Wîkîpediya http://ku.wikipedia.org/wiki/Destp%C3%AAk MediaWiki 1.10alpha first-letter Medya Taybet Nîqaş Bikarhêner Bikarhêner nîqaş Wîkîpediya Wîkîpediya nîqaş Wêne Wêne nîqaş MediaWiki MediaWiki nîqaş Şablon Şablon nîqaş Alîkarî Alîkarî nîqaş Kategorî Kategorî nîqaş 1 66220 2007-01-24T03:40:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[es:Diyarbakır]] [[Wêne:Amed-Mauer-1.jpg|thumb|250px|Sûra Amed]] [[Image:Saredariya_amedê.jpg|right|framed|Emblema şaredariya Amedê]] '''Amed''' (bi Tirkî: ''Diyarbakır'') bajarekî li bakûrê [[Kurdistan]]ê ye. Yek ji bajarên mezintirîn di Kurdistanê de û [[paytext|paytexta]] rastî ya di dilê gelê Kurdistanê de ye. Amed îro bi [[zebeş]]ên xwe û bi keleha xwe bi nav û deng e. == Navên bajêr == Bajar 1300 sal berî Îsa di dema Asuriyan de, bi navê Amîd (Amîda) hati bû naskirin. Piştre bi dorê Amed, Ameda resh, Diyar-ê Bekir û wek Diyarbakır nav hatiye guhertin. ==Coxrafya== === Ciyê coxrafî û sînorên bajêr === Bajar di nav paralelên 37° 30´ û 38° 43´bakûr û merîdyenên 40° 37´ û 41° 20´ rojhilat de ye. Li rojhilat bi [[Batman|Batmanê]] û [[Sêrt|Sêrtê]], li bashûr bi [[Mêrdîn|Mêrdînê]], li bashûrê rojava bi [[Riha|Rihayê]] û [[Semsûr|Semsûrê]] û li bakûr jî bi [[Elezîz]] û [[Çewlik|Çewlikê]] ve tê girêdan. === Taybetiyên erda bajêr === Pîvana erda herêmê 15.354 km² ye . Ji vê erdê çiya% 37.0 , desht % 30.6 û plato jî % 30.4 e. Erda herêmê % 95´ê wê ji bo zîreetê bikar tê. Tene, petêx (gindor), zebesh, tutûn û pembo herî pirtir li herêmê tên çandin. === Îklîm (Av û hewa) === Li herêmê îklîmek reshayî hukum dike. Havînan pir germ û zuha, zivistanan jî li gora bajarên din hinek hêniktir derbas dibe. === Nifûs (1997) û navçeyên bajêr === *Navend 641616 *[[Bismil]]; Nifûs 151769, pîvana erdê 1748 km² ye. Navçe 60 km li bashûrê rojhilatê bajêr e. *[[Şamkuş]] (Çermik); Nifûs 50662, pîvana erdê 1032 km² ye. Li rojava yê bajêr e. *[[Çinar]] Nifûs 55957, pîvana erdê 1952 km² ye. Li bashûrê bajêr e. *[[Çingûş]]; Nifûs 14589, pîvana erdê 489 km² ye. Li bashûrê bajêr e. *[[Pîran, Amed|Pîran]] (''Dicle''); Nifûs 37581, pîvana erdê 738 km² ye. Navçe li bakûrê bajêr e. *[[Egil]] : Nifûs 19176 e. *[[Erxenî]] ; Nifûs 87182 e, 1489 km² ye.Li ser rêya Elezizê û Diyarbekirê ye. *[[Hênê]]; Nifûs 28 459, pîvana erdê 415 km ye. Li başûrê bajêr e. *[[Karazê]] (Kocakoy); Nifûs 13660 eç *[[Pasûr]] ([[Qulp (Amed)|Qulp]]); Nifûs 29694 e, pivana erdê *[[Licê]] Nifûs 18696 e, pîvana erdê 1083 km² ye. Li başûrê bajêr e. *[[Silîva]] ([[Farqîn]]); Nifûs 117 528 e, pîvana erdê 1379 km² ye. Navçe li rojhilatê bajêr e. Bajar ciyekî kevn e. Kela [[Zembîlfiroş]] li vir e. *[[Hezro]] Tevayiya nifûsa herêmê 1282678 === Çiyayên herêmê === [[Qerejdax]] (1919 m), [[Pîreceman]] (2010m), [[Mîhrap]] (2100m), [[Çiyayê Adem|Adem]] (2100m), [[Lîs]] (2220m), [[Suplis]] (2280m), [[Koz]] (2283m), [[Qirdîlek]] (2350m), [[Berbihîv]] (2593m), [[Andok]] (2830m) === Deştên herêmê === [[Gewran]] (Erxenî 15000 hektar), [[Qerexan]] (nêzî qerajdax 10000 hektar), [[deşta Diyarbekirê]] (40000 hektar), [[Kîka]] (navbera Çinar û Bismilê 25000 hektar), Behremkî (Bismil 18000 hektar) û ber û berê çemê Dicle ve jî pir deştên biçûk hene. === Çem û gol === Çemê Dicle, çemê herî mezin ê herêmê ye.Çemê Embarê, Batman (Qulp û Farqîn), Medya (Çêrmûg) û Kalxane (Erxenî) jî yên din yê herêmê ne. Li Diyarbekirê golên tabîî tunene. Golên bendavan(barajan) wek; Devegeçîdî, Qaraqaya, Qurtqaya, Ortavîran Goksu, Qralkizî û Gozegol. u lı pasurı çeme sarumı heye lı nawa lıcı u pasurıdayı lı pasurı çemı şekıra heye === Serwetên bin erdê === Hesin, qurshûn, çînko, manganez, asbest, sifir, barît, fosfat, malzemên ji bo tuxla û kiremîdan,rijiya kevir û van salên dawiyê jî bi taybetî li hêla Farqîn û Bismilê damarên petrolê jî hatine dîtin, lê ev hîn nehatine bikar anîn. === Babetên heywanan === Ji bilî heywanên kedî li herêmê, heywanên wek hirç, çeqel, rûvî, kevroshk û babetên teyran jî, qertel, legleg, qijak, kevok, bilbil, yên herî pir in ku karin li herêmê peyde bibin.. == Dîn (ol) û civak == Nifûsa bajêr piranî musluman in.Wekî din êzîdî û xiristiyan jî li herêmê hene. Civaka muslumanan ji mezhebên shafiî, henefî û elevî pêk tê.Tarîqeta Naqshîbendî li herêmê ya herî xurt e. Turbeyên ku ji aliyê gel ve tên ziyaret kirin jî hene. Ya herî pir gel ziyaret dike, turbeya "Siltan Sêxmûs" e. Ji bilî wê, li Diyarbekirê turbeya Siltan Silêman, li Pîranê turbeya "Pîr Xetab", ji alî gel ve tê ziyaret kirin.Nifûsa bajêr piranî Kurd in, ji bilî Kurdan, suryanî, ereb û ermenî jî li herêmê wek nifûsek biçûk hene. == Xwarinên herêmê == *Meftûne; Goshtê perçekirî di beroshê de tê sorkirin. Balîcan, sîr û firingî (yan jî ava firingiya) têkel dibe. Ava simaqê bi ser da dibe û tê kelandin. *Mehîr; Mast (dew), hêk û xwê di beroshê de tê li hevxistin . Dan dikeve navê û tê kelandin. Li ser agirê heta bikele tê lihevxistin. *Kalek, Qedayif, Beqlewe, kutilkên dagirtî, balîcanên dagirtî jî xwarinên herêmî ne ku herî pirtir tên xwarin. == Kincên herêmê == Piraniya mêran shalvar, îshlig (gomlek) û êlek li xwe dikin. Di nigên wan de pêlavên poztûj hene. Kum, shewqe yan jî kefiya sipî li serî heye. Jinên Diyarbekirî fîstan yan jî zibûn li xve dikin. Piranî jinên zewicandî çarikan(kitan) didin serê xwe. Keçên ciwan jî sharpe didin serê xwe. Kesên ku çarshefa resh li xwe dikin jî hene. Îro li bajêr kêm kes kincên mehelî li xwe dikin, piraniya gel kincên modern li xwe dike. == Ciyên turîstîk û gerê == Amed ji alî tebîetê feqîr e lê ji alî tarîxê ve pir dewlemend e. [[Bedena Amedê]] pishtî [[kela Çînê]] ya herî dirêj e li cîhanê. [[Mizgeft]] û [[medrese|medreseyên]] bajêr bi mîmariyek pir hostatî hatine çêkirin. Mizgefta Mezin, ya Pêxember, ya Nebî hinek ji mizgeftên bejêr in. Gel piranî havînan diçin ser [[Gola Xezarê]] (GOLCIK) ku di hundirê hudûdên [[Elezîz|Elezîzê]] de ye. Wekî din [[baxçên Ben-û-Senê]] jî ciyên gerê ne ji bo gel. [[Germava Çirmûgê]] jî ciyê vehêsanê ye. Binihêre: *[[Bedena Amedê|Bedena Bajêr]] *Bircên Bedena (sûr) Amedê ([[Birca Ben û Senê]], [[Birca Heft Birayan]], [[Birca Bizinê]]) *[[Pira Dîcleyê]] (Pira dehderî) *[[Mizgefta Bilind]] *[[Minareya Çarling]] *[[Dêra Meryem Ana]] *[[Dêra Sûrp Gîragos ya Ermenîyan]] *[[Mizgefta Safa]] *[[Mizgefta Behram Paşa]] *[[Mizgefta Hezretî Silêman]] *[[Xwendegeha Mesûdîyê]] *[[Xwendegeha Zîncîrîye]] *[[Xana Delîlan]] *[[Xana Hesen Paşa]] *[[Muzeya Arkeolojiyê ya Amed|Muzeya Arkeolojiyê]] *[[Muzeya Ziya Gokalp]] *[[Muzeya Cahît Sitki Tarancî]] *[[Koşka Ataturk]] == Navdarên Diyarbekirê == [[Fehmiyê Bilal]], Ramizê Lici, Melê Xasi, Îbn-ul Ezraq, Tarık Ziya Ekinci, Yusuf Azizoglu, [[Ahmet Arif]], [[Kendal Nezan]], [[Rojen Barnas]], Cahit Sidki Taranci, Dr. Fuad(Bavê Tujo), Qedri Cemilpaşa, Ekrem Cemilpaşa, Cemilê Seyda, Şevket Baysanoglu, [[M. Emin Bozaslan]], Aşık İhsani, Ali Emiri, Amidi, Aytaç Hamit, Prof. Mahmut Gazi Yaşargil, Suzan Samancı, [[Amed Tigris]], Malmısanıj, Niyazi Westa, Adnan Binyazar, Ahmet Murşidi, Mele Çelebi, J. İhsan Espar, Mehmut Lewendi, [[Mehdi Zana]], Tuncer NecmiOglu, Seid Paşa, Suleman Nazif, Hesenê Metê,İhsan Işık, Mıgırdiç Margosiyan, Mar Yezua, Adil Tekin, Remzi Inanç, Ziya Gokalp, Hikmet Çetin, Izet Altın Meşe, Celal Sesiguzel, Ayşe Şan, Huseynê Parê, Mahmut Kizil, Hozan Şîyar Ferqînî, Beytocan == Dîrok == [[Image:Amed_dirok.JPG|right|Amed ya kevn]] ''Ji bo gotareke dirêj binêre: [[Dîroka Amedê]]'' Li Amedê gelek [[cîhên dîrokî yên Amedê|cîhên dîrokî]] hene. Yen herî bi nav û deng [[Bendena Amedê]] û bircên wê ne. === Kronolojî === Berî îsa * ~7250-6750 [[dema neolîtîk]] * ~5000-4000 [[dema kalkolîtik]] * ~3000 dema [[dema tunc]] * ~2000 dema [[Hurrî]] û [[mîtanî|Mîtaniyan]] * ~1200- 600 dema [[Asûr|Asûriya]] û [[Ûrartû|Urartiyan]] * 550- 331 dema [[Pers|persan]] Pishtî Îsa (zayîn) * [[226]]-[[395]] dema [[Roma|Romayiyan]] * [[395]]-[[639]] Dema [[Bîzans|Bîzansiyan]] * [[639]] dema [[Ereb|Ereban]] * [[661]] dema [[emewî|Emewiyan]] * [[750]] Dema [[Ebasî|Ebasiyan]] * [[984]] dema [[Merwanî|Merwaniyan]] * [[1085]] dema [[Selçûkî|Selçûkiyan]] * [[1232]] dema [[Eyubî|Eyubiyan]] * [[1507]] dema [[Sefawî|Sefawiyan]] * [[1515]] dema [[Osmanî|Osmaniyan]] * [[1923]] dema [[Komara Tirkiyê]] == Belediye == Wek serokê belediye yê Amede di hilbijartinên 28ê Adara 2004an de [[Osman Baydemir]] hat hilbijartin. == Lînkên derve == *[http://www.diyarbakir.com Malpera Amedê] (bi tirkî) *[http://www.diyarbakir-bld.gov.tr Belediya Amedê] (bi tirkî) *[http://www.afif.ws/sahat/index.php? Amedê] (tirkî) {{Bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajarê Kurdistanê]] [[category:Amed]] [[ar:ديار بكر]] [[bg:Диарбекир]] [[cs:Diyarbakır]] [[de:Diyarbakır]] [[en:Diyarbakır]] [[eo:Dijarbakiro]] [[es:Diyarbakır]] [[fa:دیاربکر]] [[fr:Diyarbakır]] [[he:דיארבקיר]] [[id:Diyarbakır]] [[ja:ディヤルバクル]] [[nl:Diyarbakır]] [[pl:Amida (miasto)]] [[pt:Diyarbakır]] [[ru:Диярбакыр]] [[sv:Diyarbakır]] [[tr:Diyarbakır]] [[vo:Diyarbakır]] 2 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 30623 2006-04-18T11:32:47Z Erdal Ronahi 2 Parastî [[Wîkîpediya:Alîkarî]] [edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed] Wîkîpediya ensîklopediyeke azad e. Ev ensîklopedî bi hevkarî û alîkariya xwendevanên xwe bi pêş dikeve û tê nivîsandin. Di gotarên jêrîn de li ser xwendin, nivîsandin û tevlêbûna karê di nav vê ensîklopediyê da,agahî heye. '''Bi "biguherîne" tu dikarî her rûpelê (derve [[Serûpel|Serûpelê]]) biguherînî.''' Bi vî rengî tu dikarî çewtiyan rast bikî û gotarên heyî serast bikî, an jî lê zêde bikî. Biceribîne! Tu nikarî tiştekî xira bikî. '''Wêrek be!''' Hewl bide. Çend rûpelên alîkariyê ji bo te: ==Agahî== *[[Wîkîpediya:Wîkîpediya çi ye û ne çi ye?|Wîkîpediya çi ye û ne çi ye?]] *[[Wîkîpediya:Ferqên nav Ensîklopedî û Ferhengan]] * [[Wîkîpediya|Di derbarê Wîkîpediyade]] * [[Wîkîpediya:Gotar|Gotar]] çi ye? * [[Wîkîpediya:Lînk|Lînk]] çi ye? * [[Wîkîpediya:Şêwendan|Şêwendan]] (şikil) çawa çêdibe? * [[Wîkîpediya:Kategorî|Kategorî]] çi ye? ==Gav bi gav - rêber== *'''Di rûpela [[Wîkîpediya:Lîstik]] de tu dikarî bileyîzî û her tiştî biceribînî.''' (''"Taxte Ceribandine"'') *[[Wîkîpediya:Gavên pêşî|Gavên pêşî]] - ji bo kesên ku nû hatin *[[Wîkîpediya:Gavên paşî|Gavên paşî]] - ji bo xebatkarên bi tecrubeyê * Ez dikarim çawa [[Wîkîpediya:Rûpelekê çawa biguherînim|rûpelekê biguherînim]]? * Ez dikarim çawa [[Wîkîpediya:Gotareke nû|gotareke nû çêkim]]? * Ez çima [[Wîkîpediya:Çima xwe qeyd bikim|xwe qeyd bikim]]? * Ez dikarim çawa [[Alîkarî:Tablo|tabloyekê çêkim]]? * Ez dikarim çawa [[Wîkîpediya:Wêne|wêneyan]] bi kar bînim? ==Bi zimanên din== Eger tu ji zimanên din fêm bikî, di Wîkîpediyayên din de gelek rûpelên alîkariyê hene. Lînkên ji bo girêdana wan di aliyê çepê de li jêr hene. Alîkarî bi *[http://tr.wikipedia.org/Wikipedia:Yardım tirkî] *[http://de.wikipedia.org/Wikipedia:Hilfe elmanî] *[http://en.wikipedia.org/Wikipedia:Help îngilîzî] *[http://ar.wikipedia.org/&#1608;&#1610;&#1603;&#1610;&#1576;&#1610;&#1583;&#1610;&#1575;:&#1605;&#1587;&#1575;&#1593;&#1583;&#1577; erebî] [[category:Alîkarî]] [[ar:&#1608;&#1610;&#1603;&#1610;&#1576;&#1610;&#1583;&#1610;&#1575;:&#1605;&#1587;&#1575;&#1593;&#1583;&#1577;]] [[cy:Wicipedia:Help]] [[da:Wikipedia:Hjælp]] [[de:Wikipedia:Hilfe]] [[en:Wikipedia:Help]] [[es:Wikipedia:Ayuda]] [[eo:Vikipedio:Helpo]] [[fr:Wikipédia:Aide]] [[he:&#1493;&#1497;&#1511;&#1497;&#1508;&#1491;&#1497;&#1492;:&#1506;&#1494;&#1512;&#1492;]] [[ja:Wikipedia:&#12504;&#12523;&#12503;]] [[no:Wikipedia:Hjelp]] [[pl:Wikipedia:Pomoc]] [[sr:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%9B]] [[simple:Wikipedia:Help]] [[sv:Wikipedia:Hjälp]] [[vi:Wikipedia:Tr%E1%BB%A3 gi%C3%BAp]] [[tr:Wikipedia:Yardım]] [[zh:Wikipedia:%E5%B8%AE%E5%8A%A9]] 4 61655 2006-12-25T16:29:17Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mt:Bill Gates]], [[ta:பில் கேட்ஸ்]] [[Image:Bill gates portrait.jpg|right|200px]] '''William "Bill" Henry Gates III''', (bibêjê: Wîlyem "Bîl Gêyts") li [[28ê Cotmeha 1955ê]] li bajêrê [[Sîyatil]] li [[Wîlayeta Waşingtonê]] hatîye ser dinyayê. Ew tev-hîmdaner, serok, kevne mezin-endazyarê [[nermamraz|nermamrazan]] yê şîrketa [[Microsoft]]ê e. Her wiha, ew damezrînerê şîrketa [[Korbîs (Corbis)]] ya arşîvkirina [[wîneyên dîgîtalî]] e. Li goreyê lîsteya [[Bilyonerên Cîhanê]] ya Kovara [[Forbes]]ê, Gêyts zilamê herî dewlemend ê cîhanê li van 12 salên bihurî ye. Li sala 1999ê, ji bo heyamekê dewlemendîya Geytsî ji 100 bilyon [[dolarên Emrîkî]] bihurî û bi vî awayî Geyts bû [[sedbilyonî|sedbilyonîyê]] yekê di dîrokê da. Li goreyê [[Kovara '''Forbes'''a 2006ê]], Geytsî niha zêdetir ji 50 bilyon dolaran hene. [[Malbata Geytsî]] bi dû [[malbata Waltonî]] malbata herî zengîna cîhanê e. Geyts yek ji bernyastirîn sermayedarên şoreşa [[Kompyoterên Kesokî]] e. Ew bi berfirehî ji ber dûrbînî û meraqa karî cihê rêzê e. Hindek kes jî rexneyan lê dikin ko bi awayên nedadwerane û bêqanûnî şîrketa Maykrosoftê avakirîye. Piştî komkirina serweta xwe, di gelek karên mirovxwazane da Gêytsî gelek pare (nêzîkî 50% ji malê xwe) bi rêya [[Binyatê Bîl û Melînda Geytsî]], ya ko li sala 2000ê hatîye damezrandin, daye rêkxistîyên xêrxwaz û lêkolînên zanistî. ده‌وڵه‌مه‌نترین که‌سی جیهان، به‌رپرسیشه‌ریکه‌ی مایکرسۆفت، خه‌لکی ئه‌مه‌ریکایه‌. {{msg:kurt}} [[category:kes]] [[ang:Bill Gates]] [[ar:بيل غيتس]] [[ast:Bill Gates]] [[bg:Бил Гейтс]] [[bs:Bill Gates]] [[ca:Bill Gates]] [[cs:Bill Gates]] [[cy:Bill Gates]] [[da:Bill Gates]] [[de:Bill Gates]] [[en:Bill Gates]] [[eo:Bill Gates]] [[es:Bill Gates]] [[et:Bill Gates]] [[eu:Bill Gates]] [[fa:بیل گیتس]] [[fi:Bill Gates]] [[fr:Bill Gates]] [[ga:Bill Gates]] [[gl:Bill Gates]] [[gn:Bill Gates]] [[he:ביל גייטס]] [[hr:Bill Gates]] [[hu:Bill Gates]] [[ia:Bill Gates]] [[id:Bill Gates]] [[ilo:Bill Gates]] [[io:Bill Gates]] [[is:Bill Gates]] [[it:Bill Gates]] [[ja:ビル・ゲイツ]] [[jbo:bil.geits]] [[jv:Bill Gates]] [[ko:빌 게이츠]] [[li:Bill Gates]] [[lt:Bilas Geitsas]] [[lv:Bils Geitss]] [[mk:Бил Гејтс]] [[ms:Bill Gates]] [[mt:Bill Gates]] [[nds:Bill Gates]] [[nl:Bill Gates]] [[nn:Bill Gates]] [[no:Bill Gates]] [[pl:Bill Gates]] [[pt:Bill Gates]] [[ro:Bill Gates]] [[ru:Гейтс, Уильям Генри III]] [[scn:Bill Gates]] [[sh:Bill Gates]] [[simple:Bill Gates]] [[sk:Bill Gates]] [[sl:Bill Gates]] [[sq:Bill Gates]] [[sr:Бил Гејтс]] [[sv:Bill Gates]] [[ta:பில் கேட்ஸ்]] [[th:บิลล์ เกตส์]] [[tl:Bill Gates]] [[tr:Bill Gates]] [[uk:Ґейтс Білл]] [[vi:Bill Gates]] [[zh:比尔·盖茨]] 5 37486 2006-08-05T05:22:01Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Celadet Elî Bedirxan]] 6 12161 2005-01-13T00:35:09Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Celadet Elî Bedirxan]] 7 43647 2006-08-26T17:04:55Z Luqman 401 [[Image:Cegerxwin.jpg|right|Cegerxwîn]] Şêxmûs Hesen, bi navê xwe ya din '''Cegerxwîn''' (1903-22.10.1984), yek ji helbestvanên herî mezin yên gelê kurd e. == Jînenigarî == === Jidayikbûn û Zaroktî === Cegerxwîn bi navê Sêxmûs ji dê û bavekî gundî-cotkar-belengaz di sala [[1903]]an de li gundê HESARÊ hatiye cîhanê, ji (11)de xusk û bira tenê sisê mane: Sêxmûs, Xelîl, Asya. Di sala 1918an de bavê wî Hesen li bajarê [[Amûdê]] serê xwe danî û çûye ser heqiya xwe. Di sala 1919an de li gundê Bêdir-Memo diya wî Eysan ya heftê salî jî serê xwe danî û çûye ser heqiya xwe. Cegerxwîn pêlakê li cem xusk û birayê xwe maye. [[Image:cigerxwin_gulfirosh.jpg|right|Cegerxwîn]] === Jiyan û xebata li Binxetê (Kurdistan a [[Sûriye]] yê) === Di sala 1920an de çûye xwendegeha olperestî û çend salan li ser hev li [[Kurdistan]]a Sûrya yê, [[Îraq]] û [[Îran]]ê jî li xwendinê geriyaye û rewsa gelê Kurdistanê bas nas kiriye. Di sala 1927an de keça xalê xwe Kehla Selîm ji gundê Hesarê ji xwe re tîne û li Amûdê bicî dibin. Di sala 1928an de xwendina xwe qedand û îcaza xwe wergirt û bû melayê gundê Hazda jorî û di wê salê de dîwana xwe ya yekemîn nivîsiye, ev dîwan winda bibû û berî 3ê salan ketiye destê me û heta îro nehatiye çapkirin. Di sala 1936an de, Cegerxwîn bi çend malên gundiyan ve du gund li jêrê avaniyê avakirin(Çêlek û Cehenem). Di sala 1937-1938an de, Cegerxwîn û hevalên xwe Nadiyek-Komelak li bajarê Amûdê ji xortên kurd re vekirin û komela wan gelek berepês çû, lê bi navtêdana hin mirovên nezan û dijminê miletê kurd Firansizan ew komele girt. Di sala 1946an de Cegerxwîn mala xwe ji gund guhaztiye bajarê Qamislo û ketiye nav pêlên rêzanî û siyasetê û di wê salê de Civata Azadî û Yekîtiya Kurd hate çêkirin: [[Dr. Ehmed Nafiz]] serok û Cegerxwîn sekretêr... Di sala 1948an de Cegerxwîn bûye hevalê [[Partiya Komunîst a Sûrya]] yê. Di sala 1949an de cara yekemîn bû ko Cegerxwîn hatiye girtin. Di sala 1950an de Cegerxwîn dikeve Civata Astîxwazên Sûrya yê û di hundirê wê de kar dike. Di sala 1954an de Cegerxwîn ji hêla komonîstan ve bû namzadê perlemana Sûriya yê. Di sala 1957an de Cegerxwîn ji komonîstan dûr dikeve û di wê salê de Cegerxwîn û hevalên xwe rêxistina AZADÎ sazdikin û pistî pêlakê Cegerxwîn û hevalên xwe rêxistina xwe fesix dikin û bi Partiya Dîmoqratî Kurdî re dibin yek. Di sala 1959an de Cegerxwîn direve Îraqê û sê salan li wir dibe mamosteyê zimanê kurmancî li Zanîngeha Bexdayê perçê kurdî. Di sala 1962an de hukûmeta Îraqê bera Cegerxwîn dide û ew û zarokên xwe vedigerin Sûrya yê, Cegerxwîn tê girtin û pistî pêlakê tê berdan. Di sala 1963an de dîsa Cegerxwîn tê girtin û dikeve Zindana Mezê li bajarê Samê, lê pistî pêlakê tê berdan lê wî nefî (Surgun) dikin û disînin bajarê Siweyda nav Durziyan, lê pistî pêlake ne dirêj tê berdan û vedigere bajarê Qamislo yê. Di sala 1969an de Cegerxwîn diçe Kurdistana Îraqê nav sorisa kurdî û nêzîkî salekê li wir dimîne. Di sala 1970yî de Cegerxwîn ji Kurdistana Îraqê vedigere Sûrya yê. Di sala 1973an de Cegerxwîn direve Libnanê û dîwana xwe ya sisyan KÎME EZ? Û çîroka Salar û Mîdya li wir çap dike. Di sala 1976an de Cegerxwîn vedigere Sûriye yê û heta sala 1979an li wir dimîne. === Li [[Swêd|Swêdê]] === Di sala 1979an de Cegerxwîn ji Sûrya yê direve û diçe Siwêdê û pênc salên xwe yên dawî ji jiyana xwe li Siwêdê derbas dike. Di 22-10-1984an de li bajarê Stockholmê Cegerxwîn serê xwe danî û çû ser heqiya xwe. Cegerxwîn di hewsa xaniyê xwe de li bajarê [[Qamislo]] yê hatiye vesartin. Zarokên wî yên ko li dû xwe histine du kur û çar keç in: Keyo, Azad, Gulperî, Rojîn, Beniye, Selam. Neviyên wî 26 kes in. == Sala bîranîna Cegerxwîn== [[Image:Cegerxwin avesta.jpg|thumb|100 salên Cegerxwîn: Hêvî]] Ji bo 100. salvegera jidayîkbûna Cegerxwîn [[weşanên Avesta]] helbesten wî ji nû ve weşand. Cigerxwîn, dengê êş û azara gelê Kurd di têkoşîna azadiyê de, di sala 2003an de kete sedsaliya xwe de. Cigerxwîn ku navê wî yê birastî Şexmûs Hesen e, di sala 1903-an de li gundê Hesarê girêdayî navçeya Kercosê ye, ji dayik bû. Piştî ku di temenekî biçûk de dê û bavê wî çûne ser dilovaniya xwe xwîşka Cigerxwîn ew bire cem xwe. Dema ku ew yanzdeh salî bû, di destpêka şerê yekemîn yê cîhanê de, tevlû malbata xwîşka xwe binxet bû û bû penaber li welatê xwe. Ew li gundê Amîd girêdayî Qamişloyê bi cih bû. Cigerxwîn di sala 1921-an de xwendina xweyî medresê bi dawî kir û îcazeya melatiyê wergirt. Piştî vê yekê Cigerxwîn dest bi melatiya gundê Tell Şair kir û ji ber vê yekê jî navê Mele Şexmûs lê hate kirin. Dema Cigerxwîn li gelek cihên başûr û rojhilatê Kurdistanê xwendina xwe ya medrese didomand, wî êş û azarên gelê Kurd ji nêzîk ve dîtin û navê Cigerxwîn li xwe kir. Jiyana Kurdan ya sext û zor û zehmetiyên jiyana wî bi xwe ew xistine nava nakokiyên hundirîn. Cigerxwîn ji sala 1924-an û pê de dest bi nivîsandina helbestan kir. Piştî têkçûna serhildana Şex Saîd, hestên neteweyî yên Cigerxwîn gurrbûn û ew bû endamê rêxistina Xoybûn ya ku ji aliyê rewşenbîrên Kurd ku penaberî Sûriyê bûbûn hatibû damezirandin. Wî di 24 saliya xwe de dest bi nivîsandina helbestan di kovara Hawar de kir. Dilnermiya wî û mirovaniya wî û xwendina wî ya medresê bûn sedema wan berhemên wî yên ku bîna berhemên wêjeya klasîka Kurd jê tê: Cana xwe derîne tu ji pişta çeperê,<br> Perde tu hilîne, ku li min roj bê derê,<br> Şevreş bike ronî, tu bi loks û fenerê,<br> Maçek ji du lêvan bide, ey lêv şekerê,<br> Ew e dermanê birînê û kul û derd û kederê ...<br> Piştî demeke kurt Cigerxwîn berê xwe da civata feodal û paşverû. Wî di helbestên xwe de bi tundî xwudkarên feodal û olî rexne kirin. Li gor wî sedema bêbextî û êşa karker û gundiyên Kurd ev hêz bûn û di heman demê de wa rê li azadî û serxwebûna gelê Kurd jî girtibûn. Ronak kirina gelê Kurd di derbarê rewşa civakî û parvekirina hêzan de di civakê de ji bo Cigerxwîn berî hertiştî dihat, ji ber vê yekê jî helbestên Seydayê mezin di destpêkê de li hemberî hêzdarên olî, şêx û mela bûn: ...[[ Hawar dikim, Ranabî kes Şêx û mela Û pîr û qes Bi xaç û xişt Û mizgevt û dêr Em xistine Tora neyêr. Hawar, hewar Hawar, hewar ! Van çûçikan Dexlê me xwar. Sed camî û Dêr û kenişt Naqos û bang Û tîr û xişt Sed lek ji Tîpên Lemterew Bi kêr me nayên Tev derew. Cigerxwîn bi dil û can hewl dida piştgêriya têkoşîna azadiya gelê Kurd bike. Wek mînak di dema muxtariya sala [[1961]]'an li [[başûrê Kurdistanê]] wî li zanîngeha Bexdayê beşa Kurdiya Jorîn saz kir û ji bilî vê wî bernameya çanda Kurd di [[radyoya Bexdayê]] de amade dikir. Ji sala [[1959]] heta sala [[1963]]'an Cegerxwîn li Bexdayê dima. Ji bilî helbestên siyasî (neteweyî û sosyalîst) wî helbestên li ser evînê jî dinivîsîn, ku pirê caran êş û jana evînê tanîn ziman, herwiha carcaran behsa xweşî û şahiya evînê jî dikirin. Gelek stranbêjên Kurd Helbestên wî ji bo stranên xwe bi kar anîn. Heşt dîwanên Cigerxwîn yên helbestan hatine weşandin, herwiha wî pirtûka bi navê “[[Tarîxa Kurdistanê]]”, ferhengeke zimanê Kurdî û pirtûkên li ser folklora Kurdî. Bi kar û barê xwe û bi berhemên xwe Cigerxwîn di ronakkirina girseyên li Kurdistanê de rolêkî gelekî mezin leyistiye. Mirov dikare wî mîna nîşaneke neteweyî bibîne. Cigerxwîn parabêtir jiyana xwe li [[Qamişlo]] borand, lê paşê mecbûr ma ku dev ji welatê xwe berde û here Stockholmê. 22-ê êlûna sala [[1984]]'an Seydayê Cigerxwîn çû ser dilovaniya xwe. Cigerxwîn li hewşa mala xwe ya li Qamişloyê bi tevlîbûna dehhezaran Kurdên heskiriyê helbestên wî hate bi cih kirin. Ev kesayetiya mezin ya wêjaya Kurd, mamosteyê [[Qedrican]], dikeve sedsaliya xwe. Divê ku ew neyê ji bîr kirin. Pirtûka bi navê [[Têkoşîn, jiyan û berhemdariya Cegerxwîn]], biboneya sedemîn salvegera jidayîkbûna helbestvanê mezin, ji hêla rojnameger Davut Özalp ve hatiye amadekirin. == Berhem == ===Helbest === * [[Dîwana yekem: Prîsk û Pêtî]], 1945 Şam * [[Dîwana diwem: Sewra Azadî]], 1954 Şam * [[Dîwana siyem: Kîme Ez?]] 1973 Beyrûd * [[Dîwana çarem: Ronak]], [[Weşanên Roja Nû]], 1980 Stockholm * [[Dîwana pêncem: Zend-Avista]], Weşanên Roja Nû, 1981 Stockholm * [[Dîwana sesem: Sefeq]], Weşanên Roja Nû 1982 Stockholm * [[Dîwana heftem: Hêvî]], Weşanên Roja Nû 1983 Stockholm * [[Dîwana hestem: Astî]], [[Weşanxana Kurdistan]], 1985 Stockholm ===Ziman û Ferheng=== * Destûra Zimanê kurdî, 1961 Bexda * Ferheng, perçê yekem,1962 Bexda * Ferheng, perçê diwem,1962 Bexda == Lînkên derve == *http://www.cegerxwin.com *[http://www.kurdishlibrary.org/Kurdish_Library/Writers/Cegerxwin/Cegerxwin_index.htm Nivîsên li ser Cegerxwîn di Internetê de] [[Category:Nivîskar]] [[Category:Helbestvan]] [[de:Cigerxwîn]] [[en:Cigerxwîn]] [[fa:جگرخون]] [[nl:Cegerxwîn]] [[sv:Cigerxwîn]] 8 37073 2006-07-31T13:31:07Z YurikBot 242 robot Modifying: [[tr:Celadet Ali Bedirhan]] [[Image:Birayenbedirxan.jpg|right|thumb|Kamûran, Sureyya û Celadet Bedirxan]] '''Celadet Elî Bedirxan''' (1897 Stenbol-15.7.1951 Hêcanê/Şam) siyasetmedar, rojnamevan û zimanzanê kurd bû. Celadat Elî Bedirxan di sala 1897'an de li bajarê Stanbolê ji dayika xwe bû. Piştî şerê Bedirxaniyan li hember sultan Abdulhamid, tevî malbata wî surgûnî Yemenê kirin. Piştî ku tevgera rizgarxwaza tirk di bin seroketiya [[Mustafa Kemal Atatürk]] de bi serkeft, mafên kurdan hatin nadarkirin, di vê demê de der barê [[Emîn Elî Bedirxan]] û her sê lawên wî de fermana bidarvekirinê derket. Emîn û kurê xwe [[Sureya Bedirxan|Sureya]] çûn Misrê, [[Kamûran Elî Bedirxan|Kamûran]] û Celadet jî çûn [[Almanya]]. Li wir dest bi xwendina bilind kirin, Celadet xwendina bilind qedand û bawernameya doktoriya Hiqûqê wergirt. Di sala 1930'î de hat bajarê Şamê û dest bi xebata niştimanî kir, di nav xebata [[Xoybûn|Xoybûnê]] de wekî endamekî pêşeng cî girt, ew yek ji beşdarî û alîkarê [[Serhildana Agirî]] bû. Ji bilî zimanê kurdî Mîr Celadet bi van zimanan jî dizanibû: înglîzî, firansî, almanî, tirkî, farisî, erebî ,yewnanî. Kovara [[Ronahî (kovar)|Ronahî]] û [[Hawar]] bi serokatiya wî derdiketin. Mîr Celadet di 15'ê tîrmeha sala 1951'an de li Gundê Hêcanê nêzîkî Şamê çû ser dilovaniya xwedê û laşê Wî li goristana Şêx Xalid Neqşbendî li taxa kurdan hate veşartin. == Biyografî == [[Image:Bedirxan.jpg|Celadet Alî Bedirxan|left]]Nifşa sêyem a Malbata Bedirxaniyan di serê sedsala 20an de bi Celadet, [[Kamûran Elî Bedirxan|Kamûran]] û [[Rewşen Bedirxan]] ve destpêdike û xeleka vê malbatê serhilder bi van navan bidawî dibe. Bêguman di xeleka dawin a Bedirxaniyan de ''Celadet Bedirxan'' cîhê heri giring digre. Celadet Elî Bedirxan an jî bi naveki din Mîr Celadet di 26ê Nîsana sala 1893an de li Istenbolê hatiyê jinê. Bavê wî siyasetmedar û rewşenbîrê navdar [[Emîn Elî Bedirxan]] e. Ew kurê [[Mîr Bedirxan]] e. Dema Celadet ji dayik bû malbata wî [[sirgûn]]ê Istenbolê bû. Diya wî Senîha Xanim Çerkez e. Bavê wî Emîn Elî Mufetişê Dadgeha Istenbolê bû. Herwiha wî di heman salan de di nav tevgera Kurd de jî cihekî giring digirt. Ji ber ku çûyina malbata Bedirxan a Kurdistanê ji alî Osmaniyan ve hatibû qedexekirin, Emîn Elî ji bo gihandina zarokên xwe bi çand û [[zimanê Kurdî]] ji [[Kurdistan]]ê çîrokbêj [[dengbêj]] û mamostayên ziman û qerwasan dianî. Celadet tevî xuşk û brayên xwe yên din li ber destê wan mezin bû. Her wiha Bedirxanî ji Istenbolê bi malbatên li sirgûnê ê wek [[Semzinî]], [[Babanî]] û [[Cemilpaşayan]] re jî hevalbendî dikirin. Osmaniyan ji malbata Bedirxan gumanan dikirin. Lewma karê fermî didan ber wan û her tim cihê wan dugehurandin. Celadet ji zarokatiya xwe di van sirgûnan de tevi bavê xwe derbas kir û li bajarên wek Istenbol, Isparta, Edirne, Konyai Aqqa, Nahlûs û Selanikê geriya. Di 18 saliya xwe de Celadet li Istenbolê dest bi dibistana Harbiyê dike. Di salên şerê cihanê ê yekem de ew wek mamosteyê gihanidina zahitan dixebite û di ser de li eniya Qafkasan li dijî Rûsan cîh digre. Piştî ku di encama şer de Dewleta Osmani têkdiçe û di nav welatparêzên Kurd de pêvajoya rêxistinbûnê destpêdike Celadet li Istenbolê dikeve nav karên siyasî û dibê yek ji hîmdarên 'Komala Vêkxistina Civaka Kurd.' Ew li pey firsenda damezirandina dewletekî Kurdin. Piştî ser dewletên serkeftî ê wek Brîtanya? li Kurdistanê ketin hin hewldanan, Celadet di sala 1919an de tevî brayê xwe Kamûran û Ekrem Cemîl Pasa û Faîq Tewfîk diçe Kurdistanê. Li cem wan Zabitê Siyasî ê Brîtanî Major Noel jî heye. Armanca wan amadekariyên peymana Sewrê ye. Kemalîstan ku ji gera Celadet û hevalê wî haydar bûn suwariyan şandin ser wan û ew mecbûr man bizîvirin. Celadet di vê gera xwe de heta Meletî li Kurdistanê digere û li ser rewşa welat serwext dibe. Di encam de li Sewrê di bin çavdêriya berdevkên Kurdan Şerîf Paşa, hin mafên netewî hatin nîşankirin. Celadet di vê gera xwe ya Kurdistanê de di nav eşîran de gelek metelok, peyv û çîrokan jî berhevdike. Di sala l922an de ku Kemalîst hatin ser hukum û Istenbolê bidestxistin, ji bo serekên kurdan ku di nav wan de Bedirxanî jî hebûn fermana mirinê derxistin. Li ser vê yekê Celadet tevî brayên xwe Kamûran, Safder Tewfîk û braziyê xwe Heqî ve di sala 1923an de berê xwe da Almanya û li wir dest bi xwendina zaningehê dike. ===Li biyanistanê=== Bavê wî Emîn Elî tevi endamên din yê malbata xwe jî berê xwe da Misirê. Di jiyana Almanya de Celadet bi kesên wek [[Adolf Hitler]] re jî hevaltî kir. Hîtler wê demê bi ramanên xwe yên nîjadperest nedihat naskirin. Di sala 1925'an de ku li bakûrê Kurdistanê serildana [[Şêx Saîd]] destpêkir Celadet ji bo tevlî serhildanê bibe bi dizî hat Kurdistanê. Lê heta ku ew giha welat serhildan hatibû şikestin. Ew carek din bi alîkariya eşîrên koçer ki Kurdistane derket û zivirî Almanya. Di vê navberê de brayê wî yê biçûk Safder li Almanya? ji ber nexweşiyê jiyana xwe wendakiribû. Brayê wî yê din Tewfik jî zivirîbû Tirkiyê û li wir bi zora Kemalistan paşnava wî wek Çinar hatibû guhertin û ew ketibû xizmeta wan. Vasif Çinarê braziyê Mîr Bedirxane jî di vê demê de ji alî Mustafa Kemal ve wek wezirê perwerdê hatibû wezîfedar kirin. Wasif Çinar ji malbata Bedirxan hatiye derxistin. Kamûran piştî hatina Celadet li Almanya ma û doktora xwe ya hiqûqê tewam kir. Mîr Celadet piştî kutakirina fakulteya huqûkê bê ku doktora xwe temam bike hat Qahire ya Misrê. Bavê wî Emin Elî li ser doşega mirinê bû. Piştî mirina bavê xwe çû Beyrûdê û li wir bicîh bû. Di van rojan de li Sûrî û Beyrûdê gelek rewşenbîrên Kurd civiyabûn. Kemalîstan pistî serildana [[Şêx Saîd]] carek din berê xwe dabûn rewsenbîrên Kurdan. Yên ku ji ber kêra wan filitîbûn, berê xwe dabûn binxetê. Celadet piştî ku hat Beyrûdê ket nav tevgera welatparêzên Kurd. Di vê navberê de hewldanên damezirandina rêxistineke netewî jî destpêkiribû. Piştî tevlîbûna Celadet di 5ê Ilona sala 1927an de li Lubnanê li bajarê Bêhemdûnê kongra damezrandina Xoybûnê lidarxistin. Di nav damezrênerên Xoybûnê de ji bilî Celadet rewşenbîren wek Memdûh Selîm, Hemze Bêgê Muksî, Ekrem û Qedrî Cemîl Paşa û se rekên heremî ê wek Haco Axa, Emînê Perîxanê, Mistefa Şahin Begê Berazi, Bedredinê Hebizbinî û gelekên din jî hebûn. Yek ji biryarên Xoybûn?ê ew bû ku ewê ji bo piştgiriya serhildana Araradê li herema sinorê binxetê têkevin nav hewldanên leşkerî. Bi vê armancê Celadet tevî Haco Axa ü Resûl Axê Miheme li herema Torê tevî suwarên Kurd êrişan birin ser qerekolên Tirkan. Lê ji ber ku ew negiştîn armancên xwe Celadet berê xwe da Çiyayê Araradê û tevî serhilderên Serhedê bû. Di encam de ev serhildan jî têk çû û wî tevî Ihsan Nurî Paşa xwe avêt Iranê. Li Taranê Şahê Iranê [[Mihemed Pehlewî]] xwest wî bi hin bertîlan ji tevgera Kurd dûr bixe û li deverekî cîhanê jê re qonsolosiya Iranê pêşniyaz kir. Ji ber ku Celadet ev daxwaza Şah qebûl nekir wî di heman katî de ji Iranê derxistin. Piştî Iranê Celadet demek li Başûrê Kurdistanê û li Bexdayê ma. Lê Ingîlîzan nexwestin ew li Iraqê bimîme û lê rê tengkirin. Ew carek din ji neçarî zivirî Sûrî. Û li Kurdistana rojava xebatên xwe meşand. Li vir tevî endamên malbata Cemilşasayan, Hemzeyê Miksî û Haco Axa bi navê Civata Alikariya Kurdên Belengaz komelekî damezirand. Armanca wan ew bû ku ew alikariya Kurdên ku ji Bakûr revîbûn bikin. Sûrî wê demê di bin dagira Fransa de bû. Û têkiliyên Fransî û Kemalîstan baş bû. Ji ber zixtên Tirkan, Fransiyan jî neduxwest ew li Kurdistanê bimîne. Di meha heştan a sala 1930an de tevî rewşenbîr û serhêlderên Kurd ê din li Şamê bi zorê hat bicîhkirin. Xebatên siyasî ê bêencam û dorpêçana dewletên serdest berê Celadet Bedirxan dabû rêyekî din. Rewşa heremê jî êdî destnedida ku Kurd ji bo hevkariyê dewleteke alîgir bibînin an jî serhildanekî netewî birêbixin. Hin sedemên din jî ku Celadet her bi rewşeke nûh ve tandabû rewşa navxweyî a Kurdan bû. Di nav de xwendin û nivisandin û karê rewşenbirî gelek kêm bû. Di encam de gihîşt bû ew qeneetê ku ji bo şiyarkirina Kurdan dive karê rewşenbîrî bikin û biryar da. Li rojên sirgûniya Şamê Celadet dest bi karê zimanzanî û afirandina alfabeyeke Kurdî dike. Celadet ji bilî Kurdî bi zimanên Tirki, Erebî, Farsî, Frensî, Rûsî, Yûnanî, Almanî û Ingîlîzî dizanîbû. Li gor fikra Celadet ew di encama muqayesa gelek ziman û elfebeyan de gihiştiye wê encamê ku alfeba Latinî dikarîbû ber li nivisandina Kurdî veke. Jixwe ew ji sala 1919an ve xwedî vê baweriyê bû û li Almanya li ser etîmolojiyê jî xebitibû. Helbet ji bo raman û îdealên xwe pêk bîne kovarekî jî lazim bû. Di sala 1931an de ji dewleta Fransî destûr girt ku li Sûri kovarekî derxe. ===Kovara Hawar=== Piştî amadekariyan di 15ê Gulana 1932an de hijmara yekem a Hawarê gihand xwendevanan. Di heman salê de pirtûka xwe ya gramerê a bi navê Rêzimana Elfebe ya Kurdi jî çap kir. Hawar mehê dû caran derdiket. Li gel Kurdî di her hijmarekî de 3-4 rüpelên Frensî jî hebûn. Heta hijmara 23'an nivîsên Kurdî ê kovarê bi alfabeyên Latinî û Erebî derdiket. Piştî vê hijmarê ew temamî êdî bi Latîni dihat weşandin. Di hijmarên pêşîn de zêdetir nivisên Celadet û brayên wî Kamûran derdiketin ku Kamûran jî wê çaxê êdî hatibû Lubnanê. Piştî hijmara çaran jî êdi gelek navên din tevlî wan bûn ku gelek ji wan di demên dawîn de di wêjeya Kurdî de bûn kesên navdar. Bi vi awayî Hawar di wêje û mijara ziman de bûbû ekolek û heta sala l943an jiyabû. Celadet di hijmara pêşîn û di rêzên pêşîn de wiha digot: Hawar dengê zanînê ye. Zanîn xwe nasîn e. Xwe nasin ji me re rêya felat û xweşiyê ye. Celadet Bedirxan li Şamê di rewşeke nebaş de dijiya. Kemalistan li [[Tirkiyê]] dest dabûn ser hemû warîdata malbata wan. Celadet ji ber sedemên aborî mecbûr ma ku mamostayiya zimanê Frensî an jî parêzerî bike. Ew li kolana Salihiye di odeyeki de dima. Ev ode hem navenda Hawarê hem mêvanxane ü hem jî cihê razanê bû. Çavên wî li bendê bû ku ew careke din firsendeke bibîne ku karibe here Kurdistanê. Lê piştî ku serhildana Malbata Eliyê Yunis jî hat tefandin wî famkiribû ku di pêşeroja nêz de wê firsendeke çênebe ku karibe here Kurdistanê. Ji bo vê yekê wî biryara zewacê girt û bi dotmama xwe Rewşen Xanim re di sala 1935an de li Şamê zewicî. Rewşenxan wê demê mamosteyî dikir. Di zewaca wan dê bi navên Cemşîd û Sînemxan dû zarokên wan çêbûn. Herwiha kurekî wan bi navê Safder jî hîn di yeksaliya xwe de jivana xwe wendakiribû. Keça Rewşenxan a ji mêrê wê yê yekem ku navê wê Useyma bû jî li ba wan dima. Ji zarokên Celadet Cemşîd li Almanya diktorî xwend û di sala 1999an de jivana xwe wefadakir. Ji Cemşîd kur û keçekî bi navên Kurdo û Evîn hene. Ew niha li Almanya dijîn. Herwiha keça wan Sînemxan niha tevî malbata xwe li Iraq, li Bexda dijî. Wê li ser dîroka Kurdistanê çend pirtûkan nivisandiye. Useyma jî niha tevî malbata xwe li Misir, li Qahirê ye. Bi destpêka şerê cîhanê zextên siyasî ê li ser rewşenbîrên Kurd li Sûrî careke din destpêkir. Dewleta Frensî di nav salên 1943 û 46an de zorrûniştina li Şamê li ser Celadet ferzkirin. Qedexe bü ku ew ji Şamê derkeve. Ev zorrûniştina li Şamê ji alî rejima Sûrî ve jî heta 1948an hat domandin. Piştî destpêka şerê cîhanê ê dûyem Celadet dest bi karê rojnamevanî jî kir û di sala 1942an de li Şamê Kovara Ronahî weşand. Pênc hijmarên Ronahî yê pêşîn li ser nûçeyên şerê cîhanê bû. Di demên paşîn de jî êdi Ronahî kovarekî xwerû Kurdî bû û bi nivisên li ser ziman, wêje û çanda Kurd hatibû xemilandin. Piştî ku di sala 1943an de Hawar hat sekinandin jî Mîr Celadet giranî da ser Ronahiyê. Hingê brayê wî Kamûran jî li Lubnanê bi navê “[[Roja Nû]]” kowarekî Kurdî-Frensî derdixist. Serpêhatiya_kovara Ronahî jî heta sala 1945an ajot. Mîr Celadet di jiyana xwe ya rewşenbîrî de ji bilî xebatên kovarderxistinê gelek pirtûkan jî nivîsandiye û herwiha ji bilî kovarên ku wî derxistiye di gelek kovarên Kurdî û bi yê zimanên din de jî nivisandiye. Mîr Celadet ji ber tengasiyên aborî di sala 195Oan de li gundê Hecanê ku nêzî Sûrî bû dest bi karê zîreettê kir. Ji bo debara malbata xwe ew mecbûr mabû karekî wiha bike. Herçiqas gelek hevalên wî yên dewlemend hebûn û wan duxwest alîkariya wî bikin jî wî alîkarî girtinê qebûl nedikir. Li Gundê Hecanê ji bo avdana pembûyê araziyên ku ajotiye bîreke mezin kola. Di nameyên ku ji malbata xwe re dinivisî de navê wê bîrê danîbû '[[Bîra Qederê]]'. Mîr Celadet Emîn Elî Bedirxan di roja 15ê Tirmeha sala [[1951]]'an de di encama qezeyekî de ket nav vê bîrê û jiyana xwe ji dest da. Piştî mirina Mîr Celadet, cenazê wî li Qebristana [[Şêx Xalidê Neqşîbendî]] li kêleka bapîrê wî Mîr Bedirxan hat veşartin. == Berhem == *[[Elifba Kurdî (pirtûk)|Elfiba Kurdî]] *[[Rêzimana Kurdî]] *[[Rûpelên Elfabê]] *[[Ferhenga Kurdî]] *[[Rêzimana Elfibaya kurdî]] *[[Dîbaca nimêjên îzêdiyan]] Binêre: "[[Klasîkên kurdî]]", nivîseke Celadet Bedirxan ==Helbesteke Celadet BEDIRXAN== [[Wêne:Celadetbedirxan.PNG]] == Girêdanên derve == * [http://www.celadet.com Malpera "Celadet Alî Bedirxan"] [[Category:Nivîskar|Bedirxan, Celadet]] [[Category:Zimannas|Bedirxan, Celadet]] [[Category:Siyasetmedar|Bedirxan, Celadet]] [[Kategorî:Bedirxan]] [[Category:Kurd]] [[de:Celadet Ali Bedirxan]] [[en:Jaladat Ali Badirkhan]] [[tr:Celadet Ali Bedirhan]] 9 12164 2004-02-21T17:10:06Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Dîroka Kurdistanê]] 10 39035 2006-08-13T16:28:05Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Mani1 == Kurte Dîrok a [[Kurd]] û [[Kurdistan]]ê == [[Image: Keyiti_Kurdane_Korduene-Sophene.jpg |thumb|Berîzbûnê 63, Şahitî Kurdane: Korduene-Sophene]] Kurd yek ji gelên herî kevnare yên [[Mezopotamya]] ye. Bi kêmayî ji [[Împaratoriya Medya]] û vir ve gelê Kurd, cîhekî girîng di dîroka şaristaniyê de girtiye. şaristaniya ku li ser riyên bazirganiyê yên girîng hatiye avakirin, bi êrîşên [[Helen]], [[Rom]], [[Bîzans]], [[Ereb]], [[Îran|Îrani]] û paşiyê jî [[Osmanî]] re rû bi rû maye. Kurdan li hemberî van êrîşan bêwestan ji bo parastina serxwebûn û azadiyê li ber xwe dane; tevî hemû ferman û komkujiyên xwîndar jî, kevneşopiya berxwedanê, mîna yek ji nirxên herî girîng yê çand û toreya xwe dîtine û bi berhemên xwe yên gelî re ew dane jiyandinê. Gelê Kurdistanê bi sedan sal şêweyê rêxistinî yê civaka komunal, ku girêdana endaman ji nêzîkahiya xwînê pêk tê domand. Ev dirûvê rêxistinî ku mirov dikare wekî civakî-aborî binav bike, bi taybetî ji êl û eşîran pêk dihat û bingeha xwe ji koçertiyê digirt. Ji ber van taybetîyên civakî ye ku Kurdan, ji dêla dewletek yekgirtî ku ji navendekê tê birêvebirin, mîrîtiyên piçûk sazkirine. Berxwedanên van mîrîtiyan li hember êrîşên dijwar yên biyaniyan lawaz mane û ew nikarîne li ser piyan bimînin. Beriya [[Îslamiyet]]ê ola Kurdan li gor hinek çavkanian [[Zerdeşt]]î bû. hinek ji zanayan jî mîna [[Tewfîq Wehbî]] dibêjin ku kurdan ola xwe ya ciyawaz hebûn. Piştî êrîşên Ereban û belavbûna misilmantiyê, Kurdan dev ji Zerdeştiyê, ku yek ji olên herî qedîm ya Rojhilata Navîn e berdan û Îslamiyetê hilbijartin. Êrîşên ser Rojava ya [[Xiristiyan]]an yên bi navê Seferên Xaçperestan li ser [[Rojhilata Navîn]], ku bi mebesta bidestxistina riyên bazirganiyê dihatin kirin, bi tekoşîn û berxwedanên mîrîtiyên Kurdan û bi saya fermandarên Kurd yên wekî Selehedînê Eyyûbî hatin rawestandin. Berxwedana Kurdan di vê demê de rê li ber dagirkeriya Rojhilata Navîn girtiye. Di sala 1514'an de şerekî di navbera Împaratoriyên Osmanî û Îranî de dest pê kir. Tenha sedema vî şerî ew bû, ku kolonyalîstekî nû ji Kurdistanê re bê diyar kirin. Îran di vî şerî de têk çû û Kurdistan tev ket bin desthilatdariya Osmanî. Di vê rewşê de Kurdan demekê mafê otonomî hebû û sîstema xwe bi xwe birêve dibirin. Di demên pêwist de Kurdan bac û leşker didan Împaratoriya Osmanî û bi vî awayî Kurd, demek dirêj di bin desthilatdariya vê împaratoriyê de man. Bi [[peymana Qesrî şîrîn]] ya [[1639]]'an, Kurdistan carek din di navbera van her du împaratoriyan de hate parvekirin. Bi vê peymanê re dîroka gelê Kurd ya parvekirî, ku heya roja me didome dest pê kir. Tevahiya şerên ku piştî vê dirokê di navbera van herdu dagirkeran de rûdane, li ser xaka Kurdistanê bûne û ji ber vê sedemê, kîjan alî di van şeran de biserketibe, yê binketî her gelê Kurd bûye. Herdû dewletan jî, ji bo ku bikaribin serhildanên Kurdan têk bibin, bastûra (struktura) civakî-aborî ku li ser hîmên êli ava bûye destek kirine û têkiliyên hilberiyê yên paşmayî tevî pergalên civakî yên eşîrî parastine. Yên ku bi şûr hatine, ji bo berdewamiya têkiliyên hilberiya raborî, hewl dane da ku çavkaniyên pêşvebirina şaristaniya Kurdan biçikînin; hêzên hilberînê wêran kirine û çavkaniyên pêşvebirinê, yên ku hebûne jî xitimandine. Di qirna 19'an de ku kapîtalîzm ber bi navnetewebûnê ve bi pêş diket, hewldanên ji bo guherandina nexşeya cîhanê jî zêde dibûn. Hinekî jî bi bandora bizav û tevgerên azadiya neteweyî, Împaratoriya Osmanî ber bi hilweşîne ve rûbirû mabû. Herêma ku împaratorî bi Rojhilat û Asya ve girêdida Kurdistan bû û ji ber vê yekê jî Kurdistan qada herî stratejîk ya împaratoriyê bû. Ji bo cihê xwe yê stratejîk, hebûna Kurdan bala dewletên wê heyamê yên bi hêz dikişand ser xwe. Bi taybetî jî, projeyên Riya Hesinî ya Berlîn-Bexdayê ku diviyabû di Kurdistanê re derbas bibe, ev proje welat kir egera bihevketinên dijwar di navbera dewletên Osmanî, Îngilîzî, Fransî, Almanî û Rûsî de. Statuya mêtingeha navneteweyî ya Kurdistana îroj, piştî gengêşî û peymana 18-26'ê Nîsana 1920'an di Konferansa San Remo de dest pê kir. Partiya "Îttîhat û Terakkî" ku nijadkujiya Ermeniyan bi rêxistin kiribû û peyikandibû, Împaratoriya Osmanî xist nav şerê Cîhanê yê Yekemîn. Piştî ku Împaratoriya Osmanî, ya ku di vî şerî de ciyê xwe li gel Almanya digirt têk çû, derfet kete destê mirovahiyê ku tevahiya neynokên vê dewleta dagirker hilkişîne. Yek ji rêgezên sereke yê sosyalizmê ku li Ewrupa pêş diket û li Rûsya bûbû desthilatdar "rêgeza mafê diyarkirina çarenûsa neteweyan ya xwe bi xwe" bû. Sermayedariya li rojava ku ji hişyariya gelên rojhilat nerihet bû û dixwest wan di bin rêvebiriya xwe de bigre jî, xwedî li vê rêgezê derket. (Di prensîbên Wilson de ku bi Serokkomarê DYA Wilson hatiye binavkirin û ji 14 bendan pêk tê, heman rêgez cîh digre.) Belê Peymana Sewrê ya di 10'ê Tebaxa 1920'an de, ku bû îlana belavbûna Împaratoriya Osmanî di demek wiha dîrokî de pêk hate. == Lihevhatina Sewrê == [[Image:kurdmap_mezin.gif|thumb|right|150px|Nexşeya Kurdistanê]] Li gorî [[lihevhatina Sewrê]], li ser axa Împaratoriya Osmanî biryara damezirandina dewleteke Kurdistanê (û Ermenistanê) hebû. Bendên vê peymanê yên 62, 63 û 64'an destnîşan dikin, bê di çi rewşê de û çawa Kurdistaneke serbixwe dê bê damezirandin. Benda 62'an Kurdistanê weha dide nasîn: "Devera di navbera rojhilatê Firadê, başûrê Ermenîstan, Tirkiyê û Sûrî, yên ku tixûbên wan dê di pêşerojê de bên diyar kirin, herêmên ku Kurd tê de bi piranî ne". Di destpêkê de di bin ewlekariya hikûmetên Îngilîztan, Fransa û Îtalya de dê mîna herêmek xweser bimîne. "Di maweya vê salê de gelê Kurd, ango gelê vê herêmê heger bi piranî daxwaz bike ku ji Tirkiyê bi tevahî veqete û serbixwe bibe û serî li Civata Gelan bixe û Civat, baweriya xwe pê bîne ku kapasîteya vî gelî, ya damezirandina serxwebûnê heye û damezirandinê qewêtî bike, Tirkiyê ewletî dide ku ji bo vê damezirandinê dest ji tevahiya mafên xwe berde," (Bend: 64). Dawiya vê beşa peymanê wiha ye: "Heger piştî damezirandina dewleta serbixwe ya Kurdistanê, Kurdên li wilayeta Musulê, ku beşek ji Kurdistanê ye, daxwaz bikin ku tevî Kurdistanê bibin, ti îtîrazên hêzên hevalbend dê nebin." Heman dewletên ku bi van gotinan damezirandina Kurdistanê dipejirandin, paşî dev ji gelşên navxweyi berdan û ji bo ku Yekîtiya Komarên Sovyeta Sosyalîst dorpêç bikin, berevajî bicihanîna bendên peymanê, destek dan damezirandina Komara Tirkiyê û gelê Kurd feda kirin. Bi peymana bi Komara Tirkiyê re, ya 24'ê Tirmeha 1923'an li Lozanê, hîmê dewleta neteweyî ya yekpare hate danîn. == Peymana Lozanê == [[Image:Kurdish lands 92 cropped.jpg|thumb|Parçe kirina Kurdistanê]] [[Peymana Lozanê]], tevî hin lihevhatinên dewleta Tirkiyê yên din, hate temam kirin û Kurdistan di navbera Tirkiyê, Sûrî, Îraq û Îranê de hate dabeşkirin. Di her beşî de tevahiya berhemên hebûna gelê Kurd, ketin ber talankirin û pişavtina Tirk, Ereb û Farisan. Li hember hewqas zehmetiyan jî, Kurdan ti carî dev ji tekoşîna serxwebûn û azadiyê bernedan û hewl dan, ku di her keysê de serbixwe bibin. Di 22'ê Çileya 1946'an de, Kurdên li Kurdistana di bin destê Îrane de, di bin serokatiya Qazî Mihemmed de, Komara Kurd ya Mehabadê saz kirin. Mixabin vê carê jî gelê Kurd bû goriyê berjewendiyên navneteweyî û bê destek ma. Komara Kurd piştî damezirandina xwe bi salekê, bi tevkujiyan re rûbirû ma û ji holê hate rakirin. [[Komara Tirkiyê û Kurdistan]] Herweha di nav tixûbên Tirkiyê de, piştî damezirandina Komara Tirkiyê, Kurdan 28 caran serî hildan e: Ev hejmara serhildanan, ji alî Serokkomarê Tirkiyê yê berê S. Demirel bi xwe ve hatiye eşkere kirin. Di destpêka damezirandina Komara Tirkiyê de, M. Kemal di hevpeyvîneke bi rojnamevanan re (16'ê Çile 1923) vê daxuyaniyê dide: "Pirsgirêka Kurd dê qet nebe kelem li hember berjewendiyên me Tirkan. Ji ber ku wekî hûn jî pê dizanin, kesên Kurd bi awayekî wisa bicîbûne, ku ew li hin deveran bi piranî ne. Lê heger em bixwazin pirhijmariya wan kêm bikin û tixûbekî bixin navbera me û wan de, wê demê em tirkîtiyê û Tirkiyê mehf dikin. Divê em wê demê tixûb bikşînin heya bi Erziromê, Erzincanê, Sêwazê, Xerpûtê. Heta divê em êlên Kurd yên li çola Konya jî berbiçav bigrin. Ji ber van egeran, li şûna fikrekî kurdîtî, ji xwe li gorî zagona me ya bingehîn, hin xudmuxtariyên herêmî dê bên sazkirin. Wê demê, gelê kîjan bajarî Kurd be, ewê xweser xwe bi rê ve bibe. Ji bilî vê, dema qala gelê Tirkiyê bête kirin, divê ew jî (Kurd jî) di nav de bêne derbirîn. Gava neyên derbirîn, divê em li bendê bin ku ewê pirsgirêkan derbixin. Niha Meclisa Mezin ya Netewa Tirkiyê (TBMM), ji nûnerên Tirkan û Kurdan pêk tê û van herdu gelan tevahiya hatin û pêşeroja xwe kirine yek. Yanî ew dizanin ku ev tiştekî hevpar e. Ne di cî de ye, ku mirov rabe tixûbekî cuda xêz bike…"<br> (Arşîva Damezraweya Dîroka Tirkiyê, hejmara belgê: 1089.) Ev belge, ji bo çi armancê dibe bila bibe, dide nîşandan ku sazûmankarên dewleta Tirkiyê yên destpêka salên damezirandina Komarê, di derbarê pirsgirêka Kurd de xwedî nêzîkbûnek zelal bûn. Yek: Divê ti tixûb neyên kişandin, ango dabeşîn nebe. Du: Kurd, li bajaren ku tê de bi piranî ne, dê bi xudmuxtarî xwe bi rê ve bibin. Sê: Dema ku qala gelê Tirkiyê bê kirin, Kurd jî dê bên derbirîn. Çar: Meclisa Mezin ya Netewa Tirkiyê, dê ji nûnerên rêvebir yên Kurd û Tirk pêk bê. Pênc: Van herdu gelan, berjewendî û pêşeroja xwe kirine yek. Şeş: Dema ku Kurd di nav gelê Tirkiyê de neyên derbirîn, dibe ku nerazibûnên Kurdan herdem rû bidin. Ev daxuyandinên ku ji aliye sazûmankarê dewletê ve hatine dayin, ne hewqas kevn in. Lê belê ji bo jiyaneke hevpar, ji Kurdan jî hin hêvî hatine kirin. Ji Kurdan dihat xwestin ku li hemberî hêzên Rojava yên ku axa Enedol-Mezopotamya dagir kiribûn şer bikin. Kurdan, axa Enedol-Mezopotamya, wekî niştimanê xwe didîtin û li hemberî dagirkerên vê xakê, ji bo rûmeta mirovahiyê neyê binpêkirin, berxwedanên mezin pêk anîn. Gelê Kurd, soza ku dabû gelê ku wek bira didît, bi dana qelen anî cî. Lê mixabin, piştî dagirkeriya Rojava hate têkbirin, dewleta Tirkiyê xwedî li sozên xwe derneket. Dev ji şirîkatiya bi Kurdan re berda, dewlet bi armanca qelandina Kurdan, dest bi komkujiyan kir. Dîroka Komara Tirkiyê, bi awayekî din, dîroka qirkirina Kurdan e. Sedema ku me bi vê kurtedîrokê dest pê kir ev e: Rastiya gelê Kurd û Kurdistanê, ku tê daxwazkirin da ji dîrokê bête rakirin, ne çîrokeke mitolojîke, ku "sê-çar dabeşkeran" li hev anîne, lê belê rastiyeke berbiçav ya rabirdû û îro ye. Ev rastiya ku şemaran (înkarê) napejirîne, ji nav pelgeyên dîroka şemarokan (înkarvanan) difûre. Bê çawa gelê Kurd heya vêga ji bo azadiya nasnama xwe ya neteweyî li ber xwe dabe, ji îro şûnve jî bêguman dê berxwedana xwe bêrawestan bidomîne. Pejirandina nasnameya Kurdan û tevlîbûna gelê Kurd ya nav gelên cîhanê mîna gelekî serbilind, dê bibe serkeftinek ji bo aştiya cîhanê û peytandina hebûna gelê Kurd. == Binêre: == *[[Lîsteya Serhildanên Kurdan]] *[[Kronolojiya dîroka Kurdistanê]] {{kurt}} [[Category:Dîrok]][[Category:Kurdistan]] 11 60939 2006-12-19T23:58:59Z Erdal Ronahi 2 '''Danezana Gerdûnî''' ya [[Mafên Mirovan]] ji aliye [[Neteweyên Yekbûyî]] di dîroka 10 Berfanbar [[1948]] de hate pejirandin. Ev danezan bû belgeyeke bingehîn ji bo tekoşîna mafên mirovan di hemû cîhan da. == Dîbaçe == Herwekî nasîna weqara ko bi hemû endamên malbata mirovî re heye û mafên wan ên wekhev û sabit bingehê azadî, dad û aşitiya cihanê pêk tîne, Herwekî nenasîn û piçûkdîtina mafên mirov rê dan kirinên barbar ko wijdana mirovahiyê didin isyanê û avakirina cîhaneke ku tê de ewê heyinên mirovî, di peyivîn û bawerkirinê de serbest bin, ji xof û belengaziyê rizgar bin wek xweziya bilindtirîn a mirov hate îlan kirin, Herwekî bingehî ye ku mafên mirov ji alî rejîmeke hiqûqî ve bên parastin ji bo ku mirov neçar nemîne, wek çara dawîn, li dijî zorkarî û zordariyê rabe, Herwekî teşwîqa pêşvebirina peywendiyên dostaniyê di navbera neteweyan de bingehî ye, Herwekî gelên Neteweyên Yekbûyî di Destûrê de ji nû ve baweriya xwe ya bi mafên bingehî yên mirov, di nav weqar û rûmeta kesê mirovî de û di wekheviya mafên mêr û jinan de, dane zanîn û diyar kirine ku ew biryardar in ku arîkarî bidin pêşveçûna civakî û bicihkirina mecalên çêtir yên jiyanê di nav serbestiyeke mestir de, Herwekî dewletên endam qewl dane, ku bi hevkariya Teşkîlata Neteweyên Yekbûyî, riayeta gerdûnî û fiîlî ya mafên mirovî û azadiyên bingehî ewle bikin, Herwekî têgihiştineke hevbeş a van maf û azadiyan ji bo bi temamî bicîhanîna vê teahudê ji giringiya bilindtirîn e, Civîna Gelemperî vê Danezana Gerdûnî ya Mafên Mirov wekî îdeala hevbeş a ko hemû gel û hemû netewe dixwazin bighênê ji bo ko hemû kes û hemû organên civakê, ev Danezan timî di bîr de, bi hînkirin û hêvotinê bixebitin ko riayeta van maf û azadiyan pêşve bibin û bi tedbîrên berebereyî yên neteweyî û navneteweyî, nasîn û bicihanîna gerdûnî û fiîlî yên wan him di nav gelên dewletên endam bi xwe him di nav yên erdên ko li jêr hukmê wan de ne ewle bikin. === Bend 1 === Hemû mirov azad û ji aliyê maf û rûmetan ve wekhev tên dinyayê. Xwedî hiş û wijdan in û divê bi hestên biratiyê nêzîkayî li hev bikin. === Bend 2 === I. Her kes bêyî ku duçarî cudahiya ji ber nîjad, reng, zayend , ziman, ol, baweriya siyasî an jî yeke din jêbûna neteweyî an jî civakî , saman (serwet), zayîn an jî rewşeke din bibe, xwedî sûdwerirtina ji hemû maf û azadiyan ê ku di vê Danezanê de hatine ragihandin. II. Her wiha ji ber statuya siyasî, hiqûqî an jî ya navneteweyî di navbera mirovan de cudayî nayê kirin; te divê ev welat an herêm serbixwe an jî te divê ne xweser an jî te divê ne xweser an jî di bin rajêriya tahdîda serweriyekê de be. === Bend 3 === Jiyan, azadî û ewlehiya kesanî, mafê her mirovî ye. === Bend 4 === Tu kes di bin koletî an jî bendetiyê de nayê hiştin; koletî û bazirganiya koleyan bi hemû awayî qedexe ye. === Bend 5 === Li tu kesî îşkence û stem nayê kirin, bi kirînên derî mirovanê û rûmetşikên nêzîkayî lê nayê kirin û ceza lê nayê birîn. === Bend 6 === Her kes li ku dibe bila bibe xwediye mafê nasîna kesatiya xwe ya hiqûqî ye. === Bend 7 === Her kes li ber qanûnan wekhev in û ji parastina qanûnan bi awayekî yeksan xwedî mafê sûdwergirtinê ne. Hemû mirov li hemberî ciyawazî û her cure sepanan ên ku vê danezanê îhlal dikin û bi navtêdanê han didin van kiryaran, xwedî mafê hêvişaneke wekhev in. === Bend 8 === Her mirov xwedî maf e ku li dijî kiryarên li derî mafên bingehîn ên ku qanûnan jê re nas kirine ji bo ku maf û hiqûqên xwe bi awayekî kirdarî biparêze, serî li dadgehên neteweyî bide ku bi vî karî erkedar in. === Bend 9 === Tu kes bi awyekî kêfî nikare bê girtin, ragirtin an jî mişextkirin. === Bend 10 === Her kes, ji bo ku maf, berpirsî an jî tawanbariya ku lê tê kirin û je re ceza tê xwestin. Bi aweyekî rast esehî bibe, mafê wî heye ku li doza wî, li dadgeheke serbixwe û bêalî û bi şêweyek xwedayî û aşkera bê nihêrtin. === Bend 11 === I. Her mirovê ku ji ber kirina tawanekî bersûc e , ji bo parêziya wî divê ku hemû mere bên paydekirin û bi awayekî aşkera bê darizandin; her wiha bêrî tê hesîbandin heta ku li gorî qanûnan tawanbar tê dîtin. II. Tu kes, ji ber kirin û îhmalan, ku di gava pêkhatîna wan de li gorî qanûna neteweyî an jî navneteweyî ne sûç e, nayê ceza kirin. Ligel vê yekê, di heyna kirina sûç e, nayê ceza kirin. Ligel vê yekê, di heyna kirina sûç de, ji bilî cezayê heyî cezayekî hîn giran nikare lê bê birîn. === Bend 12 === Tu kes nikare têkilî jiyana arizî, malbat xanî an jî ragihandin û pevnivîsîna yekî bibe û ziyanê bide rûmet û şanên wî li hemberi têkilbûn û ziyandayînên wiha, bi qanûnan mafê hêvişandinê yê her kesî heye. === Bend 13 === I. Mafê her kesî heye ku di nav axa dewletekê de bi serbestî rêwîtiyê bike û devera ku lê bi cîh bibe, ji xwe re hilbijêre. II. Mefê her kesî heye ku ji welatekî, yê wî ji tê de, derkeve û carekî din vegere wî welatî . === Bend 14 === I. Mafê her kesî heye ku, ji ber zordestiyê daxwaza penahiyê li Welatekî bike û ew welat jî penabariya wî bipejirîne. II. Ev maf ji bo sûcên ne siyasî an jî , ji bo wan kirinên ku li derî rêgez û mebestên Neteweyên yekbûyî ne lêpirsîn der barê wan de hatiye kirin, nayê xwestin. === Bend 15 === I. Mafê her kesî heye ku bibe welatiyê welatekî II. Tu kes bi awayekî kêfî ji mafê welatî an jî guhartina welatiyê bêpar nikare bê hiştin. === Bend 16 === I. Mafê her jin û mêrê berzewac heye bêyî ku rastî tixûbdariya ji ber nîjad, welatî an jî olî bê, bizewice û bibe xwedî mal û halê. Mêr û jin di pêkanîna zewacê, di domandin wê û di heyna dawîlêanînê de xwedî heman mafan in. II. Zevac, tenê bi dil û rezaya kesên ku dê bi hev re bizewicin, pêk tê. III. Malbat, hêmana bingehîn û sirûştî ya civakê ye; her wiha xwedî maf e ku ji hêla civak û dewletê ve bê hêvişandin û parastin. === Bend 17 === I. Mafê her mirovî heye ku bi tena serê xwe an jî tevî kesên din bibe xwedî mal û milk. II. Tu kes bi awayekî kêfî ji mal û milkên xwe bêpar nikare bê hiştin. === Bend 18 === Mafê her kesî yê azadiya ji bo raman, wijdan û olê heye. Ev maf ji bo azadiya guhartina ol an jî baweriyê ye; her wiha azadiya bi awayekî aşkera an jî arizî, bi serê xwe an jî pevre pêkanîna ol an jî baweriyê û hînkirin , bicahanîn û perestîşa ayînan jî, tê de ye. === Bend 19 === Mafê her mirovî heye ku ramana xwe bi aweyekî azad aşkera bike . Ev maf ew e ku divê kes ji ber ramanên xwe neyê êşandin û bêyî ku sînorên welêt bibin asteng, her kes karibe bi her cure amrazan li agahî û ramanan bigere, bi dest bixe û ber belav bike. === Bend 20 === I. Her mirov xwedî maf e ku bi mebestên aştîxwazane civînan pêk bîne, komeleyan damezirînê û beşdarî komeleyekê bibe. II. Tu kes neçar nayê hiştin ku têkeve komeleyekê. === Bend 21 === I. Mafê her kesî heye ku rastersat an jî bi riya nimînendiyê xwe yê ku bi serbestî hilbijartiyê, beşdarî li kargeriya welatê xwe bike. II. Mafê her kesî heye ku bi wekhevî sûd ji xizmetên gelemperîyên welatê xwe wergire. III. Bingeha hêza destihalatê ya tekane viyana gel e. Ev viyan xwe dispêre mafê dengdanê ya wekhev û giştî ku di demên diyar de bi awayekî veşarî an ji bi azîneyên manendî vê û bi hilbijartînên dirust pêk tê. === Bend 22 === Vekî endamê civakê, mafên her mirovî yên aborî , civakî û çandî hene ku ew ji bo ewlehiya sosyal, bi awayekî serbest werarbûna kesatî û rûmetê pêvist in. Takekes, li gor kan û dahatûyên her dewletî û saziyên wê hewldanên neteweyî yên ji bo vê yekê û hevkariya navneteweyî, ji van mafan sûd û kelkê werdigirin. === Bend 23 === I. Mafê her mirovî yê xebatê bi serbestî bijartina pîşê, şixulîna di mercên xebatên ên guncan û dadwer de û parastina li dijî bêkariyê heye. II. Mafê her kesî heye, ku bêyî tu cihêtiyê di bergîdana karekî de mizayeke yeksan bistîne. III. Her kesê ku dixebite mafê wî yê mizayekê têrker û dadwer heye ku dikaribe ji wî û ji malbata wî re jiyaneke şayanê mirovan dabîn bike û heke hewce bike bi derferên din ên parastina sosyal bê temamkirin. IV. Mafê her kesî heye ji bo hêvişandina berjewendiyên xwe, sendîkayan çêke û beşdarî li wan bike. === Bend 24 === Mafê her mirovî yê ji bo bêhnvedanê, kêf û hengkirinê, bi taybetî di nav tixûbekî maqûl de hiştina maweya xebatê û di heynên diyarkirî de derketina betlaneyê ya mîzedar heye. === Bend 25 === I. Xurek, cil û berg, xanî xizmetên tenduristiyê û xizmetên civakî yên pêwist jî di nav de mafê her mirovî heye ku bibe xwedî asta jiyaneke guncan a ku karibe gumrehî û tenduristiya wî û malbata wî pêk bîne. Her mirov ji ber rewşa bêkarî, nexweşî, seqetî, bîtî, pîr û kalitî an jî gava ku ji derfetê debarê bêyî hemd û vîna xwe bêpar bimîne û ji bo rewşên din , xwedî mafê ewlehiya civakî ne. II. Dê û zarok, pêştir û bi taybetî xwedî mafê pûtepêdayîn û alikariyê ne. Hemû zarok, çi di dema zewacê de û çi jî li derveyî zewacê çêbûne ji heman ewlehiya civakî sûdê werdigirin. === Bend 26 === I.Mafê her mirovî yê perwerdebûnê heye. Perwerdahî bêpereye, qet nebe divê ku di heyna perwerdeya destpêkê û bingehîn de ev yek wiha be. Hêvotina seratayî mecburî ye. Divê ku her kes ji hevotîna teknîkî û pîşeyî karibe sud û kelk ê wergire, Perwerdehiya bilind, divê ku li gorî behredarî û jêhatîbûnê, bi wekheviyeke tam ji her kesî re vekirî be. II. Divê ku perwerdehî, pêşxistina tam a kesatiya mirov, rêzgirtina li mafên mirovan û azadiyên bingehîn ji xwe re bike armanc. Dive ku ew han bide têgîhîjtin, xweşbînî û dostaniya nava hemû netewe, nîjad û olan de û wisa jî divê ku xebatên ji bo parastina aştiyêyên Neteweyên Yekbûyî jî bi pêş bixe. III.Mafê dê û bavan ê hilbijartina cûreyê perwerdehiyê heye ku wê bidine zarokên wan. === Bend 27 === I.Mafê her mirovî heye ku bi serbestî beşdarî li jiyana çandî ya ciwakî bike, ji hunerên ciwan zewq bistîne û ji pêşveçûnên zanistî û ji encamên wan para xwe bistîne. II.Mafê her mirovî yê parastina berjewendiyên wî yên madî û manewî heye, ku ew ji her cure berhemên zanîstî, wêjeyî û hunerî tên. === Bend 28 === Mafê her mirovî yê ji bo pergaleke civakî û navneteweyî heye da ku maf û azadiyên di vê danezanê de dîyarkirî ne, bi awayekî tam bêne cih. === Bend 29 === I. Erk û vatiniyê her mirovî li hemberî civaka wî heye, ku tenê dikare di wê de kesatiya wî serbestane û bi aveyekî tam bi pêş bikeve. II. Her mirov gava ku ji maf û azadiyên xwe sade werdigire tenê di heyna nasîna maf û azadiyên kesên din de, yên ji bo pêkanîna pêwistiyên rast ên sincî, pergala gelemperî, refaha giştî û civakeke demokratîk, dikare bi hukmê qanûnan rastî tehdîdan bê. III. Ev maf û azadî bi tu awayî nikarin li dijî armanc û rêgezên neteweyên yekbûyî, bên bikaranîn. === Bend 30 === Tu hukmekî vê danezanê, ku tê de maf û azadî hatine ragihandin, nikare bê şîrovekirin ku maf dide dewletekê, komekê an jî kesekî, ku parastina belakirin an jî hilanîna wan hukman bike. ''Nîşe: Ev werger ji hêla Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê ve hatiye kirin.'' [[Kategorî:Mafên mirovan]] 12 63400 2007-01-06T21:36:04Z Cyrus the virus 619 '''Dîrok''' (''mêjû, tarîx, hîstorî'') vekolîna zanistî ya zemanên berê anku demên borî ye. Ji vekolîna zanistî ya bûyerên demên borî re herwiha ''dîroknasî (dîrokzanî, dîrokvanî'') jî têt gotin. Pisporên dîrokê ''dîroknas (dîrokzan, dîrokvan'') in. ==Peyva "dîrok"== Du teorî li ser [[etîmolojî|etîmolojiya]] peyva ''dîrok'' hene. Li gor yekê ji wan peyva dîrok ji gotina "dûr" têt ku di hin zaravayên kurmancî de wek "dîr" yan "dwîr" têt gotin. Teoriya din bawer e ku "dîrok" ji gotina "çîrok" hatiye. Ji van herdu teoriyan, ya têkiliya "dîrok"ê û "çîrrok"ê disepîne ihtimaltir ji ber ku peyva "hîstorî" jî di gelek zimanan de hem têt wateya dîrokê û hem jî çîrrokê. ''Mêjû'' bi taybetî di [[soranî]] de têt bikaranîn û ji peyva "mêj" e ku têt wateya demek dûr berî niha. ''Tarîx'' ji [[erebî]] û ''hîstorî'' ji [[yewnanî]] ye. ==Dîrok wek çeqek zanistê== Mirov bi nerîna li [[pirtûk]]an, [[rojname]]yan, [[name]]yan, [[nîgar]]an û tiştên wek wan jê agadar bibe ka di dîrokê de çi qewimiye. Ev dîrok wek ''dîroka nivîskî'' têt nasîn. Lê dîrok ne tenê bi berhemên nivîskî ve girêdayî ye. Di nav gelek [[milet]]an [[nivîs]]în pirr kêm hatiye bikaranîn loma dîroka wan bi pirranî di [[çîrrok|çîrrokbêjî]] û [[dengbêjî|dengbêjiya]] wan de ye. Ji vê çeqê dîrokê re dibêjin ''dîroka devkî''. ==Dîroknasên pêşîn== Bi gelemperî [[Herodotus]]ê [[Yewnanistan|yewnanî]] (n. 484 BC- 425 BZ) wek bavê dîroka nivîskî ya cîhanê têt nasîn. Yekem kesê ku dîroka kurdan bi berfirehî nivîsiye [[Şerefxanê Bedlîsî]] ye. ==Sinifandina çeqên dîrokê== Ji ber ku dîroka zanistek pirr berfire ye, pirraniya dîroknasan û berhemên wan li ser beşek dîrok radiwestin. Dîrok dikare li ser van beşan bêt parvekirin: * kronolojî (li gor [[serdem]]an yan [[dem]]ê) * cografî (li gor herêman) * welatî (li gor welatan yan dewletan) * neteweyî (li gor gelan yan miletan) * mijarî (li gor mijarekê anku babetekê) ==Dîrok û pêşdîrok== Pêşî dîrok tenê ji berhemên nivîskî û ji gotinên devkî dihat berhevkirin. Lê piştî pêşketinên zanistî, bi taybetî di warê [[arkeolojî|arkeolojiyê]] de, dîroknas dikarin ji serdemên hê nivîsîn peyda nebûbû jî agahiyan wergirin. Ev yek bi taybetî bi vedîtina [[gorr]] û [[nîgar]]ên serdemên kevnare gengaz e. Ji vê dema berî peydabûna nivîsînê re bi gelemperî navê ''pêşdîrok'' hatiye dan. ==Dîroka cîhanê== *[[Pêşdîrok]] *[[Serdema Kevnare]] **[[Rojhilata Navîn li Serdema Kevnare]] ***[[Sûmer]] ***[[Misira berê]] ***[[Babîloniya]] ***[[Mad]] **[[Ewropa li Serdema Kevnare]] ***[[Yewnanistana berê]] **[[Hindistana berê]] **[[Çîna berê]] **[[Amerîkaya Navîn li serdema kevnare]] ([[Aztek]], [[Maya]], [[Olmek]], [[Toltek]] **[[Amerîkaya Başûr li serdema kevnare]] ([[Înka]]), ([[Çîmû]]), ([[Tîhwanakû]]), ([[Huwarî]]) **[[Erîqa li Serdema Kevnare]] **[[Awistralyali Serdema Kevnare]] **[[Împaratoriya Roma]] *[[Serdema Navîn]] **[[Despêka Îslamê]] **[[Ewropa li Serdema Navîn]] **[[Çîn li Serdema Navîn]] **[[Umeyadî]] **[[Ebasî]] *[[Serdema Nnû]] **[[Vedîtina û dagirkirina Amerîkayê]] **[[Barok]] **[[Ronbîrî]] **[[Sedsala 19ê]] **[[Sedsala 20ê]] **[[Sedsala 21ê]] ==Dîroka Kurdistanê]]== * [[Dîroka Kurdistan]] * [[Kronolojiya dîroka Kurdistanê]] * [[Dîroka kevnar ya rojhilata navîn]] * [[Dîroka rojhilata navîn piştî zayînê]] * [[Serhildanên Kurdan]] Li kategoriya "[[:category:dîrok|dîrok]]" jî binêre. [[category:dîrok]] [[af:Geskiedenis]] [[an:Istoria]] [[ang:Stǣr]] [[ar:تاريخ]] [[ast:Hestoria]] [[az:Tarix]] [[bar:Geschichte]] [[bat-smg:Istuorėjė]] [[be:Гісторыя]] [[bg:История]] [[bm:Tariku]] [[bn:ইতিহাস]] [[br:Istor]] [[bs:Historija]] [[ca:Història]] [[ceb:Kasaysayan]] [[co:Storia]] [[cs:Historiografie]] [[cv:Истори]] [[cy:Hanes]] [[da:Historie]] [[de:Geschichte]] [[el:Ιστορία]] [[en:History]] [[eo:Historio]] [[es:Historia]] [[et:Ajalugu]] [[eu:Historia]] [[fa:تاریخ]] [[fi:Historia]] [[fiu-vro:Aolugu]] [[fo:Søga]] [[fr:Histoire]] [[frp:Histouère]] [[fur:Storie]] [[fy:Skiednis]] [[ga:Stair]] [[gl:Historia]] [[gv:Shennaghys]] [[he:היסטוריה]] [[hi:इतिहास]] [[hr:Povijest]] [[hu:Történelem]] [[ia:Historia]] [[id:Sejarah]] [[ilo:Pakasaritaan]] [[io:Historio]] [[is:Sagnfræði]] [[it:Storia]] [[ja:歴史]] [[jbo:citri]] [[ka:ისტორია]] [[ko:역사]] [[la:Historia]] [[lad:Istoria]] [[lb:Geschicht]] [[li:Historie]] [[lt:Istorija]] [[lv:Vēsture]] [[mk:Историја]] [[ms:Sejarah]] [[mt:Storja]] [[mzn:بگذشتی]] [[nds-nl:Geschiedenis]] [[nl:Geschiedenis]] [[nn:Historie]] [[no:Historie]] [[nov:Historie]] [[nrm:Histouère]] [[oc:Istòria]] [[pl:Historia]] [[ps:تاريخ]] [[pt:História]] [[ro:Istorie]] [[ru:История]] [[sa:इतिहास]] [[sc:Istòria]] [[scn:Storia]] [[sco:Historie]] [[sh:Historija]] [[simple:History]] [[sk:Dejiny]] [[sl:Zgodovina]] [[sr:Историја]] [[su:Sajarah]] [[sv:Historia]] [[sw:Historia]] [[ta:வரலாறு]] [[th:ประวัติศาสตร์]] [[tpi:Histori]] [[tr:Tarih]] [[tt:Taríx]] [[uk:Історія]] [[ur:تاريخ]] [[vec:Storia]] [[vi:Lịch sử]] [[yi:היסטאריע]] [[zh:历史]] [[zh-min-nan:Le̍k-sú]] [[zh-yue:歷史]] 13 64416 2007-01-13T13:37:48Z 84.134.224.1 /* Celadet Bedixan li ser Ehmedê Xanî */ [[Image:Ehmede xani.jpg|right|thumb|Ehmedê Xanî]] '''Ehmedê Xanî''' (1651-1707) wekî [[Feqiyê Teyran]] û [[Melayê Cizîrî]] yek ji helbestvanên herî mezin ên [[kurd]] e. Ahmedê Xanî, di sala 1651'ê de hatiye dinê. Cihê ku hatiye dinê tam ne diyar e. Li gor gelek lêkolîner û nivîskaran, ew ji êla Xaniyan bûye. Li ser cihê vê êlê dîtinên cuda hene. Li gor van dîtinan, cihê vê êlê ji [[Cizîra Botan]] heta derdora [[Wan]]ê tê guhertin. Dema ku 14 salî bûye dest bi nivisînê kiriye. Dema ku nivîsîna "[[Mem û Zîn]]"ê temam kiriye 44 salî bûye. Xanî li Kurdîstana Jorîn li Bajarê [[Bazîd|Bayezidê]] wefat kiriye. Gora wî li Bajarê Bayezidê ye. [[Tirba Xanî]] ziyaretgaha xelkê ye. Xanî, bi "Mem û Zîn"a xwe ya ku destana neteweyî ya neteweyê Kurd e, di dilê neteweyê Kurd de cihê bilindtirîn girtiye û bi wî awayî di nav gelê xwe de bûye "Xaniyê nemir." Mem û Zîna Xanî di sala 1919an de li Stenbolê hatiye çap kirin. [[Seyda Hemze]] jê re dîbaçeyek nivîsandiye. Tê de dibêje ko Xanî Nûbara xwe di sala 1094ê hicrî de nivîsandiye. Li gora vê tarîxê Beriya qedandina Memozînê bi neh salan. ===Celadet Bedirxan li ser Ehmedê Xanî=== Ji meqeleya ''Klasîkên me – an şahir û edîbên me ên kevin'' ya [[Celadet Alî Bedirxan]] Mela Camî di heqê [[Mewlana]] Celaledînê Rûmî û kitêba wî »Mesnewî« de gotiye: Men çi gûyem wesfi an alîcenab<br> Nîst pêxember welê dared kitab. Yanî: Ez di heqê wî alîcenabî de çi bibêjim, ne pêxember e, lê kitêba wî heye.<br> Ev pesnekî bilind û hêja ye û bi her awayî li bejna Mewlana têt. Di heqê '''Ehmedê Xanî''' û kitêba wî »[[Memozîn]]« de, bi min be, mirov dikare jê bêtir jî bibêje. Belê Xanî jî xudan kitêb e. Lê Xanî pêxember e jî. Pêxemberê diyaneta me a milî, pêxemberê ola me a nijadîn. Xanî di wextekî welê de rabû ko - beriya niho bi sê sed û neh salan - ne li cem me, lê li Ewropayê jî xelk hêj li miliyet û li nijadê xwe hişyar ne bû bûn û zelamên ji yek miletî hev û dû ji bo ketolîkî an protestaniyê dikuştin. Di heyameke welê de Ehmedê Xanî bîra miliyeta xwe, bîra kurdaniya xwe biri bû û ji kurdan re goti bû hon berî her tiştî kurd in, rabin ser xwe, dewleteke kurdî çêkin û bindestiya miletên din mekin. Melayê Jaba der heqê Ehmedê Xanî gotiye: »Şahirê pêncê jî Ehmedê Xanî ye. Eslê wî ji tayifeyê hekariyan ji eşîreta xaniyan e. Bi xwe hatiye Beyazîdê, di tarîxa hezarê da tewetin kiriye. Di [[ziman]]ê [[kurmancî]] de Memozîn nav kitêbek aşiq û maşûqan gotiye û kitêbek lixet jî bi kurmancî û erebî gotiye, navê wê Nûbihar e. Zarokê di Kurdistanê hemû di piştî Quranê dixwînin. Û zehf jî xezeliyat û eşharan û beyt bi zimanê kurmancî gotiye. Û di zimanê erebî û farisî û tirkî jî qewî mahir û sahibi irfan e. Û ji şierayê di Kurdistanê hemûyan jî meşhûr û faiq e, belkî ji hemû şieran meqbûl û memduh e. Û dii hezar û şêst û sê da jî merhûm bûye û di nêv Beyazîdê da mizgeftek jî bi navê xwe bîna kiriye. Û bi xwe jî li kenarê mizgeftê medfûn e« . Xanî herwekî bi xwe dibêje di sala hezar û şêst û yekê hicrî de ji diya xwe bûye. Lewra ko dema ji xeyb fek bû<br> Tarîx hezar û şêst û yek bû Kengê emirê Xwedê kiriye em pê nizanin. Lê gava Memozîna xwe qedandiye çil û çar salî bû. Îsal gehişte çil û çaran<br> Ev pêşrewê gunahkaran Xanî ji Memozînê pê ve hin eserên din hene. ''Nûbihar: ferhengeke menzûm e. Kurdî-erebî.'' Xanî ji bo Nûbiharê dibêje: Ji paş hemd û selewatan Ev çend kelîme ji ji lixetan Vêk êxistine Ehmedê Xanî Nav lê Nûbihara biçûkan danî Ne ji bo sahibi rewacan Belkî ji bo piçûkê di kurmancan Ji Eqîda îmanê: Sifatê di sebhe ji bo zilcelal<br> Bizan heft in ey arifê pir kemal<br> Xweşî, şîn û zanîn û vên û kelam<br> Bihîstin digel dîtî bû temam Xanî li Beyazîdê dibistanek jî danîbû û tê de dersa zarokan bi kurdmancî digot. Di pey mirina wî re şagirtê wî Ssmaîn bîst salên din li wê dibistanê guhdar bû û dersên kurdmancî tê de gotin. Li gor atiştê ko min bihîstiye Xanî kitêbeke cexrafyayê jî çêkiriye û tê de qala ezman û stêrkan kiriye. Herçend ez gelek lê geriya bim jî ev kitêb neket destên min. Ehmedê Xanî herwekî bi xwe gotiye Mem û Zîn ji xwe re kirine behane û bi vê hêncetê kula dilê xwe bi der daye, derdê miletê xwe ê ker û lal bi ziman kiriye û ew axivandiye. Mem û Zîn ji bo Ehmedê Xanî remzên Kurdistanê, rêzikên welatê wî ne. Xanî dibîne ko ew rêzik winda dibin, kurdmanc bi zimanine din dixwînin û dinivîsînin, bi rêzikên miletên din ve diçin, belgên xwe ên nijadîn ji xwe tavêjin, dikevin rengên miletên din û bi vî awayî û bi rêva bindestiya wan dikin. Seyda dibêje: Sazi dili kul bi zîr û bem bit<br> Sazendeyê 'eşqi Zîn û Mem bit <br> Şerha xemi dil bikim fesane<br> Zînê û Memî bikim behane <br> Nexmê we li perdeyê derînim<br> Zînê û Memî ji nû vejînim <br> Derman bikim ez ewan dewa kim<br> Wan bê mededan ji nû ve rakim <br> Meşhûr bikim bi terz û islûb<br> Mimtaz bikim mihibb û mehbûb <br> Ewreng bikim ji nû serefraz<br> Da bêne temaşeyî nezerbaz <br> Dilber li Memî bikin girînê<br> 'Aşiq bikenin bi derdê Zînê <br> Ev meywe eger xirab e ger qenc<br> Kêşaye digel wê me dused renc <br> Ev meywe eger ne avdar e<br> Kurmancî ye, ew qeder li kar e <br> Ev tifl e eger ne nazenîn e<br> Nûbar e bi min qewî şirîn e <br> Ev meywe eger ne pir lezîz e<br> Ev tifl e bi min qewî 'ezîz e <br> Mehbûb û libas û gûşiwar e<br> Milkê di min in ne miste'ar e <br> Ez pîlewer im ne gewherî me<br> Xudreste me ez ne perwerî me <br> Kurmanc im û kûhî û kenarî<br> Ev çend xeber in di kurdwarî <br> [[Category:Nivîskar]] ---------------------------------------------- ev nivisar ji ali murad ciwan ve hatiye nivisandi. murat Ciwan wek cavkani ji M. Warli pêk aniye. di nivisarê de gelek tistên nu li ser ehmedê Xani û malbata wi hene. Hin belgeyên nuh li ser Ahmedê Xanî 12/7/2005 -------------------------------------------------------------------------------- Di nav vê qelebalixa pesn û mubelexeyan de car bi car hin agehî jî derdikevin ku nêzî rastiya Ahmedê Xanî ne. -------------------------------------------------------------------------------- Şairê neteweyî û bavê bîr û baweriya neteweyiya kurd Ahmedê Xanî yek ji wan kesayetiyên kurdan e ku li serê gelek hatiye nivîsîn, lê tiştên ku hatine nivîsîn ne li ser esasên zanyariyên belgeyî, pirtir teswîr û pesindayînên derbirîna hissên neteweyî ne, gelek caran tekrara hev in, xeyalî ne, heta ji rastiya jiyan û bîr û baweriyên wî dûr in. Di nav vê qelebalixa pesn û mubelexeyan de car bi car hin agehî jî derdikevin ku nêzî rastiya Ahmedê Xanî ne. Gava meriv bala xwe dide wan, ew jî, ew agahî ne ku xwe rasterast dispêrin berhemên Ahmedê Xanî, di serî de jî şahesera wî Mem û Zînê. Min bi xwe heta van demên dawiyê di nav nivîsarên ciddî de wek fakta tenha cumleyek dîtibû ku ne ji berhemên Ahmedê Xanî bi xwe be. Ew jî xwedan çavkaniyeka nezelal bû û gûman li ser rastiya hebûna wê cumleyê hebû. Ya ku ez bahs dikim ew cumleya erebî ye ya ku bi hesabê ebcedê tarîxa wefata Ahmedê Xanî diyar dike: ”Tara Xanî îlla rebbîhî”. (Xanî ber bi Rebbê xwe ve firiya) Cara pêşîn mamoste Alaeddîn Seccadî ev agahî di berhema xwe ya bi navê Mêjûyî Edebî Kurdî de daye. Lê çavkanî jî zelal nedaye. Nivîsîye ku wî ev agahî ji melayekî alî Amedîyê yê bi navê Mela Salih wergirtiye. Ev agahî bi destnivîs li pişt kitêba wî ya bi navê Semedîye nivîsandî bû ye. Alaeddîn Seccadî ev Mela Salih li Bexdayê li hewşa mizgeftekê nas kiriye pê re xeber daye û pişt re ew ji hev veqetiyane û nehatiye zanîn ku wekî pêştir ev Mela Salih kî ye, Semedîye çi kitêb e, kê ew destnivîs li wir nivîsî û gelek pirsên din. Lê di van demên dawiyê de, kitêbek li ser jiyan û berhemên Ahmedê Xanî derket ku ji alî ronahîkirina hin warên jiyana wî de balkêş e, hin belgeyên ji arşîva Împaratoriya Osmanî tê de hene ku Ahmedê Xanî pirtir bi meriv didin nasîn. Esas him kitêb, him jî nivîskarê wê gelek balkêş e. Nivîskar li ser jiyan û eslê xwe diyar dike ku ew ji malbateka mela û alim tê ku bi esil digihîjin malbata Ahmedê Xanî. Li gora nivîskar Ahmedê Xanî bi xwe li pey xwe kur û keç nehiştine, lê ji nesla birê wî ê bi navê Mela Qasim zurriyeta mala Xanî dewam kiriye û hetiye gihîştiye nivîskarî bi xwe. Nivîskarê ku ez bahs dikim Ebdullah M. Varli ye. Berhema wî ji du cildan pêk tê. Cildek bi navê Dîwan û Jînewarî ya Ahmedê Xanî ye ku ji 476 rûpelan pêk hatiye, lêkolîn e li ser jiyana Ahmedê Xanî û tarîxa mîrekiyên dewra Xanî, bi taybetî jî ya mîrên Bayezîdê. Cilda din bi navê Dîwan û Gobîdeyê Ahmedê Xanî yêd Mayîn e, 556 rûpel e. Tê de şiirên Ahmedê Xanî yên heta niha naskirî û nenaskirî hene. Ew li ser hev106 şiir in. Pişt re bi navê Qisa Şemû’n berhemeka menzûm heye ku nivîskar dibêje ew ya bavê Ahmedê Xanî Îlyas Bin Eyaz e. Berhemeka bi navê Sîsebanê jî di vê cildê de heye ku li gora lêkolerî ev berhem jî ya Ahmedê Xanî ye. Herdu cild jî di nav berhemên Sipan Yayinevi ve Yayınları de sala 2004ê li Îstanbûlê hatine weşandin. Esas gava min berhem xwend, min dît ku hem li ser berhemê, hem jî li ser nivîskarê wê lazim e bê rawestan, hûr hûr bê tehlîlkirin û lêkolînên kûr li ser wan bê kirin. Hem agahiyên gelek hêja û balkêş di berhemê de hene, hem jî ji alî metod, uslûb û ziman ew mihtacî lêkolînek û zelalkirineka ciddî ne. Min xwest ez pêwendiyan bi nivîskar re deynim hevpeyivînekê pê re li ser wî û berhemên wî bikim, belkî gelek aliyên vê pirsê zelaltir bibe. Lê mixabin ez li derveyî welêt im û nivîskar bi xwe li Tirkiyê dimîne, heta niha ew derfet peyda nebû. Di vê nivîsara xwe de ez li ser berhemê û hemû agahiyên ku tê de ne ranawestim. Ez tenê dikarim vê bêjim ku agahî û belgeyên gelek hêja tê de hene, encama xebateka dûr û dirêj û zehmetiyeka zêde ne. Cara pêşîn hin belge tê de hene ku ji arşîva osmaniyan tên û esl û fesl û kar û xebata Ahmedê Xanî rohnî dikin. Ez di vê nivîsê de dixwazim li ser wan belgeyan rawestim û agahiyên ku di wan belgeyan de hene liv vê derê pêşkêş bikim. Berê ez dixwazim ji devê nivîskarê van herdu cîldan wî bi xwe piçekî bidim nasîn ku bingehê pişt van belge û zanyariyan ronahîtir bibe. Nivîskar di 1939ê de li gundekî bi navê Hesarê ê navçeya Patnosê hatiye dinyayê. Xwendina xwe ya destpêkê sala 1946ê li gundê Nenecanê li ba bavê xwe Mela Mehemed (Hoko) destpê kiriye, paşê çuye li medreseyên cuda yên Kurdistanê xwendiye. Sala 1957ê li Şamê li medreseya bi navê Emînîye dawî li xwendina xwe aniye. Di navbera salên 1964-1976ê de li Tirkiyê di nav dezgeha dewletê a dînî Diyanet İşleri Başkanlığı de li Erdîşê karmendî kiriye. Sala 1976ê ji Kurdistanê hatiye sirgûnkirin bo Trabzonê bi şertê ku heta 5 salan nezivire welatê xwe. Sala 1977ê ew bi daxwaza xwe ji vê wazîfê dertê derbasî dezgeha Vakıflar Genel Müdürlüğü (Îdareya Giştî ya Weqfan) dibe. Ew ji bo ku erebî û osmaniya bi tîpên erebî, farisî, tirkî, kurdî zane li Ankarê di arşîvxaneya vê dezgehê de dibe wergêr (mitercim). Di sala 1978ê de ji Ankara tê dûrxistin û tê şandin Edirneyê. Ew li ser vê ji vê wazîfê jî vediqete û di wezareta kulturî de di muzexaneya etnografyayê de dest bi kar dike, dibe berpirsiyarê sicîlên şerî’ (şer’i sîcîller) û nivîsarên kevn ên wê muzexaneyê. Di sala 1984ê de ji wê wezaretê jî tê bidûrxistin û li Halk Kütüphanesi (Kitêbxaneya Gelêrî) dest bi kar dike û dibe berpirsê nivîsên kevn. Di sala 1990ê de buye endamê saziya APK( pisporî lêkolîn, neqişkirin, pêşvaanîn). Di sala 1993ê de, di eynî wezaretê de di beşa Halk Kültürünü Araştırma Geliştirme Genel Müdürlüğü (Îdareya Giştî ye lêkolîn û Geşkirina Kultura Gelêrî) de buye serokê daîreyekê. Di heman salê de ji ber hin meseleyan teqauda xwe xwestiye û ji karê dewletê veqetiyaye. Çapkirî û necapkirî 32 berhemên wî hene. Li gor agahiyên wî, ew ji malbata mala Xanî tê, wekî malbat wan gelek berhemên Ahmedê Xanî parastine û nesil bi nesil dewrî hev kirine heta gihîştine Abdullah M. Varli bi xwe. Ew li gelek herêmên Kurdistanê geriyaye, çuye her çar perçeyên Kurdistanê, wî gelek belge, destnivîs, wêne, behs, çîrok û rîwayet li ser dîroka Kurdistanê, li ser navdarên kurd û di vê navberê de li ser Ahmedê Xanî jî kom kirine. Ew bi xwe bahs neke jî diyar e ku ew karên resmî ên wergêriyê ku wî kirine jî îmkan danê ku ew di arşîvên tirkan de ên dema osmaniyan gelek belgeyan bi dest xe, ji xwe hin belge ji wan ên li ser Ahmedê Xanî, belgeyên van arşîva ne. Di kitêbê de li ser esasê belgeyên nediyarkirî nivîskar dinivîse ku malbata Xanî bi eslê xwe ji Xana Sêgundan e a ku bi Çelê (Çukurcayê) ve girêdayî ye. Û ew dinivîse ku di ”quyûdê qedîm” ên osmaniyan de ên ji wê demê mayî, navê gundê Xanê derbas dibe. Malbata Xanî berî jidayikbûna wî di dewra bapîrên wî de ji wê herêmê bar kirine, piştî hin qonaxan li herêma Bayezîdê bicîh bûne. Ew Xaniyan berê wek malbateka alim û yên ku ji bav û kalan de fermanrewatî, dizdarî, qadîtîya hin keleyên bayezîdê û (debîriya) katibiya mîrên Bayezîdê kirine, mamosteyên (lalayên) mîrzadeyên mîran bûne û di medreseyên bilind ên merkezên mîrayetiyê de midderisî kirine. Wek bavikek peydabûne, fireh bûne û pişt re li Bayezîdê wek hoz jî belav bûne. Û di sicîlên resmî yên osmaniyan de di tehrîratên wan an belgeyên bi navê ”maliyeden muhawwel” de gelek agahî ji 1485ê bi şunde li ser kesên naskirî û malbatên bi hêz û xwedan meqam ên Xaniyan hene (b. n. d. c 1, r. 119) Ahmedê Xanî bi xwe di seraya Bayezîde de debîrê dîwanê bû (120). Nivîskar tarîxa barkirina malbata Xanî ji Xana Sêgundan û bi taybetî ya bicîhbûna wan a li Bayezîdê 1460-1465 dide (r 118) û dibêje li gor rîwayetan, ew bi fermana mîrê Hekariyan Essedudîn Çengzêrîn bi serweriya mezinê Xaniyan ê bi navê Mîr Hesen rabûne çûne li devera Daroing-Bazîd-Narîn Qelê bicîh bûne (r 119) Mîr Hesen bûye mîrê Kela Zêrinak. Piştî Mîr Hesen kurê wî yê bi navê Mîr Suleyman dibe serwerê Diza Zêrînak. Piştî mirina wî jî Mîr Ebdurrezaq dikeve şûna bavê xwe û dibe dizdarê kela Zêrînakê. (r. 123) Ya baş belgekirî ew e ku tê zanîn bapîrê Ahmedê Xanî e dereca pêncê ê bi navê Mîr Ebdurrezaq sala 1485ê li Qela Zêrînakê dizdar û qadî bûye. Ev di secereya hin malbatan de ku dibêjin em ji Xaniyan tên, diyar dibe. (r 119) Piştî Mîr Ebdurrezaq, Şeyx Ebdurrehman serweriya kela Zêrînakê hildide ser milên xwe. Piştî demekê di encama hin şeran de ew ji Zêrînakê tê bidûrxistin, di pey re ew li Bayezîdê li Qelet Ribat dibe Qadîyê Dizesorê. Pişt re qadîtîya wî bajarî dikeve destê kurê wî yê bi navê Mîr Rostem. Hin pirsgirêkên wê demê rê vedikin ku Mîr Rostem bixeyide bi xwe dev ji dizdarî û qadîtiya wî bajarî berde, bar ke biçe li Qelet Ribat bicî bibe (r. 124-125). Di pey re wek malbatî li wî bajarî mane û Eyazê kurê Rostem û Ilyasê kurê Eyaz û kurê wî Qasim (birayê Ahmedê Xanî) û kurê wî Yusuf û kurê wî Ahmed li vî bajarî jiyane. Piştî mirina Mîr Rostem kurê wî Eyaz ketiye şûna bavê xwe, di pey mirina wî re jî kurê wî Îlyas ketiye şûnê. Îlyas bi keça Qerexanê kalikê Mîr Qerebehlûlê Pisyanî a bi navê Gulnîgar re zewiciye. Li vir ew bi xizmîtî digihîjin mala serwer. Gulnîgar diya Ahmedê Xanî û Qasim e. Piştî mirina îlyas Qasim dikeve şûna bavê xwe. Piştî wî jî kurê wî yê bi navê Muhemmed, di şûna wî de jî kurê wî yê bi navê Xalid, kurê wî yê bi navê Ahmed. Ev hemû li wî bajarî wek Qadî mane. Giş weke mela hatine naskirin. (r. 126) Ahmedê Xanî bi xwe nezewicî ye, secereyên ku tên heta demên me xwe wek bavik ji birayê Ahmedê Xanî Mela Qasim tînin xwarê. (r. 128) Belgeyek li ser vê malbatê ew e ku Şêx Îlyas di berhema xwe de ya bi navê ”Qisa Şem’ûn” diyar kiriye. Wî li dawiya vê berhemê bi erebî wiha nivîsîye: ”Qed ketebe fî eyyemî dewlet Xanî Xanan el kurd, el-e’del Behlûl el-Pisyanî, îlyas bîn Eyyaz bîn Rostem bîn Şeyx Ebdurrehman el kebîr bîn Mîr Ebdurrezaq. Fî senetî 1063[1652 zayînî].” (r 129) Ji sicîlên herêma Bayezîdê ên ku endamên malbatên eşraf, alim û dewlemend qeyd dikirin da serê wan bijmêrin ji bo bac û qamçûran ji waqn bistînin, gelek agahî li ser endamên malbatan hene. Di yekê ji wan sicîlan de agahî li ser malbata Îlyas û Gulnîgara Qîza Qerexan hene. Ji wan sicîlan tê fahmkirin ku bi keç û kurên xwe pênç zarokên Îlyas û Gulnîgarê hene: ferzendê kebîr (kurê mezin) Qasim, duxterê kebîr (keça mezin) Perî, duxterê wusta (keça navîn) Gulîzer, ferzendê sexîr (kurê piçûk) Ahmed, duxterê sexîr (keça piçûk) Kitan. (r. 173) Di belgeyek din de ku bi navê Tehrîr Quyûdê Qedîme ye û ew di sala 1063yê koçî de 1682yê zayînî de hatiye nivîsîn li ser mala birayê Ahmedê Xanî Mela Qasim e wiha dinivîse: ”Xaneyê Mela Qasim; ferzendê (kurê) Îlyas Efendî; herem (jin); Gulbihar duxterê (keça) Emîr Muhammed, ferzende (kur) Muhammed, duxter (keç); Şahnaz we duxter Perwîn we duxter Şîrîn. Birader Ahmed; ferzendê îlyas, hemeşîre (xwişk); Perî [xwişka Ahmedê Xanî] haremê (jina) Yusuf bîn Yusuf, hemşîre (xwişk); Gulîzer, haremê (jina) Emîr îbrahîm, hermşîre (xwişk) Kitan; haremê (jina) Emîr Xelîl.) (r. 174) Ahmedê Xanî berê li cem bavê xwe Şêx Îlyas, pişt re li cem birayê xwe Mela Qasim xwendiye. Sêx Îlyas debîrê Mîr Muhamedê Purbelalî bû, ku ew mir, Mela Qasim bû debîrê Mîr Muhammed. Mela Qasim bi xwe zavayê Mîr Muhammed e. (r. 183, 184) Ji hin şiirên Ahmedê Xanî fahm dibe ku wî li Xoşabê li medreseya Etaîye jî xwendiye. (r. 183) Belgeyeka wê dewrê heye ku lîsteya şagirdên Medressa Gulgûn Ilim (paşê Kullîya Gulgûn Ilim) rê dide. Di wir de Ahmedê kurê Îlyas jî wek şagird xwiya dibe. Ev medrse ji bal malbata mala Xanî hatiye avakirin, pişt re mezin buye, fireh buye buye kullîye. (r. 183) Piştî demekê Mela Qasim ji debîriye Mîr Muhammed tê bidûrxistin û pismamê Qasim Yusuf dibe debîr, paşê ew jî tê bidûrxistin û Ahmedê Xanî di tarîxa 2 zîlhîcce 1081 (13 adar 1671)ê de dibe debîrê Mîr Muammedê Purbelalî. Ev mîr yekî kurdperwer û hişyar bûye xwestiye hidûdê mîrîtiya xwe fireh bike û Kurdistanê ava bike. Ahmedê Xanî gelek ji vî mîrî hez kiriye. Gava mîr miriye jî şîîrek pir bi pesn li serê nivîsîye. (r. 219-220) Xanî bi kurtî di demên Mîr Muhammed Purbelalî, Mîr Ebdî (Çolaq Ebdî Paşa) Mîr Mîrza, Mîr Xelîl, Mîr Îbrahîm û Mîr Mîrza û Mîr Muhammedê duduyê de debîriya Serayê kiriye. Demeka nêzîk berî kuştina Mîr Muhammedê Duduyê ji mîr xeyidî ye û dev ji debîriyê berdaye. Tê gotin ku pişt re di riya Şêx Camî yê Neqşîbendî re ku bi eslê xwe ji alî Mehabada niha bû û li alî Bayezîdê mudderisî dikir û şêx jî bû Ahmedê Xanî ket terîqeta wî. Ahmedê Xanî berê şagirdê wî bû li cem wî xwendibû. (r. 221) Agahiyeka din jî wekî belge di vê berhemê de li ser wefata Ahmedê Xanî tê diyarkirin. Me di serê vê nivîsarê de behsa cumleyeka bi erebî kir ku Elaeddîn Seccadî di Mêjûyî Edebî Kurdî de daye û li gor hesabê ebcedê tarîxa mirina Ahmedê Xanî derdixe ku hata niha herkes vê tarîxê wek tarîxa mirina wî qebûl dike: ” Tara Xanî ila Rebbîhî”. Lê Elaeddîn Seccadî dinivîse ku wî wek destnivîs ev li pişt kitêbekê dîtiye. Helbet belgeyeka wiha ne tekûz e, xwediyê her kitêbekê kare tiştekî li ser qabê an pişta kitêba xwe binivîse, têrê nake ku meriv wê wek belge qebûl bike. Lê cara pêşîn Abdullah M. Varli di vê berhema xwe de diyar dike û dibêje ku ev nivîsa erebî li ser kêla gorra Ahmedê Xanî hatiye nivîsîn. Ew dinivîse ku cara pêşîn ew çûye Bayezîdê, li ser kêla gorra Ahmedê Xanî nivîsa ”Tara Xanî îlla Rebbîhî” ldîtiye û ew li cem xwe nivîsiye. Lê ew dibêje ku wî li wir ”rebbîhî” tenê bi ”r”yekê nivîsiye, loma jî gava ew nivîs bi hesabê ebcedê hesab kiriye tarîxa wî bûye 1119 hîcrî yanî 1707ê zayînî û ev bi vî awayî belav bûye. Heke ev rast be meriv kare texmîn bike ku ev nivîs e ku li pişt kitêba Mela Salih hatiye nivîsîn û ketiye destê Alaeddîn Seccadî. Lê Abdullah M. Varlî dibêje ku van salên dawiyê ew careka din çûye ser gorra Ahmed Xanî, tevî ku ew kêl ji ser gorrê hatiye rakirin jî, wî li nav gorristanê careka din ev kêla keftî dîtiye, şûştiye û nivîsa wê qeyd kiriye, wî ferq kiriye ku di 56ê de wî şaşîtiyeka piçûk kiriye, tevî ku şedde li ser ”r”yê heye jî wî ev şedde destnîşan nekiriye. Di vê ziyareta xwe ya duduyan de ew careka din li gor hesabê ebcedê vê carê ”r”yê bi du ”r” hesab dike, tarîx dibe 1021ê hîcrî, yanî 1709ê zayînî (r. 241-243) Yenî heke ev rast be tarîxa jidayikbuna Xanî dibe 1650-51 û ya wefata wî dibe 1707. Ji van zanyariyan bêtir hîn gelek zanyarî di derbarê Ahmedê Xanî û dewra wî de, di derbarê malbata wî de, di vê xebata hêja de hene. Cildê duduyan cih dide gelek şiiran ku heta niha li tu derê nehatine weşandin. Lê meriv rastiyê bêje, divê heyetek pispor tevî mamoste Abdullah M. Varlî rûnê ev berhem belgeyên ku bûne çavkaniyên vê berhemê ji nuh ve bên tehqîqkirin û zanyariyên wê bi awayekî ilmî ji nuh ve bên pêşkêşkirin. Hêvî dikim ku ev kar di demeka n^êzîk de were biserxistin ûagahiyên nuh bi awayekî tekûztir û sererastir têkevin ber destên lêkoler û xwendevanan. Amadekar:Mûrad Ciwan Çavkanî :NETKURD [[de:Ehmedê Xanî]] [[en:Ehmedê Xanî]] [[fa:احمد خانی]] [[tr:Ahmet Hani]] 14 45630 2006-09-06T10:45:00Z Silêman 10 '''Elî Herîrî''' anku Elî Termaxî (1425 - 1495) yek ji nivîskarên klasîk yên [[kurd]] e. Li gor [[Alexander Jaba]] (rojhilatnas u kurdologekî Rus) Elî Herîrî di sala 400î ya koçî (1009/1010ê zayînê) de li gundê [[Herîr]] ku girêdayî [[Şemdînan|Şemdînanê]] ji dayik bûye. Li gor Jaba Elî Herîrî yek ji kevintirîn helbestvanên [[Kurdî]] ye. Elî Herîrî bêgoman yek ji helbestvanên pêşî yê [[Kurmancî]] ye. Dîsa li gor heman jêderê Elî Herîrî di sala 470yî ya hicrî de (ku teqabilî 1070yê zayînî dike) rehma xwedê kiriye. Dîsa wisa diyar e ku lêkolînên [[Joyce Blau]] (Rojhilatnasa Ferensewî) tekûztir in. Li gor '''J.B.''' Elî Herîrî sala 1425an ji dayik bûye û sala 1495an jî çûye ser dilovaniya xwe. [[Dîwan|Dîwana]] wî li [[Kurdistan|Kurdistanê]] tê nasîn. Hinek helbestên '''E.H.''' ji aliyê rojhilatnasê Elman [[Albert Sosin]] û rojhilatnasê sovyetî [[M.B. Rudenko]] ve hatin weşandin. Va ye beşek ji helbesteke '''E.H.''': Xelqno, werin bibînin Çi husneke bi Kemale Heyran ji dil bibînin Ji sene’ zewal celale. Sene’ xwedê ku danî Sifhe ji nûrê danaye Enber li ser Kêşaye Enber xet di xale. == Ji Klasîkên Me == Perçeyek ji meqele “Klasîkên me – an şahir û edîbên me ên kevin” ya [[Celadet Bedirxan]]: Di nav şahirên kurdmanc de yên ko piştî islamiyetê rabûne û bi kurdmancî nivîsandine; ê pêşîn Elî Herîrî ye. (Xwedê rehmeta xwe lê erzan bike û heke di ser bihuştê re bihuşteke din, bihuşteke bijarte heye cih û meqamê wî tê de çêke). Li gora ko me bihîstiye gundê wî Herîr di welatê Soran de ye û Elî bi xwe sorî ye. Lê Melayê Jaba dibêje ko Herîr di welatê Şemdînan de ye. Me bi xwe tu esera wî ne dîtiye. Dibêjin ko dîwana wî heye. Melayê Jaba der heqê Elî Herîrî dibêje: »Şahirê berê Elî Herîrî ye. Dîwançeyek heye, şihir û qesayid. Herîr jî gundek e, di cihê û nehya Şemzdînan, di sencaxa hekariyan de, û şihir û ebyatê di wî jî di nêv Kurdistanê qewî zêde meşhûr û marûf e. Texmîna ko di tarîxa çar sedê hicretê de peyda bûye û di çar sed û heftê û yekê de merhûm bûye û di nav Herîrê de medfûn e«. ([[Celadet Bedirxan]]) == Îddayek din == Li gor hin çavkaniyan jî wî Elî Teremaxî ye û ji gundê [[Teremaxê]], ji qeza [[Miksê]] rabûye û ji bo xwendinê çûye heta [[Bexda]]yê. Elî di medresên Bexda, [[Mûsil]], [[Behdînan]] û Soran de xwendiye û di nav alimên heyama xwe de bûye zanayekî serdeste. Eliyê Teremaxî piştî ku vegeriya welatê xwe di gundê xwe de medreseyek ava kiriye û bi zimanê [[Kurmancî]] kitêbeke tefsîrê jî nivîsiye û dersa feqehên xwe bi Kurmancî gotiye. '''çavkanî''': Blau, Joys; Die Wissenschaft von der kurdischen Sprache. In: Kurden Azadi, Freiheit in den Bergen, Schallaburg 1992 Balî, Awe; Antolojiya Helbestvanên Kurd, Istanbul 1992 Kurdo, Qanatê; tarîxa edebyata kurdî I, Stockholm 1983 Kurdo, Qanatê; tarîxa edebyata kurdî II, Stockholm 1985 [[Klasîkên kurdî]] [[Category:Nivîskar]] [[en:Ali Hariri]] 16 46262 2006-09-07T22:17:32Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[de:Faqi Tayran]] [[Image:FeqiyeTeyran.png|right|Feqiyê Teyran]] == Jiyan == Feqiyê Teyran (1590-1660) yek ji [[helbestvan]]ên mezin yên [[kurd]] e. Perçeyek ji meqele ''"Klasîkên me – an şahir û edîbên me ên kevin"'' ya [[Celadet Alî Bedirxan]]: Melayê Jaba di heqê Feqehê Teyran de gotiye: »Şahirê siyê '''Feqiyê Teyran''' e ko navê wî Mihemed e. Eslê wî ji qesaba Miksê ye, welatê hekariyan e. Di tarîxa heft sed û diwê peyda bûye. »Hikayeta Şêxê Senhanî« û »Qiseya Bersîsayî« jî mewzûn gotiye û »Qewlê hespê reş« jî wisanî mewzûn gotiye û zehf beyt û eşhar jî qewî mileme û rengîn gotine. Û navê wî jî di şihrê da »Mîm û Hey« e, û miqdarê heftê û pênc salan emir kiriye û di tarîxa heft sed û heftê û heft da merhûm bûye û li Miksê jî medfûn e« . <br> Gelo Feqehê Teyran kî bû? û navê wî, çi bû? Ji ber ko Feqehê Teyran leqeba şahir e û ne navê wî ye. Ji eserên wî »Wesfê şêxê senhanî« nik min heye. Yê ko ev nisxe nivîsandiye di dawiya wê de bi erebî gotiye: »Qesîda wesfê şêxê senhanî ya ko Mîr Mihemed nezim kiriye temam bûye, Ev mîr Mihemed bi navê Feqehê Teyran meşhûr e« . Li gora vê şerhê Feqehê Teyran mîr bû û navê wî Mihemed bû. Lê mîrê kîjan welatî? Heye ko ji mîrekên Miksê bi xwe bû. Ji eserên Feqeh min ji »Wesfê şêxê senhanî« pê ve tu jî ne dîtine. Ji xwe esera »Qiseya Bersîsayî« bi guhê min ve jî ne bûye. Min navê »Qewlê hespê reş« bihîstiye. Bawer bikin jê re »Hikayeta hespê reş« jî dibêjin. Min hin xezel û qesîdeyên wî ên peregende jî dîtine. Dibêjin ko Feqehê Teyran şagirtê Melayê Cizerî bû û li ber destên wî xwendiye. Feqeh di wefata Melê de jê re mersiyeyek jî gotiye û li tarîxa wefata Melê tê de bi ebcedê işaret kiriye. Ew mersiye bi destê min keti bû lê di dema nivîsandina vê bendê de ne bi min re ye. Lê qenc tête bîra min ko Feqeh di mersiya xwe de dibêje »Heft eyn û lam ji hev bûn cida, şîn û girî dîsa tê da« . Heke mirov ev pirsên ha bi hisabê ebcedê hel kir bawer bikin tarîxa wefata Melê jê xuya bike. Dîsan ji wê qesîdê tête zanîn ko Melayê Cizerî ji gundê Hêşetê ye. Ji ber ko Feqeh dibeje: Îro werin, lazim werin, cîran û xelkê Hêşetê. Herçî »eyn û lam« Feqeh qala van her du tîpan di »Wesfê şêxê senhanî« de jî kiriye û gotiye: Miksî [1] ji wê meymestihê<br> Tewîl diket hîkayetê<br> Miksî ji eşqê sihtiye<br> Ev şihir vi şêx ve nihtiye<br> Halê xwe tê de guhtiye<br> ji »eyn û lam« a hicretê [1] Feqeh qala nefsa xwe bi xwe dike. Herwekî me got Feqeh ji welatê Miksê ye. Lê gelek li Cizîra Botan maye û tê de xwendiye. Gelo leqeba Feqehê Teyran çawan bi vî şahirî ve bûye. Dibêjin ko Feqeh bi zimanê teyran dizanî bû ji lewre navê Feqehê Teyran lê kirine. Di vê babetê de min ji şêx Evdirehmanê Garisî çîroka jêrîn bihîstiye. Feqehê Teyran diçû Cizîrê. Bi rê ve rastî keşekî hat; pev re hevaltî kirin. Midekî çûn, westiyan, xwe dan ber siha darekê. Bihna xwe didan. Du çûk hatin û veniştin ser darê. Çûk pev re diştexilîn û Feqeh dikenî. Keşê ji Feqeh pirsî û got ê: Ma tu çire dikenî? Feqeh got: Ev adeta me ye, em feqeh holê dikenin. Keşe: Divêt jê re sebebek hebe, mirov bê sebeb nakene. Feqeh: Xebera te ye, lê heke min ji te re got, ditirsim tu bêbextiyê li min bikî û belakê bînî serê min. Keşe soz da yê ko nabêje tukesî. Feqeh rabû mesela xwe jê re qise kir û got: – Ez bi zimanê teyran dizanim. Tu van çûkên ser darê dibînî, yekî ji ê din re dibêje, ev feqehê ha diçe Cizîre, lê nizane ko li Cizîrê serê wî dê bête êşandin. Keşe deyn ne kir. Her diwan da xwe û ji nû ve bi rê ketin. Gava gehiştin Cizîrê Feqeh çû [[Medresa Sor]], keşe çû Westaniyê. Li Westaniyê xelk giha bûn hev û wek mirovine ko li tiştekî digerin diçûn, dihatin û li erdê fedikirîn û dipeyivîn. Keşê sehîtî kir û zanî ko remildarekî gotiye ko di erdê Westaniyê de xezîneyek heye, lê nikari bû cihê wê şanî bide. Mîrê Cizîrê jî li xezînê digere. Vê carê, keşe kenî û çû nik mîr; mesela feqeh û çûkan jê re got. Mîr şande pey feqeh. Feqeh gote mîr; belê ezê xezînê derînim, lê para xwe jê dixwazin. Mîr jî şertê Feqeh pejirand, yanî qebûl kir. Feqeh jî çû hinek zad anî û reşand nava Westaniyê, û xwe li paş kevirekî veşart. Teyr hatin ser zad, zad xwarin û bi hev re ştexilîn. Teyrekî ji yekî dîtir pirsî: – Ma kê ev zad reşandiye vê derê?<br> – Feqehê Teyran ev zad reşandiye, seba xezînê.<br> – Ma tu nizanî xezîne li kû ye ?<br> – Belê dizanim, sibehî wextê roj hiltêt kevirê ko tavê berî ewilî lê didit xezîne di bin wî kevirî de ye. <br> Feqeh zivirî medresê û nivist. Sibe zû rabû çû Westaniyê û piştî ko kevirê xwe nas kir berê xwe da mala mîr û gote wî:<br> Ezbenî min xezîne bi cih kir.<br> Mîr digel xulaman rabû, hat Westaniyê, erd kolan û xezîne derêxistin. Malekî zehf derket. Mîr ji feqeh pirsî: Para te çi ye bêje... Feqeh got: Beramberê serê keşê bidin min. Mîr got: Serê keşê bi laşê wî ve ye, em çawan beramberê wî bidin te. Feqeh got: Rahet e, serê keşê ji laşê wî vekin. Anîn serê keşê jê vekirin û danîn ser şehînê û li milê din hêdî hêdî zêrên xezînê êxistin, hetanî ko zêr temam bûn. Zêr beramberê serê keşê ne hatin. Mîr enirî û gote feqeh: Te zanî bû ko serê keşê hinde giran e, ji lewre te ev şert bi min re kir. Feqeh deyn ne kir, zêr ji şehînê rakirin û çend kulm ax avêtine şûnê. Milê axê daket, serê keşê rabû. Hingê Feqeh berê xwe da mîr û got ê: – Mîr im, min zêr navêt, zêr ji te re divêtin, tu ko xwedî xulam û mêvan î. Mexseda min ew bû ko ez şanî we bidim ji serê insên girantir ax heye, û insan bi tenê bi axê têr dibe. Ev her sê şahirên ha yanî Elî Herîrî, Melayê cizerî û Feqehê Teyran bivê nevê beriya Ehmedê Xanî ne. Ji ber ko Xanî qala wan dike û dibêje: Min dê elema kelami mewzûn<br> Alî bikira li banê gerdûn<br> Bînave riha Melê Cizêrî<br> Pê hey bikira Elî Herîrî<br> Keyfek we bida Feqiyê Teyran<br> Heta bi ebed bimaye heyran<br> Çi bikim ko qewî kesad e bazar<br> Nînin ji qimaş re xerîdar <br> Ezê niho hin şihrên Feqehê Teyran bidim zanîn. Ji Wesfê şexê senhanî: Van qisetan izhar bikim<br> Behsan kar û bar bikim<br> Yar û biran hişyar bikim<br> Da ez ji şêx dim wesfekî<br> Şêxek hebû çaxê ewil<br> Nûrha Xwedê hel bû di dil<br> Sed gumreh û dal û midil<br> Bi destê wî tên tobetê<br> Şêxek hebû sinhaniyan<br> Serdarê pansed sofiyan <br> Ji qesîdeke wî: Bizan ko min yar ti wî<br> Dil ji birîndar ti wî<br> Ez kuştim yekcar ti wî<br> Çi bikim ko min yar ti wî<br> Bê dest û hem pa ti wî<br> Pir li min kubar ti wi<br> Ê b'xezeb xwendî ez im<br> Di qeyd û bendê ez im<br> Zencîr bi zendê ez im<br> Miştaqi rindî ez im<br> Aşiqê cindî ez im<br> Perwazi findê ez im<br> Xweş qed û ehla ti wî<br> Cama piyala ti wî<br> Şûx bejn û bala ti wî<br> Delala mala ti wî<br> Pir bext û tala ti wî<br> Nîmeta ala ti wî.<br> Dûr ji wisalê ez im<br> Yar di xeyalê ez im<br> Îsa li erdan ti wî<br> Bi girt û berdan ti wî. <br> == Berhemên Feqiyê Teyran == *[[Ey Avê Av]]: Ji 277 malikan pêk hatiye. Di sala 1989an de bi xebata Abdulreqîb Yûsiv li çapxana "El Hewadîs" li Bexdayê hatiye çapkirin.<br> *[[Şêxê Sen'an]]: Ji aliyê xanim Margirit Rodînko ve hatiye berhev kirin û di sala 1965an de, li Moskow çap kiriye. Berhem ji 313 çarînan pêk hatiye.<br> *[[Bersîsê 'A'bid]]: Li gorî Abdulreqîb Yûsiv ev helbest ji 422 malikan pêk hatiye.<br> *[[Hespê Reş]]<br> *[[Sîseban]]<br> *[[Xan Dimdim]] [[Category:Nivîskar]] [[de:Faqi Tayran]] [[en:Faqi Tayran]] 17 66820 2007-01-27T20:52:21Z Bangin 450 Undo revision 63937 by [[Special:Contributions/85.105.52.158]] ([[User talk:85.105.52.158]]) == Çêkirina gotareke nû == *'''Lînkekê bitikîne û li rûpeleke vala binivîse.''' Heke tu lînkeke sor bitikînî, rûpeleke vala vedibe. Tiştekî binîvîse û bişkojka '''qeyd bike''' bitikîne. Ew qasî hêsan e. *'''Heke lînk ji bo gotara te tune be''', pêşî di rûpeleke din de [[Wîkîpediya:Lînk|lînkekê]] ji bo gotara xwe çêke. Piştre wê lînka xwe bitikîne û gotara xwe binîvîse. An jî *Navê gotarê binivîse qutiya '''"lêbigere"''', bişkojka '''"Gotar"''' bitikîne û pişt re jî nivîsa '''"vê gotarê binivîse"''' bitikîne. ==Ez bala xwe bidim çi? == * Divê gotar (meqale, bend), nivîseke te ya li ser mijarekê be. Bi hevokên rast binîvîse. Nivîsên te ji kopyayên nivîsên kesên din baştir in. * Gotar ne reklam e, ne jî bi tenê lînkek ji malpereke din re ye. * Dema tu rûpeleke nû çêdiki, pêwiste ku # lînkek '''di''' vê rûpelê '''de''' hebe # lînkek '''ji''' vê rûpelê '''re''' hebe Eger wusa nebe ev rûpel zêde otonom e, mirov nikarin bibînin. [[Category:Alîkarî]] [[af:Wikipedia:Hoe om 'n nuwe bladsy te skep]] [[als:Hilfe:Neue Seite anlegen]] [[ca:Ajuda:Com iniciar una pàgina]] [[cv:Википеди:Çěнě статьясене пуçласси çинчен]] [[da:Wikipedia:Hvordan starter jeg en side]] [[de:Hilfe:Neue Seite anlegen]] [[en:Help:Starting a new page]] [[eo:Helpo:Kiel krei paĝon]] [[eu:Wikipedia:Sarrera berriak]] [[ga:Cabhair:Tús a chur le leathanach nua]] [[ia:Wikipedia:Como crear paginas]] [[id:Wikipedia:Memulai halaman baru]] [[is:Wikipedia:Að byrja nýja síðu]] [[ja:Wikipedia:新しいページを作成する方法]] [[lt:Wikipedia:Kaip pradėti puslapį]] [[ms:Wikipedia:Bagaimana memulakan laman baru]] [[nl:Help:Nieuwe pagina aanmaken]] [[no:Hjelp:Hvordan starte en side]] [[pt:Ajuda:Como começar uma página]] [[su:Wikipedia:Cara nyieun artikel]] [[vi:Wikipedia:Viết trang mới]] [[zh:Help:创建新页面]] [[zh-min-nan:Help:Khui sin ia̍h]] 18 23116 2005-12-10T02:37:19Z Mxn 27 Redirect to [[Destpêk]] to fix double redirect #REDIRECT [[Destpêk]] 19 12173 2004-09-11T10:39:01Z Erdal Ronahi 2 '''Hecî Fetahê Hezroyî''' helbestvanekî kurdî ye. [[Celadet Alî Bedirxan]] ser Hecî Fetahê Hezroyî wusa dinîvîse: ''Dîsan min bihîstiye ko dîwaneke wî heye û herwekî ji navê wî dixuye ji Hezroyê ye.'' {{kurt}} [[Category:Helbestvan]] 20 66196 2007-01-23T22:44:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bar:Kunst]] *[[Çand]] *[[Fîlm]] / [[Sînema]] *[[Muzîk]] *[[Şano]] *[[Wêje]] *[[Wênesazî]] *[[Xêzik]] == Lînkên derve == *[http://dmoz.org/World/Kurdish/%c3%87and_%c3%bb_Huner/ Kategoriya "Çand û Huner"] a [[dmoz]] a kurdî [[Category:Huner]] [[Category:Çand]] [[an:Arte]] [[ar:فن]] [[ast:Arte]] [[bar:Kunst]] [[bat-smg:Mens]] [[be:Мастацтва]] [[bg:Изкуство]] [[br:Arz]] [[bs:Umjetnost]] [[ca:Art]] [[co:Arte]] [[cs:Umění]] [[da:Kunst]] [[de:Kunst]] [[el:Τέχνη]] [[en:Art]] [[eo:Arto]] [[es:Arte]] [[et:Kunst]] [[fa:هنر]] [[fi:Taide]] [[fr:Art]] [[fur:Art]] [[fy:Keunst]] [[ga:Ealaín]] [[gl:Arte]] [[he:אמנות]] [[hi:कला]] [[hr:Umjetnost]] [[hu:Művészet]] [[hy:Արվեստ]] [[ia:Arte]] [[id:Seni]] [[io:Arto]] [[is:List]] [[it:Arte]] [[ja:芸術]] [[jbo:larcu]] [[ka:ხელოვნება]] [[ko:예술]] [[kw:Art]] [[la:Ars]] [[lad:Arte]] [[lb:Konscht]] [[li:Kuns]] [[lt:Menas]] [[mk:Уметност]] [[ms:Seni]] [[mzn:هه نر]] [[nah:Tōltēcāyōtl]] [[nap:Arte]] [[nds:Kunst]] [[nl:Kunst]] [[nn:Kunst]] [[no:Kunst]] [[os:Аивад]] [[pl:Sztuka]] [[pt:Arte]] [[qu:Kapchiy]] [[ro:Artă]] [[ru:Искусство]] [[scn:Arti]] [[sh:Umetnost]] [[simple:Art]] [[sk:Umenie]] [[sl:Umetnost]] [[sq:Arti]] [[sr:Уметност]] [[sv:Konst]] [[th:ศิลปะ]] [[tr:Sanat]] [[ug:سەنئەت]] [[uk:Мистецтво]] [[vec:Arte]] [[vi:Nghệ thuật]] [[yi:קונסט]] [[zh:艺术]] [[zh-yue:藝術]] 21 56992 2006-11-17T11:23:15Z Bablekan 495 yekê wêne jêbiribû, mîn dîsa lêbarkir [[Wêne:Kurdistan rojname.gif|framed|Rojnameya Kurdistan]] '''Kurdistan''', rojnameyik sala [[1898]]êde [[Qahîre]], hêla [[Mîqtad Bedirxan]] û [[Celadet Elî Bedirxan]] derketiye. Kurdistan rojnameya yekemîn bi [[kurdî]] bû. Rojnameya KURDISTANÊ di 22’yê Avrêla (Nîsana) sala 1898’an de, ji aliyê [[Mîqdad Mîdhed Bedirxan]] ve li [[Qahîre|Qahîreyê]], li paytexta [[Misir|Misirê]] hate weşandin. Destpêka weşandina Rojnameya Kurdistanê, mîna xebateke neteweyî û rewşenbîrî tê nirxandin. Piştî şoreşa [[1789]]’an a Fransayê, raman û giyana netewayetî li seranserê welatên Ewrûpayê belav bû. Di nav demeke kin de, ev raman mîna lehiyekê li cîhanê belav bû û bêguman ku Împaratoriya Osmanî û gelên ku di bin desthilatdariya wan de dijiyan, mîna ereb, alban (arnawid), bulxar û tirk bi xwe jî ketine ber vê lehiyê. Piştî têkçûna [[Serhildana Bedirxaniyan]] a sala [[1847]]’an, [[Dewleta Osmanî]] malbata Bedirxaniyan sirgûnî Qahîreya paytexta Misirê dike. Mîqdad Mîdhed Bedirxan beg li wir dest ji kar û xebatên netewayetî bernade û xebatên xwe yên rewşenbîrî didomîne. Rojnamegeriya kurdî jî cara yekem bi van xebatên Mîdhed Beg û weşandina Rojanameya Kurdistanê, dest pê dike. Ev rojnameya yekem e di dîroka Kurdistanê de. Her wiha, gelê kurd wê demê hem ji aliyê fîzîkî, hem ji aliyê çandî û ramanî, hem jî di warê ziman û gelek aliyên din de têkoşîna man û nemanê dida, li hemberî êrîş, zilm û zordariya desthilatdaran. Taybetî û grîngiyeke din a mezin a rojnameya Kurdistanê jî ev bû ku, di demeke wiha de hate weşandin. Lewre pêdiviyeke mezin a gelê kurd bi danûstendin, nûçe, ragihandin û bi çand û hunera xwe, bi zimanê xwe hebû. Rewşenbîr û mîrê mezin ê gelê kurd Mîqdad Mîdhad Bedirxan ev valahî dît û bi ked û kespeke bêhempa ev valahî bi weşandina rojnameya Kurdistanê dagirt û pê re jî bû destpêkek, bû dîrokeke giranbiha. [[Mîqdad Mîdhed Bedirxan]], bi xwe sedema weşandina rojnameyê wiha tîne zimên: ”Li dinyayê çiqas Misilman hene di gund û bajarên hemiyan de dibistan û rojname hene. Bûyerên li dinyayê diqewimin di van rojnameyan de tên nivîsîn. Lê mixabin Kurd ji rojnameyekê bê par in û nizanin di dinyayê de çi diqewime, cîranê wan Mosqof çawa ye dê çi bike. Loma di riya Xwedê de min ev rojnama ha nivîsî. Bi îzna Xwedê Teala ji niha pê ve di her panzdeh rojan de ezê rojnameyekê binivîsim. Min navê wê kiriye KURDISTAN. Di vê rojnameyê de ezê qala qenciya zanyariyê û têgihîştinê bikim; li ku derê mirov fêr dibe, li ku derê xwendingeh û dibistanên qenc hene, ezê nîşanî kurdan bidim; li ku derê çi şer dibe, dewletên mezin çi dikin, çawa şer dikin, tîcaretê çawa dikin; ezê qala hemûyan bikim." [[Mîqdad Mîdhed Bedirxan]] di sergotara yekem a rojnameya KURDISTAN’ê de li ser rewşa aborî û civakî ya gelê kurd jî radiweste. Piştî zexta Osmaniyan a li ser Misrê, Rojnameya Kurdistanê ji neçarî gelek cih guherandin. Bedirxaniyan weşandina rojnameya Kurdistanê li hin welat û deverên Ewrûpayê, mîna Cenewre, London û Folkstonê domandin. Piştî Mîdhed Bedirxan Beg, [[Evdirehman Bedirxan]] Beg xwe da bin barê derxistina rojnameyê, di 47 meh û 22 rojan de, li sirgûnê di rewşeke dijwar de 31 hejmar hatine weşandin. Hejmarên ji 1’ê ta 5’an li Qahîreyê, ji ya 6’an ta 9’an li bajarê Cenewreya Swîsreyê, ji ya 20’an ta 23’yan li Qahîreyê, hejmara 24’an li Londonê, ji 25’an ta 29’an li Folkistona Başûrê Îngilîstanê û ji hejmara 30’yî ta 31’ê li Cenewreyê hatine weşandin. 13 Nîsan [[1909]] Rojnameya "Kurdistan" ji aliyê Osmaniyan ve hate girtin. ==Çavkanî== Felat Arda, amidakurd.com [[kategorî:rojname]] {{kurt}} [[de:Kurdistan (Zeitung)]] [[en:Kurdistan (newspaper)]] [[fa:کردستان (روزنامه‌)]] 22 31212 2006-05-09T15:02:09Z Benyadem 433 /* 1923-1974 */ === Kronolojiyeke biçûk yê Kurdistanê === ==== 1514-1900 ==== * [[1514]] - Di dema tevgera Sultanê Osmanî [[Yavuz Selim]] ya [[Çaldiran]]ê de eşîrên [[Sunnî]] yên Kurdan xudmuxtarîya xwe parastin û bi hikûmeta [[Stenbol]]ê ve hatne girêdan. * [[1639]] - Kurdistan bi [[peymana Qesr-î Şîrîn]] di navbera împaratorîyên [[Osmanî]] û ya [[Îran]]ê de hate beş kirin. * [[1832]] - Şerê [[Mîr Mihemedê Rewandûzî]] bi Osmanîyan re. * [[1843]]-[[1846]] [[Serhildan]]a [[Şêx Ubeydûllahê Nehrî]] li hember rêveberîyên Osmanî û Îranî. * [[1889]], 22'ê Nisan - Yekemîn rojnameya Kurdan bi navê "Kurdistan" ku ji aliyê Mithat Bedirxan ve derket li Qahîrê dest bi weşana xwe kir. ==== 1900-1922 ==== * [[1908]], 22'ê Sibat - Rojnameya Kurd Tewûn û Terakkî dest bi weşanê kir. * [[1908]], 19'ê Êlûn - Cemîyeta Kurd Terakkî û Teawûn saz bû. * [[1913]], gulan - Cemiyeta "[[Hêvî]]" ya Kurd saz bû. * [[1913]], 19'ê Êlûn - Kovara Yekbûn dest bi weşanê kir. * [[1918]], 10'ê Çilleya Pêşî - Cemîyeta Kurd Tealî hate damezrandin * [[1918]], 7'ê Kasim - Kovara Jin li Stenbolê dest bi weşanê kir * [[1919]], [[19'ê gulanê]] - Komkujîya Pontûsan rû da. * [[1919]], 21'ê Heziran - Kovara Jin ya heftane dest bi weşanê kir * [[1919]], [[23'ê gulanê]] /1920 - Tevgera Serxwebûna Kurdistan dibin rêbertîya şêx Mehmudê Berzencî de dest pê kir. * [[1919]], Gulan - Cemîyeta Kurdistan Tealî saz bû. * [[1920]], [[10'ê gelawêjê]] - [[Peymana Sêwrê]] ku Kurdistan û [[Ermenîstan]]eke serbixwe dixwest li dar ket. * [[1921]], [[6'ê adarê]] - Berxwedana Koçgirî * [[1922]], 5/28'ê gelawêjê - Serhildana [[Simkoyê Şikak]] (Simko Axa) li Rojhelatê Kurdistan. * [[1922]], 11'ê Haziran - Îlankirina Qralîyeta Kurd ji alî [[şêx Mehmûdê Berzencî]] ve. ==== 1923-1974 ==== * [[1923]], 24'ê tîrmehê - [[Peymana Lozanê]]; çar parçe bûna Kurdistanê. * [[1925]] ,14'ê Sibat/31'ê Gulan - Serhildana mezin ya Kurda: Tevgera [[Şêx Seîdê Pîran]]. * [[1925]], 16'ê Aralik - Serhildana Başûrê Kurdistanê li hember rêveberîya Ingilîzan * [[1925]], 4'ê Eylül - Şêx Seîdê Pîran û 52 hevalên wî hatne bi darve kirin. * [[1926]], 16'ê gulanê/17'ê Hezîran - [[Serhildana Agirî]] û komkujîya yekem ya Agirîyê * [[1927]], 26'ê gulanê/25'ê gelawêjê - [[Serhildana Mutkî]] yê. * [[1927]], 8/20 Êlûn - Komkujîya duyem ya Agirî yê. * [[1927]], gelawêj - Komîteya Netewî ya Kurd [[Xoybûn]] saz bû. * [[1929]], 22 gulanê/3'ê gelawêjê - [[Serhildana Zîlan]]. * [[1929]] ,14/17'ê Êlûn - Komkujîya Tendûrek ê. * [[1930]], 7/14'ê Êlûn - Sêyemîn Komkujîya Agirîyê. * [[1930]], 21 ê Tirmehê - [[Serhildana Oremar]]. * [[1931]], Cotmeh 1930/Gulan - Balafirên Ingilîzan Berxwedana Berzencî şikandin. * [[1932]], 5'ê gulanê - Qanûna sûrgunê "Mecburi Iskân". * [[1935]], Çile Pêşî - Jibo Kurdên [[Dêrsim]]ê "[[Qanûna Tûncelî]]" hate derxistin. * [[1937]], 5'ê Îlon - Serokê Serhildana dersimê Seyîd Riza hate girtin * [[1938]], [[21'ê adarê]] 1937/16 Êlûn - Berxwedana Dersimê û jenosid (qirkirin). * [[1945]], gelawêj - [[Partîya Demokrat ya Kurdistana Îranê]] ([[Î-KDP]]) saz bû. * [[1946]], 13'ê Çileya Pêşîn - [[Komara Kurdistan]] li Mahabad hate damezrandin. * [[1946]], 16'ê gelawêjê - Partîya Demokrat ya Kurdistana Îraqê- [[I-KDP]] hate damzrandin. * [[1947]], 17'ê Çileya Pêşîn [[Komara Kurdistan a Mahabadê]] ji aliyê rejîma Îranê ve hate rûxandin. * [[1947]], 22'ê Sibat - "Meşa Dirêj" ya Kurdan di bin serokatîya [[Mele Mistefa Barzanî]] de. * [[1958]], 14'ê Hezîran/27 Tîrmeh - Qral Faysal ji text ket û Îraq weke " Komara hevbeş ya Kurd û Ereban" hate bi nav kirin. * [[1958]], 7'ê Cotmehê - [[Mele Mistefa Barzanî]] kû li Sowyetê li sûrgunê bû vegerîya Îraq ê. * [[1961]], 11'ê Êlûn - Li Kurdistana Başûr şerê çekdarî li hember rejîma Îraqê dest pê kir. * [[1962]], 5'ê Cotmeh - Di hijmartinên nifûsê kû li Sûriyê pêk hatin de, 120 hezar Kurd weke "xerîb" hatne bi nav kirin û hemî mafên wan yê hevwelatî ji dest hate girtin. * [[1963]], 8'ê Sibat - Li Îraq ê derba leşkerî. * [[1968]], 17'ê Tîrmeh - Li Îraqê darbeya [[BAAS]]; Cûnta Tekrîtî. * [[1969]], Gulan - Yekîtîyên Xwendekarên Şoreshger yên Rojhelat [[DDKO]] hate damzrandin. * [[1970]], [[11'ê adarê]] - Tevgera Kurdistana Başûr otonomîya xwe bi rêveberîya Îraqê da pejirandin. * [[1974]], [[11'ê adarê]] - Jiber ku rejîma Îraqê li gor peymana otonomîya Kurdan tev ne geriha şer û pevçûnên dijwar di navbera Kurd û hêzên dewletê de dest pê kirin. ==== 1975-1979==== * [[1975]], [[5'ê adarê]] - Peymana Cezayîrê di navbera Iran û Îraq ê de, êrîşên hevbeş yên dijwar li hember Tevgera Kurd û belavbûna hêzên Kurd li Başûrê Kurdistan ê. * [[1975]], Hezîran - [[Yekîtîya Niştimanî Kurd]] (YNK) saz bû. * [[1978]], 11'ê Çile - Tevkujîya li hember Elewîyan li Mereş ê. * [[1978]], 18'ê Gulan - [[Heqî Karer]] tê qetlkirin. * [[1978]], 27'ê Mijdar - [[Partiya Karkerên Kurdistan]] [[PKK]] li [[Fîs]] ê hate damezrandin. * [[1979]], [[1'ê adarê]] - Serokê [[PDK]] ê [[Melle Mustafa Barzanî]] li Amerîka yê wefat kir. * [[1979]], 17'ê gelawêjê - [[Mehabad]] kete destê hêzên Kurd. * [[1979]], 5'ê Êlûn - Rejîma Xumeynî ya Îranê êrîşî Kurdan kir. * [[1979]], Sibat - Li Îranê rejîma Şah rûxîya. ==== 1980-1989 ==== * [[1980]], 12'ê Çile - Di encama êrîşa Dewleta Tirk û Sûrî de li Qamişlo 15 mîlîtanên [[KAWA]] hatne qetil kirin. * [[1980]], 23'ê Êlûn - Şerê Îraq û Îranê dest pê kir. * [[1980]], 12'ê Êlûn - Li Tirkîyê [[darbeya 12'ê îlonê|darbeya leşkerî]]. * [[1982]], [[21'ê adarê]] - [[Mazlum Doğan]] di [[zîndana Amedê]] şehîd dikeve. * [[1982]], [[18'ê Gulanê]] - "[[Şeva çaran]]". [[Ferhat Kurtay]], [[Eşref Anyık]], [[Mahmut Zengîn]] û [[Necmî Öner]] di [[zîndana Amedê]] de xwe dişewitînin. * [[1983]], 23'ê gulanê - Yekemîn operasyona leşkerî ya Dewleta Tirk bi pejirandina Îraqê li Başûrê Kurdistanê. * [[1983]], 5'ê Êlûn - Li [[zîndana Amedê]] berxwedana girseyî. * [[1983]], Sibat - [[Enstîtuya Kurd ya Parîsê]] hate damezrandin. * [[1984]], 22'ê Cotmeh - Helbestvanê mezinî Kurd [[Cegerxwîn]] li Stockholma Swêdê wefat kir. * [[1984]], Çileya Pêşîn - Di berxwedana li [[zîndana Amedê]] de [[Necmettin Büyükkaya]], [[Yilmaz Demîr]], [[Remzî Aytürk]] û di [[rojiya mirinê]] de jî [[Orhan Keskîn]] û [[Cemal Arat]] şehîd ketin. * [[1984]], 9'ê Êlûn - Hunermendê Kurd [[Yilmaz Guney]] li Parîs ê wefat kir.. * [[1984]], [[15'ê tebaxê]] - Destpêka [[tekoşîna çekdarî]] a PKK bi êrîşên ser Eruh û [[Şemzînan]] * [[1985]], [[21'ê adarê]] - [[ERNK]] tê îlan kirin. * [[1986]], [[21'ê adarê]] - Hêzên dewleta Sûrî êrîş birne ser pîrozbahîyên Newrozê li şam û Qamişlo. * [[1986]], [[28'ê adarê ]] - [[Egîd (Mahsum Korkmaz)]] şehîd dikeve. * [[1987]], 14/15'ê Cotmeh - Konferansa Kurd ya Parîsê. * [[1988]], 16'ê adarê - Li Helebce 5 hezar Kurd ji aliyê rejîma BAAS ve bi çekên kîmyewî hatne qetil kirin. * [[1988]], 12'ê Gulan - Li Başûrê Kurdistan ê Berêy Netewî ku ji 8 rêxistinan pêk dihat saz bû. * [[1988]], gelawêj - Di encama êrîşa "[[Enfal]]" de, ya ji hêla rejîma BAAS ve, bi taybetî li herêma Behdînan ji 100 hezarê bêhtir Kurd hatne qetil kirin û ewqas jî koçber bûn. * [[1989]], 8'ê adarê - Stranbêj [[Mehemed Sêxo]] rehmet kir. * [[1989]], 13'ê Tîrmeh - Sekreterê [[Partiya Demokratik a Kurdistana Îranê]] ([[Î-KDP]]), [[Dr. Abdurrahman Qasimlo]], li Vîyana ji aliyê ajanên rejîma Îranê ve hate şehîd kirin. ==== 1990-1999 ==== * [[1990]], 13/30'ê adarê - Di serî de li [[Cizîr]] û Nisêbînê, li [[Bakûrê Kurdistanê]] serhildanan dest pê kir. * [[1991]], 12'ê Nisan - Li Îraqê li bakurê paralêla 36 an xeta parastina Kurdan, "Provide Comfort" hate îlan kirin. * [[1991]], [[5'ê adarê]] - Serhildana Başûrê Kurdistan ê. * [[1991]], 7/10'ê Tîrmeh - Kuştina [[Wedat Aydin]] di êşkencê de û serhildana Amed ê. * [[1991]], 1'ê Nisan - Trajedîya koçberî û penaberîyê; ji ber êrîşên hewayî yên rejîma [[BAAS]] piştî serhildana Kurdan ya Adar ê, bi sedhezaran Kurd ji ber tirsa gazên kîmyewî cih û warên xwe berdan û ber bi sînorên Îran û Tirkîyê ve çûn. * [[1991]], 12'ê Tîrmeh - Ji bo çavdêrîya "Herêma Parastî" li Îraqê, ji gellek netewan "Hêza Çakûç" hate damezrandin. * [[1992]], 19'ê Gulan - Hilbijartinên [[Parlametoya Başûrê Kurdistanê]]. * [[1992]], 27'ê Eylül - Sekreteri [[IKDP]] Dr. [[Sadik Şerefkendî]] û 2 endamên komîteya navendî yên partîyê li [[Berlîn]] ê ji aliyê ajanên Îranî ve hatne şehîd kirin. * [[1992]], 4'ê Cotmeh - Li [[Kurdistana Başûr]] şer di navbera [[PDK]], [[YNK]] û [[PKK]] de. * [[1992]], 4'ê Cotmeh - Palementoya Netewî ya Kurdistana Başûr, Dewleta Kurd ya Federe îlan kir. * [[1993]], 16'ê Adar - "Agirbest" a yek alî ji alî PKK ê ve û Protokolên şamê. * [[1993]], [[5'ê adarê]] - Parlamenterên Kurd yên [[DEP]] î, bi darbeyekê hatne girtin. * [[1993]], [[2'ê tîrmehê]] - Li [[Sêwas]] ê 36 rewşenbîr bi rengê şewitandinê hatne qetil kirin. * [[1994]], [[1'ê gulanê]] - şer di navbera PDK û YNK ê de. * [[1995]], [[20'ê adarê]] - Dewleta Tirk bi 35 hezar leşkerî ve kete Kurdistana Başûr. * [[1995]], [[30'ê adarê]] - [[MED-TV]] dest bi weşana xwe ya satelîtî kir. * [[1996]], Êlûn - Şerê di navbera [[PDK]] û [[YNK]] ê de dijwartir bûn û li Kurdistana Başûr rêveberîya du herêmî dest pê kir. * [[1996]], Hezîran - Kongreya HADEP ê û di êrîşeke ser Partiyê de girtina rêvebirên wê. * [[1998]], 9'ê Cotmeh - Piştî tehdîtên Tirkîyê yên li ser Sûrîyê, Serokê PKK ê Abdullah Öcalan ji Şamê derket. * [[1998]], 12'ê Mijdar - Hatina Serokê PKK ê [[Abdullah Öcalan]] ya Italya yê û meşa Kurdan ya ber bi Romayê ve. * [[1998]], 17'ê Êlûn - Peymana Washington kû bi hewldanên Amerîka di navbera Barzani ve Talabani de pêk hat. * [[1999]], 15'ê Sibat - Serokê [[PKK]] ê [[Abdullah Öcalan]] radestî (teslîmî) Trkîyê kirin. * [[1999]], Hezîran - Kongra Netewî ya Kurdistan [[KNK]] hate damezrandin. * [[1999]], Tîrmeh - Biryara [[PKK] ê ya agirbesta yek alî û dem ne diyar. ==== Ji 2000 şûnda ==== * [[2000]], [[21'ê adarê]] - Li Amedê 300.000 kes [[Newroz]] pîroz kir. * [[2000]], Êlûn - Festîvala Demokrasî, Aştî û Azadîyê ya Kurdistan ya 8 an, bi beşdarîya 150.000 kesî li bajarê Koln li Elmanya li dar ket. * [[2001]], Nisan - [[PKK]] ê li hemî cîhanê kampanya "Ez PKK yî me" da dest pê kirin. * [[2001]], Gulan - KON-KURD ê li Ewropa kampanya "NASNAMA MIN RÛMETA MIN E" da dest pê kirin. * [[2001]], 1'ê Êlûn - Festîvala Demokrasî, Aştî û Azadîyê ya Kurdistan ya 9 an bi şîara "NASNAMA MIN RÛMETA MIN E" hate pîroz kirin. * [[2003]] Sermawez - [[KADEK]] hat fesih kirin, [[Kongra-Gel]] hat damezrandin. == Binêre: == *[[Lîsteya Serhildanên Kurdan]] == Lînkên derve == * http://user.tninet.se/~chq945d/kurdistan/bajar/kromoloj.htm Kronolojî [[Category:Dîrok]] 23 39966 2006-08-14T20:59:13Z 80.142.246.183 Meqeleya ''"Klasîkên me – an şahir û edîbên me ên kevin"'' ya [[Celadet Alî Bedirxan]] di kovara "[[Hawar]]"ê de. Em dikin qala klasîkên xwe bikin. Lê berî ewilî divêt em li bêjeya »klasîk«ê hûr bibin. Ji ber ko ev bêje bi me ne nas e. Di edebiyata miletên ewropayî de heyamek heye jê re heyama klasîkan dibêjin. Ew heyama ko tê de şahir û edîbên klasîk rabûne. Ji wan edîb û şahiran bi xwe re jî klasîk dibêjin. Ewan edîbên ha teqlîdî edîb û şahirên yewnan û latînî dikirin û li gora isûl û qeydeyên wan dinivîsandin; gelek bala xwe didan wan isûl û qeydan, yani gelek isûl û şikilperest bûn. Ji edebiyatê pê ve ji her tiştî re ko di wextê kevin de û bi islûleke bijarte hate çêkirin klasîk dibêjin. Di warê mûsîqiyê de jî klasîsm heye. Herçi bestekarên wê heyamê ne ji wan re jî klasîk dibêjin. Mîmariya klasîk jî heye. Xulase herçi fen û sinhetên ko bi wê rêzikê ve çûne ji wan re klasîk dibêjin. Gelo di edebiyatê de klasîkên kurdmancan kî ne? Ew kengê rabûne û bi paş xwe ve çi eser hiştine ? Bersiva vê pirsiyariyê ne hêsanî ye û jê re xebateke zor divêtin. Ji xwe ji eserên beriya islamiyetê hesêb tiştek ne maye. Piştî islamiyetê ji nav kurdan gelek şahir, edîb û peyayên zana rabûne, lê eserên xwe bi piranî bi erebî, bi farisî an bi tirkî nivîsandine; û ji wan milet û edebiyata wan re xizmeteke mezin kirine. Herçî şahirên tirkan ên mezin yên ko serê tirkan bilind dikin [[Nabî]], [[Nefhî]] û [[Fizûlî]] her sê jî [[kurdmanc]] in. Yên ko bi [[kurdmancî]] nivîsandine gelek hindik in û wan jî bala xwe ne daye zmên û çêtir kêfa xwe ji pirsên erebî û farisî re anîne. Digel vê hindê ev çend eserên ko pêşiyan ji me re hiştine edebiyata me a klasîk ditînin pê û di nav wan de eserine kûr û hêja hene. Ji xwe herçî folklora me ye, yanî edebiyata xelkê, di nav folklorên dinyayê de bi bijarteyî dikeve rêza pêşîn. Di rohelatê nîzing de folklora tu miletî ne gihaştiye dereca folklora me. Herçî klasîkên me, herwekî me got ev behseke dirêj û zehmet e, û jê re wextekî fireh divêt. Ev ne îşê bendekê an du bendan e. Heke îro em vê bendê dinivîsînin mexseda me ne ew e ko em li vê behsê hûr bibin û klasîkên xwe bisenifînin. Bi tenê em dixwazin vê behsê vekin; bi hêviya ko hinên din pê mijûl bibin û tiştekî tekûz bi ser xin. Di vê bendê de emê bê awerteyî qala hemî şahir û edîbên kurdmanc bikin yên ko bi kurdmancî nivîsandine. Heye ko, hinekê wan bi tenê şahirê dîwanê ne û ne klasîk in. Bila misenifê klasîkan bi wan mijûl bibe û klasîkan ji neklasîkan bibijêre; û heqê herkesî li gora hêjabûna wî bidiyê. Di vê babetê de di destên me de tu wesîqe nînin. Tiştên ko ez pê dizanim, min pirê wan ji şêxê rehmetî, Evdirehmanê Garisî bihîstine. Ji milê din di kitêba kurdîzanê ûris Eleksandr Jaba de der heqê edebiyeta kurdî hin not hene. Jaba ji melakî kurdmanc re di heqê edebiyata me de bendek da bû nivîsandin. Melayê kurdmanc, ji xêra Xwedê re, benda xwe ne bi erebî, ne bi farisî û ne jî bi tirkî, lê bi kurdmancî nivîsandiye. [Mebest ji Melayê kurdmanc Mele Mehmûdê Bayezîdî ye û di wê demê de Celadet-Alî Bedir-Xanî nedizanî ka navê wî melayî çi bû. Mele Mehmûdê Bayezîdî gelek destnivîs û belgeyên dî jî dane Alexander Jabayî, ravekirina Arif Zêrevanî.] Ewî melayî di benda xwe de qala tarîxa bûn û wefata her şahirî jî kiriye. Lê wer dixuye ko mela di van tarîxan de şaş e. Melê ew bêî ko bi rastiya wan bizane, ji ber xwe de û bi texmîn gotine, û li hev siwar kirine. Digel vê hindê em gotinên melayê Jaba weke xwe diguhêzînin stûnên xwe. Di benda melê de tiştine xelet hebin jî ew bend di celebê xwe de esereke yekta ye. Herweki Xanî gotiye: »Kurdmancî ye ew qeder li kar e« . * [[Elî Herîrî]] * '''[[Melayê Cizîrî]]''' * '''[[Feqiyê Teyran]]''' * [[Melayê Bate]] * [[Axayê Bêdarî]] * '''[[Ehmedê Xanî]]''' *[[Exmedê Nalbend]] * [[Smaîlê Beyazîdî]] * [[Şerefxan]] * [[Miradxan]] * [[Siyehpûş]] * [[Axayok]] * [[Mewlana Xalid]] * [[Mela Yehayayê Mizûrî]] * [[Mela Xelîlê Sêrtî]] * [[Şêx Evdilqadirê Gêlanî]] * [[Hecî Fetahê Hezroyî]] * [[Şêx Mihemedê Hadî]] * [[Şêx Evdirehmanê Taxê]] * [[Nalî]] * [[Şêx Riza]] * [[Hecî Qadirê Goyî]] * [[Şêx Nûredînê Birîfkî]] * [[Evrirehmanê Axtepî]] * [[Elî Teremaxî]] * [[Mela Ûnisê Erqetînî]] * [[Melayê Erwasê]] * [[Kitêbeke Hisabî]] [[Category:Wêje]] 24 12178 2004-09-12T09:44:12Z Erdal Ronahi 2 KITÊBEKE HISABÎ Perçeyek ji meqele “Klasîkên me – an şahir û edîbên me ên kevin” ya [[Celadet Bedirxan]]: Vê paşiyê kitêbeke kiçik ketiye destên min, Kitêbeke mewzûn. Tê de qala hisabî kirine. Ev in çend beytên wê: Neh caran neh bi xwe hesêb ke biltemam<br> Heştê û yek in, tu bizan ya ez xulam.<br> Heşt caran çar çend in eya şîrînbira<br> Ew sih û dû ne herçî zêde ji te re.<br> Heft caran pênc çend in eya tiflê piçûk<br> Ew sih û pênc in da ko pê nebî xudûk.<br> Şeş caran sê çend in eya sahib meqal<br> Ew deh û heşt in tu bizan ya pîrê kal.<br> Pênc caran pênc çend in ey mêrê çak<br> Ew bîst û pênc in tu bizan ey canê çak.<br> Çar caran heft çend in tu bêje vê demê<br> Ew bîst û heşt in da tu hilnegrî xemê. Sê caran neh bo te beyan kim ya delal<br> Ew bîst û heft in tu bizane ya heval.<br> Du caran çar çend in min bo te kirye xet<br> Ew heşt temam in der vê nezma pir xelet.<br> Êk caran êk êk e bizan ya nasiha<br> Bo feqîrê koyî bêjin fatiha. Di dawiya vê kitêbokê de bi erebî şerhek heye. Li gora vê şerhê xwedî kitêba xwe di sala 1345ê romî de nezim kiriye; berî hevdeh salan. Gelo li kû derê? Li Tirkiyê, Iraqê an Sûriyê? [[Klasîkên kurdî]] [[category:pirtûk]] 25 12179 2004-01-14T15:53:38Z Erdal Ronahi * #REDIRECT [[Kongra Gelê Kurdistan]] 26 61724 2006-12-26T04:48:26Z Metin84 686 [[Image:150px-kongragel-logo.gif|right]] [[Wêne:KONGRA - GEL - -2003- - Kongra Gelê Kurdistan.png|thumb| KONGRA-GEL - Kongra Gelê Kurdistan]] '''Kongra Gelê Kurdistan''', bi kurtasî [[Kongra-Gel]], di sermawezê 2003 di kongreya damezrandinê xwe de li çiyayên Qendîl hat ava kirin. Kongra-Gel piştî belavkirina [[KADEK]] hat afirandin. Kongra-Gel rêxistinek ji kevneşopa [[PKK]] ye. Wek serokê Kongra Gelê Kurdistan [[Zübeyir Aydar]] hat hilbijartin. <br style="clear:both;" /> ==Civînên giştî== * 1.: 27.10-6.11.2003 (Civîna damezrandinê) * 2.: 16-26.4. 2004 (awarte) * 3.: 4-21.05.2005 * 4.: 17-22.04.2006 (awayî) == Binêre: == * [[Bernameya Kongra-Gel]] == Lînkên derve == * [http://www.kongra-gel.net/ KONGRA-GEL] * [http://www.kurdishinfo.com/ Kurdish Info] [[category:Kongre]] [[de:Kongra Gelê Kurdistan]] [[en:People's Congress of_Kurdistan]] 27 move=sysop:edit=sysop 57272 2006-11-18T12:34:44Z Bangin 450 /* Lînkên derve */ [[Image:Keca kurd.jpg|right|300px]] Kurd gelekî [[Rojhilata navîn]] e û navê endamên vî gelîn e. Kurd li Kurdistanê dijîn û [[Kurdistan]] welatke ku di nav tixûbên [[Tirkiyê|Tirkî]], [[Sûriye|Sûrî]], [[Iraq|Iraq]] û [[Îran|Îranê]] de parvekiriye. Hejmara kurdan li gor çavkaniyan tê guhertin. Li gor hin çavkaniyan hejmara wan zêdetirî 40 miliyonan e, li gor hinên din nêzîkî 50 miliyonî ye. Ji derveyî herçar dewletên ku basa wan hate kirin Kurd li [[Qafqasya]] ([[Ermenîstan]] û [[Azerbaycan]]), [[Rûsya]], [[Turkmenîstan]], [[Kazakîstan]], [[Uzbekîstan]], [[Israîl]], [[Lubnan]] û li gelek dewletên din yên Rojhilata navîn jî dijîn; wekî din dîasporayeke Kurdan ya xwedî hejmereke mezin di serî de li [[Almanya]] li dewletên Rojava de jî çêbûye. == Ziman == Zimanê Kurdan [[zimanê Kurdî]] ([[Kurmancî]], [[Zazakî]] (Kirmanckî), [[Soranî]], [[Lori]] u [[Goranî]]) ye. Zimanê Kurdî navên gelek [[zarava]] û zimanên ku ji aliyê Kurdan ve tên bi kar anîn e. == Dîroka Çand û Wêjeya Kurdî == Li gorî wan belgeyên ku di destê me de hene, derdikeve holê ku şaristaniyeke berz a neteweya kurdan hebûye. Ji mêj ve xwedî xet, nivîsandin û çandê bûne û mil bi milê neteweyên din ji bo pêşxistina çand û zanista xwe pêngav avêtine. Lê, piraniya cih û warên wî yên dîrokî ji ber derbasbûna demê û guherînên li cîhanê nemaze piştî îslamiyetê bandora ereban û dûgelên wan ji holê rabûne û têk çûne. Ev nivîs û nivîskarên ku mane jî girîngtirîn belge ne ji bo pêşandana şanî û dirûvê çanda netewe û welatparêzên kurd, em dixwazin mînakekê bidin: Hermîpos ku di sedsala sêyem a berî zayînê de jiyaye û hevçerxê Hexamenişiyan e dibêje : "pirtûkek îraniyan heye ku navê wê Avesta ye û bi zimanê Medî hatiye nivîsîn." Heredotos mêjûnasê bi nav û deng ê yewnanî di dîroka xwe de nivîsiye: "Diyaeko damezirînerê rêzepaşayetiya Medî berî dadpirsînê, şikala (hizirname9 xwendiye." Kîtziyasê Yewnanî ku bijîşkê qesra Erdeşîrê babek bûye, di pirtûkek mêjûyî de nivîsiye û tê de behsa rojnameyên qes û derbarên şahan de dike. Ev yek ji me re vê ronî dike ku di wê serdemê de jî bûyerên wê demê di rojnameyên der barî û yên girêdayî qesrê de hatine tomarkirin. Geznefonê yewnanî jî di pirtûka xwe ya bi navê "Perwerdekirina Kûriş" de behs û dabaşa hebûna dibistan , xwendin û perwerdehiyê ya li Îranê dike. Her wiha Eflatûnê zana, Plotarîkê mêjûnûs û çend mêjûnûsên din jî der heqê vê yekê de gelek tişt nivîsîne. Ew beşa "Tewrat"ê ku bi zimanê hexamenişînî hatiye nivîsîn dabaş û behsa yasa, xwendin, nivîsîn û çanda medan dike. li gorî van belgeyan derdikeve holê ku li Kurdistanê nivîsîn, xwendin, sikala, rojname, şaristaniyet, dadgeh û dadpirsîn hebûye. Her wiha neteweya kurd xwediyê desthilatî, wêje, zanyarî û çandê bûye. Û her wisa bûye sermeşqa pêşketin, çand û hunerê, ji hemû neteweyên ku cîhan pêk anîne. Her wisa piraniya cih û warên pêşiyên me, ji ber sedema derbasbûna demê têk çûne. ligel wê jî lat û textê kevirên, Bêstûn, Serpêla Zehaw, textê Silêman û şûn û warên din ên ku li Kurdistanê mane, girîngtirîn belgen e ji bo nîşandana jiyan û şaristaniyeta neteweya kurdan. == Bingeh û Rehên Kurdan == Kurd neteweyeke îranî ne û dîroka wan diçe sê hezar sal berî zayînê. Li gorî belgeyên dîrokî yên ku di destên me de hene; kurd li quntara çiyayên Zagrosê bi navên "Gûtî", "Lolo", "Kasî", "Mîtanî", "Sobar", "Nayrî", "Manayî", "Kurdok" û "Xaldî" û bi piranî di koçberiyê de jiyane. Paşê di salên 700 heta 550'yê berî zayînê de dewleteke bi hêz a bi navê "Med" damezirandine. Li gorî hin ji dîroknasan, ariyayî di hezareya sêyem a berî zayînê de li başûrê Rûsyayê bi ser bakurê Qefqas û Derya Reş re koçbernî rojavayê Asyayê bûne. Li wir jî ew bûna du beş. Beşek ji wan çûye Ewrûpayê û netewey;ên Ewropayî yên niha paşmaya wê beşê ne. Beşa din jî çûye Rojavaya Navîn û bi maweyeke hezar salî li wir mane. Paşê jî berê xwe dane bakurê Îranê. Piştî demekeê ew beş jî bi xwe bû du deste. Desteyek çû Hîndê û li Pencabê bi cih bû. Gelê Hîndistanê paşmaya wê desteyê ye. Desteya din jî li Îranê belav bû. Wan bi navê "îranî" deng veda. Ew desteya ku li Îranê niştecih bûn û wekî "pars" deng dan. Yên din jî ku her bi awayekî koçber jiyan û li ser çiyayên Zagros û Ararat belav bûn jî, dewleteke bi navê "Med" damezirandin. Faris jî pêş ketin û wan jî dewleteke bi navê "Hexamenişîn" pêk anîn û wan Dewleta Medya di sala 550'yê berî zayînê de têk birin û pûç kirin. Vêca koka farisan diçe ser Hexamenişiyan û ya kurdan jî diçe ser medan. == Civak û Jiyana Kurdan == Kurdistan ji ber ku cihekî çiyayî ye, daristanên wê pir in û heta ku dilê mirov bixwaze tavgeh, çem û rûbarên wê jî hene. Ligel van jî ji bo çandiniyê jî gelekî bikêr e. Ev gişt bûne sedema vê yekê ku kurdberê xwe bidin çandinî û ajledariyê (sewaldariyê) û debara xwe bi vê yekê bikin. Ya ku diyar e, ji ber ajledariyê jiyaneke neteweya kurdan a koçber hebûye û her tim çûne zozanan. Jiyana wan li ser pişta çarsiman bûye û li ku cihekî xweş dîtine li wir danîne û maweyekê li wir mane. Ji sewalên xwe havilên qenc girtine û ji hiriya wan ji xwe re cil û ber, kepenek, gore... û hwd çêkirine. Ji şîrê wan ji xwe re penîr, mas, rûn û hwd. girtine. Bi vî rengîzilamê kurd li kêleka jina xwe li bal sewalên xwe li dengê çûkan û li sîresîra kêzikan û li dengê wezîna bê guhdarî kiriye. Li stêrkan nihêriye. Her wisa xweşikahiya xwezaya Kurdistanê dîtiye. Her karê ku ji destê wan hatiye kirine û hêdî hêdî berhemên xwe ji bo nifşên piştî xwe bi cih hêlane. Ji bo ku jiyaneke neteweya kurdan a ajledarî hebûye, diyar e ku di destpêkê de li çiyayan jiyaye Ji bo xwedîkirina sewalên xwe li rastî gelek kend û kospan hatiye û ji bo parastina sewalên xwe canê xwe avêtiye xetereyê. Li dijî dijmin, neyar û ajalan şer kiriye. Ji ber van sedeman kurd di pile û payeya yekem de netirs (bi xêret), wêrek û dilêr bûye. Her wisa şerker e û di tu şert û mercan de natirse. Piştî ku gelê kurd li deşt û çiyayan bi vî rengî jiyaye, hêdî hêdî li hin cihan stiriye ûniştecih bûye. ligel çandiniyê sewalvanî jî kiriye.l Lewre mijûlî avedaniyê bûye û ligel vê yekê jî f^ğrî xet û nivîsînê bûye. Hêdî hêdî mil bi milê neteweyên din ên ariyayî ji bo pêşxistina çand û wêjeya xwe hewl daye û têkoşiyaye û kemiliye. Mêcersûn ku yek ji rojhilatnasan e, di geştnameya xwe de dibêje: "Kurd zor camêr, wêrek û netirs in, pir ji nêçîr û yariyan hez dikin. Ew dixwazin li deşt û çiyan bijîn. Ji bindestî û koletiyê hez nakin û jê aciz in. Gotina wan yek e. Gelekî cesûr û jêrek in. Zû fêrî ziman, kar û pîşeyan dibin. Gelekî jiax û niştimana xwe hez dikin û xwe li serî didin kuştin. Kurd gelekî bexşende, dilovan, dilêr, camêr, lêbor, mêvandar û mêvanperwer in. dinav kurdan de jin xwedî payeyeke berz in û zilamê kurdan gelekî rêz û hurmetê dide jiyana xwe. Di pêkanîna karekî de jê dipirse,. Jin jî mil bi milê zilaman dixebitin. di cotkirin, ajledarî, maldarî, zarokxwedîkirin û xermanê de mil bmi milê zilamê xwe dixebite. Jina kurd gelek bi namûs û damenpak e ku dawa wê pîs bibe jî wê dikujin. Keç bi dilê xwe dizewice. dildarî reşbelek 8cergûbez: di govendê de destênhevgirtina jin û mêran) di nava kurdan de bi nav û deng e û hemû ji şahî, dawet û govendê hez dikin. Ew vê yekê nîşan didin ku kurd diltêr, rûxweş, bi hiş, zana û wêrek in." == Ayîn û Bawerî di Nav Kurdan de == [[Image:Zarathustra.jpg|thumb|Wêneka Xiyalî ji Zerdeşt re]] Neteweya kurdan di her serdemê de li ser ayîn û baweriyekê bûne. Wekî hemû neteweyên din ên ariyayî di şefeqa dîrokê de baweriya kurdan jî bi Xwedê hebûye û ew perestine. Her wiha bi perestina hîv, roj, stêrk, agir, av, ba, birûsk... û tiştên bi vî rengî mijûl kirine. Wan di destpêkê de laşên miriyên xwe binax nekirine. Wan laşên miriyên xwe danîne ser latekî lûtkeyan da ku laşxwir wan bixwin. Bi vî awayî wan xwestiye ku dîsa bikevin nava laşê giyaneweran. Lê paşê ev rêbaz ji holê rakirine û laşê miriyên xwe pêçane û li çiyayan di bin axê de veşartine. Paşê ji malbata Espîtmanî ya Medyayê kesekî bi navê [[Zerdeşt]] peyda bûye û bangî gel kiriye ku Xwedayê tek û teniya biparêzin û baweriyê pê bînin. Gel jî bawerî bi wî aniye û ayîna wî qebûl kiriye. Rêz û rêçikên wî bi kar anîne. Zerdeşt an Zerdtuştire kurê [[Pûrûşesp]] e û ji malbata [[Spîtme]] ye. Li gorî gotina Hertsfuld Spîtme yan Sînam malbeteke [[Med]]î ye ku li bajarê [[Rega]] yan [[Rey]] fermanrewayî û desthilatî kiriye. Pîlînûsê mezin jî ku di salên 23-97'ê [[zayînî]] de jiyaye dibêje: "Di pirtûka 'Mêjûyî Xorskî" de Zerdeşt wekî 'zerdeştê Medî hatiye binavkirin." Di pirtûka 'Encumenê Arayê Nasirî' de hatiye nivîsandin ku Zerdeşt li qiraxa Goma Şêz ku nêzîkê Tîkantepeya Hawşarê ye, ji dayik bûye. Paşê çûye Çiyayê Sebelanê û li wir ji aliyê Xweda ve bûye pêxember. Paşê çûye bajarê Rey. Ji Rey jî çûye paytextê Luhrasip û Guştasipê û xelkê herêmê aniye ser ayîna xwe. Hin dîroknas jî li ser vê baweriyê ne ku Zerdeşt xelkê herêma Gola Urmuyeyê ye. Li ser mêjûya jidayikbûna zerdeşt di nava dîroknasan de dîtinên cuda hene. Gelek dîrokzanên Yewnanî yên wekî Erestû, Eflatûn û Îkzan Tûs li ser vê baweriyê ne ku Zerdşt di sala 6500'ê berî zayînê de li nêzîkî Gola Urmuyê ji dayik bûye. Lê hin ji dîrokzanên hevçerx jî ev bawerî û dîtin red kirine û wekî derew zanîne. Dr. Mihemed Muîn di lêkolîneke li ser dezrdeşt de gihîştiye vê baweriyê ku Zerdeşt di sala 660'ê berî zayînê de goşegîr bûye û di sih saliya xwe de ji aliyê [[Xwedê]] ve bûye pêxember. li ser çiyayê sebelanê nêzîkî Gola Urmuyeyê ji wî re siroş û îlham hatiye. Ew di çil û du saliya xwe de ango di sala 6187'an de berî zayînê çûye bajarê belxê û Key Goştasip aniye ser ayîna xwe. Di sala 583'yê berî zayinê de û di temenê heftê û hef saliya xwe de şerek di navbera wan û Ercaspê toran de diqewime û Zerdşt di wî şerî de li ateşkedeya bajarê Belxê hatiye kuştin. Heke ev gotin rast be û Zerdeşt di salên '660-583'yê berî zayînê de jiya be, ew bi du şahê mezin û bi hêzên Medî re maye: Ferwertîş '644-625 berî zayînê' û Huwexşetre '625-585'ê berî zayînê.' Wê çaxê ji bo çi di pirtûka xwe de behsa (dabaşa) bajarê Hegetane û behsa wan nekiriye? Ji ber vê yekê piraniya dîrokzanan dibêjin ku Zerdeşt berî wan jiyaye. Ji bo mînak dalayê Parsî li ser wê baweriyê ye ku Zerdeşt di sala 1000'ê berî zayînê de ji dayik bûye. Hirtul li ser wê baweriyê ye ku zerdeşt di serdema Wîştasipê Hexamenişî de ji dayik bûye. Liman jî dibêje ku Zerdeşt di serdema Darûşê Hexamenişî de serî hildaye. Wist û Caksin û hin kesên din jî vê yekê rast nabînin. ew ser wê baweriyê ne ku zerdeşt di sala 660-583'yê zayînî de jiyaye. Ev dîrok di pirtûka 'bulnd Hişn' û Ertay Wêrafname'yê û di hin pirtûkên din de jî ku bi zimanê ehlewî hatine nivîsîn de jî heye. zerdeşt di beşa Gotayan de di beşa zimanvanî keçekya de nivîsiye ku ew ji malbata Spîtme ye û diyar dike ku Spîtme malbateke medî ye. Plînûsê mezin jî zerdeşt wekî zerdeştê medî bi nav kiriye û gelek mêjûnas û lêkolîner jî li ser vê baweriyê ne ku zerdeşt Medî bûye. Vêca di kurdbûn û medîbûna zerdeşt de tu şik û guman namînin. Piraniya lêkolîner û dîrokzanan dibêjin ku Zerdeşt Avesta bi zimanê xwe yê zikmakî nivîsiye. Avestaya rastîn nameye lê ev Avestaya ku niha di destên zeredeştiyan de heye ji pênc beşan pêk tê ku ew jî ev in: "Yesna", "yeşme", "Wîsperd", "Wendîdad" û "Avestaya Hurik." Zerdeşt di Avestayê de gel ji bo perestina Xwedayê tek û tenê (Ehûramezda) vedixwîne û bang li gel dike ku bîr û baweriya xwe rast û xurt bikin û karê çandiniyê û ajledariyê bi pêş bixin. Her wiha ji wan dixwaze heta ku ji wan tê zeviyan bikêlin û behreyê (Havilê) jî bigirin. Divê her kes mijûlî karkirin û xebatê bibe û xwe ji tiralî û tembeliyê biparêze. Zerdeşt di beşa "Windîdad" de lava ji Xwedrê dike û dibêje : "Ey Xwedayê tek û tenê, ey afirînerê erdê, tu yê ji min re bibêjî ku xweştirîn cihê erdê ku der e? Ahûra Mazda bersviv dide: "Ey Zerdeştê Espîtma! Xweştirîn warê erdşê ew der e ku mirovekî parêzgar dixwaze li wir malekê ava bike û agirdanekê 8ateşdanek) tê de çêbike û her wiha xweştirîn cih ew der e ku dewar, pez, jin û zarokên zor tê de hebin û agirekî gur û germ tê de hebe.Xweştirîn cihê erdê ew der e ku rez, bax, baxçe û fêkiyên xelkê li wir hebin û erdê hişk, ziha û bejî nelêlin." zerdeşt ji Ahûra Mazda re dibêje : "Aya xweştirîn cihê din li ku derê ye?" Ahûra Mazda bersivê dide: "Ey Zerdeştê Espîtman, ew cih şûnek e ku çarpiyên zêde lê hebin û zêde bikin û bizên. Ew cihê ku sewalên zêde lê hebin û cihê ku xelk zêde lê çandiniyê dike û sûdeyê (wec) jê digire xweştirîn cih e. Cihê ku çandinî lê neyê kirin wekî jineke xweşik û balaberz û qeşeng e ku ducanî û pêgiran nabe û zarokên wê nabin." Her wekî ku me got beşeke pirtûka Avestayê bi navê "Gatan" bi awayê helbestî û kîteyî hatiye nivîsîn. ku helbestên wê hemû yên zerdeşt in. Ku va ye zerdeşt yekem helbestvanê kurd e. Ev jî mînakek ji helbestên wî ku dibêje: Yemme xişter awrûh e niwêt ewtem anhe niwît germem niwît zûrû niwît nirtiyuş niwît ereskû dêwe ewdatû Wate: li padîşayetiya bi nav û deng a Cemî, ne serma bû û ne jî germa. Ne pîrî bû ne merg, ne lewçetî û ne jî rijdiya dîwanê. Piştî ku ola îslamê li Kurdistanê belav bû piraniya neteweya kurdan bawerî pê anî û bûne misilman. == Şûn û Warê Kurdan == Ew şûn û warê ku kurd lê dijîn jê re dibêjin "[[Kurdistan]]." di pirtûka "dairetûl Mearifail Îslamî" de tê gotin ku Kurdistan parçe-erdekî biçûk e ku ketiye başûrê Rojhilat. Ew ji Loristanê dest pê dike heta meletî dirêj dibe û die bakurê Rojava.Dr. mihemed Muîn dibêje: "Kurdistan parçe-erdek e ku ketiye Asyaya Rojava û di navbera dewletên Îran, Iraq, Tirkiye, Sûriye û Rûsyayê de hatiye parçekirin. Çiqas ku dilê te bixwaze dewlemend e. Xezîneyên wekî av, newt, sifir 8mis), kogird, cîwe (ciwa) zêde tê de heye. Gotina kurdistan di zimanê Selçûqiyan de bi nav û deng bûye. "Hemdulah mestûfî' ev bajar wekî bajarên Kurdistanê bi êv kirine.: Alanî, elîşter, Behar, Xeftiyan, Derbendî Tacxatûn, Derbendî Zengî, Dibîl, Dînewer, Sultan Avay, Şarezûr, kengwer, Qirmîsîn, Kirind û xoşan, Maydeşt, Hersîn û Westam." Kurdistan ji bo çandiniyê gelekî bikêr e. [[Genim]], [[ceh]], [[birinc]], [[genemşa]] (genimê şamî), [[nok]], [[nîsk]], [[kuncî]] û [[maş]] jî li wê derê şîn dibin. [[Fêkî]] jî li Kurdistanê çêdibin ku ew jî ev in: [[Sêv]], [[hinar]], [[encîr]], [[qeysî]], [[gûz]], [[zeytûn]], [[hirmî]], [[alûçe]], [[tirî]], [[sincû]] û [[fêkiyên]] bi vî rengî. Li Kurdistanê [[mih]], [[bizin]], [[ga]], [[hesp]], [[hêstir]], [[ker]] û tiştên wekî wan dijîn. '''Hin ji [[bajarên Kurdistanê]] ev in:''' ===Bajarên rojhilata Kurdistanê=== [[Sine]], [[Kirmanşah]], [[Pîranşar]], [[Selmas]], [[Sablax]], [[Bokan]], [[Merîwan]], [[Xoy]], [[Şino]], [[Serdeşt]], [[Bane]], [[Bîcar]], [[Tîkantepe]], [[Sayinqela]], [[Urmiye]], [[Xoy]], [[Qurwe]], [[Kirind]], [[Seqiz]], [[Sunqur]], [[Riwanser]], [[Ciwanro]], [[Pawe]]... ===Bajarên başûrê Kurdistanê=== [[Silêmanî]], [[Kerkûk]], [[Hewlêr]], [[Dihok]], [[Akrê]], [[Zaxo]], [[Koye]], [[Kifrî]], [[Rewandiz]], [[Pênciwên]], [[Helebce]],[[Şeqlawe]], [[Diyana]], [[Bedre Mendelî]], [[Xaneqîn]] ... ===Bajarên bakurê Kurdistanê=== [[Amed]], [[Bedlîs]], [[Erzirom]], [[Bayezîd]], [[Qers]], [[Erzingan]], [[Dêrsim]], [[Riha]], [[Mûş]], [[Exlat]], [[Mêrdîn]], [[Elbak]] (Başkale), [[Wan]], (İdır),(Agıri),(seert),(Entab),Bıngol,Muş, ===Bajarên rojavayê Kurdistanê=== [[Qamişlo]], [[Efrîn]]... û hwd. Kurdên Sovyeta pêşî jî bi piranî li bajarê [[Yêrîvan]]ê dijîn. == Dîrok == Binêrin: [[Dîroka Kurdistanê]] ==Kurdên navdar== <center> <gallery> Image:Jalal Talabani.jpg|[[Celal Talebanî]], (b. 1933) Serokê ([[PUK]]), u Serokkomarê [[Îraq]]. Wêne:Mesud barzani.JPG|[[Mesûd Barzanî]], (b. 1946) Serokê ([[PDK]]), u serokê [[Hikûmeta Herêma Kurdistanê]]. Wêne:Abdullah öcalan.jpg|[[Abdullah Ocalan]], (1949), damezrandinerê [[PKK]]. Image:QaziMohammed.jpg|[[Qazî Muhemmed]] (1893-1947) Serokkomarê [[Komara Mehabad]]. Image:SaladinRexAegypti.jpg|[[Selaheddîn]], (1138–1193), Damezrênerê [[Eyyûbiyan]] li [[Misir]] u [[Sûrya]]. Image:said_nursi.jpg|[[Seîd Nûrsî]], (1877-1960), Zanayê Îslamî. Image:MelayeCiziri.png|''[[Melayê Cizîrî]]'', (1570-1640), Helbestvanê kurd. Image:Sherefxan.png|[[Şerefxan Bedlîsî]] (1543 - 1599) helbestvan u mëjûnas. Image:Leyla Qasim.jpg|[[Leyla Qasim]] (1952 [[Xaneqîn]], 12.05.1974 [[Bexdad]]) xebatkarê kurd. </gallery> </center> == Çavkanî == Çavkanî *Minorsky, Vladimir; Kürtler, Koral Yayınları, Stenbol 1992 *Zekî, Mihemed Emîn; Kurd û Kurdistan, Bexda 1931 *Zekî, mihemed Emîn; Dîroka kurdistan, Beybûn, Ankara 1992 *Secadî, Elaedîn; Mêjûyî Edebî Kurd, Bexda 1056 *Nikitin, bazil; Kürtler, Weşanên Deng, Stenbol 1991 *Xemgîn, Etem; Dîroka kurdistan, cild 1, Koln 1992 *Cegerxwîn; Dîroka kurdistan, cild 1, Stockholm 1985 Borekeyî (Sefîzade), Sidîq, Mêjûyî Wêjeyî Kurdî, Tebrîz 1951 *Prof. Katrak; Zimanê Zerdeşt, Tehran 1966 *Rûhanî, baba Merdûx; Tarîxê Meşahîrê Kurd, Tehran 1952 [[category:Gel]] [[ar:كردي]] [[da:Kurder]] [[de:Kurden]] [[en:Kurdish people]] [[eo:Kurdoj]] [[fa:کرد]] [[fi:Kurdit]] [[fr:Kurdes]] [[he:כורדים]] [[ja:クルド人]] [[ka:ქურთები]] [[nl:Koerden]] [[pl:Kurdowie]] [[pt:Curdo]] [[sl:Kurdi]] [[zh:庫爾德人]] 28 45317 2006-09-04T07:51:44Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Kompûter]] 32 23117 2005-12-10T02:37:33Z Mxn 27 Redirect to [[Destpêk]] to fix double redirect #REDIRECT [[Destpêk]] 33 23118 2005-12-10T02:37:40Z Mxn 27 Redirect to [[Destpêk]] to fix double redirect #REDIRECT [[Destpêk]] 34 sysop 54806 2006-10-29T16:54:15Z Erdal Ronahi 2 Sima xêr amê --> Be xêr haten {| style="vertical-align:top"| |- valign="top" | width="33%" align="top"|{{Bi xêr hatin kurmancî}} | width="33%" |{{Be xêr haten}} | width="33%" |{{Bi xêr bên soranî}} |} {| style="vertical-align:top" | | width="50%"| {{Wîkîpediya li gora kategoriyan}} {{Alîkarî}} {{Projeya Wîkîpediya}} | width="50%" style="vertical-align:top"| {{Wîkîpediya li gora alfabeyê}} {{wîkîferheng_reklam}} {{Gotarên taybet}} |} {{Malbata Wikimedia}} {{ZimanênWikipediya}} <center> <font size="-2"><br/>&nbsp;&nbsp;Wîkîpediya, ensîklopediya azad a kurdî, di 07.01.2004 de hat dan destpêkirin&nbsp;.</font> </center> 35 12186 2004-02-09T21:29:21Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Danezana Gerdûnî Ya Mafên Mirovan]] 36 43747 2006-08-26T22:59:23Z Erdal Ronahi 2 '''Melayê Cizîrî''' ([[1570]]-[[1640]]) wekî [[Ehmedê Xanî]] û [[Feqiyê Teyran]] yek ji helbestvanên mezin yên kurd e. Perçeyek ji meqele "Klasîkên me – an şahir û edîbên me ên kevin" ya [[Celadet Alî Bedirxan]]: Mela li cem hemî kurdmancan, nemaze li cem feqehan ewçend nas e ko ne hewce ye ez wesfê wî bidim. Mela şahirekî mitesewif e, dîwana wî di sala 1919 an de li Stenbolê ketiye çapê. Beriya wê li Petresbûrgê jî hati bû çap kirin. Min ji vê çapê nisxeyek li Şamê di taxa kurdmancan de dîtiye. Çapa Petresbûrgê çapeke lîtografîk e.<br> Melayê Jaba di heqê Melayê Cizerî de dibêje: »Şahirê diwê Melayê Cizerî ye. Eslê wî ji Cizîra Bihtan e. Navê wî şêx Ehmed e. Di tarîxa pansed û çilî de di nêv Cizîrê de peyda bûye. Di wî wextî Mîr Imadedîn li Cizîrê mîr bû û xweheke mîr hebû. Ev şêx Ehmed li xweha mîr aşiq bûye. Xezeliyatine zehf gotiye û diwançeyek tertîb kiriye. Dîwana Melayê Cizerî dibêjin qewî dîwaneke misteleh e, û zehf li nik ekradan meqbûl e. Paşê, Mîr Imadedîn ew şêx Ehmed ceribandiye ko aşiqê heqiqî ye û xweha xwe da ê. Şêx Ehmed qebûl ne kiriye. Ev şêx Ehmed jî di tarîxa pansed û pêncî û şeşê de merhûm bûye û di nêv Cizîrê de medfûn e, û ziyaretgaha xelkê ye« . Herwekî melayê Jaba gotiye tirba Melayê Cizêrî ziyaretgah e. Ji xwe hêj di saxiya wî de welayet bi aliyê wî ve didan. Dibêjin ko mela li Westaniyê, li ber şetê Cizîrê, li ser kuçekî rûdînişt û şihrên xwe dinivîsandin. Ji cizba wî kuç welê disincirî ko piştî ko mela jê radibû jin diçûn wî kuçî û nanên xwe pê ve didan û dipijandin. Ji dîwana melê me xezala jêrîn bijartiye. Heye ko di dîwana melê de jê spehîtir xezel hene. Lê me kêfa xwe ji ber gotina »Şebçiraxî şebî Kurdistan im« jê re anî. Pir ji dîna te xerîb im xanim<br> Ji te ser ta bi qedem heyran im<br> Her bi can teşnelebî lehlan im<br> Dil di benda giriha zilfan im<br> Yûsifî cirhekeşî hicran im<br> Niqteyî daîreyî rindan im<br> Lew şebî daîre sergerdan im<br> Badenûşî qedehî hirman im<br> Bedel ateş ji ceger biryan im<br> Lew perîşan im û pir êşan im<br> Aşiqî nazik û mehbûban im<br> Tu mebîn bêser û bêsaman im<br> Gulî baxê iremî Bihtan im<br> Şebçiraxî şebî Kurdistan im<br> Çi tebîet beşer û insan im<br> Lilehil hemd çi alîşan im<br> Di riya yar li rêza san im<br> Lew di iqlîmî sixen xaqan im<br> Sibehî îd e û ez pê zanim<br> Ko bi kêra te seher qurban im<br> Xweş birîndarekî bêderman im<br> Carekê şefeq e rûhim can im<br> Ji Xwedê re veke benda beriye.<br> Dînbirê hurmisalê zeriyê<br> Nazikê nîşkerê sirperiyê.<br> [[Category:Nivîskar]] [[Category:Helbestvan]] [[Kategorî:Kurd]] [[de:Melaye Ceziri]] [[en:Malaye Jaziri]] 37 66476 2007-01-25T15:14:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mr:मायक्रोसॉफ्ट]] '''Microsoft''' yek ji [[şirket]]ên [[Navneteweyî]] yên herî mezin li dinyayê ye. Ev şirket di warê [[teknolocîya]]ya kompyoterê dixebitit û hersal bihayê zêdetir ji 44.28 hezar milyon (bilyon) [[Dolarên Emrîkî]] berhemên corane li seranserî cîhanê difroşit û heta heyva Xêveya (Hizîrana) 2006ê zêdetir ji 71,553 karmendan li 102 welat û herêmên cîhanê hebûn. Berhemên Microsoftê berî her tiştî bernameyên ji bo [[kompyoter]]an in. Berhemên Microsoft yên herî bi nav û deng sîstemên xebitandinê [[DOS]] û [[Microsoft Windows]] û bernameya karûbarên nivîsandinê ''Word'' in. Sazumankar û xwediye Microsoftê [[Bîl Gêyts]] (Bill Gates) e. [[Category:Şirket]] [[ang:Microsoft]] [[ar:مايكروسوفت]] [[ast:Microsoft]] [[be:Microsoft]] [[bg:Майкрософт]] [[bs:Microsoft]] [[ca:Microsoft]] [[cs:Microsoft]] [[cy:Microsoft]] [[da:Microsoft]] [[de:Microsoft]] [[el:Microsoft]] [[en:Microsoft]] [[eo:Mikrosofto]] [[es:Microsoft]] [[et:Microsoft]] [[eu:Microsoft]] [[fa:مایکروسافت]] [[fi:Microsoft]] [[fr:Microsoft]] [[gl:Microsoft Corporation]] [[he:מיקרוסופט]] [[hi:माइक्रोसॉफ्ट]] [[hr:Microsoft]] [[hu:Microsoft]] [[ia:Microsoft Corporation]] [[id:Microsoft]] [[ilo:Microsoft]] [[it:Microsoft]] [[ja:マイクロソフト]] [[jbo:maikrosaft]] [[ka:მაიკროსოფტი]] [[ko:마이크로소프트]] [[la:Microsoft]] [[lt:Microsoft]] [[mr:मायक्रोसॉफ्ट]] [[nds:Microsoft]] [[nl:Microsoft]] [[nn:Microsoft]] [[no:Microsoft]] [[pl:Microsoft Corporation]] [[pt:Microsoft]] [[ro:Microsoft]] [[ru:Microsoft]] [[simple:Microsoft]] [[sk:Microsoft Corporation]] [[sl:Microsoft]] [[sq:Microsoft]] [[sr:Мајкрософт]] [[sv:Microsoft]] [[ta:மைக்ரோசாப்ட்]] [[te:మైక్రో సాఫ్ట్]] [[th:ไมโครซอฟท์]] [[tl:Microsoft]] [[tr:Microsoft]] [[uk:Microsoft]] [[uz:Microsoft]] [[vi:Microsoft]] [[yi:מייקראסאפט]] [[zh:微软]] [[zh-min-nan:Microsoft]] 38 32979 2006-06-18T18:10:51Z Benyadem 433 /* Helbeteke din a Bateyî */ '''Melayê Batê''' yek ji nivîskarên klasîk yên [[kurd]] e. Perçeyek ji meqele “Klasîkên me – an şahir û edîbên me ên kevin” ya [[Celadet Bedirxan]]: “Melayê Jaba der heqê Melayê Bate gotiye: »Şahirê siyê jî Melayê Bate ye. Navê wî jî Mela Ehmed e. Eslê wî ji Bate ye. Bate gundek e, ji gundê di hekariyan. Di tarîxa heşt sed û bîstî da peyda bûye, û zehf şihir û ebyat gotine. Dîwaneke mexsûs heye, qewî qenc e, û mewlûdeke kurmancî gotiye. Di Kurdistanê de ew meqbûl e; û heştê salî emir kiriye û neh sedê hicrî merhûm bûye. Di nêv gundê Bate de jî medfûn e« . Li gora tiştê ko min bihîstiye Batê li [[Behdînan]] û li nêzingî Amediyê ye. Ji eserên Batê min bi tenê mewlûda wî dîtiye. Herçî dîwan û şihirên wî ne, çavên min bi wan ne ketiye. Mewlûda wî di sala 1905 an de li Misrê hate çap kirin. Heke ez ne şaş im ew [[mewlûd]] di sala [[1919]] an de li [[Stenbol]]ê jî ketiye çapê. Bi min re nisxeke destnivîs heye. Eve çend dûrik ji mewlûda Batê: Hemdê bêhed bo xudayê alemîn<br> Wî Xudayî daye me dînê mibîn<br> Em kirîne imeta xeyrel beşer<br> Tabihî wî miqtedayê namwer<br> Wî xudayî malikê milkê ezîm<br> Daye me mîras qurana kerîm<br> Dinê me kir kamil û nî'met temam<br> Ya'ni da me Ehmed û Darusselam<br> Ew Xwedayê bê nezîr û Zulcelal<br> Bê heval û bê misal û bê zewal<br> Bo cemihî mislimîn û salihe<br> Bo feqîrê Bate jî el-fatîhe.” =Helbesteke din a Bateyî= [[Wêne:Bateyi.jpg]] =Beş= Biçe [[Klasîkên kurdî]] {{kurt}} [[Category:Nivîskar]] [[en:Ahmade_Bate]] 39 55402 2006-11-06T16:06:22Z Bangin 450 [[Image:MAZLUMDOGAN.jpg|right|Mazlum Doğan]] '''Mazlum Dogan''' (1955-1982) ji kadroyên sereke yê PKKê û di heman demê de Endamê Komîta navendî ya [[PKK]]ê ye. Mazlum Dogan, di sala 1955an de li gundê [[Teman]] navçeya [[Mêzgir]]a [[Dêrsim]]ê hate dinê. Piştî ku dibistana mamosteyan ya Balikesirê qedand, di sala 1974ê de li Zanîngeha Hacettepeyê xwe di Beşa Aboriyê de qeyd kir. Di dawita salên 1976an de dibistanê terikand û di nava endamên sereke yên yekemîn ên PKKê de cîh girt. Di 30 Îlona sala 1979an de piştî ku hate binçavkirin hate girtin. [[Mazlum Dogan]] di sala 1982ê de di roja Newrozê de li zîndana Amedê bi 3 darikên cixarê Newroz pîroz kir û ji bo protestokirina kirinên dewletê xwe feda kir. Li girtîgeha leşkerî ya Amedê, di [[21 Adar]]a sala [[1982]]an de bi armanca protestokirina zext û zoriyan xwe bi dardekir. Piştî ev çalakiyê Mazlûm Dogan mîna Kawayê Hemdem hat binavkirin. [[Category:Şehîd|Doğan, Mazlum]] [[Category:Şoreşger|Doğan, Mazlum]] [[de:Mazlum Doğan]] 40 30105 2006-03-30T22:53:55Z KureCewlik81 295 revert {{zazakî}} [[Image:Munzur_çem.png|right]] Rojnamevan-nustox '''Mûnzûr Çem''', 1945 de dewa Kêxi (Cêxi) Qurze de ame dinya. Mektebo vırên dewa Kêxi Seter de, mektebê werti ki Qeza [[Dersim]]i [[Nazmiya]] de wend. 1969 de Kolejê Sıhhati yê Diyarbekiri (Diyarbakır Sağlık Koleji), 1971 de ki Mektebê İktisadi û Ticariyo Berz yê [[Anqara]] qedêna. Mûnzûr Çem, 1970 ra bı nıka yew het ra maqale, [[roman]] û şanıkan nusneno, heto bin ra ki şanık û kılamê ke miyanê şari de vajinê, inan dano arê, ano pêser. Maqalê eyi ekonomi, politika û kulturi ser o yê. Tepiya imla û gramerê kırmancki ser o ki xêlê kar û gureyê xo esto. Çı esto ke hal û usul ra gore o mecbur mendo, nusteyê xo bı ciya ciya imzayan nûsnê. Tayê imzayê ke heta nıka no kar pê kerdo na yê: [[H. Toprak]], [[A. Taş]], M. Çem, [[B. Şilan]], [[S. Dilan]], [[Mirzali Çimen]] û ayê bini. Cîya cîya tayê meselan ser o broshurê Mûnzûr Çemî kî estê. Maqaleyî, lawikî, shanikê arêkerdeyî û hîkayê nustoxî, hata ewro xêlê kovar û rojnameyan de vejîyê û hona kî vejînê. Grubo ke çend serrî yo îmla û gramerê kirmanckî ser o gureyeno (xebetîno) û Swêd de kovara Vate vezeno, Mûnzûr Çem înan ra yew o. Nustox naye de temsîlkarê na kovare yê Almanya wo, rojnameya hefteyî Roja Teze de, 15 rojî de reyê kirmanckî maqaleyan nusneno. Heto bîn ra M. Çem xebatkarêde heqanê mêrdîman (mordeman) o. Kurdîstan û Tirkîya de rewsha (halê) heqanê mêrdîman ser o xêlê kar û gureyê xo esto. Mûnzûr Çem, sazkerdoxanê [[Kurd-PEN]] ra yew o (ju yo). == Berhem == Broşur û maqaleyan ra qederi, kıtabê Mûnzûr Çemi yê ke heta ewro vêjiyê na yê: * A. Taş, Türkiye Kürdistanı: Ekonomik ve Sosyal Yapı (Kurdistanê Tırkiya, Halê Ekonomik û Politik), tırki. Özgürlük Yolu Yayınları, Çeleyo Qız 1985. * Gülümse Ey Dersim -Roman 3 Cilt- (Bıhuye Ey Dêrsim), tırki. Özgürlük Yolu Yayınları 1990, 1991, 1993 Koln. * Mirzali Çimen, Dünü ve Bugünüyle Gerikalmışlık Sorunu (Vıjêri ra bı Ewro Problemê Pêysermendışi), tırki. Öz-Ge Yayınları 1991 Ankara. * [[Hotay Serra Usıvê Qurzkızi]], Kırmancki (zazaki) 1992 Weşanên Roja Nû, Stockholm. * [[Tayê Kılamê Dêrsimi]]. Kırmancki, 1993 Stockholm. *[[Ferheng Kurdi-Tırki]], (Kırmancki / Zazaki- Türkçe Sözlük) Stockholm. * Alevilik Sorunu ve Dersim Ayaklanması Üzerine (Problemê Elewiyên û Xoverdayişê Dêrsimi Ser o), tırki. 1995 Stockholm. No kitab hetê nustoxi ra reyna ame wendene, tayê meseleyê bini nusnayî û bı nameyê "Dersim'de Alevilik" hetê Peri Yayınları ra 1999 de, ede Istanbul de ame çapkerdene. * Ormanın Dili (Vengê Bırri) sanıki, tırki 1996 Stockholm. * İsyana Çağrı -Roman- (Vengdayişê Xoverdayışi) tırki, 1996 Stockholm. * Ekmeği de Yaktılar -Roman- (Non ki Vêsna) tırki, Pencinar Yayınları 1997 Stockholm. * [[Kulê 38'i]] -Roportaji- kırmancki, Weşanên Komkar 1998 Koln. * [[Luye be Bıza Kole ra]] - Şanıkê miyanê şarê, kırmancki, Weşanên Komkar1998 Koln. * Tanıkların Diliyle Dersim 38 (No kıtab tırkiyê Kulê 38i yo û hetê Mûnzûr Çemî ra amo çarnayine) Peri Yayınları1999 İstanbul. * The Voice of the Forest, Komkar Publications. İngilizki, 2000 Koln == Lînkên derve == *[http://hem.passagen.se/antoloji1 Antolojî] (Bi destûr ji Antolojiya Hamdi Özyurt) [[Category:Zazakî|Çem, Munzur]] [[Category:Nivîskar|Çem, Munzur]] [[Category:Zimannas|Çem, Munzur]] [[Category:Rojnamevan|Çem, Munzur]] 41 45608 2006-09-06T09:28:38Z Thogo 540 revert Vandalismus #REDIRECT [[Partiya Karkerên Kurdistan]] binêre: [[Programa Partiya Karkerên Kurdistan]] 42 30805 2006-04-25T20:21:40Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 159.51.236.194 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi ''Ev program programa duyemin a PKK ye ku di [[V. Kongreya PKK]] (cotmehê 1995'an) de (V. Kongre) hat pejirandin. Programa yekemîn di 1978'an de hatibû pejirandin.'' == DESTPÊK == Xelqê [[Kurd]] bi xezaran sal beri Z. I. (Zayina Isa) li ser axa ku iro bi navê [[Kurdistan]] hatiye navandin, civatek bi ser û ber pêk aniye û bi xelqên din yên ciran va himê bajarvaniya (medeniyeta) [[Mezopotamya]]yê daniye. Ev bajarvaniya ku, alikariyên bê hempa li bajarvaniya cihana me ya iroyi kiriye. Bapirên Kurda ên wê demê, GUTIYAN, LORAN, ÛRARTÛYAN, KARDOXAN, MITANIYAN û MEDAN bi xelqên din ra peywendiyên cûr bê cûr danine. Ev gelên ciran carna êriş dane ser Kurda û carna ji Kurdan êriş dane ser wan. Di demên dirokiyên dirêj da, li Kurdistana iro ji, xelqên Kurd bi der saya peywendiyên civaki û abori dewlet û imparatoriyetên serbixwe damezrandine. Beri Z. I. di sala 612 da imparatorê Kurd ê bi nav û deng KEYAQSAR serbajarê Asuriya, NINOVA ya ku nêzi Musul'a iroji vegirt. Ji wê rojê bi heta iro, Kurda di nav bûyerên civaki û siyasi ên rojhilata navin da rolek giring leyist. Nemaze ev rola giring di dema ku Ereban êriş dane ser rojhilatê ku nişan da. Ji aliyê Ereban va xwestina vegirtina Kurdistanê P. Z. I. (Pişti Zayina Isa) di 637 da destpêkir. Di vê tarixê da leşkerên Ereb êriş da ser Musul û dorhela wê. Ev êriş dayin bû sebebê ku Kurd û Ereb ji aliyên 1eşkeri, siyasi û çandi va hatin pêşberi hev. Leşkerên Ereb bi armanca vegirtina Kurdistanê, Iranê û Ezerbeycanê bêetlahi êriş kirin. Lê di van êrişê xwe da tim û tim li hember xwe Kurda diditin. Xelqê Kurd li hember van pêlên vegirtinê bi mêrxasi şer kir. Ev şerên han, bûn sebebê wêrankirina sazûmana abori, siyasi û çandini ya Kurd. Lewra leşkerên Ereb bi disiplin û çekên baştir hatibûn çekdarkirin û di derhaq şeran da tecrubeyên wan ên ê hêjmar hebûn. Ji ber vê yekê ji, leşkerên Erep perçeyek Kurdistanê kirin bin sidariya xwe (sala 639). Lê xelqê me, ji zorkeri û dilitiyê ra serî danani û car carna serxwerabûnên zexm û xurt pêkanin. Lê pişt ra ev serxwerabûnên han, hêdi hêdi sist bûn û piraniya xelqê, Islamiyetê pejirand(qebûl kir). Pişti pejirandina Islamiyetê ji Kurdan bi awayê dewletên miri(feodal) xwe honandine. Kurda li çaxa navin da wek ciranên xwe dewletên xanedani damezrandine. Di navbera setsala 10-11‘an li herêmên Kurdistanê ŞEDADIYAN, HESENWAHIYAN û MERWANIYAN dewletên serbixwe pêk anine. Merwaniyan ji Diyarbekir bi heta çiyayên Zaxrosê li hemi nivroyê Kurdistanê hikim kirine. Di çaxa navin da, feodalên Ewrûpi, ji bo berberiya navbera xwe û gundiyan kêm bikin û bala wan bikşinin hin ciyên din û ji bo abori û çandiniya xelqên rojhilata navin talan û wêran bikin leşkerên xaçparêz pêkanîn. Li hember van leşkerên xaçparêz dewleta Eyyubiyên Kurd derkete qata tarixê. Ev dewlet cara pêşine ku têkoşinek hevkar(ortak) di nav Kurd û Ereban da pêk aniye. Ji mirzayên Kurd Selahedin ne bi tenê di nav Kurd û Ereban da li di hemi cihanê da serleşkerek bê hempa tête naskirin. Ji sedsala 13 da vir va leşkerên vegirtvan(işgalci) ên Mongola, Hindistanê, Iran û Kurdistanê xirab û wêran kirin. Afirandinên (eserler) giranbiha bajar û aboriya xelqê Kurd yê ku bi keda sedsala pêk hatibû di bin lingên leşkerên Mongolan da pelçiqi. Vegirtin û sidariya Mongola, aboriya Kurdistanê hilweşand û hunermendiya mirov pûç kir. Ji ber vê yekê ji girêdana peywendiyê ciwaki ên pêş diketin qels û jar kir. Kurdistan ji aliyê jeopolitik û dewlemendiya xwe da cihek gelek giring e. Ji ber vê yekê ji berya Mongol û pişti wan daxwaza vegirtina Kurdistanê ji aliyê hêzên diz û talanker va dom kiriye. Ji aliki da Mongola rêya xirabkirina abori û civakiya Kurdistanê vekir, ji aliki da ji pişti Mongola dewleta Osmani li hember pêşketina xelqê Kurd bendeki xurt honand. Ji bili viya ji li Iranê Safewiya dewletek damezirand. Pişti damezrandinê wê dewletê êriş da ser Kurdistanê û birek axa Kurdistane vegirt. Li ser vê yekê di navbera Safewi û Usmaniyan da ji bo vegirtina Kurdistanê têkoşînek dijwar destpêkir. Ji ber vê sebebê ye ku feodalên Kurd ji bo yekitiyek merkezi şertên objektif, abori û civaki bi dest nexistin û di nav xwe da ji dest bi şer û pevçûnan kirin. Ev berberiya nava mirên Kurda bû sebebê dubiriyê wan. Hin jê xwe dan ali Safewiya, hin jê ji xwe spartin Osmaniya. Tevi vi awayi ji, heta demê nêzik mirên Kurd xwediyên keyatiyek(otonomi) nav xwe bûn, ango xwediyên sazûmanên siyasi, civaki û çandi bûn û bi şiklê derebegayiti di nav imparatoriyeta Osmani û dewleta Safewiya da dijiyan. == DI DEMA OSMANIYAN DA KURD == Di dewra miritiya çaxa navin da berên heywanê, çandini û çolangiti(dokumacilik) cihek giring stend. Lê giringtirin ev bû ku rêyên bezirganiyê di Kurdistanê da derbas dibûn û ji rojhilat ber bi rojava û ji bakûr berbi başûr diçûn. Ji ber ev rêyên bazirganiyê, Kurdistanê diqeta gelên din dikişand û giringbûna wê zêde dikir. Hem Iraniyan hem ji Osmaniyan giringiya vi welati fam kiribûn. Ji ber vê hindê ji êrişên xwe ji Kurdistanê qut nekirin. Li ser Kurdistanê ev her du dewlet şerên dijwar kirin. Di van şeran da her du dewlet ji, ji bo ku mirên Kurdan bikişinin nik xwe fêlbazi û leyistikên mezin bikar tanin. Di navbera mirên Kurdan da dijminati û berberi xurt kirin û wan beri hev dan. Vê siyasetê fêlbazi da Osmaniyan serketinên giranbiha bi dest xistin. Di wê demê da ji bo Osmaniyan yê giringtir ev bû ku, rêyên ko ji bo seferên Efrika peywist in vekiri bihêlin û li gor imkaniyetan ji abori û hêzên leşkeri ên Kurdistanê istifade bikin Ji bo pêkanina van armanca Osmaniyan va ku bi Kurd û Iraniyan ra şer dikirin siyasetek kone(kurnaz) bi kar tanin. Serketina vê siyasetê di dema Yavuz Sultan Selim da fêkiyên xwe da. Yavuz, di cenga Çaldiranê û pişti vê cengê bi wasita Idrisi Bedlisi yê Kurd gelek mirên Kurda li hember Iranê rakir û wan bi xwe va girêda. Idrisi Bedlisi, ji padişahê Osmaniya diyariyên giranbiha û fermanên hêja distend û diçû nik mirên Kurdan û ji bili vana ji berberiya nava mezheba tûj dikir û van bi dewleta Usmani va girê dida. Di sedsala 17 da Kurdistan di navbera Osmani û Iranê da hat parvekirin. Lê perçê mezin di bin nirê Osmaniyan da ma. Pişti vê parvekirinê rewşa Kurdistanê ji aliyê Osmaniya va bi vi awayi hat diyarkirin: Heremên ku ji merkeza Osmaniya dûr, lê nêzê Iranê dikaribûn li ser navê xwe pere çap bikin û xwutbe bixwinin û keyatiya navxwe saz bikin. Evên han ji pênc miritiyan pêk dihatin. Li hember standina van mafan, ev miritiyên han ji hinek bac û wextê şer ji leşker didan padişah. Herweki ku me li jor behskir, ev rewşa Kurdistanê, ji Osmaniyan ra ji bo vegirtina welatên nûh, hêzên insan û menfietên abori bi dest dixist. Lê ev rewşa keyatiyê, ya ku ji Kurdistanê ra hatibû nas kirin gelek dom nekir. Di dawiya sedsala 17an da di rojavayê Ewrûpayê da saziya kapitalizmê xurt bû û kapitalizma bezirgani pêş ket. Li ser vê yekê, bezirganiya deryayê giringiyek mezin sitend û bû sebebê guherandina rêyên beji. Ev rewşa ha, di warê bezirganiyê da giringiya Kurdistanê kêm kir. Disa em dikarin bêjin ku bi pêşketina kapitalizmê ra ordiyên Ewrûpiyan xurt û zexm bûn û Usmani li hember wan cara yekem bû ku binketinên himi stendin. Ji bili viya ji di nav tuxûbên Osmaniyan da tevgerên azadixwazên neteweyi destpêkirin. Ev pêşketin û tevgerên azadixwaz li mirên Kurdan ji tesir kirin û ji bo damezrandina dewletek Kurd xwe livandin. Ji ber van tevgeran dewleta Osmani, ji nû va têkili li nav Kurdistanê kir, rewşa berê hilani û siyasetek mêtingehvan(sömürgeci) gerand. Ango Kurdistanê kir welatek mêtingeh (sömürge). Pişti vê siyasetê di Kurdistanê da ji bo azadiyê têkoşinek dûr û dirêj destpêkir. Em dibinin ku di sedsala 18an da têkoşina li ser parvekirin û mêtingehkirina Kurdistanê di nav Usmani û Iraniyan da hat meşandin. Ji dawiya sedsala 18an bi heta dawiya 19an li Ewrupayê sidariya mêtingehvani (sömürgecilik) derket qata tarixê. Di vê demê da imparatoryeta Osmani bû niv mêtingehiya Ewrupiyan. Ev têkoşina ku li ser Kurdistanê di navbera Osmani û Iraniyan da dom dikir, êdi li rex wan hin mêtingehvanên Ewrupayi ji ketin nav vê têkoşinê. Sedsala l9an da di nav dewletên mêtingehvan car carna siyaseta êrişker a Iran û Osmaniya dipelandin û li gor menfietên xwe dimeşandin. Car carna ji ew bi xwe eriş didan ser miritiyên Kurdan ya ji, ji bo wan bikişinin rex xwe bi hev didan kuştin. Di wê demê da şerên azadixwaziyê ji gur bûbûn û hin welat ji Osmaniya qetyan û dewletên serbixwe damezrandin. Ji bili van bûyerên giring dewleta Osmani ji tevger û rabûnên navxwe û ên Kurdistanê tirsiya û li hember van rabûnan dest bi zilm û zorkeriyê kir. Ev zilm û zorkeriya Osmaniya, tesira xwe li ser xelkê Kurd ji nişan da. Li ser vê yekê, tev di demek kurt da xwe wergerandin tevgerên serxwebûnê. Di vê demê da rabûnên azadixwazi ên bijarte ev bûn: Di sala 1805 da li Silemaniyê, Abdurrahman Paşa Baban, di sala 1835a da li Rewaduzê Mihemed Paşa (Mirê Kor), di navbera 1842-46 da li Cizirê, Bedirxaniyên bi nav û deng û 1855 a da li Hekariyê Yezdan Şer rabû. Pişti hin rabûnên piçûk, xelkê Kurd di bin peşêngiya Şêx Ubeydullahê Nehri da li hember Osmaniya û Iranê serxwerabûnek xurt pêk ani. Tevgerên çekdar ên kevn û nemaze ên sedsala 19 da li hember zordesti û kevneperestiya Osmaniyan bû. Xelkê Kurd ji bo şkênandina nirê vegirtvanan tim û tim çek hilgirtiye. Ev tevgerên han xelkê Kurdistanê ber bi pêşketin û yekbûnê biriye. Di wexta van tevgeran da mêtingehvanê Ewrûpê tim û tim alikariya zordestiya Usmaniya kirine. Ji ber vê yekê ye ku ev tevgerên çekdar ên xelkê Kurd di navxwe da kakilek pêşverû hildigre. Ev dema em jê behs dikin, demek welê ye ku, bi dersaya şoreşa bûrjuvazi, sermeyadariya Ewrupa pêş ketiye û dewleta Osmani bûye bazarek vekiri ê vê sermeyadariyê. Lê ev rewşa han di dewleta Osmani da bi hindikayi bê ji sermeyadariyê pêk ani. Pişti, parta Ittihat û Terakki bi derbeyek leşkeri iqtidarê girte destê xwe, ji bo gelên din miletperweriyek nijadi-şovêni bi kar ani. Ji tesira van tevgeran, hundir û derve di nav bûrjuvaziyên Tirk ên piçûk û ên bazirgan da û di nav gelên bindest da herikandinên siyasi gur bûn. Nemaze pişti eşkerekirina meşrutiyet a duemin(1908) di bin pêşêngiya ronakên bûrjuvaziyên Kurd da gelek rêxistinên civaki, çandi û siyasi hatin damezirandin û têkoşina heqên demokratiya milli ya Kurd ket qonaxek pêşvêrû. Heta niha pêşengiya tevgerên berxwedan ên Kurd di dest miran da bû, lê êdi bi hindikayi bê ji ji dest wan derdiket û diket destê ronakên bûrjuvazi. Hêj di ser iqtidara parta Ittihat û Terakki da gelek derbas nebûbû ku, wan, tevger û inirandinên karkeran bi zordari pelçiqand. Ev karbidestên nijadperest dest avêtin rexistinên Kurd ên civaki, kulturi û siyasi ji. Ronakên pêşeng yên tevgerên Kurd ji hev belav kirin û wan ajotin cihên dûr. Ji bili van sebeban ji, ji ber xurtbûna peywendiyê berkêşan yên miriti (feodal) bi rûbaweriya milli hêj gelek jar bû û nikaribû yekitiya gel pêk bine. Em dikarin wiha ji bibejin: Ji bo xelkê Kurd, hêj şertên objektifi nekemilibûn û wek gelên din ên bindestê Osmani, jiyana xwe bi tekoşinek bo azadi û serxwebûnê nexemilandibûn ku, xwe li rex "niminendeyê dinê islamê" xelifeyê Osmani da di cenga cihanê a yekem da dit. Ittihat-Terakki hêj di destpêka cengê da di rojhilata navin da dest bi xebat û li vanên Tirkkirinê kir. Ji ber vê sebebê li dor milyonek Ermeni hat kir kirin û bi qasê vê hêjmare ji, ji welat hat derxistin, [ji bo derxistina] (tirkkirina) xelkê Kurd ji qanûnek derxist û qasê 750 hezar Kurd ajot roavayê. Piraniyê van mirovan li rê, ji serma nexweşin û birçibûnê mirin. Ji bili viya, bi hezaran xelkê Kurd ji bo menfieta emperyalistan di qada şer da hatin kuştin. Dewleta Osmani a feodal di cenga cihan ya yekem da hilveşiya. Gelek gelên bindest nirê Osmaniyan şikandin û dewletên serbixwe damezirandin. Dewletên emperyalist ji di nav xwe da ji bo parvekirina imparatoriyetê û menfeetê xwe yên geli dest bi têkoşinê kirin == JI ALIYÊ EMPERYALIST Û KOLONYALISTAN VA PARVEKIRINA KURDISTANÊ DI VÊ DEMÊ DA TEVGERÊN NETEWEYÎ YÊN KURD == Ji bo ji nûva parvekirina cihanê, di nav emperyalistan da cenga cihanê ya yekem dest pêkir. Armanca vê cengê ya rasti; Xwe di rojhilata navin da xweş diyar kir. Di vê cengê da, imparatoriyeta Osmani li rex emperyalizma Alman cih girt. Pişti binketina vê dewletê, dewletên emperyalist û vegirtvan di 30ê Çiriya Pêşin sala 1918an da peymana Mondrosê imze kirin û biryara vegirtina Anatoli û birek Kurdistanê girtin. Kurdistana Iraqê ji ali Ingilizan va û Kurdistana nivro ji ji aliyên Fransizan va hat vegirtin. Li hember vê vegirtinê xelkê Kurd bi mêrani rawestiya. Xelkê Kurdistanê ji bo mafên netewi û demoqratiki komal û rêxistinan damezirandin û dest bi şerê çekdar kir. Li Kurdistana Iraqê di bin pêşengiya Şêx Mehmudê Berzenci da li hember Ingiliza, li Kurdistana nivro ji li Entep û Urfayê li hember fransiza xelkê Kurd bi mêrxasi şer kir. Mistefa Kemal sala 1919an da derbasi Anatoliyê bû û bi niminendeyên hukûmeta Istanbolê ra li Amasyayê protokolek sazand. Di vê protoqolê da ji Kurda ra mafê keyati (xwegeri) hat pejirandin û ev biryar li Kurdistanê hat bela kirin. Komcivinên Erzerom û Sêwazê bi daxwaz alikariya xelkê Kurdistanê pêk hat. Bi Mistefa Kemal û hevalên wi ra bi şertên ku mafên netewi yên xelkê kurd bête naskirin, gelê Kurd li hember dijminê vegirtvan têkoşinek tevkar qebûl kir û li ser vi esasi peymanek hat çêkirin. Le, Mistefa Kemal, bi vê peymanê bes nekir û ji bo bi temami alikari û piştvaniya xelkê Kurd bistine di Kurdistanê da propogandayek xurt li dar xist û got: "Emperyalist dixwazin beşek Kurdistanê bi ser Ermenistanê da berdin. Ingiliz û Fransiza Kurdistanê vegirtine û dixwazin Islamiyetê qels bikin, Kurd û Tirk beri hevdin. Lê em birayên hev in û em di mafên Kurd ên netewi û demoqratiki nas bikin û di welat da yekitiyê pêk binin" Mistefa Kemal ji aliyek va vê propogandayê dimeşand, lê ji aliyek din va ji, ji bo pêknehatina hêzên Kurd ên leşkeri û siyasi siyasetek fêlbaz dimeşand. Ji ber vê yekê, ronakên xebatkar yên xelqên Kurd digirt û davête zindana. Lê ronakên Kurd ji ranediwestiyan û ji bo serxwebûnê Kurdistanê rêxistinên berxwedan dadimezirandin. Ji van rêxistinan yek jê ev bû ku şorişa Qoçgiri meşand. Di navbera karbidestên Osmani û heêzên hevalbend (Ingiltere, Emerika, Italya, Fransa û ê.d.) da, l0 Tebax sala 1920'an da li SEWR'ê peymanek hat imzakirin. Ev peyman hebûn û mafên çarenivisa (qedera) xwe bi xwe tayin kirina milletê Kurd qebûl û eşkere dikir. Ev peyman ji bo Kurda xwedi ehemiyetek tarixi bû. Lê di vê peymanê da siyaseta emperyalistaya lêkveke û lêbimije xweya dikir. Lewra hemi Kurdistan ne di nav vê peymanê da bû. J1 aliyê emperyalistan va qebûl kirina mafê çarenivisa xwe bi xwe tayin kirin ne ji bo serxwebûna gela, lê ji bo pûç kirina şerê serxwebûna gela û perçiqandina karker û gundiya ye. Ji xwe di despêkê da emperyalista ji aliki va birek Kurdistanê vegirtin û ji aliyê din va ji bi xurtbûna tevgera Mistefa Kemal, saz û qirarê ku di peymanê SEWR'ê da ji bo mafê Kurda dabûn, ji bir kirin û bi Kemalistan ra girêbendin nû saz kirin. Emperyalistan tu caran ji ber menfietê xwe nedixwestin di Anatolyê da xelqên xwedi serbixwe yek rastin bihêlin. Lewra wan iqtidarê bi xwe va girêdayi dixwestin. Ji ber vê yekê ji bi Kemalistan ra li hev hatin û peymana LOZAN'ê a ku milletê Kurd û ên din di bin destên Kemalistan da hişt, imza kirin. Ji ber van sebeba bû ku xelqê Kurdistanê ji aliki va di bin pêşengiya ronakên bûrjûva û feodalên Kurd ji bo azadiya xwe bi xelqê Tirk ra li hember siyaseta Kemalistan ya bêbext û durû dest bi tevgerên siyasi û çekdar kir. Şerê rizgari ya Tirk, di bin pêşengiya ronakên bûrjûwazi û bûrjûwaziyên bazirgan da bû. Lê alikariya feodalan ji qezenç kiribû. Şer di despêke da li hember emperyalizmê bû, lê dawiya xwe gihand emperyalizmê û dostaniya xwe saz kir. Bi kurti em dikarin bibjin ku ev şerê rizgarixwaz şerek li gor daxwazên bûrjûwazi bû. Ji ber ku di nav şer da bi feodalan ra girêbend (ittifak) çêbûbû û birûbaweriya din bi xurti hatibû bikaranin, tevger ji dij-feodaliteyê dûr û bicihanina mafên demokratiki bê par bû. Di nav vi şerî da slogana biratiya Kurd û Tirk gelek bi hostati hatiye bikaranin lê tu car ev birati çênebiye. Komara Tirkiyê pişti ku hat damezrandin, di nav xwe da bi du berberiyên himi nexweş bû. Ê yekemin: Berberiya sinifi, ya ku bi çêkirina abori û civaki ya welat va girêdayi ye. Qadroyên niminendeyên sinifa serdest, ji bo pêşketin û jiyan bilind kirina xelqê xebat nekirin û tu caran xwe nêzi xebatek wuha nedan. Ev gundi û karkerên ku hemi barê têkoşina rizgari hilgirtibûn, welê bawer bûn ku pişti şer, dê ji nimetên welat bê par neminin. Lê ev sinifên himi ji mafên demoqratiki û ji menfietê çini(sinif) hatin bê par kirin. Armanca karbidesta ev bû ku, komên xelqê di belengaziyê da bihêlin û bi destê dewletê çinek bûrjuvazi biafirinin. Ev dewleta ku hatibû damezirandin, ji bo pelçiqandina çinên belengaz, di destê çina serdest û xwinmij da peywengek (aletek) zorbaziyê bû, ordi ji, hêzê lêxisvanê vê çina xwinmij bû. Ev çinên kevneperest û ev hêzên zorker, di demek kurt da di rojhilata navin da dê bibin pelegirki (maşa) emperyalizmê. Ê duemin: Pişti parvekirina Kurdistanê bûrjuvaziyê Tirk yê mêtingehvan bi temami Kurdistana Bakur vegirt û ilhak kir. Dest dani ser dewlemendiyên ser ax û bin ax û welat kir mêtingehiyek qilasiki û siyasetek nijadperest û şoven gerand. Ji bili tirka hindikayiyên (azinlik) din û nemaze gelê Kurd inkar kir û ji bo tirkkirinê xebat nişan da. Ji vê tevgerê berberiya neteweyi za. Kemalistan ji wek Ittihat-Terakkiya milletperweriya wan ji qerekterên wan yê çini diza û li ser himê tirkkirina xelqên din şikil distend. Ji ber vê yekê ji mafê xelqê Kurd ên neteweyi û demokratiki xesp û inkar kirin û zorkeri, kuştin û helandin bû himê siyasetê wan. Kemalistan, di nav çinên serdest ên Kurdistanê da bi hinekan ra dostani û girêbendi pêk anin û li bihayên maddi û manewi ên xelqê Kurdistanê bê insafi mijiyan. Xelqê Kurdistanê li hember zordestiyê, talankirinê, piştda hiştinê, ango tirkkirinê bê westin têkoşin da. Lê Kemalistan vê têkoşinê pelçiqand. Bi hezaran Kurd kuşt û ajot rojavayê, welat sot û wêran kir. Ev tevgera nijadperest û mêtingehvan li derveyî irada xelkê Anatoliyê (Kurd, Tirk, Ereb, Laz û e.d.) hat bikar anin. Lê xelkê Kurdistanê li hember vê tevgerê bi xurti sekini. Ji damezirandina komarê vir va iqtidarên nijadperest û mêtingehvan tim û tim siyasetek xwindar û helandinxwazi meşandin (inkara ziman, çand, pişe/sanat, bêje û diroka Kurd û xespkirina bihayên abori û civaki ên Kurdistanê). Tevê vi awayi ji li hember zorkeriya Tirk, tevgerên xelkê Kurdistanê ên ideolojik siyasi û leşkeri nehate rawestandin û dê neyê rawestandin. === LI HEMBER METINGEHVANIYA TIRK YA NIJADPEREST Û NIJADPEREST TEVGERÊN NETEWEYI ÊN KURDISTANÊ (1925-1938) === Ji sala 1925 a bi heta qirkirina Dersimê sala 1938, xelkê Kurdistanê li hember siyaseta mêtingehi û tirkkirinê bi mêtingevaniya Tirk ya nijadperest ra têkoşinek neteweyi ya çekdar da. Himê van tevgerên neteweyi, bi pirani li ser xebat û honandinê pişti sala 1908an hatiye ava kirin. Lê di esasê xwe da dayika van tevgera Rexistina Azadi ye, Rexistina Azadi di bin pêşengiya Xalit Begê Cibri û hevalên wi da ji bo standina mafên neteweyi û demoqratiki ên xelkê Kurd di sala 1922an da veşarti hatiye damezirândin. Gelek feodal û eşrafên bajêr ji endamên vê partiyê bû û li gelek bajarên Kurdistanê xwe honand. Pêşengên tevgera neteweyi a sala 1925 û ên pişt wi ji nav endamên vê partiyê derketin. Li ser darvekirina hin endamên partiyê û xurtbûna teror û zorkeriya neteweyi li ser gelê Kurd, ronakên bûrjûvaziyên Kurd û serekeşirên ku di bin tesira wan da bûn di bin pêşengiya Şex Sait da çek hilgirtin. Xelkê Kurd ji bo nirê pelçiqandinê, helandinê û zincira mêtingehiyê bişkênine bi mêrxasi şer kir. Disa li ser van sebep û armanca xelkê Kurd di bin serekatiya Îhsan Nuri Paşa da li Agiriyê (1928-1930) û di bin pêşengiya Seyit Riza da li Dersimê sala (193'7-1938) çek hilgirtin. Ji bili van tevgerên Kurd gelek tevgerên çekdar ên qels û piçûk ji çêbûn. Xelkê Kurdistanê ji bo jiyanek aza û serbixwe dest bi van tevgeran dikir. Lê ev tevgerên han; ji aliyên bûrjûvaziyên Tirk ê militarist û mêtingehvan va bi xwin û bi agir dihat fetisandin. Pişti her tevgerek, bi sedhezaran jin û mêrên Kurd, piçûk û mezin dihatin kuştin, gund dihatin sotin û wêrankirin û bi hezaran malbad dihatin ajotin. Lê xelqê me ê di şerê azadixwaziyê da xwedan qirar, rojek hesabê van şehidan ji mêtingehvaniya Tirk a hov dê bipirse. Îqtidara mêtingehvan û niviskarên bûrjuvazi ên yekali, tevgerên Kurd çewt didan ronikirin û li cihanê bela dikirin. Li gor van, ev tevgerên han, ji aliyên mirên Kurdan va ji bo paşdaanina padişah pêk dihatin û li hember komara Tirkiyê bû. Lê di esasê xwe da ne welê bû, serxwebûnên xelkê Kurd ji bo sitendina mafên neteweyi û demokratiki bû û serxwerabûnên bi heq bûn. Belê, ronakên bûrjûvazi ên Kurd di nav tevgeran da mir û eşrafan qezenç kiribûn. Li gor şertên wê rojê di nav tevgerê da hebûna miran ispata kevneperestiya tevgerê nake. Li gor wê çaxê daxwaz û armance tevgerê, pêşvêrûyiti an ji kevneperestiya tevgerê diyar dike. Di demê tevgerên Kurdistanê ên neteweyi da daxwaz û armanc ji bo keyati an ji ji bo serxwebûnê ye. Ev daxwazên han bi kêmayi di nav programek bûrjûvaziyê demokrat da cih digire. Tevgerên çekdar di bin serektiya ronakên bûrjûvaziyê Kurd ên ku niminendeyên bûrjuvaziyê nûhati da pêk hat. Ev li hember tevgerên mêtingehkirina Kurdistanê û xwinmêji ya abori û çandi bû. Ev tevgerên han ji bo xwedi derketina mafên mirovi û heyina xelki bû. Ev têkoşin li dij hovitiya mêtingehvaniyê bû û ji bo pêkanina yekitiya neteweyi bû. Ji ber vê ye ku ev tevgerên gelê Kurd xwedi kakilek pêşvêrû û şorişvan e. Lê ji ber ku ev tevgerên han, di bin pêşengiya ronakên bûrjûvazî û begên feodal da bûn, yekitiyek neteweyiyê fireh û tekûz pêk nehat. Disa, ji ber ku pêşengi di bin destê çina serdet da bû, berberiya nava vê çinê û çin û tebeqeyên kedkar ên Kurdistanê tim û tim xwe nişan da. Ji ber ku di nav tevgeran da ji bo bi cih anina daxwazê çina kedkar têkoşinek gur û geş nehat meşandin, ev çinên han ji ji dil û can neketin nav tevgeran. Ji bili viya ji, sebebê pûçbûna van tevgeran yek jê tunebûna partiyek siyasi bû. Xelkê Kurdistanê ji bo bidestxistina mafên neteweyi û demokratiki têkoşinek bê etlahi meşand. Pişti parvekirina Kurdistanê ji li Kurdistana Tirkiyê û li parçeyên din ev têkoşin dom kir. Sala 1930i da li Kurdistana Iraqê Şêx Mehmûdê Berzenci li hember Ingilizan şer li dar xist. Pişti ku Şex Mehmûd ji aliyê Ingilizan ve hate girtin, di sala 1931an da di bin pêşengiya Barzaniyan şerê çekdar dest pêkir û bêetlahi heta sala 1945a dom kir. Di sala 1922an da li Kurdistana Iranê di bin serektiya Simko da tevgerek çekdar dest pêkir. Disa di bin pêşengiya Qazi Mihemed da Kurda li Mihabade komarek damezirand. Lê ev komar ji aliyê emperyalistan û mêtingehvanê Iran va hat pelçiqandin û belav kirin. Disa li Kurdistana Iraqê di bin pêşengi ya P.D.K. (Parti Demokratik Kurdistan) an da di sala 1961ê da serxwerabûnek xurt pêkhat. Lê piştre serekatiya vê tevgerê ket destê Barzani. Sala 1970-74 an da aşitiyek pêk hat. Lê zêde dom nekir. Û sala 1975an da ev tevger ji hev hat belav kirin. Belavkirina vê tevgerê di diroka Kurdistanê da xwedi cihek giring e. Ev tevger, ji ber ku karbidestên P.D.K. ne xwedi ditinek şorişgeriyek dûr û ji ber ku bûrjûvaziyê piçuk bûn pêşengi ket destê Barzani: Pişti peymana 11ê Adarê aşiti çar sala dom kir. Di vi çar sali da sereketiya tevgerê, di nav xwe da bi temami li hember xelkê Kurdistanê dij-demokratik û despot (zorkeriya malbati) bû. Li derva ji, girêdayi Îran, Siyonizm û emperyalizmê bû. Sala 1974 an da BAAS'ê Iraqê bi sere xwe peymanê hilweşandin û li gor daxwaza xwe qanûnek keyatiyê derxistin. Li ser vê yekê şer ji nû va dest pêkir. Lê meha Adarê sala 1975 an da di navbera Iran û Iraq da li Cezayirê peymanek hat imza kirin. Pişti vê peymanê karbidestên tevgera gelê Kurd di demek kurt da vê tevgera diroki hilweşand. Ji xwe ev tevger pişti ku ji bin peşengiya P.D.K. derket û ket destê Barzani hêdi hêdi ji tevgera rizgariya neteweyi a çaxa me derket û bû nokerê emperyalizm, siyonizm û kevneperestiya Iranê. Pişti ku emperyalizm alikariya xwe biri tevger ji hilweşiya û belav bû. ===DI BIN PÊŞENGIYA PARTI KARKERI KURDISTAN DA JI BO SORIŞA XELKÊ YA NETEWEYIYA DEMOKRATIKI, TÊKOŞINA KU TÊ MEŞANDIN, DEWAMA TÊKOŞINA XELKÊ ME A KU DI QONAXA DIROKI DA HATIYE DAYIN Û EV TÊKOŞINA NIHA QONAXEK BEREPÊŞI WAN TÊKOŞINAYE.=== Li Tirkiyê şerê rizgariya neteweyi li ser têkoşina dij-emperyalistiyê bi xurti ne sekini. Pişti şer, ji bo pêk hatina komarê emperyalistan gelek tawizên siyasi û abori sitendin. Di nav şerê rizgariyê da bûrjûvaziyên Tirk, ji emperyalistan tu car peywendiyên xwe qut nekirin. Pişti damezirandina dewletê ji bi emperyalizmê girêbenda pêk anin û bi vi awayi xurt bûn. Bûrjûvaziyên Tirk di nav xwe da li ser çin û tebeqeyên kedkar zilm û zorkari bi kar ani û her cur mafê demokratiki tune kir. Û li Kurdistanê ji kuştin û birinan, da dom kirin. Bûrjûvazi bi van tevgerên dij mirovi li ser dewletê sidariya xwe xurt kir û dewletê kir bin destê xwe. Bûrjûvaziyên Tirk ne bi sere xwe lê bi emperyalizmê ra girêdayi pêşket. Ev bû sebebê bûyina bûrjûvaziki tevkarvan û yekdestvan(işbirlikçi tekelci). Pişti cenga cihanê a dudemin sermayedari di qada endûstri û çandini da gelek pêş ket. Ev pêşvêçûn di Kurdistanê da ji, nemaze di çandini û bazirganiyê da xwe nişan da. Hinek begên Kurdistanê ên feodal ber bi bûrjûvaziyê, xwe guherandin. Bûrjûvaziyê Kurd, di bin baskên bûrjûvaziyên Tirk ên girêdayi emperyalizmê da mezin bû, ji ber vê yekê ji serxwebûna xwe nikaribû biparasta. Belê ji xwe welê ji bû. Di vê demê da bûrjûvaziyê bazirgan yê Kurdistanê bi bûrjûvaziyê mêtingehvan ra yekiti pêk ani û ket rengê bûrjuvazîyê komprador û bû tevkarê mijina xelkê Kurdistanê. Bûrjûvazîyê Kurdistanê bir ê komprador, pişti ku bi bûrjûvaziyê metingehvan ra peywendi saz kir, êdi rûyê xwe yê pêşvêru û neteweyi bi temami winda kir. Di têkoşina xelkê Kurdistanê ya neteweyi û çini da li rex emperyalist û mêtingehvana cih girt. Me li jor bi kurti behsa pêşketina abo ri û civakiya Kurdistanê kir. Ev pêşketin bû sebebê derketina çinên nûjen(modern) û hilweşandina sidariya feodalan li ser gundiya. Bi hindikayi di vê çaxê da pir bûna koma ronaka, bû alikari ji bo belavbûna ramanên pêşverû di nav civatê Kurdistanê da. Qanûna himi ya sala 1961, bi hindikayi bê jî, hin mafên demokratiki ani. Di nav vê rewşe da tevgera sosyalistên Tirkiyê pêşket û xurt bû û li ser ronak û xelkên Kurdistanê tesir kir û bû alikariya belavbûna ditina sosyalizmê di nav ronak û kedkarên Kurdistanê da. Di vê demê da sosyalist, kedkar û gundiyên Kurdistanê li hember pelçiqandina mêtingehvaniti, cûda bûna nijadi, xwinmêji û li hember miriti û emperyalizmê bi mêrxasi şer kirin. Bûrjûvaziyên mêtingehvan, ji ber ku, ji şiyar bûn, ji honandin û ji pêşketina tevgera rizgariya neteweyi ya xelkê Kurdistanê ditirsiya, car carna pêlêkirinên nijadi û mêtingehvanti zêde dikir. Di vê demê da pirtûk û kovarên ku bi kurdi derdiketin qedexe kir û şorişgeran avête zindanan. Bi ser bajar û gundên Kurdistanê da komandoyên xwe rêkir, da ku ev mafên xwe yên neteweyi û çini nexwazin. Dawiya ev pelçiqandin, teror û lêdanan û zorkeriya, leşkerê komando li bajar û gundê Kurdistanê û li Tirkiyê zordestiya li ser çin û tebeqeyên kedkar tekiliya 12 Adare a faşistên-mêtingehvan ani û ev zilm û zorkeri hin zêdetir bû. Xelkê me, ji pelçiqandinên mêtingehvan û emperyalistan, ji tevgerên şoreşiya cihanê û ji têkoşinên bori gelek dersan derêxist û ji bo serketinê bi peywistiya xebatek rexistini bawer ani. Ji ber vê çendê, ronakên welatperwer ên ku digotin em bi Marksizm-Leninizmê bawer in, saziya partiyek nû peywist ditin. Lewra P.D.K. (Parti Demokratik Kurdistan) ya kevn êdi ji bo meşandina têkoşinê taqeta xwe winda kiribû. Li ser vê yekê Parti Demokratik Kurdistan Li Tirkiyê (PDK-T) damezirandin. PDK-T ji PDK pêşvêrûyitir bû. Serekên vê partiyê (PDK-T) tevi ku bi Marksizm-Leninizmê baweriya xwe diyar dikirin ji, lê di esasê xwe da xwedi karekterek bûrjwaziyên piçûk bûn. Ji xwe jiyana vê partiyê gelek dom nekir. Pişti 12 Adarê karbidestên partiyê hinek jê derbasê Kurdistana Iraqe bûn, piştre li wê derê hin ji wan, ji aliyên Barzaniyan va hatin kuştin. Li ser vê yekê xebata partiyê rawestiya. Di sala 1972an da karbidestên hundir komcivinek pêk anin û partiyê resmen belav kirin. Heta sala 1973an li Kurdistana Tirkiyê bi tenê PDK hebû. Di sala 1973an da sosyalistên Kurdistanê ji bo pêşengi kirina şorişa xelkê ya netewiya demokratik, partiya çina karker damezirandin. Disa bi navê PDK-T partiya me ya iro danin. Qonaxa çêbûn û pêşketina vê partiyê têkoşinek dijwar ditiye. Di sala 1975an da Komita Merkezi biryarek girt. Li gor vê biryarê, têkoşina şoriger gihiştiye qonaxek bilind û êdi programa parti bersiva vê têkoşinê nikare bide. Divê li gor şertên rojê program bête guhartin. Ji bili viya ji, pêşniyariya nav guherandinê ji hat qebûl kirin. Li ser vê armancê di bin şertên gelek dijwar da hemi honanên (örgüt) partiyê civiyan û programê di bin çav da derbaz kirin. Komita Merkezi ji bi qebûlkirina dawin programa me ya iro pêk hat. Navê partiya me ji hat guhartin û bi navê PARTI KARKERI KURDISTAN (PKK) hat navandin. Partiya me saziya civaki û aboriya Kurdistanê, di nav şertên objektifi ên Rojhilata Navin û cihanê da û di bin ronahiya Marksizm-Leninizmê da rast hesiband. Li gor bir û baweriya partiya me bûrjuva û feodalên Kurdistanê, bi bûrjûwaziyê tevgervanê emperyalizmê ra girêbendên xurt pêk anine. Ji ber vê yekê ye ku ev bûrjûwa û feodal êdi nikarin têkoşina xelkê Kurdistanê ya neteweyi û çini bimeşinin û di vê tekoşinê da li rex hêzên xwinmêz dê cihên xwe bigrin. Ji ber vê çendê, Partiya me di programa siyasi madde çaran da hêzên şorişê û cihên van hêzan, wiha formule kiriye:"Bingehê xelkê ku li Kur distanê diji, ji komên gundi, ji proleteryayê qada çandini û sanayiyê pêk te. Partiya me ji ber vê sebebê, di qonaxa SORIŞA XELKI YA NETEWEYIYA DEMOKRATIK da ji bo cih anina armanc û hedefên xwe yên himi, di bin pêşengiya Parti Karkeri Kurdistan da dê xwe bispêre hemi hêzên dij-emperyalist, dij-mêtingehvani û dij-feodal, lê li ser himê girêbenda karker û gundi". Partiya me bawer e ku bi şorişa xelki ya Neteweyiya Demokratik dê bigihije armanca xwe. Ji bo gihajtina vê armancê programa xwe madde 3.an da wiha dibêje:"Partiya me her cur têkoşina aşitixwaz û demokratiki qebûl dike. Lê bawer e ku ji bo serketina şorişa me ya xelki ya netewetiya demokratiki, di qonaxa dawin da şerê xelkê ya çekdar netice tayin dike. Ji ber vê hindê Parti, ji karker û gundiyan dê ordiyek xelkê saz bike û li hember hêzên metingehvan ŞERÊ XELKI DÛR Û DIRÊJ dêbihone û bigerine." Partiya me di nav şerê germ da cihên ku ji hêzên metingehvan hatine paqij kirin programa Partiyê bê kêmayi dê bi kar bine û bi vi awayi pengav pengav rêya ku ber bi IQTIDARA XELKI YA DEMOKRATIK da diçe dê veke. Partiya me di nav têkoşina dûr û dirêj da ji bo damezirandina ENIYA NETEWEYIYA DEMOKRATIK a ku ji çin û tebeqeyên kedkar û ji hêzên niştimanperwer pêk tên dê xebatek himi nişan bide û pêşengiya vê xebatê bike. ===DEMA NIHA, DEMA JI KAPITALIZMÊ DERBASI SOSYALIZMÊ BÛYIN Û DEMA ŞERÊN RIZGARIYA NETEWEYI YE=== Ji sermayedariyê(kapitalizm) derbasi sosyalizmê bûyin bi şorişa Şiriyapêşin a mezin dest pêkir. Iro, ideolojiya sosyalizmê ya gewre di 1/3 cihanê da serdestiya xwe pêk aniye. Ji aliyê din va, li welatên sermayedar tevgerên çina karker pêşva çûye û çeperên giranbiha qezenç kiriye û tevgerên miletê girêdayi û mêtingeh ên netewi û çini derbe li ser derbe li emperyalizmê û li mêtingehvaniyê dixe. Nemaze şorişa 17 Çiryapêşin û pişti cenga cihanê ya dudemin pêk hatina sistema sosyalisti ya cihanê û şorişa xelkên mêrxas ên Asya, Efriqa û Latin Emeriqa bûne kaniya ronahi ji bo têkoşina şorişi ya roja me. Serketina van şorişa xelasiya çina karker yâ di welatên sermayedar da û xelasiya neteweyên bindest nêzik kiriye. Lewra li hember emperyalizmê sistema sosyalistiya cihanê di welatên sermayedar da tevgerên çina karker û şerên rizgariyên neteweyi bi heva girêdayi ne û qonaxa şorişi ya cihanê pêk tinin. Emperyalizm roj bi roj mêtingehên xwe winda dike. Ji ber vê çendê niha hemi girani ya xwe daye ser Latin Emeriqa, Efriqa û Rojhilata Navin. Kelehên emperyalizmê ên Rojhilata Navin Tirkiyê, Israil, Iran, Suudi Erebistan û ên din ne bi tenê serbirên (cellat) Filistin, Dofar û xelkê Kurdistanê ye. Lê ew dijminê tevgerên karkerên vê herêmê û sistema sosyalistiyê ye. Iraq ji niha ji aliyek va bi zilm û zorkeriyek xurt dixwaze xelkê Kurdistanê bipelçiqine û winda bike, ji aliyê din va ji bi emperyalizmê ra girêdanên xwe zexm dike û li pêşber tevgerên şorişi ên Rojhilata Navin tewrek ne baş distine. Emperyalizm û hêzên kevneperest bi hemi xurtiya xwe dixwazin têkoşinên xelkê bin dest bipelçiqine û wan bê deng bihêlin, lê ev tevger roj bi roj xurt dibin û pêş dikevin. Di vê rêyê da têkoşina ku xelkên Filistin û Dofar li hember siyonizmê, Iran û kevneperestiya Erep û emperyalizmê dide, perçeyek ji tevgera proleteryayê herêm û xelkê Kurdistanê ye. Di nav qonaxa şorişiya cihanê da, di Rojhilata Navin da, tekoşina rizgariya xelkê Kurd û xelkên bindest ên din û têkoşinên proleterya yê Tirk, Erep, Iran û ên din ji bo stendina iqtidarê, yek perçe ye. Ev kesên ku li Kurdistan, Dofar û Belucistanê di heps û zindanan da zilm û zorkeri dibinin û ên ku li Enqerê,Tehran û Bexdayê tên darvekirin hemi goriyên (kurban) emperyalizm, mêtingehvani û faşizmê ye. Lê xelkê kurd û xelkên bindest ên Rojhilata Navin di vê tekoşina xwe ya bi heq da miheqeq dê bi ser kevin û hesabê van kuştiyên xwe ji emperyalizm, siyonizm û mêtingehvaniyê ra bibe gor ne gelek dûr in. Cihan pişti Vietnamê di Rojhilata Navin da ji bindestkirina emperyalizm û hevalbendin wi dê bibine. Partiya me piştgiriya têkoşina xelkên Tirk, Iran, Erep û xelkên Filistini li hember emperyalizm, siyonizm û mêtingehvaniya Irane dê bike. Şerkeftin û serfirazi e proleteryayê cihanê û bi xelkên bindest va ê xelkê Kurdistanê ye. BIJI YEKITIYA HÊZÊN ŞORIŞGER DI ROJHILATA NAVIN DA LI HEMBER EMPERYALIZM, MÊTINGEHVANI, SIYONIZM Û FAŞIZMÊ. HEVGIRTINA (dayanişma) LI HEMBER DIJMINÊ HEVGEL (ortak) PEYWISTIYEK BINGEHIN E. Têkoşina xelkê Tirkiyê ya ku ji bo iqtidara xelki a demokratik, li hember emperyalizm, faşizm û hêzên serdest yên din û tekoşina xelkê Kurdistanê ya ku ji bo rizgariyê tê meşandin, dijminê van her du xelkan yê hevgel (ortak) emperyalizm, bûrjûwaziyê Tirk yê tevgera mêtingehvan û bûrjûvaziyên Kurd yên komprador û feodalên kevneperest in. Ji bo bindest kirina van dijminên hevgel hevgirtina xelkê Kurd û Tirk peywistiyek himi ye. Partiya me, di têkoşina li hember bûrjûwaziyê Tirk yê mêtingehvan û piştgiriyê wi emperyalizmê ra, bi çina karkerên karkir ra ji bo bikaranina hevgirtinek şoreşi dê siyasetek xurt bimeşine û ji bo bikaranina vê siyasetê dê bêetlahi bixebite. Partiya me ev dostani û hevgirtina li hember mêtingehvanan, peywistiyek navneteweyi ya neteweyên mêtingeh û proleteryayê cihanê dihesibine . Em welê bawer in ku, daxwaz û menfeetê xelkê Tirkiyê tu caran nabe sebebê zor stendina mafên xelkê Kurdistanê yên neteweyi û demokratiki û ne diji bikaranina van mafên xwazayiyê ye. Ji ber vê çendê ye ku, xelkê Kurdistanê ji bo bi destxistina ziman, çand û imtiyazên ku ji hemi gelan ra hatine naskirin têkoşinek xurt dimeşine. Ev têkoşin, ji tekoşina xelkê Tirkiyeyê û hemi neteweyên tên pelçiqandin ne cuda ye. Ango bi destxistina mafên xelkê Kurdistanê yên neteweyi û demokratiki, dihatina iqtidarek demokratik a rastin li Tirkiyeyê nêz bixe, ji ber vê hinde têkoşina partiya me, ne bi tenê ji bo xelkê Kurdistanê ye, lê ji bo xelkê Tirk yê ku dixwaze hin baştir bijin iqtidarek xelki a demokratiki damezirine û ji bo hemi xelkên li hember emperyalizm û mêtin gehvaniyê rabûne. Xelasiya xelkê Kurdistanê ji zilm û zorkeriya mêtingehvaniyê, dê xelasiya xelkên Tirk û neteweyên bindest û proleteryayê nêz bike. Misogera(garanti) mafên çarenivisa xwe bi xwe tayin kirin ya xelkê Kurdistanê parti ya wi ya siyasi ye. Lê ev partiya ku bi Marksizm û Leninizmê hatiye dagirtin. Têkoşina ku proleteryayê Tirk ji bo iqtidarê, li hember emperyalizm û hêzên serdeşt dide, partiya me dê alikari û piştgiriya vê têkoşinê bike. BIJI MAFÊ ÇARENIVISA XWE BI XWE TAYIN KIRIN BIJI MAFÊ WEKHEVI YÊN GELAN - MAFÊ AZA Û BEXTIYARBÛNÊ BIJI BIRATI Û HEVGIRTINA SORIŞI YA XELKÊ KURDISTAN Û TIRKIYÊ MADDE-1: Parti Karkeri Kurdistan, partiya siyasi ya çina karkerê Kurdistanê, bi Marksizm-Leninizmê hatiye dagirtin û li Kurdistana Tirkiyê dameziriye. MADDE-2: Arrnanca Parti Karkeri Kurdistan ya dawin ev e; her cur serdestiya çini, kedxwari û zorkeriyê rake û civatek bê çin pêk bine. Parti Karkeri Kurdistan, yekitiya Kurdistanê armancek xwe yê himi qebûl dike. Ji ber vê yekê, parti di qonaxa pêşin da mêtingehvaniya Tirk û nokerên wan bûrjûwaziyên komprodor û feodalên kevneperest yên Kuwd û emperyalizma ku alikariya van hezan dike, serdestiya wi ya li ser welatê me dê hilweşine û mafê çarenivisa xwe bi xwe tayin kirina gelê Kurd dê bi cih bine. MADDE -3: Partiya me her cur têkoşina aşitixwaz û demokratiki qebûl dike. Lê bawer e ku ji bo serketina şoreşa me ya xelkê ya netewetiya demokratiki di qonaxa dawin da şerê xelki yê çekdar netice tayin dike. Ji ber vê hindê parti, ji karker û gundiyan dê ordiyek xelki saz bike û li hember hêzên mêtingehvan ŞERÊ XELKI yê dûr û dirêj dê bihone û bigerine. MADDE -4: Bingehê xelkê ku li Kurdistanê diji, ji komên gundiyan û ji proleteryayên warê çandini û sanayiyê pêk tê. Ji ber vê qasê, partiya me di qonaxa şorişa xelki ya netewetiya demokratik da ji bo cih anina armanc û hedefê xwe, di bin pêşengiya Parti Karkeri Kurdistan da li ser himê girêbendiya ittifak) karker û gundi dê xwe bispêre hêzên dij-emperyalist dij-mêtingehvan û dij-feodalan. MADDE -5: Di dema niha da emperyalizm dijminê yekem e ji bo sistema sosyalist ya çinane tevgera çina karker û ya navneteweyi û ji bo rizgariya neteweyi serxwebûna xelkên bindest. Partiya me li hember emperyalizm, bûrjûwaziyê tirk yê tevgerê mêtingehvan xulamokê wan bûrjûwaziyê komprador û feodalên kevneperest yên Kurd têkoşinek xurt dimeşine. Partiya me di vê têkoşinê da siyasetek dij-emperyalist, dij-feodal û dij-mêtingehvan digerine. MADDE -6: Welatê me ji gelek salan vir va hatiye mêtingeh kirin, hebûnên ser ax û bin ax hatine talan kirin. Xelkê me ji hemi mafên neteweyi û demokratiki hatiye bêparkirin. Parti Karkeri Kurdistan, pişti bi serxistina şoreşa xelki ya neteweyi ya demokratik dê IKTIDARA XELKÊ YA DEMOK RATIK damezirine û zenginiyên ser ax û bin ax yên Kurdistanê sermayeyên biyani û mal û milkê bi vi sermayeyê va girêdayi dê dest bide serê û bike malê neteweyi carek din ji bo sermayeyê biyani dê destûr nede. Tiştên ku bibin malê neteweyi ev in:Petrol (nift, maden, daristan, golên avan, avahiyê sanayiya mezin, bezirganiya derve, banka, sigorta, rêhesin, koma telefon û têlgrafan, radyo û TV, cotgehên dewletê yên beranine, malên wexf û xezine, cih û avahiyên tûristiki û ê.d. Ev tiştên han; Dê bi destê iqtidarê xelkê bê bikar anin. MADDE 7: Ji bo pêşxistina welatê me, dê hebûnên Kurdistanê bingeh bê qebûlkirin û sanayi û nemaze sanayiya giran dê bê pêkanin û pêşxistin. MADDE 8: Ji bo bilind kirina jiyana xelkê ji berandina maddeyên peywist ra dê rûmet bê nişandan û dê alikariya sanayiya piçûk û pişeyên dest xwe yên piçûk dê bête kirin û piçûk dê bê parastin. MADDE 9: Parti Karkeri Kurdistan, şoreşa axê li gir menfeeta gundiya dê bikar bine û slogana "AX Ê XEBATKARA YE" dê bi cih binin. Zewiyên ku ji axayên mezin bên stendin dê li gundiyan bê belav kirin û mafê xweditiya zevi yan dê bê misoger (garantij kirin. Gundi ji destên navçit (araci) û faizxuran dê betin xelas kirin û ji bo pirkirin û firotina beranina ji gundiyan ra her texlit alikari dê bê kirin. MADDE 10: Di bin şertên bêdadi (adaletsizi) û zorkeri da her cur peyman ên ku di eleyhiya gundiyên bê ax an ji xwedi hindik ax da hatine çêkirin dê bên rakirin (feshkirin). Deynên gundiyan yên bankayê yên faizxuran û peymanên kirêya axê deynên bi faiz dê bê iptal kirin û hemi senedên deyndariyê dê bên sotin. Serwetên navçit û faizxuran dê ji wan bê stendin û faizxuri û navçiti dê bê qedexe kirin. MADDE 11: Mal û axên gundiyên halxweş (orta halli) dê ji wan neyêt stendin û ji bo parastina mafê malê wan dê qanûn bên çêkirin. Ji bili van tiştan ji, ji bo qenc kirina (islah) erdê wan IQTIDARA XELKI dê alikari bike. MADDE 12: Ji bo pikirina birra (verim) axê dê istasyonên traqtor û makinên çandiniyê her cur peyweng (alet) û makine û krêdiyên bê faiz, toxum û zibil (gübre) dê bê amade kirin. MADDE 13: Di welatê me da cotgehên(çiftlik) dewleta mêtingehvan ên ku dê bên neteweyi kirin û hin erdên miri (xezine), bi destê IQTIDARA XELKI kooperatifên çandiniyê dê bên damezirandin û ji bo ku gundi bi daxwza xwe bikevin van kooperatifan dê xebatek bê meşandin. Ji bo ketina nav van kooperatifên çandiniyê dê li gundiyan hii neyêt zor kirin. MADDE 14: Axayên ku li hember şorişa xelkê me ya neteweyi û axê dernekevin ji wan ra qasê ihtiyaciya wan ax dê bê dayin û milkiyeta wê axê bê parastin. MADDE 15: Ew kesên ku di têkoşina şorişa xelki ya neteweyi a demokratik da li rex mêtingehvanan û kevneperestiya navxwe da cih bigre û bi xelkê me ra xayinti bike, dê hemi ax û malê wi bê stendin û bê pere li gundiyan bête belav kirin. MADDE 16: Komiteyên ku ji aliyên karker û gundiyan va bên hilbijartin, di bin gerandin û pelandina partiya me da dê belav kirina axê û bi kar anina programa şorişa axê bi cih binin. MADDE 17: Eşirên koçer, li ser axe dê bê pere bên bi cih kirin. Ji bo nûjen kirin û pêşxistina heywan xwedikirinê û ji bo pirkirina beranina heywani dê hemi imkaniyet bên bikaranin û çêregeh, mêrg û zozan ji bo istifada xelkê dê bên pêşkêşkirin. MADDE 18: Heta niha bi siyasetek mêtingehvan daristanên welatê me hatine wêran kirin. Pişti iqtidara xelki, ji bo spehiti û aboriya welat daristanên me dê bên parastin. MADDE 19: Parti Karkeri Kurdistan, maf û daxwazên karkerên sanayi û çandiniyê ên civaki, abori û siyasi li gor şertên dema niha û di bin ronahiya ideolojiya çina karker da dê bi cih bine û bibe pêşengê têkoşina wan. MADDE 20: Parti Karkeri Kurdistan, ji bo, ji xelkê me ra jiyanek baş tedarik bike, di demek kin da mesela xani, av, rê û elektrika dê hel bike û ji bo bilind kirina jiyana xelkê dê bêetlahi bixebite. MADDE 21: Xizmetên hindari, jiyani û ramani ên Kurdistanê dê bên bi cih anin. Di Kurdistanê da ji bo zarukên Kurd û neteweyên hindik, xwendin û malzemeyên xwendinê dê bê pere bên temin kirin. Xwendina himi dê mecbûri be. MADDE 22: Hemi kesên ku li Kurdistanê dijin, mafên wan ên kaliti (emekli) û sigortayê dê bê misoger kirin. MADDE 23: Wekheviya mafên jin û meran ên abori, siyasi û civaki dê bên misoger kirin. Ji bo jin bi temami bikevin nav tekoşinek hevrayi (ortak) ji aliyê çandi û hunermendiyê va dê bên pêşxistin û ji adetên paşvêru dê bên xelas kirin. MADDE 24: Li Kurdistanê ji bili xayinan welat ji hemi welatiyan ra mafên bijartin û hilbijartinê dê bê naskirin û azadiya axaftinê, ramanê, kom bûne, xwe pênişandanê, bi cihbûnê û gerê dê bê pêk anin û nûçeşandin û netêkili kirina rûniştgehan (konut) dê bê parastin. MADDE 25: Li Kurdistanê zimanê resmi dê bi Kurdi be. MADDE 26: Çand û hindari (eðitim) ya xelki ya şorişa demokratik dê bê pêşxistin û sewiya çand û zaninê xelkê me dê bête bilind kirin. Di hemi qonaxên hindariyê da zarokên Kurdistanê bi zimanê dayika xwe û çanda neteweyi dê bên gihandin. Neteweyên hindik ên ku li Kurdistanê dijin ziman û çanda wan dê bê pêşxistin. MADDE 27: Di dema iqtidara xelki ya demokratik da karbidestên herêmi dê ji aliyên xelkê va bên bijartin û hemi birên gerine û memur dê di bin pelandinê partiyê da bin. MADDE 28: Parti Karkeri Kurdistan, cihêbûna neteweyi, nijadi, ol, zman û mezheb dê nede ber çavên xwe û wekheviyek mirovi (insani) dê misoger bike û dê rûmeta azadiya vijdan û ibadet bigre. MADDE 29: Parti Karkeri Kurdistan, dê ji wekheviya maf ra dilrast bimine û netewê û neteweyên hindik ên ku li Kurdistanê dijin, di nav wan da wekhevî û alikariya hevudu dê di pratikê da bikar bine. MADDE 30: Parti Karkeri Kurdistan, di Kurdistanê da ji bo pêşketina zanyar û teknikê dê têkoşinek xurt bimeşine û ji bo mirovên zanyar, her cûr hêsani dê nişan bide. MADDE 31: Têkoşina ku sistema sosyalist ya cihanê, tevgerên neteweyi ên rizgariyê û tevgera çina karker yâ navneteweyi, ji bo serxwebûn, demokrasi û aşitiya cihanê, li hember emperyalizm, her cur mêtingehvani û cihêbûna nijadi dide. Parti Karkeri Kurdistan, ji bo vê têkoşinê piştgiriya xwe diyar dike. MADDE 32: Parti Karkeri Kurdistan, hemi xelkê kû dewletên ku beravaniya mafê çarenivisa xwe bi xwe tayin kirina neteweyên dikin û aşiti, wekhevi, bê terefi û ji mafê serweri (egemenlık) ra hurmetkar û girêdayi mafê mirovayeti û dadê ne, bi wan ra siyasetek dostani û tevgirtini dimeşine. MADDE 33: Parti Karkeri Kurdistan, ew wargeh (üs) û leşkerên emperyalizm û mêtingehvanan ên ku ji bo welatên sosyalist û xelkên şerê rizgariyê didin tehdit û xeter e, dê ji welatê me derêxe û carek din ji bo wargeh saz kirina wan dê destûr nede. Partiya me sidariya tu girêbendek leşkeri dê qebûl neke. MADDE 34: Tekoşina ku xelkên cihanê, li hember emperyalizm, mêtingehvaniyê, cihêbûna nijadi û faşizmê didin û têkoşina ku xelkên Rojhilata Navin li hember emperyalizm, her cûr mêtingehvani, siyonizm û kevneperestiya nav xwe didin, Parti Karkeri Kurdistan, piştgiriya xwe diyar dike û ji bo wan silavên şorişger dişine MADDE 35: Li Kurdistana Iraqê û welatê me yê lêkvebûyi, li perçeyê wi yên din tekoşina ku hêzên pêşvêrû û şorişger ên xelkê Kurdistanê li hember emperyalizmê û mêtingehvaniya-nijadi bi mêrxasi dimeşinin. Parti Karkeri Kurdistan bi germi alikari û piştgirtiya xwe diyar dike. [[Category:Belge]] 43 move=sysop:edit=sysop 59650 2006-12-07T00:32:50Z Erdal Ronahi 2 /* Binihêre */ [[Wêne:Bandera de l'ERNK.svg|thumb|Alaya PKK ya nû (2005-)]] [[Image:Kadek.jpg|right|framed|Alaya PKK (2000-2002)]] [[Image:Pkk1995.png|thumb|Alaya PKK a 1995-2000]] [[Image:Pkk1978.png|thumb|Alaya PKK a 1978 -1995 (ne rast)]] '''Partiya Karkerên Kurdistan''' (PKK) di [[27'ê sermawezê]] [[1978]]'an de li gundê [[Fîs]] ([[Lîce]]/[[Amed]]) wekî partiyeke [[marksîst-lenînîst]] hat damezrandin. Sekreterê giştî (piştre seroke giştî) yê PKK'ê [[Abdullah Öcalan]] bû. Di [[15'ê gelawêjê|15'ê gelawêja]] sala [[1984]]'ê de PKK dest bi [[têkoşîna çekdarî]] kir. Di şerê nav gerilya û hêzên dewletê de ji 30.000 zêdetir mirov hatin kuştin. Di [[kongreya pêncemîn a PKK'ê]] (1995) ala ya PKK'ê hat guherandin. Di kongreya xwe ya 8emîn de PKK hat fesih kirin (2002). Di vê kongreyê de [[KADEK]] hat ava kirin. Di sala 2004'an de komiteya ji bo ji nû ve avakirina PKK'ê hat damezrandin. PKK ji aliyê [[DYA]] û [[YE]] wekî rêxistineke [[terorîst]] hatiye lîstekirin. ==Navên tevgerê== {{Timeline PKK}} ==Endamên PKK== <gallery> Wêne:HakiKARER.jpg|[[Hakî Karer]] Wêne:MAZLUMDOGAN.jpg|[[Mazlum Doğan]] Wêne:Hayridurmus.jpg|[[Mehmet Xeyrî Durmuş]] Wêne:KemalPir.jpg|[[Kemal Pir]] Wêne:Karasungur.jpg|[[Mehmet Karasungur]] Wêne:Agit.jpg|[[Mahsum Korkmaz (Agit)]] Wêne:Beritan.jpg|[[Gülnaz Karataş (Bêrîtan)]] Wêne:Zilanark.jpg|[[Zeynep Kınacı (Zîlan)]] </gallery> *bibîne: [[Şehîdên PKK]] ==Binihêre== * [[Programa Partiya Karkerên Kurdistan]] * [[Hêzên Rizgariya Kurdistan|HRK]] - [[ARGK]] - [[HPG]] * [[ERNK]] - [[YDK]] - [[CDK]] * [[YAJK]] - [[PJKK]] - [[PJA]] - [[PAJK]] - [[KJB]] * [[KADEK]] - [[Kongra-Gel]] - [[KKK]] * [[PYD]] - [[PÇDK]] - [[PJAK]] * [[TECAK]] - [[Komalên Ciwanan]] == Lînkên derve == * [http://www.pkk.org/ PKK.ORG] * [http://www.hpg-online.com/album1/index.html PKK Guerillas I] * [http://www.hpg-online.com/album2/index.html PKK Guerillas II] * [http://www.freedom-for-ocalan.com/ Freedom For Öcalan] [[Category:Partî (Kurdistan)]] [[de:Partiya Karkerên Kurdistan]] [[en:Kurdistan Workers Party]] [[fa:حزب کارگران کردستان]] [[fi:Kurdistanin työväenpuolue]] [[fr:Parti des travailleurs du Kurdistan]] [[it:PKK]] [[ja:クルド労働者党]] [[nl:Congres voor Vrijheid en Democratie in Koerdistan]] [[sv:PKK]] [[tr:Kürdistan İşçi Partisi]] 44 48362 2006-09-24T19:32:38Z Bangin 450 Guherandina 83.250.137.78 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 83.250.142.229 [[Image:Rohat alakom.jpg|framed|Rohat Alakom]] '''Rohat Alakom''' nivîskarekî kurd e. ==Jiyan== Di roja 13.5.1955'an de li [[Kaxizman|Kaxizmanê]] (qezayeke bajarê [[Qers]]ê) ji dayik bûye. Dibistana pêşîn, navîn û lîse li wir xelas kir. Paşê wi li Ankarê, li serbajarê Tirkiyê xwandina bilind qedand (1974-1978). Di sala 1978-1980î li Bulgarîstanê û di salên 1980-1982an de li Almanyayê ma, li bajarê Frankfurtê. Di sala 1983ê de koçberî Swêdê kir. Ji wê demê heta niha li Stockholmê dijî. Qasî 15 pirtûkên Rohat Alakom bi zimanê kurdî, tirkî û swêdî li ser [[dîrok]] û [[wêje]] hatine weşandin. Pirtûka wî ya yekem bi zimanê swêdî bi navê "Di Hezar Salan de Pêwendiyên Swêdiyan û Kurdan" derketiye. Hin lêkolînên wî bi zimanê erebî, fransî, înglîzî û zimanên mayin der çûne. ==Berhem== *[[Dused saliya Kurdnasiyê]] (1987) *[[Di Edebiyata Tirkî ya Nûjen de Tema Kurdan]] (1989) *[[Di Çavkaniyên Swêdî de Motîfên Kurdî]] (1991) *[[Serpêhatiya Jibîrkirinê: Seîdê Kurdî]] (1991) *[[Di Berhemên Yaşar Kemal de Tema Kurdan]] (1992) *[[Jana Ziya Gökalp a mezin: Kurd]] (1992) *[[Di Folklora Kurdî de Serdestîyeke Jinan]] (1994) *[[Li Kurdistanê Hêzeke Nû: Jinên Kurd]] (1995) *[[Kurdên Îstenbola Kevn]] (1998) *[[Rêxistina Xoybûn û Serhildana Araratê]] (1998) *[[General Şerîf Paşa]] (1998) *[[Pêwendiyên Swêdiyan û Kurdan dı Nav Hezar Salan De]] (2000) *[[Kurdên Anatoliya Navîn]] (2003) *[[Arîstokratên Kurd: Torin]] (2004) * Kurdên Swêdê (2006) Çar pirtûkên Rohat Alakom li Kurdistana Başûr hatin weşandin: * [[Rêxistina Xoybûn û Serhildana Araratê]] (Bi zimanê erebî, werger: Şukir Mistefa, [[Weşanxana Kawa]], 2000). * Rêxistina Xoybûn û Serhildana Araratê (Bi zaravê soranî, werger: Şukir Mistefa, [[Weşanxana Aras]], 2000). * Şerîf Paşa (Bi zimanê erebî, werger: [[Şikur Mistefa]], [[Weşanxana Spîrêz]], 2004). * Kurdên Îstenbola Kevn (Bi zaravê soranî, werger: [[Ahmad Taqana]], [[Weşanxana Mukrîyanî]], 2005) == Lînkên derve == * e-pirtûk [http://www.nefel.com/epirtuk/rohat_alakom_folklor_u_jinen_kurd_02.pdf Folklor û jinên kurd] [[de: Rohat Alakom]] [[Category:Nivîskar|Alakom, Rohat]] 45 39156 2006-08-13T16:32:25Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Smaîlê Beyazîdî''' yek ji nivîskarên klasîk yên kurd e. Perçeyek ji meqele “Klasîkên me – an şahir û edîbên me ên kevin” ya [[Celadet Bedirxan]]: “Melayê Jaba di heqê Şeref-Xan de gotiye: »Şairê heftê Şeref-Xan e, ji mîrê di hekariyan e, û ji neslê Ebas. Di hezar û sed û yekê da jî li Colemêrgê ko cihê hikûmeta hekariyan e peyda bûye. Eşhar û ebyat bi zimanê kurmancî û farisî zehf gotiye. Di hezar û sed û şêst û yêkê da merhûm bûye û di nêv Colemêrgê de medfûn e« . Me ev Şeref-Xan nas ne kir. Heke jê mexsed xwediyê Şerefnamê Mîr Şeref e, mîr Şeref ji mîrên Bidlîsê ye, û me tu şihrên wî bi kurdmancî ne dîtine.” [[Klasîkên kurdî]] [[Category:Nivîskar]] 46 45116 2006-09-03T11:51:05Z Silêman 10 '''Siyehpûş''' an '''Sîyahpoş''' yek ji nivîskarên klasîk yên kurd e. [[Helbestvan]]ê kurmancînivîs ê herî pêşî yê li navçeya Silîvan Siyehpûş e. Di nav gel de ji ber karakterê [[Kurmancî|Kurmanciya]] Silîvkî jê re Siyapoş an Siyahpoş jî dibêjin ku bi [[Farisî]] bi maneya reşpêçayî, reşgirêdayî, reş li xwe kirî ye. Heye ku ew bi xwe jî ji bona lihevkirina beşavendan (qafiye) carina Siyehpûş û carina jî Siyahpoş bi kar anîbe. Li gora agahdariyên ku muderis [[Mele Hadî]] efendî dide me, “Siyehpûş berî ku were [[Silîvan]] li gelek cîhan geriyaye; li ba aliman, li ba mîrekan û hwd. Pêşi tê [[Hekkariya]], dû re dibihîze ku alim û mîrekên mezin li [[Farqîn]]ê hene, ew jî tê Farqînê. Li gor texmînan 20-25 saliya xwe da hatiye Silîvan. Demek dirêj li [[Kurbeytê]] dimîne û li wê derê meletiya gund dike. Di helbestên wî de, di [[wêje]]ya wî de, mirov dizane ku Siyehpûş alimekî mezin e.” Li gora ramana wî Siyehpûş 137 sal berê di 1868 de hatiye Silîvan. Li Silîvan danûstandina wî bêtir bi [[Ferhoyê Izêr]] axa re çêdibe. Ferho (Ferhan) axa bi mêraniya xwe bi nav û deng bû. Di şerê berxwedana xwe ya li dijî [[Osmaniyan]] a sefera ser Kurdistanê de têkçû, hate qefaltin û li qazox xistin. Ferho axa rojek ji Siyehpûş dipirse, dibêje “Siyapoş rast bêje ez yekî çawan im?” Siyehpûş di ber xwe de dibişire, bersîv nadê. Ferho axa cara dudiyan jê dipirse. Hingê Siyehpûş dibêjê “Axayê min xweş axa ye, lê qûna wî qûna qazoxa ye.” Mixabin ku paşiyê jî wek wî dertê. Ev gotina wî hê jî di nav zanyarên dînî yên Silîvan de digere. Di pey de Siyehpûş diçe [[Bexda]]yê. Siyehpûş di nav mela û xwendayên medresê yên Silîvan de naskirî û hezkirî ye; xezel û perçe şi’rên wî ji ber tên zanîn û xwendin. Dastana wî ya bi navê [[Seyf ul-mulûk]] di nav melayan de tê zanîn. Nusxeyek jê li ba meleyek ku dinasim hebû, lê ji bona dîtina wê mêrik doza zêran dikir. Bi qasî ji zimanê wî yê di Seyf ul-mulûk û hin helbestên wî têdigihêm; zaravayê wî ji kurmanciya Botan-Badînan-Hekarê bêtir li ser ya xeta Silîvan û Îranê, li gelek ciyan jî bi terkîb û telafuzê ji [[Kurdî]] bêtir li ser Farisî diçe. Kurmanciya wî fereh e, felsefeya wî ya tesewiya îslamî û kûr e, zanîna wî ya gelemper bilind e, hunermendiya wî ya şi’r û edebiyatê bi hêz e. Çîroka Seyf ul-mulûk wek [[Leyla û Mecnûn]] an [[Ûsiv û Zuleyxa]] çîrokek erebî ye, li ser serpêhatiya çûyîna Seyf ul-mulûk a Serendîbê (adaka ku Adem cara pêşî ji bihiştê hatiye û lê danîye). Siyehpûş ew çîrok bi kurmancî û bi nezim nivîsiye ku li gelek ciyan meriv xwe di serpêhatiyên di çîrokên hezar û yek şevê de hîs dike. Bi teşeyê mesnewî û di navberan de jî bi xezelan xemilandî ye. Xezelê wî yên serbixwe jî hene [[M. Reşît IRGAT]] pirtûkek piçûk ji “çend xezel û helbest”ên wî pêkhatî di nav weşanên [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]] di 1999 de, Celîlê CELÎL jî “SEYFUMULUK” a wî li Wien (Viyana) di 2000'î de weşandine. [[Rojen Barnas]] Çavkanî:www.silivan.org == Berhem == Seyfulmulûk Perçeyek ji meqele “Klasîkên me – an şahir û edîbên me ên kevin” ya [[Celadet Bedirxan]]: “Sed heyf û mixabin ko di heqê vî şairê hêja de em tu tiştî nizanin, ji şihra jêrîn pê ve, ya ko vê paşiyê ketiye destên me. Dilberek min dî bi çavan<br> Sed elif pabûsî bû<br> Agirek berda hinavan<br> Şemh û der fanûsî bû.<br> Şemh û rihniya zilamê<br> Agirek berda di amê<br> Zilf û xalên û temamî<br> Qeyd kirin mehbûs bi damê<br> Şerbeta şîrînkelamê<br> Terkî min nadit midamê<br> Sed şikir îro selamê<br> Kir li min taze xulamê<br> Şerh û teqrîrê Isamê<br> Fikr û teswîrê kelamê<br> Reng û elwanê di Camî<br> Şibhetî tawûsî bû.<br> Şibhetî çavê duyengê<br> Qews û ebrûyê du bengê<br> Mir-reyê tîra xedengê<br> Zilf û xal û xuncerengê<br> Kes ne dî qet wî çi rengî<br> Neqşê maçîn û firengê<br> Qet ne ma qet wî çi rengî<br> Hikmeta Têmûr û lengî<br> Sifdera mêrê du cengê<br> Şêr û mexmûr û pilingê<br> Sed hezaran wek bişengê<br> Hikmekî kawûsî bû.<br> Min qebûl e hikmê rindan<br> Serxweş û sûretlewendan<br> Lê çi bêjim qewl û bendan<br> Ketme tora lehl û xendan<br> Zehmetek wan pir bi min dan<br> Kefşe bim wek gaz û sindan<br> Dil hedef kir tîr li min dan<br> Lê ji halê mestemendan<br> Bê eded cewher bi min dan<br> Lewmenoşê can bi der dan<br> Xemzeyê pir mekr û fendan<br> Lê li min casûsî bû.<br> Lê li min berda girînê<br> Mihbeta wê nazenînê<br> Bê sebeb ketme nivînê<br> Ax û efxan û enînê<br> Lê ji ber hisna şerînê<br> Şeq bû bedra yasemînê<br> Kanî hûra ser zemînê<br> Carekê bête girînê<br> Ev bi xef, hal im bibînî<br> Merhema bavê birînê<br> Zilf û xal û xemrevînê<br> Bo me calînosî bû.<br> Zilf û xal û mest û naz e<br> Işweyê wan xemzebaz e<br> Gerdenê gerdenfiraz e<br> Lê ji eşqa rûyê faze<br> Cerd dikin ehlê mecazê<br> Ta sedî yasî û qaze<br> Xef dibin esrar û raze<br> .......<br> Ez çi kim sewm û nemaz e<br> Kar û şixl û bê niyaz e<br> Min ji dest tenbûr û saz e<br> Dil wekî naqûsî bû.<br> Dil ebîr û mest û mîrê<br> Begler û şah û wezîrê<br> Da li min derbek bi tîrê<br> Ta li mir' nê min vebîrê<br> Kirme hib-ba zemherîrê<br> Sîne kir armanc li tîrê<br> Kanî mel-layê Cizêrî<br> Mek-kî û Elyê Herîrî<br> Xanî, Şêxê Babeşîrê<br> Bên li dengê min feqîrê<br> Xemrî û gîs û herîrî<br> Şev li min kabûsî bû.<br> Şev dikim nalîn û zarî<br> Şibhetî teyrê Biharê<br> Ey Siyehpûş tu xumar î<br> Sahibê adab û kar î<br> Çend Siyehpûş tu sitar î<br> Lê bi eşqa dil nikarî<br> Dir û yaqût û mirarî<br> Misk û enber jê dibarî<br> Hespê şahê şehsiwar î<br> Angeh ez pabûsî bûm.<br> Dilberê ehlê dilan bû<br> Qatilê cergê pijan bû<br> Qasidê rûh û we can bû. Dibêjin leqeba Siyehpûş pê ve bûye ji ber ko hewranikî reş bi xwe ve dikir, li hespekî boz siwar dibû û kolosekî spî li serê wî bû; û ew di nav hesp û kolosê spî de reş dikir. Ji şihra jorîn em dizanin ko Siyehpûş di pişt Xanî re ye. Jû pê ve Siyehpûş bi vê şihirê ji me re du şairên din dide nas kirin: »Mekî« û »Şêxê Babeşîrê«” [[Klasîkên kurdî]] [[Category:Nivîskar]] 47 65822 2007-01-21T23:30:11Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[bar:Schweden]] [[Image:LocationSweden.png|thumb|right|250px|Nexşê Swêd li [[Ewropa]]]] [[Image:Flag of Sweden.svg|thumb|right|200px|Alê Swêd]] '''Swêd''' welatek li bakûrê [[Ewropa|Ewropayê]] ye. Li Swêdê gelek [[kurd]] dijîn. Peytaxta Swêdê [[Stokholm]] e. ==Hên seke== *[[Olof Palme]] * [[Sebbe Frannfors]] {{commons|Category:Sweden|Sweden}} {{kurt}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Category:Welat]] [[Category:Dewlet]] [[af:Swede]] [[als:Schweden]] [[am:ስዊድን]] [[an:Suezia]] [[ang:Swēoland]] [[ar:سويد]] [[arc:ܣܘܝܕ]] [[ast:Suecia]] [[az:İsveç]] [[bar:Schweden]] [[bat-smg:Švedėjė]] [[be:Швэцыя]] [[bg:Швеция]] [[bn:সুইডেন]] [[br:Sveden]] [[bs:Švedska]] [[ca:Suècia]] [[co:Svezia]] [[cs:Švédsko]] [[csb:Szwedzkô]] [[cv:Швеци]] [[cy:Sweden]] [[da:Sverige]] [[de:Schweden]] [[ee:Sweden]] [[el:Σουηδία]] [[en:Sweden]] [[eo:Svedio]] [[es:Suecia]] [[et:Rootsi]] [[eu:Suedia]] [[fa:سوئد]] [[fi:Ruotsi]] [[fiu-vro:Roodsi]] [[fo:Svøríki]] [[fr:Suède]] [[frp:Suède]] [[fy:Sweden]] [[ga:An tSualainn]] [[gl:Suecia - Sverige]] [[got:𐍃𐍅𐌴𐌰𐍂𐌴𐌹𐌺𐌹]] [[he:שבדיה]] [[hi:स्वीडेन]] [[hr:Švedska]] [[hsb:Šwedska]] [[ht:Syèd]] [[hu:Svédország]] [[hy:Շվեդիա]] [[ia:Svedia]] [[id:Swedia]] [[ie:Svedia]] [[ilo:Sweden]] [[io:Suedia]] [[is:Svíþjóð]] [[it:Svezia]] [[ja:スウェーデン]] [[ka:შვედეთი]] [[kk:Швеция]] [[ko:스웨덴]] [[kw:Swedherwyk]] [[la:Suecia]] [[lb:Schweden]] [[li:Zwaede]] [[lt:Švedija]] [[lv:Zviedrija]] [[mk:Шведска]] [[ms:Sweden]] [[mt:Svezja]] [[na:Sweden]] [[nds:Sweden]] [[nds-nl:Sveden]] [[ne:स्वीडेन]] [[nl:Zweden]] [[nn:Sverige]] [[no:Sverige]] [[nrm:Suède]] [[oc:Suècia]] [[os:Швеци]] [[pam:Sweden]] [[pl:Szwecja]] [[pms:Svessia]] [[ps:سويډن]] [[pt:Suécia]] [[qu:Suysya]] [[ro:Suedia]] [[ru:Швеция]] [[sc:Isvetzia]] [[scn:Svezzia]] [[sco:Swaden]] [[se:Ruoŧŧa]] [[sh:Švedska]] [[simple:Sweden]] [[sk:Švédsko]] [[sl:Švedska]] [[sq:Suedia]] [[sr:Шведска]] [[sv:Sverige]] [[sw:Uswidi]] [[ta:ஸ்வீடன்]] [[tg:Шветсия]] [[th:ประเทศสวีเดน]] [[tl:Sweden]] [[tpi:Swidan]] [[tr:İsveç]] [[uk:Швеція]] [[vec:Svezsia]] [[vi:Thụy Điển]] [[vo:Svedän]] [[war:Suecia]] [[yi:שוועד]] [[zh:瑞典]] [[zh-min-nan:Sverige]] [[zh-yue:瑞典]] 48 30342 2006-04-06T10:35:07Z 62.245.207.10 <P>Şahan pîlê aşîra Bextîyaran o û dewa xo [[Pakire]] ya. Pakire, girêdayîyê qeza Dêrsimî Xozatî ya.<BR><BR>Eslê xo de bextîyarijî kirmanco ([[zaza]]). Keyeyê Şahanî nînan ra yew bîyo. Heto bîn ra no keye, keyeyêde<BR>welatperwer bîyo. No sebeb ra kî demê Komara Tirkîya de çiqas ke<BR>dest ra amo, dewlete ra durî vineto. Şahan Axa, mordemêde zanayox, welatperwer û çêr bîyo. Ey Xarpêt<BR>de mekteb wendo. Goreyê vatişê tayê naskerdoxan mektebo mîyanên<BR>(ortaokul), ê tayîne ra gore kî lîse qedênaya. Şahanî polîtîkaya dewleta<BR>tirkî rind nas kerda û o sebeb ra kî dêyme nêgino dama aye ro. Mîyanê<BR>xo û Sêy Rizay û welatperweranê bînan weş bîyo ke nînan ra yew kî<BR>Alîşer Efendî bîyo. Mabênê ey û Alîşêr Efendî hen zaf weş bîyo ke siro<BR>ke debara xo rinde nêbîya û kewto tenge, Alîşêrî ci rê şîîre nuşta, yardim<BR>wasto. Çiturî ke êno zanayene, hukmatê tirkî 1935 de Qanûnê Tuncelî<BR>(Tuncelî Kanunu) vet, îdareyo orfî îlan kerd. Aye ra dima kî general<BR>Abdullah Alpdogan sey Muffetîşê Umûmî û qumandarê îdareyê orfî<BR>rusna [[Xarpêt]]. 1936 de dewlete ef îlan kerd û Dêrsim de çekî top kerdî.<BR>Çi esto ke sey tayê serekaşîran û pîlanê Dêrsimî, ahan Axayî kî<BR>bawerîya xo bi dewlete nêarde, teslîmkerdişê çeke qebûl nêkerd. Ey kî<BR>sey welatperweranê bînan vat ”Dewlete nika bi zono nerm qesey kena,<BR>çekan kena topî, o ra têpîya kuna ra werte, miletî qir kena.” Şahanî ke<BR>nîya kerd, [[Avdile Paşayî]] (Abdullah Alpdoganî) mordemî kerdî mabên,<BR>wesêna ey ser, berd Xarpêt ke tey qesey bikerone. Mordemê dewlete<BR>uca ci ra vanê ”Çiqasî erazîye, dukan û pere wazena dame to. Eke<BR>memûrênî wazena aye kî dame to, Dêrsim terk bike. Nê koyan ra vindena se kena?” Labelê Şahan vatena înan qebul nêkeno. O şarê dormeyê xo ra vano<BR>“No plan, planê parçekerdişê Dêrsimî yo. Na damê ya, ma rê na ro.“<BR><BR>Eke qebul nêkeno, orfî îdare nêverdano o peyser şêro Dêrsim, ey<BR>mecbur keno ke Xarpêt de bimanone. Labelê demê ra têpîya Şahan<BR>Şahan Axa remeno, peyser şono bi Dêrsim. 1937 de ke leşkerê tirkî est Dêrsimî ser, Şahan qet nêvinet dust de<BR>vejîya û da pêro. Şahan Axa, hetê çeke ra zaf ciraamaye bî. Ey herbê<BR>1937î de kî zaf bi qaremanîye da pêro û no sebeb ra kî demêde kilmek<BR>de mintiqa Xozatî de bî sembolê xoverdayîşî. Têpîya 1937 de siro ke [[Alîşêr]] Efendî bi [[Zerîfa Xanime]] ra amey<BR>kîştene, Sêy Rizayî cayê xo vurrna şî Derê Birdû. Seke şî uca kî wesêna<BR>Şahan Axayî ser ke şêrone lewe. Çend rojî ra dime Şahan şî, ey bi Sêy<BR>Rizayî ra rewşê Dêrsimî ser o derga-derg qisey kerd. O ra têpîya Şahanî<BR>Sêy Rizayî ra musade wast, vat ”Karê mi esto, ez son karê xo qedênen<BR>û heftê ra têpîya peyser ên.”<BR><BR>Heto bîn ra dewlete Şahan Axa raya xo ser o sey bendêde (engel)<BR>gird dîyêne û kistîşê eyî xo rê kerdîbî hedef. Qumandarê Alaya Muhafize<BR>Albay Îsmaîl Hakki Tekçe raporêde xo de nîya vano:<BR><BR>“... Mintiqa ma de bi taybetî îmhakerdişê çeteya Şahanî, noxta<BR>muhîma verên a. Seba îmhakerdişê nê xayînî tayê tedbîrê mayê ke<BR>amêguretene kî estê ...“<BR><BR>Rastî kî o sire de dewlete hem bi ters hem kî bi pere şaro ke nêzdîyê<BR>Şahan Axayî yo ra di mordemî kerdîbî hetê xo. Nînan ra yew (ju), Memê<BR>Pirçoyî (Pirçî) bî, yew kî Xidê Lilê Verojî. Nê her di mordeman qebul<BR>kerdîbî ke Şahan Axayî bikîşêne. Xidê Lilê Verojî, maye ra birayê Şahan<BR>Axayî bî.<BR><BR>Şahan o mabên de şî mintiqa aşîra Qocan (Qozan), înan de qesey<BR>kerd, wast ke herb kuyêne. Çike serrê o ra raver, tayê aşîran qirbanê<BR>Xizirî ser o sond werdîbî, soz dabî Sêy Rizayî ke dest bidêne yewbînan,<BR>pîya pêro dêne; înan ra yewe aşîra Qocan bîye.<BR><BR>Şahanî ke înan de qesey kerd cêra ra (agêra), mintiqa xo de şî Mazra<BR>(Mazra Koyê Balkanî). Uca keyeyê (çêyê) Îvrayîmê Xidê Mistê Sate de<BR>bî meyman. Xebera Xidî bîye ke tayê mordemî wazenê Şahanî bikîşêne,<BR>çi esto ke no plan ci ra eşkera nêvat. Hurendîya naye de tayê qeseyê<BR>sotraxkî estî ra ver hama Şahanî şik nêkerd.<BR><BR>Çend rojî be ke Şahan Axa bêhewn bî. Naye ser o kî cêra ra hevalê<BR>xoyê raye Memê Hure ser, vat “Memed, hewnê mi êno, ez wazen tenê<BR>rakune.“<BR><BR>Memê Hure îtîraz kerd, nêwast ke rakuyone hama Şahanî de hal<BR>nêmendîbî; ust ra, bî teber, nêzdîyê banan de hênî ser o darêda qewaxe<BR>bîye, şî binê aye de kewt ra (rakewt).<BR><BR>Seke kewt ra kî Memê Pirçoyî bi Xidê Lilê Verojî ra pîya hewn de na<BR>pira kîşt. Tarîx 26ê tebaxe 1937 bî.<BR><BR>Apê Şahanî Alîşanî o ra raver çend rey Şahan hesênabî pê, vatîbî<BR>“Memê Pirçoy bi Xidê Lilê Verojî ra xirabe dime r’ ê, bê ma nînan<BR>bikîşîme“ labelê Şahanî qebul nêkerdîbî. Ey apê xo ra vatîbî “Xidê Lilê<BR>Verojî birayê min o, ez çiturî bikîşîne? şar mi rê xirave vano.“<BR><BR>Kîştiflê Şahanî ra têpey, her di qatilan xebere dê Alîşan Axay ard,<BR>raye ra o kî kîşt. Eke o kî kîşt, qatilan na rey xebere dê qereqolê<BR>Qerevlanî. Qumandaro tirk ame, sarê Şahanî û apê ey Alîşanî day<BR>birnayene, kerdî çuwal, berdî.<BR><BR>Şahan zewejîyaye bî hama ey ra domanî çînebî.<BR><BR>Hata ewro, tarîxê mayaxorabîyayîşê Şahan Axayî ser o agahdarîyêda<BR>raste ra mi dest nêkewta. Hama siro ke o amo kîştene, zaf ciwan bîyo.<BR><BR>Qaremananê Dêrsimî ra Şahan Axayî ser o lawikê kî yena vatene.<BR>Varyantêde na lawike wina yo:<BR><BR><BR>SAHAN AXA (1)<BR><BR>Wile (2) bîye leminê bîye<BR><BR>Îsanê na zemanî kêşî de nêmendo bext<BR><BR>Wax bîye<BR><BR>Sahan Axayê min bezke (?) xaro lemin<BR><BR>Sahan Axayê min vîyala teke<BR><BR><BR>Sahan vano:<BR><BR>”Ez merdena xo ver nêkun lemin<BR><BR>Ters gino ro mi ke<BR><BR>Mi dima Koyê Dêrsimî de<BR><BR>Nêmano cênik û çêneke.”<BR><BR>Sahan Axayê mi merdo nêmerdo<BR><BR>şîkîyo tilsime Kirmancîye<BR><BR>Sahan Axayê mi qolê xo gureto<BR><BR>şîyo geçê Koyê Mûzirî<BR><BR><BR>Sahan vano:<BR><BR>”Qozanê (3) caro bêbextênî mekerê<BR><BR>Ma pîya werdo qirvana Xizirî (4) lemin”<BR><BR><BR><BR>Sahan vano:<BR><BR>”Qozanê caro bêbextênî mekerê<BR><BR>Ma pîya werdo qirvana Xizirî.”<BR><BR>Xozatî persena<BR><BR>Mi va Qerevlan (5) ra nat o wîy!<BR><BR><BR><BR>Sahan vano:<BR><BR><BR>”La lawo Lazê Pirçoy mi de mizewirênî meke<BR><BR>Min û to cizikê Gulîzare pîya lito”<BR><BR>Heqo ti caro kêşî ra nêdê dîyayîne<BR><BR>Ewro biray sarê biray berdo<BR><BR>Xozat de wax roto<BR><BR>Sahan Axayê mi ti caro merdena xo ver mekuye<BR><BR>Hesen Axayî to ra ravêrî hêfê to gureto lemin<BR><BR>Wile bîye leminê bîye<BR><BR>Îsanê na zemanî kêşî de nêmendo bext<BR><BR>Wax bîye<BR><BR><BR><BR>1. Na kilame bandê Usên (Hüseyin) Doganay ra ama guretene.<BR>2. ”Wile” eve şêkilê ”wele”, ”ule” kî yêna vatene.<BR>3. Qozanan (Qozû): Aşîrê wa. Dewê na aşîre dormê [[Alî Boxazî]] der ê. Qozan<BR>çiqaşî ke Sêy Rizay de sond werdo ke pîya eskerî de pêro dê kî serra 1937ine<BR>de tifang nêesto. Sahan nazay ser o vano ”Qozanê caro bêbextênî mekerê”.<BR>4. Qirvana Xizirî: Qirvano ke raya Xizirî de yêno kerdene.<BR>5. Qerevlan: Wertê Xozatî û Vacixe (Ovac›k) de mintiqê wa. Arekerdox: [[Munzur Çem]]<BR></P> [[Category:Zazakî]] 49 12200 2004-09-12T09:02:37Z Erdal Ronahi 2 Konevanî, polîtîka. == Rêxistin == [[Kongra-Gel]] - [[PKK]] - [[PDK]] - [[YNK]] == Siyasetmedar == [[Abdullah Öcalan]] - [[Mesud Barzanî]] - [[Celal Talabanî]] {{kurt}} [[Category:Civak]] 50 66473 2007-01-25T15:01:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:മൈക്രോസോഫ്ട്‌ വിന്‍ഡോസ്‌]], [[mr:मायक्रोसॉफ्ट विंडोज]] [[Image:Windows.png|right|Logo ya Microsoft Windows]] '''Windows''' ''(îng.: şibake)'' [[sîstema xebitandinê|sîstemeke xebitandinê]] ya [[komputer]] e. Ji ber ku qutuyên wekî şibake bi kar tîne, navê wê 'Windows' bû. Numuneya sîstemeke bê şibakeyê [[DOS]] e. Wîndows berhemek şirketê [[Microsoft]] e. Versiyonên Wîndows heta 2004 ev in: * [[Windows 3.1]] * [[Windows 3.11]] * [[Windows 95]] * [[Windows NT 3]] * [[Windows NT 4]] * [[Windows 98]] * [[Windows Millenium Edition]] * [[Windows 2000]] * [[Windows XP]] * [[Windows 2003 Server]] Microsoft Windows hîn bi [[zimanê kurdî]] tune, lê projeyek bi navê ''[[Wîndowsa Kurdî]]'' heye. Reqebetkarek ji bo Windows sîstema [[Linux]] e. Microsoft Windows ''ne'' [[nivîsbariya azad]] e. {{Dîroka Microsoft Windowsê}} [[Category:Pergala xebitandinê]] [[ar:مايكروسوفت ويندوز]] [[ast:Microsoft Windows]] [[bat-smg:Microsoft Windows]] [[bg:Microsoft Windows]] [[bs:Microsoft Windows]] [[ca:Microsoft Windows]] [[cs:Microsoft Windows]] [[da:Microsoft Windows]] [[de:Microsoft Windows]] [[el:Microsoft Windows]] [[en:Microsoft Windows]] [[eo:Vindozo]] [[es:Microsoft Windows]] [[et:Microsoft Windows]] [[eu:Microsoft Windows]] [[fa:ویندوز]] [[fi:Microsoft Windows]] [[fr:Microsoft Windows]] [[gl:Windows]] [[he:חלונות]] [[hi:माइक्रोसॉफ़्ट विन्डोज़]] [[hr:Microsoft Windows]] [[hu:Microsoft Windows]] [[ia:Microsoft Windows]] [[id:Windows]] [[is:Microsoft Windows]] [[it:Microsoft Windows]] [[ja:Microsoft Windows]] [[jbo:uindoz]] [[ko:마이크로소프트 윈도]] [[la:Microsoft Windows]] [[lb:Microsoft Windows]] [[lt:Microsoft Windows]] [[lv:Microsoft Windows]] [[mk:Microsoft Windows]] [[ml:മൈക്രോസോഫ്ട്‌ വിന്‍ഡോസ്‌]] [[mr:मायक्रोसॉफ्ट विंडोज]] [[ms:Microsoft Windows]] [[nds:Microsoft Windows]] [[nl:Microsoft Windows]] [[nn:Microsoft Windows]] [[no:Microsoft Windows]] [[pl:Microsoft Windows]] [[pt:Microsoft Windows]] [[ro:Microsoft Windows]] [[ru:Windows]] [[sh:Microsoft Windows]] [[simple:Microsoft Windows]] [[sk:Microsoft Windows]] [[sl:Microsoft Windows]] [[sr:Мајкрософт Виндоус]] [[sv:Microsoft Windows]] [[ta:வின்டோஸ்]] [[th:ไมโครซอฟท์ วินโดวส์]] [[tr:Microsoft Windows]] [[uk:Microsoft Windows]] [[uz:Microsoft Windows]] [[vi:Microsoft Windows]] [[zh:Microsoft Windows]] [[zh-min-nan:Microsoft Windows]] [[zh-yue:Microsoft Windows]] 51 66770 2007-01-27T13:59:47Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cs:Kurdština]] ''Ev gotar ser zimanê kurdî ye. Ji bo helbestvanê "Kurdî" biçe: [[Kurdî (Mistefa Beg)]]'' ---- [[Wêne:Kurdish language.jpg|thumb|300px|Zimanê kurdî û rewşa zagonî, sor=zimanê fermî]] '''Zimanê kurdî''' zimanek ji şaxê [[Zimanên Îranî]] yê bakûrê rojava yê [[Zimanmalbata Hind û Ewropî]] e. Piranî ya xelkî li [[Kurdistan]]ê bi vî zimanî diaxivin û zimanê dayîkê yê piraniya [[Kurd|kurdan]] e. Çend devokên Kurdî hene. [[Kurmancî]] li bakur û rojavayê [[Kurdistan]]ê, [[soranî]] li başûr û rojhilatê dihêt bikaranîn. Kurmancî bi piranî bi [[tîpên latînî]] dihêt nivîsîn û [[soranî]] bi [[tîpên erebî]]. Piraniya [[Kurd|kurdan]] li seranserî cîhanê bi kurmancî diaxivin. Devokên din [[kurmançkî]], [[Hewramanî]] û [[feylî]] ne. Kurmançkî/[[Zazakî]] û Hewramanî carna jî wekî zimanên xweser dihên dîtin. == Zimanê Kurdî == Ji ber ko zimanê Kurdî zimanê gelekî bindesthîştî ye, îmkanên pêşdexistina sazî yên neteweyî nebûne û ji aliyê lêkolîn, lêgerîn, pêşxistina [[ziman]] û [[çand]]ê, hebûnên civakî û dîrokî ve bêpar maye. Zimanê Kurdî têra xwe nehatiye lêkolînkirin û dewlemendiya wî nehatiye eşkerekirin. Sazî û dezgehên ko karibin vî zimanî pêş biêxin, bi taybetî li hundurê welatî firsenda avabûnê nedîtine. Ji aliyê lêkolîn û lêgerînê ve zimannasên pispor yên bikêrhatî negihîştine. Hindek ronakbîrên ko bi îmkan û hewldanên xwe yên şexsî xwestine derkevin meydanê jî hergav rastî tehdîda dewletên serdest û zordar bûne. ji ber vê yekê, lêkolînên li ser zimanê Kurdî, heke em rewşa îstisnaî ya Kurdistana Îraqê negrin ber çavan, bi xebatên van çend ronakbîran hatiye kirin û jixwe wan jî lêkolînên xwe li derveyî welatî kirine. Li Kurdistana Îraqê, ji ber vê serbestiya nisbî ya çandî ko encama têkoşîna neteweyî ya bêwestan û bênavber bûye û piştre jî, ji ber wê îmkana otonomiya mehdûtkirî ya berhema şerê salên 1960'an, li vê perçe ya Kurdistanê, wisa lê hatiye ko hejmara ronakbîr û saziyên ko li ser zimanê kurdî xebat kirine, ta dereceyekê zêdetir bûne. Li vê perçeya welatî mirov dikare behsa hin xebatên hêja bike. Ji bilî van tiştên ko li ser zimanê Kurdî hatine nivîsîn, berhemên hin rojhilatnas, zimannas, gerrok û mîsyonerên biyanî hene. Ji xeynî vê, divê em xebatên wan dewletên ko Kurdistan bindest kirine û yên hin derûdorên ko hin hesabên wan li ser [[Kurdistan]]ê hene jî nîşa bidin. Ev xebatên wiha yên li ser zimanê Kurdî ne bi armanca zanistî, lê bi ya siyasî, hatine kirin. Ewan ne ko xwestine rastiyên zanistî derxin holê, lê xwestine îdîa û safseteyên ko xizmeta mexsedên wan ên siyasî dikin li nav gelî belav bikin. Dewleta Tirk ji ber ko heta roja îro hebûna gelê me înkar kiriye, muhawele kiriye ko Kurdan wekî perçeyekê ji qewmên Tirk ên [[Asya ya Navîn]] bide nîşandan. Li ser zimanê Kurdî jî îdîa kiriye ko ev ziman, zimanê civakeka Tirknîjad (Tirkên çiyayî) e û di netîceya asîmilasyonê da bûye zimanekî destkir (sunîî) ko ji çend hezar peyvên Erebî, Farisî û Tirkî pêkhatiye. Misyonerên biyanî jî gelek caran ji ber mexsedên siyasî yên li gor berjewendiyên welatên xwe û hin caran jî ji ber çavdêrî û lêkolînên xwe yên gelek sethî bi şaşî nivîsîne ko Kurdî ne zimanekê serbixwe ye û devokeka Farisiya kevin an jî ya nuh e. Hijmara yên ko li ser zimanê Kurdî tehlîl û şiroveyên şaş ên qestî kirine yan jî bi nezanîn şaş çûne ji yek du kesan ne zêdetir e, lê ji alîyê devokên zimanê Kurdî de hejmara kesên ko bîr û baweriyên cudacuda nivîsîne û pêşkar kirine gelek zêde ne. Li aliyê din, divê em rastiyekê jî qebûl bikin ko herçî lêkolînên niyetpak û zanistî bi hejmara xwe gelek kêm bin jî, ew bi xwe jî li ser zimanê Kurdî gihîştine bîr û baweriyên newek hev. Ji vî alî de jî nezelaliyek heye. Tevî hemû dijwarî, nezelalî û kêmasiyên lêkolînên ko li ser fonolojî (dengzanî), morfolojî û sîntaksa zimanê Kurdî hatine kirin, nîşan dane ko zimanê Kurdî, zimanekê serbixwe yê xwedî dîrokeka taybetî ya pêşveçûnê ye û vê rastiyê di warê zimannasîyê de xwe daye qebûlkirin. Li gorî vê, zimanê Kurdî zimanekî Hîndû-Ewrûpî ye, dikeve nav şaxê zimanên Îranî û di vir de jî, ji desteka Îraniya Bakurê Rojava dihêt hesabkirin. Her wekî tê zanîn, zimannasan di encama lêkolînên li ser zimanên dinyayê de, li gor nêzîkbûn an dûrbûna zimanan li ser esasê reh û rêçik û yên gelek aliyên din ev ziman ji hev veqetandine. Li goreyî hin zimanan, hin zimanên din nêzî hev dîtine û ew di malbateka zimanî de hesibandine. Zimanên dinyayê dabeş dibin ser van malbatên zimanan:<br /> * [[Zimanmalbata Hind û Ewropî]] * [[Zimanmalbata Samî]]: [[Erebî]], [[Îbramî]] û [[Aqadî]] dikevin nav malbatê. * [[Zimanmalbata Bantû]]: ji hin zimanên [[Afrîka Başûr]] û ya navîn pêktê. * [[Zimanmalbata Çînî]]: Ji zimanên [[Çînî]] û [[Tîbetî]] pêk tê. * [[Zimanmalbata Ural-Altayî]]: Di vê malbatê de zimanên [[Fînî]], [[Macarî]], [[Estonî]], [[Uygurî]], [[Samuyetî]], [[Tirkî]], [[Moxolî]] û [[Manoûyî]] cihê xwe digrin. Malbata zimanên Hîndû Ewrûpî ya ku Kurdî jî têde ye, bi navê Asya û Ewrûpa dibe du beş. Beşa Ewrûpa, bi navê zimanên Cermenî, yên Latînî û yên Slavî dibe sê şax. Di şaxê zimanên Ermenî de Swêdî, Norwecî, Danîmarkî û Îslandî hene ku ev zimanê Îskandînavî ne. Pişt re Flamanî, Almanî û Îngilîzî jî di vî şaxî de ne. Zimanên Latînî ji; Portekîzî, Îspanyolî, Fransî, Îtalî û Romanî pêk tê. Di şaxê zimanên Slavî de jî, Rûsî, Ukraynî, Bulgarî, Sirbî û Lehî (Polonî) hene. Herweha, Yunanî, Arnawutî (Albanî) Lîtwanî, Keltî û Baskî ji dikevin beşê Ewrûpa yê Malbata Zimanên Hîndû-Ewrûpî. Di besê Asyayî yê malbata zimanên Hîndû-Îranî dabeş dibe li ser esasê zimanên Hîndî û yên Îranî. †axê Hîndî, ji Sanskrîtî, Sindî, Urduyî, Hindiya Îroyîn, Biharayî, Bengalî, Marasî, Kûoûrayî, Pencabî û Senegalî pêk tê. Di şaxê zimanên Îranî de jî Farisiya Kevin (ji wê jî Farisiya Navîn yan Pehlewî, ji Farisiya Navîn, ji Farisiya Nuh), Avestayî, Sogdî, Belûcî, Peştûyî, Osetî û Kurdî hene. Zimanên Îranî ji alî avabûna rêzimanî dibin çar beş: Kurdî di grûba Îraniya Bakurê Rojava û farisî di grûba Îraniya başûrê rojav de ye. Zimanên dinyayê ji alî avabûna xwe jî di bin sê beş. * [[Zimanên Yekkîteyî]]: Zimanê Çînî û Tîbetî ji vê grûbê ne. * [[Zimanên dûvgir]]: zimanên Tirkî, Fînî û Macarî di vê grûbê de ne. * [[Zimanên tewangbar]]: Zimanên Hîndû-Ewrûpî û yên Samî di vê grûbê de ne. Li gor vê dabeşkirinê, zimanê Kurdî dikeve grûba zimanên tewangbar. ==Helsengandina zimanê kurdî li gel zimanên Hîndû-Ewrûpî yên din:== {| border="1" cellspacing="0" padding="5" ! انگلیسی English ||(Almanî) آلمانی Deutsch||(Farsî) فارسی Persian|| کوردی Kurdî |-- | very || sehr ||(xêylî) خیلی || Zor/fre || |-- | woman|| frau|| (zen) زن || jin || |-- | drop || tropfen || (çekîden) چکیدن || drop/dlop || |-- | short || kurz || (kutah) کوتاه || kurt/kin || |-- | great || groß ||(bozorg) بزرگ || gewre/gir || |-- | hope || hoffen ||(omîd) امید || hîwa/hêvî || |-- | moon || mond || (mah) ماه || mang/meh || |-- | earth || erde ||(zemîn) زمین || herd/erd || |-- | evening || abend || (esr) عصر || êvar || |-- | honey || honig || (esel/engebîn) عسل/انگبین || henguyn/hingiv || |-- | beautiful || schön || (zîba) زیبا || ciwan/bedew || |-- | here || hier || (înca) اینجا || êre/vir || |-- | iron || eisen || (ahen) آهن || asin/hesin || |} == Zareveyên Kurdî == Zimanê Kurdî yê ku li ser axeka fireh tê axaftin, ji gelek lehoeyan pêk tê. Tiştên ku li ser lehoeyên kurdî hatine nivîsîn û axaftin gelek ji hev cuda ne. Di vî warî de meriv rastî tesbîtên ji hev gelek cihê û agahdariyên zêde têkilhev tê. Ji ber ku gelek caran navên lehce, herêm, eşîr, dîn û mezheban tên têkilhevkirin, di ber oavkaniyekê de, ji bo lehcan meriv dikare rastî navekî cihê bê. Hin kes hene ku van hersiyan wek lehceyekê dihesibînin û dibêjin ku ev şêweyên lehceyeka zimanê Kurdî ne. Hinekan jî ew wek zimanên cuda yên serbixwe qebûlkirine. Kesin hene ku hersiyan; wek lehceyên cuda yên zimanê Kurdî dihesibînin û hin jê jî ya duduyan ([[Lurrî]]) li dervayî zimanê Kurdî dibînin. Lurriya ku bi navê Lurriya Pioûk û Lurriya Mezin dabeş dibe, hin kes jî hene ku Lurriya Mezin lehceyeka Kurdî qebûl nakin (di nav van de hin kes, wê wek lehceyeka zimanê Farisî dibînin, hin jî wê wek zimanekî bi serê xwe nîşan didin) lê Lurriya Pioûk wek lehceyeka zimanê Kurdî qebûl dikin. Meriv nikare bêje ku li ser lehceyan têra xwe lêkolîn û lêgerîn hatine kirin û netîcên zelal ji alî van ve bi her awayî hatine bidestxistin. Em ê li vê derê li gor oavkanî û wesîqeyên bin destê xwe cih bidin hin dîtinan û şemayekê diyarbikin ku li gorî me ya herî nêztir a rastiyê ye. ===Li gora Şeref Xan=== Di warê lehceyên Kurdî de kevintirîn oavkanî, Şerefnameya [[Şeref Xan]] e. Seref Xan di vê esera xwe de wiha dinivîse. "Eşîr û civakên Kurdan, ji alî ziman, adet û rewşa civakî ve bi ser oar beşan de dabeş dibe:<br /> *Beşê yekê, Kurmanc *Beşê duduyan, Lor (Lurr M.C.) *Beşê sisiyan, Kelhur Heger, em vê tesbîta Şeref Xan nehesibînin, lêkolînên li ser lehceyên Kurdî heta nîvê pêşîn ê vê sedsala me, di esasî de ji alî biyaniyan ve hatine kirin. Di vê meselê de takeîstisna, ew broşura Mela Mehmûdê Bayezîdî ye ku di [[1858]]`an de ji bo [[Aleksander Jaba]]; konsolosê Rûsya Qeyserî yê Erzurûmê amade kiribû û ji ferhenga Sêwa Hekarî û ya Rewendî ya hevberkirî pêk hatibû. Mela Mehmûdê Bayezîdî, di destpêka vê broşurê de, berî ku ji alî rêzimanî ve li ser hin xalan raweste, dide diyarkirin ku zimanê Kurdî jî ji ber ferqîtiyên herêmî û eşîrî xwediyê lehceyên cuda ye. "mesela" dibêje, :"Kurmanciya ahaliyê Wanê, Mûşê, Bayezîdê û Qersê û Kurmancên bi ser Rûsya û Îranê ve û zimanê ahaliyê [[Botan]], [[Hekariyan]], [[Hemedan]]ê, Simtî(?)yê, [[Diyarbekir]]ê, [[Mûsil]]ê, heta bigihê hudûdê [[Bexda]]yê (ku ji herêmên Silêmanî û Şarezorê û ji taîfên Zerza, Mukrî, Bebe û Bilbasan pêk tê) ji hev cuda ne" (4) [[Mela Mehmûdê Bayezîdî]] di vê xebata xwe de, Kurdî bi navê Kurmancî bi nav dike, wek lehce jî behsa navê Botan, Hekarî û Rewendî dike û di ferhenga xwe ya hevberkirî de jî şêweyên Hekarî û Rewendî hevberî hev dike. G. Givrinlîyê ku di salên [[1836]]-[[1837]]`an de oend meqale li ser ziman û etnografya Kurdan belav kirin, zimanê Kurdî, bi navê Kurdiya jorîn û ya jêrîn dike du beş. Li gor Givrimlî Kurdiya jorîn ji Mukrî, Hekarî, Şikakî û Bayezîdî, Kurdiya jêrîn jî ji Lurrî, Gelhurrî, Lekî pêk tê. (5) Peter Lench jî di xebata xwe ya bi navê "Forschungen über die Kurden und die Iranischen Nardchöldaer", (Petersburg, 1857-1858) de zimanê Kurdî bi ser lehceyên [[Kurmancî]], [[Kelhurî]], û [[Lurî]] dabeş dike. (6) Yek ji wan lêkolînerên zimanê Kurdî; [[Oskar Mann]], Kurdî bi navê Kurdiya Rojava, ya Rojhilat û ya Başûr dike sê beş. E. B. Soane, di esera xwe ya bi navê "Grammar of Kurmanji or Kurdish Language" (London, Luzak and Company, 1913) de zimanê Kurdî, beşî bi ser sê lehceyan kiriye û ji her du lehceyên pêşîn re gotiye lehceyên bingehîn. Dabeşkirina Soaneyî wiha ye: *Kurmanciya Jorîn * Kurmanciya Jêrîn ===Li gora Ziya Gökalp=== Di tehqîqa cara pêşîn a rapora xwe de Ziya Gökalp dibêje zimanê Bextiyarî dikare iltîhaqî Soranî û zimanê Kalhûrî jî iltîhaqî Gûranî bêkirin. Lê di tehqîqa cara dawîn de vê yekê tashîh dike û dinivîse ku :"bi şahidiya Şerefnamê tê famkirin ku zimanê Bextiyarî dioe ser Lurrî û zimanê Kalhurî jî dioe ser Soranî".(12) Ziya Gökalp di tehqîqa xwe ya cara pêşîn de dinivîse ku :"Heke em zimanên Gûranî, Bextiyarî û Kelhurî veder kin (veqetînin) di destê me de oar zimanên serbixweyiya wan diyar, dimîne: Kurmancî, Soranî û Lurî" (13) Loma jî tê famkirin ku Kurd ne qewmek, lê oar qewm in û Kurdî jî dabeşî bi ser çar zimanên wiha dibe ku mensûbên van zimanan qet ji hev tê nagihên. Ev çar ziman ev in: Zimanê Kurmancî, Zimanê Soranî (Bahdînî, Kalhurî), Zimanê Lurî (Bextiyarî, Feylî)" (14) Ziya Gökalp di wê xebata xwe ya binavkirî de wiha dinivîse: :"Xwediyên van heroar zimanan ji zimanên hev tê nagihên. Ji alî serf, nahw û luxet ve ferqeka mezin di navbera wan de heye. Ferqên navberê jî ne ferqên lehceyî, lê yên zimanî ne. her zimanek ji van her oaran ji alî zimannasî ve zimanê serbixwe ye. Her yek jî ji gelek lehceyan pêk tê. Tevî vê jî ev her çar ziman bi tevayî ne dûrî hev in jî. Hemî şaxên Kurdîyeka kevin in ku meriv dikare bi navê "Kurdiya Qedîm" bi nav bike. Têkiliyên navbera zimanên Neo-Latînî û Latînî çi bin, yên navbera Kurdiya Qedîm û van Kurdiyan jî ew in." (15) [[Ziya Gökalp]]ê ku lêkolînên wî li ser eşîrên Kurda ne li ser "lehceyên" Kurmancî jî radiweste: "Hê bi tetqîqeke ilmî nehatiye derxistin ku zimanê Kurmancî dabeşî bi ser oend lehceyan dibe. Lê gava Ahmedê Xanî di kitêba xwe ya bi navê Mem û Zîn de behsa lehceyên ku bi kar tîne dike, di beyta jêrîn de navê sê lehceyan dijmêre. "Bohtî û Mehmedî û Silîvî Hin lal û hinik ji zêr û zîvî" (16) Li gorî vê, Ziya Gökalp jî Kurmancî bi navê Bohtî, Mehmedî û Silîvî dike sê beş û eşîr û herêmên ku bi van "lehceyan" diaxivin dihejmêre. Zanayê Kurd Tewfîq Wehbî, di mesela lehceyên Kurdî de wekî Soane difikire (17). Nivîskarê binavûdeng Alaeddîn Seccadî, di esera xwe ya bi navê Destûr û Ferhengî Zimanî Kurdî, Erebî û Farisî de, dibêje ku "di zimanê Kurdî de du lehce hene" û wiha didomîne: "Lehca 'Botan' a ku îro jê re 'Bahdînî' tê gotin. Kurdên Tirkiyê û Suriyê û yên qezayên Mûsilê bi vê lehceyê diaxivin. Ya duduyan jî lehceya 'Mukrî' ya ku îro jê re 'Soranî' tê gotin. Kurdên din, yanî Kurdên bakurê rojhilat û rojhilatê Iraqê û yên Ardelan û Mukriyan bi vê lehceyê diaxivin" (18) === Li gora Kemal Fûad === Dr. Kemal Fuad “ ku li ser edeb û zimanê Kurdî xebatên wî yên hêja hene, zimanê Kurdî dabeşî lehce û şêweyên jêrîn dike: <b>1- Kurdiya Rojava (ku hin ji vê re dibêjin Kurmanciya jorîn -bakur-)</b><br /> <b>a-</b> Afrînî,<br /> <b>b-</b> Cizîrî û Botanî<br /> <b>c-</b> Sincarî<br /> <b>o-</b> Badînî<br /> <b>d-</b> Hekarî<br /> <b>e-</b> kakî<br /><br /> <b>2- Kurdiya Rojhilat (ku hin ji vê re dibêjin Kurmanciya Xwarê -başûr-, hin jî dibêjin Kurdiya Navendî)</b><br /> <b>a-</b>[[Soranî]]<br /> <b>b-</b>[[Silêmanî]]<br /> <b>c-</b>Mukrî<br /> <b>o-</b>Sineyî<br /><br /> <b>3-Kurdiya Başûr</b><br /> <b>a-</b>Xaneqînî<br /> <b>b-</b>Feylî<br /> <b>c-</b>Kirmanşanî<br /> <b>o-</b>Lekî<br /> <b>d-</b>Kulgayeyî<br /> <b>e-</b>Kelhorî<br /> <b>ê-</b>Perewendî<br /><br /> Dr. [[Kemal Fûad]] bi rexnegirî dibêje ku wê lehceya ku ez jê re Lehceya Başûr dibêjim hin kes wê bi navê Lurrî bi nav dikin. Ew tenê wan lehceyên ku li Loristana Mezin tên axaftin wek lehceyên Lurr qebûl dike û wan wek lehceyên Kurdî qebûl nake. Dr. Kemal Fûad rexne li wê yekê digire ku oima ji hin lehceyên ku di hin çavkaniyan de wek Lurrê Pioûk derbas dibin ji wan re Lurrî tê gotin. Ew wan di nav lehceyên Kurdiya Başûr de dihesibîne (19). ===Li gora Fûad Heme Xurşîd=== Fûad Heme Xurşîd, di xebata xwe ya bi navê Zimanî Kurdî, Dabeşbûnî Cografyayîy Diyalêktekanîy de lehceyên Kurdî bi vî awayî dabeş dike: #[[Kurmanciya Bakurî]] ##[[Bayezîdî]]<br /> ##[[Hekarî]]<br /> ##[[Botanî]]<br /> ##[[Şemdînanî]]<br /> ##[[Behdînanî]]<br /> ##[[Diyalekta Rojava]]<br /><br /> #[[Kurmanciya Navîn]] ##[[Mukrî]]<br /> ##[[Soranî]]<br /> ##[[Erdelanî]]<br /> ##[[Silêmanî]]<br /> ##[[Germiyanî]]<br /><br /> #[[Kurmanciya Başûrî]] ##[[Lurrê Eslîn]]<br /> ##[[Bextiyarî]]<br /> ##[[Mamesanî]]<br /> ##[[Gohgilo]]<br /> ##[[Lek]]<br /> ##[[Kelhurr]]<br /> ##[[lori]] <br /> [[Fûad Heme Xurşîdî]], hem Lurriya Mezin hem jî ya Piçûk Kurdî qebûl kirine û ew di nav Kurmanciya Başûrî de hejmartiye. #Kurdiya bakur yan jî lehceya Kurmancî #Lehca Kurmanci ya ku li Kurdistana Navîn tê axaftin. Ji vê lehceyê re carina Kurdiya Başûrî (Kurmancîy Xwarû) yan jî bi şaşîtî "Soranî" jî tê gotin. #Grûba Lehceyên Kurdî yên din ên ku li Kurdistana Başûrî tên axaftin: gellek şaxên vê grûbê yên bi navên Kermanşahî, Lekkî, Lurrî, Sencabî û Kelhurî hene ku ev ji alî qismek Kurdên nav hidûdên Îranê û Îraqê tên axaftin.(22) '''1-''' Şêweyên Kurdiya Bakurî ev in: * [[Kurmanciya Rojava]]: Bi destpêka ji herêma Afrînê Kurdên Entabê, Qiriqxanê, Meraşê, Adiyamanê û Meletiyê, qezayên Ruhayê yên bi navê Surûc, Bîrecik û Xelfetiyê bi vê şîweyê diaxifin.<br /> * [[Rewendî]]: şêweya ku li erdên bakurê Gola Wanê dimînin tê axaftinê. Li rojhilatî ji herêma şikakan destpê dike, ta dighê cihên rex Çemê Erez, Kurmancên bi vê şêweyê diaxifin.<br /> * [[şikakî]]: Li herêmên navbera Gola Urmiyê, şemdînan û Başkalê tê axaftin.<br /> *[[Hekarî]]: Hema ji başûrê şirnexê destpê dike û li nav hidûdê wilayeta Hekariyê tê axaftin. Berê ji ber ku ji Mîrîtiya Hekariyan re Mîrîtiya Mehmûdî dihat gotin, ji vê şêweyê re jî "Mahmûdî" dihat gotin.<br /> * [[Botî]]: Kurdên Cizîra ku li nav hidûdê Tirkiyê û Sûriyê ye yên wê herêma ku ji bakurê Zaxoyê destpê dike ji başûr û rojavaya şirnexê derbas dibe Eruhê digre nav xwe û ta başûrê Gola Wanê tê kêşan herêmên rojhilat û başûrê Bedlîsê, Sêrtê, ta Çemê Batmanê herêma Batmanê û rojhilatê Mêrdînê digre nav xwe, ji alî Kurmancên li ser vê axa fireh tê axaftin.<br /> * [[Bahdînî]]: şêweya Kurdên Zaxo, Amediye, Akre û Zêbarê û yên Dihokê<br /> * [[Sincarî]]: Kurdên Çiyayê Sincarî û yên şêxana bi vê şêweyê diaxifin.<br /> Kurmanciya Navîn (yan jî Silivî-Kîkî-Milî) Li bajarê Diyarbekirê ji bilî rojhilat, li hemû herêmên Mêrdînê, ji Ruhayê heta peravê rojhilatê Çemê Ferêt Kurmanc bi vê şêweyê diaxifin. Kurmancên herêmên Elezîzê yên rojhilat û başûrî jî bi vê şêweyê diaxifin. '''2-''' Kuriya Navîn (yan jî Soranî). Hidûdên vê lehceyê ji başûrê wî hidûdê ku me ji bo lehceya Kurmancî kêşa destpê dike, ber bi başûrî de dom dike ta digihe, Çemê Sîrwanê û Xaneqînê. Li başûrî, ji başûrê Çiyayên Hemrîn ber bi rojhilatî ve vedigere ta Çiyayê Sehend, Mesînabad, Bicar û Esedawayê diçe. Firehiya herêma wê ya başûrî jî diçe ta digihîje, ser rêka esasî ya Melayir. Kirmanşah, Qesrî şêrîn-Xaneqînê. (30) Şêweyên Kurdiya Navîn ev in: * [[Soranî]]: Ji bilî herêma Zêbarê wilayeta zirt û hemû qezayên wê vê şêwê diaxifin. * [[Silêmanî]] (Yan jî [[Babanî]]): Silêmaniyê, Kerkukê, Kifriyê, Qeretepê, Tuz şiwanê û hin herêmên Xaneqînê digire nav xwe. * [[Mukrî]]: şêweya ku Kurdên şino, Nexede, Meraxe,Miyandiwan, şahîndij, Saqiz, Bokan, Bave û Serdeştê pê diaxifin. * [[şineyî]]: Li herêmên Sinê (Senendec), Bicar, Kengewer, Rewansar û bakurê Ciwanroyê tê axaftin. '''3-'''Kurdiya Başûrî: Li bakurî ji rêya esasî ya Melayir-Kirmanşah-Qesrê şêrînê destpê dike ta digihê hidûdên herî başûr yên herêmên Kurdîaxêv şêweyên wê yên jêrîn in: *[[Xaneqînî]] *[[Lurrê Eslîn]] (yan jî [[Feylî]]) *[[Kirmanşanî]] *[[Lekî]] *[[Kelhorî]] *[[Perewendî]] *[[Kulpavyeyî]] *[[Lori]] ===Çavkanî=== <b>1)</b> Şerefxan, Şerefname, Hasat yay…nlar…, 3. bask… 1990 İstanbul, [[M. Emin Bozarslan]] ji Erebî wergerandiye Tirkî. <br /><b>2)</b> Fuad Heme Xurşîd, Zimanî Kurdî, Dabeşbûnî Dîyalektîkanîy, oapxaneyî Afaq Al arabiya, Bexdat, 1985, s. 55. <br /><b>3)</b> †erefhan, †erefname, Hast Yayinlari, 3. baski 1990, Istanbul, Wergera [[M. Emîn Bozarslan]] ji Erebî bo Tirkî, r. 20 <br /><b>4)</b> Vokabulaire Kurde des dialectes de Hakiari et Revendi, Par A. Jaba Consul de Russie a Erzeroum, Erzeroum le 15 mars 1858. Ji Dr. Marif Xeznedar Le Babet Mêjûyî Edebî Kurdiyewe 1984, Bexda r. 386'an hatiye wergirtin. <br /><b>6)</b> Peter Lerch, Forschungen über die Kurden und die Iranischen Nordchöldaer, Petersburg, 1857-1858, r. 72 <br /><b>7)</b> Gotûwêjek legel Dr. Kemal Fûad, beşî 2., Sirwe, hejmar 39, rêzberî 1368 <br /><b>9)</b> e. n. d. r. 6 <br /><b>10)</b>Sadiq Behaeddîn Amêdî, Rêzimana Kurdî, Kurmanciya Jêrî û ya Jorî ya hevberkirî, oapa yekê, 1987, r. 34 <br /><b>11)</b>e. n. d. r. 27 <br /><b>12)</b>Ziya Gökalp, Kürt Aşiretleri Hakkinda Sosyolojik Tetkikler, Sosyal Yayinlari, 1992. r. 24 <br /><b>13)</b>e. n. d. r. 24 <br /><b>14)</b>e. n. d. r. 95-96 <br /><b>15)</b>e. n. d. r. 24-25 <br /><b>16)</b>e. n. d. r. 28 <br /><b>29)</b> Fuad Heme Xurşîd, Zimanê Kurdî, Dabeşbûnî cografyayiy Diyalektîkaniy, Bexda, Çapxaneyî Afaq'l Arabiya, 1985, r.60 <br /><b>30)</b> e.nd:r.62 <br /><b>31)</b> Dr. Marif Xeznedar, Le Babet Mêjûyî Edebiy Kurdiyewe, Bexda, 1984 r.88-89. <br /><b>33)</b> Dr. Marif Xeznedar, Le Babet Mêjûyî Edebiy Kurdiyewe, Bexda, 1984 r. 87 == Kod == Koda [[ISO-639/1]] ya kurdî '''KU''' ye. Koda [[ISO-639/2]] ya kurdî '''KUR''' ye. Koda [[DIN 2335]] ya kurdî '''KU''' ye. ==Rêzimana kurdî== * [[Rêzimana kurdî]] == Rûpelên girêdayî == *[[Listeya zimannasên kurd]] *[[Kurtenerînek li rêzimana kurdî]] ==Çavkanî== *http://www.kurdinfo.com/ziman/murad1.htm ==Girêdanên derve== *[http://endor.hsutx.edu/~obiwan/articles/kurds.html The Kurdish Peoples] (îngilîzî) [[Category:Ziman]] [[Category:Kurdistan]] [[Kategorî:Zimanê kurdî|*]] [[als:Kurdisch]] [[ar:لغة كردية]] [[ca:Kurd]] [[cs:Kurdština]] [[da:Kurdisk (sprog)]] [[de:Kurdische Sprachen]] [[el:Κουρδική γλώσσα]] [[en:Kurdish language]] [[eo:Kurda lingvo]] [[es:Idioma kurdo]] [[eu:Kurduera]] [[fa:زبان کردی]] [[fi:Kurdi]] [[fr:Kurde]] [[he:כורדית]] [[hu:Kurd nyelv]] [[hy:Քրդերեն]] [[id:Bahasa Kurdi]] [[io:Kurda linguo]] [[it:Lingua curda]] [[ja:クルド語]] [[ko:쿠르드어]] [[nl:Koerdisch]] [[nn:Kurdisk språk]] [[no:Kurdisk språk]] [[oc:Curd]] [[pl:Język kurdyjski]] [[pt:Língua curda]] [[ro:Limba kurdă]] [[ru:Курдский язык]] [[sk:Kurdčina]] [[sv:Kurdiska]] [[tr:Kürt dilleri]] [[zh:库尔德语]] 52 61611 2006-12-24T23:23:45Z Bangin 450 Guherandina 85.97.98.103 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi {{bizazakî|Ziwan}} ''Ev gotar ser axaftina mirovan e. Ji bo organa zimanê li [[ziman (anatomî)]] binihêre'' ---- [[Image:Human_Language_Families_Map_%28Wikipedia_Colors_.PNG|thumb|right|380px|Malbatên Zimanan]] ==Ziman, çima çêbû? Çawa pêşket? == Ku ne zimanê mirovanba wê gelek cudatî di navber mirovan û lawiran de nebûya, ne tenê di alî mejî de, lê belê di alî fîzîkîda jî. Ji ber ku karanîna mirovan ji ziman re hîşt ku dev û rûyê wî bet guhartin, wek valatiya di ezmanê devê mirovande, çenga mirovan kurte, ne wekî çenga lawirane. Ji ber ku jiyana mirovên destpêkê pêşket û di komên biçûk de jiyan kirin lewra neçar man ku gelek dengan derxin. Pêwîste ku mirov bizanibe ku ziman ne tenê li ser bingehî dengan derketêye, lê belê li rex deng, gelek hêman û nîşanên cuda hebûn. Girîngiya hereketan gelek hebû. Em vê yekêjî heya niha di hemû civak û zimanan de dibînin, ji ber ku arîkariya me ji bo danasîna tiştekî, peyvekî, navekî, pîvanekî û gelek wate û awayên ku em dixwazin bidin nasîn. Bi taybet jî hereketên destan, çavan û serî, ev hereketana li gel hemû gelan heye, û hemû kes dikarê bikar bîne, mînak: demê ku tu tiştekî naxwazî, tu serê xwe paşvadibî yanjî tu destê xwe didî pêş xwe. Ji bu ku em çavkaniya derketina ziman nasbikin, pêwîste em di destpêkêde zimanên Meymonan û zarokên biçûk lêkolîn bikin. Her wiha pêwîste em zimanên kevin û zimanên vê demê bi hev re KÊŞE bikin. Cudatî û hevbeşiya di navber wan de nasbikin. Em dizanin ku em û Meymonan (bi taybet jî Şampazî) rebi çend gotinan par dikin, wek gotina ( KİX) ku ji bu tirsandina zarokan tê bi karanîn. Ev peyva di hemû zimanên cîhanêde heye. Her wiha peyva (Ba) û (Ma) ku zarokên yek Salî pê bangî bav û dayka xwe dike. Gelek peyvên hevbeç di nav ber mirovên cîhanê de hene, tû dibînî ku gelek peyvên Îngilîzî di zimanê Misrî yê kevin de heye. Herusa gelek peyêv ku di gelek zimanan de yek wateyî didê heye wek ( na-no-nîst, nû-new-yeni, qut-cut- qet......û hwd). Ev tê wateya ku hemu ziman ji yek yan jî çend çavkaniyan çêbûne. Tê gotin ku rolek mezin ya agir di pêşketina ziman de heye, bi taybet jî bandora vê yekê li ser jinan kiribû. Çawa rola agir ? Û çima bi taybet jî jin? Wek tê zanîn ku bi karanîna mirovan ji agir re hîşt ku mirov bi şev li dora agir ronin. Lê ji ber tarîtiyê ku hêl nada ku hereketan û hêmanan bi karbînin, mirov neçar dibûn ku peyêv û dengan derxin. Ev yeka bi taybet jî jinan dikir, ji ber ku jin bi karên çandiniyê dikirin û bi şev li hev dicîvan û ji hevre dipeyêvîn. Gelek peyêv bingehê xwe ji dengê ku derdixînê nav lê hatine kirin, wek: Ba, Qijok xirxirk, çirçirk, firok, Baq, xûçxûşa avê, himhima Aş........hwd. Zorahiya herî mezin ku mirovan di afirandina zimande kêşeya navên hêjmara (reqem) ne. Di zimanê gelê daristanên [[Awûstralya|Awûstralyayê]] de ji bilî hêjmara Yek (1) û Dû (2) tû hêjmarê dîtir nîne. Mînak : Ji bu ku hêjmara Sê (3) bînin ziman, wiha dibêjin “dû(2) û yek(1)”, û ku bixwazin bêjin deh (10), wê bêjin “ 2 û 2 û 2 û 2 û 2”. Ev yekajî dide xûyakirin ku çiqasî ziman pêşketiye û roj bi roj berfereh dibe. Li rex wêjî gelek ziman ji holê tên rakirin û wek zimanê gelên Amazon û gelek gelên ku bi komkûjiyan ji holê hatin rakirin, bi wan re jî ziman û hûnera wan hate kûştin. Her wiha gelek milet bi zimanê xwe yê zikmakî naxifin, di vî milî de zimanê Îngilîzî di pileya yekê daye ku bandora xwe li hemu cîhanê dike. Niha nêzikî 4000 zimanî zindî di cîhanê de hene. Em dixwazin di despêkê de beş û şaxên zimanên Cîhanê bidin xuyakirin. Li gorî zimanzanên cîhanê ku zimanên zindî dabeşkirine û bingehê wan vekolandine, û li ser vî bingehî ku rêziman, koka ziman, devoka ziman û şêwayê pêşketina zimanan, hemu ziman hatine dabeşkirin. == Destpêka Peydabûna Zimên == Heta niha ji bo şarezayan nediyar e ku cara yekem mirov li ku dera cîhanê peyda bûne yan ji wir çûne ku û li ku niştecih bûne? Ya ronî û eşkere ew e ku mirov di li cihekî jiyane û bi zimanekî axivîne. bi derbasbûna demê hêdî hêdî zêde bûne, bi neçarî ber bi vî alî û wî aliyê cîhanê ve çûne û berbelav bûne. Bi vî awayî wekî civak, kom û deste hatine dabeşkirin. Her komekê jî ji xwe re şêwe û zimanekî taybet peyda kiriye. Hemû zimanzan li ser vê li hev dikin ku ziman di destpêkê de sade bûye û dibêjin ku ziman ji dengê ba, baran, giyandar (jîndar) û kar û tevgera mirovan derketiye holê; paşê ku mirov bi pêş ketine û şaristanî bi dest xwe ve anîne, zimanê wan jî bi pêş ketiye. Ew şareza li gorî bîr û baweriyên xwe dengên ku di zimanê kurdî de hene bi vî awayî rave dikin: kalîna mîhê, lorîna gur, heftîn (hewtîna)a se, hêrîna bizinê, nirîna şêr, şêyîn-hîrîna hesp, waqîna rovî, qareqara mirîşkê, qebîna kewê, xuşîna avê, vizîna bayê, gurmîna topê, teqîna tifingê, çîkîna cûcikê, çîrîna derî, kilîna meşkê, xirçîna zebeş, zimîna pê, hirîna ewran, mewîna pîsîkê û hwd. ku di kurdî de mînakên bi vî awayî pir in. Tê zanîn ku mirovan di destpêkê de nekariye binivîse û alfabeyek jî ji bo nivîsandinê tune bûye. Dîroka alfabe û nivîsînê nayê zanîn lê wisa tê xuyakirin ku yekem xet nivîs pir sade û zakokane bûye û ji wê xetê re "Xeta Wêneyî" hatiye gotin. mirovan bi xêzkirina wênayan helwesta xwe ji hev re diyar dikir. Hêdî, hêdî di nava neteweyan de xet guheriye û jê re alfabe hatiye diyarkirin û navê "Alfabeya bizmarî" lê hatiye kirin. Bûyerên şerên xwe li ser kevir û zinaran bi vê xetê kolane. Xetên bizmarî yên îranî jî hemû xetên bizmarî yên babîl û Aşûrî sadetir û xweştir bûne û her wiha cudahiyeke mezin di nav vê xetê û xetên navborî de hebûne. Çima ku gelê îranê alfabeya bizmarî ya babîlan guherî û elfabeyeke bi rêk û pêk damezirand. Ew kevirên nivîsî ku li Textê Cemşîd, Bêstûn, Hemedan û hin cihên din ên Îran û Kurdistanê hatine dîtin, nimûneyên ji wan xetên bizmarî ne. Hemû kevirên nivîsandî yên dema Hexamenişiyan bi xetên bizmarî hatine nivîsîn ku alfabeya wan 36 tîp in. Diyakonof di perawa "Dîroka med" de dibêje: Pêkanîn û şêwenivîsîna kevirên nivîsandî yên parsiya kevin bi taybetî dema ku mirov wan li çend beşan par dike derdikeve holê ku wan alfabeya xwe ji babîl û îlamiyan wernegirtiye, dibe ku wan ji ûrartûyan xwestibe. Ev yek jî nîşanî me dide ku parsiyan tîpên bizmarî ji medan wergirtine. Diyar e ku zimanê medan bandoreke mezin li ser zimanê parsî kiriye û bi vê yekê re mirov dikare bibêje ku û bi v3e yekê re mirov dikare bibêje ku wan alfabeya xwe jî ji medan wergirtiye. Lê heta niha kevirekî ku bi tîpên medî hatibe nivîsîn peyda nebûye ku vê rastiyê derxîne holê. == Zimanên hind-ewrupî == Zimanên Hind-Ewrupî ku ki Asiya navîn heya beravên Rojavayê urupa,ev beşa di hindirê xweda dibê dû perçe, === Malbata rojhilatî === Malbata rojhilatî ku bi navê Zimanên hindo-arî tên nasîn, ev perçeya di hindirê xwedajî dibe gelek zimanên bingehên, wek Mîtanî, Sinsikirêtî, Exmînî (Farisiya despêkê), Medî ([[Zimanê kurdî|Kurdî]]) ji zimanên herî kevin di Cîhanê da ye. Zimanê Kurdî beşeke ji malbata zimanên Ariye. === Malbata Rojavayî === Malbata Rojavayî ku gelek caran bi navê ''kentum'' tê naskirin, ev perçeya di nav gelê Asiya, ên ji nejada Hindo Urupîne, li rex gelên Upupî ji bilî zimanê Finlendî,Mejerî û zimanê Baskî. Her wiha zimanê rojavayî di hindir xweda dibe gelek beş: *zimanên Germanî :([[Elmanî]], [[İngilîzî]], [[Danîmarkî]], [[Filenmîkî]] “Beljêkî”, Holendî û Zimanên İskendenavî.) *zimanên Silavî ([[Rûsî]], [[Polendî]], [[Çîkî]], [[Silovakî]], [[Yûguslafî]]....hwd.) *zimanên Latînî “Romanî”([[Îtalî]], [[Firensî]], [[Espanî]], [[Portegalî]].....hwd.) *zimanê Yonanî: ev zimana zarayekî bi serê xweye,lê bel, her wiha zimanê Ermenî û Elbanî Jî, ji zimanê Hindo Urupîne. *zimanên kilêtî: di nav de zimanê herî girînig zimanê Îrlendî ye. == Zimanên Samî == Beşê zimanê gelên ku di nav herdû çemande û Çola Erebistanê û Bakurê Afrikiya cîh digrin, dibêjin peyva “Samî” ji navê [[Sam]] kurê hesretî [[Nûh]] tê. Gelek taybet mendêyên zimanên Samî ên cuda hene, mînak: gelek tîp ên taybet hene ku tenê di wan de heye wek (ح- ط ض) her wiha piranê zimanê Samî, demê nivîsandinêda ji rat berve çep diçê;dîsa jî gelek tîpên ku di zimanên Arî de hene , gelê Samî nikarê wan tîpana bikar bînin,wek “ P- V- Ç-J- G...hwd. Di hindir zimanên Samî de gelek ziman û Zarayên cur bi cur hene wek: *Perçeyê Başurî: zimanê Erebî ê kevin bi hemu devok û zaravayên kevnar,wek “Hemîrî, Qitbabî, Semudî, Sebiayî” , Erebiya bakurî ya nû û zimanê Athyûbî “Hebeşî”. *Perçeyê bakurî: ev perçeya bi piranî li kenara Derya Spî û Mezopotamiya tê bi karanîn.wek “ Aramî, Siryanî û Sabiî” *Pperçeyê rojavayî “Kananî”: Fênîqî, Abrî “israîlî”. *Pperçeyê rojhilatî: Ekadî, Babîlî û Asûrî. == Zimanên Oral û Sîtkî == Ev beşa di hindirê xweda dibe dû beş: *Zimanên Oralî: ê ku li derdora çiyayên Oralê tê dîtin wek Filendî, Estonî û Hingarî “mecerî”. *Eltîkî: Di Asiya naverastde belav dibe, wek Tirkî, Mengolî, Tinokosî û Minanşwî. == Zimanên Asiya dûrîn == Tipîtî- zimanên Asiya dûrîn -“rojhilata dûr”( zimanên Tipîtî, Çînî, Taylandî û Bormayî....hwd.). Heya niha bi sedan ziman hene, hîn baş nehatine lêkolîn kirin; lewra bi şewayekî rêkûpêk nahatine dabeşkirin, ne diyare ku ev zimanana dikevine kîjan beşî yan kîjan perçeyî. Nîmunê vê yekê jî li Cîhanê gelekin, wek zimanên gelek nejad û Qebîleyên Efrêqî û Ostiralî. Rûpelên girêdayî: *[[Zimanê kurdî]] **[[Kirmancî]] **[[Soranî]] **[[Zazakî]] **[[Lorî]] ==zimanên dest kiri== Ew ziman bi mibesta pêwendî yên nav netevî ya gelên dinya yê bi destê mirov hatine çê kirin. Nimûneya bi navbanga wan zimanan [[Esperanto]] û [[Ido]] ne. {{kurt}} [[Category:Ziman]] [[af:Taal]] [[als:Sprache]] [[ar:لغة]] [[az:Dil]] [[bg:Език]] [[ca:Llenguatge]] [[cs:Jazyk]] [[cy:Iaith]] [[da:Sprog]] [[de:Sprache]] [[el:Γλώσσα]] [[en:Language]] [[eo:Lingvo]] [[es:Lenguaje]] [[fa:زبان]] [[fr:Langage]] [[fy:Taal]] [[gl:Linguaxe]] [[he:שפה]] [[hr:Jezik]] [[hu:Nyelv]] [[ia:Linguage]] [[is:Tungumál]] [[it:Lingua]] [[ja:言語]] [[ko:언어]] [[la:Lingua]] [[lt:Kalba]] [[ms:Bahasa]] [[na:Langue]] [[nl:Taal]] [[no:Språk]] [[oc:Lenga]] [[pl:Język (mowa)]] [[pt:Linguagem]] [[ro:Limbă]] [[ru:Язык]] [[simple:Language]] [[sl:Jezik]] [[sr:Језик]] [[sv:Språk]] [[sw:Lugha]] [[tlh:Hol]] [[tokipona:toki]] [[tr:Dil]] [[uk:Мова]] [[vo:Pük]] [[xh:Ulwimi]] [[zh-cn:语言]] [[zh-tw:語言]] 55 59511 2006-12-05T20:28:32Z 212.100.178.141 -nah (the article on nah is about mathematics) ''Li [[:Category:Zanist|Kategoriya:Zanist]] jî binêre.'' ---- '''Zanist''' bi awayekê giştgir tevahiya wê [[zanîn|zanîna]] îroyî yan ya demekê dî yê mirovî vedigirit ko bi şêwazên weha bidest hatîye ko dikarin bihên selmandin anko îspatkirin. Bi awayekê nemazeyîtir û bertesiktir, zanist ew dozen anko sîstema bidestanîna zanînê ye ko li ser bingehê [[ezmûnbawerî|ezmûnbawerîyê]] anko [[empericism]]ê, [[ceribandin|ceribandinan]] û ezmûnan, û [[xweristbawerî|xweristbaerîyeka]] (naturalism) şêwaznasane bidest hatbit. Li vê derê lîsta çend zanistan tê dîtin. Dirêj bikin û [[gotar]] binîvîsin! === Zanistên civakî === * [[Dîrok]] * [[Felsefe]] * [[Cîvaknasî]] * [[Antropolojî]] * [[Zimannasî]] === Zanistiyên xwezayî === * [[Fîzîk]] ** [[Astronomî]] * [[Kîmya]] * [[Biyolojî]] ** [[Zoolojî]] ** [[Botanîk]] [[Category:Zanist]] [[an:Zenzia]] [[ar:علم]] [[ast:Ciencia]] [[be:Навука]] [[bg:Наука]] [[bn:বিজ্ঞান]] [[br:Siañs]] [[ca:Ciència]] [[cs:Věda]] [[csb:Ùczba]] [[cv:Ăслăлăх]] [[da:Videnskab]] [[de:Wissenschaft]] [[el:Επιστήμη]] [[en:Science]] [[eo:Scienco]] [[es:Ciencia]] [[et:Teadus]] [[eu:Zientzia]] [[fi:Tiede]] [[fr:Science]] [[gd:Saidheans]] [[gl:Ciencia]] [[gu:વિજ્ઞાન]] [[he:מדע]] [[hi:विज्ञान]] [[hr:Znanost]] [[hu:Tudomány]] [[ia:Scientia]] [[id:Ilmu]] [[io:Cienco]] [[is:Vísindi]] [[it:Scienza]] [[ja:科学]] [[ka:მეცნიერება]] [[kn:ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ko:과학]] [[kw:Godhonieth]] [[la:Scientia]] [[li:Weitesjap]] [[lt:Mokslas]] [[ms:Sains]] [[nds:Wetenschop]] [[nl:Wetenschap]] [[nn:Vitskap]] [[no:Vitenskap]] [[pl:Nauka]] [[pt:Ciência]] [[ru:Наука]] [[simple:Science]] [[sk:Veda]] [[sl:Znanost]] [[su:Élmu]] [[sv:Vetenskap]] [[sw:Sayansi]] [[th:วิทยาศาสตร์]] [[tl:Agham]] [[tr:Bilim]] [[uk:Наука]] [[vi:Khoa học]] [[wa:Syinces]] [[zh:科学]] [[zh-min-nan:Kho-ha̍k]] 57 12205 2004-06-24T10:58:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şerefxan Bedlîsî]] 59 12206 2004-02-09T22:15:22Z Erdal Ronahi 2 moved to "Klasîkên_Kurdî" #REDIRECT [[Klasîkên_Kurdî]] 62 62577 2007-01-01T20:32:55Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fi:Kurmanji]] ''Ev gotar der barê zarava kurmancî a zimanê kurdî ye. Ji bo Kovara Kurmancî binêre: [[Kurmancî (kovar)]]'' ---- '''Kurmancî''' zaravaya [[zimanê kurdî]] ye ku herî zêde tê bi kar anîn. Li [[Tirkiyê]], [[Sûriyê]], bakûrê Eraqê û bakur-rojavayê Îranê tê bi kar anîn. Zaravaya mezin ya duyemin [[Soranî]] ye, zaravên din [[Zazakî]], [[Goranî]], [[Lorî]] û [[Hewremanî]] ne. {{kurt}} [[Category:Ziman]] [[Kategorî:Zaravaya kurdî]] [[br:Kurmandjeg]] [[de:Kurmandschi]] [[en:Kurmanji]] [[fi:Kurmanji]] [[fr:Kurmanci]] [[nl:Kirmanci]] [[ru:Курманджи]] [[tr:Kurmanci]] 63 12208 2004-01-27T00:12:39Z Webmaster 3 Newroza ji Amed Newroza ji Amed 64 sysop 12209 2004-12-21T22:48:08Z Erdal Ronahi 2 "Medenî_Duran.jpg" barkirî: ji nivîskar.com <ul><li>22:48, 21 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "[[:Image:Medenî_Duran.jpg|Medenî_Duran.jpg]]" barkirî <em>(ji nivîskar.com)</em></li> <li>10:34, 21 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "[[:Image:Insaat.png|Insaat.png]]" barkirî</li> <li>19:45, 20 Dec 2004 [[User:RewşenBaran|RewşenBaran]] "[[:Image:Mehmetboncuk.jpg|Mehmetboncuk.jpg]]" barkirî <em>(Mehmet Boncuk)</em></li> <li>18:30, 20 Dec 2004 [[User:RewşenBaran|RewşenBaran]] "[[:Image:Berkenbereh.jpg|Berkenbereh.jpg]]" barkirî <em>(Berken Bereh)</em></li> <li>18:20, 20 Dec 2004 [[User:RewşenBaran|RewşenBaran]] "[[:Image:Bedirxan-sindi.jpg|Bedirxan-sindi.jpg]]" barkirî <em>(Bedirxan Sindî)</em></li> <li>17:26, 20 Dec 2004 [[User:RewşenBaran|RewşenBaran]] "[[:Image:Yekem_pula_kurdi.jpg|Yekem_pula_kurdi.jpg]]" barkirî <em>(Yekemîn Pûla Kurdî ya Hikumeta Şêx Mehmûdê Berzencî)</em></li> <li>22:58, 17 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "[[:Image:Ibrahim_Bilgin.jpg|Ibrahim_Bilgin.jpg]]" barkirî</li> <li>02:11, 5 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "[[:Image:Yunusrauf.jpg|Yunusrauf.jpg]]" barkirî</li> <li>01:22, 5 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "[[:Image:BurhanKaradeniz.jpg|BurhanKaradeniz.jpg]]" barkirî</li> <li>10:51, 4 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "[[:Image:Ahmet-kaya.gif|Ahmet-kaya.gif]]" barkirî</li> <li>21:28, 27 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "[[:Image:SAID_KIRMIZITOPRAK.jpg|SAID_KIRMIZITOPRAK.jpg]]" barkirî <em>(ji Özgür Politika, bi destûrê)</em></li> <li>21:22, 27 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "[[:Image:Said_Elçi.jpg|Said_Elçi.jpg]]" barkirî</li> <li>21:32, 25 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "[[:Image:Mehmet_Bayrak.jpg|Mehmet_Bayrak.jpg]]" barkirî <em>(ji http&#58;//www.rojanu.org/orte-filer/gisti/Fuzuli_Nabi_Nefi.htm)</em></li> <li>16:05, 23 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "[[:Image:Edduba.jpg|Edduba.jpg]]" barkirî <em>(bi destûre weşanxanê)</em></li> <li>10:40, 22 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "[[:Image:KemalPir.jpg|KemalPir.jpg]]" barkirî</li> <li>00:56, 22 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "[[:Image:Rohat_alakom.jpg|Rohat_alakom.jpg]]" barkirî <em>(ji birnebun.com)</em></li> <li>02:12, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ishak-pasha.jpg|Ishak-pasha.jpg]]"</li> <li>01:47, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Keca_kurd.jpg|Keca_kurd.jpg]]"</li> <li>01:25, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:WikiSpas.png|WikiSpas.png]]"</li> <li>01:23, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:WikiSpas.png|WikiSpas.png]]"</li> <li>01:19, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:WikiSpas.png|WikiSpas.png]]"</li> <li>01:11, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:WikiLetraMini.png|WikiLetraMini.png]]"</li> <li>01:08, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Leaf_icon.png|Leaf_icon.png]]"</li> <li>01:08, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Human_icon.png|Human_icon.png]]"</li> <li>01:08, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:42px-Society.png|42px-Society.png]]"</li> <li>01:08, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:30px-Star_icon3.png|30px-Star_icon3.png]]"</li> <li>01:08, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:30px-Earth_icon_Fredrik.png|30px-Earth_icon_Fredrik.png]]"</li> <li>01:04, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:40px-Gears_icon1.png|40px-Gears_icon1.png]]"</li> <li>00:51, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Icon_community.gif|Icon_community.gif]]"</li> <li>00:49, 21 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:WikiLetraMini.png.gif|WikiLetraMini.png.gif]]"</li> <li>23:03, 20 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Diclefiratkültür.jpg|Diclefiratkültür.jpg]]" <em>(ji diclefirat.net)</em></li> <li>00:52, 19 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Nivîsên_Urartu.gif|Nivîsên_Urartu.gif]]"</li> <li>00:51, 19 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Vankilim.gif|Vankilim.gif]]"</li> <li>00:51, 19 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Qela_Wan.gif|Qela_Wan.gif]]" <em>(Qela Wan)</em></li> <li>23:53, 16 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ehmedê_huseynî.jpg|Ehmedê_huseynî.jpg]]" <em>(ji kovara dugir)</em></li> <li>03:21, 16 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Osman_sebrî.jpg|Osman_sebrî.jpg]]"</li> <li>03:20, 16 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Nureddin_zaza.jpg|Nureddin_zaza.jpg]]"</li> <li>03:03, 16 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Seydayê_tirej.jpg|Seydayê_tirej.jpg]]" <em>(Seydayê Tîrêj)</em></li> <li>00:31, 31 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Tirbespi.jpg|Tirbespi.jpg]]" <em>(ji http&#58;//www.gavle.to/~zagros/tirbespi.htm)</em></li> <li>00:06, 31 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Bewarbrahim.jpg|Bewarbrahim.jpg]]" <em>(jı http&#58;//www.gavle.to/~zagros/dost/bewar.htm)</em></li> <li>09:41, 29 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Komaazadsemal.jpg|Komaazadsemal.jpg]]"</li> <li>16:46, 28 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ahmet_arif.jpg|Ahmet_arif.jpg]]"</li> <li>12:29, 28 Oct 2004 [[User:RezanTovjin|RezanTovjin]] uploaded "[[:Image:Bercelan1.jpg|Bercelan1.jpg]]" <em>(Azadiya Welat)</em></li> <li>12:23, 28 Oct 2004 [[User:RezanTovjin|RezanTovjin]] uploaded "[[:Image:Bercelan.jpg|Bercelan.jpg]]" <em>(Azadiya Welat)</em></li> <li>13:18, 27 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Serê-gnu-biçûk.png|Serê-gnu-biçûk.png]]"</li> <li>00:03, 26 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kakut.PNG|Kakut.PNG]]" <em>(ji de:)</em></li> <li>19:45, 22 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ferhenga_Baran_Rizgar.jpg|Ferhenga_Baran_Rizgar.jpg]]"</li> <li>13:22, 22 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ferhenga_chyet.jpg|Ferhenga_chyet.jpg]]"</li> <li>13:13, 22 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Chyet.jpg|Chyet.jpg]]" <em>(ji amude.com)</em></li> <li>12:46, 22 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Napoleon1.jpg|Napoleon1.jpg]]" <em>(ji en:)</em></li> <li>23:42, 20 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Xelat.jpg|Xelat.jpg]]"</li> <li>23:23, 20 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Newroz-saidpour.jpg|Newroz-saidpour.jpg]]"</li> <li>22:25, 19 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:ARAM_DIKRAN.jpg|ARAM_DIKRAN.jpg]]"</li> <li>18:48, 19 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Heciye_cindi.jpg|Heciye_cindi.jpg]]"</li> <li>18:46, 19 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Erebe_semo.jpg|Erebe_semo.jpg]]"</li> <li>00:48, 12 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Keyboard_soranî_kurdit.gif|Keyboard_soranî_kurdit.gif]]"</li> <li>16:07, 7 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Tux_wiki.GIF|Tux_wiki.GIF]]"</li> <li>02:06, 6 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Nçm-logo.jpg|Nçm-logo.jpg]]"</li> <li>23:00, 4 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Cegerxwin_avesta.jpg|Cegerxwin_avesta.jpg]]"</li> <li>00:10, 4 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Roj_tv.PNG|Roj_tv.PNG]]"</li> <li>23:31, 3 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Tiroj.jpg|Tiroj.jpg]]" <em>(ji tiroj.net)</em></li> <li>22:56, 3 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Hunerkom.jpg|Hunerkom.jpg]]" <em>(&#123;&#123;Bülent}})</em></li> <li>22:50, 3 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Hunerkom.jpg|Hunerkom.jpg]]" <em>(&#123;&#123;Bülent}})</em></li> <li>22:44, 3 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Hunerkom.jpg|Hunerkom.jpg]]" <em>(&#123;&#123;Bülent}})</em></li> <li>14:58, 3 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Cegerxwin.jpg|Cegerxwin.jpg]]"</li> <li>00:48, 3 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Anatomie.jpeg|Anatomie.jpeg]]"</li> <li>23:50, 2 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Sane.jpg|Sane.jpg]]"</li> <li>17:38, 29 Sep 2004 [[User:ElixanLoran|ElixanLoran]] uploaded "[[:Image:Xeto.jpg|Xeto.jpg]]" <em>(xeto)</em></li> <li>23:56, 28 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kurdi_latini_nefel.jpg|Kurdi_latini_nefel.jpg]]" <em>(ji &#91;&#91;nefel.com]])</em></li> <li>23:55, 28 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kurdi_erebi_nefel.jpg|Kurdi_erebi_nefel.jpg]]" <em>(ji nefel.com)</em></li> <li>23:35, 28 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:UnikurdWeb_mînak.PNG|UnikurdWeb_mînak.PNG]]"</li> <li>21:50, 27 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Meletî_kîlîm.jpg|Meletî_kîlîm.jpg]]" <em>(Malatya &#123;&#123;Bülent}})</em></li> <li>15:07, 26 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:RukiyeOzmen.jpg|RukiyeOzmen.jpg]]" <em>(ji pen-kurd.org)</em></li> <li>20:47, 25 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ji_Ava_Firat_Dilopek_Av.jpg|Ji_Ava_Firat_Dilopek_Av.jpg]]" <em>(bi destûrê)</em></li> <li>12:32, 25 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Einstein.jpg|Einstein.jpg]]" <em>(Albert Einstein)</em></li> <li>11:31, 24 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:D_Arc_ingres.jpg|D_Arc_ingres.jpg]]" <em>(Jeanne D`arc)</em></li> <li>02:46, 24 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Nietzsche.jpg|Nietzsche.jpg]]"</li> <li>21:44, 23 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Serefkendi-100.jpg|Serefkendi-100.jpg]]"</li> <li>20:50, 23 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Hesse.jpg|Hesse.jpg]]" <em>(PD)</em></li> <li>20:09, 23 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Tengezar.jpg|Tengezar.jpg]]" <em>(ji Tengezarê Marînî bi xwe)</em></li> <li>19:50, 23 Sep 2004 [[User:RezanTovjin|RezanTovjin]] uploaded "[[:Image:Musa_anter.JPG|Musa_anter.JPG]]" <em>(ji www.azadiyawelat.com, bi destur e.)</em></li> <li>19:49, 23 Sep 2004 [[User:RezanTovjin|RezanTovjin]] uploaded "[[:Image:Siyar_perinçek.jpg|Siyar_perinçek.jpg]]" <em>(Çavkanî: Azadiya Welat, bi destûr e.)</em></li> <li>19:47, 23 Sep 2004 [[User:RezanTovjin|RezanTovjin]] uploaded "[[:Image:Siyar_perinçek.jpg|Siyar_perinçek.jpg]]"</li> <li>15:48, 23 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Guenter_grass.jpg|Guenter_grass.jpg]]" <em>(ji de: GNU-FDL)</em></li> <li>22:34, 20 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Türkei_Karte.PNG|Türkei_Karte.PNG]]"</li> <li>20:15, 20 Sep 2004 [[User:Dengir|Dengir]] uploaded "[[:Image:Bruksel.jpg|Bruksel.jpg]]" <em>(Bruksel)</em></li> <li>18:53, 20 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Azad_160x160.jpg|Azad_160x160.jpg]]"</li> <li>14:25, 19 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Hassan_zirek.jpg|Hassan_zirek.jpg]]" <em>(Hesen Zîrek)</em></li> <li>14:23, 19 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Hassan_zirek.jpg|Hassan_zirek.jpg]]" <em>(Hesen Zîrek)</em></li> <li>14:22, 19 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Hassan_zirek.jpg|Hassan_zirek.jpg]]" <em>(Hesen Zîrek)</em></li> <li>20:39, 18 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:HeyvaSor.PNG|HeyvaSor.PNG]]"</li> <li>07:22, 18 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:AbiWord.png|AbiWord.png]]"</li> <li>20:17, 17 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Wikipedia52.dot|Wikipedia52.dot]]" <em>(Makro Word --&gt; WikiSyntax)</em></li> <li>19:59, 16 Sep 2004 [[User:RewşenBaran|RewşenBaran]] uploaded "[[:Image:Denge_defe.gif|Denge_defe.gif]]"</li> <li>19:16, 16 Sep 2004 [[User:RewşenBaran|RewşenBaran]] uploaded "[[:Image:Qolinc_reze_film.gif|Qolinc_reze_film.gif]]"</li> <li>13:37, 16 Sep 2004 [[User:RewşenBaran|RewşenBaran]] uploaded "[[:Image:Kare_be_kara.gif|Kare_be_kara.gif]]"</li> <li>13:10, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:WikiSpas.png|WikiSpas.png]]"</li> <li>12:46, 16 Sep 2004 [[User:RewşenBaran|RewşenBaran]] uploaded "[[:Image:Sanoya_ehmede_xani.gif|Sanoya_ehmede_xani.gif]]"</li> <li>12:24, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Tux_wiki.png|Tux_wiki.png]]" <em>(ji de:)</em></li> <li>12:05, 16 Sep 2004 [[User:RewşenBaran|RewşenBaran]] uploaded "[[:Image:Sanoya_evin.gif|Sanoya_evin.gif]]"</li> <li>11:28, 16 Sep 2004 [[User:RewşenBaran|RewşenBaran]] uploaded "[[:Image:Dewran_agiri_1.jpg|Dewran_agiri_1.jpg]]"</li> <li>09:39, 16 Sep 2004 [[User:RewşenBaran|RewşenBaran]] uploaded "[[:Image:Bawer_can.jpg|Bawer_can.jpg]]"</li> <li>07:40, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Apache_logo.PNG|Apache_logo.PNG]]"</li> <li>07:38, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Apache_logo.gif|Apache_logo.gif]]"</li> <li>21:47, 15 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Mehmet_Uzun.jpg|Mehmet_Uzun.jpg]]" <em>(Mehmed Uzun)</em></li> <li>21:31, 15 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Medeni.jpg|Medeni.jpg]]" <em>(Medeni Ferho)</em></li> <li>21:24, 15 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:HUSEYIN.jpg|HUSEYIN.jpg]]" <em>(Feqi Huseyin Sagnic)</em></li> <li>21:17, 15 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Peyama_kurd.jpg|Peyama_kurd.jpg]]" <em>(ji www.peyamakurd.com)</em></li> <li>20:16, 15 Sep 2004 [[User:RewşenBaran|RewşenBaran]] uploaded "[[:Image:Peyama_kurd.bmp|Peyama_kurd.bmp]]"</li> <li>20:47, 14 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Emiliano_zapata.jpg|Emiliano_zapata.jpg]]" <em>(Zapata)</em></li> <li>10:33, 14 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Piremerd.jpg|Piremerd.jpg]]" <em>(Helbestvanê Piremerd)</em></li> <li>21:49, 13 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Nato1.jpg|Nato1.jpg]]" <em>(nato)</em></li> <li>21:48, 13 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Nato1.jpg|Nato1.jpg]]" <em>(nato)</em></li> <li>21:43, 13 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Anter.jpg|Anter.jpg]]" <em>(anter)</em></li> <li>21:16, 13 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Hadep.jpg|Hadep.jpg]]" <em>(HADEP)</em></li> <li>21:14, 13 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Tr%7Dhadep.gif|Tr%7Dhadep.gif]]" <em>(HADEP)</em></li> <li>21:09, 13 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Deniz.jpg|Deniz.jpg]]" <em>(Deniz Gezmiş)</em></li> <li>21:04, 13 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Halil_cibran.jpg|Halil_cibran.jpg]]" <em>(Halil Cibran)</em></li> <li>21:00, 13 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Ali_Cicek.jpg|Ali_Cicek.jpg]]" <em>(Ali Çiçek)</em></li> <li>23:03, 12 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:80px-Wikiquote.png|80px-Wikiquote.png]]"</li> <li>23:03, 12 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:80px-Wiki-textbook.png|80px-Wiki-textbook.png]]"</li> <li>23:03, 12 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:80px-Sourceberg.jpg|80px-Sourceberg.jpg]]"</li> <li>23:00, 12 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:80px-Wiktionary.png|80px-Wiktionary.png]]"</li> <li>22:56, 12 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:80px-Wiki-meta.png|80px-Wiki-meta.png]]"</li> <li>13:20, 12 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Mehabad3.bmp|Mehabad3.bmp]]" <em>(Komara Kurdistan Mahabad)</em></li> <li>12:38, 12 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Mamle2.jpg|Mamle2.jpg]]" <em>(Mamle)</em></li> <li>15:26, 11 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Beritan.jpg|Beritan.jpg]]" <em>(Gulnaz Karataş)</em></li> <li>15:11, 11 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:CHE.jpg|CHE.jpg]]" <em>(Che Guevara)</em></li> <li>15:10, 11 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:CHE.jpg|CHE.jpg]]" <em>(Che Guevara)</em></li> <li>14:56, 11 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:ZeynepkinaciZilan.jpg|ZeynepkinaciZilan.jpg]]" <em>(Zeynep Kinaci)</em></li> <li>12:56, 11 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Yilmaz.jpg|Yilmaz.jpg]]" <em>(Akîf Yilmaz)</em></li> <li>12:24, 11 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Karasungur.jpg|Karasungur.jpg]]" <em>(Karasungur)</em></li> <li>01:02, 11 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:DURMUS.gif|DURMUS.gif]]" <em>(DURMUS)</em></li> <li>00:04, 11 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:ZENGIN.jpg|ZENGIN.jpg]]" <em>(zengin)</em></li> <li>22:48, 10 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:NECMI.jpg|NECMI.jpg]]" <em>(Necmi)</em></li> <li>22:39, 10 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Kurtay.jpg|Kurtay.jpg]]" <em>(Ferhat Kurtay)</em></li> <li>21:41, 10 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] uploaded "[[:Image:Yilmaz_guney_2.gif|Yilmaz_guney_2.gif]]" <em>(Yilmaz Guney)</em></li> <li>08:14, 10 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Wikipedia_kurdistan.jpg|Wikipedia_kurdistan.jpg]]" <em>(ji Ciwan)</em></li> <li>08:27, 6 Sep 2004 [[User:OmerDilsoz|OmerDilsoz]] uploaded "[[:Image:Omerdilsoz.jpg|Omerdilsoz.jpg]]" <em>(Omer Dilsoz)</em></li> <li>11:50, 5 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Hamza_yavuz_pirtuk.jpg|Hamza_yavuz_pirtuk.jpg]]"</li> <li>11:38, 5 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Hamzayavuz.jpg|Hamzayavuz.jpg]]" <em>(ji serxwebun.com)</em></li> <li>20:57, 4 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Andreawolf2.png|Andreawolf2.png]]"</li> <li>20:56, 4 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Andreawolf1.png|Andreawolf1.png]]"</li> <li>20:35, 4 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Leyla_qasim2.jpg|Leyla_qasim2.jpg]]" <em>(ji http&#58;//www.barikat-lar.de)</em></li> <li>20:13, 4 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Leyla_Qasim.jpg|Leyla_Qasim.jpg]]" <em>(ji http&#58;//www.pen-kurd.org/kurdi/kakshar/leyla-qasim.html, bi destûra Kakşar Oremar)</em></li> <li>09:03, 4 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Argk.PNG|Argk.PNG]]"</li> <li>03:09, 4 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Goren_botan.jpg|Goren_botan.jpg]]"</li> <li>03:07, 4 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Goren_botane.jpg|Goren_botane.jpg]]"</li> <li>10:37, 3 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Favicon.ico|Favicon.ico]]"</li> <li>08:41, 3 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Nirxandin.PNG|Nirxandin.PNG]]"</li> <li>08:16, 3 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Gemini_constellation_map.png|Gemini_constellation_map.png]]" <em>(ji en:)</em></li> <li>08:07, 3 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Aries_constellation_map.png|Aries_constellation_map.png]]" <em>(ji en:)</em></li> <li>07:49, 3 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Bark_Scorpion.jpg|Bark_Scorpion.jpg]]" <em>(ji en:)</em></li> <li>07:48, 3 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Scorpius_constellation_map.png|Scorpius_constellation_map.png]]" <em>(ji en:)</em></li> <li>07:27, 3 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Sahmaran.jpg|Sahmaran.jpg]]"</li> <li>00:26, 2 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Hozanserhat.jpg|Hozanserhat.jpg]]" <em>(ji hezenparastine.com, bi destûr)</em></li> <li>00:50, 31 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Evolution-tasks.png|Evolution-tasks.png]]"</li> <li>23:58, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:30px-Earth_icon_Fredrik.png|30px-Earth_icon_Fredrik.png]]"</li> <li>23:47, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:42px-Society.png|42px-Society.png]]"</li> <li>23:46, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Human_icon.png|Human_icon.png]]"</li> <li>23:29, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:30px-Star_icon3.png|30px-Star_icon3.png]]"</li> <li>23:28, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Leaf_icon.png|Leaf_icon.png]]"</li> <li>23:28, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:30px-Earth_icon_Fredrik.png|30px-Earth_icon_Fredrik.png]]"</li> <li>23:25, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:40px-Gears_icon1.png|40px-Gears_icon1.png]]"</li> <li>23:09, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:WikiLetraMini.png|WikiLetraMini.png]]"</li> <li>23:06, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Info_bulb.png|Info_bulb.png]]"</li> <li>23:03, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:40px-Gears_icon.png|40px-Gears_icon.png]]"</li> <li>22:40, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Dehap_logo.gif|Dehap_logo.gif]]" <em>(bi destûr)</em></li> <li>22:21, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kadek.jpg|Kadek.jpg]]" <em>(ji nadir.org/isku, bi destûrê)</em></li> <li>22:21, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Pkk1995.png|Pkk1995.png]]"</li> <li>22:20, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Pkk1978.png|Pkk1978.png]]"</li> <li>22:14, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Pkk1995.gif|Pkk1995.gif]]"</li> <li>22:14, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Pkk1978.gif|Pkk1978.gif]]"</li> <li>21:50, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kdp-iraq.png|Kdp-iraq.png]]" <em>(Logo ya KDP)</em></li> <li>21:49, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kdp-iraq.gif|Kdp-iraq.gif]]" <em>(Logoya KDP)</em></li> <li>23:46, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Enginsincer.jpg|Enginsincer.jpg]]" <em>(ji serxwebun.com, bi destûrê)</em></li> <li>17:55, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kurdmcse.PNG|Kurdmcse.PNG]]" <em>(ji kurdmcse.com, bi destûrê)</em></li> <li>17:54, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Logo23.PNG|Logo23.PNG]]" <em>(ji kurdmcse.com, bi destûrê)</em></li> <li>21:19, 26 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ararat.jpg|Ararat.jpg]]" <em>(Çiyayê Ararat, ji en:)</em></li> <li>09:05, 26 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kurdistan-basur-mezin.png|Kurdistan-basur-mezin.png]]" <em>(Nexşeyê Başûrê Kurdistanê)</em></li> <li>07:54, 26 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kurdistan_perce.jpg|Kurdistan_perce.jpg]]" <em>(Perçeyên Kurdistanê)</em></li> <li>20:55, 16 Aug 2004 [[User:Webmaster|Webmaster]] uploaded "[[:Image:Ikone_SS.jpg|Ikone_SS.jpg]]" <em>(Îkona Şêyx Said)</em></li> <li>20:44, 16 Aug 2004 [[User:Webmaster|Webmaster]] uploaded "[[:Image:Weneya_SS.jpg|Weneya_SS.jpg]]" <em>(Weneya_SS)</em></li> <li>20:38, 16 Aug 2004 [[User:Webmaster|Webmaster]] uploaded "[[:Image:Weneya_SS.jpg|Weneya_SS.jpg]]" <em>(Weneya_SS)</em></li> <li>20:02, 16 Aug 2004 [[User:Webmaster|Webmaster]] uploaded "[[:Image:IEmezin.png|IEmezin.png]]" <em>(IEmezin)</em></li> <li>08:41, 13 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Welat-Wiki.png|Welat-Wiki.png]]" <em>(ji welat.com, bi destûrê)</em></li> <li>18:13, 8 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:GoogleSoranî.png|GoogleSoranî.png]]" <em>(Screenshot Google Kurdî)</em></li> <li>12:20, 8 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Brecht.jpg|Brecht.jpg]]" <em>(ji de.wikipedia.org)</em></li> <li>11:53, 8 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Tseliot.jpg|Tseliot.jpg]]" <em>(Ji en.wikipedia.org)</em></li> <li>11:17, 8 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:BeserSahin.jpg|BeserSahin.jpg]]" <em>(ji besersahin.com, bi destûrê)</em></li> <li>10:10, 8 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mînak.jpg|Mînak.jpg]]" <em>(Mînak, berhemkar: Erdal)</em></li> <li>10:00, 8 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mînak.jpg|Mînak.jpg]]" <em>(Mînak, berhemkar: Erdal)</em></li> <li>09:56, 8 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mînak.jpg|Mînak.jpg]]" <em>(Mînak, berhemkar: Erdal)</em></li> <li>09:54, 8 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mînak.JPG|Mînak.JPG]]" <em>(Mînak, berhemkar: Erdal)</em></li> <li>19:03, 7 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Suzansamanci.jpg|Suzansamanci.jpg]]" <em>(ji ozgurpolitika.org, bi destûrê)</em></li> <li>19:03, 7 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Suzansamanci.jpg|Suzansamanci.jpg]]" <em>(ji ozgurpolitika.org, bi destûrê)</em></li> <li>15:36, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Roj_tv.PNG|Roj_tv.PNG]]" <em>(Logo ya Roj TV, bi destûr)</em></li> <li>12:44, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:HuseyinCelebi.jpg|HuseyinCelebi.jpg]]" <em>(Huseyîn Çelebî, bi destûr ji yxkweb.com)</em></li> <li>00:54, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mehmetsalihsahin.jpg|Mehmetsalihsahin.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:54, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mehmetsevgat.jpg|Mehmetsevgat.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:54, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Munzur.jpg|Munzur.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:54, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mustafayondem.jpg|Mustafayondem.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:53, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Salihkandal.jpg|Salihkandal.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:53, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Semayuce.jpg|Semayuce.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:53, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Zilanark.jpg|Zilanark.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:52, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mahir.jpg|Mahir.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:52, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Huseyinozbey.jpg|Huseyinozbey.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:52, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Hayridurmus.jpg|Hayridurmus.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:52, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Halilcavgun.jpg|Halilcavgun.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:52, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Gulnazkaratas.jpg|Gulnazkaratas.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:51, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Beserakadas.jpg|Beserakadas.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:51, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Filizyerlikaya.jpg|Filizyerlikaya.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>00:51, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Enginsincer.jpg|Enginsincer.jpg]]" <em>(bi destur ji serxwebun.com)</em></li> <li>19:40, 5 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:KaksharOremar.jpg|KaksharOremar.jpg]]" <em>(ji pen-kurd.org)</em></li> <li>19:00, 5 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:ArsenPolatov.jpg|ArsenPolatov.jpg]]"</li> <li>18:05, 5 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:PDK-Îran.png|PDK-Îran.png]]" <em>(ji pdk-iran.org)</em></li> <li>17:28, 5 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:ArsenPolatov.jpg|ArsenPolatov.jpg]]" <em>(ji micagitk.com)</em></li> <li>09:54, 5 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:PJAK-AL.jpg|PJAK-AL.jpg]]" <em>(pd)</em></li> <li>09:49, 5 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Hecî_Ehmedî.jpg|Hecî_Ehmedî.jpg]]"</li> <li>09:10, 5 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Agit.jpg|Agit.jpg]]" <em>(public domain)</em></li> <li>08:58, 5 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Skype_ekran.png|Skype_ekran.png]]" <em>(Screenshot Skype 1.0, by Erdal Ronahi)</em></li> <li>09:26, 2 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Opera_ekran.png|Opera_ekran.png]]"</li> <li>09:17, 2 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Skype_ekran.png|Skype_ekran.png]]" <em>(Screenshot Skype 1.0)</em></li> <li>08:59, 2 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Skypelogo.png|Skypelogo.png]]" <em>(ji skype.com)</em></li> <li>00:24, 31 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Roj_tv.jpg|Roj_tv.jpg]]"</li> <li>00:22, 31 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Roj-tv-logo.jpg|Roj-tv-logo.jpg]]"</li> <li>15:22, 27 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Adarjiyan.jpg|Adarjiyan.jpg]]" <em>(ji amude.com)</em></li> <li>15:16, 26 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Qanate_Kurdo.jpg|Qanate_Kurdo.jpg]]" <em>(ji micagitk.com)</em></li> <li>15:13, 26 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Qasimlo-100.jpg|Qasimlo-100.jpg]]"</li> <li>11:33, 26 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Omer_dilsoz.PNG|Omer_dilsoz.PNG]]" <em>(ji nirxandin.com)</em></li> <li>06:53, 24 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kazimoz.jpg|Kazimoz.jpg]]" <em>(ji cinemesopotamia.it)</em></li> <li>00:58, 23 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:IranNumbered.png|IranNumbered.png]]" <em>(GPL, ji en:)</em></li> <li>23:44, 22 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:HakiKARER.jpg|HakiKARER.jpg]]" <em>(public domain)</em></li> <li>23:41, 22 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ali_Cicek.jpg|Ali_Cicek.jpg]]" <em>(public domain)</em></li> <li>23:37, 22 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kemal-Pir.jpg|Kemal-Pir.jpg]]" <em>(public domain)</em></li> <li>23:34, 22 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Akif_yilmaz.jpg|Akif_yilmaz.jpg]]" <em>(public domain)</em></li> <li>23:28, 22 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Hayri-durmus.jpg|Hayri-durmus.jpg]]" <em>(public domain)</em></li> <li>21:04, 22 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:MAZLUMDOGAN.jpg|MAZLUMDOGAN.jpg]]"</li> <li>20:50, 22 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:KemalPir.jpg|KemalPir.jpg]]" <em>(ji serxwebun.com)</em></li> <li>23:43, 21 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Cemalabdo2.jpg|Cemalabdo2.jpg]]" <em>(ji mirhek.com)</em></li> <li>23:05, 21 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Cemalabdo.jpg|Cemalabdo.jpg]]" <em>(ji mirhek.com)</em></li> <li>17:36, 21 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mustefarechid.jpg|Mustefarechid.jpg]]" <em>(ji www.pen-kurd.org)</em></li> <li>16:55, 21 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Muradciwan.png|Muradciwan.png]]"</li> <li>11:15, 21 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Osman-sebri.jpg|Osman-sebri.jpg]]" <em>(ji navkurd.de)</em></li> <li>19:59, 18 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Anatomi.jpg|Anatomi.jpg]]"</li> <li>19:58, 18 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Huseyinbektas.jpg|Huseyinbektas.jpg]]"</li> <li>14:15, 15 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Shp.jpg|Shp.jpg]]" <em>(SHP, ji shp.org.tr)</em></li> <li>14:13, 15 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Shp.jpg|Shp.jpg]]" <em>(SHP, ji shp.org.tr)</em></li> <li>11:46, 15 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Amed_tigris.jpg|Amed_tigris.jpg]]" <em>(Amed Tîgrîs, ji malpera Amed Tîgrîs)</em></li> <li>18:43, 12 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Iraq_arms.png|Iraq_arms.png]]" <em>(ji en:)</em></li> <li>18:43, 12 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ala_Iraq.png|Ala_Iraq.png]]" <em>(ji en:)</em></li> <li>14:31, 12 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Rojawelat.jpg|Rojawelat.jpg]]"</li> <li>13:03, 11 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Turkiye-iller.jpg|Turkiye-iller.jpg]]" <em>(ji Wikipedia tirkî)</em></li> <li>12:32, 11 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Turkiyenin_illeri1.png|Turkiyenin_illeri1.png]]" <em>(ji Wîkîpediya tirkî, GPL)</em></li> <li>11:26, 11 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Bir_Halki_Savunmak.jpg|Bir_Halki_Savunmak.jpg]]"</li> <li>19:29, 9 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kurdistanreport.jpg|Kurdistanreport.jpg]]" <em>(bi destûre redaksyonê)</em></li> <li>19:13, 9 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Politika040704.jpg|Politika040704.jpg]]"</li> <li>19:07, 9 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Politika040704.jpg|Politika040704.jpg]]"</li> <li>10:10, 8 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Politika040704.jpg|Politika040704.jpg]]"</li> <li>08:17, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Wikikurdi.png|Wikikurdi.png]]" <em>(ji kurdmsce.com)</em></li> <li>16:44, 3 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Celaltalabani.jpg|Celaltalabani.jpg]]"</li> <li>16:44, 3 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:OSMAN_OCALAN.jpg|OSMAN_OCALAN.jpg]]"</li> <li>16:32, 3 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Helimyusiv.jpg|Helimyusiv.jpg]]"</li> <li>16:22, 3 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Tawus.jpg|Tawus.jpg]]"</li> <li>15:50, 3 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ala_tirk.png|Ala_tirk.png]]" <em>(ji Wîkîpediya ya tirkî)</em></li> <li>21:48, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Gnomelogo.png|Gnomelogo.png]]"</li> <li>21:28, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mozilla-Thunderbird-Logo.png|Mozilla-Thunderbird-Logo.png]]" <em>(ji de:)</em></li> <li>21:15, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mozillalogo.png|Mozillalogo.png]]" <em>(ji en:)</em></li> <li>21:03, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:KDE_logo.jpeg|KDE_logo.jpeg]]" <em>(Logo ya KDE, from the english wikipedia)</em></li> <li>20:48, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Wilber_the_gimp2.png|Wilber_the_gimp2.png]]" <em>(Wilber, maskota GIMP)</em></li> <li>20:39, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Openoffice.jpg|Openoffice.jpg]]" <em>(ji Wikipedia elmanî)</em></li> <li>13:43, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ehmede_xani.jpg|Ehmede_xani.jpg]]" <em>(ji kurdistan.nu)</em></li> <li>13:39, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Cigerxwin.jpg|Cigerxwin.jpg]]" <em>(ji navkurd.de)</em></li> <li>12:48, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Saddam_Hussein_(107).jpg|Saddam_Hussein_(107).jpg]]" <em>(from english Wikipedia)</em></li> <li>12:46, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:250px-Saddam_Hussein_(107).jpg|250px-Saddam_Hussein_(107).jpg]]" <em>(from english Wikipedia)</em></li> <li>12:46, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:150px-Saddamcapture.jpg|150px-Saddamcapture.jpg]]" <em>(from english Wikipedia)</em></li> <li>12:08, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kurdistantv.jpg|Kurdistantv.jpg]]"</li> <li>12:01, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mehname.png|Mehname.png]]"</li> <li>09:32, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Medtv.jpeg|Medtv.jpeg]]" <em>(Logo ya Med-TV)</em></li> <li>09:09, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kurdistantv.jpg|Kurdistantv.jpg]]"</li> <li>09:09, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Roj_tv.jpg|Roj_tv.jpg]]"</li> <li>09:05, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kurdsat.jpg|Kurdsat.jpg]]" <em>(Logo ya kurdsat)</em></li> <li>08:58, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Azadiyawelat.png|Azadiyawelat.png]]" <em>(Logo ya azadiyawelat.com, 114px)</em></li> <li>08:56, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Metv.png|Metv.png]]" <em>(Logo ya metv)</em></li> <li>08:48, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Medyalogo.png|Medyalogo.png]]" <em>(Logo ya Medya-Tv)</em></li> <li>08:08, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:PJA.jpg|PJA.jpg]]" <em>(Logo ya PJA)</em></li> <li>21:25, 30 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Pdk.jpg|Pdk.jpg]]" <em>(Logo ya PDK)</em></li> <li>19:36, 30 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Wikilogo-en.png|Wikilogo-en.png]]" <em>(Logo ya Wikipediyayê bi îngilîzî)</em></li> <li>09:22, 30 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Nohat-logo_96x96.png|Nohat-logo_96x96.png]]" <em>(96x92 px (ji bo MSN))</em></li> <li>09:21, 30 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Nohat-logo_80x80.png|Nohat-logo_80x80.png]]" <em>(80x80 px)</em></li> <li>16:49, 29 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Wiki88x31.png|Wiki88x31.png]]" <em>(Wikipediya 88x31px)</em></li> <li>11:38, 29 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Amedtigris.jpg|Amedtigris.jpg]]"</li> <li>10:17, 29 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mediawiki.png|Mediawiki.png]]" <em>(Logo ya MediaWiki)</em></li> <li>09:35, 29 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Malmisanij.png|Malmisanij.png]]" <em>(Portre ya Malmîsanij)</em></li> <li>17:42, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:AnsiklopediyaZarokan.jpg|AnsiklopediyaZarokan.jpg]]"</li> <li>17:33, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:AnsiklopediyaZarokan.jpg|AnsiklopediyaZarokan.jpg]]"</li> <li>17:12, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Aram.png|Aram.png]]" <em>(Logo ya aram)</em></li> <li>17:00, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Apec.png|Apec.png]]" <em>(Logo ya apec)</em></li> <li>16:33, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mozilla_firefox.png|Mozilla_firefox.png]]" <em>(Logo ya Mozilla Firefox ya fermî)</em></li> <li>14:27, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Opera.jpg|Opera.jpg]]" <em>(Logo ya Opera)</em></li> <li>14:07, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Sivanperwer.jpg|Sivanperwer.jpg]]" <em>(Portre ya Şivan Perwer)</em></li> <li>14:00, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mandrake.png|Mandrake.png]]" <em>(Logo ya Mandrake Linux)</em></li> <li>13:56, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Windows.png|Windows.png]]" <em>(Logo ya Microsoft Windows)</em></li> <li>13:24, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Midyat.jpg|Midyat.jpg]]"</li> <li>13:06, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Sivas.jpg|Sivas.jpg]]" <em>(ji www.eastedge.com)</em></li> <li>12:59, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Burkay.jpg|Burkay.jpg]]" <em>(Portre ya Kemal Burkay)</em></li> <li>11:11, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Birayenbedirxan.jpg|Birayenbedirxan.jpg]]" <em>(Kamuran, Sureyya û Celadet Bedir Xan)</em></li> <li>10:44, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Edip_karahan.jpg|Edip_karahan.jpg]]" <em>(Portre ya Edîp Karahan)</em></li> <li>20:18, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Is_aydogan.png|Is_aydogan.png]]"</li> <li>11:33, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Jirdilovan.jpg|Jirdilovan.jpg]]" <em>(Portreya Jîr Dilovan)</em></li> <li>11:31, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Adarjiyan.jpg|Adarjiyan.jpg]]"</li> <li>11:26, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Sherefxan.png|Sherefxan.png]]" <em>(Şerefxan Bedlîsî)</em></li> <li>09:55, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Sîramîk.png|Sîramîk.png]]" <em>(Sîramîka Moza)</em></li> <li>09:53, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Moza.png|Moza.png]]" <em>(Nexşe Mozayê)</em></li> <li>08:04, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ishakpasa.jpg|Ishakpasa.jpg]]" <em>(Saraya Îshak Paşa (Bazîd))</em></li> <li>07:56, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ruha.jpg|Ruha.jpg]]"</li> <li>05:08, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ahura.png|Ahura.png]]" <em>(Logo ya Înstîtuya Berlîn)</em></li> <li>04:57, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Instutustockholm.png|Instutustockholm.png]]"</li> <li>04:22, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kurdish_inst.png|Kurdish_inst.png]]" <em>(Logo ya Enstîtuya Kurdî a Stembol)</em></li> <li>09:01, 8 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mysql.png|Mysql.png]]"</li> <li>22:11, 5 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Pinguin-easter.png|Pinguin-easter.png]]"</li> <li>23:48, 29 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Merdîn.jpg|Merdîn.jpg]]"</li> <li>19:07, 29 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Hak-par-logo.png|Hak-par-logo.png]]" <em>(Logo ya HAK-PAR)</em></li> <li>01:43, 26 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Bedirxan.jpg|Bedirxan.jpg]]" <em>(Portreya Celadet Bedirxan)</em></li> <li>15:30, 25 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:PHP_Logo.png|PHP_Logo.png]]"</li> <li>13:09, 25 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Phpnuke.jpg|Phpnuke.jpg]]"</li> <li>13:07, 25 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Poweredby_mediawiki_88x31.png|Poweredby_mediawiki_88x31.png]]"</li> <li>13:05, 25 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mysql.png|Mysql.png]]"</li> <li>11:12, 25 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Gnu-fdl.png|Gnu-fdl.png]]"</li> <li>01:36, 21 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:NuriyeKesbir.jpg|NuriyeKesbir.jpg]]" <em>(Portreya Nuriye Kesbîr)</em></li> <li>00:50, 21 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:EhmedeXani.png|EhmedeXani.png]]"</li> <li>00:50, 21 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Nali.png|Nali.png]]"</li> <li>00:50, 21 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:MelayeCiziri.png|MelayeCiziri.png]]"</li> <li>00:49, 21 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:FeqiyeTeyran.png|FeqiyeTeyran.png]]"</li> <li>00:37, 21 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Dmozkurdish.png|Dmozkurdish.png]]"</li> <li>00:33, 21 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Linux_sorani.png|Linux_sorani.png]]"</li> <li>00:31, 21 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Gerdi_linuxbekurdi_logo.gif|Gerdi_linuxbekurdi_logo.gif]]"</li> <li>22:10, 20 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mad-nishan.jpg|Mad-nishan.jpg]]" <em>(Sembola KNK)</em></li> <li>21:56, 20 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kurdishlinux.jpg|Kurdishlinux.jpg]]"</li> <li>20:58, 19 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Syria_flag_medium.png|Syria_flag_medium.png]]" <em>(Alaya Sûriyê)</em></li> <li>13:15, 16 May 2004 [[User:Polatcan|Polatcan]] uploaded "[[:Image:Weje.doc|Weje.doc]]" <em>(http&#58;//www.micagitk.com/kurdi/Weje/wejeyashoreshe.htm)</em></li> <li>13:21, 14 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Zana_ferqini.jpg|Zana_ferqini.jpg]]" <em>(Portre ya Zana Farqînî, bi destûr ji gerdun.com)</em></li> <li>22:51, 12 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Torvalds1.jpg|Torvalds1.jpg]]" <em>(Portre ya Linus Torvalds)</em></li> <li>22:09, 12 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ghb.jpg|Ghb.jpg]]" <em>(Amblema GHB)</em></li> <li>20:42, 29 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Al_psk.jpg|Al_psk.jpg]]" <em>(Ala PSK)</em></li> <li>14:05, 28 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:ODPkurdistan.png|ODPkurdistan.png]]" <em>(Logo ya ODP Kurdî)</em></li> <li>19:09, 27 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Serhad1.jpg|Serhad1.jpg]]" <em>(Hozan Serhat)</em></li> <li>13:36, 21 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Leyla_zana.jpg|Leyla_zana.jpg]]" <em>(Portre ya Leyla Zana)</em></li> <li>14:54, 12 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Wiki-ku-120x138.png|Wiki-ku-120x138.png]]" <em>(Logo 120x138 px (png))</em></li> <li>14:41, 6 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Wiki-ku.png|Wiki-ku.png]]" <em>(Logo ya Wikipedia)</em></li> <li>11:40, 6 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Knk-logo.jpg|Knk-logo.jpg]]" <em>(Emblema KNK)</em></li> <li>21:14, 5 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mustafa_barzani.jpg|Mustafa_barzani.jpg]]" <em>(Portre ya Mistefa Barzanî)</em></li> <li>21:14, 5 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Mesut_barzani.jpg|Mesut_barzani.jpg]]" <em>(Portre ya Mesut Barzanî)</em></li> <li>08:28, 4 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Munzur_çem.png|Munzur_çem.png]]" <em>(Portre ya Munzur Çem)</em></li> <li>23:46, 28 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Amed_sûr.jpg|Amed_sûr.jpg]]" <em>(Sûr a Amed)</em></li> <li>23:46, 28 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Amed_dirok.JPG|Amed_dirok.JPG]]" <em>(Amed ya kevn)</em></li> <li>10:53, 26 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Abdullah_öcalan.jpg|Abdullah_öcalan.jpg]]" <em>(Portre ya Abdullah Öcalan)</em></li> <li>13:02, 21 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Serê_gnu.jpg|Serê_gnu.jpg]]" <em>(Serê GNU)</em></li> <li>11:32, 21 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:DeTocqueville.jpg|DeTocqueville.jpg]]" <em>(Alexis de Tocqueville)</em></li> <li>10:46, 17 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Amblema-pen-kurd.png|Amblema-pen-kurd.png]]" <em>(Amblema Pen-Kurd)</em></li> <li>11:08, 16 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Amblema_PÇDK.png|Amblema_PÇDK.png]]" <em>(Amblema PÇDK)</em></li> <li>10:43, 16 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Emblema_YNK.jpg|Emblema_YNK.jpg]]" <em>(Emblema Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan)</em></li> <li>09:45, 16 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ala_PYD_ya_mezin.png|Ala_PYD_ya_mezin.png]]" <em>(Ala Partiya Yekîtiya Demoqrat)</em></li> <li>09:45, 16 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Ala_PYD_150px.png|Ala_PYD_150px.png]]" <em>(Ala Partiya Yekîtiya Demoqrat)</em></li> <li>18:26, 14 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Figure-5.gif|Figure-5.gif]]"</li> <li>18:25, 14 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Figure-4.gif|Figure-4.gif]]"</li> <li>18:25, 14 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Figure-3.gif|Figure-3.gif]]"</li> <li>18:24, 14 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Figure-2.gif|Figure-2.gif]]"</li> <li>18:24, 14 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Figure-1.jpg|Figure-1.jpg]]"</li> <li>11:11, 8 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Logoya_kurdi.gif|Logoya_kurdi.gif]]" <em>(Logo ya kurdî wek .gif)</em></li> <li>18:54, 3 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Wiki.png|Wiki.png]]" <em>(Logo ya Wîkîpediya bi kurdî)</em></li> <li>18:47, 3 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Nohat-logo-X-ku.png|Nohat-logo-X-ku.png]]" <em>(Logo ya Wîkîpediya bi kurdî)</em></li> <li>09:46, 1 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Kurdmap_mezin.gif|Kurdmap_mezin.gif]]" <em>(map of Kurdistan, large)</em></li> <li>23:02, 25 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:150px-kongragel-logo.gif|150px-kongragel-logo.gif]]" <em>(Logoya Kongra-Gel 150x116)</em></li> <li>16:45, 25 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:150px-Tux.png|150px-Tux.png]]" <em>(150px-Tux)</em></li> <li>23:42, 24 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Linux_be_kurdi.png|Linux_be_kurdi.png]]" <em>(logoya linux be kurdi)</em></li> <li>22:50, 24 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Windowsa_kurdî.gif|Windowsa_kurdî.gif]]" <em>(logoya Windowsa kurdî)</em></li> <li>22:35, 24 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Linux_a_kurdi.png|Linux_a_kurdi.png]]" <em>(logo &quot;linux a kurdî&quot;)</em></li> <li>19:02, 24 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] uploaded "[[:Image:Wikipedia-logo-kurdish.png|Wikipedia-logo-kurdish.png]]" <em>(logo bi kurdî)</em></li> <li>00:12, 27 Jan 2004 [[User:Webmaster|Webmaster]] uploaded "[[:Image:Newroza_amed_2003.jpg|Newroza_amed_2003.jpg]]" <em>(Newroza ji Amed)</em></li> </ul> 66 66541 2007-01-26T02:21:33Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mk:Е-книга]], [[sr:Електронска књига]] '''e-Pirtûk''': (eBook, eBooks, e-books, Ebooks...) dikare versiyona dîjîtal ya pirtûkeka liserkaxezêweşandî yan her pirtûkeka bi awayekê dîjîtal û multîmedîal amadekirî be. Herwiha ew dikare aparateka xwendina pirtûkên elektronîk be: wekî [[Rocket eBook]] yan [[Pocket PC]]. Çend [[Format|Formatên]] ji bo e-pirtûkan "[[LIT]]", [[PDF]] û [[RB]] ne. POD (Print on demand): Çapa li ser daxwazê, Print on demand, awayekê nû yê weşandina ePirtûkan e. Faylên dîjîtal yên ePirtûkan li nik çapxaneyan hene û gava ko mirov bixwaze mirov dibêje ka ji filan pirtûkê hewqes hejmaran ji min re çap bike. Yanî dibe ko mirov yekê tenê bixwaze û hingê ew yekê tenê ji mirovî re çap dikin. Binêre jî: *[[Listeya e-pirtûkên Kurdî]] *[[Lîsteya e-pirtûkxaneyên Kurdî]] ==Web== *[http://e-library.net/ eLibrary - Open Ebooks Directory] [[Category:Teknolojî]] [[ar:كتاب الكتروني]] [[bs:E-knjiga]] [[de:E-Book]] [[en:E-book]] [[eo:E-libro]] [[es:Libro-e]] [[fa:کتاب الکترونیکی]] [[fi:E-kirja]] [[fr:Ebook]] [[gl:Libro electrónico]] [[he:ספר אלקטרוני]] [[id:Buku-e]] [[it:EBook]] [[ja:電子書籍]] [[ko:전자책]] [[mk:Е-книга]] [[nl:E-book]] [[pl:Ebook]] [[pt:Livro digital]] [[ru:Электронная книга]] [[sr:Електронска књига]] [[sv:E-bok]] [[tr:E-kitap]] [[yi:עלעקטראנישער בוך]] [[zh:电子图书]] 67 36371 2006-07-25T09:03:28Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi <b>LIT</b> Kurteka bêjeya "[[lîteratûrê]]" ye. ".lit" formateka nû ya [[E-Pirtûk]]an e ko [[Microsoft]]ê amade kiriye. Ji bo xwendina [[E-Pirtûk]]ên bi wê fromatê divêt mirovî [[Microsoft Reader]] hebe. ".lit" li ser bingehê [[XML]]-ê ava bûye. [[category:teknolojî]] [[kategorî:Formata dosyayên]] 68 36480 2006-07-25T09:08:57Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Microsoft Reader''' programa belaş ya [[Microsoft]]ê ye û ji bo xwendina e-pirtûkan e. Microsoft Reader di kompûterên [[PC]] û [[Pocket PC]] de dixebite. Ev program teknîka [[ClearType]] bi kar tîne da mirov bikare di ekranên [[LCD]] de [[e-Pirtûk]]an bi rehetî bixwîne. Fontên ku Microsoft Reader bi kar tîne ev in: *[[Berling Antiqua]] *[[Frutiger Linotype]] *[[Lucida Sans Typewriter]] [[Category:Nivîsbarî]] 72 sysop 39556 2006-08-13T19:14:53Z Erdal Ronahi 2 {{PLURAL:$1|Kategorî|Kategorî}} 73 sysop 12216 2004-02-07T21:08:09Z Erdal Ronahi 2 kategorî 74 sysop 12217 2004-06-23T18:48:06Z Erdal Ronahi 2 Gotarên di kategoriya "$1" de 75 sysop 45234 2006-09-03T23:21:23Z Silêman 10 Binekategorî 77 sysop 22706 2005-12-05T19:30:08Z Diyako 273 Destpêk 79 sysop 12222 2004-02-07T20:35:55Z Erdal Ronahi 2 Derhe -> Der barê Der barê 80 sysop 12223 2004-02-07T20:36:18Z Erdal Ronahi 2 Der barê Wîkîpediya 81 sysop 46695 2006-09-08T15:32:01Z Erdal Ronahi 2 {{SITENAME}}:Der barê 82 sysop 12225 2004-02-01T20:00:00Z Erdal Ronahi 2 Alîkarî 83 sysop 12226 2005-02-08T22:44:25Z Erdal Ronahi 2 Wîkîpediya:Alîkarî 84 sysop 12227 2004-08-05T21:47:17Z Erdal Ronahi 2 Wîkîpediya, ensîklopediya azad a kurdî 85 sysop 12228 2004-02-16T16:34:54Z Erdal Ronahi 2 Raporên çewtiyan 86 sysop 39555 2006-08-13T19:14:20Z Erdal Ronahi 2 Project:Raporên çewtiyan 87 sysop 12230 2005-01-08T17:00:15Z Silêman 10 Ji bo Weqfa Wikimedia Beş 88 sysop 12231 2004-01-29T13:57:26Z MediaWiki default &lt;sitesupportpage&gt; 89 sysop 12232 2004-02-16T20:05:15Z Erdal Ronahi 2 Pirs û Bersîv (FAQ) 90 sysop 12233 2005-02-08T22:44:35Z Erdal Ronahi 2 Wîkîpediya:Pirs û Bersîv 91 sysop 12234 2004-02-16T20:12:34Z Erdal Ronahi 2 Alîkarî ji bo guherandin 92 sysop 12235 2005-02-08T22:44:54Z Erdal Ronahi 2 Wîkîpediya:Rûpeleke_çawa_biguherînim 93 sysop 12236 2004-07-04T19:04:43Z Erdal Ronahi 2 Betal 94 sysop 12237 2004-02-07T21:01:07Z Erdal Ronahi 2 Bibîne 95 sysop 12238 2004-02-07T21:04:13Z Erdal Ronahi 2 Bigere 96 sysop 12239 2004-02-01T20:03:13Z Erdal Ronahi 2 Biguherîne 97 sysop 12240 2004-02-09T22:19:04Z Erdal Ronahi 2 Ev rûpel 99 sysop 12242 2004-02-07T21:04:44Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên min 100 sysop 12243 2004-02-01T20:09:30Z Erdal Ronahi 2 Special pages -> Rûpelên taybet Rûpelên taybet 101 sysop 12244 2004-02-07T21:06:54Z Erdal Ronahi 2 Zêde... 102 sysop 12245 2004-02-07T21:10:01Z Erdal Ronahi 2 Rûpela min 103 sysop 22483 2005-12-04T18:56:54Z Diyako 273 Rûpela guftûgo ya min 104 sysop 12247 2004-02-05T18:11:11Z Erdal Ronahi 2 Current events -> Bûyerên rojane Bûyerên rojane 105 sysop 12248 2004-02-01T20:13:22Z Erdal Ronahi 2 Disclaimers -> Ferexetname Ferexetname 107 sysop 12250 2004-02-07T20:59:19Z Erdal Ronahi 2 Çewtî (Error) 108 sysop 12251 2004-02-16T16:43:51Z Erdal Ronahi 2 Bizivire $1. 109 sysop 12252 2004-03-13T17:06:38Z Erdal Ronahi 2 Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad. 110 sysop 40188 2006-08-16T08:23:55Z Bangin 450 xeyrand Lînk yê tên ser vê rûpelê 111 sysop 12254 2004-06-29T19:44:08Z Erdal Ronahi 2 Lêbigere 112 sysop 49562 2006-10-07T17:35:28Z Erdal Ronahi 2 Gotar 113 sysop 12256 2004-02-01T17:54:22Z Erdal Ronahi 2 Page history -> Dîroka rûpelê Dîroka rûpelê 114 sysop 12257 2004-03-31T19:45:46Z Erdal Ronahi 2 Versiyon ji bo çapkirinê 115 sysop 12258 2004-02-01T20:04:11Z Erdal Ronahi 2 Vê rûpelê biguherîne 116 sysop 12259 2004-04-20T21:26:31Z Erdal Ronahi 2 Vê rûpelê jê bibe 117 sysop 12260 2004-02-16T16:36:06Z Erdal Ronahi 2 Vê rûpelê biparêze 118 sysop 12261 2004-11-22T00:13:05Z Erdal Ronahi 2 Parastina vê rûpelê rake 119 sysop 12262 2004-02-07T20:51:02Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû 120 sysop 21846 2005-11-29T11:51:29Z Erdal Ronahi 2 Vê rûpelê guftûgo bike 121 sysop 12264 2004-02-07T20:53:04Z Erdal Ronahi 2 Şîroveyekê bişîne 122 sysop 12265 2005-01-08T17:50:56Z Silêman 10 Li naveroka rûpelê binêre 124 sysop 12267 2004-03-21T11:14:04Z Erdal Ronahi 2 Rûpelê vê/vî bikarhênerê/î temaşe bike 125 sysop 12268 2004-05-28T18:57:50Z Erdal Ronahi 2 Rûpela meta temaşe bike 127 sysop 21847 2005-11-29T11:51:46Z Erdal Ronahi 2 Guftûgoyê temaşe bike 128 sysop 12271 2004-02-07T21:10:52Z Erdal Ronahi 2 Zimanên din 129 sysop 12272 2004-04-03T23:03:57Z Erdal Ronahi 2 (Hat ragihandin ji $1) 130 sysop 12273 2004-09-14T20:10:52Z Erdal Ronahi 2 Ev rûpel carî dawî di $1 de hat guherandin. 131 sysop 12274 2004-12-15T02:23:01Z Erdal Ronahi 2 Ev rûpel $1 car hat xwestin. 132 sysop 12275 2004-03-21T12:51:03Z Erdal Ronahi 2 Hemû nivîs di bin şertên <a class=internal href='/wiki/GNU_FDL'>Lîsansa Belgekirina Azada GNU</a> de ye. 133 sysop 12276 2004-02-16T16:46:25Z Erdal Ronahi 2 (Ji http://ku.wikipedia.org) 134 sysop 12277 2004-02-16T16:37:38Z Erdal Ronahi 2 Rûpela parastî 135 sysop 12278 2005-02-08T22:45:20Z Erdal Ronahi 2 Wîkîpediya:Koordînasyon 137 sysop 12280 2004-02-24T20:52:07Z Erdal Ronahi 2 Çalakiya ku te xwest bi tenê bikarhêneran bi mafên "sysop" dikarin çêkin. Binêre $1. 140 sysop 12283 2004-02-24T19:59:11Z Erdal Ronahi 2 $1 bayt 141 sysop 12284 2004-02-22T20:26:52Z Erdal Ronahi 2 Temam 142 sysop 12285 2004-02-07T21:13:36Z Erdal Ronahi 2 Wîkîpediya Kurdî 143 sysop 12286 2004-03-12T11:08:27Z Erdal Ronahi 2 Ensîklopediya azad 144 sysop 12287 2004-08-09T07:14:17Z Erdal Ronahi 2 Ji "$1" hatiye standin. 145 sysop 12288 2004-09-09T19:29:53Z Erdal Ronahi 2 $1 ji bo te heye. 146 sysop 12289 2004-08-06T12:31:37Z Erdal Ronahi 2 Nameyên nû 147 sysop 12290 2004-02-16T20:33:36Z Erdal Ronahi 2 biguherîne 148 sysop 12291 2004-02-16T16:31:15Z Erdal Ronahi 2 Tabloya Naverokê 149 sysop 12292 2004-02-09T22:43:01Z Erdal Ronahi 2 nîşan bide 150 sysop 12293 2004-02-09T22:42:21Z Erdal Ronahi 2 veşêre 153 sysop 12296 2004-02-16T16:49:26Z Erdal Ronahi 2 Çalakiyek bi vê rengê tune 155 sysop 12298 2004-02-16T16:49:55Z Erdal Ronahi 2 Rûpeleke taybet bi vê rengê tune 157 sysop 12300 2004-02-16T16:38:29Z Erdal Ronahi 2 Çewtî (Error) 161 sysop 12304 2004-05-31T18:40:02Z Erdal Ronahi 2 Bibexşîne! Çend pirsgrêkên teknîkî heye, girêdan ji pêşkêşvanê (suxrekirê, server) re niha ne gengaz e. 165 sysop 22463 2005-12-04T16:58:25Z Diyako 273 Hoyek ji bo bestin binav bike, herweha zemaneke mezende kirî ji bo helgirtina bestinê! 170 sysop 22465 2005-12-04T17:07:27Z Diyako 273 Navê faylê "$1" nebû "$2". 172 sysop 12315 2004-02-24T19:29:50Z Erdal Ronahi 2 Dosya bi navê "$1" nehat dîtin. 175 sysop 12318 2004-09-06T08:41:07Z Erdal Ronahi 2 Ev çalakî di vê rûpelê de nabe. 177 sysop 12320 2004-11-21T23:51:25Z Erdal Ronahi 2 Sernivîsa nebaş 182 sysop 12325 2004-05-29T23:01:20Z Erdal Ronahi 2 Çavkanî 183 sysop 22918 2005-12-07T16:03:13Z Erdal Ronahi 2 Ew rûpel hat qefl kirin û nayê guherandin. Ew jî sedemên xwe heye. Binihêre: [[Project:Rûpela parastî]]. Hûn dikarin çavkaniya wê rûpelê bibînin û kopî bikin. Heke hûn dixwazin tiştekî zêde bikin, ji kerema xwe di rûpela guftugoyê binivîsin. 184 sysop 12327 2004-02-24T19:46:35Z Erdal Ronahi 2 Derketina bikarhêner 185 sysop 12328 2005-02-01T10:52:08Z Silêman 10 Tu niha derketî (logged out). Tu dikarî wîkîpediyayê niha weke bikarhênerekî nediyarkirî bikarbînî, yan jî tu dikarî dîsa bi vî navê xwe yan navekî din wek bikarhêner têkevî wikipêdiyayê. Bila di bîra te de be ku gengaz e hin rûpel mîna ku tu hîn bi navê xwe qeyd kiriyî werin nîşandan, heta ku tu nîşanên çavlêgerandina (browser) xwe jênebî. 186 sysop 12329 2004-08-01T23:48:28Z Erdal Ronahi 2 <h2>Bi xêr hatî, $1!</h2><p>Hesaba te hat afirandin. Tu dikarî niha tercîhên xwe eyar bikî. 187 sysop 12330 2004-02-16T16:41:06Z Erdal Ronahi 2 Qeyda bikarhêner (User login) 188 sysop 12331 2004-02-25T16:28:06Z Erdal Ronahi 2 Navê te wek bikarhêner (user name) 189 sysop 12332 2004-02-16T16:40:06Z Erdal Ronahi 2 Şîfreya te (password) 190 sysop 12333 2004-02-16T16:41:47Z Erdal Ronahi 2 Şîfreya xwe careke din binîvîse 191 sysop 12334 2005-01-03T21:07:58Z Erdal Ronahi 2 (ji bo bikarhênerên nû) 192 sysop 12335 2004-02-24T20:40:36Z Erdal Ronahi 2 Şifreya min di her rûniştdemê de bîne bîra xwe. 193 sysop 12336 2004-02-24T19:56:22Z Erdal Ronahi 2 <b>Di qeyda te (login) de pirsgirêkek derket.</b><br>Careke din biceribîne! 194 sysop 12337 2004-08-01T23:52:19Z Erdal Ronahi 2 <font color=red><b>Bikarhêner $1, tu jixwe têketî!</b></font><br /> 195 sysop 12338 2004-05-12T10:44:47Z Erdal Ronahi 2 Têkeve (login) 196 sysop 12339 2004-08-04T14:14:31Z Erdal Ronahi 2 <b>Eger tu xwe nû qeyd bikî, nav û şîfreya xwe hilbijêre.</b> Ji bo xwe qeyd kirinê di Wîkîpediya de divê ku ''cookies'' gengaz be. 197 sysop 12340 2005-01-05T12:11:16Z Erdal Ronahi 2 Têkeve an hesabeke nû çêke 198 sysop 12341 2005-01-03T22:22:20Z Erdal Ronahi 2 Derkeve (log out) 199 sysop 12342 2005-01-05T12:10:48Z Erdal Ronahi 2 Derkeve 200 sysop 12343 2004-02-24T20:26:03Z Erdal Ronahi 2 Xwe qeyd nekir (not logged in) 201 sysop 12344 2004-02-07T20:45:57Z Erdal Ronahi 2 Hesabê nû çêke 202 sysop 12345 2004-06-05T22:20:30Z Erdal Ronahi 2 bi e-name 203 sysop 12346 2005-01-19T11:56:12Z Silêman 10 Herdu şîfreyên ku te nivîsîn hevûdin nagirin. 205 sysop 12348 2005-02-09T15:26:03Z Silêman 10 E-maila te* 206 sysop 12349 2004-02-16T16:52:28Z Erdal Ronahi 2 Leqeba te (ji bo îmza) 207 sysop 12350 2005-02-09T15:35:35Z Silêman 10 * Nivîsandina navnîşana te ''ne mecbûrî'' ye. Lê eger tu navnîşana xwe binîvîsî, mirov dikare e-mailekê ji te re bişîne bêyî ku navnîşana te zanibe. Her wiha, eger tu şîfreya xwe ji bîr bikî, Wîkîpediya dikare şîfreya te bişîne ji vê navnîşana te re. 208 sysop 12351 2004-02-24T19:45:39Z Erdal Ronahi 2 Çewtî (Login error) 210 sysop 12353 2004-02-24T20:03:32Z Erdal Ronahi 2 Ji bo qeydkirina bikarhêneran Wîkîpediya "cookies" bi kar tîne. Te fonksiyona "cookies" girt. Ji kerema xwe "cookies" gengaz bike û careke din biceribîne. 211 sysop 12354 2004-11-21T23:58:12Z Erdal Ronahi 2 Navê ku te nivîsand derbas nabe. 212 sysop 12355 2005-01-03T22:21:38Z Erdal Ronahi 2 Têketin serkeftî! 213 sysop 12356 2004-02-24T19:52:55Z Erdal Ronahi 2 Tu niha di Wîkîpediya de qeydkirî yî wek "$1". 214 sysop 12357 2004-08-04T14:39:47Z Erdal Ronahi 2 Bikarhênera/ê bi navê "$1" tune. Navê rast binivîse an bi vê formê <b>hesabeke nû çêke</b>. (Ji bo hevalên nû "Têkeve" çênabe!) Bikarhênera/ê bi navê "$1" tune. Navê rast binivîse an bi vê formê <b>hesabeke nû çêke</b>. (Ji bo hevalên nû "Têkeve" çênabe!) 215 sysop 40164 2006-08-16T07:39:09Z Bangin 450 Şifreya ku te nivîsand şaşe. Ji kerema xwe careke din biceribîne. 216 sysop 12359 2004-09-06T08:18:23Z Erdal Ronahi 2 Şîfreyeke nû bi e-mail ji min re bişîne 219 sysop 12362 2004-11-21T23:57:34Z Erdal Ronahi 2 Navnîşana bikarhênerê/î "$1" nehat tomar kirine. 220 sysop 12363 2004-09-06T08:18:08Z Erdal Ronahi 2 Ji navnîşana e-mail ku ji bo "$1" hat tomarkirin şîfreyekê nû hat şandin. Vê bistîne û dîsa têkeve. 222 sysop 22443 2005-12-04T15:49:31Z Diyako 273 Nivîsa estûr 223 sysop 22445 2005-12-04T15:51:22Z Diyako 273 Nivîsa estûr 224 sysop 12367 2004-02-16T16:57:49Z Erdal Ronahi 2 Nivîsa xwar (îtalîk) 225 sysop 12368 2004-02-16T16:57:59Z Erdal Ronahi 2 Nivîsa xwar (îtalîk) 226 sysop 12369 2004-03-12T11:04:39Z Erdal Ronahi 2 Navê lînkê 227 sysop 12370 2004-03-12T11:05:09Z Erdal Ronahi 2 Lînka hundir 228 sysop 12371 2004-03-12T11:00:57Z Erdal Ronahi 2 http://www.minak.com navê lînkê 229 sysop 12372 2004-03-12T11:00:01Z Erdal Ronahi 2 Lînka derve (http:// di destpêkê de ji bîr neke) 230 sysop 12373 2004-02-24T19:32:58Z Erdal Ronahi 2 Nivîsara sernameyê 231 sysop 12374 2004-02-24T19:33:32Z Erdal Ronahi 2 Sername asta 2 234 sysop 12377 2004-11-21T23:58:55Z Erdal Ronahi 2 Nivîs ku nebe formatkirin 236 sysop 12379 2004-03-12T11:27:30Z Erdal Ronahi 2 Mînak.jpg 237 sysop 12380 2004-03-12T11:26:54Z Erdal Ronahi 2 Wêne li hundirê gotarê 240 sysop 12383 2004-03-12T11:07:47Z Erdal Ronahi 2 Îmze û demxeya wext ya te 241 sysop 12384 2004-02-24T19:35:42Z Erdal Ronahi 2 Rastexêza berwarî (kêm bi kar bîne) 243 sysop 24094 2005-12-29T17:27:29Z Diyako 273 Kurte û çavkanî (Te çi kir?) 244 sysop 12387 2004-02-16T17:00:00Z Erdal Ronahi 2 Mijar/sernivîs 245 sysop 12388 2004-02-07T20:50:11Z Erdal Ronahi 2 Ev guheraniyekê biçûk e 246 sysop 12389 2004-02-07T20:53:45Z Erdal Ronahi 2 Vê gotarê bişopîne 247 sysop 12390 2005-01-22T20:12:44Z Erdal Ronahi 2 qeyd > tomar Rûpelê tomar bike 248 sysop 22506 2005-12-04T22:01:16Z Diyako 273 Guherandina Diyako hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Pêşdîtin 249 sysop 12392 2004-06-29T12:34:52Z Erdal Ronahi 2 Pêşdîtin 250 sysop 25387 2006-01-22T19:13:35Z Diyako 273 Wergerand; bloke ne kurdî ye. Bikarhêner hat asteng kirin 251 sysop 39912 2006-08-14T10:20:33Z Pill 538 Navê bikarhêner an jî navnîşana IP ya te ji aliyê $1 hat asteng kirin. Sedema vê ev e:<br>''$2''<p>Tu dikarî bi $1 an yek ji [[Wikipedia:Koordînator|koordînatorên din]] re ser vê blokê guftûgo bikî. Têbînî: Tu nikarî fonksiyona "Ji vê bikarhêner re E-mail bişîne" bi kar bîne eger te navnîşana email a xwe di "[[Special:Preferences|Tercîhên min]]" de nenivîsand. Navnîşana te ya IP $3 ye. Ji kerema xwe eger pirsên te hebe vê navnîşanê bibêje. <br> '''Note:''' Due to recent vandalism some innocent users may be blocked from editing. We are sorry for the inconvenience caused. Thank you for your understanding. ==Note to AOL users== Due to continuing acts of vandalism by one particular AOL user, Wikipedia often blocks AOL proxies. Unfortunately, a single proxy server may be used by a large number of AOL users, and hence innocent AOL users are often inadvertently blocked. We apologise for any inconvenience caused. If this happens to you, please email an administrator, using an AOL email address. Be sure to include the IP address given above. 252 sysop 40181 2006-08-16T08:19:53Z Bangin 450 ziman kir kurdî Ji bo guherandinê vê gotarê tu gireke xwe qeydbikê. 253 sysop 40184 2006-08-16T08:21:00Z Bangin 450 ziman kir kurdî Ji bo guherandinê vê gotarê tu gireke xwe [[Special:Userlogin|li vir]] qeydbikê. 254 sysop 40175 2006-08-16T08:14:48Z Bangin 450 ziman kir kurdî Ji xandinê vê gotarê tu gireke xwe qeydbikê 255 sysop 40185 2006-08-16T08:21:34Z Bangin 450 Ji bo xandinê vê gotarê tu gireke xwe [[Special:Userlogin|li vir]] qedybikê. 256 sysop 40186 2006-08-16T08:22:31Z Bangin 450 ziman kir kurdî Tu nikanê xwe qeydbikê. 258 sysop 12401 2005-01-08T17:02:28Z Silêman 10 Şîfre hat şandin. 259 sysop 12402 2004-12-15T02:25:48Z Erdal Ronahi 2 Şîfreya '$1' hat şandin ji $2 re. 260 sysop 12403 2004-02-09T22:45:07Z Erdal Ronahi 2 (Nû) 261 sysop 12404 2005-02-08T22:44:08Z Erdal Ronahi 2 <div style="font-size:small;color:#003333;border-width:1px;border-style:solid;border-color:#aaaaaa;padding:3px"> Ev rûpel hîn tune. Eger tu bixwazî vê rûpelê çêkî, dest bi nivîsandinê bike û piştre qeyd bike. '''Wêrek be''', biceribîne!<br> Ji bo alîkarî binêre: [[Wîkîpediya:Alîkarî|Alîkarî]].<br> Eger tu bi şaştî hatî, bizivire rûpela berê. </div> 262 sysop 22436 2005-12-04T14:54:50Z Diyako 273 ---- ''Ev rûpela guftûgo ye ji bo bikarhênerên nediyarkirî ku hîn hesabekî xwe çênekirine an jî bikarnaînin. Ji ber vê yekê divê em wan bi [[IP address|navnîşana IP]] ya hejmarî nîşan bikin. Navnîşaneke IP dikare ji aliyê gelek kesan ve were bikaranîn. Heger tu bikarhênerekî nediyarkirî bî û bawerdikî ku nirxandinên bê peywend di der barê te de hatine kirin ji kerema xwe re [[Special:Userlogin|hesabekî xwe veke an jî têkeve Ensîklopediya Azad]] da ku tu xwe ji tevlîheviyên bi bikarhênerên din re biparêzî.'' 263 sysop 12406 2005-02-19T01:17:30Z Erdal Ronahi 2 <div style="border: 1px solid #ccc; padding: 7px; background-color: #fff; color: #000">'''Di Wîkîpediyayê de rûpeleke bi vî navî hîn tune.''' * '''[{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} Dest bi nivîsandina gotara "{{PAGENAME}}" bike]''' * '''Heke te niha vê rûpelê çekiribe û niha xuya neke, vê demê dereng tê. Bisekine û rûpelê taze bike.''' * [[{{ns:special}}:Search/{{PAGENAME}}|Di nav gotarên din de li "{{PAGENAME}}" bigere]] * [http://ku.wiktionary.org/wiki/{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}} Di '''Wîkîferheng, ferhenga azad''' de li rûpela "{{PAGENAME}}" binihêre] </div> 264 sysop 12407 2004-02-09T22:46:02Z Erdal Ronahi 2 (Hat taze kirin) 265 sysop 12408 2004-02-01T20:24:32Z Erdal Ronahi 2 Note -> Not <strong>Not:</strong> 266 sysop 12409 2004-02-24T21:09:27Z Erdal Ronahi 2 Ji bîr neke ku ev bi tenê çavdêriyek e, ev rûpel hîn nehat qeyd kirin! 268 sysop 12411 2004-05-30T14:28:24Z Erdal Ronahi 2 Biguherîne: "$1" 269 sysop 12412 2004-02-09T22:47:24Z Erdal Ronahi 2 (beş) 270 sysop 12413 2004-02-09T22:47:45Z Erdal Ronahi 2 (şîrove) 271 sysop 12414 2005-02-19T21:47:32Z Erdal Ronahi 2 Têkçûna guherandinan: $1 272 sysop 12415 2005-02-19T21:52:29Z Erdal Ronahi 2 Ji dema te dest bi guherandinê kir heta niha kesekê/î din ev rûpel guherand. Jor guhartoya heyî tê dîtîn. Guherandinên te jêr tên nîşan dan. Divê tû wan bikî yek. Heke niha tomar bikî, <b>bi tene</b> nivîsara qutiya jor wê bê tomarkirin. <p> 273 sysop 12416 2004-03-08T09:48:39Z Erdal Ronahi 2 Nivîsara te 274 sysop 12417 2004-02-24T20:48:33Z Erdal Ronahi 2 Versiyona qeydkirî 275 sysop 12418 2004-09-10T18:32:22Z Piling 70 <strong>HÎŞYAR: Tu ser revîsyoneke kevn a vê rûpelê dixebitî. Eger tu qeyd bikî, hemû guhertinên ji vê revîzyonê piştre winda dibin. </strong> 276 sysop 22662 2005-12-05T13:55:41Z Diyako 273 Ciyawazî 277 sysop 66505 2007-01-25T19:13:20Z Bangin 450 <span id="my-buttons" style="font-size:120%;" align="center"> <charinsert>Ç ç Ê ê Î î Ş ş Û û</charinsert> <charinsert>[ ]</charinsert> &nbsp; <charinsert>&lt; &gt;</charinsert> &nbsp; <charinsert>{ }</charinsert> &nbsp; <charinsert>~</charinsert> &nbsp; <charinsert>|</charinsert> &nbsp; <charinsert>° ¹ ² ³ ½ ¼ → · ± * † '</charinsert> <charinsert>ئا </charinsert> <charinsert>ڵ </charinsert> <charinsert>ڤ </charinsert> <charinsert>ۆ </charinsert> <charinsert> ێ</charinsert> <charinsert> ڕ</charinsert> <charinsert>ئه </charinsert> <charinsert> ه </charinsert><br><charinsert>[+]</charinsert> &nbsp; <charinsert>[[+]]</charinsert> &nbsp; <charinsert>{{+}}</charinsert> &nbsp; <charinsert>#redirect[[+]]</charinsert> &nbsp; <charinsert>[[Kategorî:+]]</charinsert> </span> </div> <b>BERHEMÊN MAFÊN WAN PARASTÎ (©) BÊ DESTÛR NEWEŞÎNE!</b> <div>Dîqat bike: Hemû tevkariyên Wîkîpediya di bin [[Lîsansa Belgekirina azada GNU]] de tên belav kirin. <div>Eger tu nexwazî ku nivîsên te bê dilrehmî bên guherandin û li gora keyfa herkesî bên belavkirin, li vir neweşîne.</div> <div>Tu soz didî ku te ev bi xwe nivîsand an jî ji çavkaniyekê azad an geliyane (''[[Public Domain]]'') girt.</div> 278 sysop 12421 2004-04-02T10:45:03Z Erdal Ronahi 2 HIŞYAR: Drêjahiya vê rûpelê $1 kB (kilobayt) e, ev pir e. Dibe ku çend ''browser'' baş nikarin rûpelên ku ji 32 kB drêjtir in biguherînin. Eger tu vê rûpelê beş beş bikî gelo ne çêtir e? 280 sysop 18284 2005-08-03T10:50:14Z Erdal Ronahi 2 ŞIYARÎ: Ev rûpel hat qefl kirin. Bi tenê bikarhênerên ku xwediyên mafan "sysop" ne dikarin vê rûpelê biguherînin. <br> Be sure you are following the [[Project:Protected_page_guidelines|protected page guidelines]]. 281 sysop 12424 2004-04-01T16:24:39Z Erdal Ronahi 2 Dîroka revîzyonan 282 sysop 22660 2005-12-05T12:25:16Z Diyako 273 Ew rûpel dîroka guherandinê tune. 283 sysop 12426 2004-04-01T16:26:53Z Erdal Ronahi 2 Revîzyon nehat dîtin 286 sysop 12429 2004-02-24T19:26:17Z Erdal Ronahi 2 Revîzyona niha 287 sysop 12430 2004-04-01T16:25:08Z Erdal Ronahi 2 Revîzyon a $1 288 sysop 12431 2004-03-31T19:28:33Z Erdal Ronahi 2 ferq 289 sysop 12432 2004-06-29T12:15:34Z Erdal Ronahi 2 pêş 290 sysop 12433 2004-02-09T22:54:08Z Erdal Ronahi 2 berê 291 sysop 12434 2004-12-15T02:18:05Z Erdal Ronahi 2 orîj 292 sysop 12435 2004-03-31T19:34:04Z Erdal Ronahi 2 Legend: (ferq) = cudayî nav vê û versiyon a niha, (berê) = cudayî nav vê û yê berê vê, B = guhêrka biçûk 293 sysop 22460 2005-12-04T16:44:44Z Diyako 273 (Ciyawaziya nav revîzyonan) 295 sysop 22476 2005-12-04T17:33:05Z Diyako 273 Dêrra $1: 297 sysop 12440 2004-02-24T20:46:09Z Erdal Ronahi 2 Encamên lêgerînê 298 sysop 12441 2004-04-20T13:05:49Z Erdal Ronahi 2 Wikipedia:Lêgerîn 299 sysop 12442 2004-07-02T18:48:08Z Erdal Ronahi 2 Wikipedia:Lêgerîn 300 sysop 12443 2004-07-02T18:33:26Z Erdal Ronahi 2 Ji bo zêdetir agahî der barê lêgerînê di Wîkîpediyayê de, binêre $1. 301 sysop 12444 2004-11-22T00:06:17Z Erdal Ronahi 2 Ji bo query "$1" 305 sysop 19231 2005-09-15T16:54:40Z Erdal Ronahi 2 Rûpeleke wek vî navî tune. Tu dixwazî gotara <b>"[[$1]]" [[$1|binivîsî]]</b> ? 306 sysop 12449 2004-06-29T12:06:27Z Erdal Ronahi 2 Dîtinên di sernivîsên gotaran de 307 sysop 12450 2004-07-02T18:46:35Z Erdal Ronahi 2 Di nav sernivîsan de nehat dîtin. 308 sysop 12451 2004-06-29T12:07:02Z Erdal Ronahi 2 Dîtinên di nivîsara rûpelan de 309 sysop 12452 2004-07-02T18:46:10Z Erdal Ronahi 2 Di nivîsarê de nehat dîtin. 310 sysop 12453 2004-06-29T12:14:33Z Erdal Ronahi 2 $1 paş 311 sysop 12454 2004-06-29T12:15:47Z Erdal Ronahi 2 $1 pêş 312 sysop 12455 2004-06-29T12:23:10Z Erdal Ronahi 2 ($1) ($2) ($3). 313 sysop 12456 2004-07-02T18:42:55Z Erdal Ronahi 2 <b>$1</b> encam, bi #<b>$2</b> dest pê dike. 314 sysop 12457 2004-07-02T18:43:09Z Erdal Ronahi 2 <b>$3</b> encam, bi #<b>$2</b> dest pê dike. 316 sysop 50425 2006-10-10T16:48:07Z Erdal Ronahi 2 Lê bigere 317 sysop 12460 2004-06-29T20:21:21Z Erdal Ronahi 2 Lêgerîn di nav cihên navan de:<br /> $1<br /> $2 Ragihandinan nîşan bide &nbsp; Lêbigere: $3 $9 318 sysop 12461 2004-03-26T12:34:33Z Erdal Ronahi 2 <p>Tu dikarî li Wîkîpediya bi Google an Yahoo! bigere. Têbînî: Dibe ku encamen lêgerîne ne yên herî nû ne. </p> 319 sysop 22442 2005-12-04T15:39:20Z Diyako 273 (Serekî) 320 sysop 12463 2004-02-01T20:08:01Z Erdal Ronahi 2 preferences -> tercîhên min Tercîhên min 321 sysop 12464 2004-02-24T20:29:00Z Erdal Ronahi 2 Xwe qeyd nekir 323 sysop 12466 2004-02-25T16:18:28Z Erdal Ronahi 2 Te xwe wek "$1" qeyd kir. Numareya ID ya te ya întern $2 ye. Binêre [[Wîkîpediya:Alîkariya tercîhan]] ji bo alîkarî ser tercîhan. 326 sysop 12469 2004-08-01T23:55:59Z Erdal Ronahi 2 Şîfre biguherîne 327 sysop 22492 2005-12-04T19:34:23Z Diyako 273 Pêste 336 sysop 12479 2004-02-24T20:45:19Z Erdal Ronahi 2 Tercîhan qeyd bike 338 sysop 12481 2004-02-24T20:27:21Z Erdal Ronahi 2 Şîfreya kevn 339 sysop 12482 2004-02-25T16:19:48Z Erdal Ronahi 2 Şîfreya nû 340 sysop 12483 2004-02-24T20:41:19Z Erdal Ronahi 2 Şîfreya nû careke din binîvîse 341 sysop 63075 2007-01-04T20:00:16Z Bangin 450 Biguherîne: 342 sysop 12485 2004-04-03T23:21:16Z Erdal Ronahi 2 Rêz 343 sysop 46694 2006-09-08T15:30:57Z Erdal Ronahi 2 sitûn 344 sysop 12487 2004-06-29T11:58:31Z Erdal Ronahi 2 Eyarên encamên lêgerinê 350 sysop 12493 2004-02-24T20:43:02Z Erdal Ronahi 2 Tercîhên te qeyd kirî ne. 358 sysop 12501 2005-01-06T23:30:22Z Erdal Ronahi 2 guherandin 359 sysop 12502 2005-01-13T21:45:24Z Erdal Ronahi 2 Guherandinên dawî 360 sysop 39909 2006-08-14T10:08:30Z Pill 538 pah, wrong page <div class="plainlinks" id="recentchangestable"> {| width="100%" cellpadding="3" |----- valign="top" | {| width="100%" style="border: 3px solid #dfdfdf;" |- | align="right" | '''Alîkarî:'''&nbsp; | align="left" | [[Wîkîpediya:Alîkarî|Alîkarî]] |----- | align="right" | '''Wêne & Gotar:'''&nbsp; | align="left" | [[Special:Newimages|Wêneyên nû]] | [[Special:Newpages|Gotarên nû]] | [[Special:Lonelypages|sêwî]] | [[Special:Wantedpages|pêwîst]] | [[Wîkîpediya:Gotar ku ji bo hemû Wîkîpediyayan pêwîst in|1000 gotar]] | [[Special:Uncategorizedpages|bê kategorî]] |----- | align="right" valign="top" | '''Xwişkên Wîkîpediyayê:'''&nbsp; | align="left" | [http://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Recentchanges Commons] | [http://ku.wiktionary.org/wiki/Special:Recentchanges Wîkîferheng] | [http://wikisource.org/wiki/Special:Recentchanges Wîkîçavkanî] | [http://ku.wikiquote.org/wiki/Special:Recentchanges Wikigotin] | [http://ku.wikibooks.org/wiki/Special:Recentchanges Wîkîpirtûk] | [http://meta.wikimedia.org/wiki/Special:Recentchanges Meta-Wiki] <small>[http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Recentchangestext&amp;action=edit vê biguherîne]</small> |} |} </div> [[af:Recent Changes]] [[als:Special:Recentchanges]] [[an:Special:Recentchanges]] [[ar:Special:Recentchanges]] [[ast:Special:Recentchanges]] [[bg:Специални:Recentchanges]] [[bs:Special:Recentchanges]] [[ca:RecentChanges]] [[cs:Special:Recentchanges]] [[cy:Special:Recentchanges]] [[da:Speciel:Recentchanges]] [[de:Spezial:Recentchanges]] [[el:Special:Recentchanges]] [[en:Special:Recentchanges]] [[eo:Lastaj_Sxangxoj]] [[es:Cambios Recientes]] [[et:Recent Changes]] [[eu:Special:Recentchanges]] [[fa:%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:Recentchanges]] [[fi:Toiminnot:Recentchanges]] [[fr:RecentChanges]] [[fy:Wiki:Recentchanges]] [[ga:Speisialta:Recentchanges]] [[gl:Special:Recentchanges]] [[he:מיוחד:Recentchanges]] [[hi:%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:Recentchanges]] [[hr:Special:Recentchanges]] [[hu:Speciális:Recentchanges]] [[ia:Special:Recentchanges]] [[id:Recent_Changes]] [[is:Special:Recentchanges]] [[it:Speciale:Recentchanges]] [[ja:特別:Recentchanges]] [[ka:Special:Recentchanges]] [[ko:특수기능:Recentchanges]] [[la:Recent_Changes]] [[lb:Special:Recentchanges]] [[mh:Special:Recentchanges]] [[ms:Special:Recentchanges]] [[na:Special:Recentchanges]] [[nds:Special:Recentchanges]] [[nl:Speciaal:Recentchanges]] [[no:Spesial:Recentchanges]] [[oc:Especial:Recentchanges]] [[pl:Specjalna:Recentchanges]] [[pt:Especial:Recentchanges]] [[rm:Special:Recentchanges]] [[ro:Special:Recentchanges]] [[ru:Special:Recentchanges]] [[sa:Special:Recentchanges]] [[simple:Special:Recentchanges]] [[sk:Špeciálne:Recentchanges]] [[sl:Posebno:Recentchanges]] [[sm:Special:Recentchanges]] [[sq:Special:Recentchanges]] [[sr:Посебно:Recentchanges]] [[sv:NyligenSkrivnaSidor]] [[tg:Special:Recentchanges]] [[to:Special:Recentchanges]] [[tr:Special:Recentchanges]] [[tt:Special:Recentchanges]] [[uk:Special:Recentchanges]] [[vi:Special:Recentchanges]] [[yi:Special:Recentchanges]] [[zh:Special:Recentchanges]] 361 sysop 12504 2005-01-05T12:04:37Z Erdal Ronahi 2 Guherandinên dawî tên bar kirin 362 sysop 12505 2005-02-19T12:25:50Z Erdal Ronahi 2 Jêr <strong>$1</strong> guherandinên dawî di <strong>$2</strong> rojên dawî de tên nîşan dan. 364 sysop 12507 2005-02-19T12:15:23Z Erdal Ronahi 2 an jî guherandinên ji $1 şûnda nîşan bide. 365 sysop 12508 2005-02-19T12:24:37Z Erdal Ronahi 2 an guherandinên biçûk $1 | bot $2 | bikarhênerên têketî $3 | guherandinên patrolkirî $4 366 sysop 12509 2005-02-19T12:23:33Z Erdal Ronahi 2 $1 guherandinên di $2 rojên dawî de nîşan bide<br />$3 369 sysop 22459 2005-12-04T16:43:15Z Diyako 273 ciyawazî 370 sysop 12513 2004-02-11T20:00:49Z Erdal Ronahi 2 dîrok 371 sysop 12514 2004-02-11T20:03:17Z Erdal Ronahi 2 veşêre 372 sysop 12515 2004-02-11T20:04:14Z Erdal Ronahi 2 nîşan bide 373 sysop 12516 2004-02-24T20:49:53Z Erdal Ronahi 2 tablo 374 sysop 12517 2004-03-08T09:53:26Z Erdal Ronahi 2 lîste 375 sysop 12518 2005-02-19T12:15:00Z Erdal Ronahi 2 $1 guherandin 376 sysop 12519 2004-02-09T22:52:28Z Erdal Ronahi 2 B 377 sysop 12520 2004-12-25T01:43:12Z Erdal Ronahi 2 Nû 378 sysop 47800 2006-09-18T08:18:01Z Erdal Ronahi 2 Wêneyekî barbike 379 sysop 12522 2004-08-26T19:25:05Z Erdal Ronahi 2 Dosyayê barbike 380 sysop 12523 2004-08-26T19:25:37Z Erdal Ronahi 2 Wêneyê barbike 383 sysop 12526 2004-02-24T20:53:18Z Erdal Ronahi 2 Xwe qeyd nekir 384 sysop 26159 2006-01-30T19:55:10Z Erdal Ronahi 2 Ji bo barkirina wêneyan divê ku tu [[Special:Userlogin|têkevî]]. 385 sysop 12528 2004-11-22T00:12:30Z Erdal Ronahi 2 Wêne, deng, belgeyan û hwd. barbike 387 sysop 59568 2006-12-06T01:46:18Z Erdal Ronahi 2 __NOTOC__ <div id="uploadtext"><div id="uploadpage-copywarn-copywarn" class="hintergrundfarbe2 rahmenfarbe3" style="margin:0em; padding:4px; border-style: solid; font-size: 95%;margin-bottom: .5em;"> Ev carê yekemîne tu dixwazê wêneyekî barbikê? Alîkarî ji [[Wîkîpediya:Koordînasyon|me]] bipirse. </div></div> ==Gavên yekê== Heke wêneyê ku tu dixwazî bar bikî ligel wêneyekî din ku ji xwe di wîkîpediyayê de heye hevnav be, ew wêneyê nû diçe cihê wêneyê kevin. Lewma jibo dîtin an vedîtina wêneyên ku ji xwe hene binêre: [[Special:Imagelist|lîsteya wêneyên barkirî]]. Tu herwiha dikarî wêneyên ku hatine barkirin an jî jê birin li vir bibînî: [[Project:Upload log|reşahiya barkiriyan]]. ==Barkirin== *Forma jêr ji bo barkirina wêneyên nû ku dixwazî di gotaran de dabinî bikarbîne: : Di piraniya browseran de tu qirteyeke "Browse..." (an jî "Bigere...") dibînî ku pencereya diyaloga standard a helbijardina dosyaya taybetî bi navê "operating system" vedike. Piştî hilbijartina dosyayê, navê wê jî dikeve qotiya nivîsa raberî wê. Herwiha divê tu wê qotiya biçûk li jêr nîşan bikî da tu bipejirinî ku tu bi barkirina wî wênyeyî '''mafê Copyright'''a wî pinpê nakî. Pê li "'''Dosyayê barbike'''" bike da wêne bê barkirin. *'''Formatên ''' JPEG ji bo resim, PNG ji bo nexşeyan, û OGG ji bo dosyayên bi deng bikarbihîne. *'''Dawakarî''': Navekî li wêneyên xwe bike ku bi başî ligel naweroka wêneyê te bigunce. *'''Lînk:''' Yekê ji lînkên jêr ji bo bikaranîna wêne an jî dosyayê di gotarê de bikar bîne: '''<nowiki>[[{{ns:6}}:file.jpg]]</nowiki>''' an '''<nowiki>[[{{ns:6}}:file.png|alt text]]</nowiki>''' anjî '''<nowiki>[[{{ns:-2}}:file.ogg]]</nowiki>''' ji bo faylên dengî. Ji bîr neke wêneyên hatine barkirin jî wekî hemû rûpelên wîkîpediya dê bên guherandin, û heke tu li rêka wê sîstemê qanûnên wîkîpediya binpê bikî tu dê bêyî asteng kirin. *Heke tu dixwazî wêneyê te di wîkîpediyayên zimanên din de jî bê bikaranîn, pêşniyara me ew e ku tu wêne an jî dosyaya xwe li [http://commons.wikimedia.org/wiki/Main_Page Wikimedia Commons] barbikî. ==Lîsans== Her wêneyek lîsansekî xwe gireke hebe. Eger wêneyek lîsensa xwe tune, ew kane were betalkirin. Li [[Wîkîpediya:Etîketên mafên telîfê|vir]] li lîsensa bigere. 391 sysop 12534 2004-02-16T17:18:23Z Erdal Ronahi 2 Navê dosyayê 392 sysop 12535 2004-02-24T19:29:03Z Erdal Ronahi 2 Kurte 394 sysop 12537 2004-02-16T17:19:03Z Erdal Ronahi 2 Çavkanî 395 sysop 12538 2005-01-08T17:18:23Z Silêman 10 Ez diyar dikim ku xwediya/ê mafên nivîsariya vê dosyayê destûra xwe ji bo weşandinê di bin şertên lîsansê GFDL de daye. Binihêre: $1. 396 sysop 39558 2006-08-13T19:16:01Z Erdal Ronahi 2 Project:Mafên nivîsanê 397 sysop 12540 2004-06-05T21:59:05Z Erdal Ronahi 2 Mafên nivîsanê 398 sysop 12541 2004-11-22T00:11:49Z Erdal Ronahi 2 Dosyayên bar kirî 399 sysop 12542 2004-09-06T08:28:37Z Erdal Ronahi 2 Pêwîst e tu teyît bikî ku barkirin mafên nivîsanê îhlal neke. 400 sysop 12543 2004-03-01T10:53:01Z Erdal Ronahi 2 Hişyarê qebûl neke û dosyayê qeyd bike. 401 sysop 22478 2005-12-04T17:46:50Z Diyako 273 Navê wêne bi lanî kêm dive ji 3 tîpan pêtir be. 402 sysop 45564 2006-09-05T18:39:21Z Silêman 10 Navê vî wêneyî hat guherandin û bû "$1". 403 sysop 12546 2004-11-21T23:50:55Z Erdal Ronahi 2 Formata ".$1" naye tawsiye kirin. (Ji bo wêne .png û .jpg tên tawsiye kirin.) 404 sysop 22475 2005-12-04T17:31:12Z Diyako 273 Pêşniyara me ewe ku wêneyan ji $1 bayt mezintir nebe, ew wêne $2 bayt e. 405 sysop 12548 2004-08-26T19:22:25Z Erdal Ronahi 2 Barkirin serkeftî 406 sysop 12549 2005-02-15T10:56:51Z Erdal Ronahi 2 Barkirina dosyaya bi navê $1 serkeftî. Ji kerema xwe, biçe: $2 û agahî li der barê dosyayê binivîse (ji ku derê hat girtin, kîngê hat çêkirin, kê çêkir û hwd.) Heke ev dosya wêneyek be, bi vî rengî bi kar bîne: <br> <tt><nowiki>[[Wêne:$1|thumb|Binnivîs]]</nowiki></tt> 407 sysop 12550 2004-08-26T19:26:12Z Erdal Ronahi 2 Hişyara barkirinê 408 sysop 12551 2005-01-22T20:14:14Z Erdal Ronahi 2 Dosyayê tomar bike 409 sysop 12552 2004-11-22T00:12:44Z Erdal Ronahi 2 "$1" barkirî 411 sysop 12554 2004-02-24T19:37:08Z Erdal Ronahi 2 Listeya wêneyan 415 sysop 12558 2004-09-26T20:20:01Z Erdal Ronahi 2 Lêbigere 416 sysop 12559 2004-08-26T19:16:52Z Erdal Ronahi 2 $1 wêneyên dawî bi rêz kirî $2 nîşan bide. 417 sysop 12560 2004-02-11T20:09:31Z Erdal Ronahi 2 hemû 418 sysop 12561 2004-02-16T17:20:42Z Erdal Ronahi 2 li gor navê 419 sysop 12562 2004-02-18T19:36:35Z Erdal Ronahi 2 li gor dîrokê 420 sysop 12563 2004-02-16T17:21:15Z Erdal Ronahi 2 li gor mezinayiyê 424 sysop 45566 2006-09-05T18:42:02Z Silêman 10 Dîroka vî wêneyî 426 sysop 12569 2004-04-20T21:32:07Z Erdal Ronahi 2 jêbibe 428 sysop 45565 2006-09-05T18:40:21Z Silêman 10 Lînkên vî wêneyî 429 sysop 45567 2006-09-05T18:43:33Z Silêman 10 Di van rûpelan de lînkek ji vî wêneyî re heye: 430 sysop 45568 2006-09-05T18:47:47Z Silêman 10 Rûpelekî ku ji vî wêneyî re girêdankê çêdike nîne. 431 sysop 12574 2004-02-09T22:56:26Z Erdal Ronahi 2 Statîstîk 432 sysop 65757 2007-01-21T12:18:21Z Bangin 450 Statîstîkên rûpelê 433 sysop 12576 2004-03-21T11:20:02Z Erdal Ronahi 2 Statistîkên bikarhêneran 434 sysop 22496 2005-12-04T20:14:16Z Diyako 273 Di ''database'' de <b>$1</b> rûpel hene. Tê de rûpelên guftûgoyê, rûpelên der barê Wîkîpediyayê, rûpelên pir kurt (stub), rûpelên ragihandinê (redirect) û rûpelên din ku qey ne gotar in hene. Derve wan, '''$2''' rûpel hene ku qey '''gotarên rewa''' ne. Ji 28'ê çileya 2004 heta roja îro <b>$4</b> carî rûpel hatin guherandin. ---- Fonksiyonên ku hîn rast naxebitin: *<b>$3</b> total page views and *<b>$5</b> average edits per page *<b>$6</b> views per edit. 435 sysop 22699 2005-12-05T19:16:45Z Diyako 273 <b>$1</b> bikarhênerên qeydkirî hene. Ji wan <b>$2</b> administrator/koordînator in. (Binêre $3). <br><br> Ji bo statîstîkên din ser rûpela Destpêkê biçe: <b>Statîstîk</b> 436 sysop 12579 2004-08-29T22:05:34Z Erdal Ronahi 2 Rûpela tamîratê (Maintenance) 439 sysop 12582 2004-11-25T20:09:31Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên cudakirinê 440 sysop 44048 2006-08-28T14:23:41Z YurikBot 242 Listed disambig templates. PLEASE REVIEW! Admins, please maintain this page by including links to all disambiguation templates and any redirects to them. The list is used by [[Special:Disambiguations]] to show any pages linking to disambiguation articles. The list will also be used by various bots. <small>Note: This page may be translated and reformatted. Any links to '''<nowiki>[[template:...]]</nowiki>''' will be treated as links to disambiguation templates.</small> * [[MediaWiki:Disambig]] * [[Şablon:Cudakirin]] * [[Şablon:Disambig]] 444 sysop 12587 2004-08-01T23:54:36Z Erdal Ronahi 2 Ragihandinên jê bûye 454 sysop 12597 2004-02-16T17:05:22Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên sêwî 455 sysop 12598 2004-02-16T17:05:34Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên sêwî 456 sysop 12599 2004-04-01T16:28:38Z Erdal Ronahi 2 Wêneyên ku nayên bi kar anîn 457 sysop 12600 2004-02-16T17:06:26Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên populer 459 sysop 12602 2004-06-08T09:09:18Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên ku tên xwestin 460 sysop 12603 2004-02-24T20:00:44Z Erdal Ronahi 2 $1 lînk 461 sysop 12604 2004-02-07T21:17:24Z Erdal Ronahi 2 Hemû rûpel 462 sysop 25529 2006-01-25T14:20:23Z Diyako 273 Rûpelek bi helkeft 463 sysop 12606 2004-02-07T21:17:52Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên kurt 464 sysop 12607 2004-02-07T21:18:18Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên dirêj 465 sysop 12608 2004-02-16T17:07:46Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên bê dergeh 466 sysop 12609 2004-03-08T09:53:44Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya bikarhêneran 467 sysop 12610 2004-05-28T18:51:07Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên taybet 468 sysop 12611 2004-03-12T11:17:43Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên taybet ji bo hemû bikarhêneran 469 sysop 12612 2004-03-12T11:19:09Z Erdal Ronahi 2 Bi tene ji bo bikaranîna sysop/administratoran 471 sysop 12614 2004-02-16T17:08:16Z Erdal Ronahi 2 Rûpelê biparêze 472 sysop 12615 2005-01-05T12:05:27Z Erdal Ronahi 2 Guherandinên peywend 474 sysop 22665 2005-12-05T14:17:38Z Diyako 273 Çêkirin 475 sysop 12618 2004-02-01T20:19:44Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên nû Rûpelên nû 476 sysop 12619 2005-01-19T11:52:35Z Silêman 10 Gotarên kevintirîn 478 sysop 12621 2004-02-05T18:07:18Z Erdal Ronahi 2 Move this page -> Vê rûpelê bigerîne Vê rûpelê bigerîne 480 sysop 12623 2004-02-24T19:20:40Z Erdal Ronahi 2 Çavkaniyên pirtûkan 481 sysop 22447 2005-12-04T15:57:56Z Diyako 273 Li jêr lîsteyek ji linkan bo sîteyên din ku pertûkên nû û destî dû difrotin hatiye û belkî zanyarî yên pêtir jî derbarî wan pertûkên ku tu dixwazî hebin. 482 sysop 12625 2004-02-09T22:57:06Z Erdal Ronahi 2 $1 heta $2 483 sysop 12626 2004-02-24T19:48:12Z Erdal Ronahi 2 Navnîşan neşîne 485 sysop 12628 2004-07-09T10:59:29Z Erdal Ronahi 2 Ji vê/î bikarhênerê/î re e-name bişîne 486 sysop 12629 2004-07-09T10:58:10Z Erdal Ronahi 2 E-name bikarhêner 488 sysop 12631 2004-07-09T11:00:23Z Erdal Ronahi 2 Navnîşana e-name tune 490 sysop 12633 2004-02-03T21:02:51Z Erdal Ronahi 2 From -> Ji Ji 491 sysop 20648 2005-10-29T10:47:30Z Erdal Ronahi 2 Bo 492 sysop 12635 2004-02-03T20:59:23Z Erdal Ronahi 2 Subject -> Mijar Mijar 493 sysop 12636 2004-07-09T10:55:12Z Erdal Ronahi 2 Name 494 sysop 12637 2004-02-16T17:16:40Z Erdal Ronahi 2 Bişîne 495 sysop 22462 2005-12-04T16:53:27Z Diyako 273 E-name hat şandin 496 sysop 12639 2004-07-09T10:59:43Z Erdal Ronahi 2 E-nameya te hat şandin. 497 sysop 12640 2004-03-08T09:58:06Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya min ya şopandinê 498 sysop 12641 2004-03-12T11:13:01Z Erdal Ronahi 2 (ji bo bikarhêner "$1") 500 sysop 40192 2006-08-16T08:28:43Z Bangin 450 xeyrand Te xwe qeyd nekirîye. 501 sysop 40191 2006-08-16T08:28:00Z Bangin 450 ziman kir kurdî ji bo xeyrindinê lîsteya te ya şopandinê te gireke xwe [[Special:Userlogin|qedy kiribe]]. 502 sysop 12645 2005-01-08T17:09:09Z Silêman 10 Hat îlawekirinî listeya şopandinê 503 sysop 22444 2005-12-04T15:50:20Z Diyako 273 Rûpela "$1" çû ser [[Special:Watchlist|lîsteya te ya şopandinê]]. Li dahatû de her guhartoyek li wê rûpelê û rûpela guftûgo ya wê were kirin li vir dêt nîşan dan, Li rûpela [[Special:Recentchanges|Guherandinên dawî]] jî ji bo hasan dîtina wê, ew rûpel bi '''Nivîsa estûr''' dê nîşan dayîn. <p>Her dem tu bixwazî ew rûpel li nav lîsteya te ya şopandinê derbikî, li ser wê rûpelê, klîk bike "êdî neşopîne". 506 sysop 12649 2004-02-05T18:05:46Z Erdal Ronahi 2 Watch this page -> Vê rûpelê bişopîne Vê rûpelê bişopîne 508 sysop 12651 2004-02-24T20:13:31Z Erdal Ronahi 2 Ne gotar e 509 sysop 40195 2006-08-16T08:33:37Z Bangin 450 ziman kir kurdî Ne rûpelek, yê tu dişopînê, hate xeyrandin di vê wextê da, yê tu dixazê bibînê. 510 sysop 40207 2006-08-16T08:51:04Z Bangin 450 ziman kir kurdî * $1 rûpel tên şopandin, rûpelên guftûgoyê netên jimartin * [[Special:Watchlist/edit|Lîsteya şopandinê bibîne û bixeyrîne]] * [[Special:Watchlist/clear|Giştik rûpel derxe]] 514 sysop 12657 2004-12-15T02:23:55Z Erdal Ronahi 2 Di lîsteya şopandina te de $1 rûpel hene. 515 sysop 47702 2006-09-17T16:07:42Z Bangin 450 ji inglîzî kir kurdî Li vir lîstekî alfabêtî ji rûpelên te yê tu dişopînê ye. Li çargoşa xwe eger tu dixazê wan gotaran ji lîstê xwe bibê û paşê li 'Gotar bi şixtekî jêbibe' xwe. 517 sysop 22455 2005-12-04T16:28:30Z Diyako 273 '$1' naye jêbirin... 519 sysop 40170 2006-08-16T08:07:34Z Bangin 450 ziman kir kurdî Nuha $1 xeyrandinên dawî yê <b>$2</b> seetên dawî tên. 520 sysop 40165 2006-08-16T07:50:48Z Bangin 450 Xeyrandînên berî $1 seetan, $2 rojan, ya $3 (di rojên sîyî paşî) 521 sysop 40166 2006-08-16T07:53:38Z Bangin 450 Ev rûpela verzîonekî qeydkirî ji lîsteya te ya şopandinê ye. 522 sysop 12665 2004-04-20T21:26:47Z Erdal Ronahi 2 Rûpelê jê bibe 523 sysop 22450 2005-12-04T16:11:16Z Diyako 273 Pesend bike 524 sysop 12667 2005-02-02T23:21:12Z Erdal Ronahi 2 Naveroka berê: 525 sysop 26563 2006-02-05T16:25:15Z Diyako 273 Wergerand Nawerok berî betal kirinê ew bû: '$1' 526 sysop 12669 2004-02-25T15:49:56Z Erdal Ronahi 2 rûpel vala bû 527 sysop 12670 2004-04-20T21:30:28Z Erdal Ronahi 2 Teyîda jêbirinê 529 sysop 22470 2005-12-04T17:19:52Z Diyako 273 Hîşyar: Ew rûpel ku tu dixwazî jê bibî dîrokek heye: 531 sysop 12674 2004-04-20T21:25:45Z Erdal Ronahi 2 Belê, ez dixwazim vê jê bibim. 532 sysop 12675 2004-02-24T19:13:29Z Erdal Ronahi 2 Çalakî temam 533 sysop 12676 2004-04-20T21:35:44Z Erdal Ronahi 2 "$1" hat jêbirin. Ji bo qeyda rûpelên ku di dema nêzîk de hatin jêbirin binêre $2. 534 sysop 12677 2004-04-20T21:31:15Z Erdal Ronahi 2 "$1" hat jêbirin 535 sysop 22649 2005-12-05T11:43:22Z Diyako 273 Reşahiya_jêbirin 536 sysop 22667 2005-12-05T14:27:33Z Diyako 273 Li jêr lîsteyek ji jêbirinên dawî heye. 537 sysop 22648 2005-12-05T11:42:15Z Diyako 273 reşahiya jêbirin 539 sysop 12682 2004-04-20T21:27:43Z Erdal Ronahi 2 Sedema jêbirinê 542 sysop 22768 2005-12-06T20:31:16Z Diyako 273 bizivirîne pêş 544 sysop 22449 2005-12-04T16:06:20Z Diyako 273 Guharto naye vegerandin; bikarhêrê dawî, '''tenya''' nivîskarê wê rûpelê ye. 545 sysop 22507 2005-12-04T22:32:22Z Diyako 273 Guherandina dawiya [[$1]] bi [[User:$2|$2]] ([[User talk:$2|Guftûgo]]) venizivre; keseke din wê rûpelê zivrandiye an guherandiye. Guhartoya dawî bi [[User:$3|$3]] ([[User talk:$3|Gufûgo]]). 547 sysop 12690 2005-02-19T12:15:30Z Erdal Ronahi 2 Guherandina $2 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya $1 548 sysop 22652 2005-12-05T11:49:10Z Diyako 273 Reşahiya _parastiyan 550 sysop 12693 2004-02-24T20:31:38Z Erdal Ronahi 2 parastî [[$1]] 562 sysop 22454 2005-12-04T16:25:33Z Diyako 273 Beşdariyên vê bikarhêner 563 sysop 22482 2005-12-04T18:55:16Z Diyako 273 Beşdariyên min 564 sysop 12707 2004-02-09T23:05:19Z Erdal Ronahi 2 Ji bo $1 567 sysop 12710 2005-02-19T12:16:16Z Erdal Ronahi 2 $1 guherandinên dawî; $2 rojên dawî 568 sysop 12711 2004-02-09T23:04:57Z Erdal Ronahi 2 (ser) 569 sysop 12712 2004-02-24T20:22:17Z Erdal Ronahi 2 Hedef tune 571 sysop 12714 2004-02-24T19:42:52Z Erdal Ronahi 2 (Listeya lînkan) 572 sysop 12715 2004-02-24T19:43:34Z Erdal Ronahi 2 Di van rûpelên de lînkek ji vê re heye: 573 sysop 12716 2004-02-24T20:12:06Z Erdal Ronahi 2 Ji hîç rûpel ji vê re lînk tune. 574 sysop 12717 2004-02-24T19:39:09Z Erdal Ronahi 2 rûpela ragihandinê 575 sysop 12718 2004-12-29T21:50:35Z Erdal Ronahi 2 Bikarhêner asteng bike 576 sysop 40138 2006-08-15T21:32:57Z Erdal Ronahi 2 Ji bo astengkirina nivîsandinê ji navnîşaneke IP an bi navekî bikarhêner, vê formê bi kar bîne. This should be done only only to prevent vandalism, and in accordance with [[{{ns:project}}:Policy|policy]]. Sedemekê binivîse (for example, citing particular pages that were vandalized). 578 sysop 12721 2004-02-24T19:37:42Z Erdal Ronahi 2 Sedem 579 sysop 25389 2006-01-22T19:15:37Z Diyako 273 Wergerand; bloke ne kurdî ye. Vê bikarhêner asteng bike 580 sysop 12723 2005-01-19T11:54:29Z Silêman 10 Bikarhêner bi vî navî tune 581 sysop 12724 2004-11-21T23:56:14Z Erdal Ronahi 2 Pêwîst e tu sedema astengkirinê binivîsî. 582 sysop 12725 2004-02-24T19:18:10Z Erdal Ronahi 2 Blok serkeftî 583 sysop 12726 2004-12-29T21:49:48Z Erdal Ronahi 2 "$1" hat asteng kirin. <br>Bibîne [[Special:Ipblocklist|Lîsteya IP'yan hatî asteng kirin]] ji bo lîsteya blokan. 589 sysop 39553 2006-08-13T19:11:57Z Erdal Ronahi 2 $1, $2 $3 asteng kir ($4) 590 sysop 12733 2004-03-26T09:24:25Z Erdal Ronahi 2 asteng bike 591 sysop 12734 2004-11-22T00:08:26Z Erdal Ronahi 2 betala astengê 592 sysop 22453 2005-12-04T16:23:28Z Diyako 273 Beşdarî 593 sysop 22437 2005-12-04T15:00:18Z Diyako 273 Otomatîk hat bestin jiberku IP-ya we û ya "[[User:$1|$1]]" yek in. Sedem: "'''$2'''" 594 sysop 22647 2005-12-05T11:38:56Z Diyako 273 Reşahiya_asteng kiriyan 595 sysop 39554 2006-08-13T19:12:47Z Erdal Ronahi 2 "[[$1]]" ji bo dema $2 hatiye asteng kirin 597 sysop 12740 2004-11-22T00:08:45Z Erdal Ronahi 2 astenga "$1" hat betal kirin 618 sysop 12761 2004-02-03T20:56:33Z Erdal Ronahi 2 Move -> Bigerîne Vê rûpelê bigerîne 620 sysop 22636 2005-12-05T11:16:07Z Diyako 273 Rûpela '''guftûgoyê giredayî ji vê rûpelê re wê bê gerandin jî. '''Îstisna:''' *You are moving the page across namespaces, *A non-empty talk page already exists under the new name, or *You uncheck the box below. In those cases, you will have to move or merge the page manually if desired. 621 sysop 12764 2004-02-09T23:00:20Z Erdal Ronahi 2 Rûpelê bigerîne 622 sysop 12765 2004-02-24T19:50:06Z Erdal Ronahi 2 Xwe qeyd nekir 623 sysop 22656 2005-12-05T12:08:39Z Diyako 273 Tu dive bikarhênereke qeydkirî bî û [[Taybet:Userlogin|werî nav sîstemê]] da bikarî navê wê rûpelê biguherînî. 624 sysop 18285 2005-08-03T10:51:42Z Erdal Ronahi 2 Sernivîsa nû 625 sysop 12768 2004-02-03T20:55:18Z Erdal Ronahi 2 move -> bigerîne Vê rûpelê bigerîne 626 sysop 12769 2004-02-24T20:27:46Z Erdal Ronahi 2 Gerandin serkeftî 627 sysop 12770 2004-02-09T23:01:49Z Erdal Ronahi 2 Rûpela "[[$1]]" çû cihê "[[$2]]". 628 sysop 12771 2004-06-29T11:57:02Z Erdal Ronahi 2 Rûpela bi vî navî heye, an navê ku te hilbijart derbas nabe. Navekî din hilbijêre. 630 sysop 12773 2004-03-25T10:02:32Z Erdal Ronahi 2 bû 631 sysop 22635 2005-12-05T11:12:27Z Diyako 273 Rûpela '''guftûgo''' ya wê jî bigerîne, eger gengaz be. 634 sysop 12777 2004-02-09T23:00:56Z Erdal Ronahi 2 $1 çû cihê $2 638 sysop 12781 2005-01-03T19:03:35Z Erdal Ronahi 2 Hemû mesajên sîstemê 639 sysop 12782 2004-11-25T20:08:28Z Erdal Ronahi 2 Ev lîsteya hemû mesajên di namespace a MediaWiki: de ye. 640 sysop 12783 2004-02-24T20:52:13Z Erdal Ronahi 2 Mezin bike 641 12784 2004-02-22T03:38:27Z MediaWiki default This is a list of all messages available in the MediaWiki: namespace <table border=1 width=100%><tr><td> '''Name''' </td><td> '''Default text''' </td><td> '''Current text''' </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:1movedto2&action=edit 1movedto2] </td><td> $1 çû cihê $2 </td><td> {{MSGNW:1movedto2}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:About&action=edit about] </td><td> Der barê </td><td> {{MSGNW:about}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Aboutpage&action=edit aboutpage] </td><td> Wikipedia:Der barê </td><td> {{MSGNW:aboutpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Aboutwikipedia&action=edit aboutwikipedia] </td><td> Der barê Wîkîpediya </td><td> {{MSGNW:aboutwikipedia}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accmailtext&action=edit accmailtext] </td><td> The Password for &#39;$1&#39; has been sent to $2. </td><td> {{MSGNW:accmailtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accmailtitle&action=edit accmailtitle] </td><td> Password sent. </td><td> {{MSGNW:accmailtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Actioncomplete&action=edit actioncomplete] </td><td> Action complete </td><td> {{MSGNW:actioncomplete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Addedwatch&action=edit addedwatch] </td><td> Added to watchlist </td><td> {{MSGNW:addedwatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Addedwatchtext&action=edit addedwatchtext] </td><td> The page &quot;$1&quot; has been added to your &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Watchlist&quot;&gt;watchlist&lt;/a&gt;. Future changes to this page and its associated Talk page will be listed there, and the page will appear &lt;b&gt;bolded&lt;/b&gt; in the &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Recentchanges&quot;&gt;list of recent changes&lt;/a&gt; to make it easier to pick out.&lt;/p&gt; &lt;p&gt;If you want to remove the page from your watchlist later, click &quot;Stop watching&quot; in the sidebar. </td><td> {{MSGNW:addedwatchtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Administrators&action=edit administrators] </td><td> Wikipedia:Administrators </td><td> {{MSGNW:administrators}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Affirmation&action=edit affirmation] </td><td> I affirm that the copyright holder of this file agrees to license it under the terms of the $1. </td><td> {{MSGNW:affirmation}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:All&action=edit all] </td><td> hemû </td><td> {{MSGNW:all}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Allmessages&action=edit allmessages] </td><td> All_messages </td><td> {{MSGNW:allmessages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Allmessagestext&action=edit allmessagestext] </td><td> This is a list of all messages available in the MediaWiki: namespace </td><td> {{MSGNW:allmessagestext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Allpages&action=edit allpages] </td><td> Hemû rûpel </td><td> {{MSGNW:allpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Alphaindexline&action=edit alphaindexline] </td><td> $1 heta $2 </td><td> {{MSGNW:alphaindexline}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Alreadyloggedin&action=edit alreadyloggedin] </td><td> &lt;font color=red&gt;&lt;b&gt;User $1, you are already logged in!&lt;/b&gt;&lt;/font&gt;&lt;br&gt; </td><td> {{MSGNW:alreadyloggedin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Alreadyrolled&action=edit alreadyrolled] </td><td> Cannot rollback last edit of &#91;&#91;$1]] by &#91;&#91;User:$2&#124;$2]] (&#91;&#91;User talk:$2&#124;Talk]]); someone else has edited or rolled back the article already. Last edit was by &#91;&#91;User:$3&#124;$3]] (&#91;&#91;User talk:$3&#124;Talk]]). </td><td> {{MSGNW:alreadyrolled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ancientpages&action=edit ancientpages] </td><td> Gotarên herî kevn </td><td> {{MSGNW:ancientpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Anontalkpagetext&action=edit anontalkpagetext] </td><td> ---- &#39;&#39;This is the discussion page for an anonymous user who has not created an account yet or who does not use it. We therefore have to use the numerical &#91;&#91;IP address]] to identify him/her. Such an IP address can be shared by several users. If you are an anonymous user and feel that irrelevant comments have been directed at you, please &#91;&#91;Special:Userlogin&#124;create an account or log in]] to avoid future confusion with other anonymous users.&#39;&#39; </td><td> {{MSGNW:anontalkpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Articleexists&action=edit articleexists] </td><td> A page of that name already exists, or the name you have chosen is not valid. Please choose another name. </td><td> {{MSGNW:articleexists}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Articlepage&action=edit articlepage] </td><td> Gotarê temaşe bike </td><td> {{MSGNW:articlepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Asksql&action=edit asksql] </td><td> SQL query </td><td> {{MSGNW:asksql}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Asksqltext&action=edit asksqltext] </td><td> Use the form below to make a direct query of the database. Use single quotes (&#39;like this&#39;) to delimit string literals. This can often add considerable load to the server, so please use this function sparingly. </td><td> {{MSGNW:asksqltext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Autoblocker&action=edit autoblocker] </td><td> Autoblocked because you share an IP address with &quot;$1&quot;. Reason &quot;$2&quot;. </td><td> {{MSGNW:autoblocker}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badarticleerror&action=edit badarticleerror] </td><td> This action cannot be performed on this page. </td><td> {{MSGNW:badarticleerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badfilename&action=edit badfilename] </td><td> Image name has been changed to &quot;$1&quot;. </td><td> {{MSGNW:badfilename}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badfiletype&action=edit badfiletype] </td><td> &quot;.$1&quot; is not a recommended image file format. </td><td> {{MSGNW:badfiletype}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badipaddress&action=edit badipaddress] </td><td> No user exists by that name </td><td> {{MSGNW:badipaddress}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badquery&action=edit badquery] </td><td> Badly formed search query </td><td> {{MSGNW:badquery}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badquerytext&action=edit badquerytext] </td><td> We could not process your query. This is probably because you have attempted to search for a word fewer than three letters long, which is not yet supported. It could also be that you have mistyped the expression, for example &quot;fish and and scales&quot;. Please try another query. </td><td> {{MSGNW:badquerytext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badretype&action=edit badretype] </td><td> Her du şîfre ku te nivîsand ne wek hev in. </td><td> {{MSGNW:badretype}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badtitle&action=edit badtitle] </td><td> Bad title </td><td> {{MSGNW:badtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badtitletext&action=edit badtitletext] </td><td> The requested page title was invalid, empty, or an incorrectly linked inter-language or inter-wiki title. </td><td> {{MSGNW:badtitletext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blanknamespace&action=edit blanknamespace] </td><td> (Main) </td><td> {{MSGNW:blanknamespace}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockedtext&action=edit blockedtext] </td><td> Your user name or IP address has been blocked by $1. The reason given is this:&lt;br&gt;&#39;&#39;$2&#39;&#39;&lt;p&gt;You may contact $1 or one of the other &#91;&#91;Wikipedia:Administrators&#124;administrators]] to discuss the block. Note that you may not use the &quot;email this user&quot; feature unless you have a valid email address registered in your &#91;&#91;Special:Preferences&#124;user preferences]]. Your IP address is $3. Please include this address in any queries you make. &#61;=Note to AOL users== Due to continuing acts of vandalism by one particular AOL user, Wikipedia often blocks AOL proxies. Unfortunately, a single proxy server may be used by a large number of AOL users, and hence innocent AOL users are often inadvertently blocked. We apologise for any inconvenience caused. If this happens to you, please email an administrator, using an AOL email address. Be sure to include the IP address given above. </td><td> {{MSGNW:blockedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockedtitle&action=edit blockedtitle] </td><td> User is blocked </td><td> {{MSGNW:blockedtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockip&action=edit blockip] </td><td> Block user </td><td> {{MSGNW:blockip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockipsuccesssub&action=edit blockipsuccesssub] </td><td> Block succeeded </td><td> {{MSGNW:blockipsuccesssub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockipsuccesstext&action=edit blockipsuccesstext] </td><td> &quot;$1&quot; has been blocked. &lt;br&gt;See &#91;&#91;Special:Ipblocklist&#124;IP block list]] to review blocks. </td><td> {{MSGNW:blockipsuccesstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockiptext&action=edit blockiptext] </td><td> Use the form below to block write access from a specific IP address or username. This should be done only only to prevent vandalism, and in accordance with &#91;&#91;Wikipedia:Policy&#124;policy]]. Fill in a specific reason below (for example, citing particular pages that were vandalized). </td><td> {{MSGNW:blockiptext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklink&action=edit blocklink] </td><td> block </td><td> {{MSGNW:blocklink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklistline&action=edit blocklistline] </td><td> $1, $2 blocked $3 </td><td> {{MSGNW:blocklistline}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklogentry&action=edit blocklogentry] </td><td> blocked &quot;$1&quot; </td><td> {{MSGNW:blocklogentry}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklogpage&action=edit blocklogpage] </td><td> Block_log </td><td> {{MSGNW:blocklogpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklogtext&action=edit blocklogtext] </td><td> This is a log of user blocking and unblocking actions. Automatically blocked IP addresses are not be listed. See the &#91;&#91;Special:Ipblocklist&#124;IP block list]] for the list of currently operational bans and blocks. </td><td> {{MSGNW:blocklogtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bold_sample&action=edit bold_sample] </td><td> Nivîsa qalind </td><td> {{MSGNW:bold_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bold_tip&action=edit bold_tip] </td><td> Nivîsa qalind </td><td> {{MSGNW:bold_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Booksources&action=edit booksources] </td><td> Book sources </td><td> {{MSGNW:booksources}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Booksourcetext&action=edit booksourcetext] </td><td> Below is a list of links to other sites that sell new and used books, and may also have further information about books you are looking for. Wikipedia is not affiliated with any of these businesses, and this list should not be construed as an endorsement. </td><td> {{MSGNW:booksourcetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Brokenredirects&action=edit brokenredirects] </td><td> Broken Redirects </td><td> {{MSGNW:brokenredirects}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Brokenredirectstext&action=edit brokenredirectstext] </td><td> The following redirects link to a non-existing article. </td><td> {{MSGNW:brokenredirectstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bugreports&action=edit bugreports] </td><td> Raporên çewtiyan </td><td> {{MSGNW:bugreports}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bugreportspage&action=edit bugreportspage] </td><td> Wikipedia:Bug_reports </td><td> {{MSGNW:bugreportspage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bureaucratlog&action=edit bureaucratlog] </td><td> Bureaucrat_log </td><td> {{MSGNW:bureaucratlog}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bureaucratlogentry&action=edit bureaucratlogentry] </td><td> set $1: $2 </td><td> {{MSGNW:bureaucratlogentry}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bureaucrattext&action=edit bureaucrattext] </td><td> The action you have requested can only be performed by sysops with &quot;bureaucrat&quot; status. </td><td> {{MSGNW:bureaucrattext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bureaucrattitle&action=edit bureaucrattitle] </td><td> Bureaucrat access required </td><td> {{MSGNW:bureaucrattitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bydate&action=edit bydate] </td><td> li gor dîrokê </td><td> {{MSGNW:bydate}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Byname&action=edit byname] </td><td> li gor navê </td><td> {{MSGNW:byname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bysize&action=edit bysize] </td><td> li gor mezinayiyê </td><td> {{MSGNW:bysize}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cachederror&action=edit cachederror] </td><td> The following is a cached copy of the requested page, and may not be up to date. </td><td> {{MSGNW:cachederror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cancel&action=edit cancel] </td><td> Îbtal </td><td> {{MSGNW:cancel}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cannotdelete&action=edit cannotdelete] </td><td> Could not delete the page or image specified. (It may have already been deleted by someone else.) </td><td> {{MSGNW:cannotdelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cantrollback&action=edit cantrollback] </td><td> Cannot revert edit; last contributor is only author of this article. </td><td> {{MSGNW:cantrollback}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Categories&action=edit categories] </td><td> Page categories </td><td> {{MSGNW:categories}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Category&action=edit category] </td><td> kategorî </td><td> {{MSGNW:category}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Category_header&action=edit category_header] </td><td> Articles in category &quot;$1&quot; </td><td> {{MSGNW:category_header}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Changepassword&action=edit changepassword] </td><td> Change password </td><td> {{MSGNW:changepassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Changes&action=edit changes] </td><td> changes </td><td> {{MSGNW:changes}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Columns&action=edit columns] </td><td> Columns </td><td> {{MSGNW:columns}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Commentedit&action=edit commentedit] </td><td> (şîrove) </td><td> {{MSGNW:commentedit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirm&action=edit confirm] </td><td> Confirm </td><td> {{MSGNW:confirm}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmcheck&action=edit confirmcheck] </td><td> Yes, I really want to delete this. </td><td> {{MSGNW:confirmcheck}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmdelete&action=edit confirmdelete] </td><td> Confirm delete </td><td> {{MSGNW:confirmdelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmdeletetext&action=edit confirmdeletetext] </td><td> You are about to permanently delete a page or image along with all of its history from the database. Please confirm that you intend to do this, that you understand the consequences, and that you are doing this in accordance with &#91;&#91;Wikipedia:Policy]]. </td><td> {{MSGNW:confirmdeletetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contextchars&action=edit contextchars] </td><td> Characters of context per line </td><td> {{MSGNW:contextchars}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contextlines&action=edit contextlines] </td><td> Lines to show per hit </td><td> {{MSGNW:contextlines}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contribslink&action=edit contribslink] </td><td> contribs </td><td> {{MSGNW:contribslink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contribsub&action=edit contribsub] </td><td> Ji bo $1 </td><td> {{MSGNW:contribsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contributions&action=edit contributions] </td><td> User contributions </td><td> {{MSGNW:contributions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Copyrightpage&action=edit copyrightpage] </td><td> Wikipedia:Copyrights </td><td> {{MSGNW:copyrightpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Copyrightpagename&action=edit copyrightpagename] </td><td> Wikipedia copyright </td><td> {{MSGNW:copyrightpagename}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Copyrightwarning&action=edit copyrightwarning] </td><td> Dîqat bike: Hemû tevkariyên Wîkîpediya bin Lîsansa Belgekirin a azad a GNU tên belav kirin (bibîne $1 ji bo detayên vê). Eger tu nexwazî ku nivîsên te bên guherandin bê dilrehmî û bên belavkirin gora keyfa herkesê, neşîne vê dere.&lt;br&gt; Tu jî soz didî ku te ev bi xwe nivîsand an jî ji çavkaniyekê azad an &#39;&#39;public domain&#39;&#39; girt. &lt;strong&gt;ESERÊN KU MAFÊN WAN PARASTÎ NE BÊ DESTÛR NEŞÎNE!&lt;/strong&gt; </td><td> {{MSGNW:copyrightwarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Couldntremove&action=edit couldntremove] </td><td> Couldn&#39;t remove item &#39;$1&#39;... </td><td> {{MSGNW:couldntremove}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Createaccount&action=edit createaccount] </td><td> Hesabê nû çêke </td><td> {{MSGNW:createaccount}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Createaccountmail&action=edit createaccountmail] </td><td> bi eMail </td><td> {{MSGNW:createaccountmail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cur&action=edit cur] </td><td> niha </td><td> {{MSGNW:cur}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Currentevents&action=edit currentevents] </td><td> Bûyerên rojane </td><td> {{MSGNW:currentevents}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Currentrev&action=edit currentrev] </td><td> Current revision </td><td> {{MSGNW:currentrev}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Databaseerror&action=edit databaseerror] </td><td> Database error </td><td> {{MSGNW:databaseerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dateformat&action=edit dateformat] </td><td> Date format </td><td> {{MSGNW:dateformat}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dberrortext&action=edit dberrortext] </td><td> A database query syntax error has occurred. This could be because of an illegal search query (see $5), or it may indicate a bug in the software. The last attempted database query was: &lt;blockquote&gt;&lt;tt&gt;$1&lt;/tt&gt;&lt;/blockquote&gt; from within function &quot;&lt;tt&gt;$2&lt;/tt&gt;&quot;. MySQL returned error &quot;&lt;tt&gt;$3: $4&lt;/tt&gt;&quot;. </td><td> {{MSGNW:dberrortext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dberrortextcl&action=edit dberrortextcl] </td><td> A database query syntax error has occurred. The last attempted database query was: &quot;$1&quot; from within function &quot;$2&quot;. MySQL returned error &quot;$3: $4&quot;. </td><td> {{MSGNW:dberrortextcl}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deadendpages&action=edit deadendpages] </td><td> Rûpelên bê dergeh </td><td> {{MSGNW:deadendpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Debug&action=edit debug] </td><td> Debug </td><td> {{MSGNW:debug}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Defaultns&action=edit defaultns] </td><td> Search in these namespaces by default: </td><td> {{MSGNW:defaultns}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Defemailsubject&action=edit defemailsubject] </td><td> Wikipedia e-mail </td><td> {{MSGNW:defemailsubject}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletecomment&action=edit deletecomment] </td><td> Reason for deletion </td><td> {{MSGNW:deletecomment}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletedarticle&action=edit deletedarticle] </td><td> deleted &quot;$1&quot; </td><td> {{MSGNW:deletedarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletedtext&action=edit deletedtext] </td><td> &quot;$1&quot; has been deleted. See $2 for a record of recent deletions. </td><td> {{MSGNW:deletedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deleteimg&action=edit deleteimg] </td><td> del </td><td> {{MSGNW:deleteimg}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletepage&action=edit deletepage] </td><td> Delete page </td><td> {{MSGNW:deletepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletesub&action=edit deletesub] </td><td> (Deleting &quot;$1&quot;) </td><td> {{MSGNW:deletesub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletethispage&action=edit deletethispage] </td><td> Vê rûpelê paqij bike </td><td> {{MSGNW:deletethispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletionlog&action=edit deletionlog] </td><td> deletion log </td><td> {{MSGNW:deletionlog}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dellogpage&action=edit dellogpage] </td><td> Deletion_log </td><td> {{MSGNW:dellogpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dellogpagetext&action=edit dellogpagetext] </td><td> Below is a list of the most recent deletions. All times shown are server time (UTC). &lt;ul&gt; &lt;/ul&gt; </td><td> {{MSGNW:dellogpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Developerspheading&action=edit developerspheading] </td><td> For developer use only </td><td> {{MSGNW:developerspheading}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Developertext&action=edit developertext] </td><td> The action you have requested can only be performed by users with &quot;developer&quot; status. See $1. </td><td> {{MSGNW:developertext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Developertitle&action=edit developertitle] </td><td> Developer access required </td><td> {{MSGNW:developertitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Diff&action=edit diff] </td><td> cudahî </td><td> {{MSGNW:diff}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Difference&action=edit difference] </td><td> (Difference between revisions) </td><td> {{MSGNW:difference}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disambiguations&action=edit disambiguations] </td><td> Disambiguation pages </td><td> {{MSGNW:disambiguations}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disambiguationspage&action=edit disambiguationspage] </td><td> Wikipedia:Links_to_disambiguating_pages </td><td> {{MSGNW:disambiguationspage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disambiguationstext&action=edit disambiguationstext] </td><td> The following articles link to a &lt;i&gt;disambiguation page&lt;/i&gt;. They should link to the appropriate topic instead.&lt;br&gt;A page is treated as dismbiguation if it is linked from $1.&lt;br&gt;Links from other namespaces are &lt;i&gt;not&lt;/i&gt; listed here. </td><td> {{MSGNW:disambiguationstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disclaimerpage&action=edit disclaimerpage] </td><td> Wikipedia:General_disclaimer </td><td> {{MSGNW:disclaimerpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disclaimers&action=edit disclaimers] </td><td> Ferexetname </td><td> {{MSGNW:disclaimers}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Doubleredirects&action=edit doubleredirects] </td><td> Double Redirects </td><td> {{MSGNW:doubleredirects}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Doubleredirectstext&action=edit doubleredirectstext] </td><td> &lt;b&gt;Attention:&lt;/b&gt; This list may contain false positives. That usually means there is additional text with links below the first #REDIRECT.&lt;br&gt; Each row contains links to the first and second redirect, as well as the first line of the second redirect text, usually giving the &quot;real&quot; taget article, which the first redirect should point to. </td><td> {{MSGNW:doubleredirectstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editcomment&action=edit editcomment] </td><td> The edit comment was: &quot;&lt;i&gt;$1&lt;/i&gt;&quot;. </td><td> {{MSGNW:editcomment}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editconflict&action=edit editconflict] </td><td> Edit conflict: $1 </td><td> {{MSGNW:editconflict}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editcurrent&action=edit editcurrent] </td><td> Edit the current version of this page </td><td> {{MSGNW:editcurrent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Edithelp&action=edit edithelp] </td><td> Alîkarî ji bo guherandin </td><td> {{MSGNW:edithelp}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Edithelppage&action=edit edithelppage] </td><td> Wikipedia:Ez_rûpeleke_çawa_biguherînim </td><td> {{MSGNW:edithelppage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editing&action=edit editing] </td><td> Editing $1 </td><td> {{MSGNW:editing}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editingold&action=edit editingold] </td><td> &lt;strong&gt;WARNING: You are editing an out-of-date revision of this page. If you save it, any changes made since this revision will be lost.&lt;/strong&gt; </td><td> {{MSGNW:editingold}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editsection&action=edit editsection] </td><td> biguherîne </td><td> {{MSGNW:editsection}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editthispage&action=edit editthispage] </td><td> Vê rûpelê biguherîne </td><td> {{MSGNW:editthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailflag&action=edit emailflag] </td><td> Disable e-mail from other users </td><td> {{MSGNW:emailflag}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailforlost&action=edit emailforlost] </td><td> * Entering an email address is optional. But it enables people to contact you through the website without you having to reveal your email address to them, and it also helps you if you forget your password. </td><td> {{MSGNW:emailforlost}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailfrom&action=edit emailfrom] </td><td> Ji </td><td> {{MSGNW:emailfrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailmessage&action=edit emailmessage] </td><td> Mesaj </td><td> {{MSGNW:emailmessage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailpage&action=edit emailpage] </td><td> E-mail user </td><td> {{MSGNW:emailpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailpagetext&action=edit emailpagetext] </td><td> If this user has entered a valid e-mail address in his or her user preferences, the form below will send a single message. The e-mail address you entered in your user preferences will appear as the &quot;From&quot; address of the mail, so the recipient will be able to reply. </td><td> {{MSGNW:emailpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailsend&action=edit emailsend] </td><td> Bişîne </td><td> {{MSGNW:emailsend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailsent&action=edit emailsent] </td><td> E-mail sent </td><td> {{MSGNW:emailsent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailsenttext&action=edit emailsenttext] </td><td> Your e-mail message has been sent. </td><td> {{MSGNW:emailsenttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailsubject&action=edit emailsubject] </td><td> Mijar </td><td> {{MSGNW:emailsubject}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailto&action=edit emailto] </td><td> To </td><td> {{MSGNW:emailto}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailuser&action=edit emailuser] </td><td> Ji vê bikarhêner re E-mail bişîne </td><td> {{MSGNW:emailuser}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Enterlockreason&action=edit enterlockreason] </td><td> Enter a reason for the lock, including an estimate of when the lock will be released </td><td> {{MSGNW:enterlockreason}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Error&action=edit error] </td><td> Çewtî (Error) </td><td> {{MSGNW:error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Errorpagetitle&action=edit errorpagetitle] </td><td> Çewtî (Error) </td><td> {{MSGNW:errorpagetitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Exbeforeblank&action=edit exbeforeblank] </td><td> content before blanking was: </td><td> {{MSGNW:exbeforeblank}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Exblank&action=edit exblank] </td><td> page was empty </td><td> {{MSGNW:exblank}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Excontent&action=edit excontent] </td><td> content was: </td><td> {{MSGNW:excontent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Explainconflict&action=edit explainconflict] </td><td> Someone else has changed this page since you started editing it. The upper text area contains the page text as it currently exists. Your changes are shown in the lower text area. You will have to merge your changes into the existing text. &lt;b&gt;Only&lt;/b&gt; the text in the upper text area will be saved when you press &quot;Save page&quot;. &lt;p&gt; </td><td> {{MSGNW:explainconflict}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Export&action=edit export] </td><td> Export pages </td><td> {{MSGNW:export}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Exportcuronly&action=edit exportcuronly] </td><td> Include only the current revision, not the full history </td><td> {{MSGNW:exportcuronly}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Exporttext&action=edit exporttext] </td><td> You can export the text and editing history of a particular page or set of pages wrapped in some XML; this can then be imported into another wiki running MediaWiki software, transformed, or just kept for your private amusement. </td><td> {{MSGNW:exporttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Extlink_sample&action=edit extlink_sample] </td><td> http&#58;//www.example.com link title </td><td> {{MSGNW:extlink_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Extlink_tip&action=edit extlink_tip] </td><td> External link (remember http&#58;// prefix) </td><td> {{MSGNW:extlink_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Faq&action=edit faq] </td><td> Pirs û Bersîv (FAQ) </td><td> {{MSGNW:faq}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Faqpage&action=edit faqpage] </td><td> Wikipedia:Pirs û Bersîv </td><td> {{MSGNW:faqpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filecopyerror&action=edit filecopyerror] </td><td> Could not copy file &quot;$1&quot; to &quot;$2&quot;. </td><td> {{MSGNW:filecopyerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filedeleteerror&action=edit filedeleteerror] </td><td> Could not delete file &quot;$1&quot;. </td><td> {{MSGNW:filedeleteerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filedesc&action=edit filedesc] </td><td> Summary </td><td> {{MSGNW:filedesc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filename&action=edit filename] </td><td> Navê dosyayê </td><td> {{MSGNW:filename}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filenotfound&action=edit filenotfound] </td><td> Could not find file &quot;$1&quot;. </td><td> {{MSGNW:filenotfound}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filerenameerror&action=edit filerenameerror] </td><td> Could not rename file &quot;$1&quot; to &quot;$2&quot;. </td><td> {{MSGNW:filerenameerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filesource&action=edit filesource] </td><td> Çavkanî </td><td> {{MSGNW:filesource}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filestatus&action=edit filestatus] </td><td> Copyright status </td><td> {{MSGNW:filestatus}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Fileuploaded&action=edit fileuploaded] </td><td> File &quot;$1&quot; uploaded successfully. Please follow this link: ($2) to the description page and fill in information about the file, such as where it came from, when it was created and by whom, and anything else you may know about it. </td><td> {{MSGNW:fileuploaded}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Formerror&action=edit formerror] </td><td> Error: could not submit form </td><td> {{MSGNW:formerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Fromwikipedia&action=edit fromwikipedia] </td><td> Ji Wîkîpediya, ansîklopediya azad. </td><td> {{MSGNW:fromwikipedia}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Getimagelist&action=edit getimagelist] </td><td> fetching image list </td><td> {{MSGNW:getimagelist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Gnunote&action=edit gnunote] </td><td> All text is available under the terms of the &lt;a class=internal href=&#39;/wiki/GNU_FDL&#39;&gt;GNU Free Documentation License&lt;/a&gt;. </td><td> {{MSGNW:gnunote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Go&action=edit go] </td><td> Biçe </td><td> {{MSGNW:go}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Googlesearch&action=edit googlesearch] </td><td> &lt;!-- SiteSearch Google --&gt; &lt;FORM method=GET action=&quot;http&#58;//www.google.com/search&quot;&gt; &lt;TABLE bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;tr&gt;&lt;td&gt; &lt;A HREF=&quot;http&#58;//www.google.com/&quot;&gt; &lt;IMG SRC=&quot;http&#58;//www.google.com/logos/Logo_40wht.gif&quot; border=&quot;0&quot; ALT=&quot;Google&quot;&gt;&lt;/A&gt; &lt;/td&gt; &lt;td&gt; &lt;INPUT TYPE=text name=q size=31 maxlength=255 value=&quot;$1&quot;&gt; &lt;INPUT type=submit name=btnG VALUE=&quot;Google Search&quot;&gt; &lt;font size=-1&gt; &lt;input type=hidden name=domains value=&quot;http&#58;//ku.wikipedia.org&quot;&gt;&lt;br&gt;&lt;input type=radio name=sitesearch value=&quot;&quot;&gt; WWW &lt;input type=radio name=sitesearch value=&quot;http&#58;//ku.wikipedia.org&quot; checked&gt; http&#58;//ku.wikipedia.org &lt;br&gt; &lt;input type=&#39;hidden&#39; name=&#39;ie&#39; value=&#39;$2&#39;&gt; &lt;input type=&#39;hidden&#39; name=&#39;oe&#39; value=&#39;$2&#39;&gt; &lt;/font&gt; &lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;&lt;/TABLE&gt; &lt;/FORM&gt; &lt;!-- SiteSearch Google --&gt; </td><td> {{MSGNW:googlesearch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Guesstimezone&action=edit guesstimezone] </td><td> Fill in from browser </td><td> {{MSGNW:guesstimezone}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Headline_sample&action=edit headline_sample] </td><td> Headline text </td><td> {{MSGNW:headline_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Headline_tip&action=edit headline_tip] </td><td> Level 2 headline </td><td> {{MSGNW:headline_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Help&action=edit help] </td><td> Alîkarî </td><td> {{MSGNW:help}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Helppage&action=edit helppage] </td><td> Wikipedia:Alîkarî </td><td> {{MSGNW:helppage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Hide&action=edit hide] </td><td> veşêre </td><td> {{MSGNW:hide}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Hidetoc&action=edit hidetoc] </td><td> veşêre </td><td> {{MSGNW:hidetoc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Hist&action=edit hist] </td><td> dîrok </td><td> {{MSGNW:hist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Histlegend&action=edit histlegend] </td><td> Legend: (niha) = cudayî nav vê û versiyon a niha, (berê) = cudayî nav vê û yê berê vê, B = guhêrka biçûk </td><td> {{MSGNW:histlegend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:History&action=edit history] </td><td> Dîroka rûpelê </td><td> {{MSGNW:history}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Historywarning&action=edit historywarning] </td><td> Warning: The page you are about to delete has a history: </td><td> {{MSGNW:historywarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Hr_tip&action=edit hr_tip] </td><td> Horizontal line (use sparingly) </td><td> {{MSGNW:hr_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ignorewarning&action=edit ignorewarning] </td><td> Ignore warning and save file anyway. </td><td> {{MSGNW:ignorewarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ilshowmatch&action=edit ilshowmatch] </td><td> Show all images with names matching </td><td> {{MSGNW:ilshowmatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ilsubmit&action=edit ilsubmit] </td><td> Search </td><td> {{MSGNW:ilsubmit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Image_sample&action=edit image_sample] </td><td> Example.jpg </td><td> {{MSGNW:image_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Image_tip&action=edit image_tip] </td><td> Embedded image </td><td> {{MSGNW:image_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagelinks&action=edit imagelinks] </td><td> Image links </td><td> {{MSGNW:imagelinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagelist&action=edit imagelist] </td><td> Image list </td><td> {{MSGNW:imagelist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagelisttext&action=edit imagelisttext] </td><td> Below is a list of $1 images sorted $2. </td><td> {{MSGNW:imagelisttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagepage&action=edit imagepage] </td><td> View image page </td><td> {{MSGNW:imagepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagereverted&action=edit imagereverted] </td><td> Revert to earlier version was successful. </td><td> {{MSGNW:imagereverted}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imgdelete&action=edit imgdelete] </td><td> del </td><td> {{MSGNW:imgdelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imgdesc&action=edit imgdesc] </td><td> desc </td><td> {{MSGNW:imgdesc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imghistlegend&action=edit imghistlegend] </td><td> Legend: (cur) = this is the current image, (del) = delete this old version, (rev) = revert to this old version. &lt;br&gt;&lt;i&gt;Click on date to see image uploaded on that date&lt;/i&gt;. </td><td> {{MSGNW:imghistlegend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imghistory&action=edit imghistory] </td><td> Image history </td><td> {{MSGNW:imghistory}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imglegend&action=edit imglegend] </td><td> Legend: (desc) = show/edit image description. </td><td> {{MSGNW:imglegend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Infobox&action=edit infobox] </td><td> Click a button to get an example text </td><td> {{MSGNW:infobox}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Internalerror&action=edit internalerror] </td><td> Internal error </td><td> {{MSGNW:internalerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Intl&action=edit intl] </td><td> Interlanguage links </td><td> {{MSGNW:intl}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ip_range_invalid&action=edit ip_range_invalid] </td><td> Invalid IP range. </td><td> {{MSGNW:ip_range_invalid}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipaddress&action=edit ipaddress] </td><td> IP Address/username </td><td> {{MSGNW:ipaddress}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipb_expiry_invalid&action=edit ipb_expiry_invalid] </td><td> Expiry time invalid. </td><td> {{MSGNW:ipb_expiry_invalid}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipbexpiry&action=edit ipbexpiry] </td><td> Expiry </td><td> {{MSGNW:ipbexpiry}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipblocklist&action=edit ipblocklist] </td><td> List of blocked IP addresses and usernames </td><td> {{MSGNW:ipblocklist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipbreason&action=edit ipbreason] </td><td> Reason </td><td> {{MSGNW:ipbreason}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipbsubmit&action=edit ipbsubmit] </td><td> Block this user </td><td> {{MSGNW:ipbsubmit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipusubmit&action=edit ipusubmit] </td><td> Unblock this address </td><td> {{MSGNW:ipusubmit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipusuccess&action=edit ipusuccess] </td><td> &quot;$1&quot; unblocked </td><td> {{MSGNW:ipusuccess}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Isredirect&action=edit isredirect] </td><td> redirect page </td><td> {{MSGNW:isredirect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Italic_sample&action=edit italic_sample] </td><td> Nivîsa xwar (îtalîk) </td><td> {{MSGNW:italic_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Italic_tip&action=edit italic_tip] </td><td> Nivîsa xwar (îtalîk) </td><td> {{MSGNW:italic_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Iteminvalidname&action=edit iteminvalidname] </td><td> Problem with item &#39;$1&#39;, invalid name... </td><td> {{MSGNW:iteminvalidname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Largefile&action=edit largefile] </td><td> It is recommended that images not exceed 100k in size. </td><td> {{MSGNW:largefile}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Last&action=edit last] </td><td> berê </td><td> {{MSGNW:last}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lastmodified&action=edit lastmodified] </td><td> This page was last modified $1. </td><td> {{MSGNW:lastmodified}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lineno&action=edit lineno] </td><td> Line $1: </td><td> {{MSGNW:lineno}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Link_sample&action=edit link_sample] </td><td> Link title </td><td> {{MSGNW:link_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Link_tip&action=edit link_tip] </td><td> Internal link </td><td> {{MSGNW:link_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Linklistsub&action=edit linklistsub] </td><td> (List of links) </td><td> {{MSGNW:linklistsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Linkshere&action=edit linkshere] </td><td> The following pages link to here: </td><td> {{MSGNW:linkshere}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Linkstoimage&action=edit linkstoimage] </td><td> The following pages link to this image: </td><td> {{MSGNW:linkstoimage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Linktrail&action=edit linktrail] </td><td> /^(&#91;a-z]+)(.*)$/sD </td><td> {{MSGNW:linktrail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Listform&action=edit listform] </td><td> lîst </td><td> {{MSGNW:listform}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Listusers&action=edit listusers] </td><td> Lîsta bikarhêneran </td><td> {{MSGNW:listusers}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loadhist&action=edit loadhist] </td><td> Loading page history </td><td> {{MSGNW:loadhist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loadingrev&action=edit loadingrev] </td><td> loading revision for diff </td><td> {{MSGNW:loadingrev}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Localtime&action=edit localtime] </td><td> Local time display </td><td> {{MSGNW:localtime}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockbtn&action=edit lockbtn] </td><td> Lock database </td><td> {{MSGNW:lockbtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockconfirm&action=edit lockconfirm] </td><td> Yes, I really want to lock the database. </td><td> {{MSGNW:lockconfirm}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockdb&action=edit lockdb] </td><td> Lock database </td><td> {{MSGNW:lockdb}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockdbsuccesssub&action=edit lockdbsuccesssub] </td><td> Database lock succeeded </td><td> {{MSGNW:lockdbsuccesssub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockdbsuccesstext&action=edit lockdbsuccesstext] </td><td> The database has been locked. &lt;br&gt;Remember to remove the lock after your maintenance is complete. </td><td> {{MSGNW:lockdbsuccesstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockdbtext&action=edit lockdbtext] </td><td> Locking the database will suspend the ability of all users to edit pages, change their preferences, edit their watchlists, and other things requiring changes in the database. Please confirm that this is what you intend to do, and that you will unlock the database when your maintenance is done. </td><td> {{MSGNW:lockdbtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Locknoconfirm&action=edit locknoconfirm] </td><td> You did not check the confirmation box. </td><td> {{MSGNW:locknoconfirm}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Login&action=edit login] </td><td> Xwe qeyd bike </td><td> {{MSGNW:login}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginend&action=edit loginend] </td><td> &amp;lt;loginend&amp;gt; </td><td> {{MSGNW:loginend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginerror&action=edit loginerror] </td><td> Login error </td><td> {{MSGNW:loginerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginpagetitle&action=edit loginpagetitle] </td><td> Qeyda bikarhêner (User login) </td><td> {{MSGNW:loginpagetitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginproblem&action=edit loginproblem] </td><td> &lt;b&gt;There has been a problem with your login.&lt;/b&gt;&lt;br&gt;Try again! </td><td> {{MSGNW:loginproblem}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginprompt&action=edit loginprompt] </td><td> You must have cookies enabled to log in to Wikipedia. </td><td> {{MSGNW:loginprompt}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginsuccess&action=edit loginsuccess] </td><td> You are now logged in to Wikipedia as &quot;$1&quot;. </td><td> {{MSGNW:loginsuccess}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginsuccesstitle&action=edit loginsuccesstitle] </td><td> Xwe qeyd kirin serketî </td><td> {{MSGNW:loginsuccesstitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Logout&action=edit logout] </td><td> Derbikeve (log out) </td><td> {{MSGNW:logout}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Logouttext&action=edit logouttext] </td><td> You are now logged out. You can continue to use Wikipedia anonymously, or you can log in again as the same or as a different user. Note that some pages may continue to be displayed as if you were still logged in, until you clear your browser cache </td><td> {{MSGNW:logouttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Logouttitle&action=edit logouttitle] </td><td> User logout </td><td> {{MSGNW:logouttitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lonelypages&action=edit lonelypages] </td><td> Rûpelên sêwî </td><td> {{MSGNW:lonelypages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Longpages&action=edit longpages] </td><td> Rûpelên dirêj </td><td> {{MSGNW:longpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Longpagewarning&action=edit longpagewarning] </td><td> WARNING: This page is $1 kilobytes long; some browsers may have problems editing pages approaching or longer than 32kb. Please consider breaking the page into smaller sections. </td><td> {{MSGNW:longpagewarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mailmypassword&action=edit mailmypassword] </td><td> Mail me a new password </td><td> {{MSGNW:mailmypassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mailnologin&action=edit mailnologin] </td><td> No send address </td><td> {{MSGNW:mailnologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mailnologintext&action=edit mailnologintext] </td><td> You must be &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; and have a valid e-mail address in your &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Preferences&quot;&gt;preferences&lt;/a&gt; to send e-mail to other users. </td><td> {{MSGNW:mailnologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mainpage&action=edit mainpage] </td><td> Malper </td><td> {{MSGNW:mainpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mainpagetext&action=edit mainpagetext] </td><td> Wiki software successfully installed. </td><td> {{MSGNW:mainpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Maintenance&action=edit maintenance] </td><td> Maintenance page </td><td> {{MSGNW:maintenance}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Maintenancebacklink&action=edit maintenancebacklink] </td><td> Back to Maintenance Page </td><td> {{MSGNW:maintenancebacklink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Maintnancepagetext&action=edit maintnancepagetext] </td><td> This page includes several handy tools for everyday maintenance. Some of these functions tend to stress the database, so please do not hit reload after every item you fixed ;-) </td><td> {{MSGNW:maintnancepagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysopfail&action=edit makesysopfail] </td><td> &lt;b&gt;User &#39;$1&#39; could not be made into a sysop. (Did you enter the name correctly?)&lt;/b&gt; </td><td> {{MSGNW:makesysopfail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysopname&action=edit makesysopname] </td><td> Name of the user: </td><td> {{MSGNW:makesysopname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysopok&action=edit makesysopok] </td><td> &lt;b&gt;User &#39;$1&#39; is now a sysop&lt;/b&gt; </td><td> {{MSGNW:makesysopok}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysopsubmit&action=edit makesysopsubmit] </td><td> Make this user into a sysop </td><td> {{MSGNW:makesysopsubmit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysoptext&action=edit makesysoptext] </td><td> This form is used by bureaucrats to turn ordinary users into administrators. Type the name of the user in the box and press the button to make the user an administrator </td><td> {{MSGNW:makesysoptext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysoptitle&action=edit makesysoptitle] </td><td> Make a user into a sysop </td><td> {{MSGNW:makesysoptitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Matchtotals&action=edit matchtotals] </td><td> The query &quot;$1&quot; matched $2 article titles and the text of $3 articles. </td><td> {{MSGNW:matchtotals}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math&action=edit math] </td><td> Rendering math </td><td> {{MSGNW:math}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_failure&action=edit math_failure] </td><td> Failed to parse </td><td> {{MSGNW:math_failure}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_image_error&action=edit math_image_error] </td><td> PNG conversion failed </td><td> {{MSGNW:math_image_error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_lexing_error&action=edit math_lexing_error] </td><td> lexing error </td><td> {{MSGNW:math_lexing_error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_sample&action=edit math_sample] </td><td> Insert formula here </td><td> {{MSGNW:math_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_syntax_error&action=edit math_syntax_error] </td><td> syntax error </td><td> {{MSGNW:math_syntax_error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_tip&action=edit math_tip] </td><td> Mathematical formula (LaTeX) </td><td> {{MSGNW:math_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_unknown_error&action=edit math_unknown_error] </td><td> unknown error </td><td> {{MSGNW:math_unknown_error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_unknown_function&action=edit math_unknown_function] </td><td> unknown function </td><td> {{MSGNW:math_unknown_function}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Media_sample&action=edit media_sample] </td><td> Example.mp3 </td><td> {{MSGNW:media_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Media_tip&action=edit media_tip] </td><td> Media file link </td><td> {{MSGNW:media_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Minlength&action=edit minlength] </td><td> Image names must be at least three letters. </td><td> {{MSGNW:minlength}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Minoredit&action=edit minoredit] </td><td> Ev guheraniyekê biçûk e </td><td> {{MSGNW:minoredit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Minoreditletter&action=edit minoreditletter] </td><td> B </td><td> {{MSGNW:minoreditletter}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mispeelings&action=edit mispeelings] </td><td> Pages with misspellings </td><td> {{MSGNW:mispeelings}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mispeelingspage&action=edit mispeelingspage] </td><td> List of common misspellings </td><td> {{MSGNW:mispeelingspage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mispeelingstext&action=edit mispeelingstext] </td><td> The following pages contain a common misspelling, which are listed on $1. The correct spelling might be given (like this). </td><td> {{MSGNW:mispeelingstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missingarticle&action=edit missingarticle] </td><td> The database did not find the text of a page that it should have found, named &quot;$1&quot;. &lt;p&gt;This is usually caused by following an outdated diff or history link to a page that has been deleted. &lt;p&gt;If this is not the case, you may have found a bug in the software. Please report this to an administrator, making note of the URL. </td><td> {{MSGNW:missingarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missinglanguagelinks&action=edit missinglanguagelinks] </td><td> Missing Language Links </td><td> {{MSGNW:missinglanguagelinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missinglanguagelinksbutton&action=edit missinglanguagelinksbutton] </td><td> Find missing language links for </td><td> {{MSGNW:missinglanguagelinksbutton}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missinglanguagelinkstext&action=edit missinglanguagelinkstext] </td><td> These articles do &lt;i&gt;not&lt;/i&gt; link to their counterpart in $1. Redirects and subpages are &lt;i&gt;not&lt;/i&gt; shown. </td><td> {{MSGNW:missinglanguagelinkstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Moredotdotdot&action=edit moredotdotdot] </td><td> Zêde... </td><td> {{MSGNW:moredotdotdot}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movearticle&action=edit movearticle] </td><td> Rûpelê bigerîne </td><td> {{MSGNW:movearticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movedto&action=edit movedto] </td><td> moved to </td><td> {{MSGNW:movedto}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movenologin&action=edit movenologin] </td><td> Not logged in </td><td> {{MSGNW:movenologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movenologintext&action=edit movenologintext] </td><td> You must be a registered user and &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; to move a page. </td><td> {{MSGNW:movenologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movepage&action=edit movepage] </td><td> Vê rûpelê bigerîne </td><td> {{MSGNW:movepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movepagebtn&action=edit movepagebtn] </td><td> Vê rûpelê bigerîne </td><td> {{MSGNW:movepagebtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movepagetalktext&action=edit movepagetalktext] </td><td> The associated talk page, if any, will be automatically moved along with it &#39;&#39;&#39;unless:&#39;&#39;&#39; *You are moving the page across namespaces, *A non-empty talk page already exists under the new name, or *You uncheck the box below. In those cases, you will have to move or merge the page manually if desired. </td><td> {{MSGNW:movepagetalktext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movepagetext&action=edit movepagetext] </td><td> Using the form below will rename a page, moving all of its history to the new name. The old title will become a redirect page to the new title. Links to the old page title will not be changed; be sure to &#91;&#91;Special:Maintenance&#124;check]] for double or broken redirects. You are responsible for making sure that links continue to point where they are supposed to go. Note that the page will &#39;&#39;&#39;not&#39;&#39;&#39; be moved if there is already a page at the new title, unless it is empty or a redirect and has no past edit history. This means that you can rename a page back to where it was just renamed from if you make a mistake, and you cannot overwrite an existing page. &lt;b&gt;WARNING!&lt;/b&gt; This can be a drastic and unexpected change for a popular page; please be sure you understand the consequences of this before proceeding. </td><td> {{MSGNW:movepagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movetalk&action=edit movetalk] </td><td> Move &quot;talk&quot; page as well, if applicable. </td><td> {{MSGNW:movetalk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movethispage&action=edit movethispage] </td><td> Vê rûpelê bigerîne </td><td> {{MSGNW:movethispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mycontris&action=edit mycontris] </td><td> Tevkariyên min </td><td> {{MSGNW:mycontris}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mypage&action=edit mypage] </td><td> Rûpela min </td><td> {{MSGNW:mypage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mytalk&action=edit mytalk] </td><td> Axaftin a min (talk) </td><td> {{MSGNW:mytalk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nbytes&action=edit nbytes] </td><td> $1 bytes </td><td> {{MSGNW:nbytes}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nchanges&action=edit nchanges] </td><td> $1 changes </td><td> {{MSGNW:nchanges}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newarticle&action=edit newarticle] </td><td> (Nû) </td><td> {{MSGNW:newarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newarticletext&action=edit newarticletext] </td><td> You&#39;ve followed a link to a page that doesn&#39;t exist yet. To create the page, start typing in the box below (see the &#91;&#91;Wikipedia:Help&#124;help page]] for more info). If you are here by mistake, just click your browser&#39;s &#39;&#39;&#39;back&#39;&#39;&#39; button. </td><td> {{MSGNW:newarticletext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newmessages&action=edit newmessages] </td><td> $1 yên te heye. </td><td> {{MSGNW:newmessages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newmessageslink&action=edit newmessageslink] </td><td> mesajên nû </td><td> {{MSGNW:newmessageslink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newpage&action=edit newpage] </td><td> Rûpela nû </td><td> {{MSGNW:newpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newpageletter&action=edit newpageletter] </td><td> N </td><td> {{MSGNW:newpageletter}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newpages&action=edit newpages] </td><td> Rûpelên nû </td><td> {{MSGNW:newpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newpassword&action=edit newpassword] </td><td> New password </td><td> {{MSGNW:newpassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newtitle&action=edit newtitle] </td><td> To new title </td><td> {{MSGNW:newtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newusersonly&action=edit newusersonly] </td><td> (new users only) </td><td> {{MSGNW:newusersonly}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Next&action=edit next] </td><td> next </td><td> {{MSGNW:next}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nextn&action=edit nextn] </td><td> next $1 </td><td> {{MSGNW:nextn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nlinks&action=edit nlinks] </td><td> $1 links </td><td> {{MSGNW:nlinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noaffirmation&action=edit noaffirmation] </td><td> You must affirm that your upload does not violate any copyrights. </td><td> {{MSGNW:noaffirmation}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noarticletext&action=edit noarticletext] </td><td> (Ev rûpel hîn bê nivîs e.) </td><td> {{MSGNW:noarticletext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noblockreason&action=edit noblockreason] </td><td> You must supply a reason for the block. </td><td> {{MSGNW:noblockreason}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noconnect&action=edit noconnect] </td><td> Sorry! The wiki is experiencing some technical difficulties, and cannot contact the database server. </td><td> {{MSGNW:noconnect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nocontribs&action=edit nocontribs] </td><td> No changes were found matching these criteria. </td><td> {{MSGNW:nocontribs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nocookieslogin&action=edit nocookieslogin] </td><td> Wikipedia uses cookies to log in users. You have cookies disabled. Please enable them and try again. </td><td> {{MSGNW:nocookieslogin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nocookiesnew&action=edit nocookiesnew] </td><td> The user account was created, but you are not logged in. Wikipedia uses cookies to log in users. You have cookies disabled. Please enable them, then log in with your new username and password. </td><td> {{MSGNW:nocookiesnew}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nodb&action=edit nodb] </td><td> Could not select database $1 </td><td> {{MSGNW:nodb}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noemail&action=edit noemail] </td><td> There is no e-mail address recorded for user &quot;$1&quot;. </td><td> {{MSGNW:noemail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noemailtext&action=edit noemailtext] </td><td> This user has not specified a valid e-mail address, or has chosen not to receive e-mail from other users. </td><td> {{MSGNW:noemailtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noemailtitle&action=edit noemailtitle] </td><td> No e-mail address </td><td> {{MSGNW:noemailtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nogomatch&action=edit nogomatch] </td><td> No page with this exact title exists, trying full text search. </td><td> {{MSGNW:nogomatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nohistory&action=edit nohistory] </td><td> There is no edit history for this page. </td><td> {{MSGNW:nohistory}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nolinkshere&action=edit nolinkshere] </td><td> No pages link to here. </td><td> {{MSGNW:nolinkshere}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nolinkstoimage&action=edit nolinkstoimage] </td><td> There are no pages that link to this image. </td><td> {{MSGNW:nolinkstoimage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noname&action=edit noname] </td><td> You have not specified a valid user name. </td><td> {{MSGNW:noname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nonefound&action=edit nonefound] </td><td> &lt;strong&gt;Note&lt;/strong&gt;: unsuccessful searches are often caused by searching for common words like &quot;have&quot; and &quot;from&quot;, which are not indexed, or by specifying more than one search term (only pages containing all of the search terms will appear in the result). </td><td> {{MSGNW:nonefound}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nospecialpagetext&action=edit nospecialpagetext] </td><td> You have requested a special page that is not recognized by the wiki. </td><td> {{MSGNW:nospecialpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nosuchaction&action=edit nosuchaction] </td><td> Çalakiyek bi vê rengê tune </td><td> {{MSGNW:nosuchaction}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nosuchactiontext&action=edit nosuchactiontext] </td><td> The action specified by the URL is not recognized by the wiki </td><td> {{MSGNW:nosuchactiontext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nosuchspecialpage&action=edit nosuchspecialpage] </td><td> Rûpeleke taybet bi vê rengê tune </td><td> {{MSGNW:nosuchspecialpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nosuchuser&action=edit nosuchuser] </td><td> There is no user by the name &quot;$1&quot;. Check your spelling, or use the form below to create a new user account. </td><td> {{MSGNW:nosuchuser}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notanarticle&action=edit notanarticle] </td><td> Not an article </td><td> {{MSGNW:notanarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notargettext&action=edit notargettext] </td><td> You have not specified a target page or user to perform this function on. </td><td> {{MSGNW:notargettext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notargettitle&action=edit notargettitle] </td><td> No target </td><td> {{MSGNW:notargettitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Note&action=edit note] </td><td> &lt;strong&gt;Not:&lt;/strong&gt; </td><td> {{MSGNW:note}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notextmatches&action=edit notextmatches] </td><td> No article text matches </td><td> {{MSGNW:notextmatches}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notitlematches&action=edit notitlematches] </td><td> No article title matches </td><td> {{MSGNW:notitlematches}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notloggedin&action=edit notloggedin] </td><td> Not logged in </td><td> {{MSGNW:notloggedin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nowatchlist&action=edit nowatchlist] </td><td> You have no items on your watchlist. </td><td> {{MSGNW:nowatchlist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nowiki_sample&action=edit nowiki_sample] </td><td> Insert non-formatted text here </td><td> {{MSGNW:nowiki_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nowiki_tip&action=edit nowiki_tip] </td><td> Ignore wiki formatting </td><td> {{MSGNW:nowiki_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nviews&action=edit nviews] </td><td> $1 views </td><td> {{MSGNW:nviews}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ok&action=edit ok] </td><td> OK </td><td> {{MSGNW:ok}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Oldpassword&action=edit oldpassword] </td><td> Old password </td><td> {{MSGNW:oldpassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Orig&action=edit orig] </td><td> orig </td><td> {{MSGNW:orig}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Orphans&action=edit orphans] </td><td> Rûpelên sêwî </td><td> {{MSGNW:orphans}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Otherlanguages&action=edit otherlanguages] </td><td> Zimanên din </td><td> {{MSGNW:otherlanguages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Pagemovedsub&action=edit pagemovedsub] </td><td> Move succeeded </td><td> {{MSGNW:pagemovedsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Pagemovedtext&action=edit pagemovedtext] </td><td> Rûpela &quot;&#91;&#91;$1]]&quot; çû cihê &quot;&#91;&#91;$2]]&quot;. </td><td> {{MSGNW:pagemovedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Passwordremindertext&action=edit passwordremindertext] </td><td> Someone (probably you, from IP address $1) requested that we send you a new Wikipedia login password. The password for user &quot;$2&quot; is now &quot;$3&quot;. You should log in and change your password now. </td><td> {{MSGNW:passwordremindertext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Passwordremindertitle&action=edit passwordremindertitle] </td><td> Password reminder from Wikipedia </td><td> {{MSGNW:passwordremindertitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Passwordsent&action=edit passwordsent] </td><td> A new password has been sent to the e-mail address registered for &quot;$1&quot;. Please log in again after you receive it. </td><td> {{MSGNW:passwordsent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Perfdisabled&action=edit perfdisabled] </td><td> Sorry! This feature has been temporarily disabled because it slows the database down to the point that no one can use the wiki. </td><td> {{MSGNW:perfdisabled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Perfdisabledsub&action=edit perfdisabledsub] </td><td> Here&#39;s a saved copy from $1: </td><td> {{MSGNW:perfdisabledsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Popularpages&action=edit popularpages] </td><td> Rûpelên populer </td><td> {{MSGNW:popularpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Postcomment&action=edit postcomment] </td><td> Şîroveyekê bişîne </td><td> {{MSGNW:postcomment}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Powersearch&action=edit powersearch] </td><td> Search </td><td> {{MSGNW:powersearch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Powersearchtext&action=edit powersearchtext] </td><td> Search in namespaces :&lt;br&gt; $1&lt;br&gt; $2 List redirects &amp;nbsp; Search for $3 $9 </td><td> {{MSGNW:powersearchtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Preferences&action=edit preferences] </td><td> Tercîhên min </td><td> {{MSGNW:preferences}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefslogintext&action=edit prefslogintext] </td><td> You are logged in as &quot;$1&quot;. Your internal ID number is $2. See &#91;&#91;Wikipedia:User preferences help]] for help deciphering the options. </td><td> {{MSGNW:prefslogintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefsnologin&action=edit prefsnologin] </td><td> Not logged in </td><td> {{MSGNW:prefsnologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefsnologintext&action=edit prefsnologintext] </td><td> You must be &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; to set user preferences. </td><td> {{MSGNW:prefsnologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefsreset&action=edit prefsreset] </td><td> Preferences have been reset from storage. </td><td> {{MSGNW:prefsreset}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Preview&action=edit preview] </td><td> Preview </td><td> {{MSGNW:preview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Previewconflict&action=edit previewconflict] </td><td> This preview reflects the text in the upper text editing area as it will appear if you choose to save. </td><td> {{MSGNW:previewconflict}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Previewnote&action=edit previewnote] </td><td> Remember that this is only a preview, and has not yet been saved! </td><td> {{MSGNW:previewnote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prevn&action=edit prevn] </td><td> previous $1 </td><td> {{MSGNW:prevn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Printableversion&action=edit printableversion] </td><td> Versiyon ji bo prînterê </td><td> {{MSGNW:printableversion}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Printsubtitle&action=edit printsubtitle] </td><td> (Ji http&#58;//ku.wikipedia.org) </td><td> {{MSGNW:printsubtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectedarticle&action=edit protectedarticle] </td><td> protected &#91;&#91;$1]] </td><td> {{MSGNW:protectedarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectedpage&action=edit protectedpage] </td><td> Rûpela parastî </td><td> {{MSGNW:protectedpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectedpagewarning&action=edit protectedpagewarning] </td><td> WARNING: This page has been locked so that only users with sysop privileges can edit it. Be sure you are following the &lt;a href=&#39;/wiki/Wikipedia:Protected_page_guidelines&#39;&gt;protected page guidelines&lt;/a&gt;. </td><td> {{MSGNW:protectedpagewarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectedtext&action=edit protectedtext] </td><td> This page has been locked to prevent editing; there are a number of reasons why this may be so, please see &#91;&#91;Wikipedia:Protected page]]. You can view and copy the source of this page: </td><td> {{MSGNW:protectedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectlogpage&action=edit protectlogpage] </td><td> Protection_log </td><td> {{MSGNW:protectlogpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectlogtext&action=edit protectlogtext] </td><td> Below is a list of page locks/unlocks. See &#91;&#91;Wikipedia:Protected page]] for more information. </td><td> {{MSGNW:protectlogtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectpage&action=edit protectpage] </td><td> Rûpelê biparêze </td><td> {{MSGNW:protectpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectthispage&action=edit protectthispage] </td><td> Vê rûpelê biparêze </td><td> {{MSGNW:protectthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbbrowse&action=edit qbbrowse] </td><td> Bigere </td><td> {{MSGNW:qbbrowse}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbedit&action=edit qbedit] </td><td> Biguherîne </td><td> {{MSGNW:qbedit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbfind&action=edit qbfind] </td><td> Bibîne </td><td> {{MSGNW:qbfind}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbmyoptions&action=edit qbmyoptions] </td><td> Rûpelên min </td><td> {{MSGNW:qbmyoptions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbpageinfo&action=edit qbpageinfo] </td><td> Context </td><td> {{MSGNW:qbpageinfo}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbpageoptions&action=edit qbpageoptions] </td><td> Ev rûpel </td><td> {{MSGNW:qbpageoptions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbsettings&action=edit qbsettings] </td><td> Quickbar settings </td><td> {{MSGNW:qbsettings}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbspecialpages&action=edit qbspecialpages] </td><td> Rûpelên taybet </td><td> {{MSGNW:qbspecialpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Querybtn&action=edit querybtn] </td><td> Submit query </td><td> {{MSGNW:querybtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Querysuccessful&action=edit querysuccessful] </td><td> Query successful </td><td> {{MSGNW:querysuccessful}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Randompage&action=edit randompage] </td><td> Rûpela rasthatî </td><td> {{MSGNW:randompage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Range_block_disabled&action=edit range_block_disabled] </td><td> The sysop ability to create range blocks is disabled. </td><td> {{MSGNW:range_block_disabled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rchide&action=edit rchide] </td><td> in $4 form; $1 minor edits; $2 secondary namespaces; $3 multiple edits. </td><td> {{MSGNW:rchide}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rclinks&action=edit rclinks] </td><td> Show last $1 changes in last $2 days; $3 </td><td> {{MSGNW:rclinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rclistfrom&action=edit rclistfrom] </td><td> Show new changes starting from $1 </td><td> {{MSGNW:rclistfrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rcliu&action=edit rcliu] </td><td> ; $1 edits from logged in users </td><td> {{MSGNW:rcliu}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rcloaderr&action=edit rcloaderr] </td><td> Loading recent changes </td><td> {{MSGNW:rcloaderr}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rclsub&action=edit rclsub] </td><td> (to pages linked from &quot;$1&quot;) </td><td> {{MSGNW:rclsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rcnote&action=edit rcnote] </td><td> Below are the last &lt;strong&gt;$1&lt;/strong&gt; changes in last &lt;strong&gt;$2&lt;/strong&gt; days. </td><td> {{MSGNW:rcnote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rcnotefrom&action=edit rcnotefrom] </td><td> Below are the changes since &lt;b&gt;$2&lt;/b&gt; (up to &lt;b&gt;$1&lt;/b&gt; shown). </td><td> {{MSGNW:rcnotefrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Readonly&action=edit readonly] </td><td> Database locked </td><td> {{MSGNW:readonly}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Readonlytext&action=edit readonlytext] </td><td> The database is currently locked to new entries and other modifications, probably for routine database maintenance, after which it will be back to normal. The administrator who locked it offered this explanation: &lt;p&gt;$1 </td><td> {{MSGNW:readonlytext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Readonlywarning&action=edit readonlywarning] </td><td> WARNING: The database has been locked for maintenance, so you will not be able to save your edits right now. You may wish to cut-n-paste the text into a text file and save it for later. </td><td> {{MSGNW:readonlywarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Recentchanges&action=edit recentchanges] </td><td> Guhartinên dawî </td><td> {{MSGNW:recentchanges}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Recentchangescount&action=edit recentchangescount] </td><td> Number of titles in recent changes </td><td> {{MSGNW:recentchangescount}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Recentchangeslinked&action=edit recentchangeslinked] </td><td> Guhartinên pevgirêdayî </td><td> {{MSGNW:recentchangeslinked}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Recentchangestext&action=edit recentchangestext] </td><td> Track the most recent changes to the wiki on this page. </td><td> {{MSGNW:recentchangestext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Redirectedfrom&action=edit redirectedfrom] </td><td> (Redirected from $1) </td><td> {{MSGNW:redirectedfrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Remembermypassword&action=edit remembermypassword] </td><td> Remember my password across sessions. </td><td> {{MSGNW:remembermypassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Removechecked&action=edit removechecked] </td><td> Remove checked items from watchlist </td><td> {{MSGNW:removechecked}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Removedwatch&action=edit removedwatch] </td><td> Removed from watchlist </td><td> {{MSGNW:removedwatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Removedwatchtext&action=edit removedwatchtext] </td><td> The page &quot;$1&quot; has been removed from your watchlist. </td><td> {{MSGNW:removedwatchtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Removingchecked&action=edit removingchecked] </td><td> Removing requested items from watchlist... </td><td> {{MSGNW:removingchecked}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Resetprefs&action=edit resetprefs] </td><td> Reset preferences </td><td> {{MSGNW:resetprefs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Restorelink&action=edit restorelink] </td><td> $1 deleted edits </td><td> {{MSGNW:restorelink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Resultsperpage&action=edit resultsperpage] </td><td> Hits to show per page </td><td> {{MSGNW:resultsperpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Retrievedfrom&action=edit retrievedfrom] </td><td> Retrieved from &quot;$1&quot; </td><td> {{MSGNW:retrievedfrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Returnto&action=edit returnto] </td><td> Bizivire $1. </td><td> {{MSGNW:returnto}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Retypenew&action=edit retypenew] </td><td> Retype new password </td><td> {{MSGNW:retypenew}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Reupload&action=edit reupload] </td><td> Re-upload </td><td> {{MSGNW:reupload}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Reuploaddesc&action=edit reuploaddesc] </td><td> Return to the upload form. </td><td> {{MSGNW:reuploaddesc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Reverted&action=edit reverted] </td><td> Reverted to earlier revision </td><td> {{MSGNW:reverted}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revertimg&action=edit revertimg] </td><td> rev </td><td> {{MSGNW:revertimg}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revertpage&action=edit revertpage] </td><td> Reverted edit of $2, changed back to last version by $1 </td><td> {{MSGNW:revertpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revhistory&action=edit revhistory] </td><td> Revision history </td><td> {{MSGNW:revhistory}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revisionasof&action=edit revisionasof] </td><td> Revision as of $1 </td><td> {{MSGNW:revisionasof}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revnotfound&action=edit revnotfound] </td><td> Revision not found </td><td> {{MSGNW:revnotfound}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revnotfoundtext&action=edit revnotfoundtext] </td><td> The old revision of the page you asked for could not be found. Please check the URL you used to access this page. </td><td> {{MSGNW:revnotfoundtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rollback&action=edit rollback] </td><td> Roll back edits </td><td> {{MSGNW:rollback}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rollbackfailed&action=edit rollbackfailed] </td><td> Rollback failed </td><td> {{MSGNW:rollbackfailed}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rollbacklink&action=edit rollbacklink] </td><td> rollback </td><td> {{MSGNW:rollbacklink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rows&action=edit rows] </td><td> Rows </td><td> {{MSGNW:rows}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Savearticle&action=edit savearticle] </td><td> Rûpelê qeyd bike </td><td> {{MSGNW:savearticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Savedprefs&action=edit savedprefs] </td><td> Your preferences have been saved. </td><td> {{MSGNW:savedprefs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Savefile&action=edit savefile] </td><td> Dosya qeyd bike </td><td> {{MSGNW:savefile}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Saveprefs&action=edit saveprefs] </td><td> Save preferences </td><td> {{MSGNW:saveprefs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Search&action=edit search] </td><td> Lêgere </td><td> {{MSGNW:search}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchdisabled&action=edit searchdisabled] </td><td> &lt;p&gt;Sorry! Full text search has been disabled temporarily, for performance reasons. In the meantime, you can use the Google search below, which may be out of date.&lt;/p&gt; &lt;!-- SiteSearch Google --&gt; &lt;FORM method=GET action=&quot;http&#58;//www.google.com/search&quot;&gt; &lt;TABLE bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;tr&gt;&lt;td&gt; &lt;A HREF=&quot;http&#58;//www.google.com/&quot;&gt; &lt;IMG SRC=&quot;http&#58;//www.google.com/logos/Logo_40wht.gif&quot; border=&quot;0&quot; ALT=&quot;Google&quot;&gt;&lt;/A&gt; &lt;/td&gt; &lt;td&gt; &lt;INPUT TYPE=text name=q size=31 maxlength=255 value=&quot;$1&quot;&gt; &lt;INPUT type=submit name=btnG VALUE=&quot;Google Search&quot;&gt; &lt;font size=-1&gt; &lt;input type=hidden name=domains value=&quot;http&#58;//ku.wikipedia.org&quot;&gt;&lt;br&gt;&lt;input type=radio name=sitesearch value=&quot;&quot;&gt; WWW &lt;input type=radio name=sitesearch value=&quot;http&#58;//ku.wikipedia.org&quot; checked&gt; http&#58;//ku.wikipedia.org &lt;br&gt; &lt;input type=&#39;hidden&#39; name=&#39;ie&#39; value=&#39;$2&#39;&gt; &lt;input type=&#39;hidden&#39; name=&#39;oe&#39; value=&#39;$2&#39;&gt; &lt;/font&gt; &lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;&lt;/TABLE&gt; &lt;/FORM&gt; &lt;!-- SiteSearch Google --&gt; </td><td> {{MSGNW:searchdisabled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchhelppage&action=edit searchhelppage] </td><td> Wikipedia:Searching </td><td> {{MSGNW:searchhelppage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchingwikipedia&action=edit searchingwikipedia] </td><td> Searching Wikipedia </td><td> {{MSGNW:searchingwikipedia}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchquery&action=edit searchquery] </td><td> For query &quot;$1&quot; </td><td> {{MSGNW:searchquery}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchresults&action=edit searchresults] </td><td> Search results </td><td> {{MSGNW:searchresults}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchresultshead&action=edit searchresultshead] </td><td> Search result settings </td><td> {{MSGNW:searchresultshead}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchresulttext&action=edit searchresulttext] </td><td> For more information about searching Wikipedia, see $1. </td><td> {{MSGNW:searchresulttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sectionedit&action=edit sectionedit] </td><td> (beş) </td><td> {{MSGNW:sectionedit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Selectonly&action=edit selectonly] </td><td> Only read-only queries are allowed. </td><td> {{MSGNW:selectonly}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Selflinks&action=edit selflinks] </td><td> Pages with Self Links </td><td> {{MSGNW:selflinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Selflinkstext&action=edit selflinkstext] </td><td> The following pages contain a link to themselves, which they should not. </td><td> {{MSGNW:selflinkstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Servertime&action=edit servertime] </td><td> Server time is now </td><td> {{MSGNW:servertime}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Setbureaucratflag&action=edit setbureaucratflag] </td><td> Set bureaucrat flag </td><td> {{MSGNW:setbureaucratflag}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Shortpages&action=edit shortpages] </td><td> Rûpelên kurt </td><td> {{MSGNW:shortpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Show&action=edit show] </td><td> nîşan bide </td><td> {{MSGNW:show}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showhideminor&action=edit showhideminor] </td><td> $1 minor edits </td><td> {{MSGNW:showhideminor}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showingresults&action=edit showingresults] </td><td> Showing below &lt;b&gt;$1&lt;/b&gt; results starting with #&lt;b&gt;$2&lt;/b&gt;. </td><td> {{MSGNW:showingresults}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showingresultsnum&action=edit showingresultsnum] </td><td> Showing below &lt;b&gt;$3&lt;/b&gt; results starting with #&lt;b&gt;$2&lt;/b&gt;. </td><td> {{MSGNW:showingresultsnum}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showlast&action=edit showlast] </td><td> Show last $1 images sorted $2. </td><td> {{MSGNW:showlast}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showpreview&action=edit showpreview] </td><td> Berê temaşe bike </td><td> {{MSGNW:showpreview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showtoc&action=edit showtoc] </td><td> nîşan bide </td><td> {{MSGNW:showtoc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sig_tip&action=edit sig_tip] </td><td> Your signature with timestamp </td><td> {{MSGNW:sig_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitestats&action=edit sitestats] </td><td> Site statistics </td><td> {{MSGNW:sitestats}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitestatstext&action=edit sitestatstext] </td><td> There are &lt;b&gt;$1&lt;/b&gt; total pages in the database. This includes &quot;talk&quot; pages, pages about Wikipedia, minimal &quot;stub&quot; pages, redirects, and others that probably don&#39;t qualify as articles. Excluding those, there are &lt;b&gt;$2&lt;/b&gt; pages that are probably legitimate articles.&lt;p&gt; There have been a total of &lt;b&gt;$3&lt;/b&gt; page views, and &lt;b&gt;$4&lt;/b&gt; page edits since the software was upgraded (January 28, 2004). That comes to &lt;b&gt;$5&lt;/b&gt; average edits per page, and &lt;b&gt;$6&lt;/b&gt; views per edit. </td><td> {{MSGNW:sitestatstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitesubtitle&action=edit sitesubtitle] </td><td> Ansîklopediya Azad </td><td> {{MSGNW:sitesubtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitesupport&action=edit sitesupport] </td><td> Donations </td><td> {{MSGNW:sitesupport}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitesupportpage&action=edit sitesupportpage] </td><td> &amp;lt;sitesupportpage&amp;gt; </td><td> {{MSGNW:sitesupportpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitetitle&action=edit sitetitle] </td><td> Wîkîpediya Kurdî </td><td> {{MSGNW:sitetitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Skin&action=edit skin] </td><td> Skin </td><td> {{MSGNW:skin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Specialpages&action=edit specialpages] </td><td> Rûpelên taybet </td><td> {{MSGNW:specialpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Spheading&action=edit spheading] </td><td> Special pages for all users </td><td> {{MSGNW:spheading}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sqlislogged&action=edit sqlislogged] </td><td> Please note that all queries are logged. </td><td> {{MSGNW:sqlislogged}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sqlquery&action=edit sqlquery] </td><td> Enter query </td><td> {{MSGNW:sqlquery}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Statistics&action=edit statistics] </td><td> Statîstîk </td><td> {{MSGNW:statistics}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Storedversion&action=edit storedversion] </td><td> Stored version </td><td> {{MSGNW:storedversion}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Stubthreshold&action=edit stubthreshold] </td><td> Threshold for stub display </td><td> {{MSGNW:stubthreshold}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Subcategories&action=edit subcategories] </td><td> Subcategories </td><td> {{MSGNW:subcategories}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Subject&action=edit subject] </td><td> Mijar/sernivîs </td><td> {{MSGNW:subject}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Subjectpage&action=edit subjectpage] </td><td> View subject </td><td> {{MSGNW:subjectpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Successfulupload&action=edit successfulupload] </td><td> Successful upload </td><td> {{MSGNW:successfulupload}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Summary&action=edit summary] </td><td> Kurte </td><td> {{MSGNW:summary}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sysopspheading&action=edit sysopspheading] </td><td> For sysop use only </td><td> {{MSGNW:sysopspheading}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sysoptext&action=edit sysoptext] </td><td> The action you have requested can only be performed by users with &quot;sysop&quot; status. See $1. </td><td> {{MSGNW:sysoptext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sysoptitle&action=edit sysoptitle] </td><td> Sysop access required </td><td> {{MSGNW:sysoptitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tableform&action=edit tableform] </td><td> table </td><td> {{MSGNW:tableform}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkexists&action=edit talkexists] </td><td> The page itself was moved successfully, but the talk page could not be moved because one already exists at the new title. Please merge them manually. </td><td> {{MSGNW:talkexists}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkpage&action=edit talkpage] </td><td> Vê rûpelê nîqas bike </td><td> {{MSGNW:talkpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkpagemoved&action=edit talkpagemoved] </td><td> The corresponding talk page was also moved. </td><td> {{MSGNW:talkpagemoved}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkpagenotmoved&action=edit talkpagenotmoved] </td><td> The corresponding talk page was &lt;strong&gt;not&lt;/strong&gt; moved. </td><td> {{MSGNW:talkpagenotmoved}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Textboxsize&action=edit textboxsize] </td><td> Textbox dimensions </td><td> {{MSGNW:textboxsize}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Textmatches&action=edit textmatches] </td><td> Article text matches </td><td> {{MSGNW:textmatches}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Thisisdeleted&action=edit thisisdeleted] </td><td> View or restore $1? </td><td> {{MSGNW:thisisdeleted}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Thumbnail-more&action=edit thumbnail-more] </td><td> Enlarge </td><td> {{MSGNW:thumbnail-more}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Timezoneoffset&action=edit timezoneoffset] </td><td> Offset </td><td> {{MSGNW:timezoneoffset}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Timezonetext&action=edit timezonetext] </td><td> Enter number of hours your local time differs from server time (UTC). </td><td> {{MSGNW:timezonetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Titlematches&action=edit titlematches] </td><td> Article title matches </td><td> {{MSGNW:titlematches}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Toc&action=edit toc] </td><td> Tabloya Naverokê </td><td> {{MSGNW:toc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uclinks&action=edit uclinks] </td><td> View the last $1 changes; view the last $2 days. </td><td> {{MSGNW:uclinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ucnote&action=edit ucnote] </td><td> Below are this user&#39;s last &lt;b&gt;$1&lt;/b&gt; changes in the last &lt;b&gt;$2&lt;/b&gt; days. </td><td> {{MSGNW:ucnote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uctop&action=edit uctop] </td><td> (ser) </td><td> {{MSGNW:uctop}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unblockip&action=edit unblockip] </td><td> Unblock user </td><td> {{MSGNW:unblockip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unblockiptext&action=edit unblockiptext] </td><td> Use the form below to restore write access to a previously blocked IP address or username. </td><td> {{MSGNW:unblockiptext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unblocklink&action=edit unblocklink] </td><td> unblock </td><td> {{MSGNW:unblocklink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unblocklogentry&action=edit unblocklogentry] </td><td> unblocked &quot;$1&quot; </td><td> {{MSGNW:unblocklogentry}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undelete&action=edit undelete] </td><td> Restore deleted page </td><td> {{MSGNW:undelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletearticle&action=edit undeletearticle] </td><td> Restore deleted article </td><td> {{MSGNW:undeletearticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletebtn&action=edit undeletebtn] </td><td> Restore! </td><td> {{MSGNW:undeletebtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletedarticle&action=edit undeletedarticle] </td><td> restored &quot;$1&quot; </td><td> {{MSGNW:undeletedarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletedtext&action=edit undeletedtext] </td><td> The article &#91;&#91;$1]] has been successfully restored. See &#91;&#91;Wikipedia:Deletion_log]] for a record of recent deletions and restorations. </td><td> {{MSGNW:undeletedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletehistory&action=edit undeletehistory] </td><td> If you restore the page, all revisions will be restored to the history. If a new page with the same name has been created since the deletion, the restored revisions will appear in the prior history, and the current revision of the live page will not be automatically replaced. </td><td> {{MSGNW:undeletehistory}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletepage&action=edit undeletepage] </td><td> View and restore deleted pages </td><td> {{MSGNW:undeletepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletepagetext&action=edit undeletepagetext] </td><td> The following pages have been deleted but are still in the archive and can be restored. The archive may be periodically cleaned out. </td><td> {{MSGNW:undeletepagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeleterevision&action=edit undeleterevision] </td><td> Deleted revision as of $1 </td><td> {{MSGNW:undeleterevision}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeleterevisions&action=edit undeleterevisions] </td><td> $1 revisions archived </td><td> {{MSGNW:undeleterevisions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unexpected&action=edit unexpected] </td><td> Unexpected value: &quot;$1&quot;=&quot;$2&quot;. </td><td> {{MSGNW:unexpected}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockbtn&action=edit unlockbtn] </td><td> Unlock database </td><td> {{MSGNW:unlockbtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockconfirm&action=edit unlockconfirm] </td><td> Yes, I really want to unlock the database. </td><td> {{MSGNW:unlockconfirm}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockdb&action=edit unlockdb] </td><td> Unlock database </td><td> {{MSGNW:unlockdb}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockdbsuccesssub&action=edit unlockdbsuccesssub] </td><td> Database lock removed </td><td> {{MSGNW:unlockdbsuccesssub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockdbsuccesstext&action=edit unlockdbsuccesstext] </td><td> The database has been unlocked. </td><td> {{MSGNW:unlockdbsuccesstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockdbtext&action=edit unlockdbtext] </td><td> Unlocking the database will restore the ability of all users to edit pages, change their preferences, edit their watchlists, and other things requiring changes in the database. Please confirm that this is what you intend to do. </td><td> {{MSGNW:unlockdbtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unprotectedarticle&action=edit unprotectedarticle] </td><td> unprotected &#91;&#91;$1]] </td><td> {{MSGNW:unprotectedarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unprotectthispage&action=edit unprotectthispage] </td><td> Unprotect this page </td><td> {{MSGNW:unprotectthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unusedimages&action=edit unusedimages] </td><td> Unused images </td><td> {{MSGNW:unusedimages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unusedimagestext&action=edit unusedimagestext] </td><td> &lt;p&gt;Please note that other web sites such as the international Wikipedias may link to an image with a direct URL, and so may still be listed here despite being in active use. </td><td> {{MSGNW:unusedimagestext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unwatchthispage&action=edit unwatchthispage] </td><td> Stop watching </td><td> {{MSGNW:unwatchthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Updated&action=edit updated] </td><td> (Hat taze kirin) </td><td> {{MSGNW:updated}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Upload&action=edit upload] </td><td> Upload dosya </td><td> {{MSGNW:upload}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadbtn&action=edit uploadbtn] </td><td> Upload dosya </td><td> {{MSGNW:uploadbtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploaddisabled&action=edit uploaddisabled] </td><td> Sorry, uploading is disabled. </td><td> {{MSGNW:uploaddisabled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadedfiles&action=edit uploadedfiles] </td><td> Uploaded files </td><td> {{MSGNW:uploadedfiles}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadedimage&action=edit uploadedimage] </td><td> uploaded &quot;$1&quot; </td><td> {{MSGNW:uploadedimage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploaderror&action=edit uploaderror] </td><td> Upload error </td><td> {{MSGNW:uploaderror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadfile&action=edit uploadfile] </td><td> Upload images, sounds, documents etc. </td><td> {{MSGNW:uploadfile}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadlink&action=edit uploadlink] </td><td> Upload wêne </td><td> {{MSGNW:uploadlink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadlog&action=edit uploadlog] </td><td> upload log </td><td> {{MSGNW:uploadlog}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadlogpage&action=edit uploadlogpage] </td><td> Upload_log </td><td> {{MSGNW:uploadlogpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadlogpagetext&action=edit uploadlogpagetext] </td><td> Below is a list of the most recent file uploads. All times shown are server time (UTC). &lt;ul&gt; &lt;/ul&gt; </td><td> {{MSGNW:uploadlogpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadnologin&action=edit uploadnologin] </td><td> Not logged in </td><td> {{MSGNW:uploadnologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadnologintext&action=edit uploadnologintext] </td><td> You must be &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; to upload files. </td><td> {{MSGNW:uploadnologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadtext&action=edit uploadtext] </td><td> &lt;strong&gt;STOP!&lt;/strong&gt; Before you upload here, make sure to read and follow the &lt;a href=&quot;/wiki/Wikipedia:Image_use_policy&quot;&gt;image use policy&lt;/a&gt;. &lt;p&gt;If a file with the name you are specifying already exists on the wiki, it&#39;ll be replaced without warning. So unless you mean to update a file, it&#39;s a good idea to first check if such a file exists. &lt;p&gt;To view or search previously uploaded images, go to the &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Imagelist&quot;&gt;list of uploaded images&lt;/a&gt;. Uploads and deletions are logged on the &lt;a href=&quot;/wiki/Wikipedia:Upload_log&quot;&gt;upload log&lt;/a&gt;. &lt;p&gt;Use the form below to upload new image files for use in illustrating your articles. On most browsers, you will see a &quot;Browse...&quot; button, which will bring up your operating system&#39;s standard file open dialog. Choosing a file will fill the name of that file into the text field next to the button. You must also check the box affirming that you are not violating any copyrights by uploading the file. Press the &quot;Upload&quot; button to finish the upload. This may take some time if you have a slow internet connection. &lt;p&gt;The preferred formats are JPEG for photographic images, PNG for drawings and other iconic images, and OGG for sounds. Please name your files descriptively to avoid confusion. To include the image in an article, use a link in the form &lt;b&gt;&#91;&#91;image:file.jpg]]&lt;/b&gt; or &lt;b&gt;&#91;&#91;image:file.png&#124;alt text]]&lt;/b&gt; or &lt;b&gt;&#91;&#91;media:file.ogg]]&lt;/b&gt; for sounds. &lt;p&gt;Please note that as with wiki pages, others may edit or delete your uploads if they think it serves the encyclopedia, and you may be blocked from uploading if you abuse the system. </td><td> {{MSGNW:uploadtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadwarning&action=edit uploadwarning] </td><td> Upload warning </td><td> {{MSGNW:uploadwarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userexists&action=edit userexists] </td><td> The user name you entered is already in use. Please choose a different name. </td><td> {{MSGNW:userexists}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userlogin&action=edit userlogin] </td><td> Xwe qeyd bike </td><td> {{MSGNW:userlogin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userlogout&action=edit userlogout] </td><td> Derbikeve (log out) </td><td> {{MSGNW:userlogout}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userpage&action=edit userpage] </td><td> View user page </td><td> {{MSGNW:userpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userstats&action=edit userstats] </td><td> User statistics </td><td> {{MSGNW:userstats}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userstatstext&action=edit userstatstext] </td><td> There are &lt;b&gt;$1&lt;/b&gt; registered users. &lt;b&gt;$2&lt;/b&gt; of these are administrators (see $3). </td><td> {{MSGNW:userstatstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Version&action=edit version] </td><td> Version </td><td> {{MSGNW:version}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Viewcount&action=edit viewcount] </td><td> This page has been accessed $1 times. </td><td> {{MSGNW:viewcount}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Viewprevnext&action=edit viewprevnext] </td><td> View ($1) ($2) ($3). </td><td> {{MSGNW:viewprevnext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Viewsource&action=edit viewsource] </td><td> View source </td><td> {{MSGNW:viewsource}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Viewtalkpage&action=edit viewtalkpage] </td><td> View discussion </td><td> {{MSGNW:viewtalkpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wantedpages&action=edit wantedpages] </td><td> Wanted pages </td><td> {{MSGNW:wantedpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchdetails&action=edit watchdetails] </td><td> ($1 pages watched not counting talk pages; $2 total pages edited since cutoff; $3... &lt;a href=&#39;$4&#39;&gt;show and edit complete list&lt;/a&gt;.) </td><td> {{MSGNW:watchdetails}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watcheditlist&action=edit watcheditlist] </td><td> Here&#39;s an alphabetical list of your watched pages. Check the boxes of pages you want to remove from your watchlist and click the &#39;remove checked&#39; button at the bottom of the screen. </td><td> {{MSGNW:watcheditlist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchlist&action=edit watchlist] </td><td> Lîsta şopandin a min </td><td> {{MSGNW:watchlist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchlistcontains&action=edit watchlistcontains] </td><td> Your watchlist contains $1 pages. </td><td> {{MSGNW:watchlistcontains}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchlistsub&action=edit watchlistsub] </td><td> (for user &quot;$1&quot;) </td><td> {{MSGNW:watchlistsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchmethod-list&action=edit watchmethod-list] </td><td> checking watched pages for recent edits </td><td> {{MSGNW:watchmethod-list}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchmethod-recent&action=edit watchmethod-recent] </td><td> checking recent edits for watched pages </td><td> {{MSGNW:watchmethod-recent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchnochange&action=edit watchnochange] </td><td> None of your watched items were edited in the time period displayed. </td><td> {{MSGNW:watchnochange}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchnologin&action=edit watchnologin] </td><td> Not logged in </td><td> {{MSGNW:watchnologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchnologintext&action=edit watchnologintext] </td><td> You must be &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; to modify your watchlist. </td><td> {{MSGNW:watchnologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchthis&action=edit watchthis] </td><td> Vê gotarê bişopîne </td><td> {{MSGNW:watchthis}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchthispage&action=edit watchthispage] </td><td> Vê rûpelê bişopîne </td><td> {{MSGNW:watchthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Welcomecreation&action=edit welcomecreation] </td><td> &lt;h2&gt;Welcome, $1!&lt;/h2&gt;&lt;p&gt;Your account has been created. Don&#39;t forget to personalize your wikipedia preferences. </td><td> {{MSGNW:welcomecreation}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whatlinkshere&action=edit whatlinkshere] </td><td> Lînk ji vê re heye? </td><td> {{MSGNW:whatlinkshere}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistacctext&action=edit whitelistacctext] </td><td> To be allowed to create accounts in this Wiki you have to &#91;&#91;Special:Userlogin&#124;log]] in and have the appropriate permissions. </td><td> {{MSGNW:whitelistacctext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistacctitle&action=edit whitelistacctitle] </td><td> You are not allowed to create an account </td><td> {{MSGNW:whitelistacctitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistedittext&action=edit whitelistedittext] </td><td> You have to &#91;&#91;Special:Userlogin&#124;login]] to edit articles. </td><td> {{MSGNW:whitelistedittext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistedittitle&action=edit whitelistedittitle] </td><td> Login required to edit </td><td> {{MSGNW:whitelistedittitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistreadtext&action=edit whitelistreadtext] </td><td> You have to &#91;&#91;Special:Userlogin&#124;login]] to read articles. </td><td> {{MSGNW:whitelistreadtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistreadtitle&action=edit whitelistreadtitle] </td><td> Login required to read </td><td> {{MSGNW:whitelistreadtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wikipediapage&action=edit wikipediapage] </td><td> View meta page </td><td> {{MSGNW:wikipediapage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wikititlesuffix&action=edit wikititlesuffix] </td><td> Wîkîpediya </td><td> {{MSGNW:wikititlesuffix}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wlnote&action=edit wlnote] </td><td> Below are the last $1 changes in the last &lt;b&gt;$2&lt;/b&gt; hours. </td><td> {{MSGNW:wlnote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wlsaved&action=edit wlsaved] </td><td> This is a saved version of your watchlist. </td><td> {{MSGNW:wlsaved}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wlshowlast&action=edit wlshowlast] </td><td> Show last $1 hours $2 days $3 </td><td> {{MSGNW:wlshowlast}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wrong_wfQuery_params&action=edit wrong_wfQuery_params] </td><td> Incorrect parameters to wfQuery()&lt;br&gt; Function: $1&lt;br&gt; Query: $2 </td><td> {{MSGNW:wrong_wfQuery_params}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wrongpassword&action=edit wrongpassword] </td><td> Şifreya ku te nivîsand şaş e. Ji kerema xwe careke din biceribîne. </td><td> {{MSGNW:wrongpassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourdiff&action=edit yourdiff] </td><td> Differences </td><td> {{MSGNW:yourdiff}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Youremail&action=edit youremail] </td><td> E-posta ya te* </td><td> {{MSGNW:youremail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourname&action=edit yourname] </td><td> Navê te wekî bikarhêner (user name) </td><td> {{MSGNW:yourname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yournick&action=edit yournick] </td><td> Leqeba te (ji bo îmza) </td><td> {{MSGNW:yournick}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourpassword&action=edit yourpassword] </td><td> Şîfreya te (password) </td><td> {{MSGNW:yourpassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourpasswordagain&action=edit yourpasswordagain] </td><td> Şîfreya xwe careke din binîvîse </td><td> {{MSGNW:yourpasswordagain}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourtext&action=edit yourtext] </td><td> Nivîsarê te </td><td> {{MSGNW:yourtext}} </td></tr></table> 642 66340 2007-01-24T16:59:10Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:सद्दाम हुसेन]] تعديل: [[ru:Саддам Хусейн Абд аль-Маджид ат-Тикрити]] [[Image:Saddam Hussein (107).jpg|right|thumb|Sedam Huseyîn]] '''Sedam Huseyîn''' (bi [[erebî]]: صدم حسين) di sala 1937'an de li bajarê [[Tîkrît]]ê ji malbateke xizan hate dinê. Piştî mirina bavê xwe, ji aliyê dayika xwe û hizmên xwe ve hate mezin kirin. Sedam di ciwaniya xwe de beşdarî nava refên Partiya Baasê bû. Baas wê demê li hemberî [[emperyalizm]]ê derdiket û azadî û [[serxwebûn]]a netewî diparast. Seddam di sala 1956'an de li hemberî desthilatdariyê derbeyek kir lê ev derbe bi ser neket. Piştî vê yekê Sedam bi sûcdariya ku dê Serokwezir [[Abdul Kerîm Hassam]] bikûje ji [[Iraq]]ê reviya. Di sala 1963'an de li [[Iraq]]ê [[Partiya Baasê]] bi ser ket û Sedam jî wegeriya Iraqê. Wê demê bi xwarziya xwe Sacîdeyê re zevicî û jê sê 3 heb qîz bû bawê 5 zarokan. Piştî demekê di navbera partiyê û Sedam de nakokî derketin û Sedam hate girtin. 1968'an de derbeyeke din hate kirin û Sedam bi vê derbeyê re ji girtîgehê derket. Pişt re Sedam kete nava Lijneya [[Konseya Şoreşê ya Baasê]]. Seddam di sala 1979'an de bi darbeyekê desthilatdarî bi dest xist û muxalîfên xwe perçiqand. Seddam pergeleke zordest afirand û ew bi îstihbaratê xwe xurt kir. Sedam di 16'ê adara 1988'an de li hemberî kurdan, li bajarê [[Helepçe]]yê [[Komkujiya Helepçê|komkujiyeke]] mezin pêk anî û bi bombeyên kîmyewî 5 hezar kurd kuşt. [[Image:150px-Saddamcapture.jpg|right|framed|Sedam ê girtî]] Sedam di sala 1980'yî de bi Îranê re şer îlan kir û hêzên Sedam herema avî ya Şatt El Arab bi dest xistin. Şerê di navbera Îran û Iraqê de 8 salan dom kir û bi sedhezaran kesî di vî şerî de jiyana xwe ji dest da. Dema ku şer bi dawî bû herdu alî jî di cîhê xwe yên dest pêkê de bûn. Piştre Sedam di 2'yê gelawêja 1990'î de Kuvveşt dagir kir. Li ser wê yekê gelek welatên cihanê bi pêşengiya DYA'yê li dijî Iraqê şer îlan kirin. Di 16'ê berfanbara 1990'î de li ser Iraqê bombe bariyan. Şer heya 27'ê reşemîya 1991'an domiya. Piştî bûyerên 11'ê Rêzberê dîsa çaw zivirîn ser Sedam Huseyîn. Di dawiyê de [[DYA]] û [[Îngîltere]]ê di avrêla 2003'an de, bi angaşta çekên nukleer carekedin li dijî Iraqê dest bi şer kirin. Hêzên koalîsyonê, di 10 avrêlê de ketin paytexta Iraqê bexdayê û peykerê Sedam Huseyîn ê li navenda bajêr anîn xwar. Ev roj ji bo gelên li Iraqê wekî destpêkeke nû hate nirxandin. Di serî de gelê kurd, gelên Iraqî rabûn ser piyan û têkçûna pergala Sedam pîroz kirin. Bi têkçûna Sedam re, berhemên desthilatdariya wî yek bi yek derketin holê; li çar hêlên Iraqê goristanên tomerî û wêneyên wahşetê yên desthilatdariya Sedam yek bi yek derketin holê. Piştî şer êrîşên li hemberî hêzên [[DYA]]'yê zêde bibûn û hate îdîakirin ku êrîş ji aliyê Sedam ve têne organîze kirin. ==Darizandin û Darde kirin == Dadgeha ya Saddam û heft mirovên din ji bo [[Komkujiya Helepçê|nijadkujî]]yên Kurdên [[Helebçe]], kuştinên bajarê Dûceyl û paş raperandina [[Şî]]yên [[1991]]an re, li [[19'ê kewçêrê]] [[2005]]an de dest pê kir. Saddam [[5'ê sermawezê]] [[2006]]an de ji alîya dadgehe bi cezayê mirinê hat ceza kirin. Cezaya Saddam di [[26'ê berfanbarê]] [[2006]]an de hat pejirandin. Di [[30'ê berfanbarê]][[2006]]an de jî, bi sibe re li seat 6 ên [[îraq]] hat îdam kirin. *[http://dikkat.org/dikkat.asp?islem=yolla&id=542 Saddam huseyyin the execution appeared] *[http://www.liveleak.com/view?i=2960356b1e Saddam Hussein burial - mourners open his casket] [[Category:Siyasetmedar|Huseyîn, Sedam]] [[af:Saddam Hussein]] [[ar:صدام حسين]] [[bg:Саддам Хюсеин]] [[br:Saddam Husain]] [[bs:Sadam Husein]] [[ca:Saddam Hussein]] [[cs:Saddám Husajn]] [[cy:Saddam Hussein]] [[da:Saddam Hussein]] [[de:Saddam Hussein]] [[el:Σαντάμ Χουσεΐν]] [[en:Saddam Hussein]] [[eo:Saddam Hussein]] [[es:Saddam Husein]] [[et:Şaddām Ḩusayn]] [[eu:Saddam Hussein]] [[fa:صدام حسین]] [[fi:Saddam Hussein]] [[fr:Saddam Hussein]] [[gl:Saddam Hussein]] [[he:סדאם חוסיין]] [[hi:सद्दाम हुसैन]] [[hr:Saddam Hussein]] [[hu:Szaddám Huszein]] [[id:Saddam Hussein]] [[io:Saddam Hussein]] [[is:Saddam Hussein]] [[it:Saddam Hussein]] [[ja:サッダーム・フセイン]] [[ka:ჰუსეინი, სადამ]] [[ko:사담 후세인]] [[la:Saddamus Hussein]] [[lb:Saddam Hussein]] [[li:Saddam Hoessein]] [[lt:Sadamas Huseinas]] [[lv:Sadams Huseins]] [[ml:സദ്ദാം ഹുസൈന്‍]] [[ms:Saddam Hussein]] [[new:सद्दाम हुसेन]] [[nl:Saddam Hoessein]] [[nn:Saddam Hussein]] [[no:Saddam Hussein]] [[oc:Saddam Husayn]] [[pl:Saddam Husajn]] [[pt:Saddam Hussein]] [[ro:Saddam Hussein]] [[ru:Саддам Хусейн Абд аль-Маджид ат-Тикрити]] [[sh:Sadam Husein]] [[simple:Saddam Hussein]] [[sk:Saddám Husajn]] [[sl:Sadam Husein]] [[sr:Садам Хусеин]] [[sv:Saddam Hussein]] [[ta:சதாம் உசேன்]] [[th:ซัดดัม ฮุสเซน]] [[tr:Saddam Hüseyin]] [[ur:صدام حسین]] [[vi:Saddam Hussein]] [[yi:סאדאם כוסעין]] [[zh:萨达姆·侯赛因]] [[zh-classical:薩達姆·海珊]] [[zh-yue:薩達姆·侯賽因]] 645 12788 2004-09-12T00:05:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Zimanê kurdî]] 646 sysop 12789 2004-05-27T21:30:02Z 64.68.82.144 <ol start=1><li><a href="/wiki/Amed" class='internal' title ="Amed">Amed</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Mazra" class='internal' title ="Mazra">Mazra</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Bill_Gates" class='internal' title ="Bill Gates">Bill Gates</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Sumer" class='internal' title ="Sumer">Sumer</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Listeya_bajar%C3%AAn_Kurdistan%C3%AA" class='internal' title ="Listeya bajarên Kurdistanê">Listeya bajarên Kurdistanê</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Heinrich_B%C3%B6ll" class='internal' title ="Heinrich Böll">Heinrich Böll</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Cegerxw%C3%AEn" class='internal' title ="Cegerxwîn">Cegerxwîn</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Ya%C5%9Far_Kemal" class='internal' title ="Yaşar Kemal">Yaşar Kemal</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Celadet_Al%C3%AE_Bedirxan" class='internal' title ="Celadet Alî Bedirxan">Celadet Alî Bedirxan</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Zaza" class='internal' title ="Zaza">Zaza</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/D%C3%AEroka_Kurdistan%C3%AA" class='internal' title ="Dîroka Kurdistanê">Dîroka Kurdistanê</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Danezana_Gerd%C3%BBn%C3%AE_Ya_Maf%C3%AAn_Mirovan" class='internal' title ="Danezana Gerdûnî Ya Mafên Mirovan">Danezana Gerdûnî Ya Mafên Mirovan</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/D%C3%AErok" class='internal' title ="Dîrok">Dîrok</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/S%C3%BBriye" class='internal' title ="Sûriye">Sûriye</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Ehmed%C3%AA_Xan%C3%AE" class='internal' title ="Ehmedê Xanî">Ehmedê Xanî</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/El%C3%AE_Her%C3%AEr%C3%AE" class='internal' title ="Elî Herîrî">Elî Herîrî</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Alaya_Kurdistan%C3%AA" class='internal' title ="Alaya Kurdistanê">Alaya Kurdistanê</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/B%C3%AAal%C3%AE" class='internal' title ="Bêalî">Bêalî</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Feqiy%C3%AA_Teyran" class='internal' title ="Feqiyê Teyran">Feqiyê Teyran</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Gotareke_n%C3%BB_ez_%C3%A7awa_%C3%A7%C3%AAkim" class='internal' title ="Gotareke nû ez çawa çêkim">Gotareke nû ez çawa çêkim</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Cil_%C3%BB_berg%C3%AAn_jina_kurd-%C3%AAz%C3%AEd%C3%AE_ya_Qafqasya" class='internal' title ="Cil û bergên jina kurd-êzîdî ya Qafqasya">Cil û bergên jina kurd-êzîdî ya Qafqasya</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Partiya_Yek%C3%AEtiya_Demoqrat%C3%AEk" class='internal' title ="Partiya Yekîtiya Demoqratîk">Partiya Yekîtiya Demoqratîk</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/%C3%9Bsiv_%C3%BB_Zel%C3%AExe" class='internal' title ="Ûsiv û Zelîxe">Ûsiv û Zelîxe</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Hec%C3%AE_Fetah%C3%AA_Hezroy%C3%AE" class='internal' title ="Hecî Fetahê Hezroyî">Hecî Fetahê Hezroyî</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Listeya_Rexistinan" class='internal' title ="Listeya Rexistinan">Listeya Rexistinan</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Huner" class='internal' title ="Huner">Huner</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Qafqasya" class='internal' title ="Qafqasya">Qafqasya</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Kurdistan" class='internal' title ="Kurdistan">Kurdistan</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Yek%C3%AEtiya_N%C3%AE%C5%9Ftimaniya_Kurdistan" class='internal' title ="Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan">Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Kurd%C3%AAn_Qafqasya" class='internal' title ="Kurdên Qafqasya">Kurdên Qafqasya</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Kronolojiya_d%C3%AEroka_Kurdistan%C3%AA" class='internal' title ="Kronolojiya dîroka Kurdistanê">Kronolojiya dîroka Kurdistanê</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Klas%C3%AEk%C3%AAn_Kurd%C3%AE" class='internal' title ="Klasîkên Kurdî">Klasîkên Kurdî</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Heciye_Cind%C3%AE" class='internal' title ="Heciye Cindî">Heciye Cindî</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Kit%C3%AAbeke_Hisab%C3%AE" class='internal' title ="Kitêbeke Hisabî">Kitêbeke Hisabî</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Partiya_%C3%87areseriya_Demokratik_a_Kurdistan" class='internal' title ="Partiya Çareseriya Demokratik a Kurdistan">Partiya Çareseriya Demokratik a Kurdistan</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Kongra_Gel%C3%AA_Kurdistan" class='internal' title ="Kongra Gelê Kurdistan">Kongra Gelê Kurdistan</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Kurd" class='internal' title ="Kurd">Kurd</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/KARSAZ" class='internal' title ="KARSAZ">KARSAZ</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Abor%C3%AE" class='internal' title ="Aborî">Aborî</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/L%C3%AEnk" class='internal' title ="Lînk">Lînk</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Navenda_PEN_a_Kurd" class='internal' title ="Navenda PEN a Kurd">Navenda PEN a Kurd</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Selim_Sil%C3%AAman" class='internal' title ="Selim Silêman">Selim Silêman</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Y%C3%BBsif_%C3%BB_Zuleyxa" class='internal' title ="Yûsif û Zuleyxa">Yûsif û Zuleyxa</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Astiyages" class='internal' title ="Astiyages">Astiyages</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Malper" class='internal' title ="Malper">Malper</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Harpagos" class='internal' title ="Harpagos">Harpagos</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Nal%C3%AE" class='internal' title ="Nalî">Nalî</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Kyros" class='internal' title ="Kyros">Kyros</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Melay%C3%AA_Ciz%C3%AEr%C3%AE" class='internal' title ="Melayê Cizîrî">Melayê Cizîrî</a> (0 views)</li> <li><a href="/wiki/Nuriye_Kesb%C3%AEr" class='internal' title ="Nuriye Kesbîr">Nuriye Kesbîr</a> (0 views)</li> </ol> 650 60638 2006-12-17T22:07:12Z Erdal Ronahi 2 fîlm Memozîn an jî "'''Mem û Zîn'''" pirtûka herî girîng ya [[Ehmedê Xanî]] ye. Tê de esqa mezin nav Mem û Zîn te îfade kirin. [[Destan|Destana]] [[kurd]] ya netewî "Mem û Zîn", bi sedsalan di nav gelê Kurd de bi devkî û bi destnivîskî jiyaye. Pasê gelek caran hatiye çapkirin. Cara pêsîn di sala [[1919]]'an de li Istenbolê; pasê di sala 1947'an de li Helebê, [[1954]] Hewlêrê, [[1957]] Şamê, [[1960]] Bexdadê, [[1962]] Moskovayê, [[1968]] Istenbolê, [[1988]] [[Ûrmiyê]] û [[1995]]'an de li Swêdê li bajarê Uppsalayê û Şamê û sala [[2006]] an li Dihokê hatiye çapkirin. "Mem û Zîn", bi tîpên latînî cara pêsîn di sala [[1968]]'an de, ji aliyê [[M. Emîn Bozarslan]] ve li Istenbolê hat çapkirin. Mamoste Bozarslan, bi munasebeta 300 saliya "Mem û Zîn"ê, ew bi tîpên latînî û bi sirovekirineke hêja di sala [[1995]]'an de ji nû ve çap kir. Ev çap ji metnê orjînal û ji wergera kurdiya xwerû pêk hatiye.her weha nivîskarê kurd [[Jan Dost]] jî bi eynî munasebetê ev berhema hêja wergerande ser zimanê erebî û bi şiroveyeke berfireh. ku ew sê caran li paytexata sûriyê Şam û li Beyrûtê û li Dihokê jî hate çapkirin. == Fîlm == Fîlmeke "Mem û Zîn" a [[Ümit Elçi]] heye. == Mem û Zîn di Wîkîçavkanî da == {{wîkîçavkanî}} *[http://www.wikisource.org/wiki/Mem_û_Zîn Mem û Zîn] [[category:pirtûk]] [[category:Destan]] [[de:Mem û Zîn]] [[en:Mem and Zin]] [[fa:مم و زین]] 651 55113 2006-11-02T18:35:35Z Erdal Ronahi 2 '''Soranî''' ([[سۆرانی]]) zaraveyeke [[zimanê kurdî]] ye. Di rastiya xwe de ev navê devokekê ye ku li nêzîkî [[Silêmanî]] tê axaftin, lê di pêvajoya dîrokî de navê xwe li hemû devokên zaravaya [[kurdiya navendî]] kiriye. Îro devokên [[Mukrî]], Kurdî û hwd. bi navê Soranî têne nasîn. Bi giştî bi [[tîpên erebî]] tê nivîsandin, herwiha gotarên bi [[tîpên latînî]] jî tên nivîsandin hene. Soranî zêdetir li [[Eraq]] û [[Îran]] ([[Kurdistan]] a başûr û rojhilat) tê bi kar anîn. == Gotarên ku bi soranî hatin nivîsandin == Bnr.: [[:Category:Soranî|Kategorî:Soranî]] {{kurt}} [[Category:Zaravaya kurdî]] [[Category:Soranî]] [[de:Sorani]] [[en:Soranî]] [[fr:Soranî]] [[tr:Sorani]] 654 sysop 12796 2004-05-19T03:07:39Z 65.214.36.138 <ol start=1><li><a href="/wiki/Zaza" class='internal' title ="Zaza">Zaza</a> (0 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Civak" class='internal' title ="Civak">Civak</a> (24 bayt)</li> <li><a href="/wiki/%D9%83%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class='internal' title ="كوردستان">كوردستان</a> (29 bayt)</li> <li><a href="/wiki/D%C3%AEroka_kevnar_ya_rojhilata_nav%C3%AEn" class='internal' title ="Dîroka kevnar ya rojhilata navîn">Dîroka kevnar ya rojhilata navîn</a> (32 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Zimannas%C3%AE" class='internal' title ="Zimannasî">Zimannasî</a> (34 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Kovar" class='internal' title ="Kovar">Kovar</a> (34 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Welat" class='internal' title ="Welat">Welat</a> (36 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Gimgim" class='internal' title ="Gimgim">Gimgim</a> (42 bayt)</li> <li><a href="/wiki/M%C3%BB%C5%9F" class='internal' title ="Mûş">Mûş</a> (44 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Abor%C3%AE" class='internal' title ="Aborî">Aborî</a> (55 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Listeya_we%C5%9Fan%C3%AAn_ku_bi_kurd%C3%AE_diwe%C5%9F%C3%AEnin" class='internal' title ="Listeya weşanên ku bi kurdî diweşînin">Listeya weşanên ku bi kurdî diweşînin</a> (57 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Aram" class='internal' title ="Aram">Aram</a> (58 bayt)</li> <li><a href="/wiki/%C3%87and" class='internal' title ="Çand">Çand</a> (60 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Sydney" class='internal' title ="Sydney">Sydney</a> (63 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Navenda_PEN_a_Kurd" class='internal' title ="Navenda PEN a Kurd">Navenda PEN a Kurd</a> (67 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Civaknas%C3%AE" class='internal' title ="Civaknasî">Civaknasî</a> (68 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Bedl%C3%AEs" class='internal' title ="Bedlîs">Bedlîs</a> (83 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Celal_Talaban%C3%AE" class='internal' title ="Celal Talabanî">Celal Talabanî</a> (97 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Kurd%C3%AEkirin" class='internal' title ="Kurdîkirin">Kurdîkirin</a> (99 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Amer%C3%AEka" class='internal' title ="Amerîka">Amerîka</a> (101 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Kurd%C3%AE" class='internal' title ="Kurdî">Kurdî</a> (103 bayt)</li> <li><a href="/wiki/D%C3%AEroka_rojhilata_nav%C3%AEn_pi%C5%9Ft%C3%AE_zay%C3%AEn%C3%AA" class='internal' title ="Dîroka rojhilata navîn piştî zayînê">Dîroka rojhilata navîn piştî zayînê</a> (105 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Sw%C3%AAd" class='internal' title ="Swêd">Swêd</a> (107 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Bethnahrin" class='internal' title ="Bethnahrin">Bethnahrin</a> (111 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Giovanni_Boccaccio" class='internal' title ="Giovanni Boccaccio">Giovanni Boccaccio</a> (113 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Ol" class='internal' title ="Ol">Ol</a> (121 bayt)</li> <li><a href="/wiki/%C5%9Eah%C3%AEn%C3%AA_Bekir%C3%AA_Sorekl%C3%AE" class='internal' title ="Şahînê Bekirê Soreklî">Şahînê Bekirê Soreklî</a> (125 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Uruk" class='internal' title ="Uruk">Uruk</a> (125 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Mele_Mistefa_Barzan%C3%AE" class='internal' title ="Mele Mistefa Barzanî">Mele Mistefa Barzanî</a> (127 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Muz%C3%AEk" class='internal' title ="Muzîk">Muzîk</a> (127 bayt)</li> <li><a href="/wiki/1883" class='internal' title ="1883">1883</a> (132 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Mem_%C3%BB_Z%C3%AEn" class='internal' title ="Mem û Zîn">Mem û Zîn</a> (134 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Dad" class='internal' title ="Dad">Dad</a> (137 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Husein_Muhammed" class='internal' title ="Husein Muhammed">Husein Muhammed</a> (142 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Partiya_Sosyal%C3%AEst_a_Kurdistan" class='internal' title ="Partiya Sosyalîst a Kurdistan">Partiya Sosyalîst a Kurdistan</a> (143 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Mesud_Barzan%C3%AE" class='internal' title ="Mesud Barzanî">Mesud Barzanî</a> (144 bayt)</li> <li><a href="/wiki/We%C5%9Fan%C3%AAn_Aram" class='internal' title ="Weşanên Aram">Weşanên Aram</a> (156 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Zana_Farq%C3%AEn%C3%AE" class='internal' title ="Zana Farqînî">Zana Farqînî</a> (157 bayt)</li> <li><a href="/wiki/M%C3%AEtoloj%C3%AE" class='internal' title ="Mîtolojî">Mîtolojî</a> (170 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Siyasetmedar" class='internal' title ="Siyasetmedar">Siyasetmedar</a> (172 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Mehmed_Uzun" class='internal' title ="Mehmed Uzun">Mehmed Uzun</a> (174 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Behd%C3%AEnan" class='internal' title ="Behdînan">Behdînan</a> (176 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Huner" class='internal' title ="Huner">Huner</a> (178 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Hec%C3%AE_Fetah%C3%AA_Hezroy%C3%AE" class='internal' title ="Hecî Fetahê Hezroyî">Hecî Fetahê Hezroyî</a> (184 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Awustralya" class='internal' title ="Awustralya">Awustralya</a> (187 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Siyaset" class='internal' title ="Siyaset">Siyaset</a> (191 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Botan" class='internal' title ="Botan">Botan</a> (200 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Zaxo" class='internal' title ="Zaxo">Zaxo</a> (201 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Kongra_Netewiya_Kurdistan" class='internal' title ="Kongra Netewiya Kurdistan">Kongra Netewiya Kurdistan</a> (204 bayt)</li> <li><a href="/wiki/N%C3%BBdem" class='internal' title ="Nûdem">Nûdem</a> (213 bayt)</li> </ol> 655 sysop 12797 2004-05-19T03:07:30Z 65.214.36.138 <ol start=1><li><a href="/wiki/Bernameya_Kongra-Gel" class='internal' title ="Bernameya Kongra-Gel">Bernameya Kongra-Gel</a> (63081 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Programa_Partiya_Karker%C3%AAn_Kurdistan" class='internal' title ="Programa Partiya Karkerên Kurdistan">Programa Partiya Karkerên Kurdistan</a> (49623 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Ziman%C3%AA_kurd%C3%AE" class='internal' title ="Zimanê kurdî">Zimanê kurdî</a> (25014 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Alaya_Kurdistan%C3%AA" class='internal' title ="Alaya Kurdistanê">Alaya Kurdistanê</a> (17197 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Lawija_Mes%C3%AEh" class='internal' title ="Lawija Mesîh">Lawija Mesîh</a> (15904 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Celadet_Al%C3%AE_Bedirxan" class='internal' title ="Celadet Alî Bedirxan">Celadet Alî Bedirxan</a> (12554 bayt)</li> <li><a href="/wiki/D%C3%AEroka_Kurdistan%C3%AA" class='internal' title ="Dîroka Kurdistanê">Dîroka Kurdistanê</a> (11467 bayt)</li> <li><a href="/wiki/As%C3%BBr%C3%AE" class='internal' title ="Asûrî">Asûrî</a> (11006 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Kemal_Burkay" class='internal' title ="Kemal Burkay">Kemal Burkay</a> (10331 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Kronolojiya_d%C3%AEroka_Kurdistan%C3%AA" class='internal' title ="Kronolojiya dîroka Kurdistanê">Kronolojiya dîroka Kurdistanê</a> (10111 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Danezana_Gerd%C3%BBn%C3%AE_Ya_Maf%C3%AAn_Mirovan" class='internal' title ="Danezana Gerdûnî Ya Mafên Mirovan">Danezana Gerdûnî Ya Mafên Mirovan</a> (10108 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Zuwan%C3%AA_zazak%C3%AE" class='internal' title ="Zuwanê zazakî">Zuwanê zazakî</a> (9431 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Cegerxw%C3%AEn" class='internal' title ="Cegerxwîn">Cegerxwîn</a> (8140 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Sahan_Axa" class='internal' title ="Sahan Axa">Sahan Axa</a> (7832 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Feqiy%C3%AA_Teyran" class='internal' title ="Feqiyê Teyran">Feqiyê Teyran</a> (7548 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Man%C3%AE" class='internal' title ="Manî">Manî</a> (7115 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Malper" class='internal' title ="Malper">Malper</a> (6996 bayt)</li> <li><a href="/wiki/%C3%87olemerg" class='internal' title ="Çolemerg">Çolemerg</a> (5879 bayt)</li> <li><a href="/wiki/%C5%9Eivan_Perwer" class='internal' title ="Şivan Perwer">Şivan Perwer</a> (5578 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Qers" class='internal' title ="Qers">Qers</a> (5390 bayt)</li> <li><a href="/wiki/KARSAZ" class='internal' title ="KARSAZ">KARSAZ</a> (5342 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Ehmed%C3%AA_Xan%C3%AE" class='internal' title ="Ehmedê Xanî">Ehmedê Xanî</a> (5333 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Mazra" class='internal' title ="Mazra">Mazra</a> (4863 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Klas%C3%AEk%C3%AAn_Kurd%C3%AE" class='internal' title ="Klasîkên Kurdî">Klasîkên Kurdî</a> (4640 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Cewad%C3%AA_Merwan%C3%AE" class='internal' title ="Cewadê Merwanî">Cewadê Merwanî</a> (4428 bayt)</li> <li><a href="/wiki/PHP-Nuke" class='internal' title ="PHP-Nuke">PHP-Nuke</a> (4353 bayt)</li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%83%D8%B3" class='internal' title ="لینوكس">لینوكس</a> (4036 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Y%C3%BBsif_%C3%BB_Zuleyxa" class='internal' title ="Yûsif û Zuleyxa">Yûsif û Zuleyxa</a> (3973 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Kurd%C3%AE_(Mistefa_Beg)" class='internal' title ="Kurdî (Mistefa Beg)">Kurdî (Mistefa Beg)</a> (3849 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Sedam_Husey%C3%AEn" class='internal' title ="Sedam Huseyîn">Sedam Huseyîn</a> (3799 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Serhat_(S%C3%BCleyman_Alpdo%C4%9Fan)" class='internal' title ="Serhat (Süleyman Alpdoğan)">Serhat (Süleyman Alpdoğan)</a> (3554 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Z%C3%BCbeyir_Aydar" class='internal' title ="Zübeyir Aydar">Zübeyir Aydar</a> (3493 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Antolojiya_%C3%A7%C3%AErok%C3%AAn_kurd%C3%AE" class='internal' title ="Antolojiya çîrokên kurdî">Antolojiya çîrokên kurdî</a> (3470 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Siyehp%C3%BB%C5%9F" class='internal' title ="Siyehpûş">Siyehpûş</a> (3451 bayt)</li> <li><a href="/wiki/%C5%9Eirnex" class='internal' title ="Şirnex">Şirnex</a> (3416 bayt)</li> <li><a href="/wiki/%C3%8Esmet_%C5%9Eer%C3%AEf_Wanl%C3%AE" class='internal' title ="Îsmet Şerîf Wanlî">Îsmet Şerîf Wanlî</a> (3355 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Ey_Req%C3%AEb" class='internal' title ="Ey Reqîb">Ey Reqîb</a> (3327 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Melay%C3%AA_Ciz%C3%AEr%C3%AE" class='internal' title ="Melayê Cizîrî">Melayê Cizîrî</a> (2785 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Gilgame%C5%9F" class='internal' title ="Gilgameş">Gilgameş</a> (2415 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Leyla_Zana" class='internal' title ="Leyla Zana">Leyla Zana</a> (2387 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Dildar_(Yunis_Rauf)" class='internal' title ="Dildar (Yunis Rauf)">Dildar (Yunis Rauf)</a> (2250 bayt)</li> <li><a href="/wiki/SQL" class='internal' title ="SQL">SQL</a> (2123 bayt)</li> <li><a href="/wiki/D%C3%AElge%C5%9F" class='internal' title ="Dîlgeş">Dîlgeş</a> (2058 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Xanepel" class='internal' title ="Xanepel">Xanepel</a> (2023 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Rot%C3%AEnda" class='internal' title ="Rotînda">Rotînda</a> (2013 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Listeya_bajar%C3%AAn_Kurdistan%C3%AA" class='internal' title ="Listeya bajarên Kurdistanê">Listeya bajarên Kurdistanê</a> (1973 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Abdullah_%C3%96calan" class='internal' title ="Abdullah Öcalan">Abdullah Öcalan</a> (1868 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Linux" class='internal' title ="Linux">Linux</a> (1809 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Wikipedia" class='internal' title ="Wikipedia">Wikipedia</a> (1717 bayt)</li> <li><a href="/wiki/Munzur_%C3%87em" class='internal' title ="Munzur Çem">Munzur Çem</a> (1690 bayt)</li> </ol> 656 sysop 12798 2004-05-19T21:10:29Z Erdal Ronahi 2 <ol start=1><li><a href="/wiki/%C5%9Eerefxan_Bedl%C3%AEs%C3%AE" class='internal' title ="Şerefxan Bedlîsî">Şerefxan Bedlîsî</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Eerefxan_Bedl%C3%AEs%C3%AE" class='internal' title ="Şerefxan Bedlîsî">Şerefxan Bedlîsî</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Eerefxan_Bedl%C3%AEs%C3%AE" class='internal' title ="Şerefxan Bedlîsî">Şerefxan Bedlîsî</a></li> </ol> 657 sysop 12799 2004-05-27T21:14:22Z 64.68.82.144 <ol start=1><li><a href="/wiki/Amer%C3%AEka" class='internal' title ="Amerîka">Amerîka</a></li> <li><a href="/wiki/Buxar%C3%AE" class='internal' title ="Buxarî">Buxarî</a></li> <li><a href="/wiki/Celaledd%C3%AEn_R%C3%BBm%C3%AE" class='internal' title ="Celaleddîn Rûmî">Celaleddîn Rûmî</a></li> <li><a href="/wiki/Cewad%C3%AA_Merwan%C3%AE" class='internal' title ="Cewadê Merwanî">Cewadê Merwanî</a></li> <li><a href="/wiki/DYA" class='internal' title ="DYA">DYA</a></li> <li><a href="/wiki/Gimgim" class='internal' title ="Gimgim">Gimgim</a></li> <li><a href="/wiki/KARSAZ" class='internal' title ="KARSAZ">KARSAZ</a></li> <li><a href="/wiki/Kerem_Tahar_Gerdenzer%C3%AE" class='internal' title ="Kerem Tahar Gerdenzerî">Kerem Tahar Gerdenzerî</a></li> <li><a href="/wiki/Kultur" class='internal' title ="Kultur">Kultur</a></li> <li><a href="/wiki/Kurd%C3%AEkirin" class='internal' title ="Kurdîkirin">Kurdîkirin</a></li> <li><a href="/wiki/Nal%C3%AE" class='internal' title ="Nalî">Nalî</a></li> <li><a href="/wiki/Osman%C3%AE" class='internal' title ="Osmanî">Osmanî</a></li> <li><a href="/wiki/Partiya_%C3%87areseriya_Demokratik_a_Kurdistan" class='internal' title ="Partiya Çareseriya Demokratik a Kurdistan">Partiya Çareseriya Demokratik a Kurdistan</a></li> <li><a href="/wiki/Spor" class='internal' title ="Spor">Spor</a></li> <li><a href="/wiki/We%C5%9Fan%C3%AAn_Aram" class='internal' title ="Weşanên Aram">Weşanên Aram</a></li> <li><a href="/wiki/Xel%C3%AEl_Cibran" class='internal' title ="Xelîl Cibran">Xelîl Cibran</a></li> <li><a href="/wiki/Z%C3%BCbeyir_Aydar" class='internal' title ="Zübeyir Aydar">Zübeyir Aydar</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Eerefxan%C3%AA_Bidl%C3%AEs%C3%AE" class='internal' title ="Şerefxanê Bidlîsî">Şerefxanê Bidlîsî</a></li> </ol> 658 sysop 12800 2004-12-22T21:24:56Z Erdal Ronahi 2 restored "Image_talk:Leyla_zana.jpg" <ul><li>21:24, 22 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] restored "Image_talk:Leyla_zana.jpg"</li> <li>21:24, 22 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image talk:Leyla zana.jpg" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&amp;lt;nowiki&amp;gt;Nivîs ku nebe formatkirin&amp;lt;/nowiki&amp;gt;merhaba hemu gele kurdistana ez hemu gele kurt hes dıkm roj baş&#39;)</em></li> <li>22:45, 21 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Medenî duran" hat jêbirin</li> <li>22:26, 20 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Alfabet" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;== Nivîsara sernameyê ==== Nivîsara sernameyê ==&#91;&#91;Media:Example.mp3]]&amp;lt;nowiki&amp;gt;Nivîs ku nebe formatkirin&amp;lt;/nowiki&amp;gt;&#39;&#39;&#39;Nivîsa qalind&#39;&#39;&#39;&#39;&#39;&#39;Nivîsa...&#39;)</em></li> <li>23:46, 15 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Musîl" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;hkjjhkhjkhgjh&#39;)</em></li> <li>09:32, 7 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Ali Serhat Baran" hat jêbirin</li> <li>15:53, 2 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Talk:Ciwan Haco" hat jêbirin <em>(content before blanking was: &#39;MERHABA KÜRT MILLETTTT BENN BU SITEDE YENIMIMMM ONUN ICINNN COKK IYI KURTCE YAZMASINN BILMEMM ONUNN ICINN OZUR DILERIMMM&#39;)</em></li> <li>00:32, 30 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Tux" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;C:\Mina dokument\Mina bilder\tatvan1.jpg&#39;)</em></li> <li>17:10, 28 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Isadora Duncan" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;*&#91;http&#58;//www11.plala.or.jp/i-duncanslinks/ Isadora Duncan&#39;s Web Links]&#91;&#91;en:Isadora Duncan]]&#91;&#91;de:Isadora Duncan]]&#91;&#91;es:Isadora Duncan]]&#91;&#91;fr:Isadora...&#39;)</em></li> <li>11:10, 28 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Isadora Duncan" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;*&#91;http&#58;//www11.plala.or.jp/i-duncanslinks/ Isadora Duncan&#39;s Web Links]&#91;&#91;en:Isadora Duncan]]&#91;&#91;de:Isadora Duncan]]&#91;&#91;es:Isadora Duncan]]&#91;&#91;fr:Isadora...&#39;)</em></li> <li>17:36, 19 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Jîyan Alpîranî" hat jêbirin <em>(content before blanking was: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Jiyanalpirani]]&#39;)</em></li> <li>17:36, 19 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Jiyanalpirani" hat jêbirin <em>(content before blanking was: &#39;Bi xêr hatî! Em hêvîdar in ku tu wê gelek binivîsî. &#91;&#91;User:Erdal Ronahi&#124;Erdal Ronahi]] 22:28, 27 Oct 2004 (UTC)Min xist cihê xwe. Binihêre:...&#39;)</em></li> <li>21:10, 18 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Nefel.com" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#39;&#39;&#39;Nivîsa qalind&#39;&#39;&#39;&#39;&#39;Nivîsa xwar (îtalîk)&#39;&#39;&#91;&#91;Navê lînkê]]&#91;http&#58;//www.minak.com navê lînkê]&amp;lt;math&amp;gt;Insert formula here&amp;lt;/math&amp;gt;&amp;lt;nowiki&amp;gt;Insert non...&#39;)</em></li> <li>17:37, 10 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Dadgeha Mafên Mirovan ya Ewrûpayê" hat jêbirin</li> <li>01:51, 10 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Talk:Dîgor" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;Dîsa bi xêr hatî! &#91;&#91;User:Erdal Ronahi&#124;Erdal Ronahi]] 01:50, 10 Nov 2004 (UTC)&#39;)</em></li> <li>01:28, 10 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Axin" hat jêbirin</li> <li>01:25, 10 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Hewlêr (album)" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;JI bo azadi ü tekoşina gelı kurd hunermendekı heri delaleem her tım şehidi nemır hozan serhat utevı wı şehıdı azadi,yi birnakın ewana ...&#39;)</em></li> <li>00:10, 10 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Musîl" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Media:Example.mp3]]== Nivîsara sernameyê ==&#91;&#91;Navê lînkê]]&#39;&#39;&#39;Nivîsa qalind&#39;&#39;&#39;&amp;lt;nowiki&amp;gt;Insert non-formatted text here&amp;lt;/nowiki&amp;gt;&amp;lt;math&amp;gt;Insert form...&#39;)</em></li> <li>00:11, 3 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Serûpel2" hat jêbirin</li> <li>14:58, 31 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Gulnazkaratas.jpg" hat jêbirin</li> <li>20:50, 25 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "User:Erdal Ronahi/Monobook.css" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;User:Erdal Ronahi/monobook.css]]&#39;)</em></li> <li>07:43, 24 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "APOCI" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;baver&#39;)</em></li> <li>20:16, 14 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Asdfasd" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;asdfa&#39;)</em></li> <li>20:10, 14 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "ماڵه‌وه‌" hat jêbirin</li> <li>19:54, 14 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "‌ماڵه‌وه‌" hat jêbirin</li> <li>19:48, 14 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "وه‌شءنێن سی" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;وه‌شانێن سی]]&#39;)</em></li> <li>14:33, 14 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "په‌رگالا رۆژێ" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;په‌رگاالی رۆژی]]&#39;)</em></li> <li>08:46, 14 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "په‌رگاالی رۆژی" hat jêbirin</li> <li>00:43, 14 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "(Jibo berdewama nivîsarê)" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;29&#39;ê Sibat]]&#39;)</em></li> <li>00:43, 14 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Amadeus Mozart" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#redirect &#91;&#91;Wolfgang Amadeus Mozart]]&#39;)</em></li> <li>23:46, 13 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Talk:Wikipedia" hat jêbirin</li> <li>23:45, 13 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Talk:Admin.php" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&amp;lt;meta http-equiv=&#39;refresh&#39;content=&#39;1;URL= http&#58;//www.freewebs.com/antraxgroup/antrax.htm&#39;&amp;gt;&#39;)</em></li> <li>19:12, 13 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Zimanê erebî" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;David likes curry&#39;)</em></li> <li>17:43, 11 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Xelîl Duhokî" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;u nubytuvbtyub ty yt uyuytu bybu ub yu uy&#39;)</em></li> <li>16:09, 7 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Tux wiki.GIF" hat jêbirin</li> <li>12:26, 4 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Xorramabad" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Media:Example.mp3]]&#39;)</em></li> <li>12:26, 4 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Hewlêr (album)" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Media:Example.mp3]]&#39;)</em></li> <li>14:59, 3 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Cigerxwin.jpg" hat jêbirin</li> <li>21:15, 2 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Category:Koma Muzîkê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;category:kom]]&#91;&#91;category:muzîk]]&#91;&#91;category:hunermend]]&#39;)</em></li> <li>19:55, 1 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "كۆمپیته‌ر" hat jêbirin</li> <li>13:20, 28 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "كوردی" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;testته‌ستخێر&#39;)</em></li> <li>10:16, 28 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] restored "Çemişgezek"</li> <li>10:16, 28 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Çemişgezek" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;*&#91;http&#58;// www.angelfire.com/country/cemisgezek Malpera Çemîşgezek] (tirkî)&#39;)</em></li> <li>07:38, 27 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Category:Wênesazî" hat jêbirin</li> <li>20:15, 26 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Gulo" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Media:Example.mp3]]&#91;&#91;Media:Example.mp3]]&#91;&#91;Image:Mînak.jpg]]== Nivîsara sernameyê ==&#91;http&#58;//www.minak.com navê lînkê]&#91;&#91;Navê lînkê]]&#39;)</em></li> <li>19:01, 24 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Category:Çand û Huner" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Çand]]&amp;nbsp;- &#91;&#91;Folklor]]&amp;nbsp;- &#91;&#91;Huner]]&amp;nbsp;- &#91;&#91;Hunermend]] - &#91;&#91;Medya]]&amp;nbsp;- &#91;&#91;Muzîk]]&amp;nbsp;- &#91;&#91;Şano]]&amp;nbsp;- &#91;&#91;Televîzyon]]&amp;nbsp;- &#91;&#91;Xêz...&#39;)</em></li> <li>18:18, 23 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] "Kompitor" hat jêbirin <em>(naverok bû: caribandin bu)</em></li> <li>20:43, 22 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] "Özgur Ülke" hat jêbirin <em>(naverok bû:GEREKSIZ)</em></li> <li>16:44, 21 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Înstutiya Kurdî" hat jêbirin</li> <li>10:29, 21 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] "Image:Bruksel.jpg" hat jêbirin <em>(deneme bu)</em></li> <li>16:56, 19 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Wolfgang" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#redicret:&#91;&#91;mozart]]&#39;)</em></li> <li>14:24, 19 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] "Image:Hassan zirek.jpg" hat jêbirin <em>(xuya nake)</em></li> <li>22:06, 18 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "1`ê Nîsan" hat jêbirin</li> <li>19:37, 18 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "كوردی" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39; vmkdjgfoeir vvdarj wrklw wlk#&#39;)</em></li> <li>08:29, 18 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] "Newroz" hat jêbirin <em>(Ev anslikopediye, ne cîhê helbesta ye!)</em></li> <li>21:45, 17 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Jara Seyda" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;Jana Seyda&#39;)</em></li> <li>21:45, 17 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Türkçe açıklamalı Kürtçe Dilbilgisi - Kurmanc Lehçesi" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;merhaba&#91;&#91;Navê lînkê]]&#91;http&#58;//www.minak.com navê lînkê]&#91;&#91;Image:Mînak.jpg]]&#91;&#91;Media:Example.mp3]]&amp;lt;math&amp;gt;Insert formula here&amp;lt;/math&amp;gt;&amp;lt;nowiki&amp;gt;Insert no...&#39;)</em></li> <li>07:50, 17 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] "2 îlon" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#redirect:&#91;&#91;2`ê îlon]]&#39;)</em></li> <li>21:39, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "11'êpûşperê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#redirect &#91;&#91;11&#39;ê pûşperê]]&#39;)</em></li> <li>21:38, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "7'e pûşperê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;7&#39;ê pûşperê]]&#39;)</em></li> <li>21:38, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "6'e pûşperê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;6&#39;ê pûşperê]]&#39;)</em></li> <li>21:38, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "5'e pûşperê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;5&#39;ê pûşperê]]&#39;)</em></li> <li>21:38, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "4'e pûşperê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;4&#39;ê pûşperê]]&#39;)</em></li> <li>21:37, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "3'e pûşperê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;3&#39;ê pûşperê]]&#39;)</em></li> <li>21:37, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "2'e pûşperê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;2&#39;ê pûşperê]]&#39;)</em></li> <li>21:37, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "1'e pûşperê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;1&#39;ê pûşperê]]&#39;)</em></li> <li>21:37, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "8'e pûşperê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;8&#39;ê pûşperê]]&#39;)</em></li> <li>19:22, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Category:Rêze Fîlm" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Category:Çand û Huner]]&#39;)</em></li> <li>07:40, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Apache logo.gif" hat jêbirin</li> <li>07:19, 16 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Novell Netware" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;== Nivîsara sernameyê ==&#91;http&#58;//www.minak.com navê lînkê]&#39;)</em></li> <li>21:22, 15 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Peyama kurd.bmp" hat jêbirin <em>(mezin bû)</em></li> <li>10:35, 14 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Wikipedia-logo-kurdish.png" hat jêbirin</li> <li>08:43, 14 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "كوردی" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#39;&#39;------&#91;&#91;User:62.252.96.7&#124;62.252.96.7]] 20:53, 13 Sep 2004 (UTC)&amp;lt;nowiki&amp;gt;&#91;&#91;Image:&#91;&#91;Media:&#91;&#91;Image:&#91;&#91;&#39;&#39;&#39;&#39;&#39;&#39;conizcuvuwqqhaalcsssss&#91;&#91;Navê lînkê]]&#39;&#39;&#39;N...&#39;)</em></li> <li>09:12, 13 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Şêxa Delal" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Media:Example.mp3]&#91;&#91;Navê lînkê]]]&#39;)</em></li> <li>19:15, 12 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] "29'ê Sibat" hat jêbirin</li> <li>17:08, 12 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Salname" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Rojên salê]]&#39;)</em></li> <li>15:05, 12 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] "Deniz" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;== CUDI LALEŞ ==Ew ciwanekî di roj tv de ye. û her wekî din. &#91;&#91;Roj tv]]&#39;)</em></li> <li>09:40, 12 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Disk" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Disk]]: Em li kure dikarin &#91;&#91;Data]]yen xwe dikarin veşêrin.&#39;)</em></li> <li>09:38, 12 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Encame lêgerin" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;Bi encamen lêgerin em dikarin gera xwe bikin û tişten em digerin dikarin biwinin.Makînên lêgerinê di &#91;&#91;înternet&#124;înternetê]] de:*&#91;http&#58;//...&#39;)</em></li> <li>09:08, 12 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Fîlm" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;Binêre: &#91;&#91;:Category:Sînema]]&#123;&#123;kurt}}&#39;)</em></li> <li>15:44, 11 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] "Şoreşger" hat jêbirin <em>(jiber ku dubareye)</em></li> <li>10:34, 11 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Lînk" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;Girêdank/gîhanek. Di &#91;&#91;Wîkîpediya]] de pêwist e her rûpel bê girêdayî ji rûpeleke din re. &#39;&#39;&#39;Lînk&#39;&#39;&#39; bi parantezên bikoşe tê çêkirin...&#39;)</em></li> <li>10:29, 11 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Net" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#39;&#39;&#39;Net&#39;&#39;&#39; îngilîzî ye. Bi kurdî &#39;&#39;&#91;&#91;tor]]&#39;&#39; e.Ji bo peyde kirina giredanêk yeke bi gihistina hemu kes li sera tor.&#123;&#123;kurt}}&#39;)</em></li> <li>09:57, 11 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "8'ê tîrmehê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;8 Tîrmeh]]&#39;)</em></li> <li>09:56, 11 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "9'ê tîrmehê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;9 Tîrmeh]]&#39;)</em></li> <li>00:56, 11 Sep 2004 [[User:Piling|Piling]] "14 TÎRMEH" hat jêbirin <em>(jiber ku dubarebu)</em></li> <li>23:41, 9 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Category:Ol û Mîtolojî" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Category:Çand û Huner]]&#39;)</em></li> <li>08:25, 5 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "�ivan perwer" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#redirect &#91;&#91;Şivan Perwer]]&#39;)</em></li> <li>03:09, 4 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Goren botane.jpg" hat jêbirin</li> <li>10:37, 3 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Favicon.ico" hat jêbirin</li> <li>07:11, 2 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Aforîzm" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Afrozîm]]&#39;)</em></li> <li>00:40, 2 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Mêji" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Mêji]]: Li &#91;&#91;Kernel]]e binêre.&#39;)</em></li> <li>13:46, 31 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Mezopotamya TV" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Image:Mînak.jpg]]&amp;lt;math&amp;gt;Insert formula here&amp;lt;/math&amp;gt;&amp;lt;nowiki&amp;gt;Insert non-formatted text here&amp;lt;/nowiki&amp;gt;--&#91;&#91;User:194.225.62.74&#124;194.225.62.74]] 10:10, 31 Au...&#39;)</em></li> <li>22:20, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Pkk1978.gif" hat jêbirin</li> <li>22:20, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Pkk1995.gif" hat jêbirin</li> <li>21:49, 30 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Kdp-iraq.gif" hat jêbirin</li> <li>22:18, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Gundê Şêx" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Category:Gund]]&#39;)</em></li> <li>22:15, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Şerefxan Bedlîsî" hat jêbirin</li> <li>22:14, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Tirkî" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;Binêre: &#91;&#91;Zimanê tirkî]].&#39;)</em></li> <li>21:58, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "29'ê pûşperê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#123;&#123;Pûşper}}== Bûyer ==* 1999 - &#91;&#91;Abudullah Öcalan]] bi &#91;&#91;îdam&#124;îdamê]] hat mehkum kirin.&#91;&#91;bg:29 &amp;#1102;&amp;#1085;&amp;#1080;]]&#91;&#91;ca:29 de juny]]&#91;&#91;c...&#39;)</em></li> <li>21:56, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "13'ê tîrmehê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;13 Tîrmeh]]&#39;)</em></li> <li>21:55, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "10'ê tîrmehê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;10 Tîrmeh]]&#39;)</em></li> <li>21:54, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "24'ê tîrmehê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#123;&#123;Tîrmeh}}== Bûyer ==*1923 &#91;&#91;Peymana Lozanê]], çar parçe bûna Kurdistanê== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==...&#39;)</em></li> <li>21:43, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "7'ê pûşperê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#123;&#123;Pûşper}}== Bûyer ==* 2004 - &#91;&#91;TRT]]&#39;ê bi zimanê zikmakî dest bi weşanê kir&#39;)</em></li> <li>21:39, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Gotareke nû ez çawa çêkim" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Ezê çawa gotareke nû binivîsim]]&#39;)</em></li> <li>21:37, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Wikipedia:Gotareke nû" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Ezê çawa gotareke nû binivîsim]]&#39;)</em></li> <li>21:27, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Lîsteya Biyografiyan" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;bnr: &#91;&#91;:Category:Kes&#124;Kategorî:Kes]]&#39;)</em></li> <li>21:26, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Listeya Biyografiyan" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Lîsteya Biyografiyan]]&#39;)</em></li> <li>17:54, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Logo23.PNG" hat jêbirin</li> <li>09:27, 29 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "MS-DOS" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;http&#58;//www.minak.com navê lînkê]&amp;lt;nowiki&amp;gt;Insert non-formatted text here&amp;lt;/nowiki&amp;gt;&amp;lt;math&amp;gt;Insert formula here&amp;lt;/math&amp;gt;&#91;&#91;Media:Example.mp3]]&#39;)</em></li> <li>16:57, 13 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Zulkuf Kişinak" hat jêbirin</li> <li>13:19, 13 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] restored "Talk:Ezê_çawa_gotareke_nû_binivîsim"</li> <li>13:18, 13 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Talk:Ezê çawa gotareke nû binivîsim" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Cîhan Roj]]&#39;)</em></li> <li>13:18, 13 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Eyşana Îbê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;azadi&#39;)</em></li> <li>10:12, 8 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Mezopotamya TV" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#39;&#39;&#39;Nivîsa qalind&#39;&#39;&#39;&#91;&#91;Image:Mînak.jpg]]&#39;)</em></li> <li>10:11, 8 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Mînak.JPG" hat jêbirin</li> <li>17:46, 7 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Listeya wênesazên kurdî" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Lîsteya wênesazên kurd]]&#39;)</em></li> <li>17:46, 7 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Lîsteya wênesazên kurdî" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#redirect &#91;&#91;Lîsteya wênesazên kurd]]&#39;)</em></li> <li>17:45, 7 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Listeya wênesazên kurd" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Listeya wênesazên kurdî]]&#39;)</em></li> <li>15:49, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Talk:Malper" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;==Wiktionary==&amp;lt;strike&amp;gt;The link to the Kurdish Wiktionary is misspelled. Right now it links to &amp;lt;nowiki&amp;gt;http&#58;//ku.wictionary.org/&amp;lt;/nowiki&amp;gt;, but it shou...&#39;)</em></li> <li>15:44, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Roj tv.jpg" hat jêbirin</li> <li>01:07, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Ala PYD 150px.png" hat jêbirin</li> <li>01:04, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Logoya kurdi.gif" hat jêbirin</li> <li>01:04, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Wiki.png" hat jêbirin</li> <li>01:02, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Linux be kurdi.png" hat jêbirin</li> <li>01:02, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Linux a kurdi.png" hat jêbirin</li> <li>01:02, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Amedtigris.jpg" hat jêbirin</li> <li>01:00, 6 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Poweredby mediawiki 88x31.png" hat jêbirin</li> <li>15:21, 2 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Kolay Kürtçe" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;nasılsın&#39;)</em></li> <li>00:00, 2 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Amed Tîgris" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Image:Amedtigris.jpg&#124;right]]&#39;)</em></li> <li>22:48, 1 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Gundê Sorî" hat jêbirin <em>(content before blanking was: &#39;a.s bez refik yûn çûlene ez refik&#39;)</em></li> <li>22:48, 1 Aug 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Katalog" hat jêbirin <em>(content before blanking was: &#39;&#91;&#91;Media:Example.mp3]]&#39;)</em></li> <li>00:23, 31 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Roj-tv-logo.jpg" hat jêbirin</li> <li>10:06, 28 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image talk:Roj tv.jpg" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Image:Mînak.jpg]]&#39;)</em></li> <li>00:34, 23 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Rojavaya Kurdistanê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Rojhilatê Kurdistanê]]&#39;)</em></li> <li>11:35, 19 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Komara Tirkiyê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#39;&#39;&#39;Nivîsa qalind&#39;&#39;&#39;&#91;http&#58;//www.minak.com navê lînkê]== Nivîsara sernameyê ==&#91;&#91;Image:Mînak.jpg]]&#91;&#91;Media:Example.mp3]]&amp;lt;math&amp;gt;Insert formula here...&#39;)</em></li> <li>14:50, 13 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Qafqasya" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;Binêre: &#91;&#91;Kurdên Qafqasya]]{{msg:stub}}&#39;)</em></li> <li>10:22, 9 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Bazarcix" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;merhaba hevalen delal û rumet!Navê mîn Rojhat e. Ez dıxwazım îro şûnde hinek nivÎsandınan bıweşînim. Ez hevîdarım hun wê bıxwînin...&#39;)</em></li> <li>07:19, 8 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "3 Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;3&#39;ê Tîrmeh]]&#39;)</em></li> <li>23:01, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Azerbaycan" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{nekurdi}}&#39;)</em></li> <li>22:59, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "14'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==*&#91;&#91;1982]] - Li &#91;&#91;zîndana Amedê]] &#91;&#91;roja mirinê]] hat dan dest pê kirin. Tê de &#91;&#91;Kemal Pîr]], &#91;&#91;Mehmet Xeyrî Durmuş]],...&#39;)</em></li> <li>22:57, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "10'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:57, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "11'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:57, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "12'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:57, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "13'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:57, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "15'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:57, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "16'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:57, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "17'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:57, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "18'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:57, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "19'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:56, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "2'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:56, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "20'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:56, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "21'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:56, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "22'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:56, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "23'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:56, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "1'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:54, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "25'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:54, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "26'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:54, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "27'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:54, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "28'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:53, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "29'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:53, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "30'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:53, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "31'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:53, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "4'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:53, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "5'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:53, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "6'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:53, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "7'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:53, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "8'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>22:53, 7 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "9'ê Tîrmeh" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;{{Tîrmeh}}== Bûyer ==(Bûyerên ji dîrokê binivîse)== Zayîn ==(Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn)== Mirin ==(Kesên ku di vê roj�...&#39;)</em></li> <li>17:37, 4 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Xozat" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#39;&#39;&#39;Nivîsa qalind&#39;&#39;&#39;== Nivîsara sernameyê ==&#91;&#91;Media:Example.mp3]]--&#91;&#91;User:81.63.91.33&#124;81.63.91.33]] 11:20, 4 Jul 2004 (UTC)----&#39;)</em></li> <li>12:48, 1 Jul 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:250px-Saddam Hussein (107).jpg" hat jêbirin</li> <li>20:15, 30 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] ".ISO" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;ISO (format)]]&#39;)</em></li> <li>17:24, 29 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Dîroka kevnar ya rojhilata navîn" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;* &#91;&#91;Mîtolojî]]{{kurt}}&#39;)</em></li> <li>13:07, 29 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Lîsteya gotarên bi zazakî" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;* &#91;&#91;Zuwanê zazakî]]* &#91;&#91;Munzur Çem]]* &#91;&#91;Sahan Axa]]* &#91;&#91;Dêrsîm (helbest)]]----&#39;&#39;&#39;Eger kes hebe ku zazakî baş bizanibe, malpereke zaza...&#39;)</em></li> <li>23:08, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Qesr-î Şêrîn" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;test&#39;)</em></li> <li>17:27, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Category:Rûpelên Cudakirinê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;Rûpelên ji hev cudakirina wateyên cuda.&#91;&#91;Category:Wîkîpediya]]&#39;)</em></li> <li>17:26, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Category:Rûpela cudakirinê" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;category:Wîkîpediya]]&#39;)</em></li> <li>10:28, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "MEHNAME" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Mehname]]&#39;)</em></li> <li>20:35, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "CDROM" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;CDROM]]: &#91;&#91;Ajokere]] &#91;&#91;CDROM]]ê&#39;)</em></li> <li>14:36, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Category:Cîhan" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;Cihên cîhanê.&#91;&#91;Category:!Serkategorî]]&#39;)</em></li> <li>13:50, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Listeya Biyografiyan" hat jêbirin</li> <li>13:39, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Çande" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#39;&#39;&#39;Çande&#39;&#39;&#39; (çand) te wateya torre, kultur.{{stub}}&#91;&#91;Category:Çand]]&#39;)</em></li> <li>11:41, 27 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Zimannasî" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Kovara MEHNAME]]{{msg:stub}}&#39;)</em></li> <li>20:22, 26 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Bîyolojî" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;dar&#39;)</em></li> <li>09:58, 24 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Zaza" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;Zazaki is one Euro-German Language.Turk+Kurds are facist!!!!!!!&#39;)</em></li> <li>08:37, 24 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Matematîk" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&amp;lt;math&amp;gt;Insert formula here&amp;lt;/math&amp;gt; n 2&#39;)</em></li> <li>21:10, 23 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Silêmanî" hat jêbirin <em>(content before blanking was: &#39;&amp;lt;nowiki&amp;gt;Insert non-formatted text here&amp;lt;/nowiki&amp;gt;--&#91;&#91;User:80.138.198.82&#124;80.138.198.82]] 20:58, 10 Jun 2004 (UTC)&amp;lt;math&amp;gt;Insert formula here&amp;lt;/math&amp;gt;&#91;&#91;Media:...&#39;)</em></li> <li>19:52, 23 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Civak" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;*&#91;&#91;Jin]]{{msg:stub}}&#39;)</em></li> <li>19:40, 23 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "كوردستان" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Kurdistan]]{{msg:stub}}&#39;)</em></li> <li>18:21, 23 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "كوردی" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;محه مه د صدیقی]]&#39;)</em></li> <li>14:55, 23 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Zimanê zikmakî" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#39;&#39;&#39;Silav û rêzBo destpêkê bashe, lê gelekî kême.&#39;&#39;&#39;&#39;)</em></li> <li>10:19, 22 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Koma Berxwedan" hat jêbirin <em>(content before blanking was: &#39;merhabajhbkbjknljmnlkmlkşmkşlmlşmnkşmşlklmlkmkşlmşlmşl&#39;)</em></li> <li>09:53, 22 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Kurd.s map" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#39;&#39;&#39;Nivîsa qalind&#39;&#39;&#39;&#39;)</em></li> <li>16:48, 8 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Zübeyir Aydar" hat jêbirin <em>(ne gotar bû)</em></li> <li>22:13, 30 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "MediaWiki:Naverok" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;__NOTOC__&amp;lt;center&amp;gt;&#91;&#91;#A&#124;A]] &#91;&#91;#B&#124;B]] &#91;&#91;#C&#124;C]] &#91;&#91;#Ç&#124;Ç]] &#91;&#91;#D&#124;D]] &#91;&#91;#E&#124;E]] &#91;&#91;#Ê&#124;Ê]] &#91;&#91;#F&#124;F]] &#91;&#91;#G&#124;G]] &#91;&#91;#H&#124;H]] &#91;&#91;#I&#124;I]] &#91;&#91;#Î&#124;Î]] &#91;&#91;#J&#124;J]] &#91;&#91;#K&#124;K]] ...&#39;)</em></li> <li>13:36, 30 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Kurte nêrînek li ser zimanên cîhanî" hat jêbirin</li> <li>00:31, 21 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Gerdi linuxbekurdi logo.gif" hat jêbirin</li> <li>10:57, 20 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Polat Can" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Ûsiv_û_Zelîxe]]&#39;)</em></li> <li>10:56, 20 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Jin" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Cil_û_bergên_jina_kurd-êzîdî_ya_Qafqasya]]&#39;)</em></li> <li>20:20, 19 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Çand" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Kovara MEHNAME]] dengê çand, wêje û zimanê kurdî ye.&#91;&#91;Malpera Mezopotamiya- Dengê Kurdên Qafqasya]] Redektor Polat CAN... Malperek çandî...&#39;)</em></li> <li>22:34, 17 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Dildar (Yunis Rauf)" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Dildar (Yunis Rauf)]]&#39;)</em></li> <li>13:46, 16 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Image:Weje.doc" hat jêbirin <em>(ne wêne bû)</em></li> <li>15:58, 14 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "كوردی" hat jêbirin <em>(content before blanking was: &#39;au katatan bash== Nivîsara sernameyê ==&#39;&#39;Nivîsa xwar (îtalîk)&#39;&#39;&#39;&#39;&#39;Nivîsa qalind&#39;&#39;&#39;&#91;&#91;Navê lînkê]]&#91;http&#58;//www.minak.com navê lînkê]== Ni...&#39;)</em></li> <li>17:01, 13 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Seqez" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;menzere&#123;&#123;msg:stub}}&#39;)</em></li> <li>15:08, 11 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Erzingan" hat jêbirin <em>(content before blanking was: &#39;Ji kerema xwe tiştekî ser Erzincan binîvîsin, lê bi &#91;&#91;zimanê kurdî&#124;kurdî]] û ne propaganda be. Spas.&#39;)</em></li> <li>15:05, 11 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Qesr-î Şêrîn" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;www.kirmashan.comBinêre &#91;&#91;Talk:Qesr-î Şêrîn]]&#39;)</em></li> <li>15:05, 11 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Werziş" hat jêbirin <em>(content before blanking was: &#39;hede&#39;)</em></li> <li>00:17, 11 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê" hat jêbirin <em>(content before blanking was: &#39;&#91;&#91;DYA]]&#39;)</em></li> <li>23:19, 10 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Komara Tirkiye" hat jêbirin <em>(content before blanking was: &#39;Welatek e&#39;)</em></li> <li>18:22, 23 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Bala" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;http&#58;//www.marcoparadiseisland.com marco island rentals]&#91;http&#58;//www.marcoparadiseisland.com marco island rentals]&#91;http&#58;//www.marcoparadiseisl...&#39;)</em></li> <li>16:55, 23 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "كوردی" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;== Nivîsara sernameyê ==&#91;&#91;Navê lînkê]]&#39;&#39;Nivîsa xwar (îtalîk)&#39;&#39;&#39;&#39;&#39;Nivîsa qalind&#39;&#39;&#39;&amp;lt;math&amp;gt;Insert formula here&amp;lt;/math&amp;gt;&amp;lt;nowiki&amp;gt;Insert non-forma...&#39;)</em></li> <li>10:40, 23 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Wikipedia:General disclaimer" hat jêbirin <em>(naverok bû: &#39;&#91;Paid surveys &#124;http&#58;//www.paidsurveysforall.com ]&#91;BPO services&#124;http&#58;//www.thuriam.com]&#91;BPO services&#124;http&#58;//www.isourceindia.com BPO Services]&#39;)</em></li> <li>12:12, 21 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "Just registered" hat jêbirin <em>(content before blanking was: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;User:Mxn]]&#39;)</em></li> <li>21:22, 20 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Wikipedia:All pages by title" <em>(naverok bû: &#39;&amp;lt;table&amp;gt;&amp;lt;tr&amp;gt;&amp;lt;td align=&#39;right&#39;&amp;gt;&amp;lt;a href=&#39;/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&amp;amp;from=1883&#39; class=&#39;internal&#39; title =&#39;Special:Allpages&#39;&amp;gt;1883&amp;lt;/a&amp;gt;&amp;lt;/td&amp;gt;&amp;lt;td...&#39;)</em></li> <li>11:23, 20 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Wikipedia:All pages by title" <em>(naverok bû: &#39;&amp;lt;table&amp;gt;&amp;lt;tr&amp;gt;&amp;lt;td align=&#39;right&#39;&amp;gt;&amp;lt;a href=&#39;/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&amp;amp;from=1883&#39; class=&#39;internal&#39; title =&#39;Special:Allpages&#39;&amp;gt;1883&amp;lt;/a&amp;gt;&amp;lt;/td&amp;gt;&amp;lt;td...&#39;)</em></li> <li>21:04, 29 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Kaderland" <em>(naverok bû: &#39;_________________________________&#39;)</em></li> <li>17:14, 29 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Herfên erebî" <em>(content before blanking was: &#39;azad&#91;&#91;Navê lînkê]]&#39;)</em></li> <li>10:11, 19 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Erzingan" <em>(naverok bû: &#39;Biji Ercingan u biji Kurdistan. Biz erzincan daki kürtler, hepimiz de APO (BASKANIMIZA) her zaman OY vermek isteriz, ama iste OLMIYOR malesef, adi ´...&#39;)</em></li> <li>10:15, 12 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Muzîk Colombianne" <em>(naverok bû: &#39;&#91;&#91;Bambuco]]&#39;)</em></li> <li>10:14, 12 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Bambuco" <em>(Naverok ne kurdî, lê espanol bû)</em></li> <li>10:09, 12 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Medya-TV" <em>(naverok bû: &#39;&#91;http&#58;//www.example.com link title]--&#91;&#91;User:81.212.12.31&#124;81.212.12.31]] 18:04, 11 Mar 2004 (UTC)&amp;lt;nowiki&amp;gt;Insert non-formatted text here&amp;lt;/nowiki&amp;gt;NAWEMIN...&#39;)</em></li> <li>17:53, 11 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Zazaki" <em>(Naverok ne kurdî, lê îngilîzî bû)</em></li> <li>13:52, 11 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Irak" <em>(naverok bû: &#39;roj bas&#39;)</em></li> <li>18:45, 2 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Zaxo" <em>(naverok bû: &#39;hfgddhggfj&#39;)</em></li> <li>23:22, 29 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Biçe" <em>(naverok bû: &#39;Ji &#39;çûn&#39; derte, bi wateyê &#39;&#39;here&#39;&#39;.Ev bi tene testek bû. Biçe &#91;&#91;Malper]]&#39;)</em></li> <li>23:20, 29 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Wîkîpediya:Administrators" <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Wikipedia:Administrators]]&#39;)</em></li> <li>23:16, 26 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Wîkîpediya:Rûpeleke çawa biguherînim" <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Wikipedia:Rûpeleke_çawa_biguherînim]]&#39;)</em></li> <li>23:26, 25 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Gotareke Nû" <em>(naverok bû: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Gotareke_nû]]&#39;)</em></li> <li>20:48, 22 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Çawa" <em>(content was: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Wikipedia:Alîkarî]]&#39;)</em></li> <li>17:07, 21 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "ASURî – SURYANî – ARAMÎ" <em>(content was: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Asûrî]]&#39;)</em></li> <li>22:18, 9 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Þerefxan" <em>(content was: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Şerefxan]]&#39;)</em></li> <li>22:14, 9 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Lîsteya Zanistan" <em>(content was: &#39;Li vê derê lîsta çend &#91;&#91;zanist]]an tê dîtin. Dirêj bikin û &#91;&#91;gotar]] binîvîsin! = Zanistiyên civakî =* &#91;&#91;Dîrok]] * &#91;&#91;Felsefe]]* &#91;&#91;Cî...&#39;)</em></li> <li>22:14, 9 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Lîsteya Zaninstiyan" <em>(content was: &#39;Li vê derê lîsta çend &#91;&#91;zanisti]]yan tê dîtin. Dirêj bikin û &#91;&#91;gotar]] binîvîsin! = Zanistiyên civakî =* &#91;&#91;Dîrok]] * &#91;&#91;Felsefe]]* &#91;&#91;C...&#39;)</em></li> <li>22:11, 9 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Erdal Ronahi" <em>(content was: &#39;Looks very nice Erdal, my compliments. How does one get the mainframe in Kurdish or Turkish?Looks better than the Turkish one!&#39;)</em></li> <li>22:06, 9 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Bidlîs" <em>(content was: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Bedlîs]]&#39;)</em></li> <li>22:02, 9 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Siyehpûþ" <em>(content was: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Siyehpûş]]&#39;)</em></li> <li>21:24, 9 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Zimanê Kurdî" <em>(content was: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;Zimanê_kurdî]]&#39;)</em></li> <li>20:44, 9 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Zanisti" <em>(content was: &#39;#REDIRECT &#91;&#91;zanistî]]&#39;)</em></li> <li>21:23, 7 Feb 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] deleted "Zanistî" <em>(content was: none)</em></li> </ul> 659 12801 2004-02-25T19:00:34Z Erdal Ronahi 2 çû "Zimanê_kurdî" #REDIRECT [[Zimanê_kurdî]] 660 12802 2004-02-29T23:18:18Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Wikipedia:Alîkarî]] 661 57956 2006-11-22T12:55:37Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[es:Zazaki]] تعديل: [[en:Zazaki]] [[Wêne:Zaza Map.gif|thumb]] '''Zazakî''', [[Dimilî]], [[Kirdkî]], [[Ginî]] yan jî [[Kirmanckî]] li [[Tirkiye]] tê axaftin. Bajarên ku tê de zazakî tê axaftin [[Dêrsîm]], [[Sîverek]], [[Elezîz]], [[Erzingan]], [[Çewlik]] û [[Amed]] in. Li derdora 3 milyon kesên ku xwe wek Zaza, Dimilî yan jî Kirmanc dibînin hene. Kurdên zazakîaxêv xwe bi navê "Zaza" binav nakin. Peyva "Zaza" ji derve ye. Ango kesên ne zazakîaxêv in, zazakîaxêvan wekî "zaza" binavdikin. Ser cihê Zazakî nav zimanan du nêrîn hene. Piraniya zimanzanan dibêje ku zazakî yek ji zimanên îranî ye. Li gora gelek kurdan zazakî yek ji zaravên zimanê kurdî ye. ==Kirdkî== '''Kirdkî''', yek ji xwebinavkirinên Kurdên bi zaraveyê [[Kirmanckî]] ([[Zazakî]], [[Dimilî]], [[Ginî]]) diaxivin e. Kurdên zazakîaxêv ên herêma [[Çewlîk]]ê ji xwe re dibêjin "[[Kird]]" û ji zimanê xwe re jî [[Kirdkî]]. ==Binêre== {{InterWiki|code=diq|Zazakî}} *[[Zaza]] * [[Xanepel]] (Malpera zazakî) [[kategorî:Zazakî]] [[category:ziman]] [[as:Zazaki]] [[ast:Zazaki]] [[az:Zaza dili]] [[br:Zazakeg]] [[bs:Zaza]] [[da:Zazaki]] [[de:Zazaische Sprache]] [[diq:Zazaki]] [[el:Ζαζαϊκή γλώσσα]] [[en:Zazaki]] [[eo:Zazaa lingvo]] [[es:Zazaki]] [[fa:زازاکی]] [[fr:Zazaki]] [[it:Lingua zazaki]] [[nl:Zazaki]] [[pl:Język zazaki]] [[pt:Zazaki]] [[ru:Зазаки]] [[simple:Zazaki]] [[tr:Zazaca]] 662 67043 2007-01-29T17:15:39Z 82.238.203.27 /* Dengên erênî */ [[Wêne:Nuvola apps edu languages.png|40px]] * '''[[Special:Listadmins|Lîsteya dawî ya koordînatoran]]''' * [[User:Bangin]] * [[User:Ciwan]] * [[User:Diyako]] * [[User:Erdal Ronahi]] * [[User:Piling]] * [[User:Silêman]] * [[User:Webmaster]] ==Tevlêbûn== Eger tu dixazê bibê koordînasyonek (ya bûrokratek), tu kanê navî li vir binivisîne. Yekî ji me ra (koordînasyonên naka) bibêje, xêre tu dixazê. Emê sekin û te ra bibêjin, eger tu bûyê koordînasyonek. Her kes dikare dengê xwe bide. ==Namzet== ===Koordînator=== [[Bikarh%C3%AAner:Luqman|Luqman]] ==== Dengên erênî ==== * --[[Bikarhêner:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] 17:15, 27 Rêbendan 2007 (UTC) * --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 19:49, 27 Rêbendan 2007 (UTC) ::Lê Luqman, agahdarî eger tu dixwazê gotaran jêbibe, ji ber ko min dît, tu şablonê ''Jêbirin'' çend caran şaş kir li ser gotarekî. Xêra xwe tim li dîrokê gotarekî seke. Eger tu nekê, tu yê belkî carekê gotarek, ê ji IP'yekê hatibû valakirin, jêbibê. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 19:49, 27 Rêbendan 2007 (UTC) * --[[Bikarhêner:Webmaster|Webmaster]] 16:13, 29 Rêbendan 2007 (UTC) ==== Dengên neyênî ==== - ===Bûrokrat=== [[user:Bangin|Bangin]] ==== Dengên erênî ==== ==== Dengên neyênî ==== [[category:Wîkîpediya]] [[af:Wikipedia:Administrateur]] [[als:Wikipedia:Administratoren]] [[am:Wikipedia:Administrators]] [[ar:ويكيبيديا:إداريون]] [[arc:Wikipedia:Administrators]] [[ast:Uiquipedia:Alministradores]] [[av:Википедия:Администраторал]] [[be:Вікіпэдыя:Адміністрацыя]] [[bg:Уикипедия:Администратори]] [[bm:Wikipedia:Administrateurs]] [[br:Wikipedia:Merourien]] [[bs:Wikipedia:Administratori]] [[ca:Viquipèdia:Administradors]] [[cs:Wikipedie:Správci]] [[cy:Wicipedia:Gweinyddwyr]] [[da:Wikipedia:Administratorer]] [[de:Wikipedia:Administratoren]] [[el:Βικιπαίδεια:Διαχειριστές]] [[en:Wikipedia:Administrators]] [[eo:Vikipedio:Administrantoj]] [[es:Wikipedia:Bibliotecarios]] [[et:Vikipeedia:Administraatorid]] [[eu:Wikipedia:Administratzaileak]] [[fa:ویکی‌پدیا:مدیران]] [[fi:Wikipedia:Ylläpitäjät]] [[fj:Wikipedia:Administrators]] [[fo:Wikipedia:Umboðsstjóri]] [[fr:Wikipédia:Administrateur]] [[fur:Vichipedie:Aministradôrs]] [[fy:Wikipedy:Behearders]] [[ga:Vicipéid:Riarthóirí]] [[gl:Wikipedia:Administradores]] [[gu:વિકિપીડિયા:પ્રબંધક]] [[ha:Wikipedia:Administrators]] [[he:ויקיפדיה:מפעיל מערכת]] [[hi:विकिपीडिया:प्रबन्धक]] [[hr:Wikipedija:Administratori]] [[hsb:Wikipedia:Administratorojo]] [[hu:Segítség:Adminisztrátorok]] [[ia:Wikipedia:Administratores]] [[id:Wikipedia:Pengurus]] [[io:Wikipedia:Administranti]] [[is:Wikipedia:Stjórnendur]] [[it:Wikipedia:Amministratori]] [[ja:Wikipedia:管理者]] [[jv:Wikipedia:Pangurus]] [[ka:ვიკიპედია:ადმინისტრატორები]] [[kk:Wikipedia:Әкімшілер]] [[kn:ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ನಿರ್ವಾಹಕರು]] [[ko:위키백과:관리자]] [[ks:Wikipedia:Administrators]] [[la:Vicipaedia:Magistratus]] [[lad:Wikipedia:Administradores]] [[lb:Wikipedia:Administratoren]] [[li:Wikipedia:Systeemwèrkers]] [[lmo:Wikipedia:Aministraduur]] [[lt:Wikipedia:Administratoriai]] [[lv:Wikipedia:Administrācija]] [[mi:Wikipedia:Administrators]] [[mk:Википедија:Администратори]] [[ms:Wikipedia:Penyelia]] [[mt:Wikipedija:Amministraturi]] [[na:Wikipedia:Administrators]] [[nap:Wikipedia:Amministratore]] [[nds:Wikipedia:Administraters]] [[nl:Wikipedia:Moderator]] [[nn:Wikipedia:Administratorar]] [[no:Wikipedia:Administratorer]] [[os:Википеди:Админтæ]] [[pl:Wikipedia:Administratorzy]] [[ps:Wikipedia:Administrators]] [[pt:Wikipedia:Administradores]] [[rmy:Vikipidiya:Administratorurya]] [[ro:Wikipedia:Administratori]] [[ru:Википедия:Администраторы]] [[ru-sib:Wikipedia:Administrators]] [[sa:Wikipedia:Administrators]] [[scn:Wikipedia:Amministraturi]] [[se:Wikipedia:Hálddašeaddjit]] [[simple:Wikipedia:Administrators]] [[sk:Wikipédia:Správcovia]] [[sl:Wikipedija:Administratorji]] [[sm:Wikipedia:Administrators]] [[sq:Wikipedia:Administruesit]] [[sr:Википедија:Администратори]] [[su:Wikipedia:Kuncén]] [[sv:Wikipedia:Administratörer]] [[sw:Wikipedia:Wakabidhi]] [[tet:Wikipedia:Administradór Sira]] [[th:วิกิพีเดีย:ผู้ดูแลระบบ]] [[tk:Wikipedia:Yöneticilik Başvurusu]] [[tl:Wikipedia:Mga Tagapangasiwa]] [[tr:Vikipedi:Yöneticiler]] [[tt:Wikipedia:İdäräçelär]] [[ug:Wikipedia:هاكیملار]] [[uk:Вікіпедія:Адміністратори]] [[uz:Wikipedia:Administratorlar]] [[vec:Wikipedia:Aministradori]] [[vi:Wikipedia:Người quản lý]] [[wa:Wikipedia:Manaedjeus]] [[wuu:Wikipedia:管理员]] [[yi:װיקיפּעדיע:Administrators]] [[zh:Wikipedia:管理员]] [[zh-min-nan:Wikipedia:Hêng-chèng jîn-oân]] [[zh-yue:Wikipedia:管理員]] 664 12806 2004-02-09T22:32:32Z Erdal Ronahi 2 moved to "Kurmancî" #REDIRECT [[Kurmancî]] 666 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 62424 2006-12-31T16:52:52Z Bangin 450 Parastî [[Bûyerên rojane]]: pir vandalîzm li vê gotarê hebû [edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed] {{nekurdî}} __NOTOC__ {| align="right" | {{tîrmeh}} |- | {{Nuce}} |} ''Di vê rûpelê de bûyerên rojane tên lîstekirin. Ji bo lîsteyeke rojên salê bi rengê ''"Di Dîroka de Îro"'' biçe: '''[[Rojên salê]]'''.'' ---- Very cool design! Useful information. Go on! == ته‌قینه‌وه‌یه‌ك له‌ ماڵێكی ناحیه‌ی ته‌كیه‌ روویدا == [19:10 , 24 May 2006] سلێمانی- كاتژمێر نۆی شه‌وی رابردوو، له‌ ماڵێكی ناحیه‌ی ته‌كیه‌ی سه‌ربه‌ قه‌زای چه‌مچه‌ماڵ، ته‌قینه‌وه‌یه‌ك روویداو و بووه‌ته‌ هۆی برینداربوونی پێنج كه‌س له‌ ئه‌ندامانی ماڵه‌كه‌. به‌پێی لێكۆڵینه‌وه‌كانی ئاسایش، ته‌قینه‌وه‌كه‌ له‌ ئه‌نجامی به‌كارهێنانی باروت بووه‌ به‌مه‌به‌ستی به‌رهه‌م هێنانی گه‌چ له‌لایه‌ن هاوڵاتی به‌هجه‌ت كاكه‌مین كه‌ خاوه‌نی ماڵه‌كه‌یه‌. به‌هۆی ته‌قینه‌وه‌كه‌، ته‌واوی ئه‌ندامانی ئه‌و خێزانه‌ كه‌ ژماره‌یان پێنج كه‌سن برینداربوون و به‌مه‌به‌ستی چاره‌سه‌ركردن گه‌یه‌نراونه‌ته‌ نه‌خۆشخانه‌. هه‌مان سه‌رچاوه‌ ئه‌وه‌شی روونكرده‌وه‌، كه‌ ته‌قینه‌وه‌كه‌ هیچ ده‌ستێكی له‌ پشته‌وه‌ نه‌بووه‌، ته‌نها به‌هۆی هه‌ڵه‌ی به‌كارهێنانی باروته‌وه‌ بووه‌. جێی ئاماژه‌یه‌ كه‌ سێ كه‌سیان برینه‌كه‌یان سه‌خته‌و له‌ژێر چاودێری دان. {{-rtl}} ==Reşemî 2005'an== *[[15'ê reşemiyê]] - 6. salvegera [[komploya navnetewî]] li hemberê [[Abdullah Öcalan]] *[[14 reşemî]] - Li paytexta [[Libnan]]ê [[Beyrûd]]ê, ji ber teqîna wesaîteke bombebarkirî serokwezîrê berê yê Libnanê [[Rafik Harîrî]] li gel 9 kesên din hatin kuştin. Di encama êrîşê de herwiha 100 kesên birîndar bûn. ==Çile 2005'an== *[[7'ê rêbendanê]] - 1. salvegera [[Wîkîpediya]] ya kurdî ==Berfanbara 2004'an== ==Sermaweza 2004'an== ==Kewçêra (cotmeha) 2004'an == *[[23'ê kewçêrê]] - 5. salvegera şahadeta [[Andrea Wolf (Ronahî)]] *[[7'ê kewçêrê]] - Di televizyona "Tatlises TV" de [[klîb|klîba]] [[Rojhan Beken]] bi navê '[[Şîrîna min]]' bi [[zimanê kurdî]] hat weşandin. ==Rezbera 2004'an == *[[27'ê rezberê]] ** Artêşa Îranê, doh li nêzîkî bajarê [[Urmiye|Urmiyê]], li hemberî gerîllayên Gerîlayên [[Hêza Azadiya Kurdistan]] (HAK) operasyon lidarxistin. [[Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê|PJAK]]ê da xuyakirin, di navbera hêzên wan û leşkerên [[Îran|Îrane]] de şer derneketiye. *[[26'ê rezberê]] ** [[Lijneya Bilind a Televîzyon û Radyoyê]] (RTÜK), bi hinceta ku [[GUN Tv]]'yê cih daye axaftinên bi [[kurdî]], der barê [[televîzyon|televîzyonê]] de ji bo [[meh|mehekî]] girt. **Piştî [[Wan]], [[Êlih]], [[Amed]], [[Edene]] û [[Riha|Rihayê]] [[Qursa Perwerdehiya Zimanê Kurdî]] li [[Stenbol|Stenbolê]] jî vekirina xwe pêk anî. ** Li encama peqîna otombîlekê li [[Dîmeşq|Dîmeşqê]] endamekê bilindê giropa çekdarîya [[Hemas]] ya Felestînî [[Izzetdîn Şêx Xalîl]] hate kuştin. *[[25'ê rezberê]] **Şaredariya [[Qoser|Qoserê]] pirtûka [[Delîl Mîrsaz]] a bi navê '[[Ji Ava Ferad Dilopek]]' bi boneya [[Mîhrîcan|Mîhrîcana]] yekem a Çand û Hunerê belaş belav kir. Pirtûka ku ji aliyê [[weşanên aram]] ve hatibû weşan ji 12 [[çîrok|çîrokan]] pêk tê û bi taybetî bûyerên piştî salên [[1980]]'î wekî mijar digire dest. **PMF ([[Peace Monitoring Force]]) ko bi armanca nehêle [[PDK]] û [[YNK]] şerî bikin hatibû danîn yek car û bi carekê ji [[Kurdistan|Kurdistanê]] derdikeve. **Hate îdîakirin, ku [[artêşa Tirk]], li zozanên [[Berçêlan]]ê yên [[Colemêrg]]ê, bi bahaneya ku gerîllayên [[HPG]]'ê li herêmê henin, [[çekên kîmyewî]] bikar aniye. **[[Wezîrê karên derve]] yê [[Tirkiyê]] [[Abdullah Gul]] ku ji bo cîvîna gişti ya [[Neteweyên Yekbûyî]] li Emerîkayê bû ji Wezîrê karên derve yê Emerîkayê xwest ku li dijî [[Kongra-Gel]] gavên ber bi çav biavêjin. *[[24'ê rezberê]] **[[Mesûd Barzanî]] got bila ti kes wisa nehesibîne ko [[Kerkûk]] dê li derveyî [[kurdistan|Kurdistanê]] bi awayekê dagirkirî bimîne û got kurd dixwazin problema Kerkûkê li gor [[qanûna bingehî]] ya miweqet ya [[Iraq|Iraqê]] bête çareser kirin. *[[23'ê rezberê]] **[[Tirkiye]] û [[Yekitiya Ewrupayê]] li hev kirin. Endamê ji firehkirina Yekitiyê berpirsyar [[Gunter Verheugen]] diyar kir ku êdî tu şertê wan nemaye. **Artêşa Tirk li derdora gundê [[Xozmerek]] a girêdayî navenda [[Dêrsim|Dêrsimê]] operasyoneke fireh da dest pê kirin. Tê gotin, Helîkoptêrên [[Kobra]] jî ji hewayê piştgirî didin operasyonê û ji seat 9`an û pê ve jî dest bi bombebaran kirina, çiyayên li derdora Xozmerekê kirine. *[[22'ê rezberê]] ** Li herêma di navbera Navçeya [[Depe]] ya [[Elezîz|Elezîzê]] û Navçeya [[Mazgêrt|Mazgêrta]] [[Dêrsim|Dêrsimê]] de, di navbera [[Hêzên Parastina Gel]] (HPG) û [[Hêzên Çekdar ên Tirk]] (TSK) de pevçûn derketiye. *[[21'ê rezberê]] ** [[George W. Bush]] berevanî ji biryara xwe dike bo dagîr kirina [[Iraq|Iraqê]] li gûtara xwe ji bo civata giştîya [[Neteweyên Êkgirtî]] li [[New York]]. ** Dewleta [[Sûriye|Sûriyeyê]] eskerê xwe yê li [[Liban|Libanê]] paş ve dikişîne. Pêwendiyên Sûriye û [[Amerîka|Emerîkayê]] baştir dibin û berpirsyarekî bilind yê emerîkî dê biçit Sûriyeyê. * [[20'ê rezberê]] ** [[Musa Anter]] di 12. salvegera qetlkirina xwe de li [[Amed|Amedê]] li kuçeya ku hate kuştin, bi tevlibûna hezar û 500 kesî hate bibîranîn. 8 ciwan bi mudaxaleya polîsan hatin binçavkirin. ** [[Xelatên Rojnamegeriyê ya Mûsa Anter û Şehîdên Çapemeniyê]] sala [[2004]]'an hatin dayîn. ** Konsera [[Hozan Diyar]] ku bi organîzasyona [[Navenda Çand û Hunera Serhedê]], li [[Wan|Wanê]] li dar ket, ji ber îzdîhamê 3 caran navber hate dayîn. Nêzî 15 hezar kes tevli konserê bûn. * [[19'ê rezberê]] ** Rêxistina bi navê "[[Ensar el-Sune]]", di malpera xwe ya li ser [[înternet|înternetê]] de, bi belavokek diyar kiribû ku li nêzikî Qesabaya [[Tacî]] ya ku 30 kîlometre li bakûrê [[Bexda|Bexdayê]] ye, 3 endamên [[Partiya Demokrat a Kurdistan]] (PDK) revandine û stuyê wan jêkirine. * [[18'ê rezberê]] ** Li [[Kerkûk|Kerkûkê]], li ber Biryargeha [[Muhafizên Neteweyî]] êrîşek întîxarî pêk hat. Di encama êrîşê de 23 kes mirin. ** Leşkerên ku li [[Gumuşhane|Gumuşhaneyê]] derketin operasyonê, gundî gulebaran kirin. Di encama gulebaranê de 2 kes hatin kuştin, 2 kes jî birîndar bûn. * [[17'ê rezberê]] ** Rêxistinên Civakî yên Îslamî nerazîbûna xwe yên li dijî Pêşnûmaya [[Zagona Cezaya Tirk]] nîşan dan û diyar kirin ku di nava pêşnûmayê de gelek xalên li dijî [[azadiya raman]] û [[azadiya baweriyê hene.]] * [[16'ê rezberê]] ** [[Teyrêbazên Azadiya Kurdîstan]] TAK`ê diyar kir ku wan li [[Enqerê]] li hemberî Navenda Moral û Perwerdehiya Polêsan [[çalakiyeke bombeyî]] pêk anîne. * [[15'ê rezberê]] **[[Navenda Çand û Hunera Serhadê]] (NÇHS) ya [[Wan|Wanê]] ku ji bo konsera [[Hozan Diyar]] serî li [[Walîtî|Walîtiyê]] dabû, destûra konserê stand. *[[14'ê rezberê]] ** Li [[Mûş|Mûşê]] [[tren|treneke]] [[amûrên leşkerî]] hat teqandin. Rayedaran nehişt ku [[rojnameger]] bikevin herêma bûyerê. ** Li dijî [[Walî|Waliyê]] [[Duhok|Duhoka]] [[Kurdistana Iraqê]] [[Nêçîrvan Ahmed]], [[sûîkast]] hate lidarxistin. *[[13'ê rezberê]] **Li [[Cizîrê]] ''Navenda [[Çand]] û [[Huner|Hunerê]] ya [[Mem û Zîn|Mem û Zînê]]'' vebû *[[12'ê rezberê]] **Salvegera [[darbeya 12'ê îlonê]] li Tirkiyê. *[[11'ê rezberê]] **[[Verheugen]] ji bo endamtiya [[Tirkiyê]] ya ji [[Yekîtiya Ewropayê]] re sala [[2015]]'an nîşan da **3. salvegera [[êrîşên 11`ê îlonê]] *[[10'ê rezberê]] - [[Hêzên Parastina Gel]] ji bo bibîranîna [[Kemal Pîr]] li navçeya [[Kelkît|Kelkîta]] [[Gumuşhane|Gumuşhaneyê]] çalakî li dar xist. *[[9'ê rezberê]] - Li [[Amed|Amedê]] di pêşbirka zebeşan de [[zebeş|zebeşa]] bi 50 kîlo û 200 gramî bû yekemîn *[[8'ê rezberê]] - Hejmara windayiyên [[DYA]]'yê yên di [[şerê Iraqê]] de, ji hezarî derbas bû. *[[7'ê rezberê]] - Wezareta Dadê ya [[holanda|Holandayê]] biryara teslîmkirina [[Nuriye Kesbîr]] erê kir *[[6'ê rezberê]] - Komîserê Berpirsyar ê ji Berfirehbûna [[Yekîtiya Ewropayê|YE'ê]] [[Verheugen]] li [[Amed|Amedê]] bi parlamentera [[DEP]]'î [[Leyla Zana]] re hevdîtinek pêk anî [[Rezbera 2004'an]] == Gelawêja 2004'an == == Pûşpera 2004'an == *[[7'ê pûşperê]], duşem - [[TRT]]'ê bi [[zimanê dayîk]] dest bi weşanê kir == Gulana 2004== * [[29'ê gulanê]], şemî - Di vekirina konsera 4'emîn [[Mîhrîcan]]a [[Çand]] û [[Huner]]ê ya [[Amed]]ê de, [[Hozan Brader]] ji ber ku di konserê de [[Sirûd]]a '[[Hernepêş]]' xwend, ji aliyê polîsan ve hate binçavkirin û piştî 4 katjimêran şûnde serbest hate berdan. * [[28'ê gulanê]], în - Konseya Fermandariya [[Hêzên Parastina Gel]] (HPG) bi daxuyaniyekê diyar kir ku [[agirbest]]a ku di 1'ê rezbera sala 1998'an de bi awayekî yek alî hatibû îlankirin, bi dawî bûye. == Adar 2004'an== *[[12'ê adarê]], în - [[Qamişlo]]. Li Sûriye nijadperestên Ereb êrîş ser kurdan kirin. 19 kes hatin kuştin. == Reşemiya 2004'an== * [[16'ê reşemiyê]], în - [[Parîs]]. Bi biryara dadgehekê televizyona kurdî "[[Medya TV]]" hat girtin. * [[1'ê reşemiyê]], yekşem - [[Kurdistan]]/[[Hewlêr]]. Du bombe di navendên PDK û YNKê de hatin teqandin û ji sed kesî zêdetir mirin. {{meh}} {{commons|Current events}} [[category:dîrok]] [[zh-min-nan:Sin-bûn sū-kiāⁿ]] [[bg:Текущи събития]] [[ca:Viquipèdia:Actualitat]] [[cs:Aktuality]] [[da:Aktuelle begivenheder]] [[de:November 2004]] [[en:Current events]] [[eo:Aktualaĵoj]] [[es:Noviembre de 2004]] [[et:Oktoober 2004]] [[fa:وقایع کنونی]] [[fi:Ajankohtaista]] [[fr:Actualités]] [[gl:Novas]] [[he:אקטואליה]] [[it:Attualità]] [[ja:最近の出来事]] [[ko:요즘 화제]] [[la:Novissima]] [[lb:Aktualitéit]] [[nl:In het nieuws]] [[pl:Bieżące wydarzenia]] [[ro:Actualităţi]] [[ru:Текущие события]] [[simple:World news]] [[sl:Trenutni dogodki]] [[sr:Тренутни догађаји]] [[sv:Aktuella händelser]] [[tr:Güncel olaylar]] [[ur:حالات حاضرہ]] [[vi:Thời sự]] [[yo:Current events]] [[zh:新闻动态]] 667 12809 2004-07-13T14:38:46Z Erdal Ronahi 2 /* Armanc û Peywirên Damezrîna Demokratîk */ [[Kongra Gelê Kurdistan]] ([[Kongra-Gel]]) di kongra damezrandina xwe ev bername pejirand. == PÊŞGOTIN == Cîhana me bi [[sedsala 21an]] re ketiye serdemeke nû, serdema [[şaristaniya demokratîk]]. Bi saya şoreşa zanistî û teknîkê ku bingeha ve serdemê ne, di ware aborî, civakî, siyasî û çandî de guherînên hîmî tên jiyandin. Pêsveçûnên bêhempa ku di warê zanîn û ragihandinê de ten jiyîn û derfetên ku derketin holê, gihîştina her cure zanînê hêsan dike, zanîn ji lukseke ku tenê kesên bijarte û teng bigihinê derandiye, di damezraka raman û helwesta takekes de rê li ber guherînên hîmî vekiriye. Herwiha takakes û civak, ji sînor û qalibên ku serdestên bihêz danîn derbasbûne û derfetên ronahîbûn û zanebûnê bidest xistine. Vê rewşe ji aliye nêrîna li dema bûrî, dema niha û pêşerojê ve, guherînên girîng pekanîne. Di hemta kadî de asta peşveçûyî ya nû ku derketî holê, dahûrandinên civakê û çînê klasîk, qaliben raman û sîstemên ku li gora vê şêwe girtin ên beriya sedsala 20an, bi derbaskirinê re rûbirû hiştiye. Di encama vê yekê de, sosyalîzma reel ku ne xwedî demokrasî û nirxên mirovatiyê jevdikeve, sîstema kapîtalîst ku kadîbûyî xwe nû kir û ketiya nava hewldanê ku hebûna xwe bidomîne. Emperyalîzma ku dizanîbû êdî bi mêtinkariya klasîk û ya nû qeyranê derbasnake, di bingeha encamên şoreşa zanistî û teknîkê de, serdestiya xwe bi asayên (norm) demokratîk nixûmandine û kapîtalîzme bi rêya nûsaziyan ber bi şaristaniya demokratîk ve diguherîne. [[Emperyalîzm]]a ku hewl dide di asta kadî de serdestiya sermiyan a nû pêkbîne, pêwîst dibîne dewleta netewe, hemû damezrakên teokratîk, monarşîk û olîgarşîk ên ku li pêşya vê yekê asteng derbasbike. Di dîrokê de cara pêşiye ku di navbera sîstemên serdest û dijberên wê de, di warê mafê mirovan, demokrasî û ekolojîk de konsensusek çêdibe. Digel ku hêzeke wê ya sepandina ku bi sînor jî heye, lê dîsa raya giştî ku çiqa diçe bandora wê zede dibe, hemû hêzên civakî mecbûrî konsensusên bingehîn dike. Destlêwerdana di kesayetiya Iraqê de ya DYA û Îngiltere ku li Rojhilata Navîn kirin, xeleka pêvajoya vê bûyerî ya herî girîng e. Rejîmên li [[Rojhilata Navîn]] ên teokratîk, olîgarşîk û otokratîk, damezraka bîrûbaweriya neteweperest û olî yên teng û bawerhişk ku hîmên wan ên dîrokî pir kûr, li qasî ku li pêşya pêşveçûna azadiya gelan a demokratîk astengin, hewqasî jî ji aliyê sermiyanê navneteweyî û serdestiya empryalîst ve de rewşa astengên ku pêwîste werin derbaskirin de ne. Rejimên Rojhilata Navîn ku bi dînamîken hundirîn behreya guherîn û veguherîneke demokratîk nîşan nadin, bi destlêwerdana dînamîkên derveyî ketine pêvajoyeke wiha. Encama vê destlêwerdanê demeke nû ku di hemta cîhanê de hîkarîker bibe dide destpêkirin û rê li ber pêşveçûna hêzên demokratîk jî vedike. Rewşa nû, li herêmê di navbera hêzên alîgirê guherînê û hêzên statukoparêz de, têkoşîneke berfireh û sift derandiye holê. Pirsgirêka kurd a li herêmê herî kevin ku nehatiye çareserkirin û di vî babetî de têkoşîna kurd a neteweyî û demokratîkku derketî holê, di van bûyerên ku li herêmê peşketin de him xwedî roleke hîkarîker e, him jî bi awayek hişk bandorê jê digire. Pêvajoya guherînê ya li herêmê, li qasî ku derfetên çareseriya pirsgirêka kurd zêde kirine, rola wî ya stratejîk a di veavakirina herêmê de jî derandiye holê. Di serdema şaristaniya demokratîk de, siyaseta demokratîk a aştîxwaz û şêwaza tekoşîna ku zimanê çareseriya pirsgirêkane, di çareseriya pirsgirêkên herêmê de jî rêya bingehe ku mirov pêbawer be. Di serî de pirsgirêka kurd, pirsgirekên herêmê yên neteweyî, civakî, etnîk û baweriyê, bi nezîkayî û polîtîkayên neteweperestî, çînî, olî yên bawerhişk çareser nabin. Derketiye holê ku bi taybetî di sedsala 20an de, ev polîtîka û rêbazên ku bi awayek sift hatine ceribandin, pirsgirêk çareser nekirine lê berevajî vê girantir kirine. Herwiha israra di van polîtîkayan de, israra di neçareserkirinê de ye. Nexasim dema pirsgirêka kurd ku bûye pirsgirêka herêmê û qada navneteweyî dibe mijara xeberdanê, ev heêtir girîngiyê bi xwe re tîne. Veavakirina Rojhilata Navîn a demokratîk, heta ku çareseriya pirsgirêka kurd di bingeha yekîtiyeke azad a demokratîk de çareser nebe, ne gengaz e. Heta ku Rojhilateke Navîn a demokratîk jî neyê afirandin, ji çareseriya pirsgirêka kurd, serkeftin û ewlekariya wê jî nayê xeberdan. Gelê kurd ku di pêvajoya dîrokê de ji şidet û hejariyê lawaz mayî û heta bi şaneyê (hucre) xwe perçe bûyî, encex di nava giyan û bîrûbaweriya demokrasiyê de were ser xwe. Bibe xwedî hêz û di nava gelên bira de bibe çavkaniyeke hêzê. Gelê kurd ê demokratîkbûyî, dê were wateya demokratîkbûna gelê tirk, ereb, faris, asûrî, ermenî, tirkmen azerî û cihû jî. Ev rewş, herî bêtir hêzên demokratîk ên kurd berpirsiyar dike ku çareseriyên rast hilberînin û wan pêkbînin. Ji ber vê sedemê, bi bernameyeke demokratîk û têgihîneke siyasetê ya berfireh ku berjewendiyên teng ên malbatî, çînî, neteweyî, rêxistinî û dewletî derbas bike û dest bavêje pirsgirêkan çareser bike, ya herî rast û xwedî şense ku bi ser bi keve. Taybetiyên demokrasiya hemdem ê bingehîn û pêşveçûna wê, bûyerên nû ku li herêma me tên jiyandin û daneheva hereketa kurd a demokratîk a sîh salan, em bi peywira veavakirina bernameyeke nû û rêxistiniya bingehîn re rûbirû anîne. Bi bernameyên ku berjewendiyên çîn û netewe yên teng formule dikin û bi damezrakên rêxistinan ku li gor vê yekê şêwe girtin, çareseriyên demokratîk ên berfireh pêknayên. Ev bernameya ku derbaskirina hemû damezrakên siyasî yên bi armanca hilweşandin û avakirina dewletê derketin holê, demokratîkkirina dewlet û civakê, çareserkirina nakokiya netewe, civak û zayend, jiyandina mirov a bi xwezayê re di nava aştî û ahengî de, di nimûnaka civaka demokratîk û ekolojîk de gengaz dibîne, em ji bo gelê xwe û mirovatiyêweke qezenceke girîng dibînin. BEŞA YEKEM == Dîroka Şaristaniyê == ===Pêşveçûniya Şaristaniyê=== Ketina şaristaniyê, bi [[serdema neolîtîk]] a ku bi jiyana komunal a hoveber tê binavkirin dest pê dike. Civaka neolîtîk ku demeke dirêj a dîroka şaristaniyê digire, li qada ku hewzê [[Dîcle]] û [[Ferad]] û çiyarêzên Toros û Zaxros hevûdin qut dikin, pêşvediçe. Ji ber qada ku şaristanî afirandiya, di dîroke de navê vê herêmê Hîvika Zêr e. Civaka Neolîtîk, weke civakeke gund, li ser kedîkirina ajalan û çandiniya ku şoreşa mirov a yekemîn û herî mezine pêşvediçe. Taybetiya vê serdemê ya bingehîn eve ku daykaniya li dora jinê şêwegirtî û jina di jiyanê de rola herî mezin leyîstî, kirine xwedawend. Civak bi şêweya bavikan bi sazûmaneke hevpar a xwedanî dijî. Beşên zimen ên di dîrokê de di vê serdemê de çêdibin û jev vediqetin. Teknîk û pêşveçûna ramanî ku bikaranîna kanê (maden) ew afirandî, rê li ber hilberînê û berhema zêdek vedike. Levdana serdestiyê ya li ser berhema zêdek, çînçînîbûna civakê û şaristaniya civaka bi çîn diderîne holê. Koletiya ku şaristaniya civaka bi çîn a pêşiye, bi kolekirina mirov û anîna wî ya rewşa xwedaniyê (milkiyet) ve girêdayî ye. Amura hilberînê ya herî berhemdar mirov bixwe ye. Di vê serdema ku daykanî hatî derbaskirin û bavkanî bi temamî serdest bûyî de, jin hêz û pêşveçûna xwe ya ku di neolîtîkê de bidestxistî winda dike û dikeve rewşeke ji kole paşvetir. Saristaniya koledar, digel çandinî û ajaldariyê bi pêşketina pîşekarî û bazirganiyê, bingeha xwe ya aborî bi hêz dike. Êdî têkilî bi çewsandin û mijokatiyê ve girêdayîne. Piştî veqetîna kûr ku civak bi şêweya yên rêvebir û yên tên rêvebirin bûyî du beş, li derdora reveberan bajar pêşvediçe. Ev çêbûna ku di dîroka mirovatiyê de yekem car pêkhat, di hişê civak û mirovan de rê li ber guherînên kûr vedike. Mîtolojiyên ku koletiyê pîroz dikin û efendyan mîna xweda-qeranan bilind dikin, tên afirandin. Dema ku erxwedana koleyan û komên ne dixwestin bibin kole bi pêşveçûna raman û hêza xebatê re bû yek, pêvajoya derbaskirina şaristaniya koledar û pêşveçûna şaristaniya feodal destpêdike. Di şaristaniya feodal de jî keda bi axê ve girêdayî, dîsa keda ku herî bêtir berhema zêdek dide ye. Têkiliya efendî kole ya di koledariyê de, cîhe xwe dide têkiliya derebeg û gundî. Di statuya jinê ya koletiyê de guherîneke girînga erênî çênabe. Taybetiya şaristaniya feodal a bingehîn, xwedîbûnê hêza bîrdoziya mezin e. Ola ku mîtolojî û felsefe ji xwe re kirî suxrevan, mirov û civakê ji her alî ve dorpêç dike. Di bin têgîna xwedayê yekta û teqez de, rejîma çînbûn û qerantiyê tê pîrozwerkirin. Di serî de xiristiyantî û îslamtî, olên ku nasnameyên bîrdoziyîya serdest ên serdemê, herçiqas ku di serî de sazûmana derebegîtiyê afirandibin jî, rê li ber emperetoriyên mezin vekirine. Bandeva şaristaniya civaka bi çîn, sîstema şaristaniya kapîtalîst e. Digel ku şaristaniyên neolîtîk, koledar û feodal li Rojhilata Navîn derketine holê û ji vira belav bûne, yekem car şaristaniya kapîtalîst li Ewropa derdikeve holê û belav dibe. Şaristaniya kapîtalîst, teknîka motorê û Ronesansa ku ronahîbûneke mezin afirandî, li ser felsefeya zanistî û takekesperstiyê şêwe digire. Di kapîtalîzmê de şoreşa pîşesaziyê ku bi hilberîna kargehan (fabrîka) ve girêdayî, piştî şoreşa neolîtîkê di dîrokê de duyemîn şoreşa mezin e. mijokatiya nirxê zêdek dikeve dewsa mijokatiya berhema zêdek. Nakokiya ked û sermiyan ku kûr bûyî, xwe weke nakokiya karker û karsaz li jiyana civakî û siyasî vedide. Di bingeha hilberîna kapîtalîst de yekîtiya bazarê ku derketî holê, rê li ber gelan ku bibin netewe û çêbûna dewletên netewe vedike. Şoreşa Fransa ya 1789an destpêka vê pêvajoyê ye. Neteweperestî weke nasnameya bîrdoziyî ya vê pêşveçûnê şêwe digire. Pêncîh salên dawiya sedsala 19an, ji aliyê pêşveçûna şaristaniya kapîtalîst ve, taybetiyên nû nîşan dide. Di beşên cihêreng ên hilberîna sift bûyî de, gemerdanbûn (yekdestîbûn) derdikeve holê. Berberiya (rekabet) di navbera gemerdanan de, nakokî û şerê di navbera dewletên emperyalîst de kûrtir dike. Şerê cîhanê yekemîn ku dema di navbera 1914 û 1918an de werdigire, encama ve pêşveçûnê ye. Şer bi têkçûna Elmanya û pêkhatina şoreşa Hirûs a 1917an bi encam dibe. Elmanya ku encamên şer napejirîne, weke rêbaza nû ku qeyranê derbas bike û kapîtalîzmê restore bike, berê xwe dide faşîzmê û dibe sedema şerê cîhanê yê duyemîn. Şerê cîhanê yê duyemîn ku di navbera salên 1939 û 1945an de hatî jiyandin û herî xerabker, bi têkçûna aliyê faşîst ku elmanya serkêşê wê bû û bi serkeftina eniya demokrasî ku ji aliyê DYA (Dewletên Yekbûyî yên Amerîka) YS (Yekîtiya Sovyetan) û Îngiltere ve dihat holê, bi encam dibe. Piştî şerê cîhanê yê duyemîn, serkêşiya kapîtalîzmê dikeve destê DYA. Dabeşbûna Rojhilat û Rojava ya bi şêweya du blokan û têkoşîna wan, di tevaya cîhanê de bandora xwe nîşan dide. Demeke nû ku bi şerê sar dihat bi navkirin, têkoşîneke nû ya di navbera cemsereyan de dide destpêkirin. Berberiya bêsînor û pêşbaziya biçekbûna nukleer ku di navbera sîstemên dijber de dihat meşandin, teraza nukleer ya erjeng ku gef li tevaya mirovatiyê dikir afirand. Pîşezazbûna ji sincê zanist û venêrana wê bêpar ku rê li ber xerakirina xwezayê û qirejbûna hawîr vekirî, dibe pirsgirêka serdemê ya herî bingehîn. Ev bûyer rê li ber kilîtbûna sîsteman a di navbera hev de vedike. Yekîtiya Sovyetan ku niçika vê kilîtbûnê ya herî hişk bû, ji ber ku di guherîn û veguherîna xwe de biserneket, ev pêvajo di salên 1990an de bi jevketina sîstema sosyalîst bi encam bû. Jevketina sosyalîzma reel ku di sedsala 20an de li tevaya cîhanê hebûna xwe nîşan da û li hember kapîtalîzmê di angaşta alternatîfbûnê de bû, bi hindikayî li qasî dema ku hatibû damezrandin encamên girîng derandin holê. Têkçûna sosyalîzma reel ku nebû şaristaniyeke alternatîf, ji destlêwerdaneke derve bêtir ji ber pirsgirêkên hundirîn bû. Digel ku di angaşta zanistî de bû jî, ji aliyê felsefî ve daringperestiya (materyalîzm) bêteşe, ji aliyê ramanî ve dogmatîzm û utopyaperestî derbasnekiriye. Şaşîtiya herî mezin di nêzîkayiya xwe ya çêbûna dewletê de jiyaye, digel ku hinek guherînên şêweyî çêkirine jî, weke amûra dîktatortî û çewsandinê erk û derûna dewletê parastiye. Çêbûna bi şêweya dîktatortiya proleterya, ji mekanîzmayeke çewsandinê ya antî demokratîk û serdestiyê wêdetir ne çûye. Di têkiliyên takekes û civakê de, bi rewişta xwe ya ku takekes nekire ti tişt û bi awayek zêdekarî rê li ber civakîbûnê vekir, bi îdeala afirandina takekesê azad û civaka azad re berevajî bûbû. Azadbûna jinê ku pîvana bingehîn a azadiyê ye ne hatiye pêkanîn, weke pirsgirêkekê hebûna xwe berdewam kiriye. Di qada demokrasî, maf û azadiya mirovan a bingehîn de, bi temamî dûrî pîvanên gerdûnî mabû. Dema em gîhan dawiya sedsala 20an, ne sosyalîzma reel û ne jî emperyalîzma kapîtalîst, di çareserkirina pirsgirêkên mirovatî û yên cîhanê de, biserneketine. Pirsgirekên ku bi şûn xwe ve hiştin, tenê ne pirsgirêkên siyasî û neteweyî ne. Digel bingeheke teknîk û aborî ya ku hemû pirsgirêkên mirovatiyê çareser bike û asteke dewlemendiyê ya pêşketî pêkbîne hebû jî, îstîsmarkirina van pirsgirekên heyîn girantir kiribûn û pirsgirêkên nû derandibûn. Gefa nukleer, qirejbûna hawîr a erjeng, guherîna avhewayê, nexweşiya AIDS, teqîna nifûsê, pirsgirêkên perwerde û tenduristiyê, birçîbûn û xizanî di serê van pirsgirêkan de tên. Sosyalîzma reel berdêla sernekeftinê bi jevketina xwe da, emperyalîzma kapîtalîst jî xwest ku qeyrana kûrbûyî bi nûsaziyan derbas bike. Lêbelê ya ku qezenc kirî, nirxên mirovatiyê û demokrasî ye. ===Serdema Şaristaniya Demokratîk=== Ji pêncîh salên dawiya sedsala 20an û pêde, şoreşa teknîk a zanistî ku pêkhatî û pêşveçûnên bêhempa yên di qada înformatîk û ragihandinê de, asteke nû ya teknîkê derandine holê. Ev asta teknîkê li qasî ku ahengiyeke bi têkiliyên seresaziyên heyîn û aborî re yên ku beranberî dema dwleta netewe ya kapîtalîzmê tê nîşan nade, nakokiyeke bi wan re jî nîşan dide û zorê li wan dike ku bi xwe re di warê ahengdarbûne de bi guherîne. Bi vê asta pêşveçûnê ve girêdayî, rewişta nakokiyên civakî jî hatine guhertin. Nakokiya serdemê ya bingehîn, di plana rojaneyî de xwe bi du şêweyan datîne holê. Ya yekem, nakokiya di navbera xwediyên dewleta netewe yên şoven û temsîlkerên kozmopolît ên sermiyanê kadî de ye; ya duyem jî, nakokiya di navbera van herdu hêzan û hemû gelan de ye. Şaristaniya demokratîk bi van nakokiyan ve girêdayî pêşvediçe. Asta pêşveçûna teknîk a zanistî, nirx û hişmendiya mirovatiyê ya ku bilind dibe, di derbasbûna serdema azadiya ya ku bêdewlet, bêsînor, bêçîn, wekhevî, azadî û dadmendî serdest be, merhaleyeke navber îfade dike. Nimûnaka civaka demokratîk û ekolojîk bingeh digire. Li hember qeyrana sîstema kadî, hereketeke demokratîk û ekolojîk a kadî ji bo mirovatiyê lezgîniyekê qezenc dike. Weke şêweyên têkoşînê, li qasî ku bi dewletê re şer neke hewqasî jî xwedî hemaneke ku neçe ber bi dewletê jî. Ne bi levdana bi dewletê re û hilweşandina wê û ne jî bi dewletê pirsgirêk ten çareserkirin. Berevajî vê, çiqas dewlet hewqasî jî pirsgirêk û çiqas dewletên hindik hewqasî formulên çareseriyê, bêtir rastbînî ye. Rawestina dûrî dewletê, heger ku pêdivî be di xebatên civaka demokratîk û ekolojîk de, ne çûyîna lihevkirineke bi sînor û wêdetir, girîngiyeke mezin e. Lêgerîna demokratîk û ekolojîk a nû, ji çînê mîsoger, netewe û kategoriyên (komên) dewletê hereket nake. Hêviya xwe tenê nagihîne pêşerojê. Xwe bi baweriyeke zûwa ya rabirdû ve jî girênade. Nimûnaka civaka demokratîk û ekolojîk, di têgihîna siyaseta derî dewletê û demokrasiyê de, nûjeniyên girîng pêdivî dike. Dema ku em li tiştên li ser navê demokrasiya ku çêbûna bingeh a serdema me tên kirin û tên gotin binêrin, mijarên cidî ku werin rexnekirin û yên girîng ku werin derbaskirin hene. Sepînen herî despot jî ku bi bikaranîna têgîna demokrasiyê hatine kirin, anîna wê ya rewşa amûreke demagojîk û bi qirêjkirina wê, asta hewldanên wan datîne holê. Demokrasiya klasîk ku daxistine berjewendiyên komikek an jî derdoreke teng û hegemonîk, hatiye derbaskirin. Demokrasiya hemdem di tevaya kadî de û bi gihandina terîf û krîterên ku bi konsensuseke hevpar ve girêdayî, dê weke sîstemeke ku hemû beşên civakî himbez bike pêşvebiçe. Ji ber vê yekê jî di têkoşîna demokrasiyê de mijara bingehîn ku em vekin, taybetî û terîfa demokrasiyê ye. Demokrasiya hemdem, bi çêbûna viyana çîn û koman û temsîla wan ranaweste. Bi rêvebirin û veguherandina teraza hêzên tên perçiqandin û hêzên hegemonîk re jî rûbirû ye. Dema rewatiyê pêşvedibe li qasî ahengdariya zagonîtiyê, derbaskirina zagonîtiya antî demokratîk jî dike armanc. Sîstemeke polîtîke ku pirsgirêkên tevaya civake li ber çavan radixe û li çareseriyê digere. Di demokrasiyê de pirsgirêkeke ku neyê çareserkirin tine. Lêbelê tenê bi şertê ku bi felsefeya wê ya bingehîn ve û bi rêzik û bingehên afirîneriya wê ve girêdayî were mayîn, dê hêzeke çareseriyê deyne holê. Çandeke zanyar a cidî pêwîst dike. Perwerde hemaneke demokrasiyê ya jêneger e. Bi rêbazên fersendperest û demagojîk, weke amûrekê nayê bikaranîn. Di demokrasiye de pirsgirekên "tabû" tine ne. Heta jehrkuja pirsgirêkên ku weke herî tabû ten dîtin jî demokrasî ye. Demokrasî weke amûra serdestî û berjewendiya çîn, netewe, yan jî komeke olî nayê nirxandin. Rejîmeke siyasî ye ku her komik xwedî mafê xwe bi azadî îfade bike be. Li nav welat, dewlet an jî komeke ku di terîfa demokrasiyê de lihevneke, li qasî ku çareseriya pirsgirêkan a bi rêbazên demokrasiyê yê zor bin, hewqasî jî dê dorhêlê ji demagojiyeke bêesilker re bihêle. Naskirina yê din, ji aliyê demokrasiyê ve nêzîkayiyeke hêmanî ya girîng e. Xwe êxistina şûna dewlet û xwedê, derûna hemû nexweşiyên siyasî ye û dê bibe ber bi piçûkdîtina kesên hember û mîna beniyan. Ya rast eve ku yê din ne mîna benî û kesekî bê bandor, weke hêmaneke diyalektîkê yê azad û wekhev bibîne. Li komên civakî yên weke zayendîtî, jin, zarok, ixtiyar, çîn, ol û terîqetên ku şaristaniya civaka bi çîn êxistine rewşeke ji nav neyê derketin jî, nêzîkayiyeke nû bi heman perspektîfa bîrûbawerî bingeh digire. Çareseriya civaka demokratîk û ekolojîk, li derî sîstema kapîtalîzmê ya hegemonîk, bêyî ku rêveberiya wê ya dewletê bingeh bigire, bêyî ku bikeve têgînên xefik ên weke çîna li hember çîn, li hember zorê heman zor, bi heman zimanî bersivdayîn û hwd. dikare were pêşvebirin. Azadî, li qasî armancan pêwîst dike amûr jî paqij bin. ===Bingehên Pêşveçûna Şaristaniya Demokratîk=== Sîstema şaristaniya demokratîk, bi pêşveçûna teknîk a zanistî û ramana zanistî ve girêdayî ye, civaka zanînê bingeh digire. Damezraka ramana ku di qada bîrdoziyî de ne zanistî, yekperest û bi ya ku şidetê vedihewîne red dike. Derbaskirina qalibên dogmayên olî, neteweperestî, şovenîzm û sosyalîsta reel şert dike. Şaristaniya demokratîk, dê di rêberiya sosyalîzma demokratîk ku bi zanist, ramana zanistî û felsefeyê ve girêdayî de pêkwere. b) Polîtîka aborî dê di damezrakeke wisa de be ku, di bingeha ahengiya aborî ya neteweyî û kadî de, peyanperestiya (teşebusperest) taybet û sermiyanê hilberîner teşwîq bike, xwedaniya gelemperî li qasî pêdivî be cîh bigre, bi zagonan pêşiyê li serdestiya gemerdanan bigre, dadmendiya civakî li her alî pêkbîne, li hember xizanî û birçîbûnê berhemdarî û parvekirineke dadî pêkbîne. c) Yê girîngiyê bide ku hawîreke bijûndar, xweşik, ewlekar ku were jiyandin biafirîne; axê, avê û ajalan biparêze. Dê hişmendiya ekolojî û sincê zanist pêşvebibe, pêşgiriyê li cinawirbûna teknîkê û bizirarbûna ji mirovan re bigire û venêranê pêkbîne. d) Şoreşa zanistî û teknîkê ya peşveçûyî, veqetîna çînî ya tûj a berê guherandiye. cîhê veqetîna tûj a weke burjûva û proleterya, niha komên pîşe yên cihêreng, jin, ciwan, zarok û ixtiyaran ku beşên civake girtine. Demokratîkbûna civakê dê bi rexistinbûna van hemû beşan û bi tevlîbûneke wan a bi viyana azad çebibe, herwiha di civaka demokratîk û ekolojîk de, ji bilî dewlet û civaka kevneşopî, dê weke qadeke sêyemîn rêxistinbûna civaka şarwer (sivîl) pêşvebiçe. e) Şaristaniya demokratîk dê li ser azadiya jinê û mafê mirovan bilind bibe. Pirsgirêka jinê, di pêvajoya civaka bi çîn de jina ku li derî jiyanê hatî girtin û niha ji nûve zayîna wê û di jiyana civakî de hatina wê ya rewşa azad, wekhev û rêzdariyê digire nava xwe. Azadbûna jinê ku di vî bingehî de yê pêkwere, ji her alî ve dê bibe pêşevana pêşveçûna azadiya civakî û takekesî û yê azadiyê bide jiyandin. Mafê mirovan ku wesfekî gerdûnî hildigire, weke hêmana şaristaniya demokratîk a bingehîn, yê were parastin û pêşvebirin. f) Di şaristaniya demokratîk de, rêbaza çareseriya pirsgirêkan ne zor û şidet e. Di bingeha siyaseta demokratîk û lihevkirinê de, çareseriya aştîxwaz bingeh e. Şoreş jî di nav de di her şêwe veguherandina civakî de, rêbazên siyaseta demokratîk pêşikî qezenc kirine. Rêbazên zorê êdî bi avêtina sebeta kerşê (çop) ya dîrokê re rûbirû ne. Rêbazên terora dewletê û yên damezrakên hê di bin re, ji aliyê mirovan ve vebizaviyê dikişînin û li tecrîdê rast tên. Mafên takekes û civakan ên parastina rewa, şêweyên şer û serhildanê jî di nav de cîhê xwe di nava biryarên YN û hiqûqê gerdûnî de digire. Mafê parastina rewa encex di vê çarçoveyê de were bikaranîn. g) Şaristaniya demokratîk, demokratîkirina dewletê pêwîst dike. Damezraka dewleta kevin a burokratîk û navendî, dê were guherandin û veguherandineke demokratîk, asta rêbazeke ku ahengdariya kar û rol bingeh bigire dê were pêşvebirin. Herî bêtir xebitandin û rêveberiya civaka şarwer dê derkeve pêş. Saziya siyasetê ku yê demokratîk bibe, dê rola pireke di navbera dewlet û civake de bileyîze. Dewleta netewe û sînorên siyasî yên li gora vê hatine xêzkirin ku li pêşya pêşveçûna kadî bûne asteng, dê werin derbaskirin. Di tevaya herêmî û navneteweyî de, yekîtî û saziyên li gor rewişta şaristaniya demokratîk ê pêşvebiçin. h) Çandên neteweyî û cîgeyî dê bi lezgînî navneteweyî bibin, kadîbûneke çandî dê were jiyandin. Jiyana çandan a di nava cudayî û bandorgirtina hemberî hev de, yê bibe dewlemendiya şaristaniya demokratîk a herî girîng. Pirsgirêkên etnîk û neteweyî, di bingeha vebûneke demokratîk û azadiyên çandî de dê werin çareserkirin, hemû civakên etnîk û neteweyî dê pêşveçûnên xwe yên bi azadî pêkbînin. i) Şaristaniya demokratîk, derfetê dide hemû baweriyan ku xwe bi awayek azad îfade bikin û pêşvebiçin. Pêşiyê li polîtîkayên cudaker û çewsandina li hember baweriyên takekes û civakan digire. Bi heman şêweyê, vê yekê red dike ku bawerî bibin mijara îstismarên siyasî û werin bikaranîn. j) Serdema şaristaniya demokratîk, pêvajoyeke ku ji salên 1950an ve destpekiriye. YE ku gavên pêşî ber pê hatine avêtin, digel netêrayiyên xwe û di roja me de hewceyiya nûsaziyên (reform) lezgîn jî, di derawaya sîstemeke ku em bibêjin baskê rastê yê şaristaniya demokratîk de ye. Dema ku em bale bidin şaristaniya kapîtalîst a li Ewropa pêşketî û rewşa xûnifandina wê ya ji aliyê Amerîka Asya, Awustralya û Afrîka ve, Yê bi awayek vekirî were dîtin ku pêşveçûneke şaristanî ya bibe antî teza Ewropa nayê jiyandin. Qada ku Ewropa nexunifandî û û pê re nakik Rojhilata Navîn e. Herwiha potansiyela afirandina şaristaniyeke nû ku yê bibe antîteza Ewropa û xêzkeke çep bingeh bigire, di daneheva çanda dîrokî ya Rojhilata Navîn de heye. BEŞA DUYEM == Yekîtiya Rojhilata Navîn A Demokratîk == Rojhilata Navîn di derawaya dergûşeke ku şaristanî lê çêbûye û pêşveçûyî de ye. Damezraka wê ya erdnîgarî, Çavkaniyên wê dewlemend ên sererd û binerd, bi daneheva çand û dîroka xwe, di pêşveçûna şaristanî ya nû de berendama bûyîna antîtezê ye. Sîstema siyasî ya sedsala 20an ku îro hebûna xwe li Rojhilata Navîn dide domandin, bi temamî bi şerê cîhanê yekem ve girêdayî û li gor berjewendiyên têkbirên şer dewletên Ewropa şêwegirtiye. Herwiha ji vedana viyana civakên herêmê pir dûr e. Têkoşîna ku di sedsala 20an de bi şêweya levdana Rojhilat û Rojava hatî jiyandin, bandora xwe herî bêtir li vê herêmê nîşan daye, Civakên Rojhilata Navîn ku dabeşbûne û hatine perçekirin, di nava xwe de û bi hevûdin re ketina nava levdanê û çavkaniyên dewlemendiya wan hatine mêhtin. Rojhilata Navîn, bi pirsgirêkên giran ku nayên çareserkirin, bi rewşa wê ya nakokî û levdan, weke rojeva cîhanê ya yekem berdewam dike. Di tevaya cîhanê de, di sedsala 21an de ku şaristaniya demokratîk ketiye rewşeke bê alternatîf, rewşa ku Rojhilata Navîn dijî, him bi vê serdemê re û him jî bi dîroka wê ya bi şeml ku şaristanî afirandî re berevajiyeke mezin li ber çavan radixe. Ev ji aliyê gelên Rojhilata Navîn û pêşveçûna azad a mirovatiyê ve pir girînge ku nakokiya Rojhilata Navîn a bi dîroka wê û serdemê re were çareserkirin, weke antîtezeke rast, rola wê ya di afirandina şaristaniya demokratîk de bête layîzandin. Rojhilata Navîn, di serî de di qadên civak, siyaset û leşkerî de, di demeke dîrokî ya ji nû veavabûnê re derbas dibe. Bûyerên germ ku li herêmê tên jiyandin, bernameyeke demokratîkbûnê ya lezgîn, rêxistinbûn û têkoşîn weke peywireke paşve neyê avêtin daniye ber hêzên gel. Bêyî em bikevin teqaneke ku di demên bûrî de li pêşerojê bigerin, em pêşveçûnên dîrokî ku statukoya li herêmê dihejînin baş binirxînin, em rêxistina demokratîk û şêweyên têkoşînê bibînin û bisepînin, ji bo serkeftina vê peywira dîrokî şert e. Nirxandina destlêwerdana DYA ya Iraqê tenê weke ji bo petrol û gelemşeya ewlekariya Îsraelê, nêzîkayiyeke teng e. Weke sîstema cîhane ya hegemonîk, di girêdana hewceyiyên hundirîn û zorlêkirinan de, nirxandina weke destpêka merhaleyeke nû ya bi binyat û domdirêj, rastbînîtir e. Ev rastiyeke ku li Rojhilata Navîn çebûnên siyasû û leşkerî yên piştî yekemîn şerê cîhanê, tê xwestin ku ji aliyê DYA û Îngiltere ve werin derbaskirin. Çêbûnên siyasî û leşkerî yên di civakên Rojhilata Navîn de ku bi sedsalekê ve girêdayî, bi gelemperî berhemên kapîtalîzmê û bi taybetî jî berhemên emperyalîzma Ingilîzin. Niçilandina çanda Rojava ku dused salin berdewam dike, di merhaleya nû de dixwaze çêbûnên leşkerî û siyasî yên kevin bûyî ku êdî bersivê nadin hewceyiyan belav bike, herêmê ji nû ve bi veavabûneke girêdayî "demokrasi" yê, birêkûpêk bike. Ev yek ne mijara xeberdanê ye ku çînên kapîtalîst ên hefkar ên herêmê li hember têbikoşin. Hêzên dewletperest ên neteweyî jî heta ku demokratîk nebin, meyla wan a serxwebûnê ku heyî jî ne xwedî şensekî serkeftinê ye. Pêngava DYA û ya Ingilîz, di kesayetiya Iraqê de ji bo hemû damezrakên siyasî û leşkerî weke mînakeke çareseriyê tê pêşkêşkirin, li hemû hêzan ferz dike ku dersên pêdivî ji vê yekê derînin. Dema ku bi serê xwe were girtin, herçiqas ev nêzîkayî weke ferzkirina teslîmbûnê were dîtin jî, di derûna xwe de derfetekî birfireh ê lihevkirinê vedihewîne. Hêzên herêmê heger ji dêvla ku behreyên xwe yên vê lihevkirinê nîşan bidin, di damezraka xwe ya kevin de israr bikin û şideta hember bisepînin an jî destek bikin, aqûbeta wan ê bibe ya Iraqê. Edî li herêmê, şensê mijokatiya sedsala 19an û rejîmên qeran û tîranên nû ku weke vebijarkekê biserbikevin, tine ye. Ji bo herêmê, Ewropa ya piştî şerê cîhanê yê duyem û vebijarkeke dmokrasiya mîna welatên Rojhilata Ewropa yên piştî salên 1990an, ji aliyê DYA û hêzên hevgirtî ve rastbînîtir e. Rewişta çîna burjûva ya demokratîkbûna bi şêwaza Rojava tê zanîn. Tebeqeyên herêmê yên raser bixwe, ji xûnifandina demokrasiyê ya li qasî burjûva jî dûr in. Pêşvenêçûna çareseriyê ya bi hêsanî, ji vê derawaya berbiçav tê. Destlêwerdana DYA encex bikaribe damezraka kevin a siyasî û leşkerî belav û behêz bike. Bê çiqasî demokrasiyê dixwaze li dera han, herî bi erênî encex bikaribe pêşiya demokrasiyê vekirî bihele. Ji ber derawaya dijî demokratîk a tebeqeyên raser ên herêmê, pêşvebirina vebijarka demokratîk, dê bi têkoşîna hêzên gel gengaz bibe. Rewişta herêmê ya pir olî, bi mezheb, etnîk û bi damezraken neteweyî ku ketiye nava hev, weke te zanîn ji demokrasiyê re ne nekêrhatiye. Berevajî vê, ev taybetiyên wê dikarin weke nasnameyên binik ên dewlemend ên demokrasiyê jî rol bileyîzin. Demokrasiya bi nasnameyên binik ve girêdayî, dewlemendiyeke ji ya şêwaza Rojava ku bi takekesan ve girêdayî hindiktir nagire nava xwe. Dîrok şahide ku li herêmê nasnameyên binik xwedî rêveberiyeke cihkî ya berfirehin. Tîbûna gelan a mafe mirovan û demokrasiyê, yekem car di naveroka çînê guherî yê çanda Rojava de be jî, hatina wê ya bi heman daxwazê, nîşan dide ku sentezeke serkeftî dê bikaribe were pêşvebirin. Dînamîkên der û hundir, li qasî ku di ti demên dîrokê de nehatibin dîtin, sîstemeke mafê mirovan û demokratîk a di wesfe şoreşê de li rojevê ferz dike. Di vê dema ku dîroka Rojhilata Navîn lezgîn bûyî de, sengergirtina stratejîk a hêzên ku pêwîste rola xwe bileyîzin, yê diyar bike ku encam bi kû alîve be. Hêzên stratejîk ên bingeh, li derve hevgirtina DYA û Ingîltere û hêzên ne girîng ê li derî herêmê, li hundir jî Tirkiye, Îran û hêzên Ereb ên belavbûyî ne. Berdana Îsraîl a di nava DYA de, rastir e. Helwesta Ereb, bi hemû hêza xwe ber bi parastina statukoya sed salên dawî ve ye. Ti misyona dîrokî ku neteweperestiya Ereb bileyîze tine. Bi awayekî sar li demokratîkbûne dinêre. Weke ku di mînaka Sadam de te dîtin, behreya ku di dema xwe de nûsaziyan pêkbînê nîşan nade. Kevneperestiya Îslamê ya kevneşopî, betir tundraw dibe û paşverûtir dibe. Behreya wan tine ku pirsgirêkên bi Îsrael re jî rast fêm bikin û ber bi çareseriyekê ve bibin. Di vê rewşê de encex ferzkirinên ji derve hîkarîker bibin. Ev dibêtiyeke pir lawaze ku ereb bi bernameyeke demokratîk derkevin holê. Iran ji ber hereketên nûsazîparez ên nava xwe û ji ber rageşiya di navbera xwe û DYA de, ketiye rewşeke bêalî. Bi rewşa xwe ya heyî ketiye nava hewldanê ku hebûna xwe biparêze. Rojeva wê ya herî zêde amadekariyeke ku mîna Iraqê jevnekeve ye. Di dema niha de ji behreyên guherîneke demokrasiyê dûr e. Herwiha ev dibetiyeke mezine ku di nava xwe de kevneperestiyeke hişk bijî. Tirkiye, digel ku di xêzka DYA û Îsrael de hevalbendeke wan a bihêz ê jî, ev hevalbendî hejijandinekê derbas dike. Sedema bingehîn jî pirsgirêka kurd e. Pirsgireka kurd li qasî ku di ti deman de nehatî dîtin, Tirkiyeyê diêxe nava fikaran. Ev bûyer ji aliyê polîtîkaya Tirkiyeyê ya kurd ve, xwedî taybetiyên ku bandoreke erdhejê bike ye. Polîtîkaya komarê ya kevneşopî, teşwîqa mandelekirina kurd a li niçikên şoven e. Pêşveçûnên der û hundir ên ku li dijî vê yekê werin, weke derbaskirina xêzkên sor an go sedema şer hatine dîtin. Damezraka kurd a federe ku li Başûr derketî holê, her kêlî û her saet zorê li veîtîkayê dike. Xweş diyare ku Tirkiye, li serê diryaneke dîrokî ye. Hemû tişt Tirkiyeyeê ber bi polîtîkayeke kurd a nû ve dibe. Nêzîkayiya DYA û Îsrael a kurd, ji taktîkbûnê dûr e. Pêşveçûneke dîrokî ya stratejîk, mayînde û çiqa diçe ku temamê kurdan li xwe bide hev e. Di guherîna Rojhilata Navîn de, kurd weke hêzeke sereke tên dîtin û tên amadekirin. Dema ku damezraka Rojhilata Navîn a dîrokî û çandî û rasteqîniya rojane ku dijî li ber çavan bête girtin, çareseriya pirsgirêkên ku dijî ya yekta, pêşvebirina şaristaniya demokratîk e. Demokrasiya Rojhilata Navîn, herçiqas ku tevkariya destlêwerdana derve û bandorên wê hebin jî, esasê wê dê bi viyana derûn a gelan û têko şîna wan were afirandin. Ne teqlîdkirina Rojava, ne jî bi redkirina nirxên wan ên demokratîk, berevajî vê bi standina nirxên ku pêwîste ji Rojava werin girtin û ji cem xwe jî bê dê çi li wan zede bike, bike û bigihe sentezekê, dê bibe şêwaza pêşveçûna demokrasiya Rojhilata Navîn a jêneger. Ji ber vê yekê: a) Jiyandina şoreşeke wijdan û bîrewerî ya berfireh û rast a di qada bîrdoziyî de, di serî de tê. Ev rewş hereketa yekgirtî ya Ronesans, nûsazî û ronahîbûnê pêwîst dike. Têkoşîna li hember dogmayên olî, neteweperestiya teng û şoven û çeperestiya dogmatîk, bingeh e. b) Pêdivî bi pêşnûmayeke şaristaniya demokratîk a ku di qada siyasî de pêşveçûna hemdem bibîne û ahengdarî rasteqîniya herêmê be heye. Pêwîste ev yek were armanckirin ku dewlet û siyaset were demokratîkirin, damezrakên monarşîk, teokratîk, olîgarşîk û derî demê ku heyîna xwe didomînin werin derbaskirin û bigihîjin komara demokratîk. c) Ev şertek ji yê demokratîkbûnê ye ku li herêmê civaka fermî ya bihêz û hîkarîker, bi pêşvebirina rêxistinkirin û têkoşîna civaka şarwer werin derbaskirin. d) Digel van, pêdiviya Rojhilata Navîn bi pêşnûmayeke gelemper a yekîtiyeke azad jî heye. Ev dabeşbûna îroyîn, nakokî û levdanên ku ji ve yekê ten, bi temamî berhemekî hêzên hegemonîk ên herêmê û navneteweyî ne û ji wan re suxreyê dike. Ji bo ku Rojhilata Navîn bigihe şaristaniya demokratîk, Pêwîste hemû dabeşbûnên ku di dema bûrî de çêbûne û berjewendiyên serdestan îfade dikin werin derbaskirin û di bingeha yekîtiya azad de, Yekîtiya demokratîk a Rojhilata Navîn were afirandin. Ev di bin navê Federasyona Demokratîk a Rojhilata Navîn de dê yekîtiya gelan a demokratîk be. BEŞA SÊYEM == Çareseriya Pirsgirêka Kurd A Demokratîk Û Yekitîya Azad == ===Di Dîrokê de Kurd=== Dîroka kurdên îro ku li pesarên çiyarêzên Toros û Zaxrosan, piştî serdema mezolotîk ji BZ 10 hezaran pêde, weke berhema çanda ku ji soreşa neolîtîk şêwegirtî derketî holê, bê guman bi şaristaniya Sumer ku damezrîneren wê yên sereke re dest pêdike. Ji ber ku destpêka dîrokê bi dahênana nivîsê destpêdike, ev wiha tê pejirandin jî, ev yek ê perspektîfeke dîrokê ya rast be ku kurd, di afirandina weke bermayiyê be jî neolîtîka ku civaka herî kevin û taybetiyên wê ku hêjî berdewam dikin de, gelê ji binyata çanda arî ye. Dîroka kurd, li hember çanda neolîtîk a şaristaniya çîn, ji serî de rewşeke têkoşînê ya domdar, tengbûn, xwe kişandina hevkariyê û ketina erdê, hildigire. Ev meyla ku bi Sumeran destpêkirî, bi Babîl, Asûr, Ûrartû, Pers, Helen, Roma, Bîzans, Îslam-Ereb, Îran û Emperetoriyên Tirk re, him di bin sîstema koledar û him jî ya feodal de bi kûrayî û bi gelek komên gelan re bi şêweya jiyaneke di nava hev de, berdewam kiriye. Kurdan di dused salên dawî yên kapîtalîst û emperyalîst de, xwe weke neteweyekî bidewlet nekirine. Bi serhildanên berfireh bêtir hatiye perçiqandin, ji hez ketiye, di bin serdestiya dewletên Êreb, Îran û Tirkiyeyê yên hemdem de, bêyî ku xwedî mafen zagonî be, bêyî kugiranî û hêzekê îfade bike, bêyî ku hebûna xwe ya çandî berdewam bikin, bi tinebûna ji dîrokê re rûbirû mane. Hereketên kurd ku li dij vê pêvajoyê pêsveçûyîn, ji ber ku ji burjûvayeke hemdem û bingeha çîna gel û ji îfadeya wê ya bîrdoziyî û polîtîk bêpar bûn, ji aliyê din ve ji ber erdnîgariya wan a di wateya siyasî de ku ne bikêrhatî, di serhildanan de biserneketine û ne ketine rewşa dewleteke neteweyî. Damezrakên civakê yên kevin ên eşîrperestî, feodal, olî, malbat û xanedanî, di vê demê de bêtir bêesil bûne û zor li derawaya kurdan kirine. Di bin polîtîkayên helandinê de, li veguheran hatina rastkirin, civaka ku bi derûna wê re nakok kirin, bi temamî bi qeyranekê re anîne rûbirû. Ev taybetiya pêşveçûna dîrokî ya di çêbûna kurd de, dexma xwe li derûna pirsgirêkê jî daye. Bi vê wateya xwe pirsgirêka kurd, ji pirsgirêkbûna neteweyekî wêdetir, wergeriyaye şêweya pirsgirêka gelbûn û demokratîkbûna eşîrên feodal ên neolîtîkê ku belav bûbûn. Gelê kurd di dused salên dawî de, li hember êrîşên derveyî berxwedanek nîşan daye. Di sala 1881an de Şêx Ûbeydûlah, di sala 1945an de Qazî Muhemed û di sala 1925an de jî serhildana Şêx Seîd, di nava van serhildanan de yên ku derketina pêş in. Hereketa Demokrasî ya Kurd a bi pêşevaniya PKK ku di bin serokatiya Apo de pêşketî, piştî salên 1970an gaveke dîrokî avêtiye û pirsgirêka kurd kişandiye derawayeke cuda. PKK weke damezrakeke sosyalîst a nîv hemdem û weke sentezeke Rojhilata Navîn a nîv klasîk derketiye holê. Bi navekî din îfadeya sentezeke dawerî (sembolîk) ya Rojhilat û Rojava ye. Herçiqas ku dewsên dema ku çêbûyî dihilgire jî, esasê wê bi tekoşîna li hember çepgiriya şovenên civakî û li hember neteweperestiya hoveber a kurd şêwe girtiye. Dema gihabû dawiya salên 70an, PKK bi teoriya xwe ya şoreşger, bi bernameya xwe û bi rexistin û taktîkên xwe, gihaye rewşeke ku gelê kurd beralî bike. Ev ji bo gel tê wateya bûyîneke serokatî ya nû. Merhaleya duyemîn a pêşveçûna gelê kurd a azad, pêvajoya salên 80an e. Li hember rejima 12ê Rezberê leşkerî ya faşîst, di bingeha pêngava 15ê Gelawêjê de têkoşîna ku bi lehengî hatî dayîn, vejîna gel a neteweyî pêkaniye. Şoreşa vejînê li hemû perçeyên Kurdistanê, giyana neteweyî, hişmendî û rêxistinbûnî afirandiye û rastiya serokatiya neteweyî derandiye holê. Bi keda hezaran şehîd û berxwedana wan a lehengî, ev dem bi awayek serkeftî hatiye qedandin. Pêvajoya ku ji sala 1993an destpêdike, dibe merhaleya dîroka azadî ya sêyemîn. Ev pêvajoya ku em bi aşitî û çareseriya demokratîk bi navdikin, bi têkoşîna li hember şêweya çetegeriya hundirîn a jiholêraker û komploya navneteweyî ya 15ê Reşemiyê pêsveçûye. Di nava çarçoveya çêbûna sêyemîn a serokatiyê de, li hember komploya navneteweyî, damezraka têkoşîna rizgariya demokratîk û têkoşîna çareseriyê ya teorîk, bernameyî, stratejîk û taktîk, hatiye hole û ketine pêvajoyeke ji nû ve veavabûnê. Di gel hemû astengî, komplo û provakasyonan, êdî em di pirsgirêka kurd de ketine pêvajoya çareseriyeke demokratîk. Serkeftina vê yekê jî dê ji aliyê tekoşîna hêza gel û behreyên tekoşîna siyasî ya kadro û rexistinên siyasî ku bikaribin pêşevaniya gel bikin ve pekwere. Çareseriya demokratîk ne tenê çêtirgirtineke, pêwîstiyeke ku serdem û pêşveçûnên li Kurdistanê ferz dikin e. ===Yekîtiya Azad a Demokratîk=== Di gel siyaseta mndelekirin û tinekirina ku li ser teşandin jî, hereketa kurdan a demokrasiyê ji leza xwe ti tişt winda nekiriye. Li hemû perçeyen Kurdistan û li derveyî welat, bi piraniyeke mezin him hereketên girseyî û him jî di qada rêxistinî de, vebûnên berfireh hatine pêkanîn. Kurdan bi rexistinbûn, teşîn, hişmendiya demokratîk û bi asta ronahîbûnê, asteke ku viyana çareseriya demokratîk nîşan bidin, bi dest xistine. Destlêwerdana [[DYA]] û [[Îngiltere]] ya li [[Iraq]]ê, rejimên derî demê yên li herêmê û statuko felişand, ji aliyê çareseriya demokratîk a pirsgirêka kurd ve jî, rewşeke nû û derfetên girîg derandine holê. Di perçekerina ve statukoyê de, hêzên hevgirtî weke dînamîkên derveyî rolê dileyîzin û kurd jî hêza bingeh a vê veguherîna hundirîn in. Kurd bi vê derawaya xwe, di veavakirina Rojhilata Navîn a ji nû de, xwedî roleke stratejîk in. Têkoşîna kurd a demokratîk û welatparêz, di aliyê çareseriya pirsgirêkê de navbera ku derbaskirî û derfetên ku afirandin bi avantajên derketî holê re dike yek, serkeftina di çareseriya yekîtiya demokratîk de, ji hemû deman bêtir bûye xwedî derfet. Rewşa ku tê jiyandin, ji aliyê çareseriya pirsgirêka kurd ve, fersendeke dîrokî ku hemû caran dernakeve holê ye. Dîrok, piştî xeweke domdirêj a li ser vê xakê, di pêvajoyeke ku xebatbariya derketineke mirovatiyê ya esîl pêkbîne de ye. Kurd jî bi qedera çavkanîbûna vê derketina demokratîk û ekolojîk a nû ve hatine giredan. Ji ber vê yekê çareseriya kurdan ne bi îslamperestî û ne jî bi neteweperestî pêk tê. Feodalîzma îslamê û kapîtalîzmen Rojava yên neteweperestî kategoriyên ku pêwîste ji aliyê kurdan ve werin derbaskirinin. Her tişt him hebûna kurdan û him jî pêşveçûna wan a bi azadî, bi şertê ku ji civaka demokratîk û ekolojîk re pîriktiyê bike û we ji pêsîra xwe bi welidîe ve girêdayî ye. Di nava sînoren welatê serdest de, pirsgirêka kurd a li her çar welatan, encex li gor yekîtiyeke azad a demokratîk were çareserkirin. Armanceke hereketa [[kurd]] a demokratîk ku dewletên di nava wan de cîh digire hilweşîne tine. Helwesta wê ya di derbarê van dewletan de, hestyariya demokratîk a di derbare xwe de ye. Ne dabeşkirin an jî ne veqetîn, berevajî vê armanca wê yekîtiyeke azad a demokratîk û dewlet û welatekî bi hêz e. Him kurd û him jî dewletên neteweyî yên cîran hewceyî ve yekê ne. Lewra ev çareserî pêşiyê li neteweperestiya xeter a beremberî hev ku ji hêzê dadixe digre, ji aliyê din ve jî pirsgirêka di nava qeyranê de, bi awayek bêxwîn û bi rêbazeke ku suxreyê ji yekeriyê re bike vediguherîne bihêzbûnê. Nirxê mezin ê afirîner li vira ye. Him taybetiyên civakî yên dîrokî, him pêşveçûnên hemdem herî girîg jî, bi neteweyên cîran re dabeşbûna zêde û ketina nava hev, ji bo gelê kurd peşnûmaya çareseriya demokratîk aniye rewşa armanceke jêneger. Hewceyiya Rojhilata Navîn bi demokrasiyê ya li qasî nan û avê, hemaneke din a girînge ku vê meyldariyê teswîq dike. Pêşnûmaya demokrasiya serkeftî ya kurdan, xwedî derfeteke wisa ye ku Rojhilata Navîn Îsrael jî di nav de, bi temamî veguherîne pêngaveke demokrasiyê. Pêşvebirina demokrasî û azadiyan a di nava damezraka civaka kurd de, bi pêkanîna çareseriya pirsgirêka kurd a demokratîk û ji bo çareseriyeke bi temamî afirandina dorhêl û hezêkê ye. Ya bi şûn de jî, bi demokratîkirina dewletên ku perçeyên Kurdistanê di nav de, dê were çareserkirin. Di derbarê veçareserkirina ku pêwîstiya gihîştina serdema şaristaniya demokratîke, li welatên cuda cuda dê ev rêyên çareseriyê werin şopandin: ====1- Pirsgirêka Tirkiyeyê ya Kurd û Çareseriya Demokratîk==== Pirsgirêka kurd a li Tirkiyeyê, pirsgirêkeke ku dema neteweperestiyê, mandelekirin, serhildan û tenkîlê (dûrxistin) derandiye holê ye. Çareseriya pirsgirêkê, bêyî guherîna bîrûbawerî û polîtîkayê ne gengaz e. ji dêvla neteweperestiyê demokrasî, ji dêvla mandelekirin û dûrkirinê pejirandin û lihevkirin were pêşêxistin, pirsgirêk ê bi rihetî were çareserkirin. Encex nêzîkayiya teng û neteweperestiya şoven û damezraka olîgarşîk û otorîter ku serdestî komarê, pêşî li vê çareseriyê girtine. Encam ketina Tirkiyeyê ya qeyranê ye. Lêbelê tirkiye di çareserkirina pirsgirêka kurd û demokratîkbûnê de fetlînokekê dijî. Ji bo derketina ji rewşa heyî, veguherîna demokratîk pêwîst e. Ev jî encex bi çareserkirina pirsgirêka kurd a demokratîk ku her tişt kilît kiriye dê pêkwere. Şertê pêşî yê demokratîkirina Tirkiyeyê, çareseriya pirsgirêka kurd û pêkanîna aşîtiyeke mayînde, bi pekanîna azadiya serok Apo ve girêdayî ye. Dema ku asta aborî, neteweyî û pêşveçûna siyasî ku Tirkiye dijî, pêvajoya ketina wê ya YE û encamên ku destlêwerdana DYA ya Iraqê afirandin li ber çavan were girtin, dê were dîtin ku ber bi çareseriya pirsgirêka kurd ve zor li Tirkiyeyê tê kirin. Li Tirkiyeyê di çarçoveya hemwelatiya zagona bingehîn de, bi rûniştandina demokrasiyeke temam a di reveberî û jiyanê de, bi nasnameya kurd ku têxin bin ewlekariya zagona bingehîn, mafên ku ji nasname, ziman û çanda tirk re hatin nasîn ji çand, ziman û nasnameya kurd re jî were nasîn, herwiha di bingeha ku li hr qadê azadî were afirandin de, çareseriya demokratîk dê were afirandin. Di bingeha guherîn û veguherînê de, bi rakirina astengiyên zagonî û zagona bingehîn, demokratîkirina siyasetê û bi hêzkirina rêvebiriyên cîgeyî, gihandina wan a xebatbariyeke demokratîk, esasên bingehîn ên demokratîkirina Tirkiyeyê û çareserkirina pirsgirêka kurd in. ====2- Pirsgirêka Kurd Li [[Îran]]ê û Çareseriya Demokratîk==== Di nêzîkayiya Îranê ya li rastî û pirsgirêka Kurd de, digel ku polîtîkayeke mandeleker a hişk tineye jî, heta weke îro ji pirsgirêkeçareseriyeke mayînde ne aniye. Derûna polîtîkaya Îranê, yekîtiya bê çareseriye. Di ve rewşa heyî de, pêwîstî bi guherîneke bîrûbaweriya ku vê nêzîkaya teng û olî ya serdest û bandorên neteweperestiyê bide derbaskirin, heye. Neçareserî ji vê bîrûbawerî, ji sîstema teokratîk û ji polîtîkayên ku vê rê li ber vekirî derdikeve. Potansiyela Kurd a welatparêz û demokratîk, digel ku bi hêze jî, bê rêxistin û ji hev belavbûyî ye. Taybetiyên serdemê û nêzîkayiyên Kurdan ên çareserker, derfetên çareseriyê pêşkêşî herdu aliyan dike. Li Îrana ku mozaîka gelan e, bi rekûpekirina zagonên demokratîk û zagona bingehîn; bi rakirina astengiyên li pêşiya raman, îfade, rexistinbûn û siyaseta azad demokratîkirina dewlet û civake; bi vê ve girêdayî ji aliyê kurd û gelên din Fars, Belûcî, Azerî, Ereb û Tirkmenên ku li Îranê dijîn ve, afirandina federasyona Îranê çareserî bi xwe ye. Ji aliyê rêveberiyê ve, sîstema eyaletan ya ku heyî were guhertin û rêveberiyên cîgeyî yên demokratîk werin pêkanîn, dê bibe nimûnaka çareseriyê ya bingehîn. ====3- Pirsgirêka Kurd a Li Iraqê û Çareseriya Demokratîk==== Destlêwerdana DYA ya li Iraqê û hilweşîna rejima Sadam, pirsgirêka Kurd a li Iraqê kiriye pêvajoya çareseriyê. Digel ku di nav vê tevlîheviya heyî de xebatên veavabûneke ji nû ve çêdibin jî, hê ne diyare bê Iraqa nû dê çawa şêwe bigire. Her çiqas ku rejîma kevin hilweşiyabe jî, tişta ku vê rejimê çandî û bîrûbaweriya ku pirsgirêka Kurd bê çareserî dihişt berdewam dike. Neteweperestiya Ereb a bihêz, bawerhişkiya olî, neteweperestiya Kurd û damezraka civaka kevneşopî, ji aliyê çareseriya Kurd a demokratîk û damezrandina Iraqa federal û demokratîk ve, astengên ku pêwîste werin derbaskirin e. Çareseriya rast eve ku damezraka Kurd a federe ku çêbûyî were demokratîkirin, di bingeha çareseriya pirsgirêka kurd a demokratîk de, bi gelê Kurd, Kurdên Êzîdî û Feylî, gelên Ereb, Tirkmen, Asûrî-Suryanî-Keldanî, şîî û komên etnîk ên olî bi yekîtiyeke azad a demokratîk û bi tevlîbûna wan Iraqeke federal a demokratîk were avakirin. ====4- Li Sûriyeyê Pirsgirêka Kurd û Çareseriya Demokratîk==== Li hember Başûrêrojavayê Kurdistan û Kurdên Sûrî, digel ku dewleta Sûrî polîtîkayeke mandeleker a hişk nade meşandin jî, pirsgirekên nasname, ziman, çand û tevlîbûneke siyasî ya azad ne kiriye rojeva xwe û çareser ne kiriye. Heta beşeke girîng ji nifûsa Kurd weke biyanî dîtiye û di nava çarçoveya zagonen heyî de jî mafê hemwelatbûnê ne daye wan. Neteweperestiya Ereb û şêwaza rêveberiya otorîter ku dexma xwe li sîstêmê dane, astengiya bingehîn ên li pêşya demokratîkbûn û çareseriya pirsgirêka Kurd in. Çareseriya li vira, di çarçoveya maf û azadiyên demokratîk de di bingeha zagona bingehîn de naskirina nasnameya kurd e, pêkanîna mafên siyasî yên hemwelatî, perwerdeyiya bi zimanê dayîkê, çapemenî û weşanê û gihandina van a ewlekariyeke zagonî ye. ====5- Kurdên Li Derî Welat==== Ev yek girînge ku ji ber sedemên cur bi cur Kurdên li welatên cîhanê belavbûne, li welatên ku dimînin di bingeha demokrasî û maf û azadiyên mirov de, tevlîbûnê nîşan bidin, nasnameyên xwe û jiyana xwe ya azad pêşve bibin. Mafê û peywira wan heye ku têkiliyê bi hereketa demokrasiya Kurd re çêbikin û desteka xwe bidin. ====6- Çareseriya Pirsgirêka Yekîtiya Kurdan==== Kurd dê li nava welatên cîran di nava giyana yekîtiya demokratîk de nêzîkayiyên dostanê pêşve bibin, ji aliyê din ve yê piştgiriya demokratîk a di navbera perçeyan de bingeh bugirin. Ev jî yê xwe di nava yekîtiya demokratîk a Rojhilata Navîn de berbiçav bike. Dirûşma bingeh ku veçareseriyê îfade dike: "Yekîtiya Demokratîk a bi Welatên Cîran re, Rojhilata Navîn a Demokratîk e! Rojhilata Navîn a Demokratîk, Kurdistana Demokratîk e!" Yan jî "Welatê Demokratîk Niştimana Azad!" e. BEŞA ÇAREM == Armanc û Peywirên Damezrîna Demokratîk == A- Dawî lê anîna sîstemên olîgarşîk, otokratîk, teokratîk û polîtîkayên tepisîner û mandeleker û sepînên damezrakên derî serdemê yên li ser gelê me ku dijî demokratîk û ji maf û azadiyên mirov bepar, ji aliyê din ve afirandina civaka demokratîk û ekolojîk e. Ji ber vê yekê: 1- Li her welatî hemû beşên civakî yên alîgirên demokrasiyê û hêzên siyasî werin cem hev, ahengiyên civakî yên demokratîk çebikin. 2- Ji ber ku rêxistiniyên burokratîk, hiyerarşîk û navendî sîstema bi serdestî derxistine holê, divê ev werin derbaskirin û damezraka rêxistina demokratîk ku hêza gel derîne holê, li hemû sazî û damezrakan were serdestkirin. 3- Di bereka pêşvebirin û rexistiniya civaka şarwer de, jin, ciwan, karker, karmend, gundî û karsaz jî di nav de, rêxistinên girseyê yên demoktratîk ku ji beşên civakê komên pîşeyên cihêreng digirin nava xwe, werin çalakirin; yên nû jî ava bikin û pêşve bibin. Di bingeha parastina rewa û têkoşîna demokrasiyê de gel têxin nava livdariyê; gurkirina şarwer û serhildanên demokratîk li her deverê berfireh bikin. 4- Li hember kevneperestî, bewerhişkiya olî û her cure damezrakên kevneşopî ku li pêşiya demokrasiya hemdem û yekîtiya gelê me ya azad di bin asteng, têkoşîneke tekûz pêkbînin. 5- Li her welatî di bingeha tevayiya siyasî û hemwelatiya zagona bingehîn de, ji bo sîstemên siyasî yên demokratîk ku gel weke damezrînerên esîl bi awayek azad tevlî dibin, têkoşîn were dayîn. Sepîna mafê mirovan yê sê nifşan bingeh were girtin. Danezana Gerdûnî ya Mafê Mirovan, Şertê Parîs, Krîterên Kopenhag, Peymana Mafê Mirovan a Ewropa, Peymana CEDAW a YN û hwd. peymanên mafê mirovan ên navneteweyî biparêzin û bisepînin. Li hember welaten ku cizayê dardekirinê disepînin têkoşîn were dayîn û ev ciza were rakirin. Li her welatî bi maf û azadiyên mirov ve girêdayî, zagonên bingehîn ku derfetê bide tevlîbûna azad a her takekes û koman, werin çêkirin. Ji bo mafê gelê Kurd ên demokratîk û neteweyî, ji aliyê YN û rêxistinên navneteweyî ve werin naskirin û têkevin bin ewlekariyê, xebat were meşandin. 6- Di asta neteweyî û navneteweyî de, li dij terorîzmê were derketin. Şideta ji sînorê parastina rewa ya ku bi biryarên YN û hiqûqê gerdûnî hatî diyarkirin zêdetir, were redkirin. 7- Di bingeha nûsaziyeke darazê de, sîstemeke hiqûq a demokratîk peşve bibin. Di derbarê hişmendî û teşîna hiqûq de gel were ronahîkirin. 8- Li dij her cure çewsandina li ser komên etnîk û olî were rawestan, çandên cuda mîna dewlemendiyekê werin dîtin, ji bo pêşveçûna wan a azad û demokratîk têbikoşin. 9- Di çarçoveya mafê gel ku agahiyên rast û bi têrayî bistîne de, azadiya çapemenî û weşanê were pêkanîn û bigihînin ewlekariya zagonî. 10- astengiyên zagonî yên dij demokratîk ku li pêşya rêxistinên partiyên siyasî, sendîka, komel û weqfan û hwd. werin derbaskirin, azadiya rêxistinbûnê were pêkanîn. 11- damezraka rêveberiyê ya bi zêdekarî navendî û bi hêz bûyî ku li pêşya pêşveçûna civakê ya azad bûye asteng, were derbaskirin; hêza rêveberiyê heta bi binî belav bikin û reveberiyên cîgeyî bi hêz bikin. Ji bo pêşveçûna şaredariya azad, xebat bên kirin. 12- Artêş werin piçûkirin, tevlî peymanên leşkerî nebin, lêçûnên (mesref) leşkerî werin kêmkirin û li hember bi gefbûna wê ya derve were rawestandin. 13- Aşitiya cîhane û welat were parastin, ji bo vê yekê di her zemînê de têkoşîn were kirin. 14- Ji bo ketina Tirkiyeyê ya YE alîgir bin. Ji bo ku ev têkilî ji gelan û Rojhilata Navîn re sûdewar bin, hewl were dayîn. 15- Sîstemeke aborî ku berjewendiyên kedkaran li ber çav bigre, dabeşkirina hatineke dadmendî derpêş bike, rihetiyeke civakî û dewlemendiyê pêkbîne û bi xwedaniya giştî û taybet ve girêdayî be, bingeh were girtin. Çavkaniyên welat ji bo berjewendiyen civake werin bikaranîn, belavkirina wan a dadmend û bi teraz were pêkanîn. 16- Ji bo pêşveçûna sîstemeke bacê ya dadmend, xebat were kirin. 17- Ji ber polîtîkayên ku dewletên serdest li Kurdistanê sepandine pêşvemayîna tê jiyandin, di encama şer û karesatên xwezayî de xerakirinên ku çêbûne, ji bo ji holê werin rakirin û dewlemendiyeke di asta pês de were afirandin, pêşnûmayên taybet werin pêsvebirin û sepandin. 18- Di qada aborî de di serî de gundîtî, bi kooperatîfbûna hemû beşên din ên civakê were teşwîqkirin. 19- Pêşvebirina sîstemeke sîgorta ya civakî ku ji bo herkesî bibe ewlekariyeke xebat û jiyanê, bingeh were girtin. 20- Ji bo parastina tenduristiya gel, pêşvebirina hişmendiya tenduristiyê û rêxistinbûna ku suxreyên tenduristiyeke belaş ji tevaya gel re bike, xebet werin kirin. 21- Ji bo zarok û jinan bernameyên tenduristî yên desteker werin sepandin. 22- Ji bo rekûpêkirinên ku mafe zarok û ixtiyaran bi parêzin, pirsgirêkên wan çareser bikin û suxreya ji wan re derpêş bikin, bibin alîgir. 23- Sîstema çand û perwerdeyê ku takekesê azad û civakê pêşvenebe were derbaskirin, sîstemeke perwerdeya demokratîk ku suxreyê ji takekesê azad û civake re bike bingeh were girtin. 24- Bi armanca ku hişmendiya jiyana civakî were pêşvebirin û ji bo çareseriya pirsgirêkan bibin arîkar, xebatên zanistî werin kirin û bi rêxistin bibin. 25- Gihîştina çand, huner û wêje ya derfetên pêşveçûneke azad werin pêkanîn. Di serî de hunermend, ji yên ku di vê qadê de xebat dikin re li gor reseniya pîşeyê wan nêzîkayî were nîşandan. B- Li hember hemû xerakirinên kapîtalîzmê ku li ser xweza û civakê afirandî, hişmendiya demokratîk û ekolojîk, rêxistinbûn û têkoşîn were pêsvebirin. Bi armanca parastina hawîr, pêşnûmayên ku axê, şînkayî, avê, hewayê, avhewayê (sirûşt) û ajalan biparêzin pêşve bibin. Derfetên zanistî û teknîkê di suxreya mirovan de û ji bo pêşveçûna wan bikarbînin. Ji bo ku ji mirovan û xwezayê re ne xeter bin, li ser enerjiya nukleer, bandora sera, xwarinên hormonî û teknolojiya genan venêran were kirin, ji bo sincê zanist serdest bibe xebat were kirin. Di vî bingehî de civak û hawîreke bijûndar werin afirandin. C- Di sedsala 21an de ku serdema azadiyê jinê ye, sîstema bi serdestiya mêr ji binî ve were guherandin, derûna neolîtîka ku şoreşa mirovatiyê ya yekem, bikişînin nava şaristaniya demokratîk û dawiyê li derawaya jinê ya bêmaf ku di şaristaniya civaka biçîn de hatî mehkûmkirin bînin, azadî û wekheviya wê pêkbînin. Ji ber vê yekê: 1- Di bingeha bîrdoziya rizgariya jinê de, têkoşîna azadiya jinê weke hereketeke civakî ya bingeh a sedsala 21an, were pêşvebirin. 2- Di bingeha reseniya her perçeyî de, hereketên jinan werin pêşvebirin. Rêxistinên weke komel, weqf, akademî û hwd. werin damezrandin. 3- Ji bo hemû rêxistin û rêkûpêkên zagonî ku li ser jine çewsandin û serdestiyê rewa dikin, rê li ber ne wekheviyê vedikin, têxin rewşeke wekheviyê têkoşîn were kirin. 4- Ji bo tevlîbûna jinê ya çandî, civakî û jiyana siyasî bi awayek azad û wekhevî, bibin alîgir. Ji bo pêkanîna veebat were meşandin. D- Ciwanên ku di sedsala 21an de, dînamîkeke herî bingeh a têkoşîna civakî, bi rastiya ku di pêşvebirina şaristaniya demokratîk de bi têkoşîna xwe roleke bingeh dileyîze, di serî de siyaset û di hemû qadan de ji bo ku were çalakirin; 1- Li hember dewlet, sazî û tegihînen ku li pêşya pêşveçûna ciwanan dibin asteng, têkoşînê dide. 2- Li hember nêzîkayiyên ku ciwanan piçûk dibînin, wan cidî nagirin, xêzkeke têkoşînê ya ku viyana ciwanan derîne holê bingeh digire. 3- Hemû hereket û rêxistinên ciwanan ên li hemû qadan destek dike, weke hereketên ciwanan ên serbixwe ji bo pesveçûna wan tekoşînê dide. 4- Ji bo pêşveçûna giyanî, fizîkî, perwedeyî û civakî ya ciwanên ku di pêşvebirina civaka demokratîk û ekolojîk de dînamîka bingehîn, pêşnûmayan pêştêxe û derbasî jiyanê dike. E- Pirsgirêka neteweya Kurd bi rêbazên demokratîk, aştîxwaz û siyasî çareser bike. Ji bo vê yekê: 1-Nasnameya Kurd di asta zagona bingehîn de bide pejirandin û bêxe bin ewlekariyê. 2- Hişmendî û viyana civaka Kurd demokratîk pêşve bibe û hêza wî ya rêxistin û rêveberiyê derîne holê û di bingeha demokratîkirina komarê de tevlîbûna wan a çalak pêkbîne. 3- Perwerdeya kurdî ya bi zimanê dayîkê bêxe bin ewlekariya zagonî. Hemû cure xebatên çapemenî-weşan, çand, dîrok û huner pêşve bibe. 4- Ji bo rakirina tîmên taybet û cerdevaniya ku sîstemên şerê taybetin, têkoşînê dide. 5- Ji bo vegera gelê ku ji ber şer gund, mal û axa xwe berdane, têkoşîn were kirin. Derfet werin pêkanîn û destek were dayîn. 6- Ji bo tevlîbûna demokratîk û aşitî, rêkûpêkirinên zagonî werin çekirin û ji ber sedemên cur bi cur kes û komên ku "derî zagonî" hatin nîşandan, di statuya hemwelatiya zagonî de tevlî jiyana civakî werin kirin. 7- Kujerên ku kiryarên wan ne diyar werin ronahîkirin û ji berpirsiyaran hesab were xwestin. Ji bo tazmînatê bidin yên stembar (xedirlêbûyî) xebat were kirin. 8- Di navbera perçeyên Kurdistan de, ji bo bêyî astengiyên burokratîk ên azadiya tevgerê têkoşîn were dayîn. 9- Karmendên ku li Kurdistanê kar bikin, ji bo hêsaniya di nava giştî de, bingehgirtina zanîna du zimanan dê were pêkanîn. F- Yelîtiya netewî ya Kurd û sîstema wî ya têkiliya demokratîk, li gor armanca yekîtiya Rojhilata Navîn a Demokratîk pêşve were birin. Ji ber vê yekê: 1- Pêşveçûn û çareseriya neteweyî ya demokratîk a li her perçeyî, bi hêza derûna gelê wî perçeyî ve girêdayî dê were pêkanîn. 2- Pêşveçûna neteweyî ya demokratîk a li her perçeyî û çareseriya pirsgirêka neteweyî, weke perçeyekî demokratîkbûna welatê serdest were dîtin û vê yekê bêyî ku dest bidin sînoran pêkbînin. 3- Di navbera hêzên têkoşîna demokratîk ên her perçeyî de ji bo dostîtî, pêkanîna destek û piştgiriya çalak dê xebat were kirin. Bi hemû rêxistin, partî, kom, û kesayetiyên Kurdistanî re, di bingeha berjewendiyên neteweyî de tekilî, hevgirtin, yekîtî û piştgirî dê pêkwerin. Sazî û platformên neteweyî yên bi bername û konsensusên hevpar ve giredayî dê werin çekirin. 4- Mafe Kurdên ku li tevaya cîhanê belavbûne dê werin parastin. Ji pêşveçûna wan a çandî re destek bin. 5- Komen gelên Asûrî-Suryanî-Keldanî, Tirkmen, Ermenî û hwd. yên li [[Kurdistan]]ê, dê nasnameyên xwe biparezin, di pêşvebirina ziman û çanda wan de de destek were dayîn. Di vî derbarî de di têkoşîna ku bidin de piştgirî dê were kirin. G- Têkiliya di navbera gelên herêmê û hêzên demokratîk de, di bingeha stratejiya yekîtiya Rojhilata Navîn a demokratîk de, hilgirin ser destan û demokratîkbûna Kurd bikin pira yekîtiya Rojhilata Navîn a demokratîk. H- Di qada navneteweyî de bi welaten demokratîk, sosyalîst, demokratên civakî, hereketên femînîst, hêzên pêşverû, demokratîk û azadîxwaz re di nava hevgirtinê de bin. Bi derdorên dijî faşîst, hawîrparez, humanîst, parêzkerên mafe mirovan re di nava piştgiriyê de bin. [[Category:Belge]] 669 48398 2006-09-25T15:14:16Z 69.174.252.80 {{soranî}} {{rtl}} بریتییه له [[پرۆگرام]]ێک كه توانای زۆربوون و خۆگواستنه‌وه‌ی هه‌یه له کۆمپیته‌رێكه‌وه بۆ یه‌كێكی تر، بێ ئه‌وه‌ی به‌كارهێنه‌ر ئاگاداری ئه‌م كاره‌ بێت. هه‌ندێ ڤایرۆس بێزیانن و هه‌ندێكیان له‌وانه‌یه ببنه هۆی تێكدانی [[زانیاری]]. {{/rtl}} {{kurmancî|Vîrus}} {{كورت}} [[Category:کۆمپووته‌ر]] 672 39686 2006-08-13T21:38:16Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya YurikBot '''Mahmûd Baksî''' (1944-2000) [[nivîskar]]ekî [[kurd]] bû. Mahmûd Baksî, di sala 1944an de li gundê Suphiyê ku bi ser [[Hezoya]] (Kozluk) [[Batman]]ê ve ye, hatiye dinyayê. Berî ku xwendina xwe ya li »Dicle Öğretmen Okulu« xelas bike, wî dev ji karê xwendinê berda. Di sala 1967an de cara pêşî li Batmanê di rojnameya [[Batman Gazetesi]] de dest bi karê rojnamegeriyê kir. Di sala 1968an de bû serokê [[TİP]]ê (Partiya Karkeran a Tirkiyeyê) ya Batmanê. Di sala 1969an de bi navê [[Mezra Botan]] romana wî ya yekem li Stenbolê derket. Paşê di sala 1970yî de pirtûka xwe ya bi navê [[Sadi Akkiliç]] Davası derxist. Sadi Akkiliç [[komunîst]]ekî tirk bû û ji ber gotareke wî heft sal û nîv cezayê hepsê lê birîbûn. Mahmûd Baksî di wan salan de sendîkavan bû û wî karê xwe yê sendîkavaniyê li [[DİSK]]ê didomand. Karê wî ê sendîkavaniyê ji sala [[1968]]'an heta sala [[1970]]'yî dewam kir. Paşê bi hinceta ku ew kurdîtiyê dike û ji ber herdu pirtûkên wî ên ku hatin çapkirin, 15 sal cezayê hepsê lê hate birîn. Loma di 1970yî de ji bêmecaliyê mecbûr ma ku derbasî [[Almanya]]yê bibe. Ew di sala 1971ê de jî li [[Swêd]]ê bi cih bû. Mahmûd Baksî li Swêdê jî vala nesekinî û heta dawiya jiyana xwe nivîsand. Wî heta niha 22 pirtûk nivîsandine û pirtûkên wî wergeriyane gelek zimanan. Lê Baksî bi xwe bi sê zimanan; bi kurdî, tirkî û swêdî dinivîsand. Mahmûd Baksî di 19'ê meha 12'an ya [[2000]]'î de li Stockholmê wefat kir û niha li Diyarbekirê veşartiye. ==Berhem== *[[Mezra Botan]] (1969) *[[Zarokên Îhsan]] (1978) *[[Hêlîn]] (1984) *[[Gundikê Dono]] (1988) {{cewerî}} {{kurt}} [[Category:Nivîskar|Baksi, Mahmûd]] [[de:Mahmut Baksi]] [[sv:Mahmut Baksi]] 673 43945 2006-08-27T21:12:43Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 80.216.75.175 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Pill [[Wêne:firatceweri.jpg|right|Firat CEWERÎ]] '''Firat Cewerî''' [[nivîskar]]ekî [[kurd]] e. Firat Cewerî di sala 1959an de li gundekî [[Dêrika Çiyayê Mazî]] hatiye dinyayê, di salên heftêyî de digel malbata xwe li [[Nisêbîn]]ê bi cih bû, di 80ê de koçî [[Swêd]]ê kir û heta niha jî li Swêdê dimîne. Wî berî 80ê dest bi nivîsandina kurdî kir, deh salan kovarek bi navê [[Nûdem]] derxist, di şaxên cihê de li dor deh kitêban nivîsandine û deh–donzdeh kitêb jî wergerandine [[zimanê kurdî]]. Firat Cewerî amadekarê [[Antolojiya çîrokên kurdî]] e. Ji vê pirtûkê çend danasîna çîroknivîsên ji bo vê Wîkîpediya bi destûra Firat Cewerî hatin bi kar anîn. (Binêrin: [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Whatlinkshere&target=Template%3ACewer%C3%AE Gotarên ji Antolojiya çîrokên kurdî)] ==Kitêbên Firat Cewerî== * [[Êrîş Dikin]], 1980 * [[Mezin Dibim]], 1981 * [[Dê Sêrîn e]],1983 * [[Girtî]] , 1986 * [[Kevoka Spî]] , 1992 * [[Kultur, Huner û Edebiyat]] , 1996 * [[Gotinên Navdaran]] , 1995 * [[Çîroka Malbata Evdo]], 1999 * [[Li mala mîr Celadet Alî Bedir-Xan]], 1998 * [[Pêlên derya reş]] , 1997 * [[Romanseke çilmisî]], 2002 * [[Antolojiya çîrokên kurdî]] , 2003 * [[Payiza Dereng]], [[roman]], 2005 ==Wergerên Firat Cewerî == * [[Dostoyevskî]], ([[Şevên Spî]]), 1993 * [[John Steinbeck]] ([[Misk û Mirov]]) 1993 * [[Çexov]] ([[Bexçeyê Vîsne]]), 1995 * [[Samuel Beckett]] ([[Li benda Godot]]) 1995 * [[Yaşar Kemal]] ([[Dara hinarê]]), 1998 * [[Sartre]] ([[Dîwar (pirtûk)|Dîwar]]) * [[Astrid Lindgren]] ([[Emîl li Lönneberga]]) 2000 * [[Astrid Lindgren]] ([[Sûmiyên Emîl yên nû]]) 2000 * [[Astrid Lindgren]] ([[Emîl hê jî li Lönnebergayê dijî]]) 2000 * [[Barbro Lîndgren]] ([[Çîroka apoyê hûrik]]) 2000 * [[Henning Mankell]] ([[Hingura êvarê]]) 2002 * [[Gunilla Bergström]], ([[Birek bive ye Alfons Oberg]]) 2002, * [[Gunilla Bergström]], ([[Alfonsê Şûm]]) 2002 == Lînkên derve == * [http://www.nefel.com/epirtuk/firat_ceweri_kevoka_spi_02.pdf Kevoka Spî] (çîrok) [[Category:Nivîskar|Cewerî, Firat]] [[en:Firat Cewerî]] 674 39722 2006-08-13T21:45:18Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 195.87.209.185 [[Image:Adarjiyan.jpg|right|Adar Jiyan]] '''Adar Jiyan''' [[nivîskarekî kurd]] e. Adar Jiyan di sala [[1962]]'an de li gundê xwe [[Dengiza]] ku bi ser Stewra [[Mêrdîn]]ê ve ye, hatiye dinyayê. Dibistana Seretayî li gundê xwe xwend. Dibistana navîn li Stewrê, peyre jî Amadeyiya Îmam-Xetîbê a Mecanî li Mêrdînê, Entîtuya Perwerdehiyê li Ruhayê kuta kir. Sê salan Li Beşa Zankoya [[ziman]], [[dîrok]] û [[Erdnîgarî|erdnîgariyê]] Beşa Zimanê Fransî û Wêjeyê xwend, belê ji ber sedemên ramyarî nivco hişt. Gelek caran hat girtin û darizandin. Wekî mamosteyê polê hate wezîfedarkirin. Li gelek bajaran geriya û hate mişextin. Vêga mamoste ye. Heta niha di gelek kovar û rojnameyên Kurdî û Tirkî de nivîsên wî hatine weşandin. Wî di [[Azadiya Welat]], [[Jiyana Rewşen]], [[Tîroj]], [[Vesta]], [[Hîwa]], [[Kevan]], [[Bîrnebûn]], [[Nûbihar]],Zend, Kovara W, Tûrik(Pêveka Azadiya Welat)[[Gulistan]]û [[Rojev]]ê de nivîsandiye. == Berhemên Wî *''[[Seyrê]]''Destan, (kurdî) *''[[Raveya Peyvan]]'' (Kurdî) ([[Weşanên Pêrî]]'' *''[[Ziman û Jiyan]]'' Kurdî) ([[Weşanên Pêrî]]'' *''[[Sekeftina Morîstanan]]'' (Fabl/rist)Kurdî) ([[Weşanên Pêrî]]'' *''[[Şevên Koçber]]'' (Çîrok, Kurdî) ([[Weşanên Pêrî]]'' *''[[Nêzîkahîtêdanek Perwerdekar Ji bo Arîşeyên Perwerdehiyê]]'' (Tirkî) *''[[Mamoste Bi Hezkirinê Tê Nasîn]]'' (Tirkî) {{cewerî}} [[Category:Nivîskar|Jiyan, Adar]] 675 28625 2006-02-28T23:53:44Z 84.60.111.140 /* Berhem */ '''Edîb Polat''' li gundekî Diyarbekirê ku bi ser [[Bismil]]ê ve ye hatiye dinyayê. Wî dibistana seretayî li gund û Batmanê xwendiye, pişt re li Diyarbekirê pêvajoya xwe ya perwerdehiyê dewam kir. Wî weke mamostayê Biyolojiyê dest bi karmendiyê kir. Lê ji bo xebatên xwe yên polîtîk, di sala 1988an de ji kar hat avêtin. Di vekirina Komeleya Nivîskarên Kurd [[Kurd Pen]] de wekî Serokê Lijneya Damezrîner hate hilbijartin û heta kongreya yekemîn a komeleyê ev peywira xwe domand. Di kongreya yekemîn a asayî û kongreya yekemîn a awarte de jî ji bo rêveberiya komeleyê hate hilbijartin. Edîb Polat ji bo van pirtûkên xwe û çalakiyên ji bo ramana azad pênc sal û nîvan di zîndanê de ma. Polat heta îro di gelek rojname û kovaran de çîrok, helbest û nirxandinên polîtîk nivîsîne. Hin ji wan ev in: Milliyet Sanat, Berfin Bahar, Yaba, [[Hêvî]], Ronayî, [[Özgur Gündem]], [[Tîroj]], [[ÎHD]] Bülten, Çorba, Ütopya, [[Nûdem]]. Edîb Polat niha li [[Diyarbekir]]ê dijî. ==Berhem== *[[Şorbe û Fedî, Xela û Xeyidî]] (Bi kurdî) *(Diyarbakır Gerçeği) (Bi Tirkî) *[[Newrozladık Şafakları]] (Bi tirkî) *[[Berbangên Newrozê]] (Wergera kurdî ya '''Newrozladık Şafakları''' ) *[[Bilim dilinde Kürtler ve Kurdistan]] (Bi tirkî) *[[Şopên ji welatê bêdewlet]] *[[Zinacı]] (Bi tirkî) *[[Sevgilim Sevgisiz Ölüm]] (Bi tirkî) *[[Gladyatorê Kurd Ristemê Zal]] (Di demek nêzîk de wê were çapkirin) Wergerandin: *[[Berbangên Newrozê]] (Wergera kurdî ya '''Newrozladık Şafakları''' ) *[[Dımdım Kalesi]] [[Ereb Şemo]] *[[Kundê Kor]] [[Sadiq Hîdayet]] *[[Cesur Yeni Dünya]] *[[Darbe]] [[Edward Luttwak]] *[[Meridyen]] [[Alice Walker]] *[[Cîgerxwîn in yaşamı ve şiir anlayışı]] [[Ordîxanê Celil]] == Xelat == Xelatên ku Polat heta niha wergirtine: * U.S.A PEN Barbara Goldsmith xelata Azadiya nivîsê * [[Human Right Watch]], [[Xelata Azadiya Ramanî]]. ==Girêdanên derve== *[http://www.edippolat.com/ Malpera Edîb Polat] ==Çavkanî== {{cewerî}} [[Category:Nivîskar|Polat, Edîb]] 676 12818 2004-02-16T19:13:09Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Amed]] 677 12819 2004-02-16T19:49:12Z Erdal Ronahi 2 ---- ''Part of the [[Wikipedia:Style and How-to Directory|Style and How-to]] Series'' ---- ==Wikipedia-specific introduction== [[Wikipedia]] is a [[Wiki|WikiWiki]], meaning that anyone can easily edit any [[Wikipedia:What is an article|article]] and have those changes posted immediately. This page is the reference for '''Wiki markup'''. You may also want to learn about: * [[wikipedia:How to start a page|How to start a page]] * Informal tips on [[wikipedia:Contributing to Wikipedia|contributing to Wikipedia]] * Editing tasks in general at the [[Wikipedia:Editing FAQ]] * Why not to rename pages boldly, at [[Wikipedia:How to rename (move) a page]] * Preferred layout of your article, at [[Wikipedia:Guide to Layout|Guide to Layout]] (see also [[Wikipedia:Boilerplate text]]) * Style conventions in the [[Wikipedia:Manual of Style]] * General policies in [[Wikipedia:Policies and guidelines]] * [[Wikipedia:Naming conventions]] for how to name articles themselves * If you are making an article about something that belongs to a group of objects (a city, an astronomical object, a chinese character...) check out if there is a [[Wikipedia:WikiProject|WikiProject]] on the group and try to follow its directions explicitly. * Finally, for a list of all articles about editing Wikipedia see [[Wikipedia:List of pages in the Wikipedia namespace|List of pages in the Wikipedia namespace]] or [[Wikipedia:Utilities|same list sorted by topic]]. Simply click on the "'''Edit this page'''" link at the top or bottom (also on the sidebar) of a Wiki page to change the page itself, or click on "'''Discuss this page'''" link and then on "Edit this page" to write on the corresponding [[Wikipedia:Talk page|talk page]]. This will bring you to a page with a text box containing the editable text of that Wiki page. Then type away, write a short [[Wikipedia:Edit summary|edit summary]] on the small field below the edit-box and when finished press "Save"! You can also preview your changes before saving if you like. Depending on your system, pressing Enter while the edit box is not active (there is no typing cursor in it) may have the same effect as pressing Save. Please use a [[Neutral point of view|neutral point of view]], and please [[Wikipedia:Cite your sources|cite your sources]] so others can check and extend your work. It is often more convenient to copy and paste the text first into your favorite [[text editor]], edit and spell check there, and then paste back into the browser to preview. This way, you can also keep a local backup copy of the pages you authored so that you can make changes offline. Some text editors can be specially adapted to edit Wikipedia articles: see [[Wikipedia:syntax highlighting]]. After making a new page, it's a good idea to *With your page displayed, use ''What links here'' to check that articles already link to it, and make sure that they are all expecting the same meaning that you have supplied; *Use the Search button to launch a Google search of Wikipedia for your topic title (and possibly variants), to find articles that mention it, and make links from them if appropriate; *Check for corresponding articles in the Wikipedias of other languages that you can read. == Minor edits == ''See also [[Wikipedia:Minor edit]]'' When editing a page, a [[Wikipedia:How to log in|logged-in]] user can mark that edit as "minor". Minor edits generally mean spelling corrections, formatting, and minor rearranging of text. It is possible to ''hide'' minor edits when viewing [[Wikipedia:Recent Changes]]. Marking a real change as a minor edit is considered bad behavior, and even more so if it involves the deletion of some text. If one has accidentally marked an edit as minor, make another edit (add an extra space between two words, or a line break), mark it major, and say "the previous edit was major" in the summary. == The wiki markup == In the left column of the table below, you can see what effects are possible. In the right column, you can see how those effects were achieved. In other words, to make text look like it looks in the left column, type it in the format you see in the right column. You may want to keep this page open in a separate browser window for reference. If you want to try out things without danger of doing any harm, you can do so in the [[wikipedia:Sandbox|Sandbox]]. :'''The rest of this page is deprecated but will be updated periodically.''' :'''Please direct edits to the [[meta:MediaWiki User's Guide: Editing overview|Meta-Wikimedia version of this page]]''' === Sections, paragraphs, lists and lines === <table border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"> <tr> <th>What it looks like</th> <th>What you type</th> </tr> <tr> <td> Start your sections as follows: <!-- This is the original == New section == === Subsection === ==== Sub-subsection ==== --> <!-- If this doesn't work, try the next set --> <h2> New section </h2> <h3> Subsection </h3> <h4> Sub-subsection </h4> <!-- --> <!-- Try this set if the previous set doesn't work. <br><br><b><font style="font-size:120%"> New section </font></b><br> <br><br><b><font style="font-size:110%"> Subsection </font></b><br> <br><br><b><font style="font-size:100%"> Sub-subsection </font></b><br> --> </td> <td><pre><nowiki> == New section == === Subsection === ==== Sub-subsection ==== </nowiki></pre> </td> </tr> <tr> <td> A single [[newline]] has no effect on the layout. These can be used to separate sentences within a paragraph. Some editors find that this aids editing and improves the ''diff'' function. But an empty line starts a new paragraph. </td> <td> <pre><nowiki>A single [[newline]] has no effect on the layout. These can be used to separate sentences within a paragraph. Some editors find that this aids editing and improves the ''diff'' function. But an empty line starts a new paragraph.</nowiki></pre> </td> </tr> <tr valign="top"><td>You can break lines<br> without starting a new paragraph.</td> <td><pre><nowiki>You can break lines<br> without starting a new paragraph.</nowiki></pre> </td> </tr> <tr> <td> * Lists are easy to do: ** start every line with a star *** more stars means deeper levels </td> <td><pre><nowiki>* Lists are easy to do: ** start every line with a star *** more stars means deeper levels </nowiki></pre> </td> </tr> <tr> <td> # Numbered lists are also good ## very organized ## easy to follow </td> <td><pre><nowiki># Numbered lists are also good ## very organized ## easy to follow</nowiki></pre> </td> </tr> <tr> <td> * You can even do mixed lists *# and nest them *#* like this </td> <td><pre><nowiki>* You can even do mixed lists *# and nest them *#* like this</nowiki></pre> </td> </tr> <tr> <td> ; Definition list : list of definitions ; item : the item's definition </td> <td><pre><nowiki>; Definition list : list of definitions ; item : the item's definition</nowiki></pre> *''One item per line, no hard NEWLINE.'' </td> </tr> <tr> <td> : A colon indents a line or paragraph. A manual newline starts a new paragraph. * This is primarily for displayed material, but is also used for discussion on [[Wikipedia:Talk page|Talk page]]s. </td> <td><pre><nowiki>: A colon indents a line or paragraph. A manual newline starts a new paragraph. </nowiki></pre> </td> </tr> <tr valign=top> <td> IF a line starts with a space THEN it will be formatted exactly as typed; in a fixed-width font; lines won't wrap; ENDIF this is useful for: * pasting preformatted text; * algorithm descriptions; * program source code; * [[ASCII art]] and chemical structures; WARNING If you make it wide, you [[page widening|force the whole page to be wide]] and hence less readable, especially for people who use lower resolutions. Never start ordinary lines with spaces. </td> <td><pre><nowiki> IF a line starts with a space THEN it will be formatted exactly as typed; in a fixed-width font; lines won't wrap; ENDIF this is useful for: * pasting preformatted text; * algorithm descriptions; * program source code; * [[ASCII art]] and chemical structures;</nowiki></pre></td> </tr> <tr valign="top"><td><center>Centered text.</center> </td> <td><pre><nowiki><center>Centered text.</center></nowiki></pre> </td> </tr> <tr> <td>A [[horizontal dividing line]]: this is above it ---- and this is below it. Mainly useful for separating threads on Talk pages. </td> <td><pre><nowiki>A horizontal dividing line: this is above it ---- and this is below it. </nowiki></pre> </td> </tr> </table> === Links, URLs, images === <table border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"> <tr> <th>What it looks like</th> <th>What you type</th> </tr> <tr valign="top"><td>London has [[public transport]]. *First letter of target is automatically capitalized. *Internally spaces are automatically represented as underscores (typing an underscore has the same effect as typing a space, but is not recommended). Thus the link above is to <nowiki>http://www.wikipedia.org/wiki/Public_transport</nowiki>, which is the article with the name "Public transport". See also [[Wikipedia:Canonization]]. </td> <td><pre><nowiki>London has [[public transport]].</nowiki></pre> </td> </tr> <tr><td> Link to a section on a page, e.g. [[World Heritage Sites#Morocco]] (links to non-existent sections aren't really broken, they are treated as links to the page, i.e. to the top)</td><td> <nowiki>[[World Heritage Sites#Morocco]]</nowiki></td>. </tr> <tr valign="top"><td>Same target, different name: [[wikipedia FAQ|answers]]. <br>(This is a [[piped link]].) </td> <td><pre><nowiki>Same target, different name: [[wikipedia FAQ|answers]]</nowiki></pre> </td> </tr> <tr valign="top"> <td>Endings are blended into the link: [[test]]ing, [[gene]]s </td> <td> <pre><nowiki>Endings are blended into the link: [[test]]ing, [[gene]]s</nowiki></pre> </td> </tr> <tr valign="top"> <td> Automatically hide stuff in parentheses: [[kingdom (biology)|kingdom]]. <p>Automatically hide namespace: [[Wikipedia:Village Pump|Village Pump]]. <p>The server fills in the part after the | when you save the page. Next time you open the edit box you will see the expanded piped link. A preview interprets the abbreviated form correctly, but does not expand it yet in the edit box. Press Save and again Edit, and you will see the expanded version. The same applies for the following feature. </td> <td> <pre><nowiki>Automatically hide stuff in parentheses: [[kingdom (biology)|]]. </nowiki></pre> <pre><nowiki>Automatically hide namespace: [[Wikipedia:Village Pump|]].</nowiki></pre> </td></tr> <tr> <td>When adding a comment to a Talk page, you should sign it. You can do this by adding three tildes for your user name: : [[User:Montrealais|Montrealais]] or four for user name plus date/time: : [[User:Montrealais|Montrealais]] 08:10 Oct 5, 2002 (UTC)</td> <td><pre><nowiki>When adding a comment to a Talk page, you should sign it. You can do this by adding three tildes for your user name: : ~~~ or four for user name plus date/time: : ~~~~</nowiki></pre> </td> </tr> <tr valign="top"><td>[[The weather in London]] is a page that doesn't exist yet. *You can create it by clicking on the link. *To create a new page: *#Create a link to it on some other page. *#Save that page. *#Click on the link you just made. The new page will open for editing. *Have a look at [[Wikipedia:How to start a page|how to start a page]] guide and Wikipedia's [[Wikipedia:Naming conventions|naming conventions]]. *After creating a page, search for its title and make sure that everyone correctly links to it. </td> <td><pre><nowiki>[[The weather in London]] is a page that doesn't exist yet.</nowiki></pre> </td> </tr> <tr valign="top"><td> [[wikipedia:Redirect|Redirect]] one article title to another by putting text like this in its first line. Note that redirects to sections do not work yet. <nowiki>#REDIRECT [[United States#History]]</nowiki> will redirect to the [[United States]] page, but not to any particular section on it. It is possible this feature will be implemented in future, so such redirects could be used now for future compatibility. </td> <td><pre><nowiki>#REDIRECT [[United States]]</nowiki></pre> </td> </tr> <tr valign="top"><td> Link to a page on the same subject in another language using a link like <nowiki>[[language code:Title]]</nowiki>. It does not matter where you put these links while editing as they always show up in the same place when you save the page, but placement at the end of the edit box is recommended. See [[Wikipedia:Interlanguage links]] and [[Wikipedia:Complete list of language wikis available|list of languages and codes]]. </td> <td><nowiki>[[fr:Wikipédia:Aide]]</nowiki></td> </tr> <tr valign="top"><td>[[Wikipedia:External links|External link]]: [http://www.nupedia.com Nupedia]<br> This is an unnamed link. [http://www.nupedia.com]<br> This is a plain URL: http://www.nupedia.com </td> <td><pre><nowiki>External link: [http://www.nupedia.com Nupedia]</nowiki> This is an unnamed link. [http://www.nupedia.com] This is a plain URL: http://www.nupedia.com</pre> </td> </tr> <tr valign="top"><td>Or just give the URL: http://www.nupedia.com. *In the [[URL]] all symbols must be among: A-Z a-z 0-9 ._\/~%-+&amp;#?!=()@ \x80-\xFF. If a URL contains a different character it should be converted; for example, ^ has to be written %5E (to be looked up in [[ASCII]]). </td> <td><pre><nowiki>Or just give the URL: http://www.nupedia.com.</nowiki></pre> </td> </tr> <tr valign="top"><td>A picture: [[Image:Wiki.png|Wikipedia Encyclopedia]] * Only images that have been uploaded to Wikipedia can be used. To upload images, use the [[Special:Upload|upload page]]. You can find the uploaded image on the [[Special:Imagelist|image list]]. See [[Wikipedia:Image use policy]] and [[Wikipedia:Image markup|Image markup]], [[Wikipedia:extended image syntax|extended image syntax]] for many more hints. * Alternative text, used when the image isn't loaded, in a text-only browser, or when spoken aloud, is '''strongly''' encouraged. See [[Wikipedia:Alternate text for images|Alternate text for images]] for help on choosing it. </td> <td><pre><nowiki> A picture: [[Image:Wiki.png]]</nowiki></pre> or, with alternate text <pre><nowiki>[[Image:Wiki.png|jigsaw globe]] </nowiki> </pre> <!-- IE4 requires outer width when floating left or it gets text wrap wrong. Here on flush right for consistency --> or, floating to the right side of the page. Place above the text to appear beside it. The caption is <small>The Wikipedia logo</small>. Use a width as wide as the image or a little wider. <pre><div style="float:right;width:135px;margin:0 0 1em 1em"> <nowiki>[[Image:Wiki.png|jigsaw globe]]</nowiki> <small>The Wikipedia logo</small> </div></pre> More at [[Wikipedia:Image_markup]]. </td> </tr> <tr> <td> Clicking on an uploaded image displays a description page, which you can also link directly to: [[:Image:Wiki.png]] </td> <td><pre><nowiki> [[:Image:Wiki.png]] </nowiki></pre> </td> </tr> <tr> <td> To include links to non-image uploads such as sounds, or to images shown as links instead of drawn on the page, use a "media" link. <br>[[media:Sg_mrob.ogg|Sound]] <br> <br>[[media:Tornado.jpg|Image of a Tornado]] </td> <td> <pre> <nowiki> [[media:Sg_mrob.ogg|Sound]] [[media:Tornado.jpg|Image of a Tornado]] </nowiki></pre></td></tr> <tr> <td> To link to books, you can use [[Wikipedia:ISBN]] links. ISBN 0123456789X </td> <td> <nowiki>ISBN 0123456789X</nowiki> <tr> <td>"What links here" and "Related changes" can be linked as:<br> [[Special:Whatlinkshere/Wikipedia:How to edit a page]] and [[Special:Recentchangeslinked/Wikipedia:How to edit a page]] <td><nowiki> [[Special:Whatlinkshere/Wikipedia:How to edit a page]] and [[Special:Recentchangeslinked/Wikipedia:How to edit a page]]</nowiki> </table> === Character formatting === <table border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"> <tr> <th>What it looks like</th> <th>What you type</th> </tr> <tr valign="top"><td> ''Emphasize'', '''strongly''', '''''very strongly'''''. *These are double and triple apostrophes, not double quotes. *Note that on almost all browsers, these have the same function as bold and italic </td> <td> <pre><nowiki>''Emphasize'', '''strongly''', '''''very strongly'''''.</nowiki></pre> </td> </tr> <tr valign=top> <td>A typewriter font for <tt>technical terms</tt>. *for semantic reasons, &lt;code> should be used instead when writing computer programs </td> <td><pre><nowiki>A typewriter font for <tt>technical terms</tt>.</nowiki></pre> </td><!-- tt is really 'teletype', not 'technical term' --> </tr> <tr valign=top> <td>You can use <small>small text</small> for captions. </td> <td><pre><nowiki>You can use <small>small text</small> for captions.</nowiki></pre> </td> </tr> <tr valign="top"><td>You can <strike>strike out deleted material</strike> and <u>underline new material</u>. </td> <td><pre><nowiki>You can <strike>strike out deleted material</strike> and <u>underline new material</u>.</nowiki></pre> </td> </tr> <tr valign="top"> <td> '''Umlauts and accents:'''<br> (See [[wikipedia:Special characters]])<br> è é ê ë ì í <br> <br> &Agrave; &Aacute; &Acirc; &Atilde; &Auml; &Aring; <br> &AElig; &Ccedil; &Egrave; &Eacute; &Ecirc; &Euml; <br> &Igrave; &Iacute; &Icirc; &Iuml; &Ntilde; &Ograve; <br> &Oacute; &Ocirc; &Otilde; &Ouml; &Oslash; &Ugrave; <br> &Uacute; &Ucirc; &Uuml; &szlig; &agrave; &aacute; <br> &acirc; &atilde; &auml; &aring; &aelig; &ccedil; <br> &egrave; &eacute; &ecirc; &euml; &igrave; &iacute;<br> &icirc; &iuml; &ntilde; &ograve; &oacute; &ocirc; <br> &oelig; &otilde; &ouml; &oslash; &ugrave; &uacute; <br> &ucirc; &uuml; &yuml; </td> <td> <br> <br> è é ê ë ì í<br> <pre><nowiki> &amp;Agrave; &amp;Aacute; &amp;Acirc; &amp;Atilde; &amp;Auml; &amp;Aring; &amp;AElig; &amp;Ccedil; &amp;Egrave; &amp;Eacute; &amp;Ecirc; &amp;Euml; &amp;Igrave; &amp;Iacute; &amp;Icirc; &amp;Iuml; &amp;Ntilde; &amp;Ograve; &amp;Oacute; &amp;Ocirc; &amp;Otilde; &amp;Ouml; &amp;Oslash; &amp;Ugrave; &amp;Uacute; &amp;Ucirc; &amp;Uuml; &amp;szlig; &amp;agrave; &amp;aacute; &amp;acirc; &amp;atilde; &amp;auml; &amp;aring; &amp;aelig; &amp;ccedil; &amp;egrave; &amp;eacute; &amp;ecirc; &amp;euml; &amp;igrave; &amp;iacute; &amp;icirc; &amp;iuml; &amp;ntilde; &amp;ograve; &amp;oacute; &amp;ocirc; &amp;oelig; &amp;otilde; &amp;ouml; &amp;oslash; &amp;ugrave; &amp;uacute; &amp;ucirc; &amp;uuml; &amp;yuml;</nowiki></pre></td> </tr> <tr valign=top> <td> '''Punctuation:'''<br> &iquest; &iexcl; &sect; &para;<br> &dagger; &Dagger; &bull; &mdash;<br> &lsaquo; &rsaquo; &laquo; &raquo;<br> &lsquo; &rsquo; &ldquo; &rdquo; </td> <td><pre><nowiki> &amp;iquest; &amp;iexcl; &amp;sect; &amp;para; &amp;dagger; &amp;Dagger; &amp;bull; &amp;mdash; &amp;lsaquo; &amp;rsaquo; &amp;laquo; &amp;raquo; &amp;lsquo; &amp;rsquo; &amp;ldquo; &amp;rdquo; </nowiki></pre></td> </tr> <tr valign="top"> <td> '''Commercial symbols:'''<br> &trade; &copy; &reg; &cent; &euro; &yen; <br> &pound; &curren;</td> <td><pre><nowiki> &amp;trade; &amp;copy; &amp;reg; &amp;cent; &amp;euro; &amp;yen; &amp;pound; &amp;curren; </nowiki></pre></td> </tr> <tr valign="top"><td>Subscript: x₂<br> Superscript: x² or x&sup2; *The latter method of superscript can't be used in the most general context, but is preferred when possible (as with units of measurement) because most browsers have an easier time formatting lines with it. &epsilon;₀ = 8.85 &times; 10^&minus;12 C&sup2; / J m. <br> <br> 1 [[hectare]] = [[1 E4 m²]] </td> <td><pre><nowiki>Subscript: x₂ Superscript: x² or x&amp;sup2; &amp;epsilon;₀ = 8.85 &amp;times; 10^{&amp;minus;12} C&amp;sup2; / J m.</nowiki></pre> <br> <nowiki>1 [[hectare]] = [[1 E4 m²]]</nowiki> </td> </tr> <tr valign="top"><td>'''Greek characters:''' <br> &alpha; &beta; &gamma; &delta; &epsilon; &zeta; <br> &eta; &theta; &iota; &kappa; &lambda; &mu; &nu; <br> &xi; &omicron; &pi; &rho; &sigma; &sigmaf; <br> &tau; &upsilon; &phi; &chi; &psi; &omega;<br> &Gamma; &Delta; &Theta; &Lambda; &Xi; &Pi; <br> &Sigma; &Phi; &Psi; &Omega; </td> <td><pre><nowiki> &amp;alpha; &amp;beta; &amp;gamma; &amp;delta; &amp;epsilon; &amp;zeta; &amp;eta; &amp;theta; &amp;iota; &amp;kappa; &amp;lambda; &amp;mu; &amp;nu; &amp;xi; &amp;omicron; &amp;pi; &amp;rho; &amp;sigma; &amp;sigmaf; &amp;tau; &amp;upsilon; &amp;phi; &amp;chi; &amp;psi; &amp;omega; &amp;Gamma; &amp;Delta; &amp;Theta; &amp;Lambda; &amp;Xi; &amp;Pi; &amp;Sigma; &amp;Phi; &amp;Psi; &amp;Omega; </nowiki></pre></td> </tr> <tr valign="top"> <td> '''Math characters:''' <br> &int; &sum; &prod; &radic; &minus; &plusmn; &infin;<br> &asymp; &prop; &equiv; &ne; &le; &ge; &rarr;<br> &times; &middot; &divide; &part; &prime; &Prime;<br> &nabla; &permil; &deg; &there4; &alefsym; &oslash;<br> &isin; &notin; &cap; &cup; &sub; &sup; &sube; &supe;<br> &not; &and; &or; &exist; &forall; &rArr; &hArr;<br> &rarr; &harr;<br> (See also [[Wikipedia:WikiProject Mathematics|WikiProject Mathematics]]) </td> <td valign="middle"><pre><nowiki> &amp;int; &amp;sum; &amp;prod; &amp;radic; &amp;minus; &amp;plusmn; &amp;infin; &amp;asymp; &amp;prop; &amp;equiv; &amp;ne; &amp;le; &amp;ge; &amp;rarr; &amp;times; &amp;middot; &amp;divide; &amp;part; &amp;prime; &amp;Prime; &amp;nabla; &amp;permil; &amp;deg; &amp;there4; &amp;alefsym; &amp;oslash; &amp;isin; &amp;notin; &amp;cap; &amp;cup; &amp;sub; &amp;sup; &amp;sube; &amp;supe; &amp;not; &amp;and; &amp;or; &amp;exist; &amp;forall; &amp;rArr; &amp;hArr; &amp;rarr; &amp;harr;</nowiki></pre></td> </tr> <tr valign="top"><td><i>x</i>²&nbsp;&nbsp;&nbsp;&ge;&nbsp;&nbsp;&nbsp;0 true. *To space things out, use non-breaking spaces - <tt>&amp;nbsp;</tt>. *<tt>&amp;nbsp;</tt> also prevents line breaks in the middle of text, this is useful in formulas. </td> <td><pre><nowiki> <i>x</i>²&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;ge;&amp;nbsp;&amp;nbsp;0 true. </nowiki></pre></td> </tr> <tr> <td> '''Complicated formulae:'''<br> &nbsp;&nbsp;<math>\sum_{n=0}^\infty \frac{x^n}{n!}</math> * See [[Wikipedia:TeX markup]] </td> <td><pre><nowiki> <math>\sum_{n=0}^\infty \frac{x^n}{n!}</math> </nowiki></pre> </td> </tr> <tr> <td> '''Suppressing interpretation of markup:'''<br> <nowiki>Link &rarr; (<i>to</i>) the [[Wikipedia FAQ]]</nowiki> * Used to show literal data that would otherwise have special meaning. * Escapes all [[wiki markup]], including that which looks like HTML tags. * Does not escape HTML character references. </td> <td> <pre><nowiki><nowiki>Link &amp;rarr; (<i>to</i>) the [[Wikipedia FAQ]]</nowiki></nowiki></pre> </td> </tr> <tr> <td> '''Commenting page source:'''<br> ''not shown in page'' * Used to leave comments in a page for future editors. </td> <td> <pre><nowiki><!-- comment here --></nowiki></pre> </td> </tr> </table> === Tables === ==== Placement of the Table of Contents (TOC) ==== At the current status of the wiki markup language, at least four headers trigger the TOC in front of the first header (or after introductory sections). Putting <nowiki>__NOTOC__ </nowiki> anywhere forces the TOC to disappear. See also [[Wikipedia:Section#Compact_TOC|compact TOC]] for alphabet and year headings. ==== Tables ==== There are two ways to build tables: *in special Wiki-markup (see [[m:MediaWiki User's Guide: Using tables|MediaWiki User's Guide: Using tables]]) *with the usual HTML elements: &lt;table&gt;, &lt;tr&gt;, &lt;td&gt; or &lt;th&gt;. For the later, and a discussion on when tables are appropriate see [[Wikipedia:How to use tables]]. ===Variables=== <table> <tr><th>Code<th>Effect <tr><td><nowiki>{{CURRENTMONTH}}</nowiki> <td>{{CURRENTMONTH}} <tr><td><nowiki>{{CURRENTMONTHNAME}}</nowiki> <td>{{CURRENTMONTHNAME}} <tr><td><nowiki>{{CURRENTMONTHNAMEGEN}}</nowiki> <td>{{CURRENTMONTHNAMEGEN}} <tr><td><nowiki>{{CURRENTDAY}}</nowiki> <td>{{CURRENTDAY}} <tr><td><nowiki>{{CURRENTDAYNAME}}</nowiki> <td>{{CURRENTDAYNAME}} <tr><td><nowiki>{{CURRENTYEAR}}</nowiki> <td>{{CURRENTYEAR}} <tr><td><nowiki>{{CURRENTTIME}}</nowiki> <td>{{CURRENTTIME}} <tr><td><nowiki>{{NUMBEROFARTICLES}}</nowiki> <td>{{NUMBEROFARTICLES}} </table> NUMBEROFARTICLES: number of pages in the main namespace which contain a link and are not a redirect, i.e. number of articles, stubs containing a link, and disambiguation pages). ===Transclusion=== The [[Wikipedia:MediaWiki|MediaWiki]] software used by Wikipedia has limited support for [[transclusion]]. This means standardized text chunks (such as boilerplate text) can be inserted into articles. For example, typing <nowiki>{{msg:stub}}</nowiki> will appear as ''This article is a [[Wikipedia:The perfect stub article|stub]]. You can help Wikipedia by [[Wikipedia:Find or fix a stub|expanding it]].'' when the page is saved. Other commonly used ones are <nowiki>{{msg:disambig}}</nowiki> for disambiguation pages and <nowiki>{{msg:spoiler}}</nowiki> for spoiler warnings. See [[Wikipedia:MediaWiki custom messages]] for the complete list. ==See also== *[[UseModWiki]] and [[Wikipedia:MediaWiki]]. *[[HTML tag]]. *[[Wikipedia:Protection policy]] [[cs:Wikipedie:Jak redigovat stránku]] [[da:Wikipedia:Hvordan redigerer jeg en side]] [[de:Wikipedia:Handbuch - Artikel bearbeiten]] [[el:Wikipedia:&#928;&#974;&#962; &#957;&#945; &#949;&#960;&#949;&#958;&#949;&#961;&#947;&#945;&#963;&#964;&#949;&#943;&#964;&#949; &#956;&#953;&#945; &#963;&#949;&#955;&#943;&#948;&#945;]] [[eo:Vikipedio:Kiel redakti pagxon]] [[es:Wikipedia:C&oacute;mo se edita una p&aacute;gina]] [[fi:Wikipedia:Kuinka_sivuja_muokataan]] [[fr:Wikipédia:Syntaxe wikipédia]] [[hu:Wikipédia:Hogyan szerkessz egy lapot]] [[it:Wikipedia:Guida_essenziale]] [[ja:Wikipedia:&#32232;&#38598;&#12398;&#20181;&#26041;]] [[ro:Wikipedia:Cum s&#259; editezi o pagin&#259;]] [[ru:&#1050;&#1072;&#1082; &#1088;&#1077;&#1076;&#1072;&#1082;&#1090;&#1080;&#1088;&#1086;&#1074;&#1072;&#1090;&#1100; &#1089;&#1090;&#1088;&#1072;&#1085;&#1080;&#1094;&#1091;]] [[simple:Wikipedia:How to edit]] [[sl:Wikipedija:Urejevanje slovenskih strani]] [[sr:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9A%D0%B0%D0%BA%D0%BE_%D1%81%D0%B5_%D0%BC%D0%B5%D1%9A%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0]] [[sv:Wikipedia:Hur man redigerar en sida]] [[vi:Wikipedia:C%C3%A1ch_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc_trang]] [[zh:Wikipedia:%E5%A6%82%E4%BD%95%E7%BC%96%E8%BE%91%E9%A1%B5%E9%9D%A2]] 678 65111 2007-01-17T22:31:45Z SieBot 710 روبوت إضافة: [[ur:جی این یو آزاد مسوداتی اجازہ]] ''Tercumeyeke vê lîsansê bi zimanê kurdî heta îro tune.'' ---- [[Image:Gnu-fdl.png|GNU FDL|right]] Navê '''Lîsansa Belgekirina Azada GNU''' yê orîjînal ''GNU Free Documentation License'' ('''GFDL''' an '''GNU FDL''') e. Ev lîsans ji aliya [[Weqfa Nivîsbariya Azad]] ''(Free Software Foundation)'' ji bo projeya xwe ya sîstema [[GNU]] hat çêkirin. Naveroka Wîkîpediyayê bin Lîsansa Belgekirina Azada GNU tê weşandin. Ev tê wateyê azad e û wê her dem azad bibe. Her kes dikare naveroka Wîkîpediyayê belav bike. Ji bo vê gelek hindik tişt şert in. Kes nikare Wîkîpediyayê bifroşe an bikire. Naveroka Wîkîpediyayê [[naveroka azad]] e. Nivîsbariya Wîkîpediya bi navê [[MediaWiki]] jî [[nivîsbariya azad]] e. Lîsansa Belgekirina Azada GNU azadiya [[Wikipedia|Wîkîpediyayê]] û projeyên benzer garantî dike. Bin ve lîsansê *kopyakirin *belavkirin belgeyên azad û serbest e. == Lînkên derve == * Metîna orîjînal ya [http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Text_of_the_GNU_Free_Documentation_License "GNU Free Documentation License"] * [http://www.fsf.org Free Software Foundation] [[Category:Dad]][[Category:Nivîsbariya azad]] [[category:Wîkîpediya]] [[af:GNU-lisensie vir vrye dokumentasie]] [[als:GNU-Lizenz für freie Dokumentation]] [[ar:رخصة جنو للوثائق الحرة]] [[ast:GNU FDL]] [[be:GNU Free Documentation License]] [[bg:Лиценз за свободна документация на ГНУ]] [[bs:GNU Slobodna Dokumentaciona Dozvola]] [[ca:Llicència de documentació lliure de GNU]] [[cs:GNU Free Documentation License]] [[csb:GNU Free Documentation License]] [[da:GNU Free Documentation License]] [[de:GNU-Lizenz für freie Dokumentation]] [[el:Άδεια Ελεύθερης Τεκμηρίωσης GNU]] [[en:GNU Free Documentation License]] [[eo:GFDL]] [[es:Licencia de documentación libre GNU]] [[et:GNU FDL]] [[eu:GNU Free Documentation License]] [[fa:مجوز مستندات آزاد گنو]] [[fi:GNU Free Documentation License]] [[fo:GNU Free Documentation License]] [[fr:Licence de documentation libre GNU]] [[fy:GNU/FDL]] [[gl:Licenza de Documentación Libre GNU]] [[gu:GFDL]] [[he:הרשיון לשימוש חופשי במסמכים של GNU]] [[hu:GNU Free Documentation License]] [[ia:Licentia GNU pro Documentation Libere]] [[id:GFDL]] [[is:Frjálsa GNU-handbókarleyfið]] [[it:GNU Free Documentation License]] [[ja:GNU Free Documentation License]] [[ka:GNU Free Documentation License]] [[ko:GNU 자유 문서 사용 허가서]] [[lb:GNU Free Documentation License]] [[li:GNU Free Documentation License]] [[lt:GNU FDL]] [[lv:GNU Free Documentation License]] [[ms:Lesen Dokumentasi Bebas GNU]] [[nds:GNU-FDL]] [[nds-nl:GNU-FDL]] [[nl:GNU-licentie voor vrije documentatie]] [[nn:GNU Free Documentation License]] [[no:GNU fri dokumentasjonslisens]] [[oc:Licéncia de documentacion liura GNU]] [[pl:GNU Free Documentation License]] [[pt:GNU Free Documentation License]] [[ru:GNU Free Documentation License]] [[sc:GNU Free Documentation License]] [[simple:GNU Free Documentation License]] [[sl:Dovoljenje GNU za rabo proste dokumentacije]] [[sr:ГНУ-ова Лиценца за слободну документацију]] [[su:Lisénsi Dokumén Bébas GNU]] [[sv:GFDL]] [[th:GNU Free Documentation License]] [[tl:GNU Free Documentation License]] [[tr:GNU Özgür Belgeleme Lisansı]] [[tt:GNU/İrekle İstälek Röxsätnämäse]] [[uk:GNU Free Documentation License]] [[ur:جی این یو آزاد مسوداتی اجازہ]] [[vi:Giấy phép Tài liệu Tự do GNU]] [[wa:Licince di libe documintåcion di GNU]] [[zh:GNU自由文档许可证]] [[zh-min-nan:GNU Chū-iû Bûn-kiāⁿ Hí-khó-su]] 679 12821 2004-02-25T18:04:57Z Erdal Ronahi 2 Ev rûpel hîn bi tevahî bi zimanê kurdî tune. Ji kerema xwe zimaneke din hilbijêre. == Gotar == ===Gotar çi ye, çi nîn e?=== Gotar (meqale, bend) nivîseke te ser mijarek be. Nivîsên xwe ji kopyayên nivîsên kesên din baştir in. Gotar ne reklam e, gotar jî ne bi tene lînkek ji sîteyeke din re ye. ===Gotareke nû ez çawa binîvîsim?=== Eger lînk ji bo gotara te hebe, lê vala ye, ser tik bike, gotara xwe binîvîse û qeyd bike. Di gotarê te de mîsoger [[lînk]] jî hebe! Eger lînk ji bo gotara te nebe, berê di rûpeleke din de [[Wikipedia:Lînk|lînk]] ji bo gotara te çêke. Piştre ser vê lînk tik bike û gotare xwe binîv [[cs:Wikipedie:Jak redigovat stránku]] [[da:Wikipedia:Hvordan redigerer jeg en side]] [[de:Wikipedia:Handbuch - Artikel bearbeiten]] [[el:Wikipedia:&#928;&#974;&#962; &#957;&#945; &#949;&#960;&#949;&#958;&#949;&#961;&#947;&#945;&#963;&#964;&#949;&#943;&#964;&#949; &#956;&#953;&#945; &#963;&#949;&#955;&#943;&#948;&#945;]] [[eo:Vikipedio:Kiel redakti pagxon]] [[es:Wikipedia:C&oacute;mo se edita una p&aacute;gina]] [[fi:Wikipedia:Kuinka_sivuja_muokataan]] [[fr:Wikipédia:Syntaxe wikipédia]] [[hu:Wikipédia:Hogyan szerkessz egy lapot]] [[it:Wikipedia:Guida_essenziale]] [[ja:Wikipedia:&#32232;&#38598;&#12398;&#20181;&#26041;]] [[ro:Wikipedia:Cum s&#259; editezi o pagin&#259;]] [[ru:&#1050;&#1072;&#1082; &#1088;&#1077;&#1076;&#1072;&#1082;&#1090;&#1080;&#1088;&#1086;&#1074;&#1072;&#1090;&#1100; &#1089;&#1090;&#1088;&#1072;&#1085;&#1080;&#1094;&#1091;]] [[simple:Wikipedia:How to edit]] [[sl:Wikipedija:Urejevanje slovenskih strani]] [[sr:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9A%D0%B0%D0%BA%D0%BE_%D1%81%D0%B5_%D0%BC%D0%B5%D1%9A%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0]] [[sv:Wikipedia:Hur man redigerar en sida]] [[vi:Wikipedia:C%C3%A1ch_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc_trang]] [[zh:Wikipedia:%E5%A6%82%E4%BD%95%E7%BC%96%E8%BE%91%E9%A1%B5%E9%9D%A2]] 680 12822 2004-05-11T19:14:49Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Wikipedia]] 681 12823 2004-06-23T19:46:56Z Erdal Ronahi 2 Kurdî (Mistefa Beg, 1808/1809-1848) helbestvanekî kurd e. Kurdî yek ji helbestvanên pêşî yê [[Soranî]] li [[Silêmanî]] ji dayik bûye. Ji malbateke mezin û bi nav û deng e. Navê wî yê bi rastî Mistefa ye û li derdoreke ku gelekî li ser xwendin û gihandina zarokan radiwestîn mezin bûye. Ji vê derdorê (malbata mezin) gelek helbestvanên hêja derketine. Yên here bêhtir têne nasîn “Kurdî” û hemdem û pismamê wî “Salim” in. Perwerdeya Kurdî ya di warê [[wêje]]yê (lîteratûrê) de gelekî bilind e, vê yekê meriv dikare li gor ku ew ketiye nav dîwana şahê Îranê û nav çînê helbestvanên Iranê, hezr bike. Wisa diyar e ku Kurdî zarokên şahê [[Îran]]ê perwerde kirine. Kurdî bi [[farisî]] jî nivîsîye lê piraniya helbestên wî bi vî zimanî negihiştine îro. Bandora helbestvanîya farisî li ser wî gelekî hebû. Li ser jîyana Kurdî em kêm tiştan dizanin. Em çîroka li ser Qadir dizanin ku di jîyan û berhemên Kurdî de cihekî mezin digre. Qadir xulamê malbata Kurdî li Silêmanî bû û Kurdî dil ketibûyê û evîna wî hiş û aqlê Kurdî ji serê wî biribû. Em di derbarê vê tekiliya evîndarî gelek tiştan nizanin ji ber ku gelek wêjenas û şîrovegerên wêjeya Kurdî nexwestine navê “Kurdî” bi lêv bikin. Hinek şîrove dibêjin ku Qadîr navekî xwedêye û Kurdî bi vî navî balê dikşîne ser evîna xwedê û sofîtiyê. Lê li gor nameyên ku di destê me de ne, ev yek ne rast e. Sed mixabin ku îro hin berhemên kurdî bi temamî nayîne nasîn. Herdu diwanen çapkirî xwediye gelek kêmasiyan in. Li gor berhemên di destê me de Kurdî bi tenê xezal ango helbestên kurt yên evîndariyê nivîsîne. Va ye helbesteke wî: Çawekem zanî te bo çî xew le çawim nakewê<br> Çunke min pêşxizmet im peşxizmetan nanûn şewê <br> Roj û şew daîm le ber dîdey xeyalim hazir î <br> Sa çi ferqekî heye bo min îtir êre û ewê?<br> Bes niye lêre dewêrim car be car basit bikem <br> Nemdewêra qet le ber exyar nawit bem lewê<br> Dil le taw zamî fîraqit daîma yarî deka <br> Roj be roj mencî dekem baz derdî sext e û nasrewê<br> Aql û hoşim dawe pêt lêşî detorêy malwêran<br> Dewletêkî mift û bê sahib e bo qî natewê?<br> Ger muxeyyer bim le nêwanî beheşt û weslî to<br> Weslî to bo min cehennem pir le cennet namewê<br> Ey reqîb wêl im le destit lêre bo lêm nagerêy?<br> Bawkekuştit nêm erê hey bedmezeb çît lêm dewê?<br> Her wekû kêwî demawendê serim pir şoriş e<br> Qet temî hîcran û xem satê le dewrî narewê<br> Gerdenî “Kurdî” le kewî bêstûn mehkemtir e <br> Çunke çend sal e le jêrbarî xemaye nanewê<br> Bi [[Kurmancî]]: Çavêm tu zanî ji ber çi xew bi çavêm nakevê <br> Ji ber ku ez xulam im, xulam nanivin bi şevê <br> Şev û roj tim li ber çavê xeyalên min amade yî <br> Ka çi cihêtî heye êdî ji bo min ev der û ew der<br> Qena livir diwêrim carina behsa te bikim <br> Nediwêram li ber dijminan qet navê te bêjim li wir <br> Dil ji ber taya birîna durîtîya te herdem dikule <br> Roj bi roj menca wî dikim, derdê giran e dîsa nahewise <br> Hiş û aqlê xwe min dane te laş diqehere malwêran<br> Dewleteke belaş, bê xwedî ye ji bo çi navî?<br> Heger bivê ku di navbera bihuşt û evîna te de hilbijêrim<br> Evîna te ji bo min cehennem, ji buhuştê pir navêm<br> Ey raqîb winda me ji berte li vir çima ji min nagerî?<br> Ne qatilê bavê te me herê hey deredîn tu çi ji min dixwazî? <br> Her weke çiyayê demawend li serê min pir şoreş e<br> Mija dûrîtîyê û xem qet seetekê ji dorê naçe <br> Gerdenê “Kurdî” ji çiyayê bêsitûn stûrtir e<br> Ji ber ku çend sal e ji ber barana xeman natewe<br> [[Category:Nivîskar]] 682 65007 2007-01-17T08:07:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:معاشریات]] '''Civaknasî''' an jî ''Sosyolojî'' şaxekî zanistê ye li ser [[civak]]ê, zanîna li ser civaka mirovatî, li ser rûdan û peywendeyên civakî ye. Gotarên ser civaknasiyê: *[[Civaka Êzîdiyan]] *[[Asûrî|Asûrî–Suryanî–Aramî]] Civaknasên bi navûdeng: *[[Auguste Comte]] *[[Vilfredo Pareto]] *[[Ferdinand Tönnies]] *[[Émile Durkheim|Emile Durkheim]] *[[Max Weber]] *[[Immanuel Wallerstein]] {{kurt}} [[category:zanist]] [[category:civak]] [[af:Sosiologie]] [[an:Soziolochía]] [[ar:علم الاجتماع]] [[ast:Socioloxía]] [[az:Sosiologiya]] [[bg:Социология]] [[bs:Sociologija]] [[ca:Sociologia]] [[ceb:Sosyolohiya]] [[co:Sociologia]] [[cs:Sociologie]] [[cy:Cymdeithaseg]] [[da:Sociologi]] [[de:Soziologie]] [[el:Κοινωνιολογία]] [[en:Sociology]] [[eo:Sociologio]] [[es:Sociología]] [[et:Sotsioloogia]] [[eu:Soziologia]] [[fa:جامعه‌شناسی]] [[fi:Sosiologia]] [[fr:Sociologie]] [[fur:Sociologjie]] [[fy:Sosjology]] [[gl:Socioloxía]] [[he:סוציולוגיה]] [[hi:समाज शास्त्र]] [[hr:Sociologija]] [[hu:Szociológia]] [[ia:Sociologia]] [[id:Sosiologi]] [[io:Sociologio]] [[it:Sociologia]] [[ja:社会学]] [[ka:სოციოლოგია]] [[ko:사회학]] [[ky:Социология]] [[la:Sociologia]] [[lad:Sosiolojiya]] [[lb:Soziologie]] [[li:Sociologie]] [[lt:Sociologija]] [[lv:Socioloģija]] [[mk:Социологија]] [[ms:Sosiologi]] [[nds:Soziologie]] [[nl:Sociologie]] [[nn:Sosiologi]] [[no:Sosiologi]] [[oc:Sociologia]] [[os:Социологи]] [[pl:Socjologia]] [[pt:Sociologia]] [[rm:Sociologia]] [[ro:Sociologie]] [[ru:Социология]] [[sc:Sotziologia]] [[scn:Socioluggìa]] [[sh:Sociologija]] [[simple:Sociology]] [[sk:Sociológia]] [[sl:Sociologija]] [[sq:Sociologjia]] [[sr:Социологија]] [[su:Sosiologi]] [[sv:Sociologi]] [[ta:சமூகவியல்]] [[th:สังคมวิทยา]] [[tpi:Sosiolosi]] [[tr:Toplum bilimi]] [[uk:Соціологія]] [[ur:معاشریات]] [[vec:Sociołogia]] [[vi:Xã hội học]] [[xh:ISosioloji]] [[yi:סאציאליזם]] [[zh:社会学]] 684 61615 2006-12-25T00:44:56Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[et:Assüürlased]], [[ms:Orang Assyria]] ''Arami''' (her wiha: '''Suryanî''') gelekê [[Rojhilata navîn]]ê ye. Anegorî texmînan di navbera milyonek ta çend milyon Suryanî li rûerdê belavbûyî dijîn. Welatê wan [[Mezopotamya]] ye ku ew jê re dibêjin [[Bethnahrîn]]. Îro di navbera dewletên [[Tirkî]], [[Iraq]], [[Sûriye]] û [[Îran]]ê de li hev hatiye parkirin . Piştî [[şerê cîhanê yê dûyemîn]] Suryanî bi çar aliyên cîhanê ve belav bûn . == Kevnariya Suryaniyan == Bi teybetî piştî ku bi awayekî girseyî kesên ji gelê Suryanî ji welatê xwe dûr ketin û diasporaka bi hêz li derveyî welatê xwe avakirin, bi xurtî hewl dan ku li binyada xwe bigerin. Sedêmên vê yekê di serî de gihiştina bîreke neteweyî bû ku bêhtir bi derfetên li derveyî welat bi hêz bûbû. Ev hewldan ji ber lêgera gotinek nû ya îdeolojîk bû. Îro gelek îdiayên dîroknasên Suryanî û yên din li ser vê xalê hene. Anegorî dîtina herî belav bûyi ku ji aliyê piraniya dîroknasên Suryanî tê pejirandin, Suryanî (yên berî zayînê împaratoriyeke mezin ava kiribûn û xwediyê şaristaniyeke gelekî dewlemend bûn) ne. Kesên vê dîtinê dipejirînin û lê xwedî derdikevin di wê baweriyê de ne ku hemû gelên kevnar ên Mezopotamya wekî Asûrî, [[Babîl]]î, [[Ken’anî]], [[Fenîkî]], [[Aram (Welat)|Aramî]] û hwd. Ji yek binyadê ne û [[Samî]] ne. Ji ber vê sedemê ew gel bi hesanî tevlihev dibûn û di nav hevdu de diheliyan. Zimanê wan nêzîkî hev bûn, ev jî dibû sedema ku wan zimanê hevdu zû bipejiranda an jî bi hêsaniya tevlihevbûna zimanên wan zimanekî nû yê Samî diafirandin. Piştî belavbûna ola mesîhî li nav van gelên Mezopotamyayê ev gel bêhtir di nav hev de heliyan û bûn yek. Di serî de Suryanidûvre Akadî, Babîlî û Aramî bi xêra zimanê hevbeş, rabûn û rûniştina hevbeş û êdî ola hevbeş gelekî nû anîn holê ku ev jî gelê Suryanî ye. Ditina din dibêje ku Suryanî Aramî ne. Ev dîtin pişta xwe dide rastiyeke dîrokî. Em îro dizanin ku piştî sedsala VIII. û VII. berî zayînê zimanê Aramî li Mezopotamyayê belav dibe û dibe zimanê bazirganiyê. Dîsa dema ku Axamenî (Pers) Aramî weke zimanê fermî dipejirînin (sedsala VI. berî zayînê) ev ziman di nav hemû gelên samî yên Mezopotamya de tê bi karanîn . Dîrokvanê Suryanî Hanna Dolaponu dibêje ku meriv nikare di mijara binyad û daheçûya Suryaniyan de li gor krîtera nîjadê lêbigere. Dolaponu dîsa davêje holê ku Suryanî ji tevlûhevbûna gelên kevnar wek „Aramî, Asûrî, Kaldeî, Fenîkî, Ken’anî û Hind – Iraniyan“ pêk hatine. Li gor vê dîtinê navên kesên ku dêra Suryaniyan dihebînin bi giştî Suryani ne. Gotina Suryanî bi teybetî piştî belavbûna ola mesîhî hêdî hêdî bêhtir hate bikaranîn. == Dîroka Mezopotamya jorîn == Êdî li gor ku ev çend gotin li ser mijara „Arami – Suryanî ji ku hatine“ me bihîstin em dikarin hindekî bahsa dîroka Mezopotamya jorîn bikin. ===Dîroka Demên Kevin=== Dîroka nivîskî (dema nivîsê) ya Mezopotamyaya jorîn bi [[Akad]]an dest pêdike. Di salên berî zayînê 3 hezaran de li bakûrê Sumeran Akadan gelek dewletên serbixwe, yek bajarî avakiribûn. Ew ne dişibana [[Sumer]]an û zimanê wan jî cihe bû. Zimanê wan zimanekî Samî bû. Ew ji rojava (ji çolên Surî) ve hatibûn û nasên gelê (klanên) li rojava bûn. Cihê Akadan di navbera Dicle û Ferat de cihekî navendî bû. Seba vê jî Akadan fethên mezin di demeke kurt de karîbûn bikin. Suryani (yên kevnar) ji herêmên Akadan ber bi bakûr ve belav bûn û gelek bajar avakirin ku yek ji wan jî bajarê Asûr bû. Asûr herwiha navê xwedayê vî bajarî bû û navê aşîra ku dema paşê navê xwe li hemû herêmê kir û hemû gelên herêmê di bin bandora xwe de hiştibû bû. Bê gûman çand û şaristaniya Asûran nêzîkî ya Akadan û Babîliyan bû.Sedema vê yekê ev e ku Asûran ji ber ku Akad û Babîl jî samî bûn hesanî xwedî li çand û şaristaniya wan xwedî derketin û şaristaniya xwe li ser vê bingehê ava kirin. Sedsala XV. berî zayînê qurnê ku êdî Asûr li temamê Mezopotamya jorîn belav dibe ye. Vê demê Asûran pir bajarên wek [[Asûr]], [[Nînova]], [[Koloh]] û hwd. Ava kirin. Lê li bakûrê Mezopotamya jorîn tim bi hêzên eskerî dikarîbûn bimînin. Bi vî awayî Asûr bû navenda bazirganiya bi Mezopotamya jêrîn (navend û başûrê Iraqê), [[Kapadokya]] ([[Anadol]]) û Mezopotamya jorîn (Kurdistan û [[Ermenîstan]]) re. Sedsalên VIII. û VII. berî zayînê Asûr bi serdegirtinên eskerî ber bi Bakûr û Bakûrêrojava ve fereh bûn û bi riya Koloniyên xwe ev der dagîr kirin. Berî zayîne di sedsala VIII. de kralê Asûr Salamansarê I. bi artêşeke mezin bi ser gelên ku li Bakûrê Asûr dijîn de diçe û heya bi keviya gola Vanê dixe bin destê xwe. Divê navberê de di destpêka sedsala XII. berî zayînê êdî Aramî tên Mezopotamyayê û carcaran bi ser bajarên Asûr de digirin û talan dikin. Lê di sedsala X. de êdî winda bûn ji ber ku wan jî êdî dest bi jiyana şaristanî kirin û tevlî Asûriyan bûn. Û divê navberê de ji xwe Asûr gelek seferên Eskerî biribûn bi ser Aramiyan de û ew kole kiribûn û di avakirina avahiyên mezin yên Asûr de bi kar anîbûn. Pey vê yekê re êdî Arami bêhtir bi bazirganiyê mijul bûn. Ev bû sedema ku di demeke kurt de Aramî bibe zimanê bazirganiyê. Piştî ku emperetoriyan Asûr şikest û herwiha ya Babîliyan jî êdî hemû gelên samî ketin bin destê Axameniyan ku bi xwe Pers bûn lê zimanê xwe yê fermî weke Aramî pejirandibûn. Ev yek bû sedema ku gelên samî vê demê yên Mezopotamya jorîn zimanê Aramî bi kar bînin. ===Belavbûna Ola Mesîh=== Çaxê ku [[mesîhîtî]] li Rojhilatanavîn belav bû gelên Mezopotamyaya jorîn yên Asûr, Aramî û Kaldeyî ev ol zû pejirandin. Bi vê re gelên ku mesîhîtî pejirandin di nav hev de çêtir heliyan û bûn yek lê yên ku mesîhîtî ne pejirandin li derveyî vê yekîtiyê man. Bandora mesîhîtiyê herwiha jiyan da çanda herêmî . Êdî mîrasa kevnar û dewlemend ya Mezopotamyayê dîsa xwedî ji xwe re dîtin û gavên mezin avêtin. Navenda dêra Suryanî li bajarê Riha bû. Ji vir tevgera misyonê ya mezin destpêkir û mesîhîtî di nav piraniya Asûrî, Aramî û Kaldeiyan de belav kir. Lê gelên ne samî yên Mezopotamya jorîn mesîhîtî ne pejirandin . Di vê navberê de Bîzans hêza herêmê ya mezin bû lê navbera wê û dêra Suryanî hedî hêdî vedibû. Ev yek bi cihe bûna dêra Bîzans û dêra Suryanî bi encam bû (sedsala V. û VI: piştî zayîonê). ===Erebên Misilman û Suryanî=== Çaxê ku Erebên misilman hatin Mezopotamyayê dêreke yekgirtî ya Suryaniyan ditîn. Herçi ku Suryaniyan bawerdikir ku bi hatina artêşên îslamê ew dê ji zilma Bîzans rizgar bin jî di demeke kin de dîtin ku ew bûne dîlên dewleta Erebên misilman. Merivên ne misilman divabûn bêyî bac û xeraca ku misilman didin bac û xeracên zêde bidin. Êdî ji ber ku Îslam bû ola herî mezîn ya herêmê û ji bo ku ji barê bacê yî giran rizgar bibin gelek endamên dêra Suryanî yên ku li bajaran dijîn misilman bûn. Van kesên ku ola xwe diguhertin nikarîbûn netewayetiya xwe biparêzin û di demeke kurt de di nav gelê ereb de winda dibûn. ===Piştî hatina Ereban bo Mezopotamya=== Piştî ku bandora Ereban kêm bû û Selçukiyan hikmê xwe li ser Rojhilatanavîn danîn rewşa Suryaniyan hinî anegora berê baştir bû. Selçukiyan memurên xwe yên herêmê ji Suryaniyan hildibijartin. Ev bû sedema ku [[zimanê Suryanî]] dîsa xwedî hêz bibe û were bi karanîn. Gelek bend û cild pirtûk hatin nivîsandin. Mixabin vê tevgera çandî ya pozîtîv zêde nedomand. Bi serdegirtina Moxolan re gelên herêmê hatin qirkirin û çand û şaristaniyên wan hatin talan kirin. Ji sedsala XIV. heya XV. gelek Suryaniyên ku li başûrê Mezopotamyaya jorîn dijîn çûn çiyayan. Hatina Osmaniyan ne weke ya Ereban olî bû. Her çiqas mafê Suryaniyan û gelên misilman di bin hikmê Osmaniyan de ne wek hev bû jî bi hatina Osmaniyan talaneke mezin çênebû anku Osmaniyan hêzên avaker yên herêmê talan ne kirin . Danûstandinê gundên (li başûr „aşîrên“) Suryaniyan li gor bercewendiyên xwe bi gelên cîran yên weke Kurdan re jî hebûn. Lê belê piştî ku Abdulhemîdê II. hate ser hikim (1876 – 1909) bi planên xweyî panîslamîst herêmên Kurd û Suryaniyan xiste nav gelacê. Kurd û Suryanî êdî pev diçûn. Herwiha pir cara Suryaniyan serî li hember Osmaniyan jî hildan û hatin qir kirin. Qirkirina yekemîn ya demên nêzîk di sala 1843 an de hate holê. Di vê salê de Osmaniyan bi hezaran Suryanî qir kirin. Qirkirina duwem di sala 1914 an de rû da. Suryanî vê salê weke sala şûr bi nav dikin. Di vê qirkirinê de bêhtirî sedhezar Suryanî ji aliyê Osmanî û aşîrên Kurd (di serî de alayên Hamîdiye) ve hatin kuştin . Em hevî dikin ku bivê nivîsa kurt xwendevan bûbin xwediyê çend agahiyan li ser Suryaniyan ku perçek ji jiyana Kurdistanê ne. ==Asûriyên navdar== *[[Fawzi Toma Hariri]] *[[Franso Herîrî]] *[[Kristo Yalda Torkhan]] *[[Nenif Matran Hariri]] *[[Sarkis Aghajan Mamendo]] - Deputy Prime Minister of the Kurdistan Regional Government == Partiyên siyasî == *ADM: [http://www.zowaa.org Zawaa Dimuqrateta Athureta] - Assyrian Democratic Movement *ADO: [http://www.ado-world.org Mtakasto Othuroyto Dimuqratoyto] - Assyrian Democratic Organization *ADP: Gabba Dimuqrataya Athuraya - Assyrian Democratic Party *APP: [http://www.atranaya.org/ Gabba Atranaya Athuraya] - Assyrian Patriotic Party *MUB: [http://www.qenneshrin.com/ Mawtbo Umthonoyo d-Bethnahrin] - Bethnahrin National Council *GFA: [http://www.furkono.com Gabo d-Furqono d-Athur] - Assyria Liberation Party *[http://www.shuraya.com Gabba d-Shuraya] - Shuraya Party *[[Gabo d´Hirutho d´Bethnahrin]] == Çavkanî == #Sabrî Atman; Asûrlar Suryanîler, kaynak yayinlari 218, ISBN 975-343-171-6 #Yakup Bilge; Süryanilerin kökeni ve Türkiyeli Süryaniler, ISBN 975-95384-0-7 #Welatê Torî; Birlikte yaşadigimiz halklar Ji bonî kesên ku dixwazin bigihêjine bêhtir agahiyan: #Cebrail Aydin; Tarihte Süryaniler, siralar matbaasi 1964 #Emanuel Aydin; Süryaniler, Nuhro yayinlari Viyana 1982 #Şevket Beysanoglu; Diyabakir tarihi, Neyir matbaasi 1987 #Mehmet Çelik; Süryani kilisesi tarihi, Yaylacilik matbaasi 1987 #Hanna Dolabani; Tarihte Mardin, çeviren: Cebrail Aydin, Istanbul 1972 #Cemil Işler; Ilçemiz Midyat, Kutulmuş matbaasi 1970 #Mor Ignatios Ephrem I.; Süryani halkinin adi, 1983 ==Binêre== *[[Nêwçiya]] {{InterWiki|code=arc|Asûrî}} [[Category:gel]] [[arc:ܐܬܘܪܝܐ]] [[br:Asirianed]] [[de:Assyrer (Gegenwart)]] [[en:Assyrian people]] [[et:Assüürlased]] [[fa:آسوری]] [[fr:Assyriens]] [[he:אשור (עם)]] [[ko:아시리아인]] [[ms:Orang Assyria]] [[nl:Assyriërs (volk)]] [[pl:Asyryjczycy (współcześni)]] [[ru:Ассирийцы]] [[sk:Asýrčania]] [[sl:Asirci]] [[sv:Assyrier]] [[tr:Süryaniler]] 685 48035 2006-09-20T19:06:47Z Thogo 540 rv '''Antropolojî''' (yewnanî: ''anthropologia'') [[zanist|zanista]] [[Mirov|mirovan]] e. Antropolojî li ser çêbuna, pêşkeftina û qanûnûn guhertinên fîzyayî [[çand|çandên]] mirovan û tuxmên mirovan lêkolîn dike. * Binihêre: [[Lawija Mesîh]] {{kurt}} [[Category:Zanist]] [[af:Antropologie]] [[an:Antropolochía]] [[ast:Antropoloxía]] [[bg:Антропология]] [[ca:Antropologia]] [[co:Antropologia]] [[da:Antropologi]] [[de:Anthropologie]] [[el:Ανθρωπολογία]] [[en:Anthropology]] [[eo:Antropologio]] [[es:Antropología]] [[et:Antropoloogia]] [[fa:مردم‌شناسی]] [[fi:Antropologia]] [[fr:Anthropologie]] [[fy:Antropology]] [[gl:Antropoloxía]] [[hi:मानव शास्त्र]] [[it:Antropologia]] [[ja:人類学]] [[ko:인류학]] [[lt:Antropologija]] [[ms:Antropologi]] [[nl:Antropologie]] [[no:Antropologi]] [[pl:Antropologia]] [[pt:Antropologia]] [[ro:Antropologie]] [[ru:Антропология]] [[sa:मानवविज्ञानं]] [[scn:Antropoluggia]] [[simple:Anthropology]] [[sl:Antropologija]] [[sv:Antropologi]] [[tr:Antropoloji]] [[uk:Антропологія]] [[zh:人类学]] 686 43662 2006-08-26T18:07:04Z 84.7.105.124 == Pêşgotin == Dema [[Eugen Prym]] û [[Albert Socin]] deqên devkî ji [[Tûrabidîn|herêma Torê]] kom dikirin, pêhesiyan ku devoka aramiya nû ya heman herêmê gelekî dibin têsîra Kurdî de maye. Wan dît ku [[Suryanî|Suryaniyên]] Torê hemî li gel zimanê xweyî zikmakî, Kurmancî jî diaxivin. Rêzanê wan yê bi navê Cano jî xweş bi [[Zimanê kurdî|Kurdî]] zanîbû. Bi saya serê jîrbûna A. Socin û E. Prym û bi saya serê bîra kûr ya Cano wî wextî stran, şer û çîrokên Torê yên ji wêjeya devkî ya heman herêmê di sala 1869an de hatin nivîsîn (Prym & Socin 1887, I-VII). Di salên 30î de [[Celadet Ali Bedir-Xan]] variyanteke lawija mesîh di kovara [[Hawar]] ku ji sala 1932an û şûnda 57 caran li Sûriyê hate weşandin de nivîskî pêşkêşî xwendekarên zimanê Kurdî kir. Paşê Philipp Krejenbroek jî variyanteke lawija Mesîh ji nivîsa aramiya nûjen vergerande nivîsa latînî û bi çîroka peydabûna deqa lawijê re weşand . Di kasêta ku tê de lawija mesîh hatiye gotin de, çîroka Nebî Ûsiv jî heye. Ev yek jî dihêle çend goman peyde bibin li cem kesên ku ji vê yekê haydar in. Ev goman jî ew e ku lawija mesîh ne deqeke nivîskî tenê ye lê ew herwiha bûye perçeyek ji wêjaya devkî ya herêmê. Gomana dî jî ew e ku li cem Suryaniyên herêmê gelek çîrok û stranên dîrokî û evîniyê jî hene. Sed mixabin heta îro gelek ji vanan peyde nebûne. Ev agahdariyên di heqê lawija mesîh û herwiha kasêta ku tê de lawija mesîh tê gotin ji Besîm Bulutê 27 salî hatine girtin. Ew ji gundê Selhê (Seleh) yê Torê ye. Besîm jî ji zimanê xwe zikmakî pê ve gelekî baş bi [[Kurmancî]] jî dizane. Li gor wî Lawijbêjê vê kasêtê Qaşo Sefer e ku bi xwe keşeyê Selhê bû. Dema tomara vê kasêtê derdora berî niha bi deh sala ye (1992). Guhdêrê wî gelek caran dibêjinê de “yabo” ku dihêle were bawerkirin ku guhdêrên wî zaroyên wî û neviyên wî ne. Dema gotina vê lawijê de lawijbêj emirekî mezin kiribû û niha jî çûye ser dilovaniya xwedê. Piştî gotina lawijê, guhdêrên wî pirsên bi zimanê aramî jê dikin û ew jî bi aramî çend gotina li ser lawijê dibêje. Him li gorî agahiyên Besîm û him jî li gorî kasêtê mirov dikare bêje ku Mesihiyên li Torê “lawija mesîh” di nava civatên xwe de digotin û guhdariya wê dikirin. Ev variyanta li vir ji ber gotina Qaşo Sefer hatiye nivîsîn lê ew û variyanta nivîskî giş bi temametî li hev dikin. Li gor tê gotin lawija mesîh ji aliyê “Mor Basîliôs Şimcûn Mefriyan” ve hatiye nivîsîn. Ew di sala 1740 ji aliyê axayekî Kurd bi navê Ebdul Axa ve hatiye kuştin. Li gor gotinên ku li herêmê têne gotin di navbera Mor Şimcûn û Ebdul Axa de meseleyek çêdibe. Ebdel Axa dixwaze wî bi fel û finasan bide kuştin û wî dişîne cem Mîrê Botan. Axa dibêje Mîr Mehmed Beg: “Şertên ku Şimcûn nikaribe pêk bîne bide ber û paşê jî wî bikuje. Mîr Mor Şimcûn vedixwîne cem xwe û du şertan dide ber wî. Ya pêşî xwarina xwoştî ye ku li Mor Şimcûn heram e û ya dî jî gotina stiranên dinyewî ye ku nabe bêje. Mor Şimcûn salîbekê li ser goştî çedike û goşt dibe heşinayî û dixwe, paşê jî lawija mesîh di cih de li hev tîne. Ji ber tirsa axretê Mîr dihêle ku Mor Şimcûn vegere û dîsa li gor gotinan gelek xelatan jî dide Mor Şimcun. Êdî va ye lawija mesih ji gotina Qaşo Sefer, kerem kin bixwînin: ===Lawija mesîh=== 1) Lo ma ev çi deng e, çi heydan e, çi xurxur e li cozman a,<br> Dengê nefîr we zurna we borîzana,<br> Hin dibêjin qiyamet e û hin dibêjin êxirzeman a.<br> 2) Lo ma dengê stirh û boqilnefîr ji cozmana hatiya<br> cErd û cozman hejan we deng kete guhê miriya<br> Rih kete xunavê, qiyametê bi ser wa de bariya<br> We şîn bûna weke giyayê ku bihar lê hatiya 3) Lo insano, cihilo berê xwe bide cozmana çiqasî şîn a<br> Sêr bike, li gerê vê felekê hemû stêrkêd rengîn a<br> Siphan bike ji xudanê keremê re ê go rehma xwe li ser we danîna <br> Belê heyf û xebîneta minî tê bû li hisn û cemalê bal ê go balê bikevê halê go<br> em pê ketina 4) Lo hin dibêjin êxirzeman a<br> cErd û cozman pev ketina<br> Dolabê felekê sist bûna<br> We stêrik hemû hejan û tidarekê xwe li ketinê kirina<br> Belê heyf û xebîneta minî tê bû li şînayî, rihan û gulçîçek û beybûn û sosina<br> Go xemlê xwe avêtin weke masiyê li bejê hişkbûn, lo mirina 5) Lo mîqatê Barî Tecela li dinê derbînê<br> Defterê xêr û gunê min bînê<br> We li ber calemê, dinyayê, milyaketa bixwînê<br> Wey li min bêmefelo tê li huzûra mezin bikşînê<br> Kî ciwaba rihê xwe bidê<br> Bi xwudê mêra dihebînê 6) Lo dengekî bilind ji cozmana hatiya<br> Go bilezînin, mizgînî ji miriya re bibin, bera ji tirba rabin<br> Û xemlê xwe li xwe kirin, weke kulîlkêd rengîna<br> Lê buharê qiyametê hatiya, milyaketê xwe li qabil bi rê kirina<br> 7) Lo xafil ji cozmana hatiya me hay jê tunîna<br> Go mirîno ji tirba rabin lê qiyamet hasil yeqîna<br> Xwe ji axa û risamê daweşînin û balgehê qiyametê wergirin û serê xwe herînin,<br> weke gul û giyayê buharî lê heşîna 8) Lo dengê nefîr ji cozmana hatiya<br> We ji heybet felek hejiya<br> We stêrik rijehan<br> Yeqîn miqatê wa ye go çiyayê bilind bihelin, bîr û bahr bibin meydana<br> Go haşir û mahşûr bê, go hewzê li pê bikevin, yê ku hakim in nêta xwe bikin dîwana 9) Lo ma wextê qiyamet bê, Barî Tecela hakim bê<br> Mîxaêl gilehçî bê, àlem bê hizûrê, Cibraêl şahde bê, cUzraîl dacwaçî bê<br> Û alîk jê herê buhiştê, alîk jê dojehî bê<br> Wey li min bê mefelo, gunehkaro, wê secetê gelo halê me wê çi bê 10) Lo ez hawara xwe ji xwudê re dişînim<br> Bo dojeha xwe ji ba’m bibê û bihudimê û tu cara bi çavê xwe nebînim<br> Lê ne bes ez derdê dinê û e ji xemê mirinê go daîmen em bi çavê serê xwe dibînin<br> Lê têda xemê digrê dojeh go dayê dilê mi dixwînê 11) Lo waweylika serê min bê go mi xwudê li huzûra mezin bikşînin<br> Û kî cewaba rihê xwe bidê bi xudê mêra dihebînê<br> Lo waweylika serê min bê go mi xweda li hizûra mezin bikşînê<br> Defterê xêr û gunehê min bînin <br> Û li ber calemê, civatê û milyaketa bixwînin<br> Û min dest bi dest bikin û min bi zorê bişînin<br> Ji xêra xwudê re ez nebama, min ev secet nedîtaya go min serzemîna dojehê dahelînin 12) Lo stêra sibê hilatî, lo we dilezînê Destê xwe li ba dikê, dengê xwe hiltînê Go lo insano bilez û tobe bike, milyaketa bi xezeb e li pey me dikudînê Wî dibê ger heçî tobe nekê Xêr ji keda xwe nedî, roja paşî Barî Tecela wê îmanê jê bistînê 13) Lo insano bes va şer û guneha bike, biqere û rûna Lo deng li cozmana ketiya, dergeh li wa vebûna Barî Tecela bi xwe ye, milyaketê wî nazil bûna Û çiqas mirî hene ji tirba rabûna Wey li me gunehkara, lo me tobe nekir, ha îro qewmî li me butûna 14) Lo ma erd şade ne, cozman gilehçî ne Barî Tecela hakim e, milyaketê wî dacweçî ne Rih heta rehm li ba wî nebê, me xelas nekê, me mefel bi kesî dî nîne 15) Lo bavo çi bikim, e sefîl im, sergerdan im E rûreş im, gunehkar im Lo zikrê mirinê ne yê xêrê bê, go e xafil girtim nehişt tobedar bim 16) Lo dilê mi bi qewî ji xwe dinalî ji birîna, ji kerba li hêstirê go ji çavê mi dibarin Weke peşkê baranê, hemû ji xemê mirinê û zêde cezabê dojehê Û daîma tacm tahlîn e weke pelweşîn e 17) Xwuzî ji xêra xwudê re ez teyrik bame, ji wa teyrê li ber bayê Go ez biçuwama keviya behra mezin, mi xwe bavêtayê Mi xwe ji derdê dinê we ji guneha bi carekê xelas bikirayê We zêda xofa mi ji mirinê go ezî xafil bim, bi ser me de bigrê, bihatayê 18) Gelî birano em tobe bikin, serê xwe helînin, çavê xwe vekin We ji xew rabin, lê êdî em nakevin pey guneha şuxlê me xirab e Xwuzî ji xêra xwudê re mi ev rih nedîtaye Go rohniya wê ne bêna ye Paşî ev rih roja paşî wê li me bikê wa decwa û hesabaye 19) Gelî birano çavê xwe vekin, serê xwe helînin we ji xew rabin Lê dinya pevketiye, lo hin dibêjin êxirzeman e, û wacdê qiyametê hatiye De tobe bikin, tidarekê qiyametê bikin, lê ew berî mirina malxerab mirina me birriye 20) Lo mirîno tu qewî bi lez diçê li pey me dikudînê Tu daîm siwar î, sera dilezînê Û tu nehêlê heta em pîr bibin, heta go Barî Tecela bi sebr e, emanetê xwe bistînê 21) Lê dinê, malxirabê te nehişt em tidarekê mirinê bikin, te em berdan nav suhrayê De sebir bikin bi dilê xwe mirin dûr e, niha nayê Ay dinê bêbavê te em xapandin, mirina malxerab em xafil girtin, ne hişt em têr sefa bikin li vê dinyayê, betalê 22) Lê dinê tu cewil nîşaniya me didê heçî sefa û xweşî ya Û paşî ti dilê me tişi dikê ji jahr û tek û tahliya Û veca zikrê mirinê ne yê xêrê bê Go daîma ew siwar e, li ser me dilezînê Me tişt û malê xwe bi carekê me şemiland, me dest bi rihê xwe kiriya 23) Lo mirîno tu pêşgal î me di zivistan we havîna Te mehbûbetê dilê me ji me stand xwudiyê hesp û zîn a Lê dinê te nehişt em têr sefa bikin li vê dinyayê, betalê Te axa ji me birin, te ji me re hiştin kor û ker û kala Lo zikrê te ne yê xêrê bê go ji xema we cefa Serserê me xistibûbû tevnikê reş û şala Belê mi ti sipartî xwudê, hukmê xwudê, Barî Tecela 24) Lo qulingo tu pir bilind dibî, tu dinyayê dibînê digo lo çi bîna ye, Çi hewce ye hûn pirsa dinê ji mi bikin li darî çava ya Îro şahi ye, her der şîn e, wesfê wêna hêja ya We heke ji min yeqîne go roja malxerab ew bi xwe ya Lê ev dinê mînaya miha zivistanê go darê mirhovê pîs û xirab dikê kawana Sibe go bû qiyamete mînaya mihê nîsana Go darê pir mirhovê diçê, qurmê xwe hilgirin û divê mihov qenc bizanin darê hişk û mirhovêt xerab roja paşî wê ji agirê dojehê re bibin xurdewana 25) Lo qulingo tu xweş bi ser me de gazî dikê we dixwînê Go lo bêhna dojehê ji vê dinyayê dibê Dikim û nakim hawara xwe dikim, ji xwedê re dişînim go laşê ti însana tê de nemînê Xwuzî bi mirhovî go jê birevê, xêr û xêrata bikê, pêşya xwe de bişînê 26) Lo qulingo sergerdano, tu qewî hawar dikê, tu wer derdînê Go lo e jê direvim, dengê gurgurê agirê dojehê dikim dilê mi dikuwînê Digo ne xwuzî bi cihê heramxwira Ê go keda bi zilmê dixwê, ê go ji xebera dewbavê xwe bider a Cihê wa azabekî dijwar a Xwudê mede tukes nebînê 27) Lo qulingo e dibêjim tu xayîn î, biçî xwarî Her zivistan tu pişta xwe didê va çiya, va berfa, va pişta, va Sîpana Tu berê xwe didê deşt û berî, xwe berdidê rawana Dîsa go bû germ û havîna Tu berê xwe didê çiyayê bilind, hînikayî zozana 28) Digo lo ez ne’y xayîn im, Lê dinya xayîn e, e ji ber direvim û e dilezînim Nahêlê go e li derekê biqerim û rûnim Heta go ez cemrê xwe bi rehetî biqedînim Daîma li ser we re gazî dikim û dengê xwe hiltînim Divê lê hûn jê birevin lê daîma da em xayîntiya dinyayê bi çavê serê xwe bibînin 29) Wî dibêjin qulingo, malxirabo em nizanin tu biha yî yan, tu nivistî Çengê xwe bişidîne û bide xwe, çima tu qewî sist î Da pirsa dojehê ji te bikim, me ji mêj nebihîstiya Go lo saloxdanê wî e ji we re bidim, bera hûn jê birevin weke mirhovê mar geztî Go lo alîk jê behreke agir e, kefrîta nift û qîr a Bêhneke dijwar jê tê, reş e, tarî hawîr a Go alyê dîtir behreke serma ye wek bapûka ji zemherî ra 30) Lo feleko, zalimo ev çi zilûmata go te bi serê me aniya Go ji dêvla xweşî û sefa te dilê me ji xema we cefa dagirtiya Wekê ji me dihat em xêr û xêrata bikin îro te ji me re nehiştiya Niha te em ji tişt û malêt pir em xîzan kirin û îro te em anîne parsekiya, te em anîne parsekiya 31) Lo qulingo tu qewî bi hewa dikevê û çengê xwe dihejînê Tu erd û kurs û dinyayê bi çavê xwe dibînê Da pirsa dojehê ji te bikim, tu xwudê mêra dihebînê Go lo herê da go mizgîniya buhiştê ji me re bînê 32) Digo gelî birano wesfê buhiştê miqata pirî zor e Bajarekî bi qedr e, mezin e we bilind e we bi sûr e Jê difûrê û diherikê bêhneke xweş û behreke nûr e Belê hin jê sipî ye we heşîn e, hin jê kesk e we sor e Lo heke behra me tê nebê, xwuzî ji xêra xwudê re ez nebana Dojeh nedî mezin e, derdekî kûr e 33) Lo zikrê buhiştê yê xêrê bê Wesfê wî daîma degma serê me bê Tiştê go ne çava diye, ne guha bihîstiye û ne bi ser fikrê dila ketiye Lo heke we ji mi yeqîne mexelitin, yê ku buhişt diye Barî Tecela bi xwe ye 34) Lo buhişt welatekî bi qedr e, fereh e û derekî pir şîrîn e We buharekî xweş e, daîma heşîn e Da em dica ji Barî Tecela re bikin bo me jê mehrûm nekê, lê dilê me ji guneha şikestiye, bi kul e we birîn e Lo dojeh miqabilî me ye, me taqet cezabê wê nîne 35) Lo ma em çi bikin bi va guneha, bi kula, bi va birîna Lê mirin hatiye, me mical bi rihê xwe nîna Lê heke xwudê bi rehma xwe me xelas bikê, wê rojê de me mical bi tikesî dî nîna 36) Gelî birano berî mirinê rakî bide hil û rabe Lo Barî Teela cadil e, ne rûmet li balê heye, ne muhib e Mîr û feqîr, xer û xîzan hemû li balê yek hesab e Wê her yek wekalê bikê, gunehê wî bikê mîzêne û cizayê wî bidiyê, heke rihetî û sefa yan cifa û cezab e 37) Lo insano hilê da em tobe bikin, lê pelikî ji wa li ber me her sisê ne Wer ji mecr veke, wê li ber me veketîne, we bi ser wa de bikevê dav û derê rê ne Yek jê mirin e, yek jê huzûr e, we jî dojeh e Go şanek û kul û derdê mezin in, lê pa ew jî xilasiya me ji wa nîne Go qesas û cezayê me ne, cemrê xwudê ne 38) Gelî birano qewlê kitêba em gêj kirin, me guhdariya wa nekiriya Wî dibêjin wê qiyamet bê, wê mirî ji tirba rabin, guh li do ciha ya Da em dica ji Barî Tecela re bikin, bixwînin fatîhaya Go ya Reb ti bi [...]sitralê bi xwe kê, e nizanim hêyecana buhiştê û ti meke dojehê, lê girê hisretê besî me ya 39) Lo qulingo, hawara xwe dikim ji te dinyayê Dengê xwe hiltînim weke kewê ribab li suhrayê E li hezara dixwînin, her yek navê wî hiltînim We ji her hazarî yek li pey dengê mi nayê Lê go e deynekim ji qewlê difir go tu biha pê nayê Lê bavo çi bikim ji derdê axretê hedana mi nayê, hedana mi nayê 40) Gelî birano ev çi buharekî şîn e, bi me re hatiya Ez girêdam, li va mêrga û li va guhera û li va diyara Min jê çinî baqik rihan û gulçîçeka ji civata nadir a Rehmel li dêwbavê qewlgot û dêwbavê guhdêr û hazira == Çavkanî == Bedir – Xan, Celadet Ali; Lawij. di: Hawar, Hejmar 25, rûpel 394-403 Göyünç, Nejat; XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı, 1969 Istanbul Kreijenbroek, Philip G.;The Lawij of Môr Basîliôs Şimcûn: A Kurdish Christian Text in Syriac Script in The Journalof Kurdish Studies Volume I, 1995 Leuven Prym, Eugen & Socin; Albert; der neu-aramäische Dialekt des Tûr cAbidîn, 2 Teile, 1881 Göttingen Prym, Eugen & Socin; Albert; Kurdische Sammlungen, erste Abteilung Erzählungen und Lieder im Dialekte des Tûr cAbidîn, 1887 St. Petersburg Zinar, Zeynelabidîn; Xwençe cild IV Kilam, Lawija Mesîh û Çîrok, 1990 Stockholm [[Category:Zanist]] 687 61115 2006-12-21T00:16:40Z Erdal Ronahi 2 {{ev gotar|li ser Mezopotamya, welatê nav çeman [[Ferad]] û [[Dîcle]] ye. Ji wateyên din ra li [[Mezopotamya (cudakirin)]] seke.}} [[Wêne:Sumerian MS2272 2400BC.jpg|thumb|Lîsteya navên xudayên [[Sumeriyan]] ku li sedsala [[24em berî zayîn]] bi [[pîtên bizmarî]] hatiye nivîsîn]] '''Mezopotamya''' navê welatê nav çeman [[Ferad]] û [[Dîcle]] ye. ''Mezopotamya'' bi zimanê yewnanî tê wateyê ''nav dû çeman''. Navê Mezopotamya bi zimanê [[farsî]] ''Miyanrudan'' û bi zimanê [[arami]] (Süryani) ''[[Bethnahrin]]'' e. [[Kurdistan]] jî di bakûrê Mezopotamya de tê dîtin. Di dîrokê de li Mezopotamyayê ya kevn emperatoriyên [[Sumer]], [[Akad]], [[Babîl]], [[Asûrî|Asûran]] û [[Îran|Îranan]] hebûn. Mezopotamya çavkaniya [[Ol|olên]] herî mezin di cîhanê de ye. Îro Mezopotamya di nav sinorên dewletên [[Tirkiyê]], [[Sûriye]] û [[Iraq]] e. [[Category:Welat]] [[ast:Mesopotamia]] [[bg:Мосопотамия]] [[bs:Mezopotamija]] [[ca:Mesopotàmia]] [[cs:Mezopotámie]] [[da:Mesopotamien]] [[de:Mesopotamien]] [[el:Μεσοποταμία]] [[en:Mesopotamia]] [[es:Mesopotamia]] [[et:Mesopotaamia]] [[eo:Mezopotamio]] [[fa:بین‌النهرین]] [[fi:Mesopotamia]] [[fr:Mésopotamie]] [[gl:Mesopotamia]] [[he:ארם נהריים]] [[hr:Mezopotamija]] [[id:Mesopotamia]] [[is:Mesópótamía]] [[it:Mesopotamia]] [[ja:メソポタミア]] [[ko:메소포타미아]] [[lt:Mesopotamija]] [[nl:Mesopotamië]] [[no:Mesopotamia]] [[pl:Mezopotamia]] [[pt:Mesopotâmia]] [[ru:Междуречье]] [[sk:Mezopotámia]] [[sl:Mezopotamija]] [[sv:Mesopotamien]] [[tl:Mesopotamya]] [[th:เมโสโปเตเมีย]] [[tr:Eski Mezopotamya]] [[vi:Lưỡng Hà]] [[zh:美索不达米亚]] 689 12830 2004-02-21T16:53:23Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Asûrî]] 690 12831 2004-02-21T16:53:53Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Asûrî]] 691 37487 2006-08-05T05:22:09Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Celadet Elî Bedirxan]] 692 58532 2006-11-26T18:19:29Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Linux-ku.png|thumb|Logo ya Linux Kurdistan]] [[Image:Linux sorani.png|thumb|Logo ya Linux be kurdî]] Ji bo hewldanên wergerandina Linux bi kurdî, navê "Linux a kurdî" jî tê bikaranîn. Lînuxa "kurdîtirîn" [[Ubuntu]] 6.10 e. Di Ubuntu 6.06 de salname, klavye, kontrola rastnivîs, beşên mezin a pergala bingehîn û gelek bername bi kurdî ne. Di 16. 11. 2006'an de li [[Amed|Amedê]] di resepsiyonekê de [[Ubuntu GNU/Linux]] bi kurdî hat nasandin. == Soranî == Projeyek bi nave '''Linux be kurdî''' ji bo wergerandina [[Linux]] û [[KDE]] bi [[soranî]] jî heye. Her dû projeyên vekîrî ne, her kes dikare tevlê bibe. == Lînkên derve == *[http://linux.ferheng.org/ Linux bi kurdî] (bi kurmancî) *[http://www.ubuntu-ku.org Malpera Ubuntu ya kurdî] * [http://www.azadiyawelat.com/modules.php?name=News&file=article&sid=447 Kovara Azadiya Welat ser Linux a kurdî] * [http://www.rojev.com/news.asp?id=145833 Kovara înternetê "Rojev" ser Linux a kurdî] *[http://www.ozgurpolitika.com/2004/04/16/hab16.html Gotareke Özgür Politika ser Linux-ku.com] (tirkî) *[http://www.gerdi.net/ Linux be kurdî] (bi soranî) *[http://i18n.kde.org/teams/ku/index.html KDE bi kurdî] (soranî bi herfên latînî) [[category:nivîsbariya azad]] 693 49117 2006-10-03T12:16:30Z RezanTovjin 60 /* Saziyên Ku Piştgirî Didinê */ [[Image:linux-ku.png|thumb|'Tux', logoya Linuxê]] '''Linux''' (wekî Lînuks tê gotin) [[pergala xebatê]] ya [[kompûter]]'ê ye. Sembola Linux'ê pengûenek bi navê '''Tux''' e. ==Dîroka Linuxê== Lînux (an jî [[GNU/Linux]]) bernameyeke xebitandina (şixulandina) kompûterê ya bê xwedî û bê pere ye. Xwediyekî Lînux'ê tune ye. Ev bername ji bo her kesî vekirî ye. Cara yekem xwendekarekî Fînlandî bi navê [[Linus Torvalds]] di sala 1990'î de sûde ji [[Minix]]'ê wergirt û bi pêş xist. Ji dendika vê [[pergala xebatê]] û guhertoyên wê yên hatine belavkirin re bi tevahî '''linux''' tê gotin. Torvalds, ji bo dersa xwe ya mastirê siwêrandiye û li ser vê malperê xebitiye û pişt re xwestiye ku vê bernameyê mezin bike. Bi vê baweriyê bernameya xwe ji her kesê ku xwestiye re şandiye û alîkarî xwestiye. Di demek kin de bi alîkariya gelek kesan bûye bernameyek ku îro hevrikiya [[Microsoft Windows|Windowsê]] dike. ==Taybetiyên Linuxê== [[Image:Tux wiki.png|thumb|Tux û Wîkîpediya]]Bernameyek ji her kesî re vekirî ye, ango her kes dikare ji bo mezinkirina wê beşdarî xebatan bibe. Ji ber vê yekê jî wekî [[nivîsbariya azad|bernameyeke azad]] û bê sînor tê binavkirin. Kesên ku di hêla teknîka kompûterê de jêhatî bin, dikarin hin tiştan lê zêde bikin û wê bi pêşdetir bixin. Ev [[pergal]] bi awayekî kolektîf derketiye holê. Bi lîsansa GPL tê belavkirin. Guhertoya wê ya herî dawî 2.6'e. ==Guhertoyên Linuxê== Gelek belavkirinên ku dendika "[[GNU/Linux]]" ([[GNU]] + Linux) wekî bingeh girtine hene. Yên herî girîng: * [[Debian]] * [[Slackware]] * [[Gentoo]] * [[Mandriva]] * [[Redhat]] * [[SuSE]] * [[Ubuntu]] ==Belavkirina GNU/Linuxê== Niha, gelek xebatên ku nivîsbariyên GNU û nivîsbariyên din ên azad tînin cem hev û van bi dendikeke Linuxê, biawayekî sererastbûyî belav dikin hene. [[Debian]], [[Fedora]], [[Gentoo]], [[Mandriva]], [[Pardus]], [[Redhat]], [[Slackware]], [[SuSE]] û [[Ubuntu]], tenê çend hebek ji wan in ku zêde tên nasîn in. Hemû bi awayekî ku hemû bikarhênerên komputeran dikarin bi awayekî hêsan saz bikin, tên belavkirin. Ev nivîsbarî, arşîvên nivîsbariyê yên endezyariyên komputeran û ji malperên ku belavkirina van nivîsbariyan dikin, peyda dibin ==Saziyên Ku Piştgirî Didinê== Niha, nêzî tevahiya navendên agahî û kiryariyan ên zanîngehan û dezgehên wekî [[NASA]], [[IBM]], [[HP]], [[Boeing]], [[HSBC]], [[SonyEricsson]], [[Nokia]], [[Siemens]], [[Samsung]], [[General Motors]], [[Hyundai]], [[Oracle]], [[EToys]] Linuxê bi kar tînin û bi awayekî piştgiriyê didinê. Ji bo Ubuntu GNU/Linux a kurdî jî Komeleya [[Karger]] piştgiriyê di warê werger û danasînê de dike. ==Wergera Kurdî== Çend projeyên ji bo wergerandina [[Linux a kurdî|Linuxê bi kurdî]] heye. Binêre: [[Linux a kurdî]] == Sazkirina Linux Mandrake == * [[Daçikandina Linux Mandrake]] == Girêdanên derve == * [http://www.ubuntu-ku.org Ubuntu, Linux a kurdî] * Projeya "[http://linux.ferheng.org/linux.html Linux bi kurdî]" {{bisoranî|لینوكس}} [[Category:Pergala xebitandinê]] [[ar:لينكس]] [[bg:Линукс]] [[ca:Linux]] [[cs:Linux]] [[da:Linux]] [[de:Linux]] [[el:Linux]] [[en:Linux]] [[eo:Linukso]] [[es:Linux]] [[et:Linux]] [[fa:لینوکس]] [[fi:Linux]] [[fr:Linux]] [[gl:Linux]] [[he:לינוקס]] [[hr:Linux]] [[hu:Linux]] [[ia:Linux]] [[is:Linux]] [[it:Linux]] [[ja:Linux]] [[ko:리눅스]] [[lb:Linux]] [[li:Linux]] [[lt:Linux]] [[ms:Linux]] [[nds:Linux]] [[nl:Linux-kernel]] [[nn:Linux]] [[no:Linux]] [[pl:Linux]] [[pt:Linux]] [[ro:Linux]] [[ru:Linux]] [[simple:Linux]] [[sk:Linux]] [[sl:Linux]] [[sv:GNU/Linux]] [[th:ลินุกซ์]] [[tr:Linux]] [[vi:Linux]] [[zh:Linux]] 698 sysop 12839 2004-07-09T10:56:51Z Erdal Ronahi 2 Wîkîpediya e-name 699 sysop 12840 2004-08-25T10:14:17Z Erdal Ronahi 2 <p> <table border="0" bgcolor="#FFFFFF"> <!-- SiteSearch Google --> <tr><td valign="top" align="center"> <a href="http://www.google.com/"> <img src="http://www.google.com/logos/Logo_40wht.gif" border="0" alt="Google" title="Google"> </a> </td> <td width="100%"> <form method=get action="http://www.google.com/search"> <input type="text" name="q" size=31 maxlength=255 value="$1"> <input type="submit" name="btnG" value="Google Lêgerîn"> <input type="hidden" name="domains" value="http://ku.wikipedia.org"> <input type="hidden" name="ie" value="$2"> <input type="hidden" name="oe" value="$2"> <br> <font size=-1> <input type="radio" name="sitesearch" value="">WWW <input type="radio" name="sitesearch" value="http://ku.wikipedia.org" checked>http://ku.wikipedia.org </font> </form> </td></tr> <!-- SiteSearch Google --> <!-- Spacing --> <tr><td colspan=2>&nbsp;</td></tr> <!-- Spacing --> <!-- Yahoo search --> <tr><td valign="top" align="center"> <a href="http://search.yahoo.com/"> <img src="http://us.i1.yimg.com/us.yimg.com/i/us/search/ysan/ysanlogo.gif" border="0" alt="Yahoo!"vspace="5"> </a> </td> <td width="100%"> <form method=get action="http://search.yahoo.com/search"> <input type="hidden" name="x" value="op"> <input type="hidden" name="va_vt" value="any"> <input type="text" name="va" size="31" value="$1"> <input type="submit" value="Yahoo! Lêgerîn"> <br> <font size=-1> <input type="radio" name="vs" value="">WWW <input type="radio" name="vs" value="ku.wikipedia.org" checked>http://ku.wikipedia.org </font> </form> </td> </table> Bi vê grêdanê tu dikarî vê gotarê çêkî an biguherînî: <a href="/w/wiki.phtml?title=$1&action=edit">$1</a> <br><br> <b>Note</b>: We recommend you search Wikipedia before creating a new article to avoid duplicatory effort. <br>The article you are trying to create may already exist under a different name/spelling. 704 sysop 12845 2004-02-24T19:48:42Z Erdal Ronahi 2 Navê bikarhêner: 711 sysop 47831 2006-09-18T15:30:30Z Bangin 450 Verzîyon 713 12854 2004-02-23T08:50:12Z Erdal Ronahi 2 moved to "Microsoft_Windows" #REDIRECT [[Microsoft_Windows]] 715 12856 2004-02-29T23:21:28Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Wikipedia:Gotareke_nû]] 716 12857 2004-02-23T11:51:32Z Erdal Ronahi 2 moved to "Kronolojiya_dîroka_Kurdistanê" #REDIRECT [[Kronolojiya_dîroka_Kurdistanê]] 717 12858 2004-02-24T17:42:44Z Erdal Ronahi 2 moved to "Civaknasî" #REDIRECT [[Civaknasî]] 718 12859 2004-08-01T23:44:27Z Erdal Ronahi 2 == A == :[[Astiyages]] == B == :[[Şerefxan Bedlîsî]] :[[Buxarî]] == H == :[[Harpagos]] == K == :[[Kyros]] == R == :[[Celaleddîn Rûmî]] == S == :[[Sedam Huseyîn]] == T == :[[Alexis de Tocqueville]] [[Category:Kes]] 722 59396 2006-12-04T03:48:07Z Cool Cat 347 /* Logo ya fermî */ == Logo ya fermî == * [[Image:Wikipedia-logo-ku.png]] Logo ya [[Wîkîpediya]] ya kurdî ya fermî, 135x155, .[[png]], Nohat ---- * [[Image:Wiki-ku-120x138.png]] 120x138 pixel, .[[png]] ---- *[[Image:Nohat-logo 96x96.png]] 92x96 px (ji bo MSN baş e), .[[png]] - (ji Nohat) ---- *[[Image:Nohat-logo 80x80.png]] 76x80 px, .[[png]] - (ji Nohat) ---- * [[Image:Wiki88x31.png]] 88x31 pixel, .[[png]] == Logoyên din yên nefermî== *[[Image:Wikikurdi.png]] 88x31 pixel, png - (ji kurdmsce.com) ---- * [[Image:Wikipedia kurdistan.jpg|130px|(Ciwan)]] Ala ya Kurdistan û Wîkîpediya (Amadekar: Ciwan) ---- [[Image:Wiki-kurdi-logo-01.jpg]] * Wikipedia - Kurdi (Amadekar: Kehî Findî) ---- [[Image:Wiki-kurdi-logo-02.jpg]] * Wikipedia - Kurdi (Amadekar: Kehî Findî) ---- [[Image:Wiki-kurdi-logo-03.jpg]] * Wikipedia - Kurdi (Amadekar: Kehî Findî) ---- * Logoya gelek mezin: [http://meta.wikipedia.org/wiki/Image:Nohat-logo-XI-big.png] == Zimanên din == * [[m:Wikipedia_in_other_languages|Listeya logoyên hemû zimanan]] [[category:Wîkîpediya]] [[de:Wikipedia:Banner und Logos]] [[en:Wikipedia:Banners and buttons]] [[es:Wikipedia:Publicidad para tu web]] [[ja:Wikipedia:&#12496;&#12490;&#12540;]] [[ro:Wikipedia:Wikipedia pe situl t&#259;u web]] 723 12861 2004-02-24T19:11:45Z Erdal Ronahi 2 moved to "Wîkîpediya:Banner_û_Logo" #REDIRECT [[Wîkîpediya:Banner_û_Logo]] 724 39906 2006-08-14T08:41:08Z Liesel 539 Guherandina 61.17.203.26 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Liesel (Ev gotar bi [[zazakî]] ye.) == [[Dêrsîm]] == Dersimi vera sona kare<br> Mordem ke sona ra Dersimi ser<br> cero yeno vence sin u shivare<br> Cenu xo do dewursu sero, vane:<br> "zor o. zor o derde cigera hare"<br> Ne zalimune dina xorte Dersimi qir kerde<br> cer ucor kerde te virare<br> Dersimi sero miz u diman o,<br> Usar nawo ame, derda ma re pepuk u sosin<br> gile kowu ra niso biwano.<br> Kami zot dave piro, va ke:<br> "Mirode perune chim de bimano."<br> Ne zalimine dina ferman do, vato:<br> "Dersim di az ne mano! "<br> [[Seyid Qazi]] [[Category:Zazakî]] 725 39175 2006-08-13T16:33:06Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi <div style="float:right;text-align:center;padding-bottom:15px;padding-left:15px;padding-right:15px;font-size:smaller"> [[Image:Windowsa_kurdî.gif]]<br> Logoya Windowsa Kurdî<br> </div> Wîndowsa Kurdi navê qampanyayeke ku ji bo derketina sîstema "[[Microsoft Windows]]" bi [[zimanê kurdî]] hewl dide. Projeyên din bi navên [[Linux a kurdî|Linux Kurdistan]] û [[Linux a kurdî|Linux be kurdî]] ji bo wergerandina [[Linux]] jî heye. == Lînk == *[http://www.windowsakurdi.com Qampanyaya "Windowsa Kurdî"] *[http://www.ubuntu-ku.org/ Linux a kurdî] *[http://www.gerdi.net/ Linux be kurdî] [[Category:Kompûter]] 727 12864 2004-02-24T22:50:53Z Erdal Ronahi 2 logoya Windowsa kurdî logoya Windowsa kurdî 728 12865 2004-02-24T23:13:38Z Erdal Ronahi 2 çû "Mem_û_Zîn" #REDIRECT [[Mem_û_Zîn]] 730 39313 2006-08-13T16:38:11Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Braun HF 1.jpg|thumb|right|210px|Braun HF 1, [[Almanya]], [[1958]] ]] '''Televîzyon''' [[teknolojî|teknolojiyek]] ji bo qeydkirin, şandin, di ciyeke din de pejirandin û dîsa nişan dan wêne û dengan e. == '''Dîrok''' == Bi zimanê [[yewnanî]]: tele: dûr, vision: wêne. Bi Kurdî [[wêneguhêz]], ango wêne diguhêze, transport dike. Di sala [[1883]] de cîhazek bi navê ''teleskopa elektrîk'' ji aliye Paul Nipkow hat îcad kirin, îro ew wekî televîzyona yekemîn tê pejirandin. Ji bo televîzyonên kurdî, bibîne gotara [[Televîzyonên kurdî]]. [[Category:Teknolojî]] [[Category:Çand]] [[category:medya]] [[ar:تلفزيون]] [[bg:Телевизия]] [[da:TV]] [[pdc:Guckbax]] [[de:Fernsehen]] [[el:Τηλεόραση]] [[en:Television]] [[eo:Televido]] [[es:Televisión]] [[fa:تلویزیون]] [[fi:Televisio]] [[fr:Télévision]] [[ja:テレビ]] [[lt:Televizija]] [[nl:Televisie]] [[pl:Telewizja]] [[pt:Televisão]] [[sv:TV]] [[tl:Telebisyon]] [[zh:电视接收机]] 735 22509 2005-12-04T22:53:54Z Diyako 273 '''1. Eger ser rûpelekê şaştiyek hebe, rast bike.'''<br> Dema ku tu tiştekî ne rast bibînî, ser '''biguherîne''' tik bike û rast bike. Bi '''Berê temaşe bike''' encamê karê xwe temaşe bike û eger tamam be bi '''Rûpelê tomar bike''' qeyd bike. '''2. Gotarên kurt dirêjtir bike.'''<br> Ev jî pir rihet e. Disa ser '''biguherîne''' tik bike û tiştek zêde bike. Bi '''Berê temaşe bike''' mêze bike û bi '''qeyd bike''' qeyd bike. == Şekldan: == '''[[Lînk]]:''' Bi parantezên bikoşe tê çêkirin. <nowiki>[[Serûpel]]</nowiki> dibe [[Serûpel]].<br> '''Qelind:''' Bi se tîpên ', yanî <nowiki>'''girîng'''</nowiki> dibe '''girîng'''.<br> '''Xwar:''' Bi dû tîpên ', yanî <nowiki>''peyv''</nowiki> dibe ''peyv''.<br> [[category:Alîkarî]] [[ar:&#1608;&#1610;&#1603;&#1610;&#1576;&#1610;&#1583;&#1610;&#1575;:&#1605;&#1587;&#1575;&#1593;&#1583;&#1577; &#1575;&#1604;&#1578;&#1581;&#1585;&#1610;&#1585;]] [[bg:&#1059;&#1080;&#1082;&#1080;&#1087;&#1077;&#1076;&#1080;&#1103;:&#1050;&#1072;&#1082; &#1089;&#1077; &#1088;&#1077;&#1076;&#1072;&#1082;&#1090;&#1080;&#1088;&#1072;&#1090; &#1089;&#1090;&#1088;&#1072;&#1085;&#1080;&#1094;&#1080;]] [[cs:Wikipedie:Jak editovat stránku]] [[da:Wikipedia:Hvordan redigerer jeg en side]] [[de:Wikipedia:Handbuch - Artikel bearbeiten]] [[el:Wikipedia:&#928;&#974;&#962; &#957;&#945; &#949;&#960;&#949;&#958;&#949;&#961;&#947;&#945;&#963;&#964;&#949;&#943;&#964;&#949; &#956;&#953;&#945; &#963;&#949;&#955;&#943;&#948;&#945;]] [[eo:Vikipedio:Kiel redakti pagxon]] [[es:Wikipedia:C&oacute;mo se edita una p&aacute;gina]] [[fi:Wikipedia:Kuinka_sivuja_muokataan]] [[fr:Wikipédia:Syntaxe wikipédia]] [[ga:Vicipéid:Conas a cuirtear leathanach in eagar]] [[he:&#1493;&#1497;&#1511;&#1497;&#1508;&#1491;&#1497;&#1492;:&#1488;&#1497;&#1498; &#1500;&#1506;&#1512;&#1493;&#1498; &#1491;&#1507;]] [[hu:Wikipédia:Hogyan szerkessz egy lapot]] [[it:Wikipedia:Guida_essenziale]] [[lt:Wikipedia:Kaip_Redaguoti_Puslap%C4%AF]] [[ja:Wikipedia:&#32232;&#38598;&#12398;&#20181;&#26041;]] [[ro:Wikipedia:Cum s&#259; editezi o pagin&#259;]] [[ru:&#1050;&#1072;&#1082; &#1088;&#1077;&#1076;&#1072;&#1082;&#1090;&#1080;&#1088;&#1086;&#1074;&#1072;&#1090;&#1100; &#1089;&#1090;&#1088;&#1072;&#1085;&#1080;&#1094;&#1091;]] [[simple:Wikipedia:How to edit]] [[sl:Wikipedija:Urejevanje slovenskih strani]] [[sr:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9A%D0%B0%D0%BA%D0%BE_%D1%81%D0%B5_%D0%BC%D0%B5%D1%9A%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0]] [[sv:Wikipedia:Hur man redigerar en sida]] [[th:Wikipedia:&#3585;&#3634;&#3619;&#3649;&#3585;&#3657;&#3652;&#3586;&#3627;&#3609;&#3657;&#3634;]] [[tr:Wikipedia:Sayfa_nas%C4%B1l_de%C4%9Fi%C5%9Ftirilir]] [[ur:%D8%B5%D9%81%D8%AD%DB%81_%DA%A9%D8%B3_%D8%B7%D8%B1%D8%AD_%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%8A%D9%85_%DA%A9%D8%B1%D9%8A%DA%BA]] [[vi:Wikipedia:C%C3%A1ch_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc_trang]] [[zh-cn:Wikipedia:%E5%A6%82%E4%BD%95%E7%BC%96%E8%BE%91%E9%A1%B5%E9%9D%A2]] [[zh-tw:Wikipedia:&#22914;&#20309;&#32232;&#36655;&#38913;&#38754;]] 737 54276 2006-10-24T16:57:03Z Bangin 450 rv Di '''Wîkîpediya''' de pêwist e her rûpel bê girêdayî ji rûpeleke din re. Lînk bi parantezên bikoşe tê çêkirin. Mînak: <nowiki>[[Serûpel]]</nowiki> dibe [[Serûpel]]. Dema te xwest rûpeleke nû çêkî, pêşî li jor bişkojka "biguherîne" bitikîne û di wir de lînkekê kopî bike. Wê lînkê bixe rûpeleke ku tu dixwazî tê de hebe. Dûvre wê lînka xwe bitikîne. Dê rûpeleke spî vebe. Li wir nivîsa xwe binivîse. 738 30958 2006-05-03T11:17:12Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 81.213.164.206 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Gotar''' (meqale, bend) nivîseke te ser mijarek e. Gotareke baş bi rengekî net û [[bêalî]] ahahî ser mijarekê dide. Nivîsên xwe ji kopyayên nivîsên kesên din baştir in. Gotar ne reklam e, gotar jî ne bi tene lînkek ji sîteyeke din re ye. Binêre jî: [[Wikipedia:Gotareke nû|Gotareke nû ez çawa binîvîsim?]] 740 36168 2006-07-24T21:21:19Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin === Guherandinên hêsan === <table width=75% border=1 cellspacing=0> <tr valign=top> <th width=10% bgcolor=#F0E2C0>Gav</th> <th width=45%>Tişta tu dikî</th> <th width=45% bgcolor=#F8F2D0>Ya ku çêdibe</th> </tr> <tr valign=top><td valign=center align=center bgcolor=#F0E2C0><br><font size=+2>'''1'''</font><br>&nbsp;</td><td style="padding:3px"> Biçe [[Wikipedia:Leyîstin]] (eger tu pencereyeke din vekî, tu dikarî hem vê alîkariyê bixwînî hem jî bileyîzî û biceribînî).</td><td style="padding:3px;padding-left:5px" bgcolor=#F8F2D0> Rûpela "Leyîstin" tê nîşan dan. Tê de nivîsên kesên din hene. </td></tr> <tr valign=top><td valign=center align=center bgcolor=#F0E2C0><br><font size=+2>'''2'''</font><br>&nbsp;</td><td style="padding:3px"> "biguherîne" hilbijêre, ev li jor e.<br> Di bin pencereya spî de lînkeke bi navê "[[Wikipedia:Rûpeleke çawa biguherînim|Alîkarî ji bo guherandinê]]" heye, tu dikarî vê wek çavkanî di pencereyeke nû de vekî. </td><td style="padding:3px;padding-left:5px" bgcolor=#F8F2D0> Rûpeleke nû tê nîşan dan. Tê de naveroka "cihê leyîstinê" heye. Dibe ku tê de çend nîşanên sosret anku ecêb hebin, navê wan yê îngilîzî "tag" e. Ev ji bo şekldan û girêdana gotaran girîng in. "Tag"ên herî girîng li [[Wikipedia:Şekldan| vê derê (Şekildan)]] û [[Wikipedia:Lînk|li vê derê (Girêdan)]] tên vegotin. </td></tr> <tr valign=top><td valign=center align=center bgcolor=#F0E2C0><br><font size=+2>'''3'''</font><br>&nbsp;</td><td style="padding:3px"> Çend tiştan biguherîne û tikî ser "Qeyd bike" bike. </td> <td style="padding:3px;padding-left:5px" bgcolor=#F8F2D0> Niha rûpel hat qeyd kirin û ji her kesî re bi rengê tu niha dibînî wê bê nîşan dan. </td></tr> </table> === Lînk û rûpelên nû === <table width=75% border=1 cellspacing=0> <tr valign=top> <th width=10% bgcolor=#F0E2C0>Schritt</th> <th width=45%>Tişta tu dikî</th> <th width=45% bgcolor=#F8F2D0>Ya ku çêdibe</th> </tr> <tr valign=top><td valign=center align=center bgcolor=#F0E2C0><br><font size=+2>'''1'''</font><br>&nbsp;</td><td style="padding:3px"> Careke din tikî ser "vê rûpelê biguherîne" bike û nivîsekê di nava van tîpan <code><nowiki>[[]]</nowiki></code> de binivîse, wek mînak <code><nowiki>[[Dengbêj]]</nowiki></code>. Tikî ser "berê temaşa bike" bike û li encamê binêre.<br><br> <small>Li vir çend alîkariyên me ji bo [[Wikipedia:Wikipedia am Mac|bikarhênerên Macintosh hene]].</small> </td><td style="padding:3px;padding-left:5px" bgcolor=#F8F2D0> Niha mirov lînkeke ji bo rûpela [[Dengbêj]] dibîne. Ger bi vî navî gotarek nebe tu bi vê lînkê tê ser rûpeleke vala ku tu dikarî binivîsî, ger gotareke bi vî navî hebe, wê demê tu bi vê lînkê tê ser wê gotarê. </td></tr> <tr valign=top><td valign=center align=center bgcolor=#F0E2C0><br><font size=+2>'''2'''</font><br>&nbsp;</td><td style="padding:3px"> Ger nivîsa ku dê were nîşandan ne wekî sernivîsa gotarê be, wisa dê were nivîsîn: <br><code><nowiki>Zebeşên [[Amed|Amedê]] gelekî xweş in, ...</nowiki></code>.<br> (Cîhê nîşana "|" ku sernav û nivîsa tê nîşandan ji hev cihe dike li gor klaviyeyan tê guhertin). De biceribîne: tikî ser "vê rûpelê biguherîne" bike, deqa li jor binivîse û pêlî "berê temaça bike" bike.</td><td style="padding:3px;padding-left:5px" bgcolor=#F8F2D0> Niha nivîsa li jor tê dîtin:<br> Zebeşên [[Amed|Amedê]] gelekî xweş in, ... </td></tr> <tr valign=top><td valign=center align=center bgcolor=#F0E2C0><br><font size=+2>'''3'''</font><br>&nbsp;</td><td style="padding:3px"> Niha lînkekê li ser rûpelekê çêbike ku hêj tunebe: <code><nowiki>[[Ev rûpel hêj tune]]</nowiki></code> </td><td style="padding:3px;padding-left:5px" bgcolor=#F8F2D0> Ev lînk êdî bi rengê sor tê nîşandan, ji ber ku bi vî navî hêj tu gotar tunin. Wisa xuya dike: <u style="color:red">Ev rûpel hêj tune</u> </td></tr> <tr valign=top><td valign=center align=center bgcolor=#F0E2C0><br><font size=+2>'''4'''</font><br>&nbsp;</td><td style="padding:3px"> Tikî ser lînka sor bike. </td><td style="padding:3px;padding-left:5px" bgcolor=#F8F2D0> Dê rûpela nivîsandina gotara nû bê nîşandan. Tê de haydariyên li jêr hene: <br>"Ev rûpel hîn tune. <br>Eger tu bixwazî vê rûpelê çêkî, dest bi nivîsandinê bike û piştre qeyd bike. Cesûr be, biceribîne! <br>Ji bo alîkarî binêre: Alîkarî. <br>Eger tu bi şaştî hatî, bizivire rûpela berê." <br> Di bin van haydariyan de jî cîhekî ji bo nivîsîna gotarê heye. </td></tr> </table> ---- <!-- &larr geht nicht in Netscape 4 --> <div align=right> << [[Wîkîpediya:Pirs|Pirsên min hene]]>> </div> [[de:Wikipedia:Erste Schritte]] 741 12873 2004-02-25T18:51:04Z Erdal Ronahi 2 çû "Wikipedia:Gavên_seretayî" #REDIRECT [[Wikipedia:Gavên_seretayî]] 742 65781 2007-01-21T16:50:48Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १८८३]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1798]] | [[1799]] | [[1880]] | [[1881]] | [[1882]] | [[1883]] | [[1884]] | [[1885]] | [[1886]] | [[1887]] | [[1888]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * Cîhazek bi navê teleskopa elektrîk ji aliye Paul Nipkow hat îcad kirin, îro ew wek [[televîzyon]] a yekemîn tê pejirandin. === Kurdistan === - == Zayîn == - == Mirin == - [[Category:Sal]] [[af:1883]] [[am:1883 እ.ኤ.አ.]] [[an:1883]] [[ar:1883]] [[ast:1883]] [[az:1883]] [[be:1883]] [[bg:1883]] [[bn:১৮৮৩]] [[bpy:মারি ১৮৮৩]] [[br:1883]] [[bs:1883]] [[ca:1883]] [[co:1883]] [[cs:1883]] [[csb:1883]] [[cv:1883]] [[cy:1883]] [[da:1883]] [[de:1883]] [[el:1883]] [[en:1883]] [[eo:1883]] [[es:1883]] [[et:1883]] [[eu:1883]] [[fi:1883]] [[fr:1883]] [[fur:1883]] [[fy:1883]] [[ga:1883]] [[gd:1883]] [[gl:1883]] [[he:1883]] [[hr:1883]] [[ht:1883 (almanak gregoryen)]] [[hu:1883]] [[hy:1883]] [[ia:1883]] [[id:1883]] [[ilo:1883]] [[io:1883]] [[is:1883]] [[it:1883]] [[ja:1883年]] [[ka:1883]] [[ko:1883년]] [[ksh:Joohr 1883]] [[la:1883]] [[lb:1883]] [[lmo:1883]] [[lt:1883]] [[mk:1883]] [[ms:1883]] [[nap:1883]] [[new:ई सं १८८३]] [[nl:1883]] [[nn:1883]] [[no:1883]] [[nov:1883]] [[nrm:1883]] [[oc:1883]] [[os:1883]] [[pl:1883]] [[pt:1883]] [[ro:1883]] [[ru:1883 год]] [[ru-sib:1883]] [[scn:1883]] [[se:1883]] [[simple:1883]] [[sk:1883]] [[sl:1883]] [[sq:1883]] [[sr:1883]] [[sv:1883]] [[sw:1883]] [[ta:1883]] [[te:1883]] [[th:พ.ศ. 2426]] [[tr:1883]] [[tt:1883]] [[uk:1883]] [[uz:1883]] [[vec:1883]] [[wa:1883]] [[zh:1883年]] 743 12875 2004-02-25T18:58:04Z Erdal Ronahi 2 çû "Kurdî_(Mistefa_Beg)" #REDIRECT [[Kurdî_(Mistefa_Beg)]] 744 65560 2007-01-20T11:16:33Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[diq:Wikipediya]] [[Image:Wikipedia-logo-en.png|thumb|right|Ev zimbolê tim e.]] [[Image:Wiki88x31.png|right]] [[Wêne:Bouncywikilogo.gif|thumb|Pir zimbolên wîkîpediya hene]] '''Wikipedia''' (Wîkîpediya) [[ensîklopedî|ensîklopediyeke]] azad bi rengê [[wîkî]] ye. Projeyeke vekirî ye, her kes dikare tevlê bibe. Wikipedia projeyeke [[navnetewî]] û bi 80 [[ziman|zimanî]] ye. Taybetiya vê ensîklopediyê ev e ku her kes dikare her gotarê biguherîne û tiştekî lê zêde bike. Xweqeydkirin ne pêwîst e. Bi tevkariyên kesan ji hemû dinyayê komkirina zanîna mirovahiyê pêk tê. Wikipediaya herî mezin ya îngilîzî ye, tê de ji 850.000î zêdetir gotar hene. Di hemû zimanên ku di Wikipediayê de xwedî malper in, ji 2,000,000î zêdetir gotar hene. [[Wikipedia:Logo|Logo]] ya Wikipedia dinyayek e ku ji tîpên [[Alfabet|alfabeyên]] cûr bi cûr pêk hatiye. Wekî Wikipedia ev dinya jî vekirî ye. == Wîkîpediya kurdî == Taybetiyeke girîng ya Wîkîpediya kurdî ev e ku bi [[zimanê kurdî]] heta îro ensiklopediyek tune. Carê yekemîn di [[înternet]] de ensîklopediyeke kurdî pêk tê. Beşa kurdî ya Wikipedia di 07.01.2004an de ji aliyê Erdal Ronahî hat dandestpêkirin. Di Wîkîpedîa kurdî de niha {{NUMBEROFARTICLES}} gotar heye. [[Kategorî:]]mirin== Dîrok == Wikipedia di 15.01.2001 de ji aliye ''[http://wikimediafoundation.org Wikimedia Foundation]'' (Vaqfa Wikimedia) hat dan destpê kirin. Binêre: [[Wîkîpediya:Dîroka Wîkîpediya Kurdî]] == Lîsans == Naveroka Wîkîpediyayê bin [[Lîsansa Belgekirina Azada GNU]] (GNU Free Documentation License) tê weşandin. Ev tê wateyê azad e û wê her dem azad bibe. Her kes dikare naveroka Wîkîpediyayê gora keyfa xwe belav bike. Kes nikare Wîkîpediyayê bifroşe an bikire. Naveroka Wîkîpediyayê [[naveroka azad]] e. Nivîsbariya Wîkîpediya bi navê [[MediaWiki]] jî [[nivîsbariya azad]] e. {{Wikimedia}} [[Category:Wîkîpediya]] [[af:Wikipedia]] [[als:Wikipedia]] [[am:ዊኪፔድያ]] [[an:Biquipedia]] [[ang:Wicipǣdia]] [[ar:ويكيبيديا]] [[arc:ܘܝܟܝܦܕܝܐ]] [[ast:Uiquipedia]] [[ay:Wikipedia]] [[bat-smg:Vikipedėjė]] [[be:Вікіпэдыя]] [[bg:Уикипедия]] [[bm:Wikipedia]] [[bn:উইকিপিডিয়া]] [[bpy:উইকিপিডিয়া]] [[br:Wikipedia]] [[bs:Wikipedia]] [[ca:Viquipèdia]] [[ceb:Wikipedya]] [[chr:ᏫᎩᏇᏗᏯ]] [[chy:Wikipedia]] [[co:Wikipedia]] [[cr:ᐎᑭᐱᑎᔭ]] [[cs:Wikipedie]] [[csb:Wikipedijô]] [[cu:Википедї]] [[cv:Википеди]] [[cy:Wicipedia]] [[da:Wikipedia]] [[de:Wikipedia]] [[diq:Wikipediya]] [[dv:ވިކިޕީޑިއާ]] [[el:Βικιπαίδεια]] [[en:Wikipedia]] [[eo:Vikipedio]] [[es:Wikipedia]] [[et:Vikipeedia]] [[eu:Wikipedia]] [[fa:ویکی‌پدیا]] [[fi:Wikipedia]] [[fiu-vro:Vikipeediä]] [[fj:Wikipedia]] [[fo:Wikipedia]] [[fr:Wikipédia]] [[frp:Vuiquipèdia]] [[fur:Vichipedie]] [[fy:Wikipedy]] [[ga:Vicipéid]] [[gd:Wikipedia]] [[gl:Wikipedia]] [[gu:વિકિપીડિયા]] [[gv:Wikipedia]] [[he:ויקיפדיה]] [[hi:विकिपीडिया]] [[hr:Wikipedija]] [[hsb:Wikipedija]] [[ht:Wikipedia]] [[hu:Wikipédia]] [[hy:Վիքիփեդիա]] [[ia:Wikipedia]] [[id:Wikipedia]] [[ilo:Wikipedia]] [[io:Wikipedio]] [[is:Wikipedia]] [[it:Wikipedia]] [[ja:ウィキペディア]] [[jbo:uikipedias]] [[jv:Wikipedia]] [[ka:ვიკიპედია]] [[kk:Уикипедия]] [[kl:Wikipedia]] [[kn:ವಿಕಿಪೀಡಿಯ]] [[ko:위키백과]] [[ksh:Wikkipedija]] [[kw:Wikipedia]] [[la:Vicipaedia]] [[lad:ויקיפידיה]] [[lb:Wikipedia]] [[li:Wikipedia]] [[lij:Wikipedia]] [[lmo:Wikipedia]] [[ln:Wikipedia]] [[lt:Vikipedija]] [[lv:Vikipēdija]] [[mg:Wikipedia]] [[mi:Wikipedia]] [[mk:Википедија]] [[ml:വിക്കിപീഡിയ]] [[mo:Википедия]] [[mr:विकिपिडीया]] [[ms:Wikipedia]] [[mt:Wikipedija]] [[na:Wikipedia]] [[nah:Huiquipedia]] [[nds:Wikipedia]] [[nds-nl:Wikipedia]] [[ne:विकिपीडिया]] [[ng:Wikipedia]] [[nl:Wikipedia]] [[nn:Wikipedia]] [[no:Wikipedia]] [[nrm:Viqùipédie]] [[oc:Wikipèdia]] [[os:Википеди]] [[pa:ਵਿਕਿਪੀਡਿਆ]] [[pap:Wikipedia]] [[pl:Wikipedia]] [[pt:Wikipédia]] [[qu:Wikipidiya]] [[rmy:Vikipidiya]] [[ro:Wikipedia]] [[roa-rup:Wikipedia]] [[ru:Википедия]] [[ru-sib:Википеддя]] [[sc:Wikipedia]] [[scn:Wikipedia]] [[sco:Wikipaedia]] [[sh:Wikipedia]] [[si:විකිපීඩියා]] [[simple:Wikipedia]] [[sk:Wikipédia]] [[sl:Wikipedija]] [[so:Wikipedia]] [[sq:Wikipedia]] [[sr:Википедија]] [[su:Wikipédia]] [[sv:Wikipedia]] [[sw:Wikipedia]] [[ta:விக்கிபீடியா]] [[tg:Википедиа]] [[th:วิกิพีเดีย]] [[tl:Wikipedia]] [[tpi:Wikipedia]] [[tr:Vikipedi]] [[tt:Wikipedia]] [[uk:Вікіпедія]] [[uz:Vikipediya]] [[vec:Wikipedia]] [[vi:Wikipedia]] [[wa:Wikipedia]] [[war:Wikipedia]] [[yi:‫װיקיפּעדיע]] [[zh:维基百科]] [[zh-classical:維基大典]] [[zh-min-nan:Wikipedia]] [[zh-yue:維基百科]] 745 60419 2006-12-15T02:13:12Z Erdal Ronahi 2 Logoya Kongra-Gel 150x116 {{al}} 746 66416 2007-01-25T01:14:44Z 85.176.121.215 /* Gundên Midyadê */ [[Image:Midyat.jpg|right|thumb|300px|Bajarê kevn a Midyad]] '''Midyad''' bajarekî biçûk li [[Bakûrê Kurdistanê]] ye. Li rojavayê Midyadê bajarokê [[Hezex]]ê heye, li başûrê wê [[Nisêbîn]], li rojava [[Mehsertê]] heye û li bakûrê wê [[Kercews]] û [[Kerboran]] hene. Midyad navenda herêma [[Tor]]ê ye, ku di dîroka [[Xiristiyanî|Xiristiyaniyê]] de cihekî girîng digire. Li navenda bajêr [[Asûrî]]-Suryanî, [[Ereb]] û [[Kurd]] dijîn. Ji Midyadê re tê gotin bajarê heft dêran. Li vî bajarî ji alîyekî ve dengê naqosên dêra ji alîyê din ve Bangên melayan diheman demê de tên bihîstin. Îro Midyad ji du beşan pêk tê. Yek jê [[Êstil]] e ku piraniya şêniyên wê [[Mehelmî]] ne, ya din jî Midyada kevin e ku piraniya şêniyên wê Kurdên sunî û Aramî–Suryanî ne. Li gor jimartinên şêniyan di sala 1997'an de 61378 kes li Midyadê dijîn. == Dîroka Bajêr == Belgeyên nivîskî yên pêşî derbarê Midyadê de digihêjin sedsala 13'an B.Z. 5Beriya Zayînê), evder herêmek e ku divê ji bo keyayên [[Asûr]]ê were talankirin. Aşûrnasîpalê Duyemîn bi gewzî di 879'an de dibêje wî ev herêm xistiye bin desthilatdariya xwe. Midyad di serdema [[Hz. Omer]] de dikeve bin hikmê [[Îslam]]ê de (640). == Gundên Midyadê == *[[Bacin]] (tr.: Güven) *[[Baqisyan]] (tr.: Alagöz) *[[Batê]] (tr.: Bardakçı) *[[Behwar]] (tr.: Gülveren) *[[Dibenê]] (tr.: İkizdere) *[[Ernas]] (tr.: Bağlarbaşı) *[[Êwert]] (tr.: Gülgöze) *[[Hax]] (tr.: Anıtlı) *[[Helex]] (tr.: Narlı) *[[Hêştirek]] (tr.: Ortaca) *[[Kefnas]] (tr.: Çayırlı) *[[Kefrê]] (tr.: Arıca) *[[Kefseng]] (tr.: Dolunay) *[[Kerşaf]] (tr.: Budaklı) *[[Kevirzê]] (tr.: Altıntaş) *[[Mesken]] (tr.: Çamyurt) *[[Mizîzex]] (tr.: Doğançay) *[[Qertmîn]] (tr.: Yayvantepe) *[[Pîrkan]] (tr.: Doğanyazı) *[[Selhê]] (tr.: Barıştepe) *[[Sîtê]] (tr.: Çalpınar) *[[Zaxuran]] (tr.: Başyurt) *[[Zazê]] (tr.: izbırak) *[[Taqa]] /tr.: Oyuklu) *[[Xerabiya]] /tr.: Yenice) *[[Xanika]] (tr.: Hanlarköyü) === Gundên Xirbe === Xirbê Ilto, Dêrhadet, Kûndelê, Xerabê Fêro, Qêsra Jêrî, Qêsra Jorî, Qûzre, Xirbê Koçek {{bajar_kurd}} [[Category:navçeya Mêrdînê]] 747 12879 2004-02-29T23:15:32Z Erdal Ronahi 2 çû "Televîzyon" #REDIRECT [[Televîzyon]] 748 12880 2005-04-18T00:37:52Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.99.32.35 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi map of Kurdistan, large *'''Note:''' In this map Kurdistan is shown extremely large! 749 66454 2007-01-25T12:48:17Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cv:Литература]] {{wêje}} '''Wêje''' (''Edebiyat, lîteratûr'') bi wateya xwe ya berteng navê hevparê yê [[helbestvanî|helbestvaniyê]] û [[pexşan]]ê ye. Di wateya berfire de wêje têt maneya her tişta/ê hatiye [[nivîs]]în. Wêje dikare li ser du beşan bêt parvekirin : * wêjeya spehî (wêjeya bedew, wêjeya ciwan, wêjeya xweşik) anku [[helbestvanî]] û [[pexşan]];<br>û * [[Wêjeya zanistî]] (wêjeya agahî) anku berhemên zanistî. Ev nivîsar li ser wêjeya spehî ye. Bo wêjeya zanistî, binere nivîsara li ser [[Wêjeya zanistî]]. ==Wêjeya spehî== Deqa xweşik, xweş, xwediyê taybetiyeke hunerî û bi armanca têrkirina xwendevan a bi vî rengî nivîsîn, an jî ku ne xwediyê armanceke wisa be jî ji alî teşe û naverokê ve xwediyê van taybetiyan, wekî '''wêje''' tê binavkirin. Wêje awayekî vegotinê ye. Wekî hunerê vegotina dilîniyan a xweşik û bi bandor jî tê binavkirin. Ji bo deqek (tekst) wekî berhemeke wêjeyî bête pejirandin, divê xwediyê nirxekî hunerî be. Wêje bi giştî dibe du [[Cureyên wêjeyî|cure]]. Ji berhemên nivîskî û devkî yên mîna [[helbest]], [[çîrok]], [[roman]], [[destan]], [[zargotin]], [[zêmar]], [[stran]], [[şano]] û hwd. yên ku bi mebesta çêjeke gewzîn bide guhdar û xwendevên û cîhana wî/ê ya nîgaşî bixemilîne, hatibe nivîsandin re “'''wêje'''” tê gotin. Wêje, şêweya vegotinê ya herî manîdar bedew û çêjdar e. ==Etîmolojiya peyva "wêje"== Peyva ''wêje'' formek devokî ya bi wateya ''[bi]bêje'' ye. Edebiyat ji [[erebî]] û lîteratûr ji [[latînî]] ye. ==Wêjeya spehî ya cîhanê== ==Wêjeya spehî ya kurdî== ===Binêre=== *'''[[:Category:Ziman û Wêje|Kategorî:Ziman û Wêje]]''' **''[[:Category:Wêje|Kategorî:Wêje]]'' **''[[:Category:Nivîskar|Kategorî:Nivîskar]]'' **''[[:Category:Nivîskar|Kategorî:Helbestvan]]'' ---- [[Category:Wêje]] [[af:Literatuur]] [[an:Literatura]] [[ar:أدب]] [[ast:Lliteratura]] [[az:Ədəbiyyat]] [[bar:Literatur]] [[bg:Литература]] [[bn:সাহিত্য]] [[br:Lennegezh]] [[bs:Književnost]] [[ca:Literatura]] [[ceb:Katitikan]] [[co:Littiratura]] [[cs:Literatura]] [[csb:Lëteratura]] [[cv:Литература]] [[cy:Llenyddiaeth]] [[da:Litteratur]] [[de:Literatur]] [[el:Λογοτεχνία]] [[en:Literature]] [[eo:Literaturo]] [[es:Literatura]] [[et:Kirjandus]] [[eu:Literatura]] [[fa:ادبیات]] [[fi:Kirjallisuus]] [[fiu-vro:Kirändüs]] [[fo:Bókmentir]] [[fr:Littérature]] [[frp:Litèratura]] [[fur:Leterature]] [[fy:Literatuer]] [[ga:Litríocht]] [[gl:Literatura]] [[he:ספרות]] [[hi:साहित्य]] [[hr:Književnost]] [[hu:Irodalom]] [[ia:Litteratura]] [[id:Sastra]] [[ilo:Literatura]] [[io:Literaturo]] [[it:Letteratura]] [[ja:文学]] [[jv:Sastra]] [[ka:ლიტერატურა]] [[ko:문학]] [[la:Litterae]] [[lb:Literatur]] [[li:Literatuur]] [[lt:Literatūra]] [[lv:Literatūra]] [[mk:Литература]] [[ml:സാഹിത്യം]] [[mt:Letteratura]] [[nap:Litteratura]] [[nds:Literatur]] [[ne:साहित्य]] [[nl:Literatuur]] [[nn:Litteratur]] [[no:Litteratur]] [[nov:Literature]] [[nrm:Littéthatuthe]] [[oc:Literatura]] [[os:Литературæ]] [[pam:Literatura]] [[pl:Literatura]] [[pt:Literatura]] [[qu:Simi kapchiy]] [[ro:Literatură]] [[ru:Литература]] [[sa:प्राचीन साहित्यम्]] [[scn:Littiratura]] [[sco:Leiteratur]] [[sh:Književnost]] [[simple:Literature]] [[sk:Literatúra]] [[sl:Književnost]] [[sq:Letërsia]] [[sr:Књижевност]] [[sv:Litteratur]] [[sw:Fasihi]] [[tg:Адабиёт]] [[th:วรรณกรรม]] [[tl:Panitikan]] [[tr:Edebiyat]] [[tt:Ädäbiät]] [[ug:ئەدەبىيات]] [[uk:Література]] [[vec:Łiteratura]] [[vi:Văn chương]] [[wa:Belès letes]] [[yi:ליטעראטור]] [[zh:文学]] [[zh-min-nan:Bûn-ha̍k]] [[zh-yue:文學]] 750 58155 2006-11-23T22:53:30Z 87.123.142.229 /* E */ __NOTOC__ ''Ji bo gotarên heyî binihêre: [[:category:nivîskar|Kategorî:Nivîskar]]'' ---- {{naverok}} *'''[[#Çavkanî]]''' *'''[[#Grêdanên derve]]''' == A == * [[AZAD Dêrikî]] ~~ [[http://www.derky.de]] * [[Adar Jiyan]] * [[Adil Zozanî]] * [[Ali Çiftçi]] * [[Amed Tigris]] *[[Arjen Arî]] *[[Ayhan Geverî]] * [[Axayê Bêdarî]] * [[Axayok]] * [[atestenkalbe]] == B == *[[Baba Tahîrê Uryan]] *[[Bavê Nazê]] *[[Berken Bereh]] *[[Bedirxan Epozdemir]] *[[Bedirxan Sindî]] *[[Bêrî Bihar]] *[[Bêrîvan Dosky]] *[[Bêwar Îbrahîm]] *[[Burhan Karadeniz]] == C == * [[Casimê Celîl]] * [[Cegerxwîn]] * [[Celadet Alî Bedirxan]] * [[Celîlê Celîl]] * [[Cemil Oğuz]] * [[Cihan Roj]] == Ç == *[[Çiya Mazî]] == D == * [[Dildar|Dildar (Yunis Rauf)]] * [[Dilawer Zeraq]] * [[Davut Ozalp]] *[[Dilyar Dêrikî]] * [[Dorşîn Poyraz]] * [[Dilbixwîn Dara]] * [[Dr.Yasîn Dêrikî]] == E == *[[Ebdilbaqî Huseynî]] *[[Ehmed Huseynî]] *[[Ebdullah Pêşev]] *[[Ebdurehman Şerefkendî (Mamosta Hejar)]] *[[Edîb Polat]] *[[Edîp Karahan]] *[[Ehmed Mehemed Îsmaîl]] *[[Ehmedê Xanî]] *[[Elaeddîn Secadî]] *[[Eliyê Ebdilrehman]] *[[Elî Herîrî]] *[[Emerîkê Serdar]] *[[Enwer Karahan]] *[[Enwer Mehemed Tahir]] *[[Evrirehmanê Axtepî]] *[[Elî Teremaxî]] *[[Ereb Şemo]] *[[Eskerê Boyîk]] *[[Ethem Xemgîn]] *[[Evdile Koçer]] *[[Evîn Çîçek]] *[[Ebdulkerîm Findî]] *[[Diyar]] == F == *[[Fawaz Husên]] *[[Fazil Umer]] *[[Felat Dilgeş]] *[[Feqiyê Teyran]] *[[Ferhad Pîrbal]] * [[Ferhad Shakely]] *[[Ferhadê Içmo]] *[[Ferqîn Melîk Aykoç]] *[[Fewaz Ebdê]] *[[Fewzî Bîlge]] * [[Firat Cewerî]] *[[Fuad Sîpan]] *[[Fûad Temo]] *[[Feratê Dengizî]] ==G== *[[Gabar Çiyan]] *[[Goran (helbestwan)]] *[[Günay Aslan]] == H == * [[Hamdi Özyurt]] *[[Hasan Bildirici]] *[[Hasan Kaya]] * [[Haydar Diljen]] * [[Hecî Fetahê Hezroyî]] * [[Hecî Qadirê Goyî]] * [[Heciye Cindî]] *[[Hekar Findî]] * [[Helîm Yûsiv]] *[[Hesen Îrandost]] * [[Hesenê Metê]] *[[Hesenê Qizilcî]] *[[Hêvî Berwarî]] *[[Hêvîdar Zana]] *[[Heyderê Omer]] * [[Husein Muhammed]] *[[Husên Arif]] *[[Hüseyin Kartal]] *[[Hüseyin Kaytan]] *[[Hogir Berbir]] *[[Haydar Isik ]] == Î == *[[Îbrahîm Seydo Aydogan]] *[[Îbrahîm Îbrahîm]] *[[Îkram Balekanî]] *[[Îrfan Amîda]] *[[Îsmaîl Beşîkçî]] == J == *[[J. Îhsan Espar]] * [[Jan Dost]] * [[Jana Seyda]] * [[Jîr Dilovan]] == K == *[[Kamiran Haco]] *[[Dr. Kamiran Bêkes]](Haj Abdo) *[[Kamûran Alî Bedirxan]] *[[Kara Sabah]] *[[Karadeniz Ali]] *[[Keça Kurd]] *[[Kemal Tolan]] *[[Kemal Sido]] *[[Konê Reş]] * [[Kurdî (Mistefa Beg)|Kurdî]] (Mistefa Beg, 1808/1809-1848) == L == * [[Lal Laleş]] * [[Laleş Qaso]] * [[Lerzan Jandîl]] * [[Lokman Polat]] * [[Lezgîn Çalî]] == M == *[[Mahabad Qeredaxî]] *[[Mahmûd Baksî]] *[[Medenî Duran]] *[[Medenî Ferho]] *[[M. Alî. K.]] *[[Mehemmed Mewlûd (Mem)]] *[[Mehmed Uzun]] *[[Mehmed Nas]] *[[Mehmet Dicle]] *[[Mahmûd Lewendî]] *[[Mem Bawer]] *[[Mela Ûnisê Erqetînî]] *[[Mela Xelîlê Sêrtî]] *[[Mela Yehayayê Mizûrî]] *[[Melayê Bate]] *[[Melayê Cizîrî]] *[[Melayê Erwasê]] *[[Mele Mehmûdê Beyazîdî]] *[[Mem Bawer]] *[[Mem Mîrxan]] *[[Meşal Temo]] *[[Malmîsanij]] *[[Merwan Ali]] *[[Merwan Osman]] *[[Mewlana Xalid]] *[[Meşal Temo]] *[[Mihemed Mukrî]] *[[Mihemed Evdila]] *[[Mihemed Ferîq Hesen]] *[[Mihemed Dehsiwar]] *[[Miradxan]] *[[Miraz Ronî]] *[[Mîran Janbar]] *[[Kurdî (Mistefa Beg)|Mistefa Beg]] *[[Munzur Çem]] *[[Musa Anter]] *[[Musa Kaval]] *[[Mustafa Aydogan]] *[[Mustefa Reşîd]] *[[Murad Celalî]] *[[Murad Pola]] *[[Mürüvet Y. Cacim]] == N == * [[Nalî]] *[[Necîbe Ehmed]] *[[Newroz Saîdpour]] *[[Nezîr Silo]] *[[Nejdet Buldan]] *[[Nîzamettin Akkurt]] *[[Nizar Mehemed Seîd]] *[[Nûredîn Zaza]] == O == * [[Omer Dilsoz]] *[[Osman Sebrî]] *[[Örfi Pervane]] == P == *[[Perwîz Cîhanî]] *[[Pîr Rustem]] *[[Pîremêrd]] * [[Polat Can]] == Q == *[[Qado Sêrîn]] *[[Qasimlo Gimgim]] * [[Qedrîcan]] *[[Qanatê Kurdo]] == R == *[[Raûf Bêgard]] * [[Rêber Huseyîn]] * [[Rênas Jiyan]] * [[Rêzan Tovjîn]] *[[Rezo Ose]] *[[Ricardo G. Espeja]] *[[Ridwanê Alî]] *[[Rizaliyê Resîd]] * [[Rizoyê Xerzî]] *[[Rojan Hazim]] *[[Rojen Barnas]] * [[Rohat Alakom]] *[[Ronî Stêrk]] *[[Ronî War]] *[[Rosan Lezgîn]] *[[Roya Tolooi]] *[[Rûkiye Ozmen]] == S == *[[Salihê Kevirbirî]] *[[Samî Tan]] *[[Sebrî Botanî]] *[[Sebrî Silêvanî]] *[[Sedat Yurtdaş]] *[[Selahattin Bulut]] *[[Selim Berekat]] *[[Selim Silêman]] *[[Semsî (Egîtê Hesenê Semo)]] *[[Serdar Roşan]] *[[Serfiraz Alî Neqsebendî]] *[[Serkan Brûsk]] *[[Serhad B. Rênas]] *[[Seydayê Tîrêj]] *[[Seyidxan Anter]] *[[Sêrzad Hesen]] *[[Sidqiyê Hirorî]] *[[Silêman Alî]] *[[Silêman Demir]] *[[Siyehpûş]] *[[Sîdar Jîr]] *[[Sîma Semend]] *[[Sîmar Masîcanik]] *[[Sîrwan Hecî Berko]] *[[Siyamend Birahîm]] *[[Smaîlê Beyazîdî]] *[[Suud Kiliç]] *[[Suzan Samanci]] == Ş == *[[Sahînê Bekirê Soreklî]] * [[Şerefxan]] * [[Şerefxan Cizîrî]] * [[Şêrko Bêkes]] * [[Şêx Evdilqadirê Gêlanî]] * [[Şêx Evdirehmanê Taxê]] * [[Şêx Mihemedê Hadî]] * [[Şêx Nûredînê Birîfkî]] * [[Şêx Riza]] *[[Şêx Rizayê Talebanî]] == T == *[[Têmûrê Xelîl]] *[[Torî (nivîskar)|Torî]] *[[Tosinê Resît]] == V == == W == *[[Wekîl Mustefayev]] *[[Wezîrê Eşo]] == X == *[[Xelîl Duhokî]] *[[Xelîlê Çaçan]] *[[Xiyasedin Zaroj Stêrk]] == Y == *[[Yasîn Dêrikî ]] *[[Yaqob Tilermenî]] *[[Yûnis Behram]] == Z == *[[Zerdeşt Haco]] *[[Zeynel Abidîn]] *[[Zorab Aloian]] *[[Zulkuf Kişanak]] ==Çavkanî== {{Cewerî}} *[http://hem.passagen.se/zagros/dost/wejevan.htm Lîsteya Zagros Haco] ==Grêdanên derve== *[http://www.chrakan.com/kurdish.authors01.html Nivîskarên Kurd I (Çakran)] *[http://www.chrakan.com/kurdish.authors02.html Nivîskarên Kurd II (Çakran)] [[Category:Nivîskar]] [[Category:Lîste]] 751 12883 2004-03-01T11:25:37Z Erdal Ronahi 2 çû "Lîsteya_nivîskarên_kurd" #REDIRECT [[Lîsteya_nivîskarên_kurd]] 752 44984 2006-09-01T21:28:00Z Erdal Ronahi 2 /* Wikipedia giştî */ Niha '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' gotar heye. Lê dibe ku ev hejmar ne yê dawî ye. Hejmara herî dawî li [[Special:Statistics|vir]] e. Statîstîkên Wîkîpediyayên di sala 2005'an de nayên tomarkirin. Statîstîkên jêr hemû yên sala 2004'an in: == Wîkîpediya kurdî == * Statîstîkên ** '''[http://ku.wikipedia.org/wikistats/EN/ChartsWikipediaKU.htm grafîk (en)]''' [http://ku.wikipedia.org/wikistats/DE/ChartsWikipediaKU.htm (de)] ** [http://ku.wikipedia.org/wikistats/EN/TablesWikipediaKU.htm tablo] * '''[http://ku.wikipedia.org/wikistats/EN/TablesWikipediaKU.htm#wikipedians Xebatkarên me]''' * [[Special:Statistics|Statîstîkên bingehî]] (bi kurdî, rojane) * [http://wikimedia.org/stats/ku.wikipedia.org// Statîstîkên berfireh] ([[Webalizer]], bi îngilizî, heta 10/2004) * [[Special:Listusers|Lîsteya bikarhêneran]] * [[Wîkîpediya:Koordînasyon|Koordinasyon]] ===Lêgerîn=== * [[Wîkîpediya:Wîkîpediya di Google de|Wîkîpediya di Google de]] * [[Wîkîpediya:Top10|Lêgerîn Top10]] == Wikipedia giştî== * '''[http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias Lîsteya hemû Wîkîpediyayên]''' - rêzkirina rojane * [http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Multilingual_statistics Statîstîkên hemû Wîkîpediyan] (hefteyî) * [http://www.wikipedia.org/wikistats/EN/Sitemap.htm Statîstîkên navnetewî yên berfireh] (bi îngilîzî, 15 roj) [[cs:Wikipedie:Statistika]] [[de:Wikipedia:Statistik]] [[es:Wikipedia:Estadísticas]] [[en:Wikipedia:Statistics]] [[fr:Wikipédia:Statistiques]] [[nl:Wikipedia:Bezoekersaantallen van Wikipedia NL]] [[tr:Wikipedia:&#304;statistikler]] [[zh:Wikipedia:&#32479;&#35745;]] 757 66778 2007-01-27T14:26:37Z 88.229.45.97 /* D */ {{çavlêgerandin}} __NOTOC__ Binihêre ji: [[Dengbêj]] {{naverok}} == A == *[[Asker Demirbaş]] *[[Ahmad Şamal]] *[[Alî Baran]] *[[Ali Merdan]] *[[Ali Serhat Baran]] *[[Amir Xeyat]] *[[Awaz]] *[[Aziz Sarox]] *[[Ahmed Xelil]] *[[Ahmed Berzinjî]] *[[Ahmet Kaya]] *[[Ajwan]] *[[Ali Ihsan Dogan]] *[[Aliser]] *[[Aras Resul]] *[[Aram Dîkran]](Tîgran) *[[Ardalan]] *[[Armanc]] *[[Aslîka Qadir]] *[[Hozan Aydin|Aydin]] *[[Azad]] == B == * [[Bawer Can]] * [[Beser Şahîn]] * [[Beyto can]] * [[Bangîn]] * [[Behcet Yehya]] * [[Berfîna Besta]] * [[Berwarî]] * [[Besir Botani]] * [[Blind Ibrahim]] * [[Borhan Mahammad]] * [[Burhan Mêcîd]] * [[Bedil]] * [[Bekir Legzî]] * [[Besir Botanî]] * [[Bilind]] * [[Brader]] * [[Burhan Berken]] * [[Bismilli Zeko]] berwar u rubar == D == * [[Delal]] * [[Delîl Dîlanar]] * [[Delîl Xidir]] * [[Derwêş Serhedî]] * [[Dijwar]] (Gani Nar) * [[Dilêr]] * [[Dilgeş]] * [[Dilniya Qeredaxî]] * [[Dilşad Nêrweyî]] * [[Dilşad Seîd]] * [[Dilovan]] * [[Dîno]] * [[Diyana Wekîl]] * [[Diyar]] * [[Dîlana Rengin]] (Adar, Ulus) == E == * [[Ebbas Ehmed]] * [[Ebbas Kemandi]] * [[Ebdulla Zêrîn]] * [[Ebdulqahar]] * [[EbdulWahid]] * [[Ednan Kerîm]] * [[Egîdê Cimo]] * [[Ehsan Hesen]] * [[Ejder]] * [[Emîn Erbanî]] * [[Erdelan]] * [[Erdewan Zaxoyî]] * [[Eyaz Yosif]] * [[Eylem]] * [[Esker Demirbaş]] * [[Eyub Elî]] * [[Eyşe Şan]] * [[Ezedine Hese]] == F == * [[Fevzi Kilic]] * [[Faris Bavê Firas]] * [[Ferîba]] * [[Fatê]] * [[Firat Başkale]] * [[Fûad Ehmed]] * [[Feyzoyê Rizo]] == G == * [[Ghader Elyasi]] * [[Govend]] * [[Gulanî]] * [[Ganî Mîrzo]] * [[Ganî Nar]] * [[Guldesteyek]] * [[Gulên Mezra Botan]] * [[Gulistan Perwer]] * [[Gulê]] == H == * [[Hozan Aydin]] * [[Hozan Canê]] * [[Hozan Diyar]] * [[Süleyman Alpdoğan (Hozan Serhat)|Hozan Serhat]] * [[Hozan Xemdar]] * [[Hekim Sefkan]] * [[Hozan Serdar]] * [[Hozan Mistefa]] * [[Hasan Garmyani]] * [[Hama Jaza]] * [[Hawta ASSAD]] * [[Heval Kemal]] * [[Homar Dizeyee]] * [[Huseynê Farê]] * [[Haydar Selçuk]] * [[Hakan Can]] * [[Hama jaza]] * [[Hekim Sefkan]] * [[Hekimo]] * [[Hemê Heci]] * [[Hesen Lor]] * [[Hesen Şerîf]] * [[Hesen Zîrek]] * [[Hesen Cizrewî]] * [[Hozan Hogir]] * [[Hozan Aydin]] * [[Hozan Maruf]] * [[Hozan Cane]] * [[Hozan Sahin]] * [[Hozan Kawa]] * [[Hozane Serbiduman]] * [[Howta]] == I == * [[Îbrahim Rojhilat]] * [[Îbrahim Tatlises]] * [[Îbrahim Qaderî]] * [[Îsa Berwarî]] * [[Îsmail Cuma]] * [[Îsmail Mamlê]] * [[İSMET DAĞ]] == J == * [[Jale]] * [[Jan Axin]] * [[Jiyan Dilber]] == K == * [[Kamgeran]] (Kamkaran) * [[Kerem Tahar Gerdenzerî|Kerem Gerdenzerî]] * [[Qadir Esed]] * [[Qahir Zaxoyî]] * [[Kemal Mihemmed]] * [[Kerim Kaban]] * [[Karwan]] * [[Karwan Kamîl]] * [[Kejyan Îbrahim]] * [[Kerîm Gûlanî]] * [[Koruş Laweyi]] * [[Qadir Dîlan]] * [[Kasir Essad]] * [[Kardes Türküler]] * [[Hozan Kawa|Kawa]] * [[Kawa Jajluyi]] * [[Kawis Axa]] * [[Kazo]] * [[Kerem Gerdenzerî]] * [[Kemale Amede]] * [[Koçer]] * [[Koma Agirî]] * [[Koma Azadî]] * [[Koma Agirê Jiyan]] * [[Koma Amed]] * [[Koma Asmîn]] * [[Koma Avreş]] * [[Koma Azad]] * [[Koma Berfîna Besta]] * [[Koma Botan]] * [[Koma Çar Newa]] * [[Koma Çiya]] * [[Koma Dengê Azadi]] * [[Koma Dengê Bırati]] * [[Koma Dîlan]] * [[Koma Gowenda Kurd]] * [[Koma Gulen Xerzan]] * [[Koma Hemdem]] * [[Koma Mezra Botan]] * [[Koma Mizgîn]] * [[Koma Rewşen]] * [[Koma Rojhilat]] * [[Koma Serhildan]] * [[Koma Vengê Sodıri]] * [[Koma Wetan]] * [[Koma Mizgîna Sor]] * [[Koma Xelikan]] * [[Koma Zele Mele]] * [[Koma Zerdeşt]] * [[Koma Şirvan]] * [[Koma Zelal]] * [[Koma Medya]] * [[Koma Dilan]] * [[Koma Zelê Melê]] == L == * [[Leyla Feriqî]] * [[Lezgin]] * [[Lorîn]] * [[Leyla Îskan]] ==M== * [[Mahmut Baran]] * [[Meryem Xan]] * [[Mezher Xaliqî]] * [[M.Arif'e Cizrwi]] * [[Mahabad]] * [[Mihemmed Sefayi]] * [[Mazhar Xaliqi]] * [[Mahmud Kizil]] - Ji salê 1965 heta 1975 58 plak(150 klam) derxistîye.Li Amedê ji dayik buye. * [[Maruf]] * [[Mehemmedî Mamelê]] * [[Merziye Rezazi]] * [[Mihabad]] * [[Mikael]] * [[Miradê Kinê]] * [[Mohammed Mamle]] * [[Muhemmad Taha]] * [[Muhemmed Taha Akreyi]] * [[Mersen şoresgeri]] * [[Memo]] * [[Metin-Kemal Kahraman]] * [[Mehmet Atli]] * [[Mehdî Sazvan]] * [[Mihemed Şexo]] * [[Mistefa dadar]] * [[Mikail Aslan]] * [[Mikail]] * [[Mirado]] * [[Mizgîn]] * [[Mizgina Sor]] == N == * [[Nataliya]] * [[Nazê]] * [[Nevzat Alter]] * [[Necmeddîn Xulamî]] * [[Nîlufer Akbal]] * [[Nîzamettîn Arîç]] * [[Nizar Shali]] * [[Nûbûn]] * [[Nûrî Germiyani]] * [[Leyla Iskan]] == O == * [[Omer Gundî]] * [[Ozan Eli Xidir]] == P == * [[Peşêw]] * [[Peywan Arjîn]] ==Q== * [[Qadir Esed]] * [[Qadir Elyasî]] * [[Qerebetê Xaco]] * [[Qehar]] * [[Qehar Zaxolî]] == R == * [[Rasol Naderi]] * [[Reşîd Feyzînejad]] * [[Rezazî]] * [[Rewan]] * [[Reşo]] * [[Rêzan Arjen]] * [[Ronak]] * [[Roj Kerîm]] * [[Rojan Beken]] * [[Rojda]] * [[Rojîn]] * [[Ronî]] * [[Rotînda]] * [[Rozerîn]] == S == * [[Sadiq]] * [[Salih]] * [[Sabir Kurdistanî]] * [[Sahabî]] * [[Samal Saib]] * [[Said Gabarî]] * [[Seyidxan]] * [[Selheddin]] * [[Siyabend]] * [[Sosin]] * [[Sozdar]] * [[Suzanna Bemarnî]] == Ş == * [[Şehit Sefkan]] * [[Şehrîbana Kurdî]] * [[Şefik Yaktin]](Argeş Norşinî) * [[Sahram Nazeri]] * [[Semal Sayib]] * [[Semal Muhemed Tewfiq]] * [[Şemdîn]] * [[Şêxo]] * [[Şiyar Munzur]] * [[Şivan Perwer]] * [[Şîlan]] * [[Şivan Germavî]] * [[Şoreş (hunermend)|Şoreş]] == T == * [[Tahsin Teha]] * [[Tenya]] * [[Teha Akreyî]] * [[Tahîr Tewfîq]] * [[Tara Resûl]] * [[Temo]] == U== * [[Umut altinçag]] ==X== * [[Xalid Raşid]] * [[Xanemir]] * [[Xalef]] * [[Xelîl Xemgîn]] * [[Xemgin Birhat]] * [[Xêro Abbas]] * [[Xelil Mewla]] * [[Xelile urfaye]] * [[Xoşnav]] * [[Xosrew Mamlê]] ==Y== * [[Yasîn Namiq]] * [[Yekbûn]] * [[Yusuf Roman]] * [[Yosukê Yamaşta]] * [[Yilmaz Çelîk]] == Z == * [[Zarîfe]] * [[Zarife Zêrîn]] * [[Zahid Brifkani]] * [[Zazvaj]] * [[Zakaria]] * [[Z.ŞAKIR U H.MECİD]] * [[Zidana Sakir]] * [[Zinar Sozdar]] * [[Zîlan]] * [[Ziyad Esed]] * [[A.zirin]] * [[Zozan]] == HUNERMENDÊN KURD-MUZÎKÊ ÊN HERÊMÎ(CÎGAYÎ)== *Sidar Berîtan * Mem û Şîlan [[Category:Huner]] [[Category:Çand]] [[Category:Hunermend]] [[en:List of Kurds in music]] 762 52990 2006-10-17T20:15:49Z KurdoChali 500 [[Image:Mehmet_Uzun.jpg|thumb|112px|Mehmed Uzun]] :''Ev gotar ser romannûsê Mehmed Uzun e. Ji bo zimannasê Zazakî, binêre: [[Mehmed Uzun (Zazakî)]]'' '''Mehmed Uzun''' (1953-) [[nivîskar|nivîskarekê]] kurd e. Heft [[roman]] û gelek ceribandin, lêkolîn û helbest nivîsîne û weşandine. Helbesteka wî ya dirêj bi navê [[Destana Egîdekî]] ji layê hunermend [[Ciwan Haco]]yî hatîye strandin. Mehmet Uzun tenê bi kurdî nanivîsit, gelek berhem bi zimanê tirkî û swedî jî nivîsîne. Îro hinek kes wî wekî serkêşê romana kurdî a modern dipejirînin, her çiqas ev cihê nîqaşê bit jî, lê rastî ew e ko ew ji wan kesan e ko berhemên wî herî zêde dihên xwendin û hezkirin. Bi taybetî hêjayîya romana Sîya Evînê û Ronî Mîna Evînê Tarî Mîna Mirinê gelek berçavtir e. Ji xwe ev herdû berhem bo zimanên bîyanî jî hatîne wergerandin. Mehmed Uzun li sala 1953ê li gundê Sivêrek a ser bi [[Riha]]yê (Orfayê) hat dinyayê. Ji ber xebata wî ya nivîsîna bi zimanê dayîkê çend caran ji alîyê desthelata Tirkan ve hat zîndankirin. Her ji ber wan gefeyên li ser jiyana xwe, li havîna sala [[1977]]ê ji [[Tirkiyê]] derket û heyameka dirêj li [[Swêd]]ê ma. Endamekê çeleng ê [[PEN]] ê û Yekûtûya Nivîskarên Swedê e. Li sala 2001ê xelata [[Torgny Segerstedt]] wergirt. Ew li sala 2005ê vegerîya Tirkîyê û li [[Stenbolê]] ma. Li dawiya wê salê (2005ê) ji alîyê wezareta rewşenbîrîyê a [[hukmeta Herêma Kurdistanê]] li [[Hevlêr|Hevlêra]] paytext hat xelat kirin. Lê mixabin ko li 29ê meha Gulana 2006ê hat zanîn ko tûşî nesaxîyeka giran ([[şêrpence]]yê) bûye. Li destpêkê, ew li nexweşxaneya zanîngeha [[Karolînska]]yê li Stokholma Swêdê hat nivandin. Ew ji bo çareserê ber bi Amerikayê jî hat şandin. Ew niha li bakurê Kurdistanê e. Berî nesaxkevtinê, Mehmed Uzun mijûlî nivîsîna romaneka nû bi navê "[[Hêvîya Auerbauch]]"î bû. == Berhem == * [[Tu]] - (Dengê Komal-1984, 220 p.) * [[Rojek ji rojên Evdalê Zeynikê]] - ([[Orfeus]], 1987, 154 p.) * [[Mirina Kalekî Rind]] (Orfeus, 1989, 119 p.) * [[Siya Evînê]] - (Orfeus, 1991, 220 p.) * [[Destpêka Edebiyata Kurdî]] - 1992 * [[Antolojiya Edebiyata Kurdî]] - 2 cild, 1995 * [[Bira Qedere]] - ([[Sara]], 1995, 252 p.) ISBN 975-7112-67-4 * [[Ziman û Roman]] - [[Weşanên Nûjen]], 1996 * [[Ronî Mîna Evînê Tarî Mîna Mirinê]] - (Avesta-1998) ISBN 975-7112-38-0 * [[Hawara Dîcleyê]] - (Avesta-2001, 302 p., 2 cild) * [[Gök Kuşağının Yedi Rengi]] Bi Tirkî * [[Hêz û Bedewiya Pênûsê ]] Ceribandin, 1993 * [[Zincirlenmiş Zamanlar Zincirlenmiş Sözcükler]] Deneme(Tirkî), 2002; * [[Dengbêjlerim]] Deneme, 1998 * [[Nar Çiçekleri]] Deneme, 1996 ==Nivîsar== ===Bi Kurdî=== ===Bi Inglîzî=== #Mehmed Uzun, "Words Washed by the Waters of the Euphrates", International Journal of Kurdish Studies, Vol.14, No. 1&2,pp.36-40, 2000. #Mehmed Uzun, [http://216.239.51.104/search?q=cache:WancrfN3KeEJ:www.zooscape.com/cgi-bin/maitred/WhitePulp/isbn1583220585+%22Mehmed+Uzun%22&hl=en&lr=lang_en The Kurdish Renaissance in Exile], The Journal of the International Parliament of Writers, Vol. 1, Jan. 2001, pp.67-78. #Mehmed Uzun, The Nature of Fiction, [http://www.eurozine.com/journals/indexcensorship/issue/2001-11-01.html Index on Censorship Journal], vol.4, 2001. #Mehmed Uzun, [http://www.findarticles.com/p/articles/mi_m0SBL/is_17/ai_n13826851/pg_2 Diyarbakir: the slap in the face], International Journal of Kurdish Studies, Jan. 2003. ==Lînkên derve== *[http://w1.854.telia.com/~u85419201/MUzun/MUzun-Destan.htm Destana Egîdekî] {{kurt}} [[Category:Nivîskar|Uzun, Mehmet]] [[de:Mehmed Uzun]] [[en:Mehmed Uzun]] [[tr:Mehmed Uzun]] [[fa:محمد اوزون]] 763 61582 2006-12-24T16:04:20Z 194.78.180.146 /* Berhem */ [[Wêne:Jir Dilovan.jpg|thumb|Jîr Dilovan]] '''Jîr Dilovan''' [[nivîskar]] û [[wergêr]]ekî kurd e. Sala 1956an li Gundê [[Hêştirek]]a [[Midyad]]ê hatiye cîhanê. Dibistana seretayî li gund, ya navîn li Midyadê û dibistana mamostetiyê jî li Kirşehir bajarê Tirkiyeyê, sala 1975an qedandiye. Dû re jî xwendina xwe ya bilind li Zanîngeha Anatolya ya Eskîşehirê kuta kiriye. Di gelek kovar û rojnameyan de nivîs û helbestên wî hatine weşandin. ([[Welat]], [[Welatê me]], [[Rewşen]], [[Jiyana Rewşen]], [[Nûdem]], [[Huner]], [[Amara]], [[Kovara W]]) Di kovarên Huner û Amara de di desteya weşanê de cîh girtiye. Leyîstika wî ya bi navê Qolinc (15 beş) û gelek skeçên wî di Med Tv de hatine weşandin. Di Televizyona Mezopotamya de, di bernameya Rojbaş Kurdistan de, dersên zimanê Kurdî dane û demekê bernameya "Destpêka Rojê" amade û pêşkêş kiriye. Di Radyoya Dengê Mezopotamya de, du bernameyên wêjeyî yên bi navê "Ji Kaniya Wêjeyê" û "Şana Helbestê" amade û pêşkêş dike. Niha li Almanya bajarê Bochum dijî. ==Berhem== # [[Zenga Zêrîn]] – roman , [[weşanên Mezopotamya]] 2003 # [[Ji Biçûkan re Çîrok Ji Mezinan re Dîrok]] - Helbestên Fabl, weşanên Şaredariya Sûr a Amedê 2006 # Qolinc -Senaryo- ristefîlm DVD 1-2-3 ==Wergêr== # [[Arî Mezin]] -[Kurdên Elewî Di Dorpêça Agir de] [[Weşanên Eylem]], 2001 # Abdullah Öcalan: [[Ji dewleta rahib a Sumer ber bi Şaristaniya Demokratîk]], Cild-I (2003) # Abdullah Öcalan: Ji dewleta rahib a Sumer ber bi Şaristaniya Demokratîk, Cild-II (2003) # Bextiyar Qehreman: Banga Ji Heskîfê -helbest- Weşanên Pêrî - 2006 ==Berhemên li ber çape== # [[Bi Pirs û Bersivan Dîroka Kurd û Kurdistan]] # [[Banga Zêrîn]] - roman [[Kategorî:Nivîskar]] 764 47022 2006-09-10T21:41:18Z Luqman 401 '''Nivîskar''' (nivîsevan, nivîser, edîb; bi soranî ''nûser''), kese kû berhemên xwe yên nivîskî, wekî pirtûkekê, gotar û nivîsên xwe her wek dirêj an jî bi kurtasî bi awayî [[wêje]]yî an [[teknîk]]î, ava dike, ye. Li gorî zagona mafên berhemên nivîskaran û her wekî din wênesaz, peykervan û hunermendên din parastî ye. Nivîskar dikarin [[çîroknivîs]], [[helbestvan]], [[romannivîs]] yan [[şanonivîs]] bin. Hin kes jî nivîskarên zanistî ne anku berhemên [[zanist]]î anku agader dinivîsin. {{kurt}} ==Nivîskarên kurd û yên cîhanê== * [[Lîsteya nivîskarên kurd]] * [[Lîsteya nivîskarên cîhanê]] * [[Lîsteya nivîskarên rûs]] [[Kategorî:Wêje]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[en:Writer]] [[simple:Writer]] [[sv:Författare]] [[tr:Yazar]] [[fr:Écrivain]] 766 35468 2006-07-17T15:17:33Z 80.142.254.178 [[Image:Helimyusiv.jpg|right|Helîm Yûsiv]] [[Lîsteya nivîskarên kurd|Nivîskarê]] [[kurd]] '''Helîm Yûsiv''' di sala 1967an de li [[Amûdê]] (binya xetê) hatiye dinyayê. Wî li Unîversîteya [[Heleb|Helebê]] xwendina hiqûqê qedandiye û ji sala 2000î û vir ve li [[almanya|Almanyayê]] dijî. Heta niha ev berhemên Helîm Yûsiv çap bûne: Mêrê avis, çîrok, 1991 bi erebî, 1997 bi kurdî. / Jinên qatê bilind, çîrok, 1995 bi erebî, 1998 bi kurdî. / Mirî ranazin, çîrok, 1996 bi kurdî, 1998 bi tirkî. / Sobarto, roman, 1999 bi kurdî û erebî. Wekî din çend çîrokên Helîm Yûsiv bûne [[şano]] û wî herweha li [[Sûriyê]] di [[antolojî|antolojiyeke]] çîrokên Sûriyê de jî cih girtiye. == Berhem == # ''[[Mêrê avis]]'', çîrok, (1991 bi erebî, 1997 bi kurdî, 2004 bi elmanî) # ''[[Jinên qatê bilind]]'', çîrok, (1995 bi erebî, 1998 bi kurdî) # ''[[Mirî ranazin]]'', çîrok, (1996 bi kurdî, 1998 bi tirkî) # ''[[Sobarto]]'', [[roman]], (1999 bi kurdî û erebî) # ''[[Memê bê Zîn ]]'', [[roman]], 2003 bi kurdî # ''[[Tirsa bê diran]]'', [[roman]], 2006 bi kurdî [[Category:Nivîskar]] [[de:Helîm Yûsiv]] 767 24565 2006-01-11T16:41:55Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Helîm_Yûsiv]] 773 64673 2007-01-14T19:08:06Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sq:Sumerët]] [[Wêne:Sumerian MS2272 2400BC.jpg|thumb|Lîsteya navên xudayên [[Sumeriyan]] ku li sedsala [[24em berî zayîn]] bi [[tîpên bizmarî]] hatiye nivîsîn]] '''Sumer''' navê welatekî li [[Mezopotamya]] û navê gelê ku tê de jiyan kir e. Sumer, kevintirîn sîvîlizeye (şaristanî) yê cîhanê ye. Li welatê Sumeran carê yekemîn buyêrên civakî wek [[bajar]], [[koletî]], [[çînên civakî]], [[şer]] û her wekî din pêk hatin. Bi taybetî [[civaka çînî]] li Sumerê pêk hat. == Dîrok == Cihe derketina Sumeran naye zanin. Nêzîka 5000 sal bz ( Berî Zayînê) li başûrê Mêzopotamiyayê di nav çemên [[Dicle]] û [[Ferat]] li [[başûrê Iraqê]] iro de dîroka Sumeriyan dest pê dike. Di vê herêmê de sumerî şaristaniyeke pir pêşketî û bi nav deng ava kiribûn. Di hezarsala şeşemîn b.M. bajarên xwe damezrandin. Navên çend bajaran [[Erîdu]], [[Ur]], [[Nippur]], [[Uruk]] û [[Larsa]] bûn. Sala [[2370 bz]], Sumer hat dagîrkirin ji aliyê miletên samî ve bi seroktiya [[Sergonê Agadî]] (akadî) kû bav û kalên aşûrî û babilî ne. Sala [[2000 bz]] dewleta Sumeriyan hat rûxandin bi destê [[Amorî|Amoriyan]] ([[Samî]]). ==Nivîs== Hêjaye gotinê ye ku sumerî çêkerên yekemîn tîpên nivîsandinê di dîroka mirovatiyê dene ku bi tîpên mîxî tên naskirin. [[Tîpên Sumeriyan]] yên mîxî bingeha komunîkasiyonê (ragihandin) li seran sera [[Rojhilata Navîn]] serdirêjye ya 2000 sal bûn. ==Mîtolojî== [[Mîtolojî|Mîtolojiya]] Sumeran ji bo mirovatiyê pir girîng e. Xwedawend û xwedeyên girîng ên Sumeran [[Înanna]], [[Nînhursag]], [[En]], [[Enlîl]], û [[Enkî]] ne. [[Gilgameş]] qralekî Sumeran bû. ==Bandor== Bandora wê şaristaniyê li ser hemû aliyên jiyana rojavayê [[Asya]] yên olî, civakî, zanistî, çandî, kultûrî û cotyarî hebû. Bi taybetî bandorên olî ku ta roja iro di [[Tewrat]], [[Bîbil]] û [[Quran]]ê de diyarin. Li gor Sumerologê [[Samuel Noah Kramer]], "dîrok di Sumerê de dest pê dike." Ser bingeha pirtûken Kramerê, [[Abdullah Öcalan]] di pirtûkên xwe da dewleta Sumeran şîrove dike. {{kurt}} [[Kategorî:Mezopotamya]] [[Kategorî:Dewleta dîrokî]] [[Kategorî:şaristanî]] [[ar:سومر]] [[ast:Sumeria]] [[bg:Шумер]] [[bn:সুমের]] [[bs:Sumer]] [[ca:Sumèria]] [[cs:Sumer]] [[da:Sumererne]] [[de:Sumerische Kultur]] [[en:Sumer]] [[eo:Sumero]] [[es:Sumeria]] [[et:Sumer]] [[eu:Sumeria]] [[fa:سومریان]] [[fi:Sumer]] [[fr:Sumer]] [[gl:Sumeria]] [[he:שומר]] [[hr:Sumerani]] [[hu:Sumer]] [[is:Súmer]] [[it:Sumeri]] [[ja:シュメール]] [[ka:შუმერი]] [[ko:수메르]] [[la:Sumer]] [[li:Soemer]] [[lt:Šumeras]] [[lv:Šumera]] [[mk:Сумер]] [[nds:Sumer]] [[nl:Sumer]] [[nn:Sumer]] [[no:Sumer]] [[pl:Sumer]] [[pt:Suméria]] [[ro:Sumer]] [[ru:Шумер]] [[scn:Sumeri]] [[sh:Sumer]] [[simple:Sumer]] [[sk:Sumeri]] [[sq:Sumerët]] [[sr:Сумер]] [[sv:Sumer]] [[sw:Sumer]] [[ta:சுமேரியா]] [[tr:Sümerler]] [[uk:Шумер]] [[zh:苏美尔]] 774 62352 2006-12-31T02:32:24Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ast:Heinrich Böll]], [[pt:Heinrich Böll]] Nivîskarê [[Elman]] '''Heinrich Böll''' (21.12.1917 [[Köln]]-16.7.1985 [[Langenbroich]]) wek yek ji nivîskarên alman yên herî girîng di sedsala bistan de tê dîtin. Di sala 1972 de Böll [[Xelata Nobelê]] ya [[wêje|wêjeyê]] stend. == Berhem == * Şerefa wendabûyî ya Katharina Blum (1974, roman), [[Nûdem]], ji almanî: [[Şahînê Bekirê Soreklî]] * [[Ramanên Qeşmerekî]] (Ansichten eines Clowns), 1963 [[Kategorî: Nivîskar]] [[ast:Heinrich Böll]] [[be:Генрых Бёль]] [[bg:Хайнрих Бьол]] [[bs:Heinrich Böll]] [[cs:Heinrich Böll]] [[da:Heinrich Böll]] [[de:Heinrich Böll]] [[en:Heinrich Böll]] [[eo:Heinrich Böll]] [[es:Heinrich Böll]] [[fa:هاینریش بل]] [[fi:Heinrich Böll]] [[fr:Heinrich Böll]] [[ga:Heinrich Böll]] [[gl:Heinrich Böll]] [[he:היינריך בל]] [[hr:Heinrich Böll]] [[hu:Heinrich Böll]] [[id:Heinrich Theodor Böll]] [[it:Heinrich Böll]] [[ja:ハインリヒ・ベル]] [[ko:하인리히 뵐]] [[la:Henricus Böll]] [[lv:Heinrihs Bells]] [[nl:Heinrich Böll]] [[no:Heinrich Böll]] [[pl:Heinrich Böll]] [[pt:Heinrich Böll]] [[ro:Heinrich Böll]] [[ru:Бёлль, Генрих Теодор]] [[simple:Heinrich Böll]] [[sr:Хајнрих Бел]] [[sv:Heinrich Böll]] [[sw:Heinrich Böll]] [[tr:Heinrich Böll]] [[uk:Белль Генріх]] 775 54899 2006-10-31T12:42:32Z 84.190.124.114 '''Yaşar Kemal''' yek ji nunerên [[wêje|wêjeya]] tirkî yên herî girîng e. Kemal li [[Edenê]] ji dayîk bûye. Lê bi eslê xwe ji wanê ye û ew bi xwe jî kurd e. Di pirtûkên Yaşar Kemalî de pir çîrokên ji [[Kurdistan|Kurdistanê]] derbas dibin. == Berhem == * Siltanê fîlan ([[roman]]), [[Nûdem]] ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} [[Category:Nivîskar]] [[az:Yaşar Kemal]] [[da:Yashar Kemal]] [[de:Yaşar Kemal]] [[en:Yaşar Kemal]] [[es:Yaşar Kemal]] [[fr:Yachar Kemal]] [[sv:Yaşar Kemal]] [[tr:Yaşar Kemal]] 778 12900 2004-03-14T18:24:17Z Erdal Ronahi 2 779 12901 2004-03-14T18:24:47Z Erdal Ronahi 2 780 12902 2004-03-14T18:25:14Z Erdal Ronahi 2 781 12903 2004-03-14T18:25:41Z Erdal Ronahi 2 782 12904 2004-03-14T18:26:10Z Erdal Ronahi 2 783 65641 2007-01-20T14:40:11Z Bangin 450 [[Wêne:Flag of Kurdistan.svg|thumb|Ala Netewî ya Kurdistanê]] [[Wêne:Alai-kurdistan.gif|thumb|Ala [[Komara Mahabadê]]]] [[Wêne:Ala_komara_agiriyê.gif|thumb|Ala Komara Agiriyê (Araratê)]] [[Image:Flag of kurdistan-1922 1924.svg|thumb|Ala [[Keyaniya Kurdistanê]]]] [[Wêne:Dersim-kurd-bayragi.png|thumb|Ala ku di [[Serhildana Koçgiriyê]] de hatiye bikaranîn]] Di Kurdistanê de alên curbecur hatin bikaranîn û tên bikaranîn. Konsensuseke ser bikaranîna aleke neteweyî tune. == Nasîna alaya Kurdistana Başûr == Alaya Kurdistanê ku li başûrê Kurdistanê û carna jî di bakurê de tê bikaranîn ji sê zeviyan pêk tê û li ser wan sê rengan jî tava rojê heye. ===Se zevî=== Alaya Kurdistanê ji sê zevîyan pêk tê. Zevîya li jor sor e, navîn spî ye û jêr jî kesk e. Li jêr tu dikarî drêjî û frehîya alaya kurdistanê bîbîne. Drêjî ji frehî 3/2 mezintir e. Drêjî 90 cm bibe, frehî jî 60 cm dibe. [[Image:Figure-1.jpg|Wêne 1]] ===Tava Rojê (tav)=== Sîmbola (symbol) ala kurdistanê ji tava rojê (tav) bi rengê zêr û zer pêk tê. Ew di zeviya hundir di navîn da ye. Stêrka tava rojê ji 21 baskan pêk tê. Ev stêrka bi 21-baskan nîshana NEWROZÊ e. [[Newroz]] cejna neteweyê kurd e. [[Image:Figure-2.gif|Wêne 2]] Ji drêjî û frehîya alaya kurdistanê (3/2) dîsa tava rojê li ser zevîya navîn ya bi rengê spî hundir da bi glovera stêrkê 0,5 blind e û bi baskên stêrkê jî 1.0 blind e. Li jêr binêre. [[Image:Figure-3.gif|Wêne 3]] Tava Rojê di navenda alayê da cîhê xwe digire. Li jêr binêre û bibîne. ]] [[Image:Figure-4.gif|Wêne 4]] Dîsa gerek stêrka tavê ya bi 21 baskan di navendê da be. Li jor tu dikarî bibîne, baskek stêrkê tuj rava dike û li jêr jî navend di nav du baskên stêrkê da derbas dibe. [[Image:Figure-5.gif|Wêne 5]] ===Rengên alayê=== Zevîyên Alaya Kurdistanê bi van rengan e:<br> Sor PMS 032 <br> Kesk PMS 354 (#00B760)<br> Zer PMS 116 (#FCD116)<br> ==Dîroka alaya Kurdistanê== Wek her milletî, [[Kurd]] jî xwedîyê [[ala|alekê]] ne. Ala Kurdan a ku îro tê bikaranîn sor, sipî, kesk e û di navîna wê de jî rojek zer heye. Ev al di 1920-an de ji alî [[Teshkîlatî Îctîmaîye Cemîyetî ya Kurdan]] ve hatiye tesbîtkirin. [[Mistefa Pasha Yamûlkî]] yek ji muessisên Teshkîlatî Îctîmaîye Cemîyetî ye ku shiklê ala Kurdî tesbît kirîye û di hukmata [[Shêx Mehmûd]] de jî bûye wezîr, û berpisîyarê rojnama nîv resmî ya vê hukmatê; Bangî Kurdistan, ne dûr e ku ala Kurdî ya Shêx Mehmûd ku di 10.10.1922-an de hatiye tesbîtkirin jî bi pêshniyara wî hatibe qebûlkirin. Her millet, netewe, xelk û dewlet aleke wan heye. Al nîshana huwîyeta wan e, sembola hebûna wan e. Ala her milletî bi shiklekî ye, reng û sembolên wê bi awayekî ye. Wek her milletî, Kurd jî xwedîyê alekê ne. Ala Kurdan a ku îro tê bikaranîn sor, sipî, kesk e û di navîna wê de rojek zer heye. Di tarîxê de Kurdan kengî al, an jî sembolek ku shûna alê bigre bikaranîne, em bash nizanin. Lê ew Kurdên ku ev serê 6-7 hezar salane ku li [[Kurdistan|Kurdistanê]], yanê li cihê xwe yê nuha dijîn, bêguman wan jî gelek dewlet û îmaret avakirine. ó wekî her dewlet û îmaretên qedîm, wan jî miheqqeq alek, an jî li shûna alê sembolek bikaranîne. Yanê ew dewletên wek Mittanî, Hurrî, Subarî, Xaldî, Kardox, Kasî, Med û hîn gelekên din ku di tarîxê de rolek mezin lîstine, leshker çêkirine, bajar û medeniyet avakirine û li gor tarîxzanan jî bav û kalên Kurdan in, divê ku xwedî al bin. Dîsa ew îmaretên Kurdan, wek [[Shedadî]], [[Merwanî]], [[Botan]], [[Soran]], [[Erdelan]], [[Bahdînan]] û hîn gelekên din, her çendî nîv serbixwe bûn jî, lê li mizgeftan bi navê mîrên wan xutbe dihatin xwendin, xwedî leshker û qesr û avahîyên mezin bûn. Ev îmaretên ku çendsed salan li Kurdistanê hukum kirin, gerek alek an semboleke wan a ku li shûna alê bi kar dianîn hebûya. [[Mîr Bedirxan]] (1802-1868) ku seranserî Kurdistanê di bin hukmê wî de bû, xwedî pere û top û tifing bû. Li ser navê dewleta xwe pere derxistibû. Hê wê wextê têkilî bi Ewrûpayê re danîbû, ji bo birêvebirina dewleta xwe xwendevan shandibû Ewrûpayê. Li ser Gola Wanê ji bo parastin û tîcareta dewleta xwe kêshtîyên sher û tîcaretê dabû çêkirinê. Gelo meriv dikare bibêje ku Mîr Bedirxanê ku hewqas tisht kirîye, bê al be. Bêguman na! Lê ji ber ku tu belgeyek ji dewra berê di destê me de tuneye, em nizanin alên wan çawa bûn. Wex efsane her Kurd bi çîroka Kawa dizane. Kawa hesinger e. Pêshtimalek wî heye. Pishtî ku li hember Dehaq bi ser dikeve, dibe hukumdarê welêt û pêshtimala xwe jî wek al bi kar tîne. Her çendî efsane ye, lê têde al hatiye bi kar anîn. Dîsa di [[klasîkên Kurdî]] de jî gelek shaîr û nivîskarên Kurdan wek gotin al bi kar anîne. Çend mînak: Zalimê kushtim shepalê, Nazikê, qencê delalê, Bûn hîcaba zilf û xalê, ædek û ala û tox. (Ji Dîwana [[Melayê Cizîrî]], 1407-1481) Bejn û bala tox û ala Min kirin vêkra mitala Çîçeka terhînî wala Dil ji min bir, dil ji min. (Ji Dîwana Melayê Cizîrî) Lê me hêvî wasiq e ez feqîr Jêrî alaya te bim roja -esîr. (Ji Mewluda [[Melayê Batê]], 1417-1491) Ya Reb îmanê dixwazin em midam Jêrî alaya Muhemmed wesselam. (Ji Mewluda [[Melayê Batê]]) Îsharet wehy-û telwîh û îradet vîn û qudret shîn, Ceman qels û betel merd û lîwa ala, alem nîshan. (Ji Nûbara [[Ehmedê Xanî]], 1651-1706) ===Ala Kurdî ya îro=== Ala Kurdî ya ku îro ji alî herkesî ve tê qebûlkirin kengî, çawa û ji alî kê hatîye çêkirin bi bashî ne diyar e. Lê bi qasî ku ji belgeyên heyî tê fêm kirin di destpêka salên 1920-î de ji alî rêxistinên Kurdan ên wê demê hatiye çêkirin û tesbîtkirin. Mesela wê wextê Kurdistan Teali Cemiyetî li ser qerta huwiyetê a komelê "zemîna wê kesk û li ortê jî rojek" alek Kurdî çapkirine ku ev al jî "Katibê Umûmî yê komelê Zeynelabidîn çêkirîye" (1). Li gor [[Zinar Sîlopî]] (Qedrî Cemîl Pasha) ala Kurdî ya îroyîn ji alî Teshkîlati Îctîmaîye Cemiyetîyê hatîye tesbîtkirin ku shiklê wê weha ye; li jor rengê sor, di navînê de sipî, li ser sipî roj û li binî rengê kesk wek ala millî ya Kurdan tesbîtkirine û îlan kirine. Her çendî di destê me de tu belgeyek din an jî rismek alê ya wê wextê tuneye, lê dîsa jî li gor gotina Zinar Sîlopî em dikarin bibêjin ku Ala Kurdî ya ku îro ji alî herkesî ve tê qebûlkirin di 1920-î de ji alî Teshkîlatî Îctîmaîye Cemîyetî ya Kurdan hatîye çêkirin (2). Di 1921-an de Mistefa Pasha Yamûlkî li gel hin ji muessisên Teshkîlatî Îctîmaiye Cemiyetî; Xelîl Rami Bedirxan, Kemal Fewzi, Mewlanzade Rifat dixwazin biçin Kurdistana Bashûr, lê Îngiliz nahêlin ew derbas bin, tenê Mistefa Pasha Yamulkî ji ber ku ji Silêmanîyê ye, derbas dibe. Mistefa Pasha diçe Silêmaniyeyê û di hukumeta Kurdî ya ku di 10.10.1922-an de di bin hukumdarîya Shêx Mahmûdê Berzencî de tê avakirin, dibe wezîrê perwerdekarîyê (2). Her wê demê ji alî Shêx Mehmûd ve alek Kurdî hatibû qebûlkirin û pûl jî çapkiribûn (3). Di destê me de ev al jî tuneye ku em bibêjin shiklê wê çawa bû. Lê ji ber ku Mistefa Pasha Yamûlkî yek ji muessisên Teshkîlatî Îctîmaîye Cemîyetî ye ku shiklê ala Kurdî tesbît kirîye û di hukmata Shêx Mehmûd de jî bûye wezîr, û berpisîyarê rojnama nîv resmî ya vê hukmatê; Bangî Kurdistan, ne dûr e ku ala Kurdî ya dewra Shêx Mehmûd jî bi pêshniyara wî hatibe qebûlkirin. ===Rismê Ala Kurdî-1928=== Ronakbîr û siyasetvanên Kurdan yên ku di salên 1900-1928-an li Kurdistanê û li Îstenbolê di nav komele û cemiyetên Kurdan de karkirine an damezrandine, piraniya wan pishtî salên 1925 û 1930-yî hatine li Sûriye bi cih bûne. Her wê wextê jî bi navê [[Xoybûn|Xoybûnê]] rêxitinek avakirine. Ji weshan û kitêbên ku wê demê li ser navê Xoybûnê derketine tê fêm kirin ku her ew ala ku di 1920-de hatiye tesbîtkirin, ji alî Xoybûnê ve jî hatiye qebûl kirin. Dîsa tê gotin ku di serîhildana Agrîyê de Îhsan Nûrî her ev ala Kurdî bi karanîye. Hetta rismek ku ji wê wextê meye, di gelek kovar û kitêban de hatiye belavkirin. Mesela li ser qapaxa kitêba Sureyya Bedirxan -ku ew jî yek ji xebatkarên Xoybûnê bûye- ala Kurdî bi rengîn hatiye çapkirin û li binê alê jî bi îngilîzî "Flag of Kurdistan" (Ala Kurdistanê) hatiye nivîsîn. (binêre; [[Sureyya Bedirxan]], The Case of Kurdistan Against Turkey, By authority of Hoyboon, Philadelphila, 1928) Di Gulana 1993-an de ez û ji redaksiyona Armancê, Mîrze Bextiyar em çûbûn Kurdistana Sûrîyê. Li Qamishlîyê li malekê, Kurdekî alek Kurdî nîshanî me da û got ku "Ev al ya Xoybûnê ye, li mala Celadet Bedirxan bû, min anî". Her çendî em ne pisporê qûmash in, lê ji qûmashê wê welê dixuya ku gelek kevn bû. Her weha me bawerî bi wî hevalî anî çimkî têkilîyên wî û Rewshen Bedirxan yên nêzîk bi hev re hebûn. Me rismê wê alê jî kishand. ===Kovara [[Hawar|Hawarê]] û Ala Kurdî, 1932=== Di Hawarê de li ser alê gelek nivîs û helbest hatine belavkirin. [[Celadet Alî Bedirxan]] di vê gotarek xwe de (gotar hem bi herfên Latînî û hem jî bi herfên Erebî hatîye çapkirin) di qismê behsa alê de ala me ya îroyîn tarîf dike û weha dibêje: ".....Ala Kurdan, ji jor ber bi jêr ve, ser hev, sor, sipî û kesk e, di nava wê de roj diçirise. ("Welat, Welatînî û Al", Hawar, No: 9 (30 Îlon 1932), r. 1-2) Ala Kurdî di 1932 -an de li ser herdû bergên Hawar, no: 11 (10 Çiriya Pashîn 1932) bi rengîn hatîye çapkirin. Rengên wê jî sor li jor, li navendê sipî û li binî jî kesk, di ortêde jî tavek 18 tîrêjî (an jî stêrkek 18 niçikî) heye. Celadet Bedirxan her di vê hejmarê de li ser mirina Shêx Evdirrehmanê Garisî nivîsek nivîsîye û têde weha dibêje: "...Belê Shêxê min, min ji te re kefenekî welê bijart ko hêj tu kelash pê nehatîye pêçandin, min ji te re tirbeke welê koland ko hîn tu mirî neketinê. Min kefenê te kir: Sor, sipî û kesk û zer, ala te, û min tu veshartî nav rûpelên Hawarê û li serê wê kêla te daçikand. Kefenê te kefenek welê ye, rûjkê bêt, ji te vebit li ser qelat û bajarên te re li pêl bibit. Tirba te tirbeke welê ye ko ne kêla wê bi birûskên ezmanî dishike, ne cax û dîwarên wî bi ba û bagerê hildiweshe, ne axa wê bi baran û lehîyê qul dibe û ji hev dikeve. Tirba te kitêbek e, ko nifshên milletê me deste-desta bikin û her nifsh ji nifshê din re heta pashîyê, hinda rûja qiyametê, ji hevdû re dê bispêrin. Ev tirba te a abadîn e. Min eva ha ji bona te bijart û koland....." ("Shêx Evdirrehmanê Garisî çû rehmetê", Hawar, No: 11(10.11.1932), r. 2-3) Dîsa di Hawar, no: 5 (20 Tîrmeh 1932), r.4-an de Herekol Azîzan (Celadet Bedirxan) helbestek li ser ala Kurdî nivîsîye ku çend malik jê ev in: Alê Kurdan Ala Kurdan di nav rok Çi bedew û bi heybet Bi çar reng î, rengên te Çi delal û çi xweshkok Xêzek kesk û xêzek sor Nav sipî û nîvek zer keskesor e, bi roj e Ev li jêr û ew li jor Herekol Azîzan b. Hawar, no: 5 (20 Tîrmeh 1932), r.4 Di Hawar, no: 8 (12 Îlon 1932), r. 7 de Dr. Kamûran Bedirxan jî li ser alê helbestek nivîsîye û di malikên pêshîn ên vê helbestê de ala Kurdan weha tarîf dike: Ala Kurdan Ronahiya dil û çav, Diyarîya dê û bav Pêsîra wê roj û tav Spehitiya ax û av Ala Kurdan ser be ser Sor û gewr e kesk û zer. Dr. Kamûran Alî Bedirxan b. Dilê Kurên Min , Kitêbxana Hawarê, hejmar. 3, Sham, Çapxana Tereqqî, 1932, r. 25 û Hawar, no: 8 (12 Îlon 1932), r. 7 ===Di çîrokeke Nureddîn Zaza de Ala Kurdî=== Nûredîn Ûsif ([[Nûreddîn Zaza]]) di Hawar, no:30 (1/7/1941), r.4-5 de bi navê Keskesor çîrokek nivîsîye. Di çîroka xwe de behsa dewra Shêx Seîdê Pîran dike û qala dibistana xwe dike, pashê ku Kurd bi ser dikevin û ala Tirka ji dîregê dadixînin û ala Kurdan hildidin jor ew jî li gel bavê xwe li ber derîyê serayê ye û pashê çîrok weha dom dike: "...Xelk li dora serayê kom dibûn. Em zaro jî çûn; ew tishtê rengîn di ser serê me re sekinî bû. Lê ew ne keskesora ezmên bû. Ez bêsebir bûm... li bavê xwe geriyam. Leshker rêz girtibûn, sitranek digotin, çavên wan ên tûj têrken bûn. Min ew li ser hespê dît, ez çûm cem; wî ez danîm ber xwe. Min jê pirsî: -Bavo ev çi keskesor e li ser serayê? -Ev ala me ye kurê min! Ev shan û sherefa milletê Kurd e! -Berê yeke sor hebû, ew çi bû bavo? -Ew ya neyaran bû. Neyar bi zor ketibûn welatê me. Em Kurd îro wan ji erdê xwe derdixînin û dibin xwediyê wî. Ha ji te re aleke piçûk! Wê deyne ser dilê xwe! Heji wê bike û ji bo serfirazîya wê bixebite. Ez bi gotinên bavê xwe bûbûm sermest. Dilê min hildiavêt. Bavê min ez maç kirim û ez danîm erdê.........." Pisht re li gor çîrokê, Kurd ji ber hin sebebên eshîrtî, neliserhevbûnê, serketina wan pir dom nake. Dijmin dîsa dikeve welatê wan ala Kurdan ji dîregê datînin û çîrok weha dom dike: "...Ala rengîn, shan û rûmeta me, çirandin avêtin ber lingên xwe, pêlê kirin û li shûna wê ya xwe, ya xwînxwaran danîn........" (Hawar, no:30 (1/7/1941), r.4-5) ==Li Mehabadê Ala Kurdî, 1946== [[Zinar Sîlopî]] (Qedrî Cemîl Pasha) derheqê Ala Kurdî ya [[Cumhurîyeta Mehabadê]] de weha dibêje: "Hukumeta Cumhurîyeta Mehabadê Ala Kurdîstanê ya ku di 1919-an de ji alî Teshkîlatî Îctîmaîye Cemîyetîyê ve hatibû tesbîtkirin girtin, lê li kêleka roja wê, rismê du simbilên genim û li pisht wê jî çiyayek û dareke çamê lê zêde kirin û bi guloverî jî li ser wê Dewletî Cumhurîyetî Kurdistan nivîsîn û ew wek ala Cumhurîyeta Mehabadê qebûl kirin"(4). Dîsa di hejmara 9. a rojnama Kurdistan a Cumhurîyeta Mehabadê de axaftina keçeke Kurd, Îshret Azmî ya li ser ala Kurdî hatiye belavkirin. Ji bo tarîfa ala Kurdî em çen rêzan ji wê axaftinê li jêrê dinivîsin: "...Ey Ala Kurdistanê sê rengîn, ey nîshana bilindîya Kurdistanê!...Rengê te yê sor shahid e ku tu bi xwîna Kurdan hetiye hilgirtin, rengê te yê sipî nîshana dilpakîya Kurda ye, rengê te yê kesk jî delîla ciwanîya axa Kurdistanê ye......"(4) William Aegleton jî derheqê Ala Kurdî ya Mehabadê de weha nivîsîye: "Di Gulana 1944-an de rêxistina Komel, bi alîkarî û hevkarîya hevalbendên xwe yên li Iraqê, ala Kurdî ya milî hazir kirin. Ev al ku ji sê xetan pêkhatî bû, her xetek wê rengek bû. Li jorê sor, li ortê sipî, li jêr jî rengê kesk cih digirt. Bi vî awayî bi ters qulubandineke rengên ala Îranê, ala Kurdî hatibû çêkirin. Li ser alê roj -ku sembola Kurda ye- û li kêleka rojê du simbilên genim, li pisht wan jî çiyayek û qelemek hebû"(5) "...Serê sibeha meha Çileya Pashîn a 1946-an bû. Tav diçirisî, rojeke xwesh bû....Ji gundên dorê gundî û serok eshîr hemî hatibûn Mehabadê. Meydana Çwarçirayê tijî bûbû. Caddeya ku ji herdû serîyên bajêr digihîsht Meydana Çarçirayê bi alên Kurdî û bi flamayên sor û sipî û kesk hatibûn xemilandin..."(6) [[ Musa Anter]] di bîranînên xwe de qala rêxistineke îllegal ku di salên 1948-an de li gel Yusif Azizoglu û çend Kurdên din danîne, dike. Di rêxistinê de sondek jî dixwarin. Ji bo sondê destê xwe datianîn ser Ala Kurdî û çekekê û sonda xwe dixwarin. Musa Anter ji bo vê alê weha dibêje: "Wezîfa çêkirina alê li ser min bû. Ez çûm Kapalõçarshõyê min her yek nîv mîtro, min çar reng qûmash kirîn. Al îro jî tê zanîn. Sor, sipî û kesk, li ortê jî rojek zer. Sembola reng û roja li ser alê jî weha ye; Sipî, ashîtî ye, sor, xwîn û shoresh r, kesk bereketa Kurdistanê û Mezopotamyayê ye. Roj jî sembola dînê millî yê Kurdan Zerdûshtî ye...."(7) Bulletin Du Centre D-Etudes Kurdes, 1948 Di bin berpirsîyarîya Dr. [[Kamûran Alî Bedirxan]] de li Parîsê di navbera salên 1948-1950"yî de li ser hev 13 hejmarên wê derketine. Nivîsên wê bi Fransî ne, carna cih daye hin nivîsên Îngilîzî jî. Li ser bergê her hejmara wê ala Kurdî heye ku bi rengîn e. Sor li jor, sipî li ortê, kesk li jêr û li ortê jî roj zer (8). ==Çavkanî== (1)-[[Malmîsanij]], Bitlisli Kemal Fevzi ve Kurt orgutleri içindeki Yeri, Stokholm, 1993, r. 127, 129, 148 -Doç. Dr. [[Ergin Aybars]], Istiklal Mahkemeleri 1923-1927, Ankara, 1982, r. 152 -Akis (Haftalõk aktualite dergisi), no:11 (25 Aralik 1967), r. 24 -Behçet Cemal, Sheyh Sait Üsyanõ, Sel Yayinlari, 1955, Üst., r. 89 (2)-Zinnar Sîlopî, Doza Kurdistan, Beyrût, 1969, r. 60 (3)[[William Aegleton]], Mehabad Kurt Cumhuriyeti 1946, Turkçesî: M. Emin Bozarslan, 2. Basku Komkar Yayunlaru, Koln, 1989, r. 94-95, 152 (4)-Sîlopî, r.200, 203, 204 (5)-Aegleton, r.94-95 (6)-Aegleton, r.152 (7)-[[Musa Anter]]; Hatiralarim, Doz Yayinlari, Îstenbol, 1990, r. 61-62 (8)-Bulletin Du Centre De Etudes Kurdes, No:1(1948)-no:13(1950), Parîs. -[[Sureyya Bedirxan]], The Case of Kurdistan Against Turkey, By authority of Hoyboon, Philadelphila, 1928. [[Category:Kurdistan]] [[Kategorî:Al|Kurdistan]] [[de:Flagge Kurdistans]] [[en:Kurdish flag]] [[es:Bandera de Kurdistán]] [[et:Kurdistani lipp]] [[fa:پرچم کردستان عراق]] [[he:דגל כורדיסטן]] [[hu:Kurdisztán zászlaja]] [[nl:Vlag van Koerdistan]] [[nn:Det kurdiske flagget]] [[no:Kurdistans flagg]] [[pt:Bandeira do Curdistão]] [[tr:Irak Kürdistan Özerk Bölgesi Bayrağı]] 785 12906 2004-03-16T09:45:50Z Erdal Ronahi 2 Ala Partiya Yekîtiya Demoqrat Ala Partiya Yekîtiya Demoqrat 786 39762 2006-08-13T22:55:13Z Pill 538 Guherandina 81.213.253.139 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Ala PYD ya mezin.png|thumb|right|150px|Ala Partiya Yekîtiya Demoqrat]] '''Partiya Yekîtiya Demoqratîk''' partiyeke siyasî e ku li [[Sûriye]] kar dike. Ev partî zêdetir ji [[kurd|kurdan]] pêk te. == Lînkên derve == * [http://www.pyd.be Malpera PYD] [[kategorî:Partî (Kurdistan)]] [[Kategorî:Partî (Sûriye)]] 787 12908 2005-01-12T11:26:39Z Erdal Ronahi 2 /* Rexistinên polîtîk */ === Kurdistan bi giştî === * [[Kongra Gelê Kurdistan]] (Kongra-Gel) === Tirkiye === * [[Demokratik Halk Partisi]] (DEHAP) * [[Hak ve Özgürlükler Partisi]] (HAK-PAR) === Sûriye === * [[Partiya Yekîtiya Demoqratîk]] (PYD) === Iraq === * [[Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan]] (YNK) * [[Partiya Demokrata Kurdistanê]] (PDK) * [[Partiya Çareseriya Demokratik a Kurdistan]] (PÇDK) === Îran === * [[Partiya Jiyanê Azadiya Kurdistan]] ===Partîyên kurdî ku li Tirkiye hatine qedexekirin (Lîste)=== * [[Halkın Emek Partisi]] (HEP) Ankara, Turkey, 07.06.1990 * [[Demokrasi Partisi]] (DEP) Ankara, Turkey, 07.05.1993 * [[Demokrasi ve Değişim Partisi]] Ankara, Turkey, 03.04.1995 * [[Demokrasi ve Barış Partisi]] (DDP) Ankara, Turkey, 1995 * [[Halkın Demokrasi Partisi]] (HADEP) Ankara, Turkey, 1994 * [[Demokratik Kitle Partisi]] (DKP) Ankara, Turkey, 03.01.1997 ===Komela û rêxistinên din yên ku li Tirkiyê çalak bûn yan jî çalak in=== * [[Kürt Teavün ve Terakki Cemiyeti]] İstanbul, Turkey, 19.09.1908 * [[Kürt Neşr-i Maarif Cemiyeti]] İstanbul, Turkey, 1910 * [[Kürdistan Teşrik-i Mesai Cemiyeti]] İstanbul, Turkey, 1912 * [[Kürt Talebe Hêvî Cemiyeti]] İstanbul, Turkey, 27.07.1912 * [[Kürt İrşad ve İrtika Cemiyeti]] İstanbul, Turkey, 1912 * [[Kürt Tamim-i Maarif ve Neşriyat Cemiyeti]] İstanbul, Turkey, 1919 * [[Kürdistan Teâli Cemiyeti]] İstanbul, Turkey, 17.12.1918 * [[Devrimci Doğu Kültür Ocakları]] (DDKO) İstanbul, 1968 * [[Devrimci Demokratik Kültür Derneği]] (DDKD) Diyarbakır, 1977 * [[Devrimci Demokratik Kadınlar Derneği]] (DDKAD) Diyarbakır, 1977 * [[Devrimci Halk Kültür Dernekleri]] (DHKD) Turkey, 1975 * [[Anti Sömürgeci Kültür Dernekleri]] (ASK-DER) Turkey, 1977 * [[Kürt Kültür ve Araştırma Vakfı]] (Kürt-Kav) İstanbul, 1996 * [[Mezopotamya Kültür Merkezi]] (MKM) İstanbul, 1994 ===Komele û rêxistinên din yên ku di welatên cihê cihê de çalak bûn yan jî çalak in=== * [[Bahoz]] - Sweden * [[AKSA]] - Germany * [[Komeleya Karkerên Kurdıstan]] (KOMKAR)) - Germany, 1978 * [[Komelên Karkerên Demokratên Kurdistan]] (KKDK)) - Germany, 1978 * [[Federasyona Komeleyên Kurdîstan li Swêdê]] - Sweden, 1982 * [[Federasyona Yekitîya Kurdistan li Almaya]] (FEYKA) - Germany ===Rexistinên polîtîk=== * [[Xoybûn]] * [[Azadî]] * Partî Demokratî Kurdistan ([[PDK-Iraq]]) * Partî Demokratî Kurdistan ([[PDK-Îran]]) * Partî Demokratî Kurdistan ([[PDK-S]]) * [[Yekîtîya Niştîmanî Kurdistan]] (YNK) * [[Partiya Sosyalista Kurdistan]] (PASOK) * [[Partiya Gel]] * [[Komela]] * [[Kürdistan Demokrat Partisi]] (KDP-T) * [[Partî Karkerî Kurdistan]] (PKK) (KİP) * [[Partîya Sosyalîsta Kurdistan a Tirkîye]] ([[PSKT]]) * [[Partîya Sosyalîsta Kurdistan]] (PSK) * [[Kurdistan Ulusal Kurtuluşçuları]] (KUK) * [[Rızgari]] * [[Partiya Karkerên Kurdistan]] (PKK) * [[Ala Rızgari]] * [[Kawa]] * [[Têkoşin]] * [[KUK - Baskê Sosyalist]] * [[KİP Muhalefeti]] * [[Kürdistan Komünist Partisi]] * [[Partîya Pêşeng a Karkerî Kurdistan]] (PPKK) * [[Tevger]] * [[Yekbûn]] * [[Partîya Yekitîya Sosyalîstên Kurdistan]] (PYSK) * [[PDK (Bakur)]] * [[Partiya Rizgarîya Kurdistan]] * [[KADEK]] == Lînka derve == [http://www.kurdishlibrary.org/Kurdish_Library/KurdiKK/Organisations_KUR/Organisations_Index_Kur.htm Pirtûkxaneya kurdî] {{kurt}} [[Category:Lîste]] [[Category:Kom]] 788 64777 2007-01-15T21:39:12Z Bangin 450 {{Al}} Emblema Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan 789 67093 2007-01-29T23:03:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[es:Unión Patriótica del Kurdistán]], [[nl:Patriottische Unie van Koerdistan]], [[sv:PUK (organisation)]] [[Image:Emblema YNK.jpg|right|Nîşandeka Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan]] '''Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan''' (YNK, ing. PUK) partiyek kurdistanî ya [[çepgir]] e. YNK di sala 1975 li [[Berlîn|Berlînê]] hat damezrandin. Serokê YNK [[Celal Talabanî]] ye. YNK di [[Iraq|Iraqê]] de kar dike. == Lînkên derve == * [http://www.puk.org Malpera YNK] (bi îngilîzî û erebî) {{kurt}} [[Category:Partî (Kurdistan)]] [[Kategorî:Partî (Iraq)]] [[ar:الاتحاد الوطني الكردستاني]] [[de:Patriotische Union Kurdistans]] [[en:Patriotic Union of Kurdistan]] [[es:Unión Patriótica del Kurdistán]] [[et:Kurdistani Patriootlik Liit]] [[fa:اتحادیه میهنی کردستان]] [[fr:Union patriotique du Kurdistan]] [[ja:クルド愛国同盟]] [[ko:쿠르드 애국 동맹]] [[lt:Irako Kurdistano patriotinė sąjunga]] [[nl:Patriottische Unie van Koerdistan]] [[pl:Patriotyczna Unia Kurdystanu]] [[ru:Патриотический союз Курдистана]] [[sv:PUK (organisation)]] 790 12911 2004-03-16T10:55:33Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan]] 791 12912 2004-03-16T11:08:31Z Erdal Ronahi 2 Amblema PÇDK Amblema PÇDK 792 61721 2006-12-26T04:38:55Z Metin84 686 [[Wêne:PÇDK - -2003- - Partîya Çareserîya Demokratîk a Kurdistan.png|thumb|PÇDK - Partîya Çareserîya Demokratîk a Kurdistan]] '''Partiya Çareseriya Demokratik a Kurdistan''' (PÇDK) di sala 2003 de hat damezrandin. PÇDK di [[Iraq|Iraqê]] de kar dike. Serokê PÇDK [[Dr. Faik Muhammed]] e. Armanca PÇDK çaresereke demokratîk ji bo [[pirsgirêka kurd]] û aşitî ji bo hemû gelên [[Rojhilata Navîn]] e. == Lînkên derve == * [http://www.pcdk.com Malpera PÇDK] (bi soranî û zimanên din) {{kurt}} [[Category:Partî (Kurdistan)]] [[Kategorî:Partî (Iraq)]] 793 12914 2004-03-16T11:18:51Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Partiya Çareseriya Demokratik a Kurdistan]] 794 12915 2004-03-16T11:19:39Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Partiya Çareseriya Demokratik a Kurdistan]] 795 36089 2006-07-24T18:23:20Z 192.30.202.28 KARSAZ saziya kardêren kurd li [[Ewropa|Ewropayê]] ye. == Pêşkêşî == [[Karsaz]]ên [[Kurd]] ji hev bela bela ne. Armanca vê xebatê ew e ku van kesan bên cem hev, di nav xwe de reqabeteke prensîpî bidin mesandin, hember derveyî xwe jî, zemîna tevgera saziyek yekîtî û hevkariya erka kar biafirînin. Li [[Ewropa]]yê ji hev bela û xwedî curbecur kar, bi hezaran mutesebîs û karbidestên Kurd hene. Ji ber ku bê rêxistinin, bi aloziyên di nav xwe de, dem bi dem hevudu ber bi tinekirinê ve dibin. Tu kesek ji wan tenê bi serê xwe nikane pêdiviyên gelê me pêswazî bike. Bona vê sedemê gelê me jî, pêdiviyên xwe ji derve, ji derdorên ku hebûna wê napejirînin temîn dike. Heger bê xwestin, bi rêxistin û hevkariyeke bas, ev pêwîstî bi hêsanî ji holê radibe. Bersîv dayîna pêdiviyan, di heman demê de pêsdeçûyînê jî bi xwe re tîne. Divê ku wek karbidestên Kurd sîara me; “Bi zimanê xwe, bi rengê xwe û bi nasnama xwe, em jî hene” be! Bi kurtasî divê ku pêdivîyên kurdan, dîsa Kurd hilbirînin. Armanca bingehîn ya sermaya ji vê tê bi dest xistin, di bazirganiya navnetevî de wekî erkekî reqabetê bikaranîn e. Ji bo vê yekê: Daxwaza KARSAZ ew e ku di navbera kurdên di sektoreke de kar dikin û li her derê cîhanê belav bûne de têkilî bidin çêkirin, di her welatî de ji bo lebata karên wan alîkarî bikin, di têkilî û sazkirina karên nû de destek bidin, di curbecur sektoran de projeyên nû amade bikin, lêkolîn bikin û ji bo realîzekirinê encamên wana rabigihînin karsazan, ji bo pêsdebirina kurdistanê, lêkolîna projeyên alternatîf çêbikin û çavkaniyên bidest xistî jî, di van projeyan de bikarbînin, di navbera karsazên Kurd û sermaya cîhanê de têkilî bidin danîn, li ser sektorên di karê xwe de serketî ne, lêkolîn çêkin û encamê têxin xizmeta karbidestên Kurd, di [[teknolojî]] û [[zanistî|zanistiyê]] de tistên nû komê ser hev kin û bona bikaranînê bigihînin karsazên Kurd, hevkariya kurdên akademîsyen ên pispor-serketî û karsazên kurdan bi cîh bînin, zanistî û sermayeyê bi hev re bikarbînin, di avakirinên nû de, teserûfên serfkaran jî tevê kin û wana ji tebatiyê xilas bikin, herwiha ji wana re amadekirina ciyên kar û tesfîqa derxistina malên bi motîfên netewî, mîsyona me yê bingehîn e. == Komîta rêveber == Bi tevlêbûna 165 delegan, di 31 Çile-02 Sibat 200. li Elmanyê bajarê [[Frankfûrt]]ê Kongra 3. ya Aboriya Kurd hate lidarxistin. Biryarên di vê Kongrê de hatin standin, ji alî hemû delegan ve hatin pejirandin. Di daxuyaniya encamê de vana cîh girtin: * Destûra KARSAZê kêmasiyên xwe yên naverokî henin, divê heta kongrekî din wekî pronivîs (taslak) destûreke were amade kirin, * Ji bo çareserkirina pirsgirêkên bazirganî yên di têkiliyên endamên KARSAZê de, komîsyoneke hakemtiyê bête sazkirin, * Ji bo alîkariya perwerda xwendekarên rewsa wan ê aborî ne bas, di binesaziya KARSAZê de foneke bê avakirin, * Endamên nû têne qeydkirin û yên ji endametiyê dikevin, di kovara “DENGÊ KARSAZ” de bêne wesandin, * Bi desteka endaman KARSAZ bigihêje hebûnên neguhêzbar (gayrîmenkûl) û ji alî kongrê ve li komîta rêveber bê teslîm kirin. Navenda KARSAZê ji pênc besên bingehîn Pêk tê. == Saziya navenda KARSAZ == #Dîwana Serokatiyê: Temsîla huqûqî ya ji karûbarên KARSAZê dike û dîrekt berpirsiyar e. Kordîna fealiyetan, çavdêriya rêberiya pratîk, hev dîtinên bi biyaniyan re, rêkupêk kirina darayî, kontrola Dengê KARSAZ û malpera wê jî di nav peywirên Dîwana Serokatiyê de ne. #Dayra Kordînatoriya Navendî û Hilbirîna Projeyan: Di pratîkê de, Kordîne û rêveberiya pîlanên ji alî Komîta Rêveber ve tên amade kirin, ev dayre birêve dibe. Ji bo endaman proje afirandin, çareserkirina pirsgirêkên wan ê kar, di derbarê huqûqa welatê ku lê dijîn de ji wan re agahdarî dayîn, alîkariya sêwirmendî û têkiliyên di nav wan de jî, peywirên vê dayrê ne. #Dayra Agahdariyên Çapemenî û Wesanê: Di derbarê xebata KARSAZê de, bi rêya çapemniyê agahdarkirina raya gistî, çalakiyên nasandina KARSAZê û rêveberiya malpera KARSAZê, wezîfeya vê dayrê ne. #Sekreterya: Bi cîh anîna nivîsên di navbera endamên KARSAZê, organîza civînên KARSAZê, ragahandina biryarên Komîta Rêveber ji bo endaman, sopandina mehanatên endaman û mesandina her cure nivîsên di nav Komîta Rêveber û derve de, bi gistî xebatên di çarçova sekreteryayê de ne. #Darayî: Birêkupêkkirina çûn û hatinên KARSAZê û ragahandina wan ê rayedaran, peywirên darayiyê ne. Di navenda gistî de, 3 kesên navendî, 4 kes jî ji Komîta Navendî, bi tevahî 7 kes wek grup kar dikin. Ev kom di heman demê de bi komîsyona ku ji curbecur sektoran hatine hilbijartin û 3 kes in re xebateke hevbes dikin. Xebatên navendiya gistî, di radeyek wisa de ye ku dikane bi zimanê kurdî, îngilîzî,elmanî û tirkî xizmetê bike. Bi alîkariya endaman di pêseroj de navenda me yê gistî, bi hîn kesên pispor, ku hakimên karê xwe ne, wê êdî xebatên bi qalîte û bi îdîayên encam standinê, wê ji endamên xwe re xizmetê bikin. == Lînkên derve == * [http://www.karsaz.org Malpera KARSAZ] [[Category:komele]] 796 65162 2007-01-18T09:23:34Z Luqman 401 '''Aborî''', ''(bi [[yewnanî]]: ''oikos'', bi [[fransî]]:economie, bi [[îngilîzî]]:economy, bi [[tirkî]]: iktisat)'', zanista hilberan, belavkirin, xeritan, [[bazirganî]] û beşên xizmetê ye. Hemû dan û standinên grêdayî bazirganiyê dikeve nav ev şaxa zanistê. == Saziyên aborî ên kurdan == * [[Karsaz]] {{kurt}} [[Kategorî:Aborî]] [[Kategorî:zanist]] [[af:Ekonomie]] [[als:Wirtschaftswissenschaft]] [[an:Economía]] [[ar:علم الاقتصاد]] [[ast:Economía]] [[be:Эканоміка]] [[bg:Икономика (наука)]] [[bn:অর্থনীতি]] [[br:Armerzh]] [[bs:Ekonomija]] [[ca:Economia]] [[ceb:Ekonomiks]] [[cs:Ekonomie]] [[cv:Экономика]] [[cy:Economeg]] [[da:Økonomi]] [[de:Volkswirtschaftslehre]] [[el:Οικονομικά]] [[en:Economics]] [[eo:Ekonomiko]] [[es:Economía]] [[et:Majandusteadus]] [[eu:Ekonomia]] [[fa:اقتصاد]] [[fi:Kansantalous]] [[fr:Sciences économiques]] [[fur:Economie]] [[fy:Ekonomy]] [[ga:Eacnamaíocht]] [[gl:Economía]] [[he:כלכלה]] [[hr:Ekonomija]] [[hu:Közgazdaságtan]] [[hy:Տնտեսություն]] [[ia:Economia]] [[id:Ilmu ekonomi]] [[io:Ekonomiko]] [[it:Economia]] [[ja:経済学]] [[jbo:dinske]] [[jv:Ekonomi]] [[ka:ეკონომიკური სისტემა]] [[km:សេដ្ឋកិច្ច]] [[ko:경제학]] [[ky:Экономика]] [[lad:Ekonomiya]] [[lb:Economie]] [[li:Economie]] [[lo:ເສດຖະສາດ]] [[lt:Ekonomika]] [[lv:Ekonomika]] [[mg:Toe-karena]] [[mk:Економија]] [[ms:Ekonomi]] [[nl:Economie]] [[nn:Økonomi]] [[no:Økonomi]] [[nrm:Êcononmie]] [[oc:Economia]] [[pl:Ekonomia]] [[ps:اقتصاد]] [[pt:Economia]] [[ro:Economie]] [[ru:Экономика]] [[sa:अर्थशास्त्रं]] [[scn:Econumìa]] [[sco:Economics]] [[sh:Privreda]] [[simple:Economics]] [[sk:Ekonomický systém]] [[sl:Ekonomija]] [[sq:Ekonomia]] [[sr:Економија]] [[sv:Ekonomi]] [[ta:பொருளாதார அமைப்புக்கள்]] [[th:เศรษฐศาสตร์]] [[tl:Ekonomiya]] [[ug:ئىقتىسادشۇناسلىق]] [[uk:Економіка]] [[vi:Kinh tế học]] [[yi:ווירטשאפט]] [[zh:经济学]] [[zh-min-nan:Keng-chè-ha̍k]] [[zh-yue:經濟]] 797 12918 2004-03-17T10:46:12Z Erdal Ronahi 2 Amblema Pen-Kurd Amblema Pen-Kurd 798 30026 2006-03-29T12:11:55Z 85.108.88.24 [[Image:Amblema-pen-kurd.png|right|thumb|150px|Amblema PEN a Kurd]] === Ewrûpa === Navenda PEN a kurd ji aliyê [[Hüseyin Erdem]] hat damezrandin. Endamen ewil Hüseyn Erdem, [[Yayla Mönch-Bucak]], [[Abdurrahman Nakshabandy]], [[Hüseyn Kartal]], [[Emine Erdem]], [[Haydar Işik]] û [[Mehmet Uzun]] bûn. Serokê navenda PEN a kurd îro [[Dr. Zerdeşt Haco]] ye. === Amed === [[Pena Kurd a Amedê]] di sala 2004'an de, li Amedê hate avakirin, lê ev avakirin her çiqas bi daxwaza Navenda Pena Kurd pêk hatibe jî, ne bi destûra PEN a Navnetewî pêk hatiye û endamiya wan hêj jî nehatiye pejirandin. Daxwaznameyên serîlêdana endamiya Pena Kurd a Amedê dê di sala 2006'an de ji aliyê PEN a Navnetewî ve were nirxandin. == Lînkên derve == *[http://www.pen-kurd.org Malpera Navenda PEN a Kurd] {{kurt}} [[Category:Ziman]] [[category:wêje]] [[Category:Komele]] 799 50299 2006-10-10T15:14:15Z Erdal Ronahi 2 '''Selim Silêman''' ku helbestvanekî Kurdî sedsala XVII yan jî XVIII-an e, heya ku Rojhilatnasa sovyetî M.B Rûdênko bahsa destnivîsên kurdî kir, heşkere bû ku Selim Silêman jî helbestvanekî Kurd e û [[Yûsif û Zuleyxa]] bi Kurmancî nivîsiye. Ji xwe [[Aleksandr Jaba]], rojhilatnas û dîplomatê rûs bahsa Selim Silêman kiriye. Ew dibêje ku Selim Silêman hevdemê [[Şerefxan Bitlîsî]] bûye (sedsala XVI-XVII) û bixwe Helbestvan û dengbêjê Mîr Şeref (Mîrê Xizanê) bûye. Ji bilî van agahdariyan, em di derheqê Selîm Silêman de xwediyê zanîneke kêm in. Aleksandr Jaba yê ku goman dikir ku Selîm Silêman dîwana xwe ji dîwana "Camî" helbestvanê Farisî girtiye, hewl nedabû lêbipirsê ka gelo şaxên Yûsif û Zuleyxayê di zargotina Kurdan de heye yan na? Kurdnasa Sowyetî M.B. Rûdênko di dîsertasyona xwe de tîne holê û îsbat dike ku Yûsif û Zuleyxaya Selîm Silêman koka xwe ji zargotina Kurdan girtiye . Rûdênko dide nîşan ku çend şaxên naveroka destana Selîm Silêman û yên Firdewsî û Camî hevûdin digrin, lê wekîdin çend şaxên naveroka destana Selîm Silêman di yên Firdewsî û Camî de tunene. Ji ber vê yekê Rudenko bawerdike ku Yûsif û Zuleyxaya Selîm Silêman, destaneke Kurdiyî serbixwe ye. '''Çavkanî''': Tarîxa Edebyata Kurdî I, Prof. [[Qanatê Kurdo]],Wesanên Roja Nû, 1983 Yûsif û Zuleyxa, Selîm, Wesana Enstîtuya Kurdî li Stembolê, 1998 (Ji aliyê [[Feqî Huseyn Sagniç]] Tîpguhezîna wê hatiye kirinê [[Category:Nivîskar]] 800 28905 2006-03-03T17:56:34Z Diyako 273 Guherandina 84.230.197.44 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi {{çavlêgerandin}} '''Yûsif û Zuleyxa''' berhemeke bi nav û dengî wêjeya Rojhilata Navîn e.Bi Dîwana helbestvanê farisî [[Camî]] ev serpêhatiya evînî yekcar li nav gelên herêmê hatiye nasîn. Helbestvanê Kurd [[Selîm Silêman]] jî ev serpêhatî ki [[Kurmancî]] nivîsiye û xelkeyeke zêrîn tevlî wêjeya Kurdî kiriye. Aleksandr Jaba yê ku goman dikir ku Selîm Silêman dîwana xwe ji dîwana "Camî" helbestvanê Farisî girtiye, hewl nedabû lêbipirsê ka gelo şaxên Yûsif û Zuleyxayê di zargotina Kurdan de heye yan na? Kurdnasa Sowyetî M.B. Rûdênko di dîsertasyona xwe de tîne holê û îsbat dike ku Yûsif û Zuleyxaya Selîm Silêman koka xwe ji zargotina Kurdan girtiye . Rûdênko dide nîşan ku çend şaxên naveroka destana Selîm Silêman û yên Firdewsî û Camî hevûdin digrin, lê wekîdin çend şaxên naveroka destana Selîm Silêman di yên Firdewsî û Camî de tunene. Ji ber vê yekê Rudenko bawerdike ku Yûsif û Zuleyxaya Selîm Silêman, destaneke Kurdiyî serbixwe ye. Vane çend besên vê destanê: Destpêka destanê: Bûna Yûsif û wesifdana wî .... Tecdît bikim ji nû rîwayet Tehrîr bikim ji nû hîkayet Emma bi seadet û bi înwan Behsê bikin em pîrê Kenan Yaqûp hebû ji burca refet Çend ixterî mutlea nibowet .... Rahil ku dibû dema weladet Du kur dibûn we pir seadet Emma herdu jî ziyade seng in Yek Yûsif û yê dî binê Yamîn Ew herdu jîne ziyade nadîr Ismê wan bikin ji bo we zahîr Ew reng dikir ji wî me kulfet Yek Zulf û bi namê Lehfet Ew herdu emma bi îz û înwan Tewlîd dibûn bi erdê Kenan Ewladê dîwan bi namê zakîr Dano Yexsaî Wecado asîr Ew reng e ji exterê di mezbor Yûsif bi cemalê husnê meshûr Barî weha dabû wî cemalek Mudrîk ne dibû li wî xiyalek Telet qemer û munîr û mehrû Qamet elîf û siyah û ebrû Tesbîhê meh û nezîr û xursîd Sedarê nicûm û necm û nahîd .... Yûsif û Zuleyxa bitenê ne: Zuleyxa serm dike ji dilxeraban Perde me kisa ji boyê potan Ez serm dikim ji wan mutleqan Karî tu bibînî talib im ez Da zen nebin ew ku raxib im ez Lew perde me kir ji bo xwe haîl Ew jî ku bibin ziyade xafil Pasî bi vî dengî mahê Kenan Ev renge dikir ji bo xwe efxan Sermê tu dikî ji bê sifatan Bê izz û keramet û hevatan Aya me nehin heya ji barî Ev reng kiriye cîhan diyarî Qeyyom û qedîm û bê niyaz e Rehman û rehîm û karesaz e Min be'du çisan bidim cewabê Bandî ku biket li min îtabê Pasî perî bi hîlesazî Teqrîru kiru bi dilnewazî Gotê tu çira dikî buhane Ev renge çi ye dikî fîxane Hindî ku me kir ji bo te izzet Carek me nedîtî ji te çu sefqet Yûsif ku bihîstin ev deqaîq Goya geriya li wê muwafiq Weqtê ku gihaye wê nigarê Destê xwe bire serê izarê .... Mirina Yûsif û Zuleyxayê Lazim ew e em bikin teessuf Behsê bikin em ji halê Yûsif Rojek wehe reng bi izz û inwan Rabû ku biçite gest û seyran Sahdano bi behecet û û surorê Hespî wî kisandiye huzorê Lingê xwe gihandine nêv rakabî Da seî biket ji wî meabî Qelbê wî vebûbi vî mealî Cebrîlê emîn gihaye balî Ey peyxemberê mezherê heqaîq Ey mursîdê kamilê deqaîq Izna te neda xwudaê ekber Lingê xwe meke rikabî dîger Dunya di fena ye bê meal e Baqî tu bizan ku zulcelal e .... Weqtî ku bihîstu ev Zuleyxa Sed ahu kiru du sed dureyxa Emma kete me'reda girînê Nalîn kiru digel enînê Xayet hezinî wekî hezînan Emma digirî ji des birînan Ew jî wehê reng ji darî dunya Rihlet kiru çû seraê uqba Dunya ye fena ye bê beqa ye Baqî ebed e ebed xuda ye Çavkanî: Tarîxa Edebyata Kurdî I, Prof. [[Qanatê Kurdo]],Weşanên Roja Nû, 1983 Yûsif û Zuleyxa, Selîm, Weşana Enstîtuya Kurdî li Stembolê, 1998 (Ji aliyê [[Feqî Huseyn Sagniç]] Tîpguhezîna wê hatiye kirinê) [[Category:Wêje]] 801 46968 2006-09-10T16:12:35Z 85.179.31.112 Astiyages Pedişeyê dawiyê yê [[Împeretoriya Medan]] e (b.z. 593 - b.z. 559). [[Herodot]] di dîroknameya xwe de bas wî dike û dibêje ku Astiyages rojekê di xewna xwe de dîtiye ku tiştekî ji xwîşka wî peyde bûyî her deverê împeretoriya wî pêçaye. Diçe cem Koçekan û ew dibêjin ku dê xwarziyê wî li şûna wî dê bibe kralê împeretoriyê. Ji ber vê yekê ew wezîre xwe [[Harpages]] vedixwîne cem xwe û wî ji meselê agahdar dike. Dema kurekî xwîşka wî tê dinê, dîsa fermanê dide Harpages ku xwarziyê wî bikuje. Ew vî zarokî nakuje û dide malbatekê. Dema zarok mezin dibe piştî dehsalan êdî xuyaye ku ew dê bibe Kral rojekê. Astiyages pê agahdar dibe ku xwarziyê wî zindî ye. Ji ber vê yekê kurê Harpages dikuje û ji goştê wî xwarinekê dide Harpages. Paşê jî ji bo ku bizanibe serê kurê wî datînine pêşiya wî. Di encamê de Harpages sûnd dixwe ku heyfa xwe hilîne! Ew heyfa xwe wisa dihilîne ku di şerê girîngî di navbera Astiyages û [[Kyros]]ê xwarziyê wî de ku êdî bûbû Pedişeyê Farisan de xiyanetê li Astiyages dike û dihêle têk biçe. Di encamê de desthilatdariya Medan bi dawî dibe û Astiyages dibe dîlê Kyros (b.z. 550). Astiyagesê ku 35 salan Pedişeyê Medan bû heya dawiya jiyana xwe li cem Kyros ma lê Kyros tu xirabiyên din li wî nekirin. [[Category:Kes]] 802 66630 2007-01-26T15:36:22Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sv:Harpagos]] '''Harpagos''' navê wezîrê kralê dawiyê yê [[Împaratoriya Medan]] [[Astiyages]] e. Wî piştî ku Kral ji bo ku wî xwarziyê Kral [[Kyros]] li gor fermana Kral nekuştî ciza kir û goştê kurê wî pê da xwarin, xiyanet li Astiyages kir. Ew bi vê xiyaneta xwe di dîrokê de bi nav û deng e. Her wiha [[Herodot]] jî bahsê kiriye û gotiye piştî ku Astiyages di şer de têk çû gotiye Harpages "Te di xwest tola xwe ji min hilînî te ji bo çi kesekî ji Medan na anî ser desthilatiyê?" Paşê jî dibêje ku êdî desthilatê farisanî berê Med êdî îro bûne dîlên farisan û dîlên berê yên Medan Faris êdî bûne Fermandarên wan. [[Category:Kes]] [[Category:Dîrok]] [[ca:Harpagos]] [[de:Harpagos]] [[en:Harpagus]] [[es:Harpago (general)]] [[fr:Harpage]] [[sv:Harpagos]] 803 65073 2007-01-17T16:44:17Z Cyrus the virus 619 [[Image:Cyrus II le Grand et les Hébreux.jpg|thumb|350px|Kûruşê mezin [[Cihû]]yan li surgunê difilitiîne û Orşelîm şunda ava dike.]] '''Kûruşê II''' yan Kûruşê Mezin(bi zimanê Farsiya kevin: کوروش, "Kûruş", bi zimanê [[Babîl]]oniyan "Kuraş", bi zimanê [[Yewnanî]] "Kyros") Pedişeyê pêşî yê [[Hexamenişî‎]] e ( [[558 b.z.]]- [[530 b.z.]]). Jê hatîbûna wîyî siyasî û leşkerî hişt ku ew desthilatiya împeretoriya farisan bihêz bike û li hemû rojhilata navîn desthiladariya Farisan ([[Axamenî]]) qewîn bike. Gelek agahdariyê cihê di derbarê wî de hene. Lê em dizanin ku ew ji binemala Axameniya bû, ku kralên Farisan bûn. Ew heman demê li gor [[Herodot]] xwarziyê [[Astiyages]]ê ku Pedişe [[Împeretoriya Medan]] yê dawiyê bû. Astiyages xwestibû piştî ku Koçekan jê re gotibûn ku dê xwarziyê wî desthilatiya wî ji bistîne, Kûruş bikuje. Lê [[Harpagos]]ê wezîrê Astiyages tirsiya vî zarokî bikuje û ew nekuşt. Herodot dibêje ku Kyros di deh saliya xwe de êdî mîna Kralekî ye, ew ji zarokan re dibêje ezê bibime kralê we. Kyros jê agahdar dibe ku xwarziyê Astiyages e û Astiyages jî êdî dizane ku ew dijî. Li ser vê yekê Astiyages wî ji seraya xwe dûrdixe û wî dike Mîrê farisan. Lê Kyros dixwaze bi xwe bibe Pedişeyê împeretoriyê hemûyî. Piştî ku Harpages jî bi xiyaneta xwe alîkariya wî dike li dijî Astiyages bi ser dikeve û dibe Pedişeyê împeretoriya farisan yê pêşî. ==Şahitî== Dûv derbaza textê bû di [[550 b.z.]] de şahê [[Medyan]] [[Astîges]]([[Astyges]]) bin xist, paytexta Medyan [[Ekbatana]] dest xwe xist û [[Împaratorîya Pers]]anê mezin ava kir. Paş Kûruş Împaratorî ava kir [[Lîdya]]n pêşengîya Krösus de bi [[Babîl]]an [[Misir]] û [[Sparta]]n va piştgirtî kir. Lê Kûros di [[546 b.z.]] de [[Lîdyan]] bin xist û [[Krösus]] dîlgirt. Paş re [[Asya Biçûk]], ango Anadaolu, jî dest xwe xist. Dûv di [[29'ê kewçêrê]] [[539 b.z.]] de Babil vegirt şunda hem Împartorî bitûnî serwer kir, hem jî [[Cihû]] li [[Sirgûnê Babîl]] filîtandin. Di [[530 b.z.]] de 71 salan de cenga bi [[Masaget]] re de birin bû û 3 rojan din şunda jî mir. ==Balora Kyros== Kênga Kyros Babil vegirt li ser balorakê danezanêk nivisand. ew di [[1879]]an de li [[Babil]] hat veditîn û îroj li [[Perûkxane British]] tê vaşertin. Gorî hin [[Dîrokzan]]an ew [[Danazena Mafên Mirovan]]a herî pêş de ye. bibîne: [[Balora Kyros]] ==Giredanê Web== *[http://www.iran-today.net/content.php?menuID=690601 bi elmanî] [[Category:Kes]] [[Category:Farisî]] [[Category:Şahê Pers]] [[Category:Dîrok]] [[bg:Кир II (Персия)]] [[ca:Cir II el gran]] [[cs:Kýros II.]] [[da:Kyros 2.]] [[de:Kyros II.]] [[en:Cyrus the Great]] [[eo:Kiro la 2-a (Persio)]] [[es:Ciro II el Grande]] [[fa:کوروش کبیر]] [[fi:Kyyros II Suuri]] [[fr:Cyrus II]] [[gl:Ciro II]] [[he:כורש]] [[it:Ciro II di Persia]] [[ja:大キュロス]] [[nl:Cyrus II]] [[no:Kyros den store]] [[pl:Cyrus II Wielki]] [[pt:Ciro II da Pérsia]] [[ro:Cyrus al II-lea cel Mare]] [[ru:Кир II Великий]] [[sk:Kýros II.]] [[sl:Kir II.]] [[sr:Кир Велики]] [[sv:Kyros II]] [[yi:כורש]] [[zh:居鲁士二世]] 804 12925 2004-03-18T18:17:00Z Erdal Ronahi 2 çû "Harpagos" #REDIRECT [[Harpagos]] 807 12926 2004-03-19T12:22:08Z Erdal Ronahi 2 çû "Partiya_Yekîtiya_Demoqratîk" #REDIRECT [[Partiya_Yekîtiya_Demoqratîk]] 809 48391 2006-09-25T10:44:48Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Nermalav]] #REDIRECT [[Nermalav]] 810 12929 2004-03-21T10:45:10Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Nivîsbarî]] 811 12930 2004-03-21T11:32:00Z Erdal Ronahi 2 Alexis de Tocqueville Alexis de Tocqueville 812 65819 2007-01-21T22:59:49Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sr:Алексис де Токвил]] [[image:DeTocqueville.jpg|right]] '''Alexis de Tocqueville''' ''(Aleksîs de Tokvîl)'' (29.7.1805-16.4.1859) siyasetmedar, weşankar û dîroknasek fransiz bû. Tocqueville [[huqûq]] xwend, bû dadger û ji bo lêkolînen ser sîstema huqûqî ya [[Amerîka]] di sala 1831 de çû vê derê. Ser encamên lêkolînen xwe pirtûka xwe ya bi nav û deng "Ser demokrasiya Amerîka" nivîsand. Tocqueville [[azadî]] û [[demokrasî|demokrasiyê]] parast, lê piştî şoreşa 1848 hembera [[sosyalîzm|sosyalistan]] tekoşîn meşand. 1849 vezîre karên derve bû û parlamentarîzmê li hembere [[Napoleon III.]] parast. == Berhem == * ''Ser demokrasiya Amerîka'' 1835 [[category:kes]] [[br:Alexis de Tocqueville]] [[cs:Alexis de Tocqueville]] [[da:Alexis de Tocqueville]] [[de:Alexis de Tocqueville]] [[en:Alexis de Tocqueville]] [[eo:Alexis de Tocqueville]] [[es:Alexis de Tocqueville]] [[et:Alexis de Tocqueville]] [[eu:Alexis de Tocqueville]] [[fi:Alexis de Tocqueville]] [[fr:Alexis de Tocqueville]] [[he:אלכסיס דה טוקוויל]] [[hu:Alexis de Tocqueville]] [[io:Alexis de Tocqueville]] [[it:Alexis de Tocqueville]] [[ja:アレクシス・ド・トクヴィル]] [[nl:Alexis de Tocqueville]] [[no:Alexis de Tocqueville]] [[oc:Alexis de Tocqueville]] [[pl:Alexis de Tocqueville]] [[pt:Alexis de Tocqueville]] [[ro:Alexis de Tocqueville]] [[ru:Токвиль, Алексис]] [[sk:Alexis de Tocqueville]] [[sr:Алексис де Токвил]] [[sv:Alexis de Tocqueville]] [[vi:Alexis de Tocqueville]] [[zh:亞歷西斯·托克維爾]] 813 12932 2004-03-21T11:49:26Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Alexis de Tocqueville]] 814 48395 2006-09-25T11:21:24Z Erdal Ronahi 2 Armanca sereke ya'''nermalav''' an '''nivîsbariya Azad''' ew e ku bernameyan belaş bigihîne hemû gelan, her bername bi her zimanî hebe, kod ên wan ji her kesî re vekirî be, da ku her kes bikaribe tiştekî lê zêde bike. Ji lew re jî bernameyên nivîsbariya azad ji her alî ve azad in. Her kes dikare Nivîsbariyên azad bifiroşe jî, lê ji ber ku jibergirtina wê serbest e, kes zêde pereyan tê nade. Heta niha çend bernameyên Nivîsbariya Azad li kurdî jî hatine wergerandin û di vî warî de komek bi navê [[Koma PCKurd]] di sala 2005'an de bi armanca ku van xebatan wergerîne kurdî hate avakirin. Ji bo '''Nivîsbariya Azad''' ''(en:free [[software]])'' çend krîter hene: *Azadiya bikaranina nivîsbariyê ji bo her armancê. *Azadiya xwendina çavkaniyên nivîsbariyê ''(sourcecode)''. *Azadiya zêdekirin û belavkirina nivîsbariyê. *Azadiya guherandina nivîsbariyê û weşandina guhartinan. Nivîsbariya azad bi piranî bêmize (bê ucret) ye, lê ne her dem. Lê nivîsbariya bêmize ne her tim azad e. Yek ji avantajên nivîsbariya azad ew e ku bi hêsanî li zimanên din tê wergerandin. Bi zimanên wekî [[zimanê kurdî]] bikarhêner dikarin nivîsbariya azad serbixwe wergerînin û ne girêdayî şirketekê ne. == Mînakên ji bo nivîsbariya azad == *[[GNU]]/[[Linux]] - sîstema bikaranînê *[[Mozilla]] û [[Mozilla Firefox]] - [[Gerok|Gerokên]] azad *[[Mozilla Thunderbird]] - programa e-peyam *[[PHP-Nuke]] - programa sazkirina malperan *[[MySQL]] - ''database'' *[[MediaWiki]] - nivîsbariya ji bo [[Wikipedia]] *[[GIMP]] - programa wêneyê *[[OpenOffice.org]] - programên ofîsê *[[KDE]] û [[Gnome]] - programên sermasê (''desktop environments'') *[[Apache]] - programa pêşkêşkeran *[[FileZilla]] - bernameya [[FTP]] *[[WinSCP]] - bernameya [[SFTP]] *[[Gaim]] - bernameya suhbetê. *[[Abiword]] - bernameya nivîsandinê. Sîstema [[Microsoft Windows]] bi xwe ne azad e, lê ji bo Microsoft Windows jî gelek nivîsbariyên azad hene. Azadiya nivîsbariya azad bi lîsansan weki [[Lîsansa giştiya GNU]] tê parastin. ==Girêdanên derve== *[http://www.ferheng.org/linux Nivîsbariya azad a kurdî] *[http://www.ferheng.org/wiki Wîkî "Nivîsbariya azad"] * [http://action.nclug.ru/ Action «Use Free Software»] [[Category:Nivîsbarî]][[Category:Nivîsbariya azad]][[Category:Kompûter]] [[ar:برامج حرة]] [[ca:Programari Lliure]] [[cs:Svobodný software]] [[da:Fri software]] [[de:Freie Software]] [[en:Free software]] [[eo:Libera programaro]] [[es:Software libre]] [[fi:Vapaa ohjelmisto]] [[fr:Logiciel libre]] [[he:תוכנה חופשית]] [[hu:Szabad_szoftver]] [[ia:Software libere]] [[id:Perangkat lunak bebas]] [[it:Software libero]] [[ja:フリーソフトウェア]] [[ko:자유 소프트웨어]] [[nl:Vrije software]] [[no:Fri programvare]] [[pl:Wolne oprogramowanie]] [[pt:Software_livre]] [[ro:Software liber]] [[ru:Свободное программное обеспечение]] [[sv:Fri programvara]] [[tr:Özgür yazılım]] [[zh:自由软件]] 815 12934 2004-08-07T18:56:46Z Erdal Ronahi 2 Wîkîpediya di bin [[Lîsansa Belgekirina Azada GNU]] de tê belav kirin. 816 12935 2004-03-21T13:01:53Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Lîsansa_Belgekirina_Azada_GNU]] 817 12936 2004-03-21T12:51:49Z Erdal Ronahi 2 çû "Lîsansa_Belgekirina_Azada_GNU" #REDIRECT [[Lîsansa_Belgekirina_Azada_GNU]] 819 36389 2006-07-25T09:04:01Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 84.189.244.111 [[Image:Heckert GNU white.svg|right|150px|Serê GNU]] Projeya '''GNU''' ji aliyê [[Richard Stallman]] hat dan dest pê kirin. Armanca vê projeyê çêkirina sîstemeke bikaranîna [[kompûter|kompûteran]] a azad bû. Berdewamên sîstema GNU îro wek [[Linux]] tên bi kar anîn. Ji ber vê yekê şûna "Linux" jî "GNU/Lînux" tê gotin. "Gnu" jî navê lawirekê ye, ji ber vê yekê wekî sembola GNU gelek car serê vê heywanê tê bi kar anîn. Lîsansên [[GPL]] û [[Lîsansa Belgekirina Azada GNU]] (GNU FDL) ji bo projeya GNU hatin nivîsandin. [[Linux]] û [[Wikipedia]] îro projeyên herî mezin bin vê lîsansan in. ===Binihêrinn=== *[[Nivîsbariya azad]] *[[GPL]] *[[GFDL]] ==Grêdanên derve== *[http://www.gnu.org Malpera projeya GNU] [[Category:Nivîsbariya azad]] [[kategorî:Kompûter]] [[af:GNU]] [[bs:GNU]] [[ca:GNU]] [[cs:GNU]] [[da:GNU]] [[de:GNU-Projekt]] [[en:GNU]] [[eo:GNU]] [[es:GNU]] [[et:GNU]] [[fa:گنو]] [[fi:GNU]] [[fr:GNU]] [[gl:GNU]] [[he:GNU]] [[hr:GNU]] [[hu:GNU]] [[ia:Gnu]] [[id:GNU]] [[is:GNU]] [[it:GNU]] [[ja:GNU]] [[ko:GNU]] [[mk:GNU]] [[ms:GNU]] [[nl:GNU]] [[no:GNU]] [[pl:GNU]] [[pt:Projecto GNU]] [[ro:GNU]] [[ru:GNU]] [[simple:GNU]] [[sl:GNU]] [[sq:GNU]] [[sr:ГНУ]] [[sv:GNU]] [[th:กนู]] [[tr:GNU]] [[uk:GNU]] [[vi:GNU]] [[zh:GNU]] 820 34831 2006-07-07T21:01:44Z 62.245.207.2 [[Wêne:Zaza Map.gif|thumb]] {{zazakî}} '''''Nerazîbûnên hemberê vê gotarê hene.''''' ''Zazaki'' - kop da zuwanan dê İrani da pil ra zew zuwan Zuwanê Zazayan, xelqo kı zêdeyêri werte dê Mezrabotana Corın dı, kılorek (çember) da Xoresan-Mutki [[Diyarbakır]]-Dêwreg-Gerger-Zara-Beyburti miyan dı kopende ronışyaye wo, zuwanê inan... cêvetış dê çendan gore, no xelqo kı esslê cı Dımli (yan zi Dumıli) yo, no name wo [[Zaza]] bı fekan dê xelqan dê embıryanan a (!), zuwan dê cı dı zêde biyayen da herf da "z" sera deyawo cı. Rastayi ya na cêvetış mıneqeşe wazena. Ze kı ninan rê vanê Zazay, ne ya piya, nê vêşêri xwo name dê Dımli ya anê ver. (Dersımızi xwo rê vanê "Kırmanc", Piranızi zi xwo rê vanê "Kırd".) Dımıli hım zew xelqi hım zuwanê cı ifade kena. Fıkro pêt o yo kı dawelatê Dımıliyan Dêlam o (yan zi Deylam / Daylam). Texminan ser, namewo Dımıli zi "Dêlam" ra yeno. Dêlam, veraroz dê Dengız dê Azeri dı zu mıntiqeyê da koyına kı tede Dêlami -zew zuwanê do zey Dımli- qısey bena, wuza wo. Texmina, zew koço kı wuza ra werısto ver dawo rozaway, şiyo u çend cayan dê Mezrabotana Corın dı komi rona wo. Nê komi Dımliyê ê dê na roz ê. Naqor, êyê kı nê koçi pey dı mendê ê zi Goran-Hewrami u zewbina komên zuwanan dê bıni yê. Age Meyer Benedictsen, eserê xwo "Les Dilects D'Awraman et de Pawa, Qopınhaq 1971, rıper 3-6" dı, mıntiqe da Hewramani dı tetqiq kerden u geyrayen da xwo sera vano kı; gore dê fonoloji, morfoloji (vırastenzanayi) u zuwanrêznayi da cı, Hewrami u Zazaki pê ra nêzdi dudu zuwani yê. Dabeste dê berrızyayen da mıletperwerin nêzdi ameyena zuwanan ewro rasti ya nê fıkıri arda werte. Nay sera, zew şeno mantıq po bero kı, Zazaki u Gorani dudu zuwani yê rêçe ra pê gırêdeyayeyê. Coxrafiyeyê Zazayan dê ewroyıni dı xelqo tewr kıhano kı zaneyeno na dawelat dı ronışyaye biyo "Hurri" yê. Hurri cana ra ameyê dawelat dê Zazayan, Mezrabotana Corın. Cawo tewr verêno kı nê Hurriyan cı ra vıziyayê, nay sera zêde vinaway estê. Nê vinaway pêro kı arêdeyenê pêser, na rastani yena werte; nê Hurriyên kı rêçe ra zu qewmê da İrani yê, dawelatê ninan Koyan dê Qafi dı rozawa dê Gol da Areli, miyabên dê Dêlami u Agıri dı ca yê dı biyo. Vera peyni da serran dê III hezaran V.İ dı, wexto kı rastê çax dê vılabiyayen da Eqadan yeno, no çax dı Hurriyan ray berda Mezrabotan da Cori ser, zor da wo xetan dê xelqan dê Hititan, Mituniyan, Eqadan, Asuriyan u Babilan kerdê, wext bı wext zi kewtê bındestê cı; rıziyayen da sukduwel da Katmuxi (suka Semsuri u çoşmeyê cı), dıma zi, serr da 713 V.İ dı, rıziyayen da Meliddu (Meletiya Kıhan) sera sahnewo siyasi dê terixi ra abıryayê. No terix ra tepiya, Hurriyan, duwelên kı Mezrabotana Corın dı roneyayê, inan miyan dı zuwanê xwo, mitolojiyê xwo, ew eddet u vinayiya xwo po berdo. Vanê kı, Hurri nêresaybiyê kultur (kare) dê nusten; qandê coy, terix dê medeniyeti dê nê xelqn dê embıryanan; zey Hititan, Eqadan, Babilan, Asuriyan u Mitaniyan miyan dı, din dê cı, ew zuwan, mitoloji, eddet u vinayi da cı sero serpoşên muhimi ameyê werte. Zewna xelqo kıhano kı welat dê Zazayan, Mezrabotana Corın dı rona wo Sıkitiyê. Nı Sıkitiyên kı suwari biyayen da xwo ya yenê zanayen, kultur u huneri ser zêde po şibiyê ew xelqê do zêde cengawer biyê. Sıkiti rêçe ra qewmê da Hınd-Ewropa yê, ew ninan miyabên dê serran dê III u II hezaran V.İ. dı, çoşme dê Gol dê Erali dı emmır kerdo; pey dê serran dê III hezaran V.İ dı, nê wuza ra vıziyayê, şiyê u deştan dê Urısiyeyê verarozi u koyan dê Qafan dı ca da wo xwo.No coxrafiye, na roz da ma dı Osetiya ya. Xwora, Oseti zi kokê cı Sıkiti yê.Dıma Sıkitiyan welatê xwo kerdo hera, sevcêr biyê, şiyê Mezrabotana Corın, wuza dı rona wo, ew pıra, pıra duwela xwo heta Yehuda po berda. Gorê dê vinayi da çendan, Zazaki him ra, çıhar şiveyan dê Kurdi ra zew zuwan o; Zazaki, Kurmanci, Sorani, Gorani. Çendna kesi vanê kı, kom da zuwanan dê İraniya pil miyan dı Zazaki zew zuwanê do ca wo. Axıri, seni kı bıbo u pobıberiyo, ew çiyo nêzanayewo kı cıya esto pêro bıvıziyo werte. Kom biyayen da zuwanan sera, a koma zuwanana kı Zazaki bıxwo zi ilaqedar kena, ay sera qenêbo çend vinaway bıdeyê fayde keno. Çıme wo tewr kıhano kı abırnayen da şiweyan dê Kurdi ser zaneyeno Şerefnameyê Şerefxani yo. Şerefxan komanê Kurdan u zuwananê cı wuna rêzayneno; Kurmanc, Kelhor, Lor, u Gor. Şerefname dı bahsê Zazayan u ê dê cı Zazaki qet nêkeno. Oskar Mann, Zuwan dê Kurdi sera têgeyrayen da xwo gore, Kurdi, ze "Kurmanciya rojxilati, ê peyaroji ew ê veraroji" cê ra abırneno, ew Zazaki zi ze şiweyên dê Gorani gêno desta. Dr. Mac Kenzie, meqale da xwo ya "Kürt dilinin kökeni" ya kı serr da 1961 i dı Pêserok da Zuwani dı çap biya, ay dı Kurdi dudu hetan ser abırneno; "kurmanciya Corın, Kurmanciya Cêrın". Ey Gorani ze zuwanê do xwoseri qebul kerdo. Ey eser dê xwo yo "The Dialect of Awraman (Hawramani-Luhan)" dı Gorani ze qolê do Farısiya kıhan gurota dest. Eserê xwo yo "Grammar of Kurmandji, or Kurdish Language, 1913" dı E.B.Soane, şiweyên Zuwan dê Kurdi, him ser, xe "Kurmanci ya Corın, Kurmanci ya Cêrın" gurotê dest, ew Zazaki u Gorani ninan ra abırnayê. Dr.Tewfıq Wehbi zi zey Soane, eyni vinayi sero yo. Sosyolox (komzanyar) [[Ziya Gökalp]], o yo kı esslê xwo Kurdo labırê Tırkperwerin kerdena ame wo zanayen, ey tetqiq dê xwo yo "Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler, Komal Yayınları, [[1975]]" dı "Kurmanc, Zaza, Soran ew Lor" pêro ze zuwnên Kurdi gurotê desta, ew Zazaki u Gorani ra zi ze "zuwanên pê nêzdi" bahs kerdo. [[Aleaddin Seccadi]], esrê xwo yo "destur u Ferhengi Zuwan ê Kurdi, Erbi u Farısi" dı Kurdi him da dudu şiweyan ser abırneno; Şiweyê Bahdinani (Botan) u şiweyê Sorani (Mukri). Dr. Kemal Fuad, şiweyanê Kurdi him ser wuna rêzayneno; "Kurdiya Rozxeleti ê Rozaway, ê Verarozi, ew ê dê Goran-Zazayan". Eserê xwo "Zımanê Kurdi, Dabestbuni Coqrafyayiy Dialektakaniy" dı, Fuad Hemmê Xurşid, zuwanê Kurdi ze "Kurmanciya peyarozi, Kurmanciya Werteyın, Kurmanciya Verarozi ew Sorani" rêzayneno, ew Zazaki zi ze şiweyê do bıniyo ê dê Gorani gêno dest. Mehmed Emin Hewremani, esrê xwo yo "Zari Zıman ê Kurdi ve Terazu yi Beravis da" dı, Kurdi ze "Kurmanciya Corın (Bahdini), Kurmanciya Werteyın (Sorani), ew kurmanciya Cêrın (Gorani)" gêno desta, ew Zazaki, Hewramani, Lori u Bacelani zi Gorani Miyan dı vineno. Zuwanzanyar-nuskar [[Malmisanıj]], Kurdi panz şiweyan dê essli sera Abırneno; Zazaki, Kurmanci Sorani Gorani (Hewrami), ew zewbin şiweyên bıniyen kı Kurdistanê Verarozi dı Qısey benê, ê. Ebubekir Pamukçu, Têgeyrayox u Zuwanzanyarê Zuwan dê Zazaki, nuskar; o yo kı vêşêri Zazaki sero xebıtyayen da xwo ya vıziyawo ver (zaneyeno), ey Zazaki u Kurmanci cê ra ca gurotê desta, ew diqet anto pêmaneyen da Zazaki u Gorani / Hewrami ser. Ebubekir Pamukçu wekerden da Zuwanzanyani da (lingwistik) Zazaki sero teniya nê, ê rêçan dê terix dê cı sero zi gurweya wo. Ey tetqiq u têgeyrayena xwo na mesıla ser, zêdeyêri Stoqholm dı; veror pêserok da Ayre dı, dıma zi heta Heziran 1992 kı vetê, ay dı dêbı mıneqeşi ver. Têgeyrayox-Nuskar [[Minorsky]], Kurdan miyand dı hehsê zew unsurê do İrani keno kı, na qewmêda Kurdi niya (Koma Goran-Zaza). Têgeyrayoxo Êrmeni Garo Sasuni, kıtabê xwo yo "Kürt Ulusal Hareketleri ve Ermeni-Kürt İlişkileri" dı vano kı, çendı kı rêçê Kurdan u Zazayan qewma İrani da pil ra emewo zi, nê Zazayên kı xwo Kurdi hesıbınenê, esslê ninan çaxan dê tewr veri ra zuna qewmê ra yeno. Anci, na roz da ma dı, zêde têgeyrayaxi, nuskari u zuwanzanyarên kı kare (kultur) u zuwan dê Zazayan sero xebıtiyenê, na mesıla da ca biyayen u pê dı biyayen da Zazaki sero xwo vısto mıneqeşi miyan. Rastiya cı, na mesıla sero hendlıxe qeyam qılaynayen zi icab nêkena. Hele kı, no deme dê zanyani (ilim) u teknoloji dı, wuni aseno kı, zu mıneqeşeyê da ewnayın hendlıxe mahnedêr (mahndayır) niya. Ma kı vazım "Zazaki xwo ser zew zuwan o, ew Zazay xwo ser zu mılet a" na peyniya dınyay nêbena. O yo kı, wa merdım bışo çıman dê aqıli ya bewniyo ew hewlin sero bıfıkıriyo...Peyniya xwo, veranverê terixi nê xelqi piya ameyê ew ninan zew coxrefiye dı emmır kerdo; mucedeleyê ninan amewo pêser; nê xelqan pêrın zi eyni derdi antê u zey pê eyni kêf a şabiyê; kılmane, ninan miyan dı bırabestiyê da rasti peyda biya. Essas, çi yo kı lazım o bıvırazyo o yo kı hırg zuwan zemın dê serbesti sero xwo miyan dı qimet bıdeyo cı u pobıberyo. Serbest nêbiyayena cı "asimilasyon" a. Rasti a ya kı, Zazaki zi zuwanê do ê zew xelq dê gırdi yo; zey hırg zuwan dê dınyay layıqê hurmeti yo ew cı ser têgeyrayen u xebıtiyayen heq keno. Binêre: [[Xanepel]] [[Category:Zazakî]] [[en:zazaki]] [[tr:zazaca]] == Lînkên derve == *[http://www.zazaki.de Zon u Zagon] *[http://www.zaza.arsivi.com Zon u Zagon] *[http://www.zazaki.org Zon u Zagon] *[http://www.vateonline.com Kovara Vate] 822 12940 2004-06-24T09:02:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[:Category:Soranî]] 823 sysop 12941 2004-12-06T15:11:07Z Erdal Ronahi 2 "195.175.37.10" bloke kir: Vandalîzm (Kurdistan û hwd.) <ul><li>15:11, 6 Dec 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "195.175.37.10" bloke kir <em>(Vandalîzm (Kurdistan û hwd.))</em></li> <li>10:24, 23 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "83.249.114.131" bloke kir <em>(Vandalîzm (Tirkiye, Öcalan))</em></li> <li>17:38, 10 Nov 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "199.64.72.252" bloke kir <em>(Vandalîzm)</em></li> <li>23:42, 13 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "201.8.134.136" bloke kir <em>(Hacker)</em></li> <li>11:51, 7 Oct 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "62.80.19.178" bloke kir <em>(Vandalîzm (zazaistan))</em></li> <li>22:25, 13 Sep 2004 [[User:Webmaster|Webmaster]] "Erdal Ronahi´yi siken Gerilla" bloke kir <em>(Abuse to sysop)</em></li> <li>10:00, 24 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "62.245.207.0/28" bloke kir <em>(Vandalîzm)</em></li> <li>22:07, 5 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "212.68.223.128" bloke kir <em>(Vandalîzm (Kurdistan, zimanê kurdî))</em></li> <li>07:40, 12 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "62.245.207.0/28" bloke kir <em>(Vandalîzm û heqeret)</em></li> <li>07:39, 12 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] unblocked "62.245.207.0/24"</li> <li>07:38, 12 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "62.245.207.0/24" bloke kir <em>(Vandalîzm û heqeret)</em></li> <li>07:37, 12 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] unblocked "62.0.0.0/8"</li> <li>07:37, 12 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "62.0.0.0/8" bloke kir <em>(Vandalîzm û heqeret)</em></li> <li>14:03, 9 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "62.245.207.2" bloke kir <em>(Vandalîzm)</em></li> <li>07:46, 4 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "195.30.184.97" bloke kir <em>(Vandalîzm û heqeret)</em></li> <li>20:16, 2 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "62.80.19.178" bloke kir <em>(Vandalîzm û heqeret)</em></li> <li>11:44, 12 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "62.80.19.178" bloke kir <em>(Vandalîzm ser rûpelên Amed û Zazakî)</em></li> <li>07:49, 7 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "195.30.184.97" bloke kir <em>(Vandalîzm ser rûpelên Amed û Zazakî)</em></li> <li>22:54, 3 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "213.39.30.130" bloke kir <em>(Dîsa û dîsa vandalîzm (Amed), heqaret (&quot;faşist köpek&quot;))</em></li> <li>10:37, 3 Apr 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "62.80.19.178" bloke kir <em>(Vandalîz (ser Amed, Zazakî, Dêrsîm û hwd.))</em></li> <li>23:03, 30 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "213.39.30.0/24" bloke kir <em>(Dîsa û dîsa vandalîzm (Zazakî + Amed))</em></li> <li>22:58, 30 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "213.39.30.122" bloke kir <em>(Vandalîzm (zazakî))</em></li> <li>10:58, 26 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "213.39.30.122" bloke kir <em>(Vandalîzm)</em></li> <li>09:01, 26 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "62.80.19.178" bloke kir <em>(Vandalîzm)</em></li> <li>22:07, 22 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] "217.11.226.85" bloke kir <em>(Vandalîzm di rûpelê &quot;Kurdistan&quot; de)</em></li> </ul> 824 35963 2006-07-23T17:46:06Z 203.232.52.29 /* Lînkên derve */ '''Ey Reqîb''' helbestek e ku ji aliyê helbestvan [[Dildar]] (1918-1948) di sala 1946 de hat nivîsandin. Ey Reqîb bi [[soranî]] ye, lê piştre hat wergerandin bi [[kurmancî]] ye. Ev [[helbest]] di sala 1946an dema [[Komara Mahabadê]] tê saz kirin, dibe [[sirûd]]a (marşa) vê dewletê û heta niha jî wek marşa kurdan ya neteweyî tê bang kirin. {| border=1 |<div style="padding:1em 1em 1em 1em;"> '''Ey Reqîb''' Ey reqîb, her mawe qewmî kurdziman<br> Nayşikênê danayî topî zeman Kes nelê Kurd mirduwe,<br> Kurd zînduwe Zînduwe qet nanewê alakeman Ême roley rengî sûr û şoriş în<br> Seyrîke xwênawîye rabirdûman Ême roley Mîdya û Keyxusrew în<br> Dîniman e, ayîman her niştiman Çend hezar lawanî kurdî nere şêr<br> Bûn be qurbanî, hemûyan nêjiran Lawî êstaş hazir û amade ye<br> Canfîda ye, canfîda ye, canfîda Lawî Kurd helsaye ser pê wek dilêr<br> Ta be xwên neqşî eka tacî jîyan </div> |<div style="padding:1em 1em 1em 1em;"> '''Ey Dijmin''' (wergera kurmancî) Ey dijmin, her maye neteweyê kurdziman<br> Nikare bişkêne liba topa vî zemanî Bila kes nebêje kurd mirî ye,<br> Kurd zindî ye Zîndî ye, qet nizim nabe alaya me. Em kurd in rengê sor û şoreşê ne<br> Li serboriya me ya xwîndar binihêre. Em kurên Mîdya û Keyxusrew in<br> Dînê me, ayîna me her nîştiman e Çend hezar lawên kurd ên şêrdil<br> Bûn bi gorî (qurbanî), hemû hatin veşartin Lawên wî niha jî hazir û amade ne<br> Canfîda ne, canfîda ne, canfîda Lawê kurd rabûye ser pê wek mêrxasan<br> Çawa bi xwîn neqş dike taca jînê </div> |<div style="padding:1em 1em 1em 1em;"> '''Ey Reqip''' (wergera dimilkî)<br><br> Ey reqip her mendo qewmê Kurd ziman<br> Nesikêno û nîno war bi topê zeman<br><br> Kes(Jo) nevajo Kurd mireno<br> Kurd jiyeno <br> Jiyena qet nêkona(nina war) ala Kurdan <br><br> Ma xorte Medya û Keyhusrevî<br> Dîn îman û ayîman her nistiman (dîn ê ma îmanê ma her Nistiman)<br> Dîn iman û ayiman Kurd û Kurdistan (dîn ê ma îmanê ma Kurd û Kurdistan)<br> <br> Kes (jo) nevajo Kurd mireno<br> Kurd jiyeno<br> Jiyena qet nêkona ala Kurdan<br><br> Lacê Kurd wistowe zey seran<br> Ta bi guni nexs bik(er)o tacê cihan<br> <br> Kes (jo) nevajo Kurd mireno<br> Kurd jiyeno<br> Çarnayox:Espar Alan </div> |} {| border=1 |<div style="padding:1em 1em 1em 1em;"> '''Ey Reqîb''' bi rengê marş (kurmancî) EY REQÎB Ey reqîb her maye qewmê Kurd ziman<br> Naşikê û danayê topê zeman.<br> Kes nebê Kurd dimirin<br> Kurd jîn dibin.<br> Jîn dibin, qet nakeve ala kurdan.<br> Em xortên rengê sor û şoreşin<br> Seyr bike xwîna tîya me da rijand.<br> Kes nebê Kurd dimirin<br> Kurd jîn dibin.<br> Jîn dibin, qet nakeve ala kurdan.<br> Em xortên Medya û Keyxusrewin<br> Dîn îman û ayînman, her niştiman<br> Dîn îman ayînman, Kurd û Kurdîstan.<br> Kes nebê Kurd dimirin<br> Kurd jîn dibin.<br> Jîn dibin, qet nakeve ala kurdan.<br> Lawê Kurd rabûye ser pê, wek şêran<br> Ta bixwîn nexşîn bike tacî jiyan.<br> Kes nebê Kurd dimirin<br> Kurd jîn dibin.<br> Jîn dibin, qet nakeve ala kurdan.<br> Xortên nûh tev hazir û amade ne<br> Can fîda ne can fîda, her can fîda !<br> </div> |} ==Lînkên derve== * [http://www.peshmergekan.com/sertitr/honrawe.htm Audio file] * [http://kurdistanica.com/english/culture/ncharacters/nAnthem.html Audio file] * [http://www.kurdistan4all.com/reqib.htm Audio file] * [http://www.geocities.com/kurdsnet/ Midi] [[Category:Kurdistan]] [[category:Helbest]] [[category:Sirûd]] [[de:Ey Reqîb]] [[en:Ey Reqîb]] [[fa:ای رقیب]] [[ko:쿠르디스탄의 국가]] [[nl:Ey Reqîb]] [[no:Ey Reqîb]] [[tr:Ey Rekip]] 825 12943 2005-02-01T19:27:41Z 141.84.69.18 [[Ev rûpel hêj tune]] [[Qizilce|Qizilce]] heremê Oxîyê ye. 826 38752 2006-08-13T16:00:20Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya YurikBot [[Image:Yunusrauf.jpg|right]] '''Dildar''' (1918-1948) yek ji wan helbestvanê navdar e li [[Kurdistana Iraqê]]. Navê wî yê rastîn [[Yunis Rauf]] e, wek gelek nivîskarên [[kurd]] wî jî, ji xwe re naznavek dîtiye: Dildar, bi salan bi vî navî ve hatiye naskirin. Dildar di sala 1918an de li bajarê [[Koye]] (Koysancax) hatiye dinê. Dibistana pêşîn li [[Raniyê]], dibistana navîn jî li bajarê [[Hewlêr|Erbîlê]] di sala 1935an de qedandiye. Piştî xwendina navîn ew diçe bajarê [[Bexda|Bexdayê]] li wira zanîngeha dadimendiyê diqedîne, çend salan wek awukat kar dike. Di van salan de dest pê dike doza xizan û belengazan diparêze, li dijî neheî û zordestiyên li welêt û li derveyî welêt dengê xwe bilind dike. Ji aliyê din mijûliya wî ya li ser edebitata cîhanê û rohilatê zêdetir dibe, dîroka [[Yunan]], [[Fransa|Fransê]], [[Tirkiyê]] û [[wêje|edebiyata]] van welatan gelek bala wî dikşîne. Li şûna awûkatiyê, ew wek warê xebatê ji xwe re helbestvaniyê hildibjêre. Di helbesivaniya Dildar de tema here balkês, bêguman tema welatparêzî û janên mirovatiyê ne. Kurdistan bûye kakilê tema efrandinên wî, bi taybetî helbestên wî yên bi navê [[Ey Reqîb]] û Kurdistan ji helbestiyê derketine, li ser zar-zimanê gel wek kilam-stran jîndar mane. Bi taybetî helbesta wî ya bi navê Ey Raqîb di nav gel de gelek belav bûye, wek straneke popûler hatiye nas kirin. Di dawiyê de, ev helbesta di sala 1946-an dema Komara Mahabadê tê saz kirin, dibe marşa vê dewletê û heta niha jî wek marşa kurdan ya neteweyî tê bang kirin. Di salên [[şerê Cihanê yê Duwemîn]] de helbestên Dildar li ser bingehekî gelek demokrat û mirovhez tên nivîsîn. Dildar ji aliyê din di bin bandûra edebiyata Fransî de jî maye, ji helbestên La Fontaine, La Martine wergerandiye zimanê kurdî. Çend kurteçîrok jî nivîsîne û di kovara Gelawêj de hatine weşandin, ji wana çend heb jî wek destnivîsar mane. Dildar di sala 1948-an de, dema ku dikaribû gelek berhemên mayîn pêşkêşî gel bike, di dawiya mirineke bêwext diçe rehmetê. Lê belê berhemên wî wek [[Ey Reqîb]] îro ji sînoran derbas bûne û wek efrandinên nemir di nav gel de belav bûne û dijîn. [[Category:Nivîskar]] [[de:Dildar]] [[en:Dildar]] [[fa:دلدار]] 831 64380 2007-01-12T20:52:30Z Bangin 450 Revert to revision 62221 dated 2006-12-29 23:39:48 by Metin84 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Wêne:KADEK - -2002-2003- - Kongreya Azadî û Demokrasîya Kurdistanê.png|thumb|KADEK - [2002-2003] - Kongreya Azadî û Demokrasîya Kurdistanê]] '''KADEK''' (Kongreya Azadî û Demokrasiya Kurdistanê) di 4'ê avrêlê ya sala 2002'yan hat damezrandin û di cotmehê sala 2003 hat fesh kirin. Di kongreya fesihkirina KADEK'ê [[KONGRA-GEL]] hat damezrandin. == Lînkên derve == * [http://www.kurdishinfo.com/ Kurdish Info] * [http://www.freedom-for-ocalan.com/ Freedom For Öcalan] [[category:Kongre]] [[de:KADEK]] [[nl:Congres voor Vrijheid en Democratie in Koerdistan]] 835 63145 2007-01-05T03:17:45Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Tuncäliän]] '''Dêrsim''' herêmeke bakurê Kurdistanê li Tirkiyê ye. Di navenda vê heremê de bajarê [[Mamikî]] (bi Tirkî [[Tunceli]]) heye. Di dîrokê de Dêrsîm ji başûrê [[Erzingan|Erzinganê]] dest pê dike li rojava digihîje [[Sivas]]ê, li Rojhilat cîranê [[Mûş]] û [[Bingol|Bîngol]]ê ye, li Başûrê Dêrsîmê sînorên [[Amed]] û [[Elezîz|Elezîz]]ê dest pê dikin. Li Dêrsimê bi piranî [[Kirmanckî]] (Zazakî, Dimilî) tê axaftin, lê bêyî dimilî, kurmancî jî tê bikaranîn. Piraniya xelkê Dersîmê [[elewî]] ne. == Erdnîgarî û Sînorên Bajêr == Bajar di nav parelelên 39° 36´ û 38° 46´ bakûr û meridyenên 38° 19´ û 40° 26´ rojhilat de ye. Sînorên bajêr li bakûr û rojava bi [[Erzîngan]], li başur û rojhilat jî bi [[Eleziz]] re tê girêdan. Taybetiyên Erda Bajêr Pîvana erda bajar 7774 km² ye. Ji vî erdî ji % 69,9 ji çiyayan pêk tê. Hejmara deşt û platoyan jî ji % 30,1 e. Li herêmê tene [[genim]], [[titûn]], [[fasîle]]/fasûlî, [[kixsên şekir]], [[gûz]] û [[tirî]] tên çandin. == Avhewa == Li herêmê avhewayeke reşayî heye. Havînan kin û hênik lê zivistanan sar û dirêj derbas dibe. == Nifus (1997) û Navçeyên bajar == * Navend 28667 * [[Melkişî]] ([[Çemişgezek]]) 8822 * [[Hozat|Xozat]] 9330 * [[Mêzgir]] 11202 * [[Nazmiye]] 4688 * [[Zerenik]] (Ovacix) 7163 * [[Pertek|Pêrteg]] 12456 * [[Pülümür|Pilemor]] 3640 Tevahiya nifûsa herêmê(tevî gundan) 86268 e. == Çiyayên Herêmê == Çiyayên [[Munzur|Mûnzir]] (3071m), [[Kirklar]] (2033m), [[Topatan]] (2234m), [[Karaoğlan]] (2422m) û [[Yilandax]] (2950m) == Deşt, Zozan û Gelî == [[Deşta Zerenik]]: 1350 m ji behrê di navbera çiyayê Munzir û Çemê munzirê de ye li Zerenikê bilind e. Gelyê Mizûr/Mûnzir: Ji Çiyayê Mizûr/Mûnzir dest pê dike heta Gola Kebanê dirêj dibe. Geliye Pilemorî û Perê jî geliyên din ên herêmê ne. == Çem û Gol == Çemê Pêrê; şaxek çemê Miradê ye ji [[Çiyayên Şeytên]] li [[Çewlig|Çewligê]] dest pêdike diherike gola [[bendava Kebanê]]. [[Çemê Mizûr/Mûnzûr]]; Ji çiyayên Mizûr/Mûnzûr dest pêdike û diherike gola Kebanê. [[Çemê Pilemorî]] jî shaxê çemê Munzûrê ye. Gola bendava Kebanê dikeve hundirê hudûtên Dersimê jî. Li ser çiyayan hinek golên biçûk jî peyde dibin. Gola Kebanê heta binê pira Mêzgirê tê. == Serwetên bin erdê == Li hêla Zerenikê, [[sifir]], [[asbest]], [[xwê]] û [[mangenez]] hatiye dîtên. Li Pilemorî jî [[krom]], manganez, ji bin erdê dertê. == Babetên heywanan == Herêm ji alî heywanên kovî û çiyayî pir dewlemend e. [[Kûze]], [[darbir]] (semasî), [[ruvî]], [[keroşk]], [[bizin]] û [[pez kovî]], [[qertel]], [[gur]], [[baz]], [[kew]] yên herî pirin ku peyde dibin. Li herêmê nêçira heywanan bi qanûnan tê kirin. == Ol û civak == Piraniya nifûsa herêmê ji [[Elewî|elewiyan]] pêk tê. Muslumanên sunnî jî li herêmê hene. [[Kurd]] ([[zaza]] û [[kurmanc]]) piraniya nifûsê teshkîl dikin. Pir hindik [[tirk]] jî li herêmê hene. == Xwarênên herêmê == Lop kifte: Ji arvanê nîsk û cûlbant ( beqleyek) tê çêkirin. Nîsk û cûlbant tevlihev dibe û tê shilkirin, pivaz û baxdenosa hurkirî dikeve navê. SHiklê rûlo tê dayîn û tê kelandin, pishtre rûnê sorkirî bi îsota sor bi ser tê reshandin û tê xwarin. Bastêq, dims, penirê tulim jî li herêmê pir tên xwarin. Nan li ser sêlê tê çêkirin. == Kincên herêmê == Jinên herêmê etegek ku jê re dibêjin "Pêshî" û bi serde ji îshligek li xwe dikin. Li pishta xwe kefiyek û bi ser kefiyê de jî sherîdek rengîn ku jê re dibêjin "Kejik" girê didin. Di nigan de qonderên Qapikbilind û gorên hirî tê li xwe kirin. Keçên ciwan sharpe yên tul, jinên pîr jî yên hevreshim û rengtarî didin serê xwe. Şalwar, îşlik û çakêt kincên herêmî yên zilaman e. Sê newên goran yên zilaman heye "galik (bi çarox tê li xwe kirin)" , dîzleme (heta ser çongê dirêj e)" û "konçî" == Nav û kronolojiya bajêr == Ji ber madenên herêmê navê Dersim ji gotina (Der- sim: deriyê sim yan jî ziv) tê. Dema serhildana Dersimê de, hereketa eskeri ya tirkan bi navê (Tuncelî) li dijî kurdan dest bi sher kirin. Navê bajar jî wek Tuncelî ji alî tirkan ve wê demê hatiye guhertin Dêrsim navê herêmê ye. Hinek kes ji bajarê heremê re Kalan jî dibêjin. == Kronolojî == Berî Îsa(zayîn) * 1200 - 612 Dema Mushkiyan * 612 - 550 Dema Medan * 332 Dema Mekedoniyan Pishtî Îsa (zayîn) * 17 - 395 [[Dema Romayiyan]] * 395 [[Dema Bîzansiyan]] * 639 [[Dema Ereban]] * 648 Dema Bîzansiyan ya duyemîn * 651 Dema Ereban duyemîn * 699 Dema Bîzansiyan ya sêyemîn * 1226 [[Dema Selçûkiyan]] * 1243 [[Dema Moxoliyan]] * 1373 [[Dema Osmaniyan]] * Adar 1916 [[Serhildana Dersim ya yekemîn]] * Adar 1921 [[Serhildana Koçkirî]] * 1937 [[Serhildan Dersim ya duyemîn]] * 30 Hêzîran 1996 Çalakiya [[Zîlan]] == Ciyên turîstîk, tarîx û Gerê == Germavên herêmê: [[Haçik]] (Dersim), [[Mêzgir]] (Mazgîrt), [[Harik]] (Nazimiye) Geliya Munzir ji bo gerê û Seyranan ji alî tabiatê ve pir musaitt e. Kela Pêrtagê jî ji alî gel ve tê ziyaret kirin == Navdarên bajêr == *[[Seyid Riza]] *[[M. Nûrî Dersîmî]] *[[Kemal Burkay]] {{msg:bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[de:Tunceli (Provinz)]] [[diq:Mamekiye]] [[en:Tunceli Province]] [[es:Provincia de Tunceli]] [[fa:استان تونجلی]] [[fr:Tunceli (province)]] [[id:Provinsi Tunceli]] [[nl:Tunceli (provincie)]] [[pt:Tunceli (província)]] [[sv:Tunceli (provins)]] [[tr:Tunceli (il)]] [[vo:Tuncäliän]] 837 59491 2006-12-05T12:28:12Z Erdal Ronahi 2 Revert to revision 54635 dated 2006-10-26 21:04:50 by Bangin using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Wêne:Sivanperwer.jpg|thumb|Şivan Perwer]] [[Wêne:Sivan Perwer.jpeg|thumb|Şivan Perwer]] '''Şivan Perwer''' stranbêjekî kurd e. Şivan Perwer, [[23'ê rêbendanê]] sala [[1955]]'ê li [[gundê Sorî]] (kû li ser [[Siwergeh]]ê ye û dikeve nêvbera [[Amed]] û [[Ruha]]'yê de) xwedê daye. Ciyê lê xwedêdayî herêmeke xwedî giyaneke (rûh) felsefî ya pir kûr e, mîna dirûvê erdnîgariya xwe. Ev dorhêl bi muzîkê tije ya û vê kûrahiya felsefi kabiliyeteke mezin ya mûzikê jî daye mirovan. Bapîrê Şivan Perwer, bîlûrvan û dengbêjeki mezin bû. Eywaneke aidê (xweserê) wî li gund hebû. Bê dost, bê mêvan, bê heval nedikariya bimîne. Li wan derhêlên nîzik kesên xwedi kabîliyetên çandeyî (mîna mûzîk, destan, çîrok û cûr be cûrên wêjeyê) mûheqeq dibûn mêvanê wi. Sohbetên wanên civakiyên bi muzîkê heya derengiya şevê domdikir. Dengbêj rûdiniştin bi saetan klasikên gelêriyên diroki bi dengên bilind dixwendin û dijiyandin. Mesela; [[Siyabend û Xecê]], [[Evdalê Zeynikê]], [[Eyşana Îbê]], [[Evdî]], [[Erebê]], [[Bêmal]], [[Delalê Qerejdaxi]], [[Lawkê Metînî]], [[Şêxa Delal]], [[stranên govend]] û [[dîlan]]. Bi vî awayî ji êvarî heya derengiya şevê ji aliyekê bilûr, ji aliyê din keman, an jî dengê dengbêjan li kûrahiya rûhê insanan tesîr dikir, bi sedsalan ew paş de dibirin û ew mirovên bi van guhdarkirinan radizan gelek caran di xewnên xwe de jî ev bûyêr diditan. Ji aliyê din ve zordariya li [[Kurdistan]]ê, zulma li ser ziman, çande û şexsiyeta mirovan hêj bêhtir jan (êş) dida mirovan û di pêşberê van tehdayiyan de kîn û nefreta di hûndirê wan de berhev dibû, hest (hiş) û evîna di hûndirê wan de veşartî digeriya ev qêrîn ji dikir kû bi ruhî, bi mirovînî xwe bi tayê jiyanê ve girêbide û dirûvekê muzîkî distand, dibû muzîk. Va ye di vî atmosferî de gelek caran di her bergehi de lehengên (qehreman) bênav digiheştin. Ango di têkoşîna li hemberê zordariyê de, di bûyerên çandeyiyên ji vê dirûvê jiyanê derdayî kes (şexis) derketine nêvengê (holê). Şivan Perwer di vî atmosferi de giheştiye. Tû kesî xisûsî ew perwerde nekiriye, dijê vê ew bûyereke kû dirûvê jiyanê derxistî nêvengê ye. Wî di biçûkatiyê de dest bi stran gotinê kir. Di tim bûyerên jiyayî û bîhîstî de ew dijiyan û bi stran ji hundirê xwe derdixist. Mirovên guhdarî Şivan dikirin, ji vî zarokê weha biçûk kû buyerên mezin dijî mat (şaş) dibûn. Buyerên dijiya, an ji xeyal dikir. dikire stran û carinan bi seatan digot. Vêca li dorhêlên xwe caran ne bi çavê zarokan lê dinêrîn. Di civatê de giraniya wi hebû. Lewra, weko hêviyek ya civatê ji wi hebe pê re muamele dikirin her demî. Şivan'ê biçûk li dora xwe de şexsiyeteke fîlozofîk yê muzîkal dihate naskirin û jê heskirin. Lêbelê li gor Şivan, ev civata, paşdemayî, berteng lê xwediyê xususiyetinê rind bû, ji aliyê civakî û ccedil;andeyî ve gerek bihata guhartin. Bi wi ser û dinya xwe ya bicûk evên he dê çawa pêk banîna. Van tiştên he gişan riyek ya çareyê bi wi didan lêgerinê. Ji nêv vê civatê derketin, ango bi der ve çûyîn fîkra li hinek tiştên teorîk geran, hin bûn û dûv re jî li civata xwe vegerîn di temenên biçûk de ew kûr kûr diamand. Ji ber kû gelê kurd ji her ali ve hatibû rapêçan û di bin tehdê (tûndiyê) de bû, di ser de polîtîkaya bihûjtin (asimilasyon) ê ya tîr hebû, riya wî ya dî hûndirê, çandiya xwe de bi civakî, teorîk, teknîk û kirdarî (pratîk) pêşveçûna wi hatibû birîn (girtin). Ew civata weha ne azada kû bi vî awayî nedikarî biser bikeve helbet, bêhtir di bergehê çande û hunerî de kariye serfiraz bibe. Derktina Şivan jî mînakek ya vê yekê ye. Weke li jor hati gotin, hunermendên kurdên bi kurdi digotin di jiyaneke berteng, zehmetiyên wê pir, şexsiayata hatî êxisitn, bi deng remanên xweş çiqas hîkarî (tesîr) li civatê bikiran jî, ji ber êxistina xwe ya şexsî nexwdiyê tû biryarê bûn. Hunermendên kurdan yên li gor fermanên (emrên) dewletê hereket dikirin jî, ji rûmerên netewî dihatin dûrxistin, vê carê jî çiqas xwediyê derfetên (imkan) mezin jî bin, diketin derecek ya bê şexsiyetiyeke din (ya dûwem). Ango an bi kurdî bibêje, li rûmetên xwe xwedî derkeve di bin emrê axayê kurd de bimîne, bibe mirîdê şêx, bibe dengbêjek basit, an jî dest ji rûmetên netewî tevan berde, bibe xwediyê derfetên maddî, lêbelê mina qaşmerê zordestan hereket bike. Va ye weha bû rewşa çandê, hunermend, muzîsyen, hozan û nivîskarên kurd. Şivan Perwer li van tevan îsyan kir û çi bigre (çi bibe bila bibe) bi armanca çêkirina herî rind pêkbîne tembûra xwe hilda, hestên xwe yên di kurahiyên giyanê (ruh) wi de kombûyîn, bûyerên di mejiyê wî de çêbûyîn bi stranên xwe dan gelê xwe. Şivan Perwer bi profesyonelî [[1975]]'ê dest bi hunermendiyê kiriye, li gor bûyerên li dinyayê hatin guhartin her sal berhem afirandine, bi klasîkên gelêrî mijûl bûye, di vî bergehî de rê şanî gelek hunermendan kiriye û bûye mînak ji wan re. == Dîskografî == *[[Govenda Azadîxwazan (albûm)|Govenda Azadîxwazan]] (1975) *[[Hevalê Bar Giranim]] (1976) *[[Herne Pêş (albûm)|Herne Pêş]] (1977) *[[Ey Ferat (albûm)|Ey Ferat]] (1978) *[[Kine Em]] (1979) *[[Hay Dil]] (1980) *[[Gele Min Rabe]] (1981) *Agiri (1982) *[[Bilbilo / Ferzê]] (1983) *[[Dotmam]] (1985) *[[Lê Dîlberê]] (1986) *[[Helebçe (album)|Helebçe]] (1988) *[[Xewna Min / Qasimlo]] (1991) *[[Zembîlfiros]] (1992) *[[Ya Star]] (1995) *[[Naze]] (1996) *[[Heviya Te]] (1999) *[[Roj û Heyv]] (2000) *[[Sarê]] (2001) *Helbestên bijartî yên 1 /Kirîvê (2002) *Helbestên bijartî yên 2/Klasîk (2003) *Helbesten Bijarti yên 3 (2004) *[[Min bêriya te kiriye]] (2004) ==Lînkên derve== *[http://www.sp-f.org/ Fonda Şivan Perwer ji bo Çand û Hunera Navnetewî] Malper pirzimanî ye *[http://musicmoz.org/Bands_and_Artists/P/Perwer,_Sivan/ Musicmoz] (Îngilîzî) *[http://www.worldmusic.cn/musicboxv2/index.php?action=album&id=139 Hînek ji stranên Şivan Perwer] *[http://www.ronibaran.de/sivan.html Gotinên stranên Şivan Perwer] [[Kategorî:Stranbêj|Perwer, Şivan]] [[Kategorî:kurd|Perwer, Şivan]] [[de:Şivan Perwer]] [[en:Şivan Perwer]] [[fa:شوان پرور]] [[fr:Şivan Perwer]] [[gl:Şivan Perwer]] [[nl:Şivan Perwer]] [[tr:Şivan Perver]] 838 12953 2004-03-24T22:48:42Z Erdal Ronahi 2 çû "Şivan_Perwer" #REDIRECT [[Şivan_Perwer]] 839 12954 2004-03-25T11:47:06Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Zazakî]] 841 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 66163 2007-01-23T17:34:43Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[it:Abdullah Öcalan]] {{Ev gotar|li ser damezrînerê PKK'yê ye. Ji bo kesên din bi navê "Öcalan", li [[Öcalan (cudakirin)]] binihêre.}} {| align=right |[[Image:Abdullah öcalan.jpg|thumb|right|Abdullah Öcalan]] [[Image:Parastina_gelekî.jpg|thumb|right|Parastina Gelekî]] |} '''Abdullah Öcalan''' ("Apo", 4.4.1949-) siyasetmedarekî kurd e. Öcalan damezrênerê [[PKK|PKKê]] bû. Di 15ê Sibata 1999an de Öcalan ji aliyê DYA ve hat teslîm kirinî dewleta Tirkiyê. Niha li girava [[Îmrali]] di nav tecrîtê de girtî ye. == Biyografî == [[Abdullah Öcalan]], di [[1949]]an de li gundê [[Omerlî]] yê navçeya [[Riha]] [[Halfetiyê]] hat dinê. Dibistana seretayî li [[Cibîn]]ê xwend û hê di wê demê de di lîstik, limêj û parvekirinê de pêşengî dikir. Dibistana navîn li [[Nizip]]ê lîse jî li [[Enqerê]] li lîseya Tapu Kadastro qedand. Di 1969'an de li Amedê dest bi karmendiyê kir. Di karmendiya salekê de têkiliya dewlet û civakê û ya sîstema feodal û dewletê ji nêz ve dît. Di 1971ê de tayîna xwe deranî Stenbolê û li wir di ber karmendiyê de xwe amade dikir ku bikeve zanîngehê jî. Heman sal qeydiya xwe li fakulteya hiqûqê çêkir û dev ji karmendiyê berda. Di wan salan de Stenbol di bin tesîra bayê 68an de bû. Ocalan jî kete bin tesîra vî bayî û [[Marksîzim]] û [[Lenînîzm]] nas kir. Ew salana weke salên werçerxa jiyana wî ne û her wiha ew sosyalîzm, yeksanî û azadî pir nêzî xeyalên xwe yên zaroktiyê dîtin. Ocalan biryar dabû ku sosyalîzm û pirsgirêka kurd li hev biguncîne. Bi vê armancê biryar da ku dest bi siyaseta çalak bike û qeydiya xwe li fakulteya zanîngên siyasî ya Enqerê çêkir. Li vê derê xwe di nav armosfereke tund a guftugoyan de dît û şeklek da ramanên xwe. Di 30yê adara 1972yan de pêşengên şoreşê Mahir Çayan û hevalên wî li Qizildereyê hatin kuştin û vê bûyerê şopên kûr di jiyan û ramanên wî de de hiştin. Di 7ê nîsanê de di çalakiya şermezarkirina bûyera komkujiyê de hat binçavkirin û şandin girtîgeha Mamakê. 7 meh di girtîgehê de ma û di wê pêvajoyê de xwe gihand fikra avakirina rêxistinekê û ji bo vê yekê gav avêt nav pêvajoyeke din a lêgerîn û lêkolînê. Piştî 1972an pirsgirêka kurd bi gelek derdoran re guftugo dike û di heman demê komela perwerda bilind a demokratîk a enqerê ava dike. Di heman demê de ew xebatên xwe yên îdeolojîk ên ku di nava komekê de dimeşîne, digihîne merhaleya dawî. Koma di bin pêşengiya Ocalan de di dawiya sala 1975an de civînekê li dar dixe û biryar dide ku li Kurdistanê xebatê bimeşîne. Di [[27'ê mijdara 1978]]'an de jî Ocalan û hevalên xwe li Amedê li gundê Fîsê yê Lîceyê careke din li hev kom dibin û biryara avakirina Partiya Karkerên Kurdistanê didin. Xebatên rêxistinkirinê yên Ocalan û Partiya ya wî PKK yên li Kurdistanê di demeke kin de bala dewleta tirk kişand. Li ser vê şêweya nû ya Ocalan a li hemberî pirsgirêka kurd ku zikê nerm ê Tirkiyê bû, dewleta tirk zextên xwe zêde kirin. Dewletê bi awayekî vekirî li hemberî terza Ocalan şer dida destpêkirin û ji ber vê yekê Ocalan di 1979an de derket derve û çû Libnanê. Bi vî awayî meşa ku wê 20 salan li rojhilata navîn berdewam bikira, dest pê kir. PKKê li Libanaê di 1982yan de kongra xwe ya duyem pêk anî û biryara vegera nava axa welêt wergirt. Milîtanên PKKê di bin pêşengiya Öcalan de perwerdeya xwe ya îdeolojîk û eskerî jî temam kiribûn. Di encamê de di 15ê tebaxa 1984an de li bakurê Kurdistanê şerê çekdarî destpê kir. Ji wê gavê û şûn ve êdî pirsgirêka kurd bi hemû dijwariya xwe di rojeva cîhanê de ye. Di encama şerê çekdarî de li ser daxwazên ku ji Tirkiyê tên, ji 1993an û şûn ve PKKê 3 caran agirbest îlan kir. Ev gavên ku ji bo çareserkirina pirsgirêka kurd hatin avêtin, rastî kelem û astengiyên derdorên rentxwir hatibûn. Di 9ê dotmeha 1998and e di encama komployeke ku bi hevkariya hêzên navnetewî hat amadekirin, Ocalan neçar ma ku ji Suriyê derkeve. 9ê cotmehê de Ocalan dema dest bi rêwîtiya ber bi Ewrûpa kir wê wiha bigota: Ez ji niha û şûn ve dixwazim rola xwe di kanala siyasî de bilîzim. Ocalan dema li Îtalya bû gelek caran bangên ji bo aştiyê kirin lê belê ji yekîtiya ewrûpa hêviya ku dikir bi dest nexist. Ocalan di 2yê sibata 1999an de bi zordayîna Yunanîstanê heta Kenyayê diçe. Di 15ê sibata heman salê de jî li paytextê Kenya Nayrobiyê li pêşiya avahiya sefaretxana Yûnanîstanê bi komployeke navnetewî ber bi Tirkiyê ve tê revandin. Serokê giştî yê PKKê Abdullah Ocalan li girava Îmralî ya li nav derya Marmarayê bi tena serê xwe di girtîgehê de hat bicihkirin. Ocalan li Îmraîlê bi parêznameya xwe ya pêşî de daxwaz kir ku pirsgirêka kurd li ser bingeha aştiyê were çareserkirin. == Pirtûkên Öcalan ên bi kurdî == * ''[[Riya Jiyanê]], (nivîsên hilbijartî)'' [[Weşanên Axîna Welat]] * ''[[Ji Sedsala 19. Heya Îro Rastiya Kurdistan û Tevgera PKK]]'' ISBN 3-930943-16-6 * ''[[Welatparêziya Kurdistan]]'' (1992, bi kurdî 2000) ISBN 3-930943-46-6 * ''[[Perspektîv]]'' - 1996, [[Weşanên Rewşen]] * ''[[Ziman û Çalakiya Rastiyê]]'' * ''[[Di Pirsgirêka Kurd de Manîfestoya Demokrasiyê]]'' (1999) 3-930943-38-7 * ''[[Em Tevgera Hemdem a Îbrahîmî ne]] * ''[[Ji dewleta rahip a Sumer ber bi Şaristaniya Demokratîk]]'', Cild I (2001, bi kurdî 2003) ISBN 3-931885-44-5 * ''Ji dewleta rahip a Sumer ber bi Şaristaniya Demokratîk'', Cild II (2001, bi kurdî 2003) ISBN 3-931885-50-X * ''[[Parastina Gelekî]]'' (2004) * ''[[Edduba]]'' (2004) == Lînkên derve == ===Pirtûkên Abdullah Öcalan=== * [http://www.denge-mezopotamya.com/besataybet/news_detail.asp?newsid=-769564977&pg=1 Em Tevgera Hemdem a Îbrahîmî ne], Parêznameya Rihayê, kurmancî * [http://www.abdullah-ocalan.com/savunmalar/2/kurtce1.htm Ji dewleta rahip a Sumer ber bi Şaristaniya Demokratîk], Cild I, kurmancî * [http://www.abdullah-ocalan.com/savunmalar/2/soranice1.pdf Ji dewleta rahip a Sumer ber bi Şaristaniya Demokratîk], Cild I, beşa 1, soranî * [http://www.abdullah-ocalan.com/savunmalar/2/soranice2.pdf Ji dewleta rahip a Sumer ber bi Şaristaniya Demokratîk], Cild I, beşa 2, soranî *[http://www.hezenparastine.com/HPG_Online/ Çawa Bijîn?], kurmancî *[http://www.abdullah-ocalan.com/savunmalar/4/parastinageleki.html Parastina Gelekî] * [http://pkk.org/ku/dirok.html Pirtûka "Ziman û Çalakiya Rastiyê"] ===Girêdanên din=== * [http://www.denge-mezopotamya.com/besataybet/news_detail.asp?newsid=1067422261&pg=1 Jiyana Abdullah Öcalan] * [http://www.abdullah-ocalan.com/index1.htm Malpera Abdullah Öcalan] parêznamên bi kurdî hene * [http://www.freedom-for-ocalan.com Înîsyatîfa "Ji Öcalan re azadî, ji Kurdistan re aşitî"] (ne kurdî) [[Category:Siyasetmedar|Öcalan, Abdullah]] [[Category:Kurd|Öcalan, Abdullah]] [[Category:Nivîskar|Öcalan, Abdullah]] [[ar:عبد الله أوجلان]] [[de:Abdullah Öcalan]] [[en:Abdullah Öcalan]] [[es:Abdullah Öcalan]] [[fa:عبدالله اوجالان]] [[fi:Abdullah Öcalan]] [[fr:Abdullah Öcalan]] [[it:Abdullah Öcalan]] [[ja:アブドゥッラー・オジャラン]] [[nl:Abdullah Öcalan]] [[oc:Abdullah Öcalan]] [[pl:Abdullah Öcalan]] [[ru:Оджалан, Абдулла]] [[simple:Abdullah Öcalan]] [[sv:Abdullah Öcalan]] [[tr:Abdullah Öcalan]] 842 12957 2004-03-26T09:07:29Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Zazakî]] 843 12958 2004-03-26T09:08:22Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Çand]] 846 12961 2004-03-29T20:53:57Z Erdal Ronahi 2 == Rûpelên taybet ji bo hemû bikarhêneran == ===Fonksyonên taybet=== * [[Special:Preferences|Tercîhên xwe saz bikim]] * [[Special:Watchlist|Lîsteya min ya şopandinê]] * [[Special:Recentchanges|Guhartinên dawî]] * [[Special:Upload|Wêneyê hilkêşe]] ===Lîste=== * [[Special:Imagelist|Lîsteya wêneyan]] * [[Special:Listusers|Lîsteya bikarhênerên qeydkirî]] === Statîstîk=== * [[Special:Statistics|Statîstîk]] ===Gotar=== * [[Special:Randompage|Gotara tesadufî]] * [[Special:Lonelypages|Gotarên sêwî]] * [[Special:Unusedimages|Wêneyên sêwî]] * [[Special:Popularpages|Gotarên gelêr]] (bê fonksyon) * [[Special:Wantedpages|Gotarên ku zêde tên xwestin]] * [[Special:Shortpages|Gotarên kurt]] * [[Special:Longpages|Gotarên dirêj]] * [[Special:Newpages|Gotarên nû]] * [[Special:Ancientpages|Gotarên herî kevn]] * [[Special:Deadendpages|Rûpelên bê dergeh]] * [[Special:Allpages|Hemû rûpel li gor navê]] ===Xweytî=== * [[Special:Ipblocklist|Bikarhêner/navnîşanên IP hatî asteng kirin]] * [[Special:Maintenance|Rûpela xweytiyê (maintenance)]] ===Cûda cûda=== * [[Special:Booksources|Çavkaniyên pirtûkan ên derve]] (ne kurdî) * [[Special:Export|Derveanîn rupela XML]] * [[Special:Version|Versyona MediaWiki/PHP/MySQL nîşan bide]] (Programên ku Wikipedia tê de dimêşe) == Bi tene ji bo bikaranîna sysop/administratoran == * [[Special:Blockip|Block a user/IP address]] * [[Special:Asksql|Query the database]] * [[Special:Undelete|Restore deleted pages]] * [[Special:Makesysop|Turn a user into a sysop]] 847 50676 2006-10-11T08:38:15Z KureCewlik81 295 * [[Abdullah Öcalan]] * [[Celal Talabanî]] * [[Dr. Ebdulrehman Qasimlo]] * [[Hemreş Reşo]] * [[Kemal Burkay]] * [[Mesud Barzanî]] * [[Dr. Mihemed Sadiq Şerefkendî]] * [[Mistefa Barzanî]] - [[مسته‌فا بارزانی]] * [[Nuriye Kesbîr]] [[Category:Kes]][[Category:Lîste]] 848 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 30165 2006-04-01T00:42:41Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 80.109.140.124 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Portre ya Abdullah Öcalan (c) Internationale Intitiave "Freedom for Abdullah Ocalan - Peace in Kurdistan" License: GFDL 851 12966 2004-03-27T15:54:47Z Mem 18 bû "Mazlum_Doğan" #REDIRECT [[Mazlum_Doğan]] 852 12967 2004-03-28T09:14:01Z Erdal Ronahi 2 bû "Wikipedia" #REDIRECT [[Wikipedia]] 853 12968 2004-03-28T09:12:50Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Wikipedia:Der_barê]] 854 sysop 12969 2004-05-11T15:10:02Z Erdal Ronahi 2 parastî [[Malper]] <ul><li>15:10, 11 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] parastî [[Malper]]</li> <li>07:47, 4 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] parastî [[Wikipedia:Lîsteya Vandalan]]</li> <li>09:24, 28 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] unprotected [[Amed]]</li> <li>09:24, 28 Mar 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] parastî [[Amed]]</li> </ul> 856 12971 2004-03-28T23:46:08Z Erdal Ronahi 2 Amed ya kevn Amed ya kevn 859 12973 2004-04-01T12:30:38Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Zazakî]] 860 20807 2005-11-03T11:22:12Z 85.97.102.95 *'''Qelind:''' Bi sê tîpên ', anku <nowiki>'''girîng'''</nowiki> dibe '''girîng'''.<br> *'''Xwar:''' Bi dû tîpên ', anku <nowiki>''peyv''</nowiki> dibe ''peyv''. Dîqet bike: (<nowiki>''</nowiki>) û (") ji hev du cûda ne!<br> Binêre: [[Wikipedia:Alîkarî|Alîkarî]] 861 edit=sysop:move=sysop 32693 2006-06-13T06:24:58Z Erdal Ronahi 2 Navnisana nû =Niha [http://incubator.wikimedia.org/wiki/Test-wp/diq Wîkîpediyaya test ji bo Zazakî] heye= <!-- WELCOME BOX --> <table cellpadding=0 cellspacing=0 style="background:none"> <tr><td width="45%" style="padding-right:10px"> {| width=100% cellspacing="0" cellpadding="10" style="border:1px solid #B3B3FF; background-color:#ffffff; height:177px" |<div style="font-size:20px;text-align:center">'''Şıma Xeyr Amey Wikipedia Zazaki'''</div><br> <div style="text-align:justify">[[Wikipedia|Wikipedia]], '''ansiklopediya serbeste''', parçey yew sistemê de gırdio. (Namey nê sistemi ''Wiki''yo.) 200 ra zêde zıwan tede nusiyeno. No sistem her mıleti rê akerdeyo. Fêl u emelê nê sistemi zanayışê merdumi biaro têhet ke her kes fıkranê xo serbest bınüso. İta de ki '''Wikipedia, ensiklopediya serbeste/azade be zıwanê [[Zazaki|Zazaki]]''' veciyeno. Kam ke wazeno, na ansiklopediye kewo. Hama şıma ra reca ma awa ke, şenê (beşar kenê) pê Zazaki''yê'' do pak u eşkera bınusê! Projey ma wına/nia her roce game be game beno gırd. Heta nıka tede [[8]] nuştey estê. </div> |} {| width=100% cellspacing="0" cellpadding="3" style="padding:1px; background-color:#F0F0FF; border:1px solid #B3B3FF; border-top: 0px; height:36px" |<center> <div style="margin: 0; background-color:#E1E1FF; font-family: sans-serif; font-size:91%; font-weight:bold; border:1px solid #C4C4FF; text-align:center; color:#000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.2em; padding-bottom: 0.2em;"> [[Wikipedia:Willkommen|İta şikinê Wikipedia sero malumat u yardım bıgêrê!]] </div> |} </td> <td style="vertical-align:top; text-align:right;" width="45%"> {| width=100% cellspacing="0" cellpadding="3" style="padding:1px; background-color:#DEECEF; border:1px solid #42808C; border-bottom: 0; height:35px" |<div style="margin: 0; background-color:#C9DFE4; font-family: sans-serif; font-size:91%; font-weight:bold; border:1px solid #7BB4BF; text-align:left; color:#386872; padding-left:0.4em; padding-top: 0.2em; padding-bottom: 0.2em;">Meqaleyê ke en peyniye de vuriyaê</div> |} {| width="100%" cellspacing=0 cellpadding="10" style="margin:0; height:178px; border:1px solid #42808C; background-color:#ffffff;" | |} </td> </tr> </table> <br> <!-- WELCOME BOX END --> <!-- CATEGORY BOX --> {| width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="5" style=" background-color:#FFFFE8; border:1px solid #DDDD00; border-bottom: 0px;" | |<div style="margin: 0; background-color:#FFFFCE; font-family: sans-serif; font-size:100%; font-weight:bold; border:1px solid #ECEC00; text-align:center; padding-left:0.4em; padding-top: 0.2em; padding-bottom: 0.2em; color:#8C8C00;">meqaley hewli - tede estey - lista listan - pelê rındeki - pelê verêni pêro - textê kategoriyan</font></div> |} {| width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="5" style="background:#FFFFFF; border:1px solid #DDDD00;" | [[Image:Nuvola_apps_bug.png|50px]] | width="45%" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[biyolociye|biyolociye]]'''<br/><font color="green"> [[anatomiye|anatomiye]] • [[antropolociye|antropolociye]] • [[botanik|botanik]] • [[cênetik|cênetik]] • [[heywanşınasiye|heywanşınasiye]]</font> | [[Image:Nuvola_apps_kdmconfig.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[cemat|cemat]]'''<br/><font color="green"> [[weşiye|weşiye]] • [[etnolociye|etnolociye]] • [[komele / têvıste|komele / têvıste]] • [[mekteb|mekteb]] • [[sosyolociye|sosyolociye]]</font> '''</big><br/> |- | [[Image:Nuvola_apps_kweather.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small; " | '''[[din|din]]'''<br/><font color="green"> [[Ewısta|Ewısta]] • [[itiqad|itiqad]] • [[camiye|camiye]] • [[cem|cem]] • [[İncile|İncile]] • [[İsewitine|İsewitine]] • [[İslam|İslam]] • [[kilise|kilise]] • [[Musewitine / Cuhudine|Musewitine / Cuhudine]] • [[Qurane|Qurane]] • [[Tewrate|Tewrate]] • [[Zerduştine|Zerduştine]]</font> | width="10%" | [[Image:Nuvola_apps_browser.png|50px]] | width="90%" style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[dınya|dınya]]'''<br/><font color="green"> [[asmênşınasiye|asmênşınasiye]] • [[cêolociye|cêolociye]] • [[coğrafya|coğrafya]] • [[dewleti|dewleti]] • [[suki|suki]]</font> |- | [[Image:Nuvola_apps_colors.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[yaban u dorme|yaban u dorme]]'''<br/> <font color="green">[[ekolociye|ekolociye]] • [[iklim|iklim]] • [[nebat|nebat]] • [[heywani|heywani]]</font> | [[Image:Nuvola_apps_bookcase.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small" | '''[[edebiyat|edebiyat]]'''<br/><font color="green"> [[çıbenoki|çıbenoki]] • [[efsane|efsane]] • [[qesey verênan|qesey verênan]] • [[şanıke / estanıke|şanıke / estanıke]] • [[hêkati|hêkati]] • [[kılame|kılame]]</font> |- | [[Image:Nuvola_apps_kchart.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[ekonomiye|ekonomiye]]'''<br/><font color="green">[[ziraet|ziraet]] • [[endustriye|endustriye]] • [[perey|perey]]</font> | [[Image:Nuvola apps ktip.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[felsefe|felsefe]]'''<br/><font color="green"></font> |- | [[Image:Nuvola_apps_kalzium.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[fizik|fizik]]'''<br/><font color="green"></font> | [[Image:Nuvola_apps_agent.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[heqê merduman|heqê merduman]]'''<br/><font color="green">[[Terteley Elewiyan|Terteley Elewiyan]] • [[Terteley Hermeniyan|Terteley Hermeniyan]] • [[cıwamêrdi|cıwamêrdi]] • [[domani / qıci|domani / qıci]] • [[meselê ceniyan|meselê ceniyan]]</font> |- | [[Image:Nuvola_apps_package_graphics.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[huner|huner]]'''<br/><font color="green"></font> | [[Image:Nuvola_apps_edu_science.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[kimya|kimya]]'''<br/><font color="green"></font> |- | [[Image:Nuvola_apps_edu_mathematics.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[matematik|matematik]]'''<br/><font color="green"></font> | [[Image:Nuvola_apps_knewsletter.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[medya|medya]]'''<br/><font color="green">[[internet|internet]] • [[kıtabi|kıtabi]] • [[pêseroki / mecmuey|pêseroki / mecmuey]] • [[qezetey|qezetey]] • [[radyo|radyo]] • [[televizyon|televizyon]]</font> |- | [[Image:Nuvola_apps_xmag.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[tarix|tarix]]'''<br/><font color="green">[[arkeolociye|arkeolociye]] • [[tarixê dınya|tarixê dınya]] • [[tarixê Zazaan|tarixê Zazaan]]</font> | [[Image:Nuvola_apps_juk.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[muzik|muzik]]'''<br/><font color="green">[[govende|govende]] • [[lawıke / deyre|lawıke / deyre]]</font> |- | [[Image:Nuvola_apps_kmines.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[spor|spor]]'''<br/><font color="green"></font> | [[Image:Nuvola_apps_ksirc.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[siyaset|siyaset]]'''<br/>[[merdumê siyaseti|merdumê siyaseti]] • [[partiy|partiy]]<font color="green"></font> |- | [[Image:Nuvola_apps_energy.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[teknik|teknik]]'''<br/></font> | [[Image:Nuvola_apps_kcolorchooser.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[tıb|tıb]]'''<br/>[[nêweşiye|nêweşiye]] • [[psikolociye|psikolociye]]</font> |- | [[Image:Nuvola_apps_kugar.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[zagon|zagon]]'''<br/>[[çiyê werdene|çiyê werdene]] • [[çiyê şımıtene|çiyê şımıtene]] • [[çulagiye|çulagiye]] • [[kınc u kol|kınc u kol]] • [[hacet u aleti|hacet u aleti]] • [[kayê domanan / qıcan|kayê domanan / qıcan]] </font> | [[Image:Nuvola_apps_edu_languages.png|50px]] | style="font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;" | '''[[zıwan|zıwan]]'''<br/>[[elifbe|elifbe]] • [[çekuy|çekuy]] • [[gramer|gramer]]</font> |}<br> <!-- /CATEGORY BOX END --> <!-- LANGUAGE BOX --> {| width=100% cellspacing="0" cellpadding="3" style="padding:1px; background-color:#FFF3DD; border:1px solid #FFC253; border-bottom: 0;" |<div style="margin: 0; background-color:#FFEAC1; font-family: sans-serif; font-size:100%; font-weight:bold; border:1px solid #FFCF77; text-align:left; color:#C17D00; padding-left:0.4em; padding-top: 0.2em; padding-bottom: 0.2em;">yewbina zıwanan de Wikipedia</div> |} {| width="100%" cellspacing=0 cellpadding="10" style="margin:0; height:100%px; border:1px solid #FFC253; background-color:#ffffff;" |{{Wikipedialang}} |} <!-- /LANGUAGE BOX END --> [[Category:Zazakî|!]] [[Category:Wîkîpediya]] 862 49707 2006-10-08T14:30:36Z 193.111.133.188 /* Îmza */ Xwe qeyd kirin ne mecbûrî ye. Tu diraki bixwînî û binîvîsî bê xwe qeyd kirin. Lê eger tu xwe qeyd bikî, pir avantajên te hene. == '''Necîb Balayî''' == '''Kurte Jiyan''' -Necîb Balayî -Li sala 1962an li gundê Ure, li herêma Berwarî Bala, hatî ye dinê. -Xwendina destpêkî, li Gundê Kanîmasê û Mayê, bi dawî anîye. -Piştî şkestina şorişa kurdî, li sala 1975an, bi Malbat ve li bajarêr Duhok, xwecî bûne. -Li xwendingeha Birayetî, li Duhok, xwendina xwe ya Navîn û Amadeyî bi dawî kirî ye. -Li sala 1985/1986 li Zanîngeha Bexda-beşê zanyariyên Mirovayetî-Cografiya, bi dawî anî ye. -Ji sala 1981 – 1987an, li Radio ya kurdî, li Bexda wek amadekar û pêşkeşkarê bernamê Helbest û Awaz bû, dîsan Bernamê Zarokan ((werin li gel me)), amade dikir û rojnamevan Helat M. Salih pêşkeş dikir. -Ji sala, 1991- 1993an di rêveberiya ragihandina ê de li bajarê Duhok kar kirî ye. -Cêgirê Serniviserê Rojnama (Botan) bu, ya ku, li Duhokê derdichu heta sala 1993an 13 hijmar jêhatine chapkirin. -Sala 1994an bu ye Reveberê kenalê Televizion a ((Gelê Kurdistan)). -Li sala 1994an, ji egerên şerê Birakûjî, qesta Almaniya kirî ye, Mafê penaberiyê wergirtî ye. -Dema hatî ye Almaniya, li ser chalakiyên xwe yên Edebî û Roşenbîrî, berdewam bû, bû ye endamê yekêtiya Nivîskarên kurd li dervey Welat, Endamê kargêr yê Instîtuta kurdî ji bo Lêkolîn û Zanist li Berlîn, li Zanîngeha Med, ku bi riya kenalê MedTV, dersên Edebiyata kurdî ya Nûdem pêşkeş kirîn e, bu ye -Endamê PEN a kurd, li Almaniya, ya girêdayî PENa navnetewî. -Li Berlin, li Akademie für Digitale Medien www.Cimdata.de Bawernama Online Redaktur bi pileya gelek baş wergirtî ye. -Beşdariya bi dehan Konferans û Festivalên, Edebî û Roşenbîrî kirî ye, li Welat û dervey Welat. -Ji sala 1997 – 2003 li Radio ya Berlin a Azad (SFB- Multi-kulti), ku niha (RBB) ye, kar kirî ye. -Ji Adara 2003an heya niha, li Radio ya Ewropa Azad (RFE/RL – Radio Free Europe/Radio Liberty) kar dike. -Li sala 1977/78an, dest bi nivîsên kurdî kirî ye, li pêşiyê hind gotarên foloklurî, helbest û kurte chîrok nivîsandîn e. -Li sala 1979an, li Festîvala helbestxwendinê ya Ciwanan, li bajarê Helebch ê, Xelata yekemîn ya helbestê wergirtî ye. -Helbest û Nivîsên wî, di piraniya Rojname û Kovarên kurdî de, hatine weşandin yên ku ji sala 1980-1990an li Bexda û kurdistanê dihatin chapkirin. -Li Ewropa jî, bi nivîsên xwe beşdarî kirî ye, di hind rojname û kovarên weke: Nûdem, Avaşîn, Hiwa, Azadiya Welat, Havîbûn, û Seko de. -Li sala1998an yekem komela helbestên xwe, bi nave ((Min şev nasdikirn, berî reş bibin)) chap kirî ye. -Li sala 1989an, li gel Xanima Rojnamevan, Semîra Alî Mandî zewicî ye, û du qîzên wan, bi navê Huzan û Rudan hene. -Ji sala 2003an…Ji ber karê radio yê, Li bajarê Prag, li kumara Chîk dijîn.Ew û xanima xwe li Radio RFE/RL kar dikin. -Ji sala 2005an û heya niha Nivisên xwe di Malpera , www.amidakurd.com di weshîne, herweha hind caran di Kovara W ya amed ê û kovara Peyiv ya ku ji alê yekêtiya Nivîskarên kurd shaxê duhok ê tê weshandin bi berhemên xwe beshdar dibe dike. Bi gishtî berhemên xwe yên destpêkê, ji sala 1978an heta 1988an di van kovar û rojnaman da weshandîn e (( Rojnama Hawkarî-Bexda, Kovara Beyan-Bexda, Kovara Karwan-Hewlêr, Kovara Nuserî Kurd-Bexda, Peyv-Duhok, Kovara Rojî Kurdistan-Bexda, Roshenbîrî nwê- Bexda, Al-Eqlam-Bexda, delîlê Festivala Roshenbîrîya kurdî 1983…. htd)) Berhemên belafkirî ji 1991 – 2003an di van Kovar û Rojnaman da: ((Rojnama Botan – Duhok, Rojnama Serhildan – Duhok, Kovara Nûdem – Swêd, Kovara Avashîn- Berlin, Kovara Havîbûn –Zanîngeha Berlîn ya Azad, Kovara Hiwa Frankfurt-Almaniya, Peyv-Duhok ...htd herweha di gelek malperên Kurdî da niha berhemên xwe belav diket)) Du dîwanên helbestan hene: 1-Min shev nasdikirin berî resh bibin – Stokholm – Swêd 1998. 2-Efsaneya Stranên Bindestîyê, ji weshanên Êketiya Nivîskarên Kurd, Duhok, 2006 == Fonksyon == Eger tu qeydkirî yî, fonksyonên ku tu dikarî bi kar bînî zêdetir in. Mînak: tu dikarî wêneyan jî hilkêşe (upload bike). Li [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Userlogin&returnto=Special:Userlogout vê derê] tu dikarî xwe qeyd bikî. '''Rûpelên din ên [[Wîkîpediya:Alîkarî|alîkarî]]''' [[Category:Alîkarî]] 864 51265 2006-10-13T14:48:40Z Thogo 540 rv Uraltvandalismus Hinek [[kurd|kurdên]] xwe bi [[zaza]] dizanin, herêma [[Dêrsîm|Dêrsîmê]] û çend deverên "kirmanciyê" bi '''zazaistan''' didin belavkirin. Ew tenê kirmanc ([[Elewî|elewiyên]] dêrsîm xwe bi kirmanc dizanin, dijmin wan bi zaza dide naskirin) qebûl dikin. Kirmanc û Kurmancan yek nabînin. Ew xwe radîkalên elewî dizanin. Kurdên [[sunni]] yên zaza hez nakin û ji xwe jî nabînin. [[Zazakî]] jî wek zimanekê cûda ji kurdî dibînin. == Lînkên derve == *[http://www.zazaki.net Nexşeyê "Zazaistan"] *[http://www.zazaistan.org Sîteya parêzerên "Zazaistan"] [[Category:Welat]] 865 12979 2004-04-04T08:28:44Z Erdal Ronahi 2 Portre ya Munzur Çem Portre ya Munzur Çem 866 12980 2004-04-04T08:31:23Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Navenda PEN a Kurd]] 869 12983 2004-04-05T21:14:05Z Erdal Ronahi 2 Portre ya Mesut Barzanî Portre ya Mesut Barzanî 870 12984 2004-04-05T21:14:38Z Erdal Ronahi 2 Portre ya Mistefa Barzanî Portre ya Mistefa Barzanî 871 62086 2006-12-29T12:48:36Z 207.226.39.76 hiiiiiiiiiiii ێ[[Image:Mustafa_barzani.jpg|thumb|right|Mistefa Barzanî]] '''Mistefa Barzanî (1903-1979) damezrînerê [[PDK]] ye.''' Berzanî, di 14`ê adara sala 1903`ê de ji dayik bû. Di [[1905]]ê de bi dayika xwe re, ji teref Osmaniyan ve tê zîndankirin. Di 1914an de birayê wî tê kuştin. Berzanî di [[1931]]ê de, bi çalakiyên xwe yên li hemberî dujmin derket pêş. Di 1943an de li mentîqeya Berzan li hemberî dujmin şer bilind kir. Piştî 1945an, diçe Mahabadê. Bi ketina [[Komara Mahabadê]] derbasî Soviyetê bû. Mustafa Berzanî, di sala 1958ê de vedigere Başûrê Kurdistanê. Di sala [[1961]]ê de heta xudmuxtariya 1970yî, şerê wî yê li hemberî rejîma Îraqê berdewamkir. Di [[1975]]an de, bi peymana [[Cezayîr]]ê, tevgera Kurd a li wir têk çû. Berzanî, ji ber nexweşiya xwe derbasî Emerîka dibe û li wir di 1`ê adara sala [[1979]]an de diçe rehmetê. ==Girêdan== *[http://www.kerkuk-kurdistan.com/encamek.asp?ser=1&cep=2&nnimre=1197&gerbeje=MEHMED Gotara Mehmed Dehsiwar "Serokê kurd Mistefa Barzanî (1903–1979)"] [[Kategorî: Siyasetmedarên kurd|Barzanî, Mele Mistefa]] [[Category:şoreşger|Barzanî, Mele Mistefa]] [[Category:Kurd]] [[ar:مصطفى البارزاني]] [[de:Molla Mustafa Barzani]] [[en:Mustafa Barzani]] [[fa:مصطفی بارزانی]] [[fr:Moustafa Barzani]] [[nl:Mustafa Barzani]] [[no:Mustafa Barzani]] [[ru:Барзани, Мустафа]] [[zh:穆斯托伐·巴爾札尼]] 872 58153 2006-11-23T22:31:04Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[en:Massoud Barzani]] [[Wêne:Mesut barzani.jpg|thumb|Mesud Barzanî]] '''Mesûd Barzanî''' kurê [[Mistefa Barzanî]], serokê [[Dewleta Federe ya Kurdistanê]] û [[PDK]] ye. Mesûd Barzanî di eynî roja ku [[PDK]] hat avakirin; roja 16ê tebaxa 1946ê li Mehabadê ji dayika xwe bû. Wê demê bavê wî Mistefa Barzanî bi rutba generaliyê fermandeyê hêzên çêkdar ên Cumhurîyeta Kurd a Mehabadê bû. Gava [[Cumhûriyeta Mehabadê]] hilweşiya ew bi bavê xwe re vegeriya [[Barzan]], Kurdistana Îraqê; ciyê bavûkalan. Lê wê demê hukumeta Îraqê a Îranê û ya Tirkiyê bi hevalbendî Barzanî xistin hesarê, xwstin wan teslîm bigirin. Mistefa Barzanî tevî 500 hevalên xwe yên pêşmerge, bi rêwîtiyeka dûrûdirêj bi şerekî li hemberê sê welatan xwe gihand Yekîtiya Sovyetan. Mesûd Barzanî devî dayika xwe û zarok û jinên din ên Barzaniyan li Kurdistana Îraqê man, hukumetê ew ji ciyên wan ber bi herêmên din ên Îraqê sirgûn kirin. Mesûd Barzanîyê piçûk jî bi diya xwe re çû Mûsilê ba bapîrên xwe û 12 salan li wir ma. Ew li wê derê gihaşt sala xwe ya dibistanê û wî xwendina xwe ya pêşîn bi [[zimanê erebî]] kir. Gava di 1958ê de [[General Kassim]] darbeyek li dijî kralê Îraqê bi ser xist, cumhûriyet îlan kir û Barzanî tevî hevalên xwe ji Sovyetan vegeriya Îraqê ew bi malbatî çûn [[Bexda]]yê. Gava Mesûdê piçûk bavê xwe dît ew 12 salî bû. Piştî demekê mala wan vegeriya Kurdistanê gundê Barzan. Mala wan kavilkirî bû, ji nuh ve hat avakirin. Piştî demekê generalên ku cumhûriyet ava kiribûn û hin soz dabûn kurdan ku maf û azadiyên wan qebûl bikin, ev sozên xwe ji bîr kirin, pêwendiyên navbera kurdan û hukmeta Îraqê xera bû. Mistefa Barzanî û PDK tu rê li ber wan nema ji bilî ku di sala 1961ê de dest bi şerekî çekdarî bikin. Di jiyê xwe yê 16 salî de Mesûd Barzanî mecbûr ma dev ji xwendina xwe berde û tevî şerê çekdarî bibe, ew bi bavê xwe re di bin tesîra serokatiya wî de û ya serokên din ên şoreşê de ji vî çiyayî ber bi çiyakî din ê Kurdistanê de çû û hat û mezin bû. Ew zû bi zû di nava refên pêşmergeyan de bi pêş ket, wî hîn di gêncîtiya xwe de berpirsiyariyên giring dan ser milê xwe, ew bû endamê KM a PDK û bû serokê îstîxbarata şoreşê Parastinê. Mesûd Barzanî tevî birayê xwe yê mezin Îdrîs Barzanî, di delegasyona kurdan de a ji bo guftûgiyên sala 1970yî bi hukumeta Îraqê re çêbûn çû Bexdayê û di lihevkirina 11ê Adarê de wek endamê heyetê roleka aktîf girt. [[Image:Mesud_barzani.JPG|thumb|Mesud Barzanî]] Gava hukumeta Îraqê sozên xwe bicîh neanîn û ji Peymana 11ê adarê vekişiya, şerê çekdarî di 1974ê de careka din dest pê kir û Mesûd Berzanî wek yek ji endamên serokatiya şoreşê bû rêberekî vê şoreşê. Gava di sala 1975ê de li Cezayîrê Îran û Îraq li hev hatin, Îranê û Amerîkayê alîkariya xwe ji şoreşê vekişandin û ketin hemberî kurdan şerê çekdarî bi biryareka siyasî di 1975ê de hat rawestandin, têkoşerên kurd hin derketin derva hin vegeriyan Kurdistanê pişt re j iwan jî hin ji bal hukumetê ve hatin zîndan kirin, heta kuştin. Gava di sala 1976ê de PDK ji nuh ve ava bû Mesûd Barzanî li Amerîkayê li ba bavê xwe bû. Çimkî Mistefa Barzanî nexweşekî giran bû û li Amerîkayê dihat dermankirin. Di dawiya sala 1978ê de gava wî xwe amade dikir vegere Kurdistanê li Wîyanayê rejima Îraqê suîqastek li hemberî wî pêk anî lê ew ji vê suîqastê sax selîm xelas bû. Ew vegeriya Kurdistanê û wî tevî birayê xwe [[Îdrîs Barzanî]] roleka serekî di sefên PDK de girt. Piştî mirina bavê wî Mistefa Barzanî, di adara 1979ê de, di kongreya 9ê a PDK de Mesûd Barzanî wek serokê PDK hat hilbijartin. Ji wê rojê vir de di her sê kongreyên mayî de jî ew wek serokê partiyê hat hilbijartin û hîn jî di vê berpirsiyariya xwe de berdewam e. Mesûd Barzanî temamiya jiyana xwe li çiyayên Kurdistanê di nav têkoşîn û serîhildanan de buhurand wî tu car firsend nedît ku hîndekariya xwe temam bike, xwendina wî ya dibistanan her nîvcoyî ma. Mesûd Barzanî gelek ji xwendinê û ji sporê hez dike. Ew zewicandî ye û bavê heşt zarokan e. Întereseya wî ya xwendin û nivîsandinê rê li ber vekir ku ew buyerên herêmê û dinyayê baş fahm bike û lêkolîna wan bike. Di warê stratejî û taktîkên siyasî û eskerî de hostatiya wî diyar e, hişyarî û biryardariya wî ya li ser berjewendiyên milet û şoreşa kurdan ji vê û ji tecrubeyên wî yên salan tên. Serokatî û rêberiya wî ya ji sala 1992yê vir de li ser axa rizgarkirî, meşandina dîplomasiya wî ya serkeftî ya di van salên dawî yên hessas de, siyaseta wî ya dilsozane û xweragir a ji bo yekirina sefên miletê kurd û dawîlêanîna şerê birakujî kir ku ew di dilê kurdan de cihê hezkirineka mezin bi dest xe. Ew di nav miletê xwe de û yên dinyayê de kesekî rastgo yê durust hat naskirin ku xwediyê soza xwe ye. Ew pir zelal û aşkera bi berjewendiyên giştî ên miletê kurd ve girêdayî ye, loma hemû kurdên ser ruyê erdê bi serokatî û rêberiya wî piştrast û serbilind in. Ew, hebûna wî wek rêberekî kurd, ji bo yekîtiya miletê kurd, berjewendiyên giştî yê kurdan û parastina destkeftiyên vî milletê çîlekêş ê xweragir garantiyek e. Hilbijartina wî wek serokê Kurdistana Federe ji bal [[Parlamentoya Kurdistanê]] ê yekîtiya kurdan xurttir bike, maf û azadiyên wan pêşdetir bixe û bibe palpiştê pêşdeçûna şerê azadiya kurdan li her derê, li hemû perçeyan. Wek Celal Talebanî di axaftina xwe ya vebûna Parlamentoya Kurdistana Federe a 4ê hezîranê de got Mesûd Barzanî lawê devera Barzan e ku di tarîxa xwe de 18 caran hatiye kavilkirin û ava kirin. Ev jî nîşan dide ku ew layiqî serokatiyê ye. * Çavkanî: NETKURD [[Kategorî: Siyasetmedarên kurd|Barzanî, Mesud]] [[ar:مسعود بارزاني]] [[da:Massoud Barzani]] [[de:Masud Barzani]] [[en:Massoud Barzani]] [[fa:مسعود بارزانی]] [[nl:Massoud Barzani]] [[ru:Барзани, Масуд]] [[sv:Massoud Barzani]] 873 29525 2006-03-14T15:21:28Z Erdal Ronahi 2 '''PDK''' kurtenavê ''Partiya Demokrat a Kurdistanê'' e. Çend partî bi vî navî hene: *[[PDK-Îran]] (1945) *[[Partiya Demokrat ya Kurdistanê|PDK-Iraq]] (1946) *[[Partiya Demokrat a Kurdistan - Bakur]] - PDK-Bakur *[[PDK-Lubnan]] *[[PDK-Sûriye]] (1976) *[[PDK-Xoybun]] {{cudakirin}} 874 12988 2004-08-30T21:57:23Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Partiya Demokrata Kurdistanê]] 875 12989 2004-04-06T11:40:58Z Erdal Ronahi 2 Emblema KNK Emblema KNK 876 12990 2004-04-06T11:43:40Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Kongra Netewiya Kurdistan]] 877 38761 2006-08-13T16:01:25Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Knk-logo.jpg|right|thumb|Emblema Kongra Netewiya Kurdistan]] '''Kongra Netewî ya Kurdistan''' KNK di 24'ê Gulana sala [[1999]]an de di civîneke giştîde bi amadebûna 700 nûner û mêvanên Kurd û biyanî li bajarê Amisterdamê Paytexta Hollanda, bi navê KNK, Kongra Neteweyîya Kurdistan sazûmanek hatiye avakirin. KNK berpirsiyariya gelê [[Kurdistan]]ê û hêzên wî yên şoreşger li her Çar aliyê cîhanê dike. KNK, bawer dike ku gelê Kurdistanê bi tevayîyê bavikê wî olî û civakî weke her gelekî dîtirî cîhanê mafê wî heye ku xwe bi xwe çareser bike. KNK, bawerdike bi rêçên Demokrasî her wekî ku bername wî diyardike her weha paraztina stiratîcîya kar bi rîyên aştiyê û hevalîkariya hêz û rêxistinên [[Kurd]] ku dixwazin bighine çareke demokrasî jibo pirsa Kurdî di navbera sînorên: [[Tirkiyê]], [[Îran]], [[Îraq]] û [[Sûriyê]] li gora mercên wî welatî. [[Category:Rêxistina kurdan]] [[category:Kongre]] 878 56167 2006-11-13T14:30:15Z Erdal Ronahi 2 '''Îsmet Şerîf Wanlî''' profesor û siyasetmedarekî kurd e. == Jiyan == Mamoste Îsmet Şerîf Wanlî (Vanly), di 21.11.1924'an de li bajarê [[Şamê]], li taxa Kurdan hatiye dinê. Dê û bavê wî [[Kurd]] in û ew jî li Şamê hatine dinê. Bav û kalên Wanlî, di dawiya sedsala 19'an de ji Bakûrê Kurdistana koçberê Şamê bûne û li wir jiyana xwe domandine. Wanlî, li bajarê Şamê, li taxa Kurdan dibistana destpêkê xwendiye. Li ser deriyê vê dibistanê bi nivîsa erebî nivîsiye ku ev dibistan ji alê Adîle Xatûn xwîşka [[Selaheddînê Eyûbî]], daye çêkirin. Wanlî di xortaniya xwe de ji dîrokzaniyê hez kiriye, bi taybetî dîroka Kurd. Wî ji werzişê jî hez dikir. Li taxa kurdan, li Şamê tevî çend hevalên xwe yên xort nadiya xortan ya werzişê bi navê (Nadî Kurdistan) ya [[Futbol|Futbolê]] damezrandiye. Di salên 1940'an de têkiliyên wî serkirdeyên Komela Xoybûn re çêbû. Wî Mîr [[Celadet Bedirxan]]-[[Memduh Selîm]], [[Qedrî Cemîl Paşa]] û [[Ekrem Cemîl Paşa]], dîsa li Şamê wî Doktor [[Nuredîn Zaza]] û [[Qedrîcan]] naskirin. Xwandina xwe li şamê û Lûbnanê pêk anî û dîploma xwe li Suryeyê wergirt. Bekaloriya bi zanînên siyasî, li zanîngeha dadmendî a Frensî wergirtiye û dîsan li Zanîngeha Amerîkî a li Lûbnanê xwendiye. Zimanê Feransî , Erebî û Ingilîzî baş dizanî bû. Li Beyrut, wî Dr. [[Kamîran Bedirxan]] naskir û têkilyên xwe pê re xurt kir. Di 29.11.1948'an de ji bo xwendinê hat Swîsrê. Li zanîngeha [[Lozan]] [[huqûq]] xwend û bawernama doktorayê bi zanîna siyasî anî û li zanîngeha [[cenewrê]] wî bawernama master li ser dîrokzaniyê wergirt. Li zanîngeha Sorbonne li [[Paris]] ew bû mamostayê dîroka Kurdistan û ders dane. Di destpêka şoreşa Îlonê ya başurê Kurdistanê de bû nûnerê Mela [[Mistefa Barzanî]] û ket nav siyasetê. Komîtek ji bu mafên gelê Kurd li derveyê Welat sazkir. Di sala 1956 an de tevî 18 hevalên xwe [[Komela Xwendekarên Kurd li Ewropa]] damezrand û ji sala 1958 heta 1962 Wanlî serokatiya vê komelê kir. Di sala 1960'an de beşdarê kongreya Xwendekarên Cîhanî bû li Bexdayê ew wek nûnerê xwendekarên Kurd bû. Wê demê wî Barzanî naskir. Ji bo karên siyasî ew pir caran çû başûr û rojhilatê Kurdistan û têkilî bi şoreşê re danî. Di sala 1970'an de bawernama xwe ya doktoriyê wergirt, bawernama wî lêkolînek li ser şoreşa başurê Kurdistan bû. Di sala 1985'an bi hin hevalên xwe ve ([[Yekîtiya Huqûqzanên Kurd li Ewropa]]) damezrand û serokatiya vê saziyê kir. Wan belavok an jî çara gerdûnî ya mafên gelê Kurd derxist û li Parisê bi zimanê Frensî çapkir. Ji aliyê desthilatdariya leşkerî ya Suriyê hukmê îdamê ya xeyabî ji bo Mamoste Wanlî derçû. Piştî şikestina şoreşa başûr di sala 1975'an de, rejima beas ew dewetî Iraqê kir. Lê dema vegere Ewropayê hêzên Iraqê hewl dan ku wî bikujin, 7.10.1976. Di sala 1995'an bû Serokê Instîtûta kurdî ji bo Lêkolîn u Zanist li Berlîn. Dîsa wî salî bû endamê Parlemanê Kurdistan li derveyî Welat ([[PKDW]]). Di sala 1999'an de bû serokê [[Kongra Netewiya Kurdistan]] (KNK) [[category:kurd|Wanli, Îsmet Şerîf]] [[category:Mêr|Wanli, Îsmet Şerîf]] [[category:siyasetmedar|Wanli, Îsmet Şerîf]] [[de:Ismet Şerif Wanli]] 880 12994 2005-04-20T12:36:45Z Gangleri 171 +InterLang (sorted by language codes); removed links to village pumps; fixed redirects Welcome to the Embassy - Willkommen in der Botschaft - Elçiliğe hoş geldiniz == Bi xêr hatin sefaretê! == Here you can communicate in a lot of languages with us. English, Deutsch & Türkçe are for granted, for all the others we try to do our best. ---- ==Interwiki guidelines== *Interwiki links should be sorted alphabetically by language codes. The only exception is the main page. *Interwiki links should be preceded by a blank line *Interwiki links should reside at the very bottom of each page (after category tags) [[af:Wikipedia:Ambassade]] [[als:Wikipedia:Botschaft]] [[ar:ويكيبيديا:سفارة]] [[be:Вікіпэдыя:Амбасада]] [[bg:Уикипедия:Посолство]] [[bs:Wikipedia:Ambasada]] [[cs:Wikipedie:Velvyslanectví]] [[cy:Wicipedia:Llysgenhadaeth Cymraeg]] [[da:Wikipedia:Ambassaden]] [[de:Wikipedia:Botschaft]] [[el:Βικιπαίδεια:Πρεσβεία]] [[en:Wikipedia:Embassy]] [[eo:Vikipedio:Ambasadorejo]] [[es:Wikipedia:Embajadas]] [[eu:Wikipedia:Enbaxada]] [[fr:Wikipédia:Ambassade]] [[fy:Wikipedy:Konsulaat]] [[gl:Wikipedia:Embaixada]] [[hr:Wikipedia:Veleposlanstvo]] [[hu:Wikipédia:Nagykövetség]] [[ia:Wikipedia:Ambassada]] [[is:Wikipedia:Sendiráðið]] [[it:Wikipedia:Ambasciata]] [[ja:Wikipedia:大使館]] [[ko:위키백과:대사관]] [[nb:Wikipedia:Ambassade]] [[nds:Wikipedia:Botschapp]] [[nl:Wikipedia:Ambassade]] [[nn:Wikipedia:Ambassaden]] [[pl:Wikipedia:Przedstawicielstwo dyplomatyczne]] [[pt:Wikipedia:Embaixada]] [[ro:Wikipedia:Ambasadă]] [[ru:Википедия:Посольство]] [[sk:Wikipédia:Veľvyslanectvo]] [[sl:Wikipedija:Veleposlaništvo]] [[sq:Wikipedia:Ambasadat]] [[sr:Википедија:Амбасада]] [[sv:Wikipedia:Ambassaden]] [[ur:ويکيپيڈيا:سفارت خانہ]] [[zh:Wikipedia:维基大使]] 881 12995 2004-04-12T14:54:15Z Erdal Ronahi 2 Logo 120x138 px (png) Logo 120x138 px (png) 882 12996 2004-11-10T01:42:24Z Erdal Ronahi 2 #[[Nûdem (kovar)|Kovara Nûdem]] #'''Nûdem''' jî navê wêşanxaneyekê ye. Binêre: [[Weşanên Nûdem]] {{cudakirin}} [[Category:Rûpelên cudakirinê]] 884 62151 2006-12-29T19:06:21Z Cyrus the virus 619 [[Image:Mehname.png|right|thumb|Kovara Mehname]] '''Kovara Mehname''' yekem [[kovar]]a [[Zimanê kurdî|kurdî]] ye ku xwerû ango bi tenê li ser Internetê derdikeve. Ta niha berhemên bi sedan [[nivîskar]]ên kurd û biyanî tê de cih girtiye. Kovara Mehname ji sala 1999 ve bi berdewamî her meh derdikeve. ==Rêbaza weşanê== Kovara Mehname cudahiyê naxe navbera nivîskarên baweriyên wan yên siyasî yan civakî ji hev dûr. Ya ji Mehnameyê re giring naverroka nivîsên wê ye. ==Cûnên berheman== Di Mehnameyê de herî zêde [[wêjeya spehî]] tê nivîsîn anku [[helbest]] û [[pexşan]] di Mehnameyê de serdest in. <br>Lê herwiha nivîsarên li ser mijarên aktuel tê de cih digirin. Di pişka "Weşan" de pirtûk û berhemên din yên nû yên bi kurdî tên nasandin û nirxandin. Nûçeyên giring yên [[çande]]yî di bin navê "Nûçe" de belav dibin. Mehname di her jimareya xwe de bi kêmî kurteçîrrokekê pêşkêşî zarrokan dike. Ta niha di gel gelek çîrrokên kurdî û yên biyanî, bi dehan kurteçîrrokên şîretder yên [[Aysopos]]ê yewnanî di kovarê de derketine. Di bin sernavê "Gelêrî" de Mehname mehane çîrok û stiranên gelêrî yên kurdî diyariyî xwendevanên xwe dike. "Ziman" beşek e ku bi pirranî [[ferhenga soranî - kurmancî]] ya Husein Muhammed tê de têt belavkirin. Lê ji bilî wê gelek mijarên din jî yên zimanê kurdî tê de tên vekolîn. ==Diyariyên taybet== Mehname tê dikoşe di her hejmara xwe de cih bide yek yan du-sê [[e-pirtûk]]an. Ev pirtûkên elektronîkî berhemên pirr berfire ne û di gelek ji wan de bi sedan rûpel hene. ==Giranî li ser wergerrandinê== Kovara Mehname herdem ji weşanên din yên kurdî zêdetir cih daye berhemên wergerrandî. Ta niha berhemên bi dehan - ger ne bi sedan - nivîskarên cîhanî yekem car di Mehnameyê de bi kurdî hatine weşandin. Di nav van berheman de mirov dikare sê pirtûkên [[Xelîl Cibran]]î, [[dîwan]]ek [[Hafizê Şîrazî]], dîwanek [[Mewlana Celaledînê Rûmî]], [[pendnameyek]] [[Se'diyê Şîrazî]], [[roman]]ek [[Anton Çexov]] û [[şano]]yek [[William Shakespeare]] jî bibîne. ==Sernivîser== [[Sernivîser]]ê Mehnameyê [[Husein Muhammed]] e. ==Nivîskarên berdewam== Ji bilî sernivîser [[Husein Muhammed]]î, gelek kesên din jî bi berdewamî di Mehnameyê de nivisîn. Ji van kesan [[Şahînê Bekirê Soreklî]] ji destpêkê ve tê de nivîsiye. [[Lokman Polat]] jî bi salan e bi berdewamî tê de dinivîse. == Lînka derve == * http://www.freewebs.com/mehname Kovara Mehname [[Kategorî:Malper|Mehname]] [[Category:Kovar]] 885 66794 2007-01-27T16:47:09Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ps:انټرنټ]] '''Înternet''' ([[inglîzî]].: ''Internet'') an jî tora toran, toreke [[kompûter|kompûteran]] e. Bi înternetê mera kane têkev nav [[World Wide Web]] (kurtenav:''www'') ([[kurdî]]: ''tora giştî a cihan'') ==Derketina Înternetê== Di cîhanê de, di sala 1995'an de bi awayekî giştî înternet hat bikaranîn û di wê demê de nêzî 11.000 malper hebûn. Niha bi milyonan malper hene. ==Di Nav Kurdan De Înternet== Kurdan yekem car di sala 1997'an de cihê xwe di webê de girtin. Pêşî malperên partîyan û malpera MED TV bû. ==Rewşa Medyaya Nîgaşî Ya Kurdan== Niha ji rojnamegerîyê heta teknolojîyê, ji danûstandinan bigirin heta li ser perwerdehiyê, der barê dezgeyên Hikumeta Kurdistana Başûr de bigirin heta li ser turîzma Kurdistanê jî bi hezaran malperên kurdî hene û roj bi roj ev hejmar pirtir dibe û naveroka wan jî dewlemendtir û rengîntir dibe. Înternet belkî di cîhanê de herî pir li feydeya gelê kurd bû. Ger rêjeya bikaranîna înternetê di nav Kurdan de pirtir bibe, ev sûdwergirtin jî dê pirtir bibe. Lewre înternet cihêkî azad e, erzan e û sînoran nas nake. Niştimana kurdan bûye 4 parçe, lê bi saya înternetê ev sînor hinekî be jî radibin. Kurd dikarin kêmasiya ku di rojnamegeriya kurdî de heye bi înternetê ji holê rakin, lê di heman demê de pêwist e ku pêwendiya gelê kurd ji bo bikaranîna înternetê bêhtir be û ji hêsanîya înternetê sûdê werbigirin. Di malperên hin dewletan de jî beşên kurdî vebûne, wekî malpera VOA. Motora lêgerînê ya navdar GOOGLE û DMOZ û di MUSICMOZ de jî beşên kurdî hene. Û niha Gelê Kurd li benda Windowsa Kurdî û Linuxa Kurdî ye. Malperên wekî Kerkûk Kurdistan e, ku di demekê pir kurt de ev portal bû serkaniyeke xurt a nûçe û enformasyonê ji bo xwendevanên kurd û biyanî ku her roj ji 100.000 lûtkeyan pirtir tîraja wan çêdibe, ango bi hesabekî din her roj li dora 8–9.000 xwendevanên vê malperê xweser hene, ev hejmar ji piraniya tîraja rojname û kovarên kurdî zêdetir e. Tîrajên hin [[Malperên Kurdî]] wekî Nasname.com, Kurdishmedia.com, xoybun.com, birayeti-xebat.net, rojname.com, kurdishpoint.com, demanu.com.tr, kurdistan-parliament, kurdistannet.org, ekurd.net... jî nêzî vê hejmarê ne. Ji ber ku reklam tune ye organên mediaya kurdî jî nikarin weşana xwe bidomînin. Divê karsazên Kurd edî dev ji cebaniyê berdin û ji bo pêşxistina medyaya kurdî pêşeng bin. == Projeyên kurdî di înternetê== *[[ODP]] *[[Linux a kurdî]] *[[Encame lêgerin]] ==Hên seke== *[[Ethernet]] [[Category:Înternet]] [[af:Internet]] [[am:ድረ ገጽ መረብ]] [[ar:إنترنت]] [[ast:Internet]] [[az:İnternet]] [[bat-smg:Internets]] [[be:Інтэрнэт]] [[bg:Интернет]] [[bn:ইন্টারনেট]] [[br:Internet]] [[bs:Internet]] [[ca:Internet]] [[cs:Internet]] [[csb:Internet]] [[cy:Rhyngrwyd]] [[da:Internet]] [[de:Internet]] [[el:Διαδίκτυο]] [[en:Internet]] [[eo:Interreto]] [[es:Internet]] [[et:Internet]] [[eu:Internet]] [[fa:اینترنت]] [[fi:Internet]] [[fiu-vro:Internet]] [[fo:Alnet]] [[fr:Internet]] [[fur:Internet]] [[fy:Ynternet]] [[ga:Idirlíon]] [[gl:Internet]] [[he:אינטרנט]] [[hi:इंटरनेट]] [[hr:Internet]] [[hu:Internet]] [[hy:Համացանց]] [[ia:Internet]] [[id:Internet]] [[ilo:Internet]] [[is:Internetið]] [[it:Internet]] [[iu:ᖃᕆᓴᐅᔭᒃᑯᑦ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᑦ]] [[ja:インターネット]] [[ka:ინტერნეტი]] [[kn:ಅಂತರ್ಜಾಲ]] [[ko:인터넷]] [[ky:Интернет]] [[la:Interrete]] [[lb:Internet]] [[li:Internet]] [[lmo:Internet]] [[lt:Internetas]] [[lv:Internets]] [[mg:Internet]] [[mk:Интернет]] [[mr:इंटरनेट]] [[ms:Internet]] [[nah:Cemtlālticpamātlatl]] [[nds:Internet]] [[nds-nl:Internet]] [[nl:Internet]] [[nn:Internett]] [[no:Internett]] [[nrm:Enternette]] [[os:Интернет]] [[pl:Internet]] [[ps:انټرنټ]] [[pt:Internet]] [[rm:Internet]] [[ro:Internet]] [[ru:Интернет]] [[ru-sib:Межугимга]] [[sa:आन्तरजालम्]] [[scn:Internet]] [[sh:Internet]] [[simple:Internet]] [[sk:Internet]] [[sl:Internet]] [[so:Internet]] [[sq:Interneti]] [[sr:Интернет]] [[su:Internét]] [[sv:Internet]] [[sw:Intaneti]] [[ta:இணையம்]] [[th:อินเทอร์เน็ต]] [[tl:Internet]] [[tpi:Intanet]] [[tr:Internet (özel isim)]] [[tt:Päräwez]] [[ug:ئخەلقارالىق تور]] [[uk:Інтернет]] [[ur:شبکہ]] [[uz:Internet]] [[vi:Internet]] [[vls:Internet]] [[vo:Vüresod]] [[wa:Daegntoele]] [[yi:אינטערנעט]] [[zh:互联网]] [[zh-yue:互聯網]] 887 35766 2006-07-21T19:20:04Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 62.234.145.72 '''Dad''' hevpeyvîn nav dû [[mirov]] an mirov û [[dewlet]] an nav devletan e. == Lînkên derve == *[http://www.geocities.com/mehname/werger Ferhenga Peyvên Dadnasî ya Kurdî-Inglîzî], ji aliyê [[Husein Muhammed]] hatiye amadekirin {{kurt}} [[category:dad]] [[fa:حقوق (قانونی)]] 888 45035 2006-09-02T09:29:02Z Bangin 450 /* Pendnivîs */ [[Image:Huseinmuhammed.jpg|thumb|Husein Muhammed]] [[Husein Muhammed]] wergêr û nivîskarek kurd e. Husein Muhammed sala 1980ê li gundekî nêzî [[Zaxo]]yê li [[başûrê Kurdistanê]] hatiye dinyayê. Ew ji sala 1994ê ve li [[Fînlenda]]yê dimîne û niha [[dadwer]] (mafnas, hiqûqnas) e. ==Jiyan û kar== Husein Muhammedî berî karê xwe yê dadweriyê ji gelek dezgehên kargêrî (îdarî) yên Fînlendayê re tercimaniya [[zimanê kurdî]] ([[kurmancî]] û [[soranî]]) û [[zimanê tirkî]] kiriye. Di wan daîreyan de ew herwiha wek şêwirmendê zimanên [[Rojhilata Navîn]] jî (kurdî, tirkî, erebî û farisî) bû. ==Ji 1995ê bi kurdî dinivîse== Husein sala 1995an dest bi nivîsîna bi kurdî kiriye. Ta niha berhemên wî di çendîn [[kovar]] û [[rojname]]yan de belav bûne. Ew ji 1999an ve yekemîn kovara kurdî ya xwerû-elektronîkî, Mehnameyê, bi rêya Internetê diweşîne. Tevî ku Husein hem helbest, hem kurteçîrok û hem jî gelek gotar nivîsîne jî, ew herî zêde wek wergêr tê nasîn. Wî berhemine [[Xelîl Cibran]], [[Anton Çexov]], [[William Shakespeare]] û gelek ji nivîskarên din ên li hemî cîhanê navdar bi zimanê kurdî arasteyî xwendevanan kirine. Husein herwiha ferhengokek peyvên dadwerî ya kurdî-îngilîzî amade kiriye. Niha ew li ser ferhengokek soranî-kurmancî dixebite. ==Xebatên niha== Husein Muhammed ji salan 1999ê ve sernivîserê [[Kovara Mehname]] ye. Ji bilî Mehnameyê, ew di heman demê de li ser gelek projeyên çandeyî, wêjeyî û zimannasî dixebite. H. Muhammed çalaktirîn avakerê [[Wîkîferheng]]ê ye ku yekem ferhenga kurmancî - kurmancî ya berdest e. Ferhenga din ya ku Husein Muhammed amade dike [[ferhenga soranî - kurmancî|ferhengek soranî - kurmancî]] ye ku ta niha ji tîpa A ta ya P hazir e. Yek ji xebatên wî yên giring jî amadekirina rêzimanek hevbeş ya kurmancî - soranî ye wek pêşniyar bo danîna bingehekî bo zimanek yekgirtî yê kurdî. Husein Muhammed bi berdewamî klasîkên cîhanî li zimanê kurdî werdigerrîne. ==Pendnivîs== Ji bilî wergerrên xwe, Husein Muhammed belkî herî baş bi [[pend]]ên anku [[aforîzma]]yên xwe têt nasîn. Wî ev pend di [[rojnivîsk]]ên xwe de nivîsîne û paşî ew di [[Kovara Mehname]] û derin din de belav kirine. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} ==Berhemên wergerrandî== *[[Hafizê Şîrazî]]: [[Sorgul û bilbil (pirtûk)|Sorgul û bilbil]] *[[Mewlana Celaledînê Rûmî]]: [[Ev agirê evînê me dihelîne (pirtûk)|Ev agirê evînê me dihelîne]] *[[Xelîl Cibran]]: [[Baskên Şkestî (pirtûk)|Baskên Şkestî]] *[[Xelîl Cibran]]: [[Peyamber (pirtûk)|Peyamber]] *[[Xelîl Cibran]]: [[Bexçeyê Peyamber (pirtûk)|Bexçeyê Peyamber]] [[Category:helbestvan|Muhammed, Husein]] [[Category:Nivîskar|Muhammed, Husein]] [[Category:Wergêr|Muhammed, Husein]] [[Category:Zimannas|Muhammed, Husein]] [[en:Husein Muhammed]] 889 59932 2006-12-09T18:37:15Z Mesoud4 399 /* Navdarên Zaxoyê */ {{çavlêgerandin}} [[Image:Zaxok-Delal.jpg|thumb|Zaxo bi şev; Pira Delal li pêş]] '''Zaxo''' [[bajar]]ek [[Başûrê Kurdistan]]ê ye û bi bernavê xwe ''Bûka Behdînan'' e. ==Pira Bakur û Başûr û Başûr-rojavayê == '''Zaxo''' bajarek e li Başûrê [[Kurdistan|Kurdistanê]]. Ew dikeve ser sinorê [[Bakurê Kurdistanê]] û [[Başûrê Kurdistanê]] û navendek giring e bo hevgihîna kurdên bakur û başûr û bazirganiya wan. Zaxo tet naskerin be gelak navin şirîn weko Zaxoka Delal, Zaxoka Behdinan an Zaxoka Rengîn yan Buka Behdinan. ==Navê Zaxoyê== Du teorî li ser peydabûna navê Zaxoyê hene. Yek jê ew e ku Zaxo ji peyvên ''za'' (ji ''zan / zayîn'') û ''xo'' (''xwe'') têt. Li gor teoriya din jî ''za'' ji ''zan / zayîn'' têt lê ''xo'' bi wateya ''xwîn''ê ye. ==Devoka Zaxoyê== Zaxoyî [[devok]]a xwe wek şêweyek ji şêweyên devoka [[behdînî]] dihesibînin ku li [[Dihok]]ê û bajarrên din jî yên [Behdine) axiv yên [[Başûrê Kurdistan]]ê têt axiftin. Di rastiyê devoka Zaxoyê zêdetir nêzîkî devoka [[botî]] ye ku li [[Cizîr]]ê û derdorên wê serdest e. ==Cihên turîstîk== Navdartirîn cihê [[seyran]] û dîtinê li [[Zaxo]] [[Pira Delal]] e ku herwiha bi navê ''Pira Berî'' jî têt nasîn. Qeza Zaxo</b></font></P> Yek ji Qezayên Herêma Kurdistanê ye û dihête hijmartin yek ji Dergehên Welatî bû derveyî Cîhanê. Navenda Qezayê Bacêrê Zaxo ye ewa di kevit li lawê Ba&#351;or-Rojava De&#351;t Sindîya ewa bi nav û deng bi axa wê ye ter. Zaxo bacêrkekî Cowane bi ava xo ya zelal û drom,a hewaî ya xo&#351; di kevit ser Xabîrî ewa li niva Bacêrîre diborit li bacêrîde dibit do çek û bacêrî dikit do qet, li ser wî Xabîrî Pirek ji Bera pêkhatîye hatîye avakirin li ser demê Mîrxana Bahdîna.<font color="#F3F3F3">jjj</font></font></b></P> <P><b> Mêjovan pêknehatîne li ser Mêjowa Navê Bacêrî, gele gutin li ser vê meselê hene, li hindek Kitêbên Aramîya de Navê Bacêrî hatîye gutin û dibîjin ya qetbîye ji Tipa ZAXOTA ewa meana SERKEFTIN dit, ew hizrdikin ko ev Nave ji &#351;erek navbera Rom û Farisa li dorên vê Deverê çêbibo û bidawî hat bi serkeftina Roma, ji ber vê çende Navê vê Deverê bûye Zaxota yan Serkeftin.<font color="#F2F2F2">h</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">Li gutnek dide di bêjin Navê Zaxo ji Tipa kurdî Z&Icirc; XEW&Icirc;N yan Xabîrê Xowînê hatîye, dibêjin ko ev Navê jî, ji &#351;erek li Deverê qewmîbo û li wî &#351;erîde gele Xowîn hatbo rû&#351;tin. ev gutne nîzîktire bû gutna ewel û çetbit ew &#351;era navbera Rom û Firsa debit.<font color="#F2F2F2">kkkkk</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font face="Times New Roman"><b>Gutna sîyê dibêjit ko Navê Zaxo ji vê Tipê hatiye Z&Icirc; yan Xabîr û XOWEK Yan ew Devera wek Nihala ne û Av lê setkinit. Herçewabit Navê Zaxo li gele Stiran û Qesidên kevin de hatîye gutin, bû nimone ZAXOKA DELAL.<font color="#F2F2F2">êl</font></b></font></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font face="Times New Roman"><b>Mêjowa Bacîrî bidristahî nehatîye danan, belê Mîr Celadet Bedirxan dibêjit ko bacêrê Zaxo Bacêrkekî girng bû li ser demê Kutîya, ya giring ewe ko Sabitek Yunanî Z&Icirc;NFON li sala 104 b.m. li bacêrîre borîye wekî ew zivirî bû Welatê xo û ewî behsê Xelkê Deverê kirye.<font color="#F2F2F2">kkkk</font></b></font></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font face="Times New Roman"><b>&Ccedil;êtbit ko Bacêrê Zaxo hatîye berfireh kirin li wî cihî ew cihê Bacêrê Hussaînîya lê, ewa behsê wê li gele kitêba de hatîye kirinû di hête hijmartin yek ji Bacêrkên Ereba û Navê Xabîrî kirbon XAB&Icirc;R&Ecirc; HUSA&Icirc;N&Icirc;YA û heta nihe Taxek bi Navê Hissênîke heye.<font color="#F2F2F2">jjjj</font></b></font></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">Mêjovanê Kurd Bedirxanê Bedlîsî gutîye 5001h. ko Bacêrê Zaxo digehite Mîrxana Bahdîna li ser demê Mir HESEN BEK KOR&Ecirc; MIR SE&Icirc;FED&Icirc;N û êkemîn Mir li ser hatîye danan ji layê wan ve li sala 298h. . yek ji wan Dêrek Cihîya li Zaxo avakirbo û nihe &#351;înwarêt wê dîyarin.<font color="#F2F2F2">k</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">&#350;olê Xelkê Bacêrî li ser &Ccedil;andinê ye bi Taîbetî çandina Sistanê wekî Ceh û Genim û Noka û Baqil û Fêqîyên renga û reng, herwesa &Ccedil;andina Havînê wek Bacan û Birinc û Tîtin û hemî corên Xizrawatî. Zaxo bi Nav û denge bi Darên Spîndara û Gîza û Hinara, egera vê çendê ewe ko zaxo avekî zelal û axekî ter heye.<font color="#F2F2F2">hnhh</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font face="Times New Roman"><b>Wek me gutî ko Zaxo dergehek girnge bû derveî Cîhanê, ji ber vê çendê bûwe Zentromek girng ya Tîcarî, gelek gencên bacêrî bûne Tacir herwesa gele Kopanîyêt Tîcarî hatne danan.<font color="#F2F2F2">hh</font></b></font></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">Zaxo gele &#350;înwarên Mêjowî hene, Rêveberîya &#350;înwara li Duhokê dorê 51 cihên &#350;inwarî li Zaxo nivîsîne, yêt girng evene:<font color="#F2F2F2">ê</font></font></b></P> <p style="direction: rtl; unicode-bidi: embed; text-align: left"> <font color="#008000" face="Times New Roman"><b>Kelha Zaxo</b></font></p> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font face="Times New Roman"><b>Kelha zaxo dikevit li nîva Bacêrî li layê Rojava Xabîrî û heta nihe ya l ber &Ccedil;ave, li demê Mirxana Bahdîna li ser demê Mir Elî Xan 2121-5021h. ev Kelha nîkir û ber firehkir, ev Kelhe li ser kel û pelên kelhek ji wê kevintir hatîye avakirin û bi Berên mezîn hatîye avakirin û heta nihe li ber çave.<font color="#F2F2F2">llll</font></b></font></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font color="#008000"><b><font face="Times New Roman">Kelha Qebad Pa&#351;a</font></b></font></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">Ew Qube dikevit li Mezarxana Zaxo de, ew Qube &#350;e&#351; kojîye û &#350;e&#351; &THORN;encer hene û dergehek ji Fixarî hatîye avakirin û çend nex&#351;ek li ser dîwarên wê heen.<font color="#F2F2F2">kkk</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman" color="#008000">&#350;înwarên Kêste</font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">Bacêrek gele kevine Mêjowawê di hêt li ser demê A&#351;orîya û gele kel û pelên A&#351;orî û yunanî û &Icirc;slamî têde dîtine herwesa rehmetî &#350;emdîn li ser &#350;înwarên Kêste nivîsîye li Govara alexaa li Eprila salêa 1933 . Bacêrê Zaxo&nbsp; dorê 85km ji Zentroma parêzgehê dîr dikevit û pehnatîya we 8731 mk2 û sê Deverên giring hene:<font color="#F2F2F2">ffffff</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font color="#800000" face="Times New Roman">Devera Rizgarî</font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font face="Times New Roman"><b>Zentroma wê &Icirc;BRAH&Icirc;M XEL&Icirc;LE û di hête hijmartin dergehê bacêrî bû derveî Cîhanê û li wêrêre Cada Cîhanî bû Turkîya diborit. Zentroma wê dikevit li wê cihî ew cîhê Xabîrê Zaxo û Hîzil digehin yek û li wêrê Pira Cihanî navbera Kurdistanê û Turkîya ya heî.<font color="#F2F2F2">kkkk</font></b></font></P> <P dir=rtl Navê wê ji mezara wê hatîye ewa Qebrê Pêximber IBRAH&Icirc;M ALXAL&Icirc;L li û herwesa di hête hijmartin yek ji Havîngehên bacêrê Zaxo Taîbetî û Parêzgeha Duhokê bi Gi&#351;tî.<font color="#F2F2F2">lllllll</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">&#350;olê Xelkê Deverê li ser &Ccedil;andinê ye bi Taîbetî çandina Sistanê wekî Ceh û Genim û Noka û Nîsk ...... h.d. herwesa &Ccedil;andina Havînê wek Bacan û Birinc û hemî corên Xizrawatî. Ev Devere bi Nav û denge bi Bîstanataîbetî li gunde Lêfê Bîstanêt Xox û Sêv û Zeîtona yêt heîn herwesa Bîstanêt Hinar û Hirmika yêt lê heîn.<font color="#F2F2F2">hn</font>&#350;olê Xelkê Bacêrî li ser &Ccedil;andinê ye bi Taîbetî çandina Sistanê wekî Ceh û Genim û Noka û Baqil û Fêqîyên renga û reng, herwesa &Ccedil;andina Havînê wek Bacan û Birinc û Tîtin û hemî corên Xizrawatî. Zaxo bi Nav û denge bi Darên Spîndara û Gîza û Hinara, egera vê çendê ewe ko zaxo avekî zelal û axekî ter heye.<font color="#F2F2F2">hnorê</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">&Ccedil;îyayên giring li deverê ewin, yek ji wan &Ccedil;îyayê Spî ewa ji Ba&#351;ora Devera Doskîya di hêt û berew Rojava diçit û dikevit li Ba&#351;orê Deverê herwesa Cada Cîhanî têra diborit bû Zaxo li Gelîyê Spî, ew zincîra dikevit li Rojava cade dibêjinê DIZWAR yan &Ccedil;îyayê B&Ecirc;X&Ecirc;R&Icirc; ta Zîrên di kevin ser Pê&#351;abîrî li Sinorê Sê Kojî. Li vê Deverê gele &#350;înwarên Kevin lê hene û heta nihe dorê 22 cihên lê nivîsîn, yêt giring evene: Kelha Ermi&#351;tê, &#350;înwarên Dêrebînê û Pê&#351;abîrê, &#350;înwarên Bêtasê, &#350;înwarên Dornexê û &#350;înearên Birehîm Xelîl.<font color="#F2F2F2">hhhh</font> </font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font face="Times New Roman"><b>Pehnatîya wê dorê 592km2 û Hijmara Gundên wê dorê 34 gundane, hemî hatne xirabkirin. Bele ji layê Hukumeta Kurdistanê cardî gundên Deverê hatine avakirin.<font color="#F2F2F2">jjj</font></b></font></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font color="#800000" face="Times New Roman"><b>Devera Sindîya</b></font></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">Devera Sindîya dikevit li Bakur-Rorhelata Bacêrî, berî nihe ev Devere li gel Devera Gulîya yek Dever bo û navê wê Devera SIN&Icirc; &Ucirc; GUL&Icirc;YA û Zentroma wê gundê Bêrsivê bo, bele li sala 1924 hatîne jêkvekirin û Zentroma wê bo gunde &#350;eran&#351;ê ewa di kevit li nîva Devera Sindîya û pi&#351;tî hingê Zentroma wê ço bo gundê Derkar.<font color="#F3F3F3">lllllll</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">Em di &#351;ên Erdê Deverê bikin do qet û &Ccedil;îyayê Skêre navbere li beîna herdo qeta. ew qeta dikevit li lawê Ba&#351;orê gele &Ccedil;îya , Zîr û Nihal lê hene herwesa gele Kanî û Xabîr yêt heîn wekî:<font color="#F3F3F3">llll</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman" color="#0000FF">&#350;eran&#351;- Steblan- Berx - Behnone- Sindî - Hîzil</font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font color="#0000FF" face="Times New Roman"><b>Kerok- Marsîs - Berx - Behnone- Sindî- Hîzil</b></font></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">qetê dowê ji Deverê De&#351;ta Sindîya ne ewa Bacêrê Zaxo dikevit li layê Ba&#351;rê De&#351;tê û Cadek li nav De&#351;têre diborit û bacêrê Zaxo li gel Devera Gulîya û Berwarîya girêdit.<font color="#F3F3F3">gggg</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">De&#351;ta Sindîya bi Bîstanên xo yên Xox û Sêf û Gîz û Hirmîk û Hinar bi nav û denge herwesa bi Heîwanên xo bi nav denge. li layên Bakura Deverê gele Havîngehên xo&#351; lê hene taîbetî li &#350;eran&#351;e û çîyayên Deverê girtîne ji Dar û barî taîbetî li &#350;eran&#351;ê û Gelîyê Pisaxayîya û Rêkêt Sindîya. Giringtrîn &Ccedil;îyayit wê, çîyayê Skêre û Xamtîr.<font color="#F3F3F3">kkkk</font> </font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">Gele &#350;înwarên kevin li Deverê hene û heta nihe dorê 84 ciha li Rêveberîya &#350;înwara li Duhokê yên nivîsîne û yêt giring evene:<font color="#F3F3F3">f</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">Pira Rebenka B&Icirc;&#350;OK, Pira &#350;êx yusif, Kelhên Sinatê, Kelhên Gelîyê Berxê, Kelha Silaîman Sindî û &#350;ikefta Steblan uhd.<font color="#F3F3F3">jjj</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font face="Times New Roman"><b>Pehnatîya wê dorê 135km2 û Hijmara Gundên wê dorê 96 gundane, hemî hatne xirabkirin. Li devera Sindîya gele Mucemien Qesrî hatna avakirin weki DERKAR û H&Icirc;ZAVA û B&Ecirc;RSIV&Ecirc; û TILKEBER û GUNDE DARHIZAN herwesa gele xelkê Devera Berwarîya têda jîyan.<font color="#F3F3F3">iiiiii</font></b></font></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font color="#800000" face="Times New Roman"><b>Devera Gulîya</b></font></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font face="Times New Roman"><b>Zentroma wê Banwifa yan Batifa ye, di kevit li layê Bakur- Rorhelata Zentromê Bacêrî. wek me gutî li gel devera Sindîya yek Dever bo û li sala 1924 hatine jik vekirn, li wî demî Zentroma wî gundê Dêmka bo û divra ço bû gundê Behnone û li dawîyê li gundê Batifa sekinî. Dikevit li ser Cada nav bera Zentroma Bacêrî û Devera Berwarî Bala. Navê vê Deverê Me<span lang="de">'</span>ana hindê dit ko ew Devre ewa Ba û Baruvên Sistanê li serde dihên.<font color="#F3F3F3">kkkk</font></b></font></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">Em di &#351;ên Vê Deverê bikin do qet, qetek di kevit li ser sinorê Devera Sindîya ta Xabîrî, Qetê Dowê ji vê Deverê Deverek &Ccedil;îyayîye, gele &Ccedil;îyayêt Bilind û gle Zîr û Nihal yêt lê heîn û dîsa gele Kanî û xabîr yêt heîn. Ev Devere Zengîne bi Derametê xo ye Sistanê û Havînê û herwesa bi Hewan xo nav û denge.<font color="#F3F3F3">kkkkk</font> </font> </b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">Giringtirîn &Ccedil;îyayit wê evene: &Ccedil;îyayê Nidor, Robsî, Ke&#351;an, Serkê &#350;înî, Behnone û &#350;ebanî.<font color="#F3F3F3">llll</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font face="Times New Roman"><b> giringtirîn Xabîrêt wê evene: Xabîrê Zirêze, Sîrkotkê, Xabîr.<font color="#F3F3F3">kkkk</font></b></font></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">&Ucirc; gele &#350;înwarên Kevin yêt heîn û heta nihe dorê 51 ciha yêt nivîsîn, yêt girin evene:<font color="#F3F3F3">kkk</font></font></b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"><b> <font face="Times New Roman">Kelha &#350;ebanîyê, Kelha Ke&#351;anê, Kelha Bicwanî, Pira Nizdorê û &#350;înwarêt Krît û Bêgova.<font color="#F3F3F3">kkkkk</font> </font> </b></P> <P dir=rtl style="DIRECTION: rtl; unicode-bidi: embed; TEXT-ALIGN: left"> <font face="Times New Roman"><b>Pehnatîya wê dorê 802km2 û Hijmara Gundên wê dorê 60 gundane, hemî hatne xirabkirin. Bele ji layê Hukumeta Kurdistanê cardî gundên Deverê hatine avakirin. ==Navdarên Zaxoyê== Zaxo di warê [[çande]]yî û kulturî de yek ji mezintirîn bajarrên [[Kurdistan]]ê ye. Bi taybetî [[stranbêjî]] li wir pirr pêş ketiye. [[Stranbêj]]ên navdar yên Zaxoyê: *[[Ebdilqadir Zaxoyî]] *[[Erdewan Zaxoyî]] *[[Eyaz Zaxoyî]] *[[Qehar Zaxoyî]] *[[Sileman Guli]][http://www.silemanguli.tk] [[Mihemed Afir]]î û [[Eyşe şan]]ê jî gelek ji jiyana xwe li Zaxoyê borandiye. Belkî [[Helbest]]vanê herî navdar yê Zaxoyê [[Bedirxan Sindî]] ye ku [[Ey Felek]] ya [[Mihemed Şêxo]]yî nivîsiye. [[Nivîskar]]ên giring yên Zaxoyê danerê [[Ferhenga Selahedîn]] [[Selah Seedella]] û sernivîserê [[Kovara Mehname]] [[Husein Muhammed]] in. ==Çavkanî== [http://www.piradelal.de Piradelal.de] {{kurt}} {{bajar_kurd}} [[de: Zaxo]] [[en:Zakho]] [[fa:زاخو]] [[Category:Bajar]] ==Girêdan == * http://mesoud.se/zakho05.html 892 56942 2006-11-16T18:23:05Z 89.56.152.217 Navê [[Mezopotamya|Mezopotamyayê]] ye bi zimanê [[arami]]. Tê wateya "navbera du çeman". {{kurt}} [[Category:Welat]] 893 13003 2004-06-28T10:27:51Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Mehname (kovar)]] 894 57791 2006-11-21T13:35:30Z 217.128.131.86 /* Hin Kovarên Ku Li Ewrûpa û ser Înternetê Derdikevin */ '''Kovar''' cureyekî nivîskî yê weşanê ye. Di warê [[rûpel]] û mezinahiyê de her çi qas pîvanek ji bo kovarê tune be jî, li gor armanc û daxwaza rêveçûnê cureyê kovaran diguherin. Kovar her çi qas bi piranî mehane derkevin jî, kovarên heftane, du mehane, sê mehane, şeş mehane û salane jî hene. Di warê naverokê de kovarên cur bi cur hene: Kovarên Zanistî, Kovarên Çand, Huner û Wêjeyî, Kovarên Zimanzanî, Kovarên Civaknasî û hwd. gelek in. Tevî ku gelek kovar ji bo teşvîka pêşxistina [[ziman]], wêje, [[zanist]] û şaxekî zanistî naveroka xwe amade dikin jî, gelek kovar jî hene ku tu caran ji bo teşvîkê tu nivîsan naweşînin û dema ku nivîsa mirovekî/ê weşandin, ew kes êdî pisporê wê mijarê tê dîtin. *bnr: [[Lîsteya kovar û rojnameyên kurdî]] == Rewşa niha ya Kovarvanîya Kurdî == Niha nav welat û derveya welat gelek kovar derdikeve.Piranîya wan li Kurdistana Başur derdikeve.Li Kurdistana Başur çarsedî(400) zêdetir kovar heye.Ger Kurdistana Başur derbasî elfebeya latinî be hemû gelê Kurd dikarê ji wan kovarên hêja sûdverbigre.Ên ku li Kurdistana Bakur derdikevin kêşeya wan a aborî û bêxwendewanî heye.Hin beşên wek sînema,şano,teknolojî û hwd... de kovar dernakeve. == Hin Kovarên Ku Li Kurdistana Azad(Başûr) Derdikevin == [[RAYAN]] http://www.rayan.com Wêjeyî-Sîyasî [[BANEROJ]] http://www.runakbiry.18.com Rewşenbirî [[RAYAN]] http://www.rayan.com Çandî-Wêjeyî [[HAŞTEÛHEŞT]] -- Wêjeyî-Sîyasî [[WIRE]] -- Wêjeyî-Sîyasî [[PAPÛLE]] -- Kovara Zarokan [[HETWAN]] --Tenduristî [[YASA]]--Dadî [[BEDIRXAN]] -- [[MEHABAD]] -- [[LIVÎN]] -- [[PÊNUS]] -- [[PEYMAN]] -- [[HEWLÊR]] -- [[PEŞKEWTIN]] -- Sîyasî-Ramanî [[WERZIŞ]] -- Werzişî [[KENARÎ]] -- Bo Mindalan == Hin Kovarên Ku Li Kurdistana Bakûr Derdikevin(2006); == [[ESMER]] (stenbol) -- Çandî-Wêjeyî http://www.esmerdergisi.com [[WAR]] (amed) -- Kovara Lêkolîn û Lêgerînê [[SERBESTÎ]] -- Sîyasî-Ramanî [[NUBÎN]] (nisêbîn)-- Çandî-Wêjeyî [[DENG]] http://www.demanu.com.tr/kovaradeng/index.htm Sîyasî-Çandî [[ZEMBÎLFIROŞ]] (Batman) -- Çandî-Wêjeyî [[ÇIRUSK]] (elezîz) http://www.helbest.com Çandî-Wêjeyî [[KULÎLKA CIWAN]] (amed) -- Çandî-Wêjeyî [[KOVARA W]] (amed) -- Çandî-Wêjeyî http://www.nirxandin.com [[TÎROJ]] http://www.tiroj.net Çandî-Wêjeyî [[GULA TAMARA]] (wan) -- Çandî-Wêjeyî [[DERGÛŞ]] -- Bo zarokan [[NÛBIHAR]] -- Wêjeyî-Olî [[VATE]] -- Çandî-Wêjeyî [[KEVAN]] -- Çandî-Wêjeyî [[REWŞEN-NAME]] -- Çandî-Wêjeyî [[ZEND]] -- Çandî-Wêjeyî [[NÛZA]] (edene) -- Çandî-Wêjeyî BÎR (Amed) Lêkolîn û lêgerîn a sêmehane == Hin Kovarên Ku Li Kurdistana Rojhilat Derdikevin(2004); == [[KOVARÎ LAWAN]] http://www.kurdistanmedia.com Çandî-Wêjeyî [[KOVARÎ JINAN]] http://www.kurdistanmedia.com Çandî-Wêjeyî [[ŞOREŞ]] http://www.komala.org Siyasî [[STÊR]] -- Çandî-Wêjeyî [[ZÊVÎ]] -- Çandî-Wêjeyî [[XUNAV]] -- Çandî-Wêjeyî [[HOGIR]] -- Çandî-Wêjeyî [[PIRS]] -- Çandî-Wêjeyî [[ZANÎN]] -- Çandî-Wêjeyî [[GURZEK GUL]] -- Çandî-Wêjeyî [[ASO]] -- Çandî-Wêjeyî [[RUWANGE]] [[AWÊNA]] [[ZEBAR]] [[MEHABAD]] [[TIŞK]] WAR -- Lêkolîn û lêgerîn BÎR -- Lêkolîn û lêgerîn == Hin Kovarên ku Li Ewropa û ser Înternetê Derdikevin == [[ROJA NU]] http://www.rojanu.org 1978 Çandî-Wêjeyî [[ROJ BAŞ]] http://d1o86.telia.com/~u92002382/ Çandî-Wêjeyî [[KOVARA VEGER]] http://www.kovaraveger.com Kov.sîyasî,çandî,hun.,dîrokî ya Kurdên Anatolîya Navîn [[GAZING]] http://members.xoom.com/gzing/ Çandî-Wêjeyî [[DENGÊ EZÎDÎYAN]] http://web2.isaja.de/ Çandî-Olî [[ZEVÎ]] http://www.efrin.net/zevi/index.html Çandî-Wêjeyî [[KURDISTAN HEUTE]] http://www.navend.de/index.htm Sîyasî [[RABUN]] http://www.angelfire.com/ns/rabun/ Çandî-Wêjeyî [[ZANÎN]] http://www.e-media.no/zanin/ Çandî-Wêjeyî [[DENGÊ BAKUR]] http://www.pdk-bakur.com/kovar.htm Siyasî-Çandî [[PENÛS]] http://www.efrin.net Çandî-Wêjeyî [[DENGÊ MEZLUMA]] http://www.mezlum.com Olî-Çandî [[QENDÎL]] http://www.qendil.de Nûçeyî-Çandî [[ARŞÎVA NUDEM]] Çandî-Wêjeyî [[MEHNAME]] Çandî-Wêjeyî [[ÊVAR BAŞ]] http://www.amude.net/evarbash/index.html Çandî-Wêjeyî [[HELBESTVAN]] http://members.chello.se/helbestvan Çandî-Wêjeyî [[NIRXANDIN]] http://www.nirxandin.com Atolya Wêjeya Kurdî [[ARŞÎVA NIVîS]] http://www.amude.de/amude/kurdi/nivis {{kurt}} [[category:Medya]] 895 26060 2006-01-29T18:08:03Z 130.232.114.214 '''Antolojiya çîrokên kurdî''' berfiretirîn projeya hevgihandina çîrokên hunerî yên kurdî ye. Antolojî du berg e û nêzî 1100 rûpelî ye û tê de çîrokek ji her nêzî 100 çîroknivîsî heye. Çîroka yekem ya vê antolojiyê li nîva sedsala 19ê û yên dawîn jî piştî 2000ê hatine nivîsîn. Ji her çar parçeyên [[Kurdistan]]ê û ji derveyî welat jî bi pirralî çîroknivîsan cihê xwe di vê şaheserê de girtiye. Ji bilî çîrokan, li ser her [[nivîskar]]ê/î kurtenasandinek jî heye. Hemî çîrokên antolojiyê bi [[kurmancî]] (alfabeya latînî) ne lê gelek ji wan ji [[alfabeya kurdî-erebî]] yan [[kurdî-kirîlî]] hatine guhastin û herwiha hin jî ji [[soranî]] hatine wergerandin. Çîrokên berhevokê her yek serbixwe ye û belkî qet ti têkiliya wan bi hev re nîne - ji bilî ku ew hemî bi kurdî hatine nivîsîn. Li vir min ne armanc e yek bi yek çîrokên antolojiyê binirxînim lê dixwazim wê bi kurtî û bi giştî binasînim û di hin xalan de binirxînim. Antolojî bi pêşgotinek 30-rûpelî dest pê dike. Di vê pêşgotinê de amadekar birêz [[Firat Cewerî]] li ser ramana berhevkirina kurteçîrokên kurdî radiweste. Paşî ew yek bi yek basa parçeyên Kurdistanê û rewşa nivîskariya kurdî li wan bi kurtî dike. Antolojiya çîrokên kurdî bi çîroka [[Mele Mehmûdê Beyazîdî]] Çîroka [[Mem û Zîn]]ê dest pê dike. Ew çîrok li sala [[1856]]ê hatiye nivîsîn. Berhevkerê antolojiyê tê koşiye ku cih bide hemî nivîskarên ji hingê ta niha yek yan pitir çîrok bi kurdî nivîsîne. Di encam de nêzî sed nivîskar û ji her yekî ji wan çîrokek dikeve dest me. Armanc ew bûye ku çîrok ji hemî nivîskarên bi kurdî dinivîsin di vê antolojiyê de hebin. Bi taybetî çîroknivîsên [[Bakurê Kurdistanê]] baş cihê xwe di vê berhevokê de girtiye. Lê beşên din jî yên Kurdistanê jê bêpar nemane. 20 çîroknivîs ji [[Başûrê Kurdistanê]] ne, 12 ji Başûr-Rojavayê welat, 12 ji kurdên Sovyeta berê. Lê çîroknivîsiya [[Rojhilata Kurdistanê]] di vê antolojiyê de kêmnasandî dimîne. Herwiha mixabin çîroknivîsên bi dimilî (zazakî) dinivîsin tê de nînin. (Tenê [[Roşan Lezgîn]] heye lê jixwe camêr bi kurmancî jî dinivîse.) Berhevkirina çîrokên neteweyek xwedî wêjeyek pirralî karek derî hêz û şiyana takekesekî ye. Di rewşa kurdî de ev kar hê jî dijwartir e. Sedemên vê dijwariyê gelek in lê çend ji wan: kurdî bi çendîn zarava û jêrzaravayan hatiye û tê nivîsîn; herî kêm sê alfabe hatine bikaranîn; wêjeya kurdî li çendîn navendên cuda pişkiviye bêyî ku haya wan navendan baş ji hev hebe; ti arşîvxaneyên neteweyî nînin ku hemî, pirranî yan hema beşek mezin ji berhemên wêjeyî yên kurdî di xwe de bihewînin... Amadekarê vê antolojiyê birêz Firat Cewerî ji van astengên li pêşiya xwe agadar e. Lê dîsan jî wî xwestiye xwe li vê rêyê biceribîne. Wî nêzî sed çîroknivîsên kurd di nav du bergan de gihandine hev û bi kurmanciyek nûjen ew hemî berdestî xwendevanên niha yên kurmancî kirine. Guman tê de nabînim ku encam dîrokî ye û serbilindiyek mezin e bo wêjeya kurdî û nîşanek geş e ji hêz û hinêra wê. Antolojiya çîrokên kurdî I-II (1856 - 2003) Amadekar: [[Firat Cewerî]] [[Weşanên Nûdem]] [[Stembol]] [[2003]] Bo peydakirinê: firat.ceweri@chello.se Çavkanî: http://www.geocities.com/kmehname, nivîskar: [[Husein Muhammed]] ==Grêdanên derve== *[http://medlem.spray.se/shujin/ Danasîna çîroknivîsan] ji Antolojiya Çîrokên Kurdî [[Category:Pirtûk]] 898 37545 2006-08-05T05:27:41Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Mehname (kovar)]] 899 58252 2006-11-25T03:03:26Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[th:PHP-Nuke]] تعديل: [[de:PHP-Nuke]] [[Image:Phpnuke.jpg|right]] '''PHP-Nuke''' [[nivîsbarî|nivîsbariyeke]] azad ji bo cêkirina siteyên [[înternet|înternetê]] ye. Îro di [[internet]] da sîstema PHP-Nuke zûtirîn di nav malperan da tê bikaranîn. Ev sîstem bixwe serbest tê belavkirin. Bi yek pakêtek hatiye pêşkêşkirin. Xwediyê sîstema PHP-Nuke malpera phpnuke.org e. Ji wir ew tê belavkirin û nûkirin. Versîyonên nû dem bi dem têne belavkirin. PHP-Nuke bixwe sîstemek serbixwe ye. Ew bi [[MySQL]] dixebite û bi [[PHP-MyAdmin]] tê amadekirin. [[MySQL]] bixwe tenê li serverê tê bicîhkirin, jixwe amadekarê serverê MySQL ewil otomatîk bicîhdike. PHP-MyAdmin bo kontrolkirina naveroka sîstema malperê ye. PHP-Nuke tenê bixwe sîstem e, têda nivîs û pel nayne parastin. Naveroka malperê ango sîstemê di pela SQL da li ser PHP-MyAdmin tê parastin û nivîsandin. Emê zêdetir li cîhek din li ser MySQL û PHP-MyAdmin bisekinin. PHP-Nuke bixwe bi pakêtek yekgirt tê belavkirin, lê belê, pakêtên din jî hene. Ew jî li ser bîngeha zimanê [[PHP]]’ê hatine nivîsandin, lê xweser in û tiştên cûda pêşkêş dikin. Li aliyek din jî, bo PHP-Nuke, tu çi bixwazî pêvebike, dîsa tu dikarî bidestbixe. Me ewil got, PHP-Nuke bixwe sîstema bingehîn e, lê bo wê sîstemê zêdetir “pakêtên” din hene. Bo mînak, di PHP-Nuke da forumek bîngehîn heye, lê eKart têda tune. Lê tu dikarî eKart pêvebike. == PHP-Nuke çi pêşkêş dike? == Ne derew e, ez bibêjim, tu çi bixwazî, pêşkêş dike. Tenê tu bizanibe lê bigere û bibîne. Îro PHP-Nuke zêdetir bo forum, panel, portal û malperên nûçeyan tê xebitandin. Di PHP-Nuke da xwe “Register-kirin” heye. Tu dikarî bibe endamê malperê û tu dibî xwediyê beşek xwe. Çend mînak li ser hebûn û nebûnên PHP-Nuke: Nûçeşandin, Nûçenivîsandin, Beşa Nivîskaran, Beşa Dokûmentan, Beşa Endaman, Arşîv, Beşa Grêdanan, Beşa Programan, Lêgerîn hwd... SQL INJECTIONS: <i>Ve nivisê bi diqat bixwine!</i><br> Di PHPNuke da gelek sql injections hate ditin, hackers bi hawi gelek caran siteyen Kurd hackirin, hatina probeleme ji "<b>mainfile.php</b>" û ji modula "<b>WebLink</b>" ê derketiye, ji bo we ku hun bi PHPNuke dixebitin û malpera we bi PHPNuke hatiye çekirin, ji bir mekin! herdem versiyona xwe PHPNuke nû bikin ji bo we hun dikarin bi dakişinin sêr [http://phpnuke.org http://phpnuke.org ] ê.<br> [http://www.google.com/search?q=sql+injections+phpnuke&ie=UTF-8&hl=xx-hacker Zedetir zanibim sêr Sql Injections] == PHP-Nuke bo Bikarhêneran/Endaman == PHP-Nuke servîsek bo endamtî heye. Her kesek dikare xwe bi e-maila xwe têda qeyd bike. Tu dibî endamek qeydkirî û tu dikarî malperê ra aktîf kar bike. Wek bikarhênerek, tu dikarî di foruman da bi navê xwe binivîsî, li ser nûçeyan nêrîna xwe binivîse û dengê xwe bide. Li aliyek din jî, tu dikarî bi endamên din ra serbest mijûl bibe, mesajan binivîse û pê ra “Chat” jî bike. == PHP-Nuke bo Birêveberan/Xwedî == Xwedîyê malperê dikare sîsteme her roj nû bike, nûçeşandin jixwe ji ser malperê dibe. Wênepêvekirin dîsa ji FTP jî dibe û li ser malperê jî rê bo şandinê heye, tenê, li vir hinek “Script” pêwist in, ew jî jixwe serbest di internet da têne belavkirin. Xwedîyê malperê dikare malpera xwe bêtirs ji êrîşkaran jî biparêze, her roj û her hefte “BackUp” ava bike û naveroka malpera xwe veşêre. Birêvebirina malperê di destê “te” da ye, lê tu dikarî hevalan jî tevlî karê xwe bike. == PHP-Nuke “Modules & Blocks” == Sîstema pakêta PHP-Nuke ji du alîyên taybet hatiye avakirin. Yek modûl in ango servîsên malperê ne û yek jî blok, ev jî li ser malperê wan servîsan rava dike. Modûl bixwe nayne dîtin, lê blok li aliyê çep û rast têne xuyakirin. Modûlên malperê jixwe sîstema malperê ne, lê belê, blok tenê jixwe grêdayê modûlan in, tenê pêşkêşkarê modûlan in. Bo mînak: /modules/Your_Account Ev modûlek e û bo beşa endaman e. Jixwe cîhê bikarhênerê ye jî. Bo mînak: blocks/block-Login.php Ev dibe blokek. Ev bixwe li ser malperê cîhek rava dike, ji wir tu dikarî xwe di malperê da qeyd bike yan jî bi navê xwe têkeve ser malperê. == Zimanê Kurdî û PHP-Nuke == PHP-Nuke bixwe bi zimanê “English” hatiye pêşkêşkirin. Lê têda niha wek zimanên din “Kurdish” jî heye. Pakêta zimanê kurdî tenê bo sîstema bingehîn hatiye amadekirin. Jixwe, ev sîstema ewil e, zêdetir tu modûl û blokan pêvebike, jixwe ji bo wan cûda pela ziman tê avakirin. Niha pakêta zimanê kurdî bo sîstema PHP-Nuke heye û têda bo foruma phpBB2 jî heye. Her du bi hev ra hatine grêdan. [[E-Pirtûk|E-pirtûkek]] ser PHP-Nuke bi kurdî heye. == Girêdanka derve == * [http://www.malpersaz.net/ePirtuk/ePirtuk.pdf PHP-Nuke 7.0 e-pirtûk] [[category:nivîsbariya kurdî]] [[category:nivîsbariya azad]] [[ar:بي.إتش.بي.نيوك]] [[ca:PHP-Nuke]] [[de:PHP-Nuke]] [[en:PHP-Nuke]] [[es:PHP-Nuke]] [[he:PHP-Nuke]] [[ja:PHP-Nuke]] [[nl:PHP-Nuke]] [[no:PHP-Nuke]] [[pl:PHP-Nuke]] [[pt:PHP-Nuke]] [[ru:PHP-Nuke]] [[th:PHP-Nuke]] [[tr:PHP-Nuke]] 900 13010 2004-04-20T11:30:53Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] 902 26008 2006-01-29T11:43:11Z Erdal Ronahi 2 "'''Kurtenerînek li hin beşên rêzimana kurdî'''" pirtûkek [[Husein Muhammed]] ya rêzimana kurdî ye ku di [[Kovara MEHNAME]] de hatiye weşandin. == Lînkên derve == *[http://www.geocities.com/malperanudem/mehname/24/diyari4.html Kurtenerînek li hin beşên rêzimana kurdî] [[Category:Pirtûk]] 903 13012 2004-04-20T11:29:00Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Werziş]] 905 13014 2005-02-20T13:39:27Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Emerîka]] 909 47019 2006-09-10T21:34:16Z Luqman 401 == A - M == *[[Adonîs]] *[[Anna Ahmatova]] *[[Juhani Aho]] *[[Giovanni Boccaccio]] *[[Heinrich Böll]] *[[Paul Celan]] *[[Xelîl Cibran]] *[[Anton Çexov]] *[[Fêdor Dostoyevskî]] *[[Erich Fried]] *[[Johann Wolfgang von Goethe]] *[[Stanislaw Jerzy Lec]] *[[Astrîd Lîndgren]] *[[Karl Marx]] == N - Z == *[[Abdullah Ocalan]] *[[Azîz Nesîn]] *[[Edith Södergran]] *[[Fernando Pessoa]] *[[Ellen Niit]] *[[Marcel Proust]] *[[Omer Xeyyam]] *[[Orhan Pamuk]] *[[William Shakespeare]] [[Category:Nivîskar]] [[Category:Lîste]] 911 63359 2007-01-06T12:42:21Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hu:Giovanni Boccaccio]] Giovanni Boccaccio nivîskarekî îtalyan bu. Pirtûka wî "[[Decamerone]]" pir navdar e. Çîroka [[Bazê Nêçîrê]] ji alî [[Husein Muhammed]] ve 2004ê hatiye [[kurdîkirin]]. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} {{kurt}} [[Category:Nivîskar]] [[be:Джавані Бакачча]] [[bg:Джовани Бокачо]] [[bs:Giovanni Boccaccio]] [[ca:Giovanni Boccaccio]] [[cs:Giovanni Boccaccio]] [[da:Giovanni Boccaccio]] [[de:Giovanni Boccaccio]] [[el:Βοκάκιος]] [[en:Giovanni Boccaccio]] [[eo:Giovanni Boccaccio]] [[es:Giovanni Boccaccio]] [[et:Giovanni Boccaccio]] [[fa:بوکاچیو]] [[fi:Giovanni Boccaccio]] [[fr:Boccace]] [[ga:Giovanni Boccaccio]] [[he:ג'ובאני בוקאצ'ו]] [[hr:Giovanni Boccaccio]] [[hu:Giovanni Boccaccio]] [[is:Giovanni Boccaccio]] [[it:Giovanni Boccaccio]] [[ja:ジョヴァンニ・ボッカッチョ]] [[la:Ioannes Boccaccio]] [[lt:Džiovanis Bokačas]] [[lv:Džovanni Bokačo]] [[mk:Џовани Бокачо]] [[nl:Giovanni Boccaccio]] [[nn:Giovanni Boccaccio]] [[no:Giovanni Boccaccio]] [[pl:Giovanni Boccaccio]] [[pt:Giovanni Boccaccio]] [[ro:Giovanni Boccaccio]] [[ru:Боккаччо, Джованни]] [[sk:Giovanni Boccaccio]] [[sl:Giovanni Boccaccio]] [[sv:Giovanni Boccaccio]] [[tr:Giovanni Boccaccio]] [[uk:Бокаччо Джованні]] [[ur:بوکاچیو]] [[zh:薄伽丘]] 912 39246 2006-08-13T16:35:52Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako # Tiştekî [[biyanî]] kirin kurdî # [[Wergerandin]]a [[berhem]]eke biyanî bi zimanê kurdî . [[Category:Ziman]] 913 53292 2006-10-19T17:14:54Z Erdal Ronahi 2 Şahînê Bekirê Soreklî nivîskar û rojnamevanek kurd e ku niha li [[Sydney]], [[Australya]] dijî. Ew di sala 1946 an de li gundê ''Mezrê'' li devera ''Kobanî'' li welatê Sûrya (Kurdistana binxetê) hate dinê. Di sala 1968 ê li welatê [[Australya]] yê bi cih bû, û li zankoya ''Macquire'' wane xwend. Ji sala 1978 vir de, li wezareta perwerdeya dewleta ''New South Wales'' (Weylza Başûrê Nû) dixebte. Di sala 1979 de, bû be serokê yekemîn rêkxistiya Kurd li Australya û ji bo şeş salan ew rêkxistiyê bi rêve bir. Di nav salên 1982-1983 an de, bernameyek radyoyî ya hefteyî bi zimanê kurdî li ser radyoya 2SER FM diweşand. Ji sala 1985 vir de, birêveberê pişka Kurdiya [[Radyo ya SBS]] (Servîsa Weşanên Taybet) ya Australya ye. Heta niha gelek Kurte çîrok, gotar û helbestên wî li rojname û govarên kurdî de hatine weşandin. ==Berhemên wî== #Roja Dawîn ji Jiyana Mistê Kurê Salha Temo, Kurte çîrok, Govara Hêvî, [[Enstîtuya Kurdî ya Parîsê]], 1982. #Civata Pêxemberan, Kurte çîrok, Govara Hêvî, [[Enstîtuya Kurdî ya Parîsê]], 1983. #Azadbûna Mehmet Karataş, Roman, Enstîtuya Kurdî ya Berlînê, 1985. #Wendabûn, wergera ''The Lost Honour of Katharina Blum'' pirtûka nivîsera Elmanî ''Heinrich Boll'', Verlag fuer Kultur und Wissenschaften, Bonn, 1987. #Em û Pirsa me, Komela Gotaran , Weşanên Bedirxan, Sydney, 1987. #Mehkemekirina Selahiddinê Eyûbî, Şano, Weşanên Haykurd, Stockholm, 1989. #Jana Heft Salan, Helbest, Enstîtuya Kurdî ya Birûkselê, 1990. #Namûsa Emo, Komela kurte çîrokan, Weşanên Haykurd, Stockholm, 1994. ==Çavkanî û Lînkên Derve== *[http://www.ideefixe.com/kitap/tanim.asp?sid=CS5T78EOFH6HSC4BIJCZ Kurte Biografî ya wî]. *[http://medlem.spray.se/shujin/antoloji.html Antolojiya Nivîserên Kurd] [[en: Şahînê Bekirê Soreklî]] [[Category:Nivîskar|Soreklî, Şahînê Bekirê]] 914 63078 2007-01-04T20:05:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: cy, frp, mk تعديل: la {{Border|[[Image:Sydney locator-MJC.png|right|250px]]}} [[Image:SydneyOperaHouse8 gobeirne.jpg|thumb|right|300px|Sydney Opera]] '''Sydney''' bajarê herî mezin yê [[Awustralya]] ye. {{Commons|Category:Sydney|Sydney}} {{kurt}} [[Category:Bajar]] [[ar:سيدني]] [[bg:Сидни]] [[bo:སིད་ཉིས]] [[bs:Sydney]] [[ca:Sydney]] [[cs:Sydney]] [[cy:Sydney]] [[da:Sydney]] [[de:Sydney]] [[en:Sydney]] [[eo:Sidnejo]] [[es:Sydney]] [[et:Sydney]] [[eu:Sydney]] [[fa:سیدنی]] [[fi:Sydney]] [[fr:Sydney]] [[frp:Sydney]] [[ga:Sydney]] [[gd:Sydney]] [[gl:Sidney, Australia]] [[he:סידני]] [[hi:सिडनी]] [[hr:Sydney]] [[hu:Sydney]] [[id:Sydney]] [[is:Sydney]] [[it:Sydney]] [[ja:シドニー]] [[ko:시드니]] [[la:Sanctus Dionysius]] [[lb:Sydney]] [[li:Sydney]] [[lt:Sidnėjus]] [[lv:Sidneja]] [[mk:Сиднеј]] [[nl:Sydney]] [[nn:Sydney]] [[no:Sydney]] [[pl:Sydney]] [[pt:Sydney]] [[ro:Sydney]] [[ru:Сидней]] [[scn:Sydney]] [[sh:Sydney]] [[simple:Sydney]] [[sk:Sydney]] [[sl:Sydney]] [[sq:Sydney]] [[sr:Сиднеј]] [[sv:Sydney]] [[ta:சிட்னி]] [[th:ซิดนีย์]] [[tr:Sidney]] [[ty:Sydney]] [[ug:سىدنېي]] [[uk:Сідней]] [[vi:Sydney]] [[zh:悉尼]] [[zh-min-nan:Sydney]] [[zh-yue:悉尼]] 915 65899 2007-01-22T09:00:14Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: jbo مسح: be, frp تعديل: arc, hsb, qu {{ev gotar|li ser dewleta Awûstralya ye. Ji bo wateyên din a "Awustralya", li [[Awustralya (cudakirin)]] binihêre.}} {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Commonwealth of Australia<br> Awustralya'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Australia.svg|140px|]]<br/><br/><br/>[[Ala Awustralyayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Australia coa.png|110px|]]<br/>[[Arma Awustralyayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Advance Australia Fair]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationAU.png|110px]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[îngilîzî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Kanberra]] |- | '''[[Sîstema siyasî]]''' || [[Demokratîk]] |- | '''[[Serok Komar]]''' || [[Michael Jeffery]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[John Howard]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[1 rêbendan 1901]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 7 686 850 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2005]])<br/> [[Berbilavî]] ||<br/> 20 406 800<br/> 3/km² |- | '''[[Dirav]]''' || [[Dolarê Awustralyayê]] (AUD) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] ji +8 hetanî +11 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .au |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +61 |} '''Awustralya''' (bi [[înglîzî]]: ''Commonwealth of Australia'') [[welat]] û [[parzemîn|parzemînek]] e, dikeve [[Başûr-rojava]] yê cîhanê. Ev Erdzemîna cîhanê di nava [[okyanûs]]an de ye û bejahiya wê para bêtir [[girav]]ek e. <br/> Cîranên Awustralyayê; [[Endonezya]], [[Tîmora Rojhilat]], [[Papûa Gîneya Nû]], [[Giravên Salomon]], [[Vanûatû]], [[Kaledonya nû]] û [[Zelanda Nû]] ne. <br/> Awustralya grava herî mezin a cîhanê û Erdzemîna herî biçûk a cîhanê ye. Piştî [[Rûsya]], [[Kanada]], [[DYE]], [[Çîn]] û [[Brezîlya|Brezîlyayê]] şeşemîn dewletê mezintirîn ê cîhanê ye. Xwediyê kevn ên axa Awustralyayê [[Aborîjîn]] in û nêzîkî 100.000 sal in ku li vir dijîn. Bajarê herî navdar ê Awustralyayê [[Sydney]] e. [[Wêne:As-map.png|thumb|left|Nexşeya Awustralyayê]] {{Commons|Category:Australia|Awustralya}} {{Kîşwer}} [[Category:Dewlet]] [[Category:Parzemîn]] [[kategorî:Awustralya]] [[af:Australië]] [[als:Australien]] [[an:Australia]] [[ar:أستراليا]] [[arc:ܐܘܣܬܪܠܝܐ (ܐܬܪܐ)]] [[ast:Australia]] [[bar:Australien]] [[bg:Австралия]] [[bn:অস্ট্রেলিয়া]] [[bo:ཨོ་སེ་ཐེ་ལི་ཡ]] [[bs:Australija]] [[ca:Austràlia]] [[ceb:Australya]] [[cs:Austrálie]] [[cy:Awstralia]] [[da:Australien]] [[de:Australien]] [[dv:އޮސްޓޭލިޔާ]] [[el:Αυστραλία]] [[en:Australia]] [[eo:Aŭstralio]] [[es:Australia]] [[et:Austraalia]] [[eu:Australia]] [[fa:استرالیا]] [[fi:Australia]] [[fr:Australie]] [[ga:An Astráil]] [[gl:Australia]] [[he:אוסטרליה]] [[hi:ऑस्ट्रेलिया]] [[hr:Australija]] [[hsb:Awstralska]] [[hu:Ausztrália]] [[hy:Ավստրալիա]] [[ia:Australia]] [[id:Australia]] [[io:Australia]] [[is:Ástralía]] [[it:Australia]] [[ja:オーストラリア]] [[jbo:sralygu'e]] [[km:អូស្ត្រាលី]] [[ko:오스트레일리아]] [[kw:Ostrali]] [[la:Australia]] [[lb:Australien]] [[li:Australië]] [[lt:Australija]] [[lv:Austrālija (valsts)]] [[mi:Ahitereiria]] [[mk:Австралија]] [[mr:ऑस्ट्रेलिया]] [[ms:Australia]] [[mt:Awstralja]] [[na:Australia]] [[nds:Australien]] [[nl:Australië (land)]] [[nn:Australia]] [[no:Australia]] [[nrm:Australie]] [[oc:Austràlia]] [[os:Австрали]] [[pam:Australia]] [[pl:Australia]] [[ps:آسټراليا]] [[pt:Austrália]] [[qu:Awstralya]] [[rm:Australia]] [[ro:Australia]] [[ru:Австралия]] [[scn:Australia]] [[sco:Austrailae]] [[se:Austrália]] [[simple:Australia]] [[sk:Austrália (štát)]] [[sl:Avstralija]] [[sr:Аустралија]] [[sv:Australien]] [[ta:ஆஸ்திரேலியா]] [[tet:Austrália]] [[th:ประเทศออสเตรเลีย]] [[tl:Australia]] [[tpi:Ostrelia]] [[tr:Avustralya]] [[ty:Autereraria]] [[uk:Австралійський Союз]] [[uz:Avstraliya Hamjamiyati]] [[vi:Úc]] [[wuu:澳大利亚]] [[yi:אויסטראליע]] [[zh:澳大利亚]] [[zh-min-nan:Australia]] [[zh-yue:澳洲]] [[zu:I-Ostreliya]] 916 38080 2006-08-11T14:07:59Z Luqman 401 #[[Kurdistan]] welatê kurdan e. # Welat (erdnîgar) memleket (herêma ku ji ber taybetiyeke xwe lê tê fikirîn) #''Welat'' ji bo [[Dewlet]] jî tê bi kar anîn. #[[Azadiya Welat]] rojnameyeke hefteyî ye. #[[Weşanên Welat]] weşanxaneyek e. #[[Lîsteya dewletên serbixwe yên cîhanê]] {{cudakirin}} [[category:rûpelên cudakirinê]] 917 65250 2007-01-18T14:56:38Z Bangin 450 [[Image:ReligijneSymbole.svg|right|150px]] '''Ol''' (''dîn'') sîstemek baweriya bi [[Xwedê]] yan [[xweda]]yan e. Di hemû dînan de xweda nînin lê ew dîn jî hin teoriyên bo çawan peydabûna [[dinya]]yê û [[mirov]]an pêşkêş dikin. Di dinyayê de [[dînên samî]] anku [[Xiristiyantî|filetî]] û [[îslam]] herî zêde belav bûne û alîgirên wan hene. Ew herdu dîn li ser [[yekxwedatî|yekxwedatiyê]] ava bûne û bingehê wan ji [[cihûtî|cihûtiyê]] ye. Tê bawerkirin ku di nav [[kurd]]an de berê dînê serekî [[zerdeştî|zerdeştîtî]] bû. Lê niha pirraniya kurdan [[Îslam|misilman]] in. Herwiha nêzî milyonek kurdan [[êzidîtî|êzidî]] ne. ==Dînên cuda== *[[Budîzm]] *[[Cihûtî]], [[cihû]] **[[Tewrat]] *[[Êzidî]] *[[Xiristiyantî]] / [[Xiristiyantî|Filetî]] **[[Pîrozname]] *[[Manî]] *[[Hindûyî]] *[[Îslam]] **[[Qur'an]] *[[Zerdeşt]] ==Binere herwiha== *[[Mîtolojî]] *[[Pêxember]] [[Category:Ol| ]] [[af:Religie]] [[an:Relichión]] [[ar:ديانة]] [[ast:Relixón]] [[az:Din]] [[be:Рэлігія]] [[bg:Религия]] [[bm:Diinɛ]] [[bn:ধর্ম]] [[br:Relijion]] [[bs:Vjera]] [[ca:Religió]] [[ceb:Relihiyon]] [[cs:Náboženství]] [[csb:Religijô]] [[cy:Crefydd]] [[da:Religion]] [[de:Religion]] [[el:Θρησκεία]] [[en:Religion]] [[eo:Religio]] [[es:Religión]] [[et:Religioon]] [[eu:Erlijio]] [[fa:دین]] [[fi:Uskonto]] [[fo:Átrúnaður]] [[fr:Religion]] [[fur:Religjon]] [[fy:Religy]] [[ga:Creideamh]] [[gl:Relixión]] [[he:דת]] [[hi:धर्म]] [[hr:Religija]] [[hu:Vallás]] [[ia:Religion]] [[id:Agama]] [[io:Religio]] [[is:Trúarbrögð]] [[it:Religione]] [[ja:宗教]] [[jbo:lijda]] [[jv:Agama]] [[ka:რელიგია]] [[kg:Lukwikilu]] [[ko:종교]] [[kw:Kryjyans]] [[la:Religio]] [[lad:Relijion]] [[lb:Relioun]] [[li:Religie]] [[lt:Religija]] [[lv:Reliģija]] [[mk:Религија]] [[ms:Agama]] [[mt:Reliġjon]] [[nah:Religión]] [[nap:Religgione]] [[nds:Religion]] [[nds-nl:Religie]] [[nl:Religie]] [[nn:Religion]] [[no:Religion]] [[oc:Religions]] [[os:Дин]] [[pl:Religia]] [[pms:Religion]] [[pt:Religião]] [[qu:Iñiy]] [[rm:Religiun]] [[ro:Religie]] [[ru:Религия]] [[sc:Religione]] [[scn:Riliggiuni]] [[sco:Releegion]] [[sh:Religija]] [[simple:Religion]] [[sk:Náboženstvo]] [[sl:Verstvo]] [[sq:Feja]] [[sr:Религија]] [[sv:Religion]] [[sw:Dini]] [[th:ศาสนา]] [[tl:Relihiyon]] [[tpi:Lotu]] [[tr:Din]] [[uk:Релігія]] [[vec:Rełigion]] [[vi:Tôn giáo]] [[vo:Rel]] [[wa:Rilidjons]] [[wo:Dinne]] [[yi:רעליגיע]] [[zh:宗教]] [[zh-min-nan:Chong-kàu]] 918 63360 2007-01-06T12:43:25Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:Halil Cibran]] [[Image:Halil_cibran.jpg|right]] '''Xelîl Cibran''' (6.1.1883 - 10.4.1931) nivîskarekî ereb bi nav û deng e. ==Jiyan== Cibran li nav darên selwiyê li Bişarêya [[Libnan|Libnanê]] hat dinyayê. Wî li wir dest bi xwendekariya xwe kir lê di 12-saliya xwe de - sala 1895an - koçî Bostona [[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] kir. Di 14-saliya xwe de ew bi tenê vegerî Libnanê daku xwendekariya xwe li Medreset el-Hikmetê kuta bike. Li wir zimanê spehî yê helbestên wî, ku tê de çanda erebî û bandora rojavayî digihin hev, teşe da. Wî du caran li [[Parîs|Parîsê]] nîgarkêşî xwend, dû re vegerî Bostonê û paşî çû New Yorkê û ta mirina xwe li wir ma. 20 salê jiyana xwe ya dawî li Emerîkayê derbaskir û li wir dest bi nivîsîna îngîlîzî kir. Fîlozofê Emerîkî yê eslê xwe ji Lûbnanê nivîskarê ceribandin û romanê, helbestvan û wênasaz Xelîl Cîbran (Cûbran) [[10'ê nîsan]]a sala [[1931]]ê de mir. ==Berhem== Cibran ji aliyê bi mîlyonan kesên bi erebî diaxivin, tê naskirin û navûdengê wî ji Rojhilatê Nêz heta deverên dûr belavbûye. Helbestên wî zêdetirî 20 zimanan hatiye wergerandin û tabloyên wî li bajarên herî mezin yê cîhanê hatine nîşandan. Li dema jîna xwe ew herî zêde wek nîgarkêşek portreyan dihat nasîn û ecibandin û gelek pêşangeh ji bo nîgarên wî li çar hêlên cîhanê hatine lidarxistin. Cibran herwiha gelek ji pirtûkên xwe yên helbestane bi nîgarên xwe neqişandine. ===Berhemên wî ên ku li Kurdî hatîye wergerandin=== *[[Peyamber]] (wergêr: [[Husein Muhammed]]) *[[Bexçeyê Peyamber]] (wergêr: Husein Muhammed) *[[Baskên Şikestî]] (wergêr: Husein Muhammed) == Lînkên derve == *[http://www.geocities.com/mehname/werger Çend çîrokên Xelîl Cibran] *[http://w1.226.telia.com/~u22600089/d4goran.htm Goran bikole!] Çîrokeke Xelîl Cibran [[Category:Nivîskar]] [[category:Wênesaz]] <!--- eo:Gibran Ĥalil GIBRAN empty article ---> <!--- ku:Cibran Xelîl Cibran ---> [[ar:جبران خليل جبران]] [[bg:Халил Джибран]] [[bs:Kahlil Gibran]] [[cs:Chalíl Džibrán]] [[de:Gibran Khalil Gibran]] [[el:Τζιμπράν Χαλίλ Τζιμπράν]] [[en:Khalil Gibran]] [[eo:Ĝibran Ĥalil Ĝibran]] [[es:Gibran Khalil Gibran]] [[fa:جبران خلیل جبران]] [[fi:Kahlil Gibran]] [[fr:Khalil Gibran]] [[he:ג'ובראן ח'ליל ג'ובראן]] [[hr:Halil Džubran]] [[is:Khalil Gibran]] [[it:Kahlil Gibran]] [[ka:ჯუბრან ხალილ ჯუბრანი]] [[nl:Khalil Gibran]] [[pt:Khalil Gibran]] [[sk:Chalíl Džibrán]] [[sv:Khalil Gibran]] [[tr:Halil Cibran]] [[zh:纪伯伦]] 919 sysop 13026 2004-05-28T11:35:01Z 64.68.82.197 <table> <tr><td align="right"><a href="/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&amp;from=1883" class='internal' title ="Special:Allpages">1883</a></td><td> heta </td><td align="left">ڤایرۆس</td></tr> </table> 920 62045 2006-12-29T02:26:36Z Metin84 686 ''Ev gotar ser PDK-Iraq e, ji bo partiyen din bi navê "PDK" binere: [[PDK]]'' ---- [[Image:Kdp-iraq.png|right|Logo ya KDP]] [[Wêne:PDK - Partîya Demokrata Kurdistanê.png|thumb|PdK]] '''Partiya Demokrat ya Kurdistanê''' di 16'ê gelawêja [[1946]]'an de ji aliyê [[Mistefa Barzanî]] hat damezrandin. Îro seroke PDK'yê [[Mesud Barzanî]] ye. Esta seroki PDK, Massoud Barzani, serok haremi başuri kurdistan. PDK li [[Kurdistana başûr]] û [[Iraq]]ê kar dike. == Lînkên derve == *[http://kdp.nu Malpera PDK] {{kurt}} [[Category:Partî (Kurdistan)]] [[ar:الحزب الديمقراطي الكردستاني]] [[de:Kurdische Demokratische Partei]] [[en:Kurdistan Democratic Party of Iraq]] [[et:Kurdistani Demokraatlik Partei]] [[fa:حزب دموکرات کردستان عراق]] [[fr:Parti démocratique du Kurdistan]] [[ja:クルド民主党]] [[lt:Irako Kurdistano demokratinė partija]] [[nl:Koerdische Democratische Partij Iran]] [[pl:Demokratyczna Partia Kurdystanu]] 923 13029 2005-04-26T09:21:22Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Wîkîpediya:Koordînasyon]] 924 13030 2004-09-20T08:57:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Demokrata Kurdistanê]] 925 13031 2004-04-21T13:35:59Z Erdal Ronahi 2 Portre ya Leyla Zana Portre ya Leyla Zana 926 67068 2007-01-29T19:43:03Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sv:Leyla Zana]] [[Image:Leyla zana.jpg|right|150px|Leyla Zana]] Leyla Zana [[Siyasetmedar|siyasetmedareke]] kurd û sembola berxwedana aşitîxwaz ya kurdan li [[Tirkiye]] ye. Leyla Zana bi pêvajoya jiyana xwe bû nîşana berxwedan û daxwaza azadiya gelê kurd û jina kurd. Hevalê wê [[Mehdî Zana]] serokê belediya [[Amed]]ê bû û ji Leyla bîst salan kaltir bû. Piştî ku Mehdî Zana sala 1980î de ji aliyê dewleta tirk ve hate zindanî kirin, Leyla Zana bi hawayekî aktîf tevil siyasetê bû. Ew disala 1988an de ji aliyê dewletê ve hate binçav kirin û îşkence lê hate kirin. Di hilbijartinên sala 1991an de ji listeya [[SHP]] (Sosyaldemokrat Halk Partisi) wek parlementer kete meclîsa Tirkiyayê. Di dema sûndxwarinê de li meclîsê rengê kesk û sor û zer li xwe girêdabûn û bi Kurdî gotibû ku ewê ji bo ku gelê Tirk û Kurd di demokrasiyê de bi hev re bijîn têbikoşe. JI ber vê yekê di meclîsa Tirkyayê de tevilhevî derket û parlementerên neteweperest bi gotinên wekî "cûdaxwaz", "terorîst", "wê bavêjin zindanê" êrîş birin ser Leyla Zana. Leyla Zana, Selim Sadk, Orhan Dogan û Hatip Dicle di sala 1994an de Partiya Demokrasiyê [[DEP]] sazkirin. Ev partî di 2ê Adara 1994an de hate qedexekirin û bêritiya parlementerên DEPê ji ser wan hat rakirin. Meclîsa Tirkiyayê ev biryara xwe bi şahiyekê pîroz kir. Dozger ji ber sûndxwarina wê û mafparêziya wê ji bo gelê Kurd îdam jê re xwest. Di dawiya dozê de ji ber [[îxaneta li welêt]] 15 sal cizayê zindanê xwar. Paşê 2 salên din ciza tevil vî cizayî hatin kirin. Di Hezîrana sala 2002an de [[Dadgeha Mafên Mirovan ya Ewrûpayê]] Tirkiya ji ber ku doz ne dadwer bû bi 50 000 Euroyî ciza kir. Li 21.04.2004 DGM'ya bi hêjmara 1'em ya Enqerê, di doza jinûve darizandina parlamenterên DEP'ê yên berê Leyla Zana, [[Hatîb Dîcle]], [[Orhan Dogan]] û [[Selîm Sadak]] de, cardin 15 sal cezayê giran ê hepsê da parlamenteran. Ango, dadgehê biryara sala 1994'an carake din erê kir. Di hezîrana 2004'an de ji hepsê hat berdan, lê doza wê ne xelas bû. == Piştî hate berdan == Di kewçêra 2004'an de li Brukselê xelata Saxarow girt û li [[parlamentê Ewropayî]] axaftineke bi [[zimanê kurdî]] kir. Xelata ros li [[Danimarka]] sitend. Xelata Rafto li [[Norveç]] ji girtiye. Li [[Tirkiye]] jî ji ali derneka mafen mirova ji xelata aşitiye girtiye. == Xelatên wergirtî == *[[Xelata Rafto]] di sala 1994an de *[[Xelata Saxarow]] di sala 1995an de *[[Xelata Bruno-Kreisky]] di sala 1995an de *[[Xelata Aşîtiyê ya Aachenê]] di sala 1995an de * welatiya rûmetê ya bajarê [[Cenevre]] * Berendametiya ji bo [[Xelata Nobelê ya Aşîtiyê]] di sala 1995an de û di sala 1998an de {{kurt}} [[Category:Siyasetmedar|Zana, Leyla]] [[Category:Jin|Zana, Leyla]] [[Category:Kurd|Zana, Leyla]] [[de:Leyla Zana]] [[en:Leyla Zana]] [[fa:لیلا زانا]] [[fr:Leyla Zana]] [[no:Leyla Zana]] [[sv:Leyla Zana]] [[tr:Leyla Zana]] 928 39065 2006-08-13T16:29:11Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Hüseyin Kartal''' nivîskarekî kurd e. Kartal çend [[pirtûk]] bi [[Zimanê kurdî|kurdî]], [[tirkî]] û [[elmanî]] derxist. Kartal di pirtûkên xwe de şûna herfê ''ş'' her tim ''sh'' û şûna ''ç'' her tim ''ch'' dinîvîse. == Pirtûkên Hüseyin Kartal == *Kürt Sol Sosyetesi (1989) (bi navê A. Dikili) *Navên Kurdî /Kurdischen Namen (1992) *Serok û Sokrates (1998 Berlin û 2000 Istanbul) *Monodialog, Wenn ein Stein spricht... (1998 Hildesheim) *Amore Roma (2000) *Bekaa Bekaa Kutsal Bekaa bi Selim Ferat *Gewisen der Einsamkeit (di chapê de ye, wê di sala 2004 an de derkeve) *Lêkerên Kurdî (tê amadekirin, wê di 2004 an de biche chapê) == Lînkên derve == *[http://www.nujin.de/index.html Rûpela Hüseyin Kartal] *[http://www.nujin.de/html/kartal/pirtuk/sokrates.html Serok û Sokrates] *[http://www.nujin.de/html/kartal/pirtuk/amore%20roma.html amore roma] [[Category:Nivîskar|Kartal, Hüseyin]] 929 60801 2006-12-19T11:59:38Z Erdal Ronahi 2 *[[Weşanxana Apec]] *[[Weşanên Aram]] *[[Weşanên Avesta]] *[[Weşanên Rewşen]] *[[Weşanxaneya Diljen]] *[[Weşanên Doz]] *[[EVRA]] *[[Firat (Weşanxane)|Firat]] * [[Hivda İletişim]] *[[Weşanên Mezopotamya]] *[[Weşanên Nûdem]] *[[Weşanên Özge]] *[[Weşanên Roja Nû]] *[[Weşanên Sî]]/[[Mîr]] *[[Weşanên Pêrî]] *[[Berfîn]] *[[Belkî]] *[[Weşanên Bajar]] *[[Weşanên Komela Jinên Kurdistanê li Swêdê]] *[[Pelê Sor]] {{kurt}} [[Category:weşanxane]] [[Category:Lîste]] 930 13036 2004-10-03T23:40:38Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Aram.png|right]] '''Weşanên Aram''' ''(aram yayıncılık)'' li [[Tirkiye]]yê pirtûkên bi zimanên tirkî û kurdî diweşînin. Her wiha ji 3 mehan carekê bi navê [[Vesta]] kovarekê çap dike. Vesta bi kurdî û tirkî tê weşan. Bnr: [[Listeya weşanên ku bi kurdî diweşînin]] == Lînkên derve == *[http://www.aramyayincilik.com Weşanên Aram] {{kurt}} [[Category:weşanxane|Aram]] 931 58641 2006-11-27T10:59:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fa:اس‌کیوال]] '''SQL''' tê meneya Structured Query Language bi [[ingilîzî]] pirayi dibejin "Sequel", le telefizkirina bi kurdî vek "ess-ku-ell". Diroka SQL di sala 1967 bi [[IBM]] Research we destpêbûye, di sala 1979 de jî [[Oracle]] Corporation jî bo pêşvebirina taybetî berfirehkiriye. Komiteyek ji [[ANSI]](American National Standards Institute) SQL vek standartek ji bo zimane [[RDBMS]] (relational database management systems),qebûl dike. Niha SQL çar aliye dinye têpekanin û bûye standartek ji bo KomputereMezin, KomputereBiçuk û PC ya, paşeroje de databasa bi "[[dBase]]" dihat meşandin, Le iroj cihe xwe pirani li Ms.Access hiştîye. == SQL (Structured Query Language) çi ye? == Beri go ez dikaribim bersivek serrast bidim dive meriv zanibe [[Database]] ciye? Database, informasyonen bi rezani di tabela de hevre giredayi. Database informasyona ku meriv le digere peydebike. Herçava hemi informasyon di nav database de ji be nebese. Çava meriv dikaribe van informasyona peydebike, li vir SQL derdikeve hole. Bikaranina SQL meriv dikari informasyone di databaseye de paqij bike(delete), nuh bike(update) û serrastbike(insert) == Bo çi SQL == Em bejin Malperek te heye û tê li ser e-frosh'e(e-business) vekiriye gelek nûmûnê te henin. Te bi çi şiklî rêzanek sîstematîk avebiki? xêbatek gelek mezin bendi teye, dive tu van nûmûneyen xwe li gor kategoriya veqetîne û dive tu vana bi hevre girebide vek: Muzika Kurdi-->Şivan Perwer-->Kine Em-->Biha. Ji bo ve xebate meriv SQL bikartine. == Gelo SQL dijwar e? == Beri her tiştî çareseriya peydekirina programa [[MySQL]] ez bi xwe minisab dibinim. her çava bikaranina MySQL ne hezanibe ji tu dikari pratikan li ser biki veki di [[MySQL]] databaseyek xurt u stabile. pirani bo [[PHP]] tê pekanin. Vek ev Malpera Kurdmcse bi alikariya PHP û MySQL hatiye damezerandin. == Lînkên derve == *[http://sqlcourse.com/intro.html Dersên SQL] (îngilîzî) *[http://www.kurdmcse.com Malpera Kurdmcse] ---- {{kurdmcse}} [[Category:Kompûter]] [[ar:لغة الاستعلام البنيوية]] [[bs:SQL]] [[ca:SQL]] [[cs:SQL]] [[da:Structured Query Language]] [[de:SQL]] [[en:SQL]] [[eo:SQL]] [[es:SQL]] [[eu:SQL]] [[fa:اس‌کیوال]] [[fi:SQL]] [[fr:Structured Query Language]] [[ga:Teanga Struchtúrtha Iarratas]] [[he:SQL]] [[hu:SQL programozási nyelv]] [[ia:SQL]] [[id:SQL]] [[is:SQL]] [[it:SQL]] [[ja:SQL]] [[lt:SQL]] [[nl:SQL]] [[no:Structured Query Language]] [[pl:SQL]] [[pt:SQL]] [[ro:SQL]] [[ru:SQL]] [[sk:SQL]] [[sl:SQL]] [[sr:SQL]] [[sv:SQL]] [[th:SQL]] [[tr:SQL]] [[uk:SQL (мова програмування)]] [[vi:SQL]] [[zh:SQL]] 932 66975 2007-01-29T11:26:21Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[lv:MySQL]] [[Image:Mysql.png|right|Logo ya MySQL]] '''MySQL''' [[danegeh|danegeheke]] ji bo bikaranîna zimanê [[SQL]] e. MySQL wek danegeh (''database'') gelek tê bi kar anîn. MySQL [[nivîsbariya azad]] e. Binêre: [[SQL]] {{kurt}} [[Category:nivîsbariya azad]] <!--http://vs.aka-online.de/globalwpsearch/--> <!--[[ku:MySQL]]--> [[ar:ماي إس كيو إل]] [[bs:MySQL]] [[ca:MySQL]] [[cs:MySQL]] [[da:MySQL]] [[de:MySQL]] [[en:MySQL]] [[eo:MySQL]] [[es:MySQL]] [[et:MySQL]] [[eu:MySQL]] [[fa:مای‌اس‌کیوال]] [[fi:MySQL]] [[fr:MySQL]] [[he:MySQL]] [[hr:MySQL]] [[hu:MySQL]] [[id:MySQL]] [[it:MySQL]] [[ja:MySQL]] [[ko:MySQL]] [[lt:MySQL]] [[lv:MySQL]] [[ms:MySQL]] [[nl:MySQL]] [[no:MySQL]] [[pl:MySQL]] [[pt:MySQL]] [[ro:MySQL]] [[ru:MySQL]] [[sk:MySQL]] [[sl:MySQL]] [[sr:MySQL]] [[sv:MySQL]] [[th:MySQL]] [[tr:MySQL]] [[uk:MySQL]] [[vi:MySQL]] [[zh:MySQL]] 933 64530 2007-01-14T09:37:36Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[af:PHP]] [[Image:PHP_Logo.png|right|Logo ya PHP]] ==PHP Çi Ye?== PHP, an jî bi navê xwe yê fermî "PHP: Hypertext Preprocessor" (PHP: Pêşxebatkarê Hipernivîs), di nav HTML'ê de dikare were nixumandin. Mirov dikare bi alîkariya wê '''kod''' ên ku ji aliyê [[pêşkêşker]] ve tên xebitantin binivîse. Zimanekî bi tevahî '''kod''' ên eşkere bi kar tîne ye. Wate, ji bo çêkirina naverokeke çalak mirov dikare vî zimanê bernamekariyê bi kar bîne. PHP zimanek ji zimanên bernamekirina [[web]]ê ye. Her wiha, cihê ku herî pir lê tê bikaranîn jî web a herî mezin, ango [[înternet]] e. Di înternetê de [[dane]]yên rûpelan, bi bikaranîna protokolên belî ji deriyekî komputerê dihere yê din. Ev çûn, an jî ev birin, li ser bingeha TCP/IP pêk tê. HTTP (Hyper Text Transfer Protokol) jî dibe pûl a li ser vê nameyê. Dema tu dixwazî www.malperamin.com vekî, komputera te ji pêşkêşkera ku wê rûpelê pêşkêş dike re nameyekê dişîne, wekî daxwaz. Ev daxwaz ji aliyê pêşkêşker ve tê bersivandin. Ji danûstandinê re bi kinasî wiha tê gotin "daxwaz-bersîv." PHP wekî [[Linux]]ê xwedî [[zagon]]ên "Pergala Vekirî" ye. Ango bi van zagonan ve girêdayî ye. Her kesê ku dixwaze, dikare guhertinan li gor zanebûna xwe lê zêde bike. Lê nikare ji vê guhertinê pereyan qezenc bike. Divê guhertinên xwe ji her kesê ku dixwaze re eşkere jî bike. ==Avakarê Wê== [[Rasmus Lerdorf]], di destpêka dîroka înternetê de, wate di wan salên 1990'î de ku hîn înternet nû belav dibû de, ji xwe re li karekî digeriya. Fikirî ku kurtejiyana xwe di rûpelekê de binivîse û dema çû ji bo kar serî li derekê da, vê navnîşanê bide wan. Lê wan deman, bi taybetî jî di tora Unix a zanîngehan de ku pêşkêşkerên web hatibûn sazkirin, çêkirina rûpeleke şexsî ne karekîhêsan bû. Kî rûpelekê ji xwe re çêke û têxe pêşkêşker, heke roja yekem lê hay nebe jî, roja duyem dê meraq bike bê çend kes ketine malpera wî, çi fikirine û xwestine jê re çi bibêjin. Lerdorf kurtejiyana xwe xist pêşkêşker û wî jî meraq dikir ku çend kes vê kurtejiyana wî dixwînin. Wan salan di hindurê wê de motoreke berhevkar hebû ku yek-du makro fêm dikir. Çend amûrên ku di piraniya malperên şexsî de hene; lênûska mêvanan, hejmarok û hwd tê de cih digirt. Lerdorf di sala 1994an de li ser vê meraqa xwe PHP (Personel Home Page) bi pêş xist.. Beşeke mezin a vê nivîsbariyê ji zimanê Perl hatibû standin. Navê Personel Home Page (Serûpela Şexsî) lê kiribû. Vê nivîsbariyê gelekî bal kişand û hate bikaranîn. Lerdorf pêvekên ku wekî form daneyên ji serîlêderan hatine berhev dike nivîsî. Navê vê bernameyê bû PHP/FI (Form Interpreter / Şîrovekarê Formê). Hinekan navê PHP2 li vê guhertoya bernameyê kir. Ev nav, tevî ku bername gelekî guherî û bi pêş ket jî demeke dirêj neguherî. Lerdorf di 1993an de motora berhevkar ji nû ve nivîsand. Navê wê bû PHP/FI V2 Vê guhertoyê formên agahiyan ên HTML bi kar dianî. Dema desteka mySQL jî li vê yekê zêde bû, PHP/FI êdî ji dayika xwe bû. Pêşî ji gel re ne vekirî bû. R.Lerdorf fikirî ku ev nivîsbariya ku ji bo xwe amade kiriye ji aliyê kesên zêde webê nasnakin ve jî dikare bi hêsanî were bikaranîn. Di sala 1995an de bi navê "Personel Home Page Tools" li gel hate vekirin. êdî gelek kesan destek dayê û kod ên wê bi hevkarî bi pêş xistin. Ji lew re bi lez bi pêş de çû. Rasmus Lerdorf di nîvê sala 1995'an de komek ava kir. Di vê komêde Zeev Suraski, Stig bakken, Shane Caraveo û Jim Winstead hebûn. Heta wêdemê PHPê ji "Perl"ê deyndariyeke dewamî dikir. Vê komê PHP ji vî awayî rizgar kir. PHP kirin (Object-Oriented) "Berêveyî Bireser." Ew êdî zimanekî bernamekirinê yê bi vî rengî bû. Ev kom ji bo kêrhatinên dîtir li PHPê zêde bike, hey xebitî. Di 1997an de [[Zeev Suraski]] û [[Andi Gutmans]] motorê berhevkar bi tevahî ji serî de nivîsandin û ji bo PHP V3 bingehek çêbû. Dû re jî PHP V4 ji serî ve hate nivîsandin. PHP Hypertext Processor ji bo serkeftinan amade bû. ==Mînak== :<html> ::<head> ::<title>Minak</title> ::</head> ::<body> :<?php echo"Ew Nivîs tê ekranê gerok"; ?> ::</body> :</html> Ji bernameyên CGI yên ku bi C û PERL hatine nivîsîn cuda ye. Ji bo jêgirekê ji HTML çêke, di şûna ku komek rêzik were nivîsîn, mirov dikare di navenda kod ên HTML de bi kar bîne. Zimanekî wisa ye ku mirov dikare daneyan di her derê de bixebitîne. Di navbera wê û JavaScript'ê de (ku zimanek ji zimanên aliyê daxwazker e) cudahiya ku heye, ew e ku xebat di pêşkêşker de pêk tên û ji daxwazkar re tê şandin. ==PHP Dikare Çi Bike?== Standina daneyên formê, çêkirina rûpeleke naveroka wê çalak an jî di pêkanîna bicihanîna [[nasyar]]an de, her tiştê ku bernameyeke wekî CGI pêk tîne, dikare bîne cih. Di PHP'ê de tişta ku herî pir bal dikişîne jî desteka fireh a ku ji bo karên [[danegir]]ê dike ye. Çêkirina dokumaneke têkildarî danegirê, bi PHP'ê pir hêsan e. Niha hemû [[danegir|danegirên]] ku navên wan li jêr hatine nivîsîn tên destekirin: # [[Adabas D]] # [[dBase]] # [[Empress]] # [[FilePro]] # [[Informix]] # [[InterBase]] # [[mSQL]] # [[MySQL]] # [[Oracle]] # [[PostgreSQL]] # [[Solid]] # [[Sybase]] # [[Velocis]] # [[Uni dbm]] Digel van jî, PHP bi servîsên din re protokolên wekî [[IMAP]], [[SNMP]], [[NNTP]], [[POP3]] û [[HTTP]] bi kar tîne û têkiliyê ava dike. Binêre jî: [[PHP-Nuke]] [[Category:nivîsbariya azad]] [[Category:Înternet]] [[af:PHP]] [[als:PHP]] [[an:PHP]] [[ar:بي.إتش.بي]] [[az:PHP]] [[bg:PHP]] [[bs:PHP]] [[ca:PHP]] [[cs:PHP]] [[da:PHP]] [[de:PHP]] [[el:PHP]] [[en:PHP]] [[eo:PHP]] [[es:PHP]] [[et:PHP]] [[eu:PHP]] [[fa:زبان برنامه‌نویسی پی‌اچ‌پی]] [[fi:PHP]] [[fr:PHP: Hypertext Preprocessor]] [[gl:PHP]] [[he:PHP]] [[hr:PHP]] [[hu:PHP programozási nyelv]] [[id:PHP]] [[is:PHP]] [[it:PHP]] [[ja:PHP Hypertext Preprocessor]] [[kk:PHP]] [[ko:PHP]] [[la:PHP]] [[lt:PHP]] [[lv:PHP]] [[mk:PHP]] [[ms:PHP]] [[nl:PHP]] [[no:PHP]] [[pl:PHP]] [[pt:PHP]] [[ro:PHP]] [[ru:PHP]] [[sh:PHP]] [[simple:PHP: Hypertext Processor]] [[sk:PHP]] [[sl:PHP]] [[sq:PHP]] [[sr:Програмски језик ПХП]] [[sv:PHP]] [[th:ภาษาพีเอชพี]] [[tr:PHP]] [[uk:PHP (мова програмування)]] [[vi:PHP]] [[zh:PHP]] 939 13040 2004-07-11T12:47:30Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Amed]] 941 66453 2007-01-25T12:45:46Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:लीनुस तूरवाल्द्स]], [[ur:لینس ٹورویلڈس]] [[Image:Torvalds1.jpg|right|Linus Torvalds]] [[Linus Torvalds]] "bavê" [[Linux]] e. Torvalds damezrandinêr û heta îro koordînatorê projeya Linux e. Torvalds finlandî ye. == Lînkên derve == * [http://www.cs.helsinki.fi/u/torvalds/ Malpera Linus Torvalds] {{kurt}} [[category:kes]] [[ar:لينوس تورفالدس]] [[ast:Linus Torvalds]] [[az:Linus Torvalds]] [[bg:Линус Торвалдс]] [[bn:লিনুস তোরভাল্দ্‌স]] [[bs:Linus Torvalds]] [[ca:Linus Torvalds]] [[cs:Linus Torvalds]] [[da:Linus Torvalds]] [[de:Linus Torvalds]] [[el:Λίνους Τόρβαλντς]] [[en:Linus Torvalds]] [[eo:Linus Torvalds]] [[es:Linus Torvalds]] [[et:Linus Torvalds]] [[eu:Linus Torvalds]] [[fi:Linus Torvalds]] [[fr:Linus Torvalds]] [[ga:Linus Torvalds]] [[gl:Linus Torvalds]] [[he:לינוס טורבאלדס]] [[hi:लीनुस तूरवाल्द्स]] [[hu:Linus Torvalds]] [[ia:Linus Torvalds]] [[id:Linus Torvalds]] [[is:Linus Torvalds]] [[it:Linus Torvalds]] [[ja:リーナス・トーバルズ]] [[jv:Linus Torvalds]] [[ka:ტორვალდსი, ლინუს]] [[kn:ಲೈನಸ್ ಟೋರ್ವಾಲ್ಡ್ಸ್]] [[ko:리누스 토르발스]] [[lb:Linus Torvalds]] [[li:Linus Torvalds]] [[lt:Linusas Torvaldsas]] [[lv:Linuss Torvalds]] [[mk:Линус Торвалдс]] [[ml:ലിനസ്‌ ബെനഡിക്റ്റ്‌ ടോര്‍വാള്‍ഡ്സ്‌]] [[mr:लिनस टोरवल्ड्स]] [[ms:Linus Torvalds]] [[nl:Linus Torvalds]] [[nn:Linus Torvalds]] [[no:Linus Torvalds]] [[pl:Linus Torvalds]] [[pt:Linus Torvalds]] [[ro:Linus Torvalds]] [[ru:Торвальдс, Линус Бенедикт]] [[scn:Linus Torvalds]] [[sh:Linus Torvalds]] [[simple:Linus Torvalds]] [[sk:Linus Torvalds]] [[sl:Linus Torvalds]] [[sr:Линус Торвалдс]] [[sv:Linus Torvalds]] [[th:ลีนุส ทอร์วัลด์ส]] [[tl:Linus Torvalds]] [[tr:Linus Torvalds]] [[uk:Торвальдс Лінус]] [[ur:لینس ٹورویلڈس]] [[vi:Linus Torvalds]] [[zh:林纳斯·托瓦兹]] 942 62969 2007-01-04T08:53:27Z Abdullah M Gaznaii 690 بابه‌تێکم ده‌رباره‌ی سیسته‌می کارپێکردنی یوبونتو به‌ زمانی کوردی خسته‌ ناوی {{soranî}} {{rtl}} لینوكس سیستمێكه‌ وه‌ك هه‌موو سیستمی كارپێكردنه‌كانی دی ([[ویندۆز]]، [[یونیكس]]، [[نۆڤڵ]]، هتد) كه‌ له ‌سه‌ره‌تادا ته‌نها وه‌ك ئاره‌زوویه‌كی خوێندكارێكی لاو به‌ناوی ([[لینوس تورڤالدس]])ه‌وه كه ‌له‌ زانكۆی هێڵسینكی-فینله‌ندا ده‌یخوێند، دروست كرا. لینوس گرنگیی به‌سیسته‌می مینیكس ([[Minix]]) كه‌ سیسته‌مێكی بچووكی یونیكس ([[UNIX]])ه دابوو، وه‌ بڕیاری دا كه ‌ئه‌م سیسته‌مه‌ پێش‌ بخات چونكه‌ له‌ پێوانه‌ی مینیكسدا نه‌مابوو. له‌ ساڵی 1991 ده‌ستی كرد به‌ كار كاتێك یه‌كه‌م ده‌رچوو (Version)ی 0.2ی هێنایه‌ بهده‌وامی كاری تیا كرد تا ‌ساڵی 1994 كه‌ ده‌رچووی 1.0 ی ناوك([[Kernel]])ی لینوكس هاته‌ كایه‌وه‌. ئێستا (04.05.2003) تازه‌ترین ناوكی لینوكس ده‌رچووی 2.4 كه‌ له‌ 2001 هاتۆته‌ كایه‌وه‌ و پێشكه‌وتووخوازانیش هه‌ر به‌رده‌وامن. لینوكس پێش خراوه له‌ژێر سایه‌ی گنو ([[GNU]]) وه‌ سه‌رچاوه‌ی یاساكه‌ی به‌ خۆڕاییه‌ و له‌به‌رده‌ست دانراوه بۆ هه‌مووان. هه‌رچه‌نده‌ ئه‌مه‌ ئه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت كه‌ لینوكس و دابه‌شكه‌ره‌كانی (Distributions) مه‌رجه هه‌میشه‌ به‌خۆڕایی بن! كۆمپانیاكان كانی له‌وانه‌یه‌ زۆر جار به‌رامبه‌رێك یان پاره‌ داوا بكه‌ن كاتێك كه‌ سه‌رچاوه‌ی یاساكه‌ی به‌ خۆڕایی بۆ هه‌مووان ده‌مێنێته‌وه‌. لینوكس له‌وانه‌یه‌ به‌كار بهێنرێت بۆ چه‌ند مه‌به‌ستێكی به‌رفراوان وه‌ك ڕایه‌ڵه‌، پێشخستنی كاڵانه‌رمه‌كان و هه‌روه‌ها وه‌ك كه‌نارێكی كۆتایی بۆ به‌كارهێنه‌ره‌كان، زۆر جار لینوكس وه‌ك یه‌كێك له ‌هه‌ره‌ باشترین ئه‌لته‌رناتیڤێكی نرخ هه‌رزان له‌چاو سیستمه‌كانی تر به‌كار دێت. بوونی سروشتی ده‌ستكه‌وتن و چالاكیی لینوكس وای كردووه كه ‌ئه‌مڕۆ له ته‌واوی جیهاندا ئاشنا بێت و زۆربه‌ی پێشكه‌وتووخوازانی پرۆگرام سه‌رچاوه‌ی یاساكه‌ی به‌كار ده‌هێنن به‌پێی پێویستی خۆیان. له‌م كاته‌دا به‌ ده‌یان پرۆژه‌ی به‌رده‌وام هه‌یه‌ كه‌ ده‌رگایان بۆ لینوكس كردۆته‌وه‌ بۆ ڕێكخستنی کاڵاڕه‌قه‌كان و مه‌به‌ستی جۆراوجۆر. لینوكس لۆگۆیه‌كی یاسایی‌ی هه‌یه‌، پێنگوینی لینوكس كه‌ (لینوس تۆرڤاڵدس) خۆی هه‌ڵیبژاردووه بۆ ده‌ربڕینێك بۆ ئه‌و سیسته‌می كارپێكردنه‌ی دروستی كرد. لینوكس چۆن ئه‌خوێنرێته‌وه؟ باشتر وایه‌ گوێ له‌ ده‌نگی (لینوس تۆرڤاڵدس) خۆی بگیررێت بۆ دڵنیایی له‌م كورته‌ ئاودیۆیه‌دا به‌ زمانی ئینگلیزی به‌ده‌نگی خۆی ده‌یخوێنێته‌وه. ==سیسته‌می کارپێکردنی یوبونتو به‌ زمانی کوردی== یوبنتۆ سیسته‌مێکی به‌ خۆڕاییه‌، سه‌رچاوه‌کراوه‌یه‌ (Open source)، دامه‌زراوه‌ له‌سه‌ر سیسته‌می لینوکس، که‌ شه‌ش مانگ جارێک وه‌شانێکی تازه‌ی ده‌رده‌چێت. پرۆژه‌ی به‌كوردی كردنی سیسته‌می كارپێكردنی یوبونتو به‌رهه‌می كاركردنی سێ ساڵه‌ له‌لایه‌ن ده‌سته‌یه‌ك كورده‌وه‌، كه‌ بنچینه‌ی كاره‌كه‌یان له‌سه‌ر سیسته‌می Rosetta بۆ وه‌رگێڕانی نه‌رمه‌كاڵای سه‌رچاوه‌ كراوه‌ دامه‌زراو بووه‌. وه‌شانی یوبونتو به‌زمانی كوردی له‌ بۆنه‌یه‌كدا له‌ ناوچه‌ی "سور Sur" - سه‌ر به‌شاری دیاربه‌كر، له‌لایه‌ن Rainer Heider پسپۆڕی ئه‌مه‌ریكی له‌بواری نه‌رمه‌كاڵادا ڕاگه‌یه‌نرا ---------- </font> </div> *چاۋكانی: [http://www.zkurd.org/modules.php?name=News&file=article&sid=248#1.%20%D9%84%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%83%D8%B3%20%DA%86%DB%8C%DB%8C%D9%87%D8%9F zKurd.org] *یوبنتۆ: [http://www.ubuntu.com] {{bikurmancî|Linux}} {{كورت}} [[Category:نیۋیسبارییا ازاد]] [[Category:کۆمپووته‌ر]] [[Category:Pergala xebitandinê]] [[af:Linux]] [[als:Linux]] [[ar:لينكس]] [[ast:Linux]] [[bn:লিনাক্স]] [[zh-min-nan:Linux]] [[bs:Linux]] [[bg:ГНУ/Линукс]] [[ca:Linux]] [[cs:Linux]] [[cy:Linux]] [[da:Linux]] [[de:Linux]] [[et:Linux]] [[el:Linux]] [[en:Linux]] [[es:Linux]] [[eo:Linukso]] [[eu:Linux]] [[fa:لینوکس]] [[fr:Linux]] [[gl:Linux]] [[ko:리눅스]] [[kk:Linux]] [[hi:लिनेक्स]] [[hr:Linux]] [[ilo:GNU/Linux]] [[id:Linux]] [[ia:Linux]] [[is:Linux]] [[it:Linux]] [[he:לינוקס]] [[ka:ლინუქსი]] [[la:Linux]] [[lv:GNU/Linux]] [[lb:Linux]] [[lt:Linux]] [[li:Linux]] [[hu:Linux]] [[mk:Линукс]] [[mg:Linux]] [[mr:लिनक्स]] [[ms:Linux]] [[nl:GNU/Linux]] [[ja:Linux]] [[no:Linux]] [[nn:Linux]] [[pa:ਲੀਨਕਸ]] [[nds:Linux]] [[pl:Linux]] [[pt:Linux]] [[ro:Linux]] [[qu:Linux]] [[ru:GNU/Linux]] [[scn:Linux]] [[simple:Linux]] [[sk:Linux]] [[sl:Linux]] [[sr:Линукс]] [[sh:Linux]] [[fi:GNU/Linux]] [[sv:GNU/Linux]] [[tl:GNU/Linux]] [[ta:லினக்ஸ்]] [[th:ลินุกซ]] [[vi:Linux]] [[tr:Linux]] [[zh:Linux]] [[zh-yue:Linux]] 943 13044 2004-04-27T08:24:19Z Erdal Ronahi 2 bû "E-pirtûk" #REDIRECT [[E-pirtûk]] 944 60568 2006-12-16T23:34:04Z Erdal Ronahi 2 Li vê derê lîsteyeke [[E-pirtûk|e-pirtûkan]] bi kurdîheye. Binêre jî: [[Lîsteya e-pirtûkxaneyên kurdî]] == Komputer == * Serhad Ronahi: [http://pc.ozgurbelediyecilik.com/modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload&cid=2 Avakirina PHP-Nuke 7.0] E-Pirtûk == Wêje == * Mehmed Uzun: Bîra Qederê [http://www.nefel.com/epirtuk/mehmed_uzun_bira_qedere_02.pdf] * Mahmûd Lewendî: Compûtera ber dilê min [http://www.nefel.com/epirtuk/mahmud_lewendi_computera_ber_dile_min_02.pdf] {{kurt}} [[Category:Lîste]] [[Category:Teknolojî]] 945 26017 2006-01-29T11:47:54Z Erdal Ronahi 2 Listeya herî temam û nû ya e-pirtûkxanêyên kurdî di [[dmoz]] de ye. Biçe [http://dmoz.org/World/Kurdish/Komp%c3%bbter/E-Pirt%c3%bbk/ vê] derê. Çend e-pirtûkxaneyên kurdî ev in: * [http://www.nefel.com/epirtuk/ Nefel] * [http://www.geocities.com/malperanudem/pirtuk/ Kovara Mehname/Nûdem] * [http://www.pcdk.com/pertuxane.html E-Pirtûkxaneya PÇDKê] (soranî) * [http://www.kurdworld.com/show.asp?id=101 Kurdworld] [[Category:Pirtûkxane]] [[Category:Lîste]] 946 43635 2006-08-26T16:16:31Z Erdal Ronahi 2 /* 2006 */ '''îro''' ===2006=== *26.08.2006 - 5000. gotar: [[Molière]] ya [[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] *14.02.2006 - 2500. gotar: [[Teyrêbazên Azadiya Kurdistan]] ya [[Bikarhêner:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] * 07.01.2006 - Sersala duyemîn a Wîkîpediya ===2005=== *19.02.2005 - 1600. gotar: [[Remzî Kartal]] ya [[Bikarhêner:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] *'''18.02.2005 - 1500. gotar: [[Keç]] ya [http://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Taybet:Contributions&target=130.232.114.217 130.232.114.217]''' *14.02.2005 - "Namespace" dibin kurdî (Bikarhêner, Wêne, Nîqaş, Taybet...) *07.01.2005 - Sersala yekemîn a Wîkîpediya ===2004=== *13.10.2004 - Ji ber pirsgirêkên bi herfên [[soranî]] fonta giştî bû "[[Tahoma]]". *'''13.09.2004 - 1000. gotar: [[Musa Anter]] ya [[User:Piling|Piling]]''' *13.09.2004 - Wîkîpediya di çapemeniyê de: [http://www.azadiyawelat.com/modules.php?name=News&file=article&sid=866 Azadiya Welat] *04.09.2004 - 900. gotar: [[Weşanên Sî]] ya [[User:RezanTovjin|Rezan Tovjin]] *13.08.2004 - Wîkîpediya di çapemeniyê de: [http://www.azadiyawelat.com/acrobat-reader-files/AzadiyaWelat-444/%c7and%20%fb%20Huner.pdf Azadiya Welat] *03.08.2004 - 800. Gotar: [[GPL]] *18.07.2004 - 750. Gotar: [[Rêzan Tovjîn]] [[Image:Politika040704.jpg|right|thumb|Özgür Politika, 4'ê tîrmehê 2004'an]] *04.07.2004 - Wîkîpediya di çapemeniyê de: [http://www.ozgurpolitika.com/2004/07/04/hab21.html Özgür Politika] (bi tirkî) * 28.06.2004 - 300. Gotar *17.06.2004 - 250. Gotar: [[كوردی]] *28.05.2004 - Nivîsbariya [[MediaWiki]] 1.3 dikeve devreyê, Wîkîpediya xweştir dibe *21.05.2004 - 200. Gotar: [[Girtiyên siyasî]] [[Image:Kurdistanreport.jpg|right|thumb|Kurdistan Report]] *Gulana 2004'an - Wîkîpediya di çapemeniyê de: [http://www.nadir.org/nadir/periodika/kurdistan_report/2004/113/27.htm Kurdistan Report] (bi elmanî) *27.04.2004 - 150. Gotar: [[لینوكس]] *23.03.2004 - 100. Gotar: [[Ey Reqîb]] *11.02.2004 - 50. Gotar: [[Bernameya Kongra-Gel]] *07.01.2004 - '''Destpêka Wîkîpediya Kurdî''' 947 44050 2006-08-28T15:16:11Z 134.147.46.157 [[Image:Burkay.jpg|right|thumb|Kemal Burkay]] '''Kemal Burkay''' helbestvan û siyasetmedarekî kurd e. Di sala 1937 da li [[Dêrsîm|Dêrsimê]], qeza Mêzgirê, gundê Dirban hatiye dinê. Bavê wî li dibistanê dersdar bû. Dibistana pêsîn a pênc salî li gundên dorê û li gundê xwe xwend û xilas kir. Pistî wê, di sala 1949 da çû mekteba mamostetîyê bi navê "enstîtûyê" li Akçedaxê, bajarê Meletyê. Li wir û li Enstîtûya Dîclê (li Erganî) xwend û di sala 1955 da xilas kir. Di sala 1956 da îmtihanên lîsê jî da û li fakulta Huqûqê, li Enqerê qeyd bû. Him li gundan mamostetî kir (du sal li Kurdistanê, gundekî Wanê, salekî jî li gundekî Enqerê) him jî kete îmtihanên huqûqê. [[Dad|Huqûq]] jî di sala 1960 da xilas kir. Di sala 1964 an da li Xarpitê (Elezîz) dest bi awûqatîyê kir. Li wir, her usa jî bi navê "Çira" û bi zmanê Tirkî kovareke çandî derxist. Ev kovar ses hejmar derket. Du sal sunda buroya xwe bir Dêrsimê. Li wir jî bi navê "Ezîlenler" (Kesên Bindest) rojnameyeke piçûk ya panzdeh rojî derxist. Ew jî 25 hejmar derket. Di sala 1965 an da bû endamê [[Partiya Karkerên Tirkîyê]] (TÎP). Bo avakirina rêxistinên TÎP ê li hin bajarên Kurdistanê -Elezîz, Bîngol, Dêrsim û Erzingan- gelek xebat nîsan da. Di sala 1968 bû endamê Komîta Rêvabirinê a Gistî. Ji ber nivîseke wî li ser pirsa Kurdî, ku di sala 1966 da li Kovara "Yenî Akis" derket, di sala 1966 da hate girtin û çar meh di hepsê da ma. Dîsa ji ber kar û barên sîyasî di derheqa wî da gelek dawe vebûn û di navbera salên 1969 û 1971 da sê caran hat girtin, salekî zêdetir di hepsê da ma. Pistra, mecbur ma ji welat derket; berê çû Libnanê, pistî wê jî çû Ewrûpa. Li der welat du sal ma. Di sala 1974 da li Tirkîyê hukumet guharî û efû derket, Burkay vegerîya Tirkîyê. Tevî hin hevalên xwe [[Partiya Sosyalîst a Kurdistan]] (PSK) sazkir û bû sekriterê partîyê. Partî vesartî bû. Partîyê di Hezirana sala 1975 bi navê [[Özgürlük Yolu]] (Rîya Azadî) dest bi wesana kovareke mehane kir. Ew bi mezinahî di navbera 80-100 rûpel bû. Di destpêkê da her hejmarê wê 5000 heb dihate çapkirin. Pistra zêde bû, giha 10-12 hezarî. Tê da bi xurtî li ser pirsa Kurdî dihate sekinandin. Berê tenê Tirkî bû. Pistî hejmara 6 an tê da Kurdî jî cî girt. Burkay di vê kovarê da bi navê xwe û bi navên dinê nivîsand. Rîya Azadî li welat 44 hejmar derket. Di sala 1977 da Partîyê "[[Roja Welat]]" derxist. Rojnameyeke panzdeh rojî bû, nîv nîvê bi Kurdî û Tirkî bû. Hejmara pêsîn 20 hezar çap bû. Yên dinê her yek 30 hezar bûn. Yek-du hejmarên wê jî 40 hezar çap bûn. Roja Welat, heya ku bi destê hukma leskerî hate girtin 12 hejmar derket. Partîyê di van salan da, her usa jî, "[[Wesanxana Rîya Azadî]]" vekir û dest bi wesanên kitêban kir. Ew kitêb hinek bi Kurdî, hinek bi Tirkî bûn; lê li ser dîrok, zman, çand û civaka Kurd bûn. Lê zulm û zordarîyeke giran li ser kovar, rojname û kitêban hebû. Hemû dihatine komkirin û di derheqa nivîskar û berpirsîyarên wesanan da dawe vedibûn. Li dawîyê jî, di sala 1979 da hukma leskerî (gerandina awarte) ew wesan bi temamî sekinandin. Ji ber êrîsên giran, Burkay û hin hevalên xwe, di sala 1980 da mecbûr man derketin der welat. Pistî wê jî partîya wan li welat kar û xebata xwe ajot. Lê ji bo wî êdî rê venebû ku cardin vegere welat. Wî jî karê xwe yê sîyasî û çandî li der welat bi rêva bir. Partîyê li derveyî welat Rîya Azadî bi Kurdî û Tirkî cardin derxist. Rîya Azadî, tevî yên berê û tevî sê hejmarên taybetî, giha 142 hejmarî. Burkay, ta ji 17-18 salê xwe dest bi nivîsandinê kirîye. Berê tenê bi Tirkî dinivîsand. Wê wêxtê kovar, rojname û pirtûkên Kurdî di dest da tunebûn û wî jî xwendin û nivîsandina Kurdî ne dizanibû. Di salên 1960 da li Tirkîyê di hin kovaran da -ew jî gelek kêm- nivîsên Kurdî xwe nîsan dan û çend kitêbên Kurdî derketin. Burkay pistî sala 1972, ku derkete Ewrûpa dest bi nivîsandina Kurdî kir û cara pêsîn di kovara Ronahî da nivîsand. Ew kovar li Elmanya bi destê rêxistina "Hevra" derdiket. Ew jî bû endamê vê komelê. Dema 1974 da ku vegerîya welat û wî û hevalên xwe Rîya Azadî û Roja welat derxistin, wî jî di van wesanan da bi Kurdî jî nivîsand. Heya nuha ji 30 zêdetir kitêbên wî û bi dehan jî brûsûrên (kitêbik, yan jî kitêbên piçûk, bin sed rûpelî) wî çap bûne. Besek ji wan sîyasî ne, teorîk in, li ser civaka Kurd, li ser sosyalîzmê û li ser karê Partîyê ne. Besekî wan jî (ji bîstî zêdetir) berhemên çandî ne. Di 2003 ji serokatiya [[PSK]] îstîfa kir. Berhemên Burkay ên çandî ku heya nuha çap bûne ev in: #Yasamanin ôtesînde (Li Wî Alî Jîyanê); roman, bi tirkî; di sala 1964 da di rojnama "Vatan" da derket. Wek kitêb çap nebûye. #Prangalar; siêr, bi Tirkî; di sala 1966 li Enqerê, di nav wesanên "Memleket" da çap bû. #Helbestên Kurdî; siêr, mars û fabl; bi Kurdî; di sala 1974, li Elmanya, di nav "Wesanên Ronahî" da derket. #Dêrsîm; siêr, bi Tirkî, di sala 1975 li Enqerê, di nav wesanên "Toplum" da derket. #Dawîya Dehaq, pîyesê manzûm (lîstika teatir e, bi siêr); him bi Tirkî him bi Kurdî, berê di kovara Rîya Azadî da derket, pistra di nav wesanên Rîya Azadî da li der welat,, pistî wê jî di nav wesanên Deng da li Stembolê çap bû. # Aliko û Baz; Kitêb bo zarokan; bi Kurdî, sala 1988, li Stokholmê, di nav "Wesanên Roja Nu" da çap bû. Pistra bi zmanê Almanî, di nav Wesanên Komkar da çap bû. # Dersên Zmanê Kurdî; bi navê Baran; sala 1988, di nav Wesanên Roja Nu da derket. # Azadî û Jîyan; Hin siêrên ku ji du kitêbên wî ên berê (ji Prangalar û Dêrsim) wî hilbijartîye û kirîye Kurdî û tevî Tirkîya wan çapkirîye. Di sala 1988 da, di nav "Wesanên Roja Nu" da çap bûn; pistra, sala 1993, li Stembolê, di nav Wesanên Deng da cara duwemîn çap bûn. # Çarîn (Rubaîyên Kurdî), sala 1992 di nav Wesanên Roja Nû da çap bûn. Cara duwem sala 1996, li stembolê, di nav Wesanên Deng da, tevî Tirkîya wan çap bûn. 244 heb in û temamîya wan eslê xwe Kurdî ne û pistra bi destê Burkay bûnê Tirkî. # Kürtler ve Kürdîstan (Kurd û Kurdistan); li ser erdnîgarî, dîrok û edebîyata Kurd e; 544 rûpel, bi Tirkî; sala 1992 li Stembolê, di nav Wesanên Deng da derket. Heya nuha du çapên teze çêbûn. Ew kitêb li Bulgarîstanê, bi zmanê Bulgarî, li Yunanîstanê jî bi zmanê Grêkî çap bû. # Yakilan sîîrîn Türküsü (Kilama Siêrê ku Hat Sewitandin); siêr, bi Tirkî, sala 1993, li sembolê, di nav Wesanên Deng da derket. # Berf Fedî Dike; siêr, bi Kurdî, sala 1995, li Stembolê, di nav Wesanên Deng da derket. #Can Tasir Dîcle (Dîcle Can Dikisîne Dibe); siêr, bi Tirkî; di sala 1998, li Stembolê, di nav Wesanên Deng da çap bûye. Wek Werger: Hin kitêbên ku Burkay ji Kurdî wergerandine Tirkî; yan jî ji zmanên din kirine Kurdî ev in: # Sivanê Kurd, ji Ereb Semo, roman; sala 1977 li Stembolê, di nav Wesanên Rîya Azadî da, tevî Kurdîya wê çap bû. # Destana Memê Alan; Berevoka Lescot; sala 1978 li Stembolê, di nav Wesanên Rîya Azadî da, tevî Kurdîya wê çap bû. # Kulîlkên Çîya; siêrên Eskerê Boyîk; li sala 1979, li Stembolê, di nav Wesanên Rîya Azadî da, tevî Kurdîya wê çap bû. # Willîam Tell, ya Katharîna Scherman, ji Îngîlîzî wergerandîye Kurdî; di sala 1993, di nav Wesanên Roja nu da derket. Hin siêrên wî hatin wergerandin û bi zmanê Îngîlîzî, Almanî, Îtalyanî, Bulgarî, Yunanî, Erebî û Farisî di kovarên beyanî da yan jî di berhevokan da çap bûn. Berhevokek ji siêrên wî bi navê "Helîn" bi zmanê Almanî di nav Wesanên KOMKAR da derket. Kemal Burkay di 30-40 salê derbazbûyî da di gelek kovar û rojnamên Tirkî (wek Warlik, Dost, Papîrüs Yarina DoÎru, Yenî Toplum, Sesîmîz) û yên Kurdan derxistine (wek Çira, Yenî Akis, Ezîlenler, Ronahî, Rîya Azadî, Roja Nu, Dengê Komkar, ôzgür Gelecek, Deng, Azadî, Ronahî, Hêvî, Roja Teze) yên edebî û sîyasî da û bi gelek navan nivîsandin. Yên heyî da hîn jî dinivîse. Bona vê yekê, bi zmanê Kurdî sê-çar kitêben wî ên din jî hene ku bi navên din hatine nivîsandin û nuha naxwaze wan eskere bike.. Çend berhemên wî jî, di demên rev û vesartinan da winda bûn. Di nav wan da berhevoka sairên Tirk û gelek siêrên Lafonten hebûn, ku wî ew wergerandibûn Kurdî û ji bo çapê hazirkiribûn, her usa jî, du pîyesên wî.. Hin kitêbên wî ên teorîk û yên ku ji nivîsên sîyasî pêk tên jî ev in: #Türkîye Sartlarinda Kürt Halkinin Kurtulus Mücadelesî (Di Rewsa Tirkîyê da Têkosîna ji bo Rizgarîya Gelê Kurd); lêkolîn, bi Tirkî; Wesanên Ronahî, 1973, li Elmanya, bi navê Xidir Murad. # Mîllî Demokratîk Devrîm (Sorisa Netewî-Demokratîk); lêkolîn; bi Tirkî, Wesanên Ronahî, 1973, Li Almanya. # Sosyal Emperyalîzm Sorunu ve Türkîye de Maocu Akim (Pirsa Împeryalîya Civakî û Tevgera Maoîstî li Tirkîyê); lêkolîn, bi Tirkî; Wesanxana Rîya Azadî, 1976-Enqere. # Mîllî Mesele ve Kürdîstan da Feodalîte-Asîret (Pirsa Netewî û Feodalî-Esîrtî li Kurdistanê); lêkolîn, bi Tirkî, Wesanxana Rîya Azadî, 1976-Enqere; bi navê C. Aladax. # Kürdîstan in Sömürgelesmesî ve Kürt Ulusal Hareketlerî (Kurdistan Çawa Bû Kolonî û Tevgerên Neteweyî ya Kurd); lêkolîn, bi Tirkî, Wesanxana Rîya Azadî, 1978-Enqere. # Devrîmcîlîk mî Terorîzm mî? (Soresgerî yan Terorîstî?); lêkolînek li ser PKK; bi Tirkî; Wesanxana Rîya Azadî, 1984, li Ewrûpa. # Kürt Sorunu, Baris ve demokrasî (Pirsa Kurd, Asitî û Demokratî); hin nivîsên Tirkî ku di kovara Deng û Rojnama Azadî da derketibûn, Wesanana Deng, Stembol; bi navê Alî Dîclelî. # Seçme Yazilar, Cîlt 1 (Nivîsên Bijarte, cild 1); bi Tirkî, Wesanxana Deng; 1995-Stembol. # Seçme Yazilar, Cîlt 2 (Nivîsên Bijarte, cild 2); bi tirkî, Wesanxana Deng, 1996-Stembol. Kaynak:http://www.kurdistan.nu/ [[de:Kemal Burkay]] [[Category:Helbestvan|Burkay, Kemal]] [[Category:Siyasetmedar|Burkay, Kemal]] [[Category:Nivîskar|Burkay, Kemal]] 948 65530 2007-01-20T10:34:50Z Erdal Ronahi 2 Revert to revision 53549 dated 2006-10-21 12:43:11 by Bangin using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Image:Hozanserhat.jpg|right|Hozan Serhat]] '''Hozan Serhat''' (1970-1999) hunermendekî bi nav û deng û şehîde tekoşîna azadiyê ye. ==Jiyan== Serhat di 24'ê tîrmeha [[1970]] yî de li Zêdkana (Eleşgirt) [[Agirî|Agiriyê]] tê dinê. Malbata wî bi eslê xwe ji [[Patnos|Patnosa]] [[Agirî]] ye. Süleyman Alpdoğan (Serhat) ji du xwişk û sê birayan ê herî biçûk e. Serhat zarokatî û civantiya xwe li [[Patnos|Patnosê]] derbas dike; heya lîseyê li vir dixwîne. Hîn di 7 saliya xwe de bala wî diçe ser tenbûrê. Di salên [[1985]]–[[1986|86]] an de ku du sal di ser despêkirina şerê çekdarî ya têkoşîna neteweyî ya [[Kurdistan|Kurdistanê]] re derbas dibe, têkoşîn germ û berfireh dibe. Li hemberî vê, şaxa şerê taybet ê [[Tirkiyê]] jî vala nasekine û taktîkan diafirîne. Di encama vê yekê de li Tirkiye û Kurdistanê furyaya hozanên zarok dest pê dike. Bi vî awayî ciwanan dikişînin ber bi vî aliyî de. Süleyman jî wî çaxî ne di zanîna neteweyî de ye û dikeve nav vê bazarê. Ew ji bo ku kaseta xwe ya yekemîn çêke diçe [[Stenbol|Stenbolê]] û li wir bi navê [[Murat Esen]] kaseta bi navê [[Gulo]] derdixe. Di heman demê de yek ji wan hozanên biçûk jî Emrah e. Süleyman demekê bi Emrah re li malekê dimîne lê paşê vedigere Patnosê. Ew di sala 1988 an de dikeve azmûnê û [[Konservatuwara Dewletê]] ya [[Zanîngeha Egeyê]] beşa [[Muzîka Tirkî]] qezenc dike. Salên konserwatuwarê ji bo wî dibin salên xwe pirsiyarkirin û li xwe vegerînê. Ew li vir giraniyê dide nîqaşên li ser di rastiya Kurdistanê de divê rista huner û hunermend çi be . Li zanîngehê ew û jineke bi navê Yıldız hev û du nas dikin û di 91 ê de dizewecin. Di tîrmeha heman salê de jî her du beşdarî nav refan dibin. Yıldız, ku niha li Girtîgeha [[Amasya|Amasyayê]] ye li [[Cizîrê]] tê girtin û 12 sal û 6 mehan cezayê hepsê lê tê birîn. Süleyman jî pêşî diçe Heftanînê ji wir jî derbasî [[Akademiya Mahsum Korkmaz]] dibe. Ji wir ji ber profesorbûna wî ya di warê muzîkê de wî dişînin [[Hunerkom|Hunerkomê]]. Li vir di nav [[Koma Berxwedan]] de dixebite. [[Image:Serhad1.jpg|left|Hozan Serhat]] Li Ewrûpayê ji bo xebata muzîkê her çiqas derfet hebûn jî wî digot şoreşgerek divê vegere welatê xwe, ev ji bo şeroşger peywirek e û wiha digot: "Çavkaniyeke me ya hêja heye. Vegera li ser wê çavkaniyê bi taybetî derxistina çanda kurdî, peywireke me ye." Hozan Serhat daxwazên xwe pêk tîne û di sala 1996 an de vedigere ser çavkaniyê. Piştî ku çend mehan li [[Yap|Zapê]] dimîne, diçe [[Navenda Çanda Mezopotamya|Navenda Çanda Mezopotamyayê]] ya [[Hewlêr|Hewlêrê]]. Li vir hema li her deverê [[başûrê Kurdistanê]] beşdarî dawet û şahiyan dibe. Hozan Serhat ji sala 1998 an pê ve bi pratîkî di nav şer de cih digire. Di reşemiya [[1999]] an de beşdarî [[Kongreya 6.emîn a PKK]] ê dibe. Ew di kongreyê de, ji bo karên Ewropayê tê peywirdarkirin, lê ji ber ku komploya ku di 9'ê Keçêrê dest pê kiribû rû dide û Serokê Giştî yê [[PKK]] ê wekî dîl tê girtin, dixwaze ku çûyîna wî bê lipaşxistin. Di kongreyê de her wiha qerar tê dayîn ku koma [[Hüseyin Kaytan]] û kameraman [[Halil Uysal]] jî herine herêma [[Botan|Botanê]]. Hozan Serhat jî ji bo kişandina klîban, dixwaze bi wan re here. Hozan Serhat tevî yekîneya xwe di tîrmeha 1999 an de li [[Elk|Elka]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] dikeve kemîna artêşa tirk. Ew ji komê vediqete lê bi birîndarî dikeve destê dijmin; di vê pêvajoyê de li hemberî zodariya ji bo teslîmiyetê serî radike. Ew Hozan Serhat di roja 10.emîn a dîlketinê de li [[Faraşîn|Faraşînê]] derdixin operasyonê û Serhat, li wir dikeve nav karwanê pakrewanan. ==Berhem== *[[Gulo]] *''[[Hewlêr (album)|Hewlêr]]'' - 1999 ey ağrını isyan kızı ==Girêdanên derve== *[http://www.serhad.muzigi.com Malpera Ozan Serhad] *[http://www.ozan-serhat.8m.com Malpera Ozan Serhad] (alternatîf) *[http://www.ronibaran.de/4901/133004.html Gotinên stranên Hozan Serhat] [[Category:Hunermend|Alpdoğan, Süleyman]][[Category:Şehîd|Alpdoğan, Süleyman]][[category:şoreşger]] 949 13050 2004-09-11T01:46:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Süleyman Alpdoğan (Hozan Serhat)]] 950 39882 2006-08-14T08:37:55Z Liesel 539 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Liesel '''Cewad Merwanî''' hunermendekî kurd e. Cewad Merwanî di sala 1964an de li gundê Boşat yê girêdayî herêma Farqînê(Silîva) di nava malbateke hunerhez û Kurdperwer de hat dinê. Cewad xwîndina xwe ya destpêk û navemdî li xwîndingehên bajarê Farqînê bi dawî anîn. Piştre ji bo demeke kurt di [[Zanîngeha Dîclê]] de fakûlteya perwedeyê ji bo mamostatiyê xwînd. Lê ji ber sedemên siyasî û pirsgirêka Kurdî neçar ma ku dev ji xwîndinê berde. Ji ber ku ew zû pêhesîya ku bi riya zimanê serdest siyaseta asîmîlasiyônê yê di Kurdistanê de bêtir bê meşandin. Evîna Cewad ya ji bo muzîka Kurdî di temenê zarokatiyê de bi rêya guhdarkirina radyoyên Êrîvan û Bexdayê zedetir bû. Deng û awazên hunermendên mîna [[M. Arifê Cizîrî]], [[Meryem Xan]], [[Kawîs Axa]], [[Husêyinê Faro]], [[Hesenê Cizîrî]], [[Nesrîn Şêrwan]], [[Karapêtê Xaço]] û ...hwd bandorek mezin li ser bilindkirina hestên wî yên hunerî hiştin. Cewad ji bona ku di nava deriya hunera Kurdistanê de xwe hînî melevanîyê bike, bi dilekî xweş beşdarîyê di dewat û şahîyên gel de dike. Bavê Cewad (nemir Hecî Mihemed Elî) ku mîna heykeltiraşekî mêimarîyê di herêmê de mirovekî hosta û navdar bû, bi çêkirina neqş û heykelên hunerî li ser kevirên kanî, avahîyên olî û der û dîwarên mizgeft û xanîyên taybetî, bi hunera xwe ya neqşnîgarîyê ji zarokên xwe dawa dikir ku di qada hunerê de bibin xwedîyên hunerekê ku di xizmeta gelê Kurd de be. Cewad di bin teisîra şîretên bavê xwe de hertim xwest ku di qada huner de ber bi pêşve bimeşe. Lê carna desthilatdarîya adet û orfên civaka feodalîzimê li ser rêya wan kelem derdixistin û nedihişt ku di vê rê de li gor xwestekên dilê xwe pêş bikevin. Bihara sala 1984an Cewad di pêşbirkîyekê ya ji bo dengxweşên herêmê ku ji alîyê radyoya Diyarbekirê hatibû lidarxistin, bi yekemîn pile hat xelat kirin û demekê jî di radyôya Amedê de xebitî. Piştre bi hevkarîya karbidestên radyôyê di konservatora bajarê Izmîrê de mijûlî xwîndinê dibe. Lê ji ber ku ew hertim dixwaze bi zimanê Kurdî bistire, vê siyasetê wek bişavtina hunera gelê xwe dibîne û dev ji dersa konservator û xebata di radyôyê de berdide. Bi vî awayî ji bona ku ji gel û çalakîyên xwe yên hunerî dûr nekeve bi pêkanîna komeke muzîkê( Koma Zembîlfiroş) dest bi xebata xwe ya hunerî kir. Di wan salan de ji ber ku agirê şoreşê li Kurdistanê sal bi sal gortir dibû û zimanê Kurdî jî qedexe bû, Cewad bi cesareteke mezin bi Kurdî distirî. Herwiha ji hunermendên ku bi esla xwe Kurd bûn û bi Kurdî nedistirîn dawa dikir ku bi zimanê xwe yê zikmakî bistirin. Ew li hemberî hemû yasayên înkar û qedexekirinê berdewam bû li ser livbazîyên xwe yên hunerî. Ji bona wê jî sala 1987an sê mehan hat girtin ji wir û pêde gelek caran hat girtin û bi îşkenceyên giran rû bi rû ma. Di sala 1989´an Cewad ji aliyê gel ve wek endamê yekemîn yê encûmena şaredarîya Farqînê hat hilbijartin. Cewad careke din sala 1990an bi qasî salekê ji ber çalakîyên siyasî li girtîgeha Amedê hat girtin. Piştî ku ji girtîgehê derket ji ber ku di berdewamkirina kar û xebetê xwe yê Kurdayetîyê de bi îsrar bû; du caran ji alîyê Kontorgerîla ve rastî hêrişên çekdarî hat, lê her du caran jî Cewad ji destê wan filitî û birînên wî zêde xedar nebûn. Di havîna sala 1992an ji ber ku ji aliyê dewletê zêdetir ji heşt salan ceza zindanê jêre hatibû diyarkirin, neçarma ku ji Kurdistanê derkeve. Piştî ku demekê li welatê [[Sûrîyê]] ma di dawîya sala 1992an de hat Ewropa û ji wê demê heya roja îro di akademîya çand û hunera Kurdî de xebatên xwe yên çandî-siyasî didomîne. Cewad Merwanî heya niha albumeke xwe ya bi navê “Penaber” ku ji kilamên siyasî û gelêrî pêk tê, çêkirîye. Herwiha di [[Orkêstra Senfoniya Kurdî]] de jî bi xwîndina strana [[Derwêşê Evdî]] beşdarî kiriye. “DEM” albuma Cewad ya duyemîne ku bêgoman di vê serdemê de berhemekî dewlemende. Cewad di pêşerojê de yê li ser çend berhemên folklorîk(kasêt û CD) û komîserhev kirina stranên Kurdî yên resen(pirtûk) jî bixebeite. Em tev bi dilxweşî li benda xebat û berhemên hozanê xwe yê dengxweş Cewad Merwanî ne. Mîr Muzîk [[Category:Hunermend]] 951 49361 2006-10-06T10:12:21Z Erdal Ronahi 2 '''Bangîn''' (Hikmet Cemîl) hunermendekî kurd e. Di dilê çiyayê Kurmênc de, gundê Mabata ku mîna morîkeke şîne li ser sînga [[Efrîn|Efrîna]] xweşik tê xuya kirin. Li wî cihê ku hunera xweristê û spehîbûna wê digihê asta herî bilind, dengê Bengîn bi zelalî bilind dibû. Weke pêwîstiyekê ku xweristê reng dida xwe, xwe xweşiktir dikir. Bi derxistina kasêta yekem (çi bêjim welat Kurdistan e) sala 1978’an Bengîn cihê xwe di hunera Kurdî de nîşan da. Herweha kasêta duyem (şoreş – 1979) û ya sêyem (Welato Kurdistan - 1982) taybetiya deng û muzîka wî bû sedema vekirina deriyê dilê gel. Bengîn ev dilsozî bi êşa gelê xwe yê bindest û têkoşer re bi kasêta çarem (zinara Erebî – 1984) da çenspandin. Çiqasî ev dilsozî bûbe sedema koçberiya Bengîn û derbederiya wî jî, bîstûpênc (25) salin ku neçar bûye ji hundurê welat derketiye, lê tucarî welat ji hundurê wî derneketiye. Ev hevde (17) sale ku Bengîn tu kasêtên nû dernexistine, lewra (vegera Bengîn) piştî van salan bi stîleke nû wateyeke din distîne. [[Helîm Yûsiv]] [[Category:Stranbêj]] 952 13053 2004-06-24T11:05:38Z Erdal Ronahi 2 '''Dilgeş''' hunermendekî kurd e. Hozan Dilgeş di sala 1952 de li Bajarê Merdînê hatiye ru dinê. Kaseta xwe a yekemîn di sala 1978 de çêkir. Di vê kaseta xweda rewşa bindestiya gelê [[Kurdistan]] tîne ziman û dibêje: "ma qey bindestî para meye." Kaseta xwe a duwemîn di sala 1979 de derdixe. Di vê Kaseta xwe de banga şer li dijî bindestîyê dike û dibêje “here şoreşê here kurê min / li te helal be şîrê berê min.” Kaseta xwe a sisyan di sala 1980 de çêdike û di virde bala Gel dikşîne ser Kurdistana Rojhilat ku di bindestê Xumeynî de dinale û dibêje:“xum xum xumeynî, tu xwîna kurda dimijî.” Di kaseta xwe a çaran de ku sala 1981 de derxistiye, terora cuntaya [[12 Elunê]] li [[Kurdistana Bakur]] şermezar dike û banga xwe bi agirê Newrozê dike “Newroze Newroze cejna kurdane / Brano cejna we pîroz be.”Hozan Dilgeş şerê Gelê kurd li dijî zordestiyê wek doza Proleterya li dijî [[Kapîtalîzm|Kapîtalîzmê]] dinirxîne û di kaseta xwe a pençan de (1983) banga Karkeran dike: “Ey Karker û Proleter tu dixebitî şev û roj / dunya li pişta teye tu çima birçiye lo şev û roj.” Bi destpêkirina şerê çekdarî li kurdistana Bakur bandora xwe dide ser hunera Dilgeş jî . Dilgeş kaseta xwe a şeşan heftan û heştan (1986-1990) bi alîkariya [[HUNERKOM]] çêdike û dîsa banga xebatê dike û bîranîna şehîdan tîne ziman. Li Merdînê li Bagokê Xwîn herîkê wekê cokê şer devam kir şev û rokê bijî şerê me li Bagokê. Her wuha hozan Dilgeş di helbestên xwe da bala Gel dikşîne ser îdeolojî û Felsefeya nuh ku Gelê kurd tide dömeşe û li ser seokê Netewî wuha dibêje: “Serokê gelemperî / Xweş rêzan û rêberî / qehremanê Kurdistan tu çira find û fenerî.” Di vê Kaseta xweyî nuh de Hozan Dilgeş dîsa bîranîna şehîdan û buyerên dawî tîne ziman. Em dêbêjin her bijî Hozan Dilgeş em hevîdarin û em dizanên Dilgeş bi helbestên xwe û bi xebata xwe dilê Gelê me da cîh girtiye. [[Category:Hunermend]] 953 49373 2006-10-06T10:18:59Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Rotinda û beser.jpg|thumb|Rotînda û [[Beser Şahîn]]]] '''Rotînda''' Yetkiner hunermendekî kurd e. Di kasetekê de xwe bi vê rengê dide nas kirin: :Huner ji bo min reng û giyana jiyanê ye, lewra jî ji bo ku ez an jî kesên din vê giyanê û rengê xirab nekin, li gor hêz û zanyariya xwe çi ji destê min tê, pêk tînim. Min di sala 1963an de li [[Gimgim|Gimgimê]] ji dinê re got merhaba û ketim nava jiyana dijwar û bi aloz. Weke pirrî hunermedan, min jî di zarokatiya xwe de dil da hunerê û ez bawerim ku heya rih di canê min de hebe, wê dilê û mejûye min ji bo hunerê kar bike. Di nehsaliya xwe de, weke her zarokê Kurdan, ne bi daxwaziya xwe be jî, [[zimanê Tirkî]] fêrbûm û bi perwerdekê xurt li du 17 salan min [[Unîversîte]] qedand. Lê aliyekê dilê min tim bi jan û sikestî bû. Ji ber ku ez ne li gor xwezayiya eslê xwe, ne li gor nasnama netewa xwe û ne jî bi zimanê gelê xwe dijiyam. Min di gelek xebatên hunerî de cîh girt, lê heya ez neketim nava xebatên [[NÇM]] ([[Naveda Çanda Mezopotamya]]) nîvco mabûm. Tim aliyekê min kêm dima. Tekosîna Azadiyê weke her Kurdê giyanekê nû da min jî û min bi vê rihê di nava hunerê de ji xwe re qadekê nû avakir.Ez di wê baweriyê de me ku, kêmasiyên hunera min hebe jî, min di muzîka Kurdî de xwest ku ez rêçeke nû biafirînim. Lê textîr û dîtina herî rast ya we guhdêrên ezîz e. Di hunera min de giyana çiyayên asê, hêza gelê Kurd, daxwaz û keda min a bi hurmeta gelê min xemilandî, heye. Min dixwast ku ez muzîka gelê xwe û bingehên muzîka rojava û muzîka pêsketî bigihêjînim hev û sentezek avakim. Ji vê daxwaza min re, Têkosîna Azadiyê bû mînaka herî rast û berbiçav. Ji xebata ÇAR STÊRK, KEDKAR, SÎSER, NAYGOTIN û heya LI TE GERIYAM lêgerîna min a di nava hunerê de berdewam kir û wê ev lêgerîn bidome jî. Ji xwe huner lêgerîna xwesikbûn û evîna mirovhiyê ye.Kê/ kî dixwaze bi min re bikeve tkiliyek betir kur an jigermtir, dikare bi reya imeyla xwe bighejine min. Bele ez nuha ji bi xebateke nu derdikevim heber gohdaren xwe. Nave xebata min a nu, AR_JAN bawerim u hevi dikim di ve xebata min de we her kes we jana dile xwe, kesera welat u esa gele me bibine. ==Berhem== *[[Sîser]] 1996 *[[Naygotin]] 2001 *[[Li Te Geriyam]] 2003 ==Grêdanên derve== *[http://www.rotinda.com Malpera fermî] {{kurt}} [[Category:Stranbêj]] 955 13056 2004-04-27T19:09:43Z Erdal Ronahi 2 Hozan Serhat Hozan Serhat 956 13057 2004-09-20T17:59:52Z Erdal Ronahi 2 /* Lînkên derve */ [[Image:Dmozkurdish.png|right]] '''Dmoz''' kurtnivîs ji bo 'Directory Mozilla' (Peldank an jî kataloga [[Mozilla]]) ye. Ji bo zêdetir agahî ser ([[Open Directory Project]]-ODP) an jî Projeya Vekirî ya Kateloga ([[PVK]]) binêre: [[ODP]]. == Lînkên derve == *[http://dmoz.org/ Malpera Dmoz.org] *[http://dmoz.org/World/Kurdî Dmoz bi kurdî] [[Category:Înternet]] 957 66950 2007-01-29T03:52:53Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hr:Open Directory Project]] [[Image:ODPkurdistan.png|right|Logo ji bo PVK]] '''Open Directory Project''' (ODP) projeyek ji bo çêkirina [[rêz|rêza]] [[înternet|înternetê]] ye. Navê din ê ODP "Komara WEB" e. Wateya navê vî bi kurdî '''Projeya Rêza Vekirî''' ye. Di sala 1998 da [[Rich Skrenta]] û [[Bob Truel]] bi têv navê Gnuhoo hat çekirin. Xebata muhendîsî jî bi şîrketa [[Sun Microsystems]] bû. Gnuhoo, pir mezin bû, paşî hat guherandin bi navê Newhoo, 1999 dîsa hat guhartin û bû Open Directory Project. Naveke din a ODP jî [[Dmoz]] e. Armanca vê proje, tevêkirin û rêzkirina hemû malperên ku bi qalîte ne. Çavkaniya daneyên hemû rêzên cîhan pê danî ji bo malperên lêgerîn. Bi vê rengê wek [[Google]],[[Yahoo]],[[Altavista]] û malperên lêgerînên din, daneyên ODP bikartînin, niha ODP çavkaniyeke herî girîng ji bo malperên lêgerînê ye. == Lînkên derve == *[http://dmoz.org Malpera Dmoz] *[http://dmoz.org/World Adresêk ji bo bijartinên zimanên cîhan] *[http://dmoz.org/World/Kurdî Beşa kurdî ya ODP] *[http://dmoz.org/license.html Lîsansên Open Directory Project] *[http://www.kurdishworld.com/odp.php Kurdish World] Malpereke kurdî bi daneyên ODP {{kurt}} [[category:înternet]] [[ca:Projecte de Directori Obert]] [[cs:Open Directory Project]] [[csb:Open Directory Project]] [[da:Open Directory Project]] [[de:Open Directory Project]] [[en:Open Directory Project]] [[eo:Projekto por Malferma Katalogo]] [[es:Open Directory Project]] [[fi:Open Directory Project]] [[fr:Open Directory Project]] [[he:המדריך הפתוח]] [[hr:Open Directory Project]] [[hu:Open Directory Project]] [[ia:Open Directory Project]] [[it:Open Directory Project]] [[ja:Open Directory Project]] [[kk:Ашық Тізімдеме Жобасы]] [[lt:Atviro katalogo projektas]] [[lv:Open Directory Project]] [[nl:Open Directory Project]] [[no:Open Directory Project]] [[oc:Open Directory Project]] [[pl:Open Directory Project]] [[pt:Open Directory Project]] [[ru:Open Directory Project]] [[sv:Open Directory Project]] [[th:ดีมอซ]] [[tr:Açık Dizin Projesi]] [[tt:Açıq Törgäk Proéktı]] [[zh:开放式目录]] 958 13059 2004-04-28T21:40:21Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Open Directory Project]] 959 13060 2004-05-03T23:05:59Z Erdal Ronahi 2 Reverted edit of 24.195.74.0, changed back to last version by Erdal Ronahi #REDIRECT [[Open_Directory_Project]] 960 13061 2004-04-28T14:05:26Z Erdal Ronahi 2 Logo ya ODP Kurdî Logo ya ODP Kurdî 961 sysop 13062 2004-10-07T11:54:29Z Erdal Ronahi 2 Eger pesniyarên te ji bo vê listeyê hebe, li [[Wikipedia_talk:Lîsteya Vandalan|vir]] binîvîse. *62.245.207.1 M *62.245.207.2 *62.245.207.10 ::'''62.245.207.0/28 blocked (infinite) on 12.05.2004''' *'''62.80.19.178 blocked (infinite) on 07.10.2004''' [http://meta.wikipedia.org/wiki/Range_blocks Range Blocks] *195.30.184.97 M *62.80.19.178 F (infinite) * [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Contributions&target=212.68.223.128 212.68.223.128] Kurdistan û zimanê kurdî jê bir *[http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Contributions&target=81.215.188.213 81.215.188.213] Gotar: [[Edîb Polat]] (derew...) ===Bê zanebûn=== *62.205.69.143 962 13063 2005-04-14T19:29:38Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Wîkîpediya:Lîsteya_Vandalan]] 963 13064 2004-04-29T20:42:13Z Erdal Ronahi 2 Ala PSK Ala PSK 964 32228 2006-06-07T01:37:48Z 84.61.11.51 [[Image:Al psk.jpg|right|Ala PSK]] '''Partîya Sosyalîst a Kurdistan''' (PSK) di êvara sersala 1974an de li Bakûrê Kurdistanê hat damezirandin. Hingî navê partîyê "Partîya Sosyalîst a Kurdistana Tirkîyê" (PSKT) bû, lê di kongreya partîyê ya 3an de, ku di sala 1993an de hat lidarxistin, partîyê navê "Tirkîyê" rakir û tenê "PSK" hişt. Ji destpêka damezirandina xwe heta vê gavê PSKê her tim ji bo çareseriyeke li ser bingeha dewletike federal ji bo Gelê Kurd kar û xebat kiriye. Herwiha PSK terefdarê serxwebûna Gelê Kurd e jî. Bes di nav şert û mercên, ku îro Kurdistan tê de ye, îro ji bo çareserîya pirsgirêka kurdî federesyonê maqultir dibînê. Heta kongreya 4an, ku di dawîya sala 2003an de hat çêkirin, sekretêrê PSKê [[Kemal Burkay]] bû, lê di vê kongrê de Burkay xwe bi paş de kişand û cîh bi dev hevalên xwe ve berda. Ev gava ku Burkay avêt hê li ti derê [[Rojhilata Navîn]] nehatibû kirin, ne li Kurdistanê û ne jî li imûmê coxrafya Rojhilata Navîn de. Navê sekretêrê giştî yê PSKê yê niha [[Mesut Tek]] e. PSKê di 20.11.2004an de 30 salîya damezirandina xwe li Almanyayê bi şahîyeke bi beşdarbûna bi hezaran kurd pîrozkir. Endamên PSK û çend partiyên din ên biçûk di sala 2002an de di Tirkiyê de [[HAK-PAR]] damezrand. PSK (partiya Sosyalist A Kurdistan ) == Bername ya PSK == Beşa l. KURDISTAN ÇAWA BÛ KOLONî Welatê me Kurdistan ku gelê Kurd ji hezar salan vir da li ser dijî, îro di navbera çar dewletan da (Tirkîye, Iran, Iraq û Sûrîye) parçekirî ye û gelê Kurd ji zêtirî 30 mîlyon nifûsa xwe, bindest e. Kurdistan berê di navbera împaratorîyên Osmanî û Îran da bû du beş; ji ber gele şerên ku di navbera van herdu hukmên feodal û zordest da li ser Kurdistanê çêbûn, welatê me di agir û şewatê da xirab bû û hat talankirin; di alîyê aborî, civakî û çandî da şunda ket. Di vê demê da sazûma feodalî ya Kurdistanê jî bû astengek mezin li pêşpêkhatina yekitîyek merkezî. Gele serhildanên netewî (mîllî) ku gelê Kurd di seranserî sedsala 19. da pêk anî, hemû jî serneketin, ji dewletên mezin ên kolonyalîstên Rojava, ku dixwestin tesîra xwe li heremê firehkin. Piştî Şerê Dinyayê Pêşîn, Dewleta Osmanî hilweşî û Kurdistan ji cardin parçe bû di rûbarî xebata împeryalîstên ku, bi taybetî dixwestin warên dewlemend bi alîyê niftê bi destxinin. Îngilizan beşekî mezin ji cenûbê Kurdistanê di nav sînorê Iraqê da berdan ku bi wan ra girêdayî bû. Fransizan jî Cizîr û Çîyayê Kurd, ku bi alîyê niftê û erda çandinîyê gelek dewlemend e, bi Sûrîyê va girêdan û xistin bin destê xwe. Beşa mezin a Kurdistanê ji Komara Tirkîyê ra ma ku nu saz bûbû li ser mêrata Dewleta Osmanî. Îranê jî para xwe ya kevn parast. Bi vî awayî Kurdistan bû çar parçe û heya îro bi vî halî ma. Dewletên heremê û hêzên împeryalîst ku Kurdistan di nav xwe da parva kiribûn, gele serhildanên gelê Kurd jî, ku di sedsala 20. da çêbûn, bi xwîn û şewatê pelixandin û dijî gelê me hevkarî û piştgirîya hevdu kirin. Him li Tirkîyê û Îranê, him jî li Sûrîyê û Iraqê dewletên netewî çêbûn û ev welat, ji wê demê heya îro, di warê aborî, civakî û çandî da gelek pêşva çûn. Lê Kurdistan, ji ber zordestî û zêrandina giran, ji vê pêşveçûnê bêpar ma. Bi destê van dewletan û hêzên împeryalîst, heyîyên welatê me yên ser erdê û bin erdê hat talankirin. Gelê me ji niftê, ku bi tena xwe dikari bû bibe sedemê dewlemendî û pêşvêçûna welatê me, û ji madenên dinên dewlemend, wek krom, sifar, hesin, komir û fosfat tu feyde ne dît. Ew ji Kurdistanê tên kolandin û kişandin. Çem û robarên welatê me yên dewlemend jî usa bê feyde diherikin, yan jî, enerjîya ku ji wan tê girtin diçe derî welat. Kurdistan ku ta ji dema berê bi alî pez xudîkirinê gelek bi nav û deng e û ji alî çandinîyê xudî erdeke xurt û fireh e, dîsa jî gelê me îro di feqîrî û perîşanîyek mezin da ye. Van dewletana hemûyan jî, ta ji destpêkê heya îro, bona pêşvebirina aborîya Kurdistanê tu xebat nîşan nedan, lê sîyaseta talan û zêrandinê bi rêva birin. Bona vê yekê ye ku, di hemûyê van dewletan da, di navbera Kurdistanê û metropolê da ferqekî mezin çêbû. Him li Tirkîyê, him jî li Iraq, Îran û Sûrîyê, hêzên hasilkirinê gora xwe gelekî pêşva çûn, di warê dan û stendinê, çandinîyê û senayîyê gavên pêşavêtin. Bi vî awayî, pêvendîyên hasilkirinê yên feodalî bi piranî winda bûn û cîyê wan pêvendîyên kapîtalîst girt. Çêbûna wek milletekî û çanda mîllî gavên pêşavêtin. Lê li Kurdistanê guhartin gelek hindik e. Sedemê vê zulm û zêrandina mezin e li Kurdistanê û li ser gelê Kurd. Ev dewletên ku welatê me di nav xwe da parçe kirine, bi salan e li Kurdistanê şer dikin, da ku berxwedana gelê Kurd ji bo azadîyê bipelixînin. Ji bo gelê me dawîya kuştin, qirkirin û koçê nayê. Welatê me tim cîyê agir û şewatê ye. Ji bo sibê tu bawerî tune û xelk di derdê canê xwe da ye; di rewşeke han da di warê aborî û civakî da guhartinên başçê nabin. Serda jî, ji ber ku di van salên dawî da, rejîmên zordest yên Tirkîyê, Iraq û Îranê, ji bo pelixandina tevgera Kurdî gelê me qir dikin, gund û bajaran, çol û çîyan xirab û wala dikin û heya çekên kîmyewî jî bi kar tînin, welatê me zêtir xirêbe bûye. Zman û çanda gelê Kurd di her çar dewletan da jî zordestî dibîne. Ev zordestî xasima li Tirkîyê zef giran e. Dewleta Tirk bi rê olaxên ne dîtî, xwest ku zman û çanda gelê Kurd ji ortê rake û gelê Kurd bihelîne (asîmîle bike). Zmanê Kurdî di warê xwendinê, çapemenî, radyo û têlevîzyonê û di kar û barên resmî da hat qedexekirin. Di warê xeberdana rojane da jî pir caran, xwestin rê li Kurdî bigrin û ceza dane xelkê ku Kurdî xeber da. Ev zordestîyên han, îro jî hîn berdewam e û tesîreke xirab dikin li ser pêşveçûna gelê Kurd di warê civakî û çandî da. Ji ber vana ye ku Kurdistan ketîye halê kolonîyan. Pêvendîyên kolonî û metropolan di warê aborî da be, di warê civakî, sîyasî û çandî da be, bi her awayî xwe nîşan dide. Kurdistan îro bazarek e ji bo bûrjûwazîya Tirk. Ew ji vir maddeyên xam û berên çandinîyê bi erzanî digre û berên sinayîyê difroşe vir. Serda jî, dewleta Tirk, ji bo nift, hesin, sifar, komir, krom, fosfat û elatrîka ku ji vir distîne tu qurişekî nade, temamîyê belaşdistîne; ji ber ku Kurdistanê wek milkê xwe dihesibîne! Lê ji bo avakirina Kurdistanê û bo xweşkirina jîyana gelê Kurd tu mesrefê nake. Kurdistana bakûr (şîmal), karhêzekî erzan peyda dike ji bo kapîtalîst û axayên Rojava (Tirkîye). Xebatkar û ronakbîrên Kurd tim ji Kurdistanê bar dikin diçin û li Rojava bi cî dibin. Dewlemendîyên Kurdistanê jî tim ber bi Rojava diherikin û li wir dighên şiklê sermîyanê. Ji ber vê çerxa zêrandin û zordestîya giran, gelê Kurd nikare pêşva biçe û bigihîje himçaxên xwe. Ev yek, di hemû warên jîyana gel da xwe nîşan dide. Eger îro li Kurdistanê hîn sazûmana eşîrîyê, şêxtî û axatî ewqas xurt e, ji vê ye. Li alî din, feodafên han ji bo sazûmana kolonyalîst hevkar û bingehekî xurt in, da ku ew brkaribe Kurdistanê bi rehetî bizêrîne û gelê Kurd bike bin destê xwe QANAXA P ÊŞ GELÊ KURD ŞORE;SA NETEWi û DEMOKRATiK Bona vê yekê, îro qonaxa esasî û dîrokî li pêşgelê Kurd rizgarîya netewî (mîllî) ye. Heya ku gelê Kurd bandûra beyanîyan li ser Kurdistanê negihîne dawî û sazûmaneke demokratîk ava neke, nikare azad bibe, nagihîje aşitîyê û nakeve rîya pêşketinê. Qonaxa esasî li pêşme şoreşa netewî û demokratîk e: Divê bandûra beyanîyan bê rakriin, bi reforma axê bermayîyên sazûmana feodalî bighê dawî û gundî bibî xudan erd, sazûmaneke demokrat bê avakirin, heyîyên Kurdistanê yên ser erdê û bin erdê bên parastin, aborî û çanda netewî pêşva biçe. Rizgarîya netewî bi destê gelê Kurd wê pêk bê. Heya ku kar û xebateke xurt nebe, rizgarî bi dest nakeve. Bona vê yekê, divê ji bifî hevkar û peyayên dijmin, hemû hêzên welatparêz -karker û gundî, bîrewer, mele, esnaf û hunermendê piçûk, ehlê ticaret û sinayîyê, xudanerdê mezin ên welatparêz û partîyên welatparêz ku van çîn û tebeqên civakî temsîl dikin, rêxistinên jinan û xortan di beriyekî (cephe) da yek bin. PSK - ARMANC û RENG êN XWE Partîya Sosyalîst a Kurdistan (PSK), li vê beşa Kurdistanê ku di bin bandûra Tirkîyê da ye, di dawîya sala 1974 da ava bû û di vî parçeyî da kar û xebat dike. PSK partîya karkeran, gundîyên feqîr û nîvçehal, esnaf û hunermendan, bîreweran û yê hemû xebatkarên din e. PSK, şoreşa rizgarîya netewî li pêşîya xwe wek armanca nêzîk danîye. Şikl û rengên tevgera rizgarîyê, rê û olaxên wê û haletên ku bi kar bîne, girêdayî hal û rewşê zemîn û zeman e. Em dixwazin ku ev pirs bi rê-olaxên aşitîyê û li ser esasên heqîyê bê safîkirin û bi vî awayî, him gelê Kurd û him jî yên cîran zêde eza û cefa nekişînin. Lê ev tişt ne tenê di dest me da ye. Hêzên kolonyalîst heya nuha razî ne bûn ku heqên gelê Kurd nas bikin û îro jî hewl didin ku tevgera me ya ji bo azadîyê bi darê zorê bipelixînin. Di rewşeke han da, heqê me ye û ferz e ku, em jî, bi hemû rê-olaxên heq kar û xebat bikin û berxwedin, da ku dawîya zulm û zordestîyê bînin û bigihîjin azadîyê. Partîya me di şerê rizgarîyê da, gelê Tirk ê xebatkar, pêşverû û demokratên Tirk ji xwe ra wek hêzên dost dibîne, û qîmetek gelek bilind dide bo hevkarî û piştgirîyê bi wan ra. Di navbera avabûna demokratîyê li Tirkîyê û azadîya Kurdan da pêvendîyek xurt heye. Ew sîyaseta zordestîyê ku sazûmana kolonyalî dijî gelê Kurd bi rêva dibe, sedemê xurtbûna şovinîyê û mîlîtarîzmê ye di welat da. Ji ber vê ye ku, herdu gel jî gelek eza û cefa dikişînin û dewlemendîyên însanî û heyîyên welat telef dibin. Eger ji vê pirsê ra çareyek bê dîtin bi riya aşitiyê û li ser heqîyê, ji bo herdu gelan jî gelek başdibe. PSK, di warê navnetewî da hemû hêzên ku bi alî xebatê, aşitîyê, azadîyê, demokratîyê, heqên mirovî, parastina derdor bin, ji xwe ra wek dost dibîne û bi xurtî piştgirîya wan dike. ŞIKLÊ DERBAZBûNA SOSYALîZMÊ Ji bo qonaxa dûr, armanca PSK sosyalîzm e. Partîya me ji bo azadîya mirovan bi her awayî û bo pêşveçûna wan bi her alî, sosyalîzmê hevce dibîne. Sosyalîzm dawîya her texlît zêrandin û zordestî ye di jîyana civakî da, azadî û wekhevîya rastî ye. Sosyalîzm li ser rîya pêşveçûna mirovîyê qonaxeke usa ye ku, bibê nebê, bi dû kapîtalîzmê tê. Mafê xebatkaran, ku piranîya gelên îro ew pêk tînin û mafê mirovîyê bi awayekî giştî, di sosyalîzmê da ye. Li alî din, ev tecrubeyên ku ji şoreşa Çirîya Pêşîn ya 1917 vir da çêbûn, başnîşan didin ku, avabûna sosyalîzmê demekî gelek dirêj dixwaze û di vê demê da hin caran di paşda vegerîn jî wê hebin. Dîsa ev tecrube nîşan dide ku, heya ku daxwaz û piştgirîya piranîya gel nebe, kes nikare sosyalîzmê ava bike. Ev jî tenê di sazûmaneke demokratîk bi pir partî û pir dengî da çê dibe, da ku piranîya gel bikaribe daxwaz û mêyla xwe bi serbestî nîşande. Divê civat bi alîyê aborî, sîyasî û çandî ji bo guhartineke han kemilî be. Derbazbûna sosyalîzmê, her usa jî, girêdayî rewşa netewî û navnetewî ye bi awayekî giştî. Bi raya me, ji bo Kurdistanê sosyalîzm, îro ne armanca nêzîk e. Piştî rizgarîya netewî, avabûna civateke demokratîk, pêşveçûn û bejndana aborî û çanda netewî û kemilîna civatê ji bo sosyalîzmê, demeke gelek dirêj wê bigre ku nuha em nizanin wê çiqas bikişîne. Raya PSK ev e ku, derbazbûna sosyalîzmê bi temamî di rewşeke demokratîk da, bi daxwaz û piştgirîya gel, ango bi rê-olaxên aşitîyê wê bibe. PSK, di civateke demokratîk bi pir partî da, piştî hilbijartineke rizgar, ger bikaribe bawerîya piranîya gel bistîne wê bê sêr hukim û programa xwe ya ber bi sosyalîzmê gav bi gav bi cî bîne. Kîngê bawerîya gel windakir wê hukim berde û wek muxalefet kar bike. REWS;A T KOŞîN GOR ŞERTÊ N TAYBETî DI HER PARÇEKî DA û PIRSA PIŞTGIRî û HEVKARîYÊ Sînorên ku Kurdistan parçe kirine bi destê împeryalîstan û dewletên mintiqê û bê rizaya gelê Kurd hatine danîn. Gelê me ev sînor nasnekirin û tucar nasnake. Dewletên ku Kurdistan di nav xwe da parçe kirine, piştgirîya hevdu jî dikin û hin caran van sînoran bi xwe dilivînin û jê derbaz dibin, bona pelixandina tevgera rizgarîyê ya gelê me. Himber vê yekê, hevce ye û pewîst e ku hêzên welatparêz ên hemû parçeyên Kurdistanê jî di nav xwe da hevkarî û piştgrîyek xurt pêk bînin. Li alî din, tevgera rizgarîyê ya her parçekî, xudan pêvendîyên xurt e bi tevgera gelên cînar ra û tesîrên şertên dîrokî, avakî û sîyasî yên wê dewletê gelek li ser dibe. Têkoşîn li her parçekî, gora rewşa wî parçeyî bi rêva diçe, dibe ku di zemanên cuda cuda da dighê dawî û dawî jî ferq dike. Rêzbûna tevgerê û rêberîya wê li her parçeyekî, dikeve ser milê rêxistinên şoreşger ku li wî parçeyî di nav refên gel da rêzbûne. PSK, ji bo rizgarîya gel qîmetek bilind dide piştgirî û hevkarîyê bi rêxistinên parçên dinê ra. Partîya me, kîngê hevce be, rexne û pêşnîyarên xwe wek dostekî dike, lê têkilî karê van parçeyan û rêxistinên wan nabe. Rakirina sînorên ku îro Kurdistanê parçe dikin û pêkanîna yekitîya milletê Kurd ji armancên me ên bingehîn e, kîngê ev firsend derkeve, emê ji bo yekitîyê wê kar bikm. Divê di kêmayî da du parçên Kurdistanê rizgar bin, da ku meriv bo yekitîyê gavekî bavêje. CUDABûN û YEKITIYA DEMOKRATîK Rizgarîya gelê Kurd bi heqê çarenûsî dibe. Divê gelê me karên welatê xwe bi xwe rêva bibe. Bi raya Partîya me, ji bo Kurdistana Bakûr, ev yek bi du şiklî dibe: Yan gelê Kurd cuda dibe û dewleta xwe ya taybetî ava dike, yan jî bi gelê Tirk ra yekitîyeke demokratîk çê dike. Di şiklê duduyan da, yekitî, divê bi federasyona du komarên (cûmhûrîyet) wek hev be. Ango, Kurdistan jî wek komarekê bi rêz be, hukumet û parlemena xwe ya taybetî hebe û qasî komara Tirkîyê xudî heq be. Kîngê ji bo heqê çarenûsî rewşkamil bû, gelê Kurd dikare ji van herduyan yekî hilbijêre. Herdu şikil jî serxwebûn e. BEŞA II. Armancên Sîyasî l.Hukma kolonyalî ya karbidestên Tirkîyê li ser Kurdistanê wê bê rakirin û li welatê me komareke demokratîk wê bê avakirin. 2.Li ser esasên wekhevî û gora mafên herdu alî bi welatên dinê ra pêvêndî wê bên çêkirin; hemû meqerên eskerî yên beyanî wê bêne rakirin. 3.Bo derxistina qanûnan û çêkirina hukumetekê li Kurdistanê, Meclisa Kurdistanê ya Neteweyî wê bê avakirin. ' Ev meclîs gor esasên wekhevî, giştî (ûmûmî) veşartî û yekcarî (yek dereceyî) wê bê hilbijartin. Hemû partî wê bikaribin bi serbestî di hilbijartinê da cî bigrin. 4. Hemû welatîyên ku 18 salê xwe temam kirine wê bikaribin ray bidin bo Meclîsa Netewî û meclîsên mintiqî; hemû welatîyên ku 21 salê xwe temam kirine; wê bikaribin ji bo van meclîsan bêne hilbijartin. 5. Hemû kes -nijad, zman, dîn û cinsê (jintî û mêrtî) wan çi dibe bila bibe- bê ferq û bi temamî wê xudan azadîya bîr û bawerî, dîn, gotin, nivîsandin û neşirkirin, rêzbûn, kombûn û meşînê bin. 6. Hemû hindikahîyên ku li Kurdistanê dijîn ji zordestîya netewî wê bên xilaskirin, heqên wan ên netewî û demokratîk wê bêne dayîn. 7. Di warê heqên mirovî da, esasên Daxuyanîya Heqên Mirovî ya Cîhanî ya Milletên Yekbûyî û Konseya Ewupê û Konferansa Parastin ve Hevkarîya Ewrûpê (KPHE) li Kurdistanê jî bi temamî wê derbaz bin. 8. Qanûnên sazûmana kolonyalî wê bên rakirin, gor esasên komara demokratîk û mafên neteweyî, qanûnên nu wê bên danîn. 9. Di warê dadî (huqûqê) da sîstemeke demokratîk wê bê sazkirin; mehkeme serbixwe û hakim xwedî parastin bin. 10. Ji bo parastina komara demokratîk ordîyeke netewî wê bê sazkirin. Avakirina Aborîya Netewî 11. Karxane, banke û madenên ku ji dewleta kolonyalî dimînin wê bibin milkê gelî. 12. Karxaneyên şexsî yên mezin ku başkardikin wê bimînin di destê xudîyan da; karxaneyên ku kara gelî tê da hebe wê bibin milkê gelî. 13. Kar û xebat wê bê kirin, da ku sermîyan û teknolojîya beyanî bê welat, di wê çarçuvê da ku kara gelî tê da heye. 14. Karxanên senayîya giran wê bên avakirin. l5. Esnaf û hunermendên piçûk wê bên parastin. 16. Sinetên piçûk yên gelêr wê bên parastin û bo pêşvebirina wan alîkarî wê be kirin. l7. Bo ku di hasilkirina enerjî û karê avdanê da ji avên dewlemend ên Kurdistanê başbê feydekirin, xebatek xurt wê bê nîşandan. l8. Bona parastin û firehkirina daristanên Kurdistanê, bona parastin û zêdekirina çivîkan, masîyan û heywanên nêçîrê û nebatan -bi kurtî, bona parastin û zêdekirina dewlemendîyên welat yên tebîyî û bona parastina dorber (tebyetê), tedbîrên mezin wê bêne girtin. l9. Di warê tûrîzmê da ji heyî û delalîyên welat wê bê feydekirin û bona pêşvebirina tûrîzmê xebat wê bê nîşandan. Serrastkirina Kar û Xebatê 20. Warê kar û xebatê gor esasên ILO wê bê rêzkirin. 2l. Bo xebatkaran xebata rojane divê ji 8 saetî derbaz nebe. 22. Ji bo hemû xebatkaran hêqê avakirina sendîkan, bazarîya komî û karberdanê wê bê naskirin. 23. Sazûmana parastinê ya civakî wê bê sazkirin, sîgorta betalîyê jî di nav da be. 24. Heddê emekdarîyê, gor dirêjaya emr li Kurdistanê û gor şertên aborî û civakî û heddên navnetewî be. 25. Ji jin û sêwîyên şehîdên rizgarîya netewî ra, ger hevcedar bin, meeşwê bê girêdan. 26. Herçî xebatkar, gor xebata xwe wê ucret bistîne. 27. Ji bilî karên ku wek alîkarîya malbata wan be û dijî xweşîya wan nebe, xebitandina kesên ji 16 salî piçûk qedexe ye. 28. Ji bo jinan di warê xebatê da wekhevî wê hebe; jin û mêr, bo karê bi qasî hev, ucreta bi qasî hev wê bistînin; Ji bo safîkirina problemên jinan, ku ji zaro anînê pêk tên, tedbîrên qanûnî wê bên stendin. 29. Karker di rêvabirin û kontrola kargehan da wê xudî par bin 30. Tiştên ku ji bo mirovtîyê rûreşîyek mezin e, wek parsokî û fuhş, wê bên qedexekirin; bo hemû kesan kar wê bê dîtin ku besî îdara wan bike. 3l. Ji bo hemû kesên ku dixebitin mehek îzin û îmkana wêhsgirtinê wê bê temînkirin û ew di vê demê da ucreta xwe jî wê bistînin. Reforma Axê û Gundîtî 32. Bi reforma axê hemû erdên fireh ku di dest xudanerdê mezin da ne wê bê standin û bibe milkê netewî; Di nav xudanerdê mezin da herçî kesê ku alîkarîya şoreşê kirîye, bedêleke minasib wê bistîne; herçî hevkar û alîkarê dijmin tu bedêl nastînin. 33. Ew gundîyên ku axa wan tune, yan jî besî wan nake, li wan axa belaşwê bê parvekirin; bona çêkirina kooperatîfan bi dildarî, alîkarîya gundîyan wê bê kirin; haletên çandinîyê yên modern bê dayîn; bona fêrbûn û bi cîanîna usûl û fenên çandinîyê, merivên zana û pispor alîkarîya wan wê bikin. 34. Hemû çêre wê bibin milkê cimaetê û ji wan bi usûlên zanistî wê bê feydekirin; Xudîkirina pez û dêwêr, alafê wan, dermankirina nexweşîyên wan; berhevkirin, çêkirin û parastina berên wan wê bi usûlên modernî pêk bê û di vî warî da alîkarîya gundîyan wê bê kirin. 35. Dênê gundîyên feqîr û nîvçehat, bi temamî wê be rakirin. 36. Gundî wê bikaribin têr qrêdî bistînin û ew ji şêlandina faîzxweran wê bên xilaskirin; faîzxwerî wê be rakirin. 37. Bi çi navî dibe bila bibe, baç û beşên ku mîr, axa û şêx ji gundîyan distînin û suxreyê ku bi wan didin kirin wê bê rakirin, pêvendîyên hanê ku ji dewra derebegî mane wê bêne qedexekirin. 38. Bo birina rê, elatîrik û avê û bo çêkirina dibistan, kitêbxane, û cîyên xweşîyê li gundan, çi xebat lazim e, demek berê wê bê kirin. Terbîye û Çanda Netewî 39. Zmanê Kurdî di Kurdistanê da wê bibe zmanê resmî; Herdu zaravayên Kurdî ku li Kurdistana bakûr tên qisekirin, Kurmancî û Zazakî, wê bikaribin li ser esasên wekhevî û bi serbestî bi kar bên û pêşva biçin; bi hevkelîna zaravan û yekitîya zman, di dahatû da û bi şiklekî tebîyî wê çêbe. 40 .Sazûmana zanyarîyê wê demokratîk be, gor esasên zanistî û mafên gel be. 41. Xwendina bingehîn heya 16 salî wê mecbûrî be; xwarin, cil, haletên xwendinê ji bo hevcedaran wê belaşbe. 42. Xelkê Kurdistanê ku bi piranî bê xwendin û nivîsandin e, bi rîya xwendina mezinan ji nezanîyê wê bê xilaskiim. 43. Xebateke xurt wê be kirin, bo ku zmanê nivîsandinê û edeba Kurdî, ku heya nuha di bin zordestîyeke mezin da şunda maye, di demeke kurt da li çaralî Kurdistanê di nav millet da bi firehî bê fêrbûn; di xwendegehan da, di warê çapemenî û weşanî da û di hemû warên din da, bi her awayî bi kar bê û pêşva biçe. 44. Bona ku hemû welatîyên me xwe pêşva bibin û jêhatî bin û bona ku ji huner û çand para xwe bistînin, çi lazim e wê bê kirin. 45. Ji bo xweşîya ciwanan bi alî ruh û laş, spor qîmeteke mezm wê bibîne û navendên çandî yên ciwanan bêne vekirin; Her usa jî, bona ku spor di jîyana hemû gel da cîyê xwe bigre, çi xebat lazim e wê bê nîşandan. 46. Karên dîn û dewletê ji hev wê bên cudakirin; Hemû kes di bîr û bawerîyên xwe yên dînî da wê serbest bin; li kesî zordestî wê neyê kirin û ji kesî ra mumtazî wê neyê naskirin. Firsend ji dest şêxan û kesên dinên kevneperest wê bê girtin ku ew nekarin dîn ji xwe ra bikin halet û pê xelkê bixapînin. 47. Bona ronahî dîtin û pêşvebirina dîrok, huner û çanda milletê me xebat wê bê kirin. 48. Li şop û efrandinên dîrokî yên Kurdistanê wê bê gerîn, ewê bên nukirin û parastin. 49. Hemû gelên hindikahî ku li Kurdistanê dijîn, wê bikaribin zmanê xwe bi serbestî bi kar bînin; di warê xwendin, zanyarî, hunermendî û hwd. da serbest û xudî firsend bin. Derheqa Jinan 50. Bo ku jin ji bindestîyê xilas bin, di jîyana cimaetê da, di warê kar û di warê sîyasî û civakî da bigihên dereca mêran, çi lazim e wê bê kirin. 5l. Xirabî û tedayên ku li jinan tê kirin, ku ji dema derebegî heya îro mane, wê bên rakirin; di mal da jî, li jinan teda û lêdan wek curm hê hesibandin û bona rakirina tiştên hanê tedbîr wê bêne standin. 52. Bona fêrbûn û pêşveçûna jinan xebatek xurt wê bê kirin û ew jî wê bikaribin ji firsêndên zanyarîyê qasî mêran feyde bibînin. 53. Qelen wê bê rakirm. Mal û Bajarvanî 54. PSK gelê me ji malên kevnare û ji qurbanîya erdhêjan û şepeyan wê xilas bike; Gundîyên mê ji cîyên piçûk û kevnare wek gom û mezran wê bên xilaskirin. 55. Herkes gora ehlê xwe wê xudî maleke sihhî û modern be; Kirê wê di bin qontrola dewletê da be û herçî hevcedar wê alîkarîya kirê bistînin. 56. Di avakirina bajaran û malan da, hatin û çûnek rehet, paqişîya hewayê, cîyên hêşîn, park û xweşîkî wê li ber çav be û bo bajarvanîyeke himçax, bi zanyarî û plan wê bê karkirin. 57. Bi cî anîna îmkanên xwarinê ku meriv hevcedar e, birçitîya eşkere û ya veşartî wê bê rakinn. 58. Bona xweşîya gel çi lazim e wê bê kirin; di nexweşxane û cîyên xweşîyê yên dewletê da, bo kesên hevcedar lênêrîn, xweşkirin û dermankirin wê belaşbe. 59. Ji bo zarokan têr malê zarokan (kreş) wê bên vekirin; zarokên bêkes bi destê dewletê wê bên xudîkirin û parastin. 60. Nexweş, seqet û pîr û kalên hevcedar bi destê dewletê wê bên parastin û xudîkirin. {{kurt}} [[Category:Partî (Kurdistan)]] [[Kategorî:Partî (Tirkiye)]] 965 13066 2004-04-29T20:44:55Z Erdal Ronahi 2 bû "Partiya_Sosyalîst_a_Kurdistan" #REDIRECT [[Partiya_Sosyalîst_a_Kurdistan]] 967 66919 2007-01-28T19:59:19Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hy:Դիցաբանություն]], [[sq:Mitologjia]] * [[Mîtolojiya Mezopotamya]] * [[Mîtolojiya Misrê]] * [[Mîtolojiya Îranê]] * [[Mîtolojiya Hindistanê]] * [[Mîtolojiya Yewnananan]] * [[Mîtolojiya Romayê]] [[Category:Mîtolojî]] [[af:Mitologie]] [[als:Mythologie]] [[ar:ميثولوجيا]] [[ast:Mitoloxía]] [[bar:Mithologie]] [[bat-smg:Mituoluogėjė]] [[bg:Митология]] [[bs:Mitologija]] [[ca:Mitologia]] [[cs:Mytologie]] [[cv:Мифологи]] [[cy:Mytholeg]] [[da:Mytologi]] [[de:Mythologie]] [[el:Μυθολογία]] [[en:Mythology]] [[eo:Mitologio (mitaro)]] [[es:Mitología]] [[et:Mütoloogia]] [[fa:اسطوره‌شناسی]] [[fr:Mythologie]] [[fur:Mitologjie]] [[fy:Mytology]] [[ga:Miotaseolaíocht]] [[he:מיתולוגיה]] [[hr:Mitologija]] [[hu:Mitológia]] [[hy:Դիցաբանություն]] [[ia:Mythologia]] [[id:Mitologi]] [[it:Mitologia]] [[ja:神話]] [[ko:신화]] [[la:Mythologia]] [[lad:Mitolojiya]] [[lb:Mythologie]] [[li:Mythologie]] [[mk:Митологија]] [[nl:Mythologie]] [[no:Mytologi]] [[os:Мифологи]] [[pl:Mitologia]] [[pt:Mitologia]] [[ro:Mitologie]] [[ru:Мифология]] [[scn:Mituluggìa]] [[sl:Mitologija]] [[sq:Mitologjia]] [[sr:Митологија]] [[sv:Mytologi]] [[th:ปุราณวิทยา]] [[tl:Mitolohiya]] [[tr:Mitoloji]] [[uk:Міфологія]] [[vec:Mitołogia]] [[yi:מיטאלאגיע]] [[zh:神话]] [[zh-min-nan:Sîn-oē]] 968 30683 2006-04-20T18:31:15Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 82.228.204.193 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Mîtolojiya [[Mezopotamya]] ji bo ramanên [[ol|olî]] ên mirovatiyê rolekî pir girîng leyîst. Di bingeha olan yekxwêdeyî de ev mîtolojî ye. == Mîtolojiya Sumeran == * [[Gilgameş]] * [[Înanna]] == Mîtolojiya Babîl == *[[Marduk]] *[[Tiamat]] == Mîtolojiya Asûr == *[[Aşûr]] [[Category:Mîtolojî]] 969 56159 2006-11-13T14:23:52Z Erdal Ronahi 2 {{bizazakî|Destanê Gilgamiş}} [[Image:Gilgamesh Enkidu cylinder seal.jpg|thumb|Gîlgamêş u [[Enkîdû]]]] '''Gilgameş''' Serhatiya miriniyê ya di Mîtolojiya Mezopotamya kevin de ye. Ev mîta [[Sumer]]î, ji aliyê şahristaniyên [[Akad]], [[Babîl]] û [[Asûr|Asûriyan]] ve jî hatiye nivîsîn û bawer kirin. '''Destana Gilgamêş''' destaneke navdar a Rojhilata Navîn e ku berî Îsa hatiye nivîsîn. Destan li ser çermê Xezalan hatiye nivîsîn. Faris îdia dikin Destana Gilgamêş bi di bingeha xwe de bi farisî ye, lê kurd jî îdia dikin ku di bingeha xwe de bi kurdî ye. Ji ber ku farisî û kurdî du zimanên Hint Ewropî ne û nêzî hev in, ev nîqaş jî bi salan e naqede. Şeweyekî berfereh ya vê serhatiyê (mîtê) di nivîseke Akadî de heye, ku ev nivîs ji pirtûkxaneya [[Assûrbanipal]] li [[Nînova|Nînovayê]] ye. Gilgameş ku ji sê para didu xweda ye û ji sê para yek mirov e, li ser welatiyê xwe li [[Urûk|Urûkê]] desthilat e. Ji ber xwesteka mirovan, xwedayan weke hêza ku li dijî wî be [[Enkîdû]] afirand. Enkîdû dehbeyek e ku laşê wî bi pirç e û bi lawiran re dijî. Piştî têkiliyên wî bi rahbikekê re, nêzîkî şêweyên jiyana şahristanî dibe, „dibe mirov“. Paşê Gilgameş wî vedixwîne şerekî, di vê pevçûnê de herdu jî bi ser nakevin û dibine hevalên hev û din. Paşê herdu bi hev re karên mêranî dikin. Herdu diçin [[Humbaba]] dikujin. Humbaba dehbeyekî [[çiyayên Zagrosê]] ye. Piştî ku herdu heval vedigerin Urûkê, [[Îştar]] xwedaya jin (di nivîsên beriya Akadê de navê wê weke „[[Înanna]]“ hatiye nivîsîn) ji Gilgameş dixwaze ku bibe mêrê wê, lê Gilgameş ev xwesteka wê bi pozbilindî bi paş ve vegerand. Îştara hêrs bûyî, „gayê ezmanan“ dişîne şerê wî, lê Gilgameş bi alîkariya Enkîdû wî gayî dikuje. Xweda biryara kuştina Enkîdû didin ji ber ku tevil kuştina "Humbaba" û "gayê ezmanan“ dibe. Qedera Enkîdû dihêle ku Gilgameş ji rastiya mirinê haydar bibe û êdî dikeve ser gera li pey sirra jiyana bê dawî. Ew ji ava mirinê dibore, ji bo ku „[[Utnapîştîm]]" bibîne. Wî bi tenê heta hingî bêmirinî peyda kiribû. Ew jê re behsa giyayê bêmiriniyê di binê deryayê de dike. Gilgameş bi kelekvanê Utnapîştîm re diçe û wî giyayî dibîne, lê beriya ku karibe ji giyê bixwe marek tê û giyayî direvîne (ji ber vê yekê mar dikare xwe ciwan bike, dema kirasê xwe diguhere). Paşê Gilgameş vedigere Urûkê û bajarê xweyî gelekî xweş nişanî kelekvanî dike. Helbestvan [[Kawa Nemir]] ev kevintirîn dastana cîhanê wergerandiye zimanê kurdî. Ji aliyê din ve rojnamevan û nivîskar [[Rêşad Sorgul]] jî [[şano|şanoya]] bi navê Gilgameş (ji aliyê [[Orhan Asena]] ve hatiye nivîsîn) wergerandiye [[Kurmancî]]. ==Jêder== *'''Willis, Roy'''; Mythen der Welt, Munix 1998 *'''van Dijk, Jan'''; Sumerische Religion, in: Jes P., Asmussen und J.Laessoe (hrsg.): Handbuch der Religionsgeschichte, Bd. 1, Göttingen 1971, s.449 *'''Gray, John'''; Mithologie des Nahen Ostens, Wiesbaden 1975 [[Kategorî:Destan]] [[Category:Mîtolojî]] [[bg:Гилгамеш]] [[ca:Gilgamesh]] [[da:Gilgamesh]] [[de:Gilgamesch]] [[en:Gilgamesh]] [[eo:Eposo pri Gilgamesx]] [[es:Gilgamesh]] [[fr:Gilgamesh]] [[he:גילגמש]] [[is:Gilgamesharkviða]] [[it:Gilgamesh]] [[ko:길가메시 서사시]] [[ja:ギルガメシュ叙事詩]] [[nl:Gilgamesh]] [[no:Gilgamesh]] [[pl:Epos o Gilgameszu]] [[pt:Gilgamesh]] [[ru:Гильгамеш]] [[fi:Gilgamesh]] [[sv:Gilgamesh]] 970 48518 2006-09-27T13:07:38Z Kêzê 570 *[[:Category:Cîhan]] **[[:Category:Parzemîn]] **[[:Category:Welat]] **[[:Category:Bajar]] **[[:Category:Navçe]] **[[:Category:Gund]] ---- Cîhan [[Erdzemîn]]a me ye ku em li ser dijîn e. Di warê parzemînan ve li gor ku li jêr hatî nivîsîn parve bûye: * [[Asya]] * [[Efrîqa]] * [[Ewropa]] * [[Amerîka]] * [[Awustralya]] * [[Antarktîka]] {{kurt}} [[Category:Erdnîgarî]] [[de:Welt]] [[en:World]] 971 13071 2004-05-02T20:20:57Z Erdal Ronahi 2 bû "Awustralya" #REDIRECT [[Awustralya]] 976 26746 2006-02-07T23:39:06Z Erdal Ronahi 2 * [[Emewî]] * [[Ebbasî]] * [[Selçûqî]] * [[Dagîrkirinên Moxolan]] * [[Safewî]] * [[Eyûbî]] * [[Mervanî]] * [[Împaratoriya Osmanî]] [[Category:Dîrok]] 977 67070 2007-01-29T20:20:02Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:سلطنت عثمانیہ]] [[Image:Ottoman small animation.gif|right|framed|Mezinahiya Împeratoriya Osmanî di çend deman de]] Osmanî bavikekî Tirk ji [[Oxiz]]an e, navê bavê ku navê xwe dayê vî bavikî [[Osman]] bû. Di sedsala 13. û 14. de wekî mîrîtiyeke biçûk li sînorên [[Bîzans]]a ku êdî lawaz bû de bi cîh bû. Di demeke kurt de li hemberî Bîzans xwe birêxistin kir û serkeftinên eskerî bi dest xistin. Dîsa bi riya siyaseta xweyî bi bavikên cîran re erdê xwe mezin kirin. Di nîşana 1453an de [[Stembol]] (Konstantinopel) bi dest xistin û kirin paytexta xwe. Bi giştî 36 sultanên Osmaniyan çêbûn. Osmanî di sedsala 16. û şûn de êdî bi pêş neketin. Di sedsala 18. û 19. êdî gelekî lawaz bûn, herçend di sedsala 19. de hewl ji bo guhertinan hatibin dayîn û reform jî hatibin kirin êdî di dawiya sedsala 19. û di serê sedsala 20. de Osmanî bi navê Zilamê Nexweş yê Ewrûpa dihate nasîn. Ew di [[şerê cîhanê yê yekemîn]] de di aliyê [[Almanya]] de cîh digirin. Di dema şer de qirkirineke herî mezin ya cîhanê li dijî [[Ermenî]] û [[mesîhî|mesîhiyên]] din tê pêk anîn. Piştî şer bi dawî dibe Osmanî têk diçin û qedera wan dikeve destê hezên serketî yên mîna [[Ferensa]] û [[Ingilîstan]]ê. Piştî şerê azadixwaz yên Tirkan [[komara Tirkiye]]yê hate damezirandin û bi awayekî fermî împeretoriya Osmaniyan di sala [[1923]]an de bi dawî bû. [[Category:Dewleta dîrokî]] [[ar:عثمانيون]] [[ast:Imperiu Otomanu]] [[az:Osmanlı İmperiyası]] [[be:Асманская імпэрыя]] [[bg:Османска империя]] [[bs:Osmanlijsko carstvo]] [[ca:Imperi Otomà]] [[cs:Osmanská říše]] [[cy:Ymerodraeth yr Otomaniaid]] [[da:Osmanniske Rige]] [[de:Osmanisches Reich]] [[el:Οθωμανική αυτοκρατορία]] [[en:Ottoman Empire]] [[eo:Otomana imperio]] [[es:Imperio Otomano]] [[fa:امپراتوری عثمانی]] [[fi:Osmanien valtakunta]] [[fr:Empire ottoman]] [[gl:Imperio Otomán]] [[he:האימפריה העות'מאנית]] [[hr:Osmansko Carstvo]] [[hu:Oszmán Birodalom]] [[ia:Imperio Ottoman]] [[id:Kesultanan Utsmaniyah]] [[it:Impero Ottomano]] [[ja:オスマン帝国]] [[ka:ოსმალეთის იმპერია]] [[ko:오스만 제국]] [[la:Imperium Ottomanicum]] [[lt:Osmanų imperija]] [[lv:Osmaņu impērija]] [[mk:Отоманска Империја]] [[ms:Empayar Turki Uthmaniyyah]] [[nl:Ottomaanse Rijk]] [[nn:Det osmanske riket]] [[no:Det osmanske riket]] [[pl:Imperium osmańskie]] [[pt:Império Otomano]] [[ro:Imperiul Otoman]] [[ru:Османская империя]] [[sh:Otomanski Imperij]] [[simple:Ottoman Empire]] [[sk:Osmanská ríša]] [[sl:Otomansko cesarstvo]] [[sq:Perandoria Osmane]] [[sr:Османско царство]] [[sv:Osmanska riket]] [[th:จักรวรรดิออตโตมัน]] [[tr:Osmanlı Devleti]] [[ur:سلطنت عثمانیہ]] [[vi:Đế quốc Ottoman]] [[zh:奥斯曼帝国]] 979 67150 2007-01-30T16:40:13Z 87.69.217.212 == Erdnîgarî û Sînorên Bajêr == Bajar di nav parelelên 37° 54´ û 38° 58´ bakûr û merîdyenên 41° 33´ û 43° 11´ rojhilat de ye. Sînorên bajêr li bakûr bi [[Agirî]], li rojava bi [[Mûşê]], li başur bi [[Sêrt]]ê, û li rojhilat jî bi [[Gola Wanê]] tê girêdan. == Taybetiyên Erda Bajêr == Pîvana erda herêmê qismek (1874km²) ji Gola Wanê 8551 km² pêk tê. Ji kismê reşahiyê ji %71 çiya, ji %10 deşt, ji % 3 zozan û ji %16 jî plato ye. Ji vê erdê ji % 80 ji bo çandiniyê kêrhatî ye. Tûtin, gûz, genim û çewder ên herî pir li herêmê tên çandin in. == Avhewa == Li herêmê avhewayeke di navbera reşahî û Behra Sipî de serdest e. Zivistanan pir sar, havînan jî hênik derbas dibe. == Nifus (1997) û Navçeyên Bajêr == *[[Elcewaz]](Adilcevaz); Nifûs 43755, pîvana erdê 812 km² ye. Navçe li bakûrê Gola Wanê ye. *[[Xelat]] (Ahlat); Nifûs 36490, pivana erdê 1044² ye. Navçe li rojavayê bakûrê gola Wanê ye. *[[Norşîn]] (Güroymak); nifûs 34175 e. *[[Xîzan]]; Nifûs 38174, pîvana erdê 917 km² ye. Navçe li bashûrê bajar e. *[[Motkî]]; nifûs 38697, pîvana erdê 1068 km² ye. 25 km dûrî bajar e. *[[Tetwan]] (Tatvan); Nifûs 80046, pîvana erdê 1235 km² ye. Navçe li başûrê rojava yê gola Wanê ye. Tevayî ya nifûsa herêmê (tevî gundan) 339645 e. == Çiyayên Herêmê == [[Sîpan]] (4058m), [[Ziyaret]] (3002m), [[Nemrûda Bitlis]](2935m)ê [[Turşik]] (2828m) çiyayên herî bilind ên herêmê ne. == Deşt û Zozan == Ji ber çiyabûna herêmê deşt û zozan li herêmê kêm in. Deşta revha, Ahlat, Arîn û Elcewaz deştên biçûk ên herêmê ne == Nivîsara sernameyê == Bilindbûna zozanên herêmê jî digîhîjin 1900 m yî. == Çem û Gol == Li herêmê gola herî mezin Gola Wanê ye. Wekî din li herêmê golên krater jî hene. Wek Nemrûd (bilindbûna vî ji behrê 2400 m ye. Mezinbûna golê jî 10 km² ye). Mezinbûna Gola Nazlûk (3,5 km²) û ya Arînê jî 13,5 km²) Çemên ku li herêmê diherikin [[Botan]], [[Xerzan]], [[Bidlîs]] û [[Oranz]] in. == Serwetên bin erdê == [[Hesin]], [[krom]], [[asbest]], [[fosfat]], [[perlît]] û kevirê [[ponz]] li herêmê ji bin erdê dertên. == Babetên heywanan == Herêm ji bo nêçira berazên kovî, gur, hirç, werdek, kew û bizinên çiyayî musaîd e. Di çem û golên herêmê de mehsî jî tên girtin. == Dîn (ol) û civak == Muslumantî li herêmê pir xurt e. Li herêmê bandora terîqetan li ser gel pir e. Piraniya nifûsa herêmê kurd in. Tirk û ermenî jî li heremê hene. Herêm bi tirbe û medreseyên xwe tê naskirin, wek; Seyîd brahîm, Ziyattin xan, SHemsî Bitlis û hwd. == Xwarênên herêmê == [[Şekalok]]; Nîsk û nok di beroshê de tê kelandin. Qashilkên hishk (zuha) yê xiyaran di beroshek din de tê kelandin. Kiftên ji qîme û bulxur çêkirî dikeve nav berosha ku nîsk û nok tide dikele. Hinek av û xiyarên hishk dikeve navê û pishtre rûnê sorkirî bi ser tê reshandin û tê serwîs kirin. Kifta Bidlîs, Tutmanc , çortî û Biryanî xwarinên din yê herî naskirî yê herêmê ne. == Kincên herêmê == Zilam "shal û shapik" (ku ji mû yê bizinan çêdibe) li xwe dikin.Bi ser shal û shapik de kefiyek li pishta xwe girê didin. Kefî yan jî "egal" didin serê xwe. Pêlava ku dikin nigê xwe li herêmê ji re dibijin "xarik". Gorên ku dikin nigê xwe ji hirî tên çêkirin. Jinên Bîdlîsî piranî fîstan û entarî li xwe dikin. Jinên malên dewlemend carna çend fîstan bi ser hevde li xwe dikin. Êlegek ku ji mû tê çêkirin jî bi ser fistan re li xwe dikin. Di bin fîstan de jî derpiyek ku ji re dibêjin "direl" tê li xwe kirin. Di niga de çarox û gorên ji hirî çêkirî hene. SHarpeyek ku ji re dibêjin "laçik" bi kefî re li serê xwe girê didin. Kefî bi perê hesin yan jî zêr tê xemlandin. == Nav û kronolojiya bajêr == Navê bajêr yê kevn ji alî Îskenderê Zulqerneyîn ve wek "bad- lis" hatî ye danîn. Pishtre nav wek Bit-lîz û Bitlîs hatiye guhertin. Di çavkaniyên ermeniyan de navê bajar wek "Paxish" derbas dibe. Berî Îsa (zayîn) * 1000 Dema Urartiyan * 550 Dema persan * 331 Dema Mekedoniyan Pishtî Îsa (zayîn) * 641 Dema Ereban * 990 Dema Merwaniyan * 1207 dema Eyûbiyan * 1220 Mîrîtiya SHerefxanan * 1230 Dema Selçukiyan * 1394 dema Moxolan * 1405 Dema Akkoyuniyan * 1467 Dema Akkoyuniyan * 1495 dema SHerefxanan ya duyemîn. * 1514 Dema Osmaniyan * 1578 Dema SHerefxanan ya sêyemîn * 1670 Dema Osmaniyan ya dûyemîn. * 1915 Dema Rusan * 1916 Dema Tirkan == Ciyên turîstîk û gerê == Herêm ji alî tarîx û tabîatê ve pir dewlemend e. Tetwan, li ber gola wanê ciyek turîstîk e. Xelat jî ji alî tarixa xwe ve pir kevn e. Kela Bidlîsê, tirba Şerefxan, Mizgefta Mezin û ya Kureysh, medresên herêmê (Wek; Ihlasiye, Hatibiye û Nuhiye ) ciyên herî pir tên ziyaret kirin. == Navdarên bajêr == *[[Îdrîs-î-Bîdlîsî]] (?- 1494) *[[Saîd-î- Nûrsî]] (1873-1960) *[[Şemsî Bidlîsî]] (?- 1788) *[[Şerefxanê Bidlîsî]] (?-?) navdarên ku herî pir tên naskirin yên herêmê ne.. {{bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[de:Bitlis (Provinz)]] [[en:Bitlis Province]] [[es:Provincia de Bitlis]] [[fa:استان بتلیس]] [[fr:Bitlis (province)]] [[he:ביטליס (נפה)]] [[hu:Bitlis (tartomány)]] [[nl:Bitlis (provincie)]] [[pt:Bitlis (província)]] [[tr:Bitlis (il)]] [[vo:Bitlisiän]] [[zh:比特利斯省]] 980 62514 2007-01-01T13:10:58Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[et:Jalāl aţ-Ţalabānī]], [[it:Jalal Talabani]] [[Wêne:Jalal Talabani.jpg|thumb|Celal Talabanî]] '''Celal Talabanî''' ([[ﻰﻧ ﺎﺑﻪﻟﺎﺗ ﻝﻻﻪﺟ]], [[Erebî]]: جلال طالباني‎) [[siyaset]]vanek [[kurd]] û [[serokkomar]]ê [[Iraq]]ê ye. Talabanî di sala [[1933]] de li [[Başûrê Kurdistanê]] li gundekî girêdayî '''[[Dokan]]'''ê ji dayîk bû. Xwendina xwe ya destpêkê û navîn li [[Koysinceq]] û ya lîseyê li [[Hewlêr]] û [[Kerkûk]]ê qedand. Talabanî di ciwaniya xwe de beşdarî xebata siyasî bû ye, ew di sala [[1951]] weke endamê Komîteya Navendî ya [[PDK]] hate hilbijartin. Di [[1953]] de wî li zanîngeha [[Bexda]]yê dest bi xwendina hiqûqê kir û ligel hinek hevalên xwe yên xwendekar bi awayekî dizî [[Yekîtiya xwendekarên Kurdistan]]ê damezirand. Di sala [[1956]] de ji ber xebata xwe ya siyasî dest ji xwendinê berda. Sala [[1961]] ligel [[Mele Mistefa Barzanî]] dest bi şerê çekdarî kir. Piştre ji ber cudabûna bîr baweriyên siyasî di navbera wî û [[Mele Mistefa Barzanî]] de di 1964 de ji [[PDK]] cuda bû û [[Partiya Şoreşgerî ya Kurdistanê]] damezirand. Di sala [[1970]] de piştî peymana 11 Adarê careke din li [[Mele Mistefa Barzanî]] vegeriya. Piştî têkçûna [[Peymana 11 Adarê]] di navbera Kurdan û hikûmeta [[Iraq]]ê de di sala [[1975]] de, Talabanî sala 1975 [[Yekîtiya Niştimanî Kurdistan]] ava kir. Celal Talabanî bi keça nivîskarê navdar [[Îbrahîm Ehmed]] bi [[Hêro Xanim]] re zewicî ye. Talabanî bi hunera xwe ya dîplomasiyê nasdar e. Di 6 avrêl 2005'an de Talabanî bi hilbijartinê bû serokkomarê [[iraq|Iraqê]]. [[Category:Siyasetmedar|Talabanî, Celal]] [[Category:Kurd|Talabanî, Celal]] [[ar:جلال طالباني]] [[cs:Džalál Talabání]] [[da:Jalal Talabani]] [[de:Dschalal Talabani]] [[en:Jalal Talabani]] [[eo:Ĝalal Talabani]] [[es:Yalal Talabani]] [[et:Jalāl aţ-Ţalabānī]] [[fa:جلال طالبانی]] [[fi:Jalal Talabani]] [[fr:Jalal Talabani]] [[gl:Jalal Talabani]] [[he:ג'לאל טלאבני]] [[id:Jalal Talabani]] [[it:Jalal Talabani]] [[ja:ジャラル・タラバニ]] [[ka:თალაბანი, ჯალალ]] [[ko:잘랄 탈라바니]] [[lt:Džalalas Talabanis]] [[nl:Jalal Talabani]] [[nn:Jalal Talabani]] [[no:Jalal Talabani]] [[pl:Dżalal Talabani]] [[pt:Jalal Talabani]] [[ru:Талабани, Джаляль]] [[sk:Džalál Talabání]] [[sv:Jalal Talabani]] [[tr:Celal Talabani]] [[zh:贾拉勒·塔拉巴尼]] 981 13076 2004-05-05T19:15:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan]] 982 66846 2007-01-27T23:05:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ka:ყარსი]], [[sv:Kars]] '''Qers''', bajarek di [[bakurê Kurdistanê]] ye. Qers di nav sinoran [[komara Tirkiye]] ye. == Ciyê coxrafî û hudûdên bajêr == Bajar di nav [[parelel|parelelên]] 39° 22´ û 41° 37´ bakur û [[merîdyen|merîdyenên]] 42° 10´ û 44° 49´ rojhilat de ye. Hudûdên bajêr li bakûr bi [[Artvîn|Artvînê]] ve, li rojava bi Erziromê ve, li başur bi [[Agirî]] yê ve û li rojhilat jî bi [[Ermenîstan]] ve tê girêden. Tevayiya Qersê nakeve hundirê hudûdên Kurdistanê. Navçeyên [[Sariqamiş]], [[Selim]], [[Susuz]] û hinek gundên dora wan dikevên hundirê hudûdên [[Tirkiyê]]. == Taybetiyên erda bajêr == Pivana erda bajêr 18557 km² ye. Erda herêmê % 38,2 wî ji çiyan,% 111 ji deştan û % 50,7 wî jî ji platoyan pêk tê. Li erda herêmê tene, [[patatês]], kixsên [[şekir]], [[pembo]], [[genim]],[[ce]] û [[goringe]] tên çandin. == Îklîm (Av û hewa) == Bajarek sartîrîn ji yên Kurdistanê ye. Li herêmê îklîmek reþayî û zozanî heye. Îklîma Sibîryayê jî tesîra xwe li herêmê dike. Zivistan li herêmê dirêj û sar, havîn jî hênik û kin derbas dibin. == Nifus (1997) û navçeyên bajêr == *Navend 125226 *[[Aqyaka]] 12905 *[[Zarûşad]] (''Arpaçay'') 23665 *[[Digor]] 23834 *[[Kaxizman]] 41668 *[[Sariqamiş]] 57228 *[[Selim]] 23840 *[[Cilawûz]] (''Susuz'') 14617 *[[Başan]] (''Aralik'') 19210 *[[Qerekoyunlu]] 15816 Tevayiya nifûsa herêmê (tevli gundan) 468357 == Çiyayên herêmê == Kismek ji Çiyayê Agirî (5123 m) jî dikeve hundirê hudûtên herêmê. Çiyayê Zor (3196m), Kisir (3197m), Allahûekber (3120 m) û Suphan (sîpan)(2909m) == Deşt, zozan û gelî == Geliya [[Aras]]; Ji zozanên Tekmanê û Pasinê dest pê dike. [[Deşta Idirê]] jî ji vê geliyê dest pê dike. Deşt di navbera çiyayê Agiriya biçûk û mezin de ye. Mezinbûna wî 650 km² ye. [[Deşta Qersê]]; Ji çend deştan (Zarûşad, Qers, Xançerî, Aqçaqele) pêk tê. Mezinbûna deştê 2500 km² ye. [[Deşta Ardaxan]]; di nav geliya Kura de ye. Mezinbûna deştê 180 km² ye. == Çem û Gol == Çemê [[Aras]], Ji çiyayê Bingolê dertê û ji Erziromê dikeve hudûtên Qersê. Çem diherêkê [[Behra Hezarê]]. Çemê [[Arpa]] jî þaxek çemê Arasê ye. Çemê din yê herêmê jî Qers û Kur e. Li herêmê çend golên tabîî jî hene. Wek; [[Çildir]] (120km²), [[Aygir]] (3 km²) û [[Xozapîn]] ( 27 km²) == Serwetên bin erdê == Li herêmê ji bin erdê [[lînyît]], [[asbest]], [[perlît]], xwê û malzemên [[tûxla]] û [[kiremîd|kiremîdan]] dertên. == Babetên heywanan == Li golên herêmê mahsî hene. Li çiyan [[gur]], [[rûvî]], [[semasî]], [[darbir]], [[hirç]] û [[Teyr|teyrên]] kovî wek [[werdek]], [[kev]] û [[qaz]] jî hene. == Dîn (ol) û civak == Piraniya nifûsê ji Muslumanan pêk tê. Li herêmê kurden ezdi ji hene wana ci u ware xwe terk kirine dewleta tirka ewana li gunde wan derxistine gunden wana giredayi navceya qulpe ye 7 gunda pek ten nave van gunda evin saribilax, tendurek,qeranix, badili,qaziqopran,civani, hesheri. xiristiyan jî li gundên Posofê "malakan" hene. Ciwaka herêmê ji Kurd, azerî ve pêk tê. == Xwarinên herêmê == Dolmên Sêvan; Sêv tê perçe kirin û hundirê sêvan bi şekirê pûdra û gûz tên tije kirin û devê wan tên girtên. Di siniyek de tên rêz kirin, rûnê nifişk, av bi ser tê reşandin û tê kelandin. Daşkifte; Kîloyek goþtê hêtê çar perçe tê jêkirin û tê kutandin. Çar serî pîvaz bi goşt re tê lihevxistin. Qedexek lepa birincê yan jî nok, xwê û îsota reþ dikeve navê. Malzeme dibe çar perçe, her perçeyek di hundirê kulmê de tê giroverkirin û hêkek kelendî dikeve navê û bi încasên hişk (mişmişên reş) dora goşt tê girêdan. Di avê de tê kelandin û dema servîs dibe kifte tê perçe kirin. == Kincên herêmê == Jinên herêmê "leçek" , "vala" yan jî "qalax" didin serê xwe. Keçên ciwan yê herêmê, fîstanên kin (dayra) heta ser çongê û berdilek ji li ser fîstan li xwe dikin. Îþlik (pîlatî) bê qumçe û yek perçe ne. Di bin fîstanan de, þalwarek (tûman) tê li xwe kirin. Gorên kin, çarox yan jî galoþ jî di nigade hene. Di serê zilaman de þewqe, "papak" yan jî "qabalak" heye. Îþlik (koynek) milê wan dirêj û bi yaxe ne. Êlekên zilaman bi çil qumçukan ve tê girêdan. "Gazekî" çakêtên dirêj yên zilaman e. þalwar (zikwa), jêra wan teng jora wan jî fireh e. Di nigan de gorên ji hirî û pêlavên ji çermên zirav (civekî) yan jî cîzmên dirêj hene. == Nav û kronolojiya bajêr == Di dema Hîtîtiyan de navê herêmê "Ermania" bû. Navek bajar yê kevn jî "araks" û "Karask" bû. Di zimanên gurci de mehna gotina "qers" "derî yê bajar" e.Gele gundîya roje pir sar û hişk re "qers" dibejin. == Kronolojî == === Berî [[Îsa]] (zayîn)=== *900 dema Urartiyan *560 - 550 dema Medan *550 - 531 dema Persan *189 - 64 hukumdariya Araks *64 dema Romayiyan === Piştî Îsa (zayîn) === *193 dema Arsakiyan *642 dema Ereban *657 - 1053 dema Bîzansiyan û Ereban *1053 dema Selçûkiyan *1124 1239 Þerê di navbera Gurcî û tirkan *1534 dema Osmaniyan *1604 dema Safafiyan *1616 dema Osmaniyan II *1807 dema rûsan *1828- 1920 Þerê navbera rus û tirkan == Ciyên turîstîk, tarîxî, û gerê == Herêm bi zozan, gol û hewa ya xwe yê paqij bi nav û deng e. Herêm ji bo spor û aktivitetên zivistanê ji musaîd e. Germav jî li herêmê wek ciyên vehêsanê ne. [[Kela Qersê]], [[Xerebê Anê]] dêr û mizgeftên herêmê ji wek ciyên tarîxî, ji alî gel ve tên ziyaret kirin. {{bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[ca:Kars]] [[de:Kars]] [[en:Kars]] [[eo:Kars]] [[es:Kars]] [[fa:قارص]] [[fi:Kars]] [[fr:Kars]] [[ja:カルス (都市)]] [[ka:ყარსი]] [[pl:Kars]] [[ru:Карс]] [[sv:Kars]] [[tr:Kars]] 983 13078 2004-05-09T13:59:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Buxarî]] 984 49536 2006-10-07T16:58:10Z Erdal Ronahi 2 '''Abû Abdullal Muhammed ibn Ismaîl al-Cûfî al-Buxarî''' 21ê Temûza sala 810an wek nevîyê farisekî ji [[Buxara]]yê hate dinê. Hîn yanzdeh salî bû dest bi xwendina zanistiya [[hadîs]]an kir û şanzdeh salî çû [[Mekke]]yê û [[Medîne]]yê [[hec]]a xwe kir. Li wê derê li zanistên herî bi nav û deng yên hedîsan guhdarî kir. Paşê çû [[Misir]]ê û şanzdeh salan li [[Asya]]yê geriya, ji van şanzdeh salan pênc li [[Besra]]yê borandin. Ew vegeriya axa bav û kalê xwe û li wir 31ê Tebaxa sala 870î mir. Ew bi pirtûka xwe ya hedîsan bi navê [[camî us-sahîh]] bi nav û deng bûye. Di vê pirtûkê de wî ji hezaran hedîsên ku di dema gera xwe da naskiribûn tenê yên ku rastiya wan li gor [[isnâd]]ê isbatbûyî bûn kom kirin. Ango eger ev hedîs li gor rêza kesên gotî bigihişta heta dema [[Mihemmed Pêxamber]], wî hingî ev hedîs wekî rast dipejirand û kom dikir. Ev berhem yek ji şeş pirtûkên hedîsan e ku ji aliyê [[Îslam]] a sunnî tên pejirandin. ==Jêder== *Jockel, Rudolf (Hrsg.); Islamische Geisteswelt: Von Mohammed bis zur Gegenwart, München 1981 *Encyclopedia of Islam; I, 816-817: Al-Bukharî (C. Brockelmann) [[Category:Mirovê olê]] [[Kategorî:Misilman]] [[ar:محمد بن إسماعيل البخاري]] [[de:Al-Buchari]] [[en:Muhammad al-Bukhari]] [[fr:Al-Bukhari]] [[id:Imam Bukhari]] [[tr:İsmail Buhari]] 985 13080 2004-05-09T16:17:58Z 64.12.116.70 Please translate into Kurdish and post prominently for all users to see: Hello Everyone, Elections for the Board of Trustees of the Wikimedia Foundation are around the corner. We are preparing to vote for the representatives who will speak for the many Wikimedia contributors who work so hard to make this the thriving community that it is. The Board is entrusted with the ultimate decision making for the Wikimedia Foundation. Its role is ''not'' website governance. For more information about the Wikimedia Foundation and the role of its Board of Trustees, see here '''[http://meta.wikipedia.org/wiki/Board_of_Trustees 1]'''. We are voting for two positions: ''Contributing Active Member Representative'', and ''Volunteer User Representative''. In order to vote for either of these positions you must have been with one of the Wikimedia projects for at least three months. In future elections, only Contributing Active Members (dues-paying members of the Wikimedia Foundation) will be able to vote for the Contributing Active Member Representative post, but for this first election it will be open to all Wikimedia contributors. All voters will have two votes, one for the Contributing Active Member Representative and one for the Volunteer User Representative. The election is run as First Past the Post, that is, the candidate with the most votes will be declared the winner. In the event of a tie, a run-off election will be held. If you wish to stand for election, please fill in an entry for yourself at '''[http://meta.wikipedia.org/wiki/Election_Candidates 2]'''. Candidates have until the end of Friday, 29th May 2004 to present themselves. The elections will start on Saturday, 30th May 2004 and last one week from that time ending Saturday, 12th June 2004 at midnight GMT, following which the final count will be announced. More information is forthcoming. Please look here '''[http://meta.wikipedia.org/wiki/Election_FAQ 3]''' for details. One final note: If you speak another language, please translate this note and post it to the respective Wikipedias, Wikimedias, Wiktionaries, WikiBooks, WikiSources, WikiQuotes in those languages. Once you have done so, please notify us here '''[http://meta.wikipedia.org/wiki/Election_Notice_Translations 4]'''. Be warned, however, that we may call on you again to help coordinate the election in those languages and relay additional information to those projects. This page is protected. Please address all comments to here '''[http://meta.wikipedia.org/wiki/Talk:Election_FAQ 5]'''. Finally, we would like to wish all of the candidates the best of luck in the election, [[User:Imran|Imran]] in English [[User:Danny|Danny]] in English Co-Chairs, Wikimedia Election Committee [[ar:&#1608;&#1610;&#1603;&#1610;&#1576;&#1610;&#1583;&#1610;&#1575;:&#1575;&#1606;&#1578;&#1582;&#1575;&#1576;&#1575;&#1578; &#1605;&#1580;&#1604;&#1587; &#1573;&#1583;&#1575;&#1585;&#1577; &#1605;&#1572;&#1587;&#1587;&#1577; &#1608;&#1610;&#1603;&#1610;&#1605;&#1610;&#1583;&#1610;&#1575;]] [[cy:Wicipedia:Etholiadau i Bwrdd Ymddiriedolwyr y Sylfaen Wikimedia]] [[de:Wikipedia:Wahlen ins Board of Trustees der Wikimedia-Foundation]] [[es:Wikipedia:Elecciones para la Junta (Board of Trustees) de la Wikimedia Foundation]] [[eo:Vikipedio:Balotado pri Estraranoj de Fonda&#309;o Wikimedia]] [[fr:Wikipédia:Élection au Conseil d'Administration de Wikimedia Foundation]] [[he:&#1493;&#1497;&#1511;&#1497;&#1508;&#1491;&#1497;&#1492;:&#1489;&#1495;&#1497;&#1512;&#1493;&#1514; &#1500;&#1495;&#1489;&#1512; &#1492;&#1504;&#1488;&#1502;&#1504;&#1497;&#1501; &#1513;&#1500; &#1511;&#1512;&#1503; &#1493;&#1497;&#1511;&#1497;&#1508;&#1491;&#1497;&#1492;]] [[hu:Wikipédia:A Wikimedia alapítvány elnökségének megválasztása|Wikipédia:A Wikimedia alapítvány elnökségének megválasztása]] [[ia:Wikipedia:Electiones pro le Consilio de Curatores del Fundamento de Wikimedia]] [[it:Wikipedia:Elezioni Wikimedia Foundation]] [[no:Wikipedia:Valgbrev]] [[pl:Wikipedia:Wybory do Rady Powierniczej Wikimedia Foundation]] [[simple:Wikipedia:Elections for the Board of Trustees of the Wikimedia Foundation]] [[sv:Wikipedia:Val av förtroendemän till stiftelsen Wikimedias styrelse]] [[ur:&#1608;&#1740;&#1705;&#1740;&#1662;&#1740;&#1672;&#1740;&#1575;:&#1608;&#1740;&#1705;&#1740;&#1662;&#1740;&#1672;&#1740;&#1575; &#1601;&#1575;&#1574;&#1608;&#1606;&#1672;&#1740;&#1588;&#1606; &#1705;&#1746; &#1576;&#1608;&#1585;&#1672; &#1570;&#1601; &#1657;&#1585;&#1608;&#1657;&#1740;&#1586; &#1705;&#1746; &#1575;&#1606;&#1578;&#1582;&#1575;&#1576;&#1575;&#1578;]] [[vi:Wikipedia:B&#7847;u c&#7917; cho Ban Qu&#7843;n Tr&#7883; c&#7911;a Wikimedia]] [[zh:Wikipedia:Wikimedia&#22522;&#37329;&#20250;&#29702;&#20107;&#20250;&#36873;&#20030;]] 986 13081 2004-05-09T16:27:06Z Erdal Ronahi 2 bû "Wikipedia:Hilbijartin" #REDIRECT [[Wikipedia:Hilbijartin]] 987 65384 2007-01-19T14:40:31Z SieBot 710 روبوت إضافة: [[am:ሩሚ]] [[Image:Ad-Din Rumi.jpeg|thumb|Celaleddîn Rûmî]] '''Celal al-Dîn Rûmî''' di 30.09.1207an de li [[Balx]]ê ji dayik bûye. Rûmî yek ji hersê helbestvanên [[sofî]] yên mezin ([[Senaî]], [[Attar]], Rûmî) e. Malbata wî bi malbata mîrê [[Xarizm]]ê mnirovântî danî bû. Hî di temenekî bicûk de Rûmî bi bavê xwe re li dinyayê geriyaye û çûye [[Bexda]], [[Mekih]] û [[Şam]]ê. Tê gotin ku di van geran de wî se salî (di sala 1210an de) Attarê kal dîtiye û wî jî bo Rûmî gotiye ku ew dê bibe mirovekî gelekî bi nav û deng û mezin. Dîsa tê gotin ku wî berhemeke xwe diyariyî Rûmî kiriye. Bavê Rûmî sala 1227an li [[Qonya]]ya [[Anedol]]ê niştecî dibe. Sitanê [[Selçûqî|Selçûqiyan]] abvê wî kire profesor, piştî mirina bavê xwe di sala 1230an de Rûmî cîhê wî girt û heta mirina xwe di 17.12.1273an de li Qonyayê jiya. Berhema wî ya here bi nav û den [[Mesnewî|mesnewiya]] wî ye. [[Category:Kes]] [[am:ሩሚ]] [[ar:جلال الدين الرومي]] [[bg:Руми]] [[bs:Mevlana Dželaludin Rumi]] [[da:Jalal ad-Din Rumi]] [[de:Dschalal ad-Din ar-Rumi]] [[el:Τζελαλεντίν Ρουμί]] [[en:Jalal ad-Din Muhammad Rumi]] [[eo:Ĝalal-ed-din Mohammad Rumi]] [[fa:جلال‌الدین محمد بلخی]] [[fr:Jalal Ud Din Rumi]] [[he:ג'לאל א-דין רומי]] [[it:Gialal al-Din Rumi]] [[nl:Jalal ad-Din Rumi]] [[pl:Rumi]] [[ro:Jalal al-Din Muhammad Rumi]] [[ru:Руми, Джалаледдин]] [[sk:Džaláluddín Rúmí]] [[sv:Djalalu'd-Din Rumi]] [[tr:Mevlânâ]] [[ur:مولانا جلال‌الدین محمد بلخی رومی]] 988 66905 2007-01-28T13:19:30Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eo:Mani (profeto)]] '''Manî''' (216-276), pêxemberê Îraniya sedsala 3. e. Ola ku Manî saz kiribû, her çiqas îro ji holê rabûbe jî, di wê demê de alîgirên wê zaf bûn. Ola Manî li [[rojhilata Navîn]] derkete holê û bi rojava ve heta Atlantîkê, bi rojhilat ve jî heta [[Pasîfîk]]ê belav bûbû û ji hezar salan zêdetir dom kiribû. Ola ku Manî saz kiribû, sentezeke balkêş a olên din e. Manî [[Zerdeşt]], [[Bûda]] û H.z. [[Îsa]] wekî pêxemberên rasteqîn dibîne lê li gorî angaşta wî, piştî wan, wî wehiyeke hevgirtîtir standiye. Di ola Manî de her çiqas hêmanên Bûdayî û Îsewî hebin jî (qene ji bo rojavayiyan) doktrîna herî balkêş ji dualîzma Zerdeştî hatiye standin. Manî daye hînkirin ku cîhan, ne ji aliyê xwedayekî ve tê birêvebirin, zaftir qada têkoşîna di navbera du hêzan de ye. Yek ji van “hêmana bed kuManî ew bi tarî û daringê re wekehevî kiriye; ya dî "hêmana baş" ku bi ronahî û ruhê re wekehevî kiriye. Ji ber vê yekê ramanên xweda û şeytên ên di ola îsewî de tîne bîrê; lê di ola Maniyî de hêmanên baş û bed wekî xwediyên hêzên wekhev têne zanîn. Di encama vê baweriyê de bedbûna felsefeyî ya ku feylesofên Îsewî û [[Cihû]] dixe nakokiyan, di felsefa Manî de nabe pirsgirêk. Li vê, ji bo bi kitekit ravekirina ola Manî cî tune. Lê divê bê xuyakirin ku di ola Manî de, ji ber ku ruhê mirov bi hêmana baş û laşê mirov jî bi hêmana bed re wekehev bûye, alîgirên ola Manî bawer dikin ku divê ew xwe ji bihevrebûna cinsî -eger ji bo zêdebûnê be jî- dûr bigirin. Wekî din goştxwarin û şerabvexwarin jî hatibû qedexekirin. Dema mirov ji dûr ve li vê doktrînê dinêre, mirov dibêje ku divê alîgirên vê olê ne pirr bin. Lê ev qedexe ji bo endamên ji rêzê yên Dêra Maniyî derbas nedibûn. Ev qedexe tenê ji bo mirovên navê "bijartî" li wan hatibû danîn û hejmara wan hindik bû, hatibûn danîn. Endamên ji rêzê "banghinêr" dikarin bizewicin (ji xwe re dostik bigirin), bibin xwedî malbat, goşt bixwin û şerabê vexwin. Hinek peywirên ku diviyabû banghinêr bi cih bînin hebûn, divêt wan piştgirî dabûya bijarteyan, lê tevgera ehlaqî ya ku ji wan dihate xwestin bi qasî bêmantiqîyê ne dijwar bû. Ruhên bijarteyan li dû mirinê rasterast diçûn bihuştê; lê ev yek ji bo banghinêran demek digirt. Lê hinek rêolên Maniyî yên wekî Katharî bawer dikirin ku wê banghinêr jî wekî bijarteyan bi hêsanî herin bihuştê. Manî di sala 216'an de li [[Mezopotamya]]yê, ku ev der di wê demê de parçeyeke Keyîtiya Persan bû, hate dinê. Manî Pers bû û xizmê Arsacît an jî xizmê malbata serdest a Part bû. Her çiqas piraniya persiyan girêdayî ola Zerdeştî bin jî malbata Manî di bin bandora rêola Îsewî de bû. Di duwanzdeh saliya xwe de xeyalên olî dîtin û di bîst û çar saliya xwe de ola xwe ya nuh derxist. Dema di destpêkê de li welatê xwe bi ser neket çû bakurê rojavaya Sindê (Hind), li wê derê fermandarekî cîgayî hatiye ser ola wî. Manî sala 242'an vegeriya [[Îran]]ê û Key [[Şapûrê I.]] ew qebûlî hizûra xwe kir. Şapûrî ola wî qebûl nekiribe jî di bin bandora Manî de maye û hiştiye ku ola xwe ya nû li Keyîtiya Persan belav bike. Manî, piştî vê destûrê sî salan, di dema Şapûrê I. û Hurmizê I. de, ola xwe da hînkirin û belav kir. Di wê demê de alîgirên ola Manî zêde bûn û Manî mîsyoner şandin welatên der û dor lê ji ber vê yekê dijminahiya rahîbên Zerdeştî zêde bû. (Di wê demê de, li Îranê ola fermî Zerdeştî bû.) Di sala 276'an de, gava Behramê I. bû key, Manî hate girtin û ew avêtin zindanê. Piştî bîst û şeş rojan, Manî di îşkencê de mir. Manî, bi zimanê persî pirtûkek û bi zimanê syriac (zimanekî nêzî zimanê aramaîk a di dema H.z. Îsade ye.) jî gelek pirtûk nivîsandine. Ev ji bo ola Manîyî bûne pirtûkên zagonî. Her çiqas bi jiholêrabûna olê re ev pirtûk winda bûbin jî, hinek ji wan di sedsala 20. de hatine dîtin. Maniyî, ji rojên pêşî ve tevgereke mîsyonerî bû. Gava [[Pêxember]] Manî li heyatê bû, ola wî ji [[Hind]]ê heta [[Ewropa]]yê alîgir dîtin. Ola wî, piştî mirina wî jî gelekî belav bû. Li rojava heta Îspanyayê, li rojhilat heta [[Çîn]]ê belav bû. Di sedsala 4. de gate dema xwe ya herî xweş û li rojavayê ji bo Îsewîtiyê bû reqîbeke giran. (Ezîz Augustînus Çar salan bûye endamê Maniyiyê.) piştî ku Îsewî bû ola fermî ya Romayê, Maniyiyan gelek tadayî dîtin û ola Manî di sala şeş sedan de, li rojava, hema bêje ji holê rabû. Lê li Mezopotamya û li Îranê hêza xwe domand. Ji wê ber bi Asya Navîn, Tirkistan û Çînê ve belav bû. Di sedsala 8. De bû ola fermî ya Ûyxuran. (Di wê demê de aliyeke mezin ya rojavaya Çînê û Moxolistan di destê Ûyxuran de bû.) Ji wê, li çî nê û Tayvanê belav bû. Lê di sedsala 7. de, dema misilmanî bi pêş ket Mniyî jî bi paş ve çû. Di sedsala 8. de, dema xelîfeyên Ebasiyan li Bexdayê, bi zixtî li hember Maniyiyan derketin, Maniyî bandora xwe li Mezopotamya û li Îranê winda kir. di sedsala 9. de li Asya Navîn jî bi paş ket û di sedsala 13. de, bi dagirkirina Moxolan bi temamê ji holê rabû. Lê Marco Polo, di sala 1300'î de, li rojhilatê Çînê laqî komên Maniyiyan bûye. Li Ewropayê jî hinek rêolên ku ji Maniyiyê qetiyane xuya dibin. Di sedsala 7. de li Keyîtiya Bîzansê Paulusî xuya kirin. Di sedsala 10. de Bogomîlî ku gelek bihêz bûn, li balkanan derketin holê. Lê di nava wan rêolên ewropayî de ya herî girîng Kathasarî bû. Ji ber ku ew ji bajarê Albiyê bûn (Albî, li Fransayê kela wan a herî girîng bû.) ji wan re Albiyî jî tê gotin. Katharosiyan, di sedsala 12. de li Ewropayê, bi taybetî li başurê Frensayê, xwe wekî Îsewî didîtin lê desthilatdarên dêra Îsewiyan, ew wekî bêol didîtin. Papayê herî bihêz û nexweşbîn a serdema navîn, Papa Înnocentîusê III. li hemberî wan banga sefereke xaçparêz kir. sefer di sala 1209'î de dest pê kir; di sala 1244'î de bi mirina gelek Albiyan û wêranbûna başurê Frensayê, Albî têk çûn. Lê Katharosî heta sedsala 15. li Îtalyayê dom kiriye. Bandora her olê li ser jiyana alîgirên xwe heye. Ji ber vê yekê sazendeyê oleke piçûk jî, bi pirranî xwedî bandoreke mezin e. Dilqa kesayetiya Manî, di afirandina vê ola nû de gelek mezin e; olê saz kiriye, teolojiya wê bi pêş xistiye û zagonên ehlaqî bicî kirine. Raste ku zafê ramanên xwe ji ramanên kevn standiye; lê kesê ku ev raman veguhestine ramaneke nû û cuda, Manî ye. Bi şorindan gelek alîşgir dane hev. Rêxistina dêrê afirandiye. Pirtûka pîroz a olê nivîsandiye. Mirov, mirovekî wekî Manî ku tevgereke wisa li dû xwe hiştiye, zaf kêm dibîne. Heke Manî tune bûya, oleke wisa jî wê tune bûya. Ji ber vê yekê Manî ji gelek zana û daneran girîngtir e. Michalel H. Hart (En etkin 100)<br> Raguhestin: Siya Zerdeşt Pencinarî [[Category:Kes]] [[Category:Ol]] [[bg:Мани]] [[ca:Mani]] [[da:Mani (profet)]] [[de:Mani (Religionsstifter)]] [[en:Mani (prophet)]] [[eo:Mani (profeto)]] [[es:Mani]] [[fa:مانی]] [[fi:Mani]] [[fr:Mani (prophète)]] [[hu:Mani]] [[nn:Profeten Mani]] [[no:Mani]] [[pl:Mani]] [[pt:Mani]] [[sk:Mani]] [[sv:Mani (profet)]] [[zh:摩尼]] 989 13084 2004-06-29T16:03:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Template:kurt]] 990 63396 2007-01-06T19:02:43Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[it:Aram]] #[[Aram (Welat)]] #[[Weşanên Aram]] {{cudakirin}} [[Category:Rûpelên cudakirinê]] [[en:Aram]] [[it:Aram]] [[nl:Aram]] [[sk:Aram]] 991 65665 2007-01-20T17:21:51Z 87.69.217.212 '''Culemêrg''' bajarekî [[Botan|Botan]]ê ye. Culemêrg di nav sînorên [[Komara Tirkiyê]]yê de ye. Navê wî yê tirkî "Hakkari" ye. == Erdnîgarî û Sînorên Bajêr == Bajar di nav parelelên 36° 57´ û 37° 48´ bakûr û merîdyenên 42° 10´ û 44° 50´ rojhilat de ye. Sînorên bajêr li bakûr bi Wanê, li rojava bi [[Şirnex]] û [[Sêrt]]ê ve, li başûr bi [[Dihok]]ê ve û li rojhilat jî bi [[Ûrmiye]]yê ve tê girêdan. == Taybetiyên Erda Bajêr == Pîvana erda herêmê 9521 km² ye . Piraniya erda herêmê ji çiyayan pêk tê. (87,6%), deşt (2,1%), plato jî (10,3%) ne. Ji ber çiyabûna herêmê çandinî kêm tê çandin. Tene û gûz ên herî pir in ku li herêmê tên çandin. Li geliyên herêmê, birinc, kuncî û fêkî jî tê çandin. == Avhewa == Li herêmê du cureyên avhewayê hene. Ber bi aliyê çiya ve avhewayeke sar, reşahî û li deverên geliyan jî avhewayeke [[Behra Spî]] serdest e. Herêm zivistanan pir sar û dirêj , havînan jî hênik derbas dibe. == Nifus (1997) û Navçeyên Bajêr == Nifûsa navendê 73221 *[[Çelê]] (Çukurca) 15778 *[[Şemzînan]] (Şemdinli) 38816 *[[Gever]] (Yüksekova) 91530 Tevahiya nifûsa herêmê tevî gundan 212486 e. == Çiyayên Herêmê == [[Reşko]] (Geliyê şîn 4135m), [[Durek]] (4060m), [[Maunsel]] (3850m), [[Gelyano]] (3650m), [[Garê]] (3460m9, [[Geverokê]] (3356m), [[Termo]] (3275m), [[Barêdalo]] (3250m) û [[Çiyayê Reş]] (3630). == Deşt û zozan == [[Deşta Gewerê]] (li dora [[Çemê Nihêlê]] ye ( 175km²), deşt 1900 m ji behrê bilind e. Geliyê Xabûr (di navbera çiyayê Termo û Tanîn de ye.), Geliyê Avarobaşîn (di navbera çiyayê Cîlo û Sat de ye). Geliyê Zapê li dora çemê Zapê ye. Geliya Şemzînan jî li rojhilata bajêrê Çolemergê ye. [[Zozana Kanimahan]]'e li dora gunde [[Çarqela]] ye. == Çem û Gol == Li ser çiyayên [[Cîlo]], [[Sat]] û [[Reşko]], golên krater hene. [[Gola Gelyana]] li çiyayê Reşko, di 2950 m bilindbûnê de ye. Dirêjbûn û firehbûna golê 300m û 250 m ye. [[Gola Şîn]], [[Seyidxan]] û Golan jî li ser çiyayê reş in. Hinek gol jî li ser çiyayên Satê ne. Ji çemên [[Avarobaşîn]], [[Şemizdînan]] û [[Hacibegê]] Çemê [[Zapa mezin]] pêk tê. [[Çemê Xabûrê]] jî şaxek Çemê [[Dîcle]]yê ye. == Serwetên bin erdê == Li heremê madenên bin erdê heta nuha jî peyde nebûne. Tene asbest li hinek deweran hatiye dîtên lê hîn ne hatine bikar anîn. == Babetên heywanan == Ji ber ku herêm pir bi çiya ye, heywanên ku li ser çiya dijên li herêmê pirtir peyde dibin. Wek; Bizin û mî yên çiya, hirç (Li hêla SHemizdîna û Çelê ), ruvî, gur,keroshk, kew û werdek yên herî pirin ku li herêmê peyde dibin. Dîn (ol) û civak Nifûsa herêmê piranî musluman in, ji mezhebên shafî ne. Kêm hiristiyan jî li heremê hene. Tirbên ku ji alî gel ve tên ziyaret kirin jî hene. Wek; tirba Gularesh, Ibedullah Nehrî (li SHemizdînan) == Xwarênên herêmê == *[[Gulûl]]: Ji [[mast]], [[birinc]], [[bulxur]] yan jî [[garis]] çêdibe. Dew tê kelandin, birinc yan jî bulxur dikeve navê û hinek din jî tê kelandin. Ji ser [[agir]] tê girtin ku heta sar û tîr bibe. [[Rûn]] sor dibe û bi ser de tê reşandin û serwîs dibe. *[[Kêpayî]] (hûrên dagirtî): Hûr tê perçekirin û wekî kîsên biçûk tên girêdan. Birinca bi qîme û [[baharat]] dikeve navê û li ser agir di avê de tê kelandin. *[[Mertoxe]]: Şêraniyek, ji qeymax, rûnê nivishk û arvan tê çêkirin. [[Qeymax]] û rûn di tawê de tê helandin û arvan bi serde tê reşandin. Hinek av dikevê û sar tê xwarin. Ji şûna avê şerbet jî dikeve navê. *[[Keledoş]]: Ji [[keşk]]ê tê çêkirin. [[Dahn]], [[nok]], [[goşt]] û giyayên ku zivistanê hişk dikin, tevlî hev dikin û dikelînin. *[[Doxave]]: Ev xwarin ji dew çêdibe. [[Nok]] tê tevlîkirin. Goştê qîmeyê weke kofteyên piçuk tê çêkirin û tê tevlîkirin. *[[Qirîs]]: Mewîj, kakilê gûzan, goştê hestî, kiftik bi hev re tên kelandin û serwîs tê kirin. == Kincên herêmê == Zilamên herêmê shal û shapik li xwe dikin. Du babetên shal û shapikan li herêmê hene ( Diyaryane yan jî SHirnexyane). Bi ser û shal shapik de kefiyek li pishtê tê girêdan. Êlegek ku jê re dibêjin "Kerik" bi serde tê li xwe kirin. Di bin shal de derpiyek dirêj " kiras derpê" tê li xwe kirin. Milên îshlikan bi nexshe û jê re dibêjin "lewendî". Li serî bi kefî re dismalek ku ji re dibêjin cemedanî ( çefî ) tê pêçandin. Di nigê zilaman de gorên ji hirî û rengin û pêlavên ku jê re dibêjin "reshik" hene. Jinên Çolemergî fîstanên heta nigan dirêj û carna jî çend fîstan bi ser hevde li xwe dikin. Bi ser fîstan de êlegek ( bi mil yan jî bê mil) ku jê re dibêjên "Qutik" li xwe dikin. Di serî de sharpeyek hewreshim yan jî kefiyên resh tê pêçandin. Carna çarshefek ku jê re dibêjin " xîzar " jî ji alî jinan ve tê li xwe kirin. == Nav û kronolojiya bajêr == Navê Hekkarî yê ji gotina " hekkar" ku di sedsala dehan de navê eshîrek bû ku li herêmê dijiyan tê. Navê Çolemêrg navê bajarê herêma Hekkarî yê ye û di dema Memlûkiyan de ev nav hatiye gotin. Nav, bi zimanê Ermeniyan "Ilmar" û bi zimanê Suryaniyan jî "Gularmak" e. == Kronolojî == [[Berî Îsa]](zayîn) * 1000 - 585 Dema [[Urarti]]yan * 585 - 550 Dema [[Med]]an * 550 - 331 Dema [[Pers]]an * 331 - 323 Dema [[Mekedon]]iyan * 88 - 66 [[Hukumdariya Tîgran]] * 66 dema [[Romayî]]ian [[Pishtî Îsa]] (zayîn) * 297 - 638 Dema [[Sasani]]yan * 978 Dema [[Ereb]]an * 1054 Dema [[Selçûk]]iyan * 1142 [[Hukumdariya Imaddin Zengî]] * 1343 Dema [[Karakoyuni]]yan * 1360 Dema [[Mîrîtiya Hekkariyan]] * 1386 Dema [[Moxol]]an * 1405 Dema [[Mîrîtiya Hekariyan ya duyemîn]] * 1534 Dema [[Osmani]]yan * 1855 [[Serhildana Îzzedîn SHêr]] * 1914 Dema [[Rûs]]an * 1918 Dema [[Tirk]]an * 1924 [[Serhildana Nastûriyan]] == Ciyên turîstîk û gerê == Hekkarî ji alî tabîat û çiyayan ve pir dewlemend e. Loma jî kesên ku hildikshin ser çiya û spora çiyatî yê dikin, her sal tên herêmê û vê sporê dikin. Herêm ji bo nêçira heywanên kovî jî musaîd e. == Navdarên bajêr == *[[Mela Hisênê Bateyî]] (1417, - 1494) *[[Ehmedê Xanî]] ( sedsala 17 an) *[[Yilmaz Erdogan]] *[[Îhsan Colemêrgî]] *[[Muhsîn Qizîlqaya]] (Muhsin Kızılkaya) *[[Ayhan Geverî]] *[[Qahir Bateyî]] == Eşîr == *[[Pinyanişî]] *[[Ertoşî]] *[[Doskî]] *[[Dirî]] *[[Oremar]]î *[[Silehî]] *[[Beyzade]] *[[Hinareî]] *[[Bayî]] {{msg:bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[bs:Hakkari (provincija)]] [[de:Hakkari (Provinz)]] [[en:Hakkâri Province]] [[es:Provincia de Hakkari]] [[fa:استان حکاری]] [[fr:Hakkari (province)]] [[he:האקארי (נפה)]] [[id:Provinsi Hakkari]] [[nl:Hakkari (provincie)]] [[pt:Hakkari (província)]] [[sv:Hakkari (provins)]] [[tr:Hakkâri (il)]] [[zh:哈卡里省]] 992 61467 2006-12-23T16:57:56Z Erdal Ronahi 2 {{ev gotar|li ser herêma Kurdistanê ye. Ji bo wateyên din a "Botan", li [[Botan (cudakirin)]] binihêre.}} '''Botan''' herêmekê [[Kurdistan]]ê ye. Botan ji [[Colemêrg]], [[Sêrt]] heta [[Şirnex]]ê biber e. Navenda herêma Botan bajarê Cizîrê ye. '''Botan''' heman demê navê çemekî li herêma Botan e. == Etîmolojî == "Botan" ji eşîra "[[Bextî]]" an "[[Botî]]" tê. Bota an jı Bexti navexwe dane herem anjı herem bı wan eşiran hatiye bınnav kırın == Çiya == Çiyayên [[Gabar]], [[Cudî]] û [[Herekol]] li Botanê ne. Çemeke din jî çemê [[Zorava]] ye. Hin herêmên din ên Kurdistanê [[Serhed]], [[Behdînan]], [[Soran]], [[Erdelan]], [[Hewraman]] (Oraman), [[Dêrsîm]] in. ==Girêdan== *Binêre: [[Lîsteya eşîrên Botan]] {{kurt}} [[Category:Herêm]][[Category:Kurdistan]] 993 29165 2006-03-05T19:48:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Badînan]] 994 13089 2004-08-06T21:02:24Z Erdal Ronahi 2 [[Aram]] [[Kurdî]] [[PDK]] 995 13090 2005-03-13T12:34:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şablon:Cudakirin]] 996 53340 2006-10-19T20:28:07Z 85.106.228.190 /* Bername */ [[Image:Roj_tv.PNG|right|Roj TV]] [[Televîzyon]]a kurdî '''Roj TV''' di sala 2004an de hat saz kirin. Bi [[Zimanê kurdî|kurdî]], [[tirkî]], [[erebî]] û [[farsî]] weşanê dike. Bi riya satelitê Roj TV li tevayê [[Kurdistan|Kurdistanê]], li [[Rojhilata Navîn]], li [[Ewrûpa|Ewrûpayê]] û li [[Bakûrê Efrîkayê]] dikare were temaşe kirin. Bingeha ROJ TV li bajarê [[Kopênhag]] a [[Danmarka]]yê hatiye danîn. Kompaniyeka mediya ye û li ser bingeha pêdivîyên netewa kurd, li Kurdistan û [[Mêzopotamya]]yê hatiye damezirandin. Ev [[televîzyon]] li ser bingeha objêktîvbûn û serxwebûnê kar û xebata xwe pêş de dibe. Bernameyên ROJ TV li gor pîvanên weşana [[Danîmark]] û pîvanên Ewropayê tên çêkirin. ROJ TV di 21ê Sibatê de dest bi weşana testê û di 1ê Adara 2003an de bi resepsiyoneke vekirinê bi fermî dest bi weşanên asayî kir. Ji gulana 2004an û şûnda Roj TV di [[înternet|înternetê]] de zindî tê temaşe kirin. Prodîksiyona ROJ TV li bajarê [[Belçîka]] Denderleuw e. ROJ TV rojane rêze bernameyan pêşkêş dike. Ji nûçeyan bigir ta bernameyên dokumanter, fîlm , şahî, çandî û yên zarokan. Ev bername bi sê zaravayên sereke yên Kurdî; Kurmancî, Soranî û Dimilkî û bi zimanên Suryanî, 'Erebî û Tirkî tên pêşkêşkirin. Mebesta sereke ya naveroka hemû bernameyan baldayîna ser pêşketina civakî ye. Profîla Temaşevanên Kurd ên ROJ TV, 40 mîlyon e ku tenê evana Kurdin. Ev kanal bi rêya satelaytê digêje kurdên li 77 welatan. ROJ TV, di heman demê de ji reklam û peyamên bazirganî re vekiriye. Her wiha di warê tenduristî, tevgera mirovanî, dîrok, şêwaza jiyanê, zanist û teknolojî, xoza, perwerde û wekî din de derfeta rêklam kirinê maqûl dibîne. Wekî din di warê sponsor kirinê jî de derfet û mecal hene. == Bername == === Bernameyên Sîyasî === *Avrupa´dan *7. Gün *Ruwange *Pêvajo *Rave *Rasterast *Ramangeh *Nûpel *Rojanliz *Rojev *Gündem *Sêla Sor *Roşt === Bernameyên Civakî === *Ciwan *Söz Sizin *Rengê Jiyanê *Turikê Dewrêş *Hane Rengîne *Rojbaş Kurdistan *Perporek *Çira Jiyane *Portre *Ada *Tenduristî *Peyman === Bernameyên Çandî û Hunerî === *Lorîn *Awaza Mê *Şevçira *Rengîn *Tîşkî Huner *SînemaTeka Kurdî *Welatê Rojê *Dîdar === Bernameyên Zarokan === *Xalxalok == Girêdanên Derve == *[http://www.roj.tv Malpera Roj TV] *[http://wm.streampower.be/roj_tv Roj TV zindî] [[category:Televîzyona kurdî]] [[Kategorî:Teleweşanên ji aliya kesan]] [[ar:قناة روج]] [[de:Roj TV]] [[en:Roj TV]] [[fa:تلویزیون روژ]] [[sv:ROJ TV]] [[tr:Roj TV]] 997 13092 2004-05-12T17:23:17Z Erdal Ronahi 2 bû "Kongreya_Azadî_û_Demokrasiya_Kurdistanê" #REDIRECT [[Kongreya_Azadî_û_Demokrasiya_Kurdistanê]] 999 13094 2004-05-12T17:24:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kongra Gelê Kurdistan]] 1000 63161 2007-01-05T04:53:17Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ka:ურუკი]] '''Urûk''' bajarek li welatê [[Sumer|Sumerê]] bû. [[Gilgameş]] qralê Urukê bû. Xwedawenda Urukê [[Înanna]] (Îştar) bû. Navê Urûkê di Incîlê de Erex e û Sumerî jêre Unug dibêjin {{kurt}} [[category:dîrok]] [[ar:أوروك]] [[ca:Uruk]] [[cs:Uruk]] [[de:Uruk]] [[el:Ουρούκ]] [[en:Uruk]] [[es:Uruk]] [[fa:اوروک]] [[fi:Uruk]] [[fr:Uruk]] [[hu:Uruk]] [[it:Uruk]] [[ja:ウルク (メソポタミア)]] [[ka:ურუკი]] [[ko:우루크]] [[nl:Uruk]] [[no:Uruk]] [[pl:Uruk]] [[pt:Uruk]] [[ro:Uruk]] [[ru:Урук]] [[sh:Uruk]] [[sk:Uruk]] [[sv:Uruk]] 1001 45316 2006-09-04T07:51:40Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Gabo d'Hirutho d'Bethnahrin]] 1002 13097 2004-05-12T22:09:49Z Erdal Ronahi 2 Amblema GHB Amblema GHB 1003 55042 2006-11-02T12:54:02Z Soman 634 [[Image:ghb.jpg|right|Ala GHB]] '''Gabo d'Hirutho d'Bethnahrin''' (Partiya Azadiya Mezopotamyayê, GHB) partiyekê [[çepgir]] a [[asûrî]] bû. Gerîlayên wan bi HPG re tekoşîn. Ji endamên GHB'yê [[Mihayel Cudi]] di 11.01.2002'an de şehîd ket. {{kurt}} [[Category:Partî (Kurdistan)]] [[Kategorî:Asûrî]] [[en:Assyria Liberation Party]] 1004 13099 2004-05-12T22:45:48Z Erdal Ronahi 2 bû "Linus_Torvalds" #REDIRECT [[Linus_Torvalds]] 1005 13100 2004-05-13T18:41:39Z Erdal Ronahi 2 Portre ya Linus Torvalds, ji Wikipedia îngilîzî. 1007 64603 2007-01-14T15:45:14Z Robbot 231 روبوت إضافة: az, id, nl تعديل: fr [[Wêne:WW Sirnex.jpg|thumb|Şirnex ji rojavayê, bi [[WorldWind]]]] '''Şirnex''' bajarekî [[Botan|Botanê]] ye. == Erdnîgarî û Sînorên Bajêr == Bajar di nav parelelên 42° 54´ û 40° 59´ bakûr û merîdyenên 38° 34´ û 37° 22´ rojhilat de ye. Li rojhilat bi [[Culemêrg]]ê ve, li bakur bi [[Sêrt|Sêrtê]] ve, li başûr bi [[Dêrik|Dêrika]] bin xetê û [[Zaxo]] ve li rojava jî bi [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve tê girêdan. == Taybetiyên Çanda Erde Bajêr == Erda herêmê ji %75,7 ji çiyayan pêk tê. Pîvana zozan û deştan jî ji % 24,3 e. Li herêmê,deşta Silopi u Cizira Botan genim, kunci, genimê şami,pambû te çandin. Li Sirnex bi xwe nîsk, û tûtin cihegringin. Her wusa fêkiyên wek sêv,hinar,hêjir,gûz,tiri,hirmi,xox qasi têra hêremê tê çandin, == Avhewa == Li heremê avhewayeke reşahiyê heye. Havînan germ û zuha, zivistanan jî pir sar û şil û şilope derbas dibe. == Nifus (1997) û Navçeyên Bajêr == *Navend 68153 *[[Elkê]] (''Beytüşebap'') 18621 *[[Cizîr]] (''Cizre'') 74 852 *[[Base]] (''Güçlükonak'') 6594 *[[Hezex]] (''İdil'') 55058 *[[Silopî]] ''(''Silopi'')'' 63 028'' *[[Qileban]] (''Uludere'') *''Tevahiya nifûsa herêmê (tevî gundan)'' 316536 e. Belde: *[[Gundik]] == Çiyayên Herêmê == [[Gabar]] (2838), [[Cûdî]] (2114m), [[Mirgomar]] (1807m), Deşt, gelî û zozan: Li herêmê deşt û zozan ji ber çiyayîbûna heremê kêm in, lê ji ber ku li heremê pir çiya hene, geliyên mezin li herêmê hene. Wekî; geliyê Dicle, geliya Botan û hwd. == Deştên Silopî û Cizîrê == Di navbera Silopî, Cizîr û [[Dêrik|Dêrika]] bin xetê de, di geliyê çemê Dîcle de ye. Dirêjbûna deştê 40 km û firehbûna wê jî 10 km ye. == Çem û Gol == [[Botan]], [[Dîcle]] û [[Xabûr]] çemên herî mezin ên ku li herêmê diherêkin. Gol li herêmê tune ne. == Dewlemendiya Binerdê == Li herêmê sereke dewlemendiya bin erd Komure. Wusa kû, komura ji derdora sêrgirê li başûrê Şirnex der tê, têri enerjiya hereme giş diki. Weke din nişanen neft, (petrol) hebi ji, ji aloziya li Kurdistan hêzên ser dest naxwazin û nahêlin lêgerin u derxistina dewlemendiyên bin erdiyen heremê çê bibe. == Babetên Heywanan == Li herêmê babetên teyrên kovî yên li çiya dijîn pir in; pezê kovî, qertel, kew, baz û qajik hinek ji wan in. == Ol û Civak == Muslumantî piraniya nifûsê pêk tîne. Li gundên Elkê û Qilava hinek Xirîstiyan jî hene. Piraniya civakê ji kurdan pêk tê. Û li Elkê (Beytüşebap), Tirba Sê Birayan jî ji aliyê gel ve tê ziyaret kirin. == Xwarênên herêmê == Keşkek û penêrê Sîrîkê xwarênên naskirî yên herêmê ne. Lazime meriv xwarne germ e tamxwes ji ji bir neke. Ser u pe, gutilik, serbidew, suryaz xwarnen hereme ye cihegiringin. == Kincên heremê == [[Şal]] û [[şapik]] cilên herî naskirî ne ku li herêmê ji alî zilaman ve tên lixwekirin. Bi ser de jî îşligekî ku milên wî dirêj û nexşkirî (celehu) tê lixwekirin. Di lingan de goreyên ji hiriyê çêkirî û pêlavên ku jê re dibijin "reşik" tên lixwekirin. Jinên herêmê [[fîstan|fîstanên]] hevrişim ê rengîn ku dibiriqin li xwe dikin. Şalwarekî fireh û goreyên ji hiriyê li xwe dikin. Kefî an jî pûşiyê didin serê xwe. Pêlavên lastîk an jî çaroxê jî li werdigirin. Li heremê cilên modern jî, bi taybetî van salên dawî tê lixwekirin. == Kronolojiya bajêr == === Berî Îsa(Zayîn) === *''3000- 1300'' dema [[Hurî|Huriyan]] *''1300 - 800'' dema [[Naîrî|Naîriyan]] *''800 - 612'' dema [[Asûr|Asûriyan]] *''612 - 550'' [[Imparatoriya Med]] ===Pishtî Îsa(Zayîn)=== *''641- 700'' dema [[Ereb|Ereban]] *''927'' dema [[Bîzans|Bîzansiyan]] *''1107'' dema [[Selçuk|Selçukiyan]] *''1231'' dema [[Moxol|Moxolan]] *''1514'' dema [[Osmanî|Osmaniyan]] ==Ciyên turîstîk, tarixî û gerê== Li Cizîra Botan tirba [[Mem û Zîn]]ê, [[Medresa Sor]] taybetî ji alî gelê Kurd û turîtan ve tê ziyaretkirin ''(sipas ji kurdworld.com re)'' [[Category:Bajar]] [[az:Şırnak (vilayət)]] [[de:Şırnak (Provinz)]] [[en:Şırnak Province]] [[eo:Şırnak]] [[es:Provincia de Şırnak]] [[fr:Şırnak (province)]] [[id:Provinsi Şırnak]] [[nl:Şırnak (provincie)]] [[tr:Şırnak (il)]] 1009 58706 2006-11-28T10:32:14Z Bablekan 495 /* Sitêyên Mûşê */ '''Mûş''' (Muş) bajarekî [[bakûrê Kurdistanê]] li [[Tirkiyê]] ye. == Ciyê coxrafî û hudûdên bajêr == Bajar di nav parelelên 39° 29´ û 38° 29´ bakûr û meridyenên 41° 06´ û 41° 47´ rojhilat de ye. Hudûdên bajêr li bakûr bi [[Erzirom|Erziromê]] ve, li rojava bi [[Bîngol|Bîngolê]] ve, li bashûr bi [[Diyarbekir]], [[Sêrt]] û [[Bidlîs|Bidlîsê]] ve û li rojhilat jî bi [[Agirî]] yê ve tê girêden. == Taybetiyên erda bajêr == Pîvana erda bajar 8.196 km² ye. Çiyayê herêmê 34,9 % , desht 27,2 % û platoyên herêmê jî 37,9 % teshkil dike. Li Mûshê tene, nok, tutûn û kixsên shekir tê çandin. == Îklîm (Av û hewa) == Li herêmê îklîmek reshayî û sar derbas dibe. Zivistanan sar u bi berf , havînan jî hênik derbas dibe. carna çemên herêmê zivistanan diqerisin. == Nifus (1997) û navçeyên bajêr == *Navend 167443, *[[Kop]] (Bulanik) 95627, *[[Dêrxas]] (Hasköy)35067, *[[Têlî]] (Korkut)29873 , *[[Milazgir]] 57316, *[[Gimgim]] (Varto) 36921 Tevayiya nifûsa herêmê (tevlî gundan) 422247 e. == Çiyayên herêmê == [[Çiyayê kurtîk]] bilindtir yê herêmê ye (2950m). Avni (27549), Xamurpet (2500m) û Otluk (2155m) jî çiyayên din yê herêmê ne. == Deşt, zozan û gelî == Deşta Mûşê; Deştek mezintir ji yên Kurdistanê ye. Dirêjbûna wî 80 km û firehbûna wî jî 30 km ye. Mezinbûna deştê 1650 km² ye. Desht di navbera çiyayên [[Nemrûd]] ([[Bitlîs]]), [[Şerefdîn]], [[QereçawûŞ]] û çemê [[Murad]]ê de ye. [[Deşta Kopê]] (525 km²), [[deşta Lîz]] (160 km²) û [[deşta Milazgirê]] (450 km²) mezin in. == Çem û Gol == Çemê Mûradê; ji bakûr dikeve herêmê. Mûrad shaxek çemê Feradê ye. Çemê resh, Lîz, Çolboxir, Heronek û Memanli ji çemên din yê herêmê ne. Li herêmê hinek golên tabîî û biçûk jî hene. Wek Gola Bûlanix (10km²), Sekî (xamurpet) 83 km²), == Serwetên bin erdê == Herêm ji alî madenan ne dewlemend e. Li herêmê tenê çîmento, barît û xwê ji bin erdê dertê. == Babetên heywanan == Li herêmê ruvî, gur, semasî, kewroshk û kew hene. Li gol û çemên herêmê mahsî jî peyde dibin. == Dîn (ol) û Civak == Elewî û Sunni ciwakê teşkîl dikin. Ciwak ji kurdan û hinek Azerî, Çeçen ên ku dewletê anîne bicihkirine pêk tê. Li navçeya Kopê hinde Terekeme hene. == Xwarênên herêmê == Li herêmê zuhakirina sebze û fîkiyên havinê ji bo zivistanê di nav gel de pir tê çêkirin. Jê vê zuhakirinê re gel dibêje "kak", "jax" jî ji zuhakirina shînahiyên kovî, wek kereng re tê gotin. Mirov dikarin jaxê û kerengan ji bo zivistanê tekin ava şor jî. Qirçik; Qashilkên zuha yên xiyaran di nav rûn de bi pîvaz û îsotan re tê sorkirin. Îshkene bi ser tê reshandin û bi sosa ji mast, sîr û rûn çêkirî tê xwarin. Li herêmê tirshî jî ji alî gel ve pir tê çêkirin. Qavûrme, çavbelek, mirtoxe û herse xwarinên din yên herêmê ne ku ji alî gel ve tên xwarin. Heftadirek; Bulxur bi hêk tê li hevxistin. Di siniyek din de kifteyên ji qîme, pîvaz, ava hinaran û birinca kelandi hatiye çêkirin tê sorkirin. Bulxur wek perçên biçûk hundirên wan tê wekirin û kiftên sorkirî dikeve hundirê van û di avê de tê kelandin. Rûnê sorkirî bi ser tê reshandin û serwîs dibe. == Kincên herêmê == Fîstanên jinan dirêj û qedîfe ne. Îshlikên hundir (melekof) li gundan tê li xwe kirin. li bajaran carna çend fîstan bi ser hevde jî tê li xwe kirin. Fîstanê ser, ber wê vekirî ye. Ji kefiya pishtê re dibêjin "shehre". di serî de shalek (kirap) tê girêdan. Di serê keçên ciwan de "leçek" yên pîr de jî "kofî" hene. Carna pere yan jî zêr li serî tê girêdan. Zilamên herêmê shal (pantolonê fireh) bi îshlig li xwe dikin. Êleg û çakêt li ser shal de li xwe dikin. Cîzme, karox, pilava lastîk ya resh jî di nigan de heye. Di bêrîka êlegên zilamên pîr de seet heye. Li hinek gundan shal û shapik jî tê li xwe kirin. == Nav û kronolojiya bajêr == Mûş bajarekî zehf kevn e. Di çavkaniyên asûriyan de tê behs kirin ku navê herêmê ji Şaristaniya Mûşkiyan tê. Îbraniyan navê herêmê "Mûşa" (erdên avî) danîne. Navê herêmê dema Îslamê de wek "[[Tarûn]]" hatiye bi kar anîn. ===Berî Îsa(zayîn)=== *900 - 609 dema ûrartiyan *609 - 550 dema Medan *550 - 334 dema persan *68 dema domayiyan ===Pishtî Îsa (zayîn)=== *217 - 637 dema Sasaniyan *637 dema Bîzansiyan *641 dema ereban *1071 dema Selçûkiyan *1191 dema eyûbiyan *1495 dema osmaniyan *1655 mîrîtiya SHerefxanan *1916 dema Rûsan *1917 dema Tirkan == Ciyên turîstîk, tarîxî û gerê == Pishtî zivistanek dirêj û sar li Mûshê tabîat xwe duguhere û her der shîn dibe. Ji Kela Mûshê her derê deshta Mûshê tê xwuyakirin. Rezên Mangok bi ava xwe yê sar û shinahiya xwe bi nav û deng e li herêmê. Germavên herêmê wek golashor, bazikan jî ji alî gel ve tên ziyaret kirin. == Sitêyên Mûşê == *http://www.mus.gen.tr/ Muş Web Portal - Li vê sitê da Mûşê temaşe bikin... *http://www.ademsonmez.com/ Sitêya Hunermend Adem Sönmez ji Mûşê... *http://www.bulvargsm.com/mus_resimleri/ Albuma Mûşê. Li virda resimê Mûşê temaşe bikin... {{msg:Bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[az:Muş (vilayət)]] [[de:Muş (Provinz)]] [[en:Muş Province]] [[es:Provincia de Muş]] [[fr:Muş (province)]] [[id:Provinsi Muş]] [[nl:Muş (provincie)]] [[pt:Muş (província)]] [[sv:Muş (provins)]] [[tr:Muş (il)]] [[zh:穆什省]] 1010 55086 2006-11-02T16:43:16Z 84.190.216.103 /* Gundên navçeyê */ '''Gimgim''' navê merkeza [[Varto]] ye. Tirkan ev nav neguherîne. Varto li bakurrojhilatê [[Mûş]]ê dikeve û navçeyeke Mûşê ye. Li bakurê Gimgimê [[Erzerom]], li rojava [[Çewlîg]] (Bîngol), li rojhilat [[Kop]] (Bûlanik) û li başûr jî [[Çiyayên Şerevdînê]] (Şerefdîn) hene. Firehiya wê 1418 km² ye û bilindahî li bakur, aliyê Çiyayê Bîngolê 3000 m û li hêla Çiyayê Şerevdînê jî 2300 m ye. Li ser bingeha navê Vartoyê zelalî nîne. Pirr kes di wê baweriyê de ne ku, ev nav ji Ûrartûyan tê. Beriya Terteleya Filehan (1914-1915) çend gundên Filehan jî li herêmê hebûne û eşîreke Ermeniyan bi navê "Vartan, bera Vartan, Malbata Vartan" hebûye. Peyva "vart" bi Filehkî tê wateya "gul". Dîsa navê "gimgim" gorî hin îdîayan, ji ber erdhejan derketiye. Di 31.05.1946´de bi hêza 5,7 erdhejek mezin li Gimgimê pêkhatiye û 839 kes mirine. 19.08.1966´de bi hêza 6,9 erdhej çêbûye û 2394 kes jiyana xwe ji dest dane. ==Dîrok== Dîroka Gimgimê heya Medan aşkera bûye. Li Gimgimê bermahiyên serdema Ûrartûyan hene. Pers, Rom, Bîzansî, desthilatdarî kirine. Di navbera Keyaniya Îranê û Osmaniyan de gelek caran Gimgim cih guhêstiye. Di Şerê Çaldiran a 1514´de maye di destê Osmaniyan de. Mîrîtiyên Kurdistanê di karên xwe yên navxweyî de azad bûne di dema Osmaniyan de. Di [[Serhildana Şêx Seîd]] de, Gimgim xwedî roleke dîrokî ye. Bi qasî demeke kurt be jî Varto azadî tehm kiriye. Dîsa Vartoyê di şerê netewî de bûye şahîdê lehengî û îxanetê. Li ser [[pira Evdirehmanpaşa]] ya di navbera Mûş û Vartoyê de Şêx Seîdê nemir dîl ketiye destê Dugela Tirk. Hejmara niştecihên navenda Gimgimê niha gihîştiye 20.000´î. Bi tevî gundên xwe nifûsa Gimgimê 58.000 e. Aborî li ser xwedîkirina pez û dewar, firotina berhemên şîr e. Niştecihên Gimgimê bi zaraveyên Kurmancî û Kirdkî (Kirmanckî, Dimilkî yan Zazakî) diaxivin. Di aliyê olî de Sunî û Elewî ne. Li Gimgimê radeya perwerdehiyê bilind e. Niştecihên herêmê jiyaneke nûjen dijîn. ==Çand== Her sal li Girê Kox festîvalek tê lidarxistin. Herêma Vartoyê kaniya stran û govendên Serhedê ye. Leyîstika [[Çepkî]] navdar e. == Gundên navçeyê == *[[Alingoza Jêr]] *[[Alingoza Jor]] *[[Anêr]] *[[Avrêz]] *[[Badan]] *[[Baskan]] *[[Çarbihur]] *[[Caneseran]] *[[Cîwarik]] *[[Çarbihur]] *[[Çorsan]] *[[Dadînan]] *[[Dapak]] *[[Darebî]] *[[Dêrik]] *[[Dodan]] *[[Emera]] *[[Eynan ]], [[Ayînan]] *[[Gaqir]]Gaqir *[[Gestemerde] *[[Gundê Mîran]] *[[Gundê Şêx]] *[[Gulicî]] *[[Gurçik]], [[ Qurçik]], [[Kurçik]] *[[Gomagolgol]] *[[Gomahus]] *[[Goma Zîlê]] *[[Goşkarbaba]] *[[Harik]] *[[Hebîban]], [[Hebîbaba]] *[[Hemik ]], [[Hemûk]] *[[Hecîbega Jor]] *[[Hecîbega Jêr]] *[[Înalyan]], [[Înalî]] *[[Înaqan]] *[[Îspeyan ]], [[Spehiyan]] *[[Îskender]] *[[Keçan]] *[[Kevirêhinguv]] *[[Kêranlix]] *[[Kimsoran]] *[[Kûzik]] *[[Kunav]] *[[Kêrs]] *[[Kovik]] *[[Leyleg]] *[[Mengel]] *[[Mêrgemist]] *[[Mişko]] *[[Mûskan]],[[ Mûşkan]] *[[Paşkendal]] *[[Rindaliyan]] *[[Reqasan]] *[[Sarinc]] *[[Serçûk]] *[[Seferek]] *[[Sêgiran]] *[[Sêmal]] *[[Siltaşêr]] *[[Stûkuran]], [[Ustukran]], [[Uskuran]] *[[Stûkurana Qij]], [[Uskura Qij]] *[[Şêxpîr]] *[[Sofiyan]] *[[Şîp]] *[[Şorik]] *[[Tatan]] *[[Tanzîg]] *[[Tep ]], [[Tepe]] *[[Xaş ]], [[Xaşxaş]] *[[Xelefan]] *[[Xirbakûp ]], [[Xirabê Yaqûp]], [[Xirbeqûv]] *[[Xinzora Jêr]] *[[Xinzora Jor]] *[[Qasiman]] *[[Qerqerût]] *[[Qeremês ]], [[Qerwaşûn]] *[[Qeregiwîj]] *[[Qerepûngal]] *[[Qereseyîd]] *[[Qelinçûk]], [[Qelencux]] *[[Qulan]] *[[Viranj]], [[Viranc]] *[[Yalê]] *[[Yekmal]] *[[Zengel]] *[[Ziring]] *[[Zorava]] [[Category:Navçeya Mûşê]] 1011 13105 2004-09-01T22:54:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Culemêrg]] 1012 13106 2004-05-26T19:29:01Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Culemêrg]] 1015 13109 2004-05-14T13:21:42Z Erdal Ronahi 2 Portre ya Zana Farqînî, bi destûr ji gerdun.com Portre ya Zana Farqînî, bi destûr ji gerdun.com 1016 60056 2006-12-10T12:44:49Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Zana_ferqini.jpg|right|Zana Farqînî]] '''Zana Farqînî''' [[zimannas|zimannasê]] kurd e. Zana Farqînî, di sala 1967'an de li gundekî [[Farqîn]]ê hatiye dinê. Dibistana seretayî û ya navîn li Farqînê, lîse û zanîngeh jî li [[Stenbol]]ê qedandine. Li Zanîngeha Stenbolê Beşa Civaknasiyê (sosyolojî) xwendiye. Yek ji avakarê [[Koma Çiya]] ye û digel komê kaseta pêşîn a bi navê "''Rozerîn''" derxistiye. Di kovara "''[[Rewşen]]''"ê ya [[Navenda Çanda Mezopotamyayê]] de di desteya karê nivîsaran de cih girtiye. Paşê dev ji xebatên muzîkê berdaye û paşê bi dorê di rojnameyên hefteyî yên bi navê "''[[Welat]]''", "''[[Welatê Me]]''" û "''[[Azadiya Welat]]''" de xebitiye. Di rojnameya "''Welat''" de bi giranî karê redaksiyonê kiriye. Di derxistina Welatê Me de cih girtiye û bûye berpirsê karê nivîsaran ê pêşîn ê "''Welatê Me'. Paşê bûye gerînendeyê giştî yê heman rojnameyê. Ji ber nivîs û nûçeyên ku di vê rojnameyê de hatine weşandin, li Dadgeha Ewlekariya Dewletê (DGM) ya Stenbolê hatiye darizandin û ceza xwariye. Her wiha li heman dadgehê parêziya xwe jî bi zimanê Kurdî kiriye û ji ber vê helwesta xwe hatiye girtin û demekê li Girtîgeha Bayrampaşayê ya Stenbolê razaye. Farqînî piştî girtina "''Welatê Me''" digel hevalên xwe lê xebitiye rojnameya hefteyî ya bi navê "''Azadiya Welat''" derxistiye û gerînendeyê pêşîn ê weşanê jî dîsan ew e. Piştî ku ji ber neçariyê dev ji karê rojnamegeriyê berdaye, li [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]] berdewamî bi karên xwe yên li ser zimanê kurdî daye ku heman xebat û lêkolînên xwe yên der barê ziman de jixwe didomandin. Piştî ku dev ji karê rojnamegeriyê berdide, hemû giraniya xwe dide ser xebat û vekolînên li ser zimanê kurdî. Sê dewr di Desteya Rêveberiyê ya Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê de cih girtiye. Zana Farqînî xelatgirê pêşîn ê Xelata Zimanê Kurdî ya Feqî Huseyn Sagniç e, ku ji aliyê Enstîtuya Kurdî ya stenbolê ve cara pêşîn di sala 2005'an de hat lidarxistin. Niha Serokê Beşa Ziman û endamê Desteya Rêveberiyê ya Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê ye. ==Berhem== [[Wêne:Ferhenga_kurdi-tirki.PNG|thumb|Ferhenga Kurdî-Tirkî]] *'''[[Ferhenga Tirkî-Kurdî]]'''; [[Weşanên Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]], 1278 rûpel, Stenbol 2000 *'''[[Ferhenga Kurdî-Tirkî]]'''; Weşanên Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê, 2132 rûpel, Stenbol 2004 *Zana Farqînî digel [[Hasan Kaya]] û [[Samî Tan]] broşûreke bi navê "'''Em Zimanê Kurdî Binasin'''" amade kiriye. werger: *"[[Mamosteyê Sêyemîn Xanî]]", ji zimanê tirkî *Rastiyên Destana Memê Alan, ji zimanê tirkî *Gotarên wî di weşanên wekî rojnameyên "''Welat''", "''Welatê Me''", "''Azadiya Welat''", Tûrik (ku vesera Azadiya Welat e), kovarên "''Rewşen''", "''[[Jiyana Rewşen]]''", "''[[Zend]]''", "''[[Zembîlfiroş]]''", "''[[Tîroj]]''", "''[[Avaşîn]]''" û malperên li ser înternetê "''[[Rojev]]''", "''[[Gerdûn]]'', Amidakurd, Amude.com"ê de hatine weşandin. [[category:zimannas|Farqînî, Zana]] [[category:nivîskar|Farqînî, Zana]] Zana Farqînî xelatgirê pêşîn ê Xelata Zimanê Kurdî ya Feqî Huseyn Sagniç e, ku ji aliyê Enstîtuya Kurdî ya stenbolê ve cara pêşîn di sala 2005'an de hat lidarxistin. Zana Farqînî di nav redaksiyona malpera [[Amidakurd]] de cih digire û her wiha tê de dinivîse jî. 1020 13112 2004-05-15T21:59:35Z Erdal Ronahi 2 bû "Helîm_Yûsiv" #REDIRECT [[Helîm_Yûsiv]] 1024 13115 2004-05-17T17:34:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan]] 1025 13116 2004-05-17T17:37:28Z Erdal Ronahi 2 bû "Mele_Mistefa_Barzanî" #REDIRECT [[Mele_Mistefa_Barzanî]] 1026 54938 2006-11-01T09:44:08Z Bablekan 495 lînkek nebash bû û ne jî Kurdî bû, min jêbir Çend cihên bi vî navî hene: # [[Elezîz|Mezra]], navekî kevn ê Elezîz # [[Mezra, Pasûr|Mezra]], gundekî Pasûrê # [[Mezra, Gewer|Mezra]], gundekî Gewerê # [[Mezra, Pirsûs]] == Links == {{cudakirin}} 1028 37547 2006-08-05T05:27:49Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Mezra]] 1029 55560 2006-11-08T10:19:15Z Thogo 540 rv vandalîzm == Çend bajarên Kurdistanê == {| |<center>'''Bajar'''</center> |<center>'''Navê(n) din'''</center> |<center>'''Dewlet'''</center> |<center>'''Be soranî'''</center> | | |[[Agirî]] | Ağrı |Tirkiye |- |[[Amed]] |Diyarbakır |Tirkiye |- |[[Amûdê]] | |Sûriye |- |[[Bedlîs]] | Bitlis |Tirkiye |- |[[Bokan]] | |Îran |- |[[Cizîr]] | Cizre |Tirkiye |- |[[Culemêrg]] | Hakkari |Tirkiye |- |[[Dêrsim]] | Tunceli |Tirkiye |- |[[Dihok]] |Dohuk |Iraq |{{rtl}}[[دهۆك]]{{-rtl}} |- |[[Dîlok]] | Antep |Tirkiye |- |[[Efrîn]] |[[Afrîn]] |Sûriye |- |[[Erzingan]] | Erzincan |Tirkiye |- |[[Erzirom]] | Erzurum||Tirkiye |- |[[Gurgum]] | Maraş |Tirkiye |- |[[Helepçe]] | |Iraq |- |[[Hewlêr]] |Erbil | Iraq | {{rtl}}[[هه‌ولێر]]{{-rtl}} |- |[[Ixdir]] | Iğdır|| Tirkiye |- |[[Îlam]] | ||Îran |- |[[Kerkuk]] | Kerkük | Iraq |{{rtl}}[[كه‌ركووك]]{{-rtl}} |- |[[Kirmaşan]] |Kermanşah |Îran | {{rtl}}[[کرماشان]]{{-rtl}} |- |[[Kobanî]] |{{rtl}}[[كوباني, عين العرب]] |SÛRIYE |- |[[Mehebad]] |Mahabad |Îran |- |[[Meletî]] | Malatya |Tirkiye |- |[[Mexmûr]] | |Iraq |- |[[Mezra]] | Elazığ |Tirkiye |- |[[Mêrdîn]] | Mardin |Tirkiye |- |[[Midyad]] | Midyat |Tirkiye |- |[[Mûsil]] | |Iraq |- |[[Mûş]] | Muş |Tirkiye |- |[[Ormiye]] |Urmiye, Wirmiye |Îran | {{rtl}}[[ورمی]]{{-rtl}} |- |[[Qamişlo]] |Kamişli |Sûriye | {{rtl}}[[قامشلی]]{{-rtl}} |- |[[Qers]] | Kars |Tirkiye |- |[[Qitmê]] | |Sûriye | {{rtl}}[[قطمه]]{{-rtl}} |- |[[Riha]] | Urfa |Tirkiye |- |[[Semsûr]] | Adıyaman |Tirkiye |- |[[Seqez]] | |Îran |- |[[Sêrt]] | Siirt |Tirkiye |- |[[Silêmanî]] || Süleymaniye ||Iraq ||{{rtl}}[[سلێمانی]]{{-rtl}} |- |[[Sîne]] |Sanandaj |Îran | {{rtl}}[[سنه]]{{-rtl}} |- |[[Urmiye]] | |Îran |- |[[Wan]] | Van |Tirkiye |- |[[Zaxo]] | |Iraq |- |[[Çewlik]] |Bingöl |Tirkiye |- |[[Êlih]] | Batman |Tirkiye |- |[[Şirnex]] | Şırnak |Tirkiye |- |[[Xarpêt]] | Elezîz, Elazığ |Tirkiye |- |[[Zaxo]] | |Iraq |} [[Category:Lîste]][[Category:Kurdistan]][[Category:Bajar]][[Category:Erdnîgarî]] 1030 13121 2005-03-08T21:10:10Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Lîsteya_bajarên_Kurdistanê]] 1031 13122 2004-05-17T22:30:36Z Erdal Ronahi 2 bû "Dildar_(Yunis_Rauf)" #REDIRECT [[Dildar_(Yunis_Rauf)]] 1032 13123 2004-05-17T22:34:52Z Erdal Ronahi 2 bû "Dildar_(Yunis_Rauf)" #REDIRECT [[Dildar_(Yunis_Rauf)]] 1036 44251 2006-08-29T16:20:12Z Crypto 305 Redirecting to [[Sûrî]] #redirect [[Sûrî]] 1037 13127 2004-12-23T11:38:44Z Erdal Ronahi 2 /* Wîkîpediya çi nine? */ == Wîkîpediya çi ye? == Tiştên ku Wîkîpediya ye an dixwaze bibe: * [[Ensîklopedî]] * [[Bêalî]] == Wîkîpediya çi '''nine'''? == Çend tişt heye ku Wîkîpedia '''ne''' ew e: * [[Cîhê reklaman]] * [[Lîsteya lînkan]] * [[Ferheng]] * [[Foruma nîqaşan]] 1038 13128 2004-05-19T20:18:29Z Erdal Ronahi 2 bû "Wikipedia:Wîkîpediya_çi_ye_û_çi_ne_ye?" #REDIRECT [[Wikipedia:Wîkîpediya_çi_ye_û_çi_ne_ye?]] 1039 13129 2004-10-19T22:39:42Z Erdal Ronahi 2 [[Bêalî]] (''îng.:neutral'') tê wateyê tiştek an kesek ku aliyekî nagre. [[Wîkîpediya]] dixwaze bibe bêalî. Hemwate: bêhêl, bêlayen, alînegir, alînegirtî, layennegir, bêterf [[Category:wîkîpediya]] 1041 13131 2004-09-25T19:32:00Z RezanTovjin 60 Li cîhanê her gel, bi çand, tore û kevneşopiyên xwe tên naskirin. Nasnameya gelekî; bi çand, kevneşopî û kelepora wî xwe dide der. Bi taybetî jî, di warê çanda xwekirinê de, her gelek xwedî cil û bergên bi şêwazên cihê cihê ye. Wekî hemû gelan gelê kurd jî, bi çand, tore û kevneşopiyên xwe yên cihêreng balê dikişîne û wek xezîneyeke dewlemend ya dîroka civakî ye. Lê wekî hemû qadên jiyanê nebûna welatekî yekpare, di warê cil û bergan de jî di nava kurdan de cihêtiyek derxistiye holê. Ji ber vê yekê jî her parçeyek Kurdistanê, her herem û her hawirdorek, di warê modelê de xwedî hin xweseriyên taybet e. Ligel parçeyên [[Kurdistan|Kurdistanê]] jinên kurd yên li derveyî welêt, bi taybetî jî yên ku li Kafkasan dijîn jî, bi cil û bergên xwe yên xweser û cihêreng balê dikişînin. Heya roja îro jî, keleporê lixwekirinê hîn tê parastin, bi taybetî jî di nava jinên temen-mezin de. Lê çi mexabin ku bayê guherînê yê demê êdî hêdî- hêdî berê xwe daye wan jî... Bê guman wekî gelek warên jiyanê, di warê cil bergan de jî xaka ku mirov li ser dijî diyarker e. Ango cil û bergên ku em li xwe dikin raste rast bi dîroka me û xaka ku em li ser dijîn re girêdayî ne. Yanî girêdaneke mezin di nava xaknîgariyê û kelupora civakekê de heye. Dîsa di warê cil û bergan de; ol û aborî jî diyarker in. Lê ev hemû hêman bi hev bandor dibin û bandorê li hevdikin; tu caran ji hev cuda nabin. Kurdên li Qafqasya (Ermenîstan û Gurcîstan) jî bi pirahî kurdên ji ola Êzidî ne. Ev kurdên ku ji heremên Kurdistanê yên wek (Qers, Sînek, Şerfedîn, Mûş, Îxdir û Wan ê) koç kirine hatine van deran; hîn jî bi çand û kevneşipiyên cîhên ku lê hatî bi xwere anîbûn dijîn. Di warê cil û bergan de jî ew yek wisa ye û hema- hema di vî warî de jî hîn tişteke wan neguheriye. Ev yek bi taybetî ji bona jinê derbas dibe; jiber ku cil û bergên mêran(zilam) hatine guhertin, lê jin hîn li ser kevneşopiyên xwe yên Kurdewarî dimeşe. Kurdên [[Êzîdî]] yên ku li Qafqasya dijîn; bi pirahî li bajarên wekî Qers, Wan Bitlîs û bajarên din hatine. Wan çand û cil û bergên xwe jî li sînoran derbaskirine û bi xwe re anîne. Ew hîn jî cil û bergên wekî kesên li aliyê sînor ên din, ên ku qet nedîtine lixwe dikin. Ew li pişt sînoran dengê dohol, zirne, dawet, stran û çekan guhdarî dikin û xeyalên rabirdû û pêşerojê dikin. Ji ber ku bi dîtina wan, ew deng û rengê kal û bavên wan in. Çendî ku cudatiyeke olî di nava Kurdên herdu aliyên sînor de hebe jî, lê mirov dikare bêje ku kelopor û awayê jiyana wan ya civakî wek hevin. Ev jî derdixe holê ku cilên jina Kurd-Êzîdî ya Qafqasya, ne hêmaneke olî ye. Yanî ne cilên olî ne, lê ewna cilên netewî yên herema Serdeha nin. Jixwe cilên jineke Kurd(misilman) ya li Qersê dijî, weke ya jineke Kurd (ÊzîdÎ) ya ku li Elegezê dijî ye. Di heman dem de, dema ku mirov mêze dike, dibîne ku cilên jina Kurd-Êzîdî ya Elegezê, ne weke ya jineke Kurd-Êzîdî ya çiyayên Şengalê ye! Ev yek jî dide nîşan ku cil, berg, kultur û şemala jinekê, ji hêmanên olî bêhetir, bi hêmanên aborî, xaknîgar3i û şêwazê jiyanê re girêdayîye. == Nav û taybetmendiyên resen yên Cil û bergên Jina Kurd ya Qafqasya == Di warê model û şêwazê de, di kincan de hin guherîn pêk hatine. Her wiha hin modelên nû jî hatine bipêşxistin. Li Qafqasya, bi taybetî jî li Ermenistanê, kurdên li herêma Elegez, Oktonberya û Şamîramê cil û bergên xwe yên kevneşopî berdikin. Belkî ku yên ji wan diçin komarên Rusyayê, an jî Ewropaya rojhilat, dev ji lixwekirina cilên Kurdî berdidin. Lê yên ku li qafqasya di nava gundan û heremên çiyayî de dijîn, hîn; serê xwe bi “hirbî”, pêşiya xwe bi “pêşmalê”, pişta xwe “kefiye” girêdidin û “elêk” li ber dikin. Me der barê mijarê pirsên xwe yên wekî, "Jinên ciwan yên li Qafqasya û bergên çawa ber dikin, yên pîr cil û bergên çawa ber dikin?" aresteyî dayîkeke temen-mezin a ku li herema Elegezê dijî kir. Dayîkê wiha bersîva me da: "Niha cil û bergên jinên mezin li xwe dikin, wekî cil û bergên ku li walêtên bav û kalan têne berkirin e, modela wan yek e. Lê jinên ciwan van kincên berê- yên ku kurmancitiyê temsîl dikin- zêde ber nakin. Tenê di şahî û dîlanan de ber dikin. Ji ber ku em di nava gelên din de dijîn; ciwan di bin bandora wan de dimînin. Jinên temenê wan mezin hîn jî pêşmalê li pêşiya xwe girê didin, yêlek ber dikin. Berê mezinên me Qutik ber dikirin. Niha tam nayê bîra min, li niha tam wekî Qutikê nebe jî pêşmal û kefye û kremsatine têne berkirin. Şaxrareşiyê jî li serê xwe girê didin. Lê wek me got, ji ber ku em di nava gelên din de dijîn bandora wan a li ser cil û bergan tê dîtin. Ciwan di bin bandora çanda wan de dimînin. Serê xwe girê nadin. Kincên modern ber dikin. Dema ku em diçin dawetan kincên wekî yên ku em di jiyana rojane de berdikin, lê ew bi qumaşên bibuha hatine çêkirin ber dikin." Ji hin cil û bergên ku jinên kurd yên li Qafqasya li xwe dikin: *[[Xeyl]] (Xêlî) *[[Şala Kurmancî]] *[[Dêrî]] (Pêşmal ango bervank) *[[Yêleg]] (Surt ango sixme) *[[Tavrişî]] *[[Şara toksin]](Tosin) *[[Heftreng]] *[[Qutik]] (Kutik) Di jiyana rojane ya jinan de jî, cilên bermalê tên liberkirin, her wiha jî jina Kurd ya Qafqasya, serê xwe bi awakî xweser û cuda girêdide. Li nava Kurdên Qafqasya, bi taybetî jî Ermenîstanê de, tişta herî girîng ewe ku jinên temen-mezin hîn jî cil û bergên ku kurdayetiyê temsîl dikin ber dikin. Lê di nava ciwanan de, di warê çanda berkirinê de gelek tişt diguherin. Dema ku mirov bi giştî li cil û bergên jinên kurd yên êzidî yên li Qafqasya dijîn mêze dike, ji ber ernîgariyê her çiqas hin guherîn pêk tên jî, dîsa dişibin cil û bergên jinên kurd ên misilman ên li Wan, Qers û bajarên din. Jixwe demê ku mirov di mehên buharê de diçe zozanên Elegezê û jina kurd li wir dibîne, mirov yekser xwe li Kurdsitanê hîs dike. Birastî jî tiştekî pir balkêşe ku piştî 90 salî ji koçkirina ji welat û jiyankirina li xerîbiyê hîn jî jina Kurd rastiya xwe ya resen diparêze û nirxên kurdewarî nake qurbana moderinîzmê. Hîn jî ew kincên ku li cih û warên bav û kalan bi xwe re anîne vedişêrin û diparêzin, ji dê derbasî keçê an jî bûkê dibe. Hîn jî jina Kurd bi serbilindî eşker dike ku parazvana kelopora kurdetiyê ya sereke ku tu caran binkeftin nepejrandiye ew jina Kurd bi xwe ye! [[Category:Cil]] 1042 13132 2004-07-26T15:05:02Z Erdal Ronahi 2 '''Ûsiv û Zelîxe''' pirtûkeke [[Heciye Cindî]] ye. “Ûsiv û Zelîxe” pirtûka profsorê Kurd yê bi nav û bang Heciyê Cindî, bi bona 95 saliya jidayîkbûna wî, ji aliyê keça wî Firîda Cewarî hate weşandin. Pirtûka “Ûsiv û Zelîxe” ya pofsorê Kurd yê Ermenîstanê Heciyê Cindî, di salên 1965-an de ji bona çapkirinê hatiye amadekirin. Lê ji ber gelek sedeman, e pirtûk nehatiye çapkirin û weşandin. Ancax berî demekê Keça Heciyê Cindî, Firîda Cewarî, ev pirtûk ji nûva ji nava arşîvê derxist, sererast kir û da çapkirinê. Berî du rojan jî, ev pirtûk ji çapxaneya “Zengil-97” hat çapkirin û gihîşte xwendevanên xwe. Ev pirtûk ji aliyê Çerkesê Reş ve hatiye wergernadina ser zimanê Kurdî –latînî û ji aliyê weşanên Mezopotamiya ve jî ji bon açapkirinê hatiye amadekirin. Mirov dikare bêje ku bi kedek û xebateke hevbeş ya çend kesan ve hatiye amadekirin û ev nirxê Kurdî gihîştiye ber destên xwendevanên [[Kurdên Qafqasyayê|Kurd yên Qafqasyayê]]. Ûsiv û Zelîxe, berhemeke wêjeyî, pexşanî ya taybete. Li ser serpêhatiya peyxember Ûsiv û jina padîşahê Misrê Zelîxê hatiye amadekirin. Ev serpêhatî di gelek pirtûkên pîroz(wek Qur’an) de jî bi giştî derbas dibe. Di nava vê pirtûkê de jî, him bi awakî wêjeyî û him bi helbest û him jî biklamî ev serhatî tê vegotin û vebêjandin. Li rex ku profsor Heciyê Cindî, meteryalên bingehîn yên vê pirtûkê ji gelek çavkanî û pirtûkên dîrokî û yên olî girtibe jî, lê wî beşekî pir mezin ji pirtûkê ji devê zarbêj û zargotinzanin Kurd yên Qafqasya girtine. Her wiha jî ev serpêhatî li gorî ku dengbêjên Kurdan anîne zimane jî, Heciyê Cindî ji vî aliyî jî sûd wergirtiye û pirtûka xwe hîn dewlemendtir kiriye. Pirtûk ji 230 rûpelan pêk tê, her wiha jî ji bilî pêşgotina bi Ermenî, Îngîlîzî û Kurdî ya ku Firîda Cewarî amadekiriye, pirtûk ji 3 beşan bi kartê. Beşê yekê, bi navê “Pêşxeber”e, ev jî ji pêşgotin û vekirina ku Heciyê Cindî bi xwe nivîsandiye pêktê. Di pêşxeberê de gelek çavkanî û meteryalên dîrokî û yên Rusî û Ermenî hatine bikarhanînin. Beşê duduyan jî bi navê “Tekst” ev beş jî ji 10 babetan pêktê. Di babetan de jî, çîroka Ûsiv û Zelîxa tê vegotin. Hin bi awayekî pexşanî û him jî bi helbest û klaman tê gotin. Naverok û bûyerên serpêhatiyê jî di vê beşê de ne. Çendî ku nivîskar xwestibe ku bi şêwazekî resen vê pirtûkê binivsînê jî, lê dîsa jî şêwazê vegotina klasîk desthilatdariya xwe ji ser pirtûkê ranekiriye. Ango bi şêwazê çîrokana, carne mirov dibîne ku bi awakî goftûgoyan derbas dibe, yekser goftugo qut dibin û dest bi helbestê tê kirin, an jî klam tê gotin. Gelek caran jî bi şêwazê vegotina nivîskar derbas dibe. Beşê sisiyan jî, li ser kesên ku Heciyê Cindî ji wan ev serhatiy devokî berhevkiriye ye. Ev beş jî ji 10 babetan pêktê, di her babetekê de, zarbêjek diaxive ka çawa ev serpêhatî jiberkiriye û ji kê girtiye. Hêjaye ku mirov navê van zarbêj û û çîrokvanên gelêrî yên Kurdan diyar bike, taybetî jî ku heman kesek ji wan niha zindî nemaye. Xudê Ozman(pîr), Elîyê Fetî Kotîkî, Rostemê Emer, Evdalê Keleş Evdoyî, Evdoyê Sedo Bro, Xeloyê Lalê(pîr), Şêx Mîrzoyê Ewilo(şêx), Egîdê Elo, Qaso Baba(pîr) û Şamilê Eskerov. Ev kesana hemû jî çîrokvanên devokîne. Li rexekî din de jî, jiçend zarbêj û dengbêjan jî klam hatine girtin û teva nota wê hatine danînin. Ew zarbêj û dengbêj jî, ev in: [[Morofê Mehmûd]], [[Baba Keleş]], [[Avîyê Elî]], [[Elîyê Fetî]], [[Beyaza Sefo]]. Ev pirtûk ne tenê berhemeke wêjeyî ye, lê belê ew wek berhevokeke binirx û giranbûhaye ku zargotin û zarbêjiya devokî ya Kurdên Êzîdî parastiye û weke berhemeke hevgirtî û ziman xweş dikeve ber destê her xwendevanekî Kurd û dibe yek ji xelatên girîng yên pirtûkxaneya Kurdî. Heciyê Cindî ku mirovekî binav û bange, ji bona çand û rewşenbîrtiya Kurdî kar û xizmetên bêhempa kirine, bi dehan pirtûk û berhevok afirandine. Zargotin û floklora Kurdan ji mirinê parastiye û bi serê xwe bûye alek ji alanê rewşenbîrtiya Kurdî. Piştî mirina wî, du pirtûkên wî ji aliya keça wî Firîda Cewarî hatine çapkirin. Pirtûka berî vê ji aliyê weşanxaneya Mezopotamiya ve hatiye çapkirin û weşandin, ev pirtûk jî dîsa ji aliyê Mezopotamiya ve ji bona çapkirinê hat amadekirin, lê ji aliyê çapxaneya Zengil-97 ve li Êrîvanê hate weşandin. Le hemberî hemû zor û zehmetiyên ku Kurdên Qafqasya tê de dijîn jî, dîsa jî wan serê xwe li hemberî mercên zehmet netewandin û bi îsrar dixwazin ku berhem û afrandinênxwe yên Kurdî derxin ronahiyê. [[Category:Pirtûk]] 1045 13133 2004-09-11T10:26:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kurdên Qafqasyayê]] 1047 13134 2004-10-19T18:49:32Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Heciye cindi.jpg|right|framed|Heciyê Cindî]] '''Heciye Cindî''' (1908-1990) fîlolog û [[nivîskarê kurd]] e. Cindî nivîskarê pirtûka [[Ûsiv û Zelîxe]] ye. Prof. '''Heciyê Cindî''', di sala 1908- de, li Gundê Amançayîr girêdayî [[Qers|Qersê]] [[Bakurê Kurdistanê]] ji malbakteke [[Kurd|Kurdên]] [[Êzîdî]] jidayîkbûye. Di salên 1918an de, ji ber komkujî û êrîşên leşkerên Tirkan, ew dirivin derbasî aliyê [[Sovyet|Sovyetê]] dibin. Li wir Hecî bê xwedî dimîne, lewra jî dikeve Sêwîxaneyê û di wir de jiyana xwe destpêdike. Her eiha jî di sêwîxaneyê de bi sedan zarokên Kurd yên bi xwedî hebûn, di sêwîxanê de perwerdeyên sereke û yên navîn dibînin. Hey asala 1929-an, ew derbasî qursa amadekirina mamostayetiyê dibe. Di sala 1930-an de, dikeve Fakulteya [[Êrîvanê|Êrîvanê]] ya Fîlologiyayê dibe. Wisa jî dibe xwendevanê Kurd yê yekemîn ku li Ermenîstanê di fakultê de tê qebulkirin. Di sala 1932-an de, dest bi berhevkirina meteryalên zargotin û floklora Kurdî dike. Her wiha jî ji sala 1930-an de, di Riya Teze de dixebite. Her wiha jî di radoyê Kurdî(ku tenê nûçe diweşandin)de xebitî. Serokê akadÎmya pedogojiya Kurdî ya li Ermenîstanê bû. Di sala 1938-an de, ji aliyê rêvebirtiya Stalîn ve li gel gelek rewşenbîrên Kurd yên dinê, bi tewana ku ajanên dewletên Împeryalîstin, tê girtin û davêjin zindanê. Piştî ku azad bû, dîsa dest bi afrandin û xebata xwe kir. Gelek pirtûkên dersan ji bona dibistana nivîsandin, çend pirtûkên ji zimanên din wergerandin zimanê Kurdî, gelek pirtûkên berhevkariyê çapkirin. Di aliyê din de jî, di yekîtiya rewşenbîrên Kurd, di yekîtiya nivîskarên Kurd, di akadîmya Kurdzaniyê, di rojname û komîsonên ziman de roleke xwe ya pêşengî leystiye. Ew di aliyê raman û jiyana xwe de jî mirovekî zana û pêşkeftîbû. Yekemîn Kurd li [[Qafqasya]] ku keçênxwe dişîne dibistanên bilind ewebû, yekemîn Kurd yê Qafqasya ku eçên xwe bêyî Qelen û li gorîdaxwaza wan dizewicîne dîsa ew bû, di nava hemû Kurdên Suvyetê de yê ku herî zêde afrandin û xwedan berheme dîsa ew bû. Prof. Heciyê Cindî, di 1-ê Gulana sala 1990-î, çavênxwe ji cîhanê girt û çû ser dilovaniya xwe. Li pey xwe zêdetirî 110 pirtûk, berhevok û lêkolîn hîştin. Hîn jî gelek berhemênwî hene ku nehatine çapkirin. == Berhem == *[[Ûsiv û Zelîxe]] [[Category:Nivîskar|Cindî, Heciye]] 1048 sysop 13135 2004-09-09T19:33:02Z Erdal Ronahi 2 Rights for user "Piling" set "+sysop" <ul><li>19:33, 9 Sep 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] Rights for user "Piling" set "+sysop"</li> <li>21:04, 28 Jun 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] Rights for user "Webmaster" set "+sysop"</li> <li>20:48, 20 May 2004 [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] set Ciwan: +sysop</li> </ul> 1050 13137 2004-05-20T22:10:12Z Erdal Ronahi 2 Sembola KNK Sembola KNK 1052 13138 2004-05-21T00:33:20Z Erdal Ronahi 2 1053 13139 2004-05-21T00:37:37Z Erdal Ronahi 2 1054 13140 2004-05-21T00:49:56Z Erdal Ronahi 2 1055 13141 2004-05-21T00:50:19Z Erdal Ronahi 2 1056 13142 2004-05-21T00:50:30Z Erdal Ronahi 2 1058 24321 2006-01-05T23:00:27Z 84.61.24.37 [[Image:Nali.png|right|Nalî]] '''Nalî (1797-1855)''' helbestvanekî kurd e ku bi zaravê soranî nivîsandiye. Nalî, li bajarê [[Şarezor]]ê, li gundê Qeredaxê, hatiye dinê. Nalî, leqebê wî yê helbestvaniyê ye. Navê wî yê rastî Mele Xidir e, kurê Ehmed Şaweys e. Li [[Silêmaniyê]] û li Şamê xwendina xwe diqedîne. Demekê li Şamê dimîne, paşê derbasî Stenbolê dibe. Li cem mîrekê kurd, [[Ehmed Paşa Baban]] dimîne. Di wê demê de li welêt gelek serhildan çêdibin. Ev serhildan û têkçûna milet, li ser Nalî tesîrên mezin dihêlin û wî digihîjînin fikrên miletî. Nalî helbestên evîndariyê nivîsîne. Bi van helbestên giranbuha di nava edebiyata kurdî de cihekê mihum digre. Li Stenbolê di goristana Eba - eyûbê - ensarî de veşartî ye. [[Category:Nivîskar]] [[de:Nali]] [[en: Nali]] 1059 13145 2004-05-21T01:36:37Z Erdal Ronahi 2 Portreya Nuriye Kesbîr Portreya Nuriye Kesbîr 1060 13146 2005-02-27T22:39:45Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 195.175.37.23 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:NuriyeKesbir.jpg|150px|right|thumb|Nuriye Kesbîr]] '''Nuryie Kesbîr''' siyasetmedara [[kurd]] û [[êzîdî]] ye. Nuriye Kesbîr di sala 2000an de hat [[Hollanda|Hollandayê]]. Li vê derê hat girtin. Di 7'ê gulana 2004'an de bîryarê îadekirina wê ji dewleta [[Tirkiyê]] re hat standin. Kesbîr ji bo protestokirina hemberê vê bîryarê ket [[greva birçîbunê]]. Kesbîr endama konseya birêvebirina [[Kongra-Gel|Kongra-Gel'ê]] ye. Di [[7'ê rezberê|7'ê rezbera]] 2004 Wezareta Dadê ya Holandayê biryara teslîmkirina Nuriye Kesbîr erê kir. == Lînkên derve == *[http://www.nadir.org/nadir/initiativ/isku/hintergrund/gefangene/nuriye/2004/index.htm Agahiyên ser Nuriye Kesbîr] (bi elmanî) *[http://www.nuriyekesbir.com Kampanya "Azadiya ji bo Nuriye Kesbîr] (bi elmanî) {{kurt}} [[Category:Siyasetmedar|Kesbîr, Nuriye]][[Category:Jin|Kesbîr, Nuriye]] 1061 38710 2006-08-13T15:57:22Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Girtiyên siyasî''', ev kesên in ku ji sedemên siyasî hatin girtin. Girtiyên siyasî, ji bo girtiyan nasnameyeke girîng e. Girtiyên Siyasî di sala 1980'î de bêhtir ketin rojeva kurdan û bi taybetî jî kurdên bakura Kurdistanê. Lewre di sala 1980'ê jî de artêşa tirk li Tirkiyeyê darbeyeke leşkerî pêk anîbû û kurdên muhalîf hemû hatibûn girtin. Bi taybetî di girtîgeha Amedê ya leşkerî de bi hezaran girtiyên siyasî hebûn ku ji gelek partiyên kurdan bûn. Di nav wan girtiyan de koma herî mezin ji girtiyên PKK'yî pêk dihat. Girtiyên Siyasî di dema îşkenceyên mezin ê girtîgeha leşkerî ya Amedê de bi navê [[Hawar]] kovarek diweşandin ku bi desta dihate nivîsîn. Li Kurdistanê tevî ew qas şoreş û têkoşînan jî, hemû girtiyên ku ji vê dozê hatin girtin, li Sûriye, Tirkiye, Îran û Iraqê wekî girtiyên siyasî nehatin dîtin û pejirandin. Cara yekemîn di 14'ê tîrhema 1995'an de girtiyên siyasî dest bi gireva birçîbûnê kirin ku nasnameya girtiyên siyasî bigirin. Ev çalakiya herî mezin a Girtiyên salên 1990-2000'an bû. Pir girtiyên siyasî ên kurd hene. Yên herî bi nav û deng [[Abdullah Öcalan]] û [[Nuriye Kesbîr]] in. {{kurt}} [[Category:Kom]] 1062 66339 2007-01-24T16:58:41Z Bangin 450 Guherandina 88.232.80.250 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Luqman [[Image:Merdîn.jpg|right|300px|Merdîn]] '''Mêrdîn''' (Mardîn) bajarekî li [[bakurê Kurdistanê]] ye. == Cihê erdnîgarî û sînorên bajêr == Bajar di nav parelelên 36° 54´ û 37° 47´ bakûr û merîdyenên 39° 55´ û 42° 41´ rojhilat de ye. Sînorên bajêr li bakûr bi [[Amed]]ê û [[Êlih]]ê ve, li rojava bi [[Riha]]yê ve, li başûr bi [[Qamişlo]]yê û [[Amûdê]] ve û li rojhilat jî bi [[Culemêrg]] û [[Şirnex]]ê ve tê girêdan. == Taybetiyên erda bajêr == Erda herêmê % 52,6 ji çiyan, % 24,6 ji deştan û % 22,8 jî ji platoyan pêk tê. Erda wê 177200 metre kare ye. Li herêmê genim, ceh, nîsk, nok, pembo, garis û tirî tên çandin == Avhewa == Li başûrê herêmê avhewayeke çolî heye, ji lew re jî havînan pir germ û zuha, zivistanan jî sar û li hinek deveran jî hênik derbas dibe. Dîmenek ji Midyadê. == Gelhe (1997) û navçeyên bajêr == *Navend 92 763 *[[Kerboran]](Dargeçît) 26 011 *[[Dêrika Çiyayê Mazî|Dêrik]] 53 753 *[[Qoser]] (Kızıltepe) 179 382 *[[Şemrex]] (Mazîdax) 24135 *[[Midyad]] 128 325 *[[Nisêbîn]] 80 802 *[[Mehsertê]] (Omerli) 12 480 *[[Stewr]] (Savûr) 28 676 *[[Rişmil]] (Yeşilli) 15 999 Tevayî nifûsa herêmê (tevî gundan)'' 646 826 e. == Çiyayên herêmê == Çiyayê bilind yê herêmê [[Cûdî]] ye (2114m). [[Alam]] (1041m), [[Ziyaret]] (1160m) û [[Dibek]](1231m), [[Tûrcel]] , [[Pozê Bîra]]. == Deşt, zozan û gelî == Deştên [[Tilermen]] [[Qoser]], [[Merdîn]] û [[Nisêbîn|Nisêbînê]]; Her sê deşt bi hevre girêdayî û di geliya Çemê Xabûrê de ne. Dirêjbûna deştan 35 km û firehbûna wan jî 20 km ye. == Çem û Gol == Çemê herî mezin ku di nav sînorên bajêr de diherike Çemê [[Dîcle]] ye. [[Buxur]], [[Çaçan]] û [[Gumuş]] jî çemên din yên herêmê ne. Gol li herêmê tune ne. Tenê li ser çemê [[Buxur|Buxurê]] ji ber bendava [[Buxur]]ê golek sûnî çêbûye. == Binerd == Li herêmê fosfat, çîmento û malzemên ji bo tûxla û kiremîdan ji bin erdê dertên. == Babetên heywanan == Herêm ji alî heywanan ve ne dewlemend e, tenê [[rovî]] , [[kîvroşk]] û [[balinde]]yên [[kovî]] peyde dibin. == Ol û civak == Mêrdîn ji alî [[ol]] û civakê ve bajarekî mozaîk e. Piraniya gelheyê ji misilmanan pêk tê, lê li herêmê xiristiyan û êzidî jî hene. Misilman ji mezhebên henêfî û şafiyan pêk tê. Civaka herêmê jî ji kurdan, ereban, suryaniyan û ermeniyan pêk tê. == Xwarinên herêmê == Li herêmê [[bulxur]] û xwarinên ji bulxurê pirtir tên xwarin. Wekî [[ecîn]] û [[kutilk]]ên dagirtî ([[basmavat]], li herêmê ji yên di nav rûn û hêka de sorkirî re dibêjin "[[irok]]"). [[Rişte]] û Kibe (hûr û roviyên dagirtî) jî ji alî gel ve tê xwarin. Li ber xwarinan dew tê vexwarin. Li herêmê qehva tal ([[mirra]]) jî xwedî cihekî taybet e. == Kincên heremê == Keçên ciwan kefiyên rengîn, yên pîr jî yê spî didin serê xwe. Li hinek deveran wekî li [[Dêrik|Dêrik]]ê jin kitanên dirêj didin serê xwe. Fîstan herî pir li herêmê tê li xwe kirin. Goreyên ji hirî û lastîkên reş di lingan de hene. Xemilandineke taybetî jî li herêmê "deq" e. Jin deqên şîn li ser rû yan jî destê xwe dikin. Şalwar û entariyên spî û dirêj cilên zilaman yên herêmî ne. Îşlik û êlegên bê yaxe di ser şalwar de tê li xwe kirin. Di serê zilaman de "egal" an jî "çefî" heye. Şewqe jî carinan tê bikaranîn. Qondere di lingan de heye. == Kronolojiya bajêr == Di dema persan de navê bajêr "Marde" bû. Di dema Bîzansiyan de jî "Mardîa" bû. Ereban jî navê herêmê kirine "Mardîn" . Suryaniyan ji bajêr re gotine "Marde" (kela). Nav bi kurdî Mêrdîn e. === Berî Zayînê === *''2000- 1243'' dema [[Hurî|Huriyan]] û [[Mîtani|Mîtaniyan]] *''1243 - 612'' dema [[Asûr|Asûriyan]] *''608 - 550'' dema [[Imparatoriya Med|Medan]] *''550 - 312'' dema [[Pers|Persan]] *''331 - 312'' dema [[Mekodonî|Mekodonîyan]] ===Piştî Zayînê === *''197 - 395'' dema [[Roma|Romayiyan]] *''395 - 640'' dema [[Bîzans|Bîzansiyan]] *''640'' dema [[Ereb|Ereban]] *''1202'' dema [[Eyûbi|Eyûbiyan]] *''1515'' dema [[Osmanî|Osmaniyan]] *''1847'' serhildana [[Bedirxan|Bedirxanan]] ==Cihên turîstîk, dîrokî û gerê== Bajar ji ali [[xweza]]yê ve ne pir dewlemend e. Tenê şelala çaxçax ji alî gel ve wek ciyêk seyranê tê bikaranîn. Kela Mêrdînê, mizgeftên bajêr, dêr û [[dêr]]ên herêmê jî ji alî gel û turîstan ve tên serîlêdan kirin. Germavên [[Mîdyad|Mîdyadê]] ( germav (gurmî av) carna 40° germ dibe û ji bo nexweşiyên çerm û romatizma yê baş e. *'''Gundê''' [[Darê]] {{bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[ar:ماردين]] [[az:Mardin (vilayət)]] [[de:Mardin (Provinz)]] [[en:Mardin Province]] [[es:Provincia de Mardin]] [[fr:Mardin (province)]] [[id:Provinsi Mardin]] [[nl:Mardin (provincie)]] [[pt:Mardin (província)]] [[sv:Mardin (provins)]] [[tr:Mardin (il)]] [[zh:马尔丁省]] 1063 13149 2004-05-21T19:34:59Z 194.78.218.129 #redirect [[Midyad]] 1064 13150 2004-08-14T16:30:59Z RezanTovjin 60 Merdîn çû cihê Mêrdîn #redirect [[Mêrdîn]] 1065 13151 2004-09-24T18:49:16Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Goren botan.jpg|right|gore]] *[[Govend]] *[[Cil û Berg]] {{kurt}} [[Category:Çand]] [[category:folklor]] 1066 13152 2004-09-11T10:42:19Z Erdal Ronahi 2 *[[Cil û bergên jina kurd-êzîdî ya Qafqasya]] {{kurt}} [[Category:Çand]] 1067 31222 2006-05-09T17:44:16Z Erdal Ronahi 2 <div class="plainlinks" style="font-size:small; width: 80%; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 0 auto;"> Li vê dere gotarek bi zimanekî din hebû. Ev gotar hat jêbirin, ji ber ku ne bi kurdî hat nivîsandin. Ji kerema xwe gotareke bi kurdî (kurmancî, soranî, zazakî) binivîse. Heke bixwazî biwergerîne, tu dikarî bi [{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=history}} hilfirîna "dîrok"] guhertoya kevn ragihînî. Eger îtîrazên te hebe, di [{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=edit}} rûpela nîqaş a vê rûpelê] de binivîse. </div> [[Kategorî:Gotarên ku ne bi kurdî ne]] 1068 49367 2006-10-06T10:16:01Z Erdal Ronahi 2 /* Lînkên derve */ '''Kerem Tahar Gerdenzerî''' muzîsyenî kurd e. Keremê T. Gerdenzerî hate dunayê 6 Adarê tîva 1952 li bajarê [[Tiblîsî|Tiblîs]]ê ([[Gurcistan]]). Bavê wî Taharê Hacî Gerdenzerî, dayîka wî Redîfa Nacîv-beg Reşî bû. Bass-gîtar Kerem Gerdenzerî hîmbiye li mekteba mûzîkê. Tîva 1974 K. Gerdenzerî çêdike koma kurdî ya mûzîka modêrn. Sazbendê komê hev dahatin guhastin heta tîva 1976. Navê komê danîn “[[Koma Wetan|Wetan]]”. Sazbendê koma “Wetan”: *Derfan – [[Rafaêlê Şamilê Dasinî]] *Keyboard – [[Lêvon Grîgorî Şaxbazyan]] *Solo-gîtar, vokal – [[Omarê Sebrîyê Recevî]] *Berpirsyarê komê, bass-gîtar, vokal – Keremê Taharê Gerdenzerî Koma “Wetan” hertim derdket konkûrsa her wisa ji fêstîvala, kîjan derbasdibûn di Gurcistanê. Tîva 1977 “Wetan” bû laûryatê konkûrsa “Stranên modêrn”. Rêpêrtûara koma “Wetan" da xêncî arence strasnên kurdî yên gelerî cî girtibûn stranên K. Gerdenzerî. Tîva 1990 li fabrîka Aprêlêvskî Ordêna Lênîn hate çapkir alboma koma “Wetan”, lê fonograma wê albomê hatibû nivîsandin sala 1979 bi fîrma “Mêlodîya” di bajarê Tibîlîsî. Tîva 1991 koma “Wetan” hev belabû. K. Gerdenzerî sala 1992 da derbasî Moskvaê bû. Sala 1996 - 1998 K. Gerdenzerî dixebite ser alboma nûh - “Azadî”, bi alîkariya [[Lêonîd Atabêkov]], [[Nîkolay Şêstov]] û [[Alêksandir Vorobyov]]. Sala 1999 - 2001 K. Gerdenzerî çêdike alboma nuh "Hewar". Her wisa jî di wê salê derdkive alboma "Sitranên Kerem T. Gerdenzerî bi Orkestor". "Sitranên hilbijartî ji alboman Kerem T. Gerdenzerî " derket sala 2002. == Albûm == *Baê paîzê (1979) *Azadî (1998) *Hewar (2001) *Sitranên Kerem T. Gerdenzerî bi Orkestor (2001) *Sitranên hilbijartî ji alboman Kerem T. Gerdenzerî (2002) == Lînkên derve == *[http://www.gerdenzeri.com Malpera Kerem Gerdenzeri] [[Category:Stranbêj|Gerdenzerî, Kerem Tahar]] 1069 48302 2006-09-24T11:39:44Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên girêdayî: * [[Listeya_muzikarên_kurd]] {{kêm}} [[Category:Çand]] [[category:Huner]] 1070 13156 2004-05-25T11:12:36Z Erdal Ronahi 2 1071 13157 2004-05-25T13:05:11Z Erdal Ronahi 2 1073 13158 2004-05-25T13:09:20Z Erdal Ronahi 2 1074 13159 2004-05-25T15:30:18Z Erdal Ronahi 2 1075 13160 2004-08-14T19:24:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dêrsim]] 1077 13162 2004-05-25T16:25:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şerefxan Bidlîsî]] 1078 13163 2004-05-25T16:27:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Gurgum]] 1079 62554 2007-01-01T17:23:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Kahramanmarajiän]] '''Gurgum''' (Mereş, Maraş) bajarek di [[bakurê Kurdistanê]] (Tirkiye) de ye. == Ciyê coxrafî û hudûdên bajêr == Bajar di nav parelelên 27° 11´ û 38° 36´ bakûr û merîdyenên 36° 15´ û 37° 42´ rojhilat de ye. Hudûdên bajar li bakûr bi [[Sêwas]]ê û [[Meletî|Meletye]] yê ve , li rojava bi [[Edenê]] (Tirkiye) ve, li bashûr bi [[Enteb|Entapê]] ve û li rojhilat jî bi [[Semsûr]]ê ve tê girêden. Tevayiya bajarê Maraşê dikeve hundirê hudûdên Kurdistanê. == Taybetiyên erda bajêr == Pivana erda bajar 14327 km² ye. Ji vî erdî % 59,7 ji çiyan, %16,3 ji deshtan û % 24,0 5 jî ji platoyan pêk tê. Li herêmê tene, ceh, nok, fasûlye, pembo, îsota sor, kixsên shekir û fêkî tên çandin. == Îklîm (Av û hewa) == Îklîmek, nîv reshayî û Behrasipî li herêmê heye. Havînan germ û zuha li zivistanan jî sar derbas dibe. == Nifus (1997) û navçeyên bajêr == Merkez 440 196, *[[Avşîn]] 109 343, *[[Andirin]] 39 715, *[[Cirîd]] (Caglayancerit) 27 885, *[[Cela]] (Ekinozu) 16 029, *[[Elbistan]] 142089, *[[Koksen]] Goksun 76890, *[[Nûrhaq]] 11874, *[[Bazarcix]] (Pazarcık) 79235, *[[Kirdoxlî]] (Turkoglu) 64851 Tevahiya nifûsa herêmê (tevli gundan) 1008107 e. == Çiyayên herêmê == Çiyayê bilindtir yê herêmê Nûrhaq e (3081m). Berit (3014m), Engizek (2815m) û Axir(2301m) çiyayên din yê herêmê ne. == Desht, zozan û gelî == Li çiyarêzên Torosan bilindbûna platoyan digihîjin heta 2000 m yî. Deshta Elbîstanê; Dirêjbûna wî 50 km û firehbûna wî jî 20 km ye. Desht di navbera çiyayên Nurhaq, Engîzek û Binboxa de ye. Deshta Merashê; Dirêjbûna wî 40 km û firehbûna wî jî 20 km ye. Desht li bashûrê bajar e. Geliya Ceyhan û Aksû yê ; gelî yên herî mazinên li herêmê. == Çem û Gol == Çemê Ceyhan; Ji dora çiyayên deshta Elbîstanê dertê. Di nav hudûtên Edenê de diherêke Behrasipî. Çemê Aksu; SHaxek çemê Ceyhanê ye. Gol li herêmê tune ne, tenê li ser çemê Aksu yê ji bendava Qartalkaya yê gola Qartalkaya hatiye çêkirin. == Serwetên bin erdê == Li herêmê ji bin erdê hesin, lînyît, boksît û manganez dertê. == Babetên heywanan == Li çiyayên Nûrhaqê qertel û baz hene. Ruvî, gur, kew û kewroshk jî li herêmê hene. == Dîn (ol) û Civak == Nifûsa herêmê muslumin û ji mezhebên elevî û sunnî pêk tê. Kurd û tirk nifûsa herêmê teshkîl dikin. == Xwarênên herêmê == Xwarinên herêmî yên pirtir tên xwarin, kutilkên dagirtî, qawûrma di sêlêde û Çemen e. SHorba legen; Hevîr bi gosht û pîvazên sorkirî tê lihevxistin. pishtre di siniyek de tên rêz kirin. Saca sorkirî tê serê û tê çêkirin. Marash bi "Dondirma" xwe yê taybetî li dinyayê bi nav û deng e. == Kincên herêmê == Zilam palto yên kin ku ji re dibêjin " sako" li xwe dikin. Di bin de shalwar tê li xwe kirin. Di serî de kefî tê girêdan. Di nigan de jî qondere yan jî cîzme heye. Jinên pîr du kefiyan bi tacek re li serê xwe girê didin. Keçên ciwan porê xwe girê nadin û kefî yê jî wek sherîdek li serê xwe girê didin. Fîstanek ku ji re dibêjin fermene ( cepken) li xwe dikin.Derpiyek ku ji re dibêjin konçek (don) li xwe dikin. Di nigan de jî, qonderên rengîn û pêlavên lastîk hene. == Nav û kronolojiya Bajêr == Di çavkaniyên asuriyan de navê herêmê wek Gurgum derbas dibe, navê bajar jî "markasî" bû. Di dema Romayiyan de nav wek "Gemanike" ji hatiye bikar anîn. Dema Îslamiyetê de nav wek Marash hat guhertin. Nav ji alî tirkan ve di sala 1973 an de jî wek " Kahramanmarash" hatiye guhertin. == Kronolojî == Berî Îsa(zayîn) *1460 - 1200 Dema Hîtîtiyan *660 - 612 Dema Asûriyan *612 - 550 Dema Medan *550 - 332 Dema Persan Pishtî Îsa (zayîn) *17 - 395 Dema Romayiyan *395 Dema Bîzansiyan *632 Dema Ereban *650 - 1103 Herêm ji alî desthiladarî pir caran di navbera Ereb û Bîzansiyade dest diguhere. *1103 Dema Selçûkiyan *1399 Dema Osmaniyan *1978 [[Komkûjina Mereş]] == Ciyên turîstîk, tarîxî û gerê == Herêm ji alî tebîatê ve dewlemend e. Pir ciyên seyranan hene. Wek; Çinar,Kapiçam, shikeftên dongele û Firniz. Germavên wek Cela, Zeytûn û Dongele ji ciyên vehêsanê ne ji bo gel.. == Navdarên bajar == [[Aşik Mahsûnî]] (1943-2002) {{msg:bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[cs:Kahramanmaraşská provincie]] [[de:Kahramanmaraş (Provinz)]] [[en:Kahramanmaraş Province]] [[es:Provincia de Kahramanmaraş]] [[fa:استان قهرمان مرعش]] [[fr:Kahramanmaraş (province)]] [[id:Provinsi Kahramanmaraş]] [[nl:Kahramanmaraş (provincie)]] [[pt:Kahramanmaraş (província)]] [[sv:Kahramanmaraş (provins)]] [[tr:Kahramanmaraş (il)]] [[vo:Kahramanmarajiän]] [[zh:卡赫拉曼马拉什省]] 1080 13165 2004-05-25T16:37:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Çewlik]] 1081 61656 2006-12-25T16:41:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Bingöliän]] '''Çewlik''' an '''Cewaxcur''' (Bingöl) bajarekî li [[bakurê Kurdistanê]] ([[Tirkiye]]) ye. == Erdnîgarî û Sînorên Bajêr == Bajar di nav parelelên 41° 20´ û 39° 54´ bakûr û merîdyenên 38° 27´ û 40° 27´ rojhilat de ye. Sînorên bajêr li bakûr bi [[Erzirom]] û [[Erzîngan]] re, li rojava bi [[Dêrsim]] û [[Elezîz]] re, li başûr bi [[Amed]] re û li rojhilat jî bi [[Mûş]]ê ve tê giradan. == Taybetiyên Erda Bajêr == Pîvana erda herêmê 8319 km² ye, ji vê erdê ji % 83,3'yê wê ji çiyayan,ji % 2,3 ji deştan,ji % 2,7 ji zozanan û ji % 11, 7'ê wê jî ji platoyan pêk tê. Ji van erdan ji % 50,7'ê wê ji bo çandiniyê bikêrhatî ye. Tene û garis li herêmê tên çandin ==Avhewa== Herêm ji behrê pir bilindtir e, loma jî avhewayeke reşahî û sar li herêmê derbas dibe. Zivistanan sar , dirêj û bi berf, havînan jî hênik derbas dibe. == Nifus (1997) û Navçeyên Bajêr == * Navend; 107615, *[[Azaxpêrt]] tr Adakli 11429, *[[Darahênê]] (Gênc) 36692, *[[Kanîreş]] (Qarliova),29868, *[[Gêxî]] (Kiği) 6797, *[[Bongîlan]] (Solhan) 35327, *[[Xolxol]] (Yayladere) 3274, *[[Cerme]] (Yedisu) 3788 Tevayiya nifûsa herêmê (tevî gundan) 234790 e. == Çiyayên Herêmê == Karîr (2373m), Şeytan (2906m), Çavreş (2246m), Serçelîk (2900m), Cotela(2940) ==Deşt û Zozanên Herêmê== Ji ber ku herêm bi piranî çiya ye , deşt û zozan kêm in li herêmê. Bilindbûna zozanan digihîje heta 1500 m yî, zozanên herî naskirî; wekî Bazirgan, Qandîl, Mirgemir û Masla ne. Deştên herî naskirî jî, deşta Darahênê (60km²) û deşta Bîngolê (80 km²) ye. ==Çem û Gol== Çemê herî mezin "Çemê Miradê" ye. Çemê" Perî" jî çemekî din ê herêmê ye. Li herêmê pir golên biçûk jî li ser çiyayan hene. Bajar navê "Bîngol (hezargol)" ê ji van golan digire. Hinek ji van ev in; Golbehrî, Zirlir, Gola Sar, Haren û hwd. ==Serwetên bin erdê== Li Çewlikê maden kêm in tenê li Gêncê hesin û li Kanîreşê jî lînyît peyde dibe. == Babetên Meywanan == Herêm ji alî nêçira heywanan ve pir dewlemend e. Heywanên wekî; kuze, darbir (semasî), rovî, kîvroşk û kew û qaz ên herî pir in ku li herêmê peyde dibin. Herêm ji alî heywanên kedî ve jî dewlemend e. Piraniya gel bi xwedîkirina heywanan mijûl dibe. == Ol û Civak: == Piraniya gel [[misilman]] e. [[Alewî]] û [[sunnî]] civaka misilmanan teşkîl dike. Piraniya nifusê ji zaza û kurmancan pêk tê. ==Xwarênên herêmê== Nan li herêmê ji genim, lê carinan jî ji garis çêdibe. Gel bi piranî "nanê sêlê" dixwe. Li gundan bi piranî dew, mast, şorbe, bilxur û toraq tê xwarin. "Avsîrk" û "keşkeh" xwarinên naskirî yên herêmê ne. == Kincên herêmê: == Li gundan jin, shalwarek gulgulî li xwe dikin û bi serde jî kefiyek sipî lê girêdidin. Bi ser shalwar de îshlik û êlek li xwe dikin.Kitanên bi gulan nexshkirî û sipî jî didin serê xwe. Li hinek deveran jî jin "kofî" (ku bi perên hesin xemilkirî ne)" didin serê xwe. Qondere û gorên ji hirî, yên rengîn li nigê xwe dikin. Zilamên herêmê shalwarên resh li xwe dikin û bi serde jî kefiyên rengin girê didin. Îshlik û çakêt jî bi serde li xwe dikin. SHewqe, kum yan jî kefî didin serê xwe, gorên ji hirî û qondere dikin nigê xwe. ==Nav û kronolojiya bajêr:== Navê herî kevn yê bajar "Srmanc" e ku di çavkaniyên ermeniyan û ereban de ev nav derbas dibe. Nawek din yê bajêr jî "Çapakçur " e, di Încîlê de mana wî tê "ava paqij" yan jî ava cennet (bihesht) ê. "Nahrî" jî navek din yê bajêr e. Çewlik û Bîngol jî navê vî yê wê demê ye. == Kronolojî == Berî Îsa (zayîn) *200 dema Aramiyan *800 dema Asûriyan *200 dema hukumdarî ya Arasiyan *38 Dema Romayiyan Piştî Îsa (zayîn) *395 dema Bîzansiyan *636 Dema Ereban *1230 dema Selçûkiyan *1243 dema Moxolan *1515 dema Osmaniyan == Ciyên turîstîk û gerê == Herêm ji alî tarîx ve ne pir dewlemend e, li ji alî tebîatê ve çiyên gerê û turîstîk pirin. wek; [[Mendo]], [[Soğuksu]], li [[Kox]], Temaşekirina Rojê tema. Li çiyayên herêmê îmkanên sporên zivistanê jî hene. {{bajar_kurd}} [[Kategorî:Bajarê Kurdistanê]] [[de:Bingöl (Provinz)]] [[diq:Çolig]] [[en:Bingöl Province]] [[es:Provincia de Bingol]] [[fr:Bingöl (province)]] [[id:Provinsi Bingöl]] [[nl:Bingöl (provincie)]] [[pt:Bingöl (província)]] [[sv:Bingöl (provins)]] [[tr:Bingöl (il)]] [[vo:Bingöliän]] [[zh:宾格尔省]] 1082 13167 2004-07-11T13:21:55Z Erdal Ronahi 2 Dêrsîm çû cihê Dêrsim #redirect [[Dêrsim]] 1083 46660 2006-09-08T14:56:43Z Erdal Ronahi 2 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! align="center" style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:100px;">&nbsp;</div> [[Listeya bajarên Kurdistanê|Bajarên Kurdistanê]] || [[Image:Kurdish lands 92 cropped.jpg|80px|Ala Kurdistanê]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[Agirî]] | [[Akrê]] | [[Amed]] | [[Amêdî]] | [[Bane]] | [[Bazîd]] | [[Bedlîs]] | [[Bokan]] | [[Cizîr]] | [[Colemêrg]] | [[Çewlik]] | [[Dêrsîm]] | [[Dihok]] | [[Dîlok]] | [[Efrîn]] | [[Elezîz]] | [[Erzingan]] | [[Erzirom]] | [[Êlih]] | [[Hewlêr]] | [[Kamyaran]] | [[Kerkuk]] | [[Kirmaşan]] | [[Mahabad]] | [[Meletî]] | [[Mereş]] | [[Merdîn]] | [[Merîwan]] | [[Midyad]] | [[Musîl]] | [[Mûş]] | [[Pawe]] | [[Pîranşar]] | [[Qamişlo]] | [[Qers]] | [[Riha]] | [[Semsûr]] | [[Serdeşt]] | [[Seqez]] | [[Sêrt]] | [[Sêwas]] | [[Silêmanî]] | [[Sine]] | [[Şirnex]] | [[Şino]] | [[Wan]] | [[Xaneqîn]] | [[Zaxo]] |} </center> [[Kategorî:Bajarê Kurdistanê]] 1084 13169 2004-05-25T23:44:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Gimgim]] 1085 66789 2007-01-27T15:59:51Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sv:Erzincan (provins)]] '''Erzingan''' (Ezirgan, Erzincan) bajarekî bakûrê Kurdistanê ye. == Ciyê coxrafî û hudûdên bajêr == Bajar di nav parelelên 39° 02´ û 40° 05´ bakûr û merîdyenên 38° 16´ û 40° 45´ rojhilat de ye. Hudûdên bajar li bakûr bi [[Giresûn|Giresûnê]] û [[Gumuşhane]] ve (Tirkiye), li rojava bi [[Sêwas]] ve, li başur bi [[Meletî]] û [[Dersim|Dersimê]] ve û li rojhilat jî bi [[Erzirom|Erziromê]] ve tê girêden. == Taybetiyên erda bajêr == Pîvana erda bajêr 11.903 km² ye. Ji vî erdî % 59,6 wî ji çiyan, % 8,6 ji deştan, % 5,4 ji zozanan û % 26,4 jî ji platoyan pêk tên. Li herêmê fasûlye, çewdêr, tene, kixsên þekir û patatês tên çandin. == Îklîm (av û hewa) == Îklimek reþayî û sar li herêmê heye. Zivistanan sar û þillî û þilopî, havînan jî hênik derbas dibe. == Nifus (1997) û navçeyên bajêr == *Navend 159 093 *[[Mans]] tr. Çayirli 11923 *[[Îliç]] 6741 *[[Kemax]] 8058 *[[Êgin]] tr. Kemaliye 7519 *[[Qerequlax]] tr. Otlukbeli 3767 *[[Gercan]] tr. Refahiye 14384 *[[Tercan]] 30537 *[[Cîmîn]] tr. Üzümlü 38056 Tevayiya nifûsa herêmê (tevlî gundan) 280118 e. == Çiyayên herêmê == Çiyayê herî bilind yê herêmê, Çiyayê [[Keşîş]] (3537m) e. [[Katirtepe]] (3300 m), [[Mercan]] (3449), [[Çal]] (3300 m) û kismek ji çiyayê [[Mûnzûr]]ê jî dikeve nav herêma Erzinganê. == Deşt, zozan û gelî == Deşta Erzînganê; Bilindbûna wî ji behrê 1218 m û dirêjbûna wî jî 40 km ye. mezinbûna deþtê 500 km² ye. Deþt di navbera çiyayê Mûnzûr, Keþîþ, Spîkor û Sîpyam de ye. Deşta Miyadîn; Li dora Çemêreş e, mezinbûna wî 180 km² ye. Zozanên herêmê li ser çiyayên Mûnzûr û Koþan bela dibin. Li rojavayê Erzinganê li ser Çiyayê sipî, zozanên Takkuran û Tahsullu jî hene. == Çem û Gol == Çemê feradê çemê herî mezin e li herêmê. Piraniya çavkaniyên þaxên Feradê ji çiyayên dora Erzinganê dertên. Wek; Çemêreþ, Mîran, Mercan, Cîmîn, Pahnîh û Surperen hinek ji wanin. Li herêmê golên mezin tunene, lê li hinek deveran çend golên biçûk hene; wek Soganli, Aygir. == Serwetên bin erdê == Li herêmê pirtir krom ji bin erdê dertê. Hesin, mangenez, asbest, perlit û linyit ji madenên dinin, ku ji bin erdê dertên. == Babetên heywanan == Herêm ji bo nêçira heywanan musaîd e. Bizinên ser çiyan, Semasî (darbir), kûze, xezal, berazên kovî û kewroþk yên pirin ku li herêmê peyde dibin. == Ol û civak == Nifûsa herêmê ji muslumanên elevî û sunnî pêk tê. Bandora seyîddî û pîrîtî pir xurt e di nav gel de. Kurd (zaza û kurmanc) û tirk civaka herêmê teþkîl dikin. == Xwarênên herêmê == Li herêmê pirtirîn xwarinên ku ji genim çêdibin tên xwarin. Kirdo; Dew, qavûrme û bulxur bi hevre heta bulxur bikele di beroþek de tê kelandin. Bi ser de rûnê sorkirî û baharat tê reþandin û tê xwarin. Tirşika gah (sêwê zuhakirî) Fasûlye û goþt bi hevre tên kelandin. Gah, pîvaz û xwê bi ser dibe û tê kelandin. Kelecoþ, lepe dugurcuk û Aþtarxane xwarinên din yên herêmê ne. == Kincên herêmê == Jin du entariyên bi astar bi ser hevde li xwe dikin. Þalwar û îþlik jî pê re li xwe dikin. Di serî de þarpeyek ku jê re dibêjin "peþtemal" heye. Carna jî jin çarþefa reþ li xwe dikin. Zilamên herêmê pantolonê fireh bi îþlik û êlegên bi yaxe li xwe dikin. Di nigan de gorên ji hirî çêkirî dikin nigên xwe. == Nav û kronolojiya bajêr == Navê bajêr yê kevn di çavkaniyên Asûriyan de wek "Suhma" derbas dibe. Navê Erzinganê ji "Erîza" tê, ku bajarêk kevn bu li herêmê. Dema Selçûkiyan de navê bajar bûye Erzîngan. Berî Îsa(zayîn) *1000 - 600 Dema Urartiyan *600 - 334 Dema Persan *334 Dema Helenîstiyan Piştî Îsa (zayîn) *55 Dema Romayiyan *644- 656 Dema Ereban *685 Dema Bîzansiyan *699 Dema Ereban *1228 Dema Selçûkiyan *1401 Dema Osmaniyan *1502 Hukumdarî ya Þah Îsmaîl *1514 Dema Osmaniyan *1916 Dema Rûsan *1918 Dema Osmaniyan *6 Adar 1921 Serhildana Koçkirî == Ciyên turîstîk, tarîxî û gerê == Şelala Girlevik 29 km li baþûrê rojava yê bajar e. Avgermên; Poyuk, Otlukbelî, Horhor jî ji alî gel ve tên ziyaret kirin. Li çiyayên Mûnzûrê îmkanên ji bo sporên zivistanê jî hene. Kela Kemahê, dêrên kevn û tirbên herêmê jî ji alî gel ve tên ziyaret kirin. {{bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[de:Erzincan (Provinz)]] [[en:Erzincan Province]] [[es:Provincia de Erzincan]] [[fr:Erzincan (province)]] [[nl:Erzincan (provincie)]] [[pt:Erzincan (província)]] [[sv:Erzincan (provins)]] [[tr:Erzincan (il)]] [[zh:埃尔津詹省]] 1086 62230 2006-12-29T23:49:03Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Gasiantäpiän]] [[Wêne:Cil û berg.jpg|right|400px]] '''Dîlok''' (Gaziantep, Entap, Antep, Duluk) bajarekî [[bakurê Kurdistanê]] ye. == Ciyê coxrafî û hudûdên bajêr == Bajar di nav parelelên 36° 38´ û 37° 32´ bakûr û merîdyenên 36° 28´ û 38° 01´ rojhilat de ye.Hûdûdên bajêr li bakûr bi [[Semsûr]] û [[Mereş]], li rojava bi [[Edene]] û [[Hatay]] re, li bashûr bi [[Efrîn]] re û li rojhilat jî bi [[Riha]] ve tê girêdan. Taybetiyên erda bajêr Pivana erda bajar 7642 km² ye. Ji vî erdî % 51,9 wê ji çiyan, % 26,9, ji deshtan, % 2,2 ji zozanan û % 18,0 ê wî jî ji platoyan pêk tê.Herêm ji alî endustrî yê ve pêshketiye. Lê li herêmê zîreet jî tê kirin. Fisteq, tirî, zeytûn, pembo, tene û nîsk li herêmê tên çandin. == Îklîm (av û hewa) == Li herêmê îklîma Behrasipî hukum dike. Havînan germ û zuha, zivistanan jî sar û bi baran derbas dibe. == Nifus (1997) û navçeyên bajêr == Merkez 798287 * [[Qale, Dîlok|Qale‎]] (Eraban) 42208 * [[Islahiye]] 80174 * [[Kargamiş]] 13515 * [[Nîzip]] 109285 * [[Nurdax]] 29199 * [[Tixbişar]] (Oxuzeli) 33539 * [[Çinçin]] (Yavûzelî) 21479 * [[Elbey]] 8312 * [[Polateli]] 5917 * [[Mûsabeyli]] 15085 Tevayiya nifûsa herêmê (tevlî gundan) 1237594 e. == Çiya == Li herêmê çiyayên bilind tunene. Çiyayê Sof yê herî bilind e (1496m)li herêmê. Çiyayê Duluk (1250m), Gureniz (1069m), Ganîbaba (1100m) == Desht, zozan û gelî == Deshta Islahiye; dirêjiya wî 70 km û firehiya wî jî di navbera 10 - 20 km ye. Deshta Barak; Li navça Nîzipê ye. Dirêjbûna wî 20-25km, firehbûna wî jî digihîje 15- 20 km yî. Deshta Tilbashar; Li navça Tilbasharê ye dirêjbuna wî digîhîje 40 km yî. Zozana Dulukê ya herî mezin li herêmê ye. Bilindbûna wî digihîje heta 700m yî. Geliya Ava Nîzîp, Geliya Ava Sacir û Geliya mazir , geliyên herî mezin yên herêmê ne. == Çem û gol == Çemêresh : Ji gola resh dertê. Deshta Islahiyê bi ava Çemêresh tê avdan. Çemê Efrînê ji çiyayê sofê dertê. Bi çemêresh re dibe yek û xwe valadikin gola Amikê. Çemê Merzîmên jî ji çiyayê Duluk û Sam dertê; Çavkaniya çemê Nîzîpê li çiyayê Sofê li gundê Dulukê ye. Çem shaxek çemê Feradê ye. [[Hesin]], [[Krom]], [[Fosfat]], [[Kalkar]] û [[dolomît]] madenên herî pirin ku li herêmê ji bin erdê dertên. == Babetên heywanan == Herêm ji alî babetên teyrên kovî pir dewlemend e. Wekî din gur, hirç, xezal, berazên kovî, çeqel, keroshk û bizinên ser çiyan jî li herêmê peyde dibin. == Dîn (ol) û civak == Muslumantî li herêmê xurt e. Henefîtî û elevîtî mezheban teshkîl dikin. Li herêmê ciyên ziyaret û turbeyan jî hene. Hinek ciyên ziyaretan ev in; SHurahbil bîn Hesen (Kilîs). SHêx Mansûr û Duluk baba. Civaka herêmê ji kurd tirk û ereban pêk tê == Xwarinên herêmê == Herêm ji alî kultura xwarinê pir dewlemend e. SHorba shêrîn; Birinc bi avê tê kelandin û pishtre bi dims (doshab) re hinek din tê kelandin û tê serwîs kirin. SHiveydiz; Gosht bi nokan re di beroshê de tê kelandin. Pîvaz û sîrên hurkirî dikeve navê û heta nerm bibe tê kelandin. Pishtre hêkek dikeve navê û hinek din jî tê kelandin. Rûnê sorkirî û nane bi ser tê reshandin û tê xwarin. Kutilkên dagirtî beqlewe kebab babaqenûç. Babetên boregan û patatêsên dagirtî hinek ji xwarênên herêmê ne. == Cil û Bergên Herêmê == Jinên herêmê şalwarekî ku jê re dibêjin [[Çintiyan]] li xwe dikin. Bi ser şalwar de çakêtekî milfireh û yaxevekirî ku jê re dibêjin [[Fermane]] li xwe dikin. Entarî yên wan ji sê etegan pêk tê. Li pişta xwe kefiyeke sîm an jî qedîfe girêdidin. Keçên ciwan [[xavik]]ên sipî, yên zewcandî jî tacek ku bi serde jî kefiyekê girêdidin, didin serê xwe. Jinên gundî çarşefek ku jê re dibêjin [[meshele]] didin serê xwe. Kesên çarşefa reş jî li xwe dikin hene. Zilam şalwar li xwe dikin. Li ser şalwar jî "Eba" li xwe dikin. Bi ser ebayê de jî çakêtekî ku jê re dibêjin [[sako]] li xwe dikin. Li serê xwe jî kefiyên kesk dipêçin. [[Lapşîn]] û qondere pêlavên herêmê yên zilaman e. == Nav û kronolojiya bajar == Navê bajêr yê kevn Dolike (Doliche). Pishtre ji ali ereban ve navê "ayntab" li bajêr hatiye danîn. Navê bajêr ji alî tirkan ve jî sala 1928 an de wek "Gazîantap" hatiye guhertin. == Kronolojî == Berî Îsa(zayîn) *1200 -600 Dema Hîtîtiyan *539 - 331 Dema Persan *331 - 323 Dema Mekodoniyan *69 Hukumdariya Kommegene Pishtî Îsa (zayîn) *72 - 395 Dema Romayiyan *395 - 628 Dema Sasaniyan *636 Dema Ereban *1077 Dema Selçûkiyan *1098 Dema Xaçliyan *1517 Dema Osmaniyan == Ciyên turîstîk, tarîxî û gerê == Bajar ji alî shînahî û Daristanan ve feqîr e. Lê ji alî tarîx ve pir dewlemend e. Kela Entabê, kela Tilbashar û Revanda ji alî gel û turîstan ve tên ziyaret kirin. Li herêmê mizgeftên kevn jî pirin, (SHirvanî , Tekke û tahtanî hinek ji wanin.) {{msg:bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[az:Qaziantep (vilayət)]] [[de:Gaziantep (Provinz)]] [[en:Gaziantep Province]] [[es:Provincia de Gaziantep]] [[fa:غازی عینتاب]] [[fr:Gaziantep (province)]] [[nl:Gaziantep (provincie)]] [[pt:Gaziantep (província)]] [[tr:Gaziantep (il)]] [[vo:Gasiantäpiän]] [[zh:加济安泰普省]] 1087 65505 2007-01-20T02:07:59Z 200.84.237.156 /* Cihên Erdnîgarî û Sînorên Bajêr: */ '''Êlih''' ([[Batman]]) bajarekî [[bakûrê Kurdistanê]] ye. == Cihên Erdnîgarî û Sînorên Bajêr: == Bajar di nav parelelên 42° 54´ û 40° 59´ bakûr û merîdyenên 38° 34´ û 37° 22´ rojhilat de ye. Bajar li bakûr bi [[Bitlîs]] û [[Mûş]], li rojhilat bi [[Sêrt]], li başûr bi [[Mêrdîn]] û li rojava jî bi [[Amed]]ê hatiye dorpêçkirin. == Taybetiyên Erda Bajêr == Erda herêmê ji %75,7 ji çiyayan pêk tê. Zozan û deşt ji % 24,3 e. Ji wî erdî ji % 91,7'ê wî ji bo çandiniyê tê bikaranîn. Li herêmê bi tene nîsk,genim, tûtin, pembo, tirî û zebeş, pîvaz, tên çandin.ghûz, berrû, incaz, gwish, beîv, hîjîr û wez jî lêre tên shitlandin. == Avhewa == Li herêmê avhewaya reşahiyê serdest e. Havînan germ û zuha, zivistanan jî sar û berf û payîz baranî derbas dibe. == Gelhe (1997) û navçeyên bajêr: == *Navend: 236047 *[[Qubîn]] (Beşiri): 30880 *[[Kercews]] (Gercüş): 28125 *[[Heskif]]/ [[Hesenkeyf]]: 9205 *[[Hezzo]] (Kozluk): 69434 *[[Kabilcevz]] (Sason): 26689 Tevayiya nifûsa herêmê (tevî gundan) 400380 e. == Çiyayên Herêmê == [[Sason]] (2973m), Zupser ( 2044m), [[Raman]] (1263m) == Deşt û Zozanên Herêmê == Deşta Batmanê (10.000 hektar), Deşta Qubînê (dirêjahî 15-20 km, firehî 2-3 km ye). Geliyê Çemê Batmanê û qismek ji geliyê Çemê Dîcle, geliyên herî mezinên li herêmê ne. == Çem û Gol == Gol li herêmê tune ne. Çemê Batmane û Dicle yên herî mezin ên ku li herêmê diherikin in. Çemê Xerzan jî dikeve nav sînorên bajêr. == Binerdên Bajêr == Li Qubînê, li Çiyayê Ramanê petrol derdikeve. Wekî din li herêmê xwê, krom, asfalt û sifir jî ji bin erdê derdikeve. == Cureyên Heywanan == Xwedîkirina heywanên kedî mijuliyetek mezin e li herêmê. Li herêmê heywanên kovî, wekî rovî, kew,kîvroşk û gur jî peyde dibin. == Ol û Civak == Piraniya nifûsê ji misilmanan pêk tê. Li gundên li dora Qubînê êzîdî gelheyeke mezin dinimînin. Xiristiyan pir kêm li herêmê peyde dibin. Piraniya gelheyê ji kurdan pêk tê. Van salên dawî bi saya rafînera petrolê tirk jî li herêmê bi cih bûne. Ereb û suryanî jî civakên din ên herêmê ne. == Xwarênên herêmê == Keşkek, biryan, kifta bi mast û "Kitel" xwarinên herî naskirîne ku li herêmê tên xwarin. == Kincên herêmê == Þalwar ji alî zilaman ve tê li xwe kirin. Bi ser de îþligek ku milê wî dirêj û nexþ kirî (celehu) tê li xwe kirin. Di nigan de gorên ji hirî çêkirî û pêlavên ku ji re dibêjin "reþik" hene. Jinên herêmê fîstanên hevreþim yên rengîn ku dibiriqîn li xwe dikin. Þalvarek fireh û gorên ji hirî li xwe dikin. Kefî yan jî puþî jî didin serê xwe. Pêlavên lastîk yan jî çarox ji li nigên xwe dikin. Li heremê kincên modern ji, bi taybetî wan salên dawî tên li xwe kirin. == Nav û kronolojiya bajêr == Navê bajar yê kevn sh e. Di sala 1957 an de navê bajar bûye Batman. Navê Bêşirî yê kevn "Qûbîn", yê Sasonê jî "Kabilcewaz" e, yê Kozluxê "Hazo" û yê "Gercüş" jî Kercews/kercos e. Berî Îsa(zayîn) *800 - 612 dema Asûriyan *612 - 550 Imparatoriya Med Piştî Îsa (Zayîn) *350 Dema Mekedoniyan *700 Dema Ereban *927 Dema Bîzansiyan *1107 Dema Selçukiyan *1243 dema Mogolan *1514 Dema Osmaniyan *1894 Serhildana Sasonê li dijî Osmaniyan == Ciyên turîstîk, tarîxî û gerê == Kela Hezo û bajarê Hesenkeyfê ciyên gerê yên ji bo turîstan e. {{msg:bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajarê Kurdistanê]] [[cs:Batman (Turecko)]] [[de:Batman (Türkei)]] [[en:Batman, Turkey]] [[es:Batman (ciudad)]] [[fa:باتمان]] [[fi:Batman (kaupunki)]] [[fr:Batman (ville)]] [[nl:Batman (stad)]] [[pl:Batman (miasto)]] [[simple:Batman (city)]] [[sv:Batman (stad)]] [[tr:Batman (şehir)]] [[vo:Batman (Türkän)]] 1088 13173 2004-05-26T00:08:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bedlîs]] 1090 66544 2007-01-26T04:21:00Z Bablekan 495 dalberîn (reklam), jêbir [[Image:ruha.jpg|right|Riha]] '''Riha''' (Urfa) bajarekî bakurê Kurdistanê ye. == Ciyê cografî û sînorên bajêr == Bajar di nav parelelên 36° 40´ û 38° 02´ bakur û merîdyenên 37° 50´ û 40° 12´ rojhilat de ne. Sînorên bajêr li bakur bi [[Semsûr]] û [[Diyarbekir]]ê ve, li rojava bi [[Dîlok]] ve, li başûr bi [[Sûrî]] ve û li rojhilat jî bi [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve tê girêdan. == Taybetiyên erdê bajêr: == Pîvana erdêer bajêr 18.584 km² ye. Erdê herêmê % 22,0 ji çiyan, % 16,3 ji deshtan û % 61,7 jî ji platoyan pêk tê. Li herêmê genim, ceh, nîsk, pembo, tirî û bi taybetî jî van salên dawî sebze û mewê jî li herêmê tên çandin. === Îklîm (Rêba): === Li herêmê îklîmek reshayî heye. Havînan germ û zuha, zivistanan jî sar e, lê rojên bi berf li herêmê hindik in. Li herêmê ferqa navbera di germbûna şev û rojê pir e. == Nifûs (1997) û navçeyên bajêr == *Navend 535412, *[[Tilebyad]] (Aqçaqale) 62454, *[[Pirsûs]] (Birecûk) 72026, *[[Hewenge]] (Bozova) 70019, *[[Serêkanî, Riha|Serêkanî]] (Ceylanpinar) 50447, *[[Xelfetî]] 35500, *[[Xarran]] 40664, *[[Curnê Reş]] (Hîlvan) 33467, *[[Sêwrek]] (Siverek) 146619, *[[Sirûc]] 93006, *[[Wêranşar, Riha|Wêranşar]] 163975 Tevahiya nifûsa herêmê (tevli gundan) 1303589 e == Çiyayên herêmê == Kismek ji çiyayê [[Qerejdax]]ê (1919 m) dikeve hundurê hudûdên herêmê. Çiyayê bilind li herêmê tunene. Çiyayên [[Takurtukir]] (1222 m), [[Tektek]] (801 m), [[Nemrûd]] (800m) û [[Arat]] (771 m) == Deşt, zozan û gelî == Deşta [[Xarran]]ê; Mezinbûna deştê 2750 km² ye. Deşta [[Wêranşar]]ê; Li rojhilatê deşta Xaranê ye. Mezinbûna wê 1200 km² ye. Deşta [[Sirûc]]ê; li rojava yê deşta Xaranê ye, mezinbûna wî 700 km² ye. Deşta [[Curnê reş]] li rojavayê Qerejdax e. == Çem û Gol == [[Ferat|Çemê Feradê]]; Çemê herî mezin yê Kurdistanê ye. Ji erdên Semsûrê dikeve hundirê hudûdên Riha yê. Çem di nav sê welatan de diherêke û wala dibe Xelîca Besra yê. Çemên Culap, Cavsak, Belih, Xabûr û Zengeçûr shaxên Feradê ne û li herêmê diherikin. [[Gola Halîl ul Rehman]] ; 150m dirêj û 39 m fireh e. Li mizgefta Halîl ul Rehman e. Mehsî yên hundirê golê pîrozên û ji alî gel ve nayin girtin. Gola Aynîzeliha; 50 m dirêj û 30 m fireh e. Mehsiyên hundirê golê pîrozên û ji alî gel ve nayine girtin. Gola mezin û ya biçûk ji golên din yê herêmê ne. Gola [[Bendava Ataturk]]; == Serwetên bin erdê == Herêm ji alî madenan ve ne dewlemend e. Li Rihayê tenê fosfat û malzemên ji bo tûxla û kiremîdan ji bin erdê dertên. == Babetên heywanan == li herêmê heywanên kovî wek kelaynak (teyrên sergurî), kew û kewroshk, xezal û ruvî peyde dibin. Li golên herêmê mehsî jî henê. == Dîn (ol) û civak == Bajarê Riha yê wek " Bajarê [[Pêxamber]]an" tê naskirin. Li gor rîvayetê gava [[Adem]] û [[Hewa]] ji biheshtê (cennet) tên qewrandin, tên li Xaranê bi cih dibin. [[Îbrahîm]] pêxember, [[Eyûb]] pêxember û [[Îsa]] pêxember jî li herêmê mane. Li herêmê muslumantî ji elevî û sunnî yan pêk tê. Kurd, ereb û tirk piranî ya nifusê teshkil dikin. == Xwarinên herêmê == Herêm ji alî xwarinan pir dewlemend e. Xwarinin herî pir li herêmê tên xwarin kutilkên dagirtî, Acîn(çîkifte), beqlewe, kunefe (qedayif), kebeb û lehmecun nin. Taybetiyek herêmê jî xwarina îsotên tûj yên sor in == Kincên herêmê == Di serê jinan de sharpeyek (yamshak) hene. Keçên ciwan kofiyek bi sharpeyek sipî (neçek) li serê xwe dikin. Li ser fîstanên dirêj, çakêtek dirêj tê li xwe kirin. Îshlik bê yaxe nê. SHalwarên ku jêra wan teng di bin fîstan de tê li xwe kirin. Di nigan de gorên hirî û pêlavên lastîk yê resh hene. Zilamên herêmê entariyên ber wan girtî li xwe dikin. Çakêt, shalwar û îshlik jî li hinek deveran li xwe dikin. Di serê zilaman de "egalên sipî" hene. Di nigan de "qondere" yan jî " lastîkên resh" tê li xwe kirin. == Nav û kronolojiya bajêr == Navê bajar yê kevn "Edesa" ye. Ev nav ji dema Mekodoniyan maye. Navek din jî bi zimanê suryaniyan " orihaî" û bi erebî jî (vurihaî (ava pir) ) bû. Pishtre nav wek Riha, Urfa hatiye guhertin. Nav ji alî tirkan ve wek "Şanliurfa" hatiye guhertin. Berî Îsa(zayîn) [[b.z.]] *2000 - 1300 dema Mîtanî û hûriyan *100 - 612 dema Asûriyan *612 - 550 dema [[Med]]yan *550 - 332 dema [[Pers]]an *332 - 313 dema Mekodoniyan *132 hukumdariya Osroene Pishtî Îsa (zayîn) [[p.z.]] *117 - 395 dema [[împaratoriya Roma]] *395 dema [[Bîzans]]iyan *639 dema Ereban *1071 dema [[Selçuk]]iyan *1514 dema [[Osmanan]] Eyûbian jî gelek sala hukimdarî li Rihayê kir. == Ciyên turîstîk, tarîxî û gerê == Herêm ji alî tarix ve pir dewlemend e. Kela bajar li merkezê ye. Mizgeft û gola Halil ul rehman jî ji alî gel û turîstan ve tên ziyaret kirin. Navça Xaranê bi xaniyên xwe yên taybetî ji bo turistan ciyek gerê ye. Bendava Ataturk jî ji bo gerê û sporên ser avê ciyek mûsaîd e. == Navdarên bajêr == [[Abdullah Ocalan]], [[Murat Karayilan]], [[Yilmaz Guney]], [[Şivan Perwer]], [[Gulîstan Perwer]], [[Îbrahîm Tatlises]] == Girêdan == * [http://www.urfa.org/urfa fotografey reha] {{bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[cs:Şanlıurfa]] [[da:Şanlıurfa]] [[de:Şanlıurfa]] [[en:Şanlıurfa]] [[eo:Urfa]] [[fr:Şanlıurfa]] [[he:אורפה]] [[hu:Şanlıurfa]] [[id:Sanli Urfa]] [[nl:Şanlıurfa (stad)]] [[sv:Şanlıurfa]] [[tr:Şanlıurfa]] 1091 13176 2004-05-26T00:15:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dîlok]] 1092 62986 2007-01-04T11:48:37Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Siirt (provincija)]] '''Sêrt''' (Sîrt, Siirt) bajarekê bakûrê Kurdistanê ye. == Ciyê coxrafî û hudûdên bajêr: == Bajar di nav parelelên 42° 54´ û 40° 59´ bakûr û merîdyenên 38° 34´ û 37° 22´ rojhilat te ye. Li rojhilat bi [[Çolemêrg]] û [[Wan|Wanê]] ve, li bakûr bi Wan, [[Bedlîs|Bîdlîsê]] ve, li bashûr bi [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve û li rojava jî bi [[Batman|Batmanê]] ve tê girêdan. == Taybetiyên erda bajêr == Erda herêmê % 75,7 wî ji çiyan pêk tê, pîvana zozan û deshtan jî % 24,3 e. Ji vî erdî % 91,7 wî ji bo zîreetê bikar tê. li herêmê tene, nîsk, tutûn û hinar tên çandin. == Îklîm (Av û hewa) == Li herêmê îklîmek reşayî hukum dike. Havînan germ û zuha, zivistanan jî sar û bi şilî û şilopî derbas dibe. == Serjimarî (1997) û navçeyên bajêr == Navend 115224 *[[Tillo]]: (Aydınlar) 4546 *[[Hewêl]]: (Bayqan) 28202 *[[Dih]]: (Eruh) 14847 *[[Misirc]]: (Qurtelan) 50348 *[[Xesxêr]]: (Perwarî) 27745 *[[Kufra]]: (Şîrwan) 21459 Tevayiya serjimariya herêmê (tevî gundan) 262371 e. == Çiyayên herêmê == [[Herekol]] (2838), [[Cûdî]] (2114m), [[Xerzan]] (1530), [[Mirgomar]] (1807m), == Deşt, gelî û zozan == Li herêmê desht û zozan ji ber çiyabûna heremê kêmin, wek; zozanên [[Berwarî]], [[Şêrvan]], [[Meleto]], bilindbuna wan digêhêjin heta 2000 m yî. Lê ji bela kû li herêmê pir çiya hene, geliyên mezin li herêmê hene. Wekî [[geliya Dîcle]], [[geliya Xerza]], [[geliya Botan]] û hwd. == Çem û Gol == [[Botan]], [[Xerzan]], [[Dîcle]] û [[Behranca]] çemên herî girîng in ku li herêmê diherikin. Gol li herêmê tunene. == Serwetên bin erdê == Li herêmê sifir, krom, asfalt, rijiya kevir û malzemên ji bo tuxla û kiremîdan ji bin erdê derdikevin. == Babetên heywanan: == Li herêmê babetên teyrên kovî yên li çiya dijên pirin; qertel, baz, qajik hinek ji wanin. Kew û kewroshk jî li heremê peyde dibin. == Dîn (ol) û Civak == Nifûsa herêmê ji alî dîn û civakê ve parwekirî ye. Musluman piranî ya nifûsê teshkîl dikin. xiristiyan û êzidî ji li herêmê hene. Civak ji kurd, tirk, ereb, suryanî û ji ermeniyan ve pêk tê. Tarîkata Nakshîbendiyan ya xurtir e li herêmê. Tirba "Weysel Qaranî" ku li Hewêlê li gundê "Yeshilçevre" yê ye, ne tenê ji alî gelê musluman yên herêmê, ji pir deverên Kurdistanê jî tê ziyaret kirin. == Xwarênên herêmê == Keshkek û penêrê Sîrîk xwarênên naskirî yên herêmê ne. Li herêmê li ber her xwarênê dew û shorbe tê xwarin û wexwarin. SHiranî ya "Rayosh Meketip" li herêmê di nav gel de pir tê xwarin. == Kincên herêmê == SHal û shapik cilên herî naskirî ne ku li herêmê ji alî zilaman ve tên li xwe kirin. Bi ser de jî îshligek ku milê vî dirêj û nexsh kirî (celehu) tê li xwe kirin. Di nigan de gorên ji hirî çêkirî û pêlavên ku ji re dibijin "reshik" tê li xwe kirin. Jinên herêmê fîstanên hevrishim yê bi rengîn ku dibiriqînên li xwe dikin. SHalwarek fireh û gorên hirî li xwe dikin. Kefî yan jî pushî jî didin serê xwe.Pêlavên lastîk yan jî çarox ji li nigê xwe dikin. Li heremê cilên modern ji, bi taybetî wan salên dawî tê li xwe kirin. == Nav û kronolojiya bajêr == Navê bajar yê kevn "keert" e ( bi zimanê keldanî). Di çavkaniyên îslamê de nav wek "Esard", "Saîrd" û " Siirt" derbas dibe. Bi kurdî jîre "Sêrt" tê gotin. Berî Îsa(zayîn) * 3000- 1300 dema Huriyan * 1300 - 800 dema Naîriyan * 800 - 612 dema Asûriyan * 612 - 550 Imparatoriya Med Pishtî Îsa (Zayîn) * 641- 700 dema Ereban * 927 dema Bîzansiyan * 1107 dema Selçukiyan * 1231 dema Moxolan * 1514 dema Osmaniyan == Ciyên turîstîk, tarixî û gerê == Turba Weysel Qaranî, kela Derzîn (Hewêl), Mizgefta Mezin, Asakir û pira Nasredîn ciyên herî naskirîne ku ji alî gel ve tên ziyaret kirin. == Girêdanên Derve == *[http://www.dengebotan.com Dengê Botan Sêrt] {{msg:bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[bs:Siirt (provincija)]] [[de:Siirt (Provinz)]] [[en:Siirt Province]] [[es:Provincia de Siirt]] [[fr:Siirt (province)]] [[nl:Siirt (provincie)]] [[tr:Siirt (il)]] 1093 13178 2004-09-01T22:54:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Culemêrg]] 1094 13179 2004-05-26T00:22:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Êlih]] 1095 61624 2006-12-25T09:58:16Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bg:Агръ]] ''Ev gotar der barê bajarê Agirî ye. Ji bo wateyên din binihêre: [[Agirî (cudakirin)]]'' ---- '''Agirî''' (Ağrı, Qerekose) bajarekî [[bakurê Kurdistanê]] ye. == Ciyê coxrafî û hudûdên Bajêr == Bajar di nav paralelên 39° - 05´ û 40°- 07´ bakûr û merîdyenên 42°-20´ û 44°- 30´ rojhilat de ye. Bajar li bakûr bi [[Qers|Qersê]], li rojava bi [[Erzirom|Erziromê]], li bakûrê rojava bi [[Bîtlîs]] û [[Wan]] û li rojhilat jî bi hudûtê bajarê [[Mako]] ve tê girêdan. == Taybetiyên erda bajêr == Pîvana erdê bajar 11066 km2 ye. SHiklê erda bajêr % 46 wê ji çayir û merayan,% 3 ji golan, % 25 desht û zozanan û %25 wê jî ji çiya û zinaran pêk tê. Li heremê genim, ceh, kixsên shekir û keten tên çandin. == Îklîm (Av û hewa) == Li heremê îklîmek reshayî hukum dike. Bajarek herî sar ji yên Kurdistanê ye. Salê shesh mehan berf li erdê ye. Dawiya meha nîsanê berf destpêdike dihele. Havînan jî herêm hênik derbas dibe. == Nifus (1997) û navçeyên bajar == *Navend 106695 *[[Giyadîn]] (Diyadîn); Nifûs 37410 , pivana erdê 1274 km² ye. Li rojhilatê bajar e. *[[Bazîd]] (Dogubeyazid) ; Nifûs 91994, pivana erdê 2383 km² ye. Navçe 93 km li rojhilatê Agirî yê ye. Tirba Ahmedê Xanî li vir e. *[[Zêdkan]] ([[Eleşkirt]]) ; Nifûs 39061, pivana erdê 1559 km² ye. 34 km li rojava yê bajar e. *[[Xamûr]] (Hamur); Nifûs 20738, pîvana erdê 898 km² ye. 15 km li bashûrê bajar e. *[[Patnos]]; Nifûs 119958, pivana erdê 1421 km² ye. 82 km li bashûrê bajar e. *[[Avkevir]] (Taşliçay) Nifûs 19606, pîvana erdê 798 km ² ye. Navçe 32 km dûr ji agirî li ser rêya Erzirom - îranê ye *[[Dûtax]] (Tutak) Nifûs 30594, pîvana erdê 1562 km² ye. 43 km ji Agirî dûr e. Tevayî ya nifûsa herêmê (tevli gundan) 466059 e. == Deşt û Zozan == [[Deşta Zêdkan û Karakose]] yên herî mezin in li herêmê (341m2), deştek din jî "[[Deşta Patnos û Giyadînê]]" ye. Bilindbûna zozanên herêmê digîhîjên heta 2000 m yî. Li wan zozanan "kanî" yên ku ava wan cemîdî û çayirên şîn jî hene.Ji zozanên '''Agirîyê''' yên herî bi nav û deng jî zozana '''Sînegê''' ye. Devîdevî sêsed û çarsed êl lê datînin. Hewa vê zozanê pir xweş e. Li vê zozanê herî zef pez tên xweyîkirin, lêbelê ligel wê dewarjî tên xwedîkirin. Gola sînegê jî gelekîmezin e û gel jê giha diçine. == Dîn (ol) û civak == Nifûsa bajar tevayî muslumanin, hejmara xiristiyanan pir kêm in. Piraniya nifûsê ji kurdan pêk tê, azerî jî wek ciwaka duyemîn li herêmê hene. == Çiya == Çiyayê herî bilind ê Kurdistanê li Agirî yê ye. [[Çiyayê Hama]] (3243m), Çiyayê [[Kose]] (3430m), [[Tendûrek]] (3542m), [[Agiriya biçûk]] (3925m), [[Agiriya Mezin]] (5137m). Çiyayê Agiriya mezin, çiyayê herî bilind yê Kurdistanê ye. == Çem û gol == Çemê herî mezin ê herêmê, çemê Mûradê ye. Wekî din çemê biçûk jî li heremê peyde dibin. Hinek ji wan ev in; SHêriyan, Zêdkan, Gelûtan. Li herêmê du golên biçuk jî hene. Balik û Saz == Ciyên turîstîk û germavên herêmê == Ji welatên cuda cuda her sal pir turîst tên herêmê ji bo ku hilkishin ser Çiyayê Agirî. Qesra Îsak Pasha jî ciyek e ku ji alî turîstan ve tê ziyaret kirin. Tirba Ahmedê Xanî jî li navça Bazîdê ye û ji alî kurdan ve tê ziyaret kirin. Germavên Giyadîn û Dambat jî ciyên vehêsanê ne. == Serwetên bin erdê == Li Giyadîn kukurt, li Bazîdê kewêrê ponz, li Tûtaxê xwê, li Avkevirê ava maden û li Zêdkanê jî lînyît ji bin erdê derdikeve. == Babetên heywanan == Li Agirî nifûsek pir bilind bi xwedîkirina heywanan mijûl dibin. Ji bilî heywanên kedî li heremê li çayir û golan ordekên kovî, qaz, kew û li alî çiya jî gur û rûvî peyde dibin. == Xwarênên herêmê == Xwarêna herî meshhûr "qavûrma ser sêlê" ye. Kifta "Abdigor" ji yek ji xwarinên mehelî ne ku li herêmê tên xwarin. == Kincên herêmê == Zilam kefî (pûshî) didin serê xwe. îshlig û êleg (oyma) li xwe dikin, di binî de jî shalwar (qadi) li xwe dikin. Li ser shalwar kefiyek li pishta xwe girê didin. Pêlavek ku li heremê ji re dibêjin, "yemenî" û gorên bi desta çêkirî ku heta çongê dirêjin li nigê xwe dikin. Jinên Agirî fîstanek ku ji re dibêjin "entarî" li xwe dikin. Carna jî çarshefa resh li xwe dikin. Di nigan de gorên ji hirî çêkirî hene. == Nav û kronolojiya bajêr == Bajar navê xwe ji [[Çiyayê Agirî]] digre. Navê bajar yê herî kevn bi farisî "Kuhî Nur" yanî çiyayê Nûr bû. Ararat jî navek wî yê herî kevn e. Bi zimanê Ermenî " Masîs" , bi zimanê erebî jî jê re "Cebel el Haris (Agirî ya mezin) û Cebel el Havayrîs(Agirî ya biçûk) dihat gotin. Nav ji alî tirkan ve wek "Ağri" hatiye guhertin. Navê bajêr bi kurdî Agirî ye. Berî Îsa (Zayîn) *1340- 1200 Dema hûriyan *1200- 600 Medeniyeta Ûrartûyan *331 Dema Mekodoniyan Pishtî Îsa(Zayîn) *339 Dema Bîzansiyan *750 Dema Ebasiyan *1102 Dema Selçûkiyan *1514 Dema Osmaniyan {{bajar_kurd}} {{Bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[bg:Агръ]] [[de:Ağrı (Provinz)]] [[en:Ağrı Province]] [[es:Provincia de Agri]] [[fr:Ağrı (province)]] [[hu:Ağrı (tartomány)]] [[id:Provinsi Ağrı]] [[nl:Ağrı (provincie)]] [[pt:Ağrı (província)]] [[tr:Ağrı (il)]] [[zh:阿勒省]] 1096 13181 2004-05-26T00:27:48Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bedlîs]] 1097 66548 2007-01-26T04:54:26Z Bablekan 495 kurtelêzêdekirin, hêj xebateke mezin pêwîst e di vê gotarê de.. '''Meletî''' (Malatya) bajarekî bakûrê Kurdistanê ye. == Ciyê coxrafî û hudûdên Bajêr == Bajar di nav parelelên 37° 54´ û 39° 03´ bakûr û merîdyenên 38° 45´ û 39° 03´ rojhilat te ne. Hudûdên bajar li bakûr bi [[Sêwas|Sêwasê]] ve, li rojava bi [[Maraş|Maraşê]] ve, li bashur bi [[Semsûr|Semsûrê]] ve û li rojhilat jî bi [[Elezîz]] ve tê girêdan. Tevayiya herêmê nakeve hundirê hudûdên Kurdistanê. Navçeya [[Darende]] û hinek gundên dora vî dikeve hundirê hudûdên [[Tirkiyê]]. == Taybetiyên erda bajêr == Pîvana erda bajar 12.313 km² ye. Ji vî erdî % 45,5 wî ji çiyayan, % 12,9 wî ji deshtan û % 41,6 wî jî ji platoyan pêk tê. Li herêmê , tene, qeysî, kixsên shekir, tutûn û sêw tên çandin. == Îklîm (Av û hewa) == Li herêmê îklîmek reshayî heye. Zivistanan sar , havînan jî germ û zuha derbas dibe. Li hila deshta Malatya yê îklîmek wek Behrasipî (zivistanan hênik) jî hukum dike. == Nifus (1997) û navçeyên bajêr == *Merkez 465807, *[[Arga]] (Akçadax) 42313, *[[Erebgir]] (Arapkîr) 17348, *[[Erxewan]] (Arguvan) 9923, *[[Meletî ya Kevn]] (Battalgazi) 26059, *[[Darende]] 42635, *[[Wêranşar, Meletî|Wêranşar]] (Doxanshehir) 54529, *[[Doxanyol]] 9606, *[[Hekimxan]] 39017, *[[Îzolî (navçe)|Îzolî]] (Kale) 8042, *[[Tirsekan]] (Kuluncak) 16326 , *[[Şîro]] (Poturge) 25100, *[[Yazixan]] 17929 , *[[Çirmik]] (Yeshilyurt) 40471 Tevayiya nifûsa herêmê (tevlî gundan) 815105 e. == Çiyayên herêmê == Çiyayên bilind yê herêmê li ser çiyarêzên Meletyê, çiyayê Şîlan e (2545m). Bilindbûna Çiyayê [[Derbent]]ê jî 2428 m ye ku çiya li ser çiyarêzên [[Nûrhaq]] ê ye. [[Kepez]] (2140m), [[Gayrik]] ( 2306m ) == Desht, zozan û gelî == [[Deşta Meletye]]: Di navbera geliya Toxma û Feradê de ye. Mezinbûna wî 830 km² ye. [[Desşên Îzoliyan]]: Ji deshtên ku li dora çemên Feradê kom bûne pêk tên. Geliya Feradê (li dora çemê Feradê) ye, Geliya Toxma jî li dora çemê Toxma yê ye. == Çem û Gol == Çemê Feradê û piraniya shaxên Feradê di nav hudûdên herêmê de diherêkin.. Çemê Ferad; Ji gola Kebanê dertê. Çemê Kurdistanê mezintîrîn e. Di nav sê welatan de diherêke û dikeve behra Basrayê. Çemê Toxma; Ji çiyayê taxtali dertê û li deshta Meletî yê bi Feradê ve xwe girê dide. Li herêmê gol tunene , tenê li serê çiya, ciyên ku çavkaniyên çeman jê dertên hinek golên biçûk ava bûne. == Serwetên bin erdê == Li herêmê alûmîniyûm, sifir, hesin, krom, asbest û lînyît ji bin erdê dertên. == Babetên heywanan == Li herêmê pir babetên teyrên kovî dijên. Wek; werdek, qaz, kew , leglek, Qertel û baz. Li herêmê , gur, ruvî, keroshk û berazên kovî jî hene. Li herêmê gel bi kedîkirina heywanan ji mijûl dibe. == Ol û Civak == Nifûs musluman in û ji elevi û sunniyan pêk tê. Di nav gel de li cem sunniyan shêxîtî û li cem eleviyan jî pîrîtî rolek mezin dilîze. Nifûsa herêmê ji kurd û tirkan pêk tê. == Xwarênên herêmê == Kaxiz kebab bi balîcan; Di siniyek de balîcan tên rêz kirin. Bi serde goshtê ku di nav kaxiz de pêçayî tê danîn. Di firnê de 2 seet tê kelandin û bi nanê losh tê xwarin. [[Image:Meletî kîlîm.jpg|thumb|kîlîm]] == Kincên herêmê == Jinên herêmê li hinek deveran çarshefa resh li xwe dikin. Carna jî pêshtemalek ku jê re dibêjin "bervanik" li serê xwe girê didin. Ji sharpa keçên ciwan re dibêjin "çinko". Di hundirê çarshefêde kincek ku jê re dibêjin "zibûn" û di binî de jî shalwar li xwe dikin. Pêlavên lastîk û gorên ji hirî di nigande hene. Zilam kum didin serê xwe. Di ser shalwar de jî îshlik û êlek li xwe dikin. == Nav û kronolojiya Bajêr == Navê bajar di çavkaniyên Asurî û Urartiyan de wek, Maldiye, Melite, Melid, Melide, û di dema Romayiyan de jî wek melîta û Melîdena hatiye gotin. Nav pishtre wek Meletîû Malatya hatiye guhertin. Kronoloji Berî Îsa (zayîn) *1650 - 1200 Dema Hîtîtiyan *1100 - 824 Dema asûriyan *804 - 743 Dema Urartiyan *743 - 612 dema Asûriyan (II) *612 - 550 Dema Medan *550 - 331 Dema Persan *66 Dema Romayiyan Pishtî Îsa (zayîn) *385 Dema Bîzansiyan *656 Dema Ereban *740 1095 Bajar di navbera Ereb û Bizansiyan pir caran dest diguhere. *1095 Dema Selçûkiyan *1399 Dema Osmaniyan == Ciyên turîstîk, tarîxî û gerê == Li herêmê shinahî pir zêde tuneye. Lê hinek deveran wek baxçeyên Tacde , Gunduzbeyî û Xorata ji bo seyranan musaîd in. Germavên herêmê (Wek Rotûkan û Îspendere) jî ji alî gel ve tên ziyaret kirin. . Ciyên tarîxî wek Hoyuk ên Cafer, Degirmentepe, Pîrot û kela Meletî û mizgeftên kevn yê herêmê jî ji alî gel ve tên ziyaret kirin. == Navdarên bajar == *[[Abdullah Cewdet]], Siyasetmedar *[[Turgut Özal]], Siyasetmedar, serokkomarê berê yê Tirkiyê *[[İsmet İnönü]], Duyemîn kesê navdar ê Komara Tirkiyê *[[Hrant Dink]], Rojnamevanê bingeh-Ermenî *[[Ahmet Kaya]], Hozan *[[Ayse Polat]], Derhênera Elman *[[Belkıs Akkale]], Stranbêj *[[Gregoryûs Bar Hebraeûs]], Oldarê mezin ê Dêra Ortodoks a Sûrî *[[İlyas Salman]], Aktorê kînoya (sînemaya) Tirkiyê *[[Kemal Sunal]], Aktorê kînoyê *[[Kenan Işık]] , Aktor *[[Mehmet Ali Ağca]], Sûcdarê sûîkasta Papa {{msg:bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[de:Malatya (Provinz)]] [[en:Malatya Province]] [[es:Provincia de Malatya]] [[fr:Malatya (province)]] [[nl:Malatya (provincie)]] [[sv:Malatya (provins)]] [[tr:Malatya (il)]] [[zh:马拉蒂亚省]] 1098 13183 2004-05-26T19:35:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Gurgum]] 1099 66790 2007-01-27T16:00:02Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sv:Erzurum (provins)]] [[Image:25-Erzurum ili konumu.png|313px|right|Erzirom]] '''Erzirom''' (Erzurum) bajarekî bakurê Kurdistanê di tixûbên [[Tirkiyê]] de ye. == Ciyê coxrafî û hudûdên bajar == Bajar di nav Parelelên 40° 57´ û 39 10´ bakûr û merîdyenên 40° 15´ û 42° 35´ rojhilat de ye.Hûdûdên bajar li bakûr bi [[Artvîn]] û [[Rîze]] ve ([[Tirkiye]]), li rojava bi [[Gumuşhane]] (Tirkiye) û [[Erzingan|Erzinganê]] ve, li bashur bi [[Bîngol|Bîngolê]] û [[Mûş|Mûşê]] ve û li rojhilat jî bi [[Agirî]] yê û [[Qers|Qersê]] ve tê girêden. == Taybetiyên erda bajêr == Pîvana erda bajêr 25.066 km² ye. Ji vî erdî % 63.7 ji çiyan, % 4 ji deştan, % 12,2 ji zozanan û % 20.1 jî ji platoyan pêk tê. Li van erdan patatês, genim, ceh, çewdar û kixsên şekir tên çandin. == Nifus û navçeyên bajêr == *[[Aşqele]] (''Aşkale'') *[[Çat]] *[[Xinûs]] (''Hınıs'') *[[Xoresan, Erzirom|Xoresan]] (Horasan) *[[Ilıca]] *[[İspir]] *[[Karaçoban]] *[[Qereyazî]] (''Karayazı'') *[[Köprüköy]] *[[Narman]] *[[Oltî]] (''Oltu'') *[[Olur]] *[[Hesenqele]] (''Pasinler'') *[[Pazaryolu]] *[[Ortîlî]] (Şenkaya) *[[Tatos]] (''Tekman'') *[[Tortum]] *[[Uzundere]] == Çiyayên herêmê == == Deşt, zozan û gelî == Deshta Erziromê li cî yê ku bajêr lê ava bûye ye. Mezinbûna wî 520 km² ye. Dirêjahi nêzîkî 50 km û firehiya deshtê jî digêhîje 13 km yî. Ji behrê 1900 m bilind e. Deshta Pasînê; Li pasînê (Hesenqele) ye. Mezinbûna wî 420 km² ye. Dirêjbûna deshtê 35 km û firehbûna wî ji 5 km ye. Bilindbûna vî yê ji behrê 1700 m ye. Zozana Tatos (Tekmanê); Bilindbûna zozanê ji 1800 m destpêdike heta 2500 m yî. Gelî yên herêmê li dora çemên herêmê ne. Çoruh, Tortim, Oltu û Aras hinek ji wanin. == Çem û gol == Çemêresh shaxek çemê Feradê ye. Ji çiyayê Gawûr dizê. Çemê Çorix; ji çiyayê Mescîtê dizê. Çemê Aras; ji çiyayê Bîngolê dizê û di hundirê hudûdê Gurcîstanê de bi çemê Kurus dibe yek û diherêke behra Hezarê . Çemên din yê herêmê, Xinis, Tortim û Oltû ne. Gola herî mezin ya herêmê jî "Gola tortim" e. == Serwetên bin erdê == Madenên ku li herêmê ji bin erdê dertên ew in; Sifir, pirît, hesin, krom, manganez, çîmento, alçi, manyezît, perlît, malzeme yên ji bo tuxla û kiremîdan û lînyît. == Babetên heywanan == Hirç, beraz, kevroshk, ruvî, gur û ordekên kovî heywanên pirtirin ku li herêmê peyde dibin. == Ol û civak == Nifûsa herêmê ji mislumanan (elewî û sunnî) pêk tê. Civak ji Kurd (zaza û kurmanc), Ezerî û Tirkan (Dadaş) pêk tê. == Xwarênên herêmê == Nanê lawaş; Bi arvan xwê û hevîrtirş tê çêkirin. bi tîrê tê vekirin û di tendûrên bin erdê de tê sorkirin. Lor dolme; Hundirê dolman ji bulxur, lorik, pîvaz û ji îsota sor tê çêkirin. Bi pelên rezan tê pêçandin û tê kelandin. Dîzik; Goşt, xwê (sol), mast û îsot bi hevre rojekê tên terbiye kirin. Roja din di dîzikê (beroşên ji axê) de tê kelandin. Girara Birî; Nîskên reş, kifte û şehriye (rişte) bi hevre tên kelandin. Tahîn û rûnê bi îsota sor sorkirî bi ser tê reşandin û tê xwarin. == Kincên herêmê == Entariyên ku ji sê perçeyan pêk tê, li heremê jin pirtir li xwe dikin. Şalwar jî carna bi çakêt û êlegan li xwe dikin. Carna jî fîstanên qedîfe tên li xwe kirin. Li pishtê kemerên ji zîv tên girêdan. Di nigan de pêlavên ku jê re dibêjin "nalin" û "potîn" hene. Li serê jinan kumek gulgulî û bi serde jî sharpeyek "yemenî" tê girêdan. Jin serê xwe bi perê hesin dixemlînin. Zilam shalwarek ku jê re dibêjin "Zikva" (jêra wî teng jora wî fireh) li xwe dikin. îshlik û êlek bi ser de tê li xwe kirin. Di niga de cîzmeyek çerm ku jê re dibêjin "cistik" heye. Gava derdikevin derva pêlavek din ku di rengê cîzmê de ye bi ser de li xwe dikin. == Nav û kronolojiya bajêr == Navê bajêr yê kevn wek "Arze" di çavkaniyên Asûriyan de derbas dibe. Dema romayiyan de kela herêmê vek " Karin, karama, Karnoi, karantis" derbas dibû. Dema Osmaniyan de nav wek Erzê - rom, Erzen -rum û Erzen- ur- rum hatiye guhertin. Kronoloji Berî Îsa (zayîn) *800 Dema Urartiyan *585 - 550 Dema Medan *550 - 330 Dema Persan *330 - 323 dema Mekodoniyan *34 dema Romayiyan Pishtî Îsa (zayîn) *395 Dema Bîzansiyan *638 Dema Ereban *753 dema Bizansiyan *1230 dema Selçûkiyan *1517 Dema Osmaniyan *1828 Dema Rusan *1878 Dema Osmaniyan(II) *1916 Dema Rusan (II) *1918 Dema Osmaniyan (III) == Ciyên turîstîk, tarîxî, avgerm û gerê == Ji alî tabîat û tarix ve herêm pir dewlemend e. SHelala Tortim 108 km dûrî bajêr e. Ava shelalê ji 50 m jorde dikeve xwarê. Çiyarêzên Palandoken ku nêzî bajar e ji bo aktîvîtet û sporên zivistanê musaid e Hasenkale, Kela îspîr Mizgeft û tirbên herêmê jî ji alî turîst û gel ve tên ziyaret kirin. Hinik avahîhê yên dîrokî [[Mizgefta Mezin]], [[Kela Erzoromê]], [[Medresa Yaqûtîye]], [[Mizgefta du minare]] {{bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[az:Ərzurum (vilayət)]] [[de:Erzurum (Provinz)]] [[en:Erzurum Province]] [[es:Provincia de Erzurum]] [[et:Erzurumi provints]] [[fa:ارزروم]] [[fr:Erzurum (province)]] [[he:ארזורום (נפה)]] [[nl:Erzurum (provincie)]] [[pt:Erzurum (província)]] [[sq:Erzurum (Provincë)]] [[sv:Erzurum (provins)]] [[tr:Erzurum (il)]] [[zh:埃尔祖鲁姆省]] 1100 13185 2004-05-26T00:40:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Çewlik]] 1101 66337 2007-01-24T16:57:01Z Bangin 450 Guherandina 88.232.80.250 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bablekan [[Wêne:Sivas Turkey Provinces locator.jpg|thumb|Sêwas li Tirkiyê]] '''Sêwas''' (Sîvas) bajarekî [[bakûrê Kurdistanê]] ye. Dikeve nav sînorên [[Komara Tirkiyê]]. [[Image:Sivas.jpg|right|thumb|Gok Medrese li Sêwasê]] ==Erdnîgarî== === Ciyê coxrafî û hudûdên bajêr === Bajar di nav parelelên 38° 32´ û 40° 16´ bakûr û merîdyenên 35° 50´ û 38° 14´ rojhilat te ne. Hudûdên bajar li bakûr bi [[Giresûn]], [[Ordu]], [[Tokat|Tokatê]] ve ([[Tirkiye]]), li rojava bi [[Yozgat]] û [[Qeyserî]] yê ve, li başûr bi [[Maraş]] û [[Meletî|Meletyê]] ve û li rojhilat jî bi [[Erzîngan]] ve tê girêden. Perçeyek biêîk ji herêma Sêwasê dikevew hundirê Hudûdên Kurdistanê. Tenê navçeyên Qoçgirî, Divrixî, Qangal, û Îmranli dikevên hundirê hudûdên Kurdistanê. === Taybetiyên erda bajêr === Pîvana erda bajêr 28.488 km² ye. Ji vî erdî % 46,2 ji çiyan, % 6,2 ji deştan û % 47,6 jî ji platoyan pêk tê. Li erda herêmê genim, ceh, kixsên şekir, nîsk û patatês tên çandin. === Îklîm (Av û hewa) === Li herêmê îklîma reşayî heye. Havînan germ, zivistanan jî sar û bi berf derbas dibe. Ferqa germiya di navbera şev û rojan de ne pir e. === Nifus (1997) û navçeyên bajêr === Merkez 278734, *[[Aqincilar]] 7875, *[[Tonus]] Altinyayla 17011, *[[Divrigi]] 22903, *[[Doganşar]] 5081, *[[Gemerek]] 47675, *[[Golova]] 5228, *[[Gurun]] 5228, *[[Hafik]] 25415, *[[Imranli]] 13015, *[[Qangal]] 37675 , *[[Qoyulhisar]] 20646, *[[Suşehri]] 43792, *[[Sarqişla]] 42477, *[[Ulaş]] 14498, *[[Yildizelî]] 66418, *[[Qoçgirî]] (Zara) 29668 Tevayiya nifûsa herêmê ( tevlî gundan) 698019 e. === Çiyayên herêmê === Çiyayê bilindtir yê herêmê [[Kosedax]] e (3050m). Çiyayên din yê herêmê jî ev in. [[Qaraca]] (2079m), [[Keşlik]] (2230m), [[Hezan]] (2283m), [[Yildiz]] (2537m), [[Yama]] (2631m), [[Çiyayê sor]] (3015m) û [[Bey (çiya)|Bey]] (2802m) === Deşt, zozan === Li herêmê deşt zêde tunene. Bilindbûna platoyên herêmê di navbera 1500 m û 2000 m yî ne. Platoya Uzunyayla û Merakum yên herî mezinin. === Çem û Gol === Çemê Qizilirmak ji nav hududên herêmê dertê. Çem ber bi bakûr ve diherêke û diherike Behrareş. Çemê din yê herêmê Tohma, Çalti, Tozan û Kelkit e. Li herêmê pir golên biçûk jî hene. Wek; Torurge (5km²), Hafik(1km²), Lota û Gurun === Serwetên bin erdê === Erda herêmê ji alî madenan pir dewlemend e. Li herêmê hesin, komir, çîmento, jîps (alçî), qurşûn, çînko, manyezit, krom,kirêc û mermer ji bin erdê dertên. === Babetên heywanan === Herêm ji alî teyrên kovî dewlemend e. Li Sêwasê kewroşk pirin. Kûçikên Qangalê li dinyayê bi nav û deng in. Li gol û çemên herêmê mehsî peyde dibin. Hirç û berazên kovî li herêmê pir kêmin. ==Çand== === Ol û Civak === Muslumanên herêmê ji elewî û sunniyan pêk tên. Pîrîtî û tarîkatîtî li herêmê xurt e. Nifûsa herêmê ji kurd û tirkan pêk tê. === Xwarinên herêmê === Madimak; Gîhayek taybetî ya herêmê ye, biharan şîn dibe. Madimak hûr dibe û di rûn de yan jî şorba wî tê çêkirin. Bi bulxur ji tê kelandin. Hingel; Şikeva tê perçekirin û malzeme (patatêsê sorkirî, qîme yan jî penir) dikeve nav şikeveyan û tê pêçandin. Di avê de tê kelandin û rûnê sorkirî bi ser tê reşandin û tê serwîs kirin. Subura; Perçên hevîr yên biçûk di avê de tên kelandin. Ji avê tên derxistin, rûnê sorkirî bi ser tê reşandin û tê serwîs kirin. === Kincên herêmê === Jinên herêmê kofî bi şarpeyek "krep" li serê xwe girê didin. Fîstanên "pêşlî" herêmê ji sê etekan pêk tên û milê wan fireh in . Di bin fîstan de şalwarên (tuman) dirêj û fireh tê li xve kirin. Çarox û Kelik jî di nigan de hene, lê pêlavên ji lastîka reş û plastîk jî tê li xwe kirin. Gava jin dertên derve carna jî çarşefa reş li xwe dikin. Zilam "kefî" yan jî "hindî" lê serê xwe girê didin. li ser îşlikên sipî , êlegên bê mil tê li xwe kirin.Ji pantolonê zilama re dibêjin "şayak" yan jî " zivga" (jora wan fireh, jêra wan jî teng e). Gore nexşandî ne û qondere di nigan de hene. ==Dîrok== === Nav û kronolojiya bajêr === Dema Romayiyan de navê bajar "Sebasteia" bû. Dema Ereban de nav bûye " Bajarê Danişmend". Dema Osmaniyan de Navê "Eyaleta rom" bûye "Eyaleta Sivas". Nav wek Sîvas û Sêwas hatiye guhertin. Berî Îsa (zayîn) *1650 - dema Hîtîtiyan *695 - 550 dema Medan *550 - 332 dema Persan *332 Hukumdariya Kapodokya Piştî Îsa (zayîn) *17 . 395 dema Romayiyan *395 dema Bîzansiyan *1152 dema Selçûkiyan *1408 dema Osmaniyan == Cihên tûrîstîk, dîrokî û gerê == Tabîata herêmê ji alî ger û seyranan ve pir dewlemend e. Gol û zozanên herêmê biharan ji alî gel ve tên ziyaret kirin. Şelala Sizir ji ciyek ji ciyên gerê ne. Germavên herêmê jî ji van ciyên gerê ne. Mizgeft, medrese û turbên herêmê jî ji alî gel ve tên ziyaret kirin. === Bi soranî === '''Sêwas''' yekêk e le şarekanî [[Kurdistan]]î bakûr danîştuwaneke y kurd in. Bellam le encamî siyasetî turkî [[mexol]] da êsta kurdanî ew şare bûnete turk. Bedaxewe eger kurdîş mabêt zor zor kem in. {{msg:bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] <!-- interwiki --> [[az:Sivas (vilayət)]] [[de:Sivas (Provinz)]] [[en:Sivas Province]] [[es:Provincia de Sivas]] [[fr:Sivas (province)]] [[id:Provinsi Sivas]] [[nl:Sivas (provincie)]] [[pt:Sivas (província)]] [[sv:Sivas (provins)]] [[tr:Sivas (il)]] 1102 65327 2007-01-18T23:20:24Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[fr:Van (Turquie)]] [[Image:Qela Wan.gif|right|Qela Wan]] '''Wan''' (Van) bajarekî bakûrê Kurdistanê ye. == Wûçanîya cografî û tixub == Ew di nav parelelên 37° 43´ û 39° 26´ bakûr û merîdyenên 42° 40´ û 44° 30´ rojhilat de ye. Hudûdên bajêr li bakûr bi [[Agirî]] yê ve, li rojava bi [[Bedlîs|Bedlîsê]] ve, li bashur bi [[Çolemêrg|Çolemêrgê]] ve û li rojhilat jî bi [[Mako]] ve tê girêden. == Taybetiyên erdê bajêr == [[Wêne:WW Gola Wanê.jpg|thumb|Gola Wanê]] Pivana erdê wî 19069 km² ye . Ji wî erdî (cendê reşayî) % 53,4 wî ji çiyan, % 13,7 ji deştan û % 32,9 jî ji platoyan pêk tê. Li herêmê dexil û Kixsên şekir tên çandin. == Îklîm (Av û hewa) == Li herêmê îklîmek reşayî desthilat e. Lê ji ber ava gola Wanê herêm wek bajarê cîranê xwe yên din, zivistanan pir sar derbas nabe. Havinan jî hênik e. == Nifus (1997) û navçe == [[Image:Vankilim.gif|thumb|kîlîm]] *Navend 289.081 *[[Muksî]] yan [[Muskî]] (''Baxçesaray'') ye 17063 *[[Elbak]] (''Başkale'') 51059 *[[Ebex]] (''Çaldiran'') 47593 *[[Şax]] (''Çatak'') 20875 *[[Edremid]] ( aretmét) 15249 *[[Erdiş]] (Ercîş) 142388 *[[Westan]] (''Gevaş'') 28504 *[[Payizava]] an Xawesor (''Gürpinar'') 36105 *[[Bêgirî]] (''Muradiye'') 42688 *[[Qerqelî]] (''Özalp'') 51799 *[[Sêrê]] 20315 Tevayiya nifûsa herêmê ( tevî gundan) 762.719 e. == Çiyayên wî == Bilindahiya erdê herêmê nakeve bin 1500m´yan.Bajar bi çiyayên volkanîk hatîye dorpêçkirin. Çiyayê bilindtirîn Îspîriz e (3668m), Tendurek(3542m), Pîrashît (3200m), SHevli (2900 m), Norkuh (2800m) Başété Mihenda , Artos. == Deşt, zozan û gelî == Zozanên herêmê di navbera çiyayan de bi cih bûne. Bilindbûna wan digihîjin heta 2450 m yî. Geliya Bendêmahî; li dora çemê bandêmahî , Çemêreş, Memedik û Xoşapê ye. Deşta Çaldiran; li navça çaldiranê ye. mezinbûna wî 314 km² û bilindbûna wî jî ji behrê 2000 m - 2100 m ye. Deşta Bargirî; li ciyê ku çemê Bendêmahî diherike gola wanê ye. Mezinbûna wî 112 km² ye. Deştên din yê herêmê; Tarhanî(50km²), Noshar (80 km²), Xoshap (180 km²), Hewasor (190 km²). Wan(150 km²), Ercûsh(150 km²) == Çem û Gol == Çemê Bendêmahî; ji çiyayê Tendurek dertê. Çemê herî mezin yê herêmê ye. Diherêke gola Wanê. Çemê Xoşap, Mamedik û Zîlan jî çemên din yê herêmê ne. [[Gola Wanê]], gola herî mezin ya Kurdistanê ye (3713 km²). Golê din yê herêmê Erçek, Qaz, Sorgol, Siphan, Keshîş û Xidirmenteş in. Serwetên bin erdê. Li herêmê perlît, kevirê ponz, lînyît, jîps û hesin ji bin erdê dertên. == Babetên Heywanan == Li herêmê heywanên wek kewroşk, bizinên ser çiya, gur, û beraz, teyrên kovî jî wek qertel, baz û werdek hene. Pisîkên Wanê li dinyayê bi nav û deng in. Çavên pisîkan yek şîn, yê din jî kesk in. == Dîn (Ol) û Civak == Li vir ola îslamê tê hebandin. Lê belê li herêmê xiristiyan jî dijîn. Nifûsa bajar bi xwe ji Kurdan pêk tê, hindik Ecem (Azeri an jî Turkmen) hene. Li navçeyên bajar(xeynî li navçeya Erdîş) bi tevayî Kurd dijîn. Pişti gundvalakirinên ji hêla hêzen artêşa Tirk, pirraniya gundên girêdayî navçeyan bivênevê man kû koç bikin bajarê Wanê. Di encama vê pêvajoyê de ji destpêka salen 90'i u vir ve ji aliyekêve bajar li gorî hejmartina fermî ya sala 1997'an 289.081 runiştvanan dihejmêre û ji alîyê din vê jî bûye yek ji bajaren navendî. [[Wêne:Kechikek Kurd li Wanê.jpg|thumb|Keçikeka Kurd li ber perê Gola Wanê]] [[Image:Nivîsên Urartu.gif|right|framed|Nivîsen dema Ûrartiyan]] == Nav û Kronolojî == Navê kevn yê bajar di dema Ûrartiyan de "[[Tûşpa]]" bû. Piştre Ûrartiyan navê herêmê "Bîanî (Waînî)", Asûriyan jî "[[Naîrî]]" kirin. Navê Wanê ji gotina Waînî tê. Li gorî gotinek din jî navê bajar ji kesekê bi navê Wan te,yê ku li gorî vê gotinê bajar ava kiriye. Berî Îsa(zayîn) *2000 - 1250 dema [[Hurî|Hûriyan]] *1250 - 850 yekîtiya [[Ûrartû]]yan û [[Naîrî|Naîriyan]] *850 dema Ûrartiyan *585 dema [[Med|Medan]] *550- 332 dema Persan *332 - 301 dema Makedoniyan Piştî [[Îsa]] (zayîn) *227 hukumdariya [[Sasanî|Sasaniyan]] *645 dema [[Ereb|Ereban]] *654 - 1054 Herêm di navbera ereb, tirk û [[Bîzans]]an de dest di guhere. *1064 dema [[Selçûk|Selçûkiyan]] *1534 [[dema Osmaniyan]] == Cihên turîstîk, dîrokî û seyranê == Wan û der û dora xwe ji bo turîzmê wek gencîneyek ne kolayî ye. Gola Wanê an jî wek Wanî dibêjin behra Wanê ji bo turîzm,masivanî û avjenîyê navdare. Girava Aktamar bi dêra xwe,sîpelên Bendimahî û Muradiye´yê jî cihên ger û seyranê ne. Kelên Xoseb û Wanê wek mizgeftên herêmê jî ji hêla turîstên hemwelat û ji derveyî welat ve tên seradan. Germavên herêmê jî dengdar in. * [http://www.tatvanliyiz.biz Van] {{msg:bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[ca:Van]] [[cs:Van (Turecko)]] [[de:Van (Türkei)]] [[en:Van, Turkey]] [[eo:Van]] [[fr:Van (Turquie)]] [[hy:Վան]] [[it:Van (Turchia)]] [[ja:ヴァン]] [[nl:Van (stad)]] [[pl:Wan (miasto)]] [[ru:Ван (город)]] [[tr:Van]] 1103 13188 2004-05-26T00:59:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dîlok]] 1104 13189 2004-05-26T01:43:50Z Erdal Ronahi 2 Portreya Celadet Bedirxan Portreya Celadet Bedirxan 1105 66338 2007-01-24T16:58:24Z Bangin 450 Guherandina 88.232.80.250 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Thogo == Rûerd == [[Kurdistan]] welatekî çiyayî ye. Li çiyayên wê [[zozan]] û warên bilind hene. Dema mirov bi jor ve, li nexşeya bakurê Kurdistanê dinerê, rêza çiyayên [[Toros]] ên Başûr, Kurdistanê ji rojava ve, ber bi rojhilat ve dike du cîh. Toros ji rojavayê Kurdistanê, ji bajarê Mereşê ve dest pê dikin û ber bi rojhilat ve heta herêma Cole- mêrgê diçin. Ji wê pê de ji, [[Zagros]] dest pê dikin. Li herêma [[Colemêrg]]ê çiya bilind, gurr û tûjik in. Bilindiya wan digêje 4000 metreyî. Toros ji aliyê Avhewa ve, [[Başûrê Kurdistanê]] ji hevdu diqetîne. Wê dike du cîh: Bakur û başûrê Torosan. == Avhewa == [[Toros]] wekî dîwarekî bilind û dirêj nahêlin ku ew bayên hênik ên bi baran dakevin başûrê wan. Li bakurê Torosan rûerd gelekî bilind e. Piraniya rêerd çiya û zozan in. Ji vê herêmê re Kurd dibêjin [[Serhed]]. Havîna herêma Serhadê kin e. Germayî li zozan û çiyayên herêmê 25-30 pile ye. Piraniya xelkê Serhedê û herêma bakur havînan bi mal û heywanên xwe ve koç dikin û diçin zozanan. Heta payizê li zozanan dimînin. Biharan hewa nerm û bi baran e. Zivistanan jî li vê herêmê eyam gelek sar e. Heta 24-30 pileyan dadikeve binê sifirê. Er- zerom û Qers, bajarên Kurdistanê yên herî bilind û sar in. Bi mehan berf li erdê dimîne. Rê tên girtin. Zivistanan li herêmên çîya û bilind wekî [[Wan]], [[Şirnex]], [[Sêrt]], [[Colemêrg]], [[Erzerom]] û [[Qersê]] berf gelekî dibare û ji çiyan aşît tên xwarê. Carnan gund û bajar di bin aşîtan de dimînin. Li rojava, li herêmên bajarên [[Elezîz]], [[Meletî]], [[Semsûr]] û [[Mereşê]] rûerd hewqas ne bilind e. Her çiqas çiya û girik hebin jî rûerd navrast e. Baran zêde dibarê û germ e. Rêza Torosan, nahêlin ku ji başûr ve jî, ji deşta Surîyê ba û hewayê germ ber bi bakurê Kurdistanê here. Ji ber vê yekê havîn li herêma başûrê Torosan gelek germ û ziwa ye. Havînan li bajarên [[Dilok]], [[Riha]], [[Amed]] û [[Mêrdîn]]ê gelekî germahî heye. Germahî li siyê 40 - 45 pile ye. Zivistanan jî li vê herêmê baran dibarê. Lê, berf kêm e. Sermayeke hişk û zuha heye. Ji bilî çend deşt, rast, navrast û beriyan, Kurdistan welatekî çiyayî ye. Çiya, cih û avhewaya Kurdistanê mercên dar û daristanan çêdikin. Berê piraniya çiya û herêmen Bakur bi daristan bûn. Ji ber xizanî û nezaniyê sal bi sal xelk dar û beran dibire. Ji bo şewatê bi kar tînin. Ji alîyê din ve herêmên ku erd û zevî lê kêm in, daristanan dibirin û cîhên wan dikin erd. Li wir çandiniyê dikin. Di van salên dawî de dewleta Tirk ji bo şikandina şerê gerîlla agir berdidin daristanên Bakur û ew dişewtînin. Li Bakur darên berû, mazî, benav, benîşt, qizwan, hevirs û çam hene. Li ber çem û cihên avî ji darên gûz, spîndar û bih jî gelek in. == Bakurê Torosan == Li bakurê Torosan, ji başûr ve ji bajarên [[Mereş]] û Semsûrê û ji bakur ve jî, ji bajarê Sêwasê heta [[Qers]] û Agiriyê tev çiya, zozan banî, gelî û di nav wan de navrast û deşt hene. Divê herêmê de piraniya çiyan ber bi rojava û rojhilat ve paralel in. Ji ber vê yekê ji çûn û hatin hesan e. Herêm gelekî bilind e. Çiya ji 3000 m. danakevin. Past û deştên herêmê jî, ji 1500 m. bilintir in. ji rojava ber bi rojhilat ve çiyayên Munzir, Dersim, Mûrad, Keşîş, Pelandokan û Tendûrikê hene. Nêzîkî gola Wanê çiyayen [[Sîpan]], [[Xelat]], [[Nemrûd]] û ber bi jor û rojhilat ve jî, Agirîyên Mezin û Biçûk serîhildane. [[Agirî]], Sîpan, Nemrûd û [[Tendûrik]] volkanên vemirî ne. [[Agirîyê Mezin]] çiyayê Kurdistanê yê herî bilind e. Bilindiya wî 5165 metre ye. Serê wî hertim bi berf, qeşa û mij e. Li ser wî kovikên volkanik hene. Navên wan Bêçare ne. Li van çiyayên bilind havinan ji berf heye. Ji Bajarê Culemergê heta [[Agirî]], [[Qers]], [[Erzerom]], [[Çewlik]], [[Xarpêt]] û [[Dersimê]] zozanên têrcayir û mezin hene. Li dorhêla Çewlikê Zozanê Şerefdînê bi nav û deng e. Deştên Meletiye, Xarpêt, Muş, Zêdkan, Ezirgan, Erzerom, Pasîn û Îdirê di nav van çiya û zozanên de ne. == Başûrê Torosan == Li başûrê Torosan, piraniya rûber deşt, berrî û rast e. Germîyan e. Di vê herêmê de ji Dilûk û Rihayê heta Siwêrekê cîh bi cîh rûerd bi girik e. Piştî Siwêrekê çiyayê Qerecdaxê dest pê dike û ew jî digihê çiyayê, Mazî û Mêrdînê. Qerecdax di nav deşta Riha û Amedê de bi serê xwe ye. Ew 1938 m. bilind e. Kevirên wê ress in. Di çiyayê Mazî de jî, mirov rastê hinek girikên volqanîk tê. Li herêma Botan çiyayên Herekol û Cudî hene. Ev rêza çiyan gelek ase û bilind in. Ber bi Kurdis- tana Başûr û ya Rojhilat ve diçin. Divê herêmê de çûn hatin gelek zehmet e. Li rojava deşta Dilokê (Entebê) û ya Tilbişarê, li dorhêla Amedê jî, deşta Gewran û ya Amedê hene. Deşta Gewran di navber a Erxenî û Qerecdaxê de cîh digirê. Gewran 15.000 hektar berfireh e. Çemê Diclê deşta Amedê dike du cîh. Beşa navbe- ra Qerecdax û Diclê, axa wê lavên bazalt e. Ji çandinê re ne baş e.. Lê, ji çêra heywanan re geiek baş e. Axa li rojhilatê Diclê ji çandinê re gelek bi ber e. Gundên rojhilatên Diclê mezin û gelek in. Deşta Amedê 40.000 hektar fireh e. Li herêma Rihayê berriya Heranê heye. Heran ji aliyê tene (dan) û dirokî ve bi nav û deng e. Li herêma Mêrdînê ji berriya Mêrdînê gelek mezin û bi ber e. Ev deşt û berriyên Kurdistanê embarên tene ne. {{Perçeya_kurdistan}} [[Category:Kurdistan]] [[en:Turkish Kurdistan]] [[fa:کردستان ترکیه]] 1106 13191 2004-05-26T11:14:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Erzirom]] 1107 13192 2004-05-26T11:16:04Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Meletî]] 1108 13193 2004-05-26T11:16:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Şirnex]] 1109 13194 2004-05-26T11:19:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Qers]] 1110 13195 2004-05-26T19:40:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Gurgum]] 1111 13196 2004-05-26T11:27:18Z Erdal Ronahi 2 bû "Culemêrg" #REDIRECT [[Culemêrg]] 1113 13198 2004-05-26T11:28:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Culemêrg]] 1114 13199 2004-05-26T11:29:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dêrsim]] 1115 13200 2004-05-26T11:29:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Culemêrg]] 1116 65253 2007-01-18T15:39:47Z Luqman 401 {{Ev gotar| li ser beşa başûrê Kurdistanê agahî dide. Ji bo dewleta federal a Kurdistana Iraqê, li '''[[Hikûmetî Herêmî Kurdistan]]''' binêre.}} [[Image: LocationIraqiKurdistan DeFactoMap.png|right]] [[Image:Kurdistan-basur-mezin.png|thumb|Başûrê Kurdistanê]] '''Başûrê Kurdistanê''' ji bo ev perçeyê Kurdistanê te gotin ku di nav sinorên [[Iraqê]] de ye. Li Başûrê Kurdistanê bajarên [[Hewlêr]], [[Silêmanî]], [[Mûsil]], [[Kerkûk]], [[Dihok]], [[Xaneqîn]] û [[Zaxo]] hene. Bi wateyê coxrafî Başûrê Kurdistanê perçeya Kurdistanê başûrê Torosan e. == Erdnîgarî == Li başûrê Torosan, piraniya rûber deşt, berrî û rast e. Germîyan e. Di vê herêmê de ji Dilûk û Rihayê heta Siwêrekê cîh bi cîh rûerd bi girik e. Pishtî Siwêrekê çiyayê Qerecdaxê dest pê dike û ew jî digihê çiyayê, Mazî û Mêrdînê. Qerecdax di nav deshta Riha û Amedê de bi serê xwe ye. Ew 1938 m. bilind e. Kevirên wê ress in. Di çiyayê Mazî de jî, mirov rastê hinek girikên volqanîk tê. Li herêma Botan çiyayên [[Herekol]] û [[Cudî]] hene. Ev rêza çiyan gelek ase û bilind in. Ber bi Kurdistana Başûr û ya Rojhilat ve diçin. Divê herêmê de çûn hatin gelek zehmet e. Li rojava deshta Dilûkê (Entebê) û ya Tilbişarê, li dorhêla Amedê jî, deshta Gewran û ya Amedê hene. Deşta Gewran di navber a Erxenî û Qerecdaxê de cîh digirê. Gewran 15.000 hektar berfireh e. Çemê Diclê deshta Amedê dike du cîh. Besha navbe ra Qerecdax û Diclê, axa wê lavên bazalt e. Ji çandinê re ne bash e.. Lê, ji çêra heywanan re geiek bash e. Axa li rojhilatê Diclê ji çandinê re gelek bi ber e. Gundên rojhilatên Diclê mezin û gelek in. Deshta Amedê 40.000 hektar fireh e. Li herêma Rihayê berriya Heranê heye. Heran ji aliyê tene (dan) û dirokî ve bi nav û deng e. Li herêma Mêrdînê ji berriya Mêrdînê gelek mezin û bi ber e. Ev desht û berriyên Kurdistanê embarên tene ne. Ew riyên ku hene jî, ji bo leshkerî û berhemên Kurdistanê ku bikshînin herêma Araban çêkirine. Di herêma Bashûr de riyên resh û hesin ên hên girîng û mezin ev in. == Riyên reş û asfalt == #Riya yekem, ji Dihokê dest pê dike ber di Zaxo ve diçe Xabûrê. Ji wir jî diçe Bakurê Kurdistanê. #Riya duyem, Ji Dihokê diçe [[Elkeş]], [[Mûsil]], [[Kelek]] û [[Hewlêr]]ê. #Riya sêyem, ji Hewlêrê diçe Perdê, Kerkûk, [[Tûzxûrmatû]], [[Xalîs]] û heta Bexdayê #Riya çarem, ji Hewlêrê diçe Koyê, Ranya û digihe Qeladizê. #Riya pêncem, ji Hewlêrê diçe Koyê û Silêmanîyê. #Riya sheshem, ji Kerkûke diçe Çemçemal û Silêmanîyê. #Riya heftem, ji Silêmanîye diçe Çemçemal, Kerkûk, Tûzxûrmatû, Xalîs û Bexdayê. #Riya heshtem jî, ji Kerkûkê diçe Tûzxûrmatû, Xalîs û Bexdayê. Wîlayeta Silêmanîyê, ji Mawet, Sêrdash, Qeladiz, Herbet, Senger, Pêncûyî, Helepce, Qeredax, Seyidsadiq, Çarte, Dokan, derbendîxan, Pishder, Bekreçê û Xurmalê pêk tê. Li navenda Silêmanîyê qasî 500.000 kes dijîn. Wîlayeta Kerkûke, ji Çemçemal, Leylan, Sen gaw, Qadirkerem, Daquq, Tûzxûrmatû, Pirdê, Teq teq, Axçeler, Şûwan û Heskerê pêk tê. Li navenda Kerkûkê qasî 700.000 kes dijîn. 5. Wîlayeta Xaneqînê, ji Nefitxane, Kelar, Kifî, Celewla, Qêretû, Bemû, Hecîler û Şakilê pêk tê. Li Başûr bi tenê riyeke hesin heye. Ew ji bajarê [[Hewlêr]] ber bi [[Kerkûk]], [[Tûzxûrmatû]], [[Celewla]], [[Bakûbayê]] ve diçe [[Bexdayê]]. Di van salên dawî de [[dewleta Iraqê]] vê riya hesîn xirab kir. {{wîkîferheng|Başûrê Kurdistanê}} {{perçeya_kurdistan}} {{kurt}} [[Category:Kurdistan]] [[ar:كردستان العراق]] [[de:Autonome Region Kurdistan]] [[en:Iraqi Kurdistan]] [[fa:کردستان عراق]] [[ja:クルド人自治区]] [[ko:쿠르드족 자치구]] [[nl:Koerdische Autonome Regio]] [[no:Kurdistan (Irak)]] [[ru:Иракский Курдистан]] [[tr:Irak Kürdistan Özerk Bölgesi]] 1117 13202 2004-05-26T11:35:58Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kurdistan]] 1118 44355 2006-08-30T20:55:49Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Sûrî]] 1119 26816 2006-02-08T21:50:38Z Diyako 273 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! align="center" style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:100px;">&nbsp;</div> Perçeyên [[Kurdistan]]ê || [[Image:Kurdish lands 92 cropped.jpg|60px|Perçeyên Kurdistanê]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | '''[[Bakurê Kurdistanê]]''' | '''[[Rojhilata Kurdistanê]]''' | '''[[Başûrê Kurdistanê]]''' | '''[[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]]''' |} </center> 1120 59399 2006-12-04T04:23:38Z Cool Cat 347 Redirecting to [[Rojhilatê Kurdistan]] #redirect [[Rojhilatê Kurdistan]] 1121 50487 2006-10-10T18:14:47Z Erdal Ronahi 2 /* Bajarên Başûrê Rojava */ '''Başûrê Rojavaya Kurdistanê''' navê perçeya [[Kurdistan|Kurdistanê]] ye ku dikeve nav sînorên [[Sûriyê]]. == Rûerd == Başûrê Rojavayê Kurdistanê perçeya [[Kurdistanê]] ya herî biçûk e. 23.000 km² ye. Ew Îro di bin desthilatdariya [[Surîyê]] de ye. Taybetiyeke herêma Başûrê Rojavayê Kurdistanê heye ku axa wê piranî deşt û berrî ye. Ev herêma han ji rojava ve ber bi rojhilat zirav û dirêj e. Ji rojava ve ber bi rojhilat her ku diçe qad û çarçova we ber fireh dibe. == Avhewa == Mirov dikare avhewaya başûrê Rojava bike du beş. Beşê yekem li rojava herêma [[Afrînê]] ye. Avhewaya herêma Afrînê, nezîkî avhewaya deryaya Spî ye. Havînan germ e û carnan baran dibare. zivistanan jî zêde ne sar e. Ji ber vê avhewaye herêma Afrînê, shîn e. Bi dar û ber e. Her cureyên daran hene. Lê piranî zeytûn in. Beşê duyem ku [[Serêkaniyê]], [[Hesek]], [[Amûd]], [[Qamîşlo]] û Dêrik dikevine vê herême berrî û deşt e. Çiya û daristan nînin. Zivistan kin in. Hema hema berf nabare. Carnan baran dibare. Di meha çile de, li Qamîşloyê 7, li Dêrik û Amûde ji germahî 6 pile ye. Havîn dirêj in. Germahî pirr e. Ziwayî heye. Hawînan ji çolên Arabi- stan û Suriyê bayên germ tên û tesîr li avhewaya herêmê dikin. Havînan germahî digihêje 40 pileyî. Di rojava de ji çiyayê Nûr ve dest pê dike. Û pê re heta herêma Afrînê û çiyayê Kurmanc tê. Çiyayê Kurmanc 1200 metre bilmd e. Herêma bajarê Afrînê rûerd gir û banî ye. Dar û daristan e. Avhewaya he rêma Afrînê nêzîkî ya deryayya Spî ye. Her cureyên dar, heşînahî û mêweyan hene. Darên zeytûnan pirr in. Ji çiyaye Kur- manc heta rojavayê Kobanê, axa Kurdistanê teng e û Ereb li vê deverê dijîn. Li herêma bajarê Kobanê axa Kurdistanê dîsa fireh dibe û Kurd li ser axa xwe dijîn Ii rojhilatê Kobanê heta Serêkaniye ax di destê Ereban de ye. Li ve herêmê Kurd kêm in. [[Qamîşlo]] û [[Nisêbîn]] yek bajar in. Lê, [[Tirkiyê]] û [[Sûriyê]] di nav xwe de beş kirine. Qamîshlo di desthilatdariya Sûriyê û Nisêbîn jî di bin destê Tirkiyê de maye. Hûn di wêneyê de li Nisêbînê alaya Tirkan û li Qamîshlo jî alaya Sûriyê dibînin. == Bajarên Başûrê Rojava == Bajarên herême [[Efrîn]], [[Kobanî]], [[Serêkaniyê]], [[Amûdê]], [[Qamîşlo]], [[Tirbespî]], [[Hesek]], [[Endîwer]] û [[Dêrik]] in. Li Başûrê Rojava Hesek bi tenê wîlayet e. Yên din qeza û nehye ne. Qamîshlo qezaya Hesekê ye, lê ew ji Hesek û hemû bajarên din mezintir e. Qamîshlo wekî navend û paytextê herêma Başûrê Rojava tê qebûl kirin. Li na- venda Qamîshlo nêzî 150.0000 kes dijîn. Li bajarên Suriyê, li Heleb, Reqa û Şamê jî gelek taxên Kurdan hene. {{Perçeya_kurdistan}} [[Category:Kurdistan]] [[en:Syrian Kurdistan]] [[fa:کردستان سوریه]] 1122 13207 2004-05-26T13:59:48Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Erzingan]] 1123 37546 2006-08-05T05:27:43Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Mezra]] 1124 13209 2004-05-26T18:25:26Z Erdal Ronahi 2 *desht (deşt) 1125 13210 2004-05-26T21:13:17Z Erdal Ronahi 2 bû "Dilgeş" #REDIRECT [[Dilgeş]] 1126 66008 2007-01-22T19:27:21Z Bangin 450 *[[MediaWiki:All system messages]] *[[MediaWiki:Sitenotice]] {| border=1 |[[Template:Çavlêgerandin|<nowiki>{{Çavlêgerandin}}</nowiki>]] || {{Çavlêgerandin}} |- |[[Template:kurt|<nowiki>{{kurt}}</nowiki>]] |{{kurt}} |- |[[Template:zazakî|<nowiki>{{zazakî}}</nowiki>]] |{{zazakî}} |- |[[Template:nekurdî|<nowiki>{{nekurdî}}</nowiki>]] |{{nekurdî}} |- |[[Şablon:Betalkirin|<nowiki>{{betalkirin}}</nowiki>]], [[Template:jêbirin|<nowiki>{{jêbirin}}</nowiki>]], [[Template:delete|<nowiki>{{delete}}</nowiki>]] || {|border="0" cellspacing="10" style="border: 2px solid green" | style="width: 30px" | [[Wêne:Fairytale Trash Questionmark.png|30px]] | Ev rûpela wê were betalkirin, ji ber ku ev ne gotarek di Wîkîpêdiya da ye. Eger tu '''naxwazî''' ev rûpel were betalkirin, bêje çima û li [[{{NAMESPACE}} Nîqaş:{{PAGENAME}}|guftûgoyê]] rûpelê binivisîne. <p> '''Sedem:''' {{{1}}} |} |- |[[Template:Pergala rojê|<nowiki>{{Pergala rojê}}</nowiki>]] || {{Pergala rojê}} |- |[[MediaWiki:bajar_kurd|<nowiki>{{bajar kurd}}</nowiki>]] || {{bajar kurd}} |- |[[MediaWiki:perçeya_kurdistan|<nowiki>{{perçeya_kurdistan}}</nowiki>]] || {{perçeya_kurdistan}} |- |[[Şablon:Kîşwer|<nowiki>{{kîşwer}}</nowiki>]] || {{Kîşwer}} |- |[[Template:Herf|<nowiki>{{Herf}}</nowiki>]] || {{Herf}} |- |[[Template:Meh|<nowiki>{{Meh}}</nowiki>]] || {{Meh}} |- |[[Template:Birç|<nowiki>{{Birç}}</nowiki>]] || {{Birç}} |- |[[Template:Bajarên Tirkiyê|<nowiki>{{bajarên Tirkiyê}}</nowiki>]] || {{bajarên Tirkiyê}} |- |[[Template:Wikimedia|<nowiki>{{Wikimedia}}</nowiki>]] || {{Wikimedia}} |- |[[Şablon:Wikt|<nowiki>{{wikt}}</nowiki>]] || <br clear="all"><br clear="all"> <div class="plainlinks" style="font-size:small; width: 80%; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 0 auto;" align: center> [[Image:Wiktionary-logo-en.png|right|35px]] Ev gotar ne gotareke ensîklopedîk e û wê were betalkirin. Lê belê, ji bo '''Wîkîferheng, ferhenga azad''' gelek baş e. Ferheng ji bo vê cîheke baştir be. Eger zehmet nebe li rupela [http://ku.wiktionary.org/wiki/Taybet:Search?search={{PAGENAME}}&go=Bi%C3%A7e {{PAGENAME}}] di Wîkîferhengê de binihêre û agahiyan ji vir derbasa Wîkîferhengê bike. Eger tê de hebe, vê şablon/rûpelê rake.<br> Ji kerema xwe rûpela "[[Wîkîpediya:Ferqên nav Ensîklopedî û Ferhengan]]" jî biwxîne. </div> |} 1127 13212 2004-05-27T11:25:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Efrîn]] 1128 55805 2006-11-10T19:33:36Z Bangin 450 '''Efrîn''' bajarek li [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] ([[Sûriye]]) ye. == Semt û cih == Herêma Çiyayê Kurmênc ('''Efrîn''') beşê herî rojava ji [[Başurê Biçûk]] e. Ew li rojhilatê [[Çiyayê Gewr]] ([[Amanos]]), yanê wilayeta Îskenderûnê ([[Hetay]]ê) dikeve. Ferehiya vê herêmê ji rojhilat heya rojava dora 55 km e û ji bakur heya başur dora 75 km e. Xeta tirênê, ku ji [[Stenbol]]ê diçe [[Heleb]]ê, di vir re derbas dibe. == Erdnîgarî == Çiyayê herî bilind li vê herêmê, Çiyayê Hawarê ye, ku 1200 m ji rûyê deryayê bilind e. Ew li bakur e; û ji rojhilat ber bi rojava ve dirêj dibe. Di bakur û rojavayê vî çiyayî re sînorê navbera Bakurê Kurdistanê û Başurê Biçûk derbas dibe. Çiyayê Hawarê, ber bi başur ve, herku diçe nizim dibe. Ew li rojhilat digihîne bilindcihên Şikakan û li rojava digihîne Çiyayên Amkan û Xastiyan. Li hembera van hersiyan, li başurê vê herêmê, [[Çiyayê Lêlûn]] (Bêlus) rawestiyaye. Çiyayê Lêlûn jî, ji rojhilat ber bi rojava ve diçe û, li der û piştên vî çiyayî, axa Kurdan digihîne axa Ereban. Di navbera Çiyayê Lêlûn û Çiyayê Xastiyan de, Deşta Cûmê heye. Deşta Cûme gelek bi xêr û bêr e. Ew li rojava digihîne Deşta Hemqê û li rojhilat, li ber bajarê Efrîn, ber bi bakur ve diçe û teng dibe. Ew, bi vî awayî, navçeya Şikakan ji Çiyayê Xastiyan cuda dike. Çemê Efrîn, ku ji Bakurê Kurdistanê, ji navbera Meraşê û [[Dilok]]ê (Entabê) hildavêje, li nêziya Kela Horî dikeve herêma Çiyayê Kurmênc. Çem, di navçeya Şikakan re, tê heya ber bajarê Efrîn û di Deşta Cûmê re derbas dibe û diçe Deşta Hemqê, ku ew tevî Çemê Asê û Ava Reş dibe; û gişt bi hevre, li nêziya Entekê (Hetayê), dikevin Derya Sipî. == Dîroka Çiyayê Kurmênc == Navê vê herêmê, ji berê û paşê de, bi navê Kurdan ve girêdayî ye. Hên di dema Yûnaniyan û Romaniyan de jêre hin caran KARDIYA û hin caran jî KURDÎKA hatiye gotin. Ereban jêre gotine: Cebel-ûl Ekrad; û Osmaniyan jî jêre gotine: Kürd-Dağ (yanê dîsa Çiyayê Kurdan). Kurdan jî hergav gotine: Çiyayê Kurmênc. Herêma Çiyayê Kurmênc beşek e ji herêma Mîrîtiya Kurdan ya Kilisê. Ji Mîrîtiya Kilisê re, li gor mîrên vê herêmê, Mîrîtiya Mand yan jî Mîrîtiya Canpolatan hatiye gotin. Lê belê, ev mîrîtiya Kurdan, di dema geşbûna xwe de, ji herêma Çiyayê Kurmênc gelek firehtir bû. Di dema mîrê mezin de, Mîrê Mand, ji bakurê bajarê Hemayê heyanî bi başurê [[Meraş]]ê; û ji [[Derya Sipî]] heya bi rojhilatê Kilisê û Ezazê axa vê mîrîtiyê bû. Mîrê Mand, di dema şerê Xaçeperestan(Selîbiyan) de, arîkariya Kurdên Eyûbî kiribû û wan jî, wek spasî, herêma Qusêrê diyarî dabûn wî. Di dema malbata Canpolat de, kursiya serdariyê ji bajarê Kilisê çûbû bajarê Helebê; û mîrên Canpolatî li Helebê jî serdarî dikirin. Di sala 1606an de, ku Mîr Husênê Canpolatî nexwestibû bi Osmaniyan re biçe şerê Eceman, Sedir El-Ehzem Qiwîcî Mûrad Paşa Mîr Husên vexwend ba xwe û ew bi xinizî(îxanetî) kuşt. Ji lewre, birayê wî Mîr Elî Canpolat, li dijî dewleta Osmanî, serhildan pêkanî. Wî, ji bilî mîrîtiya xwe, heya nêzîkî Şamê û Libnanê jî xiste bin destê xwe û serxwebûna xwe ji Dewleta Osmanî diyarkir. [[Mîr Elî Canpolat]] pêwendiyên dîplomatîk li gel Mîrîtiya Toskana ya îtalî (Mîr Fêrdînand) li darxistin. Wî, pere jî li ser navê xwe çapkirin û, di mizgeftan de, bi navê wî xutbe hate xwendin. [[Dewleta Osmanî]] ji vê yekê gelek enirî (tore bû) û leşker kişand ser Mîr Elî Canpolat. Ji bilî leşkerê osmanî 40.000 Kurdên Zulqadirî jî, bi serdariya Zûlfiqar Paşa, ji herêma Albistanê(Elbistan), bi ser Mîr Elî de hatin. Mîr Elî 20.000 siwar û 20.000 peya amade kiribûn û li Deşta Orûcê bi wan re ket şer. Di vî şerê newekhev de, nîvê leşkerê Mîr Elî Canpolat hate kuştin û nema karîbû li Helebê jî raweste. Bi vî awayî, ev mîrîtiya dewlemend, mîrîtiya Mîrê Mand û Canpolatan bi dawî bû, perdeya reş bi ser de hate berdan; û ew kete bin serdariya waliyên osmanî ya yekser(dîrekt). Mîr Elî Canpolat di şer de nemir, wî xwe da aliyekî û piştî demekê, ew çû ba Siltan Ehmedê Yekemîn û baxşandina xwe(yanê efûkirina xwe) ji wî xwast. Siltan Ehmed ew pejirand, ew kir Beglerbeg û şande Romaniya, ku bibe waliyê bajarê Tîmîşwara. Birayê wî, yê biçûk jî xiste Dibistana Siltaniyê. Mîr Elî ji Stenbolê bi rê ket û gihîşt bajarê Bêlgirad (paytextê Sirbiya). Lê Sedir El-Ehzem Qiwîcî Mûrad Paşa kîna xwe ji bîr nekiribû. Wî, bi nehînî (bi dizî), peyayên xwe li pey Mîr Elî şandin, û wan, li bajarê Bêlgirad, di Kela Kalîmêkdan de, bi îxanetî, Mîr Elî Canpolat kuşt. Di vê navberê de, divêt bête gotin, ku ew malbata niha li Libnanê, li Çiyayê Şûf, bi navê Cumbilat ([[Kemal Cumbilat]], kurê wî [[Welîd Cumbilat]]), pêşengiya [[Dirûz]]an dike, ji nifşên malbata mîrên Canpolat in. == Nawend û navçeyên Çiyayê Kurmênc == Piştî şerê cîhanê yî yekemîn û avakirina Dewleta Sûriyê, herêma Îskenderûnê (Hetayê) û herêma Çiyayê Kurmênc li aliyê Sûriyê man. Lê belê bajarê Kilisê, ku serdariya Çiyayê Kurmênc ji wir de dihate kirin, li aliyê bakur ma. Ji lewre, serdarî (yanê hukûmet) di destpêkê de hat gundê Mabetan. Piştî demekê, ku bajarê Efrîn nû hatibû avakirin, serdarî (hukûmet) çû bajarê Efrîn. Bi awayekî fermî Efrîn bû herêm (qeza) û sê navçeyên wê hatin çespandin (tesbît kirin). Ew navçe jî ev bûn: Hemam, Bilbil û Reco. Lê belê, sala 1938an, [[Frensa]] wilayeta Îskenderûnê (Hetayê) diyarî da Tirkiyê, daku ew piştgiriya Almaniya di şerê cîhanê yî duwemîn de neke. Bi vê dozê re bajarê Hemamê bi xêza(xeta) sînor hate perçekirin. Ji bona vê yekê, navçe (wek nawend) ji Hemamê hat gundê Cindirêsê. Cindirês êdî bû navçe (nahiye). Di salên 60î de, sê navçeyên din, bi awayekî fermî, hatin çespandin. Ew jî ev in: Mabetan, Şeran û Şiyê. Ji ber wilo, niha navçeyên Efrînê şeş in (Cindirês, Bilbil, Reco, Mabetan, Şeran û Şiyê). Herêma Çiyayê Kurmênc bi giştî ji 366 gund û nawendan pêktê û hema hemî jî Kurd in. Di destpêka salên 60î de, ku dewletê rêforma axê pêkanî (belavkirina erdê axan li ser cotkaran), bi vê sedemê, hin erd dan Ereban jî. Lê hejmara wan gelek kêm e û heya ew jî hînî zimanê kurdî bûne. == Êl û eşîrên Çiyayê Kurmênc == Di rastiyê de, êlîtî êdî li vê herêmê namye û heya pir kes jî hene, ku nizanin ka ew ji kîjan êlê ne. Lê dîsan jî, emê êl û eşîrên Çiyayê Kurmênc bidin naskirin. Êlên li vê herêmê ev in: *[[Amkan]] (Amkî): Ji Bilbilê heya Reco û Şiyê belav dibin. *[[Biyan]] (Biyî): Bi taybetî li aliyê navçeya Bilbilê ne. *[[Şêxiyan]] (Şêxî): Li aliyê Bilbil, Reco û heya Çiyayê Xastiyan belav dibin. *[[Xastiyan]] (Xastî): Li Çiyayê Xastiyan dimînin (navçeya Mabetan). *[[Cûmiyan]] (Cûmî): Li Deşta Cûmê dimînin (navçeya Cindirêsê). Ev pênc êlên pêşîn niştecihên vê herêmê ne, yanê ew ji berê de li vir in. Bi taybetî êlên Amkan û Cûmiyan, ku navê wan di heyamên kevnare de jî derbas dibe. Ji bilî van ev êlên din jî hene, ku dibe ew paşê hatibin vê herêmê. Ew jî ev in: *[[Şikakan]] (Şikakî): Li aliyê rojhilat dimînin (navçeya Şeran). Dibe ku ev êl, di demekê de, ji Şikakên rojhilata Kurdistanê veqetiyabe û hatibe vê herêmê. *[[Robaran]] (Robarî): Li rojhilatê Çiyayê Lêlûn dimînin. *[[Şêrewan]] (Şêrewî): Li rojavayê Robaran, li Çiyayê Lêlûn û kuntarên wî de dimînin. *[[Heyştiyan]] (Heyştî): Li kuntara Çiyayê Xastiyan, li ber Deşta Cûmê dimînin. Hinek ji êla Rojkî, ku warê wan ê bingehîn li herêma Bedlîsê ya Bakurê Kurdistanê ye, li gundê Şêxorzê û derdorên wî hene. Hin kes jî, bi taybetî ji gundên Coqê û Maratê û hin gundên din dibêjin, ku ew Çeqelî ne (êla Çeqeliyan). Hin malbat ji êlên herêmên Kurdistanê yên din jî li Çiyayê Kurmênc peyda dibin wek: Dinî, Hevêdî(Hevêrkî), Zagî û hwd.. Gundên bi navê [[Xerzan]], [[Xaltan]], [[Dimiliyan]] û [[Behdînan]] xweş didin xuyakirin, ku pêwendiya wan bi kîjan êl û herêmên Kurdistanê re heye. == Ol û mezheb == Piraniya kurdên vê herêmê misilman in û mezhebê wan henefî ye (ne şafiî ye mîna piraniya kurdên din). Êzîdî berê li vê herêmê gelek bûn, lê niha ew ne ewqas pir in. Bi tenê çend gund mane, ku bi giştî hên êzîdî ne. Li hin gundên din ew nîve-nîv in. Li vê herêmê bi tenê gundê Mabetan elewî ne. == Çandinî == Herêma Çiyayê Kurmênc (Efrîn), ji aliyê Çandiniyê ve, gelek dewlemend e. Ev herêm, berî her tiştî, bi zeytûnên xwe gelek bi nav û deng e. Bi milyonan darên zeytûnan li vir hene û hema tu kûda binêrî her zeytûn xuyadikin. Darên zeytûnan, ku hatine rêzkirin, axa vê herêmê pir rind û xweşik xemilandine. Kurd ji zeytûnan zeytê derdixin û difiroşin, yan jî zeytûnan wisa difiroşin. Zeytûn ji bo zeytê ne, yan jî ew tên şêrînkirin û xwarin. Meywên tirî, berê li vê herêmê, ji niha bêtir bûn, lê dîsan jî, li gelek navçeyan hên tirî pir heye. Li bajarê Efrîn hên mîrxana ereqê jî heye. Darên fêkiyan li vir gelek hene; wek: [[Henar]], [[sêv]], [[hilûk]], [[kerez]] (gîlaz), [[çeftelî]], [[mişmiş]] (qeysî), [[hejîr]], [[tû]], [[hurmî]] û [[bihok]]. Li hin navçeyan [[giwîz]] û [[behîv]] (badem) jî pir in. Ji bilî van, [[genim]], [[cehe]], [[şûfan]], [[garis]], [[kuncî]], [[bervero]], [[nîsk]], [[nok]], [[colban]], [[titûn]] û [[pembe]] jî pir tê çandin. Li hêla din, [[zebeş]] (şûtî), [[qawîn]], [[şimam]], [[becanên sor]] (firingî), [[becanên reş]], [[pîvaz]], [[sîr]], [[kundir]], [[tirûzî]] (qitî), [[xîyar]] (aro), [[encûr]], [[qernebî]], [[îsot]], [[tirp]] (tivir), [[bamî]], [[fasûlî]], [[lopik]] û hwd. Gelek peyda dibin. Hin berhemên siruştî wek [[simaq]], [[zehter]] û [[ridar]], ji berê de, ji [[Çiyayê Kurmênc]] dertên. == Xwedîkirina lawiran (heywanan) == Berê, li vê herêmê, pezê gewr û pezê reş jî gelek dihat xwedîkirin, lê niha tenê li hin deveran heye; û bi taybetî, ji bo hewcedariya malê. Her wisa jî mirîşk, qaz û ordek hene. Hesp, bergîr, qantir, ker, çêl û camûs jî, li hin cihan, peyda dibin. Xwedîkirina mêşên hinguv jî berê pir hebû. == Folklor û çanda gelêrî == Cilên folklorî yên herêma Çiyayê Kurmênc, yên mêran, mîna cilên Partên kevnare ne (kumê sipî, şehra bi rêşî, eba bi surme û şelwerê qezmîrî yê devlingteng). Govend û semayên folklorî yên vê herêmê gelek navdar in û komikên vir yên folklorî, pir caran, li ser tenga Sûriyayê, xelatên pêşîn wergirtine. Ji berku vê herêmê zimanê xwe parastiye, wisa jî, çand û folklora gelêrî jî, bi taybetiyên xwe ve, li vir hatiye parastin. Pir dengbêjên navdar yên vê herêmê, ku navê wan hatiye naskirin, hene; wek: Hemûş Korik, Ibramê Bêsnî (Îbramê Tirko), Cemîlê Kerê, Cemîl Horo, Omerê Cemlo, Evdê Şehrê, Hesnazî, Reşîdê Memcûcanê, Adîk Necar, Beytaz, Eliyê Kabê, Elî Tico û hwd. == Kela û seyrangehên Çiyayê Kurmênc == Herêma Çiyayê Kurmênc ji aliyê arxêyologî û torîstîkî ve jî herêmeke gelek xweş e. Wek hemû aliyên Kurdistanê, di bin axa vê herêmê de jî, li her cihekî şopa çand û civakên kevnar heye. Lê tenê hin tişt ji wan li ber çavan tên xuyakirin. Li Çiyayê Lêlûn gelek avahiyên kevnar aşkere û diyar in. Li vî çiyayî, ya here bi nav û deng Kela Semanê ye, ku ewropayî jêre „San Sîmon“ dibêjin. Her sal, bi lekan û qeflan torîst tên li vê kelayê temaşe û mêze dikin. Li bakurê-rojhilatê herêma Efrîn Kela Horî heye, ku ji wê re ewropayî „Sîrûs“ dibêjin. Li nêziya vê kelayê, Pira Kevnare heye. Pire li ser Çemê Efrîn hatiye avakirin û hên jî tê bikaranîn. Li Deşta Cûmê, ji aliyê Hemqê de heya Kela Horî, gelek girên kevnare yên avakirî hene. Her girek ji wan, ji her aliyekî ve, ji du girên din ve tê xuyakirin. Gava van giran dikolin, gelek tiştên bi nirx ji wan derdikevin. Ji aliyê din ve, seyrangeh û cihên bihinvedanê jî gelek hene. Ewên bi nav û deng ev in: Kefircenê: Bi av, dar û berên xwe tê naskirin. Li vir gelek aşxane û cihên şahiyan hene, ku ew her roj dagirtî ne. Basûtê: Bi darên henaran û kaniya xwe navdar e. Dibêjin ku xwarina aşxana vir bê kêmasî ye. Meydankê û Gemrûkê bi sîlavên avê tên naskirin. Ava Sarisabûnê, li binaniya Kela Horî, gelek seyrangeran ber bi xwe ve dikişîne û wisa jî Kitix û Tislor. Kaniya Batmanê jî wek seyrangeh li ber Ava Reş e, lê ji ber ku ew li ber sînor e, pir mirov naçin wir. == Warên pîroz == Gelê vê herêmê, bi taybetî hin cihan, wek warên pîroz nasdike: Kela Horî, Ziyareta Henên, Ziyareta Abdurehmên, Şêx-Berkat, Ziyareta Çêlxanê û her wisa jî Menan û Deyan. Dibêjin ku Kaniya Turindê û Golbehîr jî ji avên pîroz in. Li Ziyareta Henên niştimanperwerê mezin NÛRÎ DÊRSIMÎ hatiye veşartin. == Kargeh û pîşyÎ == Piraniya kurdên vê herêmê bi çandinî û xwedîkirina lawiran xerîk in. Bi awyekî giştî, êdî cot bi tiraktoran tê ajotin. Cotê bi dewêr gelek kêm maye. Lê ji bilî çandiniyê, gelek kar û pîşeyên din jî hene. Berê hemû aş bi avê dihatin gerandin û mehserên zeytûnan jî bi dewaran (bergîr yan jî qantir). Di dema îro de, ew hemî geriyane ser kehrevê (êlêktirîkê). Li herêma Efrîn, niha gelek mekbesên zeytûnan yên nûjen hatine avakirin. Ji bilî van, kargeha tenekan, ya pelûş (keşmûn, bêrîn), ya sabûnê û ya cilan (mehfûran) heye. Kanên keviran û yên çêkirina hewcedariyên avakirina xaniyan û malan jî gelek peyda dibin. == Kirîn, firoştin û Bazirganî == Di warê bazirganiyê de, kurdên vê herêmê ne gelek jîr in. Tevî dewlemendiya Efînê, xêr û bêrên wan ji wan re namînin. Pir kes berhema xwe pêşde, bi erzanî, difiroşin bazirganên Helebê û ew bi vî awayî, her sal, her deyndar in. Ew peran bi kar û nirxên biha deyndikin û wisa, xêr û bêrên wan, ji wan re namînin. Li nawenda bajarê Efrîn û hin navçeyan, di hefteyê de, rojekê bazar çêdibe. Wek nimûne: Li Efrîn roja çarşemê, li Cindirêsê roja duşemê û hwd. Li bazarê, bi awayekî giştî, ji bo hewcedariya malê, kirîn û firoştin pêktê. == Lînkên derve == * http://www.efrin.net Çavkanî: www.efrîn.net {{msg:bajar_kurd}} [[Category:Bajar]] [[Kategorî:Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] [[Kategorî:Sûrî]] [[de:Afrin]] [[en:Afrin, Syria]] [[eo:Efrîn]] 1130 13215 2004-05-27T17:55:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] 1131 13216 2004-06-27T19:52:56Z Erdal Ronahi 2 '''Perwerde''' danûstandineke [[civak]]î ye di navbera [[mirov]]an de. Armanc ew e, ku kesê tê perwerdekirin (bi piranî [[zarok]] yan jî [[ciwan]]) ligor bingehên civakî yên erênî werin xwedîkirin û ji bandorên (tesîr) neyênî bên parastin. Perwerde tim kontrola rabûn û rûniştana kesan e, yên ku, di sîstêma civakî de bi awayekî misoger (parêzî) cihê xwe bigirin. Ligor dîtina modêrn naveroka perwerdê him jî ew e, ku [[kesîtî]]yeke [[azad]] û [[serbixwe]] were vejandin yan jî afirandin. Norm û nirxên perwerdê yên îdîyal tim di bin bandora demê de ne û tên guhertin. Karûbarên perwerdeke xwedî plan û armancên diyarkirî yê îdîyal jibo kesekî ciwan ew in, ku di ber her tishtî de, ligor taybetî û kanînên wî kesî derfetan amade bike, yên ku ji bo pêshveçûn û serketina wî pêwîst in. Ev prosêsa civakî, di nav malbatê û sîstêma dewletê, ya perwerdeyî de, pêktê û bandora hin faktorên hawîrdorî jî lê dibe. Encama perwerdê bi tenê ew nîne, ku kesan bike endamê civakê. Lêbelê yek encama wê ya giring jî ew e, ku kesan bike xwedî taybetîyên rexneyî û erênî jibo civakê. Her modêla perwerdê tim di bin kontrola demê de ye û ligor polîtîka pêvejoyê tê guhartin (wek: [[demokratîk,]] [[faşîst]], û hwd). Perwerde A. Ligor cih # [[malbat]] # [[hawîrdora civakî]] # [[xwendegeh]] / dibistan # sazîyên olî (xwendegeh, kurs, mizgeft) B. Ligor bandorê # bandora bê armanc # bandora bi armanc Karûbarên perwerdê yên bingehîn ev in: # diyarkirina armancên perwerdê # amadekirina derfetên hînbûnê # nirxandin û kontrolkirina pêshvaçûna hînbûnî [[Category:Civak]] 1133 39642 2006-08-13T21:32:04Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Liesel '''Feryad Fazil Omar''' [[nivîskar]] û [[zimannas]]ekî kurd e. Omar li [[Silêmanî|Silêmaniyê]] hatiye dinyayê. Niha li [[Berlîn]] jiyan dike. Omar [[Ferhenga Kurdî-Elmanî]] amade kir. Ev ferheng ferhenga kurdî-elmanî ya herî berfireh e. ==Berhem== * Kurdisch-Deutsches Wörterbuch = Ferhenga Kurdî-Elmanî, Nordkurdisch - Kurmancî; Berlin: Verlag für Wissenschaft undBildung, Kurdische Studien, 1992, ISBN 3-927-408-45-X * Wörterbuch Kurdisch-Deutsch (Zentralkurdisch/Sorani), Verlag Institut für kurdische Studien Berlin 2005, ISBN 3-932574-10-9 [[Category:Nivîskar|Omar, Feryad Fazil]] [[Category:Zimannas|Omar, Feryad Fazil]] 1134 35778 2006-07-21T19:20:21Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi *[[Celadet Bedirxan]] *[[Feryad Fazil Omar]] *[[Munzur Çem]] *[[Husein Muhammed]] *[[Zana Farqînî]] *[[Mehmed Emîn Bozarslan]] [[Category:Ziman]] [[Category:Lîste]] 1135 13220 2004-08-29T22:03:51Z Erdal Ronahi 2 Kesek ku zimanekî baş dizane û ser vî zimanî lêkolîn dike, '''zimannas''' e. ==Rûpela girêdayî== *[[Listeya zimannasên kurd]] {{kurt}} [[Category:Ziman]] 1177 sysop 13262 2004-05-28T14:57:56Z Erdal Ronahi 2 û 1178 sysop 22435 2005-12-04T14:51:34Z Diyako 273 Guftûgo ji bo vê IPê 1179 sysop 46697 2006-09-08T15:33:31Z Erdal Ronahi 2 Bikarhênera/ê nediyarkirî ya/yê {{SITENAME}} 1180 sysop 49566 2006-10-07T17:51:56Z Erdal Ronahi 2 Gotar 1181 sysop 22451 2005-12-04T16:13:21Z Diyako 273 Guhartoyan Helsengêne 1182 sysop 22650 2005-12-05T11:45:21Z Diyako 273 Parastinê teyîd bike 1183 sysop 22651 2005-12-05T11:46:50Z Diyako 273 Tu bi rastî dixwazî wê rûpelê biparêzî? 1185 sysop 58936 2006-11-29T20:15:21Z Bangin 450 Tu rast dixwazî parastinê vê rûpelê rakê? 1186 sysop 39557 2006-08-13T19:15:54Z Erdal Ronahi 2 Ji bo naverokê $1 derbas dibe. 1187 sysop 13272 2004-05-28T15:00:07Z Erdal Ronahi 2 Jê bibe 1188 sysop 64359 2007-01-12T15:40:56Z Bangin 450 Revert to revision 13273 dated 2004-07-30 14:50:45 by Erdal Ronahi using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] Biguherîne 1190 sysop 64358 2007-01-12T15:39:56Z Bangin 450 rv (ev baştir e) Dîrok 1194 sysop 13279 2004-08-23T16:14:35Z Erdal Ronahi 2 Vala an nivîs tune 1201 sysop 13286 2005-02-01T14:02:34Z Erdal Ronahi 2 Têketin pêwîst e 1209 sysop 22479 2005-12-04T17:50:02Z Diyako 273 Navê rûpelê biguherîne 1210 sysop 13295 2004-05-28T18:53:59Z Erdal Ronahi 2 Navîgasyon 1214 sysop 13299 2004-06-08T09:06:45Z Erdal Ronahi 2 Kategorî 1215 sysop 13300 2004-06-08T09:07:03Z Erdal Ronahi 2 Alîkarî 1216 sysop 13301 2004-06-08T09:07:12Z Erdal Ronahi 2 Wêne 1217 sysop 49561 2006-10-07T17:35:14Z Erdal Ronahi 2 Gotar | گوتار 1218 sysop 13303 2004-06-08T09:07:15Z Erdal Ronahi 2 Medya 1219 sysop 13304 2004-05-28T15:10:28Z Erdal Ronahi 2 Mesaj 1220 sysop 13305 2004-07-09T17:50:56Z Erdal Ronahi 2 Taybet 1221 sysop 13306 2004-07-09T17:51:12Z Erdal Ronahi 2 Şablon 1222 sysop 13307 2004-07-09T17:50:15Z Erdal Ronahi 2 Bikarhêner 1223 sysop 13308 2004-06-08T09:05:53Z Erdal Ronahi 2 Der barê 1227 sysop 18282 2005-08-03T10:48:40Z Erdal Ronahi 2 Amûrên şexsî 1228 sysop 13313 2004-07-09T13:16:07Z Erdal Ronahi 2 Portala komê 1229 sysop 50426 2006-10-10T16:48:20Z Erdal Ronahi 2 Project:Portala komê 1232 sysop 13317 2004-06-29T11:53:22Z Erdal Ronahi 2 Eyaren cuda 1233 sysop 13318 2004-06-29T11:53:57Z Erdal Ronahi 2 Agahiyên bikarhênerê/î 1234 sysop 22491 2005-12-04T19:27:41Z Diyako 273 Guherandinên dawî 1235 sysop 13320 2004-05-28T22:17:38Z Erdal Ronahi 2 Biparêze 1236 sysop 13321 2004-11-22T00:01:20Z Erdal Ronahi 2 Sedema parastinê 1237 sysop 13322 2004-11-22T00:01:46Z Erdal Ronahi 2 (sedem diyar bike) 1241 sysop 13326 2004-11-22T00:02:05Z Erdal Ronahi 2 Çêbû. 1244 sysop 22766 2005-12-06T20:27:38Z Diyako 273 Bizivirîne pêş 1250 sysop 13335 2005-02-08T22:42:54Z Erdal Ronahi 2 Bikarhênera/ê $1 a/ê Wîkîpediyayê 1251 sysop 13336 2005-02-08T22:43:30Z Erdal Ronahi 2 Bikarhênerên $1 yên Wîkîpediyayê 1252 sysop 13337 2004-05-28T18:48:26Z Erdal Ronahi 2 Rûpela taybet 1253 sysop 49563 2006-10-07T17:40:16Z Erdal Ronahi 2 Guftûgo | گوفتوگۆ 1255 sysop 13340 2004-06-30T07:32:25Z Erdal Ronahi 2 Qutiya amûran 1261 sysop 13346 2004-11-22T00:09:47Z Erdal Ronahi 2 Cudatiyên guhartoyên hilbijartî yên vê rûpelê bibîne. [alt-v] 1264 sysop 13349 2004-07-02T18:54:09Z Erdal Ronahi 2 Vê rûpelê jê bibe [alt-d] 1265 sysop 13350 2004-05-28T22:35:16Z Erdal Ronahi 2 Tu dikarî vê rûpelê biguherîne. Berê "temaşe bike", pişt re "qeyd bike". [alt-e] 1267 sysop 13352 2004-05-28T22:31:44Z Erdal Ronahi 2 Li vê derê alîkarî heye. 1271 sysop 13356 2004-08-27T21:13:10Z Erdal Ronahi 2 Biçe serûpelê [alt-z] 1278 sysop 13363 2004-08-26T19:23:13Z Erdal Ronahi 2 Tercîhên min 1300 sysop 13385 2004-06-08T09:07:31Z Erdal Ronahi 2 Parastinê rake 1301 sysop 13386 2004-11-22T00:13:22Z Erdal Ronahi 2 Sedem ji bo rakirina parastinê 1303 sysop 13388 2004-09-28T19:46:07Z Erdal Ronahi 2 Êdî neşopîne 1310 sysop 13395 2004-05-28T21:55:03Z Erdal Ronahi 2 Bişopîne 1311 sysop 13396 2004-06-23T19:59:50Z Erdal Ronahi 2 Navê te yê rastî* 1312 13397 2004-06-02T09:01:47Z MediaWiki default {{int:allmessagestext}} <table border=1 width=100%><tr><td> '''Name''' </td><td> '''Default text''' </td><td> '''Current text''' </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:1movedto2&action=edit 1movedto2]<br> [[MediaWiki_talk:1movedto2|Talk]] </td><td> $1 moved to $2 </td><td> {{int:1movedto2}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:About&action=edit about]<br> [[MediaWiki_talk:About|Talk]] </td><td> About </td><td> {{int:About}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Aboutpage&action=edit aboutpage]<br> [[MediaWiki_talk:Aboutpage|Talk]] </td><td> Wikipedia:About </td><td> {{int:Aboutpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Aboutwikipedia&action=edit aboutwikipedia]<br> [[MediaWiki_talk:Aboutwikipedia|Talk]] </td><td> About Wikipedia </td><td> {{int:Aboutwikipedia}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-addsection&action=edit accesskey-addsection]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-addsection|Talk]] </td><td> + </td><td> {{int:Accesskey-addsection}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-anontalk&action=edit accesskey-anontalk]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-anontalk|Talk]] </td><td> n </td><td> {{int:Accesskey-anontalk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-anonuserpage&action=edit accesskey-anonuserpage]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-anonuserpage|Talk]] </td><td> . </td><td> {{int:Accesskey-anonuserpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-article&action=edit accesskey-article]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-article|Talk]] </td><td> a </td><td> {{int:Accesskey-article}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-compareselectedversions&action=edit accesskey-compareselectedversions]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-compareselectedversions|Talk]] </td><td> v </td><td> {{int:Accesskey-compareselectedversions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-contributions&action=edit accesskey-contributions]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-contributions|Talk]] </td><td> &amp;lt;accesskey-contributions&amp;gt; </td><td> {{int:Accesskey-contributions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-currentevents&action=edit accesskey-currentevents]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-currentevents|Talk]] </td><td> &amp;lt;accesskey-currentevents&amp;gt; </td><td> {{int:Accesskey-currentevents}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-delete&action=edit accesskey-delete]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-delete|Talk]] </td><td> d </td><td> {{int:Accesskey-delete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-edit&action=edit accesskey-edit]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-edit|Talk]] </td><td> e </td><td> {{int:Accesskey-edit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-emailuser&action=edit accesskey-emailuser]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-emailuser|Talk]] </td><td> &amp;lt;accesskey-emailuser&amp;gt; </td><td> {{int:Accesskey-emailuser}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-help&action=edit accesskey-help]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-help|Talk]] </td><td> &amp;lt;accesskey-help&amp;gt; </td><td> {{int:Accesskey-help}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-history&action=edit accesskey-history]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-history|Talk]] </td><td> h </td><td> {{int:Accesskey-history}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-login&action=edit accesskey-login]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-login|Talk]] </td><td> o </td><td> {{int:Accesskey-login}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-logout&action=edit accesskey-logout]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-logout|Talk]] </td><td> o </td><td> {{int:Accesskey-logout}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-mainpage&action=edit accesskey-mainpage]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-mainpage|Talk]] </td><td> z </td><td> {{int:Accesskey-mainpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-minoredit&action=edit accesskey-minoredit]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-minoredit|Talk]] </td><td> i </td><td> {{int:Accesskey-minoredit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-move&action=edit accesskey-move]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-move|Talk]] </td><td> m </td><td> {{int:Accesskey-move}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-mycontris&action=edit accesskey-mycontris]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-mycontris|Talk]] </td><td> y </td><td> {{int:Accesskey-mycontris}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-mytalk&action=edit accesskey-mytalk]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-mytalk|Talk]] </td><td> n </td><td> {{int:Accesskey-mytalk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-portal&action=edit accesskey-portal]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-portal|Talk]] </td><td> &amp;lt;accesskey-portal&amp;gt; </td><td> {{int:Accesskey-portal}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-preferences&action=edit accesskey-preferences]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-preferences|Talk]] </td><td> &amp;lt;accesskey-preferences&amp;gt; </td><td> {{int:Accesskey-preferences}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-preview&action=edit accesskey-preview]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-preview|Talk]] </td><td> p </td><td> {{int:Accesskey-preview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-protect&action=edit accesskey-protect]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-protect|Talk]] </td><td> = </td><td> {{int:Accesskey-protect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-randompage&action=edit accesskey-randompage]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-randompage|Talk]] </td><td> x </td><td> {{int:Accesskey-randompage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-recentchanges&action=edit accesskey-recentchanges]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-recentchanges|Talk]] </td><td> r </td><td> {{int:Accesskey-recentchanges}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-recentchangeslinked&action=edit accesskey-recentchangeslinked]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-recentchangeslinked|Talk]] </td><td> c </td><td> {{int:Accesskey-recentchangeslinked}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-save&action=edit accesskey-save]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-save|Talk]] </td><td> s </td><td> {{int:Accesskey-save}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-search&action=edit accesskey-search]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-search|Talk]] </td><td> f </td><td> {{int:Accesskey-search}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-sitesupport&action=edit accesskey-sitesupport]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-sitesupport|Talk]] </td><td> &amp;lt;accesskey-sitesupport&amp;gt; </td><td> {{int:Accesskey-sitesupport}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-specialpage&action=edit accesskey-specialpage]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-specialpage|Talk]] </td><td> &amp;lt;accesskey-specialpage&amp;gt; </td><td> {{int:Accesskey-specialpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-specialpages&action=edit accesskey-specialpages]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-specialpages|Talk]] </td><td> q </td><td> {{int:Accesskey-specialpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-talk&action=edit accesskey-talk]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-talk|Talk]] </td><td> t </td><td> {{int:Accesskey-talk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-undelete&action=edit accesskey-undelete]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-undelete|Talk]] </td><td> d </td><td> {{int:Accesskey-undelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-unwatch&action=edit accesskey-unwatch]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-unwatch|Talk]] </td><td> w </td><td> {{int:Accesskey-unwatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-upload&action=edit accesskey-upload]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-upload|Talk]] </td><td> u </td><td> {{int:Accesskey-upload}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-userpage&action=edit accesskey-userpage]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-userpage|Talk]] </td><td> . </td><td> {{int:Accesskey-userpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-viewsource&action=edit accesskey-viewsource]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-viewsource|Talk]] </td><td> e </td><td> {{int:Accesskey-viewsource}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-watch&action=edit accesskey-watch]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-watch|Talk]] </td><td> w </td><td> {{int:Accesskey-watch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-watchlist&action=edit accesskey-watchlist]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-watchlist|Talk]] </td><td> l </td><td> {{int:Accesskey-watchlist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-whatlinkshere&action=edit accesskey-whatlinkshere]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-whatlinkshere|Talk]] </td><td> b </td><td> {{int:Accesskey-whatlinkshere}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accmailtext&action=edit accmailtext]<br> [[MediaWiki_talk:Accmailtext|Talk]] </td><td> The Password for &#39;$1&#39; has been sent to $2. </td><td> {{int:Accmailtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accmailtitle&action=edit accmailtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Accmailtitle|Talk]] </td><td> Password sent. </td><td> {{int:Accmailtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Actioncomplete&action=edit actioncomplete]<br> [[MediaWiki_talk:Actioncomplete|Talk]] </td><td> Action complete </td><td> {{int:Actioncomplete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Addedwatch&action=edit addedwatch]<br> [[MediaWiki_talk:Addedwatch|Talk]] </td><td> Added to watchlist </td><td> {{int:Addedwatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Addedwatchtext&action=edit addedwatchtext]<br> [[MediaWiki_talk:Addedwatchtext|Talk]] </td><td> The page &quot;$1&quot; has been added to your &#91;&#91;Special:Watchlist&#124;watchlist]]. Future changes to this page and its associated Talk page will be listed there, and the page will appear &#39;&#39;&#39;bolded&#39;&#39;&#39; in the &#91;&#91;Special:Recentchanges&#124;list of recent changes]] to make it easier to pick out. &lt;p&gt;If you want to remove the page from your watchlist later, click &quot;Stop watching&quot; in the sidebar. </td><td> {{int:Addedwatchtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Addsection&action=edit addsection]<br> [[MediaWiki_talk:Addsection|Talk]] </td><td> + </td><td> {{int:Addsection}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Administrators&action=edit administrators]<br> [[MediaWiki_talk:Administrators|Talk]] </td><td> Wikipedia:Administrators </td><td> {{int:Administrators}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Affirmation&action=edit affirmation]<br> [[MediaWiki_talk:Affirmation|Talk]] </td><td> I affirm that the copyright holder of this file agrees to license it under the terms of the $1. </td><td> {{int:Affirmation}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:All&action=edit all]<br> [[MediaWiki_talk:All|Talk]] </td><td> all </td><td> {{int:All}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Allmessages&action=edit allmessages]<br> [[MediaWiki_talk:Allmessages|Talk]] </td><td> All system messages </td><td> {{int:Allmessages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Allmessagestext&action=edit allmessagestext]<br> [[MediaWiki_talk:Allmessagestext|Talk]] </td><td> This is a list of all system messages available in the MediaWiki: namespace. </td><td> {{int:Allmessagestext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Allpages&action=edit allpages]<br> [[MediaWiki_talk:Allpages|Talk]] </td><td> All pages </td><td> {{int:Allpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Alphaindexline&action=edit alphaindexline]<br> [[MediaWiki_talk:Alphaindexline|Talk]] </td><td> $1 to $2 </td><td> {{int:Alphaindexline}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Alreadyloggedin&action=edit alreadyloggedin]<br> [[MediaWiki_talk:Alreadyloggedin|Talk]] </td><td> &lt;font color=red&gt;&lt;b&gt;User $1, you are already logged in!&lt;/b&gt;&lt;/font&gt;&lt;br /&gt; </td><td> {{int:Alreadyloggedin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Alreadyrolled&action=edit alreadyrolled]<br> [[MediaWiki_talk:Alreadyrolled|Talk]] </td><td> Cannot rollback last edit of &#91;&#91;$1]] by &#91;&#91;User:$2&#124;$2]] (&#91;&#91;User talk:$2&#124;Talk]]); someone else has edited or rolled back the page already. Last edit was by &#91;&#91;User:$3&#124;$3]] (&#91;&#91;User talk:$3&#124;Talk]]). </td><td> {{int:Alreadyrolled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ancientpages&action=edit ancientpages]<br> [[MediaWiki_talk:Ancientpages|Talk]] </td><td> Oldest pages </td><td> {{int:Ancientpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:And&action=edit and]<br> [[MediaWiki_talk:And|Talk]] </td><td> and </td><td> {{int:And}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Anontalk&action=edit anontalk]<br> [[MediaWiki_talk:Anontalk|Talk]] </td><td> Talk for this IP </td><td> {{int:Anontalk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Anontalkpagetext&action=edit anontalkpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Anontalkpagetext|Talk]] </td><td> ----&#39;&#39;This is the discussion page for an anonymous user who has not created an account yet or who does not use it. We therefore have to use the numerical &#91;&#91;IP address]] to identify him/her. Such an IP address can be shared by several users. If you are an anonymous user and feel that irrelevant comments have been directed at you, please &#91;&#91;Special:Userlogin&#124;create an account or log in]] to avoid future confusion with other anonymous users.&#39;&#39; </td><td> {{int:Anontalkpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Anonymous&action=edit anonymous]<br> [[MediaWiki_talk:Anonymous|Talk]] </td><td> Anonymous user(s) of Wikipedia </td><td> {{int:Anonymous}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Article&action=edit article]<br> [[MediaWiki_talk:Article|Talk]] </td><td> Content page </td><td> {{int:Article}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Articleexists&action=edit articleexists]<br> [[MediaWiki_talk:Articleexists|Talk]] </td><td> A page of that name already exists, or the name you have chosen is not valid. Please choose another name. </td><td> {{int:Articleexists}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Articlepage&action=edit articlepage]<br> [[MediaWiki_talk:Articlepage|Talk]] </td><td> View content page </td><td> {{int:Articlepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Asksql&action=edit asksql]<br> [[MediaWiki_talk:Asksql|Talk]] </td><td> SQL query </td><td> {{int:Asksql}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Asksqltext&action=edit asksqltext]<br> [[MediaWiki_talk:Asksqltext|Talk]] </td><td> Use the form below to make a direct query of the database. Use single quotes (&#39;like this&#39;) to delimit string literals. This can often add considerable load to the server, so please use this function sparingly. </td><td> {{int:Asksqltext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Autoblocker&action=edit autoblocker]<br> [[MediaWiki_talk:Autoblocker|Talk]] </td><td> Autoblocked because you share an IP address with &quot;$1&quot;. Reason &quot;$2&quot;. </td><td> {{int:Autoblocker}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badarticleerror&action=edit badarticleerror]<br> [[MediaWiki_talk:Badarticleerror|Talk]] </td><td> This action cannot be performed on this page. </td><td> {{int:Badarticleerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badfilename&action=edit badfilename]<br> [[MediaWiki_talk:Badfilename|Talk]] </td><td> Image name has been changed to &quot;$1&quot;. </td><td> {{int:Badfilename}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badfiletype&action=edit badfiletype]<br> [[MediaWiki_talk:Badfiletype|Talk]] </td><td> &quot;.$1&quot; is not a recommended image file format. </td><td> {{int:Badfiletype}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badipaddress&action=edit badipaddress]<br> [[MediaWiki_talk:Badipaddress|Talk]] </td><td> Invalid IP address </td><td> {{int:Badipaddress}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badquery&action=edit badquery]<br> [[MediaWiki_talk:Badquery|Talk]] </td><td> Badly formed search query </td><td> {{int:Badquery}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badquerytext&action=edit badquerytext]<br> [[MediaWiki_talk:Badquerytext|Talk]] </td><td> We could not process your query. This is probably because you have attempted to search for a word fewer than three letters long, which is not yet supported. It could also be that you have mistyped the expression, for example &quot;fish and and scales&quot;. Please try another query. </td><td> {{int:Badquerytext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badretype&action=edit badretype]<br> [[MediaWiki_talk:Badretype|Talk]] </td><td> The passwords you entered do not match. </td><td> {{int:Badretype}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badtitle&action=edit badtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Badtitle|Talk]] </td><td> Bad title </td><td> {{int:Badtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badtitletext&action=edit badtitletext]<br> [[MediaWiki_talk:Badtitletext|Talk]] </td><td> The requested page title was invalid, empty, or an incorrectly linked inter-language or inter-wiki title. </td><td> {{int:Badtitletext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blanknamespace&action=edit blanknamespace]<br> [[MediaWiki_talk:Blanknamespace|Talk]] </td><td> (Main) </td><td> {{int:Blanknamespace}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockedtext&action=edit blockedtext]<br> [[MediaWiki_talk:Blockedtext|Talk]] </td><td> Your user name or IP address has been blocked by $1. The reason given is this:&lt;br /&gt;&#39;&#39;$2&#39;&#39;&lt;p&gt;You may contact $1 or one of the other &#91;&#91;Wikipedia:Administrators&#124;administrators]] to discuss the block. Note that you may not use the &quot;email this user&quot; feature unless you have a valid email address registered in your &#91;&#91;Special:Preferences&#124;user preferences]]. Your IP address is $3. Please include this address in any queries you make. </td><td> {{int:Blockedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockedtitle&action=edit blockedtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Blockedtitle|Talk]] </td><td> User is blocked </td><td> {{int:Blockedtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockip&action=edit blockip]<br> [[MediaWiki_talk:Blockip|Talk]] </td><td> Block user </td><td> {{int:Blockip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockipsuccesssub&action=edit blockipsuccesssub]<br> [[MediaWiki_talk:Blockipsuccesssub|Talk]] </td><td> Block succeeded </td><td> {{int:Blockipsuccesssub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockipsuccesstext&action=edit blockipsuccesstext]<br> [[MediaWiki_talk:Blockipsuccesstext|Talk]] </td><td> &quot;$1&quot; has been blocked. &lt;br /&gt;See &#91;&#91;Special:Ipblocklist&#124;IP block list]] to review blocks. </td><td> {{int:Blockipsuccesstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockiptext&action=edit blockiptext]<br> [[MediaWiki_talk:Blockiptext|Talk]] </td><td> Use the form below to block write access from a specific IP address or username. This should be done only only to prevent vandalism, and in accordance with &#91;&#91;Wikipedia:Policy&#124;policy]]. Fill in a specific reason below (for example, citing particular pages that were vandalized). </td><td> {{int:Blockiptext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklink&action=edit blocklink]<br> [[MediaWiki_talk:Blocklink|Talk]] </td><td> block </td><td> {{int:Blocklink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklistline&action=edit blocklistline]<br> [[MediaWiki_talk:Blocklistline|Talk]] </td><td> $1, $2 blocked $3 (expires $4) </td><td> {{int:Blocklistline}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklogentry&action=edit blocklogentry]<br> [[MediaWiki_talk:Blocklogentry|Talk]] </td><td> blocked &quot;$1&quot; with an expiry time of $2 </td><td> {{int:Blocklogentry}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklogpage&action=edit blocklogpage]<br> [[MediaWiki_talk:Blocklogpage|Talk]] </td><td> Block_log </td><td> {{int:Blocklogpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklogtext&action=edit blocklogtext]<br> [[MediaWiki_talk:Blocklogtext|Talk]] </td><td> This is a log of user blocking and unblocking actions. Automatically blocked IP addresses are not be listed. See the &#91;&#91;Special:Ipblocklist&#124;IP block list]] for the list of currently operational bans and blocks. </td><td> {{int:Blocklogtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bold_sample&action=edit bold_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Bold_sample|Talk]] </td><td> Bold text </td><td> {{int:Bold_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bold_tip&action=edit bold_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Bold_tip|Talk]] </td><td> Bold text </td><td> {{int:Bold_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Booksources&action=edit booksources]<br> [[MediaWiki_talk:Booksources|Talk]] </td><td> Book sources </td><td> {{int:Booksources}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Booksourcetext&action=edit booksourcetext]<br> [[MediaWiki_talk:Booksourcetext|Talk]] </td><td> Below is a list of links to other sites that sell new and used books, and may also have further information about books you are looking for.Wikipedia is not affiliated with any of these businesses, and this list should not be construed as an endorsement. </td><td> {{int:Booksourcetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Brokenredirects&action=edit brokenredirects]<br> [[MediaWiki_talk:Brokenredirects|Talk]] </td><td> Broken Redirects </td><td> {{int:Brokenredirects}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Brokenredirectstext&action=edit brokenredirectstext]<br> [[MediaWiki_talk:Brokenredirectstext|Talk]] </td><td> The following redirects link to a non-existing pages. </td><td> {{int:Brokenredirectstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bugreports&action=edit bugreports]<br> [[MediaWiki_talk:Bugreports|Talk]] </td><td> Bug reports </td><td> {{int:Bugreports}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bugreportspage&action=edit bugreportspage]<br> [[MediaWiki_talk:Bugreportspage|Talk]] </td><td> Wikipedia:Bug_reports </td><td> {{int:Bugreportspage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bureaucratlog&action=edit bureaucratlog]<br> [[MediaWiki_talk:Bureaucratlog|Talk]] </td><td> Bureaucrat_log </td><td> {{int:Bureaucratlog}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bureaucratlogentry&action=edit bureaucratlogentry]<br> [[MediaWiki_talk:Bureaucratlogentry|Talk]] </td><td> Rights for user &quot;$1&quot; set &quot;$2&quot; </td><td> {{int:Bureaucratlogentry}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bureaucrattext&action=edit bureaucrattext]<br> [[MediaWiki_talk:Bureaucrattext|Talk]] </td><td> The action you have requested can only be performed by sysops with &quot;bureaucrat&quot; status. </td><td> {{int:Bureaucrattext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bureaucrattitle&action=edit bureaucrattitle]<br> [[MediaWiki_talk:Bureaucrattitle|Talk]] </td><td> Bureaucrat access required </td><td> {{int:Bureaucrattitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bydate&action=edit bydate]<br> [[MediaWiki_talk:Bydate|Talk]] </td><td> by date </td><td> {{int:Bydate}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Byname&action=edit byname]<br> [[MediaWiki_talk:Byname|Talk]] </td><td> by name </td><td> {{int:Byname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bysize&action=edit bysize]<br> [[MediaWiki_talk:Bysize|Talk]] </td><td> by size </td><td> {{int:Bysize}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cachederror&action=edit cachederror]<br> [[MediaWiki_talk:Cachederror|Talk]] </td><td> The following is a cached copy of the requested page, and may not be up to date. </td><td> {{int:Cachederror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cancel&action=edit cancel]<br> [[MediaWiki_talk:Cancel|Talk]] </td><td> Cancel </td><td> {{int:Cancel}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cannotdelete&action=edit cannotdelete]<br> [[MediaWiki_talk:Cannotdelete|Talk]] </td><td> Could not delete the page or image specified. (It may have already been deleted by someone else.) </td><td> {{int:Cannotdelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cantrollback&action=edit cantrollback]<br> [[MediaWiki_talk:Cantrollback|Talk]] </td><td> Cannot revert edit; last contributor is only author of this page. </td><td> {{int:Cantrollback}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Categories&action=edit categories]<br> [[MediaWiki_talk:Categories|Talk]] </td><td> Categories </td><td> {{int:Categories}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Category&action=edit category]<br> [[MediaWiki_talk:Category|Talk]] </td><td> category </td><td> {{int:Category}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Category_header&action=edit category_header]<br> [[MediaWiki_talk:Category_header|Talk]] </td><td> Articles in category &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Category_header}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Changepassword&action=edit changepassword]<br> [[MediaWiki_talk:Changepassword|Talk]] </td><td> Change password </td><td> {{int:Changepassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Changes&action=edit changes]<br> [[MediaWiki_talk:Changes|Talk]] </td><td> changes </td><td> {{int:Changes}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Columns&action=edit columns]<br> [[MediaWiki_talk:Columns|Talk]] </td><td> Columns </td><td> {{int:Columns}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Commentedit&action=edit commentedit]<br> [[MediaWiki_talk:Commentedit|Talk]] </td><td> (comment) </td><td> {{int:Commentedit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Compareselectedversions&action=edit compareselectedversions]<br> [[MediaWiki_talk:Compareselectedversions|Talk]] </td><td> Compare selected versions </td><td> {{int:Compareselectedversions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirm&action=edit confirm]<br> [[MediaWiki_talk:Confirm|Talk]] </td><td> Confirm </td><td> {{int:Confirm}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmcheck&action=edit confirmcheck]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmcheck|Talk]] </td><td> Yes, I really want to delete this. </td><td> {{int:Confirmcheck}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmdelete&action=edit confirmdelete]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmdelete|Talk]] </td><td> Confirm delete </td><td> {{int:Confirmdelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmdeletetext&action=edit confirmdeletetext]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmdeletetext|Talk]] </td><td> You are about to permanently delete a page or image along with all of its history from the database. Please confirm that you intend to do this, that you understand the consequences, and that you are doing this in accordance with &#91;&#91;Wikipedia:Policy]]. </td><td> {{int:Confirmdeletetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmprotect&action=edit confirmprotect]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmprotect|Talk]] </td><td> Confirm protection </td><td> {{int:Confirmprotect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmprotecttext&action=edit confirmprotecttext]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmprotecttext|Talk]] </td><td> Do you really want to protect this page? </td><td> {{int:Confirmprotecttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmunprotect&action=edit confirmunprotect]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmunprotect|Talk]] </td><td> Confirm unprotection </td><td> {{int:Confirmunprotect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmunprotecttext&action=edit confirmunprotecttext]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmunprotecttext|Talk]] </td><td> Do you really want to unprotect this page? </td><td> {{int:Confirmunprotecttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contextchars&action=edit contextchars]<br> [[MediaWiki_talk:Contextchars|Talk]] </td><td> Characters of context per line </td><td> {{int:Contextchars}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contextlines&action=edit contextlines]<br> [[MediaWiki_talk:Contextlines|Talk]] </td><td> Lines to show per hit </td><td> {{int:Contextlines}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contribslink&action=edit contribslink]<br> [[MediaWiki_talk:Contribslink|Talk]] </td><td> contribs </td><td> {{int:Contribslink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contribsub&action=edit contribsub]<br> [[MediaWiki_talk:Contribsub|Talk]] </td><td> For $1 </td><td> {{int:Contribsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contributions&action=edit contributions]<br> [[MediaWiki_talk:Contributions|Talk]] </td><td> User contributions </td><td> {{int:Contributions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Copyright&action=edit copyright]<br> [[MediaWiki_talk:Copyright|Talk]] </td><td> Content is available under $1. </td><td> {{int:Copyright}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Copyrightpage&action=edit copyrightpage]<br> [[MediaWiki_talk:Copyrightpage|Talk]] </td><td> Wikipedia:Copyrights </td><td> {{int:Copyrightpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Copyrightpagename&action=edit copyrightpagename]<br> [[MediaWiki_talk:Copyrightpagename|Talk]] </td><td> Wikipedia copyright </td><td> {{int:Copyrightpagename}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Copyrightwarning&action=edit copyrightwarning]<br> [[MediaWiki_talk:Copyrightwarning|Talk]] </td><td> Please note that all contributions to Wikipedia are considered to be released under the GNU Free Documentation License (see $1 for details). If you don&#39;t want your writing to be edited mercilessly and redistributed at will, then don&#39;t submit it here.&lt;br /&gt; You are also promising us that you wrote this yourself, or copied it from a public domain or similar free resource. &lt;strong&gt;DO NOT SUBMIT COPYRIGHTED WORK WITHOUT PERMISSION!&lt;/strong&gt; </td><td> {{int:Copyrightwarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Couldntremove&action=edit couldntremove]<br> [[MediaWiki_talk:Couldntremove|Talk]] </td><td> Couldn&#39;t remove item &#39;$1&#39;... </td><td> {{int:Couldntremove}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Createaccount&action=edit createaccount]<br> [[MediaWiki_talk:Createaccount|Talk]] </td><td> Create new account </td><td> {{int:Createaccount}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Createaccountmail&action=edit createaccountmail]<br> [[MediaWiki_talk:Createaccountmail|Talk]] </td><td> by email </td><td> {{int:Createaccountmail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cur&action=edit cur]<br> [[MediaWiki_talk:Cur|Talk]] </td><td> cur </td><td> {{int:Cur}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Currentevents&action=edit currentevents]<br> [[MediaWiki_talk:Currentevents|Talk]] </td><td> Current events </td><td> {{int:Currentevents}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Currentrev&action=edit currentrev]<br> [[MediaWiki_talk:Currentrev|Talk]] </td><td> Current revision </td><td> {{int:Currentrev}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Databaseerror&action=edit databaseerror]<br> [[MediaWiki_talk:Databaseerror|Talk]] </td><td> Database error </td><td> {{int:Databaseerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dateformat&action=edit dateformat]<br> [[MediaWiki_talk:Dateformat|Talk]] </td><td> Date format </td><td> {{int:Dateformat}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dberrortext&action=edit dberrortext]<br> [[MediaWiki_talk:Dberrortext|Talk]] </td><td> A database query syntax error has occurred. This could be because of an illegal search query (see $5), or it may indicate a bug in the software. The last attempted database query was: &lt;blockquote&gt;&lt;tt&gt;$1&lt;/tt&gt;&lt;/blockquote&gt; from within function &quot;&lt;tt&gt;$2&lt;/tt&gt;&quot;. MySQL returned error &quot;&lt;tt&gt;$3: $4&lt;/tt&gt;&quot;. </td><td> {{int:Dberrortext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dberrortextcl&action=edit dberrortextcl]<br> [[MediaWiki_talk:Dberrortextcl|Talk]] </td><td> A database query syntax error has occurred. The last attempted database query was: &quot;$1&quot; from within function &quot;$2&quot;. MySQL returned error &quot;$3: $4&quot;. </td><td> {{int:Dberrortextcl}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deadendpages&action=edit deadendpages]<br> [[MediaWiki_talk:Deadendpages|Talk]] </td><td> Dead-end pages </td><td> {{int:Deadendpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Debug&action=edit debug]<br> [[MediaWiki_talk:Debug|Talk]] </td><td> Debug </td><td> {{int:Debug}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Defaultns&action=edit defaultns]<br> [[MediaWiki_talk:Defaultns|Talk]] </td><td> Search in these namespaces by default: </td><td> {{int:Defaultns}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Defemailsubject&action=edit defemailsubject]<br> [[MediaWiki_talk:Defemailsubject|Talk]] </td><td> Wikipedia e-mail </td><td> {{int:Defemailsubject}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Delete&action=edit delete]<br> [[MediaWiki_talk:Delete|Talk]] </td><td> Delete </td><td> {{int:Delete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletecomment&action=edit deletecomment]<br> [[MediaWiki_talk:Deletecomment|Talk]] </td><td> Reason for deletion </td><td> {{int:Deletecomment}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletedarticle&action=edit deletedarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Deletedarticle|Talk]] </td><td> deleted &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Deletedarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletedtext&action=edit deletedtext]<br> [[MediaWiki_talk:Deletedtext|Talk]] </td><td> &quot;$1&quot; has been deleted. See $2 for a record of recent deletions. </td><td> {{int:Deletedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deleteimg&action=edit deleteimg]<br> [[MediaWiki_talk:Deleteimg|Talk]] </td><td> del </td><td> {{int:Deleteimg}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletepage&action=edit deletepage]<br> [[MediaWiki_talk:Deletepage|Talk]] </td><td> Delete page </td><td> {{int:Deletepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletesub&action=edit deletesub]<br> [[MediaWiki_talk:Deletesub|Talk]] </td><td> (Deleting &quot;$1&quot;) </td><td> {{int:Deletesub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletethispage&action=edit deletethispage]<br> [[MediaWiki_talk:Deletethispage|Talk]] </td><td> Delete this page </td><td> {{int:Deletethispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletionlog&action=edit deletionlog]<br> [[MediaWiki_talk:Deletionlog|Talk]] </td><td> deletion log </td><td> {{int:Deletionlog}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dellogpage&action=edit dellogpage]<br> [[MediaWiki_talk:Dellogpage|Talk]] </td><td> Deletion_log </td><td> {{int:Dellogpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dellogpagetext&action=edit dellogpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Dellogpagetext|Talk]] </td><td> Below is a list of the most recent deletions. All times shown are server time (UTC). &lt;ul&gt; &lt;/ul&gt; </td><td> {{int:Dellogpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Developerspheading&action=edit developerspheading]<br> [[MediaWiki_talk:Developerspheading|Talk]] </td><td> For developer use only </td><td> {{int:Developerspheading}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Developertext&action=edit developertext]<br> [[MediaWiki_talk:Developertext|Talk]] </td><td> The action you have requested can only be performed by users with &quot;developer&quot; status. See $1. </td><td> {{int:Developertext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Developertitle&action=edit developertitle]<br> [[MediaWiki_talk:Developertitle|Talk]] </td><td> Developer access required </td><td> {{int:Developertitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Diff&action=edit diff]<br> [[MediaWiki_talk:Diff|Talk]] </td><td> diff </td><td> {{int:Diff}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Difference&action=edit difference]<br> [[MediaWiki_talk:Difference|Talk]] </td><td> (Difference between revisions) </td><td> {{int:Difference}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disambiguations&action=edit disambiguations]<br> [[MediaWiki_talk:Disambiguations|Talk]] </td><td> Disambiguation pages </td><td> {{int:Disambiguations}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disambiguationspage&action=edit disambiguationspage]<br> [[MediaWiki_talk:Disambiguationspage|Talk]] </td><td> Wikipedia:Links_to_disambiguating_pages </td><td> {{int:Disambiguationspage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disambiguationstext&action=edit disambiguationstext]<br> [[MediaWiki_talk:Disambiguationstext|Talk]] </td><td> The following pages link to a &lt;i&gt;disambiguation page&lt;/i&gt;. They should link to the appropriate topic instead.&lt;br /&gt;A page is treated as dismbiguation if it is linked from $1.&lt;br /&gt;Links from other namespaces are &lt;i&gt;not&lt;/i&gt; listed here. </td><td> {{int:Disambiguationstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disclaimerpage&action=edit disclaimerpage]<br> [[MediaWiki_talk:Disclaimerpage|Talk]] </td><td> Wikipedia:General_disclaimer </td><td> {{int:Disclaimerpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disclaimers&action=edit disclaimers]<br> [[MediaWiki_talk:Disclaimers|Talk]] </td><td> Disclaimers </td><td> {{int:Disclaimers}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Doubleredirects&action=edit doubleredirects]<br> [[MediaWiki_talk:Doubleredirects|Talk]] </td><td> Double Redirects </td><td> {{int:Doubleredirects}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Doubleredirectstext&action=edit doubleredirectstext]<br> [[MediaWiki_talk:Doubleredirectstext|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;Attention:&lt;/b&gt; This list may contain false positives. That usually means there is additional text with links below the first #REDIRECT.&lt;br /&gt; Each row contains links to the first and second redirect, as well as the first line of the second redirect text, usually giving the &quot;real&quot; target page, which the first redirect should point to. </td><td> {{int:Doubleredirectstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Edit&action=edit edit]<br> [[MediaWiki_talk:Edit|Talk]] </td><td> Edit </td><td> {{int:Edit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editcomment&action=edit editcomment]<br> [[MediaWiki_talk:Editcomment|Talk]] </td><td> The edit comment was: &quot;&lt;i&gt;$1&lt;/i&gt;&quot;. </td><td> {{int:Editcomment}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editconflict&action=edit editconflict]<br> [[MediaWiki_talk:Editconflict|Talk]] </td><td> Edit conflict: $1 </td><td> {{int:Editconflict}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editcurrent&action=edit editcurrent]<br> [[MediaWiki_talk:Editcurrent|Talk]] </td><td> Edit the current version of this page </td><td> {{int:Editcurrent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Edithelp&action=edit edithelp]<br> [[MediaWiki_talk:Edithelp|Talk]] </td><td> Editing help </td><td> {{int:Edithelp}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Edithelppage&action=edit edithelppage]<br> [[MediaWiki_talk:Edithelppage|Talk]] </td><td> Help:Editing </td><td> {{int:Edithelppage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editing&action=edit editing]<br> [[MediaWiki_talk:Editing|Talk]] </td><td> Editing $1 </td><td> {{int:Editing}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editingold&action=edit editingold]<br> [[MediaWiki_talk:Editingold|Talk]] </td><td> &lt;strong&gt;WARNING: You are editing an out-of-date revision of this page. If you save it, any changes made since this revision will be lost.&lt;/strong&gt; </td><td> {{int:Editingold}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editsection&action=edit editsection]<br> [[MediaWiki_talk:Editsection|Talk]] </td><td> edit </td><td> {{int:Editsection}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editthispage&action=edit editthispage]<br> [[MediaWiki_talk:Editthispage|Talk]] </td><td> Edit this page </td><td> {{int:Editthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailflag&action=edit emailflag]<br> [[MediaWiki_talk:Emailflag|Talk]] </td><td> Disable e-mail from other users </td><td> {{int:Emailflag}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailforlost&action=edit emailforlost]<br> [[MediaWiki_talk:Emailforlost|Talk]] </td><td> Fields marked with a star (*) are optional. Storing an email address enables people to contact you through the website without you having to reveal your email address to them, and it can be used to send you a new password if you forget it.&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;Your real name, if you choose to provide it, will be used for giving you attribution for your work. </td><td> {{int:Emailforlost}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailfrom&action=edit emailfrom]<br> [[MediaWiki_talk:Emailfrom|Talk]] </td><td> From </td><td> {{int:Emailfrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailmessage&action=edit emailmessage]<br> [[MediaWiki_talk:Emailmessage|Talk]] </td><td> Message </td><td> {{int:Emailmessage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailpage&action=edit emailpage]<br> [[MediaWiki_talk:Emailpage|Talk]] </td><td> E-mail user </td><td> {{int:Emailpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailpagetext&action=edit emailpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Emailpagetext|Talk]] </td><td> If this user has entered a valid e-mail address in his or her user preferences, the form below will send a single message. The e-mail address you entered in your user preferences will appear as the &quot;From&quot; address of the mail, so the recipient will be able to reply. </td><td> {{int:Emailpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailsend&action=edit emailsend]<br> [[MediaWiki_talk:Emailsend|Talk]] </td><td> Send </td><td> {{int:Emailsend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailsent&action=edit emailsent]<br> [[MediaWiki_talk:Emailsent|Talk]] </td><td> E-mail sent </td><td> {{int:Emailsent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailsenttext&action=edit emailsenttext]<br> [[MediaWiki_talk:Emailsenttext|Talk]] </td><td> Your e-mail message has been sent. </td><td> {{int:Emailsenttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailsubject&action=edit emailsubject]<br> [[MediaWiki_talk:Emailsubject|Talk]] </td><td> Subject </td><td> {{int:Emailsubject}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailto&action=edit emailto]<br> [[MediaWiki_talk:Emailto|Talk]] </td><td> To </td><td> {{int:Emailto}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailuser&action=edit emailuser]<br> [[MediaWiki_talk:Emailuser|Talk]] </td><td> E-mail this user </td><td> {{int:Emailuser}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Enterlockreason&action=edit enterlockreason]<br> [[MediaWiki_talk:Enterlockreason|Talk]] </td><td> Enter a reason for the lock, including an estimate of when the lock will be released </td><td> {{int:Enterlockreason}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Error&action=edit error]<br> [[MediaWiki_talk:Error|Talk]] </td><td> Error </td><td> {{int:Error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Errorpagetitle&action=edit errorpagetitle]<br> [[MediaWiki_talk:Errorpagetitle|Talk]] </td><td> Error </td><td> {{int:Errorpagetitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Exbeforeblank&action=edit exbeforeblank]<br> [[MediaWiki_talk:Exbeforeblank|Talk]] </td><td> content before blanking was: </td><td> {{int:Exbeforeblank}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Exblank&action=edit exblank]<br> [[MediaWiki_talk:Exblank|Talk]] </td><td> page was empty </td><td> {{int:Exblank}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Excontent&action=edit excontent]<br> [[MediaWiki_talk:Excontent|Talk]] </td><td> content was: </td><td> {{int:Excontent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Explainconflict&action=edit explainconflict]<br> [[MediaWiki_talk:Explainconflict|Talk]] </td><td> Someone else has changed this page since you started editing it. The upper text area contains the page text as it currently exists. Your changes are shown in the lower text area. You will have to merge your changes into the existing text. &lt;b&gt;Only&lt;/b&gt; the text in the upper text area will be saved when you press &quot;Save page&quot;. &lt;p&gt; </td><td> {{int:Explainconflict}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Export&action=edit export]<br> [[MediaWiki_talk:Export|Talk]] </td><td> Export pages </td><td> {{int:Export}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Exportcuronly&action=edit exportcuronly]<br> [[MediaWiki_talk:Exportcuronly|Talk]] </td><td> Include only the current revision, not the full history </td><td> {{int:Exportcuronly}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Exporttext&action=edit exporttext]<br> [[MediaWiki_talk:Exporttext|Talk]] </td><td> You can export the text and editing history of a particular page or set of pages wrapped in some XML; this can then be imported into another wiki running MediaWiki software, transformed, or just kept for your private amusement. </td><td> {{int:Exporttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Extlink_sample&action=edit extlink_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Extlink_sample|Talk]] </td><td> http&#58;//www.example.com link title </td><td> {{int:Extlink_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Extlink_tip&action=edit extlink_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Extlink_tip|Talk]] </td><td> External link (remember http&#58;// prefix) </td><td> {{int:Extlink_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Faq&action=edit faq]<br> [[MediaWiki_talk:Faq|Talk]] </td><td> FAQ </td><td> {{int:Faq}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Faqpage&action=edit faqpage]<br> [[MediaWiki_talk:Faqpage|Talk]] </td><td> Wikipedia:FAQ </td><td> {{int:Faqpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Feedlinks&action=edit feedlinks]<br> [[MediaWiki_talk:Feedlinks|Talk]] </td><td> Feed: </td><td> {{int:Feedlinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filecopyerror&action=edit filecopyerror]<br> [[MediaWiki_talk:Filecopyerror|Talk]] </td><td> Could not copy file &quot;$1&quot; to &quot;$2&quot;. </td><td> {{int:Filecopyerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filedeleteerror&action=edit filedeleteerror]<br> [[MediaWiki_talk:Filedeleteerror|Talk]] </td><td> Could not delete file &quot;$1&quot;. </td><td> {{int:Filedeleteerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filedesc&action=edit filedesc]<br> [[MediaWiki_talk:Filedesc|Talk]] </td><td> Summary </td><td> {{int:Filedesc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filename&action=edit filename]<br> [[MediaWiki_talk:Filename|Talk]] </td><td> Filename </td><td> {{int:Filename}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filenotfound&action=edit filenotfound]<br> [[MediaWiki_talk:Filenotfound|Talk]] </td><td> Could not find file &quot;$1&quot;. </td><td> {{int:Filenotfound}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filerenameerror&action=edit filerenameerror]<br> [[MediaWiki_talk:Filerenameerror|Talk]] </td><td> Could not rename file &quot;$1&quot; to &quot;$2&quot;. </td><td> {{int:Filerenameerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filesource&action=edit filesource]<br> [[MediaWiki_talk:Filesource|Talk]] </td><td> Source </td><td> {{int:Filesource}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filestatus&action=edit filestatus]<br> [[MediaWiki_talk:Filestatus|Talk]] </td><td> Copyright status </td><td> {{int:Filestatus}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Fileuploaded&action=edit fileuploaded]<br> [[MediaWiki_talk:Fileuploaded|Talk]] </td><td> File &quot;$1&quot; uploaded successfully. Please follow this link: $2 to the description page and fill in information about the file, such as where it came from, when it was created and by whom, and anything else you may know about it. </td><td> {{int:Fileuploaded}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Formerror&action=edit formerror]<br> [[MediaWiki_talk:Formerror|Talk]] </td><td> Error: could not submit form </td><td> {{int:Formerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Fromwikipedia&action=edit fromwikipedia]<br> [[MediaWiki_talk:Fromwikipedia|Talk]] </td><td> From Wikipedia </td><td> {{int:Fromwikipedia}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Getimagelist&action=edit getimagelist]<br> [[MediaWiki_talk:Getimagelist|Talk]] </td><td> fetching image list </td><td> {{int:Getimagelist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Go&action=edit go]<br> [[MediaWiki_talk:Go|Talk]] </td><td> Go </td><td> {{int:Go}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Googlesearch&action=edit googlesearch]<br> [[MediaWiki_talk:Googlesearch|Talk]] </td><td> &lt;!-- SiteSearch Google --&gt; &lt;FORM method=GET action=&quot;http&#58;//www.google.com/search&quot;&gt; &lt;TABLE bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;tr&gt;&lt;td&gt; &lt;A HREF=&quot;http&#58;//www.google.com/&quot;&gt; &lt;IMG SRC=&quot;http&#58;//www.google.com/logos/Logo_40wht.gif&quot; border=&quot;0&quot; ALT=&quot;Google&quot;&gt;&lt;/A&gt; &lt;/td&gt; &lt;td&gt; &lt;INPUT TYPE=text name=q size=31 maxlength=255 value=&quot;$1&quot;&gt; &lt;INPUT type=submit name=btnG VALUE=&quot;Google Search&quot;&gt; &lt;font size=-1&gt; &lt;input type=hidden name=domains value=&quot;{{SERVER}}&quot;&gt;&lt;br /&gt;&lt;input type=radio name=sitesearch value=&quot;&quot;&gt; WWW &lt;input type=radio name=sitesearch value=&quot;{{SERVER}}&quot; checked&gt; {{SERVER}} &lt;br /&gt; &lt;input type=&#39;hidden&#39; name=&#39;ie&#39; value=&#39;$2&#39;&gt; &lt;input type=&#39;hidden&#39; name=&#39;oe&#39; value=&#39;$2&#39;&gt; &lt;/font&gt; &lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;&lt;/TABLE&gt; &lt;/FORM&gt; &lt;!-- SiteSearch Google --&gt; </td><td> {{int:Googlesearch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Guesstimezone&action=edit guesstimezone]<br> [[MediaWiki_talk:Guesstimezone|Talk]] </td><td> Fill in from browser </td><td> {{int:Guesstimezone}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Headline_sample&action=edit headline_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Headline_sample|Talk]] </td><td> Headline text </td><td> {{int:Headline_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Headline_tip&action=edit headline_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Headline_tip|Talk]] </td><td> Level 2 headline </td><td> {{int:Headline_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Help&action=edit help]<br> [[MediaWiki_talk:Help|Talk]] </td><td> Help </td><td> {{int:Help}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Helppage&action=edit helppage]<br> [[MediaWiki_talk:Helppage|Talk]] </td><td> Help:Contents </td><td> {{int:Helppage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Hide&action=edit hide]<br> [[MediaWiki_talk:Hide|Talk]] </td><td> hide </td><td> {{int:Hide}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Hidetoc&action=edit hidetoc]<br> [[MediaWiki_talk:Hidetoc|Talk]] </td><td> hide </td><td> {{int:Hidetoc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Hist&action=edit hist]<br> [[MediaWiki_talk:Hist|Talk]] </td><td> hist </td><td> {{int:Hist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Histlegend&action=edit histlegend]<br> [[MediaWiki_talk:Histlegend|Talk]] </td><td> Diff selection: mark the radio boxes of the versions to compare and hit enter or the button at the bottom.&lt;br/&gt; Legend: (cur) = difference with current version, (last) = difference with preceding version, M = minor edit. </td><td> {{int:Histlegend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:History&action=edit history]<br> [[MediaWiki_talk:History|Talk]] </td><td> Page history </td><td> {{int:History}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:History_short&action=edit history_short]<br> [[MediaWiki_talk:History_short|Talk]] </td><td> History </td><td> {{int:History_short}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Historywarning&action=edit historywarning]<br> [[MediaWiki_talk:Historywarning|Talk]] </td><td> Warning: The page you are about to delete has a history: </td><td> {{int:Historywarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Hr_tip&action=edit hr_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Hr_tip|Talk]] </td><td> Horizontal line (use sparingly) </td><td> {{int:Hr_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ignorewarning&action=edit ignorewarning]<br> [[MediaWiki_talk:Ignorewarning|Talk]] </td><td> Ignore warning and save file anyway. </td><td> {{int:Ignorewarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ilshowmatch&action=edit ilshowmatch]<br> [[MediaWiki_talk:Ilshowmatch|Talk]] </td><td> Show all images with names matching </td><td> {{int:Ilshowmatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ilsubmit&action=edit ilsubmit]<br> [[MediaWiki_talk:Ilsubmit|Talk]] </td><td> Search </td><td> {{int:Ilsubmit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Image_sample&action=edit image_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Image_sample|Talk]] </td><td> Example.jpg </td><td> {{int:Image_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Image_tip&action=edit image_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Image_tip|Talk]] </td><td> Embedded image </td><td> {{int:Image_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagelinks&action=edit imagelinks]<br> [[MediaWiki_talk:Imagelinks|Talk]] </td><td> Image links </td><td> {{int:Imagelinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagelist&action=edit imagelist]<br> [[MediaWiki_talk:Imagelist|Talk]] </td><td> Image list </td><td> {{int:Imagelist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagelisttext&action=edit imagelisttext]<br> [[MediaWiki_talk:Imagelisttext|Talk]] </td><td> Below is a list of $1 images sorted $2. </td><td> {{int:Imagelisttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagepage&action=edit imagepage]<br> [[MediaWiki_talk:Imagepage|Talk]] </td><td> View image page </td><td> {{int:Imagepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagereverted&action=edit imagereverted]<br> [[MediaWiki_talk:Imagereverted|Talk]] </td><td> Revert to earlier version was successful. </td><td> {{int:Imagereverted}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imgdelete&action=edit imgdelete]<br> [[MediaWiki_talk:Imgdelete|Talk]] </td><td> del </td><td> {{int:Imgdelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imgdesc&action=edit imgdesc]<br> [[MediaWiki_talk:Imgdesc|Talk]] </td><td> desc </td><td> {{int:Imgdesc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imghistlegend&action=edit imghistlegend]<br> [[MediaWiki_talk:Imghistlegend|Talk]] </td><td> Legend: (cur) = this is the current image, (del) = delete this old version, (rev) = revert to this old version. &lt;br /&gt;&lt;i&gt;Click on date to see image uploaded on that date&lt;/i&gt;. </td><td> {{int:Imghistlegend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imghistory&action=edit imghistory]<br> [[MediaWiki_talk:Imghistory|Talk]] </td><td> Image history </td><td> {{int:Imghistory}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imglegend&action=edit imglegend]<br> [[MediaWiki_talk:Imglegend|Talk]] </td><td> Legend: (desc) = show/edit image description. </td><td> {{int:Imglegend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Import&action=edit import]<br> [[MediaWiki_talk:Import|Talk]] </td><td> Import pages </td><td> {{int:Import}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Importfailed&action=edit importfailed]<br> [[MediaWiki_talk:Importfailed|Talk]] </td><td> Import failed: $1 </td><td> {{int:Importfailed}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Importhistoryconflict&action=edit importhistoryconflict]<br> [[MediaWiki_talk:Importhistoryconflict|Talk]] </td><td> Conflicting history revision exists (may have imported this page before) </td><td> {{int:Importhistoryconflict}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Importnotext&action=edit importnotext]<br> [[MediaWiki_talk:Importnotext|Talk]] </td><td> Empty or no text </td><td> {{int:Importnotext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Importsuccess&action=edit importsuccess]<br> [[MediaWiki_talk:Importsuccess|Talk]] </td><td> Import succeeded! </td><td> {{int:Importsuccess}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Importtext&action=edit importtext]<br> [[MediaWiki_talk:Importtext|Talk]] </td><td> Please export the file from the source wiki using the Special:Export utility, save it to your disk and upload it here. </td><td> {{int:Importtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Infobox&action=edit infobox]<br> [[MediaWiki_talk:Infobox|Talk]] </td><td> Click a button to get an example text </td><td> {{int:Infobox}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Infobox_alert&action=edit infobox_alert]<br> [[MediaWiki_talk:Infobox_alert|Talk]] </td><td> Please enter the text you want to be formatted.\n It will be shown in the infobox for copy and pasting.\nExample:\n$1\nwill become:\n$2 </td><td> {{int:Infobox_alert}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Internalerror&action=edit internalerror]<br> [[MediaWiki_talk:Internalerror|Talk]] </td><td> Internal error </td><td> {{int:Internalerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Intl&action=edit intl]<br> [[MediaWiki_talk:Intl|Talk]] </td><td> Interlanguage links </td><td> {{int:Intl}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ip_range_invalid&action=edit ip_range_invalid]<br> [[MediaWiki_talk:Ip_range_invalid|Talk]] </td><td> Invalid IP range. </td><td> {{int:Ip_range_invalid}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipaddress&action=edit ipaddress]<br> [[MediaWiki_talk:Ipaddress|Talk]] </td><td> IP Address/username </td><td> {{int:Ipaddress}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipb_expiry_invalid&action=edit ipb_expiry_invalid]<br> [[MediaWiki_talk:Ipb_expiry_invalid|Talk]] </td><td> Expiry time invalid. </td><td> {{int:Ipb_expiry_invalid}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipbexpiry&action=edit ipbexpiry]<br> [[MediaWiki_talk:Ipbexpiry|Talk]] </td><td> Expiry </td><td> {{int:Ipbexpiry}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipblocklist&action=edit ipblocklist]<br> [[MediaWiki_talk:Ipblocklist|Talk]] </td><td> List of blocked IP addresses and usernames </td><td> {{int:Ipblocklist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipbreason&action=edit ipbreason]<br> [[MediaWiki_talk:Ipbreason|Talk]] </td><td> Reason </td><td> {{int:Ipbreason}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipbsubmit&action=edit ipbsubmit]<br> [[MediaWiki_talk:Ipbsubmit|Talk]] </td><td> Block this user </td><td> {{int:Ipbsubmit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipusubmit&action=edit ipusubmit]<br> [[MediaWiki_talk:Ipusubmit|Talk]] </td><td> Unblock this address </td><td> {{int:Ipusubmit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipusuccess&action=edit ipusuccess]<br> [[MediaWiki_talk:Ipusuccess|Talk]] </td><td> &quot;$1&quot; unblocked </td><td> {{int:Ipusuccess}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Isbn&action=edit isbn]<br> [[MediaWiki_talk:Isbn|Talk]] </td><td> ISBN </td><td> {{int:Isbn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Isredirect&action=edit isredirect]<br> [[MediaWiki_talk:Isredirect|Talk]] </td><td> redirect page </td><td> {{int:Isredirect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Italic_sample&action=edit italic_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Italic_sample|Talk]] </td><td> Italic text </td><td> {{int:Italic_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Italic_tip&action=edit italic_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Italic_tip|Talk]] </td><td> Italic text </td><td> {{int:Italic_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Iteminvalidname&action=edit iteminvalidname]<br> [[MediaWiki_talk:Iteminvalidname|Talk]] </td><td> Problem with item &#39;$1&#39;, invalid name... </td><td> {{int:Iteminvalidname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Largefile&action=edit largefile]<br> [[MediaWiki_talk:Largefile|Talk]] </td><td> It is recommended that images not exceed 100k in size. </td><td> {{int:Largefile}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Last&action=edit last]<br> [[MediaWiki_talk:Last|Talk]] </td><td> last </td><td> {{int:Last}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lastmodified&action=edit lastmodified]<br> [[MediaWiki_talk:Lastmodified|Talk]] </td><td> This page was last modified $1. </td><td> {{int:Lastmodified}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lastmodifiedby&action=edit lastmodifiedby]<br> [[MediaWiki_talk:Lastmodifiedby|Talk]] </td><td> This page was last modified $1 by $2. </td><td> {{int:Lastmodifiedby}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lineno&action=edit lineno]<br> [[MediaWiki_talk:Lineno|Talk]] </td><td> Line $1: </td><td> {{int:Lineno}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Link_sample&action=edit link_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Link_sample|Talk]] </td><td> Link title </td><td> {{int:Link_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Link_tip&action=edit link_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Link_tip|Talk]] </td><td> Internal link </td><td> {{int:Link_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Linklistsub&action=edit linklistsub]<br> [[MediaWiki_talk:Linklistsub|Talk]] </td><td> (List of links) </td><td> {{int:Linklistsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Linkshere&action=edit linkshere]<br> [[MediaWiki_talk:Linkshere|Talk]] </td><td> The following pages link to here: </td><td> {{int:Linkshere}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Linkstoimage&action=edit linkstoimage]<br> [[MediaWiki_talk:Linkstoimage|Talk]] </td><td> The following pages link to this image: </td><td> {{int:Linkstoimage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Linktrail&action=edit linktrail]<br> [[MediaWiki_talk:Linktrail|Talk]] </td><td> /^(&#91;a-z]+)(.*)$/sD </td><td> {{int:Linktrail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Listform&action=edit listform]<br> [[MediaWiki_talk:Listform|Talk]] </td><td> list </td><td> {{int:Listform}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Listusers&action=edit listusers]<br> [[MediaWiki_talk:Listusers|Talk]] </td><td> User list </td><td> {{int:Listusers}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loadhist&action=edit loadhist]<br> [[MediaWiki_talk:Loadhist|Talk]] </td><td> Loading page history </td><td> {{int:Loadhist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loadingrev&action=edit loadingrev]<br> [[MediaWiki_talk:Loadingrev|Talk]] </td><td> loading revision for diff </td><td> {{int:Loadingrev}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Localtime&action=edit localtime]<br> [[MediaWiki_talk:Localtime|Talk]] </td><td> Local time display </td><td> {{int:Localtime}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockbtn&action=edit lockbtn]<br> [[MediaWiki_talk:Lockbtn|Talk]] </td><td> Lock database </td><td> {{int:Lockbtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockconfirm&action=edit lockconfirm]<br> [[MediaWiki_talk:Lockconfirm|Talk]] </td><td> Yes, I really want to lock the database. </td><td> {{int:Lockconfirm}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockdb&action=edit lockdb]<br> [[MediaWiki_talk:Lockdb|Talk]] </td><td> Lock database </td><td> {{int:Lockdb}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockdbsuccesssub&action=edit lockdbsuccesssub]<br> [[MediaWiki_talk:Lockdbsuccesssub|Talk]] </td><td> Database lock succeeded </td><td> {{int:Lockdbsuccesssub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockdbsuccesstext&action=edit lockdbsuccesstext]<br> [[MediaWiki_talk:Lockdbsuccesstext|Talk]] </td><td> The database has been locked. &lt;br /&gt;Remember to remove the lock after your maintenance is complete. </td><td> {{int:Lockdbsuccesstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockdbtext&action=edit lockdbtext]<br> [[MediaWiki_talk:Lockdbtext|Talk]] </td><td> Locking the database will suspend the ability of all users to edit pages, change their preferences, edit their watchlists, and other things requiring changes in the database. Please confirm that this is what you intend to do, and that you will unlock the database when your maintenance is done. </td><td> {{int:Lockdbtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Locknoconfirm&action=edit locknoconfirm]<br> [[MediaWiki_talk:Locknoconfirm|Talk]] </td><td> You did not check the confirmation box. </td><td> {{int:Locknoconfirm}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Login&action=edit login]<br> [[MediaWiki_talk:Login|Talk]] </td><td> Log in </td><td> {{int:Login}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginend&action=edit loginend]<br> [[MediaWiki_talk:Loginend|Talk]] </td><td> &amp;nbsp; </td><td> {{int:Loginend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginerror&action=edit loginerror]<br> [[MediaWiki_talk:Loginerror|Talk]] </td><td> Login error </td><td> {{int:Loginerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginpagetitle&action=edit loginpagetitle]<br> [[MediaWiki_talk:Loginpagetitle|Talk]] </td><td> User login </td><td> {{int:Loginpagetitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginproblem&action=edit loginproblem]<br> [[MediaWiki_talk:Loginproblem|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;There has been a problem with your login.&lt;/b&gt;&lt;br /&gt;Try again! </td><td> {{int:Loginproblem}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginprompt&action=edit loginprompt]<br> [[MediaWiki_talk:Loginprompt|Talk]] </td><td> You must have cookies enabled to log in to Wikipedia. </td><td> {{int:Loginprompt}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginreqtext&action=edit loginreqtext]<br> [[MediaWiki_talk:Loginreqtext|Talk]] </td><td> You must &#91;&#91;special:Userlogin&#124;login]] to view other pages. </td><td> {{int:Loginreqtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginreqtitle&action=edit loginreqtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Loginreqtitle|Talk]] </td><td> Login Required </td><td> {{int:Loginreqtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginsuccess&action=edit loginsuccess]<br> [[MediaWiki_talk:Loginsuccess|Talk]] </td><td> You are now logged in to Wikipedia as &quot;$1&quot;. </td><td> {{int:Loginsuccess}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginsuccesstitle&action=edit loginsuccesstitle]<br> [[MediaWiki_talk:Loginsuccesstitle|Talk]] </td><td> Login successful </td><td> {{int:Loginsuccesstitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Logout&action=edit logout]<br> [[MediaWiki_talk:Logout|Talk]] </td><td> Log out </td><td> {{int:Logout}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Logouttext&action=edit logouttext]<br> [[MediaWiki_talk:Logouttext|Talk]] </td><td> You are now logged out. You can continue to use Wikipedia anonymously, or you can log in again as the same or as a different user. Note that some pages may continue to be displayed as if you were still logged in, until you clear your browser cache </td><td> {{int:Logouttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Logouttitle&action=edit logouttitle]<br> [[MediaWiki_talk:Logouttitle|Talk]] </td><td> User logout </td><td> {{int:Logouttitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lonelypages&action=edit lonelypages]<br> [[MediaWiki_talk:Lonelypages|Talk]] </td><td> Orphaned pages </td><td> {{int:Lonelypages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Longpages&action=edit longpages]<br> [[MediaWiki_talk:Longpages|Talk]] </td><td> Long pages </td><td> {{int:Longpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Longpagewarning&action=edit longpagewarning]<br> [[MediaWiki_talk:Longpagewarning|Talk]] </td><td> WARNING: This page is $1 kilobytes long; some browsers may have problems editing pages approaching or longer than 32kb. Please consider breaking the page into smaller sections. </td><td> {{int:Longpagewarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mailerror&action=edit mailerror]<br> [[MediaWiki_talk:Mailerror|Talk]] </td><td> Error sending mail: $1 </td><td> {{int:Mailerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mailmypassword&action=edit mailmypassword]<br> [[MediaWiki_talk:Mailmypassword|Talk]] </td><td> Mail me a new password </td><td> {{int:Mailmypassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mailnologin&action=edit mailnologin]<br> [[MediaWiki_talk:Mailnologin|Talk]] </td><td> No send address </td><td> {{int:Mailnologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mailnologintext&action=edit mailnologintext]<br> [[MediaWiki_talk:Mailnologintext|Talk]] </td><td> You must be &lt;a href=&quot;{{localurl:Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; and have a valid e-mail address in your &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Preferences&quot;&gt;preferences&lt;/a&gt; to send e-mail to other users. </td><td> {{int:Mailnologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mainpage&action=edit mainpage]<br> [[MediaWiki_talk:Mainpage|Talk]] </td><td> Main Page </td><td> {{int:Mainpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mainpagedocfooter&action=edit mainpagedocfooter]<br> [[MediaWiki_talk:Mainpagedocfooter|Talk]] </td><td> Please see &#91;http&#58;//meta.wikipedia.org/wiki/MediaWiki_i18n documentation on customizing the interface] and the &#91;http&#58;//meta.wikipedia.org/wiki/MediaWiki_User%27s_Guide User&#39;s Guide] for usage and configuration help. </td><td> {{int:Mainpagedocfooter}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mainpagetext&action=edit mainpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Mainpagetext|Talk]] </td><td> Wiki software successfully installed. </td><td> {{int:Mainpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Maintenance&action=edit maintenance]<br> [[MediaWiki_talk:Maintenance|Talk]] </td><td> Maintenance page </td><td> {{int:Maintenance}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Maintenancebacklink&action=edit maintenancebacklink]<br> [[MediaWiki_talk:Maintenancebacklink|Talk]] </td><td> Back to Maintenance Page </td><td> {{int:Maintenancebacklink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Maintnancepagetext&action=edit maintnancepagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Maintnancepagetext|Talk]] </td><td> This page includes several handy tools for everyday maintenance. Some of these functions tend to stress the database, so please do not hit reload after every item you fixed ;-) </td><td> {{int:Maintnancepagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysop&action=edit makesysop]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysop|Talk]] </td><td> Make a user into a sysop </td><td> {{int:Makesysop}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysopfail&action=edit makesysopfail]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysopfail|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;User &quot;$1&quot; could not be made into a sysop. (Did you enter the name correctly?)&lt;/b&gt; </td><td> {{int:Makesysopfail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysopname&action=edit makesysopname]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysopname|Talk]] </td><td> Name of the user: </td><td> {{int:Makesysopname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysopok&action=edit makesysopok]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysopok|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;User &quot;$1&quot; is now a sysop&lt;/b&gt; </td><td> {{int:Makesysopok}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysopsubmit&action=edit makesysopsubmit]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysopsubmit|Talk]] </td><td> Make this user into a sysop </td><td> {{int:Makesysopsubmit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysoptext&action=edit makesysoptext]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysoptext|Talk]] </td><td> This form is used by bureaucrats to turn ordinary users into administrators. Type the name of the user in the box and press the button to make the user an administrator </td><td> {{int:Makesysoptext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysoptitle&action=edit makesysoptitle]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysoptitle|Talk]] </td><td> Make a user into a sysop </td><td> {{int:Makesysoptitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Matchtotals&action=edit matchtotals]<br> [[MediaWiki_talk:Matchtotals|Talk]] </td><td> The query &quot;$1&quot; matched $2 page titles and the text of $3 pages. </td><td> {{int:Matchtotals}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math&action=edit math]<br> [[MediaWiki_talk:Math|Talk]] </td><td> Rendering math </td><td> {{int:Math}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_bad_output&action=edit math_bad_output]<br> [[MediaWiki_talk:Math_bad_output|Talk]] </td><td> Can&#39;t write to or create math output directory </td><td> {{int:Math_bad_output}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_bad_tmpdir&action=edit math_bad_tmpdir]<br> [[MediaWiki_talk:Math_bad_tmpdir|Talk]] </td><td> Can&#39;t write to or create math temp directory </td><td> {{int:Math_bad_tmpdir}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_failure&action=edit math_failure]<br> [[MediaWiki_talk:Math_failure|Talk]] </td><td> Failed to parse </td><td> {{int:Math_failure}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_image_error&action=edit math_image_error]<br> [[MediaWiki_talk:Math_image_error|Talk]] </td><td> PNG conversion failed; check for correct installation of latex, dvips, gs, and convert </td><td> {{int:Math_image_error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_lexing_error&action=edit math_lexing_error]<br> [[MediaWiki_talk:Math_lexing_error|Talk]] </td><td> lexing error </td><td> {{int:Math_lexing_error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_notexvc&action=edit math_notexvc]<br> [[MediaWiki_talk:Math_notexvc|Talk]] </td><td> Missing texvc executable; please see math/README to configure. </td><td> {{int:Math_notexvc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_sample&action=edit math_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Math_sample|Talk]] </td><td> Insert formula here </td><td> {{int:Math_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_syntax_error&action=edit math_syntax_error]<br> [[MediaWiki_talk:Math_syntax_error|Talk]] </td><td> syntax error </td><td> {{int:Math_syntax_error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_tip&action=edit math_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Math_tip|Talk]] </td><td> Mathematical formula (LaTeX) </td><td> {{int:Math_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_unknown_error&action=edit math_unknown_error]<br> [[MediaWiki_talk:Math_unknown_error|Talk]] </td><td> unknown error </td><td> {{int:Math_unknown_error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_unknown_function&action=edit math_unknown_function]<br> [[MediaWiki_talk:Math_unknown_function|Talk]] </td><td> unknown function </td><td> {{int:Math_unknown_function}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Media_sample&action=edit media_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Media_sample|Talk]] </td><td> Example.mp3 </td><td> {{int:Media_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Media_tip&action=edit media_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Media_tip|Talk]] </td><td> Media file link </td><td> {{int:Media_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Minlength&action=edit minlength]<br> [[MediaWiki_talk:Minlength|Talk]] </td><td> Image names must be at least three letters. </td><td> {{int:Minlength}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Minoredit&action=edit minoredit]<br> [[MediaWiki_talk:Minoredit|Talk]] </td><td> This is a minor edit </td><td> {{int:Minoredit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Minoreditletter&action=edit minoreditletter]<br> [[MediaWiki_talk:Minoreditletter|Talk]] </td><td> M </td><td> {{int:Minoreditletter}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mispeelings&action=edit mispeelings]<br> [[MediaWiki_talk:Mispeelings|Talk]] </td><td> Pages with misspellings </td><td> {{int:Mispeelings}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mispeelingspage&action=edit mispeelingspage]<br> [[MediaWiki_talk:Mispeelingspage|Talk]] </td><td> List of common misspellings </td><td> {{int:Mispeelingspage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mispeelingstext&action=edit mispeelingstext]<br> [[MediaWiki_talk:Mispeelingstext|Talk]] </td><td> The following pages contain a common misspelling, which are listed on $1. The correct spelling might be given (like this). </td><td> {{int:Mispeelingstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missingarticle&action=edit missingarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Missingarticle|Talk]] </td><td> The database did not find the text of a page that it should have found, named &quot;$1&quot;. &lt;p&gt;This is usually caused by following an outdated diff or history link to a page that has been deleted. &lt;p&gt;If this is not the case, you may have found a bug in the software. Please report this to an administrator, making note of the URL. </td><td> {{int:Missingarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missingimage&action=edit missingimage]<br> [[MediaWiki_talk:Missingimage|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;Missing image&lt;/b&gt;&lt;br /&gt;&lt;i&gt;$1&lt;/i&gt; </td><td> {{int:Missingimage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missinglanguagelinks&action=edit missinglanguagelinks]<br> [[MediaWiki_talk:Missinglanguagelinks|Talk]] </td><td> Missing Language Links </td><td> {{int:Missinglanguagelinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missinglanguagelinksbutton&action=edit missinglanguagelinksbutton]<br> [[MediaWiki_talk:Missinglanguagelinksbutton|Talk]] </td><td> Find missing language links for </td><td> {{int:Missinglanguagelinksbutton}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missinglanguagelinkstext&action=edit missinglanguagelinkstext]<br> [[MediaWiki_talk:Missinglanguagelinkstext|Talk]] </td><td> These pages do &lt;i&gt;not&lt;/i&gt; link to their counterpart in $1. Redirects and subpages are &lt;i&gt;not&lt;/i&gt; shown. </td><td> {{int:Missinglanguagelinkstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Moredotdotdot&action=edit moredotdotdot]<br> [[MediaWiki_talk:Moredotdotdot|Talk]] </td><td> More... </td><td> {{int:Moredotdotdot}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Move&action=edit move]<br> [[MediaWiki_talk:Move|Talk]] </td><td> Move </td><td> {{int:Move}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movearticle&action=edit movearticle]<br> [[MediaWiki_talk:Movearticle|Talk]] </td><td> Move page </td><td> {{int:Movearticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movedto&action=edit movedto]<br> [[MediaWiki_talk:Movedto|Talk]] </td><td> moved to </td><td> {{int:Movedto}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movenologin&action=edit movenologin]<br> [[MediaWiki_talk:Movenologin|Talk]] </td><td> Not logged in </td><td> {{int:Movenologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movenologintext&action=edit movenologintext]<br> [[MediaWiki_talk:Movenologintext|Talk]] </td><td> You must be a registered user and &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; to move a page. </td><td> {{int:Movenologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movepage&action=edit movepage]<br> [[MediaWiki_talk:Movepage|Talk]] </td><td> Move page </td><td> {{int:Movepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movepagebtn&action=edit movepagebtn]<br> [[MediaWiki_talk:Movepagebtn|Talk]] </td><td> Move page </td><td> {{int:Movepagebtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movepagetalktext&action=edit movepagetalktext]<br> [[MediaWiki_talk:Movepagetalktext|Talk]] </td><td> The associated talk page, if any, will be automatically moved along with it &#39;&#39;&#39;unless:&#39;&#39;&#39; *You are moving the page across namespaces, *A non-empty talk page already exists under the new name, or *You uncheck the box below. In those cases, you will have to move or merge the page manually if desired. </td><td> {{int:Movepagetalktext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movepagetext&action=edit movepagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Movepagetext|Talk]] </td><td> Using the form below will rename a page, moving all of its history to the new name. The old title will become a redirect page to the new title. Links to the old page title will not be changed; be sure to &#91;&#91;Special:Maintenance&#124;check]] for double or broken redirects. You are responsible for making sure that links continue to point where they are supposed to go. Note that the page will &#39;&#39;&#39;not&#39;&#39;&#39; be moved if there is already a page at the new title, unless it is empty or a redirect and has no past edit history. This means that you can rename a page back to where it was just renamed from if you make a mistake, and you cannot overwrite an existing page. &lt;b&gt;WARNING!&lt;/b&gt; This can be a drastic and unexpected change for a popular page; please be sure you understand the consequences of this before proceeding. </td><td> {{int:Movepagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movetalk&action=edit movetalk]<br> [[MediaWiki_talk:Movetalk|Talk]] </td><td> Move &quot;talk&quot; page as well, if applicable. </td><td> {{int:Movetalk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movethispage&action=edit movethispage]<br> [[MediaWiki_talk:Movethispage|Talk]] </td><td> Move this page </td><td> {{int:Movethispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mycontris&action=edit mycontris]<br> [[MediaWiki_talk:Mycontris|Talk]] </td><td> My contributions </td><td> {{int:Mycontris}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mypage&action=edit mypage]<br> [[MediaWiki_talk:Mypage|Talk]] </td><td> My page </td><td> {{int:Mypage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mytalk&action=edit mytalk]<br> [[MediaWiki_talk:Mytalk|Talk]] </td><td> My talk </td><td> {{int:Mytalk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Navigation&action=edit navigation]<br> [[MediaWiki_talk:Navigation|Talk]] </td><td> Navigation </td><td> {{int:Navigation}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nbytes&action=edit nbytes]<br> [[MediaWiki_talk:Nbytes|Talk]] </td><td> $1 bytes </td><td> {{int:Nbytes}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nchanges&action=edit nchanges]<br> [[MediaWiki_talk:Nchanges|Talk]] </td><td> $1 changes </td><td> {{int:Nchanges}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newarticle&action=edit newarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Newarticle|Talk]] </td><td> (New) </td><td> {{int:Newarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newarticletext&action=edit newarticletext]<br> [[MediaWiki_talk:Newarticletext|Talk]] </td><td> You&#39;ve followed a link to a page that doesn&#39;t exist yet. To create the page, start typing in the box below (see the &#91;&#91;Wikipedia:Help&#124;help page]] for more info). If you are here by mistake, just click your browser&#39;s &#39;&#39;&#39;back&#39;&#39;&#39; button. </td><td> {{int:Newarticletext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newmessages&action=edit newmessages]<br> [[MediaWiki_talk:Newmessages|Talk]] </td><td> You have $1. </td><td> {{int:Newmessages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newmessageslink&action=edit newmessageslink]<br> [[MediaWiki_talk:Newmessageslink|Talk]] </td><td> new messages </td><td> {{int:Newmessageslink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newpage&action=edit newpage]<br> [[MediaWiki_talk:Newpage|Talk]] </td><td> New page </td><td> {{int:Newpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newpageletter&action=edit newpageletter]<br> [[MediaWiki_talk:Newpageletter|Talk]] </td><td> N </td><td> {{int:Newpageletter}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newpages&action=edit newpages]<br> [[MediaWiki_talk:Newpages|Talk]] </td><td> New pages </td><td> {{int:Newpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newpassword&action=edit newpassword]<br> [[MediaWiki_talk:Newpassword|Talk]] </td><td> New password </td><td> {{int:Newpassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newtitle&action=edit newtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Newtitle|Talk]] </td><td> To new title </td><td> {{int:Newtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newusersonly&action=edit newusersonly]<br> [[MediaWiki_talk:Newusersonly|Talk]] </td><td> (new users only) </td><td> {{int:Newusersonly}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Next&action=edit next]<br> [[MediaWiki_talk:Next|Talk]] </td><td> next </td><td> {{int:Next}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nextn&action=edit nextn]<br> [[MediaWiki_talk:Nextn|Talk]] </td><td> next $1 </td><td> {{int:Nextn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nlinks&action=edit nlinks]<br> [[MediaWiki_talk:Nlinks|Talk]] </td><td> $1 links </td><td> {{int:Nlinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noaffirmation&action=edit noaffirmation]<br> [[MediaWiki_talk:Noaffirmation|Talk]] </td><td> You must affirm that your upload does not violate any copyrights. </td><td> {{int:Noaffirmation}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noarticletext&action=edit noarticletext]<br> [[MediaWiki_talk:Noarticletext|Talk]] </td><td> (There is currently no text in this page) </td><td> {{int:Noarticletext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noblockreason&action=edit noblockreason]<br> [[MediaWiki_talk:Noblockreason|Talk]] </td><td> You must supply a reason for the block. </td><td> {{int:Noblockreason}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noconnect&action=edit noconnect]<br> [[MediaWiki_talk:Noconnect|Talk]] </td><td> Sorry! The wiki is experiencing some technical difficulties, and cannot contact the database server. </td><td> {{int:Noconnect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nocontribs&action=edit nocontribs]<br> [[MediaWiki_talk:Nocontribs|Talk]] </td><td> No changes were found matching these criteria. </td><td> {{int:Nocontribs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nocookieslogin&action=edit nocookieslogin]<br> [[MediaWiki_talk:Nocookieslogin|Talk]] </td><td> Wikipedia uses cookies to log in users. You have cookies disabled. Please enable them and try again. </td><td> {{int:Nocookieslogin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nocookiesnew&action=edit nocookiesnew]<br> [[MediaWiki_talk:Nocookiesnew|Talk]] </td><td> The user account was created, but you are not logged in. Wikipedia uses cookies to log in users. You have cookies disabled. Please enable them, then log in with your new username and password. </td><td> {{int:Nocookiesnew}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nocreativecommons&action=edit nocreativecommons]<br> [[MediaWiki_talk:Nocreativecommons|Talk]] </td><td> Creative Commons RDF metadata disabled for this server. </td><td> {{int:Nocreativecommons}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nodb&action=edit nodb]<br> [[MediaWiki_talk:Nodb|Talk]] </td><td> Could not select database $1 </td><td> {{int:Nodb}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nodublincore&action=edit nodublincore]<br> [[MediaWiki_talk:Nodublincore|Talk]] </td><td> Dublin Core RDF metadata disabled for this server. </td><td> {{int:Nodublincore}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noemail&action=edit noemail]<br> [[MediaWiki_talk:Noemail|Talk]] </td><td> There is no e-mail address recorded for user &quot;$1&quot;. </td><td> {{int:Noemail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noemailtext&action=edit noemailtext]<br> [[MediaWiki_talk:Noemailtext|Talk]] </td><td> This user has not specified a valid e-mail address, or has chosen not to receive e-mail from other users. </td><td> {{int:Noemailtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noemailtitle&action=edit noemailtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Noemailtitle|Talk]] </td><td> No e-mail address </td><td> {{int:Noemailtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nogomatch&action=edit nogomatch]<br> [[MediaWiki_talk:Nogomatch|Talk]] </td><td> No page with this exact title exists, trying full text search. </td><td> {{int:Nogomatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nohistory&action=edit nohistory]<br> [[MediaWiki_talk:Nohistory|Talk]] </td><td> There is no edit history for this page. </td><td> {{int:Nohistory}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nolinkshere&action=edit nolinkshere]<br> [[MediaWiki_talk:Nolinkshere|Talk]] </td><td> No pages link to here. </td><td> {{int:Nolinkshere}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nolinkstoimage&action=edit nolinkstoimage]<br> [[MediaWiki_talk:Nolinkstoimage|Talk]] </td><td> There are no pages that link to this image. </td><td> {{int:Nolinkstoimage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noname&action=edit noname]<br> [[MediaWiki_talk:Noname|Talk]] </td><td> You have not specified a valid user name. </td><td> {{int:Noname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nonefound&action=edit nonefound]<br> [[MediaWiki_talk:Nonefound|Talk]] </td><td> &lt;strong&gt;Note&lt;/strong&gt;: unsuccessful searches are often caused by searching for common words like &quot;have&quot; and &quot;from&quot;, which are not indexed, or by specifying more than one search term (only pages containing all of the search terms will appear in the result). </td><td> {{int:Nonefound}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nospecialpagetext&action=edit nospecialpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Nospecialpagetext|Talk]] </td><td> You have requested a special page that is not recognized by the wiki. </td><td> {{int:Nospecialpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nosuchaction&action=edit nosuchaction]<br> [[MediaWiki_talk:Nosuchaction|Talk]] </td><td> No such action </td><td> {{int:Nosuchaction}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nosuchactiontext&action=edit nosuchactiontext]<br> [[MediaWiki_talk:Nosuchactiontext|Talk]] </td><td> The action specified by the URL is not recognized by the wiki </td><td> {{int:Nosuchactiontext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nosuchspecialpage&action=edit nosuchspecialpage]<br> [[MediaWiki_talk:Nosuchspecialpage|Talk]] </td><td> No such special page </td><td> {{int:Nosuchspecialpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nosuchuser&action=edit nosuchuser]<br> [[MediaWiki_talk:Nosuchuser|Talk]] </td><td> There is no user by the name &quot;$1&quot;. Check your spelling, or use the form below to create a new user account. </td><td> {{int:Nosuchuser}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notacceptable&action=edit notacceptable]<br> [[MediaWiki_talk:Notacceptable|Talk]] </td><td> The wiki server can&#39;t provide data in a format your client can read. </td><td> {{int:Notacceptable}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notanarticle&action=edit notanarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Notanarticle|Talk]] </td><td> Not a content page </td><td> {{int:Notanarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notargettext&action=edit notargettext]<br> [[MediaWiki_talk:Notargettext|Talk]] </td><td> You have not specified a target page or user to perform this function on. </td><td> {{int:Notargettext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notargettitle&action=edit notargettitle]<br> [[MediaWiki_talk:Notargettitle|Talk]] </td><td> No target </td><td> {{int:Notargettitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Note&action=edit note]<br> [[MediaWiki_talk:Note|Talk]] </td><td> &lt;strong&gt;Note:&lt;/strong&gt; </td><td> {{int:Note}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notextmatches&action=edit notextmatches]<br> [[MediaWiki_talk:Notextmatches|Talk]] </td><td> No page text matches </td><td> {{int:Notextmatches}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notitlematches&action=edit notitlematches]<br> [[MediaWiki_talk:Notitlematches|Talk]] </td><td> No page title matches </td><td> {{int:Notitlematches}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notloggedin&action=edit notloggedin]<br> [[MediaWiki_talk:Notloggedin|Talk]] </td><td> Not logged in </td><td> {{int:Notloggedin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nowatchlist&action=edit nowatchlist]<br> [[MediaWiki_talk:Nowatchlist|Talk]] </td><td> You have no items on your watchlist. </td><td> {{int:Nowatchlist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nowiki_sample&action=edit nowiki_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Nowiki_sample|Talk]] </td><td> Insert non-formatted text here </td><td> {{int:Nowiki_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nowiki_tip&action=edit nowiki_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Nowiki_tip|Talk]] </td><td> Ignore wiki formatting </td><td> {{int:Nowiki_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-category&action=edit nstab-category]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-category|Talk]] </td><td> Category </td><td> {{int:Nstab-category}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-help&action=edit nstab-help]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-help|Talk]] </td><td> Help </td><td> {{int:Nstab-help}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-image&action=edit nstab-image]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-image|Talk]] </td><td> Image </td><td> {{int:Nstab-image}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-main&action=edit nstab-main]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-main|Talk]] </td><td> Article </td><td> {{int:Nstab-main}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-media&action=edit nstab-media]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-media|Talk]] </td><td> Media </td><td> {{int:Nstab-media}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-mediawiki&action=edit nstab-mediawiki]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-mediawiki|Talk]] </td><td> Message </td><td> {{int:Nstab-mediawiki}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-special&action=edit nstab-special]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-special|Talk]] </td><td> Special </td><td> {{int:Nstab-special}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-template&action=edit nstab-template]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-template|Talk]] </td><td> Template </td><td> {{int:Nstab-template}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-user&action=edit nstab-user]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-user|Talk]] </td><td> User page </td><td> {{int:Nstab-user}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-wp&action=edit nstab-wp]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-wp|Talk]] </td><td> About </td><td> {{int:Nstab-wp}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nviews&action=edit nviews]<br> [[MediaWiki_talk:Nviews|Talk]] </td><td> $1 views </td><td> {{int:Nviews}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ok&action=edit ok]<br> [[MediaWiki_talk:Ok|Talk]] </td><td> OK </td><td> {{int:Ok}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Oldpassword&action=edit oldpassword]<br> [[MediaWiki_talk:Oldpassword|Talk]] </td><td> Old password </td><td> {{int:Oldpassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Orig&action=edit orig]<br> [[MediaWiki_talk:Orig|Talk]] </td><td> orig </td><td> {{int:Orig}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Orphans&action=edit orphans]<br> [[MediaWiki_talk:Orphans|Talk]] </td><td> Orphaned pages </td><td> {{int:Orphans}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Othercontribs&action=edit othercontribs]<br> [[MediaWiki_talk:Othercontribs|Talk]] </td><td> Based on work by $1. </td><td> {{int:Othercontribs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Otherlanguages&action=edit otherlanguages]<br> [[MediaWiki_talk:Otherlanguages|Talk]] </td><td> Other languages </td><td> {{int:Otherlanguages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Pagemovedsub&action=edit pagemovedsub]<br> [[MediaWiki_talk:Pagemovedsub|Talk]] </td><td> Move succeeded </td><td> {{int:Pagemovedsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Pagemovedtext&action=edit pagemovedtext]<br> [[MediaWiki_talk:Pagemovedtext|Talk]] </td><td> Page &quot;&#91;&#91;$1]]&quot; moved to &quot;&#91;&#91;$2]]&quot;. </td><td> {{int:Pagemovedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Pagetitle&action=edit pagetitle]<br> [[MediaWiki_talk:Pagetitle|Talk]] </td><td> $1 - Wikipedia </td><td> {{int:Pagetitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Passwordremindertext&action=edit passwordremindertext]<br> [[MediaWiki_talk:Passwordremindertext|Talk]] </td><td> Someone (probably you, from IP address $1) requested that we send you a new Wikipedia login password. The password for user &quot;$2&quot; is now &quot;$3&quot;. You should log in and change your password now. </td><td> {{int:Passwordremindertext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Passwordremindertitle&action=edit passwordremindertitle]<br> [[MediaWiki_talk:Passwordremindertitle|Talk]] </td><td> Password reminder from Wikipedia </td><td> {{int:Passwordremindertitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Passwordsent&action=edit passwordsent]<br> [[MediaWiki_talk:Passwordsent|Talk]] </td><td> A new password has been sent to the e-mail address registered for &quot;$1&quot;. Please log in again after you receive it. </td><td> {{int:Passwordsent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Perfcached&action=edit perfcached]<br> [[MediaWiki_talk:Perfcached|Talk]] </td><td> The following data is cached and may not be completely up to date: </td><td> {{int:Perfcached}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Perfdisabled&action=edit perfdisabled]<br> [[MediaWiki_talk:Perfdisabled|Talk]] </td><td> Sorry! This feature has been temporarily disabled because it slows the database down to the point that no one can use the wiki. </td><td> {{int:Perfdisabled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Perfdisabledsub&action=edit perfdisabledsub]<br> [[MediaWiki_talk:Perfdisabledsub|Talk]] </td><td> Here&#39;s a saved copy from $1: </td><td> {{int:Perfdisabledsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Personaltools&action=edit personaltools]<br> [[MediaWiki_talk:Personaltools|Talk]] </td><td> Personal tools </td><td> {{int:Personaltools}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Popularpages&action=edit popularpages]<br> [[MediaWiki_talk:Popularpages|Talk]] </td><td> Popular pages </td><td> {{int:Popularpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Portal&action=edit portal]<br> [[MediaWiki_talk:Portal|Talk]] </td><td> Community portal </td><td> {{int:Portal}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Portal-url&action=edit portal-url]<br> [[MediaWiki_talk:Portal-url|Talk]] </td><td> Wikipedia:Community Portal </td><td> {{int:Portal-url}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Postcomment&action=edit postcomment]<br> [[MediaWiki_talk:Postcomment|Talk]] </td><td> Post a comment </td><td> {{int:Postcomment}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Poweredby&action=edit poweredby]<br> [[MediaWiki_talk:Poweredby|Talk]] </td><td> Wikipedia is powered by &#91;http&#58;//www.mediawiki.org/ MediaWiki], an open source wiki engine. </td><td> {{int:Poweredby}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Powersearch&action=edit powersearch]<br> [[MediaWiki_talk:Powersearch|Talk]] </td><td> Search </td><td> {{int:Powersearch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Powersearchtext&action=edit powersearchtext]<br> [[MediaWiki_talk:Powersearchtext|Talk]] </td><td> Search in namespaces :&lt;br /&gt; $1&lt;br /&gt; $2 List redirects &amp;nbsp; Search for $3 $9 </td><td> {{int:Powersearchtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Preferences&action=edit preferences]<br> [[MediaWiki_talk:Preferences|Talk]] </td><td> Preferences </td><td> {{int:Preferences}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefs-help-userdata&action=edit prefs-help-userdata]<br> [[MediaWiki_talk:Prefs-help-userdata|Talk]] </td><td> * &lt;strong&gt;Real name&lt;/strong&gt; (optional): if you choose to provide it this will be used for giving you attribution for your work.&lt;br/&gt; * &lt;strong&gt;Email&lt;/strong&gt; (optional): Enables people to contact you through the website without you having to reveal your email address to them, and it can be used to send you a new password if you forget it. </td><td> {{int:Prefs-help-userdata}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefs-misc&action=edit prefs-misc]<br> [[MediaWiki_talk:Prefs-misc|Talk]] </td><td> Misc settings </td><td> {{int:Prefs-misc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefs-personal&action=edit prefs-personal]<br> [[MediaWiki_talk:Prefs-personal|Talk]] </td><td> User data </td><td> {{int:Prefs-personal}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefs-rc&action=edit prefs-rc]<br> [[MediaWiki_talk:Prefs-rc|Talk]] </td><td> Recent changes and stub display </td><td> {{int:Prefs-rc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefslogintext&action=edit prefslogintext]<br> [[MediaWiki_talk:Prefslogintext|Talk]] </td><td> You are logged in as &quot;$1&quot;. Your internal ID number is $2. See &#91;&#91;Wikipedia:User preferences help]] for help deciphering the options. </td><td> {{int:Prefslogintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefsnologin&action=edit prefsnologin]<br> [[MediaWiki_talk:Prefsnologin|Talk]] </td><td> Not logged in </td><td> {{int:Prefsnologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefsnologintext&action=edit prefsnologintext]<br> [[MediaWiki_talk:Prefsnologintext|Talk]] </td><td> You must be &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; to set user preferences. </td><td> {{int:Prefsnologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefsreset&action=edit prefsreset]<br> [[MediaWiki_talk:Prefsreset|Talk]] </td><td> Preferences have been reset from storage. </td><td> {{int:Prefsreset}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Preview&action=edit preview]<br> [[MediaWiki_talk:Preview|Talk]] </td><td> Preview </td><td> {{int:Preview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Previewconflict&action=edit previewconflict]<br> [[MediaWiki_talk:Previewconflict|Talk]] </td><td> This preview reflects the text in the upper text editing area as it will appear if you choose to save. </td><td> {{int:Previewconflict}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Previewnote&action=edit previewnote]<br> [[MediaWiki_talk:Previewnote|Talk]] </td><td> Remember that this is only a preview, and has not yet been saved! </td><td> {{int:Previewnote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prevn&action=edit prevn]<br> [[MediaWiki_talk:Prevn|Talk]] </td><td> previous $1 </td><td> {{int:Prevn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Printableversion&action=edit printableversion]<br> [[MediaWiki_talk:Printableversion|Talk]] </td><td> Printable version </td><td> {{int:Printableversion}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Printsubtitle&action=edit printsubtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Printsubtitle|Talk]] </td><td> (From http&#58;//ku.wikipedia.org) </td><td> {{int:Printsubtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protect&action=edit protect]<br> [[MediaWiki_talk:Protect|Talk]] </td><td> Protect </td><td> {{int:Protect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectcomment&action=edit protectcomment]<br> [[MediaWiki_talk:Protectcomment|Talk]] </td><td> Reason for protecting </td><td> {{int:Protectcomment}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectedarticle&action=edit protectedarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Protectedarticle|Talk]] </td><td> protected &#91;&#91;$1]] </td><td> {{int:Protectedarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectedpage&action=edit protectedpage]<br> [[MediaWiki_talk:Protectedpage|Talk]] </td><td> Protected page </td><td> {{int:Protectedpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectedpagewarning&action=edit protectedpagewarning]<br> [[MediaWiki_talk:Protectedpagewarning|Talk]] </td><td> WARNING: This page has been locked so that only users with sysop privileges can edit it. Be sure you are following the &lt;a href=&#39;/w/wiki.phtml/Wikipedia:Protected_page_guidelines&#39;&gt;protected page guidelines&lt;/a&gt;. </td><td> {{int:Protectedpagewarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectedtext&action=edit protectedtext]<br> [[MediaWiki_talk:Protectedtext|Talk]] </td><td> This page has been locked to prevent editing; there are a number of reasons why this may be so, please see &#91;&#91;Wikipedia:Protected page]]. You can view and copy the source of this page: </td><td> {{int:Protectedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectlogpage&action=edit protectlogpage]<br> [[MediaWiki_talk:Protectlogpage|Talk]] </td><td> Protection_log </td><td> {{int:Protectlogpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectlogtext&action=edit protectlogtext]<br> [[MediaWiki_talk:Protectlogtext|Talk]] </td><td> Below is a list of page locks/unlocks. See &#91;&#91;Wikipedia:Protected page]] for more information. </td><td> {{int:Protectlogtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectpage&action=edit protectpage]<br> [[MediaWiki_talk:Protectpage|Talk]] </td><td> Protect page </td><td> {{int:Protectpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectreason&action=edit protectreason]<br> [[MediaWiki_talk:Protectreason|Talk]] </td><td> (give a reason) </td><td> {{int:Protectreason}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectsub&action=edit protectsub]<br> [[MediaWiki_talk:Protectsub|Talk]] </td><td> (Protecting &quot;$1&quot;) </td><td> {{int:Protectsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectthispage&action=edit protectthispage]<br> [[MediaWiki_talk:Protectthispage|Talk]] </td><td> Protect this page </td><td> {{int:Protectthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Proxyblocker&action=edit proxyblocker]<br> [[MediaWiki_talk:Proxyblocker|Talk]] </td><td> Proxy blocker </td><td> {{int:Proxyblocker}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Proxyblockreason&action=edit proxyblockreason]<br> [[MediaWiki_talk:Proxyblockreason|Talk]] </td><td> Your IP address has been blocked because it is an open proxy. Please contact your Internet service provider or tech support and inform them of this serious security problem. </td><td> {{int:Proxyblockreason}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Proxyblocksuccess&action=edit proxyblocksuccess]<br> [[MediaWiki_talk:Proxyblocksuccess|Talk]] </td><td> Done. </td><td> {{int:Proxyblocksuccess}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbbrowse&action=edit qbbrowse]<br> [[MediaWiki_talk:Qbbrowse|Talk]] </td><td> Browse </td><td> {{int:Qbbrowse}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbedit&action=edit qbedit]<br> [[MediaWiki_talk:Qbedit|Talk]] </td><td> Edit </td><td> {{int:Qbedit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbfind&action=edit qbfind]<br> [[MediaWiki_talk:Qbfind|Talk]] </td><td> Find </td><td> {{int:Qbfind}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbmyoptions&action=edit qbmyoptions]<br> [[MediaWiki_talk:Qbmyoptions|Talk]] </td><td> My pages </td><td> {{int:Qbmyoptions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbpageinfo&action=edit qbpageinfo]<br> [[MediaWiki_talk:Qbpageinfo|Talk]] </td><td> Context </td><td> {{int:Qbpageinfo}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbpageoptions&action=edit qbpageoptions]<br> [[MediaWiki_talk:Qbpageoptions|Talk]] </td><td> This page </td><td> {{int:Qbpageoptions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbsettings&action=edit qbsettings]<br> [[MediaWiki_talk:Qbsettings|Talk]] </td><td> Quickbar settings </td><td> {{int:Qbsettings}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbspecialpages&action=edit qbspecialpages]<br> [[MediaWiki_talk:Qbspecialpages|Talk]] </td><td> Special pages </td><td> {{int:Qbspecialpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Querybtn&action=edit querybtn]<br> [[MediaWiki_talk:Querybtn|Talk]] </td><td> Submit query </td><td> {{int:Querybtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Querysuccessful&action=edit querysuccessful]<br> [[MediaWiki_talk:Querysuccessful|Talk]] </td><td> Query successful </td><td> {{int:Querysuccessful}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Randompage&action=edit randompage]<br> [[MediaWiki_talk:Randompage|Talk]] </td><td> Random page </td><td> {{int:Randompage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Range_block_disabled&action=edit range_block_disabled]<br> [[MediaWiki_talk:Range_block_disabled|Talk]] </td><td> The sysop ability to create range blocks is disabled. </td><td> {{int:Range_block_disabled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rchide&action=edit rchide]<br> [[MediaWiki_talk:Rchide|Talk]] </td><td> in $4 form; $1 minor edits; $2 secondary namespaces; $3 multiple edits. </td><td> {{int:Rchide}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rclinks&action=edit rclinks]<br> [[MediaWiki_talk:Rclinks|Talk]] </td><td> Show last $1 changes in last $2 days&lt;br /&gt;$3 </td><td> {{int:Rclinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rclistfrom&action=edit rclistfrom]<br> [[MediaWiki_talk:Rclistfrom|Talk]] </td><td> Show new changes starting from $1 </td><td> {{int:Rclistfrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rcliu&action=edit rcliu]<br> [[MediaWiki_talk:Rcliu|Talk]] </td><td> ; $1 edits from logged in users </td><td> {{int:Rcliu}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rcloaderr&action=edit rcloaderr]<br> [[MediaWiki_talk:Rcloaderr|Talk]] </td><td> Loading recent changes </td><td> {{int:Rcloaderr}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rclsub&action=edit rclsub]<br> [[MediaWiki_talk:Rclsub|Talk]] </td><td> (to pages linked from &quot;$1&quot;) </td><td> {{int:Rclsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rcnote&action=edit rcnote]<br> [[MediaWiki_talk:Rcnote|Talk]] </td><td> Below are the last &lt;strong&gt;$1&lt;/strong&gt; changes in last &lt;strong&gt;$2&lt;/strong&gt; days. </td><td> {{int:Rcnote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rcnotefrom&action=edit rcnotefrom]<br> [[MediaWiki_talk:Rcnotefrom|Talk]] </td><td> Below are the changes since &lt;b&gt;$2&lt;/b&gt; (up to &lt;b&gt;$1&lt;/b&gt; shown). </td><td> {{int:Rcnotefrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Readonly&action=edit readonly]<br> [[MediaWiki_talk:Readonly|Talk]] </td><td> Database locked </td><td> {{int:Readonly}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Readonlytext&action=edit readonlytext]<br> [[MediaWiki_talk:Readonlytext|Talk]] </td><td> The database is currently locked to new entries and other modifications, probably for routine database maintenance, after which it will be back to normal. The administrator who locked it offered this explanation: &lt;p&gt;$1 </td><td> {{int:Readonlytext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Readonlywarning&action=edit readonlywarning]<br> [[MediaWiki_talk:Readonlywarning|Talk]] </td><td> WARNING: The database has been locked for maintenance, so you will not be able to save your edits right now. You may wish to cut-n-paste the text into a text file and save it for later. </td><td> {{int:Readonlywarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Recentchanges&action=edit recentchanges]<br> [[MediaWiki_talk:Recentchanges|Talk]] </td><td> Recent changes </td><td> {{int:Recentchanges}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Recentchangescount&action=edit recentchangescount]<br> [[MediaWiki_talk:Recentchangescount|Talk]] </td><td> Number of titles in recent changes </td><td> {{int:Recentchangescount}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Recentchangeslinked&action=edit recentchangeslinked]<br> [[MediaWiki_talk:Recentchangeslinked|Talk]] </td><td> Related changes </td><td> {{int:Recentchangeslinked}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Recentchangestext&action=edit recentchangestext]<br> [[MediaWiki_talk:Recentchangestext|Talk]] </td><td> Track the most recent changes to the wiki on this page. </td><td> {{int:Recentchangestext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Redirectedfrom&action=edit redirectedfrom]<br> [[MediaWiki_talk:Redirectedfrom|Talk]] </td><td> (Redirected from $1) </td><td> {{int:Redirectedfrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Remembermypassword&action=edit remembermypassword]<br> [[MediaWiki_talk:Remembermypassword|Talk]] </td><td> Remember my password across sessions. </td><td> {{int:Remembermypassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Removechecked&action=edit removechecked]<br> [[MediaWiki_talk:Removechecked|Talk]] </td><td> Remove checked items from watchlist </td><td> {{int:Removechecked}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Removedwatch&action=edit removedwatch]<br> [[MediaWiki_talk:Removedwatch|Talk]] </td><td> Removed from watchlist </td><td> {{int:Removedwatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Removedwatchtext&action=edit removedwatchtext]<br> [[MediaWiki_talk:Removedwatchtext|Talk]] </td><td> The page &quot;$1&quot; has been removed from your watchlist. </td><td> {{int:Removedwatchtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Removingchecked&action=edit removingchecked]<br> [[MediaWiki_talk:Removingchecked|Talk]] </td><td> Removing requested items from watchlist... </td><td> {{int:Removingchecked}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Resetprefs&action=edit resetprefs]<br> [[MediaWiki_talk:Resetprefs|Talk]] </td><td> Reset preferences </td><td> {{int:Resetprefs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Restorelink&action=edit restorelink]<br> [[MediaWiki_talk:Restorelink|Talk]] </td><td> $1 deleted edits </td><td> {{int:Restorelink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Resultsperpage&action=edit resultsperpage]<br> [[MediaWiki_talk:Resultsperpage|Talk]] </td><td> Hits to show per page </td><td> {{int:Resultsperpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Retrievedfrom&action=edit retrievedfrom]<br> [[MediaWiki_talk:Retrievedfrom|Talk]] </td><td> Retrieved from &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Retrievedfrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Returnto&action=edit returnto]<br> [[MediaWiki_talk:Returnto|Talk]] </td><td> Return to $1. </td><td> {{int:Returnto}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Retypenew&action=edit retypenew]<br> [[MediaWiki_talk:Retypenew|Talk]] </td><td> Retype new password </td><td> {{int:Retypenew}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Reupload&action=edit reupload]<br> [[MediaWiki_talk:Reupload|Talk]] </td><td> Re-upload </td><td> {{int:Reupload}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Reuploaddesc&action=edit reuploaddesc]<br> [[MediaWiki_talk:Reuploaddesc|Talk]] </td><td> Return to the upload form. </td><td> {{int:Reuploaddesc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Reverted&action=edit reverted]<br> [[MediaWiki_talk:Reverted|Talk]] </td><td> Reverted to earlier revision </td><td> {{int:Reverted}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revertimg&action=edit revertimg]<br> [[MediaWiki_talk:Revertimg|Talk]] </td><td> rev </td><td> {{int:Revertimg}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revertpage&action=edit revertpage]<br> [[MediaWiki_talk:Revertpage|Talk]] </td><td> Reverted edit of $2, changed back to last version by $1 </td><td> {{int:Revertpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revhistory&action=edit revhistory]<br> [[MediaWiki_talk:Revhistory|Talk]] </td><td> Revision history </td><td> {{int:Revhistory}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revisionasof&action=edit revisionasof]<br> [[MediaWiki_talk:Revisionasof|Talk]] </td><td> Revision as of $1 </td><td> {{int:Revisionasof}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revnotfound&action=edit revnotfound]<br> [[MediaWiki_talk:Revnotfound|Talk]] </td><td> Revision not found </td><td> {{int:Revnotfound}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revnotfoundtext&action=edit revnotfoundtext]<br> [[MediaWiki_talk:Revnotfoundtext|Talk]] </td><td> The old revision of the page you asked for could not be found. Please check the URL you used to access this page. </td><td> {{int:Revnotfoundtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rfcurl&action=edit rfcurl]<br> [[MediaWiki_talk:Rfcurl|Talk]] </td><td> http&#58;//www.faqs.org/rfcs/rfc$1.html </td><td> {{int:Rfcurl}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rights&action=edit rights]<br> [[MediaWiki_talk:Rights|Talk]] </td><td> Rights: </td><td> {{int:Rights}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rollback&action=edit rollback]<br> [[MediaWiki_talk:Rollback|Talk]] </td><td> Roll back edits </td><td> {{int:Rollback}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rollback_short&action=edit rollback_short]<br> [[MediaWiki_talk:Rollback_short|Talk]] </td><td> Rollback </td><td> {{int:Rollback_short}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rollbackfailed&action=edit rollbackfailed]<br> [[MediaWiki_talk:Rollbackfailed|Talk]] </td><td> Rollback failed </td><td> {{int:Rollbackfailed}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rollbacklink&action=edit rollbacklink]<br> [[MediaWiki_talk:Rollbacklink|Talk]] </td><td> rollback </td><td> {{int:Rollbacklink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rows&action=edit rows]<br> [[MediaWiki_talk:Rows|Talk]] </td><td> Rows </td><td> {{int:Rows}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Savearticle&action=edit savearticle]<br> [[MediaWiki_talk:Savearticle|Talk]] </td><td> Save page </td><td> {{int:Savearticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Savedprefs&action=edit savedprefs]<br> [[MediaWiki_talk:Savedprefs|Talk]] </td><td> Your preferences have been saved. </td><td> {{int:Savedprefs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Savefile&action=edit savefile]<br> [[MediaWiki_talk:Savefile|Talk]] </td><td> Save file </td><td> {{int:Savefile}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Saveprefs&action=edit saveprefs]<br> [[MediaWiki_talk:Saveprefs|Talk]] </td><td> Save preferences </td><td> {{int:Saveprefs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Search&action=edit search]<br> [[MediaWiki_talk:Search|Talk]] </td><td> Search </td><td> {{int:Search}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchdisabled&action=edit searchdisabled]<br> [[MediaWiki_talk:Searchdisabled|Talk]] </td><td> &lt;p&gt;Sorry! Full text search has been disabled temporarily, for performance reasons. In the meantime, you can use the Google search below, which may be out of date.&lt;/p&gt; </td><td> {{int:Searchdisabled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchhelppage&action=edit searchhelppage]<br> [[MediaWiki_talk:Searchhelppage|Talk]] </td><td> Wikipedia:Searching </td><td> {{int:Searchhelppage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchingwikipedia&action=edit searchingwikipedia]<br> [[MediaWiki_talk:Searchingwikipedia|Talk]] </td><td> Searching Wikipedia </td><td> {{int:Searchingwikipedia}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchquery&action=edit searchquery]<br> [[MediaWiki_talk:Searchquery|Talk]] </td><td> For query &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Searchquery}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchresults&action=edit searchresults]<br> [[MediaWiki_talk:Searchresults|Talk]] </td><td> Search results </td><td> {{int:Searchresults}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchresultshead&action=edit searchresultshead]<br> [[MediaWiki_talk:Searchresultshead|Talk]] </td><td> Search result settings </td><td> {{int:Searchresultshead}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchresulttext&action=edit searchresulttext]<br> [[MediaWiki_talk:Searchresulttext|Talk]] </td><td> For more information about searching Wikipedia, see $1. </td><td> {{int:Searchresulttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sectionedit&action=edit sectionedit]<br> [[MediaWiki_talk:Sectionedit|Talk]] </td><td> (section) </td><td> {{int:Sectionedit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Selectnewerversionfordiff&action=edit selectnewerversionfordiff]<br> [[MediaWiki_talk:Selectnewerversionfordiff|Talk]] </td><td> Select a newer version for comparison </td><td> {{int:Selectnewerversionfordiff}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Selectolderversionfordiff&action=edit selectolderversionfordiff]<br> [[MediaWiki_talk:Selectolderversionfordiff|Talk]] </td><td> Select an older version for comparison </td><td> {{int:Selectolderversionfordiff}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Selectonly&action=edit selectonly]<br> [[MediaWiki_talk:Selectonly|Talk]] </td><td> Only read-only queries are allowed. </td><td> {{int:Selectonly}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Selflinks&action=edit selflinks]<br> [[MediaWiki_talk:Selflinks|Talk]] </td><td> Pages with Self Links </td><td> {{int:Selflinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Selflinkstext&action=edit selflinkstext]<br> [[MediaWiki_talk:Selflinkstext|Talk]] </td><td> The following pages contain a link to themselves, which they should not. </td><td> {{int:Selflinkstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Seriousxhtmlerrors&action=edit seriousxhtmlerrors]<br> [[MediaWiki_talk:Seriousxhtmlerrors|Talk]] </td><td> There were serious xhtml markup errors detected by tidy. </td><td> {{int:Seriousxhtmlerrors}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Servertime&action=edit servertime]<br> [[MediaWiki_talk:Servertime|Talk]] </td><td> Server time is now </td><td> {{int:Servertime}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Set_rights_fail&action=edit set_rights_fail]<br> [[MediaWiki_talk:Set_rights_fail|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;User rights for &quot;$1&quot; could not be set. (Did you enter the name correctly?)&lt;/b&gt; </td><td> {{int:Set_rights_fail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Set_user_rights&action=edit set_user_rights]<br> [[MediaWiki_talk:Set_user_rights|Talk]] </td><td> Set user rights </td><td> {{int:Set_user_rights}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Setbureaucratflag&action=edit setbureaucratflag]<br> [[MediaWiki_talk:Setbureaucratflag|Talk]] </td><td> Set bureaucrat flag </td><td> {{int:Setbureaucratflag}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Shortpages&action=edit shortpages]<br> [[MediaWiki_talk:Shortpages|Talk]] </td><td> Short pages </td><td> {{int:Shortpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Show&action=edit show]<br> [[MediaWiki_talk:Show|Talk]] </td><td> show </td><td> {{int:Show}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showhideminor&action=edit showhideminor]<br> [[MediaWiki_talk:Showhideminor|Talk]] </td><td> $1 minor edits &#124; $2 bots &#124; $3 logged in users </td><td> {{int:Showhideminor}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showingresults&action=edit showingresults]<br> [[MediaWiki_talk:Showingresults|Talk]] </td><td> Showing below &lt;b&gt;$1&lt;/b&gt; results starting with #&lt;b&gt;$2&lt;/b&gt;. </td><td> {{int:Showingresults}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showingresultsnum&action=edit showingresultsnum]<br> [[MediaWiki_talk:Showingresultsnum|Talk]] </td><td> Showing below &lt;b&gt;$3&lt;/b&gt; results starting with #&lt;b&gt;$2&lt;/b&gt;. </td><td> {{int:Showingresultsnum}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showlast&action=edit showlast]<br> [[MediaWiki_talk:Showlast|Talk]] </td><td> Show last $1 images sorted $2. </td><td> {{int:Showlast}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showpreview&action=edit showpreview]<br> [[MediaWiki_talk:Showpreview|Talk]] </td><td> Show preview </td><td> {{int:Showpreview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showtoc&action=edit showtoc]<br> [[MediaWiki_talk:Showtoc|Talk]] </td><td> show </td><td> {{int:Showtoc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sig_tip&action=edit sig_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Sig_tip|Talk]] </td><td> Your signature with timestamp </td><td> {{int:Sig_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitestats&action=edit sitestats]<br> [[MediaWiki_talk:Sitestats|Talk]] </td><td> Site statistics </td><td> {{int:Sitestats}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitestatstext&action=edit sitestatstext]<br> [[MediaWiki_talk:Sitestatstext|Talk]] </td><td> There are &#39;&#39;&#39;$1&#39;&#39;&#39; total pages in the database. This includes &quot;talk&quot; pages, pages about Wikipedia, minimal &quot;stub&quot; pages, redirects, and others that probably don&#39;t qualify as content pages. Excluding those, there are &#39;&#39;&#39;$2&#39;&#39;&#39; pages that are probably legitimate content pages. There have been a total of &#39;&#39;&#39;$3&#39;&#39;&#39; page views, and &#39;&#39;&#39;$4&#39;&#39;&#39; page edits since the wiki was setup. That comes to &#39;&#39;&#39;$5&#39;&#39;&#39; average edits per page, and &#39;&#39;&#39;$6&#39;&#39;&#39; views per edit. </td><td> {{int:Sitestatstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitesubtitle&action=edit sitesubtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Sitesubtitle|Talk]] </td><td> The Free Encyclopedia </td><td> {{int:Sitesubtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitesupport&action=edit sitesupport]<br> [[MediaWiki_talk:Sitesupport|Talk]] </td><td> Donations </td><td> {{int:Sitesupport}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitetitle&action=edit sitetitle]<br> [[MediaWiki_talk:Sitetitle|Talk]] </td><td> Wikipedia </td><td> {{int:Sitetitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Siteuser&action=edit siteuser]<br> [[MediaWiki_talk:Siteuser|Talk]] </td><td> Wikipedia user $1 </td><td> {{int:Siteuser}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Siteusers&action=edit siteusers]<br> [[MediaWiki_talk:Siteusers|Talk]] </td><td> Wikipedia user(s) $1 </td><td> {{int:Siteusers}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Skin&action=edit skin]<br> [[MediaWiki_talk:Skin|Talk]] </td><td> Skin </td><td> {{int:Skin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Spamprotectiontext&action=edit spamprotectiontext]<br> [[MediaWiki_talk:Spamprotectiontext|Talk]] </td><td> The page you wanted to save was blocked by the spam filter. This is probably caused by a link to an external site. You might want to check the following regular expression for patterns that are currently blocked: </td><td> {{int:Spamprotectiontext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Spamprotectiontitle&action=edit spamprotectiontitle]<br> [[MediaWiki_talk:Spamprotectiontitle|Talk]] </td><td> Spam protection filter </td><td> {{int:Spamprotectiontitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Specialpage&action=edit specialpage]<br> [[MediaWiki_talk:Specialpage|Talk]] </td><td> Special Page </td><td> {{int:Specialpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Specialpages&action=edit specialpages]<br> [[MediaWiki_talk:Specialpages|Talk]] </td><td> Special pages </td><td> {{int:Specialpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Spheading&action=edit spheading]<br> [[MediaWiki_talk:Spheading|Talk]] </td><td> Special pages for all users </td><td> {{int:Spheading}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sqlislogged&action=edit sqlislogged]<br> [[MediaWiki_talk:Sqlislogged|Talk]] </td><td> Please note that all queries are logged. </td><td> {{int:Sqlislogged}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sqlquery&action=edit sqlquery]<br> [[MediaWiki_talk:Sqlquery|Talk]] </td><td> Enter query </td><td> {{int:Sqlquery}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Statistics&action=edit statistics]<br> [[MediaWiki_talk:Statistics|Talk]] </td><td> Statistics </td><td> {{int:Statistics}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Storedversion&action=edit storedversion]<br> [[MediaWiki_talk:Storedversion|Talk]] </td><td> Stored version </td><td> {{int:Storedversion}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Stubthreshold&action=edit stubthreshold]<br> [[MediaWiki_talk:Stubthreshold|Talk]] </td><td> Threshold for stub display </td><td> {{int:Stubthreshold}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Subcategories&action=edit subcategories]<br> [[MediaWiki_talk:Subcategories|Talk]] </td><td> Subcategories </td><td> {{int:Subcategories}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Subject&action=edit subject]<br> [[MediaWiki_talk:Subject|Talk]] </td><td> Subject/headline </td><td> {{int:Subject}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Subjectpage&action=edit subjectpage]<br> [[MediaWiki_talk:Subjectpage|Talk]] </td><td> View subject </td><td> {{int:Subjectpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Successfulupload&action=edit successfulupload]<br> [[MediaWiki_talk:Successfulupload|Talk]] </td><td> Successful upload </td><td> {{int:Successfulupload}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Summary&action=edit summary]<br> [[MediaWiki_talk:Summary|Talk]] </td><td> Summary </td><td> {{int:Summary}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sysopspheading&action=edit sysopspheading]<br> [[MediaWiki_talk:Sysopspheading|Talk]] </td><td> For sysop use only </td><td> {{int:Sysopspheading}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sysoptext&action=edit sysoptext]<br> [[MediaWiki_talk:Sysoptext|Talk]] </td><td> The action you have requested can only be performed by users with &quot;sysop&quot; status. See $1. </td><td> {{int:Sysoptext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sysoptitle&action=edit sysoptitle]<br> [[MediaWiki_talk:Sysoptitle|Talk]] </td><td> Sysop access required </td><td> {{int:Sysoptitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tableform&action=edit tableform]<br> [[MediaWiki_talk:Tableform|Talk]] </td><td> table </td><td> {{int:Tableform}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talk&action=edit talk]<br> [[MediaWiki_talk:Talk|Talk]] </td><td> Discussion </td><td> {{int:Talk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkexists&action=edit talkexists]<br> [[MediaWiki_talk:Talkexists|Talk]] </td><td> The page itself was moved successfully, but the talk page could not be moved because one already exists at the new title. Please merge them manually. </td><td> {{int:Talkexists}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkpage&action=edit talkpage]<br> [[MediaWiki_talk:Talkpage|Talk]] </td><td> Discuss this page </td><td> {{int:Talkpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkpagemoved&action=edit talkpagemoved]<br> [[MediaWiki_talk:Talkpagemoved|Talk]] </td><td> The corresponding talk page was also moved. </td><td> {{int:Talkpagemoved}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkpagenotmoved&action=edit talkpagenotmoved]<br> [[MediaWiki_talk:Talkpagenotmoved|Talk]] </td><td> The corresponding talk page was &lt;strong&gt;not&lt;/strong&gt; moved. </td><td> {{int:Talkpagenotmoved}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkpagetext&action=edit talkpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Talkpagetext|Talk]] </td><td> &lt;!-- MediaWiki:talkpagetext --&gt; </td><td> {{int:Talkpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Textboxsize&action=edit textboxsize]<br> [[MediaWiki_talk:Textboxsize|Talk]] </td><td> Textbox dimensions </td><td> {{int:Textboxsize}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Textmatches&action=edit textmatches]<br> [[MediaWiki_talk:Textmatches|Talk]] </td><td> Page text matches </td><td> {{int:Textmatches}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Thisisdeleted&action=edit thisisdeleted]<br> [[MediaWiki_talk:Thisisdeleted|Talk]] </td><td> View or restore $1? </td><td> {{int:Thisisdeleted}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Thumbnail-more&action=edit thumbnail-more]<br> [[MediaWiki_talk:Thumbnail-more|Talk]] </td><td> Enlarge </td><td> {{int:Thumbnail-more}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Timezoneoffset&action=edit timezoneoffset]<br> [[MediaWiki_talk:Timezoneoffset|Talk]] </td><td> Offset </td><td> {{int:Timezoneoffset}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Timezonetext&action=edit timezonetext]<br> [[MediaWiki_talk:Timezonetext|Talk]] </td><td> Enter number of hours your local time differs from server time (UTC). </td><td> {{int:Timezonetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Titlematches&action=edit titlematches]<br> [[MediaWiki_talk:Titlematches|Talk]] </td><td> Article title matches </td><td> {{int:Titlematches}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Toc&action=edit toc]<br> [[MediaWiki_talk:Toc|Talk]] </td><td> Table of contents </td><td> {{int:Toc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Toolbox&action=edit toolbox]<br> [[MediaWiki_talk:Toolbox|Talk]] </td><td> Toolbox </td><td> {{int:Toolbox}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-addsection&action=edit tooltip-addsection]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-addsection|Talk]] </td><td> Add a comment to this page. &#91;alt-+] </td><td> {{int:Tooltip-addsection}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-anontalk&action=edit tooltip-anontalk]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-anontalk|Talk]] </td><td> Discussion about edits from this ip address &#91;alt-n] </td><td> {{int:Tooltip-anontalk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-anonuserpage&action=edit tooltip-anonuserpage]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-anonuserpage|Talk]] </td><td> The user page for the ip you&#39;re editing as &#91;alt-.] </td><td> {{int:Tooltip-anonuserpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-article&action=edit tooltip-article]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-article|Talk]] </td><td> View the content page &#91;alt-a] </td><td> {{int:Tooltip-article}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-atom&action=edit tooltip-atom]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-atom|Talk]] </td><td> Atom feed for this page </td><td> {{int:Tooltip-atom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-compareselectedversions&action=edit tooltip-compareselectedversions]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-compareselectedversions|Talk]] </td><td> See the differences between the two selected versions of this page. &#91;alt-v] </td><td> {{int:Tooltip-compareselectedversions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-contributions&action=edit tooltip-contributions]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-contributions|Talk]] </td><td> View the list of contributions of this user </td><td> {{int:Tooltip-contributions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-currentevents&action=edit tooltip-currentevents]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-currentevents|Talk]] </td><td> Find background information on current events </td><td> {{int:Tooltip-currentevents}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-delete&action=edit tooltip-delete]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-delete|Talk]] </td><td> Delete this page &#91;alt-d] </td><td> {{int:Tooltip-delete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-edit&action=edit tooltip-edit]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-edit|Talk]] </td><td> You can edit this page. Please use the preview button before saving. &#91;alt-e] </td><td> {{int:Tooltip-edit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-emailuser&action=edit tooltip-emailuser]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-emailuser|Talk]] </td><td> Send a mail to this user </td><td> {{int:Tooltip-emailuser}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-help&action=edit tooltip-help]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-help|Talk]] </td><td> The place to find out. </td><td> {{int:Tooltip-help}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-history&action=edit tooltip-history]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-history|Talk]] </td><td> Past versions of this page, &#91;alt-h] </td><td> {{int:Tooltip-history}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-login&action=edit tooltip-login]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-login|Talk]] </td><td> You are encouraged to log in, it is not mandatory however. &#91;alt-o] </td><td> {{int:Tooltip-login}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-logout&action=edit tooltip-logout]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-logout|Talk]] </td><td> Log out &#91;alt-o] </td><td> {{int:Tooltip-logout}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-mainpage&action=edit tooltip-mainpage]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-mainpage|Talk]] </td><td> Visit the Main Page &#91;alt-z] </td><td> {{int:Tooltip-mainpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-minoredit&action=edit tooltip-minoredit]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-minoredit|Talk]] </td><td> Mark this as a minor edit &#91;alt-i] </td><td> {{int:Tooltip-minoredit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-move&action=edit tooltip-move]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-move|Talk]] </td><td> Move this page &#91;alt-m] </td><td> {{int:Tooltip-move}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-mycontris&action=edit tooltip-mycontris]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-mycontris|Talk]] </td><td> List of my contributions &#91;alt-y] </td><td> {{int:Tooltip-mycontris}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-mytalk&action=edit tooltip-mytalk]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-mytalk|Talk]] </td><td> My talk page &#91;alt-n] </td><td> {{int:Tooltip-mytalk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-nomove&action=edit tooltip-nomove]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-nomove|Talk]] </td><td> You don&#39;t have the permissions to move this page </td><td> {{int:Tooltip-nomove}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-portal&action=edit tooltip-portal]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-portal|Talk]] </td><td> About the project, what you can do, where to find things </td><td> {{int:Tooltip-portal}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-preferences&action=edit tooltip-preferences]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-preferences|Talk]] </td><td> My preferences </td><td> {{int:Tooltip-preferences}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-preview&action=edit tooltip-preview]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-preview|Talk]] </td><td> Preview your changes, please use this before saving! &#91;alt-p] </td><td> {{int:Tooltip-preview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-protect&action=edit tooltip-protect]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-protect|Talk]] </td><td> Protect this page &#91;alt-=] </td><td> {{int:Tooltip-protect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-randompage&action=edit tooltip-randompage]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-randompage|Talk]] </td><td> Load a random page &#91;alt-x] </td><td> {{int:Tooltip-randompage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-recentchanges&action=edit tooltip-recentchanges]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-recentchanges|Talk]] </td><td> The list of recent changes in the wiki. &#91;alt-r] </td><td> {{int:Tooltip-recentchanges}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-recentchangeslinked&action=edit tooltip-recentchangeslinked]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-recentchangeslinked|Talk]] </td><td> Recent changes in pages linking to this page &#91;alt-c] </td><td> {{int:Tooltip-recentchangeslinked}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-rss&action=edit tooltip-rss]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-rss|Talk]] </td><td> RSS feed for this page </td><td> {{int:Tooltip-rss}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-save&action=edit tooltip-save]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-save|Talk]] </td><td> Save you changes &#91;alt-s] </td><td> {{int:Tooltip-save}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-search&action=edit tooltip-search]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-search|Talk]] </td><td> Search this wiki &#91;alt-f] </td><td> {{int:Tooltip-search}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-sitesupport&action=edit tooltip-sitesupport]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-sitesupport|Talk]] </td><td> Support Wikipedia </td><td> {{int:Tooltip-sitesupport}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-specialpage&action=edit tooltip-specialpage]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-specialpage|Talk]] </td><td> This is a special page, you can&#39;t edit the page itself. </td><td> {{int:Tooltip-specialpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-specialpages&action=edit tooltip-specialpages]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-specialpages|Talk]] </td><td> List of all special pages &#91;alt-q] </td><td> {{int:Tooltip-specialpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-talk&action=edit tooltip-talk]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-talk|Talk]] </td><td> Discussion about the content page &#91;alt-t] </td><td> {{int:Tooltip-talk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-undelete&action=edit tooltip-undelete]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-undelete|Talk]] </td><td> Restore $1 deleted edits to this page &#91;alt-d] </td><td> {{int:Tooltip-undelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-unwatch&action=edit tooltip-unwatch]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-unwatch|Talk]] </td><td> Remove this page from your watchlist &#91;alt-w] </td><td> {{int:Tooltip-unwatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-upload&action=edit tooltip-upload]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-upload|Talk]] </td><td> Upload images or media files &#91;alt-u] </td><td> {{int:Tooltip-upload}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-userpage&action=edit tooltip-userpage]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-userpage|Talk]] </td><td> My user page &#91;alt-.] </td><td> {{int:Tooltip-userpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-viewsource&action=edit tooltip-viewsource]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-viewsource|Talk]] </td><td> This page is protected. You can view it&#39;s source. &#91;alt-e] </td><td> {{int:Tooltip-viewsource}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-watch&action=edit tooltip-watch]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-watch|Talk]] </td><td> Add this page to your watchlist &#91;alt-w] </td><td> {{int:Tooltip-watch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-watchlist&action=edit tooltip-watchlist]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-watchlist|Talk]] </td><td> The list of pages you&#39;re monitoring for changes. &#91;alt-l] </td><td> {{int:Tooltip-watchlist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-whatlinkshere&action=edit tooltip-whatlinkshere]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-whatlinkshere|Talk]] </td><td> List of all wiki pages that link here &#91;alt-b] </td><td> {{int:Tooltip-whatlinkshere}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uclinks&action=edit uclinks]<br> [[MediaWiki_talk:Uclinks|Talk]] </td><td> View the last $1 changes; view the last $2 days. </td><td> {{int:Uclinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ucnote&action=edit ucnote]<br> [[MediaWiki_talk:Ucnote|Talk]] </td><td> Below are this user&#39;s last &lt;b&gt;$1&lt;/b&gt; changes in the last &lt;b&gt;$2&lt;/b&gt; days. </td><td> {{int:Ucnote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uctop&action=edit uctop]<br> [[MediaWiki_talk:Uctop|Talk]] </td><td> (top) </td><td> {{int:Uctop}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unblockip&action=edit unblockip]<br> [[MediaWiki_talk:Unblockip|Talk]] </td><td> Unblock user </td><td> {{int:Unblockip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unblockiptext&action=edit unblockiptext]<br> [[MediaWiki_talk:Unblockiptext|Talk]] </td><td> Use the form below to restore write access to a previously blocked IP address or username. </td><td> {{int:Unblockiptext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unblocklink&action=edit unblocklink]<br> [[MediaWiki_talk:Unblocklink|Talk]] </td><td> unblock </td><td> {{int:Unblocklink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unblocklogentry&action=edit unblocklogentry]<br> [[MediaWiki_talk:Unblocklogentry|Talk]] </td><td> unblocked &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Unblocklogentry}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undelete&action=edit undelete]<br> [[MediaWiki_talk:Undelete|Talk]] </td><td> Restore deleted page </td><td> {{int:Undelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undelete_short&action=edit undelete_short]<br> [[MediaWiki_talk:Undelete_short|Talk]] </td><td> Undelete </td><td> {{int:Undelete_short}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletearticle&action=edit undeletearticle]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletearticle|Talk]] </td><td> Restore deleted page </td><td> {{int:Undeletearticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletebtn&action=edit undeletebtn]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletebtn|Talk]] </td><td> Restore! </td><td> {{int:Undeletebtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletedarticle&action=edit undeletedarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletedarticle|Talk]] </td><td> restored &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Undeletedarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletedtext&action=edit undeletedtext]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletedtext|Talk]] </td><td> &#91;&#91;$1]] has been successfully restored. See &#91;&#91;Wikipedia:Deletion_log]] for a record of recent deletions and restorations. </td><td> {{int:Undeletedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletehistory&action=edit undeletehistory]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletehistory|Talk]] </td><td> If you restore the page, all revisions will be restored to the history. If a new page with the same name has been created since the deletion, the restored revisions will appear in the prior history, and the current revision of the live page will not be automatically replaced. </td><td> {{int:Undeletehistory}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletepage&action=edit undeletepage]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletepage|Talk]] </td><td> View and restore deleted pages </td><td> {{int:Undeletepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletepagetext&action=edit undeletepagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletepagetext|Talk]] </td><td> The following pages have been deleted but are still in the archive and can be restored. The archive may be periodically cleaned out. </td><td> {{int:Undeletepagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeleterevision&action=edit undeleterevision]<br> [[MediaWiki_talk:Undeleterevision|Talk]] </td><td> Deleted revision as of $1 </td><td> {{int:Undeleterevision}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeleterevisions&action=edit undeleterevisions]<br> [[MediaWiki_talk:Undeleterevisions|Talk]] </td><td> $1 revisions archived </td><td> {{int:Undeleterevisions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unexpected&action=edit unexpected]<br> [[MediaWiki_talk:Unexpected|Talk]] </td><td> Unexpected value: &quot;$1&quot;=&quot;$2&quot;. </td><td> {{int:Unexpected}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockbtn&action=edit unlockbtn]<br> [[MediaWiki_talk:Unlockbtn|Talk]] </td><td> Unlock database </td><td> {{int:Unlockbtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockconfirm&action=edit unlockconfirm]<br> [[MediaWiki_talk:Unlockconfirm|Talk]] </td><td> Yes, I really want to unlock the database. </td><td> {{int:Unlockconfirm}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockdb&action=edit unlockdb]<br> [[MediaWiki_talk:Unlockdb|Talk]] </td><td> Unlock database </td><td> {{int:Unlockdb}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockdbsuccesssub&action=edit unlockdbsuccesssub]<br> [[MediaWiki_talk:Unlockdbsuccesssub|Talk]] </td><td> Database lock removed </td><td> {{int:Unlockdbsuccesssub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockdbsuccesstext&action=edit unlockdbsuccesstext]<br> [[MediaWiki_talk:Unlockdbsuccesstext|Talk]] </td><td> The database has been unlocked. </td><td> {{int:Unlockdbsuccesstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockdbtext&action=edit unlockdbtext]<br> [[MediaWiki_talk:Unlockdbtext|Talk]] </td><td> Unlocking the database will restore the ability of all users to edit pages, change their preferences, edit their watchlists, and other things requiring changes in the database. Please confirm that this is what you intend to do. </td><td> {{int:Unlockdbtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unprotect&action=edit unprotect]<br> [[MediaWiki_talk:Unprotect|Talk]] </td><td> Unprotect </td><td> {{int:Unprotect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unprotectcomment&action=edit unprotectcomment]<br> [[MediaWiki_talk:Unprotectcomment|Talk]] </td><td> Reason for unprotecting </td><td> {{int:Unprotectcomment}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unprotectedarticle&action=edit unprotectedarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Unprotectedarticle|Talk]] </td><td> unprotected &#91;&#91;$1]] </td><td> {{int:Unprotectedarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unprotectsub&action=edit unprotectsub]<br> [[MediaWiki_talk:Unprotectsub|Talk]] </td><td> (Unprotecting &quot;$1&quot;) </td><td> {{int:Unprotectsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unprotectthispage&action=edit unprotectthispage]<br> [[MediaWiki_talk:Unprotectthispage|Talk]] </td><td> Unprotect this page </td><td> {{int:Unprotectthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unusedimages&action=edit unusedimages]<br> [[MediaWiki_talk:Unusedimages|Talk]] </td><td> Unused images </td><td> {{int:Unusedimages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unusedimagestext&action=edit unusedimagestext]<br> [[MediaWiki_talk:Unusedimagestext|Talk]] </td><td> &lt;p&gt;Please note that other web sites may link to an image with a direct URL, and so may still be listed here despite being in active use. </td><td> {{int:Unusedimagestext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unwatch&action=edit unwatch]<br> [[MediaWiki_talk:Unwatch|Talk]] </td><td> Unwatch </td><td> {{int:Unwatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unwatchthispage&action=edit unwatchthispage]<br> [[MediaWiki_talk:Unwatchthispage|Talk]] </td><td> Stop watching </td><td> {{int:Unwatchthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Updated&action=edit updated]<br> [[MediaWiki_talk:Updated|Talk]] </td><td> (Updated) </td><td> {{int:Updated}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Upload&action=edit upload]<br> [[MediaWiki_talk:Upload|Talk]] </td><td> Upload file </td><td> {{int:Upload}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadbtn&action=edit uploadbtn]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadbtn|Talk]] </td><td> Upload file </td><td> {{int:Uploadbtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploaddisabled&action=edit uploaddisabled]<br> [[MediaWiki_talk:Uploaddisabled|Talk]] </td><td> Sorry, uploading is disabled. </td><td> {{int:Uploaddisabled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadedfiles&action=edit uploadedfiles]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadedfiles|Talk]] </td><td> Uploaded files </td><td> {{int:Uploadedfiles}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadedimage&action=edit uploadedimage]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadedimage|Talk]] </td><td> uploaded &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Uploadedimage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploaderror&action=edit uploaderror]<br> [[MediaWiki_talk:Uploaderror|Talk]] </td><td> Upload error </td><td> {{int:Uploaderror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadfile&action=edit uploadfile]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadfile|Talk]] </td><td> Upload images, sounds, documents etc. </td><td> {{int:Uploadfile}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadlink&action=edit uploadlink]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadlink|Talk]] </td><td> Upload images </td><td> {{int:Uploadlink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadlog&action=edit uploadlog]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadlog|Talk]] </td><td> upload log </td><td> {{int:Uploadlog}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadlogpage&action=edit uploadlogpage]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadlogpage|Talk]] </td><td> Upload_log </td><td> {{int:Uploadlogpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadlogpagetext&action=edit uploadlogpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadlogpagetext|Talk]] </td><td> Below is a list of the most recent file uploads. All times shown are server time (UTC). &lt;ul&gt; &lt;/ul&gt; </td><td> {{int:Uploadlogpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadnologin&action=edit uploadnologin]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadnologin|Talk]] </td><td> Not logged in </td><td> {{int:Uploadnologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadnologintext&action=edit uploadnologintext]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadnologintext|Talk]] </td><td> You must be &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; to upload files. </td><td> {{int:Uploadnologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadtext&action=edit uploadtext]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadtext|Talk]] </td><td> &lt;strong&gt;STOP!&lt;/strong&gt; Before you upload here, make sure to read and follow the &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Image_use_policy&quot;&gt;image use policy&lt;/a&gt;. &lt;p&gt;If a file with the name you are specifying already exists on the wiki, it&#39;ll be replaced without warning. So unless you mean to update a file, it&#39;s a good idea to first check if such a file exists. &lt;p&gt;To view or search previously uploaded images, go to the &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Imagelist&quot;&gt;list of uploaded images&lt;/a&gt;. Uploads and deletions are logged on the &lt;a href=&quot;/wiki/Wikipedia:Upload_log&quot;&gt;upload log&lt;/a&gt;. &lt;/p&gt;&lt;p&gt;Use the form below to upload new image files for use in illustrating your pages. On most browsers, you will see a &quot;Browse...&quot; button, which will bring up your operating system&#39;s standard file open dialog. Choosing a file will fill the name of that file into the text field next to the button. You must also check the box affirming that you are not violating any copyrights by uploading the file. Press the &quot;Upload&quot; button to finish the upload. This may take some time if you have a slow internet connection. &lt;p&gt;The preferred formats are JPEG for photographic images, PNG for drawings and other iconic images, and OGG for sounds. Please name your files descriptively to avoid confusion. To include the image in a page, use a link in the form &lt;b&gt;&#91;&#91;Image:file.jpg]]&lt;/b&gt; or &lt;b&gt;&#91;&#91;Image:file.ogg]]&lt;/b&gt; for sounds. &lt;p&gt;Please note that as with wiki pages, others may edit or delete your uploads if they think it serves the project, and you may be blocked from uploading if you abuse the system. </td><td> {{int:Uploadtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadwarning&action=edit uploadwarning]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadwarning|Talk]] </td><td> Upload warning </td><td> {{int:Uploadwarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:User_rights_set&action=edit user_rights_set]<br> [[MediaWiki_talk:User_rights_set|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;User rights for &quot;$1&quot; updated&lt;/b&gt; </td><td> {{int:User_rights_set}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Usercssjs&action=edit usercssjs]<br> [[MediaWiki_talk:Usercssjs|Talk]] </td><td> &#39;&#39;&#39;Note:&#39;&#39;&#39; After saving, you have to tell your bowser to get the new version: &#39;&#39;&#39;Mozilla:&#39;&#39;&#39; click &#39;&#39;reload&#39;&#39;(or &#39;&#39;ctrl-r&#39;&#39;), &#39;&#39;&#39;IE / Opera:&#39;&#39;&#39; &#39;&#39;ctrl-f5&#39;&#39;, &#39;&#39;&#39;Safari:&#39;&#39;&#39; &#39;&#39;cmd-r&#39;&#39;, &#39;&#39;&#39;Konqueror&#39;&#39;&#39; &#39;&#39;ctrl-r&#39;&#39;. </td><td> {{int:Usercssjs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Usercssjsyoucanpreview&action=edit usercssjsyoucanpreview]<br> [[MediaWiki_talk:Usercssjsyoucanpreview|Talk]] </td><td> &lt;strong&gt;Tip:&lt;/strong&gt; Use the &#39;Show preview&#39; button to test your new css/js before saving. </td><td> {{int:Usercssjsyoucanpreview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Usercsspreview&action=edit usercsspreview]<br> [[MediaWiki_talk:Usercsspreview|Talk]] </td><td> &#39;&#39;&#39;Remember that you are only previewing your user css, it has not yet been saved!&#39;&#39;&#39; </td><td> {{int:Usercsspreview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userexists&action=edit userexists]<br> [[MediaWiki_talk:Userexists|Talk]] </td><td> The user name you entered is already in use. Please choose a different name. </td><td> {{int:Userexists}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userjspreview&action=edit userjspreview]<br> [[MediaWiki_talk:Userjspreview|Talk]] </td><td> &#39;&#39;&#39;Remember that you are only testing/previewing your user javascript, it has not yet been saved!&#39;&#39;&#39; </td><td> {{int:Userjspreview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userlogin&action=edit userlogin]<br> [[MediaWiki_talk:Userlogin|Talk]] </td><td> Log in </td><td> {{int:Userlogin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userlogout&action=edit userlogout]<br> [[MediaWiki_talk:Userlogout|Talk]] </td><td> Log out </td><td> {{int:Userlogout}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Usermailererror&action=edit usermailererror]<br> [[MediaWiki_talk:Usermailererror|Talk]] </td><td> Mail object returned error: </td><td> {{int:Usermailererror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userpage&action=edit userpage]<br> [[MediaWiki_talk:Userpage|Talk]] </td><td> View user page </td><td> {{int:Userpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userstats&action=edit userstats]<br> [[MediaWiki_talk:Userstats|Talk]] </td><td> User statistics </td><td> {{int:Userstats}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userstatstext&action=edit userstatstext]<br> [[MediaWiki_talk:Userstatstext|Talk]] </td><td> There are &#39;&#39;&#39;$1&#39;&#39;&#39; registered users. &#39;&#39;&#39;$2&#39;&#39;&#39; of these are administrators (see $3). </td><td> {{int:Userstatstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Version&action=edit version]<br> [[MediaWiki_talk:Version|Talk]] </td><td> Version </td><td> {{int:Version}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Viewcount&action=edit viewcount]<br> [[MediaWiki_talk:Viewcount|Talk]] </td><td> This page has been accessed $1 times. </td><td> {{int:Viewcount}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Viewprevnext&action=edit viewprevnext]<br> [[MediaWiki_talk:Viewprevnext|Talk]] </td><td> View ($1) ($2) ($3). </td><td> {{int:Viewprevnext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Viewsource&action=edit viewsource]<br> [[MediaWiki_talk:Viewsource|Talk]] </td><td> View source </td><td> {{int:Viewsource}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Viewtalkpage&action=edit viewtalkpage]<br> [[MediaWiki_talk:Viewtalkpage|Talk]] </td><td> View discussion </td><td> {{int:Viewtalkpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wantedpages&action=edit wantedpages]<br> [[MediaWiki_talk:Wantedpages|Talk]] </td><td> Wanted pages </td><td> {{int:Wantedpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watch&action=edit watch]<br> [[MediaWiki_talk:Watch|Talk]] </td><td> Watch </td><td> {{int:Watch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchdetails&action=edit watchdetails]<br> [[MediaWiki_talk:Watchdetails|Talk]] </td><td> ($1 pages watched not counting talk pages; $2 total pages edited since cutoff; $3... &lt;a href=&#39;$4&#39;&gt;show and edit complete list&lt;/a&gt;.) </td><td> {{int:Watchdetails}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watcheditlist&action=edit watcheditlist]<br> [[MediaWiki_talk:Watcheditlist|Talk]] </td><td> Here&#39;s an alphabetical list of your watched pages. Check the boxes of pages you want to remove from your watchlist and click the &#39;remove checked&#39; button at the bottom of the screen. </td><td> {{int:Watcheditlist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchlist&action=edit watchlist]<br> [[MediaWiki_talk:Watchlist|Talk]] </td><td> My watchlist </td><td> {{int:Watchlist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchlistcontains&action=edit watchlistcontains]<br> [[MediaWiki_talk:Watchlistcontains|Talk]] </td><td> Your watchlist contains $1 pages. </td><td> {{int:Watchlistcontains}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchlistsub&action=edit watchlistsub]<br> [[MediaWiki_talk:Watchlistsub|Talk]] </td><td> (for user &quot;$1&quot;) </td><td> {{int:Watchlistsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchmethod-list&action=edit watchmethod-list]<br> [[MediaWiki_talk:Watchmethod-list|Talk]] </td><td> checking watched pages for recent edits </td><td> {{int:Watchmethod-list}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchmethod-recent&action=edit watchmethod-recent]<br> [[MediaWiki_talk:Watchmethod-recent|Talk]] </td><td> checking recent edits for watched pages </td><td> {{int:Watchmethod-recent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchnochange&action=edit watchnochange]<br> [[MediaWiki_talk:Watchnochange|Talk]] </td><td> None of your watched items were edited in the time period displayed. </td><td> {{int:Watchnochange}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchnologin&action=edit watchnologin]<br> [[MediaWiki_talk:Watchnologin|Talk]] </td><td> Not logged in </td><td> {{int:Watchnologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchnologintext&action=edit watchnologintext]<br> [[MediaWiki_talk:Watchnologintext|Talk]] </td><td> You must be &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; to modify your watchlist. </td><td> {{int:Watchnologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchthis&action=edit watchthis]<br> [[MediaWiki_talk:Watchthis|Talk]] </td><td> Watch this page </td><td> {{int:Watchthis}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchthispage&action=edit watchthispage]<br> [[MediaWiki_talk:Watchthispage|Talk]] </td><td> Watch this page </td><td> {{int:Watchthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Welcomecreation&action=edit welcomecreation]<br> [[MediaWiki_talk:Welcomecreation|Talk]] </td><td> &lt;h2&gt;Welcome, $1!&lt;/h2&gt;&lt;p&gt;Your account has been created. Don&#39;t forget to change your Wikipedia preferences. </td><td> {{int:Welcomecreation}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whatlinkshere&action=edit whatlinkshere]<br> [[MediaWiki_talk:Whatlinkshere|Talk]] </td><td> What links here </td><td> {{int:Whatlinkshere}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistacctext&action=edit whitelistacctext]<br> [[MediaWiki_talk:Whitelistacctext|Talk]] </td><td> To be allowed to create accounts in this Wiki you have to &#91;&#91;Special:Userlogin&#124;log]] in and have the appropriate permissions. </td><td> {{int:Whitelistacctext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistacctitle&action=edit whitelistacctitle]<br> [[MediaWiki_talk:Whitelistacctitle|Talk]] </td><td> You are not allowed to create an account </td><td> {{int:Whitelistacctitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistedittext&action=edit whitelistedittext]<br> [[MediaWiki_talk:Whitelistedittext|Talk]] </td><td> You have to &#91;&#91;Special:Userlogin&#124;login]] to edit pages. </td><td> {{int:Whitelistedittext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistedittitle&action=edit whitelistedittitle]<br> [[MediaWiki_talk:Whitelistedittitle|Talk]] </td><td> Login required to edit </td><td> {{int:Whitelistedittitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistreadtext&action=edit whitelistreadtext]<br> [[MediaWiki_talk:Whitelistreadtext|Talk]] </td><td> You have to &#91;&#91;Special:Userlogin&#124;login]] to read pages. </td><td> {{int:Whitelistreadtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistreadtitle&action=edit whitelistreadtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Whitelistreadtitle|Talk]] </td><td> Login required to read </td><td> {{int:Whitelistreadtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wikipediapage&action=edit wikipediapage]<br> [[MediaWiki_talk:Wikipediapage|Talk]] </td><td> View project page </td><td> {{int:Wikipediapage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wikititlesuffix&action=edit wikititlesuffix]<br> [[MediaWiki_talk:Wikititlesuffix|Talk]] </td><td> Wikipedia </td><td> {{int:Wikititlesuffix}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wlnote&action=edit wlnote]<br> [[MediaWiki_talk:Wlnote|Talk]] </td><td> Below are the last $1 changes in the last &lt;b&gt;$2&lt;/b&gt; hours. </td><td> {{int:Wlnote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wlsaved&action=edit wlsaved]<br> [[MediaWiki_talk:Wlsaved|Talk]] </td><td> This is a saved version of your watchlist. </td><td> {{int:Wlsaved}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wlshowlast&action=edit wlshowlast]<br> [[MediaWiki_talk:Wlshowlast|Talk]] </td><td> Show last $1 hours $2 days $3 </td><td> {{int:Wlshowlast}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wrong_wfQuery_params&action=edit wrong_wfQuery_params]<br> [[MediaWiki_talk:Wrong_wfQuery_params|Talk]] </td><td> Incorrect parameters to wfQuery()&lt;br /&gt; Function: $1&lt;br /&gt; Query: $2 </td><td> {{int:Wrong_wfQuery_params}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wrongpassword&action=edit wrongpassword]<br> [[MediaWiki_talk:Wrongpassword|Talk]] </td><td> The password you entered is incorrect. Please try again. </td><td> {{int:Wrongpassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourdiff&action=edit yourdiff]<br> [[MediaWiki_talk:Yourdiff|Talk]] </td><td> Differences </td><td> {{int:Yourdiff}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Youremail&action=edit youremail]<br> [[MediaWiki_talk:Youremail|Talk]] </td><td> Your email* </td><td> {{int:Youremail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourname&action=edit yourname]<br> [[MediaWiki_talk:Yourname|Talk]] </td><td> Your user name </td><td> {{int:Yourname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yournick&action=edit yournick]<br> [[MediaWiki_talk:Yournick|Talk]] </td><td> Your nickname (for signatures) </td><td> {{int:Yournick}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourpassword&action=edit yourpassword]<br> [[MediaWiki_talk:Yourpassword|Talk]] </td><td> Your password </td><td> {{int:Yourpassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourpasswordagain&action=edit yourpasswordagain]<br> [[MediaWiki_talk:Yourpasswordagain|Talk]] </td><td> Retype password </td><td> {{int:Yourpasswordagain}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourrealname&action=edit yourrealname]<br> [[MediaWiki_talk:Yourrealname|Talk]] </td><td> Your real name* </td><td> {{int:Yourrealname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourtext&action=edit yourtext]<br> [[MediaWiki_talk:Yourtext|Talk]] </td><td> Your text </td><td> {{int:Yourtext}} </td></tr></table> 1313 13398 2004-06-05T06:50:50Z Template namespace initialisation script MediaWiki:All messages çû cihê Template:All messages #redirect [[Template:All messages]] 1314 13399 2004-06-05T06:50:51Z Template namespace initialisation script MediaWiki:All system messages çû cihê Template:All system messages #redirect [[Template:All system messages]] 1315 13400 2004-06-05T06:50:51Z Template namespace initialisation script MediaWiki:Bajar kurd çû cihê Template:Bajar kurd #redirect [[Template:Bajar kurd]] 1316 13401 2005-03-13T12:35:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Template:Cudakirin]] 1317 13402 2004-06-05T06:50:51Z Template namespace initialisation script MediaWiki:Gnunote çû cihê Template:Gnunote #redirect [[Template:Gnunote]] 1318 21493 2005-11-21T00:09:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Template:Nekurdî]] 1319 13404 2004-06-05T06:50:52Z Template namespace initialisation script MediaWiki:Perçeya kurdistan çû cihê Template:Perçeya kurdistan #redirect [[Template:Perçeya kurdistan]] 1320 13405 2004-06-05T06:50:52Z Template namespace initialisation script MediaWiki:Sitesupportpage çû cihê Template:Sitesupportpage #redirect [[Template:Sitesupportpage]] 1321 13406 2004-06-29T16:02:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[template:kurt]] 1328 sysop 13413 2004-11-06T09:57:43Z 207.142.131.234 <table> <tr><td align="right"><a href="/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&amp;from=%22KES_N%C4%B0KARE_ROJA_ME_TAR%C3%8E_B%C4%B0KE%22" title ="Special:Allpages">"KES NİKARE ROJA ME TARÎ BİKE"</a></td><td> heta </td><td align="left">Ad-aware</td></tr> <tr><td align="right"><a href="/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&amp;from=Adaptasyon" title ="Special:Allpages">Adaptasyon</a></td><td> heta </td><td align="left">Hezen parastina</td></tr> <tr><td align="right"><a href="/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&amp;from=Hezen_parastina_gel" title ="Special:Allpages">Hezen parastina gel</a></td><td> heta </td><td align="left">Qanatê Kurdo</td></tr> <tr><td align="right"><a href="/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&amp;from=Qasimlo" title ="Special:Allpages">Qasimlo</a></td><td> heta </td><td align="left">ڤایرۆس</td></tr> </table> 1330 13414 2004-05-29T16:35:27Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bakurê Kurdistanê]] 1331 13415 2004-05-29T19:07:58Z Erdal Ronahi 2 Logo ya HAK-PAR Logo ya HAK-PAR 1332 29511 2006-03-14T15:13:37Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Hak-par-logo.png|150px|right|logo ya HAK-PAR]] '''Hak ve Özgürlükler Partisi''' (HAK-PAR, bi kurdî ''Partiya Maf û Azadiyan'') di sala 2002'an de hat damezrandin. HAK-PAR di [[Tirkiyê]] de çalak e. Serokê HAK-PAR [[Abdulmelîk Firat]] e. Cihgirtên wî [[Îbrahîm Güçlü]], [[Fehmî Demîr]] û [[Necdet Gündem]] in. HAK-PAR zêdetir ji kesan pêk tê ku berê endamên partiyên wekî [[PSK]], [[KDP-Bakur]] û [[Rizgarî]] bûn. Hak-Par niha li gelik cihan civînan lidar dixê ta ku xala li ser daxwazkirina [[federasyon|federasyonê]] ji bo careserkirina pirsgirêka kurdî li [[Bakûrê Kurdistanê]] têxê destûra (programa) xwe. == Grêdanên dervê == *[http://www.hakpar.org.tr Malpera HAK-PAR] (bi tirkî) [[Category:Partî (Tirkiye)]] [[Kategorî:Partî (Kurdistan)]] 1333 13417 2004-05-29T19:21:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hak ve Özgürlükler Partisi]] 1334 13418 2004-05-29T23:48:18Z Erdal Ronahi 2 1335 13419 2004-05-30T14:06:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Ziman]] 1337 13420 2004-09-12T13:44:27Z Erdal Ronahi 2 [[Sirûd]]a '''Hernepêş''' ji aliyê gelê [[kurd]] gelek tê hez kirin. Di vekirina konsera 4'emîn Mîhrîcana Çand û Hunerê ya [[Amed]]ê de, [[Hozan Brade]]r ji ber ku di konserê de Sirûda 'Hernepêş' xwend, ji aliyê polîsan ve hate binçavkirin. Gotinên Hernepêş ev in: Birayên delal hûn werin Kurdino Bihişte welat em herin merdino Heger hûn neyên vane keç em meşin Bese koletî serfiraz her bijîn Herne pêş, herne pêş dewr û dem ya we ye Welat çav li rê bendewarê me ye Keçên nû gihan em dixwazin felat Me canê ciwan danî rêka welat Dilê me ji pola gurçik bûye hesin Bo ala rengîn keç werin em bes in Herne pês, herne pês dewr û dem ya we ye Welat çav li rê bendewarê me ye [[Category:Sirûd]] 1338 39225 2006-08-13T16:35:17Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Sirûd an jî marş [[muzîk]]ek e ku pir rîtmik e. Ji bo gelek [[netewe]]yên sirûdên netewî hene. Binêre jî: * [[Ey Reqîb]] * [[Hernepêş]] [[Category:Muzîk]] 1339 13422 2004-05-30T15:31:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Sirûd]] 1340 43771 2006-08-27T08:54:26Z Luqman 401 [[Roman|Romanên]] ku bi [[zimanê kurdî]] hatin nivîsandin. * [[Mehmed Uzun]] ** [[Tu]] ([[Dengê Komal]]-1984, 220 p.) ** [[Rojek ji rojên Evdalê Zeynikê]] ([[Orfeus]]-1987, 154 p.) ** [[Mirina Kalekî Rind]] ([[Orfeus]]-1989, 119 p.) ** [[Siya Evînê]] ([[Orfeus]]-1991, 220 p.) ** [[Bîra Qederê]] ([[Sara]]-1995, 252 p.) ** [[Ronî mîna evînê Tarî mîna mirinê]] ([[Avesta]]-1998) ** [[Hawara Dîcleyê]] (2 cild) ([[Avesta]]-2001, 302 p.) *[[Ereb Şemo]] ** [[Şivanê Kurd]] (1935- an jî 1930[1]) (çapa nû, [[Ozgurluk Yolu]]-1977, Stenbol, 112 p.) ** [[Jiyana Bextewar]] (1959) (çapa nû, [[Roja Nû]]-1990, 253 p.) ** [[Dimdim]] (1966) (çapa nû, [[Roja Nû]]-1983, 205 p.) ** [[Hopo]] (1969) (çapa nû, [[Roja Nû]]-1990, 208 p.) * [[Eliyê Evdirehman]] ** [[Xatê Xanim]] (1958) ** [[Gundê Mêrxasan]] (1968) ** [[Şer çiya d]]a (1989) ** [[Murtule Beg]] * [[Laleş Qaso]] ** [[Se şev û sê roj]] ([[Nûdem]]-1999, 328 p.) ** [[Xezeba Azadiyê]] ([[Pelda]]-2000, 312 p.) ** [[Wêran]] ([[Pelda]]-2002, 303 p.) ** [[Ronakbîr]] ([[Pelda]]-2003, 116 p.) * [[Medenî Ferho]] ** [[Berxwedan Jiyan e]] (1994) ** [[Mîrza Mihemed]] ([[Nûdem]]-1995, 107 p.) ** [[Xaltîka Zeyno]] ([[Doz]]-1998) ** [[Marê di tûr de]] ([[Pêrî]]-1999, 192 p.) * [[Mahmud Baksî]] ** [[Hêlîn]] (Immigrant-institutet-1984, 118 p.) ** [[Gundikê Dono]] ([[Orfeus]]-1988, 107 p.) ** [[Lawikê Xerzî]] ( ?) ([[Nûdem]]) ** [[Serhildana Mala Eliyê Ûnis]] ([[Weşanên Azadiya Welat]] 2001) * [[Lokman Polat]] ** [[Kewa Marî]] ([[Helwest]]-1999, 272 p.) ** [[Fîlozof (roman)|Fîlozof]] ([[Helwest]]-2002, 163 p.) ** [[Rojnamevan (roman)|Rojnamevan]] ([[Pêrî]]-2002, 109 p.) ** [[Robîn]] (2004, Stembol) * [[Xursîd Mîrzengî]] ** [[Sînor]] ([[Jîndan]]-1995) ** [[Belqitî]] ** [[Ristemê Zal]] ([[Rewşen]]-1999, 205 p.) * [[Brîndar]] ** [[Xanê]] (1982) ** [[Soro]] (1983, 179 p.) * [[Bavê Nazê]] ** [[Stockholmê te çi dîtiye bêje]] ([[Förtattores Bokmaskin]]-1987, 122 p.) ** [[Çiyayên bi xwînê avdayî]] ([[Wesanên Komela Jinên Kurdistanê li Swêdê]]-1989, 240 p.) * [[Sidqî Hirorî]] ** [[Kurê Zinarê Serbilind]] ([[Nûdem]]-1996, 156 p.) ** [[Evîn û Sewat]] ([[Nûdem]]-1998, 109 p.) * [[Silêman Demîr]] ** [[Sorê Gulê]] ([[Nûdem]]-1997, 224 p.) ** [[Koç]] (Roja Nû-1998, 188 p.) * [[Îbrahîm Seydo Aydogan]] ** [[Reş û Spî]] ([[Doz]]-1999, 288 p.) ** [[Leyla Fîgaro]] ([[Mîr]]-2003, 163 p.) * [[Zeynel Abîdîn]] ** [[Binefşên Tariyê]] (Doz-1999, 176 p.) ** Peyman, 1-[[Girava Stêrkên Vemirî]] ([[Havîbûn]]-2003, 158 p.) * [[Heciyê Cindî]] ** [[Hewarî]] (1967) (çapa nû, [[Roja Nû]]-1999, 421 p.) * [[Seîdê Îbo]] ** [[Kurdên Rêwî]] (1981-Erîvan) * [[Xemgînê Temê]] ** [[Pala Bêşop]] ([[Sara]]-1983, 76 p.) * [[Egîdê Xudo]] ** [[Dê û Dêmarî]] (1986) (çapa nû, [[Nûdem]]-1995, 112 p.) * [[Sahînê Bekirê Soreklî]] ** [[Wendabûn]] (Instituya Kurdî Besê Elmanî-1987, 118 p.) * [[Nûrî Semdîn]] ([[Nacî Kutlay]]) ** [[Zeviyên Soro]] ([[Weşanên Kurdistan]]-1988, 313 p.) * [[Ahmedê Hepo]] ([[Apiyev]]) ** [[Birîn]] ([[Azerneşr]]-1996, 207 p.) * [[Azad Bavê Sahîn]] ** [[Yên Perîşan]] (1991-Beyrûd) * [[Hesenê Metê]] ** [[Labîrenta Cinan]] ([[Welat]]-1994, 197 p.) * [[Bûbê Eser]] ** [[Gardiyan]] ([[Roja Nû]]-1994, 165 p.) * [[Mihemed Dehsiwar]] ** [[Çirîskên Rizgariyê]] ([[Newroz]]-1995, 314 p.) * [[Ihsan Colemergî]] ** [[Cembelî Kurê Mîrê Hekarî]] ([[Apec]]-1995, 195 p.) * [[Mustafa Aydogan]] ** [[Pêlên Bêrîkirinê]] ([[Nûdem]]-1997, 171 p.) * [[Helîm Yûsiv]] ** [[Sobarto]] ([[Avesta]]-1999, 203 p.) * [[Fêrgîn Melîk Aykoç]] ** [[Mamosteyê Zinaran]] ([[Rewşen]]-1999) * [[Adil Zozanî]] ** [[Kejê]] ([[Pêrî]]-2001, 240 p.) * [[Mezher Bozan]] ** [[Av zelal bû]] ([[Pêrî]]-2002, 158 p.) * [[Omer Dilsoz]] ** [[Hêviyên Birîndar]] ([[Aram]]-2003, 162 p.) * [[Newroz Saîdpour]] ** [[Viyan (roman)|Viyan]] ([[Weşanên Sî]]-2002, 206 p.) * [[Mêvan]] ([[Betal Betê]]) ** [[Bêbextî]] (?) * [[Torî (nivîskar)|Torî]] ** [[Mendik]] ([[Berfîn]]-2002, 195 p.) * [[Kemal Orgun]] ** [[Li Qerexa Şevê Hîvron]] ([[Weşanên Sî]]-2002,) * [[Perwîz Cihanî]] ** [[Bilîcan]] ([[Doz]]-2002, 511 p.) * [[Remezan Alan]] ** [[Saturn]] ([[Avesta]]-2002, 151 p.) * [[M. Beşîr]] ** [[Sofî Remo]] ([[Medya]]-1999) * [[Reşad Akgül]] ** [[Veger]] ([[Rewşen]]-2001, 147 p.) ** [[Evdalkovî]] ([[Mezopotamya]], 2004. 70 p.) * [[Jîr Dilovan]] ** [[Zenga Zêrîn]] ([[Mezopotamya]]-2003, 272 p.) ** [[Banga Zêrîn]] (hê çap nebûye) * [[Enwer Mihemed tahir]] ** [[Geryan li babê berzê]] ([[Aso]]-2000, Hewlêr) * [[Hesen Silêvanî]] ** [[Gulîstan û Şev]] ([[Hawar]]-1996, Dihok, sala nivîsandinê 1987) * [[Nacî Taha Berwarî]] ** [[Ew Aşê Deravlêwergerandî]] ([[Hawar]]-2002, Dihok) * [[Menaf Osman]] ** [[Girê Şêran “Serhildan”]] ([[Aram]]-2003, 435 p.) * [[Eyup Kiran]] ** [[Dewrêşê Evdî]] ([[Mîr]]-2003) * [[Jan Dost]] ** [[Mijabad]] ([[Belkî]], 2004) * [[Pîr Rustem]] ** [[Zarokatiya Neynikê]] (2004, hê çap nebûye.) *[[Sebrî Silevanî]] **[[Avamezin - Kêlîka ku masiyên xwe têhnî dihêle]] (2004) *[[Yaqob Tilermenî]] **Kitim-Sêbareya Mêrdînê 1 (Îlon 2005) *[[Lokman Ayabe]] **[[Jar]] lê Sermest (2005) == Lînkên derve == *[http://www.nirxandin.com/modules.php?name=News&file=article&sid=47 Lêkolîna ser romanên kurd] Berhemkar: [[Îbrahîm Seydo Aydogan]] [[Category:Wêje]] [[Category:Lîste]] [[category:pirtûk]] 1342 13424 2004-05-30T22:09:15Z Erdal Ronahi 2 __NOTOC__ <center>[[#A|A]] [[#B|B]] [[#C|C]] [[#Ç|Ç]] [[#D|D]] [[#E|E]] [[#Ê|Ê]] [[#F|F]] [[#G|G]] [[#H|H]] [[#I|I]] [[#Î|Î]] [[#J|J]] [[#K|K]] [[#L|L]] [[#M|M]] [[#N|N]] [[#O|O]] [[#P|P]] [[#Q|Q]] [[#R|R]] [[#S|S]] [[#Ş|Ş]] [[#T|T]] [[#U|U]] [[#Û|Û]] [[#V|V]] [[#W|W]] [[#X|X]] [[#Y|Y]] [[#Z|Z]]</center> ---- 1344 66627 2007-01-26T15:09:14Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eu:How-to]], [[ja:ハウツー]] '''Howto''' ''(îng: çawa)'' belgeyek e ku bi [[program]]ên kompûterê tê belavkirin, em nikarin bejin [[lisans]], le ew ne lisanse. Howto dokumana programe, nasnama wî ye. [[Category:Teknolojî]] [[de:HowTo]] [[en:How-to]] [[es:HOWTO]] [[eu:How-to]] [[fi:Tee se itse]] [[fr:Howto]] [[it:Howto]] [[ja:ハウツー]] [[pt:HOWTO]] [[tl:Paano-gawin]] 1345 36390 2006-07-25T09:04:02Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Her sistema [[Linux]] bi formeya '''.ISO''' hatiye daçikiye (kompres buye), .ISO yek em dikarin bêjin "image" ji, bi formeya .ISO belavkirina sistema Linux gelek bê zehmet e û hin zu dibe.<br> Dema em dakişînin va .ISO yan bi ajokerê [[CD-Niviskar]] (cd-writer) Em Vê .ISO ye (image a wî) li sêr [[CD]] yan dinivîsînin. Sistemên Linux hemu caran li sêr 3 CD yan tê belakirin, Linux OS gelek mezin e, ji wîndows e hin mezintir e û bêlaş e, bi lisansa [[GPL]] a [[GNU]]. [[Category:Kompûter]] 1346 36503 2006-07-25T09:09:31Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Mandrake.png|right|framed|Logo ya Mandrake Linux]] '''Dîrektîfên Daçikandine''' Taybetiyên Hewce * Kirara [[Pentium]] an jî kirarên lihevhatî * Ajokerê [[CDROM]] * Herî kêmtir 32 MB RAM, 64 MB tê pêsniyar kirin Damezrîna [[Mandrake]] [[Linux]], bi gelemperî, bi kasî xistina CD'ya we ya Damezrînê li kirara CD'yê û dîsavekirina computera we hêsan e. Ji kerema xwe serî li dîrektîfa 1. bidin. Not: * Heke hun ji versîyonên Mandrake Linux ên 7.0, 7.1, 7.2, 8.0 an jî 8.1'an rojane dikin, îhtiyad kirina sîstema xwe ji bîr nekin. * Rojanekirina ji versiyonên kevntir (berî 7.0'an) nayê pistgirîkirin. Di vê rewsê de hewce dike ku hun ji dêvla rojanekirinê damezrîneke nû çêkin. Ji xeynî vê, bi bikaranîna Linux ji bo [[Windows]] hun dikarin Mandrake Linux li sîstemeke Windows 95/98/ME damezrînin. Ji bo vê disk ne hewce ye û ev, Linuxê di hundirê dosyayeke Windowsê de damezrîne. Ev ji bo kisfkirina Mandrake Linux bêyî guhertina sîstema we ya Windowsê reyek munasîb e. Lê belê ev ji damezrîneke adetî gelekî hêdîtir e. Ji xeynî vê, heke hun Windowsê dîsa damesrînin Mandake Linuxa we winda dibe. Ji kerema xwe ji bo bikaranina Linux ji bo Windows ser lê dana dîrektîfa 2. bikin. Li jêr ji bo damezrîna Mandake Linux reyên cuda hatine lîste kirin: == Rasterast ji CD'yê [[boot]] (dîsavekirin) bikin == CDROM'a damezrînê tê boot (vekirin) kirin. Bi gelemperî, CD'yê têxin ajokêr û computerê dîsa boot (dîsavekirin) bikin. Dîrektîfên ku li ser monitorê de xuya dibin taqîb bikin: Pêlî biskoka [Enter] bikin da ku dest bi damezrînê bikin an jî pêlî [F1] bikin ji bo arîkariya zêdetir. NOT: Di hin computerên laptop de, dibe ku sîstem ji CD'yê dîsa boot(venake) neke. Di vê rewsê de dive hun dîsketeke boot(dîsa vekirin) amade bikin. Serî li dîrektîfa 3. bide ji bo detayan. [biçin destpêka vê pelê] == Damezrîna li Windows 95/98/ME == Ji bo damezrîna Mandrake Linux di hundirê dosyayeke Windowsê, bêyî hewceya dîskek, dive hun: 1. CD'ya pêsîn têxin, 2. Sîstema xwe dîsa boot (vekin) bikin, 3. Wexta sibaka Mandrake Linux xuya bû pêlî [F1] bikin, 4. Li cîhê hewce lnx4win binivîse û pêlî [Enter] bikin. Dîrektîfên ku di monîtorê de xuya dibin taqîb bikin. Detayên zedetir li lnx4win di dosyaya readme ya munasîb de tê kanin dîtin NOT: Wexta xistina CDROM di Windowsê de, sibakeyek dê xuya bibe ji bo ko îmkana ketina kurteya damezrînê û dîmen û dersên Mandrake Linux. Dê ji xeynî vê îznê bide we da ku hun rasterast dîsketeke boot (vekirin) ku di dîrektîfa 3. de hatiye terîfkirin biafirînin. Heke sibake xuya nebe, D:\dosutils\autorun.exe bisixulînin (D weke tîpa ajokera xwe ya CDROM'ê bihesibînin.). [Biçin destpêka vê pelê] == Bi Windowsê dîsketeke boot (dîsavekirinê) çêkin == Heke computera we nikaribe ji CDROM boot bike û reyên berê jî biker nehatibe, divê hun di Windowsê de dîsketeke boot (ji bo vekirina computer) çêkin. ekeHekedij Dîrektîfan taqîb bikin: * CDROM têxin, dawiyê sembola "My Computer" vekin, li ser sembola ajokera CDROM'ê rast biteqînin û "Open" hilbijêrin. * biçin hundirê "dosutils" directory û li ser sembola"rawwritewin" du cara biteqînin. * dîsketeke vala têxin ajokera diskette. * di cîhê "Image File" de "D:\images\cdrom.img" hilbijêrin (bihesibînin ku ajokera we ya CDROM "D:" ye, naxwe "D:" bi cîh bikin ji ber hewcedariyê) * di cîhê "Floppy Drive" de "A:" hilbijêrin dawiyê li ser "Write" biteqînin. Ji bo dest pê xistina damezrînê: * CDROM'ê têxin ajokêr, dîsketa boot jî, dawiyê * Computerê dîsa vekin. [Biçin destpêka vê pelê] == Reyên din ên damezrînê == Heke ji ber sedemek reyên berê ji bo we ne bi kêr in (hun dixwazin damezrîna networkek bikarbînin, damezrînek ji aletên pcmcia devices an jî...), ji xeynî vê hun dê hewceya çêkirina dîsketeke boot bikin: * Di Linux de (an jî sîstemên din ên modern ên UNIX) di cîhê hewce de binivîsin: $ dd if=xxxxx.img of=/dev/fd0 * Di Windows de, reya ku di dîrektîfa 3. de hatiye terîf kirin taqîb bikin, lê belê bikaranîna xxxxx.img (serî li jêr bidin) ji dêvla cdrom.img. * Di DOS de, bihesibînin ku CD'ya we ajokera D: ye, binivîsin: D:\> dosutils\rawrite.exe -f images\xxxxx.img -d A Ji we re lîsteya dosyayên boot: cdrom.img ji CD-ROM damezrînin hd.img ji hard-disk damezrînin (ji sîstema dosyaya Linux, Windows, an jî ReiserFS) network.img ji ftp/nfs/http damezrînin other.img bi bikaranîna seldom used drivers ên ku li dîsketên berê nayên damezrînin pcmcia.img ji aletên pcmcia damezrînin (îkaz, bi zêdeyî adapterên pcmcia network êdî rasterast ji network.img tên pistgirî kirin) usb.img ji aletên USB damezrînin: adapterên USB network ji bo bikaranîna damezrîna networkek, an jî USB CDROM/CDRW's ji bo bikaranîna damezrîna cdromek blank.img bi bikaranîna Linux kernela xwe ye kevn damezrînin blank.img ji bo eyarkirana damezrîna kernel, dosyayeki herî biçûk e. [Biçin destpêka vê pelê] Ji xeynî vê hun dikarin damezrîna moda nivîsê bikarbînin, heke hun ji ber sedemeke bi damezrîna grafîkî a normal dijwartî biksînin. Ji bo bikaranîna vê, li sibaka xêrhatinê ya Mandrake Linux pêlî [F1] bikin, dawiyê nivîsê li cîhê hewce binivîsin. Heke hewceya we ji xilaskirina sîstema Mandrake Linux a we ya heyî hebe, CDROM'a xwe ya damezrînê têxin (an jî dîsketeke boot ya eleqedar ), press [F1] li sibaka xêrhatinê ya Mandrake Linux pêlî [F1] bikin, dawiyê li cîhê hewce xilas bikin. Serî li http://www.linux-mandrake.com/drakx/README bidin ji bo agahiyên zêde yên teknîqî. [Biçin destpêka vê pelê] Merhaleyên esasî yên damezrînê li jêr in: 1. CDROM'a xwe ya damezrînê têxin (an jî heke hewce be dîsketa boot a damezrînê) û computera xwe dîsa vekin. 2. Li [Enter] Wexta sibaka xêrhatinê ya Mandrake Linux xuya bû li [Enter] biteqînin û dîrektîfan bi baldarî taqîb bikin. 3. Wexta damezrîn qediya CD-ROM'ê derxe, wexta derket (û dîsketeke di ajokerên heyî de hebe); computera we dê vebe. Heke venebe, bi desta veke. 4. Mandrake Linux dê dest pê bike. Pistî dîsavekirinê, hun dikarin têkevin computera xwe bi nave hesaba bikarhêner a ku di dema damezrînê de hatiye çêkirin, an jî weke "root". Nota girîng: Hesaba "root" dê mafê ketina bêsînor li sîstema we ya Linux bide we. Vêya ji xeynî guhertin an jî îdarekirina Linux bikarneyînin. Ji bo bikaranîna rojane Ji bo bikaranîna rojana, hesabeke normal a bikarhêneran ku hun dikarin bi aletên "userdrake" biguherînin, an jî bi emrên "adduser" û "passwd". Serkeftin ji bo bikaranîna Mandrake Linux ! [Biçin destpêka vê pelê] == Lînkên derve == Ji bo arîkariya damezrînê serî li lîsteya diffusion a Mandrake Linux û FAQs li pela web bikin: * http://www.mandrakelinux.com/ Ji bo arîkariya MandrakeLinux we pelê înternete xuya bikin. * Ji bo arîkariya ji Linux Kurdistan http://www.linux-ku.com/ * Ji bo arîkariya Karzanîn http://www.mandrakeexpert.com/ * Ji bo Belgeya çap kirin http://www.mandrakelinux.com/en/errata.php3 * ji bo Qorîkirin http://www.mandrakesecure.net/en/advisories/ * Dokumentera internetê http://www.mandrakelinux.com/en/fdoc.php3 *Ji bo MandrakeClub http://www.mandrakeclub.com/ * Ji bo Koma e-mail http://www.mandrakelinux.com/en/flists.php3 * Navbera Koma e-mailê say kirin http://marc.theaimsgroup.com/ * ji Internete say kirin http://www.google.com/ *ji bo Koma USENET digerin http://groups.google.com/ [[Category:Nivîsbariya azad]] 1350 36397 2006-07-25T09:04:10Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Partiton]] ew perçeye [[Disk|Diskê]], em dikarin diska xwe bi çend perça bikin, her perçe navi wi [[partition]] e. [[Diskê]] eke em nikarin bi 5 û 6 perçe bikin le ew ne baş e ji bo şixulandina [[kompûter]]a we, ji bo [[boot]] kirina [[kompûter]]ê 5 û 6 [[partition]] ne baş e!. [[Diskê]] ku em bi 4 parça zedetir qut nekin [[komputer]]a we hin zu dişuxule. [[Category:Kompûter]] 1351 39670 2006-08-13T21:36:03Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Kernel''' dendika [[sistema şixulandine]] ya [[Kompûter]] e. Em dikarin bêjin kernel [[mêji]]ye [[sistema şixulandine]] ye. {{kurt}} [[Category:Kompûter]] 1352 52070 2006-10-15T12:53:47Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Pergala xebitandinê]] #redirect[[Pergala xebitandinê]] 1353 37584 2006-08-05T05:31:22Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Sîstema şixulandinê]] 1354 45318 2006-09-04T07:51:48Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Kompûter]] 1355 13434 2004-09-12T00:11:04Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[zimanê kurdî]] 1357 36386 2006-07-25T09:03:58Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RezanTovjin Daçikandin ji qertafa '''da''' û '''çikandin'''ê tê. Çikandin di kurdî de ji bo bicihkirina dar, stûn, rewt û hwd a erdê re tê gotin. Her wiha "tîr li ser dilê wî çikand", "ala xwe li serê zinarekê çikand", "darek li serê çiyê çikand" jî tê gotin. Gotina daçikandin jî tê heman wateyê. Lê heke "da çikandin" ji hev cuda were nivîsandin, tê wateya ku "yekî bi destê yekî din daye çikandin." Daçikandin bi tirkî "dikmek", bi îngilîzî "implantation." == Di Zimanê Teknîk de == [[Daçikandin]]: Bi ingilizi [[Install]] û [[Installation]], [[Daçikandin]] [[Kopi]]kirina [[Program]]e ji [[Disk]]ê û [[CDROM]]ê [[Kopi]]kirine sêr [[Disk]]a [[Komputer]]eya hunder. Karin li [[Daçikandina Linux Mandrake]] ji binehrin. {{kurt}} [[category:kompûter]] 1361 63183 2007-01-05T09:33:36Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eu:Ethernet]] '''Ethernet''' standartek ji bo [[Tora-lokal]] e, ji alîye [[Xerox]], [[Digital]] û [[Intel]] di sala 1973-76 de bi destnîşana [[Bob Metcalfe]] hatîye afirandin. çeşîdek Tora-lokal ku îroj herî pir te bikaranîn. Ethernet ji topolojîya [[Bus]] an jî [[Star]] îstifededike û zemîna xwe de metodek gihiştine bikartîne (access-metod) [[CSMA/CD]] (Carrier Sense Multiple Access/Collision Detection). Ew jî te maneya ku her nodek di tore de "guhdarî" xeta tore dike û heger xet ne meşgûlbe destpêkirina dane (data) dike. Vekîdi heger du node bi hevre li ser eynî xetê dane bişînin vî çaxî "collision" lihevketin derdikeve, çaxe ku lihevketinek derket, herdû alî disekinin û demek rasthatî dîsa dicerbînin. Dataye ku li ser Ethernet tên şandin jihev tên parçekirin û dibin çerçîfe (frame). Mezinbûna her çerçîfe neqeba 64 û 1518 bytê û ji van 46 û 1500 byte daneye ku be şandin bixweye. Ethernet bingeha spesifikasyonê [[IEEE]] 802.3 hatîye standartkirin û gelek lêzen cûdayî mevcûde 10 û 100 Mbps îroj herî pir te bikaranîn, lê Gigabit Ethernet jî hene, li ser versiyonen 10 û 100 Gbps te xebatkirin. piranîyen spesifikasyonen îroj bi bingeha 10Base-T ye. Têbinî: Bi rastî ez gelekî li ser Ethernet sekinîm û xwest navekî je re bi kurdî bibînim, le mixabin navek hêsan ku li Ethernet û Local network minasib peydenekir. == Lînkên derve == *[http://www.kurdmcse.com Malpera Kurdmcse] *[http://www.kurdmcse.com/modules.php?name=eferheng Termen Kompûter] *[http://www.ieee.org/portal/index.jsp IEEE] *[http://www.iso.ch/iso/en/ISOOnline.frontpage ISO] (International Organization for Standardization) *Çavkanî: [[kurdmcse]] [[Category:Teknolojî]] [[af:Ethernet]] [[bs:Ethernet]] [[ca:Ethernet]] [[cs:Ethernet]] [[da:Ethernet]] [[de:Ethernet]] [[en:Ethernet]] [[eo:Eterreto]] [[es:Ethernet]] [[eu:Ethernet]] [[fa:اترنت]] [[fi:Ethernet]] [[fr:Ethernet]] [[gl:Ethernet]] [[he:Ethernet]] [[hr:Ethernet]] [[hu:Ethernet]] [[id:Ethernet]] [[it:Ethernet]] [[ja:イーサネット]] [[ko:이더넷]] [[lt:Ethernet]] [[mk:Етернет]] [[ms:Ethernet]] [[nl:Ethernet]] [[nn:Ethernet]] [[no:Ethernet]] [[pl:Ethernet]] [[pt:Ethernet]] [[ru:Ethernet]] [[simple:Ethernet]] [[sk:Ethernet]] [[sl:Ethernet]] [[sq:Ethernet]] [[sv:Ethernet]] [[tr:Ethernet kartı]] [[uk:Ethernet]] [[vi:Ethernet]] [[zh:以太网]] 1362 48445 2006-09-26T09:16:43Z 217.128.131.86 '''Enstîtuya Kurd ya Parîsê''' (Institute Kurde de Paris, IKP) li sibatê [[1983]] hat damezrandin. Nav salên 1987 û 2001 kovara [[Kurmancî (kovar)|Kurmancî]] weşan kir. Damezrandiner IKPê [[Kendal Nezan]] e. Li [[enstîtuyên kurdî]] jî binêre. == Lînkên derve == *http://www.institutkurde.org [[Category:enstîtu]] [[fr:Institut kurde de Paris]] [[en:Kurdish Institute of Paris]] 1363 13439 2005-06-19T19:50:32Z Erdal Ronahi 2 Kovara '''Kurmancî''' kovara [[Enstîtuya Kurdî ya Parîsê]] (Institute Kurde de Paris, IKP) bû. 30 hejmarên kovarê nav salên 1987 û 2001 derketin. == Lînkên derve == *[http://www.institutkurde.org/publications/kurmanci Kovara Kurmancî] {{kurt}} [[Category:Kovar]] 1365 43728 2006-08-26T22:05:05Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Wîkîpediya:Mafên telîfê]] #REDIRECT [[Wîkîpediya:Mafên telîfê]] 1367 63369 2007-01-06T13:28:44Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nap:Computer]] '''Komputer''' amûr û hişekî [[elektronîk]] e ku gelek xebatên [[arîtmetîk]] û [[mantiq|mantiqî]] li gor [[bername|bernameyeke]] berê lê hatiye barkirin, dike û diqedîne. '''Computer''' bi ingilizî, ordinateur bi Fransewî '''bilgisayar''' bi tirki, '''rayane''' bi [[farisî]] ye. Yek ji navên wê yên [[Kurdî]] jî '''xêvjimêr''' e. Amûra xebatê ya ko mirov pê hejmarê dike, nemaze makîneyeka elektronîkî ku bernamekirî be û bikare karên matîmatîkî an mentiqî yên pir lezgîn pêk bîne an agahiyan (informasyonan) berhev bike, tomar bike, berhev bide an bi awayekî din ê dilxwestî û li gorî bernameyeke berê hatiye nivîsîn amade bike. Komputer bi rastî pirşiyan in. Ew makîneyên cîhanî yên destwerdana zanyaran in. Li gorî [[bîrdoza Çirç-Tûring]] ([[Church-Turing Theory]]), her komputer xwedî şiyaneka kêmanî ya derazînkî (minimum threshold capability) di koka xwe de dikare her karekî ku komputereke din dike bike. Lewma, komputerên xwedî şiyanên curane, ji [[Arîkareka Kesokî a Dîgîtal (PDA)]] heta [[Superkomputer]]an dikarin heman karî bikin, heke dem û bîr (memory) nehên liberçavgirtin. Lewma, heman cureyê komputeran reng e ji bo gelek karên ji hev cuda yên mîna durustkirina lîsteya mûçeyê karmendan heta ajotina Gemîyên Esmanî yên bê Mirov bihên bikaranîn. Lê ji ber pêşveçûnên teknolojîk ên mezin ên vê dawîyê, komputerên elektronîkî yên nû gelek ji yên kevin bikêrtir in (diyarokek ku hindek bi [[Qanûna Morî]] ango [[Moor's Law]] tê wesifandin). Bi gelemperî xebatên komputerê dikarin bibin 2 beş: * [[Pergala Xebatê]] * [[Înternet]] Ji bo xebitandina komputerê çend [[Pergalên Xebatê]] hene, mirov pêşî wan pergalan di komputera xwe de saz dike. ==Pergalên Xebatê== * [[DOS]] * [[GNU/Linux]]-[[لینوكس]] * [[Mac OS]] * [[Microsoft Windows]] * [[Unix]] - * Yên din di [[Lîsteya Pergalên Xebatê]] de ==Nivîsbarî== Nivîsbarî ji zimanê bernameyên komputerê re tê gotin. Ev zimanekî gelekî cuda ye û teknîk e. Bernameyên ku bi vî zimanî hatibin nivîsandin, wekî [[nivîsbarî]] tên binavkirin. *[[Nivîsbariya kurdî]] *[[Nivîsbariya azad]] *[[Microsoft Reader]] *[[PHP-Nuke]] *[[SQL]] *[[E-Pirtûk]] == Şexs û Şîrket== *[[Bill Gates]] *[[Microsoft]] *[[Linus Torvalds]] == Kampanya == *[[Wîndowsa Kurdî]] *[[Linux a kurdî]] == Çend gotinên zimanê komputerê == *[[Howto]] *[[Kernel]] *[[OS]] *[[Partition]] *[[GPL]] *[[ISO (format)|.ISO]] [[Înternet]] - [[Nivîsbarî]] (Software) - [[ڤایرۆس]] (Vîrus) ==Dîroka Komputerê== *1868 Patenta design a OWERTY hate standin. *1922 Cara yekem tupê tîrêjên [[katot]] a germ (CRT) hate hilberîn. *1939 Atanasoft -Berry, ABC îcad kir. *1946 ENIAC, yanî yekem komputera elektronîk a dikare were bernamekirin hate çêkirin. *1947 Cara yekem lîstika video hate afirandin. *1955 Cara yekem Diska Sabit hate çêkirin: [[IBM 350]] *1959 Cara yekem dewreya entegre an jî binavê navdar mikroçîp hate çêkirin. *1963 Jidayikbûna "kêzikê". Dûre navê wê bû '''Mişk'''. *1969 Bi yekemîn girêdana ARPANET'ê destpêka înternetê çêbû. *1982 Diskên Kompakt (CD) wekî pêşengê şoreşa dijîtal derketin piyaseyê. *1978 Hemû xebatkarên PC'yên modern mîmariya Intel x86 bingeh digirin. *1993 PC bûn platformeke lîstikan. Li yongaya Intel x86'ê 64-bit danerê, xetên pirxebatê û dûre jî teknolojiya MMX hatin lêzêdekirin. MMX'ê tiştekî zêde bi xwe re neanî, lê bi me da zanîn ku hemû xebatkar ne yek in ji MegaHertz'ê wêdetir dikare hinek cudahiyên wan ên din jî hebin. *1998 AMD'yê bersiva Pentium'ê da. Xebatkarê wê teknolojiya 3DNow! dihewand. Gelek caran bi qasî Pentium 2 performans dida û gelekî erzan bû. *2004 Hîn jî Pergalên Xebatê û sepan li gor 64-bit'an pêşve neçûne. Lê AMD Athlon 64 ji aliyê lîstikvanan hate hezkirin. [[Category:Teknolojî]] [[af:Rekenaar]] [[an:Ordinador]] [[ang:Circolwyrde]] [[ar:حاسوب]] [[ast:Computadora]] [[az:Bilgisayar]] [[bg:Компютър]] [[bn:কম্পিউটার]] [[bpy:কম্পিউটার]] [[br:Urzhiataer]] [[bs:Računar]] [[ca:Ordinador]] [[cs:Počítač]] [[cu:Съмѣтател҄ь]] [[cy:Cyfrifiadur]] [[da:Computer]] [[de:Computer]] [[en:Computer]] [[eo:Komputilo]] [[es:Computadora]] [[et:Arvuti]] [[fa:رایانه]] [[fi:Tietokone]] [[fo:Telda]] [[fr:Ordinateur]] [[fur:Ordenadôr]] [[fy:Kompjûter]] [[gd:Coimpiutaireachd]] [[gl:Ordenador]] [[got:𐍅𐌹𐍄𐌹𐍂𐌰𐌷𐌽𐌾𐌰𐌽𐌳𐍃]] [[he:מחשב]] [[hi:संगणक]] [[hu:Számítógép]] [[ia:Computator]] [[id:Komputer]] [[io:Ordinatro]] [[is:Tölva]] [[it:Computer]] [[iu:ᖃᕋᓴᐅᔭᖅ]] [[ja:コンピュータ]] [[kn:ಗಣಕಯಂತ್ರ]] [[ko:컴퓨터]] [[la:Computatrum]] [[lb:Computer]] [[li:Computer]] [[ln:Esálela]] [[lo:ຄອມພິວເຕີ]] [[lt:Kompiuteris]] [[lv:Dators]] [[mg:Mpikajy]] [[ml:കമ്പ്യൂട്ടര്‍]] [[ms:Komputer]] [[mt:Kompjuter]] [[my:က္ဝန္‌ပ္ရူတာ]] [[nap:Computer]] [[nds:Reekner]] [[nds-nl:Komputer]] [[nl:Computer]] [[nn:Datamaskin]] [[no:Datamaskin]] [[nv:Béésh bee ak'e'elchíhí t'áá bí nitsékeesígíí]] [[pa:ਕੰਪਿਊਟਰ]] [[pl:Komputer]] [[pt:Computador]] [[ro:Computer]] [[ru:Компьютер]] [[scn:Computer]] [[simple:Computer]] [[sk:Počítač]] [[sl:Računalnik]] [[so:Kumbuyuutar]] [[sq:Kompjuteri]] [[sr:Рачунар]] [[sv:Dator]] [[sw:Tarakishi]] [[ta:கணினி]] [[te:కంప్యూటరు]] [[th:คอมพิวเตอร์]] [[tl:Kompyuter]] [[tr:Bilgisayar]] [[uk:Комп'ютер]] [[ur:شمارندہ]] [[uz:Kompyuter]] [[vi:Máy tính]] [[wa:Copiutrece]] [[yi:קאמפיוטער]] [[zh:電子計算機]] [[zh-min-nan:Tiān-náu]] [[zh-yue:電腦]] 1368 64114 2007-01-11T18:19:29Z 85.179.124.155 Êzîdî, Yeziden, Jeziden {{yekkirin}} '''Êzidî''' bi pirranî li [[Kurdistanê]] dijîn, lê herwiha Êzidiyên ku li welatên [[Qefqas]]an û [[Sovyeta Berê]] dijîn jî hene. Dîsa di serî de li [[Elmanya]] li welatên Rojavayê Ewrûpa jî êdî diasporayeke Kurdên Êzidî heye. Olê Êzidîyan olekê êkane ye li hemî cîhanê. Hejmara Êzidîyan di navbera 600 hezar û bêhtirî milyonekê tê texmînkirin. Piranîya kurdên Êzidî evên ku li [[Başûrê Kurdistanê]] dijîn li deverên [[Şengal]] û [[Şêxan]] dijîn. Êzidîyan [[melikê Tawis]] heye weki merc`î. == Êzdîtî== [[Image:Tawus.jpg|right|thumb|Tawsî Melek]] Dînê Kurdan yê kevin. Yek ji kevintirîn dînê [[monoteist]]. Bi baweriya Êzdiyan navê Xwedê [[Ezîd]] e (ji [[zimane kurdî]] ez dan). Navenda Êzdiyan cîhê pîroz [[Laliş]] li herêma [[Şengal|Şengalê]] ye. Êzîdî kurd in û alîgirên oleke kevnar in. Baweriya Êzîdiyan bi hebûna yek Xwedayî tê. Ew monoteyîst in. Hejmara wan di nav gelê Kurd de pir hindike. Rehkûrbûn û koka ola wan dighîje heya 2000 salî berî çêbûna pêxember Îsa. Ola Êzîdîtiyê ne weke olên rojhilata navîn, mîna cihûtiyê, xaçperestiyê û îslamê, bi yekcarê re peyda bûye. Guhertin, pêşketin pêre çêbûye. Di destpêkê de Êzîdiyan her çar elêmentên jiyanê, ax, av, ba û agir diparastin. Ol wisa pêşket, heya perestina rojê (Şêşims mefer e mêrê Êzîdî ye) derkete holê. Ew jî di dîrokê de bi navê [[Mitrayîzim]]ê tê naskirin. Hejmara wan bêtir ji 750000î ye, piraniya wan li [[Başûrê Kurdistan|Başûrê Kurdistanê]] dimînin (600.000), perestgeha wan ya pîroz "[[Laliş]]" li Başûrê Kurdistanê ye, Mîrê wan Tehsîn Beg e û serokê olî, "Bavê Şêx-Extiyarê Mergehê ye, li Ba`adrê û Lalişê dimîne. Wekî din jî Êzîdî li [[Bakûrê Kurdistan|Bakûrê Kurdistanê]], [[Başûrêrojavayê Kurdistan|Başûrêrojavayê Kurdistanê]], li [[Ermenistan]]ê, [[Îran]]ê û [[Gurcistan]]ê, hene. Piraniya Êzîdiyên Bakûrê Kurdistanê cî û warê xwe berdan û koçber bûn. Ew bi teybetî hatin Almaniyayê (30.000). Êzîdiyên welatên sovyeta berê terqiyan welatên din, hindek ji wan li Ermenistanê dimînin, hindek li Gurcistanê û yên din rewiyan Ûkrayîne, Rûsiya û welatên din li Ewropa. binêre jî: [[Eşîrên êzdiyan]] ==Herwusa binihîre== *[[Yarsan]] == Lînkên derve == * [http://www.denwan.de/index2.html *http://www.roj.info.ms * [http://www.yeziden-colloquium.de Yeziden Colloquium] *http://www.ezid.ru *http://www.lalish.com *http://www.yeziden.de *[http://www.xoybun.com/modules.php?name=Content&pa=list_pages_categories&cid=64 Nivîsên ser Êzidiyan] {{kurt}} [[Category:Ol]] [[ar:يزيدية]] [[de:Jesiden]] [[en:Yazidi]] [[et:Jeziidid]] [[fa:یزیدیان]] [[fr:Yézidisme]] [[he:יזידים]] [[it:Yazidismo]] [[ja:ヤズィード派]] [[nn:Yezidismen]] [[pl:Jazydyzm]] [[ru:Езиды]] [[sv:Jezidism]] [[tr:Yezidilik]] 1369 20350 2005-10-18T02:28:09Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Eşîr]] '''Eşîrên êzdiyan''' wek [[eşîrên Kurdan]] ên mayî heyîn û yekîtiya xwe ne parastine. Eşîrk nîne ko bavek an hêlek jê, ji ber sebebên ko em dê li jêr bêjin di Êzîdxanê an ola êzdiyan da bi derneketî be. Heger em du-sê gundên êzdiyên Kurdaxê û çend gundên li [[Kurdistana bakûr]] jê biderxin, hemî eşîrên ezdiyan li Îraqê û di êrdîmên (menteqe) [[Şengal]] û [[Şêxan]] da dimînin. Berî sê sed salî êzdî ji îro gelekî pirtir bûn. Çi gava [[Êzdî]] ji Êzîdxanê da biderketine û li [[Kurdistan]]ê belav bûne; gelek bavên pir eşîran hin bi tevayî û hinek jî bi malbatî bûne [[îslam]]. Di dema xîlafeta Osmaniyan dea hikûmeta caran bi leşkerine mezin û xurt bi ser êzdiyan da girti bû. Her carekê ji van caran, çawan ko bi sedan êzdî dihatin kuştin; hin eşîr û bavên gelek eşîran jî Êzîdxanê berdidan û li nav Kurdistanê belav dibûn. Tirk têkilî van eşîrên derketî ne dibûn. Wan dizanî ko herçî eşîrên ko ji Kurdistanê bi derkevin û bi nav eşîrên îslam da herin; demekî dûr najo dê îslam bibin. Dawî jî her wekî wan texmîn kirî bi derket. Ji van bav û eşîrên ko ji Êzîdxaneyê biderketî ji sedî heştê bûne îslam. [[Dinan]], [[Delikan]] û [[Gevozan]] ji van êşîran in. [[Osman Sebrî]] (di Hejmara [[Ronahî (kovar)|Ronahî]] ya 21an de hatiye weşandin) [[Category:Eşîr]] 1370 13445 2004-06-08T14:41:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Bakurê Kurdistanê]] 1371 13446 2004-06-08T16:36:02Z Erdal Ronahi 2 Wikipedia:Gavên seretayî çû cihê Gavên pêşî #REDIRECT [[Gavên pêşî]] 1372 13447 2004-06-08T16:43:20Z Erdal Ronahi 2 Gavên pêşî çû cihê Wikipedia:Gavên pêşî #REDIRECT [[Wikipedia:Gavên pêşî]] 1373 13448 2004-06-08T16:46:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Wikipedia:Rûpeleke çawa biguherînim]] 1374 13449 2004-06-08T16:50:55Z Erdal Ronahi 2 Wikipedia:Wîkîpediya çi ye û çi ne ye? çû cihê Wikipedia:Wîkîpediya çi ye û ne çi ye? #REDIRECT [[Wikipedia:Wîkîpediya çi ye û ne çi ye?]] 1377 13450 2004-11-01T00:00:35Z Erdal Ronahi 2 {{rtl}} مانگرتنی [[روژنامه]] وانی کوردبه ریزمحه مه دصدیقی که بودوه ندله خواردن له به ندی خانه ی سنه دا محمه مه دصدیق که بودوه ندبریاری داوه ئه گه رتاروژی شه مه بارودوخی روون نه بیته وه وله به ندیخانه ئازادنه بیت ده ست ده داته مانگرتن له خواردن هه روه هاروژنامه وانانی کوردی روژهه لاتی کوردوستان بریاریان داوه بوپشتیوانی کردن له م مانگرتنه له روژی یه کشه مه له نیوده فته ری هه فته نامه ی پیامی مردم کوببنه وه وده ست بدن به مانگرتن ده سته ی نوسه رانی په یام مردم [[Category:Soranî]] [[Category:کوردی]] 1380 50235 2006-10-10T14:47:42Z Erdal Ronahi 2 Qulp (Ixdir) çû cihê Qulp, Îdir Navçeya '''Qulpê''' (bi tirkî ''Tuzluca'') bi giredayi bajarê [[Ixdir]]ê ye. Nêziki navenda bajêr ciyayên [[Xoy|Koy]]ê hene mirovan ji bo ku Xoya paqij derxinin ciya kolane di encama kolandinê da qulpen mezin derketine holê, navceyê navê xwe ji van qulpa hilgirtiye u buye Qulp. Navçeyê da û gunden girêdayi navce ye temami [[kurd]] in, gelek hindik [[azerî]] ji hene belam gelek hindikin mirov dikare van azeriya qet hesab ji neke, hejmara navceyê 15 hezar e, %99 kurd in, ên mayin ji azerî ne. [[Category:Navçeya Îdirê]] 1381 38979 2006-08-13T16:23:12Z Pill 538 Guherandina 85.99.208.125 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Hatîb Dîcle''' siyasetmedarekî kurd e. Dîcle, [[Leyla Zana]], [[Orhan Doğan]] û [[Selîm Sadak]] 10 sal di zîndanê de man. {{kurt}} [[Category:Siyasetmedar]] 1383 65561 2007-01-20T11:57:10Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[qu:Simi qullqa]] '''Ferheng''' (peyvname, bêjename) pirtûkek yan qeydek dî ye ku peyv û bêje (kelîme) tê de hatine rêzkirin û şirovekirin. Ev şirovekirin dibe bi heman zimanî be yan jî bi zimanek din be. Ferheng dibe ji bilî bi peyvan, bi wêneyan jî bên diyarkirin. Di ferhengan peyv bi pirranî li gor [[alfabeyê]] tên rêzkirin lê rêzkirin dikare bi gor babetan jî be. Yek cûn parvekirina ferhengan jî wiha ye: [[Ferhengên giştî]] û [[ferhengên taybet]]. Ferheng dikarin [[ferhengên yekzimanî]], [[ferhengên duzimanî]] yan jî [[ferhengên pirrzimanî]] bin. Wekî din ferheng dikare di wateya [[çand|çandê]] de jî were bikaranîn, ji xwe ev gotin di zimanê [[Farisî]] de tê wateya çandê. Mînakeke ji bo ferhengek [[Wîkîferheng]] e. Binhêre: *[[Ferhengên kurdî]] *[[Wîkîpediya:Ferqên nav Ensîklopedî û Ferhengan]] == Lînkên derve == *[http://ku.wiktionary.org Wîkîferheng] - Ferhenga azad *[http://dmoz.org/World/Kurdish/%c3%87avkan%c3%ae/Ferheng/ Kategoriya "Ferheng" a dmoz] - Lîsteya ferhengan *[http://www.ferheng.org/ Ferheng.org] - Mala ferhengên kurdî *[http://www.kars36.com/kurd2turk Ferhenga Kurdi] [[Category:Ziman]] *[http://www.kurdishworld.com/projects/ferheng/ Ferheng] - Ferhengên kurdî, agahî û grêdan. [[af:Woordeboek]] [[be:Слоўнік]] [[bg:Речник]] [[br:Geriadur]] [[ca:Diccionari]] [[cs:Slovník]] [[csb:Słowôrz]] [[cv:Словарь]] [[da:Ordbog]] [[de:Wörterbuch]] [[el:Λεξικό]] [[en:Dictionary]] [[eo:Vortaro]] [[es:Diccionario]] [[eu:Hiztegi]] [[fi:Sanakirja]] [[fr:Dictionnaire]] [[gl:Dicionario]] [[he:מילון]] [[hi:शब्दकोष]] [[id:Kamus]] [[io:Vorto-libro]] [[it:Dizionario]] [[ja:辞典]] [[ko:사전]] [[la:Lexicon]] [[lt:Žodynas]] [[mg:Rakibolana]] [[ms:Kamus]] [[nah:Tlahtōltecpantiliztli]] [[nap:Dezziunario]] [[nl:Woordenboek]] [[nn:Ordbok]] [[no:Ordbok]] [[nrm:Dictionnaithe]] [[oc:Diccionari]] [[pl:Słownik]] [[pt:Dicionário]] [[qu:Simi qullqa]] [[ru:Словарь]] [[sco:Dictionar]] [[si:ශබ්ද කෝෂය]] [[simple:Dictionary]] [[sk:Slovník]] [[sl:Slovar]] [[sv:Ordbok]] [[ta:அகராதி]] [[th:พจนานุกรม]] [[tr:Sözlük]] [[vi:Từ điển]] [[wa:Motî]] [[yi:ווערטערבוך]] [[zh:字典]] 1385 48505 2006-09-27T06:58:35Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: an, bn, bs, cs, csb, el, eu, fur, hr, hu, io, is, jbo, ko, lad, mk, ml, mo, nds, ng, nn, no, pap, scn, sk, sl, sq, sr, ta, tr, ug, uk, ur, vi, zh-yue {{Çavlêgerandin}} '''Çand''' (çande) tê wateyê torre, kultur. Çand herwek [[civak]], [[zanîn]], [[huner]], [[amojgarî]] u [[tendurustî]] di jîyana meyî civakî de gotineke bi pir maneye u di dîroka gelan de neteweke bêyî çand wek netewe nayê qebulkirin. Her Neteweyek bi rengê xwe heye u ew jî dibe piirrengîya gerdunî yê. Herweki dın:Netewek bı şıklé ruh,xemılandın,xwerın bı tore u baweri ya xwe bı xwere qerektera çande ke taybeti dıhulıqini. Çanda gelan bi nivîsandina pirtukan (pirtukên dîrokî, çandî, zanyarî, olî, çîrok), [[destan]] u [[sitran]]an u seranser di nava jîyana gel tê afirandin, bi [[xêzik]]an, [[wêne]]an, [[şano]] u [[fîlm]]an xurt dibe u pêşve diçe. Lê di dîrokêde heya îro tu car çand azad nebuye u timutim di bin destê dewlemandan de ji bo meslehatin ewan hatîye karanîn. An jî di bin hukmê kevneperest u olperestande şunde maye. Hatîye qedexekirin yên ku xwestine karê çandî bikin gunehbar bune u ew hevcedarîya çande ke azad u serbixwe ji bo gelê kurd jî buye hesretekî dur u dirêj. Ji bo [[kurd]] u [[Kurdistan|Kurdistanê]] çandeke azad divê di gel mafên çarenusî pêk bê û pêşve biçe. Heya ku armanca yekîtîya netewî, yekîtîya ziman, yekîtîya aborî û ya çandî pêk neyê ev felatî ne mumkîne. di gotara jorîn da li gor dîtina min hîn kêmasî he ne. ev jî ewin ku li jor qala çand û azadiya çandê hatiye kirin di vir da ez dikarim bêjim ku tu carî çand nikarîbûyê bê bindestkirin. ji ber ku ez di wê baweriyê da me ku ger gelek li çanda xwe ji dil xwedî derkeve tu carî tu kes yan jî tu desthilatdarî nikare tadeyê an go astengiyê li hember pêşveçûna çandî derxî ne. lewra di vê rewşê da mirov nikare êrîşên ku tên ser zimên û çandan bavê pişt guhê xwe belê raste ku ji aliy3e hêzên desthilatdarku ev di be dewletek, olek, çandek din an go kes bixwe bin. li gor dîtina min asteng û pirsgirêka herî mezin ku li hember pêşketin û dewlemendbûn a çandê kes an go civak bixwe ne. ==Binêre== *[[Ziman]] *[[Şano]] *[[Folklor]] *[[Mûzik]] *[[Wênesazî]] *[[Xêzik]] *[[:category:xwarin|Xwarin]] *[[:category:cil|Cil]] {{kurt}} [[Category:Çand]] [[Category:mirov]] [[an:Cultura]] [[ar:ثقافة]] [[ast:Cultura]] [[be:Культура]] [[bn:সংস্কৃতি]] [[bs:Kultura]] [[ca:Cultura]] [[cs:Kultura]] [[csb:Kùltura]] [[da:Kultur]] [[de:Kultur]] [[el:Πολιτισμός]] [[en:Culture]] [[eo:Kulturo]] [[es:Cultura]] [[eu:Kultura]] [[fi:Kulttuuri]] [[fr:Culture]] [[fur:Culture]] [[fy:Kultuer]] [[he:תרבות]] [[hi:संस्कृति]] [[hr:Kultura]] [[hu:Kultúra]] [[ia:Cultura]] [[io:Kulturo]] [[is:Menning]] [[it:Cultura]] [[ja:文化]] [[jbo:kulnu]] [[ko:문화]] [[lad:Kultura]] [[lt:Kultūra]] [[mk:Култура]] [[ml:സംസ്കാരം]] [[mo:Културэ]] [[nah:Cultura]] [[nds:Kultur]] [[ng:Hastangi]] [[nl:Cultuur]] [[nn:Kultur]] [[no:Kultur]] [[pap:Kultura]] [[pl:Kultura]] [[pt:Cultura]] [[ro:Cultură]] [[ru:Культура]] [[scn:Cultura]] [[simple:Culture]] [[sk:Kultúra (spoločenské vedy)]] [[sl:Kultura]] [[sq:Kultura]] [[sr:Култура]] [[sv:Kultur]] [[ta:பண்பாடு]] [[tl:Kultura]] [[tr:Kültür]] [[tt:Mädäniät]] [[ug:مەدەنىيەت]] [[uk:Культура]] [[ur:ثقافت]] [[vi:Văn hóa]] [[zh:文化]] [[zh-min-nan:Bûn-hoà]] [[zh-yue:文化]] 1388 13457 2004-09-24T18:41:19Z Erdal Ronahi 2 Rûpelen ku bi zimanê re giredayî ne. [[Category:Çand]] [[Category:mirov]] 1389 36440 2006-07-25T09:08:08Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Rûpelên ku girêdayî mijarên teknolojîk in. [[Category:Zanîn]] [[ast:Categoría:Teunoloxía]] [[be:Катэгорыя:Тэхналёгіі]] [[bg:Категория:Технология]] [[ca:Categoria:Tecnologia]] [[da:Kategori:Teknologi]] [[de:Kategorie:Technik]] [[el:Κατηγορία:Τεχνολογία]] [[en:Category:Technology]] [[eo:Kategorio:Teknologio]] [[es:Categoría:Tecnología]] [[fi:Luokka:Tekniikka]] [[fr:Catégorie:Technologie]] [[hu:Kategória:Technika]] [[io:Category:Teknologio]] [[ja:Category:技術]] [[ko:분류:기술]] [[lv:Category:Tehniskās zinātnes]] [[nds:Kategorie:Technik]] [[nl:Categorie:Techniek]] [[no:Kategori:Teknologi]] [[pt:Categoria:Tecnologia]] [[ru:Категория:Технология]] [[sw:Category:Teknolojia]] [[tr:Kategori:Teknoloji]] [[uk:Категорія:Техніка]] [[zh:Category:科技]] 1390 56269 2006-11-13T16:42:10Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:li gorî kar û pîşeyê kes]] [[af:Kategorie:Skrywers]] [[an:Categoría:Escritors]] [[ar:تصنيف:مؤلفون]] [[ast:Categoría:Escritores]] [[be:Катэгорыя:Літаратары]] [[bg:Категория:Писатели]] [[br:Rummad:Skrivagner]] [[ca:Categoria:Escriptors]] [[cs:Kategorie:Spisovatelé]] [[da:Kategori:Forfattere]] [[de:Kategorie:Autor]] [[el:Κατηγορία:Συγγραφείς]] [[en:Category:Writers]] [[eo:Kategorio:Verkistoj]] [[es:Categoría:Escritores]] [[eu:Kategoria:Idazleak]] [[fi:Luokka:Kirjailijat]] [[fr:Catégorie:Écrivain]] [[he:קטגוריה:סופרים]] [[hu:Kategória:Költők, írók]] [[id:Kategori:Penulis]] [[io:Category:Autori]] [[it:Categoria:Scrittori]] [[ka:კატეგორია:მწერლები]] [[ko:분류:작가]] [[la:Categoria:Scriptores]] [[lb:Category:Auteuren]] [[li:Kategorie:Sjriever]] [[mt:Category:Kittieba]] [[nds:Kategorie:Schriever]] [[nl:Categorie:Schrijver]] [[nn:Kategori:Forfattarar]] [[no:Kategori:Forfattere]] [[oc:Categoria:Escrivan]] [[os:Категори:Фысджытæ]] [[pl:Kategoria:Pisarze]] [[pt:Categoria:Escritores]] [[ro:Categorie:Scriitori]] [[ru:Категория:Писатели]] [[sk:Kategória:Spisovatelia]] [[sq:Category:Shkrimtar]] [[sr:Категорија:Књижевници]] [[sv:Kategori:Författare]] [[th:หมวดหมู่:นักประพันธ์]] [[tr:Kategori:Yazarlar]] [[tt:Törkem:Yazuçılar]] [[uk:Категорія:Письменники]] [[vi:Thể loại:Nhà văn]] [[zh:Category:作家]] [[zh-min-nan:Category:Chok-ka]] 1391 66696 2007-01-27T04:29:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[pms:Categorìa:Biografìe]], [[ru-sib:Category:Людники]] Gotarên û kategoriyên ser kesan. [[Category:Mirov]] [[af:Kategorie:Mense]] [[als:Kategorie:Person]] [[an:Categoría:Biografías]] [[ang:Category:Lēode]] [[ast:Categoría:Biografíes]] [[az:Kateqoriya:Şəxslər]] [[bg:Категория:Хора]] [[br:Rummad:Tud]] [[bs:Kategorija:Biografije]] [[ca:Categoria:Biografies]] [[cs:Kategorie:Lidé]] [[cy:Categori:Pobl]] [[da:Kategori:Personer]] [[de:Kategorie:Person]] [[en:Category:People]] [[eo:Kategorio:Famaj personoj]] [[es:Categoría:Biografías]] [[et:Kategooria:Inimesed]] [[eu:Kategoria:Biografiak]] [[fi:Luokka:Henkilöt]] [[fo:Bólkur:Fólk]] [[fr:Catégorie:Personnalité]] [[fy:Kategory:Persoan]] [[gl:Category:Personalidades]] [[gu:Category:વ્યક્તિત્વ]] [[he:קטגוריה:אישים]] [[hr:Kategorija:Biografije]] [[hu:Kategória:Személyek]] [[ia:Categoria:Gente]] [[id:Kategori:Tokoh]] [[io:Category:Personalajo]] [[is:Flokkur:Fólk]] [[it:Categoria:Persone]] [[ja:Category:人物]] [[ko:분류:사람]] [[kw:Category:Pobel]] [[la:Categoria:Homines]] [[li:Kategorie:Persoon]] [[ln:Category:Moto]] [[lt:Kategorija:Biografijos]] [[lv:Kategorija:Cilvēki]] [[map-bms:Category:Tokoh]] [[ms:Kategori:Tokoh]] [[nds:Kategorie:Person]] [[nl:Categorie:Persoon]] [[nn:Kategori:Personar]] [[no:Kategori:Personer]] [[oc:Categoria:Personalitat]] [[os:Категори:Зындгонд адæймæгтæ]] [[pa:ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਲੋਕ]] [[pdc:Category:Leit]] [[pl:Kategoria:Biografie]] [[pms:Categorìa:Biografìe]] [[pt:Categoria:Pessoas]] [[ro:Categorie:Biografii]] [[ru:Категория:Персоналии]] [[ru-sib:Category:Людники]] [[scn:Category:Biografìi]] [[simple:Category:People]] [[sl:Kategorija:Biografije]] [[sq:Category:Persona]] [[sr:Категорија:Биографије]] [[sv:Kategori:Personer]] [[sw:Category:Watu]] [[th:หมวดหมู่:บุคคล]] [[tr:Kategori:Kişiler]] [[uk:Категорія:Персоналії]] [[vec:Categoria:Biografie]] [[vi:Thể loại:Nhân vật]] [[vls:Categorie:Mens]] [[war:Category:Biyograpiya]] [[zh:Category:人物]] [[zh-min-nan:Category:Jîn-bu̍t]] 1392 47692 2006-09-16T21:22:56Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 80.130.99.5 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi {{rtl}} <div class="plainlinks"> رووپه‌لێن بی سۆرانی. ه‌گه‌ر پیرسگیرێكێن بی تیپێن سۆرانی ھه‌بین, ھوون دیكارین لی [http://www.kurditgroup.org/modules.php?name=Downloads&d_op=getit&lid=21 ۋێ ده‌رێ] فۆنتێ '''ونیكورد وه‌ب''' ژی بۆ [[Microsoft Windows]] داكیشینین. پیشتره‌ فۆنتێ برۆوسه‌رێ خوه‌ بیكین '''ونیكورد وه‌ب'''. </div> [[Category:زمان]] [[category:ziman]] 1393 60082 2006-12-10T17:11:26Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[lv:Kategorija:Pilsētas]] '''Bajar'''ên cîhanê. [[Category:Erdnîgarî]] [[als:Kategorie:Ort]] [[ast:Categoría:Ciudaes]] [[be:Катэгорыя:Гарады]] [[bg:Категория:Градове]] [[bs:Kategorija:Gradovi]] [[ca:Categoria:Ciutats]] [[cs:Kategorie:Města]] [[cy:Categori:Dinasoedd]] [[da:Kategori:Byer]] [[de:Kategorie:Ort]] [[el:Κατηγορία:Πόλεις]] [[en:Category:Cities]] [[eo:Kategorio:Urbo]] [[es:Categoría:Localidades]] [[et:Kategooria:Linnad]] [[fi:Luokka:Kaupungit]] [[fr:Catégorie:Ville du monde]] [[ga:Catagóir:Cathracha]] [[he:קטגוריה:ערים]] [[hr:Kategorija:Gradovi]] [[hsb:Kategorija:Sydlišćo]] [[hu:Kategória:Települések]] [[ia:Categoria:Citates]] [[id:Kategori:Kota]] [[it:Categoria:Città]] [[ja:Category:都市]] [[ka:კატეგორია:ქალაქები]] [[ko:분류:도시]] [[la:Categoria:Urbes]] [[lt:Kategorija:Miestai]] [[lv:Kategorija:Pilsētas]] [[nds:Kategorie:Oort]] [[nl:Categorie:Stad]] [[nn:Kategori:Byar]] [[no:Kategori:Byer]] [[nrm:Category:Villes]] [[oc:Categoria:Ciutat del monde]] [[os:Категори:Сахар]] [[pdc:Category:Bletz]] [[pl:Kategoria:Miasta]] [[pms:Categorìa:Sità]] [[pt:Categoria:Cidades]] [[ro:Categorie:Oraşe]] [[ru:Категория:Город]] [[simple:Category:Cities]] [[sk:Kategória:Mestá]] [[sr:Категорија:Градови]] [[sv:Kategori:Städer]] [[tr:Kategori:Şehirler]] [[tt:Törkem:Şähär]] [[ur:زمرہ:شہر]] [[vi:Thể loại:Thành phố]] [[vo:Category:Zifs]] [[yi:קאַטעגאָריע:שטאַט]] [[zh:Category:城市]] [[zh-classical:Category:城市]] [[zh-yue:Category:城市]] 1394 62498 2007-01-01T11:40:42Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[az:Kateqoriya:Ölkələr]] تعديل: [[sq:Category:Shtete]] Binêre: *[[:Category:Dewlet]] [[Category:Erdnîgarî]] [[af:Kategorie:Lande]] [[als:Kategorie:Land]] [[an:Categoría:Países]] [[ang:Category:Land]] [[ar:تصنيف:دول]] [[ast:Categoría:Países]] [[az:Kateqoriya:Ölkələr]] [[be:Катэгорыя:Краіны]] [[bg:Категория:Държави]] [[br:Rummad:Riezoù ar Bed]] [[bs:Kategorija:Države Svijeta]] [[ca:Categoria:Estats del món]] [[cs:Kategorie:Státy a území]] [[cv:Категори:Патшалăхсем]] [[da:Kategori:Verdens lande]] [[de:Kategorie:Staat]] [[el:Κατηγορία:Χώρες]] [[en:Category:Countries]] [[eo:Kategorio:Landoj]] [[es:Categoría:Países]] [[et:Kategooria:Maailma maad]] [[fa:رده:کشورها]] [[fi:Luokka:Valtiot]] [[fr:Catégorie:Pays du monde]] [[fur:Categorie:Stâts dal mont]] [[ga:Catagóir:Tíortha]] [[gl:Category:Países]] [[he:קטגוריה:מדינות העולם]] [[hi:श्रेणी:देश]] [[hr:Kategorija:Države svijeta]] [[hu:Kategória:Országok]] [[ia:Categoria:Pais]] [[id:Kategori:Negara]] [[ie:Category:Landes]] [[ilo:Category:Pagilian]] [[io:Category:Stati]] [[is:Flokkur:Lönd]] [[it:Categoria:Nazioni]] [[ja:Category:国]] [[ka:კატეგორია:ქვეყნები]] [[kk:Санат:Мемлекеттер]] [[ko:분류:나라]] [[la:Categoria:Nationes]] [[lad:Category:Paises]] [[ln:Category:Bisé ya Mokili]] [[lo:Category:ປະເທດ]] [[lt:Kategorija:Valstybės]] [[lv:Kategorija:Valstis]] [[mo:Category:Цэрь]] [[ms:Kategori:Negara]] [[mt:Category:Pajjiżi]] [[na:Category:Eb]] [[nah:Categoría:Altépetl]] [[nds:Kategorie:Land]] [[nds-nl:Kattegerie:Laand]] [[nl:Categorie:Land]] [[nn:Kategori:Land]] [[no:Kategori:Land]] [[oc:Categoria:Païses]] [[os:Категори:Бæстæтæ]] [[pdc:Category:Lenner]] [[pl:Kategoria:Państwa świata]] [[pt:Categoria:Países do mundo]] [[rm:Category:Stadi]] [[rmy:Shopni:Thema]] [[ro:Categorie:Ţări]] [[ru:Категория:Страны]] [[scn:Category:Nazzioni]] [[sco:Category:Kintras]] [[sh:Category:Države svijeta]] [[simple:Category:Countries]] [[sk:Kategória:Štáty]] [[sl:Kategorija:Države]] [[sq:Category:Shtete]] [[sr:Категорија:Државе]] [[su:Kategori:Nagara]] [[sv:Kategori:Världens länder]] [[sw:Category:Nchi]] [[ta:பகுப்பு:நாடுகள்]] [[th:หมวดหมู่:ประเทศ]] [[tl:Category:Mga bansa]] [[tpi:Category:Kantri]] [[tr:Kategori:Ülkeler]] [[tt:Törkem:Däwlätlär]] [[udm:Категория:Кунъёс но шаеръёс]] [[uk:Категорія:Країни]] [[vi:Thể loại:Quốc gia]] [[wa:Categoreye:Payis]] [[yi:קאַטעגאָריע:לענדער]] [[zh:Category:国家]] [[zh-classical:Category:國]] [[zh-min-nan:Category:Kok-ka]] [[zh-yue:Category:國]] 1395 62449 2006-12-31T19:51:19Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[az:Kateqoriya:Qitələr]] <center>[[Wêne:Continents vide couleurs.png|300px]]</center>[[Category:Erdnîgarî]] [[af:Kategorie:Kontinente]] [[an:Categoría:Continén]] [[ang:Category:Worulddǣl]] [[ar:تصنيف:قارات]] [[ast:Categoría:Continentes]] [[az:Kateqoriya:Qitələr]] [[bar:Kategorie:Kontinent]] [[be:Катэгорыя:Кантыненты]] [[bg:Категория:Континенти]] [[bpy:Category:মহাদেশ]] [[bs:Kategorija:Kontinenti]] [[ca:Categoria:Continents]] [[cs:Kategorie:Kontinenty]] [[cv:Категори:Континентсем]] [[cy:Categori:Cyfandiroedd]] [[da:Kategori:Verdensdele]] [[de:Kategorie:Kontinent]] [[en:Category:Continents]] [[eo:Kategorio:Kontinentoj]] [[es:Categoría:Continentes]] [[eu:Kategoria:Kontinenteak]] [[fi:Luokka:Maanosat]] [[fo:Bólkur:Heimspartar]] [[fr:Catégorie:Continent]] [[frp:Category:Continent]] [[fur:Categorie:Continents]] [[fy:Kategory:Wrâlddiel]] [[ga:Catagóir:Mór-ranna]] [[he:קטגוריה:יבשות]] [[hi:श्रेणी:महाद्वीप]] [[hr:Kategorija:Kontinenti]] [[ht:Category:Kontinan]] [[ia:Categoria:Continente]] [[id:Kategori:Benua]] [[io:Category:Kontinenti]] [[it:Categoria:Continenti]] [[ja:Category:大陸]] [[ko:분류:대륙]] [[la:Categoria:Orbis terrarum pars]] [[lb:Category:Kontinenter]] [[lt:Kategorija:Žemynai]] [[lv:Kategorija:Kontinenti]] [[mk:Категорија:Континенти]] [[mo:Category:Континенте]] [[ms:Kategori:Benua]] [[mt:Category:Kontinenti]] [[na:Category:Eb mi imin memak ean]] [[nds-nl:Kattegerie:Continent]] [[nl:Categorie:Continent]] [[nn:Kategori:Verdsdelar]] [[no:Kategori:Kontinenter]] [[os:Категори:Континенттæ]] [[pl:Kategoria:Kontynenty]] [[pt:Categoria:Continentes]] [[rmy:Shopni:Kontinenturya]] [[ro:Categorie:Continente]] [[ru:Категория:Континенты]] [[scn:Category:Cuntinenti]] [[simple:Category:Continents]] [[sk:Kategória:Svetadiely]] [[sl:Kategorija:Celine]] [[sq:Category:Kontinente]] [[sr:Категорија:Континенти]] [[sv:Kategori:Världsdelar]] [[ta:பகுப்பு:கண்டங்கள்]] [[th:หมวดหมู่:ทวีป]] [[tl:Category:Mga kontinente]] [[tr:Kategori:Kıtalar]] [[uk:Категорія:Континенти]] [[vec:Categoria:Continenti]] [[vi:Thể loại:Lục địa]] [[war:Category:Kontinente]] [[zh:Category:大洲]] [[zh-min-nan:Category:Tāi-lio̍k]] [[zh-yue:Category:大洲]] 1397 50450 2006-10-10T17:09:01Z Erdal Ronahi 2 {{GotaraBingehîn}} [[Category:Erdnîgarî]] 1399 59552 2006-12-05T21:22:06Z Erdal Ronahi 2 '''!Serkategorî''' dayîka kategoriyan e. Kategoriya herî jor e. *Gotarên bi soranî:[[:Category:Soranî|Kategorî:Soranî]] *Gotarên bi zazakî:[[:Category:Zazakî|Kategorî:Zazakî]] 1400 36156 2006-07-24T21:20:55Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Palica Rûpelên ser dîrokê. [[Category:Zanist]] [[Category:Mirov]] [[af:Kategorie:Geskiedenis]] [[als:Kategorie:Gschichte]] [[an:Category:Istoria]] [[ang:Category:Stǽr]] [[ast:Category:Historia]] [[be:Катэгорыя:Гісторыя]] [[bg:Категория:История]] [[br:Category:Istor]] [[ca:Categoria:Història]] [[cs:Kategorie:Historie]] [[da:Kategori:Historie]] [[de:Kategorie:Geschichte]] [[el:Κατηγορία:Ιστορία]] [[en:Category:History]] [[eo:Kategorio:Historio]] [[es:Categoría:Historia]] [[et:Kategooria:Ajalugu]] [[fi:Luokka:Historia]] [[fr:Catégorie:Histoire]] [[he:קטגוריה:היסטוריה]] [[hi:श्रेणी:इतिहास]] [[hu:Kategória:Történelem]] [[id:Kategori:Sejarah]] [[io:Category:Historio]] [[it:Categoria:Storia]] [[ja:Category:歴史]] [[kn:Category:ಇತಿಹಾಸ]] [[la:Categoria:Historia]] [[lb:Category:Geschicht]] [[nds:Kategorie:Historie]] [[nl:Categorie:Geschiedenis]] [[no:Kategori:Historie]] [[pl:Kategoria:Historia]] [[pt:Categoria:História]] [[ru:Категория:История]] [[sk:Kategória:História]] [[sl:Category:Zgodovina]] [[sv:Kategori:Historia]] [[th:Category:ประวัติศาสตร์]] [[tr:Kategori:Tarih]] [[uk:Категорія:Історія]] [[vi:Category:Lịch sử]] [[zh:Category:历史]] 1401 30088 2006-03-30T22:38:52Z 84.61.28.215 1402 13469 2004-07-05T01:50:22Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Lîsteya rêxistinên kurdî]] 1403 38164 2006-08-12T13:05:51Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:kom]] 1404 36162 2006-07-24T21:21:05Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[category:civak]] [[bg:&#1050;&#1072;&#1090;&#1077;&#1075;&#1086;&#1088;&#1080;&#1103;:&#1050;&#1091;&#1083;&#1090;&#1091;&#1088;&#1072;]] [[ca:Categoria:Cultura]] [[da:Kategori:Kultur]] [[de:Kategorie:Kultur]] [[en:category:culture]] [[es:Categoría:Cultura]] [[fr:Catégorie:Culture]] [[is:Flokkur:Menning]] [[ja:Category:&#25991;&#21270;]] [[nl:Categorie:Cultuur]] [[pl:Kategoria:Kultura]] 1405 58406 2006-11-26T01:06:19Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[simple:Category:Kurdish politicians]] '''Siyasetmedar''' (ramyar) kes in ku [[siyaset]] ([[ramyarî]], [[konevanî]], [[polîtîka]]) dikin. [[Category:Li gorî kar û pîşeyê kes]] [[de:Kategorie:Politiker (Kurdistan)]] [[en:Category:Kurdish politicians]] [[es:Categoría:Políticos de Kurdistán]] [[fr:Catégorie:Personnalité politique kurde]] [[oc:Categoria:Personalitat politica kurda]] [[simple:Category:Kurdish politicians]] [[sv:Kategori:Kurdiska politiker]] [[tr:Kategori:Kürt siyasetçiler]] 1406 13473 2005-04-02T00:10:50Z Erdal Ronahi 2 #[[Eşîra Barzaniyan]] #[[Idrîs Barzanî]] #[[Mesud Barzanî]] #[[Mele Mistefa Barzanî]] #[[Nêçîrvan Barzanî]] #[[Peyrewên Barzanî]] {{Cudakirin}} [[category:Rûpelên cudakirinê]] 1407 58459 2006-11-26T11:55:50Z Erdal Ronahi 2 {{Gotara bingehîn}} *[[Listeya muzikarên kurd]] [[Category:Li gorî kar û pîşeyê kes]] [[Category:Huner]] 1408 39098 2006-08-13T16:30:19Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya YurikBot [[PalTalk]] [[program]]eke belaş e ji bo [[chat]]a axaftinê û nivîsandinê ye. Li wêderê tu dikarî bi zimanê xwe yê şêrîn bi [[kurd]]ên ji gelek [[welat]]an re li ser hemû tiştên ku dilê te dixwaze, biaxivî, li [[mûzîk]]ê guhdar bikî û gelek tiştên dî bikî. [[Category:nivîsbarî]][[category:înternet]] {{kurt}} [[en:Paltalk]] [[pt:Paltalk]] 1410 13476 2005-01-14T13:41:16Z Erdal Ronahi 2 +tîrmeh {| border="0" id="toc" align="center" style="margin: 0 auto; float:center;" |align="center" style="background:#dddddd;" | '''Meh''' |- |align=center| [[rêbendan]] | [[reşemî]] | [[adar]] | [[avrêl]] | [[gulan]] | [[pûşper]] | [[tîrmeh]] | [[Gelawêj (meh)|gelawêj]] | [[rezber]] | [[kewçêr]] | [[sermawez]] | [[berfanbar]] <br> Navên din:&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[çile]] | [[sibat]] | [[adar]] | [[nîsan]] | [[gulan]] | [[hezîran]] | [[tîrmeh]] | [[tebax]] | [[îlon]] | [[cotmeh]] | [[mijdar]] | [[kanûn]] |} 1411 67112 2007-01-30T08:54:46Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[kk:Шілде]] {{Tîrmeh}} '''Tîrmeh''' (temûz) navê [[meh|meha]] heftemîn e. Meha tîrmeh 31 [[roj]] diajo. [[tîr (stêrk)|Tîr]] naveke din ji bo Sirius (tirkî: Akyıldız) e. Tîr stêrka herî ronî de ezmanan e. Navê mehê 'tîrmeh' ji vê sterkê tê, ji ber ku di dawiya vê mehê derdikeve. {{meh}} [[Category:Meh]] [[af:Julie]] [[als:Juli]] [[an:Chulio]] [[ang:Mǣdmōnaþ]] [[ar:يوليو]] [[arc:ܬܡܘܙ]] [[ast:Xunetu]] [[az:İyul]] [[bat-smg:Lėipa]] [[be:Ліпень]] [[bg:Юли]] [[bs:Juli]] [[ca:Juliol]] [[ceb:Hulyo]] [[cs:Červenec]] [[csb:Lëpinc]] [[cv:Утă]] [[cy:Gorffennaf]] [[da:Juli]] [[de:Juli]] [[el:Ιούλιος]] [[en:July]] [[eo:Julio]] [[es:Julio]] [[et:Juuli]] [[eu:Uztail]] [[fa:ژوئیه]] [[fi:Heinäkuu]] [[fo:Juli]] [[fr:Juillet]] [[frp:J·ulyèt]] [[fur:Lui]] [[fy:July]] [[ga:Iúil]] [[gd:An t-Iuchar]] [[gl:Xullo]] [[he:יולי]] [[hr:Srpanj]] [[hu:Július]] [[hy:Հուլիս]] [[ia:Julio]] [[id:Juli]] [[ie:Juli]] [[io:Julio]] [[is:Júlí]] [[it:Luglio]] [[ja:7月]] [[jv:Juli]] [[ka:ივლისი]] [[kk:Шілде]] [[kn:ಜುಲೈ]] [[ko:7월]] [[kw:Mys Gortheren]] [[la:Iulius]] [[lad:Djulio]] [[lb:Juli]] [[li:Juli]] [[lmo:Lüj]] [[lt:Liepa]] [[lv:Jūlijs]] [[mi:Hōngongoi]] [[mr:जुलै]] [[ms:Julai]] [[nap:Luglio]] [[nds:Juli]] [[nds-nl:Juli]] [[nl:Juli]] [[nn:Juli]] [[no:Juli]] [[nov:Julie]] [[nrm:Juilet]] [[oc:Julhet]] [[pl:Lipiec]] [[pt:Julho]] [[qu:Anta situwa killa]] [[ro:Iulie]] [[ru:Июль]] [[scn:Giugnettu]] [[sco:Julie]] [[se:Suoidnemánnu]] [[simple:July]] [[sk:Júl]] [[sl:Julij]] [[so:Luuliyo]] [[sq:Korriku]] [[sr:Јул]] [[su:Juli]] [[sv:Juli]] [[sw:Julai]] [[ta:ஜூலை]] [[te:జూలై]] [[th:กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo]] [[tpi:Julai]] [[tr:Temmuz]] [[tt:Yül]] [[uk:Липень]] [[ur:جولائی]] [[uz:Iyul]] [[vi:Tháng bảy]] [[vls:Juli]] [[vo:Yulul]] [[wa:Djulete]] [[war:Hulyo]] [[zh:7月]] 1412 66947 2007-01-29T03:09:44Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[arc:ܚܙܝܪܢ]] {{Pûşper}} '''Pûşper''' (hezîran) [[meh|meha]] şeşemîn e. Hevedudaniya ji peyva "[[pûş]]" û "[[per]]" e. Ji giyayê ne diriyê hişkolek re "pûş" tê gotin. Di vê demê de giyayê çiyan wisa hişk dibe her wekî bi per in, ba lê dixe û difirîne. Lewra bi navê "Pûşper" hatiye bi nav kirin. {{meh}} {{kurt}} [[Category:Meh]] [[af:Junie]] [[als:Juni]] [[an:Chunio]] [[ang:Sēremōnaþ]] [[ar:يونيو]] [[arc:ܚܙܝܪܢ]] [[ast:Xunu]] [[az:İyun]] [[bat-smg:Biržielis]] [[be:Чэрвень]] [[bg:Юни]] [[br:Mezheven]] [[bs:Juni]] [[ca:Juny]] [[co:Ghjugnu]] [[cs:Červen]] [[csb:Czerwińc]] [[cv:Çĕртме]] [[cy:Mehefin]] [[da:Juni]] [[de:Juni]] [[el:Ιούνιος]] [[en:June]] [[eo:Junio]] [[es:Junio]] [[et:Juuni]] [[eu:Ekain]] [[fa:ژوئن]] [[fi:Kesäkuu]] [[fo:Juni]] [[fr:Juin]] [[frp:Jouen]] [[fur:Zugn]] [[fy:Juny]] [[ga:Meitheamh]] [[gd:An t-Og-mhios]] [[gl:Xuño]] [[he:יוני]] [[hi:जून]] [[hr:Lipanj]] [[hu:Június]] [[hy:Հունիս]] [[ia:Junio]] [[id:Juni]] [[ie:Junio]] [[ilo:Junio]] [[io:Junio]] [[is:Júní]] [[it:Giugno]] [[ja:6月]] [[jv:Juni]] [[ka:ივნისი]] [[kn:ಜೂನ್]] [[ko:6월]] [[kw:Mys Metheven]] [[la:Iunius]] [[lad:Junio]] [[lb:Juni]] [[li:Juni]] [[lt:Birželis]] [[lv:Jūnijs]] [[mg:Jiona]] [[mi:Pipiri]] [[ml:ജൂണ്‍]] [[mr:जून]] [[ms:Jun]] [[nap:Giùgno]] [[nds:Juni]] [[nds-nl:Juni]] [[nl:Juni]] [[nn:Juni]] [[no:Juni]] [[nov:June]] [[nrm:Juîn]] [[oc:Junh]] [[pl:Czerwiec]] [[pt:Junho]] [[qu:Inti raymi killa]] [[ro:Iunie]] [[ru:Июнь]] [[scn:Giugnu]] [[sco:Juin]] [[se:Geassemánnu]] [[simple:June]] [[sk:Jún]] [[sl:Junij]] [[so:Juun]] [[sq:Qershori]] [[sr:Јун]] [[su:Juni]] [[sv:Juni]] [[sw:Juni]] [[ta:ஜூன்]] [[te:జూన్]] [[tg:Июн]] [[th:มิถุนายน]] [[tl:Hunyo]] [[tpi:Jun]] [[tr:Haziran]] [[tt:Yün]] [[uk:Червень]] [[ur:جون]] [[vi:Tháng sáu]] [[vls:Juni]] [[vo:Yunul]] [[wa:Djun]] [[war:Hunyo]] [[zh:6月]] [[zh-yue:6月]] 1413 13479 2004-09-16T21:27:27Z Erdal Ronahi 2 {| id="Rojmêr" class="toccolours" align="right" style="float:right;margin-left:0.5em;padding-right:10px;text-size:small;text-align:center;white-space:nowrap" |----- align="center" | '''Meha 6'''<br> '''[[Hezîran]] / [[Pûşper]]'''<br> <small>[[Gulan]] << [[Hezîran]] >> [[Tîrmeh]]</small> |- | {| border="0" align="center" style="white-space:nowrap" cellpadding="1" |----- align="right" | [[1'ê pûşperê|1]] || [[2'ê pûşperê|2]] || [[3'ê pûşperê|3]] || [[4'ê pûşperê|4]] || [[5'ê pûşperê|5]] || [[6'ê pûşperê|6]] || [[7'ê pûşperê|7]] |----- align="right" | [[8'ê pûşperê|8]] || [[9'ê pûşperê|9]] || [[10'ê pûşperê|10]] || [[11'ê pûşperê|11]] || [[12'ê pûşperê|12]] || [[13'ê pûşperê|13]] || [[14'ê pûşperê|14]] |----- align="right" | [[15'ê pûşperê|15]] || [[16'ê pûşperê|16]] || [[17'ê pûşperê|17]] || [[18'ê pûşperê|18]] || [[19'ê pûşperê|19]] || [[20'ê pûşperê|20]] || [[21'ê pûşperê|21]] |----- align="right" | [[22'ê pûşperê|22]] || [[23'ê pûşperê|23]] || [[24'ê pûşperê|24]] || [[25'ê pûşperê|25]] || [[26'ê pûşperê|26]] || [[27'ê pûşperê|27]] || [[28'ê pûşperê|28]] |----- align="right" || [[29'ê pûşperê|29]] || [[30'ê pûşperê|30]] |} <small>[[Rojên salê]]</small> |} 1414 65662 2007-01-20T16:53:25Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:15 augustus]], [[new:अगस्ट १५]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1984]] - Bi êrîşên li [[Şemzînan]] û [[Eruh]] [[tekoşîna çekdarî]] a [[PKK]]ê dest pê kir. (bnr.:[[15'ê gelawêja 1984'an]]) * [[2004]] - Li Amedê Kûrsa Zimanê Kurdî hate vekirin. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:15 Augustus]] [[an:15 d'agosto]] [[ar:15 أغسطس]] [[ast:15 d'agostu]] [[be:15 жніўня]] [[bg:15 август]] [[bn:আগস্ট ১৫]] [[bpy:আগষ্ট ১৫]] [[br:15 Eost]] [[bs:15. august]] [[ca:15 d'agost]] [[ceb:Agosto 15]] [[co:15 d'aostu]] [[cs:15. srpen]] [[csb:15 zélnika]] [[cv:Çурла, 15]] [[cy:15 Awst]] [[da:15. august]] [[de:15. August]] [[el:15 Αυγούστου]] [[en:August 15]] [[eo:15-a de aŭgusto]] [[es:15 de agosto]] [[et:15. august]] [[eu:Abuztuaren 15]] [[fi:15. elokuuta]] [[fo:15. august]] [[fr:15 août]] [[frp:15 oût]] [[fur:15 di Avost]] [[fy:15 augustus]] [[ga:15 Lúnasa]] [[gl:15 de agosto]] [[he:15 באוגוסט]] [[hi:15 अगस्त]] [[hr:15. kolovoza]] [[hu:Augusztus 15]] [[ia:15 de augusto]] [[id:15 Agustus]] [[ie:15 august]] [[io:15 di agosto]] [[is:15. ágúst]] [[it:15 agosto]] [[ja:8月15日]] [[jv:15 Agustus]] [[ka:15 აგვისტო]] [[kn:ಆಗಸ್ಟ್ ೧೫]] [[ko:8월 15일]] [[ksh:15. Aujußß]] [[la:15 Augusti]] [[lb:15. August]] [[li:15 augustus]] [[lmo:15 08]] [[lt:Rugpjūčio 15]] [[mk:15 август]] [[ml:ഓഗസ്റ്റ് 15]] [[mr:ऑगस्ट १५]] [[ms:15 Ogos]] [[nap:15 'e aùsto]] [[nds-nl:15 augustus]] [[new:अगस्ट १५]] [[nl:15 augustus]] [[nn:15. august]] [[no:15. august]] [[nov:15 de auguste]] [[nrm:15 Août]] [[oc:15 d'agost]] [[pam:Agostu 15]] [[pl:15 sierpnia]] [[pt:15 de Agosto]] [[ro:15 august]] [[ru:15 августа]] [[ru-sib:15 жніўня]] [[scn:15 di austu]] [[sco:15 August]] [[se:Borgemánu 15.]] [[simple:August 15]] [[sk:15. august]] [[sl:15. avgust]] [[sq:15 Gusht]] [[sr:15. август]] [[su:15 Agustus]] [[sv:15 augusti]] [[sw:15 Agosti]] [[te:ఆగష్టు 15]] [[th:15 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 15]] [[tr:15 Ağustos]] [[tt:15. August]] [[uk:15 серпня]] [[vec:15 de agosto]] [[vi:15 tháng 8]] [[vls:15 ogustus]] [[wa:15 d' awousse]] [[war:Agosto 15]] [[zh:8月15日]] 1415 13481 2004-09-12T17:33:06Z Erdal Ronahi 2 {| id="Rojmêr" class="toccolours" align="right" style="float:right;margin-left:0.5em;padding-right:10px;text-size:small;text-align:center;white-space:nowrap" |----- align="center" | '''Meha 8'''<br> '''[[Tebax]] / [[Gelawêj (meh)|Gelawêj]]<br> <small>[[Tîrmeh]] << [[Tebax]] >> [[Îlon]]</small> |- | {| border="0" align="center" style="white-space:nowrap" cellpadding="1" |----- align="right" | [[1'ê gelawêjê|1]] || [[2'ê gelawêjê|2]] || [[3'ê gelawêjê|3]] || [[4'ê gelawêjê|4]] || [[5'ê gelawêjê|5]] || [[6'ê gelawêjê|6]] || [[7'ê gelawêjê|7]] |----- align="right" | [[8'ê gelawêjê|8]] || [[9'ê gelawêjê|9]] || [[10'ê gelawêjê|10]] || [[11'ê gelawêjê|11]] || [[12'ê gelawêjê|12]] || [[13'ê gelawêjê|13]] || [[14'ê gelawêjê|14]] |----- align="right" | [[15'ê gelawêjê|15]] || [[16'ê gelawêjê|16]] || [[17'ê gelawêjê|17]] || [[18'ê gelawêjê|18]] || [[19'ê gelawêjê|19]] || [[20'ê gelawêjê|20]] || [[21'ê gelawêjê|21]] |----- align="right" | [[22'ê gelawêjê|22]] || [[23'ê gelawêjê|23]] || [[24'ê gelawêjê|24]] || [[25'ê gelawêjê|25]] || [[26'ê gelawêjê|26]] || [[27'ê gelawêjê|27]] || [[28'ê gelawêjê|28]] |----- align="right" || [[29'ê gelawêjê|29]] || [[30'ê gelawêjê|30]] || [[31'ê gelawêjê|31]] |} <small>[[Rojên salê]]</small> |} 1416 67122 2007-01-30T09:30:49Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[am:ኦገስት]], [[kk:Тамыз]] {{gelawêj}} '''Gelawêj''' an '''tebax''' [[meh|meha]] heyştemîn e. Tê gotin ku navê mehê ji navê stêrka Gelawêj (Venus) tê, lê ev gersterk her sal di mehên cuda de derdikeve. ==Bûyer== ===Kurdistan=== * [[10'ê gelawêjê]] [[1920]]'an - [[Peymana Sewrê]] hate îmzekirin * [[Gelawêj]] [[1927]]'an - [[Hoybun]] hate saz kirin * [[15'ê gelawêjê]] [[1984]]'an - Partiya Karkerê Kurdistan [[PKK]]ê bi pêngavekê dest bi şerê çekdarî kir. * [[12'ê gelawêjê]] [[1960]]'an - Girtina rêberên kurd endamên partiya yekemîn. * [[20'ê gelawêjê]] [[1920]]'an - Bajarê [[Qamişlo]] bi destê Firensiyan hate avakirin. * [[16'ê gelawêjê]] [[1946]]'an - Partîya Dîmokrata Kurdistanê (Kurdistana Bashûr) hate damizerandin le [[Mahabad]] ê, rojhelata Kurdistan ê. ===Cîhan=== {{meh}} [[Category:Meh]] [[af:Augustus]] [[als:August]] [[am:ኦገስት]] [[an:Agosto]] [[ang:Wēodmōnaþ]] [[ar:أغسطس]] [[arc:ܐܒ]] [[ast:Agostu]] [[az:Avqust]] [[bat-smg:Rugpjūtis]] [[be:Жнівень]] [[bg:Август]] [[bn:আগস্ট]] [[br:Eost]] [[bs:August]] [[ca:Agost]] [[ceb:Agosto]] [[co:Aostu]] [[cs:Srpen]] [[csb:Zélnik]] [[cv:Çурла]] [[cy:Awst]] [[da:August]] [[de:August]] [[el:Αύγουστος]] [[en:August]] [[eo:Aŭgusto]] [[es:Agosto]] [[et:August]] [[eu:Abuztu]] [[fa:اوت]] [[fi:Elokuu]] [[fo:August]] [[fr:Août]] [[frp:Oût]] [[fur:Avost]] [[fy:Augustus]] [[ga:Lúnasa]] [[gd:An Lùnasdal]] [[gl:Agosto]] [[he:אוגוסט]] [[hr:Kolovoz]] [[hu:Augusztus]] [[hy:Օգոստոս]] [[ia:Augusto]] [[id:Agustus]] [[ie:August]] [[ilo:Agosto]] [[io:Agosto]] [[is:Ágúst]] [[it:Agosto]] [[ja:8月]] [[jv:Agustus]] [[ka:აგვისტო]] [[kk:Тамыз]] [[kn:ಆಗಸ್ಟ್]] [[ko:8월]] [[kw:Mys Est]] [[la:Augustus]] [[lad:Agosto]] [[lb:August]] [[li:Augustus (maond)]] [[lt:Rugpjūtis]] [[lv:Augusts]] [[mg:Aogositra]] [[mi:Here-turi-kōkā]] [[mr:ऑगस्ट]] [[ms:Ogos]] [[nap:Aùsto]] [[nds:August]] [[nds-nl:Augustus]] [[new:अगस्ट]] [[nl:Augustus (maand)]] [[nn:August]] [[no:August]] [[nov:Auguste]] [[nrm:Août]] [[oc:Agost]] [[pl:Sierpień]] [[pt:Agosto]] [[qu:Chakra yapuy killa]] [[ro:August]] [[ru:Август]] [[scn:Austu]] [[sco:August]] [[se:Borgemánnu]] [[sh:August (mjesec)]] [[simple:August]] [[sk:August]] [[sl:Avgust]] [[so:Agoosto]] [[sq:Gushti]] [[sr:Август]] [[su:Agustus]] [[sv:Augusti]] [[sw:Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு]] [[te:ఆగష్టు]] [[tg:Август]] [[th:สิงหาคม]] [[tl:Agosto]] [[tpi:Ogas]] [[tr:Ağustos]] [[tt:August]] [[uk:Серпень]] [[ur:اگست]] [[vi:Tháng tám]] [[vls:Ogustus]] [[vo:Gustul]] [[wa:Awousse]] [[war:Agosto]] [[zh:8月]] [[zh-yue:8月]] 1417 13483 2004-06-27T04:22:31Z Erdal Ronahi 2 Logo ya Enstîtuya Kurdî a Stembol Logo ya Enstîtuya Kurdî a Stembol 1418 26602 2006-02-06T01:10:52Z Crypto 305 [[Image:Kurdish inst.png|right]] '''Enstîtuya Kurdî a Stembol''' ji aliyê komek rewşenbîrên kurd ve roja 18'ê nîsana 1992'yan li Stenbolê hate damezirandin. Armanca damezirandina Înstîtuyê, bi awayekî zanyarî li ser dîrok, çand, huner, ziman û hwd. rawestîn bû. Koma damezirandina Înstîtuya Kurdî ya Stenbolê ji van kesan pêk dihat: [[Musa Anter]], [[Yaşar Kaya]], [[Feqî Huseyîn Sagniç]], [[ismail Beşikçi]], [[Abdurrahman Dürre]], [[İbrahim Gürbüz]], [[Çemşîd Bender]] û [[Süleyman İnanoğlu]]. Di weşanên enstîtuyê de [[Ferheng|Ferhengên]] tirkî-kurdî û kurdî-kirkî a [[Zana Farqînî]] derketin. Li [[enstîtuyên kurdî]] jî binêre. ==Girêdanên derve== *[http://www.enstituyakurdi.org Malpera Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê] [[Category:enstîtu]] 1419 24569 2006-01-11T16:44:36Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]] 1420 13486 2004-06-27T04:53:28Z Erdal Ronahi 2 Enstîtuya Kurd ya Parîsê çû cihê Enstîtuya Kurdî ya Parîsê #REDIRECT [[Enstîtuya Kurdî ya Parîsê]] 1421 13487 2004-07-03T09:41:17Z Erdal Ronahi 2 * [[Enstîtuya Kurdî ya Parîsê]] ([[Paris]], 1983) * [[Enstituya Kurdî ya Brukselê]] ([[Bruxelles]], 1989) * [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]] ([[İstanbul]], 1992) * [[Înstîtûta Kurdî li Berlîn]] ([[Berlin]], 1994) * [[Înstîtuya Kurdî li Stockholmê]] ([[Stockholm]], 1996) * [[Washington Kurdish Institute]] ([[Washington]], 1996) * [[Enstîtuya Çanda Kurdî ya Tehran]] (Tehran, 2001) * [[Enstîtuya Kurdî ya Amedê]] (Amed, 2004) [[Category:Sazî]] 1422 13488 2004-06-27T04:54:52Z Erdal Ronahi 2 Enstîtûyên kurdî çû cihê Enstîtuyên kurdî #REDIRECT [[Enstîtuyên kurdî]] 1423 13489 2004-06-27T04:57:08Z Erdal Ronahi 2 1424 13490 2005-06-27T05:23:16Z Ciyayeemereto 214 [[Image:Instutustockholm.png|right]] '''Înstîtuya Kurdî li Stockholmê''' di sala [[1996]]an de hat damezrandin. Serokê înstîtuyê [[Dr. Huseyn Xeliqî]] ye. Navê kovara enstîtuyê "[[avaşîn (kovar)|avaşîn]]" e. [[Rewşen (weşan)|Rewşen]] weşanxana enstîtuyê ye. Li [[enstîtuyên kurdî]] jî binêre. == Lînkên derve == *[http://www.instituyakurdi.com/ Malpera Înstîtuya Kurdî li Stockholmê] [[Category:enstîtu]] 1425 13491 2004-06-27T05:08:15Z Erdal Ronahi 2 Logo ya Înstîtuya Berlîn Logo ya Înstîtuya Berlîn 1426 13492 2005-06-25T17:53:02Z Erdal Ronahi 2 [[Category:enstîtu]] [[Image:Ahura.png|right]] '''Înstîtûta Kurdî li [[Berlîn]] ji bo Lêkolîn û Zanist''' di sala [[1994]]an de hat damezrandin. Navê kovara enstîtuya "[[Lêkolîn (kovar)|Lêkolîn]]" e. Pirtûkên enstîtuyê di weşanxaneya [[Weşanên Înstîtûta Kurdî]] de derdikevin. Li [[enstîtuyên kurdî]] jî binêre. == Lînkên derve == *[http://members.aol.com/kurdins/ Înstîtûta Kurdî li Berlîn] [[Category:enstîtu]] 1427 13493 2004-06-27T05:14:43Z Erdal Ronahi 2 Enstîtuya Kurdî ya Stembol çû cihê Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê #REDIRECT [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]] 1428 65752 2007-01-21T12:08:09Z Luqman 401 ==Sedsala 17'an== * [[1609]] - [[Emîrxan Lepzêrîn]], dijî [[îran]]ê. == Nivîsara sernameyê == == Sedsala 19'an == * [[1806]] - [[Serhildana Baban]] - [[Abdurrahman paşa]] * [[1808]] - [[Serhildana Bingaz]], berdewama Sehildana Baban - [[Şêx Ebdulselamê Berzanî]] * [[1829]]-[[1890]] - [[Serhildanên Cîzre]] * [[1832]] - Şerê [[Mîr Mihemedê Rewandûzî]] bi Osmanîyan re. * [[1837]] - [[Serhildanên Êzidiyan]], [[serhildana Sîncar]] * [[1843]] - [[Serhildana Botan a yekemîn]], [[serhildana Bedirxanê]] * [[1843]] - [[Serhildana Culemerg]] * [[1846]] - [[Serhildana Yezdanşêr]] * [[1855]]-[[1958]] - [[Serhildana Botan a duyemîn]] * [[1871]]-[[1881]] - [[Serhildana Şêx Ubeydullah Nehrî]] == Sedsala 20'an == === Qonaxa Osmaniyan === * [[1916]], Adar - [[Serhildana Dêrsim ya yekemîn]] * [[1919]], [[11'ê gulanê]] - Elî Bati * [[1919]], [[21'ê gulanê]] - Tevgera Serxwebûna Kurdistan dibin rêbertîya [[Şêx Mehmudê Berzencî]] de. * [[1919]]-[[1922]] - [[Simko|Serhildana Îsmaîl Simko Axa]] yê [[Şikak]] li [[Rojhelatê Kurdistan]]. * [[1921]], [[6'ê adarê]] - [[Serhildana Koçgirî]] === Qonaxa Komara Tirkiyê === * [[1924]], 4 Êlûn - [[Berxwedana Beytüşşebab]] * [[1925]], [[14'ê reşemiyê]]-[[31'ê gulanê]] - [[Serhildana Şêx Seîdê Pîranê]] * [[1925]], [[10'ê pûşperê]] - [[Serhildana Nehrî]] * [[1925]], [[7'ê gelawêjê]]-[[1926]] - [[Serhildana Raman û Reşkotan]] * [[1926]], [[21'ê rêbendanê]] - [[Serhildana Hazro]] * [[1926]], 16 Gulan-17 Hezîran - [[Serhildana Agiriyê ya yekemîn]] * [[1926]], [[7'ê kewçêrê]] - [[Serhildana Koçuşağı]] * [[1927]], 26 Gulan-25 Tebax - Serhildana Mutkî yê. * [[1927]], [[13'ê rezberê]] - [[Serhildana Agiriyê ya duyemîn]] * [[1927]] - [[Serhildana Biçar]] * [[1928]] - Serhildana Sason-Perwarî-Kozluk * [[1929]], [[22'ê gulanê]]-[[3'ê gelawêjê]] - [[Serhildana Zîlan]] * [[1929]], [[6'ê tîrmehê]] - Asi Resul * [[1929]] - [[Serhildana Tendûrek]] * [[1930]], [[26'ê gulanê]] - [[Serhildana Savur]] * [[1930]], [[20'ê pûşperê]] - Zeylan * [[1930]], [[21'ê tîrmehê]] - [[Serhildana Oremar]] * [[1930]], 7-14 Êlûn - [[Serhildana Agiriyê ya Sêyemîn]] * [[1930]], rezber - 2. Mahmut Berzenci * [[1930]], [[24'ê kewçêrê]] - Pülümür * [[1931]], Sermawez - [[Şêx Ahmed Barzanî]] * [[1937]], [[21'ê adarê]]-[[1938]], 16 Êlûn - [[Serhildan Dêrsim ya duyemîn]] û jenosid (qirkirin). ===Serhildanên dawî=== * [[1946]], Damezrandina [[Partiya Demokrat ya Kurdistanê]], [[PDK]]. * [[1961]], 11 Êlûn - Li Kurdistana Başûr şerê çekdarî li hember rejîma Îraqê dest pê kir * [[1984]], [[15'ê gelawêjê]] - Destpêka şerê [[gerîla]] yê [[PKK]]ê * [[1991]], bihar - [[Serhildana Gel a li Başûrê Kurdistanê]] * [[2005]] - [[Serhildana Şemzînan]] piştî [[bûyera Şemzînan]] * [[2006]] - [[Serhildana Amed]] [[Category:Serhildan]] [[Kategorî:lîste]] [[en:Timeline of Kurdish uprisings]] 1430 13495 2004-06-27T07:56:44Z Erdal Ronahi 2 1432 55553 2006-11-08T10:18:00Z Thogo 540 rv vandalîzm [[Image:Ishak-pasha.jpg|right|500px|thumb|[[Seraya Îshak Paşa]]]] '''Bazîd''' ([[tirkî]]: ''Doğubeyazit'') bajarek di [[bakurê Kurdistanê]] da ye. Nifûsê xwe dora 92000 kesin, pivana erdê 2383 [[km²]] ye. Navçe 93 [[km]] li rojhilatê [[Agirî]] yê ye. [[Qesra Îshaq Paşa]] û [[tirb|tirba]] [[Ehmedê Xanî]] li vir in. {{bajar kurd}} {{kurt}} [[Kategorî:Navçeya Agiriyê]] [[de:Doğubeyazıt]] [[en:Doğubeyazıt]] [[fa:دغو بایزید]] [[fr:Doğubeyazıt]] [[it:Dogubayazit]] [[pl:Doğubeyazıt]] [[tr:Doğubeyazıt, Ağrı]] 1434 13498 2004-09-12T17:31:25Z Erdal Ronahi 2 {| id="Rojmêr" class="toccolours" align="right" style="float:right;margin-left:0.5em;padding-right:10px;text-size:small;text-align:center;white-space:nowrap" |----- align="center" | '''Meha 7'''<br> '''[[Tîrmeh]]'''<br> <small>[[Hezîran]] << [[Tîrmeh]] >> [[Tebax]]</small> |- | {| border="0" align="center" style="white-space:nowrap" cellpadding="1" |----- align="right" | [[1'ê tîrmehê|1]] || [[2'ê tîrmehê|2]] || [[3'ê tîrmehê|3]] || [[4'ê tîrmehê|4]] || [[5'ê tîrmehê|5]] || [[6'ê tîrmehê|6]] || [[7'ê tîrmehê|7]] |----- align="right" | [[8'ê tîrmehê|8]] || [[9'ê tîrmehê|9]] || [[10'ê tîrmehê|10]] || [[11'ê tîrmehê|11]] || [[12'ê tîrmehê|12]] || [[13'ê tîrmehê|13]] || [[14'ê tîrmehê|14]] |----- align="right" | [[15'ê tîrmehê|15]] || [[16'ê tîrmehê|16]] || [[17'ê tîrmehê|17]] || [[18'ê tîrmehê|18]] || [[19'ê tîrmehê|19]] || [[20'ê tîrmehê|20]] || [[21'ê tîrmehê|21]] |----- align="right" | [[22'ê tîrmehê|22]] || [[23'ê tîrmehê|23]] || [[24'ê tîrmehê|24]] || [[25'ê tîrmehê|25]] || [[26'ê tîrmehê|26]] || [[27'ê tîrmehê|27]] || [[28'ê tîrmehê|28]] |----- align="right" || [[29'ê tîrmehê|29]] || [[30'ê tîrmehê|30]] || [[31'ê tîrmehê|31]] |} <small>[[Rojên salê]]</small> |} 1435 67116 2007-01-30T09:05:02Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[kk:Қыркүйек]] {{Rezber}} '''Rezber''' (îlon, êlûn, gelerezan) [[meh|meha]] nehemîn e. Rezber 30 [[roj]] diajo. Li Kurdistanê bi piranî tiriyên rezan di vê mehê de tên çinîn. Ji bo çi peyva birîn tê bikaranîn û çinîn nayê xebitandin. Lewra weşiyên (gûşiyên) tirî tên birîn. Ji ber vê yekê "Rezçin" ne rast e. Rezber bê xweşûş rast e. ==Bûyer== ===Kurdistan=== *[[12'ê rezberê]] [[1924]] - [[Serhildana Nastûriyan]] ya li Hekkarî *[[13'ê rezberê]] [[1927]] - [[Serhildana Agiriyê ya duduyan]] dest pê kir. *[[5'ê rezberê]] [[1937]] - Serokê [[Serhildana dersimê]] [[Seyîd Riza]] hate girtin *Rezbera [[1976]] - [[KAWA]] hat damezrandin. *[[28'ê rezberê]] [[1977]] - [[DDKD]] hat damezrandin. *[[12'ê rezberê]] [[1980]] - Li Tirkiyê [[darba eskeriyê]] *[[9'ê rezberê]] [[1984]] - Nivîskar û Hunermendê kurd [[Yilmaz Guney]] li [[Fransa]] mir. ===Cîhan=== {{meh}} {{kurt}} [[Category:Meh]] [[af:September]] [[als:September]] [[am:ሰፕቴምበር]] [[an:Setiembre]] [[ang:Hāligmōnaþ]] [[ar:سبتمبر]] [[arc:ܐܝܠܘܠ]] [[ast:Setiembre]] [[az:Sentyabr]] [[bat-smg:Rugsiejis]] [[be:Верасень]] [[bg:Септември]] [[br:Gwengolo]] [[bs:Septembar]] [[ca:Setembre]] [[ceb:Septiyembre]] [[cs:Září]] [[csb:Séwnik]] [[cv:Авăн]] [[cy:Medi]] [[da:September]] [[de:September]] [[el:Σεπτέμβριος]] [[en:September]] [[eo:Septembro]] [[es:Septiembre]] [[et:September]] [[eu:Irail]] [[fa:سپتامبر]] [[fi:Syyskuu]] [[fo:September]] [[fr:Septembre]] [[frp:Septembro]] [[fur:Setembar]] [[fy:Septimber]] [[ga:Meán Fómhair]] [[gd:An t-Sultain]] [[gl:Setembro]] [[he:ספטמבר]] [[hr:Rujan]] [[hu:Szeptember]] [[hy:Սեպտեմբեր]] [[ia:Septembre]] [[id:September]] [[ie:Septembre]] [[io:Septembro]] [[is:September]] [[it:Settembre]] [[ja:9月]] [[jv:September]] [[ka:სექტემბერი]] [[kk:Қыркүйек]] [[kn:ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್]] [[ko:9월]] [[kw:Mys Gwyngala]] [[la:September]] [[lb:September]] [[li:September]] [[lt:Rugsėjis]] [[lv:Septembris]] [[mi:Mahuru]] [[mr:सप्टेंबर]] [[ms:September]] [[mt:Settembru]] [[nap:Settembre]] [[nds:September]] [[nds-nl:September]] [[nl:September]] [[nn:September]] [[no:September]] [[nov:Septembre]] [[oc:Setembre]] [[pam:Septiembri]] [[pl:Wrzesień]] [[pt:Setembro]] [[qu:Tarpuy killa]] [[ro:Septembrie]] [[ru:Сентябрь]] [[scn:Sittèmmiru]] [[sco:September]] [[se:Čakčamánnu]] [[simple:September]] [[sk:September]] [[sl:September]] [[so:Sebteembar]] [[sq:Shtatori]] [[sr:Септембар]] [[su:Séptémber]] [[sv:September]] [[sw:Septemba]] [[ta:செப்டம்பர்]] [[th:กันยายน]] [[tl:Setyembre]] [[tr:Eylül]] [[tt:Sentäber]] [[uk:Вересень]] [[ur:ستمبر]] [[uz:Sentabr]] [[vi:Tháng chín]] [[vls:September]] [[vo:Setul]] [[wa:Setimbe]] [[war:Septyembre]] [[zh:9月]] [[zh-yue:9月]] 1436 13500 2004-06-27T08:25:24Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[rezber]] 1437 13501 2004-06-27T08:26:04Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[rezber]] 1438 13502 2004-07-08T09:40:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[kewçêr]] 1439 13503 2004-06-27T08:27:48Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rezber]] 1440 56053 2006-11-12T20:53:58Z Erdal Ronahi 2 {| border="0" id="toc" align="center" style="margin: 0 auto; float:center;" |align="center" style="background:#ccccff;" | '''[[Pergala rojê]]''' |- | align="center" style="font-size: 90%;" | [[Ro]] | [[Tîr (gerstêrk)|Tîr]] | [[Gelawêj (gerstêrk)|Gelawêj]] | [[Erd]] | [[Heyv]] | [[Behram (gerstêrk)|Behram]] | [[Asteroît]] | [[Berçîs]] | [[Keywan]] | [[Ûranûs (gerstêrk)|Ûranûs]] | [[Neptûn (gerstêrk)|Neptûn]] | [[Pluton (gerstêrk)|Pluton]] | [[Sedna]] | [[Eris]] |} 1441 66302 2007-01-24T14:26:45Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Ch'aska]] '''Gelawêj''' an '''Gelavêj''' (Stêrka Şivanan, Zuhre, Venus) [[gerstêrk]] a herî ronak e. Rêgeha Gelawêjê nav yên Tîr û Dinya ye. Gelawêj di mîtolojî û olê de stêrka [[Înanna]], [[Anahita]] (Nahid), [[Afrodît]], [[Venûs]] û [[Meryem]] e. Di kurdî de gelawêj navê meha 8'emîn (Tebax=Agustos) e jî. Binihêre: [[Gelawêj (meh)]] Agahiyên gerstêrka gelawêjê: *Giranî: 0,82 (Dine 1) *Cihgirtin: 0,86 (Dine 1) *Tîrahî: 0,85 (Dine 1) *Firehî: 12 000 km. *Dûrahiya ji rojê: 0,72 (Pîvana ostronomîk) *Gera li dora xwe: 243,01 roj *Gera li dora rojê: 224, 70 roj {{Pergala rojê}} [[Category:Astronomî]] [[af:Venus (planeet)]] [[ang:Venus]] [[ar:الزهرة]] [[ast:Venus (planeta)]] [[bg:Венера (планета)]] [[br:Gwener (planedenn)]] [[bs:Venera]] [[ca:Venus (planeta)]] [[cs:Venuše (planeta)]] [[cy:Gwener (planed)]] [[da:Venus (planet)]] [[de:Venus (Planet)]] [[el:Αφροδίτη (πλανήτης)]] [[en:Venus]] [[eo:Venuso]] [[es:Venus (planeta)]] [[et:Veenus]] [[eu:Artizar]] [[fa:ناهید (سیاره)]] [[fi:Venus]] [[fo:Venus]] [[fr:Vénus (planète)]] [[frp:Vènus (planèta)]] [[fy:Fenus]] [[ga:Véineas (pláinéad)]] [[gd:Ribhinn (planaid)]] [[gl:Venus (planeta)]] [[gu:શુક્ર (ગ્રહ)]] [[he:נוגה]] [[hi:वीनस]] [[hr:Venera (planet)]] [[hu:Vénusz (bolygó)]] [[ilo:Venus (planeta)]] [[io:Venero]] [[is:Venus (reikistjarna)]] [[it:Venere (astronomia)]] [[ja:金星]] [[ka:ვენერა (პლანეტა)]] [[ko:금성]] [[kw:Gwener (planet)]] [[la:Venus (planeta)]] [[lb:Venus (Planéit)]] [[lt:Venera (planeta)]] [[lv:Venēra (planēta)]] [[mk:Венера]] [[ml:ശുക്രന്‍ (ഗ്രഹം)]] [[ms:Zuhrah]] [[mt:Venere (pjaneta)]] [[nah:Citlālpōl]] [[ne:शुक्रग्रह]] [[nl:Venus (planeet)]] [[nn:Planeten Venus]] [[no:Venus]] [[os:Венерæ (планетæ)]] [[pam:Venus]] [[pl:Wenus]] [[pt:Vénus]] [[qu:Ch'aska]] [[ro:Venus (planetă)]] [[ru:Венера (планета)]] [[scn:Vèniri]] [[simple:Venus (planet)]] [[sk:Venuša]] [[sl:Venera]] [[sq:Venusi]] [[sr:Венера (планета)]] [[sv:Venus]] [[sw:Zuhura]] [[ta:வெள்ளி (கோள்)]] [[th:ดาวศุกร์]] [[tl:Venus (planeta)]] [[tr:Venüs (gezegen)]] [[uk:Венера (планета)]] [[vi:Sao Kim]] [[zh:金星]] [[zh-yue:金星]] 1442 66958 2007-01-29T07:55:08Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[vls:Categorie:Astronomie]] Stêrkzanin, stêrnasî. [[Category:Zanist]] [[af:Kategorie:Sterrekunde]] [[als:Kategorie:Astronomie]] [[an:Categoría:Astronomía]] [[ar:تصنيف:فلك]] [[ast:Categoría:Astronomía]] [[az:Kateqoriya:Astronomiya]] [[be:Катэгорыя:Астраномія]] [[bg:Категория:Астрономия]] [[br:Rummad:Astronomiezh]] [[bs:Kategorija:Astronomija]] [[ca:Categoria:Astronomia]] [[cs:Kategorie:Astronomie]] [[csb:Kategòrëjô:Astronomijô]] [[da:Kategori:Astronomi]] [[de:Kategorie:Astronomie]] [[el:Κατηγορία:Αστρονομία]] [[en:Category:Astronomy]] [[eo:Kategorio:Astronomio]] [[es:Categoría:Astronomía]] [[et:Kategooria:Astronoomia]] [[eu:Kategoria:Astronomia]] [[fi:Luokka:Tähtitiede]] [[fr:Catégorie:Astronomie]] [[ga:Catagóir:Réalteolaíocht]] [[gd:Category:Reul-eòlas]] [[gl:Category:Astronomía]] [[he:קטגוריה:אסטרונומיה]] [[hr:Kategorija:Astronomija]] [[hu:Kategória:Csillagászat]] [[ia:Categoria:Astronomia]] [[id:Kategori:Astronomi]] [[io:Category:Astronomio]] [[is:Flokkur:Stjörnufræði]] [[it:Categoria:Astronomia]] [[ja:Category:天文学]] [[ka:კატეგორია:ასტრონომია]] [[kn:ವರ್ಗ:ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ko:분류:천문학]] [[kw:Category:Astronymyl]] [[la:Categoria:Astronomia]] [[lb:Category:Astronomie]] [[li:Categorie:Astrenomie]] [[lmo:Category:Astrunumía]] [[lt:Kategorija:Astronomija]] [[lv:Kategorija:Astronomija]] [[map-bms:Category:Astronomi]] [[mi:Category:Tātai arorangi]] [[mk:Категорија:Астрономија]] [[ms:Kategori:Astronomi]] [[mt:Category:Astronomija]] [[nah:Categoría:Ilhuicatlatiliztli]] [[nap:Categoria:Astronumia]] [[nds:Kategorie:Astronomie]] [[nds-nl:Kattegerie:Astronomie]] [[nl:Categorie:Astronomie]] [[nn:Kategori:Astronomi]] [[no:Kategori:Astronomi]] [[oc:Categoria:Astronomia]] [[pam:Category:Astronomia]] [[pl:Kategoria:Astronomia]] [[pms:Categorìa:Astronomìa]] [[pt:Categoria:Astronomia]] [[qu:Categoría:Qoyllur Yachay]] [[rm:Category:Astronomia]] [[rmy:Shopni:Chexanipen]] [[ro:Categorie:Astronomie]] [[ru:Категория:Астрономия]] [[sh:Category:Astronomija]] [[simple:Category:Astronomy]] [[sk:Kategória:Astronómia]] [[sl:Kategorija:Astronomija]] [[sq:Category:Astronomi]] [[sr:Категорија:Астрономија]] [[su:Kategori:Astronomi]] [[sv:Kategori:Astronomi]] [[sw:Category:Falaki]] [[th:หมวดหมู่:ดาราศาสตร์]] [[tr:Kategori:Gökbilim]] [[uk:Категорія:Астрономія]] [[vec:Categoria:Astronomia]] [[vi:Thể loại:Thiên văn học]] [[vls:Categorie:Astronomie]] [[yi:קאַטעגאָריע:אסטראנאמיע]] [[zh:Category:天文学]] [[zh-min-nan:Category:Thian-bûn-ha̍k]] [[zh-yue:Category:天文]] 1443 13507 2004-09-11T10:27:57Z Erdal Ronahi 2 #[[gelawêj (meh)]] #[[gelawêj (gerstêrk)]] {{cudakirin}} [[Category:Rûpelên cudakirinê]] 1446 61535 2006-12-23T23:22:23Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:ایوبی سلطنت]] [[Wêne:Ayyubid.png|thumb]] Malbata '''Eyûbiyan''' li hawîrdorî Aranê (rojava û bakûrê Îrana îro) dima. Ew malbateke kurd bû, ji êla Rewadiya bû. Ji vê êlê [[Şadî]] bi herdû kurên xwe re [[Şêrko]] (Esededîn) û [[Eyûb]] (Nicmedîn) ji gundê Acdanqanê çûne [[Bexda]]yê û ji wir jî piþtre çûn li Tekrîtê bicihbûn. Şadî li [[Tekrît]]ê mir û herdû kurên wî çûn ketine xizmeta Micahededînê Gîtanî de. Gîtanî dît, ko Eyûb jîr û zane ye, rabû ew kire destkarê Tekrîtê. Sala [[1136]] li Tekrîtê [[Selahedîn Eyûbî|Selahedîn]] bû. Bav û apê Selahedîn çûne cem Îmadedînê [[Zengî]] xwediyê [[Mûsil]]ê. Wî gelekî guh da wan û Eyûb kire waliyê [[Balebek]]ê. Piştî mirina Îmadedîn Eyûb bi maltaba xwe ve çû [[Şam]]ê û xwe gehande Nûredîn kurê Îmadedînê Zengî xwediyê [[Heleb]]ê. Nûredînê Zengî [[Hims]] û Rehba dane Eyûb û ew kire mîrekî mazin, Şêrko jî rêkire Misrê, da þerê melek Mensûr bike, yê destdirêjî Þawîrê kiribû. Şêrko biraziyê xwe Selahedîn jî bixwe re bir. Şêrko ji ber mêranî û rastiya xwe bûbû destê siltan Nûredîn, yê rastê. Şêrko piştî demekê vegera welatê Şamê, ji hingî ve êdî rola Selahedinî siyasî destpêkir û berz bû. Ji ber ko Francan çavên xwe berdane Misre, Şêrko dîse vegerayê û Selahedîn jî rêkire bajarê Skenderiyê. Şêrko wezîrê Misrê bû û dest li ser danî. Ta mirina wî sala 1168 her Şêrko karûbarê Misrê gerand. Piştre li wir Selahedîn bû wezîrê pêşî, lê ji ber rastî û dadeweriya xwe êdî ew bûbû þahê dilê misriyan. Selahedîn Franc di þerê li Dimyatê de þkand. Bavê wî jî hate Misrê, gehayê. Piştî mirina xelîfê fatimî Aladdid êdî Selahedîn bû serdestê Misrê yê bêhempa. Û piþtî ko Nûredînê Zengî mir êdî Selahedîn xwe kire siltanê Misrê. Bi vê hikmê Maltaba Eyûbiyan sazkir. Bi şer Yemen, Sûdan û Felestîn vekirin û sala 1174 dest danî ser Şam, Mûsil û Helebê. Sala 1187 di þerê Hitînê de zora xaçperestan bir û Quds vekir. Şahê Inglîstanê [[Richard]] (bixwêne rîtçard!), yê bi Dilê şêr navkirî careke din êrîşî Eyûbiyan kir, da Qudesê vegerêne, lê biser neket. Di sala [[1192]] levhantinek di nav herdû aliyan de çêbû, û şer rewasta. Li gor vê levhatinê ji erda ber lêva deryayê pê ve, ya di nav [[Sûr]] û [[Yafa]] de titişt di destê xaçperestan de nema. Yek ji mezintirîn bûyerên di dîroka erebî de vekirina eybûyî, ya welatê Yemenê ye. Ji ber ko mîrekên eybûyî bi vê vekirinê Yemen, Misir, Sûriya û welatê [[Cezîrê]] (niha di nav destê [[Sûriyê]], [[Iraq]]ê û [[Tirkiyê]] de ye) kirne yek. Bi vê yêkitiyê biserketina mezin li ser xaçeperestan bû û welatê ereban gehane hev. ji Rojnama Hevkarî jimara 14 [[category:Dîrok]] [[Kategorî:Îslam]] [[ar:أيوبيون]] [[da:Ayyubide-dynastiet]] [[de:Ayyubiden]] [[en:Ayyubid dynasty]] [[fi:Aijubidit]] [[fr:Ayyoubides]] [[it:Ayyubidi]] [[ja:アイユーブ朝]] [[nl:Ajjoebiden]] [[pl:Ajjubidzi]] [[ru:Айюбиды]] [[tr:Eyyubiler]] [[ur:ایوبی سلطنت]] 1448 66954 2007-01-29T06:03:30Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[uk:Марс]] [[Image:Mars Hubble.jpg|thumb|260px|right|Behram]] '''Behram''' (Mars, Merîx) yek ji her neh gerstêrkên (exterên, planêtên) Pergala (Sîstêma) [[Roj]]ê ye. Behram bi nêzîkbûna xwe ji Rojê piştî gerstêrkên [[Tîr]] (Merkur, Ettarid), [[Gelawêj (gerstêrk)|Gelawêj]] (Venus, Zuhre) û Cîhanê(Dinyayê, [[Erd]]ê) gerstêrka çaran e. Ew jî 227,9 milyon km. ji rojê dûr e. === Agahiyên gerstêrka behramê === *Giranî: 0,11 (Dine 1) *Cihgirtin: 0,15 (Dine 1) *Tîrahî: 0, 69 (Dine 1) *Firehî: 6 796 km. *Dûrahiya ji rojê: 1,52 (Pîvana Astronomîk) *Gera li dora xwe: 24, 62 saet *Gera li dora rojê: 686, 98 roj Behram gelekî ji dineyê piçûktir e, du gerstêrk jî li dora Behramê digerin, navê yekê [[Phobos]] (fobos) e û ya din [[Deimos]] e. === Dîrok === Behrem gerstêreke ji berê de ji mirovên li ser rûyê Zemînê dijîn re nas e, ew jî ji ber rengê wê yê sorî geş ê di asîmên de ye . Dibe ku ji vî rengê sor jî Behram li cem Babîlan û [[Yewnan]]iyên kevin bûbe sembola [[Xwedayê]] şer û cengê bi navê [[Nergal]] (Babîl) û [[Ares]] (Yewnan). Di [[Roma]]yê de navê [[Mars]] stand. Di sedsalên dawî de piştî [[Galieo Galilei]] sala 1564-1642 û çêkirina teleskopan gelek zana bi gerstêrka Behram mijûl bûn. Wan guman dikir, ku bajarvaniyeke pir bilind lê heye, nemaze piştî ku çîrokên zanistiya leylanî li ser hatine nivîsandin, êdî gerstêrka Behram kiribû ser her zimanî. Pir fîlmên sînema yên fantastîk li ser mirovên kesk ji gerstêrka sor hatine çêkirin, ên ku dihatin serdana dinyayê, carinan bi aşîtî û carinan jî bi şer ji bo kolekirina mirovan. Li gor zanînên dawî Behram hişk û hola û bê av e. Bi axeke rengê zer an ber bi sor ve rûgirtî ye, yan ji asîdên hesinî bi hev ketiye. Dema li ser rûyê Behram ba radibe, ew axê bi xwe re radike û bablîsokên tozê çêdike, yên bi teleskopê wekî ewrên zer tên dîtin ew e. Sala 1956 li ser planêtê ewrekî zerî pir mezin hate dîtin. Hêdî hêdî aliyê polê başûr tev girt û piştî neh rojan ji ber çavan winda bû. Berî niha bûyerek halo tu caran nehatibû dîtin. Bablîsokên tozane bêhtirên caran di destpêka havînê de peyde dibin. Ji bilî van ewrên zer carinan ewrên spî jî tên dîtin. Ew jî yan ji ewrên bilind in, ên ji krîstalên qeşayê bi hev ketine û yan jî mija nizm e, nêzîkî rûyê gerstêrkê di ser berfê re ne. Ne hemû rûyên Behramê çola hişk û hola ye. Li gelek cihan, nemaze nêzîkî nîvê başûr em dikarin cihên tarî bibînin, ên ku navên derya, cezîre, çem û yên din li wan hatine kirin. Li gor baweriya hin zanayan ew cih hewa ne û giha û şînî lê heye. Di zivistanê de ew cihên tarî gewr dibin, bê reng dibin û pir ji wan di wê saldemê de nayên dîtin. Lê ku bihar tê, berfa serê her du kumên polî dibişive, ji ava wan çem diherikin û ji nişka ve ew deqên tarî dîsa bel dibin û xuya dikin. Wekî ku şîn bibin. Di destpêka havînê de pir xweşik diyar dibin. Piştre dîsa gewr dibin ta ku zivistan tê careke din winda dibin. Keştiyên gerdûnî, yên li ser danîne gelek informasionên nû û hêja ji Zemînê re şiyandine. Lê pirsa mezin a "Gelo tu formên jiyanê li ser Behramê hene an na" hîn ne bi erê û ne bi na hatiye bersivandin. Tiştê xuya ew e, ku tu formên jiyana bilind li ser vê gerstêrkê nîn in. Dibe, ku formeke jiyana prîmîtîv di destpêkê de hebe, wekî bakteriyan û şîniyên yekşanik. Lê heke bi tenê bakterî jî hebin dîsa wê li pir pirsên fîlosofî û olî bi dîtineke din were nerîn. Gelo di gerdûnê de em bi tenê ne? Gelo di nav milyonên gerstêrk, stêrk û galaksiyan de tu kaniyên jiyane yên din nîn in? Tîna mirov naşikê ta ku bersivê nestîne. {{Pergala rojê}} [[Kategorî:Exter]] [[Kategorî:Behram]] [[af:Mars (planeet)]] [[als:Mars (Planet)]] [[ar:مريخ]] [[ast:Marte (planeta)]] [[bg:Марс (планета)]] [[bn:মঙ্গল গ্রহ]] [[br:Meurzh (planedenn)]] [[bs:Mars]] [[ca:Mart (planeta)]] [[co:Marte]] [[cs:Mars (planeta)]] [[cy:Mawrth (planed)]] [[da:Mars (planet)]] [[de:Mars (Planet)]] [[el:Άρης (πλανήτης)]] [[en:Mars]] [[eo:Marso]] [[es:Marte (planeta)]] [[et:Marss]] [[eu:Martitz (planeta)]] [[fa:بهرام (سیاره)]] [[fi:Mars]] [[fo:Mars (planet)]] [[fr:Mars (planète)]] [[frp:Mârs (planèta)]] [[ga:Mars (pláinéad)]] [[gl:Marte (planeta)]] [[gu:મંગળ (ગ્રહ)]] [[he:מאדים]] [[hr:Mars (planet)]] [[hu:Mars (bolygó)]] [[ia:Marte (planeta)]] [[id:Mars]] [[ilo:Mars (planeta)]] [[io:Marso]] [[is:Mars (reikistjarna)]] [[it:Marte (astronomia)]] [[ja:火星]] [[ka:მარსი (პლანეტა)]] [[kn:ಮಂಗಳ]] [[ko:화성]] [[kw:Meurth (planet)]] [[la:Mars (planeta)]] [[lb:Mars (Planéit)]] [[li:Mars (planeet)]] [[lt:Marsas (planeta)]] [[lv:Marss (planēta)]] [[mk:Марс]] [[ms:Marikh]] [[mt:Marte (pjaneta)]] [[nds:Mars (Planet)]] [[ne:मंगलग्रह]] [[nl:Mars (planeet)]] [[nn:Planeten Mars]] [[no:Mars (planet)]] [[oc:Mart (planeta)]] [[os:Марс (планетæ)]] [[pam:Mars]] [[pl:Mars]] [[pt:Marte]] [[qu:Awqakuq]] [[ro:Marte (planetă)]] [[ru:Марс]] [[scn:Marti (pianeta)]] [[sco:Maurs]] [[sh:Mars (planet)]] [[simple:Mars (planet)]] [[sk:Mars]] [[sl:Mars]] [[sq:Marsi]] [[sr:Марс]] [[sv:Mars (planet)]] [[sw:Meriki]] [[ta:செவ்வாய் (கோள்)]] [[th:ดาวอังคาร]] [[tl:Marte]] [[tr:Mars (gezegen)]] [[ug:مارس (ئاسترونومىيە)]] [[uk:Марс]] [[uz:Mars]] [[vi:Sao Hỏa]] [[wa:Måss (planete)]] [[zh:火星]] [[zh-classical:火星]] [[zh-min-nan:Hoé-chheⁿ]] [[zh-yue:火星]] 1449 13513 2004-06-27T09:53:01Z Erdal Ronahi 2 Nexşe Mozayê Nexşe Mozayê 1450 13514 2004-06-27T09:55:00Z Erdal Ronahi 2 Sîramîka Moza Sîramîka Moza 1451 40898 2006-08-21T14:58:18Z 212.65.1.75 /* Sûrha Bajêr */ [[Image:Moza.png|right|thumb|180px|Nexşe ya Moza]] '''Girê Mozan''', cihê bajarê '''Urkeş''' ya [[Hurî|Huriyan]], cihekî arkeolojîk yî girîng e. == Cih == Vekolîna li Girê Mozan ji sala 1984an ve dibin birêvebiriya Marîlyn Kelly-Buccellatî û Gîorgîo Buccellatî de berdewamdike. Xerîte piraniya cihê vekolînê diyardike. Dirêjayiya girê bilind nêzîkî 600 metrî ye, bajar û derdora wî nêzîkî 1500 metrî ne û bilindayiya gir ji erdê 28 metr e. Li gor vê êdî ev cih di dema boşiya xwe de dibe yek ji mezintirîn cihan li tevayiya [[Sûriyê]], di salên hezarê sisiysan de yên Berî Zayînê. Ji bilî mezinbûnê rasitiyke dinî balkêş, ya Girê Mozan heye, ew jî homojeniya radeya niştecihbûna wê ye: weke ko em dibînin, delîlên darîçav, yên niştecihbûnê vî cihî diyar dibin, ji serê gir bigire ta binê wî û ta derdorên derve yên bajêr jî, hê ji sê hezarên sisiysan ve yên Berî Zayînê. == Herêm == Deşta [[Xabûr]] li rojhilatê Sûriyê roleke sereke di pêşveçûna avakirina bajarvaniya kevn de leyistiye. Dibe ko wê di hin radeyan de bûye hemberê bajarvaniya bilind, ya [[Sûmer]]an li deşta heryane li başûr. Çandinî yek ji faktorên vê pêşveçûnê ye. Herêm weke îro, di heyamên berê de jî bi xêr û bêr bû. Çandiniya bi ava baranê her û her têrê dikir û pêwist nedikir, ko cotkar zeviyên xwe avbidin. Bi saya vê axa bi bereket, bajarên nû peydebûn, û hê di destpêka dîroka şaristaniyê de ev bajar mezinbûn. Bajarên mezin weke Chuera, Birak, Mozan û Leylên şahidên diyar, yên vê yekê ne. Mirov dikare bi ewlekarî bibêje, ko sedema sereke ya mezinbûna hêza bajarekî weke Girê Mozan, cihê bajêr bû. Ew cih kilîta bazirganiya di nav çiyayên [[Anatoliya]]yê de, ev çiyayên bi madenê sifir (û dibe ko bi pîlê jî) zengîn û bajarvaniya mezin li, ya başûr de bû. Di vî warî de çiyayê [[Mêrdîn]]ê, yê di dîmenê Mozan de pir darîçav e, nîşan e; hejmara mezin, ya tiştên bronzî, di vekolînên me de, dibe ko delîlên giringiya Mozanê kevnare bin, çawa ko dergehê bazrganiya maden bû di dîroka Sûriyê ya kevn de. == Dîrok == Weke hîpotêza kar, em goman dikin ko Mozan digehe bajarê kevnar Ûrkîş, yê ko li vê herêmê diket û ji mêj ve tê goman kirin, ko li cihê girê bajarê Amûdê be. Ji dema ko me karîbû, em xwe bispêrine rastiya, ko girêdana Ûrkîş bi girê Amûdê ve şaş e, em dibînin ko hemû argumentên ji bona Amûdê û Ûrkîş hatibûn bikaranîn li ser Mozan (ko li nêzîkî [[Amûdê]] girê herî mezin e, yê ji dema sê hezar salî ve BZ) û [[Ûrkîş]] pêktên. Tevlî ko armanca vekolînên piştre ew bû, da diyar bikin, ko Mozan ne Ûrkîşa kevnar e, lê dîse ev cih û profîlê navenda Hûriyên kevnare li hev tên: Hişkere ye ko Mozan sê hezar salên BZ gehabû radeya xweyî bilind, û du hezar sal BZ melûl bûbû û dawî gişt di nîvê du hezarsaliya BZ de wêran bûbû. Sê hezar salên BZ heyama [[Ebla]] li rojava ye, û heyama [[Marî]] û Sûmeran li başûr e. Dibe ko rengekî taybetî ji çanda wêyî materyalî (arkîtektûr û nemaze sîramîk) bi destpêka bajarvaniya Hûriyan ve girêdayî be, çaxê ko Ûrkîş weke navenda siyasî û olî, ya sereke dihate naskirin. Di hebûna bajarvaniya Hûriyan de, ya sê hezar salan BZ de hinekî dîtinên cuda hene. Lêbelê dawiya dawî ko mirovên heyamên berê, yên li Mozan dijîn bigehine çi resenî jî, dîse rastî ew e, ko li vir bermayên bajarvaniya sûriyî kevnar darîçav in. *5000 sal BZ [[Tel Xalaf]] *4000 sal BZ destpêka Birak û Leylên; bandora Sûmeran *3000 sal BZ destpêka Mozan û Chuera *2500 sal BZ sûrha bajêrî hundur li Mozan; serê girê Mozan; pûtxana BA li Mozan *2300 sal BZ [[Akad]]an Birak bindestkirin *1800 sal BZ Heyama Xabûr: Herêma C1 li Mozan; serê girê Marî û Leylên *1500 sal BZ Heyama nûzî: Herêma BH li Mozan; wêranbûna Mozan == Sûrha Bajêr == Di bingeha jêr de, girê bilin bi sûrheke mezin hatibû rapêçan. Me li du cihên gir, yên cuda vekolabû, herêma K û S1. Mixabin, ko ew li ti deran bi mezinaya xwe, ya ko bêgoman di wextê xwe de çavên serdanvanan didagirt, nayê dîtin. Dîwarên sûrhê gelekî stûr bûn, ew ji kelpîçan hatibûn avakirin û dibe, ko bingeha wê gehabû latê ( hê dive bi vekolanê were derxistin), û bircên zêrevaniyê jî li hawîrdor di sûrhê de hatibûn avakirin. Kaşekî bilindî lihevhatî ji nav bajarê nizim dirabû û digeha binê sûrhê (çawa mirov bi rengekî ferehtir di kelehên heyama navîn de dibîne, weke li keleha bi nav û deng, ya Helebê); di dora vî girî de, dibe ko sengerekî ferehî tijî av jî hebû, lê eger wilo be jî, hê em di vekolanên xwe de negehanê. Dereng, di dawiya sê hezar salên BZ de, xwiya dike ko bajar tev dikeve bin rûdana jibîrkirinê, ji wê jî hew erkê parastinê yê gir dimêne û senger bi ax û kevirên ji avayiyên bajêr, yên hêrivtî tê dagirtin. Di parçê, ko me kolayî de, me kavilê embarekê dît, ew ji cihekî ji hundurê bajêr hatibû dagirtin û bi xitmeke giring hatibû muhrkirin, dibe ko xitma li ser derî be, dema wê jî ji nîvê sê hezarê sisiyan yên BZ ve ye (Destpêka Xanedaniya III). Ji ber berdewamiya ferehbûna demografî, gerek e bihatana xwiyakirin, ko sûrheke din di wê demê de li derbedrê bajêr hatibû avakirin: di vî warî de lêkolîn ne bi misogerî hatine piştrastkirin jî, lê ferehbûneke ko dora bajêr tev dorpêç dike, tê dîtin. Di her radeyê de bêşik e, ji lêkolînên me û ji lêgerînên li herêma derveyî bajêr, ko ew jî parçekî ava bû ji bajêr, û ko ew jî tevayiya girê bilind ji heyama sê hezarên sisiyan yên BZ ve ye. Li herêmekê li derveyî bajêr, goristaneke hemdem hate dîtin û tê de jî komeke giranbuha, ya firaxên ji sîramîk û bronz hatine dîtin. Bo agahîyên nû li ser vê mijarê hûn dikarin kovara"Das Bild der Wiessenschaft" bixwînin. == Peykertiraşiya hezarsalên sisiyan BZ == Di cihekî şewitî de, hema hinekî li pişt mihraba pûtxanê, me peykerê şêrekî dît. Peyker ji kevn bû û li gor delîlên stratîgrafî ew ji nîvê hezar salên sisiyan yên BZ ve ye. Peykerên şêran di embarên peykerên Sûmeran de têne dîtin, yên ko adetên wanî hunerî ji heyama şêrê me ne, lê stîlê wan ji hev cuda ye. Sûmeran şêr bi riheke darîçav dineqişandin, ew rih bêhtir weke berstika cilên heyama navîn bû, û kêm weke pirça ber sînga şêran bû. Gelekî stîl didane çavên şêran, weke ko yên hunermend ti caran şêr nedîbin! Dibe ko şêrê meyî Mozan ne weke yê hevrikê xweyî başûr şahîk be, lê ew ji wan bêhtir weke şêrekî rastî ye. Neqşên pirça sînga şêrê Mozan, tevlî ko hinekî gijol e jî, lê ew weke pirça rastî xwiyadike, lep bi xwe jî hatine neqişandin. Bi gelemperî mirov yekser di şêrê Mozan de têkeliyê di nav spehîtiya hesan û jîndariyê de dibîne, ko ew têkelî li derên din, di wê heyamê de kêm bû. Dibe ko bi tenê du şêrên ji Ûrkîş, yên niha li Motropolitan û Louvreyê ne dikarin bibin hempayê şêrê Mozan. Ev şêrên bronzî bi awayekî reyalîtir hatine neqişandin û bi destên peykertiraşên jêhatîtir hatine çêkirin, lê mirov di wan de şengî û jiyandariyê, weke ya di şêrê Mozan, dibîne. Li herêma pûtxanê ferşekî kevirî hate dîtin, ew ji her dû aliyan ve neqişandî bû. Li aliyekî vî abîdeyê bi serê xwe, neqşandineke neadetî hebû, ew komeke lawiran bû, hemû jî di haleta lebatê de bûn. Ev jî cudabûneke tûj di nav mijara lawirên xaçkirî de, yên ji aliyê hunermendên sûmerî li başûr dihatin neqişandin. Li cem wan lawir ji ber teşeyê xwe giring dihatine dîtin, ji ber vê yekê jî wan ew bi awakî sîmetrî û gelekî bêliv bi cih dikirin. Di ferşikê me de neqş ne bi bang, lê bêhtir bi awakî xwezayî hatine çêkirin, ew jî dihêle mirov biheste, ko ev komek ji garana lawiran e. Bi mijara xwe, aliyê din ji ferşik hê balkêştir e. Yekî cotkar, haletê wî li pey dewarên cot di dest de ye û kûçikek di ser re hatiye danîn. Cotkar di dawiya dîmenekî de hatiye danîn û li pişt wî cihekî ferehî vala hatiye hiştin. Ev herêma ferehî vala, xêzên qurçikî, yên ber bi jêr de beldike. Tiştê din jî yê ko dihêle ew bêhtir dramatîkî be, lingê cotkarî ji erdê tê hildan e, ew weke ko ji qurçikê hatibe. Ev berveçûna bi pêş de, bi ling, laş û serê cotkar ber bi pêş ve hê xurtir dibe û lebt di lingên dewêr de jî xwiyadike. Dîmenê ji ferşikê Mozan bi levanîna xwe, gelekî ji hunerê hevrikê xwe li başûr pêşketîtir e, yên ko li ber xwe nedidan lebatê bi awakî wilo dramatîkî bineqişênin. [[Image:Sîramîk.png|right|thumb|Sîramîk]] == Sîramîk == Dema sîramîkê pêşî ta yê dawî, ko li Mozan hatine dîtin bi tenê drêjayiya hezar û pênc sed salî dikişêne. Sîramîkên herî kevn ( destpêka sê hezar salên BZ) firaxên xweşikî rengê pirteqanî bûn, ew ji hudurû ve neqişandî bûn (weke ko li jor tê dîtin). Ji ber ko cara pêşî Sir Mallowan ew li taqê kûr, yê pêncan li Nînewa dabûn naskirin, êdî navê Nînevîte V li wan hatibû kirin. Teşeyên pêşî, yên firaxên hatibûne çêkirin, cêr bûn û piyaleyên piçûk bûn, ko dibe ji bona vexwarinê dihatin bikaranîn. Piştre cêrên mezintir dihatin çêkirin, lêbelê êdî ew nema ji wê kîla baş bûn. Di dema dawiya Nînevîte V de, berhemekî nû ji sîramîkên gelekî rind dihate çêkirin, ew bi Firaxên madenî bi nav dibûn, ji ber ko bi şewtandina kîlê rengê alavên madenî bi wan diket. Firaxên madenî li vê herêma Xabûr hatine afirandin û pê bazirganî bi bakur û başûr re dihate kirin. Firaxên bi vî rengî li herêmeke fereh têne dîtin. Texlîtekî din ji sîramîk li herêmê bi ferehî tê dîtin, ko êdî navê Firaxên xabûrî lê bûye. Ew texlît digehe destpêka du hezar salên BZ, û ji ber kemberên ferehî ji rengên qaweyî û sorî tarî li dora firaxan, ew hesanî têne naskirin. Di nav sîramîkên herî dawî de ( ji nêzîkî sala 1500 BZ) piyalên risimandî hene, yên bi navê Firaxên nûzî hatine naskirin û ew gelekî, çi li qesr û qûnaxan û çi li avayiyên cemawerî be, her li bareş û her li baxerbê Mozan jî peyde dibin. Ji ber ko ev heyama dawî ye, ya niştevaniya Mozan, êdî ew nema li herêmê têne dîtin, lê teşeyên wan nazik in û motîvên wan xweser in (li jor xwiya ne) . == Pûtxana şêr == (Pûtxana BA) Avayiya sereke di gir de hate vekolan: emê nefermî navê " Pûtxana şêr" (nîşana fermî "pûtxana BA" ye) li gor peykerekî piçûk, yê şêr ko li cihekî bel di hundurê avayiyê de hatibû dîtin, lê bikin. Fazên destpêkî, yên avakirinê (Faza A1a), ko hema bêje bi tevayî di vekolînan de hatiye vekirin, mirov dikare bigehêne nîvê sê hezar salên BZ ( Destpêka Xanedaniya III di mijara Mezopotamiya de). Ew struktûreke mezin e (15 x 24.5 m), mirov ji başûr di ser rampeke bêdûzan re derbasî dibe. Serdanvanên derbasî eywanê dibûn divabû di rêke gelekî kûr ve herin, hingê bala wan diçû ber bi rexê rastê ve, li wir li cihekî hinekî navendî, lateke mezinî (gişt 1 x 1.5 m) stûnî hatibû danîn. Xwelî di kortikeke di serê wê de hate dîtin, û cokek jê diherikî nav cêrekî ko di erda xênî de hatibû çandin. Tê gomankirin, ko ew masa pêşkêşkirina goriyan ji xwedê re bû. Guhertina modelê berê bû sedma avakirina du dîwaran li pey hev, û ber bi dawiya vê eywanê ve. Dîwarê pêşî zirav bû û ji kevir bû, ew yekser li pişt masa goriyan bû, û yê mezin ji kelpîçan bû, û nêzîkî dîwarê paş bû. Ev dîwar di şûna perda pişt şanoyê de bûn (faza A1b, li plan binere!). Peykerê şêr nêzîk li banî di nav kavilê dîwêr de hate vedîtin, û dibe ew di pûtxanê de di nav koma peykerên, ko nûneriya payebilindiya xwedê dikirin be. Herdû dîwarên dirêj, yên pûtxanê nêzîkî 1.6 metrî stûr in, û herdûyên kin du caran ji wilo stûrtir in. Dîwar ji kelpîçan hatine avakirin û bingeha wan gehaye latê. Berazên pala dîwaran û bircên anîşkan avayiyê bi hêz dikirin û ev hemû didine xwiya kirin, ko dive di asoyê heyama kevnare de, ew be cihê desthilatdariya bingehî li herêmê. Nêzîkî 100 parçên bronzî li herêma pûtxanê hatine dîtin. Erê, ne bi gewdê xwe, lê Mozan "Pûtxana şêr" li Sûriyê ji wê heyamê ji yên herî mezin e, ferehiya wê gişt weke, avayiya Pûtxana D li Ebla û Aussenbau û Steinau I li Chuera ye ( dibe ko ew jî weke pûtxanên tîpên atîs bêne hijmartin). Lê di wextê ko pûtxana Ebla li gor stûrbûna dîwarên xwe ji hundurû ve gelekî zirav bû, avayiyên Mozan (dibe ko Chuera jî) ji hundurû ve gelekî fereh bûn (gişt 9 m fereh). Ev kêşeya avakirina banê xênî derdixe meydanê. Ji nû ve avakirina avayiyê, li gor lêkolînên kûrî endazyarî, dipejirênin, ko dibe formeke destpêkî, ya banên sêçikî hatibe bikaranîn (çawa li jor tê dîtin). Sê fazên din, yên avakirnê hatine naskirin, ya dawî ji heyama Xabûr ve ye (nêzîkî 1800 BZ). Vê yekê kir ko danîna avayiyan bi awakî radîkal were guhertin, dibe ko bi rastî ev be sedema ko êdî ew hê ji dawiya sê hezar salên BZ ve, hew weke pûtxanê hatibe bikaranîn. Di vekolînên bi sînor de, çend srtuktûrên piçûk li herêma bakur û rojhilatê pûtxanê hatine dîtin, dibe ko, ew bi erkê xwe bi pûtxanê ve girêdayî bin û dibe, ko ne wilo be jî. Li cihekî ji wan, ew ferşikê bi dîmenê cot û cotkar neqişandî, û yê garana dilivî hatine dîtin. ji http://hem.passagen.se/zagros/d3moza.htm [[Category:Cihê arkeolojîk ]] [[ca:Urkesh]] [[de:Urkeš]] [[en:Urkesh]] [[nl:Urkesh]] 1452 13516 2004-09-23T15:33:39Z Erdal Ronahi 2 Vekolîna li Girê Mozan çû cihê Girê Mozan #redirect [[Girê Mozan]] 1454 39194 2006-08-13T16:34:30Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi ==Binêre jî== *[[Vekolîna li Girê Mozan]] (Ûrkiş) [[Category:Zanist]] 1455 62502 2007-01-01T12:10:12Z Escarbot 482 روبوت إضافة: als, ar, bs, cy, fa, fiu-vro, frp, fur, fy, he, hr, ia, id, ie, it, lb, mo, ms, nah, rmy, su, to, tr, wa, yi, yo, zh-classical مسح: br تعديل: ro [[Category:Zanîn]] [[af:Kategorie:Wetenskap]] [[als:Kategorie:Wissenschaft]] [[an:Categoría:Zenzias]] [[ar:تصنيف:علوم]] [[ast:Categoría:Ciencies]] [[be:Катэгорыя:Навука]] [[bg:Категория:Знание]] [[bs:Kategorija:Prirodne nauke]] [[ca:Categoria:Ciència]] [[cs:Kategorie:Věda]] [[csb:Kategòrëjô:Ùczba]] [[cy:Categori:Gwyddoniaeth]] [[da:Kategori:Videnskab]] [[de:Kategorie:Wissenschaft]] [[el:Κατηγορία:Επιστήμη]] [[en:Category:Science]] [[eo:Kategorio:Scienco]] [[es:Categoría:Ciencias]] [[et:Kategooria:Teadused]] [[eu:Kategoria:Zientziak]] [[fa:رده:علوم]] [[fi:Luokka:Tiede]] [[fiu-vro:Category:Tiidüseq]] [[fr:Catégorie:Sciences]] [[frp:Category:Science]] [[fur:Categorie:Siencis]] [[fy:Kategory:Wittenskip]] [[ga:Catagóir:Eolaíocht]] [[gl:Category:Ciencia]] [[gu:Category:વિજ્ઞાન]] [[he:קטגוריה:מדע וטכנולוגיה]] [[hr:Kategorija:Znanost]] [[hu:Kategória:Tudomány]] [[ia:Categoria:Scientias]] [[id:Kategori:Ilmu]] [[ie:Category:Scientie]] [[io:Category:Cienci]] [[it:Categoria:Scienza]] [[ja:Category:科学]] [[ka:კატეგორია:მეცნიერება]] [[kn:ವರ್ಗ:ವಿಜ್ಞಾನ]] [[ko:분류:과학]] [[kw:Category:Scyens]] [[la:Categoria:Scientia]] [[lb:Category:Wëssenschaft]] [[lt:Kategorija:Mokslas]] [[lv:Kategorija:Zinātne]] [[mk:Категорија:Наука]] [[mo:Category:Штийнце]] [[ms:Kategori:Sains]] [[mt:Category:Xjenza]] [[nah:Categoría:Tlatilizmatiliztli]] [[nds:Kategorie:Wetenschop]] [[nl:Categorie:Wetenschap]] [[nn:Kategori:Vitskapar]] [[no:Kategori:Vitenskap]] [[pa:ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿੱਗਿਆਨ]] [[pl:Kategoria:Nauka]] [[pt:Categoria:Ciências]] [[rmy:Shopni:Janglipen]] [[ro:Categorie:Ştiinţă]] [[ru:Категория:Наука]] [[scn:Category:Scienzi]] [[simple:Category:Science]] [[sk:Kategória:Veda]] [[sl:Kategorija:Naravoslovje]] [[sq:Category:Shkencë]] [[sr:Категорија:Наука]] [[su:Kategori:Sains]] [[sv:Kategori:Vetenskap]] [[sw:Category:Sayansi]] [[tl:Category:Agham]] [[to:Category:Saienisi]] [[tr:Kategori:Bilgi]] [[uk:Категорія:Наука]] [[ur:زمرہ:سائنس]] [[vi:Thể loại:Khoa học]] [[wa:Categoreye:Syinces]] [[yi:קאַטעגאָריע:וויסנשאפט]] [[yo:Ipin-tokasi:Imo Sayensi]] [[zh:Category:科学]] [[zh-classical:Category:格物致知]] [[zh-min-nan:Category:Kho-ha̍k]] 1457 60456 2006-12-15T12:32:33Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: qu, sq, vec مسح: ro Gotina '''enerj'''î îro gişt ji her kesî re gotineke nas e. Tiştê bi gelemperî jî nas ew e, ko em li rastî gelek formên enerjiyê tên. [[Enerjiya mêkanîkî]] ji me re ji hemû formên din, yên enerjiyê nastir e. Dema ko em barekî hildin, yan jî dema ko em darekê bibirin, hingî em enerjiyekê didin, ew enerjî enerjiyek e di forma mêkanikî de ye, ew karekî mêkanikî ye em dikin. Wilo jî hemû karên din, yên weke hildan û birînê, dema ko em dikin, em rastî enerjiya di forma mêkanikî de tên. Formeke din, ya enerjiyê [[enerjiya germî]] ye, têhn e. Eger em bixwazin germbûna laşekî bêhtir bikin, em bibêjin ya avê, hingî dive ko em enerjiya germî bidne avê, têhnê bidine avê. Îro em dizanin, ko enerjiya germî bixwe enerjiya bizavî (livane, colaneyî) ye, ya mêkanîkî ye. Helbet ne liva makroskopî ya laşên mezinî darîçav e, lê liva atom û molêkolan e, liva mîkroskopî ya di laşan de ye. Hatiye naskirin, ko enerjiya mêkanîkî tê guhertin û dibe ya germî, yanî karê mêkanîkî dibe karê germî. Destên xwe çend caran pev bibe û bêne, tê bibînî, ko destên te germ dibin. Li vir te enerjiya mêkanîkî kire ya germî. Lê guhertina berevajî, da enerjiya germî bi ya mêkanîkî were guhertin, ew tiştekî zortir e. Berî çend deh salan, cara pêşî mirov enerjiya germî guherte ya mêkanîkî, ew jî dema, ko mirov makîna hilmî (makîna bi fişara hilma ava kelandî kardike) çêkir bû. Forma enerjiyê, ya nas jî [[enerjiya ronahiyê]] ye. Ne tenê destê mirov jê nabe, lêbelê jîna her kesî û ya her organizmî jî bê wê nabe. Bi taybetî Roj vê forma enerjiyê dide. Helbet, mirov ji mêj ve hînbûye bi pîşkarî, vê forma enerjiyê bikarbêne. Pêşî bi pêxistina agir, piştre jî bi çira, lampe û ta dema dawî bi neonên herî modêrn mirov enerjiya ronahiyê bikaranî. Forma enerjiyê, ya gelekî bikêrhatî, [[enerjiya elektirîkî]] ye. Gişt bê windabûn ew dikare bi enerjiya mêkanîkî, yan bi ya germî were guhertin. Pir hesanî tê guhastinî deverên dûr. Ji ber van xisletan carna dibêjinê enerjiya rind. Ji bilî van formên buhûrtî caran, [[enerjiya kîmîyayî]] û [[enerjiya atomî]] jî hene. Ew ne texlîtine nû ne, niha peydabûne. Lê ew herdû form didine nîşankirin, ko rêaksyonên kîmayî û atomî dikarin enerjiyê bidin. Ji vê enerjiyê re jî enerjiya potensyal tê gotin. Eger em bixwazin bi ferehî li ser giranbihabûna enerjiyê ji mirov re bipeyivin, dive pêşî em bizanibin, ko hebûna jînê bi xwe, her û her, bi pevguhastina energiyê ve girêdayî ye û pê jîn dibe. Bedena mirov energiyê di forma kîmyayî (xwarin) de distîne û diguhere forma mêkanîkî. Bi vê yekê hemû organên lêş dikarin bi karûbarên xwe rabin û dihêlin, ko karê fîzîkî pêk were. Ev enerjî di şev û rojê de dike nêzîkî 2000 kilo kalorî û ew ji şewtandina xwarinê di laş de tê. Lê da mirov karibe bijî, dive di laşê wî de hinek enerjiya embarkirî hebe, enerjiya embarkirî jî di lêş de bez e. Ji ber ko enerjî ji mirov re pir pêwîst e, dive mirov zanibe wê derxe jî. Derxistin û xerckirina enerjiyê di van her deh salên dawî de pir gelek bûye û gera ji bona dîtina kehniyên enerjiyê, yên nû bêhtirbûye. Kehniyên enerjiyê yên ta niha li ber dest ev in: kûmir, petrol, enerjiya elektrîkî ya ji sikrên li ser çeman ûym. Di pêşroja nêzîk de wê ev kehnî têra mirov nema bikin û dive, ko mirov destbavêje kehnîne enerjiyê, yên nûtir wek enerjiya Rojê, yan enerjiya germî ya navika Zemînê û yan kehniya pir zengîn: enerjiya atomî. Amedekirina Zagrosê Hajo ji Stêr 3/1983 [[Category:Zanist]][[Category:Fîzîk]] [[af:Energie]] [[an:Enerchía]] [[ar:طاقة]] [[bg:Енергия]] [[bn:শক্তি]] [[br:Energiezh]] [[bs:Energija]] [[ca:Energia]] [[cs:Energie]] [[da:Energi]] [[de:Energie]] [[el:Ενέργεια]] [[en:Energy]] [[eo:Energio]] [[es:Energía (física)]] [[et:Energia]] [[eu:Energia]] [[fi:Energia]] [[fr:Énergie]] [[gl:Enerxía]] [[he:אנרגיה]] [[hr:Energija]] [[hu:Energia]] [[ia:Energia]] [[id:Energi]] [[io:Energio]] [[is:Orka]] [[it:Energia]] [[ja:エネルギー]] [[ko:에너지]] [[la:Energia]] [[lb:Energie]] [[lt:Energija]] [[lv:Enerģija]] [[mk:Енергија]] [[ms:Tenaga]] [[nah:Teōtl]] [[nds:Energie]] [[nl:Energie]] [[nn:Energi]] [[no:Energi]] [[pl:Energia (fizyka)]] [[pt:Energia]] [[qu:Micha]] [[ru:Энергия]] [[sh:Energija]] [[simple:Energy]] [[sk:Energia]] [[sl:Energija]] [[sq:Energjia]] [[sr:Енергија]] [[sv:Energi]] [[th:พลังงาน]] [[tr:Enerji]] [[uk:Енергія]] [[vec:Energia]] [[vi:Năng lượng]] [[yi:ענערגיע]] [[zh:能量]] [[zh-min-nan:Lêng-liōng]] [[zh-yue:能量]] 1458 30117 2006-03-30T23:02:53Z KureCewlik81 295 revert '''Leş''' (anku '''laş''') tê wateya [[ser]] û [[dest]] û [[pî]] û [[pişt]] û [[zik]] û her dera [[mirov]]ekê/î yan [[ajel]]ekê/î. Di kurdî de leş bi van gotinan jî têt navandin: ''cesed'', ''cism'' û ''gewde''. Zanînên me yên li ser derveder û lebta laşê [[mirov]], hê ji piçûkayî ve, bêhtirên caran nêzîrkî rastiya zanîstî ne. Lê kêm-zêde ew zanîn bi tenê naskirina qaşûl (çerm) û wêne û kêsmê mirov e. Ew wêne bi me xweşik e, yan nexweşik e. Dîtinên û berhemê hunermendên reyalist, yên heyamên berê, bi gelemperî, bûne pîvan û endaza xweşikbûn û nexweşikbûnê. Dibin çerm de hinav û komên [[organ]]ên pir têkel û aloz veşartî ne. Em dikarin di wan organan de parçeyên hê piçûktir bibînin û di wan de jî hê yên piçûktir hene û em dikarin wilo pêde herin ta, ko em bigehine, yên ko ne bi mikroskopan bin nayên dîtin. Her parçe bi form û avakirina xwe ji yên din cê û başqe ye û karûbarê ko pê dirabe jî nîşaneke sereke û taybetî ye. Avayiya laşê mirov mijara zanistiya, ko jê re dibêjin anatomya ye. Karûbarê, ko laşê mirovî pê dirabe mijara [[fîzyolojya]]yê ye. Guhertinên tenduristî yên laşê mirov mijara lêkolînên [[anatomî|anatomiya]] [[patolojî]] ye. Guhertinên tenduristî yên karûbarên laşê mirovî mijara lêkolînên fîzolojya patalojî ye. Ev nav tev ji zimanê yûnanî hatine girtin, lê gişt di her zimanî de têne bikaranîn, ew navnetewî ne. ==Beşên leşî== *[[dest]] *[[gozek]] *[[ling]] *[[mû]] *[[pî]] *[[pirç]] *[[pişt]] *[[porr]] *[[rî]] *[[ser]] *[[simêl]] == Avabûna Laşê Mirov == Em dikarin ji du aliyan ve li laşê mirov meyzênin: * Ji aliyê avabûna wî ya kîmyayî ve * Ji aliyê struktûra parçeyên lêş ve. Ji aliyê kîmyayî ve laşê mirov bi piranî ji avê ye. Eger giranbûna mirovekî 70 KG (Kîlo Gram) be, ji wê 45 KG av e, 14 KG protein e, 7 KG bez e, 0. 5 KG glycid e (bixwêne glîsîd!) û 3.5 KG çend texlîtên xwê ne. Her ko mirov kal dibe av di laşê wî de kêm dibe. Bê av jiyan nabe, lê ticaran ava xurû di lêş de peydenabe. Hin xwêyên, ko nayên pişaftin di biheketiya dinan û hestûyan de ne. Lê li wir jî ne bê guhertin in. Nîşana jînê û karaktera wê ya diyar pevguhertina keresteyî (materyalî) ye, ew jî pevguhastina materyal û [[enerjî|enerjiyê]] (tehnê, taqatê) ye. Hemû bizavên jînê enerjiyê xerc dikin. Laşê mirov enerjiyê (xwarinê) ji derve distêne. Mirov xwarinê dixwe: pêşî bi dinanan hûr dike û piştre di ûr û roviyan de dipişivêne. Şanikên lêş jî wê dihêrivênin, dişewitênin. Ev şewtandin enerjiyê dide lêş. Bi enerjiyê [[organ]]ên laş avadibin, yên kevin nû dibin, xwîna ko laş winda bike nû dibe. Laş enerjiyê ji xwe re dike ardû, imbar dike, dike bez. Yek ji giringtirên materyalên, ko laş ji derve distêne oksîcên (oxygenium, O2) e. Oksîcên ji bê bi bêhnkişandinê tê [[kezeba sor]]. Ne her materyalê, ko laş distêne dibe enerjî û dikeve nav avakirna organên nû yên lêş de. Pareke mezin jê tê avêtinî derveyî lêş, wek: [[xwêdan]], [[destava piçûk]], [[destava mezin]] û bêhnberdana karbonduoksîdê (carbondeoxygenium, CO2). Neberdewamkirina pevguhastina materyal û enerjiyê dike mirina laşê mirov. Ji aliyê struktûra parçeyên laşê mirov ve, parçeyê bingehîn [[şanik]] (cellula) e. Şanik pir piçûk in, ne bi mikroskopê be nayên dîtin. Şanik ji sê peşên sereke biheketiye: navik, li hawîrdorî navikê laşê jîndar û tev di çermê şanikê de ne. Navik û laşê jîndar bi têkiliyên ve pir aloz in. Guhertina materyal û enerjiyê di laşê jîndar de diqewime, lê kodên jîna mirov di navikê de ne, wek: koda tuxum, zayend (cins) ûhd. Çerm şanikê dighîne dinyaya derve û tê ve ardû (xwarinê) derbasdibe hundurû, da were şewitandin û jibermayî ardû jî tê ve têne avêtin. Şanik, zû yan dereng , her yek li gor texlîtê xwe, hinbihin pîr dibin û dimirin. Li şûna wan yên nû çêdibin, lê yên nû jî, hin pîrîtiya gelmper bi wan re heye û ev e sedem û bingiha pîrbûna mirov û dawî jî mirina wî. Şanikên ji yek texlîtî bi hev re kelex çêdikin. Kêlexên laşê mirov çar in: == Çerm == [[Çerm]] kelexê ko hawîrdorê laşê mirov û organên hindurû dinixumêne û dipêçe. Ji xeynî pêçana lêş û organan, karê çerm pevguhastina keresteyî (materyalî) ye wek: birina oksîcênê û dana xwehdanê. == Hestû == [[Hestû]] kelexê barhêl e, ko karê wî rahiştina laş e. Hestû kelexê di skeletê laşê mirov û kakerîkê de ye. Kakerîk bi dawiya hin hestûyan ve, di zengelor û di guh de ye. Hestû ji hemû kelexên din hişktir e. Ko mirov berbi kalbûnê ve diçe hestû pûçdibin û zûtir dişkin. == Maskûlk == [[Maskûlk]] kelexê ko xwedî karaktera girtin û berdanê ye, kişandin sistkirinê ye. Sê texlîtxên maskulkan hene, ew jî bi erkên xwe ji hev cêne: === Maskûlkên şahîk=== [[Maskulkên şahîk]] hêdî hêdî dilivin û karê wan derî vîna mirov e. Ew di roviyên zirav û stûr de ne, di ûr û di çerm de ne. ===Maskûlkên kinik=== [[Maskulkên kinik]] xurt dilebitin û li gor vîna mirov kardikin, tevlî ko em carna jî bîra vê yekê nabin. Ev maskulk hestuyan di lebitînin û hin organan wek: çav, ziman ûhd. ===Maskûlka dil=== [[Maskûlka dil]] bi serê xwe ye. Karaktera wê dilkutka peryodî ye. Ne li gor vîna mirov dijene û kardike. == Nerv == ([[Ra]] û [[mêjî]]). [[Nerv]] kelexê ko bi pevguhastina infermasyonê (agadariyê) dirabe. Du texlîtên şanikên nervî hene. Nervê navendî yê laşê gewr, ko ew jî mêjî ye. Şanikên nervî yên din laşê sipî, ko ew jî ra ne. Hemû organan û tevayiya laşê mirovî aloz ji her çar texlîtên kelexan bi hev re çêdibe. Karûbarê organan jî pir aloz e. Pir organ bi hev re kardikin û sîstêmeke organî çêdikin. Koma hemû [[sîstemên organî]] bi hev re [[organizm]]ê mirov, yan jî laşê mirovî çêdikin, yê ko tevlî aloziya xweyî herî mezin, dîse yekîtiyeke necêkirî bi dinya dora xwe re çêdike. Koma hemû parçeyên laşê mirov û bertekiya (reaksyon) wan, ya zû bi guhertina dinya hawîrdorî xwe ve, bi du sîstêman tê ajoton. Sîstêma pêşî kevnare ye û ew hêdî hêdî kardike. Ew jî bi taybetî bi afirandina hin [[hormon]]an pêktê. Sîstêma din nûtir e û zû kardike. Ew jî bi mêjî, ra û hesteyan (hesteyê dîtinê, bihîstinê, hingavtinê, behnkirinê û çeştinê) pêktê. ==Binihêre== *[[Anatomî]] *[[Organên mirovan]] [[Category:Zanist]][[Category:Mirov]] [[de:Körper des Menschen]] [[en:Human anatomy]] [[et:Inimese anatoomia]] [[fr:Anatomie humaine]] [[pl:Anatomia cz&#322;owieka]] [[pt:Corpo humano]] [[zh-cn:&#20154;&#20307;]] [[zh-tw:&#20154;&#39636;]] 1459 64457 2007-01-13T21:36:46Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Jînwerzanist]] #redirect[[Jînwerzanist‎]] 1460 13524 2004-06-27T10:34:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Behram (gerstêrk)]] 1461 27907 2006-02-20T17:46:40Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Stêrnasî]] 1462 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 43203 2006-08-24T20:15:14Z Erdal Ronahi 2 '''Medenî Ferho''' [[nivîskar]]ekî kurd e. [[Image:Medeni.jpg|right|framed|Medeni Ferho]] Sala 1947'an li gundê Mizîzexê; piştî têkçûna [[serhildana Bagokê]] ko bi malbatî koçberî [[Rojavayê Kurdistanê]] dibin û car din vedigerine ser cih û warên têr gorî, xwedê ew daye. Hemû qûnaxên xwendina debistanên serete, navendî, dibistana mamostayan û lîse li heremên Kurdistanê qedandiye. Di dema mamostahiyê de, di nava damezrênerên Sendikaya Mamostayên Tirkiyê TOS de cih girt û rêvebiriya karên rêxistiniyê kir. Piştî heft salê mamostahiyê û heft caran sergomî û girtina sala 1970yî di cunteya eskerî li Amedê, di sala 1973an de li Stembolê, di rojnameya Cumhuriyetê de dest bi rojnamevantiyê kir, di heman salê de xelata heypeyvinê ya [[Komela Arîkarî û Desteka Gundên Tirkiyê]] li Stembolê stand. Bi rojnamevantiyê re dest bi xwendina Zanîngeha Aborî kir û [[weşanxaneya ABeCe]] damezrand. Di heman demê de, di nava damezranên [[Sendikaya Nivîskarên Tirkiyê]] de TYS de cih girt. Medenî Ferho di salên 1963-1964an de di rojnameyên herêmê, Amed -[[Diyarbakirin Sesî]] û [[Mucadele]] de. li Mêrdinê rojnameya [[Mardînin Sesî]], li Midyadê Turan Şehîr de dest bi nivîskariyê kir. Di salên 1970-1971 ê de nivîs û helbestên wî di rojname û kovarên Stembolê weke [[Cumhuriyet]], [[Demokrat]], [[Varlik]] de hatin weşandin. 2 pirtûkên wî, [[Kaytan Osman]] û [[Topragin Turkusu]] di heman salan de hatin weşandin. Bi hatina darbeya eskerî ya 12ê Êlûnê 1980, 12ê Cotmehê hate girtin, piþtî hefteyekê serbest hate berdan, lê di 27ê Cotmehê de car din hate girtin. Girtina wî şeş sal û nîvan dom kir. Bi girtina dem dirêj, estên wî yên nivîskariya bi zimanê Kurdî bi awayekî riþtî hatin hunandin. Medeniyê Ferho bû seydayê pênûsê. Êdî awaza Kurdî ala wî ye, da ku di medya Kurdî de, rojname û kovaran de awazek têr qîrên bigihîne civakê û ji bo têkoþîna gelê Kurd bi hestên binbarî kar dike. Ew nûnerê [[Azadiya Welat]] yê [[Belçîka]] ye û ji destpêka wekirina [[MED TV]] re dest bi amade kirina bernameyan kir, hîna rojnamevantiyê dike. == Berhem == *Topragin Turkusu: helbest, tirkî, bi [[zimanê holandî]] jî hatiye weşandin *Kaytan Osman: çîrok, tirkî *Mapusluk Gerçegim: helbest, tirkî *Beranê Kozî: çîrok *[[Mîrza Meheme]]: roman (Nûdem-1995, 107 p.) *[[Berxwedan Jiyan e]]: roman (1994) *[[Hey Gerîla]]: helbest *Hades Îş Başmda: roman, tirkî *[[Xaltîka Zeyno]]: roman (Doz-1998) *[[Marê di tûr de]]: roman (Pêrî-1999, 192 p. * (Banga Hawarê) helbest perî [[Category:Nivîskar|Ferho, Medenî]] 1464 13528 2004-06-27T11:26:04Z Erdal Ronahi 2 Şerefxan Bedlîsî Şerefxan Bedlîsî 1465 13529 2004-06-27T11:31:53Z Erdal Ronahi 2 1467 13531 2004-09-03T08:12:01Z Erdal Ronahi 2 {| border="0" id="toc" align="center" style="margin: 0 auto; float:center;" |align="center" style="background:#dddddd;" | '''[[Birç]]''' |- |align=center| [[Beran (birç)|Beran]] ♈ | [[Birca Gaboxe|Gaboxe]] ♉ | [[Birca Cêwîkan|Cêwîkan]] ♊ | [[Birca Kefjalê|Kefjal]] ♋ | [[Birca Şêr|Şêr]] ♌ | [[Birca Şehrîwarê|Şehrîwar]] ♍ | [[Birca Mêzînê|Mêzîn]] ♎ | [[Dûpişk (birç)|Dûpişk]] ♏ | [[Birca Kevanê|Kevan]] ♐ | [[Birca Karikê|Karik]] ♑ | [[Birca Dewlikê|Dewlik]] ♒ | [[Birca Masî|Masî]] ♓ |} 1468 66883 2007-01-28T08:58:30Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nn:Vêren]] [[Image:Aries constellation map.png|thumb|Beran]] Birca '''Beran''' ''(lat.: aries)'' birca yekemîn e. Di [[21'ê adarê]] de dest pê dike û di [[20'ê avrêlê]] de bi dawî dibe. Sembola birca Beran ♈ e. {{birç}} [[Category:birç]] [[an:Aries]] [[ast:Aries]] [[bg:Овен (съзвездие)]] [[bs:Ovan (znak)]] [[ca:Àries]] [[cs:Beran (souhvězdí)]] [[da:Vædderen (stjernetegn)]] [[de:Widder (Sternbild)]] [[el:Κριός (αστερισμός)]] [[en:Aries (constellation)]] [[eo:Ŝafo (konstelacio)]] [[es:Aries]] [[fi:Oinas]] [[fr:Bélier (constellation)]] [[ga:An Reithe]] [[hr:Ovan (zviježđe)]] [[hu:Kos csillagkép]] [[id:Aries]] [[it:Ariete (costellazione)]] [[ja:おひつじ座]] [[ka:ვერძი]] [[ko:양자리]] [[la:Aries (sidus)]] [[lt:Avinas (astronomija)]] [[nl:Ram (sterrenbeeld)]] [[nn:Vêren]] [[pl:Baran (gwiazdozbiór)]] [[pt:Aries]] [[ro:Berbecul (constelaţie)]] [[ru:Овен (созвездие)]] [[sk:Súhvezdie Baran]] [[sv:Väduren]] [[th:กลุ่มดาวแกะ]] [[tr:Aries (takımyıldız)]] [[zh:白羊座]] 1469 13533 2004-07-05T01:12:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Category:Teknolojî]] 1470 39004 2006-08-13T16:26:50Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Acrobat''' programa Adobeyê ye û ji bo nîşandana dokumentên bi formata PDF ([[Portable Document Format]]) e. PDF formata herî naskirî û belavbûyî ya [[ePirtûk]]an e û ew di hemî [[kompûter]] û sîsteman de wekî eslê xwe dixwehîn. {{kurt}} [[Category:Nivîsbarî]] 1471 37499 2006-08-05T05:23:19Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[E-pirtûk]] 1472 36461 2006-07-25T09:08:34Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Portable Document Format''' (PDF) [[format]]ek ji bo belge û [[e-pirtûk]]an e ku di hemî sîsteman de dixebite û berhem wekî eslê xwe bi font, wêne û mîzanpaja xwe ve di ekranê de diyar dibin û derdikevin ser kaxezê. PDF ji aliyê şirketa [[Adobe]] hat pêşxistin. {{kurt}} [[category:Kompûter]] 1473 62495 2007-01-01T11:22:14Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[lt:ISBN]] '''ISBN''' (International Standard Book Number) nimreyekî ko ji 10 reqeman pêk têt û her [[E-Pirtûk|E-Pirtûkekê]], [[pirtûk|pirtûkekê]] yan berhemên wekî pirtûkan ISBN'eka xweser heye. [[category:pirtûk]] [[category:kurtenav]] [[bg:Международен стандартен номер на книга]] [[br:ISBN]] [[cs:ISBN]] [[cy:Rhif Llyfr Safonol Rhyngwladol]] [[da:Internationalt Standard Bognummer]] [[de:Internationale Standardbuchnummer]] [[en:International Standard Book Number]] [[eo:ISBN]] [[es:ISBN]] [[et:ISBN]] [[fa:شابک]] [[fi:ISBN]] [[fr:ISBN]] [[gl:ISBN]] [[hu:ISBN]] [[id:ISBN]] [[is:ISBN]] [[it:Codice ISBN]] [[ja:ISBN]] [[ko:국제표준도서번호]] [[ksh:ISBN]] [[lt:ISBN]] [[nl:Internationaal Standaard Boeknummer]] [[nn:ISBN]] [[no:ISBN]] [[pl:ISBN]] [[pt:International Standard Book Number]] [[ru:ISBN]] [[sk:ISBN]] [[sv:International Standard Book Number]] [[th:เลขมาตรฐานสากลประจำหนังสือ]] [[tr:ISBN]] [[uk:ISBN]] [[vi:ISBN]] [[zh:国际标准书号]] 1474 36372 2006-07-25T09:03:30Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''DRM''' ('''''D'''igital '''R'''ights '''M'''anagement'', îdarekirina mafan a dîjîtal): DRM ji bo kontrolkirin û rêdana xwegihandina nêveroka berhemên [[dîjîtal]] e. [[Category:Teknolojî]] 1475 43825 2006-08-27T13:02:03Z Crypto 305 '''Bişîfrekirin''' (encryption) karê veşartina [[nivîsa zelal]] e. Bi rêbazeka şifrekirinê nivîsa zelal li [[nivîsa veşartî]] tê zivirandin. Yek an pirtir [[kilît_(krîptografî)|kilît]] wek parametreyên şifrekirinê tên bikaranîn. Herêma lêkolînê, a li ser van mijaran mijûl dibe [[krîptografî]] ye. Karê vajî, yê ku nivîseka veşartî li nivîsa zelal werdigerîne [[bêşîfrekirin]] e. Wekhevbûna rêbazên bi- an bêşifrekirine an jî kilîtan ne pêwîst e. Herêma lêkolîna vî mijarî [[krîptoanalîz]] e. [[Category:Teknolojî]] 1476 36400 2006-07-25T09:04:29Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Pocket PC''' sîstema bikaranîna [[Microsoft]]ê ye ku di [[kompûterên berîkan]] de dixebite. Gelek şirketên ko kompûteran li gor vê sîstemê derdixin hene: [[Compaq]] (iPaq), [[HP]] (Jornada 545 & 548) û [[Casio]] (Cassiopeia E115). Di Pocket PC-yan de berê [[Microsoft Reader]] bicihkirî ye. {{kurt}} [[Category:Kompûter]] 1477 36378 2006-07-25T09:03:49Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Rocket eBook''' aleta (aparata) herî naskirî ya xwendina [[ePirtûk]]an e. Mezinahiya wê 11.43 cm x 7.62 cm ye. [[category:Teknolojî]] 1478 39709 2006-08-13T21:43:02Z Pill 538 Guherandina 82.197.166.35 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Pill '''RB''' formata dosyayên ya ji bo aletên [[Rocket eBook]] e. [[Category:Teknolojî]] 1479 13543 2004-06-27T13:04:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Portable Document Format]] 1480 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 66889 2007-01-28T10:33:57Z Bangin 450 Undo revision 60590 by [[Special:Contributions/Erdal Ronahi]] ([[User talk:Erdal Ronahi]]) bila hebe <br clear="all"> <div class="plainlinks" style="font-size:small; width: 80%; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 0 auto;"> [[Image:WikiLettreMini.png]] ''Ev gotar [[Wîkîpediya:şitl|şitlek]] e. <br> :Ev gotar hîn nû ye, ne temam e. Wekî şitleke darê ye. Heke tu binivîsî, tu yê vê darê mezin bikî û dê gelek guliyên nû xwe jê berdin. [[Wîkîpediya:Alîkarî|Çawa?]] :Eger tu bixwazî binivîsî, biçe ser '''«&nbsp;[{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=edit}} biguherîne]»'''. </div> [[Kategorî:kurt]] <noinclude>[[Kategorî:kurt|!]]</noinclude> 1481 53331 2006-10-19T20:12:51Z Luqman 401 [[Gund|Gundên]] [[Kurdistan|Kurdistanê]] li gorî [[bajar]] û Navçeyan. [[Kategorî:Erdnîgarî]] 1482 64280 2007-01-12T08:32:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vls:Mens]] [[Wêne:PPlaquecloseup.png|thumb|Mirov]] [[Image:Inuit women 1907.jpg|thumb|Mirov]] [[Wêne:Races all modern.jpg|thumb|300px|Nijadên mirovan]] '''Mirov''' yek ji [[giyandar]]an e. *[[Laşê mirov]] {{kurt}} [[Category:Mirov]] {{Link FA|de}} {{Link FA|id}} {{Link FA|ja}} [[af:Mens]] [[an:Homo sapiens]] [[ar:إنسان]] [[ast:Homo sapiens sapiens]] [[bg:Човек]] [[bn:মানুষ]] [[br:Den]] [[bs:Čovjek]] [[ca:Humà]] [[cs:Člověk]] [[cv:Тăнлă çын]] [[da:Menneske]] [[de:Mensch]] [[dz:Omo dapeonz]] [[el:Άνθρωπος]] [[en:Human]] [[eo:Homo]] [[es:Ser humano]] [[eu:Homo sapiens]] [[fa:انسان (سوره)]] [[fi:Ihminen]] [[fr:Homo sapiens]] [[frp:Humen]] [[fy:Minske]] [[ga:Duine]] [[gl:Ser humano]] [[he:האדם הנבון]] [[hr:Čovjek]] [[ht:Lòm]] [[ia:Esser human]] [[id:Manusia]] [[io:Homo]] [[is:Maður]] [[it:Homo sapiens sapiens]] [[iu:ᐃᓄᒃ]] [[ja:人間]] [[jbo:remna]] [[ko:사람]] [[kw:Tus]] [[la:Homo]] [[li:Mins]] [[ln:Moto]] [[lt:Žmogus]] [[mk:Човек]] [[ms:Manusia]] [[nah:Tlācatl]] [[nds:Minsch]] [[nl:Mens]] [[nn:Menneske]] [[no:Menneske]] [[os:Адæймаг]] [[pl:Człowiek rozumny]] [[pt:Homo sapiens]] [[qu:Runa]] [[ro:Om]] [[ru:Человек разумный]] [[scn:Umanu]] [[sh:Čovjek]] [[simple:Human]] [[sk:Človek rozumný]] [[sl:Človek]] [[sq:Njeriu]] [[sr:Човек]] [[sv:Människa]] [[sw:Binadamu]] [[th:มนุษย์]] [[tl:Tao]] [[tr:İnsan]] [[ug:ئىنساننىڭ]] [[uk:Людина]] [[vi:Loài người]] [[vls:Mens]] [[yi:מענטש]] [[zh:人]] [[zh-min-nan:Lâng]] [[zh-yue:人]] 1485 36165 2006-07-24T21:21:10Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Mijarên ku girêdayî '''mirov'''an in. *Ji bo kes û şexsan binêre: [[:Category:Kes|Kes]] *Ji bo [[Dewlet]] - [[Gel]] - [[Komele]] - [[Partî]] - [[Rêxistin]] - [[Sazî]] - [[Weşanxane]] - [[Şirket]] û hwd. binêre: [[:Category:Kom|Kom]] [[Category:!Serkategorî]] [[Category:Xweza]] 1486 13548 2004-06-27T14:16:20Z Erdal Ronahi 2 [[Category:!Serkategorî]] 1487 36163 2006-07-24T21:21:06Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Category:Mirov]] 1489 13551 2004-06-27T14:40:00Z Erdal Ronahi 2 [[Category:!Serkategorî]] 1490 26087 2006-01-29T19:04:28Z 87.202.89.245 zanyariya masterda ev tesbitkirin buye [[Category:Zanist]] [[Category:Xweza]] pyrenocaeta sp. sala 1991 da li kurdistan`a bakur u tirkiyeda aliye omer Faruk Kiran ve hatiye tespit kirin. 1491 19385 2005-09-27T09:16:32Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 81.96.46.72 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Category:Civak]] [[Category:Zanist]] 1492 60947 2006-12-20T00:13:34Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Kes]] 1493 53939 2006-10-23T11:46:28Z Bangin 450 interwiki [[en:Lokman Polat]] '''Lokman Polat''' nivîskarekî kurd e. Polat di sala 1956'an de li navçeya [[Licê]] ya Amedê hatiye dinê. Ew çend caran hatiye girtin û berdan. Di encamê de bêyî ku li dadgehê amade be, deh sal û nîv ceza xwar. Wî beriya sala salên 1980'yî li welêt belavokên siyasî û nûçeyên siyasî dinivîsand. Di sala 1984'an de li [[Swêd]]ê bi cih bû. Li Swêdê dest bi nivîsandina kurteçîrokan kir. Gelek kurteçîrokên wî di rojname û kovarên cihê yên kurdan de hatin weşandin. Heta niha 14 pirtûkên wî derketine. Ji wan çar heb bi tirkî, neh jî bi kurdî ne. Ji pirtûkên wî yên kurdî sê [[roman]] û heft [[kurteçîrok]] in. Pirtûka Wî ya Efsaneya [[Şahmaran]] lêkolînek li ser efsaneyeke kurdî ye ku faris û tirk wekî efsaneyeke xwe lê xwedî derdikevin. Lokman Polat ji bo zarokan jî 4 pirtûk wergerandine kurdî û kovarek bi navê [[Helwest]] weşandiye. Lokman Polat di destpêka damezrandina [[Komela Nivîskarên Kurd]] de cih girtiye û endametiya wî ya komelê hîn jî didome. Ew endamê [[PEN]]a Navnetewî û endamê [[Yekîtiya Nivîskarên Swêdê]] ye. == Berhem == * [[Bayê Azadiyê (pirtûk)|Bayê Azadiyê]] ([[kurteçîrrok]]) * [[Efsaneya Şahmaran]] * [[Kewa Marî]] (Roman, [[Weşanên Helwest]], 1999, 272 p.) * [[Fîlozof]] (Roman, [[Weşanên Helwest]], 2002, 163 p.) * [[Rojnamevan (pirtûk)|Rojnamevan]] (Roman, [[Weşanên Pêrî]], 2002, 109 p.) * [[Robîn]] (2004, Stembol) [[Category:Nivîskar|Polat, Lokman]] [[en:Lokman Polat]] 1494 39214 2006-08-13T16:35:06Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya YurikBot [[Image:Erebe semo.jpg|right|framed|Erebê Şemo]] '''Erebê Şemo''' (Ereb Şamîlov) nivîskarekî [[kurd]] û bavê romana [[kurdî]] ye. Yekemîn romana kurdî ya ku bi kurdî hatiye weşan, "[[Şivanê Kurd]]" nivîsiye. Şemo di 23.10.1897'an de li [[gundê Susuzê]] li navçeya [[Qersê]], ku di wê heyamê de di bin desthilatiya [[Rûsya]]yê de bû, hatiye dinyayê. Ereb Şemo xwendina xwe ya pêşî diqedîne. Di sala 1913'an de, dema ku 16 salî bû derbasî ser karê paletiyê dibe. Erebê Şemo ji bilî zimanê kurdî, welê jî bi [[rûsî]], [[tirkî]], [[yewnanî]] û [[ermenkî]] zanibû. Pişt re jî demeke dirêj di komîteya navendî ya [[partiya komunîsta Ermenistanê]] de cih digire. Di sala 1931'ê de Erebê Şemo li Leningradê rastî [[Qanatê Kurdo]] tê û hevaltiyeke baş di navbera wan de çêdibe. Ji wir dest bi xebata literaturî û zanistî dike. Li wê derê nivîsên di der barê pirsgirêkên [[zimanê kurdî]] de amade dike û li [[Ermenistan]]ê çap dike. Di sala 1937'an de ji aliyê [[Stalîn]] ve tê sirgûnkirin, wî dişînin qeraxa [[Okêrna]] cemidî. Heta sala 1956'an ew li wê derê dimîne. Piştî mirina Stalîn ew azad dibe û careke din vedigere Ermenistanê. Sala 1966'an ew romana xwe ya dîrokî Dimdim belav dike. Di sala 1967'an de jî ew li [[Moskova]]yê berhevoka Hikayetên Gelê Kurd û romana xwe ya bi navê [[Riya Bextewar]] diweşîne dike. Li Sêntora Yêrîvanê li ser dîwarê makke ku Erebê Şemo salên xwe yên dawiyê li wê derê derbas kiribû, wiha hatiye nivîsandin: “di vê malê de ji sala 1963-1978 temenê xwe derbas kiriye rewşenbîrê Kurd û karkerê muxulqeiyê Erebê Şemo Şamîlov” ==Berhem== * ''[[Şivanê Kurd]]'' - [[roman]], 1977 * ''[[Dimdim]]'' - [[roman]], [[Weşanên Roja Nû]], 1983, ISBN 917672008-X. * ''[[Jiyana Bextewar]]'' - roman, [[Weşanên Roja Nû]], 1990, ISBN 917672030-6. * ''[[Hopo]]'' - [[roman]], [[Weşanên Roja Nû]], 1990, ISBN 917672029-2. ==Lînkên derve== *[http://www.avestakurd.net/avesta12/erebe%20semo.htm Portre] [[Category:Nivîskar|Şemo, Ereb]] [[de:Ereb Şemo]] [[en:Arab Shamilov]] [[fa:عرب شامیلوف]] 1495 62942 2007-01-03T19:06:57Z Bablekan 495 alîkarî '''Evdile Koçer''' nivîskarekî kurd e. Evdile Koçer di sala 1977an de li gundekî [[Sêrt]]ê hatiye dinyayê. Xwendina »Anadolu Universitesi Kamu Yonetimi« di nivî de hişt. Heyamekê li [[Zanîngeha Uppsalayê]] li ser [[ziman]] û [[wêje]]ya [[kurdî]] ders wergirt. Heta niha gelek nivîs û çîrokên wî di kovar û rojnameyên mîna [[Jiyana Rewşen]], [[Pîne]], [[Nûdem]], [[Azadiya Welat]], [[Tîroj]], [[Firatta Yaşam]], [[Hîwa]], [[Kovara W]] û hwd. de derketine. Her weha gelek nivîsên wî jî li ser malperên înternetê: »[[Mehname]], [[Avesta]], [[Amudê]], [[Tîrêj]]« derçûne. Pirtûka wî ya bi navê »[[Govendistan]]« ku ji nivîsên wî yên mîzahî pêk tê, di sala 2002an de ji nav [[Weşanên Pêrî]] derket. Pirtûka duyemîn bi navê [[Mirin]] ku ji çîrokên nûjen pêk tê ji nav [[Weşanên Aram]] derket. [[Category:Nivîskar]] 1496 38956 2006-08-13T16:20:34Z Pill 538 Guherandina 85.99.208.125 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 84.61.223.118 '''Ferhad Shakely''' nivîskarekî kurd e. Ferhad Shakely di sala 1951ê de li [[başûrê Kurdistanê]], li bajarê [[Kerkûk]]ê hatiye dinyayê. Ew li Kurdistanê di salên 1973–74an de di rojnameya [[Birayetî]] de dixebite û li [[Swêd]]ê jî di hundirê deh–panzdeh salan de bi kurdî û swêdî du kovaran ‘[[Svensk–Kurdisk Journal]] 1985–1989 û [[Mamostayê Kurd]] 1985–1996’ derdixe. Wî heta niha pênc kitêbên şiîran û kitêbeke kurteçîrokan bi kurdî weşandine û heft kitêbên zarokan jî ji [[swêdî]] wergerandine [[zimanê kurdî]]. Wî bi swêdî jî kitêbeke şiîran û du [[antolojî]] weşandine. Wekî din bi nave [[Kurdish Nationalism in Mem û Zîn of Ahmed–i Khani]] kitêbeke bi ingîlizî derxistiye. Ferhad Shakely di hevpeyvînek xwe da (di malpera Dîmena da hatibû weşandin) dijbertîya xwe a alfabeya latînî gîhand astek were di serîda Bedirxanî û hemû kurdên ku parêzvanîya alfabeya latînî dikin wek peya û sixûre kemalîzmê û rojavayî rava kir. Ji ber vî yekî jî rewşenbîrên kurd li dij wî kampanyayek şermezekirinê li darxistin. Ferhad Shakely niha li Swêdê dimîne û li [[Unîversîteya Uppsalayê]] mamostetiya zimanê kurdî dike. [[Category:Nivîskar|Shakely, Ferhad]] [[en: Farhad Shakely]] 1497 20116 2005-10-13T15:55:52Z Erdal Ronahi 2 '''Hasan Kaya''' di sala [[1964]]an de, li [[Nisêbîn]]ê ([[Mêrdîn]]) ji dayik bû. Heta lîseyê li Nisêbînê perwerde bû. Di 1982-1984an de, di fakulteya îktîstê de (Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi) xwend, dawî dev jê ber da û salên 1984-1988, li Amadê ji fakulteya perwerdeyiyê beşa edebiyatê ( D.Ü Eğt. Fak Türk Dili ve Edebiyatı) dîplomaya lîsansê wergirt. Di dema xwendina zankoyê de, di nav xebatên xortên welatparêz de xebata siyasî û çandî birêve bir. Li Adiyamanê, li liseyê du salan mamostetiya edebiyatê kir. Bi kurdparêzî ango cûdaxwaziyê hate tawanbarkirin; doz lê hate vekirin. Lewre ji herêma awerta hate derxistin û sirgonî Yozgatê bû. Neçû Yozgatê. Jiyana wî ya mamostetiyê li vir xelas bû. Piştî ku dev ji mamostetiyê berda, ji bo xebatên kurdewarî, sala 1990î, di nav xebata kovara “[[Yurtsever Emekçiler]]” û sendikayên mamoste û kedkaran de xebitî. Dawiya 1992yan, di damezrandina Navenda Çanda Mezopotamya Şaxa Edeneyê de cih girt. Van salan çend caran hate girtin û rastî îşkenceyan hat. Sê salan serokatiya vê şaxê kir. Dawî ji bo avakirina [[NÇM]], şaxa Mersînê kar kir, piştî damezrandina şaxa Mêrsînê, sala 1996an , di kongreya 5. ya Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê de, wekî cîgirê serokê enstîtuya Kurdî hate hilbijartin. Di sala 1997an de,wekî serokê Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê hate hilbijartin. Heta serê sala 2003yan serokatiya Enstîtuyê berdewam kir. Di van salan de, edîtoriya Kovara Zend, endamtiya lijneya Kovara Jiyana Rewşen kir. Di kovar û rojnameyên cihê de, bi piranî bi kurdî, kêm caran jî bi tirkî çîrok, helbest, gotarên edebî, çandî, lêkolînerî nivîsîn. Di projeya çêkirina Ferhenga tirkî-kûrdî de cih girt. Wekî redaktor û endamê lijneya şêwrê beşdarî xebata ferhenga tirkî-kurdî bû. Di sala 1998an de, pirtûka wî ya çîroka, “[[Girnewas]]” çap bû. Digel Samî Tan û Zana Farqînî, pirtûka bi navê “Em Zimanê Kurdî Binasin” amade kirin. Di sala 2005’an de pirtûkên wî ya helbestan “Bihêle” û ya pexşanê “Ayîneke Pîroz” çap bûn. Bi zimanê tirkî “Antolojiya kurteçîrokên kurdî” amade kir. Li ser nukteyên kurdî jî pirtûkek amade kiriye. Gelek tekstên zargotina kurdî berhev kirine; lê heta niha ew çap nekirine. Li [[Enstîtuya Kurdî]] û gelek cihên din, wekî komel, sendîka û avahiyên partiyan ders û semînerên zimanê kurdî dane xwendekar, mamoste, xortên karker, û gel. Ji bo ku Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê dersê zimanê kurdî dida, di sala 1998 û 2000an de, doz li wî hatiye vekirin; sê caran hate darizandin. Di dema serokatiya enstîtuyê de, beşdarî gelek konferans, panel, semîner, danişîn û civînên rêxistinên sivîl, akademîk, fermî û nîv-fermî bû. Di wan konferans û civînan de, teblîx pêşkeş kirin. Di sala 2003yan de bû endamê [[Pena kurd]] (klûba nivîskaran) a ku saziyeke navneteweyî ye û navenda wê li Elmanya ye. Niha jî nûnerê PENa Kurd ê Stenbole ye. [[kategorî:nivîskar|Kaya, Hasan]] 1498 59789 2006-12-08T19:22:57Z Elizabeth 656 interwiki [[Wêne:Hesenmete.jpg|right|Hesenê Metê]] [[Hesenê Metê]] nivîskarî kurd e. Hesenê Metê di sala 1957an de li [[Erxenî|Erxeniya]] [[Diyarbekir]]ê hatiye dinyayê. Ev zêdeyî bîst salî ye jî ew li [[Swêd]]ê dijî. Kitêbên Hesenê Metê yên ku heta niha çap bûne ev in: *[[Smîrnoff]], çîrok, 1991. *[[Labîrenta cinan]], roman, 1994. *[[Epîlog]], çîrok, 1998. *[[Ardû]], çîrokên gelêrî, 1991. *[[Tofan]], çîrok, 2000. *[[Keça Kapîtan]], [[Pûşkîn]] (werger) 1998. *[[Merivên rebe]]n, [[Dostoyevskî]] (werger) 1991. *[[Jiyana rastîn]], [[Göran Tunström]] (werger) [[Weşanxana Apec]], 2004 *[[Ansîklopediya Zarokan]], [[Weşanxana Apec]], 2004 *[[Gername]], [[Weşanxana Apec]], 2005 [[Category:Nivîskar|Metê, Hesenê]] [[en:Hesenê Metê]] 1499 13561 2004-06-27T18:22:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mahmûd Baksî]] 1500 60618 2006-12-17T18:36:50Z 80.142.123.173 /* Berhem */ '''Jan Dost''' rojnamevan, helbestvan, wergervan û nivîskarê kurd e. Jan Dost di 12 adara sala 1965an de li bajarê [[Kobanî]] hatiye dinyayê. Xwendina xwe heta lîseyê li Kobanî qedandiye. Ji sala 1985an heta 1988an li zanîngeha [[Heleb]]ê fakulta zanistê beşê Biyolojiyê xwendiye, lê temam nekiriye. Her weha gelek helbest û lêkolîn bi [[erebî]] û [[kurdî]] di rojname û kovarên cihê de weşandine. Çîroka wî ya yekem [[Xewna Şewitî]] sala 1993an di pêşbirka kurteçîroka Kurdî de li [[Sûriyê]] xelata yekem stand.ji bilî wê çîrokê, jan Dost çend çîrokên din jî nivîsandine, wek[[ Mistek ax]] û [[rûyekî şêrîn]] û hinin din. Jan Dost ji sala 2000î de li [[Almanya]]yê dijî. == Berhem == *[[Kela Dimdim]] 1991 Bonn- Istenbol *[[Mijabad]] Weşanxaneya Belkî, Amed, Reşemî 2003. *[[Sazek ji çavên Kurdistan re]] - helbest 1994 *[[şiir we şueraa]] pirtûkek biblografî li ser helbestvanên kurd yên kevn û nû. 1991 sûrya '''''Werger''''' *[[Mem û Zîn]]ê bi erebî çapa 1 Şam 1995, çapa 2 Beyrût 1998, çapa 3 Dihok 2006 *[[Mehabad ber bi olimpiyada xwedê]] - Istenbol 1996 helbesta [[Selîm Berekat]] wergerandin bi kurdî. *[[Bedayiulluxe]] ferheng Kurdî-Erebî wergerandin ji Farisî, 1997. *[[Elhedîqe el Nasiriyye]], wergerandin ji farsî, bi erebî Hewlêr 2002. * [[Sirûda baranê]], helbestên Bedir elseyyab wergerandin ji erebî. istanbol 1995 * [[El Durr El Semîn fî şerhî Mem we Zîn]] werger û şiroveya Mem û Zîna[[Ehmedê Xanî]] bi zimanê erebî. Dihok weşanxaneya [[Spîrêz]] 2006. ==Girêdanên derve== *[http://www.jandost.com Malpera Jan Dost] ev malper ji hêla Tirkan ve, hak bûye. [[Category:Nivîskar|Dost, Jan]] 1501 56935 2006-11-16T17:51:59Z 217.128.89.67 [[Image:Is aydogan.png|right|Îbrahîm Seydo Aydogan]] '''Îbrahîm Seydo Aydogan''' [[nivîskarê kurd]] e. Romannivîs Îbrahîm Seydo Aydogan li Qosera Mêrdînê ji dayik bûye. Heta lîseyê jî xwendina xwe li wê derê kiriye. Di sala 1993an de beşa mamostetîya edebîyatê ya zanîngeha Dicleyê ko li Diyarbekirê ye kar kir. Di sala 1997an de ji zanîngehê mezûn bû û li Stenbolê li lîseyekê dest bi mamostetîya edebiyatê kir. Di ber mamostetîyê re edîtorîya kovara kurdî ya edebî ''Pelînê'' kir. Ji destpêka sala 2001ê ve li Fransayê dijî. Di sala 2003an de, li Zanîngeha Sorbonê, li ser Victor Hugo û romanên dîrokî, bi navê "Parîsiyên sedsala 15an di Notre-Dame de Parisa Victor Hugo de", lêkolîneke masterê kir. Wî di sala 2006an de jî, li Zanîngeha Rouenê, tezeke doktorayê li ser "wext, hevokên kompleks û lihevkirina wextan di romanên kurdî de" amade kir. Ibrahîm Seydo di şanzdehsalîya xwe de dest bi nivîskarîyê kir. Piştî çend salên ko bi tirkî nivîsand û hin nivîs û helbestên wî di kovarên edebî yên tirkî de hatin weşandin, di sala 1996an de bi temamî dev ji tirkî berda û ji wê rojê ve ye ku tenê bi kurdî dinivîsîne. Aydogan heta niha 5 pirtûk nivîsandine. Romana wî ya pêşiyê »Reş û spî« di sala 1999an de derket. Romana wî ya duyem "Leyla Fîgaro, dı sala 2003'an de derket. Pirtûka wî ya sêyem "Hezkiriya Xwedê" ko ji şeş çîrokan pêk tê, di sala 2005an de çap bû. Herweha pirtûkeke wî ya helbestan, xebateke wî ya li ser rexneya kurdî ya edebî jî hene ku hê nehatine çapkirin. ==Binêre == *[[Lîsteya romanên kurdî]] [[Category:Nivîskar|Aydogan, Îbrahîm Seydo]] 1502 53267 2006-10-19T14:36:14Z 83.206.205.241 fr: [[Image:Osman sebrî.jpg|right|Osman Sebrî]] [[Osman Sebrî]] (1905-1993) yek ji helbestvanên mezin ên kurd e. Osman Sebrî di sala 1905an li gundê Narincê yê Kolîka [[Semsûr]]ê jı dayik bûye. Bavê wî serokê êla Mêrdêsiyan bû. Dema ku Osman Sebrî hê zarok bû, bavê wî di sala 1915an de çû ser dilovaniya xwe û ew li ba apê xwe yê ku bû serokê êlê, mezin bû. Piştî [[Serhildana Şêx Seîd]], Osman Sebrî jî digel herdu apên xwe Şukrî û Nûrî di sala 1926an de tê girtin. Herdu apên Osman Sebrî di [[zîndana Amedê]] de hatin darvekirin. Lê Osman Sebrî du salan di zindana [[Denizli]]yê de dimîne û piştî efûyeke giştî, di sala 1928an de tê berdan. Di sala 1929an de careke din Osman Sebrî digel 26 serokên kurd, hat girtin lê dîsa zû hat berdan. Ew di 24ê çileyê pêşîn yê 1929an de direve [[Sûriye]]yê, du salan dibe endamê [[Partiya Xoybûnê]] û di [[kovara Hawarê]] de li ser mijarên cihê dest bi nivîsandinê dike. [[Image:Osman-sebri.jpg|left]] Di sala [[1954]]'an de Osman Sebrî [[alfabeya kurdî ya latînî]] weşand û hin pirtûkên mîna; [[Bahoz]], [[Derdên Min]] û [[çar Leheng]] nivîsandine. Dîsa pir helbestên wî yên ne çapkirî jî hene. Di sala [[1957]]'an de Osman Sebrî digel hin welatparêzên kurd, di xebata damezirandina »[[Partiya Demokrat a Kurdî li Sûriyeyê]]« de cih digire û wek sekreterê partiyê tê hilbijartin. Osman Sebrî roja 11ê çileyê paşîna sala [[1993]]an wefat kir. Ew li [[gundê Berkevirê]], li binxetê veşartî ye. [[Category:Helbestvan|Sebrî, Osman]] [[Category:Nivîskar|Sebrî, Osman]] [[de:Osman Sebrî]] [[en:Osman Sabri]] [[fr:Osman Sabri]] 1503 13565 2004-06-27T18:52:57Z Erdal Ronahi 2 [[Pîr Rustem]] nivîkarê kurd e. Pîr Rustem di sala 1963an de li [[gundê Çeqela]] ([[Efrîn]]ê) hatiye dinyayê. Xwendina endezyariyê di zanîngeha Helebê de kir, lê temam nekir. Wî gelek çîrok û gotar di rojname û kovarên kurdî de belav kirine wek: [[Stêr]], [[Pirs]], [[Zanîn]], [[Aso]], [[Azadiya Welat]], [[Jiyana Rewşen]], [[Armanc]], [[Newroz (Kovar)|Newroz]] û hwd. == Berhemên çapkirî == *[[Çivîkên Beravêtî]], Çîrok , ji [[weşanên kovara Aso]], Beyrût, 1992 *[[Pilindir]], Çîrok , ji weşanên kovara Aso, Beyrût, 1993 *[[Pûtvan]], Çîrok , ji [[weşanên Merxê]], Beyrût, 1998 [[Category:Nivîskar|Rustem, Pîr]] 1504 37488 2006-08-05T05:22:15Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Celadet Elî Bedirxan]] 1505 13567 2004-11-16T03:21:07Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Nureddin zaza.jpg|right|Nûredîn Zaza]] '''Nûredîn Zaza''' (1919-1988) nivîskarê kurd bû. Nûredîn Zaza di sala 1919an de li [[Maden]]ê hatiye dinyayê û hê di zaroktiya xwe de ji cih û warê xwe koç dike û li [[Sûriyê]] bi cih dibe. Ew li Sûriyê xwe digihîne [[Celadet Bedir-Xan]] û di [[kovara Hawarê]] de dest bi nivîsandina kurteçîrokan dike. Nûredîn Zazayê ku ji ber xebatên xwe yên siyasî gelek caran hatiye girtin, piraniya jiyana xwe li derveyî [[Kurdistan]]ê bihurandiye. Wî bi navê *"[[Şerê Azadî]]", *"[[Ma vie de kurde]]", *"[[Memê Alan]]" û *"[[Keskesor]]" (di nav [[weşanên Nûdemê]] de derket û weşanxanê ev nav li kitêba wî a kurteçîrokan kiriye) çar kitêb nivîsandine û hinek nivîsên wî ên ku nehatine weşandin jî hene. Nûredîn Zaza li Swîsreyê bi cih bûbû, li wir zewicî bû, doktoraya xwe ya li ser fîlozofê fransiz [[Emanuel Monnier]] li wir kiribû û di sala [[1988]]an de li wir wefat kir. [[Category:Nivîskar|Zaza, Nûredîn]] 1506 43944 2006-08-27T21:12:41Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 80.216.75.175 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Zanistvan '''Rojen Barnas''' [[şanenav]]ê ''Mehmet Gemici'' ye ku [[helbestvan]]ek [[kurd]] e. Rojen Barnas ji [[Farqîn]]ê ye û di salên 60î de dest bi nivîsandina kurdî kiriye. Di dawiya heftêyan de bi hin hevalên xwe re [[Kovara Tîrêj]] derxist, her di wan salan de kitêbeke şiîran bi navê Li bandeva spêde weşand. Barnas bi wê kitêba xwe riyeke nû di şiîra kurmancî de vekir û tesîr li gelek şaîrên nû kir. Rojen Barnas mîna gelek rewşenbîrên kurd mecbûr ma ku welatê xwe terk bike û piştî 80yî li [[Swêd]]ê bi cih bû. Wî bi gelek navên cihê di mijarên cihê de nivîs nivîsandine. Barnas heta niha ev kitêb weşandine; *[[Li bandeva spêde]] *[[Heyv li esmanê Diyarbekirê]] *[[Hingê]] *[[Milkê Evînê]] *[[Şiîr -1-]] (berhevoka du kitêbên wî ne) weşandine. Wekî din Rojen Barnas di kovarên mîna Tîrêj, [[Hêvî (kovar)|Hêvî]] û [[Nûdem]]ê de gelek nivîs nivîsandine. [[Category:Nivîskar|Barnas, Rojen]] [[Category:Helbestvan|Barnas, Rojen]] 1507 13569 2004-06-27T19:25:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[zazakî]] 1508 48512 2006-09-27T11:59:58Z Erdal Ronahi 2 '''Alfabeya kurdî ya latînî''' ji bo nivîsandina çend zaravayên kurdî tê bikaranîn. *Binêre jî: [[Alfabeyên kurdî]] Hejmara tîpên alfabeya kurdî 31 in. [[Tîpên girdek]]: A B C Ç D E Ê F G H I Î J K L M N O P Q R S Ş T U Û V W X Y Z [[Tîpên hûrdek]]: a b c ç d e ê f g h i î j k l m n o p q r s ş t u û v w x y z Heşt [[dengdêr]] in: a e ê i î o u û Bîst û sê [[dengdar]] in: b c ç d f g h j k l m n p q r s ş t v w x y z Di [[zimanê kurdî]] de 31 yek deng hene û ji bo her dengekî jî tîpek (herfek) heye. Bi tenê dengekî taybetî di zimanê kurdî de heye ku bi du tîpan derdikeve û bi kurdî jê re pevdeng û ewropî jî dîftong dibêjin. Ew jî tîpên Xw ne. Dengê tîpa "x" bilind û xurt e û ya "w" jî nizim û zeyîf" e. Carnan dengê "w" weha kurt û zeyîf e ku mirov nabihîse û bi tenê dengê "x" dibîhîse. Loma jî di nivîsandina kurdî de herî bêtir çewtî di vî dengî de tê kirin. Ev dengê kurdî ku ji du tîpan derdikeve di zaravayê kurdî de ne wek hev e. Di zaravayê [[kurmancî]] de jî li gor herêman tê guhartin. [[Soranî]], [[dimilî]] û li hinek deverên kurmancî jî bi tenê "tîpa "x" bi kar tînin. Lê di rastnivîsa kurmancî de pêwîst e ku mirov "xw" binivîse. [[Category:alfabe]] [[Kategorî:zimanê kurdî]] [[de:Kurdisch-lateinisches Alphabet]] 1509 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 65755 2007-01-21T12:13:55Z Bangin 450 wêneyê reştir (ji min ra ev baştir e) <br /> <div id="Şablona_CK" class="toccolours" style="border-width:2px 0 0 0"> {| class="toccolours" style="border-width:0 0 0 0" |---- |width="50" valign="top"|[[Wêne:Disambig-dark.svg|left|50px|Cudakirin]] |''Ev rûpel rûpeleke ji hev cudakirina wateyên cuda ye.'' <small>Heke tê grêdanek ji '''vê''' rûpelê re dît, ji kerema xwe ji rûpela rast re bigihîne.''</small> |} [[category:Rûpelên cudakirinê]] </div> <noinclude> [[category:Rûpelên cudakirinê|!]] [[kategorî:Şablon]] </noinclude> 1511 13572 2004-06-27T20:18:50Z Erdal Ronahi 2 1512 56166 2006-11-13T14:27:54Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Ziman]] [[Category:Li gorî kar û pîşeyê kes]] 1513 30101 2006-03-30T22:52:18Z KureCewlik81 295 revert {{zazakî}} Rojnamevan-nustox '''Lerzan Jandîl''' serra [[1958]] de dewa [[Gimgim]]î [[Xelefa]] de amo dinya. Tawoke dewa dê de mekteb beno ra, o panc serre bîyo. Sebeta ke shagirtî kêm bîye, o kî girewto mekteb. Hîrê serrî dewa xo de waneno. Hardlerzê serra 1966î de shono [[Merdîn|Mardîn]] û mektebê verênî naca qedêneno. Serra 1974 de Mektebê musnedaranê mektebanê verênî qedênbeno û hewt serrî musnedarîye keno. O cuntaya 1980 ra dime xêlê rayan êno girewtene. L. Jandîl serra 1982 de mecbur maneno welatê xo û 1985 de kî Tirkîye terk keno, êno Almanya. L. Jandîl [[Elmanya|Almanya]] de sey [[pedagogî]], bi domananê 3 ra hetanî 6 serrîyan xebetîno. Xêca naye ziwan, tarixê kurdan yê sedserra pêynîye û dînan ser ro kî gurîno. Na derheq de rojnaman û kovaran de nivisê xo vecînê. Jandîl wayîrê di domanano. ==Berhem== * Pirtûkê Wênan bi ABC 1 - 1998, Almaniya (Bi [[Alan Dilpak]]) * Pirtûkê Wênan bi ABC 2 - 1998, Almaniya (Bi [[Alan Dilpak]]) * Wendene Roshtî ya - 1998, Almaniya (Bi [[Alan Dilpak]]) * Niyade, Binivisne, Birengne - 1998, Almaniya (Bi [[Alan Dilpak]]) == Lînkên derve == *[http://hem.passagen.se/antoloji1 Antolojî] (Bi destûr ji Antolojiya Hamdi Özyurt) [[Category:Nivîskar|Jandîl, Lerzan]] [[Category:Zazakî]] 1514 13575 2004-06-28T10:25:47Z Erdal Ronahi 2 Kovara Mehname çû cihê Mehname (kovar) #REDIRECT [[Mehname (kovar)]] 1516 45061 2006-09-02T18:46:03Z Jiyanalpirani 65 /* Başur */ (z)=zazakî, (k)=kurmancî, (k+z)=kurmancî+zazakî, (s)=soranî * [[Nûdem]] * [[Rewşen]] * [[Rojev]] (k+z) * [[Serbestî]] * [[Stêrk (kovar)|Stêrk]] * [[Vate]] (z) * [[Veger]] ==Rojname== ===Ewrope=== * [[Bangî Kajîk]]Berlîn, 1968 * [[Armanc]]Swêd, 1979 * [[Berxwedan]]Swêd, 1983 * [[Zayele]]Darmstadt (Elmanya), 1996 * [[Peyama Kurd]] Elmanya, 2004 (k+z+s) * [[Roja Welat]] Înternet, 2004 ===Tirkîye=== *[[Kurd Teavûn û Terakkî]] Stenbol, 1908 *[[Şerq û Kurdistan]] Stenbol, 1908 *[[Peyman]] Dîyarbekir, 1909 *[[Jîn]] Stenbol, 1920 *[[Dîcle-Ferat]] Stenbol, 1962 *[[Kawa]] Stenbol, 1980 *[[Rojname]] Stenbol, 1991 *[[Azadî]] Stenbol, 1992 *[[Welat]] Stnenbol, 1992 *[[Dengê Azadî]] Stnenbol, 1994 *[[Welatê me]] Stnenbol, 1995 *[[Ronahî]] Stnenbol, 1995 *[[Nûroj]] Stnenbol, 1996 *[[Azadiya Welat]] Dîyarbekir, 1996 *[[Jiyana Rewşen]] stenbol, 1997 *[[Roja Teze]] Stnenbol, 1999 *[[Dema Nû]] Dîyarbekîr, 2001 (k+t) *[[Rojî Kurd]] *[[Hetawî Kurd]] Stnenbol, 1913 *[[Yekbûn]]Stnenbol, 1913 *[[Rojî Kurd]] Stnenbol, 1913 *[[Jîn]] Stnenbol, 1918 *[[Kurdistan]] Stnenbol, 1919 *[[Deng]] Stnenbol, 1963 *[[Dengê Teze]] Stnenbol, 1963 *[[Rizgarî]] Enqere, 1976 *[[Xebat]], 1978 *[[Têkoşîn]] Stnenbol, Belcîka, 1979 *[[Jîna nû]] Wan, 1979 *[[Dengê Kawa]] Enqere, 1979 *[[Kawa]] Stnenbol, 1979 *[[Ala Rizgarî]] Stenbol, 1980 *[[Medya]] Stnenbol, 1988 *[[Medya Güneşi]] Stnenbol, 1988 *[[Deng]] Stnenbol, 1989 *[[Newroz]] Stnenbol, 1991 *[[Govend]] Dîyarbekir, 1991 *[[Tewlo]] Stnenbol, 1992 *[[Agirê Newroz]] Stnenbol, 1992 *[[Nûbihar]] Stnenbol, 1992 *[[Ehmedê Xanî]] Bazîd, 1992 *[[Serketin]] Stnenbol, 1992 *[[Hevdem]] Stnenbol, 1993 *[[Zend]] Stnenbol, 1996 *[[Jîyana Rewşen]] Stnenbol, 1996 *[[Hêvî]] Stnenbol, 1996 *[[Serbestî]] Stnenbol, 1998 *[[Tîrêj]] Stnenbol, ? *[[Pîne]] Stenbol, 1999 *[[Pelîn]] Stenbol, 1999 *[[Esmer (kovar)]] Stenbol, 2005 ===Başur=== * [[Hawlatî]] (s) * [[Xebat]] *[[Nûbûn (kovar)|Nûbûn]] Duhok, 2003 ===Cîhan=== * [[Kurdistan (rojname)]] Qahîre (Misr), 1898 * [[Kurdistan]] Azirbeycan, * [[Barzan]]USA, 1981 * [[Rêya Teze]]Erîvan, 1930 ==Kovar== ===Ewrope=== * [[Armanc (kovar)|Armanc]] Swêd, 1979 * [[Avaşîn]] Swêd, 1979 * [[Bîrnebûn]] Elmanya, 1997 * [[Hêvî]] Stockholm, 1981 * [[Jîna Nû]] Swêd, 1992 * [[Lêkolîn]] Berlîn, 1995 * [[Mehname (kovar)|Mehname]] Înternet, 1999 * [[Dengê Penaber]] Elmanya, 2000 ===Sûrî=== * [[Hawar (kovar)|Hawar]] Sûrî, 1931 (k) * [[Ronahî (kovar)|Ronahî]] sûrî, 1931 ===Cîhan=== * [[Kurd (kovar)|Kovara Kurd]] USA, 1963 {{kurt}} [[Category:Medya]] [[Category:Lîste]] 1517 34706 2006-07-06T09:16:12Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 81.213.237.126 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Mani1 [[Image:Suzansamanci.jpg|right|Suzan Samanci]] '''Suzan Samanci''' di sala [[1962]]'an de li [[Amed|Diyarbekirê]] hatiye dinyayê û hê jî li wir dijî. Wê bi nivîsandina helbestan dest bi edebiyatê kiriye û [[helbest]]ên wê di [[kovar]]a [[tirkî]] »[[Sanat Olayı]]« de wesiyane. Dû re Samanci derbasî nivîsandina çîrokan bû. Kitêb û çîrokên Suzan Samanci, kurdî jî tê de wergeriyane gelek zimanan. == Berhem == * [[Reçine Kokuyordu Helin]] - çîrok, 1996 * [[Kıraç Dağlar Kar Tuttu]] - çîrok, 1996 * [[Siya Bêdengiyê]] (ji tirkî vergirane [[Roşan Lezgîn]]) [[Category:Nivîskar|Samanci, Suzan]] [[Category:Helbestvan|Samanci, Suzan]] [[Category:Jin|Samanci, Suzan]] 1518 13578 2004-06-28T17:26:05Z Erdal Ronahi 2 # [[Torî (nivîskar)]] # [[Torî (kes)|Torî]] (kesek ji herema Tor) {{cudakirin}} [[category:Rûpelên cudakirinê]] 1519 13579 2004-06-28T10:41:48Z Erdal Ronahi 2 '''Torî''' nivîskarê kurd e. Torî, li herêma Torê, li bajarê [[Mîdyad|Midyadê]], ji dayikeke diyarbekirî û bavekî midyadî di sala 1931ê de hatiye dinyayê. Li dibistana 'Dicle Köy Enstitüsü' ([[Erxanî]]) mamosteyî xwend. Di sala 1985an de kitêba wî ya kurteçîrokan bi navê "[[Qolinc]]" li Stockholmê hate wesandin. Pasê bi navê »Sîlan« kitêbeke din ya kurteçîrokan û bi navê "[[Mendik]]" romanek nivîsand û da wesandin. Torî demekê navbir da nivîsandina kurteçîrokan û bi nivîsandina kitêbên dîrokî re mijûl bû. Wî di vî warî de 18 kitêb nivîsandin. Toriyê ku hê jî di nav çalakiya nivîsandina kitêbên dîrokî de ye, niha li Stembolê dijî. [[Category:Nivîskar]] 1520 13580 2004-06-28T10:44:49Z Erdal Ronahi 2 Portre ya Edîp Karahan Portre ya Edîp Karahan 1521 31525 2006-05-19T12:32:25Z RewşenBaran 74 [[Image:Edip karahan.jpg|right|thumb|Edîp Karahan]]<!--Edip Karahan--> '''Edîp Karahan''' (1926-1976) nivîskarê kurd bû. Li gora agahdariyên ku di nasnameya wî de hatine nivîsandin, ew di sala [[1930]]'î de li [[Dêrik|Dêrika]] [[Çiyayê Mazî]] hatiye dinyayê. Lê li gor ku merivên wî yên emirmezin dibêjin, ew di meha nîsanê ya ku piştî [[Şêx Seîd]] hatiye daliqandin de çêbûye. Loma jî qeneeta xurt ew ku di sala [[1926]]an çêbûye. Ew lawê [[Hecî Cemîlê Şêxmûsê Hecî Osmanê Reşo]] ye. Navê dêya wî Hecî Semo ye. Ew ji eşîra Mahmudan e. [[Mahmûdî]] yek ji pênc [[eşîrên Dêrikê]] ye. Piştî [[Hecî Osman]], Êlasoyê kurê wî bûye serokê eşîrê. Ji ber kurdayetiya Êlaso, Edîp Karahan di zaroktiya xwe de dihere (bi dê û bavê xwe re derbasî Binya Xetê dibe) sirgûnê. Wî heta bi lîseyê li welêt xwendiye û berî ku qeyda xwe li Fakulteya [[Dad|Hiqûqê]] ya [[Stenbol|Stenbolê]] de çê bike, bi qancî salekê li Fakulteya [[Wêje|Edebiyatê]], besê [[felsefe|felsefeyê]] xwendiye. Ew yek ji wan kesan bû ku zû li kurdayetiya xwe hay bûye û bi meseleyên fikrî ve rabûye. Ji ber wê jî di sala [[1953]]'an de ji ber îthama [[propaganda]]ya [[komunîzm]]ê tê girtin, lê pasê berat dike. Ew di dema telebetiya xwe de di gelek kovar û rojnameyên tirkî de nivîsan dinivîsîne; ([[Forum]], [[Yeni Gün]], [[Yeni Ortam]] hin ji wan in) û di sala [[1957]]'an de, ji ber nivîseke xwe ya di Forumê de şeş mehan dikeve hepsê. Edîp Karahan di sala 1962an de bi navê [[Dîcle–Firat]] rojnameyeke mehane derdixe û ew bi navên cûda di vê rojnamê de dinivîsîne. Wî bi naznavê [[Reşo]] jî di vê rojnameyê de çîrok nivîsîne. Ew gelek caran ji ber fikrên xwe yên siyasî tê girtin û di hepsan de dimîne. Ew di sala 1963an de bi navê daweya "[[23yan]]" de tê girtin. Di sala 1971ê de ji daweya [[DDKO|DDKO'yê]] tê girtin û heşt sal ceza lê tê birîn. Piştî sal û nîvekê ji vê daweyê xelas dibe û piştî derdikeve derbasî [[Kurdistana başûr]] dibe. Li Kurdistana başûr bi navê Mam Azad tê bi nav kirin. Ew demekê di beşê ragihandinê de dixebite û paşê jî li dadgeha Comanê dadgeriyê dike. Karahan, di [[15'ê gulanê]] sala [[1976]]'an de çû ser dilovaniya xwe. Ew zewicî bû û bi navê Tûrcel, Welat û Şiyar sê kurên wî hene. == Girêdanên Derve == *[http://www.edipkarahan.com Dîwana Edîp Karahan] [[Category:Nivîskar|Karahan, Edîp]] 1522 13582 2004-06-28T12:36:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kamûran Elî Bedirxan]] 1523 48781 2006-09-30T08:52:19Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Birayenbedirxan.jpg|right|thumb|Kamiran, Sureyya û Celadet Bedir-Xan]] '''Kamiran Alî Bedir-Xan''' birayê [[Celadet Alî Bedirxan|Celadet]] û [[Sureya Bedirxan|Sureyya]] bû. Di [[21ê tebax]]a [[1895]]an de li [[Stenbol]]ê hatiye dinyayê. Wî li [[Almanya]]yê doktoraya xwe ya hiqûqê da. Paşê li [[Bêyrût]]ê bi cih bû û li wir avûkatî kir. Ji bilî ko gelek nivîs û wergerên wî di kovara [[Hawar]]ê de hatine weşandin, wî di sala [[1943]]an de li [[Bêyrût]]ê rojnameyên [[Roja Nû (rojname)|Roja Nû]] û [[Stêr (rojname)|Stêr]] derxistin. Kamiran Bedir-Xan di sala [[1947]]an de çû [[Fransa]]yê û li wir sazgeha lêkolînerî ya kurdî ava kir. Di wan deman de jî li [[Unîversîteya Parîsê]] dest bi hînkirina zimanê kurdî kir. Wî di mijarên cihê de, bi zimanên cihê zêdeyî sih kitêbî nivîsandin. Herçiqas kitêbên wî ên kurteçîrokan tunebin jî, wî kurteçîrok jî nivîsandine. Kamiran Bedir-Xanê ko hemû jiyana xwe dabû kultur, ziman û edebiyata kurdî, di sala 1978an de li Parîsê wefat kir. Kamiran Alî Bedir-Xan di salên 1940 de, dersên xwendina Kurdî dida Kurdên Lubnanê li zanîngeha (Layîk) ya bi nav û deng, tevî beşdarbûnên wî di weşînên bernameyên Kurdî yên radyowa Rohelatê li Beyrûta Lubananê, ya ku hatibû damezrandin roja 5ê Adarê sala 1941ê. Weşîna radyoyê her hefte 2 caran bû, roja Çarşembê û roja Înê. Kamiran çend pirtûkên xwe jî çap kiribû li çapxane ya Jozêf (Joseph) Selîm Seyqelî li taxa Sokak Al-Bulat. Kamiran Alî Bedir-Xan serek da Kurdistana Başûr sala 1970, û cihê xweşhatinê bû ji aliyê serok Mustefa Barzanî û her kesên ko beşdar bibûn di konfransa 8an de ya PDK. Gotara wî ya hêja di konfransê de, hêviya Kurdistaneke serbdixwe xiste dilê giştiya guhdêran. Kamiran Alî Bedir-Xan sala 1971 serek da Kurdên Beyrûta Lubnanê. Di vê seredanê de jî, li gel wezîrê kar û barên navxweyî yê Lubnanê, Kemal Jumblat (yê ko ew bixwe kurde) civiya. Bi hinera Kamiran, Jumblat partiyeke Kurdî ramyarî bi awayekî fermî pijirand, û destûra xebata ramiyarî da Kurdên Lubnanê. == Berhem == *Langue kurde, Paris, 1953 *[[Rêzimana Zimanê Kurdî (pirtûk)|Rêzimana Zimanê Kurdî]], Paris, 1971 *Türkce Izahli Kürtce Gramer, 1977/1986 *[[Zimanê Kurd (pirtûk)|Zimanê Kurd]] / Kürt Dili, Istanbul (bi Şivan, S.) *Proverbes Kurdes, Paris, 1936 (bi Lucie Paul-Marguerite) *[[Kolay Kürtçe]] - Pîrtûka ders, [[Weşanên Doz]] *[[Xwendina Kurdî]] Kitêbxana Hawarê Hejmar 10 çapxana Tereqî Şam 1938 *[[Dersên Şerîetê]] Kitêbxana Hawarê Hejmar 12 çapxana Tereqî Şam 1938 [[Category:Zimannas]] [[Kategorî:Bedirxan]] [[Kategorî:Nivîskar]] 1524 13584 2004-06-28T11:11:59Z Erdal Ronahi 2 Kamuran, Sureyya û Celadet Bedir Xan Kamuran, Sureyya û Celadet Bedir Xan 1525 56224 2006-11-13T16:01:37Z Erdal Ronahi 2 *[[Ardalan]] ([[Rebwar Xalîd]]) *[[Asmîna Zer]] *[[Aziz Shawqi]] *[[Bahram]] *[[Berçema Mîşrîtî]] *[[Cengo Elî]] *[[Cemal Ebdo]] *[[Ehmedê Ronîar]] *[[Fehmî Balayî]] *[[Fewzî Bîlge]] *[[Hêvî Jar]] *[[Hoşyar Saîd]] *[[İlter Rezan]] *[[İsmail Çoban]] *[[Jan Jîndar]] *[[Jaza Farig]] *[[Jamil Karani]] *[[Jovan Horî]] *[[Kurday]] *[[Leman]] *[[Madhat Kakeî|Madhat Ali (Kakeyî)]] *[[Musto]] *[[Nurî Aslan]] *[[Parvîn Xalîlî]] *[[Rebwar Said]] *[[Rıza Topal]] *[[Ronî Îlten]] *[[Serhad Bapîr]] *[[Sardar Ali Aziz]] *[[Sînan Karataş]] *[[Simko Ahmad]] *[[Sîyabend Kaya]] *[[Tahir Fatah]] *[[Xanime]] *[[Zahîr Kayan]] [[Kategorî:Wênesazî]] [[Kategorî:lîste]] 1527 13586 2004-06-28T12:09:55Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Cegerxwîn]] 1528 46738 2006-09-09T12:47:31Z RewşenBaran 74 *[[Berken Bereh]] *[[Casimê Celîl]] *[[Cegerxwîn]] *[[Cîhan Roj]] *[[Ehmed Huseynî]] *[[Eskerê Boyik]] *[[Evdila Peşêw]] *[[Exmedê Xanê]] *[[Ferhad Şakelî]] *[[Ferît Xan]] *[[Goran]] *[[Goran Haco]] *[[Îrfan Amîda]] *[[Jana Seyda]] *[[Jan Dost]] *[[Kawa Nemir]] *[[Kemal Burkay]] *[[Mistefa Kewê]] *[[Mehmet Tanrikulu]] *[[Melayê Cizîrî]] *[[Orhan Kotan]] *[[Reîq Sabir]] *[[Rênas Jiyan]] *[[Rojen Barnas]] *[[Seydayê Tîrêj]] *[[Şêrko Bêkes]] *[[Yilmaz Odabaşi]] [[category:helbestvan]] [[category:lîste]] {{kurt}} 1529 49356 2006-10-06T10:08:40Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Hunermend]] 1530 13589 2005-01-06T23:29:27Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Lîsteya rêxistinên kurdî]] 1531 13590 2004-06-28T12:19:07Z Erdal Ronahi 2 [[category:mirov]] [[category:civak]] 1532 13591 2004-06-28T12:20:17Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Wîkîpediya]] 1533 65152 2007-01-18T07:36:00Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: am, az, cu, hr, hsb, ilo, lt, mr, nah, oc, sk, sq, vls, zh-classical, zh-yue مسح: hu, is, nds-nl تعديل: csb, pl, pt, ru [[category:!Serkategorî]] [[af:Kategorie:Wikipedia]] [[am:Category:Wikipedia]] [[an:Categoría:Wikipedia]] [[ar:تصنيف:ويكيبيديا]] [[az:Kateqoriya:Vikipediya]] [[be:Катэгорыя:Вікіпэдыя]] [[bg:Категория:Уикипедия]] [[br:Rummad:Wikipedia]] [[bs:Kategorija:Wikipedia]] [[ca:Categoria:Viquipèdia]] [[co:Category:Wikipedia]] [[cs:Kategorie:Wikipedie]] [[csb:Kategòrëjô:Wikipedijô]] [[cu:Катигорї:Википедї]] [[da:Kategori:Wikipedia]] [[de:Kategorie:Wikipedia]] [[el:Κατηγορία:Βικιπαίδεια]] [[en:Category:Wikipedia]] [[eo:Kategorio:Vikipedio]] [[es:Categoría:Wikipedia]] [[et:Kategooria:Vikipeedia]] [[eu:Kategoria:Wikipedia]] [[fa:رده:ویکی‌پدیا]] [[fi:Luokka:Wikipedia]] [[fr:Catégorie:Wikipédia]] [[fy:Kategory:Wikipedy]] [[gl:Category:Wikipedia]] [[he:קטגוריה:ויקיפדיה]] [[hr:Kategorija:Wikipedija]] [[hsb:Kategorija:Wikipedija]] [[ia:Categoria:Wikipedia]] [[id:Kategori:Wikipedia]] [[ilo:Category:Wikipedia]] [[ja:Category:ウィキペディア]] [[jv:Kategori:Wikipedia]] [[ko:분류:위키백과]] [[la:Categoria:Vicipaedia]] [[lb:Category:Wikipedia]] [[li:Kategorie:Wikipedia]] [[lt:Kategorija:Vikipedija]] [[lv:Kategorija:Vikipēdija]] [[mo:Category:Википедия]] [[mr:Category:विकिपीडिआ]] [[ms:Kategori:Wikipedia]] [[na:Category:Wikipedia]] [[nah:Categoría:Huiquipedia]] [[nds:Kategorie:Wikipedia]] [[nl:Categorie:Wikipedia]] [[nn:Kategori:Wikipedia]] [[no:Kategori:Wikipedia]] [[oc:Categoria:Wikipèdia]] [[pl:Kategoria:Wikipedia]] [[pt:Categoria:Wikipédia]] [[ro:Categorie:Wikipedia]] [[ru:Категория:Википедия]] [[scn:Category:Wikipedia]] [[simple:Category:Wikipedia]] [[sk:Kategória:Wikipédia]] [[sl:Kategorija:Wikipedija]] [[sq:Category:Wikipedia]] [[sr:Категорија:Википедија]] [[sv:Kategori:Wikipedia]] [[th:หมวดหมู่:วิกิพีเดีย]] [[tr:Kategori:Vikipedi]] [[tt:Törkem:Wikipedia]] [[uk:Категорія:Вікіпедія]] [[vi:Thể loại:Wikipedia]] [[vls:Categorie:Wikipedia]] [[zh:Category:维基百科]] [[zh-classical:Category:維基大典]] [[zh-yue:Category:維基百科]] 1535 64984 2007-01-16T23:19:06Z Soman 634 [[category:kom]] [[en:Category:Organizations]] 1536 13594 2004-07-06T14:03:07Z 80.141.187.197 #REDIRECT [[Lîsteya rêxistinên kurdî]] 1537 37540 2006-08-05T05:27:01Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Lîsteya rêxistinên kurdî]] 1538 31812 2006-06-02T08:29:04Z Erdal Ronahi 2 #[[Malbata Bedirxaniyan]] #[[Bedirxanê Evdalxan]] (1803?-1899?) #[[Emîn Elî Bedirxan]] (1851-1926) #[[Celadet Alî Bedirxan]] (1897-1951) #[[Kamûran Elî Bedirxan]] #[[Mîqdad Mîdhed Bedirxan]] #[[Ebdulrehman Bedirxan]] #[[Sureyya Bedirxan]] #[[Rewşen Bedirxan]] (1909-1986) #[[Leyla Bedirxan]] (1908-1986) {{cudakirin}} == Girêdanên derve == *[http://www.bedirxani.com/kr/index.htm Malpera Bedirxanî] [[category:Rûpelên cudakirinê]] [[Kategorî:Bedirxan|!]] 1539 22009 2005-12-02T00:17:00Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Kamûran Elî Bedirxan]] 1540 13598 2004-06-28T12:35:51Z Erdal Ronahi 2 Celadet Alî Bedirxan çû cihê Celadet Elî Bedirxan #REDIRECT [[Celadet Elî Bedirxan]] 1541 13599 2004-06-28T12:36:22Z Erdal Ronahi 2 Kamûran Alî Bedirxan çû cihê Kamûran Elî Bedirxan #REDIRECT [[Kamûran Elî Bedirxan]] 1542 13600 2004-06-28T13:01:15Z Erdal Ronahi 2 Portre ya Kemal Burkay ji rûpela www.rojanu.org.tr 1543 13601 2004-06-28T13:06:12Z Erdal Ronahi 2 ji www.eastedge.com ji www.eastedge.com 1544 13602 2004-06-28T13:26:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Midyad]] 1545 13603 2004-06-28T13:24:56Z Erdal Ronahi 2 1546 13604 2004-06-28T13:56:53Z Erdal Ronahi 2 Logo ya Microsoft Windows Logo ya Microsoft Windows 1547 13605 2004-06-28T14:00:36Z Erdal Ronahi 2 Logo ya Mandrake Linux Logo ya Mandrake Linux 1548 35792 2006-07-21T19:21:26Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi #[[Abdullah Öcalan]] #[[Osman Öcalan]] {{cudakirin}} [[Category:rûpelên cudakirinê]] 1549 53664 2006-10-22T10:09:57Z 85.107.240.104 serçevas Portre ya Şivan Perwer 1550 13608 2004-06-28T16:28:27Z Erdal Ronahi 2 Logo ya Opera, 125x125 1551 35545 2006-07-18T17:16:24Z YurikBot 242 robot Adding: [[gl:Opera]] # [[Opera (gerok)]] # [[Opera (muzîk)]] {{cudakirin}} [[gl:Opera]] 1553 36452 2006-07-25T09:08:24Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''ActiveX''' teknolojîyek pêşketî ji tere [[Microsoft]] ji bo wegûhestina agahîyan di neqeba bernameyên [[kompûter]] de, ActiveX bi du teknolojîyen din hatîye avekirin [[OLE]] (Object Linking and Embedding) û [[COM]] (Common Object Model). Naveroka ActiveX de funksiyonen rasteserê ber bi internete de heye, mînayek IE (Browser) dikari otomatîk kontrollek activeX ji internete dakişîne û di kompûtere de biweşîne, ActiveX ne zimanek bernamesazkirine ye, le komek rêzanen bername çava agahîyan wegûheze. Avekirina ActiveX bi gelek zimane bernamesazkirine mimkune vek [[Visual Basic]],[[C|C++]], [[Java]] û vekîdi. * Çavkanî: www.[[kurdmcse]].com {{kurt}} [[Category:Kompûter]] 1554 66602 2007-01-26T11:33:53Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[en:Opera (internet suite)]] [[Image:Opera.jpg|right|Logo ya Opera|80px]] [[Image:Opera ekran.png|thumb|right|Opera 7.53 bi kurdî]] Opera wekî [[Internet Explorer]], [[Mozilla]] û [[Mozilla Firefox]] [[gerok|gerokek]] (browser) ji bo [[înternet|înternetê]] ye. Taybetiya Opera biçûkbûn û lêza xwe ye. Opera jî yekemîn ji gerokên mezin ku bi kurdî hat wergerandin. Opera belaş e, lê ne [[nivîsbariya azad]] e. Opera xwe bi reklam fînanse dike. [[Mozilla]] û [[Mozilla Firefox]] nivîsbariya azad e. Opera geroka yekemîn e ku li kurdî hatiye wergerandin. Opera 7.53 di tîrmeh 2004'an de qediya. Opera 8.0 jî di sala 2005'an de bi kurdî hate weşan. Opera 7.53 ku ji alî Rêzan Tovjîn ve hate wergerandin di malpera www.opera.com de ji meha tîrmeha 2004'an de hate weşandin. Ev ji bo zimanê teknîk ê kurdî gaveke girîng bû û yekemîn car bernameyeke bi vî rengî fireh bi kurdî hate pêşkêşkirin. Binêre: [[Nivîsbariya kurdî]] Opera 7.54 jî di meha Gelawêja 2004'an de derket. Di sala 2005'an de Opera 8.0 bi kurdî derket. == Lînkên derve == *'''[http://pc.ozgurbelediyecilik.com/modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload&cid=1 Daxistina Opera bî kurdî]''' *[http://www.opera.com Malpera Opera] *[http://my.opera.com/RezanTovjin/journal/3 Rûpela Opera ya kurdî] [[category:nivîsbarî]] [[category:gerok]] [[category:nivîsbariya kurdî]] [[category:Înternet]] [[bat-smg:Opera (naršyklė)]] [[bg:Опера (браузър)]] [[bs:Opera (Internetski preglednik)]] [[ca:Opera]] [[cs:Opera (prohlížeč)]] [[da:Opera (browser)]] [[de:Opera]] [[en:Opera (internet suite)]] [[es:Opera (navegador)]] [[et:Opera]] [[eu:Opera (nabigatzailea)]] [[fi:Opera]] [[fr:Opera]] [[gl:Opera (Navegador)]] [[he:אופרה (דפדפן)]] [[hr:Opera (preglednik)]] [[hu:Opera (böngésző)]] [[it:Opera (browser)]] [[ja:Opera]] [[ka:Opera (ბრაუზერი)]] [[ko:오페라 (웹 브라우저)]] [[lt:Opera (naršyklė)]] [[nds:Opera]] [[nl:Opera (webbrowser)]] [[nn:Nettlesaren Opera]] [[no:Opera (nettleser)]] [[pl:Opera (program)]] [[pt:Opera]] [[ro:Opera (web browser)]] [[ru:Opera]] [[simple:Opera (Internet suite)]] [[sk:Opera (webový prehliadač)]] [[sr:Опера (софтвер)]] [[sv:Opera (webbläsare)]] [[th:โอเปร่า (เว็บเบราว์เซอร์)]] [[tl:Opera (web browser)]] [[tr:Opera (ağ tarayıcısı)]] [[uk:Opera]] [[vi:Opera (trình duyệt)]] [[zh:Opera]] [[zh-min-nan:Opera]] 1555 13612 2004-06-28T16:33:04Z Erdal Ronahi 2 Logo ya Mozilla Firefox ya fermî Logo ya Mozilla Firefox ya fermî 1556 65352 2007-01-19T03:48:17Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:متصفح جال]] Gerok (''en:browser, tr:ağ tarayıcısı'') nivîsbariya ji bo xwendina rûpelên [[înternet|înternetê]] ye. Gerok bi piranî belaş in, lê ne hemû nivîsbariya azad in. Gerokên herî bi nav û deng ev in: *[[Internet Explorer]] *[[Mozilla Firefox]] *[[Mozilla]] *[[Opera (gerok)|Opera]] *[[Konqueror]] *[[Galeon]] *[[Camino]] *[[Avant Browser]] [[Category:nivîsbarî]][[Category:înternet]] [[ar:متصفح ويب]] [[ast:Navegador web]] [[bg:Уеббраузър]] [[br:Browser]] [[bs:Internetski preglednik]] [[ca:Navegador web]] [[cs:Webový prohlížeč]] [[csb:Internetowi przezérnik]] [[da:Webbrowser]] [[de:Webbrowser]] [[el:Web browser]] [[en:Web browser]] [[eo:TTT-legilo]] [[es:Navegador web]] [[et:Brauser]] [[eu:Web nabigatzaile]] [[fa:مرورگر]] [[fi:WWW-selain]] [[fr:Navigateur Web]] [[ga:Brabhsálaí Gréasáin]] [[gl:Navegador web]] [[he:דפדפן]] [[hr:Web preglednik]] [[hsb:Syćowy wobhladowak]] [[hu:Webböngésző]] [[ia:Navigator web]] [[id:Penjelajah web]] [[is:Netvafri]] [[it:Browser]] [[ja:Webブラウザ]] [[ka:ინტერნეტ ბრაუზერი]] [[ko:웹 브라우저]] [[lb:Webbrowser]] [[li:Webbrowser]] [[lt:Naršyklė]] [[lv:Tīmekļa pārlūkprogramma]] [[mk:Веб прелистувач]] [[ms:Pelayar web]] [[nds:Nettkieker]] [[nl:Webbrowser]] [[nn:Nettlesar]] [[no:Nettleser]] [[pl:Przeglądarka internetowa]] [[pt:Navegador]] [[ro:Browser]] [[ru:Браузер]] [[sh:Web pretraživač]] [[simple:Web browser]] [[sk:Webový prehliadač]] [[sl:Spletni brskalnik]] [[sq:Shfletues interneti]] [[sr:Веб прегледач]] [[sv:Webbläsare]] [[ta:உலாவி]] [[th:โปรแกรมค้นดูเว็บ]] [[tr:Ağ tarayıcısı]] [[uk:Веб-оглядач]] [[ur:متصفح جال]] [[vi:Trình duyệt web]] [[zh:网页浏览器]] [[zh-min-nan:Bāng-ia̍h liû-lám-khì]] 1557 64329 2007-01-12T14:45:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mr:फायरफॉक्स]] [[Image:Mozilla firefox.png|right|Logo ya Firefox]] '''Mozilla Firefox''' an jî bi kurtasî '''Firefox''' [[gerok|gerokeke]] (browser) înternetê ye. Li gora gerokên din wekî [[Internet Explorer]] pir avantajên Firefoxê hene: Bi lêztir e û ewlekariya wê zêdetir e. Li hember reklam û vîrûsan pir baş diparêze. Firefox [[nivîsbariya azad]] e û li kurdî hatiye wergerandin. == Lînka derve == *[http://www.mozilla.org/products/firefox/ Malpera Mozilla Firefox] *[http://www.ferheng.org/firefox.html Malpera Firefox bi kurdî] *[http://www.mozilla.com/products/download.html?product=firefox-2.0.0.1&os=win&lang=ku Firefox 2.0.0.1 ya bi kurdî] {{kurt}} [[Category:nivîsbariya azad]] [[af:Mozilla Firefox]] [[als:Mozilla Firefox]] [[ar:موزيلا فايرفوكس]] [[be:Mozilla Firefox]] [[bg:Mozilla Firefox]] [[bn:মোজিলা ফায়ারফক্স]] [[bs:Mozilla Firefox]] [[ca:Mozilla Firefox]] [[cs:Mozilla Firefox]] [[csb:Mozilla Firefox]] [[cv:Mozilla Firefox]] [[da:Mozilla Firefox]] [[de:Mozilla Firefox]] [[el:Mozilla Firefox]] [[en:Mozilla Firefox]] [[eo:Mozila Fajrfokso]] [[es:Mozilla Firefox]] [[et:Mozilla Firefox]] [[eu:Mozilla Firefox]] [[fa:موزیلا فایرفاکس]] [[fi:Mozilla Firefox]] [[fr:Mozilla Firefox]] [[fur:Mozilla Firefox]] [[ga:Mozilla Firefox]] [[gl:Mozilla Firefox]] [[he:מוזילה פיירפוקס]] [[hi:फायरफॉक्स]] [[hr:Mozilla Firefox]] [[hu:Mozilla Firefox]] [[id:Mozilla Firefox]] [[ilo:Mozilla Firefox]] [[is:Mozilla Firefox]] [[it:Mozilla Firefox]] [[ja:Mozilla Firefox]] [[ka:Mozilla Firefox]] [[ko:모질라 파이어폭스]] [[lb:Mozilla Firefox]] [[lt:Firefox]] [[mk:Mozilla Firefox]] [[ml:മോസില്ല ഫയര്‍ഫോക്സ്]] [[mr:फायरफॉक्स]] [[nl:Mozilla Firefox]] [[nn:Mozilla Firefox]] [[no:Mozilla Firefox]] [[pl:Mozilla Firefox]] [[pt:Mozilla Firefox]] [[ro:Mozilla Firefox]] [[ru:Mozilla Firefox]] [[sh:Mozilla Firefox]] [[simple:Mozilla Firefox]] [[sk:Mozilla Firefox]] [[sl:Mozilla Firefox]] [[sq:Mozilla Firefox]] [[sr:Mozilla Firefox]] [[sv:Mozilla Firefox]] [[ta:ஃபயர் ஃபாக்ஸ்]] [[th:มอซิลลา ไฟร์ฟอกซ์]] [[tl:Mozilla Firefox]] [[tr:Mozilla Firefox]] [[uk:Mozilla Firefox]] [[vi:Mozilla Firefox]] [[yi:Firefox]] [[zh:Mozilla Firefox]] [[zh-min-nan:Mozilla Firefox]] [[zh-yue:Mozilla Firefox]] 1558 13615 2004-06-28T16:44:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[gerok]] 1559 13616 2004-06-28T17:00:07Z Erdal Ronahi 2 Logo ya apec Logo ya apec 1560 21111 2005-11-11T18:35:01Z Erdal Ronahi 2 /* Berhem */ [[Image:Apec.png|right|Logo ya apec]] '''Weşanxana Apec'''`ê bi zimanê [[kurdî]], [[erebî]], [[tirkî]], [[farsî]], [[siwêdî]] û [[almanî]] kitêban diweşîne. Ji 90% kitêbên ku hatine weşandin bi herdû dialektên kurdî yên sereke; [[soranî]] û [[kurmancî]] ne. Bi dialekta dimilî([[zazakî]]) jî heta niha hatine weşandin. Piraniya berhemên weşanxanê, kitêbên zarokan in. Ji derve yî kitêbên zarokan kitêbên li ser dîroka kurd û Kurdistanê û folklor û zimanê kurdî jî tên weşandin. Weşanxane giringiyê dide kitêbên bi zimanê kurdî, bi taybetî yên ji bo zarokan û yên hindekariyê. Apec ansîklopedia zarokan bi kurdî weşand. Bnr:[[Listeya weşanên ku bi kurdî diweşînin]] == Berhem == *[[Ansîklopediya Zarokan]] ([[Amed Tîgris]], [[Mehmud Lewendî]], [[Hesenê Metê]], [[Seyidxan Anter]], [[Ali Çiftçi]]) == Linkên derve == *[http://www.apec.nu/kurdi/index_kur.asp Weşanxana Apec] [[Category:weşanxane|Apec]] 1561 13618 2004-06-28T17:08:03Z Erdal Ronahi 2 Weşanên Apec çû cihê Weşanxana Apec #REDIRECT [[Weşanxana Apec]] 1562 13619 2004-06-28T17:11:59Z Erdal Ronahi 2 Logo ya aram Logo ya aram 1563 13620 2004-10-03T23:38:36Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Kom]] [[Category:Medya]] 1564 13621 2004-07-24T13:03:54Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Lîsteya weşanxaneyên ku bi kurdî diweşînin]] 1566 66695 2007-01-27T00:09:25Z Escarbot 482 روبوت إضافة: am, arc, bar, bn, br, cv, fo, fur, ht, kk, kn, kw, ln, lv, map-bms, ml, nds-nl, nrm, oc, qu, sh, te, tl, ur, uz, vec, vls, vo, yi, zh-classical {{CategoryTOC}} [[Category:Wîkîpediya]] [[af:Kategorie:Dubbelsinnig]] [[als:Kategorie:Begriffsklärung]] [[am:Category:መንታ መንገዶች]] [[an:Categoría:Desambigazión]] [[ang:Category:Scīrung]] [[ar:تصنيف:صفحات توضيح]] [[arc:Category:ܠܐ ܕܠܘܚܝܐ]] [[ast:Categoría:Uiquipedia:Dixebra]] [[az:Kateqoriya:Dəqiqləşdirmə]] [[bar:Kategorie:Begriffsklärung]] [[be:Катэгорыя:Вікіпэдыя:Неадназначнасьці]] [[bg:Категория:Пояснителни страници]] [[bn:Category:দ্ব্যর্থতা নিরসন]] [[br:Rummad:Heñvelstumm]] [[ca:Categoria:Viquipèdia:Registre de pàgines de desambiguació]] [[cs:Kategorie:Rozcestníky]] [[cv:Категори:Disambig]] [[cy:Categori:Gwahaniaethu]] [[da:Kategori:Flertydig]] [[de:Kategorie:Begriffsklärung]] [[el:Κατηγορία:Αποσαφήνιση]] [[en:Category:Disambiguation]] [[eo:Kategorio:Apartigiloj]] [[es:Categoría:Wikipedia:Desambiguación]] [[et:Kategooria:Täpsustusleheküljed]] [[eu:Kategoria:Wikipediako argipen orriak]] [[fa:رده:صفحات ابهام‌زدایی]] [[fi:Luokka:Täsmennyssivut]] [[fo:Bólkur:Fleiri týdningar]] [[fr:Catégorie:Homonymie]] [[fur:Categorie:Disambiguazion]] [[fy:Kategory:Trochferwiisside]] [[ga:Catagóir:Idirdhealáin]] [[gl:Category:Homónimos]] [[he:קטגוריה:פירושונים]] [[hi:श्रेणी:बहुविकल्पी शब्द]] [[hr:Kategorija:Razdvojba]] [[ht:Category:Menm non]] [[hu:Kategória:Egyértelműsítő lapok]] [[ia:Categoria:Disambiguation]] [[id:Kategori:Disambiguasi]] [[io:Category:Homonimi]] [[is:Flokkur:Aðgreiningarsíður]] [[it:Categoria:Disambigua]] [[ja:Category:曖昧さ回避]] [[jv:Kategori:Disambiguasi]] [[ka:კატეგორია:მრავალმნიშვნელოვანი]] [[kk:Санат:Айрық бет]] [[kn:ವರ್ಗ:ದ್ವಂದ್ವ ನಿವಾರಣೆ]] [[ko:분류:동음이의어 문서]] [[kw:Category:Folennow klerheans]] [[la:Categoria:Discretiva]] [[lb:Category:Homonymie]] [[li:Categorie:Verdudelikingspazjena]] [[ln:Category:Bokokani]] [[lt:Kategorija:Nuorodiniai straipsniai]] [[lv:Kategorija:Nozīmju atdalīšana]] [[map-bms:Category:Disambiguasi]] [[mi:Category:Tikanga maha]] [[mk:Категорија:Појаснување]] [[ml:Category:നാനാര്‍ത്ഥം]] [[mo:Category:Дезамбигуйзаре]] [[ms:Kategori:Nyahkekaburan]] [[mt:Category:Diżambigwazzjoni]] [[nds:Kategorie:Mehrdüdig Begreep]] [[nds-nl:Kattegerie:Wikipedie:Deurverwiespagina]] [[nl:Categorie:Wikipedia:Doorverwijspagina]] [[nn:Kategori:Fleirtydingssider]] [[no:Kategori:Pekere]] [[nrm:Category:Frouque]] [[oc:Categoria:Omonimia]] [[os:Категори:Disambig]] [[pl:Kategoria:Strony ujednoznaczniające]] [[pt:Categoria:Desambiguação]] [[qu:Categoría:Wikipidiya:Sut'ichana qillqa]] [[rmy:Shopni:Dudalipen]] [[ro:Categorie:Dezambiguizare]] [[ru:Категория:Многозначные термины]] [[scn:Category:Disambigua]] [[sh:Category:Razvrstavanje]] [[simple:Category:Disambiguation]] [[sk:Kategória:Rozlišovacie stránky]] [[sl:Kategorija:Razločitev]] [[sq:Category:Kthjellime]] [[sr:Категорија:Вишезначна одредница]] [[su:Kategori:Disambiguasi]] [[sv:Kategori:Förgreningssidor]] [[te:వర్గం:అయోమయ నివృత్తి]] [[th:หมวดหมู่:การแก้ความกำกวม]] [[tl:Category:Paglilinaw]] [[tr:Kategori:Anlam ayrımı]] [[uk:Категорія:Багатозначні терміни]] [[ur:زمرہ:ضدابہام]] [[uz:Category:Koʻp-maʼnoli atamalar]] [[vec:Categoria:Disambigua]] [[vi:Thể loại:Trang định hướng]] [[vls:Categorie:Wikipedia:Deurverwieziengspagina]] [[vo:Category:Telplänovapads]] [[wa:Categoreye:Omonimeye]] [[yi:קאַטעגאָריע:באדייטן]] [[zh:Category:消歧义]] [[zh-classical:Category:釋義]] [[zh-min-nan:Category:Khu-pia̍t-ia̍h]] [[zh-yue:Category:分流]] 1567 13623 2004-06-28T17:32:59Z Erdal Ronahi 2 1568 39860 2006-08-14T08:34:54Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Pill [[Image:AnsiklopediyaZarokan.jpg|right|thumb|Berga Ansîklopediya Zarokan]] '''Ansîklopediya Zarokan''' ji aliyê [[Amed Tigris]], [[Mehmud Lewendi]], [[Hesenê Metê]], [[Seyidxan Anter]] û [[Ali Çiftçi]] hat amade kirin, di [[Weşanxana Apec]]'ê de hat weşandin. Di sala 2004an de derket. Tê de 500 makale heye. [[Category:Pirtûk]] 1569 13625 2004-10-03T23:38:30Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Medya]] 1571 13626 2004-06-28T23:12:29Z Erdal Ronahi 2 Listeya weşanxaneyên ku bi kurdî diweşînin çû cihê Lîsteya weşanxaneyên ku bi kurdî diweşînin #REDIRECT [[Lîsteya weşanxaneyên ku bi kurdî diweşînin]] 1572 13627 2004-06-28T23:12:57Z Erdal Ronahi 2 Listeya zimannasên kurd çû cihê Lîsteya zimannasên kurdî #REDIRECT [[Lîsteya zimannasên kurdî]] 1573 13628 2004-06-28T23:13:36Z Erdal Ronahi 2 Listeya nivîskarên ku hatin wergerandin bi kurdi çû cihê Lîsteya nivîskarên ku hatin wergerandin bi kurdi #REDIRECT [[Lîsteya nivîskarên ku hatin wergerandin bi kurdi]] 1574 33000 2006-06-18T22:09:12Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Lîsteya kovar û rojnameyên kurdî]] #REDIRECT [[Lîsteya kovar û rojnameyên kurdî]] 1575 26096 2006-01-29T19:09:44Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Lîsteya serhildanên kurdan]] 1576 13631 2004-06-29T08:54:10Z Erdal Ronahi 2 Xelîl Cibran çû cihê Cibran Xelîl Cibran #REDIRECT [[Cibran Xelîl Cibran]] 1577 62750 2007-01-02T13:33:10Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Brecht.jpg|framed|Bertolt Brecht]] '''Bertolt Brecht''' (1898-1956) [[helbestvan]] û [[nivîskar|nivîskarê]] [[elman]] e. == Jiyan == * Di 10 sibatê de, sala1898 an, li [[Augsburg]] jidayîk bû * Bavê wî – rêvebirê karxaneyekê bû * 1917- Xwendına xwe ya navendî qedand * 1917- xwendina tendrustî û feylesofiyê li [[München]] * 1918– leşger û di nexweşxaneya leşgerî de xizmet kir * 1923- bo dramator li hicrika München a yariyan = Münchener Kammerspielen * 1924– şanoya Elmanî bi hêz kir * piştî 1924 – nivîskarekî azad li Berlinê * 1933– reviya Siwêsra, piştre Danîmarka, Îngşlîztan, [[Swêd|Swêdê]], * çû yekîtiya Soviyetê û DYE'yê jî * 1947– li Swêsira bi cih bû * 1949 - vegeriya [[Berlîn]] a rojhilat * 1950- Endamê Akademiya huner li Berlina rojhilat * 1954 - xelata Stalin a aştiyê wergirt * di 14'ê tebaxê de 1956 koça xwe ya dawî kir * Kartêkirineke mezin li şanoya elmanî û cîhanî kir == Berhem == * Gok 1918 * Dahola şevê * Mêr mêr e 1926 * Opêraya 3 qirûş (Dreigroschenoper, 1928) * Serketin û binketina bajarê Mahagonny (1930) * Dayê (1932) * Tirs û belengaziya Imperatoriya sêyem (1935) * Jiyana Galilei (1938/39) * Dayê Courage (1939) * Serketina nivîskêr Ui a bêrawestan (1941) * Mirovê baş Sezuan (1942) * Gêçglovera qafqasî(1945) * Seydayê Puntila û xizmetkara wî Matti (1948) * Tawanbariya Lukullus (1951) Li gor agahiyên [[weşanxaneya Suhrkamp]] Brecht 50 berhem nivîsîne. Helbest û pexşanên wî ku di sala 1998 ji weşanxaneya Suhrkamp hatibûn weşandin, bêhtir jı 70 Milliyon pirtûkî hatine firotin. Di bîranîna sedsaliya wî de di sala 1998'an de, dramayên Brecht di cihê elmanîaxêv de û bêhtir ji 170 carî hatin lîstin. Berhemên Brecht hatine wergerandinî 42 zimanên cihe, di nav wan de jî Hindî, Marathî, Darî, erebî, û islandî heye. == Bi kurdî == *[[Horas û Kuryas]] - Werger: [[Zagrosê Hajo]], Weşanên Komela Jinên Kurdistanê li Swêdê, Stockholm 1992 *[[Gêçglovera Augsburgî]] - Werger: Luqman Guldivê *[[Du Kur]] - Werger: Luqman Guldivê ==Lînkên derve== *[http://www.gavle.to/~zagros/bbrecht.htm Horas û Kuryas] *[http://www.yxk-online.de/yxkweb/PDF/Ronahi26.pdf?option=content&task=view&id=28&Itemid=2#Gêçgilovera%20Augsburgî Gêçglovera Augsburgî] *[http://www.yxk-online.de/yxkweb/PDF/Ronahi26.pdf?option=content&task=view&id=28&Itemid=2#Gêçgilovera%20Augsburgî Du Kur] [[Category:Nivîskar]] [[Category:Helbestvan]] [[bg:Бертолт Брехт]] [[bs:Bertolt Brecht]] [[ca:Bertolt Brecht]] [[cs:Bertolt Brecht]] [[da:Bertolt Brecht]] [[de:Bertolt Brecht]] [[el:Μπέρτολτ Μπρεχτ]] [[en:Bertolt Brecht]] [[eo:Bertolt Brecht]] [[es:Bertolt Brecht]] [[et:Bertolt Brecht]] [[eu:Bertold Brecht]] [[fa:برتولت برشت]] [[fi:Bertolt Brecht]] [[fr:Bertolt Brecht]] [[ga:Bertold Brecht]] [[he:ברטולט ברכט]] [[hr:Bertolt Brecht]] [[hu:Bertolt Brecht]] [[io:Bertold Brecht]] [[is:Bertolt Brecht]] [[it:Bertolt Brecht]] [[ja:ベルトルト・ブレヒト]] [[ka:ბრეხტი, ბერტოლტ]] [[ko:베르톨트 브레히트]] [[lb:Bertolt Brecht]] [[nds:Bertolt Brecht]] [[nl:Bertolt Brecht]] [[no:Bertolt Brecht]] [[oc:Bertolt Brecht]] [[pl:Bertolt Brecht]] [[pt:Bertolt Brecht]] [[ru:Брехт, Бертольт]] [[sh:Bertold Breht]] [[simple:Bertolt Brecht]] [[sk:Bertolt Brecht]] [[sl:Bertolt Brecht]] [[sr:Бертолт Брехт]] [[sv:Bertolt Brecht]] [[tg:Бертолд Брехт]] [[tr:Bertolt Brecht]] [[uk:Брехт Бертольт]] [[zh:贝尔托·布莱希特]] [[zh-min-nan:Bertolt Brecht]] 1578 58253 2006-11-25T05:32:21Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sk:Paul Celan]] '''Paul Celan''' [[helbestvan|helbestvanê]] [[elman]] ê [[cihû]] ye. Di 23. Çirya paşî [[1920]] Paul Antschel li [[Rumaniya]] Czernowitz hate dinê, kurekî bi tenê bo. Bav û dayîka wî cuhuyê elman bûn, lewma xwendin û pîşkariya xwe bi zimanê elmanî û [[Ibrî]] xwendibû. Paul Celan, bi helbestên bo sitranan dest bi nivîsîna helbestê kir, lê ew nivîs bi xwe jî ketibûn bin kartêkirina [[Surrealîzim]]ê de. Di sala 1959an de, berhema xwe a pê bi nav û deng bû “Sprachgitter= Zimanê hesinî“ weşand. Paul Celan, wek wergêr jî dihate naskirin, her ji destpêkê ve, dema li [[Buxarist]] bû û di salên navbera 1960 û 1970 de, gelek berhem ji [[Rûsî]] û [[Ferensî]] wergerand bo zimanê elmanî. Di hin makderan de, nivîsiye, ko di şeva 19/20.04.[[1970]] xwe kuştiye, û di hin din de, tê nivîsîn, ku li 26.04.1970 li [[Parîs]], Seine xwe kuştiye. == Lînka derve == [http://www.tirej.com/helbestan/00.%20PaulCelan.htm Paul Celan] (ji tirej.com) [[Category:Helbestvan]] [[da:Paul Celan]] [[de:Paul Celan]] [[en:Paul Celan]] [[eo:Paul Celan]] [[es:Paul Celan]] [[fr:Paul Celan]] [[he:פאול צלאן]] [[it:Paul Celan]] [[ja:パウル・ツェラン]] [[nl:Paul Celan]] [[pl:Paul Celan]] [[pt:Paul Celan]] [[ro:Paul Celan]] [[ru:Целан, Пауль]] [[sk:Paul Celan]] [[sv:Paul Celan]] 1579 13634 2004-06-29T09:35:13Z Erdal Ronahi 2 Portre ya Malmîsanij Portre ya Malmîsanij 1580 30089 2006-03-30T22:40:29Z KureCewlik81 295 ----------------------------------------- '''[[Malmîsanij (kurmancî)|Bi kurmancî]]''' ----------------------------------------- {{zazakî}} [[Image:Malmisanij.png|right|Malmîsanij]] Rojnamevan-nustox '''Malmîsanij''' 1952 de yew (jû) dewa [[Diyarbekir]] de maya xo ra bî. Wendişê xoyo verên û mîyanên Kurdîstan de, unîversîta zî (kî) Anqara de qedênay. Dima heşt serrî Kurdîstan de malimîye kerde. Mabênê serranê 1975 û 1981î de hîrê rey dekewt hepisxane. 1982 de welat ra vejîya. Unîversîteya [[Sorbonne]] ([[Parîs]]) û Unîversîteya [[Uppsala]] ([[Swêd]]) de qismê ziwananê îranî wend. Unîversîteya Linköpingî de qismê perwerde (egitim) de wend. Swêd de Unîversîteya Göteborgî de masterê xo temam kerd. Malmîsanij hîna zaf bi lehçeya kirmanckî ([[zazakî]]) û tirkî nuseno. [[Ehmedê Xasî]] û [[Usman Efendîyê Babijî]] ra pey heta 1970 welat de kirmanckî (zazakî) nênusîyabî (nêamebî nussstene). Malmîsanij keso tewr verên (yewin) o ke serranê 1970 de welat de kirmanckî nuşto. Ey û tayê hevalanê xo 1979-1980 de Tirkîya de kovara (dergîya) [[Tîrêj]]e vete. Nêmeyê na kovare kirmanckî (zazakî) nêmeyê aye zî kurmanckî (kirdaskî) bî. [[Ferheng]]ê verênê kirmanckî Malmîsanijî hazir kerd û 1987 de neşr kerd. Ey [[fariskî]] û [[tirkî]] ra tayê hîkayeyî zî tercumeyê kirmanckî kerdî. Reya verêne ey Mewlidê Ehmedê Xasî û Usman Efendîyê Babijî herfanê erebkî ra çarnayê (tadayê) herfanê latînkî ser û nê her di şaîrê kirmancan bi ma dayê naskerdene. Heta ewro nizdî pancas rojname (gazete) û kovaran de, bi seyan nuşteyê (yazîyê) Malmîsanijî vejîyay û ey nê kovaran de redaktorîye kerde: [[Tîrêj]] ([[Îzmîr]]), [[Hêvî]] (Parîs), [[Armanc]] (Stockholm), [[Çarçira]] (Stockholm), [[Wan (kovar)|Wan]] (Stockholm), [[Çira]] (Stockholm). O ewro Swêd de serekê [[Komeleya Nuştoxanê Kurdan]] (Kürt Yazarları Derneği) û serredaktorê kovara Vateyî yo. Heta ewro nê hîrês (des û hîrê) kitabê Malmîsanijî vejîyay: *Yüzyılımızın Başlarında Kürt Milliyetçiliği ve Dr. Abdullah Cevdet, Uppsala, 1986, 124 rîpel *Ferhengê Dimilkî-Tirkî, Uppsala, 1987; İstanbul, 1992, 431 rîpel *Herakleîtos, Uppsala, 1988, 51 rîpel *Li Kurdistana Bakur û Li Tirkiyê Rojnamegeriya Kurdî (1908-1992), Ankara, 1992, 465 rîpel (Malmîsanij & Mahmûd Lewendî) *Folklorê Ma ra Çend Numûney, Uppsala, 1991; Îstanbul, 2000, 319 rîpel *Said-i Nursi ve Kürt Sorunu, Stockholm, 1991; İstanbul, 1991 *Abdurrahman Bedirhan Ve İlk Kürt Gazetesi Kürdistan sayı: 17 ve 18, Stockholm, 1992, 138 rîpel *Bitlisli Kemal Fevzi ve Kürt Örgütleri İçindeki Yeri, Stockholm, 1993; Îstanbul, 1993 *Cızira Botanlı Bedirhaniler ve Bedirhani Ailesi Derneği’nin Tutanakları, Stockholm, 1994; İstanbul, 2000 *Kırd, Kırmanc, Dımıli veya Zaza Kürtleri, İstanbul, 1996, 88 rîpel *Ferhengekê Kirdkî-Pehlevkî-Kurmanckî, Stockholm, 1997, 38 rîpel *Kürt Teavün ve Terakki Cemiyeti ve Gazetesi, Stockholm, 1998; İstanbul, 1999 *Kurdiskt författarskap och kurdisk bokutgivning: bakgrund, villkor, betydelse, Stockholm, 1998, 64 rîpel Kitabanê corênan ra yê 2., 3., 5. û 11. bi kirmanckî (zazakî) yê, ê bînî bi kurmanckî (kirdaskî), tirkî û swêdkî (isveççe) yê. Nînan ra teber Malmîsanijî no kitab redakte kerdo: Koyo Berz, Na Xumxuma, Jîna Nû, Uppsala, 1988 No kitab transkrîbe kerdo û ziwanê ey sade kerdo: Celâdet Âli Bedirhan, Günlük Notlar (1922-1925), Dilini sadeleştirerek yayına hazırlayan: Malmîsanij, Stockholm, 1995, 76 rîpel Tayê nuşte û şîîrê Malmîsanijî tercumeyê fransî, swêdkî û erebkî bîy. Di kitabê Malmîsanijî zî tercumeyê erebkî bîy: *Malmîsanij, Bedirxanîyyû Cezîret Botan we Mehadir Ictima`at el-`Aîlîyye el-Bedirxanîyye, Terceme: Şukûr Mustefa, Wezaret el-Seqafe, Erbîl, 1988 *Malmîsanij, El-Qewmîyye el-Kurdîyye we D. `Ebdellah Cewdet Fî Metle1e`î el-Qernî el-`Isssrîn, Terceme: Şukûr Mustefa, Dar el-Aras, Erbîl, 2000 == Lînkên derve == *[http://hem.passagen.se/antoloji1 Antolojî] (Bi destûr ji Antolojiya Hamdi Özyurt) [[de:Malmîsanij]] [[Category:Nivîskar]] [[Category:zazakî]] 1581 13636 2004-06-29T09:59:20Z Erdal Ronahi 2 Nivîskar û hunermenda elman [[Claudia Pahl]], ku bi navê Pahlî hatiye naskirin, bi gelek beş û coreyên toreyê ve xwe mijûl dike. Ji hêlekê ve wek aktereke [[şano]]yê ko di warê satîrê (komîdiya rexeneyî ) li [[Niedersachsen]] hatiye naskirin, ji hêla din ve nivîsên wê ên pexşan, efsane û helbestê belav dike. == Jiyan == Pahlî, di sala 1971ê de ji dayîk bûye û niha li [[Hannover]] dijî. Pahlî xwendina xwe a zaniyariya civakê di sala 1998an, li zankoya [[Bochum]] û Hannover bi dawî aniye. Ji sala 2001ê ta niha jî serperştiya Govara rojane di [[Radiyo Flora]] de dike. Ji salên 1989an de dest bi nivîsînê kiriye û gelek deqên şanoyên xwe nivîsîne. Pahlî di rêdaksiyona çend govaran de kar kiriye û hinek pirtûk weşandine. Pahlî berhemên xwe di gelek govaran de belav kirin û bi taybetî ên di wan de kar kiriye û ên Radiyo Flora, herweha deqên xwe li pir deveran xwendine, û li pir cihan wek aktereke şano derketiye ser textê şanoyê. Pahlî di beşê hunera axaftinê de pispora û waneyên hunera axaftinê (Rethorik) li Zanko a Hannover û kursên taybet dide. Pahlî di helbestên xwe de carnan ji motîvên siyasî derbasî deqên xwe dike û dixwazê bersivê bide. Lê vê dema dawî de, gihaye wê behweriyê, ko êdî bersivdan û qane,ikirin ne karê helbestê ye, belkî çandina pirsan pêdivîtir e ji bersivan, lê dîsan jî mirov tê tîne der, ko pirr caran xelkekî din û derdên wan dinivîsê. == Berhem == *Govara di navbera qadan de / 1998 *VERschwore, govara toreya nû, êlûn 1999 *Antolojiya Benda IX- pirtûxan bo helbesta bi elmanînivîs == Lînkên derve == [http://www.tirej.net/helbestan/6.%20bahl.htm Claudia Pahl] (ji tirej.net) [[Category:Helbestvan]] 1582 49848 2006-10-09T12:04:18Z 84.62.151.38 /* Kismen hat wergerandin */ '''Nivîsbariya kurdî''' programên [[kompûter|kompûterê]] in ku bi [[Zimanê kurdî|kurdî]] hatin wergerandin. Di [[înternet|înternetê]] de çend xizmetên jî hene ku nivîsen wan bi kurdî hatin wergerandin. ==Nivîsbarî== ===Bername=== ====Bi tevahî hat wergerandin==== *[[AbiWord]] *Lavasoft [[Ad-Aware]] 6 - bernameya hemberê adware, dialer û hwd. *[[Skype]] - ji bo telefonkirin ser înternetê, gelawêj 2004 *[[Opera (gerok)|Opera]] - gerok (browser), pûşper 2004 *[[PostNuke]] - ji bo sazkirina malperan, tîrmeha 2004 *[[PSPad]] - ji bo wergerandina programan, tîrmeha 2004 *[[MediaWiki]] - nivîsbariya Wîkîpediyayê, sibat 2004 *[[PHP-Nuke]] - ji bo sazkirina malperan, 2004 *[[Avant Browser]] - gerok (browser), rezber 2004 ====Beşin hat wergerandin==== *[[GNOME]] [[Linux]] ([[Mandriva]] û [[Ubuntu]]) û programên girêdayî Linux hîn tê wergerandin. ===Klavye=== * '''[http://www.kurditgroup.org/modules.php?name=Downloads&d_op=getit&lid=7 Daxistina Kurdî latinî] (kurditgroup.org)''' * [http://www.kurditgroup.org/modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload&cid=1 Windows Kurdish Support] (kurditgroup.org) (soranî) * [http://www.nefel.com/font/ Tavultesoft Keymanager] (nefel.com) (sorani+kurmancî)) * [http://www.gerdi.net/keypaneld.html Keypanel] (gerdi.net) (soranî) Binihêre: [[Klavyeya kurdî]] ==Xizmetên înternetê== *[[dmoz]] ([[ODP]]) *[[Google]] == Binêre: == *[[nivîsbarî]] *[[nivîsbariya azad]] == Lînkên derve == *[http://dmoz.org/World/Kurdish dmoz bi kurmancî] *[http://www.google.com/intl/ku/ Google bi soranî] *[http://www.kurdishworld.com/projects/ Kurdish] Çend rûpel ji bo bernamê çêkirina kurdî û wergêrandinên projeyan. [[Category:Nivîsbarî]] [[Category:Lîste]] [[Category:nivîsbariya kurdî]] 1583 13638 2004-06-29T10:17:30Z Erdal Ronahi 2 Logo ya MediaWiki Logo ya MediaWiki 1584 66471 2007-01-25T14:46:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[dv:MediaWiki]] [[Image:Mediawiki.png|right|thumb|MediaWiki - Ji ber ku fikir dixwazin azad bibin.]] '''MediaWiki''' nivîsbariya [[Wikipedia|Wîkîpediyayê]] ye. MediaWiki sîstemeke [[Wiki]] ser bingehê [[PHP]] û [[MySQL]] e. MediaWiki [[nivîsbariya azad]] bin [[Lîsansa Gelempera Giştî ya GNU]] ([[GPL]]) ye. Bnr: [[Nivîsbariya kurdî]] == Lînkên derve == *[http://www.mediawiki.org Malpera MediaWiki] [[Category:Nivîsbariya azad]] [[Category:Wîkîpediya]] [[category:nivîsbariya kurdî]] [[als:MediaWiki]] [[ar:ميدياويكي]] [[bg:МедияУики]] [[bs:MediaWiki]] [[ca:MediaWiki]] [[cs:MediaWiki]] [[csb:MediaWiki]] [[de:MediaWiki]] [[dv:MediaWiki]] [[en:MediaWiki]] [[eo:MediaWiki]] [[es:MediaWiki]] [[et:MediaWiki]] [[eu:MediaWiki]] [[fa:مدیاویکی]] [[fi:MediaWiki]] [[fr:MediaWiki]] [[gl:MediaWiki]] [[he:מדיה-ויקי]] [[hr:MediaWiki]] [[id:MediaWiki]] [[it:MediaWiki]] [[ja:MediaWiki]] [[jbo:MediaWiki]] [[ko:미디어위키]] [[lb:MediaWiki]] [[li:MediaWiki]] [[mg:MediaWiki]] [[nl:MediaWiki]] [[nn:MediaWiki]] [[no:MediaWiki]] [[oc:MediaWiki]] [[pl:MediaWiki]] [[pt:MediaWiki]] [[ru:MediaWiki]] [[simple:MediaWiki]] [[sk:MediaWiki]] [[sr:MediaWiki]] [[sv:MediaWiki]] [[ta:மீடியாவிக்கி]] [[th:มีเดียวิกิ]] [[tr:MediaWiki]] [[vi:MediaWiki]] [[yi:מעדיעוויקי]] [[zh:MediaWiki]] [[zh-min-nan:MediaWiki]] 1585 31071 2006-05-06T11:17:17Z Erdal Ronahi 2 {{Zazakî}} Rojnamevan-nustox '''Haydar Diljen''' serrda [[1951]] di [[Sêwregi]] di, dewda Xerzinoy di ame dinya. Mekteba destpakerdeni dewida Bilêrizî di qedênê. [[1970]] di [[Erxenî]] di wendişê mahlîmeyda mektebda destpakerdeni qedêna û dewênda Sêwregi di dest bi malîmey kerd. 1974 di kewt Enstîtuda Perwerdeyey ê Diyarbekirî. 1977 di na mektebi qedênê û bî malîmê dersda ziwan û edebiyatdê tirkî û [[Diyarbekir]] di dest bi kar kerd. Eynî serrê di zewijiya. 1980 di cûntaya eskerey ci kar ra eşt. Mabêndê serrandê 1971 û 1980 di çend finî kewt hepis û vijiya. Ci rê xeylê dawey abiyay. Komelandê malîman di zî aktif kar kerd. 1973-1974 di serokeya Şûbada [[TOB-DER]]i ê Sêwregi kerd. 1975 di bî sekreterê Şûbada TOB-DERi ê Diyarbekirî. 1978 di, Anqere di, kongredê "TOB-DER"i di malîmê Diyarbekirî temsîl kerdî. 1982 di welat ra vijiya teber. Nezdiyê serê Sûriye di mend. Dima nîsanda 1983ni di şi Swêd û wija di ca bî. H. Diljen 1984î ya nata yo ki Swêd di mahlîmeya kurdkî keno. Heta nika panc kitabê dersi nuştê. Nînan ra yew kitabê alfabada dimilî yo, Ziwanê Ma/Alfaba. Kovarandê [[Arman]]c, [[Berbang]], [[Medya Gunesî]], [[Çira]], [[Vate]], [[Avaşîn]], [[Wealt (rojname)|Welat]], [[Hîwa]] di, bi kirdaskî û dimilî ([[zazakî]]) ziwan, kultur û siyasetî ser o xeylê maqaley nuştî. H. Diljen zewijiya yo û bi namedê Şîlan, Arjen û Diljenî ya hîrê qeçê ci estê. H. Diljen endamê redaksiyondê kovarda [[Vate|Vateyî]] yo. Bi kirdaskî û dimilkî ya mektebên da înterneti viraşta. == Lînkên derve == *[http://hem.passagen.se/antoloji1 Antolojî] (Bi destûr ji Antolojiya Hamdi Özyurt) [[Category:Nivîskar]] [[Category:zazakî]] 1586 59386 2006-12-04T02:39:57Z Cool Cat 347 <div class="plainlinks" style="font-size:small; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 10 auto;"> {| | [[Image:WikiLettreMini.png]] | <font color="green">'''Ev gotar bi [[:category:zazakî|zazakî]] (kirmanckî, dimilî) ye.'''<br><small>Xanepela zazakî: [[Xanepel]], lîsteya gotarên bi zazakî: [[:Kategorî:Zazakî|Kategorî:Zazakî]]</small> |} </div> [[category:zazakî]] <noinclude> [[Kategorî:Şablon]] </noinclude> 1587 30100 2006-03-30T22:51:57Z KureCewlik81 295 revert {{zazakî}} ---- Rojnamevan-nustox '''J. Îhsan Espar''' 1956 de [[Pîran]] de maya xo ra bîyo. Ey 1979 de [[Dîyarbekîr]] de Înstîtuyê Perwerdeyî qedênayo. [[Kurdistan]] de demeyêko kilm mamostetîye (melimîye) kerdo. Semedê xebata xo ya sîyasî mehkûm bîyo û 1983 de ameyo [[Swêd]]. Hetanî ewro, [[kurdk]]î (kirmanckî, kurmanckî), [[tirkî]] û [[swêdkî]] gelekî nuşteyî ey kovar û rojnameyan de nerşr bîy. Bi kirmanckî (zazakî, kirdkî, dimilkî) şîîrî û hîkayey nuştî. Redaksîyonê [[kovara Vate]]yî de xebitiyêno. Bi nameyê “[[Tanî Estanikî û Deyîrê Ma]]“ kitabêk ey esto. == Lînkên derve == *[http://hem.passagen.se/antoloji1 Antolojî] (Bi destûr ji Antolojiya Hamdi Özyurt) [[Category:Nivîskar|Espar, J. Îhsan]] 1588 31069 2006-05-06T11:17:05Z Erdal Ronahi 2 {{Zazakî}} '''Hamdi Özyurt''' 1964, Mûş de maya xo ra bî. Nika [[Swêd]] de maneno. Yew rojnameyê Swêdî rê [[karîkatur]]an virazeno. Kirmanckî (zazakî) de yew kitab ([[Sedefe]]) nuşt. == Lînkên derve == *[http://hem.passagen.se/antoloji1 Antolojî] (Bi destûr ji Antolojiya Hamdi Özyurt) [[Category:Nivîskar|Özyurt, Hamdi]] [[Category:Helbestvan|Özyurt, Hamdi]] [[Category:zazakî]] 1591 sysop 13644 2004-12-15T02:19:08Z Erdal Ronahi 2 $1 çû cihê $2 ser redirect 1592 sysop 66806 2007-01-27T18:43:35Z Erdal Ronahi 2 *.rtl { dir:rtl; text-align:right; font-family: "DejaVu Sans", "Tahoma", "Unikurd Web", "Arial Unicode MS", "Lateef", "Scheherazade", "ae_Rasheeq", sans-serif, sans; } /*Make the site more suitable for Soranî users */ h1 {font-family: "DejaVu Sans", "Tahoma", "Arial Unicode MS", sans-serif, sans, "Unikurd Web", "Scheherazade";} h2 {font-family: "DejaVu Sans", "Tahoma", "Arial Unicode MS", sans-serif, sans, "Unikurd Web", "Scheherazade";} h3 {font-family: "DejaVu Sans", "Tahoma", "Arial Unicode MS", sans-serif, sans, "Unikurd Web", "Scheherazade";} body {font-family: "DejaVu Sans", "Tahoma", "Arial Unicode MS", sans-serif, sans, "Unikurd Web", "Scheherazade";} textarea {font-family: Lucida Console, Tahoma;} pre {font-family: Lucida Console, Tahoma;} a:link {text-decoration: none; background: none;} a:visited {text-decoration: none; background: none;} a:hover {text-decoration: underline;} /* Make all non-namespace pages have a light blue content area. This is done by setting the background color for all #content areas to light blue and then overriding it for any #content enclosed in a .ns-0 (main namespace). I then do the same for the "tab" background colors. --Lupo */ #content, #mytabs li.selected a, #p-cactions li.selected a { background-color: #F3F3FF; /* ein leichtes blau */ } .ns-0 #content, .ns-0 #mytabs li.selected a, .ns-0 #p-cactions li.selected a { background-color: white; } .ns--1 table, .ns-2 table, .ns-4 table, .ns--1 form { background: inherit; } /* Vermeide hässliche weiße Ränder bei Float-Objekten auf nicht-weißen Hintergründen. */ div.thumb { border: none; } div.tright { border: none; margin: 0.5em 0 0.8em 1.4em; } div.tleft { border: none; margin: 0.5em 1.4em 0.8em 0; } /* Sitenotice */ #siteNotice { font-size: x-small; } /* Categorien etwas schöner darstellen */ #catlinks { border: 0px; border-top: 2px dotted #aaaaaa; } /*fetter bearbeiten-link*/ #ca-edit a{font-weight:bold !important;} /* extra buttons for edit dialog (from bg:)*/ #my-buttons { padding: 0.5em; } #my-buttons a { color: black; background-color: #ccddee; font-weight: bold; font-size: 0.9em; text-decoration: none; border: thin #006699 outset; padding: 0 0.1em 0em 0.1em; } #my-buttons a:hover, #my-buttons a:active { background-color: #bbccdd; border-style: inset; } .messagebox { border: 1px solid #aaaaaa; background-color: #f9f9f9; width: 80%; margin: 0 auto 1em auto; padding: 0.5em; text-align: justify; } .messagebox.merge { border: 1px solid #cf9fff; background-color: #f5edf5; text-align: center; } .messagebox.cleanup { border: 1px solid #9f9fff; background-color: #efefff; text-align: center; } .messagebox.standard-talk { border: 1px solid #c0c090; background-color: #f8eaba; } /* #Redirect olan makaleler italik olarak göster (Özel:Allpages) */ .allpagesredirect { font-style: italic; } 1593 sysop 62545 2007-01-01T16:02:58Z Bangin 450 /* tooltips and access keys */ ta = new Object(); ta['pt-userpage'] = new Array('.','Rûpela min a şexsî'); ta['pt-anonuserpage'] = new Array('.','Rûpela te bi vê IP'yê'); ta['pt-mytalk'] = new Array('n','Rûpela guftûgo ya min'); ta['pt-anontalk'] = new Array('n','Rûpela guftûgo yê vê IP'yê'); ta['pt-preferences'] = new Array('','Tercîhên min'); ta['pt-watchlist'] = new Array('l','The list of pages you\'re monitoring for changes.'); ta['pt-mycontris'] = new Array('y','Lîsteya tevkariyên min'); ta['pt-login'] = new Array('o','You are encouraged to log in, it is not mandatory however.'); ta['pt-anonlogin'] = new Array('o','You are encouraged to log in, it is not mandatory however.'); ta['pt-logout'] = new Array('o','Derkeve (Log out)'); ta['ca-talk'] = new Array('t','guftûgo û şîrove ser vê rûpelê'); ta['ca-edit'] = new Array('e','Vê rûpelê biguherîne! Berê qeydkirinê bişkoka "Pêşdîtin" bi kar bîne.'); ta['ca-addsection'] = new Array('+','Beşekê zêde bike.'); ta['ca-viewsource'] = new Array('e','Ev rûpela tê parêzkirin. Tu bes kanê lê sekê'); ta['ca-history'] = new Array('h','Versîyonên berê yên vê rûpelê.'); ta['ca-protect'] = new Array('=','Vê rûplê biparêze'); ta['ca-delete'] = new Array('d','Vê rûpelê jê bibe'); ta['ca-undelete'] = new Array('d','Restore the edits done to this page before it was deleted'); ta['ca-move'] = new Array('m','Navekî nû bide vê rûpelê'); ta['ca-nomove'] = new Array('','Tu nikanê navî vê rûpelê biguherînê'); ta['ca-watch'] = new Array('w','Vê rûpelê têke lîsteya xwe ya şopandinê'); ta['ca-unwatch'] = new Array('w','Vê rûpelê ji lîsteyaxwe ya şopandinê bibe'); ta['search'] = new Array('f','Li vê wikiyê bigêre'); ta['p-logo'] = new Array('','Destpêk'); ta['n-mainpage'] = new Array('z','Biçe Destpêkê'); ta['n-portal'] = new Array('','About the project, what you can do, where to find things'); ta['n-currentevents'] = new Array('','Find background information on current events'); ta['n-recentchanges'] = new Array('r','The list of recent changes in the wiki.'); ta['n-randompage'] = new Array('x','Rûpelekî ji Wîkîpediyayê derxe'); ta['n-help'] = new Array('','Bersivên ji bo pirsên te.'); ta['n-sitesupport'] = new Array('','Support us'); ta['t-whatlinkshere'] = new Array('j','Lîsteya hemû rûpelên ku ji vê re grêdidin.'); ta['t-recentchangeslinked'] = new Array('k','Recent changes in pages linking to this page'); ta['feed-rss'] = new Array('','RSS feed ji vê rûpelê ra'); ta['feed-atom'] = new Array('','Atom feed ji vê rûpelê ra'); ta['t-contributions'] = new Array('','Li lîstê beşdarîyên vê bikarhênerî seke'); ta['t-emailuser'] = new Array('','Jê re name bişîne'); ta['t-upload'] = new Array('u','Wêneya ya tiştên din yê mêdya barbike'); ta['t-specialpages'] = new Array('q','Lîstê her rûpelên taybet'); ta['ca-nstab-main'] = new Array('c','View the content page'); ta['ca-nstab-user'] = new Array('c','Rûpela bikarhênerê/î temaşe bike'); ta['ca-nstab-media'] = new Array('c','Li rûpelê medyan seke'); ta['ca-nstab-special'] = new Array('','This is a special page, you can\'t edit the page itself.'); ta['ca-nstab-wp'] = new Array('a','View the project page'); ta['ca-nstab-image'] = new Array('c','Li rûpelê wêneyan seke'); ta['ca-nstab-mediawiki'] = new Array('c','Li mêsajên sistêmê seke'); ta['ca-nstab-template'] = new Array('c','Li şablona seke'); ta['ca-nstab-help'] = new Array('c','Li rûpelê alîkarîyê seke'); ta['ca-nstab-category'] = new Array('c','Li rûpelê kategorîyan seke'); /*RTL and LTR*/ function bidiSwitchSetup() { var editform = document.getElementById("editform"); if (editform == null) { return; } bidiAddButton(editform, "Default", function(style) { style.direction = "inherit"; style.unicodeBidi = "inherit"; }); bidiAddButton(editform, "ltr (çep ber bi rast)", function(style) { style.direction = "ltr"; }); bidiAddButton(editform, "rtl (راست - چه‌پ)", function(style) { style.direction = "rtl"; }); bidiAddButton(editform, "bidi=normal", function(style) { style.unicodeBidi = "normal"; }); bidiAddButton(editform, "bidi=override", function(style) { style.unicodeBidi = "bidi-override"; }); } function bidiAddButton(before, label, action) { var button = document.createElement("input"); button.type = "button"; button.value = label; button.onclick = function(event) { var box = document.getElementById("wpTextbox1"); if (box == null) { alert("Broken! Edit box missing."); } else { //var style = document.getOverrideStyle(box, null); var style = box.style; action(style); } } before.parentNode.insertBefore(button, before); } hookEvent('load', bidiSwitchSetup); if (mwCustomEditButtons) { mwCustomEditButtons[mwCustomEditButtons.length] = { "imageFile": "http://upload.wikimedia.org/wikipedia/az/8/84/Button_rtl.png", "speedTip": "Şablonên nivîsandina rast-ber-bi-çep", "tagOpen": "\{\{Rtl\}\}", "tagClose": "\{\{-Rtl\}\}", "sampleText": "بنوسه"}; }; // ============================================================ // BEGIN Configuration for "star" logo at the top of Featured Articles /** set to false in Special:Mypage/monobook.js to switch off this "feature" */ var enable_linkFA = true; /** * star logo for featured articles in other languages, * see Template:Link_FA and MediaWiki:Common.css */ function linkFA() { // early exit when diabled if (!enable_linkFA) return; // links are to replaced in p-lang only var pLang = document.getElementById("p-lang"); if (!pLang) return; var lis = pLang.getElementsByTagName("li"); for (var i=0; i<lis.length; i++) { var li = lis[i]; // only links with a corresponding Link_FA template are interesting if (!document.getElementById("FA-" + li.className)) continue; li.className += " FA"; li.title = "Dieser Artikel wurde als exzellent bewertet."; } } aOnloadFunctions[aOnloadFunctions.length] = linkFA; // END Configuration for "star" logo at the top of Featured Articles */ // ============================================================ 1594 sysop 22433 2005-12-04T14:46:11Z Diyako 273 Biborîne! Te hesab $1 vekirine. Tu êdî nikarî hesabên din vekî. 1595 sysop 13648 2004-12-29T22:00:10Z Erdal Ronahi 2 Di vê kategoriyê de $1 gotar hene. 1600 sysop 13653 2004-12-28T23:40:45Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya koordînatoran 1603 sysop 18283 2005-08-03T10:49:06Z Erdal Ronahi 2 ên din 1607 sysop 13660 2004-12-29T22:34:19Z Erdal Ronahi 2 Di vê kategoriyê de $1 binkategorî hene. 1610 13663 2004-06-29T12:13:56Z MediaWiki default {{int:allmessagestext}} <table border=1 width=100%><tr><td> '''Name''' </td><td> '''Default text''' </td><td> '''Current text''' </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:1movedto2&action=edit 1movedto2]<br> [[MediaWiki_talk:1movedto2|Talk]] </td><td> $1 moved to $2 </td><td> {{int:1movedto2}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:1movedto2_redir&action=edit 1movedto2_redir]<br> [[MediaWiki_talk:1movedto2_redir|Talk]] </td><td> $1 moved to $2 over redirect </td><td> {{int:1movedto2_redir}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Monobook.css&action=edit Monobook.css]<br> [[MediaWiki_talk:Monobook.css|Talk]] </td><td> /* edit this file to customize the monobook skin for the entire site */ </td><td> {{int:Monobook.css}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Monobook.js&action=edit Monobook.js]<br> [[MediaWiki_talk:Monobook.js|Talk]] </td><td> /* tooltips and access keys */ ta = new Object(); ta&#91;&#39;pt-userpage&#39;] = new Array(&#39;.&#39;,&#39;My user page&#39;); ta&#91;&#39;pt-anonuserpage&#39;] = new Array(&#39;.&#39;,&#39;The user page for the ip you\&#39;re editing as&#39;); ta&#91;&#39;pt-mytalk&#39;] = new Array(&#39;n&#39;,&#39;My talk page&#39;); ta&#91;&#39;pt-anontalk&#39;] = new Array(&#39;n&#39;,&#39;Discussion about edits from this ip address&#39;); ta&#91;&#39;pt-preferences&#39;] = new Array(&#39;&#39;,&#39;My preferences&#39;); ta&#91;&#39;pt-watchlist&#39;] = new Array(&#39;l&#39;,&#39;The list of pages you\&#39;re monitoring for changes.&#39;); ta&#91;&#39;pt-mycontris&#39;] = new Array(&#39;y&#39;,&#39;List of my contributions&#39;); ta&#91;&#39;pt-login&#39;] = new Array(&#39;o&#39;,&#39;You are encouraged to log in, it is not mandatory however.&#39;); ta&#91;&#39;pt-anonlogin&#39;] = new Array(&#39;o&#39;,&#39;You are encouraged to log in, it is not mandatory however.&#39;); ta&#91;&#39;pt-logout&#39;] = new Array(&#39;o&#39;,&#39;Log out&#39;); ta&#91;&#39;ca-talk&#39;] = new Array(&#39;t&#39;,&#39;Discussion about the content page&#39;); ta&#91;&#39;ca-edit&#39;] = new Array(&#39;e&#39;,&#39;You can edit this page. Please use the preview button before saving.&#39;); ta&#91;&#39;ca-addsection&#39;] = new Array(&#39;+&#39;,&#39;Add a comment to this discussion.&#39;); ta&#91;&#39;ca-viewsource&#39;] = new Array(&#39;e&#39;,&#39;This page is protected. You can view its source.&#39;); ta&#91;&#39;ca-history&#39;] = new Array(&#39;h&#39;,&#39;Past versions of this page.&#39;); ta&#91;&#39;ca-protect&#39;] = new Array(&#39;=&#39;,&#39;Protect this page&#39;); ta&#91;&#39;ca-delete&#39;] = new Array(&#39;d&#39;,&#39;Delete this page&#39;); ta&#91;&#39;ca-undelete&#39;] = new Array(&#39;d&#39;,&#39;Restore the edits done to this page before it was deleted&#39;); ta&#91;&#39;ca-move&#39;] = new Array(&#39;m&#39;,&#39;Move this page&#39;); ta&#91;&#39;ca-nomove&#39;] = new Array(&#39;&#39;,&#39;You don\&#39;t have the permissions to move this page&#39;); ta&#91;&#39;ca-watch&#39;] = new Array(&#39;w&#39;,&#39;Add this page to your watchlist&#39;); ta&#91;&#39;ca-unwatch&#39;] = new Array(&#39;w&#39;,&#39;Remove this page from your watchlist&#39;); ta&#91;&#39;search&#39;] = new Array(&#39;f&#39;,&#39;Search this wiki&#39;); ta&#91;&#39;p-logo&#39;] = new Array(&#39;&#39;,&#39;Main Page&#39;); ta&#91;&#39;n-mainpage&#39;] = new Array(&#39;z&#39;,&#39;Visit the Main Page&#39;); ta&#91;&#39;n-portal&#39;] = new Array(&#39;&#39;,&#39;About the project, what you can do, where to find things&#39;); ta&#91;&#39;n-currentevents&#39;] = new Array(&#39;&#39;,&#39;Find background information on current events&#39;); ta&#91;&#39;n-recentchanges&#39;] = new Array(&#39;r&#39;,&#39;The list of recent changes in the wiki.&#39;); ta&#91;&#39;n-randompage&#39;] = new Array(&#39;x&#39;,&#39;Load a random page&#39;); ta&#91;&#39;n-help&#39;] = new Array(&#39;&#39;,&#39;The place to find out.&#39;); ta&#91;&#39;n-sitesupport&#39;] = new Array(&#39;&#39;,&#39;Support us&#39;); ta&#91;&#39;t-whatlinkshere&#39;] = new Array(&#39;j&#39;,&#39;List of all wiki pages that link here&#39;); ta&#91;&#39;t-recentchangeslinked&#39;] = new Array(&#39;k&#39;,&#39;Recent changes in pages linking to this page&#39;); ta&#91;&#39;feed-rss&#39;] = new Array(&#39;&#39;,&#39;RSS feed for this page&#39;); ta&#91;&#39;feed-atom&#39;] = new Array(&#39;&#39;,&#39;Atom feed for this page&#39;); ta&#91;&#39;t-contributions&#39;] = new Array(&#39;&#39;,&#39;View the list of contributions of this user&#39;); ta&#91;&#39;t-emailuser&#39;] = new Array(&#39;&#39;,&#39;Send a mail to this user&#39;); ta&#91;&#39;t-upload&#39;] = new Array(&#39;u&#39;,&#39;Upload images or media files&#39;); ta&#91;&#39;t-specialpages&#39;] = new Array(&#39;q&#39;,&#39;List of all special pages&#39;); ta&#91;&#39;ca-nstab-main&#39;] = new Array(&#39;c&#39;,&#39;View the content page&#39;); ta&#91;&#39;ca-nstab-user&#39;] = new Array(&#39;c&#39;,&#39;View the user page&#39;); ta&#91;&#39;ca-nstab-media&#39;] = new Array(&#39;c&#39;,&#39;View the media page&#39;); ta&#91;&#39;ca-nstab-special&#39;] = new Array(&#39;&#39;,&#39;This is a special page, you can\&#39;t edit the page itself.&#39;); ta&#91;&#39;ca-nstab-wp&#39;] = new Array(&#39;a&#39;,&#39;View the project page&#39;); ta&#91;&#39;ca-nstab-image&#39;] = new Array(&#39;c&#39;,&#39;View the image page&#39;); ta&#91;&#39;ca-nstab-mediawiki&#39;] = new Array(&#39;c&#39;,&#39;View the system message&#39;); ta&#91;&#39;ca-nstab-template&#39;] = new Array(&#39;c&#39;,&#39;View the template&#39;); ta&#91;&#39;ca-nstab-help&#39;] = new Array(&#39;c&#39;,&#39;View the help page&#39;); ta&#91;&#39;ca-nstab-category&#39;] = new Array(&#39;c&#39;,&#39;View the category page&#39;); </td><td> {{int:Monobook.js}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:About&action=edit about]<br> [[MediaWiki_talk:About|Talk]] </td><td> About </td><td> {{int:About}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Aboutpage&action=edit aboutpage]<br> [[MediaWiki_talk:Aboutpage|Talk]] </td><td> Wikipedia:About </td><td> {{int:Aboutpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Aboutwikipedia&action=edit aboutwikipedia]<br> [[MediaWiki_talk:Aboutwikipedia|Talk]] </td><td> About Wikipedia </td><td> {{int:Aboutwikipedia}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-compareselectedversions&action=edit accesskey-compareselectedversions]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-compareselectedversions|Talk]] </td><td> v </td><td> {{int:Accesskey-compareselectedversions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-minoredit&action=edit accesskey-minoredit]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-minoredit|Talk]] </td><td> i </td><td> {{int:Accesskey-minoredit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-preview&action=edit accesskey-preview]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-preview|Talk]] </td><td> p </td><td> {{int:Accesskey-preview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-save&action=edit accesskey-save]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-save|Talk]] </td><td> s </td><td> {{int:Accesskey-save}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accesskey-search&action=edit accesskey-search]<br> [[MediaWiki_talk:Accesskey-search|Talk]] </td><td> f </td><td> {{int:Accesskey-search}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accmailtext&action=edit accmailtext]<br> [[MediaWiki_talk:Accmailtext|Talk]] </td><td> The Password for &#39;$1&#39; has been sent to $2. </td><td> {{int:Accmailtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Accmailtitle&action=edit accmailtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Accmailtitle|Talk]] </td><td> Password sent. </td><td> {{int:Accmailtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Acct_creation_throttle_hit&action=edit acct_creation_throttle_hit]<br> [[MediaWiki_talk:Acct_creation_throttle_hit|Talk]] </td><td> Sorry, you have already created $1 accounts. You can&#39;t make any more. </td><td> {{int:Acct_creation_throttle_hit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Actioncomplete&action=edit actioncomplete]<br> [[MediaWiki_talk:Actioncomplete|Talk]] </td><td> Action complete </td><td> {{int:Actioncomplete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Addedwatch&action=edit addedwatch]<br> [[MediaWiki_talk:Addedwatch|Talk]] </td><td> Added to watchlist </td><td> {{int:Addedwatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Addedwatchtext&action=edit addedwatchtext]<br> [[MediaWiki_talk:Addedwatchtext|Talk]] </td><td> The page &quot;$1&quot; has been added to your &#91;&#91;Special:Watchlist&#124;watchlist]]. Future changes to this page and its associated Talk page will be listed there, and the page will appear &#39;&#39;&#39;bolded&#39;&#39;&#39; in the &#91;&#91;Special:Recentchanges&#124;list of recent changes]] to make it easier to pick out. &lt;p&gt;If you want to remove the page from your watchlist later, click &quot;Stop watching&quot; in the sidebar. </td><td> {{int:Addedwatchtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Addsection&action=edit addsection]<br> [[MediaWiki_talk:Addsection|Talk]] </td><td> + </td><td> {{int:Addsection}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Administrators&action=edit administrators]<br> [[MediaWiki_talk:Administrators|Talk]] </td><td> Wikipedia:Administrators </td><td> {{int:Administrators}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Affirmation&action=edit affirmation]<br> [[MediaWiki_talk:Affirmation|Talk]] </td><td> I affirm that the copyright holder of this file agrees to license it under the terms of the $1. </td><td> {{int:Affirmation}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:All&action=edit all]<br> [[MediaWiki_talk:All|Talk]] </td><td> all </td><td> {{int:All}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Allmessages&action=edit allmessages]<br> [[MediaWiki_talk:Allmessages|Talk]] </td><td> All system messages </td><td> {{int:Allmessages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Allmessagestext&action=edit allmessagestext]<br> [[MediaWiki_talk:Allmessagestext|Talk]] </td><td> This is a list of all system messages available in the MediaWiki: namespace. </td><td> {{int:Allmessagestext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Allpages&action=edit allpages]<br> [[MediaWiki_talk:Allpages|Talk]] </td><td> All pages </td><td> {{int:Allpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Alphaindexline&action=edit alphaindexline]<br> [[MediaWiki_talk:Alphaindexline|Talk]] </td><td> $1 to $2 </td><td> {{int:Alphaindexline}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Alreadyloggedin&action=edit alreadyloggedin]<br> [[MediaWiki_talk:Alreadyloggedin|Talk]] </td><td> &lt;font color=red&gt;&lt;b&gt;User $1, you are already logged in!&lt;/b&gt;&lt;/font&gt;&lt;br /&gt; </td><td> {{int:Alreadyloggedin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Alreadyrolled&action=edit alreadyrolled]<br> [[MediaWiki_talk:Alreadyrolled|Talk]] </td><td> Cannot rollback last edit of &#91;&#91;$1]] by &#91;&#91;User:$2&#124;$2]] (&#91;&#91;User talk:$2&#124;Talk]]); someone else has edited or rolled back the page already. Last edit was by &#91;&#91;User:$3&#124;$3]] (&#91;&#91;User talk:$3&#124;Talk]]). </td><td> {{int:Alreadyrolled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ancientpages&action=edit ancientpages]<br> [[MediaWiki_talk:Ancientpages|Talk]] </td><td> Oldest pages </td><td> {{int:Ancientpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:And&action=edit and]<br> [[MediaWiki_talk:And|Talk]] </td><td> and </td><td> {{int:And}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Anontalk&action=edit anontalk]<br> [[MediaWiki_talk:Anontalk|Talk]] </td><td> Talk for this IP </td><td> {{int:Anontalk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Anontalkpagetext&action=edit anontalkpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Anontalkpagetext|Talk]] </td><td> ----&#39;&#39;This is the discussion page for an anonymous user who has not created an account yet or who does not use it. We therefore have to use the numerical &#91;&#91;IP address]] to identify him/her. Such an IP address can be shared by several users. If you are an anonymous user and feel that irrelevant comments have been directed at you, please &#91;&#91;Special:Userlogin&#124;create an account or log in]] to avoid future confusion with other anonymous users.&#39;&#39; </td><td> {{int:Anontalkpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Anonymous&action=edit anonymous]<br> [[MediaWiki_talk:Anonymous|Talk]] </td><td> Anonymous user(s) of Wikipedia </td><td> {{int:Anonymous}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Article&action=edit article]<br> [[MediaWiki_talk:Article|Talk]] </td><td> Content page </td><td> {{int:Article}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Articleexists&action=edit articleexists]<br> [[MediaWiki_talk:Articleexists|Talk]] </td><td> A page of that name already exists, or the name you have chosen is not valid. Please choose another name. </td><td> {{int:Articleexists}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Articlepage&action=edit articlepage]<br> [[MediaWiki_talk:Articlepage|Talk]] </td><td> View content page </td><td> {{int:Articlepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Asksql&action=edit asksql]<br> [[MediaWiki_talk:Asksql|Talk]] </td><td> SQL query </td><td> {{int:Asksql}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Asksqltext&action=edit asksqltext]<br> [[MediaWiki_talk:Asksqltext|Talk]] </td><td> Use the form below to make a direct query of the database. Use single quotes (&#39;like this&#39;) to delimit string literals. This can often add considerable load to the server, so please use this function sparingly. </td><td> {{int:Asksqltext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Autoblocker&action=edit autoblocker]<br> [[MediaWiki_talk:Autoblocker|Talk]] </td><td> Autoblocked because you share an IP address with &quot;$1&quot;. Reason &quot;$2&quot;. </td><td> {{int:Autoblocker}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badarticleerror&action=edit badarticleerror]<br> [[MediaWiki_talk:Badarticleerror|Talk]] </td><td> This action cannot be performed on this page. </td><td> {{int:Badarticleerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badfilename&action=edit badfilename]<br> [[MediaWiki_talk:Badfilename|Talk]] </td><td> Image name has been changed to &quot;$1&quot;. </td><td> {{int:Badfilename}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badfiletype&action=edit badfiletype]<br> [[MediaWiki_talk:Badfiletype|Talk]] </td><td> &quot;.$1&quot; is not a recommended image file format. </td><td> {{int:Badfiletype}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badipaddress&action=edit badipaddress]<br> [[MediaWiki_talk:Badipaddress|Talk]] </td><td> Invalid IP address </td><td> {{int:Badipaddress}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badquery&action=edit badquery]<br> [[MediaWiki_talk:Badquery|Talk]] </td><td> Badly formed search query </td><td> {{int:Badquery}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badquerytext&action=edit badquerytext]<br> [[MediaWiki_talk:Badquerytext|Talk]] </td><td> We could not process your query. This is probably because you have attempted to search for a word fewer than three letters long, which is not yet supported. It could also be that you have mistyped the expression, for example &quot;fish and and scales&quot;. Please try another query. </td><td> {{int:Badquerytext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badretype&action=edit badretype]<br> [[MediaWiki_talk:Badretype|Talk]] </td><td> The passwords you entered do not match. </td><td> {{int:Badretype}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badtitle&action=edit badtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Badtitle|Talk]] </td><td> Bad title </td><td> {{int:Badtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Badtitletext&action=edit badtitletext]<br> [[MediaWiki_talk:Badtitletext|Talk]] </td><td> The requested page title was invalid, empty, or an incorrectly linked inter-language or inter-wiki title. </td><td> {{int:Badtitletext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blanknamespace&action=edit blanknamespace]<br> [[MediaWiki_talk:Blanknamespace|Talk]] </td><td> (Main) </td><td> {{int:Blanknamespace}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockedtext&action=edit blockedtext]<br> [[MediaWiki_talk:Blockedtext|Talk]] </td><td> Your user name or IP address has been blocked by $1. The reason given is this:&lt;br /&gt;&#39;&#39;$2&#39;&#39;&lt;p&gt;You may contact $1 or one of the other &#91;&#91;Wikipedia:Administrators&#124;administrators]] to discuss the block. Note that you may not use the &quot;email this user&quot; feature unless you have a valid email address registered in your &#91;&#91;Special:Preferences&#124;user preferences]]. Your IP address is $3. Please include this address in any queries you make. </td><td> {{int:Blockedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockedtitle&action=edit blockedtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Blockedtitle|Talk]] </td><td> User is blocked </td><td> {{int:Blockedtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockip&action=edit blockip]<br> [[MediaWiki_talk:Blockip|Talk]] </td><td> Block user </td><td> {{int:Blockip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockipsuccesssub&action=edit blockipsuccesssub]<br> [[MediaWiki_talk:Blockipsuccesssub|Talk]] </td><td> Block succeeded </td><td> {{int:Blockipsuccesssub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockipsuccesstext&action=edit blockipsuccesstext]<br> [[MediaWiki_talk:Blockipsuccesstext|Talk]] </td><td> &quot;$1&quot; has been blocked. &lt;br /&gt;See &#91;&#91;Special:Ipblocklist&#124;IP block list]] to review blocks. </td><td> {{int:Blockipsuccesstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blockiptext&action=edit blockiptext]<br> [[MediaWiki_talk:Blockiptext|Talk]] </td><td> Use the form below to block write access from a specific IP address or username. This should be done only only to prevent vandalism, and in accordance with &#91;&#91;Wikipedia:Policy&#124;policy]]. Fill in a specific reason below (for example, citing particular pages that were vandalized). </td><td> {{int:Blockiptext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklink&action=edit blocklink]<br> [[MediaWiki_talk:Blocklink|Talk]] </td><td> block </td><td> {{int:Blocklink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklistline&action=edit blocklistline]<br> [[MediaWiki_talk:Blocklistline|Talk]] </td><td> $1, $2 blocked $3 (expires $4) </td><td> {{int:Blocklistline}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklogentry&action=edit blocklogentry]<br> [[MediaWiki_talk:Blocklogentry|Talk]] </td><td> blocked &quot;$1&quot; with an expiry time of $2 </td><td> {{int:Blocklogentry}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklogpage&action=edit blocklogpage]<br> [[MediaWiki_talk:Blocklogpage|Talk]] </td><td> Block_log </td><td> {{int:Blocklogpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Blocklogtext&action=edit blocklogtext]<br> [[MediaWiki_talk:Blocklogtext|Talk]] </td><td> This is a log of user blocking and unblocking actions. Automatically blocked IP addresses are not be listed. See the &#91;&#91;Special:Ipblocklist&#124;IP block list]] for the list of currently operational bans and blocks. </td><td> {{int:Blocklogtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bold_sample&action=edit bold_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Bold_sample|Talk]] </td><td> Bold text </td><td> {{int:Bold_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bold_tip&action=edit bold_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Bold_tip|Talk]] </td><td> Bold text </td><td> {{int:Bold_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Booksources&action=edit booksources]<br> [[MediaWiki_talk:Booksources|Talk]] </td><td> Book sources </td><td> {{int:Booksources}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Booksourcetext&action=edit booksourcetext]<br> [[MediaWiki_talk:Booksourcetext|Talk]] </td><td> Below is a list of links to other sites that sell new and used books, and may also have further information about books you are looking for.Wikipedia is not affiliated with any of these businesses, and this list should not be construed as an endorsement. </td><td> {{int:Booksourcetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Brokenredirects&action=edit brokenredirects]<br> [[MediaWiki_talk:Brokenredirects|Talk]] </td><td> Broken Redirects </td><td> {{int:Brokenredirects}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Brokenredirectstext&action=edit brokenredirectstext]<br> [[MediaWiki_talk:Brokenredirectstext|Talk]] </td><td> The following redirects link to a non-existing pages. </td><td> {{int:Brokenredirectstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bugreports&action=edit bugreports]<br> [[MediaWiki_talk:Bugreports|Talk]] </td><td> Bug reports </td><td> {{int:Bugreports}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bugreportspage&action=edit bugreportspage]<br> [[MediaWiki_talk:Bugreportspage|Talk]] </td><td> Wikipedia:Bug_reports </td><td> {{int:Bugreportspage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bureaucratlog&action=edit bureaucratlog]<br> [[MediaWiki_talk:Bureaucratlog|Talk]] </td><td> Bureaucrat_log </td><td> {{int:Bureaucratlog}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bureaucratlogentry&action=edit bureaucratlogentry]<br> [[MediaWiki_talk:Bureaucratlogentry|Talk]] </td><td> Rights for user &quot;$1&quot; set &quot;$2&quot; </td><td> {{int:Bureaucratlogentry}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bureaucrattext&action=edit bureaucrattext]<br> [[MediaWiki_talk:Bureaucrattext|Talk]] </td><td> The action you have requested can only be performed by sysops with &quot;bureaucrat&quot; status. </td><td> {{int:Bureaucrattext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bureaucrattitle&action=edit bureaucrattitle]<br> [[MediaWiki_talk:Bureaucrattitle|Talk]] </td><td> Bureaucrat access required </td><td> {{int:Bureaucrattitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bydate&action=edit bydate]<br> [[MediaWiki_talk:Bydate|Talk]] </td><td> by date </td><td> {{int:Bydate}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Byname&action=edit byname]<br> [[MediaWiki_talk:Byname|Talk]] </td><td> by name </td><td> {{int:Byname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Bysize&action=edit bysize]<br> [[MediaWiki_talk:Bysize|Talk]] </td><td> by size </td><td> {{int:Bysize}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cachederror&action=edit cachederror]<br> [[MediaWiki_talk:Cachederror|Talk]] </td><td> The following is a cached copy of the requested page, and may not be up to date. </td><td> {{int:Cachederror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cancel&action=edit cancel]<br> [[MediaWiki_talk:Cancel|Talk]] </td><td> Cancel </td><td> {{int:Cancel}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cannotdelete&action=edit cannotdelete]<br> [[MediaWiki_talk:Cannotdelete|Talk]] </td><td> Could not delete the page or image specified. (It may have already been deleted by someone else.) </td><td> {{int:Cannotdelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cantrollback&action=edit cantrollback]<br> [[MediaWiki_talk:Cantrollback|Talk]] </td><td> Cannot revert edit; last contributor is only author of this page. </td><td> {{int:Cantrollback}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Categories&action=edit categories]<br> [[MediaWiki_talk:Categories|Talk]] </td><td> Categories </td><td> {{int:Categories}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Category&action=edit category]<br> [[MediaWiki_talk:Category|Talk]] </td><td> category </td><td> {{int:Category}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Category_header&action=edit category_header]<br> [[MediaWiki_talk:Category_header|Talk]] </td><td> Articles in category &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Category_header}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Categoryarticlecount&action=edit categoryarticlecount]<br> [[MediaWiki_talk:Categoryarticlecount|Talk]] </td><td> There are $1 articles in this category. </td><td> {{int:Categoryarticlecount}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Changepassword&action=edit changepassword]<br> [[MediaWiki_talk:Changepassword|Talk]] </td><td> Change password </td><td> {{int:Changepassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Changes&action=edit changes]<br> [[MediaWiki_talk:Changes|Talk]] </td><td> changes </td><td> {{int:Changes}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Clearyourcache&action=edit clearyourcache]<br> [[MediaWiki_talk:Clearyourcache|Talk]] </td><td> &#39;&#39;&#39;Note:&#39;&#39;&#39; After saving, you have to clear your browser cache to see the changes: &#39;&#39;&#39;Mozilla:&#39;&#39;&#39; click &#39;&#39;reload&#39;&#39;(or &#39;&#39;ctrl-r&#39;&#39;), &#39;&#39;&#39;IE / Opera:&#39;&#39;&#39; &#39;&#39;ctrl-f5&#39;&#39;, &#39;&#39;&#39;Safari:&#39;&#39;&#39; &#39;&#39;cmd-r&#39;&#39;, &#39;&#39;&#39;Konqueror&#39;&#39;&#39; &#39;&#39;ctrl-r&#39;&#39;. </td><td> {{int:Clearyourcache}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Columns&action=edit columns]<br> [[MediaWiki_talk:Columns|Talk]] </td><td> Columns </td><td> {{int:Columns}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Commentedit&action=edit commentedit]<br> [[MediaWiki_talk:Commentedit|Talk]] </td><td> (comment) </td><td> {{int:Commentedit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Compareselectedversions&action=edit compareselectedversions]<br> [[MediaWiki_talk:Compareselectedversions|Talk]] </td><td> Compare selected versions </td><td> {{int:Compareselectedversions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirm&action=edit confirm]<br> [[MediaWiki_talk:Confirm|Talk]] </td><td> Confirm </td><td> {{int:Confirm}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmcheck&action=edit confirmcheck]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmcheck|Talk]] </td><td> Yes, I really want to delete this. </td><td> {{int:Confirmcheck}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmdelete&action=edit confirmdelete]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmdelete|Talk]] </td><td> Confirm delete </td><td> {{int:Confirmdelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmdeletetext&action=edit confirmdeletetext]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmdeletetext|Talk]] </td><td> You are about to permanently delete a page or image along with all of its history from the database. Please confirm that you intend to do this, that you understand the consequences, and that you are doing this in accordance with &#91;&#91;Wikipedia:Policy]]. </td><td> {{int:Confirmdeletetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmprotect&action=edit confirmprotect]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmprotect|Talk]] </td><td> Confirm protection </td><td> {{int:Confirmprotect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmprotecttext&action=edit confirmprotecttext]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmprotecttext|Talk]] </td><td> Do you really want to protect this page? </td><td> {{int:Confirmprotecttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmunprotect&action=edit confirmunprotect]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmunprotect|Talk]] </td><td> Confirm unprotection </td><td> {{int:Confirmunprotect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Confirmunprotecttext&action=edit confirmunprotecttext]<br> [[MediaWiki_talk:Confirmunprotecttext|Talk]] </td><td> Do you really want to unprotect this page? </td><td> {{int:Confirmunprotecttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contextchars&action=edit contextchars]<br> [[MediaWiki_talk:Contextchars|Talk]] </td><td> Characters of context per line </td><td> {{int:Contextchars}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contextlines&action=edit contextlines]<br> [[MediaWiki_talk:Contextlines|Talk]] </td><td> Lines to show per hit </td><td> {{int:Contextlines}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contribslink&action=edit contribslink]<br> [[MediaWiki_talk:Contribslink|Talk]] </td><td> contribs </td><td> {{int:Contribslink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contribsub&action=edit contribsub]<br> [[MediaWiki_talk:Contribsub|Talk]] </td><td> For $1 </td><td> {{int:Contribsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Contributions&action=edit contributions]<br> [[MediaWiki_talk:Contributions|Talk]] </td><td> User contributions </td><td> {{int:Contributions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Copyright&action=edit copyright]<br> [[MediaWiki_talk:Copyright|Talk]] </td><td> Content is available under $1. </td><td> {{int:Copyright}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Copyrightpage&action=edit copyrightpage]<br> [[MediaWiki_talk:Copyrightpage|Talk]] </td><td> Wikipedia:Copyrights </td><td> {{int:Copyrightpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Copyrightpagename&action=edit copyrightpagename]<br> [[MediaWiki_talk:Copyrightpagename|Talk]] </td><td> Wikipedia copyright </td><td> {{int:Copyrightpagename}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Copyrightwarning&action=edit copyrightwarning]<br> [[MediaWiki_talk:Copyrightwarning|Talk]] </td><td> Please note that all contributions to Wikipedia are considered to be released under the GNU Free Documentation License (see $1 for details). If you don&#39;t want your writing to be edited mercilessly and redistributed at will, then don&#39;t submit it here.&lt;br /&gt; You are also promising us that you wrote this yourself, or copied it from a public domain or similar free resource. &lt;strong&gt;DO NOT SUBMIT COPYRIGHTED WORK WITHOUT PERMISSION!&lt;/strong&gt; </td><td> {{int:Copyrightwarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Couldntremove&action=edit couldntremove]<br> [[MediaWiki_talk:Couldntremove|Talk]] </td><td> Couldn&#39;t remove item &#39;$1&#39;... </td><td> {{int:Couldntremove}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Createaccount&action=edit createaccount]<br> [[MediaWiki_talk:Createaccount|Talk]] </td><td> Create new account </td><td> {{int:Createaccount}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Createaccountmail&action=edit createaccountmail]<br> [[MediaWiki_talk:Createaccountmail|Talk]] </td><td> by email </td><td> {{int:Createaccountmail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Creditspage&action=edit creditspage]<br> [[MediaWiki_talk:Creditspage|Talk]] </td><td> Page credits </td><td> {{int:Creditspage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Cur&action=edit cur]<br> [[MediaWiki_talk:Cur|Talk]] </td><td> cur </td><td> {{int:Cur}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Currentevents&action=edit currentevents]<br> [[MediaWiki_talk:Currentevents|Talk]] </td><td> Current events </td><td> {{int:Currentevents}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Currentrev&action=edit currentrev]<br> [[MediaWiki_talk:Currentrev|Talk]] </td><td> Current revision </td><td> {{int:Currentrev}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Databaseerror&action=edit databaseerror]<br> [[MediaWiki_talk:Databaseerror|Talk]] </td><td> Database error </td><td> {{int:Databaseerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dateformat&action=edit dateformat]<br> [[MediaWiki_talk:Dateformat|Talk]] </td><td> Date format </td><td> {{int:Dateformat}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dberrortext&action=edit dberrortext]<br> [[MediaWiki_talk:Dberrortext|Talk]] </td><td> A database query syntax error has occurred. This could be because of an illegal search query (see $5), or it may indicate a bug in the software. The last attempted database query was: &lt;blockquote&gt;&lt;tt&gt;$1&lt;/tt&gt;&lt;/blockquote&gt; from within function &quot;&lt;tt&gt;$2&lt;/tt&gt;&quot;. MySQL returned error &quot;&lt;tt&gt;$3: $4&lt;/tt&gt;&quot;. </td><td> {{int:Dberrortext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dberrortextcl&action=edit dberrortextcl]<br> [[MediaWiki_talk:Dberrortextcl|Talk]] </td><td> A database query syntax error has occurred. The last attempted database query was: &quot;$1&quot; from within function &quot;$2&quot;. MySQL returned error &quot;$3: $4&quot;. </td><td> {{int:Dberrortextcl}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deadendpages&action=edit deadendpages]<br> [[MediaWiki_talk:Deadendpages|Talk]] </td><td> Dead-end pages </td><td> {{int:Deadendpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Debug&action=edit debug]<br> [[MediaWiki_talk:Debug|Talk]] </td><td> Debug </td><td> {{int:Debug}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Defaultns&action=edit defaultns]<br> [[MediaWiki_talk:Defaultns|Talk]] </td><td> Search in these namespaces by default: </td><td> {{int:Defaultns}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Defemailsubject&action=edit defemailsubject]<br> [[MediaWiki_talk:Defemailsubject|Talk]] </td><td> Wikipedia e-mail </td><td> {{int:Defemailsubject}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Delete&action=edit delete]<br> [[MediaWiki_talk:Delete|Talk]] </td><td> Delete </td><td> {{int:Delete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletecomment&action=edit deletecomment]<br> [[MediaWiki_talk:Deletecomment|Talk]] </td><td> Reason for deletion </td><td> {{int:Deletecomment}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletedarticle&action=edit deletedarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Deletedarticle|Talk]] </td><td> deleted &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Deletedarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletedtext&action=edit deletedtext]<br> [[MediaWiki_talk:Deletedtext|Talk]] </td><td> &quot;$1&quot; has been deleted. See $2 for a record of recent deletions. </td><td> {{int:Deletedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deleteimg&action=edit deleteimg]<br> [[MediaWiki_talk:Deleteimg|Talk]] </td><td> del </td><td> {{int:Deleteimg}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletepage&action=edit deletepage]<br> [[MediaWiki_talk:Deletepage|Talk]] </td><td> Delete page </td><td> {{int:Deletepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletesub&action=edit deletesub]<br> [[MediaWiki_talk:Deletesub|Talk]] </td><td> (Deleting &quot;$1&quot;) </td><td> {{int:Deletesub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletethispage&action=edit deletethispage]<br> [[MediaWiki_talk:Deletethispage|Talk]] </td><td> Delete this page </td><td> {{int:Deletethispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Deletionlog&action=edit deletionlog]<br> [[MediaWiki_talk:Deletionlog|Talk]] </td><td> deletion log </td><td> {{int:Deletionlog}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dellogpage&action=edit dellogpage]<br> [[MediaWiki_talk:Dellogpage|Talk]] </td><td> Deletion_log </td><td> {{int:Dellogpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Dellogpagetext&action=edit dellogpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Dellogpagetext|Talk]] </td><td> Below is a list of the most recent deletions. All times shown are server time (UTC). &lt;ul&gt; &lt;/ul&gt; </td><td> {{int:Dellogpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Developerspheading&action=edit developerspheading]<br> [[MediaWiki_talk:Developerspheading|Talk]] </td><td> For developer use only </td><td> {{int:Developerspheading}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Developertext&action=edit developertext]<br> [[MediaWiki_talk:Developertext|Talk]] </td><td> The action you have requested can only be performed by users with &quot;developer&quot; status. See $1. </td><td> {{int:Developertext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Developertitle&action=edit developertitle]<br> [[MediaWiki_talk:Developertitle|Talk]] </td><td> Developer access required </td><td> {{int:Developertitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Diff&action=edit diff]<br> [[MediaWiki_talk:Diff|Talk]] </td><td> diff </td><td> {{int:Diff}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Difference&action=edit difference]<br> [[MediaWiki_talk:Difference|Talk]] </td><td> (Difference between revisions) </td><td> {{int:Difference}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disambiguations&action=edit disambiguations]<br> [[MediaWiki_talk:Disambiguations|Talk]] </td><td> Disambiguation pages </td><td> {{int:Disambiguations}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disambiguationspage&action=edit disambiguationspage]<br> [[MediaWiki_talk:Disambiguationspage|Talk]] </td><td> Wikipedia:Links_to_disambiguating_pages </td><td> {{int:Disambiguationspage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disambiguationstext&action=edit disambiguationstext]<br> [[MediaWiki_talk:Disambiguationstext|Talk]] </td><td> The following pages link to a &lt;i&gt;disambiguation page&lt;/i&gt;. They should link to the appropriate topic instead.&lt;br /&gt;A page is treated as dismbiguation if it is linked from $1.&lt;br /&gt;Links from other namespaces are &lt;i&gt;not&lt;/i&gt; listed here. </td><td> {{int:Disambiguationstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disclaimerpage&action=edit disclaimerpage]<br> [[MediaWiki_talk:Disclaimerpage|Talk]] </td><td> Wikipedia:General_disclaimer </td><td> {{int:Disclaimerpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Disclaimers&action=edit disclaimers]<br> [[MediaWiki_talk:Disclaimers|Talk]] </td><td> Disclaimers </td><td> {{int:Disclaimers}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Doubleredirects&action=edit doubleredirects]<br> [[MediaWiki_talk:Doubleredirects|Talk]] </td><td> Double Redirects </td><td> {{int:Doubleredirects}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Doubleredirectstext&action=edit doubleredirectstext]<br> [[MediaWiki_talk:Doubleredirectstext|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;Attention:&lt;/b&gt; This list may contain false positives. That usually means there is additional text with links below the first #REDIRECT.&lt;br /&gt; Each row contains links to the first and second redirect, as well as the first line of the second redirect text, usually giving the &quot;real&quot; target page, which the first redirect should point to. </td><td> {{int:Doubleredirectstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Edit&action=edit edit]<br> [[MediaWiki_talk:Edit|Talk]] </td><td> Edit </td><td> {{int:Edit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editcomment&action=edit editcomment]<br> [[MediaWiki_talk:Editcomment|Talk]] </td><td> The edit comment was: &quot;&lt;i&gt;$1&lt;/i&gt;&quot;. </td><td> {{int:Editcomment}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editconflict&action=edit editconflict]<br> [[MediaWiki_talk:Editconflict|Talk]] </td><td> Edit conflict: $1 </td><td> {{int:Editconflict}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editcurrent&action=edit editcurrent]<br> [[MediaWiki_talk:Editcurrent|Talk]] </td><td> Edit the current version of this page </td><td> {{int:Editcurrent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Edithelp&action=edit edithelp]<br> [[MediaWiki_talk:Edithelp|Talk]] </td><td> Editing help </td><td> {{int:Edithelp}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Edithelppage&action=edit edithelppage]<br> [[MediaWiki_talk:Edithelppage|Talk]] </td><td> Help:Editing </td><td> {{int:Edithelppage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editing&action=edit editing]<br> [[MediaWiki_talk:Editing|Talk]] </td><td> Editing $1 </td><td> {{int:Editing}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editingold&action=edit editingold]<br> [[MediaWiki_talk:Editingold|Talk]] </td><td> &lt;strong&gt;WARNING: You are editing an out-of-date revision of this page. If you save it, any changes made since this revision will be lost.&lt;/strong&gt;\n </td><td> {{int:Editingold}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editsection&action=edit editsection]<br> [[MediaWiki_talk:Editsection|Talk]] </td><td> edit </td><td> {{int:Editsection}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Editthispage&action=edit editthispage]<br> [[MediaWiki_talk:Editthispage|Talk]] </td><td> Edit this page </td><td> {{int:Editthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailflag&action=edit emailflag]<br> [[MediaWiki_talk:Emailflag|Talk]] </td><td> Disable e-mail from other users </td><td> {{int:Emailflag}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailforlost&action=edit emailforlost]<br> [[MediaWiki_talk:Emailforlost|Talk]] </td><td> Fields marked with a star (*) are optional. Storing an email address enables people to contact you through the website without you having to reveal your email address to them, and it can be used to send you a new password if you forget it.&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;Your real name, if you choose to provide it, will be used for giving you attribution for your work. </td><td> {{int:Emailforlost}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailfrom&action=edit emailfrom]<br> [[MediaWiki_talk:Emailfrom|Talk]] </td><td> From </td><td> {{int:Emailfrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailmessage&action=edit emailmessage]<br> [[MediaWiki_talk:Emailmessage|Talk]] </td><td> Message </td><td> {{int:Emailmessage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailpage&action=edit emailpage]<br> [[MediaWiki_talk:Emailpage|Talk]] </td><td> E-mail user </td><td> {{int:Emailpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailpagetext&action=edit emailpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Emailpagetext|Talk]] </td><td> If this user has entered a valid e-mail address in his or her user preferences, the form below will send a single message. The e-mail address you entered in your user preferences will appear as the &quot;From&quot; address of the mail, so the recipient will be able to reply. </td><td> {{int:Emailpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailsend&action=edit emailsend]<br> [[MediaWiki_talk:Emailsend|Talk]] </td><td> Send </td><td> {{int:Emailsend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailsent&action=edit emailsent]<br> [[MediaWiki_talk:Emailsent|Talk]] </td><td> E-mail sent </td><td> {{int:Emailsent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailsenttext&action=edit emailsenttext]<br> [[MediaWiki_talk:Emailsenttext|Talk]] </td><td> Your e-mail message has been sent. </td><td> {{int:Emailsenttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailsubject&action=edit emailsubject]<br> [[MediaWiki_talk:Emailsubject|Talk]] </td><td> Subject </td><td> {{int:Emailsubject}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailto&action=edit emailto]<br> [[MediaWiki_talk:Emailto|Talk]] </td><td> To </td><td> {{int:Emailto}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Emailuser&action=edit emailuser]<br> [[MediaWiki_talk:Emailuser|Talk]] </td><td> E-mail this user </td><td> {{int:Emailuser}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Enterlockreason&action=edit enterlockreason]<br> [[MediaWiki_talk:Enterlockreason|Talk]] </td><td> Enter a reason for the lock, including an estimate of when the lock will be released </td><td> {{int:Enterlockreason}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Error&action=edit error]<br> [[MediaWiki_talk:Error|Talk]] </td><td> Error </td><td> {{int:Error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Errorpagetitle&action=edit errorpagetitle]<br> [[MediaWiki_talk:Errorpagetitle|Talk]] </td><td> Error </td><td> {{int:Errorpagetitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Exbeforeblank&action=edit exbeforeblank]<br> [[MediaWiki_talk:Exbeforeblank|Talk]] </td><td> content before blanking was: </td><td> {{int:Exbeforeblank}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Exblank&action=edit exblank]<br> [[MediaWiki_talk:Exblank|Talk]] </td><td> page was empty </td><td> {{int:Exblank}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Excontent&action=edit excontent]<br> [[MediaWiki_talk:Excontent|Talk]] </td><td> content was: </td><td> {{int:Excontent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Explainconflict&action=edit explainconflict]<br> [[MediaWiki_talk:Explainconflict|Talk]] </td><td> Someone else has changed this page since you started editing it. The upper text area contains the page text as it currently exists. Your changes are shown in the lower text area. You will have to merge your changes into the existing text. &lt;b&gt;Only&lt;/b&gt; the text in the upper text area will be saved when you press &quot;Save page&quot;. &lt;p&gt; </td><td> {{int:Explainconflict}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Export&action=edit export]<br> [[MediaWiki_talk:Export|Talk]] </td><td> Export pages </td><td> {{int:Export}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Exportcuronly&action=edit exportcuronly]<br> [[MediaWiki_talk:Exportcuronly|Talk]] </td><td> Include only the current revision, not the full history </td><td> {{int:Exportcuronly}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Exporttext&action=edit exporttext]<br> [[MediaWiki_talk:Exporttext|Talk]] </td><td> You can export the text and editing history of a particular page or set of pages wrapped in some XML; this can then be imported into another wiki running MediaWiki software, transformed, or just kept for your private amusement. </td><td> {{int:Exporttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Extlink_sample&action=edit extlink_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Extlink_sample|Talk]] </td><td> http&#58;//www.example.com link title </td><td> {{int:Extlink_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Extlink_tip&action=edit extlink_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Extlink_tip|Talk]] </td><td> External link (remember http&#58;// prefix) </td><td> {{int:Extlink_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Faq&action=edit faq]<br> [[MediaWiki_talk:Faq|Talk]] </td><td> FAQ </td><td> {{int:Faq}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Faqpage&action=edit faqpage]<br> [[MediaWiki_talk:Faqpage|Talk]] </td><td> Wikipedia:FAQ </td><td> {{int:Faqpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Feedlinks&action=edit feedlinks]<br> [[MediaWiki_talk:Feedlinks|Talk]] </td><td> Feed: </td><td> {{int:Feedlinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filecopyerror&action=edit filecopyerror]<br> [[MediaWiki_talk:Filecopyerror|Talk]] </td><td> Could not copy file &quot;$1&quot; to &quot;$2&quot;. </td><td> {{int:Filecopyerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filedeleteerror&action=edit filedeleteerror]<br> [[MediaWiki_talk:Filedeleteerror|Talk]] </td><td> Could not delete file &quot;$1&quot;. </td><td> {{int:Filedeleteerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filedesc&action=edit filedesc]<br> [[MediaWiki_talk:Filedesc|Talk]] </td><td> Summary </td><td> {{int:Filedesc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Fileexists&action=edit fileexists]<br> [[MediaWiki_talk:Fileexists|Talk]] </td><td> A file with this name exists already, please check $1 if you are not sure if you want to change it. </td><td> {{int:Fileexists}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filename&action=edit filename]<br> [[MediaWiki_talk:Filename|Talk]] </td><td> Filename </td><td> {{int:Filename}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filenotfound&action=edit filenotfound]<br> [[MediaWiki_talk:Filenotfound|Talk]] </td><td> Could not find file &quot;$1&quot;. </td><td> {{int:Filenotfound}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filerenameerror&action=edit filerenameerror]<br> [[MediaWiki_talk:Filerenameerror|Talk]] </td><td> Could not rename file &quot;$1&quot; to &quot;$2&quot;. </td><td> {{int:Filerenameerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filesource&action=edit filesource]<br> [[MediaWiki_talk:Filesource|Talk]] </td><td> Source </td><td> {{int:Filesource}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Filestatus&action=edit filestatus]<br> [[MediaWiki_talk:Filestatus|Talk]] </td><td> Copyright status </td><td> {{int:Filestatus}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Fileuploaded&action=edit fileuploaded]<br> [[MediaWiki_talk:Fileuploaded|Talk]] </td><td> File &quot;$1&quot; uploaded successfully. Please follow this link: $2 to the description page and fill in information about the file, such as where it came from, when it was created and by whom, and anything else you may know about it. </td><td> {{int:Fileuploaded}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Formerror&action=edit formerror]<br> [[MediaWiki_talk:Formerror|Talk]] </td><td> Error: could not submit form </td><td> {{int:Formerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Fromwikipedia&action=edit fromwikipedia]<br> [[MediaWiki_talk:Fromwikipedia|Talk]] </td><td> From Wikipedia </td><td> {{int:Fromwikipedia}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Getimagelist&action=edit getimagelist]<br> [[MediaWiki_talk:Getimagelist|Talk]] </td><td> fetching image list </td><td> {{int:Getimagelist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Go&action=edit go]<br> [[MediaWiki_talk:Go|Talk]] </td><td> Go </td><td> {{int:Go}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Googlesearch&action=edit googlesearch]<br> [[MediaWiki_talk:Googlesearch|Talk]] </td><td> &lt;!-- SiteSearch Google --&gt; &lt;FORM method=GET action=&quot;http&#58;//www.google.com/search&quot;&gt; &lt;TABLE bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;&gt;&lt;tr&gt;&lt;td&gt; &lt;A HREF=&quot;http&#58;//www.google.com/&quot;&gt; &lt;IMG SRC=&quot;http&#58;//www.google.com/logos/Logo_40wht.gif&quot; border=&quot;0&quot; ALT=&quot;Google&quot;&gt;&lt;/A&gt; &lt;/td&gt; &lt;td&gt; &lt;INPUT TYPE=text name=q size=31 maxlength=255 value=&quot;$1&quot;&gt; &lt;INPUT type=submit name=btnG VALUE=&quot;Google Search&quot;&gt; &lt;font size=-1&gt; &lt;input type=hidden name=domains value=&quot;http&#58;//ku.wikipedia.org&quot;&gt;&lt;br /&gt;&lt;input type=radio name=sitesearch value=&quot;&quot;&gt; WWW &lt;input type=radio name=sitesearch value=&quot;http&#58;//ku.wikipedia.org&quot; checked&gt; http&#58;//ku.wikipedia.org &lt;br /&gt; &lt;input type=&#39;hidden&#39; name=&#39;ie&#39; value=&#39;$2&#39;&gt; &lt;input type=&#39;hidden&#39; name=&#39;oe&#39; value=&#39;$2&#39;&gt; &lt;/font&gt; &lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;&lt;/TABLE&gt; &lt;/FORM&gt; &lt;!-- SiteSearch Google --&gt; </td><td> {{int:Googlesearch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Guesstimezone&action=edit guesstimezone]<br> [[MediaWiki_talk:Guesstimezone|Talk]] </td><td> Fill in from browser </td><td> {{int:Guesstimezone}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Headline_sample&action=edit headline_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Headline_sample|Talk]] </td><td> Headline text </td><td> {{int:Headline_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Headline_tip&action=edit headline_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Headline_tip|Talk]] </td><td> Level 2 headline </td><td> {{int:Headline_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Help&action=edit help]<br> [[MediaWiki_talk:Help|Talk]] </td><td> Help </td><td> {{int:Help}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Helppage&action=edit helppage]<br> [[MediaWiki_talk:Helppage|Talk]] </td><td> Help:Contents </td><td> {{int:Helppage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Hide&action=edit hide]<br> [[MediaWiki_talk:Hide|Talk]] </td><td> hide </td><td> {{int:Hide}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Hidetoc&action=edit hidetoc]<br> [[MediaWiki_talk:Hidetoc|Talk]] </td><td> hide </td><td> {{int:Hidetoc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Hist&action=edit hist]<br> [[MediaWiki_talk:Hist|Talk]] </td><td> hist </td><td> {{int:Hist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Histlegend&action=edit histlegend]<br> [[MediaWiki_talk:Histlegend|Talk]] </td><td> Diff selection: mark the radio boxes of the versions to compare and hit enter or the button at the bottom.&lt;br/&gt; Legend: (cur) = difference with current version, (last) = difference with preceding version, M = minor edit. </td><td> {{int:Histlegend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:History&action=edit history]<br> [[MediaWiki_talk:History|Talk]] </td><td> Page history </td><td> {{int:History}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:History_copyright&action=edit history_copyright]<br> [[MediaWiki_talk:History_copyright|Talk]] </td><td> - </td><td> {{int:History_copyright}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:History_short&action=edit history_short]<br> [[MediaWiki_talk:History_short|Talk]] </td><td> History </td><td> {{int:History_short}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Historywarning&action=edit historywarning]<br> [[MediaWiki_talk:Historywarning|Talk]] </td><td> Warning: The page you are about to delete has a history: </td><td> {{int:Historywarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Hr_tip&action=edit hr_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Hr_tip|Talk]] </td><td> Horizontal line (use sparingly) </td><td> {{int:Hr_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ignorewarning&action=edit ignorewarning]<br> [[MediaWiki_talk:Ignorewarning|Talk]] </td><td> Ignore warning and save file anyway. </td><td> {{int:Ignorewarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ilshowmatch&action=edit ilshowmatch]<br> [[MediaWiki_talk:Ilshowmatch|Talk]] </td><td> Show all images with names matching </td><td> {{int:Ilshowmatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ilsubmit&action=edit ilsubmit]<br> [[MediaWiki_talk:Ilsubmit|Talk]] </td><td> Search </td><td> {{int:Ilsubmit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Image_sample&action=edit image_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Image_sample|Talk]] </td><td> Example.jpg </td><td> {{int:Image_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Image_tip&action=edit image_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Image_tip|Talk]] </td><td> Embedded image </td><td> {{int:Image_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagelinks&action=edit imagelinks]<br> [[MediaWiki_talk:Imagelinks|Talk]] </td><td> Image links </td><td> {{int:Imagelinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagelist&action=edit imagelist]<br> [[MediaWiki_talk:Imagelist|Talk]] </td><td> Image list </td><td> {{int:Imagelist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagelisttext&action=edit imagelisttext]<br> [[MediaWiki_talk:Imagelisttext|Talk]] </td><td> Below is a list of $1 images sorted $2. </td><td> {{int:Imagelisttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagepage&action=edit imagepage]<br> [[MediaWiki_talk:Imagepage|Talk]] </td><td> View image page </td><td> {{int:Imagepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imagereverted&action=edit imagereverted]<br> [[MediaWiki_talk:Imagereverted|Talk]] </td><td> Revert to earlier version was successful. </td><td> {{int:Imagereverted}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imgdelete&action=edit imgdelete]<br> [[MediaWiki_talk:Imgdelete|Talk]] </td><td> del </td><td> {{int:Imgdelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imgdesc&action=edit imgdesc]<br> [[MediaWiki_talk:Imgdesc|Talk]] </td><td> desc </td><td> {{int:Imgdesc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imghistlegend&action=edit imghistlegend]<br> [[MediaWiki_talk:Imghistlegend|Talk]] </td><td> Legend: (cur) = this is the current image, (del) = delete this old version, (rev) = revert to this old version. &lt;br /&gt;&lt;i&gt;Click on date to see image uploaded on that date&lt;/i&gt;. </td><td> {{int:Imghistlegend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imghistory&action=edit imghistory]<br> [[MediaWiki_talk:Imghistory|Talk]] </td><td> Image history </td><td> {{int:Imghistory}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Imglegend&action=edit imglegend]<br> [[MediaWiki_talk:Imglegend|Talk]] </td><td> Legend: (desc) = show/edit image description. </td><td> {{int:Imglegend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Import&action=edit import]<br> [[MediaWiki_talk:Import|Talk]] </td><td> Import pages </td><td> {{int:Import}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Importfailed&action=edit importfailed]<br> [[MediaWiki_talk:Importfailed|Talk]] </td><td> Import failed: $1 </td><td> {{int:Importfailed}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Importhistoryconflict&action=edit importhistoryconflict]<br> [[MediaWiki_talk:Importhistoryconflict|Talk]] </td><td> Conflicting history revision exists (may have imported this page before) </td><td> {{int:Importhistoryconflict}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Importnotext&action=edit importnotext]<br> [[MediaWiki_talk:Importnotext|Talk]] </td><td> Empty or no text </td><td> {{int:Importnotext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Importsuccess&action=edit importsuccess]<br> [[MediaWiki_talk:Importsuccess|Talk]] </td><td> Import succeeded! </td><td> {{int:Importsuccess}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Importtext&action=edit importtext]<br> [[MediaWiki_talk:Importtext|Talk]] </td><td> Please export the file from the source wiki using the Special:Export utility, save it to your disk and upload it here. </td><td> {{int:Importtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Infobox&action=edit infobox]<br> [[MediaWiki_talk:Infobox|Talk]] </td><td> Click a button to get an example text </td><td> {{int:Infobox}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Infobox_alert&action=edit infobox_alert]<br> [[MediaWiki_talk:Infobox_alert|Talk]] </td><td> Please enter the text you want to be formatted.\n It will be shown in the infobox for copy and pasting.\nExample:\n$1\nwill become:\n$2 </td><td> {{int:Infobox_alert}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Internalerror&action=edit internalerror]<br> [[MediaWiki_talk:Internalerror|Talk]] </td><td> Internal error </td><td> {{int:Internalerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Intl&action=edit intl]<br> [[MediaWiki_talk:Intl|Talk]] </td><td> Interlanguage links </td><td> {{int:Intl}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ip_range_invalid&action=edit ip_range_invalid]<br> [[MediaWiki_talk:Ip_range_invalid|Talk]] </td><td> Invalid IP range. </td><td> {{int:Ip_range_invalid}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipaddress&action=edit ipaddress]<br> [[MediaWiki_talk:Ipaddress|Talk]] </td><td> IP Address/username </td><td> {{int:Ipaddress}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipb_expiry_invalid&action=edit ipb_expiry_invalid]<br> [[MediaWiki_talk:Ipb_expiry_invalid|Talk]] </td><td> Expiry time invalid. </td><td> {{int:Ipb_expiry_invalid}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipbexpiry&action=edit ipbexpiry]<br> [[MediaWiki_talk:Ipbexpiry|Talk]] </td><td> Expiry </td><td> {{int:Ipbexpiry}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipblocklist&action=edit ipblocklist]<br> [[MediaWiki_talk:Ipblocklist|Talk]] </td><td> List of blocked IP addresses and usernames </td><td> {{int:Ipblocklist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipbreason&action=edit ipbreason]<br> [[MediaWiki_talk:Ipbreason|Talk]] </td><td> Reason </td><td> {{int:Ipbreason}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipbsubmit&action=edit ipbsubmit]<br> [[MediaWiki_talk:Ipbsubmit|Talk]] </td><td> Block this user </td><td> {{int:Ipbsubmit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipusubmit&action=edit ipusubmit]<br> [[MediaWiki_talk:Ipusubmit|Talk]] </td><td> Unblock this address </td><td> {{int:Ipusubmit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ipusuccess&action=edit ipusuccess]<br> [[MediaWiki_talk:Ipusuccess|Talk]] </td><td> &quot;$1&quot; unblocked </td><td> {{int:Ipusuccess}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Isbn&action=edit isbn]<br> [[MediaWiki_talk:Isbn|Talk]] </td><td> ISBN </td><td> {{int:Isbn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Isredirect&action=edit isredirect]<br> [[MediaWiki_talk:Isredirect|Talk]] </td><td> redirect page </td><td> {{int:Isredirect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Italic_sample&action=edit italic_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Italic_sample|Talk]] </td><td> Italic text </td><td> {{int:Italic_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Italic_tip&action=edit italic_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Italic_tip|Talk]] </td><td> Italic text </td><td> {{int:Italic_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Iteminvalidname&action=edit iteminvalidname]<br> [[MediaWiki_talk:Iteminvalidname|Talk]] </td><td> Problem with item &#39;$1&#39;, invalid name... </td><td> {{int:Iteminvalidname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Largefile&action=edit largefile]<br> [[MediaWiki_talk:Largefile|Talk]] </td><td> It is recommended that images not exceed 100k in size. </td><td> {{int:Largefile}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Last&action=edit last]<br> [[MediaWiki_talk:Last|Talk]] </td><td> last </td><td> {{int:Last}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lastmodified&action=edit lastmodified]<br> [[MediaWiki_talk:Lastmodified|Talk]] </td><td> This page was last modified $1. </td><td> {{int:Lastmodified}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lastmodifiedby&action=edit lastmodifiedby]<br> [[MediaWiki_talk:Lastmodifiedby|Talk]] </td><td> This page was last modified $1 by $2. </td><td> {{int:Lastmodifiedby}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lineno&action=edit lineno]<br> [[MediaWiki_talk:Lineno|Talk]] </td><td> Line $1: </td><td> {{int:Lineno}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Link_sample&action=edit link_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Link_sample|Talk]] </td><td> Link title </td><td> {{int:Link_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Link_tip&action=edit link_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Link_tip|Talk]] </td><td> Internal link </td><td> {{int:Link_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Linklistsub&action=edit linklistsub]<br> [[MediaWiki_talk:Linklistsub|Talk]] </td><td> (List of links) </td><td> {{int:Linklistsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Linkshere&action=edit linkshere]<br> [[MediaWiki_talk:Linkshere|Talk]] </td><td> The following pages link to here: </td><td> {{int:Linkshere}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Linkstoimage&action=edit linkstoimage]<br> [[MediaWiki_talk:Linkstoimage|Talk]] </td><td> The following pages link to this image: </td><td> {{int:Linkstoimage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Linktrail&action=edit linktrail]<br> [[MediaWiki_talk:Linktrail|Talk]] </td><td> /^(&#91;a-z]+)(.*)\$/sD </td><td> {{int:Linktrail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Listadmins&action=edit listadmins]<br> [[MediaWiki_talk:Listadmins|Talk]] </td><td> Admins list </td><td> {{int:Listadmins}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Listform&action=edit listform]<br> [[MediaWiki_talk:Listform|Talk]] </td><td> list </td><td> {{int:Listform}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Listusers&action=edit listusers]<br> [[MediaWiki_talk:Listusers|Talk]] </td><td> User list </td><td> {{int:Listusers}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loadhist&action=edit loadhist]<br> [[MediaWiki_talk:Loadhist|Talk]] </td><td> Loading page history </td><td> {{int:Loadhist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loadingrev&action=edit loadingrev]<br> [[MediaWiki_talk:Loadingrev|Talk]] </td><td> loading revision for diff </td><td> {{int:Loadingrev}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Localtime&action=edit localtime]<br> [[MediaWiki_talk:Localtime|Talk]] </td><td> Local time display </td><td> {{int:Localtime}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockbtn&action=edit lockbtn]<br> [[MediaWiki_talk:Lockbtn|Talk]] </td><td> Lock database </td><td> {{int:Lockbtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockconfirm&action=edit lockconfirm]<br> [[MediaWiki_talk:Lockconfirm|Talk]] </td><td> Yes, I really want to lock the database. </td><td> {{int:Lockconfirm}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockdb&action=edit lockdb]<br> [[MediaWiki_talk:Lockdb|Talk]] </td><td> Lock database </td><td> {{int:Lockdb}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockdbsuccesssub&action=edit lockdbsuccesssub]<br> [[MediaWiki_talk:Lockdbsuccesssub|Talk]] </td><td> Database lock succeeded </td><td> {{int:Lockdbsuccesssub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockdbsuccesstext&action=edit lockdbsuccesstext]<br> [[MediaWiki_talk:Lockdbsuccesstext|Talk]] </td><td> The database has been locked. &lt;br /&gt;Remember to remove the lock after your maintenance is complete. </td><td> {{int:Lockdbsuccesstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lockdbtext&action=edit lockdbtext]<br> [[MediaWiki_talk:Lockdbtext|Talk]] </td><td> Locking the database will suspend the ability of all users to edit pages, change their preferences, edit their watchlists, and other things requiring changes in the database. Please confirm that this is what you intend to do, and that you will unlock the database when your maintenance is done. </td><td> {{int:Lockdbtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Locknoconfirm&action=edit locknoconfirm]<br> [[MediaWiki_talk:Locknoconfirm|Talk]] </td><td> You did not check the confirmation box. </td><td> {{int:Locknoconfirm}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Login&action=edit login]<br> [[MediaWiki_talk:Login|Talk]] </td><td> Log in </td><td> {{int:Login}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginend&action=edit loginend]<br> [[MediaWiki_talk:Loginend|Talk]] </td><td> &amp;nbsp; </td><td> {{int:Loginend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginerror&action=edit loginerror]<br> [[MediaWiki_talk:Loginerror|Talk]] </td><td> Login error </td><td> {{int:Loginerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginpagetitle&action=edit loginpagetitle]<br> [[MediaWiki_talk:Loginpagetitle|Talk]] </td><td> User login </td><td> {{int:Loginpagetitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginproblem&action=edit loginproblem]<br> [[MediaWiki_talk:Loginproblem|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;There has been a problem with your login.&lt;/b&gt;&lt;br /&gt;Try again! </td><td> {{int:Loginproblem}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginprompt&action=edit loginprompt]<br> [[MediaWiki_talk:Loginprompt|Talk]] </td><td> You must have cookies enabled to log in to Wikipedia. </td><td> {{int:Loginprompt}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginreqtext&action=edit loginreqtext]<br> [[MediaWiki_talk:Loginreqtext|Talk]] </td><td> You must &#91;&#91;special:Userlogin&#124;login]] to view other pages. </td><td> {{int:Loginreqtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginreqtitle&action=edit loginreqtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Loginreqtitle|Talk]] </td><td> Login Required </td><td> {{int:Loginreqtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginsuccess&action=edit loginsuccess]<br> [[MediaWiki_talk:Loginsuccess|Talk]] </td><td> You are now logged in to Wikipedia as &quot;$1&quot;. </td><td> {{int:Loginsuccess}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Loginsuccesstitle&action=edit loginsuccesstitle]<br> [[MediaWiki_talk:Loginsuccesstitle|Talk]] </td><td> Login successful </td><td> {{int:Loginsuccesstitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Logout&action=edit logout]<br> [[MediaWiki_talk:Logout|Talk]] </td><td> Log out </td><td> {{int:Logout}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Logouttext&action=edit logouttext]<br> [[MediaWiki_talk:Logouttext|Talk]] </td><td> You are now logged out. You can continue to use Wikipedia anonymously, or you can log in again as the same or as a different user. Note that some pages may continue to be displayed as if you were still logged in, until you clear your browser cache </td><td> {{int:Logouttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Logouttitle&action=edit logouttitle]<br> [[MediaWiki_talk:Logouttitle|Talk]] </td><td> User logout </td><td> {{int:Logouttitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Lonelypages&action=edit lonelypages]<br> [[MediaWiki_talk:Lonelypages|Talk]] </td><td> Orphaned pages </td><td> {{int:Lonelypages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Longpages&action=edit longpages]<br> [[MediaWiki_talk:Longpages|Talk]] </td><td> Long pages </td><td> {{int:Longpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Longpagewarning&action=edit longpagewarning]<br> [[MediaWiki_talk:Longpagewarning|Talk]] </td><td> WARNING: This page is $1 kilobytes long; some browsers may have problems editing pages approaching or longer than 32kb. Please consider breaking the page into smaller sections. </td><td> {{int:Longpagewarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mailerror&action=edit mailerror]<br> [[MediaWiki_talk:Mailerror|Talk]] </td><td> Error sending mail: $1 </td><td> {{int:Mailerror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mailmypassword&action=edit mailmypassword]<br> [[MediaWiki_talk:Mailmypassword|Talk]] </td><td> Mail me a new password </td><td> {{int:Mailmypassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mailnologin&action=edit mailnologin]<br> [[MediaWiki_talk:Mailnologin|Talk]] </td><td> No send address </td><td> {{int:Mailnologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mailnologintext&action=edit mailnologintext]<br> [[MediaWiki_talk:Mailnologintext|Talk]] </td><td> You must be &lt;a href=&quot;{{localurl:Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; and have a valid e-mail address in your &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Preferences&quot;&gt;preferences&lt;/a&gt; to send e-mail to other users. </td><td> {{int:Mailnologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mainpage&action=edit mainpage]<br> [[MediaWiki_talk:Mainpage|Talk]] </td><td> Main Page </td><td> {{int:Mainpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mainpagedocfooter&action=edit mainpagedocfooter]<br> [[MediaWiki_talk:Mainpagedocfooter|Talk]] </td><td> Please see &#91;http&#58;//meta.wikipedia.org/wiki/MediaWiki_i18n documentation on customizing the interface] and the &#91;http&#58;//meta.wikipedia.org/wiki/MediaWiki_User%27s_Guide User&#39;s Guide] for usage and configuration help. </td><td> {{int:Mainpagedocfooter}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mainpagetext&action=edit mainpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Mainpagetext|Talk]] </td><td> Wiki software successfully installed. </td><td> {{int:Mainpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Maintenance&action=edit maintenance]<br> [[MediaWiki_talk:Maintenance|Talk]] </td><td> Maintenance page </td><td> {{int:Maintenance}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Maintenancebacklink&action=edit maintenancebacklink]<br> [[MediaWiki_talk:Maintenancebacklink|Talk]] </td><td> Back to Maintenance Page </td><td> {{int:Maintenancebacklink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Maintnancepagetext&action=edit maintnancepagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Maintnancepagetext|Talk]] </td><td> This page includes several handy tools for everyday maintenance. Some of these functions tend to stress the database, so please do not hit reload after every item you fixed ;-) </td><td> {{int:Maintnancepagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysop&action=edit makesysop]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysop|Talk]] </td><td> Make a user into a sysop </td><td> {{int:Makesysop}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysopfail&action=edit makesysopfail]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysopfail|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;User &quot;$1&quot; could not be made into a sysop. (Did you enter the name correctly?)&lt;/b&gt; </td><td> {{int:Makesysopfail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysopname&action=edit makesysopname]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysopname|Talk]] </td><td> Name of the user: </td><td> {{int:Makesysopname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysopok&action=edit makesysopok]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysopok|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;User &quot;$1&quot; is now a sysop&lt;/b&gt; </td><td> {{int:Makesysopok}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysopsubmit&action=edit makesysopsubmit]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysopsubmit|Talk]] </td><td> Make this user into a sysop </td><td> {{int:Makesysopsubmit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysoptext&action=edit makesysoptext]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysoptext|Talk]] </td><td> This form is used by bureaucrats to turn ordinary users into administrators. Type the name of the user in the box and press the button to make the user an administrator </td><td> {{int:Makesysoptext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Makesysoptitle&action=edit makesysoptitle]<br> [[MediaWiki_talk:Makesysoptitle|Talk]] </td><td> Make a user into a sysop </td><td> {{int:Makesysoptitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Matchtotals&action=edit matchtotals]<br> [[MediaWiki_talk:Matchtotals|Talk]] </td><td> The query &quot;$1&quot; matched $2 page titles and the text of $3 pages. </td><td> {{int:Matchtotals}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math&action=edit math]<br> [[MediaWiki_talk:Math|Talk]] </td><td> Rendering math </td><td> {{int:Math}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_bad_output&action=edit math_bad_output]<br> [[MediaWiki_talk:Math_bad_output|Talk]] </td><td> Can&#39;t write to or create math output directory </td><td> {{int:Math_bad_output}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_bad_tmpdir&action=edit math_bad_tmpdir]<br> [[MediaWiki_talk:Math_bad_tmpdir|Talk]] </td><td> Can&#39;t write to or create math temp directory </td><td> {{int:Math_bad_tmpdir}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_failure&action=edit math_failure]<br> [[MediaWiki_talk:Math_failure|Talk]] </td><td> Failed to parse </td><td> {{int:Math_failure}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_image_error&action=edit math_image_error]<br> [[MediaWiki_talk:Math_image_error|Talk]] </td><td> PNG conversion failed; check for correct installation of latex, dvips, gs, and convert </td><td> {{int:Math_image_error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_lexing_error&action=edit math_lexing_error]<br> [[MediaWiki_talk:Math_lexing_error|Talk]] </td><td> lexing error </td><td> {{int:Math_lexing_error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_notexvc&action=edit math_notexvc]<br> [[MediaWiki_talk:Math_notexvc|Talk]] </td><td> Missing texvc executable; please see math/README to configure. </td><td> {{int:Math_notexvc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_sample&action=edit math_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Math_sample|Talk]] </td><td> Insert formula here </td><td> {{int:Math_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_syntax_error&action=edit math_syntax_error]<br> [[MediaWiki_talk:Math_syntax_error|Talk]] </td><td> syntax error </td><td> {{int:Math_syntax_error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_tip&action=edit math_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Math_tip|Talk]] </td><td> Mathematical formula (LaTeX) </td><td> {{int:Math_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_unknown_error&action=edit math_unknown_error]<br> [[MediaWiki_talk:Math_unknown_error|Talk]] </td><td> unknown error </td><td> {{int:Math_unknown_error}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Math_unknown_function&action=edit math_unknown_function]<br> [[MediaWiki_talk:Math_unknown_function|Talk]] </td><td> unknown function </td><td> {{int:Math_unknown_function}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Media_sample&action=edit media_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Media_sample|Talk]] </td><td> Example.mp3 </td><td> {{int:Media_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Media_tip&action=edit media_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Media_tip|Talk]] </td><td> Media file link </td><td> {{int:Media_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Minlength&action=edit minlength]<br> [[MediaWiki_talk:Minlength|Talk]] </td><td> Image names must be at least three letters. </td><td> {{int:Minlength}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Minoredit&action=edit minoredit]<br> [[MediaWiki_talk:Minoredit|Talk]] </td><td> This is a minor edit </td><td> {{int:Minoredit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Minoreditletter&action=edit minoreditletter]<br> [[MediaWiki_talk:Minoreditletter|Talk]] </td><td> M </td><td> {{int:Minoreditletter}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mispeelings&action=edit mispeelings]<br> [[MediaWiki_talk:Mispeelings|Talk]] </td><td> Pages with misspellings </td><td> {{int:Mispeelings}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mispeelingspage&action=edit mispeelingspage]<br> [[MediaWiki_talk:Mispeelingspage|Talk]] </td><td> List of common misspellings </td><td> {{int:Mispeelingspage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mispeelingstext&action=edit mispeelingstext]<br> [[MediaWiki_talk:Mispeelingstext|Talk]] </td><td> The following pages contain a common misspelling, which are listed on $1. The correct spelling might be given (like this). </td><td> {{int:Mispeelingstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missingarticle&action=edit missingarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Missingarticle|Talk]] </td><td> The database did not find the text of a page that it should have found, named &quot;$1&quot;. &lt;p&gt;This is usually caused by following an outdated diff or history link to a page that has been deleted. &lt;p&gt;If this is not the case, you may have found a bug in the software. Please report this to an administrator, making note of the URL. </td><td> {{int:Missingarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missingimage&action=edit missingimage]<br> [[MediaWiki_talk:Missingimage|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;Missing image&lt;/b&gt;&lt;br /&gt;&lt;i&gt;$1&lt;/i&gt; </td><td> {{int:Missingimage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missinglanguagelinks&action=edit missinglanguagelinks]<br> [[MediaWiki_talk:Missinglanguagelinks|Talk]] </td><td> Missing Language Links </td><td> {{int:Missinglanguagelinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missinglanguagelinksbutton&action=edit missinglanguagelinksbutton]<br> [[MediaWiki_talk:Missinglanguagelinksbutton|Talk]] </td><td> Find missing language links for </td><td> {{int:Missinglanguagelinksbutton}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Missinglanguagelinkstext&action=edit missinglanguagelinkstext]<br> [[MediaWiki_talk:Missinglanguagelinkstext|Talk]] </td><td> These pages do &lt;i&gt;not&lt;/i&gt; link to their counterpart in $1. Redirects and subpages are &lt;i&gt;not&lt;/i&gt; shown. </td><td> {{int:Missinglanguagelinkstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Moredotdotdot&action=edit moredotdotdot]<br> [[MediaWiki_talk:Moredotdotdot|Talk]] </td><td> More... </td><td> {{int:Moredotdotdot}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Move&action=edit move]<br> [[MediaWiki_talk:Move|Talk]] </td><td> Move </td><td> {{int:Move}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movearticle&action=edit movearticle]<br> [[MediaWiki_talk:Movearticle|Talk]] </td><td> Move page </td><td> {{int:Movearticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movedto&action=edit movedto]<br> [[MediaWiki_talk:Movedto|Talk]] </td><td> moved to </td><td> {{int:Movedto}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movenologin&action=edit movenologin]<br> [[MediaWiki_talk:Movenologin|Talk]] </td><td> Not logged in </td><td> {{int:Movenologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movenologintext&action=edit movenologintext]<br> [[MediaWiki_talk:Movenologintext|Talk]] </td><td> You must be a registered user and &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; to move a page. </td><td> {{int:Movenologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movepage&action=edit movepage]<br> [[MediaWiki_talk:Movepage|Talk]] </td><td> Move page </td><td> {{int:Movepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movepagebtn&action=edit movepagebtn]<br> [[MediaWiki_talk:Movepagebtn|Talk]] </td><td> Move page </td><td> {{int:Movepagebtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movepagetalktext&action=edit movepagetalktext]<br> [[MediaWiki_talk:Movepagetalktext|Talk]] </td><td> The associated talk page, if any, will be automatically moved along with it &#39;&#39;&#39;unless:&#39;&#39;&#39; *You are moving the page across namespaces, *A non-empty talk page already exists under the new name, or *You uncheck the box below. In those cases, you will have to move or merge the page manually if desired. </td><td> {{int:Movepagetalktext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movepagetext&action=edit movepagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Movepagetext|Talk]] </td><td> Using the form below will rename a page, moving all of its history to the new name. The old title will become a redirect page to the new title. Links to the old page title will not be changed; be sure to &#91;&#91;Special:Maintenance&#124;check]] for double or broken redirects. You are responsible for making sure that links continue to point where they are supposed to go. Note that the page will &#39;&#39;&#39;not&#39;&#39;&#39; be moved if there is already a page at the new title, unless it is empty or a redirect and has no past edit history. This means that you can rename a page back to where it was just renamed from if you make a mistake, and you cannot overwrite an existing page. &lt;b&gt;WARNING!&lt;/b&gt; This can be a drastic and unexpected change for a popular page; please be sure you understand the consequences of this before proceeding. </td><td> {{int:Movepagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movetalk&action=edit movetalk]<br> [[MediaWiki_talk:Movetalk|Talk]] </td><td> Move &quot;talk&quot; page as well, if applicable. </td><td> {{int:Movetalk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Movethispage&action=edit movethispage]<br> [[MediaWiki_talk:Movethispage|Talk]] </td><td> Move this page </td><td> {{int:Movethispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mycontris&action=edit mycontris]<br> [[MediaWiki_talk:Mycontris|Talk]] </td><td> My contributions </td><td> {{int:Mycontris}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mypage&action=edit mypage]<br> [[MediaWiki_talk:Mypage|Talk]] </td><td> My page </td><td> {{int:Mypage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Mytalk&action=edit mytalk]<br> [[MediaWiki_talk:Mytalk|Talk]] </td><td> My talk </td><td> {{int:Mytalk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Navigation&action=edit navigation]<br> [[MediaWiki_talk:Navigation|Talk]] </td><td> Navigation </td><td> {{int:Navigation}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nbytes&action=edit nbytes]<br> [[MediaWiki_talk:Nbytes|Talk]] </td><td> $1 bytes </td><td> {{int:Nbytes}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nchanges&action=edit nchanges]<br> [[MediaWiki_talk:Nchanges|Talk]] </td><td> $1 changes </td><td> {{int:Nchanges}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newarticle&action=edit newarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Newarticle|Talk]] </td><td> (New) </td><td> {{int:Newarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newarticletext&action=edit newarticletext]<br> [[MediaWiki_talk:Newarticletext|Talk]] </td><td> You&#39;ve followed a link to a page that doesn&#39;t exist yet. To create the page, start typing in the box below (see the &#91;&#91;Wikipedia:Help&#124;help page]] for more info). If you are here by mistake, just click your browser&#39;s &#39;&#39;&#39;back&#39;&#39;&#39; button. </td><td> {{int:Newarticletext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newmessages&action=edit newmessages]<br> [[MediaWiki_talk:Newmessages|Talk]] </td><td> You have $1. </td><td> {{int:Newmessages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newmessageslink&action=edit newmessageslink]<br> [[MediaWiki_talk:Newmessageslink|Talk]] </td><td> new messages </td><td> {{int:Newmessageslink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newpage&action=edit newpage]<br> [[MediaWiki_talk:Newpage|Talk]] </td><td> New page </td><td> {{int:Newpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newpageletter&action=edit newpageletter]<br> [[MediaWiki_talk:Newpageletter|Talk]] </td><td> N </td><td> {{int:Newpageletter}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newpages&action=edit newpages]<br> [[MediaWiki_talk:Newpages|Talk]] </td><td> New pages </td><td> {{int:Newpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newpassword&action=edit newpassword]<br> [[MediaWiki_talk:Newpassword|Talk]] </td><td> New password </td><td> {{int:Newpassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newtitle&action=edit newtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Newtitle|Talk]] </td><td> To new title </td><td> {{int:Newtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newusersonly&action=edit newusersonly]<br> [[MediaWiki_talk:Newusersonly|Talk]] </td><td> (new users only) </td><td> {{int:Newusersonly}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Newwindow&action=edit newwindow]<br> [[MediaWiki_talk:Newwindow|Talk]] </td><td> (opens in new window) </td><td> {{int:Newwindow}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Next&action=edit next]<br> [[MediaWiki_talk:Next|Talk]] </td><td> next </td><td> {{int:Next}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nextn&action=edit nextn]<br> [[MediaWiki_talk:Nextn|Talk]] </td><td> next $1 </td><td> {{int:Nextn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nlinks&action=edit nlinks]<br> [[MediaWiki_talk:Nlinks|Talk]] </td><td> $1 links </td><td> {{int:Nlinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noaffirmation&action=edit noaffirmation]<br> [[MediaWiki_talk:Noaffirmation|Talk]] </td><td> You must affirm that your upload does not violate any copyrights. </td><td> {{int:Noaffirmation}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noarticletext&action=edit noarticletext]<br> [[MediaWiki_talk:Noarticletext|Talk]] </td><td> (There is currently no text in this page) </td><td> {{int:Noarticletext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noblockreason&action=edit noblockreason]<br> [[MediaWiki_talk:Noblockreason|Talk]] </td><td> You must supply a reason for the block. </td><td> {{int:Noblockreason}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noconnect&action=edit noconnect]<br> [[MediaWiki_talk:Noconnect|Talk]] </td><td> Sorry! The wiki is experiencing some technical difficulties, and cannot contact the database server. &lt;br /&gt; $1 </td><td> {{int:Noconnect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nocontribs&action=edit nocontribs]<br> [[MediaWiki_talk:Nocontribs|Talk]] </td><td> No changes were found matching these criteria. </td><td> {{int:Nocontribs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nocookieslogin&action=edit nocookieslogin]<br> [[MediaWiki_talk:Nocookieslogin|Talk]] </td><td> Wikipedia uses cookies to log in users. You have cookies disabled. Please enable them and try again. </td><td> {{int:Nocookieslogin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nocookiesnew&action=edit nocookiesnew]<br> [[MediaWiki_talk:Nocookiesnew|Talk]] </td><td> The user account was created, but you are not logged in. Wikipedia uses cookies to log in users. You have cookies disabled. Please enable them, then log in with your new username and password. </td><td> {{int:Nocookiesnew}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nocreativecommons&action=edit nocreativecommons]<br> [[MediaWiki_talk:Nocreativecommons|Talk]] </td><td> Creative Commons RDF metadata disabled for this server. </td><td> {{int:Nocreativecommons}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nocredits&action=edit nocredits]<br> [[MediaWiki_talk:Nocredits|Talk]] </td><td> There is no credits info available for this page. </td><td> {{int:Nocredits}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nodb&action=edit nodb]<br> [[MediaWiki_talk:Nodb|Talk]] </td><td> Could not select database $1 </td><td> {{int:Nodb}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nodublincore&action=edit nodublincore]<br> [[MediaWiki_talk:Nodublincore|Talk]] </td><td> Dublin Core RDF metadata disabled for this server. </td><td> {{int:Nodublincore}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noemail&action=edit noemail]<br> [[MediaWiki_talk:Noemail|Talk]] </td><td> There is no e-mail address recorded for user &quot;$1&quot;. </td><td> {{int:Noemail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noemailtext&action=edit noemailtext]<br> [[MediaWiki_talk:Noemailtext|Talk]] </td><td> This user has not specified a valid e-mail address, or has chosen not to receive e-mail from other users. </td><td> {{int:Noemailtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noemailtitle&action=edit noemailtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Noemailtitle|Talk]] </td><td> No e-mail address </td><td> {{int:Noemailtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nogomatch&action=edit nogomatch]<br> [[MediaWiki_talk:Nogomatch|Talk]] </td><td> No page with this exact title exists, trying full text search. </td><td> {{int:Nogomatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nohistory&action=edit nohistory]<br> [[MediaWiki_talk:Nohistory|Talk]] </td><td> There is no edit history for this page. </td><td> {{int:Nohistory}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nolinkshere&action=edit nolinkshere]<br> [[MediaWiki_talk:Nolinkshere|Talk]] </td><td> No pages link to here. </td><td> {{int:Nolinkshere}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nolinkstoimage&action=edit nolinkstoimage]<br> [[MediaWiki_talk:Nolinkstoimage|Talk]] </td><td> There are no pages that link to this image. </td><td> {{int:Nolinkstoimage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Noname&action=edit noname]<br> [[MediaWiki_talk:Noname|Talk]] </td><td> You have not specified a valid user name. </td><td> {{int:Noname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nonefound&action=edit nonefound]<br> [[MediaWiki_talk:Nonefound|Talk]] </td><td> &lt;strong&gt;Note&lt;/strong&gt;: unsuccessful searches are often caused by searching for common words like &quot;have&quot; and &quot;from&quot;, which are not indexed, or by specifying more than one search term (only pages containing all of the search terms will appear in the result). </td><td> {{int:Nonefound}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nospecialpagetext&action=edit nospecialpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Nospecialpagetext|Talk]] </td><td> You have requested a special page that is not recognized by the wiki. </td><td> {{int:Nospecialpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nosuchaction&action=edit nosuchaction]<br> [[MediaWiki_talk:Nosuchaction|Talk]] </td><td> No such action </td><td> {{int:Nosuchaction}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nosuchactiontext&action=edit nosuchactiontext]<br> [[MediaWiki_talk:Nosuchactiontext|Talk]] </td><td> The action specified by the URL is not recognized by the wiki </td><td> {{int:Nosuchactiontext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nosuchspecialpage&action=edit nosuchspecialpage]<br> [[MediaWiki_talk:Nosuchspecialpage|Talk]] </td><td> No such special page </td><td> {{int:Nosuchspecialpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nosuchuser&action=edit nosuchuser]<br> [[MediaWiki_talk:Nosuchuser|Talk]] </td><td> There is no user by the name &quot;$1&quot;. Check your spelling, or use the form below to create a new user account. </td><td> {{int:Nosuchuser}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notacceptable&action=edit notacceptable]<br> [[MediaWiki_talk:Notacceptable|Talk]] </td><td> The wiki server can&#39;t provide data in a format your client can read. </td><td> {{int:Notacceptable}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notanarticle&action=edit notanarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Notanarticle|Talk]] </td><td> Not a content page </td><td> {{int:Notanarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notargettext&action=edit notargettext]<br> [[MediaWiki_talk:Notargettext|Talk]] </td><td> You have not specified a target page or user to perform this function on. </td><td> {{int:Notargettext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notargettitle&action=edit notargettitle]<br> [[MediaWiki_talk:Notargettitle|Talk]] </td><td> No target </td><td> {{int:Notargettitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Note&action=edit note]<br> [[MediaWiki_talk:Note|Talk]] </td><td> &lt;strong&gt;Note:&lt;/strong&gt; </td><td> {{int:Note}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notextmatches&action=edit notextmatches]<br> [[MediaWiki_talk:Notextmatches|Talk]] </td><td> No page text matches </td><td> {{int:Notextmatches}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notitlematches&action=edit notitlematches]<br> [[MediaWiki_talk:Notitlematches|Talk]] </td><td> No page title matches </td><td> {{int:Notitlematches}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Notloggedin&action=edit notloggedin]<br> [[MediaWiki_talk:Notloggedin|Talk]] </td><td> Not logged in </td><td> {{int:Notloggedin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nowatchlist&action=edit nowatchlist]<br> [[MediaWiki_talk:Nowatchlist|Talk]] </td><td> You have no items on your watchlist. </td><td> {{int:Nowatchlist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nowiki_sample&action=edit nowiki_sample]<br> [[MediaWiki_talk:Nowiki_sample|Talk]] </td><td> Insert non-formatted text here </td><td> {{int:Nowiki_sample}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nowiki_tip&action=edit nowiki_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Nowiki_tip|Talk]] </td><td> Ignore wiki formatting </td><td> {{int:Nowiki_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-category&action=edit nstab-category]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-category|Talk]] </td><td> Category </td><td> {{int:Nstab-category}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-help&action=edit nstab-help]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-help|Talk]] </td><td> Help </td><td> {{int:Nstab-help}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-image&action=edit nstab-image]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-image|Talk]] </td><td> Image </td><td> {{int:Nstab-image}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-main&action=edit nstab-main]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-main|Talk]] </td><td> Article </td><td> {{int:Nstab-main}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-media&action=edit nstab-media]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-media|Talk]] </td><td> Media </td><td> {{int:Nstab-media}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-mediawiki&action=edit nstab-mediawiki]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-mediawiki|Talk]] </td><td> Message </td><td> {{int:Nstab-mediawiki}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-special&action=edit nstab-special]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-special|Talk]] </td><td> Special </td><td> {{int:Nstab-special}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-template&action=edit nstab-template]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-template|Talk]] </td><td> Template </td><td> {{int:Nstab-template}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-user&action=edit nstab-user]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-user|Talk]] </td><td> User page </td><td> {{int:Nstab-user}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nstab-wp&action=edit nstab-wp]<br> [[MediaWiki_talk:Nstab-wp|Talk]] </td><td> About </td><td> {{int:Nstab-wp}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Nviews&action=edit nviews]<br> [[MediaWiki_talk:Nviews|Talk]] </td><td> $1 views </td><td> {{int:Nviews}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ok&action=edit ok]<br> [[MediaWiki_talk:Ok|Talk]] </td><td> OK </td><td> {{int:Ok}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Oldpassword&action=edit oldpassword]<br> [[MediaWiki_talk:Oldpassword|Talk]] </td><td> Old password </td><td> {{int:Oldpassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Orig&action=edit orig]<br> [[MediaWiki_talk:Orig|Talk]] </td><td> orig </td><td> {{int:Orig}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Orphans&action=edit orphans]<br> [[MediaWiki_talk:Orphans|Talk]] </td><td> Orphaned pages </td><td> {{int:Orphans}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Othercontribs&action=edit othercontribs]<br> [[MediaWiki_talk:Othercontribs|Talk]] </td><td> Based on work by $1. </td><td> {{int:Othercontribs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Otherlanguages&action=edit otherlanguages]<br> [[MediaWiki_talk:Otherlanguages|Talk]] </td><td> Other languages </td><td> {{int:Otherlanguages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Others&action=edit others]<br> [[MediaWiki_talk:Others|Talk]] </td><td> others </td><td> {{int:Others}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Pagemovedsub&action=edit pagemovedsub]<br> [[MediaWiki_talk:Pagemovedsub|Talk]] </td><td> Move succeeded </td><td> {{int:Pagemovedsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Pagemovedtext&action=edit pagemovedtext]<br> [[MediaWiki_talk:Pagemovedtext|Talk]] </td><td> Page &quot;&#91;&#91;$1]]&quot; moved to &quot;&#91;&#91;$2]]&quot;. </td><td> {{int:Pagemovedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Pagetitle&action=edit pagetitle]<br> [[MediaWiki_talk:Pagetitle|Talk]] </td><td> $1 - Wikipedia </td><td> {{int:Pagetitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Passwordremindertext&action=edit passwordremindertext]<br> [[MediaWiki_talk:Passwordremindertext|Talk]] </td><td> Someone (probably you, from IP address $1) requested that we send you a new Wikipedia login password. The password for user &quot;$2&quot; is now &quot;$3&quot;. You should log in and change your password now. </td><td> {{int:Passwordremindertext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Passwordremindertitle&action=edit passwordremindertitle]<br> [[MediaWiki_talk:Passwordremindertitle|Talk]] </td><td> Password reminder from Wikipedia </td><td> {{int:Passwordremindertitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Passwordsent&action=edit passwordsent]<br> [[MediaWiki_talk:Passwordsent|Talk]] </td><td> A new password has been sent to the e-mail address registered for &quot;$1&quot;. Please log in again after you receive it. </td><td> {{int:Passwordsent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Perfcached&action=edit perfcached]<br> [[MediaWiki_talk:Perfcached|Talk]] </td><td> The following data is cached and may not be completely up to date: </td><td> {{int:Perfcached}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Perfdisabled&action=edit perfdisabled]<br> [[MediaWiki_talk:Perfdisabled|Talk]] </td><td> Sorry! This feature has been temporarily disabled because it slows the database down to the point that no one can use the wiki. </td><td> {{int:Perfdisabled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Perfdisabledsub&action=edit perfdisabledsub]<br> [[MediaWiki_talk:Perfdisabledsub|Talk]] </td><td> Here&#39;s a saved copy from $1: </td><td> {{int:Perfdisabledsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Personaltools&action=edit personaltools]<br> [[MediaWiki_talk:Personaltools|Talk]] </td><td> Personal tools </td><td> {{int:Personaltools}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Popularpages&action=edit popularpages]<br> [[MediaWiki_talk:Popularpages|Talk]] </td><td> Popular pages </td><td> {{int:Popularpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Portal&action=edit portal]<br> [[MediaWiki_talk:Portal|Talk]] </td><td> Community portal </td><td> {{int:Portal}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Portal-url&action=edit portal-url]<br> [[MediaWiki_talk:Portal-url|Talk]] </td><td> Wikipedia:Community Portal </td><td> {{int:Portal-url}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Postcomment&action=edit postcomment]<br> [[MediaWiki_talk:Postcomment|Talk]] </td><td> Post a comment </td><td> {{int:Postcomment}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Poweredby&action=edit poweredby]<br> [[MediaWiki_talk:Poweredby|Talk]] </td><td> Wikipedia is powered by &#91;http&#58;//www.mediawiki.org/ MediaWiki], an open source wiki engine. </td><td> {{int:Poweredby}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Powersearch&action=edit powersearch]<br> [[MediaWiki_talk:Powersearch|Talk]] </td><td> Search </td><td> {{int:Powersearch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Powersearchtext&action=edit powersearchtext]<br> [[MediaWiki_talk:Powersearchtext|Talk]] </td><td> Search in namespaces :&lt;br /&gt; $1&lt;br /&gt; $2 List redirects &amp;nbsp; Search for $3 $9 </td><td> {{int:Powersearchtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Preferences&action=edit preferences]<br> [[MediaWiki_talk:Preferences|Talk]] </td><td> Preferences </td><td> {{int:Preferences}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefs-help-userdata&action=edit prefs-help-userdata]<br> [[MediaWiki_talk:Prefs-help-userdata|Talk]] </td><td> * &lt;strong&gt;Real name&lt;/strong&gt; (optional): if you choose to provide it this will be used for giving you attribution for your work.&lt;br/&gt; * &lt;strong&gt;Email&lt;/strong&gt; (optional): Enables people to contact you through the website without you having to reveal your email address to them, and it can be used to send you a new password if you forget it. </td><td> {{int:Prefs-help-userdata}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefs-misc&action=edit prefs-misc]<br> [[MediaWiki_talk:Prefs-misc|Talk]] </td><td> Misc settings </td><td> {{int:Prefs-misc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefs-personal&action=edit prefs-personal]<br> [[MediaWiki_talk:Prefs-personal|Talk]] </td><td> User data </td><td> {{int:Prefs-personal}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefs-rc&action=edit prefs-rc]<br> [[MediaWiki_talk:Prefs-rc|Talk]] </td><td> Recent changes and stub display </td><td> {{int:Prefs-rc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefslogintext&action=edit prefslogintext]<br> [[MediaWiki_talk:Prefslogintext|Talk]] </td><td> You are logged in as &quot;$1&quot;. Your internal ID number is $2. See &#91;&#91;Wikipedia:User preferences help]] for help deciphering the options. </td><td> {{int:Prefslogintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefsnologin&action=edit prefsnologin]<br> [[MediaWiki_talk:Prefsnologin|Talk]] </td><td> Not logged in </td><td> {{int:Prefsnologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefsnologintext&action=edit prefsnologintext]<br> [[MediaWiki_talk:Prefsnologintext|Talk]] </td><td> You must be &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; to set user preferences. </td><td> {{int:Prefsnologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prefsreset&action=edit prefsreset]<br> [[MediaWiki_talk:Prefsreset|Talk]] </td><td> Preferences have been reset from storage. </td><td> {{int:Prefsreset}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Preview&action=edit preview]<br> [[MediaWiki_talk:Preview|Talk]] </td><td> Preview </td><td> {{int:Preview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Previewconflict&action=edit previewconflict]<br> [[MediaWiki_talk:Previewconflict|Talk]] </td><td> This preview reflects the text in the upper text editing area as it will appear if you choose to save. </td><td> {{int:Previewconflict}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Previewnote&action=edit previewnote]<br> [[MediaWiki_talk:Previewnote|Talk]] </td><td> Remember that this is only a preview, and has not yet been saved! </td><td> {{int:Previewnote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Prevn&action=edit prevn]<br> [[MediaWiki_talk:Prevn|Talk]] </td><td> previous $1 </td><td> {{int:Prevn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Printableversion&action=edit printableversion]<br> [[MediaWiki_talk:Printableversion|Talk]] </td><td> Printable version </td><td> {{int:Printableversion}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Printsubtitle&action=edit printsubtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Printsubtitle|Talk]] </td><td> (From http&#58;//ku.wikipedia.org) </td><td> {{int:Printsubtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protect&action=edit protect]<br> [[MediaWiki_talk:Protect|Talk]] </td><td> Protect </td><td> {{int:Protect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectcomment&action=edit protectcomment]<br> [[MediaWiki_talk:Protectcomment|Talk]] </td><td> Reason for protecting </td><td> {{int:Protectcomment}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectedarticle&action=edit protectedarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Protectedarticle|Talk]] </td><td> protected &#91;&#91;$1]] </td><td> {{int:Protectedarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectedpage&action=edit protectedpage]<br> [[MediaWiki_talk:Protectedpage|Talk]] </td><td> Protected page </td><td> {{int:Protectedpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectedpagewarning&action=edit protectedpagewarning]<br> [[MediaWiki_talk:Protectedpagewarning|Talk]] </td><td> WARNING: This page has been locked so that only users with sysop privileges can edit it. Be sure you are following the &lt;a href=&#39;/w/wiki.phtml/Wikipedia:Protected_page_guidelines&#39;&gt;protected page guidelines&lt;/a&gt;. </td><td> {{int:Protectedpagewarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectedtext&action=edit protectedtext]<br> [[MediaWiki_talk:Protectedtext|Talk]] </td><td> This page has been locked to prevent editing; there are a number of reasons why this may be so, please see &#91;&#91;Wikipedia:Protected page]]. You can view and copy the source of this page: </td><td> {{int:Protectedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectlogpage&action=edit protectlogpage]<br> [[MediaWiki_talk:Protectlogpage|Talk]] </td><td> Protection_log </td><td> {{int:Protectlogpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectlogtext&action=edit protectlogtext]<br> [[MediaWiki_talk:Protectlogtext|Talk]] </td><td> Below is a list of page locks/unlocks. See &#91;&#91;Wikipedia:Protected page]] for more information. </td><td> {{int:Protectlogtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectpage&action=edit protectpage]<br> [[MediaWiki_talk:Protectpage|Talk]] </td><td> Protect page </td><td> {{int:Protectpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectreason&action=edit protectreason]<br> [[MediaWiki_talk:Protectreason|Talk]] </td><td> (give a reason) </td><td> {{int:Protectreason}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectsub&action=edit protectsub]<br> [[MediaWiki_talk:Protectsub|Talk]] </td><td> (Protecting &quot;$1&quot;) </td><td> {{int:Protectsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Protectthispage&action=edit protectthispage]<br> [[MediaWiki_talk:Protectthispage|Talk]] </td><td> Protect this page </td><td> {{int:Protectthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Proxyblocker&action=edit proxyblocker]<br> [[MediaWiki_talk:Proxyblocker|Talk]] </td><td> Proxy blocker </td><td> {{int:Proxyblocker}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Proxyblockreason&action=edit proxyblockreason]<br> [[MediaWiki_talk:Proxyblockreason|Talk]] </td><td> Your IP address has been blocked because it is an open proxy. Please contact your Internet service provider or tech support and inform them of this serious security problem. </td><td> {{int:Proxyblockreason}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Proxyblocksuccess&action=edit proxyblocksuccess]<br> [[MediaWiki_talk:Proxyblocksuccess|Talk]] </td><td> Done. </td><td> {{int:Proxyblocksuccess}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbbrowse&action=edit qbbrowse]<br> [[MediaWiki_talk:Qbbrowse|Talk]] </td><td> Browse </td><td> {{int:Qbbrowse}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbedit&action=edit qbedit]<br> [[MediaWiki_talk:Qbedit|Talk]] </td><td> Edit </td><td> {{int:Qbedit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbfind&action=edit qbfind]<br> [[MediaWiki_talk:Qbfind|Talk]] </td><td> Find </td><td> {{int:Qbfind}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbmyoptions&action=edit qbmyoptions]<br> [[MediaWiki_talk:Qbmyoptions|Talk]] </td><td> My pages </td><td> {{int:Qbmyoptions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbpageinfo&action=edit qbpageinfo]<br> [[MediaWiki_talk:Qbpageinfo|Talk]] </td><td> Context </td><td> {{int:Qbpageinfo}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbpageoptions&action=edit qbpageoptions]<br> [[MediaWiki_talk:Qbpageoptions|Talk]] </td><td> This page </td><td> {{int:Qbpageoptions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbsettings&action=edit qbsettings]<br> [[MediaWiki_talk:Qbsettings|Talk]] </td><td> Quickbar settings </td><td> {{int:Qbsettings}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbsettingsnote&action=edit qbsettingsnote]<br> [[MediaWiki_talk:Qbsettingsnote|Talk]] </td><td> This preference only works in the &#39;Standard&#39; and the &#39;CologneBlue&#39; skin. </td><td> {{int:Qbsettingsnote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Qbspecialpages&action=edit qbspecialpages]<br> [[MediaWiki_talk:Qbspecialpages|Talk]] </td><td> Special pages </td><td> {{int:Qbspecialpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Querybtn&action=edit querybtn]<br> [[MediaWiki_talk:Querybtn|Talk]] </td><td> Submit query </td><td> {{int:Querybtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Querysuccessful&action=edit querysuccessful]<br> [[MediaWiki_talk:Querysuccessful|Talk]] </td><td> Query successful </td><td> {{int:Querysuccessful}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Randompage&action=edit randompage]<br> [[MediaWiki_talk:Randompage|Talk]] </td><td> Random page </td><td> {{int:Randompage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Range_block_disabled&action=edit range_block_disabled]<br> [[MediaWiki_talk:Range_block_disabled|Talk]] </td><td> The sysop ability to create range blocks is disabled. </td><td> {{int:Range_block_disabled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rchide&action=edit rchide]<br> [[MediaWiki_talk:Rchide|Talk]] </td><td> in $4 form; $1 minor edits; $2 secondary namespaces; $3 multiple edits. </td><td> {{int:Rchide}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rclinks&action=edit rclinks]<br> [[MediaWiki_talk:Rclinks|Talk]] </td><td> Show last $1 changes in last $2 days&lt;br /&gt;$3 </td><td> {{int:Rclinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rclistfrom&action=edit rclistfrom]<br> [[MediaWiki_talk:Rclistfrom|Talk]] </td><td> Show new changes starting from $1 </td><td> {{int:Rclistfrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rcliu&action=edit rcliu]<br> [[MediaWiki_talk:Rcliu|Talk]] </td><td> ; $1 edits from logged in users </td><td> {{int:Rcliu}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rcloaderr&action=edit rcloaderr]<br> [[MediaWiki_talk:Rcloaderr|Talk]] </td><td> Loading recent changes </td><td> {{int:Rcloaderr}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rclsub&action=edit rclsub]<br> [[MediaWiki_talk:Rclsub|Talk]] </td><td> (to pages linked from &quot;$1&quot;) </td><td> {{int:Rclsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rcnote&action=edit rcnote]<br> [[MediaWiki_talk:Rcnote|Talk]] </td><td> Below are the last &lt;strong&gt;$1&lt;/strong&gt; changes in last &lt;strong&gt;$2&lt;/strong&gt; days. </td><td> {{int:Rcnote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rcnotefrom&action=edit rcnotefrom]<br> [[MediaWiki_talk:Rcnotefrom|Talk]] </td><td> Below are the changes since &lt;b&gt;$2&lt;/b&gt; (up to &lt;b&gt;$1&lt;/b&gt; shown). </td><td> {{int:Rcnotefrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Readonly&action=edit readonly]<br> [[MediaWiki_talk:Readonly|Talk]] </td><td> Database locked </td><td> {{int:Readonly}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Readonlytext&action=edit readonlytext]<br> [[MediaWiki_talk:Readonlytext|Talk]] </td><td> The database is currently locked to new entries and other modifications, probably for routine database maintenance, after which it will be back to normal. The administrator who locked it offered this explanation: &lt;p&gt;$1 </td><td> {{int:Readonlytext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Readonlywarning&action=edit readonlywarning]<br> [[MediaWiki_talk:Readonlywarning|Talk]] </td><td> WARNING: The database has been locked for maintenance, so you will not be able to save your edits right now. You may wish to cut-n-paste the text into a text file and save it for later. </td><td> {{int:Readonlywarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Recentchanges&action=edit recentchanges]<br> [[MediaWiki_talk:Recentchanges|Talk]] </td><td> Recent changes </td><td> {{int:Recentchanges}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Recentchangescount&action=edit recentchangescount]<br> [[MediaWiki_talk:Recentchangescount|Talk]] </td><td> Number of titles in recent changes </td><td> {{int:Recentchangescount}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Recentchangeslinked&action=edit recentchangeslinked]<br> [[MediaWiki_talk:Recentchangeslinked|Talk]] </td><td> Related changes </td><td> {{int:Recentchangeslinked}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Recentchangestext&action=edit recentchangestext]<br> [[MediaWiki_talk:Recentchangestext|Talk]] </td><td> Track the most recent changes to the wiki on this page. </td><td> {{int:Recentchangestext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Redirectedfrom&action=edit redirectedfrom]<br> [[MediaWiki_talk:Redirectedfrom|Talk]] </td><td> (Redirected from $1) </td><td> {{int:Redirectedfrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Remembermypassword&action=edit remembermypassword]<br> [[MediaWiki_talk:Remembermypassword|Talk]] </td><td> Remember my password across sessions. </td><td> {{int:Remembermypassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Removechecked&action=edit removechecked]<br> [[MediaWiki_talk:Removechecked|Talk]] </td><td> Remove checked items from watchlist </td><td> {{int:Removechecked}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Removedwatch&action=edit removedwatch]<br> [[MediaWiki_talk:Removedwatch|Talk]] </td><td> Removed from watchlist </td><td> {{int:Removedwatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Removedwatchtext&action=edit removedwatchtext]<br> [[MediaWiki_talk:Removedwatchtext|Talk]] </td><td> The page &quot;$1&quot; has been removed from your watchlist. </td><td> {{int:Removedwatchtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Removingchecked&action=edit removingchecked]<br> [[MediaWiki_talk:Removingchecked|Talk]] </td><td> Removing requested items from watchlist... </td><td> {{int:Removingchecked}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Resetprefs&action=edit resetprefs]<br> [[MediaWiki_talk:Resetprefs|Talk]] </td><td> Reset preferences </td><td> {{int:Resetprefs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Restorelink&action=edit restorelink]<br> [[MediaWiki_talk:Restorelink|Talk]] </td><td> $1 deleted edits </td><td> {{int:Restorelink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Resultsperpage&action=edit resultsperpage]<br> [[MediaWiki_talk:Resultsperpage|Talk]] </td><td> Hits to show per page </td><td> {{int:Resultsperpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Retrievedfrom&action=edit retrievedfrom]<br> [[MediaWiki_talk:Retrievedfrom|Talk]] </td><td> Retrieved from &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Retrievedfrom}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Returnto&action=edit returnto]<br> [[MediaWiki_talk:Returnto|Talk]] </td><td> Return to $1. </td><td> {{int:Returnto}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Retypenew&action=edit retypenew]<br> [[MediaWiki_talk:Retypenew|Talk]] </td><td> Retype new password </td><td> {{int:Retypenew}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Reupload&action=edit reupload]<br> [[MediaWiki_talk:Reupload|Talk]] </td><td> Re-upload </td><td> {{int:Reupload}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Reuploaddesc&action=edit reuploaddesc]<br> [[MediaWiki_talk:Reuploaddesc|Talk]] </td><td> Return to the upload form. </td><td> {{int:Reuploaddesc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Reverted&action=edit reverted]<br> [[MediaWiki_talk:Reverted|Talk]] </td><td> Reverted to earlier revision </td><td> {{int:Reverted}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revertimg&action=edit revertimg]<br> [[MediaWiki_talk:Revertimg|Talk]] </td><td> rev </td><td> {{int:Revertimg}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revertpage&action=edit revertpage]<br> [[MediaWiki_talk:Revertpage|Talk]] </td><td> Reverted edit of $2, changed back to last version by $1 </td><td> {{int:Revertpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revhistory&action=edit revhistory]<br> [[MediaWiki_talk:Revhistory|Talk]] </td><td> Revision history </td><td> {{int:Revhistory}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revisionasof&action=edit revisionasof]<br> [[MediaWiki_talk:Revisionasof|Talk]] </td><td> Revision as of $1 </td><td> {{int:Revisionasof}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revnotfound&action=edit revnotfound]<br> [[MediaWiki_talk:Revnotfound|Talk]] </td><td> Revision not found </td><td> {{int:Revnotfound}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Revnotfoundtext&action=edit revnotfoundtext]<br> [[MediaWiki_talk:Revnotfoundtext|Talk]] </td><td> The old revision of the page you asked for could not be found. Please check the URL you used to access this page. </td><td> {{int:Revnotfoundtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rfcurl&action=edit rfcurl]<br> [[MediaWiki_talk:Rfcurl|Talk]] </td><td> http&#58;//www.faqs.org/rfcs/rfc$1.html </td><td> {{int:Rfcurl}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rights&action=edit rights]<br> [[MediaWiki_talk:Rights|Talk]] </td><td> Rights: </td><td> {{int:Rights}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rollback&action=edit rollback]<br> [[MediaWiki_talk:Rollback|Talk]] </td><td> Roll back edits </td><td> {{int:Rollback}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rollback_short&action=edit rollback_short]<br> [[MediaWiki_talk:Rollback_short|Talk]] </td><td> Rollback </td><td> {{int:Rollback_short}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rollbackfailed&action=edit rollbackfailed]<br> [[MediaWiki_talk:Rollbackfailed|Talk]] </td><td> Rollback failed </td><td> {{int:Rollbackfailed}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rollbacklink&action=edit rollbacklink]<br> [[MediaWiki_talk:Rollbacklink|Talk]] </td><td> rollback </td><td> {{int:Rollbacklink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Rows&action=edit rows]<br> [[MediaWiki_talk:Rows|Talk]] </td><td> Rows </td><td> {{int:Rows}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Savearticle&action=edit savearticle]<br> [[MediaWiki_talk:Savearticle|Talk]] </td><td> Save page </td><td> {{int:Savearticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Savedprefs&action=edit savedprefs]<br> [[MediaWiki_talk:Savedprefs|Talk]] </td><td> Your preferences have been saved. </td><td> {{int:Savedprefs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Savefile&action=edit savefile]<br> [[MediaWiki_talk:Savefile|Talk]] </td><td> Save file </td><td> {{int:Savefile}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Saveprefs&action=edit saveprefs]<br> [[MediaWiki_talk:Saveprefs|Talk]] </td><td> Save preferences </td><td> {{int:Saveprefs}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Search&action=edit search]<br> [[MediaWiki_talk:Search|Talk]] </td><td> Search </td><td> {{int:Search}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchdisabled&action=edit searchdisabled]<br> [[MediaWiki_talk:Searchdisabled|Talk]] </td><td> &lt;p&gt;Sorry! Full text search has been disabled temporarily, for performance reasons. In the meantime, you can use the Google search below, which may be out of date.&lt;/p&gt; </td><td> {{int:Searchdisabled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchhelppage&action=edit searchhelppage]<br> [[MediaWiki_talk:Searchhelppage|Talk]] </td><td> Wikipedia:Searching </td><td> {{int:Searchhelppage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchingwikipedia&action=edit searchingwikipedia]<br> [[MediaWiki_talk:Searchingwikipedia|Talk]] </td><td> Searching Wikipedia </td><td> {{int:Searchingwikipedia}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchquery&action=edit searchquery]<br> [[MediaWiki_talk:Searchquery|Talk]] </td><td> For query &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Searchquery}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchresults&action=edit searchresults]<br> [[MediaWiki_talk:Searchresults|Talk]] </td><td> Search results </td><td> {{int:Searchresults}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchresultshead&action=edit searchresultshead]<br> [[MediaWiki_talk:Searchresultshead|Talk]] </td><td> Search result settings </td><td> {{int:Searchresultshead}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Searchresulttext&action=edit searchresulttext]<br> [[MediaWiki_talk:Searchresulttext|Talk]] </td><td> For more information about searching Wikipedia, see $1. </td><td> {{int:Searchresulttext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sectionedit&action=edit sectionedit]<br> [[MediaWiki_talk:Sectionedit|Talk]] </td><td> (section) </td><td> {{int:Sectionedit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Selectnewerversionfordiff&action=edit selectnewerversionfordiff]<br> [[MediaWiki_talk:Selectnewerversionfordiff|Talk]] </td><td> Select a newer version for comparison </td><td> {{int:Selectnewerversionfordiff}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Selectolderversionfordiff&action=edit selectolderversionfordiff]<br> [[MediaWiki_talk:Selectolderversionfordiff|Talk]] </td><td> Select an older version for comparison </td><td> {{int:Selectolderversionfordiff}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Selectonly&action=edit selectonly]<br> [[MediaWiki_talk:Selectonly|Talk]] </td><td> Only read-only queries are allowed. </td><td> {{int:Selectonly}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Selflinks&action=edit selflinks]<br> [[MediaWiki_talk:Selflinks|Talk]] </td><td> Pages with Self Links </td><td> {{int:Selflinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Selflinkstext&action=edit selflinkstext]<br> [[MediaWiki_talk:Selflinkstext|Talk]] </td><td> The following pages contain a link to themselves, which they should not. </td><td> {{int:Selflinkstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Seriousxhtmlerrors&action=edit seriousxhtmlerrors]<br> [[MediaWiki_talk:Seriousxhtmlerrors|Talk]] </td><td> There were serious xhtml markup errors detected by tidy. </td><td> {{int:Seriousxhtmlerrors}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Servertime&action=edit servertime]<br> [[MediaWiki_talk:Servertime|Talk]] </td><td> Server time is now </td><td> {{int:Servertime}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Set_rights_fail&action=edit set_rights_fail]<br> [[MediaWiki_talk:Set_rights_fail|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;User rights for &quot;$1&quot; could not be set. (Did you enter the name correctly?)&lt;/b&gt; </td><td> {{int:Set_rights_fail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Set_user_rights&action=edit set_user_rights]<br> [[MediaWiki_talk:Set_user_rights|Talk]] </td><td> Set user rights </td><td> {{int:Set_user_rights}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Setbureaucratflag&action=edit setbureaucratflag]<br> [[MediaWiki_talk:Setbureaucratflag|Talk]] </td><td> Set bureaucrat flag </td><td> {{int:Setbureaucratflag}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Shortpages&action=edit shortpages]<br> [[MediaWiki_talk:Shortpages|Talk]] </td><td> Short pages </td><td> {{int:Shortpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Show&action=edit show]<br> [[MediaWiki_talk:Show|Talk]] </td><td> show </td><td> {{int:Show}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showhideminor&action=edit showhideminor]<br> [[MediaWiki_talk:Showhideminor|Talk]] </td><td> $1 minor edits &#124; $2 bots &#124; $3 logged in users </td><td> {{int:Showhideminor}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showingresults&action=edit showingresults]<br> [[MediaWiki_talk:Showingresults|Talk]] </td><td> Showing below &lt;b&gt;$1&lt;/b&gt; results starting with #&lt;b&gt;$2&lt;/b&gt;. </td><td> {{int:Showingresults}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showingresultsnum&action=edit showingresultsnum]<br> [[MediaWiki_talk:Showingresultsnum|Talk]] </td><td> Showing below &lt;b&gt;$3&lt;/b&gt; results starting with #&lt;b&gt;$2&lt;/b&gt;. </td><td> {{int:Showingresultsnum}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showlast&action=edit showlast]<br> [[MediaWiki_talk:Showlast|Talk]] </td><td> Show last $1 images sorted $2. </td><td> {{int:Showlast}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showpreview&action=edit showpreview]<br> [[MediaWiki_talk:Showpreview|Talk]] </td><td> Show preview </td><td> {{int:Showpreview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Showtoc&action=edit showtoc]<br> [[MediaWiki_talk:Showtoc|Talk]] </td><td> show </td><td> {{int:Showtoc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sig_tip&action=edit sig_tip]<br> [[MediaWiki_talk:Sig_tip|Talk]] </td><td> Your signature with timestamp </td><td> {{int:Sig_tip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitestats&action=edit sitestats]<br> [[MediaWiki_talk:Sitestats|Talk]] </td><td> Site statistics </td><td> {{int:Sitestats}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitestatstext&action=edit sitestatstext]<br> [[MediaWiki_talk:Sitestatstext|Talk]] </td><td> There are &#39;&#39;&#39;$1&#39;&#39;&#39; total pages in the database. This includes &quot;talk&quot; pages, pages about Wikipedia, minimal &quot;stub&quot; pages, redirects, and others that probably don&#39;t qualify as content pages. Excluding those, there are &#39;&#39;&#39;$2&#39;&#39;&#39; pages that are probably legitimate content pages. There have been a total of &#39;&#39;&#39;$3&#39;&#39;&#39; page views, and &#39;&#39;&#39;$4&#39;&#39;&#39; page edits since the wiki was setup. That comes to &#39;&#39;&#39;$5&#39;&#39;&#39; average edits per page, and &#39;&#39;&#39;$6&#39;&#39;&#39; views per edit. </td><td> {{int:Sitestatstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitesubtitle&action=edit sitesubtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Sitesubtitle|Talk]] </td><td> The Free Encyclopedia </td><td> {{int:Sitesubtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitesupport&action=edit sitesupport]<br> [[MediaWiki_talk:Sitesupport|Talk]] </td><td> Donations </td><td> {{int:Sitesupport}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sitetitle&action=edit sitetitle]<br> [[MediaWiki_talk:Sitetitle|Talk]] </td><td> Wikipedia </td><td> {{int:Sitetitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Siteuser&action=edit siteuser]<br> [[MediaWiki_talk:Siteuser|Talk]] </td><td> Wikipedia user $1 </td><td> {{int:Siteuser}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Siteusers&action=edit siteusers]<br> [[MediaWiki_talk:Siteusers|Talk]] </td><td> Wikipedia user(s) $1 </td><td> {{int:Siteusers}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Skin&action=edit skin]<br> [[MediaWiki_talk:Skin|Talk]] </td><td> Skin </td><td> {{int:Skin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Spamprotectiontext&action=edit spamprotectiontext]<br> [[MediaWiki_talk:Spamprotectiontext|Talk]] </td><td> The page you wanted to save was blocked by the spam filter. This is probably caused by a link to an external site. You might want to check the following regular expression for patterns that are currently blocked: </td><td> {{int:Spamprotectiontext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Spamprotectiontitle&action=edit spamprotectiontitle]<br> [[MediaWiki_talk:Spamprotectiontitle|Talk]] </td><td> Spam protection filter </td><td> {{int:Spamprotectiontitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Specialpage&action=edit specialpage]<br> [[MediaWiki_talk:Specialpage|Talk]] </td><td> Special Page </td><td> {{int:Specialpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Specialpages&action=edit specialpages]<br> [[MediaWiki_talk:Specialpages|Talk]] </td><td> Special pages </td><td> {{int:Specialpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Spheading&action=edit spheading]<br> [[MediaWiki_talk:Spheading|Talk]] </td><td> Special pages for all users </td><td> {{int:Spheading}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sqlislogged&action=edit sqlislogged]<br> [[MediaWiki_talk:Sqlislogged|Talk]] </td><td> Please note that all queries are logged. </td><td> {{int:Sqlislogged}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sqlquery&action=edit sqlquery]<br> [[MediaWiki_talk:Sqlquery|Talk]] </td><td> Enter query </td><td> {{int:Sqlquery}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Statistics&action=edit statistics]<br> [[MediaWiki_talk:Statistics|Talk]] </td><td> Statistics </td><td> {{int:Statistics}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Storedversion&action=edit storedversion]<br> [[MediaWiki_talk:Storedversion|Talk]] </td><td> Stored version </td><td> {{int:Storedversion}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Stubthreshold&action=edit stubthreshold]<br> [[MediaWiki_talk:Stubthreshold|Talk]] </td><td> Threshold for stub display </td><td> {{int:Stubthreshold}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Subcategories&action=edit subcategories]<br> [[MediaWiki_talk:Subcategories|Talk]] </td><td> Subcategories </td><td> {{int:Subcategories}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Subcategorycount&action=edit subcategorycount]<br> [[MediaWiki_talk:Subcategorycount|Talk]] </td><td> There are $1 subcategories to this category. </td><td> {{int:Subcategorycount}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Subject&action=edit subject]<br> [[MediaWiki_talk:Subject|Talk]] </td><td> Subject/headline </td><td> {{int:Subject}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Subjectpage&action=edit subjectpage]<br> [[MediaWiki_talk:Subjectpage|Talk]] </td><td> View subject </td><td> {{int:Subjectpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Successfulupload&action=edit successfulupload]<br> [[MediaWiki_talk:Successfulupload|Talk]] </td><td> Successful upload </td><td> {{int:Successfulupload}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Summary&action=edit summary]<br> [[MediaWiki_talk:Summary|Talk]] </td><td> Summary </td><td> {{int:Summary}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sysopspheading&action=edit sysopspheading]<br> [[MediaWiki_talk:Sysopspheading|Talk]] </td><td> For sysop use only </td><td> {{int:Sysopspheading}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sysoptext&action=edit sysoptext]<br> [[MediaWiki_talk:Sysoptext|Talk]] </td><td> The action you have requested can only be performed by users with &quot;sysop&quot; status. See $1. </td><td> {{int:Sysoptext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Sysoptitle&action=edit sysoptitle]<br> [[MediaWiki_talk:Sysoptitle|Talk]] </td><td> Sysop access required </td><td> {{int:Sysoptitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tableform&action=edit tableform]<br> [[MediaWiki_talk:Tableform|Talk]] </td><td> table </td><td> {{int:Tableform}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talk&action=edit talk]<br> [[MediaWiki_talk:Talk|Talk]] </td><td> Discussion </td><td> {{int:Talk}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkexists&action=edit talkexists]<br> [[MediaWiki_talk:Talkexists|Talk]] </td><td> The page itself was moved successfully, but the talk page could not be moved because one already exists at the new title. Please merge them manually. </td><td> {{int:Talkexists}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkpage&action=edit talkpage]<br> [[MediaWiki_talk:Talkpage|Talk]] </td><td> Discuss this page </td><td> {{int:Talkpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkpagemoved&action=edit talkpagemoved]<br> [[MediaWiki_talk:Talkpagemoved|Talk]] </td><td> The corresponding talk page was also moved. </td><td> {{int:Talkpagemoved}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkpagenotmoved&action=edit talkpagenotmoved]<br> [[MediaWiki_talk:Talkpagenotmoved|Talk]] </td><td> The corresponding talk page was &lt;strong&gt;not&lt;/strong&gt; moved. </td><td> {{int:Talkpagenotmoved}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Talkpagetext&action=edit talkpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Talkpagetext|Talk]] </td><td> &lt;!-- MediaWiki:talkpagetext --&gt; </td><td> {{int:Talkpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Textboxsize&action=edit textboxsize]<br> [[MediaWiki_talk:Textboxsize|Talk]] </td><td> Textbox dimensions </td><td> {{int:Textboxsize}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Textmatches&action=edit textmatches]<br> [[MediaWiki_talk:Textmatches|Talk]] </td><td> Page text matches </td><td> {{int:Textmatches}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Thisisdeleted&action=edit thisisdeleted]<br> [[MediaWiki_talk:Thisisdeleted|Talk]] </td><td> View or restore $1? </td><td> {{int:Thisisdeleted}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Thumbnail-more&action=edit thumbnail-more]<br> [[MediaWiki_talk:Thumbnail-more|Talk]] </td><td> Enlarge </td><td> {{int:Thumbnail-more}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Timezonelegend&action=edit timezonelegend]<br> [[MediaWiki_talk:Timezonelegend|Talk]] </td><td> Time zone </td><td> {{int:Timezonelegend}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Timezoneoffset&action=edit timezoneoffset]<br> [[MediaWiki_talk:Timezoneoffset|Talk]] </td><td> Offset </td><td> {{int:Timezoneoffset}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Timezonetext&action=edit timezonetext]<br> [[MediaWiki_talk:Timezonetext|Talk]] </td><td> Enter number of hours your local time differs from server time (UTC). </td><td> {{int:Timezonetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Titlematches&action=edit titlematches]<br> [[MediaWiki_talk:Titlematches|Talk]] </td><td> Article title matches </td><td> {{int:Titlematches}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Toc&action=edit toc]<br> [[MediaWiki_talk:Toc|Talk]] </td><td> Table of contents </td><td> {{int:Toc}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Toolbox&action=edit toolbox]<br> [[MediaWiki_talk:Toolbox|Talk]] </td><td> Toolbox </td><td> {{int:Toolbox}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-compareselectedversions&action=edit tooltip-compareselectedversions]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-compareselectedversions|Talk]] </td><td> See the differences between the two selected versions of this page. &#91;alt-v] </td><td> {{int:Tooltip-compareselectedversions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-minoredit&action=edit tooltip-minoredit]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-minoredit|Talk]] </td><td> Mark this as a minor edit &#91;alt-i] </td><td> {{int:Tooltip-minoredit}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-preview&action=edit tooltip-preview]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-preview|Talk]] </td><td> Preview your changes, please use this before saving! &#91;alt-p] </td><td> {{int:Tooltip-preview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-save&action=edit tooltip-save]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-save|Talk]] </td><td> Save your changes &#91;alt-s] </td><td> {{int:Tooltip-save}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Tooltip-search&action=edit tooltip-search]<br> [[MediaWiki_talk:Tooltip-search|Talk]] </td><td> Search this wiki &#91;alt-f] </td><td> {{int:Tooltip-search}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uclinks&action=edit uclinks]<br> [[MediaWiki_talk:Uclinks|Talk]] </td><td> View the last $1 changes; view the last $2 days. </td><td> {{int:Uclinks}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Ucnote&action=edit ucnote]<br> [[MediaWiki_talk:Ucnote|Talk]] </td><td> Below are this user&#39;s last &lt;b&gt;$1&lt;/b&gt; changes in the last &lt;b&gt;$2&lt;/b&gt; days. </td><td> {{int:Ucnote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uctop&action=edit uctop]<br> [[MediaWiki_talk:Uctop|Talk]] </td><td> (top) </td><td> {{int:Uctop}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unblockip&action=edit unblockip]<br> [[MediaWiki_talk:Unblockip|Talk]] </td><td> Unblock user </td><td> {{int:Unblockip}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unblockiptext&action=edit unblockiptext]<br> [[MediaWiki_talk:Unblockiptext|Talk]] </td><td> Use the form below to restore write access to a previously blocked IP address or username. </td><td> {{int:Unblockiptext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unblocklink&action=edit unblocklink]<br> [[MediaWiki_talk:Unblocklink|Talk]] </td><td> unblock </td><td> {{int:Unblocklink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unblocklogentry&action=edit unblocklogentry]<br> [[MediaWiki_talk:Unblocklogentry|Talk]] </td><td> unblocked &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Unblocklogentry}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undelete&action=edit undelete]<br> [[MediaWiki_talk:Undelete|Talk]] </td><td> Restore deleted page </td><td> {{int:Undelete}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undelete_short&action=edit undelete_short]<br> [[MediaWiki_talk:Undelete_short|Talk]] </td><td> Undelete $1 edits </td><td> {{int:Undelete_short}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletearticle&action=edit undeletearticle]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletearticle|Talk]] </td><td> Restore deleted page </td><td> {{int:Undeletearticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletebtn&action=edit undeletebtn]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletebtn|Talk]] </td><td> Restore! </td><td> {{int:Undeletebtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletedarticle&action=edit undeletedarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletedarticle|Talk]] </td><td> restored &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Undeletedarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletedtext&action=edit undeletedtext]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletedtext|Talk]] </td><td> &#91;&#91;$1]] has been successfully restored. See &#91;&#91;Wikipedia:Deletion_log]] for a record of recent deletions and restorations. </td><td> {{int:Undeletedtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletehistory&action=edit undeletehistory]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletehistory|Talk]] </td><td> If you restore the page, all revisions will be restored to the history. If a new page with the same name has been created since the deletion, the restored revisions will appear in the prior history, and the current revision of the live page will not be automatically replaced. </td><td> {{int:Undeletehistory}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletepage&action=edit undeletepage]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletepage|Talk]] </td><td> View and restore deleted pages </td><td> {{int:Undeletepage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeletepagetext&action=edit undeletepagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Undeletepagetext|Talk]] </td><td> The following pages have been deleted but are still in the archive and can be restored. The archive may be periodically cleaned out. </td><td> {{int:Undeletepagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeleterevision&action=edit undeleterevision]<br> [[MediaWiki_talk:Undeleterevision|Talk]] </td><td> Deleted revision as of $1 </td><td> {{int:Undeleterevision}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Undeleterevisions&action=edit undeleterevisions]<br> [[MediaWiki_talk:Undeleterevisions|Talk]] </td><td> $1 revisions archived </td><td> {{int:Undeleterevisions}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unexpected&action=edit unexpected]<br> [[MediaWiki_talk:Unexpected|Talk]] </td><td> Unexpected value: &quot;$1&quot;=&quot;$2&quot;. </td><td> {{int:Unexpected}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockbtn&action=edit unlockbtn]<br> [[MediaWiki_talk:Unlockbtn|Talk]] </td><td> Unlock database </td><td> {{int:Unlockbtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockconfirm&action=edit unlockconfirm]<br> [[MediaWiki_talk:Unlockconfirm|Talk]] </td><td> Yes, I really want to unlock the database. </td><td> {{int:Unlockconfirm}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockdb&action=edit unlockdb]<br> [[MediaWiki_talk:Unlockdb|Talk]] </td><td> Unlock database </td><td> {{int:Unlockdb}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockdbsuccesssub&action=edit unlockdbsuccesssub]<br> [[MediaWiki_talk:Unlockdbsuccesssub|Talk]] </td><td> Database lock removed </td><td> {{int:Unlockdbsuccesssub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockdbsuccesstext&action=edit unlockdbsuccesstext]<br> [[MediaWiki_talk:Unlockdbsuccesstext|Talk]] </td><td> The database has been unlocked. </td><td> {{int:Unlockdbsuccesstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unlockdbtext&action=edit unlockdbtext]<br> [[MediaWiki_talk:Unlockdbtext|Talk]] </td><td> Unlocking the database will restore the ability of all users to edit pages, change their preferences, edit their watchlists, and other things requiring changes in the database. Please confirm that this is what you intend to do. </td><td> {{int:Unlockdbtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unprotect&action=edit unprotect]<br> [[MediaWiki_talk:Unprotect|Talk]] </td><td> Unprotect </td><td> {{int:Unprotect}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unprotectcomment&action=edit unprotectcomment]<br> [[MediaWiki_talk:Unprotectcomment|Talk]] </td><td> Reason for unprotecting </td><td> {{int:Unprotectcomment}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unprotectedarticle&action=edit unprotectedarticle]<br> [[MediaWiki_talk:Unprotectedarticle|Talk]] </td><td> unprotected &#91;&#91;$1]] </td><td> {{int:Unprotectedarticle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unprotectsub&action=edit unprotectsub]<br> [[MediaWiki_talk:Unprotectsub|Talk]] </td><td> (Unprotecting &quot;$1&quot;) </td><td> {{int:Unprotectsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unprotectthispage&action=edit unprotectthispage]<br> [[MediaWiki_talk:Unprotectthispage|Talk]] </td><td> Unprotect this page </td><td> {{int:Unprotectthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unusedimages&action=edit unusedimages]<br> [[MediaWiki_talk:Unusedimages|Talk]] </td><td> Unused images </td><td> {{int:Unusedimages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unusedimagestext&action=edit unusedimagestext]<br> [[MediaWiki_talk:Unusedimagestext|Talk]] </td><td> &lt;p&gt;Please note that other web sites may link to an image with a direct URL, and so may still be listed here despite being in active use. </td><td> {{int:Unusedimagestext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unwatch&action=edit unwatch]<br> [[MediaWiki_talk:Unwatch|Talk]] </td><td> Unwatch </td><td> {{int:Unwatch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Unwatchthispage&action=edit unwatchthispage]<br> [[MediaWiki_talk:Unwatchthispage|Talk]] </td><td> Stop watching </td><td> {{int:Unwatchthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Updated&action=edit updated]<br> [[MediaWiki_talk:Updated|Talk]] </td><td> (Updated) </td><td> {{int:Updated}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Upload&action=edit upload]<br> [[MediaWiki_talk:Upload|Talk]] </td><td> Upload file </td><td> {{int:Upload}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadbtn&action=edit uploadbtn]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadbtn|Talk]] </td><td> Upload file </td><td> {{int:Uploadbtn}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploaddisabled&action=edit uploaddisabled]<br> [[MediaWiki_talk:Uploaddisabled|Talk]] </td><td> Sorry, uploading is disabled. </td><td> {{int:Uploaddisabled}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadedfiles&action=edit uploadedfiles]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadedfiles|Talk]] </td><td> Uploaded files </td><td> {{int:Uploadedfiles}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadedimage&action=edit uploadedimage]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadedimage|Talk]] </td><td> uploaded &quot;$1&quot; </td><td> {{int:Uploadedimage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploaderror&action=edit uploaderror]<br> [[MediaWiki_talk:Uploaderror|Talk]] </td><td> Upload error </td><td> {{int:Uploaderror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadfile&action=edit uploadfile]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadfile|Talk]] </td><td> Upload images, sounds, documents etc. </td><td> {{int:Uploadfile}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadlink&action=edit uploadlink]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadlink|Talk]] </td><td> Upload images </td><td> {{int:Uploadlink}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadlog&action=edit uploadlog]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadlog|Talk]] </td><td> upload log </td><td> {{int:Uploadlog}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadlogpage&action=edit uploadlogpage]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadlogpage|Talk]] </td><td> Upload_log </td><td> {{int:Uploadlogpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadlogpagetext&action=edit uploadlogpagetext]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadlogpagetext|Talk]] </td><td> Below is a list of the most recent file uploads. All times shown are server time (UTC). &lt;ul&gt; &lt;/ul&gt; </td><td> {{int:Uploadlogpagetext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadnologin&action=edit uploadnologin]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadnologin|Talk]] </td><td> Not logged in </td><td> {{int:Uploadnologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadnologintext&action=edit uploadnologintext]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadnologintext|Talk]] </td><td> You must be &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; to upload files. </td><td> {{int:Uploadnologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadtext&action=edit uploadtext]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadtext|Talk]] </td><td> &lt;strong&gt;STOP!&lt;/strong&gt; Before you upload here, make sure to read and follow the &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Image_use_policy&quot;&gt;image use policy&lt;/a&gt;. &lt;p&gt;If a file with the name you are specifying already exists on the wiki, it&#39;ll be replaced without warning. So unless you mean to update a file, it&#39;s a good idea to first check if such a file exists. &lt;p&gt;To view or search previously uploaded images, go to the &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Imagelist&quot;&gt;list of uploaded images&lt;/a&gt;. Uploads and deletions are logged on the &lt;a href=&quot;/wiki/Wikipedia:Upload_log&quot;&gt;upload log&lt;/a&gt;. &lt;/p&gt;&lt;p&gt;Use the form below to upload new image files for use in illustrating your pages. On most browsers, you will see a &quot;Browse...&quot; button, which will bring up your operating system&#39;s standard file open dialog. Choosing a file will fill the name of that file into the text field next to the button. You must also check the box affirming that you are not violating any copyrights by uploading the file. Press the &quot;Upload&quot; button to finish the upload. This may take some time if you have a slow internet connection. &lt;p&gt;The preferred formats are JPEG for photographic images, PNG for drawings and other iconic images, and OGG for sounds. Please name your files descriptively to avoid confusion. To include the image in a page, use a link in the form &lt;b&gt;&#91;&#91;Image:file.jpg]]&lt;/b&gt; or &lt;b&gt;&#91;&#91;Image:file.png&#124;alt text]]&lt;/b&gt; or &lt;b&gt;&#91;&#91;Media:file.ogg]]&lt;/b&gt; for sounds. &lt;p&gt;Please note that as with wiki pages, others may edit or delete your uploads if they think it serves the project, and you may be blocked from uploading if you abuse the system. </td><td> {{int:Uploadtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Uploadwarning&action=edit uploadwarning]<br> [[MediaWiki_talk:Uploadwarning|Talk]] </td><td> Upload warning </td><td> {{int:Uploadwarning}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Usenewcategorypage&action=edit usenewcategorypage]<br> [[MediaWiki_talk:Usenewcategorypage|Talk]] </td><td> 1 Set first character to &quot;0&quot; to disable the new category page layout. </td><td> {{int:Usenewcategorypage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:User_rights_set&action=edit user_rights_set]<br> [[MediaWiki_talk:User_rights_set|Talk]] </td><td> &lt;b&gt;User rights for &quot;$1&quot; updated&lt;/b&gt; </td><td> {{int:User_rights_set}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Usercssjsyoucanpreview&action=edit usercssjsyoucanpreview]<br> [[MediaWiki_talk:Usercssjsyoucanpreview|Talk]] </td><td> &lt;strong&gt;Tip:&lt;/strong&gt; Use the &#39;Show preview&#39; button to test your new css/js before saving. </td><td> {{int:Usercssjsyoucanpreview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Usercsspreview&action=edit usercsspreview]<br> [[MediaWiki_talk:Usercsspreview|Talk]] </td><td> &#39;&#39;&#39;Remember that you are only previewing your user css, it has not yet been saved!&#39;&#39;&#39; </td><td> {{int:Usercsspreview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userexists&action=edit userexists]<br> [[MediaWiki_talk:Userexists|Talk]] </td><td> The user name you entered is already in use. Please choose a different name. </td><td> {{int:Userexists}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userjspreview&action=edit userjspreview]<br> [[MediaWiki_talk:Userjspreview|Talk]] </td><td> &#39;&#39;&#39;Remember that you are only testing/previewing your user javascript, it has not yet been saved!&#39;&#39;&#39; </td><td> {{int:Userjspreview}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userlogin&action=edit userlogin]<br> [[MediaWiki_talk:Userlogin|Talk]] </td><td> Log in </td><td> {{int:Userlogin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userlogout&action=edit userlogout]<br> [[MediaWiki_talk:Userlogout|Talk]] </td><td> Log out </td><td> {{int:Userlogout}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Usermailererror&action=edit usermailererror]<br> [[MediaWiki_talk:Usermailererror|Talk]] </td><td> Mail object returned error: </td><td> {{int:Usermailererror}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userpage&action=edit userpage]<br> [[MediaWiki_talk:Userpage|Talk]] </td><td> View user page </td><td> {{int:Userpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userstats&action=edit userstats]<br> [[MediaWiki_talk:Userstats|Talk]] </td><td> User statistics </td><td> {{int:Userstats}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Userstatstext&action=edit userstatstext]<br> [[MediaWiki_talk:Userstatstext|Talk]] </td><td> There are &#39;&#39;&#39;$1&#39;&#39;&#39; registered users. &#39;&#39;&#39;$2&#39;&#39;&#39; of these are administrators (see $3). </td><td> {{int:Userstatstext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Version&action=edit version]<br> [[MediaWiki_talk:Version|Talk]] </td><td> Version </td><td> {{int:Version}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Viewcount&action=edit viewcount]<br> [[MediaWiki_talk:Viewcount|Talk]] </td><td> This page has been accessed $1 times. </td><td> {{int:Viewcount}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Viewprevnext&action=edit viewprevnext]<br> [[MediaWiki_talk:Viewprevnext|Talk]] </td><td> View ($1) ($2) ($3). </td><td> {{int:Viewprevnext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Viewsource&action=edit viewsource]<br> [[MediaWiki_talk:Viewsource|Talk]] </td><td> View source </td><td> {{int:Viewsource}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Viewtalkpage&action=edit viewtalkpage]<br> [[MediaWiki_talk:Viewtalkpage|Talk]] </td><td> View discussion </td><td> {{int:Viewtalkpage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wantedpages&action=edit wantedpages]<br> [[MediaWiki_talk:Wantedpages|Talk]] </td><td> Wanted pages </td><td> {{int:Wantedpages}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watch&action=edit watch]<br> [[MediaWiki_talk:Watch|Talk]] </td><td> Watch </td><td> {{int:Watch}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchdetails&action=edit watchdetails]<br> [[MediaWiki_talk:Watchdetails|Talk]] </td><td> ($1 pages watched not counting talk pages; $2 total pages edited since cutoff; $3... &lt;a href=&#39;$4&#39;&gt;show and edit complete list&lt;/a&gt;.) </td><td> {{int:Watchdetails}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watcheditlist&action=edit watcheditlist]<br> [[MediaWiki_talk:Watcheditlist|Talk]] </td><td> Here&#39;s an alphabetical list of your watched pages. Check the boxes of pages you want to remove from your watchlist and click the &#39;remove checked&#39; button at the bottom of the screen. </td><td> {{int:Watcheditlist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchlist&action=edit watchlist]<br> [[MediaWiki_talk:Watchlist|Talk]] </td><td> My watchlist </td><td> {{int:Watchlist}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchlistcontains&action=edit watchlistcontains]<br> [[MediaWiki_talk:Watchlistcontains|Talk]] </td><td> Your watchlist contains $1 pages. </td><td> {{int:Watchlistcontains}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchlistsub&action=edit watchlistsub]<br> [[MediaWiki_talk:Watchlistsub|Talk]] </td><td> (for user &quot;$1&quot;) </td><td> {{int:Watchlistsub}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchmethod-list&action=edit watchmethod-list]<br> [[MediaWiki_talk:Watchmethod-list|Talk]] </td><td> checking watched pages for recent edits </td><td> {{int:Watchmethod-list}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchmethod-recent&action=edit watchmethod-recent]<br> [[MediaWiki_talk:Watchmethod-recent|Talk]] </td><td> checking recent edits for watched pages </td><td> {{int:Watchmethod-recent}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchnochange&action=edit watchnochange]<br> [[MediaWiki_talk:Watchnochange|Talk]] </td><td> None of your watched items were edited in the time period displayed. </td><td> {{int:Watchnochange}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchnologin&action=edit watchnologin]<br> [[MediaWiki_talk:Watchnologin|Talk]] </td><td> Not logged in </td><td> {{int:Watchnologin}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchnologintext&action=edit watchnologintext]<br> [[MediaWiki_talk:Watchnologintext|Talk]] </td><td> You must be &lt;a href=&quot;/wiki/Special:Userlogin&quot;&gt;logged in&lt;/a&gt; to modify your watchlist. </td><td> {{int:Watchnologintext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchthis&action=edit watchthis]<br> [[MediaWiki_talk:Watchthis|Talk]] </td><td> Watch this page </td><td> {{int:Watchthis}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Watchthispage&action=edit watchthispage]<br> [[MediaWiki_talk:Watchthispage|Talk]] </td><td> Watch this page </td><td> {{int:Watchthispage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Welcomecreation&action=edit welcomecreation]<br> [[MediaWiki_talk:Welcomecreation|Talk]] </td><td> &lt;h2&gt;Welcome, $1!&lt;/h2&gt;&lt;p&gt;Your account has been created. Don&#39;t forget to change your Wikipedia preferences. </td><td> {{int:Welcomecreation}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whatlinkshere&action=edit whatlinkshere]<br> [[MediaWiki_talk:Whatlinkshere|Talk]] </td><td> What links here </td><td> {{int:Whatlinkshere}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistacctext&action=edit whitelistacctext]<br> [[MediaWiki_talk:Whitelistacctext|Talk]] </td><td> To be allowed to create accounts in this Wiki you have to &#91;&#91;Special:Userlogin&#124;log]] in and have the appropriate permissions. </td><td> {{int:Whitelistacctext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistacctitle&action=edit whitelistacctitle]<br> [[MediaWiki_talk:Whitelistacctitle|Talk]] </td><td> You are not allowed to create an account </td><td> {{int:Whitelistacctitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistedittext&action=edit whitelistedittext]<br> [[MediaWiki_talk:Whitelistedittext|Talk]] </td><td> You have to &#91;&#91;Special:Userlogin&#124;login]] to edit pages. </td><td> {{int:Whitelistedittext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistedittitle&action=edit whitelistedittitle]<br> [[MediaWiki_talk:Whitelistedittitle|Talk]] </td><td> Login required to edit </td><td> {{int:Whitelistedittitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistreadtext&action=edit whitelistreadtext]<br> [[MediaWiki_talk:Whitelistreadtext|Talk]] </td><td> You have to &#91;&#91;Special:Userlogin&#124;login]] to read pages. </td><td> {{int:Whitelistreadtext}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Whitelistreadtitle&action=edit whitelistreadtitle]<br> [[MediaWiki_talk:Whitelistreadtitle|Talk]] </td><td> Login required to read </td><td> {{int:Whitelistreadtitle}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wikipediapage&action=edit wikipediapage]<br> [[MediaWiki_talk:Wikipediapage|Talk]] </td><td> View project page </td><td> {{int:Wikipediapage}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wikititlesuffix&action=edit wikititlesuffix]<br> [[MediaWiki_talk:Wikititlesuffix|Talk]] </td><td> Wikipedia </td><td> {{int:Wikititlesuffix}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wlnote&action=edit wlnote]<br> [[MediaWiki_talk:Wlnote|Talk]] </td><td> Below are the last $1 changes in the last &lt;b&gt;$2&lt;/b&gt; hours. </td><td> {{int:Wlnote}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wlsaved&action=edit wlsaved]<br> [[MediaWiki_talk:Wlsaved|Talk]] </td><td> This is a saved version of your watchlist. </td><td> {{int:Wlsaved}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wlshowlast&action=edit wlshowlast]<br> [[MediaWiki_talk:Wlshowlast|Talk]] </td><td> Show last $1 hours $2 days $3 </td><td> {{int:Wlshowlast}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wrong_wfQuery_params&action=edit wrong_wfQuery_params]<br> [[MediaWiki_talk:Wrong_wfQuery_params|Talk]] </td><td> Incorrect parameters to wfQuery()&lt;br /&gt; Function: $1&lt;br /&gt; Query: $2 </td><td> {{int:Wrong_wfQuery_params}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Wrongpassword&action=edit wrongpassword]<br> [[MediaWiki_talk:Wrongpassword|Talk]] </td><td> The password you entered is incorrect. Please try again. </td><td> {{int:Wrongpassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourdiff&action=edit yourdiff]<br> [[MediaWiki_talk:Yourdiff|Talk]] </td><td> Differences </td><td> {{int:Yourdiff}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Youremail&action=edit youremail]<br> [[MediaWiki_talk:Youremail|Talk]] </td><td> Your email* </td><td> {{int:Youremail}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourname&action=edit yourname]<br> [[MediaWiki_talk:Yourname|Talk]] </td><td> Your user name </td><td> {{int:Yourname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yournick&action=edit yournick]<br> [[MediaWiki_talk:Yournick|Talk]] </td><td> Your nickname (for signatures) </td><td> {{int:Yournick}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourpassword&action=edit yourpassword]<br> [[MediaWiki_talk:Yourpassword|Talk]] </td><td> Your password </td><td> {{int:Yourpassword}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourpasswordagain&action=edit yourpasswordagain]<br> [[MediaWiki_talk:Yourpasswordagain|Talk]] </td><td> Retype password </td><td> {{int:Yourpasswordagain}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourrealname&action=edit yourrealname]<br> [[MediaWiki_talk:Yourrealname|Talk]] </td><td> Your real name* </td><td> {{int:Yourrealname}} </td></tr><tr><td> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=MediaWiki:Yourtext&action=edit yourtext]<br> [[MediaWiki_talk:Yourtext|Talk]] </td><td> Your text </td><td> {{int:Yourtext}} </td></tr></table> 1611 59387 2006-12-04T02:40:04Z Cool Cat 347 <div class="plainlinks" style="font-size:small; padding: 5px; spacing:5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 10 auto;"> {| | [[Image:WikiLettreMini.png]] | <font color="red">'''Ev gotar bi zaravayê [[:category:soranî|soranî]] hatiye nivîsandin.'''</font><br><small>Ji bo malpera soranî, binêre: [[ماڵه‌وه]], ji bo lîsteya gotarên bi soranî, binêre: [[:Kategorî:کوردی|Kategorî:کوردی]] an [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=%D8%A6%D8%A7 vê lîsteyê]</small> |} </div> [[category:soranî]] [[category:کوردی]] <noinclude> [[Kategorî:Şablon]] </noinclude> 1612 64546 2007-01-14T11:06:14Z 88.234.86.118 /* Binihêre */ '''Şitil''' bi kurdî ji darên ku nû hatine çandin (bejna wan 30 cm, an jî 1 m. dirêj e) re tê gotin. Ji ber wê, em '''kurtenivîs''' an jî '''pronivîs'''an dişubînin şitleke nû. Her nivîseke nû şitlek e, tu dikarî wê mezin bikî. Her ku tu wê mezin bikî, dê wekî daran gulî û şax jê belav bibin û dê [[kat]] lê bikevin. Ji bo nivîsên gelek kurt em dibêjin '''pronivîs'''. Bi firehkirina pronivîsan tu dikarî [[Wikipedia:alîkarî|alîkariya me]] bikî. Heke bin gotarekê '''<nowiki>{{kurt}}</nowiki>''' bê nivîsandin, ev mesaj derdikeve: {{kurt}} [[Kategorî:]]==Binihêre== *[[Special:Whatlinkshere/Template:Kurt|Lîsteya pronivîsan]] *[[Special:Whatlinkshere/Template:Stub|Lîsteya pronivîsan (stub)]] [[af:Wikipedia:Saadjie]] [[ar:ويكيبيديا:بذرة]] [[be:Вікіпэдыя:Накід]] [[ca:Viquipèdia:Esborrany]] [[cs:Wikipedie:Pahýl]] [[da:Wikipedia:Udvide en stub]] [[en:Wikipedia:Stub#Ideal stub article]] [[eo:Vikipedio:Trovi aŭ kreskigi ĝermojn]] [[fo:Wikipedia:Stubbi]] [[fr:Wikipédia:Bouchon]] [[ga:Vicipéid:Stumpa]] [[he:ויקיפדיה:קצרמר]] [[ia:Wikipedia:Stub]] [[id:Wikipedia:Tulisan rintisan]] [[is:Wikipedia:Stubbur]] [[it:Aiuto:Abbozzo]] [[ja:Wikipedia:スタブ]] [[jv:Wikipedia:Stub]] [[ko:위키백과:토막글]] [[kw:Wikipedia:Stokk]] [[ms:Wikipedia:Rencana stub sempurna]] [[nds:Wikipedia:Stubben]] [[nl:Wikipedia:Beginnetje]] [[no:Wikipedia:Stubb]] [[pl:Wikipedia:Zalążek artykułu]] [[pt:Wikipedia:Esboço]] [[ro:Wikipedia:Găseşte şi repară un ciot]] [[ru:Википедия:Болванка статьи]] [[simple:Wikipedia:Stubs]] [[sk:Wikipédia:Výhonok]] [[sl:Wikipedija:Škrbina]] [[sq:Wikipedia:Gjej ose rregullo një cung]] [[sr:Википедија:Клица]] [[sv:Wikipedia:Stubbar]] [[th:วิกิพีเดีย:บทความหมายถึงอะไร]] [[tl:Wikipedia:Maghanap o magkumpuni ng stub]] [[vi:Wikipedia:Bài sơ thảo]] [[wa:Wikipedia:Djermons]] [[zh:Wikipedia:小作品]] [[zh-min-nan:Wikipedia:Phí]] 1613 13666 2004-06-29T15:58:02Z Erdal Ronahi 2 Bîyolojî çû cihê Biyolojî #REDIRECT [[Biyolojî]] 1614 13667 2004-06-29T16:49:18Z Erdal Ronahi 2 Wikipediya 88x31px Wikipediya 88x31px 1615 56140 2006-11-13T14:10:32Z Erdal Ronahi 2 {{Gotara bingehîn}} [[category:li gorî kar û pîşeyê kes]] [[category:Medya]] 1616 62018 2006-12-28T20:43:16Z 194.78.180.146 [[Image:Welat-Wiki.png|right|thumb|Azadiya Welat, 13 Gelawêj 2004]] '''Azadiya Welat''' rojnameyeke kurdî ye. Heta tebaxa 2006'an heftane derket, ji 15 tebaxa 2006'an şûnve rojane derdikeve. Azadiya welat li [[Amed|Amedê]] tê weşandin. Rojnameya Azadiya Welat li ser kevneşopiya Welat ku ji aliyê Apê Musa, Feqî Huseyîn Sagniç, Zubeyîr Aydar û gelek rewşenbîrên ve hatibû avakirin dest bi weşanê kir. Piştî ku Welat ji aliyê dewletê ve di sala 1994’an de hate girtin, Welatê Me bi qasî 6 mehan weşan kir û ew jî hate girtin. Ji sala 1994’an heta 2003’yan Azadiya WELAT li ser heman kevneşopiyê weşana xwe domand. Piştre biryar da ku bê welat û navenda xwe anî Amedê. Bi tevahî heta tebaxa 2006’an 554 hejmar bi awayekî heftane derketin. Azadiya Welat li hemû Kurdistanê rojnameya herî domdirêj e ya ku heta neha derketiye. Di nava 12 salan de ji sedî zêdetir doz lê hatin vekirin. Gelek dozên ku hatin e vekirin ji ber wêneyan hatin vekirin. Ji ber ku Tirkiyeyê di îdianameyan de Azadiya WELAT wekî rojnameyeke bi zimanekî neyê fêmkirin weşanê dike bi nav dikir û nedixwest behsa kurdî bê kirin. Azadiya WELAT di 15’ê Tebaxa 2006’an de gaveke din a yekemîn avêt û dest bi weşana xwe ya rojane kir. Lê ceza û doz bi dawî nebûn. Êdî dihate gotin ku bi kurdî propagandaya PKK’ê dike û lewre jî di nava 3 mehan de nêzî 20 dozan lê hate vekirin. Li Midûrê Karê Nivîsan Hamdullah YILMAZ ji du dozan bi tevahî 4 sal û 3 meh cezayê girtîgehê hate birîn. Ji dosyayekê 3 sal û ji ya din jî 15 meh ceza ji aliyê 4’emîn Dadgeha Cezayê Giran a Amedê ve hate dayîn û ew niha li benda erêkirina Dadgeha Bilind a Tirkiyeyê ye. Piştî ku Serokfermandarê Artêşa Tirk Yaşar Buyukanit çapemeniya kurd wekî hedef nîşan da pêk hatin. Ev rewş diyar dike ka hiqûqa Tirkiyeyê di çi rewşê de ye. Midurê Karê Nivîsan Hamdullah Yilmaz daxuyaniyek da û got ku ew êdî naçe dadgehê parastinê nake. Piştî Yilmaz, Vedat Kurşun bû xwedî û midûrê karê nivîsan ê rojnameyê. Azadiya Welat hêj jî bi koordînatoriya Rojnameger [[Tayîp Temel]] weşana xwe li Amedê didomîne. ==Lînka derve == *[http://www.azadiyawelat.com Malpera Azadiya Welat] *[http://www.welat.com Malpera Azadiya Welat ya kevn] *[http://www.azadiyawelat.com/acrobat-reader-files/AzadiyaWelat-444/%c7and%20%fb%20Huner.pdf Gotareke ser Wîkîpediya] ([[Azadiya Welat]], 13 gelawêj 2004) [[category:rojname]] [[de:Azadiya Welat]] 1618 13671 2004-10-03T23:38:47Z Erdal Ronahi 2 [[category:Medya]] 1619 32996 2006-06-18T22:00:34Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Lîsteya kovar û rojnameyên kurdî]] #REDIRECT [[Lîsteya kovar û rojnameyên kurdî]] 1620 65136 2007-01-18T01:24:09Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[tg:Тбилисӣ]] '''Tiblîsî''' paytaxta [[Gurcistan]]ê ye. Nifusa we neziki 1,5 million kes e. Neziki 85 milet tev dijin di ve bajare. Neziki 120 000 kurden [[ezdi]] li we dijin. Nave Tbilisi derket ji kelimata bi [[zimane gurcki]] tbili - germ. {{kurt}} [[Category:Bajar]] [[am:ትብሊሲ]] [[ar:تبليسي]] [[av:Тбилиси]] [[az:Tbilisi]] [[be:Тбілісі]] [[bg:Тбилиси]] [[bn:তিবি‌লিসি]] [[bs:Tbilisi]] [[ca:Tbilisi]] [[cs:Tbilisi]] [[cv:Тбилиси]] [[da:Tbilisi]] [[de:Tiflis]] [[en:Tbilisi]] [[eo:Tbilisi]] [[es:Tiflis]] [[et:Thbilisi]] [[fa:تفلیس]] [[fi:Tbilisi]] [[fr:Tbilissi]] [[frp:Tbilisi]] [[fy:Tbilisi]] [[gl:Tbilisi - თბილისი]] [[he:טביליסי]] [[hr:Tbilisi]] [[id:Tbilisi]] [[io:Tbilisi]] [[it:Tbilisi]] [[ja:トビリシ]] [[ka:თბილისი]] [[ko:트빌리시]] [[lt:Tbilisis]] [[lv:Tbilisi]] [[mo:Тбилиси]] [[nl:Tbilisi]] [[no:Tbilisi]] [[os:Калак]] [[pl:Tbilisi]] [[pt:Tbilisi]] [[ro:Tbilisi]] [[ru:Тбилиси]] [[scn:Tbilisi]] [[sh:Tbilisi]] [[simple:Tbilisi]] [[sk:Tbilisi]] [[sl:Tbilisi]] [[sr:Тбилиси]] [[sv:Tbilisi]] [[tg:Тбилисӣ]] [[tr:Tiflis]] [[uk:Тбілісі]] [[vo:Tbilisi]] [[zh:第比利斯]] 1621 39873 2006-08-14T08:36:32Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Dersdare konservatoriye ye di [[Moskva]]. {{kurt}} [[Category:Hunermend]] 1622 21491 2005-11-21T00:08:25Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Êzidîtî]] 1623 22003 2005-12-02T00:14:36Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Êzidîtî]] 1624 13677 2004-06-30T00:25:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[zimanê kurdî]] 1625 13678 2004-06-30T19:33:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Wikipedia]] 1626 13679 2004-06-30T09:21:32Z Erdal Ronahi 2 80x80 px 80x80 px 1627 13680 2004-06-30T09:22:06Z Erdal Ronahi 2 96x92 px (ji bo MSN) 96x92 px (ji bo MSN) 1629 53253 2006-10-19T13:23:15Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[simple:BIOS]] تعديل: [[bs:Basic Input/Output System]] '''BIOS''' kurtenavkirina ''Basic Input/Output System'' e û vek nasnameya [[kompûter]] te naskirin. BIOS [[qalik|qalikek]] biçûk bi [[qerta bingehîn]] ve zeliqîye û wezîfeya we wergirtina agahîyen kompûtere di heqê kijan teknolojîye bikartine tespît bike. Çaxe ku kompûter vedibe her tim peşîn li BIOS dinere. Ji bo ku kompûter dikaribe hemû amrazên peytandi bitefsîlîne agahîyan ji BIOS dixwaze. Wek hejmar û kijan [[dîsk]], [[kirar]] (processor), hafize, û vekîdi kijan giredayîye vek [[dîskxane]], [[CD-Rom]], [[CD-RW]], [[DVD]] ûv... Gûhertina agahîyen BIOS mimkûn e, le ne minasibe ku ne mecbûrî be, ji ber ku eyarkirina BIOS şixûlekî dijbare, gûhertinen careke xeletî pekhat, tene merîven şehraze dikari serast bike. Piranîya kompûterên nû BIOS bi versiyonek [[FLASH]] hatiye xemilandin. Taybetmendîya flash meriv dikare BIOS hesanî rojane bike, Le çaxe ku tu versiyoneke rojane xelet dakîşîne talûka kompûter bi careke venebe heye. Peşnîyazîyen hilberîne (Producent) kompûter bo BIOS binêre. [[Category:Kompûter]] [[ar:بيوس]] [[bs:Basic Input/Output System]] [[ca:BIOS]] [[cs:BIOS]] [[da:BIOS]] [[de:Basic Input Output System]] [[en:BIOS]] [[es:BIOS]] [[fi:BIOS]] [[fr:Basic Input Output System]] [[gl:BIOS]] [[he:BIOS]] [[hr:BIOS]] [[hu:BIOS]] [[id:BIOS]] [[it:BIOS]] [[ja:Basic Input/Output System]] [[ko:바이오스]] [[lt:BIOS]] [[lv:BIOS]] [[ms:BIOS]] [[nl:BIOS]] [[no:BIOS]] [[pl:BIOS]] [[pt:BIOS]] [[ru:BIOS]] [[simple:BIOS]] [[sk:BIOS]] [[sl:BIOS]] [[sq:BIOS]] [[sv:BIOS]] [[uk:Основна система вводу-виводу]] [[vi:BIOS]] [[zh:BIOS]] 1630 63188 2007-01-05T10:10:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh-min-nan:Perl]] '''Perl''' xweş vek "[[CGI]]" (''Common Gateway Interface'') te naskirin derdorê. Weşankarek peşketî ji bo avekirina tevnika malperaye, piranîye me pirî caran ji bîr dike vî zimanê hêzdar. Ji xwere bifikir zimanek hemû başîtîyen hemû zimane guzîde wergirtiye nav xwe 1.Ware karanîne Çaxe ku tû xwe hînî Perl bike, îhtîmalek mezinê ku tû ji bo [[malper]] çekirine bikarbîne wekî din Perl platforma Linux/Unix de bi haveyek din jî meriv dikari bikarbîne. 2.Çi pewîste bo ajotina scripten Perl? Makînek [[Linux]]/[[Unix]] (ne mecbûrîye, le hesanîtire), û Perl standard hatibe avekirin Dive tû dizanîbe çava belgedanek tekstnivîs li gor bikarhêner îmtiyaz bike. Gelek caran vilo ye: chmod a+x fil.pl 3.Naveroka scripta Perl Tişte ku dikeve hûndire naveroka Perl-script rastî ne geleke, kesen ku PHP dizane ve hemşibandîya van hesanî bibîne, Rêza peşîn di belgedaneka *.pl ev e: #/usr/bin/perl Navnîşena rêgeha wergêrandine ye, di makînek Windows de tene #!perl bese. Her script li gor zimane xwe hêjahîye van hene, Variable bi kurdî te manêya guhêrok merîv bikar tîne çaxe ku hêjahîyekî bi nav bike, Munasîbe merîv data (dane) di $variable de qeyd bike. Guhêrok an jî Variable bi herfa $(dolar) destpêdike, vek: $naveMin = "OmeriKeles"; Hay jê hebe bi nuqtebêhnok ; davî dibe, ev sinyal dike fermana ve rêzdarê xelas bu. Em niha dikarin mestereke bi çend rêzika bidin: #!/usr/bin/perl -w $NaveMin = "OmeriKeles "; print $NaveMin; print " $NaveMin "; Ve veha be xûyakirin: OmeriKeles OmeriKeles Bawerdikim niha tu ji xwere difikire gelo ew jî çiye. bele ne tiştekî zehmete. Te maneya New Line (Rêzek nû), çaxe ku dibîne diqevizê rêza din. Em dixwazin ve artîkele bi numûneyek WebScript davî bikin. Ev Script agahîyen bikarhêner, Server, û IP-adresa te daxûyanî dike. #!/usr/bin/perl -w #şîrove #heger li vir ! dûvde hebe, ve rêzen dûvde jî berdewam bike. print "Content-type: text/html "; # dîve bi internet ve gredayî be (Dokument type) print "Server machine software: $ENV{'SERVER_SOFTWARE'}"; print "Server machine software: $ENV{'REMOTE_ADDR}"; *Gihaştin, Pêşxistin: Development *Serdestpêk: Introduction *Environment: Derdor *Weşankar: Editor *Îmtiyaz: Privilege *User: Bikarhêner *Rêgeh: Path *Guhêrok: Variable *Semicolon: Nuqtebêhnok [[category:Kompûter]] [[als:Perl]] [[bg:Perl]] [[bs:Perl]] [[ca:Perl]] [[cs:Perl]] [[cy:Perl]] [[da:Perl]] [[de:Perl]] [[en:Perl]] [[eo:Perl (programlingvo)]] [[es:Perl]] [[et:Perl]] [[fa:پرل]] [[fi:Perl]] [[fr:Perl (langage)]] [[gl:Perl]] [[he:Perl]] [[hr:Perl]] [[hu:Perl programozási nyelv]] [[id:Perl]] [[it:Perl]] [[ja:Perl]] [[ka:პერლი]] [[ko:펄 프로그래밍 언어]] [[la:Perl]] [[lb:Perl (Programméiersprooch)]] [[lt:Perl]] [[ms:Perl]] [[nl:Perl (programmeertaal)]] [[nn:Perl]] [[no:Perl]] [[pdc:Perl]] [[pl:Perl]] [[pt:Perl]] [[ro:Perl]] [[ru:Perl]] [[simple:Perl]] [[sk:Perl]] [[sl:Perl]] [[sr:Програмски језик Перл]] [[sv:Perl]] [[th:ภาษาเพิร์ล]] [[tr:Perl]] [[uk:Perl (мова програмування)]] [[vi:Perl]] [[zh:Perl]] [[zh-min-nan:Perl]] 1631 36380 2006-07-25T09:03:52Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 81.214.203.79 Ji destpêka ku [[înternet]] ket jiyana me heta îro, nîşana "@", bû nîşana ku me herî pir bikaranî. Bikarhênerên [[amator]], şîrketên tîcarî, [[hunermend]], [[karmend]], [[nivîskar]] û hwd. hema bêjin herkes, e-nameyek stend û nîşana "@" xist ber navê xwe. Ev nîşan bû sembola modernîzm, têkiliyên hevçax û girêdayîbûna înternetê. Baş e gelo hûn dizanin ev nîşana ku di jiyana me de bû ye xwedî ciheke mezin, xwedî dîrokeke 500 salî ye? Beriya ku em li dîroka kevnare ya nîşana "@" binerin em li dîroka nêzîk ya vê nîşanê çav bavêjin. Nîşana "@" gava yekem wek perçeyeke e-name yê, di sala 1971 ê de ji aliyê [[Roy Tomlînson]] ve hate bikaranîn. Tomlînson'ê mihendîsê kompûteran ji bo bi kurtasî mesaja elektronîk ku cara yekem ji xwe! re şandi bû, îfade biki, nîşana "@" hilbijart. Baş e Tomlînson ji bo çi nîşana "@" hilbijartibû? Tomlînson bersîva vê pirsa wiha dide: "Min li nîşanek ku di navê tu kesekî de tunnebe û nebi sedema tevlîheviyê geriya. === MA CARA YEKEM VÊ NÎŞANÊ KÊŞEYAN BIKARANÎ?=== Baş e gelo ev nîşan di kompûteran de çawa hate bikaranîn? Zimanzanan li ser vê mijarê dibin dualî. Li gor hinekan, ji bo cara yekem di destpêka serdema navîn de ji aliyê kêşeyên ku li ser berhemên destnivîsarî dixebitî hate bikaranîn. Nîşana "@" a kêşeyan "ad"a ku di latînî de dihat maneya "di nav de" û "nêzîkê wê de" temsîl dikir. Rastî ev bû ku piraniya zimanzanan difikirîn ku nîşana "@" di demek nêzîk de, di sedsala 18. de hatiyê dîtin. Li gor pisporan "@" di wê demê de sembolek ticarî bû ku di têkiliyên aborî de dihate bikaranîn. Mînak: Dema ku dihate gotin "5 sêv @ 10 penî", dihat wê wateyê ku yekeyek bi 5 sêvî, bi deh penîyê tê frotin. ===DÎROKEK 500 SALÎ === Lêbelê, lêkolinerek [[Îtalyan]] derxist holê ku di dokumentên sedsala 14. ya Wenedikiyan de bi awayekî berçav tê dîtin ku nîşana "@" hatiye bikaranîn. Di van dokumentan de nîşana "@" wek sembolek pîvanî ji bo "anfora" an jî "kûp" ê dihate bikaranîn. Her wiha lêkolînereke bi navê [[Gîrogîo Stabîle]] di ferhengokek [[Latînî]]-[[Spanyolî]] ku di sala 1492 de hatiye nivîsîn keşf kir ku peyva "anfora" tê wateya "arroba" ku pîvanek giraniyê ye. Di dawiyê de nîşana "@" wek "a ya ticarî" di sala 1885 ê de, di klawyeyên yekem makineya nivîsê ya bi navê Underwood ê de ci! hê xwe girt. Ji wê rojê heta îro di klawyeyên kompûteran de wek nîşana e-name yê hate bikaranîn. Di van rojên dawî de pirsgirekên li ser xwendina "@" ê de tê ditin. Naveke gerdûnî û hevbeş ya vê nîşanê tuneye. [[Îspanyol]] û [[Portekîzî]] wek weteya wê ya dirokî jê re dibêjin "arroba", Fransizan jî hinek vê peyvê diguherînin û dibêjin "arobase". Amerîkî û Îngilîzan jî "at-sign" (nîşana at) bikartînin. Almanan dibêjin "at zeiczhen", Japonan jî! wek "atto maak" dixwînin. Di tirkî de nîşana "@" carna wek "guzel a" (a ya xweşik) tê bikaranîn. Di nav kurdan de ev nîşan bi piranî wek "et" an jî "nîşana et" tê xwendin. ===GELO DIŞIBE KÎJAN HEYWANÎ?=== Li hîn welatan ev nîşan li heywanên cûda cûda tê şibandin. Alman, Hollendî, Macar û Efrikîyên ji Başûr, nîşana "@" dişibînin wek terîya meymûnekê. Vê nîşanê Fransizan wek şeytanokekê, Danîmarkiyan wek xortima fîlekê, [[Norweçî]] wek teriya berazekê, Çîniyan wek mişkekê biçûk, [[Rûs]]an wek kûçikekê, [[Finlandiya]]n jî wek pisîkek razayî dibînin. [[category:teknolojî]] 1633 13685 2004-06-30T21:25:08Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Barzanî]] 1634 13686 2004-06-30T21:25:52Z Erdal Ronahi 2 Logo ya PDK Logo ya PDK 1635 60390 2006-12-14T19:05:56Z Erdal Ronahi 2 Logo ya PJA {{al}} 1636 13688 2004-07-01T08:09:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Jina Azad]] 1637 61748 2006-12-26T14:05:07Z Metin84 686 [[Wêne:PAJK – -2003- - Partîya Azadîya Jin a Kurdistan.png|thumb|Partîya Jin a Azad]] '''Partiya Jina Azad''' (PJA) partiyeke şoreşgerî bû. Di sala 2004'an de navê xwe guherand û bû [[Partiya Azadiya Jin a Kurdistan]] *Binihêre: [[Dîroka tevgera jinên kurd]] {{kurt}} [[Category:Partî (Kurdistan)]] 1638 50602 2006-10-10T20:04:01Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Abdullah Ocalan]] #redirect [[Abdullah Ocalan]] 1639 13691 2004-07-01T08:28:43Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Lîsansa_Belgekirina_Azada_GNU]] 1640 13692 2004-07-01T08:29:06Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Lîsansa_Belgekirina_Azada_GNU]] 1641 13693 2004-07-01T08:33:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Amed]] 1642 22008 2005-12-02T00:16:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Abdullah Ocalan]] 1643 22004 2005-12-02T00:14:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Êzidîtî]] 1644 22005 2005-12-02T00:14:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Êzidîtî]] 1645 13697 2004-07-01T08:48:30Z Erdal Ronahi 2 Logo ya Medya-Tv Logo ya Medya-Tv 1646 13698 2004-07-01T08:49:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Televîzyon]] 1647 13699 2004-07-01T08:56:42Z Erdal Ronahi 2 Logo ya metv Logo ya metv 1649 13701 2004-07-01T09:05:03Z Erdal Ronahi 2 Logo ya kurdsat Logo ya kurdsat 1651 13702 2004-07-01T09:09:47Z Erdal Ronahi 2 1652 13703 2004-07-01T09:22:32Z Erdal Ronahi 2 RojTV çû cihê Roj TV #REDIRECT [[Roj TV]] 1653 13704 2004-07-01T09:32:38Z Erdal Ronahi 2 Logo ya Med-TV Logo ya Med-TV 1654 13705 2004-07-01T12:01:39Z Erdal Ronahi 2 1655 13706 2004-07-01T12:46:23Z Erdal Ronahi 2 from english Wikipedia from english Wikipedia 1657 13707 2004-07-01T12:48:38Z Erdal Ronahi 2 from english Wikipedia from english Wikipedia 1658 13708 2004-07-01T12:52:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Sedam Huseyîn]] 1659 13709 2004-07-01T12:54:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Cibran Xelîl Cibran]] 1660 13710 2004-07-01T13:02:19Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[kurdistan]] 1661 13711 2004-07-01T13:38:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Cegerxwîn]] 1663 30536 2006-04-14T13:01:00Z 80.129.38.48 +de Wêne: [[Navenda lêkolînên kurdî]], [[Moskva]] [[1998]], Hunermend: [[Qulîxanê Mehmed]] ji kurdistan.nu [[de:Bild:Ehmede xani.jpg]] 1664 13713 2004-07-01T17:31:43Z Erdal Ronahi 2 Sazî [[Category:Kom]] 1665 13714 2004-07-01T17:34:46Z Erdal Ronahi 2 Gelên cîhanê [[category:kom]] [[category:civak]] 1666 13715 2004-07-01T20:39:06Z Erdal Ronahi 2 ji Wikipedia elmanî ji Wikipedia elmanî 1667 63187 2007-01-05T10:05:58Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[et:OpenOffice.org]] [[Image:Openoffice.jpg|right]] [[Image:Rastnivis.gif|thumb|OpenOffice.org [[kontrola rastnivîsa kurdî]] jî dike]] '''OpenOffice.org''' [[nivîsbariya azad]] ji bo ofîsê ye. OpenOffice.org dikare her tiştê ku [[Microsoft Office]] dike pêk bîne, lê belaş û azad e. Kurtenavê OpenOffice.org'ê '''OOo''' ye. Ji bo [[kontrolkirina rastnivîsê]] OOo bernameya "[[MySpell]]" bi kar tîne. Ji bo MySpell ferhengeke bi kurdî heye. Lewma OOo bernameya yekemîn bi kontrola rastnivîsa kurdî ye. Bi [[DicOOo]] mirov dikare ferhenga rastinvîsa kurdî daxe. OpenOffice.org bi piranî li kurdî hatiye wergerandin. Kurdîkirina wê ji aliyê Komeleya [[Karger]] û [[Koma PcKurd]] ve hatiye kirin. Yekem car OpenOffice.org 2.1 bi awayê ceribandin bi kurdî hate weşandin. OOo ji bo [[Microsoft Windows]] û [[Linux]] heye. == Girêdanên derve == *[http://www.openoffice.org OpenOffice.org] *[ftp://ftp.linux.cz/pub/localization/OpenOffice.org/devel/680/SRC680_m190/Build-1/OOo_2.1.0_061026_Win32Intel_install_ku.exe Daxistina OpenOffice.org ya bi kurdî (2.1 alfa)] *[http://www.ferheng.org/myspell.html Malpera MySpell a kurdî] *[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/ku/d/d8/DicOOo.sxw bi DicOOo ferhenga kurdî daxe] Paketa rastnivîsa kurdî ji bo OpenOffice.org *[http://www.ferheng.org/?Linux_%C3%BB_niv%C3%AEsbariya_azad_a_kurd%C3%AE:OpenOffice.org Agahiyên bi kurdî] {{kurt}} [[category:nivîsbariya azad]] [[af:OpenOffice.org]] [[ar:أوبن أوفيس]] [[be:OpenOffice.org]] [[bg:OpenOffice.org]] [[bs:OpenOffice.org]] [[ca:OpenOffice.org]] [[cs:OpenOffice.org]] [[da:OpenOffice.org]] [[de:OpenOffice.org]] [[el:OpenOffice.org]] [[en:OpenOffice.org]] [[eo:OpenOffice.org]] [[es:OpenOffice.org]] [[et:OpenOffice.org]] [[eu:OpenOffice.org]] [[fa:اپن آفیس]] [[fi:OpenOffice.org]] [[fr:OpenOffice.org]] [[ga:OpenOffice.org]] [[gl:OpenOffice.org]] [[he:OpenOffice.org]] [[hr:OpenOffice]] [[hu:OpenOffice.org]] [[id:OpenOffice.org]] [[is:OpenOffice.org]] [[it:OpenOffice.org]] [[ja:OpenOffice.org]] [[ka:ოფენ ოფისი]] [[ko:오픈오피스]] [[lt:OpenOffice.org]] [[ms:OpenOffice.org]] [[nds:OpenOffice.org]] [[nl:OpenOffice.org]] [[nn:OpenOffice.org]] [[no:OpenOffice.org]] [[pl:OpenOffice.org]] [[pt:OpenOffice.org]] [[ro:OpenOffice.org]] [[ru:OpenOffice.org]] [[simple:OpenOffice.org]] [[sk:OpenOffice.org]] [[sl:OpenOffice.org]] [[sr:OpenOffice.org]] [[sv:OpenOffice.org]] [[tg:OpenOffice.org]] [[th:โอเพนออฟฟิศดอทอ็อก]] [[tr:OpenOffice.org]] [[uk:OpenOffice.org]] [[vi:OpenOffice.org]] [[zh:OpenOffice.org]] 1668 13717 2004-07-01T20:48:52Z Erdal Ronahi 2 Wilber, maskota GIMP Wilber, maskota GIMP 1669 66571 2007-01-26T08:00:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ro:GIMP]] [[Image:Wilber the gimp2.png|right]] '''GIMP''' [[nivîsbariya azad]] ji bo karên bi [[wêne]] û [[fotograf|fotografan]] e. GIMP dikare her tiştê ku programên wekî [[Adobe]]&nbsp;[[Adobe Photoshop|Photoshop]] dike, pêk bîne. Lê belaş û azad e. == Girêdanên derve == *[http://www.gimp.org Malpera projeya GIMP] {{kurt}} [[Category:Nivîsbariya azad]] [[bn:গিম্প]] [[bs:GIMP]] [[ca:GIMP]] [[cs:GIMP]] [[da:GIMP]] [[de:GIMP]] [[en:GIMP]] [[eo:GIMP]] [[es:GIMP]] [[eu:GIMP]] [[fi:GIMP]] [[fr:GIMP]] [[gl:GIMP]] [[he:GIMP]] [[hr:GIMP]] [[hu:GIMP]] [[it:The GIMP]] [[ja:GIMP]] [[ko:김프]] [[lt:GIMP]] [[nl:GIMP]] [[no:GIMP]] [[pl:GIMP]] [[pt:GIMP]] [[ro:GIMP]] [[ru:GIMP]] [[sk:GIMP]] [[sl:The GIMP]] [[sr:Гимп]] [[sv:GIMP]] [[th:เดอะกิมป์]] [[tr:GIMP]] [[uk:GIMP]] [[vi:GIMP]] [[zh:GIMP]] 1670 13719 2004-07-01T21:03:35Z Erdal Ronahi 2 Logo ya KDE, from the english wikipedia Logo ya KDE, from the english wikipedia 1671 59352 2006-12-03T23:18:56Z Erdal Ronahi 2 [[Image:KDE logo.jpeg|right]] [[Image:Gentoo kde amule konversation amarok.png|thumb|KDE di gentoo de]] '''KDE''' ('''''K''' '''D'''esktop '''E'''nivironment'', Derdora Sermaseya K'ê) [[derdora sermasê|derdoreke sermasê]] a [[Linux]] ê. Armanca KDE'yê û [[Gnome]] yek e, lê herdu hinekî ji hevdu cuda ne. Dîstrîbusiyona [[Kubuntu]] KDE'yê bi kar tîne. KDE [[nivîsbariya azad]] e. == Lînk == * [http://www.kde.org Malpera KDE] * [http://l10n.kde.org/stats/gui/trunk/ku/index.php Wergerên KDE yên kurdî] {{kurt}} [[Category:derdora sermasê]][[Category:Kompûter]] [[ar:كي دي إي]] [[bg:KDE]] [[bn:কেডিই]] [[bs:KDE]] [[ca:KDE]] [[cs:KDE]] [[da:KDE]] [[de:K Desktop Environment]] [[el:KDE]] [[en:KDE]] [[eo:KDE]] [[es:KDE]] [[eu:KDE]] [[fa:میز کار کی‌دی‌ای]] [[fi:KDE]] [[fr:KDE]] [[gl:KDE]] [[he:KDE]] [[hr:KDE]] [[hu:KDE]] [[id:KDE]] [[it:KDE]] [[ja:KDE]] [[ko:KDE]] [[lb:K Desktop Environment]] [[lt:KDE]] [[mk:KDE]] [[nds:K Desktop Environment]] [[nl:KDE]] [[nn:KDE]] [[no:K Desktop Environment]] [[pl:KDE]] [[pt:KDE]] [[ru:KDE]] [[simple:KDE]] [[sk:KDE]] [[sl:KDE]] [[sv:KDE]] [[th:KDE]] [[tr:KDE]] [[uk:KDE]] [[vi:KDE]] [[zh:KDE]] 1672 13721 2004-07-01T21:15:42Z Erdal Ronahi 2 ji en: ji en: 1673 66974 2007-01-29T10:57:11Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[de:Mozilla]] [[Image:Mozillalogo.png|right]] '''Mozilla''' nivîsbariya ji bo înternetê ye. Mozilla [[nivîsbariya azad]] e û heta niha li kurdî nehatiye wergerandin. Li gor statîstikên sala 2005'an ên der barê gerokan (browser)de, li dinyayê textê ku di destê [Internet Explorer]] de ye bi tenê ji aliyê '''Mozilla''' ve tê hejandin û hejmara kesên ku wê bi kar tînin bi ser 50 milyon kesî ketiye. ==Binihêre== *[[Mozilla Firefox]] *[[Mozilla Thunderbird]] *[[NVU]] == Girêdanên derve == *[http://www.mozilla.org Malpera projeya Mozilla] {{kurt}} [[category:kompûter]] [[af:Mozilla]] [[ar:موزيلا]] [[ast:Mozilla]] [[bg:Mozilla]] [[ca:Mozilla]] [[cs:Mozilla]] [[csb:Mozilla]] [[da:Mozilla]] [[de:Mozilla]] [[en:Mozilla]] [[eo:Mozilo]] [[et:Mozilla]] [[fi:Mozilla]] [[fr:Mozilla]] [[gl:Mozilla]] [[he:מוזילה]] [[hu:Mozilla]] [[it:Mozilla]] [[ja:Mozilla]] [[ko:모질라]] [[mg:Mozilla]] [[nl:Mozilla]] [[no:Mozilla]] [[pl:Mozilla]] [[pt:Mozilla]] [[ro:Mozilla]] [[ru:Mozilla]] [[simple:Mozilla]] [[sv:Mozilla]] [[tr:Mozilla]] [[zh-min-nan:Mozilla]] 1674 66537 2007-01-26T00:33:56Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[uk:Категорія:Статті, які слід доробити]] [[category:Wîkîpediya]] [[af:Kategorie:Saadjie]] [[als:Kategorie:Wikipedia:Überarbeiten]] [[am:Category:መዋቅሮች]] [[an:Categoría:Borradors]] [[ar:تصنيف:بذرة]] [[ast:Categoría:Entamos]] [[be:Катэгорыя:Накіды]] [[bg:Категория:Мъничета]] [[ca:Categoria:Esborranys]] [[cs:Kategorie:Pahýly]] [[csb:Kategòrëjô:Ùzémczi artiklów]] [[cy:Categori:Egin]] [[da:Kategori:Artikelstump]] [[de:Kategorie:Wikipedia:Überarbeiten]] [[el:Κατηγορία:Επέκταση]] [[en:Category:Stubs]] [[eo:Kategorio:Stumpo]] [[es:Categoría:Wikipedia:Esbozo]] [[eu:Kategoria:Zirriborroak]] [[fa:رده:مقاله‌های ناقص]] [[fi:Luokka:Tyngät]] [[fr:Catégorie:Wikipédia:ébauche]] [[ga:Catagóir:Stumpaí]] [[gl:Category:Wikipedia:En progreso]] [[he:קטגוריה:קצרמר]] [[hi:श्रेणी:स्टब]] [[hu:Kategória:Csonkok]] [[hy:Category:Stub]] [[ia:Categoria:Peciettas]] [[id:Kategori:Rintisan]] [[is:Flokkur:Stubbar]] [[it:Categoria:Stub]] [[ja:Category:スタブ]] [[ko:분류:토막글]] [[la:Categoria:Stipulae]] [[lad:Category:Wikipedia:Esbozo]] [[lb:Category:Wikipedia:Skizzen]] [[li:Categorie:Sjtumpke]] [[lt:Kategorija:Nepilni]] [[mi:Category:Maramara]] [[ms:Kategori:Rencana ringkas (stub)]] [[mt:Category:Stub]] [[na:Category:Kadudu]] [[nah:Categoría:Tepoltik]] [[nl:Categorie:Beginnetje]] [[no:Kategori:Stubber]] [[os:Категори:Stub]] [[pl:Kategoria:Zalążki artykułów]] [[pt:Categoria:!Esboços]] [[ro:Categorie:Ciot]] [[ru:Категория:Незавершённые статьи]] [[scn:Category:Stub]] [[simple:Category:Stub]] [[sk:Kategória:Výhonky]] [[sq:Category:Cung]] [[sr:Категорија:Кратки текстови]] [[su:Kategori:Taratas]] [[sv:Kategori:Stubbar]] [[ta:பகுப்பு:குறுங்கட்டுரைகள்]] [[tl:Category:Stub]] [[tr:Kategori:Taslak]] [[tt:Törkem:Töpçek]] [[uk:Категорія:Статті, які слід доробити]] [[vec:Categoria:Stub]] [[vi:Thể loại:Stub]] [[zh:Category:小作品]] [[zh-classical:Category:殘章]] [[zh-yue:Category:楔位文章]] 1675 13724 2004-07-01T21:28:30Z Erdal Ronahi 2 ji de: ji de: 1676 58169 2006-11-24T07:01:32Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: da, el, lt تعديل: ar [[Image:Mozilla-Thunderbird-Logo.png|right]] '''Mozilla Thunderbird''' (bi kurtasî: Thunderbird) programek ji bo e-peyam (''e-mail'') e. Thunderbird [[nivîsbariya azad]] e. Thunderbird hîn nehat wergerandin bi [[zimanê kurdî|kurdî]]. {{kurt}} [[category:Nivîsbariya azad]][[category:gerok]] [[ar:ثندربيرد]] [[ca:Mozilla Thunderbird]] [[cs:Mozilla Thunderbird]] [[da:Mozilla Thunderbird]] [[de:Mozilla Thunderbird]] [[el:Mozilla Thunderbird]] [[en:Mozilla Thunderbird]] [[es:Mozilla Thunderbird]] [[eu:Mozilla Thunderbird]] [[fi:Mozilla Thunderbird]] [[fr:Mozilla Thunderbird]] [[gl:Mozilla Thunderbird]] [[he:Mozilla Thunderbird]] [[hu:Mozilla Thunderbird]] [[it:Mozilla Thunderbird]] [[ja:Mozilla Thunderbird]] [[lt:Thunderbird]] [[nl:Mozilla Thunderbird]] [[no:Mozilla Thunderbird]] [[pl:Mozilla Thunderbird]] [[pt:Mozilla Thunderbird]] [[ro:Mozilla Thunderbird]] [[ru:Mozilla Thunderbird]] [[sk:Mozilla Thunderbird]] [[sl:Mozilla Thunderbird]] [[sr:Mozilla Thunderbird]] [[sv:Mozilla Thunderbird]] [[th:มอซิลลา ทันเดอร์เบิร์ด]] [[tr:Mozilla Thunderbird]] [[vi:Mozilla Thunderbird]] [[zh:Mozilla Thunderbird]] 1677 13726 2004-07-01T21:48:12Z Erdal Ronahi 2 1678 59353 2006-12-03T23:19:14Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Gnomelogo.png|right]] '''Gnome''' ('''''G'''NU '''N'''etwork '''O'''bject '''M'''odel '''E'''nvironment'') derdoreke [[sermasê]] (''[[desktop]]'') ji bo [[Linux]] e. Bi vî rengî Gnome dibe beşeke gelek bingehî ji bo Linux'ê. Gnome ji bo hemû rengên Linuxê heye. Guhertoya Gnome ya nû her şeş meh (adar û cotmeh) dedikeve. Ev plansazî û plansazîya [[Ubuntu|Ubuntuyê]] paralel in. Di Gnome de, guhertoyên wekî 2.10, 2.12, 2.14, 2.16 û hwd. biistîkrar in, guhertoyên 2.13, 2.15 û hwd. ji bo testê ne. Gnome [[nivîsbariya azad]] e. Çend beşên GNOME hatine wergerandin li kurdî. == Girêdanên derve == *[http://www.gnome.org Malpera GNOME] {{kurt}} [[category:derdora sermasê]] [[Kategorî:Nivîsbariya kurdî]] [[af:GNOME]] [[ar:جنوم]] [[bg:GNOME]] [[bs:GNOME]] [[ca:Gnome]] [[cs:GNOME]] [[da:GNOME]] [[de:GNOME]] [[en:GNOME]] [[es:GNOME]] [[eu:GNOME]] [[fa:گنوم]] [[fi:GNOME]] [[fr:GNOME]] [[gl:GNOME]] [[he:GNOME]] [[hu:GNOME]] [[id:GNOME]] [[is:GNOME]] [[it:GNOME]] [[ja:GNOME]] [[ko:그놈]] [[lt:GNOME]] [[nl:GNOME (desktop)]] [[nn:GNOME]] [[no:GNOME]] [[pl:GNOME]] [[pt:GNOME]] [[ru:GNOME]] [[simple:GNOME]] [[sk:GNOME]] [[sl:GNOME]] [[sq:GNOME]] [[sv:GNOME]] [[th:กโนม]] [[tr:GNOME]] [[vi:GNOME]] [[zh:GNOME]] 1680 66863 2007-01-28T01:12:53Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:സിറിയ]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''الجمهورية العربية السورية'''</big><br>'''(Al-Dschumhūriyya al-arabiyya as-sūriyya )'''</big> <br /> |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#efefef;" |- | align="center" width="140px" | [[Image:Flag of Syria.svg|125px|Flag of Syria]] || align="center" width="140px" | [[Image:Coat of arms of Syria.png|80px|Iraq: Coat of Arms]] |- | align="center" width="140px" | ([[Ala Sûrî]]) || align="center" width="140px" | ([[Arma Sûrî]]) |} |- | align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Image:LocationSyria.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên Fermî]]''' || [[Erebî]] |- | '''[[Ziman|hemû ziman]]''' || [[Erebî]], [[Kurdî]], [[Arami]] (Süryani), [[Turkmenî]], [[Ermenî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Şam]] |- | '''[[Serokkomar ]]''' || [[Başar al-Assad]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Muhemmed Nadji al-Utri]] |- | '''[[Berînahî]]'''<br> - Total <br> - % Av || 88em <br> 185,180 [[Çargoşê kîlomitir]]<br> 0,06% |- | '''[[Hejmara daniştiyan]]'''<br> - Total (2005) <br> - [[Density]] || 55em<br> 19,043,000<br> 103/km<sup>2 |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[17 avrel]] [[1946]] ji [[Fransa]] |- | '''[[GDP]]''' (PPP)<br> - sercem([[2005]])<br> - GDP/head</td><td>65em<br>71.74 billion<br>$3,847 </td></tr> |- | '''[[Dirav]]''' || [[Liraya Sûrî]] |- | '''[[Navçeya demjimêrî ]]''' || UTC +2 |- | '''[[Srûda netewî]]''' || ''[[Homat el Diyar]]'' |- | '''[[Internet TLD]]''' || [[.sy]] |- | '''[[Koda Telefonê]]''' || +963 |- |} '''Sûrî''', welat û dewletek di [[rojhilata navîn]] de e. Li wir nêzîkî 18 milyon kes hene. == Rejîma Suriyê == Rejîma Suriyê ya ku di bin destê hişk û reş yê partiya “El-[[Baas]]” (ya ku bi înqîlabeke hovane derbasî ser desthilatiyê bû) de ye. Ev bû çiqas salin bi dîktatoriyeke ku nayê wesfkirinê û bi riya girtin, zilm, zor, zext û tirsandin û tehdîd û kuştinan re desthilatdariya xwe ya [[diktator]] bi rêve dibe û didomîne. Desthilatiya ku di destê malbata [[Hafiz El-Asad]] û çend mirov û xulamên wan yên hov de ye, hemû ecayib û felaket bi serê gel de anîn. Di destpêkê, di sere gelê xwe (Ereb) de û pişt re jî, di sere hemû gel û netewên ku bi darê zorê tevlî dewleta Suriyê kirine anîn. == Gelên Sûriyê == Wekî ku tê zanîn, hêjmara hemwelatiyên Suriyê, nêzikî 18-e mîlonan ne, ji sedî 75-ên van jî ne [[Ereb]] in. Hêjmarek mezin Kurd in (li gorî sîyaseymedarên kurd yê Suriyayê, 4 mîlon [[Kurd]] hene. Hinek jî dibêjin ku 3 mîlon in) her wiha jî hêjmarek pir mezin ji [[Aramî]] ([[Sûryanî]]), [[Turkman]], [[Ermenî]], [[Durzî]] û hîn jî hene. Ev gelan jî di heremên xwe yên esîl de dijîn û di dîrokê de îsbatên hebûna wan hene, lê dewleta Suriyê ya [[Baasîzm]] (Nasirîzim), van hemûyan înkar dike û ji bilî Ereban tu kesî nasnakê. Yanî dive ku her kes bibe Ereb. Ku tu nebî Ereb jî, wê demê tu bi îxanet û ajantiya [[împeryalîzm|împeryalîzmê]] û Sehyunîzmê ve têy suçdar kirinê. == Bajar == Bajarên mezin [[Şam]], [[Haleb]] û [[Hims]] in. [[Bajar]]ên ku bi piranî kurd in [[Efrîn]], [[Heseke]], [[Qamişlo]], [[Dêrik, Başûrê rojava|Dêrîk]], [[Kobanî]], [[Amûdê]] û [[Tirbespî]] ne. {{Şablon:Dewletên Asya}} [[Category:Welat]] [[Category:Dewlet]] [[Kategorî:Sûrî]] [[af:Sirië]] [[an:Siria]] [[ang:Syria]] [[ar:سوريا]] [[arc:ܣܘܪܝܐ]] [[ast:Siria]] [[bg:Сирия]] [[br:Siria]] [[bs:Sirija]] [[ca:Síria]] [[cs:Sýrie]] [[cu:Сѵрї]] [[cy:Syria]] [[da:Syrien]] [[de:Syrien]] [[el:Συρία]] [[en:Syria]] [[eo:Sirio]] [[es:Siria]] [[et:Süüria]] [[eu:Siria]] [[fa:سوریه]] [[fi:Syyria]] [[fr:Syrie]] [[frp:Sirie]] [[gl:Siria - سورية]] [[got:𐍃𐌰𐌿𐍂𐌾𐌰]] [[he:סוריה]] [[hr:Sirija]] [[hsb:Syriska]] [[hu:Szíria]] [[hy:Սիրիա]] [[id:Suriah]] [[ilo:Siria]] [[io:Siria]] [[is:Sýrland]] [[it:Siria]] [[ja:シリア]] [[ka:სირია]] [[ko:시리아]] [[kw:Surri]] [[la:Syria]] [[lb:Syrien]] [[li:Syrië]] [[lt:Sirija]] [[lv:Sīrija]] [[ml:സിറിയ]] [[ms:Syria]] [[nds:Syrien]] [[nl:Syrië]] [[nn:Syria]] [[no:Syria]] [[oc:Siria]] [[os:Сири]] [[pam:Syria]] [[pl:Syria]] [[ps:سوريه]] [[pt:Síria]] [[qu:Suriya]] [[ro:Siria]] [[ru:Сирия]] [[scn:Siria]] [[sh:Sirija]] [[simple:Syria]] [[sk:Sýria]] [[sl:Sirija]] [[sq:Siria]] [[sr:Сирија]] [[sv:Syrien]] [[ta:சிரியா]] [[th:ประเทศซีเรีย]] [[tl:Syria]] [[tr:Suriye]] [[uk:Сирія]] [[ur:شام]] [[uz:Suriya]] [[vi:Syria]] [[vo:Süriyän]] [[yi:סירייע]] [[zh:叙利亚]] [[zh-min-nan:Su-lī-a]] 1681 13730 2004-07-03T15:58:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Erzingan]] 1682 13731 2004-07-03T16:00:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Wan]] 1683 13732 2004-07-03T16:22:20Z Erdal Ronahi 2 1684 13733 2004-07-03T16:32:39Z Erdal Ronahi 2 1685 13734 2004-07-03T16:44:40Z Erdal Ronahi 2 1687 45615 2006-09-06T09:32:31Z Thogo 540 rv Vandalismus [[Image:OSMAN_OCALAN.jpg|right|Osman Öcalan]] '''Osman Öcalan''' birayê [[Abdullah Öcalan]] e. Demeke dirêj di nav yek ji birêveberên [[Partiya Karkerên Kurdistanê]] bû. Di sala 2004an de ji refên [[Kongra-Gel|Kongra-Gelê]] qetiya û bû yek ji damezrînerên [[Partiya Welatparêzên Demokrat]].Piştî damezirandina PWD di navbera wî û hevalên wî da naqoqî derketin û ew ji partîyê avêtin. Zewicîya û li Başûrê Kurdistanê bi cih bûye. [[Category:Siyasetmedar]] [[Category:Kurd]] 1688 49395 2006-10-06T13:19:44Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Abdullah Ocalan]] #redirect [[Abdullah Ocalan]] 1690 66652 2007-01-26T15:57:36Z Bangin 450 /* Mirin */ {{Tîrmeh}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[2000]]: [[Kemal Sunal]], yek ji aktorên sînemê yê Tirkîyê da, li [[Stenbol]] mir. [[Category:Roj]] [[af:3 Julie]] [[an:3 de chulio]] [[ar:3 يوليو]] [[ast:3 de xunetu]] [[be:3 ліпеня]] [[bg:3 юли]] [[bpy:জুলাই ৩]] [[bs:3. juli]] [[ca:3 de juliol]] [[ceb:Hulyo 3]] [[co:3 di lugliu]] [[cs:3. červenec]] [[csb:3 lëpinca]] [[cv:Утă, 3]] [[cy:3 Gorffennaf]] [[da:3. juli]] [[de:3. Juli]] [[el:3 Ιουλίου]] [[en:July 3]] [[eo:3-a de julio]] [[es:3 de julio]] [[et:3. juuli]] [[eu:Uztailaren 3]] [[fi:3. heinäkuuta]] [[fo:3. juli]] [[fr:3 juillet]] [[frp:3 j·ulyèt]] [[fur:3 di Lui]] [[fy:3 july]] [[ga:3 Iúil]] [[gd:3 an t-Iuchar]] [[gl:3 de xullo]] [[he:3 ביולי]] [[hr:3. srpnja]] [[hu:Július 3]] [[ia:3 de julio]] [[id:3 Juli]] [[ilo:Julio 3]] [[io:3 di julio]] [[is:3. júlí]] [[it:3 luglio]] [[ja:7月3日]] [[jv:3 Juli]] [[ka:3 ივლისი]] [[ko:7월 3일]] [[ksh:3. Juuli]] [[la:3 Iulii]] [[lb:3. Juli]] [[li:3 juli]] [[lmo:03 07]] [[lt:Liepos 3]] [[mk:3 јули]] [[ms:3 Julai]] [[nap:3 'e luglio]] [[nds-nl:3 juli]] [[nl:3 juli]] [[nn:3. juli]] [[no:3. juli]] [[nov:3 de julie]] [[nrm:3 Juilet]] [[oc:3 de julhet]] [[pam:Juliu 3]] [[pl:3 lipca]] [[pt:3 de Julho]] [[ro:3 iulie]] [[ru:3 июля]] [[scn:3 di giugnettu]] [[sco:3 Julie]] [[simple:July 3]] [[sk:3. júl]] [[sl:3. julij]] [[sq:3 Korrik]] [[sr:3. јул]] [[sv:3 juli]] [[sw:3 Julai]] [[ta:ஜூலை 3]] [[te:జూలై 3]] [[th:3 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 3]] [[tr:3 Temmuz]] [[tt:3. Yül]] [[uk:3 липня]] [[vec:3 de lujo]] [[vi:3 tháng 7]] [[wa:3 d' djulete]] [[war:Hulyo 3]] [[zh:7月3日]] 1691 44318 2006-08-30T13:54:45Z Bangin 450 +ne rind kurdî {{ne rind kurdî}} '''Şanogeh''': meydana [[lîstik]]ê. Ji dema berê ta îro di jiyana mirovan de gelek guhartin çêbûne. Bi taybetî di [[hunermend]]iyê de, wek şano. Bingeha şanoyê a dîrokî teqlîdkirin e. Di dema berê de mirov di awayê civakî de kedî nebibû, bi livînên dest û awirên xwe ([[pandomîm]]) şahî û tirs, hêrsketin, ken û girî û herwekî din durişmê xwe dianî ziman. Di [[pêvajo]]ya demburika jiyanê de nivîs û ziman pêyda bûn û mirov buyerên xweyî, xweş û ne xweş bi livînên dest û awirên xwe û bi gotinan anî ziman. Ew car caran ji bo kenandinê û şahiyê car caran ji hin bûyeran digirtin û dileyîstin, mijarên wan [[civak|civakî]], [[ol|olî]] û [[çand|çandî]] bûn. Afirandeyên şanoyê di pêvajoyê jiyana mirovî de gelek hatin guherandin. Ew rêgeh li gor sedsalan cûda cûda hate bi navkirin. Şanoya gundiyan, şanoya qesran, şanoya rojava, şanoya dewlemendan, şanoya karkeran, şanoya [[Bertold Brecht]] 'Epik' û hwd. Li ser rêgeh û lîstikan gelek guherînên taybetî çêbun. ==Dîrok== === Teqamûla şano === Di despêka jiyanê de mirov ji bûyerên sirûştê û pêkhatina hin tiştên sosret ditirsiyan û nizanibûn ew çawa tên holê. Ji ber ku sedemên kiretên sirûştê û zagonên xwezayî nizanîbûn, xof û tirs diket dilên wan û li hember wan bûyeran serî danîbûn û bibûn xulam. Efsûnkariya hunerê ji wê demê vir de dest pê dike. Li gor baweriya wan di nav hêzên jîndarên xwezayê de wek hestên mirov, ruhên taybetî hebûn, ji ber wê sedemê reqs û lîstikên ku dişibandin ajalan (heywanan) dianîn holê. Tiştên ku tê ne digihîştin ji xwe re rûmet digirtin, dema xwarin têra wan hebû dawet dikirin û bi şahî derbaz dibû. Ew durişm hemû bû hestiyê afirandina şanoyê. Dûre jiyan hate guherandin û dewlemend bû. Mirov ji durişmê xwe guherand û bi buyerên çuyî û yên rojane bi livbaziyên hişk tevgera xwe domand. Beri zayina Îsa di sedsala 5 û 4 an de ramaniya şano di nav jiyana [[Yewnanên Kevnare]] de aj da. Ew rêgeh wek şanoya xemgînî ('[[trajedî]]') hate ziman. Mijarên xwe ji dîrok û [[destan]]an dîstand. Dîsa di wan sedsalan de [[Yewnan]] û [[Faris]] şerê hevûdu dikin û Yewnan serdikevin û pêş ve diçin. Di wê demê pisporên Yewnan [[Aristoteles]] û [[Platon]] bi ramaniyeke xurt şano şîrove dikin. Dûre her ku jiyan pêşve diçe ramaniya şano û durişmê wan salan tê guherandin. === Ramaniya şano a dema [[Rom]]ê === Di ramaniya Romê de ne ew tirs û xofên berê ne jî ew jiyana wê dinê kêr nayê. Li ser tevgera jiyana mirov a vê dinê rawestin û hawîrdora [[Behra Sipî]] bi şer digirin û jiyanê de peleki nû vedikin. Gelek ji di bin tesîra Şanoya Yewnanî de dmînin û dî warê exleq û civakî de şano pêşdixin. Di wê demê de pisporên Romê [[Horatius Plautus]] û [[Cicero]] gelek keda xwe didin, lê dema ku [[Imperatoriya Romê]] perçe dibe olperestên Romê zordestî li şano dikin, karê şano ditefînin û nahêlin pêş ve biçe. === Şanoya [[Renaissance]]ê <font size=2>(bixwîne:<i>rönesans</i>, bi Kurdî <i>vejîn</i>)</font> sedsalên 15-16 === Di vê demê de pisporên şano dijî tawanbairiya [[dêr]]ê berxwedidin û bi mijarên pêkeninê mijarên nû diafirinin û ji bo guherandina jiyanê pevçuneka xurt dardixin; dibêjin ku şano ji bo pêşketin û guherandina mirov haceteka civakiye. === Dema Klasîk, Şanoya sedsalan 17-18 === Piştî [[Şoreşa Fransa]] li Ewrupa gelek netew xurt dibin. Ew dewlemendî karê şano li rex xwe pêş ve dibe, ji bo ku di wê demê de gelek pisporên nû bi lêkolîn û afirandeyên xwe bi nav û deng dibin û jiyanê diguherînin. Şano tê nivisandin, êdi ne tenê teqlîdkirin, axaftin dikeve nav karê şano û rêgeh jî tê nûjenkirin. === Rêgeha şano a dilinî 'romantik' sedsala 19. === Di vê demê de bi ramaniya siyasî a azad karê şano û rêgeha şano bi carekî din tê afirandin û şano bi jiyana civaki nûve tixûbên xwe çê dike === Rêgeha şano a rast te rast sedsala 20. === Pisporê Rus [[Stanislavski]] ji şano û lîstikvanên şano re qa'îdeyên nû û bi hukmê zanistî rêgehekî din datîne holê û dixwaze bila ramaniya mirov û buyerên ku mirov dijî baş bête zanin. === Şanoya karkeran === Ew rêgeh bi taybetî bi ramaniya cinî a karkeran tê holê û diji kedxwarî û koletiyê û bindestiyê durişmê mirovên bindest û rewşa gerdûni wek mijar digire destê xwe û dixwaze jiyana mirov serdest û bextewarbe û wekhevî çêbibe, daku mirov hemû azad û serfiraz bijin. === Şano ya [[epîk]]-[[diyalektîk]] === Pisporê Elman [[Bertold Brecht]] ê hemdemi ramanî û rêgeha şano bi zanistiyê nû ve diafirine û dibêje "Di jiyana mirov a civakî de şano ne bi tenê ji bo şox û şengê ye. Mirov dikare bi vî hacetî çandê xwe û dinê ji biguherîne." === Piştre gelek rêgeh û ramaniyên şano tên holê === #[[Fûtûrîzm]] #[[surrealîzm]] #Şano ya bi armancê siyasi #şano ya nivîsk 'bi belge' === [[Rojhilata Navîn]] û li [[Kurdistan]] rêgehên şano === Pisporên zanyar li Rojhilata Navîn û Kurdistan li ser çar rêgehên şano radiwestin,; *Şanoya di bin hukmê kevneşopiya gundiyan *Şanoya di bin hukmê ramaniya gel *Şanoya di bin hukmê kevneşopiya qesran *Şanoya di bin hukmê kevneşopiya rojava == Sazumana şano == Çawa ku ji bo wêne, muzîk û xebata sînemayê hin rêgeh û xusus henin, bi taybetî ji bo şano jî gelek tiştên sereta û bingehî hene. Hemû jî mîna xelikên zincîran bi hev û du ve girêdayî ne û hev û du temam dikin. Rêxistina şano bi wan dezgehan pêk tê; *Cîhê şano '[[şanogeh]]’ *Rêvebir, 'mudur' û li rex wî ; #[[Arşîv]] #[[Pirtûkxane]] #[[Kantîn]] #[[Bandor]] 'efekt' #[[Endezyarî]] 'teknîker'ji bo [[ronakkirin]]a şanogeh #Ji bo çêkirina [[nexş]] 'dekor' û ji bo durandina cil û coran #Karkerên ji bo belavkirina [[billet]]an û ji bo nav û dengkirina lîstikê ([[pesn]]).. #Wesemkirin û rupuş (ji bo [[rengkirin]] ruyê lîstikvanan û guherandina rû maske tê çêkirin..) *[[Serkar]] ([[rejîsor]]) #Serkarê şanogeh; nivîskarê şano, lîstikvan û muzîkperwer. #[[Nexşvan]], [[wênevan]] == LİSTÎKEK ÇAWA TÊ ŞANOKIRIN == Dema mîrov bixwaze lîstikeka şano bike, ev bi wan dezgeh û sazumanên ku navê 'sazumana şano' li jor hati ye nivîsandin, pêk tê. Berê her tiştî pirtûkeka ji bo lîstika şano hatiye nivîsandin divê hebe. Di mijarê pirtukê de çend [[karakter]] hebin, li gor wan lîstikvan tên hilbijartin û rolê her lîstikvanî tê parevekirin. Bi xwendina pirtukê lîstikvan têne lihevkomkirin û dest bi ceribandina rolên karakterên yek bi yek têne kirin. Dibe ku lîstik kevn be û li gor rojevê naverok ji nû ve tê guherandin. Lîstikvan tên ceribandin û çend dewsgir (lîstikvanek tê hilbijartinê ji dewsa lîstikvanekî din). Lîstik bi çi rêgehî tê afirandin, li ser biryar tê girtin (serkarî (rejî), nîvîskar, nexş, ronahî, müzîk, cil û rûpuş hemû tên ceribandin). Pişt re bi pîvanekî teknîkî maketek (şiklê derewîn) tê çêkirin, proje bi temamî tê berbi çavkirin, daku lîstik amade be, pişt re tê lîstin. == LI SER HUNER A LİSTIKVANİYÊ.. == Gelek pisporên şano li ser jêhtin û merîfeta lîstikvanan ramaniyên têkuz derxistine holê, ji wan yek jî [[Anton Çexov]] e.Çexov dibêje ku „divê her tişt hêsan be , hemû bi hêsanî. Tiştê herî girîng û esasî ji bo şano; ne şexs, têkiliyên ku di nav wanan de hene, ev bi mane ne. Xwe pêşanidan û lîstikek ne bi fêl û fendan, divê bi jiyaneke jindar bête ziman.“ Serkarekî [[Şanoya Rus]], ê bi nav û deng [[Stanislavski]] : „Li ser avahî û şiklê şano guherandinên nû diafirinî û ji bo hunera lîstikvaniyê rêzên nû û da’îm dirust dike.““ Pisporekî din bi nav û deng [[Bertolt Brecht]]: „Lîstikvanek dikare jiyana mirovan, a civakî bi [[rêgeha epîk]] li ser şanogehê bi hêsan bileyze. Ew rêgaha epîk mina Lîstikanavîn (bi [[Tirkî]] <i>dagaçlama, ortaoyunu</i>) ew karakter ku lîstikvan dixwaze bileyze bi xwe re nake xem. Destwala derdikeve meydana lîstikê, çalakiyên ku dixwaze pêk bîne bi vatiniyeke rehet li hev tîne. Çava ku her yek axaftin axaftina dawiyê ye wisa diaxife û gotinên xwe bi livînên awiran û destan xweşik dike û ji ber xwe gotinan diafirîne û ji nişka ve bê ceribandin wan gotaran derbaz dike." Bêguman di pêvajoya dirokiya şanoyê de gelek pisporan xebata şano birêzkirine û ramanên xwe yên hêja di çarçova zanistiyê de pêşxistine. Karê şano di bin hukimraniya sazumanên serdest de ev rêgeh ji xwe re kiriye armanc. Lê ji bin hukimraniya serdestan derneketiye, azad nebuye. Jiyan xwe nû ve dike û pêş ve diçe: bi awayê ramanî û civakî şanoya serdestan û a bindestan raman û rewşa xwe û tevgera xwe diguhere. Di hunera lîstikvaniyê de lîstikvan ne ew mirovê mêjuyê wî bi tiştên vala bê dagirtin in. Ew nikarin bi taybetî tiştên xweyî, şexsî wek bîr û baweriya xwe bikin hundirê lîstikê. Ew xetereka mezin ji bo jiyana civakî ye. Lîstikvan xwediyê du krakteran in; yek ew bi xwe ne, yê din di tevgera karakterekî din de biyanî ye. Brecht dibeje "yên kamraniyê fêr nakin û bi fêrkirinê nadin kêfkirin, karê wan li ser meydana lîstikê nîn e." == PEROŞ "Heyecan" == Dema lîstikvanên nû derdikevin şanogehê diperoşin. Lê ew heyecan ji bo lîstikvanên gihîştî derbaz dibin, ji ber ku dema lîstikvan derdikeve şanogehê rol pêşanîdan dike xwe, bi xwe peroşdar dibe. Ew tirs e û tirsa ku mirov ji xwe re dibeje : " ma ez dikarim van gotaran rast bibêjim. Dibe ku hin hevokan ji bîr bikim. Ew reziliya mine!" Ji ber wan sedemên psikolojik hemû lîstikvan diperoşin. Ji bo vî sedemî dengê wî/wê lîstikvanî/ê dilerize û qut dibe, dest û pê tên girêdan, tevgera awirên rû tê guherandin, bi xemgînî û wîrîna wî dişike. Lîstikvaneki patî li ser wan tiştên hatine ji bîr kirin ranaweste û di gel hevalê xwe yên lîstikvan bi gotereke nû lîstikê bi hevgirêdide û rolê xwe dileyze. == QEWIMANDINÊN SER LAŞ (wucûd) == Lîstikvanek dikare rolê xwe yê ku dewsa wî/wê şexsiyetê din de bi durişmê beden bi awirên rû û tevgera destan baştirîn biguhere. ([[Mînder]]ekî bi pişta xwe girêde û xwe bul bike, dîsa bi minderê zikê xwe mezin bide pêşanîdan, bi solên bilind û nimiz xwe wek kulekek bike. Pêwistiya herî mezin jî axaftinek zelal û tevgera rû û dest û milan e.) == ENDEZYARÎ û HIN FERASETÊN ŞANO == Berê şanogeh bi hesinan hawirdor dihate qefeskirin. Di dema Romê da mirovên dil û bende diavitin hundurê qefesê û lawirên kuvî berdidan ser wan tu zirar nedigîşt temaşevanan. Di rojame de zanyarên şano bi sê şiklan şanogeh bi rêz kirine. *Şanogehên tên û diçin. Mirov dikare li ser wan sê çar nexşan (dekor) pêk bine lê mixabin ew bi motoran dizivirin û bi dengin. *Yên dizivirin; bi hawirdorê xwe bi xwe deh metre dizivire û sê çavine û zêde kêr nayên *Yên asansorê ne û du qat li ser hev in, yek tê jor yê din dadikeve jêr. Şanogeh bi awayekî din ji gilover e. Beranberê derincan temaşevan rudinin. ==PERDEYÊN PÊŞRUYÊ ŞANO== *Şiklê Elmanan: yek perdeye û li hev û du pêçe û berbijor vedibe. *Şiklê Yewnanî: du perdeye û berbi çepê û ji aliyê rastê vedibe. *Şiklê Fransî: du perde ne, xwe li hevdipêçin û ji aliyê çep û rast ve ber bi jor vedibe. *Şiklê Îtalyanî: du perde ne, di navîn de ber bi jor ve vedibe. RONAK (LAMBE) Lambeyên ser nexşa şano de henin gelekin û navên wan bi taybeti ji zimanê Latinî tên. Ronakên pêş şanogeh hemû bi reng in. Ronakên li jor: tên livandin, dadikevin û bilind dikevin. Ronakên li erdê jî hene, nexşên binî ronakdikin. Hin ronak ji aliyên çep û rast de ronahî didin şanogehê. Ronakek ji bi tenê ronahiya xwe yê gur dide ser xalekî. Çend projektorên mezin bi rojik in, mirov dikare ji dûr ve bi her avayi şanogehê ronak bike. Ronakên bi bandûr ji bo dû, ewr, berf û avê ne. * Akustik (deng): dema deng li ser dîwarên salona şano vedide. * Mûzîk: hestên di lîstikê de peydadibin, bi mûzîkê tên nîşandan. * Suflor: ku lîstikvanek di lîstikê de rolê xwe û gotinê xwe ji bîr bike, yek ji paş perdeande bi dengekî nizm jê re dibêje. * Diksiyon: Hevok û bijartin û gotina hevokan. * Replik: her yek gotar ji axaftina lîstikvanan. * Marke: dema lîstikvanek bikeve pêş lîstikvanekî din wî/wê marke dike (winda dike). * Jest: bi tevgera dest û milan livînên bi wate. * Mimik: awir. * Ajitasyon: Axaftinên zîz. * Pandomim: Lîstika bi mûzîk û tevgera dest, mil, awir û rû ava dibe. * Deng: buyera lerizinê ye. **dengê vekiri yê nerm **dengê vekiri yê hişk **dengê girti yê nerm **dengê girti yê hişk Dengê mirovan du beş e: *Dengê rast û hişk *Dengê bi reng û rind ew ji wek ** Dengê trajik. ** dramatîk ** komîk her wek dengekî zirav, dengekî navin û dengekî nizm tê holê. == HÎNKIRINA LÎSTIKVANAN JI BO HIN DURIŞMÊN TAYBETİ == Ji bo perçinandina axaftinê lîstikvan di hunduri poz de, di nav diranan de, nava lêvan de, gewryê de, bi rêya bêhngirtinê deng derdixe. Ev deng hin caran bi hêrsketinê bilind dibe wek qêreqêr, hin caran jî nizm û tenik dibe, wek mirov pê bigirî, pê bikene, bi vi avayî dikare dengê xwe bi xwe kontrol bike. Mînak ji bo kenandinê; Lîstikvan herfê "H" pêyhev dubare dike, herwek "HO""Hİ" Di hundurê poz de ku herfên "NGA" "NG" bê xwendinê deng ji poz de derdikeve di gewriyêde ji "HE""Hİ""HA""HI" û "HEY""HAY""HOY""HÛY" tê dubare kirin, di nav diranan de jî „paqij“ "tenduristû" û hwd. Hin gotin tên dubarekirin, lê hin tişt qinik jî hene, bê wan kar nabe. Dema dest bi karê şano tê kirin, di destpêkê de divê tevgera laş pêwist be, da ku ji jêr ta serî germ be. Bi wan livînên ling, dest, mil û stû û serî; lîstikvan dikare tevgera xwe, dengê xwe tevgera awir û ruyên xwe bi xwe qontrol bike. Ev hemû bi rêgeh û rêz pêk tên. Dema pêwist be, ji bo rolekî lîstikvan ji nişka ve li erdêkeve pêşde lingên xwe vedike û li ser enişka milê rast xwe diavêje erdê, dû re xwe gildî dike. Dema bixweze rûnê, lingê rast an jî yê çepê di şunde dimine. Giraniya laş tê mêzin kirin. Waxta lîstikvanek di lîstikê de li ser şanogehê ye, divê pişta xwe ji temaşevanan neguhere. Dema lîstikvanek diaxife, yên din cihê xwe bigirin û dema ku dora wan hat ew li gor giringiya rolên xwe biaxifin.Ti kes nikare li pêş lîstikvanekî raweste û divê her yek li ser şanogehê belav be. Durişmê lîstikvanan bi bizavên wan civane estetîk be. == Gotarên dawiyê == Li Kurdistan ji sedemê mêtingehikirinê, karê şano pêş neketiye, di bin desthilatiyê de sedsalên dirêj di bin bandûra çanda wan de maye. Divê ronakbîr û hunermendên Kurdan bi rêz û pivanên zanyarî li ser çand û hunera Kurdan lêkolin û lêgerên xwe rêz bikin û sazgehên çandî bên avakirin, da ku her tişt bi nû ve were ceribandin. Şano wek [[wêje]], wek sinemayê û mina hunerê destan yên din cek û haceteke girîng e ji bo tevgera gellê Kurd. Çavkani: *Lacos Egri "Hunera nivisandina şano" *Augusto Boal "Şano ji bo bindestan" *Sevda Şener "ramaniya şano" *Metin And "diroka şano" *Adalbert serger "maske û şiklguherandin" *Mamosteyên Dibistan a lîstikvanan a ewlekari-berlin dumahik heye... == Di Kurdistanê de şano == Binêre: [[Di Kurdistanê de şano]] Orijînalê gotarê: [[Adil Duran]] [[Category:Huner]] [[Category:Çand]] [[Category:Şano]] [[bs:Scenska umjetnost]] [[bg:&#1058;&#1077;&#1072;&#1090;&#1098;&#1088;]] [[ca:Teatre]] [[cs:Divadlo]] [[da:Teater]] [[de:Theater]] [[et:Teater]] [[el:&#920;&#941;&#945;&#964;&#961;&#959;]] [[en:Theater]] [[es:Teatro]] [[eo:Teatro]] [[fa:&#1578;&#1574;&#1575;&#1578;&#1585;]] [[fr:Thêâtre]] [[fy:Teater]] [[gl:Teatro]] [[hr:Kazali&#353;te]] [[it:Teatro]] [[he:&#1514;&#1497;&#1488;&#1496;&#1512;&#1493;&#1503;]] [[lb:Theater]] [[nl:Theater]] [[ja:&#28436;&#21127;]] [[nds:Theoter]] [[pl:Teatr]] [[ro:Teatru]] [[ru:&#1058;&#1077;&#1072;&#1090;&#1088; (&#1080;&#1089;&#1082;&#1091;&#1089;&#1089;&#1090;&#1074;&#1086;)]] [[simple:Theater]] [[sl:gledali&#353;&#269;e]] [[sr:&#1057;&#1094;&#1077;&#1085;&#1089;&#1082;&#1072; &#1091;&#1084;&#1077;&#1090;&#1085;&#1086;&#1089;&#1090;]] [[fi:Teatteri]] [[sv:Teater]] [[zh-tw:&#21127;&#22580;]] 1694 55789 2006-11-10T19:03:52Z Bangin 450 [[Wêne:WW imrali.jpg|thumb|300px|Girava Îmrali]] '''Îmralî''' (bi [[tirkî]]: ''İmralı'') [[girav|giraveke]] di nava [[Derya Marmara]] de ye ku [[Abdullah Ocalan]] tê de girtîye. Girtiyên ku di vê zindanê de hebûn hemû hatin derxistin. Ji Abdullah Ocalan pê ve niha tu girtiyên din di vê zindanê de nînin. Di zindana girava Îmralî de berîya niha jî gellek kes bi mebesta îzolekirinê hatine girtin. Yek ji wan Serokwezîrê Tirkiyeyê yê berê [[Adnan Menderes]] bû ku 17ê îlona sala 1961an hat darvekirin. ==Koordînat== *{{coor dm|40|32|N|28|32|E}} [[category:girav]] [[de:İmralı]] [[en:İmralı]] [[tr:İmralı]] 1702 37477 2006-08-05T05:20:53Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[7'ê pûşperê]] 1703 37476 2006-08-05T05:20:48Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[29'ê pûşperê]] 1727 13743 2004-07-06T14:31:49Z 80.141.162.50 #REDIRECT [[Lîsteya rêxistinên kurdî]] 1728 13744 2004-07-05T01:50:58Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya rêxistinan kurdî çû cihê Lîsteya rêxistinên kurdî #REDIRECT [[Lîsteya rêxistinên kurdî]] 1730 39919 2006-08-14T11:56:02Z Thogo 540 Guherandina 219.240.12.173 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Liesel '''Emîn Elî Bedirxan''' ([[1851]] - [[1926]]) kurê [[Bedirxanê Evdalxan]] û bavê [[Celadet Elî Bedirxan|Celadet]] û [[Kamûran Bedirxan]] e. Mîr Emîn Alî Bedirxan di sala [[1851]]ê de çêbû. Wî di xwendegeha Siltanan de, ya ku tenê ji zaroyên mîran re li [[Stembol]]ê hati bû ava kirin, beşê mafzaniyê, ango hiqûq xwend û bi vê hişê wî weke mirovekî rewşenbîr vebû. Ew mirovekî gelekî jêhatî û şehreza bû. Wî karî bû êdî bi zaneyî bikeve meydana xebatê, nemaze piştî ku ew li ser destê helbestvan û welatperwerê mezin [[Hacî Qadirê Koyî]] hati bû xwedî kirin. Vî helbestvanê mezin gelek ji rewşenbîrî, zanîn û hijkirina Kurdistanê xisti bû dilê Mîr Emîn Alî Bedirxan de. Mîr Emîn Alî Bedirxan berpirsiyariya malbata xwe, weke kurê mezin, êdî girti bû ser milê xwe û di riya welatperweriyê re jî, rêcika bav û kalên xwe girti bû û keti bû xebata rizgarkirina Kurdistanê de. Ji ber vê yekê di sala [[1889]]an de wî û birayê xwe Midhet ji Stembolê berê xwe dane Kurdistanê. Wan li bajarê Trabzunê komcivînek bi beg û axayên Kurdan re li dar xist û kara komcivîneke giştî dikir, da hêrîşeke jinişkave berdine ser Tirkan û Kurdistanê rizgar bikin. *Çavkanî: www.xoybun.com {{kurt}} [[Kategorî:Bedirxan]] [[Kategorî:Mîr]] 1731 13747 2004-07-07T08:17:00Z Erdal Ronahi 2 ji kurdmsce.com ji kurdmsce.com 1732 13748 2004-07-07T09:30:24Z Erdal Ronahi 2 Tebax çû cihê Gelawêj (meh) #REDIRECT [[Gelawêj (meh)]] 1733 13749 2004-07-07T09:35:20Z Erdal Ronahi 2 Template:Tebax çû cihê Template:Gelawêj #REDIRECT [[Template:Gelawêj]] 1734 64990 2007-01-17T01:04:57Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट १०]] {{gelawêj}} == Bûyer == === Kurdistan === * [[1920]] - [[Peymana Sêwrê]] ku [[Kurdistan]] û [[Ermenîstan|Ermenîstaneke]] serbixwe dixwest li dar ket. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) [[Category:roj]] [[af:10 Augustus]] [[an:10 d'agosto]] [[ar:10 أغسطس]] [[ast:10 d'agostu]] [[az:10 Avqust]] [[be:10 жніўня]] [[bg:10 август]] [[bn:আগস্ট ১০]] [[bpy:আগষ্ট ১০]] [[br:10 Eost]] [[bs:10. august]] [[ca:10 d'agost]] [[ceb:Agosto 10]] [[co:10 d'aostu]] [[cs:10. srpen]] [[csb:10 zélnika]] [[cv:Çурла, 10]] [[cy:10 Awst]] [[da:10. august]] [[de:10. August]] [[el:10 Αυγούστου]] [[en:August 10]] [[eo:10-a de aŭgusto]] [[es:10 de agosto]] [[et:10. august]] [[eu:Abuztuaren 10]] [[fi:10. elokuuta]] [[fiu-vro:10. põimukuu päiv]] [[fo:10. august]] [[fr:10 août]] [[frp:10 oût]] [[fur:10 di Avost]] [[fy:10 augustus]] [[ga:10 Lúnasa]] [[gl:10 de agosto]] [[he:10 באוגוסט]] [[hr:10. kolovoza]] [[hu:Augusztus 10]] [[ia:10 de augusto]] [[id:10 Agustus]] [[ie:10 august]] [[ilo:Agosto 10]] [[io:10 di agosto]] [[is:10. ágúst]] [[it:10 agosto]] [[ja:8月10日]] [[jv:10 Agustus]] [[ka:10 აგვისტო]] [[kn:ಆಗಸ್ಟ್ ೧೦]] [[ko:8월 10일]] [[ksh:10. Aujußß]] [[la:10 Augusti]] [[lb:10. August]] [[li:10 augustus]] [[lmo:10 08]] [[lt:Rugpjūčio 10]] [[mk:10 август]] [[mr:ऑगस्ट १०]] [[ms:10 Ogos]] [[nap:10 'e aùsto]] [[nds-nl:10 augustus]] [[new:अगस्ट १०]] [[nl:10 augustus]] [[nn:10. august]] [[no:10. august]] [[nov:10 de auguste]] [[nrm:10 Août]] [[oc:10 d'agost]] [[pam:Agostu 10]] [[pl:10 sierpnia]] [[pt:10 de Agosto]] [[ro:10 august]] [[ru:10 августа]] [[scn:10 di austu]] [[sco:10 August]] [[simple:August 10]] [[sk:10. august]] [[sl:10. avgust]] [[sq:10 Gusht]] [[sr:10. август]] [[su:10 Agustus]] [[sv:10 augusti]] [[sw:10 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 10]] [[te:ఆగష్టు 10]] [[th:10 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 10]] [[tr:10 Ağustos]] [[tt:10. August]] [[uk:10 серпня]] [[vec:10 de agosto]] [[vi:10 tháng 8]] [[wa:10 d' awousse]] [[war:Agosto 10]] [[zh:8月10日]] 1735 56382 2006-11-14T01:26:20Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Salname]] [[bg:Категория:Луна]] [[de:Kategorie:Erdmond]] [[en:Category:Moon]] [[fr:Catégorie:Lune de la Terre]] [[nl:Categorie:Maan]] [[ru:Категория:Луна]] [[sv:Kategori:Månen]] [[tr:Kategori:Ay]] 1736 13752 2004-11-08T04:29:00Z 202.216.61.164 interwiki {| | {{Rêbendan}} | {{Reşemî}} | {{Adar}} | {{Avrêl}} |- | {{Gulan}} | {{Pûşper}} | {{Tîrmeh}} | {{Gelawêj}} |- | {{Rezber}} | {{Kewçêr}} | {{Sermawez}} | {{Berfanbar}} |} [[category:salname]] [[af:Lys van historiese herdenkings]] [[ar:احداث ومناسبات]] [[ast:Repurtoriu de fechos]] [[bg:Исторически годишнини]] [[bs:Kalendar]] [[ca:Calendari d'esdeveniments]] [[cs:Kalendář]] [[csb:Kalãdarium]] [[cy:Rhestr holl dyddiau]] [[da:Historiske begivenheder]] [[de:Historische Jahrestage]] [[el:Κατάλογος ιστορικών επετείων]] [[en:List of historical anniversaries]] [[eo:Tagoj]] [[es:Calendario de aniversarios]] [[et:Aasta päevad]] [[eu:Urteko egutegi]] [[fi:Kalenteri]] [[fy:Deiskema]] [[he:לוח אירועים שנתי]] [[hr:Kalendar]] [[hu:Történelmi évfordulók listája]] [[ia:Anniversarios historic]] [[is:Allir dagar ársins]] [[it:Anniversari storici]] [[ja:365日]] [[ko:366일]] [[ml:ചരിത്രത്തില്‍ ഇന്ന്‌]] [[nl:365 dagenschema]] [[no:Historiske datoer]] [[oc:Calendièr d'eveniments]] [[pl:Kalendarium dzień po dniu]] [[pt:Lista de dias do ano]] [[ru:Месяцеслов]] [[sl:Seznam zgodovinskih obletnic]] [[sr:Дневни календар]] [[sv:Lista över datum]] [[tl:Kalendaryo]] [[tr:Takvim]] [[tt:Taríxí waqíğalar]] [[uk:Список всіх днів]] [[ur:آج کا دن]] [[wa:366 djoûs]] [[zh-cn:历史上的今天]] [[zh-tw:历史上的今天]] 1737 37580 2006-08-05T05:30:53Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Salname]] 1738 13754 2004-07-13T08:07:59Z Erdal Ronahi 2 {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, [[en:]] [[de:]] [[tr:]] --> 1739 13755 2004-09-12T12:29:17Z Erdal Ronahi 2 {| id="Rojmêr" class="toccolours" align="right" style="float:right;margin-left:0.5em;padding-right:10px;text-size:small;text-align:center;white-space:nowrap" |----- align="center" | '''Meha 1''' <br> '''[[Çile]] / [[Rêbendan]]'''<br> <small> [[Berfanbar|Kanûn]] << [[Çile]] >> [[Reşemî|Sibat]]</small> |- | {| border="0" align="center" style="white-space:nowrap" cellpadding="1" |----- align="right" | [[1'ê rêbendanê|1]] || [[2'ê rêbendanê|2]] || [[3'ê rêbendanê|3]] || [[4'ê rêbendanê|4]] || [[5'ê rêbendanê|5]] || [[6'ê rêbendanê|6]] || [[7'ê rêbendanê|7]] |----- align="right" | [[8'ê rêbendanê|8]] || [[9'ê rêbendanê|9]] || [[10'ê rêbendanê|10]] || [[11'ê rêbendanê|11]] || [[12'ê rêbendanê|12]] || [[13'ê rêbendanê|13]] || [[14'ê rêbendanê|14]] |----- align="right" | [[15'ê rêbendanê|15]] || [[16'ê rêbendanê|16]] || [[17'ê rêbendanê|17]] || [[18'ê rêbendanê|18]] || [[19'ê rêbendanê|19]] || [[20'ê rêbendanê|20]] || [[21'ê rêbendanê|21]] |----- align="right" | [[22'ê rêbendanê|22]] || [[23'ê rêbendanê|23]] || [[24'ê rêbendanê|24]] || [[25'ê rêbendanê|25]] || [[26'ê rêbendanê|26]] || [[27'ê rêbendanê|27]] || [[28'ê rêbendanê|28]] |----- align="right" || [[29'ê rêbendanê|29]] || [[30'ê rêbendanê|30]] || [[31'ê rêbendanê|31]] |} <small>[[Rojên salê]]</small> |} 1740 13756 2004-09-12T12:17:29Z Erdal Ronahi 2 {| id="Rojmêr" class="toccolours" align="right" style="float:right;margin-left:0.5em;padding-right:10px;text-size:small;text-align:center;white-space:nowrap" |----- align="center" | '''Meha 2''' <br> '''[[Sibat]] / [[Reşemî]]'''<br> <small> [[Çile]] << [[Sibat]] >> [[Adar]]</small> |- | {| border="0" align="center" style="white-space:nowrap" cellpadding="1" |----- align="right" | [[1'ê reşemiyê|1]] || [[2'ê reşemiyê|2]] || [[3'ê reşemiyê|3]] || [[4'ê reşemiyê|4]] || [[5'ê reşemiyê|5]] || [[6'ê reşemiyê|6]] || [[7'ê reşemiyê|7]] |----- align="right" | [[8'ê reşemiyê|8]] || [[9'ê reşemiyê|9]] || [[10'ê reşemiyê|10]] || [[11'ê reşemiyê|11]] || [[12'ê reşemiyê|12]] || [[13'ê reşemiyê|13]] || [[14'ê reşemiyê|14]] |----- align="right" | [[15'ê reşemiyê|15]] || [[16'ê reşemiyê|16]] || [[17'ê reşemiyê|17]] || [[18'ê reşemiyê|18]] || [[19'ê reşemiyê|19]] || [[20'ê reşemiyê|20]] || [[21'ê reşemiyê|21]] |----- align="right" | [[22'ê reşemiyê|22]] || [[23'ê reşemiyê|23]] || [[24'ê reşemiyê|24]] || [[25'ê reşemiyê|25]] || [[26'ê reşemiyê|26]] || [[27'ê reşemiyê|27]] || [[28'ê reşemiyê|28]] |----- align="right" || [[29'ê reşemiyê|29]] |} <small>[[Rojên salê]]</small> |} 1741 13757 2004-09-12T12:24:52Z Erdal Ronahi 2 {| id="Rojmêr" class="toccolours" align="right" style="float:right;margin-left:0.5em;padding-right:10px;text-size:small;text-align:center;white-space:nowrap" |----- align="center" | '''Meha 3'''<br> '''[[Adar]]'''<br> <small>[[Sibat]] << [[Adar]] >> [[Nîsan]]</small> |- | {| border="0" align="center" style="white-space:nowrap" cellpadding="1" |----- align="right" | [[1'ê adarê|1]] || [[2'ê adarê|2]] || [[3'ê adarê|3]] || [[4'ê adarê|4]] || [[5'ê adarê|5]] || [[6'ê adarê|6]] || [[7'ê adarê|7]] |----- align="right" | [[8'ê adarê|8]] || [[9'ê adarê|9]] || [[10'ê adarê|10]] || [[11'ê adarê|11]] || [[12'ê adarê|12]] || [[13'ê adarê|13]] || [[14'ê adarê|14]] |----- align="right" | [[15'ê adarê|15]] || [[16'ê adarê|16]] || [[17'ê adarê|17]] || [[18'ê adarê|18]] || [[19'ê adarê|19]] || [[20'ê adarê|20]] || [[21'ê adarê|21]] |----- align="right" | [[22'ê adarê|22]] || [[23'ê adarê|23]] || [[24'ê adarê|24]] || [[25'ê adarê|25]] || [[26'ê adarê|26]] || [[27'ê adarê|27]] || [[28'ê adarê|28]] |----- align="right" || [[29'ê adarê|29]] || [[30'ê adarê|30]] || [[31'ê adarê|31]] |} <small>[[Rojên salê]]</small> |} 1742 13758 2004-09-12T17:34:10Z Erdal Ronahi 2 {| id="Rojmêr" class="toccolours" align="right" style="float:right;margin-left:0.5em;padding-right:10px;text-size:small;text-align:center;white-space:nowrap" |----- align="center" | '''Meha 4'''<br> '''[[Nîsan]] / [[Avrêl]]'''<br> <small>[[Adar]] << [[Nîsan]] >> [[Gulan]]</small> |- | {| border="0" align="center" style="white-space:nowrap" cellpadding="1" |----- align="right" | [[1'ê avrêlê|1]] || [[2'ê avrêlê|2]] || [[3'ê avrêlê|3]] || [[4'ê avrêlê|4]] || [[5'ê avrêlê|5]] || [[6'ê avrêlê|6]] || [[7'ê avrêlê|7]] |----- align="right" | [[8'ê avrêlê|8]] || [[9'ê avrêlê|9]] || [[10'ê avrêlê|10]] || [[11'ê avrêlê|11]] || [[12'ê avrêlê|12]] || [[13'ê avrêlê|13]] || [[14'ê avrêlê|14]] |----- align="right" | [[15'ê avrêlê|15]] || [[16'ê avrêlê|16]] || [[17'ê avrêlê|17]] || [[18'ê avrêlê|18]] || [[19'ê avrêlê|19]] || [[20'ê avrêlê|20]] || [[21'ê avrêlê|21]] |----- align="right" | [[22'ê avrêlê|22]] || [[23'ê avrêlê|23]] || [[24'ê avrêlê|24]] || [[25'ê avrêlê|25]] || [[26'ê avrêlê|26]] || [[27'ê avrêlê|27]] || [[28'ê avrêlê|28]] |----- align="right" || [[29'ê avrêlê|29]] || [[30'ê avrêlê|30]] |} <small>[[Rojên salê]]</small> |} 1743 13759 2004-07-07T11:58:45Z Erdal Ronahi 2 7'ê Pûşper çû cihê 7'ê pûşperê #REDIRECT [[7'ê pûşperê]] 1744 13760 2004-07-07T11:58:59Z Erdal Ronahi 2 29'ê Pûşper çû cihê 29'ê pûşperê #REDIRECT [[29'ê pûşperê]] 1745 13761 2004-09-12T17:18:44Z Erdal Ronahi 2 {| id="Rojmêr" class="toccolours" align="right" style="float:right;margin-left:0.5em;padding-right:10px;text-size:small;text-align:center;white-space:nowrap" |----- align="center" | '''Meha 5'''<br> '''[[Gulan]]'''<br> <small>[[Nîsan]] << [[Gulan]] >> [[Hezîran]]</small> |- | {| border="0" align="center" style="white-space:nowrap" cellpadding="1" |----- align="right" | [[1'ê gulanê|1]] || [[2'ê gulanê|2]] || [[3'ê gulanê|3]] || [[4'ê gulanê|4]] || [[5'ê gulanê|5]] || [[6'ê gulanê|6]] || [[7'ê gulanê|7]] |----- align="right" | [[8'ê gulanê|8]] || [[9'ê gulanê|9]] || [[10'ê gulanê|10]] || [[11'ê gulanê|11]] || [[12'ê gulanê|12]] || [[13'ê gulanê|13]] || [[14'ê gulanê|14]] |----- align="right" | [[15'ê gulanê|15]] || [[16'ê gulanê|16]] || [[17'ê gulanê|17]] || [[18'ê gulanê|18]] || [[19'ê gulanê|19]] || [[20'ê gulanê|20]] || [[21'ê gulanê|21]] |----- align="right" | [[22'ê gulanê|22]] || [[23'ê gulanê|23]] || [[24'ê gulanê|24]] || [[25'ê gulanê|25]] || [[26'ê gulanê|26]] || [[27'ê gulanê|27]] || [[28'ê gulanê|28]] |----- align="right" || [[29'ê gulanê|29]] || [[30'ê gulanê|30]] || [[31'ê gulanê|31]] |} <small>[[Rojên salê]]</small> |} 1746 13762 2004-09-12T17:15:22Z Erdal Ronahi 2 {| id="Rojmêr" class="toccolours" align="right" style="float:right;margin-left:0.5em;padding-right:10px;text-size:small;text-align:center;white-space:nowrap" |----- align="center" | '''Meha 12'''<br> '''[[Kanûn]] / [[Berfanbar]]'''<br> <small>[[Mijdar]] << [[Kanûn]] >> [[Çile]]</small> |- | {| border="0" align="center" style="white-space:nowrap" cellpadding="1" |----- align="right" | [[1'ê berfanbarê|1]] || [[2'ê berfanbarê|2]] || [[3'ê berfanbarê|3]] || [[4'ê berfanbarê|4]] || [[5'ê berfanbarê|5]] || [[6'ê berfanbarê|6]] || [[7'ê berfanbarê|7]] |----- align="right" | [[8'ê berfanbarê|8]] || [[9'ê berfanbarê|9]] || [[10'ê berfanbarê|10]] || [[11'ê berfanbarê|11]] || [[12'ê berfanbarê|12]] || [[13'ê berfanbarê|13]] || [[14'ê berfanbarê|14]] |----- align="right" | [[15'ê berfanbarê|15]] || [[16'ê berfanbarê|16]] || [[17'ê berfanbarê|17]] || [[18'ê berfanbarê|18]] || [[19'ê berfanbarê|19]] || [[20'ê berfanbarê|20]] || [[21'ê berfanbarê|21]] |----- align="right" | [[22'ê berfanbarê|22]] || [[23'ê berfanbarê|23]] || [[24'ê berfanbarê|24]] || [[25'ê berfanbarê|25]] || [[26'ê berfanbarê|26]] || [[27'ê berfanbarê|27]] || [[28'ê berfanbarê|28]] |----- align="right" || [[29'ê berfanbarê|29]] || [[30'ê berfanbarê|30]] || [[31'ê berfanbarê|31]] |} <small>[[rojên salê]]</small> |} 1747 13763 2004-09-12T17:35:03Z Erdal Ronahi 2 {| id="Rojmêr" class="toccolours" align="right" style="float:right;margin-left:0.5em;padding-right:10px;text-size:small;text-align:center;white-space:nowrap" |----- align="center" | '''Meha 11'''<br> '''[[Mijdar]] / [[Sermawez]]'''<br> <small>[[Cotmeh]] << [[Mijdar]] >> [[Kanûn]]</small> |- | {| border="0" align="center" style="white-space:nowrap" cellpadding="1" |----- align="right" | [[1'ê sermawezê|1]] || [[2'ê sermawezê|2]] || [[3'ê sermawezê|3]] || [[4'ê sermawezê|4]] || [[5'ê sermawezê|5]] || [[6'ê sermawezê|6]] || [[7'ê sermawezê|7]] |----- align="right" | [[8'ê sermawezê|8]] || [[9'ê sermawezê|9]] || [[10'ê sermawezê|10]] || [[11'ê sermawezê|11]] || [[12'ê sermawezê|12]] || [[13'ê sermawezê|13]] || [[14'ê sermawezê|14]] |----- align="right" | [[15'ê sermawezê|15]] || [[16'ê sermawezê|16]] || [[17'ê sermawezê|17]] || [[18'ê sermawezê|18]] || [[19'ê sermawezê|19]] || [[20'ê sermawezê|20]] || [[21'ê sermawezê|21]] |----- align="right" | [[22'ê sermawezê|22]] || [[23'ê sermawezê|23]] || [[24'ê sermawezê|24]] || [[25'ê sermawezê|25]] || [[26'ê sermawezê|26]] || [[27'ê sermawezê|27]] || [[28'ê sermawezê|28]] |----- align="right" || [[29'ê sermawezê|29]] || [[30'ê sermawezê|30]] |} <small>[[Rojên salê]]</small> |} 1748 13764 2004-09-12T17:17:39Z Erdal Ronahi 2 {| id="Rojmêr" class="toccolours" align="right" style="float:right;margin-left:0.5em;padding-right:10px;text-size:small;text-align:center;white-space:nowrap" |----- align="center" | '''Meha 10'''<br> '''[[Cotmeh]] / [[Kewçêr]]'''<br> <small>[[Îlon]] << [[Cotmeh]] >> [[Mijdar]]</small> |- | {| border="0" align="center" style="white-space:nowrap" cellpadding="1" |----- align="right" | [[1'ê kewçêrê|1]] || [[2'ê kewçêrê|2]] || [[3'ê kewçêrê|3]] || [[4'ê kewçêrê|4]] || [[5'ê kewçêrê|5]] || [[6'ê kewçêrê|6]] || [[7'ê kewçêrê|7]] |----- align="right" | [[8'ê kewçêrê|8]] || [[9'ê kewçêrê|9]] || [[10'ê kewçêrê|10]] || [[11'ê kewçêrê|11]] || [[12'ê kewçêrê|12]] || [[13'ê kewçêrê|13]] || [[14'ê kewçêrê|14]] |----- align="right" | [[15'ê kewçêrê|15]] || [[16'ê kewçêrê|16]] || [[17'ê kewçêrê|17]] || [[18'ê kewçêrê|18]] || [[19'ê kewçêrê|19]] || [[20'ê kewçêrê|20]] || [[21'ê kewçêrê|21]] |----- align="right" | [[22'ê kewçêrê|22]] || [[23'ê kewçêrê|23]] || [[24'ê kewçêrê|24]] || [[25'ê kewçêrê|25]] || [[26'ê kewçêrê|26]] || [[27'ê kewçêrê|27]] || [[28'ê kewçêrê|28]] |----- align="right" || [[29'ê kewçêrê|29]] || [[30'ê kewçêrê|30]] || [[31'ê kewçêrê|31]] |} <small>[[Rojên salê]]</small> |} 1749 13765 2004-09-12T17:22:15Z Erdal Ronahi 2 {| id="Rojmêr" class="toccolours" align="right" style="float:right;margin-left:0.5em;padding-right:10px;text-size:small;text-align:center;white-space:nowrap" |----- align="center" | '''Meha 9'''<br> '''[[Îlon]] / [[Rezber]]'''<br> <small>[[Gelawêj (meh)|Tebax]] << [[Îlon]] >> [[Cotmeh]]</small> |- | {| border="0" align="center" style="white-space:nowrap" cellpadding="1" |----- align="right" | [[1'ê rezberê|1]] || [[2'ê rezberê|2]] || [[3'ê rezberê|3]] || [[4'ê rezberê|4]] || [[5'ê rezberê|5]] || [[6'ê rezberê|6]] || [[7'ê rezberê|7]] |----- align="right" | [[8'ê rezberê|8]] || [[9'ê rezberê|9]] || [[10'ê rezberê|10]] || [[11'ê rezberê|11]] || [[12'ê rezberê|12]] || [[13'ê rezberê|13]] || [[14'ê rezberê|14]] |----- align="right" | [[15'ê rezberê|15]] || [[16'ê rezberê|16]] || [[17'ê rezberê|17]] || [[18'ê rezberê|18]] || [[19'ê rezberê|19]] || [[20'ê rezberê|20]] || [[21'ê rezberê|21]] |----- align="right" | [[22'ê rezberê|22]] || [[23'ê rezberê|23]] || [[24'ê rezberê|24]] || [[25'ê rezberê|25]] || [[26'ê rezberê|26]] || [[27'ê rezberê|27]] || [[28'ê rezberê|28]] |----- align="right" || [[29'ê rezberê|29]] || [[30'ê rezberê|30]] |} <small>[[Rojên salê]]</small> |} 1750 49615 2006-10-07T22:47:35Z Erdal Ronahi 2 '''Zimanê dayîk''' zimanê zarokên ji dayîka xwe fêr dibin e. Peyva '''zimanê zikmakî''' ne di cîh de ye. Jiber ku [[zarok]] di zikê dayîka xwe de ziman fêr nabe. Ev yek li gor lêkolînên zanistî jî nehatiye pejirandin. [[Category:ziman]] 1751 13767 2004-07-07T19:34:28Z Erdal Ronahi 2 24'ê Tîrmeh çû cihê 24'ê tîrmehê #REDIRECT [[24'ê tîrmehê]] 1752 67117 2007-01-30T09:07:25Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[am:ጃንዩዌሪ]], [[kk:Қаңтар]] {{Rêbendan}} Gora [[salnameya gregoryen]] '''Rêbendan''' (çile, çileya paşîn) meha yekemîn e. Rêbendan (çile) 31 roj dajo. Rêbendan meheke zivistanê ye. Ev nav ji bendkirina riyan hatiye girtin. Dewra berê çara berfavêtin û vekirina riyan tune bû. Ji ber vê yekê, gava qasek berf dibariya, pêşî li riyan dihat girtin. Ango dibû mîna bendan û bi hesanî riya derketinê ne dida. Ji xwe di mehên zivistanê de, li Kurdistanê zêde barîna berfê, tundiya bager û bapêçê û ketina şapan (aşîd) tê zanîn. Ev bûyer hemî ji sedemên bendkirina riyan bûn. {{Meh}} {{kurt}} [[Category:Meh]] [[af:Januarie]] [[als:Januar]] [[am:ጃንዩዌሪ]] [[an:Chinero]] [[ang:Æfterra Gēola]] [[ar:يناير]] [[arc:ܟܢܘܢ ܒ]] [[ast:Xineru]] [[az:Yanvar]] [[bat-smg:Sausis]] [[be:Студзень]] [[bg:Януари]] [[br:Genver]] [[bs:Januar]] [[ca:Gener]] [[co:Ghjennaghju]] [[cs:Leden]] [[csb:Stëcznik]] [[cv:Кăрлач]] [[cy:Ionawr]] [[da:Januar]] [[de:Januar]] [[el:Ιανουάριος]] [[en:January]] [[eo:Januaro]] [[es:Enero]] [[et:Jaanuar]] [[eu:Urtarril]] [[fa:ژانویه]] [[fi:Tammikuu]] [[fo:Januar]] [[fr:Janvier]] [[frp:Janviér]] [[fur:Zenâr]] [[fy:Jannewaris]] [[ga:Eanáir]] [[gd:Am Faoilleach]] [[gl:Xaneiro]] [[he:ינואר]] [[hr:Siječanj]] [[hu:Január]] [[ia:Januario]] [[id:Januari]] [[ie:Januar]] [[ilo:Enero]] [[io:Januaro]] [[is:Janúar]] [[it:Gennaio]] [[ja:1月]] [[jv:Januari]] [[ka:იანვარი]] [[kk:Қаңтар]] [[kn:ಜನವರಿ]] [[ko:1월]] [[kw:Mys Genver]] [[la:Ianuarius]] [[lad:Jenero]] [[lb:Januar]] [[li:Jannewarie]] [[ln:Sánzá ya yambo]] [[lt:Sausis]] [[lv:Janvāris]] [[mg:Janoary]] [[mi:Kohi-tātea]] [[mk:Јануари]] [[mr:जानेवारी]] [[ms:Januari]] [[nap:Jennaro]] [[nds-nl:Jannewaori]] [[nl:Januari]] [[nn:Januar]] [[no:Januar]] [[nov:Januare]] [[nrm:Janvyi]] [[oc:Genièr]] [[pl:Styczeń]] [[pt:Janeiro]] [[qu:Qhulla puquy killa]] [[ro:Ianuarie]] [[ru:Январь]] [[ru-sib:Сечень]] [[sc:Ghennarzu]] [[scn:Jinnaru]] [[sco:Januar]] [[se:Ođđajagimánnu]] [[simple:January]] [[sk:Január]] [[sl:Januar]] [[so:Janaayo]] [[sq:Janari]] [[sr:Јануар]] [[su:Januari]] [[sv:Januari]] [[sw:Januari]] [[ta:ஜனவரி]] [[te:జనవరి]] [[th:มกราคม]] [[tl:Enero]] [[tpi:Janueri]] [[tr:Ocak]] [[tt:Ğínwar]] [[uk:Січень]] [[ur:جنوری]] [[vi:Tháng một]] [[vls:Januoari]] [[vo:Yanul]] [[wa:Djanvî]] [[war:Enero]] [[yi:יאנוואר]] [[zh:1月]] [[zh-yue:1月]] 1753 66803 2007-01-27T18:03:31Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[arc:ܫܒܛ]], [[nds:Februar]] {{Reşemî}} '''Reşemî''' an '''sibat''' [[meh|meha]] duyemîn e. Ev nav ji meha reş hatiye himatê. Her çiqas peyva "reş" bi têgiha peyvî ya ferhengî, rengdêra rengê reş e, lê bi biwêjkî bi têgiha xwerû, saf, sade tê bikaranîn. Wekî, mêrê reş, jina reş, leşkerê reş, zivistana reş û hwd.. ez dıbéjım navé vé mehé şıwate,Gelé serhedé jı vé mehé re dıbéje şıwat. meheke Gelek sare bı tekvima miladı bist rojé meha şıwaté çılé pıçuk tın hesab kırın. çılé pıçuk jı çılé mezın sartıre.serma vé mehé merıv dı şewétine. ber wé yeké gotıne meha ''şewaté'' paşé buye ''şıwat'' {{Meh}} {{kurt}} [[Category:Meh]] [[af:Februarie]] [[als:Februar]] [[an:Frebero]] [[ang:Solmōnaþ]] [[ar:فبراير]] [[arc:ܫܒܛ]] [[ast:Febreru]] [[az:Fevral]] [[bat-smg:Vasaris]] [[be:Люты]] [[bg:Февруари]] [[br:C'hwevrer]] [[bs:Februar]] [[ca:Febrer]] [[ceb:Pebrero]] [[co:Frivaghju]] [[cs:Únor]] [[csb:Gromicznik]] [[cv:Нарăс]] [[cy:Chwefror]] [[da:Februar]] [[de:Februar]] [[el:Φεβρουάριος]] [[en:February]] [[eo:Februaro]] [[es:Febrero]] [[et:Veebruar]] [[eu:Otsail]] [[fa:فوریه]] [[fi:Helmikuu]] [[fo:Februar]] [[fr:Février]] [[frp:Fevriér]] [[fur:Fevrâr]] [[fy:Febrewaris]] [[ga:Feabhra]] [[gd:An Gearran]] [[gl:Febreiro]] [[he:פברואר]] [[hr:Veljača]] [[hu:Február]] [[ia:Februario]] [[id:Februari]] [[ie:Februar]] [[ilo:Febrero]] [[io:Februaro]] [[is:Febrúar]] [[it:Febbraio]] [[ja:2月]] [[jv:Februari]] [[ka:თებერვალი]] [[kn:ಫೆಬ್ರುವರಿ]] [[ko:2월]] [[kw:Mys Whevrer]] [[la:Februarius]] [[lb:Februar]] [[li:Fibberwarie]] [[lt:Vasaris]] [[lv:Februāris]] [[mg:Febroary]] [[mi:Hui-tanguru]] [[mk:Февруари]] [[mr:फेब्रुवारी]] [[ms:Februari]] [[nap:Frevaro]] [[nds:Februar]] [[nds-nl:Febrewaori]] [[nl:Februari]] [[nn:Februar]] [[no:Februar]] [[nov:Februare]] [[nrm:Févri]] [[oc:Febrièr]] [[pam:Pebreru]] [[pl:Luty]] [[pt:Fevereiro]] [[qu:Hatun puquy killa]] [[ro:Februarie]] [[ru:Февраль]] [[sc:Frearzu]] [[scn:Frivaru]] [[sco:Februar]] [[se:Guovvamánnu]] [[simple:February]] [[sk:Február]] [[sl:Februar]] [[so:Febraayo]] [[sq:Shkurti]] [[sr:Фебруар]] [[su:Pébruari]] [[sv:Februari]] [[sw:Februari]] [[ta:பெப்ரவரி]] [[te:ఫిబ్రవరి]] [[th:กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero]] [[tpi:Februeri]] [[tr:Şubat]] [[tt:Febräl]] [[uk:Лютий]] [[ur:فروری]] [[vi:Tháng hai]] [[vls:Februoari]] [[vo:Febul]] [[wa:Fevrî]] [[war:Pebrero]] [[zh:2月]] [[zh-yue:2月]] 1754 67104 2007-01-30T03:25:18Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[arc:ܐܕܪ]], [[kk:Наурыз]], [[lad:Marso]] {{Adar}} '''Adar''' li gora [[salname|salnameya]] mîladî [[meh|meha]] seyemîn e. Adar kurtkirina "Avdar"ê ye. Ji xwe hinek herêm Avdarê bikartînin. Têgiha bi av, xwedî av, têrav dide. Him jî têgiha "av dikeve daran" dide. ==Rojên taybet== [[21'ê adarê]] [[Newroz]] û destpêka [[bihar|biharê]] ye. {{Meh}} {{kurt}} [[Category:Meh]] [[af:Maart]] [[als:März]] [[an:Marzo]] [[ang:Hrēþmōnaþ]] [[ar:مارس]] [[arc:ܐܕܪ]] [[ast:Marzu]] [[az:Mart]] [[bat-smg:Kuovs]] [[be:Сакавік]] [[bg:Март]] [[br:Meurzh (miz)]] [[bs:Mart]] [[ca:Març]] [[cs:Březen]] [[csb:Strumiannik]] [[cv:Пуш]] [[cy:Mawrth (mis)]] [[da:Marts]] [[de:März]] [[el:Μάρτιος]] [[en:March]] [[eo:Marto]] [[es:Marzo]] [[et:Märts]] [[eu:Martxo]] [[fa:مارس]] [[fi:Maaliskuu]] [[fo:Mars]] [[fr:Mars (mois)]] [[frp:Mârs (mês)]] [[fur:Març]] [[fy:Maart]] [[ga:Márta]] [[gd:Am Màrt]] [[gl:Marzo]] [[he:מרץ]] [[hr:Ožujak]] [[hu:Március]] [[hy:Մարտ]] [[ia:Martio]] [[id:Maret]] [[ie:Marte]] [[ilo:Marso]] [[io:Marto]] [[is:Mars (mánuður)]] [[it:Marzo]] [[ja:3月]] [[jv:Maret]] [[ka:მარტი]] [[kk:Наурыз]] [[kn:ಮಾರ್ಚ್]] [[ko:3월]] [[kw:Mys Merth]] [[la:Martius]] [[lad:Marso]] [[lb:Mäerz]] [[li:Miert]] [[lt:Kovas]] [[lv:Marts]] [[mg:Martsa]] [[mi:Poutū-te-rangi]] [[mr:मार्च]] [[ms:Mac]] [[nap:Màrzo]] [[nds:März]] [[nds-nl:Meert]] [[nl:Maart]] [[nn:Månaden mars]] [[no:Mars]] [[nov:Marte]] [[nrm:Mar]] [[oc:Març]] [[pl:Marzec]] [[pt:Março]] [[qu:Pawqar waray killa]] [[ro:Martie]] [[ru:Март]] [[sc:Martzu]] [[scn:Marzu]] [[sco:Mairch]] [[se:Njukčamánnu]] [[simple:March]] [[sk:Marec]] [[sl:Marec]] [[so:Maarso]] [[sq:Marsi (muaj)]] [[sr:Март]] [[su:Maret]] [[sv:Mars]] [[sw:Machi]] [[ta:மார்ச்]] [[tg:Март]] [[th:มีนาคม]] [[tl:Marso]] [[tpi:Mas]] [[tr:Mart]] [[tt:Mart]] [[uk:Березень]] [[ur:مارچ]] [[vi:Tháng ba]] [[vls:Moarte]] [[vo:Mäzul]] [[wa:Måss (moes)]] [[war:Marso]] [[zh:3月]] [[zh-yue:3月]] 1755 67121 2007-01-30T09:28:20Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[kk:Сәуір]] {{Avrêl}} '''Avrêl''' (nîsan) meha çaremîn e. Avrêl 30 [[roj]] diajo. Ji peyvên av û rêl (daristana çiyan) hatiye himatê. Di vê mehê de av dikeve rêlan jî. Ango rêl jî şiyar dibin. {{Meh}} {{kurt}} [[Category:Meh]] [[af:April]] [[als:April]] [[an:Abril]] [[ang:Ēastermōnaþ]] [[ar:إبريل]] [[arc:ܢܝܣܢ]] [[ast:Abril]] [[az:Aprel]] [[bat-smg:Balūndis]] [[be:Красавік]] [[bg:Април]] [[br:Ebrel]] [[bs:April]] [[ca:Abril]] [[ceb:Avril]] [[co:Aprili]] [[cs:Duben]] [[csb:Łżëkwiôt]] [[cv:Ака]] [[cy:Ebrill]] [[da:April]] [[de:April]] [[el:Απρίλιος]] [[en:April]] [[eo:Aprilo]] [[es:Abril]] [[et:Aprill]] [[eu:Apiril]] [[fa:آوریل]] [[fi:Huhtikuu]] [[fo:Apríl]] [[fr:Avril]] [[frp:Avril]] [[fur:Avrîl]] [[fy:April]] [[ga:Aibreán]] [[gd:An Giblean]] [[gl:Abril]] [[he:אפריל]] [[hr:Travanj]] [[hu:Április]] [[hy:Ապրիլ]] [[ia:April]] [[id:April]] [[ie:April]] [[ilo:Abril]] [[io:Aprilo]] [[is:Apríl]] [[it:Aprile]] [[ja:4月]] [[jv:April]] [[ka:აპრილი]] [[kk:Сәуір]] [[kn:ಏಪ್ರಿಲ್]] [[ko:4월]] [[kw:Mys Ebrel]] [[la:Aprilis]] [[lad:Avril]] [[lb:Abrëll]] [[li:April]] [[lt:Balandis]] [[lv:Aprīlis]] [[mg:Aprily]] [[mi:Paenga-whāwhā]] [[mr:एप्रिल]] [[ms:April]] [[nap:Abbrile]] [[nds:April]] [[nds-nl:April]] [[nl:April]] [[nn:April]] [[no:April]] [[nov:Aprile]] [[nrm:Avri]] [[oc:Abril]] [[pl:Kwiecień]] [[pt:Abril]] [[qu:Ayriway killa]] [[ro:Aprilie]] [[ru:Апрель]] [[scn:Aprili]] [[sco:Aprile]] [[se:Cuoŋománnu]] [[simple:April]] [[sk:Apríl]] [[sl:April]] [[so:Abriil]] [[sq:Prilli]] [[sr:Април]] [[su:April]] [[sv:April]] [[sw:Aprili]] [[ta:ஏப்ரல்]] [[te:ఏప్రిల్]] [[tg:Апрел]] [[th:เมษายน]] [[tl:Abril]] [[tpi:Epril]] [[tr:Nisan]] [[tt:Äpril]] [[uk:Квітень]] [[ur:اپريل]] [[vi:Tháng tư]] [[vls:April]] [[vo:Prilul]] [[wa:Avri]] [[war:Abril]] [[zh:4月]] [[zh-yue:4月]] 1756 67101 2007-01-30T02:02:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[arc:ܐܝܪ]], [[kk:Мамыр]], [[lad:Mayo]] {{Gulan}} Meha gulan. Li [[Kurdistan]]ê di vê mehê de [[gul]] tên çinîn. {{Meh}} [[Category:Meh]] [[af:Mei]] [[als:Mai]] [[an:Mayo]] [[ang:Þrimilcemōnaþ]] [[ar:مايو]] [[arc:ܐܝܪ]] [[ast:Mayu]] [[az:May]] [[bat-smg:Gegožė]] [[be:Травень]] [[bg:Май]] [[br:Mae]] [[bs:Maj]] [[ca:Maig]] [[ceb:Mayo]] [[cs:Květen]] [[csb:Môj]] [[cv:Çу]] [[cy:Mai]] [[da:Maj]] [[de:Mai]] [[el:Μάιος]] [[en:May]] [[eo:Majo]] [[es:Mayo]] [[et:Mai]] [[eu:Maiatz]] [[fa:مه]] [[fi:Toukokuu]] [[fo:Mai]] [[fr:Mai]] [[fur:Mai]] [[fy:Maaie]] [[ga:Bealtaine]] [[gl:Maio]] [[he:מאי]] [[hi:मई]] [[hr:Svibanj]] [[hu:Május]] [[ia:Maio]] [[id:Mei]] [[ie:May]] [[ilo:Mayo]] [[io:Mayo]] [[is:Maí]] [[it:Maggio]] [[ja:5月]] [[jv:Mei]] [[ka:მაისი]] [[kk:Мамыр]] [[kn:ಮೇ]] [[ko:5월]] [[kw:Mys Me]] [[la:Maius]] [[lad:Mayo]] [[lb:Mee]] [[li:Mei]] [[lt:Gegužė]] [[lv:Maijs]] [[mi:Haratua]] [[mr:मे]] [[ms:Mei]] [[nap:Maggio]] [[nds:Mai]] [[nl:Mei]] [[nn:Mai]] [[no:Mai]] [[nov:Maye]] [[oc:Mai]] [[pam:Mayu]] [[pl:Maj]] [[pt:Maio]] [[qu:Aymuray killa]] [[ro:Mai]] [[ru:Май]] [[scn:Maiu]] [[sco:Mey]] [[se:Miessemánnu]] [[simple:May]] [[sk:Máj]] [[sl:Maj]] [[so:Maajo]] [[sq:Maji]] [[sr:Мај]] [[sv:Maj]] [[sw:Mei]] [[ta:மே]] [[th:พฤษภาคม]] [[tl:Mayo]] [[tpi:Me]] [[tr:Mayıs]] [[tt:May]] [[uk:Травень]] [[ur:مئی]] [[vi:Tháng năm]] [[vls:Meie]] [[vo:Mayul]] [[wa:May]] [[war:Mayo]] [[zh:5月]] 1757 67118 2007-01-30T09:09:57Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[kk:Қазан]] تعديل: [[oc:Octòbre]] {{Kewçêr}} '''Kewçêr''' (cotmeh, çiriya pêşîn, çirî) [[meh|meha]] dehemîn e. Ji çêrîna kewan hatiye hevedudanî kirin. Di vê mehê de kewên koçber ber bi zivistanwarên xwe ve difirin û bi şev diçêrin. Li gor wê, ev meh weha hatiye bi nav kirin. ==Bûyer== ===Kurdistan=== *Kewçêra [[1882]] - [[Şêx Ubeydûllahê Nehrî]] ji terefê Osmaniyan surgunî [[Mekke]] yê bû. *[[2'ê kewçêrê]] [[1908]] - [[Kurd Teavun ve Terakî Cemiyetî]] hate damezrandin. *[[23'ê kewçêrê]] [[1913]] - Kovara "[[HATEVÎ]]" derket.(Xwediyê wê [[Babanzade Ebdulezîz]] bu.) *[[30'ê kewçêrê]] [[1918]] - [[Peymana Mondrosê]] hate îmzekirin *[[9'ê kewçêrê]] [[1956]] - [[Şêx Mehmudê Berzencî]] çu dilovaniya xwe. *[[1'ê kewçêrê]] [[1962]] - Kovara [[Dicle û Firat]] li îstenbolê derket *[[22'ê kewçêrê]] [[1984]] - Şaîrë kurdê mezin [[Cîgerxwîn]] li Stockholmê çu ser dilovaniya xwe. *[[31'ê kewçêrê]] [[1985]] - Pisporê zimanê kurdî Prof. [[Qanadê Kurdo]] di 76 saliya xwede çû ser dilovaniya xwe. ===Cîhan=== {{Meh}} [[Category:Meh]] [[af:Oktober]] [[als:Oktober]] [[an:Otubre]] [[ang:Winterfylleþ]] [[ar:أكتوبر]] [[arc:ܬܫܪܝܢ ܐ]] [[ast:Ochobre]] [[az:Oktyabr]] [[bat-smg:Spalis]] [[be:Кастрычнік]] [[bg:Октомври]] [[bn:অক্টোবর]] [[br:Here]] [[bs:Oktobar]] [[ca:Octubre]] [[ceb:Oktubre]] [[co:Uttrovi]] [[cs:Říjen]] [[csb:Rujan]] [[cv:Юпа]] [[cy:Hydref]] [[da:Oktober]] [[de:Oktober]] [[el:Οκτώβριος]] [[en:October]] [[eo:Oktobro]] [[es:Octubre]] [[et:Oktoober]] [[eu:Urri]] [[fa:اکتبر]] [[fi:Lokakuu]] [[fo:Oktober]] [[fr:Octobre]] [[frp:Octobro]] [[fur:Otubar]] [[fy:Oktober]] [[ga:Deireadh Fómhair]] [[gd:An Damhair]] [[gl:Outubro]] [[he:אוקטובר]] [[hr:Listopad]] [[hu:Október]] [[hy:Հոկտեմբեր]] [[ia:Octobre]] [[id:Oktober]] [[ie:Octobre]] [[ilo:Octobre]] [[io:Oktobro]] [[is:Október]] [[it:Ottobre]] [[ja:10月]] [[jv:Oktober]] [[ka:ოქტომბერი]] [[kk:Қазан]] [[kn:ಅಕ್ಟೋಬರ್]] [[ko:10월]] [[kw:Mys Hedra]] [[la:October]] [[lad:Oktubre]] [[lb:Oktober]] [[li:Oktober]] [[lt:Spalis]] [[lv:Oktobris]] [[mg:Oktobra]] [[mi:Whiringa-ā-nuku]] [[mr:ऑक्टोबर]] [[ms:Oktober]] [[nap:Ottovre]] [[nds:Oktober]] [[nds-nl:Oktober]] [[new:अक्टोबर]] [[nl:Oktober]] [[nn:Oktober]] [[no:Oktober]] [[nov:Oktobre]] [[nrm:Octobre]] [[oc:Octòbre]] [[pl:Październik]] [[pt:Outubro]] [[qu:Kantaray killa]] [[ro:Octombrie]] [[ru:Октябрь]] [[scn:Uttùviru]] [[sco:October]] [[se:Golggotmánnu]] [[sh:Oktobar]] [[simple:October]] [[sk:Október]] [[sl:Oktober]] [[so:Oktoobar]] [[sq:Tetori]] [[sr:Октобар]] [[su:Oktober]] [[sv:Oktober]] [[sw:Oktoba]] [[ta:அக்டோபர்]] [[te:అక్టోబర్]] [[tg:Октябр]] [[th:ตุลาคม]] [[tl:Oktubre]] [[tpi:Oktoba]] [[tr:Ekim]] [[tt:Öktäber]] [[uk:Жовтень]] [[ur:اکتوبر]] [[vi:Tháng mười]] [[vls:Oktober]] [[vo:Tobul]] [[wa:Octôbe]] [[war:Oktubre]] [[yi:אקטאבער]] [[zh:10月]] [[zh-yue:10月]] 1758 67110 2007-01-30T08:45:08Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[arc:ܬܫܪܝܢ ܒ]], [[kk:Қараша]], [[nds:November]] {{Sermawez}} '''Sermawez''' (mijdar, çiriya paşîn, teşrîn) li gora salnameya gregoriyen [[meh|meha]] yanzdehemîn e. Sermawez 30 roj dajo. Têgiha navê wê li ser e; sermayê tîne. {{Meh}} [[Category:Meh]] [[af:November]] [[als:November]] [[an:Nobiembre]] [[ang:Blōtmōnaþ]] [[ar:نوفمبر]] [[arc:ܬܫܪܝܢ ܒ]] [[ast:Payares]] [[az:Noyabr]] [[bat-smg:Lapkritis]] [[be:Лістапад]] [[bg:Ноември]] [[br:Du]] [[bs:Novembar]] [[ca:Novembre]] [[ceb:Nobiyembre]] [[co:Nuvembri]] [[cs:Listopad]] [[csb:Lëstopadnik]] [[cv:Чӳк]] [[cy:Tachwedd]] [[da:November]] [[de:November]] [[el:Νοέμβριος]] [[en:November]] [[eo:Novembro]] [[es:Noviembre]] [[et:November]] [[eu:Azaro]] [[fa:نوامبر]] [[fi:Marraskuu]] [[fo:November]] [[fr:Novembre]] [[frp:Novembro]] [[fur:Novembar]] [[fy:Novimber]] [[ga:Samhain]] [[gd:An t-Samhain]] [[gl:Novembro]] [[he:נובמבר]] [[hr:Studeni]] [[hu:November]] [[hy:Նոյեմբեր]] [[ia:Novembre]] [[id:November]] [[ie:Novembre]] [[ilo:Noviembre]] [[io:Novembro]] [[is:Nóvember]] [[it:Novembre]] [[ja:11月]] [[jv:November]] [[ka:ნოემბერი]] [[kk:Қараша]] [[kn:ನವೆಂಬರ್]] [[ko:11월]] [[kw:Mys Du]] [[la:November]] [[lb:November]] [[li:November]] [[lt:Lapkritis]] [[lv:Novembris]] [[mg:Novambra]] [[mi:Whiringa-ā-rangi]] [[mr:नोव्हेंबर]] [[ms:November]] [[nap:Nuvembre]] [[nds:November]] [[nds-nl:November]] [[nl:November]] [[nn:November]] [[no:November]] [[nov:Novembre]] [[nrm:Novembre]] [[oc:Novembre]] [[pl:Listopad]] [[pt:Novembro]] [[qu:Ayamarq'a killa]] [[ro:Noiembrie]] [[ru:Ноябрь]] [[scn:Nuvèmmiru]] [[sco:November]] [[se:Skábmamánnu]] [[simple:November]] [[sk:November]] [[sl:November]] [[so:Nofeembar]] [[sq:Nëntori]] [[sr:Новембар]] [[su:Nopémber]] [[sv:November]] [[sw:Novemba]] [[ta:நவம்பர்]] [[te:నవంబర్]] [[tg:Ноябр]] [[th:พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre]] [[tpi:Novemba]] [[tr:Kasım]] [[tt:Nöyäber]] [[uk:Листопад]] [[ur:نومبر]] [[vi:Tháng mười một]] [[vls:November]] [[vo:Novul]] [[wa:Nôvimbe]] [[war:Nobyembre]] [[zh:11月]] [[zh-yue:11月]] 1759 67042 2007-01-29T16:59:26Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[am:ዲሴምበር]], [[arc:ܟܢܘܢ ܐ]] {{Berfanbar}} '''Berfanbar''' (çileya pêşîn, kanûn) meha dozdehemîn e. Berfanbar 31 [[roj]] diajo. Ji barîna berfê ev nav lê hatiye kirin. Di vê mehê de gelek berf dibare, hişkî dikeve, serma zêde dibe û di serê mehê de çile zivistanê dest pê dike. {{Meh}} [[Category:Meh]] [[af:Desember]] [[als:Dezember]] [[am:ዲሴምበር]] [[an:Abiento]] [[ang:Gēolmōnaþ]] [[ar:ديسمبر]] [[arc:ܟܢܘܢ ܐ]] [[ast:Avientu]] [[az:Dekabr]] [[bat-smg:Groudis]] [[be:Сьнежань]] [[bg:Декември]] [[bn:ডিসেম্বর]] [[br:Kerzu]] [[bs:Decembar]] [[ca:Desembre]] [[ceb:Disyembre]] [[co:Dicembri]] [[cs:Prosinec]] [[csb:Gòdnik]] [[cv:Раштав]] [[cy:Rhagfyr]] [[da:December]] [[de:Dezember]] [[el:Δεκέμβριος]] [[en:December]] [[eo:Decembro]] [[es:Diciembre]] [[et:Detsember]] [[eu:Abendu]] [[fa:دسامبر]] [[fi:Joulukuu]] [[fo:Desember]] [[fr:Décembre]] [[frp:Dècembro]] [[fur:Dicembar]] [[fy:Desimber]] [[ga:Nollaig]] [[gd:An Dùbhlachd]] [[gl:Decembro]] [[he:דצמבר]] [[hr:Prosinac]] [[hsb:December]] [[hu:December]] [[hy:Դեկտեմբեր]] [[ia:Decembre]] [[id:Desember]] [[ie:Decembre]] [[ilo:Deciembre]] [[io:Decembro]] [[is:Desember]] [[it:Dicembre]] [[ja:12月]] [[jv:Desember]] [[ka:დეკემბერი]] [[kn:ಡಿಸೆಂಬರ್]] [[ko:12월]] [[kw:Mys Kevardhu]] [[la:December]] [[lad:Disiembre]] [[lb:Dezember]] [[li:December]] [[ln:Sánzá ya zómí na míbalé]] [[lt:Gruodis]] [[lv:Decembris]] [[mg:Desambra]] [[mi:Hakihea]] [[mr:डिसेंबर]] [[ms:Disember]] [[nap:Dicembre]] [[nds-nl:December]] [[nl:December]] [[nn:Desember]] [[no:Desember]] [[nov:Desembre]] [[nrm:Dézembre]] [[oc:Decembre]] [[pam:Disiembri]] [[pl:Grudzień]] [[pt:Dezembro]] [[qu:Qhapaq raymi killa]] [[ro:Decembrie]] [[ru:Декабрь]] [[scn:Dicèmmiru]] [[sco:December]] [[se:Juovlamánnu]] [[simple:December]] [[sk:December]] [[sl:December]] [[so:Diseembar]] [[sq:Dhjetori]] [[sr:Децембар]] [[su:Désémber]] [[sv:December]] [[sw:Desemba]] [[ta:டிசம்பர்]] [[te:డిసెంబర్]] [[tg:Декабр]] [[th:ธันวาคม]] [[tl:Disyembre]] [[tpi:Disemba]] [[tr:Aralık]] [[tt:Dekäber]] [[uk:Грудень]] [[ur:دسمبر]] [[vi:Tháng mười hai]] [[vls:December]] [[vo:Dekul]] [[wa:Decimbe]] [[war:Disyembre]] [[yi:דעצעמבער]] [[zh:12月]] [[zh-yue:12月]] 1760 62685 2007-01-02T10:22:30Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[it:Categoria:Giorni dell'anno]], [[vec:Categoria:Djorni de l'anno]] [[Category:Dîrok]] [[af:Kategorie:Datum]] [[ang:Category:Géaresdæg]] [[az:Kateqoriya:Təqvim]] [[be:Катэгорыя:Дні]] [[bg:Категория:Годишни дни]] [[br:Rummad:Deizioù ar bloaz]] [[cy:Categori:Dyddiau]] [[da:Kategori:Dage]] [[de:Kategorie:Jahrestag]] [[el:Κατηγορία:Ημέρες του έτους]] [[en:Category:Days]] [[eo:Kategorio:Almanako]] [[es:Categoría:Días]] [[fo:Bólkur:Dagar]] [[fr:Catégorie:Jour de l'année]] [[he:קטגוריה:ימות השנה]] [[is:Flokkur:Dagar]] [[it:Categoria:Giorni dell'anno]] [[ja:Category:日付]] [[ka:კატეგორია:დღეები]] [[ko:분류:날짜]] [[la:Categoria:Dies]] [[lb:Category:Dag]] [[li:Categorie:Datum]] [[lt:Kategorija:Diena]] [[nds:Kategorie:Dag]] [[nl:Categorie:Datum]] [[no:Kategori:Dager i året]] [[nrm:Category:Jours]] [[pt:Categoria:Dias do ano]] [[ru:Категория:Даты]] [[simple:Category:Days]] [[sk:Kategória:Dni]] [[sl:Kategorija:Dnevi]] [[sr:Категорија:Дани]] [[sv:Kategori:Datum]] [[th:หมวดหมู่:วัน]] [[tr:Kategori:Takvim]] [[uk:Категорія:Дата]] [[vec:Categoria:Djorni de l'anno]] [[zh:Category:公曆日]] 1761 13777 2004-07-07T22:49:55Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[sermawez]] 1762 67025 2007-01-29T15:10:07Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[la:8 Iulii]], [[nds-nl:8 juli]], [[ta:ஜூலை 8]] {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:8 Julie]] [[an:8 de chulio]] [[ar:8 يوليو]] [[ast:8 de xunetu]] [[be:8 ліпеня]] [[bg:8 юли]] [[bpy:জুলাই ৮]] [[br:8 Gouere]] [[bs:8. juli]] [[ca:8 de juliol]] [[ceb:Hulyo 8]] [[co:8 di lugliu]] [[cs:8. červenec]] [[csb:8 lëpinca]] [[cv:Утă, 8]] [[cy:8 Gorffennaf]] [[da:8. juli]] [[de:8. Juli]] [[el:8 Ιουλίου]] [[en:July 8]] [[eo:8-a de julio]] [[es:8 de julio]] [[et:8. juuli]] [[eu:Uztailaren 8]] [[fi:8. heinäkuuta]] [[fo:8. juli]] [[fr:8 juillet]] [[frp:8 j·ulyèt]] [[fur:8 di Lui]] [[fy:8 july]] [[ga:8 Iúil]] [[gl:8 de xullo]] [[he:8 ביולי]] [[hr:8. srpnja]] [[hu:Július 8]] [[ia:8 de julio]] [[id:8 Juli]] [[ilo:Julio 8]] [[io:8 di julio]] [[is:8. júlí]] [[it:8 luglio]] [[ja:7月8日]] [[jv:8 Juli]] [[ka:8 ივლისი]] [[ko:7월 8일]] [[ksh:8. Juuli]] [[la:8 Iulii]] [[lb:8. Juli]] [[li:8 juli]] [[lmo:08 07]] [[lt:Liepos 8]] [[mk:8 јули]] [[mr:जुलै ८]] [[ms:8 Julai]] [[nap:8 'e luglio]] [[nds:8. Juli]] [[nds-nl:8 juli]] [[nl:8 juli]] [[nn:8. juli]] [[no:8. juli]] [[nov:8 de julie]] [[nrm:8 Juilet]] [[oc:8 de julhet]] [[pam:Juliu 8]] [[pl:8 lipca]] [[pt:8 de Julho]] [[ro:8 iulie]] [[ru:8 июля]] [[scn:8 di giugnettu]] [[sco:8 Julie]] [[sh:8.7.]] [[simple:July 8]] [[sk:8. júl]] [[sl:8. julij]] [[sq:8 Korrik]] [[sr:8. јул]] [[sv:8 juli]] [[sw:8 Julai]] [[ta:ஜூலை 8]] [[te:జూలై 8]] [[tg:8 Июл]] [[th:8 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 8]] [[tr:8 Temmuz]] [[tt:8. Yül]] [[uk:8 липня]] [[vec:8 de lujo]] [[vi:8 tháng 7]] [[wa:8 di djulete]] [[war:Hulyo 8]] [[zh:7月8日]] 1763 64792 2007-01-16T01:37:19Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:9 juli]], [[ta:ஜூலை 9]] {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:9 Julie]] [[an:9 de chulio]] [[ar:9 يوليو]] [[ast:9 de xunetu]] [[be:9 ліпеня]] [[bg:9 юли]] [[bpy:জুলাই ৯]] [[br:9 Gouere]] [[bs:9. juli]] [[ca:9 de juliol]] [[ceb:Hulyo 9]] [[co:9 di lugliu]] [[cs:9. červenec]] [[csb:9 lëpinca]] [[cv:Утă, 9]] [[cy:9 Gorffennaf]] [[da:9. juli]] [[de:9. Juli]] [[el:9 Ιουλίου]] [[en:July 9]] [[eo:9-a de julio]] [[es:9 de julio]] [[et:9. juuli]] [[eu:Uztailaren 9]] [[fi:9. heinäkuuta]] [[fo:9. juli]] [[fr:9 juillet]] [[frp:9 j·ulyèt]] [[fur:9 di Lui]] [[fy:9 july]] [[ga:9 Iúil]] [[gl:9 de xullo]] [[he:9 ביולי]] [[hr:9. srpnja]] [[hu:Július 9]] [[ia:9 de julio]] [[id:9 Juli]] [[ilo:Julio 9]] [[io:9 di julio]] [[is:9. júlí]] [[it:9 luglio]] [[ja:7月9日]] [[jv:9 Juli]] [[ka:9 ივლისი]] [[ko:7월 9일]] [[la:9 Iulii]] [[lb:9. Juli]] [[li:9 juli]] [[lmo:09 07]] [[lt:Liepos 9]] [[mk:9 јули]] [[ms:9 Julai]] [[nap:9 'e luglio]] [[nds:9. Juli]] [[nds-nl:9 juli]] [[nl:9 juli]] [[nn:9. juli]] [[no:9. juli]] [[nov:9 de julie]] [[nrm:9 Juilet]] [[oc:9 de julhet]] [[pam:Juliu 9]] [[pl:9 lipca]] [[pt:9 de Julho]] [[ro:9 iulie]] [[ru:9 июля]] [[scn:9 di giugnettu]] [[sh:9.7.]] [[simple:July 9]] [[sk:9. júl]] [[sl:9. julij]] [[sq:9 Korrik]] [[sr:9. јул]] [[sv:9 juli]] [[sw:9 Julai]] [[ta:ஜூலை 9]] [[te:జూలై 9]] [[th:9 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 9]] [[tr:9 Temmuz]] [[tt:9. Yül]] [[uk:9 липня]] [[uz:9 iyul]] [[vec:9 de lujo]] [[vi:9 tháng 7]] [[wa:9 di djulete]] [[war:Hulyo 9]] [[zh:7月9日]] 1764 65000 2007-01-17T03:35:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:10 juli]] {{Tîrmeh}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) [[Category:Roj]] [[af:10 Julie]] [[an:10 de chulio]] [[ar:10 يوليو]] [[ast:10 de xunetu]] [[az:10 İyul]] [[be:10 ліпеня]] [[bg:10 юли]] [[bpy:জুলাই ১০]] [[br:10 Gouere]] [[bs:10. juli]] [[ca:10 de juliol]] [[ceb:Hulyo 10]] [[co:10 di lugliu]] [[cs:10. červenec]] [[csb:10 lëpinca]] [[cv:Утă, 10]] [[cy:10 Gorffennaf]] [[da:10. juli]] [[de:10. Juli]] [[el:10 Ιουλίου]] [[en:July 10]] [[eo:10-a de julio]] [[es:10 de julio]] [[et:10. juuli]] [[eu:Uztailaren 10]] [[fi:10. heinäkuuta]] [[fiu-vro:10. hainakuu päiv]] [[fo:10. juli]] [[fr:10 juillet]] [[frp:10 j·ulyèt]] [[fur:10 di Lui]] [[fy:10 july]] [[ga:10 Iúil]] [[gl:10 de xullo]] [[he:10 ביולי]] [[hr:10. srpnja]] [[hu:Július 10]] [[ia:10 de julio]] [[id:10 Juli]] [[ilo:Julio 10]] [[io:10 di julio]] [[is:10. júlí]] [[it:10 luglio]] [[ja:7月10日]] [[jv:10 Juli]] [[ka:10 ივლისი]] [[ko:7월 10일]] [[ksh:10. Juuli]] [[la:10 Iulii]] [[lb:10. Juli]] [[li:10 juli]] [[lmo:10 07]] [[lt:Liepos 10]] [[lv:10. jūlijs]] [[mg:10 Jolay]] [[mk:10 јули]] [[ms:10 Julai]] [[nap:10 'e luglio]] [[nds-nl:10 juli]] [[nl:10 juli]] [[nn:10. juli]] [[no:10. juli]] [[nov:10 de julie]] [[nrm:10 Juilet]] [[oc:10 de julhet]] [[pam:Juliu 10]] [[pl:10 lipca]] [[pt:10 de Julho]] [[ro:10 iulie]] [[ru:10 июля]] [[scn:10 di giugnettu]] [[simple:July 10]] [[sk:10. júl]] [[sl:10. julij]] [[sq:10 Korrik]] [[sr:10. јул]] [[sv:10 juli]] [[sw:10 Julai]] [[ta:ஜூலை 10]] [[te:జూలై 10]] [[th:10 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 10]] [[tr:10 Temmuz]] [[tt:10. Yül]] [[uk:10 липня]] [[vec:10 de lujo]] [[vi:10 tháng 7]] [[vls:10 juli]] [[wa:10 di djulete]] [[war:Hulyo 10]] [[zh:7月10日]] 1765 61138 2006-12-21T03:32:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fiu-vro:11. hainakuu päiv]] {{Tîrmeh}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1989]] - Sir [[Laurence Olivier]], aktor [[Category:Roj]] [[af:11 Julie]] [[an:11 de chulio]] [[ar:11 يوليو]] [[ast:11 de xunetu]] [[az:11 İyul]] [[be:11 ліпеня]] [[bg:11 юли]] [[bpy:জুলাই ১১]] [[br:11 Gouere]] [[bs:11. juli]] [[ca:11 de juliol]] [[ceb:Hulyo 11]] [[co:11 di lugliu]] [[cs:11. červenec]] [[cv:Утă, 11]] [[cy:11 Gorffennaf]] [[da:11. juli]] [[de:11. Juli]] [[el:11 Ιουλίου]] [[en:July 11]] [[eo:11-a de julio]] [[es:11 de julio]] [[et:11. juuli]] [[eu:Uztailaren 11]] [[fi:11. heinäkuuta]] [[fiu-vro:11. hainakuu päiv]] [[fo:11. juli]] [[fr:11 juillet]] [[frp:11 j·ulyèt]] [[fur:11 di Lui]] [[fy:11 july]] [[ga:11 Iúil]] [[gl:11 de xullo]] [[he:11 ביולי]] [[hr:11. srpnja]] [[hu:Július 11]] [[ia:11 de julio]] [[id:11 Juli]] [[ilo:Julio 11]] [[io:11 di julio]] [[is:11. júlí]] [[it:11 luglio]] [[ja:7月11日]] [[jv:11 Juli]] [[ka:11 ივლისი]] [[ko:7월 11일]] [[lb:11. Juli]] [[li:11 juli]] [[lmo:11 07]] [[lt:Liepos 11]] [[lv:11. jūlijs]] [[mk:11 јули]] [[ms:11 Julai]] [[nap:11 'e luglio]] [[nl:11 juli]] [[nn:11. juli]] [[no:11. juli]] [[nov:11 de julie]] [[nrm:11 Juilet]] [[oc:11 de julhet]] [[pam:Juliu 11]] [[pl:11 lipca]] [[pt:11 de Julho]] [[ro:11 iulie]] [[ru:11 июля]] [[scn:11 di giugnettu]] [[sco:11 Julie]] [[sh:11.7.]] [[simple:July 11]] [[sk:11. júl]] [[sl:11. julij]] [[sq:11 Korrik]] [[sr:11. јул]] [[sv:11 juli]] [[sw:11 Julai]] [[ta:ஜூலை 11]] [[te:జూలై 11]] [[th:11 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 11]] [[tr:11 Temmuz]] [[tt:11. Yül]] [[uk:11 липня]] [[vec:11 de lujo]] [[vi:11 tháng 7]] [[wa:11 di djulete]] [[war:Hulyo 11]] [[zh:7月11日]] 1766 65158 2007-01-18T09:00:44Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[la:12 Iulii]], [[nds-nl:12 juli]], [[vls:12 juli]] {{Tîrmeh}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == * [[1904]] - [[Deng Xiaoping]], siyasetmedarê Çînî * [[1904]] - [[Pablo Neruda]], nivîskar, [[1971]] [[Xelata Nobel a Wêje]] == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) [[Category:Roj]] [[af:12 Julie]] [[an:12 de chulio]] [[ar:12 يوليو]] [[ast:12 de xunetu]] [[be:12 ліпеня]] [[bg:12 юли]] [[bpy:জুলাই ১২]] [[br:12 Gouere]] [[bs:12. juli]] [[ca:12 de juliol]] [[ceb:Hulyo 12]] [[co:12 di lugliu]] [[cs:12. červenec]] [[cv:Утă, 12]] [[cy:12 Gorffennaf]] [[da:12. juli]] [[de:12. Juli]] [[el:12 Ιουλίου]] [[en:July 12]] [[eo:12-a de julio]] [[es:12 de julio]] [[et:12. juuli]] [[eu:Uztailaren 12]] [[fi:12. heinäkuuta]] [[fiu-vro:12. hainakuu päiv]] [[fo:12. juli]] [[fr:12 juillet]] [[frp:12 j·ulyèt]] [[fur:12 di Lui]] [[fy:12 july]] [[ga:12 Iúil]] [[gl:12 de xullo]] [[he:12 ביולי]] [[hr:12. srpnja]] [[hu:Július 12]] [[ia:12 de julio]] [[id:12 Juli]] [[ilo:Julio 12]] [[io:12 di julio]] [[is:12. júlí]] [[it:12 luglio]] [[ja:7月12日]] [[jv:12 Juli]] [[ka:12 ივლისი]] [[ko:7월 12일]] [[ksh:12. Juuli]] [[la:12 Iulii]] [[lb:12. Juli]] [[li:12 juli]] [[lmo:12 07]] [[lt:Liepos 12]] [[mk:12 јули]] [[ms:12 Julai]] [[nap:12 'e luglio]] [[nds-nl:12 juli]] [[nl:12 juli]] [[nn:12. juli]] [[no:12. juli]] [[nov:12 de julie]] [[nrm:12 Juilet]] [[oc:12 de julhet]] [[pam:Juliu 12]] [[pl:12 lipca]] [[pt:12 de Julho]] [[ro:12 iulie]] [[ru:12 июля]] [[scn:12 di giugnettu]] [[sco:12 Julie]] [[simple:July 12]] [[sk:12. júl]] [[sl:12. julij]] [[sq:12 Korrik]] [[sr:12. јул]] [[sv:12 juli]] [[sw:12 Julai]] [[ta:ஜூலை 12]] [[te:జూలై 12]] [[th:12 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 12]] [[tr:12 Temmuz]] [[tt:12. Yül]] [[uk:12 липня]] [[vec:12 de lujo]] [[vi:12 tháng 7]] [[vls:12 juli]] [[wa:12 di djulete]] [[war:Hulyo 12]] [[zh:7月12日]] 1767 65507 2007-01-20T08:14:42Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:13 juli]] {{Tîrmeh}} == Bûyer == === Kurdistan === bölücüler === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) [[Category:Roj]] [[af:13 Julie]] [[an:13 de chulio]] [[ar:13 يوليو]] [[ast:13 de xunetu]] [[be:13 ліпеня]] [[bg:13 юли]] [[bpy:জুলাই ১৩]] [[br:13 Gouere]] [[bs:13. juli]] [[ca:13 de juliol]] [[ceb:Hulyo 13]] [[co:13 di lugliu]] [[cs:13. červenec]] [[cv:Утă, 13]] [[cy:13 Gorffennaf]] [[da:13. juli]] [[de:13. Juli]] [[el:13 Ιουλίου]] [[en:July 13]] [[eo:13-a de julio]] [[es:13 de julio]] [[et:13. juuli]] [[eu:Uztailaren 13]] [[fi:13. heinäkuuta]] [[fiu-vro:13. hainakuu päiv]] [[fo:13. juli]] [[fr:13 juillet]] [[frp:13 j·ulyèt]] [[fur:13 di Lui]] [[fy:13 july]] [[ga:13 Iúil]] [[gd:13 an t-Iuchar]] [[gl:13 de xullo]] [[he:13 ביולי]] [[hr:13. srpnja]] [[hu:Július 13]] [[ia:13 de julio]] [[id:13 Juli]] [[ilo:Julio 13]] [[io:13 di julio]] [[is:13. júlí]] [[it:13 luglio]] [[ja:7月13日]] [[jv:13 Juli]] [[ka:13 ივლისი]] [[ko:7월 13일]] [[ksh:13. Juuli]] [[la:13 Iulii]] [[lb:13. Juli]] [[li:13 juli]] [[lmo:13 07]] [[lt:Liepos 13]] [[mk:13 јули]] [[ms:13 Julai]] [[nap:13 'e luglio]] [[nds-nl:13 juli]] [[nl:13 juli]] [[nn:13. juli]] [[no:13. juli]] [[nov:13 de julie]] [[nrm:13 Juilet]] [[oc:13 de julhet]] [[pam:Juliu 13]] [[pl:13 lipca]] [[pt:13 de Julho]] [[ro:13 iulie]] [[ru:13 июля]] [[scn:13 di giugnettu]] [[sco:13 Julie]] [[simple:July 13]] [[sk:13. júl]] [[sl:13. julij]] [[sq:13 Korrik]] [[sr:13. јул]] [[sv:13 juli]] [[sw:13 Julai]] [[ta:ஜூலை 13]] [[te:జూలై 13]] [[th:13 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 13]] [[tr:13 Temmuz]] [[tt:13. Yül]] [[uk:13 липня]] [[uz:13 iyul]] [[vec:13 de lujo]] [[vi:13 tháng 7]] [[wa:13 di djulete]] [[war:Hulyo 13]] [[zh:7月13日]] 1768 65587 2007-01-20T12:54:46Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:14 juli]] {{Tîrmeh}} Roja '''14'ê tîrmehê''' ji bo [[rojiya mirinê ya 14'ê tîrmehê]] tê bîr anîn. == Bûyer == === Kurdistan === *[[1982]] - Li [[zîndana Amedê]] [[rojiya mirinê]] hat dan dest pê kirin. Tê de [[Kemal Pîr]], [[Mehmet Xeyrî Durmuş]], [[Elî Çîçek]] ve [[Akîf Yilmaz]] jiyana xwe winda kir. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) [[Category:Roj]] [[af:14 Julie]] [[an:14 de chulio]] [[ar:14 يوليو]] [[ast:14 de xunetu]] [[be:14 ліпеня]] [[bg:14 юли]] [[bpy:জুলাই ১৪]] [[br:14 Gouere]] [[bs:14. juli]] [[ca:14 de juliol]] [[ceb:Hulyo 14]] [[co:14 di lugliu]] [[cs:14. červenec]] [[cv:Утă, 14]] [[cy:14 Gorffennaf]] [[da:14. juli]] [[de:14. Juli]] [[el:14 Ιουλίου]] [[en:July 14]] [[eo:14-a de julio]] [[es:14 de julio]] [[et:14. juuli]] [[eu:Uztailaren 14]] [[fi:14. heinäkuuta]] [[fo:14. juli]] [[fr:14 juillet]] [[frp:14 j·ulyèt]] [[fur:14 di Lui]] [[fy:14 july]] [[ga:14 Iúil]] [[gd:14 an t-Iuchar]] [[gl:14 de xullo]] [[he:14 ביולי]] [[hr:14. srpnja]] [[hu:Július 14]] [[ia:14 de julio]] [[id:14 Juli]] [[ilo:Julio 14]] [[io:14 di julio]] [[is:14. júlí]] [[it:14 luglio]] [[ja:7月14日]] [[jv:14 Juli]] [[ka:14 ივლისი]] [[kn:ಜುಲೈ ೧]] [[ko:7월 14일]] [[ksh:14. Juuli]] [[la:14 Iulii]] [[lb:14. Juli]] [[li:14 juli]] [[lmo:14 07]] [[lt:Liepos 14]] [[mk:14 јули]] [[ms:14 Julai]] [[nap:14 'e luglio]] [[nds-nl:14 juli]] [[nl:14 juli]] [[nn:14. juli]] [[no:14. juli]] [[nov:14 de julie]] [[nrm:14 Juilet]] [[oc:14 de julhet]] [[pam:Juliu 14]] [[pl:14 lipca]] [[pt:14 de Julho]] [[ro:14 iulie]] [[ru:14 июля]] [[scn:14 di giugnettu]] [[sco:14 Julie]] [[simple:July 14]] [[sk:14. júl]] [[sl:14. julij]] [[sq:14 Korrik]] [[sr:14. јул]] [[sv:14 juli]] [[sw:14 Julai]] [[ta:ஜூலை 14]] [[te:జూలై 14]] [[th:14 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 14]] [[tr:14 Temmuz]] [[tt:14. Yül]] [[uk:14 липня]] [[uz:14 iyul]] [[vec:14 de lujo]] [[vi:14 tháng 7]] [[wa:14 di djulete]] [[war:Hulyo 14]] [[zh:7月14日]] 1769 13785 2004-07-07T22:55:07Z Erdal Ronahi 2 15 Tebax çû cihê 15'ê gelawêjê #REDIRECT [[15'ê gelawêjê]] 1770 13786 2004-07-07T22:56:01Z Erdal Ronahi 2 10'ê gelawêj çû cihê 10'ê gelawêjê #REDIRECT [[10'ê gelawêjê]] 1771 13787 2004-07-07T23:03:53Z Erdal Ronahi 2 Template:Nekurdi çû cihê Template:Nekurdî #REDIRECT [[Template:Nekurdî]] 1772 13788 2004-07-08T07:20:02Z Erdal Ronahi 2 3'ê Tîrmeh çû cihê 3'ê tîrmehê #REDIRECT [[3'ê tîrmehê]] 1773 13789 2004-07-08T07:42:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mele Mistefa Barzanî]] 1774 62057 2006-12-29T04:09:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eo:Klano]], [[hr:Rod (prvobitna zajednica)]], [[simple:Clan]] Li Kurdistanê gelek êl an eşîrên kurdan hene. Çend ji wan ev in: ==Bakûr== [[Sînemilî]], [[Mîlan]], [[Koçgirî (eşîr)|Koçgirî]] Binêre jî: *[[Lîsteya eşîrên Botan]] *[[Lîsteya eşîrên Serhed]] *[[Lîsteya eşîrên Anatoliya Navîn]] ==Başûr== Binihêre: [[Lîsteya eşîrên kurd ên Kurdistana Iraqê]] == Eşîrên êzdiyan == Binihêre: [[Eşîrên êzdiyan]] {{kurt}} [[Category:Civaknasî]] [[Category:Kurdistan]] [[Category:Lîste]] [[category:Eşîr]] [[da:Klan]] [[de:Aşiret]] [[en:Clan]] [[eo:Klano]] [[es:Clan]] [[fa:عشایر کرد]] [[fi:Klaani]] [[fr:Clan]] [[hr:Rod (prvobitna zajednica)]] [[it:Clan (antropologia)]] [[ja:氏族]] [[lt:Klanas]] [[nl:Stam (antropologie)]] [[no:Klan]] [[pl:Klan (antropologia)]] [[pt:Clã (antropologia)]] [[ru:Клан]] [[simple:Clan]] [[sr:Клан]] [[sv:Klan]] [[ta:குலம்]] [[tr:Aşiret]] [[zh:氏族]] 1775 13791 2004-07-08T09:21:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[reşemî]] 1776 13792 2004-07-08T09:23:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[avrêl]] 1777 13793 2004-07-08T09:24:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[pûşper]] 1778 13794 2004-07-08T09:31:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[rêbendan]] 1779 13795 2004-07-08T09:38:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[sermawez]] 1780 13796 2004-07-08T09:38:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[berfanbar]] 1781 13797 2004-07-08T09:41:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[kewçêr]] 1782 13798 2004-07-08T09:57:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[berfanbar]] 1783 13799 2004-07-08T10:01:24Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kewçêr]] 1784 13800 2004-07-08T10:01:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[sermawez]] 1785 13801 2004-08-01T23:49:28Z 81.215.115.137 selam 1786 39879 2006-08-14T08:37:47Z Liesel 539 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Gulfiroş yek ji helbestên [[Cegerxwîn]] ên bi nav û deng. Ez ji xew rabûm, gulfiroşek dî, Pir gelek şa bûm, gul bi dil didî. Gul bi dil didî. Hebû me yek dil, tev jan û kul bû, Ne bûme bawer, gul bi dil bidî. Gul bi dil bidî. Bazar me kir go, ser bi ser nadim, Ê gulperest bî, can û dil didî. Dil bi kul didî. Min go kî didî. Can û dil bi gul, Go ev bazar e, dil bi kul didî. Dil bi kul didî. Min can û dil dan, dil kiriye qêrîn, Go ho Cegerxwîn, dil bi gul didî. Dil bi gul didî. [[Category:Helbest]] 1787 13803 2004-11-14T02:17:07Z Erdal Ronahi 2 [[category:Wêje]] 1788 13804 2004-07-30T09:55:27Z Erdal Ronahi 2 Di [[30'ê tîrmehê|30'ê tîrmeha]] [[1943|1943an]] de bi fermana [[Mustafa Muglali]] li [[Ozalp|Ozalpê]] 33 gundî hatin kuştin. Di [[28'ê tîrmehê|28'ê tîrmeha]] [[1943|1943an]] de 40 merivên esîra [[Mîlan]] bi îddîa li ser sînoran qaçaxçîtî kirine, ji gundên wan hatibûn gerten û hatibûn darizandin. Di dadgehê da, ji vî çil kesî tenê pênc meriv ji alî dadgehê ve tewanbar hatibûn dîtin û avêtibûn hundir, her çiqas bê tewaniya ên din tê hatibû dîtin û berdabûn jî, Orgeneral [[Mustafa Muglali]] hatibû navça [[Özalp|Özalpê]], ferman dabû ku ev 33 gundî bên girtin, û li ser sînor bên gulle kirin. Li ser bicihanîna "fermanê" ya ji alî leskeran ve, 33 merivê ku tu sûcekî wan tunne bû, bê pirsiyarî li ser çiyayekî hatibûn gulle kirin; di nav da yekî ku kustî hatiye hesibandin û li wir hatiye histin, bi birîndarî reviyabû [[Îran|Îranê]], li ser vê bûyer hatibû bihîstin. Ji bûyerê haydarbûna raya gistiya Tirkiyayê û destpêka dadgehkirina Mustafa Muglali ancax ber bi dawiya desthilatdariya sazûmana yek partîtiyê, di 1949an da pêk hatibû. Di 11ê rezbera 1949an dest bi darizandina Mustafa Muglali hat kirin, 2yê adara 1950î dadgehê 20 sal ceza dayê. Biryar ji alî [[Dadgeha Bilind a Leskerî]] ve hat betal kirin û ji nû ve darizandina Muglali hat rojevê, lê berî ku darizandin dest pê bike di 11ê rêbendana 1951î da li girtîgeha ku tê da dima mir. "Bûyera 33 Berik" di serê gelê kurd da wek mînakek ji mînakên herî berbiçav ên ramyariyên qirr kirinên berî dayêne cih girt. Va qirkirina'ê bibûya çavkaniyek mafdarbûna tevgera netewî, û ew dê nifs bi nifs bihata gotin. "Bûyera 33 Gulle" ji alî [[helbestvan|helbestvanê]] kurd [[Ahmed Arîf]] ve bi helbestî hatiye hûnandin û sahberhemek wejeyî ya nahletê li vê bûyerê dibarîne derketiye holê. [[Ciwan Haco]] albûmeke ser buyêrâ 33 gule derxist. [[Category:Dîrok]] 1789 60158 2006-12-11T18:19:13Z 80.142.211.176 Sî û Sê Gulle ''(tr:33 kurşun)'' [[helbest|helbesteke]] [[Ahmed Arîf|Ahmed Arîf]] ser [[bûyêra 33 gule]] ye. Ji aliyê [[Jiyan Alpîranî]] hat wergerandin bi kurdî. 1 Ev çiya çiyayê Mengenê ye Dema şefeq li Wanê davêje Ev çiya çêlikê Nemrûdê ye Dema şefeq li hember Nemrûdê davêje. Aliyekî te aşîtê digire, asoyê Qefqasê ye Aliyekî te sijde milkê ecem e. Li bilindahiyan bîsmilikên cemedê, Li ser avan kevokên revok, Keriyên xezalan, Û refên kewan… Mêrxasî nayê înkarkirin Ji hezar salan vir de, kurên vê dere Di şerê yeko-yek de têk neçûn Were, em ji ku xeberê bidin Ev ne fefê qulingan e Di asîmanan de koma stêrkan nîn e Dilê bi sî û sê gule Sî û sê kaniyên xwîne Naherike, Bûye gol li vî çiyayî 2 Ji bin kaş kêrgûyek rabû Pişt belek, Zik çîl-spî Kêrgûyekî belengaz, ducan û çiyayî Dil di dev de, wisa reben Mirov tînê tobê Tenha, tenha bûn dem Berbangek bê qisûr û tezî-rût bû. Nihêrî; ji sî û sêyan yek Di zik de valahiya giran a birçîbûnê Por û rih bihostek, Di pêsîrê de spî, Nihêrî mêrxasek dest girêdaye Dil dojeh Geh li kêrgûya belengaz Geh li pişt xwe. Filînta wî ya delal hate bîra wî, A ku di bin balîfa wî de xeyidiye, Hat bîra wî caniya ku ji deşta Herranê anîbû Bijû bi morîye hişîn, Enîbeş Sê pehnî spî, Beza wî tolaz, reqsok, Mehîna kumêt û seklawî. Çawa firiyabûn li ber Xozatê! Niha, aha bêçar û girêdayî, Aha, li paş wî lûleyek sar nebûya Dikaribû xwe bisiparta bilindahiyan… Ev çiya, çiyayên bira, qedirzan bûn, Pêşî xwedê, van destan mirov nade fedîkirin, Van destên hoste ku, Ariya cixara pêketî, Zimanê margîskê En ku li ber tavê wekî çetel diçûrise Bi gula yekemîn difirand… Ev çav, tu carî neketin dafikan Van çavên wî yên ku, Qîyameta gelîyên li benda aşîtan, Xayîntiya nermok û bi berf A hendefan, Ji berê de dizanibû … Bêçare Ew ê bihata kuştin Ferman hatibû dayin, Êdi bila çavên wî marûmorên kor, Dilê wi, teyrên berata bixwara... 3 Hatime kuştin Di dema nimêja sibê de Li gelîyekî xip û xalî yên çiyan Vedizelim Di nava xwînê de û dip û dirêj... Hatime kuştin Xewnen min, ji şevan tarîtir Kesekî ji xêrê re şîrove ki dernakeve Canê min distînin, bê ecel Nikarim di pirtûkan de bi cih bikim Paşakî şîfre daye Hatime kuştin bê dad û bê pirs. Kirîvo, eynî wiha binivise rewşa min Dibê ku wekî qilûlik zanîn Ev ne çiçikên gulî ne Guleyên domdomê ne Ên ku wesle-wesle di devê min da... 4 Fermana kuştinê bi cih anîn, Mija hêşin a çiyan Û bayê sibê yê tevlixew Di xwînê da lewitandin. Dû ra li wir tifing daçikandin Hêdî-hêdî li paşilên me Sekirin, Serûbinkirin. Şutika min a sor ji qumaşe kîrmanşah ê, Tizbî û qutîya min girtin û çûn Hemû jî dîyarî bûn ji warên Ecem... Kirîvê hevin , birayên hevin em, em bi xwîne hev ra girêdayîne Bi gund û êl ên himber va Bi sedan sala me qîz danên hev û qîz ji hev girtine, Ciranên hevin em rû bi rû Tev li hev dibin mirîşkên me Ji nezanîyê nîne, Ji xizanîyê Em dilgerm nebûne li pasportê Ewê tewana sebebê qetla me Êdi navê me derdikeve bi keleşîyê, Mişextvanîye, Rêbirîye, Xayînîyê... Kirîvo, eynî wiha binivisîne rewşa min Dibê ku qilûlik werê zanîn Çiçikên gul nînê Gulleyên domdomê ye Ên ku wesle-wesle di devê min da... 5 Lêxin lawo, Lêxin , Ez bi hêsanî namirim. Di kuçik da bûyê arî tirafa min, Di hundirê min da gotinên min heye Ji rewşzanan ra. Bavê min çavên xwe dan li ber Rihayê Û sê birayên xwe jî Sê serwîyên nazenîn, Sê perçên çîya ku hîn ji emrê xwe têrnebuyi. Ji bircan, ji qûçan, ji minaran Kirîv, meriv û Zaroyên çîyan Dema ku li hember dorpêçkirina Fransiz şer dikirin. Xalê min ê piçûk Nezif Ku hîn simêla wî nû derketî, Cindî, Sivik Siwarekî baş bû Gotiye lêxin birano Roja namûsê ye Û hespa xwe rakirîye ser piyan. Kirîvo, eynî wiha binivisîne rewşa min Dibê ku qilûlik werê zanîn Çiçikên gul nîn e Gulleyên domdomê ye Ên ku wesle-wesle di devê min da... [[Category:Helbest]] 1791 13807 2004-07-13T08:40:37Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Rojawelat.jpg|right|thumb|Roja Welat]] '''Roja Welat''' [[rojnameya kurdî]] ya rojane ye. Hejmara yekemîn di 9'ê tîrmeha [[2004]]'an de di [[înternet|înternetê]] de derket. '''Roja Welat''' jî navê rojnameyê ye ku [[Kemal Burkay]] û [[Partiya Sosyalîst a Kurdistan]] di sala [[1977]]'an de di [[Enqere]] de derxistibû. Rojnameyeke panzdeh rojî bû, nîv nîvê bi Kurdî û Tirkî bû. 20-40 hezar çap bûn. Roja Welat, heya ku bi destê hukma leskerî hate girtin 12 hejmar derket. == Lînkên derve == * [http://www.rojev.com/rojawelat Malpera Roja Welat] [[Category:Rojname]] 1792 13808 2004-07-09T08:14:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Lîsteya kovar û rojnameyên kurdî]] 1793 13809 2004-08-03T08:16:49Z Erdal Ronahi 2 14 Tîrmeh çû cihê 14'ê tîrmehê #redirect [[14'ê tîrmehê]] 1794 64224 2007-01-12T04:12:53Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:21 meert]] {{adar}} <!--navê mehê --> '''21'ê adarê''' roja cejna [[Newroz]] e. Destpêka [[bihar|biharê]] û roja yekemîn a [[birca Beran]] e. == Bûyer == === Kurdistan === *[[1590]] Li Stenbolê di navbêra Sefewî ê Osmaniyan de peymanek hate mohirkirin. Li gorî vê peymanê, [[Loristan]] û [[Şarezor]] dikeve bin destê Osmaniyan de. *[[1938]], 21 Adar 1937/16 Îlon) de destpêkirina serhildan û jenosîda Dêrslimê. *[[1946]] Kovara Kurdî ya Ciwanên Kurd li bajarê Başûrê Kurdistan Bûkan ya bi navê «Hellale« yekemîn hejmara xwe weşand. Kovarê tenê 3 hejmar belavkir. *[[1979]] Rêxistina bi navê Bizotnewey Sosyalîstî Kurdistan ji Yekîtî Niştimanî Kurdistan YNK cîhê bû. *[[1982]] Ji kadroyên sereke yê [[PKK]]ê û di heman demê de Endamê Komîta navendî ya PKKê [[Mazlum Dogan]] di roja Newrozê de li zîndana Amedê bi 3 darikên cixatê Newroz pîroz kir û ji bo protestokirina kirinên dewletê xwe feda kir. *[[1983]] Kovara „Stêr" li Suriyê dest bi weşanê kir. *[[1985]] Eniya Rizgariya Netewa Kurdistan [[ERNK]] hate damezirandin. *[[1986]] Dewleta Suriye êrîş kir ser xwepêşandanên Newrozê yên li Şam û Qamişloyê. *[[1991]] Serhildana ku roja 19 adara sala [[1991]]ê de destpêkiribû roja Newrozê ji aliyê gel ve hate azadkirin. *[[1992]] [[Rehşan Demîrel]] bi navê xwe yê kod Sosin li Qedîfeqeleya Îzmîrê xwe di roja Newrozê de şewitandin. *[[1992]] Di serhildanên [[Nisêbîn]] û [[Cizîr]]ê de 93 kes şehîd ketin. *[[1994]] 6 Mebûsên [[DEP]] hatin girtin *[[1995]] Rêxistina Yekîtiya Netewî ya Demokrata Kurdistan [[YNDK]] hate damezirandin ku [[Doktor Sîrwan]] sekreterê rêxistinê bû. Her wiha ev rêxistin ji bo Başûrê Kurdistanê yekîtiyeke xurt ava kir û piştî 3 salan bi dawî bû. Di dirêjahiya xebatên xwe de, ev rêxistin gelek caran bû hedefa êrîşên tarî û xêrnexwaz. *[[1995]] Dewleta Tirkiye, ku heta wê rojê cejina Newrozê qedexe dikir û kesên rengê kesk û sor û zer hildigirtin êrîşî wan dikir, îlan kir ku cejina Newrozê ya Tirkiya û ev deh salane tê pîrozkirin. *[[2001]] Cejna Newrozê di serî de li Amedê, li gelek bajarên Kurdistan û Tirkiyê bi beşdariya zêdetirî 500 hezaran kesî hate pîrozkirin. === Cîhan === *[[1799]] Êrîşa [[Napolyon Bonapart]] ya Akkayê bi binkeftinê bi encambû. *[[1907]] 21ê Adarê weke Roja Dayikên Cîhanê hate qebûlkirin. *[[1918]] Tevgera Biharê ya Almanan destpêkir. *[[1957]] [[Youssef Rzouga]],poet Tunisia *[[1968]] [[Îsraîl]]ê êrîşî bajarê Karamehê kir. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1973]] - Hozan û helbestvanê gelirî yê xelkê anadoliyê [[Aşik Veysel Şatiroglu]] çû ser dilovaniya xwe. *[[1990]] - [[Zekiye Alkan]], li Amedê xwe di roja Newrozê de şewitand. *[[1992]] - Endamê [[HEP]] a Şernexê [[Mahmut Ertak]] hate binçavkirin û hîn jî windaye. *[[1992]] - Endamê HEP a Şernexê [[Xelîl Baysal]] di pîrozbahiya Newrozê de bi gûleyên tîmên taybet hate qetilkirin. *[[1992]] - Di serhildanên Nisêbîn û Cizîrê de 93 kes şehîd ketin. *[[1992]] - Endamê [[HEP]] a Şernexê [[Bîrsen Ozcan]] di pîrozbahiyên Newrozê de hate qetilkirin. *[[1994]] - [[Berîvan (Nilgün Yıldırım)|Bêrîvan]] û [[Bedriye Taş (Ronahî)|Ronahî]] xwe di roja Newrozê de li bajarê Mannheim a Almanya şewitandin. == Cejn û salveger == *Cejna netewî yê Kurdan û destpêbûna Biharê [[Newroz]]ê *Roja Dayikên Cîhanê *Roja Têkoşîna li dijî Nijadperestiyê ya navnetewî *21-28 Adar Hefteya Qehremantiyê Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks--> [[af:21 Maart]] [[an:21 de marzo]] [[ar:21 مارس]] [[ast:21 de marzu]] [[az:21 Mart]] [[be:21 сакавіка]] [[bg:21 март]] [[bpy:মার্চ ২১]] [[br:21 Meurzh]] [[bs:21. mart]] [[ca:21 de març]] [[ceb:Marso 21]] [[co:21 di marzu]] [[cs:21. březen]] [[csb:21 strumiannika]] [[cv:Пуш, 21]] [[cy:21 Mawrth]] [[da:21. marts]] [[de:21. März]] [[el:21 Μαρτίου]] [[en:March 21]] [[eo:21-a de marto]] [[es:21 de marzo]] [[et:21. märts]] [[eu:Martxoaren 21]] [[fi:21. maaliskuuta]] [[fo:21. mars]] [[fr:21 mars]] [[frp:21 mârs]] [[fur:21 di Març]] [[fy:21 maart]] [[ga:21 Márta]] [[gl:21 de marzo]] [[he:21 במרץ]] [[hr:21. ožujka]] [[hu:Március 21]] [[ia:21 de martio]] [[id:21 Maret]] [[ilo:Marso 21]] [[io:21 di marto]] [[is:21. mars]] [[it:21 marzo]] [[ja:3月21日]] [[jv:21 Maret]] [[ka:21 მარტი]] [[kn:ಮಾರ್ಚ್ ೨೧]] [[ko:3월 21일]] [[ksh:21. Määz]] [[la:21 Martii]] [[lb:21. Mäerz]] [[lmo:21 03]] [[lt:Kovo 21]] [[lv:21. marts]] [[mk:21 март]] [[ms:21 Mac]] [[nap:21 'e màrzo]] [[nds-nl:21 meert]] [[nl:21 maart]] [[nn:21. mars]] [[no:21. mars]] [[nov:21 de marte]] [[nrm:21 Mar]] [[oc:21 de març]] [[pam:Marsu 21]] [[pl:21 marca]] [[pt:21 de Março]] [[ro:21 martie]] [[ru:21 марта]] [[scn:21 di marzu]] [[sco:21 Mairch]] [[se:Njukčamánu 21.]] [[simple:March 21]] [[sk:21. marec]] [[sl:21. marec]] [[sq:21 Mars]] [[sr:21. март]] [[su:21 Maret]] [[sv:21 mars]] [[sw:21 Machi]] [[ta:மார்ச் 21]] [[te:మార్చి 21]] [[th:21 มีนาคม]] [[tl:Marso 21]] [[tr:21 Mart]] [[tt:21. Mart]] [[uk:21 березня]] [[vec:21 de marzso]] [[vi:21 tháng 3]] [[vls:21 moarte]] [[wa:21 di måss]] [[war:Marso 21]] [[zh:3月21日]] 1795 13811 2004-07-09T09:55:41Z Erdal Ronahi 2 21'ê adarê çû cihê 21 Adar #REDIRECT [[21 Adar]] 1796 13812 2004-07-22T21:30:47Z Erdal Ronahi 2 10 Gelawêj çû cihê 10'ê gelawêjê #redirect [[10'ê gelawêjê]] 1797 61528 2006-12-23T22:06:44Z Az1568 689 Reverted edits by [[Special:Contributions/80.48.86.201|80.48.86.201]] ([[User_talk:80.48.86.201|Talk]]); changed back to last version by [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] Wîkîpediya hem ensîklopedî hem kom û hem jî civatek e. Rûpelên ku li vir hene Wîkîpedistan ([http://en.wikipedia.org/wikistats/EN/TablesWikipediaKU.htm#wikipedians xebatkarên Wîkîpediyayê]) têkildar dikin. {| | width="50%" style="border:1px solid #bbbbbb; padding:10px; vertical-align:top;"| [[Image:Çay.jpg|right|framed|Bi xêr hatî]] [[Image:Info bulb.png]] '''Alîkarî:''' [[Wîkîpediya:Alîkarî|Alîkarî]]&nbsp;- [[Wîkîpediya:Gotareke nû|Gotareke nû]]&nbsp;- [[Wîkîpediya:FAQ|Pirs û bersîv (FAQ)]] ---- [[Image:Evolution-tasks.png]] '''Karên ji bo te''' ====Taybet:==== * '''Serastkirina pirsgirêkên rastnivîsê:''' [[Şano]] - [[Di Kurdistanê de şano]] - [[Zerdeşt]] * '''Serastkirina pirsgirêkên şekldanê:''' [[Xêzik]] * '''Kurtkirina Gotarên dirêj:''' [[Leyla Qasim]] - [[Dr. Qasimlo]] - [[Cil û bergên jina kurd-êzîdî ya Qafqasya]] - [[Xelat (pirtûk)]] - [[Sobarto]] - [[Aram Dîkran]] - [[Ayşe Şan]] - [[Selahadînê Eyûbî]] * '''Yekkirina dû gotaran:''' [[Selahadînê Eyûbî]] * '''Wîkîkirin''' (Grêdan û hwd.): [[Sobarto]] * '''Kategorîzekirin''': [http://ku.wikipedia.org/wiki/Taybet:Uncategorizedpages Rûpelên bê kategoriyê] ---- [[Image:WikiLetraMini.png]] '''Rexistina projeyê:''' [[Wîkîpediya:Pêşniyar|Pêşniyarên&nbsp;te]]&nbsp;- [[Wîkîpediya:Statîstîk|Statîstîk]]&nbsp;- [[Wîkîpediya:Logo|Logo yên Wîkîpediya]]&nbsp;- [[Wîkîpediya:Dîroka Wîkîpediya Kurdî|Dîroka Wîkîpediya Kurdî]] *'''Wikipedia di [[Wîkîpediya:Çapemenî|çapemeniyê]] de''' ---- [[Image:40px-Gears icon1.png]] '''Amûrên ji bo Wîkîpediyayê''' *[[Wîkîpediya:Şablon|Şablonên ji bo rûpelan]] *[http://ku.wikipedia.org/upload/d/de/Wikipedia52.dot Makroya Word --> WikiSyntax] *[http://wiki.auf-trag.de/ Online Wiki --> PDF] ---- *[[Wîkîpediya:Pêkenok]] - Tiştên komîk ji Wîkîpediyayê ---- '''Çavkaniyên me:''' {{kurdmcse}} {{oremar}} {{cewerî}} {{nirxandin}} ---- {{spas}}'''Projeyên girêdayî:''' {{Xwişkên Wîkîpediyayê}} [[ar:&#1608;&#1610;&#1603;&#1610;&#1576;&#1610;&#1583;&#1610;&#1575;:&#1576;&#1608;&#1575;&#1576;&#1577; &#1575;&#1604;&#1605;&#1580;&#1578;&#1605;&#1593;]] [[bg:&#1059;&#1080;&#1082;&#1080;&#1087;&#1077;&#1076;&#1080;&#1103;:&#1055;&#1086;&#1088;&#1090;&#1072;&#1083;]] [[cs:Wikipedie:Portál Wikipedie]] [[da:Wikipedia:Forside]] [[de:Wikipedia:Portal]] [[en:Wikipedia:Community Portal]] [[eo:Vikipedio:Redakta_subportalo]] [[fa:ورودی کاربران]] [[fo:Wikipedia:Forsíða]] [[nl:Wikipedia:Gebruikersportaal]] [[fr:Wikipédia:Accueil]] [[it:Wikipedia:Portale Comunità]] [[ja:Wikipedia:&#12467;&#12511;&#12517;&#12491;&#12486;&#12451;&#12539;&#12509;&#12540;&#12479;&#12523;]] [[lb:Wikipedia:Community_Portal]] [[ms:Wikipedia:Portal masyarakat]] [[pt:Wikipedia:Portal comunitário]] [[ro:Portal comunitate]] [[simple:Community Portal]] [[tr:Wikipedia:Community Portal]] [[ur:%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D9%86]] [[vi:Wikipedia:Trang C&#7897;ng &#272;&#7891;ng]] [[zh:Wikipedia:&#39318;&#39029;]] 1798 13814 2004-07-09T13:53:29Z Erdal Ronahi 2 Nameya xwe binivîse û bi <alt + s> tomar bike. 1800 34723 2006-07-06T12:16:35Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Welat-Wiki.png|right|thumb|Azadiya Welat, 13 Gelawêj 2004]] ==Daxuyaniyên Wîkîpediyayê== *[[Wîkîpediya:Daxuyaniya 1/2006]] (3000. gotar) *[[Wîkîpediya:Daxuyaniya 2/2005]] (1500. gotar) *Daxuyaniya roja dayîkbûna Wîkîpediyayê: [[Wîkîpediya:Daxuyaniya 1/2005]]. (06.01.2005) ==Gotarên li der barê Wîkîpediyayê== *Zekî Ozmen: [http://yeniozgurpolitika.com/article2241.html Ansîklopediya kurdî her roj berfirehtir dibe] (Yeni Ozgur Politika, 02.05.2006) *Salihê Kevirbirî: [http://kurdistan-post.com/modules.php?name=News&file=article&sid=8955 WIKIPEDIA: Ansîklopediyeke Kurdî] (Kurdistan-Post.com, 07.02.2006) * ''[http://www.roj.tv/ku/technology/browse.php?mod=article&opt=view&id=9 Wîkîpediya kurdî bi 1300 gotaran dikeve sala xwe ya duyemîn]'' ([[Roj-TV]], 07.01.2005) *''[http://www.azadiyawelat.com/modules.php?name=News&file=article&sid=866 Gotara 1000'emîn a Ansîklopediya Kurdî hate nivîsîn]'' ([[Azadiya Welat]], 14 Rezeber 2004) *Rêzan Tovjîn: ''[http://www.azadiyawelat.com/modules.php?name=News&file=article&sid=800 Ans”klopediyeke Kurd”î]'' ''[http://www.azadiyawelat.com/acrobat-reader-files/AzadiyaWelat-444/%c7and%20%fb%20Huner.pdf PDF]'' ([[Azadiya Welat]], 13 gelawêj 2004) [[Image:Politika040704.jpg|right|thumb|Özgür Politika, 4 Tîrmeh 2004]] *Süleyman Günay: ''[http://www.ozgurpolitika.com/2004/07/04/hab21.html Özgür ansiklopedi: Wikipedia]'' ([[Özgür Politika]], 4 Tîrmeh 2004, bi tirkî) *Erdal Ronahî: ''[http://www.nadir.org/nadir/periodika/kurdistan_report/2004/113/27.htm Noch ist sie ein zartes Pflänzchen...]'' ([[Kurdistan Report]] 113, Gulan 2004, bi elmanî) [[Category:Wîkîpediya]] 1801 13817 2004-07-09T19:29:42Z Erdal Ronahi 2 bi destûre redaksyonê bi destûre redaksyonê 1802 27542 2006-02-18T17:49:03Z RewşenBaran 74 [[Image:Kovarakurdistanreport.jpg|thumb|Kurdistan Report]] '''Kurdistan Report''' kovareke siyasî-çandî ser Kurdistanê ye. Bi [[zimanê elmanî]] ji sala [[1982]]'an heta tîrmehê sala [[2004]]'an 114 hejmar derket. Kurdistan Report bi çend ziman wek îtalî, îngilîzi, yewnanî jî derket. Îro bi elmanî û îtalî derdikeve. == Lînkên derve == *[http://www.nadir.org/nadir/periodika/kurdistan_report Malpera Kurdistan Report] *[http://www.nadir.org/nadir/periodika/kurdistan_report/2004/113/27.htm Gotar der barê Wîkîpediya] [[Category:Kovar]] 1803 23553 2005-12-14T17:14:50Z Diyako 273 Guherandina 81.241.234.25 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 62.117.23.133 '''Nivîsa qalind'''[[Image:Politika040704.jpg|right|thumb|Özgür Politika]] '''Özgür Politika''' [[rojname|rojnameyeke]] rojane ye ku li [[Elmanya|Elmanyayê]] bi [[zimanê tirkî]] derdikeve. Wêşandina Özgür Politika piştî bombakirina rojnameya ''[[Özgür Ülke]]'' li [[Stenbol|Stenbolê]] di sala 1995'an de dest pê kir. Özgür Politika wek dengê Kurdên li [[Awrûpa|Awrûpayê]] tê dîtin. {{kurt}} [[Category:Rojname]] [[de:Özgür Politika]] 1804 13820 2004-11-10T01:39:41Z Erdal Ronahi 2 Reverted edit of Jiyanalpirani, changed back to last version by Erdal Ronahi [[Category:Medya]] 1805 13821 2004-07-09T20:38:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Roj TV]] 1806 13822 2004-07-09T20:38:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Roj TV]] 1807 36523 2006-07-25T09:09:54Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Category:Nivîsbarî]] 1808 61727 2006-12-26T05:02:04Z Metin84 686 [[Wêne:PJAK - -2004- - Partîya Jîyana Azad a Kurdistanê.png|thumb| PJAK - Partîya Jîyana Azad a Kurdistanê]] '''Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê''' (PJAK) di [[Îran]]ê ([[Rojhilata Kurdistanê]]) de çalak e. PJAK di sala [[2004]]'an kongreya xwe ya yekemîn pêk anî. Serokê PJAK'ê [[Hecî Ehmedî]] ye. PJAK di Kongreya xwe ya yekemîn de xwe weke rêkxistinekeî ku rêbaza Şaristaniya demokratîk bingeh digre plana xwe darişt. piştî zêdetirî salek û nîv dikongreya duyemîn de bi pejirandina Sîstema Konfedralîzma Demokratîk ku ji aliyê [[Ebdulla Ocalan]] ve hatibû pêşkeşkirin derbazî pêvajo û asteke nû bû di xebatên xwe de. Ev Kongre di Payîza 2005'an de li [[çiyayên Qendîl]] li başûrê Kurdistan hat li dar xistin. ==Girêdanên derve== *[http://www.pjak.com Malpera PJAK] {{kurt}} [[Category:Partî (Kurdistan)]] [[Kategorî:Partî (Îran)]] [[en:Party for a Free Life in Kurdistan]] [[fa:پژاک]] 1809 13825 2004-07-09T23:46:10Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê]] 1810 13826 2004-07-09T23:54:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Yekîtiya Azadiya Jinên Kurdistan]] 1811 13827 2004-07-09T23:56:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Jinên Karkerên Kurdistan]] 1812 60711 2006-12-18T03:23:54Z Erdal Ronahi 2 [[Image:PJA.jpg|thumb|[[Partiya Jina Azad]]]] [[Wêne:Yja star.jpg|thumb|80px|[[YJA Star]]]] *[[Yekitiya Jinen Welatparezen Kurdistan]] (YJWK, [[1987]]) *[[Tevgera Azadiya Jinên Kurdistan]] (TAJK) *[[Yekîtiya Azadiya Jinên Kurdistan]] (YAJK, [[1995]]-[[1999]]) *[[Bîrdoziya Rizgariya Jinê]] ([[8 Adar]] [[1998]]) *[[Partiya Jinên Karkerên Kurdistan]] (PJKK, [[1999]]-[[2000]]) *[[Partiya Jina Azad]] (PJA, [[2000]]-[[2004]]) *[[Partiya Azadiya Jin a Kurdistan]] (PAJK, [[2004]]) *[[Yekîtiyên Jinên Azad STAR]] (YJA STAR, [[2004]]) *[[Koma Jinên Bilind]] ([[2005]]) <gallery> Wêne:Beserakadas.jpg|[[Bese Anuş]] Wêne:Beritan.jpg|[[Gülnaz Karataş (Bêrîtan)]] Wêne:Zilanark.jpg|[[Zeynep Kınacı (Zîlan)]] Wêne:Semayuce.jpg|[[Sema Yüce (Serhildan)]] Wêne:Andreawolf2.png|[[Andrea Wolf (Ronahî)]] Wêne:Filizyerlikaya.jpg|[[Filiz Yerlikaya (Gulan)]] </gallery> {{kurt}} [[kategorî:Dîrok]] [[kategorî:Jin]] 1814 37569 2006-08-05T05:29:56Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Rojhilata Kurdistan]] 1815 13830 2004-07-11T11:26:11Z Erdal Ronahi 2 1817 59394 2006-12-04T03:39:45Z Cool Cat 347 commons image <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! align="center" style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:100px;">&nbsp;</div> [[Bajarên Komara Tirkiyê]] || [[Image:Turkish-provinces.png|100px|Nexşeya bajarên Komara Tirkiyê]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[Adana | Edene]] | [[Adıyaman | Semsûr]] | [[Afyon]] | [[Ağrı | Agirî]] | [[Amasya]] | [[Ankara]] | [[Antalya]] | [[Artvin]] | [[Aydın]] | [[Balıkesir]] | [[Bilecik]] | [[Çewlik]] | [[Bitlis | Bedlîs]] | [[Bolu]] | [[Burdur]] | [[Bursa]] | [[Çanakkale]] | [[Çankırı]] | [[Çorum]] | [[Denizli]] | [[Diyarbakır | Amed]] | [[Edirne]] | [[Elazığ | Mezra]] | [[Erzincan | Erzingan]] | [[Erzurum | Erzirom]] | [[Eskişehir]] | [[Gaziantep | Dîlok]] | [[Giresun]] | [[Gümüşhane]] | [[Hakkari | Colemêrg]] | [[Hatay]] | [[Isparta]] | [[Mersin]] | [[Stenbol|İstanbul]] | [[İzmir]] | [[Kars | Qers]] | [[Kastamonu]] | [[Kayseri]] | [[Kırklareli]] | [[Kırşehir]] | [[Kocaeli]] | [[Konya]] | [[Kütahya]] | [[Malatya | Meletî]] | [[Manisa]] | [[Kahramanmaraş | Gurgum]] | [[Mardin | Mêrdîn]] | [[Muğla]] | [[Muş |Mûş]] | [[Nevşehir]] | [[Niğde]] | [[Ordu]] | [[Rize]] | [[Sakarya]] | [[Samsun]] | [[Siirt |Sêrt]] | [[Sinop]] | [[Sivas |Sêwas]] | [[Tekirdağ]] | [[Tokat]] | [[Trabzon]] | [[Tunceli | Dersîm]] | [[Urfa | Riha]] | [[Uşak]] | [[Van | Wan]] | [[Yozgat]] | [[Zonguldak]] | [[Aksaray]] | [[Bayburt]] | [[Karaman]] | [[Kırıkkale]] | [[Batman | Êlih]] | [[Şırnak | Şirnex]] | [[Bartın]] | [[Ardahan | Erdêxan]] | [[Iğdır | Îdir]] | [[Yalova]] | [[Karabük]] | [[Kilîs]] | [[Osmaniye]] | [[Düzce]] |} </center> [[Kategorî:Bajarê Tirkiyê]] 1818 13833 2004-07-11T12:42:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bedlîs]] 1819 13834 2005-02-01T22:06:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mezra]] 1820 13835 2004-07-11T12:43:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Erzirom]] 1821 13836 2004-07-11T12:44:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Agirî]] 1822 13837 2004-07-11T12:45:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Qers]] 1823 13838 2004-07-11T12:45:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[şirnex]] 1824 13839 2004-07-11T12:46:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Sêrt]] 1825 13840 2004-07-11T12:46:30Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Sêwas]] 1826 13841 2004-07-11T12:46:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[culemêrg]] 1827 13842 2004-08-14T18:09:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[mêrdîn]] 1828 13843 2004-07-11T12:49:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mûş]] 1829 13844 2004-07-11T13:21:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Gurgum]] 1830 13845 2004-07-11T12:49:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dêrsim]] 1831 13846 2004-07-11T13:19:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dîlok]] 1832 13847 2004-07-11T12:50:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Riha]] 1833 13848 2004-07-11T13:14:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Çewlik]] 1834 13849 2004-07-11T12:52:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Meletî]] 1835 66944 2007-01-29T01:58:38Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[tr:Türkiye'deki iller]] [[Image:Turkish-provinces.png]] '''Bajarên Komara Tirkiyê''' ''(tr: Türkiye Cumhuriyetin illeri]'' li vê derê gora sîstema îdarî ya [[Komara Tirkiyê]] (hejmara plaqayê) û bi navên tirkî hatin lîstekirin. {{Bajarên Tirkiyê}} {{kurt}} [[Category:Erdnîgarî]] [[ar:تركيا (تقسيمات ادارية)]] [[bg:Административно деление на Турция]] [[de:Liste der türkischen Provinzen]] [[en:Provinces of Turkey]] [[es:Organización territorial de Turquía]] [[et:Türgi provintsid]] [[fa:استان‌های ترکیه]] [[fi:Turkin maakunnat]] [[fr:Provinces de Turquie]] [[gl:Subdivisións de Turquía]] [[hr:Turske pokrajine]] [[hu:Törökország tartományai]] [[id:Daftar provinsi Turki]] [[it:Province della Turchia]] [[ja:トルコの地方行政区画]] [[nl:Lijst van provincies van Turkije]] [[pl:Podział administracyjny Turcji]] [[pt:Províncias da Turquia]] [[sv:Turkiets provinser]] [[tg:Вилоятҳои Туркия]] [[tr:Türkiye'deki iller]] [[zh:土耳其行政区划]] 1839 45783 2006-09-07T09:41:53Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: frp, fur, ilo, nrm, uz {{tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks--> [[af:15 Julie]] [[an:15 de chulio]] [[ar:15 يوليو]] [[ast:15 de xunetu]] [[be:15 ліпеня]] [[bg:15 юли]] [[bs:15. juli]] [[ca:15 de juliol]] [[ceb:Hulyo 15]] [[co:15 di lugliu]] [[cs:15. červenec]] [[cv:Утă, 15]] [[cy:15 Gorffennaf]] [[da:15. juli]] [[de:15. Juli]] [[el:15 Ιουλίου]] [[en:July 15]] [[eo:15-a de julio]] [[es:15 de julio]] [[et:15. juuli]] [[eu:Uztailaren 15]] [[fi:15. heinäkuuta]] [[fo:15. juli]] [[fr:15 juillet]] [[frp:15 j·ulyèt]] [[fur:15 di Lui]] [[fy:15 july]] [[ga:15 Iúil]] [[gl:15 de xullo]] [[he:15 ביולי]] [[hr:15. srpnja]] [[hu:Július 15]] [[ia:15 de julio]] [[id:15 Juli]] [[ilo:Julio 15]] [[io:15 di julio]] [[is:15. júlí]] [[it:15 luglio]] [[ja:7月15日]] [[jv:15 Juli]] [[ka:15 ივლისი]] [[ko:7월 15일]] [[lb:15. Juli]] [[li:15 juli]] [[lt:Liepos 15]] [[mk:15 јули]] [[ms:15 Julai]] [[nap:15 'e luglio]] [[nl:15 juli]] [[nn:15. juli]] [[no:15. juli]] [[nrm:15 Juilet]] [[oc:15 de julhet]] [[pam:Juliu 15]] [[pl:15 lipca]] [[pt:15 de Julho]] [[ro:15 iulie]] [[ru:15 июля]] [[scn:15 di giugnettu]] [[sco:15 Julie]] [[simple:July 15]] [[sk:15. júl]] [[sl:15. julij]] [[sq:15 Korrik]] [[sr:15. јул]] [[sv:15 juli]] [[te:జూలై 15]] [[th:15 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 15]] [[tr:15 Temmuz]] [[tt:15. Yül]] [[uk:15 липня]] [[uz:15 iyul]] [[vi:15 tháng 7]] [[wa:15 di djulete]] [[war:Hulyo 15]] [[zh:7月15日]] 1842 13854 2004-08-03T08:15:22Z Erdal Ronahi 2 11 Tîrmeh çû cihê 11'ê tîrmehê #redirect [[11'ê tîrmehê]] 1843 13855 2004-07-11T22:28:36Z Erdal Ronahi 2 12 Tîrmeh çû cihê 12'ê tîrmehê #redirect [[12'ê tîrmehê]] 1845 45771 2006-09-07T09:26:06Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: frp, fur, ilo, uz {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:16 Julie]] [[an:16 de chulio]] [[ar:16 يوليو]] [[ast:16 de xunetu]] [[be:16 ліпеня]] [[bg:16 юли]] [[bs:16. juli]] [[ca:16 de juliol]] [[ceb:Hulyo 16]] [[co:16 di lugliu]] [[cs:16. červenec]] [[cv:Утă, 16]] [[cy:16 Gorffennaf]] [[da:16. juli]] [[de:16. Juli]] [[el:16 Ιουλίου]] [[en:July 16]] [[eo:16-a de julio]] [[es:16 de julio]] [[et:16. juuli]] [[eu:Uztailaren 16]] [[fi:16. heinäkuuta]] [[fo:16. juli]] [[fr:16 juillet]] [[frp:16 j·ulyèt]] [[fur:16 di Lui]] [[fy:16 july]] [[ga:16 Iúil]] [[gl:16 de xullo]] [[he:16 ביולי]] [[hr:16. srpnja]] [[hu:Július 16]] [[ia:16 de julio]] [[id:16 Juli]] [[ilo:Julio 16]] [[io:16 di julio]] [[is:16. júlí]] [[it:16 luglio]] [[ja:7月16日]] [[jv:16 Juli]] [[ka:16 ივლისი]] [[ko:7월 16일]] [[la:16 Iulii]] [[lb:16. Juli]] [[li:16 juli]] [[lt:Liepos 16]] [[mk:16 јули]] [[ms:16 Julai]] [[nap:16 'e luglio]] [[nl:16 juli]] [[nn:16. juli]] [[no:16. juli]] [[oc:16 de julhet]] [[pam:Juliu 16]] [[pl:16 lipca]] [[pt:16 de Julho]] [[ro:16 iulie]] [[ru:16 июля]] [[scn:16 di giugnettu]] [[sco:16 Julie]] [[simple:July 16]] [[sk:16. júl]] [[sl:16. julij]] [[sq:16 Korrik]] [[sr:16. јул]] [[sv:16 juli]] [[te:జూలై 16]] [[th:16 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 16]] [[tr:16 Temmuz]] [[tt:16. Yül]] [[uk:16 липня]] [[uz:16 iyul]] [[vi:16 tháng 7]] [[wa:16 di djulete]] [[war:Hulyo 16]] [[zh:7月16日]] 1846 65708 2007-01-21T05:36:51Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:17 juli]] {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:17 Julie]] [[an:17 de chulio]] [[ar:17 يوليو]] [[ast:17 de xunetu]] [[be:17 ліпеня]] [[bg:17 юли]] [[bpy:জুলাই ১৭]] [[br:17 Gouere]] [[bs:17. juli]] [[ca:17 de juliol]] [[ceb:Hulyo 17]] [[co:17 di lugliu]] [[cs:17. červenec]] [[cv:Утă, 17]] [[cy:17 Gorffennaf]] [[da:17. juli]] [[de:17. Juli]] [[el:17 Ιουλίου]] [[en:July 17]] [[eo:17-a de julio]] [[es:17 de julio]] [[et:17. juuli]] [[eu:Uztailaren 17]] [[fi:17. heinäkuuta]] [[fo:17. juli]] [[fr:17 juillet]] [[frp:17 j·ulyèt]] [[fur:17 di Lui]] [[fy:17 july]] [[ga:17 Iúil]] [[gl:17 de xullo]] [[he:17 ביולי]] [[hr:17. srpnja]] [[hu:Július 17]] [[ia:17 de julio]] [[id:17 Juli]] [[ilo:Julio 17]] [[io:17 di julio]] [[is:17. júlí]] [[it:17 luglio]] [[ja:7月17日]] [[jv:17 Juli]] [[ka:17 ივლისი]] [[ko:7월 17일]] [[la:17 Iulii]] [[lb:17. Juli]] [[li:17 juli]] [[lmo:17 07]] [[lt:Liepos 17]] [[mk:17 јули]] [[ms:17 Julai]] [[nap:17 'e luglio]] [[nds:17. Juli]] [[nds-nl:17 juli]] [[nl:17 juli]] [[nn:17. juli]] [[no:17. juli]] [[nov:17 de julie]] [[nrm:17 Juilet]] [[oc:17 de julhet]] [[pam:Juliu 17]] [[pl:17 lipca]] [[pt:17 de Julho]] [[ro:17 iulie]] [[ru:17 июля]] [[scn:17 di giugnettu]] [[sco:17 Julie]] [[sh:17.7.]] [[simple:July 17]] [[sk:17. júl]] [[sl:17. julij]] [[sq:17 Korrik]] [[sr:17. јул]] [[sv:17 juli]] [[sw:17 Julai]] [[ta:ஜூலை 17]] [[te:జూలై 17]] [[th:17 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 17]] [[tr:17 Temmuz]] [[tt:17. Yül]] [[uk:17 липня]] [[uz:17 iyul]] [[vec:17 de lujo]] [[vi:17 tháng 7]] [[vls:17 juli]] [[wa:17 di djulete]] [[war:Hulyo 17]] [[zh:7月17日]] 1847 45822 2006-09-07T10:53:49Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[frp:18 j·ulyèt]] {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:18 Julie]] [[an:18 de chulio]] [[ang:18 Mǣdmōnaþ]] [[ar:18 يوليو]] [[ast:18 de xunetu]] [[be:18 ліпеня]] [[bg:18 юли]] [[bs:18. juli]] [[ca:18 de juliol]] [[ceb:Hulyo 18]] [[co:18 di lugliu]] [[cs:18. červenec]] [[cv:Утă, 18]] [[cy:18 Gorffennaf]] [[da:18. juli]] [[de:18. Juli]] [[el:18 Ιουλίου]] [[en:July 18]] [[eo:18-a de julio]] [[es:18 de julio]] [[et:18. juuli]] [[eu:Uztailaren 18]] [[fi:18. heinäkuuta]] [[fo:18. juli]] [[fr:18 juillet]] [[frp:18 j·ulyèt]] [[fur:18 di Lui]] [[fy:18 july]] [[ga:18 Iúil]] [[gl:18 de xullo]] [[he:18 ביולי]] [[hr:18. srpnja]] [[hu:Július 18]] [[ia:18 de julio]] [[id:18 Juli]] [[ilo:Julio 18]] [[io:18 di julio]] [[is:18. júlí]] [[it:18 luglio]] [[ja:7月18日]] [[jv:18 Juli]] [[ka:18 ივლისი]] [[ko:7월 18일]] [[la:18 Iulii]] [[lb:18. Juli]] [[li:18 juli]] [[lt:Liepos 18]] [[mk:18 јули]] [[ms:18 Julai]] [[nap:18 'e luglio]] [[nl:18 juli]] [[nn:18. juli]] [[no:18. juli]] [[oc:18 de julhet]] [[pam:Juliu 18]] [[pl:18 lipca]] [[pt:18 de Julho]] [[ro:18 iulie]] [[ru:18 июля]] [[scn:18 di giugnettu]] [[sco:18 Julie]] [[simple:July 18]] [[sk:18. júl]] [[sl:18. julij]] [[sq:18 Korrik]] [[sr:18. јул]] [[sv:18 juli]] [[te:జూలై 18]] [[th:18 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 18]] [[tr:18 Temmuz]] [[tt:18. Yül]] [[uk:18 липня]] [[uz:18 iyul]] [[vi:18 tháng 7]] [[wa:18 di djulete]] [[war:Hulyo 18]] [[zh:7月18日]] 1848 64161 2007-01-11T21:31:39Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:19 juli]] {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:19 Julie]] [[an:19 de chulio]] [[ar:19 يوليو]] [[ast:19 de xunetu]] [[be:19 ліпеня]] [[bg:19 юли]] [[bpy:জুলাই ১৯]] [[bs:19. juli]] [[ca:19 de juliol]] [[ceb:Hulyo 19]] [[co:19 di lugliu]] [[cs:19. červenec]] [[cv:Утă, 19]] [[cy:19 Gorffennaf]] [[da:19. juli]] [[de:19. Juli]] [[el:19 Ιουλίου]] [[en:July 19]] [[eo:19-a de julio]] [[es:19 de julio]] [[et:19. juuli]] [[eu:Uztailaren 19]] [[fi:19. heinäkuuta]] [[fo:19. juli]] [[fr:19 juillet]] [[frp:19 j·ulyèt]] [[fur:19 di Lui]] [[fy:19 july]] [[ga:19 Iúil]] [[gd:19 an t-Iuchar]] [[gl:19 de xullo]] [[he:19 ביולי]] [[hr:19. srpnja]] [[hu:Július 19]] [[ia:19 de julio]] [[id:19 Juli]] [[ilo:Julio 19]] [[io:19 di julio]] [[is:19. júlí]] [[it:19 luglio]] [[ja:7月19日]] [[jv:19 Juli]] [[ka:19 ივლისი]] [[ko:7월 19일]] [[ksh:19. Juuli]] [[la:19 Iulii]] [[lb:19. Juli]] [[li:19 juli]] [[lmo:19 07]] [[lt:Liepos 19]] [[mk:19 јули]] [[ms:19 Julai]] [[nap:19 'e luglio]] [[nds-nl:19 juli]] [[nl:19 juli]] [[nn:19. juli]] [[no:19. juli]] [[nov:19 de julie]] [[nrm:19 Juilet]] [[oc:19 de julhet]] [[pam:Juliu 19]] [[pl:19 lipca]] [[pt:19 de Julho]] [[ro:19 iulie]] [[ru:19 июля]] [[scn:19 di giugnettu]] [[sco:19 Julie]] [[simple:July 19]] [[sk:19. júl]] [[sl:19. julij]] [[sq:19 Korrik]] [[sr:19. јул]] [[sv:19 juli]] [[sw:19 Julai]] [[te:జూలై 19]] [[th:19 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 19]] [[tr:19 Temmuz]] [[tt:19. Yül]] [[uk:19 липня]] [[uz:19 iyul]] [[vec:19 de lujo]] [[vi:19 tháng 7]] [[vls:19 juli]] [[wa:19 di djulete]] [[war:Hulyo 19]] [[zh:7月19日]] 1849 65932 2007-01-22T11:57:15Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:जुलाई २०]] {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == *[[1919]] [[Sir Edmund Percival Hillary]] ji dayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:20 Julie]] [[an:20 de chulio]] [[ar:20 يوليو]] [[ast:20 de xunetu]] [[az:20 İyul]] [[be:20 ліпеня]] [[bg:20 юли]] [[bpy:জুলাই ২০]] [[bs:20. juli]] [[ca:20 de juliol]] [[ceb:Hulyo 20]] [[co:20 di lugliu]] [[cs:20. červenec]] [[cv:Утă, 20]] [[cy:20 Gorffennaf]] [[da:20. juli]] [[de:20. Juli]] [[el:20 Ιουλίου]] [[en:July 20]] [[eo:20-a de julio]] [[es:20 de julio]] [[et:20. juuli]] [[eu:Uztailaren 20]] [[fi:20. heinäkuuta]] [[fo:20. juli]] [[fr:20 juillet]] [[frp:20 j·ulyèt]] [[fur:20 di Lui]] [[fy:20 july]] [[ga:20 Iúil]] [[gd:20 an t-Iuchar]] [[gl:20 de xullo]] [[he:20 ביולי]] [[hr:20. srpnja]] [[hu:Július 20]] [[ia:20 de julio]] [[id:20 Juli]] [[ilo:Julio 20]] [[io:20 di julio]] [[is:20. júlí]] [[it:20 luglio]] [[ja:7月20日]] [[jv:20 Juli]] [[ka:20 ივლისი]] [[ko:7월 20일]] [[ksh:20. Juuli]] [[la:20 Iulii]] [[lb:20. Juli]] [[li:20 juli]] [[lmo:20 07]] [[lt:Liepos 20]] [[mk:20 јули]] [[ms:20 Julai]] [[nap:20 'e luglio]] [[nds-nl:20 juli]] [[new:जुलाई २०]] [[nl:20 juli]] [[nn:20. juli]] [[no:20. juli]] [[nov:20 de julie]] [[nrm:20 Juilet]] [[oc:20 de julhet]] [[pam:Juliu 20]] [[pl:20 lipca]] [[pt:20 de Julho]] [[ro:20 iulie]] [[ru:20 июля]] [[scn:20 di giugnettu]] [[sco:20 Julie]] [[sh:20.7.]] [[simple:July 20]] [[sk:20. júl]] [[sl:20. julij]] [[sq:20 Korrik]] [[sr:20. јул]] [[sv:20 juli]] [[sw:20 Julai]] [[ta:ஜூலை 20]] [[te:జూలై 20]] [[th:20 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 20]] [[tr:20 Temmuz]] [[tt:20. Yül]] [[uk:20 липня]] [[uz:20 iyul]] [[vec:20 de lujo]] [[vi:20 tháng 7]] [[wa:20 d' djulete]] [[war:Hulyo 20]] [[zh:7月20日]] 1850 45924 2006-09-07T13:24:50Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: frp, fur, ilo, sh, uz {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1930]]: [[Serhildana Oremar]] === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:21 Julie]] [[an:21 de chulio]] [[ar:21 يوليو]] [[ast:21 de xunetu]] [[be:21 ліпеня]] [[bg:21 юли]] [[bs:21. juli]] [[ca:21 de juliol]] [[ceb:Hulyo 21]] [[co:21 di lugliu]] [[cs:21. červenec]] [[cv:Утă, 21]] [[cy:21 Gorffennaf]] [[da:21. juli]] [[de:21. Juli]] [[el:21 Ιουλίου]] [[en:July 21]] [[eo:21-a de julio]] [[es:21 de julio]] [[et:21. juuli]] [[eu:Uztailaren 21]] [[fi:21. heinäkuuta]] [[fo:21. juli]] [[fr:21 juillet]] [[frp:21 j·ulyèt]] [[fur:21 di Lui]] [[fy:21 july]] [[ga:21 Iúil]] [[gl:21 de xullo]] [[he:21 ביולי]] [[hr:21. srpnja]] [[hu:Július 21]] [[ia:21 de julio]] [[id:21 Juli]] [[ilo:Julio 21]] [[io:21 di julio]] [[is:21. júlí]] [[it:21 luglio]] [[ja:7月21日]] [[jv:21 Juli]] [[ka:21 ივლისი]] [[ko:7월 21일]] [[lb:21. Juli]] [[li:21 juli]] [[lt:Liepos 21]] [[mk:21 јули]] [[ms:21 Julai]] [[nap:21 'e luglio]] [[nl:21 juli]] [[nn:21. juli]] [[no:21. juli]] [[oc:21 de julhet]] [[pam:Juliu 21]] [[pl:21 lipca]] [[pt:21 de Julho]] [[ro:21 iulie]] [[ru:21 июля]] [[scn:21 di giugnettu]] [[sco:21 Julie]] [[sh:21.7.]] [[simple:July 21]] [[sk:21. júl]] [[sl:21. julij]] [[sq:21 Korrik]] [[sr:21. јул]] [[sv:21 juli]] [[te:జూలై 21]] [[th:21 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 21]] [[tr:21 Temmuz]] [[tt:21. Yül]] [[uk:21 липня]] [[uz:21 iyul]] [[vi:21 tháng 7]] [[wa:21 di djulete]] [[war:Hulyo 21]] [[zh:7月21日]] 1851 65971 2007-01-22T14:25:21Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:जुलाई २२]] {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:22 Julie]] [[an:22 de chulio]] [[ar:22 يوليو]] [[ast:22 de xunetu]] [[be:22 ліпеня]] [[bg:22 юли]] [[bpy:জুলাই ২২]] [[bs:22. juli]] [[ca:22 de juliol]] [[ceb:Hulyo 22]] [[co:22 di lugliu]] [[cs:22. červenec]] [[cv:Утă, 22]] [[cy:22 Gorffennaf]] [[da:22. juli]] [[de:22. Juli]] [[el:22 Ιουλίου]] [[en:July 22]] [[eo:22-a de julio]] [[es:22 de julio]] [[et:22. juuli]] [[eu:Uztailaren 22]] [[fi:22. heinäkuuta]] [[fo:22. juli]] [[fr:22 juillet]] [[frp:22 j·ulyèt]] [[fur:22 di Lui]] [[fy:22 july]] [[ga:22 Iúil]] [[gd:22 an t-Iuchar]] [[gl:22 de xullo]] [[he:22 ביולי]] [[hr:22. srpnja]] [[hu:Július 22]] [[ia:22 de julio]] [[id:22 Juli]] [[ilo:Julio 22]] [[io:22 di julio]] [[is:22. júlí]] [[it:22 luglio]] [[ja:7月22日]] [[jv:22 Juli]] [[ka:22 ივლისი]] [[ko:7월 22일]] [[ksh:22. Juuli]] [[la:22 Iulii]] [[lb:22. Juli]] [[li:22 juli]] [[lmo:22 07]] [[lt:Liepos 22]] [[mk:22 јули]] [[ms:22 Julai]] [[nap:22 'e luglio]] [[nds-nl:22 juli]] [[new:जुलाई २२]] [[nl:22 juli]] [[nn:22. juli]] [[no:22. juli]] [[nov:22 de julie]] [[nrm:22 Juilet]] [[oc:22 de julhet]] [[pam:Juliu 22]] [[pl:22 lipca]] [[pt:22 de Julho]] [[ro:22 iulie]] [[ru:22 июля]] [[scn:22 di giugnettu]] [[sco:22 Julie]] [[simple:July 22]] [[sk:22. júl]] [[sl:22. julij]] [[sq:22 Korrik]] [[sr:22. јул]] [[sv:22 juli]] [[sw:22 Julai]] [[te:జూలై 22]] [[th:22 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 22]] [[tr:22 Temmuz]] [[tt:22. Yül]] [[uk:22 липня]] [[uz:22 iyul]] [[vec:22 de lujo]] [[vi:22 tháng 7]] [[wa:22 d' djulete]] [[war:Hulyo 22]] [[zh:7月22日]] 1852 66096 2007-01-23T07:37:41Z Escarbot 482 روبوت إضافة: gd, ksh, la, lmo, nov, nrm, sco, sw, vec {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:23 Julie]] [[an:23 de chulio]] [[ar:23 يوليو]] [[ast:23 de xunetu]] [[be:23 ліпеня]] [[bg:23 юли]] [[bs:23. juli]] [[ca:23 de juliol]] [[ceb:Hulyo 23]] [[co:23 di lugliu]] [[cs:23. červenec]] [[cv:Утă, 23]] [[cy:23 Gorffennaf]] [[da:23. juli]] [[de:23. Juli]] [[el:23 Ιουλίου]] [[en:July 23]] [[eo:23-a de julio]] [[es:23 de julio]] [[et:23. juuli]] [[eu:Uztailaren 23]] [[fi:23. heinäkuuta]] [[fo:23. juli]] [[fr:23 juillet]] [[frp:23 j·ulyèt]] [[fur:23 di Lui]] [[fy:23 july]] [[ga:23 Iúil]] [[gd:23 an t-Iuchar]] [[gl:23 de xullo]] [[he:23 ביולי]] [[hr:23. srpnja]] [[hu:Július 23]] [[ia:23 de julio]] [[id:23 Juli]] [[ilo:Julio 23]] [[io:23 di julio]] [[is:23. júlí]] [[it:23 luglio]] [[ja:7月23日]] [[jv:23 Juli]] [[ka:23 ივლისი]] [[ko:7월 23일]] [[ksh:23. Juuli]] [[la:23 Iulii]] [[lb:23. Juli]] [[li:23 juli]] [[lmo:23 07]] [[lt:Liepos 23]] [[mk:23 јули]] [[ms:23 Julai]] [[nap:23 'e luglio]] [[nds:23. Juli]] [[nl:23 juli]] [[nn:23. juli]] [[no:23. juli]] [[nov:23 de julie]] [[nrm:23 Juilet]] [[oc:23 de julhet]] [[pam:Juliu 23]] [[pl:23 lipca]] [[pt:23 de Julho]] [[ro:23 iulie]] [[ru:23 июля]] [[scn:23 di giugnettu]] [[sco:23 Julie]] [[simple:July 23]] [[sk:23. júl]] [[sl:23. julij]] [[sq:23 Korrik]] [[sr:23. јул]] [[sv:23 juli]] [[sw:23 Julai]] [[te:జూలై 23]] [[th:23 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 23]] [[tr:23 Temmuz]] [[tt:23. Yül]] [[uk:23 липня]] [[uz:23 iyul]] [[vec:23 de lujo]] [[vi:23 tháng 7]] [[wa:23 d' djulete]] [[war:Hulyo 23]] [[zh:7月23日]] 1853 45939 2006-09-07T13:54:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[frp:24 j·ulyèt]], [[fur:24 di Lui]], [[ilo:Julio 24]] {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === 1923 - Îmzekirina [[Peyama Lozan]] === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:24 Julie]] [[an:24 de chulio]] [[ar:24 يوليو]] [[ast:24 de xunetu]] [[be:24 ліпеня]] [[bg:24 юли]] [[bs:24. juli]] [[ca:24 de juliol]] [[ceb:Hulyo 24]] [[co:24 di lugliu]] [[cs:24. červenec]] [[cv:Утă, 24]] [[cy:24 Gorffennaf]] [[da:24. juli]] [[de:24. Juli]] [[el:24 Ιουλίου]] [[en:July 24]] [[eo:24-a de julio]] [[es:24 de julio]] [[et:24. juuli]] [[eu:Uztailaren 24]] [[fi:24. heinäkuuta]] [[fo:24. juli]] [[fr:24 juillet]] [[frp:24 j·ulyèt]] [[fur:24 di Lui]] [[fy:24 july]] [[ga:24 Iúil]] [[gl:24 de xullo]] [[he:24 ביולי]] [[hr:24. srpnja]] [[hu:Július 24]] [[ia:24 de julio]] [[id:24 Juli]] [[ilo:Julio 24]] [[io:24 di julio]] [[is:24. júlí]] [[it:24 luglio]] [[ja:7月24日]] [[jv:24 Juli]] [[ka:24 ივლისი]] [[ko:7월 24일]] [[lb:24. Juli]] [[li:24 juli]] [[lt:Liepos 24]] [[mk:24 јули]] [[ms:24 Julai]] [[nap:24 'e luglio]] [[nl:24 juli]] [[nn:24. juli]] [[no:24. juli]] [[oc:24 de julhet]] [[pam:Juliu 24]] [[pl:24 lipca]] [[pt:24 de Julho]] [[ro:24 iulie]] [[ru:24 июля]] [[scn:24 di giugnettu]] [[simple:July 24]] [[sk:24. júl]] [[sl:24. julij]] [[sq:24 Korrik]] [[sr:24. јул]] [[sv:24 juli]] [[te:జూలై 24]] [[th:24 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 24]] [[tr:24 Temmuz]] [[tt:24. Yül]] [[uk:24 липня]] [[vi:24 tháng 7]] [[wa:24 di djulete]] [[war:Hulyo 24]] [[zh:7月24日]] 1854 46035 2006-09-07T16:01:56Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: frp, fur, ilo, sh {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:25 Julie]] [[an:25 de chulio]] [[ar:25 يوليو]] [[ast:25 de xunetu]] [[be:25 ліпеня]] [[bg:25 юли]] [[bs:25. juli]] [[ca:25 de juliol]] [[ceb:Hulyo 25]] [[co:25 di lugliu]] [[cs:25. červenec]] [[cv:Утă, 25]] [[cy:25 Gorffennaf]] [[da:25. juli]] [[de:25. Juli]] [[el:25 Ιουλίου]] [[en:July 25]] [[eo:25-a de julio]] [[es:25 de julio]] [[et:25. juuli]] [[eu:Uztailaren 25]] [[fi:25. heinäkuuta]] [[fo:25. juli]] [[fr:25 juillet]] [[frp:25 j·ulyèt]] [[fur:25 di Lui]] [[fy:25 july]] [[ga:25 Iúil]] [[gl:25 de xullo]] [[he:25 ביולי]] [[hr:25. srpnja]] [[hu:Július 25]] [[ia:25 de julio]] [[id:25 Juli]] [[ilo:Julio 25]] [[io:25 di julio]] [[is:25. júlí]] [[it:25 luglio]] [[ja:7月25日]] [[jv:25 Juli]] [[ka:25 ივლისი]] [[ko:7월 25일]] [[lb:25. Juli]] [[li:25 juli]] [[lt:Liepos 25]] [[mk:25 јули]] [[ms:25 Julai]] [[nap:25 'e luglio]] [[nl:25 juli]] [[nn:25. juli]] [[no:25. juli]] [[oc:25 de julhet]] [[pam:Juliu 25]] [[pl:25 lipca]] [[pt:25 de Julho]] [[ro:25 iulie]] [[ru:25 июля]] [[scn:25 di giugnettu]] [[sco:25 Julie]] [[sh:25.7.]] [[simple:July 25]] [[sk:25. júl]] [[sl:25. julij]] [[sq:25 Korrik]] [[sr:25. јул]] [[sv:25 juli]] [[te:జూలై 25]] [[th:25 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 25]] [[tr:25 Temmuz]] [[tt:25. Yül]] [[uk:25 липня]] [[vi:25 tháng 7]] [[wa:25 di djulete]] [[war:Hulyo 25]] [[zh:7月25日]] 1855 64126 2007-01-11T19:45:52Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, la, nds-nl, ta {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:26 Julie]] [[an:26 de chulio]] [[ar:26 يوليو]] [[ast:26 de xunetu]] [[be:26 ліпеня]] [[bg:26 юли]] [[bpy:জুলাই ২৬]] [[br:26 Gouere]] [[bs:26. juli]] [[ca:26 de juliol]] [[ceb:Hulyo 26]] [[co:26 di lugliu]] [[cs:26. červenec]] [[cv:Утă, 26]] [[cy:26 Gorffennaf]] [[da:26. juli]] [[de:26. Juli]] [[el:26 Ιουλίου]] [[en:July 26]] [[eo:26-a de julio]] [[es:26 de julio]] [[et:26. juuli]] [[eu:Uztailaren 26]] [[fi:26. heinäkuuta]] [[fo:26. juli]] [[fr:26 juillet]] [[frp:26 j·ulyèt]] [[fur:26 di Lui]] [[fy:26 july]] [[ga:26 Iúil]] [[gl:26 de xullo]] [[he:26 ביולי]] [[hr:26. srpnja]] [[hu:Július 26]] [[ia:26 de julio]] [[id:26 Juli]] [[ilo:Julio 26]] [[io:26 di julio]] [[is:26. júlí]] [[it:26 luglio]] [[ja:7月26日]] [[jv:26 Juli]] [[ka:26 ივლისი]] [[kn:ಜುಲೈ ೨೬]] [[ko:7월 26일]] [[la:26 Iulii]] [[lb:26. Juli]] [[li:26 juli]] [[lmo:26 07]] [[lt:Liepos 26]] [[mk:26 јули]] [[ms:26 Julai]] [[nap:26 'e luglio]] [[nds-nl:26 juli]] [[nl:26 juli]] [[nn:26. juli]] [[no:26. juli]] [[nov:26 de julie]] [[nrm:26 Juilet]] [[oc:26 de julhet]] [[pam:Juliu 26]] [[pl:26 lipca]] [[pt:26 de Julho]] [[ro:26 iulie]] [[ru:26 июля]] [[scn:26 di giugnettu]] [[sh:26.7.]] [[simple:July 26]] [[sk:26. júl]] [[sl:26. julij]] [[sq:26 Korrik]] [[sr:26. јул]] [[sv:26 juli]] [[sw:26 Julai]] [[ta:ஜூலை 26]] [[te:జూలై 26]] [[th:26 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 26]] [[tr:26 Temmuz]] [[tt:26. Yül]] [[uk:26 липня]] [[vec:26 de lujo]] [[vi:26 tháng 7]] [[wa:26 di djulete]] [[war:Hulyo 26]] [[zh:7月26日]] 1856 45979 2006-09-07T14:53:48Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[frp:27 j·ulyèt]], [[fur:27 di Lui]], [[ilo:Julio 27]] {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:27 Julie]] [[als:27. Juli]] [[an:27 de chulio]] [[ar:27 يوليو]] [[ast:27 de xunetu]] [[be:27 ліпеня]] [[bg:27 юли]] [[bs:27. juli]] [[ca:27 de juliol]] [[ceb:Hulyo 27]] [[co:27 di lugliu]] [[cs:27. červenec]] [[cv:Утă, 27]] [[cy:27 Gorffennaf]] [[da:27. juli]] [[de:27. Juli]] [[el:27 Ιουλίου]] [[en:July 27]] [[eo:27-a de julio]] [[es:27 de julio]] [[et:27. juuli]] [[eu:Uztailaren 27]] [[fi:27. heinäkuuta]] [[fo:27. juli]] [[fr:27 juillet]] [[frp:27 j·ulyèt]] [[fur:27 di Lui]] [[fy:27 july]] [[ga:27 Iúil]] [[gl:27 de xullo]] [[he:27 ביולי]] [[hr:27. srpnja]] [[hu:Július 27]] [[ia:27 de julio]] [[id:27 Juli]] [[ilo:Julio 27]] [[io:27 di julio]] [[is:27. júlí]] [[it:27 luglio]] [[ja:7月27日]] [[jv:27 Juli]] [[ka:27 ივლისი]] [[ko:7월 27일]] [[la:27 Iulii]] [[lb:27. Juli]] [[li:27 juli]] [[lt:Liepos 27]] [[mk:27 јули]] [[ms:27 Julai]] [[nap:27 'e luglio]] [[nl:27 juli]] [[nn:27. juli]] [[no:27. juli]] [[oc:27 de julhet]] [[os:27 июлы]] [[pam:Juliu 27]] [[pl:27 lipca]] [[pt:27 de Julho]] [[ro:27 iulie]] [[ru:27 июля]] [[scn:27 di giugnettu]] [[sco:27 Julie]] [[simple:July 27]] [[sk:27. júl]] [[sl:27. julij]] [[sq:27 Korrik]] [[sr:27. јул]] [[sv:27 juli]] [[te:జూలై 27]] [[th:27 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 27]] [[tr:27 Temmuz]] [[tt:27. Yül]] [[uk:27 липня]] [[vi:27 tháng 7]] [[wa:27 di djulete]] [[war:Hulyo 27]] [[zh:7月27日]] 1857 45915 2006-09-07T12:53:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: frp, fur, ilo, mr {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:28 Julie]] [[an:28 de chulio]] [[ar:28 يوليو]] [[ast:28 de xunetu]] [[be:28 ліпеня]] [[bg:28 юли]] [[bs:28. juli]] [[ca:28 de juliol]] [[ceb:Hulyo 28]] [[co:28 di lugliu]] [[cs:28. červenec]] [[cv:Утă, 28]] [[cy:28 Gorffennaf]] [[da:28. juli]] [[de:28. Juli]] [[el:28 Ιουλίου]] [[en:July 28]] [[eo:28-a de julio]] [[es:28 de julio]] [[et:28. juuli]] [[eu:Uztailaren 28]] [[fi:28. heinäkuuta]] [[fo:28. juli]] [[fr:28 juillet]] [[frp:28 j·ulyèt]] [[fur:28 di Lui]] [[fy:28 july]] [[ga:28 Iúil]] [[gl:28 de xullo]] [[he:28 ביולי]] [[hr:28. srpnja]] [[hu:Július 28]] [[ia:28 de julio]] [[id:28 Juli]] [[ilo:Julio 28]] [[io:28 di julio]] [[is:28. júlí]] [[it:28 luglio]] [[ja:7月28日]] [[jv:28 Juli]] [[ka:28 ივლისი]] [[ko:7월 28일]] [[lb:28. Juli]] [[li:28 juli]] [[lt:Liepos 28]] [[mk:28 јули]] [[mr:जुलै २८]] [[ms:28 Julai]] [[nap:28 'e luglio]] [[nl:28 juli]] [[nn:28. juli]] [[no:28. juli]] [[oc:28 de julhet]] [[pam:Juliu 28]] [[pl:28 lipca]] [[pt:28 de Julho]] [[ro:28 iulie]] [[ru:28 июля]] [[scn:28 di giugnettu]] [[sco:28 Julie]] [[simple:July 28]] [[sk:28. júl]] [[sl:28. julij]] [[sq:28 Korrik]] [[sr:28. јул]] [[sv:28 juli]] [[te:జూలై 28]] [[th:28 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 28]] [[tr:28 Temmuz]] [[tt:28. Yül]] [[uk:28 липня]] [[vi:28 tháng 7]] [[wa:28 di djulete]] [[war:Hulyo 28]] [[zh:7月28日]] 1858 46033 2006-09-07T15:54:26Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: frp, fur, ilo, sh {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1890]]: [[Vincent van Gogh]] di [[Auvers-sur-Oise]], [[Fransa]] da Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:29 Julie]] [[an:29 de chulio]] [[ar:29 يوليو]] [[ast:29 de xunetu]] [[be:29 ліпеня]] [[bg:29 юли]] [[bs:29. juli]] [[ca:29 de juliol]] [[ceb:Hulyo 29]] [[co:29 di lugliu]] [[cs:29. červenec]] [[cv:Утă, 29]] [[cy:29 Gorffennaf]] [[da:29. juli]] [[de:29. Juli]] [[el:29 Ιουλίου]] [[en:July 29]] [[eo:29-a de julio]] [[es:29 de julio]] [[et:29. juuli]] [[eu:Uztailaren 29]] [[fi:29. heinäkuuta]] [[fo:29. juli]] [[fr:29 juillet]] [[frp:29 j·ulyèt]] [[fur:29 di Lui]] [[fy:29 july]] [[ga:29 Iúil]] [[gl:29 de xullo]] [[he:29 ביולי]] [[hr:29. srpnja]] [[hu:Július 29]] [[ia:29 de julio]] [[id:29 Juli]] [[ilo:Julio 29]] [[io:29 di julio]] [[is:29. júlí]] [[it:29 luglio]] [[ja:7月29日]] [[jv:29 Juli]] [[ka:29 ივლისი]] [[ko:7월 29일]] [[lb:29. Juli]] [[li:29 juli]] [[lt:Liepos 29]] [[mk:29 јули]] [[ms:29 Julai]] [[nap:29 'e luglio]] [[nl:29 juli]] [[nn:29. juli]] [[no:29. juli]] [[oc:29 de julhet]] [[pam:Juliu 29]] [[pl:29 lipca]] [[pt:29 de Julho]] [[ro:29 iulie]] [[ru:29 июля]] [[scn:29 di giugnettu]] [[sh:29.7.]] [[simple:July 29]] [[sk:29. júl]] [[sl:29. julij]] [[sq:29 Korrik]] [[sr:29. јул]] [[sv:29 juli]] [[te:జూలై 29]] [[th:29 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 29]] [[tr:29 Temmuz]] [[tt:29. Yül]] [[uk:29 липня]] [[vi:29 tháng 7]] [[wa:29 di djulete]] [[war:Hulyo 29]] [[zh:7月29日]] 1859 65142 2007-01-18T03:20:27Z Escarbot 482 روبوت إضافة: gd, ksh, la, lmo, nds, nov, nrm, sco, sw, vec {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1943]] - [[Bûyêra 33 gule]]: Bi fermana [[Mustafa Muglali]] li [[Ozalp|Ozalpê]] 33 gundî hatin kuştin. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:30 Julie]] [[an:30 de chulio]] [[ar:30 يوليو]] [[ast:30 de xunetu]] [[be:30 ліпеня]] [[bg:30 юли]] [[bs:30. juli]] [[ca:30 de juliol]] [[ceb:Hulyo 30]] [[co:30 di lugliu]] [[cs:30. červenec]] [[cv:Утă, 30]] [[cy:30 Gorffennaf]] [[da:30. juli]] [[de:30. Juli]] [[el:30 Ιουλίου]] [[en:July 30]] [[eo:30-a de julio]] [[es:30 de julio]] [[et:30. juuli]] [[eu:Uztailaren 30]] [[fi:30. heinäkuuta]] [[fo:30. juli]] [[fr:30 juillet]] [[frp:30 j·ulyèt]] [[fur:30 di Lui]] [[fy:30 july]] [[ga:30 Iúil]] [[gd:30 an t-Iuchar]] [[gl:30 de xullo]] [[he:30 ביולי]] [[hr:30. srpnja]] [[hu:Július 30]] [[ia:30 de julio]] [[id:30 Juli]] [[ilo:Julio 30]] [[io:30 di julio]] [[is:30. júlí]] [[it:30 luglio]] [[ja:7月30日]] [[jv:30 Juli]] [[ka:30 ივლისი]] [[ko:7월 30일]] [[ksh:30. Juuli]] [[la:30 Iulii]] [[lb:30. Juli]] [[li:30 juli]] [[lmo:30 07]] [[lt:Liepos 30]] [[mk:30 јули]] [[ms:30 Julai]] [[nap:30 'e luglio]] [[nds:30. Juli]] [[nl:30 juli]] [[nn:30. juli]] [[no:30. juli]] [[nov:30 de julie]] [[nrm:30 Juilet]] [[oc:30 de julhet]] [[pam:Juliu 30]] [[pl:30 lipca]] [[pt:30 de Julho]] [[ro:30 iulie]] [[ru:30 июля]] [[scn:30 di giugnettu]] [[sco:30 Julie]] [[simple:July 30]] [[sk:30. júl]] [[sl:30. julij]] [[sq:30 Korrik]] [[sr:30. јул]] [[sv:30 juli]] [[sw:30 Julai]] [[te:జూలై 30]] [[th:30 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 30]] [[tr:30 Temmuz]] [[tt:30. Yül]] [[uk:30 липня]] [[vec:30 de lujo]] [[vi:30 tháng 7]] [[wa:30 di djulete]] [[war:Hulyo 30]] [[zh:7月30日]] 1860 65141 2007-01-18T02:58:37Z Escarbot 482 روبوت إضافة: gd, ksh, la, lmo, nov, nrm, sw, vec {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1784]] [[Denis Diderot]] li [[Paris|Parisê]] mir. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:31 Julie]] [[an:31 de chulio]] [[ar:31 يوليو]] [[ast:31 de xunetu]] [[be:31 ліпеня]] [[bg:31 юли]] [[bs:31. juli]] [[ca:31 de juliol]] [[ceb:Hulyo 31]] [[co:31 di lugliu]] [[cs:31. červenec]] [[cv:Утă, 31]] [[cy:31 Gorffennaf]] [[da:31. juli]] [[de:31. Juli]] [[el:31 Ιουλίου]] [[en:July 31]] [[eo:31-a de julio]] [[es:31 de julio]] [[et:31. juuli]] [[eu:Uztailaren 31]] [[fi:31. heinäkuuta]] [[fo:31. juli]] [[fr:31 juillet]] [[frp:31 j·ulyèt]] [[fur:31 di Lui]] [[fy:31 july]] [[ga:31 Iúil]] [[gd:31 an t-Iuchar]] [[gl:31 de xullo]] [[he:31 ביולי]] [[hr:31. srpnja]] [[hu:Július 31]] [[ia:31 de julio]] [[id:31 Juli]] [[ilo:Julio 31]] [[io:31 di julio]] [[is:31. júlí]] [[it:31 luglio]] [[ja:7月31日]] [[jv:31 Juli]] [[ka:31 ივლისი]] [[ko:7월 31일]] [[ksh:31. Juuli]] [[la:31 Iulii]] [[lb:31. Juli]] [[li:31 juli]] [[lmo:31 07]] [[lt:Liepos 31]] [[mk:31 јули]] [[mr:जुलै ३१]] [[ms:31 Julai]] [[nap:31 'e luglio]] [[nl:31 juli]] [[nn:31. juli]] [[no:31. juli]] [[nov:31 de julie]] [[nrm:31 Juilet]] [[oc:31 de julhet]] [[pam:Juliu 31]] [[pl:31 lipca]] [[pt:31 de Julho]] [[ro:31 iulie]] [[ru:31 июля]] [[scn:31 di giugnettu]] [[sco:31 Julie]] [[simple:July 31]] [[sk:31. júl]] [[sl:31. julij]] [[sq:31 Korrik]] [[sr:31. јул]] [[sv:31 juli]] [[sw:31 Julai]] [[te:జూలై 31]] [[th:31 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 31]] [[tr:31 Temmuz]] [[tt:31. Yül]] [[uk:31 липня]] [[vec:31 de lujo]] [[vi:31 tháng 7]] [[wa:31 di djulete]] [[war:Hulyo 31]] [[zh:7月31日]] 1861 64013 2007-01-10T21:37:16Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, fiu-vro, frp, vls {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == * [[1646]] [[Gottfried Wilhelm Leibniz]] jidayik bû. == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:1 Julie]] [[an:1 de chulio]] [[ar:1 يوليو]] [[ast:1 de xunetu]] [[be:1 ліпеня]] [[bg:1 юли]] [[bpy:জুলাই ১]] [[br:1añ Gouere]] [[bs:1. juli]] [[ca:1 de juliol]] [[ceb:Hulyo 1]] [[co:1 di lugliu]] [[cs:1. červenec]] [[csb:1 lëpinca]] [[cv:Утă, 1]] [[cy:1 Gorffennaf]] [[da:1. juli]] [[de:1. Juli]] [[el:1 Ιουλίου]] [[en:July 1]] [[eo:1-a de julio]] [[es:1 de julio]] [[et:1. juuli]] [[eu:Uztailaren 1]] [[fi:1. heinäkuuta]] [[fiu-vro:1. hainakuu päiv]] [[fo:1. juli]] [[fr:1er juillet]] [[frp:1ér j·ulyèt]] [[fur:1 di Lui]] [[fy:1 july]] [[ga:1 Iúil]] [[gd:1 an t-Iuchar]] [[gl:1 de xullo]] [[he:1 ביולי]] [[hr:1. srpnja]] [[hu:Július 1]] [[ia:1 de julio]] [[id:1 Juli]] [[ilo:Julio 1]] [[io:1 di julio]] [[is:1. júlí]] [[it:1 luglio]] [[ja:7月1日]] [[jv:1 Juli]] [[ka:1 ივლისი]] [[ko:7월 1일]] [[ksh:1. Juuli]] [[la:1 Iulii]] [[lb:1. Juli]] [[li:1 juli]] [[lmo:01 07]] [[lt:Liepos 1]] [[lv:1. jūlijs]] [[mk:1 јули]] [[mr:जुलै १]] [[ms:1 Julai]] [[nap:1 'e luglio]] [[nds:1. Juli]] [[nds-nl:1 juli]] [[nl:1 juli]] [[nn:1. juli]] [[no:1. juli]] [[nov:1 de julie]] [[nrm:1 Juilet]] [[oc:1 de julhet]] [[pam:Juliu 1]] [[pl:1 lipca]] [[pt:1 de Julho]] [[ro:1 iulie]] [[ru:1 июля]] [[scn:1 di giugnettu]] [[sco:1 Julie]] [[simple:July 1]] [[sk:1. júl]] [[sl:1. julij]] [[sq:1 Korrik]] [[sr:1. јул]] [[sv:1 juli]] [[sw:1 Julai]] [[te:జూలై 1]] [[th:1 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 1]] [[tr:1 Temmuz]] [[tt:1. Yül]] [[uk:1 липня]] [[vec:1 de lujo]] [[vi:1 tháng 7]] [[vls:1 juli]] [[wa:1î d' djulete]] [[war:Hulyo 1]] [[zh:7月1日]] 1862 64285 2007-01-12T08:58:09Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[bpy:জুলাই ২]], [[nds-nl:2 juli]], [[ta:ஜூலை 2]] {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === [[1993]] - Li [[Sêwas]] ê 36 rewşenbîr bi rengê şewitandinê hatne qetil kirin. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:2 Julie]] [[an:2 de chulio]] [[ar:2 يوليو]] [[ast:2 de xunetu]] [[be:2 ліпеня]] [[bg:2 юли]] [[bpy:জুলাই ২]] [[bs:2. juli]] [[ca:2 de juliol]] [[ceb:Hulyo 2]] [[co:2 di lugliu]] [[cs:2. červenec]] [[csb:2 lëpinca]] [[cv:Утă, 2]] [[cy:2 Gorffennaf]] [[da:2. juli]] [[de:2. Juli]] [[el:2 Ιουλίου]] [[en:July 2]] [[eo:2-a de julio]] [[es:2 de julio]] [[et:2. juuli]] [[eu:Uztailaren 2]] [[fi:2. heinäkuuta]] [[fo:2. juli]] [[fr:2 juillet]] [[frp:2 j·ulyèt]] [[fur:2 di Lui]] [[fy:2 july]] [[ga:2 Iúil]] [[gd:2 an t-Iuchar]] [[gl:2 de xullo]] [[he:2 ביולי]] [[hr:2. srpnja]] [[hu:Július 2]] [[ia:2 de julio]] [[id:2 Juli]] [[ilo:Julio 2]] [[io:2 di julio]] [[is:2. júlí]] [[it:2 luglio]] [[ja:7月2日]] [[jv:2 Juli]] [[ka:2 ივლისი]] [[ko:7월 2일]] [[ksh:2. Juuli]] [[la:2 Iulii]] [[lb:2. Juli]] [[li:2 juli]] [[lmo:02 07]] [[lt:Liepos 2]] [[lv:2. jūlijs]] [[mi:2 Hōngongoi]] [[mk:2 јули]] [[mr:जुलै २]] [[ms:2 Julai]] [[nap:2 'e luglio]] [[nds:2. Juli]] [[nds-nl:2 juli]] [[nl:2 juli]] [[nn:2. juli]] [[no:2. juli]] [[nov:2 de julie]] [[nrm:2 Juilet]] [[oc:2 de julhet]] [[pam:Juliu 2]] [[pl:2 lipca]] [[pt:2 de Julho]] [[ro:2 iulie]] [[ru:2 июля]] [[scn:2 di giugnettu]] [[sco:2 Julie]] [[simple:July 2]] [[sk:2. júl]] [[sl:2. julij]] [[sq:2 Korrik]] [[sr:2. јул]] [[sv:2 juli]] [[sw:2 Julai]] [[ta:ஜூலை 2]] [[te:జూలై 2]] [[th:2 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 2]] [[tr:2 Temmuz]] [[tt:2. Yül]] [[uk:2 липня]] [[vec:2 de lujo]] [[vi:2 tháng 7]] [[wa:2 d' djulete]] [[war:Hulyo 2]] [[zh:7月2日]] 1863 13874 2004-08-03T08:24:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[3'ê tîrmehê]] 1864 66994 2007-01-29T14:20:04Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[bpy:জুলাই ৪]], [[nds-nl:4 juli]], [[ta:ஜூலை 4]] {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:4 Julie]] [[an:4 de chulio]] [[ar:4 يوليو]] [[ast:4 de xunetu]] [[be:4 ліпеня]] [[bg:4 юли]] [[bpy:জুলাই ৪]] [[bs:4. juli]] [[ca:4 de juliol]] [[ceb:Hulyo 4]] [[co:4 di lugliu]] [[cs:4. červenec]] [[csb:4 lëpinca]] [[cv:Утă, 4]] [[cy:4 Gorffennaf]] [[da:4. juli]] [[de:4. Juli]] [[el:4 Ιουλίου]] [[en:July 4]] [[eo:4-a de julio]] [[es:4 de julio]] [[et:4. juuli]] [[eu:Uztailaren 4]] [[fi:4. heinäkuuta]] [[fo:4. juli]] [[fr:4 juillet]] [[frp:4 j·ulyèt]] [[fur:4 di Lui]] [[fy:4 july]] [[ga:4 Iúil]] [[gd:4 an t-Iuchar]] [[gl:4 de xullo]] [[he:4 ביולי]] [[hr:4. srpnja]] [[hu:Július 4]] [[ia:4 de julio]] [[id:4 Juli]] [[ilo:Julio 4]] [[io:4 di julio]] [[is:4. júlí]] [[it:4 luglio]] [[ja:7月4日]] [[jv:4 Juli]] [[ka:4 ივლისი]] [[ko:7월 4일]] [[ksh:4. Juuli]] [[la:4 Iulii]] [[lb:4. Juli]] [[li:4 juli]] [[lmo:04 07]] [[lt:Liepos 4]] [[mk:4 јули]] [[ms:4 Julai]] [[nap:4 'e luglio]] [[nds:4. Juli]] [[nds-nl:4 juli]] [[nl:4 juli]] [[nn:4. juli]] [[no:4. juli]] [[nov:4 de julie]] [[nrm:4 Juilet]] [[oc:4 de julhet]] [[pam:Juliu 4]] [[pl:4 lipca]] [[pt:4 de Julho]] [[ro:4 iulie]] [[ru:4 июля]] [[scn:4 di giugnettu]] [[sco:4 Julie]] [[simple:July 4]] [[sk:4. júl]] [[sl:4. julij]] [[sq:4 Korrik]] [[sr:4. јул]] [[sv:4 juli]] [[sw:4 Julai]] [[ta:ஜூலை 4]] [[te:జూలై 4]] [[th:4 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 4]] [[tr:4 Temmuz]] [[tt:4. Yül]] [[uk:4 липня]] [[vec:4 de lujo]] [[vi:4 tháng 7]] [[wa:4 di djulete]] [[war:Hulyo 4]] [[zh:7月4日]] 1865 67004 2007-01-29T14:34:46Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bpy, nds-nl, nov, ta {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:5 Julie]] [[an:5 de chulio]] [[ar:5 يوليو]] [[ast:5 de xunetu]] [[be:5 ліпеня]] [[bg:5 юли]] [[bpy:জুলাই ৫]] [[bs:5. juli]] [[ca:5 de juliol]] [[ceb:Hulyo 5]] [[co:5 di lugliu]] [[cs:5. červenec]] [[csb:5 lëpinca]] [[cv:Утă, 5]] [[cy:5 Gorffennaf]] [[da:5. juli]] [[de:5. Juli]] [[el:5 Ιουλίου]] [[en:July 5]] [[eo:5-a de julio]] [[es:5 de julio]] [[et:5. juuli]] [[eu:Uztailaren 5]] [[fi:5. heinäkuuta]] [[fo:5. juli]] [[fr:5 juillet]] [[frp:5 j·ulyèt]] [[fur:5 di Lui]] [[fy:5 july]] [[ga:5 Iúil]] [[gd:5 an t-Iuchar]] [[gl:5 de xullo]] [[he:5 ביולי]] [[hr:5. srpnja]] [[hu:Július 5]] [[ia:5 de julio]] [[id:5 Juli]] [[ilo:Julio 5]] [[io:5 di julio]] [[is:5. júlí]] [[it:5 luglio]] [[ja:7月5日]] [[jv:5 Juli]] [[ka:5 ივლისი]] [[ko:7월 5일]] [[ksh:5. Juuli]] [[la:5 Iulii]] [[lb:5. Juli]] [[li:5 juli]] [[lmo:05 07]] [[lt:Liepos 5]] [[mk:5 јули]] [[ms:5 Julai]] [[nap:5 'e luglio]] [[nds-nl:5 juli]] [[nl:5 juli]] [[nn:5. juli]] [[no:5. juli]] [[nov:5 de julie]] [[nrm:5 Juilet]] [[oc:5 de julhet]] [[pam:Juliu 5]] [[pl:5 lipca]] [[pt:5 de Julho]] [[ro:5 iulie]] [[ru:5 июля]] [[scn:5 di giugnettu]] [[sco:5 Julie]] [[simple:July 5]] [[sk:5. júl]] [[sl:5. julij]] [[sq:5 Korrik]] [[sr:5. јул]] [[sv:5 juli]] [[sw:5 Julai]] [[ta:ஜூலை 5]] [[te:జూలై 5]] [[th:5 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 5]] [[tr:5 Temmuz]] [[tt:5. Yül]] [[uk:5 липня]] [[vec:5 de lujo]] [[vi:5 tháng 7]] [[wa:5 di djulete]] [[war:Hulyo 5]] [[zh:7月5日]] 1866 46151 2006-09-07T19:00:06Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[frp:6 j·ulyèt]], [[fur:6 di Lui]], [[ilo:Julio 6]] {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:6 Julie]] [[an:6 de chulio]] [[ang:6 Mǣdmōnaþ]] [[ar:6 يوليو]] [[ast:6 de xunetu]] [[be:6 ліпеня]] [[bg:6 юли]] [[bs:6. juli]] [[ca:6 de juliol]] [[ceb:Hulyo 6]] [[co:6 di lugliu]] [[cs:6. červenec]] [[csb:6 lëpinca]] [[cv:Утă, 6]] [[cy:6 Gorffennaf]] [[da:6. juli]] [[de:6. Juli]] [[el:6 Ιουλίου]] [[en:July 6]] [[eo:6-a de julio]] [[es:6 de julio]] [[et:6. juuli]] [[eu:Uztailaren 6]] [[fi:6. heinäkuuta]] [[fo:6. juli]] [[fr:6 juillet]] [[frp:6 j·ulyèt]] [[fur:6 di Lui]] [[fy:6 july]] [[ga:6 Iúil]] [[gl:6 de xullo]] [[he:6 ביולי]] [[hr:6. srpnja]] [[hu:Július 6]] [[ia:6 de julio]] [[id:6 Juli]] [[ilo:Julio 6]] [[io:6 di julio]] [[is:6. júlí]] [[it:6 luglio]] [[ja:7月6日]] [[jv:6 Juli]] [[ka:6 ივლისი]] [[ko:7월 6일]] [[la:6 Iulii]] [[lb:6. Juli]] [[li:6 juli]] [[lt:Liepos 6]] [[mk:6 јули]] [[ms:6 Julai]] [[nap:6 'e luglio]] [[nl:6 juli]] [[nn:6. juli]] [[no:6. juli]] [[oc:6 de julhet]] [[pam:Juliu 6]] [[pl:6 lipca]] [[pt:6 de Julho]] [[ro:6 iulie]] [[ru:6 июля]] [[scn:6 di giugnettu]] [[sco:6 Julie]] [[simple:July 6]] [[sk:6. júl]] [[sl:6. julij]] [[sq:6 Korrik]] [[sr:6. јул]] [[sv:6 juli]] [[te:జూలై 6]] [[th:6 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 6]] [[tr:6 Temmuz]] [[tt:6. Yül]] [[uk:6 липня]] [[vi:6 tháng 7]] [[wa:6 di djulete]] [[war:Hulyo 6]] [[zh:7月6日]] 1867 64719 2007-01-15T04:18:54Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, nds-nl, nov, ta {{Tîrmeh}} <!--navê mehê --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:7 Julie]] [[an:7 de chulio]] [[ar:7 يوليو]] [[ast:7 de xunetu]] [[be:7 ліпеня]] [[bg:7 юли]] [[bpy:জুলাই ৭]] [[bs:7. juli]] [[ca:7 de juliol]] [[ceb:Hulyo 7]] [[co:7 di lugliu]] [[cs:7. červenec]] [[csb:7 lëpinca]] [[cv:Утă, 7]] [[cy:7 Gorffennaf]] [[da:7. juli]] [[de:7. Juli]] [[el:7 Ιουλίου]] [[en:July 7]] [[eo:7-a de julio]] [[es:7 de julio]] [[et:7. juuli]] [[eu:Uztailaren 7]] [[fi:7. heinäkuuta]] [[fo:7. juli]] [[fr:7 juillet]] [[frp:7 j·ulyèt]] [[fur:7 di Lui]] [[fy:7 july]] [[ga:7 Iúil]] [[gd:7 an t-Iuchar]] [[gl:7 de xullo]] [[he:7 ביולי]] [[hr:7. srpnja]] [[hu:Július 7]] [[ia:7 de julio]] [[id:7 Juli]] [[ilo:Julio 7]] [[io:7 di julio]] [[is:7. júlí]] [[it:7 luglio]] [[ja:7月7日]] [[jv:7 Juli]] [[ka:7 ივლისი]] [[ko:7월 7일]] [[ksh:7. Juuli]] [[la:7 Iulii]] [[lb:7. Juli]] [[li:7 juli]] [[lmo:07 07]] [[lt:Liepos 7]] [[mk:7 јули]] [[ms:7 Julai]] [[nap:7 'e luglio]] [[nds:7. Juli]] [[nds-nl:7 juli]] [[nl:7 juli]] [[nn:7. juli]] [[no:7. juli]] [[nov:7 de julie]] [[nrm:7 Juilet]] [[oc:7 de julhet]] [[pam:Juliu 7]] [[pl:7 lipca]] [[pt:7 de Julho]] [[ro:7 iulie]] [[ru:7 июля]] [[scn:7 di giugnettu]] [[sco:7 Julie]] [[simple:July 7]] [[sk:7. júl]] [[sl:7. julij]] [[sq:7 Korrik]] [[sr:7. јул]] [[sv:7 juli]] [[sw:7 Julai]] [[ta:ஜூலை 7]] [[te:జూలై 7]] [[th:7 กรกฎาคม]] [[tl:Hulyo 7]] [[tr:7 Temmuz]] [[tt:7. Yül]] [[uk:7 липня]] [[vec:7 de lujo]] [[vi:7 tháng 7]] [[wa:7 di djulete]] [[war:Hulyo 7]] [[zh:7月7日]] 1869 30032 2006-03-29T17:52:21Z 85.107.38.141 [[Image:Omerdilsoz.JPG|thumb|Omer Dilsoz]] [[Omer Dilsoz]] [[lîsteya nivîskarên kurd|nivîskarê kurd]] e. Dilsoz di sala [[1978]]’ê de li gundê [[Gûzereş]]ê ku girêdayî Çelêya [[Culemêrg]]ê ye, çavên xwe li dinyayê vekirin. Li gund dest bi xwendinê kir. Piştre li Culemêrgê, di salên lîseyê de ket dû nêçîra peyvan û rahişte pênûsê. Êdî hevala wî ya herî dilsoz pênûs û razên wê ne. Piştî valakirin û xirakirina gundan ji bêgaviyê ew jî li [[Culemêrg|Culemêrgê]] akincî bû. Ji vir şûn ve êdî kesp û kopên jiyanê yên dijwar hişt ku Dilsoz bikeve nav deryaya wêjeyê. Êdî êşek di nava wî de hebû, ku bêwext vê êşê jan vedida. Dibû nalîn, dibû keser û bi dû re jî diherikî ser rûyê kaxezan. Ev axîn li ser hev kom bûn û bûn lot û gidîşeke janan êdî, ev jan jî di sala 2003’yan de bûne “[[Hêviyên Birîndar]]” û wekî [[roman]] ji [[Weşanên Aram|weşanxaneya aramê]] derket. Herweha di kovarên wekî [[Gula Tamara]], [[Nûbihar]], [[Tîgrîs]], [[Vesta]], [[Kulîlka Ciwan]], rojnameya [[Azadiya Welat]] û malpera [[Nirxandin]], [[Heyv]], [[Rojev]] û hin malperan de pexşan, helbest û cerebeyên wî tên belavkirin. == Berhem == * ''[[Hêviyên Birîndar]]'' [http://www.aramyayincilik.com/books.php?bid=59] (roman, 2003) - [[Weşanên Aram]] * "[[Bêhna Axê]]" 207 rûpel/ Weşanên Berçem ==Girêdanên derve== *[http://www.omerdilsoz.com Malpera Omer Dilsoz] [[Category:Nivîskar|Dilsoz, Omer]] 1870 38159 2006-08-12T13:01:40Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Weşanên aram]] #redirect[[Weşanên aram]] 1871 13881 2004-07-12T14:31:34Z Erdal Ronahi 2 1872 44356 2006-08-30T20:56:02Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Sûrî]] 1875 66357 2007-01-24T19:17:57Z Bangin 450 Guherandina 84.185.187.157 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya JAnDbot {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''الجمهورية العراقية'''</big><br>'''(Al-Jumhuriyah Al-Iraqiyah)'''</big> <br />'''كۆماری عێراق''' (''Komara Iraqê'') |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#efefef;" |- | align="center" width="140px" | [[Image:Flag of Iraq.svg|125px|Flag of Iraq]] || align="center" width="140px" | [[Image:Iraq-COA.png|80px|Iraq: Coat of Arms]] |- | align="center" width="140px" | ([[Ala Îraqê]]) || align="center" width="140px" | ([[Arma Îraqê]]) |} |- | align="center" colspan=2 | <small>''[[Drûşma Netewî]]: [[Allahu Akbar]]<br>(Bi [[kurdî]]: Xudê mezintirîn e)''</small> |- | align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Image:LocationIraq.png]] |- | '''[[Zimanên fermî|Zimanê Fermî]]''' || [[Erebî]], [[Kurdî]]¹ |- | '''[[Ziman|hemû zimanan]]''' || [[Erebî]], [[Kurdî]], [[Asûrî]], [[Turkmenî]], [[Armenî]] |- | '''[[Serbajar]]''' || [[Bexdad]]² |- | '''[[Serok komar ]]''' || [[Celal Talebanî]] |- | '''[[Serok Wezîr]]''' || [[Nouri al-Maliki]]</small> |- | '''[[Berînahî]]'''<br> - Total <br> - % Av || 57em <br> 437,072 Çargoşe [[kilometr]] (168,754 Çargoşe )<br> 1.1% |- | '''[[Hejmara daniştiyan]]'''<br> - Total (2005) <br> - [[Density]] || 44em<br> 26,074,906<br> 62/km^{2 |- | '''[[Serbexoyî]]''' || [[1 October]] [[1919]] ji [[Împeratoriya Usmanî]] [[3 October]] [[1932]] ji [[Brîtanya]] |- | '''[[GDP]]''' (PPP)<br> - sercem([[2003]])<br> - GDP/head</td><td>76em<br>$38.790 billion<br>$1,600</td></tr> |- | '''[[Dirav]]''' || [[Dînara]] |- | '''[[Dem]]''' || UTC +3 |- | '''[[Srûda netewî]]''' || ''[[Mawtini]]''³ |- | '''[[Internet TLD]]''' || [[.iq]] |- | '''[[Koda Telefonê]]''' || 964 |-} |- | colspan=4|<small>1 - zimanê fermî li kurdistanê [[kurdî]] ye<br> 2 - pêtexta kurdistanê [[Hewlêr]] e<br> 3 - srûda netewiya kurdan [[Ey Reqîb]] e<br> |} '''Komara Iraq''' ([[erebî]]: الجمهورية العراقية , El Cumhuriyat el 'Iraqîye) navê [[dewlet|dewleteke]] di [[Rojhilata Navîn]]ê de ye. [[Başûrê Kurdistanê]] di nav sinorên Iraqê de ye. == Nîgar == Rûpîvan: 437,072 km² Nifus:26.074.906 (sala 2005'an) ==Parêzgehên Iraq== *[[Parêzgeha Bexdad]] (بغداد) *'''[[Parêzgeha Selahedîn]] (صلاح‌الدین) *'''[[Parêzgeha Diyala]] (دیاله) *[[Parêzgeha Wasit]] (واسط) *[[Parêzgeha Meysan]] (میسان) *[[Parêzgeha Besre]] بصره *[[Parêzgeha Zîqar]] ذي قار *[[Parêzgeha Elmusenna]] المثنی *[[Parêzgeha Elqadisiye]] القادسیة *[[Parêzgeha Babil]] بابل *[[Parêzgeha Kerbela]] کربلا *[[Parêzgeha Necef]] نجف *[[Parêzgeha Elenbar]] الأنبار *'''[[Parêzgeha Neynewa]] نینوا paytext: [[Mûsil]] موصل *'''[[Duhok (parêzgeh)|Parêzgeha Duhok]] دهوك *'''[[Parêzgeha Hewlêr]] هه‌ولێر (Erbîl) أربیل *'''[[Te'mîm (parêzgeh)|Parêzgeha Kerkuk]] کرکوک *'''[[Parêzgeha Silêmanî]] السلیمانیة {{kurt}} {{bisoranî|عێراق}} [[Category:Dewlet]] [[Category:Welat]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Irak]] [[an:Iraq]] [[ang:Irac]] [[ar:العراق]] [[arc:ܥܪܩ]] [[ast:Iraq]] [[az:İraq]] [[bg:Ирак]] [[br:Iraq]] [[bs:Irak]] [[ca:Iraq]] [[cs:Irák]] [[cv:Ирак]] [[cy:Irac]] [[da:Irak]] [[de:Irak]] [[el:Ιράκ]] [[en:Iraq]] [[eo:Irako]] [[es:Iraq]] [[et:Iraak]] [[eu:Irak]] [[fa:عراق]] [[fi:Irak]] [[fr:Irak]] [[frp:Iraq]] [[fy:Irak]] [[ga:An Iaráic]] [[gd:Iorac]] [[gl:Iraq - العراق]] [[he:עיראק]] [[hi:इराक़]] [[hr:Irak]] [[hsb:Irak]] [[ht:Irak]] [[hu:Irak]] [[hy:Իրաք]] [[ia:Irak]] [[id:Irak]] [[ilo:Irak]] [[io:Irak]] [[is:Írak]] [[it:Iraq]] [[ja:イラク]] [[ka:ერაყი]] [[ko:이라크]] [[kw:Irak]] [[la:Iraquia]] [[lb:Irak]] [[li:Irak]] [[lt:Irakas]] [[lv:Irāka]] [[mk:Ирак]] [[ml:ഇറാഖ്‌]] [[mo:Ирак]] [[mr:इराक]] [[ms:Iraq]] [[na:Irak]] [[nds:Irak]] [[nl:Irak]] [[nn:Irak]] [[no:Irak]] [[oc:Iraq]] [[os:Ирак]] [[pam:Iraq]] [[pl:Irak]] [[ps:عراق]] [[pt:Iraque]] [[qu:Iraq]] [[ro:Irak]] [[ru:Ирак]] [[sa:ईराक]] [[scn:Iraq]] [[sh:Irak]] [[simple:Iraq]] [[sk:Irak]] [[sl:Irak]] [[sq:Iraku]] [[sr:Ирак]] [[sv:Irak]] [[ta:ஈராக்]] [[tg:Ироқ]] [[th:ประเทศอิรัก]] [[tl:Iraq]] [[tpi:Irak]] [[tr:Irak]] [[tt:Ğíraq]] [[udm:Ирак]] [[ug:ئىراق]] [[uk:Ірак]] [[ur:عراق]] [[uz:Iroq]] [[vi:Iraq]] [[vo:Lirakän]] [[yi:איראק]] [[zh:伊拉克]] [[zh-min-nan:Iraq]] 1876 65920 2007-01-22T10:42:48Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट १]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *Rojê 1'ê gelawêjê [[1960]] [[Bênîn]] sebixwe bû. Ew xwe ji [[Fransa]] ketand. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:1 Augustus]] [[als:1. August]] [[an:1 d'agosto]] [[ar:1 اغسطس]] [[ast:1 d'agostu]] [[be:1 жніўня]] [[bg:1 август]] [[bn:আগস্ট ১]] [[bpy:আগষ্ট ১]] [[br:1añ Eost]] [[bs:1. august]] [[ca:1 d'agost]] [[ceb:Agosto 1]] [[co:1 d'aostu]] [[cs:1. srpen]] [[csb:1 zélnika]] [[cv:Çурла, 1]] [[cy:1 Awst]] [[da:1. august]] [[de:1. August]] [[el:1 Αυγούστου]] [[en:August 1]] [[eo:1-a de aŭgusto]] [[es:1 de agosto]] [[et:1. august]] [[eu:Abuztuaren 1]] [[fi:1. elokuuta]] [[fiu-vro:1. põimukuu päiv]] [[fo:1. august]] [[fr:1er août]] [[frp:1ér oût]] [[fur:1 di Avost]] [[fy:1 augustus]] [[ga:1 Lúnasa]] [[gd:1 an Lùnasdal]] [[gl:1 de agosto]] [[he:1 באוגוסט]] [[hr:1. kolovoza]] [[hu:Augusztus 1]] [[ia:1 de augusto]] [[id:1 Agustus]] [[ie:1 august]] [[ilo:Agosto 1]] [[io:1 di agosto]] [[is:1. ágúst]] [[it:1 agosto]] [[ja:8月1日]] [[jv:1 Agustus]] [[ka:1 აგვისტო]] [[ko:8월 1일]] [[ksh:1. Aujußß]] [[la:1 Augusti]] [[lb:1. August]] [[li:1 augustus]] [[lmo:01 08]] [[lt:Rugpjūčio 1]] [[mg:1 Aogositra]] [[mk:1 август]] [[mr:ऑगस्ट १]] [[ms:1 Ogos]] [[nap:1 'e aùsto]] [[nds-nl:1 augustus]] [[new:अगस्ट १]] [[nl:1 augustus]] [[nn:1. august]] [[no:1. august]] [[nov:1 de auguste]] [[nrm:1 Août]] [[oc:1 d'agost]] [[pam:Agostu 1]] [[pl:1 sierpnia]] [[pt:1 de Agosto]] [[rm:1 Avust]] [[ro:1 august]] [[ru:1 августа]] [[scn:1 di austu]] [[sco:1 August]] [[simple:August 1]] [[sk:1. august]] [[sl:1. avgust]] [[sq:1 Gusht]] [[sr:1. август]] [[su:1 Agustus]] [[sv:1 augusti]] [[sw:1 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 1]] [[te:ఆగష్టు 1]] [[th:1 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 1]] [[tr:1 Ağustos]] [[tt:1. August]] [[uk:1 серпня]] [[vec:1 de agosto]] [[vi:1 tháng 8]] [[vls:1 ogustus]] [[wa:1î d' awousse]] [[war:Agosto 1]] [[zh:8月1日]] 1877 66083 2007-01-23T05:56:24Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट ७]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:7 Augustus]] [[an:7 d'agosto]] [[ar:7 أغسطس]] [[ast:7 d'agostu]] [[be:7 жніўня]] [[bg:7 август]] [[bn:আগস্ট ৭]] [[bpy:আগষ্ট ৭]] [[br:7 Eost]] [[bs:7. august]] [[ca:7 d'agost]] [[ceb:Agosto 7]] [[co:7 d'aostu]] [[cs:7. srpen]] [[csb:7 zélnika]] [[cv:Çурла, 7]] [[cy:7 Awst]] [[da:7. august]] [[de:7. August]] [[el:7 Αυγούστου]] [[en:August 7]] [[eo:7-a de aŭgusto]] [[es:7 de agosto]] [[et:7. august]] [[eu:Abuztuaren 7]] [[fi:7. elokuuta]] [[fo:7. august]] [[fr:7 août]] [[frp:7 oût]] [[fur:7 di Avost]] [[fy:7 augustus]] [[ga:7 Lúnasa]] [[gl:7 de agosto]] [[he:7 באוגוסט]] [[hr:7. kolovoza]] [[hu:Augusztus 7]] [[ia:7 de augusto]] [[id:7 Agustus]] [[ie:7 august]] [[ilo:Agosto 7]] [[io:7 di agosto]] [[is:7. ágúst]] [[it:7 agosto]] [[ja:8月7日]] [[jv:7 Agustus]] [[ka:7 აგვისტო]] [[ko:8월 7일]] [[ksh:7. Aujußß]] [[la:7 Augusti]] [[lb:7. August]] [[li:7 augustus]] [[lmo:07 08]] [[lt:Rugpjūčio 7]] [[mk:7 август]] [[mr:ऑगस्ट ७]] [[ms:7 Ogos]] [[nap:7 'e aùsto]] [[nds-nl:7 augustus]] [[new:अगस्ट ७]] [[nl:7 augustus]] [[nn:7. august]] [[no:7. august]] [[nov:7 de auguste]] [[nrm:7 Août]] [[oc:7 d'agost]] [[os:7 августы]] [[pam:Agostu 7]] [[pl:7 sierpnia]] [[pt:7 de Agosto]] [[ro:7 august]] [[ru:7 августа]] [[scn:7 di austu]] [[sco:7 August]] [[sh:7.8.]] [[simple:August 7]] [[sk:7. august]] [[sl:7. avgust]] [[sq:7 Gusht]] [[sr:7. август]] [[su:7 Agustus]] [[sv:7 augusti]] [[sw:7 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 7]] [[te:ఆగష్టు 7]] [[th:7 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 7]] [[tr:7 Ağustos]] [[tt:7. August]] [[uk:7 серпня]] [[vec:7 de agosto]] [[vi:7 tháng 8]] [[wa:7 d' awousse]] [[war:Agosto 7]] [[zh:8月7日]] 1878 66065 2007-01-23T02:25:26Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट २]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:2 Augustus]] [[an:2 d'agosto]] [[ar:2 أغسطس]] [[ast:2 d'agostu]] [[be:2 жніўня]] [[bg:2 август]] [[bn:আগস্ট ২]] [[bpy:আগষ্ট ২]] [[br:2 Eost]] [[bs:2. august]] [[ca:2 d'agost]] [[ceb:Agosto 2]] [[co:2 d'aostu]] [[cs:2. srpen]] [[csb:2 zélnika]] [[cv:Çурла, 2]] [[cy:2 Awst]] [[da:2. august]] [[de:2. August]] [[el:2 Αυγούστου]] [[en:August 2]] [[eo:2-a de aŭgusto]] [[es:2 de agosto]] [[et:2. august]] [[eu:Abuztuaren 2]] [[fi:2. elokuuta]] [[fo:2. august]] [[fr:2 août]] [[frp:2 oût]] [[fur:2 di Avost]] [[fy:2 augustus]] [[ga:2 Lúnasa]] [[gl:2 de agosto]] [[he:2 באוגוסט]] [[hr:2. kolovoza]] [[hu:Augusztus 2]] [[ia:2 de augusto]] [[id:2 Agustus]] [[ie:2 august]] [[ilo:Agosto 2]] [[io:2 di agosto]] [[is:2. ágúst]] [[it:2 agosto]] [[ja:8月2日]] [[jv:2 Agustus]] [[ka:2 აგვისტო]] [[ko:8월 2일]] [[la:2 Augusti]] [[lb:2. August]] [[li:2 augustus]] [[lmo:02 08]] [[lt:Rugpjūčio 2]] [[mg:2 Aogositra]] [[mk:2 август]] [[mr:ऑगस्ट २]] [[ms:2 Ogos]] [[nap:2 'e aùsto]] [[nds-nl:2 augustus]] [[new:अगस्ट २]] [[nl:2 augustus]] [[nn:2. august]] [[no:2. august]] [[nov:2 de auguste]] [[nrm:2 Août]] [[oc:2 d'agost]] [[pam:Agostu 2]] [[pl:2 sierpnia]] [[pt:2 de Agosto]] [[ro:2 august]] [[ru:2 августа]] [[scn:2 di austu]] [[sco:2 August]] [[sh:2.8.]] [[simple:August 2]] [[sk:2. august]] [[sl:2. avgust]] [[sq:2 Gusht]] [[sr:2. август]] [[su:2 Agustus]] [[sv:2 augusti]] [[sw:2 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 2]] [[te:ఆగష్టు 2]] [[th:2 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 2]] [[tr:2 Ağustos]] [[tt:2. August]] [[uk:2 серпня]] [[ur:2 اگست]] [[uz:2 avgust]] [[vec:2 de agosto]] [[vi:2 tháng 8]] [[wa:2 d' awousse]] [[war:Agosto 2]] [[zh:8月2日]] 1879 66072 2007-01-23T04:17:11Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट ३]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:3 Augustus]] [[an:3 d'agosto]] [[ar:3 أغسطس]] [[ast:3 d'agostu]] [[be:3 жніўня]] [[bg:3 август]] [[bn:আগস্ট ৩]] [[bpy:আগষ্ট ৩]] [[br:3 Eost]] [[bs:3. august]] [[ca:3 d'agost]] [[ceb:Agosto 3]] [[co:3 d'aostu]] [[cs:3. srpen]] [[csb:3 zélnika]] [[cv:Çурла, 3]] [[cy:3 Awst]] [[da:3. august]] [[de:3. August]] [[el:3 Αυγούστου]] [[en:August 3]] [[eo:3-a de aŭgusto]] [[es:3 de agosto]] [[et:3. august]] [[eu:Abuztuaren 3]] [[fi:3. elokuuta]] [[fo:3. august]] [[fr:3 août]] [[frp:3 oût]] [[fur:3 di Avost]] [[fy:3 augustus]] [[ga:3 Lúnasa]] [[gl:3 de agosto]] [[he:3 באוגוסט]] [[hr:3. kolovoza]] [[hu:Augusztus 3]] [[ia:3 de augusto]] [[id:3 Agustus]] [[ie:3 august]] [[ilo:Agosto 3]] [[io:3 di agosto]] [[is:3. ágúst]] [[it:3 agosto]] [[ja:8月3日]] [[jv:3 Agustus]] [[ka:3 აგვისტო]] [[ko:8월 3일]] [[la:3 Augusti]] [[lb:3. August]] [[li:3 augustus]] [[lmo:03 08]] [[lt:Rugpjūčio 3]] [[mg:3 Aogositra]] [[mk:3 август]] [[mr:ऑगस्ट ३]] [[ms:3 Ogos]] [[nap:3 'e aùsto]] [[nds-nl:3 augustus]] [[new:अगस्ट ३]] [[nl:3 augustus]] [[nn:3. august]] [[no:3. august]] [[nov:3 de auguste]] [[nrm:3 Août]] [[oc:3 d'agost]] [[pam:Agostu 3]] [[pl:3 sierpnia]] [[pt:3 de Agosto]] [[ro:3 august]] [[ru:3 августа]] [[scn:3 di austu]] [[sco:3 August]] [[sh:3.8.]] [[simple:August 3]] [[sk:3. august]] [[sl:3. avgust]] [[sq:3 Gusht]] [[sr:3. август]] [[su:3 Agustus]] [[sv:3 augusti]] [[sw:3 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 3]] [[te:ఆగష్టు 3]] [[th:3 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 3]] [[tr:3 Ağustos]] [[tt:3. August]] [[uk:3 серпня]] [[uz:3 avgust]] [[vec:3 de agosto]] [[vi:3 tháng 8]] [[wa:3 d' awousse]] [[war:Agosto 3]] [[zh:8月3日]] 1880 66088 2007-01-23T06:26:13Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:4 augustus]], [[new:अगस्ट ४]], [[nrm:4 Août]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:4 Augustus]] [[an:4 d'agosto]] [[ar:4 أغسطس]] [[ast:4 d'agostu]] [[be:4 жніўня]] [[bg:4 август]] [[bn:আগস্ট ৪]] [[bpy:আগষ্ট ৪]] [[br:4 Eost]] [[bs:4. august]] [[ca:4 d'agost]] [[ceb:Agosto 4]] [[co:4 d'aostu]] [[cs:4. srpen]] [[csb:4 zélnika]] [[cv:Çурла, 4]] [[cy:4 Awst]] [[da:4. august]] [[de:4. August]] [[el:4 Αυγούστου]] [[en:August 4]] [[eo:4-a de aŭgusto]] [[es:4 de agosto]] [[et:4. august]] [[eu:Abuztuaren 4]] [[fi:4. elokuuta]] [[fo:4. august]] [[fr:4 août]] [[frp:4 oût]] [[fur:4 di Avost]] [[fy:4 augustus]] [[ga:4 Lúnasa]] [[gl:4 de agosto]] [[he:4 באוגוסט]] [[hr:4. kolovoza]] [[hu:Augusztus 4]] [[ia:4 de augusto]] [[id:4 Agustus]] [[ie:4 august]] [[ilo:Agosto 4]] [[io:4 di agosto]] [[is:4. ágúst]] [[it:4 agosto]] [[ja:8月4日]] [[jv:4 Agustus]] [[ka:4 აგვისტო]] [[ko:8월 4일]] [[ksh:4. Aujußß]] [[la:4 Augusti]] [[lb:4. August]] [[li:4 augustus]] [[lmo:04 08]] [[lt:Rugpjūčio 4]] [[mg:4 Aogositra]] [[mk:4 август]] [[mr:ऑगस्ट ४]] [[ms:4 Ogos]] [[nap:4 'e aùsto]] [[nds-nl:4 augustus]] [[new:अगस्ट ४]] [[nl:4 augustus]] [[nn:4. august]] [[no:4. august]] [[nov:4 de auguste]] [[nrm:4 Août]] [[oc:4 d'agost]] [[pam:Agostu 4]] [[pl:4 sierpnia]] [[pt:4 de Agosto]] [[ro:4 august]] [[ru:4 августа]] [[scn:4 di austu]] [[sh:4.8.]] [[simple:August 4]] [[sk:4. august]] [[sl:4. avgust]] [[sq:4 Gusht]] [[sr:4. август]] [[su:4 Agustus]] [[sv:4 augusti]] [[sw:4 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 4]] [[te:ఆగష్టు 4]] [[th:4 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 4]] [[tr:4 Ağustos]] [[tt:4. August]] [[uk:4 серпня]] [[vec:4 de agosto]] [[vi:4 tháng 8]] [[wa:4 d' awousse]] [[war:Agosto 4]] [[zh:8月4日]] 1881 66084 2007-01-23T06:09:04Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट ६]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:6 Augustus]] [[an:6 d'agosto]] [[ar:6 أغسطس]] [[ast:6 d'agostu]] [[be:6 жніўня]] [[bg:6 август]] [[bn:আগস্ট ৬]] [[bpy:আগষ্ট ৬]] [[br:6 Eost]] [[bs:6. august]] [[ca:6 d'agost]] [[ceb:Agosto 6]] [[co:6 d'aostu]] [[cs:6. srpen]] [[csb:6 zélnika]] [[cv:Çурла, 6]] [[cy:6 Awst]] [[da:6. august]] [[de:6. August]] [[el:6 Αυγούστου]] [[en:August 6]] [[eo:6-a de aŭgusto]] [[es:6 de agosto]] [[et:6. august]] [[eu:Abuztuaren 6]] [[fi:6. elokuuta]] [[fo:6. august]] [[fr:6 août]] [[frp:6 oût]] [[fur:6 di Avost]] [[fy:6 augustus]] [[ga:6 Lúnasa]] [[gl:6 de agosto]] [[he:6 באוגוסט]] [[hr:6. kolovoza]] [[hu:Augusztus 6]] [[ia:6 de augusto]] [[id:6 Agustus]] [[ie:6 august]] [[ilo:Agosto 6]] [[io:6 di agosto]] [[is:6. ágúst]] [[it:6 agosto]] [[ja:8月6日]] [[jv:6 Agustus]] [[ka:6 აგვისტო]] [[ko:8월 6일]] [[ksh:6. Aujußß]] [[la:6 Augusti]] [[lb:6. August]] [[li:6 augustus]] [[lmo:06 08]] [[lt:Rugpjūčio 6]] [[mk:6 август]] [[ms:6 Ogos]] [[nap:6 'e aùsto]] [[nds-nl:6 augustus]] [[new:अगस्ट ६]] [[nl:6 augustus]] [[nn:6. august]] [[no:6. august]] [[nov:6 de auguste]] [[nrm:6 Août]] [[oc:6 d'agost]] [[pam:Agostu 6]] [[pl:6 sierpnia]] [[pt:6 de Agosto]] [[ro:6 august]] [[ru:6 августа]] [[scn:6 di austu]] [[sco:6 August]] [[sh:6.8.]] [[simple:August 6]] [[sk:6. august]] [[sl:6. avgust]] [[sq:6 Gusht]] [[sr:6. август]] [[su:6 Agustus]] [[sv:6 augusti]] [[sw:6 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 6]] [[te:ఆగష్టు 6]] [[th:6 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 6]] [[tr:6 Ağustos]] [[tt:6. August]] [[uk:6 серпня]] [[vec:6 de agosto]] [[vi:6 tháng 8]] [[wa:6 d' awousse]] [[war:Agosto 6]] [[zh:8月6日]] 1882 66086 2007-01-23T06:17:58Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:5 augustus]], [[new:अगस्ट ५]], [[nrm:5 Août]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *[[1960]]: [[Burkîna Faso]] serbixwe bû. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:5 Augustus]] [[an:5 d'agosto]] [[ar:5 أغسطس]] [[ast:5 d'agostu]] [[be:5 жніўня]] [[bg:5 август]] [[bn:আগস্ট ৫]] [[bpy:আগষ্ট ৫]] [[br:5 Eost]] [[bs:5. august]] [[ca:5 d'agost]] [[ceb:Agosto 5]] [[co:5 d'aostu]] [[cs:5. srpen]] [[csb:5 zélnika]] [[cv:Çурла, 5]] [[cy:5 Awst]] [[da:5. august]] [[de:5. August]] [[el:5 Αυγούστου]] [[en:August 5]] [[eo:5-a de aŭgusto]] [[es:5 de agosto]] [[et:5. august]] [[eu:Abuztuaren 5]] [[fi:5. elokuuta]] [[fo:5. august]] [[fr:5 août]] [[frp:5 oût]] [[fur:5 di Avost]] [[fy:5 augustus]] [[ga:5 Lúnasa]] [[gl:5 de agosto]] [[he:5 באוגוסט]] [[hr:5. kolovoza]] [[hu:Augusztus 5]] [[ia:5 de augusto]] [[id:5 Agustus]] [[ie:5 august]] [[ilo:Agosto 5]] [[io:5 di agosto]] [[is:5. ágúst]] [[it:5 agosto]] [[ja:8月5日]] [[jv:5 Agustus]] [[ka:5 აგვისტო]] [[ko:8월 5일]] [[ksh:5. Aujußß]] [[la:5 Augusti]] [[lb:5. August]] [[li:5 augustus]] [[lmo:05 08]] [[lt:Rugpjūčio 5]] [[mk:5 август]] [[mr:ऑगस्ट ५]] [[ms:5 Ogos]] [[nap:5 'e aùsto]] [[nds-nl:5 augustus]] [[new:अगस्ट ५]] [[nl:5 augustus]] [[nn:5. august]] [[no:5. august]] [[nov:5 de auguste]] [[nrm:5 Août]] [[oc:5 d'agost]] [[pl:5 sierpnia]] [[pt:5 de Agosto]] [[ro:5 august]] [[ru:5 августа]] [[scn:5 di austu]] [[sco:5 August]] [[sh:5.8.]] [[simple:August 5]] [[sk:5. august]] [[sl:5. avgust]] [[sq:5 Gusht]] [[sr:5. август]] [[su:5 Agustus]] [[sv:5 augusti]] [[sw:5 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 5]] [[te:ఆగష్టు 5]] [[th:5 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 5]] [[tr:5 Ağustos]] [[tt:5. August]] [[uk:5 серпня]] [[vec:5 de agosto]] [[vi:5 tháng 8]] [[wa:5 d' awousse]] [[war:Agosto 5]] [[zh:8月5日]] 1883 64794 2007-01-16T07:16:45Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:9 augustus]], [[new:अगस्ट ९]], [[nrm:9 Août]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:9 Augustus]] [[an:9 d'agosto]] [[ar:9 أغسطس]] [[ast:9 d'agostu]] [[be:9 жніўня]] [[bg:9 август]] [[bn:আগস্ট ৯]] [[bpy:আগষ্ট ৯]] [[br:9 Eost]] [[bs:9. august]] [[ca:9 d'agost]] [[ceb:Agosto 9]] [[co:9 d'aostu]] [[cs:9. srpen]] [[csb:9 zélnika]] [[cv:Çурла, 9]] [[cy:9 Awst]] [[da:9. august]] [[de:9. August]] [[el:9 Αυγούστου]] [[en:August 9]] [[eo:9-a de aŭgusto]] [[es:9 de agosto]] [[et:9. august]] [[eu:Abuztuaren 9]] [[fi:9. elokuuta]] [[fo:9. august]] [[fr:9 août]] [[frp:9 oût]] [[fur:9 di Avost]] [[fy:9 augustus]] [[ga:9 Lúnasa]] [[gl:9 de agosto]] [[he:9 באוגוסט]] [[hr:9. kolovoza]] [[hu:Augusztus 9]] [[ia:9 de augusto]] [[id:9 Agustus]] [[ie:9 august]] [[ilo:Agosto 9]] [[io:9 di agosto]] [[is:9. ágúst]] [[it:9 agosto]] [[ja:8月9日]] [[jv:9 Agustus]] [[ka:9 აგვისტო]] [[ko:8월 9일]] [[ksh:9. Aujußß]] [[la:9 Augusti]] [[lb:9. August]] [[li:9 augustus]] [[lmo:09 08]] [[lt:Rugpjūčio 9]] [[mk:9 август]] [[mr:ऑगस्ट ९]] [[ms:9 Ogos]] [[nap:9 'e aùsto]] [[nds-nl:9 augustus]] [[new:अगस्ट ९]] [[nl:9 augustus]] [[nn:9. august]] [[no:9. august]] [[nov:9 de auguste]] [[nrm:9 Août]] [[oc:9 d'agost]] [[pl:9 sierpnia]] [[pt:9 de Agosto]] [[ro:9 august]] [[ru:9 августа]] [[scn:9 di austu]] [[sco:9 August]] [[se:Borgemánu 9.]] [[sh:9.8.]] [[simple:August 9]] [[sk:9. august]] [[sl:9. avgust]] [[sq:9 Gusht]] [[sr:9. август]] [[sv:9 augusti]] [[sw:9 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 9]] [[te:ఆగష్టు 9]] [[th:9 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 9]] [[tr:9 Ağustos]] [[tt:9. August]] [[uk:9 серпня]] [[vec:9 de agosto]] [[vi:9 tháng 8]] [[wa:9 d' awousse]] [[war:Agosto 9]] [[zh:8月9日]] 1884 66066 2007-01-23T03:01:35Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट ११]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:11 Augustus]] [[an:11 d'agosto]] [[ar:11 أغسطس]] [[ast:11 d'agostu]] [[az:11 Avqust]] [[be:11 жніўня]] [[bg:11 август]] [[bn:আগস্ট ১১]] [[bpy:আগষ্ট ১১]] [[br:11 Eost]] [[bs:11. august]] [[ca:11 d'agost]] [[ceb:Agosto 11]] [[co:11 d'aostu]] [[cs:11. srpen]] [[csb:11 zélnika]] [[cv:Çурла, 11]] [[cy:11 Awst]] [[da:11. august]] [[de:11. August]] [[el:11 Αυγούστου]] [[en:August 11]] [[eo:11-a de aŭgusto]] [[es:11 de agosto]] [[et:11. august]] [[eu:Abuztuaren 11]] [[fi:11. elokuuta]] [[fiu-vro:11. põimukuu päiv]] [[fo:11. august]] [[fr:11 août]] [[frp:11 oût]] [[fur:11 di Avost]] [[fy:11 augustus]] [[ga:11 Lúnasa]] [[gl:11 de agosto]] [[he:11 באוגוסט]] [[hr:11. kolovoza]] [[hu:Augusztus 11]] [[ia:11 de augusto]] [[id:11 Agustus]] [[ie:11 august]] [[ilo:Agosto 11]] [[io:11 di agosto]] [[is:11. ágúst]] [[it:11 agosto]] [[ja:8月11日]] [[jv:11 Agustus]] [[ka:11 აგვისტო]] [[ko:8월 11일]] [[ksh:11. Aujußß]] [[la:11 Augusti]] [[lb:11. August]] [[li:11 augustus]] [[lmo:11 08]] [[lt:Rugpjūčio 11]] [[mk:11 август]] [[mr:ऑगस्ट ११]] [[ms:11 Ogos]] [[nap:11 'e aùsto]] [[nds-nl:11 augustus]] [[new:अगस्ट ११]] [[nl:11 augustus]] [[nn:11. august]] [[no:11. august]] [[nov:11 de auguste]] [[nrm:11 Août]] [[oc:11 d'agost]] [[pam:Agostu 11]] [[pl:11 sierpnia]] [[pt:11 de Agosto]] [[ro:11 august]] [[ru:11 августа]] [[scn:11 di austu]] [[sco:11 August]] [[simple:August 11]] [[sk:11. august]] [[sl:11. avgust]] [[sq:11 Gusht]] [[sr:11. август]] [[su:11 Agustus]] [[sv:11 augusti]] [[sw:11 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 11]] [[te:ఆగష్టు 11]] [[th:11 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 11]] [[tr:11 Ağustos]] [[tt:11. August]] [[uk:11 серпня]] [[vec:11 de agosto]] [[vi:11 tháng 8]] [[wa:11 d' awousse]] [[war:Agosto 11]] [[zh:8月11日]] 1885 66081 2007-01-23T05:47:29Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट ८]] ¹ێێڤ{{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:8 Augustus]] [[an:8 d'agosto]] [[ar:8 أغسطس]] [[ast:8 d'agostu]] [[be:8 жніўня]] [[bg:8 август]] [[bn:আগস্ট ৮]] [[bpy:আগষ্ট ৮]] [[br:8 Eost]] [[bs:8. august]] [[ca:8 d'agost]] [[ceb:Agosto 8]] [[co:8 d'aostu]] [[cs:8. srpen]] [[csb:8 zélnika]] [[cv:Çурла, 8]] [[cy:8 Awst]] [[da:8. august]] [[de:8. August]] [[el:8 Αυγούστου]] [[en:August 8]] [[eo:8-a de aŭgusto]] [[es:8 de agosto]] [[et:8. august]] [[eu:Abuztuaren 8]] [[fi:8. elokuuta]] [[fo:8. august]] [[fr:8 août]] [[frp:8 oût]] [[fur:8 di Avost]] [[fy:8 augustus]] [[ga:8 Lúnasa]] [[gl:8 de agosto]] [[he:8 באוגוסט]] [[hr:8. kolovoza]] [[hu:Augusztus 8]] [[ia:8 de augusto]] [[id:8 Agustus]] [[ie:8 august]] [[ilo:Agosto 8]] [[io:8 di agosto]] [[is:8. ágúst]] [[it:8 agosto]] [[ja:8月8日]] [[jv:8 Agustus]] [[ka:8 აგვისტო]] [[ko:8월 8일]] [[ksh:8. Aujußß]] [[la:8 Augusti]] [[lb:8. August]] [[li:8 augustus]] [[lmo:08 08]] [[lt:Rugpjūčio 8]] [[mk:8 август]] [[mr:ऑगस्ट ८]] [[ms:8 Ogos]] [[nap:8 'e aùsto]] [[nds-nl:8 augustus]] [[new:अगस्ट ८]] [[nl:8 augustus]] [[nn:8. august]] [[no:8. august]] [[nov:8 de auguste]] [[nrm:8 Août]] [[oc:8 d'agost]] [[pam:Agostu 8]] [[pl:8 sierpnia]] [[pt:8 de Agosto]] [[ro:8 august]] [[ru:8 августа]] [[scn:8 di austu]] [[sco:8 August]] [[sh:8.8.]] [[simple:August 8]] [[sk:8. august]] [[sl:8. avgust]] [[sq:8 Gusht]] [[sr:8. август]] [[sv:8 augusti]] [[sw:8 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 8]] [[te:ఆగష్టు 8]] [[th:8 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 8]] [[tr:8 Ağustos]] [[tt:8. August]] [[uk:8 серпня]] [[vec:8 de agosto]] [[vi:8 tháng 8]] [[wa:8 d' awousse]] [[war:Agosto 8]] [[zh:8月8日]] 1886 65161 2007-01-18T09:09:17Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट १२]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1960]] - Girtina rêberên kurd endamên partiya yekemîn. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:12 Augustus]] [[an:12 d'agosto]] [[ar:12 أغسطس]] [[ast:12 d'agostu]] [[be:12 жніўня]] [[bg:12 август]] [[bn:আগস্ট ১২]] [[bpy:আগষ্ট ১২]] [[bs:12. august]] [[ca:12 d'agost]] [[ceb:Agosto 12]] [[co:12 d'aostu]] [[cs:12. srpen]] [[csb:12 zélnika]] [[cv:Çурла, 12]] [[cy:12 Awst]] [[da:12. august]] [[de:12. August]] [[el:12 Αυγούστου]] [[en:August 12]] [[eo:12-a de aŭgusto]] [[es:12 de agosto]] [[et:12. august]] [[eu:Abuztuaren 12]] [[fi:12. elokuuta]] [[fiu-vro:12. põimukuu päiv]] [[fo:12. august]] [[fr:12 août]] [[frp:12 oût]] [[fur:12 di Avost]] [[fy:12 augustus]] [[ga:12 Lúnasa]] [[gl:12 de agosto]] [[he:12 באוגוסט]] [[hr:12. kolovoza]] [[hu:Augusztus 12]] [[ia:12 de augusto]] [[id:12 Agustus]] [[ie:12 august]] [[ilo:Agosto 12]] [[io:12 di agosto]] [[is:12. ágúst]] [[it:12 agosto]] [[ja:8月12日]] [[jv:12 Agustus]] [[ka:12 აგვისტო]] [[ko:8월 12일]] [[ksh:12. Aujußß]] [[la:12 Augusti]] [[lb:12. August]] [[li:12 augustus]] [[lmo:12 08]] [[lt:Rugpjūčio 12]] [[mk:12 август]] [[ms:12 Ogos]] [[nap:12 'e aùsto]] [[nds-nl:12 augustus]] [[new:अगस्ट १२]] [[nl:12 augustus]] [[nn:12. august]] [[no:12. august]] [[nov:12 de auguste]] [[nrm:12 Août]] [[oc:12 d'agost]] [[pam:Agostu 12]] [[pl:12 sierpnia]] [[pt:12 de Agosto]] [[ro:12 august]] [[ru:12 августа]] [[scn:12 di austu]] [[sco:12 August]] [[simple:August 12]] [[sk:12. august]] [[sl:12. avgust]] [[sq:12 Gusht]] [[sr:12. август]] [[su:12 Agustus]] [[sv:12 augusti]] [[sw:12 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 12]] [[te:ఆగష్టు 12]] [[th:12 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 12]] [[tr:12 Ağustos]] [[tt:12. August]] [[uk:12 серпня]] [[vec:12 de agosto]] [[vi:12 tháng 8]] [[vls:12 ogustus]] [[wa:12 d' awousse]] [[war:Agosto 12]] [[zh:8月12日]] 1887 65562 2007-01-20T12:00:07Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट १४]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:14 Augustus]] [[an:14 d'agosto]] [[ar:14 أغسطس]] [[ast:14 d'agostu]] [[be:14 жніўня]] [[bg:14 август]] [[bn:আগস্ট ১৪]] [[bpy:আগষ্ট ১৪]] [[br:14 Eost]] [[bs:14. august]] [[ca:14 d'agost]] [[ceb:Agosto 14]] [[co:14 d'aostu]] [[cs:14. srpen]] [[csb:14 zélnika]] [[cv:Çурла, 14]] [[cy:14 Awst]] [[da:14. august]] [[de:14. August]] [[el:14 Αυγούστου]] [[en:August 14]] [[eo:14-a de aŭgusto]] [[es:14 de agosto]] [[et:14. august]] [[eu:Abuztuaren 14]] [[fi:14. elokuuta]] [[fo:14. august]] [[fr:14 août]] [[frp:14 oût]] [[fur:14 di Avost]] [[fy:14 augustus]] [[ga:14 Lúnasa]] [[gl:14 de agosto]] [[he:14 באוגוסט]] [[hr:14. kolovoza]] [[hu:Augusztus 14]] [[ia:14 de augusto]] [[id:14 Agustus]] [[ie:14 august]] [[io:14 di agosto]] [[is:14. ágúst]] [[it:14 agosto]] [[ja:8月14日]] [[jv:14 Agustus]] [[ka:14 აგვისტო]] [[ko:8월 14일]] [[ksh:14. Aujußß]] [[la:14 Augusti]] [[lb:14. August]] [[li:14 augustus]] [[lmo:14 08]] [[lt:Rugpjūčio 14]] [[mk:14 август]] [[mr:ऑगस्ट १४]] [[ms:14 Ogos]] [[nap:14 'e aùsto]] [[nds-nl:14 augustus]] [[new:अगस्ट १४]] [[nl:14 augustus]] [[nn:14. august]] [[no:14. august]] [[nov:14 de auguste]] [[nrm:14 Août]] [[oc:14 d'agost]] [[pam:Agostu 14]] [[pl:14 sierpnia]] [[pt:14 de Agosto]] [[ro:14 august]] [[ru:14 августа]] [[scn:14 di austu]] [[sco:14 August]] [[simple:August 14]] [[sk:14. august]] [[sl:14. avgust]] [[sq:14 Gusht]] [[sr:14. август]] [[su:14 Agustus]] [[sv:14 augusti]] [[sw:14 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 14]] [[te:ఆగష్టు 14]] [[tg:14 Август]] [[th:14 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 14]] [[tr:14 Ağustos]] [[tt:14. August]] [[uk:14 серпня]] [[ur:14 اگست]] [[vec:14 de agosto]] [[vi:14 tháng 8]] [[wa:14 d' awousse]] [[war:Agosto 14]] [[zh:8月14日]] 1888 65681 2007-01-20T22:23:46Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:16 augustus]], [[new:अगस्ट १६]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1946]] - Partîya Dêmokrata Kurdistanê (Kurdistana Başûr) hate damizerandin le [[Mahabad|Mahabadê]], rojhilata Kurdistanê. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:16 Augustus]] [[an:16 d'agosto]] [[ar:16 أغسطس]] [[ast:16 d'agostu]] [[be:16 жніўня]] [[bg:16 август]] [[bn:আগস্ট ১৬]] [[bpy:আগষ্ট ১৬]] [[br:16 Eost]] [[bs:16. august]] [[ca:16 d'agost]] [[ceb:Agosto 16]] [[co:16 d'aostu]] [[cs:16. srpen]] [[csb:16 zélnika]] [[cv:Çурла, 16]] [[cy:16 Awst]] [[da:16. august]] [[de:16. August]] [[el:16 Αυγούστου]] [[en:August 16]] [[eo:16-a de aŭgusto]] [[es:16 de agosto]] [[et:16. august]] [[eu:Abuztuaren 16]] [[fi:16. elokuuta]] [[fo:16. august]] [[fr:16 août]] [[frp:16 oût]] [[fur:16 di Avost]] [[fy:16 augustus]] [[ga:16 Lúnasa]] [[gl:16 de agosto]] [[he:16 באוגוסט]] [[hr:16. kolovoza]] [[hu:Augusztus 16]] [[ia:16 de augusto]] [[id:16 Agustus]] [[ie:16 august]] [[io:16 di agosto]] [[is:16. ágúst]] [[it:16 agosto]] [[ja:8月16日]] [[jv:16 Agustus]] [[ka:16 აგვისტო]] [[ko:8월 16일]] [[ksh:16. Aujußß]] [[la:16 Augusti]] [[lb:16. August]] [[li:16 augustus]] [[lmo:16 08]] [[lt:Rugpjūčio 16]] [[mk:16 август]] [[mr:ऑगस्ट १६]] [[ms:16 Ogos]] [[nap:16 'e aùsto]] [[nds-nl:16 augustus]] [[new:अगस्ट १६]] [[nl:16 augustus]] [[nn:16. august]] [[no:16. august]] [[nov:16 de auguste]] [[nrm:16 Août]] [[oc:16 d'agost]] [[pam:Agostu 16]] [[pl:16 sierpnia]] [[pt:16 de Agosto]] [[ro:16 august]] [[ru:16 августа]] [[scn:16 di austu]] [[sco:16 August]] [[sh:16.8.]] [[simple:August 16]] [[sk:16. august]] [[sl:16. avgust]] [[sq:16 Gusht]] [[sr:16. август]] [[su:16 Agustus]] [[sv:16 augusti]] [[sw:16 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 16]] [[te:ఆగష్టు 16]] [[th:16 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 16]] [[tr:16 Ağustos]] [[tt:16. August]] [[uk:16 серпня]] [[vec:16 de agosto]] [[vi:16 tháng 8]] [[vls:16 ogustus]] [[wa:16 d' awousse]] [[war:Agosto 16]] [[zh:8月16日]] 1889 65502 2007-01-20T00:58:28Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट १३]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:13 Augustus]] [[an:13 d'agosto]] [[ar:13 أغسطس]] [[ast:13 d'agostu]] [[be:13 жніўня]] [[bg:13 август]] [[bn:আগস্ট ১৩]] [[bpy:আগষ্ট ১৩]] [[br:13 Eost]] [[bs:13. august]] [[ca:13 d'agost]] [[ceb:Agosto 13]] [[co:13 d'aostu]] [[cs:13. srpen]] [[csb:13 zélnika]] [[cv:Çурла, 13]] [[cy:13 Awst]] [[da:13. august]] [[de:13. August]] [[el:13 Αυγούστου]] [[en:August 13]] [[eo:13-a de aŭgusto]] [[es:13 de agosto]] [[et:13. august]] [[eu:Abuztuaren 13]] [[fi:13. elokuuta]] [[fiu-vro:13. põimukuu päiv]] [[fo:13. august]] [[fr:13 août]] [[frp:13 oût]] [[fur:13 di Avost]] [[fy:13 augustus]] [[ga:13 Lúnasa]] [[gl:13 de agosto]] [[he:13 באוגוסט]] [[hr:13. kolovoza]] [[hu:Augusztus 13]] [[ia:13 de augusto]] [[id:13 Agustus]] [[ie:13 august]] [[io:13 di agosto]] [[is:13. ágúst]] [[it:13 agosto]] [[ja:8月13日]] [[jv:13 Agustus]] [[ka:13 აგვისტო]] [[ko:8월 13일]] [[ksh:13. Aujußß]] [[la:13 Augusti]] [[lb:13. August]] [[li:13 augustus]] [[lmo:13 08]] [[lt:Rugpjūčio 13]] [[mk:13 август]] [[ms:13 Ogos]] [[nap:13 'e aùsto]] [[nds-nl:13 augustus]] [[new:अगस्ट १३]] [[nl:13 augustus]] [[nn:13. august]] [[no:13. august]] [[nov:13 de auguste]] [[nrm:13 Août]] [[oc:13 d'agost]] [[pam:Agostu 13]] [[pl:13 sierpnia]] [[pt:13 de Agosto]] [[ro:13 august]] [[ru:13 августа]] [[scn:13 di austu]] [[sco:13 August]] [[simple:August 13]] [[sk:13. august]] [[sl:13. avgust]] [[sq:13 Gusht]] [[sr:13. август]] [[su:13 Agustus]] [[sv:13 augusti]] [[sw:13 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 13]] [[te:ఆగష్టు 13]] [[th:13 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 13]] [[tr:13 Ağustos]] [[tt:13. August]] [[uk:13 серпня]] [[vec:13 de agosto]] [[vi:13 tháng 8]] [[vls:13 ogustus]] [[wa:13 d' awousse]] [[war:Agosto 13]] [[zh:8月13日]] 1890 65703 2007-01-21T04:50:31Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:17 augustus]], [[new:अगस्ट १७]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:17 Augustus]] [[an:17 d'agosto]] [[ar:17 أغسطس]] [[ast:17 d'agostu]] [[be:17 жніўня]] [[bg:17 август]] [[bn:আগস্ট ১৭]] [[bpy:আগষ্ট ১৭]] [[bs:17. august]] [[ca:17 d'agost]] [[ceb:Agosto 17]] [[co:17 d'aostu]] [[cs:17. srpen]] [[csb:17 zélnika]] [[cv:Çурла, 17]] [[cy:17 Awst]] [[da:17. august]] [[de:17. August]] [[el:17 Αυγούστου]] [[en:August 17]] [[eo:17-a de aŭgusto]] [[es:17 de agosto]] [[et:17. august]] [[eu:Abuztuaren 17]] [[fi:17. elokuuta]] [[fo:17. august]] [[fr:17 août]] [[frp:17 oût]] [[fur:17 di Avost]] [[fy:17 augustus]] [[ga:17 Lúnasa]] [[gl:17 de agosto]] [[he:17 באוגוסט]] [[hr:17. kolovoza]] [[hu:Augusztus 17]] [[ia:17 de augusto]] [[id:17 Agustus]] [[ie:17 august]] [[io:17 di agosto]] [[is:17. ágúst]] [[it:17 agosto]] [[ja:8月17日]] [[jv:17 Agustus]] [[ka:17 აგვისტო]] [[ko:8월 17일]] [[ksh:17. Aujußß]] [[la:17 Augusti]] [[lb:17. August]] [[li:17 augustus]] [[lmo:17 08]] [[lt:Rugpjūčio 17]] [[mk:17 август]] [[mr:ऑगस्ट १७]] [[ms:17 Ogos]] [[nap:17 'e aùsto]] [[nds-nl:17 augustus]] [[new:अगस्ट १७]] [[nl:17 augustus]] [[nn:17. august]] [[no:17. august]] [[nov:17 de auguste]] [[nrm:17 Août]] [[oc:17 d'agost]] [[pl:17 sierpnia]] [[pt:17 de Agosto]] [[ro:17 august]] [[ru:17 августа]] [[scn:17 di austu]] [[sco:17 August]] [[sh:17.8.]] [[simple:August 17]] [[sk:17. august]] [[sl:17. avgust]] [[sq:17 Gusht]] [[sr:17. август]] [[su:17 Agustus]] [[sv:17 augusti]] [[sw:17 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 17]] [[te:ఆగష్టు 17]] [[th:17 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 17]] [[tr:17 Ağustos]] [[tt:17. August]] [[uk:17 серпня]] [[ur:17 اگست]] [[vec:17 de agosto]] [[vi:17 tháng 8]] [[vls:17 ogustus]] [[wa:17 d' awousse]] [[war:Agosto 17]] [[zh:8月17日]] 1891 65800 2007-01-21T20:25:42Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट १८]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:18 Augustus]] [[an:18 d'agosto]] [[ar:18 أغسطس]] [[ast:18 d'agostu]] [[be:18 жніўня]] [[bg:18 август]] [[bn:আগস্ট ১৮]] [[bpy:আগষ্ট ১৮]] [[br:18 Eost]] [[bs:18. august]] [[ca:18 d'agost]] [[ceb:Agosto 18]] [[co:18 d'aostu]] [[cs:18. srpen]] [[csb:18 zélnika]] [[cv:Çурла, 18]] [[cy:18 Awst]] [[da:18. august]] [[de:18. August]] [[el:18 Αυγούστου]] [[en:August 18]] [[eo:18-a de aŭgusto]] [[es:18 de agosto]] [[et:18. august]] [[eu:Abuztuaren 18]] [[fi:18. elokuuta]] [[fo:18. august]] [[fr:18 août]] [[frp:18 oût]] [[fur:18 di Avost]] [[fy:18 augustus]] [[ga:18 Lúnasa]] [[gl:18 de agosto]] [[he:18 באוגוסט]] [[hr:18. kolovoza]] [[hu:Augusztus 18]] [[ia:18 de augusto]] [[id:18 Agustus]] [[ie:18 august]] [[io:18 di agosto]] [[is:18. ágúst]] [[it:18 agosto]] [[ja:8月18日]] [[jv:18 Agustus]] [[ka:18 აგვისტო]] [[ko:8월 18일]] [[ksh:18. Aujußß]] [[la:18 Augusti]] [[lb:18. August]] [[li:18 augustus]] [[lmo:18 08]] [[lt:Rugpjūčio 18]] [[mk:18 август]] [[ms:18 Ogos]] [[nap:18 'e aùsto]] [[nds-nl:18 augustus]] [[new:अगस्ट १८]] [[nl:18 augustus]] [[nn:18. august]] [[no:18. august]] [[nov:18 de auguste]] [[nrm:18 Août]] [[oc:18 d'agost]] [[pam:Agostu 18]] [[pl:18 sierpnia]] [[pt:18 de Agosto]] [[ro:18 august]] [[ru:18 августа]] [[scn:18 di austu]] [[sco:18 August]] [[se:Borgemánu 18.]] [[sh:18.8.]] [[simple:August 18]] [[sk:18. august]] [[sl:18. avgust]] [[sq:18 Gusht]] [[sr:18. август]] [[su:18 Agustus]] [[sv:18 augusti]] [[sw:18 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 18]] [[te:ఆగష్టు 18]] [[th:18 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 18]] [[tr:18 Ağustos]] [[tt:18. August]] [[uk:18 серпня]] [[vec:18 de agosto]] [[vi:18 tháng 8]] [[wa:18 d' awousse]] [[war:Agosto 18]] [[zh:8月18日]] 1892 65900 2007-01-22T09:08:04Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट १९]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:19 Augustus]] [[an:19 d'agosto]] [[ar:19 أغسطس]] [[ast:19 d'agostu]] [[be:19 жніўня]] [[bg:19 август]] [[bn:আগস্ট ১৯]] [[bpy:আগষ্ট ১৯]] [[br:19 Eost]] [[bs:19. august]] [[ca:19 d'agost]] [[ceb:Agosto 19]] [[co:19 d'aostu]] [[cs:19. srpen]] [[csb:19 zélnika]] [[cv:Çурла, 19]] [[cy:19 Awst]] [[da:19. august]] [[de:19. August]] [[el:19 Αυγούστου]] [[en:August 19]] [[eo:19-a de aŭgusto]] [[es:19 de agosto]] [[et:19. august]] [[eu:Abuztuaren 19]] [[fi:19. elokuuta]] [[fo:19. august]] [[fr:19 août]] [[frp:19 oût]] [[fur:19 di Avost]] [[fy:19 augustus]] [[ga:19 Lúnasa]] [[gl:19 de agosto]] [[he:19 באוגוסט]] [[hr:19. kolovoza]] [[hu:Augusztus 19]] [[ia:19 de augusto]] [[id:19 Agustus]] [[ie:19 august]] [[io:19 di agosto]] [[is:19. ágúst]] [[it:19 agosto]] [[ja:8月19日]] [[jv:19 Agustus]] [[ka:19 აგვისტო]] [[kn:ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯]] [[ko:8월 19일]] [[ksh:19. Aujußß]] [[la:19 Augusti]] [[lb:19. August]] [[li:19 augustus]] [[lmo:19 08]] [[lt:Rugpjūčio 19]] [[mk:19 август]] [[ms:19 Ogos]] [[nap:19 'e aùsto]] [[nds-nl:19 augustus]] [[new:अगस्ट १९]] [[nl:19 augustus]] [[nn:19. august]] [[no:19. august]] [[nov:19 de auguste]] [[nrm:19 Août]] [[oc:19 d'agost]] [[pam:Agostu 19]] [[pl:19 sierpnia]] [[pt:19 de Agosto]] [[ro:19 august]] [[ru:19 августа]] [[scn:19 di austu]] [[sco:19 August]] [[sh:19.8.]] [[simple:August 19]] [[sk:19. august]] [[sl:19. avgust]] [[sq:19 Gusht]] [[sr:19. август]] [[su:19 Agustus]] [[sv:19 augusti]] [[sw:19 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 19]] [[te:ఆగష్టు 19]] [[th:19 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 19]] [[tr:19 Ağustos]] [[tt:19. August]] [[uk:19 серпня]] [[vec:19 de agosto]] [[vi:19 tháng 8]] [[wa:19 d' awousse]] [[war:Agosto 19]] [[zh:8月19日]] 1893 65933 2007-01-22T12:10:13Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट २०]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1920]] - Bajarê [[Qamişlo]] bi destê Frensan hate avakirin. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:20 Augustus]] [[an:20 d'agosto]] [[ar:20 أغسطس]] [[ast:20 d'agostu]] [[be:20 жніўня]] [[bg:20 август]] [[bn:আগস্ট ২০]] [[bpy:আগষ্ট ২০]] [[br:20 Eost]] [[bs:20. august]] [[ca:20 d'agost]] [[ceb:Agosto 20]] [[co:20 d'aostu]] [[cs:20. srpen]] [[csb:20 zélnika]] [[cv:Çурла, 20]] [[cy:20 Awst]] [[da:20. august]] [[de:20. August]] [[el:20 Αυγούστου]] [[en:August 20]] [[eo:20-a de aŭgusto]] [[es:20 de agosto]] [[et:20. august]] [[eu:Abuztuaren 20]] [[fi:20. elokuuta]] [[fo:20. august]] [[fr:20 août]] [[frp:20 oût]] [[fur:20 di Avost]] [[fy:20 augustus]] [[ga:20 Lúnasa]] [[gl:20 de agosto]] [[he:20 באוגוסט]] [[hr:20. kolovoza]] [[hu:Augusztus 20]] [[ia:20 de augusto]] [[id:20 Agustus]] [[ie:20 august]] [[io:20 di agosto]] [[is:20. ágúst]] [[it:20 agosto]] [[ja:8月20日]] [[jv:20 Agustus]] [[ka:20 აგვისტო]] [[ko:8월 20일]] [[ksh:20. Aujußß]] [[la:20 Augusti]] [[lb:20. August]] [[li:20 augustus]] [[lmo:20 08]] [[lt:Rugpjūčio 20]] [[mk:20 август]] [[ms:20 Ogos]] [[nap:20 'e aùsto]] [[nds-nl:20 augustus]] [[new:अगस्ट २०]] [[nl:20 augustus]] [[nn:20. august]] [[no:20. august]] [[nov:20 de auguste]] [[nrm:20 Août]] [[oc:20 d'agost]] [[pam:Agostu 20]] [[pl:20 sierpnia]] [[pt:20 de Agosto]] [[ro:20 august]] [[ru:20 августа]] [[scn:20 di austu]] [[sco:20 August]] [[sh:20.8.]] [[simple:August 20]] [[sk:20. august]] [[sl:20. avgust]] [[sq:20 Gusht]] [[sr:20. август]] [[su:20 Agustus]] [[sv:20 augusti]] [[sw:20 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 20]] [[te:ఆగష్టు 20]] [[th:20 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 20]] [[tr:20 Ağustos]] [[tt:20. August]] [[uk:20 серпня]] [[vec:20 de agosto]] [[vi:20 tháng 8]] [[wa:20 d' awousse]] [[war:Agosto 20]] [[zh:8月20日]] 1894 65955 2007-01-22T13:23:36Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट २१]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[2004]] Komeleya Nivîskarên Kurd [[Kürt Pen]] a ku li Amedê hate avakarin, kongreya xwe ya yekemîn li [[Amed]]ê, li hêwana şanoyê ya [[Şaredariya Mezin a Amedê]] li dar xist. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == * [[1895]] - [[Kamûran Elî Bedirxan]] ji dayik bû. == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:21 Augustus]] [[an:21 d'agosto]] [[ar:21 أغسطس]] [[ast:21 d'agostu]] [[be:21 жніўня]] [[bg:21 август]] [[bn:আগস্ট ২১]] [[bpy:আগষ্ট ২১]] [[br:21 Eost]] [[bs:21. august]] [[ca:21 d'agost]] [[ceb:Agosto 21]] [[co:21 d'aostu]] [[cs:21. srpen]] [[csb:21 zélnika]] [[cv:Çурла, 21]] [[cy:21 Awst]] [[da:21. august]] [[de:21. August]] [[el:21 Αυγούστου]] [[en:August 21]] [[eo:21-a de aŭgusto]] [[es:21 de agosto]] [[et:21. august]] [[eu:Abuztuaren 21]] [[fi:21. elokuuta]] [[fo:21. august]] [[fr:21 août]] [[frp:21 oût]] [[fur:21 di Avost]] [[fy:21 augustus]] [[ga:21 Lúnasa]] [[gl:21 de agosto]] [[he:21 באוגוסט]] [[hr:21. kolovoza]] [[hu:Augusztus 21]] [[ia:21 de augusto]] [[id:21 Agustus]] [[ie:21 august]] [[io:21 di agosto]] [[is:21. ágúst]] [[it:21 agosto]] [[ja:8月21日]] [[jv:21 Agustus]] [[ka:21 აგვისტო]] [[kn:ಆಗಸ್ಟ್ ೨೧]] [[ko:8월 21일]] [[ksh:21. Aujußß]] [[la:21 Augusti]] [[lb:21. August]] [[li:21 augustus]] [[lmo:21 08]] [[lt:Rugpjūčio 21]] [[mk:21 август]] [[mr:ऑगस्ट २१]] [[ms:21 Ogos]] [[nap:21 'e aùsto]] [[nds-nl:21 augustus]] [[new:अगस्ट २१]] [[nl:21 augustus]] [[nn:21. august]] [[no:21. august]] [[nov:21 de auguste]] [[nrm:21 Août]] [[oc:21 d'agost]] [[pam:Agostu 21]] [[pl:21 sierpnia]] [[pt:21 de Agosto]] [[ro:21 august]] [[ru:21 августа]] [[scn:21 di austu]] [[sco:21 August]] [[sh:21.8.]] [[simple:August 21]] [[sk:21. august]] [[sl:21. avgust]] [[sq:21 Gusht]] [[sr:21. август]] [[su:21 Agustus]] [[sv:21 augusti]] [[sw:21 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 21]] [[te:ఆగష్టు 21]] [[th:21 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 21]] [[tr:21 Ağustos]] [[tt:21. August]] [[uk:21 серпня]] [[vec:21 de agosto]] [[vi:21 tháng 8]] [[wa:21 d' awousse]] [[war:Agosto 21]] [[zh:8月21日]] 1895 65962 2007-01-22T13:49:56Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट २२]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:22 Augustus]] [[an:22 d'agosto]] [[ar:22 أغسطس]] [[ast:22 d'agostu]] [[be:22 жніўня]] [[bg:22 август]] [[bn:আগস্ট ২২]] [[bpy:আগষ্ট ২২]] [[br:22 Eost]] [[bs:22. august]] [[ca:22 d'agost]] [[ceb:Agosto 22]] [[co:22 d'aostu]] [[cs:22. srpen]] [[csb:22 zélnika]] [[cv:Çурла, 22]] [[cy:22 Awst]] [[da:22. august]] [[de:22. August]] [[el:22 Αυγούστου]] [[en:August 22]] [[eo:22-a de aŭgusto]] [[es:22 de agosto]] [[et:22. august]] [[eu:Abuztuaren 22]] [[fi:22. elokuuta]] [[fo:22. august]] [[fr:22 août]] [[frp:22 oût]] [[fur:22 di Avost]] [[fy:22 augustus]] [[ga:22 Lúnasa]] [[gl:22 de agosto]] [[he:22 באוגוסט]] [[hi:22 अगस्त]] [[hr:22. kolovoza]] [[hu:Augusztus 22]] [[ia:22 de augusto]] [[id:22 Agustus]] [[ie:22 august]] [[ilo:Agosto 22]] [[io:22 di agosto]] [[is:22. ágúst]] [[it:22 agosto]] [[ja:8月22日]] [[jv:22 Agustus]] [[ka:22 აგვისტო]] [[ko:8월 22일]] [[ksh:22. Aujußß]] [[la:22 Augusti]] [[lb:22. August]] [[li:22 augustus]] [[lmo:22 08]] [[lt:Rugpjūčio 22]] [[mk:22 август]] [[ms:22 Ogos]] [[nap:22 'e aùsto]] [[nds-nl:22 augustus]] [[new:अगस्ट २२]] [[nl:22 augustus]] [[nn:22. august]] [[no:22. august]] [[nov:22 de auguste]] [[nrm:22 Août]] [[oc:22 d'agost]] [[pam:Agostu 22]] [[pl:22 sierpnia]] [[pt:22 de Agosto]] [[ro:22 august]] [[ru:22 августа]] [[scn:22 di austu]] [[sco:22 August]] [[sh:22.8.]] [[simple:August 22]] [[sk:22. august]] [[sl:22. avgust]] [[sq:22 Gusht]] [[sr:22. август]] [[su:22 Agustus]] [[sv:22 augusti]] [[sw:22 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 22]] [[te:ఆగష్టు 22]] [[th:22 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 22]] [[tr:22 Ağustos]] [[tt:22. August]] [[uk:22 серпня]] [[vec:22 de agosto]] [[vi:22 tháng 8]] [[wa:22 d' awousse]] [[war:Agosto 22]] [[zh:8月22日]] 1896 65982 2007-01-22T15:05:39Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट २३]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == heY wie qehtz??? yaa<nowiki><nowiki>Nivîs ku nebe formatkirin</nowiki><nowiki><nowiki>Nivîs ku nebe formatkirin</nowiki></nowiki></nowiki> === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:23 Augustus]] [[an:23 d'agosto]] [[ar:23 أغسطس]] [[ast:23 d'agostu]] [[be:23 жніўня]] [[bg:23 август]] [[bn:আগস্ট ২৩]] [[bpy:আগষ্ট ২৩]] [[br:23 Eost]] [[bs:23. august]] [[ca:23 d'agost]] [[ceb:Agosto 23]] [[co:23 d'aostu]] [[cs:23. srpen]] [[csb:23 zélnika]] [[cv:Çурла, 23]] [[cy:23 Awst]] [[da:23. august]] [[de:23. August]] [[el:23 Αυγούστου]] [[en:August 23]] [[eo:23-a de aŭgusto]] [[es:23 de agosto]] [[et:23. august]] [[eu:Abuztuaren 23]] [[fi:23. elokuuta]] [[fo:23. august]] [[fr:23 août]] [[frp:23 oût]] [[fur:23 di Avost]] [[fy:23 augustus]] [[ga:23 Lúnasa]] [[gl:23 de agosto]] [[he:23 באוגוסט]] [[hr:23. kolovoza]] [[hu:Augusztus 23]] [[ia:23 de augusto]] [[id:23 Agustus]] [[ie:23 august]] [[io:23 di agosto]] [[is:23. ágúst]] [[it:23 agosto]] [[ja:8月23日]] [[jv:23 Agustus]] [[ka:23 აგვისტო]] [[ko:8월 23일]] [[ksh:23. Aujußß]] [[la:23 Augusti]] [[lb:23. August]] [[li:23 augustus]] [[lmo:23 08]] [[lt:Rugpjūčio 23]] [[mk:23 август]] [[ms:23 Ogos]] [[nap:23 'e aùsto]] [[nds-nl:23 augustus]] [[new:अगस्ट २३]] [[nl:23 augustus]] [[nn:23. august]] [[no:23. august]] [[nov:23 de auguste]] [[nrm:23 Août]] [[oc:23 d'agost]] [[pam:Agostu 23]] [[pl:23 sierpnia]] [[pt:23 de Agosto]] [[ro:23 august]] [[ru:23 августа]] [[scn:23 di austu]] [[sco:23 August]] [[sh:23.8.]] [[simple:August 23]] [[sk:23. august]] [[sl:23. avgust]] [[sq:23 Gusht]] [[sr:23. август]] [[su:23 Agustus]] [[sv:23 augusti]] [[sw:23 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 23]] [[te:ఆగష్టు 23]] [[th:23 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 23]] [[tr:23 Ağustos]] [[tt:23. August]] [[uk:23 серпня]] [[vec:23 de agosto]] [[vi:23 tháng 8]] [[vls:23 ogustus]] [[wa:23 d' awousse]] [[war:Agosto 23]] [[zh:8月23日]] 1897 66077 2007-01-23T05:02:21Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट २५]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:25 Augustus]] [[an:25 d'agosto]] [[ar:25 أغسطس]] [[ast:25 d'agostu]] [[be:25 жніўня]] [[bg:25 август]] [[bn:আগস্ট ২৫]] [[bpy:আগষ্ট ২৫]] [[br:25 Eost]] [[bs:25. august]] [[ca:25 d'agost]] [[ceb:Agosto 25]] [[co:25 d'aostu]] [[cs:25. srpen]] [[csb:25 zélnika]] [[cv:Çурла, 25]] [[cy:25 Awst]] [[da:25. august]] [[de:25. August]] [[el:25 Αυγούστου]] [[en:August 25]] [[eo:25-a de aŭgusto]] [[es:25 de agosto]] [[et:25. august]] [[eu:Abuztuaren 25]] [[fi:25. elokuuta]] [[fo:25. august]] [[fr:25 août]] [[frp:25 oût]] [[fur:25 di Avost]] [[fy:25 augustus]] [[ga:25 Lúnasa]] [[gl:25 de agosto]] [[he:25 באוגוסט]] [[hr:25. kolovoza]] [[hu:Augusztus 25]] [[ia:25 de augusto]] [[id:25 Agustus]] [[ie:25 august]] [[io:25 di agosto]] [[is:25. ágúst]] [[it:25 agosto]] [[ja:8月25日]] [[jv:25 Agustus]] [[ka:25 აგვისტო]] [[ko:8월 25일]] [[ksh:25. Aujußß]] [[la:25 Augusti]] [[lb:25. August]] [[li:25 augustus]] [[lmo:25 08]] [[lt:Rugpjūčio 25]] [[mk:25 август]] [[mr:ऑगस्ट २५]] [[ms:25 Ogos]] [[nap:25 'e aùsto]] [[nds-nl:25 augustus]] [[new:अगस्ट २५]] [[nl:25 augustus]] [[nn:25. august]] [[no:25. august]] [[nov:25 de auguste]] [[nrm:25 Août]] [[oc:25 d'agost]] [[pam:Agostu 25]] [[pl:25 sierpnia]] [[pt:25 de Agosto]] [[ro:25 august]] [[ru:25 августа]] [[scn:25 di austu]] [[sco:25 August]] [[sh:25.8.]] [[simple:August 25]] [[sk:25. august]] [[sl:25. avgust]] [[sq:25 Gusht]] [[sr:25. август]] [[su:25 Agustus]] [[sv:25 augusti]] [[sw:25 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 25]] [[te:ఆగష్టు 25]] [[th:25 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 25]] [[tr:25 Ağustos]] [[tt:25. August]] [[uk:25 серпня]] [[vec:25 de agosto]] [[vi:25 tháng 8]] [[vls:25 ogustus]] [[wa:25 d' awousse]] [[war:Agosto 25]] [[zh:8月25日]] 1898 65977 2007-01-22T14:50:20Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट २४]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:24 Augustus]] [[an:24 d'agosto]] [[ar:24 أغسطس]] [[ast:24 d'agostu]] [[be:24 жніўня]] [[bg:24 август]] [[bn:আগস্ট ২৪]] [[bpy:আগষ্ট ২৪]] [[br:24 Eost]] [[bs:24. august]] [[ca:24 d'agost]] [[ceb:Agosto 24]] [[co:24 d'aostu]] [[cs:24. srpen]] [[csb:24 zélnika]] [[cv:Çурла, 24]] [[cy:24 Awst]] [[da:24. august]] [[de:24. August]] [[el:24 Αυγούστου]] [[en:August 24]] [[eo:24-a de aŭgusto]] [[es:24 de agosto]] [[et:24. august]] [[eu:Abuztuaren 24]] [[fi:24. elokuuta]] [[fo:24. august]] [[fr:24 août]] [[frp:24 oût]] [[fur:24 di Avost]] [[fy:24 augustus]] [[ga:24 Lúnasa]] [[gl:24 de agosto]] [[he:24 באוגוסט]] [[hr:24. kolovoza]] [[hu:Augusztus 24]] [[ia:24 de augusto]] [[id:24 Agustus]] [[ie:24 august]] [[io:24 di agosto]] [[is:24. ágúst]] [[it:24 agosto]] [[ja:8月24日]] [[jv:24 Agustus]] [[ka:24 აგვისტო]] [[ko:8월 24일]] [[ksh:24. Aujußß]] [[la:24 Augusti]] [[lb:24. August]] [[li:24 augustus]] [[lmo:24 08]] [[lt:Rugpjūčio 24]] [[mk:24 август]] [[mr:ऑगस्ट २४]] [[ms:24 Ogos]] [[nap:24 'e aùsto]] [[nds-nl:24 augustus]] [[new:अगस्ट २४]] [[nl:24 augustus]] [[nn:24. august]] [[no:24. august]] [[nov:24 de auguste]] [[nrm:24 Août]] [[oc:24 d'agost]] [[pam:Agostu 24]] [[pl:24 sierpnia]] [[pt:24 de Agosto]] [[ro:24 august]] [[ru:24 августа]] [[scn:24 di austu]] [[sco:24 August]] [[sh:24.8.]] [[simple:August 24]] [[sk:24. august]] [[sl:24. avgust]] [[sq:24 Gusht]] [[sr:24. август]] [[su:24 Agustus]] [[sv:24 augusti]] [[sw:24 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 24]] [[te:ఆగష్టు 24]] [[th:24 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 24]] [[tr:24 Ağustos]] [[tt:24. August]] [[uk:24 серпня]] [[vec:24 de agosto]] [[vi:24 tháng 8]] [[wa:24 d' awousse]] [[war:Agosto 24]] [[zh:8月24日]] 1899 66076 2007-01-23T04:53:53Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट २६]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:26 Augustus]] [[an:26 d'agosto]] [[ang:26 Wēodmōnaþ]] [[ar:26 أغسطس]] [[ast:26 d'agostu]] [[be:26 жніўня]] [[bg:26 август]] [[bn:আগস্ট ২৬]] [[bpy:আগষ্ট ২৬]] [[br:26 Eost]] [[bs:26. august]] [[ca:26 d'agost]] [[ceb:Agosto 26]] [[co:26 d'aostu]] [[cs:26. srpen]] [[csb:26 zélnika]] [[cv:Çурла, 26]] [[cy:26 Awst]] [[da:26. august]] [[de:26. August]] [[el:26 Αυγούστου]] [[en:August 26]] [[eo:26-a de aŭgusto]] [[es:26 de agosto]] [[et:26. august]] [[eu:Abuztuaren 26]] [[fi:26. elokuuta]] [[fo:26. august]] [[fr:26 août]] [[frp:26 oût]] [[fur:26 di Avost]] [[fy:26 augustus]] [[ga:26 Lúnasa]] [[gl:26 de agosto]] [[he:26 באוגוסט]] [[hr:26. kolovoza]] [[hu:Augusztus 26]] [[ia:26 de augusto]] [[id:26 Agustus]] [[ie:26 august]] [[io:26 di agosto]] [[is:26. ágúst]] [[it:26 agosto]] [[ja:8月26日]] [[jv:26 Agustus]] [[ka:26 აგვისტო]] [[ko:8월 26일]] [[ksh:26. Aujußß]] [[la:26 Augusti]] [[lb:26. August]] [[li:26 augustus]] [[lmo:26 08]] [[lt:Rugpjūčio 26]] [[mk:26 август]] [[mr:ऑगस्ट २६]] [[ms:26 Ogos]] [[nap:26 'e aùsto]] [[nds-nl:26 augustus]] [[new:अगस्ट २६]] [[nl:26 augustus]] [[nn:26. august]] [[no:26. august]] [[nov:26 de auguste]] [[nrm:26 Août]] [[oc:26 d'agost]] [[pam:Agostu 26]] [[pl:26 sierpnia]] [[pt:26 de Agosto]] [[ro:26 august]] [[ru:26 августа]] [[scn:26 di austu]] [[sco:26 August]] [[se:Borgemánu 26.]] [[sh:26.8.]] [[simple:August 26]] [[sk:26. august]] [[sl:26. avgust]] [[sq:26 Gusht]] [[sr:26. август]] [[su:26 Agustus]] [[sv:26 augusti]] [[sw:26 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 26]] [[te:ఆగష్టు 26]] [[th:26 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 26]] [[tr:26 Ağustos]] [[tt:26. August]] [[uk:26 серпня]] [[vec:26 de agosto]] [[vi:26 tháng 8]] [[wa:26 d' awousse]] [[war:Agosto 26]] [[zh:8月26日]] 1900 66075 2007-01-23T04:44:49Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट २७]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:27 Augustus]] [[an:27 d'agosto]] [[ar:27 أغسطس]] [[ast:27 d'agostu]] [[be:27 жніўня]] [[bg:27 август]] [[bn:আগস্ট ২৭]] [[bpy:আগষ্ট ২৭]] [[br:27 Eost]] [[bs:27. august]] [[ca:27 d'agost]] [[ceb:Agosto 27]] [[co:27 d'aostu]] [[cs:27. srpen]] [[csb:27 zélnika]] [[cv:Çурла, 27]] [[cy:27 Awst]] [[da:27. august]] [[de:27. August]] [[el:27 Αυγούστου]] [[en:August 27]] [[eo:27-a de aŭgusto]] [[es:27 de agosto]] [[et:27. august]] [[eu:Abuztuaren 27]] [[fi:27. elokuuta]] [[fo:27. august]] [[fr:27 août]] [[frp:27 oût]] [[fur:27 di Avost]] [[fy:27 augustus]] [[ga:27 Lúnasa]] [[gl:27 de agosto]] [[he:27 באוגוסט]] [[hr:27. kolovoza]] [[hu:Augusztus 27]] [[ia:27 de augusto]] [[id:27 Agustus]] [[ie:27 august]] [[io:27 di agosto]] [[is:27. ágúst]] [[it:27 agosto]] [[ja:8月27日]] [[jv:27 Agustus]] [[ka:27 აგვისტო]] [[ko:8월 27일]] [[ksh:27. Aujußß]] [[la:27 Augusti]] [[lb:27. August]] [[li:27 augustus]] [[lmo:27 08]] [[lt:Rugpjūčio 27]] [[mk:27 август]] [[ms:27 Ogos]] [[nap:27 'e aùsto]] [[nds-nl:27 augustus]] [[new:अगस्ट २७]] [[nl:27 augustus]] [[nn:27. august]] [[no:27. august]] [[nov:27 de auguste]] [[nrm:27 Août]] [[oc:27 d'agost]] [[pam:Agostu 27]] [[pl:27 sierpnia]] [[pt:27 de Agosto]] [[ro:27 august]] [[ru:27 августа]] [[scn:27 di austu]] [[sco:27 August]] [[sh:27.8.]] [[simple:August 27]] [[sk:27. august]] [[sl:27. avgust]] [[sq:27 Gusht]] [[sr:27. август]] [[su:27 Agustus]] [[sv:27 augusti]] [[sw:27 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 27]] [[te:ఆగష్టు 27]] [[th:27 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 27]] [[tr:27 Ağustos]] [[tt:27. August]] [[uk:27 серпня]] [[vec:27 de agosto]] [[vi:27 tháng 8]] [[vls:27 ogustus]] [[wa:27 d' awousse]] [[war:Agosto 27]] [[zh:8月27日]] 1901 66074 2007-01-23T04:36:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट २८]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:28 Augustus]] [[an:28 d'agosto]] [[ar:28 أغسطس]] [[ast:28 d'agostu]] [[be:28 жніўня]] [[bg:28 август]] [[bn:আগস্ট ২৮]] [[bpy:আগষ্ট ২৮]] [[br:28 Eost]] [[bs:28. august]] [[ca:28 d'agost]] [[ceb:Agosto 28]] [[co:28 d'aostu]] [[cs:28. srpen]] [[csb:28 zélnika]] [[cv:Çурла, 28]] [[cy:28 Awst]] [[da:28. august]] [[de:28. August]] [[el:28 Αυγούστου]] [[en:August 28]] [[eo:28-a de aŭgusto]] [[es:28 de agosto]] [[et:28. august]] [[eu:Abuztuaren 28]] [[fi:28. elokuuta]] [[fo:28. august]] [[fr:28 août]] [[frp:28 oût]] [[fur:28 di Avost]] [[fy:28 augustus]] [[ga:28 Lúnasa]] [[gl:28 de agosto]] [[he:28 באוגוסט]] [[hr:28. kolovoza]] [[hu:Augusztus 28]] [[ia:28 de augusto]] [[id:28 Agustus]] [[ie:28 august]] [[io:28 di agosto]] [[is:28. ágúst]] [[it:28 agosto]] [[ja:8月28日]] [[jv:28 Agustus]] [[ka:28 აგვისტო]] [[ko:8월 28일]] [[ksh:28. Aujußß]] [[la:28 Augusti]] [[lb:28. August]] [[li:28 augustus]] [[lmo:28 08]] [[lt:Rugpjūčio 28]] [[mk:28 август]] [[mr:ऑगस्ट २८]] [[ms:28 Ogos]] [[nap:28 'e aùsto]] [[nds:28. August]] [[nds-nl:28 augustus]] [[new:अगस्ट २८]] [[nl:28 augustus]] [[nn:28. august]] [[no:28. august]] [[nov:28 de auguste]] [[nrm:28 Août]] [[oc:28 d'agost]] [[pam:Agostu 28]] [[pl:28 sierpnia]] [[pt:28 de Agosto]] [[ro:28 august]] [[ru:28 августа]] [[scn:28 di austu]] [[sco:28 August]] [[sh:28.8.]] [[simple:August 28]] [[sk:28. august]] [[sl:28. avgust]] [[sq:28 Gusht]] [[sr:28. август]] [[su:28 Agustus]] [[sv:28 augusti]] [[sw:28 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 28]] [[te:ఆగష్టు 28]] [[th:28 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 28]] [[tr:28 Ağustos]] [[tt:28. August]] [[uk:28 серпня]] [[vec:28 de agosto]] [[vi:28 tháng 8]] [[wa:28 d' awousse]] [[war:Agosto 28]] [[zh:8月28日]] 1902 66073 2007-01-23T04:26:59Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट २९]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:29 Augustus]] [[an:29 d'agosto]] [[ar:29 أغسطس]] [[ast:29 d'agostu]] [[be:29 жніўня]] [[bg:29 август]] [[bn:আগস্ট ২৯]] [[bpy:আগষ্ট ২৯]] [[br:29 Eost]] [[bs:29. august]] [[ca:29 d'agost]] [[ceb:Agosto 29]] [[co:29 d'aostu]] [[cs:29. srpen]] [[csb:29 zélnika]] [[cv:Çурла, 29]] [[cy:29 Awst]] [[da:29. august]] [[de:29. August]] [[el:29 Αυγούστου]] [[en:August 29]] [[eo:29-a de aŭgusto]] [[es:29 de agosto]] [[et:29. august]] [[eu:Abuztuaren 29]] [[fi:29. elokuuta]] [[fo:29. august]] [[fr:29 août]] [[frp:29 oût]] [[fur:29 di Avost]] [[fy:29 augustus]] [[ga:29 Lúnasa]] [[gl:29 de agosto]] [[he:29 באוגוסט]] [[hr:29. kolovoza]] [[hu:Augusztus 29]] [[ia:29 de augusto]] [[id:29 Agustus]] [[ie:29 august]] [[io:29 di agosto]] [[is:29. ágúst]] [[it:29 agosto]] [[ja:8月29日]] [[jv:29 Agustus]] [[ka:29 აგვისტო]] [[ko:8월 29일]] [[ksh:29. Aujußß]] [[la:29 Augusti]] [[lb:29. August]] [[li:29 augustus]] [[lmo:29 08]] [[lt:Rugpjūčio 29]] [[mk:29 август]] [[mr:ऑगस्ट २९]] [[ms:29 Ogos]] [[nap:29 'e aùsto]] [[nds:29. August]] [[nds-nl:29 augustus]] [[new:अगस्ट २९]] [[nl:29 augustus]] [[nn:29. august]] [[no:29. august]] [[nov:29 de auguste]] [[nrm:29 Août]] [[oc:29 d'agost]] [[pam:Agostu 29]] [[pl:29 sierpnia]] [[pt:29 de Agosto]] [[ro:29 august]] [[ru:29 августа]] [[scn:29 di austu]] [[sco:29 August]] [[sh:29.8.]] [[simple:August 29]] [[sk:29. august]] [[sl:29. avgust]] [[sq:29 Gusht]] [[sr:29. август]] [[su:29 Agustus]] [[sv:29 augusti]] [[sw:29 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 29]] [[te:ఆగష్టు 29]] [[tg:29 Август]] [[th:29 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 29]] [[tr:29 Ağustos]] [[tt:29. August]] [[uk:29 серпня]] [[vec:29 de agosto]] [[vi:29 tháng 8]] [[wa:29 d' awousse]] [[war:Agosto 29]] [[zh:8月29日]] 1903 66070 2007-01-23T03:50:23Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट ३०]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:30 Augustus]] [[an:30 d'agosto]] [[ar:30 أغسطس]] [[ast:30 d'agostu]] [[be:30 жніўня]] [[bg:30 август]] [[bn:আগস্ট ৩০]] [[bpy:আগষ্ট ৩০]] [[br:30 Eost]] [[bs:30. august]] [[ca:30 d'agost]] [[ceb:Agosto 30]] [[co:30 d'aostu]] [[cs:30. srpen]] [[csb:30 zélnika]] [[cv:Çурла, 30]] [[cy:30 Awst]] [[da:30. august]] [[de:30. August]] [[el:30 Αυγούστου]] [[en:August 30]] [[eo:30-a de aŭgusto]] [[es:30 de agosto]] [[et:30. august]] [[eu:Abuztuaren 30]] [[fi:30. elokuuta]] [[fo:30. august]] [[fr:30 août]] [[frp:30 oût]] [[fur:30 di Avost]] [[fy:30 augustus]] [[ga:30 Lúnasa]] [[gl:30 de agosto]] [[he:30 באוגוסט]] [[hr:30. kolovoza]] [[hu:Augusztus 30]] [[ia:30 de augusto]] [[id:30 Agustus]] [[ie:30 august]] [[io:30 di agosto]] [[is:30. ágúst]] [[it:30 agosto]] [[ja:8月30日]] [[jv:30 Agustus]] [[ka:30 აგვისტო]] [[ko:8월 30일]] [[ksh:30. Aujußß]] [[la:30 Augusti]] [[lb:30. August]] [[li:30 augustus]] [[lmo:30 08]] [[lt:Rugpjūčio 30]] [[mk:30 август]] [[ml:ഓഗസ്റ്റ്‌ 30]] [[mr:ऑगस्ट ३०]] [[ms:30 Ogos]] [[nap:30 'e aùsto]] [[nds-nl:30 augustus]] [[new:अगस्ट ३०]] [[nl:30 augustus]] [[nn:30. august]] [[no:30. august]] [[nov:30 de auguste]] [[nrm:30 Août]] [[oc:30 d'agost]] [[pam:Agostu 30]] [[pl:30 sierpnia]] [[pt:30 de Agosto]] [[ro:30 august]] [[ru:30 августа]] [[scn:30 di austu]] [[sco:30 August]] [[sh:30.8.]] [[simple:August 30]] [[sk:30. august]] [[sl:30. avgust]] [[sq:30 Gusht]] [[sr:30. август]] [[su:30 Agustus]] [[sv:30 augusti]] [[sw:30 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 30]] [[te:ఆగష్టు 30]] [[th:30 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 30]] [[tr:30 Ağustos]] [[tt:30. August]] [[uk:30 серпня]] [[vec:30 de agosto]] [[vi:30 tháng 8]] [[wa:30 d' awousse]] [[war:Agosto 30]] [[zh:8月30日]] 1904 66089 2007-01-23T06:35:35Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अगस्ट ३१]] {{gelawêj}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:31 Augustus]] [[an:31 d'agosto]] [[ar:31 أغسطس]] [[ast:31 d'agostu]] [[be:31 жніўня]] [[bg:31 август]] [[bn:আগস্ট ৩১]] [[bpy:আগষ্ট ৩১]] [[br:31 Eost]] [[bs:31. august]] [[ca:31 d'agost]] [[ceb:Agosto 31]] [[co:31 d'aostu]] [[cs:31. srpen]] [[csb:31 zélnika]] [[cv:Çурла, 31]] [[cy:31 Awst]] [[da:31. august]] [[de:31. August]] [[el:31 Αυγούστου]] [[en:August 31]] [[eo:31-a de aŭgusto]] [[es:31 de agosto]] [[et:31. august]] [[eu:Abuztuaren 31]] [[fa:۳۱ اوت]] [[fi:31. elokuuta]] [[fo:31. august]] [[fr:31 août]] [[frp:31 oût]] [[fur:31 di Avost]] [[fy:31 augustus]] [[ga:31 Lúnasa]] [[gl:31 de agosto]] [[he:31 באוגוסט]] [[hr:31. kolovoza]] [[hu:Augusztus 31]] [[ia:31 de augusto]] [[id:31 Agustus]] [[ie:31 august]] [[io:31 di agosto]] [[is:31. ágúst]] [[it:31 agosto]] [[ja:8月31日]] [[jv:31 Agustus]] [[ka:31 აგვისტო]] [[ko:8월 31일]] [[ksh:31. Aujußß]] [[la:31 Augusti]] [[lb:31. August]] [[li:31 augustus]] [[lmo:31 08]] [[lt:Rugpjūčio 31]] [[mk:31 август]] [[ml:ഓഗസ്റ്റ്‌ 31]] [[mr:ऑगस्ट ३१]] [[ms:31 Ogos]] [[nap:31 'e aùsto]] [[nds-nl:31 augustus]] [[new:अगस्ट ३१]] [[nl:31 augustus]] [[nn:31. august]] [[no:31. august]] [[nov:31 de auguste]] [[nrm:31 Août]] [[oc:31 d'agost]] [[pam:Agostu 31]] [[pl:31 sierpnia]] [[pt:31 de Agosto]] [[ro:31 august]] [[ru:31 августа]] [[scn:31 di austu]] [[sco:31 August]] [[simple:August 31]] [[sk:31. august]] [[sl:31. avgust]] [[sq:31 Gusht]] [[sr:31. август]] [[su:31 Agustus]] [[sv:31 augusti]] [[sw:31 Agosti]] [[ta:ஆகஸ்டு 31]] [[te:ఆగష్టు 31]] [[th:31 สิงหาคม]] [[tl:Agosto 31]] [[tr:31 Ağustos]] [[tt:31. August]] [[uk:31 серпня]] [[ur:31 اگست]] [[vec:31 de agosto]] [[vi:31 tháng 8]] [[wa:31 d' awousse]] [[war:Agosto 31]] [[zh:8月31日]] 1905 64183 2007-01-11T23:12:56Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:1 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> 1'ê rezberê [[Roja Aştiya Cîhanê]] ye. == Bûyer == === Kurdistan === * [[2004]] [[Kovara W]] ya wêjeyî, çandî û hunerî, ji aliyê 11 nivîskarên kurd ve li [[Amed]]ê dest bi weşana xwe kir. === Cîhan === *[[1939]] - [[Almanya]] ya [[faşîst]] bi êrîşê hemberê [[Polonya|Polonyayê]] [[Şerê Cîhanê yê Duyemîn]] da dest pê kirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == * [[Roja Aştiya Cîhanê]] Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:1 September]] [[an:1 de setiembre]] [[ar:1 سبتمبر]] [[ast:1 de setiembre]] [[az:1 Sentyabr]] [[be:1 верасьня]] [[bg:1 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ১]] [[br:1añ Gwengolo]] [[bs:1. septembar]] [[ca:1 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 1]] [[co:1 di settembre]] [[cs:1. září]] [[csb:1 séwnika]] [[cv:Авăн, 1]] [[cy:1 Medi]] [[da:1. september]] [[de:1. September]] [[el:1 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 1]] [[eo:1-a de septembro]] [[es:1 de septiembre]] [[et:1. september]] [[eu:Irailaren 1]] [[fi:1. syyskuuta]] [[fiu-vro:1. süküskuu päiv]] [[fo:1. september]] [[fr:1er septembre]] [[frp:1ér septembro]] [[fur:1 di Setembar]] [[fy:1 septimber]] [[ga:1 Meán Fómhair]] [[gd:1 an t-Sultain]] [[gl:1 de setembro]] [[he:1 בספטמבר]] [[hr:1. rujna]] [[hu:Szeptember 1]] [[ia:1 de septembre]] [[id:1 September]] [[io:1 di septembro]] [[is:1. september]] [[it:1 settembre]] [[ja:9月1日]] [[jv:1 September]] [[ka:1 სექტემბერი]] [[ko:9월 1일]] [[ksh:1. Sepptämmber]] [[la:1 Septembris]] [[lb:1. September]] [[li:1 september]] [[lmo:01 09]] [[lt:Rugsėjo 1]] [[mk:1 септември]] [[mr:सप्टेंबर १]] [[ms:1 September]] [[nap:1 'e settembre]] [[nds-nl:1 september]] [[nl:1 september]] [[nn:1. september]] [[no:1. september]] [[nov:1 de septembre]] [[nrm:1 Septembre]] [[oc:1 de setembre]] [[pam:Septiembri 1]] [[pl:1 września]] [[pt:1 de Setembro]] [[ro:1 septembrie]] [[ru:1 сентября]] [[scn:1 di sittèmmiru]] [[sco:1 September]] [[se:Čakčamánu 1.]] [[simple:September 1]] [[sk:1. september]] [[sl:1. september]] [[sq:1 Shtator]] [[sr:1. септембар]] [[su:1 Séptémber]] [[sv:1 september]] [[sw:1 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 1]] [[te:సెప్టెంబర్ 1]] [[th:1 กันยายน]] [[tl:Setyembre 1]] [[tr:1 Eylül]] [[tt:1. Sentäber]] [[uk:1 вересня]] [[vec:1 de setenbre]] [[vi:1 tháng 9]] [[vls:1 september]] [[wa:1î d' setimbe]] [[war:Septyembre 1]] [[zh:9月1日]] 1906 64232 2007-01-12T04:32:01Z Escarbot 482 روبوت إضافة: nds-nl, nov, nrm, ta {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *Di roja [[8]]. [[Gulan|Gulanê]] '''1945''' [[Şerê cîhanî yê duhem]] li [[Ewropa]] xilas bû. *Di roja [[2]]. [[Rezber|Rezberê]] '''1945''' [[Şerê cîhanî yê duhem]] li [[Asya]] jî xilas bû. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:2 September]] [[an:2 de setiembre]] [[ang:2 Hāligmōnaþ]] [[ar:2 سبتمبر]] [[ast:2 de setiembre]] [[be:2 верасьня]] [[bg:2 септември]] [[br:2 Gwengolo]] [[bs:2. septembar]] [[ca:2 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 2]] [[co:2 di settembre]] [[cs:2. září]] [[csb:2 séwnika]] [[cv:Авăн, 2]] [[cy:2 Medi]] [[da:2. september]] [[de:2. September]] [[el:2 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 2]] [[eo:2-a de septembro]] [[es:2 de septiembre]] [[et:2. september]] [[eu:Irailaren 2]] [[fi:2. syyskuuta]] [[fo:2. september]] [[fr:2 septembre]] [[frp:2 septembro]] [[fur:2 di Setembar]] [[fy:2 septimber]] [[ga:2 Meán Fómhair]] [[gd:2 an t-Sultain]] [[gl:2 de setembro]] [[he:2 בספטמבר]] [[hr:2. rujna]] [[hu:Szeptember 2]] [[ia:2 de septembre]] [[id:2 September]] [[io:2 di septembro]] [[is:2. september]] [[it:2 settembre]] [[ja:9月2日]] [[jv:2 September]] [[ka:2 სექტემბერი]] [[ko:9월 2일]] [[ksh:2. Sepptämmber]] [[la:2 Septembris]] [[lb:2. September]] [[li:2 september]] [[lmo:02 09]] [[lt:Rugsėjo 2]] [[mk:2 септември]] [[ms:2 September]] [[nap:2 'e settembre]] [[nds:2. September]] [[nds-nl:2 september]] [[nl:2 september]] [[nn:2. september]] [[no:2. september]] [[nov:2 de septembre]] [[nrm:2 Septembre]] [[oc:2 de setembre]] [[pam:Septiembri 2]] [[pl:2 września]] [[pt:2 de Setembro]] [[ro:2 septembrie]] [[ru:2 сентября]] [[scn:2 di sittèmmiru]] [[sco:2 September]] [[se:Čakčamánu 2.]] [[simple:September 2]] [[sk:2. september]] [[sl:2. september]] [[sq:2 Shtator]] [[sr:2. септембар]] [[sv:2 september]] [[sw:2 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 2]] [[te:సెప్టెంబర్‌ 2]] [[th:2 กันยายน]] [[tl:Setyembre 2]] [[tr:2 Eylül]] [[tt:2. Sentäber]] [[uk:2 вересня]] [[vec:2 de setenbre]] [[vi:2 tháng 9]] [[wa:2 d' setimbe]] [[war:Septyembre 2]] [[zh:9月2日]] 1907 64413 2007-01-13T13:12:50Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[bpy:সেপ্টেম্বর ৩]], [[nds-nl:3 september]], [[nrm:3 Septembre]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:3 September]] [[an:3 de setiembre]] [[ar:3 سبتمبر]] [[ast:3 de setiembre]] [[be:3 верасьня]] [[bg:3 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ৩]] [[br:3 Gwengolo]] [[bs:3. septembar]] [[ca:3 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 3]] [[co:3 di settembre]] [[cs:3. září]] [[csb:3 séwnika]] [[cv:Авăн, 3]] [[cy:3 Medi]] [[da:3. september]] [[de:3. September]] [[el:3 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 3]] [[eo:3-a de septembro]] [[es:3 de septiembre]] [[et:3. september]] [[eu:Irailaren 3]] [[fi:3. syyskuuta]] [[fo:3. september]] [[fr:3 septembre]] [[frp:3 septembro]] [[fur:3 di Setembar]] [[fy:3 septimber]] [[ga:3 Meán Fómhair]] [[gd:3 an t-Sultain]] [[gl:3 de setembro]] [[he:3 בספטמבר]] [[hr:3. rujna]] [[hu:Szeptember 3]] [[ia:3 de septembre]] [[id:3 September]] [[io:3 di septembro]] [[is:3. september]] [[it:3 settembre]] [[ja:9月3日]] [[jv:3 September]] [[ka:3 სექტემბერი]] [[ko:9월 3일]] [[ksh:3. Sepptämmber]] [[la:3 Septembris]] [[lb:3. September]] [[li:3 september]] [[lmo:03 09]] [[lt:Rugsėjo 3]] [[mk:3 септември]] [[ms:3 September]] [[nap:3 'e settembre]] [[nds-nl:3 september]] [[nl:3 september]] [[nn:3. september]] [[no:3. september]] [[nov:3 de septembre]] [[nrm:3 Septembre]] [[oc:3 de setembre]] [[pam:Septiembri 3]] [[pl:3 września]] [[pt:3 de Setembro]] [[ro:3 septembrie]] [[ru:3 сентября]] [[scn:3 di sittèmmiru]] [[sco:3 September]] [[se:Čakčamánu 3.]] [[simple:September 3]] [[sk:3. september]] [[sl:3. september]] [[sq:3 Shtator]] [[sr:3. септембар]] [[su:3 Séptémber]] [[sv:3 september]] [[sw:3 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 3]] [[te:సెప్టెంబర్‌ 3]] [[th:3 กันยายน]] [[tl:Setyembre 3]] [[tr:3 Eylül]] [[tt:3. Sentäber]] [[uk:3 вересня]] [[vec:3 de setenbre]] [[vi:3 tháng 9]] [[wa:3 d' setimbe]] [[war:Septyembre 3]] [[zh:9月3日]] 1908 66999 2007-01-29T14:28:03Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bpy, nds-nl, nrm, ta, vls {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:4 September]] [[an:4 de setiembre]] [[ar:4 سبتمبر]] [[ast:4 de setiembre]] [[be:4 верасьня]] [[bg:4 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ৪]] [[br:4 Gwengolo]] [[bs:4. septembar]] [[ca:4 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 4]] [[co:4 di settembre]] [[cs:4. září]] [[csb:4 séwnika]] [[cv:Авăн, 4]] [[cy:4 Medi]] [[da:4. september]] [[de:4. September]] [[el:4 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 4]] [[eo:4-a de septembro]] [[es:4 de septiembre]] [[et:4. september]] [[eu:Irailaren 4]] [[fi:4. syyskuuta]] [[fo:4. september]] [[fr:4 septembre]] [[frp:4 septembro]] [[fur:4 di Setembar]] [[fy:4 septimber]] [[ga:4 Meán Fómhair]] [[gd:4 an t-Sultain]] [[gl:4 de setembro]] [[he:4 בספטמבר]] [[hr:4. rujna]] [[hu:Szeptember 4]] [[ia:4 de septembre]] [[id:4 September]] [[io:4 di septembro]] [[is:4. september]] [[it:4 settembre]] [[ja:9月4日]] [[jv:4 September]] [[ka:4 სექტემბერი]] [[ko:9월 4일]] [[ksh:4. Sepptämmber]] [[la:4 Septembris]] [[lb:4. September]] [[li:4 september]] [[lmo:04 09]] [[lt:Rugsėjo 4]] [[mk:4 септември]] [[ms:4 September]] [[mt:4 ta' Settembru]] [[nap:4 'e settembre]] [[nds-nl:4 september]] [[nl:4 september]] [[nn:4. september]] [[no:4. september]] [[nov:4 de septembre]] [[nrm:4 Septembre]] [[oc:4 de setembre]] [[pam:Septiembri 4]] [[pl:4 września]] [[pt:4 de Setembro]] [[ro:4 septembrie]] [[ru:4 сентября]] [[scn:4 di sittèmmiru]] [[sco:4 September]] [[se:Čakčamánu 4.]] [[simple:September 4]] [[sk:4. september]] [[sl:4. september]] [[sq:4 Shtator]] [[sr:4. септембар]] [[sv:4 september]] [[sw:4 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 4]] [[te:సెప్టెంబర్ 4]] [[th:4 กันยายน]] [[tl:Setyembre 4]] [[tr:4 Eylül]] [[tt:4. Sentäber]] [[uk:4 вересня]] [[vec:4 de setenbre]] [[vi:4 tháng 9]] [[vls:4 september]] [[wa:4 di setimbe]] [[war:Septyembre 4]] [[zh:9月4日]] 1909 67009 2007-01-29T14:40:58Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bpy, nds, nds-nl, nrm, ta {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === [[1937]] - Serokê [[Serhildana Dersimê]] [[Seyîd Riza]] hate girtin === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:5 September]] [[an:5 de setiembre]] [[ar:5 سبتمبر]] [[ast:5 de setiembre]] [[be:5 верасьня]] [[bg:5 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ৫]] [[br:5 Gwengolo]] [[bs:5. septembar]] [[ca:5 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 5]] [[co:5 di settembre]] [[cs:5. září]] [[csb:5 séwnika]] [[cv:Авăн, 5]] [[cy:5 Medi]] [[da:5. september]] [[de:5. September]] [[el:5 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 5]] [[eo:5-a de septembro]] [[es:5 de septiembre]] [[et:5. september]] [[eu:Irailaren 5]] [[fi:5. syyskuuta]] [[fo:5. september]] [[fr:5 septembre]] [[frp:5 septembro]] [[fur:5 di Setembar]] [[fy:5 septimber]] [[ga:5 Meán Fómhair]] [[gd:5 an t-Sultain]] [[gl:5 de setembro]] [[he:5 בספטמבר]] [[hr:5. rujna]] [[hu:Szeptember 5]] [[ia:5 de septembre]] [[id:5 September]] [[io:5 di septembro]] [[is:5. september]] [[it:5 settembre]] [[ja:9月5日]] [[jv:5 September]] [[ka:5 სექტემბერი]] [[ko:9월 5일]] [[ksh:5. Sepptämmber]] [[la:5 Septembris]] [[lb:5. September]] [[li:5 september]] [[lmo:05 09]] [[lt:Rugsėjo 5]] [[mk:5 септември]] [[ms:5 September]] [[nap:5 'e settembre]] [[nds:5. September]] [[nds-nl:5 september]] [[nl:5 september]] [[nn:5. september]] [[no:5. september]] [[nov:5 de septembre]] [[nrm:5 Septembre]] [[oc:5 de setembre]] [[or:5 du setembre]] [[pam:Septiembri 5]] [[pl:5 września]] [[pt:5 de Setembro]] [[ro:5 septembrie]] [[ru:5 сентября]] [[scn:5 di sittèmmiru]] [[sco:5 September]] [[se:Čakčamánu 5.]] [[simple:September 5]] [[sk:5. september]] [[sl:5. september]] [[sq:5 Shtator]] [[sr:5. септембар]] [[sv:5 september]] [[sw:5 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 5]] [[te:సెప్టెంబర్ 5]] [[th:5 กันยายน]] [[tl:Setyembre 5]] [[tr:5 Eylül]] [[tt:5. Sentäber]] [[uk:5 вересня]] [[vec:5 de setenbre]] [[vi:5 tháng 9]] [[wa:5 di setimbe]] [[war:Septyembre 5]] [[zh:9月5日]] 1910 64561 2007-01-14T12:12:28Z Escarbot 482 روبوت إضافة: nds-nl, nrm, ta, vls {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:6 September]] [[an:6 de setiembre]] [[ar:6 سبتمبر]] [[ast:6 de setiembre]] [[be:6 верасьня]] [[bg:6 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ৬]] [[br:6 Gwengolo]] [[bs:6. septembar]] [[ca:6 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 6]] [[co:6 di settembre]] [[cs:6. září]] [[csb:6 séwnika]] [[cv:Авăн, 6]] [[cy:6 Medi]] [[da:6. september]] [[de:6. September]] [[el:6 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 6]] [[eo:6-a de septembro]] [[es:6 de septiembre]] [[et:6. september]] [[eu:Irailaren 6]] [[fi:6. syyskuuta]] [[fo:6. september]] [[fr:6 septembre]] [[frp:6 septembro]] [[fur:6 di Setembar]] [[fy:6 septimber]] [[ga:6 Meán Fómhair]] [[gd:6 an t-Sultain]] [[gl:6 de setembro]] [[he:6 בספטמבר]] [[hr:6. rujna]] [[hu:Szeptember 6]] [[ia:6 de septembre]] [[id:6 September]] [[io:6 di septembro]] [[is:6. september]] [[it:6 settembre]] [[ja:9月6日]] [[jv:6 September]] [[ka:6 სექტემბერი]] [[kn:ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೬]] [[ko:9월 6일]] [[ksh:6. Sepptämmber]] [[la:6 Septembris]] [[lb:6. September]] [[li:6 september]] [[lmo:06 09]] [[lt:Rugsėjo 6]] [[mk:6 септември]] [[ms:6 September]] [[nap:6 'e settembre]] [[nds-nl:6 september]] [[nl:6 september]] [[nn:6. september]] [[no:6. september]] [[nov:6 de septembre]] [[nrm:6 Septembre]] [[oc:6 de setembre]] [[pam:Septiembri 6]] [[pl:6 września]] [[pt:6 de Setembro]] [[ro:6 septembrie]] [[ru:6 сентября]] [[scn:6 di sittèmmiru]] [[sco:6 September]] [[se:Čakčamánu 6.]] [[simple:September 6]] [[sk:6. september]] [[sl:6. september]] [[sq:6 Shtator]] [[sr:6. септембар]] [[sv:6 september]] [[sw:6 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 6]] [[te:సెప్టెంబర్ 6]] [[th:6 กันยายน]] [[tl:Setyembre 6]] [[tr:6 Eylül]] [[tt:6. Sentäber]] [[uk:6 вересня]] [[uz:6 sentabr]] [[vec:6 de setenbre]] [[vi:6 tháng 9]] [[vls:6 september]] [[wa:6 di setimbe]] [[war:Septyembre 6]] [[zh:9月6日]] 1911 64721 2007-01-15T04:40:47Z Escarbot 482 روبوت إضافة: nds-nl, nrm, ta, vls {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == [[1982]] - [[Kemal Pîr]] di [[Rojiya mirinê ya 14'ê tîrmehê|rojiya mirinê]] de şehîd ket. == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:7 September]] [[an:7 de setiembre]] [[ar:7 سبتمبر]] [[ast:7 de setiembre]] [[be:7 верасьня]] [[bg:7 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ৭]] [[br:7 Gwengolo]] [[bs:7. septembar]] [[ca:7 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 7]] [[co:7 di settembre]] [[cs:7. září]] [[csb:7 séwnika]] [[cv:Авăн, 7]] [[cy:7 Medi]] [[da:7. september]] [[de:7. September]] [[el:7 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 7]] [[eo:7-a de septembro]] [[es:7 de septiembre]] [[et:7. september]] [[eu:Irailaren 7]] [[fi:7. syyskuuta]] [[fo:7. september]] [[fr:7 septembre]] [[frp:7 septembro]] [[fur:7 di Setembar]] [[fy:7 septimber]] [[ga:7 Meán Fómhair]] [[gd:7 an t-Sultain]] [[gl:7 de setembro]] [[he:7 בספטמבר]] [[hr:7. rujna]] [[hu:Szeptember 7]] [[ia:7 de septembre]] [[id:7 September]] [[io:7 di septembro]] [[is:7. september]] [[it:7 settembre]] [[ja:9月7日]] [[jv:7 September]] [[ka:7 სექტემბერი]] [[ko:9월 7일]] [[ksh:7. Sepptämmber]] [[la:7 Septembris]] [[lb:7. September]] [[li:7 september]] [[lmo:07 09]] [[lt:Rugsėjo 7]] [[mk:7 септември]] [[ms:7 September]] [[nap:7 'e settembre]] [[nds-nl:7 september]] [[nl:7 september]] [[nn:7. september]] [[no:7. september]] [[nov:7 de septembre]] [[nrm:7 Septembre]] [[oc:7 de setembre]] [[pam:Septiembri 7]] [[pl:7 września]] [[pt:7 de Setembro]] [[ro:7 septembrie]] [[ru:7 сентября]] [[scn:7 di sittèmmiru]] [[sco:7 September]] [[se:Čakčamánu 7.]] [[simple:September 7]] [[sk:7. september]] [[sl:7. september]] [[sq:7 Shtator]] [[sr:7. септембар]] [[sv:7 september]] [[sw:7 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 7]] [[te:సెప్టెంబర్ 7]] [[th:7 กันยายน]] [[tl:Setyembre 7]] [[tr:7 Eylül]] [[tt:7. Sentäber]] [[uk:7 вересня]] [[uz:7 sentabr]] [[vec:7 de setenbre]] [[vi:7 tháng 9]] [[vls:7 september]] [[wa:7 di setimbe]] [[war:Septyembre 7]] [[zh:9月7日]] 1912 67020 2007-01-29T15:01:46Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[nds-nl:8 september]], [[nrm:8 Septembre]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:8 September]] [[an:8 de setiembre]] [[ar:8 سبتمبر]] [[ast:8 de setiembre]] [[be:8 верасьня]] [[bg:8 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ৮]] [[br:8 Gwengolo]] [[bs:8. septembar]] [[ca:8 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 8]] [[co:8 di settembre]] [[cs:8. září]] [[csb:8 séwnika]] [[cv:Авăн, 8]] [[cy:8 Medi]] [[da:8. september]] [[de:8. September]] [[el:8 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 8]] [[eo:8-a de septembro]] [[es:8 de septiembre]] [[et:8. september]] [[eu:Irailaren 8]] [[fi:8. syyskuuta]] [[fo:8. september]] [[fr:8 septembre]] [[frp:8 septembro]] [[fur:8 di Setembar]] [[fy:8 septimber]] [[ga:8 Meán Fómhair]] [[gd:8 an t-Sultain]] [[gl:8 de setembro]] [[he:8 בספטמבר]] [[hr:8. rujna]] [[hu:Szeptember 8]] [[ia:8 de septembre]] [[id:8 September]] [[io:8 di septembro]] [[is:8. september]] [[it:8 settembre]] [[ja:9月8日]] [[jv:8 September]] [[ka:8 სექტემბერი]] [[kn:ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೮]] [[ko:9월 8일]] [[ksh:8. Sepptämmber]] [[la:8 Septembris]] [[lb:8. September]] [[li:8 september]] [[lmo:08 09]] [[lt:Rugsėjo 8]] [[mk:8 септември]] [[ms:8 September]] [[nap:8 'e settembre]] [[nds-nl:8 september]] [[nl:8 september]] [[nn:8. september]] [[no:8. september]] [[nov:8 de septembre]] [[nrm:8 Septembre]] [[oc:8 de setembre]] [[pam:Septiembri 8]] [[pl:8 września]] [[pt:8 de Setembro]] [[ro:8 septembrie]] [[ru:8 сентября]] [[scn:8 di sittèmmiru]] [[sco:8 September]] [[se:Čakčamánu 8.]] [[simple:September 8]] [[sk:8. september]] [[sl:8. september]] [[sq:8 Shtator]] [[sr:8. септембар]] [[sv:8 september]] [[sw:8 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 8]] [[te:సెప్టెంబర్ 8]] [[tg:8 Сентябр]] [[th:8 กันยายน]] [[tl:Setyembre 8]] [[tr:8 Eylül]] [[tt:8. Sentäber]] [[uk:8 вересня]] [[uz:8 sentabr]] [[vec:8 de setenbre]] [[vi:8 tháng 9]] [[wa:8 di setimbe]] [[war:Septyembre 8]] [[zh:9月8日]] 1913 64802 2007-01-16T08:25:45Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:9 september]], [[nrm:9 Septembre]], [[ta:செப்டம்பர் 9]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:9 September]] [[an:9 de setiembre]] [[ar:9 سبتمبر]] [[ast:9 de setiembre]] [[be:9 верасьня]] [[bg:9 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ৯]] [[br:9 Gwengolo]] [[bs:9. septembar]] [[ca:9 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 9]] [[co:9 di settembre]] [[cs:9. září]] [[csb:9 séwnika]] [[cv:Авăн, 9]] [[cy:9 Medi]] [[da:9. september]] [[de:9. September]] [[el:9 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 9]] [[eo:9-a de septembro]] [[es:9 de septiembre]] [[et:9. september]] [[eu:Irailaren 9]] [[fi:9. syyskuuta]] [[fo:9. september]] [[fr:9 septembre]] [[frp:9 septembro]] [[fur:9 di Setembar]] [[fy:9 septimber]] [[ga:9 Meán Fómhair]] [[gd:9 an t-Sultain]] [[gl:9 de setembro]] [[he:9 בספטמבר]] [[hr:9. rujna]] [[hu:Szeptember 9]] [[ia:9 de septembre]] [[id:9 September]] [[io:9 di septembro]] [[is:9. september]] [[it:9 settembre]] [[ja:9月9日]] [[jv:9 September]] [[ka:9 სექტემბერი]] [[ko:9월 9일]] [[ksh:9. Sepptämmber]] [[la:9 Septembris]] [[lb:9. September]] [[li:9 september]] [[lmo:09 09]] [[lt:Rugsėjo 9]] [[mk:9 септември]] [[ms:9 September]] [[nap:9 'e settembre]] [[nds-nl:9 september]] [[nl:9 september]] [[nn:9. september]] [[no:9. september]] [[nov:9 de septembre]] [[nrm:9 Septembre]] [[oc:9 de setembre]] [[pam:Septiembri 9]] [[pl:9 września]] [[pt:9 de Setembro]] [[ro:9 septembrie]] [[ru:9 сентября]] [[scn:9 di sittèmmiru]] [[sco:9 September]] [[se:Čakčamánu 9.]] [[simple:September 9]] [[sk:9. september]] [[sl:9. september]] [[sq:9 Shtator]] [[sr:9. септембар]] [[sv:9 september]] [[sw:9 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 9]] [[te:సెప్టెంబర్ 9]] [[tg:9 Сентябр]] [[th:9 กันยายน]] [[tl:Setyembre 9]] [[tr:9 Eylül]] [[tt:9. Sentäber]] [[uk:9 вересня]] [[uz:9 sentabr]] [[vec:9 de setenbre]] [[vi:9 tháng 9]] [[wa:9 di setimbe]] [[war:Septyembre 9]] [[zh:9月9日]] [[zh-yue:9月9日]] 1914 65002 2007-01-17T03:51:38Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:10 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:10 September]] [[an:10 de setiembre]] [[ar:10 سبتمبر]] [[ast:10 de setiembre]] [[az:10 Sentyabr]] [[be:10 верасьня]] [[bg:10 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ১০]] [[br:10 Gwengolo]] [[bs:10. septembar]] [[ca:10 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 10]] [[co:10 di settembre]] [[cs:10. září]] [[csb:10 séwnika]] [[cv:Авăн, 10]] [[cy:10 Medi]] [[da:10. september]] [[de:10. September]] [[el:10 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 10]] [[eo:10-a de septembro]] [[es:10 de septiembre]] [[et:10. september]] [[eu:Irailaren 10]] [[fi:10. syyskuuta]] [[fiu-vro:10. süküskuu päiv]] [[fo:10. september]] [[fr:10 septembre]] [[frp:10 septembro]] [[fur:10 di Setembar]] [[fy:10 septimber]] [[ga:10 Meán Fómhair]] [[gl:10 de setembro]] [[he:10 בספטמבר]] [[hr:10. rujna]] [[hu:Szeptember 10]] [[ia:10 de septembre]] [[id:10 September]] [[io:10 di septembro]] [[is:10. september]] [[it:10 settembre]] [[ja:9月10日]] [[jv:10 September]] [[ka:10 სექტემბერი]] [[ko:9월 10일]] [[ksh:10. Sepptämmber]] [[la:10 Septembris]] [[lb:10. September]] [[li:10 september]] [[lmo:10 09]] [[lt:Rugsėjo 10]] [[mk:10 септември]] [[ms:10 September]] [[nap:10 'e settembre]] [[nds-nl:10 september]] [[nl:10 september]] [[nn:10. september]] [[no:10. september]] [[nov:10 de septembre]] [[nrm:10 Septembre]] [[oc:10 de setembre]] [[pam:Septiembri 10]] [[pl:10 września]] [[pt:10 de Setembro]] [[ro:10 septembrie]] [[ru:10 сентября]] [[scn:10 di sittèmmiru]] [[sco:10 September]] [[se:Čakčamánu 10.]] [[simple:September 10]] [[sk:10. september]] [[sl:10. september]] [[sq:10 Shtator]] [[sr:10. септембар]] [[su:10 Séptémber]] [[sv:10 september]] [[sw:10 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 10]] [[te:సెప్టెంబర్ 10]] [[th:10 กันยายน]] [[tl:Setyembre 10]] [[tr:10 Eylül]] [[tt:10. Sentäber]] [[uk:10 вересня]] [[uz:10 sentabr]] [[vec:10 de setenbre]] [[vi:10 tháng 9]] [[wa:10 di setimbe]] [[war:Septyembre 10]] [[zh:9月10日]] 1915 66143 2007-01-23T15:05:20Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[nds-nl:11 september]], [[nrm:11 Septembre]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *[[2001]] - [[DYA]]: [[Êrîşên 11`ê îlonê]] li [[New York]] û [[Waşington]]ê == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:11 September]] [[an:11 de setiembre]] [[ar:11 سبتمبر]] [[ast:11 de setiembre]] [[az:11 Sentyabr]] [[be:11 верасьня]] [[bg:11 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ১১]] [[br:11 Gwengolo]] [[bs:11. septembar]] [[ca:11 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 11]] [[co:11 di settembre]] [[cs:11. září]] [[csb:11 séwnika]] [[cv:Авăн, 11]] [[cy:11 Medi]] [[da:11. september]] [[de:11. September]] [[el:11 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 11]] [[eo:11-a de septembro]] [[es:11 de septiembre]] [[et:11. september]] [[eu:Irailaren 11]] [[fi:11. syyskuuta]] [[fiu-vro:11. süküskuu päiv]] [[fo:11. september]] [[fr:11 septembre]] [[frp:11 septembro]] [[fur:11 di Setembar]] [[fy:11 septimber]] [[ga:11 Meán Fómhair]] [[gl:11 de setembro]] [[he:11 בספטמבר]] [[hi:11 सितंबर]] [[hr:11. rujna]] [[hu:Szeptember 11]] [[ia:11 de septembre]] [[id:11 September]] [[io:11 di septembro]] [[is:11. september]] [[it:11 settembre]] [[ja:9月11日]] [[jv:11 September]] [[ka:11 სექტემბერი]] [[kn:ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೧]] [[ko:9월 11일]] [[ksh:11. Sepptämmber]] [[la:11 Septembris]] [[lb:11. September]] [[li:11 september]] [[lmo:11 09]] [[lt:Rugsėjo 11]] [[mk:11 септември]] [[ms:11 September]] [[nap:11 'e settembre]] [[nds-nl:11 september]] [[nl:11 september]] [[nn:11. september]] [[no:11. september]] [[nov:11 de septembre]] [[nrm:11 Septembre]] [[oc:11 de setembre]] [[pam:Septiembri 11]] [[pl:11 września]] [[pt:11 de Setembro]] [[ro:11 septembrie]] [[ru:11 сентября]] [[scn:11 di sittèmmiru]] [[sco:11 September]] [[se:Čakčamánu 11.]] [[simple:September 11]] [[sk:11. september]] [[sl:11. september]] [[sq:11 Shtator]] [[sr:11. септембар]] [[su:11 Séptémber]] [[sv:11 september]] [[sw:11 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 11]] [[te:సెప్టెంబర్ 11]] [[th:11 กันยายน]] [[tl:Setyembre 11]] [[tr:11 Eylül]] [[tt:11. Sentäber]] [[uk:11 вересня]] [[uz:11 sentabr]] [[vec:11 de setenbre]] [[vi:11 tháng 9]] [[vls:11 september]] [[wa:11 di setimbe]] [[war:Septyembre 11]] [[zh:9月11日]] 1916 65360 2007-01-19T08:45:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ceb, nds-nl, nrm, war {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1980]] - [[Darbeya 12'ê îlonê|Darbe]] li [[Tirkiyê]] *[[1982]] - Ji kardoyên sazumankarên Partiya Karkerên Kurdistanê Mehmet Hayrî Durmuş di rojiya mirinê de şehîd ket. [[Hayri Durmuş]] û hevalên xwe li dijî politika û pêkanînên derveyê mirovahiyê biryar girtin ku dest bi rojiya mirinê bikin, her wiha di 14 Tîrmeha 1982an de çalakiya rojiya mirinê destpê kir. Di roja 60 an ya Berxwedanê de Hayrî Durmûş jiyana xwe ji dest da. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:12 September]] [[an:12 de setiembre]] [[ar:12 سبتمبر]] [[ast:12 de setiembre]] [[be:12 верасьня]] [[bg:12 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ১২]] [[br:12 Gwengolo]] [[bs:12. septembar]] [[ca:12 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 12]] [[co:12 di settembre]] [[cs:12. září]] [[csb:12 séwnika]] [[cv:Авăн, 12]] [[cy:12 Medi]] [[da:12. september]] [[de:12. September]] [[el:12 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 12]] [[eo:12-a de septembro]] [[es:12 de septiembre]] [[et:12. september]] [[eu:Irailaren 12]] [[fi:12. syyskuuta]] [[fiu-vro:12. süküskuu päiv]] [[fo:12. september]] [[fr:12 septembre]] [[frp:12 septembro]] [[fur:12 di Setembar]] [[fy:12 septimber]] [[ga:12 Meán Fómhair]] [[gl:12 de setembro]] [[he:12 בספטמבר]] [[hr:12. rujna]] [[hu:Szeptember 12]] [[ia:12 de septembre]] [[id:12 September]] [[io:12 di septembro]] [[is:12. september]] [[it:12 settembre]] [[ja:9月12日]] [[jv:12 September]] [[ka:12 სექტემბერი]] [[kn:ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೨]] [[ko:9월 12일]] [[ksh:12. Sepptämmber]] [[la:12 Septembris]] [[lb:12. September]] [[li:12 september]] [[lmo:12 09]] [[lt:Rugsėjo 12]] [[mk:12 септември]] [[ms:12 September]] [[nap:12 'e settembre]] [[nds-nl:12 september]] [[nl:12 september]] [[nn:12. september]] [[no:12. september]] [[nov:12 de septembre]] [[nrm:12 Septembre]] [[oc:12 de setembre]] [[pl:12 września]] [[pt:12 de Setembro]] [[ro:12 septembrie]] [[ru:12 сентября]] [[scn:12 di sittèmmiru]] [[sco:12 September]] [[simple:September 12]] [[sk:12. september]] [[sl:12. september]] [[sq:12 Shtator]] [[sr:12. септембар]] [[su:12 Séptémber]] [[sv:12 september]] [[sw:12 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 12]] [[te:సెప్టెంబర్ 12]] [[th:12 กันยายน]] [[tl:Setyembre 12]] [[tr:12 Eylül]] [[tt:12. Sentäber]] [[uk:12 вересня]] [[vec:12 de setenbre]] [[vi:12 tháng 9]] [[wa:12 di setimbe]] [[war:Septyembre 12]] [[zh:9月12日]] 1917 65514 2007-01-20T09:02:07Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:13 september]], [[vls:13 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == [[1982]] - [[Mehmet Xeyrî Durmuş]] di [[Rojiya mirinê ya 14'ê tîrmehê|rojiya mirinê]] de şehîd ket. == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:13 September]] [[an:13 de setiembre]] [[ar:13 سبتمبر]] [[ast:13 de setiembre]] [[be:13 верасьня]] [[bg:13 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ১৩]] [[br:13 Gwengolo]] [[bs:13. septembar]] [[ca:13 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 13]] [[co:13 di settembre]] [[cs:13. září]] [[csb:13 séwnika]] [[cv:Авăн, 13]] [[cy:13 Medi]] [[da:13. september]] [[de:13. September]] [[el:13 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 13]] [[eo:13-a de septembro]] [[es:13 de septiembre]] [[et:13. september]] [[eu:Irailaren 13]] [[fi:13. syyskuuta]] [[fiu-vro:13. süküskuu päiv]] [[fo:13. september]] [[fr:13 septembre]] [[frp:13 septembro]] [[fur:13 di Setembar]] [[fy:13 septimber]] [[ga:13 Meán Fómhair]] [[gd:13 an t-Sultain]] [[gl:13 de setembro]] [[he:13 בספטמבר]] [[hr:13. rujna]] [[hu:Szeptember 13]] [[ia:13 de septembre]] [[id:13 September]] [[io:13 di septembro]] [[is:13. september]] [[it:13 settembre]] [[ja:9月13日]] [[jv:13 September]] [[ka:13 სექტემბერი]] [[ko:9월 13일]] [[ksh:13. Sepptämmber]] [[la:13 Septembris]] [[lb:13. September]] [[li:13 september]] [[lmo:13 09]] [[lt:Rugsėjo 13]] [[mk:13 септември]] [[ms:13 September]] [[nap:13 'e settembre]] [[nds-nl:13 september]] [[nl:13 september]] [[nn:13. september]] [[no:13. september]] [[nov:13 de septembre]] [[nrm:13 Septembre]] [[oc:13 de setembre]] [[pam:Septiembri 13]] [[pl:13 września]] [[pt:13 de Setembro]] [[ro:13 septembrie]] [[ru:13 сентября]] [[scn:13 di sittèmmiru]] [[sco:13 September]] [[se:Čakčamánu 13.]] [[simple:September 13]] [[sk:13. september]] [[sl:13. september]] [[sq:13 Shtator]] [[sr:13. септембар]] [[su:13 Séptémber]] [[sv:13 september]] [[sw:13 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 13]] [[te:సెప్టెంబర్ 13]] [[th:13 กันยายน]] [[tl:Setyembre 13]] [[tr:13 Eylül]] [[tt:13. Sentäber]] [[uk:13 вересня]] [[vec:13 de setenbre]] [[vi:13 tháng 9]] [[vls:13 september]] [[wa:13 di setimbe]] [[war:Septyembre 13]] [[zh:9月13日]] 1918 65602 2007-01-20T13:40:24Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:14 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:14 September]] [[an:14 de setiembre]] [[ar:14 سبتمبر]] [[ast:14 de setiembre]] [[be:14 верасьня]] [[bg:14 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ১৪]] [[br:14 Gwengolo]] [[bs:14. septembar]] [[ca:14 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 14]] [[co:14 di settembre]] [[cs:14. září]] [[csb:14 séwnika]] [[cv:Авăн, 14]] [[cy:14 Medi]] [[da:14. september]] [[de:14. September]] [[el:14 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 14]] [[eo:14-a de septembro]] [[es:14 de septiembre]] [[et:14. september]] [[eu:Irailaren 14]] [[fi:14. syyskuuta]] [[fo:14. september]] [[fr:14 septembre]] [[frp:14 septembro]] [[fur:14 di Setembar]] [[fy:14 septimber]] [[ga:14 Meán Fómhair]] [[gd:14 an t-Sultain]] [[gl:14 de setembro]] [[he:14 בספטמבר]] [[hr:14. rujna]] [[ht:14 septanm]] [[hu:Szeptember 14]] [[ia:14 de septembre]] [[id:14 September]] [[io:14 di septembro]] [[is:14. september]] [[it:14 settembre]] [[ja:9月14日]] [[jv:14 September]] [[ka:14 სექტემბერი]] [[ko:9월 14일]] [[ksh:14. Sepptämmber]] [[la:14 Septembris]] [[lb:14. September]] [[li:14 september]] [[lmo:14 09]] [[lt:Rugsėjo 14]] [[mk:14 септември]] [[ms:14 September]] [[nap:14 'e settembre]] [[nds-nl:14 september]] [[nl:14 september]] [[nn:14. september]] [[no:14. september]] [[nov:14 de septembre]] [[nrm:14 Septembre]] [[oc:14 de setembre]] [[pam:Septiembri 14]] [[pl:14 września]] [[pt:14 de Setembro]] [[ro:14 septembrie]] [[ru:14 сентября]] [[scn:14 di sittèmmiru]] [[sco:14 September]] [[se:Čakčamánu 14.]] [[simple:September 14]] [[sk:14. september]] [[sl:14. september]] [[sq:14 Shtator]] [[sr:14. септембар]] [[su:14 Séptémber]] [[sv:14 september]] [[sw:14 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 14]] [[te:సెప్టెంబర్ 14]] [[th:14 กันยายน]] [[tl:Setyembre 14]] [[tr:14 Eylül]] [[tt:14. Sentäber]] [[uk:14 вересня]] [[vec:14 de setenbre]] [[vi:14 tháng 9]] [[wa:14 di setimbe]] [[war:Septyembre 14]] [[zh:9月14日]] 1919 66012 2007-01-22T19:36:26Z Bangin 450 /* Mirin */ {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == * [[1954]]: [[Hrant Dink]] li li [[Meletî]] jidayîk bû. == Mirin == *[[1982]]: [[Akif Yilmaz]] di [[Rojiya mirinê ya 14'ê tîrmehê|rojiya mirinê]] de şehîd ket. == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:15 September]] [[an:15 de setiembre]] [[ar:15 سبتمبر]] [[ast:15 de setiembre]] [[az:15 Sentyabr]] [[be:15 верасьня]] [[bg:15 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ১৫]] [[br:15 Gwengolo]] [[bs:15. septembar]] [[ca:15 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 15]] [[co:15 di settembre]] [[cs:15. září]] [[csb:15 séwnika]] [[cv:Авăн, 15]] [[cy:15 Medi]] [[da:15. september]] [[de:15. September]] [[el:15 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 15]] [[eo:15-a de septembro]] [[es:15 de septiembre]] [[et:15. september]] [[eu:Irailaren 15]] [[fi:15. syyskuuta]] [[fo:15. september]] [[fr:15 septembre]] [[frp:15 septembro]] [[fur:15 di Setembar]] [[fy:15 septimber]] [[ga:15 Meán Fómhair]] [[gd:15 an t-Sultain]] [[gl:15 de setembro]] [[he:15 בספטמבר]] [[hr:15. rujna]] [[hu:Szeptember 15]] [[ia:15 de septembre]] [[id:15 September]] [[io:15 di septembro]] [[is:15. september]] [[it:15 settembre]] [[ja:9月15日]] [[jv:15 September]] [[ka:15 სექტემბერი]] [[kn:ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೫]] [[ko:9월 15일]] [[ksh:15. Sepptämmber]] [[la:15 Septembris]] [[lb:15. September]] [[li:15 september]] [[lmo:15 09]] [[lt:Rugsėjo 15]] [[mk:15 септември]] [[ms:15 September]] [[nap:15 'e settembre]] [[nds-nl:15 september]] [[nl:15 september]] [[nn:15. september]] [[no:15. september]] [[nov:15 de septembre]] [[nrm:15 Septembre]] [[oc:15 de setembre]] [[pam:Septiembri 15]] [[pl:15 września]] [[pt:15 de Setembro]] [[ro:15 septembrie]] [[ru:15 сентября]] [[scn:15 di sittèmmiru]] [[sco:15 September]] [[se:Čakčamánu 15.]] [[simple:September 15]] [[sk:15. september]] [[sl:15. september]] [[sq:15 Shtator]] [[sr:15. септембар]] [[su:15 Séptémber]] [[sv:15 september]] [[sw:15 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 15]] [[te:సెప్టెంబర్ 15]] [[th:15 กันยายน]] [[tl:Setyembre 15]] [[tr:15 Eylül]] [[tt:15. Sentäber]] [[uk:15 вересня]] [[vec:15 de setenbre]] [[vi:15 tháng 9]] [[wa:15 di setimbe]] [[war:Septyembre 15]] [[zh:9月15日]] 1920 65690 2007-01-20T23:26:43Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:16 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:16 September]] [[an:16 de setiembre]] [[ar:16 سبتمبر]] [[ast:16 de setiembre]] [[be:16 верасьня]] [[bg:16 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ১৬]] [[br:16 Gwengolo]] [[bs:16. septembar]] [[ca:16 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 16]] [[co:16 di settembre]] [[cs:16. září]] [[csb:16 séwnika]] [[cv:Авăн, 16]] [[cy:16 Medi]] [[da:16. september]] [[de:16. September]] [[el:16 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 16]] [[eo:16-a de septembro]] [[es:16 de septiembre]] [[et:16. september]] [[eu:Irailaren 16]] [[fi:16. syyskuuta]] [[fo:16. september]] [[fr:16 septembre]] [[frp:16 septembro]] [[fur:16 di Setembar]] [[fy:16 septimber]] [[ga:16 Meán Fómhair]] [[gd:16 an t-Sultain]] [[gl:16 de setembro]] [[he:16 בספטמבר]] [[hr:16. rujna]] [[hu:Szeptember 16]] [[ia:16 de septembre]] [[id:16 September]] [[io:16 di septembro]] [[is:16. september]] [[it:16 settembre]] [[ja:9月16日]] [[jv:16 September]] [[ka:16 სექტემბერი]] [[ko:9월 16일]] [[ksh:16. Sepptämmber]] [[la:16 Septembris]] [[lb:16. September]] [[li:16 september]] [[lmo:16 09]] [[lt:Rugsėjo 16]] [[mk:16 септември]] [[ms:16 September]] [[nap:16 'e settembre]] [[nds-nl:16 september]] [[nl:16 september]] [[nn:16. september]] [[no:16. september]] [[nov:16 de septembre]] [[nrm:16 Septembre]] [[oc:16 de setembre]] [[pam:Septiembri 16]] [[pl:16 września]] [[pt:16 de Setembro]] [[ro:16 septembrie]] [[ru:16 сентября]] [[scn:16 di sittèmmiru]] [[sco:16 September]] [[se:Čakčamánu 16.]] [[simple:September 16]] [[sk:16. september]] [[sl:16. september]] [[sq:16 Shtator]] [[sr:16. септембар]] [[su:16 Séptémber]] [[sv:16 september]] [[sw:16 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 16]] [[te:సెప్టెంబర్ 16]] [[th:16 กันยายน]] [[tl:Setyembre 16]] [[tr:16 Eylül]] [[tt:16. Sentäber]] [[uk:16 вересня]] [[vec:16 de setenbre]] [[vi:16 tháng 9]] [[wa:16 di setimbe]] [[war:Septyembre 16]] [[zh:9月16日]] [[zh-yue:9月16日]] 1921 65711 2007-01-21T06:06:50Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:17 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == [[1982]] - [[Elî Çîçek]] di [[Rojiya mirinê ya 14'ê tîrmehê|rojiya mirinê]] de şehîd ket. == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:17 September]] [[an:17 de setiembre]] [[ar:17 سبتمبر]] [[ast:17 de setiembre]] [[be:17 верасьня]] [[bg:17 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ১৭]] [[br:17 Gwengolo]] [[bs:17. septembar]] [[ca:17 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 17]] [[co:17 di settembre]] [[cs:17. září]] [[csb:17 séwnika]] [[cv:Авăн, 17]] [[cy:17 Medi]] [[da:17. september]] [[de:17. September]] [[el:17 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 17]] [[eo:17-a de septembro]] [[es:17 de septiembre]] [[et:17. september]] [[eu:Irailaren 17]] [[fi:17. syyskuuta]] [[fiu-vro:17. süküskuu päiv]] [[fo:17. september]] [[fr:17 septembre]] [[frp:17 septembro]] [[fur:17 di Setembar]] [[fy:17 septimber]] [[ga:17 Meán Fómhair]] [[gd:17 an t-Sultain]] [[gl:17 de setembro]] [[he:17 בספטמבר]] [[hr:17. rujna]] [[hu:Szeptember 17]] [[ia:17 de septembre]] [[id:17 September]] [[io:17 di septembro]] [[is:17. september]] [[it:17 settembre]] [[ja:9月17日]] [[jv:17 September]] [[ka:17 სექტემბერი]] [[ko:9월 17일]] [[ksh:17. Sepptämmber]] [[la:17 Septembris]] [[lb:17. September]] [[li:17 september]] [[lmo:17 09]] [[lt:Rugsėjo 17]] [[mk:17 септември]] [[ms:17 September]] [[nap:17 'e settembre]] [[nds-nl:17 september]] [[nl:17 september]] [[nn:17. september]] [[no:17. september]] [[nov:17 de septembre]] [[nrm:17 Septembre]] [[oc:17 de setembre]] [[pam:Septiembri 17]] [[pl:17 września]] [[pt:17 de Setembro]] [[ro:17 septembrie]] [[ru:17 сентября]] [[scn:17 di sittèmmiru]] [[sco:17 September]] [[se:Čakčamánu 17.]] [[simple:September 17]] [[sk:17. september]] [[sl:17. september]] [[sq:17 Shtator]] [[sr:17. септембар]] [[su:17 Séptémber]] [[sv:17 september]] [[sw:17 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 17]] [[te:సెప్టెంబర్ 17]] [[th:17 กันยายน]] [[tl:Setyembre 17]] [[tr:17 Eylül]] [[tt:17. Sentäber]] [[uk:17 вересня]] [[vec:17 de setenbre]] [[vi:17 tháng 9]] [[wa:17 di setimbe]] [[war:Septyembre 17]] [[zh:9月17日]] 1922 65801 2007-01-21T20:35:21Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:18 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:18 September]] [[an:18 de setiembre]] [[ar:18 سبتمبر]] [[ast:18 de setiembre]] [[be:18 верасьня]] [[bg:18 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ১৮]] [[br:18 Gwengolo]] [[bs:18. septembar]] [[ca:18 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 18]] [[co:18 di settembre]] [[cs:18. září]] [[csb:18 séwnika]] [[cv:Авăн, 18]] [[cy:18 Medi]] [[da:18. september]] [[de:18. September]] [[el:18 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 18]] [[eo:18-a de septembro]] [[es:18 de septiembre]] [[et:18. september]] [[eu:Irailaren 18]] [[fi:18. syyskuuta]] [[fo:18. september]] [[fr:18 septembre]] [[frp:18 septembro]] [[fur:18 di Setembar]] [[fy:18 septimber]] [[ga:18 Meán Fómhair]] [[gd:18 an t-Sultain]] [[gl:18 de setembro]] [[he:18 בספטמבר]] [[hr:18. rujna]] [[hu:Szeptember 18]] [[ia:18 de septembre]] [[id:18 September]] [[io:18 di septembro]] [[is:18. september]] [[it:18 settembre]] [[ja:9月18日]] [[jv:18 September]] [[ka:18 სექტემბერი]] [[ko:9월 18일]] [[ksh:18. Sepptämmber]] [[la:18 Septembris]] [[lb:18. September]] [[li:18 september]] [[lmo:18 09]] [[lt:Rugsėjo 18]] [[mk:18 септември]] [[ms:18 September]] [[nap:18 'e settembre]] [[nds-nl:18 september]] [[nl:18 september]] [[nn:18. september]] [[no:18. september]] [[nov:18 de septembre]] [[nrm:18 Septembre]] [[oc:18 de setembre]] [[pam:Septiembri 18]] [[pl:18 września]] [[pt:18 de Setembro]] [[ro:18 septembrie]] [[ru:18 сентября]] [[scn:18 di sittèmmiru]] [[sco:18 September]] [[se:Čakčamánu 18.]] [[simple:September 18]] [[sk:18. september]] [[sl:18. september]] [[sq:18 Shtator]] [[sr:18. септембар]] [[su:18 Séptémber]] [[sv:18 september]] [[sw:18 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 18]] [[te:సెప్టెంబర్ 18]] [[th:18 กันยายน]] [[tl:Setyembre 18]] [[tr:18 Eylül]] [[tt:18. Sentäber]] [[uk:18 вересня]] [[vec:18 de setenbre]] [[vi:18 tháng 9]] [[vls:18 september]] [[wa:18 di setimbe]] [[war:Septyembre 18]] [[zh:9月18日]] [[zh-yue:9月18日]] 1923 64148 2007-01-11T20:48:28Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:19 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:19 September]] [[an:19 de setiembre]] [[ar:19 سبتمبر]] [[ast:19 de setiembre]] [[be:19 верасьня]] [[bg:19 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ১৯]] [[br:19 Gwengolo]] [[bs:19. septembar]] [[ca:19 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 19]] [[co:19 di settembre]] [[cs:19. září]] [[csb:19 séwnika]] [[cv:Авăн, 19]] [[cy:19 Medi]] [[da:19. september]] [[de:19. September]] [[el:19 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 19]] [[eo:19-a de septembro]] [[es:19 de septiembre]] [[et:19. september]] [[eu:Irailaren 19]] [[fi:19. syyskuuta]] [[fo:19. september]] [[fr:19 septembre]] [[frp:19 septembro]] [[fur:19 di Setembar]] [[fy:19 septimber]] [[ga:19 Meán Fómhair]] [[gd:19 an t-Sultain]] [[gl:19 de setembro]] [[he:19 בספטמבר]] [[hr:19. rujna]] [[hu:Szeptember 19]] [[ia:19 de septembre]] [[id:19 September]] [[io:19 di septembro]] [[is:19. september]] [[it:19 settembre]] [[ja:9月19日]] [[jv:19 September]] [[ka:19 სექტემბერი]] [[kn:ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯]] [[ko:9월 19일]] [[ksh:19. Sepptämmber]] [[la:19 Septembris]] [[lb:19. September]] [[li:19 september]] [[lmo:19 09]] [[lt:Rugsėjo 19]] [[mk:19 септември]] [[ms:19 September]] [[nap:19 'e settembre]] [[nds-nl:19 september]] [[nl:19 september]] [[nn:19. september]] [[no:19. september]] [[nov:19 de septembre]] [[nrm:19 Septembre]] [[oc:19 de setembre]] [[pam:Septiembri 19]] [[pl:19 września]] [[pt:19 de Setembro]] [[ro:19 septembrie]] [[ru:19 сентября]] [[scn:19 di sittèmmiru]] [[sco:19 September]] [[se:Čakčamánu 19.]] [[simple:September 19]] [[sk:19. september]] [[sl:19. september]] [[sq:19 Shtator]] [[sr:19. септембар]] [[su:19 Séptémber]] [[sv:19 september]] [[sw:19 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 19]] [[te:సెప్టెంబర్ 19]] [[th:19 กันยายน]] [[tl:Setyembre 19]] [[tr:19 Eylül]] [[tt:19. Sentäber]] [[uk:19 вересня]] [[vec:19 de setenbre]] [[vi:19 tháng 9]] [[vls:19 september]] [[wa:19 di setimbe]] [[war:Septyembre 19]] [[zh:9月19日]] 1924 64210 2007-01-12T03:04:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:21 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:21 September]] [[an:21 de setiembre]] [[ar:21 سبتمبر]] [[ast:21 de setiembre]] [[be:21 верасьня]] [[bg:21 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ২১]] [[br:21 Gwengolo]] [[bs:21. septembar]] [[ca:21 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 21]] [[co:21 di settembre]] [[cs:21. září]] [[csb:21 séwnika]] [[cv:Авăн, 21]] [[cy:21 Medi]] [[da:21. september]] [[de:21. September]] [[el:21 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 21]] [[eo:21-a de septembro]] [[es:21 de septiembre]] [[et:21. september]] [[eu:Irailaren 21]] [[fi:21. syyskuuta]] [[fo:21. september]] [[fr:21 septembre]] [[frp:21 septembro]] [[fur:21 di Setembar]] [[fy:21 septimber]] [[ga:21 Meán Fómhair]] [[gd:21 an t-Sultain]] [[gl:21 de setembro]] [[he:21 בספטמבר]] [[hr:21. rujna]] [[hu:Szeptember 21]] [[ia:21 de septembre]] [[id:21 September]] [[io:21 di septembro]] [[is:21. september]] [[it:21 settembre]] [[ja:9月21日]] [[jv:21 September]] [[ka:21 სექტემბერი]] [[ko:9월 21일]] [[ksh:21. Sepptämmber]] [[la:21 Septembris]] [[lb:21. September]] [[li:21 september]] [[lmo:21 09]] [[lt:Rugsėjo 21]] [[mk:21 септември]] [[ms:21 September]] [[nap:21 'e settembre]] [[nds-nl:21 september]] [[nl:21 september]] [[nn:21. september]] [[no:21. september]] [[nov:21 de septembre]] [[nrm:21 Septembre]] [[oc:21 de setembre]] [[pam:Septiembri 21]] [[pl:21 września]] [[pt:21 de Setembro]] [[ro:21 septembrie]] [[ru:21 сентября]] [[scn:21 di sittèmmiru]] [[sco:21 September]] [[se:Čakčamánu 21.]] [[simple:September 21]] [[sk:21. september]] [[sl:21. september]] [[sq:21 Shtator]] [[sr:21. септембар]] [[su:21 Séptémber]] [[sv:21 september]] [[sw:21 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 21]] [[te:సెప్టెంబర్ 21]] [[th:21 กันยายน]] [[tl:Setyembre 21]] [[tr:21 Eylül]] [[tt:21. Sentäber]] [[uk:21 вересня]] [[vec:21 de setenbre]] [[vi:21 tháng 9]] [[wa:21 di setimbe]] [[war:Septyembre 21]] [[zh:9月21日]] 1925 64242 2007-01-12T05:34:08Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:22 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:22 September]] [[an:22 de setiembre]] [[ar:22 سبتمبر]] [[ast:22 de setiembre]] [[be:22 верасьня]] [[bg:22 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ২২]] [[br:22 Gwengolo]] [[bs:22. septembar]] [[ca:22 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 22]] [[co:22 di settembre]] [[cs:22. září]] [[csb:22 séwnika]] [[cv:Авăн, 22]] [[cy:22 Medi]] [[da:22. september]] [[de:22. September]] [[el:22 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 22]] [[eo:22-a de septembro]] [[es:22 de septiembre]] [[et:22. september]] [[eu:Irailaren 22]] [[fi:22. syyskuuta]] [[fo:22. september]] [[fr:22 septembre]] [[frp:22 septembro]] [[fur:22 di Setembar]] [[fy:22 septimber]] [[ga:22 Meán Fómhair]] [[gd:22 an t-Sultain]] [[gl:22 de setembro]] [[he:22 בספטמבר]] [[hr:22. rujna]] [[hu:Szeptember 22]] [[ia:22 de septembre]] [[id:22 September]] [[io:22 di septembro]] [[is:22. september]] [[it:22 settembre]] [[ja:9月22日]] [[jv:22 September]] [[ka:22 სექტემბერი]] [[ko:9월 22일]] [[ksh:22. Sepptämmber]] [[la:22 Septembris]] [[lb:22. September]] [[li:22 september]] [[lmo:22 09]] [[lt:Rugsėjo 22]] [[mk:22 септември]] [[ms:22 September]] [[nap:22 'e settembre]] [[nds-nl:22 september]] [[nl:22 september]] [[nn:22. september]] [[no:22. september]] [[nov:22 de septembre]] [[nrm:22 Septembre]] [[oc:22 de setembre]] [[pam:Septiembri 22]] [[pl:22 września]] [[pt:22 de Setembro]] [[ro:22 septembrie]] [[ru:22 сентября]] [[scn:22 di sittèmmiru]] [[sco:22 September]] [[se:Čakčamánu 22.]] [[simple:September 22]] [[sk:22. september]] [[sl:22. september]] [[sq:22 Shtator]] [[sr:22. септембар]] [[su:22 Séptémber]] [[sv:22 september]] [[sw:22 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 22]] [[te:సెప్టెంబర్ 22]] [[th:22 กันยายน]] [[tl:Setyembre 22]] [[tr:22 Eylül]] [[tt:22. Sentäber]] [[uk:22 вересня]] [[vec:22 de setenbre]] [[vi:22 tháng 9]] [[wa:22 d' setimbe]] [[war:Septyembre 22]] [[zh:9月22日]] 1926 64202 2007-01-12T02:22:26Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:20 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == [[1992]] - [[Musa Anter]] tê qetlkirin == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:20 September]] [[an:20 de setiembre]] [[ar:20 سبتمبر]] [[ast:20 de setiembre]] [[be:20 верасьня]] [[bg:20 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ২০]] [[br:20 Gwengolo]] [[bs:20. septembar]] [[ca:20 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 20]] [[co:20 di settembre]] [[cs:20. září]] [[csb:20 séwnika]] [[cv:Авăн, 20]] [[cy:20 Medi]] [[da:20. september]] [[de:20. September]] [[el:20 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 20]] [[eo:20-a de septembro]] [[es:20 de septiembre]] [[et:20. september]] [[eu:Irailaren 20]] [[fi:20. syyskuuta]] [[fo:20. september]] [[fr:20 septembre]] [[frp:20 septembro]] [[fur:20 di Setembar]] [[fy:20 septimber]] [[ga:20 Meán Fómhair]] [[gd:20 an t-Sultain]] [[gl:20 de setembro]] [[he:20 בספטמבר]] [[hr:20. rujna]] [[hu:Szeptember 20]] [[ia:20 de septembre]] [[id:20 September]] [[io:20 di septembro]] [[is:20. september]] [[it:20 settembre]] [[ja:9月20日]] [[jv:20 September]] [[ka:20 სექტემბერი]] [[ko:9월 20일]] [[ksh:20. Sepptämmber]] [[la:20 Septembris]] [[lb:20. September]] [[li:20 september]] [[lmo:20 09]] [[lt:Rugsėjo 20]] [[mk:20 септември]] [[mr:सप्टेंबर २०]] [[ms:20 September]] [[nap:20 'e settembre]] [[nds-nl:20 september]] [[nl:20 september]] [[nn:20. september]] [[no:20. september]] [[nov:20 de septembre]] [[nrm:20 Septembre]] [[oc:20 de setembre]] [[pam:Septiembri 20]] [[pl:20 września]] [[pt:20 de Setembro]] [[ro:20 septembrie]] [[ru:20 сентября]] [[scn:20 di sittèmmiru]] [[sco:20 September]] [[se:Čakčamánu 20.]] [[simple:September 20]] [[sk:20. september]] [[sl:20. september]] [[sq:20 Shtator]] [[sr:20. септембар]] [[su:20 Séptémber]] [[sv:20 september]] [[sw:20 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 20]] [[te:సెప్టెంబర్ 20]] [[th:20 กันยายน]] [[tl:Setyembre 20]] [[tr:20 Eylül]] [[tt:20. Sentäber]] [[uk:20 вересня]] [[vec:20 de setenbre]] [[vi:20 tháng 9]] [[wa:20 d' setimbe]] [[war:Septyembre 20]] [[zh:9月20日]] 1927 64279 2007-01-12T08:25:30Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:23 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:23 September]] [[an:23 de setiembre]] [[ar:23 سبتمبر]] [[ast:23 de setiembre]] [[be:23 верасьня]] [[bg:23 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ২৩]] [[br:23 Gwengolo]] [[bs:23. septembar]] [[ca:23 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 23]] [[co:23 di settembre]] [[cs:23. září]] [[csb:23 séwnika]] [[cv:Авăн, 23]] [[cy:23 Medi]] [[da:23. september]] [[de:23. September]] [[el:23 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 23]] [[eo:23-a de septembro]] [[es:23 de septiembre]] [[et:23. september]] [[eu:Irailaren 23]] [[fi:23. syyskuuta]] [[fo:23. september]] [[fr:23 septembre]] [[frp:23 septembro]] [[fur:23 di Setembar]] [[fy:23 septimber]] [[ga:23 Meán Fómhair]] [[gd:23 an t-Sultain]] [[gl:23 de setembro]] [[he:23 בספטמבר]] [[hr:23. rujna]] [[hu:Szeptember 23]] [[ia:23 de septembre]] [[id:23 September]] [[io:23 di septembro]] [[is:23. september]] [[it:23 settembre]] [[ja:9月23日]] [[jv:23 September]] [[ka:23 სექტემბერი]] [[ko:9월 23일]] [[ksh:23. Sepptämmber]] [[la:23 Septembris]] [[lb:23. September]] [[li:23 september]] [[lmo:23 09]] [[lt:Rugsėjo 23]] [[mk:23 септември]] [[ms:23 September]] [[nap:23 'e settembre]] [[nds-nl:23 september]] [[nl:23 september]] [[nn:23. september]] [[no:23. september]] [[nov:23 de septembre]] [[nrm:23 Septembre]] [[oc:23 de setembre]] [[pam:Septiembri 23]] [[pl:23 września]] [[pt:23 de Setembro]] [[ro:23 septembrie]] [[ru:23 сентября]] [[scn:23 di sittèmmiru]] [[sco:23 September]] [[se:Čakčamánu 23.]] [[simple:September 23]] [[sk:23. september]] [[sl:23. september]] [[sq:23 Shtator]] [[sr:23. септембар]] [[su:23 Séptémber]] [[sv:23 september]] [[sw:23 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 23]] [[te:సెప్టెంబర్ 23]] [[th:23 กันยายน]] [[tl:Setyembre 23]] [[tr:23 Eylül]] [[tt:23. Sentäber]] [[uk:23 вересня]] [[vec:23 de setenbre]] [[vi:23 tháng 9]] [[wa:23 d' setimbe]] [[war:Septyembre 23]] [[zh:9月23日]] 1928 64306 2007-01-12T11:25:36Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:24 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1996]] - [[Tevkûjiya li zîndana Amedê (1996)]] === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:24 September]] [[an:24 de setiembre]] [[ar:24 سبتمبر]] [[ast:24 de setiembre]] [[be:24 верасьня]] [[bg:24 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ২৪]] [[br:24 Gwengolo]] [[bs:24. septembar]] [[ca:24 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 24]] [[co:24 di settembre]] [[cs:24. září]] [[csb:24 séwnika]] [[cv:Авăн, 24]] [[cy:24 Medi]] [[da:24. september]] [[de:24. September]] [[el:24 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 24]] [[eo:24-a de septembro]] [[es:24 de septiembre]] [[et:24. september]] [[eu:Irailaren 24]] [[fi:24. syyskuuta]] [[fo:24. september]] [[fr:24 septembre]] [[frp:24 septembro]] [[fur:24 di Setembar]] [[fy:24 septimber]] [[ga:24 Meán Fómhair]] [[gd:24 an t-Sultain]] [[gl:24 de setembro]] [[he:24 בספטמבר]] [[hr:24. rujna]] [[hu:Szeptember 24]] [[ia:24 de septembre]] [[id:24 September]] [[io:24 di septembro]] [[is:24. september]] [[it:24 settembre]] [[ja:9月24日]] [[jv:24 September]] [[ka:24 სექტემბერი]] [[ko:9월 24일]] [[ksh:24. Sepptämmber]] [[la:24 Septembris]] [[lb:24. September]] [[li:24 september]] [[lmo:24 09]] [[lt:Rugsėjo 24]] [[mk:24 септември]] [[ms:24 September]] [[nap:24 'e settembre]] [[nds-nl:24 september]] [[nl:24 september]] [[nn:24. september]] [[no:24. september]] [[nov:24 de septembre]] [[nrm:24 Septembre]] [[oc:24 de setembre]] [[pam:Septiembri 24]] [[pl:24 września]] [[pt:24 de Setembro]] [[ro:24 septembrie]] [[ru:24 сентября]] [[scn:24 di sittèmmiru]] [[sco:24 September]] [[se:Čakčamánu 24.]] [[simple:September 24]] [[sk:24. september]] [[sl:24. september]] [[sq:24 Shtator]] [[sr:24. септембар]] [[su:24 Séptémber]] [[sv:24 september]] [[sw:24 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 24]] [[te:సెప్టెంబర్ 24]] [[th:24 กันยายน]] [[tl:Setyembre 24]] [[tr:24 Eylül]] [[tt:24. Sentäber]] [[uk:24 вересня]] [[vec:24 de setenbre]] [[vi:24 tháng 9]] [[wa:24 di setimbe]] [[war:Septyembre 24]] [[zh:9月24日]] 1929 64313 2007-01-12T12:26:50Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:25 september]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:25 September]] [[an:25 de setiembre]] [[ang:25 Hāligmōnaþ]] [[ar:25 سبتمبر]] [[ast:25 de setiembre]] [[be:25 верасьня]] [[bg:25 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ২৫]] [[br:25 Gwengolo]] [[bs:25. septembar]] [[ca:25 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 25]] [[co:25 di settembre]] [[cs:25. září]] [[csb:25 séwnika]] [[cv:Авăн, 25]] [[cy:25 Medi]] [[da:25. september]] [[de:25. September]] [[el:25 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 25]] [[eo:25-a de septembro]] [[es:25 de septiembre]] [[et:25. september]] [[eu:Irailaren 25]] [[fi:25. syyskuuta]] [[fo:25. september]] [[fr:25 septembre]] [[frp:25 septembro]] [[fur:25 di Setembar]] [[fy:25 septimber]] [[ga:25 Meán Fómhair]] [[gd:25 an t-Sultain]] [[gl:25 de setembro]] [[he:25 בספטמבר]] [[hr:25. rujna]] [[hu:Szeptember 25]] [[ia:25 de septembre]] [[id:25 September]] [[io:25 di septembro]] [[is:25. september]] [[it:25 settembre]] [[ja:9月25日]] [[jv:25 September]] [[ka:25 სექტემბერი]] [[kn:ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೫]] [[ko:9월 25일]] [[ksh:25. Sepptämmber]] [[la:25 Septembris]] [[lb:25. September]] [[li:25 september]] [[lmo:25 09]] [[lt:Rugsėjo 25]] [[mk:25 септември]] [[ms:25 September]] [[nap:25 'e settembre]] [[nds-nl:25 september]] [[nl:25 september]] [[nn:25. september]] [[no:25. september]] [[nov:25 de septembre]] [[nrm:25 Septembre]] [[oc:25 de setembre]] [[os:25 сентябры]] [[pam:Septiembri 25]] [[pl:25 września]] [[pt:25 de Setembro]] [[ro:25 septembrie]] [[ru:25 сентября]] [[scn:25 di sittèmmiru]] [[sco:25 September]] [[se:Čakčamánu 25.]] [[simple:September 25]] [[sk:25. september]] [[sl:25. september]] [[sq:25 Shtator]] [[sr:25. септембар]] [[su:25 Séptémber]] [[sv:25 september]] [[sw:25 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 25]] [[te:సెప్టెంబర్ 25]] [[th:25 กันยายน]] [[tl:Setyembre 25]] [[tr:25 Eylül]] [[tt:25. Sentäber]] [[uk:25 вересня]] [[vec:25 de setenbre]] [[vi:25 tháng 9]] [[wa:25 di setimbe]] [[war:Septyembre 25]] [[zh:9月25日]] 1930 64176 2007-01-11T22:39:58Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[bpy:সেপ্টেম্বর ২৬]], [[nds-nl:26 september]], [[nrm:26 Septembre]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:26 September]] [[an:26 de setiembre]] [[ar:26 سبتمبر]] [[ast:26 de setiembre]] [[be:26 верасьня]] [[bg:26 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ২৬]] [[br:26 Gwengolo]] [[bs:26. septembar]] [[ca:26 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 26]] [[co:26 di settembre]] [[cs:26. září]] [[csb:26 séwnika]] [[cv:Авăн, 26]] [[cy:26 Medi]] [[da:26. september]] [[de:26. September]] [[el:26 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 26]] [[eo:26-a de septembro]] [[es:26 de septiembre]] [[et:26. september]] [[eu:Irailaren 26]] [[fi:26. syyskuuta]] [[fo:26. september]] [[fr:26 septembre]] [[frp:26 septembro]] [[fur:26 di Setembar]] [[fy:26 septimber]] [[ga:26 Meán Fómhair]] [[gd:26 an t-Sultain]] [[gl:26 de setembro]] [[he:26 בספטמבר]] [[hr:26. rujna]] [[hu:Szeptember 26]] [[ia:26 de septembre]] [[id:26 September]] [[io:26 di septembro]] [[is:26. september]] [[it:26 settembre]] [[ja:9月26日]] [[jv:26 September]] [[ka:26 სექტემბერი]] [[ko:9월 26일]] [[ksh:26. Sepptämmber]] [[la:26 Septembris]] [[lb:26. September]] [[li:26 september]] [[lmo:26 09]] [[lt:Rugsėjo 26]] [[mk:26 септември]] [[ms:26 September]] [[nap:26 'e settembre]] [[nds-nl:26 september]] [[nl:26 september]] [[nn:26. september]] [[no:26. september]] [[nov:26 de septembre]] [[nrm:26 Septembre]] [[oc:26 de setembre]] [[pam:Septiembri 26]] [[pl:26 września]] [[pt:26 de Setembro]] [[ro:26 septembrie]] [[ru:26 сентября]] [[scn:26 di sittèmmiru]] [[sco:26 September]] [[se:Čakčamánu 26.]] [[simple:September 26]] [[sk:26. september]] [[sl:26. september]] [[sq:26 Shtator]] [[sr:26. септембар]] [[su:26 Séptémber]] [[sv:26 september]] [[sw:26 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 26]] [[te:సెప్టెంబర్ 26]] [[th:26 กันยายน]] [[tl:Setyembre 26]] [[tr:26 Eylül]] [[tt:26. Sentäber]] [[uk:26 вересня]] [[vec:26 de setenbre]] [[vi:26 tháng 9]] [[wa:26 di setimbe]] [[war:Septyembre 26]] [[zh:9月26日]] 1931 64192 2007-01-12T01:02:39Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, nds-nl, nrm, vls, zh-yue {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:27 September]] [[an:27 de setiembre]] [[ar:27 سبتمبر]] [[ast:27 de setiembre]] [[az:27 Sentyabr]] [[be:27 верасьня]] [[bg:27 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ২৭]] [[br:27 Gwengolo]] [[bs:27. septembar]] [[ca:27 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 27]] [[co:27 di settembre]] [[cs:27. září]] [[csb:27 séwnika]] [[cv:Авăн, 27]] [[cy:27 Medi]] [[da:27. september]] [[de:27. September]] [[el:27 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 27]] [[eo:27-a de septembro]] [[es:27 de septiembre]] [[et:27. september]] [[eu:Irailaren 27]] [[fi:27. syyskuuta]] [[fo:27. september]] [[fr:27 septembre]] [[frp:27 septembro]] [[fur:27 di Setembar]] [[fy:27 septimber]] [[ga:27 Meán Fómhair]] [[gd:27 an t-Sultain]] [[gl:27 de setembro]] [[he:27 בספטמבר]] [[hr:27. rujna]] [[hu:Szeptember 27]] [[ia:27 de septembre]] [[id:27 September]] [[io:27 di septembro]] [[is:27. september]] [[it:27 settembre]] [[ja:9月27日]] [[jv:27 September]] [[ka:27 სექტემბერი]] [[kn:ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೭]] [[ko:9월 27일]] [[ksh:27. Sepptämmber]] [[la:27 Septembris]] [[lb:27. September]] [[li:27 september]] [[lmo:27 09]] [[lt:Rugsėjo 27]] [[mk:27 септември]] [[ms:27 September]] [[nap:27 'e settembre]] [[nds-nl:27 september]] [[nl:27 september]] [[nn:27. september]] [[no:27. september]] [[nov:27 de septembre]] [[nrm:27 Septembre]] [[oc:27 de setembre]] [[pam:Septiembri 27]] [[pl:27 września]] [[pt:27 de Setembro]] [[ro:27 septembrie]] [[ru:27 сентября]] [[scn:27 di sittèmmiru]] [[sco:27 September]] [[se:Čakčamánu 27.]] [[simple:September 27]] [[sk:27. september]] [[sl:27. september]] [[sq:27 Shtator]] [[sr:27. септембар]] [[su:27 Séptémber]] [[sv:27 september]] [[sw:27 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 27]] [[te:సెప్టెంబర్ 27]] [[th:27 กันยายน]] [[tl:Setyembre 27]] [[tr:27 Eylül]] [[tt:27. Sentäber]] [[uk:27 вересня]] [[vec:27 de setenbre]] [[vi:27 tháng 9]] [[vls:27 september]] [[wa:27 di setimbe]] [[war:Septyembre 27]] [[zh:9月27日]] [[zh-yue:9月27日]] 1932 64218 2007-01-12T03:52:48Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, nds-nl, nrm, vls {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:28 September]] [[an:28 de setiembre]] [[ar:28 سبتمبر]] [[ast:28 de setiembre]] [[be:28 верасьня]] [[bg:28 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ২৮]] [[br:28 Gwengolo]] [[bs:28. septembar]] [[ca:28 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 28]] [[co:28 di settembre]] [[cs:28. září]] [[csb:28 séwnika]] [[cv:Авăн, 28]] [[cy:28 Medi]] [[da:28. september]] [[de:28. September]] [[el:28 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 28]] [[eo:28-a de septembro]] [[es:28 de septiembre]] [[et:28. september]] [[eu:Irailaren 28]] [[fi:28. syyskuuta]] [[fo:28. september]] [[fr:28 septembre]] [[frp:28 septembro]] [[fur:28 di Setembar]] [[fy:28 septimber]] [[ga:28 Meán Fómhair]] [[gd:28 an t-Sultain]] [[gl:28 de setembro]] [[he:28 בספטמבר]] [[hr:28. rujna]] [[hu:Szeptember 28]] [[ia:28 de septembre]] [[id:28 September]] [[io:28 di septembro]] [[is:28. september]] [[it:28 settembre]] [[ja:9月28日]] [[jv:28 September]] [[ka:28 სექტემბერი]] [[ko:9월 28일]] [[ksh:28. Sepptämmber]] [[la:28 Septembris]] [[lb:28. September]] [[li:28 september]] [[lmo:28 09]] [[lt:Rugsėjo 28]] [[mk:28 септември]] [[ms:28 September]] [[nap:28 'e settembre]] [[nds-nl:28 september]] [[nl:28 september]] [[nn:28. september]] [[no:28. september]] [[nov:28 de septembre]] [[nrm:28 Septembre]] [[oc:28 de setembre]] [[pam:Septiembri 28]] [[pl:28 września]] [[pt:28 de Setembro]] [[ro:28 septembrie]] [[ru:28 сентября]] [[scn:28 di sittèmmiru]] [[sco:28 September]] [[se:Čakčamánu 28.]] [[simple:September 28]] [[sk:28. september]] [[sl:28. september]] [[sq:28 Shtator]] [[sr:28. септембар]] [[su:28 Séptémber]] [[sv:28 september]] [[sw:28 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 28]] [[te:సెప్టెంబర్ 28]] [[th:28 กันยายน]] [[tl:Setyembre 28]] [[tr:28 Eylül]] [[tt:28. Sentäber]] [[uk:28 вересня]] [[vec:28 de setenbre]] [[vi:28 tháng 9]] [[vls:28 september]] [[wa:28 di setimbe]] [[war:Septyembre 28]] [[zh:9月28日]] 1933 64288 2007-01-12T09:30:19Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[bpy:সেপ্টেম্বর ৩০]], [[nds-nl:30 september]], [[nrm:30 Septembre]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:30 September]] [[an:30 de setiembre]] [[ar:30 سبتمبر]] [[ast:30 de setiembre]] [[be:30 верасьня]] [[bg:30 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ৩০]] [[br:30 Gwengolo]] [[bs:30. septembar]] [[ca:30 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 30]] [[co:30 di settembre]] [[cs:30. září]] [[csb:30 séwnika]] [[cv:Авăн, 30]] [[cy:30 Medi]] [[da:30. september]] [[de:30. September]] [[el:30 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 30]] [[eo:30-a de septembro]] [[es:30 de septiembre]] [[et:30. september]] [[eu:Irailaren 30]] [[fi:30. syyskuuta]] [[fo:30. september]] [[fr:30 septembre]] [[frp:30 septembro]] [[fur:30 di Setembar]] [[fy:30 septimber]] [[ga:30 Meán Fómhair]] [[gd:30 an t-Sultain]] [[gl:30 de setembro]] [[he:30 בספטמבר]] [[hr:30. rujna]] [[hu:Szeptember 30]] [[ia:30 de septembre]] [[id:30 September]] [[io:30 di septembro]] [[is:30. september]] [[it:30 settembre]] [[ja:9月30日]] [[jv:30 September]] [[ka:30 სექტემბერი]] [[ko:9월 30일]] [[ksh:30. Sepptämmber]] [[la:30 Septembris]] [[lb:30. September]] [[li:30 september]] [[lmo:30 09]] [[lt:Rugsėjo 30]] [[mk:30 септември]] [[ms:30 September]] [[nap:30 'e settembre]] [[nds-nl:30 september]] [[nl:30 september]] [[nn:30. september]] [[no:30. september]] [[nov:30 de septembre]] [[nrm:30 Septembre]] [[oc:30 de setembre]] [[pam:Septiembri 30]] [[pl:30 września]] [[pt:30 de Setembro]] [[ro:30 septembrie]] [[ru:30 сентября]] [[scn:30 di sittèmmiru]] [[sco:30 September]] [[se:Čakčamánu 30.]] [[simple:September 30]] [[sk:30. september]] [[sl:30. september]] [[sq:30 Shtator]] [[sr:30. септембар]] [[su:30 Séptémber]] [[sv:30 september]] [[sw:30 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 30]] [[te:సెప్టెంబర్ 30]] [[th:30 กันยายน]] [[tl:Setyembre 30]] [[tr:30 Eylül]] [[tt:30. Sentäber]] [[uk:30 вересня]] [[vec:30 de setenbre]] [[vi:30 tháng 9]] [[wa:30 di setimbe]] [[war:Septyembre 30]] [[zh:9月30日]] 1934 64233 2007-01-12T04:44:47Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[bpy:সেপ্টেম্বর ২৯]], [[nds-nl:29 september]], [[nrm:29 Septembre]] {{rezber}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1902]] [[Émile Zola]], nivîskarê fransî li [[Paris|Parisê]] mir. == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:29 September]] [[an:29 de setiembre]] [[ar:29 سبتمبر]] [[ast:29 de setiembre]] [[be:29 верасьня]] [[bg:29 септември]] [[bpy:সেপ্টেম্বর ২৯]] [[br:29 Gwengolo]] [[bs:29. septembar]] [[ca:29 de setembre]] [[ceb:Septiyembre 29]] [[co:29 di settembre]] [[cs:29. září]] [[csb:29 séwnika]] [[cv:Авăн, 29]] [[cy:29 Medi]] [[da:29. september]] [[de:29. September]] [[el:29 Σεπτεμβρίου]] [[en:September 29]] [[eo:29-a de septembro]] [[es:29 de septiembre]] [[et:29. september]] [[eu:Irailaren 29]] [[fi:29. syyskuuta]] [[fo:29. september]] [[fr:29 septembre]] [[frp:29 septembro]] [[fur:29 di Setembar]] [[fy:29 septimber]] [[ga:29 Meán Fómhair]] [[gd:29 an t-Sultain]] [[gl:29 de setembro]] [[he:29 בספטמבר]] [[hr:29. rujna]] [[hu:Szeptember 29]] [[ia:29 de septembre]] [[id:29 September]] [[io:29 di septembro]] [[is:29. september]] [[it:29 settembre]] [[ja:9月29日]] [[jv:29 September]] [[ka:29 სექტემბერი]] [[ko:9월 29일]] [[ksh:29. Sepptämmber]] [[la:29 Septembris]] [[lb:29. September]] [[li:29 september]] [[lmo:29 09]] [[lt:Rugsėjo 29]] [[mk:29 септември]] [[ms:29 September]] [[nap:29 'e settembre]] [[nds-nl:29 september]] [[nl:29 september]] [[nn:29. september]] [[no:29. september]] [[nov:29 de septembre]] [[nrm:29 Septembre]] [[oc:29 de setembre]] [[pam:Septiembri 29]] [[pl:29 września]] [[pt:29 de Setembro]] [[ro:29 septembrie]] [[ru:29 сентября]] [[scn:29 di sittèmmiru]] [[sco:29 September]] [[se:Čakčamánu 29.]] [[simple:September 29]] [[sk:29. september]] [[sl:29. september]] [[sq:29 Shtator]] [[sr:29. септембар]] [[su:29 Séptémber]] [[sv:29 september]] [[sw:29 Septemba]] [[ta:செப்டம்பர் 29]] [[te:సెప్టెంబర్ 29]] [[th:29 กันยายน]] [[tl:Setyembre 29]] [[tr:29 Eylül]] [[tt:29. Sentäber]] [[uk:29 вересня]] [[vec:29 de setenbre]] [[vi:29 tháng 9]] [[wa:29 di setimbe]] [[war:Septyembre 29]] [[zh:9月29日]] 1935 13945 2004-07-13T08:23:21Z Erdal Ronahi 2 Listeya e-pirtûkan kurdî çû cihê Lîsteya e-pirtûkan kurdî #REDIRECT [[Lîsteya e-pirtûkan kurdî]] 1937 13946 2004-07-13T09:12:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Iraq]] 1938 13947 2004-07-13T09:13:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Iraq]] 1939 64309 2007-01-12T11:57:46Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:25 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == *[[Noel]] (cejna zayîna [[Îsa]] pêxember) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:25 Desember]] [[an:25 d'abiento]] [[ar:25 ديسمبر]] [[ast:25 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 25]] [[be:25 сьнежня]] [[bg:25 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ২৫]] [[br:25 Kerzu]] [[bs:25. decembar]] [[ca:25 de desembre]] [[ceb:Disyembre 25]] [[co:25 di decembre]] [[cs:25. prosinec]] [[csb:25 gòdnika]] [[cv:Раштав, 25]] [[cy:25 Rhagfyr]] [[da:25. december]] [[de:25. Dezember]] [[el:25 Δεκεμβρίου]] [[en:December 25]] [[eo:25-a de decembro]] [[es:25 de diciembre]] [[et:25. detsember]] [[eu:Abenduaren 25]] [[fi:25. joulukuuta]] [[fo:25. desember]] [[fr:25 décembre]] [[frp:25 dècembro]] [[fur:25 di Dicembar]] [[fy:25 desimber]] [[ga:25 Nollaig]] [[gl:25 de decembro]] [[he:25 בדצמבר]] [[hi:25 दिसंबर]] [[hr:25. prosinca]] [[hu:December 25]] [[ia:25 de decembre]] [[id:25 Desember]] [[io:25 di decembro]] [[is:25. desember]] [[it:25 dicembre]] [[ja:12月25日]] [[jv:25 Desember]] [[ka:25 დეკემბერი]] [[kn:ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೫]] [[ko:12월 25일]] [[ksh:25. Dezemmber]] [[la:25 Decembris]] [[lb:25. Dezember]] [[li:25 december]] [[lmo:25 12]] [[lt:Gruodžio 25]] [[mk:25 декември]] [[ms:25 Disember]] [[nap:25 'e dicembre]] [[nds-nl:25 december]] [[nl:25 december]] [[nn:25. desember]] [[no:25. desember]] [[nov:25 de desembre]] [[nrm:25 Dézembre]] [[oc:25 de decembre]] [[os:25 декабры]] [[pam:Disiembri 25]] [[pl:25 grudnia]] [[pt:25 de Dezembro]] [[ro:25 decembrie]] [[ru:25 декабря]] [[scn:25 di dicèmmiru]] [[sco:25 December]] [[se:Juovlamánu 25.]] [[sh:25.12.]] [[simple:December 25]] [[sk:25. december]] [[sl:25. december]] [[sq:25 Dhjetor]] [[sr:25. децембар]] [[su:25 Désémber]] [[sv:25 december]] [[sw:25 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 25]] [[te:డిసెంబర్ 25]] [[th:25 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 25]] [[tr:25 Aralık]] [[tt:25. Dekäber]] [[uk:25 грудня]] [[vec:25 de diçenbre]] [[vi:25 tháng 12]] [[vls:25 december]] [[wa:25 di decimbe]] [[war:Disyembre 25]] [[zh:12月25日]] 1940 22006 2005-12-02T00:14:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Êzidîtî]] 1941 13950 2004-07-13T14:39:30Z Erdal Ronahi 2 [[category:!Serkategorî]] 1942 13951 2004-07-13T14:48:02Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Kom]] 1943 13952 2004-07-13T14:51:32Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Dîrok]] 1944 51910 2006-10-14T17:29:19Z Erdal Ronahi 2 Navçeya [[Qers|Qersê]] '''Dîgor''', ji xwe di neval de saz buye. Hejmara gelê navende 2300'de. Gundê wê herî mezin [[Pazarcix, Dîgor|Pazarcîx]] (''Dağpınar'') e. Hejmara gelê wî gundî 3900'de. Du şaredarên Dîgore hene, yek navend û yek jî Dagpınar e. Gundên aliye Dîgor'e berba [[Deşta Îdîrê]] meze dike ji boy we yeke ew gundana germ in. Angori gundê aliye zozana (Dagpınar). Gel %99 [[Kurd]] in, %1 kemtir [[azerî]] û [[terekeme]] ne. Gele Dîgore piranî aboriya xwe sewal xwedî kirin û cotkariyê dikin. Hinek gunde dewe [[Avareş]] hene, ewna bag diçikin. [[Category:Navçeya Qersê]] 1945 65922 2007-01-22T10:53:24Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर १]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:1 Oktober]] [[an:1 d'otubre]] [[ang:1 Winterfylleþ]] [[ar:1 أكتوبر]] [[ast:1 d'ochobre]] [[be:1 кастрычніка]] [[bg:1 октомври]] [[bn:অক্টোবর ১]] [[bpy:অক্টোবর ১]] [[br:1añ Here]] [[bs:1. oktobar]] [[ca:1 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 1]] [[co:1 uttrovi]] [[cs:1. říjen]] [[csb:1 rujana]] [[cv:Юпа, 1]] [[cy:1 Hydref]] [[da:1. oktober]] [[de:1. Oktober]] [[el:1 Οκτωβρίου]] [[en:October 1]] [[eo:1-a de oktobro]] [[es:1 de octubre]] [[et:1. oktoober]] [[eu:Urriaren 1]] [[fi:1. lokakuuta]] [[fiu-vro:1. rehekuu päiv]] [[fo:1. oktober]] [[fr:1er octobre]] [[frp:1ér octobro]] [[fur:1 di Otubar]] [[fy:1 oktober]] [[ga:1 Deireadh Fómhair]] [[gd:1 an Damhair]] [[gl:1 de outubro]] [[he:1 באוקטובר]] [[hr:1. listopada]] [[hu:Október 1]] [[hy:Հոկտեմբեր 1]] [[ia:1 de octobre]] [[id:1 Oktober]] [[io:1 di oktobro]] [[is:1. október]] [[it:1 ottobre]] [[ja:10月1日]] [[jv:1 Oktober]] [[ka:1 ოქტომბერი]] [[ko:10월 1일]] [[ksh:1. Oktoober]] [[la:1 Octobris]] [[lb:1. Oktober]] [[li:1 oktober]] [[lmo:01 10]] [[lt:Spalio 1]] [[mk:1 октомври]] [[ms:1 Oktober]] [[nap:1 'e ottovre]] [[nds-nl:1 oktober]] [[new:अक्टोबर १]] [[nl:1 oktober]] [[nn:1. oktober]] [[no:1. oktober]] [[nov:1 de oktobre]] [[nrm:1 Octobre]] [[oc:1 d'octobre]] [[pam:Octubri 1]] [[pl:1 października]] [[pt:1 de Outubro]] [[ro:1 octombrie]] [[ru:1 октября]] [[scn:1 di uttùviru]] [[sco:1 October]] [[se:Golggotmánu 1.]] [[simple:October 1]] [[sk:1. október]] [[sl:1. oktober]] [[sq:1 Tetor]] [[sr:1. октобар]] [[su:1 Oktober]] [[sv:1 oktober]] [[sw:1 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 1]] [[te:అక్టోబర్ 1]] [[th:1 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 1]] [[tr:1 Ekim]] [[tt:1. Öktäber]] [[uk:1 жовтня]] [[vec:1 de otobre]] [[vi:1 tháng 10]] [[wa:1î d' octôbe]] [[war:Oktubre 1]] [[zh:10月1日]] 1946 66985 2007-01-29T14:01:33Z JAnDbot 575 روبوت تعديل: [[ml:ഒക്ടോബര്‍ 2]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * 2ê Kewçerê sala 1187ê [[dorgirtina Orşelîmê]] ko ji 20ê Îlonê bi seroktî ya [[Selahedînê Eyûbî]] destpê bûbû dawî hat û ew [[Orşelîm|bajêr]] kevt destê hêzên [[misilman|misilmanan]]. Evê bûreyê destpêbûna gerra sêyê ji [[Şerên Xaçperêsan]] bi lez êxist. === Cîhan === * 2ê Kewçerê sala 1789ê [[Corc Waşîngton|Corc Waşîngtonê]] [[serkomar|serkomarê]] [[Welatên Yekbûyî yên Emrîkayê]] guhartineka qanûna bingehîn a bi navê Rêzika Mafan jibo pejirandinê ber bi Wîlayetan şand. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:2 Oktober]] [[an:2 d'otubre]] [[ar:2 أكتوبر]] [[ast:2 d'ochobre]] [[be:2 кастрычніка]] [[bg:2 октомври]] [[bn:অক্টোবর ২]] [[bpy:অক্টোবর ২]] [[br:2 Here]] [[bs:2. oktobar]] [[ca:2 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 2]] [[co:2 uttrovi]] [[cs:2. říjen]] [[csb:2 rujana]] [[cv:Юпа, 2]] [[cy:2 Hydref]] [[da:2. oktober]] [[de:2. Oktober]] [[el:2 Οκτωβρίου]] [[en:October 2]] [[eo:2-a de oktobro]] [[es:2 de octubre]] [[et:2. oktoober]] [[eu:Urriaren 2]] [[fi:2. lokakuuta]] [[fo:2. oktober]] [[fr:2 octobre]] [[frp:2 octobro]] [[fur:2 di Otubar]] [[fy:2 oktober]] [[ga:2 Deireadh Fómhair]] [[gl:2 de outubro]] [[he:2 באוקטובר]] [[hr:2. listopada]] [[hu:Október 2]] [[hy:Հոկտեմբեր 2]] [[ia:2 de octobre]] [[id:2 Oktober]] [[io:2 di oktobro]] [[is:2. október]] [[it:2 ottobre]] [[ja:10月2日]] [[jv:2 Oktober]] [[ka:2 ოქტომბერი]] [[ko:10월 2일]] [[ksh:2. Oktoober]] [[la:2 Octobris]] [[lb:2. Oktober]] [[li:2 oktober]] [[lmo:02 10]] [[lt:Spalio 2]] [[mk:2 октомври]] [[ml:ഒക്ടോബര്‍ 2]] [[ms:2 Oktober]] [[nap:2 'e ottovre]] [[nds:2. Oktober]] [[nds-nl:2 oktober]] [[new:अक्टोबर २]] [[nl:2 oktober]] [[nn:2. oktober]] [[no:2. oktober]] [[nov:2 de oktobre]] [[nrm:2 Octobre]] [[oc:2 d'octobre]] [[pl:2 października]] [[pt:2 de Outubro]] [[ro:2 octombrie]] [[ru:2 октября]] [[scn:2 di uttùviru]] [[sco:2 October]] [[se:Golggotmánu 2.]] [[simple:October 2]] [[sk:2. október]] [[sl:2. oktober]] [[sq:2 Tetor]] [[sr:2. октобар]] [[su:2 Oktober]] [[sv:2 oktober]] [[sw:2 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 2]] [[te:అక్టోబర్ 2]] [[th:2 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 2]] [[tr:2 Ekim]] [[tt:2. Öktäber]] [[uk:2 жовтня]] [[vec:2 de otobre]] [[vi:2 tháng 10]] [[vls:2 oktober]] [[wa:2 d' octôbe]] [[war:Oktubre 2]] [[zh:10月2日]] 1947 66043 2007-01-22T21:23:57Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर ३]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:3 Oktober]] [[an:3 d'otubre]] [[ar:3 أكتوبر]] [[ast:3 d'ochobre]] [[be:3 кастрычніка]] [[bg:3 октомври]] [[bn:অক্টোবর ৩]] [[bpy:অক্টোবর ৩]] [[br:3 Here]] [[bs:3. oktobar]] [[ca:3 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 3]] [[co:3 uttrovi]] [[cs:3. říjen]] [[csb:3 rujana]] [[cv:Юпа, 3]] [[cy:3 Hydref]] [[da:3. oktober]] [[de:3. Oktober]] [[el:3 Οκτωβρίου]] [[en:October 3]] [[eo:3-a de oktobro]] [[es:3 de octubre]] [[et:3. oktoober]] [[eu:Urriaren 3]] [[fi:3. lokakuuta]] [[fo:3. oktober]] [[fr:3 octobre]] [[frp:3 octobro]] [[fur:3 di Otubar]] [[fy:3 oktober]] [[ga:3 Deireadh Fómhair]] [[gl:3 de outubro]] [[he:3 באוקטובר]] [[hr:3. listopada]] [[hu:Október 3]] [[hy:Հոկտեմբեր 3]] [[ia:3 de octobre]] [[id:3 Oktober]] [[io:3 di oktobro]] [[is:3. október]] [[it:3 ottobre]] [[ja:10月3日]] [[jv:3 Oktober]] [[ka:3 ოქტომბერი]] [[ko:10월 3일]] [[ksh:3. Oktoober]] [[la:3 Octobris]] [[lb:3. Oktober]] [[li:3 oktober]] [[lmo:03 10]] [[lt:Spalio 3]] [[mk:3 октомври]] [[ms:3 Oktober]] [[nap:3 'e ottovre]] [[nds-nl:3 oktober]] [[new:अक्टोबर ३]] [[nl:3 oktober]] [[nn:3. oktober]] [[no:3. oktober]] [[nov:3 de oktobre]] [[nrm:3 Octobre]] [[oc:3 d'octobre]] [[pam:Octubri 3]] [[pl:3 października]] [[pt:3 de Outubro]] [[ro:3 octombrie]] [[ru:3 октября]] [[scn:3 di uttùviru]] [[sco:3 October]] [[se:Golggotmánu 3.]] [[simple:October 3]] [[sk:3. október]] [[sl:3. oktober]] [[sq:3 Tetor]] [[sr:3. октобар]] [[su:3 Oktober]] [[sv:3 oktober]] [[sw:3 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 3]] [[te:అక్టోబర్ 3]] [[th:3 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 3]] [[tr:3 Ekim]] [[tt:3. Öktäber]] [[uk:3 жовтня]] [[vec:3 de otobre]] [[vi:3 tháng 10]] [[vls:3 oktober]] [[wa:3 d' octôbe]] [[war:Oktubre 3]] [[zh:10月3日]] 1948 66038 2007-01-22T20:58:08Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:4 oktober]], [[new:अक्टोबर ४]], [[nrm:4 Octobre]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:4 Oktober]] [[an:4 d'otubre]] [[ar:4 أكتوبر]] [[ast:4 d'ochobre]] [[be:4 кастрычніка]] [[bg:4 октомври]] [[bn:অক্টোবর ৪]] [[bpy:অক্টোবর ৪]] [[br:4 Here]] [[bs:4. oktobar]] [[ca:4 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 4]] [[co:4 uttrovi]] [[cs:4. říjen]] [[csb:4 rujana]] [[cv:Юпа, 4]] [[cy:4 Hydref]] [[da:4. oktober]] [[de:4. Oktober]] [[el:4 Οκτωβρίου]] [[en:October 4]] [[eo:4-a de oktobro]] [[es:4 de octubre]] [[et:4. oktoober]] [[eu:Urriaren 4]] [[fi:4. lokakuuta]] [[fo:4. oktober]] [[fr:4 octobre]] [[frp:4 octobro]] [[fur:4 di Otubar]] [[fy:4 oktober]] [[ga:4 Deireadh Fómhair]] [[gl:4 de outubro]] [[he:4 באוקטובר]] [[hr:4. listopada]] [[hu:Október 4]] [[hy:Հոկտեմբեր 4]] [[ia:4 de octobre]] [[id:4 Oktober]] [[io:4 di oktobro]] [[is:4. október]] [[it:4 ottobre]] [[ja:10月4日]] [[jv:4 Oktober]] [[ka:4 ოქტომბერი]] [[ko:10월 4일]] [[ksh:4. Oktoober]] [[la:4 Octobris]] [[lb:4. Oktober]] [[li:4 oktober]] [[lmo:04 10]] [[lt:Spalio 4]] [[mk:4 октомври]] [[ms:4 Oktober]] [[nap:4 'e ottovre]] [[nds-nl:4 oktober]] [[new:अक्टोबर ४]] [[nl:4 oktober]] [[nn:4. oktober]] [[no:4. oktober]] [[nov:4 de oktobre]] [[nrm:4 Octobre]] [[oc:4 d'octobre]] [[pl:4 października]] [[pt:4 de Outubro]] [[ro:4 octombrie]] [[ru:4 октября]] [[scn:4 di uttùviru]] [[sco:4 October]] [[se:Golggotmánu 4.]] [[simple:October 4]] [[sk:4. október]] [[sl:4. oktober]] [[sq:4 Tetor]] [[sr:4. октобар]] [[su:4 Oktober]] [[sv:4 oktober]] [[sw:4 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 4]] [[te:అక్టోబర్ 4]] [[th:4 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 4]] [[tr:4 Ekim]] [[tt:4. Öktäber]] [[uk:4 жовтня]] [[vec:4 de otobre]] [[vi:4 tháng 10]] [[wa:4 d' octôbe]] [[war:Oktubre 4]] [[zh:10月4日]] 1949 66035 2007-01-22T20:49:33Z Escarbot 482 روبوت إضافة: la, nds-nl, new, nrm, vls {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == *[[1713]] [[Denis Diderot]] li [[Langres]] ([[Fransa]]) jidayîk bû == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:5 Oktober]] [[an:5 d'otubre]] [[ar:5 اكتوبر]] [[ast:5 d'ochobre]] [[be:5 кастрычніка]] [[bg:5 октомври]] [[bn:অক্টোবর ৫]] [[bpy:অক্টোবর ৫]] [[br:5 Here]] [[bs:5. oktobar]] [[ca:5 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 5]] [[co:5 uttrovi]] [[cs:5. říjen]] [[csb:5 rujana]] [[cv:Юпа, 5]] [[cy:5 Hydref]] [[da:5. oktober]] [[de:5. Oktober]] [[el:5 Οκτωβρίου]] [[en:October 5]] [[eo:5-a de oktobro]] [[es:5 de octubre]] [[et:5. oktoober]] [[eu:Urriaren 5]] [[fi:5. lokakuuta]] [[fo:5. oktober]] [[fr:5 octobre]] [[frp:5 octobro]] [[fur:5 di Otubar]] [[fy:5 oktober]] [[ga:5 Deireadh Fómhair]] [[gl:5 de outubro]] [[he:5 באוקטובר]] [[hr:5. listopada]] [[hu:Október 5]] [[hy:Հոկտեմբեր 5]] [[ia:5 de octobre]] [[id:5 Oktober]] [[io:5 di oktobro]] [[is:5. október]] [[it:5 ottobre]] [[ja:10月5日]] [[jv:5 Oktober]] [[ka:5 ოქტომბერი]] [[ko:10월 5일]] [[ksh:5. Oktoober]] [[la:5 Octobris]] [[lb:5. Oktober]] [[li:5 oktober]] [[lmo:05 10]] [[lt:Spalio 5]] [[mk:5 октомври]] [[ms:5 Oktober]] [[nap:5 'e ottovre]] [[nds-nl:5 oktober]] [[new:अक्टोबर ५]] [[nl:5 oktober]] [[nn:5. oktober]] [[no:5. oktober]] [[nov:5 de oktobre]] [[nrm:5 Octobre]] [[oc:5 d'octobre]] [[pl:5 października]] [[pt:5 de Outubro]] [[ro:5 octombrie]] [[ru:5 октября]] [[scn:5 di uttùviru]] [[sco:5 October]] [[se:Golggotmánu 5.]] [[simple:October 5]] [[sk:5. október]] [[sl:5. oktober]] [[sq:5 Tetor]] [[sr:5. октобар]] [[su:5 Oktober]] [[sv:5 oktober]] [[sw:5 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 5]] [[te:అక్టోబర్ 5]] [[th:5 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 5]] [[tr:5 Ekim]] [[tt:5. Öktäber]] [[uk:5 жовтня]] [[vec:5 de otobre]] [[vi:5 tháng 10]] [[vls:5 oktober]] [[wa:5 d' octôbe]] [[war:Oktubre 5]] [[zh:10月5日]] 1950 66034 2007-01-22T20:41:02Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर ६]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:6 Oktober]] [[an:6 d'otubre]] [[ar:6 أكتوبر]] [[ast:6 d'ochobre]] [[be:6 кастрычніка]] [[bg:6 октомври]] [[bn:অক্টোবর ৬]] [[bpy:অক্টোবর ৬]] [[bs:6. oktobar]] [[ca:6 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 6]] [[co:6 uttrovi]] [[cs:6. říjen]] [[csb:6 rujana]] [[cv:Юпа, 6]] [[cy:6 Hydref]] [[da:6. oktober]] [[de:6. Oktober]] [[el:6 Οκτωβρίου]] [[en:October 6]] [[eo:6-a de oktobro]] [[es:6 de octubre]] [[et:6. oktoober]] [[eu:Urriaren 6]] [[fi:6. lokakuuta]] [[fo:6. oktober]] [[fr:6 octobre]] [[frp:6 octobro]] [[fur:6 di Otubar]] [[fy:6 oktober]] [[ga:6 Deireadh Fómhair]] [[gl:6 de outubro]] [[he:6 באוקטובר]] [[hr:6. listopada]] [[hu:Október 6]] [[hy:Հոկտեմբեր 6]] [[ia:6 de octobre]] [[id:6 Oktober]] [[io:6 di oktobro]] [[is:6. október]] [[it:6 ottobre]] [[ja:10月6日]] [[jv:6 Oktober]] [[ka:6 ოქტომბერი]] [[ko:10월 6일]] [[ksh:6. Oktoober]] [[la:6 Octobris]] [[lb:6. Oktober]] [[li:6 oktober]] [[lmo:06 10]] [[lt:Spalio 6]] [[mk:6 октомври]] [[ms:6 Oktober]] [[nap:6 'e ottovre]] [[nds-nl:6 oktober]] [[new:अक्टोबर ६]] [[nl:6 oktober]] [[nn:6. oktober]] [[no:6. oktober]] [[nov:6 de oktobre]] [[nrm:6 Octobre]] [[oc:6 d'octobre]] [[pam:Octubri 6]] [[pl:6 października]] [[pt:6 de Outubro]] [[ro:6 octombrie]] [[ru:6 октября]] [[scn:6 di uttùviru]] [[sco:6 October]] [[se:Golggotmánu 6.]] [[simple:October 6]] [[sk:6. október]] [[sl:6. oktober]] [[sq:6 Tetor]] [[sr:6. октобар]] [[su:6 Oktober]] [[sv:6 oktober]] [[sw:6 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 6]] [[te:అక్టోబర్ 6]] [[th:6 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 6]] [[tr:6 Ekim]] [[tt:6. Öktäber]] [[uk:6 жовтня]] [[vec:6 de otobre]] [[vi:6 tháng 10]] [[vls:6 oktober]] [[wa:6 d' octôbe]] [[war:Oktubre 6]] [[zh:10月6日]] 1951 66033 2007-01-22T20:31:57Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर ७]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, [[en:]] [[de:]] [[tr:]] --> [[af:7 Oktober]] [[an:7 d'otubre]] [[ang:7 Winterfylleþ]] [[ar:7 أكتوبر]] [[ast:7 d'ochobre]] [[be:7 кастрычніка]] [[bg:7 октомври]] [[bn:অক্টোবর ৭]] [[bpy:অক্টোবর ৭]] [[br:7 Here]] [[bs:7. oktobar]] [[ca:7 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 7]] [[co:7 uttrovi]] [[cs:7. říjen]] [[csb:7 rujana]] [[cv:Юпа, 7]] [[cy:7 Hydref]] [[da:7. oktober]] [[de:7. Oktober]] [[el:7 Οκτωβρίου]] [[en:October 7]] [[eo:7-a de oktobro]] [[es:7 de octubre]] [[et:7. oktoober]] [[eu:Urriaren 7]] [[fi:7. lokakuuta]] [[fo:7. oktober]] [[fr:7 octobre]] [[frp:7 octobro]] [[fur:7 di Otubar]] [[fy:7 oktober]] [[ga:7 Deireadh Fómhair]] [[gl:7 de outubro]] [[he:7 באוקטובר]] [[hr:7. listopada]] [[hu:Október 7]] [[hy:Հոկտեմբեր 7]] [[ia:7 de octobre]] [[id:7 Oktober]] [[io:7 di oktobro]] [[is:7. október]] [[it:7 ottobre]] [[ja:10月7日]] [[jv:7 Oktober]] [[ka:7 ოქტომბერი]] [[kn:ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೭]] [[ko:10월 7일]] [[ksh:7. Oktoober]] [[la:7 Octobris]] [[lb:7. Oktober]] [[li:7 oktober]] [[lmo:07 10]] [[lt:Spalio 7]] [[mk:7 октомври]] [[ms:7 Oktober]] [[nap:7 'e ottovre]] [[nds-nl:7 oktober]] [[new:अक्टोबर ७]] [[nl:7 oktober]] [[nn:7. oktober]] [[no:7. oktober]] [[nov:7 de oktobre]] [[nrm:7 Octobre]] [[oc:7 d'octobre]] [[pam:Octubri 7]] [[pl:7 października]] [[pt:7 de Outubro]] [[ro:7 octombrie]] [[ru:7 октября]] [[scn:7 di uttùviru]] [[sco:7 October]] [[se:Golggotmánu 7.]] [[simple:October 7]] [[sk:7. október]] [[sl:7. oktober]] [[sq:7 Tetor]] [[sr:7. октобар]] [[su:7 Oktober]] [[sv:7 oktober]] [[sw:7 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 7]] [[te:అక్టోబర్ 7]] [[th:7 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 7]] [[tr:7 Ekim]] [[tt:7. Öktäber]] [[uk:7 жовтня]] [[vec:7 de otobre]] [[vi:7 tháng 10]] [[wa:7 d' octôbe]] [[war:Oktubre 7]] [[zh:10月7日]] 1952 66032 2007-01-22T20:23:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: la, nds-nl, new, nrm {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:8 Oktober]] [[an:8 d'otubre]] [[ang:8 Winterfylleþ]] [[ar:8 اكتوبر]] [[ast:8 d'ochobre]] [[be:8 кастрычніка]] [[bg:8 октомври]] [[bn:অক্টোবর ১৫]] [[bpy:অক্টোবর ৮]] [[br:8 Here]] [[bs:8. oktobar]] [[ca:8 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 8]] [[co:8 uttrovi]] [[cs:8. říjen]] [[csb:8 rujana]] [[cv:Юпа, 8]] [[cy:8 Hydref]] [[da:8. oktober]] [[de:8. Oktober]] [[el:8 Οκτωβρίου]] [[en:October 8]] [[eo:8-a de oktobro]] [[es:8 de octubre]] [[et:8. oktoober]] [[eu:Urriaren 8]] [[fa:۸ اکتبر]] [[fi:8. lokakuuta]] [[fo:8. oktober]] [[fr:8 octobre]] [[frp:8 octobro]] [[fur:8 di Otubar]] [[fy:8 oktober]] [[ga:8 Deireadh Fómhair]] [[gl:8 de outubro]] [[he:8 באוקטובר]] [[hi:8 अक्तूबर]] [[hr:8. listopada]] [[hu:Október 8]] [[hy:Հոկտեմբեր 8]] [[ia:8 de octobre]] [[id:8 Oktober]] [[io:8 di oktobro]] [[is:8. október]] [[it:8 ottobre]] [[ja:10月8日]] [[jv:8 Oktober]] [[ka:8 ოქტომბერი]] [[kn:ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೮]] [[ko:10월 8일]] [[ksh:8. Oktoober]] [[la:8 Octobris]] [[lb:8. Oktober]] [[li:8 oktober]] [[lmo:08 10]] [[lt:Spalio 8]] [[mk:8 октомври]] [[ms:8 Oktober]] [[nap:8 'e ottovre]] [[nds-nl:8 oktober]] [[new:अक्टोबर ८]] [[nl:8 oktober]] [[nn:8. oktober]] [[no:8. oktober]] [[nov:8 de oktobre]] [[nrm:8 Octobre]] [[oc:8 d'octobre]] [[pl:8 października]] [[pt:8 de Outubro]] [[ro:8 octombrie]] [[ru:8 октября]] [[scn:8 di uttùviru]] [[sco:8 October]] [[se:Golggotmánu 8.]] [[simple:October 8]] [[sk:8. október]] [[sl:8. oktober]] [[sq:8 Tetor]] [[sr:8. октобар]] [[su:8 Oktober]] [[sv:8 oktober]] [[sw:8 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 8]] [[te:అక్టోబర్ 8]] [[th:8 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 8]] [[tr:8 Ekim]] [[tt:8. Öktäber]] [[uk:8 жовтня]] [[vec:8 de otobre]] [[vi:8 tháng 10]] [[wa:8 d' octôbe]] [[war:Oktubre 8]] [[zh:10月8日]] [[zh-yue:10月8日]] 1953 64801 2007-01-16T08:16:34Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[la:9 Octobris]], [[li:9 oktober]], [[new:अक्टोबर ९]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1998]] - [[Abdullah Öcalan]] ji [[Sûriyê]] derdikeve. === Cîhan === *[[1967]] - [[Che Guevara]] li [[Bolîviya|Bolîviyayê]] hat kuştin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1967]] - [[Che Guevara]], [[şoreşger]] *[[1956]] - [[Şêx Mehmudê Berzencî]] == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:9 Oktober]] [[an:9 d'otubre]] [[ar:9 اكتوبر]] [[ast:9 d'ochobre]] [[be:9 кастрычніка]] [[bg:9 октомври]] [[bn:অক্টোবর ৯]] [[bpy:অক্টোবর ৯]] [[br:9 Here]] [[bs:9. oktobar]] [[ca:9 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 9]] [[co:9 uttrovi]] [[cs:9. říjen]] [[csb:9 rujana]] [[cv:Юпа, 9]] [[cy:9 Hydref]] [[da:9. oktober]] [[de:9. Oktober]] [[el:9 Οκτωβρίου]] [[en:October 9]] [[eo:9-a de oktobro]] [[es:9 de octubre]] [[et:9. oktoober]] [[eu:Urriaren 9]] [[fi:9. lokakuuta]] [[fo:9. oktober]] [[fr:9 octobre]] [[frp:9 octobro]] [[fur:9 di Otubar]] [[fy:9 oktober]] [[ga:9 Deireadh Fómhair]] [[gl:9 de outubro]] [[he:9 באוקטובר]] [[hr:9. listopada]] [[hu:Október 9]] [[hy:Հոկտեմբեր 9]] [[ia:9 de octobre]] [[id:9 Oktober]] [[io:9 di oktobro]] [[is:9. október]] [[it:9 ottobre]] [[ja:10月9日]] [[jv:9 Oktober]] [[ka:9 ოქტომბერი]] [[kn:ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೯]] [[ko:10월 9일]] [[ksh:9. Oktoober]] [[la:9 Octobris]] [[lb:9. Oktober]] [[li:9 oktober]] [[lmo:09 10]] [[lt:Spalio 9]] [[mk:9 октомври]] [[ms:9 Oktober]] [[nap:9 'e ottovre]] [[new:अक्टोबर ९]] [[nl:9 oktober]] [[nn:9. oktober]] [[no:9. oktober]] [[nov:9 de oktobre]] [[oc:9 d'octobre]] [[pam:Octubri 9]] [[pl:9 października]] [[pt:9 de Outubro]] [[ro:9 octombrie]] [[ru:9 октября]] [[scn:9 di uttùviru]] [[sco:9 October]] [[se:Golggotmánu 9.]] [[simple:October 9]] [[sk:9. október]] [[sl:9. oktober]] [[sq:9 Tetor]] [[sr:9. октобар]] [[su:9 Oktober]] [[sv:9 oktober]] [[sw:9 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 9]] [[te:అక్టోబర్ 9]] [[th:9 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 9]] [[tr:9 Ekim]] [[tt:9. Öktäber]] [[uk:9 жовтня]] [[vec:9 de otobre]] [[vi:9 tháng 10]] [[wa:9 d' octôbe]] [[war:Oktubre 9]] [[zh:10月9日]] 1954 65004 2007-01-17T04:08:47Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:10 oktober]], [[new:अक्टोबर १०]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[1797]] [[Mary Wollstonecraft]] li [[London|Londonê]] mir. == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:10 Oktober]] [[an:10 d'otubre]] [[ar:10 أكتوبر]] [[ast:10 d'ochobre]] [[az:10 Oktyabr]] [[be:10 кастрычніка]] [[bg:10 октомври]] [[bn:অক্টোবর ১০]] [[bpy:অক্টোবর ১০]] [[br:10 Here]] [[bs:10. oktobar]] [[ca:10 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 10]] [[co:10 uttrovi]] [[cs:10. říjen]] [[csb:10 rujana]] [[cv:Юпа, 10]] [[cy:10 Hydref]] [[da:10. oktober]] [[de:10. Oktober]] [[el:10 Οκτωβρίου]] [[en:October 10]] [[eo:10-a de oktobro]] [[es:10 de octubre]] [[et:10. oktoober]] [[eu:Urriaren 10]] [[fi:10. lokakuuta]] [[fiu-vro:10. rehekuu päiv]] [[fo:10. oktober]] [[fr:10 octobre]] [[frp:10 octobro]] [[fur:10 di Otubar]] [[fy:10 oktober]] [[ga:10 Deireadh Fómhair]] [[gl:10 de outubro]] [[he:10 באוקטובר]] [[hr:10. listopada]] [[hu:Október 10]] [[hy:Հոկտեմբեր 10]] [[ia:10 de octobre]] [[id:10 Oktober]] [[io:10 di oktobro]] [[is:10. október]] [[it:10 ottobre]] [[ja:10月10日]] [[jv:10 Oktober]] [[ka:10 ოქტომბერი]] [[ko:10월 10일]] [[ksh:10. Oktoober]] [[la:10 Octobris]] [[lb:10. Oktober]] [[li:10 oktober]] [[lmo:10 10]] [[lt:Spalio 10]] [[mg:10 Oktobra]] [[mk:10 октомври]] [[ms:10 Oktober]] [[nap:10 'e ottovre]] [[nds-nl:10 oktober]] [[new:अक्टोबर १०]] [[nl:10 oktober]] [[nn:10. oktober]] [[no:10. oktober]] [[nov:10 de oktobre]] [[nrm:10 Octobre]] [[oc:10 d'octobre]] [[pam:Octubri 10]] [[pl:10 października]] [[pt:10 de Outubro]] [[ro:10 octombrie]] [[ru:10 октября]] [[scn:10 di uttùviru]] [[sco:10 October]] [[se:Golggotmánu 10.]] [[simple:October 10]] [[sk:10. október]] [[sl:10. oktober]] [[sq:10 Tetor]] [[sr:10. октобар]] [[su:10 Oktober]] [[sv:10 oktober]] [[sw:10 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 10]] [[te:అక్టోబర్ 10]] [[th:10 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 10]] [[tr:10 Ekim]] [[tt:10. Öktäber]] [[uk:10 жовтня]] [[vec:10 de otobre]] [[vi:10 tháng 10]] [[vls:10 oktober]] [[wa:10 d' octôbe]] [[war:Oktubre 10]] [[zh:10月10日]] [[zh-classical:公曆十月十日]] [[zh-yue:10月10日]] 1955 66055 2007-01-22T22:36:58Z Escarbot 482 روبوت إضافة: la, nds-nl, new, nrm, vls {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:11 Oktober]] [[an:11 d'otubre]] [[ar:11 أكتوبر]] [[ast:11 d'ochobre]] [[az:11 Oktyabr]] [[be:11 кастрычніка]] [[bg:11 октомври]] [[bn:অক্টোবর ১১]] [[bpy:অক্টোবর ১১]] [[br:11 Here]] [[bs:11. oktobar]] [[ca:11 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 11]] [[co:11 uttrovi]] [[cs:11. říjen]] [[csb:11 rujana]] [[cv:Юпа, 11]] [[cy:11 Hydref]] [[da:11. oktober]] [[de:11. Oktober]] [[el:11 Οκτωβρίου]] [[en:October 11]] [[eo:11-a de oktobro]] [[es:11 de octubre]] [[et:11. oktoober]] [[eu:Urriaren 11]] [[fi:11. lokakuuta]] [[fiu-vro:11. rehekuu päiv]] [[fo:11. oktober]] [[fr:11 octobre]] [[frp:11 octobro]] [[fur:11 di Otubar]] [[fy:11 oktober]] [[ga:11 Deireadh Fómhair]] [[gl:11 de outubro]] [[he:11 באוקטובר]] [[hr:11. listopada]] [[hu:Október 11]] [[ia:11 de octobre]] [[id:11 Oktober]] [[io:11 di oktobro]] [[is:11. október]] [[it:11 ottobre]] [[ja:10月11日]] [[jv:11 Oktober]] [[ka:11 ოქტომბერი]] [[ko:10월 11일]] [[ksh:11. Oktoober]] [[la:11 Octobris]] [[lb:11. Oktober]] [[li:11 oktober]] [[lmo:11 10]] [[lt:Spalio 11]] [[mk:11 октомври]] [[ms:11 Oktober]] [[nap:11 'e ottovre]] [[nds-nl:11 oktober]] [[new:अक्टोबर ११]] [[nl:11 oktober]] [[nn:11. oktober]] [[no:11. oktober]] [[nov:11 de oktobre]] [[nrm:11 Octobre]] [[oc:11 d'octobre]] [[pam:Octubri 11]] [[pl:11 października]] [[pt:11 de Outubro]] [[ro:11 octombrie]] [[ru:11 октября]] [[scn:11 di uttùviru]] [[sco:11 October]] [[se:Golggotmánu 11.]] [[simple:October 11]] [[sk:11. október]] [[sl:11. oktober]] [[sq:11 Tetor]] [[sr:11. октобар]] [[su:11 Oktober]] [[sv:11 oktober]] [[sw:11 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 11]] [[te:అక్టోబర్ 11]] [[th:11 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 11]] [[tr:11 Ekim]] [[tt:11. Öktäber]] [[uk:11 жовтня]] [[vec:11 de otobre]] [[vi:11 tháng 10]] [[vls:11 oktober]] [[wa:11 d' octôbe]] [[war:Oktubre 11]] [[zh:10月11日]] 1956 65361 2007-01-19T08:54:27Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:12 oktober]], [[new:अक्टोबर १२]], [[nrm:12 Octobre]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:12 Oktober]] [[an:12 d'otubre]] [[ar:12 أكتوبر]] [[ast:12 d'ochobre]] [[be:12 кастрычніка]] [[bg:12 октомври]] [[bn:অক্টোবর ১২]] [[bpy:অক্টোবর ১২]] [[br:12 Here]] [[bs:12. oktobar]] [[ca:12 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 12]] [[co:12 uttrovi]] [[cs:12. říjen]] [[csb:12 rujana]] [[cv:Юпа, 12]] [[cy:12 Hydref]] [[da:12. oktober]] [[de:12. Oktober]] [[el:12 Οκτωβρίου]] [[en:October 12]] [[eo:12-a de oktobro]] [[es:12 de octubre]] [[et:12. oktoober]] [[eu:Urriaren 12]] [[fi:12. lokakuuta]] [[fiu-vro:12. rehekuu päiv]] [[fo:12. oktober]] [[fr:12 octobre]] [[frp:12 octobro]] [[fur:12 di Otubar]] [[fy:12 oktober]] [[ga:12 Deireadh Fómhair]] [[gl:12 de outubro]] [[he:12 באוקטובר]] [[hr:12. listopada]] [[hu:Október 12]] [[ia:12 de octobre]] [[id:12 Oktober]] [[io:12 di oktobro]] [[is:12. október]] [[it:12 ottobre]] [[ja:10月12日]] [[jv:12 Oktober]] [[ka:12 ოქტომბერი]] [[ko:10월 12일]] [[ksh:12. Oktoober]] [[la:12 Octobris]] [[lb:12. Oktober]] [[li:12 oktober]] [[lmo:12 10]] [[lt:Spalio 12]] [[mk:12 октомври]] [[ms:12 Oktober]] [[nap:12 'e ottovre]] [[nds-nl:12 oktober]] [[new:अक्टोबर १२]] [[nl:12 oktober]] [[nn:12. oktober]] [[no:12. oktober]] [[nov:12 de oktobre]] [[nrm:12 Octobre]] [[oc:12 d'octobre]] [[pam:Octubri 12]] [[pl:12 października]] [[pt:12 de Outubro]] [[ro:12 octombrie]] [[ru:12 октября]] [[scn:12 di uttùviru]] [[sco:12 October]] [[se:Golggotmánu 12.]] [[simple:October 12]] [[sk:12. október]] [[sl:12. oktober]] [[sq:12 Tetor]] [[sr:12. октобар]] [[su:12 Oktober]] [[sv:12 oktober]] [[sw:12 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 12]] [[te:అక్టోబర్ 12]] [[th:12 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 12]] [[tr:12 Ekim]] [[tt:12. Öktäber]] [[uk:12 жовтня]] [[vec:12 de otobre]] [[vi:12 tháng 10]] [[wa:12 d' octôbe]] [[war:Oktubre 12]] [[zh:10月12日]] 1957 66643 2007-01-26T15:46:29Z Bangin 450 /* Zayîn */ +1 {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == *[[1927]]: [[Turgut Özal]] li [[Meletî]] jidayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:13 Oktober]] [[an:13 d'otubre]] [[ar:13 أكتوبر]] [[ast:13 d'ochobre]] [[be:13 кастрычніка]] [[bg:13 октомври]] [[bn:অক্টোবর ১৩]] [[bpy:অক্টোবর ১৩]] [[br:13 Here]] [[bs:13. oktobar]] [[ca:13 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 13]] [[co:13 uttrovi]] [[cs:13. říjen]] [[csb:13 rujana]] [[cv:Юпа, 13]] [[cy:13 Hydref]] [[da:13. oktober]] [[de:13. Oktober]] [[el:13 Οκτωβρίου]] [[en:October 13]] [[eo:13-a de oktobro]] [[es:13 de octubre]] [[et:13. oktoober]] [[eu:Urriaren 13]] [[fi:13. lokakuuta]] [[fiu-vro:13. rehekuu päiv]] [[fo:13. oktober]] [[fr:13 octobre]] [[frp:13 octobro]] [[fur:13 di Otubar]] [[fy:13 oktober]] [[ga:13 Deireadh Fómhair]] [[gl:13 de outubro]] [[he:13 באוקטובר]] [[hr:13. listopada]] [[hu:Október 13]] [[ia:13 de octobre]] [[id:13 Oktober]] [[io:13 di oktobro]] [[is:13. október]] [[it:13 ottobre]] [[ja:10月13日]] [[jv:13 Oktober]] [[ka:13 ოქტომბერი]] [[ko:10월 13일]] [[ksh:13. Oktoober]] [[la:13 Octobris]] [[lb:13. Oktober]] [[li:13 oktober]] [[lmo:13 10]] [[lt:Spalio 13]] [[mk:13 октомври]] [[ms:13 Oktober]] [[nap:13 'e ottovre]] [[nds:13. Oktober]] [[nds-nl:13 oktober]] [[new:अक्टोबर १३]] [[nl:13 oktober]] [[nn:13. oktober]] [[no:13. oktober]] [[nov:13 de oktobre]] [[nrm:13 Octobre]] [[oc:13 d'octobre]] [[pam:Octubri 13]] [[pl:13 października]] [[pt:13 de Outubro]] [[ro:13 octombrie]] [[ru:13 октября]] [[scn:13 di uttùviru]] [[sco:13 October]] [[se:Golggotmánu 13.]] [[simple:October 13]] [[sk:13. október]] [[sl:13. oktober]] [[sq:13 Tetor]] [[sr:13. октобар]] [[su:13 Oktober]] [[sv:13 oktober]] [[sw:13 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 13]] [[te:అక్టోబర్ 13]] [[th:13 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 13]] [[tr:13 Ekim]] [[tt:13. Öktäber]] [[uk:13 жовтня]] [[vec:13 de otobre]] [[vi:13 tháng 10]] [[vls:13 oktober]] [[wa:13 d' octôbe]] [[war:Oktubre 13]] [[zh:10月13日]] 1958 65589 2007-01-20T13:04:29Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:14 oktober]], [[new:अक्टोबर १४]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:14 Oktober]] [[an:14 d'otubre]] [[ang:14 Winterfylleþ]] [[ar:14 أكتوبر]] [[ast:14 d'ochobre]] [[be:14 кастрычніка]] [[bg:14 октомври]] [[bn:অক্টোবর ১৪]] [[bpy:অক্টোবর ১৪]] [[br:14 Here]] [[bs:14. oktobar]] [[ca:14 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 14]] [[co:14 uttrovi]] [[cs:14. říjen]] [[csb:14 rujana]] [[cv:Юпа, 14]] [[cy:14 Hydref]] [[da:14. oktober]] [[de:14. Oktober]] [[el:14 Οκτωβρίου]] [[en:October 14]] [[eo:14-a de oktobro]] [[es:14 de octubre]] [[et:14. oktoober]] [[eu:Urriaren 14]] [[fi:14. lokakuuta]] [[fo:14. oktober]] [[fr:14 octobre]] [[frp:14 octobro]] [[fur:14 di Otubar]] [[fy:14 oktober]] [[ga:14 Deireadh Fómhair]] [[gl:14 de outubro]] [[he:14 באוקטובר]] [[hr:14. listopada]] [[hu:Október 14]] [[ia:14 de octobre]] [[id:14 Oktober]] [[io:14 di oktobro]] [[is:14. október]] [[it:14 ottobre]] [[ja:10月14日]] [[jv:14 Oktober]] [[ka:14 ოქტომბერი]] [[ko:10월 14일]] [[ksh:14. Oktoober]] [[la:14 Octobris]] [[lb:14. Oktober]] [[li:14 oktober]] [[lmo:14 10]] [[lt:Spalio 14]] [[mk:14 октомври]] [[ms:14 Oktober]] [[nap:14 'e ottovre]] [[nds:14. Oktober]] [[nds-nl:14 oktober]] [[new:अक्टोबर १४]] [[nl:14 oktober]] [[nn:14. oktober]] [[no:14. oktober]] [[nov:14 de oktobre]] [[nrm:14 Octobre]] [[oc:14 d'octobre]] [[pl:14 października]] [[pt:14 de Outubro]] [[ro:14 octombrie]] [[ru:14 октября]] [[scn:14 di uttùviru]] [[sco:14 October]] [[se:Golggotmánu 14.]] [[simple:October 14]] [[sk:14. október]] [[sl:14. oktober]] [[sq:14 Tetor]] [[sr:14. октобар]] [[su:14 Oktober]] [[sv:14 oktober]] [[sw:14 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 14]] [[te:అక్టోబర్ 14]] [[th:14 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 14]] [[tr:14 Ekim]] [[tt:14. Öktäber]] [[uk:14 жовтня]] [[vec:14 de otobre]] [[vi:14 tháng 10]] [[wa:14 d' octôbe]] [[war:Oktubre 14]] [[zh:10月14日]] 1959 65673 2007-01-20T18:31:00Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:15 oktober]], [[new:अक्टोबर १५]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == *[[1542]] [[Ekberê Mezin]] li [[Umarkot]], [[Madhya Pradesh]], ji dayîk bû. == Mirin == *[[1605]] [[Ekberê Mezin]] li [[Agra]] mir. == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:15 Oktober]] [[an:15 d'otubre]] [[ar:15 أكتوبر]] [[ast:15 d'ochobre]] [[be:15 кастрычніка]] [[bg:15 октомври]] [[bpy:অক্টোবর ১৫]] [[br:15 Here]] [[bs:15. oktobar]] [[ca:15 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 15]] [[co:15 uttrovi]] [[cs:15. říjen]] [[csb:15 rujana]] [[cv:Юпа, 15]] [[cy:15 Hydref]] [[da:15. oktober]] [[de:15. Oktober]] [[el:15 Οκτωβρίου]] [[en:October 15]] [[eo:15-a de oktobro]] [[es:15 de octubre]] [[et:15. oktoober]] [[eu:Urriaren 15]] [[fi:15. lokakuuta]] [[fiu-vro:15. rehekuu päiv]] [[fo:15. oktober]] [[fr:15 octobre]] [[frp:15 octobro]] [[fur:15 di Otubar]] [[fy:15 oktober]] [[ga:15 Deireadh Fómhair]] [[gl:15 de outubro]] [[he:15 באוקטובר]] [[hr:15. listopada]] [[hu:Október 15]] [[ia:15 de octobre]] [[id:15 Oktober]] [[io:15 di oktobro]] [[is:15. október]] [[it:15 ottobre]] [[ja:10月15日]] [[jv:15 Oktober]] [[ka:15 ოქტომბერი]] [[ko:10월 15일]] [[ksh:15. Oktoober]] [[la:15 Octobris]] [[lb:15. Oktober]] [[li:15 oktober]] [[lmo:15 10]] [[lt:Spalio 15]] [[mk:15 октомври]] [[ms:15 Oktober]] [[nap:15 'e ottovre]] [[nds:15. Oktober]] [[nds-nl:15 oktober]] [[new:अक्टोबर १५]] [[nl:15 oktober]] [[nn:15. oktober]] [[no:15. oktober]] [[nov:15 de oktobre]] [[nrm:15 Octobre]] [[oc:15 d'octobre]] [[pam:Octubri 15]] [[pl:15 października]] [[pt:15 de Outubro]] [[ro:15 octombrie]] [[ru:15 октября]] [[scn:15 di uttùviru]] [[sco:15 October]] [[se:Golggotmánu 15.]] [[simple:October 15]] [[sk:15. október]] [[sl:15. oktober]] [[sq:15 Tetor]] [[sr:15. октобар]] [[su:15 Oktober]] [[sv:15 oktober]] [[sw:15 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 15]] [[te:అక్టోబర్ 15]] [[th:15 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 15]] [[tr:15 Ekim]] [[tt:15. Öktäber]] [[uk:15 жовтня]] [[vec:15 de otobre]] [[vi:15 tháng 10]] [[vls:15 oktober]] [[wa:15 d' octôbe]] [[war:Oktubre 15]] [[zh:10月15日]] 1960 65693 2007-01-21T00:25:19Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:16 oktober]], [[new:अक्टोबर १६]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:16 Oktober]] [[an:16 d'otubre]] [[ar:16 أكتوبر]] [[ast:16 d'ochobre]] [[be:16 кастрычніка]] [[bg:16 октомври]] [[bn:অক্টোবর ১৬]] [[bpy:অক্টোবর ১৬]] [[br:16 Here]] [[bs:16. oktobar]] [[ca:16 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 16]] [[co:16 uttrovi]] [[cs:16. říjen]] [[csb:16 rujana]] [[cv:Юпа, 16]] [[cy:16 Hydref]] [[da:16. oktober]] [[de:16. Oktober]] [[el:16 Οκτωβρίου]] [[en:October 16]] [[eo:16-a de oktobro]] [[es:16 de octubre]] [[et:16. oktoober]] [[eu:Urriaren 16]] [[fi:16. lokakuuta]] [[fiu-vro:16. rehekuu päiv]] [[fo:16. oktober]] [[fr:16 octobre]] [[frp:16 octobro]] [[fur:16 di Otubar]] [[fy:16 oktober]] [[ga:16 Deireadh Fómhair]] [[gl:16 de outubro]] [[he:16 באוקטובר]] [[hr:16. listopada]] [[hu:Október 16]] [[ia:16 de octobre]] [[id:16 Oktober]] [[io:16 di oktobro]] [[is:16. október]] [[it:16 ottobre]] [[ja:10月16日]] [[jv:16 Oktober]] [[ka:16 ოქტომბერი]] [[ko:10월 16일]] [[ksh:16. Oktoober]] [[la:16 Octobris]] [[lb:16. Oktober]] [[lmo:16 10]] [[lt:Spalio 16]] [[mk:16 октомври]] [[ms:16 Oktober]] [[nap:16 'e ottovre]] [[nds-nl:16 oktober]] [[new:अक्टोबर १६]] [[nl:16 oktober]] [[nn:16. oktober]] [[no:16. oktober]] [[nov:16 de oktobre]] [[nrm:16 Octobre]] [[oc:16 d'octobre]] [[pam:Octubri 16]] [[pl:16 października]] [[pt:16 de Outubro]] [[ro:16 octombrie]] [[ru:16 октября]] [[scn:16 di uttùviru]] [[sco:16 October]] [[se:Golggotmánu 16.]] [[simple:October 16]] [[sk:16. október]] [[sl:16. oktober]] [[sq:16 Tetor]] [[sr:16. октобар]] [[su:16 Oktober]] [[sv:16 oktober]] [[sw:16 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 16]] [[te:అక్టోబర్ 16]] [[th:16 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 16]] [[tr:16 Ekim]] [[tt:16. Öktäber]] [[uk:16 жовтня]] [[vec:16 de otobre]] [[vi:16 tháng 10]] [[wa:16 d' octôbe]] [[war:Oktubre 16]] [[zh:10月16日]] 1961 65712 2007-01-21T06:15:11Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:17 oktober]], [[new:अक्टोबर १७]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:17 Oktober]] [[an:17 d'otubre]] [[ar:17 أكتوبر]] [[ast:17 d'ochobre]] [[be:17 кастрычніка]] [[bg:17 октомври]] [[bn:অক্টোবর ১৭]] [[bpy:অক্টোবর ১৭]] [[br:17 Here]] [[bs:17. oktobar]] [[ca:17 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 17]] [[co:17 uttrovi]] [[cs:17. říjen]] [[csb:17 rujana]] [[cv:Юпа, 17]] [[cy:17 Hydref]] [[da:17. oktober]] [[de:17. Oktober]] [[el:17 Οκτωβρίου]] [[en:October 17]] [[eo:17-a de oktobro]] [[es:17 de octubre]] [[et:17. oktoober]] [[eu:Urriaren 17]] [[fi:17. lokakuuta]] [[fiu-vro:17. rehekuu päiv]] [[fo:17. oktober]] [[fr:17 octobre]] [[frp:17 octobro]] [[fur:17 di Otubar]] [[fy:17 oktober]] [[ga:17 Deireadh Fómhair]] [[gl:17 de outubro]] [[he:17 באוקטובר]] [[hr:17. listopada]] [[hu:Október 17]] [[ia:17 de octobre]] [[id:17 Oktober]] [[io:17 di oktobro]] [[is:17. október]] [[it:17 ottobre]] [[ja:10月17日]] [[jv:17 Oktober]] [[ka:17 ოქტომბერი]] [[ko:10월 17일]] [[ksh:17. Oktoober]] [[la:17 Octobris]] [[lb:17. Oktober]] [[lmo:17 10]] [[lt:Spalio 17]] [[mk:17 октомври]] [[ms:17 Oktober]] [[nap:17 'e ottovre]] [[nds-nl:17 oktober]] [[new:अक्टोबर १७]] [[nl:17 oktober]] [[nn:17. oktober]] [[no:17. oktober]] [[nov:17 de oktobre]] [[nrm:17 Octobre]] [[oc:17 d'octobre]] [[pam:Octubri 17]] [[pl:17 października]] [[pt:17 de Outubro]] [[ro:17 octombrie]] [[ru:17 октября]] [[scn:17 di uttùviru]] [[sco:17 October]] [[se:Golggotmánu 17.]] [[simple:October 17]] [[sk:17. október]] [[sl:17. oktober]] [[sq:17 Tetor]] [[sr:17. октобар]] [[su:17 Oktober]] [[sv:17 oktober]] [[sw:17 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 17]] [[te:అక్టోబర్ 17]] [[th:17 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 17]] [[tr:17 Ekim]] [[tt:17. Öktäber]] [[uk:17 жовтня]] [[vec:17 de otobre]] [[vi:17 tháng 10]] [[vls:17 oktober]] [[wa:17 d' octôbe]] [[war:Oktubre 17]] [[zh:10月17日]] 1962 65809 2007-01-21T21:13:23Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर १८]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:18 Oktober]] [[an:18 d'otubre]] [[ar:18 أكتوبر]] [[ast:18 d'ochobre]] [[be:18 кастрычніка]] [[bg:18 октомври]] [[bn:অক্টোবর ১৮]] [[bpy:অক্টোবর ১৮]] [[br:18 Here]] [[bs:18. oktobar]] [[ca:18 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 18]] [[co:18 uttrovi]] [[cs:18. říjen]] [[csb:18 rujana]] [[cv:Юпа, 18]] [[cy:18 Hydref]] [[da:18. oktober]] [[de:18. Oktober]] [[el:18 Οκτωβρίου]] [[en:October 18]] [[eo:18-a de oktobro]] [[es:18 de octubre]] [[et:18. oktoober]] [[eu:Urriaren 18]] [[fi:18. lokakuuta]] [[fo:18. oktober]] [[fr:18 octobre]] [[frp:18 octobro]] [[fur:18 di Otubar]] [[fy:18 oktober]] [[ga:18 Deireadh Fómhair]] [[gl:18 de outubro]] [[he:18 באוקטובר]] [[hr:18. listopada]] [[hu:Október 18]] [[ia:18 de octobre]] [[id:18 Oktober]] [[io:18 di oktobro]] [[is:18. október]] [[it:18 ottobre]] [[ja:10月18日]] [[jv:18 Oktober]] [[ka:18 ოქტომბერი]] [[kn:ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೮]] [[ko:10월 18일]] [[ksh:18. Oktoober]] [[la:18 Octobris]] [[lb:18. Oktober]] [[lmo:18 10]] [[lt:Spalio 18]] [[mk:18 октомври]] [[ms:18 Oktober]] [[nap:18 'e ottovre]] [[nds-nl:18 oktober]] [[new:अक्टोबर १८]] [[nl:18 oktober]] [[nn:18. oktober]] [[no:18. oktober]] [[nov:18 de oktobre]] [[nrm:18 Octobre]] [[oc:18 d'octobre]] [[pam:Octubri 18]] [[pl:18 października]] [[pt:18 de Outubro]] [[ro:18 octombrie]] [[ru:18 октября]] [[scn:18 di uttùviru]] [[sco:18 October]] [[se:Golggotmánu 18.]] [[simple:October 18]] [[sk:18. október]] [[sl:18. oktober]] [[sq:18 Tetor]] [[sr:18. октобар]] [[su:18 Oktober]] [[sv:18 oktober]] [[sw:18 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 18]] [[te:అక్టోబర్ 18]] [[th:18 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 18]] [[tr:18 Ekim]] [[tt:18. Öktäber]] [[uk:18 жовтня]] [[vec:18 de otobre]] [[vi:18 tháng 10]] [[wa:18 d' octôbe]] [[war:Oktubre 18]] [[zh:10月18日]] 1963 65892 2007-01-22T08:41:08Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर १९]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:19 Oktober]] [[an:19 d'otubre]] [[ang:19 Winterfylleþ]] [[ar:19 أكتوبر]] [[ast:19 d'ochobre]] [[be:19 кастрычніка]] [[bg:19 октомври]] [[bn:অক্টোবর ১৯]] [[bpy:অক্টোবর ১৯]] [[br:19 Here]] [[bs:19. oktobar]] [[ca:19 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 19]] [[co:19 uttrovi]] [[cs:19. říjen]] [[csb:19 rujana]] [[cv:Юпа, 19]] [[cy:19 Hydref]] [[da:19. oktober]] [[de:19. Oktober]] [[el:19 Οκτωβρίου]] [[en:October 19]] [[eo:19-a de oktobro]] [[es:19 de octubre]] [[et:19. oktoober]] [[eu:Urriaren 19]] [[fi:19. lokakuuta]] [[fo:19. oktober]] [[fr:19 octobre]] [[frp:19 octobro]] [[fur:19 di Otubar]] [[fy:19 oktober]] [[ga:19 Deireadh Fómhair]] [[gd:19 an Damhair]] [[gl:19 de outubro]] [[he:19 באוקטובר]] [[hr:19. listopada]] [[hu:Október 19]] [[ia:19 de octobre]] [[id:19 Oktober]] [[io:19 di oktobro]] [[is:19. október]] [[it:19 ottobre]] [[ja:10月19日]] [[jv:19 Oktober]] [[ka:19 ოქტომბერი]] [[ko:10월 19일]] [[ksh:19. Oktoober]] [[la:19 Octobris]] [[lb:19. Oktober]] [[lmo:19 10]] [[lt:Spalio 19]] [[mk:19 октомври]] [[ms:19 Oktober]] [[nap:19 'e ottovre]] [[nds-nl:19 oktober]] [[new:अक्टोबर १९]] [[nl:19 oktober]] [[nn:19. oktober]] [[no:19. oktober]] [[nov:19 de oktobre]] [[nrm:19 Octobre]] [[oc:19 d'octobre]] [[pam:Octubri 19]] [[pl:19 października]] [[pt:19 de Outubro]] [[ro:19 octombrie]] [[ru:19 октября]] [[scn:19 di uttùviru]] [[sco:19 October]] [[se:Golggotmánu 19.]] [[simple:October 19]] [[sk:19. október]] [[sl:19. oktober]] [[sq:19 Tetor]] [[sr:19. октобар]] [[sv:19 oktober]] [[te:అక్టోబర్ 19]] [[th:19 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 19]] [[tr:19 Ekim]] [[tt:19. Öktäber]] [[uk:19 жовтня]] [[vi:19 tháng 10]] [[wa:19 d' octôbe]] [[war:Oktubre 19]] [[zh:10月19日]] 1964 65930 2007-01-22T11:45:10Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर २०]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:20 Oktober]] [[an:20 d'otubre]] [[ar:20 أكتوبر]] [[ast:20 d'ochobre]] [[be:20 кастрычніка]] [[bg:20 октомври]] [[bn:অক্টোবর ২০]] [[bpy:অক্টোবর ২০]] [[br:20 Here]] [[bs:20. oktobar]] [[ca:20 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 20]] [[co:20 uttrovi]] [[cs:20. říjen]] [[csb:20 rujana]] [[cv:Юпа, 20]] [[cy:20 Hydref]] [[da:20. oktober]] [[de:20. Oktober]] [[el:20 Οκτωβρίου]] [[en:October 20]] [[eo:20-a de oktobro]] [[es:20 de octubre]] [[et:20. oktoober]] [[eu:Urriaren 20]] [[fi:20. lokakuuta]] [[fo:20. oktober]] [[fr:20 octobre]] [[frp:20 octobro]] [[fur:20 di Otubar]] [[fy:20 oktober]] [[ga:20 Deireadh Fómhair]] [[gl:20 de outubro]] [[he:20 באוקטובר]] [[hr:20. listopada]] [[hu:Október 20]] [[ia:20 de octobre]] [[id:20 Oktober]] [[io:20 di oktobro]] [[is:20. október]] [[it:20 ottobre]] [[ja:10月20日]] [[jv:20 Oktober]] [[ka:20 ოქტომბერი]] [[ko:10월 20일]] [[ksh:20. Oktoober]] [[la:20 Octobris]] [[lb:20. Oktober]] [[lmo:20 10]] [[lt:Spalio 20]] [[mk:20 октомври]] [[ms:20 Oktober]] [[nap:20 'e ottovre]] [[nds-nl:20 oktober]] [[new:अक्टोबर २०]] [[nl:20 oktober]] [[nn:20. oktober]] [[no:20. oktober]] [[nov:20 de oktobre]] [[nrm:20 Octobre]] [[oc:20 d'octobre]] [[pl:20 października]] [[pt:20 de Outubro]] [[ro:20 octombrie]] [[ru:20 октября]] [[scn:20 di uttùviru]] [[sco:20 October]] [[se:Golggotmánu 20.]] [[simple:October 20]] [[sk:20. október]] [[sl:20. oktober]] [[sq:20 Tetor]] [[sr:20. октобар]] [[su:20 Oktober]] [[sv:20 oktober]] [[sw:20 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 20]] [[te:అక్టోబర్ 20]] [[th:20 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 20]] [[tr:20 Ekim]] [[tt:20. Öktäber]] [[uk:20 жовтня]] [[vec:20 de otobre]] [[vi:20 tháng 10]] [[wa:20 d' octôbe]] [[war:Oktubre 20]] [[zh:10月20日]] 1965 65959 2007-01-22T13:37:38Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर २१]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:21 Oktober]] [[an:21 d'otubre]] [[ar:21 أكتوبر]] [[ast:21 d'ochobre]] [[be:21 кастрычніка]] [[bg:21 октомври]] [[bn:অক্টোবর ২১]] [[bpy:অক্টোবর ২১]] [[br:21 Here]] [[bs:21. oktobar]] [[ca:21 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 21]] [[co:21 uttrovi]] [[cs:21. říjen]] [[csb:21 rujana]] [[cv:Юпа, 21]] [[cy:21 Hydref]] [[da:21. oktober]] [[de:21. Oktober]] [[el:21 Οκτωβρίου]] [[en:October 21]] [[eo:21-a de oktobro]] [[es:21 de octubre]] [[et:21. oktoober]] [[eu:Urriaren 21]] [[fi:21. lokakuuta]] [[fo:21. oktober]] [[fr:21 octobre]] [[frp:21 octobro]] [[fur:21 di Otubar]] [[fy:21 oktober]] [[ga:21 Deireadh Fómhair]] [[gl:21 de outubro]] [[he:21 באוקטובר]] [[hr:21. listopada]] [[hu:Október 21]] [[ia:21 de octobre]] [[id:21 Oktober]] [[io:21 di oktobro]] [[is:21. október]] [[it:21 ottobre]] [[ja:10月21日]] [[jv:21 Oktober]] [[ka:21 ოქტომბერი]] [[ko:10월 21일]] [[ksh:21. Oktoober]] [[la:21 Octobris]] [[lb:21. Oktober]] [[lmo:21 10]] [[lt:Spalio 21]] [[mk:21 октомври]] [[ms:21 Oktober]] [[nap:21 'e ottovre]] [[nds-nl:21 oktober]] [[new:अक्टोबर २१]] [[nl:21 oktober]] [[nn:21. oktober]] [[no:21. oktober]] [[nov:21 de oktobre]] [[nrm:21 Octobre]] [[oc:21 d'octobre]] [[pam:Octubri 21]] [[pl:21 października]] [[pt:21 de Outubro]] [[ro:21 octombrie]] [[ru:21 октября]] [[scn:21 di uttùviru]] [[sco:21 October]] [[se:Golggotmánu 21.]] [[simple:October 21]] [[sk:21. október]] [[sl:21. oktober]] [[sq:21 Tetor]] [[sr:21. октобар]] [[su:21 Oktober]] [[sv:21 oktober]] [[sw:21 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 21]] [[te:అక్టోబర్ 21]] [[th:21 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 21]] [[tr:21 Ekim]] [[tt:21. Öktäber]] [[uk:21 жовтня]] [[vec:21 de otobre]] [[vi:21 tháng 10]] [[wa:21 d' octôbe]] [[war:Oktubre 21]] [[zh:10月21日]] 1966 65983 2007-01-22T15:14:12Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर २२]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:22 Oktober]] [[an:22 d'otubre]] [[ar:22 أكتوبر]] [[ast:22 d'ochobre]] [[az:22 Oktyabr]] [[be:22 кастрычніка]] [[bg:22 октомври]] [[bn:অক্টোবর ২২]] [[bpy:অক্টোবর ২২]] [[br:22 Here]] [[bs:22. oktobar]] [[ca:22 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 22]] [[co:22 uttrovi]] [[cs:22. říjen]] [[csb:22 rujana]] [[cv:Юпа, 22]] [[cy:22 Hydref]] [[da:22. oktober]] [[de:22. Oktober]] [[el:22 Οκτωβρίου]] [[en:October 22]] [[eo:22-a de oktobro]] [[es:22 de octubre]] [[et:22. oktoober]] [[eu:Urriaren 22]] [[fi:22. lokakuuta]] [[fo:22. oktober]] [[fr:22 octobre]] [[frp:22 octobro]] [[fur:22 di Otubar]] [[fy:22 oktober]] [[ga:22 Deireadh Fómhair]] [[gl:22 de outubro]] [[he:22 באוקטובר]] [[hr:22. listopada]] [[hu:Október 22]] [[ia:22 de octobre]] [[id:22 Oktober]] [[io:22 di oktobro]] [[is:22. október]] [[it:22 ottobre]] [[ja:10月22日]] [[jv:22 Oktober]] [[ka:22 ოქტომბერი]] [[ko:10월 22일]] [[ksh:22. Oktoober]] [[la:22 Octobris]] [[lb:22. Oktober]] [[lmo:22 10]] [[lt:Spalio 22]] [[mk:22 октомври]] [[ms:22 Oktober]] [[nap:22 'e ottovre]] [[nds-nl:22 oktober]] [[new:अक्टोबर २२]] [[nl:22 oktober]] [[nn:22. oktober]] [[no:22. oktober]] [[nov:22 de oktobre]] [[nrm:22 Octobre]] [[oc:22 d'octobre]] [[pl:22 października]] [[pt:22 de Outubro]] [[ro:22 octombrie]] [[ru:22 октября]] [[scn:22 di uttùviru]] [[sco:22 October]] [[se:Golggotmánu 22.]] [[simple:October 22]] [[sk:22. október]] [[sl:22. oktober]] [[sq:22 Tetor]] [[sr:22. октобар]] [[su:22 Oktober]] [[sv:22 oktober]] [[sw:22 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 22]] [[te:అక్టోబర్ 22]] [[th:22 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 22]] [[tr:22 Ekim]] [[tt:22. Öktäber]] [[uk:22 жовтня]] [[vec:22 de otobre]] [[vi:22 tháng 10]] [[vls:22 oktober]] [[wa:22 d' octôbe]] [[war:Oktubre 22]] [[zh:10月22日]] 1967 65964 2007-01-22T14:00:17Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर २३]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:23 Oktober]] [[an:23 d'otubre]] [[ar:23 أكتوبر]] [[ast:23 d'ochobre]] [[be:23 кастрычніка]] [[bg:23 октомври]] [[bn:অক্টোবর ২৩]] [[bpy:অক্টোবর ২৩]] [[br:23 Here]] [[bs:23. oktobar]] [[ca:23 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 23]] [[co:23 uttrovi]] [[cs:23. říjen]] [[csb:23 rujana]] [[cv:Юпа, 23]] [[cy:23 Hydref]] [[da:23. oktober]] [[de:23. Oktober]] [[el:23 Οκτωβρίου]] [[en:October 23]] [[eo:23-a de oktobro]] [[es:23 de octubre]] [[et:23. oktoober]] [[eu:Urriaren 23]] [[fi:23. lokakuuta]] [[fo:23. oktober]] [[fr:23 octobre]] [[frp:23 octobro]] [[fur:23 di Otubar]] [[fy:23 oktober]] [[ga:23 Deireadh Fómhair]] [[gl:23 de outubro]] [[he:23 באוקטובר]] [[hr:23. listopada]] [[hu:Október 23]] [[ia:23 de octobre]] [[id:23 Oktober]] [[io:23 di oktobro]] [[is:23. október]] [[it:23 ottobre]] [[ja:10月23日]] [[jv:23 Oktober]] [[ka:23 ოქტომბერი]] [[ko:10월 23일]] [[ksh:23. Oktoober]] [[la:23 Octobris]] [[lb:23. Oktober]] [[lmo:23 10]] [[lt:Spalio 23]] [[mk:23 октомври]] [[ms:23 Oktober]] [[nap:23 'e ottovre]] [[nds-nl:23 oktober]] [[new:अक्टोबर २३]] [[nl:23 oktober]] [[nn:23. oktober]] [[no:23. oktober]] [[nov:23 de oktobre]] [[nrm:23 Octobre]] [[oc:23 d'octobre]] [[pl:23 października]] [[pt:23 de Outubro]] [[ro:23 octombrie]] [[ru:23 октября]] [[scn:23 di uttùviru]] [[sco:23 October]] [[se:Golggotmánu 23.]] [[simple:October 23]] [[sk:23. október]] [[sl:23. oktober]] [[sq:23 Tetor]] [[sr:23. октобар]] [[su:23 Oktober]] [[sv:23 oktober]] [[sw:23 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 23]] [[te:అక్టోబర్ 23]] [[th:23 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 23]] [[tr:23 Ekim]] [[tt:23. Öktäber]] [[uk:23 жовтня]] [[vec:23 de otobre]] [[vi:23 tháng 10]] [[wa:23 d' octôbe]] [[war:Oktubre 23]] [[zh:10月23日]] 1968 66052 2007-01-22T21:59:27Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर २४]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:24 Oktober]] [[an:24 d'otubre]] [[ar:24 أكتوبر]] [[ast:24 d'ochobre]] [[be:24 кастрычніка]] [[bg:24 октомври]] [[bn:অক্টোবর ২৪]] [[bpy:অক্টোবর ২৪]] [[br:24 Here]] [[bs:24. oktobar]] [[ca:24 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 24]] [[co:24 uttrovi]] [[cs:24. říjen]] [[csb:24 rujana]] [[cv:Юпа, 24]] [[cy:24 Hydref]] [[da:24. oktober]] [[de:24. Oktober]] [[el:24 Οκτωβρίου]] [[en:October 24]] [[eo:24-a de oktobro]] [[es:24 de octubre]] [[et:24. oktoober]] [[eu:Urriaren 24]] [[fi:24. lokakuuta]] [[fo:24. oktober]] [[fr:24 octobre]] [[frp:24 octobro]] [[fur:24 di Otubar]] [[fy:24 oktober]] [[ga:24 Deireadh Fómhair]] [[gl:24 de outubro]] [[he:24 באוקטובר]] [[hr:24. listopada]] [[hu:Október 24]] [[ia:24 de octobre]] [[id:24 Oktober]] [[io:24 di oktobro]] [[is:24. október]] [[it:24 ottobre]] [[ja:10月24日]] [[jv:24 Oktober]] [[ka:24 ოქტომბერი]] [[kn:ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೪]] [[ko:10월 24일]] [[ksh:24. Oktoober]] [[la:24 Octobris]] [[lb:24. Oktober]] [[lmo:24 10]] [[lt:Spalio 24]] [[mk:24 октомври]] [[ms:24 Oktober]] [[nap:24 'e ottovre]] [[nds-nl:24 oktober]] [[new:अक्टोबर २४]] [[nl:24 oktober]] [[nn:24. oktober]] [[no:24. oktober]] [[nov:24 de oktobre]] [[nrm:24 Octobre]] [[oc:24 d'octobre]] [[pam:Octubri 24]] [[pl:24 października]] [[pt:24 de Outubro]] [[ro:24 octombrie]] [[ru:24 октября]] [[scn:24 di uttùviru]] [[sco:24 October]] [[se:Golggotmánu 24.]] [[simple:October 24]] [[sk:24. október]] [[sl:24. oktober]] [[sq:24 Tetor]] [[sr:24. октобар]] [[su:24 Oktober]] [[sv:24 oktober]] [[sw:24 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 24]] [[te:అక్టోబర్ 24]] [[th:24 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 24]] [[tr:24 Ekim]] [[tt:24. Öktäber]] [[uk:24 жовтня]] [[vec:24 de otobre]] [[vi:24 tháng 10]] [[vls:24 oktober]] [[wa:24 d' octôbe]] [[war:Oktubre 24]] [[zh:10月24日]] 1969 66051 2007-01-22T21:51:13Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर २५]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:25 Oktober]] [[an:25 d'otubre]] [[ar:25 أكتوبر]] [[ast:25 d'ochobre]] [[az:25 Oktyabr]] [[be:25 кастрычніка]] [[bg:25 октомври]] [[bn:অক্টোবর ২৫]] [[bpy:অক্টোবর ২৫]] [[br:25 Here]] [[bs:25. oktobar]] [[ca:25 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 25]] [[co:25 uttrovi]] [[cs:25. říjen]] [[csb:25 rujana]] [[cv:Юпа, 25]] [[cy:25 Hydref]] [[da:25. oktober]] [[de:25. Oktober]] [[el:25 Οκτωβρίου]] [[en:October 25]] [[eo:25-a de oktobro]] [[es:25 de octubre]] [[et:25. oktoober]] [[eu:Urriaren 25]] [[fi:25. lokakuuta]] [[fo:25. oktober]] [[fr:25 octobre]] [[frp:25 octobro]] [[fur:25 di Otubar]] [[fy:25 oktober]] [[ga:25 Deireadh Fómhair]] [[gl:25 de outubro]] [[he:25 באוקטובר]] [[hr:25. listopada]] [[hu:Október 25]] [[ia:25 de octobre]] [[id:25 Oktober]] [[io:25 di oktobro]] [[is:25. október]] [[it:25 ottobre]] [[ja:10月25日]] [[jv:25 Oktober]] [[ka:25 ოქტომბერი]] [[ko:10월 25일]] [[ksh:25. Oktoober]] [[la:25 Octobris]] [[lb:25. Oktober]] [[lmo:25 10]] [[lt:Spalio 25]] [[mk:25 октомври]] [[ms:25 Oktober]] [[nap:25 'e ottovre]] [[nds-nl:25 oktober]] [[new:अक्टोबर २५]] [[nl:25 oktober]] [[nn:25. oktober]] [[no:25. oktober]] [[nov:25 de oktobre]] [[nrm:25 Octobre]] [[oc:25 d'octobre]] [[pl:25 października]] [[pt:25 de Outubro]] [[ro:25 octombrie]] [[ru:25 октября]] [[scn:25 di uttùviru]] [[sco:25 October]] [[se:Golggotmánu 25.]] [[simple:October 25]] [[sk:25. október]] [[sl:25. oktober]] [[sq:25 Tetor]] [[sr:25. октобар]] [[su:25 Oktober]] [[sv:25 oktober]] [[sw:25 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 25]] [[te:అక్టోబర్ 25]] [[th:25 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 25]] [[tr:25 Ekim]] [[tt:25. Öktäber]] [[uk:25 жовтня]] [[vec:25 de otobre]] [[vi:25 tháng 10]] [[wa:25 d' octôbe]] [[war:Oktubre 25]] [[zh:10月25日]] 1970 66048 2007-01-22T21:42:52Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर २६]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:26 Oktober]] [[an:26 d'otubre]] [[ang:26 Winterfylleþ]] [[ar:26 أكتوبر]] [[ast:26 d'ochobre]] [[be:26 кастрычніка]] [[bg:26 октомври]] [[bn:অক্টোবর ২৬]] [[bpy:অক্টোবর ২৬]] [[br:26 Here]] [[bs:26. oktobar]] [[ca:26 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 26]] [[co:26 uttrovi]] [[cs:26. říjen]] [[csb:26 rujana]] [[cv:Юпа, 26]] [[cy:26 Hydref]] [[da:26. oktober]] [[de:26. Oktober]] [[el:26 Οκτωβρίου]] [[en:October 26]] [[eo:26-a de oktobro]] [[es:26 de octubre]] [[et:26. oktoober]] [[eu:Urriaren 26]] [[fi:26. lokakuuta]] [[fo:26. oktober]] [[fr:26 octobre]] [[frp:26 octobro]] [[fur:26 di Otubar]] [[fy:26 oktober]] [[ga:26 Deireadh Fómhair]] [[gl:26 de outubro]] [[he:26 באוקטובר]] [[hr:26. listopada]] [[hu:Október 26]] [[ia:26 de octobre]] [[id:26 Oktober]] [[io:26 di oktobro]] [[is:26. október]] [[it:26 ottobre]] [[ja:10月26日]] [[jv:26 Oktober]] [[ka:26 ოქტომბერი]] [[ko:10월 26일]] [[ksh:26. Oktoober]] [[la:26 Octobris]] [[lb:26. Oktober]] [[lmo:26 10]] [[lt:Spalio 26]] [[mk:26 октомври]] [[ms:26 Oktober]] [[nap:26 'e ottovre]] [[nds-nl:26 oktober]] [[new:अक्टोबर २६]] [[nl:26 oktober]] [[nn:26. oktober]] [[no:26. oktober]] [[nov:26 de oktobre]] [[nrm:26 Octobre]] [[oc:26 d'octobre]] [[pl:26 października]] [[pt:26 de Outubro]] [[ro:26 octombrie]] [[ru:26 октября]] [[scn:26 di uttùviru]] [[sco:26 October]] [[se:Golggotmánu 26.]] [[simple:October 26]] [[sk:26. október]] [[sl:26. oktober]] [[sq:26 Tetor]] [[sr:26. октобар]] [[su:26 Oktober]] [[sv:26 oktober]] [[sw:26 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 26]] [[te:అక్టోబర్ 26]] [[th:26 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 26]] [[tr:26 Ekim]] [[tt:26. Öktäber]] [[uk:26 жовтня]] [[vec:26 de otobre]] [[vi:26 tháng 10]] [[wa:26 d' octôbe]] [[war:Oktubre 26]] [[zh:10月26日]] [[zh-yue:10月26日]] 1971 66045 2007-01-22T21:34:01Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर २७]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:27 Oktober]] [[an:27 d'otubre]] [[ar:27 اكتوبر]] [[ast:27 d'ochobre]] [[be:27 кастрычніка]] [[bg:27 октомври]] [[bn:অক্টোবর ২৭]] [[bpy:অক্টোবর ২৭]] [[br:27 Here]] [[bs:27. oktobar]] [[ca:27 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 27]] [[co:27 uttrovi]] [[cs:27. říjen]] [[csb:27 rujana]] [[cv:Юпа, 27]] [[cy:27 Hydref]] [[da:27. oktober]] [[de:27. Oktober]] [[el:27 Οκτωβρίου]] [[en:October 27]] [[eo:27-a de oktobro]] [[es:27 de octubre]] [[et:27. oktoober]] [[eu:Urriaren 27]] [[fi:27. lokakuuta]] [[fo:27. oktober]] [[fr:27 octobre]] [[frp:27 octobro]] [[fur:27 di Otubar]] [[fy:27 oktober]] [[ga:27 Deireadh Fómhair]] [[gl:27 de outubro]] [[he:27 באוקטובר]] [[hr:27. listopada]] [[hu:Október 27]] [[ia:27 de octobre]] [[id:27 Oktober]] [[io:27 di oktobro]] [[is:27. október]] [[it:27 ottobre]] [[ja:10月27日]] [[jv:27 Oktober]] [[ka:27 ოქტომბერი]] [[kn:ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೭]] [[ko:10월 27일]] [[ksh:27. Oktoober]] [[la:27 Octobris]] [[lb:27. Oktober]] [[lmo:27 10]] [[lt:Spalio 27]] [[mk:27 октомври]] [[ms:27 Oktober]] [[nap:27 'e ottovre]] [[nds-nl:27 oktober]] [[new:अक्टोबर २७]] [[nl:27 oktober]] [[nn:27. oktober]] [[no:27. oktober]] [[nov:27 de oktobre]] [[nrm:27 Octobre]] [[oc:27 d'octobre]] [[pl:27 października]] [[pt:27 de Outubro]] [[ro:27 octombrie]] [[ru:27 октября]] [[scn:27 di uttùviru]] [[sco:27 October]] [[se:Golggotmánu 27.]] [[simple:October 27]] [[sk:27. október]] [[sl:27. oktober]] [[sq:27 Tetor]] [[sr:27. октобар]] [[su:27 Oktober]] [[sv:27 oktober]] [[sw:27 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 27]] [[te:అక్టోబర్ 27]] [[th:27 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 27]] [[tr:27 Ekim]] [[tt:27. Öktäber]] [[uk:27 жовтня]] [[vec:27 de otobre]] [[vi:27 tháng 10]] [[vls:27 oktober]] [[wa:27 d' octôbe]] [[war:Oktubre 27]] [[zh:10月27日]] [[zh-yue:10月27日]] 1972 46100 2006-09-07T17:07:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bn:অক্টোবর ২৮]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:28 Oktober]] [[an:28 d'otubre]] [[ar:28 أكتوبر]] [[ast:28 d'ochobre]] [[be:28 кастрычніка]] [[bg:28 октомври]] [[bn:অক্টোবর ২৮]] [[bs:28. oktobar]] [[ca:28 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 28]] [[co:28 uttrovi]] [[cs:28. říjen]] [[csb:28 rujana]] [[cv:Юпа, 28]] [[cy:28 Hydref]] [[da:28. oktober]] [[de:28. Oktober]] [[el:28 Οκτωβρίου]] [[en:October 28]] [[eo:28-a de oktobro]] [[es:28 de octubre]] [[et:28. oktoober]] [[eu:Urriaren 28]] [[fi:28. lokakuuta]] [[fo:28. oktober]] [[fr:28 octobre]] [[fur:28 di Otubar]] [[fy:28 oktober]] [[ga:28 Deireadh Fómhair]] [[gl:28 de outubro]] [[he:28 באוקטובר]] [[hr:28. listopada]] [[hu:Október 28]] [[ia:28 de octobre]] [[id:28 Oktober]] [[io:28 di oktobro]] [[is:28. október]] [[it:28 ottobre]] [[ja:10月28日]] [[jv:28 Oktober]] [[ka:28 ოქტომბერი]] [[ko:10월 28일]] [[lb:28. Oktober]] [[lt:Spalio 28]] [[mk:28 октомври]] [[ms:28 Oktober]] [[nap:28 'e ottovre]] [[nl:28 oktober]] [[nn:28. oktober]] [[no:28. oktober]] [[oc:28 d'octobre]] [[pam:Octubri 28]] [[pl:28 października]] [[pt:28 de Outubro]] [[ro:28 octombrie]] [[ru:28 октября]] [[scn:28 di uttùviru]] [[sco:28 October]] [[se:Golggotmánu 28.]] [[simple:October 28]] [[sk:28. október]] [[sl:28. oktober]] [[sq:28 Tetor]] [[sr:28. октобар]] [[sv:28 oktober]] [[te:అక్టోబర్ 28]] [[th:28 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 28]] [[tr:28 Ekim]] [[tt:28. Öktäber]] [[uk:28 жовтня]] [[vi:28 tháng 10]] [[wa:28 d' octôbe]] [[war:Oktubre 28]] [[zh:10月28日]] 1973 65148 2007-01-18T07:15:05Z Escarbot 482 روبوت إضافة: lmo, new, sw, vec, zh-yue {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:29 Oktober]] [[an:29 d'otubre]] [[ar:29 أكتوبر]] [[ast:29 d'ochobre]] [[be:29 кастрычніка]] [[bg:29 октомври]] [[bn:অক্টোবর ২৯]] [[bs:29. oktobar]] [[ca:29 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 29]] [[co:29 uttrovi]] [[cs:29. říjen]] [[csb:29 rujana]] [[cv:Юпа, 29]] [[cy:29 Hydref]] [[da:29. oktober]] [[de:29. Oktober]] [[el:29 Οκτωβρίου]] [[en:October 29]] [[eo:29-a de oktobro]] [[es:29 de octubre]] [[et:29. oktoober]] [[eu:Urriaren 29]] [[fi:29. lokakuuta]] [[fo:29. oktober]] [[fr:29 octobre]] [[frp:29 octobro]] [[fur:29 di Otubar]] [[fy:29 oktober]] [[ga:29 Deireadh Fómhair]] [[gl:29 de outubro]] [[he:29 באוקטובר]] [[hr:29. listopada]] [[hu:Október 29]] [[ia:29 de octobre]] [[id:29 Oktober]] [[io:29 di oktobro]] [[is:29. október]] [[it:29 ottobre]] [[ja:10月29日]] [[jv:29 Oktober]] [[ka:29 ოქტომბერი]] [[ko:10월 29일]] [[lb:29. Oktober]] [[lmo:29 10]] [[lt:Spalio 29]] [[mk:29 октомври]] [[ms:29 Oktober]] [[nap:29 'e ottovre]] [[new:अक्टोबर २९]] [[nl:29 oktober]] [[nn:29. oktober]] [[no:29. oktober]] [[oc:29 d'octobre]] [[pl:29 października]] [[pt:29 de Outubro]] [[ro:29 octombrie]] [[ru:29 октября]] [[scn:29 di uttùviru]] [[sco:29 October]] [[se:Golggotmánu 29.]] [[simple:October 29]] [[sk:29. október]] [[sl:29. oktober]] [[sq:29 Tetor]] [[sr:29. октобар]] [[sv:29 oktober]] [[sw:29 Oktoba]] [[te:అక్టోబర్ 29]] [[th:29 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 29]] [[tr:29 Ekim]] [[tt:29. Öktäber]] [[uk:29 жовтня]] [[vec:29 de otobre]] [[vi:29 tháng 10]] [[wa:29 d' octôbe]] [[war:Oktubre 29]] [[zh:10月29日]] [[zh-yue:10月29日]] 1974 66042 2007-01-22T21:15:30Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अक्टोबर ३०]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:30 Oktober]] [[an:30 d'otubre]] [[ar:30 أكتوبر]] [[ast:30 d'ochobre]] [[az:30 Oktyabr]] [[be:30 кастрычніка]] [[bg:30 октомври]] [[bn:অক্টোবর ৩০]] [[bpy:অক্টোবর ৩০]] [[br:30 Here]] [[bs:30. oktobar]] [[ca:30 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 30]] [[co:30 uttrovi]] [[cs:30. říjen]] [[csb:30 rujana]] [[cv:Юпа, 30]] [[cy:30 Hydref]] [[da:30. oktober]] [[de:30. Oktober]] [[el:30 Οκτωβρίου]] [[en:October 30]] [[eo:30-a de oktobro]] [[es:30 de octubre]] [[et:30. oktoober]] [[eu:Urriaren 30]] [[fi:30. lokakuuta]] [[fo:30. oktober]] [[fr:30 octobre]] [[frp:30 octobro]] [[fur:30 di Otubar]] [[fy:30 oktober]] [[ga:30 Deireadh Fómhair]] [[gl:30 de outubro]] [[he:30 באוקטובר]] [[hr:30. listopada]] [[hu:Október 30]] [[ia:30 de octobre]] [[id:30 Oktober]] [[io:30 di oktobro]] [[is:30. október]] [[it:30 ottobre]] [[ja:10月30日]] [[jv:30 Oktober]] [[ka:30 ოქტომბერი]] [[ko:10월 30일]] [[ksh:30. Oktoober]] [[la:30 Octobris]] [[lb:30. Oktober]] [[lmo:30 10]] [[lt:Spalio 30]] [[mk:30 октомври]] [[ms:30 Oktober]] [[nap:30 'e ottovre]] [[nds-nl:30 oktober]] [[new:अक्टोबर ३०]] [[nl:30 oktober]] [[nn:30. oktober]] [[no:30. oktober]] [[nov:30 de oktobre]] [[nrm:30 Octobre]] [[oc:30 d'octobre]] [[pl:30 października]] [[pt:30 de Outubro]] [[ro:30 octombrie]] [[ru:30 октября]] [[scn:30 di uttùviru]] [[sco:30 October]] [[se:Golggotmánu 30.]] [[simple:October 30]] [[sk:30. október]] [[sl:30. oktober]] [[sq:30 Tetor]] [[sr:30. октобар]] [[su:30 Oktober]] [[sv:30 oktober]] [[sw:30 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 30]] [[te:అక్టోబర్ 30]] [[th:30 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 30]] [[tr:30 Ekim]] [[tt:30. Öktäber]] [[uk:30 жовтня]] [[vec:30 de otobre]] [[vi:30 tháng 10]] [[vls:30 oktober]] [[wa:30 d' octôbe]] [[war:Oktubre 30]] [[zh:10月30日]] 1975 66989 2007-01-29T14:07:45Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[nds:31. Oktober]] {{Kewçêr}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:31 Oktober]] [[an:31 d'otubre]] [[ar:31 أكتوبر]] [[ast:31 d'ochobre]] [[be:31 кастрычніка]] [[bg:31 октомври]] [[bn:অক্টোবর ৩১]] [[bpy:অক্টোবর ৩১]] [[br:31 Here]] [[bs:31. oktobar]] [[ca:31 d'octubre]] [[ceb:Oktubre 31]] [[co:31 uttrovi]] [[cs:31. říjen]] [[csb:31 rujana]] [[cv:Юпа, 31]] [[cy:31 Hydref]] [[da:31. oktober]] [[de:31. Oktober]] [[el:31 Οκτωβρίου]] [[en:October 31]] [[eo:31-a de oktobro]] [[es:31 de octubre]] [[et:31. oktoober]] [[eu:Urriaren 31]] [[fi:31. lokakuuta]] [[fo:31. oktober]] [[fr:31 octobre]] [[frp:31 octobro]] [[fur:31 di Otubar]] [[fy:31 oktober]] [[ga:31 Deireadh Fómhair]] [[gl:31 de outubro]] [[he:31 באוקטובר]] [[hr:31. listopada]] [[hu:Október 31]] [[ia:31 de octobre]] [[id:31 Oktober]] [[ilo:Octobre 31]] [[io:31 di oktobro]] [[is:31. október]] [[it:31 ottobre]] [[ja:10月31日]] [[jv:31 Oktober]] [[ka:31 ოქტომბერი]] [[ko:10월 31일]] [[ksh:31. Oktoober]] [[la:31 Octobris]] [[lb:31. Oktober]] [[lmo:31 10]] [[lt:Spalio 31]] [[mk:31 октомври]] [[ms:31 Oktober]] [[nap:31 'e ottovre]] [[nds:31. Oktober]] [[nds-nl:31 oktober]] [[new:अक्टोबर ३१]] [[nl:31 oktober]] [[nn:31. oktober]] [[no:31. oktober]] [[nov:31 de oktobre]] [[nrm:31 Octobre]] [[oc:31 d'octobre]] [[pam:Octubri 31]] [[pl:31 października]] [[pt:31 de Outubro]] [[ro:31 octombrie]] [[ru:31 октября]] [[scn:31 di uttùviru]] [[sco:31 October]] [[se:Golggotmánu 31.]] [[simple:October 31]] [[sk:31. október]] [[sl:31. oktober]] [[sq:31 Tetor]] [[sr:31. октобар]] [[su:31 Oktober]] [[sv:31 oktober]] [[sw:31 Oktoba]] [[ta:அக்டோபர் 31]] [[te:అక్టోబర్ 31]] [[th:31 ตุลาคม]] [[tl:Oktubre 31]] [[tr:31 Ekim]] [[tt:31. Öktäber]] [[uk:31 жовтня]] [[vec:31 de otobre]] [[vi:31 tháng 10]] [[wa:31 d' octôbe]] [[war:Oktubre 31]] [[zh:10月31日]] 1976 64175 2007-01-11T22:39:16Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:1 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, [[en:]] [[de:]] [[tr:]] --> [[af:1 November]] [[an:1 de nobiembre]] [[ar:1 نوفمبر]] [[ast:1 de payares]] [[be:1 лістапада]] [[bg:1 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ১]] [[br:1añ Du]] [[bs:1. novembar]] [[ca:1 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 1]] [[co:1 nuvembri]] [[cs:1. listopad]] [[csb:1 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 1]] [[cy:1 Tachwedd]] [[da:1. november]] [[de:1. November]] [[el:1 Νοεμβρίου]] [[en:November 1]] [[eo:1-a de novembro]] [[es:1 de noviembre]] [[et:1. november]] [[eu:Azaroaren 1]] [[fi:1. marraskuuta]] [[fiu-vro:1. märtekuu päiv]] [[fo:1. november]] [[fr:1er novembre]] [[frp:1ér novembro]] [[fur:1 di Novembar]] [[fy:1 novimber]] [[ga:1 Samhain]] [[gd:1 an t-Samhain]] [[gl:1 de novembro]] [[he:1 בנובמבר]] [[hi:1 नवंबर]] [[hr:1. studenog]] [[hu:November 1]] [[ia:1 de novembre]] [[id:1 November]] [[io:1 di novembro]] [[is:1. nóvember]] [[it:1 novembre]] [[ja:11月1日]] [[jv:1 November]] [[ka:1 ნოემბერი]] [[ko:11월 1일]] [[ksh:1. Novemmber]] [[la:1 Novembris]] [[lb:1. November]] [[lmo:01 11]] [[lt:Lapkričio 1]] [[mk:1 ноември]] [[ml:നവംബര്‍ 1]] [[ms:1 November]] [[nap:1 'e nuvembre]] [[nds:1. November]] [[nds-nl:1 november]] [[nl:1 november]] [[nn:1. november]] [[no:1. november]] [[nov:1 de novembre]] [[nrm:1 Novembre]] [[oc:1èr de novembre]] [[pam:Nobiembri 1]] [[pl:1 listopada]] [[pt:1 de Novembro]] [[ro:1 noiembrie]] [[ru:1 ноября]] [[scn:1 di nuvèmmiru]] [[sco:1 November]] [[se:Skábmamánu 1.]] [[sh:1.11.]] [[simple:November 1]] [[sk:1. november]] [[sl:1. november]] [[sq:1 Nëntor]] [[sr:1. новембар]] [[su:1 Nopémber]] [[sv:1 november]] [[sw:1 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 1]] [[te:నవంబర్ 1]] [[th:1 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 1]] [[tr:1 Kasım]] [[tt:1. Nöyäber]] [[uk:1 листопада]] [[vec:1 de novenbre]] [[vi:1 tháng 11]] [[wa:1î d' nôvimbe]] [[war:Nobyembre 1]] [[zh:11月1日]] 1977 66987 2007-01-29T14:05:01Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ml:നവംബര്‍ 2]], [[ur:2 نومبر]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:2 November]] [[an:2 de nobiembre]] [[ar:2 نوفمبر]] [[ast:2 de payares]] [[be:2 лістапада]] [[bg:2 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ২]] [[br:2 Du]] [[bs:2. novembar]] [[ca:2 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 2]] [[co:2 nuvembri]] [[cs:2. listopad]] [[csb:2 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 2]] [[cy:2 Tachwedd]] [[da:2. november]] [[de:2. November]] [[el:2 Νοεμβρίου]] [[en:November 2]] [[eo:2-a de novembro]] [[es:2 de noviembre]] [[et:2. november]] [[eu:Azaroaren 2]] [[fi:2. marraskuuta]] [[fo:2. november]] [[fr:2 novembre]] [[frp:2 novembro]] [[fur:2 di Novembar]] [[fy:2 novimber]] [[ga:2 Samhain]] [[gd:2 an t-Samhain]] [[gl:2 de novembro]] [[he:2 בנובמבר]] [[hi:2 नवंबर]] [[hr:2. studenog]] [[hu:November 2]] [[ia:2 de novembre]] [[id:2 November]] [[io:2 di novembro]] [[is:2. nóvember]] [[it:2 novembre]] [[ja:11月2日]] [[jv:2 November]] [[ka:2 ნოემბერი]] [[ko:11월 2일]] [[ksh:2. Novemmber]] [[la:2 Novembris]] [[lb:2. November]] [[lmo:02 11]] [[lt:Lapkričio 2]] [[mk:2 ноември]] [[ml:നവംബര്‍ 2]] [[ms:2 November]] [[nap:2 'e nuvembre]] [[nds-nl:2 november]] [[nl:2 november]] [[nn:2. november]] [[no:2. november]] [[nov:2 de novembre]] [[nrm:2 Novembre]] [[oc:2 de novembre]] [[pam:Nobiembri 2]] [[pl:2 listopada]] [[pt:2 de Novembro]] [[ro:2 noiembrie]] [[ru:2 ноября]] [[scn:2 di nuvèmmiru]] [[sco:2 November]] [[se:Skábmamánu 2.]] [[sh:2.11.]] [[simple:November 2]] [[sk:2. november]] [[sl:2. november]] [[sq:2 Nëntor]] [[sr:2. новембар]] [[su:2 Nopémber]] [[sv:2 november]] [[sw:2 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 2]] [[te:నవంబర్ 2]] [[th:2 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 2]] [[tr:2 Kasım]] [[tt:2. Nöyäber]] [[uk:2 листопада]] [[ur:2 نومبر]] [[vec:2 de novenbre]] [[vi:2 tháng 11]] [[wa:2 d' nôvimbe]] [[war:Nobyembre 2]] [[zh:11月2日]] 1978 66990 2007-01-29T14:10:58Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ml:നവംബര്‍ 3]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> ''Nivîsa xwar (îtalîk)'' [[af:3 November]] [[an:3 de nobiembre]] [[ar:3 نوفمبر]] [[ast:3 de payares]] [[be:3 лістапада]] [[bg:3 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ৩]] [[br:3 Du]] [[bs:3. novembar]] [[ca:3 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 3]] [[co:3 nuvembri]] [[cs:3. listopad]] [[csb:3 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 3]] [[cy:3 Tachwedd]] [[da:3. november]] [[de:3. November]] [[el:3 Νοεμβρίου]] [[en:November 3]] [[eo:3-a de novembro]] [[es:3 de noviembre]] [[et:3. november]] [[eu:Azaroaren 3]] [[fi:3. marraskuuta]] [[fo:3. november]] [[fr:3 novembre]] [[frp:3 novembro]] [[fur:3 di Novembar]] [[fy:3 novimber]] [[ga:3 Samhain]] [[gd:3 an t-Samhain]] [[gl:3 de novembro]] [[he:3 בנובמבר]] [[hi:3 नवंबर]] [[hr:3. studenog]] [[hu:November 3]] [[ia:3 de novembre]] [[id:3 November]] [[io:3 di novembro]] [[is:3. nóvember]] [[it:3 novembre]] [[ja:11月3日]] [[jv:3 November]] [[ka:3 ნოემბერი]] [[ko:11월 3일]] [[ksh:3. Novemmber]] [[la:3 Novembris]] [[lb:3. November]] [[lmo:03 11]] [[lt:Lapkričio 3]] [[mk:3 ноември]] [[ml:നവംബര്‍ 3]] [[ms:3 November]] [[nap:3 'e nuvembre]] [[nds-nl:3 november]] [[nl:3 november]] [[nn:3. november]] [[no:3. november]] [[nov:3 de novembre]] [[nrm:3 Novembre]] [[oc:3 de novembre]] [[os:3 ноябры]] [[pam:Nobiembri 3]] [[pl:3 listopada]] [[pt:3 de Novembro]] [[ro:3 noiembrie]] [[ru:3 ноября]] [[scn:3 di nuvèmmiru]] [[sco:3 November]] [[se:Skábmamánu 3.]] [[sh:3.11.]] [[simple:November 3]] [[sk:3. november]] [[sl:3. november]] [[sq:3 Nëntor]] [[sr:3. новембар]] [[su:3 Nopémber]] [[sv:3 november]] [[sw:3 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 3]] [[te:నవంబర్ 3]] [[th:3 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 3]] [[tr:3 Kasım]] [[tt:3. Nöyäber]] [[uk:3 листопада]] [[vec:3 de novenbre]] [[vi:3 tháng 11]] [[wa:3 d' nôvimbe]] [[war:Nobyembre 3]] [[zh:11月3日]] 1979 66998 2007-01-29T14:26:42Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bpy, hi, nds-nl, nrm, vls {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:4 November]] [[an:4 de nobiembre]] [[ar:4 نوفمبر]] [[ast:4 de payares]] [[be:4 лістапада]] [[bg:4 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ৪]] [[br:4 Du]] [[bs:4. novembar]] [[ca:4 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 4]] [[co:4 nuvembri]] [[cs:4. listopad]] [[csb:4 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 4]] [[cy:4 Tachwedd]] [[da:4. november]] [[de:4. November]] [[el:4 Νοεμβρίου]] [[en:November 4]] [[eo:4-a de novembro]] [[es:4 de noviembre]] [[et:4. november]] [[eu:Azaroaren 4]] [[fi:4. marraskuuta]] [[fo:4. november]] [[fr:4 novembre]] [[frp:4 novembro]] [[fur:4 di Novembar]] [[fy:4 novimber]] [[ga:4 Samhain]] [[gd:4 an t-Samhain]] [[gl:4 de novembro]] [[he:4 בנובמבר]] [[hi:4 नवंबर]] [[hr:4. studenog]] [[hu:November 4]] [[ia:4 de novembre]] [[id:4 November]] [[io:4 di novembro]] [[is:4. nóvember]] [[it:4 novembre]] [[ja:11月4日]] [[jv:4 November]] [[ka:4 ნოემბერი]] [[ko:11월 4일]] [[ksh:4. Novemmber]] [[la:4 Novembris]] [[lb:4. November]] [[lmo:04 11]] [[lt:Lapkričio 4]] [[mg:4 Novambra]] [[mk:4 ноември]] [[ms:4 November]] [[nap:4 'e nuvembre]] [[nds-nl:4 november]] [[nl:4 november]] [[nn:4. november]] [[no:4. november]] [[nov:4 de novembre]] [[nrm:4 Novembre]] [[oc:4 de novembre]] [[os:4 ноябры]] [[pam:Nobiembri 4]] [[pl:4 listopada]] [[pt:4 de Novembro]] [[ro:4 noiembrie]] [[ru:4 ноября]] [[scn:4 di nuvèmmiru]] [[sco:4 November]] [[se:Skábmamánu 4.]] [[sh:4.11.]] [[simple:November 4]] [[sk:4. november]] [[sl:4. november]] [[sq:4 Nëntor]] [[sr:4. новембар]] [[su:4 Nopémber]] [[sv:4 november]] [[sw:4 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 4]] [[te:నవంబర్ 4]] [[th:4 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 4]] [[tr:4 Kasım]] [[tt:4. Nöyäber]] [[uk:4 листопада]] [[vec:4 de novenbre]] [[vi:4 tháng 11]] [[vls:4 november]] [[wa:4 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 4]] [[zh:11月4日]] 1980 67003 2007-01-29T14:33:30Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bpy, hi, nds, nds-nl {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, [[en:]] [[de:]] [[tr:]] --> [[af:5 November]] [[an:5 de nobiembre]] [[ar:5 نوفمبر]] [[ast:5 de payares]] [[be:5 лістапада]] [[bg:5 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ৫]] [[br:5 Du]] [[bs:5. novembar]] [[ca:5 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 5]] [[co:5 nuvembri]] [[cs:5. listopad]] [[csb:5 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 5]] [[cy:5 Tachwedd]] [[da:5. november]] [[de:5. November]] [[el:5 Νοεμβρίου]] [[en:November 5]] [[eo:5-a de novembro]] [[es:5 de noviembre]] [[et:5. november]] [[eu:Azaroaren 5]] [[fi:5. marraskuuta]] [[fo:5. november]] [[fr:5 novembre]] [[frp:5 novembro]] [[fur:5 di Novembar]] [[fy:5 novimber]] [[ga:5 Samhain]] [[gd:5 an t-Samhain]] [[gl:5 de novembro]] [[he:5 בנובמבר]] [[hi:5 नवंबर]] [[hr:5. studenog]] [[hu:November 5]] [[ia:5 de novembre]] [[id:5 November]] [[io:5 di novembro]] [[is:5. nóvember]] [[it:5 novembre]] [[ja:11月5日]] [[jv:5 November]] [[ka:5 ნოემბერი]] [[ko:11월 5일]] [[ksh:5. Novemmber]] [[la:5 Novembris]] [[lb:5. November]] [[lmo:05 11]] [[lt:Lapkričio 5]] [[mk:5 ноември]] [[ms:5 November]] [[nap:5 'e nuvembre]] [[nds:5. November]] [[nds-nl:5 november]] [[nl:5 november]] [[nn:5. november]] [[no:5. november]] [[nov:5 de novembre]] [[nrm:5 Novembre]] [[oc:5 de novembre]] [[pam:Nobiembri 5]] [[pl:5 listopada]] [[pt:5 de Novembro]] [[ro:5 noiembrie]] [[ru:5 ноября]] [[scn:5 di nuvèmmiru]] [[sco:5 November]] [[se:Skábmamánu 5.]] [[sh:5.11.]] [[simple:November 5]] [[sk:5. november]] [[sl:5. november]] [[sq:5 Nëntor]] [[sr:5. новембар]] [[su:5 Nopémber]] [[sv:5 november]] [[sw:5 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 5]] [[te:నవంబర్ 5]] [[th:5 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 5]] [[tr:5 Kasım]] [[tt:5. Nöyäber]] [[uk:5 листопада]] [[vec:5 de novenbre]] [[vi:5 tháng 11]] [[wa:5 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 5]] [[zh:11月5日]] 1981 64565 2007-01-14T12:40:48Z Escarbot 482 روبوت إضافة: hi, nds-nl, nrm, ta, vls {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === Hepinizin Allah belanızı versin... === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:6 November]] [[an:6 de nobiembre]] [[ar:6 نوفمبر]] [[ast:6 de payares]] [[be:6 лістапада]] [[bg:6 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ৬]] [[br:6 Du]] [[bs:6. novembar]] [[ca:6 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 6]] [[co:6 nuvembri]] [[cs:6. listopad]] [[csb:6 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 6]] [[cy:6 Tachwedd]] [[da:6. november]] [[de:6. November]] [[el:6 Νοεμβρίου]] [[en:November 6]] [[eo:6-a de novembro]] [[es:6 de noviembre]] [[et:6. november]] [[eu:Azaroaren 6]] [[fi:6. marraskuuta]] [[fo:6. november]] [[fr:6 novembre]] [[frp:6 novembro]] [[fur:6 di Novembar]] [[fy:6 novimber]] [[ga:6 Samhain]] [[gd:6 an t-Samhain]] [[gl:6 de novembro]] [[he:6 בנובמבר]] [[hi:6 नवंबर]] [[hr:6. studenog]] [[hu:November 6]] [[ia:6 de novembre]] [[id:6 November]] [[io:6 di novembro]] [[is:6. nóvember]] [[it:6 novembre]] [[ja:11月6日]] [[jv:6 November]] [[ka:6 ნოემბერი]] [[ko:11월 6일]] [[ksh:6. Novemmber]] [[la:6 Novembris]] [[lb:6. November]] [[lmo:06 11]] [[lt:Lapkričio 6]] [[mk:6 ноември]] [[ms:6 November]] [[nap:6 'e nuvembre]] [[nds-nl:6 november]] [[nl:6 november]] [[nn:6. november]] [[no:6. november]] [[nov:6 de novembre]] [[nrm:6 Novembre]] [[oc:6 de novembre]] [[pam:Nobiembri 6]] [[pl:6 listopada]] [[pt:6 de Novembro]] [[ro:6 noiembrie]] [[ru:6 ноября]] [[scn:6 di nuvèmmiru]] [[sco:6 November]] [[se:Skábmamánu 6.]] [[sh:6.11.]] [[simple:November 6]] [[sk:6. november]] [[sl:6. november]] [[sq:6 Nëntor]] [[sr:6. новембар]] [[su:6 Nopémber]] [[sv:6 november]] [[sw:6 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 6]] [[te:నవంబర్ 6]] [[th:6 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 6]] [[tr:6 Kasım]] [[tt:6. Nöyäber]] [[uk:6 листопада]] [[vec:6 de novenbre]] [[vi:6 tháng 11]] [[vls:6 november]] [[wa:6 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 6]] [[zh:11月6日]] 1982 64722 2007-01-15T04:50:21Z Escarbot 482 روبوت إضافة: hi, nds, nds-nl, nrm, ta, vls {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:7 November]] [[an:7 de nobiembre]] [[ar:7 نوفمبر]] [[ast:7 de payares]] [[be:7 лістапада]] [[bg:7 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ৭]] [[br:7 Du]] [[bs:7. novembar]] [[ca:7 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 7]] [[co:7 nuvembri]] [[cs:7. listopad]] [[csb:7 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 7]] [[cy:7 Tachwedd]] [[da:7. november]] [[de:7. November]] [[el:7 Νοεμβρίου]] [[en:November 7]] [[eo:7-a de novembro]] [[es:7 de noviembre]] [[et:7. november]] [[eu:Azaroaren 7]] [[fi:7. marraskuuta]] [[fo:7. november]] [[fr:7 novembre]] [[frp:7 novembro]] [[fur:7 di Novembar]] [[fy:7 novimber]] [[ga:7 Samhain]] [[gd:7 an t-Samhain]] [[gl:7 de novembro]] [[he:7 בנובמבר]] [[hi:7 नवंबर]] [[hr:7. studenog]] [[hu:November 7]] [[ia:7 de novembre]] [[id:7 November]] [[io:7 di novembro]] [[is:7. nóvember]] [[it:7 novembre]] [[ja:11月7日]] [[jv:7 November]] [[ka:7 ნოემბერი]] [[ko:11월 7일]] [[ksh:7. Novemmber]] [[la:7 Novembris]] [[lb:7. November]] [[lmo:07 11]] [[lt:Lapkričio 7]] [[mk:7 ноември]] [[ms:7 November]] [[nap:7 'e nuvembre]] [[nds:7. November]] [[nds-nl:7 november]] [[nl:7 november]] [[nn:7. november]] [[no:7. november]] [[nov:7 de novembre]] [[nrm:7 Novembre]] [[oc:7 de novembre]] [[pam:Nobiembri 7]] [[pl:7 listopada]] [[pt:7 de Novembro]] [[ro:7 noiembrie]] [[ru:7 ноября]] [[scn:7 di nuvèmmiru]] [[sco:7 November]] [[se:Skábmamánu 7.]] [[sh:7.11.]] [[simple:November 7]] [[sk:7. november]] [[sl:7. november]] [[sq:7 Nëntor]] [[sr:7. новембар]] [[su:7 Nopémber]] [[sv:7 november]] [[sw:7 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 7]] [[te:నవంబర్ 7]] [[th:7 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 7]] [[tr:7 Kasım]] [[tt:7. Nöyäber]] [[uk:7 листопада]] [[vec:7 de novenbre]] [[vi:7 tháng 11]] [[vls:7 november]] [[wa:7 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 7]] [[zh:11月7日]] 1983 67024 2007-01-29T15:08:33Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: hi, nds, nds-nl, nrm, ta, vls {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:8 November]] [[an:8 de nobiembre]] [[ar:8 نوفمبر]] [[ast:8 de payares]] [[be:8 лістапада]] [[bg:8 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ৮]] [[br:8 Du]] [[bs:8. novembar]] [[ca:8 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 8]] [[co:8 nuvembri]] [[cs:8. listopad]] [[csb:8 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 8]] [[cy:8 Tachwedd]] [[da:8. november]] [[de:8. November]] [[el:8 Νοεμβρίου]] [[en:November 8]] [[eo:8-a de novembro]] [[es:8 de noviembre]] [[et:8. november]] [[eu:Azaroaren 8]] [[fi:8. marraskuuta]] [[fo:8. november]] [[fr:8 novembre]] [[frp:8 novembro]] [[fur:8 di Novembar]] [[fy:8 novimber]] [[ga:8 Samhain]] [[gd:8 an t-Samhain]] [[gl:8 de novembro]] [[he:8 בנובמבר]] [[hi:8 नवंबर]] [[hr:8. studenog]] [[hu:November 8]] [[ia:8 de novembre]] [[id:8 November]] [[io:8 di novembro]] [[is:8. nóvember]] [[it:8 novembre]] [[ja:11月8日]] [[jv:8 November]] [[ka:8 ნოემბერი]] [[kn:ನವೆಂಬರ್ ೮]] [[ko:11월 8일]] [[ksh:8. Novemmber]] [[la:8 Novembris]] [[lb:8. November]] [[lmo:08 11]] [[lt:Lapkričio 8]] [[mk:8 ноември]] [[ms:8 November]] [[nap:8 'e nuvembre]] [[nds:8. November]] [[nds-nl:8 november]] [[nl:8 november]] [[nn:8. november]] [[no:8. november]] [[nov:8 de novembre]] [[nrm:8 Novembre]] [[oc:8 de novembre]] [[os:8 ноябры]] [[pam:Nobiembri 8]] [[pl:8 listopada]] [[pt:8 de Novembro]] [[ro:8 noiembrie]] [[ru:8 ноября]] [[scn:8 di nuvèmmiru]] [[sco:8 November]] [[se:Skábmamánu 8.]] [[sh:8.11.]] [[simple:November 8]] [[sk:8. november]] [[sl:8. november]] [[sq:8 Nëntor]] [[sr:8. новембар]] [[su:8 Nopémber]] [[sv:8 november]] [[sw:8 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 8]] [[te:నవంబర్ 8]] [[th:8 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 8]] [[tr:8 Kasım]] [[tt:8. Nöyäber]] [[uk:8 листопада]] [[vec:8 de novenbre]] [[vi:8 tháng 11]] [[vls:8 november]] [[wa:8 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 8]] [[zh:11月8日]] 1984 64799 2007-01-16T07:57:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[hi:9 नवंबर]], [[nds-nl:9 november]], [[nrm:9 Novembre]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:9 November]] [[an:9 de nobiembre]] [[ar:9 نوفمبر]] [[ast:9 de payares]] [[be:9 лістапада]] [[bg:9 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ৯]] [[br:9 Du]] [[bs:9. novembar]] [[ca:9 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 9]] [[co:9 nuvembri]] [[cs:9. listopad]] [[csb:9 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 9]] [[cy:9 Tachwedd]] [[da:9. november]] [[de:9. November]] [[el:9 Νοεμβρίου]] [[en:November 9]] [[eo:9-a de novembro]] [[es:9 de noviembre]] [[et:9. november]] [[eu:Azaroaren 9]] [[fa:۹ نوامبر]] [[fi:9. marraskuuta]] [[fo:9. november]] [[fr:9 novembre]] [[frp:9 novembro]] [[fur:9 di Novembar]] [[fy:9 novimber]] [[ga:9 Samhain]] [[gd:9 an t-Samhain]] [[gl:9 de novembro]] [[he:9 בנובמבר]] [[hi:9 नवंबर]] [[hr:9. studenog]] [[hu:November 9]] [[ia:9 de novembre]] [[id:9 November]] [[io:9 di novembro]] [[is:9. nóvember]] [[it:9 novembre]] [[ja:11月9日]] [[jv:9 November]] [[ka:9 ნოემბერი]] [[ko:11월 9일]] [[ksh:9. Novemmber]] [[la:9 Novembris]] [[lb:9. November]] [[lmo:09 11]] [[lt:Lapkričio 9]] [[mk:9 ноември]] [[ms:9 November]] [[nap:9 'e nuvembre]] [[nds-nl:9 november]] [[nl:9 november]] [[nn:9. november]] [[no:9. november]] [[nov:9 de novembre]] [[nrm:9 Novembre]] [[oc:9 de novembre]] [[pam:Nobiembri 9]] [[pl:9 listopada]] [[pt:9 de Novembro]] [[ro:9 noiembrie]] [[ru:9 ноября]] [[scn:9 di nuvèmmiru]] [[sco:9 November]] [[se:Skábmamánu 9.]] [[sh:9.11.]] [[simple:November 9]] [[sk:9. november]] [[sl:9. november]] [[sq:9 Nëntor]] [[sr:9. новембар]] [[su:9 Nopémber]] [[sv:9 november]] [[sw:9 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 9]] [[te:నవంబర్ 9]] [[th:9 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 9]] [[tr:9 Kasım]] [[tt:9. Nöyäber]] [[uk:9 листопада]] [[vec:9 de novenbre]] [[vi:9 tháng 11]] [[wa:9 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 9]] [[zh:11月9日]] 1985 65003 2007-01-17T03:59:31Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:10 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == *[[1483]] [[Martin Luther]] ji dayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:10 November]] [[an:10 de nobiembre]] [[ar:10 نوفمبر]] [[ast:10 de payares]] [[az:10 Noyabr]] [[be:10 лістапада]] [[bg:10 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ১০]] [[br:10 Du]] [[bs:10. novembar]] [[ca:10 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 10]] [[co:10 nuvembri]] [[cs:10. listopad]] [[csb:10 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 10]] [[cy:10 Tachwedd]] [[da:10. november]] [[de:10. November]] [[el:10 Νοεμβρίου]] [[en:November 10]] [[eo:10-a de novembro]] [[es:10 de noviembre]] [[et:10. november]] [[eu:Azaroaren 10]] [[fi:10. marraskuuta]] [[fiu-vro:10. märtekuu päiv]] [[fo:10. november]] [[fr:10 novembre]] [[frp:10 novembro]] [[fur:10 di Novembar]] [[fy:10 novimber]] [[ga:10 Samhain]] [[gd:10 an t-Samhain]] [[gl:10 de novembro]] [[he:10 בנובמבר]] [[hi:10 नवंबर]] [[hr:10. studenog]] [[hu:November 10]] [[ia:10 de novembre]] [[id:10 November]] [[io:10 di novembro]] [[is:10. nóvember]] [[it:10 novembre]] [[ja:11月10日]] [[jv:10 November]] [[ka:10 ნოემბერი]] [[ko:11월 10일]] [[ksh:10. Novemmber]] [[la:10 Novembris]] [[lb:10. November]] [[lmo:10 11]] [[lt:Lapkričio 10]] [[mk:10 ноември]] [[ms:10 November]] [[nap:10 'e nuvembre]] [[nds-nl:10 november]] [[nl:10 november]] [[nn:10. november]] [[no:10. november]] [[nov:10 de novembre]] [[nrm:10 Novembre]] [[oc:10 de novembre]] [[pam:Nobiembri 10]] [[pl:10 listopada]] [[pt:10 de Novembro]] [[ro:10 noiembrie]] [[ru:10 ноября]] [[scn:10 di nuvèmmiru]] [[sco:10 November]] [[se:Skábmamánu 10.]] [[simple:November 10]] [[sk:10. november]] [[sl:10. november]] [[sq:10 Nëntor]] [[sr:10. новембар]] [[su:10 Nopémber]] [[sv:10 november]] [[sw:10 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 10]] [[te:నవంబర్ 10]] [[th:10 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 10]] [[tr:10 Kasım]] [[tt:10. Nöyäber]] [[uk:10 листопада]] [[vec:10 de novenbre]] [[vi:10 tháng 11]] [[wa:10 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 10]] [[zh:11月10日]] 1986 66650 2007-01-26T15:56:12Z Bangin 450 /* Zayîn */ +1 {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == *[[1944]]: [[Kemal Sunal]], yek ji aktorên sînemê yê Tirkîyê da, li [[Küçükpazar]], [[Stenbol]] jidayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:11 November]] [[an:11 de nobiembre]] [[ar:11 نوفمبر]] [[ast:11 de payares]] [[az:11 Noyabr]] [[be:11 лістапада]] [[bg:11 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ১১]] [[br:11 Du]] [[bs:11. novembar]] [[ca:11 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 11]] [[co:11 nuvembri]] [[cs:11. listopad]] [[csb:11 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 11]] [[cy:11 Tachwedd]] [[da:11. november]] [[de:11. November]] [[el:11 Νοεμβρίου]] [[en:November 11]] [[eo:11-a de novembro]] [[es:11 de noviembre]] [[et:11. november]] [[eu:Azaroaren 11]] [[fi:11. marraskuuta]] [[fiu-vro:11. märtekuu päiv]] [[fo:11. november]] [[fr:11 novembre]] [[frp:11 novembro]] [[fur:11 di Novembar]] [[fy:11 novimber]] [[ga:11 Samhain]] [[gd:11 an t-Samhain]] [[gl:11 de novembro]] [[he:11 בנובמבר]] [[hi:11 नवंबर]] [[hr:11. studenog]] [[hu:November 11]] [[ia:11 de novembre]] [[id:11 November]] [[io:11 di novembro]] [[is:11. nóvember]] [[it:11 novembre]] [[ja:11月11日]] [[jv:11 November]] [[ka:11 ნოემბერი]] [[ko:11월 11일]] [[ksh:11. Novemmber]] [[la:11 Novembris]] [[lb:11. November]] [[li:11 november]] [[lmo:11 11]] [[lt:Lapkričio 11]] [[mk:11 ноември]] [[ms:11 November]] [[nap:11 'e nuvembre]] [[nds-nl:11 november]] [[nl:11 november]] [[nn:11. november]] [[no:11. november]] [[nov:11 de novembre]] [[nrm:11 Novembre]] [[oc:11 de novembre]] [[pam:Nobiembri 11]] [[pl:11 listopada]] [[pt:11 de Novembro]] [[ro:11 noiembrie]] [[ru:11 ноября]] [[scn:11 di nuvèmmiru]] [[sco:11 November]] [[se:Skábmamánu 11.]] [[simple:November 11]] [[sk:11. november]] [[sl:11. november]] [[sq:11 Nëntor]] [[sr:11. новембар]] [[su:11 Nopémber]] [[sv:11 november]] [[sw:11 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 11]] [[te:నవంబర్ 11]] [[th:11 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 11]] [[tr:11 Kasım]] [[tt:11. Nöyäber]] [[uk:11 листопада]] [[vec:11 de novenbre]] [[vi:11 tháng 11]] [[wa:11 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 11]] [[zh:11月11日]] [[zh-yue:11月11日]] 1987 65362 2007-01-19T09:03:16Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:12 november]], [[nrm:12 Novembre]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:12 November]] [[an:12 de nobiembre]] [[ar:12 نوفمبر]] [[ast:12 de payares]] [[be:12 лістапада]] [[bg:12 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ১২]] [[br:12 Du]] [[bs:12. novembar]] [[ca:12 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 12]] [[co:12 nuvembri]] [[cs:12. listopad]] [[csb:12 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 12]] [[cy:12 Tachwedd]] [[da:12. november]] [[de:12. November]] [[el:12 Νοεμβρίου]] [[en:November 12]] [[eo:12-a de novembro]] [[es:12 de noviembre]] [[et:12. november]] [[eu:Azaroaren 12]] [[fi:12. marraskuuta]] [[fiu-vro:12. märtekuu päiv]] [[fo:12. november]] [[fr:12 novembre]] [[frp:12 novembro]] [[fur:12 di Novembar]] [[fy:12 novimber]] [[ga:12 Samhain]] [[gd:12 an t-Samhain]] [[gl:12 de novembro]] [[he:12 בנובמבר]] [[hi:12 नवंबर]] [[hr:12. studenog]] [[hu:November 12]] [[ia:12 de novembre]] [[id:12 November]] [[io:12 di novembro]] [[is:12. nóvember]] [[it:12 novembre]] [[ja:11月12日]] [[jv:12 November]] [[ka:12 ნოემბერი]] [[ko:11월 12일]] [[ksh:12. Novemmber]] [[la:12 Novembris]] [[lb:12. November]] [[lmo:12 11]] [[lt:Lapkričio 12]] [[mk:12 ноември]] [[ms:12 November]] [[nap:12 'e nuvembre]] [[nds-nl:12 november]] [[nl:12 november]] [[nn:12. november]] [[no:12. november]] [[nov:12 de novembre]] [[nrm:12 Novembre]] [[oc:12 de novembre]] [[pam:Nobiembri 12]] [[pl:12 listopada]] [[pt:12 de Novembro]] [[ro:12 noiembrie]] [[ru:12 ноября]] [[scn:12 di nuvèmmiru]] [[sco:12 November]] [[se:Skábmamánu 12.]] [[simple:November 12]] [[sk:12. november]] [[sl:12. november]] [[sq:12 Nëntor]] [[sr:12. новембар]] [[su:12 Nopémber]] [[sv:12 november]] [[sw:12 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 12]] [[te:నవంబర్ 12]] [[th:12 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 12]] [[tr:12 Kasım]] [[tt:12. Nöyäber]] [[uk:12 листопада]] [[vec:12 de novenbre]] [[vi:12 tháng 11]] [[wa:12 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 12]] [[zh:11月12日]] [[zh-yue:11月12日]] 1988 65516 2007-01-20T09:19:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:13 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:13 November]] [[an:13 de nobiembre]] [[ar:13 نوفمبر]] [[ast:13 de payares]] [[be:13 лістапада]] [[bg:13 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ১৩]] [[br:13 Du]] [[bs:13. novembar]] [[ca:13 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 13]] [[co:13 nuvembri]] [[cs:13. listopad]] [[csb:13 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 13]] [[cy:13 Tachwedd]] [[da:13. november]] [[de:13. November]] [[el:13 Νοεμβρίου]] [[en:November 13]] [[eo:13-a de novembro]] [[es:13 de noviembre]] [[et:13. november]] [[eu:Azaroaren 13]] [[fi:13. marraskuuta]] [[fiu-vro:13. märtekuu päiv]] [[fo:13. november]] [[fr:13 novembre]] [[frp:13 novembro]] [[fur:13 di Novembar]] [[fy:13 novimber]] [[ga:13 Samhain]] [[gd:13 an t-Samhain]] [[gl:13 de novembro]] [[he:13 בנובמבר]] [[hi:13 नवंबर]] [[hr:13. studenog]] [[hu:November 13]] [[ia:13 de novembre]] [[id:13 November]] [[io:13 di novembro]] [[is:13. nóvember]] [[it:13 novembre]] [[ja:11月13日]] [[jv:13 November]] [[ka:13 ნოემბერი]] [[ko:11월 13일]] [[ksh:13. Novemmber]] [[la:13 Novembris]] [[lb:13. November]] [[lmo:13 11]] [[lt:Lapkričio 13]] [[mk:13 ноември]] [[ms:13 November]] [[nap:13 'e nuvembre]] [[nds:13. November]] [[nds-nl:13 november]] [[nl:13 november]] [[nn:13. november]] [[no:13. november]] [[nov:13 de novembre]] [[nrm:13 Novembre]] [[oc:13 de novembre]] [[pam:Nobiembri 13]] [[pl:13 listopada]] [[pt:13 de Novembro]] [[ro:13 noiembrie]] [[ru:13 ноября]] [[scn:13 di nuvèmmiru]] [[sco:13 November]] [[se:Skábmamánu 13.]] [[simple:November 13]] [[sk:13. november]] [[sl:13. november]] [[sq:13 Nëntor]] [[sr:13. новембар]] [[su:13 Nopémber]] [[sv:13 november]] [[sw:13 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 13]] [[te:నవంబర్ 13]] [[th:13 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 13]] [[tr:13 Kasım]] [[tt:13. Nöyäber]] [[uk:13 листопада]] [[vec:13 de novenbre]] [[vi:13 tháng 11]] [[wa:13 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 13]] [[zh:11月13日]] 1989 65590 2007-01-20T13:12:56Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:14 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[1716]] [[Gottfried Wilhelm Leibniz]] li [[Hannover|Hannoverê]] mir. == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:14 November]] [[an:14 de nobiembre]] [[ar:14 نوفمبر]] [[ast:14 de payares]] [[be:14 лістапада]] [[bg:14 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ১৪]] [[br:14 Du]] [[bs:14. novembar]] [[ca:14 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 14]] [[co:14 nuvembri]] [[cs:14. listopad]] [[csb:14 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 14]] [[cy:14 Tachwedd]] [[da:14. november]] [[de:14. November]] [[el:14 Νοεμβρίου]] [[en:November 14]] [[eo:14-a de novembro]] [[es:14 de noviembre]] [[et:14. november]] [[eu:Azaroaren 14]] [[fi:14. marraskuuta]] [[fo:14. november]] [[fr:14 novembre]] [[frp:14 novembro]] [[fur:14 di Novembar]] [[fy:14 novimber]] [[ga:14 Samhain]] [[gd:14 an t-Samhain]] [[gl:14 de novembro]] [[he:14 בנובמבר]] [[hi:14 नवंबर]] [[hr:14. studenog]] [[hu:November 14]] [[ia:14 de novembre]] [[id:14 November]] [[io:14 di novembro]] [[is:14. nóvember]] [[it:14 novembre]] [[ja:11月14日]] [[jv:14 November]] [[ka:14 ნოემბერი]] [[kn:ನವೆಂಬರ್ ೧೪]] [[ko:11월 14일]] [[ksh:14. Novemmber]] [[la:14 Novembris]] [[lb:14. November]] [[lmo:14 11]] [[lt:Lapkričio 14]] [[mk:14 ноември]] [[ms:14 November]] [[nap:14 'e nuvembre]] [[nds:14. November]] [[nds-nl:14 november]] [[nl:14 november]] [[nn:14. november]] [[no:14. november]] [[nov:14 de novembre]] [[nrm:14 Novembre]] [[oc:14 de novembre]] [[pam:Nobiembri 14]] [[pl:14 listopada]] [[pt:14 de Novembro]] [[ro:14 noiembrie]] [[ru:14 ноября]] [[scn:14 di nuvèmmiru]] [[sco:14 November]] [[se:Skábmamánu 14.]] [[simple:November 14]] [[sk:14. november]] [[sl:14. november]] [[sq:14 Nëntor]] [[sr:14. новембар]] [[su:14 Nopémber]] [[sv:14 november]] [[sw:14 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 14]] [[te:నవంబర్ 14]] [[th:14 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 14]] [[tr:14 Kasım]] [[tt:14. Nöyäber]] [[uk:14 листопада]] [[vec:14 de novenbre]] [[vi:14 tháng 11]] [[wa:14 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 14]] [[zh:11月14日]] 1990 64186 2007-01-12T00:17:01Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, hi, nds-nl, nrm, ta, vls {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1978]] - Partiya Karkerên Kurdistan ([[PKK]]) li gundê [[Fîs]] ([[Lîce]]/[[Amed]]) wekî partiyeke [[marksîst-lenînîst]] hat damezrandin. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:27 November]] [[an:27 de nobiembre]] [[ar:27 نوفمبر]] [[ast:27 de payares]] [[be:27 лістапада]] [[bg:27 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ২৭]] [[br:27 Du]] [[bs:27. novembar]] [[ca:27 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 27]] [[co:27 nuvembri]] [[cs:27. listopad]] [[csb:27 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 27]] [[cy:27 Tachwedd]] [[da:27. november]] [[de:27. November]] [[el:27 Νοεμβρίου]] [[en:November 27]] [[eo:27-a de novembro]] [[es:27 de noviembre]] [[et:27. november]] [[eu:Azaroaren 27]] [[fi:27. marraskuuta]] [[fo:27. november]] [[fr:27 novembre]] [[frp:27 novembro]] [[fur:27 di Novembar]] [[fy:27 novimber]] [[ga:27 Samhain]] [[gd:27 an t-Samhain]] [[gl:27 de novembro]] [[he:27 בנובמבר]] [[hi:27 नवंबर]] [[hr:27. studenog]] [[hu:November 27]] [[hy:Նոյեմբեր 27]] [[ia:27 de novembre]] [[id:27 November]] [[io:27 di novembro]] [[is:27. nóvember]] [[it:27 novembre]] [[ja:11月27日]] [[jv:27 November]] [[ka:27 ნოემბერი]] [[ko:11월 27일]] [[ksh:27. Novemmber]] [[la:27 Novembris]] [[lb:27. November]] [[lmo:27 11]] [[lt:Lapkričio 27]] [[mk:27 ноември]] [[ms:27 November]] [[nap:27 'e nuvembre]] [[nds-nl:27 november]] [[nl:27 november]] [[nn:27. november]] [[no:27. november]] [[nov:27 de novembre]] [[nrm:27 Novembre]] [[oc:27 de novembre]] [[os:27 ноябры]] [[pam:Nobiembri 27]] [[pl:27 listopada]] [[pt:27 de Novembro]] [[ro:27 noiembrie]] [[ru:27 ноября]] [[scn:27 di nuvèmmiru]] [[sco:27 November]] [[se:Skábmamánu 27.]] [[sh:27.11.]] [[simple:November 27]] [[sk:27. november]] [[sl:27. november]] [[sq:27 Nëntor]] [[sr:27. новембар]] [[su:27 Nopémber]] [[sv:27 november]] [[sw:27 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 27]] [[te:నవంబర్ 27]] [[th:27 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 27]] [[tr:27 Kasım]] [[tt:27. Nöyäber]] [[uk:27 листопада]] [[vec:27 de novenbre]] [[vi:27 tháng 11]] [[vls:27 november]] [[wa:27 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 27]] [[zh:11月27日]] 1991 65667 2007-01-20T17:35:15Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:15 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) 1980 dayk buna syaset medar u nvÎskarê kurd piştevan dustkÎ == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:15 November]] [[an:15 de nobiembre]] [[ar:15 نوفمبر]] [[ast:15 de payares]] [[be:15 лістапада]] [[bg:15 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ১৫]] [[br:15 Du]] [[bs:15. novembar]] [[ca:15 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 15]] [[co:15 nuvembri]] [[cs:15. listopad]] [[csb:15 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 15]] [[cy:15 Tachwedd]] [[da:15. november]] [[de:15. November]] [[el:15 Νοεμβρίου]] [[en:November 15]] [[eo:15-a de novembro]] [[es:15 de noviembre]] [[et:15. november]] [[eu:Azaroaren 15]] [[fi:15. marraskuuta]] [[fo:15. november]] [[fr:15 novembre]] [[frp:15 novembro]] [[fur:15 di Novembar]] [[fy:15 novimber]] [[ga:15 Samhain]] [[gd:15 an t-Samhain]] [[gl:15 de novembro]] [[he:15 בנובמבר]] [[hi:15 नवंबर]] [[hr:15. studenog]] [[hu:November 15]] [[hy:Նոյեմբեր 15]] [[ia:15 de novembre]] [[id:15 November]] [[io:15 di novembro]] [[is:15. nóvember]] [[it:15 novembre]] [[ja:11月15日]] [[jv:15 November]] [[ka:15 ნოემბერი]] [[ko:11월 15일]] [[ksh:15. Novemmber]] [[la:15 Novembris]] [[lb:15. November]] [[lmo:15 11]] [[lt:Lapkričio 15]] [[mk:15 ноември]] [[ms:15 November]] [[nap:15 'e nuvembre]] [[nds-nl:15 november]] [[nl:15 november]] [[nn:15. november]] [[no:15. november]] [[nov:15 de novembre]] [[nrm:15 Novembre]] [[oc:15 de novembre]] [[pam:Nobiembri 15]] [[pl:15 listopada]] [[pt:15 de Novembro]] [[ro:15 noiembrie]] [[ru:15 ноября]] [[scn:15 di nuvèmmiru]] [[sco:15 November]] [[se:Skábmamánu 15.]] [[simple:November 15]] [[sk:15. november]] [[sl:15. november]] [[sq:15 Nëntor]] [[sr:15. новембар]] [[su:15 Nopémber]] [[sv:15 november]] [[sw:15 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 15]] [[te:నవంబర్ 15]] [[th:15 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 15]] [[tr:15 Kasım]] [[tt:15. Nöyäber]] [[uk:15 листопада]] [[vec:15 de novenbre]] [[vi:15 tháng 11]] [[wa:15 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 15]] [[zh:11月15日]] 1992 65691 2007-01-21T00:07:32Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:16 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:16 November]] [[an:16 de nobiembre]] [[ar:16 نوفمبر]] [[ast:16 de payares]] [[be:16 лістапада]] [[bg:16 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ১৬]] [[br:16 Du]] [[bs:16. novembar]] [[ca:16 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 16]] [[co:16 nuvembri]] [[cs:16. listopad]] [[csb:16 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 16]] [[cy:16 Tachwedd]] [[da:16. november]] [[de:16. November]] [[el:16 Νοεμβρίου]] [[en:November 16]] [[eo:16-a de novembro]] [[es:16 de noviembre]] [[et:16. november]] [[eu:Azaroaren 16]] [[fi:16. marraskuuta]] [[fo:16. november]] [[fr:16 novembre]] [[frp:16 novembro]] [[fur:16 di Novembar]] [[fy:16 novimber]] [[ga:16 Samhain]] [[gd:16 an t-Samhain]] [[gl:16 de novembro]] [[he:16 בנובמבר]] [[hi:16 नवंबर]] [[hr:16. studenog]] [[hu:November 16]] [[hy:Նոյեմբեր 16]] [[ia:16 de novembre]] [[id:16 November]] [[io:16 di novembro]] [[is:16. nóvember]] [[it:16 novembre]] [[ja:11月16日]] [[jv:16 November]] [[ka:16 ნოემბერი]] [[kn:ನವೆಂಬರ್ ೧೬]] [[ko:11월 16일]] [[ksh:16. Novemmber]] [[la:16 Novembris]] [[lb:16. November]] [[lmo:16 11]] [[lt:Lapkričio 16]] [[mk:16 ноември]] [[ms:16 November]] [[nap:16 'e nuvembre]] [[nds:16. November]] [[nds-nl:16 november]] [[nl:16 november]] [[nn:16. november]] [[no:16. november]] [[nov:16 de novembre]] [[nrm:16 Novembre]] [[oc:16 de novembre]] [[pam:Nobiembri 16]] [[pl:16 listopada]] [[pt:16 de Novembro]] [[ro:16 noiembrie]] [[ru:16 ноября]] [[scn:16 di nuvèmmiru]] [[sco:16 November]] [[se:Skábmamánu 16.]] [[sh:16.11.]] [[simple:November 16]] [[sk:16. november]] [[sl:16. november]] [[sq:16 Nëntor]] [[sr:16. новембар]] [[su:16 Nopémber]] [[sv:16 november]] [[sw:16 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 16]] [[te:నవంబర్ 16]] [[th:16 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 16]] [[tr:16 Kasım]] [[tt:16. Nöyäber]] [[uk:16 листопада]] [[vec:16 de novenbre]] [[vi:16 tháng 11]] [[vls:16 november]] [[wa:16 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 16]] [[zh:11月16日]] 1993 65709 2007-01-21T05:44:37Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:17 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:17 November]] [[an:17 de nobiembre]] [[ar:17 نوفمبر]] [[ast:17 de payares]] [[be:17 лістапада]] [[bg:17 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ১৭]] [[br:17 Du]] [[bs:17. novembar]] [[ca:17 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 17]] [[co:17 nuvembri]] [[cs:17. listopad]] [[csb:17 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 17]] [[cy:17 Tachwedd]] [[da:17. november]] [[de:17. November]] [[el:17 Νοεμβρίου]] [[en:November 17]] [[eo:17-a de novembro]] [[es:17 de noviembre]] [[et:17. november]] [[eu:Azaroaren 17]] [[fi:17. marraskuuta]] [[fo:17. november]] [[fr:17 novembre]] [[frp:17 novembro]] [[fur:17 di Novembar]] [[fy:17 novimber]] [[ga:17 Samhain]] [[gd:17 an t-Samhain]] [[gl:17 de novembro]] [[he:17 בנובמבר]] [[hi:17 नवंबर]] [[hr:17. studenog]] [[hu:November 17]] [[hy:Նոյեմբեր 17]] [[ia:17 de novembre]] [[id:17 November]] [[io:17 di novembro]] [[is:17. nóvember]] [[it:17 novembre]] [[ja:11月17日]] [[jv:17 November]] [[ka:17 ნოემბერი]] [[ko:11월 17일]] [[ksh:17. Novemmber]] [[la:17 Novembris]] [[lb:17. November]] [[lmo:17 11]] [[lt:Lapkričio 17]] [[mk:17 ноември]] [[ms:17 November]] [[nap:17 'e nuvembre]] [[nds-nl:17 november]] [[nl:17 november]] [[nn:17. november]] [[no:17. november]] [[nov:17 de novembre]] [[nrm:17 Novembre]] [[oc:17 de novembre]] [[pam:Nobiembri 17]] [[pl:17 listopada]] [[pt:17 de Novembro]] [[ro:17 noiembrie]] [[ru:17 ноября]] [[scn:17 di nuvèmmiru]] [[sco:17 November]] [[se:Skábmamánu 17.]] [[sh:17.11.]] [[simple:November 17]] [[sk:17. november]] [[sl:17. november]] [[sq:17 Nëntor]] [[sr:17. новембар]] [[su:17 Nopémber]] [[sv:17 november]] [[sw:17 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 17]] [[te:నవంబర్ 17]] [[th:17 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 17]] [[tr:17 Kasım]] [[tt:17. Nöyäber]] [[uk:17 листопада]] [[vec:17 de novenbre]] [[vi:17 tháng 11]] [[wa:17 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 17]] [[zh:11月17日]] 1994 64062 2007-01-11T06:30:45Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:18 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:18 November]] [[an:18 de nobiembre]] [[ar:18 نوفمبر]] [[ast:18 de payares]] [[be:18 лістапада]] [[bg:18 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ১৮]] [[br:18 Du]] [[bs:18. novembar]] [[ca:18 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 18]] [[co:18 nuvembri]] [[cs:18. listopad]] [[csb:18 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 18]] [[cy:18 Tachwedd]] [[da:18. november]] [[de:18. November]] [[el:18 Νοεμβρίου]] [[en:November 18]] [[eo:18-a de novembro]] [[es:18 de noviembre]] [[et:18. november]] [[eu:Azaroaren 18]] [[fi:18. marraskuuta]] [[fo:18. november]] [[fr:18 novembre]] [[frp:18 novembro]] [[fur:18 di Novembar]] [[fy:18 novimber]] [[ga:18 Samhain]] [[gd:18 an t-Samhain]] [[gl:18 de novembro]] [[he:18 בנובמבר]] [[hi:18 नवंबर]] [[hr:18. studenog]] [[hu:November 18]] [[hy:Նոյեմբեր 18]] [[ia:18 de novembre]] [[id:18 November]] [[io:18 di novembro]] [[is:18. nóvember]] [[it:18 novembre]] [[ja:11月18日]] [[jv:18 November]] [[ka:18 ნოემბერი]] [[ko:11월 18일]] [[ksh:18. Novemmber]] [[la:18 Novembris]] [[lb:18. November]] [[lmo:18 11]] [[lt:Lapkričio 18]] [[mk:18 ноември]] [[ms:18 November]] [[nap:18 'e nuvembre]] [[nds-nl:18 november]] [[nl:18 november]] [[nn:18. november]] [[no:18. november]] [[nov:18 de novembre]] [[nrm:18 Novembre]] [[oc:18 de novembre]] [[pam:Nobiembri 18]] [[pl:18 listopada]] [[pt:18 de Novembro]] [[ro:18 noiembrie]] [[ru:18 ноября]] [[scn:18 di nuvèmmiru]] [[sco:18 November]] [[se:Skábmamánu 18.]] [[sh:18.11.]] [[simple:November 18]] [[sk:18. november]] [[sl:18. november]] [[sq:18 Nëntor]] [[sr:18. новембар]] [[su:18 Nopémber]] [[sv:18 november]] [[sw:18 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 18]] [[te:నవంబర్ 18]] [[th:18 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 18]] [[tr:18 Kasım]] [[tt:18. Nöyäber]] [[uk:18 листопада]] [[vec:18 de novenbre]] [[vi:18 tháng 11]] [[wa:18 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 18]] [[zh:11月18日]] 1995 64156 2007-01-11T21:07:48Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:19 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:19 November]] [[an:19 de nobiembre]] [[ar:19 نوفمبر]] [[ast:19 de payares]] [[be:19 лістапада]] [[bg:19 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ১৯]] [[br:19 Du]] [[bs:19. novembar]] [[ca:19 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 19]] [[co:19 nuvembri]] [[cs:19. listopad]] [[csb:19 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 19]] [[cy:19 Tachwedd]] [[da:19. november]] [[de:19. November]] [[el:19 Νοεμβρίου]] [[en:November 19]] [[eo:19-a de novembro]] [[es:19 de noviembre]] [[et:19. november]] [[eu:Azaroaren 19]] [[fi:19. marraskuuta]] [[fo:19. november]] [[fr:19 novembre]] [[frp:19 novembro]] [[fur:19 di Novembar]] [[fy:19 novimber]] [[ga:19 Samhain]] [[gd:19 an t-Samhain]] [[gl:19 de novembro]] [[he:19 בנובמבר]] [[hi:19 नवंबर]] [[hr:19. studenog]] [[hu:November 19]] [[hy:Նոյեմբեր 19]] [[ia:19 de novembre]] [[id:19 November]] [[io:19 di novembro]] [[is:19. nóvember]] [[it:19 novembre]] [[ja:11月19日]] [[jv:19 November]] [[ka:19 ნოემბერი]] [[ko:11월 19일]] [[ksh:19. Novemmber]] [[la:19 Novembris]] [[lb:19. November]] [[lmo:19 11]] [[lt:Lapkričio 19]] [[mk:19 ноември]] [[ms:19 November]] [[nap:19 'e nuvembre]] [[nds-nl:19 november]] [[nl:19 november]] [[nn:19. november]] [[no:19. november]] [[nov:19 de novembre]] [[nrm:19 Novembre]] [[oc:19 de novembre]] [[pam:Nobiembri 19]] [[pl:19 listopada]] [[pt:19 de Novembro]] [[ro:19 noiembrie]] [[ru:19 ноября]] [[scn:19 di nuvèmmiru]] [[sco:19 November]] [[se:Skábmamánu 19.]] [[sh:19.11.]] [[simple:November 19]] [[sk:19. november]] [[sl:19. november]] [[sq:19 Nëntor]] [[sr:19. новембар]] [[su:19 Nopémber]] [[sv:19 november]] [[sw:19 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 19]] [[te:నవంబర్ 19]] [[th:19 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 19]] [[tr:19 Kasım]] [[tt:19. Nöyäber]] [[uk:19 листопада]] [[vec:19 de novenbre]] [[vi:19 tháng 11]] [[vls:19 november]] [[wa:19 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 19]] [[zh:11月19日]] 1996 64201 2007-01-12T02:10:06Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:20 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:20 November]] [[an:20 de nobiembre]] [[ar:20 نوفمبر]] [[ast:20 de payares]] [[be:20 лістапада]] [[bg:20 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ২০]] [[br:20 Du]] [[bs:20. novembar]] [[ca:20 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 20]] [[co:20 nuvembri]] [[cs:20. listopad]] [[csb:20 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 20]] [[cy:20 Tachwedd]] [[da:20. november]] [[de:20. November]] [[el:20 Νοεμβρίου]] [[en:November 20]] [[eo:20-a de novembro]] [[es:20 de noviembre]] [[et:20. november]] [[eu:Azaroaren 20]] [[fi:20. marraskuuta]] [[fo:20. november]] [[fr:20 novembre]] [[frp:20 novembro]] [[fur:20 di Novembar]] [[fy:20 novimber]] [[ga:20 Samhain]] [[gd:20 an t-Samhain]] [[gl:20 de novembro]] [[he:20 בנובמבר]] [[hi:20 नवंबर]] [[hr:20. studenog]] [[hu:November 20]] [[hy:Նոյեմբեր 20]] [[ia:20 de novembre]] [[id:20 November]] [[io:20 di novembro]] [[is:20. nóvember]] [[it:20 novembre]] [[ja:11月20日]] [[jv:20 November]] [[ka:20 ნოემბერი]] [[ko:11월 20일]] [[ksh:20. Novemmber]] [[la:20 Novembris]] [[lb:20. November]] [[lmo:20 11]] [[lt:Lapkričio 20]] [[mk:20 ноември]] [[ms:20 November]] [[nap:20 'e nuvembre]] [[nds-nl:20 november]] [[nl:20 november]] [[nn:20. november]] [[no:20. november]] [[nov:20 de novembre]] [[nrm:20 Novembre]] [[oc:20 de novembre]] [[pam:Nobiembri 20]] [[pl:20 listopada]] [[pt:20 de Novembro]] [[ro:20 noiembrie]] [[ru:20 ноября]] [[scn:20 di nuvèmmiru]] [[sco:20 November]] [[se:Skábmamánu 20.]] [[sh:20.11.]] [[simple:November 20]] [[sk:20. november]] [[sl:20. november]] [[sq:20 Nëntor]] [[sr:20. новембар]] [[su:20 Nopémber]] [[sv:20 november]] [[sw:20 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 20]] [[te:నవంబర్ 20]] [[th:20 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 20]] [[tr:20 Kasım]] [[tt:20. Nöyäber]] [[uk:20 листопада]] [[vec:20 de novenbre]] [[vi:20 tháng 11]] [[wa:20 d' nôvimbe]] [[war:Nobyembre 20]] [[zh:11月20日]] 1997 64237 2007-01-12T05:05:02Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:21 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:21 November]] [[an:21 de nobiembre]] [[ar:21 نوفمبر]] [[ast:21 de payares]] [[be:21 лістапада]] [[bg:21 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ২১]] [[br:21 Du]] [[bs:21. novembar]] [[ca:21 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 21]] [[co:21 nuvembri]] [[cs:21. listopad]] [[csb:21 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 21]] [[cy:21 Tachwedd]] [[da:21. november]] [[de:21. November]] [[el:21 Νοεμβρίου]] [[en:November 21]] [[eo:21-a de novembro]] [[es:21 de noviembre]] [[et:21. november]] [[eu:Azaroaren 21]] [[fi:21. marraskuuta]] [[fo:21. november]] [[fr:21 novembre]] [[frp:21 novembro]] [[fur:21 di Novembar]] [[fy:21 novimber]] [[ga:21 Samhain]] [[gd:21 an t-Samhain]] [[gl:21 de novembro]] [[he:21 בנובמבר]] [[hi:21 नवंबर]] [[hr:21. studenog]] [[hu:November 21]] [[hy:Նոյեմբեր 21]] [[ia:21 de novembre]] [[id:21 November]] [[io:21 di novembro]] [[is:21. nóvember]] [[it:21 novembre]] [[ja:11月21日]] [[jv:21 November]] [[ka:21 ნოემბერი]] [[ko:11월 21일]] [[ksh:21. Novemmber]] [[la:21 Novembris]] [[lb:21. November]] [[lmo:21 11]] [[lt:Lapkričio 21]] [[mk:21 ноември]] [[ms:21 November]] [[nap:21 'e nuvembre]] [[nds-nl:21 november]] [[nl:21 november]] [[nn:21. november]] [[no:21. november]] [[nov:21 de novembre]] [[nrm:21 Novembre]] [[oc:21 de novembre]] [[pam:Nobiembri 21]] [[pl:21 listopada]] [[pt:21 de Novembro]] [[ro:21 noiembrie]] [[ru:21 ноября]] [[scn:21 di nuvèmmiru]] [[sco:21 November]] [[se:Skábmamánu 21.]] [[sh:21.11.]] [[simple:November 21]] [[sk:21. november]] [[sl:21. november]] [[sq:21 Nëntor]] [[sr:21. новембар]] [[su:21 Nopémber]] [[sv:21 november]] [[sw:21 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 21]] [[te:నవంబర్ 21]] [[th:21 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 21]] [[tr:21 Kasım]] [[tt:21. Nöyäber]] [[uk:21 листопада]] [[vec:21 de novenbre]] [[vi:21 tháng 11]] [[wa:21 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 21]] [[zh:11月21日]] 1998 64247 2007-01-12T05:52:46Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:22 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === [[1963]] - Serokê [[DYE]] [[John F. Kennedy]], li [[Dallas]]ê di suîkastêke de hate kuştin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:22 November]] [[an:22 de nobiembre]] [[ar:22 نوفمبر]] [[ast:22 de payares]] [[be:22 лістапада]] [[bg:22 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ২২]] [[br:22 Du]] [[bs:22. novembar]] [[ca:22 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 22]] [[co:22 nuvembri]] [[cs:22. listopad]] [[csb:22 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 22]] [[cy:22 Tachwedd]] [[da:22. november]] [[de:22. November]] [[el:22 Νοεμβρίου]] [[en:November 22]] [[eo:22-a de novembro]] [[es:22 de noviembre]] [[et:22. november]] [[eu:Azaroaren 22]] [[fi:22. marraskuuta]] [[fo:22. november]] [[fr:22 novembre]] [[frp:22 novembro]] [[fur:22 di Novembar]] [[fy:22 novimber]] [[ga:22 Samhain]] [[gd:22 an t-Samhain]] [[gl:22 de novembro]] [[he:22 בנובמבר]] [[hi:22 नवंबर]] [[hr:22. studenog]] [[hu:November 22]] [[hy:Նոյեմբեր 22]] [[ia:22 de novembre]] [[id:22 November]] [[io:22 di novembro]] [[is:22. nóvember]] [[it:22 novembre]] [[ja:11月22日]] [[jv:22 November]] [[ka:22 ნოემბერი]] [[ko:11월 22일]] [[ksh:22. Novemmber]] [[la:22 Novembris]] [[lb:22. November]] [[li:22 november]] [[lmo:22 11]] [[lt:Lapkričio 22]] [[mk:22 ноември]] [[ms:22 November]] [[nap:22 'e nuvembre]] [[nds-nl:22 november]] [[nl:22 november]] [[nn:22. november]] [[no:22. november]] [[nov:22 de novembre]] [[nrm:22 Novembre]] [[oc:22 de novembre]] [[pam:Nobiembri 22]] [[pl:22 listopada]] [[pt:22 de Novembro]] [[ro:22 noiembrie]] [[ru:22 ноября]] [[scn:22 di nuvèmmiru]] [[sco:22 November]] [[se:Skábmamánu 22.]] [[sh:22.11.]] [[simple:November 22]] [[sk:22. november]] [[sl:22. november]] [[sq:22 Nëntor]] [[sr:22. новембар]] [[su:22 Nopémber]] [[sv:22 november]] [[sw:22 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 22]] [[te:నవంబర్ 22]] [[th:22 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 22]] [[tr:22 Kasım]] [[tt:22. Nöyäber]] [[uk:22 листопада]] [[vec:22 de novenbre]] [[vi:22 tháng 11]] [[wa:22 d' nôvimbe]] [[war:Nobyembre 22]] [[zh:11月22日]] 1999 64283 2007-01-12T08:47:04Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:23 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:23 November]] [[an:23 de nobiembre]] [[ar:23 نوفمبر]] [[ast:23 de payares]] [[be:23 лістапада]] [[bg:23 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ২৩]] [[br:23 Du]] [[bs:23. novembar]] [[ca:23 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 23]] [[co:23 nuvembri]] [[cs:23. listopad]] [[csb:23 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 23]] [[cy:23 Tachwedd]] [[da:23. november]] [[de:23. November]] [[el:23 Νοεμβρίου]] [[en:November 23]] [[eo:23-a de novembro]] [[es:23 de noviembre]] [[et:23. november]] [[eu:Azaroaren 23]] [[fi:23. marraskuuta]] [[fo:23. november]] [[fr:23 novembre]] [[frp:23 novembro]] [[fur:23 di Novembar]] [[fy:23 novimber]] [[ga:23 Samhain]] [[gd:23 an t-Samhain]] [[gl:23 de novembro]] [[he:23 בנובמבר]] [[hi:23 नवंबर]] [[hr:23. studenog]] [[hu:November 23]] [[hy:Նոյեմբեր 23]] [[ia:23 de novembre]] [[id:23 November]] [[io:23 di novembro]] [[is:23. nóvember]] [[it:23 novembre]] [[ja:11月23日]] [[jv:23 November]] [[ka:23 ნოემბერი]] [[ko:11월 23일]] [[ksh:23. Novemmber]] [[la:23 Novembris]] [[lb:23. November]] [[lmo:23 11]] [[lt:Lapkričio 23]] [[mk:23 ноември]] [[ms:23 November]] [[nap:23 'e nuvembre]] [[nds-nl:23 november]] [[nl:23 november]] [[nn:23. november]] [[no:23. november]] [[nov:23 de novembre]] [[nrm:23 Novembre]] [[oc:23 de novembre]] [[pam:Nobiembri 23]] [[pl:23 listopada]] [[pt:23 de Novembro]] [[ro:23 noiembrie]] [[ru:23 ноября]] [[scn:23 di nuvèmmiru]] [[sco:23 November]] [[se:Skábmamánu 23.]] [[sh:23.11.]] [[simple:November 23]] [[sk:23. november]] [[sl:23. november]] [[sq:23 Nëntor]] [[sr:23. новембар]] [[su:23 Nopémber]] [[sv:23 november]] [[sw:23 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 23]] [[te:నవంబర్ 23]] [[th:23 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 23]] [[tr:23 Kasım]] [[tt:23. Nöyäber]] [[uk:23 листопада]] [[vec:23 de novenbre]] [[vi:23 tháng 11]] [[vls:23 november]] [[wa:23 d' nôvimbe]] [[war:Nobyembre 23]] [[zh:11月23日]] 2000 64302 2007-01-12T10:47:47Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:24 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:24 November]] [[an:24 de nobiembre]] [[ar:24 نوفمبر]] [[ast:24 de payares]] [[be:24 лістапада]] [[bg:24 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ২৪]] [[br:24 Du]] [[bs:24. novembar]] [[ca:24 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 24]] [[co:24 nuvembri]] [[cs:24. listopad]] [[csb:24 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 24]] [[cy:24 Tachwedd]] [[da:24. november]] [[de:24. November]] [[el:24 Νοεμβρίου]] [[en:November 24]] [[eo:24-a de novembro]] [[es:24 de noviembre]] [[et:24. november]] [[eu:Azaroaren 24]] [[fi:24. marraskuuta]] [[fo:24. november]] [[fr:24 novembre]] [[frp:24 novembro]] [[fur:24 di Novembar]] [[fy:24 novimber]] [[ga:24 Samhain]] [[gd:24 an t-Samhain]] [[gl:24 de novembro]] [[he:24 בנובמבר]] [[hi:24 नवंबर]] [[hr:24. studenog]] [[hu:November 24]] [[hy:Նոյեմբեր 24]] [[ia:24 de novembre]] [[id:24 November]] [[io:24 di novembro]] [[is:24. nóvember]] [[it:24 novembre]] [[ja:11月24日]] [[jv:24 November]] [[ka:24 ნოემბერი]] [[ko:11월 24일]] [[ksh:24. Novemmber]] [[la:24 Novembris]] [[lb:24. November]] [[lmo:24 11]] [[lt:Lapkričio 24]] [[mk:24 ноември]] [[ms:24 November]] [[nap:24 'e nuvembre]] [[nds-nl:24 november]] [[nl:24 november]] [[nn:24. november]] [[no:24. november]] [[nov:24 de novembre]] [[nrm:24 Novembre]] [[oc:24 de novembre]] [[pam:Nobiembri 24]] [[pl:24 listopada]] [[pt:24 de Novembro]] [[ro:24 noiembrie]] [[ru:24 ноября]] [[scn:24 di nuvèmmiru]] [[sco:24 November]] [[se:Skábmamánu 24.]] [[sh:24.11.]] [[simple:November 24]] [[sk:24. november]] [[sl:24. november]] [[sq:24 Nëntor]] [[sr:24. новембар]] [[su:24 Nopémber]] [[sv:24 november]] [[sw:24 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 24]] [[te:నవంబర్ 24]] [[th:24 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 24]] [[tr:24 Kasım]] [[tt:24. Nöyäber]] [[uk:24 листопада]] [[vec:24 de novenbre]] [[vi:24 tháng 11]] [[wa:24 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 24]] [[zh:11月24日]] 2001 64311 2007-01-12T12:17:07Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:25 november]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> Di '''25'ê sermawezê''' [[1960]]‘an de xwişkên [[Minerva Mirabel|Minerva]], [[Maria Teresa Mirabel|Maria Teresa]] û [[Patria Mirabel]] ku wekî [[perperok]] jî tên bîr anîn, hatin qetilkirin. Her sisê di [[Komara Domînîk]] de li dijî dîktatoriya Trujillo ber xwe dabûn. Roja 25'ê sermawez Ev roj ji ber vê wekî [[roja li dijî şîdeta li dijî jinan]] hat îlan kirin. == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == [[Roja li dijî şîdeta li dijî jinan]] Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, http://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=25%27%C3%AA_sermawez%C3%AA&action=edit&section=6 --> [[af:25 November]] [[an:25 de nobiembre]] [[ar:25 نوفمبر]] [[ast:25 de payares]] [[be:25 лістапада]] [[bg:25 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ২৫]] [[br:25 Du]] [[bs:25. novembar]] [[ca:25 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 25]] [[co:25 nuvembri]] [[cs:25. listopad]] [[csb:25 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 25]] [[cy:25 Tachwedd]] [[da:25. november]] [[de:25. November]] [[el:25 Νοεμβρίου]] [[en:November 25]] [[eo:25-a de novembro]] [[es:25 de noviembre]] [[et:25. november]] [[eu:Azaroaren 25]] [[fi:25. marraskuuta]] [[fo:25. november]] [[fr:25 novembre]] [[frp:25 novembro]] [[fur:25 di Novembar]] [[fy:25 novimber]] [[ga:25 Samhain]] [[gd:25 an t-Samhain]] [[gl:25 de novembro]] [[he:25 בנובמבר]] [[hi:25 नवंबर]] [[hr:25. studenog]] [[hu:November 25]] [[hy:Նոյեմբեր 25]] [[ia:25 de novembre]] [[id:25 November]] [[io:25 di novembro]] [[is:25. nóvember]] [[it:25 novembre]] [[ja:11月25日]] [[jv:25 November]] [[ka:25 ნოემბერი]] [[ko:11월 25일]] [[ksh:25. Novemmber]] [[la:25 Novembris]] [[lb:25. November]] [[lmo:25 11]] [[lt:Lapkričio 25]] [[mk:25 ноември]] [[ms:25 November]] [[nap:25 'e nuvembre]] [[nds-nl:25 november]] [[nl:25 november]] [[nn:25. november]] [[no:25. november]] [[nov:25 de novembre]] [[nrm:25 Novembre]] [[oc:25 de novembre]] [[pam:Nobiembri 25]] [[pl:25 listopada]] [[pt:25 de Novembro]] [[ro:25 noiembrie]] [[ru:25 ноября]] [[scn:25 di nuvèmmiru]] [[sco:25 November]] [[se:Skábmamánu 25.]] [[sh:25.11.]] [[simple:November 25]] [[sk:25. november]] [[sl:25. november]] [[sq:25 Nëntor]] [[sr:25. новембар]] [[su:25 Nopémber]] [[sv:25 november]] [[sw:25 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 25]] [[te:నవంబర్ 25]] [[th:25 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 25]] [[tr:25 Kasım]] [[tt:25. Nöyäber]] [[uk:25 листопада]] [[vec:25 de novenbre]] [[vi:25 tháng 11]] [[vls:25 november]] [[wa:25 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 25]] [[zh:11月25日]] 2002 66983 2007-01-29T13:14:23Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[fa:۲۶ نوامبر]] {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:26 November]] [[an:26 de nobiembre]] [[ar:26 نوفمبر]] [[ast:26 de payares]] [[be:26 лістапада]] [[bg:26 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ২৬]] [[br:26 Du]] [[bs:26. novembar]] [[ca:26 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 26]] [[co:26 nuvembri]] [[cs:26. listopad]] [[csb:26 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 26]] [[cy:26 Tachwedd]] [[da:26. november]] [[de:26. November]] [[el:26 Νοεμβρίου]] [[en:November 26]] [[eo:26-a de novembro]] [[es:26 de noviembre]] [[et:26. november]] [[eu:Azaroaren 26]] [[fa:۲۶ نوامبر]] [[fi:26. marraskuuta]] [[fo:26. november]] [[fr:26 novembre]] [[frp:26 novembro]] [[fur:26 di Novembar]] [[fy:26 novimber]] [[ga:26 Samhain]] [[gd:26 an t-Samhain]] [[gl:26 de novembro]] [[he:26 בנובמבר]] [[hi:26 नवंबर]] [[hr:26. studenog]] [[hu:November 26]] [[hy:Նոյեմբեր 26]] [[ia:26 de novembre]] [[id:26 November]] [[io:26 di novembro]] [[is:26. nóvember]] [[it:26 novembre]] [[ja:11月26日]] [[jv:26 November]] [[ka:26 ნოემბერი]] [[ko:11월 26일]] [[ksh:26. Novemmber]] [[la:26 Novembris]] [[lb:26. November]] [[lmo:26 11]] [[lt:Lapkričio 26]] [[mk:26 ноември]] [[ms:26 November]] [[nap:26 'e nuvembre]] [[nds-nl:26 november]] [[nl:26 november]] [[nn:26. november]] [[no:26. november]] [[nov:26 de novembre]] [[nrm:26 Novembre]] [[oc:26 de novembre]] [[os:26 ноябры]] [[pam:Nobiembri 26]] [[pl:26 listopada]] [[pt:26 de Novembro]] [[ro:26 noiembrie]] [[ru:26 ноября]] [[scn:26 di nuvèmmiru]] [[sco:26 November]] [[se:Skábmamánu 26.]] [[sh:26.11.]] [[simple:November 26]] [[sk:26. november]] [[sl:26. november]] [[sq:26 Nëntor]] [[sr:26. новембар]] [[su:26 Nopémber]] [[sv:26 november]] [[sw:26 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 26]] [[te:నవంబర్ 26]] [[th:26 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 26]] [[tr:26 Kasım]] [[tt:26. Nöyäber]] [[uk:26 листопада]] [[vec:26 de novenbre]] [[vi:26 tháng 11]] [[vls:26 november]] [[wa:26 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 26]] [[zh:11月26日]] 2003 64255 2007-01-12T06:46:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, hi, nds-nl, nrm, ta, vls {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:28 November]] [[an:28 de nobiembre]] [[ar:28 نوفمبر]] [[ast:28 de payares]] [[be:28 лістапада]] [[bg:28 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ২৮]] [[br:28 Du]] [[bs:28. novembar]] [[ca:28 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 28]] [[co:28 nuvembri]] [[cs:28. listopad]] [[csb:28 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 28]] [[cy:28 Tachwedd]] [[da:28. november]] [[de:28. November]] [[el:28 Νοεμβρίου]] [[en:November 28]] [[eo:28-a de novembro]] [[es:28 de noviembre]] [[et:28. november]] [[eu:Azaroaren 28]] [[fi:28. marraskuuta]] [[fo:28. november]] [[fr:28 novembre]] [[frp:28 novembro]] [[fur:28 di Novembar]] [[fy:28 novimber]] [[ga:28 Samhain]] [[gd:28 an t-Samhain]] [[gl:28 de novembro]] [[he:28 בנובמבר]] [[hi:28 नवंबर]] [[hr:28. studenog]] [[hu:November 28]] [[hy:Նոյեմբեր 28]] [[ia:28 de novembre]] [[id:28 November]] [[io:28 di novembro]] [[is:28. nóvember]] [[it:28 novembre]] [[ja:11月28日]] [[jv:28 November]] [[ka:28 ნოემბერი]] [[ko:11월 28일]] [[ksh:28. Novemmber]] [[la:28 Novembris]] [[lb:28. November]] [[lmo:28 11]] [[lt:Lapkričio 28]] [[mk:28 ноември]] [[ms:28 November]] [[nap:28 'e nuvembre]] [[nds-nl:28 november]] [[nl:28 november]] [[nn:28. november]] [[no:28. november]] [[nov:28 de novembre]] [[nrm:28 Novembre]] [[oc:28 de novembre]] [[os:28 ноябры]] [[pam:Nobiembri 28]] [[pl:28 listopada]] [[pt:28 de Novembro]] [[ro:28 noiembrie]] [[ru:28 ноября]] [[scn:28 di nuvèmmiru]] [[sco:28 November]] [[se:Skábmamánu 28.]] [[simple:November 28]] [[sk:28. november]] [[sl:28. november]] [[sq:28 Nëntor]] [[sr:28. новембар]] [[su:28 Nopémber]] [[sv:28 november]] [[sw:28 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 28]] [[te:నవంబర్ 28]] [[th:28 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 28]] [[tr:28 Kasım]] [[tt:28. Nöyäber]] [[uk:28 листопада]] [[vec:28 de novenbre]] [[vi:28 tháng 11]] [[vls:28 november]] [[wa:28 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 28]] [[zh:11月28日]] 2004 64234 2007-01-12T04:54:24Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, hi, nds-nl, nrm, ta {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:29 November]] [[an:29 de nobiembre]] [[ar:29 نوفمبر]] [[ast:29 de payares]] [[be:29 лістапада]] [[bg:29 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ২৯]] [[br:29 Du]] [[bs:29. novembar]] [[ca:29 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 29]] [[co:29 nuvembri]] [[cs:29. listopad]] [[csb:29 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 29]] [[cy:29 Tachwedd]] [[da:29. november]] [[de:29. November]] [[el:29 Νοεμβρίου]] [[en:November 29]] [[eo:29-a de novembro]] [[es:29 de noviembre]] [[et:29. november]] [[eu:Azaroaren 29]] [[fi:29. marraskuuta]] [[fo:29. november]] [[fr:29 novembre]] [[frp:29 novembro]] [[fur:29 di Novembar]] [[fy:29 novimber]] [[ga:29 Samhain]] [[gd:29 an t-Samhain]] [[gl:29 de novembro]] [[he:29 בנובמבר]] [[hi:29 नवंबर]] [[hr:29. studenog]] [[hu:November 29]] [[hy:Նոյեմբեր 29]] [[ia:29 de novembre]] [[id:29 November]] [[io:29 di novembro]] [[is:29. nóvember]] [[it:29 novembre]] [[ja:11月29日]] [[jv:29 November]] [[ka:29 ნოემბერი]] [[ko:11월 29일]] [[ksh:29. Novemmber]] [[la:29 Novembris]] [[lb:29. November]] [[lmo:29 11]] [[lt:Lapkričio 29]] [[mk:29 ноември]] [[ms:29 November]] [[nap:29 'e nuvembre]] [[nds-nl:29 november]] [[nl:29 november]] [[nn:29. november]] [[no:29. november]] [[nov:29 de novembre]] [[nrm:29 Novembre]] [[oc:29 de novembre]] [[pam:Nobiembri 29]] [[pl:29 listopada]] [[pt:29 de Novembro]] [[ro:29 noiembrie]] [[ru:29 ноября]] [[scn:29 di nuvèmmiru]] [[sco:29 November]] [[se:Skábmamánu 29.]] [[simple:November 29]] [[sk:29. november]] [[sl:29. november]] [[sq:29 Nëntor]] [[sr:29. новембар]] [[su:29 Nopémber]] [[sv:29 november]] [[sw:29 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 29]] [[te:నవంబర్ 29]] [[th:29 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 29]] [[tr:29 Kasım]] [[tt:29. Nöyäber]] [[uk:29 листопада]] [[vec:29 de novenbre]] [[vi:29 tháng 11]] [[wa:29 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 29]] [[zh:11月29日]] 2005 64292 2007-01-12T09:48:49Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, hi, nds-nl, nrm, ta {{Sermawez}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:30 November]] [[an:30 de nobiembre]] [[ar:30 نوفمبر]] [[ast:30 de payares]] [[be:30 лістапада]] [[bg:30 ноември]] [[bpy:নভেম্বর ৩০]] [[br:30 Du]] [[bs:30. novembar]] [[ca:30 de novembre]] [[ceb:Nobiyembre 30]] [[co:30 nuvembri]] [[cs:30. listopad]] [[csb:30 lëstopadnika]] [[cv:Чӳк, 30]] [[cy:30 Tachwedd]] [[da:30. november]] [[de:30. November]] [[el:30 Νοεμβρίου]] [[en:November 30]] [[eo:30-a de novembro]] [[es:30 de noviembre]] [[et:30. november]] [[eu:Azaroaren 30]] [[fi:30. marraskuuta]] [[fo:30. november]] [[fr:30 novembre]] [[frp:30 novembro]] [[fur:30 di Novembar]] [[fy:30 novimber]] [[ga:30 Samhain]] [[gd:30 an t-Samhain]] [[gl:30 de novembro]] [[he:30 בנובמבר]] [[hi:30 नवंबर]] [[hr:30. studenog]] [[hu:November 30]] [[hy:Նոյեմբեր 30]] [[ia:30 de novembre]] [[id:30 November]] [[io:30 di novembro]] [[is:30. nóvember]] [[it:30 novembre]] [[ja:11月30日]] [[jv:30 November]] [[ka:30 ნოემბერი]] [[ko:11월 30일]] [[ksh:30. Novemmber]] [[la:30 Novembris]] [[lb:30. November]] [[lmo:30 11]] [[lt:Lapkričio 30]] [[mk:30 ноември]] [[ms:30 November]] [[nap:30 'e nuvembre]] [[nds-nl:30 november]] [[nl:30 november]] [[nn:30. november]] [[no:30. november]] [[nov:30 de novembre]] [[nrm:30 Novembre]] [[oc:30 de novembre]] [[pam:Nobiembri 30]] [[pl:30 listopada]] [[pt:30 de Novembro]] [[ro:30 noiembrie]] [[ru:30 ноября]] [[scn:30 di nuvèmmiru]] [[sco:30 November]] [[se:Skábmamánu 30.]] [[simple:November 30]] [[sk:30. november]] [[sl:30. november]] [[sq:30 Nëntor]] [[sr:30. новембар]] [[su:30 Nopémber]] [[sv:30 november]] [[sw:30 Novemba]] [[ta:நவம்பர் 30]] [[te:నవంబర్ 30]] [[th:30 พฤศจิกายน]] [[tl:Nobyembre 30]] [[tr:30 Kasım]] [[tt:30. Nöyäber]] [[uk:30 листопада]] [[vec:30 de novenbre]] [[vi:30 tháng 11]] [[wa:30 di nôvimbe]] [[war:Nobyembre 30]] [[zh:11月30日]] 2006 66107 2007-01-23T08:37:01Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[he:אדיאמן (נפה)]] '''Semsûr''' ''(tr: Adıyaman)'' bajarekî di [[bakurê Kurdistanê]] de ye. Semsûr di nav sinorên [[komara Tirkiyê]] de ye. == Erdnîgarî û Sînorên Bajêr == Bajar di nav parelelên 37° 25' û 38° 10' bakûr û merîdiyenên 37° 25' û 39° 15' rojhilat de ye. Sînorên bajêr li bakûr bi [[Meletî]]yê, li rojava bi [[Maraş]]ê, li başûr bi [[Riha]]yê û li rojhilat jî bi [[Amed]]ê ve tê girêdan. == Taybetiyên Erda Bajêr == Pîvana erda bajêr 7614 km² ye. Belavbûna erdê li gora şeklê ser erdê wiha ye; [[deşt]] ji %10.7, [[zozan]] ji %3, plato ji %34.1 û [[çiya]] ji %52,2. Ji % 88 yê gel bi [[çandinî]]yê re mijûl dibe. Li herêmê [[genim]], [[fistiqên şamî]], [[tirî]] û [[tûtin]] herî pirtir tên çandin. == Avhewa == Li bajêr [[avhewa]] (îklîm) [[Behra Sipî]] serdest e. [[Havîn]]an hewa germ û ziha û [[zivistan]]an jî sar û bi şilî û şepelî derbas dibe. == Gelhe (1997) û Navçeyên Bajêr == Navend (Semsûr) 285404 *[[Bêsnî]]; Nifûs 108514, pîvana erdê 1649 km² ye. Navçe 37 km li rojavayê Semsûrê ye. *[[Çêlîkhan]] ; Nifûs 19697, pîvana erdê jî 584 km² ye. Navçe 60 km li bakûrê Semsûrê ye. *[[Alduş]] (Gerger) ; Nifûs 27072, pîvana erdê 702 km² ye. Navçe 109 km li bakûrê Semsûrê ye. *[[Serêgolê]] (Gölbaşi) ; Nifûs 60138, pîvana erdê 784 km² ye. Navçe 68 km li rojavayê Semsûrê ye. *[[Kolik]] (Kaxta); Nifûs 126597, pîvana erdê 1854 km² ye. Navçe 40 km li rojhilatê Semsûrê ye. *[[Samsat]]; Nifûs 11691, pîvana erdê 339 km² ye. Navçe 36 km li rojhilatê başûr ê semsûrê ye. *[[Sincik]] ; Nifûs 21490 *[[Tut]]; Nifûs 18396 Nifûsa herêmê bi tevahî (tevî gundan) 678999 e. == Çiyayên Herêmê == [[Çiyayê Reş]] (1115m), [[Çiyayê Boz]] (1200m), [[Çiyayê Borik]] (2110m), [[Nemrûd|Çiyayê Nemrûd]] (2150m), [[Gordik]] (2206m), [[Dîbek]] (2549m), [[Çiyayê Spî]] (2551m) == Deştên Herêmê == Deşt li heremê kêm in, tenê deşta Kaxta (Kolik) û Semsûrê mezinbûna wan digihîje 800 km² yê. == Çem û Gol == [[Ferad]], [[Sofraz]], [[Kaxta]] û [[Aqsû]] çemên herî mezin in ku li herêmê diherikin. Li herêmê tenê çar golên biçûk hene. Di wan golan de mehsî jî tên girtin. [[Golbaşî]] (5km²), [[Azaplî]] (4km²), [[îneklî]] (3km²), [[Abdulherap]] (2.5km²) == Serwetên bin erdê == Madenên herî pir ku li herêmê ji bin erdê dertên; [[sifir]] û [[krom]] in. Van salên dawiyê li herêmê damarên [[petrol]]ê jî hatine dîtin. == Babetên heywanan == Nifûsek mezin li bajêr haywanan xwedî dikin. Ji bilî heywanên kedî, di nava hudûdên herêmê de [[berazên kovî]], [[werdekên kovî]], û [[qazên kovî]] jî li dora golan peyde dibin. Ji bo nêçîra kewan herêm pir musaîd e. == Ol û civak == Piraniya nifûsê [[musluman]] e , pir kêm xirîstiyan jî hene. [[Kurd]] ([[zaza]] û [[kurmanc]]) piraniya gelheyê (nufûs) tînin pê. Wekî din [[tirk]] jî li herêmê pir kêm hene. Bi taybetî gelê Semsûr ê nûfûsa wê sedî re 40 Elawî ne, siniyên wan jî henefî ne. == Xwarinên herêmê == [[Kutilk]]ên dagirtî, Çîgê goşt(çiğ köfte), [[nahna kifte]], kifta bi [[mast]] xwarinên herêmî e ku yên herî pir tên xwarin li herêmê. Parsûyên dagirtî, parsûyên vale, Şorbe meyr, dew li ser, tevlihev,hewrişk,şilikî, hesîde, Cemêlî, ardemot, kuncemot, tophelwa,mencik, bostanî,Cacixa pirparê(Ew gelek meşûre û teybetî Semsûrê ye, dançîgî nîskan, gêrmiya mirîkê, tirşikê balcana,Qulotik,pehnkî,tirşikê kulindira, cacixê qişikan, qatmê siwaran, qatmê sîrîm, qatmê pincêr.sîre mast, tirşikê qalikan, qêyxane. == Kincên herêmê == == Ciyên turîstîk û gerê == Ji alî tarîxê ve bajar pir dewlemend e. [[Çiyayê Nemrûdê]] ciyê herî pir naskirî ye ku turîst ji her deverên dinyayê tên û çiya ziyaret dikin. Ciyên wek Golbaşî, Orenli û Başpinar jî ji bo ger û seyranan musaîd in. Wekî din; Girê Qereqûş, kelha Kolikê, Arsemiya, Perre(Bajarekî antîk ku di demê Komeganyan de mayî ye, 5 km dûrî bajêr li aliyê bakûr ve), Dêrik(kelhayek li Gergerê) Şikefta Palaniyê, Goristana Turişê(Di demê Roma yê de maye, goristan hemû li berên qewirî pêkhatine.) Kelha Hisni mansûr ê, Pira Cender ê, Kaniya zerban ê, ava sipî û hwd... == Nav û kronolojiya bajêr == [[Hisn-i-Mansûr]] (kela Mansûrê) navê herî kevn ê bajêr e. Piştî avabûna Cumhuriyeta Tirkiyê navê bajar bû Adiyaman. Bi kurdî jê re dibêjin Semsûr Wekî din çend navê wê yên ku pir nayên zanîn hene weke, Kor Semsûr, Wadî leman, Yadîyeman, Ji gor balekê jî di mehna welatê dayîkê de tê gotin ku; Ya-dê-ya-min. Berî Îsa(zayîn) *1650-1340 Dema Hîtîtiyan *1340-1000 Dema Mitanî û Hûriyan *1000-708b Hukumdariya Kummuh *708- 605 Hukumdariya Asûriyan Piştî Îsa (zayîn) *72-395 Împaratoriya Romayiyan *395- 636 Dema Bîzansiyan *670- 758 Dema Emewiyan *1226 Dema Selçûkiyan *1517 Dema Osmaniyan {{Bajar_kurd}} {{Bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[az:Adıyaman (vilayət)]] [[cs:Adıyamanská provincie]] [[de:Adıyaman (Provinz)]] [[en:Adıyaman Province]] [[eo:Adıyaman (provinco)]] [[es:Provincia de Adiyaman]] [[fa:آدیامان]] [[fr:Adıyaman (province)]] [[he:אדיאמן (נפה)]] [[hu:Adıyaman (tartomány)]] [[id:Provinsi Adıyaman]] [[nl:Adıyaman (provincie)]] [[pt:Adıyaman (província)]] [[sv:Adıyaman (provins)]] [[tr:Adıyaman (il)]] [[zh:阿德亚曼省]] 2007 64268 2007-01-12T07:45:10Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, nds-nl, nrm, ta {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> 2'ê adarê roja [[cejna Heftemal]] e. == Bûyer == === Kurdistan === *1925 Hêzên [[Şêx Seîd]] dora Amedê girtin *1945 Li bajarê Kurdistan Betlîsê erdhej çêbû. *1950 Li bajarê Wanê 33ê kes ji aliyê artêşa Tirk ve bi fermanê Orgeneral [[Mustafa Muglali]] ve hatin gulebarankirin. *1994 Darbeya parlemenê pêkhat. Parlementerên [[DEP]]ê [[Hatîp Dîcle]], [[Leya Zana]], [[Ahmet Turk]], [[Orhan Dogan]], [[Selîm Sadak]], [[Mahmut Alinak]], [[Sirri Sakik]] li meclîsê mafê destnedana wan hate rakirin û hatin girtin. === Cîhan === *[[1836]] Komara Teksasê ji [[Meksîka]]yê veqetiya û serxwebûna xwe îlan kir. *[[1910]] Li [[Washington]]ê du trên li hev qelibîn û 118 kes mir. *[[1919]] Li [[Kremlîn]]ê, di 1emîn Kongreya Komînîst ya Navnetewî de Enternasyonala Sêyemîn (Komintern) hate damezirandin. *[[1933]] Li [[Japonya]]yê, erdheja herî dijwar ya 133 salan qewimî. *[[1943]] Li Sûtlûceya [[Stenbol]]ê kargeha teqemeniyê teqiya, 27 kes mirin. == Zayîn == *[[1931]] [[Mikhail Gorbaçov]] hate dinê. == Mirin == [[1979]] - [[Mistefa Barzanî]], siyasetmedarê kurd == Cejn û salveger == (Cejn ku di vê rojê de tên pîrozkirin) Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:2 Maart]] [[an:2 de marzo]] [[ar:2 مارس]] [[ast:2 de marzu]] [[be:2 сакавіка]] [[bg:2 март]] [[bpy:মার্চ ২]] [[br:2 Meurzh]] [[bs:2. mart]] [[ca:2 de març]] [[ceb:Marso 2]] [[co:2 di marzu]] [[cs:2. březen]] [[csb:2 strumiannika]] [[cv:Пуш, 2]] [[cy:2 Mawrth]] [[da:2. marts]] [[de:2. März]] [[el:2 Μαρτίου]] [[en:March 2]] [[eo:2-a de marto]] [[es:2 de marzo]] [[et:2. märts]] [[eu:Martxoaren 2]] [[fi:2. maaliskuuta]] [[fo:2. mars]] [[fr:2 mars]] [[frp:2 mârs]] [[fur:2 di Març]] [[fy:2 maart]] [[ga:2 Márta]] [[gl:2 de marzo]] [[he:2 במרץ]] [[hr:2. ožujka]] [[hu:Március 2]] [[ia:2 de martio]] [[id:2 Maret]] [[ie:2 marte]] [[ilo:Marso 2]] [[io:2 di marto]] [[is:2. mars]] [[it:2 marzo]] [[ja:3月2日]] [[jv:2 Maret]] [[ka:2 მარტი]] [[ko:3월 2일]] [[ksh:2. Määz]] [[la:2 Martii]] [[lb:2. Mäerz]] [[lmo:02 03]] [[lt:Kovo 2]] [[mk:2 март]] [[ms:2 Mac]] [[nap:2 'e màrzo]] [[nds-nl:2 meert]] [[nl:2 maart]] [[nn:2. mars]] [[no:2. mars]] [[nov:2 de marte]] [[nrm:2 Mar]] [[oc:2 de març]] [[os:2 мартъийы]] [[pam:Marsu 2]] [[pl:2 marca]] [[pt:2 de Março]] [[ro:2 martie]] [[ru:2 марта]] [[scn:2 di marzu]] [[sco:2 Mairch]] [[se:Njukčamánu 2.]] [[simple:March 2]] [[sk:2. marec]] [[sl:2. marec]] [[sq:2 Mars]] [[sr:2. март]] [[su:2 Maret]] [[sv:2 mars]] [[sw:2 Machi]] [[ta:மார்ச் 2]] [[te:మార్చి 2]] [[th:2 มีนาคม]] [[tl:Marso 2]] [[tr:2 Mart]] [[tt:2. Mart]] [[uk:2 березня]] [[vec:2 de marzso]] [[vi:2 tháng 3]] [[wa:2 d' måss]] [[war:Marso 2]] [[zh:3月2日]] 2008 14017 2004-07-13T23:46:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Semsûr]] 2009 14018 2004-07-14T08:03:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Edîp Karahan]] 2010 39866 2006-08-14T08:35:45Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Liesel [[Wêne:Urmia.png|thumb|right|Cihê bajarê Urmiye li [[Îran]]ê]] Bajarê '''Urmiye''', nawendê parêzgehê Azerbaycana rojawa ya Îranê u piştî bajarê [[Kirmaşan]]ê mezintirîn bajarê rojhilata kurdistanê ye. Bajar ji çend herêmên cuda cuda pêk tê: *[[Somabiradost]] *[[Enzel]] *[[Geliyê Qasimlo]] *[[Deştebêl]] *[[Şipîran]] *[[Nazlû]] *[[Mirgewer]] *[[Tirgewer]] Nufûsa bajarê Urmiyê, li derdora mîlyonekê ye. Xelkê Urmiyê bi zaravayê [[Azeri]] u [[kurmancî]] dipeyivin û di şoreşa azadîxwaz a gelê Kurd de hertim cîh girtine. ==Erdnîgar== Ji aliyê erdnîgariyê de, bajarê Urmiyê ji aliyê rojhilat ve digehe [[gola Urmiyê]] û ji aliyê rojava ve digehe [[bakurê Kurdistanê]] û ji bakur ve digehe bajarê [[Selmas]]ê û ji aliyê başûr ve digehe bajarên [[Mehabad]] û [[Şino]] yê. ==Dîrok== Di vî bajarî de yek ji pêşengên tevgera Kurdayetiyê [[Dr. Qasimlo]] hatiye dinê. Bajarê Urmiyê hertim ji aliyê dewleta Îran we wek bajarekî mazin ê Îranê hatiye naskirin. Herçende Urmê û xellkî em şare zorîney Kurd in bellam kesanêk benawî Azerî ke be turkî qise eken hen hellbete hatinî eman lewkatewe bû we ke Dewilletî Êran le sallî Hersekan da Kurdî parêzgay Bakûrî Kurdistan wate Ostanî Azerbaycan'ê Xerbî derkird bo parêzgay Xorasan û êsta jimarey ew kurdane 5000 000 kes e û be zarawey Kirmancî qise eken, we be cêgay Kurd lew parêzgaye da Turkî Azerî Şî'e nîştecê kiran û mall û şar û cêgay Kurdyan dagîr kird. {{Bajar_kurd}} [[Category:Bajar]] [[az:Urmiyə]] [[ca:Urmia]] [[de:Urmia]] [[en:Urmia]] [[es:Urmía]] [[fa:شهرستان ارومیه]] [[fr:Orumieh]] [[pt:Urmia]] [[sv:Urmia]] [[tr:Urmiye]] 2011 50504 2006-10-10T18:22:38Z Erdal Ronahi 2 '''Somabiradost''' heremeke girêdayî [[Urmiye]] ye. [[Kategorî:herêm]] 2012 14021 2004-08-29T21:25:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Urmiye]] 2013 37570 2006-08-05T05:29:59Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Rojhilata Kurdistan]] 2014 52443 2006-10-16T19:59:07Z KureCewlik81 295 [[Image:IranIlam.png|right]] Herêma '''Îlam''' herêmeke [[Îran]]ê ye. Ev herêm ji [[Şahabad]] dest pê dike û heta [[Serpêl]] û [[Zahaw]] dom dike. Divê herêmê de Bajarên [[Îlam]], [[Neftêsha]], [[Mihran]] û [[Eywandeşt]] hene. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] [[Category:Herêm]] {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة ایلام]] [[de:Ilam (Provinz)]] [[en:Ilam Province]] [[es:Ilam]] [[fa:استان ایلام]] [[fr:Province d'Ilam]] [[ja:イーラーム州]] [[nl:Ilam (provincie)]] [[pt:Província de Ilam]] [[tg:Устони Элом]] 2015 52453 2006-10-16T20:32:19Z KureCewlik81 295 [[Image:IranLorestan.png|right]] '''[[Loristan]]''' ([[Luri]]: Luristan) Parêzgeheke li [[Îran]]ê ye. Ev Parêzgeh ji [[Sunqur]] û [[Kengawer]] dest pê dike û heta Endîmishka [[Xûzistan]]ê diçe. Piraniya xelke wê eyaletê [[Lur]] û [[Lek]]. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة لرستان]] [[da:Luristan]] [[de:Lorestan]] [[en:Lorestan Province]] [[es:Lorestán]] [[fa:استان لرستان]] [[fr:Lorestan]] [[ja:ロレスターン州]] [[nl:Lorestan]] [[no:Luristan]] [[pt:Lorestan]] 2016 39865 2006-08-14T08:35:39Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Erdalan''' yek ji herêmên [[Rojhilata Kurdistanê]] ye. Ev herêm ji [[Saqiz]] dest pê dike û heta [[Kamyaran]] dom dike. Di vê herêmê de bajarên [[Saqiz]], [[Bane]], [[Dîwandere]], [[Tîab]], [[Bicar]], [[Sine]], [[Merîwan]] û [[Kamyaran]] hene. {{herêm}} [[Category:Herêm]] 2017 14026 2005-02-11T17:55:17Z Erdal Ronahi 2 <br clear=all> <div align="center"> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! align="center" style="background:#ccccff" | <div style="float:center;">&nbsp;[[Rojhilata Kurdistanê|Herêmên Rojhilata Kurdistanê]] </div> |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[Bakur (herêm)|Bakur]] | [[Mukriyan]] | [[Erdelan]] | [[Kirmanşah (herêm)|Kirmanşah]] | [[Îlam (herêm)|Îlam]] | |} </div> 2018 14027 2005-03-26T04:02:55Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Erdnîgarî]] 2019 52447 2006-10-16T20:23:12Z KureCewlik81 295 [[Image:IranKermanshah.png|right]] '''Herêma Kirmanşah''', '''Kirmanşan''' an jî '''Kirmaşan''' yek ji herêmên [[Rojhilata Kurdistanê]] ([[Îran]]) u yek je 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye. Ev herêm ji [[Kamyaran]] dest pê dike û heta [[Şahabad]] diçe. Di vê herêmê de bajarên [[Kirmanşah]], [[Bêstûn]], [[Pawa]], [[Sonqur]], [[Rewanser]], [[Sahane]], [[Kengawer]], [[Serpêlzahaw]], [[Mahîdeşt]], [[Kirênd]], [[Qesrê Şîrîn]], [[Hersîn]], [[Gîlangerb]] û [[Şahabad]] hene. {{herêm}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] [[Category:Herêm]] [[ar:محافظة کرمانشاه]] [[de:Kermānschāh (Provinz)]] [[en:Kermanshah Province]] [[eo:Provinco Kermanŝah]] [[es:Kermanshah]] [[fa:استان کرمانشاه]] [[ja:ケルマーンシャー州]] [[ku:Kirmanşan (parêzgeh)]] [[nl:Kermanshah]] [[pt:Província de Kermanshah]] 2020 39063 2006-08-13T16:29:02Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Herêma Mukriyan''' yek ji herêmên [[Rojhilata Kurdistanê]] ([[Îran]]) e. Ev herêm ji [[Şino]] dest pê dike û heta [[Saqiz]] diçe. Di vê herêmê de Bajarê [[Şino]], [[Pîranşar]], [[Nexede]], [[Serdeşt]], [[Mehabad]], [[Mîyamduaw]], [[Şayîndij]] û [[Bokan]] hene. {{herêm}} [[Category:Herêm]] 2021 39282 2006-08-13T16:37:20Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Herêma Bakur''' yek ji herêmên [[Rojhilata Kurdistanê]] ([[Îran]]) e. Ev herêm ji çemê [[Aras]] dest pê dike û heta [[Deştebêl]] dom dike. Di ve herêmê de navçeyên [[Bazirgan]], [[Makû]], [[Urmiye]] û [[Selmasê]] û [[Xoy]] hene. Bajarê Urmiyê mezintirîn bajarê herêma bakurê rojhilata Kurdistanê ye û ji aliyê hukûmeta navendî ve wek navenda wîlayeta Urmiyê hatiye nasîn. {{herêm}} [[Category:Herêm]] 2022 14031 2004-07-14T11:15:23Z Erdal Ronahi 2 Ji bo alîkariya malî ji bo Wîkîpediya, ji kerema xwe bixwîne <a href="http://wikimediafoundation.org/fundraising"> rûpela beş (îng.)</a>, an bixwîne <a href="http://meta.wikimedia.org/wiki/What_we_use_the_money_for"> em perê ji bo çi bi kar tînin (îng.)</a>. 2023 61726 2006-12-26T05:00:37Z Metin84 686 [[Wêne:PAJK – -2003- - Partîya Azadîya Jin a Kurdistan.png|thumb|PAJK - Partîya Azadîya Jin a Kurdistan]] '''Partiya Azadiya Jin a Kurdistan''' (PAJK) di kongra pêncemîn a [[PJA]] di sala [[2004]] de hat damezrandin. *Binihêre: [[Dîroka tevgera jinên kurd]] == Girêdanên derve== * [http://www.pajk-online.com/ Malpera PAJK] {{kurt}} [[Category:Partî (Kurdistan)]] 2024 14033 2004-07-14T13:24:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Partiya Azadiya Jin a Kurdistan]] 2025 44328 2006-08-30T15:49:32Z Erdal Ronahi 2 '''Şanoya kurdî''' li bakûr 1990'de peşvecûnek bi dest xist. Komen kû we deme avabune evin: [[Teatra Jiyana Nû]] ([[NÇM]] istanbul, 1992), [[Teatra Evîna Welat]] (KAYDER istanbul 1994), [[Teatra Amara]] (NÇM Mersin 1997). Pisti va komen teatroye gelek kom avabun le yen heri pes evin li Bakûr. Ev kom bi xebaten xweyen şanoyî gelek lîstiken be hempa listin di diroka xweya şanoyen da. Hin ji wan listikan evin; Teatra Jiyana Nû: 'Ta' Sê [[Êwren]] dûr, Rojbaş, Komara Dînan '[[Şermola]]', Daweya Generale Teneke û gelek lîstiken din jî hatin listin ji aliye ve komeve. [[Teatra Evîna Welat]]: [[Govenda Hillo]]. Ev listik ji birasti gelek ji aliye listikvani û teknîkî gelek dewlemende. {{çavlêgerandin}} == Şanoya Kurdî == Dema ku mirov li dîroka Kurdan binêre û li ser jiyana Kurdan lêbikole rêç û şopên [[şano|şanoyê]] di çarçova zanyarî de û di jiyana civakî de tune. Kurd wek neteweka bindest û dîl û bende, hezar salan di bin zor û zilma [[Ereb]], [[Faris]] û ([[Tirk|Tirkan]]) de mane. Her tiştên wan hatiye qedexe kirin, wek zimanê wan jî. Dewlemendiya serax û binax bi zordestî kuştin û koçewarkirin ji destê wan hatiye girtin. Tu caran nebûne xwediyê komareke azad. Ew qaîdeyeke taybetiye li ser jiyana gelan di çerçova zanyarî de ku lêgerîn çêbibe bê mafê civakî, çandî, ramanî û olî durişmê wan nayê holê û serlêdana dîrokî jî pêwiste. Ew neteweyên ku di bin hukmê mêtingeran de ne, karakterên wan jî tê guhartin, her roja dibore ew ji xwe bixwe dûr dikevin. Dixwazim lewra gaziyê dîroka Kurdan bikim û li ser hinek kiretên ku têne zanîn rawestim. Kurdistan berî zayînê gelek ahînşahiyan ava dike lê ew Şahînşahiyên kurdan ji ber êrişên zordestan pûç dibin û bindest dibin û têne talankirin. Heta sedsala 19an êl û eşîrên kurdan û mirên kurdên kevneperest berxwedanên heremî dikin, dîsa jî nikarin xwe felad bikin. Cara yekemîn di sedsalên navîn de bi lihevhatina [[Qesr-i Şîrîn]] [[Kurdistan]] di navbera Romî û Farisan de tête parve kirin. Piştre Kurdên welatparêz ji bo yekitî û rizgarbûna Kurdistanê jiyana xwe didin, lê mixabin di [[şerê cîhanê yê yekemîn|şerê dewlemendan yê yekemîn]] (şerê cîhanê yê yekemîn) de bi lihevhatina [[Lozan|Lozanê]] Kurdistan di navbera tirk û ereb û farisan de careke din tête perçe kirin. Piştre gelek serhildanên netewî çêdibin. ([[1925]] [[serhildana Şêxsaid]], [[1920]] [[serhildana Koçgirî]], [[1927]]-[[1930]] [[serhildana Agirî]], [[1936]]-[[1938]] [[serhildana Dêrsimê]], [[1919]] [[serhildana Şêxmahmud]], [[1931]]-[[1945]] [[serhildana Barzaniyan]], [[1946]] serhildana Qazi Mihemed û heta îro şerê kurdan û yê xêrnexwezan dom dike bi taybeti jî şerê birakujî!) ===Kurd û şano === Jiyana kurdan, durişmê kurdan rabun runiştin serpêhatiyên ewan ew buyerên ku têne zanin û hatine nivisandin ew buyerên ku bi şirove û klaman û destanan tê ziman şiklê kuştina ewan bi xwe şewata dile û Trajediyeke mezin, ew neheqiyê ku li kurdan hatiye kirin Reşik nikarin di xemda xwede bibinin. Dujminên kurdan ne mina dijminên Reşikan a hindiyan a gelên bindest ên dinin,İngiliz dewlemend bun ketin Hindistanê keda ewan xwerin lê çand-huner û zimanê ewan qedexe nekirin. Zordesti li ser baweriya ewan a oli nekirin. Tirk û ereb û fariz ne wisa ne nijadperest û kevneperestin. Bi zordesti kurd kirin misliman û zimanê erebi farisi û tirki alimandin. Yên ku qebul nekirin kuştin serê ewan jêkirin,bi zindi xistin nava agir gelek tade lê kirin ku kurbuyinê tunebikin. Di wî warî de serketin. Hemu ew serpêhatiya kurdan li gor bir baweriya min mijarê şano ye. Kurd û Şano gelek li hev dişibin. Ez dikarim wekiri bêjim Şano di wari mijaran û buyerande bêyi kurdan nabe! İddia dikim; Jiyan û buyerên kurdan hacetên şano yê taybeti ne. ew durişm bi nuve xwe bi xwe jindariya şano ye. Gelek hususên din ji hene şiroveyên kurdan bi taxlidkirinên heywanan /fabil/tê holê. Gelek destanên mede wek [[Mem û Zîn]], [[Ferhad û Şirin]], [[Siyabend û Xecê]] û cejnê netewi [[Newroz]]. Dîsa [[lîstikên gel]], [[folklor]] û [[reqs]] û [[muzik]] her tişt li gor rêgehê şano tê ziman.Lewra dıxwezım mıjareke wek minak péşkeş bıkım,;Kalemérek Kurd xudané 7 (heft) xortan e.Xorté mezın bı karé cot dıke lé rojeké çend xort jı gundeké dın tén lı balé û bı ewanre şer dıke û seruçavén vi hur dıkın dıçın. Rojeke dın bırayé wi a bıçuk dıçe ber naxıré ew ji bı lév û pozé xwin dızıviri mal,rojeki dın bırayé heri pıçuk ji şeré dıjmın para xwe dısıtini û té mal bavé ewan heft xortan bı halé zarokén xwe gelek xemgin dıbe û ewan dıcıvini. heft daran (ço) dıde desté ewan û dıbéje ka hun her yek ew daré ku desté wedeye bışıkinin,heft xort darén ku jı destandane dışikinin.vé cara Kalemér heft daran dıde ser hev yek dıke û dıde desté lawé xwe yi mezın û jére dıbéje 'ka ewan heftdarén ku mın daye ser hev bışıkine) xort dıke nake dar nayén şıkandın.û kalemér dıkene û zarokén xwere dıbéje 'her wek ku hun heft bıra mina ewan daran yek bın tu kes nıkare zora we bıbe!) Balam tıştén halo dı nav kurdande gelekin û hemu ji mıjaré şano a tabii ne... Baweriya kurdan a berê [[Zerduştî|Zerduştiye]]. Bi zori bune misliman, û li gor hukmê mislimaniyê çêkirina resiman û taxlidkirina tiştan qedexe ye divê putperesti tête huliqandin, ew ji dijminê mislimaniyê ye. Di [[Quran|Quranê]] de û pirtukên rumet de Kurd wek dijmin hatine qebulkirin û nalebarin. Ji ber ewan sedeman bi her awayi nehiştine ku kurd pêşkevin. == Hin leyîstikên şano a nivîsandin == Bi taybeti min dixwest lêkolineki dijwar di çerçeva zanistiyêde pêk binim u Şanoya Kurdi ji mirinê azad bikim. Mixabin her tişt li me hatiye tunekirin. Hin astengên din ji hene ew ji di wari zimanda nakokiyeki yektaye u mirov nikare ji navde derkeve. Welatê kurdan di nav çar dewletande hatiye parçekirin, kurdan gelek xebatên vêje yi afirandine lê bi zimani Erebi-tirki u farisi. Ji ber ewan sedemên giring Lêkolineki seranser em nikarin bikin. Divê ew berhemên ku ronakbirên Kurdan nivisandine ji [[erebî]], ji [[tirkî]], ji [[farisî]] bête qulibandin u bi zimanê zikmaki be. Kêmasiyeke din ji heye ew ji devokên ku bi [[soranî]], bi [[zazakî]], bi [[goranî]] têne nivisandin tev astengin. Yekitiya ziman ji pêwist e. Min gelek nivis u buyerên ku li ser Şano hatine afirandin ji zimanê Erebi u farisi qulupand Kurdi a latini. Divê ew baş bêne nasin u li ser ewan kokan bingeha şanoya kurdi nu ve bê huliqandinê. Min nivisên [[Fadil Jaf]] ji berhevkir u ew çavkaniyên ku ev salix dide ser ewan rawestiyam. Ew her wek pisporê Şano Li Norveçê di kovara Nytt-oslo di sala [[1986]] ê de li ser şanoya kurdi nivisandiye u iddia dike ku 'Xebata Şano; di dawiya salên 1800ande u despêka salên [[1900]] ande ji Ewrupa hatiye [[Rojhilata Navîn]]. Ew iddiayeke ne zanyari ye u ne mümkine. Ji bo ku xebata şano xebateke çandiye demê ku Çanda neteweke, neteweyeke din bike bin bandura xwe divê bê ixraçkirin ji bo ixraçkirinê ji gelek sedemên Abori-civaki u siyasi hene. Ta demê ku netewê kurd derbazi jiyana civaki bu ye heya iro di bin bandura çend dewletande maye u hatiye metingehkirin bi her avayi bandura dagirgehkaran tesirê jiyana ewan kiriye disa ji mirov nikare ji ber xwe bêje ku tesira Ewrupa heye, ji ber ku Kurd di dirokêde neteweyeke kevnarin. Ew dayin u sitandina çandi bi rêça abori u bazirganiyê divê ango welatê ku ciranê hevin ji navhevde dijin dikarin bidin u bistinin. Herwek Kurd u tirkan-kurd u ereban-kurd u farisan. Gelek vekiri ye ew bi her avayi tesir li hev dikin. 1) Di sala [[1919]] ande Kurdeke navê xwe Abdul Rahmiye destana [[Memê Alan]] dike mijarê şano u dileyizi, rêgeha kevnar a yewnani xwere dike rêber. Di salên [[1918]]-[[1919]] anda li Istenbolê komela jinên kurd du listikên şano tinin holê (çavkani;Jin) mixabin ew çi listikin u bi çi rêgehi hatine afirandinê u mijarê ewan çiye nayê zanin. Di sala [[1930]]'an de Kurdên ku Rusyayê perwerde bune li bajari Elegezê detemsilê [[Mem û Zîn]] dileyizin. Di sala [[1931]]'an de [[Ereb Şemo]] listikeki bi navê ([[Koçekên derewin]]) amade dike u tê listikandin. Di sala 1934 ande [[Ehmedê Mirazî]] 'listikeke bi navê ([[Zemanê çuyî]]) dinivisini. Di sala [[1946]] ê de dema [[Komara Mahabatê]] de listikek bi navê '[[dayîka Niştîman]]'tê afirandinê. Mirov dikare her wek Melodrameke politik bi nav bike. Dîsa Niviskarê hemdem u nemir [[Musa Anter]] di sala [[1959]]'an de berhemeke şano bi navê '[[Brina reş]]' dinivisini (çavkani: Berbang). Di salên 1970 an virde li Rusyayê ronakbirên Kurd karê şano pêş dixinin u di wê demê gelek berhemên nu têne afirandin ewan yek bi yek rêz dikim; Beqelên têyrê elegezê-Ker u kulikê silemanyê-reva jinê-zevaca bê dil-sinko qiza xwe dide mêr u gelek berhemê din him li meydana listikê him ji wek Piyes (şirovekirin) di [[Radyoya Erîvanê]] de hatiye bi karanin. Di ewan salan niviskarên kurd gelek mijarên şano ya navnetevi ji qulibandine ser zimanê Kurdi wek berhemê [[Gogol]] 'hesêbgêr' wek berhemê [[Victor Hugo]] '[[yên bêçare]] (belengaz)'. Di ewan salan li Silemanyeyê dibistana Huner tê avakirin u ji bo pêşde çuyina şano u listikvanan roleke mezın dıleyizi.Wek Emin mirza kerim; berhemén ku bı navé 'şoför''zerrin' u 'qerar u dawi' dı afırini.Rejisoré bı nav u deng Refik çolak 'Molyer' é dıxe ser meydana listıké.U dısa jı bo Zarokan nıvıskaré şano Omer A.Rahim berheme ki bı navé 'Ked'dınıvisine u sımko Aziz wé berhemé şano dıke.(çavkani;Fadıl jaf;Kurdistan nztt.1986 rupel;44-45) Dısa dı salén 1970-1972 ande gelek mıjarén şano wek piyesén Radyoyé hatıne zıman.'eloyé newérek'xecé u ziyabend.. dısa ewan salan lı Kerkük é selman Faik (dayéké şehit'peşmerge kotayi-derbegi') bı ewan listıkan bı régeha rojava karé şano rahıştiye merhaleyeke bılınd..(çavkani:APN,press ajans X.Baran lı Swéd) Ronakbirén Kurd niqaşén dıjwar lédıkın seranser jı bo Şano! Mıxabın demé ku mirov bı hususén zanısti ewan niqaşan bınére hın iddiayén puç wır de naçe,lı gor bir u baweriya mın u tecrubeyén mın a emeli ew listık én ku jı méjve heya iro hatıne şanokırın; şıklé ewan a régehi,şıklé naveroké u armancé listık u xurtbuyina listıkvanan wari huner u naverokéde ne dı çerçeva huneré a rındbuyinade ye.Lı gor sékoşeya listık-listıkvan u temaşevanan tıxubén Şanoya Kurdi gelek teng e.jı bo ku Metingehkaran jiyana me a cıvaki bé zanyari,bé diroki u bé huner hıştıne u kambaxkırın e .jı ber ewan tehluke u sedemén giring ew listıkén ku jı méjve hatıne şanokırın bé rexnekırın u bé régeh u bé desthılati çé bune.İro em nızanın ku ew listık bı çı sazumana Şanogeh ,bı çı hacetan,cıl u coran. bı çı ronahi yé hatiye holé,naverok u estetik (cıvani) u şıkıl u bı taybeti listık-listıkvan u temaşekar lı gor sékoşe ya régeha şano çawa hatiye afırandıné..dı nav bist salén çuyi de cıvaté kurdan ketibu lı bın bandura ramaniya şohitiyé (tevgera sosyalizm u kominizmé) u dı ewan salan ew kovar u rojnameyén Kurdan u pırtukén ku hatıne çapkırın bı kerema xwe hemuyan temaşe bıkın ma tu nıvis hatiye lé kırın lı ser şano ango huner (ez qala nıvisén ku bı lé kolinan u dı wari régeha zanyaride hatıne afırandıné dıkım)tunın.lé gengeşiya ramani a siyasi lı ser ramaniya marx-lenin-mao u her weki dın gelekın.ma tu dıbé ev pıspor.én nemır u nav u deng bé çand u huner ın . daku kurdén me dı wari huner u çandi de nıkarın pesné ewanan bıdın!.Ew kevneşopiya gengeşiyé ya réxıstınén Kurdan her wek nakokiyeki mezın bu bela seré me u gelé kurd.u bist salén me yi zerin bedılhewa çu!jı bo ku sazumanén kurd yén siyasi her tışt lı gor mıjaré siyaseté u propagandayé (bangeşe) u bébername afırandın,;tevgera çini lı welatén serdest (kapitalist) dıbe.mıxabın Sazuman u Réxıstınén Kurdistani ew ramani xıstın dı nava cıka Kurdistan u lı gor hususén zanısti welaté kurdan bındeste u hatiye metinkırın u hacetén serdestiyi tunın u şunde maye..u tevgera çini lı kurdistané nayé meşandın jı bo me tevgera netewi dıvé... == ŞANOYA KURDİ A NETEWİ U HIN TéZ (Nıvis u lékolinén ku zanyari tén péşkéşkırın== Dewlwmendiya me yi ya netewi her wek dı çerçeva 'zanıstiya gel' de béte ditın u dıvé nu ve bé béjıng kırın u yén ku xebata çand u hunerde jirin lı ewan xwediderkevın u alikarbın ew mesuliyet ne karé şexısan e karé dezgehén sazumananın.Ew xabatanan bı léger u lékolinén cıvaknasi-diroki -erdkolin u bı şıklé jiyana ruhi té meydané. Şano dı nav avahiya jorın de dı nav tevgera çini cih dıgıre u pévejoya dirokide dı bın hukımraniya desthılatan de jı bo meslehatén ewan hukımranan hatiye bı kar anin.xeyni wé réyén dı hın réyén azad de ji péşde çu ye.Lı gor gotınén bav u kalan ('dınya =gerdun= şanogeh ye u mirov ji listıkvanın té de dı leyizın')bı maneyeke dın şano;yén ku dıxwezın xwe u gelé xwe péşve bıbın,hin bıkın dıji bédadi u neheqiyé derkevın u dıji zordestiyé rawestın bı keda ewan kesan ava u jin dıbe. Şano ya netewi danustandınén bı şexsi-herimi u cıvaki dı pévajoyéde bı lékolin u légerinén zanısti héja dıke u yekitaya armancé netewi xurt dıke.bı xwe zelalkırına buyerén çuyi u tégihıştına pévajoya nu mıjara şano ya netewiye. lewra dıxwezım hın téz an réz bıkım. a)Şanoya netewi féde dıde;jı bo yén ku dıxwezın kémasi u şaşıtiyén ku jiyana beré de çébune u sedemén evan derdıxınin holé u pé nérinén teze hin dıke. b) bı qanunén ne wek hev a diroké wek çanda Dewlemendan 'burjuva' u çanda karkeran 'proleterya' nakokiyeke mezın e jı bo régeha çand u huner.dıvé réka huner u çanda mirov an béte vekırın. c)Dı pévajoyé me de régehén şano yén ku hé jindarın dıvé bén taxlidkırın da ku réka şanoya péşerojé ve be.xebata şano bı nazariye yé beré neyé gırédandın, minak u model hemu bén cerıbandın da ku tékamula şano bıgır heya iro buye xwedi régehén ku téne zanin bı nuve u lı gor hususén netewi béte avakırın. d)Hunermend ji karkereki bı ramanan e.jı bo péşketına cıvaki u mirovan dı wari huner u çand de bı keda xwe xebat dıke. bı cıvani jiyané dıguharini. bı raman u huner Şeré xırabiyé dıke.. [[Adıl Duran]] [[Category:Şano]] [[Category:Kurdistan]] 2027 14036 2004-09-12T20:00:53Z Erdal Ronahi 2 '''Adil Duran''' ''(tr:Adıl Duran)'' [[hunermend]] û [[:category:nivîskar|nivîskarekî]] [[kurd]] e. Adil Duran sala [[1955]]'an di [[Dêrsim]]ê de li [[Kurdistana bakur]] hat dinyayê. [[1968]]an de bı karé şano dest bı jiyana huneri kıriye. pıştre bı rojnamevani u helbest nıvısiyé, çékırına wêne u xézıkan jiyana xwe berdewam kıriye. 1971 cara yekem ew té gırtın. 1978 an jı ber sedem zor u zılma Romi té Berliné ciwar dıbe. Lı Tırkiyé u derweyi welét dı gelek kovar u rojnameande berhemén wi tén weşandın, [[1984]] lı gel hunermend u ronakbirén kurd "nawenda çanda amojgariya kurdi" sazuman dıkın u ew dıbe berpırsiyaré karé çandi.1976 an dı wari helbestan de lı tırkiyé xelata yekem dıstine. dı karé xézıkan de [[1977]] xelateke taybeti u sala [[1979]] an de ji lı Kuba yé xelateke mezın ya Navnetewi dıstine. Dı wari xebata Wéne an de [[1976]] dı festivala Yarımca, 1984-85 lı Berliné, 1993 lı Sıwiss ra yé, 1996 li [[Almanya]] li [[Kalrsruhe]] yé u bi alîkariya organizasyonén mirovhez péşanidaneki mezın raxist. Adıl Duran Pırtukek bı kurdi "[[Destana Dersim]]" çapkır. 1985 ande çu Swéd u sé salan lı wır ma û federasyona komelén kurdi de xebat kır u demeke kın kete nav redaksiyona [[Kovara Berbang]] é. Pıştre jı sedema péwistiya kar u barén Netewi beré xwe da welat. Di [[4'ê nîsanê]] sala [[1989]]an de hate gırtın 15 roj u şevan işkence lé hate kırın u 3 salan gırtigehén romide ma. Di [[1992]]an de careke dın derket derve u nefiyé jiyana mıhacıriyé bu. Duran jî di kovaran wek [[Nûdem]] û [[Helwest (kovar)|Helwest]] de nivîsand û destwêneyên ji bo pirtûka [[Çend Şêweyên Efsaneya Şahmaran]] çêkir. Duran li [[Basel]] ([[Swîsre]]) dimîne û é dı gel [[Şanoya Bajar a Baselê]] xebata şano dıke û karé xwe yi huner u çandi dıdomine.(listıkek bı navé "BAJARé BI DIL" jı bo şano amadeye...) Duran di [[Wikipedia|Wîkîpediayê]] de ser mijarên çandî û hunerî dinivîse. Binêre: [[User:Ad%C4%B1l_duran|Rûpelê bikarhênerê Adıl duran]] ==Berhem== *''[[Destana Dersim]]'' [[Category:Nivîskar|Duran, Adil]] [[Category:Hunermend|Duran, Adil]] 2028 64169 2007-01-11T22:14:40Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:1 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] [[af:1 Desember]] [[an:1 d'abiento]] [[ar:1 ديسمبر]] [[ast:1 d'avientu]] [[be:1 сьнежня]] [[bg:1 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ১]] [[br:1añ Kerzu]] [[bs:1. decembar]] [[ca:1 de desembre]] [[ceb:Disyembre 1]] [[co:1 di decembre]] [[cs:1. prosinec]] [[csb:1 gòdnika]] [[cv:Раштав, 1]] [[cy:1 Rhagfyr]] [[da:1. december]] [[de:1. Dezember]] [[el:1 Δεκεμβρίου]] [[en:December 1]] [[eo:1-a de decembro]] [[es:1 de diciembre]] [[et:1. detsember]] [[eu:Abenduaren 1]] [[fi:1. joulukuuta]] [[fiu-vro:1. joulukuu päiv]] [[fo:1. desember]] [[fr:1er décembre]] [[frp:1ér dècembro]] [[fur:1 di Dicembar]] [[fy:1 desimber]] [[ga:1 Nollaig]] [[gd:1 an Dùbhlachd]] [[gl:1 de decembro]] [[he:1 בדצמבר]] [[hi:1 दिसंबर]] [[hr:1. prosinca]] [[hu:December 1]] [[hy:Դեկտեմբեր 1]] [[ia:1 de decembre]] [[id:1 Desember]] [[io:1 di decembro]] [[is:1. desember]] [[it:1 dicembre]] [[ja:12月1日]] [[jv:1 Desember]] [[ka:1 დეკემბერი]] [[kn:ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧]] [[ko:12월 1일]] [[ksh:1. Dezemmber]] [[la:1 Decembris]] [[lb:1. Dezember]] [[lmo:01 12]] [[lt:Gruodžio 1]] [[mk:1 декември]] [[ml:ഡിസംബര്‍ 1]] [[ms:1 Disember]] [[nap:1 'e dicembre]] [[nds-nl:1 december]] [[nl:1 december]] [[nn:1. desember]] [[no:1. desember]] [[nov:1 de desembre]] [[nrm:1 Dézembre]] [[oc:1èr de decembre]] [[os:1 декабры]] [[pam:Disiembri 1]] [[pl:1 grudnia]] [[pt:1 de Dezembro]] [[ro:1 decembrie]] [[ru:1 декабря]] [[scn:1 di dicèmmiru]] [[sco:1 December]] [[se:Juovlamánu 1.]] [[simple:December 1]] [[sk:1. december]] [[sl:1. december]] [[sq:1 Dhjetor]] [[sr:1. децембар]] [[su:1 Désémber]] [[sv:1 december]] [[sw:1 Desemba]] [[te:డిసెంబర్ 1]] [[th:1 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 1]] [[tr:1 Aralık]] [[tt:1. Dekäber]] [[uk:1 грудня]] [[vec:1 de diçenbre]] [[vi:1 tháng 12]] [[vls:1 december]] [[wa:1î d' decimbe]] [[war:Disyembre 1]] [[zh:12月1日]] 2029 65664 2007-01-20T17:19:25Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:15 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:15 Desember]] [[an:15 d'abiento]] [[ar:15 ديسمبر]] [[ast:15 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 15]] [[be:15 сьнежня]] [[bg:15 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ১৫]] [[br:15 Kerzu]] [[bs:15. decembar]] [[ca:15 de desembre]] [[ceb:Disyembre 15]] [[co:15 di decembre]] [[cs:15. prosinec]] [[csb:15 gòdnika]] [[cv:Раштав, 15]] [[cy:15 Rhagfyr]] [[da:15. december]] [[de:15. Dezember]] [[el:15 Δεκεμβρίου]] [[en:December 15]] [[eo:15-a de decembro]] [[es:15 de diciembre]] [[et:15. detsember]] [[eu:Abenduaren 15]] [[fa:۱۵ دسامبر]] [[fi:15. joulukuuta]] [[fo:15. desember]] [[fr:15 décembre]] [[frp:15 dècembro]] [[fur:15 di Dicembar]] [[fy:15 desimber]] [[ga:15 Nollaig]] [[gl:15 de decembro]] [[he:15 בדצמבר]] [[hi:15 दिसंबर]] [[hr:15. prosinca]] [[hu:December 15]] [[ia:15 de decembre]] [[id:15 Desember]] [[io:15 di decembro]] [[is:15. desember]] [[it:15 dicembre]] [[ja:12月15日]] [[jv:15 Desember]] [[ka:15 დეკემბერი]] [[ko:12월 15일]] [[ksh:15. Dezemmber]] [[la:15 Decembris]] [[lb:15. Dezember]] [[lmo:15 12]] [[lt:Gruodžio 15]] [[mk:15 декември]] [[ms:15 Disember]] [[nap:15 'e dicembre]] [[nds-nl:15 december]] [[nl:15 december]] [[nn:15. desember]] [[no:15. desember]] [[nov:15 de desembre]] [[nrm:15 Dézembre]] [[oc:15 de decembre]] [[pam:Disiembri 15]] [[pl:15 grudnia]] [[pt:15 de Dezembro]] [[ro:15 decembrie]] [[ru:15 декабря]] [[scn:15 di dicèmmiru]] [[sco:15 December]] [[se:Juovlamánu 15.]] [[simple:December 15]] [[sk:15. december]] [[sl:15. december]] [[sq:15 Dhjetor]] [[sr:15. децембар]] [[su:15 Désémber]] [[sv:15 december]] [[sw:15 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 15]] [[te:డిసెంబర్ 15]] [[tg:15 Декабр]] [[th:15 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 15]] [[tr:15 Aralık]] [[tt:15. Dekäber]] [[uk:15 грудня]] [[vec:15 de diçenbre]] [[vi:15 tháng 12]] [[wa:15 di decimbe]] [[war:Disyembre 15]] [[zh:12月15日]] 2030 64259 2007-01-12T07:06:58Z Escarbot 482 روبوت إضافة: frp, hi, nds-nl, ta {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:2 Desember]] [[an:2 d'abiento]] [[ar:2 ديسمبر]] [[ast:2 d'avientu]] [[az:2 Dekabr]] [[be:2 сьнежня]] [[bg:2 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ২]] [[br:2 Kerzu]] [[bs:2. decembar]] [[ca:2 de desembre]] [[ceb:Disyembre 2]] [[co:2 di decembre]] [[cs:2. prosinec]] [[csb:2 gòdnika]] [[cv:Раштав, 2]] [[cy:2 Rhagfyr]] [[da:2. december]] [[de:2. Dezember]] [[el:2 Δεκεμβρίου]] [[en:December 2]] [[eo:2-a de decembro]] [[es:2 de diciembre]] [[et:2. detsember]] [[eu:Abenduaren 2]] [[fi:2. joulukuuta]] [[fo:2. desember]] [[fr:2 décembre]] [[frp:2 dècembro]] [[fur:2 di Dicembar]] [[fy:2 desimber]] [[ga:2 Nollaig]] [[gl:2 de decembro]] [[he:2 בדצמבר]] [[hi:2 दिसंबर]] [[hr:2. prosinca]] [[hu:December 2]] [[hy:Դեկտեմբեր 2]] [[ia:2 de decembre]] [[id:2 Desember]] [[io:2 di decembro]] [[is:2. desember]] [[it:2 dicembre]] [[ja:12月2日]] [[jv:2 Desember]] [[ka:2 დეკემბერი]] [[ko:12월 2일]] [[ksh:2. Dezemmber]] [[la:2 Decembris]] [[lb:2. Dezember]] [[lmo:02 12]] [[lt:Gruodžio 2]] [[mk:2 декември]] [[ms:2 Disember]] [[nap:2 'e dicembre]] [[nds-nl:2 december]] [[nl:2 december]] [[nn:2. desember]] [[no:2. desember]] [[nov:2 de desembre]] [[nrm:2 Dézembre]] [[oc:2 de decembre]] [[os:2 декабры]] [[pam:Disiembri 2]] [[pl:2 grudnia]] [[pt:2 de Dezembro]] [[ro:2 decembrie]] [[ru:2 декабря]] [[scn:2 di dicèmmiru]] [[sco:2 December]] [[se:Juovlamánu 2.]] [[sh:2.12.]] [[simple:December 2]] [[sk:2. december]] [[sl:2. december]] [[sq:2 Dhjetor]] [[sr:2. децембар]] [[su:2 Désémber]] [[sv:2 december]] [[sw:2 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 2]] [[te:డిసెంబర్ 2]] [[th:2 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 2]] [[tr:2 Aralık]] [[tt:2. Dekäber]] [[uk:2 грудня]] [[vec:2 de diçenbre]] [[vi:2 tháng 12]] [[wa:2 d' decimbe]] [[war:Disyembre 2]] [[zh:12月2日]] 2031 64421 2007-01-13T13:51:31Z Escarbot 482 روبوت إضافة: hi, nds-nl, ta, vls {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:3 Desember]] [[an:3 d'abiento]] [[ar:3 ديسمبر]] [[ast:3 d'avientu]] [[be:3 сьнежня]] [[bg:3 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ৩]] [[br:3 Kerzu]] [[bs:3. decembar]] [[ca:3 de desembre]] [[ceb:Disyembre 3]] [[co:3 di decembre]] [[cs:3. prosinec]] [[csb:3 gòdnika]] [[cv:Раштав, 3]] [[cy:3 Rhagfyr]] [[da:3. december]] [[de:3. Dezember]] [[el:3 Δεκεμβρίου]] [[en:December 3]] [[eo:3-a de decembro]] [[es:3 de diciembre]] [[et:3. detsember]] [[eu:Abenduaren 3]] [[fi:3. joulukuuta]] [[fo:3. desember]] [[fr:3 décembre]] [[frp:3 dècembro]] [[fur:3 di Dicembar]] [[fy:3 desimber]] [[ga:3 Nollaig]] [[gl:3 de decembro]] [[he:3 בדצמבר]] [[hi:3 दिसंबर]] [[hr:3. prosinca]] [[hu:December 3]] [[hy:Դեկտեմբեր 3]] [[ia:3 de decembre]] [[id:3 Desember]] [[io:3 di decembro]] [[is:3. desember]] [[it:3 dicembre]] [[ja:12月3日]] [[jv:3 Desember]] [[ka:3 დეკემბერი]] [[ko:12월 3일]] [[ksh:3. Dezemmber]] [[la:3 Decembris]] [[lb:3. Dezember]] [[lmo:03 12]] [[lt:Gruodžio 3]] [[mk:3 декември]] [[ms:3 Disember]] [[nap:3 'e dicembre]] [[nds-nl:3 december]] [[nl:3 december]] [[nn:3. desember]] [[no:3. desember]] [[nov:3 de desembre]] [[nrm:3 Dézembre]] [[oc:3 de decembre]] [[pam:Disiembri 3]] [[pl:3 grudnia]] [[pt:3 de Dezembro]] [[ro:3 decembrie]] [[ru:3 декабря]] [[scn:3 di dicèmmiru]] [[sco:3 December]] [[se:Juovlamánu 3.]] [[sh:3.12.]] [[simple:December 3]] [[sk:3. december]] [[sl:3. december]] [[sq:3 Dhjetor]] [[sr:3. децембар]] [[su:3 Désémber]] [[sv:3 december]] [[sw:3 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 3]] [[te:డిసెంబర్ 3]] [[th:3 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 3]] [[tr:3 Aralık]] [[tt:3. Dekäber]] [[uk:3 грудня]] [[vec:3 de diçenbre]] [[vi:3 tháng 12]] [[vls:3 december]] [[wa:3 d' decimbe]] [[war:Disyembre 3]] [[zh:12月3日]] 2032 66993 2007-01-29T14:17:17Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hi:4 दिसंबर]], [[ml:ഡിസംബര്‍ 4]], [[ta:டிசம்பர் 4]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:4 Desember]] [[an:4 d'abiento]] [[ar:4 ديسمبر]] [[ast:4 d'avientu]] [[be:4 сьнежня]] [[bg:4 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ৪]] [[br:4 Kerzu]] [[bs:4. decembar]] [[ca:4 de desembre]] [[ceb:Disyembre 4]] [[co:4 di decembre]] [[cs:4. prosinec]] [[csb:4 gòdnika]] [[cv:Раштав, 4]] [[cy:4 Rhagfyr]] [[da:4. december]] [[de:4. Dezember]] [[el:4 Δεκεμβρίου]] [[en:December 4]] [[eo:4-a de decembro]] [[es:4 de diciembre]] [[et:4. detsember]] [[eu:Abenduaren 4]] [[fi:4. joulukuuta]] [[fo:4. desember]] [[fr:4 décembre]] [[frp:4 dècembro]] [[fur:4 di Dicembar]] [[fy:4 desimber]] [[ga:4 Nollaig]] [[gl:4 de decembro]] [[he:4 בדצמבר]] [[hi:4 दिसंबर]] [[hr:4. prosinca]] [[hu:December 4]] [[hy:Դեկտեմբեր 4]] [[ia:4 de decembre]] [[id:4 Desember]] [[io:4 di decembro]] [[is:4. desember]] [[it:4 dicembre]] [[ja:12月4日]] [[jv:4 Desember]] [[ka:4 დეკემბერი]] [[ko:12월 4일]] [[ksh:4. Dezemmber]] [[la:4 Decembris]] [[lb:4. Dezember]] [[li:4 december]] [[lmo:04 12]] [[lt:Gruodžio 4]] [[mk:4 декември]] [[ml:ഡിസംബര്‍ 4]] [[ms:4 Disember]] [[nap:4 'e dicembre]] [[nl:4 december]] [[nn:4. desember]] [[no:4. desember]] [[nov:4 de desembre]] [[nrm:4 Dézembre]] [[oc:4 de decembre]] [[pam:Disiembri 4]] [[pl:4 grudnia]] [[pt:4 de Dezembro]] [[ro:4 decembrie]] [[ru:4 декабря]] [[scn:4 di dicèmmiru]] [[sco:4 December]] [[se:Juovlamánu 4.]] [[sh:4.12.]] [[simple:December 4]] [[sk:4. december]] [[sl:4. december]] [[sq:4 Dhjetor]] [[sr:4. децембар]] [[sv:4 december]] [[sw:4 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 4]] [[te:డిసెంబర్ 4]] [[th:4 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 4]] [[tr:4 Aralık]] [[tt:4. Dekäber]] [[uk:4 грудня]] [[vec:4 de diçenbre]] [[vi:4 tháng 12]] [[wa:4 di decimbe]] [[war:Disyembre 4]] [[zh:12月4日]] 2033 67005 2007-01-29T14:36:10Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: hi, nds-nl, ta, vls {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:5 Desember]] [[an:5 d'abiento]] [[ar:5 ديسمبر]] [[ast:5 d'avientu]] [[be:5 сьнежня]] [[bg:5 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ৫]] [[br:5 Kerzu]] [[bs:5. decembar]] [[ca:5 de desembre]] [[ceb:Disyembre 5]] [[co:5 di decembre]] [[cs:5. prosinec]] [[csb:5 gòdnika]] [[cv:Раштав, 5]] [[cy:5 Rhagfyr]] [[da:5. december]] [[de:5. Dezember]] [[el:5 Δεκεμβρίου]] [[en:December 5]] [[eo:5-a de decembro]] [[es:5 de diciembre]] [[et:5. detsember]] [[eu:Abenduaren 5]] [[fi:5. joulukuuta]] [[fo:5. desember]] [[fr:5 décembre]] [[frp:5 dècembro]] [[fur:5 di Dicembar]] [[fy:5 desimber]] [[ga:5 Nollaig]] [[gl:5 de decembro]] [[he:5 בדצמבר]] [[hi:5 दिसंबर]] [[hr:5. prosinca]] [[hu:December 5]] [[hy:Դեկտեմբեր 5]] [[ia:5 de decembre]] [[id:5 Desember]] [[io:5 di decembro]] [[is:5. desember]] [[it:5 dicembre]] [[ja:12月5日]] [[jv:5 Desember]] [[ka:5 დეკემბერი]] [[ko:12월 5일]] [[ksh:5. Dezemmber]] [[la:5 Decembris]] [[lb:5. Dezember]] [[lmo:05 12]] [[lt:Gruodžio 5]] [[mk:5 декември]] [[ms:5 Disember]] [[nap:5 'e dicembre]] [[nds-nl:5 december]] [[nl:5 december]] [[nn:5. desember]] [[no:5. desember]] [[nov:5 de desembre]] [[nrm:5 Dézembre]] [[oc:5 de decembre]] [[os:5 декабры]] [[pam:Disiembri 5]] [[pl:5 grudnia]] [[pt:5 de Dezembro]] [[ro:5 decembrie]] [[ru:5 декабря]] [[scn:5 di dicèmmiru]] [[sco:5 December]] [[se:Juovlamánu 5.]] [[sh:5.12.]] [[simple:December 5]] [[sk:5. december]] [[sl:5. december]] [[sq:5 Dhjetor]] [[sr:5. децембар]] [[su:5 Désémber]] [[sv:5 december]] [[sw:5 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 5]] [[te:డిసెంబర్ 5]] [[tg:5 Декабр]] [[th:5 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 5]] [[tr:5 Aralık]] [[tt:5. Dekäber]] [[uk:5 грудня]] [[vec:5 de diçenbre]] [[vi:5 tháng 12]] [[vls:5 december]] [[wa:5 di decimbe]] [[war:Disyembre 5]] [[zh:12月5日]] 2034 64557 2007-01-14T11:48:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: frp, hi, nds-nl, ta, vls {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:6 Desember]] [[an:6 d'abiento]] [[ar:6 ديسمبر]] [[ast:6 d'avientu]] [[be:6 сьнежня]] [[bg:6 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ৬]] [[br:6 Kerzu]] [[bs:6. decembar]] [[ca:6 de desembre]] [[ceb:Disyembre 6]] [[co:6 di decembre]] [[cs:6. prosinec]] [[csb:6 gòdnika]] [[cv:Раштав, 6]] [[cy:6 Rhagfyr]] [[da:6. december]] [[de:6. Dezember]] [[el:6 Δεκεμβρίου]] [[en:December 6]] [[eo:6-a de decembro]] [[es:6 de diciembre]] [[et:6. detsember]] [[eu:Abenduaren 6]] [[fi:6. joulukuuta]] [[fo:6. desember]] [[fr:6 décembre]] [[frp:6 dècembro]] [[fur:6 di Dicembar]] [[fy:6 desimber]] [[ga:6 Nollaig]] [[gl:6 de decembro]] [[he:6 בדצמבר]] [[hi:6 दिसंबर]] [[hr:6. prosinca]] [[hu:December 6]] [[hy:Դեկտեմբեր 6]] [[ia:6 de decembre]] [[id:6 Desember]] [[io:6 di decembro]] [[is:6. desember]] [[it:6 dicembre]] [[ja:12月6日]] [[jv:6 Desember]] [[ka:6 დეკემბერი]] [[kn:ಡಿಸೆಂಬರ್ ೬]] [[ko:12월 6일]] [[ksh:6. Dezemmber]] [[la:6 Decembris]] [[lb:6. Dezember]] [[lmo:06 12]] [[lt:Gruodžio 6]] [[mk:6 декември]] [[ms:6 Disember]] [[nap:6 'e dicembre]] [[nds-nl:6 december]] [[nl:6 december]] [[nn:6. desember]] [[no:6. desember]] [[nov:6 de desembre]] [[nrm:6 Dézembre]] [[oc:6 de decembre]] [[pam:Disiembri 6]] [[pl:6 grudnia]] [[pt:6 de Dezembro]] [[ro:6 decembrie]] [[ru:6 декабря]] [[scn:6 di dicèmmiru]] [[sco:6 December]] [[se:Juovlamánu 6.]] [[sh:6.12.]] [[simple:December 6]] [[sk:6. december]] [[sl:6. december]] [[sq:6 Dhjetor]] [[sr:6. децембар]] [[su:6 Désémber]] [[sv:6 december]] [[sw:6 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 6]] [[te:డిసెంబర్ 6]] [[th:6 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 6]] [[tr:6 Aralık]] [[tt:6. Dekäber]] [[uk:6 грудня]] [[vec:6 de diçenbre]] [[vi:6 tháng 12]] [[vls:6 december]] [[wa:6 di decimbe]] [[war:Disyembre 6]] [[zh:12月6日]] 2035 67014 2007-01-29T14:51:22Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ml:ഡിസംബര്‍ 7]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:7 Desember]] [[an:7 d'abiento]] [[ar:7 ديسمبر]] [[ast:7 d'avientu]] [[be:7 сьнежня]] [[bg:7 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ৭]] [[br:7 Kerzu]] [[bs:7. decembar]] [[ca:7 de desembre]] [[ceb:Disyembre 7]] [[co:7 di decembre]] [[cs:7. prosinec]] [[csb:7 gòdnika]] [[cv:Раштав, 7]] [[cy:7 Rhagfyr]] [[da:7. december]] [[de:7. Dezember]] [[el:7 Δεκεμβρίου]] [[en:December 7]] [[eo:7-a de decembro]] [[es:7 de diciembre]] [[et:7. detsember]] [[eu:Abenduaren 7]] [[fi:7. joulukuuta]] [[fo:7. desember]] [[fr:7 décembre]] [[frp:7 dècembro]] [[fur:7 di Dicembar]] [[fy:7 desimber]] [[ga:7 Nollaig]] [[gl:7 de decembro]] [[he:7 בדצמבר]] [[hi:7 दिसंबर]] [[hr:7. prosinca]] [[hu:December 7]] [[hy:Դեկտեմբեր 7]] [[ia:7 de decembre]] [[id:7 Desember]] [[io:7 di decembro]] [[is:7. desember]] [[it:7 dicembre]] [[ja:12月7日]] [[jv:7 Desember]] [[ka:7 დეკემბერი]] [[ko:12월 7일]] [[ksh:7. Dezemmber]] [[la:7 Decembris]] [[lb:7. Dezember]] [[lmo:07 12]] [[lt:Gruodžio 7]] [[mk:7 декември]] [[ml:ഡിസംബര്‍ 7]] [[ms:7 Disember]] [[nap:7 'e dicembre]] [[nds-nl:7 december]] [[nl:7 december]] [[nn:7. desember]] [[no:7. desember]] [[nov:7 de desembre]] [[nrm:7 Dézembre]] [[oc:7 de decembre]] [[pam:Disiembri 7]] [[pl:7 grudnia]] [[pt:7 de Dezembro]] [[ro:7 decembrie]] [[ru:7 декабря]] [[scn:7 di dicèmmiru]] [[sco:7 December]] [[se:Juovlamánu 7.]] [[sh:7.12.]] [[simple:December 7]] [[sk:7. december]] [[sl:7. december]] [[sq:7 Dhjetor]] [[sr:7. децембар]] [[su:7 Désémber]] [[sv:7 december]] [[sw:7 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 7]] [[te:డిసెంబర్ 7]] [[th:7 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 7]] [[tr:7 Aralık]] [[tt:7. Dekäber]] [[uk:7 грудня]] [[vec:7 de diçenbre]] [[vi:7 tháng 12]] [[wa:7 di decimbe]] [[war:Disyembre 7]] [[zh:12月7日]] 2036 67017 2007-01-29T14:55:58Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: frp, hi, nds-nl, ta {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:8 Desember]] [[an:8 d'abiento]] [[ar:8 ديسمبر]] [[ast:8 d'avientu]] [[be:8 сьнежня]] [[bg:8 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ৮]] [[br:8 Kerzu]] [[bs:8. decembar]] [[ca:8 de desembre]] [[ceb:Disyembre 8]] [[co:8 di decembre]] [[cs:8. prosinec]] [[csb:8 gòdnika]] [[cv:Раштав, 8]] [[cy:8 Rhagfyr]] [[da:8. december]] [[de:8. Dezember]] [[el:8 Δεκεμβρίου]] [[en:December 8]] [[eo:8-a de decembro]] [[es:8 de diciembre]] [[et:8. detsember]] [[eu:Abenduaren 8]] [[fi:8. joulukuuta]] [[fo:8. desember]] [[fr:8 décembre]] [[frp:8 dècembro]] [[fur:8 di Dicembar]] [[fy:8 desimber]] [[ga:8 Nollaig]] [[gl:8 de decembro]] [[he:8 בדצמבר]] [[hi:8 दिसंबर]] [[hr:8. prosinca]] [[hu:December 8]] [[hy:Դեկտեմբեր 8]] [[ia:8 de decembre]] [[id:8 Desember]] [[io:8 di decembro]] [[is:8. desember]] [[it:8 dicembre]] [[ja:12月8日]] [[jv:8 Desember]] [[ka:8 დეკემბერი]] [[ko:12월 8일]] [[ksh:8. Dezemmber]] [[la:8 Decembris]] [[lb:8. Dezember]] [[lmo:08 12]] [[lt:Gruodžio 8]] [[mk:8 декември]] [[ms:8 Disember]] [[nap:8 'e dicembre]] [[nds-nl:8 december]] [[nl:8 december]] [[nn:8. desember]] [[no:8. desember]] [[nov:8 de desembre]] [[nrm:8 Dézembre]] [[oc:8 de decembre]] [[pam:Disiembri 8]] [[pl:8 grudnia]] [[pt:8 de Dezembro]] [[ro:8 decembrie]] [[ru:8 декабря]] [[scn:8 di dicèmmiru]] [[sco:8 December]] [[se:Juovlamánu 8.]] [[sh:8.12.]] [[simple:December 8]] [[sk:8. december]] [[sl:8. december]] [[sq:8 Dhjetor]] [[sr:8. децембар]] [[su:8 Désémber]] [[sv:8 december]] [[sw:8 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 8]] [[te:డిసెంబర్ 8]] [[th:8 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 8]] [[tr:8 Aralık]] [[tt:8. Dekäber]] [[uk:8 грудня]] [[vec:8 de diçenbre]] [[vi:8 tháng 12]] [[wa:8 di decimbe]] [[war:Disyembre 8]] [[zh:12月8日]] 2037 64798 2007-01-16T07:49:42Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bat-smg, frp, ga, hi, nds-nl, ta {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:9 Desember]] [[an:9 d'abiento]] [[ar:9 ديسمبر]] [[ast:9 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 9]] [[be:9 снежня]] [[bg:9 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ৯]] [[br:9 Kerzu]] [[bs:9. decembar]] [[ca:9 de desembre]] [[ceb:Disyembre 9]] [[co:9 di decembre]] [[cs:9. prosinec]] [[csb:9 gòdnika]] [[cv:Раштав, 9]] [[cy:9 Rhagfyr]] [[da:9. december]] [[de:9. Dezember]] [[el:9 Δεκεμβρίου]] [[en:December 9]] [[eo:9-a de decembro]] [[es:9 de diciembre]] [[et:9. detsember]] [[eu:Abenduaren 9]] [[fi:9. joulukuuta]] [[fo:9. desember]] [[fr:9 décembre]] [[frp:9 dècembro]] [[fur:9 di Dicembar]] [[fy:9 desimber]] [[ga:9 Nollaig]] [[gl:9 de decembro]] [[he:9 בדצמבר]] [[hi:9 दिसंबर]] [[hr:9. prosinca]] [[hu:December 9]] [[hy:Դեկտեմբեր 9]] [[ia:9 de decembre]] [[id:9 Desember]] [[io:9 di decembro]] [[is:9. desember]] [[it:9 dicembre]] [[ja:12月9日]] [[jv:9 Desember]] [[ka:9 დეკემბერი]] [[ko:12월 9일]] [[ksh:9. Dezemmber]] [[la:9 Decembris]] [[lb:9. Dezember]] [[lmo:09 12]] [[lt:Gruodžio 9]] [[mk:9 декември]] [[ms:9 Disember]] [[nap:9 'e dicembre]] [[nds-nl:9 december]] [[nl:9 december]] [[nn:9. desember]] [[no:9. desember]] [[nov:9 de desembre]] [[nrm:9 Dézembre]] [[oc:9 de decembre]] [[pam:Disiembri 9]] [[pl:9 grudnia]] [[pt:9 de Dezembro]] [[ro:9 decembrie]] [[ru:9 декабря]] [[scn:9 di dicèmmiru]] [[sco:9 December]] [[se:Juovlamánu 9.]] [[sh:9.12.]] [[simple:December 9]] [[sk:9. december]] [[sl:9. december]] [[sq:9 Dhjetor]] [[sr:9. децембар]] [[su:9 Désémber]] [[sv:9 december]] [[sw:9 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 9]] [[te:డిసెంబర్ 9]] [[th:9 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 9]] [[tr:9 Aralık]] [[tt:9. Dekäber]] [[uk:9 грудня]] [[vec:9 de diçenbre]] [[vi:9 tháng 12]] [[wa:9 di decimbe]] [[war:Disyembre 9]] [[zh:12月9日]] 2038 66142 2007-01-23T15:04:00Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[nds-nl:11 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) rajo == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) rajo dunyaya geldi == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:11 Desember]] [[an:11 d'abiento]] [[ang:11 Gēolmōnaþ]] [[ar:11 ديسمبر]] [[ast:11 d'avientu]] [[az:11 Dekabr]] [[bat-smg:Groude 11]] [[be:11 сьнежня]] [[bg:11 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ১১]] [[br:11 Kerzu]] [[bs:11. decembar]] [[ca:11 de desembre]] [[ceb:Disyembre 11]] [[co:11 di decembre]] [[cs:11. prosinec]] [[csb:11 gòdnika]] [[cv:Раштав, 11]] [[cy:11 Rhagfyr]] [[da:11. december]] [[de:11. Dezember]] [[el:11 Δεκεμβρίου]] [[en:December 11]] [[eo:11-a de decembro]] [[es:11 de diciembre]] [[et:11. detsember]] [[eu:Abenduaren 11]] [[fi:11. joulukuuta]] [[fiu-vro:11. joulukuu päiv]] [[fo:11. desember]] [[fr:11 décembre]] [[frp:11 dècembro]] [[fur:11 di Dicembar]] [[fy:11 desimber]] [[ga:11 Nollaig]] [[gl:11 de decembro]] [[he:11 בדצמבר]] [[hi:11 दिसंबर]] [[hr:11. prosinca]] [[hu:December 11]] [[ia:11 de decembre]] [[id:11 Desember]] [[io:11 di decembro]] [[is:11. desember]] [[it:11 dicembre]] [[ja:12月11日]] [[jv:11 Desember]] [[ka:11 დეკემბერი]] [[ko:12월 11일]] [[ksh:11. Dezemmber]] [[la:11 Decembris]] [[lb:11. Dezember]] [[lmo:11 12]] [[lt:Gruodžio 11]] [[mk:11 декември]] [[ms:11 Disember]] [[nap:11 'e dicembre]] [[nds-nl:11 december]] [[nl:11 december]] [[nn:11. desember]] [[no:11. desember]] [[nov:11 de desembre]] [[nrm:11 Dézembre]] [[oc:11 de decembre]] [[pam:Disiembri 11]] [[pl:11 grudnia]] [[pt:11 de Dezembro]] [[ro:11 decembrie]] [[ru:11 декабря]] [[scn:11 di dicèmmiru]] [[sco:11 December]] [[se:Juovlamánu 11.]] [[simple:December 11]] [[sk:11. december]] [[sl:11. december]] [[sq:11 Dhjetor]] [[sr:11. децембар]] [[su:11 Désémber]] [[sv:11 december]] [[sw:11 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 11]] [[te:డిసెంబర్ 11]] [[th:11 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 11]] [[tr:11 Aralık]] [[tt:11. Dekäber]] [[uk:11 грудня]] [[vec:11 de diçenbre]] [[vi:11 tháng 12]] [[wa:11 di decimbe]] [[war:Disyembre 11]] [[zh:12月11日]] 2039 64998 2007-01-17T03:23:53Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:10 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:10 Desember]] [[an:10 d'abiento]] [[ar:10 ديسمبر]] [[ast:10 d'avientu]] [[az:10 Dekabr]] [[bat-smg:Groude 10]] [[be:10 сьнежня]] [[bg:10 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ১০]] [[br:10 Kerzu]] [[bs:10. decembar]] [[ca:10 de desembre]] [[ceb:Disyembre 10]] [[co:10 di decembre]] [[cs:10. prosinec]] [[csb:10 gòdnika]] [[cv:Раштав, 10]] [[cy:10 Rhagfyr]] [[da:10. december]] [[de:10. Dezember]] [[el:10 Δεκεμβρίου]] [[en:December 10]] [[eo:10-a de decembro]] [[es:10 de diciembre]] [[et:10. detsember]] [[eu:Abenduaren 10]] [[fi:10. joulukuuta]] [[fiu-vro:10. joulukuu päiv]] [[fo:10. desember]] [[fr:10 décembre]] [[frp:10 dècembro]] [[fur:10 di Dicembar]] [[fy:10 desimber]] [[ga:10 Nollaig]] [[gl:10 de decembro]] [[he:10 בדצמבר]] [[hi:10 दिसंबर]] [[hr:10. prosinca]] [[hu:December 10]] [[hy:Դեկտեմբեր 10]] [[ia:10 de decembre]] [[id:10 Desember]] [[io:10 di decembro]] [[is:10. desember]] [[it:10 dicembre]] [[ja:12月10日]] [[jv:10 Desember]] [[ka:10 დეკემბერი]] [[ko:12월 10일]] [[ksh:10. Dezemmber]] [[la:10 Decembris]] [[lb:10. Dezember]] [[lmo:10 12]] [[lt:Gruodžio 10]] [[mk:10 декември]] [[ms:10 Disember]] [[nap:10 'e dicembre]] [[nds-nl:10 december]] [[nl:10 december]] [[nn:10. desember]] [[no:10. desember]] [[nov:10 de desembre]] [[nrm:10 Dézembre]] [[oc:10 de decembre]] [[pam:Disiembri 10]] [[pl:10 grudnia]] [[pt:10 de Dezembro]] [[ro:10 decembrie]] [[ru:10 декабря]] [[scn:10 di dicèmmiru]] [[sco:10 December]] [[se:Juovlamánu 10.]] [[simple:December 10]] [[sk:10. december]] [[sl:10. december]] [[sq:10 Dhjetor]] [[sr:10. децембар]] [[su:10 Désémber]] [[sv:10 december]] [[sw:10 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 10]] [[te:డిసెంబర్ 10]] [[th:10 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 10]] [[tr:10 Aralık]] [[tt:10. Dekäber]] [[uk:10 грудня]] [[vec:10 de diçenbre]] [[vi:10 tháng 12]] [[vls:10 december]] [[wa:10 di decimbe]] [[war:Disyembre 10]] [[zh:12月10日]] 2040 65355 2007-01-19T06:57:33Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:12 december]], [[vls:12 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:12 Desember]] [[an:12 d'abiento]] [[ar:12 ديسمبر]] [[ast:12 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 12]] [[be:12 сьнежня]] [[bg:12 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ১২]] [[br:12 Kerzu]] [[bs:12. decembar]] [[ca:12 de desembre]] [[ceb:Disyembre 12]] [[co:12 di decembre]] [[cs:12. prosinec]] [[csb:12 gòdnika]] [[cv:Раштав, 12]] [[cy:12 Rhagfyr]] [[da:12. december]] [[de:12. Dezember]] [[el:12 Δεκεμβρίου]] [[en:December 12]] [[eo:12-a de decembro]] [[es:12 de diciembre]] [[et:12. detsember]] [[eu:Abenduaren 12]] [[fi:12. joulukuuta]] [[fiu-vro:12. joulukuu päiv]] [[fo:12. desember]] [[fr:12 décembre]] [[frp:12 dècembro]] [[fur:12 di Dicembar]] [[fy:12 desimber]] [[ga:12 Nollaig]] [[gl:12 de decembro]] [[he:12 בדצמבר]] [[hi:12 दिसंबर]] [[hr:12. prosinca]] [[hu:December 12]] [[ia:12 de decembre]] [[id:12 Desember]] [[io:12 di decembro]] [[is:12. desember]] [[it:12 dicembre]] [[ja:12月12日]] [[jv:12 Desember]] [[ka:12 დეკემბერი]] [[ko:12월 12일]] [[ksh:12. Dezemmber]] [[la:12 Decembris]] [[lb:12. Dezember]] [[lmo:12 12]] [[lt:Gruodžio 12]] [[mk:12 декември]] [[ms:12 Disember]] [[nap:12 'e dicembre]] [[nds:12. Dezember]] [[nds-nl:12 december]] [[nl:12 december]] [[nn:12. desember]] [[no:12. desember]] [[nov:12 de desembre]] [[nrm:12 Dézembre]] [[oc:12 de decembre]] [[pam:Disiembri 12]] [[pl:12 grudnia]] [[pt:12 de Dezembro]] [[ro:12 decembrie]] [[ru:12 декабря]] [[scn:12 di dicèmmiru]] [[sco:12 December]] [[se:Juovlamánu 12.]] [[simple:December 12]] [[sk:12. december]] [[sl:12. december]] [[sq:12 Dhjetor]] [[sr:12. децембар]] [[su:12 Désémber]] [[sv:12 december]] [[sw:12 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 12]] [[te:డిసెంబర్ 12]] [[th:12 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 12]] [[tr:12 Aralık]] [[tt:12. Dekäber]] [[uk:12 грудня]] [[vec:12 de diçenbre]] [[vi:12 tháng 12]] [[vls:12 december]] [[wa:12 di decimbe]] [[war:Disyembre 12]] [[zh:12月12日]] 2041 65508 2007-01-20T08:26:59Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:13 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:13 Desember]] [[an:13 d'abiento]] [[ar:13 ديسمبر]] [[ast:13 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 13]] [[be:13 сьнежня]] [[bg:13 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ১৩]] [[br:13 Kerzu]] [[bs:13. decembar]] [[ca:13 de desembre]] [[ceb:Disyembre 13]] [[co:13 di decembre]] [[cs:13. prosinec]] [[csb:13 gòdnika]] [[cv:Раштав, 13]] [[cy:13 Rhagfyr]] [[da:13. december]] [[de:13. Dezember]] [[el:13 Δεκεμβρίου]] [[en:December 13]] [[eo:13-a de decembro]] [[es:13 de diciembre]] [[et:13. detsember]] [[eu:Abenduaren 13]] [[fi:13. joulukuuta]] [[fiu-vro:13. joulukuu päiv]] [[fo:13. desember]] [[fr:13 décembre]] [[frp:13 dècembro]] [[fur:13 di Dicembar]] [[fy:13 desimber]] [[ga:13 Nollaig]] [[gl:13 de decembro]] [[he:13 בדצמבר]] [[hi:13 दिसंबर]] [[hr:13. prosinca]] [[hu:December 13]] [[ia:13 de decembre]] [[id:13 Desember]] [[io:13 di decembro]] [[is:13. desember]] [[it:13 dicembre]] [[ja:12月13日]] [[jv:13 Desember]] [[ka:13 დეკემბერი]] [[ko:12월 13일]] [[ksh:13. Dezemmber]] [[la:13 Decembris]] [[lb:13. Dezember]] [[lmo:13 12]] [[lt:Gruodžio 13]] [[mk:13 декември]] [[ms:13 Disember]] [[nap:13 'e dicembre]] [[nds-nl:13 december]] [[nl:13 december]] [[nn:13. desember]] [[no:13. desember]] [[nov:13 de desembre]] [[nrm:13 Dézembre]] [[oc:13 de decembre]] [[pam:Disiembri 13]] [[pl:13 grudnia]] [[pt:13 de Dezembro]] [[ro:13 decembrie]] [[ru:13 декабря]] [[scn:13 di dicèmmiru]] [[sco:13 December]] [[se:Juovlamánu 13.]] [[simple:December 13]] [[sk:13. december]] [[sl:13. december]] [[sq:13 Dhjetor]] [[sr:13. децембар]] [[su:13 Désémber]] [[sv:13 december]] [[sw:13 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 13]] [[te:డిసెంబర్ 13]] [[th:13 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 13]] [[tr:13 Aralık]] [[tt:13. Dekäber]] [[uk:13 грудня]] [[vec:13 de diçenbre]] [[vi:13 tháng 12]] [[wa:13 di decimbe]] [[war:Disyembre 13]] [[zh:12月13日]] 2042 65564 2007-01-20T12:21:35Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:14 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:14 Desember]] [[an:14 d'abiento]] [[ar:14 ديسمبر]] [[ast:14 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 14]] [[be:14 сьнежня]] [[bg:14 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ১৪]] [[br:14 Kerzu]] [[bs:14. decembar]] [[ca:14 de desembre]] [[ceb:Disyembre 14]] [[co:14 di decembre]] [[cs:14. prosinec]] [[csb:14 gòdnika]] [[cv:Раштав, 14]] [[cy:14 Rhagfyr]] [[da:14. december]] [[de:14. Dezember]] [[el:14 Δεκεμβρίου]] [[en:December 14]] [[eo:14-a de decembro]] [[es:14 de diciembre]] [[et:14. detsember]] [[eu:Abenduaren 14]] [[fa:۱۴ دسامبر]] [[fi:14. joulukuuta]] [[fo:14. desember]] [[fr:14 décembre]] [[frp:14 dècembro]] [[fur:14 di Dicembar]] [[fy:14 desimber]] [[ga:14 Nollaig]] [[gl:14 de decembro]] [[he:14 בדצמבר]] [[hi:14 दिसंबर]] [[hr:14. prosinca]] [[hu:December 14]] [[ia:14 de decembre]] [[id:14 Desember]] [[io:14 di decembro]] [[is:14. desember]] [[it:14 dicembre]] [[ja:12月14日]] [[jv:14 Desember]] [[ka:14 დეკემბერი]] [[ko:12월 14일]] [[ksh:14. Dezemmber]] [[la:14 Decembris]] [[lb:14. Dezember]] [[lmo:14 12]] [[lt:Gruodžio 14]] [[mk:14 декември]] [[ms:14 Disember]] [[nap:14 'e dicembre]] [[nds:14. Dezember]] [[nds-nl:14 december]] [[nl:14 december]] [[nn:14. desember]] [[no:14. desember]] [[nov:14 de desembre]] [[nrm:14 Dézembre]] [[oc:14 de decembre]] [[pam:Disiembri 14]] [[pl:14 grudnia]] [[pt:14 de Dezembro]] [[ro:14 decembrie]] [[ru:14 декабря]] [[scn:14 di dicèmmiru]] [[sco:14 December]] [[se:Juovlamánu 14.]] [[simple:December 14]] [[sk:14. december]] [[sl:14. december]] [[sq:14 Dhjetor]] [[sr:14. децембар]] [[su:14 Désémber]] [[sv:14 december]] [[sw:14 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 14]] [[te:డిసెంబర్ 14]] [[th:14 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 14]] [[tr:14 Aralık]] [[tt:14. Dekäber]] [[uk:14 грудня]] [[vec:14 de diçenbre]] [[vi:14 tháng 12]] [[wa:14 di decimbe]] [[war:Disyembre 14]] [[zh:12月14日]] 2043 65687 2007-01-20T22:55:50Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:16 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:16 Desember]] [[an:16 d'abiento]] [[ar:16 ديسمبر]] [[ast:16 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 16]] [[be:16 сьнежня]] [[bg:16 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ১৬]] [[br:16 Kerzu]] [[bs:16. decembar]] [[ca:16 de desembre]] [[ceb:Disyembre 16]] [[co:16 di decembre]] [[cs:16. prosinec]] [[csb:16 gòdnika]] [[cv:Раштав, 16]] [[cy:16 Rhagfyr]] [[da:16. december]] [[de:16. Dezember]] [[el:16 Δεκεμβρίου]] [[en:December 16]] [[eo:16-a de decembro]] [[es:16 de diciembre]] [[et:16. detsember]] [[eu:Abenduaren 16]] [[fa:۱۶ دسامبر]] [[fi:16. joulukuuta]] [[fo:16. desember]] [[fr:16 décembre]] [[frp:16 dècembro]] [[fur:16 di Dicembar]] [[fy:16 desimber]] [[ga:16 Nollaig]] [[gl:16 de decembro]] [[he:16 בדצמבר]] [[hi:16 दिसंबर]] [[hr:16. prosinca]] [[hu:December 16]] [[ia:16 de decembre]] [[id:16 Desember]] [[io:16 di decembro]] [[is:16. desember]] [[it:16 dicembre]] [[ja:12月16日]] [[jv:16 Desember]] [[ka:16 დეკემბერი]] [[ko:12월 16일]] [[ksh:16. Dezemmber]] [[la:16 Decembris]] [[lb:16. Dezember]] [[lmo:16 12]] [[lt:Gruodžio 16]] [[mk:16 декември]] [[ms:16 Disember]] [[nap:16 'e dicembre]] [[nds:16. Dezember]] [[nds-nl:16 december]] [[nl:16 december]] [[nn:16. desember]] [[no:16. desember]] [[nov:16 de desembre]] [[nrm:16 Dézembre]] [[oc:16 de decembre]] [[pam:Disiembri 16]] [[pl:16 grudnia]] [[pt:16 de Dezembro]] [[ro:16 decembrie]] [[ru:16 декабря]] [[scn:16 di dicèmmiru]] [[sco:16 December]] [[se:Juovlamánu 16.]] [[sh:16.12.]] [[simple:December 16]] [[sk:16. december]] [[sl:16. december]] [[sq:16 Dhjetor]] [[sr:16. децембар]] [[su:16 Désémber]] [[sv:16 december]] [[sw:16 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 16]] [[te:డిసెంబర్ 16]] [[th:16 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 16]] [[tr:16 Aralık]] [[tt:16. Dekäber]] [[uk:16 грудня]] [[vec:16 de diçenbre]] [[vi:16 tháng 12]] [[vls:16 december]] [[wa:16 di decimbe]] [[war:Disyembre 16]] [[zh:12月16日]] 2044 65705 2007-01-21T05:09:28Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:17 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:17 Desember]] [[an:17 d'abiento]] [[ang:17 Gēolmōnaþ]] [[ar:17 ديسمبر]] [[ast:17 d'avientu]] [[az:17 Dekabr]] [[bat-smg:Groude 17]] [[be:17 сьнежня]] [[bg:17 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ১৭]] [[br:17 Kerzu]] [[bs:17. decembar]] [[ca:17 de desembre]] [[ceb:Disyembre 17]] [[co:17 di decembre]] [[cs:17. prosinec]] [[csb:17 gòdnika]] [[cv:Раштав, 17]] [[cy:17 Rhagfyr]] [[da:17. december]] [[de:17. Dezember]] [[el:17 Δεκεμβρίου]] [[en:December 17]] [[eo:17-a de decembro]] [[es:17 de diciembre]] [[et:17. detsember]] [[eu:Abenduaren 17]] [[fi:17. joulukuuta]] [[fo:17. desember]] [[fr:17 décembre]] [[frp:17 dècembro]] [[fur:17 di Dicembar]] [[fy:17 desimber]] [[ga:17 Nollaig]] [[gl:17 de decembro]] [[he:17 בדצמבר]] [[hi:17 दिसंबर]] [[hr:17. prosinca]] [[hu:December 17]] [[ia:17 de decembre]] [[id:17 Desember]] [[io:17 di decembro]] [[is:17. desember]] [[it:17 dicembre]] [[ja:12月17日]] [[jv:17 Desember]] [[ka:17 დეკემბერი]] [[ko:12월 17일]] [[ksh:17. Dezemmber]] [[la:17 Decembris]] [[lb:17. Dezember]] [[lmo:17 12]] [[lt:Gruodžio 17]] [[mk:17 декември]] [[ms:17 Disember]] [[nap:17 'e dicembre]] [[nds:17. Dezember]] [[nds-nl:17 december]] [[nl:17 december]] [[nn:17. desember]] [[no:17. desember]] [[nov:17 de desembre]] [[nrm:17 Dézembre]] [[oc:17 de decembre]] [[os:17 декабры]] [[pam:Disiembri 17]] [[pl:17 grudnia]] [[pt:17 de Dezembro]] [[ro:17 decembrie]] [[ru:17 декабря]] [[scn:17 di dicèmmiru]] [[sco:17 December]] [[se:Juovlamánu 17.]] [[sh:17.12.]] [[simple:December 17]] [[sk:17. december]] [[sl:17. december]] [[sq:17 Dhjetor]] [[sr:17. децембар]] [[su:17 Désémber]] [[sv:17 december]] [[sw:17 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 17]] [[te:డిసెంబర్ 17]] [[th:17 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 17]] [[tr:17 Aralık]] [[tt:17. Dekäber]] [[uk:17 грудня]] [[vec:17 de diçenbre]] [[vi:17 tháng 12]] [[wa:17 di decimbe]] [[war:Disyembre 17]] [[zh:12月17日]] 2045 65806 2007-01-21T21:00:25Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:18 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:18 Desember]] [[an:18 d'abiento]] [[ar:18 ديسمبر]] [[ast:18 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 18]] [[be:18 сьнежня]] [[bg:18 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ১৮]] [[br:18 Kerzu]] [[bs:18. decembar]] [[ca:18 de desembre]] [[ceb:Disyembre 18]] [[co:18 di decembre]] [[cs:18. prosinec]] [[csb:18 gòdnika]] [[cv:Раштав, 18]] [[cy:18 Rhagfyr]] [[da:18. december]] [[de:18. Dezember]] [[el:18 Δεκεμβρίου]] [[en:December 18]] [[eo:18-a de decembro]] [[es:18 de diciembre]] [[et:18. detsember]] [[eu:Abenduaren 18]] [[fi:18. joulukuuta]] [[fo:18. desember]] [[fr:18 décembre]] [[frp:18 dècembro]] [[fur:18 di Dicembar]] [[fy:18 desimber]] [[ga:18 Nollaig]] [[gl:18 de decembro]] [[he:18 בדצמבר]] [[hi:18 दिसंबर]] [[hr:18. prosinca]] [[hu:December 18]] [[ia:18 de decembre]] [[id:18 Desember]] [[io:18 di decembro]] [[is:18. desember]] [[it:18 dicembre]] [[ja:12月18日]] [[jv:18 Desember]] [[ka:18 დეკემბერი]] [[ko:12월 18일]] [[ksh:18. Dezemmber]] [[la:18 Decembris]] [[lb:18. Dezember]] [[lmo:18 12]] [[lt:Gruodžio 18]] [[mk:18 декември]] [[ms:18 Disember]] [[nap:18 'e dicembre]] [[nds-nl:18 december]] [[nl:18 december]] [[nn:18. desember]] [[no:18. desember]] [[nov:18 de desembre]] [[nrm:18 Dézembre]] [[oc:18 de decembre]] [[os:18 декабры]] [[pam:Disiembri 18]] [[pl:18 grudnia]] [[pt:18 de Dezembro]] [[ro:18 decembrie]] [[ru:18 декабря]] [[scn:18 di dicèmmiru]] [[sco:18 December]] [[se:Juovlamánu 18.]] [[sh:18.12.]] [[simple:December 18]] [[sk:18. december]] [[sl:18. december]] [[sq:18 Dhjetor]] [[sr:18. децембар]] [[su:18 Désémber]] [[sv:18 december]] [[sw:18 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 18]] [[te:డిసెంబర్ 18]] [[th:18 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 18]] [[tr:18 Aralık]] [[tt:18. Dekäber]] [[uk:18 грудня]] [[vec:18 de diçenbre]] [[vi:18 tháng 12]] [[wa:18 di decimbe]] [[war:Disyembre 18]] [[zh:12月18日]] 2046 64105 2007-01-11T14:56:11Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:19 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:19 Desember]] [[an:19 d'abiento]] [[ar:19 ديسمبر]] [[ast:19 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 19]] [[be:19 сьнежня]] [[bg:19 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ১৯]] [[br:19 Kerzu]] [[bs:19. decembar]] [[ca:19 de desembre]] [[ceb:Disyembre 19]] [[co:19 di decembre]] [[cs:19. prosinec]] [[csb:19 gòdnika]] [[cv:Раштав, 19]] [[cy:19 Rhagfyr]] [[da:19. december]] [[de:19. Dezember]] [[el:19 Δεκεμβρίου]] [[en:December 19]] [[eo:19-a de decembro]] [[es:19 de diciembre]] [[et:19. detsember]] [[eu:Abenduaren 19]] [[fi:19. joulukuuta]] [[fo:19. desember]] [[fr:19 décembre]] [[frp:19 dècembro]] [[fur:19 di Dicembar]] [[fy:19 desimber]] [[ga:19 Nollaig]] [[gl:19 de decembro]] [[he:19 בדצמבר]] [[hi:19 दिसंबर]] [[hr:19. prosinca]] [[hu:December 19]] [[ia:19 de decembre]] [[id:19 Desember]] [[io:19 di decembro]] [[is:19. desember]] [[it:19 dicembre]] [[ja:12月19日]] [[jv:19 Desember]] [[ka:19 დეკემბერი]] [[ko:12월 19일]] [[ksh:19. Dezemmber]] [[la:19 Decembris]] [[lb:19. Dezember]] [[lmo:19 12]] [[lt:Gruodžio 19]] [[mk:19 декември]] [[ms:19 Disember]] [[nap:19 'e dicembre]] [[nds-nl:19 december]] [[nl:19 december]] [[nn:19. desember]] [[no:19. desember]] [[nov:19 de desembre]] [[nrm:19 Dézembre]] [[oc:19 de decembre]] [[os:19 декабры]] [[pam:Disiembri 19]] [[pl:19 grudnia]] [[pt:19 de Dezembro]] [[ro:19 decembrie]] [[ru:19 декабря]] [[scn:19 di dicèmmiru]] [[sco:19 December]] [[se:Juovlamánu 19.]] [[sh:19.12.]] [[simple:December 19]] [[sk:19. december]] [[sl:19. december]] [[sq:19 Dhjetor]] [[sr:19. децембар]] [[su:19 Désémber]] [[sv:19 december]] [[sw:19 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 19]] [[te:డిసెంబర్ 19]] [[th:19 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 19]] [[tr:19 Aralık]] [[tt:19. Dekäber]] [[uk:19 грудня]] [[vec:19 de diçenbre]] [[vi:19 tháng 12]] [[wa:19 di decimbe]] [[war:Disyembre 19]] [[zh:12月19日]] 2047 64196 2007-01-12T01:27:23Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:20 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:20 Desember]] [[an:20 d'abiento]] [[ar:20 ديسمبر]] [[ast:20 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 20]] [[be:20 сьнежня]] [[bg:20 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ২০]] [[br:20 Kerzu]] [[bs:20. decembar]] [[ca:20 de desembre]] [[ceb:Disyembre 20]] [[co:20 di decembre]] [[cs:20. prosinec]] [[csb:20 gòdnika]] [[cv:Раштав, 20]] [[cy:20 Rhagfyr]] [[da:20. december]] [[de:20. Dezember]] [[el:20 Δεκεμβρίου]] [[en:December 20]] [[eo:20-a de decembro]] [[es:20 de diciembre]] [[et:20. detsember]] [[eu:Abenduaren 20]] [[fi:20. joulukuuta]] [[fo:20. desember]] [[fr:20 décembre]] [[frp:20 dècembro]] [[fur:20 di Dicembar]] [[fy:20 desimber]] [[ga:20 Nollaig]] [[gl:20 de decembro]] [[he:20 בדצמבר]] [[hi:20 दिसंबर]] [[hr:20. prosinca]] [[hu:December 20]] [[ia:20 de decembre]] [[id:20 Desember]] [[io:20 di decembro]] [[is:20. desember]] [[it:20 dicembre]] [[ja:12月20日]] [[jv:20 Desember]] [[ka:20 დეკემბერი]] [[ko:12월 20일]] [[ksh:20. Dezemmber]] [[la:20 Decembris]] [[lb:20. Dezember]] [[lmo:20 12]] [[lt:Gruodžio 20]] [[mk:20 декември]] [[ms:20 Disember]] [[nap:20 'e dicembre]] [[nds-nl:20 december]] [[nl:20 december]] [[nn:20. desember]] [[no:20. desember]] [[nov:20 de desembre]] [[nrm:20 Dézembre]] [[oc:20 de decembre]] [[pam:Disiembri 20]] [[pl:20 grudnia]] [[pt:20 de Dezembro]] [[ro:20 decembrie]] [[ru:20 декабря]] [[scn:20 di dicèmmiru]] [[sco:20 December]] [[se:Juovlamánu 20.]] [[sh:20.12.]] [[simple:December 20]] [[sk:20. december]] [[sl:20. december]] [[sq:20 Dhjetor]] [[sr:20. децембар]] [[su:20 Désémber]] [[sv:20 december]] [[sw:20 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 20]] [[te:డిసెంబర్ 20]] [[th:20 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 20]] [[tr:20 Aralık]] [[tt:20. Dekäber]] [[uk:20 грудня]] [[vec:20 de diçenbre]] [[vi:20 tháng 12]] [[vls:20 december]] [[wa:20 di decimbe]] [[war:Disyembre 20]] [[zh:12月20日]] 2048 66978 2007-01-29T12:35:52Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ml:ഡിസംബര്‍ 21]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, [[en:]] [[de:]] [[tr:]] --> [[af:21 Desember]] [[an:21 d'abiento]] [[ar:21 ديسمبر]] [[ast:21 d'avientu]] [[az:21 Dekabr]] [[bat-smg:Groude 21]] [[be:21 сьнежня]] [[bg:21 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ২১]] [[br:21 Kerzu]] [[bs:21. decembar]] [[ca:21 de desembre]] [[ceb:Disyembre 21]] [[co:21 di decembre]] [[cs:21. prosinec]] [[csb:21 gòdnika]] [[cv:Раштав, 21]] [[cy:21 Rhagfyr]] [[da:21. december]] [[de:21. Dezember]] [[el:21 Δεκεμβρίου]] [[en:December 21]] [[eo:21-a de decembro]] [[es:21 de diciembre]] [[et:21. detsember]] [[eu:Abenduaren 21]] [[fi:21. joulukuuta]] [[fo:21. desember]] [[fr:21 décembre]] [[frp:21 dècembro]] [[fur:21 di Dicembar]] [[fy:21 desimber]] [[ga:21 Nollaig]] [[gl:21 de decembro]] [[he:21 בדצמבר]] [[hi:21 दिसंबर]] [[hr:21. prosinca]] [[hu:December 21]] [[ia:21 de decembre]] [[id:21 Desember]] [[io:21 di decembro]] [[is:21. desember]] [[it:21 dicembre]] [[ja:12月21日]] [[jv:21 Desember]] [[ka:21 დეკემბერი]] [[ko:12월 21일]] [[ksh:21. Dezemmber]] [[la:21 Decembris]] [[lb:21. Dezember]] [[lmo:21 12]] [[lt:Gruodžio 21]] [[mk:21 декември]] [[ml:ഡിസംബര്‍ 21]] [[ms:21 Disember]] [[nap:21 'e dicembre]] [[nds-nl:21 december]] [[nl:21 december]] [[nn:21. desember]] [[no:21. desember]] [[nov:21 de desembre]] [[nrm:21 Dézembre]] [[oc:21 de decembre]] [[pam:Disiembri 21]] [[pl:21 grudnia]] [[pt:21 de Dezembro]] [[ro:21 decembrie]] [[ru:21 декабря]] [[scn:21 di dicèmmiru]] [[sco:21 December]] [[se:Juovlamánu 21.]] [[sh:21.12.]] [[simple:December 21]] [[sk:21. december]] [[sl:21. december]] [[sq:21 Dhjetor]] [[sr:21. децембар]] [[su:21 Désémber]] [[sv:21 december]] [[sw:21 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 21]] [[te:డిసెంబర్ 21]] [[th:21 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 21]] [[tr:21 Aralık]] [[tt:21. Dekäber]] [[uk:21 грудня]] [[vec:21 de diçenbre]] [[vi:21 tháng 12]] [[wa:21 di decimbe]] [[war:Disyembre 21]] [[zh:12月21日]] 2049 64251 2007-01-12T06:12:50Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:22 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:22 Desember]] [[an:22 d'abiento]] [[ar:22 ديسمبر]] [[ast:22 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 22]] [[be:22 сьнежня]] [[bg:22 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ২২]] [[br:22 Kerzu]] [[bs:22. decembar]] [[ca:22 de desembre]] [[ceb:Disyembre 22]] [[co:22 di decembre]] [[cs:22. prosinec]] [[csb:22 gòdnika]] [[cv:Раштав, 22]] [[cy:22 Rhagfyr]] [[da:22. december]] [[de:22. Dezember]] [[el:22 Δεκεμβρίου]] [[en:December 22]] [[eo:22-a de decembro]] [[es:22 de diciembre]] [[et:22. detsember]] [[eu:Abenduaren 22]] [[fa:۲۲ دسامبر]] [[fi:22. joulukuuta]] [[fo:22. desember]] [[fr:22 décembre]] [[frp:22 dècembro]] [[fur:22 di Dicembar]] [[fy:22 desimber]] [[ga:22 Nollaig]] [[gl:22 de decembro]] [[he:22 בדצמבר]] [[hi:22 दिसंबर]] [[hr:22. prosinca]] [[hu:December 22]] [[ia:22 de decembre]] [[id:22 Desember]] [[io:22 di decembro]] [[is:22. desember]] [[it:22 dicembre]] [[ja:12月22日]] [[jv:22 Desember]] [[ka:22 დეკემბერი]] [[ko:12월 22일]] [[ksh:22. Dezemmber]] [[la:22 Decembris]] [[lb:22. Dezember]] [[lmo:22 12]] [[lt:Gruodžio 22]] [[mk:22 декември]] [[ms:22 Disember]] [[nap:22 'e dicembre]] [[nds-nl:22 december]] [[nl:22 december]] [[nn:22. desember]] [[no:22. desember]] [[nov:22 de desembre]] [[nrm:22 Dézembre]] [[oc:22 de decembre]] [[pam:Disiembri 22]] [[pl:22 grudnia]] [[pt:22 de Dezembro]] [[ro:22 decembrie]] [[ru:22 декабря]] [[scn:22 di dicèmmiru]] [[sco:22 December]] [[se:Juovlamánu 22.]] [[sh:22.12.]] [[simple:December 22]] [[sk:22. december]] [[sl:22. december]] [[sq:22 Dhjetor]] [[sr:22. децембар]] [[su:22 Désémber]] [[sv:22 december]] [[sw:22 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 22]] [[te:డిసెంబర్ 22]] [[th:22 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 22]] [[tr:22 Aralık]] [[tt:22. Dekäber]] [[uk:22 грудня]] [[vec:22 de diçenbre]] [[vi:22 tháng 12]] [[vls:22 december]] [[wa:22 d' decimbe]] [[war:Disyembre 22]] [[zh:12月22日]] 2050 64265 2007-01-12T07:32:56Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:23 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:23 Desember]] [[an:23 d'abiento]] [[ar:23 ديسمبر]] [[ast:23 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 23]] [[be:23 сьнежня]] [[bg:23 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ২৩]] [[br:23 Kerzu]] [[bs:23. decembar]] [[ca:23 de desembre]] [[ceb:Disyembre 23]] [[co:23 di decembre]] [[cs:23. prosinec]] [[csb:23 gòdnika]] [[cv:Раштав, 23]] [[cy:23 Rhagfyr]] [[da:23. december]] [[de:23. Dezember]] [[el:23 Δεκεμβρίου]] [[en:December 23]] [[eo:23-a de decembro]] [[es:23 de diciembre]] [[et:23. detsember]] [[eu:Abenduaren 23]] [[fi:23. joulukuuta]] [[fo:23. desember]] [[fr:23 décembre]] [[frp:23 dècembro]] [[fur:23 di Dicembar]] [[fy:23 desimber]] [[ga:23 Nollaig]] [[gl:23 de decembro]] [[he:23 בדצמבר]] [[hi:23 दिसंबर]] [[hr:23. prosinca]] [[hu:December 23]] [[ia:23 de decembre]] [[id:23 Desember]] [[io:23 di decembro]] [[is:23. desember]] [[it:23 dicembre]] [[ja:12月23日]] [[jv:23 Desember]] [[ka:23 დეკემბერი]] [[ko:12월 23일]] [[ksh:23. Dezemmber]] [[la:23 Decembris]] [[lb:23. Dezember]] [[lmo:23 12]] [[lt:Gruodžio 23]] [[mk:23 декември]] [[ms:23 Disember]] [[nap:23 'e dicembre]] [[nds-nl:23 december]] [[nl:23 december]] [[nn:23. desember]] [[no:23. desember]] [[nov:23 de desembre]] [[nrm:23 Dézembre]] [[oc:23 de decembre]] [[pam:Disiembri 23]] [[pl:23 grudnia]] [[pt:23 de Dezembro]] [[ro:23 decembrie]] [[ru:23 декабря]] [[scn:23 di dicèmmiru]] [[sco:23 December]] [[se:Juovlamánu 23.]] [[sh:23.12.]] [[simple:December 23]] [[sk:23. december]] [[sl:23. december]] [[sq:23 Dhjetor]] [[sr:23. децембар]] [[su:23 Désémber]] [[sv:23 december]] [[sw:23 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 23]] [[te:డిసెంబర్ 23]] [[th:23 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 23]] [[tr:23 Aralık]] [[tt:23. Dekäber]] [[uk:23 грудня]] [[vec:23 de diçenbre]] [[vi:23 tháng 12]] [[wa:23 d' decimbe]] [[war:Disyembre 23]] [[zh:12月23日]] 2051 64291 2007-01-12T09:41:47Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:24 december]] {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:24 Desember]] [[an:24 d'abiento]] [[ar:24 ديسمبر]] [[ast:24 d'avientu]] [[az:24 Dekabr]] [[bat-smg:Groude 24]] [[be:24 сьнежня]] [[bg:24 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ২৪]] [[br:24 Kerzu]] [[bs:24. decembar]] [[ca:24 de desembre]] [[ceb:Disyembre 24]] [[co:24 di decembre]] [[cs:24. prosinec]] [[csb:24 gòdnika]] [[cv:Раштав, 24]] [[cy:24 Rhagfyr]] [[da:24. december]] [[de:24. Dezember]] [[el:24 Δεκεμβρίου]] [[en:December 24]] [[eo:24-a de decembro]] [[es:24 de diciembre]] [[et:24. detsember]] [[eu:Abenduaren 24]] [[fi:24. joulukuuta]] [[fo:24. desember]] [[fr:24 décembre]] [[frp:24 dècembro]] [[fur:24 di Dicembar]] [[fy:24 desimber]] [[ga:24 Nollaig]] [[gl:24 de decembro]] [[he:24 בדצמבר]] [[hi:24 दिसंबर]] [[hr:24. prosinca]] [[hu:December 24]] [[ia:24 de decembre]] [[id:24 Desember]] [[io:24 di decembro]] [[is:24. desember]] [[it:24 dicembre]] [[ja:12月24日]] [[jv:24 Desember]] [[ka:24 დეკემბერი]] [[ko:12월 24일]] [[ksh:24. Dezemmber]] [[la:24 Decembris]] [[lb:24. Dezember]] [[li:24 december]] [[lmo:24 12]] [[lt:Gruodžio 24]] [[mk:24 декември]] [[ms:24 Disember]] [[nap:24 'e dicembre]] [[nds-nl:24 december]] [[nl:24 december]] [[nn:24. desember]] [[no:24. desember]] [[nov:24 de desembre]] [[nrm:24 Dézembre]] [[oc:24 de decembre]] [[os:24 декабры]] [[pam:Disiembri 24]] [[pl:24 grudnia]] [[pt:24 de Dezembro]] [[ro:24 decembrie]] [[ru:24 декабря]] [[scn:24 di dicèmmiru]] [[sco:24 December]] [[se:Juovlamánu 24.]] [[sh:24.12.]] [[simple:December 24]] [[sk:24. december]] [[sl:24. december]] [[sq:24 Dhjetor]] [[sr:24. децембар]] [[su:24 Désémber]] [[sv:24 december]] [[sw:24 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 24]] [[te:డిసెంబర్ 24]] [[th:24 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 24]] [[tr:24 Aralık]] [[tt:24. Dekäber]] [[uk:24 грудня]] [[vec:24 de diçenbre]] [[vi:24 tháng 12]] [[wa:24 di decimbe]] [[war:Disyembre 24]] [[zh:12月24日]] 2052 64134 2007-01-11T20:17:11Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bat-smg, frp, hi, nds-nl {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:26 Desember]] [[an:26 d'abiento]] [[ang:26 Gēolmōnaþ]] [[ar:26 ديسمبر]] [[ast:26 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 26]] [[be:26 сьнежня]] [[bg:26 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ২৬]] [[br:26 Kerzu]] [[bs:26. decembar]] [[ca:26 de desembre]] [[ceb:Disyembre 26]] [[co:26 di decembre]] [[cs:26. prosinec]] [[csb:26 gòdnika]] [[cv:Раштав, 26]] [[cy:26 Rhagfyr]] [[da:26. december]] [[de:26. Dezember]] [[el:26 Δεκεμβρίου]] [[en:December 26]] [[eo:26-a de decembro]] [[es:26 de diciembre]] [[et:26. detsember]] [[eu:Abenduaren 26]] [[fa:۲۶ دسامبر]] [[fi:26. joulukuuta]] [[fo:26. desember]] [[fr:26 décembre]] [[frp:26 dècembro]] [[fur:26 di Dicembar]] [[fy:26 desimber]] [[ga:26 Nollaig]] [[gl:26 de decembro]] [[he:26 בדצמבר]] [[hi:26 दिसंबर]] [[hr:26. prosinca]] [[hu:December 26]] [[ia:26 de decembre]] [[id:26 Desember]] [[io:26 di decembro]] [[is:26. desember]] [[it:26 dicembre]] [[ja:12月26日]] [[jv:26 Desember]] [[ka:26 დეკემბერი]] [[kn:ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೬]] [[ko:12월 26일]] [[ksh:26. Dezemmber]] [[la:26 Decembris]] [[lb:26. Dezember]] [[li:26 december]] [[lmo:26 12]] [[lt:Gruodžio 26]] [[mi:26 Hakihea]] [[mk:26 декември]] [[ms:26 Disember]] [[nap:26 'e dicembre]] [[nds-nl:26 december]] [[nl:26 december]] [[nn:26. desember]] [[no:26. desember]] [[nov:26 de desembre]] [[nrm:26 Dézembre]] [[oc:26 de decembre]] [[os:26 декабры]] [[pam:Disiembri 26]] [[pl:26 grudnia]] [[pt:26 de Dezembro]] [[ro:26 decembrie]] [[ru:26 декабря]] [[scn:26 di dicèmmiru]] [[sco:26 December]] [[se:Juovlamánu 26.]] [[sh:26.12.]] [[simple:December 26]] [[sk:26. december]] [[sl:26. december]] [[sq:26 Dhjetor]] [[sr:26. децембар]] [[su:26 Désémber]] [[sv:26 december]] [[sw:26 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 26]] [[te:డిసెంబర్ 26]] [[th:26 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 26]] [[tr:26 Aralık]] [[tt:26. Dekäber]] [[uk:26 грудня]] [[vec:26 de diçenbre]] [[vi:26 tháng 12]] [[wa:26 di decimbe]] [[war:Disyembre 26]] [[zh:12月26日]] 2053 64162 2007-01-11T21:34:22Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bat-smg, frp, hi, nds-nl, ta {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[2003]] Siyasetmedar û nivîskarê kurd [[Hemreş Reşo]] çû ser dilovaniya xwe. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:27 Desember]] [[an:27 d'abiento]] [[ar:27 ديسمبر]] [[ast:27 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 27]] [[be:27 сьнежня]] [[bg:27 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ২৭]] [[br:27 Kerzu]] [[bs:27. decembar]] [[ca:27 de desembre]] [[ceb:Disyembre 27]] [[co:27 di decembre]] [[cs:27. prosinec]] [[csb:27 gòdnika]] [[cv:Раштав, 27]] [[cy:27 Rhagfyr]] [[da:27. december]] [[de:27. Dezember]] [[el:27 Δεκεμβρίου]] [[en:December 27]] [[eo:27-a de decembro]] [[es:27 de diciembre]] [[et:27. detsember]] [[eu:Abenduaren 27]] [[fa:۲۷ دسامبر]] [[fi:27. joulukuuta]] [[fo:27. desember]] [[fr:27 décembre]] [[frp:27 dècembro]] [[fur:27 di Dicembar]] [[fy:27 desimber]] [[ga:27 Nollaig]] [[gl:27 de decembro]] [[he:27 בדצמבר]] [[hi:27 दिसंबर]] [[hr:27. prosinca]] [[hu:December 27]] [[ia:27 de decembre]] [[id:27 Desember]] [[io:27 di decembro]] [[is:27. desember]] [[it:27 dicembre]] [[ja:12月27日]] [[jv:27 Desember]] [[ka:27 დეკემბერი]] [[ko:12월 27일]] [[ksh:27. Dezemmber]] [[la:27 Decembris]] [[lb:27. Dezember]] [[li:27 december]] [[lmo:27 12]] [[lt:Gruodžio 27]] [[mk:27 декември]] [[ms:27 Disember]] [[nap:27 'e dicembre]] [[nds-nl:27 december]] [[nl:27 december]] [[nn:27. desember]] [[no:27. desember]] [[nov:27 de desembre]] [[nrm:27 Dézembre]] [[oc:27 de decembre]] [[os:27 декабры]] [[pam:Disiembri 27]] [[pl:27 grudnia]] [[pt:27 de Dezembro]] [[ro:27 decembrie]] [[ru:27 декабря]] [[scn:27 di dicèmmiru]] [[sco:27 December]] [[se:Juovlamánu 27.]] [[sh:27.12.]] [[simple:December 27]] [[sk:27. december]] [[sl:27. december]] [[sq:27 Dhjetor]] [[sr:27. децембар]] [[su:27 Désémber]] [[sv:27 december]] [[sw:27 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 27]] [[te:డిసెంబర్ 27]] [[th:27 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 27]] [[tr:27 Aralık]] [[tt:27. Dekäber]] [[uk:27 грудня]] [[vec:27 de diçenbre]] [[vi:27 tháng 12]] [[wa:27 di decimbe]] [[war:Disyembre 27]] [[zh:12月27日]] 2054 64211 2007-01-12T03:06:19Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bat-smg, frp, hi, nds-nl, ta {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:28 Desember]] [[an:28 d'abiento]] [[ar:28 ديسمبر]] [[ast:28 d'avientu]] [[az:28 Dekabr]] [[bat-smg:Groude 28]] [[be:28 сьнежня]] [[bg:28 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ২৮]] [[br:28 Kerzu]] [[bs:28. decembar]] [[ca:28 de desembre]] [[ceb:Disyembre 28]] [[co:28 di decembre]] [[cs:28. prosinec]] [[csb:28 gòdnika]] [[cv:Раштав, 28]] [[cy:28 Rhagfyr]] [[da:28. december]] [[de:28. Dezember]] [[el:28 Δεκεμβρίου]] [[en:December 28]] [[eo:28-a de decembro]] [[es:28 de diciembre]] [[et:28. detsember]] [[eu:Abenduaren 28]] [[fa:۲۸ دسامبر]] [[fi:28. joulukuuta]] [[fo:28. desember]] [[fr:28 décembre]] [[frp:28 dècembro]] [[fur:28 di Dicembar]] [[fy:28 desimber]] [[ga:28 Nollaig]] [[gl:28 de decembro]] [[he:28 בדצמבר]] [[hi:28 दिसंबर]] [[hr:28. prosinca]] [[hu:December 28]] [[ia:28 de decembre]] [[id:28 Desember]] [[io:28 di decembro]] [[is:28. desember]] [[it:28 dicembre]] [[ja:12月28日]] [[jv:28 Desember]] [[ka:28 დეკემბერი]] [[ko:12월 28일]] [[ksh:28. Dezemmber]] [[la:28 Decembris]] [[lb:28. Dezember]] [[lmo:28 12]] [[lt:Gruodžio 28]] [[mk:28 декември]] [[ms:28 Disember]] [[nap:28 'e dicembre]] [[nds-nl:28 december]] [[nl:28 december]] [[nn:28. desember]] [[no:28. desember]] [[nov:28 de desembre]] [[nrm:28 Dézembre]] [[oc:28 de decembre]] [[os:28 декабры]] [[pam:Disiembri 28]] [[pl:28 grudnia]] [[pt:28 de Dezembro]] [[ro:28 decembrie]] [[ru:28 декабря]] [[scn:28 di dicèmmiru]] [[sco:28 December]] [[se:Juovlamánu 28.]] [[sh:28.12.]] [[simple:December 28]] [[sk:28. december]] [[sl:28. december]] [[sq:28 Dhjetor]] [[sr:28. децембар]] [[su:28 Désémber]] [[sv:28 december]] [[sw:28 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 28]] [[te:డిసెంబర్ 28]] [[th:28 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 28]] [[tr:28 Aralık]] [[tt:28. Dekäber]] [[uk:28 грудня]] [[vec:28 de diçenbre]] [[vi:28 tháng 12]] [[wa:28 di decimbe]] [[war:Disyembre 28]] [[zh:12月28日]] 2055 64241 2007-01-12T05:24:34Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bat-smg, frp, hi, nds-nl, ta {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:29 Desember]] [[an:29 d'abiento]] [[ar:29 ديسمبر]] [[ast:29 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 29]] [[be:29 сьнежня]] [[bg:29 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ২৯]] [[br:29 Kerzu]] [[bs:29. decembar]] [[ca:29 de desembre]] [[ceb:Disyembre 29]] [[co:29 di decembre]] [[cs:29. prosinec]] [[csb:29 gòdnika]] [[cv:Раштав, 29]] [[cy:29 Rhagfyr]] [[da:29. december]] [[de:29. Dezember]] [[el:29 Δεκεμβρίου]] [[en:December 29]] [[eo:29-a de decembro]] [[es:29 de diciembre]] [[et:29. detsember]] [[eu:Abenduaren 29]] [[fa:۲۹ دسامبر]] [[fi:29. joulukuuta]] [[fo:29. desember]] [[fr:29 décembre]] [[frp:29 dècembro]] [[fur:29 di Dicembar]] [[fy:29 desimber]] [[ga:29 Nollaig]] [[gl:29 de decembro]] [[he:29 בדצמבר]] [[hi:29 दिसंबर]] [[hr:29. prosinca]] [[hu:December 29]] [[ia:29 de decembre]] [[id:29 Desember]] [[io:29 di decembro]] [[is:29. desember]] [[it:29 dicembre]] [[ja:12月29日]] [[jv:29 Desember]] [[ka:29 დეკემბერი]] [[kn:ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೯]] [[ko:12월 29일]] [[ksh:29. Dezemmber]] [[la:29 Decembris]] [[lb:29. Dezember]] [[lmo:29 12]] [[lt:Gruodžio 29]] [[mk:29 декември]] [[ms:29 Disember]] [[nap:29 'e dicembre]] [[nds-nl:29 december]] [[nl:29 december]] [[nn:29. desember]] [[no:29. desember]] [[nov:29 de desembre]] [[nrm:29 Dézembre]] [[oc:29 de decembre]] [[os:29 декабры]] [[pam:Disiembri 29]] [[pl:29 grudnia]] [[pt:29 de Dezembro]] [[ro:29 decembrie]] [[ru:29 декабря]] [[scn:29 di dicèmmiru]] [[sco:29 December]] [[se:Juovlamánu 29.]] [[sh:29.12.]] [[simple:December 29]] [[sk:29. december]] [[sl:29. december]] [[sq:29 Dhjetor]] [[sr:29. децембар]] [[su:29 Désémber]] [[sv:29 december]] [[sw:29 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 29]] [[te:డిసెంబర్ 29]] [[th:29 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 29]] [[tr:29 Aralık]] [[tt:29. Dekäber]] [[uk:29 грудня]] [[vec:29 de diçenbre]] [[vi:29 tháng 12]] [[wa:29 di decimbe]] [[war:Disyembre 29]] [[zh:12月29日]] 2056 64307 2007-01-12T11:25:49Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bat-smg, frp, hi, nds-nl, ta {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:30 Desember]] [[an:30 d'abiento]] [[ar:30 ديسمبر]] [[ast:30 d'avientu]] [[bat-smg:Groude 30]] [[be:30 сьнежня]] [[bg:30 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ৩০]] [[br:30 Kerzu]] [[bs:30. decembar]] [[ca:30 de desembre]] [[ceb:Disyembre 30]] [[co:30 di decembre]] [[cs:30. prosinec]] [[csb:30 gòdnika]] [[cv:Раштав, 30]] [[cy:30 Rhagfyr]] [[da:30. december]] [[de:30. Dezember]] [[el:30 Δεκεμβρίου]] [[en:December 30]] [[eo:30-a de decembro]] [[es:30 de diciembre]] [[et:30. detsember]] [[eu:Abenduaren 30]] [[fa:۳۰ دسامبر]] [[fi:30. joulukuuta]] [[fo:30. desember]] [[fr:30 décembre]] [[frp:30 dècembro]] [[fur:30 di Dicembar]] [[fy:30 desimber]] [[ga:30 Nollaig]] [[gl:30 de decembro]] [[he:30 בדצמבר]] [[hi:30 दिसंबर]] [[hr:30. prosinca]] [[hu:December 30]] [[ia:30 de decembre]] [[id:30 Desember]] [[io:30 di decembro]] [[is:30. desember]] [[it:30 dicembre]] [[ja:12月30日]] [[jv:30 Desember]] [[ka:30 დეკემბერი]] [[ko:12월 30일]] [[ksh:30. Dezemmber]] [[la:30 Decembris]] [[lb:30. Dezember]] [[lmo:30 12]] [[lt:Gruodžio 30]] [[mk:30 декември]] [[ms:30 Disember]] [[nap:30 'e dicembre]] [[nds-nl:30 december]] [[nl:30 december]] [[nn:30. desember]] [[no:30. desember]] [[nov:30 de desembre]] [[nrm:30 Dézembre]] [[oc:30 de decembre]] [[os:30 декабры]] [[pam:Disiembri 30]] [[pl:30 grudnia]] [[pt:30 de Dezembro]] [[ro:30 decembrie]] [[ru:30 декабря]] [[scn:30 di dicèmmiru]] [[sco:30 December]] [[se:Juovlamánu 30.]] [[sh:30.12.]] [[simple:December 30]] [[sk:30. december]] [[sl:30. december]] [[sq:30 Dhjetor]] [[sr:30. децембар]] [[su:30 Désémber]] [[sv:30 december]] [[sw:30 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 30]] [[te:డిసెంబర్ 30]] [[th:30 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 30]] [[tr:30 Aralık]] [[tt:30. Dekäber]] [[uk:30 грудня]] [[vec:30 de diçenbre]] [[vi:30 tháng 12]] [[wa:30 di decimbe]] [[war:Disyembre 30]] [[zh:12月30日]] 2057 64318 2007-01-12T13:21:25Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bat-smg, frp, hi, nds-nl, ta, vls {{berfanbar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:31 Desember]] [[an:31 d'abiento]] [[ar:31 ديسمبر]] [[ast:31 d'avientu]] [[az:31 Dekabr]] [[bat-smg:Groude 31]] [[be:31 сьнежня]] [[bg:31 декември]] [[bpy:ডিসেম্বর ৩১]] [[br:31 Kerzu]] [[bs:31. decembar]] [[ca:31 de desembre]] [[ceb:Disyembre 31]] [[co:31 di decembre]] [[cs:31. prosinec]] [[csb:31 gòdnika]] [[cv:Раштав, 31]] [[cy:31 Rhagfyr]] [[da:31. december]] [[de:31. Dezember]] [[el:31 Δεκεμβρίου]] [[en:December 31]] [[eo:31-a de decembro]] [[es:31 de diciembre]] [[et:31. detsember]] [[eu:Abenduaren 31]] [[fa:۳۱ دسامبر]] [[fi:31. joulukuuta]] [[fo:31. desember]] [[fr:31 décembre]] [[frp:31 dècembro]] [[fur:31 di Dicembar]] [[fy:31 desimber]] [[ga:31 Nollaig]] [[gl:31 de decembro]] [[he:31 בדצמבר]] [[hi:31 दिसंबर]] [[hr:31. prosinca]] [[hu:December 31]] [[ia:31 de decembre]] [[id:31 Desember]] [[io:31 di decembro]] [[is:31. desember]] [[it:31 dicembre]] [[ja:12月31日]] [[jv:31 Desember]] [[ka:31 დეკემბერი]] [[ko:12월 31일]] [[ksh:31. Dezemmber]] [[la:31 Decembris]] [[lb:31. Dezember]] [[li:31 december]] [[lmo:31 12]] [[lt:Gruodžio 31]] [[mk:31 декември]] [[ms:31 Disember]] [[nap:31 'e dicembre]] [[nds-nl:31 december]] [[nl:31 december]] [[nn:31. desember]] [[no:31. desember]] [[nov:31 de desembre]] [[nrm:31 Dézembre]] [[oc:31 de decembre]] [[os:31 декабры]] [[pam:Disiembri 31]] [[pl:31 grudnia]] [[pt:31 de Dezembro]] [[ro:31 decembrie]] [[ru:31 декабря]] [[scn:31 di dicèmmiru]] [[sco:31 December]] [[se:Juovlamánu 31.]] [[sh:31.12.]] [[simple:December 31]] [[sk:31. december]] [[sl:31. december]] [[sq:31 Dhjetor]] [[sr:31. децембар]] [[su:31 Désémber]] [[sv:31 december]] [[sw:31 Desemba]] [[ta:டிசம்பர் 31]] [[te:డిసెంబర్ 31]] [[th:31 ธันวาคม]] [[tl:Disyembre 31]] [[tr:31 Aralık]] [[tt:31. Dekäber]] [[uk:31 грудня]] [[vec:31 de diçenbre]] [[vi:31 tháng 12]] [[vls:31 december]] [[wa:31 di decimbe]] [[war:Disyembre 31]] [[zh:12月31日]] [[zh-yue:12月31日]] 2058 66977 2007-01-29T12:24:43Z JAnDbot 575 روبوت تعديل: [[tg:1 январ]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1959]] tevgera duyem a [[Dêrsîm]]ê dest pê kir. * [[1995]] Endamê [[HADEP]]a [[Adana]]yê [[Hacı Sait Macir]] ku di 28'ê berfanbara 2004'an de ji aliyê kontroyan ve hatibû gulebarandin, ji cîhanê koç kir. * [[1998]] Kovara [[Özgür Kadın]] a jinên kurd ên Bakurê Kurdistanê bi tirkî û kurdî dest bi weşana xwe kir. *[[2005]] [[Radyo Newa]] ji [[Herêma Kurdistanê]] dest bi weşanê kir === Cîhan === * [[1959]] - Bi serokatiya Fîdel Kastro [[şoreşa Kûbayê]] pêkhat. * [[1973]] [[Îngîltere]] bi fermî tevlî [[Civata Aborî ya Ewropayê]] bû. * [[1981]] [[Yewnanîstan]] bû endamê 10emîn ê Civata Aborî ya Ewropayê. * [[1987]] li [[Çîn]]ê bi hezaran xwendekar li meydana Tîanenmanê meşiyan. * [[1993]] Çekoslowakya bû du parçe (Komara Çek û Komara Slovakya). * [[1994an]] peymana [[NAFTA]] derbasî jiyanêbû. Di peymana ku jê re dihate gotin Herêma Bazirganiya Serbest a Emerîkaya Bakûr, tê de dihate pêşdîtin, dîwarên di navbêra Kanada û Meksîkayê were rakirin. * [[1994]] [[Zapatîstan]] jiber pirsgirêka xwe ya netewî di rêberiya Artêşa Rizgariya Netewî ya Zapatîst ([[EZLN]]) de li [[Meksîka]]yê dest bi têkoşîna azadiyê kirin. * [[1998]] [[Îtalya]]yê biryara parastina mafên Gelê Kurd a di warê navnetewî de wergirt. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:1 Januarie]] [[an:1 de chinero]] [[ar:1 يناير]] [[ast:1 de xineru]] [[az:1 Yanvar]] [[bat-smg:Sausė 1]] [[be:1 студзеня]] [[bg:1 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ১]] [[br:1añ Genver]] [[bs:1. januar]] [[ca:1 de gener]] [[ceb:Enero 1]] [[co:1 di ghjennaghju]] [[cs:1. leden]] [[csb:1 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 1]] [[cy:1 Ionawr]] [[da:1. januar]] [[de:1. Januar]] [[el:1 Ιανουαρίου]] [[en:January 1]] [[eo:1-a de januaro]] [[es:1 de enero]] [[et:1. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 1]] [[fa:۱ ژانویه]] [[fi:1. tammikuuta]] [[fiu-vro:1. vahtsõaastakuu päiv]] [[fo:1. januar]] [[fr:1er janvier]] [[frp:1ér janviér]] [[fur:1 di Zenâr]] [[fy:1 jannewaris]] [[ga:1 Eanáir]] [[gd:1 am Faoilleach]] [[gl:1 de xaneiro]] [[he:1 בינואר]] [[hi:1 जनवरी]] [[hr:1. siječnja]] [[hu:Január 1]] [[hy:Հունվար 1]] [[ia:1 de januario]] [[id:1 Januari]] [[ie:1 januar]] [[ilo:Enero 1]] [[io:1 di januaro]] [[is:1. janúar]] [[it:1 gennaio]] [[ja:1月1日]] [[jv:1 Januari]] [[ka:1 იანვარი]] [[kn:ಜನವರಿ ೧]] [[ko:1월 1일]] [[ksh:1. Jannowaa]] [[la:1 Ianuarii]] [[lb:1. Januar]] [[lmo:01 01]] [[lt:Sausio 1]] [[mk:1 јануари]] [[ml:ജനുവരി 1]] [[ms:1 Januari]] [[nap:1 'e jennaro]] [[nds:1. Januar]] [[nds-nl:1 jannewaori]] [[nl:1 januari]] [[nn:1. januar]] [[no:1. januar]] [[nov:1 de januare]] [[nrm:1 Janvyi]] [[oc:1 de genièr]] [[os:1 январы]] [[pam:Eneru 1]] [[pl:1 stycznia]] [[pt:1 de Janeiro]] [[ro:1 ianuarie]] [[ru:1 января]] [[ru-sib:1 сечня]] [[scn:1 di jinnaru]] [[sco:1 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 1.]] [[sh:1.1.]] [[simple:January 1]] [[sk:1. január]] [[sl:1. januar]] [[sq:1 Janar]] [[sr:1. јануар]] [[su:1 Januari]] [[sv:1 januari]] [[sw:1 Januari]] [[ta:ஜனவரி 1]] [[te:జనవరి 1]] [[tg:1 январ]] [[th:1 มกราคม]] [[tl:Enero 1]] [[tr:1 Ocak]] [[tt:1. Ğínwar]] [[uk:1 січня]] [[ur:1 جنوری]] [[vec:1 de genaro]] [[vi:1 tháng 1]] [[vls:1 januoari]] [[wa:1î d' djanvî]] [[war:Enero 1]] [[zh:1月1日]] [[zh-yue:1月1日]] 2059 64284 2007-01-12T08:47:28Z Escarbot 482 روبوت إضافة: az, bat-smg, bpy, nds-nl, pam, ru-sib, ta, war {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1920]] Sonda "Misak-i Milli" hate xwendin. === Cîhan === * [[1968]] Dr. [[Chrîstîna Bernard]]ê [[Afrîkaya Başûr]] yekem car dilê mirovekî derbasî mirovekî din kir. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:2 Januarie]] [[an:2 de chinero]] [[ar:2 يناير]] [[ast:2 de xineru]] [[az:2 Yanvar]] [[bat-smg:Sausė 2]] [[be:2 студзеня]] [[bg:2 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ২]] [[bs:2. januar]] [[ca:2 de gener]] [[ceb:Enero 2]] [[cs:2. leden]] [[csb:2 stëcznika]] [[cy:2 Ionawr]] [[da:2. januar]] [[de:2. Januar]] [[el:2 Ιανουαρίου]] [[en:January 2]] [[eo:2-a de januaro]] [[es:2 de enero]] [[et:2. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 2]] [[fi:2. tammikuuta]] [[fo:2. januar]] [[fr:2 janvier]] [[frp:2 janviér]] [[fur:2 di Zenâr]] [[fy:2 jannewaris]] [[ga:2 Eanáir]] [[gd:2 am Faoilleach]] [[gl:2 de xaneiro]] [[he:2 בינואר]] [[hr:2. siječnja]] [[hu:Január 2]] [[hy:Հունվար 2]] [[ia:2 de januario]] [[id:2 Januari]] [[ie:2 januar]] [[ilo:Enero 2]] [[io:2 di januaro]] [[is:2. janúar]] [[it:2 gennaio]] [[ja:1月2日]] [[ka:2 იანვარი]] [[ko:1월 2일]] [[ksh:2. Jannowaa]] [[la:2 Ianuarii]] [[lb:2. Januar]] [[lmo:02 01]] [[lt:Sausio 2]] [[mk:2 јануари]] [[nap:2 'e jennaro]] [[nds:2. Januar]] [[nds-nl:2 jannewaori]] [[nl:2 januari]] [[nn:2. januar]] [[no:2. januar]] [[nov:2 de januare]] [[nrm:2 Janvyi]] [[oc:2 de genièr]] [[os:2 январы]] [[pam:Eneru 2]] [[pl:2 stycznia]] [[pt:2 de Janeiro]] [[ro:2 ianuarie]] [[ru:2 января]] [[ru-sib:2 сечня]] [[scn:2 di jinnaru]] [[sco:2 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 2.]] [[sh:2.1.]] [[simple:January 2]] [[sk:2. január]] [[sl:2. januar]] [[sq:2 Janar]] [[sr:2. јануар]] [[su:2 Januari]] [[sv:2 januari]] [[sw:2 Januari]] [[ta:ஜனவரி 2]] [[th:2 มกราคม]] [[tl:Enero 2]] [[tr:2 Ocak]] [[tt:2. Ğínwar]] [[uk:2 січня]] [[vec:2 de genaro]] [[vi:2 tháng 1]] [[wa:2 d' djanvî]] [[war:Enero 2]] [[zh:1月2日]] 2060 64426 2007-01-13T14:23:51Z Escarbot 482 روبوت إضافة: az, bpy, nds-nl, ru-sib, ta {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1984]] Li [[Girtîgeha Amedê]] Berxwedana Rêbendanê dest pê kir. Di wê berxwedanê de [[Necmettin Büyükkaya]], [[Kemal Arat]], [[Orhan Keskin]] û du girtiyên din ji cîhanê koç kirin. * [[1993]] “li Amedê [[Mezopotamya Kültür Merkezi]] (Navenda Çanda Mezopotamya-NÇM) vebû.” * [[1995]] Endamê [[HADEP]]a [[Êlih]]ê [[Vasfi Çetin]] hate kuştin. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == *[[1892]] [[John Ronald Reuel Tolkien]] li [[Bloemfontein]], ku îro li [[Efrîqaya Başûr|Efrîqaya Başûrê]] da ye, jidayîk bû. == Mirin == * [[1984]] Li girtîgeha Amedê bi êrîşên hêzên dewletê Necmettîn Bûyûkkaya şehît ket. * [[1995]] Endamê [[HADEP]] a Êlihê Vasfî Çetîn hat kuştin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:3 Januarie]] [[an:3 de chinero]] [[ang:3 Æfterra Gēola]] [[ar:3 يناير]] [[ast:3 de xineru]] [[az:3 Yanvar]] [[be:3 студзеня]] [[bg:3 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ৩]] [[bs:3. januar]] [[ca:3 de gener]] [[ceb:Enero 3]] [[co:3 di ghjennaghju]] [[cs:3. leden]] [[csb:3 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 3]] [[cy:3 Ionawr]] [[da:3. januar]] [[de:3. Januar]] [[el:3 Ιανουαρίου]] [[en:January 3]] [[eo:3-a de januaro]] [[es:3 de enero]] [[et:3. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 3]] [[fi:3. tammikuuta]] [[fo:3. januar]] [[fr:3 janvier]] [[frp:3 janviér]] [[fur:3 di Zenâr]] [[fy:3 jannewaris]] [[ga:3 Eanáir]] [[gd:3 am Faoilleach]] [[gl:3 de xaneiro]] [[he:3 בינואר]] [[hr:3. siječnja]] [[hu:Január 3]] [[hy:Հունվար 3]] [[ia:3 de januario]] [[id:3 Januari]] [[ie:3 januar]] [[ilo:Enero 3]] [[io:3 di januaro]] [[is:3. janúar]] [[it:3 gennaio]] [[ja:1月3日]] [[jv:3 Januari]] [[ka:3 იანვარი]] [[ko:1월 3일]] [[ksh:3. Jannowaa]] [[la:3 Ianuarii]] [[lb:3. Januar]] [[lmo:03 01]] [[lt:Sausio 3]] [[mk:3 јануари]] [[nap:3 'e jennaro]] [[nds-nl:3 jannewaori]] [[nl:3 januari]] [[nn:3. januar]] [[no:3. januar]] [[nov:3 de januare]] [[nrm:3 Janvyi]] [[oc:3 de genièr]] [[os:3 январы]] [[pam:Eneru 3]] [[pl:3 stycznia]] [[pt:3 de Janeiro]] [[ro:3 ianuarie]] [[ru:3 января]] [[ru-sib:3 сечня]] [[scn:3 di jinnaru]] [[sco:3 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 3.]] [[sh:3.1.]] [[simple:January 3]] [[sk:3. január]] [[sl:3. januar]] [[sq:3 Janar]] [[sr:3. јануар]] [[su:3 Januari]] [[sv:3 januari]] [[sw:3 Januari]] [[ta:ஜனவரி 3]] [[th:3 มกราคม]] [[tl:Enero 3]] [[tr:3 Ocak]] [[tt:3. Ğínwar]] [[uk:3 січня]] [[vec:3 de genaro]] [[vi:3 tháng 1]] [[wa:3 d' djanvî]] [[war:Enero 3]] [[zh:1月3日]] 2061 66995 2007-01-29T14:22:39Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: az, bpy, hi, nds, nds-nl, ru-sib, ta, tg, vls {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) * [[1996]] Komkujiya Girtîgeha [[Ümraniye]]yê pêk hat û 4 girtî hatin kuştin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[1996]] “Komkujiya [[girtîgeha Umraniyê]] pêk hat û 4 girtî hatin kuştin.” * [[1960]] “[[Albert Camus]] mir.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:4 Januarie]] [[an:4 de chinero]] [[ang:4 Æfterra Gēola]] [[ar:4 يناير]] [[ast:4 de xineru]] [[az:4 Yanvar]] [[be:4 студзеня]] [[bg:4 януари]] [[bn:জানুয়ারি ৪]] [[bpy:জানুয়ারী ৪]] [[br:4 Genver]] [[bs:4. januar]] [[ca:4 de gener]] [[ceb:Enero 4]] [[co:4 di ghjennaghju]] [[cs:4. leden]] [[csb:4 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 4]] [[cy:4 Ionawr]] [[da:4. januar]] [[de:4. Januar]] [[el:4 Ιανουαρίου]] [[en:January 4]] [[eo:4-a de januaro]] [[es:4 de enero]] [[et:4. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 4]] [[fi:4. tammikuuta]] [[fo:4. januar]] [[fr:4 janvier]] [[frp:4 janviér]] [[fur:4 di Zenâr]] [[fy:4 jannewaris]] [[ga:4 Eanáir]] [[gd:4 am Faoilleach]] [[gl:4 de xaneiro]] [[he:4 בינואר]] [[hi:4 जनवरी]] [[hr:4. siječnja]] [[hu:Január 4]] [[ia:4 de januario]] [[id:4 Januari]] [[ie:4 januar]] [[ilo:Enero 4]] [[io:4 di januaro]] [[is:4. janúar]] [[it:4 gennaio]] [[ja:1月4日]] [[jv:4 Januari]] [[ka:4 იანვარი]] [[ko:1월 4일]] [[ksh:4. Jannowaa]] [[la:4 Ianuarii]] [[lb:4. Januar]] [[lmo:04 01]] [[lt:Sausio 4]] [[mk:4 јануари]] [[ml:ജനുവരി 4]] [[ms:4 Januari]] [[nap:4 'e jennaro]] [[nds:4. Januar]] [[nds-nl:4 jannewaori]] [[nl:4 januari]] [[nn:4. januar]] [[no:4. januar]] [[nov:4 de januare]] [[nrm:4 Janvyi]] [[oc:4 de genièr]] [[os:4 январы]] [[pam:Eneru 4]] [[pl:4 stycznia]] [[pt:4 de Janeiro]] [[ro:4 ianuarie]] [[ru:4 января]] [[ru-sib:4 сечня]] [[scn:4 di jinnaru]] [[sco:4 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 4.]] [[sh:4.1.]] [[simple:January 4]] [[sk:4. január]] [[sl:4. januar]] [[sq:4 Janar]] [[sr:4. јануар]] [[su:4 Januari]] [[sv:4 januari]] [[sw:4 Januari]] [[ta:ஜனவரி 4]] [[te:జనవరి 4]] [[tg:4 Январ]] [[th:4 มกราคม]] [[tl:Enero 4]] [[tr:4 Ocak]] [[tt:4. Ğínwar]] [[uk:4 січня]] [[vec:4 de genaro]] [[vi:4 tháng 1]] [[vls:4 januoari]] [[wa:4 di djanvî]] [[war:Enero 4]] [[zh:1月4日]] 2062 67010 2007-01-29T14:42:22Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: az, bpy, hi, nds-nl, ru-sib, su, ta, vls {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1995]] Rêveberiya [[HADEP]]'a [[Wêranşar]]ê [[Fethi Yıldırım]] ji aliyê kontrayan ve hate kuştin. * [[1995]] [[Eser Altınok]] Agir berda bedena xwe û ji cîhanê koç kir. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) *[[1978]] Sendîkaya Sînemageran ''SINE-SEN''' li Tirkiyeyê hate damezirandin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1995]] “Rêveberê [[HADEP]] a Wêranşerê [[Fethî Yildirim]] ji aliyê kontrayan ve hate kuştin.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:5 Januarie]] [[an:5 de chinero]] [[ang:5 Æfterra Gēola]] [[ar:5 يناير]] [[ast:5 de xineru]] [[az:5 Yanvar]] [[be:5 студзеня]] [[bg:5 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ৫]] [[br:5 Genver]] [[bs:5. januar]] [[ca:5 de gener]] [[ceb:Enero 5]] [[co:5 di ghjennaghju]] [[cs:5. leden]] [[csb:5 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 5]] [[cy:5 Ionawr]] [[da:5. januar]] [[de:5. Januar]] [[el:5 Ιανουαρίου]] [[en:January 5]] [[eo:5-a de januaro]] [[es:5 de enero]] [[et:5. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 5]] [[fi:5. tammikuuta]] [[fo:5. januar]] [[fr:5 janvier]] [[frp:5 janviér]] [[fur:5 di Zenâr]] [[fy:5 jannewaris]] [[ga:5 Eanáir]] [[gd:5 am Faoilleach]] [[gl:5 de xaneiro]] [[he:5 בינואר]] [[hi:5 जनवरी]] [[hr:5. siječnja]] [[hu:Január 5]] [[ia:5 de januario]] [[id:5 Januari]] [[ie:5 januar]] [[ilo:Enero 5]] [[io:5 di januaro]] [[is:5. janúar]] [[it:5 gennaio]] [[ja:1月5日]] [[jv:5 Januari]] [[ka:5 იანვარი]] [[ko:1월 5일]] [[ksh:5. Jannowaa]] [[la:5 Ianuarii]] [[lb:5. Januar]] [[lmo:05 01]] [[lt:Sausio 5]] [[mk:5 јануари]] [[ms:5 Januari]] [[nap:5 'e jennaro]] [[nds:5. Januar]] [[nds-nl:5 jannewaori]] [[nl:5 januari]] [[nn:5. januar]] [[no:5. januar]] [[nov:5 de januare]] [[nrm:5 Janvyi]] [[oc:5 de genièr]] [[pam:Eneru 5]] [[pl:5 stycznia]] [[pt:5 de Janeiro]] [[ro:5 ianuarie]] [[ru:5 января]] [[ru-sib:5 сечня]] [[scn:5 di jinnaru]] [[sco:5 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 5.]] [[sh:5.1.]] [[simple:January 5]] [[sk:5. január]] [[sl:5. januar]] [[sq:5 Janar]] [[sr:5. јануар]] [[su:5 Januari]] [[sv:5 januari]] [[sw:5 Januari]] [[ta:ஜனவரி 5]] [[te:జనవరి 5]] [[th:5 มกราคม]] [[tl:Enero 5]] [[tr:5 Ocak]] [[tt:5. Ğínwar]] [[uk:5 січня]] [[vec:5 de genaro]] [[vi:5 tháng 1]] [[vls:5 januoari]] [[wa:5 di djanvî]] [[war:Enero 5]] [[zh:1月5日]] 2063 64558 2007-01-14T11:57:32Z Escarbot 482 روبوت إضافة: az, hi, ksh, nds-nl, ta, vls {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === * [[1950]] “Îngîlîstanê bi fermî dewleta Çînê naskir.” * [[1919]] “Li Elmanyayê, Spartakîstan serî hilda. [[Rosa Luksemburg]] û [[Karl Liebnecht]] hatin girtin.” * [[1995]] Konferansa Zimanê Kurdî li [[Berlin]]ê dest pê kir. == Zayîn == == Zayele == Zayele, beşa kurdî ya Radyoya Navneteweyî ya Swêdê (SR Internarional), programa xwe ya pêşiyê di '''6-ê kanûna-paşiyê sala 2001-ê''' de weşand.</b> Weşanên Zayele ji roja 16 çile 2006 ve bûye rojane.</b> Her êvarên nava hefteyê di navbera saet 17:20 – 17:40 de mirov dikare li ser pêla FM 89.6 li Stockholmê û li ser pêla P2 li herêmên din ên Swêdê guhdariya weşanên Zayele bike. </b> Weşanên êvarê her şev di navbera saet 22.00 – 22:20 de li ser heman pêlî têne dûbarekirin. Rojên şemiyan jî pişt nîvro di navbera saet 13:30 – 14:00 de bernameyek me bûyerên girîng yên hefteyê û mijarên taybetî diweşine.</b> Bernameya şemiyê roja yekşemê li Stockholmê di navbera saet 11:30 – 12:00 tê dûbarekirin.</b></b> Ev bername herwuha rojên şemî û yekşemê di navbera saet 18:00- 18:30 (CET) de li ser pêla kin 41 metre 7420 khz li derveyê welat tê belavkirin:</br> Saet 19:00an li Turkiye </br> Saet 19:00an li Sûriye </br> Saet 20:00an li Kurdistana başûr (Îraqê) </br> Saet 20:30an li Îranê </br></br> Di weşanên Zayele de buyerên giring yên li civaka Swêdê ciheke fereh digrin. Her wekî din, rewşa kurdên Swêdê ya civakî, çandî û siyasî xwedî ciheke din ê bingehîn e. Bûyerên li Kurdistan û cîhanê yên ku kurdên Swêdê eleqeder dikin jî wê di weşanên Zayele de cîh bigrin. </b></b> Weşanên Zayele li ser erkên xizmeta civakî (Public Service) têne amadekirin. Yên ku ev wezîfe dane Radyoya Swêdê parlamento û hukumeta Swêdê ye. Ev, radyoyek serbixwe û bêalî ye. Zayele xebat û nirxandina xwe bi helwestek profesyonel, bi awayek serbixwe û li ser bingehê rojnamevantiyê dike. Tu partiyek siyasî, rêxistinek xwedî berjewendî, şirîket an jî hêzek nikare li ser bijartina mijarên me an jî awayên weşanên me tesîra xwe bike an jî xwedî gotin be.</b></b> Parastina zimanê kurdî yek ji erkên me yê bingehîn e. </b> Naveroka bernameyên me, di heqê jiyana siyasî, civakî û kulturî ya li Swêdê ye û nûçeyên herî girîng ji her aliyên Kurdistanê û welatên din jî di programê de cih digirin. </b> Amadekar û berhemhênerên Zayele, '''Şîlan Diljen''', '''Zana Serin''' û '''Nasser Sina''' n û çend hevkar ên demî jî alîkariya wan dikin. == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:6 Januarie]] [[an:6 de chinero]] [[ang:6 Æfterra Gēola]] [[ar:6 يناير]] [[ast:6 de xineru]] [[az:6 Yanvar]] [[be:6 студзеня]] [[bg:6 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ৬]] [[br:6 Genver]] [[bs:6. januar]] [[ca:6 de gener]] [[ceb:Enero 6]] [[co:6 di ghjennaghju]] [[cs:6. leden]] [[csb:6 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 6]] [[cy:6 Ionawr]] [[da:6. januar]] [[de:6. Januar]] [[el:6 Ιανουαρίου]] [[en:January 6]] [[eo:6-a de januaro]] [[es:6 de enero]] [[et:6. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 6]] [[fi:6. tammikuuta]] [[fo:6. januar]] [[fr:6 janvier]] [[frp:6 janviér]] [[fur:6 di Zenâr]] [[fy:6 jannewaris]] [[ga:6 Eanáir]] [[gd:6 am Faoilleach]] [[gl:6 de xaneiro]] [[he:6 בינואר]] [[hi:6 जनवरी]] [[hr:6. siječnja]] [[hu:Január 6]] [[ia:6 de januario]] [[id:6 Januari]] [[ie:6 januar]] [[ilo:Enero 6]] [[io:6 di januaro]] [[is:6. janúar]] [[it:6 gennaio]] [[ja:1月6日]] [[jv:6 Januari]] [[ka:6 იანვარი]] [[ko:1월 6일]] [[ksh:6. Jannowaa]] [[la:6 Ianuarii]] [[lb:6. Januar]] [[lmo:06 01]] [[lt:Sausio 6]] [[mk:6 јануари]] [[ms:6 Januari]] [[nap:6 'e jennaro]] [[nds-nl:6 jannewaori]] [[nl:6 januari]] [[nn:6. januar]] [[no:6. januar]] [[nov:6 de januare]] [[nrm:6 Janvyi]] [[oc:6 de genièr]] [[pam:Eneru 6]] [[pl:6 stycznia]] [[pt:6 de Janeiro]] [[ro:6 ianuarie]] [[ru:6 января]] [[ru-sib:6 сечня]] [[scn:6 di jinnaru]] [[sco:6 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 6.]] [[sh:6.1.]] [[simple:January 6]] [[sk:6. január]] [[sl:6. januar]] [[sq:6 Janar]] [[sr:6. јануар]] [[su:6 Januari]] [[sv:6 januari]] [[sw:6 Januari]] [[ta:ஜனவரி 6]] [[te:జనవరి 6]] [[th:6 มกราคม]] [[tl:Enero 6]] [[tr:6 Ocak]] [[tt:6. Ğínwar]] [[uk:6 січня]] [[vec:6 de genaro]] [[vi:6 tháng 1]] [[vls:6 januoari]] [[wa:6 di djanvî]] [[war:Enero 6]] [[zh:1月6日]] 2064 64720 2007-01-15T04:31:01Z Escarbot 482 روبوت إضافة: az, hi, nds-nl, ta {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1940]] “Li Mahabadê kovara '''Kurdistan''' dest bi weşanê kir” === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:7 Januarie]] [[an:7 de chinero]] [[ang:7 Æfterra Gēola]] [[ar:7 يناير]] [[ast:7 de xineru]] [[az:7 Yanvar]] [[be:7 студзеня]] [[bg:7 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ৭]] [[br:7 Genver]] [[bs:7. januar]] [[ca:7 de gener]] [[ceb:Enero 7]] [[co:7 di ghjennaghju]] [[cs:7. leden]] [[csb:7 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 7]] [[cy:7 Ionawr]] [[da:7. januar]] [[de:7. Januar]] [[el:7 Ιανουαρίου]] [[en:January 7]] [[eo:7-a de januaro]] [[es:7 de enero]] [[et:7. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 7]] [[fi:7. tammikuuta]] [[fo:7. januar]] [[fr:7 janvier]] [[frp:7 janviér]] [[fur:7 di Zenâr]] [[fy:7 jannewaris]] [[ga:7 Eanáir]] [[gd:7 am Faoilleach]] [[gl:7 de xaneiro]] [[he:7 בינואר]] [[hi:7 जनवरी]] [[hr:7. siječnja]] [[hu:Január 7]] [[ia:7 de januario]] [[id:7 Januari]] [[ie:7 januar]] [[ilo:Enero 7]] [[io:7 di januaro]] [[is:7. janúar]] [[it:7 gennaio]] [[ja:1月7日]] [[jv:7 Januari]] [[ka:7 იანვარი]] [[ko:1월 7일]] [[ksh:7. Jannowaa]] [[la:7 Ianuarii]] [[lb:7. Januar]] [[lmo:07 01]] [[lt:Sausio 7]] [[mk:7 јануари]] [[ms:7 Januari]] [[nap:7 'e jennaro]] [[nds-nl:7 jannewaori]] [[nl:7 januari]] [[nn:7. januar]] [[no:7. januar]] [[nov:7 de januare]] [[nrm:7 Janvyi]] [[oc:7 de genièr]] [[pam:Eneru 7]] [[pl:7 stycznia]] [[pt:7 de Janeiro]] [[ro:7 ianuarie]] [[ru:7 января]] [[ru-sib:7 сечня]] [[scn:7 di jinnaru]] [[sco:7 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 7.]] [[sh:7.1.]] [[simple:January 7]] [[sk:7. január]] [[sl:7. januar]] [[sq:7 Janar]] [[sr:7. јануар]] [[su:7 Januari]] [[sv:7 januari]] [[sw:7 Januari]] [[ta:ஜனவரி 7]] [[te:జనవరి 7]] [[th:7 มกราคม]] [[tl:Enero 7]] [[tr:7 Ocak]] [[tt:7. Ğínwar]] [[uk:7 січня]] [[vec:7 de genaro]] [[vi:7 tháng 1]] [[wa:7 di djanvî]] [[war:Enero 7]] [[zh:1月7日]] 2065 67021 2007-01-29T15:03:07Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hi:8 जनवरी]], [[nds-nl:8 jannewaori]], [[ta:ஜனவரி 8]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1995]] Kongreya [[PKK]]'ê ya 5'emîn dest pê kir û heta 27'ê mehê dom kir. === Cîhan === * [[1995]] “Di 8 û 27'ê rêbendanê de 5'emîn Komcivîna Jinan a Netewî pêk hat. * [[1996]] Nûçegihanê rojnameya [[Evrensel]]ê [[Metin Göktepe]] bi destê polîsan hate kuştin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[1642]] [[Galileo Galilei]] li [[Arketrî]] mir. * [[1996]] Nûçegîhanê rojnameya Evrensel'ê Metîn Goktepe bi destên polêsan hate kuştin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:8 Januarie]] [[an:8 de chinero]] [[ang:8 Æfterra Gēola]] [[ar:8 يناير]] [[ast:8 de xineru]] [[az:8 Yanvar]] [[be:8 студзеня]] [[bg:8 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ৮]] [[br:8 Genver]] [[bs:8. januar]] [[ca:8 de gener]] [[ceb:Enero 8]] [[co:8 di ghjennaghju]] [[cs:8. leden]] [[csb:8 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 8]] [[cy:8 Ionawr]] [[da:8. januar]] [[de:8. Januar]] [[el:8 Ιανουαρίου]] [[en:January 8]] [[eo:8-a de januaro]] [[es:8 de enero]] [[et:8. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 8]] [[fi:8. tammikuuta]] [[fo:8. januar]] [[fr:8 janvier]] [[frp:8 janviér]] [[fur:8 di Zenâr]] [[fy:8 jannewaris]] [[ga:8 Eanáir]] [[gd:8 am Faoilleach]] [[gl:8 de xaneiro]] [[he:8 בינואר]] [[hi:8 जनवरी]] [[hr:8. siječnja]] [[hu:Január 8]] [[ia:8 de januario]] [[id:8 Januari]] [[ie:8 januar]] [[ilo:Enero 8]] [[io:8 di januaro]] [[is:8. janúar]] [[it:8 gennaio]] [[ja:1月8日]] [[jv:8 Januari]] [[ka:8 იანვარი]] [[ko:1월 8일]] [[ksh:8. Jannowaa]] [[la:8 Ianuarii]] [[lb:8. Januar]] [[lmo:08 01]] [[lt:Sausio 8]] [[mk:8 јануари]] [[ms:8 Januari]] [[nap:8 'e jennaro]] [[nds-nl:8 jannewaori]] [[nl:8 januari]] [[nn:8. januar]] [[no:8. januar]] [[nov:8 de januare]] [[nrm:8 Janvyi]] [[oc:8 de genièr]] [[os:8 январы]] [[pam:Eneru 8]] [[pl:8 stycznia]] [[pt:8 de Janeiro]] [[ro:8 ianuarie]] [[ru:8 января]] [[ru-sib:8 сечня]] [[scn:8 di jinnaru]] [[sco:8 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 8.]] [[sh:8.1.]] [[simple:January 8]] [[sk:8. január]] [[sl:8. januar]] [[sq:8 Janar]] [[sr:8. јануар]] [[su:8 Januari]] [[sv:8 januari]] [[sw:8 Januari]] [[ta:ஜனவரி 8]] [[te:జనవరి 8]] [[tg:8 Январ]] [[th:8 มกราคม]] [[tl:Enero 8]] [[tr:8 Ocak]] [[tt:8. Ğínwar]] [[uk:8 січня]] [[vec:8 de genaro]] [[vi:8 tháng 1]] [[wa:8 di djanvî]] [[war:Enero 8]] [[zh:1月8日]] 2066 66663 2007-01-26T16:05:58Z Bangin 450 /* Zayîn */ +1 {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === * [[1920]] “Hêzên Tirk li meydana ''İnönü'' li hemberî hêzên Yewnanî yekemîn serkeftina xwe bi dest xist.” == Zayîn == *[[1958]]: [[Mehmet Ali Ağca]] li [[Yeşiltepe]] jidayîk bû. == Mirin == * [[1964]] “Nivîskar [[Xalîde Edîp Adivar]] mir.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:9 Januarie]] [[an:9 de chinero]] [[ang:9 Æfterra Gēola]] [[ar:9 يناير]] [[ast:9 de xineru]] [[be:9 студзеня]] [[bg:9 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ৯]] [[br:9 Genver]] [[bs:9. januar]] [[ca:9 de gener]] [[ceb:Enero 9]] [[co:9 di ghjennaghju]] [[cs:9. leden]] [[csb:9 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 9]] [[cy:9 Ionawr]] [[da:9. januar]] [[de:9. Januar]] [[el:9 Ιανουαρίου]] [[en:January 9]] [[eo:9-a de januaro]] [[es:9 de enero]] [[et:9. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 9]] [[fi:9. tammikuuta]] [[fo:9. januar]] [[fr:9 janvier]] [[frp:9 janviér]] [[fur:9 di Zenâr]] [[fy:9 jannewaris]] [[ga:9 Eanáir]] [[gd:9 am Faoilleach]] [[gl:9 de xaneiro]] [[he:9 בינואר]] [[hi:9 जनवरी]] [[hr:9. siječnja]] [[hu:Január 9]] [[ia:9 de januario]] [[id:9 Januari]] [[ie:9 januar]] [[ilo:Enero 9]] [[io:9 di januaro]] [[is:9. janúar]] [[it:9 gennaio]] [[ja:1月9日]] [[jv:9 Januari]] [[ka:9 იანვარი]] [[ko:1월 9일]] [[ksh:9. Jannowaa]] [[la:9 Ianuarii]] [[lb:9. Januar]] [[lmo:09 01]] [[lt:Sausio 9]] [[mk:9 јануари]] [[ms:9 Januari]] [[nap:9 'e jennaro]] [[nds-nl:9 jannewaori]] [[nl:9 januari]] [[nn:9. januar]] [[no:9. januar]] [[nov:9 de januare]] [[nrm:9 Janvyi]] [[oc:9 de genièr]] [[os:9 январы]] [[pam:Eneru 9]] [[pl:9 stycznia]] [[pt:9 de Janeiro]] [[ro:9 ianuarie]] [[ru:9 января]] [[ru-sib:9 сечня]] [[scn:9 di jinnaru]] [[sco:9 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 9.]] [[sh:9.1.]] [[simple:January 9]] [[sk:9. január]] [[sl:9. januar]] [[sq:9 Janar]] [[sr:9. јануар]] [[su:9 Januari]] [[sv:9 januari]] [[sw:9 Januari]] [[ta:ஜனவரி 9]] [[te:జనవరి 9]] [[th:9 มกราคม]] [[tl:Enero 9]] [[tr:9 Ocak]] [[tt:9. Ğínwar]] [[uk:9 січня]] [[vec:9 de genaro]] [[vi:9 tháng 1]] [[wa:9 di djanvî]] [[war:Enero 9]] [[zh:1月9日]] 2067 64661 2007-01-14T18:14:09Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:10 jannewaori]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1918]] “Kurd Tealî Cemîetî hate damezirandin.” === Cîhan === * [[1959]] “Yekîtiya Sovyetê aştî pêşniyazî Elmanyayê kir.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == * [[1961]] Cejna [[rojnameger]]ên li ser kar. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:10 Januarie]] [[an:10 de chinero]] [[ang:10 Æfterra Gēola]] [[ar:10 يناير]] [[ast:10 de xineru]] [[az:10 Yanvar]] [[be:10 студзеня]] [[bg:10 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ১০]] [[br:10 Genver]] [[bs:10. januar]] [[ca:10 de gener]] [[ceb:Enero 10]] [[co:10 di ghjennaghju]] [[cs:10. leden]] [[csb:10 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 10]] [[cy:10 Ionawr]] [[da:10. januar]] [[de:10. Januar]] [[el:10 Ιανουαρίου]] [[en:January 10]] [[eo:10-a de januaro]] [[es:10 de enero]] [[et:10. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 10]] [[fa:۱۰ ژانویه]] [[fi:10. tammikuuta]] [[fiu-vro:10. vahtsõaastakuu päiv]] [[fo:10. januar]] [[fr:10 janvier]] [[frp:10 janviér]] [[fur:10 di Zenâr]] [[fy:10 jannewaris]] [[ga:10 Eanáir]] [[gd:10 am Faoilleach]] [[gl:10 de xaneiro]] [[he:10 בינואר]] [[hi:10 जनवरी]] [[hr:10. siječnja]] [[hu:Január 10]] [[hy:Հունվար 10]] [[ia:10 de januario]] [[id:10 Januari]] [[ie:10 januar]] [[ilo:Enero 10]] [[io:10 di januaro]] [[is:10. janúar]] [[it:10 gennaio]] [[ja:1月10日]] [[jv:10 Januari]] [[ka:10 იანვარი]] [[ko:1월 10일]] [[ksh:10. Jannowaa]] [[la:10 Ianuarii]] [[lb:10. Januar]] [[lmo:10 01]] [[lt:Sausio 10]] [[mk:10 јануари]] [[ml:ജനുവരി 10]] [[ms:10 Januari]] [[nap:10 'e jennaro]] [[nds-nl:10 jannewaori]] [[nl:10 januari]] [[nn:10. januar]] [[no:10. januar]] [[nov:10 de januare]] [[nrm:10 Janvyi]] [[oc:10 de genièr]] [[os:10 январы]] [[pam:Eneru 10]] [[pl:10 stycznia]] [[pt:10 de Janeiro]] [[ro:10 ianuarie]] [[ru:10 января]] [[ru-sib:10 сечня]] [[scn:10 di jinnaru]] [[sco:10 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 10.]] [[sh:10.1.]] [[simple:January 10]] [[sk:10. január]] [[sl:10. januar]] [[sq:10 Janar]] [[sr:10. јануар]] [[su:10 Januari]] [[sv:10 januari]] [[sw:10 Januari]] [[ta:ஜனவரி 10]] [[te:జనవరి 10]] [[th:10 มกราคม]] [[tl:Enero 10]] [[tr:10 Ocak]] [[tt:10. Ğínwar]] [[uk:10 січня]] [[vec:10 de genaro]] [[vi:10 tháng 1]] [[wa:10 di djanvî]] [[war:Enero 10]] [[zh:1月10日]] 2068 64637 2007-01-14T17:25:57Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:11 jannewaori]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === * [[1946]] “Komara Gel a Arnawûdan hate damezirandin.” == Zayîn == *[[347]]- împaratorê [[Împaratoriya Roma]] [[Theodosius I]] hat dinê.(mir, [[395]]) == Mirin == * [[1992]] “Rêveberê partiya kurdên Bakurê Kurdistanê; [[HEP]]ê [[Tevfik Bazitçi]] hate kuştin.” * [[1995]] “Rojnamevan û nivîskar ê tirk [[Onat Kutlar]] hate kuştin.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:11 Januarie]] [[an:11 de chinero]] [[ang:11 Æfterra Gēola]] [[ar:11 يناير]] [[ast:11 de xineru]] [[az:11 Yanvar]] [[be:11 студзеня]] [[bg:11 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ১১]] [[br:11 Genver]] [[bs:11. januar]] [[ca:11 de gener]] [[ceb:Enero 11]] [[co:11 di ghjennaghju]] [[cs:11. leden]] [[csb:11 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 11]] [[cy:11 Ionawr]] [[da:11. januar]] [[de:11. Januar]] [[el:11 Ιανουαρίου]] [[en:January 11]] [[eo:11-a de januaro]] [[es:11 de enero]] [[et:11. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 11]] [[fi:11. tammikuuta]] [[fiu-vro:11. vahtsõaastakuu päiv]] [[fo:11. januar]] [[fr:11 janvier]] [[frp:11 janviér]] [[fur:11 di Zenâr]] [[fy:11 jannewaris]] [[ga:11 Eanáir]] [[gd:11 am Faoilleach]] [[gl:11 de xaneiro]] [[he:11 בינואר]] [[hi:11 जनवरी]] [[hr:11. siječnja]] [[hu:Január 11]] [[ia:11 de januario]] [[id:11 Januari]] [[ie:11 januar]] [[ilo:Enero 11]] [[io:11 di januaro]] [[is:11. janúar]] [[it:11 gennaio]] [[ja:1月11日]] [[jv:11 Januari]] [[ka:11 იანვარი]] [[ko:1월 11일]] [[ksh:11. Jannowaa]] [[la:11 Ianuarii]] [[lb:11. Januar]] [[lmo:11 01]] [[lt:Sausio 11]] [[mk:11 јануари]] [[ms:11 Januari]] [[nap:11 'e jennaro]] [[nds-nl:11 jannewaori]] [[nl:11 januari]] [[nn:11. januar]] [[no:11. januar]] [[nov:11 de januare]] [[nrm:11 Janvyi]] [[oc:11 de genièr]] [[os:11 январы]] [[pam:Eneru 11]] [[pl:11 stycznia]] [[pt:11 de Janeiro]] [[ro:11 ianuarie]] [[ru:11 января]] [[ru-sib:11 сечня]] [[scn:11 di jinnaru]] [[sco:11 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 11.]] [[sh:11.1.]] [[simple:January 11]] [[sk:11. január]] [[sl:11. januar]] [[sq:11 Janar]] [[sr:11. јануар]] [[su:11 Januari]] [[sv:11 januari]] [[sw:11 Januari]] [[ta:ஜனவரி 11]] [[te:జనవరి 11]] [[th:11 มกราคม]] [[tl:Enero 11]] [[tr:11 Ocak]] [[tt:11. Ğínwar]] [[uk:11 січня]] [[vec:11 de genaro]] [[vi:11 tháng 1]] [[wa:11 di djanvî]] [[war:Enero 11]] [[zh:1月11日]] 2069 64619 2007-01-14T16:20:15Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:12 jannewaori]], [[ru-sib:12 сечня]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[1995]] “Endamê partiya kurdên Kurdistana Bakur; [[HADEP]] a [[Adana]]yê [[Bahattin Oğuz]] ji aliyê kontrayan ve hate kuştin.” * [[1976]] “Agatha Christieyê jiyana xwe ji dest da.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:12 Januarie]] [[an:12 de chinero]] [[ang:12 Æfterra Gēola]] [[ar:12 يناير]] [[ast:12 de xineru]] [[be:12 студзеня]] [[bg:12 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ১২]] [[br:12 Genver]] [[bs:12. januar]] [[ca:12 de gener]] [[ceb:Enero 12]] [[co:12 di ghjennaghju]] [[cs:12. leden]] [[csb:12 stëcznika]] [[cv:Кӑрлач,12]] [[cy:12 Ionawr]] [[da:12. januar]] [[de:12. Januar]] [[el:12 Ιανουαρίου]] [[en:January 12]] [[eo:12-a de januaro]] [[es:12 de enero]] [[et:12. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 12]] [[fa:۱۲ ژانویه]] [[fi:12. tammikuuta]] [[fiu-vro:12. vahtsõaastakuu päiv]] [[fo:12. januar]] [[fr:12 janvier]] [[frp:12 janviér]] [[fur:12 di Zenâr]] [[fy:12 jannewaris]] [[ga:12 Eanáir]] [[gl:12 de xaneiro]] [[he:12 בינואר]] [[hr:12. siječnja]] [[hu:Január 12]] [[ia:12 de januario]] [[id:12 Januari]] [[ie:12 januar]] [[ilo:Enero 12]] [[io:12 di januaro]] [[is:12. janúar]] [[it:12 gennaio]] [[ja:1月12日]] [[jv:12 Januari]] [[ka:12 იანვარი]] [[ko:1월 12일]] [[ksh:12. Jannowaa]] [[la:12 Ianuarii]] [[lb:12. Januar]] [[lmo:12 01]] [[lt:Sausio 12]] [[mk:12 јануари]] [[ms:12 Januari]] [[nap:12 'e jennaro]] [[nds-nl:12 jannewaori]] [[nl:12 januari]] [[nn:12. januar]] [[no:12. januar]] [[nov:12 de januare]] [[nrm:12 Janvyi]] [[oc:12 de genièr]] [[pam:Eneru 12]] [[pl:12 stycznia]] [[pt:12 de Janeiro]] [[ro:12 ianuarie]] [[ru:12 января]] [[ru-sib:12 сечня]] [[scn:12 di jinnaru]] [[sco:12 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 12.]] [[sh:12.1.]] [[simple:January 12]] [[sk:12. január]] [[sl:12. januar]] [[sq:12 Janar]] [[sr:12. јануар]] [[su:12 Januari]] [[sv:12 januari]] [[sw:12 Januari]] [[ta:ஜனவரி 12]] [[te:జనవరి 12]] [[th:12 มกราคม]] [[tl:Enero 12]] [[tr:12 Ocak]] [[tt:12. Ğínwar]] [[uk:12 січня]] [[vec:12 de genaro]] [[vi:12 tháng 1]] [[wa:12 di djanvî]] [[war:Enero 12]] [[zh:1月12日]] 2070 64671 2007-01-14T18:59:37Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:13 jannewaori]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[2001]] [[Enstîtuya Kurdî ya Tahranê]] hate damezirandin. === Cîhan === * [[1871]] “Yekemîn "redkarê wijdanî" yê polîtîk, Pepe Beunza li Spanyayê hate girtin.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[1999]] “Hunermendê Kurd Mehemedê [[Mamlê]] li bajarê Mahabadê ji cîhanê koç kir.” * [[1910]] “Helbestvanê Kurd [[Şêx Riza Telebanî]] koça xwe ya dawîn kir.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:13 Januarie]] [[an:13 de chinero]] [[ang:13 Æfterra Gēola]] [[ar:13 يناير]] [[ast:13 de xineru]] [[az:13 Yanvar]] [[be:13 студзеня]] [[bg:13 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ১৩]] [[br:13 Genver]] [[bs:13. januar]] [[ca:13 de gener]] [[ceb:Enero 13]] [[co:13 di ghjennaghju]] [[cs:13. leden]] [[csb:13 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 13]] [[cy:13 Ionawr]] [[da:13. januar]] [[de:13. Januar]] [[el:13 Ιανουαρίου]] [[en:January 13]] [[eo:13-a de januaro]] [[es:13 de enero]] [[et:13. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 13]] [[fi:13. tammikuuta]] [[fiu-vro:13. vahtsõaastakuu päiv]] [[fo:13. januar]] [[fr:13 janvier]] [[frp:13 janviér]] [[fur:13 di Zenâr]] [[fy:13 jannewaris]] [[ga:13 Eanáir]] [[gd:13 am Faoilleach]] [[gl:13 de xaneiro]] [[he:13 בינואר]] [[hi:13 जनवरी]] [[hr:13. siječnja]] [[hu:Január 13]] [[ia:13 de januario]] [[id:13 Januari]] [[ie:13 januar]] [[ilo:Enero 13]] [[io:13 di januaro]] [[is:13. janúar]] [[it:13 gennaio]] [[ja:1月13日]] [[jv:13 Januari]] [[ka:13 იანვარი]] [[ko:1월 13일]] [[ksh:13. Jannowaa]] [[la:13 Ianuarii]] [[lb:13. Januar]] [[lmo:13 01]] [[lt:Sausio 13]] [[mk:13 јануари]] [[ms:13 Januari]] [[nap:13 'e jennaro]] [[nds-nl:13 jannewaori]] [[nl:13 januari]] [[nn:13. januar]] [[no:13. januar]] [[nov:13 de januare]] [[nrm:13 Janvyi]] [[oc:13 de genièr]] [[os:13 январы]] [[pam:Eneru 13]] [[pl:13 stycznia]] [[pt:13 de Janeiro]] [[ro:13 ianuarie]] [[ru:13 января]] [[ru-sib:13 сечня]] [[scn:13 di jinnaru]] [[sco:13 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 13.]] [[sh:13.1.]] [[simple:January 13]] [[sk:13. január]] [[sl:13. januar]] [[sq:13 Janar]] [[sr:13. јануар]] [[su:13 Januari]] [[sv:13 januari]] [[sw:13 Januari]] [[ta:ஜனவரி 13]] [[te:జనవరి 13]] [[th:13 มกราคม]] [[tl:Enero 13]] [[tr:13 Ocak]] [[tt:13. Ğínwar]] [[uk:13 січня]] [[vec:13 de genaro]] [[vi:13 tháng 1]] [[wa:13 di djanvî]] [[war:Enero 13]] [[zh:1月13日]] 2071 65575 2007-01-20T12:41:11Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:14 jannewaori]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1998]] Şaxa [[Mezopotamya Kültür Mezerkezi]] [[MKM]] (Navenda Çanda Mezopotamya - NÇM) a Amedê hate girtin." === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:14 Januarie]] [[an:14 de chinero]] [[ang:14 Æfterra Gēola]] [[ar:14 يناير]] [[ast:14 de xineru]] [[be:14 студзеня]] [[bg:14 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ১৪]] [[br:14 Genver]] [[bs:14. januar]] [[ca:14 de gener]] [[ceb:Enero 14]] [[co:14 di ghjennaghju]] [[cs:14. leden]] [[csb:14 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 14]] [[cy:14 Ionawr]] [[da:14. januar]] [[de:14. Januar]] [[el:14 Ιανουαρίου]] [[en:January 14]] [[eo:14-a de januaro]] [[es:14 de enero]] [[et:14. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 14]] [[fi:14. tammikuuta]] [[fiu-vro:14. vahtsõaastakuu päiv]] [[fo:14. januar]] [[fr:14 janvier]] [[frp:14 janviér]] [[fur:14 di Zenâr]] [[fy:14 jannewaris]] [[ga:14 Eanáir]] [[gd:14 am Faoilleach]] [[gl:14 de xaneiro]] [[he:14 בינואר]] [[hi:14 जनवरी]] [[hr:14. siječnja]] [[hu:Január 14]] [[ia:14 de januario]] [[id:14 Januari]] [[ie:14 januar]] [[ilo:Enero 14]] [[io:14 di januaro]] [[is:14. janúar]] [[it:14 gennaio]] [[ja:1月14日]] [[jv:14 Januari]] [[ka:14 იანვარი]] [[ko:1월 14일]] [[ksh:14. Jannowaa]] [[la:14 Ianuarii]] [[lb:14. Januar]] [[lmo:14 01]] [[lt:Sausio 14]] [[mk:14 јануари]] [[ms:14 Januari]] [[nap:14 'e jennaro]] [[nds-nl:14 jannewaori]] [[nl:14 januari]] [[nn:14. januar]] [[no:14. januar]] [[nov:14 de januare]] [[nrm:14 Janvyi]] [[oc:14 de genièr]] [[pam:Eneru 14]] [[pl:14 stycznia]] [[pt:14 de Janeiro]] [[ro:14 ianuarie]] [[ru:14 января]] [[ru-sib:14 сечня]] [[scn:14 di jinnaru]] [[sco:14 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 14.]] [[sh:14.1.]] [[simple:January 14]] [[sk:14. január]] [[sl:14. januar]] [[sq:14 Janar]] [[sr:14. јануар]] [[su:14 Januari]] [[sv:14 januari]] [[sw:14 Januari]] [[ta:ஜனவரி 14]] [[te:జనవరి 14]] [[th:14 มกราคม]] [[tl:Enero 14]] [[tr:14 Ocak]] [[tt:14. Ğínwar]] [[uk:14 січня]] [[vec:14 de genaro]] [[vi:14 tháng 1]] [[vls:14 januoari]] [[wa:14 di djanvî]] [[war:Enero 14]] [[zh:1月14日]] 2072 65670 2007-01-20T17:59:13Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:15 jannewaori]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1996]] Li gundê [[Basa]] yê [[Şirnex]]ê 11 gundî bi destê hêzên leşkerî yên Tirkiyeyê hatin kuştin. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == *[[1622]] [[Jean-Baptiste Poquelin]], an bi navê xwe yî navdar [[Molière]], ji dayîk bû. == Mirin == * [[1919]] [[Rosa Luxemburg]] û [[Karl Liebknecht]] ji aliyê faşîstên Elman ve hatin kuştin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:15 Januarie]] [[an:15 de chinero]] [[ang:15 Æfterra Gēola]] [[ar:15 يناير]] [[ast:15 de xineru]] [[be:15 студзеня]] [[bg:15 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ১৫]] [[br:15 Genver]] [[bs:15. januar]] [[ca:15 de gener]] [[ceb:Enero 15]] [[co:15 di ghjennaghju]] [[cs:15. leden]] [[csb:15 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 15]] [[cy:15 Ionawr]] [[da:15. januar]] [[de:15. Januar]] [[el:15 Ιανουαρίου]] [[en:January 15]] [[eo:15-a de januaro]] [[es:15 de enero]] [[et:15. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 15]] [[fi:15. tammikuuta]] [[fo:15. januar]] [[fr:15 janvier]] [[frp:15 janviér]] [[fur:15 di Zenâr]] [[fy:15 jannewaris]] [[ga:15 Eanáir]] [[gd:15 am Faoilleach]] [[gl:15 de xaneiro]] [[he:15 בינואר]] [[hi:15 जनवरी]] [[hr:15. siječnja]] [[hu:Január 15]] [[ia:15 de januario]] [[id:15 Januari]] [[ie:15 januar]] [[ilo:Enero 15]] [[io:15 di januaro]] [[is:15. janúar]] [[it:15 gennaio]] [[ja:1月15日]] [[jv:15 Januari]] [[ka:15 იანვარი]] [[ko:1월 15일]] [[ksh:15. Jannowaa]] [[la:15 Ianuarii]] [[lb:15. Januar]] [[lmo:15 01]] [[lt:Sausio 15]] [[mk:15 јануари]] [[ml:ജനുവരി 15]] [[ms:15 Januari]] [[nap:15 'e jennaro]] [[nds-nl:15 jannewaori]] [[nl:15 januari]] [[nn:15. januar]] [[no:15. januar]] [[nov:15 de januare]] [[nrm:15 Janvyi]] [[oc:15 de genièr]] [[pam:Eneru 15]] [[pl:15 stycznia]] [[pt:15 de Janeiro]] [[ro:15 ianuarie]] [[ru:15 января]] [[ru-sib:15 сечня]] [[scn:15 di jinnaru]] [[sco:15 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 15.]] [[sh:15.1.]] [[simple:January 15]] [[sk:15. január]] [[sl:15. januar]] [[sq:15 Janar]] [[sr:15. јануар]] [[su:15 Januari]] [[sv:15 januari]] [[sw:15 Januari]] [[ta:ஜனவரி 15]] [[te:జనవరి 15]] [[th:15 มกราคม]] [[tl:Enero 15]] [[tr:15 Ocak]] [[tt:15. Ğínwar]] [[uk:15 січня]] [[vec:15 de genaro]] [[vi:15 tháng 1]] [[wa:15 di djanvî]] [[war:Enero 15]] [[zh:1月15日]] 2073 65689 2007-01-20T23:04:58Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:16 jannewaori]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1996]] - [[Komkujiya Gûçlûkonakê]] pêk hat. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[1994]] - Karsazê kurd [[Behcet Cantürk]] hate kuştin. * [[1995]] - Rêveberê partiya kurdên Kurdistana Bakur a fermî [[HADEP]] a şaxa [[Êlih]]ê [[M. Zeki Aldığ]] ji aliyê kontrayan ve hate kuştin. * [[1998]] - Dadgeha Zagona Bingehîn a Tirkiyeyê partiya oldar a bi navê [[Refah Partisi]] girt. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:16 Januarie]] [[an:16 de chinero]] [[ang:16 Æfterra Gēola]] [[ar:16 يناير]] [[ast:16 de xineru]] [[be:16 студзеня]] [[bg:16 януари]] [[bn:জানুয়ারি ১৬]] [[bpy:জানুয়ারী ১৬]] [[br:16 Genver]] [[bs:16. januar]] [[ca:16 de gener]] [[ceb:Enero 16]] [[co:16 di ghjennaghju]] [[cs:16. leden]] [[csb:16 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 16]] [[cy:16 Ionawr]] [[da:16. januar]] [[de:16. Januar]] [[el:16 Ιανουαρίου]] [[en:January 16]] [[eo:16-a de januaro]] [[es:16 de enero]] [[et:16. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 16]] [[fi:16. tammikuuta]] [[fo:16. januar]] [[fr:16 janvier]] [[frp:16 janviér]] [[fur:16 di Zenâr]] [[fy:16 jannewaris]] [[ga:16 Eanáir]] [[gd:16 am Faoilleach]] [[gl:16 de xaneiro]] [[he:16 בינואר]] [[hi:16 जनवरी]] [[hr:16. siječnja]] [[hu:Január 16]] [[ia:16 de januario]] [[id:16 Januari]] [[ie:16 januar]] [[ilo:Enero 16]] [[io:16 di januaro]] [[is:16. janúar]] [[it:16 gennaio]] [[ja:1月16日]] [[jv:16 Januari]] [[ka:16 იანვარი]] [[ko:1월 16일]] [[ksh:16. Jannowaa]] [[la:16 Ianuarii]] [[lb:16. Januar]] [[lmo:16 01]] [[lt:Sausio 16]] [[mk:16 јануари]] [[ms:16 Januari]] [[nap:16 'e jennaro]] [[nds:16. Januar]] [[nds-nl:16 jannewaori]] [[nl:16 januari]] [[nn:16. januar]] [[no:16. januar]] [[nov:16 de januare]] [[nrm:16 Janvyi]] [[oc:16 de genièr]] [[pam:Eneru 16]] [[pl:16 stycznia]] [[pt:16 de Janeiro]] [[ro:16 ianuarie]] [[ru:16 января]] [[ru-sib:16 сечня]] [[scn:16 di jinnaru]] [[sco:16 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 16.]] [[sh:16.1.]] [[simple:January 16]] [[sk:16. január]] [[sl:16. januar]] [[sq:16 Janar]] [[sr:16. јануар]] [[su:16 Januari]] [[sv:16 januari]] [[sw:16 Januari]] [[ta:ஜனவரி 16]] [[te:జనవరి 16]] [[th:16 มกราคม]] [[tl:Enero 16]] [[tr:16 Ocak]] [[tt:16. Ğínwar]] [[uk:16 січня]] [[ur:16 جنوری]] [[vec:16 de genaro]] [[vi:16 tháng 1]] [[wa:16 di djanvî]] [[war:Enero 16]] [[zh:1月16日]] 2074 65706 2007-01-21T05:17:29Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:17 jannewaori]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1922]] “[[Qetlîama Koçgiriyê]] pêkhat.” *[[1946]] “Di dawiya sala 1946'an de [[Komara Kurdistan]] li Mahabadê ji aliyê rejîma Îranê ve hate hilweşandin. *[[1991]] “[[Şerê Kendavê]] dest pê kir.” === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:17 Januarie]] [[an:17 de chinero]] [[ang:17 Æfterra Gēola]] [[ar:17 يناير]] [[ast:17 de xineru]] [[be:17 студзеня]] [[bg:17 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ১৭]] [[br:17 Genver]] [[bs:17. januar]] [[ca:17 de gener]] [[ceb:Enero 17]] [[co:17 di ghjennaghju]] [[cs:17. leden]] [[csb:17 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 17]] [[cy:17 Ionawr]] [[da:17. januar]] [[de:17. Januar]] [[el:17 Ιανουαρίου]] [[en:January 17]] [[eo:17-a de januaro]] [[es:17 de enero]] [[et:17. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 17]] [[fi:17. tammikuuta]] [[fiu-vro:17. vahtsõaastakuu päiv]] [[fo:17. januar]] [[fr:17 janvier]] [[frp:17 janviér]] [[fur:17 di Zenâr]] [[fy:17 jannewaris]] [[ga:17 Eanáir]] [[gd:17 am Faoilleach]] [[gl:17 de xaneiro]] [[he:17 בינואר]] [[hi:17 जनवरी]] [[hr:17. siječnja]] [[hu:Január 17]] [[ia:17 de januario]] [[id:17 Januari]] [[ie:17 januar]] [[ilo:Enero 17]] [[io:17 di januaro]] [[is:17. janúar]] [[it:17 gennaio]] [[ja:1月17日]] [[jv:17 Januari]] [[ka:17 იანვარი]] [[ko:1월 17일]] [[ksh:17. Jannowaa]] [[la:17 Ianuarii]] [[lb:17. Januar]] [[lmo:17 01]] [[lt:Sausio 17]] [[mk:17 јануари]] [[ms:17 Januari]] [[nap:17 'e jennaro]] [[nds-nl:17 jannewaori]] [[nl:17 januari]] [[nn:17. januar]] [[no:17. januar]] [[nov:17 de januare]] [[nrm:17 Janvyi]] [[oc:17 de genièr]] [[pam:Eneru 17]] [[pl:17 stycznia]] [[pt:17 de Janeiro]] [[ro:17 ianuarie]] [[ru:17 января]] [[ru-sib:17 сечня]] [[scn:17 di jinnaru]] [[sco:17 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 17.]] [[sh:17.1.]] [[simple:January 17]] [[sk:17. január]] [[sl:17. januar]] [[sq:17 Janar]] [[sr:17. јануар]] [[su:17 Januari]] [[sv:17 januari]] [[sw:17 Januari]] [[ta:ஜனவரி 17]] [[te:జనవరి 17]] [[th:17 มกราคม]] [[tl:Enero 17]] [[tr:17 Ocak]] [[tt:17. Ğínwar]] [[uk:17 січня]] [[vec:17 de genaro]] [[vi:17 tháng 1]] [[wa:17 di djanvî]] [[war:Enero 17]] [[zh:1月17日]] 2075 66147 2007-01-23T16:24:20Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[mr:जानेवारी १८]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1910]] “Li Stenbolê Qesra Çiraxanê şewitî.” *[[1921]] “Partiya Komînîst a Îtalyayê (KPÎ) hate damezirandin” === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[1991]] “Profesor Doktor [[Seîdê Îbo]] li Êrîvanê hate kuştin.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:18 Januarie]] [[an:18 de chinero]] [[ang:18 Æfterra Gēola]] [[ar:18 يناير]] [[ast:18 de xineru]] [[be:18 студзеня]] [[bg:18 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ১৮]] [[br:18 Genver]] [[bs:18. januar]] [[ca:18 de gener]] [[ceb:Enero 18]] [[co:18 di ghjennaghju]] [[cs:18. leden]] [[csb:18 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 18]] [[cy:18 Ionawr]] [[da:18. januar]] [[de:18. Januar]] [[el:18 Ιανουαρίου]] [[en:January 18]] [[eo:18-a de januaro]] [[es:18 de enero]] [[et:18. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 18]] [[fi:18. tammikuuta]] [[fo:18. januar]] [[fr:18 janvier]] [[frp:18 janviér]] [[fur:18 di Zenâr]] [[fy:18 jannewaris]] [[ga:18 Eanáir]] [[gd:18 am Faoilleach]] [[gl:18 de xaneiro]] [[he:18 בינואר]] [[hi:18 जनवरी]] [[hr:18. siječnja]] [[hu:Január 18]] [[ia:18 de januario]] [[id:18 Januari]] [[ie:18 januar]] [[ilo:Enero 18]] [[io:18 di januaro]] [[is:18. janúar]] [[it:18 gennaio]] [[ja:1月18日]] [[jv:18 Januari]] [[ka:18 იანვარი]] [[ko:1월 18일]] [[ksh:18. Jannowaa]] [[la:18 Ianuarii]] [[lb:18. Januar]] [[lmo:18 01]] [[lt:Sausio 18]] [[mk:18 јануари]] [[mr:जानेवारी १८]] [[ms:18 Januari]] [[nap:18 'e jennaro]] [[nds-nl:18 jannewaori]] [[nl:18 januari]] [[nn:18. januar]] [[no:18. januar]] [[nov:18 de januare]] [[nrm:18 Janvyi]] [[oc:18 de genièr]] [[pam:Eneru 18]] [[pl:18 stycznia]] [[pt:18 de Janeiro]] [[ro:18 ianuarie]] [[ru:18 января]] [[ru-sib:18 сечня]] [[scn:18 di jinnaru]] [[sco:18 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 18.]] [[sh:18.1.]] [[simple:January 18]] [[sk:18. január]] [[sl:18. januar]] [[sq:18 Janar]] [[sr:18. јануар]] [[su:18 Januari]] [[sv:18 januari]] [[sw:18 Januari]] [[ta:ஜனவரி 18]] [[te:జనవరి 18]] [[th:18 มกราคม]] [[tl:Enero 18]] [[tr:18 Ocak]] [[tt:18. Ğínwar]] [[uk:18 січня]] [[vec:18 de genaro]] [[vi:18 tháng 1]] [[vls:18 januoari]] [[wa:18 di djanvî]] [[war:Enero 18]] [[zh:1月18日]] 2076 66976 2007-01-29T11:38:58Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[mr:जानेवारी १९]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === * [[2001]]: Kongreya Aboriya Kurdistanê ya yekem li bajarê Hollanda [[Rotardam]]ê pêk hat. Di encamê de biryara avakirina [[KARSAZ]]'ê hate girtin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[2007]]: [[Hrant Dink]] li [[Stenbol]] ([[Tirkiye]]) hate kuştin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:19 Januarie]] [[an:19 de chinero]] [[ar:19 يناير]] [[ast:19 de xineru]] [[be:19 студзеня]] [[bg:19 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ১৯]] [[br:19 Genver]] [[bs:19. januar]] [[ca:19 de gener]] [[ceb:Enero 19]] [[co:19 di ghjennaghju]] [[cs:19. leden]] [[csb:19 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 19]] [[cy:19 Ionawr]] [[da:19. januar]] [[de:19. Januar]] [[el:19 Ιανουαρίου]] [[en:January 19]] [[eo:19-a de januaro]] [[es:19 de enero]] [[et:19. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 19]] [[fi:19. tammikuuta]] [[fo:19. januar]] [[fr:19 janvier]] [[frp:19 janviér]] [[fur:19 di Zenâr]] [[fy:19 jannewaris]] [[ga:19 Eanáir]] [[gd:19 am Faoilleach]] [[gl:19 de xaneiro]] [[he:19 בינואר]] [[hi:19 जनवरी]] [[hr:19. siječnja]] [[hu:Január 19]] [[ia:19 de januario]] [[id:19 Januari]] [[ie:19 januar]] [[ilo:Enero 19]] [[io:19 di januaro]] [[is:19. janúar]] [[it:19 gennaio]] [[ja:1月19日]] [[jv:19 Januari]] [[ka:19 იანვარი]] [[ko:1월 19일]] [[ksh:19. Jannowaa]] [[la:19 Ianuarii]] [[lb:19. Januar]] [[lmo:19 01]] [[lt:Sausio 19]] [[mk:19 јануари]] [[mr:जानेवारी १९]] [[ms:19 Januari]] [[nap:19 'e jennaro]] [[nds-nl:19 jannewaori]] [[nl:19 januari]] [[nn:19. januar]] [[no:19. januar]] [[nov:19 de januare]] [[nrm:19 Janvyi]] [[oc:19 de genièr]] [[pam:Eneru 19]] [[pl:19 stycznia]] [[pt:19 de Janeiro]] [[ro:19 ianuarie]] [[ru:19 января]] [[ru-sib:19 сечня]] [[scn:19 di jinnaru]] [[sco:19 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 19.]] [[sh:19.1.]] [[simple:January 19]] [[sk:19. január]] [[sl:19. januar]] [[sq:19 Janar]] [[sr:19. јануар]] [[su:19 Januari]] [[sv:19 januari]] [[sw:19 Januari]] [[ta:ஜனவரி 19]] [[te:జనవరి 19]] [[th:19 มกราคม]] [[tl:Enero 19]] [[tr:19 Ocak]] [[tt:19. Ğínwar]] [[uk:19 січня]] [[ur:19 جنوری]] [[vec:19 de genaro]] [[vi:19 tháng 1]] [[wa:19 di djanvî]] [[war:Enero 19]] [[zh:1月19日]] [[zh-yue:1月19日]] 2077 66981 2007-01-29T12:48:40Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[mr:जानेवारी २०]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === * [[1921]] “Di parlemena Tirk de, biryara pejirandina "Teşkîlat-i Esasî"yê hate dayîn.” === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) * [[630]] - [[Hz. Muhamed]] kete bajarê [[Meke]]yê. * [[1921]] - Meclîsa tirk '''Teşkilati Esasi''' ya yekem pejirand. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1992]] “Rêveberê partiya kurdên Bakurê Kurdistanê ya fermî [[HEP]] şaxa Nisêbînê [[Abdurrahman Sögüt]] bi destê kontrayan hate kuştin.” *[[1992]] “Endamê partiya kurdên Bakurê Kurdistanê ya fermî [[HEP]] şaxa [[Mûş]]ê [[Harbi Arman]] li Amedê hate revandin û bi êşkenceyê hate kuştin.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:20 Januarie]] [[an:20 de chinero]] [[ar:20 يناير]] [[ast:20 de xineru]] [[be:20 студзеня]] [[bg:20 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ২০]] [[br:20 Genver]] [[bs:20. januar]] [[ca:20 de gener]] [[ceb:Enero 20]] [[co:20 di ghjennaghju]] [[cs:20. leden]] [[csb:20 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 20]] [[cy:20 Ionawr]] [[da:20. januar]] [[de:20. Januar]] [[el:20 Ιανουαρίου]] [[en:January 20]] [[eo:20-a de januaro]] [[es:20 de enero]] [[et:20. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 20]] [[fi:20. tammikuuta]] [[fo:20. januar]] [[fr:20 janvier]] [[frp:20 janviér]] [[fur:20 di Zenâr]] [[fy:20 jannewaris]] [[ga:20 Eanáir]] [[gd:20 am Faoilleach]] [[gl:20 de xaneiro]] [[he:20 בינואר]] [[hi:20 जनवरी]] [[hr:20. siječnja]] [[hu:Január 20]] [[ia:20 de januario]] [[id:20 Januari]] [[ie:20 januar]] [[ilo:Enero 20]] [[io:20 di januaro]] [[is:20. janúar]] [[it:20 gennaio]] [[ja:1月20日]] [[jv:20 Januari]] [[ka:20 იანვარი]] [[kn:ಜನವರಿ ೨೦]] [[ko:1월 20일]] [[ksh:20. Jannowaa]] [[la:20 Ianuarii]] [[lb:20. Januar]] [[lmo:20 01]] [[lt:Sausio 20]] [[mk:20 јануари]] [[mr:जानेवारी २०]] [[ms:20 Januari]] [[nap:20 'e jennaro]] [[nds-nl:20 jannewaori]] [[nl:20 januari]] [[nn:20. januar]] [[no:20. januar]] [[nov:20 de januare]] [[nrm:20 Janvyi]] [[oc:20 de genièr]] [[pam:Eneru 20]] [[pl:20 stycznia]] [[pt:20 de Janeiro]] [[ro:20 ianuarie]] [[ru:20 января]] [[ru-sib:20 сечня]] [[scn:20 di jinnaru]] [[sco:20 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 20.]] [[sh:20.1.]] [[simple:January 20]] [[sk:20. január]] [[sl:20. januar]] [[sq:20 Janar]] [[sr:20. јануар]] [[su:20 Januari]] [[sv:20 januari]] [[sw:20 Januari]] [[ta:ஜனவரி 20]] [[te:జనవరి 20]] [[th:20 มกราคม]] [[tl:Enero 20]] [[tr:20 Ocak]] [[tt:20. Ğínwar]] [[uk:20 січня]] [[ur:20 جنوری]] [[vec:20 de genaro]] [[vi:20 tháng 1]] [[wa:20 d' djanvî]] [[war:Enero 20]] [[zh:1月20日]] [[zh-yue:1月20日]] 2078 66980 2007-01-29T12:47:12Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[mr:जानेवारी २१]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1926]] - [[Berxwedana Hazro]] *[[1926]] - Rojnameya Jiyan li Silêymaniyê dest bi weşanê kir. *[[1996]] - Rojnameya [[Azadiya Welat]] dest bi weşanê kir. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1993]] - Endamê partiya kurdên Bakurê Kurdistanê ya fermî [[HEP]] şaxa Elihê [[Mehmet Ertan]] hate kuştin. *[[1924]] - [[Vîlademîr Îlyîç Lenîn]], Serokê [[Komarên Sosyalîst ên Sovyetê]] == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:21 Januarie]] [[an:21 de chinero]] [[ar:21 يناير]] [[ast:21 de xineru]] [[be:21 студзеня]] [[bg:21 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ২১]] [[br:21 Genver]] [[bs:21. januar]] [[ca:21 de gener]] [[ceb:Enero 21]] [[co:21 di ghjennaghju]] [[cs:21. leden]] [[csb:21 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 21]] [[cy:21 Ionawr]] [[da:21. januar]] [[de:21. Januar]] [[el:21 Ιανουαρίου]] [[en:January 21]] [[eo:21-a de januaro]] [[es:21 de enero]] [[et:21. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 21]] [[fi:21. tammikuuta]] [[fo:21. januar]] [[fr:21 janvier]] [[frp:21 janviér]] [[fur:21 di Zenâr]] [[fy:21 jannewaris]] [[ga:21 Eanáir]] [[gd:21 am Faoilleach]] [[gl:21 de xaneiro]] [[he:21 בינואר]] [[hi:21 जनवरी]] [[hr:21. siječnja]] [[hu:Január 21]] [[ia:21 de januario]] [[id:21 Januari]] [[ie:21 januar]] [[ilo:Enero 21]] [[io:21 di januaro]] [[is:21. janúar]] [[it:21 gennaio]] [[ja:1月21日]] [[jv:21 Januari]] [[ka:21 იანვარი]] [[ko:1월 21일]] [[ksh:21. Jannowaa]] [[la:21 Ianuarii]] [[lb:21. Januar]] [[lmo:21 01]] [[lt:Sausio 21]] [[mk:21 јануари]] [[mr:जानेवारी २१]] [[ms:21 Januari]] [[nap:21 'e jennaro]] [[nds-nl:21 jannewaori]] [[nl:21 januari]] [[nn:21. januar]] [[no:21. januar]] [[nov:21 de januare]] [[nrm:21 Janvyi]] [[oc:21 de genièr]] [[pam:Eneru 21]] [[pl:21 stycznia]] [[pt:21 de Janeiro]] [[ro:21 ianuarie]] [[ru:21 января]] [[ru-sib:21 сечня]] [[scn:21 di jinnaru]] [[sco:21 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 21.]] [[sh:21.1.]] [[simple:January 21]] [[sk:21. január]] [[sl:21. januar]] [[sq:21 Janar]] [[sr:21. јануар]] [[su:21 Januari]] [[sv:21 januari]] [[sw:21 Januari]] [[ta:ஜனவரி 21]] [[te:జనవరి 21]] [[tg:21 Январ]] [[th:21 มกราคม]] [[tl:Enero 21]] [[tr:21 Ocak]] [[tt:21. Ğínwar]] [[uk:21 січня]] [[ur:21 جنوری]] [[vec:21 de genaro]] [[vi:21 tháng 1]] [[wa:21 di djanvî]] [[war:Enero 21]] [[zh:1月21日]] [[zh-yue:1月21日]] 2079 66979 2007-01-29T12:45:40Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[mr:जानेवारी २२]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1946]] “[[Komara Kurdistan]] a Mahabadê hate îlankirin. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == *Îlankirina [[Komara Kurdistan]] ya Mahabadê Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:22 Januarie]] [[an:22 de chinero]] [[ar:22 يناير]] [[ast:22 de xineru]] [[be:22 студзеня]] [[bg:22 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ২২]] [[br:22 Genver]] [[bs:22. januar]] [[ca:22 de gener]] [[ceb:Enero 22]] [[co:22 di ghjennaghju]] [[cs:22. leden]] [[csb:22 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 22]] [[cy:22 Ionawr]] [[da:22. januar]] [[de:22. Januar]] [[el:22 Ιανουαρίου]] [[en:January 22]] [[eo:22-a de januaro]] [[es:22 de enero]] [[et:22. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 22]] [[fi:22. tammikuuta]] [[fo:22. januar]] [[fr:22 janvier]] [[frp:22 janviér]] [[fur:22 di Zenâr]] [[fy:22 jannewaris]] [[ga:22 Eanáir]] [[gd:22 am Faoilleach]] [[gl:22 de xaneiro]] [[he:22 בינואר]] [[hi:22 जनवरी]] [[hr:22. siječnja]] [[hu:Január 22]] [[ia:22 de januario]] [[id:22 Januari]] [[ie:22 januar]] [[ilo:Enero 22]] [[io:22 di januaro]] [[is:22. janúar]] [[it:22 gennaio]] [[ja:1月22日]] [[jv:22 Januari]] [[ka:22 იანვარი]] [[ko:1월 22일]] [[ksh:22. Jannowaa]] [[la:22 Ianuarii]] [[lb:22. Januar]] [[lmo:22 01]] [[lt:Sausio 22]] [[mk:22 јануари]] [[mr:जानेवारी २२]] [[ms:22 Januari]] [[nap:22 'e jennaro]] [[nds-nl:22 jannewaori]] [[nl:22 januari]] [[nn:22. januar]] [[no:22. januar]] [[nov:22 de januare]] [[nrm:22 Janvyi]] [[oc:22 de genièr]] [[pam:Eneru 22]] [[pl:22 stycznia]] [[pt:22 de Janeiro]] [[ro:22 ianuarie]] [[ru:22 января]] [[ru-sib:22 сечня]] [[scn:22 di jinnaru]] [[sco:22 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 22.]] [[sh:22.1.]] [[simple:January 22]] [[sk:22. január]] [[sl:22. januar]] [[sq:22 Janar]] [[sr:22. јануар]] [[su:22 Januari]] [[sv:22 januari]] [[sw:22 Januari]] [[ta:ஜனவரி 22]] [[te:జనవరి 22]] [[th:22 มกราคม]] [[tl:Enero 22]] [[tr:22 Ocak]] [[tt:22. Ğínwar]] [[uk:22 січня]] [[ur:22 جنوری]] [[vec:22 de genaro]] [[vi:22 tháng 1]] [[wa:22 d' djanvî]] [[war:Enero 22]] [[zh:1月22日]] [[zh-yue:1月22日]] 2080 64270 2007-01-12T07:52:38Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:23 jannewaori]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) * [[1995]] - Sendîkaya Perwerdehiyê ya Tirkiyeyê [[Egitim-Sen]] hate damezirandin.” * [[1996]] - Komeleya Piştgiriya Malbatên Girtiyan [[TUYAD]] li Tirkiyeyê hate damezirandin. == Zayîn == *Hunermendê kurd [[Şivan Perwer]] di sala [[1955]]an hate dinê. == Mirin == *[[1989]] “[[Salvador Dalî]] mir.” *[[1994]] “Endamê partiya kurdên Bakurê Kurdistanê ya fermî [[DEP]] şaxa Amedê [[A. Selam Kizman]] hate kuştin.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:23 Januarie]] [[an:23 de chinero]] [[ar:23 يناير]] [[ast:23 de xineru]] [[be:23 студзеня]] [[bg:23 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ২৩]] [[br:23 Genver]] [[bs:23. januar]] [[ca:23 de gener]] [[ceb:Enero 23]] [[co:23 di ghjennaghju]] [[cs:23. leden]] [[csb:23 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 23]] [[cy:23 Ionawr]] [[da:23. januar]] [[de:23. Januar]] [[el:23 Ιανουαρίου]] [[en:January 23]] [[eo:23-a de januaro]] [[es:23 de enero]] [[et:23. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 23]] [[fi:23. tammikuuta]] [[fo:23. januar]] [[fr:23 janvier]] [[frp:23 janviér]] [[fur:23 di Zenâr]] [[fy:23 jannewaris]] [[ga:23 Eanáir]] [[gd:23 am Faoilleach]] [[gl:23 de xaneiro]] [[he:23 בינואר]] [[hi:23 जनवरी]] [[hr:23. siječnja]] [[hu:Január 23]] [[ia:23 de januario]] [[id:23 Januari]] [[ie:23 januar]] [[ilo:Enero 23]] [[io:23 di januaro]] [[is:23. janúar]] [[it:23 gennaio]] [[ja:1月23日]] [[jv:23 Januari]] [[ka:23 იანვარი]] [[ko:1월 23일]] [[ksh:23. Jannowaa]] [[la:23 Ianuarii]] [[lb:23. Januar]] [[lmo:23 01]] [[lt:Sausio 23]] [[mk:23 јануари]] [[ml:ജനുവരി 23]] [[ms:23 Januari]] [[nap:23 'e jennaro]] [[nds-nl:23 jannewaori]] [[nl:23 januari]] [[nn:23. januar]] [[no:23. januar]] [[nov:23 de januare]] [[nrm:23 Janvyi]] [[oc:23 de genièr]] [[pam:Eneru 23]] [[pl:23 stycznia]] [[pt:23 de Janeiro]] [[ro:23 ianuarie]] [[ru:23 января]] [[ru-sib:23 сечня]] [[scn:23 di jinnaru]] [[sco:23 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 23.]] [[sh:23.1.]] [[simple:January 23]] [[sk:23. január]] [[sl:23. januar]] [[sq:23 Janar]] [[sr:23. јануар]] [[su:23 Januari]] [[sv:23 januari]] [[sw:23 Januari]] [[ta:ஜனவரி 23]] [[te:జనవరి 23]] [[th:23 มกราคม]] [[tl:Enero 23]] [[tr:23 Ocak]] [[tt:23. Ğínwar]] [[uk:23 січня]] [[ur:23 جنوری]] [[vec:23 de genaro]] [[vi:23 tháng 1]] [[wa:23 d' djanvî]] [[war:Enero 23]] [[zh:1月23日]] [[zh-yue:1月23日]] 2081 64297 2007-01-12T10:14:04Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:24 jannewaori]] {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1661]] “[[Îmam Elî]] li bajarê [[Kufa]]yê hate kuştin.” *[[1993]] “Rojanemevan, nivîskar û lêkolîner [[Ugur Mumcu]] hate kuştin.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:24 Januarie]] [[an:24 de chinero]] [[ar:24 يناير]] [[ast:24 de xineru]] [[be:24 студзеня]] [[bg:24 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ২৪]] [[br:24 Genver]] [[bs:24. januar]] [[ca:24 de gener]] [[ceb:Enero 24]] [[co:24 di ghjennaghju]] [[cs:24. leden]] [[csb:24 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 24]] [[cy:24 Ionawr]] [[da:24. januar]] [[de:24. Januar]] [[el:24 Ιανουαρίου]] [[en:January 24]] [[eo:24-a de januaro]] [[es:24 de enero]] [[et:24. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 24]] [[fi:24. tammikuuta]] [[fo:24. januar]] [[fr:24 janvier]] [[frp:24 janviér]] [[fur:24 di Zenâr]] [[fy:24 jannewaris]] [[ga:24 Eanáir]] [[gd:24 am Faoilleach]] [[gl:24 de xaneiro]] [[he:24 בינואר]] [[hi:24 जनवरी]] [[hr:24. siječnja]] [[hu:Január 24]] [[ia:24 de januario]] [[id:24 Januari]] [[ie:24 januar]] [[ilo:Enero 24]] [[io:24 di januaro]] [[is:24. janúar]] [[it:24 gennaio]] [[ja:1月24日]] [[jv:24 Januari]] [[ka:24 იანვარი]] [[ko:1월 24일]] [[ksh:24. Jannowaa]] [[la:24 Ianuarii]] [[lb:24. Januar]] [[lmo:24 01]] [[lt:Sausio 24]] [[mk:24 јануари]] [[ms:24 Januari]] [[nap:24 'e jennaro]] [[nds-nl:24 jannewaori]] [[nl:24 januari]] [[nn:24. januar]] [[no:24. januar]] [[nov:24 de januare]] [[nrm:24 Janvyi]] [[oc:24 de genièr]] [[pam:Eneru 24]] [[pl:24 stycznia]] [[pt:24 de Janeiro]] [[ro:24 ianuarie]] [[ru:24 января]] [[ru-sib:24 сечня]] [[scn:24 di jinnaru]] [[sco:24 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 24.]] [[sh:24.1.]] [[simple:January 24]] [[sk:24. január]] [[sl:24. januar]] [[sq:24 Janar]] [[sr:24. јануар]] [[su:24 Januari]] [[sv:24 januari]] [[sw:24 Januari]] [[ta:ஜனவரி 24]] [[te:జనవరి 24]] [[th:24 มกราคม]] [[tl:Enero 24]] [[tr:24 Ocak]] [[tt:24. Ğínwar]] [[uk:24 січня]] [[ur:24 جنوری]] [[vec:24 de genaro]] [[vi:24 tháng 1]] [[vls:24 januoari]] [[wa:24 di djanvî]] [[war:Enero 24]] [[zh:1月24日]] [[zh-yue:1月24日]] 2082 64097 2007-01-11T12:53:46Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, hi, nds-nl, ru-sib, ta {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1991]] “Desteya wezîran a Hukumeta Tirk axaftin û stranên bi Kurdî serbestkir.” *[[1993]] “Serokê [[OZDEP]] a bajarê [[Erzîngan]]ê [[Cemal Akar]] ji aliyê hêzên tarî ve hate revandin, piştre cendekê wî hate dîtin.” *[[1978]] “Partiya TÎKP hate damezirandin.” === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1953]] “Helbestvan û neyjen [[Neyzen Teyfîk]] jiyana xwe ji dest da.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:25 Januarie]] [[an:25 de chinero]] [[ar:25 يناير]] [[ast:25 de xineru]] [[be:25 студзеня]] [[bg:25 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ২৫]] [[br:25 Genver]] [[bs:25. januar]] [[ca:25 de gener]] [[ceb:Enero 25]] [[co:25 di ghjennaghju]] [[cs:25. leden]] [[csb:25 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 25]] [[cy:25 Ionawr]] [[da:25. januar]] [[de:25. Januar]] [[el:25 Ιανουαρίου]] [[en:January 25]] [[eo:25-a de januaro]] [[es:25 de enero]] [[et:25. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 25]] [[fi:25. tammikuuta]] [[fo:25. januar]] [[fr:25 janvier]] [[frp:25 janviér]] [[fur:25 di Zenâr]] [[fy:25 jannewaris]] [[ga:25 Eanáir]] [[gd:25 am Faoilleach]] [[gl:25 de xaneiro]] [[he:25 בינואר]] [[hi:25 जनवरी]] [[hr:25. siječnja]] [[hu:Január 25]] [[ia:25 de januario]] [[id:25 Januari]] [[ie:25 januar]] [[ilo:Enero 25]] [[io:25 di januaro]] [[is:25. janúar]] [[it:25 gennaio]] [[ja:1月25日]] [[jv:25 Januari]] [[ka:25 იანვარი]] [[ko:1월 25일]] [[ksh:25. Jannowaa]] [[la:25 Ianuarii]] [[lb:25. Januar]] [[lmo:25 01]] [[lt:Sausio 25]] [[mk:25 јануари]] [[ml:ജനുവരി 25]] [[ms:25 Januari]] [[nap:25 'e jennaro]] [[nds-nl:25 jannewaori]] [[nl:25 januari]] [[nn:25. januar]] [[no:25. januar]] [[nov:25 de januare]] [[nrm:25 Janvyi]] [[oc:25 de genièr]] [[pam:Eneru 25]] [[pl:25 stycznia]] [[pt:25 de Janeiro]] [[ro:25 ianuarie]] [[ru:25 января]] [[ru-sib:25 сечня]] [[scn:25 di jinnaru]] [[sco:25 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 25.]] [[sh:25.1.]] [[simple:January 25]] [[sk:25. január]] [[sl:25. januar]] [[sq:25 Janar]] [[sr:25. јануар]] [[su:25 Januari]] [[sv:25 januari]] [[sw:25 Januari]] [[ta:ஜனவரி 25]] [[te:జనవరి 25]] [[th:25 มกราคม]] [[tl:Enero 25]] [[tr:25 Ocak]] [[tt:25. Ğínwar]] [[uk:25 січня]] [[ur:25 جنوری]] [[vec:25 de genaro]] [[vi:25 tháng 1]] [[wa:25 di djanvî]] [[war:Enero 25]] [[zh:1月25日]] [[zh-yue:1月25日]] 2083 64139 2007-01-11T20:33:16Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, hi, nds-nl, ru-sib, ta {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == *Hindistanê di bin serokatiya [[Mahatma Ghandî]] de serxwebûna xwe daxuyand! Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:26 Januarie]] [[an:26 de chinero]] [[ar:26 يناير]] [[ast:26 de xineru]] [[be:26 студзеня]] [[bg:26 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ২৬]] [[br:26 Genver]] [[bs:26. januar]] [[ca:26 de gener]] [[ceb:Enero 26]] [[co:26 di ghjennaghju]] [[cs:26. leden]] [[csb:26 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 26]] [[cy:26 Ionawr]] [[da:26. januar]] [[de:26. Januar]] [[el:26 Ιανουαρίου]] [[en:January 26]] [[eo:26-a de januaro]] [[es:26 de enero]] [[et:26. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 26]] [[fi:26. tammikuuta]] [[fo:26. januar]] [[fr:26 janvier]] [[frp:26 janviér]] [[fur:26 di Zenâr]] [[fy:26 jannewaris]] [[ga:26 Eanáir]] [[gd:26 am Faoilleach]] [[gl:26 de xaneiro]] [[he:26 בינואר]] [[hi:26 जनवरी]] [[hr:26. siječnja]] [[hu:Január 26]] [[ia:26 de januario]] [[id:26 Januari]] [[ie:26 januar]] [[ilo:Enero 26]] [[io:26 di januaro]] [[is:26. janúar]] [[it:26 gennaio]] [[ja:1月26日]] [[jv:26 Januari]] [[ka:26 იანვარი]] [[kn:ಜನವರಿ ೨೬]] [[ko:1월 26일]] [[ksh:26. Jannowaa]] [[la:26 Ianuarii]] [[lb:26. Januar]] [[lmo:26 01]] [[lt:Sausio 26]] [[mk:26 јануари]] [[ml:ജനുവരി 26]] [[ms:26 Januari]] [[nap:26 'e jennaro]] [[nds:26. Januar]] [[nds-nl:26 jannewaori]] [[nl:26 januari]] [[nn:26. januar]] [[no:26. januar]] [[nov:26 de januare]] [[nrm:26 Janvyi]] [[oc:26 de genièr]] [[pam:Eneru 26]] [[pl:26 stycznia]] [[pt:26 de Janeiro]] [[ro:26 ianuarie]] [[ru:26 января]] [[ru-sib:26 сечня]] [[scn:26 di jinnaru]] [[sco:26 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 26.]] [[sh:26.1.]] [[simple:January 26]] [[sk:26. január]] [[sl:26. januar]] [[sq:26 Janar]] [[sr:26. јануар]] [[su:26 Januari]] [[sv:26 januari]] [[sw:26 Januari]] [[ta:ஜனவரி 26]] [[te:జనవరి 26]] [[th:26 มกราคม]] [[tl:Enero 26]] [[tr:26 Ocak]] [[tt:26. Ğínwar]] [[uk:26 січня]] [[ur:26 جنوری]] [[vec:26 de genaro]] [[vi:26 tháng 1]] [[wa:26 di djanvî]] [[war:Enero 26]] [[zh:1月26日]] [[zh-yue:1月26日]] 2084 64155 2007-01-11T21:02:57Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, hi, nds-nl, ru-sib, ta {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *"Dewleta Fransayê bi awayekî fermî dewleta Çînê naskir *[[1299]] "Dewleta Osmaniyan hate sazkirin == Zayîn == *[[1859]] [[Wilhelm II.]] li [[Berlîn|Berlînê]] jidayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:27 Januarie]] [[an:27 de chinero]] [[ar:27 يناير]] [[ast:27 de xineru]] [[be:27 студзеня]] [[bg:27 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ২৭]] [[br:27 Genver]] [[bs:27. januar]] [[ca:27 de gener]] [[ceb:Enero 27]] [[co:27 di ghjennaghju]] [[cs:27. leden]] [[csb:27 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 27]] [[cy:27 Ionawr]] [[da:27. januar]] [[de:27. Januar]] [[el:27 Ιανουαρίου]] [[en:January 27]] [[eo:27-a de januaro]] [[es:27 de enero]] [[et:27. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 27]] [[fi:27. tammikuuta]] [[fo:27. januar]] [[fr:27 janvier]] [[frp:27 janviér]] [[fur:27 di Zenâr]] [[fy:27 jannewaris]] [[ga:27 Eanáir]] [[gd:27 am Faoilleach]] [[gl:27 de xaneiro]] [[he:27 בינואר]] [[hi:27 जनवरी]] [[hr:27. siječnja]] [[hu:Január 27]] [[ia:27 de januario]] [[id:27 Januari]] [[ie:27 januar]] [[ilo:Enero 27]] [[io:27 di januaro]] [[is:27. janúar]] [[it:27 gennaio]] [[ja:1月27日]] [[jv:27 Januari]] [[ka:27 იანვარი]] [[ko:1월 27일]] [[ksh:27. Jannowaa]] [[la:27 Ianuarii]] [[lb:27. Januar]] [[lmo:27 01]] [[lt:Sausio 27]] [[mk:27 јануари]] [[ml:ജനുവരി 27]] [[ms:27 Januari]] [[nap:27 'e jennaro]] [[nds-nl:27 jannewaori]] [[nl:27 januari]] [[nn:27. januar]] [[no:27. januar]] [[nov:27 de januare]] [[nrm:27 Janvyi]] [[oc:27 de genièr]] [[pam:Eneru 27]] [[pl:27 stycznia]] [[pt:27 de Janeiro]] [[ro:27 ianuarie]] [[ru:27 января]] [[ru-sib:27 сечня]] [[scn:27 di jinnaru]] [[sco:27 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 27.]] [[sh:27.1.]] [[simple:January 27]] [[sk:27. január]] [[sl:27. januar]] [[sq:27 Janar]] [[sr:27. јануар]] [[su:27 Januari]] [[sv:27 januari]] [[sw:27 Januari]] [[ta:ஜனவரி 27]] [[te:జనవరి 27]] [[th:27 มกราคม]] [[tl:Enero 27]] [[tr:27 Ocak]] [[tt:27. Ğínwar]] [[uk:27 січня]] [[ur:27 جنوری]] [[vec:27 de genaro]] [[vi:27 tháng 1]] [[wa:27 di djanvî]] [[war:Enero 27]] [[zh:1月27日]] [[zh-yue:1月27日]] 2085 64215 2007-01-12T03:26:56Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, hi, nds-nl, ru-sib, ta, vls {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == *[[1540]] [[Sir Francis Drake]] ji dayîk bû == Mirin == *[[1921]] “Serokê Partiya Komînîst a Tirkiyê [[Mustafa Suphî]] tevî 15 hevalên xwe di behra reş de ji aliyê Kemalîstan ve hate fetisandin.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:28 Januarie]] [[an:28 de chinero]] [[ar:28 يناير]] [[ast:28 de xineru]] [[az:28 Yanvar]] [[be:28 студзеня]] [[bg:28 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ২৮]] [[br:28 Genver]] [[bs:28. januar]] [[ca:28 de gener]] [[ceb:Enero 28]] [[co:28 di ghjennaghju]] [[cs:28. leden]] [[csb:28 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 28]] [[cy:28 Ionawr]] [[da:28. januar]] [[de:28. Januar]] [[el:28 Ιανουαρίου]] [[en:January 28]] [[eo:28-a de januaro]] [[es:28 de enero]] [[et:28. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 28]] [[fi:28. tammikuuta]] [[fo:28. januar]] [[fr:28 janvier]] [[frp:28 janviér]] [[fur:28 di Zenâr]] [[fy:28 jannewaris]] [[ga:28 Eanáir]] [[gd:28 am Faoilleach]] [[gl:28 de xaneiro]] [[he:28 בינואר]] [[hi:28 जनवरी]] [[hr:28. siječnja]] [[hu:Január 28]] [[ia:28 de januario]] [[id:28 Januari]] [[ie:28 januar]] [[ilo:Enero 28]] [[io:28 di januaro]] [[is:28. janúar]] [[it:28 gennaio]] [[ja:1月28日]] [[jv:28 Januari]] [[ka:28 იანვარი]] [[ko:1월 28일]] [[ksh:28. Jannowaa]] [[la:28 Ianuarii]] [[lb:28. Januar]] [[lmo:28 01]] [[lt:Sausio 28]] [[mk:28 јануари]] [[ml:ജനുവരി 28]] [[ms:28 Januari]] [[nap:28 'e jennaro]] [[nds-nl:28 jannewaori]] [[nl:28 januari]] [[nn:28. januar]] [[no:28. januar]] [[nov:28 de januare]] [[nrm:28 Janvyi]] [[oc:28 de genièr]] [[pam:Eneru 28]] [[pl:28 stycznia]] [[pt:28 de Janeiro]] [[ro:28 ianuarie]] [[ru:28 января]] [[ru-sib:28 сечня]] [[scn:28 di jinnaru]] [[sco:28 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 28.]] [[sh:28.1.]] [[simple:January 28]] [[sk:28. január]] [[sl:28. januar]] [[sq:28 Janar]] [[sr:28. јануар]] [[su:28 Januari]] [[sv:28 januari]] [[sw:28 Januari]] [[ta:ஜனவரி 28]] [[te:జనవరి 28]] [[th:28 มกราคม]] [[tl:Enero 28]] [[tr:28 Ocak]] [[tt:28. Ğínwar]] [[uk:28 січня]] [[ur:28 جنوری]] [[vec:28 de genaro]] [[vi:28 tháng 1]] [[vls:28 januoari]] [[wa:28 di djanvî]] [[war:Enero 28]] [[zh:1月28日]] [[zh-yue:1月28日]] 2086 64238 2007-01-12T05:14:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, hi, nds-nl, ru-sib, ta {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *[[1926]] “Di cihanê de yekemîn televizyon hate sazkirin.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1968]] “[[Reşîdê Kurd]] wefat kir.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:29 Januarie]] [[an:29 de chinero]] [[ar:29 يناير]] [[ast:29 de xineru]] [[be:29 студзеня]] [[bg:29 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ২৯]] [[br:29 Genver]] [[bs:29. januar]] [[ca:29 de gener]] [[ceb:Enero 29]] [[co:29 di ghjennaghju]] [[cs:29. leden]] [[csb:29 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 29]] [[cy:29 Ionawr]] [[da:29. januar]] [[de:29. Januar]] [[el:29 Ιανουαρίου]] [[en:January 29]] [[eo:29-a de januaro]] [[es:29 de enero]] [[et:29. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 29]] [[fi:29. tammikuuta]] [[fo:29. januar]] [[fr:29 janvier]] [[frp:29 janviér]] [[fur:29 di Zenâr]] [[fy:29 jannewaris]] [[ga:29 Eanáir]] [[gd:29 am Faoilleach]] [[gl:29 de xaneiro]] [[he:29 בינואר]] [[hi:29 जनवरी]] [[hr:29. siječnja]] [[hu:Január 29]] [[ia:29 de januario]] [[id:29 Januari]] [[ie:29 januar]] [[ilo:Enero 29]] [[io:29 di januaro]] [[is:29. janúar]] [[it:29 gennaio]] [[ja:1月29日]] [[jv:29 Januari]] [[ka:29 იანვარი]] [[ko:1월 29일]] [[ksh:29. Jannowaa]] [[la:29 Ianuarii]] [[lb:29. Januar]] [[lmo:29 01]] [[lt:Sausio 29]] [[mk:29 јануари]] [[ml:ജനുവരി 29]] [[ms:29 Januari]] [[nap:29 'e jennaro]] [[nds-nl:29 jannewaori]] [[nl:29 januari]] [[nn:29. januar]] [[no:29. januar]] [[nov:29 de januare]] [[nrm:29 Janvyi]] [[oc:29 de genièr]] [[pam:Eneru 29]] [[pl:29 stycznia]] [[pt:29 de Janeiro]] [[ro:29 ianuarie]] [[ru:29 января]] [[ru-sib:29 сечня]] [[scn:29 di jinnaru]] [[sco:29 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 29.]] [[sh:29.1.]] [[simple:January 29]] [[sk:29. január]] [[sl:29. januar]] [[sq:29 Janar]] [[sr:29. јануар]] [[su:29 Januari]] [[sv:29 januari]] [[sw:29 Januari]] [[ta:ஜனவரி 29]] [[te:జనవరి 29]] [[th:29 มกราคม]] [[tl:Enero 29]] [[tr:29 Ocak]] [[tt:29. Ğínwar]] [[uk:29 січня]] [[ur:29 جنوری]] [[vec:29 de genaro]] [[vi:29 tháng 1]] [[wa:29 di djanvî]] [[war:Enero 29]] [[zh:1月29日]] [[zh-yue:1月29日]] 2087 65604 2007-01-20T13:48:52Z Bangin 450 +1 {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1950]]: Kovara [[Şarq Mecbuasi]] ji aliyê [[Musa Anter]] û [[Şêxmus Elçî]] ve hate weşandin. === Cîhan === *[[1933]]: [[Adolf Hîtler]] desthilatdariya Elmanyayê zeft kir. == Zayîn == *[[1927]]: [[Sven Olof Joachim Palme]], serokwezîrekî [[Swêd|Swêdê]], li [[Stockholm|Stokholmê]] jidayîk bû. == Mirin == *[[1948]]: [[Mahatma Ghandi]] hate kuştin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:30 Januarie]] [[an:30 de chinero]] [[ang:30 Æfterra Gēola]] [[ar:30 يناير]] [[ast:30 de xineru]] [[be:30 студзеня]] [[bg:30 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ৩০]] [[br:30 Genver]] [[bs:30. januar]] [[ca:30 de gener]] [[ceb:Enero 30]] [[co:30 di ghjennaghju]] [[cs:30. leden]] [[csb:30 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 30]] [[cy:30 Ionawr]] [[da:30. januar]] [[de:30. Januar]] [[el:30 Ιανουαρίου]] [[en:January 30]] [[eo:30-a de januaro]] [[es:30 de enero]] [[et:30. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 30]] [[fi:30. tammikuuta]] [[fo:30. januar]] [[fr:30 janvier]] [[frp:30 janviér]] [[fur:30 di Zenâr]] [[fy:30 jannewaris]] [[ga:30 Eanáir]] [[gd:30 am Faoilleach]] [[gl:30 de xaneiro]] [[he:30 בינואר]] [[hi:30 जनवरी]] [[hr:30. siječnja]] [[hu:Január 30]] [[ia:30 de januario]] [[id:30 Januari]] [[ie:30 januar]] [[ilo:Enero 30]] [[io:30 di januaro]] [[is:30. janúar]] [[it:30 gennaio]] [[ja:1月30日]] [[jv:30 Januari]] [[ka:30 იანვარი]] [[ko:1월 30일]] [[ksh:30. Jannowaa]] [[la:30 Ianuarii]] [[lb:30. Januar]] [[lmo:30 01]] [[lt:Sausio 30]] [[mk:30 јануари]] [[ml:ജനുവരി 30]] [[ms:30 Januari]] [[nap:30 'e jennaro]] [[nds-nl:30 jannewaori]] [[nl:30 januari]] [[nn:30. januar]] [[no:30. januar]] [[nov:30 de januare]] [[nrm:30 Janvyi]] [[oc:30 de genièr]] [[pam:Eneru 30]] [[pl:30 stycznia]] [[pt:30 de Janeiro]] [[ro:30 ianuarie]] [[ru:30 января]] [[ru-sib:30 сечня]] [[scn:30 di jinnaru]] [[sco:30 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 30.]] [[sh:30.1.]] [[simple:January 30]] [[sk:30. január]] [[sl:30. januar]] [[sq:30 Janar]] [[sr:30. јануар]] [[su:30 Januari]] [[sv:30 januari]] [[sw:30 Januari]] [[ta:ஜனவரி 30]] [[te:జనవరి 30]] [[th:30 มกราคม]] [[tl:Enero 30]] [[tr:30 Ocak]] [[tt:30. Ğínwar]] [[uk:30 січня]] [[ur:30 جنوری]] [[vec:30 de genaro]] [[vi:30 tháng 1]] [[wa:30 di djanvî]] [[war:Enero 30]] [[zh:1月30日]] [[zh-yue:1月30日]] 2088 64319 2007-01-12T13:36:00Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, hi, nds-nl, ru-sib, ta {{rêbendan}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1919]] - [[Kovara Kurdistanê]] li Stenbolê ji aliyê [[Mîhrî Hîlav]] ve hate weşandin. === Cîhan === *[[1946]] “Komara Gel a Federal ya Yugoslavyayê hate îlankirin.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1906]] “Karkerên Bolşevîk û danerê Partiya Demokratîk a Civakî, [[Îvan Vasîlyevîç Babûşkan]] hate gulebarankirin.” *[[1919]] “Rewşenbîrê Tirk [[Muamer Aksoy]] hate kuştin.” == Cejn û salveger == *[[1946]] “Komara Gel a Federal ya Yugoslavyayê hate îlankirin.” Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:31 Januarie]] [[an:31 de chinero]] [[ar:31 يناير]] [[ast:31 de xineru]] [[be:31 студзеня]] [[bg:31 януари]] [[bpy:জানুয়ারী ৩১]] [[br:31 Genver]] [[bs:31. januar]] [[ca:31 de gener]] [[ceb:Enero 31]] [[co:31 di ghjennaghju]] [[cs:31. leden]] [[csb:31 stëcznika]] [[cv:Кăрлач, 31]] [[cy:31 Ionawr]] [[da:31. januar]] [[de:31. Januar]] [[el:31 Ιανουαρίου]] [[en:January 31]] [[eo:31-a de januaro]] [[es:31 de enero]] [[et:31. jaanuar]] [[eu:Urtarrilaren 31]] [[fi:31. tammikuuta]] [[fo:31. januar]] [[fr:31 janvier]] [[frp:31 janviér]] [[fur:31 di Zenâr]] [[fy:31 jannewaris]] [[ga:31 Eanáir]] [[gd:31 am Faoilleach]] [[gl:31 de xaneiro]] [[he:31 בינואר]] [[hi:31 जनवरी]] [[hr:31. siječnja]] [[hu:Január 31]] [[ia:31 de januario]] [[id:31 Januari]] [[ie:31 januar]] [[ilo:Enero 31]] [[io:31 di januaro]] [[is:31. janúar]] [[it:31 gennaio]] [[ja:1月31日]] [[jv:31 Januari]] [[ka:31 იანვარი]] [[ko:1월 31일]] [[ksh:31. Jannowaa]] [[la:31 Ianuarii]] [[lb:31. Januar]] [[lmo:31 01]] [[lt:Sausio 31]] [[mk:31 јануари]] [[ms:31 Januari]] [[nap:31 'e jennaro]] [[nds:31. Januar]] [[nds-nl:31 jannewaori]] [[nl:31 januari]] [[nn:31. januar]] [[no:31. januar]] [[nov:31 de januare]] [[nrm:31 Janvyi]] [[oc:31 de genièr]] [[pam:Eneru 31]] [[pl:31 stycznia]] [[pt:31 de Janeiro]] [[ro:31 ianuarie]] [[ru:31 января]] [[ru-sib:31 сечня]] [[scn:31 di jinnaru]] [[sco:31 Januar]] [[se:Ođđajagimánu 31.]] [[sh:31.1.]] [[simple:January 31]] [[sk:31. január]] [[sl:31. januar]] [[sq:31 Janar]] [[sr:31. јануар]] [[su:31 Januari]] [[sv:31 januari]] [[sw:31 Januari]] [[ta:ஜனவரி 31]] [[te:జనవరి 31]] [[th:31 มกราคม]] [[tl:Enero 31]] [[tr:31 Ocak]] [[tt:31. Ğínwar]] [[uk:31 січня]] [[ur:31 جنوری]] [[vec:31 de genaro]] [[vi:31 tháng 1]] [[wa:31 di djanvî]] [[war:Enero 31]] [[zh:1月31日]] [[zh-yue:1月31日]] 2089 66959 2007-01-29T07:55:12Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ml:ഫെബ്രുവരി 10]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1970]] “Li Başûrê Kurdistanê Yekîtiya Nivîskarên Kurd hate sazkirin.” *[[1925]] “Lîcê ket destê Hêzên [[Şêx Seîd]].” === Cîhan === *[[1969]] “Hatina fîloya 6emîn a Emerîkayê hate protestokirin”. == Zayîn == *[[1898]] “[[Bertolt Brecht]] ji dayik bû.” == Mirin == *[[1837]] “Nivîskar û helbestvanê [[Ûrisî Pûşkîn]] mir.” *[[1994]] “Rêveberê [[DEP]] a Rihayê [[Omer Akpolat]] hate qetilkirin.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:10 Februarie]] [[an:10 de frebero]] [[ar:10 فبراير]] [[ast:10 de febreru]] [[az:10 Fevral]] [[be:10 лютага]] [[bg:10 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ১০]] [[br:10 C'hwevrer]] [[bs:10. februar]] [[ca:10 de febrer]] [[ceb:Pebrero 10]] [[co:10 frivaghju]] [[cs:10. únor]] [[csb:10 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 10]] [[cy:10 Chwefror]] [[da:10. februar]] [[de:10. Februar]] [[el:10 Φεβρουαρίου]] [[en:February 10]] [[eo:10-a de februaro]] [[es:10 de febrero]] [[et:10. veebruar]] [[eu:Otsailaren 10]] [[fi:10. helmikuuta]] [[fiu-vro:10. radokuu päiv]] [[fo:10. februar]] [[fr:10 février]] [[frp:10 fevriér]] [[fur:10 di Fevrâr]] [[fy:10 febrewaris]] [[ga:10 Feabhra]] [[gl:10 de febreiro]] [[he:10 בפברואר]] [[hr:10. veljače]] [[hu:Február 10]] [[ia:10 de februario]] [[id:10 Februari]] [[ie:10 februar]] [[ilo:Febrero 10]] [[io:10 di februaro]] [[is:10. febrúar]] [[it:10 febbraio]] [[ja:2月10日]] [[jv:10 Februari]] [[ka:10 თებერვალი]] [[ko:2월 10일]] [[ksh:10. Febrowaa]] [[la:10 Februarii]] [[lb:10. Februar]] [[lmo:10 02]] [[lt:Vasario 10]] [[mk:10 февруари]] [[ml:ഫെബ്രുവരി 10]] [[ms:10 Februari]] [[nap:10 'e frevaro]] [[nds-nl:10 febrewaori]] [[nl:10 februari]] [[nn:10. februar]] [[no:10. februar]] [[nov:10 de februare]] [[nrm:10 Févri]] [[oc:10 de febrièr]] [[pam:Pebreru 10]] [[pl:10 lutego]] [[pt:10 de Fevereiro]] [[ro:10 februarie]] [[ru:10 февраля]] [[scn:10 di frivaru]] [[sco:10 Februar]] [[se:Guovvamánu 10.]] [[simple:February 10]] [[sk:10. február]] [[sl:10. februar]] [[sq:10 Shkurt]] [[sr:10. фебруар]] [[su:10 Pébruari]] [[sv:10 februari]] [[sw:10 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 10]] [[te:ఫిబ్రవరి 10]] [[th:10 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 10]] [[tr:10 Şubat]] [[tt:10. Febräl]] [[uk:10 лютого]] [[vec:10 de febraro]] [[vi:10 tháng 2]] [[vls:10 februoari]] [[wa:10 di fevrî]] [[war:Pebrero 10]] [[zh:2月10日]] 2090 66984 2007-01-29T13:37:00Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ml:ഫെബ്രുവരി 2]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *[[1946]] “Partiya Şoreşê ya Komînîst a Tirkiyeyê (TDKP) hate damezirandin.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:2 Februarie]] [[an:2 de frebero]] [[ar:2 فبراير]] [[ast:2 de febreru]] [[be:2 лютага]] [[bg:2 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ২]] [[br:2 C'hwevrer]] [[bs:2. februar]] [[ca:2 de febrer]] [[ceb:Pebrero 2]] [[co:2 frivaghju]] [[cs:2. únor]] [[csb:2 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 2]] [[cy:2 Chwefror]] [[da:2. februar]] [[de:2. Februar]] [[el:2 Φεβρουαρίου]] [[en:February 2]] [[eo:2-a de februaro]] [[es:2 de febrero]] [[et:2. veebruar]] [[eu:Otsailaren 2]] [[fi:2. helmikuuta]] [[fo:2. februar]] [[fr:2 février]] [[frp:2 fevriér]] [[fur:2 di Fevrâr]] [[fy:2 febrewaris]] [[ga:2 Feabhra]] [[gl:2 de febreiro]] [[he:2 בפברואר]] [[hr:2. veljače]] [[hu:Február 2]] [[ia:2 de februario]] [[id:2 Februari]] [[ie:2 februar]] [[ilo:Febrero 2]] [[io:2 di februaro]] [[is:2. febrúar]] [[it:2 febbraio]] [[ja:2月2日]] [[jv:2 Februari]] [[ka:2 თებერვალი]] [[ko:2월 2일]] [[ksh:2. Febrowaa]] [[la:2 Februarii]] [[lb:2. Februar]] [[lmo:02 02]] [[lt:Vasario 2]] [[mk:2 февруари]] [[ml:ഫെബ്രുവരി 2]] [[mr:फेब्रुवारी २]] [[ms:2 Februari]] [[nap:2 'e frevaro]] [[nds-nl:2 febrewaori]] [[nl:2 februari]] [[nn:2. februar]] [[no:2. februar]] [[nov:2 de februare]] [[nrm:2 Févri]] [[oc:2 de febrièr]] [[pam:Pebreru 2]] [[pl:2 lutego]] [[pt:2 de Fevereiro]] [[ro:2 februarie]] [[ru:2 февраля]] [[scn:2 di frivaru]] [[sco:2 Februar]] [[se:Guovvamánu 2.]] [[simple:February 2]] [[sk:2. február]] [[sl:2. februar]] [[sq:2 Shkurt]] [[sr:2. фебруар]] [[su:2 Pébruari]] [[sv:2 februari]] [[sw:2 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 2]] [[te:ఫిబ్రవరి 2]] [[th:2 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 2]] [[tr:2 Şubat]] [[tt:2. Febräl]] [[uk:2 лютого]] [[vec:2 de febraro]] [[vi:2 tháng 2]] [[wa:2 d' fevrî]] [[war:Pebrero 2]] [[zh:2月2日]] [[zh-yue:2月2日]] 2091 64425 2007-01-13T14:11:54Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, nds-nl, nrm, su, ta {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *[[1928]] Destpêka xudbeya înê ya bi Tirkî ye. *[[1979]] Komara Îslamî ya Îranê bi pêşengiya [[Ayetullah Xumeynî]] hate damezirandin. *[[1969]] [[Yaser Arafat]] bû serokê Rêxistina Rizgariya Filistînê. *[[1930]] Yewnanîstanê serxwebûna xwe îlan kir. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1992]] Endamê [[HEP]] a Amedê [[Saît Ertan]] di encama êrîşeke çekdarî de hate kuştin. == Cejn û salveger == *[[1928]] Destpêka xudbeya înê ya bi Tirkî ye. *[[1979]] Komara Îslamî ya Îranê bi pêşengiya [[Ayetullah Xumeynî]] hate damezirandin. *[[1930]] Yewnanîstanê serxwebûna xwe îlan kir. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:3 Februarie]] [[an:3 de frebero]] [[ar:3 فبراير]] [[ast:3 de febreru]] [[be:3 лютага]] [[bg:3 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ৩]] [[br:3 C'hwevrer]] [[bs:3. februar]] [[ca:3 de febrer]] [[ceb:Pebrero 3]] [[co:3 frivaghju]] [[cs:3. únor]] [[csb:3 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 3]] [[cy:3 Chwefror]] [[da:3. februar]] [[de:3. Februar]] [[el:3 Φεβρουαρίου]] [[en:February 3]] [[eo:3-a de februaro]] [[es:3 de febrero]] [[et:3. veebruar]] [[eu:Otsailaren 3]] [[fi:3. helmikuuta]] [[fo:3. februar]] [[fr:3 février]] [[frp:3 fevriér]] [[fur:3 di Fevrâr]] [[fy:3 febrewaris]] [[ga:3 Feabhra]] [[gl:3 de febreiro]] [[he:3 בפברואר]] [[hr:3. veljače]] [[hu:Február 3]] [[ia:3 de februario]] [[id:3 Februari]] [[ie:3 februar]] [[ilo:Febrero 3]] [[io:3 di februaro]] [[is:3. febrúar]] [[it:3 febbraio]] [[ja:2月3日]] [[jv:3 Februari]] [[ka:3 თებერვალი]] [[ko:2월 3일]] [[ksh:3. Febrowaa]] [[la:3 Februarii]] [[lb:3. Februar]] [[li:3 februari]] [[lmo:03 02]] [[lt:Vasario 3]] [[mk:3 февруари]] [[mr:फेब्रुवारी ३]] [[ms:3 Februari]] [[nap:3 'e frevaro]] [[nds-nl:3 febrewaori]] [[nl:3 februari]] [[nn:3. februar]] [[no:3. februar]] [[nov:3 de februare]] [[nrm:3 Févri]] [[oc:3 de febrièr]] [[os:3 февралы]] [[pam:Pebreru 3]] [[pl:3 lutego]] [[pt:3 de Fevereiro]] [[ro:3 februarie]] [[ru:3 февраля]] [[scn:3 di frivaru]] [[sco:3 Februar]] [[se:Guovvamánu 3.]] [[simple:February 3]] [[sk:3. február]] [[sl:3. februar]] [[sq:3 Shkurt]] [[sr:3. фебруар]] [[su:3 Pébruari]] [[sv:3 februari]] [[sw:3 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 3]] [[te:ఫిబ్రవరి 3]] [[th:3 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 3]] [[tr:3 Şubat]] [[tt:3. Febräl]] [[uk:3 лютого]] [[vec:3 de febraro]] [[vi:3 tháng 2]] [[wa:3 d' fevrî]] [[war:Pebrero 3]] [[zh:2月3日]] [[zh-yue:2月3日]] 2092 66992 2007-01-29T14:14:50Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bpy, la, ml, nds-nl, nrm, su, ta, vls {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *[[1978]] “Li Tirkiyê, bi pêşengiya [[Azîz Nesîn]], [[Yaşar Kemal]], Tomrîs Uyar Sendîkaya Nivîskarên Tirkiyê hate damezirandin.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:4 Februarie]] [[an:4 de frebero]] [[ar:4 فبراير]] [[ast:4 de febreru]] [[be:4 лютага]] [[bg:4 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ৪]] [[br:4 C'hwevrer]] [[bs:4. februar]] [[ca:4 de febrer]] [[ceb:Pebrero 4]] [[co:4 frivaghju]] [[cs:4. únor]] [[csb:4 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 4]] [[cy:4 Chwefror]] [[da:4. februar]] [[de:4. Februar]] [[el:4 Φεβρουαρίου]] [[en:February 4]] [[eo:4-a de februaro]] [[es:4 de febrero]] [[et:4. veebruar]] [[eu:Otsailaren 4]] [[fi:4. helmikuuta]] [[fo:4. februar]] [[fr:4 février]] [[frp:4 fevriér]] [[fur:4 di Fevrâr]] [[fy:4 febrewaris]] [[ga:4 Feabhra]] [[gl:4 de febreiro]] [[he:4 בפברואר]] [[hr:4. veljače]] [[hu:Február 4]] [[ia:4 de februario]] [[id:4 Februari]] [[ie:4 februar]] [[ilo:Febrero 4]] [[io:4 di februaro]] [[is:4. febrúar]] [[it:4 febbraio]] [[ja:2月4日]] [[jv:4 Februari]] [[ka:4 თებერვალი]] [[ko:2월 4일]] [[ksh:4. Febrowaa]] [[la:4 Februarii]] [[lb:4. Februar]] [[lmo:04 02]] [[lt:Vasario 4]] [[mk:4 февруари]] [[ml:ഫെബ്രുവരി 4]] [[ms:4 Februari]] [[nap:4 'e frevaro]] [[nds-nl:4 febrewaori]] [[nl:4 februari]] [[nn:4. februar]] [[no:4. februar]] [[nov:4 de februare]] [[nrm:4 Févri]] [[oc:4 de febrièr]] [[os:4 февралы]] [[pam:Pebreru 4]] [[pl:4 lutego]] [[pt:4 de Fevereiro]] [[ro:4 februarie]] [[ru:4 февраля]] [[scn:4 di frivaru]] [[sco:4 Februar]] [[se:Guovvamánu 4.]] [[simple:February 4]] [[sk:4. február]] [[sl:4. februar]] [[sq:4 Shkurt]] [[sr:4. фебруар]] [[su:4 Pébruari]] [[sv:4 februari]] [[sw:4 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 4]] [[te:ఫిబ్రవరి 4]] [[th:4 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 4]] [[tr:4 Şubat]] [[tt:4. Febräl]] [[uk:4 лютого]] [[vec:4 de febraro]] [[vi:4 tháng 2]] [[vls:4 februoari]] [[wa:4 di fevrî]] [[war:Pebrero 4]] [[zh:2月4日]] [[zh-yue:2月4日]] 2093 67001 2007-01-29T14:30:27Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bpy, ml, nds-nl, nrm, su, ta {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1996]] Endamê [[HADEP]]ê [[Îhsan Polat]] ji aliyê lawê serokcaş Z.Şîmşek ve hate kuştin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:5 Februarie]] [[an:5 de frebero]] [[ar:5 فبراير]] [[ast:5 de febreru]] [[be:5 лютага]] [[bg:5 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ৫]] [[br:5 C'hwevrer]] [[bs:5. februar]] [[ca:5 de febrer]] [[ceb:Pebrero 5]] [[co:5 frivaghju]] [[cs:5. únor]] [[csb:5 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 5]] [[cy:5 Chwefror]] [[da:5. februar]] [[de:5. Februar]] [[el:5 Φεβρουαρίου]] [[en:February 5]] [[eo:5-a de februaro]] [[es:5 de febrero]] [[et:5. veebruar]] [[eu:Otsailaren 5]] [[fi:5. helmikuuta]] [[fo:5. februar]] [[fr:5 février]] [[frp:5 fevriér]] [[fur:5 di Fevrâr]] [[fy:5 febrewaris]] [[ga:5 Feabhra]] [[gl:5 de febreiro]] [[he:5 בפברואר]] [[hr:5. veljače]] [[hu:Február 5]] [[ia:5 de februario]] [[id:5 Februari]] [[ilo:Febrero 5]] [[io:5 di februaro]] [[is:5. febrúar]] [[it:5 febbraio]] [[ja:2月5日]] [[jv:5 Februari]] [[ka:5 თებერვალი]] [[kn:ಫೆಬ್ರುವರಿ ೫]] [[ko:2월 5일]] [[ksh:5. Febrowaa]] [[la:5 Februarii]] [[lb:5. Februar]] [[lmo:05 02]] [[lt:Vasario 5]] [[mk:5 февруари]] [[ml:ഫെബ്രുവരി 5]] [[ms:5 Februari]] [[nap:5 'e frevaro]] [[nds-nl:5 febrewaori]] [[nl:5 februari]] [[nn:5. februar]] [[no:5. februar]] [[nov:5 de februare]] [[nrm:5 Févri]] [[oc:5 de febrièr]] [[os:5 февралы]] [[pam:Pebreru 5]] [[pl:5 lutego]] [[pt:5 de Fevereiro]] [[ro:5 februarie]] [[ru:5 февраля]] [[scn:5 di frivaru]] [[sco:5 Februar]] [[se:Guovvamánu 5.]] [[simple:February 5]] [[sk:5. február]] [[sl:5. februar]] [[sq:5 Shkurt]] [[sr:5. фебруар]] [[su:5 Pébruari]] [[sv:5 februari]] [[sw:5 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 5]] [[te:ఫిబ్రవరి 5]] [[th:5 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 5]] [[tr:5 Şubat]] [[tt:5. Febräl]] [[uk:5 лютого]] [[vec:5 de febraro]] [[vi:5 tháng 2]] [[wa:5 di fevrî]] [[war:Pebrero 5]] [[zh:2月5日]] [[zh-yue:2月5日]] 2094 64549 2007-01-14T11:27:46Z Escarbot 482 روبوت إضافة: nds-nl, nrm, ta, vls {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *[[1931]] Fîlma bi navê 'Lembeyên Bajêr' a afirînerê filîmên bê deng, aktorê navdar [[Charlie Chaplin]] li DYE'yê hate nîşandan. Chaplin di filîmê de bi tîpa Şarlo ve komedî-trajedî li gel hev hunaye. *[[1937]] Li Tirkiyê rejîma laîqî hate pejirandin.” *[[2003]] Albûmê [[Get Rich or Die Tryin' (Albûm)|Get Rich or Die Tryin']] yê [[50 Cent]] derket. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:6 Februarie]] [[an:6 de frebero]] [[ar:6 فبراير]] [[ast:6 de febreru]] [[be:6 лютага]] [[bg:6 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ৬]] [[br:6 C'hwevrer]] [[bs:6. februar]] [[ca:6 de febrer]] [[ceb:Pebrero 6]] [[co:6 frivaghju]] [[cs:6. únor]] [[csb:6 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 6]] [[cy:6 Chwefror]] [[da:6. februar]] [[de:6. Februar]] [[el:6 Φεβρουαρίου]] [[en:February 6]] [[eo:6-a de februaro]] [[es:6 de febrero]] [[et:6. veebruar]] [[eu:Otsailaren 6]] [[fi:6. helmikuuta]] [[fo:6. februar]] [[fr:6 février]] [[frp:6 fevriér]] [[fur:6 di Fevrâr]] [[fy:6 febrewaris]] [[ga:6 Feabhra]] [[gl:6 de febreiro]] [[he:6 בפברואר]] [[hr:6. veljače]] [[hu:Február 6]] [[ia:6 de februario]] [[id:6 Februari]] [[ilo:Febrero 6]] [[io:6 di februaro]] [[is:6. febrúar]] [[it:6 febbraio]] [[ja:2月6日]] [[jv:6 Februari]] [[ka:6 თებერვალი]] [[ko:2월 6일]] [[ksh:6. Febrowaa]] [[la:6 Februarii]] [[lb:6. Februar]] [[lmo:06 02]] [[lt:Vasario 6]] [[mk:6 февруари]] [[ms:6 Februari]] [[nap:6 'e frevaro]] [[nds:6. Februar]] [[nds-nl:6 febrewaori]] [[nl:6 februari]] [[nn:6. februar]] [[no:6. februar]] [[nrm:6 Févri]] [[oc:6 de febrièr]] [[os:6 февралы]] [[pam:Pebreru 6]] [[pl:6 lutego]] [[pt:6 de Fevereiro]] [[ro:6 februarie]] [[ru:6 февраля]] [[scn:6 di frivaru]] [[sco:6 Februar]] [[se:Guovvamánu 6.]] [[simple:February 6]] [[sk:6. február]] [[sl:6. februar]] [[sq:6 Shkurt]] [[sr:6. фебруар]] [[su:6 Pébruari]] [[sv:6 februari]] [[sw:6 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 6]] [[te:ఫిబ్రవరి 6]] [[th:6 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 6]] [[tr:6 Şubat]] [[tt:6. Febräl]] [[uk:6 лютого]] [[vec:6 de febraro]] [[vi:6 tháng 2]] [[vls:6 februoari]] [[wa:6 di fevrî]] [[war:Pebrero 6]] [[zh:2月6日]] 2095 67013 2007-01-29T14:48:45Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: ml, nds-nl, nrm, ta {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:7 Februarie]] [[an:7 de frebero]] [[ar:7 فبراير]] [[ast:7 de febreru]] [[be:7 лютага]] [[bg:7 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ৭]] [[br:7 C'hwevrer]] [[bs:7. februar]] [[ca:7 de febrer]] [[ceb:Pebrero 7]] [[co:7 frivaghju]] [[cs:7. únor]] [[csb:7 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 7]] [[cy:7 Chwefror]] [[da:7. februar]] [[de:7. Februar]] [[el:7 Φεβρουαρίου]] [[en:February 7]] [[eo:7-a de februaro]] [[es:7 de febrero]] [[et:7. veebruar]] [[eu:Otsailaren 7]] [[fi:7. helmikuuta]] [[fo:7. februar]] [[fr:7 février]] [[frp:7 fevriér]] [[fur:7 di Fevrâr]] [[fy:7 febrewaris]] [[ga:7 Feabhra]] [[gl:7 de febreiro]] [[he:7 בפברואר]] [[hr:7. veljače]] [[hu:Február 7]] [[ia:7 de februario]] [[id:7 Februari]] [[ilo:Febrero 7]] [[io:7 di februaro]] [[is:7. febrúar]] [[it:7 febbraio]] [[ja:2月7日]] [[jv:7 Februari]] [[ka:7 თებერვალი]] [[ko:2월 7일]] [[ksh:7. Febrowaa]] [[lb:7. Februar]] [[lmo:07 02]] [[lt:Vasario 7]] [[mk:7 февруари]] [[ml:ഫെബ്രുവരി 7]] [[ms:7 Februari]] [[nap:7 'e frevaro]] [[nds-nl:7 febrewaori]] [[nl:7 februari]] [[nn:7. februar]] [[no:7. februar]] [[nov:7 de februare]] [[nrm:7 Févri]] [[oc:7 de febrièr]] [[os:7 февралы]] [[pam:Pebreru 7]] [[pl:7 lutego]] [[pt:7 de Fevereiro]] [[ro:7 februarie]] [[ru:7 февраля]] [[scn:7 di frivaru]] [[sco:7 Februar]] [[se:Guovvamánu 7.]] [[simple:February 7]] [[sk:7. február]] [[sl:7. februar]] [[sq:7 Shkurt]] [[sr:7. фебруар]] [[su:7 Pébruari]] [[sv:7 februari]] [[sw:7 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 7]] [[te:ఫిబ్రవరి 7]] [[th:7 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 7]] [[tr:7 Şubat]] [[tt:7. Febräl]] [[uk:7 лютого]] [[vec:7 de febraro]] [[vi:7 tháng 2]] [[wa:7 di fevrî]] [[war:Pebrero 7]] [[zh:2月7日]] 2096 67019 2007-01-29T14:59:41Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ml:ഫെബ്രുവരി 8]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1914]] “[[Cemal Baban]] kovara Bangî Kurd li Baxdayê derxist.” *[[1925]] “[[Rêxistina Azadî]] hate avakirin.” === Cîhan === *[[1963]] “Li Îraqê darbeya leşkerî.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:8 Februarie]] [[an:8 de frebero]] [[ar:8 فبراير]] [[ast:8 de febreru]] [[be:8 лютага]] [[bg:8 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ৮]] [[br:8 C'hwevrer]] [[bs:8. februar]] [[ca:8 de febrer]] [[ceb:Pebrero 8]] [[cs:8. únor]] [[csb:8 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 8]] [[cy:8 Chwefror]] [[da:8. februar]] [[de:8. Februar]] [[el:8 Φεβρουαρίου]] [[en:February 8]] [[eo:8-a de februaro]] [[es:8 de febrero]] [[et:8. veebruar]] [[eu:Otsailaren 8]] [[fi:8. helmikuuta]] [[fo:8. februar]] [[fr:8 février]] [[frp:8 fevriér]] [[fur:8 di Fevrâr]] [[fy:8 febrewaris]] [[ga:8 Feabhra]] [[gl:8 de febreiro]] [[he:8 בפברואר]] [[hr:8. veljače]] [[hu:Február 8]] [[ia:8 de februario]] [[id:8 Februari]] [[ilo:Febrero 8]] [[io:8 di februaro]] [[is:8. febrúar]] [[it:8 febbraio]] [[ja:2月8日]] [[jv:8 Februari]] [[ka:8 თებერვალი]] [[kn:ಫೆಬ್ರುವರಿ ೮]] [[ko:2월 8일]] [[ksh:8. Febrowaa]] [[lb:8. Februar]] [[lmo:08 02]] [[lt:Vasario 8]] [[mk:8 февруари]] [[ml:ഫെബ്രുവരി 8]] [[ms:8 Februari]] [[nap:8 'e frevaro]] [[nds-nl:8 febrewaori]] [[nl:8 februari]] [[nn:8. februar]] [[no:8. februar]] [[nov:8 de februare]] [[nrm:8 Févri]] [[oc:8 de febrièr]] [[pam:Pebreru 8]] [[pl:8 lutego]] [[pt:8 de Fevereiro]] [[ro:8 februarie]] [[ru:8 февраля]] [[scn:8 di frivaru]] [[sco:8 Februar]] [[se:Guovvamánu 8.]] [[simple:February 8]] [[sk:8. február]] [[sl:8. februar]] [[sq:8 Shkurt]] [[sr:8. фебруар]] [[su:8 Pébruari]] [[sv:8 februari]] [[sw:8 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 8]] [[te:ఫిబ్రవరి 8]] [[th:8 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 8]] [[tr:8 Şubat]] [[tt:8. Febräl]] [[uk:8 лютого]] [[vec:8 de febraro]] [[vi:8 tháng 2]] [[wa:8 di fevrî]] [[war:Pebrero 8]] [[zh:2月8日]] 2097 67027 2007-01-29T15:20:07Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ml:ഫെബ്രുവരി 9]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *[[1969]] “Li Stenbolê li Qada Teqsîmê, yekşemeke bi xwîn derbas bû.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1881]] “Nivîskarê Rusî [[Dostoyevskî]] çû ser dilovaniya xwe.” *[[1998]] “Li girtîgeha Amedê greva birçîbûnê destpêkir. Hêzên dewletê girtî sûrgûn kirin, di rêya girtîgeha Aydinê de [[Mehmet Emîn Yavuz]] şehît ket.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:9 Februarie]] [[an:9 de frebero]] [[ar:9 فبراير]] [[ast:9 de febreru]] [[be:9 лютага]] [[bg:9 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ৯]] [[br:9 C'hwevrer]] [[bs:9. februar]] [[ca:9 de febrer]] [[ceb:Pebrero 9]] [[co:9 frivaghju]] [[cs:9. únor]] [[csb:9 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 9]] [[cy:9 Chwefror]] [[da:9. februar]] [[de:9. Februar]] [[el:9 Φεβρουαρίου]] [[en:February 9]] [[eo:9-a de februaro]] [[es:9 de febrero]] [[et:9. veebruar]] [[eu:Otsailaren 9]] [[fi:9. helmikuuta]] [[fo:9. februar]] [[fr:9 février]] [[frp:9 fevriér]] [[fur:9 di Fevrâr]] [[fy:9 febrewaris]] [[ga:9 Feabhra]] [[gl:9 de febreiro]] [[he:9 בפברואר]] [[hr:9. veljače]] [[hu:Február 9]] [[ia:9 de februario]] [[id:9 Februari]] [[ilo:Febrero 9]] [[io:9 di februaro]] [[is:9. febrúar]] [[it:9 febbraio]] [[ja:2月9日]] [[jv:9 Februari]] [[ka:9 თებერვალი]] [[ko:2월 9일]] [[ksh:9. Febrowaa]] [[la:9 Februarii]] [[lb:9. Februar]] [[lmo:09 02]] [[lt:Vasario 9]] [[mk:9 февруари]] [[ml:ഫെബ്രുവരി 9]] [[ms:9 Februari]] [[nap:9 'e frevaro]] [[nds:9. Februar]] [[nds-nl:9 febrewaori]] [[nl:9 februari]] [[nn:9. februar]] [[no:9. februar]] [[nov:9 de februare]] [[nrm:9 Févri]] [[oc:9 de febrièr]] [[pam:Pebreru 9]] [[pl:9 lutego]] [[pt:9 de Fevereiro]] [[ro:9 februarie]] [[ru:9 февраля]] [[scn:9 di frivaru]] [[sco:9 Februar]] [[se:Guovvamánu 9.]] [[simple:February 9]] [[sk:9. február]] [[sl:9. februar]] [[sq:9 Shkurt]] [[sr:9. фебруар]] [[su:9 Pébruari]] [[sv:9 februari]] [[sw:9 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 9]] [[te:ఫిబ్రవరి 9]] [[th:9 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 9]] [[tr:9 Şubat]] [[tt:9. Febräl]] [[uk:9 лютого]] [[vec:9 de febraro]] [[vi:9 tháng 2]] [[wa:9 di fevrî]] [[war:Pebrero 9]] [[zh:2月9日]] 2098 64168 2007-01-11T22:04:38Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:1 febrewaori]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1992]] “Kovara 'REWŞEN' dest bi vêciyayînê kerd.” *[[1979]] “Kovara 'Dengê Kawayê' dest bi weşanê kir.” === Cîhan === *[[1978]] “Komara Îslamî ya Îranê hate damezirandin. Serokê Şoreşa Îslamî ya îranê [[Ayetullah Humeynî]], piştî 15 salan li derveyî welêt ma, di 1'ê sibata sala 1978'an de, vegeriyabû Îranê. Lewma ev roj weke roja damezierandina komara îslamî ya Îranê tê dîtin.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1979]] “Gerînendeyê Giştî yê Weşana [[rojname]]ya Mîlliyetê [[Abdî Îpekçî]] hate kuştin.” == Cejn û salveger == *Damezirandina Komara Îslamî ya Îran Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:1 Februarie]] [[an:1 de frebero]] [[ar:1 فبراير]] [[ast:1 de febreru]] [[be:1 лютага]] [[bg:1 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ১]] [[br:1añ C'hwevrer]] [[bs:1. februar]] [[ca:1 de febrer]] [[ceb:Pebrero 1]] [[co:1 frivaghju]] [[cs:1. únor]] [[csb:1 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 1]] [[cy:1 Chwefror]] [[da:1. februar]] [[de:1. Februar]] [[el:1 Φεβρουαρίου]] [[en:February 1]] [[eo:1-a de februaro]] [[es:1 de febrero]] [[et:1. veebruar]] [[eu:Otsailaren 1]] [[fi:1. helmikuuta]] [[fiu-vro:1. radokuu päiv]] [[fo:1. februar]] [[fr:1er février]] [[frp:1ér fevriér]] [[fur:1 di Fevrâr]] [[fy:1 febrewaris]] [[ga:1 Feabhra]] [[gd:1 an Gearran]] [[gl:1 de febreiro]] [[he:1 בפברואר]] [[hi:1 फरवरी]] [[hr:1. veljače]] [[hu:Február 1]] [[ia:1 de februario]] [[id:1 Februari]] [[ie:1 februar]] [[ilo:Febrero 1]] [[io:1 di februaro]] [[is:1. febrúar]] [[it:1 febbraio]] [[ja:2月1日]] [[jv:1 Februari]] [[ka:1 თებერვალი]] [[kn:ಫೆಬ್ರುವರಿ ೧]] [[ko:2월 1일]] [[ksh:1. Febrowaa]] [[la:1 Februarii]] [[lb:1. Februar]] [[li:1 februari]] [[lmo:01 02]] [[lt:Vasario 1]] [[mk:1 февруари]] [[ml:ഫെബ്രുവരി 1]] [[mr:फेब्रुवारी १]] [[ms:1 Februari]] [[nap:1 'e frevaro]] [[nds-nl:1 febrewaori]] [[nl:1 februari]] [[nn:1. februar]] [[no:1. februar]] [[nov:1 de februare]] [[nrm:1 Févri]] [[oc:1èr de febrièr]] [[os:1 февралы]] [[pam:Pebreru 1]] [[pl:1 lutego]] [[pt:1 de Fevereiro]] [[ro:1 februarie]] [[ru:1 февраля]] [[scn:1 di frivaru]] [[sco:1 Februar]] [[se:Guovvamánu 1.]] [[simple:February 1]] [[sk:1. február]] [[sl:1. februar]] [[sq:1 Shkurt]] [[sr:1. фебруар]] [[su:1 Pébruari]] [[sv:1 februari]] [[sw:1 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 1]] [[te:ఫిబ్రవరి 1]] [[th:1 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 1]] [[tr:1 Şubat]] [[tt:1. Febräl]] [[uk:1 лютого]] [[vec:1 de febraro]] [[vi:1 tháng 2]] [[wa:1î d' fevrî]] [[war:Pebrero 1]] [[zh:2月1日]] [[zh-yue:2月1日]] 2099 66961 2007-01-29T08:01:11Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ml:ഫെബ്രുവരി 11]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1925]] “Gênc ket destê Hêzên [[Şêx Seîd]].” === Cîhan === *[[1979]] “Komara Îslamî ya Îran hate sazkirin.” *[[1990]] “[[Nelson Mandella]] gîhîşti azadiya xwe.” == Zayîn == * [[1939]] Siyasetmedar û nivîskarê kurd [[Hemreş Reşo]] hate dinê. == Mirin == * [[1650]] [[René Descartes]] mir. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:11 Februarie]] [[an:11 de frebero]] [[ang:11 Solmōnaþ]] [[ar:11 فبراير]] [[ast:11 de febreru]] [[az:11 Fevral]] [[be:11 лютага]] [[bg:11 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ১১]] [[br:11 C'hwevrer]] [[bs:11. februar]] [[ca:11 de febrer]] [[ceb:Pebrero 11]] [[co:11 frivaghju]] [[cs:11. únor]] [[csb:11 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 11]] [[cy:11 Chwefror]] [[da:11. februar]] [[de:11. Februar]] [[el:11 Φεβρουαρίου]] [[en:February 11]] [[eo:11-a de februaro]] [[es:11 de febrero]] [[et:11. veebruar]] [[eu:Otsailaren 11]] [[fi:11. helmikuuta]] [[fiu-vro:11. radokuu päiv]] [[fo:11. februar]] [[fr:11 février]] [[frp:11 fevriér]] [[fur:11 di Fevrâr]] [[fy:11 febrewaris]] [[ga:11 Feabhra]] [[gd:11 an Gearran]] [[gl:11 de febreiro]] [[he:11 בפברואר]] [[hr:11. veljače]] [[hu:Február 11]] [[ia:11 de februario]] [[id:11 Februari]] [[ie:11 februar]] [[ilo:Febrero 11]] [[io:11 di februaro]] [[is:11. febrúar]] [[it:11 febbraio]] [[ja:2月11日]] [[jv:11 Februari]] [[ka:11 თებერვალი]] [[ko:2월 11일]] [[ksh:11. Febrowaa]] [[la:11 Februarii]] [[lb:11. Februar]] [[lmo:11 02]] [[lt:Vasario 11]] [[mk:11 февруари]] [[ml:ഫെബ്രുവരി 11]] [[ms:11 Februari]] [[nap:11 'e frevaro]] [[nds-nl:11 febrewaori]] [[nl:11 februari]] [[nn:11. februar]] [[no:11. februar]] [[nov:11 de februare]] [[nrm:11 Févri]] [[oc:11 de febrièr]] [[pam:Pebreru 11]] [[pl:11 lutego]] [[pt:11 de Fevereiro]] [[ro:11 februarie]] [[ru:11 февраля]] [[scn:11 di frivaru]] [[sco:11 Februar]] [[se:Guovvamánu 11.]] [[simple:February 11]] [[sk:11. február]] [[sl:11. februar]] [[sq:11 Shkurt]] [[sr:11. фебруар]] [[su:11 Pébruari]] [[sv:11 februari]] [[sw:11 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 11]] [[te:ఫిబ్రవరి 11]] [[th:11 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 11]] [[tr:11 Şubat]] [[tt:11. Febräl]] [[uk:11 лютого]] [[vec:11 de febraro]] [[vi:11 tháng 2]] [[wa:11 di fevrî]] [[war:Pebrero 11]] [[zh:2月11日]] 2100 64622 2007-01-14T16:30:50Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[la:12 Februarii]], [[nds-nl:12 febrewaori]], [[nrm:12 Févri]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1945]] “[[Melle Mistefa Berzanî]] bi navê [[Azadî]] rêxistinek ava kir.” === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1804]] [[Immanuel Kant]] li [[Königsberg]] *[[1949]] “Şehadeta Zanyarê Îslamê [[Hasan El-Benna]]” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:12 Februarie]] [[an:12 de frebero]] [[ar:12 فبراير]] [[ast:12 de febreru]] [[az:12 Fevral]] [[be:12 лютага]] [[bg:12 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ১২]] [[br:12 C'hwevrer]] [[bs:12. februar]] [[ca:12 de febrer]] [[ceb:Pebrero 12]] [[co:12 frivaghju]] [[cs:12. únor]] [[csb:12 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 12]] [[cy:12 Chwefror]] [[da:12. februar]] [[de:12. Februar]] [[el:12 Φεβρουαρίου]] [[en:February 12]] [[eo:12-a de februaro]] [[es:12 de febrero]] [[et:12. veebruar]] [[eu:Otsailaren 12]] [[fi:12. helmikuuta]] [[fiu-vro:12. radokuu päiv]] [[fo:12. februar]] [[fr:12 février]] [[frp:12 fevriér]] [[fur:12 di Fevrâr]] [[fy:12 febrewaris]] [[ga:12 Feabhra]] [[gd:12 an Gearran]] [[gl:12 de febreiro]] [[he:12 בפברואר]] [[hr:12. veljače]] [[hu:Február 12]] [[ia:12 de februario]] [[id:12 Februari]] [[ie:12 februar]] [[ilo:Febrero 12]] [[io:12 di februaro]] [[is:12. febrúar]] [[it:12 febbraio]] [[ja:2月12日]] [[jv:12 Februari]] [[ka:12 თებერვალი]] [[ko:2월 12일]] [[ksh:12. Febrowaa]] [[la:12 Februarii]] [[lb:12. Februar]] [[lmo:12 02]] [[lt:Vasario 12]] [[mk:12 февруари]] [[ms:12 Februari]] [[nap:12 'e frevaro]] [[nds-nl:12 febrewaori]] [[nl:12 februari]] [[nn:12. februar]] [[no:12. februar]] [[nov:12 de februare]] [[nrm:12 Févri]] [[oc:12 de febrièr]] [[os:12 февралы]] [[pam:Pebreru 12]] [[pl:12 lutego]] [[pt:12 de Fevereiro]] [[ro:12 februarie]] [[ru:12 февраля]] [[scn:12 di frivaru]] [[sco:12 Februar]] [[se:Guovvamánu 12.]] [[simple:February 12]] [[sk:12. február]] [[sl:12. februar]] [[sq:12 Shkurt]] [[sr:12. фебруар]] [[su:12 Pébruari]] [[sv:12 februari]] [[sw:12 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 12]] [[te:ఫిబ్రవరి 12]] [[th:12 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 12]] [[tr:12 Şubat]] [[tt:12. Febräl]] [[uk:12 лютого]] [[vec:12 de febraro]] [[vi:12 tháng 2]] [[wa:12 di fevrî]] [[war:Pebrero 12]] [[zh:2月12日]] 2101 64598 2007-01-14T15:28:42Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:13 febrewaori]], [[vls:13 februoari]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1925]] “[[Serhildana Şex Seîdê Pîranê]] destpêkir.” *[[1999]] “Filîma [[Yilmaz Guney]], "RÊ" bi awayekî sansûrkirî piştî 18 salan li Tirkiye yekem car hate nîşandan.” === Cîhan === *[[1960]] “Dewleta Tirkiye tevlî [[NATO]]yê bû.” *[[1961]] “Partiya Karker ên Tirkiyê (TÎP) hate damezirandin.” *[[1967]] “Konfederasyona Sendîkayên Karkerên Şoreşger DÎSK, ji Tûrk-Îşê ku li hemberî kirinên dewletê helwest ne ne digirt, veqetiya û damezirî.” *[[1997]] “Dadgeha Tirk Partiya Kedê ([[EMEK]]) girt.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1993]] “Endamê [[DEP]] a Amedê [[Mehmet Tekdag]] hate qetilkirin.” *[[1995]] “Endamê [[HADEP]] a Edeneyê [[Mehmet Payan]] ji aliyê kontrayan ve hate kuştin.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:13 Februarie]] [[an:13 de frebero]] [[ar:13 فبراير]] [[ast:13 de febreru]] [[be:13 лютага]] [[bg:13 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ১৩]] [[br:13 C'hwevrer]] [[bs:13. februar]] [[ca:13 de febrer]] [[ceb:Pebrero 13]] [[co:13 frivaghju]] [[cs:13. únor]] [[csb:13 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 13]] [[cy:13 Chwefror]] [[da:13. februar]] [[de:13. Februar]] [[el:13 Φεβρουαρίου]] [[en:February 13]] [[eo:13-a de februaro]] [[es:13 de febrero]] [[et:13. veebruar]] [[eu:Otsailaren 13]] [[fi:13. helmikuuta]] [[fiu-vro:13. radokuu päiv]] [[fo:13. februar]] [[fr:13 février]] [[frp:13 fevriér]] [[fur:13 di Fevrâr]] [[fy:13 febrewaris]] [[ga:13 Feabhra]] [[gd:13 an Gearran]] [[gl:13 de febreiro]] [[he:13 בפברואר]] [[hr:13. veljače]] [[hu:Február 13]] [[ia:13 de februario]] [[id:13 Februari]] [[ie:13 februar]] [[ilo:Febrero 13]] [[io:13 di februaro]] [[is:13. febrúar]] [[it:13 febbraio]] [[ja:2月13日]] [[jv:13 Februari]] [[ka:13 თებერვალი]] [[ko:2월 13일]] [[ksh:13. Febrowaa]] [[la:13 Februarii]] [[lb:13. Februar]] [[lmo:13 02]] [[lt:Vasario 13]] [[mk:13 февруари]] [[ms:13 Februari]] [[nap:13 'e frevaro]] [[nds-nl:13 febrewaori]] [[nl:13 februari]] [[nn:13. februar]] [[no:13. februar]] [[nov:13 de februare]] [[nrm:13 Févri]] [[oc:13 de febrièr]] [[pam:Pebreru 13]] [[pl:13 lutego]] [[pt:13 de Fevereiro]] [[ro:13 februarie]] [[ru:13 февраля]] [[scn:13 di frivaru]] [[sco:13 Februar]] [[se:Guovvamánu 13.]] [[simple:February 13]] [[sk:13. február]] [[sl:13. februar]] [[sq:13 Shkurt]] [[sr:13. фебруар]] [[su:13 Pébruari]] [[sv:13 februari]] [[sw:13 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 13]] [[te:ఫిబ్రవరి 13]] [[th:13 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 13]] [[tr:13 Şubat]] [[tt:13. Febräl]] [[uk:13 лютого]] [[vec:13 de febraro]] [[vi:13 tháng 2]] [[vls:13 februoari]] [[wa:13 di fevrî]] [[war:Pebrero 13]] [[zh:2月13日]] 2102 65573 2007-01-20T12:30:49Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:14 febrewaori]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1925]] (14 sibat/31 gulan) [[Serhildana Şêx Seîd]] a Mezin ya Kurdan destpêkir û Darahêne ket destê Hêzên Şêx Seîd. === Cîhan === *[[2005]] - Li [[Beyrûd]]ê serokwezîrê berê yê [[Libnan]]ê [[Rafik Harîrî]] hat kuştin. *[[1876]] - “Têlefûn hate dahênandin.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1975]] “Sir [[Julian Sonell Huxley]] mir.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:14 Februarie]] [[an:14 de frebero]] [[ar:14 فبراير]] [[ast:14 de febreru]] [[be:14 лютага]] [[bg:14 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ১৪]] [[br:14 C'hwevrer]] [[bs:14. februar]] [[ca:14 de febrer]] [[ceb:Pebrero 14]] [[co:14 frivaghju]] [[cs:14. únor]] [[csb:14 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 14]] [[cy:14 Chwefror]] [[da:14. februar]] [[de:14. Februar]] [[el:14 Φεβρουαρίου]] [[en:February 14]] [[eo:14-a de februaro]] [[es:14 de febrero]] [[et:14. veebruar]] [[eu:Otsailaren 14]] [[fi:14. helmikuuta]] [[fo:14. februar]] [[fr:14 février]] [[frp:14 fevriér]] [[fur:14 di Fevrâr]] [[fy:14 febrewaris]] [[ga:14 Feabhra]] [[gd:14 an Gearran]] [[gl:14 de febreiro]] [[he:14 בפברואר]] [[hr:14. veljače]] [[hu:Február 14]] [[ia:14 de februario]] [[id:14 Februari]] [[ie:14 februar]] [[ilo:Febrero 14]] [[io:14 di februaro]] [[is:14. febrúar]] [[it:14 febbraio]] [[ja:2月14日]] [[jv:14 Februari]] [[ka:14 თებერვალი]] [[kn:ಫೆಬ್ರುವರಿ ೧೪]] [[ko:2월 14일]] [[ksh:14. Febrowaa]] [[la:14 Februarii]] [[lb:14. Februar]] [[li:14 februari]] [[lmo:14 02]] [[lt:Vasario 14]] [[mk:14 февруари]] [[ms:14 Februari]] [[nap:14 'e frevaro]] [[nds-nl:14 febrewaori]] [[nl:14 februari]] [[nn:14. februar]] [[no:14. februar]] [[nov:14 de februare]] [[nrm:14 Févri]] [[oc:14 de febrièr]] [[pam:Pebreru 14]] [[pl:14 lutego]] [[pt:14 de Fevereiro]] [[ro:14 februarie]] [[ru:14 февраля]] [[scn:14 di frivaru]] [[sco:14 Februar]] [[se:Guovvamánu 14.]] [[simple:February 14]] [[sk:14. február]] [[sl:14. februar]] [[sq:14 Shkurt]] [[sr:14. фебруар]] [[su:14 Pébruari]] [[sv:14 februari]] [[sw:14 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 14]] [[te:ఫిబ్రవరి 14]] [[th:14 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 14]] [[tr:14 Şubat]] [[tt:14. Febräl]] [[uk:14 лютого]] [[vec:14 de febraro]] [[vi:14 tháng 2]] [[vls:14 februoari]] [[wa:14 di fevrî]] [[war:Pebrero 14]] [[zh:2月14日]] [[zh-yue:2月14日]] 2103 65669 2007-01-20T17:50:23Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:15 febrewaori]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *1999 - [[Komploya navnetewî li hemberê Abdullah Öcalan|Öcalan hat teslîm kirin]] === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == *[[1564]] [[Galileo Galilei]] li [[Pîza]] jidayik bû. == Mirin == *[[1956]] Serokê serhildana Sasonê Evdirehman Axayê [[Eliyê Ûnis]] wefat kir. == Cejn û salveger == *'''Roja Reş''' *[[1999]] Serokê Giştî yê [[PKK]]ê [[Abdullah Ocalan]] bi komployeke navdewletî bi awayekî bê bextî hate revandin. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:15 Februarie]] [[an:15 de frebero]] [[ar:15 فبراير]] [[ast:15 de febreru]] [[az:15 Fevral]] [[be:15 лютага]] [[bg:15 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ১৫]] [[br:15 C'hwevrer]] [[bs:15. februar]] [[ca:15 de febrer]] [[ceb:Pebrero 15]] [[co:15 frivaghju]] [[cs:15. únor]] [[csb:15 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 15]] [[cy:15 Chwefror]] [[da:15. februar]] [[de:15. Februar]] [[el:15 Φεβρουαρίου]] [[en:February 15]] [[eo:15-a de februaro]] [[es:15 de febrero]] [[et:15. veebruar]] [[eu:Otsailaren 15]] [[fi:15. helmikuuta]] [[fo:15. februar]] [[fr:15 février]] [[frp:15 fevriér]] [[fur:15 di Fevrâr]] [[fy:15 febrewaris]] [[ga:15 Feabhra]] [[gd:15 an Gearran]] [[gl:15 de febreiro]] [[he:15 בפברואר]] [[hr:15. veljače]] [[hu:Február 15]] [[ia:15 de februario]] [[id:15 Februari]] [[ilo:Febrero 15]] [[io:15 di februaro]] [[is:15. febrúar]] [[it:15 febbraio]] [[ja:2月15日]] [[jv:15 Februari]] [[ka:15 თებერვალი]] [[ko:2월 15일]] [[ksh:15. Febrowaa]] [[la:15 Februarii]] [[lb:15. Februar]] [[lmo:15 02]] [[lt:Vasario 15]] [[mk:15 февруари]] [[ms:15 Februari]] [[nap:15 'e frevaro]] [[nds-nl:15 febrewaori]] [[nl:15 februari]] [[nn:15. februar]] [[no:15. februar]] [[nov:15 de februare]] [[nrm:15 Févri]] [[oc:15 de febrièr]] [[os:15 февралы]] [[pam:Pebreru 15]] [[pl:15 lutego]] [[pt:15 de Fevereiro]] [[ro:15 februarie]] [[ru:15 февраля]] [[scn:15 di frivaru]] [[sco:15 Februar]] [[se:Guovvamánu 15.]] [[simple:February 15]] [[sk:15. február]] [[sl:15. februar]] [[sq:15 Shkurt]] [[sr:15. фебруар]] [[su:15 Pébruari]] [[sv:15 februari]] [[sw:15 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 15]] [[te:ఫిబ్రవరి 15]] [[th:15 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 15]] [[tr:15 Şubat]] [[tt:15. Febräl]] [[uk:15 лютого]] [[vec:15 de febraro]] [[vi:15 tháng 2]] [[vls:15 februoari]] [[wa:15 di fevrî]] [[war:Pebrero 15]] [[zh:2月15日]] [[zh-yue:2月15日]] 2104 65685 2007-01-20T22:50:06Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:16 febrewaori]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[2006]] "[[Tîşk TV]] li [[Parîs]]ê dest bi weşanên testê kir." === Cîhan === *[[1948]] “Komara Gel a Koreyê hate damezirandin.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1994]] “Rêveberê [[DEP]] a Sasonê [[Nûrî Ekîncî]] di encama êrîşeke çekdarî de hate qetilkirin.” == Cejn û salveger == *“Komara Gel a Koreyê hate damezirandin.” Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:16 Februarie]] [[an:16 de frebero]] [[ar:16 فبراير]] [[ast:16 de febreru]] [[be:16 лютага]] [[bg:16 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ১৬]] [[br:16 C'hwevrer]] [[bs:16. februar]] [[ca:16 de febrer]] [[ceb:Pebrero 16]] [[co:16 frivaghju]] [[cs:16. únor]] [[csb:16 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 16]] [[cy:16 Chwefror]] [[da:16. februar]] [[de:16. Februar]] [[el:16 Φεβρουαρίου]] [[en:February 16]] [[eo:16-a de februaro]] [[es:16 de febrero]] [[et:16. veebruar]] [[eu:Otsailaren 16]] [[fi:16. helmikuuta]] [[fo:16. februar]] [[fr:16 février]] [[frp:16 fevriér]] [[fur:16 di Fevrâr]] [[fy:16 febrewaris]] [[ga:16 Feabhra]] [[gd:16 an Gearran]] [[gl:16 de febreiro]] [[he:16 בפברואר]] [[hr:16. veljače]] [[hu:Február 16]] [[ia:16 de februario]] [[id:16 Februari]] [[ilo:Febrero 16]] [[io:16 di februaro]] [[is:16. febrúar]] [[it:16 febbraio]] [[ja:2月16日]] [[jv:16 Februari]] [[ka:16 თებერვალი]] [[ko:2월 16일]] [[ksh:16. Febrowaa]] [[la:16 Februarii]] [[lb:16. Februar]] [[lmo:16 02]] [[lt:Vasario 16]] [[mk:16 февруари]] [[ms:16 Februari]] [[nap:16 'e frevaro]] [[nds-nl:16 febrewaori]] [[nl:16 februari]] [[nn:16. februar]] [[no:16. februar]] [[nov:16 de februare]] [[nrm:16 Févri]] [[oc:16 de febrièr]] [[os:16 февралы]] [[pam:Pebreru 16]] [[pl:16 lutego]] [[pt:16 de Fevereiro]] [[ro:16 februarie]] [[ru:16 февраля]] [[scn:16 di frivaru]] [[sco:16 Februar]] [[se:Guovvamánu 16.]] [[simple:February 16]] [[sk:16. február]] [[sl:16. februar]] [[sq:16 Shkurt]] [[sr:16. фебруар]] [[su:16 Pébruari]] [[sv:16 februari]] [[sw:16 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 16]] [[te:ఫిబ్రవరి 16]] [[th:16 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 16]] [[tr:16 Şubat]] [[tt:16. Febräl]] [[uk:16 лютого]] [[vec:16 de febraro]] [[vi:16 tháng 2]] [[wa:16 di fevrî]] [[war:Pebrero 16]] [[zh:2月16日]] [[zh-yue:2月16日]] 2105 65702 2007-01-21T04:39:48Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:17 febrewaori]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1546]] [[Martin Luther]] mir. *[[1673]] [[Jean-Baptiste Poquelin]] ([[Molière]]) mir. *[[1994]] Rêveberê [[DEP]] a Surîçê [[Omer Akpolat]] bi destê kontrayan hate kuştin. *[[1998]] Hewsera [[Qezî Muhemmed]] [[Mîna Qazî]] li Mahabadê çû ser dilovaniya xwe. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:17 Februarie]] [[an:17 de frebero]] [[ar:17 فبراير]] [[ast:17 de febreru]] [[be:17 лютага]] [[bg:17 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ১৭]] [[br:17 C'hwevrer]] [[bs:17. februar]] [[ca:17 de febrer]] [[ceb:Pebrero 17]] [[co:17 frivaghju]] [[cs:17. únor]] [[csb:17 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 17]] [[cy:17 Chwefror]] [[da:17. februar]] [[de:17. Februar]] [[el:17 Φεβρουαρίου]] [[en:February 17]] [[eo:17-a de februaro]] [[es:17 de febrero]] [[et:17. veebruar]] [[eu:Otsailaren 17]] [[fi:17. helmikuuta]] [[fo:17. februar]] [[fr:17 février]] [[frp:17 fevriér]] [[fur:17 di Fevrâr]] [[fy:17 febrewaris]] [[ga:17 Feabhra]] [[gd:17 an Gearran]] [[gl:17 de febreiro]] [[he:17 בפברואר]] [[hr:17. veljače]] [[hu:Február 17]] [[ia:17 de februario]] [[id:17 Februari]] [[ilo:Febrero 17]] [[io:17 di februaro]] [[is:17. febrúar]] [[it:17 febbraio]] [[ja:2月17日]] [[jv:17 Februari]] [[ka:17 თებერვალი]] [[ko:2월 17일]] [[ksh:17. Febrowaa]] [[la:17 Februarii]] [[lb:17. Februar]] [[lmo:17 02]] [[lt:Vasario 17]] [[mk:17 февруари]] [[ms:17 Februari]] [[nap:17 'e frevaro]] [[nds-nl:17 febrewaori]] [[nl:17 februari]] [[nn:17. februar]] [[no:17. februar]] [[nov:17 de februare]] [[nrm:17 Févri]] [[oc:17 de febrièr]] [[os:17 февралы]] [[pam:Pebreru 17]] [[pl:17 lutego]] [[pt:17 de Fevereiro]] [[ro:17 februarie]] [[ru:17 февраля]] [[scn:17 di frivaru]] [[sco:17 Februar]] [[se:Guovvamánu 17.]] [[simple:February 17]] [[sk:17. február]] [[sl:17. februar]] [[sq:17 Shkurt]] [[sr:17. фебруар]] [[su:17 Pébruari]] [[sv:17 februari]] [[sw:17 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 17]] [[te:ఫిబ్రవరి 17]] [[th:17 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 17]] [[tr:17 Şubat]] [[tt:17. Febräl]] [[uk:17 лютого]] [[vec:17 de febraro]] [[vi:17 tháng 2]] [[wa:17 di fevrî]] [[war:Pebrero 17]] [[zh:2月17日]] [[zh-yue:2月17日]] 2106 65802 2007-01-21T20:43:34Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:18 febrewaori]], [[vls:18 februoari]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1983]] “33emîn mîhrîcana filîman a Bêrlînê dest pê kir. Filîma bi navê "Li Culemêrgê Çar Werz", ku derhêneriya wê Erden Kiral kiribû, xelata Taybet a Juriyê stand. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1993]] “Nûnerê Rihayê yê rojnameya [[Ozgur Gundem]]ê [[Kemal Kiliç]] bi destên hêzên tarî hate şehît kirin.” *[[1994]] “Navenda [[DEP]]ê hate bombekirin û di encama bombekirinê de endamê Partiyê [[Erdem Akçakaya]] jiyana xwe ji dest da.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:18 Februarie]] [[an:18 de frebero]] [[ar:18 فبراير]] [[ast:18 de febreru]] [[be:18 лютага]] [[bg:18 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ১৮]] [[br:18 C'hwevrer]] [[bs:18. februar]] [[ca:18 de febrer]] [[ceb:Pebrero 18]] [[co:18 frivaghju]] [[cs:18. únor]] [[csb:18 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 18]] [[cy:18 Chwefror]] [[da:18. februar]] [[de:18. Februar]] [[el:18 Φεβρουαρίου]] [[en:February 18]] [[eo:18-a de februaro]] [[es:18 de febrero]] [[et:18. veebruar]] [[eu:Otsailaren 18]] [[fi:18. helmikuuta]] [[fo:18. februar]] [[fr:18 février]] [[frp:18 fevriér]] [[fur:18 di Fevrâr]] [[fy:18 febrewaris]] [[ga:18 Feabhra]] [[gd:18 an Gearran]] [[gl:18 de febreiro]] [[he:18 בפברואר]] [[hr:18. veljače]] [[hu:Február 18]] [[ia:18 de februario]] [[id:18 Februari]] [[ilo:Febrero 18]] [[io:18 di februaro]] [[is:18. febrúar]] [[it:18 febbraio]] [[ja:2月18日]] [[jv:18 Februari]] [[ka:18 თებერვალი]] [[ko:2월 18일]] [[ksh:18. Febrowaa]] [[la:18 Februarii]] [[lb:18. Februar]] [[li:18 februari]] [[lmo:18 02]] [[lt:Vasario 18]] [[mk:18 февруари]] [[ms:18 Februari]] [[nap:18 'e frevaro]] [[nds-nl:18 febrewaori]] [[nl:18 februari]] [[nn:18. februar]] [[no:18. februar]] [[nov:18 de februare]] [[nrm:18 Févri]] [[oc:18 de febrièr]] [[pam:Pebreru 18]] [[pl:18 lutego]] [[pt:18 de Fevereiro]] [[ro:18 februarie]] [[ru:18 февраля]] [[scn:18 di frivaru]] [[sco:18 Februar]] [[se:Guovvamánu 18.]] [[simple:February 18]] [[sk:18. február]] [[sl:18. februar]] [[sq:18 Shkurt]] [[sr:18. фебруар]] [[su:18 Pébruari]] [[sv:18 februari]] [[sw:18 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 18]] [[te:ఫిబ్రవరి 18]] [[th:18 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 18]] [[tr:18 Şubat]] [[tt:18. Febräl]] [[uk:18 лютого]] [[vec:18 de febraro]] [[vi:18 tháng 2]] [[vls:18 februoari]] [[wa:18 di fevrî]] [[war:Pebrero 18]] [[zh:2月18日]] [[zh-yue:2月18日]] 2107 64140 2007-01-11T20:35:58Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:19 febrewaori]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1972]] “Şervanê Eniya-Partî ya Rizgariya Gelê Tirk ([[THKP-C]]'ê) [[Ulaş Bardakçi]] hate kuştin.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:19 Februarie]] [[an:19 de frebero]] [[ar:19 فبراير]] [[ast:19 de febreru]] [[be:19 лютага]] [[bg:19 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ১৯]] [[br:19 C'hwevrer]] [[bs:19. februar]] [[ca:19 de febrer]] [[ceb:Pebrero 19]] [[co:19 frivaghju]] [[cs:19. únor]] [[csb:19 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 19]] [[cy:19 Chwefror]] [[da:19. februar]] [[de:19. Februar]] [[el:19 Φεβρουαρίου]] [[en:February 19]] [[eo:19-a de februaro]] [[es:19 de febrero]] [[et:19. veebruar]] [[eu:Otsailaren 19]] [[fi:19. helmikuuta]] [[fo:19. februar]] [[fr:19 février]] [[frp:19 fevriér]] [[fur:19 di Fevrâr]] [[fy:19 febrewaris]] [[ga:19 Feabhra]] [[gd:19 an Gearran]] [[gl:19 de febreiro]] [[he:19 בפברואר]] [[hr:19. veljače]] [[hu:Február 19]] [[ia:19 de februario]] [[id:19 Februari]] [[ilo:Febrero 19]] [[io:19 di februaro]] [[is:19. febrúar]] [[it:19 febbraio]] [[ja:2月19日]] [[jv:19 Februari]] [[ka:19 თებერვალი]] [[ko:2월 19일]] [[ksh:19. Febrowaa]] [[la:19 Februarii]] [[lb:19. Februar]] [[lmo:19 02]] [[lt:Vasario 19]] [[mk:19 февруари]] [[ms:19 Februari]] [[nap:19 'e frevaro]] [[nds-nl:19 febrewaori]] [[nl:19 februari]] [[nn:19. februar]] [[no:19. februar]] [[nov:19 de februare]] [[nrm:19 Févri]] [[oc:19 de febrièr]] [[os:19 февралы]] [[pam:Pebreru 19]] [[pl:19 lutego]] [[pt:19 de Fevereiro]] [[ro:19 februarie]] [[ru:19 февраля]] [[scn:19 di frivaru]] [[sco:19 Februar]] [[se:Guovvamánu 19.]] [[simple:February 19]] [[sk:19. február]] [[sl:19. februar]] [[sq:19 Shkurt]] [[sr:19. фебруар]] [[su:19 Pébruari]] [[sv:19 februari]] [[sw:19 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 19]] [[te:ఫిబ్రవరి 19]] [[th:19 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 19]] [[tr:19 Şubat]] [[tt:19. Febräl]] [[uk:19 лютого]] [[vec:19 de febraro]] [[vi:19 tháng 2]] [[vls:19 februoari]] [[wa:19 di fevrî]] [[war:Pebrero 19]] [[zh:2月19日]] [[zh-yue:2月19日]] 2108 64194 2007-01-12T01:17:41Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:20 febrewaori]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1994]] “Endamê [[DEP]] a Sêrtê [[Huseyîn Alevcan]] bi êşkencê hate kuştin” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:20 Februarie]] [[an:20 de frebero]] [[ar:20 فبراير]] [[ast:20 de febreru]] [[be:20 лютага]] [[bg:20 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ২০]] [[br:20 C'hwevrer]] [[bs:20. februar]] [[ca:20 de febrer]] [[ceb:Pebrero 20]] [[co:20 frivaghju]] [[cs:20. únor]] [[csb:20 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 20]] [[cy:20 Chwefror]] [[da:20. februar]] [[de:20. Februar]] [[el:20 Φεβρουαρίου]] [[en:February 20]] [[eo:20-a de februaro]] [[es:20 de febrero]] [[et:20. veebruar]] [[eu:Otsailaren 20]] [[fi:20. helmikuuta]] [[fo:20. februar]] [[fr:20 février]] [[frp:20 fevriér]] [[fur:20 di Fevrâr]] [[fy:20 febrewaris]] [[ga:20 Feabhra]] [[gd:20 an Gearran]] [[gl:20 de febreiro]] [[he:20 בפברואר]] [[hr:20. veljače]] [[hu:Február 20]] [[ia:20 de februario]] [[id:20 Februari]] [[ilo:Febrero 20]] [[io:20 di februaro]] [[is:20. febrúar]] [[it:20 febbraio]] [[ja:2月20日]] [[jv:20 Februari]] [[ka:20 თებერვალი]] [[ko:2월 20일]] [[ksh:20. Febrowaa]] [[la:20 Februarii]] [[lb:20. Februar]] [[lmo:20 02]] [[lt:Vasario 20]] [[mk:20 февруари]] [[ms:20 Februari]] [[nap:20 'e frevaro]] [[nds-nl:20 febrewaori]] [[nl:20 februari]] [[nn:20. februar]] [[no:20. februar]] [[nov:20 de februare]] [[nrm:20 Févri]] [[oc:20 de febrièr]] [[os:20 февралы]] [[pam:Pebreru 20]] [[pl:20 lutego]] [[pt:20 de Fevereiro]] [[ro:20 februarie]] [[ru:20 февраля]] [[scn:20 di frivaru]] [[sco:20 Februar]] [[se:Guovvamánu 20.]] [[simple:February 20]] [[sk:20. február]] [[sl:20. februar]] [[sq:20 Shkurt]] [[sr:20. фебруар]] [[su:20 Pébruari]] [[sv:20 februari]] [[sw:20 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 20]] [[te:ఫిబ్రవరి 20]] [[th:20 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 20]] [[tr:20 Şubat]] [[tt:20. Febräl]] [[uk:20 лютого]] [[vec:20 de febraro]] [[vi:20 tháng 2]] [[wa:20 d' fevrî]] [[war:Pebrero 20]] [[zh:2月20日]] [[zh-yue:2月20日]] 2109 64216 2007-01-12T03:32:55Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:21 febrewaori]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1991]] “Helbestvanê Kurd ê bi navûdeng [[Hêjar]] çû ser heqiya xwe.” *[[1965]] “Pêşengê neteweperwerên reşikên Emerîkayî, Hecî [[Malik Şahbaz]] (Malcolm X.) li bajarê Harlemê hate kuştin.” *[[1934]] “[[Agostîno Cesar Sandîno]], di encama komployên emperyalîzma Dewletên Yekbûyî yên Emerîkayê (USA) de, bi kemînekê hat kuştin. Sandîno li Nîkaragûayê û li hemû cîhanê wek "Generalê Mirovê Azad" nav dabû.” == Cejn û salveger == *'''Roja Têkoşîna li dijî mêztingeriyê ye.''' *'''Roja Hidir Nebiye.''' Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:21 Februarie]] [[an:21 de frebero]] [[ar:21 فبراير]] [[ast:21 de febreru]] [[be:21 лютага]] [[bg:21 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ২১]] [[br:21 C'hwevrer]] [[bs:21. februar]] [[ca:21 de febrer]] [[ceb:Pebrero 21]] [[co:21 frivaghju]] [[cs:21. únor]] [[csb:21 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 21]] [[cy:21 Chwefror]] [[da:21. februar]] [[de:21. Februar]] [[el:21 Φεβρουαρίου]] [[en:February 21]] [[eo:21-a de februaro]] [[es:21 de febrero]] [[et:21. veebruar]] [[eu:Otsailaren 21]] [[fi:21. helmikuuta]] [[fo:21. februar]] [[fr:21 février]] [[frp:21 fevriér]] [[fur:21 di Fevrâr]] [[fy:21 febrewaris]] [[ga:21 Feabhra]] [[gd:21 an Gearran]] [[gl:21 de febreiro]] [[he:21 בפברואר]] [[hr:21. veljače]] [[hu:Február 21]] [[ia:21 de februario]] [[id:21 Februari]] [[ie:21 februar]] [[ilo:Febrero 21]] [[io:21 di februaro]] [[is:21. febrúar]] [[it:21 febbraio]] [[ja:2月21日]] [[jv:21 Februari]] [[ka:21 თებერვალი]] [[ko:2월 21일]] [[ksh:21. Febrowaa]] [[la:21 Februarii]] [[lb:21. Februar]] [[lmo:21 02]] [[lt:Vasario 21]] [[mk:21 февруари]] [[ms:21 Februari]] [[nap:21 'e frevaro]] [[nds:21. Februar]] [[nds-nl:21 febrewaori]] [[nl:21 februari]] [[nn:21. februar]] [[no:21. februar]] [[nov:21 de februare]] [[nrm:21 Févri]] [[oc:21 de febrièr]] [[os:21 февралы]] [[pam:Pebreru 21]] [[pl:21 lutego]] [[pt:21 de Fevereiro]] [[ro:21 februarie]] [[ru:21 февраля]] [[scn:21 di frivaru]] [[sco:21 Februar]] [[se:Guovvamánu 21.]] [[simple:February 21]] [[sk:21. február]] [[sl:21. februar]] [[sq:21 Shkurt]] [[sr:21. фебруар]] [[su:21 Pébruari]] [[sv:21 februari]] [[sw:21 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 21]] [[te:ఫిబ్రవరి 21]] [[th:21 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 21]] [[tr:21 Şubat]] [[tt:21. Febräl]] [[uk:21 лютого]] [[vec:21 de febraro]] [[vi:21 tháng 2]] [[wa:21 di fevrî]] [[war:Pebrero 21]] [[zh:2月21日]] [[zh-yue:2月21日]] 2110 64254 2007-01-12T06:43:45Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:22 febrewaori]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1947]] “Di serokatiya [[Mistefa Berzanî]] de «[[Meşa Dirêj]]» ya Kurdan destpêkir.” *[[1992]] “Rojnameya 'Welat' dest bi weşanê kir.” === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == *[[1840]] “Sosyalîstê Ewropayî, [[Agust Babel]] li Almanyayê ji dayik bû.” == Mirin == *[[1406]] “Dîrokzan [[Îbnî Xaldûn]] wefat kir.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:22 Februarie]] [[an:22 de frebero]] [[ar:22 فبراير]] [[ast:22 de febreru]] [[be:22 лютага]] [[bg:22 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ২২]] [[br:22 C'hwevrer]] [[bs:22. februar]] [[ca:22 de febrer]] [[ceb:Pebrero 22]] [[co:22 frivaghju]] [[cs:22. únor]] [[csb:22 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 22]] [[cy:22 Chwefror]] [[da:22. februar]] [[de:22. Februar]] [[el:22 Φεβρουαρίου]] [[en:February 22]] [[eo:22-a de februaro]] [[es:22 de febrero]] [[et:22. veebruar]] [[eu:Otsailaren 22]] [[fi:22. helmikuuta]] [[fo:22. februar]] [[fr:22 février]] [[frp:22 fevriér]] [[fur:22 di Fevrâr]] [[fy:22 febrewaris]] [[ga:22 Feabhra]] [[gd:22 an Gearran]] [[gl:22 de febreiro]] [[he:22 בפברואר]] [[hr:22. veljače]] [[hu:Február 22]] [[ia:22 de februario]] [[id:22 Februari]] [[ie:22 februar]] [[io:22 di februaro]] [[is:22. febrúar]] [[it:22 febbraio]] [[ja:2月22日]] [[jv:22 Februari]] [[ka:22 თებერვალი]] [[ko:2월 22일]] [[ksh:22. Febrowaa]] [[la:22 Februarii]] [[lb:22. Februar]] [[lmo:22 02]] [[lt:Vasario 22]] [[mk:22 февруари]] [[ms:22 Februari]] [[nap:22 'e frevaro]] [[nds:22. Februar]] [[nds-nl:22 febrewaori]] [[nl:22 februari]] [[nn:22. februar]] [[no:22. februar]] [[nov:22 de februare]] [[nrm:22 Févri]] [[oc:22 de febrièr]] [[os:22 февралы]] [[pl:22 lutego]] [[pt:22 de Fevereiro]] [[ro:22 februarie]] [[ru:22 февраля]] [[scn:22 di frivaru]] [[sco:22 Februar]] [[se:Guovvamánu 22.]] [[simple:February 22]] [[sk:22. február]] [[sl:22. februar]] [[sq:22 Shkurt]] [[sr:22. фебруар]] [[su:22 Pébruari]] [[sv:22 februari]] [[sw:22 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 22]] [[te:ఫిబ్రవరి 22]] [[th:22 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 22]] [[tr:22 Şubat]] [[tt:22. Febräl]] [[uk:22 лютого]] [[vec:22 de febraro]] [[vi:22 tháng 2]] [[wa:22 d' fevrî]] [[war:Pebrero 22]] [[zh:2月22日]] [[zh-yue:2月22日]] 2111 64262 2007-01-12T07:23:09Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:23 febrewaori]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[2000]] “Şaredarên Kurd Ferîdan Çelîk, Mehmet Selîp Ozalp, Feyzullah Karaaslan hatin girtin.” === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == *[[1903]] “Nivîskar [[Julius Fuçik]] li Pragê ji dayik bû.” == Mirin == *[[1992]] “Cemîl Erîn û Hemdîn Erîn li Qoserê bi destê kontrayan hatin kuştin.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:23 Februarie]] [[an:23 de frebero]] [[ar:23 فبراير]] [[ast:23 de febreru]] [[be:23 лютага]] [[bg:23 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ২৩]] [[br:23 C'hwevrer]] [[bs:23. februar]] [[ca:23 de febrer]] [[ceb:Pebrero 23]] [[co:23 frivaghju]] [[cs:23. únor]] [[csb:23 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 23]] [[cy:23 Chwefror]] [[da:23. februar]] [[de:23. Februar]] [[el:23 Φεβρουαρίου]] [[en:February 23]] [[eo:23-a de februaro]] [[es:23 de febrero]] [[et:23. veebruar]] [[eu:Otsailaren 23]] [[fi:23. helmikuuta]] [[fo:23. februar]] [[fr:23 février]] [[frp:23 fevriér]] [[fur:23 di Fevrâr]] [[fy:23 febrewaris]] [[ga:23 Feabhra]] [[gd:23 an Gearran]] [[gl:23 de febreiro]] [[he:23 בפברואר]] [[hr:23. veljače]] [[hu:Február 23]] [[ia:23 de februario]] [[id:23 Februari]] [[ie:23 februar]] [[ilo:Febrero 23]] [[io:23 di februaro]] [[is:23. febrúar]] [[it:23 febbraio]] [[ja:2月23日]] [[jv:23 Februari]] [[ka:23 თებერვალი]] [[ko:2월 23일]] [[ksh:23. Febrowaa]] [[la:23 Februarii]] [[lb:23. Februar]] [[lmo:23 02]] [[lt:Vasario 23]] [[mk:23 февруари]] [[ms:23 Februari]] [[nap:23 'e frevaro]] [[nds-nl:23 febrewaori]] [[nl:23 februari]] [[nn:23. februar]] [[no:23. februar]] [[nov:23 de februare]] [[nrm:23 Févri]] [[oc:23 de febrièr]] [[os:23 февралы]] [[pam:Pebreru 23]] [[pl:23 lutego]] [[pt:23 de Fevereiro]] [[ro:23 februarie]] [[ru:23 февраля]] [[scn:23 di frivaru]] [[sco:23 Februar]] [[se:Guovvamánu 23.]] [[simple:February 23]] [[sk:23. február]] [[sl:23. februar]] [[sq:23 Shkurt]] [[sr:23. фебруар]] [[su:23 Pébruari]] [[sv:23 februari]] [[sw:23 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 23]] [[te:ఫిబ్రవరి 23]] [[th:23 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 23]] [[tr:23 Şubat]] [[tt:23. Febräl]] [[uk:23 лютого]] [[vec:23 de febraro]] [[vi:23 tháng 2]] [[wa:23 d' fevrî]] [[war:Pebrero 23]] [[zh:2月23日]] [[zh-yue:2月23日]] 2112 64293 2007-01-12T09:51:57Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:24 febrewaori]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1925]] “Elezîz ket destê Hêzên [[Şêx Seîd]].” === Cîhan === *[[1848]] “Manîfestoya Komînîzmê hate îlankirin.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1899]] “Di cîhanê de xwediyê yekem ajansa nûçegîhaniyê, yê [[Reuters]]ê, [[Baron Paul Julius Reuter]] mir.” *[[1992]] “Nûçegîhanê Yenî Ulkeyê [[Cengîz Altun]] ji hêla kontrayan ve li Êlîhê hate kate şehîdkirin.” *[[1994]] “Endamê DEP a Amedê [[Soner Tekeş]] di encama êrîşeke satorî de hate qetilkirin.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, [[en:]] [[de:]] [[tr:]] --> [[af:24 Februarie]] [[an:24 de frebero]] [[ar:24 فبراير]] [[ast:24 de febreru]] [[be:24 лютага]] [[bg:24 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ২৪]] [[br:24 C'hwevrer]] [[bs:24. februar]] [[ca:24 de febrer]] [[ceb:Pebrero 24]] [[co:24 frivaghju]] [[cs:24. únor]] [[csb:24 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 24]] [[cy:24 Chwefror]] [[da:24. februar]] [[de:24. Februar]] [[el:24 Φεβρουαρίου]] [[en:February 24]] [[eo:24-a de februaro]] [[es:24 de febrero]] [[et:24. veebruar]] [[eu:Otsailaren 24]] [[fi:24. helmikuuta]] [[fo:24. februar]] [[fr:24 février]] [[frp:24 fevriér]] [[fur:24 di Fevrâr]] [[fy:24 febrewaris]] [[ga:24 Feabhra]] [[gd:24 an Gearran]] [[gl:24 de febreiro]] [[he:24 בפברואר]] [[hr:24. veljače]] [[hu:Február 24]] [[ia:24 de februario]] [[id:24 Februari]] [[ie:24 februar]] [[ilo:Febrero 24]] [[io:24 di februaro]] [[is:24. febrúar]] [[it:24 febbraio]] [[ja:2月24日]] [[jv:24 Februari]] [[ka:24 თებერვალი]] [[ko:2월 24일]] [[ksh:24. Febrowaa]] [[la:24 Februarii]] [[lb:24. Februar]] [[lmo:24 02]] [[lt:Vasario 24]] [[mk:24 февруари]] [[ms:24 Februari]] [[nap:24 'e frevaro]] [[nds-nl:24 febrewaori]] [[nl:24 februari]] [[nn:24. februar]] [[no:24. februar]] [[nov:24 de februare]] [[nrm:24 Févri]] [[oc:24 de febrièr]] [[pam:Pebreru 24]] [[pl:24 lutego]] [[pt:24 de Fevereiro]] [[ro:24 februarie]] [[ru:24 февраля]] [[scn:24 di frivaru]] [[sco:24 Februar]] [[se:Guovvamánu 24.]] [[simple:February 24]] [[sk:24. február]] [[sl:24. februar]] [[sq:24 Shkurt]] [[sr:24. фебруар]] [[su:24 Pébruari]] [[sv:24 februari]] [[sw:24 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 24]] [[te:ఫిబ్రవరి 24]] [[th:24 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 24]] [[tr:24 Şubat]] [[tt:24. Febräl]] [[uk:24 лютого]] [[vec:24 de febraro]] [[vi:24 tháng 2]] [[wa:24 di fevrî]] [[war:Pebrero 24]] [[zh:2月24日]] [[zh-yue:2月24日]] 2113 64305 2007-01-12T11:12:50Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:25 febrewaori]], [[vls:25 februoari]] {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1965]] Serokê reşikê Misluman li Amerîka hate kuştin *[[1994]] Rewşenbîrê Kurd parêzer [[Yusuf Ekîncî]] hate kuştin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:25 Februarie]] [[an:25 de frebero]] [[ar:25 فبراير]] [[ast:25 de febreru]] [[be:25 лютага]] [[bg:25 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ২৫]] [[br:25 C'hwevrer]] [[bs:25. februar]] [[ca:25 de febrer]] [[ceb:Pebrero 25]] [[co:25 frivaghju]] [[cs:25. únor]] [[csb:25 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 25]] [[cy:25 Chwefror]] [[da:25. februar]] [[de:25. Februar]] [[el:25 Φεβρουαρίου]] [[en:February 25]] [[eo:25-a de februaro]] [[es:25 de febrero]] [[et:25. veebruar]] [[eu:Otsailaren 25]] [[fi:25. helmikuuta]] [[fo:25. februar]] [[fr:25 février]] [[frp:25 fevriér]] [[fur:25 di Fevrâr]] [[fy:25 febrewaris]] [[ga:25 Feabhra]] [[gd:25 an Gearran]] [[gl:25 de febreiro]] [[he:25 בפברואר]] [[hr:25. veljače]] [[hu:Február 25]] [[ia:25 de februario]] [[id:25 Februari]] [[ilo:Febrero 25]] [[io:25 di februaro]] [[is:25. febrúar]] [[it:25 febbraio]] [[ja:2月25日]] [[jv:25 Februari]] [[ka:25 თებერვალი]] [[ko:2월 25일]] [[ksh:25. Febrowaa]] [[la:25 Februarii]] [[lb:25. Februar]] [[lmo:25 02]] [[lt:Vasario 25]] [[mk:25 февруари]] [[ml:ഫെബ്രുവരി 25]] [[ms:25 Februari]] [[nap:25 'e frevaro]] [[nds-nl:25 febrewaori]] [[nl:25 februari]] [[nn:25. februar]] [[no:25. februar]] [[nov:25 de februare]] [[nrm:25 Févri]] [[oc:25 de febrièr]] [[os:25 февралы]] [[pam:Pebreru 25]] [[pl:25 lutego]] [[pt:25 de Fevereiro]] [[ro:25 februarie]] [[ru:25 февраля]] [[scn:25 di frivaru]] [[sco:25 Februar]] [[se:Guovvamánu 25.]] [[simple:February 25]] [[sk:25. február]] [[sl:25. februar]] [[sq:25 Shkurt]] [[sr:25. фебруар]] [[su:25 Pébruari]] [[sv:25 februari]] [[sw:25 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 25]] [[te:ఫిబ్రవరి 25]] [[th:25 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 25]] [[tr:25 Şubat]] [[tt:25. Febräl]] [[uk:25 лютого]] [[vec:25 de febraro]] [[vi:25 tháng 2]] [[vls:25 februoari]] [[wa:25 di fevrî]] [[war:Pebrero 25]] [[zh:2月25日]] [[zh-yue:2月25日]] 2114 64129 2007-01-11T19:59:37Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, gd, la, nds-nl, nov, nrm, su, ta {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1999]] “Kurtefilîma bi navê "AX" a berhema Navenda Çanda Mezopotamyayê, beşa sînemayê çêkiribû, li bajarê Stenbolê di Sînemaya Akademiyê de galaya wê hate çêkirin.” === Cîhan === *[[1710]] “Di cîhanê de yekem car Çapxane hate îcadkirin.” == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:26 Februarie]] [[an:26 de frebero]] [[ar:26 فبراير]] [[ast:26 de febreru]] [[be:26 лютага]] [[bg:26 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ২৬]] [[br:26 C'hwevrer]] [[bs:26. februar]] [[ca:26 de febrer]] [[ceb:Pebrero 26]] [[co:26 frivaghju]] [[cs:26. únor]] [[csb:26 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 26]] [[cy:26 Chwefror]] [[da:26. februar]] [[de:26. Februar]] [[el:26 Φεβρουαρίου]] [[en:February 26]] [[eo:26-a de februaro]] [[es:26 de febrero]] [[et:26. veebruar]] [[eu:Otsailaren 26]] [[fi:26. helmikuuta]] [[fo:26. februar]] [[fr:26 février]] [[frp:26 fevriér]] [[fur:26 di Fevrâr]] [[fy:26 febrewaris]] [[ga:26 Feabhra]] [[gd:26 an Gearran]] [[gl:26 de febreiro]] [[he:26 בפברואר]] [[hr:26. veljače]] [[hu:Február 26]] [[ia:26 de februario]] [[id:26 Februari]] [[ilo:Febrero 26]] [[io:26 di februaro]] [[is:26. febrúar]] [[it:26 febbraio]] [[ja:2月26日]] [[jv:26 Februari]] [[ka:26 თებერვალი]] [[ko:2월 26일]] [[ksh:26. Febrowaa]] [[la:26 Februarii]] [[lb:26. Februar]] [[lmo:26 02]] [[lt:Vasario 26]] [[mk:26 февруари]] [[ms:26 Februari]] [[nap:26 'e frevaro]] [[nds-nl:26 febrewaori]] [[nl:26 februari]] [[nn:26. februar]] [[no:26. februar]] [[nov:26 de februare]] [[nrm:26 Févri]] [[oc:26 de febrièr]] [[os:26 февралы]] [[pam:Pebreru 26]] [[pl:26 lutego]] [[pt:26 de Fevereiro]] [[ro:26 februarie]] [[ru:26 февраля]] [[scn:26 di frivaru]] [[sco:26 Februar]] [[se:Guovvamánu 26.]] [[simple:February 26]] [[sk:26. február]] [[sl:26. februar]] [[sq:26 Shkurt]] [[sr:26. фебруар]] [[su:26 Pébruari]] [[sv:26 februari]] [[sw:26 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 26]] [[te:ఫిబ్రవరి 26]] [[th:26 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 26]] [[tr:26 Şubat]] [[tt:26. Febräl]] [[uk:26 лютого]] [[vec:26 de febraro]] [[vi:26 tháng 2]] [[wa:26 di fevrî]] [[war:Pebrero 26]] [[zh:2月26日]] [[zh-yue:2月26日]] 2115 64158 2007-01-11T21:17:05Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, gd, nds-nl, nov, nrm, su, ta {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1995]] - Li bajarê Başurê Kurdistan [[Zaxo|Zaxoyê]] bombeyek teqiya. Di encama bûyerê de 76 kesî hatin kuştin. Herkes dizanîbû ku MÎTê Tirk vê bûyerê pêkanî. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1992]] “Endamê [[HEP]] a [[Nisêbîn]]ê [[Mehmet Emîn Narîn]] di encama êrîşeke çekdarî de hate kuştin.” *[[1993]] “Parêzer [[Hasan Kaya]] û Serokê Komeleya Mafê Mirovan (ÎHD)a Elezîzê Dr. [[Metîn Can]] li Elezîzê bi destê kontrayan hatin kuştin.” *[[1947]] “Xêzkarê bi nav û deng, [[Cemal Nadîr Gûrel]] mir.” == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:27 Februarie]] [[an:27 de frebero]] [[ar:27 فبراير]] [[ast:27 de febreru]] [[be:27 лютага]] [[bg:27 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ২৭]] [[br:27 C'hwevrer]] [[bs:27. februar]] [[ca:27 de febrer]] [[ceb:Pebrero 27]] [[co:27 frivaghju]] [[cs:27. únor]] [[csb:27 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 27]] [[cy:27 Chwefror]] [[da:27. februar]] [[de:27. Februar]] [[el:27 Φεβρουαρίου]] [[en:February 27]] [[eo:27-a de februaro]] [[es:27 de febrero]] [[et:27. veebruar]] [[eu:Otsailaren 27]] [[fi:27. helmikuuta]] [[fo:27. februar]] [[fr:27 février]] [[frp:27 fevriér]] [[fur:27 di Fevrâr]] [[fy:27 febrewaris]] [[ga:27 Feabhra]] [[gd:27 an Gearran]] [[gl:27 de febreiro]] [[he:27 בפברואר]] [[hr:27. veljače]] [[hu:Február 27]] [[ia:27 de februario]] [[id:27 Februari]] [[ilo:Febrero 27]] [[io:27 di februaro]] [[is:27. febrúar]] [[it:27 febbraio]] [[ja:2月27日]] [[jv:27 Februari]] [[ka:27 თებერვალი]] [[ko:2월 27일]] [[ksh:27. Febrowaa]] [[la:27 Februarii]] [[lb:27. Februar]] [[lmo:27 02]] [[lt:Vasario 27]] [[mk:27 февруари]] [[ms:27 Februari]] [[nap:27 'e frevaro]] [[nds-nl:27 febrewaori]] [[nl:27 februari]] [[nn:27. februar]] [[no:27. februar]] [[nov:27 de februare]] [[nrm:27 Févri]] [[oc:27 de febrièr]] [[os:27 февралы]] [[pam:Pebreru 27]] [[pl:27 lutego]] [[pt:27 de Fevereiro]] [[ro:27 februarie]] [[ru:27 февраля]] [[scn:27 di frivaru]] [[sco:27 Februar]] [[se:Guovvamánu 27.]] [[simple:February 27]] [[sk:27. február]] [[sl:27. februar]] [[sq:27 Shkurt]] [[sr:27. фебруар]] [[su:27 Pébruari]] [[sv:27 februari]] [[sw:27 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 27]] [[te:ఫిబ్రవరి 27]] [[th:27 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 27]] [[tr:27 Şubat]] [[tt:27. Febräl]] [[uk:27 лютого]] [[vec:27 de febraro]] [[vi:27 tháng 2]] [[wa:27 di fevrî]] [[war:Pebrero 27]] [[zh:2月27日]] [[zh-yue:2月27日]] 2116 65606 2007-01-20T13:50:42Z Bangin 450 {{reşemî}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *[[1917]]: Di encama têkoşîna şoreşê de ku bi grevan dest pê kir û gîhîşt heta serhildanan, hukumeta Rûsya ya Çar hate hilweşandin. Rêvebiriya [[Sovyet]]ê û Komîteya Duma'yê li hev hatin û Hukumeta Demborî ava kirin. *[[1991]]: [[Şerê Kendavê]] bi telîsmbûna [[Îraq]]ê re, bi agirbestekê bi dawî bû. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1986]]: Serokwezîrê Swêdî [[Olof Palme]] ji aliyê hêzên tarî ve hate qetilkirin. Palme ji bo aştiyê xebitîbû. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:28 Februarie]] [[an:28 de frebero]] [[ar:28 فبراير]] [[ast:28 de febreru]] [[be:28 лютага]] [[bg:28 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ২৮]] [[br:28 C'hwevrer]] [[bs:28. februar]] [[ca:28 de febrer]] [[ceb:Pebrero 28]] [[co:28 frivaghju]] [[cs:28. únor]] [[csb:28 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 28]] [[cy:28 Chwefror]] [[da:28. februar]] [[de:28. Februar]] [[el:28 Φεβρουαρίου]] [[en:February 28]] [[eo:28-a de februaro]] [[es:28 de febrero]] [[et:28. veebruar]] [[eu:Otsailaren 28]] [[fi:28. helmikuuta]] [[fo:28. februar]] [[fr:28 février]] [[frp:28 fevriér]] [[fur:28 di Fevrâr]] [[fy:28 febrewaris]] [[ga:28 Feabhra]] [[gd:28 an Gearran]] [[gl:28 de febreiro]] [[he:28 בפברואר]] [[hr:28. veljače]] [[hu:Február 28]] [[ia:28 de februario]] [[id:28 Februari]] [[ilo:Febrero 28]] [[io:28 di februaro]] [[is:28. febrúar]] [[it:28 febbraio]] [[ja:2月28日]] [[jv:28 Februari]] [[ka:28 თებერვალი]] [[ko:2월 28일]] [[ksh:28. Febrowaa]] [[la:28 Februarii]] [[lb:28. Februar]] [[lmo:28 02]] [[lt:Vasario 28]] [[mk:28 февруари]] [[ms:28 Februari]] [[nap:28 'e frevaro]] [[nds-nl:28 febrewaori]] [[nl:28 februari]] [[nn:28. februar]] [[no:28. februar]] [[nov:28 de februare]] [[nrm:28 Févri]] [[oc:28 de febrièr]] [[os:28 февралы]] [[pam:Pebreru 28]] [[pl:28 lutego]] [[pt:28 de Fevereiro]] [[ro:28 februarie]] [[ru:28 февраля]] [[scn:28 di frivaru]] [[sco:28 Februar]] [[se:Guovvamánu 28.]] [[simple:February 28]] [[sk:28. február]] [[sl:28. februar]] [[sq:28 Shkurt]] [[sr:28. фебруар]] [[su:28 Pébruari]] [[sv:28 februari]] [[sw:28 Februari]] [[ta:பெப்ரவரி 28]] [[te:ఫిబ్రవరి 28]] [[th:28 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 28]] [[tr:28 Şubat]] [[tt:28. Febräl]] [[uk:28 лютого]] [[vec:28 de febraro]] [[vi:28 tháng 2]] [[vls:28 februoari]] [[wa:28 di fevrî]] [[war:Pebrero 28]] [[zh:2月28日]] [[zh-yue:2月28日]] 2117 64264 2007-01-12T07:24:51Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, gd, la, nds-nl, nov, nrm, su {{reşemî}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] - [[Roj]] - [[Wikipedia:Roj]] (Qalib ji bo rojan) [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:29 Februarie]] [[an:29 de frebero]] [[ar:29 فبراير]] [[ast:29 de febreru]] [[be:29 лютага]] [[bg:29 февруари]] [[bpy:ফেব্রুয়ারী ২৯]] [[br:29 C'hwevrer]] [[bs:29. februar]] [[ca:29 de febrer]] [[co:29 frivaghju]] [[cs:29. únor]] [[csb:29 gromicznika]] [[cv:Нарăс, 29]] [[cy:29 Chwefror]] [[da:29. februar]] [[de:29. Februar]] [[el:29 Φεβρουαρίου]] [[en:February 29]] [[eo:29-a de februaro]] [[es:29 de febrero]] [[et:29. veebruar]] [[eu:Otsailaren 29]] [[fa:۲۹ فوریه]] [[fi:29. helmikuuta]] [[fo:29. februar]] [[fr:29 février]] [[frp:29 fevriér]] [[fur:29 di Fevrâr]] [[fy:29 febrewaris]] [[ga:29 Feabhra]] [[gd:29 an Gearran]] [[gl:29 de febreiro]] [[he:29 בפברואר]] [[hr:29. veljače]] [[hu:Február 29]] [[ia:29 de februario]] [[id:29 Februari]] [[ilo:Febrero 29]] [[io:29 di februaro]] [[is:29. febrúar]] [[it:29 febbraio]] [[ja:2月29日]] [[jv:29 Februari]] [[ka:29 თებერვალი]] [[ko:2월 29일]] [[ksh:29. Febrowaa]] [[la:29 Februarii]] [[lb:29. Februar]] [[li:29 fibberwarie]] [[lmo:29 02]] [[lt:Vasario 29]] [[mk:29 февруари]] [[ms:29 Februari]] [[nap:29 'e frevaro]] [[nds-nl:29 febrewaori]] [[nl:29 februari]] [[nn:29. februar]] [[no:29. februar]] [[nov:29 de februare]] [[nrm:29 Févri]] [[oc:29 de febrièr]] [[os:29 февралы]] [[pl:29 lutego]] [[pt:29 de Fevereiro]] [[ro:29 februarie]] [[ru:29 февраля]] [[scn:29 di frivaru]] [[sco:29 Februar]] [[se:Guovvamánu 29.]] [[simple:February 29]] [[sk:29. február]] [[sl:29. februar]] [[sq:29 Shkurt]] [[sr:29. фебруар]] [[su:29 Pébruari]] [[sv:29 februari]] [[sw:29 Februari]] [[te:ఫిబ్రవరి 29]] [[th:29 กุมภาพันธ์]] [[tl:Pebrero 29]] [[tr:29 Şubat]] [[tt:29. Febräl]] [[uk:29 лютого]] [[vec:29 de febraro]] [[vi:29 tháng 2]] [[wa:29 di fevrî]] [[zh:2月29日]] 2118 64564 2007-01-14T12:31:08Z Escarbot 482 روبوت إضافة: la, nds-nl, nrm, ta, vls {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *1921 Li hemberî [[Serhildana Koçgiriyê]] artêşa Tirk dest bi tevgera leşkerî kir. *1975 Li Cezayîrê, li ser navê rejîma Îraqê Saddam Hûsên û li ser navê Îranê Şah Riza Pehlewî, piştî guftugoyekê peymanek mohr kirin. Li gorî peymanê; -Wê her du alî, sînorên xwe li hemberî kesên bi ziyan (yanî li hemberî Kurdan) asê bikin. -Wê sînor ji nû ve werin diyarkirin û pirsgirêka rêya ser ava Şetê, were çareserkirin. Piştî vê peymanê, hukumeta Îranê berê xwe ji Kurdan zîvirand. Rejîma Îraqê, muhdetek kin da Kurdan da ku xwe pispêrin wan. Di 22 adarê de koçber Kurdan, ji Başûrê welêt dest pê kir û bi deh hezaran Kurd, li welatê xwe û li deverên din bûne mihacir. *1949 Li bajarê Kurdan Elezîzê erdhej çêbû. === Cîhan === *[[1925]] Li [[Tirkiyê]] ku di cîhanê yek ji welatên herî zêde rojnameyan digire, di 6 adar sala 1925an de bi biryara Lijneya Wezîran ya Tirk li Stenbolê 4 rojname da girtin, her 3 roj piştre jî du rojnamayên din hatin girtin. Rojnameyên hatine girtin ev in; Tevhid-i Efkar, İstiklal, Son Telgraf, Aydınlık, Sebilülreşat û Orak Çekiç *[[1957]] Yek ji welatên parzemîna Efrîka Gana di rojeke weke îro de serxwebûna xwe îlan kir. Gana ku xwedî 19 mîlyon şêniye, di 6 adara sala 1957an de serxwebûna xwe îlan kir. Her wiha Gana yekem welatê Efrîkayê ye ku berî welatên din serxwebûna xwe îlan dike. *[[1965]] Mîtînga ku karkerên di kargeha tutûnê de dixebitîn, di pêşengiya Partiya Karker ya Tirkiyê de pêkanî, rastî êrîşeke tund hat. *[[1983]] Li [[Almanya]] Rojava, partiya [[Helmut Kohl]] CDU, hilbijartinan qezenç kir. *[[1987]] Li Belçîkayê ferîbotek niqû avê bû, 200 kes mirin. *[[1995]] Di navbêra Tirkiye û [[Yekîtiya Ewropayê]] de "Peymana Yekîtiya Gûmrûkê" hate mohrkir == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1994 ]] Li nevçeya Batman Gercûşê [[Mehmet Emîn Bîrlîk]] di encama êrîşeke çekdarî de jiyan xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *Li hemberî [[Serhildana Koçgiriyê]] Artêşa Tirk tevgera leşkerî da destpêkirin. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:6 Maart]] [[an:6 de marzo]] [[ar:6 مارس]] [[ast:6 de marzu]] [[be:6 сакавіка]] [[bg:6 март]] [[bpy:মার্চ ৬]] [[br:6 Meurzh]] [[bs:6. mart]] [[ca:6 de març]] [[ceb:Marso 6]] [[co:6 di marzu]] [[cs:6. březen]] [[csb:6 strumiannika]] [[cv:Пуш, 6]] [[cy:6 Mawrth]] [[da:6. marts]] [[de:6. März]] [[el:6 Μαρτίου]] [[en:March 6]] [[eo:6-a de marto]] [[es:6 de marzo]] [[et:6. märts]] [[eu:Martxoaren 6]] [[fi:6. maaliskuuta]] [[fo:6. mars]] [[fr:6 mars]] [[frp:6 mârs]] [[fur:6 di Març]] [[fy:6 maart]] [[ga:6 Márta]] [[gl:6 de marzo]] [[he:6 במרץ]] [[hr:6. ožujka]] [[hu:Március 6]] [[ia:6 de martio]] [[id:6 Maret]] [[ie:6 marte]] [[ilo:Marso 6]] [[io:6 di marto]] [[is:6. mars]] [[it:6 marzo]] [[ja:3月6日]] [[jv:6 Maret]] [[ka:6 მარტი]] [[ko:3월 6일]] [[ksh:6. Määz]] [[la:6 Martii]] [[lb:6. Mäerz]] [[lmo:06 03]] [[lt:Kovo 6]] [[lv:6. marts]] [[mk:6 март]] [[ms:6 Mac]] [[nap:6 'e màrzo]] [[nds-nl:6 meert]] [[nl:6 maart]] [[nn:6. mars]] [[no:6. mars]] [[nov:6 de marte]] [[nrm:6 Mar]] [[oc:6 de març]] [[os:6 мартъийы]] [[pam:Marsu 6]] [[pl:6 marca]] [[pt:6 de Março]] [[ro:6 martie]] [[ru:6 марта]] [[scn:6 di marzu]] [[sco:6 Mairch]] [[se:Njukčamánu 6.]] [[simple:March 6]] [[sk:6. marec]] [[sl:6. marec]] [[sq:6 Mars]] [[sr:6. март]] [[sv:6 mars]] [[sw:6 Machi]] [[ta:மார்ச் 6]] [[te:మార్చి 6]] [[th:6 มีนาคม]] [[tl:Marso 6]] [[tr:6 Mart]] [[tt:6. Mart]] [[uk:6 березня]] [[vec:6 de marzso]] [[vi:6 tháng 3]] [[vls:6 moarte]] [[wa:6 di måss]] [[war:Marso 6]] [[zh:3月6日]] 2119 64429 2007-01-13T14:40:47Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, nds-nl, nrm, ta {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1924]] Ji bo cara yekê dewleta Tirkiyê xwendingeh û Komeleyên Kurdî qedexe kir. *[[1943]] Kovara Roja Nû dest bi weşanê kir. === Cîhan === *[[1878]] Bulgarîstan, ji Dewlete Osmaniyan cîhê bû û serxwebûna xwe îlan kir. (Peymana San Stefano) *[[1956]] Dewleta Fasê serxwebûna xwe îlan kir. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1959]] Helbstvanê Kurd [[Şêx Selam]] çû ser dilovaniya xwe. *[[1994]] Xwendekarên zanîngeha Dîcleyê [[Ahmet Gulgen]] û [[Abdullah Ozdemîr]] di encama êrîşeke çekdarî de jiyan xwe ji dest dan. == Cejn û salveger == *Roja Netewî ya Bulgaristanê *Roja Netewî ya Fasê Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:3 Maart]] [[an:3 de marzo]] [[ar:3 مارس]] [[ast:3 de marzu]] [[be:3 сакавіка]] [[bg:3 март]] [[bpy:মার্চ ৩]] [[br:3 Meurzh]] [[bs:3. mart]] [[ca:3 de març]] [[ceb:Marso 3]] [[co:3 di marzu]] [[cs:3. březen]] [[csb:3 strumiannika]] [[cv:Пуш, 3]] [[cy:3 Mawrth]] [[da:3. marts]] [[de:3. März]] [[el:3 Μαρτίου]] [[en:March 3]] [[eo:3-a de marto]] [[es:3 de marzo]] [[et:3. märts]] [[eu:Martxoaren 3]] [[fi:3. maaliskuuta]] [[fo:3. mars]] [[fr:3 mars]] [[frp:3 mârs]] [[fur:3 di Març]] [[fy:3 maart]] [[ga:3 Márta]] [[gl:3 de marzo]] [[he:3 במרץ]] [[hr:3. ožujka]] [[hu:Március 3]] [[ia:3 de martio]] [[id:3 Maret]] [[ie:3 marte]] [[ilo:Marso 3]] [[io:3 di marto]] [[is:3. mars]] [[it:3 marzo]] [[ja:3月3日]] [[jv:3 Maret]] [[ka:3 მარტი]] [[ko:3월 3일]] [[ksh:3. Määz]] [[la:3 Martii]] [[lb:3. Mäerz]] [[lmo:03 03]] [[lt:Kovo 3]] [[mk:3 март]] [[ms:3 Mac]] [[nap:3 'e màrzo]] [[nds-nl:3 meert]] [[nl:3 maart]] [[nn:3. mars]] [[no:3. mars]] [[nrm:3 Mar]] [[oc:3 de març]] [[os:3 мартъийы]] [[pam:Marsu 3]] [[pdc:3. Matz]] [[pl:3 marca]] [[pt:3 de Março]] [[ro:3 martie]] [[ru:3 марта]] [[scn:3 di marzu]] [[sco:3 Mairch]] [[se:Njukčamánu 3.]] [[simple:March 3]] [[sk:3. marec]] [[sl:3. marec]] [[sq:3 Mars]] [[sr:3. март]] [[su:3 Maret]] [[sv:3 mars]] [[sw:3 Machi]] [[ta:மார்ச் 3]] [[te:మార్చి 3]] [[th:3 มีนาคม]] [[tl:Marso 3]] [[tr:3 Mart]] [[tt:3. Mart]] [[uk:3 березня]] [[vec:3 de marzso]] [[vi:3 tháng 3]] [[wa:3 d' måss]] [[war:Marso 3]] [[zh:3月3日]] 2120 66996 2007-01-29T14:23:57Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bpy, nds-nl, nrm, ta {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1925]] Li dijî [[Serhildana Şêx Seîd]] zagona Koçberkirinê "Teqrîr-î Sikûn" hate îlankirin. (Li 13 sibatê binêre) *[[1925]] Li Amedê mahkemeya Îstiklalê hate sazkirin. *[[1993]] [[Heyva Sora Kurdistanê]] hate damezirandin. *[[1994]] Hêzên ewlekariyê yên Tirk avêtin ser gundê Calik (Gûçlû) yê ser bi navçeya Amed Lîceyê û 10 mal şewitandin. === Cîhan === *[[1937]] Li Spanyayê ji ber kêmbûna xwarin û zad, serhildan derket. *[[1919]] Enternasyonala 3emîn (komîntern) hate damezirandin. *[[1944]] Emerîka Berlînê yekem car bombebarankir. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1193]] [[Selahadînê Eyûbî]] li Şamê wefat kir. *[[1991]] [[Elî Erek]] li girtîgeha Amedê di rojiya mirinê roja 42an bi destê leşkeran hate kuştin. *[[1994]] Dîroknivîs û nivîskarê Kurd [[Ehmed Xwace]] di temenê xwe yê 102 salî de li bajarê Başûrê Kurdistan Suleymaniyê çû ser dilovaniya xwe û li goristana Sêwan hate veşartin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:4 Maart]] [[an:4 de marzo]] [[ar:4 مارس]] [[ast:4 de marzu]] [[be:4 сакавіка]] [[bg:4 март]] [[bpy:মার্চ ৪]] [[br:4 Meurzh]] [[bs:4. mart]] [[ca:4 de març]] [[ceb:Marso 4]] [[co:4 di marzu]] [[cs:4. březen]] [[csb:4 strumiannika]] [[cv:Пуш, 4]] [[cy:4 Mawrth]] [[da:4. marts]] [[de:4. März]] [[el:4 Μαρτίου]] [[en:March 4]] [[eo:4-a de marto]] [[es:4 de marzo]] [[et:4. märts]] [[eu:Martxoaren 4]] [[fi:4. maaliskuuta]] [[fo:4. mars]] [[fr:4 mars]] [[frp:4 mârs]] [[fur:4 di Març]] [[fy:4 maart]] [[ga:4 Márta]] [[gl:4 de marzo]] [[he:4 במרץ]] [[hr:4. ožujka]] [[hu:Március 4]] [[ia:4 de martio]] [[id:4 Maret]] [[ie:4 marte]] [[ilo:Marso 4]] [[io:4 di marto]] [[is:4. mars]] [[it:4 marzo]] [[ja:3月4日]] [[jv:4 Maret]] [[ka:4 მარტი]] [[ko:3월 4일]] [[ksh:4. Määz]] [[la:4 Martii]] [[lb:4. Mäerz]] [[lmo:04 03]] [[lt:Kovo 4]] [[mk:4 март]] [[ms:4 Mac]] [[nap:4 'e màrzo]] [[nds-nl:4 meert]] [[nl:4 maart]] [[nn:4. mars]] [[no:4. mars]] [[nov:4 de marte]] [[nrm:4 Mar]] [[oc:4 de març]] [[os:4 мартъийы]] [[pam:Marsu 4]] [[pl:4 marca]] [[pt:4 de Março]] [[ro:4 martie]] [[ru:4 марта]] [[scn:4 di marzu]] [[sco:4 Mairch]] [[se:Njukčamánu 4.]] [[simple:March 4]] [[sk:4. marec]] [[sl:4. marec]] [[sq:4 Mars]] [[sr:4. март]] [[su:4 Maret]] [[sv:4 mars]] [[sw:4 Machi]] [[ta:மார்ச் 4]] [[te:మార్చి 4]] [[th:4 มีนาคม]] [[tl:Marso 4]] [[tr:4 Mart]] [[tt:4. Mart]] [[uk:4 березня]] [[vec:4 de marzso]] [[vi:4 tháng 3]] [[wa:4 di måss]] [[war:Marso 4]] [[zh:3月4日]] 2121 67011 2007-01-29T14:43:35Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bpy, nds-nl, nrm, ta {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1975]] Îraq û Îranê li cezayîrê peyaman mohrkirin û li hemberî tevgera azadîxwaz ya Kurdan dest bi operasyonên hevbeş ên jiholêrakirinê kirin û hêzên Başûr ji hev belav bûn. *[[1979]] Li navçeya Riha Sêweregê di navbêra 2 eşîret şer derket, di şer de 10 kes mir, 15 kes jî birîndar bû. *[[2002]] Partiya Çareseriya Demokratîk ya Kurdistan [[PÇDK]] li Başûrê Kurdistanê hate damezirandin û di 2 Nîsana heman salê de bi cîveke çapemeniyê ya li paytexta Belçîka Brûkselê hate îlankirin. === Cîhan === *[[1945]] Îngîlîzan, baregeha Japonya ya li Bîrmanyay bi destxistin û welêt kirin du beş. *[[1989]] Di bûyerên Tîbetê de 600 kes mirin. == Zayîn == *[[1871]] [[Rosa Luxemburg]] li [[Zamość]], [[Polonya]], jidayîk bû († [[15'ê rêbendanê]] [[1919]] li [[Berlîn]] li [[Elmanya]]) == Mirin == *[[Sokrates]] di 70 saliya xwe de çû ser dilovaniya xwe. [[1827]] Fîzîkzanê Îtalyan [[Volta]] di 82 saliya xwe de mir. [[1953]] Ji avakerên Sosyalîzma Reel, [[Josef Stalîn]] di 73 saliya xwe mir. [[1993]] Mamosteyek bi navê [[Osman Şîmşek]] li Batmanê di encama êrîşeke çekdarî de jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *[[Serhildana Gel a li Başûrê Kurdistanê]] Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:5 Maart]] [[an:5 de marzo]] [[ar:5 مارس]] [[ast:5 de marzu]] [[be:5 сакавіка]] [[bg:5 март]] [[bpy:মার্চ ৫]] [[br:5 Meurzh]] [[bs:5. mart]] [[ca:5 de març]] [[ceb:Marso 5]] [[co:5 di marzu]] [[cs:5. březen]] [[csb:5 strumiannika]] [[cv:Пуш, 5]] [[cy:5 Mawrth]] [[da:5. marts]] [[de:5. März]] [[el:5 Μαρτίου]] [[en:March 5]] [[eo:5-a de marto]] [[es:5 de marzo]] [[et:5. märts]] [[eu:Martxoaren 5]] [[fi:5. maaliskuuta]] [[fo:5. mars]] [[fr:5 mars]] [[frp:5 mârs]] [[fur:5 di Març]] [[fy:5 maart]] [[ga:5 Márta]] [[gl:5 de marzo]] [[he:5 במרץ]] [[hr:5. ožujka]] [[hu:Március 5]] [[ia:5 de martio]] [[id:5 Maret]] [[ie:5 marte]] [[ilo:Marso 5]] [[io:5 di marto]] [[is:5. mars]] [[it:5 marzo]] [[ja:3月5日]] [[jv:5 Maret]] [[ka:5 მარტი]] [[ko:3월 5일]] [[ksh:5. Määz]] [[la:5 Martii]] [[lb:5. Mäerz]] [[lmo:05 03]] [[lt:Kovo 5]] [[lv:5. marts]] [[mk:5 март]] [[ms:5 Mac]] [[nap:5 'e màrzo]] [[nds-nl:5 meert]] [[nl:5 maart]] [[nn:5. mars]] [[no:5. mars]] [[nov:5 de marte]] [[nrm:5 Mar]] [[oc:5 de març]] [[os:5 мартъийы]] [[pam:Marsu 5]] [[pl:5 marca]] [[pt:5 de Março]] [[ro:5 martie]] [[ru:5 марта]] [[scn:5 di marzu]] [[sco:5 Mairch]] [[se:Njukčamánu 5.]] [[simple:March 5]] [[sk:5. marec]] [[sl:5. marec]] [[sq:5 Mars]] [[sr:5. март]] [[sv:5 mars]] [[sw:5 Machi]] [[ta:மார்ச் 5]] [[te:మార్చి 5]] [[th:5 มีนาคม]] [[tl:Marso 5]] [[tr:5 Mart]] [[tt:5. Mart]] [[uk:5 березня]] [[vec:5 de marzso]] [[vi:5 tháng 3]] [[wa:5 di måss]] [[war:Marso 5]] [[zh:3月5日]] 2122 67016 2007-01-29T14:54:37Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[nds-nl:7 meert]], [[nrm:7 Mar]], [[ta:மார்ச் 7]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1921]] [[Serhildana Koçgiriyê]] destpêkir. *[[1925]] [[Dadgehên Îstîklalê]] ku gelek serok û siyasetmedarên Kurd ên weke Şêx Saît, doktor Fuat Kemal û her wekî din bi mirinê darizand û bi darvekirin, di sala 1925an de hatin sazkirin. *[[1944]] Rojnameya hefteyî ya bi navê „Kohistan" li paytexta Îran Tehranê di sala 1944an de derket. *[[1991]] Serhildana Li bajarê başûrê Kurdistan Suleymaniyê destpê kir. === Cîhan === *[[1906]] Yekem car mafê dengdanê li Fînlandiyayê ji jinan re hate dayîn. *[[1912]] Yekem kesê ku di cîhanê de xwe bi paraşûtê avêt kesekî bi navê albert Henry bû. Vî mirovî Di 1912an de li Emerîkayê li ser çemê Missouri xwe bi paraşûtê avêt. *[[1926]] Yekem hevdîtina radyo-telefonê di navbêra London û New Yorkê de pêk hat. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *Fîlozofê mezin Arîsto yan jî [[Arîstosteles]] di rojeke weke Berî Zayînê 322an de mir. *[[1990]] Rojnamevan û nivîskarê rojnameya Hurriyetê [[Çetîn Emeç]] dema ku ji mala xwe ya suadiyê diçû ser wezîfeya xwe, bi awayekî faîlê wê ne diyar, ji aliyê hin kesên nasnameya wan ne diyar ve hate kuştin. *[[1993]] Polêsên Tirk li navçeya Riha Bozovayê avêtin ser malekê û kurê [[Mehmet Gul]] Serokê navçeyê yê DYPyî, Mehmet Gul gulebarankirin. Di encama otopsiyê de di laşê Gûl de dewsa 61 fîşekan hate dîtin. *[[1998]] Serokê sendîkaya Lîmter-Îşê [[Suleyman Yeter]], di bin çavan de ji aliyê polêsê Tirk ve hate kuştin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:7 Maart]] [[an:7 de marzo]] [[ar:7 مارس]] [[ast:7 de marzu]] [[be:7 сакавіка]] [[bg:7 март]] [[bpy:মার্চ ৭]] [[br:7 Meurzh]] [[bs:7. mart]] [[ca:7 de març]] [[ceb:Marso 7]] [[co:7 di marzu]] [[cs:7. březen]] [[csb:7 strumiannika]] [[cv:Пуш, 7]] [[cy:7 Mawrth]] [[da:7. marts]] [[de:7. März]] [[el:7 Μαρτίου]] [[en:March 7]] [[eo:7-a de marto]] [[es:7 de marzo]] [[et:7. märts]] [[eu:Martxoaren 7]] [[fi:7. maaliskuuta]] [[fo:7. mars]] [[fr:7 mars]] [[frp:7 mârs]] [[fur:7 di Març]] [[fy:7 maart]] [[ga:7 Márta]] [[gl:7 de marzo]] [[he:7 במרץ]] [[hr:7. ožujka]] [[hu:Március 7]] [[ia:7 de martio]] [[id:7 Maret]] [[ie:7 marte]] [[ilo:Marso 7]] [[io:7 di marto]] [[is:7. mars]] [[it:7 marzo]] [[ja:3月7日]] [[jv:7 Maret]] [[ka:7 მარტი]] [[ko:3월 7일]] [[ksh:7. Määz]] [[lb:7. Mäerz]] [[lmo:07 03]] [[lt:Kovo 7]] [[lv:7. marts]] [[mk:7 март]] [[mr:मार्च ७]] [[ms:7 Mac]] [[nds-nl:7 meert]] [[nl:7 maart]] [[nn:7. mars]] [[no:7. mars]] [[nov:7 de marte]] [[nrm:7 Mar]] [[oc:7 de març]] [[os:7 мартъийы]] [[pam:Marsu 7]] [[pl:7 marca]] [[pt:7 de Março]] [[ro:7 martie]] [[ru:7 марта]] [[scn:7 di marzu]] [[sco:7 Mairch]] [[se:Njukčamánu 7.]] [[simple:March 7]] [[sk:7. marec]] [[sl:7. marec]] [[sq:7 Mars]] [[sr:7. март]] [[sv:7 mars]] [[sw:7 Machi]] [[ta:மார்ச் 7]] [[te:మార్చి 7]] [[th:7 มีนาคม]] [[tl:Marso 7]] [[tr:7 Mart]] [[tt:7. Mart]] [[uk:7 березня]] [[vec:7 de marzso]] [[vi:7 tháng 3]] [[wa:7 di måss]] [[war:Marso 7]] [[zh:3月7日]] 2123 67022 2007-01-29T15:05:39Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: lbe, nds-nl, nrm, ta, vls {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1921]] Bajarê bakûrê Kurdistanê Anteb ango Dîlok, bi biyara parlemena Tirkiyê, weke xelatê pêşnavê „Gazî" jê re hate dayîn û weke „Gazî Anteb" hate guhertin. *[[1923]] Rojnameya siyasî û hefteyî 'BANGA HEQ' organa hukumeta Mehmud Berzencî bû, di sala 1923an de herjmara xwe ya yekem derxist. Yekem hejmar li Surdaşê ango (Silêmanî), ya dawî jî, her di wê salê de, di meha nîsanê de derket. Rojname ji ber êrîşên Îngîlîzan, weşana xwe sekinand û paşê jî mekîneyên çapê kete destê wan. *[[1959]] Serhildana Şewaf li bajarê Musilê pêk hat. *[[1927]] Di erdkolanên li Îraqê de, hin alavên destan hatin dîtin ku hate diyar kirin yê bajarê Ur ango Rihayê ne û yên beriya niha 5 hezar salîne û . *[[1991]] Bajarê Suleymaniyê ji aliyê gel ve hate azadkirin û li bajarokê Çemçemal û herêma Şarezor destpê kir. *[[1998]] Yek ji komên çandî û hunerî ya girêdayî Navenda Çanda Mezopotamya NÇM [[Koma Asmîn]] ji hêla jinên NÇMî ve di 8 Adara sala 1998an de hate damezrandin. *[[2000]] Partiya Karkerên Kurdistan PKKê projeya xwe ya aştiyê li Brukselê bi civîneke çapemeniyê daxuyand. === Cîhan === *[[1857]] Netewê Yekbûyî roja 8 adarê weke [[Roja Jinên Cîhanê]] qebûl kir. *[[1924]] Komara Tirkiyê, dadgehên şerîatê rakirin. *[[1930]] Li Hindistanê Tevgera Sîvîl ya Mahatma Gandhi destpêkir. *[[1944]] Emerîka Berlîn bombebaran kir. *[[1945]] Fransayê li Cezayîrê tevkujiyek pêkanî. *[[1963]] Partiya "BAAS"ê li Suriye darbe pêkanî. *[[1983]] Li nêzî Kandîllî ya kargeha Komirê ya Ereglî di ocexeke komirê de gaza madenê teqiya, di encamê de 96 karker mirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1403]] Padîşahê 4emîn yê Osmaniyan [[Yidirim Beyazid]] 42 saliya xwe de li bajarê Tirkiye Akşehîrê mir. == Cejn û salveger == *Heftiya Turîzmê *Roja Jinên Cîhanê [[Category:Roj]] <!--Interlinks, [[en:]] [[de:]] [[tr:]] --> [[af:8 Maart]] [[an:8 de marzo]] [[ar:8 مارس]] [[ast:8 de marzu]] [[be:8 сакавіка]] [[bg:8 март]] [[bpy:মার্চ ৮]] [[br:8 Meurzh]] [[bs:8. mart]] [[ca:8 de març]] [[ceb:Marso 8]] [[co:8 di marzu]] [[cs:8. březen]] [[csb:8 strumiannika]] [[cv:Пуш, 8]] [[cy:8 Mawrth]] [[da:8. marts]] [[de:8. März]] [[el:8 Μαρτίου]] [[en:March 8]] [[eo:8-a de marto]] [[es:8 de marzo]] [[et:8. märts]] [[eu:Martxoaren 8]] [[fi:8. maaliskuuta]] [[fo:8. mars]] [[fr:8 mars]] [[frp:8 mârs]] [[fur:8 di Març]] [[fy:8 maart]] [[ga:8 Márta]] [[gl:8 de marzo]] [[he:8 במרץ]] [[hi:मार्च ८]] [[hr:8. ožujka]] [[hu:Március 8]] [[ia:8 de martio]] [[id:8 Maret]] [[ie:8 marte]] [[ilo:Marso 8]] [[io:8 di marto]] [[is:8. mars]] [[it:8 marzo]] [[ja:3月8日]] [[jv:8 Maret]] [[ka:8 მარტი]] [[kn:ಮಾರ್ಚ್ ೮]] [[ko:3월 8일]] [[ksh:8. Määz]] [[lb:8. Mäerz]] [[lbe:8 март]] [[lmo:08 03]] [[lt:Kovo 8]] [[mk:8 март]] [[ms:8 Mac]] [[nap:8 'e màrzo]] [[nds-nl:8 meert]] [[nl:8 maart]] [[nn:8. mars]] [[no:8. mars]] [[nov:8 de marte]] [[nrm:8 Mar]] [[oc:8 de març]] [[os:8 мартъийы]] [[pam:Marsu 8]] [[pl:8 marca]] [[pt:8 de Março]] [[ro:8 martie]] [[ru:8 марта]] [[scn:8 di marzu]] [[sco:8 Mairch]] [[se:Njukčamánu 8.]] [[sh:8.3.]] [[simple:March 8]] [[sk:8. marec]] [[sl:8. marec]] [[sq:8 Mars]] [[sr:8. март]] [[sv:8 mars]] [[sw:8 Machi]] [[ta:மார்ச் 8]] [[te:మార్చి 8]] [[th:8 มีนาคม]] [[tl:Marso 8]] [[tr:8 Mart]] [[tt:8. Mart]] [[uk:8 березня]] [[vec:8 de marzso]] [[vi:8 tháng 3]] [[vls:8 moarte]] [[wa:8 di måss]] [[war:Marso 8]] [[zh:3月8日]] 2124 67034 2007-01-29T15:52:35Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[nds-nl:9 meert]], [[nrm:9 Mar]], [[ta:மார்ச் 9]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1991]] Li bajarokê Derbendîxanê, Kelar û Şaqlaweya Başûrê Kurdistanê Serihildanê destpê kir û ev bajar ji aliyê gel ve hatin azadkirin. *[[1994]] Hêzên ewlekariyê yên Tirkiyê avêtin ser gundê Kiravli yê navçeya Mûş Malazgirtê û 17 mal şewitandin. *[[1998]] Diya rojnamevan [[Metîn Goktepe]] hêjayî xelata dostanî û Aştiyê hate dîtin. === Cîhan === *[[1916]] Almanan li hemberî Portekîzan şer îlan kir. *[[1933]] Sektreterê Giştî yê Partiya Komînîst ya Bulgarîstanê û di heman demê de yek ji serokên Tevgera Komînîst ya Navnetewî [[Georgi Dîmîtrov]] ji aliyê Naziyan ve, bi bahaneya agirpêketina Reichstag hate girtin. == Zayîn == *[[1934]] Kozmonozê Sovyetê [[Yuri Gagarin]] ku yekem mirovê derket fezayê bû, ji dayikbû. == Mirin == *[[1952]] Yek ji kadroyên serokatî yê Partiya Komînîst ya Yekîtiya Sovyetê [[Aleksandra Kollantai]] ku di heman demê de Komîseriya Gel a Karê derve û sefîrtiya Belçîqayê kiriye, çû ser dilovaniya xwe. *[[1967]] Rojnamevan û Nivîskar [[Vala Nureddin]] ango [[Va-nû]] mir. Vala Nû hevalê nivîskar [[Nazim Hîkmet]] bû. *[[1983]] Sefîrê Tirkiyê yê li paytexta Yugoslavya Belgradê [[Galip Balkar]] tevî şoforê xwe Necati Kaya ji aliyê hin kesên çekdar ve hate kuştin. *[[1989]] Hunermendê gelê Kurd ê nemir [[Mihemed Şêxo]] koça xwe ya dawîn kir. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:9 Maart]] [[an:9 de marzo]] [[ar:9 مارس]] [[ast:9 de marzu]] [[be:9 сакавіка]] [[bg:9 март]] [[bpy:মার্চ ৯]] [[br:9 Meurzh]] [[bs:9. mart]] [[ca:9 de març]] [[ceb:Marso 9]] [[co:9 di marzu]] [[cs:9. březen]] [[csb:9 strumiannika]] [[cv:Пуш, 9]] [[cy:9 Mawrth]] [[da:9. marts]] [[de:9. März]] [[el:9 Μαρτίου]] [[en:March 9]] [[eo:9-a de marto]] [[es:9 de marzo]] [[et:9. märts]] [[eu:Martxoaren 9]] [[fi:9. maaliskuuta]] [[fo:9. mars]] [[fr:9 mars]] [[frp:9 mârs]] [[fur:9 di Març]] [[fy:9 maart]] [[ga:9 Márta]] [[gl:9 de marzo]] [[he:9 במרץ]] [[hr:9. ožujka]] [[hu:Március 9]] [[ia:9 de martio]] [[id:9 Maret]] [[ie:9 marte]] [[ilo:Marso 9]] [[io:9 di marto]] [[is:9. mars]] [[it:9 marzo]] [[ja:3月9日]] [[jv:9 Maret]] [[ka:9 მარტი]] [[ko:3월 9일]] [[ksh:9. Määz]] [[lb:9. Mäerz]] [[lmo:09 03]] [[lt:Kovo 9]] [[mk:9 март]] [[ms:9 Mac]] [[nap:9 'e màrzo]] [[nds:9. März]] [[nds-nl:9 meert]] [[nl:9 maart]] [[nn:9. mars]] [[no:9. mars]] [[nov:9 de marte]] [[nrm:9 Mar]] [[oc:9 de març]] [[os:9 мартъийы]] [[pam:Marsu 9]] [[pl:9 marca]] [[pt:9 de Março]] [[ro:9 martie]] [[ru:9 марта]] [[scn:9 di marzu]] [[sco:9 Mairch]] [[se:Njukčamánu 9.]] [[sh:9.3.]] [[simple:March 9]] [[sk:9. marec]] [[sl:9. marec]] [[sq:9 Mars]] [[sr:9. март]] [[sv:9 mars]] [[sw:9 Machi]] [[ta:மார்ச் 9]] [[te:మార్చి 9]] [[th:9 มีนาคม]] [[tl:Marso 9]] [[tr:9 Mart]] [[tt:9. Mart]] [[uk:9 березня]] [[vec:9 de marzso]] [[vi:9 tháng 3]] [[wa:9 di måss]] [[war:Marso 9]] [[zh:3月9日]] 2125 64658 2007-01-14T18:04:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:10 meert]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1991]] Li bajarên başûrê Kurdistan Kufirî, Dûz, Rewandiz, Diyana, Xelîfan, Herîr û Koysencaq serhildan destpê kir û ev beldeyana ji aliyê gel ve hatin azadkirin. *[[1999]] Li başûrê Kurdistanê li bajarê Dihokê gerîllayekî Kurd ê bi navê kod Akîf Kûbanî yê ji Başûrê Biçûk ê Kurdistanê êrîşkeke cangorî li ser avahiya MÎTê ya Dewleta Tirk lidarxist. === Cîhan === *[[Sala 37]] Împaratorê Romayê [[Neron]] mir. *[[1876]] Telefon hate îcat kitin û yekem ceribandina wê hate kirin. Kesê telefon îcatkiriye navê wî Graham Bell e. *[[1903]] Rayedarên akademiya Tibê ya Parîsê raporek belavkirin ku alkol zerar dide bedena mirovan. *[[1910]] Yekem filîmê Hollywoodê yê bi navê "In Old California" Li Kalîfornîa kevin" yê ku derhêniyariya wê D.W.Griffith dikir, di sala 1910an de hat nîşandan. *[[1945]] Tokyo hate bombekirin û 125 hezar mirov mirin. *[[1949]] Rêvebiriya Îsraîlê, peymana Rodosê binpê kir û lîmana Eylatê dagir kir. *[[1965]] Berxwedana madenkaran ya li Zonguldakê pêkhat. *[[1972]] Parlemena Tirk di civîna xwe ya 9 saet 25 daqîqe ya bê navbêr de biryara bi darvekirinê ku derheqê Şoreşgerên Tirkiyê [[Denîz Gezmîş]], [[Yusuf Aslan]] û [[Hûseyîn Înan]] de hatibû dayîn, li hemberî 53 dengên redkirinê û 6 dengên bê alî, bi 238 dengan erê kir. *[[1998]] Îsraîlê tevkujiya Terkumiya pêkanî. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1979]] Serokê bajarê Adiyamanê yê Partiya Tevgera Nijadperest MHPê hate kuştin. *[[1994]] Li navenda bajarê Amedê mûxtarê taxa Alîpaşa [[Abdulqadir Sular]] bi awaeyekî faîlê wî ne diyar, di encama êrîşeke çekdarî de jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:10 Maart]] [[an:10 de marzo]] [[ar:10 مارس]] [[ast:10 de marzu]] [[az:10 Mart]] [[be:10 сакавіка]] [[bg:10 март]] [[bpy:মার্চ ১০]] [[br:10 Meurzh]] [[bs:10. mart]] [[ca:10 de març]] [[ceb:Marso 10]] [[co:10 di marzu]] [[cs:10. březen]] [[csb:10 strumiannika]] [[cv:Пуш, 10]] [[cy:10 Mawrth]] [[da:10. marts]] [[de:10. März]] [[el:10 Μαρτίου]] [[en:March 10]] [[eo:10-a de marto]] [[es:10 de marzo]] [[et:10. märts]] [[eu:Martxoaren 10]] [[fi:10. maaliskuuta]] [[fiu-vro:10. urbõkuu päiv]] [[fo:10. mars]] [[fr:10 mars]] [[frp:10 mârs]] [[fur:10 di Març]] [[fy:10 maart]] [[ga:10 Márta]] [[gl:10 de marzo]] [[he:10 במרץ]] [[hr:10. ožujka]] [[hu:Március 10]] [[ia:10 de martio]] [[id:10 Maret]] [[ie:10 marte]] [[ilo:Marso 10]] [[io:10 di marto]] [[is:10. mars]] [[it:10 marzo]] [[ja:3月10日]] [[jv:10 Maret]] [[ka:10 მარტი]] [[ko:3월 10일]] [[ksh:10. Määz]] [[la:10 Martii]] [[lb:10. Mäerz]] [[lmo:10 03]] [[lt:Kovo 10]] [[mk:10 март]] [[ms:10 Mac]] [[nap:10 'e màrzo]] [[nds-nl:10 meert]] [[nl:10 maart]] [[nn:10. mars]] [[no:10. mars]] [[nov:10 de marte]] [[nrm:10 Mar]] [[oc:10 de març]] [[os:10 мартъийы]] [[pam:Marsu 10]] [[pl:10 marca]] [[pt:10 de Março]] [[ro:10 martie]] [[ru:10 марта]] [[scn:10 di marzu]] [[sco:10 Mairch]] [[se:Njukčamánu 10.]] [[simple:March 10]] [[sk:10. marec]] [[sl:10. marec]] [[sq:10 Mars]] [[sr:10. март]] [[su:10 Maret]] [[sv:10 mars]] [[sw:10 Machi]] [[ta:மார்ச் 10]] [[te:మార్చి 10]] [[th:10 มีนาคม]] [[tl:Marso 10]] [[tr:10 Mart]] [[tt:10. Mart]] [[uk:10 березня]] [[vec:10 de marzso]] [[vi:10 tháng 3]] [[wa:10 di måss]] [[war:Marso 10]] [[zh:3月10日]] 2126 64629 2007-01-14T16:57:31Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:11 meert]], [[nrm:11 Mar]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1925]] Kovara Diyarî Kurdistan li Baxdayê derket. *[[1970]] Ji aliyê Hukumeta Iraqê û Partiya Demokrat a Kurdistana Îraqê danezanek hate eşkere kirin. Li gorî danezanê; di hundûrê yekîtiya Îraqê de, xudmuxtarî ji bo Kurdan dihate nasîn. Deklerasyona fermî ji aliyê Saddam Hûseyn û Mustefa Berzanî ve hatibû îmzekirin. Di danezanê de 15 bend hebûn. Bend, li ser birêvebirina devera xudmuxtar bû, bendên xudmuxtariyê, li ser bingeha peymana Kurdan a nîsana 1963an û parastina mafê Kurdan a 1966an ava bibû. Lê belê ev danezan di pratîkê de pêknehat. *[[1974]] Dema ku li ser peymana otonomiyê ya Îraqê lihevhatin çênebû, di navbêra hêzên Îraq û PDKê de şerên dijwar destpêkirin. *[[1991]] Li bajarên başûrê Kurdistanê Hewlêr û Xaneqîn serhildanê destpê kir û ev bajarana ji aliyê gel ve hatin azadkirin. *[[1999]] Gerîllayên Kurd ên bi navê kod Ekrem Hazan, Mîlîtan, Firat, Îzzet, Cengiz, Laşer û Serdar li Golavê, gerîllayên bi navê kod Kendal Amed, Bager, Tayip Tolhildan, Aslan Rojhilat û Palû di navbêra Sason û Golakê ya ser bi bajarê Amedê, her wiha di 11 adara sala 1999an de jî gerîllayên Kurd ên bi navê kod Welat jî li herêma Mêrdînê di encama şerên bi artêşa Tirk re jiyana xwe ji dest dan. === Cîhan === *[[1302]]Li Îtalyayê çiyaê volkanîk Etna teqiya. Di encama karesatê de 15 hezar kes mirin. Balkêşe ku 672 sal piştî vê bûyerê dîsa di heman rojê de ango di 11 adara sala 1974an de çiyayê Volkanîk yê Îtalyayê [[Etna]] dîsa teqiya. *[[1669]] Yekem dibistana jinan a tibê li Emerîkayê hate vekirin. *[[1917]] Leşkerên Îngîlîzan di sala 1917an de Baxdayê dagir kirin. *[[1947]] Dewleta Tirk bû endamê Fona Drafan a Navneteweyî [[IMF]]ê. *[[1948]] Li nêzî bajarê Hayfe di encama êrîşeke şervanên Filîstîniyan ya li ser otobûseke cihuyan 37 cihu hatin kuştin. *[[1977]] Musulmanan li Washingtonê 130 kes rehîn girtin. *[[1979]] [[CENTO]] belav bû. Wezareta karê derve ya Îranê berpirsyariyên xwe yên di CENTOyê de redkir. Pakistanê jî daxûyakirin ku ew paşve dikişe. *[[1985]] Li Yekîtiya Sovyetê, piştî kuştina serokê Partiya Komînîst Çernenko, Mîhaîl Gorbaçov bû serokê partiya Komînîst. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:11 Maart]] [[an:11 de marzo]] [[ar:11 مارس]] [[ast:11 de marzu]] [[az:11 Mart]] [[be:11 сакавіка]] [[bg:11 март]] [[bpy:মার্চ ১১]] [[br:11 Meurzh]] [[bs:11. mart]] [[ca:11 de març]] [[ceb:Marso 11]] [[co:11 di marzu]] [[cs:11. březen]] [[csb:11 strumiannika]] [[cv:Пуш, 11]] [[cy:11 Mawrth]] [[da:11. marts]] [[de:11. März]] [[el:11 Μαρτίου]] [[en:March 11]] [[eo:11-a de marto]] [[es:11 de marzo]] [[et:11. märts]] [[eu:Martxoaren 11]] [[fi:11. maaliskuuta]] [[fiu-vro:11. urbõkuu päiv]] [[fo:11. mars]] [[fr:11 mars]] [[frp:11 mârs]] [[fur:11 di Març]] [[fy:11 maart]] [[ga:11 Márta]] [[gl:11 de marzo]] [[he:11 במרץ]] [[hr:11. ožujka]] [[hu:Március 11]] [[hy:Մարտ 11]] [[ia:11 de martio]] [[id:11 Maret]] [[ie:11 marte]] [[ilo:Marso 11]] [[io:11 di marto]] [[is:11. mars]] [[it:11 marzo]] [[ja:3月11日]] [[jv:11 Maret]] [[ka:11 მარტი]] [[ko:3월 11일]] [[ksh:11. Määz]] [[la:11 Martii]] [[lb:11. Mäerz]] [[lmo:11 03]] [[lt:Kovo 11]] [[mk:11 март]] [[ms:11 Mac]] [[nap:11 'e màrzo]] [[nds-nl:11 meert]] [[nl:11 maart]] [[nn:11. mars]] [[no:11. mars]] [[nov:11 de marte]] [[nrm:11 Mar]] [[oc:11 de març]] [[os:11 мартъийы]] [[pam:Marsu 11]] [[pl:11 marca]] [[pt:11 de Março]] [[ro:11 martie]] [[ru:11 марта]] [[scn:11 di marzu]] [[sco:11 Mairch]] [[se:Njukčamánu 11.]] [[simple:March 11]] [[sk:11. marec]] [[sl:11. marec]] [[sq:11 Mars]] [[sr:11. март]] [[su:11 Maret]] [[sv:11 mars]] [[sw:11 Machi]] [[ta:மார்ச் 11]] [[te:మార్చి 11]] [[th:11 มีนาคม]] [[tl:Marso 11]] [[tr:11 Mart]] [[tt:11. Mart]] [[uk:11 березня]] [[vec:11 de marzso]] [[vi:11 tháng 3]] [[wa:11 di måss]] [[war:Marso 11]] [[zh:3月11日]] 2127 64689 2007-01-14T19:38:29Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:12 meert]], [[nrm:12 Mar]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1965]] Karkerên kargeha Kozlu, Karadon, Gelîk û Kîlîmliyê ji bo şermezarkirina bê adaletiya di belavkirinê de ya Karxeneya Komirê ya Tirkiyê (TKÎ) daneketin ser kar. Li ser vê yekê polês Tirk gule bera ser karkeran da; 2 kar mirin, 50 karker birîndarbûn. *[[1971]] Li Tirkiyê Artêşê darbeyeke leşkerî ku weke [[derbeya 12 adarê]] tê zanîn, pêkanî û dest danî ser rêvebiriyê. Di derbeyê de bi hezaran kes hatin girtin û gelek kes hatin bi darvekirin. Di wê demê de Serokwezîrê hukumetê Suleyman Demîrel bû. Di heman rojê de Suleyman Demîrel îstîfa kir. *[[1979]] Di salvegera darbeya leşkerî de xwepêşandanên şermezarkirinê hatin lidarxistin. Xwepêşandanên li Enqere û Îzmîrê rastî êrîşa polêsan hatin. Li Akhîsarê di navbêra komên çep û polês de jî şer derket. Li vî şerî de polêsek mir, 25 kes jî hatin binçavkirin. *[[1991]] Li bajarokên Başûrê Kurdistan [[Mexmur]] û Pirdê serhildanê destpê kir û ji aliyê gel ve hatin azadkirin. *[[1993]] Hukumeta Îraqê tevkujiyek li ser gundê Ewêna yê li nêzîkî bajarê Hewlêrê pêkanî. *[[1995]] Li Stenbolê Gelê taxa Gazî û Ûmraniyê li hemberî êrîşeke hêzên tarî raperîn pêk anîn. Di raperînê de bi destê hêzên dewletê 27 kes hatin kuştin. Bûyaran heta 17 adarê domkirin. *[[2000]] Waliyê Amedê Kovara Kurdî ya qerfî '[[Pîne]]' qedexe kir. === Cîhan === *[[1904]] Yekemîn xeta bi elektrîk ya trenê li Îngîltereyê dest bi xebatê kir. *[[1925]] Damezirînerê Komara Çînê, [[Sun Yat Sen]] mir. *[[1930]] Serokê Efsanewî yê Hindistanê [[Mahatma Gandhi]], dest bi meşa xwe ya navdar ya xwêê kir. Meşa 350 kîlometirî ku 24 rojan berdewam kir, bi hezaran Hîndî beşdar bûnê. *[[1971]] [[Hafiz Esad]] bû serok dewletê Suriyê. *[[1993]] Li bajarê [[Hindistan]] Bombayê di encama êrîşeke bombeyî de 317 kes mirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1994]] Nûçegîhanê Ozgur Gundemê [[Nazim Babaoglu]] yê Rihayê ji aliyê hêzên kirêt ve li Sîweregê hate revandin û di binçavan de hate windakirin. Aqîbeta Babaoglu heta niha jî nayê zanîn. == Cejn û salveger == *Li Tirkiyê darbeya leşkerî hate lidarxistin. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:12 Maart]] [[an:12 de marzo]] [[ar:12 مارس]] [[ast:12 de marzu]] [[be:12 сакавіка]] [[bg:12 март]] [[bpy:মার্চ ১২]] [[br:12 Meurzh]] [[bs:12. mart]] [[ca:12 de març]] [[ceb:Marso 12]] [[co:12 di marzu]] [[cs:12. březen]] [[csb:12 strumiannika]] [[cv:Пуш, 12]] [[cy:12 Mawrth]] [[da:12. marts]] [[de:12. März]] [[el:12 Μαρτίου]] [[en:March 12]] [[eo:12-a de marto]] [[es:12 de marzo]] [[et:12. märts]] [[eu:Martxoaren 12]] [[fi:12. maaliskuuta]] [[fiu-vro:12. urbõkuu päiv]] [[fo:12. mars]] [[fr:12 mars]] [[frp:12 mârs]] [[fur:12 di Març]] [[fy:12 maart]] [[ga:12 Márta]] [[gl:12 de marzo]] [[he:12 במרץ]] [[hr:12. ožujka]] [[hu:Március 12]] [[hy:Մարտ 12]] [[ia:12 de martio]] [[id:12 Maret]] [[ie:12 marte]] [[ilo:Marso 12]] [[io:12 di marto]] [[is:12. mars]] [[it:12 marzo]] [[ja:3月12日]] [[jv:12 Maret]] [[ka:12 მარტი]] [[kn:ಮಾರ್ಚ್ ೧೨]] [[ko:3월 12일]] [[ksh:12. Määz]] [[la:12 Martii]] [[lb:12. Mäerz]] [[lmo:12 03]] [[lt:Kovo 12]] [[lv:12. marts]] [[mk:12 март]] [[ms:12 Mac]] [[nap:12 'e màrzo]] [[nds-nl:12 meert]] [[nl:12 maart]] [[nn:12. mars]] [[no:12. mars]] [[nov:12 de marte]] [[nrm:12 Mar]] [[oc:12 de març]] [[os:12 мартъийы]] [[pam:Marsu 12]] [[pl:12 marca]] [[pt:12 de Março]] [[ro:12 martie]] [[ru:12 марта]] [[scn:12 di marzu]] [[sco:12 Mairch]] [[se:Njukčamánu 12.]] [[simple:March 12]] [[sk:12. marec]] [[sl:12. marec]] [[sq:12 Mars]] [[sr:12. март]] [[su:12 Maret]] [[sv:12 mars]] [[sw:12 Machi]] [[ta:மார்ச் 12]] [[te:మార్చి 12]] [[th:12 มีนาคม]] [[tl:Marso 12]] [[tr:12 Mart]] [[tt:12. Mart]] [[uk:12 березня]] [[vec:12 de marzso]] [[vi:12 tháng 3]] [[wa:12 di måss]] [[war:Marso 12]] [[zh:3月12日]] [[zh-yue:3月12日]] 2128 64682 2007-01-14T19:28:26Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[la:13 Martii]], [[nds-nl:13 meert]], [[nrm:13 Mar]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1990]] (13/30ê adara) Li Bakûrê Kurdistanê destpêkirina serhildanan ([[Nisêbîn]], Cizîr) *[[1991]] Bajarên Akrê, [[Zaxo]] û Berdareş ên Başûrê Kurdistanê ji aliyê gel ve hatin azadkirin. *[[1992]] Li bajarê Kurdistan [[Erzîngan]]ê erdhejek bi dijwariya 6 noxte 8an de rû da. Di encama vê karasata mezin de 653 kes mirin û 3850 kes jî birîndarbûn. === Cîhan === *[[1938]] Avusturya tevlî Almanyaya [[Hîtler]] bû. *[[1982]] Doza Dev Yolê ku tê de 428 tewanbar amadebûn, destpê kir. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1982]] 3 endamên Partiya Kedkar ya Komînîst a Tirkiye ya Lenînîst TKEPê Î.[[Ethem Çoşkun]], [[Necatî Kardar]] û [[Seyît Kanîk]] bi destê cuntayê hate kuştin. *[[1995]] Mamosteyê Zanîngeha Bilind [[Dr. Seleh Hewramî]] li bajarê Hewlêrê di encama suîkastekê de jiyan xwe ji dest da. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:13 Maart]] [[an:13 de marzo]] [[ar:13 مارس]] [[ast:13 de marzu]] [[be:13 сакавіка]] [[bg:13 март]] [[bpy:মার্চ ১৩]] [[br:13 Meurzh]] [[bs:13. mart]] [[ca:13 de març]] [[ceb:Marso 13]] [[co:13 di marzu]] [[cs:13. březen]] [[csb:13 strumiannika]] [[cv:Пуш, 13]] [[cy:13 Mawrth]] [[da:13. marts]] [[de:13. März]] [[el:13 Μαρτίου]] [[en:March 13]] [[eo:13-a de marto]] [[es:13 de marzo]] [[et:13. märts]] [[eu:Martxoaren 13]] [[fi:13. maaliskuuta]] [[fiu-vro:13. urbõkuu päiv]] [[fo:13. mars]] [[fr:13 mars]] [[frp:13 mârs]] [[fur:13 di Març]] [[fy:13 maart]] [[ga:13 Márta]] [[gl:13 de marzo]] [[he:13 במרץ]] [[hr:13. ožujka]] [[hu:Március 13]] [[hy:Մարտ 13]] [[ia:13 de martio]] [[id:13 Maret]] [[ie:13 marte]] [[ilo:Marso 13]] [[io:13 di marto]] [[is:13. mars]] [[it:13 marzo]] [[ja:3月13日]] [[jv:13 Maret]] [[ka:13 მარტი]] [[ko:3월 13일]] [[ksh:13. Määz]] [[la:13 Martii]] [[lb:13. Mäerz]] [[lmo:13 03]] [[lt:Kovo 13]] [[lv:13. marts]] [[mk:13 март]] [[ms:13 Mac]] [[nap:13 'e màrzo]] [[nds-nl:13 meert]] [[nl:13 maart]] [[nn:13. mars]] [[no:13. mars]] [[nov:13 de marte]] [[nrm:13 Mar]] [[oc:13 de març]] [[pam:Marsu 13]] [[pl:13 marca]] [[pt:13 de Março]] [[ro:13 martie]] [[ru:13 марта]] [[scn:13 di marzu]] [[sco:13 Mairch]] [[se:Njukčamánu 13.]] [[simple:March 13]] [[sk:13. marec]] [[sl:13. marec]] [[sq:13 Mars]] [[sr:13. март]] [[su:13 Maret]] [[sv:13 mars]] [[sw:13 Machi]] [[ta:மார்ச் 13]] [[te:మార్చి 13]] [[th:13 มีนาคม]] [[tl:Marso 13]] [[tr:13 Mart]] [[tt:13. Mart]] [[uk:13 березня]] [[vec:13 de marzso]] [[vi:13 tháng 3]] [[wa:13 di måss]] [[war:Marso 13]] [[zh:3月13日]] 2129 65596 2007-01-20T13:30:51Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:14 meert]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1983]] Pêşniyazqanûna ku sazkirina Dadgehên Ewlekariya Dewletê pêşniyar dike, li meclîsa şêwirmendiyê hate qebûlkirin. Dadgehên Ewlekariya Dewletê [[DGM]], bi taybetî piştî ku rêvebiriya leşkerî ya 12 Îlonê destê xwe ji desthilatiyê kişand, weke berdewama destê rêvebiriya leşkerî ya di nava dadmendiyê de hatin sazkirin û heta îro bi deh hezaran mirov, jiber nêrînên wan ên siyasî û etnîk cezakirine. *[[1990]] Serhildana Gel li bajarên Bakurê Kurdistan [[Nisêbîn]], [[Cizîrê]], [[Şernex]], [[Amed]], [[Mêrdîn]], [[Kosert]], [[Kurtalan]], [[Sîlopî]] û gelek belde û gundan destpê kir ku heta roja 22 adarê dom kir. Û gelek serhildêr ji aliyê hêzên dewletê ve hatin kuştin. *[[1991]] Beldeyên başûrê Kurdistanê Dihok û Amediyê ji aliyê gel ve hatin azadkirin. === Cîhan === *[[1919]] Yekem car [[Cejina Tendûrûstiyê]] hate pîrozkirin û di roja 14an ya meha adarê de her sal tê pîrozkirin. *[[1960]] Li Kongoya Belçîqayê rêvebiriya leşkerî hate îlankirin. *[[1962]] Konferansa bêçekkirinê ya Cenevreyê destpê kir. *[[1978]] Îsraîlê di şeva 14 adarê de başûrê Lûbnanê dagir kir. *[[1992]] Civîneke bilind ya bi navê "Ji bo Rizgarkirina Cîhanê" li bajarê Brezîlya Rio de Janeiro hate lidarxistin û serokên 152 welatan beşdarî civînê bûn. Di civîna bilind de miijarên paqijiya hawirdorê yên weke germahiya global, kûnbûna tebeqeya ozonê, hate destgirtin û wergirtina gelek tedbîran hate destnîşankirin, lê belê di civînê de di mijara "ka evê kengî û çawa werin pêkanîn" li hevnekirin. *[[2001]] Li Tirkiyê ku yek ji welatên pereyê wê zêde ne bi qîmete, dolareke Emerîkî derket mîlyoneke lîreyê Tirk. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1883]] Fîlozof, aborînas û damezinerê Sosyalîzma Zanist [[Karl Marks]] di 64 saliya xwe de koça xwe ya dawîn kir. *[[1930]] Helbestvanê Ûrisî, [[Mayakovskî]] jiyana ji dest da. *[[1932]] Mûcît û karsazê Emerîkî [[George Easman]] mir. Eastman, yekem car fîlîm li maqereyan pêça û bingeha kamerayên filîman avêt. Eastman, xwediyê fîrmaya filîmê wênekişandinê kodakê bû. *[[2002]] Fîlozofê Alman ku weke bavê felsefeya hermeneutîk ango şîrovenasiyê tê zanîn [[Hans- George Gadamer]], di 102 saliya xwe de mir == Cejn û salveger == *Her sal 14 adarê Cejina Tendûrûstiyê. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:14 Maart]] [[an:14 de marzo]] [[ar:14 مارس]] [[ast:14 de marzu]] [[az:14 Mart]] [[be:14 сакавіка]] [[bg:14 март]] [[bpy:মার্চ ১৪]] [[br:14 Meurzh]] [[bs:14. mart]] [[ca:14 de març]] [[ceb:Marso 14]] [[co:14 di marzu]] [[cs:14. březen]] [[csb:14 strumiannika]] [[cv:Пуш, 14]] [[cy:14 Mawrth]] [[da:14. marts]] [[de:14. März]] [[el:14 Μαρτίου]] [[en:March 14]] [[eo:14-a de marto]] [[es:14 de marzo]] [[et:14. märts]] [[eu:Martxoaren 14]] [[fi:14. maaliskuuta]] [[fo:14. mars]] [[fr:14 mars]] [[frp:14 mârs]] [[fur:14 di Març]] [[fy:14 maart]] [[ga:14 Márta]] [[gl:14 de marzo]] [[he:14 במרץ]] [[hr:14. ožujka]] [[hu:Március 14]] [[ia:14 de martio]] [[id:14 Maret]] [[ie:14 marte]] [[ilo:Marso 14]] [[io:14 di marto]] [[is:14. mars]] [[it:14 marzo]] [[ja:3月14日]] [[jv:14 Maret]] [[ka:14 მარტი]] [[ko:3월 14일]] [[ksh:14. Määz]] [[la:14 Martii]] [[lb:14. Mäerz]] [[lmo:14 03]] [[lt:Kovo 14]] [[lv:14. marts]] [[mk:14 март]] [[ms:14 Mac]] [[nap:14 'e màrzo]] [[nds:14. März]] [[nds-nl:14 meert]] [[nl:14 maart]] [[nn:14. mars]] [[no:14. mars]] [[nov:14 de marte]] [[nrm:14 Mar]] [[oc:14 de març]] [[os:14 мартъийы]] [[pam:Marsu 14]] [[pl:14 marca]] [[pt:14 de Março]] [[ro:14 martie]] [[ru:14 марта]] [[scn:14 di marzu]] [[se:Njukčamánu 14.]] [[simple:March 14]] [[sk:14. marec]] [[sl:14. marec]] [[sq:14 Mars]] [[sr:14. март]] [[su:14 Maret]] [[sv:14 mars]] [[sw:14 Machi]] [[ta:மார்ச் 14]] [[te:మార్చి 14]] [[th:14 มีนาคม]] [[tl:Marso 14]] [[tr:14 Mart]] [[tt:14. Mart]] [[uk:14 березня]] [[ur:14 مارچ]] [[vec:14 de marzso]] [[vi:14 tháng 3]] [[wa:14 di måss]] [[war:Marso 14]] [[zh:3月14日]] 2130 65674 2007-01-20T18:39:59Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:15 meert]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1832]] Hersî paşayên kor ê [[Rewandiz]]ê êrîş bi ser Kurdên [[Êzîdî]] û paşê ber bi bajarê Elqoş hete rê. *[[1991]] Bajarê [[Şêxan]] û gundên derdora wê ji aliyê Xelkê deverê ve hatin azad kirin. === Cîhan === *[[1915]] [[Melikê Misirê Fuat]] li [[Qahîre]]yê yekem meclîsa Misir vekir. *[[1939]] Naziyan, bi bahaneya ku hemwelatiyên wê yên Alman li Komara Çekoslavakya hene welêt dagir kir. Ev dagirkeriya wan di sala 1945ê de piştî ku leşkerên Sovyetê ketin rojhilatê Çekoslavakya bi dawî bû. *[[1979]] Tirkiye ji rêxistina [[CENTO]]yê vekişiya. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[Berî Zayînê 44]]an de Împaratorê Romayê [[Jul Sezar]] di 50 saliya xwe de hate kuştin. *[[1971]] [[Cevat Fehmî Başkut]] mir. *[[1975]] [[Homer Onassi]] yê Yewnanî mir. Li gorî vê mirovê Yewnan, xirab yan jî baş tune ye, tenya yê ku dikarin pêkbînin, hene. Ev mirov, ji şûştina sêniyan destpê kir û bû împarator. *[[1981]] Helbestvan [[Yaşar Nabî Nayir]] di encama nexweşiyekê de mir. *[[1921]] [[Talat Paşa]] li Berlînê hate kuştin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:15 Maart]] [[an:15 de marzo]] [[ar:15 مارس]] [[ast:15 de marzu]] [[be:15 сакавіка]] [[bg:15 март]] [[bpy:মার্চ ১৫]] [[br:15 Meurzh]] [[bs:15. mart]] [[ca:15 de març]] [[ceb:Marso 15]] [[co:15 di marzu]] [[cs:15. březen]] [[csb:15 strumiannika]] [[cv:Пуш, 15]] [[cy:15 Mawrth]] [[da:15. marts]] [[de:15. März]] [[el:15 Μαρτίου]] [[en:March 15]] [[eo:15-a de marto]] [[es:15 de marzo]] [[et:15. märts]] [[eu:Martxoaren 15]] [[fi:15. maaliskuuta]] [[fiu-vro:15. urbõkuu päiv]] [[fo:15. mars]] [[fr:15 mars]] [[frp:15 mârs]] [[fur:15 di Març]] [[fy:15 maart]] [[ga:15 Márta]] [[gl:15 de marzo]] [[he:15 במרץ]] [[hr:15. ožujka]] [[hu:Március 15]] [[ia:15 de martio]] [[id:15 Maret]] [[ie:15 marte]] [[ilo:Marso 15]] [[io:15 di marto]] [[is:15. mars]] [[it:15 marzo]] [[ja:3月15日]] [[jv:15 Maret]] [[ka:15 მარტი]] [[ko:3월 15일]] [[ksh:15. Määz]] [[la:15 Martii]] [[lb:15. Mäerz]] [[lmo:15 03]] [[lt:Kovo 15]] [[lv:15. marts]] [[mk:15 март]] [[ms:15 Mac]] [[nap:15 'e màrzo]] [[nds-nl:15 meert]] [[nl:15 maart]] [[nn:15. mars]] [[no:15. mars]] [[nov:15 de marte]] [[nrm:15 Mar]] [[oc:15 de març]] [[os:15 мартъийы]] [[pam:Marsu 15]] [[pl:15 marca]] [[pt:15 de Março]] [[ro:15 martie]] [[ru:15 марта]] [[scn:15 di marzu]] [[sco:15 Mairch]] [[se:Njukčamánu 15.]] [[simple:March 15]] [[sk:15. marec]] [[sl:15. marec]] [[sq:15 Mars]] [[sr:15. март]] [[su:15 Maret]] [[sv:15 mars]] [[sw:15 Machi]] [[ta:மார்ச் 15]] [[te:మార్చి 15]] [[th:15 มีนาคม]] [[tl:Marso 15]] [[tr:15 Mart]] [[tt:15. Mart]] [[uk:15 березня]] [[vec:15 de marzso]] [[vi:15 tháng 3]] [[vls:15 moarte]] [[wa:15 di måss]] [[war:Marso 15]] [[zh:3月15日]] 2131 65694 2007-01-21T00:39:16Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds:16. März]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1948]] Li bajarê Kurdistan [[Mereş]]ê erdhej çêbû. *[[1988]] Li bajarê Başûrê Kurdistanê [[Helebce]]yê ji aliyê rejîma dagirker Saddam ve 5 hezar Kurd bi madeya kumkujiyê hatin qetilkirin. Piştî [[Hîroşîma]] û [[Nagazaki]]yê di cîhanê de komkujiya 3emîn a mezin e ku bi madeya kîmyayî hate kirin. *[[2000]] Kovara [[Zirpîne]] dest bi weşanê kir. === Cîhan === *[[1901]] Nivîskarê [[Tunali Hilmî]], jiber tewanê belavkirina weşanên li hemberî hukumetê hate mahkumkirin. *[[1909]] Bi peymana Osmanî û Rusan [[Bulagaristan]] hate serbixwe kirin. *[[1917]] Dawî li rêvebiriya Çar a li Rusyayê hat. *[[1920]] Dewletên Îtîlafê ku tê de Osmanî, Îngîltere û Almanya hebûn, Stenbolê bi fîîlî dagir kirin. *[[1926]] Profesorê Amerîkî Robert Hutchinson Goddard yekem roketa ku bi şewata gaza rohn kar dike pêşxist. Roketa ku bi gaz û oksîjena rohin kar dikem 12 metre û nîv bilind bû û 56 metre rê girt. *[[1972]] Biryara dardekirina pêşengên şoreşa Tirkiyê Denîz Gezmîş, Yusuf Aslan û Hûseyîn Înan li parlemen û senatoya Tirkiyê hate erêkirin. *[[1978]] Li ber zanîngeha Stenbolê 7 xwenkarên xwediyê ramanên şoreşgerî dema ji bo xwe ji êrîşan biparêzin li hev kom bûn, hêzên faşîst û yobaz bombe avêtin ser xwendekaran. Di encama bûyera teqînê de 7 xwendekar jiyana xwe ji dest dan û 41 xwendekar jî birîndarbûn. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1882]] [[Charles Darwin]] di 73 saliya xwe de mir. *[[1993]] li navçeya Mêrdîn Mazîdaxê gundê Karataşê hin kesên bi maske bi şev avêtin ser malekê û di malê de karkerê Kargeha Etibank Fostalê [[Halil Onen]], kurê wî [[Orhan Onen]] kuştin. Qîza Halil Onen [[Şemse Onen]] di dema serdegirtinê de birîndar bibû, li nexweşxaneya ku lê dihat dermankirin mir. Bûyer avêtin hûstiyê [[PKK]]ê. Lê belê paşê derket holê ku bûyer ji aliyê tîmên taybet ve hatiye kirin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:16 Maart]] [[an:16 de marzo]] [[ar:16 مارس]] [[ast:16 de marzu]] [[be:16 сакавіка]] [[bg:16 март]] [[bpy:মার্চ ১৬]] [[br:16 Meurzh]] [[bs:16. mart]] [[ca:16 de març]] [[ceb:Marso 16]] [[co:16 di marzu]] [[cs:16. březen]] [[csb:16 strumiannika]] [[cv:Пуш, 16]] [[cy:16 Mawrth]] [[da:16. marts]] [[de:16. März]] [[el:16 Μαρτίου]] [[en:March 16]] [[eo:16-a de marto]] [[es:16 de marzo]] [[et:16. märts]] [[eu:Martxoaren 16]] [[fi:16. maaliskuuta]] [[fiu-vro:16. urbõkuu päiv]] [[fo:16. mars]] [[fr:16 mars]] [[frp:16 mârs]] [[fur:16 di Març]] [[fy:16 maart]] [[ga:16 Márta]] [[gl:16 de marzo]] [[he:16 במרץ]] [[hr:16. ožujka]] [[hu:Március 16]] [[ia:16 de martio]] [[id:16 Maret]] [[ie:16 marte]] [[ilo:Marso 16]] [[io:16 di marto]] [[is:16. mars]] [[it:16 marzo]] [[ja:3月16日]] [[jv:16 Maret]] [[ka:16 მარტი]] [[ko:3월 16일]] [[ksh:16. Määz]] [[la:16 Martii]] [[lb:16. Mäerz]] [[lmo:16 03]] [[lt:Kovo 16]] [[lv:16. marts]] [[mk:16 март]] [[ms:16 Mac]] [[nap:16 'e màrzo]] [[nds:16. März]] [[nds-nl:16 meert]] [[nl:16 maart]] [[nn:16. mars]] [[no:16. mars]] [[nov:16 de marte]] [[nrm:16 Mar]] [[oc:16 de març]] [[pam:Marsu 16]] [[pl:16 marca]] [[pt:16 de Março]] [[ro:16 martie]] [[ru:16 марта]] [[scn:16 di marzu]] [[sco:16 Mairch]] [[se:Njukčamánu 16.]] [[simple:March 16]] [[sk:16. marec]] [[sl:16. marec]] [[sq:16 Mars]] [[sr:16. март]] [[su:16 Maret]] [[sv:16 mars]] [[sw:16 Machi]] [[ta:மார்ச் 16]] [[te:మార్చి 16]] [[th:16 มีนาคม]] [[tl:Marso 16]] [[tr:16 Mart]] [[tt:16. Mart]] [[uk:16 березня]] [[vec:16 de marzso]] [[vi:16 tháng 3]] [[wa:16 di måss]] [[war:Marso 16]] [[zh:3月16日]] 2132 66386 2007-01-24T22:08:39Z JAnDbot 575 روبوت مسح: [[ml:മാര്‍ച്ച് 17]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1521]] [[Macellan]], [[Fîlîpîn]]an keşif kir. Macellan ji bo li cîhanê bigere, di sala 1519an de bi rê ket, piştî 2 salan Fîlîpînan keşîf kir. *[[1925]] Li Emerîkayê di encama bablîsok û bagerê de 900 kes mirin. *[[1948]] Wezîrê karê derve yên welatên Belçîka, Fransa, Hollanda, Îngîltere û Lûmsebgurgê beymana Brûkselê mohir kirin. Peymana di navbêra van dewletan de tevî hevkariya civakî û çandî de parastineke kollektîf ya bi 50 sal muhdet pêş didît. *[[1958]] [[Fîdel Castro]], li hemberî rejîma Batîsta serî hilda. *[[1959]] Yekem filîma danerê Ekola Pêlên Nûyê ya Frensiz, derhêner Jean Luc Godard "Evîndarên Serserî" li Fransayê hate nîşandan. Di wan salan de, di nava vê ekolê de ev filîm girîngttirîn nimune ye. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1891]] Napolyon Bonapart, di 68 saliya xwe de mir. *[[1965]] [[Melikê Misirê Faruk]] mir. *[[1978]] [[Ceyhun Atuf Kansu]] mir. *[[1989]] Bestekar û udî [[Sadettîn Oktenay]] mir. *[[1993]] Rojnamevan [[Beyhan Cenkçî]] mir. *[[1994]] Li navenda bajarê Amedê karkerê TEKê yê binavê [[Mehmet Kadrî]] di encama êrîşeke çekdarî de bi awayekî faîlê wî ne diyar hate kuştin. *[[2002]] mûcîdê mekîneya Faksê [[Rudolf Hell]] di 100 saliya xwe de mir. Rudolf Hell, yekem mekîneya faksê ku navê wê kiribû "Hellschreiber" di sala 1929an de hilberandibû. == Cejn û salveger == *17 adar Roja Netewî ya Îrlanda Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:17 Maart]] [[an:17 de marzo]] [[ar:17 مارس]] [[ast:17 de marzu]] [[be:17 сакавіка]] [[bg:17 март]] [[bpy:মার্চ ১৭]] [[br:17 Meurzh]] [[bs:17. mart]] [[ca:17 de març]] [[ceb:Marso 17]] [[co:17 di marzu]] [[cs:17. březen]] [[csb:17 strumiannika]] [[cv:Пуш, 17]] [[cy:17 Mawrth]] [[da:17. marts]] [[de:17. März]] [[el:17 Μαρτίου]] [[en:March 17]] [[eo:17-a de marto]] [[es:17 de marzo]] [[et:17. märts]] [[eu:Martxoaren 17]] [[fi:17. maaliskuuta]] [[fo:17. mars]] [[fr:17 mars]] [[frp:17 mârs]] [[fur:17 di Març]] [[fy:17 maart]] [[ga:17 Márta]] [[gl:17 de marzo]] [[he:17 במרץ]] [[hr:17. ožujka]] [[hu:Március 17]] [[ia:17 de martio]] [[id:17 Maret]] [[ilo:Marso 17]] [[io:17 di marto]] [[is:17. mars]] [[it:17 marzo]] [[ja:3月17日]] [[jv:17 Maret]] [[ka:17 მარტი]] [[ko:3월 17일]] [[ksh:17. Määz]] [[la:17 Martii]] [[lb:17. Mäerz]] [[lmo:17 03]] [[lt:Kovo 17]] [[lv:17. marts]] [[mk:17 март]] [[ms:17 Mac]] [[nap:17 'e màrzo]] [[nds-nl:17 meert]] [[nl:17 maart]] [[nn:17. mars]] [[no:17. mars]] [[nov:17 de marte]] [[nrm:17 Mar]] [[oc:17 de març]] [[pam:Marsu 17]] [[pl:17 marca]] [[pt:17 de Março]] [[ro:17 martie]] [[ru:17 марта]] [[scn:17 di marzu]] [[sco:17 Mairch]] [[se:Njukčamánu 17.]] [[simple:March 17]] [[sk:17. marec]] [[sl:17. marec]] [[sq:17 Mars]] [[sr:17. март]] [[su:17 Maret]] [[sv:17 mars]] [[sw:17 Machi]] [[ta:மார்ச் 17]] [[te:మార్చి 17]] [[th:17 มีนาคม]] [[tl:Marso 17]] [[tr:17 Mart]] [[tt:17. Mart]] [[uk:17 березня]] [[vec:17 de marzso]] [[vi:17 tháng 3]] [[wa:17 di måss]] [[war:Marso 17]] [[zh:3月17日]] 2133 64163 2007-01-11T21:43:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:19 meert]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1951]] Li bajarên Kurdistan [[Erzirom]] û [[Varto]]yê erdhej çêbû. *[[1991]] Li bajarê Kurdistanê [[Kerkûk]]ê serhildanê destpê kir. *[[1994]] Li bajarê Îzmîrê Navenda Çanda Mezopotamya [[NÇM]] vebû. *[[1994]] Gundê bi navê Ûrûnûs (Anadere) yê ser bi navçeya Bêtlîs Tatwanê ji aliyê leşkerên Tirk ve hate şewitandin û paşê hate valakirin. === Cîhan === *[[1958]] Karesata herî mezin ya di dîroka deryavantiya Tirkiyê de li kendava Îzmîtê qewimî. Keştiya bi navê „Ûskûdar" lûqî bin avê bû û 160 kesê tê de bûn jiyana xwe ji destdan. *[[1965]] Li Amasyayê li kargeha komirê ya Lînyîtê ya Çelteka nû di encama teqîna gaza maddenê de 68 karker mirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1406]] [[Îbnî Haldûn]] çû ser dilovaniya xwedê. *[[1998]] Gerîllayê Kurd [[Hûseyîn Îşçan]] yê bi navê kod Sabrî Nurhak li [[Amanos]]ê di encama şerekî bi artêşa Tirk re jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:19 Maart]] [[an:19 de marzo]] [[ar:19 مارس]] [[ast:19 de marzu]] [[be:19 сакавіка]] [[bg:19 март]] [[bpy:মার্চ ১৯]] [[br:19 Meurzh]] [[bs:19. mart]] [[ca:19 de març]] [[ceb:Marso 19]] [[co:19 di marzu]] [[cs:19. březen]] [[csb:19 strumiannika]] [[cv:Пуш, 19]] [[cy:19 Mawrth]] [[da:19. marts]] [[de:19. März]] [[el:19 Μαρτίου]] [[en:March 19]] [[eo:19-a de marto]] [[es:19 de marzo]] [[et:19. märts]] [[eu:Martxoaren 19]] [[fi:19. maaliskuuta]] [[fo:19. mars]] [[fr:19 mars]] [[frp:19 mârs]] [[fur:19 di Març]] [[fy:19 maart]] [[ga:19 Márta]] [[gl:19 de marzo]] [[he:19 במרץ]] [[hr:19. ožujka]] [[hu:Március 19]] [[ia:19 de martio]] [[id:19 Maret]] [[ilo:Marso 19]] [[io:19 di marto]] [[is:19. mars]] [[it:19 marzo]] [[ja:3月19日]] [[jv:19 Maret]] [[ka:19 მარტი]] [[ko:3월 19일]] [[ksh:19. Määz]] [[la:19 Martii]] [[lb:19. Mäerz]] [[li:19 miert]] [[lmo:19 03]] [[lt:Kovo 19]] [[lv:19. marts]] [[mk:19 март]] [[ms:19 Mac]] [[nap:19 'e màrzo]] [[nds-nl:19 meert]] [[nl:19 maart]] [[nn:19. mars]] [[no:19. mars]] [[nov:19 de marte]] [[nrm:19 Mar]] [[oc:19 de març]] [[pam:Marsu 19]] [[pl:19 marca]] [[pt:19 de Março]] [[ro:19 martie]] [[ru:19 марта]] [[scn:19 di marzu]] [[sco:19 Mairch]] [[se:Njukčamánu 19.]] [[simple:March 19]] [[sk:19. marec]] [[sl:19. marec]] [[sq:19 Mars]] [[sr:19. март]] [[su:19 Maret]] [[sv:19 mars]] [[sw:19 Machi]] [[ta:மார்ச் 19]] [[te:మార్చి 19]] [[th:19 มีนาคม]] [[tl:Marso 19]] [[tr:19 Mart]] [[tt:19. Mart]] [[uk:19 березня]] [[vec:19 de marzso]] [[vi:19 tháng 3]] [[wa:19 di måss]] [[war:Marso 19]] [[zh:3月19日]] 2134 64061 2007-01-11T06:14:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:18 meert]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1979]] Di ecama êrîşeke dewleta Îranê de ya li ser bajarê [[Sine]] bi sedan xelkê bajêr yên Kurd jiyana xwe ji dest dan. *[[1993]] Serokê Giştî yê [[PKK]]ê [[Abdullah Ocalan]] ji bo çareserkirina pirsgirêka Kurd ya bi rêyên diyalogê agirbesta ku bi yek alî di 17 adara sala [[1993]]an de îlankiribû, di 18 adarê de kete pratîkê de. PKKê heta 15 nîsanê bi awayeke yek alî li hemberî artêşa Tirk şer rawestand. Lê belê ji aliyê dewleta Tirk ve ti bersiv ji bo agirbestê nehate dayîn. === Cîhan === *[[1871]] Li Parîsê tevgera Komûna Parîsê pêk hat damezirandin. Rêvebirî ji bo demeke kurt kete destê Komûneran. *[[1912]] Keştiyên Îtalyan êrîşî ser Çanakkaleya Tirkiyê kirin. *[[1915]] Rêzkeştiyên (fîlo) dewletên îtîlafê, yek ji êrîşên herî berfireh yên şerê Gelîboliyê da destpêkirin. Lê belê keştiyên şer li hemberî berxwedana Kurd û Tirkan a li Çanakkalayê bi ser neket. *[[1945]] Bajarê Berlînê ji aliyê Emerîka ve hate bombebarankirin. *[[1948]] Rêxistina Peymana Atlantîka Bakûr [[NATO]] hate sazkirin. *[[1997]] Balafira bi tîpa Rus AN-24 li Tirkiyê ket. Di encama bûyerê de 50 kes mirin. *[[1953]] Li navçeyên herêma Marmara Gonen, Pazar, Çan û Yeniceyê erdhej çêbû. Di erdhejê de nêzî 10 hezar avahî hilweşiyan û 260 kes mirin. *[[1962]] Şerê 7 salan li Cezayîrê berdewam kir, bi dawî bû. *[[1963]] Fransayê yekem ceribandina nûûlkerî ya bombeya atomê kir. *[[1965]] Kozmonotê Sovyetê yê Rusî [[Alexei Lenovov]] yekem car li ser li fezayê meşiya. Kozmonot Lenovov bi 2 hezar û 177 kîlometir bilidahiyê bi keşiya ezmanî ya bi navê „Voskhod" yanî „Rojhilat" bi qasî 20 deqan doi valatiyê de ma. Kozmonotê Rusî ji vî wextî tenê 12 deqe 9 saniyan bi meşê derbas kir. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1941]] Profesor Doktor [[Werner Sombart]] mir. Sombart aborînasbû di xebatên xwe de li ser kapîtalîzm û sosyalîzmê analîz kirin *[[1980]] Psîkanalîst û lêkolînerê psîkolojiyê [[Erich Fromm]], di 79 saliya xwe de mir. *[[1999]] Hunermend û Muzîkvanê Senfoniya Kurdî [[Qadir Dîlan]] li paytexta Çek, Prakê çû ser dilovaniya xwe. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:18 Maart]] [[an:18 de marzo]] [[ar:18 مارس]] [[ast:18 de marzu]] [[be:18 сакавіка]] [[bg:18 март]] [[bpy:মার্চ ১৮]] [[br:18 Meurzh]] [[bs:18. mart]] [[ca:18 de març]] [[ceb:Marso 18]] [[co:18 di marzu]] [[cs:18. březen]] [[csb:18 strumiannika]] [[cv:Пуш, 18]] [[cy:18 Mawrth]] [[da:18. marts]] [[de:18. März]] [[el:18 Μαρτίου]] [[en:March 18]] [[eo:18-a de marto]] [[es:18 de marzo]] [[et:18. märts]] [[eu:Martxoaren 18]] [[fi:18. maaliskuuta]] [[fo:18. mars]] [[fr:18 mars]] [[frp:18 mârs]] [[fur:18 di Març]] [[fy:18 maart]] [[ga:18 Márta]] [[gl:18 de marzo]] [[he:18 במרץ]] [[hr:18. ožujka]] [[hu:Március 18]] [[ia:18 de martio]] [[id:18 Maret]] [[ilo:Marso 18]] [[io:18 di marto]] [[is:18. mars]] [[it:18 marzo]] [[ja:3月18日]] [[jv:18 Maret]] [[ka:18 მარტი]] [[ko:3월 18일]] [[ksh:18. Määz]] [[la:18 Martii]] [[lb:18. Mäerz]] [[lmo:18 03]] [[lt:Kovo 18]] [[lv:18. marts]] [[mk:18 март]] [[ms:18 Mac]] [[nap:18 'e màrzo]] [[nds-nl:18 meert]] [[nl:18 maart]] [[nn:18. mars]] [[no:18. mars]] [[nov:18 de marte]] [[nrm:18 Mar]] [[oc:18 de març]] [[pam:Marsu 18]] [[pl:18 marca]] [[pt:18 de Março]] [[ro:18 martie]] [[ru:18 марта]] [[scn:18 di marzu]] [[sco:18 Mairch]] [[se:Njukčamánu 18.]] [[simple:March 18]] [[sk:18. marec]] [[sl:18. marec]] [[sq:18 Mars]] [[sr:18. март]] [[su:18 Maret]] [[sv:18 mars]] [[sw:18 Machi]] [[ta:மார்ச் 18]] [[te:మార్చి 18]] [[th:18 มีนาคม]] [[tl:Marso 18]] [[tr:18 Mart]] [[tt:18. Mart]] [[uk:18 березня]] [[vec:18 de marzso]] [[vi:18 tháng 3]] [[wa:18 di måss]] [[war:Marso 18]] [[zh:3月18日]] 2135 64208 2007-01-12T02:54:19Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:20 meert]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1937]] [[Serhildana Dêrsimê]] *[[1988]] Hêzên artêşa Îraqê êrîş kirin ser çiyayê Qandîl yê li nêzîkî bajarê Suleymaniyê. Êrîş, 12 rojan berdewam kir û rejîma Îraqê li vê derê jî çekên kîmyayî li dijî xelkê herêmê bikaranî. Lewma xelkê herêmê ji neçarî herêmê terikand. Ev êrîş weke enfala duyem tê bi navkirin. *[[1991]] Serhildana ku ji bo azadkirina bajarê Kurkûkê di 19 adarê de destpê kir, 20 adarê de bi azadkirina tevahiya Kerkukê bi dawî bû. *[[1994]] Serokê Komîteya Piştgirîvaniya bo Kurdistanê [[Theofîlos Georgêados]] ji aliyê du êrîşkaran ve li Lefkoşe hate kuştin. *[[1995]] Dewleta Tirk bi 35 hezar leşkeran êrîş bi ser Başûrê Kurdistanê û bi dehan gundiyên Kurd hatin qetilkirin. Ev êrîşa mezin ya dewleta Tirk weke „[[Çelîk operasyon]]û" tê naskirin. *[[2000]] Bi rasthatina cejina Qûrbanê de li Tirkiye û Kurdistanê xelk ji bo 9 rojan derketibûn bêhinvedanê, lewma gelek qezayên trafîkê rû dan. Di encama qezayên trafîkê de 176 kes mirin û 275 kes jî birîndarbûn === Cîhan === *[[1345]] Gerstêrkên [[Mars]], [[Satûrn]], [[Jûpîter]] hatin rastî hev. *[[1968]] Dewleta [[Tunus]] Serxwebûna xwe îlan kir. *[[1978]] Konfederasyona Sendîkayên Karkerên Şoreşger DÎSK bi armanca hişkarkirina faşîzmê li Tirkiyê çalakiyek karberdanê ya 2 saetan lidarxist. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1727]] Zanyar [[Sir Isaac Newton]](Sîr Îsak Nîwton), li Londonê di 84an saliya xwe de mir. *[[1999]] Gerîllayê Kurd [[Mehmet Ozer]] yê bi navê kod Samî, di gundê Qileban Şibazyonî jiyana xwe ji dest da. *[[1999]] Gerîllaya PKKê [[Şehristan Botan]], li navçeya Wan Başkaleyê çalakiyeke cangorî li dijî mûdûriyeta emniyetê lidarxist. == Cejn û salveger == *'''[[Newroz]], sersala Kurdî û Destpêka Biharê! Di şeva 20 adarê di serî gelê Kurd her wiha xelkê Arî agir vêdixin û hatina Newrozê pîrozdikin.''' *Roja Têkoşîna Li dijî Nijadperestiyê! *Roja Serxwebûna dewleta [[Tunus]] Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:20 Maart]] [[an:20 de marzo]] [[ar:20 مارس]] [[ast:20 de marzu]] [[be:20 сакавіка]] [[bg:20 март]] [[bpy:মার্চ ২০]] [[br:20 Meurzh]] [[bs:20. mart]] [[ca:20 de març]] [[ceb:Marso 20]] [[co:20 di marzu]] [[cs:20. březen]] [[csb:20 strumiannika]] [[cv:Пуш, 20]] [[cy:20 Mawrth]] [[da:20. marts]] [[de:20. März]] [[el:20 Μαρτίου]] [[en:March 20]] [[eo:20-a de marto]] [[es:20 de marzo]] [[et:20. märts]] [[eu:Martxoaren 20]] [[fi:20. maaliskuuta]] [[fo:20. mars]] [[fr:20 mars]] [[frp:20 mârs]] [[fur:20 di Març]] [[fy:20 maart]] [[ga:20 Márta]] [[gl:20 de marzo]] [[he:20 במרץ]] [[hr:20. ožujka]] [[hu:Március 20]] [[ia:20 de martio]] [[id:20 Maret]] [[ilo:Marso 20]] [[io:20 di marto]] [[is:20. mars]] [[it:20 marzo]] [[ja:3月20日]] [[jv:20 Maret]] [[ka:20 მარტი]] [[ko:3월 20일]] [[ksh:20. Määz]] [[la:20 Martii]] [[lb:20. Mäerz]] [[lmo:20 03]] [[lt:Kovo 20]] [[lv:20. marts]] [[mk:20 март]] [[ms:20 Mac]] [[nap:20 'e màrzo]] [[nds-nl:20 meert]] [[nl:20 maart]] [[nn:20. mars]] [[no:20. mars]] [[nov:20 de marte]] [[nrm:20 Mar]] [[oc:20 de març]] [[pam:Marsu 20]] [[pl:20 marca]] [[pt:20 de Março]] [[ro:20 martie]] [[ru:20 марта]] [[scn:20 di marzu]] [[sco:20 Mairch]] [[se:Njukčamánu 20.]] [[simple:March 20]] [[sk:20. marec]] [[sl:20. marec]] [[sq:20 Mars]] [[sr:20. март]] [[su:20 Maret]] [[sv:20 mars]] [[sw:20 Machi]] [[ta:மார்ச் 20]] [[te:మార్చి 20]] [[th:20 มีนาคม]] [[tl:Marso 20]] [[tr:20 Mart]] [[tt:20. Mart]] [[uk:20 березня]] [[vec:20 de marzso]] [[vi:20 tháng 3]] [[wa:20 d' måss]] [[war:Marso 20]] [[zh:3月20日]] 2136 64252 2007-01-12T06:23:26Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:22 meert]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1999]] Weşana [[MED TV]]'yê hate rawestandin û lîsansa wê ya weşanê hate betalkirin. === Cîhan === *[[1896]] Yekem bazdana Maratonê [[Charilaos Vasîlakos]] qezenç kir. *[[1904]] Yekem car, li Emerîkayê di rojnameyekê de (Daily İllustrated Mirror), wêneyê bi reng hate weşandin. *[[1946]] Serxwebûna [[Urdun|Urdunê]] hate îlankirin. *[[1952]] Li Frankfurtê balafireke bi tîpa KLM kete xwarê, 44 kesên tê de bûn mirin. *[[1978]] Di berxwedana ku Konfederasyona Sendîkayên Karkerên Şoreşger DÎSKê lidarxist, 88 xwendekar û 14 karker û sendîkavanek hate girtin. Piştî destpêkirina berxwedanê bi tevlîbûma hin wezîran jî Komîteya Ewlekariyê li hev civiya. *[[1979]] Parlemena Îsraîlê, bi Misirê re Peymana Aştiyê erê kir. *[[1997]] Stêrkadûmdar a bi navê [[Hale-Bopp]], di saetê de 160 kîlometir di ber dinyayê re derbas bû. Derbasbûna Stêrkadûmdar ya bi navê Hale-Bopp ku bi çav dihate dîtin, li hemû cîhanê ji aliyê mîlyonan kes ve bi baldarî hate pêşwazîkirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1832]] Nivîskarê Alman [[Gothe]] mir. *[[1892]] Nivîskarê roman û şanoyê [[Nikolay Gogol]] mir. *[[2001]] Gerîllayên Kurd [[Bulent Omeroglu]] yê bi navê kod Mahîr Pazarcik, [[Herem Celal Muh]] yê bi navê kod Rênas, [[Vedat Boga]] yê bi navê kod Welat Serhat, [[Omer Bulut]] yê bi navê kod Zana Bagok li Basyayê jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *Roja Avê ya Cîhanê *Li Welatên Yekîtiya Ereban roja Yekîtiya Ereban *[[Ûrdûn]] serxwebûna xwe îlan kir. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:22 Maart]] [[an:22 de marzo]] [[ar:22 مارس]] [[ast:22 de marzu]] [[be:22 сакавіка]] [[bg:22 март]] [[bpy:মার্চ ২২]] [[br:22 Meurzh]] [[bs:22. mart]] [[ca:22 de març]] [[ceb:Marso 22]] [[co:22 di marzu]] [[cs:22. březen]] [[csb:22 strumiannika]] [[cv:Пуш, 22]] [[cy:22 Mawrth]] [[da:22. marts]] [[de:22. März]] [[el:22 Μαρτίου]] [[en:March 22]] [[eo:22-a de marto]] [[es:22 de marzo]] [[et:22. märts]] [[eu:Martxoaren 22]] [[fi:22. maaliskuuta]] [[fo:22. mars]] [[fr:22 mars]] [[frp:22 mârs]] [[fur:22 di Març]] [[fy:22 maart]] [[ga:22 Márta]] [[gl:22 de marzo]] [[he:22 במרץ]] [[hr:22. ožujka]] [[hu:Március 22]] [[ia:22 de martio]] [[id:22 Maret]] [[ilo:Marso 22]] [[io:22 di marto]] [[is:22. mars]] [[it:22 marzo]] [[ja:3月22日]] [[jv:22 Maret]] [[ka:22 მარტი]] [[ko:3월 22일]] [[ksh:22. Määz]] [[la:22 Martii]] [[lb:22. Mäerz]] [[li:22 miert]] [[lmo:22 03]] [[lt:Kovo 22]] [[lv:22. marts]] [[mk:22 март]] [[ms:22 Mac]] [[nap:22 'e màrzo]] [[nds:22. März]] [[nds-nl:22 meert]] [[nl:22 maart]] [[nn:22. mars]] [[no:22. mars]] [[nov:22 de marte]] [[nrm:22 Mar]] [[oc:22 de març]] [[pam:Marsu 22]] [[pl:22 marca]] [[pt:22 de Março]] [[ro:22 martie]] [[ru:22 марта]] [[scn:22 di marzu]] [[sco:22 Mairch]] [[se:Njukčamánu 22.]] [[simple:March 22]] [[sk:22. marec]] [[sl:22. marec]] [[sq:22 Mars]] [[sr:22. март]] [[su:22 Maret]] [[sv:22 mars]] [[sw:22 Machi]] [[ta:மார்ச் 22]] [[te:మార్చి 22]] [[th:22 มีนาคม]] [[tl:Marso 22]] [[tr:22 Mart]] [[tt:22. Mart]] [[uk:22 березня]] [[vec:22 de marzso]] [[vi:22 tháng 3]] [[wa:22 d' måss]] [[war:Marso 22]] [[zh:3月22日]] 2137 64178 2007-01-11T22:49:04Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:1 meert]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1919]] [[Şerîf Paşa]]yê Kurd dosyayek der barê pirsgirêka Kurd û 2 nexşeya Kurdistanê pêşkêşî Kongreya Aştî ya Parîs kir. *[[1936]] [[Serhildana Dêrsimê]] dest pê kir. *[[1983]] Filîmê bi navê "Li Culemêrgê demsalek" ku derhêneriya wê [[Erden Kîral]] dikir û lîstikvanê sereke Genco Erkal lîst, li Festîvala Fîlîm ya Berlînê 4 carê xelat wergirt. === Cîhan === *[[1803]] [[Ohio]], bû eyaleta 17emîn ya Dewletên Yekbûyî yên Emerîkayê. *[[1864]] piştî nêzîkatiyên nijadperestiyê yên li hemberî reşikan, yekem car dîplomayeke tendurustiyê dan reşikekî bi navê [[Rebecca Lee]]. *[[1982]] doza Dev-Sol ku tê de derheqê 146 kesî de îdam dihat xwestin, destpêkir. *[[1992]] Kovara [[Devrîmcî Yurtsever Gençlîk]] dest bi weşanê kir. == Zayîn == *[[1864]] bestekarê bi navûdeng [[Frederich Chopin]] jidayik bû. == Mirin == *[[1979]] Serokê PDKê Mele [[Mistefa Berzanî]], li Emerîka çû ser heqiya xwe. *[[1985]] wergêr, helbestvan û nivîskarê navdar [[A.Qadîr Merîçboyu]] mir. *[[1994]] Endamê Egitim-Senê mamoste [[Hasan Aksu]] di encama êrîşeke çekdarî de jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *Roja Netewî ya Bosna-Hersekê. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:1 Maart]] [[an:1 de marzo]] [[ar:1 مارس]] [[ast:1 de marzu]] [[be:1 сакавіка]] [[bg:1 март]] [[bpy:মার্চ ১]] [[br:1añ Meurzh]] [[bs:1. mart]] [[ca:1 de març]] [[ceb:Marso 1]] [[co:1 di marzu]] [[cs:1. březen]] [[csb:1 strumiannika]] [[cv:Пуш, 1]] [[cy:1 Mawrth]] [[da:1. marts]] [[de:1. März]] [[el:1 Μαρτίου]] [[en:March 1]] [[eo:1-a de marto]] [[es:1 de marzo]] [[et:1. märts]] [[eu:Martxoaren 1]] [[fi:1. maaliskuuta]] [[fiu-vro:1. urbõkuu päiv]] [[fo:1. mars]] [[fr:1er mars]] [[frp:1ér mârs]] [[fur:1 di Març]] [[fy:1 maart]] [[ga:1 Márta]] [[gd:1 am Màrt]] [[gl:1 de marzo]] [[he:1 במרץ]] [[hi:1 मार्च]] [[hr:1. ožujka]] [[hu:Március 1]] [[ia:1 de martio]] [[id:1 Maret]] [[ie:1 marte]] [[ilo:Marso 1]] [[io:1 di marto]] [[is:1. mars]] [[it:1 marzo]] [[ja:3月1日]] [[jv:1 Maret]] [[ka:1 მარტი]] [[ko:3월 1일]] [[ksh:1. Määz]] [[la:1 Martii]] [[lb:1. Mäerz]] [[li:1 miert]] [[lmo:01 03]] [[lt:Kovo 1]] [[mk:1 март]] [[ms:1 Mac]] [[nds-nl:1 meert]] [[nl:1 maart]] [[nn:1. mars]] [[no:1. mars]] [[nov:1 de marte]] [[nrm:1 Mar]] [[oc:1 de març]] [[os:1 мартъийы]] [[pam:Marsu 1]] [[pl:1 marca]] [[pt:1 de Março]] [[ro:1 martie]] [[ru:1 марта]] [[scn:1 di marzu]] [[sco:1 Mairch]] [[se:Njukčamánu 1.]] [[simple:March 1]] [[sk:1. marec]] [[sl:1. marec]] [[sq:1 Mars]] [[sr:1. март]] [[su:1 Maret]] [[sv:1 mars]] [[sw:1 Machi]] [[ta:மார்ச் 1]] [[te:మార్చి 1]] [[th:1 มีนาคม]] [[tl:Marso 1]] [[tr:1 Mart]] [[tt:1. Mart]] [[uk:1 березня]] [[vec:1 de marzso]] [[vi:1 tháng 3]] [[wa:1î d' måss]] [[war:Marso 1]] [[zh:3月1日]] 2138 64096 2007-01-11T12:34:23Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, nds-nl, nrm, ta, vls {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *[[1066]] Stêrkadûmdar ya bi navê "[[Halley]]" cara 18emîn derbasbû. *[[1781]] Gerstêrka bi navê "[[Ûranûs]]" hate kifşkirin. *[[1912]] [[Îtalya]]yê êrîşî ser 12 giravan kir. *[[1918]] [[Lîtvanya]]yê serxwebûna xwe îlan kir. *[[1919]] [[Benito Mussolini]] li Îtalyayê tevgera faşîst da destpêkirin. *[[1925]] Li Tirkiyê rêvebiriya leşkerî meheke din hate dirêjkirin. *[[1956]] [[Sûdan]]ê serxwebûna xwe îlan kir. *[[1956]] Li Pakistanê jî Komara Îslamî hate îlankirin. *[[1959]] Li Tirkiyê rojnameya bi navê "[[Oncu]]" hate girtin. *[[1971]] Li Arjantînê cûnta leşkerî hate li darxistin. *[[1994]] Balafira Rus Airbus ya bi tîpa "A310" kete xwarû, 75 kesên tê de mirin. *[[1999]] Sekreterê Giştî yê [[NATO]]yê Solana, ji bo destpêkirina tevgera hewayî ya li dijî Yugoslavyayê ferman da. == Zayîn == *[[1900]] Dêrûnas û psîkanalîst [[Erich Fromm]] ji dayikbû. == Mirin == *[[1960]] Sazûmankarê cemeeta Nûr Bedîezzeman [[Seîdê Nûrsî]] yan jî Kurdî li Ruhayê çû ser dilovaniya xwedê. *[[2002]] Helbestvanê Kurd yê navdar [[Seydayê Tirej]] dahnê êvarî koça xwe ya dawî kir. Seydayê Tîrej di 80 saliya xwe de li Suriyê li nexwesxaneya bajarêa Hasekê jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *Roja Meterelojiyê ya Cîhanê *Roja Serxwebûna [[Litvanya]]yê *Roja Serxwebûna [[Sûdan]]ê Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:23 Maart]] [[an:23 de marzo]] [[ar:23 مارس]] [[ast:23 de marzu]] [[be:23 сакавіка]] [[bg:23 март]] [[bpy:মার্চ ২৩]] [[br:23 Meurzh]] [[bs:23. mart]] [[ca:23 de març]] [[ceb:Marso 23]] [[co:23 di marzu]] [[cs:23. březen]] [[csb:23 strumiannika]] [[cv:Пуш, 23]] [[cy:23 Mawrth]] [[da:23. marts]] [[de:23. März]] [[el:23 Μαρτίου]] [[en:March 23]] [[eo:23-a de marto]] [[es:23 de marzo]] [[et:23. märts]] [[eu:Martxoaren 23]] [[fi:23. maaliskuuta]] [[fo:23. mars]] [[fr:23 mars]] [[fur:23 di Març]] [[fy:23 maart]] [[ga:23 Márta]] [[gl:23 de marzo]] [[he:23 במרץ]] [[hr:23. ožujka]] [[hu:Március 23]] [[ia:23 de martio]] [[id:23 Maret]] [[ilo:Marso 23]] [[io:23 di marto]] [[is:23. mars]] [[it:23 marzo]] [[ja:3月23日]] [[jv:23 Maret]] [[ka:23 მარტი]] [[ko:3월 23일]] [[ksh:23. Määz]] [[la:23 Martii]] [[lb:23. Mäerz]] [[li:23 miert]] [[lmo:23 03]] [[lt:Kovo 23]] [[lv:23. marts]] [[mi:23 Poutū-te-rangi]] [[mk:23 март]] [[ms:23 Mac]] [[nap:23 'e màrzo]] [[nds-nl:23 meert]] [[nl:23 maart]] [[nn:23. mars]] [[no:23. mars]] [[nov:23 de marte]] [[nrm:23 Mar]] [[oc:23 de març]] [[pam:Marsu 23]] [[pl:23 marca]] [[pt:23 de Março]] [[ro:23 martie]] [[ru:23 марта]] [[scn:23 di marzu]] [[sco:23 Mairch]] [[se:Njukčamánu 23.]] [[simple:March 23]] [[sk:23. marec]] [[sl:23. marec]] [[sq:23 Mars]] [[sr:23. март]] [[su:23 Maret]] [[sv:23 mars]] [[sw:23 Machi]] [[ta:மார்ச் 23]] [[te:మార్చి 23]] [[th:23 มีนาคม]] [[tl:Marso 23]] [[tr:23 Mart]] [[tt:23. Mart]] [[uk:23 березня]] [[ur:23 مارچ]] [[vec:23 de marzso]] [[vi:23 tháng 3]] [[vls:23 moarte]] [[wa:23 d' måss]] [[war:Marso 23]] [[zh:3月23日]] 2139 64091 2007-01-11T11:53:25Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[bpy:মার্চ ২৪]], [[nrm:24 Mar]], [[ta:மார்ச் 24]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1923]] Jiber êrîşên Îngîlîzan [[Şêx Mehmud Berzencî]] û şoreşgerên Kurd neçar man ku bajarê Suleymaniyê bi cîh bihêlin û li navçeya Sûrdaşî ya li nêzîkî Suleymaniyê. *[[1976]] Li Arjantînê hukumetê dest danî ser rêvebiriyê û şerekî ku weke "şerê bi qirêj" tê bi navkirin destpêkir. === Cîhan === *[[1837]] Li Kanadayê mafê dengdanê ji reşikan re hate dayîn. *[[1898]] Yekem otomobîl hate firotin. *[[1924]] Li Yewnanîstanê Komar hate îlankirin. *[[1944]] Îngîlîzan, Berlînê bombebaran kirin. *[[1957]] Yekîtiya Ewropayê hate damezirandin. *[[1998]] Di Pêşbirka 70êyemîn ya Xelatên Oskarê de filîmê bi navê "[[Titanic]]" di 11 şaxan de hêjayî xelatê hate dîtin û ev xelat wergirt. *[[1999]] Piştî ku talîmata sekterê Giştiyê [[NATO]]yê, li ser Yugoslavyayê êrîşa hewayî destpêkir. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[809]] Hukumdarê Abbasiyan [[Harûn-Er Reşîd]] di 44 saliya xwe de mir. *[[1905]] Nivîskar û ji pêşengên wêjeya Fransiz [[Jules Verne]] di 77 saliya xwe de mir. *[[1976]] Serokê serhildana Agirî [[îhsan Nûrî]] Paşa di qezayekê de jiyana xwe ji dest da. *[[1978]] Alîkarê Dozgerê Komarê yê Enqerê [[Dogan Oz]] ji aliyê ulkucuyan ve hate kuştin. *[[1998]] [[Sema Yuce]] li girtîgeha Çanakkaleyê ji bo şermezarkirina xîyanetê agir berda canê xwe. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:24 Maart]] [[an:24 de marzo]] [[ar:24 مارس]] [[ast:24 de marzu]] [[be:24 сакавіка]] [[bg:24 март]] [[bpy:মার্চ ২৪]] [[br:24 Meurzh]] [[bs:24. mart]] [[ca:24 de març]] [[ceb:Marso 24]] [[co:24 di marzu]] [[cs:24. březen]] [[csb:24 strumiannika]] [[cv:Пуш, 24]] [[cy:24 Mawrth]] [[da:24. marts]] [[de:24. März]] [[el:24 Μαρτίου]] [[en:March 24]] [[eo:24-a de marto]] [[es:24 de marzo]] [[et:24. märts]] [[eu:Martxoaren 24]] [[fi:24. maaliskuuta]] [[fo:24. mars]] [[fr:24 mars]] [[frp:24 mârs]] [[fur:24 di Març]] [[fy:24 maart]] [[ga:24 Márta]] [[gl:24 de marzo]] [[he:24 במרץ]] [[hr:24. ožujka]] [[hu:Március 24]] [[ia:24 de martio]] [[id:24 Maret]] [[ilo:Marso 24]] [[io:24 di marto]] [[is:24. mars]] [[it:24 marzo]] [[ja:3月24日]] [[jv:24 Maret]] [[ka:24 მარტი]] [[ko:3월 24일]] [[ksh:24. Määz]] [[la:24 Martii]] [[lb:24. Mäerz]] [[li:24 miert]] [[lmo:24 03]] [[lt:Kovo 24]] [[lv:24. marts]] [[mk:24 март]] [[ms:24 Mac]] [[nap:24 'e màrzo]] [[nds-nl:24 meert]] [[nl:24 maart]] [[nn:24. mars]] [[no:24. mars]] [[nov:24 de marte]] [[nrm:24 Mar]] [[oc:24 de març]] [[pam:Marsu 24]] [[pl:24 marca]] [[pt:24 de Março]] [[ro:24 martie]] [[ru:24 марта]] [[scn:24 di marzu]] [[sco:24 Mairch]] [[se:Njukčamánu 24.]] [[simple:March 24]] [[sk:24. marec]] [[sl:24. marec]] [[sq:24 Mars]] [[sr:24. март]] [[su:24 Maret]] [[sv:24 mars]] [[sw:24 Machi]] [[ta:மார்ச் 24]] [[te:మార్చి 24]] [[th:24 มีนาคม]] [[tl:Marso 24]] [[tr:24 Mart]] [[tt:24. Mart]] [[uk:24 березня]] [[ur:24 مارچ]] [[vec:24 de marzso]] [[vi:24 tháng 3]] [[wa:24 di måss]] [[war:Marso 24]] [[zh:3月24日]] 2140 64310 2007-01-12T12:07:27Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:25 meert]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1930]] Li paytexta Ermenîstan "Rêya Taze" dest bi weşana xwe kir. *[[1976]] Serokê Serhildana Agiriyê [[Îhsan Nûrê Paşa]] ku di sala 1927 û 1930î de pêşengiya serhildana hêrêma Agiriyê kiribû, li paytexta Îran Tehranê di encam qezayeke gumanbar de çû ser dilovaniya xwe. === Cîhan === *[[1669]] Li Sîcîlyayê çiyayê-agirîn teqiya, di karesatê de 200.000 kes mir. *[[1807]] Yekem trêna rêwîhilgir, li Îngîltereyê dest bi seferê kir. *[[1821]] [[Yewnîstan]]ê belavoka serxwebûna xwe belav kir û bû Komar. *[[1895]] Îtalyanan [[Etiyopya]] dagir kirin. *[[1896]] Olîmpiyatên modern, li Atînayê destpêkirin. *[[1915]] Yekem qezaya binê deryayê li Emerîkayê qewimî. Keştiya binê avê ya F 4 a Emerîkan lûqî avêbû. *[[1957]] Civata Aborî ya Ewropayê li Romayê hate sazkirin. == Zayîn == *[[Berî Îsal 559]] [[ZERDEŞT]] jidayik bû. *[[1611]] Gerok [[Ewliya Çelebî]] ji dayikbû. *[[1916]] Hozan [[Şêx Mihemed Emînî]] byareyî ku weke Kardox tê naskirin ji dayikbû. == Mirin == *[[1918]] Bestekarê Fransiz [[Claude Debussy]] di 56 saliya xwe de mir. *[[1966]] Kurdnasê bi navûdeng [[Rûs Mînorskî]] li bajarê Londonê çû ser dilovaniya xwe. *[[1975]] Melikê Erebîstana Siûdî [[Faysal Bîn Abdûlazîz]], ji aliyê xwarziyê xwe ve hate kuştin. == Cejn û salveger == *Salvegera jidayikbûna ZERDEŞT berî îsa 559 salî. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:25 Maart]] [[an:25 de marzo]] [[ar:25 مارس]] [[ast:25 de marzu]] [[bat-smg:Kuova 25]] [[be:25 сакавіка]] [[bg:25 март]] [[bpy:মার্চ ২৫]] [[br:25 Meurzh]] [[bs:25. mart]] [[ca:25 de març]] [[ceb:Marso 25]] [[co:25 di marzu]] [[cs:25. březen]] [[csb:25 strumiannika]] [[cv:Пуш, 25]] [[cy:25 Mawrth]] [[da:25. marts]] [[de:25. März]] [[el:25 Μαρτίου]] [[en:March 25]] [[eo:25-a de marto]] [[es:25 de marzo]] [[et:25. märts]] [[eu:Martxoaren 25]] [[fi:25. maaliskuuta]] [[fo:25. mars]] [[fr:25 mars]] [[frp:25 mârs]] [[fur:25 di Març]] [[fy:25 maart]] [[ga:25 Márta]] [[gl:25 de marzo]] [[he:25 במרץ]] [[hr:25. ožujka]] [[hu:Március 25]] [[ia:25 de martio]] [[id:25 Maret]] [[ilo:Marso 25]] [[io:25 di marto]] [[is:25. mars]] [[it:25 marzo]] [[ja:3月25日]] [[jv:25 Maret]] [[ka:25 მარტი]] [[ko:3월 25일]] [[ksh:25. Määz]] [[la:25 Martii]] [[lb:25. Mäerz]] [[lbe:25 март]] [[lmo:25 03]] [[lt:Kovo 25]] [[lv:25. marts]] [[mk:25 март]] [[ms:25 Mac]] [[nap:25 'e màrzo]] [[nds-nl:25 meert]] [[nl:25 maart]] [[nn:25. mars]] [[no:25. mars]] [[nov:25 de marte]] [[nrm:25 Mar]] [[oc:25 de març]] [[pam:Marsu 25]] [[pl:25 marca]] [[pt:25 de Março]] [[ro:25 martie]] [[ru:25 марта]] [[scn:25 di marzu]] [[sco:25 Mairch]] [[se:Njukčamánu 25.]] [[simple:March 25]] [[sk:25. marec]] [[sl:25. marec]] [[sq:25 Mars]] [[sr:25. март]] [[su:25 Maret]] [[sv:25 mars]] [[sw:25 Machi]] [[ta:மார்ச் 25]] [[te:మార్చి 25]] [[th:25 มีนาคม]] [[tl:Marso 25]] [[tr:25 Mart]] [[tt:25. Mart]] [[uk:25 березня]] [[vec:25 de marzso]] [[vi:25 tháng 3]] [[vls:25 moarte]] [[wa:25 di måss]] [[war:Marso 25]] [[zh:3月25日]] 2141 64145 2007-01-11T20:47:54Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, la, nds-nl, nrm, ta {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1982]] Li bajarê Ixdirê di encama aşûtê de 15 kes mirin === Cîhan === *[[1668]] Li Hindistanê Îngîlîzan kontrola Bombayê bi destxistin. *[[1812]] Li Caracasê erdhej çêbû, 20 hezar kes di enmaca karasatê de mirin. *[[1910]] Henri Fabre yê Fransiz, yekem car balafira deryayê îcat kir. *[[1913]] Şerê yekemîn yê Balkanan bi dawî bû. *[[1942]] Naziyan, destpêkirin cihuyan birin kampa komkirinê yên Auschwitzê. *[[1971]] Bangladeşê danazana Serxwebûna xwe belav kir. Lê belê piştî ku Bangladeşê serxwebûna xwe îlan kir, li Rojhilatê Pakistanê îcar şerê nav xweyî dest pê kir. *[[1979]] Di navbêra Îsraîl û Misirê de Peymana Aştiyê ya Camp Dawîdê hate mohir kirin. *[[1979]] Di salvegera "[[Kizildere]]"yê de bûyer çêbûn. Li Stenbolê qehwexaneyek hate gulereşandin. Di bûyerê de kesek mir. *[[1979]] Li Tirkiyê Federasyona Şifêr û Otomobîlvanan li hemu welêt biryara berxwedanê wergirt. *[[1989]] Li Yekîtiya Sovyetê hilbijartina yekemîn Boris Yeltsin qezenç kir. *[[1995]] Li navçeya Yozgat Sorgunê li ocaxeke komirê ya girêdayî Madenkariya Matsanê saet li derdora 15:30an de gaza madenê teqiya. Di encamê de 38 kes di bin xirbeyan de man, mirin û 8 karker jî birîndarbûn. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1827]] [[Ludwing Van Beethoven]] di 56 saliya xwe de mir. *[[1911]] Nivîskarê Emerîkî [[Tennessee Williams]] mir. *[[1975]] Melikê Erebîstana Siûdî di encama sûîkastekê de hate kuştin. *[[1992]] Sekreterê HEP a Farqînê [[Ahmet Turan]] hate kuştin. *[[1994]] Berendamê DEP yê şeredariya Nîzîbê [[Mehmet Şen]] bi destê kontrayan hate şehîdkirin. *[[1999]] Gerîllayê Kurd [[Şêxmûs Karakoyun]] yê bi navê kod [[Firat Amed Hûsên]], li taxa Wanê Xaçortê dikeve çembera artêşa Tirk de û di encama şer de j yana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:26 Maart]] [[an:26 de marzo]] [[ar:26 مارس]] [[ast:26 de marzu]] [[az:26 Mart]] [[be:26 сакавіка]] [[bg:26 март]] [[bn:মার্চ ২৬]] [[bpy:মার্চ ২৬]] [[br:26 Meurzh]] [[bs:26. mart]] [[ca:26 de març]] [[ceb:Marso 26]] [[co:26 di marzu]] [[cs:26. březen]] [[csb:26 strumiannika]] [[cv:Пуш, 26]] [[cy:26 Mawrth]] [[da:26. marts]] [[de:26. März]] [[el:26 Μαρτίου]] [[en:March 26]] [[eo:26-a de marto]] [[es:26 de marzo]] [[et:26. märts]] [[eu:Martxoaren 26]] [[fi:26. maaliskuuta]] [[fo:26. mars]] [[fr:26 mars]] [[frp:26 mârs]] [[fur:26 di Març]] [[fy:26 maart]] [[ga:26 Márta]] [[gl:26 de marzo]] [[he:26 במרץ]] [[hr:26. ožujka]] [[hu:Március 26]] [[ia:26 de martio]] [[id:26 Maret]] [[ilo:Marso 26]] [[io:26 di marto]] [[is:26. mars]] [[it:26 marzo]] [[ja:3月26日]] [[jv:26 Maret]] [[ka:26 მარტი]] [[ko:3월 26일]] [[ksh:26. Määz]] [[la:26 Martii]] [[lb:26. Mäerz]] [[lmo:26 03]] [[lt:Kovo 26]] [[lv:26. marts]] [[mk:26 март]] [[ms:26 Mac]] [[nap:26 'e màrzo]] [[nds-nl:26 meert]] [[nl:26 maart]] [[nn:26. mars]] [[no:26. mars]] [[nov:26 de marte]] [[nrm:26 Mar]] [[oc:26 de març]] [[pam:Marsu 26]] [[pl:26 marca]] [[pt:26 de Março]] [[ro:26 martie]] [[ru:26 марта]] [[scn:26 di marzu]] [[sco:26 Mairch]] [[se:Njukčamánu 26.]] [[simple:March 26]] [[sk:26. marec]] [[sl:26. marec]] [[sq:26 Mars]] [[sr:26. март]] [[su:26 Maret]] [[sv:26 mars]] [[sw:26 Machi]] [[ta:மார்ச் 26]] [[te:మార్చి 26]] [[th:26 มีนาคม]] [[tl:Marso 26]] [[tr:26 Mart]] [[tt:26. Mart]] [[uk:26 березня]] [[vec:26 de marzso]] [[vi:26 tháng 3]] [[wa:26 di måss]] [[war:Marso 26]] [[zh:3月26日]] 2142 64189 2007-01-12T00:30:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, nds-nl, ta, vls {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1991]] Bajarê Kerkûkê ku ji aliyê xelkê Kurd ve hatibû rizgakirin, ji aliyê rejîma Îraqê ve bi heftiyekê hate dagirkirin. Di encam dagirkirinê de bi sedan Kurd hatin kuştin, gelek ji wan jî ber bi çiyan û sînoran ve der bi derbûn. *[[1994]] Li gelemperiya Kurdistan û Tirkiyê hilbijartinên giştî çêbûn. === Cîhan === *[[1914]] Yekem car li Brûkselê xwîna mirovekî ji bo mirovekî din hate neqilkirin. *[[1924]] Kanadayê, daxûyakirin ku ew Yekîtiya Sovyetê bi fermî nas dike. *[[1950]] Hollandayê, daxûyakirin ku bi ew bi fermî Komara Gel a Çînê nas dike. *[[1970]] Li Gedîzê erdhejek bi pîvava rîşterê 9 derece de qewimî, di karesatê de 1087 kes mirin, bi hezar kes jî bê star û bê mal man. *[[1977]] Li giravên Kanaryayê, balafirên bi tîpêm KLM û Pan Am li hev qelibîn, di encamê de 583 kes mirin. *[[1997]] Li eyaleta Emerîka Kalîforniyayê 39 kesan bi hev re întîhar kirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[922]] Xwediyê gotina "En El Haq" [[Hallacê Mansûr]] hate îdamkirin. *[[1968]] Kozmonotê Sovyetê yekem mirovê derket fezayê Yurî Gagarî di 34 saliya xwe de di qazayeke balafirê de mir. *[[1999]] Gerîllayên Kurd [[Fatîh Kaya]] yê bi navê kod Zuhat Berxwedan, [[Fîkret Akar]] yê bi navê kod Mihemed, [[Nesîme Yaman]] ya bi navê kod Deîla Goyî li navçeya Amed Gencê jiyana xwe ji dest dan. {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1991]] Bajarê Kerkûkê ku ji aliyê xelkê Kurd ve hatibû rizgakirin, ji aliyê rejîma Îraqê ve bi heftiyekê hate dagirkirin. Di encam dagirkirinê de bi sedan Kurd hatin kuştin, gelek ji wan jî ber bi çiyan û sînoran ve der bi derbûn. *[[1994]] Li gelemperiya Kurdistan û Tirkiyê hilbijartinên giştî çêbûn. === Cîhan === *[[1914]] Yekem car li Brûkselê xwîna mirovekî ji bo mirovekî din hate neqilkirin. *[[1924]] Kanadayê, daxûyakirin ku ew Yekîtiya Sovyetê bi fermî nas dike. *[[1950]] Hollandayê, daxûyakirin ku bi ew bi fermî Komara Gel a Çînê nas dike. *[[1970]] Li Gedîzê erdhejek bi pîvava rîşterê 9 derece de qewimî, di karesatê de 1087 kes mirin, bi hezar kes jî bê star û bê mal man. *[[1977]] Li giravên Kanaryayê, balafirên bi tîpêm KLM û Pan Am li hev qelibîn, di encamê de 583 kes mirin. *[[1997]] Li eyaleta Emerîka Kalîforniyayê 39 kesan bi hev re întîhar kirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[922]] Xwediyê gotina "En El Haq" [[Hallacê Mansûr]] hate îdamkirin. *[[1968]] Kozmonotê Sovyetê yekem mirovê derket fezayê Yurî Gagarî di 34 saliya xwe de di qazayeke balafirê de mir. *[[1999]] Gerîllayên Kurd [[Fatîh Kaya]] yê bi navê kod Zuhat Berxwedan, [[Fîkret Akar]] yê bi navê kod Mihemed, [[Nesîme Yaman]] ya bi navê kod Deîla Goyî li navçeya Amed Gencê jiyana xwe ji dest dan. == Cejn û salveger == *'''Roja Şanoyê ya Cîhanê''' Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:27 Maart]] [[an:27 de marzo]] [[ar:27 مارس]] [[ast:27 de marzu]] [[be:27 сакавіка]] [[bg:27 март]] [[bpy:মার্চ ২৭]] [[br:27 Meurzh]] [[bs:27. mart]] [[ca:27 de març]] [[ceb:Marso 27]] [[co:27 di marzu]] [[cs:27. březen]] [[csb:27 strumiannika]] [[cv:Пуш, 27]] [[cy:27 Mawrth]] [[da:27. marts]] [[de:27. März]] [[el:27 Μαρτίου]] [[en:March 27]] [[eo:27-a de marto]] [[es:27 de marzo]] [[et:27. märts]] [[eu:Martxoaren 27]] [[fi:27. maaliskuuta]] [[fo:27. mars]] [[fr:27 mars]] [[frp:27 mârs]] [[fur:27 di Març]] [[fy:27 maart]] [[ga:27 Márta]] [[gl:27 de marzo]] [[he:27 במרץ]] [[hr:27. ožujka]] [[hu:Március 27]] [[ia:27 de martio]] [[id:27 Maret]] [[ilo:Marso 27]] [[io:27 di marto]] [[is:27. mars]] [[it:27 marzo]] [[ja:3月27日]] [[jv:27 Maret]] [[ka:27 მარტი]] [[ko:3월 27일]] [[ksh:27. Määz]] [[la:27 Martii]] [[lb:27. Mäerz]] [[lmo:27 03]] [[lt:Kovo 27]] [[mk:27 март]] [[ms:27 Mac]] [[nap:27 'e màrzo]] [[nds-nl:27 meert]] [[nl:27 maart]] [[nn:27. mars]] [[no:27. mars]] [[nov:27 de marte]] [[oc:27 de març]] [[pam:Marsu 27]] [[pl:27 marca]] [[pt:27 de Março]] [[ro:27 martie]] [[ru:27 марта]] [[scn:27 di marzu]] [[sco:27 Mairch]] [[se:Njukčamánu 27.]] [[simple:March 27]] [[sk:27. marec]] [[sl:27. marec]] [[sq:27 Mars]] [[sr:27. март]] [[su:27 Maret]] [[sv:27 mars]] [[sw:27 Machi]] [[ta:மார்ச் 27]] [[te:మార్చి 27]] [[th:27 มีนาคม]] [[tl:Marso 27]] [[tr:27 Mart]] [[tt:27. Mart]] [[uk:27 березня]] [[vec:27 de marzso]] [[vi:27 tháng 3]] [[vls:27 moarte]] [[wa:27 di måss]] [[war:Marso 27]] [[zh:3月27日]] 2143 64236 2007-01-12T05:03:31Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, la, nds-nl, ta {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1994]] Hêzên dewletê bi darê zorê koricitî li ser gundiyên Bêavî û Basûkê yên ser bi Şirnexê ferz kir. Lê dema ku gundiyan ev yek qebûl nekirin, gund dan ber bombeyan û di encama bombebaranê de 41 kesên Kurd jiyan xwe ji dest dan. === Cîhan === *[[1798]] Komara Swîsreyê hate damezirandin. *[[1965]] Li Arjantînê derbeya leşkerî pêk hat. *[[1972]] Piştî 20 salan yekem car destûra derbasbûnê ji Berlîna Rojava ber bi Berlîna Rojhilat ve hate dayîn. *[[1973]] Piştî peyman agirbestê ya 27 kanunê ya di navbêra Vîetnam û Emerîkayê de hêzên Emerîkayê di 29 Adarê de Vîetnamê terikandin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1910]] Helbestvanê Kurd [[Şêx Evdirehmanê Axtepî]] çû ser dilovaniya xwedê. *[[1939]] Serokê baskê leşkerî yê Hamasê [[Muhyedîn Eş-Şerîf]] ji aliyê sîxûrên MOSADê ve hate kuştin. *[[1989]] Parlementerê Sêrt yê ANAPê [[İdris Arikan]], li parlemena Tirkiyê parlementerê Sêrt yê DYPê [[Abdülrezzak Ceylan]] bi demançê kuşt. *[[1991]] Fermandarê [[ARGK]]ê [[Haydar Altun]] li Botanê dîlket destê leşkeran û piştre jî hate şehîdkirin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:29 Maart]] [[an:29 de marzo]] [[ar:29 مارس]] [[ast:29 de marzu]] [[be:29 сакавіка]] [[bg:29 март]] [[bpy:মার্চ ২৯]] [[br:29 Meurzh]] [[bs:29. mart]] [[ca:29 de març]] [[ceb:Marso 29]] [[co:29 di marzu]] [[cs:29. březen]] [[csb:29 strumiannika]] [[cv:Пуш, 29]] [[cy:29 Mawrth]] [[da:29. marts]] [[de:29. März]] [[el:29 Μαρτίου]] [[en:March 29]] [[eo:29-a de marto]] [[es:29 de marzo]] [[et:29. märts]] [[eu:Martxoaren 29]] [[fi:29. maaliskuuta]] [[fo:29. mars]] [[fr:29 mars]] [[frp:29 mârs]] [[fur:29 di Març]] [[fy:29 maart]] [[ga:29 Márta]] [[gl:29 de marzo]] [[he:29 במרץ]] [[hr:29. ožujka]] [[hu:Március 29]] [[ia:29 de martio]] [[id:29 Maret]] [[ilo:Marso 29]] [[io:29 di marto]] [[is:29. mars]] [[it:29 marzo]] [[ja:3月29日]] [[jv:29 Maret]] [[ka:29 მარტი]] [[ko:3월 29일]] [[ksh:29. Määz]] [[la:29 Martii]] [[lb:29. Mäerz]] [[lmo:29 03]] [[lt:Kovo 29]] [[mk:29 март]] [[ms:29 Mac]] [[nap:29 'e màrzo]] [[nds-nl:29 meert]] [[nl:29 maart]] [[nn:29. mars]] [[no:29. mars]] [[nov:29 de marte]] [[oc:29 de març]] [[pam:Marsu 29]] [[pl:29 marca]] [[pt:29 de Março]] [[ro:29 martie]] [[ru:29 марта]] [[scn:29 di marzu]] [[sco:29 Mairch]] [[se:Njukčamánu 29.]] [[simple:March 29]] [[sk:29. marec]] [[sl:29. marec]] [[sq:29 Mars]] [[sr:29. март]] [[su:29 Maret]] [[sv:29 mars]] [[sw:29 Machi]] [[ta:மார்ச் 29]] [[te:మార్చి 29]] [[th:29 มีนาคม]] [[tl:Marso 29]] [[tr:29 Mart]] [[tt:29. Mart]] [[uk:29 березня]] [[vec:29 de marzso]] [[vi:29 tháng 3]] [[wa:29 di måss]] [[war:Marso 29]] [[zh:3月29日]] 2144 64221 2007-01-12T04:02:06Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, la, nds-nl, nov, ta {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[2000]] Heyetek ji Meclîsa Parlementerên Konsey Ewropayê hate Amedê. Serokê heyetê parlementerê Macar Andres Barsoniy bersiv da gotinên Bûlent Ecevît ên weke "Li herêmê pirsgirêka Kurdî tune, pirsgirêka feodal heye. Barsoniy got, "Hûn navê wê çi lê dikin bikin, li herêmê pirsgirêkek heye û divê ev pirsgirêk were çareserkirin. === Cîhan === *[[1839]] Şerê navxweyî yê Spanyayê bi dawî bû. *[[1866]] Yekem ambulans dest bi kar kir. *[[1917]] Osmaniyan, cihuyan ji Telavîvê derxistin. *[[1933]] Li hemberî Cihuyan û maxazayên wan kampanya çalakiyên boykotkirinê hate destpêkirin. *[[1949]] Tirkiye, Îsraîlê bi fermî nas kir. *[[1963]] Cevdet Sunay, weke Serokkomarê Tirkiyê hate hilbijartin. *[[1977]] Li giravên Kanaryayê qezaya herî mezin ya di dîroka hewatiyê de qewimî. Du balafirên jûmbo tîpê Boeing-747 ên girêdayî rêyên hewayî ya KLM û PanAmê li hev qelibîn û di encama qazayê de 574 kes mirin û 70 kes bi birîndarî rizgar bûn. *[[1994]] Li Îtalyayê hilbijartinên giştî çê bûn. Di hilbijartinan de Serokê Tevgera bi meyla rastgir ya bi navê "Forza Italya" (Haydê Îtalya) Silvio Berlusconi qezenç kir. *[[1995]] Li Fransayê hilbijartin hatin çêkirin, di hilbijartinan de kevinparêz bi ser ketin. *[[1999]] [[NATO]]yê çeperên Sirban bombebaran kir. == Zayîn == *[[1868]] Nivîskarê Rus [[Maksim Gorki]] jidayik bû. == Mirin == *[[1941]] Nivîskara Îngîlîz ya jin [[Wirginia Wolf]] întîhar kir. *[[1943]] Bestekarê mezin ê Rus [[Sergei Rahmaninov]] li Kaliforniyayê mir. *[[1969]] 34emîn Serokê kevin ê Dewletên Yekbûyî yên Emerîkayê General [[Dwight Eisenhower]] di 79 saliya xwe de mir. *[[1980]] Di berxwedana Şikestûnê de [[Ahmet Kurt]], [[Mehmet Kurt]] û [[Salman Dogru]] şehîd ketin. *[[1986]] Fermandarê Hêza Rizgariya Kurdistan [[HRK]]ê [[Mahsum Korkmaz]] (Egîd) li çiyayê Gabarê şehîd ket. == Cejn û salveger == *Şehîdbûna Fermandarê mezin ê Hêza Rizgariya Kurdistan [[HRK]]ê [[Mahsum Korkmaz]] (Egîd) li çiyayê Gabarê. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:28 Maart]] [[an:28 de marzo]] [[ar:28 مارس]] [[ast:28 de marzu]] [[be:28 сакавіка]] [[bg:28 март]] [[bpy:মার্চ ২৮]] [[br:28 Meurzh]] [[bs:28. mart]] [[ca:28 de març]] [[ceb:Marso 28]] [[co:28 di marzu]] [[cs:28. březen]] [[csb:28 strumiannika]] [[cv:Пуш, 28]] [[cy:28 Mawrth]] [[da:28. marts]] [[de:28. März]] [[el:28 Μαρτίου]] [[en:March 28]] [[eo:28-a de marto]] [[es:28 de marzo]] [[et:28. märts]] [[eu:Martxoaren 28]] [[fi:28. maaliskuuta]] [[fo:28. mars]] [[fr:28 mars]] [[frp:28 mârs]] [[fur:28 di Març]] [[fy:28 maart]] [[ga:28 Márta]] [[gl:28 de marzo]] [[he:28 במרץ]] [[hr:28. ožujka]] [[hu:Március 28]] [[ia:28 de martio]] [[id:28 Maret]] [[ilo:Marso 28]] [[io:28 di marto]] [[is:28. mars]] [[it:28 marzo]] [[ja:3月28日]] [[jv:28 Maret]] [[ka:28 მარტი]] [[ko:3월 28일]] [[ksh:28. Määz]] [[la:28 Martii]] [[lb:28. Mäerz]] [[lmo:28 03]] [[lt:Kovo 28]] [[lv:28. marts]] [[mk:28 март]] [[ms:28 Mac]] [[nap:28 'e màrzo]] [[nds-nl:28 meert]] [[nl:28 maart]] [[nn:28. mars]] [[no:28. mars]] [[nov:28 de marte]] [[oc:28 de març]] [[pam:Marsu 28]] [[pl:28 marca]] [[pt:28 de Março]] [[ro:28 martie]] [[ru:28 марта]] [[scn:28 di marzu]] [[sco:28 Mairch]] [[se:Njukčamánu 28.]] [[simple:March 28]] [[sk:28. marec]] [[sl:28. marec]] [[sq:28 Mars]] [[sr:28. март]] [[su:28 Maret]] [[sv:28 mars]] [[sw:28 Machi]] [[ta:மார்ச் 28]] [[te:మార్చి 28]] [[th:28 มีนาคม]] [[tl:Marso 28]] [[tr:28 Mart]] [[tt:28. Mart]] [[uk:28 березня]] [[vec:28 de marzso]] [[vi:28 tháng 3]] [[wa:28 di måss]] [[war:Marso 28]] [[zh:3月28日]] 2145 64294 2007-01-12T09:58:07Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, la, nds-nl, ta {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1948]] Li Bexdayê Kovara "[[NIZAR]]" dest bi weşana xwe kir. Kovar ji du heftiyan carekê ji aliyê Eladdîn Sucadî ve dihate weşandin. *[[1995]] Televîzyona Kurdî [[MED-TV]]'yê dest bi weşana xwe ya ceribandinê kir. === Cîhan === *[[1912]] Sultanê dewleta Fasê [[Mulay Hafid]], peymanek mohir kir ku li gorî vê peymanê welatê wî dikeve bin desthilatiya Fransayê. *[[1944]] Balafirên Îngîlîz, Neirenbergê bombe kirin. *[[1945]] Rusya, Avusturyayê dagir kir. *[[1955]] Îngîltere tevlî pakta Îraq û Tirkiyê bû. *[[1972]] Vîetnama Bakûr, Vîetnama Başûr dagir kir. *[[1976]] 30 Adarê weke `''roja xakê''` ya Fîlîstînê hate îlankirin. Her sal di 30 adarê de Fîlîstînî vê rojê weke roja Axa Niştiman pîroz dikin. *[[1981]] Li Waşintinê li hemberî Serokê Dewletên Yekbûyî yên Emerîkayê [[Ronald Reagan]] sûîkastek çêbû. Di sûîkastê de Reagen bi birîndarî rizgar bû. Tê îdîakirin ku sûîkast ji aliyê Neo-Naziyekî ve hatiye kirin. *[[1998]] [[Koçaryan]], ji serokdewletiya Ermenîstanê re hate hilbijartin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1925]] Feylezof, perwerdekar, zanyar, hunermend û nivîskar, her wiha sazumankarê antropozofîtê Rudolf Steiner, li bajarê Swîsre Baselê mir. *[[1948]] Serokê Şoreşa Hindistanê [[Mahatma Gandhi]] li Delhiya Nû hate kuştin. *[[1972]] Sazûmankarê Partiya [[THKP-C]] Mahir Çayan û hevalên wî li Kizildereyê hatin kuştin. *[[1992]] Melle Ebdulalahê Timoxî mir *[[1994]] Endamê [[DEP]]ê Ahmet Tekeş hate qetilkirin. *[[1995]] Endamê [[HADEP]] a Samandag a Hatayê [[Mehmet Latîfecî]] bi êrîşeke çekdarî hate kuştin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:30 Maart]] [[an:30 de marzo]] [[ar:30 مارس]] [[ast:30 de marzu]] [[be:30 сакавіка]] [[bg:30 март]] [[bpy:মার্চ ৩০]] [[br:30 Meurzh]] [[bs:30. mart]] [[ca:30 de març]] [[ceb:Marso 30]] [[co:30 di marzu]] [[cs:30. březen]] [[csb:30 strumiannika]] [[cv:Пуш, 30]] [[cy:30 Mawrth]] [[da:30. marts]] [[de:30. März]] [[el:30 Μαρτίου]] [[en:March 30]] [[eo:30-a de marto]] [[es:30 de marzo]] [[et:30. märts]] [[eu:Martxoaren 30]] [[fi:30. maaliskuuta]] [[fo:30. mars]] [[fr:30 mars]] [[frp:30 mârs]] [[fur:30 di Març]] [[fy:30 maart]] [[ga:30 Márta]] [[gl:30 de marzo]] [[he:30 במרץ]] [[hr:30. ožujka]] [[hu:Március 30]] [[ia:30 de martio]] [[id:30 Maret]] [[ilo:Marso 30]] [[io:30 di marto]] [[is:30. mars]] [[it:30 marzo]] [[ja:3月30日]] [[jv:30 Maret]] [[ka:30 მარტი]] [[ko:3월 30일]] [[ksh:30. Määz]] [[la:30 Martii]] [[lb:30. Mäerz]] [[lmo:30 03]] [[lt:Kovo 30]] [[mk:30 март]] [[ms:30 Mac]] [[nap:30 'e màrzo]] [[nds-nl:30 meert]] [[nl:30 maart]] [[nn:30. mars]] [[no:30. mars]] [[nov:30 de marte]] [[oc:30 de març]] [[pam:Marsu 30]] [[pl:30 marca]] [[pt:30 de Março]] [[ro:30 martie]] [[ru:30 марта]] [[scn:30 di marzu]] [[sco:30 Mairch]] [[se:Njukčamánu 30.]] [[simple:March 30]] [[sk:30. marec]] [[sl:30. marec]] [[sq:30 Mars]] [[sr:30. март]] [[su:30 Maret]] [[sv:30 mars]] [[sw:30 Machi]] [[ta:மார்ச் 30]] [[te:మార్చి 30]] [[th:30 มีนาคม]] [[tl:Marso 30]] [[tr:30 Mart]] [[tt:30. Mart]] [[uk:30 березня]] [[vec:30 de marzso]] [[vi:30 tháng 3]] [[wa:30 di måss]] [[war:Marso 30]] [[zh:3月30日]] 2146 66388 2007-01-24T22:12:44Z JAnDbot 575 روبوت مسح: [[mt:Marzu 31]] {{adar}} <!--navê mehê, mînak --> == Bûyer == === Kurdistan === *[[1947]] Serokê Komara Kurdistanê ya Mahabadê [[Qazî Muhammed]], Wezîrê Parastinê yê Komarê [[Mihemed Hûseynê Seyfî Qazî]], û endamê parlemena Îranê [[Sadrî Qazî]] ku di heman demê de biryarê [[Qazî Mihemed]] bû, li Meydana Çarçira ya Komara Mahabadê hatibû îlan kirin, hatin dardekirin. Ev dîrok li gorî salnemya Seyfî dibe, 10ê meha 1ê 1326. === Cîhan === *[[1651]] Li Perûyê erdhejek dijwar qewimî. *[[1745]] Cihu ji Pragê hatin dertixûbkirin. *[[1880]] Cara yekem bi temamî bi elektrîkê bajar hate rohnayîkirin. *[[1889]] Kûleya Eyfer ya li payexta Fransa Parîsê hate vekirin. *[[1918]] Ji bo sûdwergirtina ji tava-rojê pergala katjimêra havînê cara yekem li Emerîkayê hate pêkanîn. *[[1923]] Yekem maratona dansê li New Yorkê 27 saetan hate kirin. *[[1948]] Endamên rêxistina kontr-gerîlla Hanagahê trena Hayfa-Yafayê rûxandin, di encama bûyerê de 40 Fîlîstînî mirin. *[[1986]] Balafira Rêyên-hawayê ya Meksîkayê, Boeing 727 kete xwarê, 167 kes mirin. *[[1991]] Xelkê Başûrê Kurdistanê jiber êrîşên dewleta Îraqê, dest bi koçberiyeke mezin kirin ku bi milyonan kes ji cîh û warên xwe bûn û derketin dervehî sînoran. *[[1991]] Pakta Varşova hate fesihkirin. *[[1992]] Konseya Ewlekariyê ya Neteweyên Yekbûyî, firotina lewazimên leşkerî û balafiran li Lîbyayê qedexe kir. *[[1991]] Li Tirkiyê 10 hezar û 500 karkerên endamê Sendîkaya Hava-Îşê dest bi grevê kirin. *[[2000]] Aş û dûman ji [[Ûsû|Ûsûyê]] derket. == Zayîn == *[[1596]] [[René Descartes]] jidayîk bû. *[[1727]] [[Isaac Newton]] jidayîk bû. *[[1809]] Nîkolay [[Vasîlyevîç Gogol]] jidayîk bû. *[[1978]] [[Tony Yayo]], rapvanekî emerîkî, li [[New York City]] jidayîk bû. == Mirin == *[[1980]] Nivîskarê Frensî û hebûnparêz (varoluşçu) feylezof [[Jean-Paul Sartre]] mir. == Cejn û salveger == *Roja bîranîna Şehîdên Kurdistanê Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:31 Maart]] [[an:31 de marzo]] [[ar:31 مارس]] [[ast:31 de marzu]] [[be:31 сакавіка]] [[bg:31 март]] [[bpy:মার্চ ৩১]] [[br:31 Meurzh]] [[bs:31. mart]] [[ca:31 de març]] [[ceb:Marso 31]] [[co:31 di marzu]] [[cs:31. březen]] [[csb:31 strumiannika]] [[cv:Пуш, 31]] [[cy:31 Mawrth]] [[da:31. marts]] [[de:31. März]] [[el:31 Μαρτίου]] [[en:March 31]] [[eo:31-a de marto]] [[es:31 de marzo]] [[et:31. märts]] [[eu:Martxoaren 31]] [[fi:31. maaliskuuta]] [[fo:31. mars]] [[fr:31 mars]] [[frp:31 mârs]] [[fur:31 di Març]] [[fy:31 maart]] [[ga:31 Márta]] [[gl:31 de marzo]] [[he:31 במרץ]] [[hr:31. ožujka]] [[hu:Március 31]] [[ia:31 de martio]] [[id:31 Maret]] [[ilo:Marso 31]] [[io:31 di marto]] [[is:31. mars]] [[it:31 marzo]] [[ja:3月31日]] [[jv:31 Maret]] [[ka:31 მარტი]] [[ko:3월 31일]] [[ksh:31. Määz]] [[la:31 Martii]] [[lb:31. Mäerz]] [[lmo:31 03]] [[lt:Kovo 31]] [[lv:31. marts]] [[mk:31 март]] [[ms:31 Mac]] [[nap:31 'e màrzo]] [[nds-nl:31 meert]] [[nl:31 maart]] [[nn:31. mars]] [[no:31. mars]] [[nov:31 de marte]] [[oc:31 de març]] [[pam:Marsu 31]] [[pl:31 marca]] [[pt:31 de Março]] [[ro:31 martie]] [[ru:31 марта]] [[scn:31 di marzu]] [[sco:31 Mairch]] [[simple:March 31]] [[sk:31. marec]] [[sl:31. marec]] [[sq:31 Mars]] [[sr:31. март]] [[sv:31 mars]] [[sw:31 Machi]] [[ta:மார்ச் 31]] [[te:మార్చి 31]] [[th:31 มีนาคม]] [[tl:Marso 31]] [[tr:31 Mart]] [[tt:31. Mart]] [[uk:31 березня]] [[vec:31 de marzso]] [[vi:31 tháng 3]] [[wa:31 di måss]] [[war:Marso 31]] [[zh:3月31日]] 2147 65916 2007-01-22T10:32:52Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल १]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1942]] - Kovara "RONAHÎ" dest bi weşana xwe kir. Berpirsiyarê kovarê [[Celadet Alî Bedirxan]] bû. *[[1968]] - Kovara [[Gulîstan]] ku ji aliyê [[Cîgerxwîn]] ve di hat weşandin, dest bi weşanê kir. *[[1980]] - 58 mahkum ji [[Girtîgeha Wanê]] reviyan. *[[1991]] - [[Rakirina qedexeya li ser firîna balafirên artêşa Iraqê]]. Balafiran careke din bombe barand ser erda Kurdistanê. === Cîhan === *[[1793]] Li Japonyayê Volqana Unsen teqiya; 53.000 kes mirin. *[[1866]] Dewletên Yekbûyî yên Emerîkayê yekem satalayta meterolojiyê şand hewayê. *[[1889]] Yekem makîneya şoştina firaxan, li Chicagoyê hate firotin. *[[1910]] Li Arnavûdê, li hemberî Dewleta Osmaniyan îsyanê destpêkir. *[[1921]] Li Fîlîpînan agir derket: 15.000 kes bê mal man. *[[1939]] Nijadperestên di serokatiya Franco de ketin Madrîdê û bi awayekî fermî beyankirin wan şer qezenç kiriye. Di [[17`ê tîrmehê]] de di serokatiya General [[Franco]] de serhildaneke leşkerî ku weke «~tevgera 14 Tîrmehê~» ango şerê navxweyî tê zanîn, destpê kir. Serhildana leşkerî ya di serokatiya General Franco de, di [[1`ê nîsanê]] de bi merasîma felatê bi dawî bû û di 29`ê îlona 1936an de jî Franco bû serokê rêvebiriya nijadperest. *[[1950]] Neteweyê Yekbûyî, plana ku dibêje ''«~bila Quds bibe du beş~»'' qebûl kir. *[[1974]] Ayetullah Humeynî, li Îranê banga Komara Îslamî kir. *[[1979]] Li Îranê Komara Îslamî hate îlankirin. *[[1979]] Li Îranê l referandûm çêbû. Piraniya xelkê li Îranê ji bo rejîma Îslamî dengê xwe bi karanî û Îran bû Komareke Îslamî. == Zayîn == *[[1937]] Derhêner, lîstikvan û sînemavanê navdar, [[Yilmaz Guney]] li Edeneyê ji dayik bû. == Mirin == *[[1994]] Endamê [[DEP]] a Amedê [[Fazli Akay]] hate kuştin. == Cejn û salveger == *1-7 Nîsanê Heftiya têkoşîna li hemberî nexweşiya Kanserê ye~! Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:1 April]] [[an:1 d'abril]] [[ar:1 أبريل]] [[ast:1 d'abril]] [[be:1 красавіка]] [[bg:1 април]] [[bpy:এপ্রিল ১]] [[br:1añ Ebrel]] [[bs:1. april]] [[ca:1 d'abril]] [[ceb:Abril 1]] [[co:1 d'aprile]] [[cs:1. duben]] [[csb:1 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 1]] [[cy:1 Ebrill]] [[da:1. april]] [[de:1. April]] [[el:1 Απριλίου]] [[en:April 1]] [[eo:1-a de aprilo]] [[es:1 de abril]] [[et:1. aprill]] [[eu:Apirilaren 1]] [[fi:1. huhtikuuta]] [[fiu-vro:1. mahlakuu päiv]] [[fo:1. apríl]] [[fr:1er avril]] [[frp:1ér avril]] [[fur:1 di Avrîl]] [[fy:1 april]] [[ga:1 Aibreán]] [[gd:1 an Giblean]] [[gl:1 de abril]] [[he:1 באפריל]] [[hi:1 अप्रैल]] [[hr:1. travnja]] [[hu:Április 1]] [[ia:1 de april]] [[id:1 April]] [[ie:1 april]] [[ilo:Abril 1]] [[io:1 di aprilo]] [[is:1. apríl]] [[it:1 aprile]] [[ja:4月1日]] [[jv:1 April]] [[ka:1 აპრილი]] [[ko:4월 1일]] [[ksh:1. Apprill]] [[la:1 Aprilis]] [[lb:1. Abrëll]] [[li:1 april]] [[lmo:01 04]] [[lt:Balandžio 1]] [[mk:1 април]] [[ms:1 April]] [[nap:1 'e abbrile]] [[nds-nl:1 april]] [[new:अप्रिल १]] [[nl:1 april]] [[nn:1. april]] [[no:1. april]] [[nov:1 de aprile]] [[nrm:1 Avri]] [[oc:1èr d'abril]] [[pam:Abril 1]] [[pl:1 kwietnia]] [[pt:1 de Abril]] [[ro:1 aprilie]] [[ru:1 апреля]] [[scn:1 di aprili]] [[sco:1 Aprile]] [[simple:April 1]] [[sk:1. apríl]] [[sl:1. april]] [[sq:1 Prill]] [[sr:1. април]] [[su:1 April]] [[sv:1 april]] [[sw:1 Aprili]] [[ta:ஏப்ரல் 1]] [[te:ఏప్రిల్ 1]] [[th:1 เมษายน]] [[tl:Abril 1]] [[tr:1 Nisan]] [[tt:1. Äpril]] [[uk:1 квітня]] [[ur:1 اپریل]] [[vec:1 de apriłe]] [[vi:1 tháng 4]] [[vls:1 april]] [[wa:1î d' avri]] [[war:Abril 1]] [[zh:4月1日]] 2148 66091 2007-01-23T07:06:04Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल २]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1995]] Li Başûrê Kurdistanê, di dema operasyona artêşa Tirk ya bi navê «~Çelîk~» de 7 cotkarên Kurd ku li ser rê bûn û dixwestin biçin navçeya [[Sersingê]], ji aliyê leşkerên Tirk ve hatin serjêkirin. *[[2002]] Damezirandina Partiya Çareseriya Demokratîk ya Kurdistan [[PÇDK]]ê li bajarê Brûkselê bi civîneke çapemeniyê hate îlankirin. === Cîhan === *[[1845]] Bezm-î Alem Valîde Sultan, ji bo musilmanên feqîr yekem nexweşxaneya sîvîl ya bi navê "nexweşxaneya Gureba" ji xizmêtê re vekir. *[[1970]] Serxwebûna Katarê hate îlankirin. *[[1902]] Yekemîn Sînema hate damezrandin. *[[1922]] Stalîn bû sekreterê giştî yê Partiya Komînîst a Yekîtiya Sovyetê. *[[1962]] Yekem filîmê derhênerê Ûrisî, Andrey Tarkovskî, "Zarokiya Îvan" li Ûris hate nîşadan. Ji awirê hûnera sînemayê ev filîm pir girînge û filîmê mezûniyeta Tarkovskî ye jî. *[[1973]] Leşkerên Îsraîlê li ser Beyrûdê operasyon lidarxistin. Di operasyonê de 3 serokê Rêxistina Rizgariya Fîlîstînê hatin kuştin. Li ser vê yekê li Lûbnanê xwepêşdanên berfireh ên piştgiriya bi Fîlîstînê re hatin lidarxistin. *[[1982]] Piştî ku Arjantînê giravên Falklandê dagir kir, di 2 nîsan û 14 hezîranê de di navbêra Îngîltere û Arjantînê de şerê Falklandê derket. *[[1985]] Îsraîlê de di berdêla ku Fîlîstîniyan 3 leşkerên Îsraîlê serbest berdan 1100 Fîlîstînî serbest berdan. == Zayîn == *[[1725]] [[Oldar]], [[nivîskar]], [[leşker]], [[sîxûr]], [[dîplomat]] û maceraperestê [[Îtalya]] [[Giovanni Giacomo]] li Casanovayê jidayikbû. *[[1840]] [[Émile Zola]], nivîskarê fransî li [[Paris|Parîsê]] jidayîkbû. == Mirin == *[[1948]] Çîroknûs [[Sabbahttîn Elî]] bi komployekê hate kuştin. *[[1994]] Reveberê [[DEP]] a Şemzînanê [[Kazim Sîgîn]] hate kuştin. *[[2001]] Gerîllayê Kurd [[Mûslûm Aslan]] yê bi navê kod Serkeftin yê eslê xwe ji Efrînê, li çiyayên Garê jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:2 April]] [[an:2 d'abril]] [[ar:2 إبريل]] [[ast:2 d'abril]] [[az:2 Aprel]] [[be:2 красавіка]] [[bg:2 април]] [[bpy:এপ্রিল ২]] [[br:2 Ebrel]] [[bs:2. april]] [[ca:2 d'abril]] [[ceb:Abril 2]] [[co:2 d'aprile]] [[cs:2. duben]] [[csb:2 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 2]] [[cy:2 Ebrill]] [[da:2. april]] [[de:2. April]] [[el:2 Απριλίου]] [[en:April 2]] [[eo:2-a de aprilo]] [[es:2 de abril]] [[et:2. aprill]] [[eu:Apirilaren 2]] [[fi:2. huhtikuuta]] [[fo:2. apríl]] [[fr:2 avril]] [[frp:2 avril]] [[fur:2 di Avrîl]] [[fy:2 april]] [[ga:2 Aibreán]] [[gd:2 an Giblean]] [[gl:2 de abril]] [[he:2 באפריל]] [[hi:2 अप्रैल]] [[hr:2. travnja]] [[hu:Április 2]] [[ia:2 de april]] [[id:2 April]] [[ie:2 april]] [[ilo:Abril 2]] [[io:2 di aprilo]] [[is:2. apríl]] [[it:2 aprile]] [[ja:4月2日]] [[jv:2 April]] [[ka:2 აპრილი]] [[ko:4월 2일]] [[ksh:2. Apprill]] [[la:2 Aprilis]] [[lb:2. Abrëll]] [[li:2 april]] [[lmo:02 04]] [[lt:Balandžio 2]] [[mk:2 април]] [[ms:2 April]] [[nap:2 'e abbrile]] [[nds-nl:2 april]] [[new:अप्रिल २]] [[nl:2 april]] [[nn:2. april]] [[no:2. april]] [[nov:2 de aprile]] [[nrm:2 Avri]] [[oc:2 d'abril]] [[os:2 апрелы]] [[pam:Abril 2]] [[pl:2 kwietnia]] [[pt:2 de Abril]] [[ro:2 aprilie]] [[ru:2 апреля]] [[scn:2 di aprili]] [[sco:2 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 2.]] [[simple:April 2]] [[sk:2. apríl]] [[sl:2. april]] [[sq:2 Prill]] [[sr:2. април]] [[su:2 April]] [[sv:2 april]] [[sw:2 Aprili]] [[ta:ஏப்ரல் 2]] [[te:ఏప్రిల్ 2]] [[th:2 เมษายน]] [[tl:Abril 2]] [[tr:2 Nisan]] [[tt:2. Äpril]] [[uk:2 квітня]] [[ur:2 اپریل]] [[vec:2 de apriłe]] [[vi:2 tháng 4]] [[wa:2 d' avri]] [[war:Abril 2]] [[zh:4月2日]] 2149 66094 2007-01-23T07:26:28Z Escarbot 482 روبوت إضافة: nds-nl, new, nrm, vls {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1914]] Komîteya ya Tirk ya bi navê Îtîhad Terakî ji bo perçiqandina serhildanên Kurd li hev civiya. *[[1959]] Rojnameya bi navê «~Xebat~» yekem hejmara xwe li Başûrê Kurdistanê derxist. *[[2002]] Partiya Karkerên Kurdistan [[PKK]], 8emîn Kongreya xwe li darxist û navê danî Kongreya Azadî û Demokrasiya Kurdistan [[KADEK]]. Encamên Kongreyê di 16 Nîsanê de li paytexta Belçîka Brûkselê bi civîneke çapemeniyê ji rayagiştî re hate eşkerekirin. === Cîhan === *[[1905]] Li Hindistanê erdhej çêbû~: 20 hezar kes mirin. *[[1920]] Li Qudsê şerê Ereb û Cihuyan. *[[1953]] Keştiya binavê ya Dumlipinar ya Tirkan niqû bin avê bû, 88 leşkerên Tirk ên deryavan mirin. *......Belavoka serxwebûnê ya [[Senegal]]ê hate eşkerekirin. == Zayîn == *[[1949]] Serokê Giştî yê [[PKK]]ê [[Abdullah Ocalan]] ji dayikbû. == Mirin == *[[1847]] Bestekar [[Johann Brahms]] mir. *[[1968]] Yek ji serokên têkoşîna bê fermaniya sîvîl û mafên mirovan [[Martin Luther King]] di 39 saliya xwe de li Memphisê hat bidarvekirin. Luther, li Emerîkayê serokatiya tevgera ku mafên welatiyan di parazê, dikir. Martin Luther King bi merasîmeke ku 150 hezar keş beşdar bibûn, hate definkirin. *[[1979]] Serokdewletê Pakistanê yê ji desthilatdariyê hatibû xistin, [[Zulfikar Ali Butto]] hate bi darvekirin. *[[1994]] Kuştineke faîlê wê nediyar pêkhat. Li Batmanê di encama êrîşeke çekdarî de Şerîf Gezer ê 18 salî û [[Suleyman Yigit]] ê 17 salî jiyana xwe ji dest dan. *[[1997]] Serokê Giştî yê Partiya Tevgera Neteweperst [[MHP]]ê [[Alparslan Turkeş]] mir. == Cejn û salveger == '''*Rojbûna Serokê Gelê Kurd [[Abdullah Ocalan]]!''' Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:4 April]] [[an:4 d'abril]] [[ang:4 Ēastermōnaþ]] [[ar:4 إبريل]] [[ast:4 d'abril]] [[be:4 красавіка]] [[bg:4 април]] [[bpy:এপ্রিল ৪]] [[br:4 Ebrel]] [[bs:4. april]] [[ca:4 d'abril]] [[ceb:Abril 4]] [[co:4 d'aprile]] [[cs:4. duben]] [[csb:4 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 4]] [[cy:4 Ebrill]] [[da:4. april]] [[de:4. April]] [[el:4 Απριλίου]] [[en:April 4]] [[eo:4-a de aprilo]] [[es:4 de abril]] [[et:4. aprill]] [[eu:Apirilaren 4]] [[fi:4. huhtikuuta]] [[fo:4. apríl]] [[fr:4 avril]] [[frp:4 avril]] [[fur:4 di Avrîl]] [[fy:4 april]] [[ga:4 Aibreán]] [[gd:4 an Giblean]] [[gl:4 de abril]] [[he:4 באפריל]] [[hi:4 अप्रैल]] [[hr:4. travnja]] [[hu:Április 4]] [[ia:4 de april]] [[id:4 April]] [[ie:4 april]] [[ilo:Abril 4]] [[io:4 di aprilo]] [[is:4. apríl]] [[it:4 aprile]] [[ja:4月4日]] [[jv:4 April]] [[ka:4 აპრილი]] [[ko:4월 4일]] [[ksh:4. Apprill]] [[la:4 Aprilis]] [[lb:4. Abrëll]] [[li:4 april]] [[lmo:04 04]] [[lt:Balandžio 4]] [[mk:4 април]] [[ms:4 April]] [[nap:4 'e abbrile]] [[nds-nl:4 april]] [[new:अप्रिल ४]] [[nl:4 april]] [[nn:4. april]] [[no:4. april]] [[nov:4 de aprile]] [[nrm:4 Avri]] [[oc:4 d'abril]] [[os:4 апрелы]] [[pam:Abril 4]] [[pl:4 kwietnia]] [[pt:4 de Abril]] [[ro:4 aprilie]] [[ru:4 апреля]] [[scn:4 di aprili]] [[sco:4 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 4.]] [[simple:April 4]] [[sk:4. apríl]] [[sl:4. april]] [[sq:4 Prill]] [[sr:4. април]] [[su:4 April]] [[sv:4 april]] [[sw:4 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 4]] [[th:4 เมษายน]] [[tl:Abril 4]] [[tr:4 Nisan]] [[tt:4. Äpril]] [[uk:4 квітня]] [[ur:4 اپریل]] [[vec:4 de apriłe]] [[vi:4 tháng 4]] [[vls:4 april]] [[wa:4 d' avri]] [[war:Abril 4]] [[zh:4月4日]] [[zh-yue:4月4日]] 2150 66099 2007-01-23T07:44:37Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल ३]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1925]] Solxan û Muş ket destê hêzên [[Şêx Seîd]]. *[[1959]] Weşanên [[PDK]]ê 'Xebat' û 'Azadî' dest bi weşanê kirin. *[[1976]] Li Bazîd û gundên wê erdhejek qewimî. Di erdhejê de 5 kes mirin û 80 mal wêran bûn. *[[1994]] Piştî ku [[Hatîb Dîcle]] û [[Orhan Dogan]] bi awayekî dij-kanûnî hatin binçavkirin, mafê destnadana parlementerên din ên [[DEP]]ê jî hate rakirin û hatin binçavkirin. === Cîhan === *[[1933]] Yekem car balafirek di ser girê [[Everest]]ê derbasbû. *[[1975]] Pêşbirkvanê Rusî [[Anatolî Karpov]] bû şampiyonê satrancê yê cîhanê. *[[1978]] Îsraîlê diyar kir ku ewê leşkerên yên li Libnanê vekişîne. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1994]] Li navçeya Şernex Cizîrê [[Abdurahman Avşar]] ku ji aliyê hêzên ewlekariya Tirk ve hatibû binçavkirin, termê wî hate dîtin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:3 April]] [[an:3 d'abril]] [[ar:3 إبريل]] [[ast:3 d'abril]] [[be:3 красавіка]] [[bg:3 април]] [[bpy:এপ্রিল ৩]] [[br:3 Ebrel]] [[bs:3. april]] [[ca:3 d'abril]] [[ceb:Abril 3]] [[co:3 d'aprile]] [[cs:3. duben]] [[csb:3 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 3]] [[cy:3 Ebrill]] [[da:3. april]] [[de:3. April]] [[el:3 Απριλίου]] [[en:April 3]] [[eo:3-a de aprilo]] [[es:3 de abril]] [[et:3. aprill]] [[eu:Apirilaren 3]] [[fi:3. huhtikuuta]] [[fo:3. apríl]] [[fr:3 avril]] [[frp:3 avril]] [[fur:3 di Avrîl]] [[fy:3 april]] [[ga:3 Aibreán]] [[gd:3 an Giblean]] [[gl:3 de abril]] [[he:3 באפריל]] [[hi:3 अप्रैल]] [[hr:3. travnja]] [[hu:Április 3]] [[ia:3 de april]] [[id:3 April]] [[ie:3 april]] [[ilo:Abril 3]] [[io:3 di aprilo]] [[is:3. apríl]] [[it:3 aprile]] [[ja:4月3日]] [[jv:3 April]] [[ka:3 აპრილი]] [[kn:ಏಪ್ರಿಲ್ ೩]] [[ko:4월 3일]] [[ksh:3. Apprill]] [[la:3 Aprilis]] [[lb:3. Abrëll]] [[li:3 april]] [[lmo:03 04]] [[lt:Balandžio 3]] [[mk:3 април]] [[ms:3 April]] [[nap:3 'e abbrile]] [[nds-nl:3 april]] [[new:अप्रिल ३]] [[nl:3 april]] [[nn:3. april]] [[no:3. april]] [[nov:3 de aprile]] [[nrm:3 Avri]] [[oc:3 d'abril]] [[pam:Abril 3]] [[pl:3 kwietnia]] [[pt:3 de Abril]] [[ro:3 aprilie]] [[ru:3 апреля]] [[scn:3 di aprili]] [[sco:3 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 3.]] [[simple:April 3]] [[sk:3. apríl]] [[sl:3. april]] [[sq:3 Prill]] [[sr:3. април]] [[su:3 April]] [[sv:3 april]] [[sw:3 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 3]] [[th:3 เมษายน]] [[tl:Abril 3]] [[tr:3 Nisan]] [[tt:3. Äpril]] [[uk:3 квітня]] [[ur:3 اپریل]] [[vec:3 de apriłe]] [[vi:3 tháng 4]] [[vls:3 april]] [[wa:3 d' avri]] [[war:Abril 3]] [[zh:4月3日]] 2151 66090 2007-01-23T06:54:57Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल ६]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1970]] Kovara " [[DDKO]] Bultenî" dest bi weşana xwe kir. *[[1963]] Komek xwendekarên Sîweregê kovara bi navê '[[KEKO]]' derxistin. === Cîhan === *[[1920]] Anjansa Anatolê (A.A) hate damezirandin. *[[1967]] Di encama berxwedana Fîlîstîniyan de hêzên Îsraîlê ji Başûrê Lûbnanê derketin. *[[1980]] Li Eskîşehîrê, sendîka û rêxistinên girêdayî DÎSKê mîtîngek li darxistin. Di mîtîngê de polês çek bikaranî, 5 çalakger jiyana xwe ji dest dan û 4 kes jî birîndarbûn. *[[1994]] Li paytexta Ruanda Kîgalê, otomobîla ku Serokkomarê Ruandayê Juvenal Habyarîmana û Serokdewletê Burundî [[Cyprien Ntaryamira]] tê debûn, teqiya û encamê de her du serokkomar mirin. Dotira rojê di navbêra komên etnîk yên Hutu û Tutsî de li gelemperiya welêt şer derket. Tenê di mehên Nîsan û Tîrmehê de bi kuştina Hututiyên di mûxalefetê de nêzî mîlyonek kes hatin kuştin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1994]] Li Amedê [[Burhanettin Ayaz]] yê 20 salî di encama êrîşeke çekdarî ya faîlê wê ne diyar de, jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *Roja Qedrê; şeva ku [[Quran]] daketiye cîhanê. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:6 April]] [[an:6 d'abril]] [[ar:6 أبريل]] [[ast:6 d'abril]] [[be:6 красавіка]] [[bg:6 април]] [[bpy:এপ্রিল ৬]] [[br:6 Ebrel]] [[bs:6. april]] [[ca:6 d'abril]] [[ceb:Abril 6]] [[co:6 d'aprile]] [[cs:6. duben]] [[csb:6 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 6]] [[cy:6 Ebrill]] [[da:6. april]] [[de:6. April]] [[el:6 Απριλίου]] [[en:April 6]] [[eo:6-a de aprilo]] [[es:6 de abril]] [[et:6. aprill]] [[eu:Apirilaren 6]] [[fi:6. huhtikuuta]] [[fo:6. apríl]] [[fr:6 avril]] [[frp:6 avril]] [[fur:6 di Avrîl]] [[fy:6 april]] [[ga:6 Aibreán]] [[gl:6 de abril]] [[he:6 באפריל]] [[hr:6. travnja]] [[hu:Április 6]] [[ia:6 de april]] [[id:6 April]] [[ie:6 april]] [[ilo:Abril 6]] [[io:6 di aprilo]] [[is:6. apríl]] [[it:6 aprile]] [[ja:4月6日]] [[jv:6 April]] [[ka:6 აპრილი]] [[kn:ಏಪ್ರಿಲ್ ೬]] [[ko:4월 6일]] [[ksh:6. Apprill]] [[la:6 Aprilis]] [[lb:6. Abrëll]] [[li:6 april]] [[lmo:06 04]] [[lt:Balandžio 6]] [[mk:6 април]] [[ms:6 April]] [[nap:6 'e abbrile]] [[nds:6. April]] [[nds-nl:6 april]] [[new:अप्रिल ६]] [[nl:6 april]] [[nn:6. april]] [[no:6. april]] [[nov:6 de aprile]] [[nrm:6 Avri]] [[oc:6 d'abril]] [[os:6 апрелы]] [[pl:6 kwietnia]] [[pt:6 de Abril]] [[ro:6 aprilie]] [[ru:6 апреля]] [[scn:6 di aprili]] [[se:Cuoŋománu 6.]] [[simple:April 6]] [[sk:6. apríl]] [[sl:6. april]] [[sq:6 Prill]] [[sr:6. април]] [[sv:6 april]] [[te:ఏప్రిల్ 6]] [[th:6 เมษายน]] [[tl:Abril 6]] [[tr:6 Nisan]] [[tt:6. Äpril]] [[uk:6 квітня]] [[ur:6 اپریل]] [[vec:6 de apriłe]] [[vi:6 tháng 4]] [[vls:6 april]] [[wa:6 d' avri]] [[war:Abril 6]] [[zh:4月6日]] 2152 66116 2007-01-23T08:55:41Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल ७]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *[[1906]] Yekem car li Fînlandiyayê mafê dengdanê ji jinan re hate dayîn. *[[1939]] Yekîneyên Îtalyan, Arnavûdiyê dagirkirin. *[[1948]] Rêxistina Tendurustiya Cîhanê (WHO) hate damezirandin. *[[1952]] Şoreşa Gundî û karkerên Bolivya pêk hat. *[[1956]] Eniya rizgariya Cezayirê hate damezrandin. *[[1956]] Rêxistina Navnetewî ya Tendûrûstiyê hate damezirandin. *[[1963]] Mereşal [[Josîp Broz Tîto]] heta mirinê bû serokwezîrê Yugoslovyayê. *[[1963]] Komara Sosyalîst ya Yugoslavyayê hate îlankirin. *[[1979]] Serokê Giştî yê Partiya Kedkarên Tirkiyê [[Mîhrî Bellî]], dema ku diçû navenda partiyê ya li Sultanahmet ji aliyê hin kesan ve gule li ser hate reşandin, bi awayekî giran birîndar ji bûyerê rizgar bû. *[[1987]] Di doza MHPê de, 5 îdam, 9 mûebbet, 219 cezayê girtîgehê hate dayîn. Turkeş jî bi 11 salan hate mehkumkirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1993]] Serokkomarê heyştemîn ê Komara Tirkiyê [[Turgut Özal]] jiber bi awayekî nepênî mir. *[[1990]] Gerîllayê Kurd [[Omer Îbrahîm]] yê bi navê kod Medenî (Ji Başûrê Biçûk Dêrikê) li Geliyê Momata ya Beytulşebabê jiyan xwe ji dest da. *[[1994]] Li navçeya Amed Sîlvanê kesekî bi navê [[M. Elî Durak]] di encama êrîşeke bi daran, jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *Roja Tendurûstiyê ya Cîhanê~! Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:7 April]] [[an:7 d'abril]] [[ar:7 أبريل]] [[ast:7 d'abril]] [[be:7 красавіка]] [[bg:7 април]] [[bpy:এপ্রিল ৭]] [[br:7 Ebrel]] [[bs:7. april]] [[ca:7 d'abril]] [[ceb:Abril 7]] [[co:7 d'aprile]] [[cs:7. duben]] [[csb:7 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 7]] [[cy:7 Ebrill]] [[da:7. april]] [[de:7. April]] [[el:7 Απριλίου]] [[en:April 7]] [[eo:7-a de aprilo]] [[es:7 de abril]] [[et:7. aprill]] [[eu:Apirilaren 7]] [[fi:7. huhtikuuta]] [[fo:7. apríl]] [[fr:7 avril]] [[frp:7 avril]] [[fur:7 di Avrîl]] [[fy:7 april]] [[ga:7 Aibreán]] [[gl:7 de abril]] [[he:7 באפריל]] [[hr:7. travnja]] [[hu:Április 7]] [[ia:7 de april]] [[id:7 April]] [[ie:7 april]] [[ilo:Abril 7]] [[io:7 di aprilo]] [[is:7. apríl]] [[it:7 aprile]] [[ja:4月7日]] [[jv:7 April]] [[ka:7 აპრილი]] [[ko:4월 7일]] [[ksh:7. Apprill]] [[la:7 Aprilis]] [[lb:7. Abrëll]] [[li:7 april]] [[lmo:07 04]] [[lt:Balandžio 7]] [[mk:7 април]] [[ms:7 April]] [[nap:7 'e abbrile]] [[nds-nl:7 april]] [[new:अप्रिल ७]] [[nl:7 april]] [[nn:7. april]] [[no:7. april]] [[nov:7 de aprile]] [[nrm:7 Avri]] [[oc:7 d'abril]] [[pam:Abril 7]] [[pl:7 kwietnia]] [[pt:7 de Abril]] [[ro:7 aprilie]] [[ru:7 апреля]] [[scn:7 di aprili]] [[sco:7 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 7.]] [[simple:April 7]] [[sk:7. apríl]] [[sl:7. april]] [[sq:7 Prill]] [[sr:7. април]] [[su:7 April]] [[sv:7 april]] [[sw:7 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 7]] [[th:7 เมษายน]] [[tl:Abril 7]] [[tr:7 Nisan]] [[tt:7. Äpril]] [[uk:7 квітня]] [[ur:7 اپریل]] [[vec:7 de apriłe]] [[vi:7 tháng 4]] [[wa:7 d' avri]] [[war:Abril 7]] [[zh:4月7日]] 2153 66092 2007-01-23T07:17:11Z Escarbot 482 روبوت إضافة: nds-nl, new, nrm, vls {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *Berî Zayînê 2348 [[Keştiya Nûh]] li Çiyayê Agiriyê bû. *[[1991]] Koçgeriya Mezin ya Kurdên li Başûrê Kurdistanê destpêkir. Bi deh hezaran Kurdên jiber zulma Saddam reviyan, koçî Bakûrê Kurdistanê kirin. === Cîhan === *[[1931]] Fîlîstîniyan di serokatiya Îzeddîn Qassam de li hemberî dagirkerên Îngîlîzan bi fîîlî cîhad dan destpêkirin. *[[1971]] Di bûyerên şîddetê yên li Pakistanê bi hezaran kes jiyana xwe ji dest dan. *[[1986]] Li Berlîna Rojava dîskoyeke ku leşkerên Tirk û Emerîkan tê debûn, hate bombekirin. *[[1992]] Saraybosna hate dorpêçkirin û şerê Bosna-Hersekê despêkir. *[[1994]] Hukumeta Tirk ji sedî sed û 35 duvalualasyon çêkir. *[[1996]] Di bin pêşengiya [[Hrant Dink]] de ji aliyê komeke dilxwazên Ermenî rojnamê [[Agos]] dest bi weşanê dike. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1794]] [[Georges Jacqus Danton]] bi giyotînê hat kuştin. *[[1909]] Rojnamevan [[Hesen Fehmî]] û 3 hevalên wî yekem car ji ber sedemên polîtîk hatin kuştin. *[[1999]] Gerîllaya Kurd ya bi navê kod Rûken ku ya eslê xwe ji Vartoyê, li Yedîsûyê jiyana xwe ji dest da. *[[1997]] Gerîllayê Kurd yê bi navê [[Baqî Tatli]] yê eslê xwe ji Meletiyê di 20 saliya xwe de li navenda bajarê Çewlikê çalakiyeke cangorî li darxist. == Cejn û salveger == '''*Roja Parêzeran''' Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:5 April]] [[an:5 d'abril]] [[ar:5 أبريل]] [[ast:5 d'abril]] [[be:5 красавіка]] [[bg:5 април]] [[bpy:এপ্রিল ৫]] [[br:5 Ebrel]] [[bs:5. april]] [[ca:5 d'abril]] [[ceb:Abril 5]] [[co:5 d'aprile]] [[cs:5. duben]] [[csb:5 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 5]] [[cy:5 Ebrill]] [[da:5. april]] [[de:5. April]] [[el:5 Απριλίου]] [[en:April 5]] [[eo:5-a de aprilo]] [[es:5 de abril]] [[et:5. aprill]] [[eu:Apirilaren 5]] [[fi:5. huhtikuuta]] [[fo:5. apríl]] [[fr:5 avril]] [[frp:5 avril]] [[fur:5 di Avrîl]] [[fy:5 april]] [[ga:5 Aibreán]] [[gl:5 de abril]] [[he:5 באפריל]] [[hr:5. travnja]] [[hu:Április 5]] [[ia:5 de april]] [[id:5 April]] [[ie:5 april]] [[ilo:Abril 5]] [[io:5 di aprilo]] [[is:5. apríl]] [[it:5 aprile]] [[ja:4月5日]] [[jv:5 April]] [[ka:5 აპრილი]] [[ko:4월 5일]] [[ksh:5. Apprill]] [[la:5 Aprilis]] [[lb:5. Abrëll]] [[li:5 april]] [[lmo:05 04]] [[lt:Balandžio 5]] [[mk:5 април]] [[ms:5 April]] [[nap:5 'e abbrile]] [[nds:5. April]] [[nds-nl:5 april]] [[new:अप्रिल ५]] [[nl:5 april]] [[nn:5. april]] [[no:5. april]] [[nov:5 de aprile]] [[nrm:5 Avri]] [[oc:5 d'abril]] [[os:5 апрелы]] [[pam:Abril 5]] [[pl:5 kwietnia]] [[pt:5 de Abril]] [[ro:5 aprilie]] [[ru:5 апреля]] [[scn:5 di aprili]] [[sco:5 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 5.]] [[simple:April 5]] [[sk:5. apríl]] [[sl:5. april]] [[sq:5 Prill]] [[sr:5. април]] [[sv:5 april]] [[sw:5 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 5]] [[th:5 เมษายน]] [[tl:Abril 5]] [[tr:5 Nisan]] [[tt:5. Äpril]] [[uk:5 квітня]] [[ur:5 اپریل]] [[vec:5 de apriłe]] [[vi:5 tháng 4]] [[vls:5 april]] [[wa:5 d' avri]] [[war:Abril 5]] [[zh:4月5日]] 2154 66108 2007-01-23T08:46:39Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल ८]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *[[1830]] Yewnanîstanê serxwebûna xwe îlan kir. *[[1916]] Li Norveçê mafê dengdan û hilbijartinê ji jinan re hate dayîn. *[[1933]] Li Almanyayê di nava qademeya dewletê de dest bi paqijkirina kesên ne ji nijada Arîne hatekirin. *[[1951]] Li Îskenderûn-Edene û Rihayê erjdhej çêbû. *[[1966]] Leonid Brejnev, bû serokê nû yê Yekîtiya Komarên Sosyalîst ên Sovyetê. *[[1969]] Komeleya Rojnamevanên Dîlokê hate sazkirin. *[[1970]] Balafirên Îsraîlê, dibistana Bahrûl-Bakar yê li Misirê dan berbombeyan. Di vê êrîşê de 30 zarok jiyana xwe ji dest dan. *[[1973]] Pêşengê kûbîzmê û heykeltraş, wênesazê Spanyolî yê di cîhanê de bi navûdeng Pablo (Ruiz) Pîcasso di 91 saliya xwe de koça xwe ya dawîn kir. *[[1975]] Li Libnanê şerê navxweyî destpê kir. *[[1997]] Komeleya Aştiyê hate sazkirin. *[[1995]] Li Dîlokê «~Laboratuvara Aflatoksin ya Navnetewî~» ku bi desteka Neteweyên Yekbûyî hate sazkirin, dest bi xebatên xwe yên ceribandinê kir. == Zayîn == *563 Sazûmankarê pergala felsefe û oleke ku di 29 welatan hatiye qebûlkirin, [[Buda]] (Siddharta Gautama Buddha) ([[Zen]]) ji dayik bû. (Peyva "Buddha" bi zimanê Sanskritî tê wateya "Hişyar" yan jî mirovî "rewşen dibe".) == Mirin == *[[1987]] Endamê Komîteya navendî yê PKKê [[Mehmet Sevgat (Bedran)]] di şerê li çiyayê Herekolê de şehîd ket. *[[1994]] [[Metîn Gûzel]]ê 17 salî, û li navçeya Mêrdîn Nisêbîne [[Azîz Gûrbûz]] di encama êrîşeke çekdarî de jiyana xwe ji dest dan. *[[2000]] Endamê Kongreya Kurdistanê [[Îbrahîm Ehmed]], li 86 saliya xwe de li bajarê Londonê çû ser dilovaniya xwe. *[[1999]] Mîllîtanekî Kurd li navçeya Culemêrg Geverê, li hemberî waliyê Culemêrgê Nîhat Canpolat çalakiyeke fedaî pêkanî. ([[Nîhat Canpolat]] yê bi navê kod Serdar Fadîme di sala 1977an de li bajarê Başûrê Kurdistanb Hesekê hate dinê, di sala 1995an de tevlî nav refên ARGKê bû) == Cejn û salveger == *8- 14 Nîsanê Heftiya Tendûrûstiyê. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:8 April]] [[an:8 d'abril]] [[ar:8 إبريل]] [[ast:8 d'abril]] [[be:8 красавіка]] [[bg:8 април]] [[bpy:এপ্রিল ৮]] [[br:8 Ebrel]] [[bs:8. april]] [[ca:8 d'abril]] [[ceb:Abril 8]] [[co:8 d'aprile]] [[cs:8. duben]] [[csb:8 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 8]] [[cy:8 Ebrill]] [[da:8. april]] [[de:8. April]] [[el:8 Απριλίου]] [[en:April 8]] [[eo:8-a de aprilo]] [[es:8 de abril]] [[et:8. aprill]] [[eu:Apirilaren 8]] [[fi:8. huhtikuuta]] [[fo:8. apríl]] [[fr:8 avril]] [[frp:8 avril]] [[fur:8 di Avrîl]] [[fy:8 april]] [[ga:8 Aibreán]] [[gl:8 de abril]] [[he:8 באפריל]] [[hr:8. travnja]] [[hu:Április 8]] [[ia:8 de april]] [[id:8 April]] [[ie:8 april]] [[ilo:Abril 8]] [[io:8 di aprilo]] [[is:8. apríl]] [[it:8 aprile]] [[ja:4月8日]] [[jv:8 April]] [[ka:8 აპრილი]] [[ko:4월 8일]] [[ksh:8. Apprill]] [[la:8 Aprilis]] [[lb:8. Abrëll]] [[li:8 april]] [[lmo:08 04]] [[lt:Balandžio 8]] [[mk:8 април]] [[ms:8 April]] [[nap:8 'e abbrile]] [[nds-nl:8 april]] [[new:अप्रिल ८]] [[nl:8 april]] [[nn:8. april]] [[no:8. april]] [[nov:8 de aprile]] [[nrm:8 Avri]] [[oc:8 d'abril]] [[os:8 апрелы]] [[pam:Abril 8]] [[pl:8 kwietnia]] [[pt:8 de Abril]] [[ro:8 aprilie]] [[ru:8 апреля]] [[scn:8 di aprili]] [[sco:8 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 8.]] [[simple:April 8]] [[sk:8. apríl]] [[sl:8. april]] [[sq:8 Prill]] [[sr:8. април]] [[sv:8 april]] [[sw:8 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 8]] [[th:8 เมษายน]] [[tl:Abril 8]] [[tr:8 Nisan]] [[tt:8. Äpril]] [[uk:8 квітня]] [[ur:8 اپریل]] [[vec:8 de apriłe]] [[vi:8 tháng 4]] [[vls:8 april]] [[wa:8 d' avri]] [[war:Abril 8]] [[zh:4月8日]] 2155 64793 2007-01-16T01:45:31Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:9 april]], [[new:अप्रिल ९]], [[vls:9 april]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1992]] Kovara '[[TEWLO]]' dest bi weşanê kir. === Cîhan === *[[1914]] Yekem filîmê rengdar yê bi navê «~Cîhan, şehwet û şeytan~» li Londonê hate nîşandan. *[[1948]] Rêxistina Terorîst ya bi navê «~[[Irgûn]]~» ya cihû li kampa Fîlîstînê ya bi navê "Deir Yasisin"ê tevkujiyek pêkanîn. *[[1961]] Li Vîetnama Başûr [[Ngo-Dinh-Diem]] weke Serokkomar hate hilbijartin. *[[1968]] [[Martin Luther King]] ku di 4 nîsanê de li [[Memphis]]ê hatibû dardekirin, bi merasîmeke ku 150 hezar keş beşdarbibûn, hate definkirin. == Zayîn == *[[1821]] Nivîskarê Frensiz, [[Charles Baudlaire]] ji dayik bû. == Mirin == *[[1588]] [[Mîmar Sînan]] mir. Bi rasthatina salvgera wî her sal li Edîrneyê merasîmên bîranînê tên lidarxistin. *[[1914]] [[Şêx Şehabedîn]] û [[Seyîd Eliyê Hîzanî]] li Bedlîsê hatin dardekirin. *[[1994]] Endamê [[DEP]]a Êlihê [[Medenî Goktepe]] hate kuştin. *[[1994]] Endamê Saglik-Sen'ê [[Necatî Aydin]] roja ku ji DGMya Amedê serbest hate berdan, ji aliyê hêzên ewlekariyê ve ji nû ve hate binçavkirin. Paşê cesedê wî li ser rêya Sîlvanê hate dîtin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:9 April]] [[an:9 d'abril]] [[ar:9 أبريل]] [[ast:9 d'abril]] [[be:9 красавіка]] [[bg:9 април]] [[bpy:এপ্রিল ৯]] [[br:9 Ebrel]] [[bs:9. april]] [[ca:9 d'abril]] [[ceb:Abril 9]] [[co:9 d'aprile]] [[cs:9. duben]] [[csb:9 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 9]] [[cy:9 Ebrill]] [[da:9. april]] [[de:9. April]] [[el:9 Απριλίου]] [[en:April 9]] [[eo:9-a de aprilo]] [[es:9 de abril]] [[et:9. aprill]] [[eu:Apirilaren 9]] [[fi:9. huhtikuuta]] [[fo:9. apríl]] [[fr:9 avril]] [[frp:9 avril]] [[fur:9 di Avrîl]] [[fy:9 april]] [[ga:9 Aibreán]] [[gl:9 de abril]] [[he:9 באפריל]] [[hr:9. travnja]] [[hu:Április 9]] [[ia:9 de april]] [[id:9 April]] [[ie:9 april]] [[ilo:Abril 9]] [[io:9 di aprilo]] [[is:9. apríl]] [[it:9 aprile]] [[ja:4月9日]] [[jv:9 April]] [[ka:9 აპრილი]] [[ko:4월 9일]] [[ksh:9. Apprill]] [[la:9 Aprilis]] [[lb:9. Abrëll]] [[li:9 april]] [[lmo:09 04]] [[lt:Balandžio 9]] [[mk:9 април]] [[ms:9 April]] [[nap:9 'e abbrile]] [[nds-nl:9 april]] [[new:अप्रिल ९]] [[nl:9 april]] [[nn:9. april]] [[no:9. april]] [[nov:9 de aprile]] [[nrm:9 Avri]] [[oc:9 d'abril]] [[pam:Abril 9]] [[pl:9 kwietnia]] [[pt:9 de Abril]] [[ro:9 aprilie]] [[ru:9 апреля]] [[scn:9 di aprili]] [[sco:9 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 9.]] [[simple:April 9]] [[sk:9. apríl]] [[sl:9. april]] [[sq:9 Prill]] [[sr:9. април]] [[sv:9 april]] [[sw:9 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 9]] [[th:9 เมษายน]] [[tl:Abril 9]] [[tr:9 Nisan]] [[tt:9. Äpril]] [[uk:9 квітня]] [[ur:9 اپریل]] [[vec:9 de apriłe]] [[vi:9 tháng 4]] [[vls:9 april]] [[wa:9 d' avri]] [[war:Abril 9]] [[zh:4月9日]] 2156 64996 2007-01-17T03:13:00Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल १०]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1928]] Komara Tirk prensîba "layîqî"yê qebûlî destura xwe bingehîn kir. *[[1930]] Hukumeta Îraqî diyar kir ku zimanê Kurdî li herêma Kurdan zimanê fermiye. *[[1956]] Li herêma Kurdistan Bîrecîkê pira herî dirêj ya Tirkiyê li ser çemê Firadê hate avakirin. Pir, 720 metir dirêje û li ser 5 lingan hatiye runandin û 5 mîlyon lîreyê Tirk mesref lê çû. === Cîhan === *[[1938]] Yek ji serokên Sosyalîzmê [[Troçkî]] enternasyonala 4emîn damezirand. *[[1946]] Li Japonyayê yekem car bi beşdariya jinan jî, anketek hate çêkirin. *[[1972]] Li Îranê di şîddeta 7 noxteyê de erdhejek qewimî. Di erdhejê de ji sedî 20ê gel mir. *[[1982]] Komek cihu yên ji aliyê Kahana, xestin bi darê zorê ketin Mescîdî Aqsayê. *[[1988]] Li Afganîstan Îslamabadê cepxane teqiya, 90 kes mirin. *[[1998]] Di navbêra Katolîk û protestanên li Îrlandaya Bakûr de peymana aştiyê ya Belfastê hate mohrkirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1919]] Şoreşgerê Meksîkayî [[Emiliano Zapata]] mir. *[[1931]] Fîlozofê Emerîkî yê eslê xwe ji Lûbnanê nivîskarê ceribandin û romanê, helbestvan û wênasaz [[Xelîl Cîbran]] (Cûbran) mir. *[[1973]] Hêzên Îsraîlê êrîşî ser Beyrûdê kirin û yek ji serokên Fîlîstînî [[Ebu Yusuf En-Neccar]], [[Kemal Advan]] û [[Kemal Nasir]] kuştin. *[[1993]] Endamê [[HEP]] a Farqînê [[M.Halîm Yalçinkaya]] hate kuştin. *[[1993]] Reveberê HEP a Qoserê [[Şeyhdawut Yalçinkaya]] di encama êrîşeke çekdarî de hate kuştin. *[[1993]] Yek ji serokên reşikan yê Efrîqaya Başûr [[Chris Hani]] hate kuştin. *[[1999]] Gerîllayê Kurd Mehmet…..yê bi navê xwe yê kod Harun Kato, li Xakurkê jiyana xwe ji dest da. (Harun Kato, di sala 1975an de li Gûçlûkonakê jidayikbû. Di sala 1991ê de tevlî nav refên gerîlla bû. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:10 April]] [[an:10 d'abril]] [[ar:10 أبريل]] [[ast:10 d'abril]] [[az:10 Aprel]] [[be:10 красавіка]] [[bg:10 април]] [[bpy:এপ্রিল ১০]] [[br:10 Ebrel]] [[bs:10. april]] [[ca:10 d'abril]] [[ceb:Abril 10]] [[co:10 d'aprile]] [[cs:10. duben]] [[csb:10 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 10]] [[cy:10 Ebrill]] [[da:10. april]] [[de:10. April]] [[el:10 Απριλίου]] [[en:April 10]] [[eo:10-a de aprilo]] [[es:10 de abril]] [[et:10. aprill]] [[eu:Apirilaren 10]] [[fi:10. huhtikuuta]] [[fiu-vro:10. mahlakuu päiv]] [[fo:10. apríl]] [[fr:10 avril]] [[frp:10 avril]] [[fur:10 di Avrîl]] [[fy:10 april]] [[ga:10 Aibreán]] [[gl:10 de abril]] [[he:10 באפריל]] [[hr:10. travnja]] [[hu:Április 10]] [[ia:10 de april]] [[id:10 April]] [[ie:10 april]] [[ilo:Abril 10]] [[io:10 di aprilo]] [[is:10. apríl]] [[it:10 aprile]] [[ja:4月10日]] [[jv:10 April]] [[ka:10 აპრილი]] [[ko:4월 10일]] [[ksh:10. Apprill]] [[la:10 Aprilis]] [[lb:10. Abrëll]] [[li:10 april]] [[lmo:10 04]] [[lt:Balandžio 10]] [[mk:10 април]] [[ms:10 April]] [[nap:10 'e abbrile]] [[nds-nl:10 april]] [[new:अप्रिल १०]] [[nl:10 april]] [[nn:10. april]] [[no:10. april]] [[nov:10 de aprile]] [[nrm:10 Avri]] [[oc:10 d'abril]] [[pam:Abril 10]] [[pl:10 kwietnia]] [[pt:10 de Abril]] [[ro:10 aprilie]] [[ru:10 апреля]] [[scn:10 di aprili]] [[sco:10 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 10.]] [[simple:April 10]] [[sk:10. apríl]] [[sl:10. april]] [[sq:10 Prill]] [[sr:10. април]] [[su:10 April]] [[sv:10 april]] [[sw:10 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 10]] [[th:10 เมษายน]] [[tl:Abril 10]] [[tr:10 Nisan]] [[tt:10. Äpril]] [[uk:10 квітня]] [[ur:10 اپریل]] [[vec:10 de apriłe]] [[vi:10 tháng 4]] [[vls:10 april]] [[wa:10 d' avri]] [[war:Abril 10]] [[zh:4月10日]] 2157 66079 2007-01-23T05:32:01Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल ११]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1991]] Qanûna Têkoşîna li Dijî Terorê hate qebûlkirin *[[1994]] Li navçeya Bedlîs Tatwanê [[Murat Toygun]]ê 23 salî di encama êrîşeke çekdarî ya kujerê wê ne diyar de, jiyan xwe ji dest da. === Cîhan === *[[2001]] Li Efrîkaya Başûr di maçeke sporê de di encama şerê di navbêra aliyan de 43 kes mirin û 100 kes jî birîndarbûn. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1993]] Diya Serokê Gişti yê PKKê Abdullah Ocalan Esma [[Uveyş Ocalan]] li Misisa Edeneye çû ser dilovaniya xwe. *[[1996]] Gerîllayê Kurd [[Îzzet Çelîk]] yê navê kod Sînan di şerekî li Girêkor /Çiyayê Agiriyê de jiyana xwe ji dest da. (Sînan, di sala 1980î de li gundê navçeya Ixdirê Mûşyaliyê hate dinê, di sala 1993an de tevlî nav refên gerîlla bû, dema şehît ket 13 salî bû) *[[1998]] Gerîllayê Kurd [[Hakî Kizilkaya]] yê bi navê kod Ozgûr Devrîm li herêma Hesen Dînk-Qulpê di şerekî de jiyana xwe ji dest da. (Ozgur, di sala 1981 Li Îzmîrê hate dinê, di sala 1994an de tevlî nav refên gerîlla bû, dema şehît ket 13 salîbû.) *[[1999]] Gerîllayê Kurd [[Erkan Tayhan]] yê bi navê kod Yaşar, (di sala 1975an de li Ozalpê hate dinê, di sala 1993an de tevlî nav refên gerîlla bû) li Geliyê Zîlanê jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:11 April]] [[an:11 d'abril]] [[ar:11 أبريل]] [[ast:11 d'abril]] [[az:11 Aprel]] [[be:11 красавіка]] [[bg:11 април]] [[bpy:এপ্রিল ১১]] [[br:11 Ebrel]] [[bs:11. april]] [[ca:11 d'abril]] [[ceb:Abril 11]] [[co:11 d'aprile]] [[cs:11. duben]] [[csb:11 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 11]] [[cy:11 Ebrill]] [[da:11. april]] [[de:11. April]] [[el:11 Απριλίου]] [[en:April 11]] [[eo:11-a de aprilo]] [[es:11 de abril]] [[et:11. aprill]] [[eu:Apirilaren 11]] [[fi:11. huhtikuuta]] [[fiu-vro:11. mahlakuu päiv]] [[fo:11. apríl]] [[fr:11 avril]] [[frp:11 avril]] [[fur:11 di Avrîl]] [[fy:11 april]] [[ga:11 Aibreán]] [[gl:11 de abril]] [[he:11 באפריל]] [[hr:11. travnja]] [[hu:Április 11]] [[ia:11 de april]] [[id:11 April]] [[ie:11 april]] [[ilo:Abril 11]] [[io:11 di aprilo]] [[is:11. apríl]] [[it:11 aprile]] [[ja:4月11日]] [[jv:11 April]] [[ka:11 აპრილი]] [[ko:4월 11일]] [[ksh:11. Apprill]] [[la:11 Aprilis]] [[lb:11. Abrëll]] [[li:11 april]] [[lmo:11 04]] [[lt:Balandžio 11]] [[mk:11 април]] [[ms:11 April]] [[nap:11 'e abbrile]] [[nds-nl:11 april]] [[new:अप्रिल ११]] [[nl:11 april]] [[nn:11. april]] [[no:11. april]] [[nov:11 de aprile]] [[nrm:11 Avri]] [[oc:11 d'abril]] [[pam:Abril 11]] [[pl:11 kwietnia]] [[pt:11 de Abril]] [[ro:11 aprilie]] [[ru:11 апреля]] [[scn:11 di aprili]] [[sco:11 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 11.]] [[simple:April 11]] [[sk:11. apríl]] [[sl:11. april]] [[sq:11 Prill]] [[sr:11. април]] [[su:11 April]] [[sv:11 april]] [[sw:11 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 11]] [[th:11 เมษายน]] [[tl:Abril 11]] [[tr:11 Nisan]] [[tt:11. Äpril]] [[uk:11 квітня]] [[ur:11 اپریل]] [[vec:11 de apriłe]] [[vi:11 tháng 4]] [[wa:11 d' avri]] [[war:Abril 11]] [[zh:4月11日]] 2158 65354 2007-01-19T06:50:19Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल १२]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1920]] Bajarê [[Riha]]yê ji dagirkeriya Fransizan rizgar bû. *[[1991]] Peymana Agirbestê derbasî jiyanê bû û şerê Kendavê bi fermî bi dawîbû. Di heman dîrokê de bi qaşo armanca pêşîgirtina êrîşên Îraqê yên li ser Kurdan li bakurê 36emîn "Herêma Ewlekar" hate îlankirin, lê belê dema ku Xelkê Kurd ber bi rizgarkirina bajarên Kerkuk û Musilê ve çûn, [[qedexeya ji bo balafiran]] hate rakirin. *[[1991]] Qanûnên 141/142 hatin rakirin û li dewsa wan qanûneke dijwartir, "[[Qanûna Têkoşîna li Dijî Terorê]]" hate anîn. Piştî ku Qanûna hejmara 3713 ya Têkoşîna li Dijî Terorê derbasî pratîkê bû, azadiya derbirîn û rêxistinê hate bi sînorkirin û her wiha gelek rewşenbîr û nivîskar hatin zîndanîkirin. *[[1995]] Parlemena Kurdistanê [[PKDW]] li dervewî welat hate damezirandin. *[[1995]] [[MED TV]] dest bi weşana zindî kir. *[[1997]] Komeleya Koçberan [[GOÇ-DER]] vebû. === Cîhan === *[[1931]] Melikê Spanyayê Alphonse yê XIII, bêyî ku ji textê xwe were xwarê welêt terk kir û li Spanyayê Komar hate îlankirin. *[[1961]] Kozmonotê Ûrisî, Alekseyevîç Yûrî Gagarîn bû yekemîn mirovê ku çû fezayê. *[[1989]] Danezana Azadî û Mafên Bingehîn ya Parlemena Ewropayê hate qebûlkirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1995]] Rêvebera [[HADEP]] a Edeneyê [[Rustem Akar]] ji aliyê hêzên tarî ve hate kuştin. *[[1998]] Gerîllayê Kurd [[Ahmet Gûcen]] yê bi navê xwe yê kod Agir, di şerê Alîcakê de jiyana xwe ji dest da. (Sîlvan, di sala 1982an de li Sîlvanê hatibû dinê, di 15 Tebaxa sala 1998an de jî tevlî nav refên Gerîlla bibû.) *[[1999]] Gerîllayê Kurd yê bi navê kod Devrîm, li herêma Yedîsu jiyana xwe ji dest da. *[[2001]] Gerîllayê Kurd yê bi navê xwe yê kod Cesur Agirî, li herêma Şehît Remzî jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:12 April]] [[an:12 d'abril]] [[ar:12 ابريل]] [[ast:12 d'abril]] [[az:12 Aprel]] [[be:12 красавіка]] [[bg:12 април]] [[bpy:এপ্রিল ১২]] [[br:12 Ebrel]] [[bs:12. april]] [[ca:12 d'abril]] [[ceb:Abril 12]] [[co:12 d'aprile]] [[cs:12. duben]] [[csb:12 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 12]] [[cy:12 Ebrill]] [[da:12. april]] [[de:12. April]] [[el:12 Απριλίου]] [[en:April 12]] [[eo:12-a de aprilo]] [[es:12 de abril]] [[et:12. aprill]] [[eu:Apirilaren 12]] [[fi:12. huhtikuuta]] [[fiu-vro:12. mahlakuu päiv]] [[fo:12. apríl]] [[fr:12 avril]] [[frp:12 avril]] [[fur:12 di Avrîl]] [[fy:12 april]] [[ga:12 Aibreán]] [[gl:12 de abril]] [[he:12 באפריל]] [[hr:12. travnja]] [[hu:Április 12]] [[ia:12 de april]] [[id:12 April]] [[ie:12 april]] [[ilo:Abril 12]] [[io:12 di aprilo]] [[is:12. apríl]] [[it:12 aprile]] [[ja:4月12日]] [[jv:12 April]] [[ka:12 აპრილი]] [[ko:4월 12일]] [[ksh:12. Apprill]] [[la:12 Aprilis]] [[lb:12. Abrëll]] [[li:12 april]] [[lmo:12 04]] [[lt:Balandžio 12]] [[mk:12 април]] [[ms:12 April]] [[nap:12 'e abbrile]] [[nds-nl:12 april]] [[new:अप्रिल १२]] [[nl:12 april]] [[nn:12. april]] [[no:12. april]] [[nov:12 de aprile]] [[nrm:12 Avri]] [[oc:12 d'abril]] [[pam:Abril 12]] [[pl:12 kwietnia]] [[pt:12 de Abril]] [[ro:12 aprilie]] [[ru:12 апреля]] [[scn:12 di aprili]] [[sco:12 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 12.]] [[simple:April 12]] [[sk:12. apríl]] [[sl:12. april]] [[sq:12 Prill]] [[sr:12. април]] [[su:12 April]] [[sv:12 april]] [[sw:12 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 12]] [[th:12 เมษายน]] [[tl:Abril 12]] [[tr:12 Nisan]] [[tt:12. Äpril]] [[uk:12 квітня]] [[ur:12 اپریل]] [[vec:12 de apriłe]] [[vi:12 tháng 4]] [[wa:12 d' avri]] [[war:Abril 12]] [[zh:4月12日]] 2159 65509 2007-01-20T08:35:53Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल १३]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1909]] Rojnama "[[Kurdistan]]" hate girtin ji aliyê Osmaniyan ve. *[[1919]] Bajarê Qersê ji aliyê Îngîlîzan ve hate dagirkirin. *[[1995]] Rojnameya Yenî Polîtîkayê dest bi weşanê kir. Her wiha ev rojname di 16 tebaxa sala 1995an de hate girtin. *[[1995]] Gundê Bismil yê bi navê Qamişli ji aliyê leşkerên Tirk ve hate şewitandin. === Cîhan === *[[1941]] Stalîn, bi Japonyayê re paktek mohr kir ku li gorî vê wê êrîşî hevûdin nekin. *[[1946]] Naziyan li Kampa komkirinê ya bi navê Matthausen ya li Avusturyayê 58 gardiyan bi darde kir. *[[1994]] Saziya Raser Radyo û Televizyonê ya Turk [[RTUK]] hate damezirandin. == Zayîn == *[[1885]] Feylesof [[Gyorgy Lukacs]] ji dayik bû. *[[1914]] Helbestvan [[Orhan Velî]] ji dayik bû. == Mirin == *[[1965]] La Fontaine jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *Sersala Nû ya Bûdîstan Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:13 April]] [[an:13 d'abril]] [[ar:13 أبريل]] [[ast:13 d'abril]] [[be:13 красавіка]] [[bg:13 април]] [[bn:এপ্রিল ১৩]] [[bpy:এপ্রিল ১৩]] [[br:13 Ebrel]] [[bs:13. april]] [[ca:13 d'abril]] [[ceb:Abril 13]] [[co:13 d'aprile]] [[cs:13. duben]] [[csb:13 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 13]] [[cy:13 Ebrill]] [[da:13. april]] [[de:13. April]] [[el:13 Απριλίου]] [[en:April 13]] [[eo:13-a de aprilo]] [[es:13 de abril]] [[et:13. aprill]] [[eu:Apirilaren 13]] [[fi:13. huhtikuuta]] [[fiu-vro:13. mahlakuu päiv]] [[fo:13. apríl]] [[fr:13 avril]] [[frp:13 avril]] [[fur:13 di Avrîl]] [[fy:13 april]] [[ga:13 Aibreán]] [[gd:13 an Giblean]] [[gl:13 de abril]] [[he:13 באפריל]] [[hi:13 अप्रैल]] [[hr:13. travnja]] [[hu:Április 13]] [[ia:13 de april]] [[id:13 April]] [[ie:13 april]] [[ilo:Abril 13]] [[io:13 di aprilo]] [[is:13. apríl]] [[it:13 aprile]] [[ja:4月13日]] [[jv:13 April]] [[ka:13 აპრილი]] [[ko:4월 13일]] [[ksh:13. Apprill]] [[la:13 Aprilis]] [[lb:13. Abrëll]] [[li:13 april]] [[lmo:13 04]] [[lt:Balandžio 13]] [[mk:13 април]] [[mr:एप्रिल १३]] [[ms:13 April]] [[nap:13 'e abbrile]] [[nds-nl:13 april]] [[new:अप्रिल १३]] [[nl:13 april]] [[nn:13. april]] [[no:13. april]] [[nov:13 de aprile]] [[nrm:13 Avri]] [[oc:13 d'abril]] [[pam:Abril 13]] [[pl:13 kwietnia]] [[pt:13 de Abril]] [[ro:13 aprilie]] [[ru:13 апреля]] [[scn:13 di aprili]] [[sco:13 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 13.]] [[simple:April 13]] [[sk:13. apríl]] [[sl:13. april]] [[sq:13 Prill]] [[sr:13. април]] [[su:13 April]] [[sv:13 april]] [[sw:13 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 13]] [[th:13 เมษายน]] [[tl:Abril 13]] [[tr:13 Nisan]] [[tt:13. Äpril]] [[uk:13 квітня]] [[ur:13 اپریل]] [[vec:13 de apriłe]] [[vi:13 tháng 4]] [[vls:13 april]] [[wa:13 d' avri]] [[war:Abril 13]] [[zh:4月13日]] 2160 65563 2007-01-20T12:11:15Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल १४]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1925]] [[Şêx Saîd]] û 47 hevalên xwe ji aliyê rejîma Tirk ve hatin girtin. *[[1959]] Komeleya Azadî û Jiyanawe û Yekîtî Kurd [[KAJÎK]] li Başûrê Kurdistan hate sazkirin. *[[1987]] Tirkiye, ji bo endametiya Civata Aborî ya Ewropayê mûracaat kir. *[[1988]] Rejîma Îraqê li herêma Başûrê Kurdistan Germiyan û Şehrezorê tevgera Enfalê ku bi kuştina 182 hezar Kurdistanî bi encam bû, destpêkir. 182 hezar Kurd piştî ku hatin binçavkirin hatin windakirin, kal û pîr hatin gulebarandin, Keçên ciwan ji Ereban re hatin firotin û kesên destek dabûn pêşmergeyan hatin dardekirin. Yên din jî li kampên komkirinê yên li Basra, Baxdat û deverên din ên Îraqê hatin tijîkirin. *[[1994]] Rojnameya "[[Özgür Gündem]]" hate girtin. Rojnameya Ozgur Gundem di dirêjahiya jiyana xwe ya 18 mehan de 26 şehît da. *[[1998]] [[PDK]], [[Şemdîn Sakik]]ê ku ji nava [[PKK]]ê reviyabû, li Dihokê radestî Hêzên Artêşa Tirk kir. === Cîhan === *[[1912]] Keştiya [[TÎTANÎK]] li derdora Newfoundlandê noqî avê bû. Di keştiyê de 1.517 kesên ku nehatin rizgarkirin jiyana xwe ji dest dan. *[[1931]] Li Spanyayê Komar hate îlankirin. == Zayîn == *[[1889]] Dîktatorê Faşîzmê [[Adolf Hîtler]] li Avusturyayê ji dayikbû. == Mirin == *[[1925]] Reveberên Rêxistina Azadî [[Xelîl Begê Cîbranî]] û [[Yusuf Ziya Beg]] li Bedlîsê hatin bi darvekirin. *[[1930]] Helbestvanê Rusî yê navdar [[Mayakovskî]] dawî li jiyana xwe anî. *1985 Serokê Albanya ango Arnavûdiyê [[Enver Hoce]] mir. Enver Xoce, 40 salan welatê Albanya bi rêve bir. *[[1986]] Nivîskarê Frensî [[Simone de Beavuoir]] mir. *[[1996]] Gerîllayê Kurd [[Avdilcelîl Ozan]] (di 26 Tîrmeha sala 1992an de tevlî nav refên gerîlla bibû) li herêma Culemêrgê jiyana xwe ji dest da. *[[1998]] Gerîllayê Kurd [[Gûlcan Dûndar]] yê bi navê xwe yê kod Agirî li operasyona ku hêzên artêşa Tirk li herêma Botan Bestayê dan destpêkirin, di şerekî li qûntara çiyayê Herekolê de jiyana xwe ji dest da. (Agirî, di mijara sala 1976an de li Selhê ya ser bi Mîdyadê hate dinê, di kanuna sala 1991ê de tevlî nav refên gerîlla bû, fermandarê yekîneyê bû) *[[2001]] Gerîllayên Kurd yê bi navên kod [[Bedran Diyar]], (Bedran, ji Hezroyê û di sala 1999an de tevlî nav refên gerîlla bibû), Cesur Agirî (Cesur, ji Efrînê bû), Hogir (Ji Erganiyê bû, di sala 1984an de hate dinê, di 1999an tevlî nav refên Gerîlla bibû) Mahîr (Ji Qersê bû), Ferhat (ji Suleymaniyê bû, di sala 1997an de tevlî nav refên gerîlla bibû) li herêma Amed şehît Remziyê jiyana xwe ji dest dan. *[[2001]] [[Murat Çoban]]ê ku ji doza rêxistina DHKP/C dihate darizandin, li zîndana Sîncan Tîpa F jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:14 April]] [[an:14 d'abril]] [[ar:14 أبريل]] [[ast:14 d'abril]] [[be:14 красавіка]] [[bg:14 април]] [[bpy:এপ্রিল ১৪]] [[br:14 Ebrel]] [[bs:14. april]] [[ca:14 d'abril]] [[ceb:Abril 14]] [[co:14 d'aprile]] [[cs:14. duben]] [[csb:14 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 14]] [[cy:14 Ebrill]] [[da:14. april]] [[de:14. April]] [[el:14 Απριλίου]] [[en:April 14]] [[eo:14-a de aprilo]] [[es:14 de abril]] [[et:14. aprill]] [[eu:Apirilaren 14]] [[fi:14. huhtikuuta]] [[fo:14. apríl]] [[fr:14 avril]] [[frp:14 avril]] [[fur:14 di Avrîl]] [[fy:14 april]] [[ga:14 Aibreán]] [[gd:14 an Giblean]] [[gl:14 de abril]] [[he:14 באפריל]] [[hi:14 अप्रैल]] [[hr:14. travnja]] [[hu:Április 14]] [[ia:14 de april]] [[id:14 April]] [[ie:14 april]] [[ilo:Abril 14]] [[io:14 di aprilo]] [[is:14. apríl]] [[it:14 aprile]] [[ja:4月14日]] [[jv:14 April]] [[ka:14 აპრილი]] [[kn:ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೪]] [[ko:4월 14일]] [[ksh:14. Apprill]] [[la:14 Aprilis]] [[lb:14. Abrëll]] [[li:14 april]] [[lmo:14 04]] [[lt:Balandžio 14]] [[mk:14 април]] [[ms:14 April]] [[nap:14 'e abbrile]] [[nds-nl:14 april]] [[new:अप्रिल १४]] [[nl:14 april]] [[nn:14. april]] [[no:14. april]] [[nov:14 de aprile]] [[nrm:14 Avri]] [[oc:14 d'abril]] [[pam:Abril 14]] [[pl:14 kwietnia]] [[pt:14 de Abril]] [[ro:14 aprilie]] [[ru:14 апреля]] [[scn:14 di aprili]] [[sco:14 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 14.]] [[simple:April 14]] [[sk:14. apríl]] [[sl:14. april]] [[sq:14 Prill]] [[sr:14. април]] [[su:14 April]] [[sv:14 april]] [[sw:14 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 14]] [[th:14 เมษายน]] [[tl:Abril 14]] [[tr:14 Nisan]] [[tt:14. Äpril]] [[uk:14 квітня]] [[ur:14 اپریل]] [[vec:14 de apriłe]] [[vi:14 tháng 4]] [[vls:14 april]] [[wa:14 d' avri]] [[war:Abril 14]] [[zh:4月14日]] 2161 65663 2007-01-20T17:06:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:15 april]], [[new:अप्रिल १५]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1963]] Kovara 'DENG' dest bi weşanê kir. *[[1987]] Hêzên Îraqê êrîşeke bi kîmyayî birin ser gundê Şêx Wesan ê li Başûrê Kurdistanê û di encama êrîşê de 26 jin, û piraniya wan zarok mirin. === Cîhan === *[[1930]] Partiya Karkerên [[Vîetnam]]ê hate damezirandin. *[[1986]] Balafirên Emerîkan ên bombebaranê yên tîpê F-11, çeperên leşkerî yên li Trablusê dan ber bombeyan. Di encama êrîşê de 37 kesê ku di nav wan de keçeke 15 mehî ya Serokê Lîbyayê Qadafî jî hebû, mirin. *[[1994]] Peymana herî berfireh ya cîhanê ya aboriyê [[GATT]], bi îmzeya 120 welatan hate qebûlkirin. == Zayîn == *[[1452]] [[Leonardo da Vinci]] ji dayik bû. == Mirin == *[[1865]] [[Abraham Lincoln]] hate kuştin. *[[1882]] Feylesof [[Bruno Bauer]] jiyana xwe ji dest da. *[[1980]] Nivîskarê Frensî û eksi-ten-ti-alist [[Jean Paul Sartre]] di 74 saliya xwe de jiyana xwe ji dest da. *[[1992]] Li navçeya Amed Sîlvanê [[Abdulselam Çiçek]] di encama êrîşeke çekdarî ya faîlê wê ne diyar de jiyana xwe ji dest da. *[[1998]] Serokê Komerên Sor [[Pol Pot]] mir. *[[1999]] Gerîllayên Kurd [[Welat Saroxan]] (di sala [[1977]]an de li Hesekê hate dinê û di sala [[1994]]an de tevlî nav refên gerîllabû) û Tahîr Îlke yê bi navê kod Serhat (di sala [[1979]]an de li Şernexê hate dinê û di sala [[1997]]an de tevlî nav refên gerîlla bû) li herêma Sîlopiyê jiyana xwe ji dest dan. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:15 April]] [[an:15 d'abril]] [[ar:15 إبريل]] [[ast:15 d'abril]] [[az:15 Aprel]] [[be:15 красавіка]] [[bg:15 април]] [[bpy:এপ্রিল ১৫]] [[br:15 Ebrel]] [[bs:15. april]] [[ca:15 d'abril]] [[ceb:Abril 15]] [[co:15 d'aprile]] [[cs:15. duben]] [[csb:15 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 15]] [[cy:15 Ebrill]] [[da:15. april]] [[de:15. April]] [[el:15 Απριλίου]] [[en:April 15]] [[eo:15-a de aprilo]] [[es:15 de abril]] [[et:15. aprill]] [[eu:Apirilaren 15]] [[fi:15. huhtikuuta]] [[fo:15. apríl]] [[fr:15 avril]] [[frp:15 avril]] [[fur:15 di Avrîl]] [[fy:15 april]] [[ga:15 Aibreán]] [[gd:15 an Giblean]] [[gl:15 de abril]] [[he:15 באפריל]] [[hi:15 अप्रैल]] [[hr:15. travnja]] [[hu:Április 15]] [[ia:15 de april]] [[id:15 April]] [[ie:15 april]] [[ilo:Abril 15]] [[io:15 di aprilo]] [[is:15. apríl]] [[it:15 aprile]] [[ja:4月15日]] [[jv:15 April]] [[ka:15 აპრილი]] [[ko:4월 15일]] [[ksh:15. Apprill]] [[la:15 Aprilis]] [[lb:15. Abrëll]] [[li:15 april]] [[lmo:15 04]] [[lt:Balandžio 15]] [[mk:15 април]] [[ms:15 April]] [[nap:15 'e abbrile]] [[nds:15. April]] [[nds-nl:15 april]] [[new:अप्रिल १५]] [[nl:15 april]] [[nn:15. april]] [[no:15. april]] [[nov:15 de aprile]] [[nrm:15 Avri]] [[oc:15 d'abril]] [[pam:Abril 15]] [[pl:15 kwietnia]] [[pt:15 de Abril]] [[ro:15 aprilie]] [[ru:15 апреля]] [[scn:15 di aprili]] [[sco:15 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 15.]] [[simple:April 15]] [[sk:15. apríl]] [[sl:15. april]] [[sq:15 Prill]] [[sr:15. април]] [[su:15 April]] [[sv:15 april]] [[sw:15 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 15]] [[th:15 เมษายน]] [[tl:Abril 15]] [[tr:15 Nisan]] [[tt:15. Äpril]] [[uk:15 квітня]] [[ur:15 اپریل]] [[vec:15 de apriłe]] [[vi:15 tháng 4]] [[vls:15 april]] [[wa:15 d' avri]] [[war:Abril 15]] [[zh:4月15日]] 2162 65682 2007-01-20T22:36:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:16 april]], [[new:अप्रिल १६]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[2002]] Li paytexta [[Belçîqa]] [[Bruksel]]ê Partiya Karkerên Kurdistan [[PKK]], bi civîneke çapemeniyê encamên Kongreya xwe ya 8emîn ji rayagiştî re ragihand. PKKê diyar kir ku wê navê xwe kiriye Konreya Azadî û Demokrasiya Kurdistan [[KADEK]]. === Cîhan === *[[1972]] Rêwîtiya heyvê ya 5emîn ya Mirovatiyê bi keştiya asîmanî «~[[Apollo 16]]~» destpêkir. *[[1988]] Hêzên Deryayî yên Îsraîlê şeva 16 nîsanê serdegirtinek li darxistin û ji Serokên Rêxistina Fîlîstînê Xelîl El-Wezîrî ku weke Ebû Cîhad tê naskirin, qetilkirin. == Zayîn == *1916 [[Nivîskar]] [[Behçet Necatigil]] ji dayik bû. == Mirin == *[[1992]] Li navçeya Amed Sîlwanê welatparêzekî Kurd yê bi navê [[Ridwan Çelebî]] rastî êrîşeke çekdarî ya faîlê wê ne diyar, hat û jiyana xwe ji dest da. *[[1999]] Gerîllayê Kurd Muhamed yê bi navê kod Levent (di sala [[1972]]an de li Kûbanê hate dinê), li herêma Metînan Kanîmasîyê jiyana xwe ji dest da. *[[1999]] Gerîllayê Kurd [[Ulaş Demîray]] yê bi navê kod Rênas (di sala [[1974]]an de li Elezîzê hate dinê û di sala [[1993]]an de li Dêrsîmê tevlî nav refên gerîlla bû, fermandarê tîmê bû), Îbrahîm Yildiz yê bi navê kod Şiyar (di sala [[1978]]an de li Dêrsîmê hate dinê û di sala [[1997]]an de tevlî nav refên gerîlla bû), Şerîf Gûrbûzoglu yê bi navê kod Bagok Dilar (di sala [[1972]]an de li Liceyê hate dinê û di sala [[1992]]an de li Amedê tevlî nav refên gerîlla bû, fermandarê tîmê bû), Serdar Mert yê bi navê kod Serdar (di sala [[1974]]an de li Sîweregê hate dinê û di sala [[1996]]an de li Zapê tevlî nav refên gerîlla bû) Mîhran Oya yê bi navê kod Mîllîtan (di sala [[1969]]an de li Erxaniyê hate dinê) li herêma Dêrsîmê hin ji wan di şerê li Merkezê, hin ji wan jî di encama êrîşa kombrayê de jiyana xwe ji dest dan. *[[1999]] Gerîllayê Kurd yê bi navê xwe yê kod Mehmet yê ji Ehlatê, li herêma Erzirom Yedîsûyê jiyana xwe ji dest da. *[[1999]] Gerîllayên Kurd Diren Atmaca ya bi navê kod Rewşen (di sala [[1981]]ê de li Dêrsîmê ji dayikbû û di sala [[1996]]an de li Dêrsîmê tevlî nava refên gerîlla bû), Ozlem Vural yê bi navê kod Ferda( di sala [[1983]]an de li Sarikenta-Mazgîrtê hate dinê û di sala [[1997]]an de li Dêrsîmê tevlî nav refên gerîlla bû) li herêma Dêrsîmê Hozatê di kemînekê jiyana xwe ji dest dan. == Cejn û salveger == *Roja Netewî ya [[Danîmarka]]yê Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:16 April]] [[an:16 d'abril]] [[ar:16 إبريل]] [[ast:16 d'abril]] [[be:16 красавіка]] [[bg:16 април]] [[bpy:এপ্রিল ১৬]] [[br:16 Ebrel]] [[bs:16. april]] [[ca:16 d'abril]] [[ceb:Abril 16]] [[co:16 d'aprile]] [[cs:16. duben]] [[csb:16 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 16]] [[cy:16 Ebrill]] [[da:16. april]] [[de:16. April]] [[el:16 Απριλίου]] [[en:April 16]] [[eo:16-a de aprilo]] [[es:16 de abril]] [[et:16. aprill]] [[eu:Apirilaren 16]] [[fi:16. huhtikuuta]] [[fo:16. apríl]] [[fr:16 avril]] [[frp:16 avril]] [[fur:16 di Avrîl]] [[fy:16 april]] [[ga:16 Aibreán]] [[gd:16 an Giblean]] [[gl:16 de abril]] [[he:16 באפריל]] [[hi:16 अप्रैल]] [[hr:16. travnja]] [[hu:Április 16]] [[ia:16 de april]] [[id:16 April]] [[ie:16 april]] [[ilo:Abril 16]] [[io:16 di aprilo]] [[is:16. apríl]] [[it:16 aprile]] [[ja:4月16日]] [[jbo:paxamoi be lo lanma'i]] [[jv:16 April]] [[ka:16 აპრილი]] [[ko:4월 16일]] [[ksh:16. Apprill]] [[la:16 Aprilis]] [[lb:16. Abrëll]] [[li:16 april]] [[lmo:16 04]] [[lt:Balandžio 16]] [[mk:16 април]] [[ms:16 April]] [[nap:16 'e abbrile]] [[nds-nl:16 april]] [[new:अप्रिल १६]] [[nl:16 april]] [[nn:16. april]] [[no:16. april]] [[nov:16 de aprile]] [[nrm:16 Avri]] [[oc:16 d'abril]] [[pam:Abril 16]] [[pl:16 kwietnia]] [[pt:16 de Abril]] [[ro:16 aprilie]] [[ru:16 апреля]] [[scn:16 di aprili]] [[sco:16 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 16.]] [[simple:April 16]] [[sk:16. apríl]] [[sl:16. april]] [[sq:16 Prill]] [[sr:16. април]] [[su:16 April]] [[sv:16 april]] [[sw:16 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 16]] [[th:16 เมษายน]] [[tl:Abril 16]] [[tr:16 Nisan]] [[tt:16. Äpril]] [[uk:16 квітня]] [[ur:16 اپریل]] [[vec:16 de apriłe]] [[vi:16 tháng 4]] [[wa:16 d' avri]] [[war:Abril 16]] [[zh:4月16日]] 2164 66646 2007-01-26T15:53:09Z Bangin 450 /* Mirin */ {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1925]]: Yek ji qewremanên doza netewî ya Kurd, [[Dr. Fuat]] û [[Şêx Eyûbê Sêweregî]] yê ji Karabahçeyê bi biryara Dadgeha Şerq Îstîklal hatin dardekirin. Dr. Fuat, bi îddîaya ku -di rojên ku [[Şêx Seîd]] [[Amed]]ê dorpêçkiribû, bi kincên netewî yên Kurdî li Amedê geriya ye û ji Ferîd Paşa re, derbarê serhildana Kurdan de name şandiye û lewma têkîliya wî bi serhildana Kurdan re heye, hate îdamkirin. (çavkani rojnameya Dunya 15 gulan 1957) *[[1999]]: Li bajarê Almanya Bonê Meşa bi navê "Ji bo Azadiya [[Abdullah Ocalan]], Aştî û Mafên Gelê Kurdistanê Meşa Yekîtiya Netewî" hate li darxistin. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1925]]: Yek ji qewremanên doza netewî ya Kurd, [[Dr. Fuat]] û Şêx Eyûbê Sêweregî yê ji Karabahçeyê bi biryara Dadgeha Şerq Îstîklal hatin dardekirin. Dr. Fuat, bi îddîaya ku -di rojên ku Şêx Seîd Amedê dorpêçkiribû, bi kincên netewî yên Kurdî li Amedê geriya ye û ji Ferîd Paşa re, derbarê serhildana Kurdan de name şandiye û lewma têkîliya wî bi serhildana Kurdan re heye, hate îdamkirin. (çavkani rojnameya Dunya 15 gulan 1957) *[[1986]]: Hozan, ramyar û helbestvanê Kurd [[Hêmin Mukriyanî]] koça xwe ya dawîn kir. *[[1992]]: Di encama serdegirtineke malan de, yek ji kadroyên serokê Dev-Yolê [[Sabahat Karataş]] û hevalên wî [[Eda Yûksel]] û [[Taşkin Usta]] hatin înfazkirin. *[[1993]]: Serokkomarê 8emîn ê [[Komara Tirkiyê]] [[Turgut Özal]] di 65 saliya xwe de bi awayekî gumanbar wefat kir. *[[1999]]: Li Qilibanê welatparêzekî yê bi navê Mehmet Baban, ji aliyê endamên kontrgerîlla ve hate qetilkirin. *[[1999]]: Konvoya SÎPê ku ji mîtînga gundê Îçerenkoyê vedigeriya, rastî êrîşa komek ulkûciyan hat û di encam êrîşê de ku di nava destên polêsan de pêkhat, endamê SÎPê [[Hûseyîn Duman]] jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *Roja Serxwebûna Sûriye *Li [[Japonya]]yê roja parastina zarokan Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:17 April]] [[an:17 d'abril]] [[ar:17 إبريل]] [[ast:17 d'abril]] [[be:17 красавіка]] [[bg:17 април]] [[bpy:এপ্রিল ১৭]] [[br:17 Ebrel]] [[bs:17. april]] [[ca:17 d'abril]] [[ceb:Abril 17]] [[co:17 d'aprile]] [[cs:17. duben]] [[csb:17 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 17]] [[cy:17 Ebrill]] [[da:17. april]] [[de:17. April]] [[el:17 Απριλίου]] [[en:April 17]] [[eo:17-a de aprilo]] [[es:17 de abril]] [[et:17. aprill]] [[eu:Apirilaren 17]] [[fi:17. huhtikuuta]] [[fo:17. apríl]] [[fr:17 avril]] [[frp:17 avril]] [[fur:17 di Avrîl]] [[fy:17 april]] [[ga:17 Aibreán]] [[gd:17 an Giblean]] [[gl:17 de abril]] [[he:17 באפריל]] [[hi:17 अप्रैल]] [[hr:17. travnja]] [[hu:Április 17]] [[ia:17 de april]] [[id:17 April]] [[ie:17 april]] [[ilo:Abril 17]] [[io:17 di aprilo]] [[is:17. apríl]] [[it:17 aprile]] [[ja:4月17日]] [[jv:17 April]] [[ka:17 აპრილი]] [[ko:4월 17일]] [[ksh:17. Apprill]] [[la:17 Aprilis]] [[lb:17. Abrëll]] [[li:17 april]] [[lmo:17 04]] [[lt:Balandžio 17]] [[mk:17 април]] [[ms:17 April]] [[nap:17 'e abbrile]] [[nds-nl:17 april]] [[new:अप्रिल १७]] [[nl:17 april]] [[nn:17. april]] [[no:17. april]] [[nov:17 de aprile]] [[nrm:17 Avri]] [[oc:17 d'abril]] [[pam:Abril 17]] [[pl:17 kwietnia]] [[pt:17 de Abril]] [[ro:17 aprilie]] [[ru:17 апреля]] [[scn:17 di aprili]] [[sco:17 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 17.]] [[simple:April 17]] [[sk:17. apríl]] [[sl:17. april]] [[sq:17 Prill]] [[sr:17. април]] [[su:17 April]] [[sv:17 april]] [[sw:17 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 17]] [[th:17 เมษายน]] [[tl:Abril 17]] [[tr:17 Nisan]] [[tt:17. Äpril]] [[uk:17 квітня]] [[ur:17 اپریل]] [[vec:17 de apriłe]] [[vi:17 tháng 4]] [[wa:17 d' avri]] [[war:Abril 17]] [[zh:4月17日]] 2165 65898 2007-01-22T08:59:01Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल १९]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1995]] Gundên Dîreklî û Xalidiyê yên ser bi navçeya Sêrt Frûhê hatin valakirin. === Cîhan === *Li Hindistanê Partiya Kongreyê qebûl kir ku welat bi navê [[Hindistan]] û Pakistanê bibe du beş. *[[1995]] Li Emerîkayê di avahiyeke gelemperiyê de teqemeniyek hate bi cîhkirin. Di bûyerê de 87 kes mirin. Derket holê ku êrîş ji aliyê rêxistina Neo-Naziyan ve hatiye kirin. *[[1995]] Avahiya federal ya Murah ya li Oklahomayê hate bombekirin: 161 kes mirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1882]] Darwîn mir. *[[1999]] Gerîllayên Kurd M.[[Faruk Oner]] yê bi navê kod Hemîd (di sala [[1976]]an de li navçeya [[Mêrdîn]] [[Nisêbîn]]ê hate dinê, di sala [[1997]]an de li Dêrsîmê tevlî nav refên gerîlla bû) û Mahsun Tekin yê bi navê kod Piling Mûnzûr (di sala [[1974]]an de li Sasonê jidayikbû) şerekî li nêzî Çetê jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *Li Venezuellayê roja îlankirina serxwebûnê Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:19 April]] [[an:19 d'abril]] [[ar:19 إبريل]] [[ast:19 d'abril]] [[az:19 Aprel]] [[be:19 красавіка]] [[bg:19 април]] [[bpy:এপ্রিল ১৯]] [[br:19 Ebrel]] [[bs:19. april]] [[ca:19 d'abril]] [[ceb:Abril 19]] [[co:19 d'aprile]] [[cs:19. duben]] [[csb:19 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 19]] [[cy:19 Ebrill]] [[da:19. april]] [[de:19. April]] [[el:19 Απριλίου]] [[en:April 19]] [[eo:19-a de aprilo]] [[es:19 de abril]] [[et:19. aprill]] [[eu:Apirilaren 19]] [[fi:19. huhtikuuta]] [[fo:19. apríl]] [[fr:19 avril]] [[frp:19 avril]] [[fur:19 di Avrîl]] [[fy:19 april]] [[ga:19 Aibreán]] [[gl:19 de abril]] [[he:19 באפריל]] [[hr:19. travnja]] [[hu:Április 19]] [[ia:19 de april]] [[id:19 April]] [[ie:19 april]] [[ilo:Abril 19]] [[io:19 di aprilo]] [[is:19. apríl]] [[it:19 aprile]] [[ja:4月19日]] [[jv:19 April]] [[ka:19 აპრილი]] [[ko:4월 19일]] [[ksh:19. Apprill]] [[la:19 Aprilis]] [[lb:19. Abrëll]] [[li:19 april]] [[lmo:19 04]] [[lt:Balandžio 19]] [[mk:19 април]] [[ms:19 April]] [[nap:19 'e abbrile]] [[nds:19. April]] [[nds-nl:19 april]] [[new:अप्रिल १९]] [[nl:19 april]] [[nn:19. april]] [[no:19. april]] [[nov:19 de aprile]] [[nrm:19 Avri]] [[oc:19 d'abril]] [[pam:Abril 19]] [[pl:19 kwietnia]] [[pt:19 de Abril]] [[ro:19 aprilie]] [[ru:19 апреля]] [[scn:19 di aprili]] [[se:Cuoŋománu 19.]] [[simple:April 19]] [[sk:19. apríl]] [[sl:19. april]] [[sq:19 Prill]] [[sr:19. април]] [[su:19 April]] [[sv:19 april]] [[sw:19 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 19]] [[th:19 เมษายน]] [[tl:Abril 19]] [[tr:19 Nisan]] [[tt:19. Äpril]] [[uk:19 квітня]] [[ur:19 اپریل]] [[vec:19 de apriłe]] [[vi:19 tháng 4]] [[wa:19 d' avri]] [[war:Abril 19]] [[zh:4月19日]] 2166 65938 2007-01-22T12:25:19Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल २०]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1927]] Pêncwen ji aliyê Îngîlîzan ve hate dagirkirin. *[[1969]] Yekemîn jimara kovara "Rizgarî" dest bi weşanê kir. *[[1978]] Komeleya Dev-Gencê hate girtin. *[[1987]] Li gundê Qizler yê ser bi Qeredaxê, rejîma Saddam bombeyên kîmyawî bikaranî. Di encamê de 7 jinên Kurd jiyana xwe ji dest dan. === Cîhan === *[[571]] Rojbûna Hezretî [[Muhemmed]] *1916 Li Dûblînê Komargerên Îrlandî serî hildan û artêşa Îngîlîz vê yekê perçiqand. Lewma şerê Îngîlîz-Îrlandayê ji nû ve destpêkir. Serhildan, piştî ku di sala [[1921]]ê de Îrlandaya Başûr serxwebûna xwe îlan kir û girav perçebû, bi encam bû. (lewma ev roj weke "paskalya bi xwîn" tê bi navkirin. *[[1924]] Desturabingehîn ya sala [[1924]]an de li Tirkiyê hate qebûlkirin. *[[1960]] Paytexta nû ya Brezîlyayê bû Marsîlya. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1996]] Welatparêzê bi navê [[Mehmet Şenyît]] yê eslê xwe ji Amedê, dema ku ber bi êvarî ji kargehê tevî hevalên xwe vedigeriya mala xwe ji aliyê polêsan ve hate binçavkirin. Piştî 4 rojan cesedê Mehmet Şenyît radestî malbata wî kirin. Lê belê di rapora otopsiyê de jî dihate diyarkirin ku Mehmet ªenyît di şer de hatiye kuştin. == Cejn û salveger == *Rojbûna Hezretî [[Muhemmed]] *Li Riha û Bîrecîqê Festîvala Sîsikên Keçel Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:20 April]] [[an:20 d'abril]] [[ar:20 ابريل]] [[ast:20 d'abril]] [[be:20 красавіка]] [[bg:20 април]] [[bpy:এপ্রিল ২০]] [[br:20 Ebrel]] [[bs:20. april]] [[ca:20 d'abril]] [[ceb:Abril 20]] [[co:20 d'aprile]] [[cs:20. duben]] [[csb:20 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 20]] [[cy:20 Ebrill]] [[da:20. april]] [[de:20. April]] [[el:20 Απριλίου]] [[en:April 20]] [[eo:20-a de aprilo]] [[es:20 de abril]] [[et:20. aprill]] [[eu:Apirilaren 20]] [[fa:۲۰ آوریل]] [[fi:20. huhtikuuta]] [[fo:20. apríl]] [[fr:20 avril]] [[frp:20 avril]] [[fur:20 di Avrîl]] [[fy:20 april]] [[ga:20 Aibreán]] [[gd:20 an Giblean]] [[gl:20 de abril]] [[he:20 באפריל]] [[hi:20 अप्रैल]] [[hr:20. travnja]] [[hu:Április 20]] [[ia:20 de april]] [[id:20 April]] [[ie:20 april]] [[ilo:Abril 20]] [[io:20 di aprilo]] [[is:20. apríl]] [[it:20 aprile]] [[ja:4月20日]] [[jv:20 April]] [[ka:20 აპრილი]] [[ko:4월 20일]] [[ksh:20. Apprill]] [[la:20 Aprilis]] [[lb:20. Abrëll]] [[li:20 april]] [[lmo:20 04]] [[lt:Balandžio 20]] [[mk:20 април]] [[mr:एप्रिल २०]] [[ms:20 April]] [[nap:20 'e abbrile]] [[nds:20. April]] [[nds-nl:20 april]] [[new:अप्रिल २०]] [[nl:20 april]] [[nn:20. april]] [[no:20. april]] [[nov:20 de aprile]] [[nrm:20 Avri]] [[oc:20 d'abril]] [[pam:Abril 20]] [[pl:20 kwietnia]] [[pt:20 de Abril]] [[ro:20 aprilie]] [[ru:20 апреля]] [[scn:20 di aprili]] [[sco:20 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 20.]] [[simple:April 20]] [[sk:20. apríl]] [[sl:20. april]] [[sq:20 Prill]] [[sr:20. април]] [[su:20 April]] [[sv:20 april]] [[sw:20 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 20]] [[th:20 เมษายน]] [[tl:Abril 20]] [[tr:20 Nisan]] [[tt:20. Äpril]] [[uk:20 квітня]] [[ur:20 اپریل]] [[vec:20 de apriłe]] [[vi:20 tháng 4]] [[wa:20 d' avri]] [[war:Abril 20]] [[zh:4月20日]] 2167 65804 2007-01-21T20:51:34Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:18 april]], [[new:अप्रिल १८]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1992]] - [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]] hate demezirandin. *[[1995]] - Gundên Herbet û Resta yên ser bi navçeya Amed Qûlpê hatin valakirin. *[[1999]] - Li gelemperiya Tirkiyê hilbijartinên giştî pêkhatin. Di hilbijartinan de HADEPê di serî de şaredariya Amed, Batman, Çewlik, Sêrt û Wanê, 37 şaredarî bi dest xistin. *[[1998]] - Rojnameya [[Ozgur Bakiş]]ê dest bi weşanê kir. === Cîhan === *[[1853]] Li Asyayê yekem tren di navbêra wargeha Bombay û Tannayê de xebitî. *[[1906]] Yek ji erdhejên herî mezin ên dîrokê li San Francisco'yê qewimî. Di erdhejê de hemu bajar hilweşiya û di encama karesatê de hezar kes mirin. *[[1949]] Hêzên Îraqê yên li Fîlîstînê vekişiyan. *[[1983]] Li bajarê Lûbnan Beyrûdê êrîşeke întîharî li ser sefareta Emerîkayê hate li darxistin, di encama êrîşê de 17 jê Emerîkî, bi giştî 63 kes mirin. *[[1988]] Li kendavê Şerê Îran û Emerîkayê destpêkir. *[[1996]] Serokwezîrê Îsraîlê Şîmon Perez li hemberî Lûbnanê operasyona bi navê «~Tiriyê Xezebê~» da destpêkirin. Li kampa penaberan ya Neteweyê Yekbûyî ya li Kana ku dikeve Başûrê Lûbnanê, di encama êrîşa Îsraîlê de 98 Kes hatin qetilkirin. Her wiha ev roj di nava xelkê Fîlîstîniyan de weke tevkujiya Kana tê zanîn. == Zayîn == *[[1879]] Teorîsyenê elektrîkê û fîlozof [[Albert Einstein]] li bajarê Almanya Ulmê jidayikbû. Einstein, di 18 nîsana [[1955]]ê de çû ser dilovaniya xwe. Teorîsyenê Fîzîkê, fîlozof û pasîfîst Einstein, di nav gelek welatan de, li Almanya, Swîsre, Çekoslovakya û Emerîkayê dersên fîzîkê dan û di sala 1921ê de xelata fîzîkzanan wergirt. == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:18 April]] [[an:18 d'abril]] [[ar:18 أبريل]] [[ast:18 d'abril]] [[az:18 Aprel]] [[be:18 красавіка]] [[bg:18 април]] [[bpy:এপ্রিল ১৮]] [[br:18 Ebrel]] [[bs:18. april]] [[ca:18 d'abril]] [[ceb:Abril 18]] [[co:18 d'aprile]] [[cs:18. duben]] [[csb:18 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 18]] [[cy:18 Ebrill]] [[da:18. april]] [[de:18. April]] [[el:18 Απριλίου]] [[en:April 18]] [[eo:18-a de aprilo]] [[es:18 de abril]] [[et:18. aprill]] [[eu:Apirilaren 18]] [[fi:18. huhtikuuta]] [[fo:18. apríl]] [[fr:18 avril]] [[frp:18 avril]] [[fur:18 di Avrîl]] [[fy:18 april]] [[ga:18 Aibreán]] [[gd:18 an Giblean]] [[gl:18 de abril]] [[he:18 באפריל]] [[hi:18 अप्रैल]] [[hr:18. travnja]] [[hu:Április 18]] [[ia:18 de april]] [[id:18 April]] [[ie:18 april]] [[ilo:Abril 18]] [[io:18 di aprilo]] [[is:18. apríl]] [[it:18 aprile]] [[ja:4月18日]] [[jv:18 April]] [[ka:18 აპრილი]] [[ko:4월 18일]] [[ksh:18. Apprill]] [[la:18 Aprilis]] [[lb:18. Abrëll]] [[li:18 april]] [[lmo:18 04]] [[lt:Balandžio 18]] [[mk:18 април]] [[ms:18 April]] [[nap:18 'e abbrile]] [[nds:18. April]] [[nds-nl:18 april]] [[new:अप्रिल १८]] [[nl:18 april]] [[nn:18. april]] [[no:18. april]] [[nov:18 de aprile]] [[nrm:18 Avri]] [[oc:18 d'abril]] [[pam:Abril 18]] [[pl:18 kwietnia]] [[pt:18 de Abril]] [[ro:18 aprilie]] [[ru:18 апреля]] [[scn:18 di aprili]] [[sco:18 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 18.]] [[simple:April 18]] [[sk:18. apríl]] [[sl:18. april]] [[sq:18 Prill]] [[sr:18. април]] [[su:18 April]] [[sv:18 april]] [[sw:18 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 18]] [[th:18 เมษายน]] [[tl:Abril 18]] [[tr:18 Nisan]] [[tt:18. Äpril]] [[uk:18 квітня]] [[ur:18 اپریل]] [[vec:18 de apriłe]] [[vi:18 tháng 4]] [[vls:18 april]] [[wa:18 d' avri]] [[war:Abril 18]] [[zh:4月18日]] 2168 65952 2007-01-22T13:15:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल २१]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1992]] Li navçeya [[Mêrdîn]] [[Mîdyad]]ê dema ku kerwanê wesayîtan yê dawetê ya bi plakaya 47 AV 704 di ser rêya gundê Tolgali derbas dibû, ji aliyê koriciyan ve hate gulebarankirin. Di encam bûyerê de zarokê 3 salî yê bi navê [[Hamza Bulut]], [[Evdirehman Yeşîlmen]] ê 12 salî, [[Mihemed Candan]] û [[Hecî Bodur]] jiyana xwe ji dest dan û 8 kes jî birîndarbûn. === Cîhan === *[[1967]] Li Yewnanîstanê, serleşkerên artêşê, dest bi pêvajoya darbeyê kirin. == Zayîn == *[[1927]] Helbestvan û rojnameger [[Ahmed Arif]] jidayikbû. Helbestvan, bi pirtûka xwe ya bi navê "Hasrettînden Prangalar Eskîttîm" gîhîşt, girseyeke berfireh ya xwendevanan. == Mirin == *[[1992]] Li navçeya Mêrdîn Mîdyadê dema ku kerwanê wesayîtan yê dawetê ya bi plakaya 47 AV 704 di ser rêya gundê Tolgali derbas dibû, ji aliyê koriciyan ve hate gulebarankirin. Di encam bûyerê de zarokê 3 salî yê bi navê [[Hamza Bulut]], [[Evdirehman Yeşîlmen]] ê 12 salî,[[Mihemed Candan]] û [[Hecî Bodur]] jiyana xwe ji dest dan û 8 kes jî birîndarbûn. *[[1999]] Gerîllayê Kurd [[Îlkay Yildirim]] bi navê kod Serdar Kizilirmak (di sala 1975an de jidayikbû, di 2 cotmeha sala 1997an de tevlî nav revên gerîlla bû) li herêma Bilika ya çiyayê Cûdî jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:21 April]] [[an:21 d'abril]] [[ar:21 أبريل]] [[ast:21 d'abril]] [[be:21 красавіка]] [[bg:21 април]] [[bpy:এপ্রিল ২১]] [[br:21 Ebrel]] [[bs:21. april]] [[ca:21 d'abril]] [[ceb:Abril 21]] [[co:21 d'aprile]] [[cs:21. duben]] [[csb:21 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 21]] [[cy:21 Ebrill]] [[da:21. april]] [[de:21. April]] [[el:21 Απριλίου]] [[en:April 21]] [[eo:21-a de aprilo]] [[es:21 de abril]] [[et:21. aprill]] [[eu:Apirilaren 21]] [[fa:۲۱ آوریل]] [[fi:21. huhtikuuta]] [[fo:21. apríl]] [[fr:21 avril]] [[frp:21 avril]] [[fur:21 di Avrîl]] [[fy:21 april]] [[ga:21 Aibreán]] [[gd:21 an Giblean]] [[gl:21 de abril]] [[he:21 באפריל]] [[hi:21 अप्रैल]] [[hr:21. travnja]] [[hu:Április 21]] [[ia:21 de april]] [[id:21 April]] [[ie:21 april]] [[ilo:Abril 21]] [[io:21 di aprilo]] [[is:21. apríl]] [[it:21 aprile]] [[ja:4月21日]] [[jv:21 April]] [[ka:21 აპრილი]] [[ko:4월 21일]] [[la:21 Aprilis]] [[lb:21. Abrëll]] [[li:21 april]] [[lmo:21 04]] [[lt:Balandžio 21]] [[mk:21 април]] [[mr:एप्रिल २१]] [[ms:21 April]] [[nap:21 'e abbrile]] [[nds:21. April]] [[nds-nl:21 april]] [[new:अप्रिल २१]] [[nl:21 april]] [[nn:21. april]] [[no:21. april]] [[nov:21 de aprile]] [[nrm:21 Avri]] [[oc:21 d'abril]] [[pam:Abril 21]] [[pl:21 kwietnia]] [[pt:21 de Abril]] [[ro:21 aprilie]] [[ru:21 апреля]] [[scn:21 di aprili]] [[sco:21 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 21.]] [[simple:April 21]] [[sk:21. apríl]] [[sl:21. april]] [[sq:21 Prill]] [[sr:21. април]] [[sv:21 april]] [[sw:21 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 21]] [[th:21 เมษายน]] [[tl:Abril 21]] [[tr:21 Nisan]] [[tt:21. Äpril]] [[uk:21 квітня]] [[ur:21 اپریل]] [[vec:21 de apriłe]] [[vi:21 tháng 4]] [[wa:21 d' avri]] [[war:Abril 21]] [[zh:4月21日]] 2169 65990 2007-01-22T15:36:33Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल २२]] {{avrêl}} '''22'ê avrêlê''' [[Roja Rojnamegeriya Kurdî]] ye == Bûyer == === Kurdistan === *[[1898]] Miqdat Mîthad [[Bedirxan]] cara yekemîn li Paytexta Misir Qahîreyê rojnameyeke Kurdî ya bi navê "Kurdistan" derxist. ([[rojnamegeriya Kurdî]]) *[[1980]] Ji girtîgeha Saxmacilarê 23 girtiyên komînîst reviyan. *[[1990]] Weşanên rojnameya HALK GERÇEGÎ dest pê kir. *[[1975]] [[PPKK]]( Partiya Pêşeng a Karkerî Kurdistan) hate damezrandin === Cîhan === *[[1915]] Almanan, li eniya rojava ya di navbêra Langermarck û Ypresê, yekem car bi gaza bi jehir êrîşî ser leşkerên Kanadayî û Frensî kir. == Zayîn == *[[1724]] [[Immanuel Kant]] jiyakbû. *[[1870]] Vlademir Îliç [[Lênîn]] jiyakbû. == Mirin == *[[1997]] Gerîllayê Kurd [[Yilmaz Şengûl]] yê bi navê kod Cangîr, ( di sala [[1982]]an de ji dayikbû, di sala [[1993]]an de li Qilibanê tevlî nav refên gerîlla bû), li ava mezin ango çemê Dîcleyê jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *[[Roja Rojnamegeriya Kurdî]] Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:22 April]] [[an:22 d'abril]] [[ar:22 أبريل]] [[ast:22 d'abril]] [[be:22 красавіка]] [[bg:22 април]] [[bpy:এপ্রিল ২২]] [[br:22 Ebrel]] [[bs:22. april]] [[ca:22 d'abril]] [[ceb:Abril 22]] [[co:22 d'aprile]] [[cs:22. duben]] [[csb:22 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 22]] [[cy:22 Ebrill]] [[da:22. april]] [[de:22. April]] [[el:22 Απριλίου]] [[en:April 22]] [[eo:22-a de aprilo]] [[es:22 de abril]] [[et:22. aprill]] [[eu:Apirilaren 22]] [[fi:22. huhtikuuta]] [[fo:22. apríl]] [[fr:22 avril]] [[frp:22 avril]] [[fur:22 di Avrîl]] [[fy:22 april]] [[ga:22 Aibreán]] [[gd:22 an Giblean]] [[gl:22 de abril]] [[he:22 באפריל]] [[hi:22 अप्रैल]] [[hr:22. travnja]] [[hu:Április 22]] [[ia:22 de april]] [[id:22 April]] [[ie:22 april]] [[ilo:Abril 22]] [[io:22 di aprilo]] [[is:22. apríl]] [[it:22 aprile]] [[ja:4月22日]] [[jv:22 April]] [[ka:22 აპრილი]] [[kn:ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೨]] [[ko:4월 22일]] [[ksh:22. Apprill]] [[la:22 Aprilis]] [[lb:22. Abrëll]] [[li:22 april]] [[lmo:22 04]] [[lt:Balandžio 22]] [[mk:22 април]] [[ms:22 April]] [[nap:22 'e abbrile]] [[nds-nl:22 april]] [[new:अप्रिल २२]] [[nl:22 april]] [[nn:22. april]] [[no:22. april]] [[nov:22 de aprile]] [[nrm:22 Avri]] [[oc:22 d'abril]] [[pam:Abril 22]] [[pl:22 kwietnia]] [[pt:22 de Abril]] [[ro:22 aprilie]] [[ru:22 апреля]] [[scn:22 di aprili]] [[sco:22 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 22.]] [[simple:April 22]] [[sk:22. apríl]] [[sl:22. april]] [[sq:22 Prill]] [[sr:22. април]] [[su:22 April]] [[sv:22 april]] [[sw:22 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 22]] [[th:22 เมษายน]] [[tl:Abril 22]] [[tr:22 Nisan]] [[tt:22. Äpril]] [[uk:22 квітня]] [[ur:22 اپریل]] [[vec:22 de apriłe]] [[vi:22 tháng 4]] [[vls:22 april]] [[wa:22 d' avri]] [[war:Abril 22]] [[zh:4月22日]] 2170 65968 2007-01-22T14:13:41Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल २३]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1920]] Parlemena Tirkiyê li Enqereyê hate damezirandin. Di civînê de 72 nûnerên [[Gelê Kurd]] jî hebûn. Li gorî peymana ku [[Mustafa Kemal]] bi serokêşîrên Kurdan re mohr kir, diviyabû ev meclîs ya Gelê Kurd û Tirkbaya, lê belê piştî ku şerê Rizgariyê hate bi serxistin û Komar hate damezirandin. Hêdî hêdî peymana ku bi serokeşîrên Kurdan re hatibû mohrkirin, hate binpêkirin. Lewma ev roj di sala [[1921]]an de hate ji aliyê dewleta Tirk ve hate qebûlkirin ku weke cejina Desthilatiya Netewa Tirk û Cejina Zarokên Tirk were pîrozkirin. *[[1923]] [[Konferansa Lozanê]] dest bi dema duyemîn ya xebatên xwe kir. *[[1954]] Refîneya Niftê li bajarê Êlihê hate vekirin. === Cîhan === *[[1984]] Vîrûsa ku dibe sedema [[AIDS]]î hate dozandin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1616]] Nivîskarê roman û Qehremanê bi navûdeng "[[DONKÎŞOT]]" [[Cervantes]] di 69 saliya xwe de mir. *[[1925]] [[Şêx Avdilqadirê Nehlî]] ango [[Şêx Evdilqadirê Şemzînanî]] koça xwe ya dawîn kir. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:23 April]] [[an:23 d'abril]] [[ar:23 أبريل]] [[ast:23 d'abril]] [[be:23 красавіка]] [[bg:23 април]] [[bpy:এপ্রিল ২৩]] [[br:23 Ebrel]] [[bs:23. april]] [[ca:23 d'abril]] [[ceb:Abril 23]] [[co:23 d'aprile]] [[cs:23. duben]] [[csb:23 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 23]] [[cy:23 Ebrill]] [[da:23. april]] [[de:23. April]] [[el:23 Απριλίου]] [[en:April 23]] [[eo:23-a de aprilo]] [[es:23 de abril]] [[et:23. aprill]] [[eu:Apirilaren 23]] [[fi:23. huhtikuuta]] [[fo:23. apríl]] [[fr:23 avril]] [[frp:23 avril]] [[fur:23 di Avrîl]] [[fy:23 april]] [[ga:23 Aibreán]] [[gd:23 an Giblean]] [[gl:23 de abril]] [[he:23 באפריל]] [[hi:23 अप्रैल]] [[hr:23. travnja]] [[hu:Április 23]] [[ia:23 de april]] [[id:23 April]] [[ie:23 april]] [[ilo:Abril 23]] [[io:23 di aprilo]] [[is:23. apríl]] [[it:23 aprile]] [[ja:4月23日]] [[jv:23 April]] [[ka:23 აპრილი]] [[ko:4월 23일]] [[ksh:23. Apprill]] [[la:23 Aprilis]] [[lb:23. Abrëll]] [[li:23 april]] [[lmo:23 04]] [[lt:Balandžio 23]] [[mk:23 април]] [[ms:23 April]] [[nap:23 'e abbrile]] [[nds:23. April]] [[nds-nl:23 april]] [[new:अप्रिल २३]] [[nl:23 april]] [[nn:23. april]] [[no:23. april]] [[nov:23 de aprile]] [[nrm:23 Avri]] [[oc:23 d'abril]] [[pam:Abril 23]] [[pl:23 kwietnia]] [[pt:23 de Abril]] [[ro:23 aprilie]] [[ru:23 апреля]] [[scn:23 di aprili]] [[sco:23 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 23.]] [[simple:April 23]] [[sk:23. apríl]] [[sl:23. april]] [[sq:23 Prill]] [[sr:23. април]] [[su:23 April]] [[sv:23 april]] [[sw:23 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 23]] [[th:23 เมษายน]] [[tl:Abril 23]] [[tr:23 Nisan]] [[tt:23. Äpril]] [[uk:23 квітня]] [[ur:23 اپریل]] [[vec:23 de apriłe]] [[vi:23 tháng 4]] [[wa:23 d' avri]] [[war:Abril 23]] [[zh:4月23日]] 2171 65975 2007-01-22T14:41:54Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल २४]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1877]] Şerê Rusan û Osmaniyan destpêkir. *[[1915]] Tevkujiya Ermen û Aşuriyan çêbû. *[[1974]] Balafirên Îraqê Qeladiz bombebaran kir, di bûyerê de bi sedan kesî jiyana xwe ji dest dan. *[[1983]] Konseya Ewlekariya Mîllî [[MGK]], Qanûna Partiyên Siyasî qebûl kir û belavokeke weşand ku li gorî wê; qaşê xebatên siyasî serbeste. Lê belê ji roja qebûlkirina vê qanûnê û vir ve, bi dehan partiyên siyasî hatine girtin, gelek rêveber û endamên wan bi awayekî faîlê wan ne diyar hatin kuştin û bi sed hezaran kes, berde xebatên siyasî, jiber nêrînên siyasî avêtin zîndanê. === Cîhan === *[[1955]] Konferansa ku bi beşdariya nûnerên 29 welatan li bajarê [[Endonezya]] Bandungê hate lidarxistin, bi dawî bû. *[[1960]] Li Îranê erdhej çêbû, 500 kes mirin. *[[1971]] Li Washingtonê li dijî şerê li Vîetnamê xwepêşandaneke mezin hate lidarxistin. *[[1975]] Meclîsa Nûneran ya Emerîkan "[[24'ê Nîsanê]]" weke "[[Roja Bîranîna Suçên li dervehî Mirovahiyê]]" ya li hemberî Ermeniyan qebûl kir. *[[1986]] Karesata [[Çernobîl]]ê pêk hat. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1967]] Kozmonotê Rus,[[Komarov]], dema ku bi keştiya asîmanê ya «Soyuz ~1~» vedigeriya cîhanê, mir. *[[1993]] Li Mûşê meleyek bi navê [[Vehbî Gûndûz]] bi kuştineke kujerê wê ne diyar, hate kuştin. *[[1995]] Serokê [[HADEP]] a Elbîstanê [[Hûsên Koku]] ji aliyê hêzên tarî ve hate şehîd kirin. *[[1999]] Gerîllayê Kurd [[Nîzamettîn Kiliç]] yê bi navê kod Bişar (li gundê Yigintaş hatiye dinê, di sala [[1992]]an de tevlî nav refên gerîlla bûye,) li herêma Bilika ya ser bi çiyayê Cûdî jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *Roja Bîranîna [[Tevkujiya Ermeniyan]]. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:24 April]] [[an:24 d'abril]] [[ar:24 أبريل]] [[ast:24 d'abril]] [[be:24 красавіка]] [[bg:24 април]] [[bpy:এপ্রিল ২৪]] [[br:24 Ebrel]] [[bs:24. april]] [[ca:24 d'abril]] [[ceb:Abril 24]] [[co:24 d'aprile]] [[cs:24. duben]] [[csb:24 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 24]] [[cy:24 Ebrill]] [[da:24. april]] [[de:24. April]] [[el:24 Απριλίου]] [[en:April 24]] [[eo:24-a de aprilo]] [[es:24 de abril]] [[et:24. aprill]] [[eu:Apirilaren 24]] [[fi:24. huhtikuuta]] [[fo:24. apríl]] [[fr:24 avril]] [[frp:24 avril]] [[fur:24 di Avrîl]] [[fy:24 april]] [[ga:24 Aibreán]] [[gd:24 an Giblean]] [[gl:24 de abril]] [[he:24 באפריל]] [[hi:24 अप्रैल]] [[hr:24. travnja]] [[hu:Április 24]] [[ia:24 de april]] [[id:24 April]] [[ie:24 april]] [[ilo:Abril 24]] [[io:24 di aprilo]] [[is:24. apríl]] [[it:24 aprile]] [[ja:4月24日]] [[jv:24 April]] [[ka:24 აპრილი]] [[ko:4월 24일]] [[ksh:24. Apprill]] [[la:24 Aprilis]] [[lb:24. Abrëll]] [[li:24 april]] [[lmo:24 04]] [[lt:Balandžio 24]] [[mk:24 април]] [[mr:एप्रिल २४]] [[ms:24 April]] [[nap:24 'e abbrile]] [[nds-nl:24 april]] [[new:अप्रिल २४]] [[nl:24 april]] [[nn:24. april]] [[no:24. april]] [[nov:24 de aprile]] [[nrm:24 Avri]] [[oc:24 d'abril]] [[os:24 апрелы]] [[pam:Abril 24]] [[pl:24 kwietnia]] [[pt:24 de Abril]] [[ro:24 aprilie]] [[ru:24 апреля]] [[scn:24 di aprili]] [[sco:24 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 24.]] [[sh:24.4.]] [[simple:April 24]] [[sk:24. apríl]] [[sl:24. april]] [[sq:24 Prill]] [[sr:24. април]] [[su:24 April]] [[sv:24 april]] [[sw:24 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 24]] [[th:24 เมษายน]] [[tl:Abril 24]] [[tr:24 Nisan]] [[tt:24. Äpril]] [[uk:24 квітня]] [[ur:24 اپریل]] [[vec:24 de apriłe]] [[vi:24 tháng 4]] [[wa:24 d' avri]] [[war:Abril 24]] [[zh:4月24日]] 2172 66104 2007-01-23T08:19:40Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल २६]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1949]] Li Elezîzê erdhej çêbû. *[[1971]] Li 11 bajarên Enqere, Stenbol, Îzmîr, Kocaelî, Sakarya, Zonguldak, Eskîşehîr, Edene, Hatay, Amed û Sêrtê rêvebiriya leşkerî hate îlankirin û Komeleya Çandî ya Rojhilat ên Şoreşger û Dev-Gencê jî di heman demê de hatin girtin. *[[1974]] Bajarokê [[Helebce]] hate bombebarankirin. Di encama bombebaranê de bajar wêranbû û bû kavil û her wiha 43 mirovên Kurd jiyana xwe ji dest dan û 52 kes jî birîndarbûn. === Cîhan === *[[1828]] Rusan ji bo serxwebûna Yewnanîstanê, li hemberî Osmaniyan şer îlan kir. *[[1937]] Almanya yek ji bajarên Baskê Guernîcayê bombe kir. Di encamê 1.500 kes mirin. Vê bûyerê wênesazê bi navûdeng ê Spanî Picasso bi tabloya xwe ya bi navê «~La Guernica~» bê mirin kir. *[[1986]] Li Santrala Nûkleer ya Çernobîlê qeza çêbû. Di encamê de 30 kes mir. 48 hezar kesên li derdorê jî di runiştin hatin tehliyekirin. *[[1994]] Li Efrîka Başûr cara yekem hilbijartineke ku tê de reşikan cîh girt, hate lidarxistin. Di hilbijartian de Kongreya Neteweyî ya Efrîka ya di serokatiya [[Nelson Mandela]] de ji sedî 62yê dengan wergirt û bi serket. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1897]] Mamoste [[Celadet Bedirxan]] ku weke bavê rojnamegeriya Kurdî tê naskirin, çû ser dilovaniya xwe. *[[1996]] Tevgera DEP'a Semsure [[Abuzer Onen]] bi deste hezen tarî hate şehîd kirin. *[[1999]] Gerîllayê Kurd [[Emîr Toy]] yê bi navê kod Perwer Bişar, (di sala 1976an de li Şernexê hate dinê), [[Ridvan Kiliçaslan]] yê bi navê kod Bedran Botan (di sala 1976an de li Êlihê hate dinê, di sala [[1996]]an de tevlî nav refên gerîlla bû) li herêma Bestayê di şerekî de jiyana xwe ji dest da. *[[1999]] Gerîllaya Kurd Ayten ya eslê xwe ji Başûrê Biçûk ê Kurdistanê li herêma Yedîsu jiyana xwe ji dest da. *[[1999]] Gerîllaya Kurd [[Vasfiye Aktaş]] ya bi navê kod Sema Yûce (di sala 1985an de li Êliha hevin hate dinê, di sala 1998an de tevlî nav refên gerîlla bû) li herêma Besta Blûda jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *26 Nîsan li [[Tanzanya]] Roja Yekbûnê Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:26 April]] [[an:26 d'abril]] [[ar:26 أبريل]] [[ast:26 d'abril]] [[be:26 красавіка]] [[bg:26 април]] [[bpy:এপ্রিল ২৬]] [[br:26 Ebrel]] [[bs:26. april]] [[ca:26 d'abril]] [[ceb:Abril 26]] [[co:26 d'aprile]] [[cs:26. duben]] [[csb:26 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 26]] [[cy:26 Ebrill]] [[da:26. april]] [[de:26. April]] [[el:26 Απριλίου]] [[en:April 26]] [[eo:26-a de aprilo]] [[es:26 de abril]] [[et:26. aprill]] [[eu:Apirilaren 26]] [[fi:26. huhtikuuta]] [[fo:26. apríl]] [[fr:26 avril]] [[frp:26 avril]] [[fur:26 di Avrîl]] [[fy:26 april]] [[ga:26 Aibreán]] [[gd:26 an Giblean]] [[gl:26 de abril]] [[he:26 באפריל]] [[hi:26 अप्रैल]] [[hr:26. travnja]] [[hu:Április 26]] [[ia:26 de april]] [[id:26 April]] [[ie:26 april]] [[ilo:Abril 26]] [[io:26 di aprilo]] [[is:26. apríl]] [[it:26 aprile]] [[ja:4月26日]] [[jv:26 April]] [[ka:26 აპრილი]] [[ko:4월 26일]] [[ksh:26. Apprill]] [[la:26 Aprilis]] [[lb:26. Abrëll]] [[li:26 april]] [[lmo:26 04]] [[lt:Balandžio 26]] [[mk:26 април]] [[ms:26 April]] [[nap:26 'e abbrile]] [[nds-nl:26 april]] [[new:अप्रिल २६]] [[nl:26 april]] [[nn:26. april]] [[no:26. april]] [[nov:26 de aprile]] [[nrm:26 Avri]] [[oc:26 d'abril]] [[os:26 апрелы]] [[pam:Abril 26]] [[pl:26 kwietnia]] [[pt:26 de Abril]] [[ro:26 aprilie]] [[ru:26 апреля]] [[scn:26 di aprili]] [[sco:26 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 26.]] [[simple:April 26]] [[sk:26. apríl]] [[sl:26. april]] [[sq:26 Prill]] [[sr:26. април]] [[su:26 April]] [[sv:26 april]] [[sw:26 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 26]] [[th:26 เมษายน]] [[tl:Abril 26]] [[tr:26 Nisan]] [[tt:26. Äpril]] [[uk:26 квітня]] [[ur:26 اپریل]] [[vec:26 de apriłe]] [[vi:26 tháng 4]] [[wa:26 d' avri]] [[war:Abril 26]] [[zh:4月26日]] 2173 66106 2007-01-23T08:28:16Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल २५]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1992]] Li Emerîkayê Radyoya Kurdî ya Dengê Emerîka hate damezirandin. *[[1995]] Gundê Prinjiman (Kurşunlu) ya girêdayî Dîcleyê ya ser bi Amedê, ji aliyê leşkerên artêşa Tirk ve hate şewitandin û valakirin. === Cîhan === *[[1926]] Şah Rizayê Pehlewî bû serokwezîrê Îranê. *[[1936]] Bi armanca ku hemu partiyên Fîlîstînî yên Ereb di bin yek banî de bîne cem hev, Komîteya Ereb ya Bilind hate damezirandin. *[[1951]] Di encama êrîşên Çînê de leşkerên Neteweyê Yekbûyî, ji çeperên xwe yên li Koreyê vekişiyan. *[[1982]] Îsraîlê vekişîna xwe ya ji Sînayê temam kir. *[[1989]] 120 hezar karkerên ku li ser rêyên reş dixebitin, li hemu bajarên Tirkiyê çalakiyek lidarxistin û bi pêyê xwas meşiyan. *[[1993]] Serokê nû yê Rusyayê bû Borîs Yeltsîn. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1976]] Hozan û helbestvan [[Mele Esedî Mehûyî]] li bajarê Suleymaniyê koça xwe ya dawîn kir. *[[1996]] Gerîllayê Kurd [[Selamet Çatak]] yê bi navê kod Newroz Artêş (li Kerboranê jidayikbûye, di sala [[1991]]ê de tevlî nav refên gerîlla bû) li herêma Botan Garisa jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *25 Nîsanê li Îtalyayê Roja Rizgariyê, li Avustralya û New Zelandayê roja Anzakê ye. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:25 April]] [[an:25 d'abril]] [[ar:25 أبريل]] [[ast:25 d'abril]] [[be:25 красавіка]] [[bg:25 април]] [[bpy:এপ্রিল ২৫]] [[bs:25. april]] [[ca:25 d'abril]] [[ceb:Abril 25]] [[co:25 d'aprile]] [[cs:25. duben]] [[csb:25 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 25]] [[cy:25 Ebrill]] [[da:25. april]] [[de:25. April]] [[el:25 Απριλίου]] [[en:April 25]] [[eo:25-a de aprilo]] [[es:25 de abril]] [[et:25. aprill]] [[eu:Apirilaren 25]] [[fa:۲۵ آوریل]] [[fi:25. huhtikuuta]] [[fo:25. apríl]] [[fr:25 avril]] [[frp:25 avril]] [[fur:25 di Avrîl]] [[fy:25 april]] [[ga:25 Aibreán]] [[gd:25 an Giblean]] [[gl:25 de abril]] [[he:25 באפריל]] [[hi:25 अप्रैल]] [[hr:25. travnja]] [[hu:Április 25]] [[ia:25 de april]] [[id:25 April]] [[ie:25 april]] [[ilo:Abril 25]] [[io:25 di aprilo]] [[is:25. apríl]] [[it:25 aprile]] [[ja:4月25日]] [[jv:25 April]] [[ka:25 აპრილი]] [[ko:4월 25일]] [[la:25 Aprilis]] [[lb:25. Abrëll]] [[li:25 april]] [[lmo:25 04]] [[lt:Balandžio 25]] [[mk:25 април]] [[mr:एप्रिल २५]] [[ms:25 April]] [[nap:25 'e abbrile]] [[nds-nl:25 april]] [[new:अप्रिल २५]] [[nl:25 april]] [[nn:25. april]] [[no:25. april]] [[nov:25 de aprile]] [[nrm:25 Avri]] [[oc:25 d'abril]] [[os:25 апрелы]] [[pam:Abril 25]] [[pl:25 kwietnia]] [[pt:25 de Abril]] [[ro:25 aprilie]] [[ru:25 апреля]] [[scn:25 di aprili]] [[sco:25 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 25.]] [[simple:April 25]] [[sk:25. apríl]] [[sl:25. april]] [[sq:25 Prill]] [[sr:25. април]] [[sv:25 april]] [[sw:25 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 25]] [[th:25 เมษายน]] [[tl:Abril 25]] [[tr:25 Nisan]] [[tt:25. Äpril]] [[uk:25 квітня]] [[ur:25 اپریل]] [[vec:25 de apriłe]] [[vi:25 tháng 4]] [[wa:25 d' avri]] [[war:Abril 25]] [[zh:4月25日]] 2174 66101 2007-01-23T08:02:11Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल २८]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1937]] Yek ji serokên [[Serhildana Dêrsimê]] [[Elîşêr]] û [[Zarîfe Xanim]], bi awayekî bê dadgeh ji aliyê hêzên dewleta Tirk ve hatin şehîdkirin. *[[1994]] Rojnameya [[Ozgur Ulke]]yê dest bi weşanê kir. === Cîhan === *[[1920]] Azerbeycan tevlî nav Yekîtiya Komarên Sosyalîst ên Sovyetê bû. *[[1941]] Hêzên Naziyan Yewnanîstanê dagir kir. *[[1960]] Piştî bûyerên li Enqere û Stenbolê qewimîn, li her du bajaran rêvebiriya leşkerî hate îlankirin. *[[1992]] Li Afganistanê mûcahîdan rêvebirî bi destxistin. == Zayîn == *[[1937]] Serokê Îraqê [[Saddam Huseyîn]] jidayikbû. == Mirin == *[[1936]] Prens Farûq di 16 saliya xwe de bû melikê Misirê. *[[1937]] Yek ji serokên Serhildana Dêrsîmê Elîşêr û Zarîfe Xanim, bi awayekî bê dadgeh ji aliyê hêzên dewleta Tirk ve hatin şehîdkirin. *[[1999]] 9 Gerîllayên Kurd li herêma Hazek- Gencê jiyana xwe ji dest dan. Gerîllayên jiyana xwe ji dest dan ev in; [[Nesime Yaman]] ya bi navê kod Delîla Goyî ( di sala [[1979]]an de li gundê Qiliban Badinê hate dinê, di sala [[1990]]î de tevlî nav refên gerîlla bû, femandarê bolûkê û rêvebera [[YAJK]]ê ya Eyaletê bû), [[Evîn Boga]] ya bi navê kod Evîn Umut ( di sala [[1979]]an de li Gundê Tatwan Yedîverenê hate dinê, di kanuna [[1996]]an de tevlî nav refên gerîlla bû), Muhsur Çelik yê bi navê kod Dilovan ( di sala 1978an de li Bismilê hate dinê, di sala [[1998]]an de tevlî nav refên gerîlla bû), Emine Uygun ya bi navê kod Berçem Bote (di sala [[1979]]an de li Edenê hate dinê, di 20 tebaxa sala [[1998]]an de tevlî nav refên gerîlla bû), [[Barış Mert]] yê bi navê kod Alîkar (di sala [[1974]]an de li Sasonê hate dinê, di sala [[1997]]an de tevlî nav refên gerîlla bû), [[Meryem Taşkıran]] bi navê kod Jiyan Arjîn (di sala [[1980]]yî de li Sîlwanê hate dinê, di 9 kanuna sala [[1998]]an de tevlî nav refên gerîlla bû), Xezal Goç yê bi navê kod Axîn Tatwan (di sala [[1980]]yî de hate dinê, di sla [[1995]]an de tevlî nav refên gerîlla bû), Bayram Çolakel yê bi navê kod Sîpan (di sala [[1978]]an de li Muradiyê hate dinê, di sala 1998an de tevlî nav refên gerîlla bû), Musa eslê xwe ji Rihayêbû. *[[1999]] Gerîllaya Kurd [[Huznu Okşar]] ya bi navê kod Dîlan Canda (di sala [[1977]]an de li Başûrê Kurdistan, li gundê Cizîrê Kowaxê hate dinê, di sala [[1992]]an de li Cizîrê tevlî nav refên gerîlla bû) li herêma Botanê li Katoyê Jîrkî / Giriyê Herizê jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:28 April]] [[an:28 d'abril]] [[ar:28 أبريل]] [[ast:28 d'abril]] [[be:28 красавіка]] [[bg:28 април]] [[bn:এপ্রিল ২৮]] [[bpy:এপ্রিল ২৮]] [[br:28 Ebrel]] [[bs:28. april]] [[ca:28 d'abril]] [[ceb:Abril 28]] [[co:28 d'aprile]] [[cs:28. duben]] [[csb:28 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 28]] [[cy:28 Ebrill]] [[da:28. april]] [[de:28. April]] [[el:28 Απριλίου]] [[en:April 28]] [[eo:28-a de aprilo]] [[es:28 de abril]] [[et:28. aprill]] [[eu:Apirilaren 28]] [[fi:28. huhtikuuta]] [[fo:28. apríl]] [[fr:28 avril]] [[frp:28 avril]] [[fur:28 di Avrîl]] [[fy:28 april]] [[ga:28 Aibreán]] [[gd:28 an Giblean]] [[gl:28 de abril]] [[he:28 באפריל]] [[hi:28 अप्रैल]] [[hr:28. travnja]] [[hu:Április 28]] [[ia:28 de april]] [[id:28 April]] [[ie:28 april]] [[ilo:Abril 28]] [[io:28 di aprilo]] [[is:28. apríl]] [[it:28 aprile]] [[ja:4月28日]] [[jv:28 April]] [[ka:28 აპრილი]] [[ko:4월 28일]] [[ksh:28. Apprill]] [[la:28 Aprilis]] [[lb:28. Abrëll]] [[li:28 april]] [[lmo:28 04]] [[lt:Balandžio 28]] [[mi:28 Paenga-whāwhā]] [[mk:28 април]] [[mr:एप्रिल २८]] [[ms:28 April]] [[nap:28 'e abbrile]] [[nds-nl:28 april]] [[new:अप्रिल २८]] [[nl:28 april]] [[nn:28. april]] [[no:28. april]] [[nov:28 de aprile]] [[nrm:28 Avri]] [[oc:28 d'abril]] [[os:28 апрелы]] [[pam:Abril 28]] [[pl:28 kwietnia]] [[pt:28 de Abril]] [[ro:28 aprilie]] [[ru:28 апреля]] [[scn:28 di aprili]] [[sco:28 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 28.]] [[simple:April 28]] [[sk:28. apríl]] [[sl:28. april]] [[sq:28 Prill]] [[sr:28. април]] [[su:28 April]] [[sv:28 april]] [[sw:28 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 28]] [[th:28 เมษายน]] [[tl:Abril 28]] [[tr:28 Nisan]] [[tt:28. Äpril]] [[uk:28 квітня]] [[ur:28 اپریل]] [[vec:28 de apriłe]] [[vi:28 tháng 4]] [[vls:28 april]] [[wa:28 d' avri]] [[war:Abril 28]] [[zh:4月28日]] 2175 66100 2007-01-23T07:53:05Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल २९]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1918]] Rojnameya '[[PÊŞKEWTIN]]' dest bi weşanê kir. === Cîhan === *[[1945]] Yekîneyên Sovyetê ketin Berlînê. Hêzên Nazî yên dawiyê jî di kolanan de şer kirin û Berlîn kete destê hêzên Sovyetê. *[[1965]] Malta, bû endamê 18emîn yê Konsey Ewropayê. *[[1975]] Hêzên şoreşger ên Vîetnamê bajarê Saygonê bi dest xist û dawî li desthilatiya kontrayan anî. *[[1976]] Tav hate girtin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1994]] Gerîllayê Kurd [[Tahir Erbek]] yê bi navê kod Hemît (di sala 1973a de li gundê Êlih Gûveşîlê hate dinê, di sala 1992an de tevlî nav refên gerîlla bû) li herêma Cûdî Bênaviyê jiyana xwe ji dest da. *[[1994]] Mamosteyekî bi navê [[Recep Oyar]] yê endamê Egitim-Sen'ê li Amedê bi awayekî faîlê wê ne diyar hate kuştin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:29 April]] [[an:29 d'abril]] [[ar:29 أبريل]] [[ast:29 d'abril]] [[be:29 красавіка]] [[bg:29 април]] [[bpy:এপ্রিল ২৯]] [[br:29 Ebrel]] [[bs:29. april]] [[ca:29 d'abril]] [[ceb:Abril 29]] [[co:29 d'aprile]] [[cs:29. duben]] [[csb:29 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 29]] [[cy:29 Ebrill]] [[da:29. april]] [[de:29. April]] [[el:29 Απριλίου]] [[en:April 29]] [[eo:29-a de aprilo]] [[es:29 de abril]] [[et:29. aprill]] [[eu:Apirilaren 29]] [[fi:29. huhtikuuta]] [[fo:29. apríl]] [[fr:29 avril]] [[frp:29 avril]] [[fur:29 di Avrîl]] [[fy:29 april]] [[ga:29 Aibreán]] [[gd:29 an Giblean]] [[gl:29 de abril]] [[he:29 באפריל]] [[hi:29 अप्रैल]] [[hr:29. travnja]] [[hu:Április 29]] [[ia:29 de april]] [[id:29 April]] [[ie:29 april]] [[ilo:Abril 29]] [[io:29 di aprilo]] [[is:29. apríl]] [[it:29 aprile]] [[ja:4月29日]] [[jv:29 April]] [[ka:29 აპრილი]] [[ko:4월 29일]] [[ksh:29. Apprill]] [[la:29 Aprilis]] [[lb:29. Abrëll]] [[li:29 april]] [[lmo:29 04]] [[lt:Balandžio 29]] [[mk:29 април]] [[ms:29 April]] [[nap:29 'e abbrile]] [[nds-nl:29 april]] [[new:अप्रिल २९]] [[nl:29 april]] [[nn:29. april]] [[no:29. april]] [[nov:29 de aprile]] [[nrm:29 Avri]] [[oc:29 d'abril]] [[pam:Abril 29]] [[pl:29 kwietnia]] [[pt:29 de Abril]] [[ro:29 aprilie]] [[ru:29 апреля]] [[scn:29 di aprili]] [[sco:29 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 29.]] [[simple:April 29]] [[sk:29. apríl]] [[sl:29. april]] [[sq:29 Prill]] [[sr:29. април]] [[su:29 April]] [[sv:29 april]] [[sw:29 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 29]] [[th:29 เมษายน]] [[tl:Abril 29]] [[tr:29 Nisan]] [[tt:29. Äpril]] [[uk:29 квітня]] [[ur:29 اپریل]] [[vec:29 de apriłe]] [[vi:29 tháng 4]] [[vls:29 april]] [[wa:29 d' avri]] [[war:Abril 29]] [[zh:4月29日]] 2176 66095 2007-01-23T07:35:36Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल ३०]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1955]] Li navçeya [[Mêrdîn]] [[Nisêbîn]]ê navenda tendûrûstiyê hate vekirin. *[[1976]] Li [[Qers]]ê dîsa erdhej çêbû, 3 kes mirin, 6 kes birîndarbûn û ji hezarî zêdetir mal jî zerar dîtin. *[[1993]] Li navçeya [[Amed]] [[Dîcle]]yê bûyereke faîlê wê ne diyar qewimî. Li navçeya Dîcleyê saet li texma 20:30an de malek hate bombekirin, di encama teqînê de Îbrahîm Akengînê 16 salî jiyana xwe ji dest da. === Cîhan === *[[1945]] Mêrkûjê bi milyonan însanan [[Adolf Hîtler]] di 56 saliya xwe de xwe întîhar kir. Di heman demê de jina Hîtler Eva Braun jî di 33 saliya xwe de întîhar kir. *[[1975]] Bajarê Saygonê kete destê şervanên Vîetnamê û piştî yekbûna Vîetnama Başûr û Bakur, şer bi dawî bû. *[[1789]] [[George Washington]], bû yekem serokê Dewletên Yekbûyî. *[[1911]] Li [[Portekîz]]ê mafê dengdanê ji jinan re hate dayîn. *[[1991]] Li [[Bangladeş]]ê firtone rabû; di encama karesatê de sed û yek hezar (101.000) mirov mirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1945]] Mêrkûjê bi milyonan însanan [[Adolf Hîtler]] di 56 saliya xwe de xwe întîhar kir. Di heman demê de jina Hîtler [[Eva Braun]] jî di 33 saliya xwe de întîhar kir. *[[1933]] Serokê dewleta Perûyê [[Cerno]] hate kuştin. *[[1993]] Li navçeya Amed Dîcleyê bûyereke faîlê wê ne diyar qewimî. Li navçeya Dîcleyê saet li texma 20:30an de malek hate bombekirin, di encama teqînê de [[Îbrahîm Akengîn]]ê 16 salî jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *30 Nîsanê roja Neteweyî ya [[Hollanda]]yê ye. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:30 April]] [[an:30 d'abril]] [[ar:30 أبريل]] [[ast:30 d'abril]] [[be:30 красавіка]] [[bg:30 април]] [[bpy:এপ্রিল ৩০]] [[br:30 Ebrel]] [[bs:30. april]] [[ca:30 d'abril]] [[ceb:Abril 30]] [[co:30 d'aprile]] [[cs:30. duben]] [[csb:30 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 30]] [[cy:30 Ebrill]] [[da:30. april]] [[de:30. April]] [[el:30 Απριλίου]] [[en:April 30]] [[eo:30-a de aprilo]] [[es:30 de abril]] [[et:30. aprill]] [[eu:Apirilaren 30]] [[fi:30. huhtikuuta]] [[fo:30. apríl]] [[fr:30 avril]] [[frp:30 avril]] [[fur:30 di Avrîl]] [[fy:30 april]] [[ga:30 Aibreán]] [[gd:30 an Giblean]] [[gl:30 de abril]] [[he:30 באפריל]] [[hi:30 अप्रैल]] [[hr:30. travnja]] [[hu:Április 30]] [[ia:30 de april]] [[id:30 April]] [[ie:30 april]] [[ilo:Abril 30]] [[io:30 di aprilo]] [[is:30. apríl]] [[it:30 aprile]] [[ja:4月30日]] [[jv:30 April]] [[ka:30 აპრილი]] [[ko:4월 30일]] [[ksh:30. Apprill]] [[la:30 Aprilis]] [[lb:30. Abrëll]] [[li:30 april]] [[lmo:30 04]] [[lt:Balandžio 30]] [[mk:30 април]] [[ms:30 April]] [[nap:30 'e abbrile]] [[nds-nl:30 april]] [[new:अप्रिल ३०]] [[nl:30 april]] [[nn:30. april]] [[no:30. april]] [[nov:30 de aprile]] [[nrm:30 Avri]] [[oc:30 d'abril]] [[pam:Abril 30]] [[pl:30 kwietnia]] [[pt:30 de Abril]] [[ro:30 aprilie]] [[ru:30 апреля]] [[scn:30 di aprili]] [[sco:30 Aprile]] [[se:Cuoŋománu 30.]] [[sh:30.4.]] [[simple:April 30]] [[sk:30. apríl]] [[sl:30. april]] [[sq:30 Prill]] [[sr:30. април]] [[su:30 April]] [[sv:30 april]] [[sw:30 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 30]] [[th:30 เมษายน]] [[tl:Abril 30]] [[tr:30 Nisan]] [[tt:30. Äpril]] [[uk:30 квітня]] [[ur:30 اپریل]] [[vec:30 de apriłe]] [[vi:30 tháng 4]] [[vls:30 april]] [[wa:30 d' avri]] [[war:Abril 30]] [[zh:4月30日]] 2177 66102 2007-01-23T08:10:56Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:अप्रिल २७]] {{avrêl}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1925]] Serokê [[Serhildana Pîranê]] [[Şêx Saîdê Pîran]], bi alîkariya sîxûrên Kurd ji aliyê rejîma Tirk ve hate zeftkirin. *[[1926]] Li Tirkiyeyê yekem weşanên radyoyê destpêkirin. *[[1980]] Bajarê [[Seqiz]] ji aliyê Îranê ve hate bombebarankirin. Di encama bombebaranê de 50 kesên Kurd jiyana xwe ji dest dan û bajar derbiderbû. *[[1995]] Li navçeya [[Amed]] Qûlpê gundên bi navê Uçkuyu, Herbet û Rosya hatin şewitandin û paşê jî valakirin. === Cîhan === *[[1909]] Almanya, Avusturya û Îtalyayê danxûyakirin ku Serxwebûna Bulgaristanê nas dikin. *[[1933]] Rêxistina polês ya girêdayî Naziyan "Gestapo" hate damezirandin. *[[1945]] Li Avusturyayê komara duyemîn hate îlankirin. *[[1945]] Dîktator Benîto Mûssolinî û xoşewîsta wî Clara Petacci dema ku li ser rêya revêne, ketin destê partîzanan de û hatin înfazkirin. Cesedên wan ser bi jêr hatin daliqandin. *[[1953]] Li Koreyê hevdîtinên agirbestê ji nû ve destpêkirin. *[[1953]] Di navbêra Misir û Îngîltereyê de hevdîtinên kanala Sûveyşê destpêkirin. *[[1974]] Li Baliyê balafira PanAm kete xwarê~: 107 kes mirin. *[[1978]] Li Afganîstanê şoreş çêbû. *[[1993]] Balafira Afgan Antonov AN32 kete xwarê: 76 kes mirin. == Zayîn == * [[1759]] [[Mary Wollstonecraft]] li [[Hoxton]] (îro dikeve [[London|Londonê]])) ji dayîk bû. == Mirin == *[[1997]] Gerîllayê Kurd [[Mehmud Yildirim]] yê bi navê kod Ferman (di sala [[1976]]an de li Kerboranê hate dinê, di sala [[1993]]an de li Gabarê tevlî nav refên gerîlla bû) li herêma Kerboranê di serdegiritina Girê Tîro de jiyana xwe ji dest da. *[[1999]] Gerîllayê Kurd [[Xeyrî Denîzxan]] yê bi navê kod Welat ( di sala [[1974]]an de li Dîcleyê hate dinê, di meha kanuna sala [[1998]]an de li Bursayê tevlî nav refên gerîlla bû) li Xakûrkê Berbizina-Şehîtsîpan jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == *27 Nîsan Cejina Neteweyî ya Sierra Leone û her wiha roja neteweyî ya Efrîka Başûr e. Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:27 April]] [[an:27 d'abril]] [[ar:27 أبريل]] [[ast:27 d'abril]] [[az:27 Aprel]] [[be:27 красавіка]] [[bg:27 април]] [[bpy:এপ্রিল ২৭]] [[br:27 Ebrel]] [[bs:27. april]] [[ca:27 d'abril]] [[ceb:Abril 27]] [[co:27 d'aprile]] [[cs:27. duben]] [[csb:27 łżëkwiôta]] [[cv:Ака, 27]] [[cy:27 Ebrill]] [[da:27. april]] [[de:27. April]] [[el:27 Απριλίου]] [[en:April 27]] [[eo:27-a de aprilo]] [[es:27 de abril]] [[et:27. aprill]] [[eu:Apirilaren 27]] [[fi:27. huhtikuuta]] [[fo:27. apríl]] [[fr:27 avril]] [[frp:27 avril]] [[fur:27 di Avrîl]] [[fy:27 april]] [[ga:27 Aibreán]] [[gd:27 an Giblean]] [[gl:27 de abril]] [[he:27 באפריל]] [[hi:27 अप्रैल]] [[hr:27. travnja]] [[hu:Április 27]] [[ia:27 de april]] [[id:27 April]] [[ie:27 april]] [[ilo:Abril 27]] [[io:27 di aprilo]] [[is:27. apríl]] [[it:27 aprile]] [[ja:4月27日]] [[jv:27 April]] [[ka:27 აპრილი]] [[ko:4월 27일]] [[ksh:27. Apprill]] [[la:27 Aprilis]] [[lb:27. Abrëll]] [[li:27 april]] [[lmo:27 04]] [[lt:Balandžio 27]] [[mk:27 април]] [[mr:एप्रिल २७]] [[ms:27 April]] [[nap:27 'e abbrile]] [[nds:27. April]] [[nds-nl:27 april]] [[new:अप्रिल २७]] [[nl:27 april]] [[nn:27. april]] [[no:27. april]] [[nov:27 de aprile]] [[nrm:27 Avri]] [[oc:27 d'abril]] [[os:27 апрелы]] [[pam:Abril 27]] [[pl:27 kwietnia]] [[pt:27 de Abril]] [[ro:27 aprilie]] [[ru:27 апреля]] [[scn:27 di aprili]] [[sco:27 Aprile]] [[simple:April 27]] [[sk:27. apríl]] [[sl:27. april]] [[sq:27 Prill]] [[sr:27. април]] [[su:27 April]] [[sv:27 april]] [[sw:27 Aprili]] [[te:ఏప్రిల్ 27]] [[th:27 เมษายน]] [[tl:Abril 27]] [[tr:27 Nisan]] [[tt:27. Äpril]] [[uk:27 квітня]] [[ur:27 اپریل]] [[vec:27 de apriłe]] [[vi:27 tháng 4]] [[wa:27 d' avri]] [[war:Abril 27]] [[zh:4月27日]] 2178 64011 2007-01-10T21:29:23Z Escarbot 482 روبوت إضافة: fiu-vro, frp, hi, vls {{gulan}} 1'ê gulanê [[Roja Karker û Kedkarên Cîhanê]] ye. == Bûyer == === Kurdistan === *[[1959]] Yekem hejmara rojnameya [[Azadî]] derket. *[[1969]] Komeleyên Çandî yên Rojhilat ên Şoreşger [[DDKO]] hate damezirandin. *[[1977]] Li qada Taksîmê ya Stenbolê hêzên tarî êrîşî pîrozbahiya 1ê Gulanê kir û di encam van êrîşan de 37 karker û kedkar hatin kuştin. *[[1989]] Polêsê Tirk gule reşand ser çalakgerên ku ji bo pîrozkirina 1 gulanê dimeşiyan û di encama gulebaranê de karkerek hate kuştin. *[[1994]] Di navbêra [[PDK]] û [[YNK]]ê de şer derket. *[[1997]] Polêsan li Qadikoy a [[Stenbol]]ê êrîşî greva ku 1 gulanê pîroz dikir, kir û 3 karker hatin kuştin. *[[2004]] [[Qubris]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]]. *[[2004]] [[Çîk]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]]. *[[2004]] [[Estonya]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]]. *[[2004]] [[Letonya]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]]. *[[2004]] [[Lîtvanya]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]]. *[[2004]] [[Macaristan]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]]. *[[2004]] [[Malta]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]]. *[[2004]] [[Polonya]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]]. *[[2004]] [[Slovakya]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]]. *[[2004]] [[Slovenya]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]]. === Cîhan === *[[1902]] Li Hindistanê bablîsok rabû, di encama vê karesatê de 416 kes jiyana mir in. *[[1927]] [[Adolf Hîtler]], yekemîn kongreya mezin ya Partiya Naziyan li hev civand. *[[1948]] Li Koreya Bakûr, Komara Gel a Demokratîk hate îlankirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1990]] Nivîskarê Kurd [[Heciyê Cindî]] çû ser heqiya xwe. *[[1999]] Gerîllaya Kurd [[Medîne Gûmûş]] ya bi navê kod Mizgîn Sîpan ku di sala [[1977]]an de li [[Tatwan]]ê hate dinê û di 8 adara sala [[1993]]an de tevlî nav refên gerîlla bû, di pêvajoya agirbesta PKKê de encama êrîşên artêşa Tirk de li herêma navçeya Amed Qulpê jiyana xwe ji dest da. *[[1999]] Gerîllayê Kurd [[Kazim Yildirim]] yê bi navê kod Sefkan Zaga ku di sala [[1977]]an de li Tekmanê hate dinê û di sala [[1993]]an de li [[Erzirom]]ê tevlî nav refên gerîlla bû, li bajarê [[Çewlik]] gundê Kîlîsê jiyana xwe ji dest da. *[[1999]] Gerîllayê Kurd [[Edîp Merîç]] yê bi navê kod Yaşar ku di sala [[1976]]an de li Karliovayê hate dinê û di sala [[1996]]an de tevlî nav refên gerîlla bû, li herêma Sasonê, di navbêra rêya Çewlik û [[Mûş]]ê jiyana xwe ji dest da. *[[1999]] Gerîllaya Kurd [[Mûvver Gezer]] ya bi navê kod Dîrok Zeyneb ku di sala [[1978]]an de li Kozlixa Batmanê hatibû dinê û di sala [[1994]]an de li Amedê tevlî nav refên gerîlla bibû, li herêma Reşadiyê di encama serdegirtineke artêşa Tirk de jiyana xwe ji dest da. *[[2000]] Tevî ku Partiya Karkerên Kurdistan [[PKK]]ê li hemberî dewleta Tirk agirbesteke yakalî îlan kir jî, hêzên artêşa Tirk êrîşên xwe yên li ser gerîllayên Kurd berdewamkirin. Di encama van êrîşan de li herêma Amed Şehît Remziyê 3 gerîllayên Kurd jiyana xwe ji dest dan. Gerîllayên jiyana xwe ji dest dan ev in; Ferîdun Çoşkun yê bi navê Mahsum Amanos di sala [[1978]]an de li Surucê hate dinê, di 1995an de tevlî nav refên gerîlla bû, Kemal Kapici yê bi navê kod Faîq Welat di sala [[1974]]an de li Adiyamanê hate dinê, di sala [[1993]]an de tevlî nav refên gerîlla bû, Sadun Katonî yê bi navê kod Rojhilat di sala [[1980]]î de li Urmiyê ji dayikbû, di sala [[1999]]an de tevlî nav refên gerîlla bû. == Cejn û salveger == *1 Gulanê [[Roja Karker û Kedkarên Cîhanê]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:1 Mei]] [[an:1 de mayo]] [[ar:1 مايو]] [[ast:1 de mayu]] [[be:1 траўня]] [[bg:1 май]] [[bn:মে ১]] [[bpy:মে ১]] [[br:1añ Mae]] [[bs:1. maj]] [[ca:1 de maig]] [[ceb:Mayo 1]] [[co:1 di maghju]] [[cs:1. květen]] [[csb:1 môja]] [[cv:Çу, 1]] [[cy:1 Mai]] [[da:1. maj]] [[de:1. Mai]] [[el:1 Μαΐου]] [[en:May 1]] [[eo:1-a de majo]] [[es:1 de mayo]] [[et:1. mai]] [[eu:Maiatzaren 1]] [[fi:1. toukokuuta]] [[fiu-vro:1. lehekuu päiv]] [[fo:1. mai]] [[fr:1er mai]] [[frp:1ér mê]] [[fur:1 di Mai]] [[fy:1 maaie]] [[ga:1 Bealtaine]] [[gd:1 an Cèitean]] [[gl:1 de maio]] [[he:1 במאי]] [[hi:1 मई]] [[hr:1. svibnja]] [[hu:Május 1]] [[ia:1 de maio]] [[id:1 Mei]] [[ie:1 may]] [[ilo:Mayo 1]] [[io:1 di mayo]] [[is:1. maí]] [[it:1 maggio]] [[ja:5月1日]] [[jv:1 Mei]] [[ka:1 მაისი]] [[ko:5월 1일]] [[ksh:1. Meij]] [[la:1 Maii]] [[lb:1. Mee]] [[li:1 mei]] [[lmo:01 05]] [[lt:Gegužės 1]] [[mk:1 мај]] [[ml:മേയ് 1]] [[mr:मे १]] [[ms:1 Mei]] [[nap:1 'e maggio]] [[nds-nl:1 meie]] [[nl:1 mei]] [[nn:1. mai]] [[no:1. mai]] [[nov:1 de maye]] [[oc:1èr de mai]] [[os:1 майы]] [[pam:Mayu 1]] [[pl:1 maja]] [[pt:1 de Maio]] [[ro:1 mai]] [[ru:1 мая]] [[scn:1 di maiu]] [[sco:1 Mey]] [[se:Miessemánu 1.]] [[simple:May 1]] [[sk:1. máj]] [[sl:1. maj]] [[sq:1 Maj]] [[sr:1. мај]] [[su:1 Méi]] [[sv:1 maj]] [[sw:1 Mei]] [[te:మే 1]] [[tg:1 Май]] [[th:1 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 1]] [[tr:1 Mayıs]] [[tt:1. May]] [[uk:1 травня]] [[ur:1 مئی]] [[vec:1 de majo]] [[vi:1 tháng 5]] [[vls:1 meie]] [[wa:1î d' may]] [[war:Mayo 1]] [[zh:5月1日]] 2179 66398 2007-01-24T23:03:26Z JAnDbot 575 روبوت مسح: [[ml:മേയ് 2]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1519]] Wênesazê di cîhanê bi navûdeng [[Leonardo Da Vîncî]] di 67 saliya xwe mir. *[[1980]] Yek ji kadroyên [[PKK]]ê [[Alî Çîçek]] hate girtin û ew di zîndana Amedê de bi cîhkirin. (Bn.15 Îlon) [[Akîf Yilmaz]] çalakiya rojiya mirinê ya 14 Tîrmehê de cîh girt û di roja 63emîn ya çalakiyê de roja 15 Îlona sala [[1982]]an de jiyana xwe ji dest dide. *[[1983]] Li başûrê Kurdistanê endamê komîteya navendî ya PKKê [[Mehmet Karasungur]] û [[Îbrahîm Bîlgîn]] ji aliyê hêzên [[YNK]]ê ve hatin şehîd kirin. *[[1992]] Rêveberê [[HEP]]ê yê [[Nisêbîn]]ê [[Îsmaîl Irmak]] ji aliyê hêzên tarî ve hate kuştin. *[[1998]] Endamê Komîsyona Ciwanan a [[HADEP]] a Boluyê [[Kenan Mak]] ji aliyê faşîstan ve hate kuştin. *[[1998]] Gerîllayê Kurd [[Zîver Sariyildiz]] yê bi navê kod Hemze ku di [[1965]]an de li gundê Cizîrê Emerînayê hate dinê û di sala [[1990]]î de tevlî nav refên gerîlla bû, li Çiyayê Cudî jiyana xwe ji dest da. *1999 Gerîllayê Kurd Adîl [[Adnan Şêxmûs]] yê bi navê kod Kendal Ebab ku di sala [[1977]]an de li Qamişloyê hatibû dinê û di sala [[1994]]an de li herêma Behdînanê tevlî nav refên gerîlla bû, li Çiyayê Sipî jiyana xwe ji dest da. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:2 Mei]] [[an:2 de mayo]] [[ar:2 مايو]] [[ast:2 de mayu]] [[be:2 траўня]] [[bg:2 май]] [[bpy:মে ২]] [[br:2 Mae]] [[bs:2. maj]] [[ca:2 de maig]] [[ceb:Mayo 2]] [[co:2 di maghju]] [[cs:2. květen]] [[csb:2 môja]] [[cv:Çу, 2]] [[cy:2 Mai]] [[da:2. maj]] [[de:2. Mai]] [[el:2 Μαΐου]] [[en:May 2]] [[eo:2-a de majo]] [[es:2 de mayo]] [[et:2. mai]] [[eu:Maiatzaren 2]] [[fi:2. toukokuuta]] [[fo:2. mai]] [[fr:2 mai]] [[frp:2 mê]] [[fur:2 di Mai]] [[fy:2 maaie]] [[ga:2 Bealtaine]] [[gl:2 de maio]] [[he:2 במאי]] [[hr:2. svibnja]] [[hu:Május 2]] [[ia:2 de maio]] [[id:2 Mei]] [[ie:2 may]] [[ilo:Mayo 2]] [[io:2 di mayo]] [[is:2. maí]] [[it:2 maggio]] [[ja:5月2日]] [[jv:2 Mei]] [[ka:2 მაისი]] [[ko:5월 2일]] [[ksh:2. Meij]] [[la:2 Maii]] [[lb:2. Mee]] [[li:2 mei]] [[lmo:02 05]] [[lt:Gegužės 2]] [[mk:2 мај]] [[mr:मे २]] [[ms:2 Mei]] [[nap:2 'e maggio]] [[nds-nl:2 meie]] [[nl:2 mei]] [[nn:2. mai]] [[no:2. mai]] [[nov:2 de maye]] [[nrm:2 Mai]] [[oc:2 de mai]] [[os:2 майы]] [[pam:Mayu 2]] [[pl:2 maja]] [[pt:2 de Maio]] [[ro:2 mai]] [[ru:2 мая]] [[scn:2 di maiu]] [[sco:2 Mey]] [[simple:May 2]] [[sk:2. máj]] [[sl:2. maj]] [[sq:2 Maj]] [[sr:2. мај]] [[su:2 Méi]] [[sv:2 maj]] [[sw:2 Mei]] [[te:మే 2]] [[th:2 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 2]] [[tr:2 Mayıs]] [[tt:2. May]] [[uk:2 травня]] [[ur:2 مئی]] [[vec:2 de majo]] [[vi:2 tháng 5]] [[wa:2 d' may]] [[war:Mayo 2]] [[zh:5月2日]] 2180 64415 2007-01-13T13:32:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[bpy:মে ৩]], [[nds-nl:3 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1943]] Rojnameya '[[ROJA NÛ]]' li Bêrûdê dest bi weşanê kir. Rojname bi tîpên latînê dihate weşandin û ji aliyê [[Kamûran Bedirxan]] ve di hate meşandin. *[[1975]] Li navçeyên Agirî Eleşkîrt û navçeya Erzerom Xoresanê bûyer derketin. Beşekî gel bi hêzên ewlekariyê pevçûn. *[[1997]] Tam jî di roja azadiya Çapemeniyê de Rojnameya Demokrasiyê jiber nivîseke wê li gorî xala 312an ya [[Qanûna Cezayê Tirk]] hategirtin. === Cîhan === *[[1901]] Li [[Florîda]]yê 1700 mal şewitîn. *[[1915]] Frensiyan biryargeha prensê Alman bombe kirin. *[[1991]] Organîzasyona Neteweyên Yekbûyî ya Lêkolîn û Çandê [[UNESCO]] 3 Gulanê weke "[[Roja Azadiya Çapemeniyê]]" qebûl kir. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1973]] Înternasyonalê Kurd [[Avnî Gokoglu]], dema ji Filistînê vedigeriya ji aliyê leşkerên Tirk ve hate şehîdkirin. *[[1993]] Karkerê bi navê [[Arîf Aydin]] li Batmanê di encama êrîşeke çekdarî ya hêzên tarî hate kuştin. *[[1998]] Xwendekarê zanîngeha Bolu Abant [[Îzzet Baysal Kenan Mak,]] li pêşiya Nûnertiya Komeleyên Ûlkû Ocaklari ji aliyê 19 kesên şovenîst bi 7 darbeya kêrê hate kuştin. Kenan Mak, ji Dêrsîmê bû û diçû sinifa 4an ya Zanîngehê. == Cejn û salveger == *Roja Neteweyî ya [[Polonya]]yê Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:3 Mei]] [[an:3 de mayo]] [[ar:3 مايو]] [[ast:3 de mayu]] [[be:3 траўня]] [[bg:3 май]] [[bn:মে ৩]] [[bpy:মে ৩]] [[br:3 Mae]] [[bs:3. maj]] [[ca:3 de maig]] [[ceb:Mayo 3]] [[co:3 di maghju]] [[cs:3. květen]] [[csb:3 môja]] [[cv:Çу, 3]] [[cy:3 Mai]] [[da:3. maj]] [[de:3. Mai]] [[el:3 Μαΐου]] [[en:May 3]] [[eo:3-a de majo]] [[es:3 de mayo]] [[et:3. mai]] [[eu:Maiatzaren 3]] [[fi:3. toukokuuta]] [[fo:3. mai]] [[fr:3 mai]] [[frp:3 mê]] [[fur:3 di Mai]] [[fy:3 maaie]] [[ga:3 Bealtaine]] [[gl:3 de maio]] [[he:3 במאי]] [[hr:3. svibnja]] [[hu:Május 3]] [[ia:3 de maio]] [[id:3 Mei]] [[ie:3 may]] [[ilo:Mayo 3]] [[io:3 di mayo]] [[is:3. maí]] [[it:3 maggio]] [[ja:5月3日]] [[jv:3 Mei]] [[ka:3 მაისი]] [[ko:5월 3일]] [[ksh:3. Meij]] [[la:3 Maii]] [[lb:3. Mee]] [[li:3 mei]] [[lmo:03 05]] [[lt:Gegužės 3]] [[mk:3 мај]] [[mr:मे ३]] [[ms:3 Mei]] [[nap:3 'e maggio]] [[nds-nl:3 meie]] [[nl:3 mei]] [[nn:3. mai]] [[no:3. mai]] [[nov:3 de maye]] [[nrm:3 Mai]] [[oc:3 de mai]] [[pam:Mayu 3]] [[pl:3 maja]] [[pt:3 de Maio]] [[ro:3 mai]] [[ru:3 мая]] [[scn:3 di maiu]] [[sco:3 Mey]] [[simple:May 3]] [[sk:3. máj]] [[sl:3. maj]] [[sq:3 Maj]] [[sr:3. мај]] [[su:3 Méi]] [[sv:3 maj]] [[sw:3 Mei]] [[te:మే 3]] [[th:3 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 3]] [[tr:3 Mayıs]] [[tt:3. May]] [[uk:3 травня]] [[ur:3 مئی]] [[vec:3 de majo]] [[vi:3 tháng 5]] [[wa:3 d' may]] [[war:Mayo 3]] [[zh:5月3日]] 2181 66997 2007-01-29T14:25:22Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[bpy:মে ৪]], [[nds-nl:4 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1995]] Malbatên windahiyan ji bo dîtina xizmên xwe li ber deriyê Lîseya Galatasray ya Stenbolê dest bi çalakiya rûniştinê kirin. === Cîhan === *[[1868]] Bajarê [[Phoenix (Arizona)|Phoenix]] hate damezrandin. *[[1982]] Tirkî weke zimanê Fermî hate qebûlkirin. *[[1979]] Li Îngîlîstanê [[Margaret Thatcher]], bû yekem serokwezîra welêt. *[[1994]] Di navbêra Serokê Rêvebiriya Otonom ya Fîlîstînê rêvebiriya Telavîvê de hin peyman hatin mohrkirin. Li gorî vê peymana ku dibêje "Pêwîste ji Fîlîstîniyên li Şerîa Rojava û Gazzê dijîn Otonomî were dayîn û her wiha peymana Kahîreyê hate mohrkirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1980]] Serokdewletê Yugoslavyayê [[Josîp Broz]] ku weke Maresal [[Tîto]] tê naskirin, di 87 saliya xwe de mir. *[[1998]] Endamê [[HADEP]] a Kagithaneya [[Stenbol]]ê [[Bîlal Vural Hakim Atik]] bi dest faşîstan hate kuştin. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:4 Mei]] [[an:4 de mayo]] [[ar:4 مايو]] [[ast:4 de mayu]] [[be:4 траўня]] [[bg:4 май]] [[bpy:মে ৪]] [[br:4 Mae]] [[bs:4. maj]] [[ca:4 de maig]] [[ceb:Mayo 4]] [[co:4 di maghju]] [[cs:4. květen]] [[csb:4 môja]] [[cv:Çу, 4]] [[cy:4 Mai]] [[da:4. maj]] [[de:4. Mai]] [[el:4 Μαΐου]] [[en:May 4]] [[eo:4-a de majo]] [[es:4 de mayo]] [[et:4. mai]] [[eu:Maiatzaren 4]] [[fi:4. toukokuuta]] [[fo:4. mai]] [[fr:4 mai]] [[frp:4 mê]] [[fur:4 di Mai]] [[fy:4 maaie]] [[ga:4 Bealtaine]] [[gl:4 de maio]] [[he:4 במאי]] [[hr:4. svibnja]] [[hu:Május 4]] [[ia:4 de maio]] [[id:4 Mei]] [[ie:4 may]] [[ilo:Mayo 4]] [[io:4 di mayo]] [[is:4. maí]] [[it:4 maggio]] [[ja:5月4日]] [[jv:4 Mei]] [[ka:4 მაისი]] [[kn:ಮೇ ೪]] [[ko:5월 4일]] [[ksh:4. Meij]] [[la:4 Maii]] [[lb:4. Mee]] [[li:4 mei]] [[lmo:04 05]] [[lt:Gegužės 4]] [[mk:4 мај]] [[ml:മേയ് 4]] [[mr:मे ४]] [[ms:4 Mei]] [[nap:4 'e maggio]] [[nds-nl:4 meie]] [[nl:4 mei]] [[nn:4. mai]] [[no:4. mai]] [[nov:14 de maye]] [[nrm:4 Mai]] [[oc:4 de mai]] [[pam:Mayu 4]] [[pl:4 maja]] [[pt:4 de Maio]] [[ro:4 mai]] [[ru:4 мая]] [[scn:4 di maiu]] [[sco:4 Mey]] [[simple:May 4]] [[sk:4. máj]] [[sl:4. maj]] [[sq:4 Maj]] [[sr:4. мај]] [[sv:4 maj]] [[sw:4 Mei]] [[te:మే 4]] [[th:4 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 4]] [[tr:4 Mayıs]] [[tt:4. May]] [[uk:4 травня]] [[ur:4 مئی]] [[vec:4 de majo]] [[vi:4 tháng 5]] [[wa:4 di may]] [[war:Mayo 4]] [[zh:5月4日]] 2182 67002 2007-01-29T14:32:08Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bpy, kn, nds-nl, vls {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1932]] Komara Tirk ji bo Kurdan [[Zagona Îskana Mecbûrî]] derxist. *[[1994]] Hêzên artêşa Tirk avêtin ser gundê Turaliyê birayên Îkram Îpek û Servet Îpek û Seyîtxan Yolur hatin binçavkirin û paşê jî ti xeber ji wan nehat girtin. === Cîhan === *[[1930]] Li Bîrmanyayê erdhej çêbû. Di encama vê karesatê de 6 hezar kes jiyana xwe ji dest dan. *[[1930]] Peymana aştiyê ya di navbêra Japonya û Çînê de hate mohrkirin. *[[1949]] Konseya Ewropayê bi beşdariya 10 welatan li Strazburgê hate damezirandin. *[[1972]] Qezeyeke din ya balafiran çêbû. Balafira Alîtalîa DC-8 kete xwarê~: di encama ketina balafirê de 115 kes mirin. *[[2000]] Tav, Merkûr, Venûs, Mars, Jûpîter û heyv hatin rastî hev. == Zayîn == *[[1818]] Nivîskarê berhema bi navûdeng ya bi navê Kapîtal û xwediyê ilmê Marksîzmê [[Karl Marks]] ji dayikbû. == Mirin == *[[1821]] [[Napolyon Bonaparte]] mir. *[[1995]] Gerîllaya Kurd [[Şadiye Turan]] ya bi navê kod Xezal li herêma Başkale jiyana xwe ji dest da. *[[1999]] Gerîllayê Kurd [[Taceddîn Şahîn]] yê bi navê kod Ferhat Berwar li navçeya Başkaleyê li dijî çeperên artêşa Tirk çalakiyeke cangorî lidarxist. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:5 Mei]] [[an:5 de mayo]] [[ar:5 مايو]] [[ast:5 de mayu]] [[az:5 May]] [[be:5 траўня]] [[bg:5 май]] [[bpy:মে ৫]] [[br:5 Mae]] [[bs:5. maj]] [[ca:5 de maig]] [[ceb:Mayo 5]] [[co:5 di maghju]] [[cs:5. květen]] [[csb:5 môja]] [[cv:Çу, 5]] [[cy:5 Mai]] [[da:5. maj]] [[de:5. Mai]] [[el:5 Μαΐου]] [[en:May 5]] [[eo:5-a de majo]] [[es:5 de mayo]] [[et:5. mai]] [[eu:Maiatzaren 5]] [[fi:5. toukokuuta]] [[fo:5. mai]] [[fr:5 mai]] [[frp:5 mê]] [[fur:5 di Mai]] [[fy:5 maaie]] [[ga:5 Bealtaine]] [[gl:5 de maio]] [[he:5 במאי]] [[hr:5. svibnja]] [[hu:Május 5]] [[ia:5 de maio]] [[id:5 Mei]] [[ie:5 may]] [[ilo:Mayo 5]] [[io:5 di mayo]] [[is:5. maí]] [[it:5 maggio]] [[ja:5月5日]] [[jv:5 Mei]] [[ka:5 მაისი]] [[kn:ಮೇ ೫]] [[ko:5월 5일]] [[ksh:5. Meij]] [[la:5 Maii]] [[lb:5. Mee]] [[li:5 mei]] [[lmo:05 05]] [[lt:Gegužės 5]] [[mk:5 мај]] [[ml:മേയ് 5]] [[mr:मे ५]] [[ms:5 Mei]] [[nap:5 'e maggio]] [[nds-nl:5 meie]] [[nl:5 mei]] [[nn:5. mai]] [[no:5. mai]] [[nov:5 de maye]] [[nrm:5 Mai]] [[oc:5 de mai]] [[pam:Mayu 5]] [[pl:5 maja]] [[pt:5 de Maio]] [[ro:5 mai]] [[ru:5 мая]] [[scn:5 di maiu]] [[simple:May 5]] [[sk:5. máj]] [[sl:5. maj]] [[sq:5 Maj]] [[sr:5. мај]] [[sv:5 maj]] [[sw:5 Mei]] [[te:మే 5]] [[th:5 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 5]] [[tr:5 Mayıs]] [[tt:5. May]] [[uk:5 травня]] [[ur:5 مئی]] [[vec:5 de majo]] [[vi:5 tháng 5]] [[vls:5 meie]] [[wa:5 di may]] [[war:Mayo 5]] [[zh:5月5日]] 2183 64725 2007-01-15T05:00:08Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:7 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:7 Mei]] [[an:7 de mayo]] [[ar:7 مايو]] [[ast:7 de mayu]] [[be:7 траўня]] [[bg:7 май]] [[bpy:মে ৭]] [[br:7 Mae]] [[bs:7. maj]] [[ca:7 de maig]] [[ceb:Mayo 7]] [[co:7 di maghju]] [[cs:7. květen]] [[csb:7 môja]] [[cv:Çу, 7]] [[cy:7 Mai]] [[da:7. maj]] [[de:7. Mai]] [[el:7 Μαΐου]] [[en:May 7]] [[eo:7-a de majo]] [[es:7 de mayo]] [[et:7. mai]] [[eu:Maiatzaren 7]] [[fi:7. toukokuuta]] [[fo:7. mai]] [[fr:7 mai]] [[frp:7 mê]] [[fur:7 di Mai]] [[fy:7 maaie]] [[ga:7 Bealtaine]] [[gl:7 de maio]] [[he:7 במאי]] [[hr:7. svibnja]] [[hu:Május 7]] [[ia:7 de maio]] [[id:7 Mei]] [[ie:7 may]] [[ilo:Mayo 7]] [[io:7 di mayo]] [[is:7. maí]] [[it:7 maggio]] [[ja:5月7日]] [[jv:7 Mei]] [[ka:7 მაისი]] [[ko:5월 7일]] [[ksh:7. Meij]] [[la:7 Maii]] [[lb:7. Mee]] [[li:7 mei]] [[lmo:07 05]] [[lt:Gegužės 7]] [[mk:7 мај]] [[ml:മേയ് 7]] [[mr:मे ७]] [[ms:7 Mei]] [[nap:7 'e maggio]] [[nds-nl:7 meie]] [[nl:7 mei]] [[nn:7. mai]] [[no:7. mai]] [[nov:7 de maye]] [[nrm:7 Mai]] [[oc:7 de mai]] [[pam:Mayu 7]] [[pl:7 maja]] [[pt:7 de Maio]] [[ro:7 mai]] [[ru:7 мая]] [[scn:7 di maiu]] [[sco:7 Mey]] [[simple:May 7]] [[sk:7. máj]] [[sl:7. maj]] [[sq:7 Maj]] [[sr:7. мај]] [[sv:7 maj]] [[sw:7 Mei]] [[te:మే 7]] [[th:7 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 7]] [[tr:7 Mayıs]] [[tt:7. May]] [[uk:7 травня]] [[vec:7 de majo]] [[vi:7 tháng 5]] [[wa:7 di may]] [[war:Mayo 7]] [[zh:5月7日]] 2184 67006 2007-01-29T14:38:00Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[nds:6. Mai]], [[nds-nl:6 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:6 Mei]] [[an:6 de mayo]] [[ar:6 مايو]] [[ast:6 de mayu]] [[be:6 траўня]] [[bg:6 май]] [[bpy:মে ৬]] [[br:6 Mae]] [[bs:6. maj]] [[ca:6 de maig]] [[ceb:Mayo 6]] [[co:6 di maghju]] [[cs:6. květen]] [[csb:6 môja]] [[cv:Çу, 6]] [[cy:6 Mai]] [[da:6. maj]] [[de:6. Mai]] [[el:6 Μαΐου]] [[en:May 6]] [[eo:6-a de majo]] [[es:6 de mayo]] [[et:6. mai]] [[eu:Maiatzaren 6]] [[fi:6. toukokuuta]] [[fo:6. mai]] [[fr:6 mai]] [[frp:6 mê]] [[fur:6 di Mai]] [[fy:6 maaie]] [[ga:6 Bealtaine]] [[gl:6 de maio]] [[he:6 במאי]] [[hr:6. svibnja]] [[hu:Május 6]] [[ia:6 de maio]] [[id:6 Mei]] [[ie:6 may]] [[ilo:Mayo 6]] [[io:6 di mayo]] [[is:6. maí]] [[it:6 maggio]] [[ja:5月6日]] [[jv:6 Mei]] [[ka:6 მაისი]] [[ko:5월 6일]] [[ksh:6. Meij]] [[la:6 Maii]] [[lb:6. Mee]] [[li:6 mei]] [[lmo:06 05]] [[lt:Gegužės 6]] [[mk:6 мај]] [[ml:മേയ് 6]] [[ms:6 Mei]] [[nap:6 'e maggio]] [[nds:6. Mai]] [[nds-nl:6 meie]] [[nl:6 mei]] [[nn:6. mai]] [[no:6. mai]] [[nov:6 de maye]] [[nrm:6 Mai]] [[oc:6 de mai]] [[pam:Mayu 6]] [[pl:6 maja]] [[pt:6 de Maio]] [[ro:6 mai]] [[ru:6 мая]] [[scn:6 di maiu]] [[sco:6 Mey]] [[simple:May 6]] [[sk:6. máj]] [[sl:6. maj]] [[sq:6 Maj]] [[sr:6. мај]] [[sv:6 maj]] [[sw:6 Mei]] [[te:మే 6]] [[th:6 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 6]] [[tr:6 Mayıs]] [[tt:6. May]] [[uk:6 травня]] [[vec:6 de majo]] [[vi:6 tháng 5]] [[wa:6 di may]] [[war:Mayo 6]] [[zh:5月6日]] 2185 67023 2007-01-29T15:07:07Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[nds-nl:8 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:8 Mei]] [[an:8 de mayo]] [[ar:8 مايو]] [[ast:8 de mayu]] [[be:8 траўня]] [[bg:8 май]] [[bpy:মে ৮]] [[br:8 Mae]] [[bs:8. maj]] [[ca:8 de maig]] [[ceb:Mayo 8]] [[co:8 di maghju]] [[cs:8. květen]] [[csb:8 môja]] [[cv:Çу, 8]] [[cy:8 Mai]] [[da:8. maj]] [[de:8. Mai]] [[el:8 Μαΐου]] [[en:May 8]] [[eo:8-a de majo]] [[es:8 de mayo]] [[et:8. mai]] [[eu:Maiatzaren 8]] [[fi:8. toukokuuta]] [[fo:8. mai]] [[fr:8 mai]] [[frp:8 mê]] [[fur:8 di Mai]] [[fy:8 maaie]] [[ga:8 Bealtaine]] [[gl:8 de maio]] [[he:8 במאי]] [[hr:8. svibnja]] [[hu:Május 8]] [[ia:8 de maio]] [[id:8 Mei]] [[ie:8 may]] [[ilo:Mayo 8]] [[io:8 di mayo]] [[is:8. maí]] [[it:8 maggio]] [[ja:5月8日]] [[jv:8 Mei]] [[ka:8 მაისი]] [[kn:ಮೇ ೮]] [[ko:5월 8일]] [[ksh:8. Meij]] [[la:8 Maii]] [[lb:8. Mee]] [[li:8 mei]] [[lmo:08 05]] [[lt:Gegužės 8]] [[mk:8 мај]] [[mr:मे ८]] [[ms:8 Mei]] [[nap:8 'e maggio]] [[nds-nl:8 meie]] [[nl:8 mei]] [[nn:8. mai]] [[no:8. mai]] [[nov:8 de maye]] [[nrm:8 Mai]] [[oc:8 de mai]] [[pam:Mayu 8]] [[pl:8 maja]] [[pt:8 de Maio]] [[ro:8 mai]] [[ru:8 мая]] [[scn:8 di maiu]] [[sco:8 Mey]] [[simple:May 8]] [[sk:8. máj]] [[sl:8. maj]] [[sq:8 Maj]] [[sr:8. мај]] [[sv:8 maj]] [[sw:8 Mei]] [[te:మే 8]] [[th:8 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 8]] [[tr:8 Mayıs]] [[tt:8. May]] [[uk:8 травня]] [[vec:8 de majo]] [[vi:8 tháng 5]] [[wa:8 di may]] [[war:Mayo 8]] [[zh:5月8日]] 2186 65501 2007-01-19T23:46:38Z Bangin 450 /* Zayîn */ +1 {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == * [[1860]]: [[Sir James Matthew Barrie]], nivîskar û dramatîkarekî inglîz, jidayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:9 Mei]] [[an:9 de mayo]] [[ar:9 مايو]] [[ast:9 de mayu]] [[be:9 траўня]] [[bg:9 май]] [[bpy:মে ৯]] [[br:9 Mae]] [[bs:9. maj]] [[ca:9 de maig]] [[ceb:Mayo 9]] [[co:9 di maghju]] [[cs:9. květen]] [[csb:9 môja]] [[cv:Çу, 9]] [[cy:9 Mai]] [[da:9. maj]] [[de:9. Mai]] [[el:9 Μαΐου]] [[en:May 9]] [[eo:9-a de majo]] [[es:9 de mayo]] [[et:9. mai]] [[eu:Maiatzaren 9]] [[fi:9. toukokuuta]] [[fo:9. mai]] [[fr:9 mai]] [[frp:9 mê]] [[fur:9 di Mai]] [[fy:9 maaie]] [[ga:9 Bealtaine]] [[gl:9 de maio]] [[he:9 במאי]] [[hr:9. svibnja]] [[hu:Május 9]] [[ia:9 de maio]] [[id:9 Mei]] [[ie:9 may]] [[ilo:Mayo 9]] [[io:9 di mayo]] [[is:9. maí]] [[it:9 maggio]] [[ja:5月9日]] [[jv:9 Mei]] [[ka:9 მაისი]] [[kn:ಮೇ ೯]] [[ko:5월 9일]] [[ksh:9. Meij]] [[la:9 Maii]] [[lb:9. Mee]] [[li:9 mei]] [[lmo:09 05]] [[lt:Gegužės 9]] [[mk:9 мај]] [[mr:मे ९]] [[ms:9 Mei]] [[nap:9 'e maggio]] [[nds-nl:9 meie]] [[nl:9 mei]] [[nn:9. mai]] [[no:9. mai]] [[nov:9 de maye]] [[nrm:9 Mai]] [[oc:9 de mai]] [[pam:Mayu 9]] [[pl:9 maja]] [[pt:9 de Maio]] [[ro:9 mai]] [[ru:9 мая]] [[scn:9 di maiu]] [[sco:9 Mey]] [[simple:May 9]] [[sk:9. máj]] [[sl:9. maj]] [[sq:9 Maj]] [[sr:9. мај]] [[sv:9 maj]] [[sw:9 Mei]] [[te:మే 9]] [[th:9 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 9]] [[tr:9 Mayıs]] [[tt:9. May]] [[uk:9 травня]] [[vec:9 de majo]] [[vi:9 tháng 5]] [[wa:9 di may]] [[war:Mayo 9]] [[zh:5月9日]] 2187 64647 2007-01-14T17:56:20Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:10 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:10 Mei]] [[an:10 de mayo]] [[ar:10 مايو]] [[ast:10 de mayu]] [[az:10 May]] [[be:10 траўня]] [[bg:10 май]] [[bpy:মে ১০]] [[br:10 Mae]] [[bs:10. maj]] [[ca:10 de maig]] [[ceb:Mayo 10]] [[co:10 di maghju]] [[cs:10. květen]] [[csb:10 môja]] [[cv:Çу, 10]] [[cy:10 Mai]] [[da:10. maj]] [[de:10. Mai]] [[el:10 Μαΐου]] [[en:May 10]] [[eo:10-a de majo]] [[es:10 de mayo]] [[et:10. mai]] [[eu:Maiatzaren 10]] [[fi:10. toukokuuta]] [[fiu-vro:10. lehekuu päiv]] [[fo:10. mai]] [[fr:10 mai]] [[frp:10 mê]] [[fur:10 di Mai]] [[fy:10 maaie]] [[ga:10 Bealtaine]] [[gl:10 de maio]] [[he:10 במאי]] [[hr:10. svibnja]] [[hu:Május 10]] [[ia:10 de maio]] [[id:10 Mei]] [[ie:10 may]] [[ilo:Mayo 10]] [[io:10 di mayo]] [[is:10. maí]] [[it:10 maggio]] [[ja:5月10日]] [[jv:10 Mei]] [[ka:10 მაისი]] [[ko:5월 10일]] [[ksh:10. Meij]] [[la:10 Maii]] [[lb:10. Mee]] [[li:10 mei]] [[lmo:10 05]] [[lt:Gegužės 10]] [[mk:10 мај]] [[ml:മേയ് 10]] [[ms:10 Mei]] [[nap:10 'e maggio]] [[nds-nl:10 meie]] [[nl:10 mei]] [[nn:10. mai]] [[no:10. mai]] [[nov:10 de maye]] [[nrm:10 Mai]] [[oc:10 de mai]] [[pam:Mayu 10]] [[pl:10 maja]] [[pt:10 de Maio]] [[ro:10 mai]] [[ru:10 мая]] [[scn:10 di maiu]] [[sco:10 Mey]] [[simple:May 10]] [[sk:10. máj]] [[sl:10. maj]] [[sq:10 Maj]] [[sr:10. мај]] [[su:10 Méi]] [[sv:10 maj]] [[sw:10 Mei]] [[te:మే 10]] [[th:10 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 10]] [[tr:10 Mayıs]] [[tt:10. May]] [[uk:10 травня]] [[vec:10 de majo]] [[vi:10 tháng 5]] [[vls:10 meie]] [[wa:10 di may]] [[war:Mayo 10]] [[zh:5月10日]] 2188 64628 2007-01-14T16:50:57Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:11 meie]], [[vls:11 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *11.05.2002 [[Gurbet Aydin (Mizgîn)|Gurbet AYDIN]] (Kod:MİZGÎN) li Tatwanê şehîd ket == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:11 Mei]] [[an:11 de mayo]] [[ar:11 مايو]] [[ast:11 de mayu]] [[az:11 May]] [[be:11 траўня]] [[bg:11 май]] [[bpy:মে ১১]] [[br:11 Mae]] [[bs:11. maj]] [[ca:11 de maig]] [[ceb:Mayo 11]] [[co:11 di maghju]] [[cs:11. květen]] [[csb:11 môja]] [[cv:Çу, 11]] [[cy:11 Mai]] [[da:11. maj]] [[de:11. Mai]] [[el:11 Μαΐου]] [[en:May 11]] [[eo:11-a de majo]] [[es:11 de mayo]] [[et:11. mai]] [[eu:Maiatzaren 11]] [[fi:11. toukokuuta]] [[fiu-vro:11. lehekuu päiv]] [[fo:11. mai]] [[fr:11 mai]] [[frp:11 mê]] [[fur:11 di Mai]] [[fy:11 maaie]] [[ga:11 Bealtaine]] [[gl:11 de maio]] [[he:11 במאי]] [[hr:11. svibnja]] [[hu:Május 11]] [[ia:11 de maio]] [[id:11 Mei]] [[ie:11 may]] [[ilo:Mayo 11]] [[io:11 di mayo]] [[is:11. maí]] [[it:11 maggio]] [[ja:5月11日]] [[jv:11 Mei]] [[ka:11 მაისი]] [[ko:5월 11일]] [[ksh:11. Meij]] [[la:11 Maii]] [[lb:11. Mee]] [[li:11 mei]] [[lmo:11 05]] [[lt:Gegužės 11]] [[mk:11 мај]] [[mr:मे ११]] [[ms:11 Mei]] [[nap:11 'e maggio]] [[nds-nl:11 meie]] [[nl:11 mei]] [[nn:11. mai]] [[no:11. mai]] [[nov:11 de maye]] [[nrm:11 Mai]] [[oc:11 de mai]] [[os:11 майы]] [[pam:Mayu 11]] [[pl:11 maja]] [[pt:11 de Maio]] [[ro:11 mai]] [[ru:11 мая]] [[scn:11 di maiu]] [[sco:11 Mey]] [[simple:May 11]] [[sk:11. máj]] [[sl:11. maj]] [[sq:11 Maj]] [[sr:11. мај]] [[su:11 Méi]] [[sv:11 maj]] [[sw:11 Mei]] [[te:మే 11]] [[th:11 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 11]] [[tr:11 Mayıs]] [[tt:11. May]] [[uk:11 травня]] [[vec:11 de majo]] [[vi:11 tháng 5]] [[vls:11 meie]] [[wa:11 di may]] [[war:Mayo 11]] [[zh:5月11日]] 2189 64607 2007-01-14T15:59:00Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:12 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1974]] - Îdama [[Leyla Qasim]] û çar hevalên wê === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] [[af:12 Mei]] [[an:12 de mayo]] [[ang:12 Þrimilcemōnaþ]] [[ar:12 مايو]] [[ast:12 de mayu]] [[be:12 траўня]] [[bg:12 май]] [[bpy:মে ১২]] [[br:12 Mae]] [[bs:12. maj]] [[ca:12 de maig]] [[ceb:Mayo 12]] [[co:12 di maghju]] [[cs:12. květen]] [[csb:12 môja]] [[cv:Çу, 12]] [[cy:12 Mai]] [[da:12. maj]] [[de:12. Mai]] [[el:12 Μαΐου]] [[en:May 12]] [[eo:12-a de majo]] [[es:12 de mayo]] [[et:12. mai]] [[eu:Maiatzaren 12]] [[fi:12. toukokuuta]] [[fiu-vro:12. lehekuu päiv]] [[fo:12. mai]] [[fr:12 mai]] [[frp:12 mê]] [[fur:12 di Mai]] [[fy:12 maaie]] [[ga:12 Bealtaine]] [[gl:12 de maio]] [[he:12 במאי]] [[hr:12. svibnja]] [[hu:Május 12]] [[ia:12 de maio]] [[id:12 Mei]] [[ie:12 may]] [[ilo:Mayo 12]] [[io:12 di mayo]] [[is:12. maí]] [[it:12 maggio]] [[ja:5月12日]] [[jv:12 Mei]] [[ka:12 მაისი]] [[ko:5월 12일]] [[ksh:12. Meij]] [[la:12 Maii]] [[lb:12. Mee]] [[li:12 mei]] [[lmo:12 05]] [[lt:Gegužės 12]] [[mk:12 мај]] [[mr:मे १२]] [[ms:12 Mei]] [[nap:12 'e maggio]] [[nds-nl:12 meie]] [[nl:12 mei]] [[nn:12. mai]] [[no:12. mai]] [[nov:12 de maye]] [[nrm:12 Mai]] [[oc:12 de mai]] [[os:12 майы]] [[pam:Mayu 12]] [[pl:12 maja]] [[pt:12 de Maio]] [[ro:12 mai]] [[ru:12 мая]] [[scn:12 di maiu]] [[sco:12 Mey]] [[simple:May 12]] [[sk:12. máj]] [[sl:12. maj]] [[sq:12 Maj]] [[sr:12. мај]] [[su:12 Méi]] [[sv:12 maj]] [[sw:12 Mei]] [[te:మే 12]] [[th:12 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 12]] [[tr:12 Mayıs]] [[tt:12. May]] [[uk:12 травня]] [[vec:12 de majo]] [[vi:12 tháng 5]] [[wa:12 di may]] [[war:Mayo 12]] [[zh:5月12日]] 2190 64691 2007-01-14T19:49:43Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:13 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:13 Mei]] [[an:13 de mayo]] [[ang:13 Þrimilcemōnaþ]] [[ar:13 مايو]] [[ast:13 de mayu]] [[be:13 траўня]] [[bg:13 май]] [[bpy:মে ১৩]] [[br:13 Mae]] [[bs:13. maj]] [[ca:13 de maig]] [[ceb:Mayo 13]] [[co:13 di maghju]] [[cs:13. květen]] [[csb:13 môja]] [[cv:Çу, 13]] [[cy:13 Mai]] [[da:13. maj]] [[de:13. Mai]] [[el:13 Μαΐου]] [[en:May 13]] [[eo:13-a de majo]] [[es:13 de mayo]] [[et:13. mai]] [[eu:Maiatzaren 13]] [[fi:13. toukokuuta]] [[fiu-vro:13. lehekuu päiv]] [[fo:13. mai]] [[fr:13 mai]] [[frp:13 mê]] [[fur:13 di Mai]] [[fy:13 maaie]] [[ga:13 Bealtaine]] [[gl:13 de maio]] [[he:13 במאי]] [[hr:13. svibnja]] [[hu:Május 13]] [[ia:13 de maio]] [[id:13 Mei]] [[ie:13 may]] [[ilo:Mayo 13]] [[io:13 di mayo]] [[is:13. maí]] [[it:13 maggio]] [[ja:5月13日]] [[jv:13 Mei]] [[ka:13 მაისი]] [[ko:5월 13일]] [[ksh:13. Meij]] [[la:13 Maii]] [[lb:13. Mee]] [[li:13 mei]] [[lmo:13 05]] [[lt:Gegužės 13]] [[mk:13 мај]] [[ms:13 Mei]] [[nap:13 'e maggio]] [[nds:13. Mai]] [[nds-nl:13 meie]] [[nl:13 mei]] [[nn:13. mai]] [[no:13. mai]] [[nov:13 de maye]] [[nrm:13 Mai]] [[oc:13 de mai]] [[os:13 майы]] [[pam:Mayu 13]] [[pl:13 maja]] [[pt:13 de Maio]] [[ro:13 mai]] [[ru:13 мая]] [[scn:13 di maiu]] [[sco:13 Mey]] [[simple:May 13]] [[sk:13. máj]] [[sl:13. maj]] [[sq:13 Maj]] [[sr:13. мај]] [[su:13 Méi]] [[sv:13 maj]] [[sw:13 Mei]] [[te:మే 13]] [[th:13 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 13]] [[tr:13 Mayıs]] [[tt:13. May]] [[uk:13 травня]] [[vec:13 de majo]] [[vi:13 tháng 5]] [[wa:13 di may]] [[war:Mayo 13]] [[zh:5月13日]] 2191 65591 2007-01-20T13:21:43Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:14 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:14 Mei]] [[an:14 de mayo]] [[ar:14 مايو]] [[ast:14 de mayu]] [[be:14 траўня]] [[bg:14 май]] [[bpy:মে ১৪]] [[br:14 Mae]] [[bs:14. maj]] [[ca:14 de maig]] [[ceb:Mayo 14]] [[co:14 di maghju]] [[cs:14. květen]] [[csb:14 môja]] [[cv:Çу, 14]] [[cy:14 Mai]] [[da:14. maj]] [[de:14. Mai]] [[el:14 Μαΐου]] [[en:May 14]] [[eo:14-a de majo]] [[es:14 de mayo]] [[et:14. mai]] [[eu:Maiatzaren 14]] [[fi:14. toukokuuta]] [[fiu-vro:14. lehekuu päiv]] [[fo:14. mai]] [[fr:14 mai]] [[frp:14 mê]] [[fur:14 di Mai]] [[fy:14 maaie]] [[ga:14 Bealtaine]] [[gl:14 de maio]] [[he:14 במאי]] [[hr:14. svibnja]] [[hu:Május 14]] [[ia:14 de maio]] [[id:14 Mei]] [[ie:14 may]] [[ilo:Mayo 14]] [[io:14 di mayo]] [[is:14. maí]] [[it:14 maggio]] [[ja:5月14日]] [[jv:14 Mei]] [[ka:14 მაისი]] [[ko:5월 14일]] [[ksh:14. Meij]] [[la:14 Maii]] [[lb:14. Mee]] [[li:14 mei]] [[lmo:14 05]] [[lt:Gegužės 14]] [[mk:14 мај]] [[ms:14 Mei]] [[nap:14 'e maggio]] [[nds-nl:14 meie]] [[nl:14 mei]] [[nn:14. mai]] [[no:14. mai]] [[nrm:14 Mai]] [[oc:14 de mai]] [[os:14 майы]] [[pam:Mayu 14]] [[pl:14 maja]] [[pt:14 de Maio]] [[ro:14 mai]] [[ru:14 мая]] [[scn:14 di maiu]] [[sco:14 Mey]] [[simple:May 14]] [[sk:14. máj]] [[sl:14. maj]] [[sq:14 Maj]] [[sr:14. мај]] [[su:14 Méi]] [[sv:14 maj]] [[sw:14 Mei]] [[te:మే 14]] [[th:14 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 14]] [[tr:14 Mayıs]] [[tt:14. May]] [[uk:14 травня]] [[vec:14 de majo]] [[vi:14 tháng 5]] [[wa:14 di may]] [[war:Mayo 14]] [[zh:5月14日]] 2192 65668 2007-01-20T17:44:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:15 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[1976]] - Nivîskar û rewşenbîrê kurd [[Edîp Karahan]] çû ser dilovaniya xwe. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:15 Mei]] [[an:15 de mayo]] [[ar:15 مايو]] [[ast:15 de mayu]] [[be:15 траўня]] [[bg:15 май]] [[bpy:মে ১৫]] [[br:15 Mae]] [[bs:15. maj]] [[ca:15 de maig]] [[ceb:Mayo 15]] [[co:15 di maghju]] [[cs:15. květen]] [[csb:15 môja]] [[cv:Çу, 15]] [[cy:15 Mai]] [[da:15. maj]] [[de:15. Mai]] [[el:15 Μαΐου]] [[en:May 15]] [[eo:15-a de majo]] [[es:15 de mayo]] [[et:15. mai]] [[eu:Maiatzaren 15]] [[fi:15. toukokuuta]] [[fo:15. mai]] [[fr:15 mai]] [[frp:15 mê]] [[fur:15 di Mai]] [[fy:15 maaie]] [[ga:15 Bealtaine]] [[gl:15 de maio]] [[he:15 במאי]] [[hr:15. svibnja]] [[hu:Május 15]] [[ia:15 de maio]] [[id:15 Mei]] [[ie:15 may]] [[ilo:Mayo 15]] [[io:15 di mayo]] [[is:15. maí]] [[it:15 maggio]] [[ja:5月15日]] [[jv:15 Mei]] [[ka:15 მაისი]] [[ko:5월 15일]] [[ksh:15. Meij]] [[la:15 Maii]] [[lb:15. Mee]] [[li:15 mei]] [[lmo:15 05]] [[lt:Gegužės 15]] [[mk:15 мај]] [[ml:മേയ് 15]] [[ms:15 Mei]] [[nap:15 'e maggio]] [[nds:15. Mai]] [[nds-nl:15 meie]] [[nl:15 mei]] [[nn:15. mai]] [[no:15. mai]] [[nov:15 de maye]] [[nrm:15 Mai]] [[oc:15 de mai]] [[pam:Mayu 15]] [[pl:15 maja]] [[pt:15 de Maio]] [[ro:15 mai]] [[ru:15 мая]] [[scn:15 di maiu]] [[sco:15 Mey]] [[simple:May 15]] [[sk:15. máj]] [[sl:15. maj]] [[sq:15 Maj]] [[sr:15. мај]] [[su:15 Méi]] [[sv:15 maj]] [[sw:15 Mei]] [[te:మే 15]] [[th:15 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 15]] [[tr:15 Mayıs]] [[tt:15. May]] [[uk:15 травня]] [[vec:15 de majo]] [[vi:15 tháng 5]] [[wa:15 di may]] [[war:Mayo 15]] [[zh:5月15日]] 2193 65692 2007-01-21T00:16:20Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:16 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == * [[1965]]: [[Mehmet Murat İldan]] li [[Ankara]] jidayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:16 Mei]] [[an:16 de mayo]] [[ar:16 مايو]] [[ast:16 de mayu]] [[be:16 траўня]] [[bg:16 май]] [[bpy:মে ১৬]] [[br:16 Mae]] [[bs:16. maj]] [[ca:16 de maig]] [[ceb:Mayo 16]] [[co:16 di maghju]] [[cs:16. květen]] [[csb:16 môja]] [[cv:Çу, 16]] [[cy:16 Mai]] [[da:16. maj]] [[de:16. Mai]] [[el:16 Μαΐου]] [[en:May 16]] [[eo:16-a de majo]] [[es:16 de mayo]] [[et:16. mai]] [[eu:Maiatzaren 16]] [[fi:16. toukokuuta]] [[fo:16. mai]] [[fr:16 mai]] [[frp:16 mê]] [[fur:16 di Mai]] [[fy:16 maaie]] [[ga:16 Bealtaine]] [[gl:16 de maio]] [[he:16 במאי]] [[hr:16. svibnja]] [[hu:Május 16]] [[ia:16 de maio]] [[id:16 Mei]] [[ie:16 may]] [[ilo:Mayo 16]] [[io:16 di mayo]] [[is:16. maí]] [[it:16 maggio]] [[ja:5月16日]] [[jv:16 Mei]] [[ka:16 მაისი]] [[ko:5월 16일]] [[ksh:16. Meij]] [[la:16 Maii]] [[lb:16. Mee]] [[li:16 mei]] [[lmo:16 05]] [[lt:Gegužės 16]] [[mk:16 мај]] [[ml:മേയ് 16]] [[mr:मे १६]] [[ms:16 Mei]] [[nap:16 'e maggio]] [[nds-nl:16 meie]] [[nl:16 mei]] [[nn:16. mai]] [[no:16. mai]] [[nov:16 de maye]] [[nrm:16 Mai]] [[oc:16 de mai]] [[os:16 майы]] [[pam:Mayu 16]] [[pl:16 maja]] [[pt:16 de Maio]] [[ro:16 mai]] [[ru:16 мая]] [[scn:16 di maiu]] [[sco:16 Mey]] [[simple:May 16]] [[sk:16. máj]] [[sl:16. maj]] [[sq:16 Maj]] [[sr:16. мај]] [[su:16 Méi]] [[sv:16 maj]] [[sw:16 Mei]] [[te:మే 16]] [[th:16 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 16]] [[tr:16 Mayıs]] [[tt:16. May]] [[uk:16 травня]] [[vec:16 de majo]] [[vi:16 tháng 5]] [[vls:16 meie]] [[wa:16 di may]] [[war:Mayo 16]] [[zh:5月16日]] 2194 65707 2007-01-21T05:29:01Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:17 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === * [[1982]] - '''[[Şeva Çaran]]'''. [[Ferhat Kurtay]], [[Necmî Oner]], [[Eşref Anyik]] û [[Mahmut Zengin]] li [[zîndana Amedê]] şehîd ketin. === Cîhan === * [[1874]] - [[Norwec]] ji [[Swêd]]ê veqetiya û serxwebûna xwe îlan kir. * [[1996]] - Nivîskar [[Yaşar Kemal]] li [[Spanya]]yê '''Xelata Navnetewî ya Katalonyayê''' wergirt. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1998]] - Lîstîkvan û stranbêj [[Frank Sinatra]] çû ser dilovaniya xwe. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:17 Mei]] [[an:17 de mayo]] [[ar:17 مايو]] [[ast:17 de mayu]] [[be:17 траўня]] [[bg:17 май]] [[bpy:মে ১৭]] [[br:17 Mae]] [[bs:17. maj]] [[ca:17 de maig]] [[ceb:Mayo 17]] [[co:17 di maghju]] [[cs:17. květen]] [[csb:17 môja]] [[cv:Çу, 17]] [[cy:17 Mai]] [[da:17. maj]] [[de:17. Mai]] [[el:17 Μαΐου]] [[en:May 17]] [[eo:17-a de majo]] [[es:17 de mayo]] [[et:17. mai]] [[eu:Maiatzaren 17]] [[fi:17. toukokuuta]] [[fo:17. mai]] [[fr:17 mai]] [[frp:17 mê]] [[fur:17 di Mai]] [[fy:17 maaie]] [[ga:17 Bealtaine]] [[gl:17 de maio]] [[he:17 במאי]] [[hr:17. svibnja]] [[hu:Május 17]] [[ia:17 de maio]] [[id:17 Mei]] [[ie:17 may]] [[ilo:Mayo 17]] [[io:17 di mayo]] [[is:17. maí]] [[it:17 maggio]] [[ja:5月17日]] [[jv:17 Mei]] [[ka:17 მაისი]] [[ko:5월 17일]] [[ksh:17. Meij]] [[la:17 Maii]] [[lb:17. Mee]] [[li:17 mei]] [[lmo:17 05]] [[lt:Gegužės 17]] [[mk:17 мај]] [[mr:मे १७]] [[ms:17 Mei]] [[nap:17 'e maggio]] [[nds-nl:17 meie]] [[nl:17 mei]] [[nn:17. mai]] [[no:17. mai]] [[nov:17 de maye]] [[nrm:17 Mai]] [[oc:17 de mai]] [[os:17 майы]] [[pam:Mayu 17]] [[pl:17 maja]] [[pt:17 de Maio]] [[ro:17 mai]] [[ru:17 мая]] [[scn:17 di maiu]] [[sco:17 Mey]] [[simple:May 17]] [[sk:17. máj]] [[sl:17. maj]] [[sq:17 Maj]] [[sr:17. мај]] [[su:17 Méi]] [[sv:17 maj]] [[sw:17 Mei]] [[te:మే 17]] [[th:17 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 17]] [[tr:17 Mayıs]] [[tt:17. May]] [[uk:17 травня]] [[vec:17 de majo]] [[vi:17 tháng 5]] [[vls:17 meie]] [[wa:17 di may]] [[war:Mayo 17]] [[zh:5月17日]] 2195 64694 2007-01-14T20:01:30Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:18 meie]] مسح: [[az:18 Mayıs]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === *[[1973]] - [[Îbrahîm Kaypakkaya]] li [[Amed]]ê tê qetilkirin. *[[1977]] - [[Hakî Karer]] li [[Dîlok]]ê tê kuştin. *[[1978]] - [[Halîl Çavgun]] li [[Hîlwan]]ê tê kuştin. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:18 Mei]] [[an:18 de mayo]] [[ar:18 مايو]] [[ast:18 de mayu]] [[be:18 траўня]] [[bg:18 май]] [[bpy:মে ১৮]] [[br:18 Mae]] [[bs:18. maj]] [[ca:18 de maig]] [[ceb:Mayo 18]] [[co:18 di maghju]] [[cs:18. květen]] [[csb:18 môja]] [[cv:Çу, 18]] [[cy:18 Mai]] [[da:18. maj]] [[de:18. Mai]] [[el:18 Μαΐου]] [[en:May 18]] [[eo:18-a de majo]] [[es:18 de mayo]] [[et:18. mai]] [[eu:Maiatzaren 18]] [[fi:18. toukokuuta]] [[fo:18. mai]] [[fr:18 mai]] [[frp:18 mê]] [[fur:18 di Mai]] [[fy:18 maaie]] [[ga:18 Bealtaine]] [[gl:18 de maio]] [[he:18 במאי]] [[hr:18. svibnja]] [[hu:Május 18]] [[ia:18 de maio]] [[id:18 Mei]] [[ie:18 may]] [[ilo:Mayo 18]] [[io:18 di mayo]] [[is:18. maí]] [[it:18 maggio]] [[ja:5月18日]] [[jv:18 Mei]] [[ka:18 მაისი]] [[ko:5월 18일]] [[ksh:18. Meij]] [[la:18 Maii]] [[lb:18. Mee]] [[li:18 mei]] [[lmo:18 05]] [[lt:Gegužės 18]] [[mk:18 мај]] [[mr:मे १८]] [[ms:18 Mei]] [[nap:18 'e maggio]] [[nds-nl:18 meie]] [[nl:18 mei]] [[nn:18. mai]] [[no:18. mai]] [[nov:18 de maye]] [[nrm:18 Mai]] [[oc:18 de mai]] [[os:18 майы]] [[pam:Mayu 18]] [[pl:18 maja]] [[pt:18 de Maio]] [[ro:18 mai]] [[ru:18 мая]] [[scn:18 di maiu]] [[sco:18 Mey]] [[simple:May 18]] [[sk:18. máj]] [[sl:18. maj]] [[sq:18 Maj]] [[sr:18. мај]] [[su:18 Méi]] [[sv:18 maj]] [[sw:18 Mei]] [[te:మే 18]] [[th:18 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 18]] [[tr:18 Mayıs]] [[tt:18. May]] [[uk:18 травня]] [[vec:18 de majo]] [[vi:18 tháng 5]] [[vls:18 meie]] [[wa:18 di may]] [[war:Mayo 18]] [[zh:5月18日]] 2196 64159 2007-01-11T21:17:47Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:19 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:19 Mei]] [[an:19 de mayo]] [[ar:19 مايو]] [[ast:19 de mayu]] [[be:19 траўня]] [[bg:19 май]] [[bpy:মে ১৯]] [[br:19 Mae]] [[bs:19. maj]] [[ca:19 de maig]] [[ceb:Mayo 19]] [[co:19 di maghju]] [[cs:19. květen]] [[csb:19 môja]] [[cv:Çу, 19]] [[cy:19 Mai]] [[da:19. maj]] [[de:19. Mai]] [[el:19 Μαΐου]] [[en:May 19]] [[eo:19-a de majo]] [[es:19 de mayo]] [[et:19. mai]] [[eu:Maiatzaren 19]] [[fi:19. toukokuuta]] [[fo:19. mai]] [[fr:19 mai]] [[frp:19 mê]] [[fur:19 di Mai]] [[fy:19 maaie]] [[ga:19 Bealtaine]] [[gl:19 de maio]] [[he:19 במאי]] [[hr:19. svibnja]] [[hu:Május 19]] [[ia:19 de maio]] [[id:19 Mei]] [[ie:19 may]] [[ilo:Mayo 19]] [[io:19 di mayo]] [[is:19. maí]] [[it:19 maggio]] [[ja:5月19日]] [[jv:19 Mei]] [[ka:19 მაისი]] [[ko:5월 19일]] [[ksh:19. Meij]] [[la:19 Maii]] [[lb:19. Mee]] [[li:19 mei]] [[lmo:19 05]] [[lt:Gegužės 19]] [[mk:19 мај]] [[mr:मे १९]] [[ms:19 Mei]] [[nap:19 'e maggio]] [[nds-nl:19 meie]] [[nl:19 mei]] [[nn:19. mai]] [[no:19. mai]] [[nov:19 de maye]] [[nrm:19 Mai]] [[oc:19 de mai]] [[os:19 майы]] [[pam:Mayu 19]] [[pl:19 maja]] [[pt:19 de Maio]] [[ro:19 mai]] [[ru:19 мая]] [[scn:19 di maiu]] [[sco:19 Mey]] [[simple:May 19]] [[sk:19. máj]] [[sl:19. maj]] [[sq:19 Maj]] [[sr:19. мај]] [[su:19 Méi]] [[sv:19 maj]] [[sw:19 Mei]] [[te:మే 19]] [[th:19 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 19]] [[tr:19 Mayıs]] [[tt:19. May]] [[uk:19 травня]] [[vec:19 de majo]] [[vi:19 tháng 5]] [[wa:19 di may]] [[war:Mayo 19]] [[zh:5月19日]] 2197 64191 2007-01-12T00:57:55Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:20 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:20 Mei]] [[an:20 de mayo]] [[ar:20 مايو]] [[ast:20 de mayu]] [[be:20 траўня]] [[bg:20 май]] [[bpy:মে ২০]] [[br:20 Mae]] [[bs:20. maj]] [[ca:20 de maig]] [[ceb:Mayo 20]] [[co:20 di maghju]] [[cs:20. květen]] [[csb:20 môja]] [[cv:Çу, 20]] [[cy:20 Mai]] [[da:20. maj]] [[de:20. Mai]] [[el:20 Μαΐου]] [[en:May 20]] [[eo:20-a de majo]] [[es:20 de mayo]] [[et:20. mai]] [[eu:Maiatzaren 20]] [[fi:20. toukokuuta]] [[fo:20. mai]] [[fr:20 mai]] [[frp:20 mê]] [[fur:20 di Mai]] [[fy:20 maaie]] [[ga:20 Bealtaine]] [[gl:20 de maio]] [[he:20 במאי]] [[hr:20. svibnja]] [[hu:Május 20]] [[ia:20 de maio]] [[id:20 Mei]] [[ie:20 may]] [[ilo:Mayo 20]] [[io:20 di mayo]] [[is:20. maí]] [[it:20 maggio]] [[ja:5月20日]] [[jv:20 Mei]] [[ka:20 მაისი]] [[ko:5월 20일]] [[ksh:20. Meij]] [[la:20 Maii]] [[lb:20. Mee]] [[li:20 mei]] [[lmo:20 05]] [[lt:Gegužės 20]] [[mk:20 мај]] [[ms:20 Mei]] [[nap:20 'e maggio]] [[nds-nl:20 meie]] [[nl:20 mei]] [[nn:20. mai]] [[no:20. mai]] [[nov:20 de maye]] [[nrm:20 Mai]] [[oc:20 de mai]] [[os:20 майы]] [[pam:Mayu 20]] [[pl:20 maja]] [[pt:20 de Maio]] [[ro:20 mai]] [[ru:20 мая]] [[scn:20 di maiu]] [[simple:May 20]] [[sk:20. máj]] [[sl:20. maj]] [[sq:20 Maj]] [[sr:20. мај]] [[su:20 Méi]] [[sv:20 maj]] [[sw:20 Mei]] [[te:మే 20]] [[th:20 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 20]] [[tr:20 Mayıs]] [[tt:20. May]] [[uk:20 травня]] [[vec:20 de majo]] [[vi:20 tháng 5]] [[wa:20 d' may]] [[war:Mayo 20]] [[zh:5月20日]] 2198 64214 2007-01-12T03:22:58Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:21 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == *[[1864]] [[Max Weber]] li [[Erfurt]] jidayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:21 Mei]] [[an:21 de mayo]] [[ar:21 مايو]] [[ast:21 de mayu]] [[av:21абилеб май]] [[be:21 траўня]] [[bg:21 май]] [[bpy:মে ২১]] [[br:21 Mae]] [[bs:21. maj]] [[ca:21 de maig]] [[ceb:Mayo 21]] [[co:21 di maghju]] [[cs:21. květen]] [[csb:21 môja]] [[cv:Çу, 21]] [[cy:21 Mai]] [[da:21. maj]] [[de:21. Mai]] [[el:21 Μαΐου]] [[en:May 21]] [[eo:21-a de majo]] [[es:21 de mayo]] [[et:21. mai]] [[eu:Maiatzaren 21]] [[fi:21. toukokuuta]] [[fo:21. mai]] [[fr:21 mai]] [[frp:21 mê]] [[fur:21 di Mai]] [[fy:21 maaie]] [[ga:21 Bealtaine]] [[gl:21 de maio]] [[he:21 במאי]] [[hr:21. svibnja]] [[hu:Május 21]] [[ia:21 de maio]] [[id:21 Mei]] [[ie:21 may]] [[ilo:Mayo 21]] [[io:21 di mayo]] [[is:21. maí]] [[it:21 maggio]] [[ja:5月21日]] [[jv:21 Mei]] [[ka:21 მაისი]] [[ko:5월 21일]] [[ksh:21. Meij]] [[la:21 Maii]] [[lb:21. Mee]] [[li:21 mei]] [[lmo:21 05]] [[lt:Gegužės 21]] [[mk:21 мај]] [[ms:21 Mei]] [[nap:21 'e maggio]] [[nds-nl:21 meie]] [[nl:21 mei]] [[nn:21. mai]] [[no:21. mai]] [[nov:21 de maye]] [[nrm:21 Mai]] [[oc:21 de mai]] [[os:21 майы]] [[pam:Mayu 21]] [[pl:21 maja]] [[pt:21 de Maio]] [[ro:21 mai]] [[ru:21 мая]] [[scn:21 di maiu]] [[sco:21 Mey]] [[simple:May 21]] [[sk:21. máj]] [[sl:21. maj]] [[sq:21 Maj]] [[sr:21. мај]] [[su:21 Méi]] [[sv:21 maj]] [[sw:21 Mei]] [[ta:மே 21]] [[te:మే 21]] [[th:21 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 21]] [[tr:21 Mayıs]] [[tt:21. May]] [[uk:21 травня]] [[vec:21 de majo]] [[vi:21 tháng 5]] [[wa:21 di may]] [[war:Mayo 21]] [[zh:5月21日]] 2199 64253 2007-01-12T06:33:30Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:22 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:22 Mei]] [[an:22 de mayo]] [[ar:22 مايو]] [[ast:22 de mayu]] [[be:22 траўня]] [[bg:22 май]] [[bpy:মে ২২]] [[br:22 Mae]] [[bs:22. maj]] [[ca:22 de maig]] [[ceb:Mayo 22]] [[co:22 di maghju]] [[cs:22. květen]] [[csb:22 môja]] [[cv:Çу, 22]] [[cy:22 Mai]] [[da:22. maj]] [[de:22. Mai]] [[el:22 Μαΐου]] [[en:May 22]] [[eo:22-a de majo]] [[es:22 de mayo]] [[et:22. mai]] [[eu:Maiatzaren 22]] [[fi:22. toukokuuta]] [[fo:22. mai]] [[fr:22 mai]] [[frp:22 mê]] [[fur:22 di Mai]] [[fy:22 maaie]] [[ga:22 Bealtaine]] [[gl:22 de maio]] [[he:22 במאי]] [[hr:22. svibnja]] [[hu:Május 22]] [[ia:22 de maio]] [[id:22 Mei]] [[ie:22 may]] [[ilo:Mayo 22]] [[io:22 di mayo]] [[is:22. maí]] [[it:22 maggio]] [[ja:5月22日]] [[jv:22 Mei]] [[ka:22 მაისი]] [[ko:5월 22일]] [[ksh:22. Meij]] [[la:22 Maii]] [[lb:22. Mee]] [[li:22 mei]] [[lmo:22 05]] [[lt:Gegužės 22]] [[mk:22 мај]] [[mr:मे २२]] [[ms:22 Mei]] [[nap:22 'e maggio]] [[nds:22. Mai]] [[nds-nl:22 meie]] [[nl:22 mei]] [[nn:22. mai]] [[no:22. mai]] [[nov:22 de maye]] [[nrm:22 Mai]] [[oc:22 de mai]] [[os:22 майы]] [[pam:Mayu 22]] [[pl:22 maja]] [[pt:22 de Maio]] [[ro:22 mai]] [[ru:22 мая]] [[scn:22 di maiu]] [[sco:22 Mey]] [[simple:May 22]] [[sk:22. máj]] [[sl:22. maj]] [[sq:22 Maj]] [[sr:22. мај]] [[su:22 Méi]] [[sv:22 maj]] [[sw:22 Mei]] [[te:మే 22]] [[th:22 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 22]] [[tr:22 Mayıs]] [[tt:22. May]] [[uk:22 травня]] [[vec:22 de majo]] [[vi:22 tháng 5]] [[vls:22 meie]] [[wa:22 d' may]] [[war:Mayo 22]] [[zh:5月22日]] 2200 64077 2007-01-11T08:52:56Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[bpy:মে ২৩]], [[nds-nl:23 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:23 Mei]] [[an:23 de mayo]] [[ar:23 مايو]] [[ast:23 de mayu]] [[be:23 траўня]] [[bg:23 май]] [[bpy:মে ২৩]] [[br:23 Mae]] [[bs:23. maj]] [[ca:23 de maig]] [[ceb:Mayo 23]] [[co:23 di maghju]] [[cs:23. květen]] [[csb:23 môja]] [[cv:Çу, 23]] [[cy:23 Mai]] [[da:23. maj]] [[de:23. Mai]] [[el:23 Μαΐου]] [[en:May 23]] [[eo:23-a de majo]] [[es:23 de mayo]] [[et:23. mai]] [[eu:Maiatzaren 23]] [[fi:23. toukokuuta]] [[fo:23. mai]] [[fr:23 mai]] [[frp:23 mê]] [[fur:23 di Mai]] [[fy:23 maaie]] [[ga:23 Bealtaine]] [[gl:23 de maio]] [[he:23 במאי]] [[hr:23. svibnja]] [[hu:Május 23]] [[ia:23 de maio]] [[id:23 Mei]] [[ie:23 may]] [[ilo:Mayo 23]] [[io:23 di mayo]] [[is:23. maí]] [[it:23 maggio]] [[ja:5月23日]] [[jv:23 Mei]] [[ka:23 მაისი]] [[kn:ಮೇ ೨೩]] [[ko:5월 23일]] [[ksh:23. Meij]] [[la:23 Maii]] [[lb:23. Mee]] [[li:23 mei]] [[lmo:23 05]] [[lt:Gegužės 23]] [[mk:23 мај]] [[ms:23 Mei]] [[nap:23 'e maggio]] [[nds-nl:23 meie]] [[nl:23 mei]] [[nn:23. mai]] [[no:23. mai]] [[nov:23 de maye]] [[nrm:23 Mai]] [[oc:23 de mai]] [[os:23 майы]] [[pam:Mayu 23]] [[pl:23 maja]] [[pt:23 de Maio]] [[ro:23 mai]] [[ru:23 мая]] [[scn:23 di maiu]] [[sco:23 Mey]] [[se:Miessemánu 23.]] [[simple:May 23]] [[sk:23. máj]] [[sl:23. maj]] [[sq:23 Maj]] [[sr:23. мај]] [[su:23 Méi]] [[sv:23 maj]] [[sw:23 Mei]] [[te:మే 23]] [[th:23 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 23]] [[tr:23 Mayıs]] [[tt:23. May]] [[uk:23 травня]] [[vec:23 de majo]] [[vi:23 tháng 5]] [[wa:23 d' may]] [[war:Mayo 23]] [[zh:5月23日]] 2201 64295 2007-01-12T10:03:30Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:24 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:24 Mei]] [[an:24 de mayo]] [[ar:24 مايو]] [[ast:24 de mayu]] [[be:24 траўня]] [[bg:24 май]] [[bpy:মে ২৪]] [[br:24 Mae]] [[bs:24. maj]] [[ca:24 de maig]] [[ceb:Mayo 24]] [[co:24 di maghju]] [[cs:24. květen]] [[csb:24 môja]] [[cv:Çу, 24]] [[cy:24 Mai]] [[da:24. maj]] [[de:24. Mai]] [[el:24 Μαΐου]] [[en:May 24]] [[eo:24-a de majo]] [[es:24 de mayo]] [[et:24. mai]] [[eu:Maiatzaren 24]] [[fi:24. toukokuuta]] [[fo:24. mai]] [[fr:24 mai]] [[frp:24 mê]] [[fur:24 di Mai]] [[fy:24 maaie]] [[ga:24 Bealtaine]] [[gl:24 de maio]] [[he:24 במאי]] [[hr:24. svibnja]] [[hu:Május 24]] [[ia:24 de maio]] [[id:24 Mei]] [[ie:24 may]] [[ilo:Mayo 24]] [[io:24 di mayo]] [[is:24. maí]] [[it:24 maggio]] [[ja:5月24日]] [[jv:24 Mei]] [[ka:24 მაისი]] [[ko:5월 24일]] [[ksh:24. Meij]] [[la:24 Maii]] [[lb:24. Mee]] [[li:24 mei]] [[lmo:24 05]] [[lt:Gegužės 24]] [[mk:24 мај]] [[ms:24 Mei]] [[nap:24 'e maggio]] [[nds-nl:24 meie]] [[nl:24 mei]] [[nn:24. mai]] [[no:24. mai]] [[nov:24 de maye]] [[nrm:24 Mai]] [[oc:24 de mai]] [[os:24 майы]] [[pam:Mayu 24]] [[pl:24 maja]] [[pt:24 de Maio]] [[ro:24 mai]] [[ru:24 мая]] [[scn:24 di maiu]] [[sco:24 Mey]] [[simple:May 24]] [[sk:24. máj]] [[sl:24. maj]] [[sq:24 Maj]] [[sr:24. мај]] [[su:24 Méi]] [[sv:24 maj]] [[sw:24 Mei]] [[te:మే 24]] [[th:24 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 24]] [[tr:24 Mayıs]] [[tt:24. May]] [[uk:24 травня]] [[vec:24 de majo]] [[vi:24 tháng 5]] [[wa:24 di may]] [[war:Mayo 24]] [[zh:5月24日]] 2202 64303 2007-01-12T10:56:39Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:25 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:25 Mei]] [[an:25 de mayo]] [[ar:25 مايو]] [[ast:25 de mayu]] [[be:25 траўня]] [[bg:25 май]] [[bpy:মে ২৫]] [[br:25 Mae]] [[bs:25. maj]] [[ca:25 de maig]] [[ceb:Mayo 25]] [[co:25 di maghju]] [[cs:25. květen]] [[csb:25 môja]] [[cv:Çу, 25]] [[cy:25 Mai]] [[da:25. maj]] [[de:25. Mai]] [[el:25 Μαΐου]] [[en:May 25]] [[eo:25-a de majo]] [[es:25 de mayo]] [[et:25. mai]] [[eu:Maiatzaren 25]] [[fi:25. toukokuuta]] [[fo:25. mai]] [[fr:25 mai]] [[frp:25 mê]] [[fur:25 di Mai]] [[fy:25 maaie]] [[ga:25 Bealtaine]] [[gl:25 de maio]] [[he:25 במאי]] [[hr:25. svibnja]] [[hu:Május 25]] [[ia:25 de maio]] [[id:25 Mei]] [[ie:25 may]] [[ilo:Mayo 25]] [[io:25 di mayo]] [[is:25. maí]] [[it:25 maggio]] [[ja:5月25日]] [[jv:25 Mei]] [[ka:25 მაისი]] [[ko:5월 25일]] [[ksh:25. Meij]] [[la:25 Maii]] [[lb:25. Mee]] [[li:25 mei]] [[lmo:25 05]] [[lt:Gegužės 25]] [[mk:25 мај]] [[ms:25 Mei]] [[nap:25 'e maggio]] [[nds-nl:25 meie]] [[nl:25 mei]] [[nn:25. mai]] [[no:25. mai]] [[nov:25 de maye]] [[nrm:25 Mai]] [[oc:25 de mai]] [[os:25 майы]] [[pam:Mayu 25]] [[pl:25 maja]] [[pt:25 de Maio]] [[ro:25 mai]] [[ru:25 мая]] [[scn:25 di maiu]] [[sco:25 Mey]] [[sh:25.5.]] [[simple:May 25]] [[sk:25. máj]] [[sl:25. maj]] [[sq:25 Maj]] [[sr:25. мај]] [[su:25 Méi]] [[sv:25 maj]] [[sw:25 Mei]] [[ta:மே 25]] [[te:మే 25]] [[th:25 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 25]] [[tr:25 Mayıs]] [[tt:25. May]] [[uk:25 травня]] [[vec:25 de majo]] [[vi:25 tháng 5]] [[wa:25 di may]] [[war:Mayo 25]] [[zh:5月25日]] 2203 65281 2007-01-18T18:50:42Z Bangin 450 /* Zayîn */ +1 {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == * [[1965]]: [[Raşîd Hesso]] (*li [[Hesekî]]), wênesazekî kurd == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:26 Mei]] [[an:26 de mayo]] [[ar:26 مايو]] [[ast:26 de mayu]] [[be:26 траўня]] [[bg:26 май]] [[bpy:মে ২৬]] [[br:26 Mae]] [[bs:26. maj]] [[ca:26 de maig]] [[ceb:Mayo 26]] [[co:26 di maghju]] [[cs:26. květen]] [[csb:26 môja]] [[cv:Çу, 26]] [[cy:26 Mai]] [[da:26. maj]] [[de:26. Mai]] [[el:26 Μαΐου]] [[en:May 26]] [[eo:26-a de majo]] [[es:26 de mayo]] [[et:26. mai]] [[eu:Maiatzaren 26]] [[fi:26. toukokuuta]] [[fo:26. mai]] [[fr:26 mai]] [[frp:26 mê]] [[fur:26 di Mai]] [[fy:26 maaie]] [[ga:26 Bealtaine]] [[gl:26 de maio]] [[he:26 במאי]] [[hr:26. svibnja]] [[hu:Május 26]] [[ia:26 de maio]] [[id:26 Mei]] [[ie:26 may]] [[ilo:Mayo 26]] [[io:26 di mayo]] [[is:26. maí]] [[it:26 maggio]] [[ja:5月26日]] [[jv:26 Mei]] [[ka:26 მაისი]] [[ko:5월 26일]] [[ksh:26. Meij]] [[la:26 Maii]] [[lb:26. Mee]] [[li:26 mei]] [[lmo:26 05]] [[lt:Gegužės 26]] [[mk:26 мај]] [[ms:26 Mei]] [[nap:26 'e maggio]] [[nds-nl:26 meie]] [[nl:26 mei]] [[nn:26. mai]] [[no:26. mai]] [[nov:26 de maye]] [[nrm:26 Mai]] [[oc:26 de mai]] [[os:26 майы]] [[pam:Mayu 26]] [[pl:26 maja]] [[pt:26 de Maio]] [[ro:26 mai]] [[ru:26 мая]] [[scn:26 di maiu]] [[sco:26 Mey]] [[sh:26.5.]] [[simple:May 26]] [[sk:26. máj]] [[sl:26. maj]] [[sq:26 Maj]] [[sr:26. мај]] [[su:26 Méi]] [[sv:26 maj]] [[sw:26 Mei]] [[te:మే 26]] [[th:26 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 26]] [[tr:26 Mayıs]] [[tt:26. May]] [[uk:26 травня]] [[vec:26 de majo]] [[vi:26 tháng 5]] [[wa:26 di may]] [[war:Mayo 26]] [[zh:5月26日]] 2204 64190 2007-01-12T00:44:29Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[bpy:মে ২৭]], [[nds:27. Mai]], [[nds-nl:27 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:27 Mei]] [[an:27 de mayo]] [[ar:27 مايو]] [[ast:27 de mayu]] [[be:27 траўня]] [[bg:27 май]] [[bpy:মে ২৭]] [[br:27 Mae]] [[bs:27. maj]] [[ca:27 de maig]] [[ceb:Mayo 27]] [[co:27 di maghju]] [[cs:27. květen]] [[csb:27 môja]] [[cv:Çу, 27]] [[cy:27 Mai]] [[da:27. maj]] [[de:27. Mai]] [[el:27 Μαΐου]] [[en:May 27]] [[eo:27-a de majo]] [[es:27 de mayo]] [[et:27. mai]] [[eu:Maiatzaren 27]] [[fi:27. toukokuuta]] [[fo:27. mai]] [[fr:27 mai]] [[frp:27 mê]] [[fur:27 di Mai]] [[fy:27 maaie]] [[ga:27 Bealtaine]] [[gl:27 de maio]] [[he:27 במאי]] [[hr:27. svibnja]] [[hu:Május 27]] [[ia:27 de maio]] [[id:27 Mei]] [[ie:27 may]] [[ilo:Mayo 27]] [[io:27 di mayo]] [[is:27. maí]] [[it:27 maggio]] [[ja:5月27日]] [[jv:27 Mei]] [[ka:27 მაისი]] [[ko:5월 27일]] [[ksh:27. Meij]] [[la:27 Maii]] [[lb:27. Mee]] [[li:27 mei]] [[lmo:27 05]] [[lt:Gegužės 27]] [[mk:27 мај]] [[ms:27 Mei]] [[nap:27 'e maggio]] [[nds:27. Mai]] [[nds-nl:27 meie]] [[nl:27 mei]] [[nn:27. mai]] [[no:27. mai]] [[nov:27 de maye]] [[nrm:27 Mai]] [[oc:27 de mai]] [[os:27 майы]] [[pam:Mayu 27]] [[pl:27 maja]] [[pt:27 de Maio]] [[ro:27 mai]] [[ru:27 мая]] [[scn:27 di maiu]] [[sco:27 Mey]] [[sh:27.5.]] [[simple:May 27]] [[sk:27. máj]] [[sl:27. maj]] [[sq:27 Maj]] [[sr:27. мај]] [[su:27 Méi]] [[sv:27 maj]] [[sw:27 Mei]] [[te:మే 27]] [[th:27 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 27]] [[tr:27 Mayıs]] [[tt:27. May]] [[uk:27 травня]] [[vec:27 de majo]] [[vi:27 tháng 5]] [[wa:27 di may]] [[war:Mayo 27]] [[zh:5月27日]] 2205 64266 2007-01-12T07:35:14Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[bpy:মে ২৯]], [[nds-nl:29 meie]], [[vls:29 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:29 Mei]] [[an:29 de mayo]] [[ar:29 مايو]] [[ast:29 de mayu]] [[be:29 траўня]] [[bg:29 май]] [[bpy:মে ২৯]] [[br:29 Mae]] [[bs:29. maj]] [[ca:29 de maig]] [[ceb:Mayo 29]] [[co:29 di maghju]] [[cs:29. květen]] [[csb:29 môja]] [[cv:Çу, 29]] [[cy:29 Mai]] [[da:29. maj]] [[de:29. Mai]] [[el:29 Μαΐου]] [[en:May 29]] [[eo:29-a de majo]] [[es:29 de mayo]] [[et:29. mai]] [[eu:Maiatzaren 29]] [[fi:29. toukokuuta]] [[fo:29. mai]] [[fr:29 mai]] [[frp:29 mê]] [[fur:29 di Mai]] [[fy:29 maaie]] [[ga:29 Bealtaine]] [[gl:29 de maio]] [[he:29 במאי]] [[hr:29. svibnja]] [[hu:Május 29]] [[ia:29 de maio]] [[id:29 Mei]] [[ie:29 may]] [[ilo:Mayo 29]] [[io:29 di mayo]] [[is:29. maí]] [[it:29 maggio]] [[ja:5月29日]] [[jv:29 Mei]] [[ka:29 მაისი]] [[ko:5월 29일]] [[ksh:29. Meij]] [[la:29 Maii]] [[lb:29. Mee]] [[li:29 mei]] [[lmo:29 05]] [[lt:Gegužės 29]] [[mg:29 Mey]] [[mk:29 мај]] [[mr:मे २९]] [[ms:29 Mei]] [[nap:29 'e maggio]] [[nds-nl:29 meie]] [[nl:29 mei]] [[nn:29. mai]] [[no:29. mai]] [[nov:29 de maye]] [[nrm:29 Mai]] [[oc:29 de mai]] [[os:29 майы]] [[pam:Mayu 29]] [[pl:29 maja]] [[pt:29 de Maio]] [[ro:29 mai]] [[ru:29 мая]] [[scn:29 di maiu]] [[sco:29 Mey]] [[se:Miessemánu 29.]] [[sh:29.5.]] [[simple:May 29]] [[sk:29. máj]] [[sl:29. maj]] [[sq:29 Maj]] [[sr:29. мај]] [[su:29 Méi]] [[sv:29 maj]] [[sw:29 Mei]] [[te:మే 29]] [[th:29 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 29]] [[tr:29 Mayıs]] [[tt:29. May]] [[uk:29 травня]] [[vec:29 de majo]] [[vi:29 tháng 5]] [[vls:29 meie]] [[wa:29 di may]] [[war:Mayo 29]] [[zh:5月29日]] 2206 64223 2007-01-12T04:12:08Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[bpy:মে ২৮]], [[nds-nl:28 meie]], [[vls:28 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:28 Mei]] [[an:28 de mayo]] [[ar:28 مايو]] [[ast:28 de mayu]] [[az:28 May]] [[be:28 траўня]] [[bg:28 май]] [[bpy:মে ২৮]] [[br:28 Mae]] [[bs:28. maj]] [[ca:28 de maig]] [[ceb:Mayo 28]] [[co:28 di maghju]] [[cs:28. květen]] [[csb:28 môja]] [[cv:Çу, 28]] [[cy:28 Mai]] [[da:28. maj]] [[de:28. Mai]] [[el:28 Μαΐου]] [[en:May 28]] [[eo:28-a de majo]] [[es:28 de mayo]] [[et:28. mai]] [[eu:Maiatzaren 28]] [[fi:28. toukokuuta]] [[fo:28. mai]] [[fr:28 mai]] [[frp:28 mê]] [[fur:28 di Mai]] [[fy:28 maaie]] [[ga:28 Bealtaine]] [[gl:28 de maio]] [[he:28 במאי]] [[hr:28. svibnja]] [[hu:Május 28]] [[ia:28 de maio]] [[id:28 Mei]] [[ie:28 may]] [[ilo:Mayo 28]] [[io:28 di mayo]] [[is:28. maí]] [[it:28 maggio]] [[ja:5月28日]] [[jv:28 Mei]] [[ka:28 მაისი]] [[ko:5월 28일]] [[ksh:28. Meij]] [[la:28 Maii]] [[lb:28. Mee]] [[li:28 mei]] [[lmo:28 05]] [[lt:Gegužės 28]] [[mk:28 мај]] [[mr:मे २८]] [[ms:28 Mei]] [[nap:28 'e maggio]] [[nds-nl:28 meie]] [[nl:28 mei]] [[nn:28. mai]] [[no:28. mai]] [[nov:28 de maye]] [[nrm:28 Mai]] [[oc:28 de mai]] [[os:28 майы]] [[pam:Mayu 28]] [[pl:28 maja]] [[pt:28 de Maio]] [[ro:28 mai]] [[ru:28 мая]] [[scn:28 di maiu]] [[sco:28 Mey]] [[sh:28.5.]] [[simple:May 28]] [[sk:28. máj]] [[sl:28. maj]] [[sq:28 Maj]] [[sr:28. мај]] [[su:28 Méi]] [[sv:28 maj]] [[sw:28 Mei]] [[te:మే 28]] [[th:28 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 28]] [[tr:28 Mayıs]] [[tt:28. May]] [[uk:28 травня]] [[ur:28 مئی]] [[vec:28 de majo]] [[vi:28 tháng 5]] [[vls:28 meie]] [[wa:28 di may]] [[war:Mayo 28]] [[zh:5月28日]] 2207 64296 2007-01-12T10:08:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:30 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:30 Mei]] [[an:30 de mayo]] [[ar:30 مايو]] [[ast:30 de mayu]] [[av:30абилеб май]] [[be:30 траўня]] [[bg:30 май]] [[bs:30. maj]] [[ca:30 de maig]] [[ceb:Mayo 30]] [[co:30 di maghju]] [[cs:30. květen]] [[csb:30 môja]] [[cv:Çу, 30]] [[cy:30 Mai]] [[da:30. maj]] [[de:30. Mai]] [[el:30 Μαΐου]] [[en:May 30]] [[eo:30-a de majo]] [[es:30 de mayo]] [[et:30. mai]] [[eu:Maiatzaren 30]] [[fi:30. toukokuuta]] [[fo:30. mai]] [[fr:30 mai]] [[frp:30 mê]] [[fur:30 di Mai]] [[fy:30 maaie]] [[ga:30 Bealtaine]] [[gd:30 an Cèitean]] [[gl:30 de maio]] [[he:30 במאי]] [[hi:30 मई]] [[hr:30. svibnja]] [[hu:Május 30]] [[ia:30 de maio]] [[id:30 Mei]] [[ie:30 may]] [[ilo:Mayo 30]] [[io:30 di mayo]] [[is:30. maí]] [[it:30 maggio]] [[ja:5月30日]] [[jv:30 Mei]] [[ka:30 მაისი]] [[ko:5월 30일]] [[ksh:30. Meij]] [[la:30 Maii]] [[lb:30. Mee]] [[li:30 mei]] [[lmo:30 05]] [[lt:Gegužės 30]] [[mk:30 мај]] [[mr:मे ३०]] [[ms:30 Mei]] [[nap:30 'e maggio]] [[nds:30. Mai]] [[nds-nl:30 meie]] [[nl:30 mei]] [[nn:30. mai]] [[no:30. mai]] [[nrm:30 Mai]] [[oc:30 de mai]] [[os:30 майы]] [[pam:Mayu 30]] [[pl:30 maja]] [[pt:30 de Maio]] [[ro:30 mai]] [[ru:30 мая]] [[scn:30 di maiu]] [[sco:30 Mey]] [[se:Miessemánu 30.]] [[simple:May 30]] [[sk:30. máj]] [[sl:30. maj]] [[sq:30 Maj]] [[sr:30. мај]] [[sv:30 maj]] [[sw:30 Mei]] [[te:మే 30]] [[th:30 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 30]] [[tr:30 Mayıs]] [[tt:30. May]] [[uk:30 травня]] [[ur:30 مئی]] [[vec:30 de majo]] [[vi:30 tháng 5]] [[wa:30 di may]] [[war:Mayo 30]] [[zh:5月30日]] 2208 64317 2007-01-12T13:10:31Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:31 meie]] {{gulan}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == dogume [[Özbal Yuvanc]] == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:31 Mei]] [[an:31 de mayo]] [[ang:31 Þrimilcemōnaþ]] [[ar:31 مايو]] [[ast:31 de mayu]] [[be:31 траўня]] [[bg:31 май]] [[bpy:মে ৩১]] [[br:31 Mae]] [[bs:31. maj]] [[ca:31 de maig]] [[ceb:Mayo 31]] [[co:31 di maghju]] [[cs:31. květen]] [[csb:31 môja]] [[cv:Çу, 31]] [[cy:31 Mai]] [[da:31. maj]] [[de:31. Mai]] [[el:31 Μαΐου]] [[en:May 31]] [[eo:31-a de majo]] [[es:31 de mayo]] [[et:31. mai]] [[eu:Maiatzaren 31]] [[fi:31. toukokuuta]] [[fo:31. mai]] [[fr:31 mai]] [[frp:31 mê]] [[fur:31 di Mai]] [[fy:31 maaie]] [[ga:31 Bealtaine]] [[gl:31 de maio]] [[he:31 במאי]] [[hr:31. svibnja]] [[hu:Május 31]] [[ia:31 de maio]] [[id:31 Mei]] [[ie:31 may]] [[ilo:Mayo 31]] [[io:31 di mayo]] [[is:31. maí]] [[it:31 maggio]] [[ja:5月31日]] [[jv:31 Mei]] [[ka:31 მაისი]] [[kn:ಮೇ ೩೧]] [[ko:5월 31일]] [[ksh:31. Meij]] [[la:31 Maii]] [[lb:31. Mee]] [[li:31 mei]] [[lmo:31 05]] [[lt:Gegužės 31]] [[mk:31 мај]] [[ml:മേയ് 31]] [[ms:31 Mei]] [[nap:31 'e maggio]] [[nds-nl:31 meie]] [[nl:31 mei]] [[nn:31. mai]] [[no:31. mai]] [[nov:31 de maye]] [[nrm:31 Mai]] [[oc:31 de mai]] [[os:31 майы]] [[pam:Mayu 31]] [[pl:31 maja]] [[pt:31 de Maio]] [[ro:31 mai]] [[ru:31 мая]] [[scn:31 di maiu]] [[sco:31 Mey]] [[sh:31.5.]] [[simple:May 31]] [[sk:31. máj]] [[sl:31. maj]] [[sq:31 Maj]] [[sr:31. мај]] [[su:31 Méi]] [[sv:31 maj]] [[sw:31 Mei]] [[te:మే 31]] [[tg:31 Май]] [[th:31 พฤษภาคม]] [[tl:Mayo 31]] [[tr:31 Mayıs]] [[tt:31. May]] [[uk:31 травня]] [[ur:31 مئی]] [[vec:31 de majo]] [[vi:31 tháng 5]] [[wa:31 di may]] [[war:Mayo 31]] [[zh:5月31日]] 2209 57130 2006-11-18T00:00:07Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nov:2 de june]], [[sh:2.6.]], [[su:2 Juli]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, [[en:]] [[de:]] [[tr:]] --> [[af:2 Junie]] [[an:2 de chunio]] [[ar:2 يونيو]] [[ast:2 de xunu]] [[av:2абилеб июнь]] [[be:2 чэрвеня]] [[bg:2 юни]] [[br:2 Mezheven]] [[bs:2. juni]] [[ca:2 de juny]] [[ceb:Hunyo 2]] [[co:2 di ghjugnu]] [[cs:2. červen]] [[csb:2 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 2]] [[cy:2 Mehefin]] [[da:2. juni]] [[de:2. Juni]] [[el:2 Ιουνίου]] [[en:June 2]] [[eo:2-a de junio]] [[es:2 de junio]] [[et:2. juuni]] [[eu:Ekainaren 2]] [[fi:2. kesäkuuta]] [[fo:2. juni]] [[fr:2 juin]] [[frp:2 jouen]] [[fur:2 di Jugn]] [[fy:2 juny]] [[ga:2 Meitheamh]] [[gd:2 an t-Og-mhios]] [[gl:2 de xuño]] [[he:2 ביוני]] [[hr:2. lipnja]] [[hu:Június 2]] [[ia:2 de junio]] [[id:2 Juni]] [[ie:2 junio]] [[ilo:Junio 2]] [[io:2 di junio]] [[is:2. júní]] [[it:2 giugno]] [[ja:6月2日]] [[jv:2 Juni]] [[ka:2 ივნისი]] [[ko:6월 2일]] [[ksh:2. Juuni]] [[la:2 Iunii]] [[lb:2. Juni]] [[li:2 juni]] [[lmo:02 06]] [[lt:Birželio 2]] [[mk:2 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 2]] [[ms:2 Jun]] [[nap:2 'e giùgno]] [[nl:2 juni]] [[nn:2. juni]] [[no:2. juni]] [[nov:2 de june]] [[oc:2 de junh]] [[pam:Juniu 2]] [[pl:2 czerwca]] [[pt:2 de Junho]] [[ro:2 iunie]] [[ru:2 июня]] [[scn:2 di giugnu]] [[sco:2 Juin]] [[sh:2.6.]] [[simple:June 2]] [[sk:2. jún]] [[sl:2. junij]] [[sq:2 Qershor]] [[sr:2. јун]] [[su:2 Juli]] [[sv:2 juni]] [[sw:2 Juni]] [[te:జూన్ 2]] [[th:2 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 2]] [[tr:2 Haziran]] [[tt:2. Yün]] [[uk:2 червня]] [[vec:2 de giugno]] [[vi:2 tháng 6]] [[wa:2 d' djun]] [[war:Hunyo 2]] [[zh:6月2日]] 2210 57136 2006-11-18T00:15:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: br, nov, sh, su {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:3 Junie]] [[an:3 de chunio]] [[ar:3 يونيو]] [[ast:3 de xunu]] [[be:3 чэрвеня]] [[bg:3 юни]] [[br:3 Mezheven]] [[bs:3. juni]] [[ca:3 de juny]] [[ceb:Hunyo 3]] [[co:3 di ghjugnu]] [[cs:3. červen]] [[csb:3 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 3]] [[cy:3 Mehefin]] [[da:3. juni]] [[de:3. Juni]] [[el:3 Ιουνίου]] [[en:June 3]] [[eo:3-a de junio]] [[es:3 de junio]] [[et:3. juuni]] [[eu:Ekainaren 3]] [[fi:3. kesäkuuta]] [[fo:3. juni]] [[fr:3 juin]] [[frp:3 jouen]] [[fur:3 di Jugn]] [[fy:3 juny]] [[ga:3 Meitheamh]] [[gd:3 an t-Og-mhios]] [[gl:3 de xuño]] [[he:3 ביוני]] [[hr:3. lipnja]] [[hu:Június 3]] [[ia:3 de junio]] [[id:3 Juni]] [[ie:3 junio]] [[ilo:Junio 3]] [[io:3 di junio]] [[is:3. júní]] [[it:3 giugno]] [[ja:6月3日]] [[jv:3 Juni]] [[ka:3 ივნისი]] [[ko:6월 3일]] [[ksh:3. Juuni]] [[la:3 Iunii]] [[lb:3. Juni]] [[li:3 juni]] [[lmo:03 06]] [[lt:Birželio 3]] [[mk:3 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 3]] [[ms:3 Jun]] [[nap:3 'e giùgno]] [[nl:3 juni]] [[nn:3. juni]] [[no:3. juni]] [[nov:3 de june]] [[oc:3 de junh]] [[pam:Juniu 3]] [[pl:3 czerwca]] [[pt:3 de Junho]] [[ro:3 iunie]] [[ru:3 июня]] [[scn:3 di giugnu]] [[sco:3 Juin]] [[sh:3.6.]] [[simple:June 3]] [[sk:3. jún]] [[sl:3. junij]] [[sq:3 Qershor]] [[sr:3. јун]] [[su:3 Juli]] [[sv:3 juni]] [[sw:3 Juni]] [[te:జూన్ 3]] [[th:3 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 3]] [[tr:3 Haziran]] [[tt:3. Yün]] [[uk:3 червня]] [[vec:3 de giugno]] [[vi:3 tháng 6]] [[wa:3 d' djun]] [[war:Hunyo 3]] [[zh:6月3日]] 2211 63983 2007-01-10T18:30:22Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, fiu-vro, frp, hi, nrm, vls {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:1 Junie]] [[an:1 de chunio]] [[ar:1 يونيو]] [[ast:1 de xunu]] [[av:1абилеб июнь]] [[be:1 чэрвеня]] [[bg:1 юни]] [[bpy:জুন ১]] [[br:1añ Mezheven]] [[bs:1. juni]] [[ca:1 de juny]] [[ceb:Hunyo 1]] [[co:1 di ghjugnu]] [[cs:1. červen]] [[csb:1 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 1]] [[cy:1 Mehefin]] [[da:1. juni]] [[de:1. Juni]] [[el:1 Ιουνίου]] [[en:June 1]] [[eo:1-a de junio]] [[es:1 de junio]] [[et:1. juuni]] [[eu:Ekainaren 1]] [[fi:1. kesäkuuta]] [[fiu-vro:1. piimäkuu päiv]] [[fo:1. juni]] [[fr:1er juin]] [[frp:1ér jouen]] [[fur:1 di Jugn]] [[fy:1 juny]] [[ga:1 Meitheamh]] [[gd:1 an t-Og-mhios]] [[gl:1 de xuño]] [[he:1 ביוני]] [[hi:1 जून]] [[hr:1. lipnja]] [[hu:Június 1]] [[ia:1 de junio]] [[id:1 Juni]] [[ie:1 junio]] [[ilo:Junio 1]] [[io:1 di junio]] [[is:1. júní]] [[it:1 giugno]] [[ja:6月1日]] [[jv:1 Juni]] [[ka:1 ივნისი]] [[ko:6월 1일]] [[ksh:1. Juuni]] [[la:1 Iunii]] [[lb:1. Juni]] [[li:1 juni]] [[lmo:01 06]] [[lt:Birželio 1]] [[mk:1 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 1]] [[ms:1 Jun]] [[nap:1 'e giùgno]] [[nds-nl:1 juni]] [[nl:1 juni]] [[nn:1. juni]] [[no:1. juni]] [[nov:1 de june]] [[nrm:1 Juîn]] [[oc:1èr de junh]] [[pam:Juniu 1]] [[pl:1 czerwca]] [[pt:1 de Junho]] [[ro:1 iunie]] [[ru:1 июня]] [[scn:1 di giugnu]] [[sco:1 Juin]] [[simple:June 1]] [[sk:1. jún]] [[sl:1. junij]] [[sq:1 Qershor]] [[sr:1. јун]] [[su:1 Juli]] [[sv:1 juni]] [[sw:1 Juni]] [[te:జూన్ 1]] [[th:1 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 1]] [[tr:1 Haziran]] [[tt:1. Yün]] [[uk:1 червня]] [[vec:1 de giugno]] [[vi:1 tháng 6]] [[vls:1 juni]] [[wa:1î d' djun]] [[war:Hunyo 1]] [[zh:6月1日]] 2212 57140 2006-11-18T00:21:18Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: br, nov, sh, su {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1941]] [[Wilhelm II.]] li [[Haus Doorn]], [[Holland|Hollanda]], mir == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:4 Junie]] [[an:4 de chunio]] [[ar:4 يونيو]] [[ast:4 de xunu]] [[be:4 чэрвеня]] [[bg:4 юни]] [[br:4 Mezheven]] [[bs:4. juni]] [[ca:4 de juny]] [[ceb:Hunyo 4]] [[co:4 di ghjugnu]] [[cs:4. červen]] [[csb:4 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 4]] [[cy:4 Mehefin]] [[da:4. juni]] [[de:4. Juni]] [[el:4 Ιουνίου]] [[en:June 4]] [[eo:4-a de junio]] [[es:4 de junio]] [[et:4. juuni]] [[eu:Ekainaren 4]] [[fi:4. kesäkuuta]] [[fo:4. juni]] [[fr:4 juin]] [[frp:4 jouen]] [[fur:4 di Jugn]] [[fy:4 juny]] [[ga:4 Meitheamh]] [[gd:4 an t-Og-mhios]] [[gl:4 de xuño]] [[he:4 ביוני]] [[hr:4. lipnja]] [[hu:Június 4]] [[ia:4 de junio]] [[id:4 Juni]] [[ie:4 junio]] [[ilo:Junio 4]] [[io:4 di junio]] [[is:4. júní]] [[it:4 giugno]] [[ja:6月4日]] [[jv:4 Juni]] [[ka:4 ივნისი]] [[ko:6월 4일]] [[ksh:4. Juuni]] [[la:4 Iunii]] [[lb:4. Juni]] [[li:4 juni]] [[lmo:04 06]] [[lt:Birželio 4]] [[mi:4 Pipiri]] [[mk:4 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 4]] [[ms:4 Jun]] [[nap:4 'e giùgno]] [[nl:4 juni]] [[nn:4. juni]] [[no:4. juni]] [[nov:4 de june]] [[oc:4 de junh]] [[pam:Juniu 4]] [[pl:4 czerwca]] [[pt:4 de Junho]] [[ro:4 iunie]] [[ru:4 июня]] [[scn:4 di giugnu]] [[sco:4 Juin]] [[sh:4.6.]] [[simple:June 4]] [[sk:4. jún]] [[sl:4. junij]] [[sq:4 Qershor]] [[sr:4. јун]] [[su:4 Juli]] [[sv:4 juni]] [[sw:4 Juni]] [[te:జూన్ 4]] [[th:4 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 4]] [[tr:4 Haziran]] [[tt:4. Yün]] [[uk:4 червня]] [[vec:4 de giugno]] [[vi:4 tháng 6]] [[wa:4 di djun]] [[war:Hunyo 4]] [[zh:6月4日]] [[zh-yue:6月4日]] 2213 66173 2007-01-23T19:28:57Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, hi, nds-nl, new, nrm, su, vls {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:5 Junie]] [[an:5 de chunio]] [[ar:5 يونيو]] [[ast:5 de xunu]] [[be:5 чэрвеня]] [[bg:5 юни]] [[bpy:জুন ৫]] [[br:5 Mezheven]] [[bs:5. juni]] [[ca:5 de juny]] [[ceb:Hunyo 5]] [[co:5 di ghjugnu]] [[cs:5. červen]] [[csb:5 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 5]] [[cy:5 Mehefin]] [[da:5. juni]] [[de:5. Juni]] [[el:5 Ιουνίου]] [[en:June 5]] [[eo:5-a de junio]] [[es:5 de junio]] [[et:5. juuni]] [[eu:Ekainaren 5]] [[fi:5. kesäkuuta]] [[fo:5. juni]] [[fr:5 juin]] [[frp:5 jouen]] [[fur:5 di Jugn]] [[fy:5 juny]] [[ga:5 Meitheamh]] [[gd:5 an t-Og-mhios]] [[gl:5 de xuño]] [[he:5 ביוני]] [[hi:5 जून]] [[hr:5. lipnja]] [[hu:Június 5]] [[ia:5 de junio]] [[id:5 Juni]] [[ilo:Junio 5]] [[io:5 di junio]] [[is:5. júní]] [[it:5 giugno]] [[ja:6月5日]] [[jv:5 Juni]] [[ka:5 ივნისი]] [[kn:ಜೂನ್ ೫]] [[ko:6월 5일]] [[ksh:5. Juuni]] [[la:5 Iunii]] [[lb:5. Juni]] [[li:5 juni]] [[lmo:05 06]] [[lt:Birželio 5]] [[mi:5 Pipiri]] [[mk:5 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 5]] [[ms:5 Jun]] [[nap:5 'e giùgno]] [[nds-nl:5 juni]] [[new:जुन ५]] [[nl:5 juni]] [[nn:5. juni]] [[no:5. juni]] [[nov:5 de june]] [[nrm:5 Juîn]] [[oc:5 de junh]] [[pam:Juniu 5]] [[pl:5 czerwca]] [[pt:5 de Junho]] [[ro:5 iunie]] [[ru:5 июня]] [[scn:5 di giugnu]] [[sco:5 Juin]] [[sh:5.6.]] [[simple:June 5]] [[sk:5. jún]] [[sl:5. junij]] [[sq:5 Qershor]] [[sr:5. јун]] [[su:5 Juni]] [[sv:5 juni]] [[sw:5 Juni]] [[te:జూన్ 5]] [[th:5 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 5]] [[tr:5 Haziran]] [[tt:5. Yün]] [[uk:5 червня]] [[vec:5 de giugno]] [[vi:5 tháng 6]] [[vls:5 juni]] [[wa:5 di djun]] [[war:Hunyo 5]] [[zh:6月5日]] 2214 67008 2007-01-29T14:39:35Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: hi, nds-nl, nrm, su {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:6 Junie]] [[an:6 de chunio]] [[ar:6 يونيو]] [[ast:6 de xunu]] [[be:6 чэрвеня]] [[bg:6 юни]] [[bpy:জুন ৬]] [[br:6 Mezheven]] [[bs:6. juni]] [[ca:6 de juny]] [[ceb:Hunyo 6]] [[co:6 di ghjugnu]] [[cs:6. červen]] [[csb:6 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 6]] [[cy:6 Mehefin]] [[da:6. juni]] [[de:6. Juni]] [[el:6 Ιουνίου]] [[en:June 6]] [[eo:6-a de junio]] [[es:6 de junio]] [[et:6. juuni]] [[eu:Ekainaren 6]] [[fi:6. kesäkuuta]] [[fo:6. juni]] [[fr:6 juin]] [[frp:6 jouen]] [[fur:6 di Jugn]] [[fy:6 juny]] [[ga:6 Meitheamh]] [[gd:6 an t-Og-mhios]] [[gl:6 de xuño]] [[he:6 ביוני]] [[hi:6 जून]] [[hr:6. lipnja]] [[hu:Június 6]] [[hy:Հունիս 6]] [[ia:6 de junio]] [[id:6 Juni]] [[ilo:Junio 6]] [[io:6 di junio]] [[is:6. júní]] [[it:6 giugno]] [[ja:6月6日]] [[jv:6 Juni]] [[ka:6 ივნისი]] [[kn:ಜೂನ್ ೬]] [[ko:6월 6일]] [[ksh:6. Juuni]] [[la:6 Iunii]] [[lb:6. Juni]] [[li:6 juni]] [[lmo:06 06]] [[lt:Birželio 6]] [[mk:6 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 6]] [[mr:मे ६]] [[ms:6 Jun]] [[nap:6 'e giùgno]] [[nds-nl:6 juni]] [[nl:6 juni]] [[nn:6. juni]] [[no:6. juni]] [[nov:6 de june]] [[nrm:6 Juîn]] [[oc:6 de junh]] [[pam:Juniu 6]] [[pl:6 czerwca]] [[pt:6 de Junho]] [[ro:6 iunie]] [[ru:6 июня]] [[scn:6 di giugnu]] [[sco:6 Juin]] [[se:Geassemánu 6.]] [[sh:6.6.]] [[simple:June 6]] [[sk:6. jún]] [[sl:6. junij]] [[sq:6 Qershor]] [[sr:6. јун]] [[su:6 Juni]] [[sv:6 juni]] [[sw:6 Juni]] [[te:జూన్ 6]] [[th:6 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 6]] [[tr:6 Haziran]] [[tt:6. Yün]] [[uk:6 червня]] [[vec:6 de giugno]] [[vi:6 tháng 6]] [[wa:6 di djun]] [[war:Hunyo 6]] [[zh:6月6日]] 2215 59660 2006-12-07T02:42:41Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[bpy:জুন ৭]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === * [[2004]] [[TRT]]'ê bi zimanê zikmakî dest bi weşanê kir === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[1954]] [[Alan Mathison Turing]] li [[Wilmslow]] mir. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:7 Junie]] [[an:7 de chunio]] [[ar:7 يونيو]] [[ast:7 de xunu]] [[be:7 чэрвеня]] [[bg:7 юни]] [[bpy:জুন ৭]] [[br:7 Mezheven]] [[bs:7. juni]] [[ca:7 de juny]] [[ceb:Hunyo 7]] [[co:7 di ghjugnu]] [[cs:7. červen]] [[csb:7 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 7]] [[cy:7 Mehefin]] [[da:7. juni]] [[de:7. Juni]] [[el:7 Ιουνίου]] [[en:June 7]] [[eo:7-a de junio]] [[es:7 de junio]] [[et:7. juuni]] [[eu:Ekainaren 7]] [[fi:7. kesäkuuta]] [[fo:7. juni]] [[fr:7 juin]] [[frp:7 jouen]] [[fur:7 di Jugn]] [[fy:7 juny]] [[ga:7 Meitheamh]] [[gl:7 de xuño]] [[he:7 ביוני]] [[hr:7. lipnja]] [[hu:Június 7]] [[ia:7 de junio]] [[id:7 Juni]] [[ilo:Junio 7]] [[io:7 di junio]] [[is:7. júní]] [[it:7 giugno]] [[ja:6月7日]] [[jv:7 Juni]] [[ka:7 ივნისი]] [[ko:6월 7일]] [[ksh:7. Juuni]] [[la:7 Iunii]] [[lb:7. Juni]] [[lmo:07 06]] [[lt:Birželio 7]] [[mk:7 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 7]] [[mr:जून ७]] [[ms:7 Jun]] [[nap:7 'e giùgno]] [[nl:7 juni]] [[nn:7. juni]] [[no:7. juni]] [[nov:7 de june]] [[oc:7 de junh]] [[pam:Juniu 7]] [[pl:7 czerwca]] [[pt:7 de Junho]] [[ro:7 iunie]] [[ru:7 июня]] [[scn:7 di giugnu]] [[sco:7 Juin]] [[sh:7.6.]] [[simple:June 7]] [[sk:7. jún]] [[sl:7. junij]] [[sq:7 Qershor]] [[sr:7. јун]] [[su:7 Juli]] [[sv:7 juni]] [[sw:7 Juni]] [[te:జూన్ 7]] [[th:7 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 7]] [[tr:7 Haziran]] [[tt:7. Yün]] [[uk:7 червня]] [[vec:7 de giugno]] [[vi:7 tháng 6]] [[wa:7 di djun]] [[war:Hunyo 7]] [[zh:6月7日]] 2216 67018 2007-01-29T14:57:19Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: nds-nl, nrm, su, vls {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:8 Junie]] [[an:8 de chunio]] [[ar:8 يونيو]] [[ast:8 de xunu]] [[be:8 чэрвеня]] [[bg:8 юни]] [[bpy:জুন ৮]] [[br:8 Mezheven]] [[bs:8. juni]] [[ca:8 de juny]] [[ceb:Hunyo 8]] [[co:8 di ghjugnu]] [[cs:8. červen]] [[csb:8 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 8]] [[cy:8 Mehefin]] [[da:8. juni]] [[de:8. Juni]] [[el:8 Ιουνίου]] [[en:June 8]] [[eo:8-a de junio]] [[es:8 de junio]] [[et:8. juuni]] [[eu:Ekainaren 8]] [[fi:8. kesäkuuta]] [[fo:8. juni]] [[fr:8 juin]] [[frp:8 jouen]] [[fur:8 di Jugn]] [[fy:8 juny]] [[ga:8 Meitheamh]] [[gl:8 de xuño]] [[he:8 ביוני]] [[hr:8. lipnja]] [[hu:Június 8]] [[ia:8 de junio]] [[id:8 Juni]] [[ilo:Junio 8]] [[io:8 di junio]] [[is:8. júní]] [[it:8 giugno]] [[ja:6月8日]] [[jv:8 Juni]] [[ka:8 ივნისი]] [[kn:ಜೂನ್ ೮]] [[ko:6월 8일]] [[ksh:8. Juuni]] [[la:8 Iunii]] [[lb:8. Juni]] [[lmo:08 06]] [[lt:Birželio 8]] [[mi:8 Pipiri]] [[mk:8 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 8]] [[mr:जून ८]] [[ms:8 Jun]] [[nap:8 'e giùgno]] [[nds-nl:8 juni]] [[nl:8 juni]] [[nn:8. juni]] [[no:8. juni]] [[nov:8 de june]] [[nrm:8 Juîn]] [[oc:8 de junh]] [[pam:Juniu 8]] [[pl:8 czerwca]] [[pt:8 de Junho]] [[ro:8 iunie]] [[ru:8 июня]] [[scn:8 di giugnu]] [[sco:8 Juin]] [[simple:June 8]] [[sk:8. jún]] [[sl:8. junij]] [[sq:8 Qershor]] [[sr:8. јун]] [[su:8 Juni]] [[sv:8 juni]] [[sw:8 Juni]] [[te:జూన్ 8]] [[th:8 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 8]] [[tr:8 Haziran]] [[tt:8. Yün]] [[uk:8 червня]] [[vec:8 de giugno]] [[vi:8 tháng 6]] [[vls:8 juni]] [[wa:8 di djun]] [[war:Hunyo 8]] [[zh:6月8日]] 2217 67026 2007-01-29T15:15:02Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[nds:9. Juni]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:9 Junie]] [[an:9 de chunio]] [[ar:9 يونيو]] [[ast:9 de xunu]] [[be:9 чэрвеня]] [[bg:9 юни]] [[bpy:জুন ৯]] [[br:9 Mezheven]] [[bs:9. juni]] [[ca:9 de juny]] [[ceb:Hunyo 9]] [[co:9 di ghjugnu]] [[cs:9. červen]] [[csb:9 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 9]] [[cy:9 Mehefin]] [[da:9. juni]] [[de:9. Juni]] [[el:9 Ιουνίου]] [[en:June 9]] [[eo:9-a de junio]] [[es:9 de junio]] [[et:9. juuni]] [[eu:Ekainaren 9]] [[fi:9. kesäkuuta]] [[fo:9. juni]] [[fr:9 juin]] [[frp:9 jouen]] [[fur:9 di Jugn]] [[fy:9 juny]] [[ga:9 Meitheamh]] [[gl:9 de xuño]] [[he:9 ביוני]] [[hr:9. lipnja]] [[hu:Június 9]] [[ia:9 de junio]] [[id:9 Juni]] [[ilo:Junio 9]] [[io:9 di junio]] [[is:9. júní]] [[it:9 giugno]] [[ja:6月9日]] [[jv:9 Juni]] [[ka:9 ივნისი]] [[ko:6월 9일]] [[ksh:9. Juuni]] [[la:9 Iunii]] [[lb:9. Juni]] [[lmo:09 06]] [[lt:Birželio 9]] [[mk:9 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 9]] [[ms:9 Jun]] [[nap:9 'e giùgno]] [[nds:9. Juni]] [[nds-nl:9 juni]] [[nl:9 juni]] [[nn:9. juni]] [[no:9. juni]] [[nov:9 de june]] [[nrm:9 Juîn]] [[oc:9 de junh]] [[os:9 июны]] [[pam:Juniu 9]] [[pl:9 czerwca]] [[pt:9 de Junho]] [[ro:9 iunie]] [[ru:9 июня]] [[scn:9 di giugnu]] [[sco:9 Juin]] [[sh:9.6.]] [[simple:June 9]] [[sk:9. jún]] [[sl:9. junij]] [[sq:9 Qershor]] [[sr:9. јун]] [[su:9 Juni]] [[sv:9 juni]] [[sw:9 Juni]] [[te:జూన్ 9]] [[th:9 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 9]] [[tr:9 Haziran]] [[tt:9. Yün]] [[uk:9 червня]] [[vec:9 de giugno]] [[vi:9 tháng 6]] [[wa:9 di djun]] [[war:Hunyo 9]] [[zh:6月9日]] 2218 66138 2007-01-23T14:56:13Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[new:जुन ११]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:11 Junie]] [[an:11 de chunio]] [[ar:11 يونيو]] [[ast:11 de xunu]] [[az:11 İyun]] [[be:11 чэрвеня]] [[bg:11 юни]] [[bpy:জুন ১১]] [[br:11 Mezheven]] [[bs:11. juni]] [[ca:11 de juny]] [[ceb:Hunyo 11]] [[co:11 di ghjugnu]] [[cs:11. červen]] [[csb:11 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 11]] [[cy:11 Mehefin]] [[da:11. juni]] [[de:11. Juni]] [[el:11 Ιουνίου]] [[en:June 11]] [[eo:11-a de junio]] [[es:11 de junio]] [[et:11. juuni]] [[eu:Ekainaren 11]] [[fi:11. kesäkuuta]] [[fiu-vro:11. piimäkuu päiv]] [[fo:11. juni]] [[fr:11 juin]] [[frp:11 jouen]] [[fur:11 di Jugn]] [[fy:11 juny]] [[ga:11 Meitheamh]] [[gl:11 de xuño]] [[he:11 ביוני]] [[hr:11. lipnja]] [[hu:Június 11]] [[ia:11 de junio]] [[id:11 Juni]] [[ie:11 junio]] [[ilo:Junio 11]] [[io:11 di junio]] [[is:11. júní]] [[it:11 giugno]] [[ja:6月11日]] [[jv:11 Juni]] [[ka:11 ივნისი]] [[ko:6월 11일]] [[ksh:11. Juuni]] [[la:11 Iunii]] [[lb:11. Juni]] [[lmo:11 06]] [[lt:Birželio 11]] [[mk:11 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 11]] [[ms:11 Jun]] [[nap:11 'e giùgno]] [[nds-nl:11 juni]] [[new:जुन ११]] [[nl:11 juni]] [[nn:11. juni]] [[no:11. juni]] [[nov:11 de june]] [[nrm:11 Juîn]] [[oc:11 de junh]] [[os:11 июны]] [[pam:Juniu 11]] [[pl:11 czerwca]] [[pt:11 de Junho]] [[ro:11 iunie]] [[ru:11 июня]] [[scn:11 di giugnu]] [[simple:June 11]] [[sk:11. jún]] [[sl:11. junij]] [[sq:11 Qershor]] [[sr:11. јун]] [[su:11 Juni]] [[sv:11 juni]] [[sw:11 Juni]] [[te:జూన్ 11]] [[th:11 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 11]] [[tr:11 Haziran]] [[tt:11. Yün]] [[uk:11 червня]] [[vec:11 de giugno]] [[vi:11 tháng 6]] [[wa:11 di djun]] [[war:Hunyo 11]] [[zh:6月11日]] 2219 66140 2007-01-23T14:57:39Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[new:जुन १०]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:10 Junie]] [[an:10 de chunio]] [[ar:10 يونيو]] [[ast:10 de xunu]] [[az:10 İyun]] [[be:10 чэрвеня]] [[bg:10 юни]] [[bpy:জুন ১০]] [[br:10 Mezheven]] [[bs:10. juni]] [[ca:10 de juny]] [[ceb:Hunyo 10]] [[co:10 di ghjugnu]] [[cs:10. červen]] [[csb:10 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 10]] [[cy:10 Mehefin]] [[da:10. juni]] [[de:10. Juni]] [[el:10 Ιουνίου]] [[en:June 10]] [[eo:10-a de junio]] [[es:10 de junio]] [[et:10. juuni]] [[eu:Ekainaren 10]] [[fi:10. kesäkuuta]] [[fiu-vro:10. piimäkuu päiv]] [[fo:10. juni]] [[fr:10 juin]] [[frp:10 jouen]] [[fur:10 di Jugn]] [[fy:10 juny]] [[ga:10 Meitheamh]] [[gl:10 de xuño]] [[he:10 ביוני]] [[hr:10. lipnja]] [[hu:Június 10]] [[ia:10 de junio]] [[id:10 Juni]] [[ie:10 junio]] [[ilo:Junio 10]] [[io:10 di junio]] [[is:10. júní]] [[it:10 giugno]] [[ja:6月10日]] [[jv:10 Juni]] [[ka:10 ივნისი]] [[ko:6월 10일]] [[ksh:10. Juuni]] [[la:10 Iunii]] [[lb:10. Juni]] [[lmo:10 06]] [[lt:Birželio 10]] [[mi:10 Pipiri]] [[mk:10 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 10]] [[ms:10 Jun]] [[nap:10 'e giùgno]] [[nds-nl:10 juni]] [[new:जुन १०]] [[nl:10 juni]] [[nn:10. juni]] [[no:10. juni]] [[nov:10 de june]] [[nrm:10 Juîn]] [[oc:10 de junh]] [[os:10 июны]] [[pam:Juniu 10]] [[pl:10 czerwca]] [[pt:10 de Junho]] [[ro:10 iunie]] [[ru:10 июня]] [[scn:10 di giugnu]] [[sco:10 Juin]] [[simple:June 10]] [[sk:10. jún]] [[sl:10. junij]] [[sq:10 Qershor]] [[sr:10. јун]] [[su:10 Juni]] [[sv:10 juni]] [[sw:10 Juni]] [[te:జూన్ 10]] [[th:10 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 10]] [[tr:10 Haziran]] [[tt:10. Yün]] [[uk:10 червня]] [[vec:10 de giugno]] [[vi:10 tháng 6]] [[wa:10 di djun]] [[war:Hunyo 10]] [[zh:6月10日]] 2220 66137 2007-01-23T14:54:31Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[new:जुन १२]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:12 Junie]] [[an:12 de chunio]] [[ar:12 يونيو]] [[ast:12 de xunu]] [[be:12 чэрвеня]] [[bg:12 юни]] [[bpy:জুন ১২]] [[br:12 Mezheven]] [[bs:12. juni]] [[ca:12 de juny]] [[ceb:Hunyo 12]] [[co:12 di ghjugnu]] [[cs:12. červen]] [[csb:12 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 12]] [[cy:12 Mehefin]] [[da:12. juni]] [[de:12. Juni]] [[el:12 Ιουνίου]] [[en:June 12]] [[eo:12-a de junio]] [[es:12 de junio]] [[et:12. juuni]] [[eu:Ekainaren 12]] [[fi:12. kesäkuuta]] [[fiu-vro:12. piimäkuu päiv]] [[fo:12. juni]] [[fr:12 juin]] [[frp:12 jouen]] [[fur:12 di Jugn]] [[fy:12 juny]] [[ga:12 Meitheamh]] [[gl:12 de xuño]] [[he:12 ביוני]] [[hr:12. lipnja]] [[hu:Június 12]] [[ia:12 de junio]] [[id:12 Juni]] [[ie:12 junio]] [[ilo:Junio 12]] [[io:12 di junio]] [[is:12. júní]] [[it:12 giugno]] [[ja:6月12日]] [[jv:12 Juni]] [[ka:12 ივნისი]] [[ko:6월 12일]] [[ksh:12. Juuni]] [[la:12 Iunii]] [[lb:12. Juni]] [[lmo:12 06]] [[lt:Birželio 12]] [[mk:12 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 12]] [[ms:12 Jun]] [[nap:12 'e giùgno]] [[nds-nl:12 juni]] [[new:जुन १२]] [[nl:12 juni]] [[nn:12. juni]] [[no:12. juni]] [[nov:12 de june]] [[nrm:12 Juîn]] [[oc:12 de junh]] [[os:12 июны]] [[pam:Juniu 12]] [[pl:12 czerwca]] [[pt:12 de Junho]] [[ro:12 iunie]] [[ru:12 июня]] [[scn:12 di giugnu]] [[sco:12 Juin]] [[simple:June 12]] [[sk:12. jún]] [[sl:12. junij]] [[sq:12 Qershor]] [[sr:12. јун]] [[su:12 Juni]] [[sv:12 juni]] [[sw:12 Juni]] [[te:జూన్ 12]] [[th:12 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 12]] [[tr:12 Haziran]] [[tt:12. Yün]] [[uk:12 червня]] [[vec:12 de giugno]] [[vi:12 tháng 6]] [[wa:12 di djun]] [[war:Hunyo 12]] [[zh:6月12日]] 2221 66246 2007-01-24T08:44:41Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[new:जुन १३]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:13 Junie]] [[an:13 de chunio]] [[ar:13 يونيو]] [[ast:13 de xunu]] [[be:13 чэрвеня]] [[bg:13 юни]] [[bpy:জুন ১৩]] [[br:13 Mezheven]] [[bs:13. juni]] [[ca:13 de juny]] [[ceb:Hunyo 13]] [[co:13 di ghjugnu]] [[cs:13. červen]] [[csb:13 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 13]] [[cy:13 Mehefin]] [[da:13. juni]] [[de:13. Juni]] [[el:13 Ιουνίου]] [[en:June 13]] [[eo:13-a de junio]] [[es:13 de junio]] [[et:13. juuni]] [[eu:Ekainaren 13]] [[fi:13. kesäkuuta]] [[fiu-vro:13. piimäkuu päiv]] [[fo:13. juni]] [[fr:13 juin]] [[frp:13 jouen]] [[fur:13 di Jugn]] [[fy:13 juny]] [[ga:13 Meitheamh]] [[gd:13 an t-Og-mhios]] [[gl:13 de xuño]] [[he:13 ביוני]] [[hi:13 जून]] [[hr:13. lipnja]] [[hu:Június 13]] [[ia:13 de junio]] [[id:13 Juni]] [[ie:13 junio]] [[ilo:Junio 13]] [[io:13 di junio]] [[is:13. júní]] [[it:13 giugno]] [[ja:6月13日]] [[jv:13 Juni]] [[ka:13 ივნისი]] [[ko:6월 13일]] [[ksh:13. Juuni]] [[la:13 Iunii]] [[lb:13. Juni]] [[lmo:13 06]] [[lt:Birželio 13]] [[mk:13 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 13]] [[ms:13 Jun]] [[nap:13 'e giùgno]] [[nds-nl:13 juni]] [[new:जुन १३]] [[nl:13 juni]] [[nn:13. juni]] [[no:13. juni]] [[nov:13 de june]] [[nrm:13 Juîn]] [[oc:13 de junh]] [[os:13 июны]] [[pam:Juniu 13]] [[pl:13 czerwca]] [[pt:13 de Junho]] [[ro:13 iunie]] [[ru:13 июня]] [[scn:13 di giugnu]] [[sco:13 Juin]] [[simple:June 13]] [[sk:13. jún]] [[sl:13. junij]] [[sq:13 Qershor]] [[sr:13. јун]] [[su:13 Juni]] [[sv:13 juni]] [[sw:13 Juni]] [[te:జూన్ 13]] [[th:13 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 13]] [[tr:13 Haziran]] [[tt:13. Yün]] [[uk:13 червня]] [[vec:13 de giugno]] [[vi:13 tháng 6]] [[vls:13 juni]] [[wa:13 di djun]] [[war:Hunyo 13]] [[zh:6月13日]] 2222 66249 2007-01-24T09:11:18Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[new:जुन १४]] تعديل: [[su:14 Juni]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[1920]] [[Max Weber]] li [[München|Münchenê]] mir. == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:14 Junie]] [[an:14 de chunio]] [[ar:14 يونيو]] [[ast:14 de xunu]] [[be:14 чэрвеня]] [[bg:14 юни]] [[bpy:জুন ১৪]] [[br:14 Mezheven]] [[bs:14. juni]] [[ca:14 de juny]] [[ceb:Hunyo 14]] [[co:14 di ghjugnu]] [[cs:14. červen]] [[csb:14 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 14]] [[cy:14 Mehefin]] [[da:14. juni]] [[de:14. Juni]] [[el:14 Ιουνίου]] [[en:June 14]] [[eo:14-a de junio]] [[es:14 de junio]] [[et:14. juuni]] [[eu:Ekainaren 14]] [[fi:14. kesäkuuta]] [[fo:14. juni]] [[fr:14 juin]] [[frp:14 jouen]] [[fur:14 di Jugn]] [[fy:14 juny]] [[ga:14 Meitheamh]] [[gd:14 an t-Og-mhios]] [[gl:14 de xuño]] [[he:14 ביוני]] [[hi:14 जून]] [[hr:14. lipnja]] [[hu:Június 14]] [[ia:14 de junio]] [[id:14 Juni]] [[ie:14 junio]] [[ilo:Junio 14]] [[io:14 di junio]] [[is:14. júní]] [[it:14 giugno]] [[ja:6月14日]] [[jv:14 Juni]] [[ka:14 ივნისი]] [[ko:6월 14일]] [[ksh:14. Juuni]] [[la:14 Iunii]] [[lb:14. Juni]] [[lmo:14 06]] [[lt:Birželio 14]] [[mi:14 Pipiri]] [[mk:14 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 14]] [[ms:14 Jun]] [[nap:14 'e giùgno]] [[nds-nl:14 juni]] [[new:जुन १४]] [[nl:14 juni]] [[nn:14. juni]] [[no:14. juni]] [[nov:14 de june]] [[nrm:14 Juîn]] [[oc:14 de junh]] [[os:14 июны]] [[pam:Juniu 14]] [[pl:14 czerwca]] [[pt:14 de Junho]] [[ro:14 iunie]] [[ru:14 июня]] [[scn:14 di giugnu]] [[sco:14 Juin]] [[simple:June 14]] [[sk:14. jún]] [[sl:14. junij]] [[sq:14 Qershor]] [[sr:14. јун]] [[su:14 Juni]] [[sv:14 juni]] [[sw:14 Juni]] [[te:జూన్ 14]] [[th:14 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 14]] [[tr:14 Haziran]] [[tt:14. Yün]] [[uk:14 червня]] [[vec:14 de giugno]] [[vi:14 tháng 6]] [[wa:14 di djun]] [[war:Hunyo 14]] [[zh:6月14日]] 2223 66248 2007-01-24T09:03:23Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[new:जुन १५]] تعديل: [[su:15 Juni]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:15 Junie]] [[an:15 de chunio]] [[ar:15 يونيو]] [[ast:15 de xunu]] [[be:15 чэрвеня]] [[bg:15 юни]] [[bpy:জুন ১৫]] [[br:15 Mezheven]] [[bs:15. juni]] [[ca:15 de juny]] [[ceb:Hunyo 15]] [[co:15 di ghjugnu]] [[cs:15. červen]] [[csb:15 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 15]] [[cy:15 Mehefin]] [[da:15. juni]] [[de:15. Juni]] [[el:15 Ιουνίου]] [[en:June 15]] [[eo:15-a de junio]] [[es:15 de junio]] [[et:15. juuni]] [[eu:Ekainaren 15]] [[fi:15. kesäkuuta]] [[fo:15. juni]] [[fr:15 juin]] [[frp:15 jouen]] [[fur:15 di Jugn]] [[fy:15 juny]] [[ga:15 Meitheamh]] [[gd:15 an t-Og-mhios]] [[gl:15 de xuño]] [[he:15 ביוני]] [[hi:15 जून]] [[hr:15. lipnja]] [[hu:Június 15]] [[ia:15 de junio]] [[id:15 Juni]] [[ie:15 junio]] [[ilo:Junio 15]] [[io:15 di junio]] [[is:15. júní]] [[it:15 giugno]] [[ja:6月15日]] [[jv:15 Juni]] [[ka:15 ივნისი]] [[ko:6월 15일]] [[ksh:15. Juuni]] [[la:15 Iunii]] [[lb:15. Juni]] [[lmo:15 06]] [[lt:Birželio 15]] [[mk:15 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 15]] [[ms:15 Jun]] [[nap:15 'e giùgno]] [[nds-nl:15 juni]] [[new:जुन १५]] [[nl:15 juni]] [[nn:15. juni]] [[no:15. juni]] [[nov:15 de june]] [[nrm:15 Juîn]] [[oc:15 de junh]] [[pam:Juniu 15]] [[pl:15 czerwca]] [[pt:15 de Junho]] [[ro:15 iunie]] [[ru:15 июня]] [[scn:15 di giugnu]] [[sco:15 Juin]] [[simple:June 15]] [[sk:15. jún]] [[sl:15. junij]] [[sq:15 Qershor]] [[sr:15. јун]] [[su:15 Juni]] [[sv:15 juni]] [[sw:15 Juni]] [[te:జూన్ 15]] [[th:15 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 15]] [[tr:15 Haziran]] [[tt:15. Yün]] [[uk:15 червня]] [[vec:15 de giugno]] [[vi:15 tháng 6]] [[wa:15 di djun]] [[war:Hunyo 15]] [[zh:6月15日]] 2224 66250 2007-01-24T09:18:27Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[new:जुन १६]] تعديل: [[su:16 Juni]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:16 Junie]] [[als:16. Juni]] [[an:16 de chunio]] [[ar:16 يونيو]] [[ast:16 de xunu]] [[be:16 чэрвеня]] [[bg:16 юни]] [[bpy:জুন ১৬]] [[br:16 Mezheven]] [[bs:16. juni]] [[ca:16 de juny]] [[ceb:Hunyo 16]] [[co:16 di ghjugnu]] [[cs:16. červen]] [[csb:16 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 16]] [[cy:16 Mehefin]] [[da:16. juni]] [[de:16. Juni]] [[el:16 Ιουνίου]] [[en:June 16]] [[eo:16-a de junio]] [[es:16 de junio]] [[et:16. juuni]] [[eu:Ekainaren 16]] [[fi:16. kesäkuuta]] [[fo:16. juni]] [[fr:16 juin]] [[frp:16 jouen]] [[fur:16 di Jugn]] [[fy:16 juny]] [[ga:16 Meitheamh]] [[gd:16 an t-Og-mhios]] [[gl:16 de xuño]] [[he:16 ביוני]] [[hi:16 जून]] [[hr:16. lipnja]] [[hu:Június 16]] [[ia:16 de junio]] [[id:16 Juni]] [[ilo:Junio 16]] [[io:16 di junio]] [[is:16. júní]] [[it:16 giugno]] [[ja:6月16日]] [[jv:16 Juni]] [[ka:16 ივნისი]] [[ko:6월 16일]] [[ksh:16. Juuni]] [[la:16 Iunii]] [[lb:16. Juni]] [[lmo:16 06]] [[lt:Birželio 16]] [[mi:16 Pipiri]] [[mk:16 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 16]] [[ms:16 Jun]] [[nap:16 'e giùgno]] [[nds-nl:16 juni]] [[new:जुन १६]] [[nl:16 juni]] [[nn:16. juni]] [[no:16. juni]] [[nov:16 de june]] [[nrm:16 Juîn]] [[oc:16 de junh]] [[pam:Juniu 16]] [[pl:16 czerwca]] [[pt:16 de Junho]] [[ro:16 iunie]] [[ru:16 июня]] [[scn:16 di giugnu]] [[sco:16 Juin]] [[sh:16.6.]] [[simple:June 16]] [[sk:16. jún]] [[sl:16. junij]] [[sq:16 Qershor]] [[sr:16. јун]] [[su:16 Juni]] [[sv:16 juni]] [[sw:16 Juni]] [[te:జూన్ 16]] [[th:16 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 16]] [[tr:16 Haziran]] [[tt:16. Yün]] [[uk:16 червня]] [[vec:16 de giugno]] [[vi:16 tháng 6]] [[wa:16 di djun]] [[war:Hunyo 16]] [[zh:6月16日]] 2225 66251 2007-01-24T09:20:52Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[new:जुन १७]] تعديل: [[su:17 Juni]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:17 Junie]] [[an:17 de chunio]] [[ar:17 يونيو]] [[ast:17 de xunu]] [[be:17 чэрвеня]] [[bg:17 юни]] [[bpy:জুন ১৭]] [[br:17 Mezheven]] [[bs:17. juni]] [[ca:17 de juny]] [[ceb:Hunyo 17]] [[co:17 di ghjugnu]] [[cs:17. červen]] [[csb:17 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 17]] [[cy:17 Mehefin]] [[da:17. juni]] [[de:17. Juni]] [[el:17 Ιουνίου]] [[en:June 17]] [[eo:17-a de junio]] [[es:17 de junio]] [[et:17. juuni]] [[eu:Ekainaren 17]] [[fi:17. kesäkuuta]] [[fo:17. juni]] [[fr:17 juin]] [[frp:17 jouen]] [[fur:17 di Jugn]] [[fy:17 juny]] [[ga:17 Meitheamh]] [[gd:17 an t-Og-mhios]] [[gl:17 de xuño]] [[he:17 ביוני]] [[hi:17 जून]] [[hr:17. lipnja]] [[hu:Június 17]] [[ia:17 de junio]] [[id:17 Juni]] [[ilo:Junio 17]] [[io:17 di junio]] [[is:17. júní]] [[it:17 giugno]] [[ja:6月17日]] [[jv:17 Juni]] [[ka:17 ივნისი]] [[ko:6월 17일]] [[ksh:17. Juuni]] [[la:17 Iunii]] [[lb:17. Juni]] [[lmo:17 06]] [[lt:Birželio 17]] [[mk:17 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 17]] [[mn:06 сарын 17]] [[ms:17 Jun]] [[nap:17 'e giùgno]] [[nds-nl:17 juni]] [[new:जुन १७]] [[nl:17 juni]] [[nn:17. juni]] [[no:17. juni]] [[nov:17 de june]] [[nrm:17 Juîn]] [[oc:17 de junh]] [[pam:Juniu 17]] [[pl:17 czerwca]] [[pt:17 de Junho]] [[ro:17 iunie]] [[ru:17 июня]] [[scn:17 di giugnu]] [[sco:17 Juin]] [[simple:June 17]] [[sk:17. jún]] [[sl:17. junij]] [[sq:17 Qershor]] [[sr:17. јун]] [[su:17 Juni]] [[sv:17 juni]] [[sw:17 Juni]] [[te:జూన్ 17]] [[th:17 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 17]] [[tr:17 Haziran]] [[tt:17. Yün]] [[uk:17 червня]] [[vec:17 de giugno]] [[vi:17 tháng 6]] [[vls:17 juni]] [[wa:17 di djun]] [[war:Hunyo 17]] [[zh:6月17日]] 2226 66254 2007-01-24T10:09:14Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[new:जुन १८]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:18 Junie]] [[an:18 de chunio]] [[ar:18 يونيو]] [[ast:18 de xunu]] [[be:18 чэрвеня]] [[bg:18 юни]] [[bpy:জুন ১৮]] [[br:18 Mezheven]] [[bs:18. juni]] [[ca:18 de juny]] [[ceb:Hunyo 18]] [[co:18 di ghjugnu]] [[cs:18. červen]] [[csb:18 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 18]] [[cy:18 Mehefin]] [[da:18. juni]] [[de:18. Juni]] [[el:18 Ιουνίου]] [[en:June 18]] [[eo:18-a de junio]] [[es:18 de junio]] [[et:18. juuni]] [[eu:Ekainaren 18]] [[fi:18. kesäkuuta]] [[fo:18. juni]] [[fr:18 juin]] [[frp:18 jouen]] [[fur:18 di Jugn]] [[fy:18 juny]] [[ga:18 Meitheamh]] [[gd:18 an t-Og-mhios]] [[gl:18 de xuño]] [[he:18 ביוני]] [[hi:18 जून]] [[hr:18. lipnja]] [[hu:Június 18]] [[ia:18 de junio]] [[id:18 Juni]] [[ilo:Junio 18]] [[io:18 di junio]] [[is:18. júní]] [[it:18 giugno]] [[ja:6月18日]] [[jv:18 Juni]] [[ka:18 ივნისი]] [[ko:6월 18일]] [[ksh:18. Juuni]] [[la:18 Iunii]] [[lb:18. Juni]] [[lmo:18 06]] [[lt:Birželio 18]] [[mk:18 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 18]] [[mn:06 сарын 18]] [[ms:18 Jun]] [[nap:18 'e giùgno]] [[nds-nl:18 juni]] [[new:जुन १८]] [[nl:18 juni]] [[nn:18. juni]] [[no:18. juni]] [[nov:18 de june]] [[nrm:18 Juîn]] [[oc:18 de junh]] [[pam:Juniu 18]] [[pl:18 czerwca]] [[pt:18 de Junho]] [[ro:18 iunie]] [[ru:18 июня]] [[scn:18 di giugnu]] [[sco:18 Juin]] [[se:Geassemánu 18.]] [[sh:18.6.]] [[simple:June 18]] [[sk:18. jún]] [[sl:18. junij]] [[sq:18 Qershor]] [[sr:18. јун]] [[su:18 Juni]] [[sv:18 juni]] [[sw:18 Juni]] [[te:జూన్ 18]] [[th:18 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 18]] [[tr:18 Haziran]] [[tt:18. Yün]] [[uk:18 червня]] [[vec:18 de giugno]] [[vi:18 tháng 6]] [[vls:18 juni]] [[wa:18 di djun]] [[war:Hunyo 18]] [[zh:6月18日]] 2227 63970 2007-01-10T17:00:24Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, hi, nds-nl, nrm {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:19 Junie]] [[an:19 de chunio]] [[ar:19 يونيو]] [[ast:19 de xunu]] [[be:19 чэрвеня]] [[bg:19 юни]] [[bpy:জুন ১৯]] [[br:19 Mezheven]] [[bs:19. juni]] [[ca:19 de juny]] [[ceb:Hunyo 19]] [[co:19 di ghjugnu]] [[cs:19. červen]] [[csb:19 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 19]] [[cy:19 Mehefin]] [[da:19. juni]] [[de:19. Juni]] [[el:19 Ιουνίου]] [[en:June 19]] [[eo:19-a de junio]] [[es:19 de junio]] [[et:19. juuni]] [[eu:Ekainaren 19]] [[fi:19. kesäkuuta]] [[fo:19. juni]] [[fr:19 juin]] [[frp:19 jouen]] [[fur:19 di Jugn]] [[fy:19 juny]] [[ga:19 Meitheamh]] [[gd:19 an t-Og-mhios]] [[gl:19 de xuño]] [[he:19 ביוני]] [[hi:19 जून]] [[hr:19. lipnja]] [[hu:Június 19]] [[ia:19 de junio]] [[id:19 Juni]] [[ilo:Junio 19]] [[io:19 di junio]] [[is:19. júní]] [[it:19 giugno]] [[ja:6月19日]] [[jv:19 Juni]] [[ka:19 ივნისი]] [[kn:ಜೂನ್ ೧೯]] [[ko:6월 19일]] [[ksh:19. Juuni]] [[la:19 Iunii]] [[lb:19. Juni]] [[lmo:19 06]] [[lt:Birželio 19]] [[mk:19 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 19]] [[mn:06 сарын 19]] [[ms:19 Jun]] [[nap:19 'e giùgno]] [[nds-nl:19 juni]] [[nl:19 juni]] [[nn:19. juni]] [[no:19. juni]] [[nov:19 de june]] [[nrm:19 Juîn]] [[oc:19 de junh]] [[pam:Juniu 19]] [[pl:19 czerwca]] [[pt:19 de Junho]] [[ro:19 iunie]] [[ru:19 июня]] [[scn:19 di giugnu]] [[sco:19 Juin]] [[se:Geassemánu 19.]] [[sh:19.6.]] [[simple:June 19]] [[sk:19. jún]] [[sl:19. junij]] [[sq:19 Qershor]] [[sr:19. јун]] [[su:19 Juli]] [[sv:19 juni]] [[sw:19 Juni]] [[te:జూన్ 19]] [[th:19 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 19]] [[tr:19 Haziran]] [[tt:19. Yün]] [[uk:19 червня]] [[vec:19 de giugno]] [[vi:19 tháng 6]] [[wa:19 di djun]] [[war:Hunyo 19]] [[zh:6月19日]] 2228 57133 2006-11-18T00:07:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: br, nov, sh, su {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == 1933 - [[Clara Zetkin]], siyasetmedara alman == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:20 Junie]] [[an:20 de chunio]] [[ar:20 يونيو]] [[ast:20 de xunu]] [[be:20 чэрвеня]] [[bg:20 юни]] [[br:20 Mezheven]] [[bs:20. juni]] [[ca:20 de juny]] [[ceb:Hunyo 20]] [[co:20 di ghjugnu]] [[cs:20. červen]] [[csb:20 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 20]] [[cy:20 Mehefin]] [[da:20. juni]] [[de:20. Juni]] [[el:20 Ιουνίου]] [[en:June 20]] [[eo:20-a de junio]] [[es:20 de junio]] [[et:20. juuni]] [[eu:Ekainaren 20]] [[fi:20. kesäkuuta]] [[fo:20. juni]] [[fr:20 juin]] [[frp:20 jouen]] [[fur:20 di Jugn]] [[fy:20 juny]] [[ga:20 Meitheamh]] [[gd:20 an t-Og-mhios]] [[gl:20 de xuño]] [[he:20 ביוני]] [[hr:20. lipnja]] [[hu:Június 20]] [[ia:20 de junio]] [[id:20 Juni]] [[ie:20 junio]] [[ilo:Junio 20]] [[io:20 di junio]] [[is:20. júní]] [[it:20 giugno]] [[ja:6月20日]] [[jv:20 Juni]] [[ka:20 ივნისი]] [[ko:6월 20일]] [[ksh:20. Juuni]] [[la:20 Iunii]] [[lb:20. Juni]] [[lmo:20 06]] [[lt:Birželio 20]] [[mk:20 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 20]] [[ms:20 Jun]] [[nap:20 'e giùgno]] [[nds:20. Juni]] [[nl:20 juni]] [[nn:20. juni]] [[no:20. juni]] [[nov:20 de june]] [[oc:20 de junh]] [[pam:Juniu 20]] [[pl:20 czerwca]] [[pt:20 de Junho]] [[ro:20 iunie]] [[ru:20 июня]] [[scn:20 di giugnu]] [[sco:20 Juin]] [[se:Geassemánu 20.]] [[sh:20.6.]] [[simple:June 20]] [[sk:20. jún]] [[sl:20. junij]] [[sq:20 Qershor]] [[sr:20. јун]] [[su:20 Juli]] [[sv:20 juni]] [[sw:20 Juni]] [[te:జూన్ 20]] [[th:20 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 20]] [[tr:20 Haziran]] [[tt:20. Yün]] [[uk:20 червня]] [[vec:20 de giugno]] [[vi:20 tháng 6]] [[wa:20 d' djun]] [[war:Hunyo 20]] [[zh:6月20日]] 2229 57129 2006-11-17T23:58:02Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: br, nov, sh, su {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:21 Junie]] [[an:21 de chunio]] [[ar:21 يونيو]] [[ast:21 de xunu]] [[be:21 чэрвеня]] [[bg:21 юни]] [[br:21 Mezheven]] [[bs:21. juni]] [[ca:21 de juny]] [[ceb:Hunyo 21]] [[co:21 di ghjugnu]] [[cs:21. červen]] [[csb:21 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 21]] [[cy:21 Mehefin]] [[da:21. juni]] [[de:21. Juni]] [[el:21 Ιουνίου]] [[en:June 21]] [[eo:21-a de junio]] [[es:21 de junio]] [[et:21. juuni]] [[eu:Ekainaren 21]] [[fi:21. kesäkuuta]] [[fo:21. juni]] [[fr:21 juin]] [[frp:21 jouen]] [[fur:21 di Jugn]] [[fy:21 juny]] [[ga:21 Meitheamh]] [[gd:21 an t-Og-mhios]] [[gl:21 de xuño]] [[he:21 ביוני]] [[hr:21. lipnja]] [[hu:Június 21]] [[ia:21 de junio]] [[id:21 Juni]] [[ie:21 junio]] [[ilo:Junio 21]] [[io:21 di junio]] [[is:21. júní]] [[it:21 giugno]] [[ja:6月21日]] [[jv:21 Juni]] [[ka:21 ივნისი]] [[kn:ಜೂನ್ ೨೧]] [[ko:6월 21일]] [[ksh:21. Juuni]] [[la:21 Iunii]] [[lb:21. Juni]] [[lmo:21 06]] [[lt:Birželio 21]] [[mi:21 Pipiri]] [[mk:21 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 21]] [[ms:21 Jun]] [[nap:21 'e giùgno]] [[nl:21 juni]] [[nn:21. juni]] [[no:21. juni]] [[nov:21 de june]] [[oc:21 de junh]] [[os:21 июны]] [[pam:Juniu 21]] [[pl:21 czerwca]] [[pt:21 de Junho]] [[ro:21 iunie]] [[ru:21 июня]] [[scn:21 di giugnu]] [[sco:21 Juin]] [[sh:21.6.]] [[simple:June 21]] [[sk:21. jún]] [[sl:21. junij]] [[sq:21 Qershor]] [[sr:21. јун]] [[su:21 Juli]] [[sv:21 juni]] [[sw:21 Juni]] [[te:జూన్ 21]] [[th:21 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 21]] [[tr:21 Haziran]] [[tt:21. Yün]] [[uk:21 червня]] [[vec:21 de giugno]] [[vi:21 tháng 6]] [[wa:21 di djun]] [[war:Hunyo 21]] [[zh:6月21日]] 2230 65988 2007-01-22T15:27:07Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:जुन २२]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:22 Junie]] [[an:22 de chunio]] [[ar:22 يونيو]] [[ast:22 de xunu]] [[be:22 чэрвеня]] [[bg:22 юни]] [[bpy:জুন ২২]] [[br:22 Mezheven]] [[bs:22. juni]] [[ca:22 de juny]] [[ceb:Hunyo 22]] [[co:22 di ghjugnu]] [[cs:22. červen]] [[csb:22 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 22]] [[cy:22 Mehefin]] [[da:22. juni]] [[de:22. Juni]] [[el:22 Ιουνίου]] [[en:June 22]] [[eo:22-a de junio]] [[es:22 de junio]] [[et:22. juuni]] [[eu:Ekainaren 22]] [[fi:22. kesäkuuta]] [[fo:22. juni]] [[fr:22 juin]] [[frp:22 jouen]] [[fur:22 di Jugn]] [[fy:22 juny]] [[ga:22 Meitheamh]] [[gd:22 an t-Og-mhios]] [[gl:22 de xuño]] [[he:22 ביוני]] [[hi:22 जून]] [[hr:22. lipnja]] [[hu:Június 22]] [[ia:22 de junio]] [[id:22 Juni]] [[ie:22 junio]] [[ilo:Junio 22]] [[io:22 di junio]] [[is:22. júní]] [[it:22 giugno]] [[ja:6月22日]] [[jv:22 Juni]] [[ka:22 ივნისი]] [[ko:6월 22일]] [[ksh:22. Juuni]] [[la:22 Iunii]] [[lb:22. Juni]] [[lmo:22 06]] [[lt:Birželio 22]] [[mk:22 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 22]] [[mr:जून २२]] [[ms:22 Jun]] [[nap:22 'e giùgno]] [[nds-nl:22 juni]] [[new:जुन २२]] [[nl:22 juni]] [[nn:22. juni]] [[no:22. juni]] [[nov:22 de june]] [[nrm:22 Juîn]] [[oc:22 de junh]] [[pam:Juniu 22]] [[pl:22 czerwca]] [[pt:22 de Junho]] [[ro:22 iunie]] [[ru:22 июня]] [[scn:22 di giugnu]] [[sco:22 Juin]] [[sh:22.6.]] [[simple:June 22]] [[sk:22. jún]] [[sl:22. junij]] [[sq:22 Qershor]] [[sr:22. јун]] [[su:22 Juni]] [[sv:22 juni]] [[sw:22 Juni]] [[te:జూన్ 22]] [[th:22 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 22]] [[tr:22 Haziran]] [[tt:22. Yün]] [[uk:22 червня]] [[vec:22 de giugno]] [[vi:22 tháng 6]] [[vls:22 juni]] [[wa:22 d' djun]] [[war:Hunyo 22]] [[zh:6月22日]] 2231 57127 2006-11-17T23:53:58Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: br, nov, sh, su {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == * [[1912]] [[Alan Mathison Turing]] li [[London]] jidayik bû. == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:23 Junie]] [[an:23 de chunio]] [[ar:23 يونيو]] [[ast:23 de xunu]] [[be:23 чэрвеня]] [[bg:23 юни]] [[br:23 Mezheven]] [[bs:23. juni]] [[ca:23 de juny]] [[ceb:Hunyo 23]] [[co:23 di ghjugnu]] [[cs:23. červen]] [[csb:23 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 23]] [[cy:23 Mehefin]] [[da:23. juni]] [[de:23. Juni]] [[el:23 Ιουνίου]] [[en:June 23]] [[eo:23-a de junio]] [[es:23 de junio]] [[et:23. juuni]] [[eu:Ekainaren 23]] [[fi:23. kesäkuuta]] [[fo:23. juni]] [[fr:23 juin]] [[frp:23 jouen]] [[fur:23 di Jugn]] [[fy:23 juny]] [[ga:23 Meitheamh]] [[gd:23 an t-Og-mhios]] [[gl:23 de xuño]] [[he:23 ביוני]] [[hr:23. lipnja]] [[hu:Június 23]] [[ia:23 de junio]] [[id:23 Juni]] [[ie:23 junio]] [[ilo:Junio 23]] [[io:23 di junio]] [[is:23. júní]] [[it:23 giugno]] [[ja:6月23日]] [[jv:23 Juni]] [[ka:23 ივნისი]] [[kn:ಜೂನ್ ೨೩]] [[ko:6월 23일]] [[ksh:23. Juuni]] [[la:23 Iunii]] [[lb:23. Juni]] [[lmo:23 06]] [[lt:Birželio 23]] [[mk:23 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 23]] [[mr:जून २३]] [[ms:23 Jun]] [[nap:23 'e giùgno]] [[nl:23 juni]] [[nn:23. juni]] [[no:23. juni]] [[nov:23 de june]] [[oc:23 de junh]] [[pam:Juniu 23]] [[pl:23 czerwca]] [[pt:23 de Junho]] [[ro:23 iunie]] [[ru:23 июня]] [[scn:23 di giugnu]] [[sco:23 Juin]] [[sh:23.6.]] [[simple:June 23]] [[sk:23. jún]] [[sl:23. junij]] [[sq:23 Qershor]] [[sr:23. јун]] [[su:23 Juli]] [[sv:23 juni]] [[sw:23 Juni]] [[te:జూన్ 23]] [[th:23 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 23]] [[tr:23 Haziran]] [[tt:23. Yün]] [[uk:23 червня]] [[vec:23 de giugno]] [[vi:23 tháng 6]] [[wa:23 d' djun]] [[war:Hunyo 23]] [[zh:6月23日]] 2232 57126 2006-11-17T23:52:03Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: br, nov, sh, su {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:24 Junie]] [[an:24 de chunio]] [[ar:24 يونيو]] [[ast:24 de xunu]] [[be:24 чэрвеня]] [[bg:24 юни]] [[br:24 Mezheven]] [[bs:24. juni]] [[ca:24 de juny]] [[ceb:Hunyo 24]] [[co:24 di ghjugnu]] [[cs:24. červen]] [[csb:24 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 24]] [[cy:24 Mehefin]] [[da:24. juni]] [[de:24. Juni]] [[el:24 Ιουνίου]] [[en:June 24]] [[eo:24-a de junio]] [[es:24 de junio]] [[et:24. juuni]] [[eu:Ekainaren 24]] [[fi:24. kesäkuuta]] [[fo:24. juni]] [[fr:24 juin]] [[frp:24 jouen]] [[fur:24 di Jugn]] [[fy:24 juny]] [[ga:24 Meitheamh]] [[gd:24 an t-Og-mhios]] [[gl:24 de xuño]] [[he:24 ביוני]] [[hr:24. lipnja]] [[hu:Június 24]] [[ia:24 de junio]] [[id:24 Juni]] [[ie:24 junio]] [[ilo:Junio 24]] [[io:24 di junio]] [[is:24. júní]] [[it:24 giugno]] [[ja:6月24日]] [[jv:24 Juni]] [[ka:24 ივნისი]] [[ko:6월 24일]] [[ksh:24. Juuni]] [[la:24 Iunii]] [[lb:24. Juni]] [[li:24 juni]] [[lmo:24 06]] [[lt:Birželio 24]] [[mi:24 Pipiri]] [[mk:24 јуни]] [[ms:24 Jun]] [[nap:24 'e giùgno]] [[nl:24 juni]] [[nn:24. juni]] [[no:24. juni]] [[nov:24 de june]] [[oc:24 de junh]] [[pam:Juniu 24]] [[pl:24 czerwca]] [[pt:24 de Junho]] [[ro:24 iunie]] [[ru:24 июня]] [[scn:24 di giugnu]] [[sco:24 Juin]] [[sh:24.6.]] [[simple:June 24]] [[sk:24. jún]] [[sl:24. junij]] [[sq:24 Qershor]] [[sr:24. јун]] [[su:24 Juli]] [[sv:24 juni]] [[sw:24 Juni]] [[te:జూన్ 24]] [[th:24 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 24]] [[tr:24 Haziran]] [[tt:24. Yün]] [[uk:24 червня]] [[vec:24 de giugno]] [[vi:24 tháng 6]] [[wa:24 di djun]] [[war:Hunyo 24]] [[zh:6月24日]] 2233 57125 2006-11-17T23:50:03Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[br:25 Mezheven]], [[nov:25 de june]], [[su:25 Juli]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:25 Junie]] [[an:25 de chunio]] [[ar:25 يونيو]] [[ast:25 de xunu]] [[be:25 чэрвеня]] [[bg:25 юни]] [[br:25 Mezheven]] [[bs:25. juni]] [[ca:25 de juny]] [[ceb:Hunyo 25]] [[co:25 di ghjugnu]] [[cs:25. červen]] [[csb:25 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 25]] [[cy:25 Mehefin]] [[da:25. juni]] [[de:25. Juni]] [[el:25 Ιουνίου]] [[en:June 25]] [[eo:25-a de junio]] [[es:25 de junio]] [[et:25. juuni]] [[eu:Ekainaren 25]] [[fi:25. kesäkuuta]] [[fo:25. juni]] [[fr:25 juin]] [[frp:25 jouen]] [[fur:25 di Jugn]] [[fy:25 juny]] [[ga:25 Meitheamh]] [[gd:25 an t-Og-mhios]] [[gl:25 de xuño]] [[he:25 ביוני]] [[hr:25. lipnja]] [[hu:Június 25]] [[ia:25 de junio]] [[id:25 Juni]] [[ilo:Junio 25]] [[io:25 di junio]] [[is:25. júní]] [[it:25 giugno]] [[ja:6月25日]] [[jv:25 Juni]] [[ka:25 ივნისი]] [[ko:6월 25일]] [[ksh:25. Juuni]] [[la:25 Iunii]] [[lb:25. Juni]] [[lmo:25 06]] [[lt:Birželio 25]] [[mk:25 јуни]] [[ms:25 Jun]] [[nap:25 'e giùgno]] [[nl:25 juni]] [[nn:25. juni]] [[no:25. juni]] [[nov:25 de june]] [[oc:25 de junh]] [[pam:Juniu 25]] [[pl:25 czerwca]] [[pt:25 de Junho]] [[ro:25 iunie]] [[ru:25 июня]] [[scn:25 di giugnu]] [[sco:25 Juin]] [[simple:June 25]] [[sk:25. jún]] [[sl:25. junij]] [[sq:25 Qershor]] [[sr:25. јун]] [[su:25 Juli]] [[sv:25 juni]] [[sw:25 Juni]] [[te:జూన్ 25]] [[th:25 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 25]] [[tr:25 Haziran]] [[tt:25. Yün]] [[uk:25 червня]] [[vec:25 de giugno]] [[vi:25 tháng 6]] [[wa:25 di djun]] [[war:Hunyo 25]] [[zh:6月25日]] 2234 57124 2006-11-17T23:47:32Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: br, nov, sh, su {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:26 Junie]] [[an:26 de chunio]] [[ar:26 يونيو]] [[ast:26 de xunu]] [[be:26 чэрвеня]] [[bg:26 юни]] [[br:26 Mezheven]] [[bs:26. juni]] [[ca:26 de juny]] [[ceb:Hunyo 26]] [[co:26 di ghjugnu]] [[cs:26. červen]] [[csb:26 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 26]] [[cy:26 Mehefin]] [[da:26. juni]] [[de:26. Juni]] [[el:26 Ιουνίου]] [[en:June 26]] [[eo:26-a de junio]] [[es:26 de junio]] [[et:26. juuni]] [[eu:Ekainaren 26]] [[fi:26. kesäkuuta]] [[fo:26. juni]] [[fr:26 juin]] [[frp:26 jouen]] [[fur:26 di Jugn]] [[fy:26 juny]] [[ga:26 Meitheamh]] [[gd:26 an t-Og-mhios]] [[gl:26 de xuño]] [[he:26 ביוני]] [[hr:26. lipnja]] [[hu:Június 26]] [[ia:26 de junio]] [[id:26 Juni]] [[ilo:Junio 26]] [[io:26 di junio]] [[is:26. júní]] [[it:26 giugno]] [[ja:6月26日]] [[jv:26 Juni]] [[ka:26 ივნისი]] [[ko:6월 26일]] [[ksh:26. Juuni]] [[la:26 Iunii]] [[lb:26. Juni]] [[lmo:26 06]] [[lt:Birželio 26]] [[mk:26 јуни]] [[ml:ജൂണ്‍ 26]] [[ms:26 Jun]] [[nap:26 'e giùgno]] [[nl:26 juni]] [[nn:26. juni]] [[no:26. juni]] [[nov:26 de june]] [[oc:26 de junh]] [[pam:Juniu 26]] [[pl:26 czerwca]] [[pt:26 de Junho]] [[ro:26 iunie]] [[ru:26 июня]] [[scn:26 di giugnu]] [[sco:26 Juin]] [[sh:26.6.]] [[simple:June 26]] [[sk:26. jún]] [[sl:26. junij]] [[sq:26 Qershor]] [[sr:26. јун]] [[su:26 Juli]] [[sv:26 juni]] [[sw:26 Juni]] [[te:జూన్ 26]] [[th:26 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 26]] [[tr:26 Haziran]] [[tt:26. Yün]] [[uk:26 червня]] [[vec:26 de giugno]] [[vi:26 tháng 6]] [[wa:26 di djun]] [[war:Hunyo 26]] [[zh:6月26日]] 2235 57122 2006-11-17T23:45:11Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: br, nov, sh, su {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === *[[1977]]: [[Cîbûtî (dewlet)|Cîbûtî]] serbixwe bû. == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:27 Junie]] [[an:27 de chunio]] [[ar:27 يونيو]] [[ast:27 de xunu]] [[be:27 чэрвеня]] [[bg:27 юни]] [[br:27 Mezheven]] [[bs:27. juni]] [[ca:27 de juny]] [[ceb:Hunyo 27]] [[co:27 di ghjugnu]] [[cs:27. červen]] [[csb:27 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 27]] [[cy:27 Mehefin]] [[da:27. juni]] [[de:27. Juni]] [[el:27 Ιουνίου]] [[en:June 27]] [[eo:27-a de junio]] [[es:27 de junio]] [[et:27. juuni]] [[eu:Ekainaren 27]] [[fi:27. kesäkuuta]] [[fo:27. juni]] [[fr:27 juin]] [[frp:27 jouen]] [[fur:27 di Jugn]] [[fy:27 juny]] [[ga:27 Meitheamh]] [[gd:27 an t-Og-mhios]] [[gl:27 de xuño]] [[he:27 ביוני]] [[hr:27. lipnja]] [[hu:Június 27]] [[ia:27 de junio]] [[id:27 Juni]] [[ilo:Junio 27]] [[io:27 di junio]] [[is:27. júní]] [[it:27 giugno]] [[ja:6月27日]] [[jv:27 Juni]] [[ka:27 ივნისი]] [[ko:6월 27일]] [[ksh:27. Juuni]] [[la:27 Iunii]] [[lb:27. Juni]] [[lmo:27 06]] [[lt:Birželio 27]] [[mi:27 Pipiri]] [[mk:27 јуни]] [[ms:27 Jun]] [[nap:27 'e giùgno]] [[nl:27 juni]] [[nn:27. juni]] [[no:27. juni]] [[nov:27 de june]] [[oc:27 de junh]] [[pam:Juniu 27]] [[pl:27 czerwca]] [[pt:27 de Junho]] [[ro:27 iunie]] [[ru:27 июня]] [[scn:27 di giugnu]] [[sco:27 Juin]] [[sh:27.6.]] [[simple:June 27]] [[sk:27. jún]] [[sl:27. junij]] [[sq:27 Qershor]] [[sr:27. јун]] [[su:27 Juli]] [[sv:27 juni]] [[sw:27 Juni]] [[te:జూన్ 27]] [[th:27 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 27]] [[tr:27 Haziran]] [[tt:27. Yün]] [[uk:27 червня]] [[vec:27 de giugno]] [[vi:27 tháng 6]] [[wa:27 di djun]] [[war:Hunyo 27]] [[zh:6月27日]] 2236 57134 2006-11-18T00:10:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nov:28 de june]], [[sh:28.6.]], [[su:28 Juli]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:28 Junie]] [[an:28 de chunio]] [[ar:28 يونيو]] [[ast:28 de xunu]] [[be:28 чэрвеня]] [[bg:28 юни]] [[br:28 Mezheven]] [[bs:28. juni]] [[ca:28 de juny]] [[ceb:Hunyo 28]] [[co:28 di ghjugnu]] [[cs:28. červen]] [[csb:28 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 28]] [[cy:28 Mehefin]] [[da:28. juni]] [[de:28. Juni]] [[el:28 Ιουνίου]] [[en:June 28]] [[eo:28-a de junio]] [[es:28 de junio]] [[et:28. juuni]] [[eu:Ekainaren 28]] [[fi:28. kesäkuuta]] [[fo:28. juni]] [[fr:28 juin]] [[frp:28 jouen]] [[fur:28 di Jugn]] [[fy:28 juny]] [[ga:28 Meitheamh]] [[gd:28 an t-Og-mhios]] [[gl:28 de xuño]] [[he:28 ביוני]] [[hr:28. lipnja]] [[hu:Június 28]] [[ia:28 de junio]] [[id:28 Juni]] [[ilo:Junio 28]] [[io:28 di junio]] [[is:28. júní]] [[it:28 giugno]] [[ja:6月28日]] [[jv:28 Juni]] [[ka:28 ივნისი]] [[ko:6월 28일]] [[ksh:28. Juuni]] [[la:28 Iunii]] [[lb:28. Juni]] [[lmo:28 06]] [[lt:Birželio 28]] [[mk:28 јуни]] [[ms:28 Jun]] [[nap:28 'e giùgno]] [[nl:28 juni]] [[nn:28. juni]] [[no:28. juni]] [[nov:28 de june]] [[oc:28 de junh]] [[pam:Juniu 28]] [[pl:28 czerwca]] [[pt:28 de Junho]] [[ro:28 iunie]] [[ru:28 июня]] [[scn:28 di giugnu]] [[sco:28 Juin]] [[sh:28.6.]] [[simple:June 28]] [[sk:28. jún]] [[sl:28. junij]] [[sq:28 Qershor]] [[sr:28. јун]] [[su:28 Juli]] [[sv:28 juni]] [[sw:28 Juni]] [[te:జూన్ 28]] [[th:28 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 28]] [[tr:28 Haziran]] [[tt:28. Yün]] [[uk:28 червня]] [[vec:28 de giugno]] [[vi:28 tháng 6]] [[wa:28 di djun]] [[war:Hunyo 28]] [[zh:6月28日]] 2237 57137 2006-11-18T00:16:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nov:29 de june]], [[sh:29.6.]], [[su:29 Juli]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === * [[1999]] - [[Abdullah Öcalan]] bi [[îdam|îdamê]] hat mehkum kirin. * [[1925]] - [[Şêx Seîd]] hate dardekirin. === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:29 Junie]] [[an:29 de chunio]] [[ar:29 يونيو]] [[ast:29 de xunu]] [[be:29 чэрвеня]] [[bg:29 юни]] [[br:29 Mezheven]] [[bs:29. juni]] [[ca:29 de juny]] [[ceb:Hunyo 29]] [[co:29 di ghjugnu]] [[cs:29. červen]] [[csb:29 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 29]] [[cy:29 Mehefin]] [[da:29. juni]] [[de:29. Juni]] [[el:29 Ιουνίου]] [[en:June 29]] [[eo:29-a de junio]] [[es:29 de junio]] [[et:29. juuni]] [[eu:Ekainaren 29]] [[fi:29. kesäkuuta]] [[fo:29. juni]] [[fr:29 juin]] [[frp:29 jouen]] [[fur:29 di Jugn]] [[fy:29 juny]] [[ga:29 Meitheamh]] [[gl:29 de xuño]] [[he:29 ביוני]] [[hr:29. lipnja]] [[hu:Június 29]] [[ia:29 de junio]] [[id:29 Juni]] [[ilo:Junio 29]] [[io:29 di junio]] [[is:29. júní]] [[it:29 giugno]] [[ja:6月29日]] [[jv:29 Juni]] [[ka:29 ივნისი]] [[ko:6월 29일]] [[la:29 Iunii]] [[lb:29. Juni]] [[lmo:29 06]] [[lt:Birželio 29]] [[mk:29 јуни]] [[ms:29 Jun]] [[nap:29 'e giùgno]] [[nl:29 juni]] [[nn:29. juni]] [[no:29. juni]] [[nov:29 de june]] [[oc:29 de junh]] [[pam:Juniu 29]] [[pl:29 czerwca]] [[pt:29 de Junho]] [[ro:29 iunie]] [[ru:29 июня]] [[scn:29 di giugnu]] [[sh:29.6.]] [[simple:June 29]] [[sk:29. jún]] [[sl:29. junij]] [[sq:29 Qershor]] [[sr:29. јун]] [[su:29 Juli]] [[sv:29 juni]] [[sw:29 Juni]] [[te:జూన్ 29]] [[th:29 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 29]] [[tr:29 Haziran]] [[tt:29. Yün]] [[uk:29 червня]] [[vec:29 de giugno]] [[vi:29 tháng 6]] [[wa:29 di djun]] [[war:Hunyo 29]] [[zh:6月29日]] 2238 66328 2007-01-24T16:07:25Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:जुन ३०]] {{pûşper}} == Bûyer == === Kurdistan === === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê rojê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê rojê de mirî ne.) == Cejn û salveger == Binêre: [[Salvegerên dîrokî]] [[Category:Roj]] <!--Interlinks, --> [[af:30 Junie]] [[an:30 de chunio]] [[ar:30 يونيو]] [[ast:30 de xunu]] [[be:30 чэрвеня]] [[bg:30 юни]] [[bpy:জুন ৩০]] [[br:30 Mezheven]] [[bs:30. juni]] [[ca:30 de juny]] [[ceb:Hunyo 30]] [[co:30 di ghjugnu]] [[cs:30. červen]] [[csb:30 czerwińca]] [[cv:Çĕртме, 30]] [[cy:30 Mehefin]] [[da:30. juni]] [[de:30. Juni]] [[el:30 Ιουνίου]] [[en:June 30]] [[eo:30-a de junio]] [[es:30 de junio]] [[et:30. juuni]] [[eu:Ekainaren 30]] [[fi:30. kesäkuuta]] [[fo:30. juni]] [[fr:30 juin]] [[frp:30 jouen]] [[fur:30 di Jugn]] [[fy:30 juny]] [[ga:30 Meitheamh]] [[gd:30 an t-Og-mhios]] [[gl:30 de xuño]] [[he:30 ביוני]] [[hi:30 जून]] [[hr:30. lipnja]] [[hu:Június 30]] [[ia:30 de junio]] [[id:30 Juni]] [[ie:30 junio]] [[ilo:Junio 30]] [[io:30 di junio]] [[is:30. júní]] [[it:30 giugno]] [[ja:6月30日]] [[jv:30 Juni]] [[ka:30 ივნისი]] [[kn:ಜೂನ್ ೩೦]] [[ko:6월 30일]] [[ksh:30. Juuni]] [[la:30 Iunii]] [[lb:30. Juni]] [[lmo:30 06]] [[ln:30 ya sánzá ya motóbá]] [[lt:Birželio 30]] [[mk:30 јуни]] [[mr:जून ३०]] [[ms:30 Jun]] [[nap:30 'e giùgno]] [[nds-nl:30 juni]] [[new:जुन ३०]] [[nl:30 juni]] [[nn:30. juni]] [[no:30. juni]] [[nov:30 de june]] [[oc:30 de junh]] [[pam:Juniu 30]] [[pl:30 czerwca]] [[pt:30 de Junho]] [[ro:30 iunie]] [[ru:30 июня]] [[scn:30 di giugnu]] [[sco:30 Juin]] [[sh:30.6.]] [[simple:June 30]] [[sk:30. jún]] [[sl:30. junij]] [[sq:30 Qershor]] [[sr:30. јун]] [[su:30 Juni]] [[sv:30 juni]] [[sw:30 Juni]] [[te:జూన్ 30]] [[th:30 มิถุนายน]] [[tl:Hunyo 30]] [[tr:30 Haziran]] [[tt:30. Yün]] [[uk:30 червня]] [[vec:30 de giugno]] [[vi:30 tháng 6]] [[vls:30 juni]] [[wa:30 di djun]] [[war:Hunyo 30]] [[zh:6月30日]] 2239 14248 2004-07-15T09:19:55Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Cegerxwîn]] 2240 14249 2004-07-15T09:40:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[15'ê gelawêjê]] 2241 14250 2004-07-15T09:49:16Z Erdal Ronahi 2 2 Tîrmeh çû cihê 2'ê tîrmehê #REDIRECT [[2'ê tîrmehê]] 2242 61777 2006-12-26T19:24:56Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[sw:Karne ya 19]] <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 18'an]] | '''sedsala 19'an''' | [[sedsala 20'an]]<br> [[1801]] [[1802]] [[1803]] [[1804]] [[1805]] [[1806]] [[1807]] [[1808]] [[1809]] [[1810]]<br> [[1811]] [[1812]] [[1813]] [[1814]] [[1815]] [[1816]] [[1817]] [[1818]] [[1819]] [[1820]]<br> [[1821]] [[1822]] [[1823]] [[1824]] [[1825]] [[1826]] [[1827]] [[1828]] [[1829]] [[1830]]<br> [[1831]] [[1832]] [[1833]] [[1834]] [[1835]] [[1836]] [[1837]] [[1838]] [[1839]] [[1840]]<br> [[1841]] [[1842]] [[1843]] [[1844]] [[1845]] [[1846]] [[1847]] [[1848]] [[1849]] [[1850]]<br> [[1851]] [[1852]] [[1853]] [[1854]] [[1855]] [[1856]] [[1857]] [[1858]] [[1859]] [[1860]]<br> [[1861]] [[1862]] [[1863]] [[1864]] [[1865]] [[1866]] [[1867]] [[1868]] [[1869]] [[1870]]<br> [[1871]] [[1872]] [[1873]] [[1874]] [[1875]] [[1876]] [[1877]] [[1878]] [[1879]] [[1880]]<br> [[1881]] [[1882]] [[1883]] [[1884]] [[1885]] [[1886]] [[1887]] [[1888]] [[1889]] [[1890]]<br> [[1891]] [[1892]] [[1893]] [[1894]] [[1895]] [[1896]] [[1897]] [[1898]] [[1899]] [[1900]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:19de eeu]] [[als:19. Jahrhundert]] [[an:Sieglo XIX]] [[ar:قرن 19]] [[ast:Sieglu XIX]] [[az:XIX əsr]] [[be:19 стагодзьдзе]] [[bg:19 век]] [[br:XIXvet kantved]] [[bs:19. vijek]] [[ca:Segle XIX]] [[cs:19. století]] [[cv:XIX ĕмĕр]] [[cy:19eg ganrif]] [[da:19. århundrede]] [[de:19. Jahrhundert]] [[el:19ος αιώνας]] [[en:19th century]] [[eo:19-a jarcento]] [[es:Siglo XIX]] [[et:19. sajand]] [[eu:XIX. mendea]] [[fa:سده ۱۹ (میلادی)]] [[fi:1800-luku]] [[fo:19. øld]] [[fr:XIXe siècle]] [[fy:19e ieu]] [[ga:19ú haois]] [[gd:19mh Linn]] [[gl:Século XIX]] [[he:המאה ה-19]] [[hr:19. stoljeće]] [[hu:19. század]] [[hy:19-րդ դար]] [[id:Abad ke-19]] [[io:19ma yar-cento]] [[is:19. öldin]] [[it:XIX secolo]] [[ja:19世紀]] [[jv:Abad kaping 19]] [[ka:XIX საუკუნე]] [[ko:19세기]] [[ksh:19. Joohunndot]] [[kw:19ves kansblydhen]] [[la:Saeculum 19]] [[lb:19. Joerhonnert]] [[li:Negentiende iew]] [[lt:XIX amžius]] [[mi:Rautau 19]] [[mk:19 век]] [[nds:19. Johrhunnert]] [[nds-nl:19e eeuw]] [[nl:19e eeuw]] [[nn:1800-talet]] [[no:19. århundre]] [[nrm:XIXe s.]] [[oc:Sègle XIX]] [[os:XIX æнус]] [[pl:XIX wiek]] [[pt:Século XIX]] [[ro:Secolul XIX]] [[ru:XIX век]] [[ru-sib:19-о столетте]] [[scn:Sèculu XIX]] [[sh:19. vijek]] [[simple:19th century]] [[sk:19. storočie]] [[sl:19. stoletje]] [[sq:Shekulli XIX]] [[sr:19. век]] [[su:Abad ka-19]] [[sv:1800-talet]] [[sw:Karne ya 19]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 19]] [[tr:19. yüzyıl]] [[tt:19. yöz]] [[uk:19 століття]] [[vi:Thế kỷ 19]] [[wa:19inme sieke]] [[zh:19世纪]] [[zh-min-nan:19 sè-kí]] 2243 64626 2007-01-14T16:41:44Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fo:20. øld]] <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 19'an]] | '''sedsala 20'an''' | [[sedsala 21'an]]<br> [[1901]] [[1902]] [[1903]] [[1904]] [[1905]] [[1906]] [[1907]] [[1908]] [[1909]] [[1910]]<br> [[1911]] [[1912]] [[1913]] [[1914]] [[1915]] [[1916]] [[1917]] [[1918]] [[1919]] [[1920]]<br> [[1921]] [[1922]] [[1923]] [[1924]] [[1925]] [[1926]] [[1927]] [[1928]] [[1929]] [[1930]]<br> [[1931]] [[1932]] [[1933]] [[1934]] [[1935]] [[1936]] [[1937]] [[1938]] [[1939]] [[1940]]<br> [[1941]] [[1942]] [[1943]] [[1944]] [[1945]] [[1946]] [[1947]] [[1948]] [[1949]] [[1950]]<br> [[1951]] [[1952]] [[1953]] [[1954]] [[1955]] [[1956]] [[1957]] [[1958]] [[1959]] [[1960]]<br> [[1961]] [[1962]] [[1963]] [[1964]] [[1965]] [[1966]] [[1967]] [[1968]] [[1969]] [[1970]]<br> [[1971]] [[1972]] [[1973]] [[1974]] [[1975]] [[1976]] [[1977]] [[1978]] [[1979]] [[1980]]<br> [[1981]] [[1982]] [[1983]] [[1984]] [[1985]] [[1986]] [[1987]] [[1988]] [[1989]] [[1990]]<br> [[1991]] [[1992]] [[1993]] [[1994]] [[1995]] [[1996]] [[1997]] [[1998]] [[1999]] [[2000]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:20ste eeu]] [[als:20. Jahrhundert]] [[an:Sieglo XX]] [[ang:20e gēarhundred]] [[ar:قرن 20]] [[ast:Sieglu XX]] [[be:20 стагодзьдзе]] [[bg:20 век]] [[br:XXvet kantved]] [[bs:20. vijek]] [[ca:Segle XX]] [[cs:20. století]] [[cv:XX ĕмĕр]] [[da:20. århundrede]] [[de:20. Jahrhundert]] [[el:20ός αιώνας]] [[en:20th century]] [[eo:20-a jarcento]] [[es:Siglo XX]] [[et:20. sajand]] [[eu:XX. mendea]] [[fa:سده ۲۰ (میلادی)]] [[fi:1900-luku]] [[fo:20. øld]] [[fr:XXe siècle]] [[frp:XXiémo sièclo]] [[fy:20e ieu]] [[ga:20ú haois]] [[gd:20mh Linn]] [[gl:Século XX]] [[he:המאה ה-20]] [[hi:बीसवी शताब्दी]] [[hr:20. stoljeće]] [[hu:20. század]] [[hy:20-րդ դար]] [[id:Abad ke-20]] [[io:20ma yar-cento]] [[is:20. öldin]] [[it:XX secolo]] [[ja:20世紀]] [[jv:Abad kaping 20]] [[ko:20세기]] [[ksh:20. Joohunndot]] [[kw:20ves kansblydhen]] [[la:Saeculum 20]] [[lb:20. Joerhonnert]] [[li:Twintegste iew]] [[lt:XX amžius]] [[mi:Rautau 20]] [[mk:20 век]] [[nds:20. Johrhunnert]] [[nds-nl:20e ieuw]] [[nl:20e eeuw]] [[nn:1900-talet]] [[no:20. århundre]] [[nrm:XXe s.]] [[os:XX æнус]] [[pl:XX wiek]] [[pt:Século XX]] [[ro:Secolul XX]] [[ru:XX век]] [[ru-sib:20-о столетте]] [[scn:Sèculu XX]] [[sh:20. vijek]] [[simple:20th century]] [[sk:20. storočie]] [[sl:20. stoletje]] [[sq:Shekulli XX]] [[sr:20. век]] [[su:Abad ka-20]] [[sv:1900-talet]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 20]] [[tr:20. yüzyıl]] [[tt:20. yöz]] [[uk:20 століття]] [[ur:1900صبم]] [[vi:Thế kỷ 20]] [[wa:20inme sieke]] [[zh:20世纪]] [[zh-min-nan:20 sè-kí]] [[zh-yue:20世紀]] 2244 64625 2007-01-14T16:40:53Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fo:21. øld]] <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 20'an]] | '''sedsala 21'an''' | [[sedsala 22'an]]<br> [[2001]] [[2002]] [[2003]] [[2004]] [[2005]] [[2006]] [[2007]] [[2008]] [[2009]] [[2010]]<br> [[2011]] [[2012]] [[2013]] [[2014]] [[2015]] [[2016]] [[2017]] [[2018]] [[2019]] [[2020]]<br> [[2021]] [[2022]] [[2023]] [[2024]] [[2025]] [[2026]] [[2027]] [[2028]] [[2029]] [[2030]]<br> [[2031]] [[2032]] [[2033]] [[2034]] [[2035]] [[2036]] [[2037]] [[2038]] [[2039]] [[2040]]<br> [[2041]] [[2042]] [[2043]] [[2044]] [[2045]] [[2046]] [[2047]] [[2048]] [[2049]] [[2050]]<br> [[2051]] [[2052]] [[2053]] [[2054]] [[2055]] [[2056]] [[2057]] [[2058]] [[2059]] [[2060]]<br> [[2061]] [[2062]] [[2063]] [[2064]] [[2065]] [[2066]] [[2067]] [[2068]] [[2069]] [[2070]]<br> [[2071]] [[2072]] [[2073]] [[2074]] [[2075]] [[2076]] [[2077]] [[2078]] [[2079]] [[2080]]<br> [[2081]] [[2082]] [[2083]] [[2084]] [[2085]] [[2086]] [[2087]] [[2088]] [[2089]] [[2090]]<br> [[2091]] [[2092]] [[2093]] [[2094]] [[2095]] [[2096]] [[2097]] [[2098]] [[2099]] [[2100]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:21ste eeu]] [[als:21. Jahrhundert]] [[an:Sieglo XXI]] [[ast:Sieglu XXI]] [[be:21 стагодзьдзе]] [[bg:21 век]] [[br:XXIvet kantved]] [[bs:21. vijek]] [[ca:Segle XXI]] [[cs:21. století]] [[cv:XXI ĕмĕр]] [[cy:21ain ganrif]] [[da:21. århundrede]] [[de:21. Jahrhundert]] [[el:21ος αιώνας]] [[en:21st century]] [[eo:21-a jarcento]] [[es:Siglo XXI]] [[et:21. sajand]] [[eu:XXI. mendea]] [[fi:2000-luku]] [[fo:21. øld]] [[fr:XXIe siècle]] [[fy:21e ieu]] [[ga:21ú haois]] [[gd:21mh Linn]] [[gl:Século XXI]] [[he:המאה ה-21]] [[hr:21. stoljeće]] [[hu:21. század]] [[hy:21-րդ դար]] [[id:Abad ke-21]] [[io:21ma yar-cento]] [[is:21. öldin]] [[it:XXI secolo]] [[ja:21世紀]] [[jv:Abad kaping 21]] [[ko:21세기]] [[ksh:21. Joohunndot]] [[kw:21ns kansblydhen]] [[la:Saeculum 21]] [[lb:21. Joerhonnert]] [[li:Einentwintegste iew]] [[lt:XXI amžius]] [[mi:Rautau 21]] [[mk:21 век]] [[nds:21. Johrhunnert]] [[nds-nl:21e eeuw]] [[nl:21e eeuw]] [[nn:2000-talet]] [[no:21. århundre]] [[os:XXI æнус]] [[pl:XXI wiek]] [[pt:Século XXI]] [[ro:Secolul XXI]] [[ru:XXI век]] [[ru-sib:21-о столетте]] [[scn:Sèculu XXI]] [[simple:21st century]] [[sk:21. storočie]] [[sl:21. stoletje]] [[sq:Shekulli XXI]] [[sr:21. век]] [[su:Abad ka-21]] [[sv:2000-talet]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 21]] [[tr:21. yüzyıl]] [[tt:21. yöz]] [[uk:21 століття]] [[ur:2000صبم]] [[vi:Thế kỷ 21]] [[wa:21inme sieke]] [[zh:21世纪]] [[zh-min-nan:21 sè-kí]] [[zh-yue:21世紀]] 2245 61775 2006-12-26T19:19:46Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:18e eeuw]] <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 17'an]] | '''sedsala 18'an''' | [[sedsala 19'an]]<br> [[1701]] [[1702]] [[1703]] [[1704]] [[1705]] [[1706]] [[1707]] [[1708]] [[1709]] [[1710]]<br> [[1711]] [[1712]] [[1713]] [[1714]] [[1715]] [[1716]] [[1717]] [[1718]] [[1719]] [[1720]]<br> [[1721]] [[1722]] [[1723]] [[1724]] [[1725]] [[1726]] [[1727]] [[1728]] [[1729]] [[1730]]<br> [[1731]] [[1732]] [[1733]] [[1734]] [[1735]] [[1736]] [[1737]] [[1738]] [[1739]] [[1740]]<br> [[1741]] [[1742]] [[1743]] [[1744]] [[1745]] [[1746]] [[1747]] [[1748]] [[1749]] [[1750]]<br> [[1751]] [[1752]] [[1753]] [[1754]] [[1755]] [[1756]] [[1757]] [[1758]] [[1759]] [[1760]]<br> [[1761]] [[1762]] [[1763]] [[1764]] [[1765]] [[1766]] [[1767]] [[1768]] [[1769]] [[1770]]<br> [[1771]] [[1772]] [[1773]] [[1774]] [[1775]] [[1776]] [[1777]] [[1778]] [[1779]] [[1780]]<br> [[1781]] [[1782]] [[1783]] [[1784]] [[1785]] [[1786]] [[1787]] [[1788]] [[1789]] [[1790]]<br> [[1791]] [[1792]] [[1793]] [[1794]] [[1795]] [[1796]] [[1797]] [[1798]] [[1799]] [[1800]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:18de eeu]] [[als:18. Jahrhundert]] [[an:Sieglo XVIII]] [[ar:قرن 18]] [[ast:Sieglu XVIII]] [[az:XVIII əsr]] [[be:18 стагодзьдзе]] [[bg:18 век]] [[br:XVIIIvet kantved]] [[bs:18. vijek]] [[ca:Segle XVIII]] [[cs:18. století]] [[cv:XVIII ĕмĕр]] [[cy:18fed ganrif]] [[da:18. århundrede]] [[de:18. Jahrhundert]] [[el:18ος αιώνας]] [[en:18th century]] [[eo:18-a jarcento]] [[es:Siglo XVIII]] [[et:18. sajand]] [[eu:XVIII. mendea]] [[fa:سده ۱۸ (میلادی)]] [[fi:1700-luku]] [[fo:18. øld]] [[fr:XVIIIe siècle]] [[fy:18e ieu]] [[ga:18ú haois]] [[gd:18mh Linn]] [[gl:Século XVIII]] [[he:המאה ה-18]] [[hr:18. stoljeće]] [[hu:18. század]] [[hy:18-րդ դար]] [[id:Abad ke-18]] [[io:18ma yar-cento]] [[is:18. öldin]] [[it:XVIII secolo]] [[ja:18世紀]] [[ka:XVIII საუკუნე]] [[ko:18세기]] [[ksh:18. Joohunndot]] [[kw:18ves kansblydhen]] [[la:Saeculum 18]] [[lb:18. Joerhonnert]] [[li:Achtiende iew]] [[lt:XVIII amžius]] [[mi:Rautau 18]] [[mk:18 век]] [[nds:18. Johrhunnert]] [[nds-nl:18e eeuw]] [[nl:18e eeuw]] [[nn:1700-talet]] [[no:18. århundre]] [[nrm:XVIIIe s.]] [[oc:Sègle XVIII]] [[os:XVIII æнус]] [[pl:XVIII wiek]] [[pt:Século XVIII]] [[ro:Secolul XVIII]] [[ru:XVIII век]] [[ru-sib:18-о столетте]] [[scn:Sèculu XVIII]] [[simple:18th century]] [[sk:18. storočie]] [[sl:18. stoletje]] [[sq:Shekulli XVIII]] [[sr:18. век]] [[sv:1700-talet]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 18]] [[tr:18. yüzyıl]] [[tt:18. yöz]] [[uk:18 століття]] [[vi:Thế kỷ 18]] [[wa:18inme sieke]] [[zh:18世纪]] 2246 67131 2007-01-30T10:16:53Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: am, az, br, co, frp, fur, ht, ilo, nah, nds-nl, new, pam, pdc, tk, vi, zh-min-nan مسح: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1979]] | [[1980]] | [[1981]] | [[1982]] | [[1983]] | '''1984''' | [[1985]] | [[1986]] | [[1987]] | [[1988]] | [[1989]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === *[[15'ê gelawêjê]] - Bi êrîşên li [[Şemzînan]] û [[Eruh]] [[tekoşîna çekdarî]] a [[PKK]]ê dest pê kir. == Zayîn == * [[20'ê berfanbarê]]: [[Stanley Milgram]] hate dinê == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1984]] [[am:1984 እ.ኤ.አ.]] [[an:1984]] [[ar:1984]] [[ast:1984]] [[av:1984]] [[az:1984]] [[be:1984]] [[bg:1984]] [[br:1984 (bloaz)]] [[bs:1984]] [[ca:1984]] [[co:1984]] [[cs:1984]] [[csb:1984]] [[cv:1984]] [[cy:1984]] [[da:1984]] [[de:1984]] [[el:1984]] [[en:1984]] [[eo:1984]] [[es:1984]] [[et:1984]] [[eu:1984]] [[fi:1984]] [[fo:1984]] [[fr:1984]] [[frp:1984]] [[fur:1984]] [[fy:1984]] [[ga:1984]] [[gd:1984]] [[gl:1984]] [[he:1984]] [[hr:1984]] [[ht:1984 (almanak gregoryen)]] [[hu:1984]] [[hy:1984]] [[ia:1984]] [[id:1984]] [[ilo:1984]] [[io:1984]] [[is:1984]] [[it:1984]] [[ja:1984年]] [[ka:1984]] [[kn:೧೯೮೪]] [[ko:1984년]] [[ksh:Joohr 1984]] [[kw:1984]] [[la:1984]] [[lb:1984]] [[lmo:1984]] [[lt:1984]] [[mk:1984]] [[ms:1984]] [[nah:1984]] [[nap:1984]] [[nds-nl:1984]] [[new:ई सं १९८४]] [[nl:1984]] [[nn:1984]] [[no:1984]] [[nrm:1984]] [[oc:1984]] [[os:1984]] [[pam:1984]] [[pdc:1984]] [[pl:1984]] [[pt:1984]] [[ro:1984]] [[ru:1984 год]] [[ru-sib:1984]] [[scn:1984]] [[se:1984]] [[simple:1984]] [[sk:1984]] [[sl:1984]] [[sq:1984]] [[sr:1984]] [[sv:1984]] [[sw:1984]] [[ta:1984]] [[te:1984]] [[tg:1984]] [[th:พ.ศ. 2527]] [[tk:1984]] [[tl:1984]] [[tr:1984]] [[tt:1984]] [[uk:1984]] [[uz:1984]] [[vec:1984]] [[vi:1984]] [[wa:1984]] [[zh:1984年]] [[zh-min-nan:1984 nî]] 2247 60437 2006-12-15T02:58:54Z Erdal Ronahi 2 malper '''Zanîngeha Silêmanî''' nêzîkî 8000 hezar xwendekarên wê hene. Ji 8000 hezar xwendekar ji 54% [[keç]] in û yên din jî [[xort]] in. Di zanîngehê de 18 collage, 54 beş hene û 320 [[mamoste]], endamên hîndekariyê hene. [[Pirtûkxane|Pirtûkxana]] Zanîngeha Silêmaniyê gelek dewlemend e. == Lînk == * [http://www.univsul.com/ Malpera zanîngehê] {{kurt}} [[Kategorî:Zanîngeh|Silêmanî]] 2248 14257 2005-06-16T12:58:35Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Amed tigris.jpg|right|framed|Amed Tîgrîs]] '''Amed Tîgrîs''' [[nivîskar]] û mamosteyê [[zimanê kurdî]] ye. Amed Tîgrîs di sala [[1948]]an de(lê li gor qeyda nifûsê di sala 1946 an de) li [[Licê]] hatiye dinê. Ew ji taxa Qerehesen ji goma Xicîgan e. Tîgrîs li Licê dibistana sereta û li Erxaniyê jî dibistana mamostetiyê xwendiye. Piştî dibistana mamostetiyê, çend sal li gundên [[Cinezûr]] û [[Şêxana]] Licê mamostetî kiriye. Licî, Amed Tîgrîs bi navê Mekî Xoce nas dikin. Tîgrîs di avakirina komela mamosteyan [[TÖB-DER]]'a Licê de cîh girtiye, demekê serokatî û nûnertiya wê kiriye. A. Tîgrîs di sala [[1980]]î de derketiye derveyî welêt û li Stockholmê bi cîh bûye. Ew ji 1984 an vir ve li Stockholmê di dibistanên swêdî de mamostetiya kurdî dike. Di xebatên xwe yên rêxistinî û polîtîk de bi awayekî aktîv pêşî bi [[TKP]] û piştre jî bi [[DDKD]] re xebitiye. Dûvre dest ji karê rêxistinî û siyasî berdaye û bi kar û barê ziman û wêje re mijûl bûye. Heta niha ji bîstî bêtir pirtûkên wî hatine çap kirin. Di warê çand û wêje de alîkariya bizava netewî, dem û dezgehên çandî kiriye. Demeke serokatiya Înstîtûya kurdî ya li Stockholmê kiriye. Tîgrîs di [[Med-TV|Med]] û [[Medya TV]] de bi navên "Rojbaş mamoste", "Dibistana kurdî" û "Xwendegeha kurdî" bernameyên hînkirin û perwerdeyî amade kiriye. Ji derî mamostetî û nivîsîna pirtûkên dersê, xebatên wî yên li ser ziman, edebiyat û kulturê jî hene. Ji zimanê tirkî û swêdî çend berhem wergerandiye kurdî. Di kovar û rojnameyên wek [[Berbang]], [[Armanc]], [[Hêviya Gel]], [[Kurdistan Press]], [[Avaşîn]], [[Welat]], [[Welatê me]], [[Azadiya Welat]], [[Hîwa]] û [[Bîrnebûnê]] de meqalên wî hatine weşandin û redaksiyonên hinekan de cîh kirtiye. Du lawên wî hene, navê yê mezin Evîndar û yê biçûk jî Rizgar e. ==Berhem == '''Pirtûkên wî yên arzî:''' *Navên kurdî-1990, Nîşan û dawet-1991, PKK û Başûrê Biçûk-1994,Gotinên Pêşiyan-2001, Pêşkît û Parkît-2001 '''Pirtûkên wî yên hevkarî:''' *Em Bixwînin-1986, *Em Binivîsîn-1986, *Em Bixwînin-2-1989, *Ken û girîn-1989, *Dîroka Kurd û Kurdistanê-1990, *Kurterastî-1991, *Şerê Kendavê-1992, *Cografya Kurdistanê-1993, *Şagird diçin dibistanê-2004 '''Wergerên wî yên arzî:''' *[[Çelenga Jinan Hevala Zîlan]]-1996, *[[Perspektîv]], Abdullah Ocalan-1996, *Ji Xelatgirên Nobelê çîrokên ciwanan-2002, *Du Heval,L.Tolstoy-2002, *Çêlepisîk Tiştanokan dizane-2003, *Manga Sor hidikşe ser darê-2005 '''Wergerên wî yên bi hevkarî:''' *Çend gotin li ser ronakbîrên kurd,Îsmaîl Beşîkçî-1991, *Manga Sor paqijiyê dike-2004, *[[Ansîklopediya zarokan]]-2004, '''Yên li ber çapê:''' * [[Biwêjên kurdî]] * [[Licê]] '''Yên ku bûne e-pirtûk''' *[[Parkit]] == Lînkên derve == *[http://members.chello.se/amedtigris/ Malpera Amed Tîgrîs] [[Category:Nivîskar|Tîgrîs, Amed]] 2249 14258 2004-07-15T11:39:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Amed Tîgrîs]] 2250 14259 2004-07-15T11:46:41Z Erdal Ronahi 2 Amed Tîgrîs, ji malpera Amed Tîgrîs Amed Tîgrîs, ji malpera Amed Tîgrîs 2251 55043 2006-11-02T12:56:03Z Soman 634 [[Image:Shp.jpg|right|framed|SHP]] '''Sosyal Demokrat Halk Partisi''' (Partiya Komalî Demokrata Gel) partiyeke siyasî ye ku di [[Tirkiyê]] de çalak e. Di [[hilbijartinên heremî yên sala 2004'an]] de SHP %5.10 ji dengan stand. *Serokê SHP: [[Murat Karayalçın]] *Nivîsevan: [[Cafer Yüksel]] *Mêjûya avakirina partiyê: 2002 [[Category:Partî (Tirkiye)]] [[en:Social Democratic People's Party (Turkey)]] [[fr:Sosyaldemokrat Halk Partisi]] 2252 14261 2004-07-15T14:08:41Z Erdal Ronahi 2 SHP çû cihê Sosyal Demokrat Halk Partisi #REDIRECT [[Sosyal Demokrat Halk Partisi]] 2253 14262 2004-07-15T14:13:32Z Erdal Ronahi 2 SHP, ji shp.org.tr SHP, ji shp.org.tr 2254 49365 2006-10-06T10:14:19Z Erdal Ronahi 2 '''Hozan Canê''' stranbêjeke kurd e. Canê di sala 1969an de li bajarê [[Erzerom]] navca [[Qereyaziyê]] hatiye dinê. Dibistana serete jî, li heman navcê xelaskiriye. Ew dibistana navendî li bajarê Edenê qedand. Piştî wê jiyana wî ê muzîkê destpêkir. Di dibistana ASM û [[Arîf Sağ]] de, bi alîkariya mamoste [[Ferqîn Şiyar]] û [[Kazim Bora]], sê salan dersa deng û stranbêjiyê girt. Ji bo kaseta xwe ya yekem, di studyo ASM de xebitî. Mereq û heskirina muzîkê di dilê wî de, hê ji piçûktayiyê ve destpêkiribû. Hozan Canê di wan deman de guhdariya [[Radyoya Erîwanê]] dikir. Kêfa wî pir ji stranên [[Meryem Xan]], [[Eyşe Şan]] û [[Şakiro]] re dihat. Ew bi hunermenden mezin re Eyşe Şan û Şakiro'ra xebitî. Daxwaza wî ya yî ew bû ku bibê hunermendeke mezin wek Meryem Xan. Mîna wê stranên Kurdî bistirandin, bêje û rêya wan hunermendên bisopînim. Piştî xebata sê mehan li studyo ASM ê, li ser navê "Rê Waye, lê lê lê Dayê" bi rêya Fîrma Ataman kaseta wî a yekemîn derket hole. Li du viya, kaseta "Hozanê Kurdî" derket. Di bin zor û zehmetên li Tirkiyê, ligel van xebatên kasetan wî, konseren jî cêdikir. Ji ber van xebatan ji, polêsên Tirk her tim Hozan Canê dawetê qereqolan dikirin, şkence û zehmetî didan kisandin. Herwiha, di konsereke xwe hatî girtin û birîndarkirin. Ji bo ku derfetên xebata hunerî nemabû, mejbûr mam derketî derveyî welat. Xebata wî ê muzîkê li [[Almanya]], di bin banê [[Akademiya Çand û Hunera Kurdî]] de domkir. Piştî çend salan, bi rêya [[Kom Muzîkê]], kaseteke bi navê "[[Esqa Welat]]" derxist. Kaseta wî a pençemîn di studyo D&D Sound Production GbR de, bi navê "[[Wezîrê Min]]" derket. == Berhem == * [[Rê Waye, lê lê lê Dayê]] * [[Hozanê Kurdî]] * [[Esqa Welat]] * [[Wezîrê Min]] == Giredankên derve == * [http://www.hozancane.com/kurdish.htm Malpera Hozan Canê] [[Category:Stranbêj]] 2255 38076 2006-08-11T13:58:06Z Luqman 401 [[Image:KemalPir.jpg|framed|Kemal Pîr]] '''Kemal Pîr''' (1952-7.9.1982) yek ji damezirinerên [[Partiya Karkerên Kurdistan]]ê ye. Kemal Pîr di [[rojiya mirinê ya 14'ê tîrmehê]] di [[zîndana Amedê]] de şehîd ket. [[Kemal Pîr]], di sala 1952an de li navçeya Gümüşhane Torulê li gundê Güzelolukê hate dinê. Dibistana lîseyê li Samsunê qedand, paşê di sala 1970an de li Enqerê derbasî Fakûlteya Dîrok-Cografya û Ziman bû. Di yekemîn koma navendî ya PKKê cîh girt. Di sala 1977an de li Enqerê hate binçavkirin û paşê hate girtin. Li girtîgeha Ordu-Ulubeyê di payîza 1977an de fîrar kir û ji dîsa hate girtin. Lê belê li girtîgeha Rihayê dîsa fîrar kir. Di sala 1980an de dema ku dîsa hate girtin, di îşkenceyên mezin re hate derbaskirin û piştî lêpirsînê ew şandin girtîgeha leşkerî ya Amedê. Ji kadroyên sereke yên PKKê Kemal Pîr, li girtîgeha leşkerî ya Amedê, ji bo protestokirina zext û zoriyan di rojiya mirinê de ku roja [[14 Tîrmeh]]a [[1982]]an de destpêkiribû, di 52emîn roja [[rojiya mirinê]] ango di 7 Îlona 1982an de jiyana xwe ji dest da. == Lînkên derve == *[http://www.emkine.dk/htdocs/html/sehitler.htm Em kîne?] (bi tirkî) [[Category:Şoreşger|Pîr, Kemal]][[Category:Şehîd|Pîr, Kemal]] 2256 62962 2007-01-04T00:31:36Z 85.102.205.50 /* Xebatên Di Warê Edebiyatê De */ [[Image:Rezantovjin.JPG|right|framed|Rêzan Tovjîn]] '''Rêzan Tovjîn''' di sala [[1978]]'an de li [[Dêrika Çiyayê Mazî]] hate dinê. Dibistana seretayî li gundê Xerabreşkê yê girêdayî Dêrikê (Mêrdîn), dibistana navîn li gundê Hêşeriyê yê girêdayî Qoserê (Mêrdîn) kuta kir. Dibistana Amadehiyê jî li navenda [[Mêrdîn]] xwend. Lê ji ber ku wê demê di rojnameya [[Ozgur Gundem]] de dixebitî carekê hate binçavkirin û cara duyem bi angaşta ku endamê [[PKK]]'ê ye hate girtin. Tovjîn 12 sal û 6 meh seza girt. Di girtîgeha Mêrdîn de nêzîkî 2 salan raza. Dûvre ew rakirin girtîgeha [[Trabzon]]ê ku li ber [[Behra Reş]] e. Piştî ku 4 salan jî li wir raza, ew rakirin girtîgeha Mehsertê ya navçeya Mêrdîn. Tovjîn 6 mehan jî li wir raza û ji sedema ku dema hatibû girtin 17 salî bû, hate berdan. =Xebat= Di sala 1995'an de dest bi nûçegihaniya kurdî kir ji bo rojnameya [[Welatê Me]] ku wê demê heftane dihate weşan. Piştî ku hate girtin jî têkiliya xwe ya bi kurdî re xurtir kir. Di girtîgehan de ji bo kovarên girtiyan nivîsî. Li Mêrdîn "[[Raperîn]]" û li Trabzonê [[Çanda Berxwedan]]. Ev kovar bi tîpnivîsê dihatin amadekirin û bi tenê 9-10 hejmar çap dibûn. Piştî girtîgehê li [[Qoser]]a (Mêrdîn) "[[Atolyeya Wêjeya Kurdî]]" bi armanca nirxandina wêjeya kurdî (15 Gelawêj 2003) vekir. Di heman rojê de malperek jî bi armanca pêşxistina nirxandina wêjeya kurdî (www.nirxandin.com) vekir. [[Nirxandin.com]] yekemîn û tekane malpera rexnegirî, danasîn û nirxandina wêjeya kurdî bû. Wî bi riya Atolyeya Wêjeya Kurdî û malpera Nirxandin gelek pirtûkên kurteçîrokên kurdî nirxand. Di 5'ê meha Adarê de perwerdeyên Atolyeyê qedand û Atolyeya Wêjeya Kurdî girt û derbasî rojnameya [[Azadiya Welat]] a heftane bû, ku navenda wê li [[Amed]]ê bû. Di rojnameyê de dest bi edîtoriya beşa Çand û Hunerê û beşa Zarokan kir. Di meha Gelawêja 2004 de bi beşdariya 11 nivîskarên kurd dest bi xebata [[Kovara W]] kir. Kovara W yekemîn û tekane kovar e ku li bakur bi Înisiyatifîa Nivîskarên Kurd hate derxistin. Hejmara yekemîn a kovarê di 1'ê rezbera 2004'an de derket. Di avakirina [[Pena Kurd a Amedê]] de cih girt û ji bo ev sazî bibe endamê PEN a Navnetewî hewl da. Di kongreya yekemîn a awarte ya vê saziyê de wekî endamê rêveberiyê hate hilbijartin. Di rêveberiyê de berdevkiya çapemeniyê, hesabgirî, berpirsiyariya lijneya ziman û wergerê û sekreterî kir. Di 26'ê avrêla 2005'an de pergala serokatiyê hate rakirin û Tovjîn wekî Berdevkê Demê yê komeleyê hate hilbijartin. Di Berfanbara 2005'an de ji vê peywira xwe îstifa kir. Di avakirina Komeleya Lêkolîn û Pêşxistina Çand û Ziman (Karger) de cih girt. Vê komeleyê di Berfanbara 2005'an de yekemîn Kovara komputergerî bi navê [[Kovara Pckurd]] derxist û hejmara yekemîn wekî ceribandin weşand. Bi riya Kargerê hewl da ku xebatên komputergeriya kurdî bi pêş bixe, digel [[Koma Pckurd]]. ==Xebatên Di Warê Komputerê De== Wî [[gerok]]a [[Opera (gerok)|Opera]] û [[Avant Browser]], [[script]]a [[PostNuke]], skrîpta [[Mambo]], [[Joomla]], [[Php-Fusion]], [[anti-spyware]] a [[Winpooch]] û [[Ad-aware]], bernameya edîtorî [[PSPad]] û bernameya [[FTP]]'ê [[FileZilla]] cara yekemîn wergerand kurdî û bi van xebatên xwe di nav [[Koma PcKurd]] de cih girt. Edîtoriya yekemîn kovara komputerî û înternetê [[PCKURD_(Kovar)|Kovara Pc Kurd]] kir. Wî ji bo desteka kampanyaya [[Linux a Kurdî]] 4 dosiyên Linuxê '''mdkonline-ku''' , '''gtk+mdk-ku''' , '''drakcronat-ku''', '''rfbdrake-ku''' û '''xmms-ku''' bi kurdî amade kir û radestî koordînatorê kampanyayê kir. Digel [[Erdal Ronahî]] û [[Rizoyê Xerzî]] bernameya [[Abiword]] wergerand kurdî. Her wisa wî cara yekem [[Squirrel Mail]] wergerand kurdî. Di warê komputergeriya kurdî de gelek e-pirtûk nivîsand. Çend ji van e-pirtûkan jî ev in: * Di Localhostê de Sazkirina Joomla * Di Localhostê de Rêveberiya Joomla * Li ser Pêşkêşker Sazkirina Joomla * Li ser Pêşkêşker Rêveberiya Joomla * Sazkirin û Bikaranîna PDFCreator [[Category:Nivîskar|Tovjîn, Rêzan]][[Category:Wergêr|Tovjîn, Rêzan]] 2257 19139 2005-09-14T14:54:39Z Semikanireş 264 Sevgili Hüseyin, Şu an yanımda Karbaşanlı'lardan Servet Baran var. Dayısı Kerim Yıldız'dan bahsediyorduk. Seni anlattım ona. Senin gençliğine benziyordu. Resmini görmek istedi Bu adresi verdi belkide burada olur dedi ve bulduk. Kayıtlı üyesi olup bir şeyler yazmak istedim sana. Gerçi böyle bir sitede seninle kendi dilimizde yazışmam daha güzel olurdu ama ne yazıkki olmadı. Sorumlusu rahmetli babam demeye dilim varmıyor. Çok güzel bir şahsiyetti ama sistemin çarkları arasında bizim farkında olmadan değişimimize göz yumdu. Talihsizlik... Tabii bu sadece dil konusunda. Yoksa dört dörtlük bir insan olduğunu benden daha çok sen biliyorsun. Eşin nasıl, amcamlar nasıllar... Sizin haberinizi yapacak site kapandığı için haberiniz yapılamadı. ( capakcur.com ) Umarım msj ulaşır. Kendine iyi bak. Bingöl'den selam ve sevgilerle... S.Karaarslan 2258 14267 2005-02-01T20:43:01Z Erdal Ronahi 2 *Berga [[Anatomiya Bedena Mirovan (pirtûk)]] a [[Hüseyin Bektaş]] *ISBN 975-7011-32-0 2259 26125 2006-01-29T20:25:48Z 85.102.202.43 [[Image:Anatomi.jpg|right|thumb|Berg]] '''Anatomiya Bedena Mirovan''' pirtûkeke ku Doç. Dr. [[Hüseyin Bektaş]] ser [[anatomî|anatomiyê]] nivîsand. ''Anatomiya Bedena Mirovan'' di sala [[2004]]'an de di [[Weşanên Deng]] de derket. Pirtuk bingehên ilma anatomî bi 51 şikil û şanan dide naskirin. Ew pirtuka ne ji bo zaningehên li ser ilmê bijijkîye. Lê ji ber kû bi zimaneki zelal hatîye nivîsandin zarokên dibistan navberî, zarokên dibistanên jorin, beşdarên qursên kurdî li welat û derwayîyê welat û hemu kesen kû [[zimanê kurdî]] dixwazin hînbibin dikarin bi wê pirtukê bixebitin. Gotarên ji vê pirtûkê: *[[Anatomî]] *[[organên mirovan]] ==ISBN== *ISBN 975-7011-32-0 {{Sîstemên organan}} [[Category:Pirtûk]] [[Category:Zanist]] 2260 14269 2004-09-27T17:00:22Z RezanTovjin 60 [[Image:Huseyinbektas.jpg|right|thumb|Hüseyin Bektaş]] '''Hüseyin Bektaş''' doktorekî kurd û nivîskarê pirtûkeke ser anatomiyê ye. Doç. Dr. Hüseyin Bektaş li sala [[1961]] li [[Kurdistana bakur]] li [[Lîçik]] (Kaynarpınar) hatîye dinê. Li [[Kanîreş|Kanireşê]] li hêla bajarê [[Cewaxçur|Cewaxçurê]] lîse xwend. Piştî xwendina Lîsê, derket derveyî welêt û li [[Elmanya federal]] da li ser îlmê bijîşkî xwend. Di sala [[1990]] da fakûlte qedand û niha li nexweşxana zanîngeha [[Hannover]] da li ser bêrê [[cerahî]] û [[naqîlkirina organa]] wek [[doçent]] dixebite. Bektaş nivîskarê pirtûka ''[[Anatomiya Bedena Mirovan]]'' e ku di sala [[2004]]'an de derket. [[Category:Zanyar|Bektaş, Hüseyin]] 2261 62159 2006-12-29T20:47:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sw:Category:Wanasayansi]] [[Category:Li gorî kar û pîşeyê kes]] [[ar:تصنيف:علماء]] [[be:Катэгорыя:Вучоныя]] [[bg:Категория:Учени]] [[ca:Categoria:Científics]] [[cs:Kategorie:Vědci]] [[cy:Categori:Gwyddonwyr]] [[da:Kategori:Videnskabsfolk]] [[de:Kategorie:Wissenschaftler]] [[en:Category:Scientists]] [[eo:Kategorio:Sciencistoj]] [[es:Categoría:Científicos]] [[eu:Kategoria:Zientzialariak]] [[fr:Catégorie:Scientifique]] [[hu:Kategória:Tudósok]] [[ia:Categoria:Scientistas]] [[id:Kategori:Ilmuwan]] [[it:Categoria:Scienziati]] [[ja:Category:科学者]] [[ka:კატეგორია:მეცნიერები]] [[ko:분류:과학자]] [[la:Categoria:Viri Scientiae]] [[lb:Category:Wëssenschaftler]] [[lt:Kategorija:Mokslininkai]] [[lv:Kategorija:Zinātnieki]] [[ms:Kategori:Ahli sains]] [[nl:Categorie:Wetenschapper]] [[no:Kategori:Forskere]] [[oc:Categoria:Scientific]] [[os:Категори:Ахуыргæндтæ]] [[pl:Kategoria:Naukowcy]] [[pt:Categoria:Cientistas]] [[ro:Categorie:Oameni de ştiinţă]] [[ru:Категория:Учёные]] [[simple:Category:Scientists]] [[sr:Категорија:Научници]] [[sv:Kategori:Vetenskapspersonligheter]] [[sw:Category:Wanasayansi]] [[th:หมวดหมู่:นักวิทยาศาสตร์]] [[tr:Kategori:Bilim adamları]] [[uk:Категорія:Науковці]] [[vi:Thể loại:Nhà khoa học]] [[zh:Category:科学家]] [[zh-min-nan:Category:Kho-ha̍k-ka]] 2263 37332 2006-08-03T01:18:40Z YurikBot 242 robot Adding: [[en:Qedrîcan]] [[Image:Qedrican.jpg|right|framed|Qedrîcan]] Helbestvanê Kurd '''Qedrîcan''', ango, '''Qedrî Can''' bi navê "Abdulqadir Can" li [[Dêrika Çiyayê Mazî]] --girêdayê Mêrdînê-- di sala 1911 da hate cîhanê. Di piçûkahiya xwe de '''Qedrî Can''' wek "Qedrî" dihat naskirin. Ji zarokahiya xwe de '''Qedrî Can''' pir xwedî şans bû ku bavê wî --ku bi kurtahî wek "Cano" tê naskirin-- di zanîna hêjatiya xwendinê bû kurê şand xwendinê. Di dibistanê de '''Qedrî Can''' xwendevanekî pir pêşketî û baş bû, bi taybetî di mijara hejmaran da (Matêmatîk). Piştî dibistana destpêk, dibistana navîn û bilind "Cano" kurê xwe şand Zanîstan a Mamhosteyan ya Konyayê. Di wan salan de '''Qedrî Can''' welatparêziya xwe hîn xurttir kir û navê xwe xist îsteya dewleta Tirkan ya reş. Ji bo '''Qedrî Can''' tenê du çare ma bû: 1) yan mirin 2) yan revandin. '''Qedrî Can''' ji Dewleta Tirk --bi riya Antakyayê-- reviya çû Sûriyê. Piştî revînê, '''Qedrî Can''' nema dikaribû vegere welatê xwe, cihê zayîn ê xwe Dêrika Çiya yê Mazî. Bavê xwe "Cano" --ku pir girêdayî hev bubûn-- nema didît. Ew yek ji helbestvan ên herî mezin ên gelê Kurd bû. '''Qedrî Can''' wek bavê '''helbest a nûjen a Kurdî''' (helbest a tor ê nû) tê naskirin. Wî bi nivîsoka xwe di zaraveya Kurdî ya Kurmancî dinîvisand. Yek ji helbest ên wî ya herî bi nav û deng '''Gula Sor''' bi destê Hozan ê gelê Kurd Ciwan Haco hat beste kirin. Lê '''Qedrî Can''' ne tenê helbestvan bû, helbestvanî tenê yek ji xebat ên wî yên pirhejmarî bû. Navê wî rewşenbîriya xwe tê bîranîn. '''Qedrî Can''' rewşenbîr, ronakbîr, zana, helbestvan, wergervan û polîtîkavan bû. '''Qedrî Can''' li hember qedexe û zorî yên dewleta Sûrî dersên Kurdî dida xwendevan xwe yên dibistanê. Dema ku mirov li rûpel ên Rojname yan Kovar ên "[[Hawar]]", "[[Ronahî]]" û "[[Roja Nû]]" binêre, xebat ên '''Qedrîcan''' tên dîtin. Dema ku li Konyaye dixwend pir nakokî di nav mêjiyê wî de çêdibin. Jiyaneke bi xirecir li ber çavên wî ket. Xwest ku xwe binase, li binyada xwe, çand û dîroka xwe vekole. Kete nav lêkolîn û lêgerînên dû dirêj. Dema ku di betlaneya havînê de dihate gund, gelek xort li dora xwe vedihewandin. Ji wan re qala azadiyê û welêt dikir. Keça '''Qedrî Can''', '''Şêrîn Can''' ku li Sûriyê bijîşkiyê dikir ji bo bavê xwe dibêje, "Dema ku havinê ew dihate Dêrikê xort didan dûv xwe û li nav rezan diciviyan. Kêlik diçikandin û berik bera wê didan". Dema ku dewlet bi xesletê Qedrîcan dihese dikeve pey şopa wî. Qedrîcan dinêre ku tevgera Şêx Seîd têk çûye. Çi rewşenbîr û welatparêz hene an têne girtin an jî kuştin. Ew jî dev ji dibistanê berdide, tevî Reşoyê Dêrikî û çend hevalên din biryar didin ku binxet bibin. Li nêzî tixûb Qedrîcan û bavê xwe hev û dû dibînin. Qedrîcan rewşê dibêje û ji bavê xwe re dibêje ku ew dê rojekê welêt rizgar bikin wê çaxê welat dê pir xweş be û ew jî dê vegerin. Bavê wî nikare wî ji bo ku neçe îkna bike. Qedrîcan berê xwe dide Şamê û di nav bilbilên Şadî yên ku her tim li dûrî gulistanê dixwînin û keserkûr in de cih digre. Beriya ku wefat bike, gelek name ji lêzimên xwe re şandine. Gotiye min pir bêriya welêt kiriye û ez dê rojekê vegerim. Lê mixabin ev xwesteka wî bi cih ne hatiye. == Helbestvaniya Wî == Em dikarin bibêjin ku Qedrîcan pêşengê helbestvani ya Kurdî ya pêşeroj a ku bê cêwî û bêbersiv hatiye nivîsin e. Li gorî wê heyamê şiîrên ku nivîsîne gelekî bedew, pêşketî û nûjen in. Em dikarin şiîrên wî bidine ber ên şaîrên wê heyamê yên hemden. '''GULA SOR''' Gula sor Hil bû jor, Bîn da dor, Gula sor... Gula sor Em lê dor Bicivin Bîn bikin Dor bi dor Lihevhatîbûn tor a helbest a nû ye. Hem drûv û hem jî naverok nû ye. Sor hem rengek ku Kurd jê hez dikin e, hem jî ala sosyalîzmê bi bîr tîne. Weke remzekê ye. Qedrîcan Lewma ew bikar aniye. Di vê şîîrê de ramana înternasyonalîzmê heye. Helbestvan, di wê baweriyê de ye ku rojekê gula sor dê li hemû cîhanê were hejandin. ==Begê Axirzeman== Dostê min...! Dijminê postê min... Ew zenbila tu pê hatî, Nema datê ji ezman Benê wê riziya Li nava rê qetiya “ket... Weke ku dixuye bêhna lîvbaziyê ji şiîra wî difure. Hemdemê wî [[Mayakovskî]] û [[Nazim Hîkmet]] jî şiîrê bi vî awayî nivîsîne. Di şiîra xwe de hiciv bi kar aniye. Bîr û baweriyên batil bi şêweyeke zimanşêrîn rexne kirine. Nemrûdê biçûk Me bi agir ditirsîne, Pif.... meşka vala Ey kevnare yê sala Baweriya dilê me Ji îmana Ibrahîm bêtire Ne kêmtire... Ku mirov li tevahiya vê şiîrê dinere bîr û baweriyeke ku bi hindik ronakbîr û nivîskarên wê demê re hebû li nik Qedrîcan tête dîtin. Kifşe ku wî hêj wê demê berhemên klasik ên sosyalîstan xwedine û rewa kirine. Li gorî min ji hêla bîr û baweriyê ve Qedrîcan di rêya kovarên wê demê de (Hewar, Ronahî, Roja nû) bi serê xwe ekolek e. Ew û cegerxwîn nêzîkî hev in, lê ji alîyê kûrahiyê û ji aliyê şekl ve ji hev cihê ne. Di şiîra [[Cegerxwîn]] de hin caran bîhna tesewûfê tê. Sala [[1957]]'an ji bo komcivîna xortên navneteweyî bi keştiyê diçe Moskowayê. Piştî vê çûyine dîtina wî ya civakî hîn xwurttir bû. Di vê demê de şiîra Ez Diçim Mosko nivîsiye. Swarê geştê bûm Teva pêncsed hevalî Her yek ji wan ji min bêtir Bi hayacan Hinek ji wan ereb in Hinek ji çerkes, kurd û ermen în... Lê hemû yek ziman û yek dil in, Zimanê dostanî, aşîtî... Weke bira diçin Mosko... Ev helbest a ku gelek dûvdirêj e dilîniyên helbestvanî û ûtopya wî tîne zimên. Qedrîcan çûyina xwe ya ber bi roniyê, ronibûna mêjiyê xwe, têgihiştina xwe weha vedibêje: Ew perdeya reş ûtarî, Ku ji şevên reş diyarî Min ji rûyê xwe kişand Li ber çavên xwe çirand avît... == PEXŞANA WÎ == Nivîsarên wî yên pexşanî bêtir di derbarê rabirdûyê de ne. Hişê wî pir xwurt e. Zarokatî weke şerîda sînemê tê ber çavê wî. Di pexşanên wî de dilînî û hestekî tenik heye. Ev nivîsar çîrok in lê bêhtirîn dikevin beşê bîranînê. Pexşana ku bi ser navê "Sondî ê di hejmara Hawarê ya 35"an de hatiye weşandin , nivîskar rojên şagirtîye bi bîr tîne. Di tevahiye nivîsarê de bêriya welêt û jiyana wir, toreyên berê hatine reşandin. Heçku bi ax û keser hatiye nivîsîn. Pexşana ku navê wê “Guneh” e, jî di derbarê rojên şagirtiyê de ye. Hinek kevneşopên beradayî bi ziman û şeweyekî wêjeyî rexne dike. “Rojên Derbasbûy”“ di 52. hejmara Hewarê de hatiye weşandin. Ev nivîsar jî yek ji wan ên ku Qedîrcan jiyana xwe ya li Başûrê biçûk û Şamê vegotiye ye. Di nivîsarên bi vî rengî de Qedîrcan xweşikayiyên vê deverê û yên welêt dide ber hev. Zozan, çem, bihar û heşinayên welêt qet ji bîra nivîskar dernakevin. Ew dilê ku van nivîs û şiîran dinivîse her dem kelogirî, çav bi hêstir û kovan e. Mirovên ku wan dixwîne jî heman rewşê dijî. == Zimanê wî yê Huner== Wek hemû êkola Hawarê zimanê Qedîrcan jî çi di şiîre de çi di pexşanê de be, zimanekî xwerû û gelêrî ye. Ji xwe wê demê pişavtina bi zorê û ya pir bi rêk û pêk tunebû. Hinek polîtîkayên A. Hamîd ê ku Sultanê Osmanî bû hebûn, lê nedikariya zaroyên kurdan weke îro ji giyanê wan dûr bikin. Qedîrcan demekê di dibistanên Osmanî û Tirkan de xwendiye lê bandora vê rewşê di nivîsarên wî de naxuye. Bêhtirîn devokê Merdînê bi kar aniye. Belê ku hûrik hûrik nivîsarên wî bêne dahûrandin, dê bixuye ku wî zimanê tevahiya kurdistanê vekoliye, guhdarî kiriye an jî bihîstiye. Mînak di cihekî de peyva “nola” bikar aniye. Ev peyv li hêrêma ku Qedîrcan zarokatiya xwe lê derbas kiriye tuneye. Bêhtir li Riha û deverine din tê bi kar anîn peyva “wusa” her çiqas li herêma wî tune be jî di şiîra wî de heye. Di şiîrê de ziman rast û rê bi kar aniye. Zêde cih nedaye remzeyan. Lê dirûvandinên wî xwurt in. Mînak: “Bi agirê dilê zahîdekî diçe heca... Ez diçim mosko” Ev daneberheveke xwurt e. Gelek peyvên ku îro li ber windabûnê ne, di pexşan û şiîrên wî de hene. Mînak: “Hevalan, hetanî em ji hev wenda bûn destên xwe ji min re kil dikirin.” di vê hevoka jêrîn a ku di çîroka wî ya bi navê “Rojên Derbasbûyî“ de cih digre de, peyva “kilkirin” dibuhure. Ev peyv îro jî heye. Lê bêhtir ji bo meşk hejandinê an jî zarok hejandinê tê bikaranîn. Di wateya jorîn de niha zêde naye bi kar anîn. Bêjeya “dest kilkirin” bikaranîneke ciwan e. Lînk a rûpel a Helbestvan Qedrî Can bi zmanê Englîzî: [[http://en.wikipedia.org/wiki/Qedr%C3%AEcan]] Spasî yên taybetî ji nevî yê Qedrî Can: Ji bo hemû kesên ku xebat a wan ketiye vê nivîsê, gelek gelek spas dikim. --Şêrko Can Çavkanî yên Nivîsê: * [[Tarîxa edebiyata Kurdî]], Q. Kurd * [[Hawar]], kovar 1932 * '''Şêrîn Can''', keç a '''Qedrî Can''' * '''Şêrko Can''', nevî yê '''Qedrî Can''' (kur ê '''Şêrîn Can''') [[Category:Helbestvan]] * Nivîskar û amadekar ê pêşî: '''Hasan Kaya''' * Rastkirin û guhartin ên rêzmanî: '''Şêrko Can''', nevî yê '''Qedrî Can''' [[Category:Helbestvan]] [[en:Qedrîcan]] 2264 14272 2004-07-21T11:14:11Z Erdal Ronahi 2 Qedrican çû cihê Qedrîcan #REDIRECT [[Qedrîcan]] 2265 14273 2004-07-21T11:15:51Z Erdal Ronahi 2 ji navkurd.de ji navkurd.de 2266 39870 2006-08-14T08:36:12Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Pill ''Ev gotar bi kurmancî ye. Ji bo zazakî biçe: [[Alan Dilpak (zazakî)]]'' ---- '''Alan Dilpak''' zimannas û nivîskarê kurd e. ==Jiyan== Dilpak ji herema Gurgumê ji gundekî bajarê [[Elbistan|Elbistanê]] ye. Malbata wi [[Kurd]] û [[Elewî]] ye. Ew zarokê 6. yê dawî û "lawê bi tenê" ye. Ligor gotina bavê wî, dema ku ew hatibû dinyayê, wan ew wek zarokekî bi temena yeksalî dabûn qeyid kirin. Lê ligor gotina dayîka vî jî; dema ku Alan Dilpak hatibû dinyayê çîçek li daran diketin û apê wî yê Elî ji leshkerê hatibû. Jibo vê yekê Alan Dilpak nizane, ku ew kingê ji dayîka xwe bûye. Ew dibê, ku emrê wî nezikî 50 salan e. Jibo ku Alan Dilpak here dibistanê (xwendegeh) malbata wî bi wî re gund bi gund û bajar bi bajar bû qoçber. Ji zulm û destzorîya cûnte ya leshkerî ya tirk di sala 1972'an de, du sal zindan jî ketin para Alan Dilpak. Pisht re wî zanîngeha [[Hacettepe]] li [[Ankara]] qedand û bi hatine cûnteyeke nû, di sala [[1980]]'an de, ew derket dervayî welêt. Alan Dilpak ji sala [[1981]]'an vir ve li Almanyayê wek mamostekî [[zimanê Almanî]] jibo ciwanên bîyanî dixebite. Alan Dilpak dixwaze bi xebat û berhemên xwe yên jibo perwerdekirina zarokên Kurd ya zimanî, dijî qetlîyama çandî liser Kurdan derkeve û ser hilde. Alan Dilpak zewicî ye û bavê keç û lawekî ye. == Berhem == *Pirtûkê ABC bi Wêneyan 1 - 1998, Almaniya *Pirtûkê ABC bi Wêneyan 2 - 1998, Almaniya *Pirtûkê ABC bi Wêneyan 3 - 1998, Almaniya *Xwendin Ronahî ye 1, 1998, Almaniya (du çap, Istanbul 1998, Almianiya 1998) *Binêre, Binivîsîne, Birengîne - 1998, Almaniya (du çap, Istanbul 1998, Almianiya 1998) *Gencîneya Peyvan 1 : Tebayên Kedî, Tebayên Kovî, Tebayên Dirinde - 1998, Almaniya *Gencîneya Peyvan 2 : Tebayên Avî, Tebayên Binavî, Kurm û Kêz, Çûçik û Balinde - 1998, Almaniya *Gencîneya Peyvan 3 : Mêwe û Sebze - 1999, Almaniya *Gencîneya Peyvan 4 : Endamên Bedenê - 2000, Almaniya *Xewna Shîlanê (Kurteçîrok) - 2000, Almaniya *Kurmê Çavbirçî (Kurteçîrok) - 2000, Almaniya *Beqokê Dilawêr Zoto 1 (Kurteçîrok) (resh/spî) - 2000, Almaniya *Beqokê Dilawêr Zoto 2 (Kurteçîrok) (rengîn)- 2000, Almaniya *Zimanê mine taybetî 1 û Kasetek - 1998, Holenda *Zimanê minê taybetî 2 û Kasetek - 2000, Holenda *Pirtûka Hîndarîyan (Zimanê minê taybetî 2) - 2000, Holenda *Zimanê minê taybetî 3 - 2000, Holenda ===Bi [[Younus Bahram]]=== *Shêr, mih û gur - 2000, Almaniya *Ker û heft gur - 2000, Almaniya *Rovîyê terîqut - 2000, Almaniya *Shêr û rovî - 2000, Almaniya *Çûk û pîre - 2000, Almaniya *Rovî û zembîl - 2000, Almaniya ===Bi [[Mustefa Reshîd]]=== *Çîroka Bizê - 2000, Almaniya ===Bi [[Lerzan Jandîl]]=== *Pirtûkê Wênan bi ABC 1 - 1998, Almaniya *Pirtûkê Wênan bi ABC 2 - 1998, Almaniya *Wendene Roshtî ya - 1998, Almaniya *Niyade, Binivisne, Birengne - 1998, Almaniya ===Bi [[Aydin Bingöl]] (Kirmanckî)=== *Shanika beqê ceresunî BOZO 1 (bêreng) - 2000, Almaniya *Shanika beqê ceresunî BOZO 2 (rengin) - 2000, Almaniya *Hewnê Shîlane - 2000, Almaniya *Xezneya Çekûyan 1 - 2000, Almaniya *Xezneya Çekûyan 2 - 2000, Almaniya *Xezneya Çekûyan 3 - 2000, Almaniya *Xezneya Çekûyan 4 - 2000, Almaniya *Shanika Bize Kole - 2000, Almaniya ==Lînkên derve== *[http://www.dilpak.de Malpera Alan Dilpak] [[Category:Zimannas|Dilpak, Alan]][[Category:Nivîskar|Dilpak, Alan]] 2267 30206 2006-04-01T18:49:42Z Diyako 273 Guherandina 85.178.152.74 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya KureCewlik81 {{zazakî}} Ji bo kurmancî biçe: [[Alan Dilpak]] ---- '''Alan Dilpak''' mintiqa Gurgimî ra, dewêda sharîstanê Elebîstanî ra yo. Keyeyê (çêyê) ey keyeyêde kurd û elewî yo. O domanê 6îne yo. Keye de domano pêyên o û `lew layek o.` Goreyê pîyê ey, demo ke o ame dînya, înan, o sey domanêde yew serre do qeyd kerdene. Goreyê vatena dayika ey kî; demo ke Alan Dilpak amo dînya, daran çîçegî kerdîbî ra û apê ey Alî eskerîye ra amebî. Na sebeb ra kî Alan Dilpak nêzaneno ke key dayîka xo ra bîyo. O vano amrê ey, dormeyê 50 serre der o. Seba ke Alan Dilpak shêrone mekteb, malbata ey dewe bi dewe, bajar bi bajar bi bî goçber. Zulm û zordarîya cuntaya leshkerî ye ver, [[1972]] de 2 serrî zîndan kewt para Alan Dilpakî. Bado, ey [[Anqara]] de Uiversîteya Hacettepeyî qedenê. Tawo ke cuntayêda newîye amê, 1980 de ey welat terk kerd. Alan Dilpak [[1981]] ra nat sey mamostayê dersanê [[ziwanê Almankî]] seba ciwananê pesheyan xebetîno. Xebat û eserê xo yê ke perwerdekerdishê domananê kurdan ser o yê, Alan Dilpak wazeno ke bi raya înan, katlîmo çandî yo ke kurdan ser o yo, dustê ey de sare wedarone. Alan Dilpak zewejîya yo û pîye keynek û lajekê yo. ==Xanepel== *[http://www.dilpak.de Alan Dilpak] [[Category:Zazakî]] 2268 14276 2004-07-21T16:56:12Z Erdal Ronahi 2 ji http://w1.638.telia.com/~u63802125/Xaneper/Hemsida/ 2269 21524 2005-11-21T03:24:20Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Muradciwan.png|right|framed|Mûrad Ciwan]] '''Mûrad Ciwan''' nivîskar û siyasetmedarê kurd e. Ciwan di sala [[1956]]'an de li [[Amed|Diyarbekirê]] hatiye dinyayê. Heta dawiya mekteba mamostetiyê li Diyarbekirê xwendiye, lê dîplomeya xwe ya mamostetiyê ji mekteba mamostetiyê ya [[Akşehir]]ê (qeza [[Konya]]yê) wergirtiye. Salekê li Diyarbekirê mamostetiya [[zimanê îngilîzî]] û salekê jî li [[Unîversîteya Îstanbûlê]] huqûq xwendiye. Ji ber xebata xwe ya siyasî xwendina xwe temam nekiriye. Di nîsana [[1980]]-yî de derkatiye derveyî welêt, piştî [[darbeya 12'ê îlona]] 1980-yî ya li Tirkiyeyê li Swêdê bicî bûye. Heta dawiya sala [[1992]]-yê aktîf di xebata siyasî ya şoreşgerîya kurdewerî de cî girtiye, demekê sekreteriya giştî ya PPKK'ê ([[Partiya Pêşeng a Karkerên Kurdistanê]]) kiriye. Di sala [[1992]]'yê de ji xebata siyasî ya aktîf vekişiyaye û xwe daye kar û barê lêkolerî û nivîskariyê. Ji [[1981]]'ê heta tîrmeha [[1997]]-ê berpirsiyariya redaksiyona rojnameya [[Armanc|Armancê]] kiriye. Gellek meqaleyên wî yên bi tirkî û kurdî li ser pirsgirêkên siyasî, li ser [[ziman]], [[dîrok]] û [[edebiyata kurdî]] di [[kovar]] û [[rojname|rojnameyên]] curbecur de hatine weşandin. Ew bi [[Mukkades Çılgın]] re zewicî ye û bi navê Rûken, Nûşîn, Rûgeş û Ariya çar zarokên wan hene. ==Berhem== *''[[Türkçe açıklamalı Kürtçe Dilbilgisi - Kurmanc Lehçesi]]'' (Rêzimana Kurdî bi şîrovekirina bi Tirkî-Lehceya Kurmancî) *''[[Ahmedê Xanî - jiyan, berhem û bîr û baweriyên wî]]'' ==Lînkên derve== *[http://w1.638.telia.com/~u63802125/Xaneper/Hemsida/ Malpera Mûrad Ciwan] [[Category:Siyasetmedar|Ciwan, Mûrad]][[Category:Nivîskar|Ciwan, Mûrad]] 2270 64080 2007-01-11T09:50:49Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nrm:Eunivers]] [[Image:Universe.jpg|thumb|]] '''Gerdûn''' gelek fireh e. Di gerdûnê de pir [[geleksî]] hene. Şêweyên Geleksiyan jî pir in. [[Rêya Kadizê]] yek ji geleksiyan e. Ew li dor xwe digerin, ji lewre, kurdan jêre gotiye: [[Çerxa Felekê]]. Roja me di rêya Kadizê de ye. Roja me ji stêrkan tê hejmartin. Zemîna me (ev erdê ku em li ser dijîn) ji exteran ([[gerstêrk]], planet) tê hejmartin. [[Image:Universum.jpg|thumb|left|Universum - C. Flammarion, Woodcut, Paris 1888, Coloration : Heikenwaelder Hugo, Wien 1998]] {{kurt}} [[Category:Zanist]] [[ar:فضاء كوني]] [[bg:Вселена]] [[bs:Svemir]] [[ca:Univers]] [[cs:Vesmír]] [[csb:Swiatnica]] [[da:Universet]] [[de:Universum]] [[el:Σύμπαν]] [[en:Universe]] [[eo:Universo]] [[es:Universo]] [[et:Universum]] [[fi:Maailmankaikkeus]] [[fr:Univers]] [[gl:Universo]] [[he:היקום]] [[hr:Svemir]] [[hu:Világegyetem]] [[id:Alam semesta]] [[io:Universo]] [[is:Alheimurinn]] [[it:Universo]] [[ja:宇宙]] [[ka:სამყარო]] [[ko:우주]] [[la:Universum]] [[lt:Visata]] [[lv:Visums]] [[ms:Alam semesta]] [[nap:Annevierzo]] [[nl:Heelal]] [[nn:Universet]] [[no:Universet]] [[nrm:Eunivers]] [[pam:Sikluban]] [[pl:Wszechświat]] [[pt:Universo]] [[ro:Univers]] [[ru:Вселенная]] [[sh:Svemir]] [[simple:Universe]] [[sk:Vesmír]] [[sl:Vesolje]] [[sq:Gjithësia]] [[sr:Свемир]] [[sv:Universum]] [[ta:அண்டம்]] [[ug:كائىنات]] [[uk:Всесвіт]] [[vi:Vũ trụ]] [[zh:宇宙]] [[zh-classical:宇宙]] [[zh-min-nan:Ú-tiū]] 2272 47737 2006-09-17T20:41:51Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Exter]] #redirect[[Exter]] 2273 66861 2007-01-28T00:41:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nn:Stjerne]] [[Image:Pleiades large.jpg|thumb|Stêran]] [[Image:The sun1.jpg|thumb|[[Roj]] stêra herî nêzîk e ji [[erd]]ê re]] '''Stêr''' (an stêrk) ew e, ku ji hêza xwe wek goyekî ja gazê ronahî dide, di hundirê wê de reaksiyona atomî pêk tê û tîrêj jê peyda dibin. Bi gelemperî di hundirê wê de [[hîdrogen]] di bin pestan û zora reaksiyona atomî de dibe [[hêliyûm]]. Radeya germahî û ronahiya wan li gor mezinahiya wan e. [[roj|Roja]] me jî stêrkek e û ji ber ku ji me ve pir nêzîk e, ji ber wê jî ewqas mezin û ronahî xuya dike. Ji bilî [[heyv]] û [[gerstêrk|exteran]], her çavkaniyeke ronahiyê li ezmanan stêrkeke rojîn e. Heya bi dûrbîn û têlêskopan jî mezin xuya nake, ji ber ku ew pir dûr in. Sêrka here ji me ve nêzîk piştî roja me, jêre [[Proxima Centawrî]] dibêjin. Ew ji me ve 270.000 car ji roja me dûrtir e (serinc: Roja me ji zemînê ve 149.600.000 km dûr e). Stêrk bi awakî giştî ji gazên hîdrogen û hêliyom û beşekî biçûk ji hin gazên din pêktên. Gaz ji hevdu direvin, lê belê bi hêza giranahiyê bi hev ve tên girtin. Bi vî awayî stêrk têkuz dimîne. Nava wê kana şiyanê (energiyê) ye: Di her bîstekê de bi milyonan ton ji hîdrogen vediguhêze û dibe hêliyom. Stêrkên mezin bi 100 carî ji roja me mestir in. Gava stêrk hên bêtir mezin be, hîngê nikare têkuz bimîne û dibe ku ji hev bişele. Ew stêrkên mezin ronahiya wan gelek xurt e û pir germ in. Ji lewre, rengê ronahiya wan şîn e. Stêrkên ku bi mezinahiya xwe mîna roja me ne, ji stêrkên navîn tên hejmartin û rengê ronahiya wan zer e. Stêrkên biçûktir rengê sorê dagerî didin. Stêrkên hên biçûktir, ku mezinahiya wan tenê 1/20 ji mezinahiya roja me, germahiya wan nizim e û nema dikarin rêksiyona atomî pêkbînin. Ji wan re biçûkên mor dibêjin. Piraniya stêrkan ne bitenê, lê belê bi cot yan jî bi kom pêktên. Ji lewre, şêweyên têvel yên stêrkan hene. == Stêrkên rêza sereke == [[Enjar Hertzsprung]] ji welatê [[Danîmark]] û [[Henry Norris Russell]] ji welatê Amerîka, di destpêka sedsala bîstan de, bêyî ku haya yekî ji yê din hebe, şêweyekî lidarxistina stêrkan, li gor germahiya û ronahiya wan, pêşkêş kirin, ku jêre [[diyagrama Hertzsprung-Russel]] tête gotin. Ev diyagram pêwediyekê di navbera stêrkan de pêktîne. Li gor vê diyagramê, piraniya stêrkan, ku roja me jî yek ji wan e, li ser diyagonala sereke tên rêzkirin. Li aliyê rastê û jêr di diyagramê de, stêrkên sar, ku ronahiya wan kêm e tên bi cih kirin. Li milê çepê û li jor stêrkên gewre, yên ronahiya wan pir û germahiya wan bilind tên bi cih kirin. === Biçûkên Sor === Ev şêweye ji hemiyan bêtir peyda dibe. Ev ji roja me biçûktir in. Şiyana (energiya) wan pir hêdî diqede û dikarin heya 10 milyar sal bimînin. Di diyagrama Hertzsprung-Russel de li aliyê rastê û jêr tên bi cih kirin. Ronahiya wan ewqas kêm e, ku tenê yên here nêzîk ji me ve tên xuyakirin. Gava ew hemû ji ve bihatana xuyakirin, hîngê wê ezman ji Biçûkên Sor tijî ba. === Biçûkên Spî === Ev hên ji Biçûkên Sor biçûktir in. Piraniya wan wek zemîna me mezin in. Lê belê giranahiya (masa) wan bi qaserî ya roja me ye. Yanê ew pir di xwe de dagirtî ne. Ronahiya wan pir kêm e, ji ber agirê wan yê nûklearî (atomî) êdî vemiriye. Lê germahiya ser rûyê wan hên bilind e. Perçeyek ji metêriya wan, ku qaserî goka fatbolê mezin be, wê giranahiya xwe 20.000 ton be. Li ser diagrama HR ew li aliyê çepê û jêr hatine bi cih kirin. === Girsên Sor === Germahiya ser rûyê Girsên Sor wek ya ser rûyê Biçûkên Sor e, lê belê bi pirî ji wan mestir û ronîtir in. Ev şêwe jî pir peyda dibe û bi piraniya xwe, piştî Biçûkên Sor, radeya duwem digire. Masa wan wek ya roja me ye, lê belê bi mezinahiya xwe wê bigihînin xeleka gelawêjê yan jî ya zemîna me. Bi gelemperî rengê ronahiya wan narincî(pirteqalî) ye, lê dikarin wek sorê dagerî jî xuya bikin. Di diyagrama HR de li ser rêza sereke ne. === Girsên here mezin === Ev şêweye stêrkan di gerdûnê de pir kêm peyda dibe; ev stêrkên here mezin in. Ev di diyagrama HR de li ser xêza jorîn tên rêzkirin. Stêrka [[Beitegeuze]] di komika [[Oriyon]] de yek ji van girsên here mezin e. Navbirka wê yek nilar kîlometir e û bi vî awayî 1000 carî ji roja me mezintir e. Ew stêrka yekemîn e, ji bilî roja me, ku mirov dikare arîkariya teknîkên radiyoastronomiyê wêneyekê ji ser rûyê wê pêkbîne. ==Zanistan stêran== Navê zanistan stêran '''[[stêrnasî]]''' ye. [[Category:Zanist]] [[Kategorî:Astronomî]] [[ar:نجم]] [[ast:Estrella]] [[bg:Звезда]] [[bs:Zvijezda]] [[ca:Estrella (astronomia)]] [[chr:ᏃᏈᏏ]] [[chy:Hotohke]] [[cs:Hvězda]] [[cu:Sвѣзда]] [[cy:Seren]] [[da:Stjerne]] [[de:Stern]] [[el:Αστέρας]] [[en:Star]] [[eo:Stelo]] [[es:Estrella]] [[et:Täht (astronoomia)]] [[eu:Izar]] [[fa:ستاره]] [[fi:Tähti]] [[fr:Étoile]] [[fur:Stele]] [[gd:Reul]] [[gl:Estrela (Astronomía)]] [[he:כוכב]] [[hr:Zvijezda]] [[hu:Csillag]] [[ia:Stella]] [[id:Bintang]] [[io:Stelo]] [[is:Stjarna]] [[it:Stella]] [[iu:ᐅᓪᓗᕆᐊᖅ]] [[ja:恒星]] [[kn:ನಕ್ಷತ್ರ]] [[ko:항성]] [[la:Astrum]] [[lad:Estreya]] [[lb:Stär]] [[lij:A Steja]] [[lt:Žvaigždė]] [[lv:Zvaigzne]] [[mk:Ѕвезда]] [[ml:നക്ഷത്രം]] [[ms:Bintang]] [[nah:Citlālli]] [[nl:Ster (hemellichaam)]] [[nn:Stjerne]] [[no:Stjerne]] [[nrm:Êtaile]] [[pl:Gwiazda]] [[pt:Estrela]] [[qu:Quyllur]] [[ro:Stea]] [[ru:Звезда]] [[scn:Stidda (astronumìa)]] [[sh:Zvijezda]] [[simple:Star]] [[sk:Hviezda]] [[sl:Zvezda]] [[sq:Ylli]] [[sr:Звезда]] [[su:Béntang]] [[sv:Stjärna]] [[sw:Nyota]] [[ta:நட்சத்திரம்]] [[th:ดาวฤกษ์]] [[tl:Bituin]] [[tr:Yıldız]] [[uk:Зірка]] [[vi:Ngôi sao]] [[zh:恒星]] [[zh-min-nan:Chheⁿ]] 2274 14282 2004-07-21T17:36:33Z Erdal Ronahi 2 ji www.pen-kurd.org ji www.pen-kurd.org 2275 51177 2006-10-12T15:17:20Z Bangin 450 lînk nemaye [[Image:Mustefarechid.jpg|right|thumb|Mustefa Reşîd]] '''Mustefa Reşîd''' nivîskarê kurd û cihgirê serekê [[Navenda PEN a Kurd]] e. Reşîd roja 19.12.1945'an ji dayîka xwe bûye. Ew roja rojeke çarşemê bû, dem jî dema êvarê bû. Di wê şevê de heyv hate girtin. Ji ber vê bûyerê jî, piştî 50 salî, roja bûyîna wî ya rastîn hate derxistin. Gundê ku ew lê bûye jêre Kaxirê dibêjin. Ev gundê Kurdan li [[Çiyayê Xastiyan]], li herêma [[Çiyayê Kurmênc]], li başurê rojavayê Kurdistanê ye. Bavê wî bi pêşiyên xwe digihîne êla Dinan û dayîka wî ji aliyê bavê de digihîne Xerziyan û ji aliyê dayîkê de digihîne Şikakan. Dayîka wî, di destpêkê de, ew bi çanda Kurdan perwerde kir. Stranên landikê jêre gotin, çîrok û efsane jêre hewaldan, awaz û stranên gelêrî jêre stran. Berî ku ew biçe xwendegeha destpêkî, stranên mîna [[Dewrêşê Evdî]], [[Memê Alan]], [[Cebelî Mîrê Hekariyan]], [[Salihê Naso]], [[Xezala Mendalan]], [[Xezala Reşîd Begê]], [[Husênê Zilî]], [[Siyamend û Xecê]] ... û hwd bi dehan stranên giran û bi sedan stranên sivik, çîrok û efsaneyên Kurdan êdî bûbûn beşek ji jiyana wî. Siwarê xewnên wî Memê Alan, li ser pişta [[Bozê Rewan]], li ser rêya Cizîrê bû. Çirûskên rêya wî ji bedewiya [[Zîna Zêdan]], [[Binefşa Narîn]] û [[Keja Gulîsor]] bûn. Tevî ku wî, li gor temenê xwe pir tişt dizanîn jî, lê belê gava ew çû xwendegehê dît ku mamoste bi zimanekî din diaxife û ew tê nagihîne. "Hey hawar ev çi bû!" wî ji xwe re got .... lê belê çare tune bû. Dîsa jî wî çare li wê pirsgirêkê dît û di wê salê de, di nav hevalên xwe de, bû yê herî jîr. Wî xwendina xwe bi zimanê erebî berdewam kir, paşve nema û di sala 1965an de, sala 12an bi standina bekeloriya (lîse) bi dawî kir. Ji aliyê malbata wî de rêyek li pêşiya wî hatibû danîn. Ji ber ku birayê wî yê mezin bûbû doktor, diviyabû ev kurê din bibe muhendis. Bi wê armancê ew roja 19.04.[[1966]]'an li otobûsê siwar bû, sînorê [[Sûriya]]yê derbas kir û di [[Îskenderûn]]ê re, di [[Edenê]] re, di [[Stenbol]]ê re hat gihîşt bajarê Bêlgrad, paytextê [[Yugoslaviya]]. Dema pêşî li wî gelek giran hat û hin caran, ji ber awat û bîrkirina welat, di koşka xwe de bi tenê rûdinişt, li ber pencereyê, yan jî di nava nivînê de hêstir dibarandin. Lome û gazin ji xwe dikirin û digot: "Çima min ji ber gotinên xelkê bi ya xwe nekir û kêrsekek (axa hişk) ji axa welat nexist çenteyê xwe û bi xwe re neanî, daku min di demên xemgîniya xwe de, serê xwe daniya ser wê axê. Qeder û çarenûsa mirov kes nizane, gava ez li van deran mirim jî, hema bila serê min li ser wê axê be." Piştî mehekê ew bû endamê Komela Xwendekarên Kurd li [[Ewropa]] û ji wî re bû destpêka jiyaneke dûr û dirêj di nav rêzên tevgera xwendekarên Kurdistanê de. Ew li [[Bêlgrad]] bêtirî çar salan ma û nema debara wî li wir bû. Bêyî ku ew xwendinê bi dawî bike, berê xwe da Almaniya û hat li bajarê Berlîna Rojava bi cih bû. Li zanîngeha Berlîn xwendina înformatîk (xwendina computer) bi dawî kir. Di sala [[1981]]'an de bi keçeke Kurd re zewicî û piştî çend salan du kurên wan çêbûn. Di sala [[1976]]'an de wî û hin hevalên xwe biryar girtin, ku ji niha û pêve, xwe bi zimanê kurdî perwerde bikin û her nivîsarên xwe bi zimanê dayîkê belav bikin. Lê belê, pêşî diviyabû kesek xwe pêşve bibe û di pey re hevalên din perwerde bike. Ev karê han bû barê wî. Çi pirtûkên kurdî yên wê demê hebûn, wî ji xwe re peyda kirin. Ji nivîsarên Bedirxaniyan heya bi [[Qenatê Kurdo]] û [[Reşîd Kurd]] wî tev xwendin. Derketina Hawarê (çapa Ewropa) ji wî re bû mizgîniyeke mezin. Bi rojan, bi şevan, hin caran heya ber destê sibehê, wî [[Hawar]] dixwend; Hawar bû încîla rewşenbîriya wî, Celadet jêre bû mamostayê herî mezin. Ji sala [[1977]]'an heya [[1979]]'an wî li komela karkeran kursên [[zimanê kurdî]] pêşkêş kirin. Wî di wan salan de gelek demên jiyana xwe di nav rêzên tevgera xwendekarî de derbas kirin. Bi hevalên xwe re di gelek komîteyan de cih girt, gelek sêmînar pêşkêş kirin, civîn û kongire pêkanîn, aksiyon organîze kirin, belavok û weşan nivîsandin û belav kirin. Wî ji sala [[1979]]'an heya [[1985]]'an li xwendegeha gelêrî ya bilind li bajarê [[Berlîn]] mamostetiya zimanê kurdî kir. Gelek xort û keç di kursên wî de hînî xwendin û nivîsandina zimanê kurdî bûn. Lê belê yê ku ji tevan bêtir sûd girt û hînbû ew bi xwe bû. Beşdarên kursan ji her aliyên welat bûn û wisa jî, wî zaravayê her herêmekê dibihîst. Hên ji dema Bêlgradê de, wî ji xwe re stran çêdikirin; stranên wî pir li xweşiya hevalan dihatin. Wî ev şêwe li Berlîn jî berdewam kir û di pey re li cihê stranan helbest hûnan. Bi vî awayî, wî gotina meta xwe ya dema zarotiyê anî cih. Gava ew hên biçûk bû û li ba meta xwe li ber rezan bû, gotinên wî gelek balkêş bûn. Hîngê meta wî digot: Ev lawê birayê min şaîr e. Wî piraniya helbestên xwe di rojname û kovaran de bi navê Xamevan dinivîsandin. Ji bona wê, dîwana helbestên wî, ya bi navê Serfirazî di sala [[1994]]'an de, di bin navê Xamevan de hate belav kirin. M. Reşîd ji sala [[1966]]'an heya sala [[1990]]'an bi navê Mustefa Alî dihat naskirin. Hên li welat paşnavê wî bi biryareke jorîn hatibû guhertin. Di sala [[1990]]'an de wî paşnavê xwe sererast kir û mîna paşnavê birayên xwe yên din kir. Bi vî awayî, hûn dibînin ku Mustefa Reşîd, Mustefa Alî û Xamevan yek mirov e. Di sala [[1994]]'an de wî mala xwe ji Berlîn bar kir û hat bajarê Homburg, wilayeta [[Saarland]], ya li ser sînorê Frensayê. Li înstîtûteke zanîngeha vî bajarî bûye delametkar. Lê dîsan jî, di ber karê xwe re, dest ji xebata rewşenbîrî bernade. Ew li bajarê Saarbrücken kursên zimanê kurdî dide û di [[MEDYA-TV]] de waneyên li ser [[folklora kurdî]] pêşkêş dike û di hin rojname û kovaran de dinivîsîne. [[Category:Nivîskar|Reşîd, Mustefa]] 2276 27465 2006-02-17T20:40:11Z RewşenBaran 74 Hata bi wênekirin [[Image:Kovarabirnebun.jpg|thumb|Kovara Bîrnebûn]] Kovara '''bîrnebûn''' kovareke [[Kurdên Anatoliya Navîn]] e. Hejmara Bîrnebûnê a sifte di Zivistana sala [[1997]]'an da li bajarê Wetzlar ([[Almanya]]) hate weşandin. Ji hejmara 2an virda li Swêdê , li bajarê Stockholmê tê weşandin. Heta gulanê sala [[2005]]'an 26 hejmar derketin. [[Kovar|Kovara]]Bîrnebûn kovara kurdên Anatoliya Navîn a lêkolînî, candî û edebî ye. == Lînkên derve == *[http://www.birnebun.com Malpera Kovara ''bîrnebûn''] [[Category:Kovar]] 2277 14285 2004-07-21T23:05:43Z Erdal Ronahi 2 ji mirhek.com ji mirhek.com 2278 49873 2006-10-09T22:17:54Z 81.105.100.12 [[Image:Cemalabdo2.jpg|right|thumb|Cemal Abdo (Mîrê Hêkan)]] [[Image:Cemalabdo.jpg|right|thumb|Alaya qedexe, 1991]] '''Cemal Ebdo''' (Mîrê Hêkan) [[wênesaz|wênesazekî]] kurd e. Abdo ku di sala [[1961]]'an de ji dayîk bû li [[Almanya|Almanyayê]] dijî. ==Jiyan== [[Hunermend]] Cemal Ebdo (Mîrê Hêkan) di 27.05.1961ê de li gundê [[Tel Kidiş]] nêzîkî bajarê Dirbêsiyê li başûrê-rojavayî Kurdistanê ji dayik bûye. Piştî bidawîkirina xwendina dibistanê di sala 1980ê de, "Mîrê Hêkan" di sala 1981ê de berê xwe da Elmanyayê. Li wê derê, wî di zankoya [[FH-Aachen]] de dest bi xwendina bilind kir. Di 1988an de, wî xwendina xwe bi dawî anî û dîplom wergirt. Di ber xwendina xwe re, "Mîrê Hêkan" di warê [[şanogerî]] û derhêneriyê de xebitî. Herweha wî demek dirêj dîlana [[ballêt]] û ya [[jazz]] dikir û di vî warî de gelekî serkevtî bû. Piştî xwendina xwe, "Mîrê Hêkan" di gelek waran de kar kir û bi taybetî di amadekirina hovk û dîkorên kanalên televizyonê yên elmanî [[WDR]] û [[ARD]] de. [[Hunera nûjen]] (modêrn) roleke bingehîn di jiyana "Mîrê Hêkan" de dilîze. Ew bi enerciyeke mezin û fantaziyeke xurt ramanên xwe di tabloyan de pêk tîne û ew li gelek welatên ewropî pêşkêş kirine. == Lînkên derve == *[http://www.mirhek.com Malpera Cemal Ebdo] (Mîr Hêk) *[http://www.amude.net/mirhek/mirhek.html Hêka Jiyanê] [[Category:Wênesaz|Ebdo, Cemal]] 2279 14287 2004-07-21T23:51:44Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Cemal Ebdo]] 2280 39482 2006-08-13T17:09:24Z Pill 538 Guherandina 85.97.115.246 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:salihekevirbiri.jpg|thumb|Salihê Kevirbirî]] '''Salihê Kevirbirî''' nivîskarekî kurd e. Di sala [[1973]] de li Batmanê hate dinyayê. Bi eslê xwe ji Misricê (Kurtalan) ya [[Xerzan]] e. Xwendina xwe ya destpêkê, navîn û lîseyê li navçe û bajarên wekî [[Batman]], [[Farqîn]], [[Misirc]] û [[Edene]]yê kir. Di sala [[1992]] de bi derketina rojnameya [[Welat]] re, ji zimanê dayîka xwe haydar bû. Li herêma Çokurovayê di rojnameya [[Welatê Me]] de cara yekem dest bi karê rojnamegeriyê kir û heta rojname hate girtin, li herêmê berpirsiyariya rojnameyê kir. Piştî girtina Welatê Me, kar û barê rojnamegeriyê di rojnameya [[Azadiya Welat]] de berdewam kir. Di destpêka sala [[1997]] de hate Stenbolê, di heman rojnameyê de bû berpirsiyarê Karê Nivîsaran û ji ber vê peywira xwe, bi dadgeh, girtîgeh û dozgeran re nasraw bû. Ji bilî Welat, Welatê Me û Azadiya Welat, nivîsar, hevpeyvîn û lêkolînên wî di kovar û rojnameyên weke [[Ozgur Politika]], [[Demokrasî]], [[Ozgur Bakiş]], [[Yeni Gundem]], [[Jiyana Rewşen]], [[Avaşîn]] û [[Nûdem]] de hatin weşandin. Beriya ku biçe ser dilovaniya xwe, bi nivîskar [[Mehmûd Baksî]] re li ser romana [[Serhildana Mala Eliyê Ûnis]] kar û xebat kir. Salihê Kevirbirî, li ber qedandina [[Antolojiya Dengbêjan]] e û dest bi romana [[Koçero]] kiriye. Salihê Kevirbirî, Endamê PENa Kurd, Endamê PENa Navneteweyî û Endamê Senatoya Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê ye... Heta niha 5 (pênc) berhemên Salihê Kevirbirî hene: *[[Filîtê Quto]] - [[Weşanên Pêrî]] *[[Karabetê Xaço]] *[[Gera Pênûsê]] - [[Weşanên sî]] - 2003 *Kürt Halk Türkülerinden Seçmeler (Ji Kurd bo Tirkî werger: Mazlûm Dogan) Evrensel Yayinlari- 2004 [[Category:Nivîskar|Kevirbirî, Salihê]] * Bir Dunya Ozani: Sivan Perwer (Ozanekî Cîhanê: Sivan Perwer)(Wesanên Elma-Elma Yayinlari) Stenbol Serwamez (Kasim) 2004, Tirkî, 160 rûpel 2281 14289 2004-07-21T23:29:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mahmûd Baksî]] 2282 14290 2004-07-21T23:42:54Z Erdal Ronahi 2 ji mirhek.com ji mirhek.com 2283 14291 2004-07-21T23:51:50Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Cemal Ebdo]] 2284 14292 2004-07-21T23:50:01Z Erdal Ronahi 2 Cemal Abdo çû cihê Cemal Ebdo #REDIRECT [[Cemal Ebdo]] 2286 51849 2006-10-14T16:51:34Z Erdal Ronahi 2 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Darê, Nisêbîn]] # [[Darê, Gewer]] {{cudakirin}} 2287 51550 2006-10-14T12:33:27Z Erdal Ronahi 2 {{Ev gotar| ser Dêrika Çiyayê Mazî, navçeya Mêrdînê ye. Ji bo wateyên din a "Dêrîk", li [[Dêrik]] binêre}} [[Wêne:Derik2.jpg|thumb|Dêrika Çiyayê Mazî]] [[Wêne:Xarîtaya Dêrik.jpg|thumb|Nexşeya Dêrikê]] '''Dêrik''' bajarekî kurd û navçeyeke [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. Dêrik bi ser sînorê [[Şermix]], [[Qoser]], [[Serê Kaniyê]] û [[Wêranşar]]ê ve ye. Qasî ku tê zanin ew, di navbera salên 1390 û 1400î de, ji terefê du qebîlên eşîra Têrrikan ku bi navên Mala Dawidê Kalo û Mala Qeya ye, hatiye ava kirin. Ji ber wê, heta niha jî ew cihên ku di dest pêkê de bûne cîhê avahiyê, bi navê Rezê Mala Dawidê Kalo û bi navê Mêrga Qeya tên bilêv kirin. Li ser kuştina mîrekî zilimkar ku li mintîqeya Amedê bi navê [[Rût Heso]] (Hesoyê Rût) dihat bi nav kirin, ev herdu qebîlan mecbûr manin koçî cîhê ku îro navenda Dêrikê ye, bikin. Rûpîvana Dêrikê 1397 km2 ye û li gora serjimara di sala 1998an de hatiye tesbît kirin ku nifûsa navenda (merkeza) navçeyê 19 hezar û 750 kes in. Nufûsa navçê di serjimara di sala 2000an de jî bûye 20.700 kes. Di sala 1874an de teşkîlata belediyê li Dêrikê hatiye damezirandin û ji destpêkê heta sala 1923an bi Amedê ve giridayî bû. Ji sala 1923an û pê ve bi [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve hatiye girêdan. Li gora serjimara îniya di Cotmeha sala 1927'an de, li navenda navçeyê 528 mal, 38 dikan, camiyek û dêrek hebû ye. Dîsa li gora vê serjimarê, nifûsa bajêr li ser hev 6930 kes in û ji vana 1370 mêr û 1278 jî jin in. Tevî jimara gundan li ser hev nifûsa bajêr 15 111 kes in û ji vana jî 8181 kes pîrek û 6930 kes jî mêr in. Dêrik, sê aliyên wê bi çiyayên asê ve girtiye, pişta wê li [[Çiyayê Mazî]] û berê wê li [[Wêranşar]] û li berriya Serê Kaniyê ye. Berriya Dêrikê ji quntêna Çiyayê Mazî dest pê dike û her ku ber bi deştê ve dadikeve bilindayiya erdê wê nizim dibe. Li ser milê çepê sînorê erdê wê dighêje deşta Qosarê û îklima wê, zivistan û havînan bi dijwarî derbas dibin. Pal û berwarên Çiyay Mazî bi piranî dar û deviyên berrî û mazî nin. Di van salên dawî de, her ku diçe dar û devî zêdetir dibin. Li berriya Dêrikê her çiqas cihên qeraç hebin jî erdên bi bereket pirtir in û li van erdan weke genim, ceh, nîsk û nokan tên çandin. Piştî ku di van salên dawiyê de hin bendav û pengavên li mintîqeyê çêbûn û gelek bîr hatin kolan, çandiniyên weke penbo, garis, kuncî û bîstanên avî jî zêdetir bûn. Li erdên şehar û heta bi palên Qerejdaxê jî çiltûkeke bi xêr û bereket tê çandin. Ji xêndî van tiştan jî bi dehan perçeyên zeytûnan, rezên tirî û baxçeyên ji darên hinar, hijîr, mişmiş, gwîzan û ji her cûreyî fêkî pêk tên, henin. Raqima Dêrikê 780 metre ye û bilindahiya çiyayên wê 1500 metreyê derbas nakin. Çiyayên wê bi navê Çiyayên Mazî tê bi nav kirin. Dêrik bi berriya xwe jî, li ser sînorên deşta Herana ku heta dighê erdên Nisêbînê ye. Berriya Dêrikê, bi kevirên şehar (volkanîk) yên ji girqîjotên ji beriya dîrokê de teqiyane û li wan derdoran belav bûne ve dagirtiye. Vê gavê jî ji wan girqîjotan, madeya ku bi navê "kilinker" e û di çêkirina çîmento de wek havên tê bikaranîn, derdikeve. Debara kesên ku li nava bajêr rûdinên, li ser deman û cenaniya rez, zeytûn û baxçeyan e û beşekî piçûk jî bi dikandarî û bazirganiyê re mijûl dibin. Debara gundiyên ku li hêla çiyê rûdinên, li ser xwedîkirina pez û hejik û êzingan e. Yên berriyê ji li ser çandinî û zîraetê ye. Ji xêndî zîraetê, tu tiştekî ku zêde bê kirin tune ye. Di tarîxa Mêrdînê de, kîjan dewletê û kîjan şaristaniyê li ser Mêrdînê hikum kiribe, Dêrik jî bi awayekî otomatîk ketiya bin hikumdariya wan. Heta demeke nêzîk jî qismekî mezin ji rûniştvanên Dêrikê, [[Ermenî]] bûn. Di van salên dawî de, ji ber sedemên aborî, civakî û siyasî, Ermeniyên Dêrikê ber bi [[Stenbol]], [[Sûrî]], [[Ewrûpa]] û Emerîkayê koç kirin. Vê gavê jî bi qandî du-sê malbatên wan li Dêrikê manin. Di dema xwe de, qismekî mezin yê pîşesaziyê (seneetkarî) di destê ermeniyan de bûn. Yek ji wan avahiyên dîrokî, Dêra Sor e ku li ser navê ermeniyan maye. Li gora rîwayetê tê texmîn kirin ku Dêrikê navê xwe ji vê dêrê wergirtiye. Dêrik ji hêla av, kanî û çeman ve dewlemendiyeke herêmê ye. Piraniya çeman ziviztanan der dibin û biharan heta bi serê havînan diherikin. Lê piraniya wan, havînan dimiçiqin. [[Çemê Xabê]], [[Çemê Şêbê]], [[Çemê Zorava]] û [[Çemê Circibê]] hin ji wan çeman in. Ji xêndî van çeman jî, hin gol û barajên (bendav) ji bo avdanê û bi navê [[Kunreş]], [[Sûbetan]], [[Qurixî]] û [[Sêpnatê]] ku ji terefê dewletê ve hatinên çêkirin, henin. === Dewletên ku li Dêrikê hikimdarî kirine === Berîya Zayînê *3000 [[Mîttanî]] *2350 [[Akkad]] û [[Sumer]] *2300 Akkad *2216 Sumer *1800 [[Babîl]] *1595 [[Kasî]] *1350 [[Asur]] *612 [[Med]] *585 [[Pers]] *330 [[Îskenderê Mezin]] *327 [[Selefkos]] *129 [[Part]] *83 [[Tigranê Mezin]] (Mlûkatîya Ermenîyan) *66 [[Romayî]] Piştî Zayînê *200 [[Sasanî]] *600 Bi rê ve birina Arûsê Carîs *639 Feth kirina Ordîya İslamê ku di bin serokatîya Îyad B. Genam. (Dewra Hz.Emer) *639-739 Dewra Marîye ya Arsûs û lawê wê Amuda ku li Mêrdînê berî her kesî ola İslamê pejirandibun. *739-837 Di nav van salan de Dêrik û derdora wê xerabe man. *837-894 Dewra Milûkê Misûlê Al î Hamdan *894 Ji alîyê Xelîfe Mu'tadıt Bîllahê 16a Mêrdîn û derdora wê hat valakirin *930-977 Bi rê ve birina Nasiruddevle Hesen *977-1084 [[Mervanî]] *1105-1400 [[Dewleta Artûkî]] *1394 Talan û dagira imparatorê Moxolan Tîmûr *1400-1468 Dewra dewleta Karakoyunlî. *1468-1507 Dewra dewleta Akkoyunlî. *1507-1515 Dewra Sefewîyan. *1515-1923 [[Împaratorîya Osmanî]] *1923 Dewra Komarê == Cihên Navdar û Dîrokî yê Dêrikê == *[[Xirbeyên Ofiyê]] *[[Xirbeyên Fitnê]] *[[Kela Rebetê]] *[[Kela Dêra Metînan]] *[[Tilbisim]] *[[Qesra Qenco]] ==Navdarên Dêrikê== *[[Qedrîcan]] *[[Edîp Karahan]] *[[Fewzî Bîlge]] ===Çend Helbestén Li ser Dériké=== JI QEDRÎ CAN RE – I Ey hevalo delalo, tu her tiştî dizanî Di zimanê me kurdan tu wek melayê Xanî, Tu xortekî çeleng î ez kalekî zemani Dil û gerden şikestî bendewarê xizanî, Xwedê te xweş bihêlî, tu xortekî ciwan î. Erê rûyê te roj e, tava wê da diyara. Devê te wek bişkoj e, nû derkevî ji xara. Serê te kehruba ye, mû distinî ji mara. Ayîneya Skender, çavê te bû li Dara. Birhên te pir zirav in her dû wek du kevana Pozê te î çilakî, sade ji zêr û zîva, Bejna te ya Siyamed li zozanê Silîva, Sondê dixwim bi atêş bi wî xirqê krîva, Li ber tava te mane Zaz û tor û Brîva. II Dêrik çi xweş e bi dar û av e, Ev ave, li her derê belav e. Yek xab e belê, bihuşt û mawa. Pir mişmiş û sêv û dar û selwa. Pir gwîz û hejîr û xox û hinar, Pir kanî û aş û av û cobar. Yek dî heye pê dibên Kulêbê, Gorî ne ji wê re Xurs û Şêbê. Pir aveke sar û pak û şêrîn, Pir dar û ber û gîyahe rengîn. Bilbil digirî bi ah û zar e, Daxwaz bi xwe komala Hewar e. Mizgîn didî ew heval û yare, Qedrî ko li Şamê xwendewar e. Çepkan dikutin dibên birawo, Gorî te bibin xweh û birao [[Cîgerxwîn]] Dîwana Yekan CÎGERXWÎN Di dema heşê min wenda dibûyî Mizgînek ji min re hat û got: bixwîn Min cegerperitî, min dilhilûyî, Mêze kir ev mizgin i navê Cegerxwîn Hevalê xoşewîst pesna gundê min, Bi ah û keseran pêşkêş didî min. Ji nû ve pêtek ar, da ser daxê min Derd û kul tevdayîn tewşe Cegerxwîn! Dêrik pir xweş e hêja ye pesnê; Çi bikim nakev dest; ji ber vê xesmê Bi dil birîndar in kurdên vê neslê Ne ez û tu tenê hemî Cegerxwîn! Ma Maden hindik e ji darên heran Osmanye, Sêwerk, Mûşa-Serhedan. Ji çayê Torozê het Deşî-Rewan, Gi xabin! Hin çêtir bizan Cegerxwîn. Dizanim tu zanî, welat giş xweş e, Hin bajar hene ko tu lê na meşe Mesela Elezîz çi lawkeleş e Bidîta bi çavê şihrê Cegerxwîn. Hevalo tu xweş bi; tim bi dilê xwe. Welatê bihuştin tim bi sazê xwe, Saz bikî di nava tilyên destê xwe Da nezan bizanin tu yî Cegerxwîn. [[Qedrîcan]] Hewar Sal 1- 1932 Hejmar 12 == Lînkên derve == *[http://www.geocities.com/halimolo/mezra.htm Navên kurdî û tirkî] *[http://www.derikli.com/ Malpera Dêrikê] *[http://www.geocities.com/turcel_tr Malpera Dêrikê] (tirkî) *[http://www.derik.gov.tr Malpera Dériké] (tirkî) ==Çavkanî== Orijînala vê gotarê ji malpera [http://www.derikli.com derikli.com] hatiye standin. [[Kategorî:Navçeya Mêrdînê]] 2288 32230 2006-06-07T07:39:31Z Erdal Ronahi 2 [[category:Dîroka Kurdistanê]] [[Image:Kemal-Pir.jpg|right|thumb|[[Kemal Pîr]]]] [[Image:Hayri-durmus.jpg|right|thumb|[[Mehmet Xeyrî Durmuş]]]] [[Image:Akif yilmaz.jpg|right|thumb|[[Akîf Yilmaz]]]] [[Image:Ali_Cicek.jpg|right|thumb|[[Elî Çîçek]]]] '''14'ê tîrmeha sala 1982'an''' roja destpêkirina berxwedana [[rojiya mirinê]] ya girtiyên [[PKK]]`yî ye. Ji kadroyên pêşeng ên [[PKK]]'ê [[Mehmet Xeyrî Durmuş]], [[Kemal Pîr]], [[Ali Çiçek]] û [[Akif Yilmaz]] di sala [[1982]]'an de li girtîgeha Amedê dest bi rojiya mirinê kirin. Kadroyên pêşeng ên PKKê, bi sedema pêkanînên îmha û înkarê yên bi 12 Îlonê re gihiştibûn asta herî bilind, dest bi rojiya mirinê kirin. Bi van êrîşan herî zêde jî girtiyên PKKyî yên li girtîgeha Amedê hedef hatibûn girtin. Bi hemû şêweyên êşkencê dixwestin girtiyan, ji Kurd û PKK bûna wan poşman bikin. Kiribûn armanc ku hasreta azadiyê ya gelê kurd a di navbera salên [[1970]] û [[1980]]`an de hilbû, di kesayetiya girtiyan de têk bibin. Rojiya mirinê di nava şert û mercên wiha de dest pê kir. Girtiyên PKKî yên di girtîgeha Amedê de li hemberî êrîşên rejîma 12 Îlonê û polîtîkayên îmha û înkarê yên li ser gelê kurd, biryara pêvajoyeke nû dan. Endamê komîteya navendî yê PKKê [[Mehmet Xeyrî Durmuş]] di [[14'ê tîrmehê]] de di [[doza Hîlvan û Sîverekê]] de ku li [[Dadgeha Ewlekariyê ya Dewletê]] hat dîtin, ragihand ku ew dest bi rojiya mirinê dike. Piştî Xeyrî Durmuş, [[Kemal Pîr]], [[Akif Yilmaz]], [[Ali Çiçek]], [[Mustafa Karasu]], [[Fuat Çavgun]], [[Ali Kiliç]], [[Bedrettin Kavak]] û [[Hamît Kankiliç]] jî tevlî rojiya mirinê bûn. Kadroyên pêşeng ên PKKê, ji roja 45emîn û vir ve, rakirin nexweşxaneyê. Roja [[7'ê rezberê]] Kemal Pir, [[13'ê rezberê]] Xeyrî Durmuş, [[15'ê rezberê]] Akif Yilmaz, [[17'ê rezberê]] jî Alî Çiçek, jiyana xwe ji dest dan. [[category:Dîroka Kurdistanê]] 2289 14297 2004-07-22T20:45:41Z Erdal Ronahi 2 Rojiya mirinê çû cihê Rojiya mirinê ya 14'ê tîrmehê #REDIRECT [[Rojiya mirinê ya 14'ê tîrmehê]] 2291 14299 2004-07-22T20:50:00Z Erdal Ronahi 2 ji serxwebun.com ji serxwebun.com 2292 56150 2006-11-13T14:15:18Z Erdal Ronahi 2 Kesên ku di dîroka pêşvebirina mirovatiyê de, di kar û barên guhertinên civakî de navdar bûne û yan jî jiyana xwe ji dest dan. Hûn dikarin portre, jiyan û berhemên wan kesan di vê kategoriyê de bibînin. [[category:li gorî kar û pîşeyê kes]] 2293 25473 2006-01-24T17:41:39Z 193.164.229.102 2294 66799 2007-01-27T17:40:06Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[arc:ܡܫܠܡܢܘܬܐ]] '''Îslam''' (erebî: إسلام îslām), rehê bêja "Îslam" xwediyê du wateyan e.<br> 1.[[Aşitî]] û [[tendurustî]]<br> 2. Radestê Xweda bûn, gura Wî kirin e. <br> Îslam dibêje "Xweda yek e, xêncî Wî ti kes an tişt tinne ku mirov bipereste û [[Mihemmed]] (S.A.S) bende û [[pêxember|pêxemberê]] Wî ye.<br> Îslam bi 1,2 myr. baweran piştî ola [[Xiristiyanî]] (2.0 myr.) a herî mezin li ser erdê ye. Îslam olek [[yekxwedayî]], (monoteîst) e û pirtûka pîroz a Îslamê [[Quran|Qur'an]] e. Qur'an gotina [[Xwedê]] ye û nehatiye guherandin. Di Îslamê de [[Incîl]], [[Tewrat]] û [[Zebûr]] jî ji hêla Xwedê ve hatine şandin, lê ew, bi destê mirovan hatine guherandin. [[Sunne]] yanê kirin û gotinên Pêxember Mihemmed (S.A.S) jî di jiyana Musilmanan de rolek girîng delîzin. Piraniya [[hadîs|hadîsan]] di pirtûkên [[Muslîm]], [[Tirmizî]] û [[Bûharî]] de hatine kom kirin. == Destpêka Îslamê == Pêxember [[Mihemmed Pêxember|Mihemmed (S.A.S)]] (S.A.S) di sala 570 an de li bajarê [[Mekke]] li [[Sûdî Erebistan|Erebistana Suud]] a îro hatiye dinê. Bi 30 saliya xwe yanê di sala 610 an de [[Cebraîl]] (A.S) ayetên yêkemîn yên Qur'an ê ji wî re anî. Ji wê rojê şun de di navbera 23 salan de ji Pêxember Mihemmed (S.A.S) re hemû Qur'an ayet bi ayet tê. Îslam ola Xwedê ya dawî û neguhartî ye û ji ber vî yekê Musilman xwe mîna warîsên Mesihî û Mûseviyan dibînin. Hz. Mihemmed (S.A.S) Pêxemberê dawî yê cîhanê ye û bi vî avayî muhira hemû [[pêxember]]ên li berî xwe ye. Musilman hemû pêxemberên ku di Incîl û Tewrat ê de tên navdan wekî pêxemberên Xwedê nas dikin û hurmetê nîşanê wan didin. ==Bingehiyên ola Îslam ê== == Her pênc ruknên ola Îslamê == Di Îslamê de pênc [[ruknê]] hene: ==== Bêjeya şehadetê ==== * Ez şehadetî dikim ku ji bilî [[Xwedê]] qet xuda/Îlahekî din tune û Hz. Mihemmed (S.A.S) resûlê Xwedê ye. Di gora Îslam ê, gava ku mirovek bixwezî bibe Misliman, bese tenê vî şehadetê ji dil û can yanê bi niyetekî rast li ba du Misilmanan bibêje. Herweha va hevoka şehadetê di guhên zarokên, ku yên nu hatine dinê, û di guhên mirovên ku êdî dimirin de jî tê gotin. Bêjeya şehadetê di jiyana Mislimanan de cîhekî bilind digirî. Her Misliman roj bi roj di nimêj û banga nimêj de şehadetê tinîn. Lêbelê divê rind bê zanîn, meriv hema devkî vê gotinê bêje, wateya wê nizanibe û jiyana xwe li gor emir û fermanê Xwedayê Mezin rêvenebe nabe misliman. Belkî xwe dixapîne.Hezar heyf îro li ser rûyê cîhanê pirê merivan yên dibêjin em misliman in di vî halî de ne. Tenê La îlahe Îlahe Îllallah dibêjin û di alîyê din de kar û şixûlê vê peyvê betaldikin dikin û dîsa dibêjin em misliman in. Di serî deberya her tiştî seba merivek bibe misliman gotî birêk û pêk wateya La îlahe Îlahe Îllallahê baş hîn be. Peyre bi dil û can vê gotinê bêje û pêwîstîyê wê pêk bîne. Seba em vê rin hîn bin emê neçar vê mijarê hinekî dirêj bikin. ==== Nimêj ==== * [[Nimêj]] ji bona Musilmanan ferze. Musilman di rokî de pênc caran nimêj dikin. Her nimêj demekî xwe heye û [[bangevan]] di wan deman de mirovan bangê nimêj dike: nimêja sibêh, nimêja nîvro, nimêja berê êvarê, nimêja êvarê û nimêja şevê. Di berê nimêjê de bi avê [[destnimêj]] tê girtin. Lê gava ku av net diyin, mirov dikanî bi qûm û xaliyê jî destnimêj bigirî. Mirovên rêwî yan jî nexweş dikanin wekî rehetiyekek çend nimêjên xwe bi hevra yan jî dûra dû tengasiyê bikin. Li roja [[în|înî]]yan , nimêja îniyê di [[mizgeft|mizgeftan]] de bi cemaetê tê kirin û xutbe tê xwendin. Di cejnên olî de jî, wekî cejna [[Remezan]] ê û [[Qurban]] ê, nimêja cejnê tê kirin û piştî nimêjê mirov cejnên hevûdin bimbarek dikin. ==== Rojî ==== Li gora Îslam ê rojî di meha [[Remezan]] ê de tê girtin. Ji ber ku mehên [[erebî]] di gora hîvê tên hesaw kirin, dema meha Remezan ê her sal cuda ye. Di vî meha de mirov her roj ji berbangê hettanî roj çû ava yanê êvarê ne tiştekî dixun ne jî vedixun. Ji bona ku di rojanê birçî nebin, pirraniya mirovan şev re dibin paşîvê û zikê xwe têr dikin. Rojiya Remezan ê bi cejnekî mezin tê dawî kirin. ====Hec==== Di gora Îslam ê gerê her Musilman di jiyana xwe de carekî here hec. Hec bi ziyaret kirina [[Kabe]] yê li bajarê [[Mekke]] yê li welatê [[Sûdî Erebistan]] ê tê şindê. Lêbelê hec girêdayiya dewlemendî û tenduristi ya mirovan e. Ji bona mirovên belengaz û nexweş hec ne mecbûr e. Ji mirovên ku çûne hec hecî tê gotin. Di hec de bawermend li dor Kabê digerin, rojekî li ser tipikê [[Arafat]] ê disekinin, di navbera herdû tipikên bi nav [[Safa û Merve]] baz didin, qurbanan dikin û wekî sembolekî Şêytin kevir dikin. ====Zekat==== Zekat salê de carekî di hêla mirovên bawermend de ji bona belengazan, nexweşan, bêkesan û mirovên din yên hêwceyî tê dayin. Dayina zekatê girêdayiya dewlemendiya mirovan e. === Her şeş şertên baweriyê === Di Quran a Pîroz de ji bona van şertan baweriyê re aha tê gotin: "Gellê bawermend! Hûn bi [[Xwedê]] û [[Pêxember]]ê wî re û bi vê pirtûka re, ku wî ji Pêxemberê xwe re şandiye û bi wî pirtûka re ku wî hina berê şandî bû, bawer bikin. Û kîjan mirov bi Xwedê re û bi feriştên wî re û bi pirtûkên wî re û bi Pêxemberên wî re û bi roja dawîyê bawerî neke, ew di wundabûnekî dûr de wunda buye." [[Sûre]] ya [[Nîsa]] 4/136 Û di hadîsa Hz. Mihemmed (S.X.L.) de jî aha tê gotin: "Bawerî ji van mercan pêk tê: Bi Xwedê û feriştên wî, bi pirtûk û Pêxemberên wî, bi roja dawî û qederê bawer bike." * Bawerî bi [[Xwedê]] re Xwedê afirandêr, reb û xwediyê hemû tiştan e. Hemû tişt girêdayî Wî ne, lê Ew girêdayî tu tiştî nînê. Bawerî ji mezintiya Xwedê re. Tenê ji Wî re perestî tê kirin û tenê ji Wî alîkarî tê xwestin. Ji yêkbûna Xwedê re bawerî. Ji bilî Xwedê qet xuda/Îlahên din tunin. Ew ne hatiye dinê ne jî yekik aniye dinê. * Bi feriştên (milyaket) wî re Ferişte yek ji qûl/bendên Xwedê ne û ji nûrê hatine afirandin. Mirov wan nikarin bi çavan bibînin, lêbelê ew me dibînin. Vatiniya feriştan perestina û cîh anîna fermanên Xwedê ye. Wekî hemû olên [[semîtîk]] di Îslamê de jî çar feriştên mezin hene: [[Cebraîl]] ji hêla Xwedê de wahiyê ji pêxemberan re tîne, [[Mikaîl]] gerdûnê birêve dibe, [[Îsrafîl]] di roja heşir û meşirê pifê sûrê dike û feriştê mirinê bi nav [[Azraîl]] rihê mirovan digirî. * Bi pirtûkên wî re ( [[Incîl]], [[Tewrat]], [[Zebûr]], [[Quran]]) Xweda yê Dilovan li her demê ji pêxemberên xwe re pirtûk û rûpelên pîroz şandiye. Bi van pirtûk û rûpelan Xwedê ji mirovan re fermanên xwe agahdar kiriye. Pirtûk û rûpelên ku em dizanin vana ne: a- Tewrat, ji Hz. [[Mûsa]] re hatiye şandin û pirtûka pîroz yê [[Zarokên Îsrail]]. b- Încîl, ji Hz. [[Îsa]] re hatiye wahiy kirin û pirtûka pîroz yê [[îsewî]]yan. c- Zebûr a Hz. [[Davût]] d- Rûpelên Hz. [[Ibrahîm]] e- û pirtûka pîroz yê herî dawî bi nav Qurana Pîroz e ku ji pêxemberê dawî Hz. Mihemmed (s.x.l.) re hatiye şandin. Êdî li gora Îslam ê li hettanî roja qiyametê qet pêxember û pirtûk jî nayên şandin. * Bi hemû Pêxemberên wî re Xwedê li her demê ji mirovan re pêxember şandine. Pêxember ê yekemîn Hz. [[Adem]] e û yê herî dawî Hz. Mihemmed (S.A.S) e. Di Îslam ê de pêxember jî tenê mirovin, lê hinek pêxember bi destûra Xwedê ji bona mirovan re mucize hnîne. Hz. [[Îsa]] nexweş pak dikirin û mirî sax dikirin. Xwedê bi hezkirina xwe şiv/çoyê di destê Hz. [[Mûsa] kiriye mar û behra mirî kiriye du parçe. Li gora zanayên Misliman Xwedê hemû bi hevra 120 hezar pêxember şandine û pirraniya van pêxemberan di hêla gellê xwe de hatine kuştin. * Bi roja dawiyê (Roja Axretê) re Roja Exerê roja dawî yê cîhanê ye. Di wî rojê Xwedê hemû mirovan ji gorê dîsa bi zindî derdixinî û wan li derekî kom dike. Ew Xwedê yê ku cara yêkemin mîrov ji tune bûne afirand, di cara duyemin de jî dikanî wan zindî bike. Roja Exerê Xwedê li ser buyeroja mirovan biryar dide û bihûşt (Cennet) û dojeh (Cehnime)tên eşqere kirin. Herweha pejirandina ji roja dawiyê re yêk ji şeş şertên baweriyê yên Îslam ê ye. * Bi [qederê] re Bawerî ji zanayina bêdawî û hîkmeta Xwedê re. Gerdûn bi daxwaza Xwedê hatiye afirandin û ji ber vê yekê Xwedê hemû tiştên di gerdûnê de dizane û hemû tişt li ba Wî hatiye nivisîn. Bê daxwaz û ferman û afirandina Wî qet tiştek çê nabe û nayê holê. == Çend aliyên ola Îslam ê == === [[Sinnî]] === Di dirokê de ola Îslam ê di çend aliyan va ji hev cihê buye. Di roja îro de 90% (sedî de nod) ji hemû Musilmanan sinnî ne. Lêbelê sinnî bi xwe ji di hêla çend [[mezheb]]an de belav bûne. Navê mezhebên sinnî [[Henefî]], [[Malikî]], [[Henbelî]] û [[Şafî]] ne. Di nav vana de jî mezheba henefî yê herî mezin e. Pirraniya kurdan xwe wekî şafî dihesibinin, lê yên henefî jî hene. [[Wehhabî]] bi xwe ji aliyekî Henbeliyan re tê gotin, ji ber ku ewna mezheba Henbelî hinekî cûda şîrove dikin. === [[Şî]] === Şî bi pirraniya piştvanên xwe di Îslam ê de yên duyemin in. Mîna sinniyan çend aliyên şiyan jî hene: [[Îmamî]] bi piranî li welatê [[Îran]], [[Iraq]], [[Bahreyn]] û [[Libnan]] ê dijin. Dûra [[Ismailî]] jî hene û li dewleta [[Hindistan]], [[Pakistan]], [[Afganistan]] û [[Tacîkistan]] ê dijin. [[Zaidî]] jî yek ji komala Şî yanin û tenê li welatê [[Yemen]] ê tên ditin. === [[Xaricî]] === Xaricî di roja îro de komala yê herî piçûk yê ola Îslam ê ne. Tenê aliyekî xariciyan bi nav [[Ibadî]] hettanî roja îro hatiye. Xaricî tenê li başûrê [[Cezayêr]] ê, [[Oman]] ê û [[Cerba]] yê hene. == Wateya ola Îslamê == [[Gerdûn]]a ku em tê de dijîn bi sazûmaniyekî hatiye çêkirin. Di navbera hemû tiştên, ku di vê gerdûnê de cîh digrin de, nizamek heye. Hemû tişt bi avayekî bêkêmasî şinda xwe di vî pilana mezin de digirin. [[Roj]], [[hîv]], [[stêrk]] û tiştên ku em dibînin yan jî hina nabinin ji vî destûra Xwedê re teslîm bûne. B-ism-Illahî-r-Rehmanîr-Rehîm<br> "Me asîman û zemîn û tiştên ku di nav wan herduyan de ne bi dadvanî û ji bo demekî navdayî afirandiye" ([[Quran|Qur'an]] a Pîroz, Sûreya [[Ehqaf]]: 46/3) Ji xêncî mirovan, hemû gerdûn ji destûra Xwedê re bi dil an jî bê dil îte'et dikin. Bê şik ev bêkêmasiya gerdûnê ji radestiyê pêk tê. Bi vî avayî Îslam ji mirovê yekemin Hz. [[Adem]] heta Pêxemberê dawî Hz. [[Mihemmed Pêxember|Mihemmed (S.A.S)]] navê hemû olên rast e. B-ism-Illahî-r-Rehmanîr-Rehîm<br> "Di roja îro de min ji we re, ola we pêk aniye û min qenciyên xwe ji we re paşî anî û min ji bo we ola bi navê Îslam hilbijartiye" (Quran a Pîroz, Sûreya [[Maîde]]: 5/3) "Me ji her Pêxemberî berî te şandiye re herdem wiha wahiy kiriye: Qet xudayekî din ji pêştirê min tunin, êdî hûn ji min re perestî bikin." (Sûreya [[Enbiya]]: 21/25) Lêbelê di piştî derketina rastiyê, teslîm bûn dîsa di destê mirovan de ye. Di dirokê de gellek komal ji bo înkariya xwe hatine tunekirin. ''B-ism-Illahî-r-Rehmanîr-Rehîm''<br> "Me qet welatek bê hişyardarekî tune nekiriye. Ew hatine hişyar kirin. Bi rastî em ne sîtemkar in." (Sûreya [[Şûera]]: 26:208-209) Li gor Ola Îslamê an mirov wekî ku Xwedê ji wan dixwaze radest dibin, bawer dikin an jî rik dikin, li dû hewesên xwe diçin û dijî Xwedê derkevin. Lê her çendî mirovahî teral û bedbîn be jî ev banga Yezdanî heya roja dawiyê wê berdewam bike. Wê hinek bawerbikin û hinek jî înkar bikin. Lewra Xwedê Teala jî azadiya bawerkirin û înkarkirinê daye eşrefê mexluqan. ==Lînk== *[[Dûa|Diayên]] olî [[Category:Ol]] [[af:Islam]] [[am:እስልምና]] [[an:Islam]] [[ar:إسلام]] [[arc:ܡܫܠܡܢܘܬܐ]] [[ast:Islam]] [[az:İslam]] [[ba:Ислам]] [[bar:Islam]] [[be:Іслам]] [[bg:Ислям]] [[bm:Sìlàmɛya]] [[bn:ইসলাম ধর্ম]] [[br:Islam]] [[bs:Islam]] [[ca:Islam]] [[cs:Islám]] [[cv:Ислам]] [[cy:Islam]] [[da:Islam]] [[de:Islam]] [[el:Ισλάμ]] [[en:Islam]] [[eo:Islamo]] [[es:Islam]] [[et:Islam]] [[eu:Islam]] [[fa:اسلام]] [[fi:Islam]] [[fo:Islam]] [[fr:Islam]] [[frp:Islame]] [[fur:Islam]] [[ga:Ioslam]] [[gd:Islam]] [[gl:Islamismo]] [[haw:Hoʻomana Mohameka]] [[he:אסלאם]] [[hi:इस्लाम धर्म]] [[hr:Islam]] [[hu:Iszlám]] [[ia:Islam]] [[id:Islam]] [[ilo:Islam]] [[io:Islamo]] [[is:Íslam]] [[it:Islam]] [[ja:イスラム教]] [[jbo:musyjda]] [[jv:Islam]] [[ka:ისლამი]] [[kk:Ислам]] [[kn:ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮ]] [[ko:이슬람교]] [[kw:Islam]] [[la:Religio Islamica]] [[lb:Islam]] [[li:Islam]] [[ln:Islamu]] [[lt:Islamas]] [[lv:Islāms]] [[mk:Ислам]] [[ml:ഇസ്‌ലാം മതം]] [[mo:Ислам]] [[ms:Islam]] [[nds:Islam]] [[nl:Islam]] [[nn:Islam]] [[no:Islam]] [[nrm:Islam]] [[pdc:Islaam]] [[pl:Islam]] [[ps:اسلام]] [[pt:Islão]] [[ro:Islam]] [[ru:Ислам]] [[ru-sib:Басурмансво]] [[scn:Islam]] [[sco:Islam]] [[sd:اسلام]] [[sh:Islam]] [[simple:Islam]] [[sk:Islam]] [[sl:Islam]] [[sq:Feja Islame]] [[sr:Ислам]] [[su:Islam]] [[sv:Islam]] [[sw:Uislamu]] [[ta:இஸ்லாம்]] [[th:ศาสนาอิสลาม]] [[tl:Islam]] [[tr:İslam]] [[tt:Íslam]] [[uk:Іслам]] [[ur:اسلام]] [[uz:Islom]] [[vi:Hồi giáo]] [[wa:Islam]] [[yi:איסלאם]] [[zh:伊斯兰教]] [[zh-classical:伊斯蘭教]] 2296 65350 2007-01-19T02:45:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pt:Tratado de Sèvres]] Piştî dumahiya [[cenga cîhanê ya yekemîn]] dewletên hevgirtî ji bo sulh û aşîtiye di serê sala 1919´an de li bajarê [[Parîs]]ê qongrekî li darxistin. Ji [[dewleta Osmaniyan]] û saziyên Ermenî û Kurdan jî xwestin ku ew ji bo parastina maf û pêskêkirina daxwaziyên xwe nûnerên xwe bişinin qonferansê. Ermeniyan [[Bagos Nubar paşa]], komele û cemiyetên Kurdan ji Serif pasa sandin wê konferansê. Nûnerê gelê Kurd [[Serîf paşa]] di bara maf û xwesteke gele Kurd de 2 daxwazname peskesî kongreyê kir. Ya yekemin di 22'ê adara 1919'an de, ya duwemîn di 1´e Adara sala [[1920]]'an de bû. Her wiha Serif paşa bi nunerê Ermeniyan nîqas vekirin lihevhatin û nêzikayi cekirin, bi hevre di 20´e heyva Cirya Pasin sala 1919´an de daxuyaniki hevbes pêskêsî qongreyê kirin. Di 10.08.1920'an de peymana Sewrê hate erekirin û pejirandin ji bo gelê Kurd di xalên 62, 63, 64´an de ev biryar hatin girtin. Di nav sînorê Osmaniyan de wê dewleteke Kurda xudmuxtar bê sazkrin, pîstê dengdayineke gisti li ser daxwazan delê Kurd salek sünde we dewleteke Kurda serbixwe were damezirandin. Kurdên herêma [[Mûsil]]ê jî, wê têkevin nav sînorê vê dewleta serbixwe. Lê ev xal hemî li ser kaxizê man. [[Category:Dîroka Kurdistanê]] [[kategorî:peyman]] [[ar:معاهدة سيفر]] [[bg:Севърски мирен договор]] [[ca:Tractat de Sèvres]] [[cs:Sèvreská mírová smlouva]] [[de:Vertrag von Sèvres]] [[el:Συνθήκη των Σεβρών]] [[en:Treaty of Sèvres]] [[eo:Traktato de Sevres]] [[es:Tratado de Sèvres]] [[fr:Traité de Sèvres]] [[it:Trattato di Sèvres]] [[ja:セーヴル条約]] [[nl:Vrede van Sèvres]] [[pl:Traktat pokojowy w Sèvres 1920]] [[pt:Tratado de Sèvres]] [[ru:Севрский мирный договор]] [[sl:Pogodba iz Sèvresa]] [[tr:Sevr Antlaşması]] [[ur:معاہدہ سیورے]] [[zh:色佛尔条约]] 2297 14305 2004-09-01T19:45:51Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Wêje]] 2298 62345 2006-12-31T00:19:36Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sh:Guti (Mezopotamija)]] '''Gutî''' di dirokê de yek ji pêşiyê [[kurd]]an e li çiyayê [[Zagros]] û li kêlêka [[çemê zapê]] jiyan e, 2700 sal berya mîladê, dewletek xurt û serbixwe sazdikin û tênê heta mezrabota, lewre axa wir gelek xwes û bijun bu. Di sala 2649 pêşiya mîlade êrîş dibin ser [[Sumer]] û [[Akad]]iyan welatê Akadiyan ji zevt dikin du qerna wan îdare dikin, peşe di sala 2400 berya mîlade da bi biraye xwe gele [[Lolo]]ra yekbunê cedikin dewlata wan bi vî rengî gelek xurt û peşve diçe. Lê piştre li hember Akadayi dîsa mexlûb dibin û diçin warê xwe yê kevn çiyaye Zagrose. Piştre di sala 2270 B.Z. di dema padişahê Asûriyan [[Salmanasar]]ê yekemin de bi wan re şereki giran datinin. Navê padişahê dawiya Gutiyan [[Tîrîgan]] bû. ji: [[Tarîxa Kurd û Kurdistanê]] 1-90 [[Category:Dîrok]] [[ca:Guti]] [[de:Gutäer]] [[en:Guti (Mesopotamia)]] [[es:Guti (tribu)]] [[fi:Gutilaiset]] [[fr:Gutis]] [[it:Gutei]] [[ja:グティ人]] [[nl:Guti]] [[pl:Gutejowie]] [[ru:Кутии]] [[sh:Guti (Mezopotamija)]] [[sv:Guti]] 2299 39015 2006-08-13T16:27:15Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya YurikBot Lollo an '''Lolo''' gelek ji civaken [[Zagros]]a mezin ku ji zuda li herema [[Silêmaniye]] jiyane u kalên me Kurdan e. Di gelek caxen diroke da dewlet saz krin, xwediye serxwebun û azadiye bûne. Di ilm û karbend û cand û pisporiye da gelek pesda cûne. Ji bo parastina ax Û welate xwe bi gele [[Asur]] û [[Aqad]]ra pir cara ceng û serr kirine. Bi gora lewha entika kevnara, ya caxe qirale Lolo´wan ku di 2800 sal beriya buyina Isa de ku li herema Zehawê hitye ditin, ji herema [[Halman]] ([[Hilwan]]) ê heya herema Zehaweyê hemû di bine deste Lolo´wandan büwe. Sinoren dewlete wan, di xweda bajarê [[Silemaniye]], [[Sexan]], [[Zehawe]], [[Şehrizor]] û [[Kerkûk]]e ji digirt. Paytexta wan bajare Zimriye buwe. ji: Diroka Rojhilat 186 / Diroka Kurdistan Cild 2/83 == Dewleta Lolo == Gele Lollo dewletek xurt ü heja saz kiribun. Ev dewleta hanê nêzikî hezar sali dom dike. Di sala 18000 beriya Miladê de Aqad´î êrisê tînîn ser wan û wan dixin bin desten xwe. Dema ku Goti welatê Aqad´iyan zeft dikin, gele Lollo ji li hember wan ser dikin Û dibin xwediye serxwebun û azadiye û bi Gotiyan ra peyvendi û dostiye cediken. Di sala 1000 beriya miladêda Asûrî erîsê tînin ser welatê wan. Kayayê wan Amixa, direve kela (Pîrmîgron) ê [[Asurî]] paytextê wan bajarÊ Zimriye zeft dikin. pistra Asûrî di nav xweda bi hev dikevin di welate Lollo´wandan gelek serhildan û nerihetê cêdibin, dewleta Asuriya dipelis e û [[Imperetoriya Mediya]] te sazkirin. ji: [[Dîroka Kurdistanê (pirtûk)|Dîroka Kurdistanê]] Cild 1 /85 [[Category:Dewleta dîrokî]] [[de:Lulubi]] [[en:Lullubi]] [[fi:Lullubilaiset]] [[pl:Lulubejowie]] 2300 14308 2004-07-22T21:49:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Asûrî]] 2301 44357 2006-08-30T20:56:18Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Sûrî]] 2302 51587 2006-10-14T12:49:37Z Erdal Ronahi 2 Bi gora dîrokvan Spayizer, '''Mîtanî''' beşek ji Sobariyanin ku ew jï beske ji gelên arî û kaliken Kurdan in. Di sedsala 16'an de B.Z. hukumeteke pir xurt u capuk avadikin paytexta wan bajarê Wassognê bûye, [[Suriye]], [[Emûriye]], welaten [[Asuri]] û Kurdistanê heta herema [[Kerkûk]]e hemu dibin hukme wan de buye. Dewlata wan yek ji dewleten deme yen mezin û rûmetdar bûye ([[Misir]], [[Haysi]], [[Qasi]], Mitani) zimaneki wane taybeti hebuye. Ew hukumet li hember erîsen Asuriyan ducar ma û hind axa xwe winda kir. Heta di dema qirale Asurî bi navê "Asûr Nasir Pal" dumahi lê hat. ji: [[Tarîxa Kurdistan]] 1/68 Mitaniye gelek salan hukum kirye,maadene(asin) yekem car wan dozye o bikar anye. ashuri parcheka bichok bun ji impratorya mittani,bele ji ber herishe hemu layan bu ser awan ,shikestin,o asuriyan o hitiyan dest li ser wan navchan dana. {{kurt}} [[Category:Dewleta dîrokî]] 2303 14311 2004-07-22T23:28:07Z Erdal Ronahi 2 public domain public domain 2304 14312 2004-07-22T23:33:55Z Erdal Ronahi 2 public domain public domain 2305 14313 2004-07-22T23:37:09Z Erdal Ronahi 2 public domain public domain 2306 14314 2004-07-22T23:41:27Z Erdal Ronahi 2 public domain public domain 2307 59476 2006-12-04T20:24:53Z Bangin 450 lîsens xeyrand {{Cc-by-sa-2.5}} 2308 55374 2006-11-06T10:14:25Z Erdal Ronahi 2 Revert to revision 38073 dated 2006-08-11 13:55:21 by Luqman using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] {{bisoranî|Heqî Qarer}} [[Image:HakiKARER.jpg|right|Hakî Karer]] '''Haki Karer''' (1950-1977) [[apocî]] ye. Di 18ê gulana 1977an de hat kuştin. Kuştina wî bû sedema damezrandina [[PKK|PKKê]]. Hakî Karer, di sala 1950an de li [[Ulubey]]a Ordiyê hate dinê. Dibistana sereta, navîn û lîseyê li Ordiyê xwend. Li Fakulteya Fen ya A.Û.yê dest bi zanîngehê kir. Heqî Karer, ji tevgera şoreşgerî ya piştî 1970an, bi tesîr bû û di demeke kin de dest bi nêrînên şoreşgerî kir. Di heman demê de Kemal Pîr û Serok Apo jî nas kirin. Di sala 1973an de li [[ADYÖD]]ê di asta organizatör de berpirsyarî girt ser xwe. Di sala 1976an de bi biryara vegera welat ya li Dikmenê hate wergirtin, pêşî Batman û paşê jî çû Dîlokê Li Dîlokê pratîkeke serkeftî nîşan da. Rêxistina Kontra ya bi navê "Stêrka Sor" bi fermana [[MÎT]]ê kete dewrê de. Li Dîlokê endamê kontra yê vê rêxistinê Alaattin Kapan Heqî Karer dawetî nîqaşekê kir. Civîn di 15 gulanê de li qehwexaneyeke Dîlokê pêkhat. Di encama vê komploya kirêt de Heqî Karer di [[18 Gulan]]a sala 1977an de hate şehîd kirin. Şahadeta Heqî Karer, di dîroka Têkoşîna Azadiya Gelê Kurd de û di damezirandina [[Partiya Karkerên Kurdistanê]] de qonaxeke dîrokî ye. [[Category:Şehîd|Karer, Hakî]][[Category:Şoreşger|Karer, Hakî]] 2309 14317 2004-07-23T00:04:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hakî Karer]] 2310 32232 2006-06-07T07:40:43Z Erdal Ronahi 2 Pisti [[cenga Çaldiranê]] ([[1514]])di navbera [[Osmanî]] û Iraniyan de ser û cenge li ser [[Kurdistan]]ê nêzîkî 130 salî dewam kir. Heta ku di sala [[1639]] an de Osmanî û [[Sefewî]] li hev hatîn û li bajarê Qesra sîrîn ciciyan '''peymana Qesra Şîrînê''' (1639) çekirin. Pistî vê peymanê, nerêma [[Erdelan]] ji Iranê re dima, herêma [[Mukrî]] û [[Şehrezur]] ([[Silêmanî]]) jî ket destê Osmaniyan. Herêmên Kurdistanê yên din, weke mîrnîsîna [[Cizîrê]], [[Umadiye]], [[Soran]] û [[Baban]] jï, li ser rewsa xwe ya berê man. Le ceng û şer ji Kurdistanê xilas nebûn. Ji aliyekî serê birakujiyê ji aliyek dinda jî, istila ü dagirkeriya Osmanî û Iraniyan. Heya sala [[1831]] peymana Qesre Şîrîn bi her rews û bendên xwe cih girt û Kurdistan bi tecayî ket bin destê wan Û di navbera wanda hate bêskirin û bû du parçe. [[kategorî:Dîroka Kurdistanê]] [[kategorî:peyman]] 2311 14319 2004-07-23T00:31:02Z Erdal Ronahi 2 [[Hozan Mistefa]] di sala [[1966]] de li bajarê [[Sêrt]]ê di navçeya [[Dih]]ê (Erûh) de hate Dinê. Zarokatiya xwe li ser axa bav û kalê xwe de derbas kir. Li ciwaniya xwe de dest bi muzîkê kir. Di sala [[1981]] de di kawirhana Cukurova’yê de (awaz) ku di nava muzîkvanên amator de, hate li darxistin, xelata yekemîn girt. Mîna gelek mirovên Kurd, zor û astengiyan ew jî bu penaberek û êdî li metrepolan jiyana xwe berdewam kir. Di sala [[1991]]'an û vir de xebatên xwe di NÇM ([[Navenda Çanda Mezopotamya]]) yê de bi rengekî profesyonel dimeşîne. Di despêka xebata NÇM’ê de du salan bi navê «[[Koma Dilbirîn]]» pişt re qasî sê salan bi “[[Koma Gulên Xerzan]]”’re xebatên xwe meşand. Hozan Mistefa 1997 vir de xebatên xwe ê hunerî bi rengekî hozantî dimeşîne, ji despêka NÇM’ê vir de di welat û derveya welat de gelek qonser darxist û naha jî êş û daxwazên gelê xwe , xistiye dilê xwe û bi tîna agir û roja gelê xwe bi hunera xwe diafirîne. [[Category:Hunermend]] 2312 14320 2005-06-21T19:57:33Z 80.171.44.70 #REDIRECT [[Peymana Qesra Şîrîn]] 2313 64579 2007-01-14T14:52:55Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:伊朗省份]] Di '''[[Îran|Îranê]]''' de 28 [[parêzga]] hene: <table align=center> <tr> <td> #[[Tehran]] #[[Qom]] #[[Markazi]] #[[Qazvin]] #[[Gilan]] #[[Ardabil]] #[[Zancan]] #[[Azerbaycana Rojhilat]] #'''[[Azerbaycana Rojava]]''' #'''[[Kurdistan (eyalet)|Kurdistan]]''' #'''[[Hemedan]]''' #'''[[Kirmanşan]]''' #'''[[Îlam]]''' #'''[[Loristan]]''' </td> <td> <ol start=15> <li>[[Xuzestan]] <li>[[Chahar Mahaal and Bakhtiari]] <li>[[Kohkiluyeh and Buyer Ahmad]] <li>[[Buşehr]] <li>[[Fars]] <li>[[Hormozgan]] <li>[[Sistan and Baluçistan]] <li>[[Kerman]] <li>[[Yazd]] <li>[[Esfahan]] <li>[[Semnan]] <li>[[Mazandaran]] <li>[[Golestan]] <li>[[Xorasan]] </ol> </td> <td> [[Image:IranNumbered.png]] </td> </tr> </table> [[Kurdistana Îran]] pênc eyalet heye: *Eyaleta Azerbaycana Rojava *Eyaleta Kurdistan *Eyaleta Kirmanşan *Eyaleta Îlam *Eyaleta Loristanê Gelek rewşenbîr û lêkolîner Eyaleta Hemedanê jî wekî eyaletek ji Kurdistana parçekirî dihesibînin. Ger em wê jî bihesibînin, wê çaxê dibin şeş eyalet. == Lînkên derve == *Gotarekê ser [http://www.pen-kurd.org/kurdi/ikrambalekani/eyaletakurdistane-liirane.html eyaleta Kurdistanê] [[Category:îran]] [[ar:محافظات إيران]] [[de:Verwaltungsgliederung des Iran]] [[en:Provinces of Iran]] [[es:Organización territorial de Irán]] [[eu:Iranen banaketa administratiboa]] [[fa:استان‌های ایران]] [[fr:Provinces d'Iran]] [[gl:Provincias do Irán]] [[ja:イランの州]] [[nl:Provincies van Iran]] [[pt:Províncias do Irão]] [[ru:Административное деление Ирана]] [[sh:Provincije Irana]] [[sr:Покрајине Ирана]] [[tg:Устонҳои Эрон]] [[zh:伊朗省份]] 2314 14322 2004-07-23T00:58:28Z Erdal Ronahi 2 GPL, ji en: GPL, ji en: 2316 50262 2006-10-10T14:57:37Z Erdal Ronahi 2 '''Kaxizman''' girêdayê bajarê [[Qers|Qersê]] ye. Temamiya navçeya Kaxizman ê bax baxçe, gul û gulistan e, navçeyek bi heşinayî ye. Di navçeyê de dibistanek mezin heye. Gundên herema Kaxizman ê û gundên [[Ixdir]], [[Qulp]], [[Selim]], [[Sariqamis]], [[Digor]], [[Ardahan]] ê bi temami tên vê dibistanê. Eva yêka jî bi destê [[dewleta tirk]] tê kirin. Bi taybetî, ji bo ku zarokan di biçûktiyê da asimile bikin. Lebelê zarok mezin dibin u xwe nas dikin, dizanin ku ew kîne. Di vî dibistanê da gellek mirovên navdar derketine. Navê dibistanê bi [[zimanê tirkî|tirkî]] "''Kağizman yatili bölge okulu''" tê binav kirin. [[Category:navçeya Qersê]] 2318 14326 2004-07-24T06:42:35Z 194.78.218.129 #redirect [[Kazim Oz]] 2319 26066 2006-01-29T18:41:03Z 80.135.72.181 [[Image:Kazimoz.jpg|right|framed|Kazım Öz]] '''Kazim Oz''' ''(tr:Kazım Öz)'' [[derhêner]] û fîlmçêkerê kurd e. Oz di sala [[1973]]an de li [[Dêrsim]]ê hate dinê. Diplomeya zanîngeha muhendîsiyê girt. Di sala [[1998]]an de xwendegeha [[sînema|sînemeyê]] tewa kir û di nav koma teatra [[Jiyana Nû]] de wek [[lîstikvan]] û [[senograf]] çar salan cîh girt. Ji sala [[1996]]an vir de li [[Stenbol|Stenbolê]] di [[Navenda Çanda Mezopotamya]] şaxê sînemayê de kar dike. Wî gellek berhemên mîna [[belgefîlm]], [[kurtefîlm]] û fîlmên dirêj derxistin holê û hindek ji van berheman di qada navnetewî te xelat jî girtine. ==Fîlm== *''[[Ax (fîlm)|Ax]]'' (1999) *''[[Fotograf (fîlm)|Fotograf]]'' (2000) [[Category:Derhêner|Oz, Kazim]] 2320 66424 2007-01-25T09:01:07Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[vls:Categorie:Film]] [[Category:Çand]] [[Category:Huner]] [[af:Kategorie:Film]] [[als:Kategorie:Film]] [[an:Categoría:Zine]] [[ar:تصنيف:سينما]] [[ast:Categoría:Cine]] [[be:Катэгорыя:Кіно]] [[br:Rummad:Sinema]] [[bs:Kategorija:Film]] [[ca:Categoria:Cinema]] [[cs:Kategorie:Film]] [[csb:Kategòrëjô:Film]] [[cy:Categori:Ffilm]] [[da:Kategori:Film]] [[de:Kategorie:Film]] [[el:Κατηγορία:Κινηματογράφος]] [[en:Category:Film]] [[eo:Kategorio:Kino]] [[es:Categoría:Cine]] [[et:Kategooria:Filmikunst]] [[eu:Kategoria:Zinema]] [[fa:رده:سینما]] [[fi:Luokka:Elokuvat]] [[fo:Bólkur:Filmur]] [[fr:Catégorie:Cinéma]] [[gl:Category:Cine]] [[hr:Kategorija:Filmska umjetnost]] [[ht:Category:Sinema]] [[hu:Kategória:Filmművészet]] [[ia:Categoria:Cinema]] [[id:Kategori:Film]] [[io:Category:Cinemo]] [[is:Flokkur:Kvikmyndir]] [[it:Categoria:Cinema]] [[ja:Category:映画]] [[ka:კატეგორია:კინემატოგრაფია]] [[ko:분류:영화]] [[lb:Category:Film]] [[lt:Kategorija:Kinas]] [[lv:Kategorija:Kino]] [[ms:Kategori:Filem]] [[nap:Categoria:Cinema]] [[nl:Categorie:Film]] [[nn:Kategori:Film]] [[no:Kategori:Film]] [[oc:Categoria:Cinèma]] [[pt:Categoria:Cinema]] [[ro:Categorie:Film]] [[ru:Категория:Кинематограф]] [[scn:Category:Cìnima]] [[simple:Category:Movies]] [[sk:Kategória:Kinematografia]] [[sq:Category:Film]] [[sr:Категорија:Филм]] [[sv:Kategori:Film]] [[tr:Kategori:Sinema]] [[uk:Категорія:Кіно]] [[vi:Thể loại:Phim]] [[vls:Categorie:Film]] [[zh:Category:电影]] [[zh-min-nan:Category:Tiān-iáⁿ]] [[zh-yue:Category:電影]] 2321 14329 2004-07-24T06:53:38Z Erdal Ronahi 2 ji cinemesopotamia.it ji cinemesopotamia.it 2322 14330 2004-07-24T10:33:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Adil Duran]] 2324 66853 2007-01-28T00:28:32Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: bg, bs, de, es, fr, ja, ko, pl, ru, tr, zh تعديل: en '''Tirk''' komêk di [[Asya|Asyayê]] de ne. Diminî an jî nîştimanîyan [[Tirkiye|Tirkiyê]]. {{kurt}} [[category:Gel]] [[bg:Гоктюрки]] [[bs:Gok Turci]] [[de:Reich der Göktürken]] [[en:Göktürks]] [[es:Köktürks]] [[fr:Köktürks]] [[ja:突厥]] [[ko:돌궐]] [[pl:Kaganat staroturecki]] [[ru:Тюркский каганат]] [[tr:Göktürk Kağanlığı]] [[zh:突厥]] 2325 38784 2006-08-13T16:03:11Z 84.158.84.5 re * ''[[Antolojiya Edebiyata Kurdî]]'' - 2 cild, [[Mehmed Uzun]], 1995 * ''[[Destpêka Edebiyata Kurdî]]'' - [[Mehmed Uzun]], 1992 * ''[[Ziman û Roman]]'' - [[Mehmed Uzun]], [[Weşanên Nûjen]], 1996 * ''[[Rewşa Edebiyata Kurdî]]'' - [[Lokman Polat]]. Cild, I. Weşanên Nûjen, 1996 * ''[[Feqiyê Teyran (Jiyan, Helbest û Berhemên wî)]]'' - [[M. Xalid Sadînî]], 2000, [[Weşanên Nûbihar]] * ''[[Ehmedê Xanî (Jiyan, Berhem û Baweriyên wî)]]'' - [[Mûrad Ciwan]], 1997, Doz * ''[[Tarîxa Edebiyata Kurdî]]'' - Prof. [[Qanatê Kurdo]], 1992, Özge * ''[[Dîroka Edebiyata Kurdî]]'' - [[F. Huseyn Sağnıç]], 2003, [[Weşanên Enstîtuya Kurdî ya Stenbol]] * ''[[Modern Öykü Sanatı]]'' - [[Ferhad Shakely]], 1998, [[Weşanên Avesta]] * ''[[Antolojiya Çîrokên Kurdî]]'' - 2003, Amadekar: [[Firat Cewerî]], 2003, [[Weşanên Nûdem]] * ''[[Hawar (pirtûk)|Hawar]]'' - [[Firat Cewerî]], 1998, [[Weşanên Nûdem]] * ''[[Ulus ve Roman]]'' - [[Haşîm Ahmedzade]], 2004 [[Weşanên Pêrî]] * ''[[Çend Dîmenên Xemgîn Ên Kurmanciya Nivîskî]]'' - [[Ehmedê Huseynî]], 2004, [[Weşanên Aram]] [[Category:pirtûk]] [[Kategorî:lîste]] 2326 14333 2004-07-24T14:01:42Z Erdal Ronahi 2 Antolojiya çîrokên kurdî çû cihê Antolojiya Çîrokên Kurdî #REDIRECT [[Antolojiya Çîrokên Kurdî]] 2327 56047 2006-11-12T20:51:28Z Heja helweda 325 Celîle Celîl *[[Arsênê Reşît Polatov]] *[[Casimê Celîl]] *[[Cemîle Celîl]] *[[Celîlê Celîl]] *[[Cerdoyê Genco]] *[[Egîdê Cimo]] *[[Ehmedê Gugê]] *[[Emînê Evdal]] *[[Erebê Şemo]] *[[Firîkê Ûsiv]] *[[Heciyê Cindî]] *[[Karabetê Xaço]] *[[Kinyas Îbrahim]] *[[Mîkaîlê Reşîd]] *[[Nûra Polatuv]] *[[Nûrê Cewarî]] *[[Qanatê Kurdo]] *[[Şehîd Ceow]] *[[Sehîdê Îbo]] *[[Şerefê Eşirî]] *[[Şeroyê Biro]] *[[Tîtalê Efû]] *[[Ûsiv Beg]] *[[V. Çetuyev]] == Lînkên derve == *http://www.micagitk.com/navdar/index.htm *http://www.micagitk.com/navdar/index-2.htm [[Category:Kes]] 2328 62885 2007-01-03T09:18:17Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ru:PostNuke]] '''PostNuke''' li ser daxwaza malpersazê malpera www.malpersaz.com [[Serhad Ronahî]], ji alî rexnegir [[Rêzan Tovjîn]] (edîtorê malpera rexnegirî www.nirxandin.com û edîtorê çand û hunerê yê rojnameya heftane Azadiya Welat) ve li kurdî hate wergerandin. Tovjîn berê jî [[Opera (gerok)|Opera]] 7.23, Opera 5.51 û Opera 7.53 wergerandibû kurdî û versiyona Opera 7.53 di malpera www.opera.com de hatibû weşandin. PostNuke [[nivîsbariya azad]] bin [[GPL]] e. Binêre: [[Nivîsbariya kurdî]] {{kurt}} [[category:nivîsbariya kurdî]] [[Category:Nivîsbariya azad]] [[de:PostNuke]] [[en:PostNuke]] [[es:PostNuke]] [[fr:PostNuke]] [[nl:PostNuke]] [[pl:PostNuke]] [[pt:PostNuke]] [[ru:PostNuke]] [[zh:PostNuke]] 2329 56145 2006-11-13T14:12:42Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Wêje]] [[Category:li gorî kar û pîşeyê kes]] 2330 36482 2006-07-25T09:08:59Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RezanTovjin [[Image:pspad_menu.jpg|right|framed|PSPad]] '''PSPad''' bernameyeke edîtorî ye. Bi alîkariya vê amûrê, mirov dikare script'an binivîse, an bernameyan saz bike, an jî wergera bernameyekê, an dosiyekê bi hêsanî, di demeke kin de pêk bîne. Her wiha cudahiyên di navbera gelek guhertoyan de jî bi hêsanî tê dîtin. '''PSPad''' bernameyeke bi gelek zimanan hatiye weşan. Lê kurdiya wê tunebû. Ji bo hêsankirina nivîsandina script û bernameyan PSPad gelekî pêwist bû. Binêre: [[Nivîsbariya kurdî]] ==Lînkên derve== *[http://www.pspad.com/ Malpera PSPad] [[Category:nivîsbariya kurdî]] [[kategorî:nivîsbarî]] {{kurt}} 2331 14338 2004-07-26T09:46:26Z Erdal Ronahi 2 Ereb Şemo çû cihê Erebê Şemo #REDIRECT [[Erebê Şemo]] 2332 14339 2004-07-26T10:16:21Z Erdal Ronahi 2 PSpad çû cihê PSPad #REDIRECT [[PSPad]] 2334 14341 2004-07-26T11:40:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rêzan Tovjîn]] 2335 14342 2004-07-26T14:56:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Arsênê Reşît Polatov]] 2336 22865 2005-12-07T15:29:14Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 81.173.230.36 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi *Binêre: [[Navdarên Kurdên Qafqasya]] *Binêre: [[Cil û bergên jina kurd-êzîdî ya Qafqasya]] {{kurt}} [[Category:Kurdistan]] 2337 14344 2004-07-26T15:07:16Z Erdal Ronahi 2 Heciye Cindî çû cihê Heciyê Cindî #REDIRECT [[Heciyê Cindî]] 2338 14345 2005-04-10T06:52:47Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 217.219.221.247 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi 2339 33807 2006-07-02T19:16:46Z YurikBot 242 robot Modifying: [[nl:Abdul Rahman Ghassemlou]] [[Image:Qasimlo-100.jpg|right|framed|Dr. Ebdulrehman Qasimlo]] '''Dr. Ebdulrehman Qasimlo''' (22.12.[[1930]]-13.07.[[1989]]) siyasetmedarê kurd bû. Qasimlo serokê [[Partiya Demokratik a Kurdistana Îranê|PDK-Îran]] bû û di Viyanayê de ji aliyê dewleta Îranê hat kuştin. == Biyografî == [[Wêne:Dr qasmlo.jpg|thumb]] Dr. Ebdulrehman Qasimlo di 22'ê Kanûnê sala 1930'an di nava malbatek dewlemend û navdar de li bajarê [[Urmiyê]] hat dinê. Wî xwîndina xwe ya destpêk û navincî li bajarê Urmiyê bi dawî anî û piştre ji bo berdewamkirina xwendina xwe çû bajarê [[Tehran]]ê. Ebdulrehman Qasimlo ji temenê zarokatiyê bi wan hûrbînîyên xwe yên kûr, zû pêhesiya ku gelê wî di rewşeke kambax û dijwar de jiyana xwe didomîne. Herçend Ebdulrehmanê nûgihiştî ji malbatek dewlemend û bavê wî Mihemed Axayê Wisuq yek ji dewlemend û feodalên herî mezin di herêma Urmîyê de bû, lê wî jiyana xwe qet ji derd û xemên jiyana xelkê reş û rût cuda nedidît. Ew ji wan jî dûr neket û ji bona standina mafê wan heta canê xwe bexşî. Li ser wê helwesta Kurdheziyê wî çalakîyên xwe yên siyasî ji sala 1945'an dema ku hê di temenê 15 saliya xwe de bû bi pêkanîna ([[Yekîtiya Ciwanên Demokratên Kurdistan]] - YCD-K)ê di bajarê Urmiyê de dan dest pêkirin. Piştî ku Komara canemerga Kurdistan (Mihabad 1946) bi hevkariya hêzên biyanî û xiyaneta [[Yekitiya Sovyeta]] (Sovyetistana berê) têkçû, Dr. Ebdulrehman Qasimlo bi hevkariya gelek hevalên xwe yên din xebata xwe ya siyasî bi rengekî nihînî û berfireh dîsa da destpêkirin. Piştre ew bû endamê fêrmiyê Hizbî Demokratî Kurdistan. Bi vî rengî wî arman û riya xwe ya dûr û dirêj hilbijart. Di kar û xebata siyasî de dayika Kurd Mîna Qazî jî gelek hevkariya wan dikir û bi hemû îmkanên xwe yên maddî û menewî hevkariya HDK û ciwanên Kurd dikir.(1) Ebdulrehman Qasimlo di temenê 18 saliya xwe de ji bo xwîndina bilind çû welatê Firansê. Piştî demekê ji wir çû Çikuslowakîya û piştî ku li zanistgeha Piragê lîsansa xwe ya di warê siyasî - civakî de stand di sala 1952�an de çaxê desthilatdariya [[Dr. Mihemed Musediq]] vegeriya Îranê û di xebata dijî empiryalîzmê ya ji bo millîkirina petrola gelên Îranê li rex hêzên opozîsyonên rijîma seltenetiya [[M. Riza Pehlewî]] cih girt. Qasimlo herçend bi temenê xwe ciwan bû lê lê li wir ji bo siyasetvanên Îranî hat xuyanî kirin ku E. Qasimlo di kar û xebata siyasî de mirovekî jîr û jêhatîye. Yanî wî bi pirensîb û terzê xebat û nirxandinên xwe yên siyasî-zanistî bala herkesî kişand ser xwe. Emperyalîzma Amirîka wê demê Îran kiribû navenda xebata xwe ya dijî bizavên hevrik li dij emperyalîzmê û hereketên azadîxwaz di Rojhilata Navîn de. Mihemed Riza şahê Pehlewî jî bi hevkariya Amrîka û welatên rojava bûbû jandarmê herêmê û mîna xûlamekê, fermanên wan yên qirkirin û serkûtkirina hêzên azadîxwaz cî bi cî dikirin. Ev ji aliyê şahê bê îrade ve bersivek bû ji bo wan xizmetên bêgane û emperyalîzma Emrîka ku bi jinavbirina Komara demokratîka Kurdistan û têkçûna dewleta Dr. Mihemed Musediq bi hemû şêweyan hevkariya wî û vegera wî ya ser kursiya seltenetê kiribûn û berevajî xwesteka piraniya gelên Iranê, bi pîlanên çewt careke din ew vegerabdibûn ser desthilatdariyê. Dr. E. Qasimlo Piştî pênc salan xebata li dijî [[Empiryalîzm]]ê careke din vegerî [[Çekuslovakîya]] û karî di sala [[1962]]'an de ji zanstgeha Piragê doktoraya xwe ya di para aborî de jî bistîne. Dr. Qasimlo heya sala [[1970]]'an wek mamosta di zanistgeha Piragê de êkonomiya Kapîtalîstî, êkonomiya Sosyalîstî û teoriya pêşkeftina aborîyê, karê xwe yê dersbêjiyê domand. Karekî herî girîng di jiyana Dr. Qasimlo de ew bû ku ji sala 1976'an heya 1978'an di para ziman û bajarvaniya Kurdan de di zanistgeha Surbonn li Parîs, mijûlî dersgotinê bû. Wî bi nivîsandina çend babetên cur bi cur di rojname û kovarên Ewropî de derheqa jiyana civakî, dîrok û rewşa siyasiya Kurdan di wê demê de karî heya radeyekê dîrok û pirsgirêka gelê Kurd baştir bi raya giştiya Ewropa bide nasandin. Dr. Qasimlo li Ewropa mîna kesayetiyek siyasî û zana derheqa pirsgirêka netewîya gelê Kurdistanê de dihat nasandin û dewletên Ewropî di vê derbarê de dîtin û nirxandinên wî mîna serokaniyekê dihesibandin. Li 11 marsê sala 1970'an dewleta Beesîya Îraqê neçar ma ku bi Kurdên başûrê Kurdistanê re li ser maseya gotûbêjê rûne. Dewleta navendiya Îraqê bangek ji bo otonomiya başûrê Kurdistanê da xuyakirin. Wê demê para parastina Iranê anku ([[SAWAK]])�ê li hemû Îranê û bi ntaybetî jî li rojhilatê Kurdistanê bîr û rayên azadîxwaziyê di mejî û singê hemû gelên Îranê de berbest û zindanî kiribûn. Dr. Qasimlo ji bo ku çalakîyên HDK baştir ji berê organîze bike vegeriya Îraqê û li wir bi hevkariya hevalên xwe karî di demek kêm de kar û barê xwe yê rêkxistinî derbasî herêmên Rojhilatê Kurdistanê biken. Piştî ku di sala 1979'an Mihemed Riza şah Pehlewîyê gor bi gor ji Îranê reviya Dr. Qasimlo vegeriya [[Rojhilatê Kurdistanê]] û xebata xwe ya siyasî bi rengekî berfireh li hemû Rojhilatê Kurdistanê da destpêkirin. Piştî serhildana hemu gelên Îranê, Kurdistan jî ket destê şoreşgerên Kurd û xelkê welat, xwe azad û serbest hiss kirin. === Rêberê Gel === Piştî ku di sala 1979'an de bi têkoşîn û xebata hemû gelên Îranê dawî bi desthilatdariya 2500 saliya şahên Îranê hat, meleyekî paşvero yê bi navê (Ruhillah Xumêynî) ji paytexta Firansê (Parîs) vegeriya Iranê û bi damezrandina komara Islamî di hemû waran de bû serdestê çarenivîs û qedera hemû gelên Iranê. Wî bi navê îslamê hêdî-hêdî berevajî daxwazên gelên Iranê ku li benda reform û azadîyên siyasî-cîvakî bûn, dîktatoriya xwe ya paşvero bi darê zorê di Îranê de di Iranê da damezrandin. Wê demê piraniya xaka Rojhilatê Kurdistanê bi hêz û hevkariya her du rêkxistinên Kurdan yên serekî ([[Komele]] û [[HDK-I]]) ji bin desthilatdariya dewleta Pehlewî hatibû azadkirin. Gel piştî bi dehan salan bi rihetî bêhna bayê azadiyê kişandibû û qedirê azadiyê li ba wan bêtir ji berê hatibû xuyakirin. Kar û barê welatê Kurdan ketibû destê her du rêkxistinên navbirî. Piştî serhildana [[Simkoyê Şikak]] (1920- 1930) û pêkhatina komara kêm temena Kurdistanê (Mihabad 1946) ev sêyemîn car bû ku Kurdan xwe azad didîtin. Mixabin ev rewşa xweş jî zêde nedomî û rejîma paşveroya Îranê nexwast ku rastiya pirsgirêka gelê Kurd di Îranê de bipejirîne û çareseriyekê ji vê problema dîrokî re bibîne. HDK û KOMELÊ xwestin ku bi gotûbêj û hevdîtinan bi dewleta navendiya Iranê re pirsgirkê çareser biken, lê artêş û pasdarên Komara Îslamî bi hevkarîya cehşên welatfiroş û hinek aliyên xwefiroş dest bi hêrişên xwe yên dijwar kirin û dîsan jî Kurdistan bû qada şerên bi xwîn û malwêranker. Pasdarên komara Xumêynî bi hemû hêza xwe nekarîn pêşmerge û hêzên gel li Rojhilatê Kurdistanê toşî şikestê biken. Rejîma desthilatdara meleyan ( Xumêynî, Refsencan, Xelxalî û�) dema zanîn ku bi şerê çekdarî nikarin li hemberî berxwedana gelê Kurdistanê şerê xwe yê gemar bidomînin, bi riyek din li dijî Kurdan dest bi kar bû û ji silahê olî, paşverotiya civakî û cudahiya mezhebê Kurd û Persan mifa wergirt. (2) Xumêynî ku xwe wek rêberê cîhana îslamê bi raya giştî dida nasandin di 19. Agusta (19. 08. 1979'an) de li dijî gelê Kurdistanê CÎHAD(zibare) da î'lamkirin. Dr. qasimlo pir xebitî ku bi rêya hevdîtin û danûstandinên siyasî pirsgirêka Kurdistanê bi rejîma îslamî re çereser bike, lê mentiqa karbidestên komara îslamî di wê pîvanê de nebû ku perspektîvên Dr. Qasimloy ji bo çareserkirina pirsgirêka kêmnetewên Iranê bipejrînin. Ew di cîhana siyasî de du dunyayên ji hev cuda bûn. Dr. Qasimlo mirovekî demokrasîxwaz û mentiqî bû. Piştî cîhada Xumêynî ya ku Kurd wek kafir û dijberên şoreş û dînê îslamê bi alîgirên xwe dan nasandin, hêrişên weke çaxê Moxolan ku li ser gelên Rojhilata Navîn hatibûn destpêkirin, li dijî Kurd û şoreşa gelê Kurdistanê jî dest pêkirin. Berxwedana şervanên Kurd karekî dîrokî bû, lê şêweyên hovane û dûr ji pirensîbên mirovanetiyê ku ji aliyê pasdar û artêşa xwînxwara Komara Îslamîya Îranê ve dihatin lidarxistin û kirin, [[HDK]] û [[KOMELE]] neçar kirin ku ji Rojhilatê Kurdistanê derkevin. Xuyaye ku di vê xwe paşvekişandina hêzên siyasîyên Kurdan de xiyaneta caş û hinek Kurdên xwefiroş jî teisîreke mezin hebû. Piştî vê valabûnê bi hezaran Kurd ji aliyê beşa parastin(êtila'at)a dewleta Îranê ve hatin tîrbaran kirin û daleqandin. Girtîgehên hemû Îranê bûbûn mala Kurdên şoreşger. Hemû Kurdistan mîna zindanek mezin di bin çekmeyên xwînmêjên komara Xumêynî de bûbû meydanek tejî xwîn ji xwîna sora keç û xortên Kurdistanê yên welatparêz. === Şerê partîzanî yê hêzên Kurdistanî li dijî komara îslamî === Pêştî ku komara îslamî bi hemû şêweyan şerê xwe yê li dijî Kurdan dest pêkirin, HDK û KOMELÊ şerê xwe yê çekdarî bi şêweyên partîzanî û bi berfirehî di hemû deverên Kurdistanê de berdewam kirin. Ev siyaseta şehîdê nemir Dr. E. Qasimlo bû ku bi awayê partîzanî li dijî hêzên dagirker şer biken û vê taktîka Kurdan dewleta Îran xiste nava tengavîyên mezin û pirsgirêka Kurdistanê di qada navnetewî de dengek mezin veda. Şerên partîzanî ku bi piranî li her du wilayetên Urmiyê û Sinendecê diqewmîn, xisarek canî û aborî ya pir mezin dida rejîma Xumêynî. Beşa êtila�at (êstixbarat)a Komara Îslamî ji bo vemirandina vê bizava Kurdan dest avête hemû şêwe kiryarên terorîstî. Bi taybetî di Kurdistanê de diravekî bêhisab xerckirin ku sîxorên xwe di nava Kurdan de zêde û zêdetir bikin. Kurdistan mîna kawilxane(xirabe)kê, wêran bûbû û bi hezaran gund hatibûn şewitandin û wêrankirin. Rewşa aborîya gel bi şêweyek berçav hatibû xwarê ku heta roja îro jî şûnewarên vê siyaseta çewit li ber çavanin. Birsîtî(birçîbûn), zindan, daleqandin, kuştin û birrînên bê mehkeme, bêkarî û malwêranî di jiyana Kurdan de bûbû tiştekî rojane. Ji bilî wê, êstixbarata [[Komara Îslamiya Îranê]] bi rengekî nêhînî û veşartî di nava ciwanên Kurd de tiryak, heroyîn(narkotîk) û vexwarinên elkolîk ku li gor zagonên îslamê kişandin û vexwarina wan bqedexe bû, belav dikirin!!.Mixabin niha jî ev siyaseta wan li hemû Kurdistanê didome û heya radeyekê jî ew di siyaseta xwe ya nemirovane de bi ser ketine. Ev karê wan ji bo tunekirina balê herî bi teisîrê şoreşê yanî hêza ciwanên Kurdistanê bû ku bîr û ramanên Kurdayetî û şoreşgeriyê ji mejiyê wan derxînin. Armanca wan ji navbirina mejîyê şoreşê bû. Ji bo ku ew bikarîbin îradeya berxwedana gelê Kurd bişkinên û pêşeroja hereketa millîya Kurdistanê toşî şikesteke dîrokî biken, hemû siyasetên dûr ji exlaqê civatek medenî bikar anîn. Wan bihayê heroyînê yê giran di Kurdistanê de erzantir kirin daku mejiyê ciwanên Kurd bi yekcarî felec biken. Lê bihayê tiryakê ku mîna heroyînê ne giran(ne bi qîmet)e, sal bi sal li hemberî bihayê heroyînê girantir kirin. Bi vî rengî wan bera herkesî dan kişandina heroyînê ku li ser sîstema mejî û di nava xwîna mirovan de cîgir dibe. Dr. Qasimlo û hereketên siyasî di Kurdistanê de zû bi vê pîlana komara îslamî hesiyabûn. Ji ber wê jî bi riya radyo û weşanên xwe yên çapemenî yê dixebitîn ku rastiyan bi gel bidin famkirin. [[Rojhilatê Kurdistanê]] di hemû Îranê de bi nisbeta herêmên din yên Îranê xwedîyê yek ji paqijtirîn civatên Îranê bû. Lê mixabin niha bi vê siyaseta çewta Komara Islamî, rewşa civata Kurdan jî pir hatiye şêwandin û şepirzeyîyek xirab ketiye nava malbatên Kurdan. Komara Îslamî ji bilî berdewamkirina vê siyaseta xwe ya gemar li Rojhilatê Kurdistanê, çalakîyên xwe yên terorîstî derbasî dervey sinorên Îranê jî kirin û hêşta jî li ser çalakîyên xwe yên bi vî rengî dixebite. Bi dehan kardo û alîgirên HDK û KOMELÊ li Îraq û Başûrê Kurdistanê (bi taybetî li herêma Silêmaniyê) bi destê xulamok û terorîstên êstixbarata komara Îslamî ya Iranê hatin şehîdkirin. Lê berevajî daxwaza komara îslamî şerê partîzanî li Kurdistanê didomî û hakimiyeta dewleta navendî li Kurdistanê hê jî lawaz bû. Ji bona wê jî Refsencanî, Xaminêyî û berpirsyarê giştiyê êstixbarata Îranê (Elî Felahyan) hatin ba hev û ketin wê fikirê ku bi navê diyalogê xwe nêzî serokê giştiyê HDK Dr. Qasimlo biken û mejiyê hereketa Kurdên Rojhilatê Kurdistanê tune biken. Yekemîn car li kanûna pêşî(Dêsambêr)a sala 1988'an û cara duyemîn li kanûna paşî sala 1989'an Dr.E. Qasimlo û nûnerên Komara Îslamî hatin ba hev. Ji destpêkê û di yekemîn dîtin de armanca berdevkên Komara Îslamî kuştina serokê Kurd Dr. Qasimlo bû, lê her du carên destpêkê derfet çênebû ku ew vê armanca xwe ya çewt cî bi cî bikin. Armanca wan ew bû ku serokê hêza herî mezin li Rojhilatê Kurdistanê razî biken ku bikeve xizmeta wan û qet behsa xwestekên Kurdan yên dîrokî meken. Lê Dr. Qasimlo berevajî vê xwesteka wan bi şêweyek mentiqî û zanistî berevaniyê ji xwestekên Kurdan yên meşrû û dîrokî dike. === Şehadeta Qasimlo === Kurdan di hemû dîroka jiyana bi cîranên xwe re hertim xwestine ku bi rengekî aştiyane û bi biratî bi hevre bijîn, lê mixabin ew dewletên ku Kurdistan dagîr kirine tucaran nexwestine ku bi awayekî mentiqî li daxwazên netewa Kurd binêrin û lêkolîneke kûr li ser vê pirsa girîng biken. Dr. Qasimlo yek ji wan kesan bû ku ji bo cî bi cî kirina vê daxwaza dîrokî pir xebitî û bi hesreta gehiştina vê xwesteka mirovane heta canê xwe jî fîda kir. Wek hat diyar kirin cara yekê li kanûna pêşî ya sala 1988'an rûniştina bi nûnerên komara Îslamiya Îranê û sekerterê giştiyê Hizbî Demokratî Kurdistan nemir Dr. Qasimlo dest pêkir. Di vê rûniştinê de terorîstên komara paşveroya Îslamî nekarîn armanca xwe ya gemer pêkbînin. Cara duyemîn li kanûna paşî ya sala 1989�an dîsan peywendî hatin çêkirin, lê di vê peywendîya bi nav siyasî de jî, dîsan mirovkujên komara Îslamîya Îranê nekarîn armanca xwe ya hovane cî bi cî biken. Roja 12 û 13'ê Mai sala 1989'an (12 û 13. 06. 1989) bo sêyemîn car dema ku berdevkên Komara Îslamî Hacî Mistefa Lacwerdî (serokê êstixbarata Îranê di hemû herêmên Rojhilatê Kurdistanê de), Ceefer Sehrarûdî (cîgirê beşa istixbarata hêzên pasdarên Îranê di Rojhilatê Kurdistanê de) û zilamek din bi navê Emîr Mensûr Borzorgyan ji bo gotûbêjê li Vîyena paytexta Avustirya hatibûn dîtina Dr. Qasimlo, ji nişkave zimanê silahên wan xwînrijan peyvî û bi du guleyên ku ji demanceya yek ji nûnerên dewleta Îranê derket Dr. Qasilo hat şehîd kirin. Piştre her du hevalên wî Dr. Fazil Resûl(3) û Ebdullah Qadirî Azer nûnerê HDK.I li Ewropa jî hatin şehîd kirin. Di vê bûyerê de herçend Ceefer Sehrarûdî jî birîndar bûbû û tiştekî eşkera bû ku destê wî û hevkarê wî Hacî Mistefa Lacwerdî di vê cinayeta hovane de heye, lê mixabin bi bêy ku îdareya asayiş û polîsên Avusturya di piratîkê de ji bo girtina wan karekî biken, Ceefer Sehrarûdî piştî tedawîyê (di nexweşxaneyeke paytextê Avusturyayê de) çû balyozxaneya Îranê û di roja 22. 07. 1989�an de bi bê asteng ji vî welatî derket û çû Tehranê ku ji [[Refsencanî]] û Xaminêyî re bibêje:� Me fermana we baş cî bi cî kir û hertişt li gor daxwaza me birêve çû...� Çend rojan Emîr Mensûr Bozorgiyan jî ji aliyê polîsê Avusturyayê ve hat girtin û hukimê girtina wî jî bi fêrmî hat dayîn, lê dewleta Avusturyayê hukimê girtina wî jî hilanî û ew jî ber bi Tehranê hat bi rêxistin. Belê bi vî rengî serok û nûnerekî din yê şoreşa Kurdistanê di welatekî Ewropa de ku her roj zêdetir ji xwarina rojane navê mirovperwerî û demokrasiyê tînin ser ziman û li ser zagûnên wê diaxivin, bû fîdayê protokolên aborî. Xêzana Dr. E. Qasimlo û Hizbî Demokratî Kurdistan li dijî vê cinayetê şikayetnameya xwe teslîmî dewleta Avusturiya kirin û heya niha mehkeme bêsûd hê jî didome. == Berhem == Berhemê herî navdar û girîngê Dr. Qasimlo ku têza doktoraya wî ye, pirtûka wî ya bi navê "[[Kurdistan û Kurd]]" e ku bi şêweyek akademîk û zanistî lêkolînên wî di vê pirtûkê de hatine nivîsandin. Ev kitab yek ji çavkanîyên herî ilmî û baş e ji bo nasandina dîrok, aborî û xebata siyasîya Kurdan bi gelên cîhanê ku bi awayekî berfirehtir pirsgirêka gelê Kurdistanê nas bikin. "[[Kurdistan û Kurd]]" heya niha bi çendîn zimanên zindî yên cîhanê ([[Inglîzî]], [[Erebî]], [[Farisî]]) hatiye wergerandin. Dr. Qasimlo bi hûrbînîyek temam hemû aliyên pirsgirêka Kurd di vî berhemê xwe yê pirbar de şirove kirine. == Çavkanî == {{oremar}}, ji [http://www.pen-kurd.org/kurdi/kakshar/shehidkirina-qasimlo.html 14mîn salroja şehîdkirina nemir Dr. Qasimlo] [[Category:siyasetmedar]] [[de:Abdul Rahman Ghassemlou]] [[en:Ebdulrehman Qasimlo]] [[nl:Abdul Rahman Ghassemlou]] 2340 14347 2004-07-26T15:16:26Z Erdal Ronahi 2 ji micagitk.com ji micagitk.com 2341 36633 2006-07-26T08:39:03Z Erdal Ronahi 2 /* Berhem */ [[Image:Qanate Kurdo.jpg|framed|right|Prof. Qanatê Kurdo]] '''Qanatê Kurdo''' sala [[1909]] an li gundê Sûsizê, qeza Qersê ji dayka xwe bûye. Sala 1922'an bi însîatîva nivîskarê Kurd Ahmedê Mîrazî, ewledê gelê Ermenî, dost û xêrxwazê gelê me Lazo (Hakob Xazaryan) û hinekên din, li bajarê Tilbîsê ji bo wan zarokên Kurd dibistan vedibe. Di dibistanê de zaroka him dixwend, him hînî kar dibûn, him jî tê de radizan. Qanat dibe şagirtê wê dibistanê. Tev Qanat ji wê dibistanê xwendina xwe dest pê kirin usa jî zimanzanê Kurdî bi nav û deng, doktorê fîlologyê [[Çerkez Bakayêv]], nivîskar, berpirsyarê rojnama [[Riya Teze]] yê ewlin Cerdoyê Gênco, Mêr xwesê Yekîtya Sovyêtê Semend Syabendov û gelekên din. Sala 1928'an kommerkezya Partya Komûnîstên Ermenistane bi pêşniyaza [[Erebê Şemo]] 8 xortên Kurd dişînin Lênîngiradê (Pêtêrbûrg) ji bo xwendinê. Qanat di nav wanda bû. Berê ew di fakûltêta karkira ya înstîtûta zimanên rojhilatê yên zêndî de dixûne, paşê xwendina xwe li ûnîvêrsîtêta Lênîngiradê beşê ziman, dîrok û edebye tê de pêşda dibe. Saya xebathizî, zên û rind zanîbûna zimanê dê di demek kin de guhdar ya dersdaran, ya rojhilatzanên dinêe’yan N. Mar, H. Orbêlî, A. Frêyman dikşîne ser xwe. Hê xwendkar ew dersê zimanê Kurdî dide xwedkarên ûnîvêrsîtêtê û bi xebata zanyariyê ve mijûl dibe. Ji pey xwendina ûnîvêrsîtêtê re ew aspîrantûra ûnîvêrsîtê tê de xwendina xwe berdewan dike. Sala 1941 ê bi babeta "Çêkirina fêlêd bargiranî di zimanê kurdida" têza doktorya xwe, ya ewlin xweyî dike. Piştî şer ew di înstîtût a rojhilatzaniyê de pirsên Kurd zaniyê yên cude cuda ve mijûl dibe, kûrsên zimanê Kurdî de dersê dide. H. Orbêlî sala 1959an para rojhilatzaniyê ya înstîtûta Lênîngiradê ya zanyariyê de koma Kurdzaniyê başqe dike. Ji pey salekê re Qanat dibe serokê wê komê. Heta dawya jîyana xwe jî wî ew karê Kurdewariya pîroz bi serbilindî û hiskirin pêş de bir, li dû xwe bi sedan xebatên Kurdzaniyê yên bingehîn û giranbiha hişt, navê xwe bi herfê zêrîn di dilê gelê xwe de nivîsî. Sala 1985 a 31 ê oktobirê li Lênîngradê zanyarê mezin di76 saliya xwe de çû ser dilovaniya xwe… Qanatê Kurdo, ji sedî zêdetir monogirafya, pirtûk û gotarên zany arî li ser ziman, zargotin, dîroka Kurdî weşand,ji 20 î zêdetir Kurdzan hazir kirin… Kurdzanekî usa nîne, ku wan salan di welatê Sovyête de hatibe hazirk irin û emekê wî evdê mezin ser nî be, tune ye. ==Berhem== *„[[Rêzimana zimanê Kurdî]] (Kurmancî)" (1957), *„Ferhenga kurdî (Kurmancî)-Rûsî“ (1960), *„Ferhenga Kurdî (soranî) – Rûsî“ tevî Zara Yûsûpovayê, (1983), *„[[Beranderkirina rêzmanên dîalêkta Kurdî]] (Kurmancîya jor û Kurmancîya jêr)“ (1973), *„[[Tarîxa edebiyata Kurdî]]“ cilda 1 (1983), cild 11 (1985), *„[[Gramêra zimanê Kurdî]]“(1990), *„[[Duwanzdeh varîant, Mem û Zîn]] „(1996) Zarokên Kurd li welatê sovyêtê bi pirtûên wî hînî zimanê dê dibûn. Heta salên nodî 10 pirtûkên wî yên dersa li Ermenistanê hatine weşandin. *Çavkanî: http://www.peyama-kurd.com/9/14.pdf {{kurt}} [[category:kes|Kurdo, Qanatê]] [[category:Nivîskar|Kurdo, Qanatê]] [[category:zimannas|Kurdo, Qanatê]] [[de:Qanate Kurdo]] [[en: Qanate Kurdo]] 2342 14349 2004-07-26T16:15:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Qanatê Kurdo]] 2343 67040 2007-01-29T16:52:52Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ps:فلسفه]] {{çavlêgerandin}} '''Felsefe''', wekî [[zanist|zanisteke]] bingehîn a zanîna civak û xwezayê û zagonên hişmendiyê yên bingehîn û jêderka zanistê, tê zanîn. Mirov bi saya zanistê dibe xwedî hiş, feraset û ramaneke gerdûnî. Pêkhatina ramanê bêyî zanînê, ya zanînê jî bêyî felsefeyê ne pêkan e. Bi awayekî din, mirov dikare bibêje felsefe, çavkaniya hemû beşên zanîn û zanyariyê ye. Ango felsefe, zanista zaninê bi xwe ye. '''Fîlozof''' kesê ku bi felsefê re mijûl dibe û dixwaze [[raman|ramanên]] felsefê pêşve bibe ye. ''Ji bo lîsteyeke fîlozofan, binêre: [[Lîsteya filozofan]]'' ---- FELSEFE Û HIŞMENDÎ - [[Adar Jiyan]] Ramanwerê navdar [[Victor Hugo]] dibêje: "Felsefe mîkroskopa ramanê ye.” Raste. Felsefe, kartêkeriya ramanê ya pêkanîna derencamên rexeneyî, yên gelşên hebûn û wateyê ye. Ango lêgerîna nêzîkdayinên [[zanist|zanistî]] û [[zanyarî|zanyariyê]] ye. Felsefe, bi çanda [[Yewnanî]] ya kevnar re derketiye holê. Di dîroka mirovahiyê de ew her gav wekî destpêka zanîn û şarezahiyê hatiye dîtin û pejirandin. Felsefe, wekî [zanist/zanisteke] bingehîn a zanîna civak û xwezayê û zagonên hişmendiyê yên bingehîn û jêderka zanistê, tê zanîn. Bi rastî jî wisa ye. Mirov bi saya zanistê dibe xwedî hiş, feraset û ramaneke gerdûnî. Pêkhatina ramanê bêyî zanînê, ya zanînê jî bêyî felsefeyê ne pêkan e. Bi awayekî din, mirov dikare bibêje felsefe, çavkaniya hemû beşên zanîn û zanyariyê ye. Ango felsefe, zanista zaninê bi xwe ye. Koka felsefeyê, ji peyva hevedudanî ya ku ji ''philia''; “hez”, hezkirin” û ''sophia''; “pirzan”, “zanatî” pêk hatiye û li “philosophia” ango felsefeyê dageriyaye. Îcar ji kesê ku bi kurahî li ser felsefeyê hûr dibe re jî philosophos “feylesof” tê gotin. 'Philosophos' (feylosof), tê wateya kesê/a ku li ser bastûra heyberan lêkolîn û dahûrandinê dike. Li gora çavkaniyên dîrokî, kesê ku cara yekem ev gotin bikaranî ye feylesofê navdar Herakleîdes e. Wekî ku li jor jî hate diyarkirin, riknê hemû cureyên zanînê felsefe ye. Her çend ku zanîn û zanyariyên wekî fîzîk, kimya, aborî, dîrokê û hwd. yên civaknasiyê, wekî zanînên xweser bêne zanîn û qada wan ji ya felsefeyê cuda bê xuyakirin jî , dîsa peywendiya van zanyariyan rasterê bi felsefeyê re heye. Lewre hemû zanîn û zanyarî, bi pêşveçûna dîrokê û têkûzayiya mirovahiyê re diguherin û wate û têgînên wan ên hundirîn li şêweyeke din dadigerin. Belê zanîna komên felsefî gelekî zexm û tirûşdar e. Heta wate û têgihên felsefeyê zû bi zû nayên guhertin. Ango temendirêj û tîmî û mayîn de ne. Ji bo wê mirov dikare bibêje felsefe, wekî hemû şaxên zanînê; sparteka civaknasiyê ye jî. Belê dîsa çawa ku mirov nikare eynîbûna felsefeyê û şaxên zanînê yên din bipejirîne; mirov nikare jê cudabûna wan jî bipejirîne. Dibe ku her şaxên zanînê, ne felsefe bi xwe be, belê ji kûrahiya felsefeyê dinisilin û ji zanista felsefeyê sûdê werdigirin. Ango qurma hemû guliyên zanistê felsefe ye. Kesê/a ku felsefeyê nexwîne an jî hayê wî/ê ji felsefeyê tune be, nikare wateya tu têgîn û rasteqîniyan dayne an jî bûyer û rûdanên gelemperî bi wateyeke rastîn şirove bike. Felsefe, hilika zanistê ye. Mirovê/a ku ji felsefeyê sûdê werbigire û li gora rêbaz û azîneyên zanistê tev bigere, dê bikaribe sedem û encama bûyeran bibîne araseyî rêya çareseriyê bibe. Dê bûyer û geşedaniyên gerdûnî li gora rêzana sedem û encamê şirove dbike û bigihîje encamekê. Felsefe, teşegirtina hişmendiyên civakî ye. Ji zanîna hilberiyê bigir heta ya aboriyê, ji zanîna dîrokê bigir heta ya çand û civaknasiyê; ji zanîna perwerdehiyê bigir heta ya çand û wêjeyê... hemû şaxên zanînê û nêzîkdayinên zanistî li ser hîmê felsefeyê têne rûnandin û bicihkirin. Wekî din jî felsefeya zanistî, peresîna zagonên civakî û civaknasiya zanistî yên giştî derdixe holê. Bi rastî, civaknasiyê zanistî li ser hîmê felsefeya zanistî tê damezrandin. Belê ligel van hemûyan felsefe jî li gora hêz û pêwendiyên hilberiyê dirûv û teşe digire. Ferhengnasên felsefeyê yên navdar P. Yudîn û M. Rosenthal girîngiya felsefeyê nîşan didin û wisa dibêjin: “Felsefe, navgîniyeke hêzdar ya zanîn, livbatî û çalakiyên mirov e. Felsefe, pêkereke çalak a ku her gav zandarî û kardariyê pêş ve dibe ye. Bi feraseteke felsefeyeke wisa re, beşên felefeyê; ango derûnnasî (psîkolojî), civaknasî (sosyolojî), sinc û gewzîn her diçin li zanînên xweser ên ku wekî kevneşopiyên felsefeyê tên zanîn, dadigerin. Rast e. Wekî berê jî hate diyarkirin ; hemû beşên zanînê xwe dispêrin felsefeyê. Lewre armanca hemû beşên zanîn û zanyariyê, dîtina pêwendiya navbera tişte û kirdeyê ye. Hin zanîn an jî zanyariya tişteyê wekî bingeh, hin jê jî kirdeyê wekî bingeh dipejirînin. Jixwe gengeşiya gelemşeya navbera hemû zanînan jî ji vir dest pê dike. Wekî ku tê zanîn, jêderka hemû zanînan felesfe ye û felsefe jî bi gelek cûre, çêşn û xalên girîn ji hev û din vediqete. Belê du herikînên felesefeyê yên bingehîn hene: Yek, [[Felsefeya mengîwer]] ([[îdealîst]]) du; [[Felsefeya pêzewar]] ([[materyalîst]]). Felsefeya mengîwer, ramanê (îdeyê) û ya pêzewar jî daringê wekî diyarker dibîne. Ji roja ku felsefeyê dest pê kiriye û heta îro, gengeşiya navbera herdu ferasetên felsefî bi hemû dijwariya xwe didome û dê bidome jî. Ji do heta îro, pêrêzkarên herdu ferasetên felsefeyê, yek jê [[Hegel]], yê din jî [[Engels]] e. Hegel li gor demê ramanê, û Engels jî daringê wekî bingeh dibîne. Gengeşî jî bi gelemperî li ser van herdu hîman didome. Engels dibêje : “Ew mirovê ku hegel seberjêrkî daleqandibû me li ser piyên wî da rûnandin.” [[Marks]] jî dibêje:” Me tiştek li xwezayê zêde nekir. Tenê me ew, wekî ku dixuye hilda dest û şirove kir.” Parêzkarên felsefeya mengîwer, Calvin û Luther jî ramanên xwe yên perevajî felsefeya pîzewar ku li gora dogmayên olî teşe girtine, bi vî awayî tînin zimên û dibêjin: “ Divê hest, raman, hezkirin hilberîn, behre û hêzên veşartî yên mirov, yên civakê bêne pêpeskirin û dewisandin.” Lew ra ev herdu ramanwerên mengîwer, armanca hebûna mirov xwe gazîkirina xwedawendiyê dibînin. Dîsa Calvin dibêje “Karesata tirsnaktirîn tevger û biryardanîna mirov a bi serê xwe dide ye.” Li gora nêrîna Calvin, divê ku mirov hîçayiya (rebeniya) xwe dizanibe û ji bo kêmxistin û mirandina xwe çi ji destê wî/ê bê, wê, bike. Li gora Luthe jî, sparteka mezintirîn a mirov hêza xwedayî ye. Mirov ne xwemal e(aidê xweye). Ev feraseta ku mirov reben û serberjêr dike û wî/ê ber bi evdîtiyê(bi taybetî evdîtiya evd û serdestan) de didehfîne; hê ramana dêrê (kinîse) ya Serdema Navîn e. Îcar, şirovekirina xwezayê, baweriyên olî, raman, nêzîkayîtêdan û têkilîdanînên civakî û mirovî hemû, an li ser hîmê felsefeya mengîwer an jî li ser hîmê felsefeya pêzewar bilind dibin. Çavkaniya civakên çînî, mêtingerî, kedxwarî, şer û pevçûna navbera mirovan, pirsgirêkên herêmî û gerdûnî hemû hêza hilberînê ya ku felsefe bixwe jî afirandiye, ye. Her çend ku herdu ferasetên felesefeyê ji hev û din wekî cihê bêne xuyakirin jî dîsa dozîneya teşeyên aborî yên civakî, dozîneya herdu felsefeyan ya hevpar nîşan dide. Nemaze, di navbera felsefeya pêzewar a dîyalektîk û civaknasiyê de pêwendiyeke zexm û kûr heye. Lew re felsefeya diyalektîk, pêwendiya navbera mirov û xwezayê, ya navbera xwezayê û civakê û navbera civak û dîrokê hildide dest. Her wiha qewam û kirûyan li gora pêwendiya sedem û encamê dinirxîne. Wekî din jî, hebûn û hişmendî, komên pêzeyî û ramanî, geşedaniyên civakî û dîrokî û hwd. gelek kategoriyên zanînê yên din jî li gora têgînên felsefeya pêzewar û diyalektîk têne ravekirin. Wekî ku Luther û Calvin dibêjin, gelo bera mirov bi qasî ku bi fermandanan rabe û rûnê û fikirîn û ramîna wî/ê li serê wî/ê bibe bela û rebenekî/e ku nikare bi serê xwe tevbigere ye; an wekî feylesofên ku felsefeya pêzewar diparêzin; hebûneke ku xwezayê bi hêza xwe diguhere û di suxreya xwe de dixibitîne ye ? Felsefeya dîyalektîk; felsefe jî tê de, daringê (madeyê) wekî afirînerê her tiştî, dibîne. Mirov bixwe jî hebûneke daringî (madî) ye. Yanî felsefeya daringî, feraseteke wisa ye ku her tiştî ji bo mirov dihesibîne. Her wiha ramana ku her tişt dikare bi destê mirov û bi vîna mirov pêk bê, diparêze. Felsefe, xweyîkirina ramanê ye. Hilberandina ramanê, taybetmendiyeke xwezayî ya di ku hişê mirov de bi cî bûye û mirov ji lawirên hov û har vediqetîne, ye. Wekî din jî felsefe, rêzkariya vegotin û daxwaza bikaranîna behreyên ramana takekes; a ragîhîna rasterê ya rasteqîniyê ye jî. Ango raman û ferseta felsefeyî û zanistî, tu car di bin çewsînerî û serdesthilatiyan de namîne. Mirovê/a ku bi felsefeyê mijûl dibe dikare her gav li hemberî bûyeran, mantiqa xwe bi serbestî bide xebitandin û azadane birame û tevbigere. Ji bo ku mirov dikaribe wekî kesekî/e azad bifikire an bijî, divê ku di bin bandora tu hêz û desthilatdariyan de nemîne û hêza xwe ya ramanî bi serbestî bikar bîne. Bi vê wateyê jî mirov dikare bibêje felsefe, mirov digihîne radeyeke azad û serbixwe û wî/ê li hêzdariyeke bêpayan dadigerîne. Rê li ber peresîna behreyên mirov vedike û bi navê mirovahiyê wî/ê bi nirx û hêjahiyên zexm dixemilîne. Felsefe, hemû behreyên mirov ên beşenî û bîrayî, di bin roniya hewn û zanistê de bêserûbin diperisîne û dikemilîne. Ji bo ku mirov bikaribe li hember zext û astengiyên ku li hember mirovahiyê hatine danîn, şer bike an jî wan têk bibe, divê pêşî mirov bikaribe ji felsefeya zanistî û diyalektîk sûdê werbigire. Lewre felsefe, rêya merc û derfetan û her wisa fersenda têkoşîn û hêzdariyê jî bi ber mirov dixe. Derbarê felsefeyê û her wiha derbarê kesên ku bi felsefeyê eleqedar dibin, gelek tişt hatine/têne gotin. Di nava gel û civakên xeşîm de angaştên derî zanistê têne kirin Heta behsa pêşgeriyeke wisa kenoyî tê kirin, qaşo; “Ên ku felsefeyê dîxwînin û bi felsefeyê mijûl dibin, an dîn dibin an jî dev ji dîn ([[ol]]) berdidin.” Ev, ne tiştekî rast e. Carekê, mirovên ku dixwînin, biaqiltir û hişmentir dibin. Ango ne pêkan e ku ew dîn bibin. Berevajî wê, dibe yên ku qet naxwînin an jî dûrî xwendin û fikirînê bin dîn bibin. A din jî, dîn (ol) bixwe bi felsefeyê re derketiye holê. Derheqa felsefeyê de, ramanwerê navdar ê îslamî Îmamê Xezalî dibêjê “Kesên ku tenê li olê hûr dibin, dibine şêt (maniyak) û yên ku tenê li felsefeyê hûr dibin dibine bêol (Xwedê nenas” Felsefe, jêderk û çavkaniya zanîstê ye. Zanist, li ser hîmê şik û gûmanan hatiye damezrandin. Kesê/a ku nikaribe bikeve nava fikar û gûmanan, nikare bi zanînê mijûl bibe, rastiyê niqaş bike û rasteqîniyê binase. Felsefe, mirov ber bi zanîn û zanistiyê ve dihefîne. Kesên ku bi felsefeyê mijûl dibin, nêrîn û nêzîkdayinên wan rexneyî ne û dikarin bi zanistî tevbigerin. Kesên ku ji felsefeyê sûd werdigirin, dikarin bi çavekî rexneyî li cîhanê binerin û bi heman awayî dikarin bûyer û lêqewmînên dîrokî û rojane rexne bikin. Gotina kin; ne civaknasî pêkan e ku bêyî felsefeyê û ne jî felsefe dikare bêyî civaknasiyê hebûna xwe bidomîne. Wekî ku li jor jî hate diyarkirin; civaknasî, cara yekem bi felsefeyê re li zanîstiyê dageriya ye û wekî zanîneke rastîn derketiye holê. Jixwe pirsgirêka felsefeyê û zanînê ya bingehîn jî pirsgirêka navbera pêze û giyanê ye. Pêşî ev pirsgirêk wekî ku li derveyê civaknasiyê tê dîtin, dixuye. Belê gava ku mirov angaştên civaknas û zanyarên mengîwer û derîsiruştî dibihîse; mirov tê digihîje ku ev pirsgirêk jî wekî pirsgirêkeke taybetmendiya derezanistê ya hemdem û îroyîn tête dîtin û raçavkirin. Orijînalê gotarê: FELSEFE Û HIŞMENDÎ ([[Adar Jiyan]]) == Girêdanên derve == * Foruma [http://www.felsefem.info/ Felsefe] [[Category:Zanist]] [[af:Filosofie]] [[am:ፍልስፍና]] [[an:Filosofía]] [[ang:Ūðwitegung]] [[ar:فلسفة]] [[ast:Filosofía]] [[az:Fəlsəfə]] [[be:Філасофія]] [[bg:Философия]] [[br:Prederouriezh]] [[bs:Filozofija]] [[ca:Filosofia]] [[ceb:Pilosopiya]] [[chr:ᎤᏬᎳᏨᎯ]] [[cs:Filosofie]] [[csb:Filozofijô]] [[cv:Философи]] [[cy:Athroniaeth]] [[da:Filosofi]] [[de:Philosophie]] [[el:Φιλοσοφία]] [[en:Philosophy]] [[eo:Filozofio]] [[es:Filosofía]] [[et:Filosoofia]] [[eu:Filosofia]] [[fa:فلسفه]] [[fi:Filosofia]] [[fr:Philosophie]] [[fur:Filosofie]] [[fy:Filosofy]] [[gd:Feallsanachd]] [[gl:Filosofía]] [[he:פילוסופיה]] [[hi:दर्शन]] [[hr:Filozofija]] [[hu:Filozófia]] [[hy:Փիլիսոփայություն]] [[ia:Philosophia]] [[id:Filsafat]] [[ilo:Filosofia]] [[io:Filozofio]] [[is:Heimspeki]] [[it:Filosofia]] [[ja:哲学]] [[jbo:pijyske]] [[jv:Filsafat]] [[ka:ფილოსოფია]] [[kn:ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ko:철학]] [[ky:Философия]] [[la:Philosophia]] [[lad:Filosofiya]] [[lb:Philosophie]] [[li:Filosofie]] [[lt:Filosofija]] [[lv:Filozofija]] [[mk:Философија]] [[mn:Философи]] [[ms:Falsafah]] [[nl:Filosofie]] [[nn:Filosofi]] [[no:Filosofi]] [[nrm:Philosophie]] [[oc:Filosofia]] [[pap:Filosofia]] [[pl:Filozofia]] [[ps:فلسفه]] [[pt:Filosofia]] [[qu:Yachay wayllukuy]] [[ro:Filozofie]] [[ru:Философия]] [[scn:Filusufìa]] [[sco:Philosophie]] [[sh:Filozofija]] [[simple:Philosophy]] [[sk:Filozofia]] [[sl:Filozofija]] [[sq:Filozofia]] [[sr:Филозофија]] [[st:Filosofi]] [[su:Filsafat]] [[sv:Filosofi]] [[th:ปรัชญา]] [[tl:Pilosopiya]] [[tpi:Pilosopi]] [[tr:Felsefe]] [[tt:Fälsäfä]] [[uk:Філософія]] [[ur:فلسفہ]] [[uz:Falsafa]] [[vec:Fiłoxofia]] [[vi:Triết học]] [[vo:Filosop]] [[wa:Filozofeye]] [[yi:פילאזאפיע]] [[zea:Filosofie]] [[zh:哲学]] [[zh-min-nan:Tiat-ha̍k]] [[zh-yue:哲學]] 2344 52508 2006-10-16T21:45:37Z Erdal Ronahi 2 {{GotaraBingehîn}} [[Category:Zanist]] 2345 37591 2006-08-05T05:32:01Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Süleyman Alpdoğan (Hozan Serhat)]] 2346 66427 2007-01-25T09:49:01Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bpy, frp, nah, pam, pdc, roa-rup, vls, zh-min-nan تعديل: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1977]] | [[1978]] | [[1979]] | [[1980]] | [[1981]] | [[1982]] | [[1983]] | [[1984]] | [[1985]] | [[1986]] | [[1987]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[10'ê avrêlê]]: Komek cihu yên ji aliyê Kahana, xestin bi darê zorê ketin Mescîdî Aqsayê. === Kurdistan === *[[14'ê tîrmehê]] - Li zîndana Amedê rojiya mirinê hat dan dest pê kirin. Tê de [[Kemal Pîr]], [[Mehmet Xeyrî Durmuş]], [[Elî Çîçek]] ve [[Akîf Yilmaz]] jiyana xwe winda kir. == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1982]] [[als:1980er#1982]] [[am:1982]] [[an:1982]] [[ar:1982]] [[ast:1982]] [[av:1982]] [[az:1982]] [[be:1982]] [[bg:1982]] [[bpy:মারি ১৯৮২]] [[br:1982]] [[bs:1982]] [[ca:1982]] [[co:1982]] [[cs:1982]] [[csb:1982]] [[cv:1982]] [[cy:1982]] [[da:1982]] [[de:1982]] [[el:1982]] [[en:1982]] [[eo:1982]] [[es:1982]] [[et:1982]] [[eu:1982]] [[fi:1982]] [[fo:1982]] [[fr:1982]] [[frp:1982]] [[fy:1982]] [[ga:1982]] [[gd:1982]] [[gl:1982]] [[he:1982]] [[hr:1982]] [[ht:1982 (almanak gregoryen)]] [[hu:1982]] [[hy:1982]] [[ia:1982]] [[id:1982]] [[ilo:1982]] [[io:1982]] [[is:1982]] [[it:1982]] [[ja:1982年]] [[ka:1982]] [[kn:೧೯೮೨]] [[ko:1982년]] [[ksh:Joohr 1982]] [[kw:1982]] [[la:1982]] [[lb:1982]] [[lmo:1982]] [[lt:1982]] [[mk:1982]] [[ms:1982]] [[nah:1982]] [[nap:1982]] [[nds:1982]] [[nl:1982]] [[nn:1982]] [[no:1982]] [[nov:1982]] [[nrm:1982]] [[oc:1982]] [[os:1982]] [[pam:1982]] [[pdc:1982]] [[pl:1982]] [[pt:1982]] [[ro:1982]] [[roa-rup:1982]] [[ru:1982 год]] [[ru-sib:1982]] [[scn:1982]] [[se:1982]] [[simple:1982]] [[sk:1982]] [[sl:1982]] [[sq:1982]] [[sr:1982]] [[sv:1982]] [[sw:1982]] [[ta:1982]] [[te:1982]] [[th:พ.ศ. 2525]] [[tk:1982]] [[tl:1982]] [[tr:1982]] [[tt:1982]] [[uk:1982]] [[uz:1982]] [[vec:1982]] [[vi:1982]] [[vls:1982]] [[wa:1982]] [[zh:1982年]] [[zh-min-nan:1982 nî]] [[zh-yue:1982年]] 2347 14354 2004-07-27T20:53:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Opera (gerok)]] 2348 55307 2006-11-05T18:29:04Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.100.97.15 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 88.232.88.54 ÎKeseke/î ku ji bo doza xwe tê kuştin an dimire wek '''şehîd''' tê binavkirin. == Şehîdên PKK'ê == ===Heta 1980=== *[[Hakî Karer]] *[[Halîl Çavgun]] ===1980-1989=== *[[Mehmet Karasungur]] *[[Mazlum Dogan]] *[[Ferhat Kurtay]] *[[Kemal Pîr]] *[[Mehmet Xeyrî Durmuş]] *[[Akif Yilmaz]] *[[Mahsum Korkmaz (Agit)]] ===1991 heta îro=== *[[Gulnaz Karataş (Bêrîtan)]] *[[Huseyîn Çelebî]] *[[Zeynep Kinaci (Zîlan)]] *[[Süleyman Alpdoğan (Hozan Serhat)|Hozan Serhat]] *[[Engîn Sîncer (Erdal)]] [[category:kes]] == Lînkên Derve == [http://www.sehid.com/ Malpera Şehîdan] 2349 14356 2004-07-30T09:56:36Z Erdal Ronahi 2 30 Tîrmeh çû cihê 30'ê tîrmehê #REDIRECT [[30'ê tîrmehê]] 2350 14357 2004-07-30T10:20:04Z Erdal Ronahi 2 Tîrmeh 2351 14358 2005-01-06T23:25:13Z Erdal Ronahi 2 tîr 2352 14359 2005-02-26T13:12:42Z Erdal Ronahi 2 gelawêj -> tebax tebax 2353 14360 2005-02-26T13:13:01Z Erdal Ronahi 2 gel -> teb teb 2357 52472 2006-10-16T20:53:13Z 85.99.234.190 {{zazakî}} '''Silo Qiz''' [[Miyan|Zerê]] [[Dêrsim|Dersimde]] hetê cand û hunerde cayê xo zof girso. Kam ke wazeno ser [[dîrok|tarix]] û candê dersim de cî bumuso gerek ke weggê dey gos bido. {{kurt}} [[Category:Hunermend]] 2358 14362 2004-12-06T21:09:10Z 80.131.38.155 '''Ali Serhat Baran''' hunermendê kurd e. Baran endamê [[Koma Dengê Azadî]] bû. Ali Serhat Baran di sala [[1974]]'an de li bajarê [[Amed|Amedê]] hate dinê. Heta Uniwersîtê ew li Amedê xwend. Sala [[1991]] an de çû Istenbolê û li wir li Uniwersîta Istenbolê beşa rojnamevaniyê xelas kir. Ji sala [[1992]] an ew dest bi xebata Rojnamevaniyê kir û heta sala 2000 an di rojnameyên kurdî yên politik, wek [[Azadî]], [[Dengê Azadî]], [[Ronahî]], [[Hêvi]] û [[Roja Teze]] xebitî. Weki din ew ji [[1994]] heta [[2001]] an gitarîst û solîsta koma muzîkê ya Kurdî „[[Koma Dengê Azadî]]“ bû û bi vî Komî du Kasetan çêkir. Sala [[2001]]'an de ew hat [[Almanya]]yê û niha bi malbata xwe li Almanyayê li bajara [[Stuttgart]]ê dijî. Ew niha li Uniwersîteya Stuttgartê beşa Informationsdesign dixwîne. Ali Serhat Baran xwedî û amadekarê malpera gotinên stranên Kurdî ronibaran.de ye. == Lînkên derve == *[http://www.ronibaran.de/ Malpera Ali Serhat Baran] [[Category:Hunermend|Baran, Ali Serhat]] 2359 30491 2006-04-13T14:39:02Z RewşenBaran 74 == Jiyan == Hunermendê bi nav û deng û dengxoş '''Mihemmed Arif Cizîrî''' di sala [[1912]]'ê Zayînî li [[Cizîra Botan]], cihê mêr maqûlên [[Kurd]] hate dinê û çavê xwe vekir. Hatina [[Mihemmed Arif]] bo ser dinê hevçax bo tevî [[Imparatoriya Osmanî]] û şerê êke cîhanî û qir kirin û kuştina bi kome [[Ermenî]]yan bi destê dewleta Usmaî ku bêhna xwînê tevlî şîrê dayka Mihemmed Arif de bû. Di zarokatiya xwe de vî jî mîna hemû zarokên Cizîrê guhdarîya wan bas û mijaran dikir ku ev qesabxanên bo Ermenîyan danabûn. Her lewema vî bi çavê zarokîniyê pirsyar ji xwe dikir, eva bo çi û ji ber çi û heta kengî? Lewaz bûna Impiratoriya Kevnare Usmaî û herifîna dergehê bilinde vê Impratoriyê û pêk hatina çendîn dewletan li ser vê axê û kuşt û kuştar û girtina xelek' û şerê yeke cîhanî bûye hegera têk çûna jîyana Giştî ya xelkê deverê. Ev rojên reş û deravên teng û jarî û belengazî û bin pê kirina mirovannîya mirovan bandoreke zaf dana ser jîyan û hiş û mejîyê Mihemmed Artif û di kûratîya dilê wî da cih digirtin. Her vek xuyaye û tişteke eşekre bû ku cencera şerê yêke cîhanê zaf êş û elem tev xwe anîn û hindek jî afirandin û li deverê belav bûn, nemaze kolip û xela li hemû cihekê hebû û heta çendîn salan perê xwe bi ser dever û cîhanê da kêşa bû. Mihemmed Arif jî wek hemû kesên din ev saloxêt kirêt û ne rind ji bîra vê neçûn, rabihoriya wan xurtên li ser kelexê seyekê yan kitkekê li kulanêt Cizîrê hevdu di kuştin û çavan pirtikên keleş ji destê hev di revandin, heta zikê xwe berîyê zarokên xwe têr biken. Yan çîroka vê keça kiçke ku bi hegera hebûna palozeke nan di destê vê de dibin dest û pên çend kesan da hate pelçiqandin bo pare nan. Rojeke din ji van rojên tarî ku Mihemmed Arif bi çavê xwe mêze kiriye û qet ji bîr nekiriye, eva bû ku babê wî jî tevî sedan xurt û egîdên Cizîrê bo şerê êke cîhanê hatne şandin û îdî nezivirîn. Mihemmed Arif ji sala [[1925]] hetanî [[1929]]'ê de, jîyana xwe di girtîgeha [[Amed|Dîyarberkr]]' de bihorand, navbirî wê demê bi çavê xwe mêze kir ku çavan seyda û hevalên wî yek bi dîv yêkê bi bê dengê hatine Qenaredan. Îdî ji vê rojê ve hizrek kevte mejîyê wî, hizra Welatparêzîyê û bîr û hizra wî di hemberî cîhanê da hatin guherîn û bi çaveke din mêzeyî çepelîyên cîhanê dikir. Dunyayeke bê bawer ku merofv têde çi bihagiraniyek nine. Piştî serbest bûn ji hepsa Dîyarbekrê, Mihemmed Arif çend mehan li kulanêt Cizîrê avkêşî kir. Di hemen demê da jî dest bi sitirîna stirana kir, namze ev stiranên pesin û mehta gernasan dikin û hem jî neqencî û kirêtîya kesên xweînmij û sitemkar eşkere dikir. Em dikarin bêjin hemû stiranên vê ên bijare û demê lawîniya wî da li salên reş di wê çerxê da renge dervîşî' didan, nemaze li varê wan merovên bi destê dujminan hatne êşandin. Mîna Emê Gozê, Xelîlê Xazî, Salihê Norî, babê Norî, Nadir Beg û zaf ji mêrxasên dinêye Kurdan. Stiran gotin yek ji xasmanîyên xelkê Cizîrê ye. Dibêjin rojekê Mîrê Botanê biryarek der kir ku ev kesê Cizirê bit, stiranekê nezanît yan qesîdeyekê nexwînît bila li Cizîrê nemîne. Dayka Mihemmed Arif (Edila) li Cizîra Botan dengbêjeke bi nav û deng bû. Li bin çavedêrîya dayka seydayê stiranbejên Cizîrîya "Edwê Noran" heftî nebû, ku Mihemmed Arifê zarok du sê caran tev dayka xwe û "Celîla Leelê" û dayka Remezan Cizîrî neçûbane şahî û dawetan û xelkêt Olî li hinek malên Cizîrîyan, wek xwandina Mewlûda Pêxember û Medîhe û Helbestan, nemaze li demên hecê û sinet kirina zarokan û xitim kirina Quranê. Lewma şagirdê dayka xwe, çeleng û zîrek bû û dizanî gihdarên wî çi terze stiran divên, lewma bi lez xwe berda nav dilê wan û karî bigehîje armancê. Xelki zû bi axên û nalînên wê dihesîyan, çûnku ev axên û nalêne ji devê Mihemmed Arif dibarîn, hemû ji kovan û keserên vwan dihatin. Ji ber wê yekê û hewcehîyên hizr û bîrê û dilê xwe li serê salên sîyan qesta Duhoka dasînan kir, li Duhokê orteke nûv bo dengê xwe mêze kir û dest bi stiran gotinê kir. Lî wêderê xaringehek vekir heta nanê rojê peyda biket û rojê nan difirot û şevê jî tev heval û merovên mîna xwe belengaz dirûnişt û stiran digot. Paşê ço eskerîyê û piştî eskerîyê li dûmahîya salên sêyan de xwe kire sinetçî û berê xwe da gundêt dûr, bo sinet kirina zarokên xelkê, ev şola nûv ya Mihemmed Arif bûye sedema vê ku Mihemmed Arif zêdetir ji berê têkelîya xelkê biket û tevî xelkê rencber û îzakêş û çave kirî bijît. Navbirî li bin sîbera vê sinetçiyêda karî têr ava edet û rewşên xekê û mîrata stirana Kurdî ji serekanîyê vexot. Sal bo salê nav û dengê Mihemmed Arif bilavtir diobû. Di geryanên xwe da çi li guvend û şahîyan û çî li kuçk û Divaxanêt şevên Kanona zaf tişt guhdarî dikir. Di sala 1946 an û 1947an bû hegera bizvîna hizra derwêşatîyê di hundura Mihemmed Arif de tîpeke ayînî bi serokatîya xwe pêk anî. Endamên vê tîpê navbirî bûn ji: * Remezanê Cizîrî, * Hesenê Hemdanî, * Zawayê Hesenê Hemdanî Earo, * Ewdê eshedê Cizîrî, ku mewlûd dixwand û xelekêt ayînî li ser rêya mevlevîyan pêşkêş dikirin. Piştî salekê Mihemmed Arif qesta Bexdayê kir û xwe gihîande kompaniyên tomar kirina stiranan û tevî wan hinek ji stiranêt xwe tomar kirin. Bi firotina wan stiranan li Kurdistanê hinek rewşa Jîyana Mihemmed Arif baş bû û roj bo rojê Mihemmed Arif nav û deng peyda dikir û tevî hunermend û rewşenbîran pêwendî digirt. Mihemmed Arifher di vê qunaxê da tevî hunermendên bi nav û deng wek [[Elî Merdan]], [[Resol Gerdî]], [[Hesen Zîrek]], [[Tahir Tofîq]], [[Hesenê Cizîrî]], [[Cemîl Beşîr]], [[Meryem Xan]], [[Fewzîye Mihemmed]], [[Nesrîn Şêrwan]] nasyar bû. Di sala 1949an Mihemmed Arif xwe gehande [[radyo]] Kurdî ya [[Bexda]]yê û ji aliyê berpirsên radyoê ve bi germî hate pêşwazî kirin û Mihemmed Arif karî piranîya stiranên xwe ji rêya radyoê ve bigehîne guhê guhdaran. Stirana Mihemmed Arif ya Xezal – Xezal wek birişskê di nav xelkê da belav bû û cihê xwe di dil û hundura guhdaran da vekir. Îzgeha Kurdî bi belav kirina stirana Xirabû - Xirabû bi dengê Mihemmed Arif xweli ber dilê guhdaran şirîntir kir û Mihemmed Arif jî mîna stiranbêjeke mezintir dihate çav lêkirin. Distiranêt Mihemmed Arif de Eşq û Evîn kesayetîya jinê û keça Kurd û şerê egîd û mêrxasan hemûyan cihê nemazeye xwe hene. Mihemmed Arifê dengxoş û hunermend û sazbend di roja 1992.12.17ê hevberî 26ê Sermaweza sala 1371ê li bajarê [[Duhok]]ê ço ber dilovanîya xudê û ji hunera Kurdî mal avayî kir û li goristana Şaxkê teslîm axê hate kirin (hate veşartin). ==Berhem== Mihemmed Arif Cizîrî nizîkî sed stirana tomar kirîye: ku Xezal – Xezal, Xirabû - Xirabû, Swaro, Pismamo, Yardilo, ez Xezalim, Bêrîvanê, Befr barî, babê Fexrê, hesenîko, Çîyayê Şengarê, Koçerê, Gulê Mehromê, Şevên Nîsana, Dîyarbekir, Çîyayê Kurdistanê û . . . hinek ji wanin. Bo cara êkan tîra evîna dilê Mihemmed Arif ketiye tevgula Ertoşî, li devera şernexê ya ku dikeve Rojhilata Cizîra Botan, li destpêka salên sîyan da piştî ku hatîye Duhokê (gul) hatîye bîravê û stirana Gulê Mehromê pê got û çendîn salan nigarê vê diberokê da bû. Li sala 1951ê bûye evînadrê jinekê li gundê kurê gavana ku navê vê Ilîzabêt bû, evîndarîya wan çend salan dom kir. Siyamend Terbî, 28.03.2003 kurdistanmedia.com [[Category:Hunermend]] 2360 14364 2004-09-25T21:03:50Z Erdal Ronahi 2 '''Hejar - Mêrê mezin evîna biçûk''' navê filmeke [[Handan Îpekçî]] ye. [[Film]] di sala 2002'an di Tirkiyê de hat çêkirin. Mijarê filmê pirsgirêka qedexebûna [[zimanê kurdî]] ye. Film, çîrokeke li ser têkiliyên mirovî û kûr e. Filmekî li ser du [[nifş]] û du kulturan e. Keçek Kurd biçûk dilê dadgerekî Tirk nerm dike. Ji aliyê derhênereke Tirk ve, ku nifşekî nû ye Turkiyê temsîl dike, hate kişandin. Hejar, dê û bavê xwe li rojhilatê Turkiyê dema operasyoneke polîsan winda dike. Cîranek ji gund wê tîne [[Stenbol]]ê, cihê ku dadgerê karkenarî Rıfat Bey rastî wê tê. Hejar dema hewceyî parastinê ye, di derbekê de xwe li cem Rifat Bey dibîne û divê cara duyem ji destê polîsan were xelas kirin. Ew wek xizmetkarê dewletê û dozger tenê bi Tirkî dipeyive, lê Hejar tenê bi Kurdî diaxive. Hejar bi rûyekî xemgîn û xeberên cuda hêdî hêdî bi serdikeve û dihêle ku zilamê kal dev ji helwesta xwe ya radîkal berde. Rifat bey fêrî Kurdî dibe û Hejar bi Tirkî gotinên pêşî dibêje. Û êdî herdu bê yî hevê nikarin bijîn. “Hejar, mêrê mezin, evîna biçûk” li aliyekî bi xelatên navneteweyî baş hate naskirin, li aliyê din li [[Tirkiyê]] hate qedexe kirin. [[Category:fîlm]] 2362 14366 2004-08-01T21:46:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Kazim Oz]] 2363 65047 2007-01-17T15:49:52Z Luqman 401 /* [[Hiner Saleem]] */ == Fîlmên dirêj == [[Wêne:Memuzin.jpg|thumb|Yêkemîn Fîlma Kurdî]] === [[Ümit Elçi]] === *''[[Mem û Zîn]]'' === [[Mano Khalil]] - Mano Xelil=== *''[[Ax dinya, 16mm, 11Min. ]]'' *''[[Êsa min, hêviya min, 16 mm, 15 min]]'' *''[[Qunsilxane, 16mm, 22 Min. ]]'' *''[[Ax bavo, 35mm, 21 min.(Filmên Akadêmiyê) ]]'' *''[[Xweda 16mm, 20Min.TV Czechoslovakia ]]'' *''[[Cihê xwedê lê razaye]], 16mm, 30Min.'' *''[[Sînema cav (Kino eye) 16mm, 20Min Slovak TV.]]'' *''[[Serkeftina Hesin. Beta SP, 31 ]]'' *''[[Solo dans]]'' *''[[Xewnên rengîn. 60.Min 35 mm. co-production Swiss TV]]'' *''[[Al-Anfal, "bi navê Allah, Baesû Saddam"]] 52 min.Digi Beta co-production with Swiss TV'' *''[[Davîdê Tolhildan]], 70 min and 70 Min. Digi-beta. Coproduction wit Swiss TV'' === [[Ravîn Asaf]] === *''[[Sitranên Welatê Dayka Min]]'' *''[[Rojên Zer]]'' *''[[Lissy Schmidt-Keça Kurdan]]'' === [[Bahman Ghobadi]] === * [[Dema Hespên Serxweş]] * [[Kûsî Jî Dikarin Bifirin]] === [[Hiner Saleem]] === * [[Vodka Lemon]] * [[Sifir kîlomîtr]] * [[Dol]] === [[Halîl Uysal]] === *''[[Tîrêj]]'' *''[[Nepaniya Rûye Me]]'' *''[[Eyna bejnê]]'' *''[[Bêrîtan (fîlm)|Bêrîtan]]'' === [[Kazim Öz]] === *''[[Ax]]'' (1999) *''[[Fotograf (fîlm)|Fotograf]]'' (2000) ===[[Nîzamettîn Arîç]]=== *''[[Klamek ji bo Beko]]'' === [[Samira Makhmalbaf]] === * [[Textê Reş]] === [[Handan İpekçi]] === *''[[Hejar - Mêrê mezin evîna biçûk]] ''Büyük Adam Küçük Aşk'' ===[[Yeşim Ustaoğlu]]=== *''[[Rêwîtiya ber bi Rojê]]'' ===[[Şahin Gök]]=== *''[[Sîyabend û Xecê]]'' === [[Yüksel Yavuz]] === *''[[Azadiya biçûk]] === [[Ê dîn]] === * [[Evîna min çîyêda ma]] * [[Apê Vizo]] * [[Nameya Reş]] * [[Xûn ket axê]] * [[Bavê Teyar]] * [[Demokrat Hecî]] * [[Dîkê Gund - Melle Huznî]] *[[Ararat (Fîlm)|Ararat]] == [[kurtefîlm]] == === [[Miraz Bezar]] === *[[Bêrîwan(Fîlm)|Bêrîwan]] *[[Durî(film)|Durî]] == Lînkên derve == *[http://www.kurdworld.com/show.asp?id=194 Çend fîlmên kurdî] (ji bo [[RealPlayer]]) [[Category:Sînema]] [[category:Fîlm]] 2364 33827 2006-07-02T19:30:24Z YurikBot 242 robot Modifying: [[eo:Eva Strittmatter]] '''Eva Strittmatter''' [[nivîskar|nivîskara]] [[elman]] e. Eva Strittmatter, di 8'ê sibata sala 1930ê de, li Neuruppin, hate dinê. Eva Germanistik Xwend, û di xeleka nivîskarên Elman de, li DDR ta 1954an kar dikir û ji wê sal û bi vir de wek nivîskareke azad e. Eva bêhtir ji hertiştî helbestan dinivîsîn, lê çîrokan ji zarokan û mezinan re jî dinivîse. Eva di sala 1975an de xelata toreyî a [[Heinrich Heine]] wergirt. Eva bi nivîskarê Elman [[Erwin Strittmatter]] re zewicî bû, lê jiyan bi hev re berdewam nekirin. == Berhem== ===Helbest=== * 1973. Ez, stiranekê ji bêdengiyê çêdikim - Helbest. * 1975. Berfeheyv li ser Mêrgê ye. Helbest * 1977. Ew Gula serdestiyê li hemî gulan dike. Helbest * 1983. Heliotrop. Helbest * 1988. Henas. Helbest * 1990. Ji xwarê roniya Guhêrbar. Helbest * 1997. Bedewî. Helbest Der Schöne. * 2002. Evîn û baxizî Liebe und Hass. * Helbestên razane. 1970 - 1990 === Prosa === * 1977. Name ji Schulzenhof I. * 1983. Helbestvanî û ti Schulzenhof Itên din. * 1986. Gulan li Piestàny. * 1990. Name ji Schulzenhof II. * 1995. Name ji Schulzenhof III. * 2000. Tu evîna kesk. Bexçeyek- û pirtûka demsalan. ===Pirtûkên ji bo Zarokan=== * 1958. Birayên çarling. * 1959. Kitika xwestibû bibe mirovek. * 1975. Min xwe di Hêlanê de hejandibû. ji [[mehname]] [http://www.geocities.com/mehname2004/55/helbest8.html] [[Category:Nivîskar|Strittmatter, Eva]] [[category:Jin|Strittmatter, Eva]] [[de:Eva Strittmatter]] [[eo:Eva Strittmatter]] 2365 14369 2004-08-12T12:32:34Z Erdal Ronahi 2 /* Hêmanên romanê */ '''Roman''', têgîneke wêjeyî ya ku koka wê ji peyva “Romanus” ya latînî, ku tê wateya “çîroka bûyera rastîn an jî nîgaşî ya pexşan” tê ye. Wekî cureyeke [[wêje|wêjeyê]], pênasa û watedayina romanê ne tiştekî hêsan e. Lew ra roman jî wekî hemû cureyên wêjeyê, wate û raveya wê li gora dem û rêbazên wêjeyî an jî hunermendên demê tê guhertin. Mirov dikare bi kurtayî an di di wateyeke teng de bibêje roman, nivîsên dûvdirêj yên ku bûyeran bi awayekî rastîn û bi zerengiyeke berfireh hildide dest û lêkolîna xislet, civak, nêrît, hest û dahûrandina azweriyên mirov vedibêje ye. Armanca romanê, nasandina xisletan û ragihandina sêwirandina bêsiûdî û hejaniyan ya ku bi alaviya bûyeran tê vegotin e. Romana xurt û sergewer dikare xwe bi her awayî bikirmişîne, bikeve her dirûvî û cihê cihê ji her mêjiyî, ji her bedewiyê û her mezinahiyê re bibe navgîn. Dikare bang li her nîgaşbaziyê û rastîbîniyê/ê bike û gelek deriyên nepenî yên gerdûnê li mirov veke. Her romanek jiyanekê, cîhanekê heta mirov dikare bibêje xwezayekê şirove dike. Di tevê romanan de tukes nikare li du kes an jî du qewmînên ji hev rast bê. Heta di tevê wêjeyê de tu kes nikare li du romannivîsên ji hev rast were. Roman, digel şewqdana civakî, di bin daraza fermana fikr û ramana romannivîs de dimîne. Roman mirêka sinc û gerdîşên civakê ye. Roman camidî ye. Ew tiştekî veşartî nahêle û dîmena ku dibîne bi awayekî eşkere hildide dest. Tiştekî ku di jiyana rastîn de hebe û derbasî romanê nebe nîn e. Di romanê de sînor nayê danîn. Lewr ra di romanê de hêmanên ku ji rastiyê têne wergirtin hêza nigaş û dewlemendiya hundirî ya romannivîs xurtir dike û heta heyînên jiyana rastîn li pey xwe dixirikîne. Bo wê gelek caran tê gotin ku romannivîs mirovê ku ji xwe bi dûr ketî ye. Belê ne qure ye; dilnizm e. Ew her gav xwe li pey lehengên xwe diheşifîne. Ew kesêkî/e feşartî û winda ye. Tu kes nikare wî/ê di romanê de bibîne. Car caran wekî siyekê dide pey lehengên xwe, wî/ê dişopîne û bêdeng dimeşe. Romannivîs, lehengê xwe ber bi gêtiyeke nû de dixirikîne. Peyre hin bi hin mirov dikişîne nav rakêşarî, dilniwazî û veşarîtiya jiyana lehengên ku ew bixwe parçeyek ji jiyana me ya rasteqîn in. Jixwe romana rasteqîn jî ev e. Ango, divê ku romannivîs rêbayeke cawîdan efsaneyî bide çîrokê. Çendî ku çetîn be jî, ev çawanî bo roman û wêjeyê pêwistîbûneke girîng û jênager e. Daraza ku em derbarê romannivîs de didin, girêdayî pirî an jî hindikiya tiştên nenasbar yên ku aşkerekirina kurahî, xweşikî û bedewiya şayesandinê dike ye. Digel hemû tiştî dîsa jî ne pêkan e ku mirov dikaribe bandora demê an jî mercên dîrokî, civakî û aborî yên li ser romanê mandele bike. == Cureyên romanê == Wekî têzanîn di derbarê romanê de di navbera romannivîs û vekolînerên wêjeyê de gelek nerînên cur be cur hene. Belê ne pêkan e ku mirov van hemû nêrînan pevgîhîne an pênaseke xuya û aşkere bo romanê dayne. Bi hîmî gava ku mirov di maweya mêjuyê de berhemên romannivîs û wêjevanan li ber çavan radixê, sê cureyên romanê yên bingehîn derdikevin pêşberî me : ===Cureyên romanê yên bingehîn=== *[[Romana destanwarî]] (epîk) : Ev roman, serenc û serpêhatiyên lehengekî/e tek xislet yên westar vedibêje. Di vê romanê de lêqewmîn bê rawestan diguherin, belê leheng heman e. Qet naguhere. *[[Romana dilşewat]] (dramatîk) : Ev roman, guhertina leheng ya li hember lêqewmîn û jiyanê vedibêje. Di vê romanê de leheng bi demê re tê guhertin. Tevger zêde xwe nade pêş; bêtir derûniya leheng derbasî pêş dibe. *[[Romana coşdar]] (lîrîk) : Ev roman, ji jiyan û mirov bêtir, bi awayekî hunermendane xebitandina herka giyana mirov vedibêje. Di vê romanê de bêtir nîgaş, sawêr, dilwasî û hestên nehevgirtî xwe didine pêş; ango di romanê de her gav mirov wekî kesekî/e heliyayî dixuye. Mirov dikare romana [[Goethe]] ya bi bi navê [[Werther]] wekî minak nîşan bide. Digel van hersê cureyên bingehîn yê romanê, dîsa mirov dikare gelek caran taybetiyên van hersê şêwazan di heman romanê de li nik hev jî bibîne. ===Roman li gora rêbazên wêjeyî=== *[[Romanên romantîk]] *[[Romanên rastîbîn]] (realîst) *[[Romanên siruştîparêz]] (naturalîst) ===Roman li gora mijarên xwe=== *[[Romanên serpêhatiyan]] (Mînak; Romana [[Alekxan Dumas]] ya bi navê “Sê Cengawer” *[[Romanên dîrokî]] *[[Romanên derûnî]] *[[Romanên gerdîş]]î *[[Romanên rastîbîniyên civakî]] *[[Romanên qerfî-mîzahî]] (Mînak; Romanên [[Aziz Nesin]]) *[[Romanên dozeyê]] *[[Romanên herêmî]] *[[Romanên bêganeyî]] (egzotîk) *[[Romanên fenî]] (Minak; romanên [[Jules Verne]]) *[[Romanên polîsiye]] *[[Romanên sporê]] *[[Romanên jînenîgarîy]] (biyografîk) ( Mînak; romana [[Victor Hugo]] ya bi navê “Wekî Xewnê” *[[Romanên lewiran]] (Mînak; romana [[Jack London]] ya bi navê “Xwina Gur”) *[[Romanên zarokan]] (Mînak; “Poliyanna”) ===Li gora şêwaza vegotinê=== Bûyerên romanê bi awayên pircûre têne vegotin : *Romana ku ji aliyê kesê sêyemîn tê vegotin *Romana ku bi şêwaza serboriyê tê vegotin *Romana ku bi şêwaza nameyê tê vegotin *Romana ku bi şêwaza diyalogê tê vegotin *Romana ku bi şêwaza mirov xwe bixwe dikeve nava serboriyan tê vegotin *Romana ku bi riya wesîqeyan tê vegotin ==Hêmanên romanê== Li gora rêbaz û qaîdeyên romanê an jî lîteratûra wêjeyî hinek hêmanên romanê hene : *Bûyer: Romannivîs, mijara romana xwe qasî ku ji jiyana rojane digire dikare ji dîrok, çîrok, çîrvanok û mîtolojiyê jî bigire. Bi rastî mijara romanê, ji navgîna derbirîna hest û raman û nêrîna romannivîs pêve ne tiştekî din e. Çi şayesandina jiyana rojane û çi jî rasterê vegotina gêtiya xwe ya hundirî, hest, nîgaş, xewn an jî nêrînên xwe yên derbarê jiyan û cîhanê; çi dibe bila bibe, her hunermendek di karê xwe de jiyaneke nipînû û cihêreng radixe ber çavan. Bi xwezayî ev jiyana ku di romanê de tê şayesandin ne jiyaneke rasteqîn e. Belê mirov dikare bibêje ew sentez an jî şirovekirina jiyana rastîn e. Heta jiyana romanê ji jiyana rastîn tîrtir û girantir e. Romannivîs hin beşên jiyana rojane yên yeknesak (monoton) dide alî û ji xwe re (bo romana xwe) beşên manîdar hiltîne. Peyre wan bi awayekî hunermendane digihîne hev û jiyaneke nû derdixe holê. *Kes (kesan): Bêşik kesên ku di romanê tê behsa wan tê kirin mirov bi xwe ne. Ji ber ku romannivîs bixwe jî mirov e, dinavbera wî/ê û lehengê/a romana wî/ê de pêwendiyeke zexm û cihê xwe dide pêş. Ev pêwendiya taybet di tu şaxên hunerê de jî xwe bi vî awayî nikare bide der. Bo mînak : Wênesaz an peykertraşek çendî ku nexwaze jî dîsa dibe ku di hunera xwe de ji bilî mirovan heyberekî din vebêje. Belê romannivîs kêm-zêde (pir-hindik) ji peyv û gotinên ku hest û raman, kêf û coş an xemgîniyên wî/wê tîne zimên kesayetiyekê pêk tîne û li gora dilê xwe zayend û navekî lê dike. Ango kes û leheng gelek caran ew bi xwe ye. Bi vî awayî kesên ku di romanê de cî digirin ew kesên ku di mêjiyê romannivîs cî digirin bi xwe ne. *Pêwendiya Navbera Kesan: Di navbera kes û lehengên romanê de gelek pêywendiyên cur be cur hene. Di romanê de kes û leheng, ji hev hez dikin, ji hev didexisin, dixwazin tola xwe ji hev bistînin, an jî alîkariya hev dikin. Di romanê de ev peywendî gelek caran di evîneke sêkuj (sêgoşe) de asê dibe. Du mêr ji jinekê, an berevajiyê wê, du jin ji mêrekî hez dikin. Pêwendiya navbera kesan li gora rewşa bûyerê teşe digire û têkoşîna navbera wan ya li hemberî hev jî bi wî awayî didome. Belê di romana rastîbîn ya komalî de mijara bingeh, têkoşîna navbera çînan e. Di şêwaza romanên wisa de têkiliya navbera kesan, wekî lêkdana navbera karker û karsaz, axa û gundî, leşker û gerîla derdikeve holê. Di romana gerdîşî de, têkoşana takekes ya li hemberî civakê û helwesta wî ya li dijî kevneşopiyan derdikeve pêş. Di berhemên romannivîsê coşdar an jî di romana lîrîk de bingeh, lêkdana mirov ya bi xwe re ango hestên kes yên binakok û têkoşîna hundirî ye. Car caran jî ev têkoşînên hundirî û derveyî di romanê de li nik hev an di hundir hev de tê dîtin. *Dem: Yek ji hêmanên romanê yên bingehîn jî dem e. Lêqewmînên ku di romanê de cî digirin, an jî guhertina mirovan ya ku bingeha romanê digire, di hundirê demekê de pêk tê. Dixwaze bila romannivîs şayesandina eyama xwe bike û dixwaze bila heyneke dîrokî vebêje an jî dixwaze bila demeke demande hilde dest, di romana wî/ê teqez hêmana demê heye. *Cî: Di romanê de ji cihê ku bûyer lê diqewime re wargeh (mekan) tê gotin. Di navbera jiyana lehengê/a romanê û wargeh de pêwendiyeke jênager heye. Ji ber ku di navbera mirovê ku li gund û bajêr dijî de cudayî heye, her romannivîs, lehengê/a xwe, li gora rewşa civakî li wargehekî bihingam û guncaw bi cih dike. Bi vî awayî wargeh wekî dekorekê di her romanê de cihekî girîng digire. Ancax di hin romanan de wargeh ji dekoratiyê derdikeve; dibe pêkereke wisa girîng ku bandorê li ser jiyan û hestên lehengê romanê dike. Bo nimûne : Du wargehên ji hev cuda, an jî hevnasiya lehengê/a romanê ya bi du civak û şarezahiyên durî hev , dibe sedema şaşî û tewşbûna wî/ê *Hawirdora Komalî (civak) : Di her romanê de wekî her mirovî/ê hawirdoreke komalî ya lehengê romanê jî heye. Leheng, car heye xizan car heye zengîn e. Her wiha hin caran nezan û hin caran jî têr zana ye. Car heye nîjadperest e. Oldar e. Car heye, pêşverû û şoreşger e. Gelek caran jî xwedî pîşe û hokar e. Di romanê de hawirdora civakî bi du beşan derdikeve pêşberî mirov. Yek; civaka ku leheng pêgirê wê ye. Du; hawîrdora komalî ya ku leheng tê de dijî ye. Ev herdu hawîrdor hin caran heman e û hin caran jî cihê ye. Gava ku cihê be di navbera leheng û civakê de lêkdan, bêahengî an jî nebanektî û ne lihevî rû dide. Çendî ku banektîya mirovê/a gundî bi bajêr re çetîn be; ya mirovê/a bajarî jî bi gund re ew qa çetîn e. *Derûnî ([[psîkolojî]]): Mirov di jiyana fîzyolojîk, psîkolojîk û komelayetî de wekî tevayiyekê tê dîtin. Romannivîsê/a serketî, mirov bi vê tevayiyê hilde dest û bi awayekî hunermendane wê pirealiya wî/ê dinirxîne. Çendî ku girîngdayina dahûrandina derûnî, pêtir di romana psokolojîk de derdikeve pêş dîsa jî her romannivîs bêgavî dahûrandin û şayesandina gêtiya hundirî ya lehengê xwe dibe. An na romannivîs nikare bi temamî lehengê xwe bi xwendevan bide nasandin. Bo ku mirov dikaribe bizav û tevgerên lehengên romanê binirxîne bi qasî pêkerên ku bandorê li ser tevgerê dike, hewceyî bi têgihîştina sedemên derûnî jî heye. *Gelşên Felsefî: Di hin romanan de gelşên derî sirûştî (metafîzîk) jî wekî mijar têne neqandin. Romannivîs car caran di gêtiya ku tê dîtin re dibuhire, pêwendiyê bi gêtiya ku nayê dîtin re tatîne û hewl dide ku raz û nepeniya wê biferisîne. *Bastûr û Plana Romanê: Di hêmanên pircure yên romanê de pevgirêdayiya bûyeran li gora heyn, rêbazên wêjeyî û romanivîsan gelek caran diguhere. Îcar romannivîs, her gav hunerwerî şanpaziya xwe di bihevxistina hêmanên pircure yên ku di jiyana mirov de cî digirin de nîşan bide. Di vir de rêz kirina bûyeran û eyar kirina demê jî gelekî girîng e. Romannivîsê/a hêzdar û serketî, di jiyana mirovan de qewameke girîng hilde dest û hemû bûyerên din li dû wê rêz dike an li dora wê dicivîne. Veguhêziya bûyerên jiyanê yên lihevketî ne roman e. Çimkî di romanê de bijarte û sentez gelekî girîng in û heta mirov dikare bibêje du hêmanên bingehîn in. *Şêwaz: Di romanê de şêwaz gelekî muhîm e. Belê şêwaza romanê jî li gora romannivîs û rêbazên wêjeyê dihuhere. Wekî hemû berhemên wêjeyî yên din, roman jî zêdetir bi şêwaza xwe dijî û li ser piyan dimîne. Ji do heta îro navdarî û nirxdariya romannivîsên klasîk û nûjen hemû bi saya bikaranîna zimanê şêwaza wan hatiye parastin. Her nivîskarek xwediyê şêwazeke xwe ya taybet e. Şêwaza aîdî romanê nîn e; şêwaza aîdî romannivîs heye. Wekî mînak : Gava ku Balzac romanê jî binivîse dê wekî Balzac û ceribandinê jî binivîse dê wekî Balzac binivîse. Her wiha, şêwaza Proust ne wekî ya Stendhal e. Şêwaz, dirûvpêxistin û gencîneyeke peyvê ya her nivîskar an romannivîsî/ê ji hev cihê ye û xweser e. Binihêre: [[Lîsteya romanên kurdî]] Orijînala gotarê: [[Adar Jiyan]] [http://www.fortunecity.co.uk/southbank/lkjlkj/341/aj4.htm] [[Category:Wêje]] 2366 14370 2004-08-02T08:09:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bakurê Kurdistanê]] 2367 14371 2004-08-02T08:59:23Z Erdal Ronahi 2 ji skype.com ji skype.com 2368 65001 2007-01-17T03:35:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nn:Skype]] [[Image:Skype_ekran.png|thumb|right|Skype© 1.0 bi kurdî]] [[Image:Skypelogo.png|left|Logo ya Skype]] '''Skype''' bernameyek ji bo [[telefon|telefonkirina]] li ser [[înternet|înternetê]] ye. Skype bernameyeke sade û belaş e ji bo dan û standina telefon, civîn û peaman li ser xeta înternetê. Bernameya Skype ji aliyê berhemdarê [[bernameya P2P]] [[KaZaa]] hatiye weşandin. Bi alîkarîya [[P2P]] mirov dikare pêwendiya navbera kompûtera ava bike. Çend bikêrhatinên balkêş ên Skype: *Di Skype de mirov dikare heta 5 kesan civînekê çêke. *Axiftana bêsînor bi kesên din ên bikarhinêrên Skype re li her terefê cîhanê. *Zelaliya deng, dengê axaftina Skype ji telefona normal zelaltir e. *Lîsteya têkiliyan, Têkiliyên Skype wekî messenger, mîrov, heval û nasên xwe bi navê wan an jî heke telefona wan tomarkirî (qeydkirî) hejmara telefona wan dixe nav têkiliyên xwe, û dema ew kes te li ser xeta înternetê zindî bibîne dikare li te bigere. *Hemû pêwendiyên Skype veşartî ne, tene di navbera "te û wî" de çêdibe. Skype bi du [[zaravên zimanê kurdî]] kahet wergerandin, [[soranî]] û [[kurmancî]]. Skype belaş e, lê ne [[nivîsbariya azad]] e. == Lînkên derve == *[http://www.geocities.com/kurdistanclub Malpera Kurdistanclub] Dakişandina dosyaya ziman a kurdî û alîkarî *[http://www.skype.com Malpera Skype] *[http://www.geocities.com/kurdistanclub/Kurdish.zip Dosyaya ziman a kurmancî] *[http://www.geocities.com/kurdisanclub/Kurdish_huner.zip Dosyaya ziman a soranî] [[Category:Nivîsbarî]] [[Category:nivîsbariya kurdî]] [[af:Skype]] [[ca:Skype]] [[cs:Skype]] [[da:Skype]] [[de:Skype]] [[en:Skype]] [[eo:Skype]] [[es:Skype]] [[et:Skype]] [[fi:Skype]] [[fr:Skype]] [[gl:Skype]] [[he:סקייפ]] [[hu:Skype]] [[id:Skype]] [[is:Skype]] [[it:Skype]] [[ja:Skype]] [[ko:스카이프]] [[lt:Skype]] [[nl:Skype]] [[nn:Skype]] [[no:Skype]] [[pl:Skype]] [[pt:Skype]] [[ru:Skype]] [[sk:Skype]] [[sl:Skype]] [[sr:Skajp]] [[sv:Skype]] [[ta:ஸ்கைப்]] [[th:สไกป์]] [[tr:Skype]] [[vi:Skype]] [[zh:Skype]] 2369 14373 2004-08-02T09:17:29Z Erdal Ronahi 2 Screenshot Skype 1.0 Screenshot Skype 1.0 2370 14374 2004-08-02T09:26:57Z Erdal Ronahi 2 2371 14375 2004-08-02T11:03:21Z Erdal Ronahi 2 Bertold Brecht çû cihê Bertolt Brecht #REDIRECT [[Bertolt Brecht]] 2373 36419 2006-07-25T09:05:03Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Mambo''' programek ji bo malpersazan ([[CMS]]) e. Mambo ser bingehê [[PHP]] û [[MySQL]] dimêşe. Mambo hat wergerandin bi [[zimanê kurdî|kurdî]]. Mambo [[nivîsbariya azad]] bin lîsansa [[GPL]] e. Binêre: [[Nivîsbariya kurdî]] == Lînkên derve == *[http://www.azadiyawelat.com/modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload&cid=3 Rûpela dakişandina dosyaya zimanê kurdî] *[http://www.mamboserver.com/ Malpera Mambo] {{kurt}} [[category:nivîsbariya kurdî]] [[Category:Nivîsbariya azad]] 2374 36436 2006-07-25T09:08:04Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 217.91.87.252 '''CMS''' kurtenivîs ji bo '''''c'''ontent '''m'''anagement '''s'''ystem'', yanî '''sîstema îdarekirina naverokê''' ye. Bi CMS naveroka malpereke tê îdarekirin. Programên wek [[PHPNuke]] û [[Mambo]] û [http://www.truecare.de/ TYPO3®] CMS in. {{kurt}} [[Category:Teknolojî]] 2375 14378 2004-08-03T00:36:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[PHP-Nuke]] 2376 66275 2007-01-24T13:47:25Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ഗ്നൂ സാര്‍വ്വജനിക അനുവാദപത്രം]] '''GPL''' (an '''GNU-GPL''', an '''GNU''' '''G'''eneral '''P'''ublic '''L'''icense, yanî Lîsansa Gelemperî ya GNU ya giştî) lîsansa herî girîng ji bo [[nivîsbariya azad]] e. Projeyên wek [[Linux]] an [[MediaWiki]] bin lîsansa GPL tên belavkirin. GPL di sala [[1988]]'an de ji bo projeya [[GNU]] hat derxistin. Binêre: [[GFDL]] (Lîsansa Belgekirina azada GNU) {{kurt}} [[Category:Dad]][[Category:nivîsbariya azad]][[Category:Wîkîpediya]] [[af:GNU Algemene Publieke Lisensie]] [[bg:GNU General Public License]] [[ca:GPL]] [[cs:GNU General Public License]] [[cy:Trwydded Gyhoeddus Gyffredinol GNU]] [[da:GNU General Public License]] [[de:GNU General Public License]] [[el:GNU General Public License]] [[en:GNU General Public License]] [[eo:GPL]] [[es:GNU GPL]] [[et:GNU GPL]] [[eu:GNU General Public License]] [[fa:اجازه‌نامه عمومی همگانی گنو]] [[fi:GNU GPL]] [[fr:Licence publique générale GNU]] [[gl:General Public License]] [[he:הרישיון הציבורי הכללי של גנו]] [[hu:GNU General Public License]] [[ia:Wikipedia:Licentia Public General de GNU]] [[id:GNU General Public Licence]] [[ilo:GPL]] [[it:GNU General Public License]] [[ja:GNU General Public License]] [[ka:GNU General Public License]] [[ko:GNU 일반 공중 사용 허가서]] [[lt:GNU GPL]] [[ml:ഗ്നൂ സാര്‍വ്വജനിക അനുവാദപത്രം]] [[nl:GNU General Public License]] [[nn:GNU General Public License]] [[no:GNU General Public License]] [[pl:GNU General Public License]] [[pt:GNU General Public License]] [[ro:GPL]] [[ru:GNU General Public License]] [[simple:General Public License]] [[sk:GNU General Public License]] [[sl:GNU General Public License]] [[sv:GNU General Public License]] [[th:GNU General Public License]] [[tl:GNU General Public License]] [[tr:GNU Genel Kamu Lisansı]] [[vi:Giấy phép Công cộng GNU]] [[zh:GNU通用公共许可证]] 2377 14380 2004-08-07T18:56:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Lîsansa Belgekirina Azada GNU]] 2378 14381 2004-08-03T08:21:03Z Erdal Ronahi 2 1 Tîrmeh çû cihê 1'ê tîrmehê #REDIRECT [[1'ê tîrmehê]] 2379 14382 2004-08-03T08:21:04Z Erdal Ronahi 2 4 Tîrmeh çû cihê 4'ê tîrmehê #REDIRECT [[4'ê tîrmehê]] 2380 14383 2004-08-03T08:21:16Z Erdal Ronahi 2 5 Tîrmeh çû cihê 5'ê tîrmehê #REDIRECT [[5'ê tîrmehê]] 2381 14384 2004-08-03T08:21:18Z Erdal Ronahi 2 6 Tîrmeh çû cihê 6'ê tîrmehê #REDIRECT [[6'ê tîrmehê]] 2382 14385 2004-08-03T08:21:23Z Erdal Ronahi 2 7 Tîrmeh çû cihê 7'ê tîrmehê #REDIRECT [[7'ê tîrmehê]] 2384 37501 2006-08-05T05:23:29Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[efrîqa]] 2385 37503 2006-08-05T05:23:37Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Emerîka]] 2386 36154 2006-07-24T21:19:59Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran Gelek cihên dîrokî yên [[Amed|Amedê]] hene: *[[Bedena Amedê|Bedena Bajêr]] *Bircên Bedena (sûr) Amedê ([[Birca Ben û Senê]], [[Birca Heft Birayan]], [[Birca Bizinê]]) *[[Piraya Dîcleyê]] (Piraya dehderî) *[[Mizgefta Bilind]] *[[Minareya Çarling]] *[[Dêra Meryem Ana]] *[[Dêra Sûrp Gîragos ya Ermenîyan]] *[[Mizgefta Safa]] *[[Mizgefta Behram Paşa]] *[[Mizgefta Hezretî Silêman]] *[[Xwendegeha Mesûdîyê]] *[[Xwendegeha Zîncîrîye]] *[[Xana Delîlan]] *[[Xana Hesen Paşa]] *[[Muzeya Arkolojiyê]] *[[Muzeya Zîya Gökalp]] *[[Muzeya Cahît Sitki Tarancî]] *[[Koşka Ataturk]] [[Category:Amed]] [[category:Cihê Dîrokî]] 2389 14392 2004-08-05T09:10:56Z Erdal Ronahi 2 public domain public domain 2390 14393 2004-08-05T09:11:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mahsum Korkmaz (Agit)]] 2391 55382 2006-11-06T10:22:28Z Erdal Ronahi 2 Revert to revision 40468 dated 2006-08-17 16:15:05 by Erdal Ronahi using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Image:Agit.jpg|right|framed|Mahsum Korkmaz (Agit)]] '''Endamê Komîteya Navendî yê [[PKK]]'ê û [[Fermandar]]ê yekemîn ê [[HRK]]'ê bû.''' Di sala 1986ê de Fermandarê [[Hêza Rizgariya Kurdistan]] (HRK)ê [[Mahsum Korkmaz]] ([[Egîd]]) li çiyayê Gabarê şehîd ket. Ji fermandarên gerîlla yên navdar ên PKKê Mahsun Korkmaz ango bi navê xwe yê tê naskirin Egît, li navçeya [[Amed]] Silvanê jidayikbû. Di temenê xwe yê biçûk de koçî Batmanê kir. Li Batmanê di salên lîseyê de bi rêya Mazlûm Dogan, di sala 1976an de tevgera Apociyan nas kir. Li herêma Lûbnanê di nava kadroyên navendî yên [[PKK]]ê de cîh girt. Mehsun Kormaz, mohra xwe li tevgera 15 Tebaxa 1984an ya PKKê da. Ew di heman demê de fermandarê Hêza Rizgariya Kurdistan HRKê bû û fermandarê manewî yêArtêşa Rizgariya Gelê Kurdistan [[ARGK]]ê û Hêzên Parastina Gel [[HPG]]êye. Ew herî zêde jî bi wêneyê xwe yê bi heybet yê li pişt çiyayê Gabarê bûye efsane li ser zimanan û di nava dilê Gelê Kurd de cîh girtiye. [[Category:Şoreşger|Korkmaz, Mahsum]][[Category:Şehîd|Korkmaz, Mahsum]] 2393 60389 2006-12-14T19:05:46Z Erdal Ronahi 2 pd {{al}} 2394 66711 2007-01-27T10:23:49Z Escarbot 482 روبوت إضافة: is, kn, lb, ml, mr, ta, te, th, yi [[Category:Kom]] [[category:Rêxistin]] [[als:Kategorie:Partei]] [[ar:تصنيف:أحزاب سياسية]] [[ast:Categoría:Partíos políticos]] [[be:Катэгорыя:Палітычныя партыі]] [[bg:Категория:Политически партии]] [[ca:Categoria:Partits polítics]] [[cs:Kategorie:Politické strany]] [[cy:Categori:Pleidiau gwleidyddol]] [[da:Kategori:Politiske partier]] [[de:Kategorie:Politische Partei]] [[el:Κατηγορία:Πολιτικά κόμματα]] [[en:Category:Political parties]] [[eo:Kategorio:Politikaj partioj]] [[es:Categoría:Partidos políticos]] [[et:Kategooria:Parteid]] [[eu:Kategoria:Alderdi politikoak]] [[fa:رده:احزاب سیاسی]] [[fr:Catégorie:Parti politique]] [[gl:Category:Partidos políticos]] [[hi:श्रेणी:राजनैतिक दल]] [[hr:Kategorija:Političke stranke]] [[hu:Kategória:Pártok]] [[id:Kategori:Partai politik]] [[is:Flokkur:Stjórnmálaflokkar]] [[it:Categoria:Partiti politici]] [[ja:Category:政党]] [[kn:ವರ್ಗ:ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು]] [[ko:분류:정당]] [[ksh:Saachjropp:Polittish Pattäij]] [[lb:Category:Politesch Parteien]] [[lt:Kategorija:Partijos]] [[lv:Kategorija:Politiskās partijas]] [[ml:Category:രാഷ്ട്രീയ കക്ഷികള്‍]] [[mr:Category:राजकीय पक्ष]] [[ms:Kategori:Parti politik]] [[nl:Categorie:Politieke partij]] [[nn:Kategori:Politiske parti]] [[no:Kategori:Politiske partier]] [[oc:Categoria:Partit politic]] [[pms:Categorìa:Partì polìtich]] [[pt:Categoria:Partidos políticos]] [[ro:Categorie:Partide politice]] [[ru:Категория:Политические партии]] [[sh:Category:Političke stranke]] [[sk:Kategória:Politické strany]] [[sq:Category:Parti politike]] [[sr:Категорија:Политичке партије]] [[sv:Kategori:Politiska partier]] [[ta:பகுப்பு:அரசியல் கட்சிகள்]] [[te:వర్గం:రాజకీయ పార్టీలు]] [[th:หมวดหมู่:พรรคการเมือง]] [[tl:Category:Mga partidong pampolitika]] [[tr:Kategori:Siyasi partiler]] [[uk:Категорія:Політичні партії]] [[ur:زمرہ:سیاسی جماعتیں]] [[vls:Categorie:Polletieke partie]] [[yi:קאַטעגאָריע:פאליטישע פארטייען]] [[zh:Category:政党]] 2395 39233 2006-08-13T16:35:23Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Hecî Ehmedî]] serokê [[Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê]] ye. Berê endamê [[KNK]]'ê û berê endama [[PDK-Îran]] bû. {{kurt}} [[Category:Siyasetmedar]] 2396 14399 2004-08-05T17:28:40Z Erdal Ronahi 2 ji micagitk.com ji micagitk.com 2397 39337 2006-08-13T16:38:36Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:ArsenPolatov.jpg|right|Arsen Polatov]] '''Arsênê Reşît Polatov''' (Arsen Polatov, 1942-31.03.2004) [[hunermend]]ê [[pantomîm]]ê yê kurd yê herî bi nav û deng bû. Polatov, yek ji hunermendê şanoya bêdeng (pandomîm) yê herî bi nav û deng bû li Sovyeta kevin. Li dervayî sînorên [[Sovyet]] jî dihate naskirin. Polatovê ku bi eslê xwe kurd bû, hîmdar û rêvebirê şanoya pandomîmê ya Rewanê bû. Li gor gotina wî di hevpeyvînekê de navê keça xwe danîbû Bêzar ji ber ku ji hunera pandomîmê pir hez dikir. Di nav rêza berhemên wî de dîdemek ji destana "[[Mem û Zîn]]" heye, dema mîr û Memê kişik (satranc) dilîzin û Bekoyê Ewan fesadiya Memê ji mîr re dike... Arsên Polatov bavê du zarokan bû. Di sala [[2004]]'an de ji ber nexweşiya dil wefat kir. [[Category:Hunermend|Polatov, Arsên]] 2398 14401 2005-03-26T04:02:41Z Erdal Ronahi 2 Binêre: *[[:Category:Welat]] [[Category:Kom]][[Category:Erdnîgarî]] 2399 14402 2004-08-05T17:42:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Asûrî]] 2400 14403 2004-08-05T18:01:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Arsênê Reşît Polatov]] 2401 14404 2004-08-05T18:05:13Z Erdal Ronahi 2 ji pdk-iran.org ji pdk-iran.org 2402 29522 2006-03-14T15:19:09Z Erdal Ronahi 2 ''Ev gotar ser PDK-Îran e. Ji bo PDK ên din binêre: [[PDK]] ---- [[Image:PDK-Îran.png|framed|Arma PDK-Îran]] '''Partiya Demokratik a Kurdistana Îran''' (PDK-Î) yek ji parti yên sereki u nasyonalista kurd li kurdistana rojhilat e. ==Dîrok== '''Partiya Demokratik a Kurdistana Îran''' (PDK-Î) di 16'ê gelawêja [[1945]]'an li [[Mahabad|Mahabadê]] wek PDK a yekemîn hat damezrandin. Serokê PKD-Î yê yekemîn [[Qazî Mihemmed]] bû. Li rasti de ew parti cenişîna "[[Komeley Jiyanewey Kurd]]" an "KJK" bu ku sê sal berî hatbu damezrandin. 159 rojan piştî damezrandina PDK-Î, li 22 janviye ya 1946 ew parti kari bi kelk girtin ji doxa lebara wê serdemê îranê yekemîn komara kurdi li rojahilatî kurdistan bi navê [[komara kurdistan]] damezrîne. ku dîroknivîsan dibêjnê [[komara mehabadê]] liberku ew komar bajarê [[Mehabade]] kirbu pêtexta xwe. komara mehabad bi tenê 11 mehan domand liberku hukumeta Îranê pemanek dij be kurdan ligel sovyetê çê kir u hêriş kir ser kurdistanê. hejmareka mezin ji lïder, serok u endamën komarê li aliya hukumeta îranê hatin girtin u 20 ji wan li bajarên [[Mehabad]], [[Bokan]] u [[Seqiz]] hatin idam kirin. kêmtir ji dû salan piştî rûxana komarê, PDK-Î xebata xwe li ser girt u li maweyeke kurt de li hemî nawçce yên kurdistanê rîşe kutand. Dû helmeta polisî li salên 1959 u 1964 zebreke qurs li rekxistiya PDK-Î da u bo sedema girtin u xwe weşartina pêtir ji 300 endamën wê parti. Lê ew parti duçara nahumêdî nebu u zararên xwe qerebu kir bi çeşneki ku li sala 1967-68 bo 18 mehan ew parti xebata çekdarî dijî deselata şahenşahi ya Îranê dest pê kir u hukumetê duçare astengi kir. Piştî raperîna xelkê Îranê dijî deselata şah, li sala 1979 u rûxana rejîma şah, PDK-Î helmet bir ser qereqola [[mehabad]]ê u çek u teqemeniyên wê hîna dest u li nav bajarê [[mehabad]] xebata çekdarî ya xwe ragehand. piştî wê yekê li bajare [[Sine]] jî ew tişt qewmi u PDK-Î u [[Komele]] karîn kontrola kurdistanê rojhilatê bigirin dest xwe. u bo çend salan kurdistan azad kirin lê mexabin disan jî li sala 1983 piştî 3 sal şerê qurs navberî [[Pêşmerge]] (an Gerilla) yên wan 2 partiyên kurdî u erteşê Îranê careke din kurdistan ket destê deselata Tehran. ==Kongre yên PDK-Î== PDK-Î heta nehe 13 kongreyan bestîye: #Kongra 1945 #Kongra 1946 #Kongra 1973 #Kongra 1980 #Kongra 1981 #Kongra 1984 #Kongra 1985 #Kongra 1988 #Kongra 1992 #Kongra 1995 #Kongra 1997 #Kongra 2000 #Kongra 2004 Li kongra 20ema [[Enternasyonal Sosyalist]] ku li rojên 9-11 septambra 1996 li [[Netewên Yekgirtî]] hat li dar xistin PDK-Î wek endama wê rekxistiyê hat wergirtin. Liderayeti ya PDK-Î Komîta Nawendi ye ku ji 23 endamên sereki u 12 endamên laweki dêt berhev. ji wan endaman 7 kesan wekî defterê siyasi dên helbijardin ku Sekretera giştî jî yek ji wan e. == Binêre: == *[[Qazî Mihemmed]] *[[Dr. Abdurrahman Qasimlo]] *[[Dr. Mihemed Sadiq Şerefkendî]] == Lînkên derve == *[http://www.pdk-iran.org/ Malpera PDK-Î] *[http://www.kurdistanmedia.com/Kurmanci/kurmanci.htm Komîsyona Weşana Partiya Demokrat a Kurdistana Îranê] (kurmancî) *[http://www.kurdistanmedia.com/ Komîsyona Weşana Partiya Demokrat a Kurdistana Îranê] (soranî) {{kurt}} [[category:partî (Kurdistan)]] [[Category:partî (Îran)]] [[de:Demokratische Partei Kurdistan-Iran]] [[en:Kurdistan Democratic Party of Iran]] [[fa:حزب دموکرات کردستان ایران]] 2403 37557 2006-08-05T05:28:50Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Partiya Demokratik a Kurdistana Îranê]] 2404 14407 2004-08-05T19:34:32Z Erdal Ronahi 2 Dr. Abdurrahman Qasimlo çû cihê Dr. Ebdulrehman Qasimlo #REDIRECT [[Dr. Ebdulrehman Qasimlo]] 2405 14408 2004-08-05T19:40:02Z Erdal Ronahi 2 ji pen-kurd.org ji pen-kurd.org 2406 39222 2006-08-13T16:35:13Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:KaksharOremar.jpg|right|framed|Kakşar Oremar]] '''Kakşar Oremar''' nivîskarê kurd e. Biyografiyên navdarên kurd ên Kakşar Oremar bi nav û deng in. Oremar endamê [[PEN-Kurd]]'ê ye. == Lînkên derve == *[http://www.pen-kurd.org/kurdi/kakshar/KaksharOremar.html Gotarên Kakşar Oremar] [[Category:Nivîskar|Oremar]] 2407 14410 2004-08-05T19:46:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Navenda PEN a Kurd]] 2408 14411 2004-08-06T00:25:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mazlum Doğan]] 2409 37833 2006-08-08T13:34:30Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Komara Tirkiyê]] 2410 14413 2004-08-06T00:51:03Z Erdal Ronahi 2 bi destur ji serxwebun.com bi destur ji serxwebun.com 2411 14414 2004-08-06T00:51:17Z Erdal Ronahi 2 bi destur ji serxwebun.com bi destur ji serxwebun.com 2412 14415 2004-08-06T00:51:41Z Erdal Ronahi 2 bi destur ji serxwebun.com bi destur ji serxwebun.com 2414 14416 2004-08-06T00:52:14Z Erdal Ronahi 2 bi destur ji serxwebun.com bi destur ji serxwebun.com 2415 30804 2006-04-25T20:21:36Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 159.51.236.194 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi bi destur ji serxwebun.com 2416 14418 2004-08-06T00:52:34Z Erdal Ronahi 2 bi destur ji serxwebun.com bi destur ji serxwebun.com 2418 54660 2006-10-27T12:17:51Z 81.215.119.209 bi destur ji serxwebun.com [û#redirect[[]]² 2419 14421 2004-08-06T00:53:27Z Erdal Ronahi 2 bi destur ji serxwebun.com bi destur ji serxwebun.com 2420 14422 2004-08-06T00:53:54Z Erdal Ronahi 2 bi destur ji serxwebun.com bi destur ji serxwebun.com 2421 14423 2004-08-06T00:54:06Z Erdal Ronahi 2 bi destur ji serxwebun.com bi destur ji serxwebun.com 2423 35870 2006-07-22T14:15:29Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 81.213.164.179 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi bi destur ji serxwebun.com 2424 14426 2004-08-06T00:54:43Z Erdal Ronahi 2 bi destur ji serxwebun.com bi destur ji serxwebun.com 2425 49303 2006-10-05T21:04:04Z Erdal Ronahi 2 /* Album */ [[Ciwan Haco]] hunermendekî kurd e. Ciwan Haco li sala [[1957]]'ê li [[Sûriye]]yê li bajarê [[Qamişlo]]yê hatiye dinyayê. Piştî xwendina xwe ya lîseyê çû [[Elmanya]]yê û li wir kevte zanîngeha [[Bochum]]ê. Ciwan li Bochumê sê salan muzîk xwînd. Piştra, bi şiklekê pîşekarane (profesyonel) dest bi derxistina kasêt û sêdêyan kir. Li [[Tirkiye]]yê "[[Sî û Sê Gule (albûm)|Sî û Sê Gule]]", "[[Durî (albûm)|Dûrî]]", "[[Bilûra Min (albûm)|Bilûra Min]]", "[[Gula Sor (albûm)|Gula Sor]]", "[[Destana Egîdekî (albûm)|Destana Egîdekî]]" û "[[Leyla (albûm)|Leyla]]" derêxistin. "[[Pêşmerge (albûm)|Pêşmerge]]", "[[Serhildan (albûm)|Serhildan]]", "[[Diyarbekir (albûm)| Diyarbekir]]", "[[Girtiyên Azadiyê (albûm)|Girtiyên Azadiyê]]" jî li [[Ewropa]]yê derêxistin. Ciwan Hacoyî [[muzîka otantîk]] a kurdî bi formên [[folk-rock]] jinûve serrast kirîye. Hunermend bi vî awayî stranên kurdî bi dinê dinasînit û stranên kevneşopî di nav gelek baskên muzîkê da bicih dikit. "[[Destana Egîdekî]]", destane-şiîra romanivîsê kurd ê bi navûdeng [[Mehmed Uzun|Mehmed Uzunî]] ye. Nivîskar di wê dastanê da behsa çîroka pênç xortên kurd dikit. Ciwan Haco ew dastana [[Mehmed Uzun|Mehmed Uzunî]] bi aranjeyeka nûjen û bi formên [[etno-caz]] strandîye. ==Album== *[[Emîna Emîna]] (1970) *[[Pêşmerge]] (1979) *[[Diyarbekîr (album)|Diyarbekîr]] (1981) *[[Gula Sor]] (1983) *[[Leyla]] (1985) *[[Girtîyên Azadîyê]] (1987) *[[Çaw Bella]] (1989) *[[Sî û Sê Gule (albûm)|Sî û Sê Gule]] (1991) *[[Dûrî]] (1994) *[[Bilûra Min]] (1997) *[[Destana Egîdekî]] (1998) *[[Derya]] (2003) *[[Konsera Batmanê]] (2003) ([[VCD]] û [[DVD]]) *[[Na Na]] (2004) *[[Off]] ([[2006]]) ==Lînkên derve== *[http://www.ciwanhaco.com Ciwan HACO] *[http://www.ciwanhaco.org Malpera Ciwan Haco] *[http://www.hawardengubas.com/CANDHUNERZIMAN/2006/adar/albciwanhacooffderket_25.htm Gotarê Hawardengûbas ser albûma wî ya dawî] *[http://groups.msn.com/ciwanhaco Koma Msn ya Ciwan Haco] *[http://www.ronibaran.de/ciwanhaco.html Gotinên stranên Ciwan Haco] *[http://www.worldmusic.cn/musicboxv2/index.php?action=album&id=78 Strana Çavreşa min ji Ciwan Haco] [[category:Stranbêj|Haco, Ciwan]] [[category:Kurd|Haco, Ciwan]] [[de:Ciwan Haco]] [[en:Ciwan Haco]] [[tr:Ciwan Haco]] 2426 14428 2004-09-12T20:02:53Z Erdal Ronahi 2 [[Image:HuseyinCelebi.jpg|right|framed|Huseyîn Çelebî]] '''Huseyîn Çelebî''' ([[1967]]-[[1992]]) şoreşgerekî kurd bû. Çelebî serokê rûmetê yê [[YXK]]'yê ye. Huseyîn Çelebî sala [[1967]]'an li bajarê [[Hamburg|Hamburgê]] ku li [[Almanya]] ye ji dayik bû. Ji ber ku ji malbatake welatparêz dihat, hîn di zarokantiya xwe de tevil xwepêşandanên ji bo [[Kurdistan|Kurdistanê]] bû. Ji ber van sedeman ew dûrî rastiya welatê xwe neket. Hîn di temenxweyî ciwan de dest bi xebatên siyasî yên pratîk kir. Wî tevgera azadiya Kurdistanê bi derdor û hevalên xwe da nasîn. Huseyîn piştî ku xwendina xwe ya navîn bi dawî kir û nîv sale li zanîngeha [[Düsseldorf|Düsseldorfê]] xwend, bi şêweyekî profesyonel tevil kar û xebatê tevgera azadiyê bû. Bi xêra perwerdeyên siyasî êdî wî pirsgirêka azadiyê baştir nas kir û ramanên [[sosyalîzm|sosyalîst]] bi wî re bi hêz bûn. Êdî wî di serî de di weşan û belav kirina pirtûk û kovarên bi zimanê Almanî de gelek karên serketî kirin. Lê dewleta Elamn ku dixwest tevgera azadiya Kurdistanê lawaz biêxe û bişkîne Huseyîn û gelek hevalên wî di sala 1988an de avêtin zindanê. [[Komara federal Almanya]] dozeke di dîroka xwe de herî mezin li dijî Huseyîn û rêhevalî meşand. Navê vê dozê weke [[Düsseldorfer PKK Verfahren|doza PKKyê li Düsseldorfê]] (bi Almanî: Düsseldorfer PKK Verfahren). Huseyîn dadgehên Almayayê mina platformeke ku dengê Kurdan bilind bike û bêdadiya dewletên ku Kurdistan dagîr kirine û hevaliyên wan yên Ewropî tine ziman. Huseyîn piştî ku du sal û nîvan di zindanê de dimîne tekoşîna azadiyê didomîne; bi serketî gelê Kurd dide nasîn û di sala 1990î de komeleya “hevalên gelê Kurd” didamezirîne. Huseyîn jibo danasîna ramana azadiya tevgera azadiya Kurd û kar û xebatên dîplomatîk gelek nirxên baş anîn holê. Bi baweriya xwe ya bê hempa wî êdî biryar da û tevil refên [[Gerîla|gerîla]] bû. Wî di rojaneya xwe de wisa behsa hêza baweriya xwe kiriye: :''“Dawiya dawî me çalakiya xwe ya pêşî kir di 28ê Hezîrana 1992an de. Ev roj dê ji bîra min tu carî neçe. Qereqola leşkerî ya Gulyaziyê me giştî xiste destê xwe. Ez di nav hêzên paraztinê de bûm û funksiyoneke minî ne zêde çalak hebû. Lê dîsa jî ev tevilbûna min ya pêşî bû. Mirov karê bêje ku êdî ez gihiştime tama vî karî. Ez li heviya hayacaneke mezintir im di çalakiya were li dijî leşkeriyê.'' :''Viyana min heye, ez dê vî karî hîn bibim û ji eksê dijmin ve ez dê bibime gerîllayekî baş. Di vê çalakiyê de rêheval Heqqî şehîd ket. Ez dê nivîsa wî ya dawî binivîsim. Ez sund dixwim ku dê rewş gelekî baş bibe. Me niha xwe vekişande cihekî aram. Ev der gelekî xweş e. Moral û kêfa min li cîhê xwe ne. Jiyana vir gelekî xweş e.'' :''Xwezî çalakî bi dawî nebin, weke li cem yekîneya I. Li gor baweriya min mirov dê xwe herî baş ji pêvajoya nû re bi gelek çalakiyan amade bike. Struktur ji bo vê yekê amade ne. Niha tu kes nikare bêje ku lojîstîk kêm e. Ji bo çalakiya me pêk anî , me çar rojan tiştekî weke adetê nexwar. Tu kesî dey nekir. Ev welat dikare were rizgar kirin ku mirov birçî jî bimînin. Ew divê were rizgar kirin. Rojeke bê çalakî weke rojeke winda kirî ye. Ku yekîneya I. cîhê wê başe jî vala radiweste nayê fêm kirin. Amadebûn demê dixwaze, lê gelo evqasî hîn çiqasî dê were pejirandin? :''1ê Hezîrana 1992an (Bila ev Hezîran serkeftinê bixwe re bîne)“'' Dema cotmeha sala 1992an jib o tune kirina [[PKK]]'ê bi alîkariya eskerî û teknîkî ya [[artêşa Tirk]] hêzên [[başûrê Kurdistanê]] [[YNK]] û [[PDK-Iraq|PDK]]'yê êrîş birin ser hêzên azadiya gelê Kurdistanê gelek gerîlla şehîd ketin. Yek ji van şehîdan jî Huseyîn bû. Huseyîn bi kesayetiya xwe ji me xwendekaran re mîna findeke di triya civak û jiyana kevneperest de ye. Ji ber vê yekê ew di duyemîn kongreya [[YXK|YXKyê]] (Yekitiya Xwendekarên Kurdistan) de ku çileyê pêşîna sala 1992an hat li dar xistin wek serokê rûmetê yê YXKyê hate hilbijartin. [[Category:Şoreşger|Çelebî, Huseyîn]][[Category:Şehîd|Çelebî, Huseyîn]] 2427 14429 2004-08-06T12:44:26Z Erdal Ronahi 2 Huseyîn Çelebî, bi destûr ji yxkweb.com Huseyîn Çelebî, bi destûr ji yxkweb.com 2428 21492 2005-11-21T00:08:59Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Demokrata Kurdistanê]] 2429 18895 2005-09-07T23:04:12Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.98.67.168 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Logo ya Roj TV, bi destûr 2432 66462 2007-01-25T13:46:47Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[it:Categoria:Kurdistan]] Gotarên der barê mijarên ku bi Kurdistanê re girêdayî ne. [[category:Welat]] [[Kategorî:Asya]] [[ar:تصنيف:كردستان]] [[ca:Categoria:Kurdistan]] [[da:Kategori:Kurdistan]] [[de:Kategorie:Kurdistan]] [[el:Κατηγορία:Κουρδιστάν]] [[en:Category:Kurdistan]] [[eo:Kategorio:Kurdistano]] [[es:Categoría:Kurdistán]] [[et:Kategooria:Kurdistan]] [[fi:Luokka:Kurdistan]] [[fr:Catégorie:Kurdistan]] [[gl:Category:Curdistán]] [[id:Kategori:Kurdistan]] [[it:Categoria:Kurdistan]] [[nl:Categorie:Koerdistan]] [[nn:Kategori:Kurdistan]] [[no:Kategori:Kurdistan]] [[oc:Categoria:Kurdistan]] [[pl:Kategoria:Kurdystan]] [[pt:Categoria:Curdistão]] [[ru:Категория:Курдистан]] [[simple:Category:Kurdistan]] [[sv:Kategori:Kurdistan]] 2435 21057 2005-11-10T22:20:22Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 62.197.165.2 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi *[[Lîsteya wênesazên kurd]] {{kurt}} [[Category:Huner]] 2436 62219 2006-12-29T23:38:47Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nds:Ökelbild]] [[Image:Tv_guide_phil_cartoon.jpg|right|150px|thumb|[[TV Guide]] cover]] '''Xêzik''' di hemu dinê de wek bi navê (karîkatür-cartoon-carîcatures) tê bi navkirin, bi xêzikên asanî u safî estetîze kirina buyerek ango tiştek bi ramanîyek xurt u bi teşe tê afirandinê. Ev, sereta bi berketin, rexnegirî u bi pêkenîn u bi mêldana rastîyê dilînîbuneke. carina ji bi pêkenîn rexne digirî u vêne ye ke nepixandîye. Bi kurtî afirandinên xêzikan di jîyana civakî de di gel danustandina hunerî bi têkîlîyên dema hilberînî ve têne tesbîtkirin. Xêzikvanên civatekî wek kevneperest u pêşveru bi du baskan ji hev cuda dibin u dikevin nava geşbunîyek dubare. Ew di dîrokêde wek qanuna geşbunîyê ne wek hevî tê bi nav kirin. Mînak; Di qirnê navînde zanistî Xwedê bu! Hunerî jî berê xwe dabu Xwedê. di dema me,va demê civakên çînî de huner u ramanî di hundurî hevdane.u huner jî bi taybetî ji bo çîna bindestan buye hacetekî axaftinê! ji ber ku xêzik wek gulîyên hunerê yên din ev jî pergalên berkêşanê ye.Rewşekî awarte jî heye,ew jî bo taybetî tu serate an nasnake. nabe malê yek çînî u bi tenê ji bo berjewandîya çînekî jî nîne. Ew di nav xeyal u zanyarîyê de bi bandurek beranberîhev u bi têkîlîya dîalektîka hunerê u daxweza mîrovan ya hezkirinê derdikeve holê şiklê axafti u têgîhîştîneke tevlîheve. Formîlî wî ewe;mêju,têgîhîştin u zanyarî. bi van her sisê xalan buyeran ferisîne u ji kefgirê ve derbazdike u digîhe rastîyê.eEw rastî zanyarî ye. Ji ber ku huner zanyarîye.zanyarî hunerê hilberînî u huner zanyarîyê kuta dike, nüve dibe. Bi kuta kirina hemu heyîyên zanyarî. huner pêvajoya tekamülî derbaz dibe dest bi pêvajoya şoreşgerî dike. Rêya ramankirinê heye;ew rê ya afirandinê u zayînê bi serataye xwerü ye. ew, ev in: *çerxbuna guran ji bo wesif (bi mana tirkî; nîcelîn, nîtele dönüşü) *caw u caw kirin (bi tirkî; redîn reddî) *yekîtîya ziddan ew bingehên dîalektıkê ne.. [[Xêzikvan]] ji [[ronakbîr]] e. divê xêzikvan ne tenê bi raman bi çalakîyên hunerî bê hêja kirin. ji ber ku mîrovekî bê çalakî bê ehleqe.u wek kevir e. Karê xêzikan di tevgera netewî de wek xwê u îsotê xwedî cîhekî xweru ye. u hacetek ji hacetê têkoşîna netewî u civakî ye. Bi du şiklan tê karanîn.yek yek xebata axaftin u nivîsandinê ve girêdayî ye yê din jî hunera xêzikan e. u bi giranî xêzikan ve girêdayîye. * xêzikên bi ramanîya sîyasî * xêzikên bê ramanîya sîyasî * neqş * xêzikên pêyhev u dirêj ([[fîlm]]) * xêzikên [[portre]] (li ser air u ruyên şexsan) Di nav rojname u kovarên kurdî de karê xêzikvanî xebate ke hêsanî ye.bê qedr u qîmete u sivik tê girtinê. ji ber ku rexne girtin u rexne li xwe girtin bi rê yek demokratîk hê venebuye. tehamül jî jê nayê kirinê. tenê ji bo pesndanê hinek rêxistin di kovarên xwe de xêzikên bi ramanîya sîyasî u bi jêre not ên nivîsandî diwşînîn. ew jî xetere ke mezin e. ji ber ku karê xêzikvanî bi xêzikane,demê ku xêzikvanek xêzikek çêbike u di binde ramanîya xwe binîvîsîne ew tê vê manê; ta ku ev bi vekîrî dibêje,min ne karîya hunera xwe bi xêzikan karbînîm u bidim fahmkirinê, ji ber kêmasîya xwe bi nivisandinê dide fahmkirinê. u ew ne karê xêzikvanî yê ye. İro sedem şunde mayîna xêzikan ne tenê evin.ji ber ku welatên dagirker,ku kurdîstan di nav xwe de parve kirine ew hemu mislimanin. li gor hikmê mislimanî yê jî çêkirina Vêne u xêzikan qedexe ye. Her xebatek li serzêde kirineke u her ser zêdebuyin fêde ye ke mezin e. mixabin neteweye kurd bi zorî hatîye nefîkirin.li ser axa xwe koçerbun îro rewaçêde yejîyana wan ya civakî hê wek berê eşîrîye.ma huner u çanda miletekî eşîr u koçer çî ye? lê xêzikvanî ya kurdan çî ye? behskirina xêzikvanî jî rast e an ne raste. Ew hemu pirsgirêk in. Xebata xêzikvanên kurd îro bê pere "dirav" ye. u yên ku vî karî dikin wek sinc li ber çavên sîyasetvanan in.demê ku bi xêzikên xwe dilê hinekan xweş bikin,dê ew karê xwe bê pere dombikin.Dema ku karê xwe yê xêzikan li gor adet u seretayên dinê, raste rast êrîşî put u lat an, derewan, durütîyan u xirabîyan bikin dinya li wan deng dibe. Bersîvê wan bi çalakî heye lê, warî çalakîde ne mumkîne. ji ber ku karê xêzikan girîng nehatîye girtin. Çend xêzikvan hene ew jî bi tilîyan tên hejmartin *[[MAMOSTE]] li Swed dijî u xêzikvanekî kurd e *[[Adil Duran]] xêzikvaneke kurd ya navnetevî ye. di sala [[1979]] ande di festîvala xêzikan a nannetewî de li [[Kuba]] yê xelata xewînî yê sitandîye. == Mînak == * http://www.tirej.net/keriketor.htm * http://www.efrin.net/images/karikatur/diko5.jpg *http://www.efrin.net/images/karikatur/diko4.jpg *http://www.efrin.net/images/karikatur/diko.jpg *http://www.efrin.net/images/karikatur/diko2.jpg *http://www.efrin.net/images/karikatur/diko11.jpg Orîjinalê gotarê: [[Adil Duran]] [[Category:Huner]] [[Category:Çand]] [[ar:كاريكاتير]] [[bg:Карикатура]] [[ca:Caricatura]] [[de:Karikatur]] [[en:Caricature]] [[eo:Karikaturo]] [[es:Caricatura]] [[eu:Karikatura]] [[fa:کاریکاتور]] [[fi:Pilapiirros]] [[fr:Caricature]] [[gl:Caricatura]] [[he:קריקטורה]] [[hr:Karikatura]] [[hu:Karikatúra]] [[io:Karikaturo]] [[it:Caricatura]] [[ja:戯画 (絵)]] [[lb:Karikatur]] [[nds:Ökelbild]] [[nl:Karikatuur]] [[no:Karikatur]] [[pl:Karykatura]] [[pt:Caricatura]] [[ru:Карикатура]] [[sk:Karikatúra]] [[sq:Karikatura]] [[sv:Karikatyr]] [[tr:Karikatür]] [[uk:Карикатура]] 2438 14437 2004-08-07T19:03:10Z Erdal Ronahi 2 ji ozgurpolitika.org, bi destûrê ji ozgurpolitika.org, bi destûrê 2439 56138 2006-11-13T14:09:33Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Li gorî zayendê kes]] 2440 14439 2004-08-07T19:53:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Xêzik]] 2443 14440 2004-08-08T09:56:21Z Erdal Ronahi 2 Mînak, berhemkar: Erdal Mînak, berhemkar: Erdal 2444 14441 2004-08-08T12:14:47Z Erdal Ronahi 2 Berhemên ku ji '''Weşanxaneya Bajar''' derketin û nivîskarên wan: * "Pêşengno! Lo Pêşengno!", [[Walt Whitman]] Vî helbestkarê emerîkan di çêbûna ruhiyet û nasnameya emerîkan de roleke gelekî girîng lîstiye. Qalib û tixûbên zimanê îngilîzî wekî lehiyekê daye ber xwe, şax û şovên helbesta xwe dirêjî hemû kar, bûyer, kêlî û ciyên jiyanê kiriye, bi riya pîrozkirin û berzkirina nasnameya welatê xwe, xwe gihandiye gerdûnîtiyê. (Wergera ji îngilizî: [[Kawa Nemir]]) * "Welatê Bejî û Deh Koroyên 'The Rock'ê", [[T. S. Eliot]] (Wergera ji îngilizî: [[Kawa Nemir]]) * "Qelareşk û Bîst Helbestên Din", [[Edgar Allan Poe]] Poe bêtir bi çîroknûsiya xwe ve tê naskirin. Tê zanîn û pejirandin ku wî di qonaxa seretayî ya çîroka nûjen de tevkariyeke gelekî xurt kiriye bo mîrata wêjeya cîhanê. Lê belê helbestkariya Poe jî, bi qasî çîroknûsiya wî girîng e û wergêrê kurd Samî Hêzil xwestiye ji binê vî barê giran rabe. Xwendevanên kurd ên hişyar bibînin bê wî ev kar çendî bi ser xistiye. (Wergera ji îngilîzî: [[Samî Hêzil]]) * "Helbestên Evînê Li Ser Dergehê Heftan Ê Cîhanê", [[Ebdil Wehab Beyatî]] Helbesta erebî ya nûjen xwe dispêre qonaxên dirêj ên rewanbêjiya zimanê erebî. Ji helbestên kevin ên bi navê "Muallaqatul Es-Seba" heya îro vê helbestê gelek qonax hilanîne. Di pêvajoyên nûjenbûna helbesta erebî de, çi qas ku Şakir El Seyab, Nazik El Melayîke û Adonîs her yek qonaxek in, Beyatî jî wisa ye. Di vê rêzê de, yekem wergera Bajar e, ku li dû wê dê çendên din jî werin weşandin! (Wergera ji erebî: [[Salih Bozan]]) * "Çîroka Çîrokan", [[H. Kovan Baqî]] H. Kovan Baqî bi xwe mirovekî "mirovbûna wî girêdayî kurdbûna wî ye! bêsiûd e"; Baqî bi xwe yek ji wan çîroknûsan e ku ji gelek kesên me yên ku niha dinivîsin û xwedî çend pirtûkan in kevintir e, lê belê jiyanê rê nedayê ku heya niha çîrokên xwe di pirtûkekê de çapbûyî bibîne. H. Kovan Baqî ku berê çîrokên wî di Azadiya Welat de jî dihatin çapkirin, di "Çîroka Çîrokan" de qala çi dike? Hema bi tenê qala pêvajoyên nivîskariya xwe û jiyana xwe ya birîndar dike. Per û baskên îronî û karesatê gelekî fireh vedike. Ev jî, bi têra xwe balkêş e. * "Ariya Giyanên Stewr", [[Sîdar Jîr]] Çîrokên Sîdar Jîr nîşaneyên hewldanên nû yên civakî û mirinên ku gelek caran di nava welatiyên "çi min jê"yê de veşartî dimînin dide. Çîroknûsekî xort î bîst û çar salî, ku di temamê aheng û bastûra pirtûka xwe de bala xwe daye ser mirinên li derdora xwe. * "Pîrebok", [[Ridvan Karaaslan]] Zimanê kurdî bi deqên cûr bi cûr xwe di gelek waran de diceribîne, dixwaze -bi devê nivîskêr- xwe li sembol û nîşaneyên kurdewarî biceribîne, yên ku bi navên cin û perî, pîrebok, mêrê şevê an jî reşê şevê di binê hişê her kurdekî de hatine neqişandin. Çîrokên Karaaslan xwendevanên kurd vedixwînin qonaxên wiha hişober. * "Monologên Evînên Kedîkirî", [[Mem Bawer]] Mem Bawer bi dîwana xwe ya pêşîn dil heye -bi destpelinkî be jî- dema xwe û bajarê(n) xwe nas bike. Di dilê xwe de dibêje, ditewirîne, wekî hemû helbestkaran, ya mayîn ji xwendevanê xwe re dihêle; ji wî/ê xwendevanî/ê re, ku dê bikaribe bi van helbestan êvarên bajarê(n) xwe hembêz bike. * "Tav û Leylan", [[Cemîl Denlî]] Cemîl Denlî heya niha -çapbûyî çapnebûyî- ji fransizî tiştin wergerandine kurmancî, lê -mixabin- di ber re jî carinan helbest nivîsandiye, helbestkarî ji xwe re nekiriye derdeserî. Lê bi vê dîwana xwe ya pêşîn Denlî bi me dide zanîn ku wî di maweya deh salan de, di hemû qonaxên xwe yên mişextiyê û derbederiyê de kêm nivîsandiye, lê derdê xwe parzûnandiye; ew derdê wî yê ku derdê me hemûyan e. ji nirxandin.com [[Category:Weşanxane|Bajar]] 2445 14442 2004-08-08T11:17:47Z Erdal Ronahi 2 ji besersahin.com, bi destûrê ji besersahin.com, bi destûrê 2446 49359 2006-10-06T10:10:29Z Erdal Ronahi 2 [[Image:BeserSahin.jpg|right|thumb|Beser Şahîn]] '''Beser Şahîn''' hunermendeke kurd e. Bi taybetî bi strana xwe "[[Rojbaş (stran)|Rojbaş]]" bi nav û deng bû. Beser Şahîn di sala 25.03.1969'an de li gundê [[Şaxko]] (Körü Köprü) di nava malbateke nîv hal xweş de hat dinê. Şaxko gundekî xwes ji herêma [[Zara]] (girêdayî [[Koçgirî]])ye ku li gor pergala [[komara Tirkiyê]] girêdayî wilayeta Sêwasê ye. Koçgirî di dîoka siyasîya Kurdistanê de xwedî cih û rûmeteke bilind e. Di nava deh zarokên malê (pênc xwesik û pên biran) de Beser keça herî biçûka malê ye. Di nava Kurdên Elewî û herêmên jiyana wan de huner li gor zagonên olî û civakî cihekî bilind digire ber xwe. Jin û mêr di helkevt(minasibet)ên olî, civakî û siyasî de bi hevre dixebitin û di ti waran de cudatî di navbera wan de nayê dîtin. Ji bona wê jî li herêma Koçgirî, [[Dêrsim]], [[Bîngol]] û herêmên din navê gelek jinên soresger jî di dîroka siyasîya Kurdistanê de tê dîtin. Beser heya temenê 12 saliyê û bi dawîanîna xwîndina xwe ya destpêkê di gundê Sahiko de bû. Pistre ji bo dewama xwîdina xwe ya navendî hat Istembolê. Ramanên Kurdperwerî yên Husênê bavê Besê, bandorek mezin li ser bîr û ramanên wê jî danî. Ji ber ku Husên Sahîn di warê naskirina pirsgirêka Kurdî û zordariyên sîstema Kemalîsmê mirovekî gehstî bû û li ser dîroka siyasîya Kurdistanê jî gelek pirtûk xwendibûn. Hevalên wî yên herî bas pirtûkên wî bûn. Bîr û ramanên Kurdayetiyê mîna mîrasekê bandora xwe li ser mejiyê zarokên malê jî dihist. Beser Sahîn bi gelek hevalên xwe re di bin mercên giran de ji sala [[1989]]an heya sala [[1991]]an dest bi xebatek berfireh kirin ku “ [[Navenda Çanda Mezopotamiya]] ” li bajarê Istembolê damezrînin. Bi damezrandina [[NÇM]] wan karîn di demeke kin de di nava dilê Tirkiyê de bi sedan ciwan hunermend, helbestvan û nivîskar li dora hev bicivînin û germiyek mezin di nava Kurdên koçber di nava meterepolên Tirkiyê de biafirînin. Berî wê Beser di nava du komên [[Koma Serhildan]] û [[Koma Çiya]] de bû ku têde him xebatên muzîkê û him jî xebatên [[folklor]]ê pêskês dikirin. Zivistana sala [[1992]]'an Beser ji bo besdarîkirina di festîvaleke çandî-hunerî de hat Almaniya, lê ji ber ku dewleta Tirkiyê biryara girtina wê derxistibû, êdî nekarî veger Tirkiyê. Ji wê salê heya niha ew li [[Almaniya]] di nava dijî. Di qada [[Ewropa]] de jî ew karê xwe yê hunerî-siyasî dimesîne. ==Berhem== *[[Rozerîn (Album)]] (bi Koma Çiya) *[[Berivane (Album)]] *[[Nûrheq (Album)]] *[[Roj (Album)]] ==Lînkên derve== *[http://www.besersahin.com Malpera Beser Şahîn] ==Çavkanî== {{Oremar}}, ji Malpera Beser Şahîn [[Category:Jin|Şahîn, Beser]] [[Category:Stranbêj|Şahîn, Beser]] 2447 14444 2004-08-08T11:35:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kakşar Oremar]] 2448 14445 2004-09-11T01:46:11Z Erdal Ronahi 2 '''Rojbaş''' Bi tîrêjên rojê re Bi aviya sibê re Ji nav çiyan der tên Dilê me hemiyan pê re Rojbaş Gerîlla rojbaş.... Herdu destan rakin Kesk, sor û zer li bakin Keç û xortan silavkin Wê kurdistan avakin Rojbaş Gerîlla rojbaş.... Li dû hev dû bi rêz in Hemû huner û hêz in Kevokên aşitî ne Bi zêrê zer xêzin Rojbaş Gerîlla rojbaş.... *Vokal: [[Beser Şahîn]] *Gotin: [[Hekîm Sefkan]] *Muzîk: Hekîm Sefkan *Serrastkirin: [[Süleyman Alpdoğan (Hozan Serhat)|Şehîd Serhad]] [[Category:Stran]] 2449 37592 2006-08-05T05:32:06Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Süleyman Alpdoğan (Hozan Serhat)]] 2450 14447 2004-08-08T11:49:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Beser Şahîn]] 2451 14448 2004-08-08T11:53:59Z Erdal Ronahi 2 Ji en.wikipedia.org Ji en.wikipedia.org 2452 63089 2007-01-04T20:48:14Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sw:T. S. Eliot]] [[Image:Tseliot.jpg|right|T.S. Eliot]] '''Thomas Stearns Eliot''' (26.09.1888 [[St. Louis]]-4.1.1965) yek ji wan nasrawtirîn [[helbestkar]], [[rexnegir]] û [[şanonûs]]ên [[sedsala 20'an]] e -heye ku di nava wan de yê herî hêja be jî. Gelek helbestên wî û nexasim jî birrek bend û gotarên wî ev serê bi dehan salan e ku ji raya giştî ya helbestkariyê û civatên akademîk re referansên xurt in. Wî û çend hevalên wî yên ji nifşê "îmajîst" mekanîzmaya bikarhatina zimanê îngilîzî ji binî ve guhertin. Eliot [[Xelata Nobel a Wejêyê]] 1948 girt. ==Pirtûkên bi kurdî== *"Welatê Bejî û Deh Koroyên 'The Rock'ê" - [[Weşanên Bajar]] (Werger: [[Kawa Nemir]]) [[Category:Nivîskar|Eliot, T. S.]] [[Kategorî:Nivîskarê îngilîz]] [[bg:Томас Стърнз Елиът]] [[bs:Thomas Stearns Eliot]] [[cs:Thomas Stearns Eliot]] [[de:T. S. Eliot]] [[el:Τόμας Στερνς Έλιοτ]] [[en:T. S. Eliot]] [[eo:T. S. Eliot]] [[es:T. S. Eliot]] [[fi:T. S. Eliot]] [[fr:Thomas Stearns Eliot]] [[gl:T.S. Eliot]] [[he:תומס סטרנס אליוט]] [[hr:Thomas Stearns Eliot]] [[hu:T. S. Eliot]] [[id:Thomas Stearns Eliot]] [[io:T. S. Eliot]] [[is:T. S. Eliot]] [[it:Thomas Stearns Eliot]] [[ja:T・S・エリオット]] [[ko:T. S. 엘리엇]] [[lv:Tomass Stērnss Eliots]] [[nl:T.S. Eliot]] [[no:T.S. Eliot]] [[oc:T. S. Eliot]] [[pl:Thomas Stearns Eliot]] [[pt:Thomas Stearns Eliot]] [[ro:T. S. Eliot]] [[ru:Элиот, Томас Стернз]] [[sa:टी. एस. एलियट]] [[simple:T. S. Eliot]] [[sr:Томас Стернс Елиот]] [[sv:T.S. Eliot]] [[sw:T. S. Eliot]] [[tg:Т.С. Элиот]] [[tr:T. S. Eliot]] [[ur:ٹی۔ ایس ایلیٹ]] [[zh:托马斯·斯特尔那斯·艾略特]] 2453 14450 2004-08-08T12:00:34Z Erdal Ronahi 2 T. S. Eliot çû cihê Thomas Stearns Eliot #REDIRECT [[Thomas Stearns Eliot]] 2454 22764 2005-12-06T20:26:17Z Diyako 273 Guherandina 84.177.5.198 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi ji de.wikipedia.org 2455 59887 2006-12-09T10:27:41Z Bangin 450 {|Înformasîon |şayes = Google bi soranî |- |çavkanî = google.com |- |nûser = [[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] |- |roj= 30.09.2006 |} {{screenshot}} 2456 64999 2007-01-17T03:23:55Z 207.245.84.70 /* Lînkên derve */ [[Image:GoogleSoranî.png|thumb|right|Google كوردی]] '''Google''' (''Gûgil'') xizmeteke lêgerinê di [[înternet|înternetê]] de ye. Google hat wergerandin bi [[zimanê kurdî|kurdî]]/[[soranî]], lê şirketa Google heta îro versiyoneke bi [[kurmancî]] qebul nake. ==Binêre== *[[Nivîsbariya kurdî]] ==Bi Google pere qezenc bike== *[[Google Adsense]] ==Bi Google reklam bide== *[[Google AdWords]] Malperên ku ji bo Google Adwords reklam dane û di peyvên lêgerînê de "Kurdish, Kurd, Kurdistan" jî tomarkirine. ==Pagerank== Bi kurdî rêza malper e. Google hemû malperên cîhan digere û grêdanên sîtêyên dinere. Piştî biha dide lê ji bo malperên behtir grêdayî. Google wusa hemû tor digere û kontrolên malper çêdike. Ji bo Pagerank (rêzamalper) hecmarêk ji deh dide, wek 4/10. Yê servîseke Google, encamên lêgerînên li gorê têkîliya xwe tên. Hemû malperên cîhan li Google de bi encamên lêgerînê bi têkîliya xwe rêz dibin. Ev çax, qey kijan malper bilind e ev herdem li yêkem tê. Bi vî teklonojiya Google, dema lêgerîn ji hat guhartin. Ev teknolojiya analîtîk her dem bi malperên grêdayî dinere û dixebite. ==Lînkên derve== *[http://www.google.com/intl/ku/ Google bi soranî] *[http://www.google.com/coop/cse?cx=010897078278572180631%3Adhkk_ymtfpc www.google.com search] *[http://www.kurdishworld.com/projects/google/ Google Pagerank] Agahiya rêza malperên kurdî. *[http://www.guncelyorum.com/2006/10/12/google-nasil-kuruldu/ Google ] *[http://www.kurdishinfo.com Reklamên Google li ser malpera kurdishinfo.com] [[category:înternet]] [[am:ጉግል]] [[ar:جوجل]] [[bg:Google]] [[bn:গুগল]] [[bs:Google]] [[ca:Google]] [[cs:Google]] [[cy:Google]] [[da:Google]] [[de:Google]] [[el:Google]] [[en:Google]] [[eo:Google]] [[es:Google]] [[et:Google]] [[eu:Google]] [[fa:گوگل]] [[fi:Google]] [[fr:Google]] [[gl:Google]] [[he:גוגל]] [[hr:Google]] [[hu:Google kereső]] [[id:Google]] [[io:Google]] [[is:Google]] [[it:Google]] [[iu:ᒎᒐᓪ]] [[ja:Google]] [[ko:구글]] [[la:Google]] [[lb:Google]] [[lt:Google]] [[lv:Google]] [[ne:गूगल]] [[nl:Google Inc.]] [[nn:Google]] [[no:Google]] [[pl:Google]] [[pt:Google]] [[ro:Google]] [[ru:Google]] [[simple:Google]] [[sk:Google]] [[sl:Google]] [[sr:Гугл]] [[sv:Google]] [[ta:கூகிள்]] [[th:กูเกิล]] [[tl:Google]] [[tr:Google]] [[tt:Google]] [[vi:Google]] [[wa:Google]] [[yi:גוגל]] [[zh:Google公司]] [[zh-min-nan:Google]] [[zh-yue:Google]] 2458 36475 2006-07-25T09:08:52Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Bi xebitandina '''Ad-aware''' mirov dikare objeyên ku bi riya bername û [[malper]]an dikevin [[kompûter]]a mirov û agahiyên mirov ji dereke din re dişînin, paqij bike. Heke we Adwaware ava kiribe, divê hûn dosya Kurdish.ini bixin hundir peldanka C:/Program Files/Ad Aware 6/Lang... Dema we wisa kir, divê hûn bernameya Ad-aware vekin û vê riyê bişopînin. Scan Now veke, Costumize veke, General bitikîne, li wir zimanê kurdî hilbijêre û OK bitikîne. Êdî hûn dikarin vê bernameyê jî bi kurdî bixebitînin. :"Kurd bi tenê dikarin bi kurdî kompûterê herî baş bixebitînin." Ad-aware 6 di meha Gelawêj 2004'an de ji alî [[Rêzan Tovjîn]] ve li kurdî hate wergerandin. Bername li ser daxwaza Ridvan Bozkurt hate wergerandin. [[Category:Nivîsbarî]] [[Category:nivîsbariya kurdî]] 2461 14458 2004-09-04T01:13:26Z Erdal Ronahi 2 Ad-aware çû cihê Ad-Aware #redirect [[Ad-Aware]] 2462 14459 2004-08-09T20:30:20Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Linux a kurdî]] 2463 39485 2006-08-13T17:09:35Z Liesel 539 Guherandina 85.97.115.246 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako [[Image:Kovaraw.jpg|thumb|Berga Hejmara Yekemîn Ya Kovara W]] '''Kovara W''' kovareke [[çand]]î, [[huner]]î, [[wêje]]yî û [[rexnegir]]î ye. Ji sedema ku [[kovar|kovareke]] çandî, hunerî, wêjeyî û rexnegirî li [[bakurê Kurdistanê]] weşaneke bi rêk û pêk nake, komek nivîskarên ku li [[Amed|Amedê]] û bajarên dora wê rûdinin dest bi xebateke hevkarî kirin û di meha Gelawêja 2004'an de biryara derxistina Kovara W girt. Di amadekirina kovarê de 11 nivîskaran cih girtin. Navê wan 11 nivîskaran ev in: [[Ayhan Meretowar]], [[Dilawer Zeraq]], [[Hîlmî Akyol]] , [[Îrfan Amîda]], [[Lal Laleş]], [[Mem Bawer]], [[Mem Mîrxan]], [[Merdan Newayî]], [[Rêzan Tovjîn]], [[Serkeft Botan]] , [[Sîdar Jîr]]. Nivîskaran xwedîtiya kovarê li ser navê [[Rojîn Zarg]] çêkirin û edîtoriya kovarê jî dan Dilawer Zeraq û Sîdar Jîr. Lê di dûmahîkê de Edîtoriya kovarê ji aliyê Dilawer Zeraq ve hate kirin. Piştî hejmara sêyemîn niviskar [[Çiya Mazî]] û helbestvan [[Berken Bereh]] jî beşdarî nav vê komê bûn û hejmara lijneya weşanê derket 13'an. Hejmara yekem a kovarê (Rezber-Kewçêr) di serê meha rezbera 2004'an de derket. Di hejmara yekem de şanenava 22 nivîskaran di kovarê de cih girt. Ji ber ku yekemîn car li bakurê Kurdistanê bi înisiyatîfa nivîskarên kurd kovareke wêjeyî, çandî, nirxandinû û aktuel derket, hejmara yekem ji alî xwendevanên kurdî ve bi coşî hate pêşwazîkirin û germahiyek di warê wêjekariyê de ava kir. Kovar di aliyê rexne-nirxandinê ve jî teşeyekî nû da kovargeriya kurdî. == Hejmarên Kovarê == Hejmara 1'em: Rezber-Kewçêr Hejmara 2'em; Sermawez-Berfanbar Hejmara 3'em; Rêbendan-Reşemî Hejmara 4'em Adar-Avrêl Hejmara 5'em Gulan-Pûşper == Girêdanên Derve == *[http://www.kovaraw.com Malpera Kovara W] [[Category:Kovar]] 2464 39920 2006-08-14T11:56:10Z Pill 538 Guherandina 219.240.12.173 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Li ser [[ferheng]]:''' pîrik, tevnik, tevnepîrk, perpûr, tevnepîrk, şebeke (mec) Terîme '''Tor''' ''(îng:net, network)'' ji bo binavkirina ''net'' an jî ''web'' e. Net, peyvêk [[îngilîzî]] ye. Navê Network bi kurdî tor e. Herkes bi [[telefon]] û [[kompûter]]a xwe gredanên giştî dikare û bi vî awayî li ser tor tevlihev bibe. '''Tor (Network) çi ye?''' Tor rîyek helî hêsan û erzan belavkirina belgedanka, pêwendîya [[internet]], çapger û serkanîya ye. Torek dikare bi dudo Kompûtera herveha bi Torek seda û hezaran çar alîye dinye we be girêdan, û ew jî bitûnî prensîpa bingeha Tora bi nav û deng internete. Rastî bitûnîya [internet] jî tene torek lokalî mezin bi alîkarîya [[router]]a û [[PTP]] bi hev hatîye gredane. Îroj Tor bûye xwezayîyek hema hema vek kompûtera. Eger tor tûnebaya, we hemû kompûter daneye xwe tene bicûta, bêfersenda vegûhastina agahîyan navbera van de. Ez bawerdikim niha hinek ji ve mîsalekê dixwazin, kefa min gelekî ji mîna re te ji ber wilo her derfet hebe ez dixwazim wekî mînayekê zelaltir bikim. De ka em bejin Kompûtera Azad û Kompûtera Baran li ser peşnûmeya (proje) Windowsa Kurdî dixebitin. Bêyî toreke kompûtera Azad û Kompûtera Baran wê ji hew û miroven din ku li ser eynî peşnûmeye dixebitin bi temamî bêagah ba, tene ew kesên ku wan nasdikirin dikarîbûn bi riya dîsketa, name an jî bi telefone agahdarbikirina. Lê belê bi alîkarîya toreke Azad û Baran heman bi hev re dikarin li ser eynî peşnûmaye û database beranber bixebitin û reşnivîsen xwe hev re belavbikin, da ku hêsanî herdû bighîşin, bi vî awayî dikare kompûtera Omerî, Ferhad û Diyar jî tevlî wan bibe û bibe alîkar, li şûna rîska eynî xebate dubare bikin niha dikarin bi hev re behrbikin. Bi alîkarîya tore îroj em dikarin ramanen xwe, xebat û zanyarîyen xwe bêsînor û serbixwe berhbikin '''[[Mîmarîya Tore]]''' Di tore mezinde pêwistîya [[kompûter]]e sûxrekir (bi [[ingîlîzî]] [[server]]) heye. Kompûteren sûxrekir mekîneyên hêzdarin û rolekî navend di torekede dilêyîzin. Peyasede gelek standarte-tore hene, lê a helî te pêkanîn Ethernete. Hejmara 2003 de xûyanîdike 85% bingeha Ethernet hatîye damezirandin. standarten din jî [[Token Ring]], [[FDDI]], [[ATM]], [[WLAN]] û vekîdin. Di we reberîyede eme tene [[Ethernet]] bikarbînin. ==Dengdan li ser Tor=Net== *Dengdana Omerya.com: [http://www.omerya.com/modules.php?name=Surveys&op=results&pollID=7 Kîjan navê Network bi kurdî rast e?] [[Category:Teknolojî]] [[ar:شبكة كمبيوتر]] [[da:Datanet]] [[de:Rechnernetz]] [[en:Computer network]] [[es:Red de ordenadores/computadoras]] [[fa:شبکه‌ی کامپیوتری]] [[fr:Réseau (informatique)]] [[hu:Számítógép-hálózat]] [[ia:Rete de computatores]] [[ja:コンピュータ・ネットワーク]] [[minnan:Tiān-náu bāng-lō·]] [[nl:Computernetwerk]] [[no:Datanettverk]] [[pl:Sieć komputerowa]] [[pt:Rede de computadores]] [[ru:Компьютерная сеть]] [[simple:Computer network]] [[sv:Datornätverk]] [[zh:计算机网络]] 2466 63699 2007-01-08T13:15:03Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[ast:Corréu electrónicu]], [[yi:בליצפאסט]] '''E-Name''', e-posta ye. E-peyam [[peyam|peyameke]] elektronîk e. Mirov dikare bi riya [[înternet|înternetê]] peyamên elektronîk bişîne û bistîne. Ji bo nameyan elektronîk tarîf heye, peyamên belaş û bi [[pere]] ne. E-mail = E-peyam = E-posta ==Lînkên derve== Çend heb e-peyamên navdar hene: *www.hotmail.com [http://www.hotmail.com] *www.gmail.com [http://www.gmail.com] *[http://www.yahoo.com/ Xizmeta e-peyama Yahoo] {{kurt}} [[Category:înternet]] [[Category:Kompûter]] [[af:Elektroniese pos]] [[ar:بريد إلكتروني]] [[ast:Corréu electrónicu]] [[bg:Електронна поща]] [[bn:ই-মেইল]] [[bs:Email]] [[ca:Correu electrònic]] [[cs:E-mail]] [[da:E-mail]] [[de:E-Mail]] [[en:E-mail]] [[eo:Retpoŝto]] [[es:Correo electrónico]] [[et:E-kiri]] [[eu:Posta elektroniko]] [[fa:پست الکترونیکی]] [[fi:Sähköposti]] [[fr:Courrier électronique]] [[ga:Ríomhphost]] [[gl:Correo electrónico]] [[he:דואר אלקטרוני]] [[hr:Elektronička pošta]] [[hu:E-mail]] [[id:Surat elektronik]] [[is:Tölvupóstur]] [[it:E-mail]] [[ja:電子メール]] [[ko:전자 우편]] [[li:E-mail]] [[lt:Elektroninis paštas]] [[lv:E-pasts]] [[mk:Електронско писмо]] [[nds:Nettbreef]] [[ne:E-mail]] [[nl:E-mail]] [[nn:E-post]] [[no:E-post]] [[pl:Poczta elektroniczna]] [[pt:E-mail]] [[rm:E-mail]] [[ro:E-mail]] [[ru:Электронная почта]] [[ru-sib:Авесся]] [[sh:E-mail]] [[simple:E-mail]] [[sk:E-mail]] [[sl:Elektronska pošta]] [[sq:E-mail]] [[sr:E-mail]] [[su:Surélék]] [[sv:E-post]] [[ta:மின்னஞ்சல்]] [[th:อีเมล]] [[tl:Elektronikong liham]] [[tpi:Imel]] [[tr:Elektronik posta]] [[uk:Електронна пошта]] [[vi:Thư điện tử]] [[wa:Emile]] [[yi:בליצפאסט]] [[zh:电子邮件]] [[zh-yue:電郵]] 2467 14463 2004-08-10T11:22:56Z Erdal Ronahi 2 E-Name çû cihê E-name #REDIRECT [[E-name]] 2468 56276 2006-11-13T16:48:09Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Komputer]] [[Category:Teknolojî]] [[Listeya Malperên Kurdî]] 2469 14465 2004-09-11T23:38:32Z Erdal Ronahi 2 '''Rexnegirî''' di wêjeyê de beşeke girîng e. Bi taybetî li ser [[hûnandin]], [[mijar]], [[teşe]], [[rêziman]], [[leheng]], [[hêman]] û beşên din ên girîng ê [[helbest]], [[roman]], [[çîrok]] û [[pexşanan]] radiweste. [[Rexnegir]] berhema li ber xwe li gor zanîna wêjeyî digire dest û li aliyekî jîrîtiya nivîskar datîne holê, li aliyê din kêmasî û çewtiyên berhemê derdixe holê. ===Rexnegiriya kurdî=== Di warê rexnegiriya kurdî de pir hindik berhem hene. Bi taybetî ji bo [[kurmancî]] rewşa rexnegiriyê gelekî hindik bi pêş ve çûye. Ji bo pêşxistina rexnegiriya wêjeyê di 15'ê Gelawêja 2004'an de malpera Nirxandin.com hate vekirin û arşîva hemû nivîsên rexnegirî tê de hate bicihkirin. Ji ber ku rexnegirî bi taybetî di kurmancî de ji alî xwendevanan ve nehatibû asta ku pirtûkên rexnegirî werin weşandin, an jî kovareke rexnegirî were weşandin, pirtûkên rexnegiriyê û li ser zanistiya rexnegiriyê bi kurmancî heta sala 2004'an jî nehatin weşandin. == Binihêre== *[[Rexne]] *[[Rexnegir]] *[[Nirxandin]] *[[Nirxandina Wêjeyî]] ==Lînkên derve== *[http://www.nirxandin.com Malpera Nirxandin.com] [[Category:Wêje]] 2470 14466 2004-08-14T15:31:16Z RezanTovjin 60 '''Rexnegir''' ew kesê ku berhemên wêjeyî digire dest û wan li gor zanista wêjeyî dinirxîne ye. Rexnegir berhema di destê xwe de ji alî [[rêziman]], [[hêman]], [[hûnandin]], [[leheng]], [[mijar]], [[Cureyên wêjeyî|cure]], [[teşe]] û hin wekî din ve bi berfirehî dinirxîne û eşkere dike. Ji aliyekî ve jêhatîbûna [[nivîskar]] derdixe holê û nîşan dide, ji aliyekî ve jî kêmasiyên berhemê derdixe holê. ===Binihêre=== *[[Rexne]] *[[Rexnegirî]] *[[Nirxandin]] *[[Nirxandina Wêjeyî]] [[category:Wêje]] 2472 14468 2004-08-10T15:31:44Z Erdal Ronahi 2 Wikipedia:Leyîstin çû cihê Wikipedia:Lîstin #REDIRECT [[Wikipedia:Lîstin]] 2473 14469 2004-08-10T15:33:12Z Erdal Ronahi 2 Wikipedia:Şekldan çû cihê Wikipedia:Şêwendan #REDIRECT [[Wikipedia:Şêwendan]] 2475 14471 2004-08-12T12:31:35Z Erdal Ronahi 2 [[Wêje]] bi giştî dibe du cure. [[pexşan]] û [[helbest]] . Helbest xwediyê qalib û pîvanê ye. Pexşan ne wisa ye. Serbest û bê pîvan e. Pexşan hemû awayên wêjeyî ên wekî [[roman]] , [[çîrok]] , [[şano]] , [[ceribandin]] û hwd dixe nav xwe. [[Category:Wêje]] 2476 41711 2006-08-23T07:25:01Z Luqman 401 '''Destan''' *gundekî Wanê ye, ''[[Destan (gund)]]''. *Awayekî berhemên wêjeyî ye, binihêre ''[[Destan (wêje)]]. {{cudakirin}} 2477 60103 2006-12-10T22:07:07Z 85.99.185.240 /* Çavkanî */ '''Helbest''', hunera derbirîna tecrûbeya dilînî û hiş, bi lêhûrbûn û ji dervê awayên ji rêzê, wateyên ziman, [[deng]] û lêdanan bi pergaleke belî dixebitîne ye. Bi corekî din helbest şêweyek vegotina wêjeyî ye ku bi sembolên dewlemend, bi peyvên birîtm û bi dengên ahangdar tê hûnandin. =Curên Helbestê= ==Helbesta Epîk== Helbestên ku mijara wan qehremanî û serborî, dikevin beşa helbesta Epîk. Mînaka helbesta Epîk ya herî pêşî Destana Gilgamêş e. ==Helbesta Lîrîk== Helbestên ku hestên gel ên hevpar weke kêf û êşê yan jî hestên takekesî weke evîn, cudahî û bêrîkirinê digirin nava xwe, helbestên Lîrîk in. Ji ber ku helbestên bi vî rengî dema Yewnana kevin bi sazamûreke bi navê Lîr dihatin xwendin, navê vî cureyê helbestê bûye helbesta lîrîk. ==Helbesta Dîdaktîk== Ev cureyê helbestê bi armanca dersdayînekê tên nivîsandin. Herwiha ji hestyariyê dûr in. Di helbesta dîdaktîk de, armanc ew e ku ramanekî , an jî pend, şîret û zanînekê bidin mirov. Helbesta Dîdaktîk hînker e. ==Helbesta Felsefî== Helbestên bi têgînên felsefî hatine hûnandin ku wateyeke xwe ya kûr hene, bi navê helbestên felsefî tên bi navkirin. ==Helbesta Dramatîk== Mijarên ku heyecan û xemgîniyê didin mirov bi şêweya şano ango bi şêweya dram, trajedî û komedî tên nivîsîn, ev jî bi navê Helbestên dramatîk tên bi navkirin. ==Çavkanî== Jîr DILOVAN ==Lîsteya pirtûkên helbestan=== *[[Pirtûkên helbestan yên bi kurdî]] [[Category:Wêje]] [[de:link]] [[af:Poësie]] [[ar:شعر]] [[bg:&#1055;&#1086;&#1077;&#1079;&#1080;&#1103;]] [[cy:Barddoniaeth]] [[da:Lyrik]] [[de:Poesie]] [[en:Poetry]] [[et:Poeesia]] [[es:Poesía]] [[eo:Poezio]] [[fr:Poésie]] [[fy:Poëzy]] [[ga:Filíocht]] [[gd:Bardachd]] [[gl:Poesía]] [[he:&#1513;&#1497;&#1512;&#1492;]] [[io:Poezio]] [[it:Poesia]] [[ko:&#49884; (&#47928;&#54617;)]] [[lv:Dzeja]] [[nl:Poëzie]] [[ja:&#35433;]] [[no:Poesi]] [[pl:Poezja]] [[pt:Poesia]] [[ru:&#1055;&#1086;&#1101;&#1079;&#1080;&#1103;]] [[sa:&#2325;&#2357;&#2367;&#2340;&#2366;]] [[sl:Pesništvo]] [[sr:&#1055;&#1086;&#1077;&#1079;&#1080;&#1112;&#1072;]] [[fi:Runous]] [[sv:Poesi]] [[th:&#3585;&#3623;&#3637;&#3609;&#3636;&#3614;&#3609;&#3608;&#3660;]] [[tl:Poesiya]] [[tr:&#350;iir]] [[wa:Arimea]] [[zh-cn:诗歌]] 2478 62674 2007-01-02T07:18:01Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[az:Kateqoriya:Ədəbiyyat]] [[Category:Ziman]] [[Category:Huner]] [[Category:Çand]] [[af:Kategorie:Letterkunde]] [[an:Categoría:Literatura]] [[ar:تصنيف:أدب]] [[ast:Categoría:Lliteratura]] [[az:Kateqoriya:Ədəbiyyat]] [[be:Катэгорыя:Літаратура]] [[bg:Категория:Литература]] [[bs:Kategorija:Književnost]] [[ca:Categoria:Literatura]] [[cs:Kategorie:Literatura]] [[cy:Categori:Llenyddiaeth]] [[da:Kategori:Litteratur]] [[de:Kategorie:Literatur]] [[el:Κατηγορία:Λογοτεχνία]] [[en:Category:Literature]] [[eo:Kategorio:Literaturo]] [[es:Categoría:Literatura]] [[et:Kategooria:Kirjandus]] [[eu:Kategoria:Literatura]] [[fa:رده:ادبیات]] [[fi:Luokka:Kirjallisuus]] [[fr:Catégorie:Littérature]] [[frp:Category:Litèratura]] [[fy:Kategory:Literatuer]] [[ga:Catagóir:Litríocht]] [[gd:Category:Litreachas]] [[gl:Category:Literatura]] [[gu:Category:સાહિત્ય]] [[he:קטגוריה:ספרות]] [[hsb:Kategorija:Literatura]] [[hu:Kategória:Irodalom]] [[ia:Categoria:Litteratura]] [[id:Kategori:Sastra]] [[io:Category:Literaturo]] [[it:Categoria:Letteratura]] [[ja:Category:文学]] [[jv:Kategori:Sastra]] [[ka:კატეგორია:ლიტერატურა]] [[ko:분류:문학]] [[la:Categoria:Litteratura]] [[lb:Category:Literatur]] [[lmo:Category:Literatüra]] [[lt:Kategorija:Literatūra]] [[lv:Kategorija:Literatūra]] [[mk:Категорија:Литература]] [[mt:Category:Letteratura]] [[nds:Kategorie:Literatur]] [[nl:Categorie:Literatuur]] [[nn:Kategori:Litteratur]] [[no:Kategori:Litteratur]] [[nrm:Category:Littéthatuthe]] [[os:Категори:Литературæ]] [[pl:Kategoria:Literatura]] [[pt:Categoria:Literatura]] [[ro:Categorie:Literatură]] [[ru:Категория:Литература]] [[scn:Category:Littiratura]] [[simple:Category:Literature]] [[sk:Kategória:Literatúra]] [[sl:Kategorija:Književnost]] [[sq:Category:Letërsi]] [[sr:Категорија:Књижевност]] [[sv:Kategori:Litteratur]] [[sw:Category:Fasihi]] [[tl:Category:Panitikan]] [[tr:Kategori:Edebiyat]] [[uk:Категорія:Література]] [[vec:Categoria:Łiteratura]] [[vi:Thể loại:Văn học]] [[vls:Categorie:Literatuur]] [[war:Category:Literatura]] [[zh:Category:文学]] [[zh-classical:Category:文]] [[zh-min-nan:Category:Bûn-ha̍k]] 2481 65335 2007-01-18T23:47:51Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[la:Zoroaster]] {{ne rind kurdî}} [[Image:Zarathustra.jpg|thumb|Zerdeşt]] '''Zerdeşt''' pêxamberekî [[Kurdistan]]î, 600 salan berî bûyîna [[Îsa]], bîr û baweriya xwe ya herdemî bi rêçenasên civakî ya wê demê belav kiriye. Piştvanên Zerdeşt gelek ehlaq bilind u kur u giranbiha ne. Li gor lêger û lêkolînên diroknasan pirtûka wî ya bi nav "[[Avesta]]" di wê demê de di 21 beşokan u ji hezar bendî pêk dihat. Ew jî sê sed û çil û pênç hezar û hefsed gotin bûn. Û bi awayekî helbestî hatiye nivisandin. Li ser baweriya Zerdeşt û ramaniya wî re pir demên dîrokî bihurine... Ew ramanîya civakê, ku yê di çand da pêşketî û bi jîyaneke nujen û bilind bû, her çiqas wek maneyî [[Ol|olî]] tê bi navkirin jî, ji bona dîyarkirina regezeyên wî li ser elementên xweristîyê bûn. Ew çar anasirên tabîî,wek: [[ba]], [[erd]], [[roj]] û [[av]] yên bingehîn ji jîyanê re palda bûn. Tarî û ronahî, nexweşî û xweşî, xerabî u qencî u mîzana zaniyê u nezanîyê wekî fênomenên nakokî dihatin dîtin. Di bawerîya Zerdeşt de fênomenek heye; ew ji pîroz kirina [[agir (ar)|agir]] e. Yên ku li ser rêç u şopên ramaniya Zerdeşt da meşîyan, ewan ji xwe re du xwedê pesînandin. Ew bawerîya bû bingehîya jiyana gelan û li wê demê hettanî îro li ser du xetên nakokî bandurkêr bû. Ew çar pirtukên bi rûmet jî bi sedî çil hizrên Zerdeşt; ango di bin bandûra ramanîyên [[Zend-Avesta]] pêk hatine. Ew çar pirtûkên nemir ku rûmet tên girtin bilî ramanîya [[Xwedê]] dijî hevin u mêjve şerê hev û din dikin. Her çiqas di naveroka wan pirtûkan da bihîşt u dojeh, xirabî u qencî u ayetên wek hev hebin jî li gor mîtolojîyê sembol in u ji hizrê Zerdeşt hatine girtin. Ji ber ku gor regezeyên dîalektîk ê hîç tu tişt ji tunebûnê ava nabe û ji ava buyînê jî tune nabe. Xwe guhêrîne.. Çavkanîyên van çar olên mezin jî ji hizr u regezeyên Zerdeşt u Bûdha tên. Li gor rêvebirê ola [[Îsa]], ola [[Mihemmed Pêxamber|Mihemmed ]], ola cuhîyan civat bi desthilatîya regezeyên ewan hatîye îdarekirin. Ji alîyê din, di zanyarî u jîyana materyalîstî de felsefa zerdeşt li gor regezeyên dîalektîkê ku sed salan berê pisporên Marksîst bi lêger u lêkolînan derdixin ronahîyê. Ramanîya Zerdeşt ji bo wan bingeha livîna bingehê ya jîyanê ye.Divê di tabîetê "xwezayî-natur" de her taxlîd di gel hinek sedemên dîalektîk ê xwe bi xwe hatîye afirandinê.u ev avahî xwe di guhêrîne,Pisporên matêryalîst wek [[Karl Marx]] u [[Friedrich Engels]] lêkolîn u lêgerên xwe berbipaş heya [[Hegel]] dajon.çaxa ku mîrov hizrên hegel agahdar dibe u ji hegel bihurî,dibîne ku hebuna cîhanê u huliqandina hemu texlîdan bi çar anasirên /"av-hewa-xak u roj"/ Zerdeşt ve girêdeyî ye.ev jî dîyare ku bê wan mîrov nikare hebun u tunebunê ji.ji hev derîne... lı gor van hızrén nérbar sazgehé jiyana pakbun bı bergehé Zerdeşt hatiye vedané. her wek tarîxa gelén kevnare de adet u usılén jiyana cıvaki de ji ew hızrén bihnpaki Lı Belxé heta Hind,yewnan,turkistan wek pıreke jı demé pırhejmarxwedé yan heya qebulkırına xwedé yeki bandur lı ser gelek olan dıke u tékili jiyana duh,îro u sıbé dıbe. Felsefa Zerdeşt jı bo herkesi u her demé derbaz dıbe. jı méjve muxalifén wé hene u ev zadé xwe jı hızré Zerdeşt dıgırın. mıxabın lı ser rê ji érişi her tışti vi dıkın. ku navé wi jı holé rakın u jı xwere bıkın mal. Ola İsa,ola mıhemed u olên din bi taybeti jı baweriya Zerdeşt gelek féde ditine.Pıştre ériş u çalakiyén xwe jı bo tunekırın u kavılkırına rézaniya Zerdeşt dıjwar kırıne.çawa ku diroknas jı mere dıdın férbuyiné jı méjve heya qırnén nézık jiyana mirovan a cıvaki dı bın desthelatiya oli de bu.İro jı gelén dıné zédetırin dı bın bandur u zagonén oli de ne u bı wehş u hovitiyé u bé dadi yé téne idarekırıné. Di dema Zerdeşt de bingehê jiyané bı regezeyén hevpar, bı dadi,azad u serbılınd hatibûn danin. Demê ku ew olên din ji hatin afırandıné jı xwere ew bingeh esas gırtın u serketın. Piştre ji bo meslehatén xwe u yé wan desthelatan der u dor é xwe,her tışt guhérandın u nakokiye ke dıjwar xıstın bıngehé jiyanê. U jiyana cıvaké xistin taxé dubendiya belengaz ketiyé u dewlemend buyiné,u xırabi xıstın nav jiyané.ev nakokî bû xwîn kete nav civakê, mirovan ji hevre tehemül nekır ın,ked u mafé wan jı holê rabû. yên dewlemend bı heyiya zér u dıravan bandureke tadeyi lı cıvaté kırın. qanunén wan tené jı bo parastina dewlemendi u malbatên wan bu bu.. Jı ber wan sedemén gıring ramaniya Zerdeşt her wek rewşa dıné-cihané ya iroyin wek xwesteka mirovahiya Sosyalizmé qedexekırın,u xwestın jı holé rakın.jı ber ku demé xwe de regezeyén Zerdeşt daxweziya sosyalizmé bu.(!) Ew tabu jı ji bo péşeroja cıvakan bu..dı gel van idiayan dıxwezım çend regezén Zerdeşt lıvır réz bıkım; '''Afırandına mirovan''':"mirov jı sé demaran gihaye hev. *laş *hış *can e. laş; wında dıbi u dıbe ax. hış; ku bı xéra vi mirov dıkari qenci u xırabiyé jı hev bıdi ali u nasbıki.Can; ango rıh namıre u her dımine.jı bo kuştına laşé xwe xwedest dırıst nedaye u gelek gunehkari dıbine.u dıbéje ku;ew mirové ku xwe dıkuji,yeki jı leşkeré xéré kém dıki.,,her weki dın navé xwedé lı gor felsefaya wi bı maneyake Diyalektiki ye.Xwedé ango [[AHÛRA MAZDA]]; aho ( ez ra cihan)mazda (xwedé )ye.ew té vé maneyé;wi da,çékır,afırand,yani wi xwe afırandiye.bı mana kurmanci mér u jın e.(nér u mé) yani Hurmız daweré xér.Ahriman dawré şeré ye.du hézén xurt dı cihané de hene XéR U ŞER. Lı gor felsefaya Zerdeş mirov hene evi ku mina rojé jı paş çiyan hılté u wek pıreke jı bo péşerojé dıréj dıbe u ronak dıde hawir doré xwe u dıçe ava. Mirov ne ewe,evi ku dı navré,mıtfax u tuwaleté wek lule avé kér té..dıvé mirov jı lat u put an durkeve,xwe jı derewan bıparéze,goşt nexwe.pey namusé xelké nekeve.dıziya malé xelké neke.bıxwine u jı nezaniyé xwe azad bıke u dı karé xwe de sıst nebe. dısa Zerdeş dıbéje: "ma çı ye va dér u mızgeft bıl goristanén xwedé" lé bellé :" mirovén dı réz de wek çemeki qıréj ın.mirové zana wek derya ne.wi çemé qıréj dıke hundıré xwe u pé xıra nabe".... Zerdeşt dıbé: ez ewan ku péşerojé bı heq derdıxınin u yén çuyi xılas dıkın jı wan hez dıkım.Yén ku mın fahm nakın ez jı bo guhé wan ne dev ım.. Ji bona mafé şerefa mın ew tışté ku hun dıbéjın hiç yek ji wan tuneye.ne dojeh ne jı bıhişt.qet tu jı jı tışteki metırse,cané te jı beri laşé te bımıri."yén ku xırab radıkevın u şevé de şiyarın lı ser réyén wan derkevın " her weki dın jı lı ser Dewlet wisan dıbéje:"ma çı ye Dewlet,jı bo çı ye? cınawıré heri wahş u hov u sar u sartır dewlet e.Dewlet bı her zımani derew dıke u bı her haceti zor u zılm lı cıvaté dıke.dı dıné de tışti ne hevce dewlet e. Demé ku meri van regezén hızré ramaniya zerdeş dınéhre dıbine ku bıngehé kevnar a sosyalizmé pé ve gırédayiye.lı vır de gelek ramanén kur ji hene... yén ku xwere lı başiyé dıgerin dıkevın véré yé u lı du vé baweriyé dıçın.yén nezan u bé fam ji zagonén jiyané xıra dıkın u hım ji bo mırına xwe,hım ji jı bo mırına dınyayé dıxebıtın.. [[Adil Duran]] {{Parastina gelekî}} [[Category:Ol]] [[ar:زرادشت]] [[bg:Зороастър]] [[ca:Zaratustra]] [[cs:Zarathuštra]] [[da:Zarathustra]] [[de:Zarathustra]] [[el:Ζαρατούστρα]] [[en:Zoroaster]] [[eo:Zaratuŝtro]] [[es:Zoroastro]] [[fa:زرتشت]] [[fi:Zarathustra]] [[fr:Zoroastre]] [[he:זרתוסטרה]] [[hi:ज़रथुश्त्र]] [[ia:Zoroastro]] [[id:Zarathustra]] [[it:Zoroastro]] [[ja:ザラスシュトラ]] [[ka:ზარათუშტრა]] [[ko:자라투스트라]] [[la:Zoroaster]] [[nds:Zarathustra]] [[nl:Zarathustra]] [[no:Zarathustra]] [[pl:Zaratusztra]] [[pt:Zaratustra]] [[ru:Заратустра]] [[scn:Zoroastru]] [[sh:Zaratustra]] [[simple:Zoroaster]] [[sk:Zaratustra]] [[sr:Заратустра]] [[sv:Zarathustra]] [[tl:Zoroaster]] [[tr:Zerdüşt]] [[ur:زرتشت]] [[zh:琐罗亚斯德]] 2482 49936 2006-10-10T01:47:00Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[frp:Category:Religion]], [[lad:Category:Relijion]] {{GotaraBingehîn}} [[Category:çand]] [[Category:Mirov]] [[Category:Zanîn]] [[af:Kategorie:Religie]] [[ar:تصنيف:ديانات]] [[ast:Categoría:Relixón]] [[be:Катэгорыя:Рэлігія]] [[bg:Категория:Религия]] [[br:Rummad:Relijion]] [[bs:Kategorija:Vjera]] [[ca:Categoria:Religió]] [[cs:Kategorie:Náboženství]] [[cv:Категори:Тěнсем]] [[da:Kategori:Religion]] [[de:Kategorie:Religion]] [[el:Κατηγορία:Θρησκεία]] [[en:Category:Religion]] [[eo:Kategorio:Religio]] [[es:Categoría:Religión]] [[et:Kategooria:Religioon]] [[eu:Kategoria:Erlijioa]] [[fi:Luokka:Uskonto]] [[fo:Bólkur:Átrúnaður]] [[fr:Catégorie:Religion]] [[frp:Category:Religion]] [[fur:Categorie:Religjon]] [[fy:Kategory:Religy]] [[ga:Catagóir:Reiligiún]] [[gl:Category:Relixión]] [[he:קטגוריה:דתות]] [[hr:Kategorija:Religija]] [[ht:Category:Relijyon]] [[hu:Kategória:Vallás]] [[ia:Categoria:Religion]] [[id:Kategori:Agama]] [[io:Category:Religii]] [[is:Flokkur:Trúarbrögð]] [[it:Categoria:Religione]] [[ja:Category:宗教]] [[jbo:Category:lijda]] [[jv:Kategori:Agama]] [[ka:კატეგორია:რელიგია]] [[ko:분류:종교]] [[kw:Category:Cryjyans]] [[la:Categoria:Religiones]] [[lad:Category:Relijion]] [[lb:Category:Relioun]] [[li:Kategorie:Religie]] [[lmo:Category:Religjun e credeenz]] [[ln:Category:Relijió]] [[lt:Kategorija:Religija]] [[lv:Kategorija:Reliģija]] [[ms:Kategori:Agama]] [[mt:Category:Reliġjon]] [[nah:Categoría:Teotlamatiliztli]] [[nap:Categoria:Religgione]] [[nds:Kategorie:Religion]] [[nds-nl:Categorie:Religie]] [[nl:Categorie:Religie]] [[nn:Kategori:Religion og livssyn]] [[no:Kategori:Religion]] [[oc:Categoria:Religion]] [[os:Категори:Дин]] [[pl:Kategoria:Religie]] [[pt:Categoria:Religião]] [[ro:Categorie:Religie]] [[ru:Категория:Религия]] [[scn:Category:Riliggiuni]] [[sh:Category:Religija]] [[sk:Kategória:Náboženstvo]] [[sl:Kategorija:Religija]] [[sq:Category:Feja]] [[sr:Категорија:Религија]] [[sv:Kategori:Religion]] [[sw:Category:Dini]] [[th:หมวดหมู่:ศาสนา]] [[tl:Category:Relihiyon]] [[tr:Kategori:Din]] [[tt:Törkem:Din]] [[uk:Категорія:Релігія]] [[vi:Thể loại:Tôn giáo]] [[wa:Categoreye:Rilidjons]] [[zh:Category:宗教]] [[zh-min-nan:Category:Chong-kàu]] [[zh-yue:Category:宗教]] 2484 14479 2004-08-12T16:45:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Partiya Sosyalîst a Kurdistan]] 2485 14480 2004-08-13T08:41:48Z Erdal Ronahi 2 ji welat.com, bi destûrê ji welat.com, bi destûrê 2486 39902 2006-08-14T08:40:52Z Liesel 539 Guherandina 61.17.203.26 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 85.102.104.197 '''Cîhan Roj''' helbestvan û nivîskarê kurd Cîhan Roj di sala 1965 (Di qeyda fermî de 1964)an de li Gimgim li gundé İnaq ji dayîk bûye. Di sala [[1993]]'an de bi bernavkê Jêhat Gimgim dest bi nivîsandina bi kurdî kir. Di weşanên mîna [[Welat]], [[Welatê Me]], [[Azadiya Welat]], [[Jiyana Rewşen]] , [[Rewşen-Name]] , [[Kevan ]] û [[Tîroj]] de helbest û çîrokên wî derçûn. Wekî din di gelek kovar û malperên înternetî de helbest û nivîsên wi tên weşandin. Berhem: [[Ratîka]] -helbest- Reşemî 2002 [[Category:Helbestvan|Roj, Cîhan]][[Category:Nivîskar|Roj, Cîhan]] 2491 14483 2004-12-18T14:11:23Z 81.215.164.23 [[Zulkuf Kişanak]] di sala 1967'an de li gundê Kerteşê ku girêdayê [[Sêwreg|Sêwrega]] Rihayê ye ji dayik bûye. Wî piştî ku dev ji xwendinê Fakulteya Rehberî, Şêwirmendî û Psîkolojiyê ya Zanîngeha Marmarayê berda dest bi karê rojnamegeriyê kiriye. Kişanak di sala 1990'î de di rojnameya Yenî Ulke de dest bi rojnamegeriyê kir ku ew di rojnameyên wekî [[Ozgur Gundem]], [[Ozgur Ulke]], [[Yenî Polîtîka]], [[Demokrasî (rojname)|Demokrasî]], [[Ozgur Bakiş]], [[2000'de Yenîden Ozgur Gundem]]ê de xebitî. Kişanak, demeke dirêj di rojnameya Azadiya Welat de edîtorî kir. Rojnameger Zulkuf Kişanak li ser gundên Kurdistanê yên ku ji aliyê dewletê ve hatine valakirin û şewitandin de lêkolînek jî kiriye û wê di [[Weşanxaneya Belge]] de derkeve. Pirtûka Zulkuf Kişanak a bi navê 'Yitik Köyler - Bin Yılların Kültür Mirası Nasıl Yakıldı' ji aliyê [[weşanxaneya Belge]] ve di Gelaweja sala [[2004]]'an de hate çapkirin. [[Category:Rojnamevan|Kişanak, Zulkuf]] 2492 14484 2004-08-14T00:24:14Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[fîlm]] 2493 47543 2006-09-15T11:20:08Z Erdal Ronahi 2 /* Gregoriyen (mîladî) */ Azadiya Welat, Roj TV '''Meh''' parçeyekî [[sal|salê]] ye. 365 rojên salê wekî 12 mehan tê parvekirin. Her mehek ji 30, an jî 31 rojan pêk tê. Bi tenê meha 2'emîn hin salan ji 28, hin salan jî ji 29 rojan pêk tê. Pîvana mehan li gor hesabê [[salname]] yan [[Mîladî]] , [[Hîcrî]], [[salnameya Kurdî|Kurdî]] û hwd diguhere. ==Gregoriyen (mîladî)== Li ser navê mehan di navbera [[zimanzan]] û [[weşan|weşanan]] de lihevhatinek tune. Îro li [[Kurdistan|Kurdistanê]] û li dervê Kurdistanê gelek lîsteyên mehan hene ku tên bikaranîn. Lîsteya ku [[Azadiya Welat]] bi kar bîne, ev e: #[[rêbendan]] #[[reşemî]] #[[adar]] #[[avrêl]] #[[gulan]] #[[pûşper]] #[[tîrmeh]] #[[gelawêj]] #[[rezber]] #[[kewçêr]] #[[sermawez]] #[[berfanbar]] Ev nav jî gelek tên bi kar anîn, [[ROJ TV]] jî bi kar tîne: #çile #sibat #adar #nîsan #gulan #hezîran #tîrmeh #tebax #îlon #cotmeh #mijdar #kanûn ==Hicrî== #muẖerem #sefer #rebîʿulewel #rebîʿulaxer #cemazîyelewel #cemazîyelaxer #receb #şeʿban #remezan #şewal #zîlqeʿde #zîlẖece ==Salnameya rojê== #nûṟoj #guḻan #baranbiṟan #germaciman #gelawêj #berewpayîz #mîran #geḻaṟêzan #agirdan #sehoḻbendan #nawzistan #polan ==Baha'î== #biha #celal #cemal #ʿezemet #nûr #reẖmet #kelimat #kemal #esma #ʿîzet #meşiyet #ʿîlim, ʿilm #qudret #qewl #mesail #şeref #siltan, sultan #mulk #ʿela ==Li Rojhilat Navê Mehan== A-Zivistan (Zistan) #1-Berfanbar=Befranbar #2-Rêbendan=Rêbendan #3-Reşemî=Reşeme B-Bihar=Behar #1-Adar=Xakelêwa #2-Avrêl=Gulan #3-Gulan=Cozerdan C-Havîn=Hawîn #1-Pûşper=Pûşper #2-Tîrmeh=Gelawêj #3-Gelawêj=Xermanan Ç-Payîz=Payîz #1-Rezber=Rezber #2-Kewçêr=Gellarêzan #3-Sermawez=Sermawez {{meh}} [[Category:Dîrok]] [[Kategorî:Salname]] 2494 14486 2004-08-14T09:13:18Z Erdal Ronahi 2 Wikipedia:Pirtûka mevanan çû cihê Wikipedia:Pirtûka mêvanan #REDIRECT [[Wikipedia:Pirtûka mêvanan]] 2495 14487 2004-08-16T06:35:42Z RezanTovjin 60 '''Dobelan''' xwarineke wekî [[kartol]]en e. Lê tevî ku di bin erdê de hêşîn dibe, dîsa jî ne rehên wê hene û ne jî li ser rûyê erdê pelên wê hene. Li [[Kurdistan]]ê bi piranî li serê [[qelaç]] û [[gir]]ên ku tu carî nehatine ajotin jixweber hêşîn dibin. Ji bo dîtina dobelanan li Kurdistanê bi taybetî mirov radihîjin [[xilç]] an jî kêran û derdikevin [[lêgerîn]]a dobelanan. Dobelan dema wekî kartolan di bin axê de çêdibin, diwerimin û axa ser xwe diterikînin. Ji wê terikandin û werma axê tê fêmkirin ku tiştek di bin de heye. Kesên ku li dobelanan digerin, xilç an jî kêra xwe li bin dixin û dobelanê derdixin ser rûyê erdê. ===Xwarina Dobelanan=== Dobelan xwarineke wekî [[kuvark]]an xweş e û piştî ku di nav rûn de hate [[qelandin]] tê xwarin. Lê mirov dikare bêyî ku biqelîne jî bixwe, xwê bike û bixwe. ===Herêmên ku dobelan lê hêşîn dibin=== Çiyayê [[Qerejdax]] û herêma dora wî çiyayî. Dêrika [[Çiyayê Mazî]] û gundên dora wê. [[Qoser]] û gundên dora wê. Li '''Culemêrgê''' û '''Qamişlo''' jî çêdibe û jê re dibêjin '''dobelan'''. ===Di zimanên din de dobelan=== Bi tîrkî domalan. [[category:riwek]] 2496 14488 2004-08-14T18:17:58Z Erdal Ronahi 2 '''Xilç''' (an jî ''arode''] [[dar|darekî]] ku serê wî hatiye tûjkirin û bi qasî nîv metre, an hinekî zêdetir dirêj e, ku mirovan bi xwe re dibirin berhevkirina [[kereng]] û [[dobelan]]an. Dûvre xilçên ku hesinî hatin çêkirin ku serê wan bi qasî bihustokê dirêj û bi qasî 3 pêçiyan pahn bûn. Vê seriyê hesin dixistin serê darekî û pê diçûn berhevkirina kereng û dobelanan. Jê re [[arode]] jî tê gotin. [[Category:riwek]] 2497 30709 2006-04-21T21:48:27Z Erdal Ronahi 2 Riwek = Nebat [[Category:Xweza]] [[Category:Biyolojî]] 2498 14490 2004-08-14T18:17:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[xilç]] #redirect [[xilç]] 2499 14491 2004-11-25T22:11:09Z Erdal Ronahi 2 '''Nirxandin''' ji gotina [[nirx]] a kurdî tê. ''Nirxandin'' derxistina kêmasî û hêjahiya mijar an jî tiştekî ye. Nirxandin bi pîvanên zanistî pêk tên. Li gor vê nirxandin li gor her beşa zanistê diguhere. ==Binihêre== *[[Nirxandina Siyasî]] *[[Nirxandina Civakî]] *[[Nirxandina Derûnî]] *[[Nirxandina Zayendî]] *[[Nirxandina Wêjeyî]] {{cudakirin}} [[Category:Wêje]] 2500 28959 2006-03-03T18:29:50Z Diyako 273 Guherandina 84.230.197.44 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Ji '''nirxandina wêjeyî''' re [[rexnegirî]] jî tê gotin. Di nirxandina wêjeyî de [[rexnegir]] li ser nirxa rastî ya berhemê radiweste. Rexnegir di nirxandina wêjeyî de nirxa rastî ya berhemê, navika wê, aliyên wê yên nirxdar û bê nirx datîne holê. Armanca nirxandina wêjeyî ne ew e ku [[nirxandêr]] tiştekî xweşik derxe holê. Nirxandina wêjeyî bi armanca ku darizandina berhemê pêk bîne û bi xwendevanan bide naskirin tê kirin. Nirxandinên wêjeyî jî dibin çend beş: *[[rexneya li civakê]] *[[rexneya li xwendevan]] *[[rexneya li hunermend]] *[[rexneya li berhemê]] == Gotarên nirxandinên wêjeyî == *[[Xelat a Sedat Yurtdaş]] *[[Fetûma ya Ridvan Karaaslan]] *[[Sobarto Ya Helîm Yûsiv]] [[Category:wêje]] 2501 14493 2004-08-14T17:26:49Z Erdal Ronahi 2 Ev şert û mercên ku ji bêhna şer û pevçûnê pê ve tu seqayeke din nagihîne me û hiş û ramana me di nava vê bobelatê de diçewisîne, carinan liv û tevgerên biçûk radigihîne kesên ziravbihîstiyar. Di nava vê bobelatê de ancax çapkirina berhemên kurdî min bibişirîne. Û ev tişt jî niha karîger e. Çar berhemên kurteçîrokan ên bi navên “Fetuma, Mistek Jiyan, Jidilara û Xelat” li ber destên min in. Ez bi xwendina gişan jî serbilind im. Her yek dengek, her yek rengek û her yek dilekî dewlemend e ji bo pirtûkxaneya kurdî. Her çi qas Pirtûka Fetuma bi zimanê tirkî hatibe nivîsandin jî, tahm û lezeta wê ji gencîneya kurmancî hatiye wergirtin û nivîskarê pirtûkê di heman katê de nivîskarê çîroka kurdî ye jî. Di vê nivîsê de ez ê Pirtûka Fetuma bigirim dest û bîr û boçûnên xwe diyar bikim. Nivîskarê pirtûkê Ridvan Karaaslan ku di zaroktiyê de em ji bo qîtik, çirê û gogê gelek caran ketine qirika hev û îro jî ji bo nivîsandina kurdî em xwe li hev radikişînin, dibêje ‘Ez têra kurdî nakim!’ û rastiyeke me ya girîng mikur tê. Ji ber ku mikurhatina wî ji dil e û ne xapînok e, ez zêde nadim ser pişta wî. Çimkî pirên kurdên ku bi tirkî dinivîsînin, bi awirên dêmariyê li zimanê kurdî dinihêrin û dibêjin ‘Zimanê kurdî têra wêjeyê nake!’. Bi van gotinên xwe hem zimên biçûk dikin û hem jî ji xwe re deriyekî xweparastinê vedikin. Li dûv vê diyardeyê ez dikarim çîrokên berhemê yek bi yek binirxînim. Berhema ku ji yazdeh çîrokan pêk hatiye, rêwîtî, derûnî, kûrbûn û kurdîfikirîna nivîskêr radigihîne me. Nivîskarê ku mijarên xwe ji çîrok, meselok dastan û mîtolojiyên kurdî wergirtiye, di nava seqaya bêjeyên tirkî de kurdîfikirîna xwe jî dide dest. Yanî nivîskar hem mijarên çîrokên xwe ji çand û folklora kurdî wergirtiye û hem jî di hevoksaziya tirkî de hişmendiya kurdî bi kar aniye. Çîroka destpêkê ‘Çember’ ku weke hêma ji Xêzika Fileyê afiriye, heyfa mirov tîne ku çima ev çîrok bi kurdî nehatiye nivîsandin. Mînak; hevoka ku dibêje “kendi başını ye kopek oglu kopek!” rasterast hevoka “serê xwe bixwe kûçik lawê kûçikan!” tîne bîra mirov. Gelek hevokên mîna vêya, heger ku bi zimanê kurdî bûya, nedibûn sedema nîqaşan û wê bihatana pesinandin jî. Mirov rastiyê bixwaze, zimanê tirkî jî li gora asta wêjeya kurteçîroka tirkî ne kêmî yên din e: Zimanekî tîr û herikbar e. Jixwe çîrok hem bi şayesan û hem bi mijara xwe çêjeke nedîtî dide mirov û miraqa çîrokên dinê jî hişyar dike. Karaaslan di Çîroka ‘Kambur Bey Ve Fare Hanım’ de rewş û derûniya lehengê xwe –ango xwe- ligel şertên zehmet dixe rewşeke xeyalî û bi peyvên kûr –pir pir kûr- dixemilîne. Çîrok ji mijarekê bêtir, li ser honak û derûniya leheng radiweste. Mirov dikare bibêje, çîrokeke postmodern e: Hem hêla jiyanê ya dijwar vedibêje û hem jî vê hêlê di nava fantazî û xeyalên balkêş de dimehîne. Yanî bi xwendevan du tiştan dide pejirandin; ji hêlekê rastiyên jiyanê, ji hêlekê de jiyaneke ku dişibe xeyalan. Çîroka ‘Fetuma’ ku navê xwe li pirtûkê jî kiriye, bi şayeseke herikbar û geş, xwendevan dikişîne seqaya çîrokê. Paragrafa duyem ku bi şikefteke heybet ya bedena Heskîfê dest pê dike, bedewî û bereketa Welatê Jibîrbûyî ji nû ve zindî dike. Jê pê ve leheng di navbera xerabeyan de geryanekê dike û bi rêwîtiya xwe derbasî cîhana xeyalî dibe. Leheng, bi monologa xwe, xwendevên tev li kûrfikirîna xwe dike û bi wan dide bawerkirin ku ev xewnek e. Leheng Do li paş perdeya mijê bi dîlberekê re zewiciye. Dîlbera ku pesnê wê tê dayîn, hiş û bala xwendevan ji nava rûpelan derdixe û dibe datîne ser berga pirtûkê (wêneyê Fewzî Bîlge). Îcar xwendevan bi bedewiyên li ser bergê, dîlberê dişopîne. Mirov dibîne ku Do, ji bihuşta dastanê jî aciz e û li azadiyekê digere. Li azadiya teyr û tilûran digere û bêtir jî xweziya xwe bi Teyrê Sîmir tîne. Bêje li dûv hev rêz dibin. Hevok weke kaniyeke zelal diherikin. Û ‘Morîka xewê’ ku di Çîrokên Şevên Dirêj de direwşek e, kilîda çîrokê vedike û xwendevan hişyar dike: Fetuma cin e û Do bûye mêvanê cîhana cinan. Çîroka bi navê ‘Fırtına Talancısı (Talankerê Firtoneyê)’ kuçeyeke bajarê li ber deryayê ligel balîkêş, qewad, qehpik û rêwiyên şehwetê bi efsûnbazî dişayesîne û mirov dike mêvanê şeveke ji wê kuçeyê. Ev çîrok jî mîna Çîroka Fetumayê, bi destê xwendevên digire û wan dikişîne nava xeyalan. Li vê cîhanê lehengê ku di hiş û bala mirov de cihekî taybet zevt kiriye, li dîlbera bi navê Dilba rast tê. Dilba û Umah evîna xwe li hemberî hev eşkere dikin û pev re li hespa xeyalan siwar dibin. Hesp wan diherikîne navbera geremolekê û wan li wir dihêle. Heta ku leheng ji xewnê hişyar dibe û jineke parsek li ser serê xwe dibîne jî, kuçeya reş û tarî kabûsan bi ser wî de dişîne. Çîrok ji hêla honakê ve hebekî qels maye û dişibe xeyalên zarokiyê. Çîroka ‘İncir Agacı (Dara Hejîrê)’, bi navê xwe leheng -vebêjer- vedigerîne rojên zarokiyê. Hevalên wî. Kuçeya mala wî. Kalikê wî. Û koçberiya ber bi rojavayê de... Çiroka ku bi zimanekî şahîk û herikbar hatiye nivîsandin, mirov digihîne rabirdûyeke berî şerê heştê û çaran. Ji ber ku mala me jî li kuçeya mekana çîrokê ye û hevalê leheng, Îbrahîm, nasê min jî bû ez bêtir bi ser vê çîrokê de ponijîm. Îbrahîm jî piştî heştê û çaran mîna gelek kesan xortaniya xwe arasteyî şervantiyê kiribû û li herêma wêranşarê cangorî bûbû. Ez bi vê nîşeyê dikarim bibêjim, her xwendevanekî kurd wê îbrahîmek di jiyana wan re bihurîbe. Kabûs. Hezeyan û tirsên ku di zaroktiyê de bûne bela serê pir mirovan, di çîrokê de mijara bingehîn e. Kûçikê reş û gurê manco ku dê û bavan bi wan zarokên xwe ditirsandin, di xewnên tirsnak de lehengên sereke bûn. Nivîskar ji xwe re kûçikê reş hilbijartiye û kiriye serencama kabûsên lehengê xwe. Çîrok bi surprîzekê diqede, lê ev surprîz zêde baweriya mirov bi xwe nîne. Ji mêj ve ye li ser çîrok û helbestê nîqaşeke dûvdirêj heye. Pirên nivîskarên ku çîrokên rewşî dinivîsin, dibêjin çîrok nêzîkî helbestê ye. Ji bo ku vê fikira xwe biselmînin jî, çîrokên ku hevokên wan mîna helbestê tîr û herikbar in dinivîsin. Ez dikarim vê diyardeyê ji bo Çîroka ‘Kan Aglayan Palyaço (Qeşmerê Xwîn Digirî)’ diyar bikim. Çîroka ku lehengê wê di bajarekî ku fîstanê tirsê li xwe kiriye û mirovên wê yên bi tenê xwe avêtine dexla xwekuştinê, bi zimanekî helbestî hatiye nivîsandin. Hêja ye ku xwendevan, çîrokê çendbare bixwînin. Çîroka ‘Kesuma’dîsa pênûsa nivîskêr li ser cîhana pêrî, cin û pîrhebokan xebitandiye. Bi kurtasî mirov dikare bibêje, meselokek ji folklora kurdî, çîroka pêriyan, li zimanê tirkî hatiye barkirin. Balkêş e!.. ‘Oluler Evi (Mala Miriyan)’ bi şêwaz û teşeyê dişibe çîrokên E.A. Poe. Ridvan Karaaslan, her çi qasî dikare bûhranên mirovekî di nava rastî û xeyalan de bigevizîne, dikare mijarên xwerû xeyalî jî biafirîne. Mala miriyan honakeke xurt e. Şaman û Arya. Du hêmayên mîtolojîk. Jixwe çîrok jî bi kûrahiya dîrokê de dihere û lehengê çîrokê di nava nîgaşan de digevize. Bedeweke bi navê Arya bi ruh dibe. Xwîn û tarî û kujerî tevlihev dibin. Mejiyê xwendevan ji ber bûyerên ecêb ditevize û nema dikare vê kûrahiyê ragire. Dixwaze çîrok zû biqede. Yanî, bûhrana di çîrokê de giyanê xwendevên jî dîl digire. A baş ku ez hatim li çîroka taliyê ‘Yarasa (Pelçimok)’, sekinîm; naxwe min ê serê xwe bixwara. Zimanê çîrokê yê helbestî hebekî mirov rehet dike, lê ku mirov dikeve kûrahiya çîrokê, mîna taviyên biharê esmanê guherîbar dibîne. Heta taliyê jî hey surprîzên nû derdikevin pêşberî mirov. Çîrok bi ayînekê diqede ku dişibe ayîna satanîstan. Cin, pêrî, porên dirêj, kalê rîhsipî, xwîn, xewn, kabûs, tenêtî, birçîbûn, rêwîtî, zaroktî, xwekuştin... Bêjeyên ku bingeha çîrokan ava dikin... Çîrokên ku mirovên di nava dev û diranên pergalê de diferidin, bi pênûsê mikur tîne... Pênûsa ku mîna şûjinê di canê mirov de dihere û mirov li rastiyên jiyanê wardiqilîne... Şayesên ku di pirên çîrokan de hatine dubarekirin, hebekî mirov aciz dike, lê divê mirov ji bîra neke ku ev berhema ya yekemîn e. Nivîskarê çîroka tirkî-kurdî Ridvan Karaaslan, tercîha xwe li zimanê tirkî girtiye û çîrokên xweş diyarî me kiriye. ==Çavkanî== Nivîsa [[Yaqob Tilermenî]] ji www.nirxandin.com [[Category:Pirtûk]] 2502 14494 2004-10-21T11:23:23Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Xelat.jpg|right|framed|Xelat (Sedat Yurtdaş)]] Nasnameya Pirtûkê: Nav: Xelat Nivîskar: [[Sedat Yurtdaş]] Weşanxane: [[Weşanên Sî]] Sal: Sermawez [[2002]] Pirtûka kurteçîrokan a bi navê XELAT yekemîn pirtûka [[Sedat Yurtdaş]] a bi kurdî ye. Di vê nivîsa nirxandinî de em ê vê pirtûkê wekî mijar bigirin. REXNE : Ji bo nirxandin û rexne bi zimanekî eşkere ji hev were veqetin, em vê beşê bi sernivîsa "rexne" vedibêjin. Lewre dema mirov tiştek rexne kir; armanc perwerde, haydarkirin û dazanîn be jî; armanca sereke jiholêrakirina kêmasî û xeletiyan e. Dema em rexne dikin, em bi armanca ku em bêjin "bila ev êdî wisa çênebe" ye. Lê dema em nirxandinên xwe dinivîsin, ev bi armanca danasîn, dahûrîn û perwerdehiya Atolya Wêjeyê Kurdî tê kirin. Rexneya sereke weke hemû pirtûkan, encama lêkolîna me ya li ser aliyê rêzimanê ye. Ev rexneya me hem ji weşanên SÎ re ye, hem ji nivîskar re. a- Dema li dawiya her çîrokekê dîroka nivîsa çîrokê hatiye nivîsîn, navê mehan "êlûn", "hezîran" hatine nivîsîn. Ên din rast in. Divê hejmar, navê mehan, rojan û tiştên wiha qet ji bin destê redaqsiyonên nefilitin. b- Kumika (ê,î,û) dema kêm dimînin, mirov difikire; gelo xwestine çi bêjin. c- Nivîskar divê li gotinên erebî baş haydar bûna û di rêzimanê de serî biêşanda. Rêziman bingeha wêjeyê ye. d- Di vê pirtûka çîrokan de "rengê dewrê" gotareke xweş û balkêş be jî, ne di cih de ye ku di nav kurteçîrokan de bê weşandin. Jixwe pirtûk bixwe bi teknîkên cuda tevlihev e, ev jî zêde ye. NIRXANDIN: e- Li gor dîrokê rêzkirina çîrok û nivîsan ev e: 28 Adar 2002, 15 Pûşper 2001, 2 Rezber 2001, 2 Berfanbar 2001, 9 Reşemî 2002, 6 Reşemî 2001, 2 Gulan 2002 Rêzkirina wan çima? Em ê çima wan li gor vê rêzê bixwînin û li gor rêza dîroka wan a nivîsandinê nexwînin? Weşanxane û nivîskar nivîs ligor xweşiya wan rêz kiriye, an li gor teknîka wan? Gelo li gor teşeyên wan, an jî li gor mijara wan kirine rêzê? Di pirtûkên wisa de, heke wê çîrok ne li gor rêza dîroka afirandinê be, divê li gor nihêrîneke wêjeyî be. Du çîrok; "Ez" û "Tu". Teşeyê vegotina "Ez"ê ji hemû çîrokên din çêtir, balkêştir nûtir e. Lê "Tu" ne wisa ye. Pirtûk bi "Ez " dest pê dike û bi "Tu" diqede. Ev xaleke balkêş e. Lê hundirê wê nehatiye tijekirin. Mijara "Ez" û "Tu" bi ser hev de naçin, teşeyê wan jî bi ser hev de naçin. "Tu" kêmasiyeke wêjeyî ya "Ez"ê temam nekiriye, dereke vala danegirtiye û ji navê wan pê ve tu tiştek têkiliyê di nava herduyan de ava nake. Çi tîne hişê mirov? Mirov dibêje qey "Ez" û "Tu" du aliyên bi hev re têkîldar û cuda hatine nivîsîn. Lê na. Ev valahiyek e. Heke "Tu" bi teşeyê "Ez"ê bûna, qewareya wan nêzî hev bûna û meraqeke mayî temam kiribûna, an jî tiştekî nehatiye hişê mirov bikira, serkeftî bû û pirtûk digihaşte qadeke cuda. EZ Piştî xwendina vê nivîsê em pirsekê ji xwe, ji zanebûna xwe ya wêjeyî dipirsin. "Gelo ev nivîs çi ye, çîrok e? Heke na, ev çi ye? Çi nivîseke xweş e. We bihîstiye gelek caran tê gotin ku wêjevan ew e ku bikaribe ketina peleke payizê bike rûpelek, du rûpel, deh rûpel... ... Bi rastî ketina peleke payizê dibe çîrokek jî. Lê ma nabe romanek jî? Erê, dibe. Lê çend rûpel? Bi rastî çîrok û roman ne bi rûpelan in, bi ziman, mijar, teşe û hûnandinê ne. Me got çi nivîseke xweş e "Ez". Lê çîrok e , an na? Lehengek heye, ew jî "Ez" bixwe ye."Ez" ê çîrokê ye. Wekî din? Divê em bêjin ku wekî din navê pismamekî bibore jî, leheng di bîra xwe tîne. Wekî din kes tune. Mijar çi ye? Hinek hatine serîdana "wî". Wî jî bersiv daye wan. Encam ji alî "wan" ve tune. Ji alî "wî" ve diyar e. Qewirandina "wan" encama mijarê ye. Nexwe ew kesên qewirandî jî leheng in winda, nediyar in. "Ez" çîrokeke xweş e. Çîroka weşîna pela payizê bixwe ye. Sedat Yurtdaş zimanê kurdî xweş xebitandiye. Mirov li pey xwe kaş dike dibe heta dawiya çîrokê. Teşe jî xweş e. Ji alî teşeyê ev ev heye. Çîrok ne ji serî de dest pê dike. Ma ne bi qewirandinekê dest pê dike. Nexwe berî qewirandinê hatina hinekan jî heye. Berî wê jî heye. Qey destpêkeke mijarê jî heye. Nivîsandina van gişan ne pêwist e. Wî jî nenivîsiye û çîrok ji serî de dest pê nake. Çîrok bi bersivekê dest pê dike. Serê çîrokê winda ye û qet nayê vegotin. Li pey hev bersiv dubare dibe. -- Hûn hatin ee! -- Hûn hatin ee! -- Hûn hatin ee! Ma ev jî ne dubarekirina tiştekî ye. Erê. Lê nivîskar dubarekirina gotinê ne bi heman bêjeyan, bi bêje û hevokên cuda daye. Ma qey "wan" jî bersivek neda? Na. Ne pêwist e ku bidin. Lewre ev çîrok dirêj nebûye heta ku ew bersivê bidin. Ev çîroka 30 xulkeyî ye. Weke ku me li jor gotiye. Leheng hew gotiye "Hûn hatin ee!." Ji vê pê ve tu tiştek ne gotiye. Çi tişt hebin giş di hindur vê gotinê de ne. Çîroka hunerê ye ku nivîskar rê dide. Kêmasiyeke çîrokê jî heye ku em ê li ser tiştekî bibêjin. Gelo em çima çîrokan dinivîsin. Armanc çi ye? -- Nivîsandina mijarê. -- Nivîsandina çîrokeke bi kurdî. -- Nivîsandina çîrokekê. Armanca nivîskar çi be çîrok jî ew e. Armanc nivîsandina çîrokekê be, ziman, mijar, teşe, hûnandin û teknîka wêjeyî derdikeve pêş. Heke na, çîrok jî bi armancên din re dimire, bi wan najî. Dema ku di vê çîrokê de "Ez" çêlî pismamê xwe dike, çîrok dikeve awakî din. Zêde neşikê jî ev kêmasî nivîskar dixirîne û çîrok bi awayekî din diqede. Dîsa jî bi qasî ku em bêjin çîrok e an na, serkeftî ye. QERO Piştî çîroka balkêş, çîroka Qero heye. Dema hûn bixwînin, hin bi çîrokeke balkêş î din re rûbirû dimînin. Lê piştî 7 rûpelên çîrokê diqede, çîrok dibe du çîrok. Mijara yekê jin û mêr be, mijara ya din li ser Qero ye. Qero lawê malê ye. Mijara jin û mêr li ser çêkirina zarokan e. Mijara Qero li ser "qirixên" Amedê ye. Di çîrokê de du mijar. Lê ji ber ku mijara yekem nepediyar e û mijara duyem dest pê kiriye, çîroka Qero ne serbixwe ye. Ne ji vê kêmasiyê bûna ev çîrok jî dê bibûya sedema guftûgoyekê. Lewre berî ku mijara yekem biqede mijara duyem dest pê dike, mijara duyem serkeftî be jî ya yekem ne serkeftî ye. Niha di vê çîrokê de hûn mijarê çawa dibînin. Hûn dikarin bêjin ev yekmijar e. Lê gelo wisa ye, dê, bav, mamoste û du bira, bi taybetî jî Qero. Na. Ev ne rast e. Ev hemû di hundir Qero de hatine nivîsin. Qero çîrokek e. Lê ji serî û heta ku 7 rûpel diqedin mijareke din heye. Çi ye? Mamoste û jina malê guftûgoya çêkirina zarokan dikin. Jixwe 8 zarokên male jî hene. Di rûpela 8’an de çîrok fireh dibe. Kesayetiya lawê mezin tê pesindan, lê hîn mijara çîroka yekem didome. Dema ku kesayetiya Qero tê ziman, evcar nivîskar careke din dixire û mijareke din hêdî hêdî derdikeve holê, çîrokê dagir dike û Qero bi serê xwe dibe çîrokek. Serlehengê çîrokê heta rûpela 8’an dayik e. Dûvre serleheng Qero ye, mijar qirixên Amedê ne. Divê em wiha şîrove nekin. "Çîrok li ser guftûgoyekê ye, li gor guftûgoyê zêdebûna zarokan bi mînaka Qero tê rexnekirin û yek çîrok e." Rast e. Armanc ev e. Lê çîrok ne ev e. Em li vir wêjeyê dinirxînin. Çîrok cureyekî derbirîna wêjeyê ye. Ew jî bi awayan tê nivîsîn. Hûn serbest in di warê avakirina awayekî nû de û armanca nirxandinên me jî jixwe ev e. Lê Qero çîrokeke şikestî ye. Guftûgo naqede, mamoste tiştekî naxe serê xwe û kesî din. Bûyera Qero jî dibe ku hin kesan îkna neke. Hingê wê bê gotin ku "çîrok ne mecbûr e ku guftûgoyê bigihîne encamê û xwendevan îkna bike". Ev rast in. Lê li dawiyê çi ma? Di dawiyê de ev dimîne. Teşeyekî xweş zîl daye di vê çîrokê de ku divê bê dîtin. Armancek û du çîrok,Qero. Du çîrok û yek mijar Qero. Du mijar û yek çîrok Qero. Lê ne serkeftî. Lewre ji bo serkeftina vê teşeyê dîsa zanebûneke teknîkî divê. == NERÎMANKÊ == Ev çîrok ji alî mijara lehenga jin ve balkêş e. Çima? Wêje timî bi leheng û dilqên gundî û hwd.nabe. Divê leheng, mijar, teşe, avakarî, ziman û hêmanên çîrokan dewlemend bin. Kes ji me nikare her roj li pey hev çîrokên heman lehengan bixwîne. Ji vî alî ve çîroka kurmancî mîna heman çîrokê ye. Nerîmankê bi xebitandina jineke xwefiroş, dilînî û nêzîkatiya wê ya jiyanê û ramanên wê balkêş e. Hin kêmasiyên di vê lehengê de hatine avakirin ev in: Dema we lehengek anî ziman, rast be an jî nîgaşî be, divê danasîna we ya leheng û kirinên leheng hevûdin bigirin û mirov nebêje “ma ev leheng çawa vî karî dike, çawa van gotinan dibêje?” Xala duyem jî dikeve nêzîkatiya mirov a wêjeyê. Li gor we wêje divê mijar û lehengan li ser kîjan teoriyan ava bike? Mirov heta ku derê dikare lehengekî nîgaşî ava bike? Lehengê ku mirov ava dike gelo çi dide xwendevên. Heke wêje bi giranî xweşî, xweşkirin, xweşikî û bi vî awayî terbiye be, nexwe divê lehengeke weke Nerîmankê ku xwe difiroşe, an jî li cihên araqvexwaran her roj bi yekî re dide û distîne, dikare kesayeteke çawa mînak bide xwendevan. Heke gotinên Nerîmankê rast bin divê her jin vî karî bike. Lê civaknasî vê napejirîne. Nirxên civakan vê napejirîne. Em dest ji tevan berdin, nêzîkatiya zanistî ya hezkirin û evînê jî vê napejirîne. Gelo ev teorî çiqasî nivîskar bi xwe ve girê dide. Heke na, ma qey nivîskar heta hetayê serbest e. Civak ji bo wêjeyê çi wateyê dinimîne. Heke mirov li gor teoriyên wêjeyî binirxîne, mirov ê li gor kîjan teoriya wêjeyî binirxîne. Civak û hîn gelek teoriyên sedsala 20 an dibêjin “divê wêje kul, keser û pirsgirêkên civakê, kêf, zewq û şahiyên ku têne jiyandin bi kar bîne.” Ev xalên reel in. Heke wêje xwe bi reelê (di wateya rastî, bi tenê rastî) ve girêde û sînor bike, nexwe qey tu tiştekî ku surrealîzm (sererastî) bide civakê tune? Bi rastî hene. Lewre hin tiştên ku îro ji me re ji rastiyê wêdetir, sererastî tên, dûvre weke rastiyên gelek balkêş derdikevin holê. Pirsgirêka Nerîmankê ev e. Pirsgirêka “Hey Gewrê Hey” a di Mistek Jiyan a Çiya Mazî de jî ev e. Ev her du leheng divê ji nivîskarên kurdî re, bi taybetî jî ji nirxandêr û nivîskarên ku serê xwe bi teoriyên wêjeyî diêşînin tiştekî bibêjin, “divê hin tişt ji alî me ve bê zelalkin”. Lewre her cikav li gor xwe teşeyekî jî dide wêjeya dinê. Aha ev e pirsgirêkeke wêjeya kurdî. == TERMÊN BÊXWEDÎ == Mijareke balkêş e. Çend xortên li pey keçikan , Şindoyê travestî xwe li pey ... xwe didin kuştin. Lê ji çîrokê wisa tê famkirin ku hizbil-qontra ev kuştin pêkaniye. Çîrok kêmasiyeke me jî diyar dike û vê pirsê dertîne holê: Di nava evqas bûyerên kiryar-nediyar de çima çîrokên polîsiye derneketin holê? Bersiva vê pirsê nirxandina çîrokên heyî ji derdixe holê. Nivîskarên me ji % 95 bi wêjeyê re hevnasiyek ava nekirine; bingeha wêjeyê jî bi hevnasiyê ye. Nivîskaran bêyî ku çîrokê baş binasin, romanê baş fam bikin dest bi nivîskariyê kirine. Xwendin kêm e. Nirxandin tune. Ev çîrok jî nêzîkî sînorên xwe bûye, lê nehatiye nav sînorê çîrokeke din. Dîsa jî polîsiyeyê tîne bîra mirov. DERIYÊ MÊRDÎN "Deriyê Mêrdîn" bîranînek e. Bi rastî ev bûyerên zêrîn ên nivîskaran e. Lê hûnandin, teşe, teknîk, qeware, ziman, avakarî gelekî girîng e. Çîrok bi van hêmanên xwe radibe ser lingan. Dema ku di pirtûeke çîrokan de bîranîn, gotar û çîrok tevlihev dibin, çêfa xwe xera dike. Ev pirtûk jî wisa ye. Divê ku di van xalan de zêde baldarî hebe. RENGÊ DEWRÊ jixwe gotar e. TU Çîroka kesê yekem e ji alî teknîkê ve. Nivîskar xwe dinivîse. Lê nivîskar li vir jin e, an mêr? Aha ev xalên tevliheviyê ne. Dema di çîrokê de çêlî dewlemendiyê bû, ev nayê wateya tevliheviya xetên stûr. Xetên stûr çi ne? -tiştên ku çîrok û romanê ji hev diqetînin. -tiştên ku helbest û çîrokê ji hev diqetînin. -tiştên ku çîrok û gotarên ramanî ji hev diqetînin. -tiştên ku çîrokên rêbazeke wêjeyî ji rêbazeke din diqetînin. -tiştên ku cureyan û awayan ji hev diqetînin. Bi gelemperî; Dema nivîskar serê xwe bi karê xwe re neêşîne û li pey nûbûn û mezinkirinekê neçe, klasîk bimîne û weke herkesî bike, wê li dawiya hevalên xwe bimîne û tiştekî nû li wêjeyê zêde nake. Pirtûkên wan jî zêde nayên firotin, xwendin û nirxandin. Dilê wan jî dişikê, sar dibin û gel tawanbar dikin. Na. An nivîskar tawanbar e, an nirxandêr. == Çavkanî == Nivîsa [[Rêzan Tovjîn]] ji www.nirxandin.com hatiye standin. [[Category:Pirtûk]] 2503 26668 2006-02-07T05:10:17Z Crypto 305 Romana [[Helîm Yûsiv]]î, '''Sobarto''', ji şeş deriyan pêk têt. Her deriyek beşekî ji jiyana Silêmanê lehengê romanê vedike. Nivîskar xwendevanên xwe li ber deriyê heftan dihêle û bi vî awayî pêşniyarî wan dike ku ew bi xwe mijara deriyê heftan li gora herşeş deriyên din li cem xwe saz bikin. Romana Sobartoyê bi giştî behsa evîna Silêmên ya ji bo Belqîsa xemsar û çîroka serboriya dînbûyina Silêmên teva hin agahiyên civakî û rexneya wan dike. Ji bo awayê nivîsandinê û yê vegotinê, û bi giştî jî, ji bo têgihîştina tevna romana Sobartoyê, em ê jî mîna romannivîsî ji deriyê yekem dest pê bikin. ==Deriyê yekem== Bi nifirên weha ku bi şêwazeke dîrekt û hişk ku dijminahî û tawanbariya Silêmên ya li hember welatê wî jê difûre hatiye nivîsandin. Lehengê romanê, Silêman, têkçûyina xwe ya şexsî û bêmiraziya xwe ya ku dê di romanê de behsa wê bibe dixe stuyê welatê xwe, ku navê wî Sobarto ye, û ji bo tolhildanê jî hewil dide ku wî bişewitîne. Têkîliya vê bûyera ku di rûpela romanê ya yekem de (r.13) hatiye behskirin û bi dû re du caran (r.16 û r.196) dubare bûye, Agirê Sînemaya Amûdê tîne bîra xelkê wî welatî, û herweha bi vî awayî, hişê lehengê romanê jî diçe wê demê. Bi dubarekirina ku di rûpelê 196an de hatiye kirin tê fahmkirin ku di romana Sobartoyê de heta niha çîroka dînbûyina Silêmên hatiye vegotin. Çîroka dînbûyina Silêmên, an jî bîranînên wî, bi vegotina bûyera Agirê Sînemaya Amûdê dest pê dike. Lehengê romanê, Silêman, teva gelek zarokên din di nava sînemaya ku dişewite de asê maye û xelkê derve jî ji bo ku zarokan xelas bike hewil dide. Di vegotina vê bûyerê yekem de, hin pirsgirêkên ravekirinê yên li pozîsyona vebêjêr xwe eşkere dikin. Sedema wê jî ew e ku nivîskar, ji romannivîsekî bêtir, mîna rojnamegerekî tev digere û her weha, ji awayên vegotina romanê gelekî bi dûr dikeve. Navkokiya herî mezin ku di romannivîsiya Helîm Yûsivî de rasterast ber bi çav dikeve ew e ku nivîskar ji derveyî sînemayê li bûyerên ku pêk tên dinihêre. Lê nivîskar ji bîr dike ku lehengê wî yê sereke, yê ku bûyer li dora wî digerin bi xwe jî teva zarokên din di nava wî agirî de, di hindurê sînemayê de asê maye û ew bîranînên ku têne ragihandin jî bîranînên wî lehengî bi xwe ne. Hingê divê berî hertiştî rewşa wî lehengî ya di nava wî agirî de bihataya vegotin. Avakirina romanekê vegotina bi awayê rojnamegeriyê qebûl nake. Lê mixabin Helîm Yûsivî guh nedaye vê yekê û ji barê avakirin û vegotina bûyerên romana xwe yên esasî reviyaye, û agahiyên ku herkes dikare bi rehetî bi dest bixe rave dike. Ev yek jî tê wê mahneyê ku romana Sobarto di warê tevna romanê, di pozîsyona vebêjêr ya li hember bûyeran û di têkîliya bûyer û lehengan de hê di serê romanê de derbên mezin dixwe. Ji ber ku ji bilî şibandina navbera herdu şewatan, bûyera Agirê Sînemayê di romanê de cîhekî ew qasî girîng nagire. Ji lewra mirov dikare bibêje ku Agirê Sînemaya Amûdê jî di vê romanê de ji pîneyekê bi wê de naçe. Bûyer bi vî awayî bi dawî dibe. « Her wiha zarokê duwazde hembêz kiribû û bi hev re şewitîbûn, laşên şewitî birin nexweşxaneya Qamişlo, zêdeyî sî zarokî şewata wan giran bû û zêdeyî sêdî jî birînên wan sivik bûn. » (r.15) Mirov kîjan rojnameyê veke, ew ê li heman agahiyan rast were ! Dawiya vê bûyerê çawa di ser re hatibe dayin, serê wê û hemû hêlên wê yên din jî weha ne. Zarok di hindur de dişewitin, xwediyên wan hewil didin da ku wan xelas bikin. Lê belê ya balkêş ew e ku qêrîna zarokekî jî di vê romanê de nayê bihîstin. Hunerê romanê tucarî ev awayê vegotinê qebûl nekiriye. Franz K. Stanzel di berhema xwe ya bi navê « Teşeyên Romanê » de dibêje « Ji retorîka antîk û vir ve tê zanîn ku şêwazên curbecur û teşeyên curbecur herweha bandorên curbecur li guhdar an jî xwendevanên xwe dikin. » (roman biçimleri, r.7, çizgikitabevi, 1997, Istanbul) Di vê romanê de, di vegotina bûyera Agirê Sînemayê de, ku ji ber hewildana Silêmên ya şewitandina bajêr ve têt, ya ku vê bûyerê dide xwendin ew trajedî ye ku di wêneyê zarokên ku di nava wî agirî de derî li ser wan hatiye girtin re derdikeve der. Peyvên wek « agir bi perde û dîwarên axê ve hilperikî, saw û tirsê xwe berdabûn dilên piçûcik, zarokan berê xwe dan deriyê mezin û ji dêleva ku vekin ew girtin. » (r.14), ji xwe bûyerê bi qasî ku lazim be rave dikin. Ji vira û bi şûn de êdî avakirina hûrgiliyan û tercîha awayekî ravekirinê divê derkevin holê. Lê belê, ger em bala xwe bidin vê mînakê, em ê bi rehetî bibînin ku romannivîs bi du peyvên ku dikare bê bîra herkesî dixwaze xwe ji barê vegotina romanê xelas bike. Lê hin hûrgilî an jî detayên din jî tên bîra herkesî ku nivîskêr xwe ji wan bêpar hiştiye. Di vira de ger em bi awayê ku Franz K. Stanzel jî ji bo nirxandina vegotinan pêşniyar dike tev bigerin em ê van pirsên jêrê ji xwe û bi dû re jî ji romanê bikin : # Ka dengê zarokan, ka giriyê wan, ka qêrînên wan ? # Ka lixwexistin, qêrîn û lawijên dêyên wan ku divê guh qul bikirana ? # Ka kesên ku bêhêvî, bêçare, xwe li derî û dîwaran dixin ? # Ka zarokên ku xwe di ber hev re radikin û hevdu dieciqînin ? # Ka banê ku bi ser wan de dikeve û zarokên ku di bin de dimînin? # Ka tirsên însanî? Ev pirs hemû divê bên bîra her xwendevanê jîr, lê belê nayên bîra nivîskêr. Ê wî, ew, bi tenê dibêje: “Gewdeyên zarokan ji agirê bê dil re bûbûn xwarineke sivik.” (r.14) Ev hevok bi xwe, tu mehneya wê tuneye. Metafor û hêmaya ku di vê hevokê de ji bo şewitîna zarokan ya trajîk hatiye bikaranîn qet li bûyera ku tê vegotin nakin. Ev ziman ne zimanekî edebî ye. Mirov tê nagihêje bê ka nivîskêr xwastiye çi bibêje. Piştî vê hevoka bêmahne, nivîskar dibêje: :“Banê ji text û qirşik hate xwarê.” (r.14) Heger di vira de nivîskêr behsa zarokên ku ew banê ji text û qirşik bi ser wan de tê xwarê bikiraya û hema piçekî bûya jî hebûna wan zarokan ya dilêş li wira nîşanî me bikiraya, me ê ew qasî xem nexwaraya, ku ji xwe vegotina romane jî vê yekê pêwîst dike. Lê di vê mînakê de jî ji nûçeyeke rojnamegeriyê pê ve tişt tuneye. Silêmanê ku lehengê romanê yê sereke ye bi xwe jî di nava wî agirî de ye, lê belê digel ku ew qas bîranînên wî hene jî û digel ku yek ji girîngtirîn bîranînên wî divê ew bûya, Silêman qet behsa wê rojê nake. Tenê di rûpelê 15an de dêya wî dibêje « Xweska tu ji dêleva birayê xwe yê mezin bişewitiya. » (r.15) Ger mirov bala xwe bide vê hevokê, mirov dê tavilê pirseke dijwar ji xwe bike: “Dêya wî ji bo çi weha dibêje?” Û pirsa ji vê pirsê girîngtir jî ev e: “Ev agahî di romanê de bi kêrî çi tê ?” Cihê vê bûyera birayê wî û tercîha dêya wî ya ku ji hêrsa wê têt, di romanê de tuneye. Bersiva van pirsên ku me kirin, rehet e. Helîm Yûsiv dixwaze di romana xwe de behsa hin bûyerên weha bike ku ji rastiya miletê kurd tên. Bûyera Sînemaya Amûdê jî di dîroka bajarê Amûdê de cihekî giring digire. Ev taybetî bi serê xwe komplekseke mezin e ku bi hemû romannivîsên kurd re heye. Romannivîsên me tim dixwazin ji bûyerên rastiyê romanan ava bikin, lê ji ber ku ew bûyer di tevna romanên wan de baş nehatine bicîhkirin, an jî ger em bi awayekî din bibêjin, ji ber ku romannivîsên me hê pêvajoya afirandina romanan baş fahm nekiriye, ev bûyer pirsgirêkên estetîkî jî bi xwe re tînin. Axaftina nivîskêr ya ji derveyî romanê (r.114) vê yekê ji xwe eşkere dike. Di her nivîsa xwe ya li ser romanan de em vê peyveke Fethî Naciyê ku wek mezintirîn rexnegirê romana tirk tê qebûlkirin dubare dikin. Hemû romannivîs û hemû rexnegir divê bi vê yekê bizanin. “Erê roman hebekî jî vegotina jiyana rastîn e û di jiyana rastîn de hezar bûyerên belasebeb û detayên bêqiymet hene. Roman nikare barê hûrgiliyên belasebeb rake.” Lê weke ku hemû teorîsyenên romanê li ser li hevdu kiriye, di romanê de hertişt sebeba xwe heye ku ev yek jî romannivîsan mecbûrî tevneke têkûz dike. Yanî, her detaya ku di nava vegotina bûyeran û şayesandina lehengan de tên bikaranîn divê di nava romanê de xwedî fonksiyon bin. Ger em bibêjin ku lehengê me textor e, divê textoriya wî bi kêrî tiştekî were. Ger em bibêjin ku lehengê me dikuliya, divê ev jî di romanê de tiştinan bi xwe re bîne an jî biguherîne. Heke leheng bikule jî nekule jî wek hev be, hingê divê em behsa vê yekê nekin. Niha gava ku em bala xwe didin nivîsên xwe yên li ser romanên kurdî, em dibînin ku me ev peyv ji bo hemû romanên kurdî bi kar aniye. Ev jî diyar dike ku qelsî û seqetiyên hemû romanên kurdî yek in. Nivîskar di rûpelê 16an de dîsa vedigere ser Silêmanê ku dixwaze bajêr bişewitîne, û dibêje: “Silêman, yê ku li ser tê gotin helbestvan e…” (r.16) Silêman ji bo çi helbastvan e û ne tiştekî din e, nayê fahmkirin. Ji bo çi ne cotkar e, ne mamoste ye, an jî ne berber e? Ji bo çi ilhes helbestvan? Di romanan de mirov nikare li gora kêfa xwe tiştan bi lehengên xwe bide kirin an jî mîsyonan bide wan. Weke ku me got “di romanan de hertişt sebeba xwe heye.” Ka em bala xwe bidinê, gelo helbestvaniya Silêmên tu guherînê di romanê de dike an na? Bersiva vê pirsê feraseta romannivîskariya Helîm Yûsivî ya di Sobartoyê de jî derdixe holê. Dibe ku di rastiyê de yekî mîna Silêmên hebe û bi rastî jî helbestvan be, roman jî li gora bûyerên xwe vê yekê weke ku rast be dide hîskirin, lê em ne mecbûr in ku bi vê yekê bizanin. Roman bi bûyerên xwe ji xwe rastiyekê pêşberî me dike. Jêderka van bûyeran û rastiya wan me aleqadar nakin. Ji ber ku Helîm Yûsiv fêrî nivîsandina çîrokan bûye, pênûsa wî jî ber bi çîroknivîsiyê ve diçe. Loma gelek bûyer di vê romanê de bê destûr an jî beyî ku tu haziriya wan bête kirin dest pê dikin. Mînaka vê yekê jî dîaloga yekem ku em di romanê de lê rast tên dide me. Di r.17 de behsa êşa piştê dibe û tê gotin ku Pîra Felek, ku ew jî yek ji lehengan e, teşhîsa vê êşê datîne û dibêje ku sedema êşa piştê, hezkirin e. Weke ku tê fahmkirin, mijara vî beşê ku behsa wî dibe, êşa piştê ye. Lê ji ber ku navê Pîra Felek tê de derbas dibe, nivîskar dikeve nav vegotina xisûsiyetên vê jina ku bi hin hêlên xwe ve kopîkirina ji Doriyan Grayê Oscar Wilde tîne bîra mirov, û bi vî awayî êşa piştê ji bîr dike. Pîra Felek pîrejineke weha ye ku tim ciwan dimîne, lê gopalê wê ji dêleva wê kal dibe(r.79). Di romana Oscar Wilde de jî heman têkîli di navbera Dorian Grayê lehengê romanê û wêneyê wî yê ku ji dêleva wî kal dibe de heye. Pîra Felek teva surrealîstbûna xwe bi hemû xisûsiyetên xwe ve wek çemekî ji nişka ve dibeje “xuş” û dikeve romanê. Di vî beşî de nivîskar bûyera xwe ya sereke ji bîr dike û heta behsa mêvaneke wê û cîranê wê yê ku çûye diziya jî wê dike. Hê du rûpel bi şûn de nivîskar bi hevokeke gelekî şikestî ku tişt jê nayê fahmkirin bûyera xwe girê dide: “Ji ber vê dema ji Silêman re got ku hezkirin sedema êşa pişta wî ye dizanîbû ku rastî jî ev e.” (r.19) Ji ber ku di vê hevokê de diviya du caran bîhnok bihataya bikaranîn û cînavkeke din jî piştî bîhnoka duyem hebûya, hevok bi awayekî weha xuya dike ku mirov nizane bê kî kirde ye û behsa çi dibe. Rastiya vê hevokê, divê weha bûya: “Ji ber wê, dema ku wê ji Silêmên re got ku hezkirin sedema êşa pişta wî bû, wî zanîbû ku rastî jî ev bû.” Bûyera bi mêvana Pîra Felek re jî ku dîalogek jî tê de heye, ji nişka ve xuya dibe û wenda dibe ku mirov dibêje qey nivîskar bûyerekê nîvco dihêle û ji ber ku fahm dike ku ev bûyer ji wî re ne lazim e, di cih de derbasî yeka din dibe û mêvanê ji bîr dike. Lê belê mêvana wê bi awayekî weha hatiye dayin ku mirov dibêje qey dê hê behsa wê bibe. Destpêka vê bûyerê jî bê destûr e. Gava ku behsa xisûsiyetên giştî yên Pîra Felek dike, nivîskar atmosfereke weha aktîv dişayesîne û Pîra felek bi mêvana xwe re dide peyivandin. Lê gava ku di cih de dev ji vê bûyerê berdide û derbasî bûyereke din dibe, dişibe zarokekî ku bala wî di heman demê de bikeve ser gelek tiştan. Bi vî awayê xwe yê vegotina neorganîzekirî, nivîskêr, beyî xwe nêzîkî li teknîka romana Faulknerî ya bi navê Deng û Hêrs (The Sound and The Fury- bi frensî Le Bruit et La Fureur- bi tirkî Ses ve Öfke) kiriye. Di vê romana xwe de, Faulkner, bûyera romanê di beşê yekem de bi rêya mêjî û vegotina Benjyê bêhiş û kawik dide. Herçî Benjy e, ji ber gêjikbûn û kawikbûna xwe, tu carî li ser bûyerekê konsantre nabe û xwe ji detayekê diavêje detayeke din û bi vî awayî serê xwendevanê xwe jî gêj dike. Heman hîs bi xwendina Sobartoyê jî bi mirov re çê dibe. Bi tenê ferqek heye di navbera wan de ku ew jî ev e: Faulkner bi zanebûnî gêjikek an jî kawikek bi kar aniye, û yê ku bûyerê vedibêje jî ew gêjikê Benjy bi xwe ye, an jî desorganîzasyon di vê romanê de hewcedariyek e; lê di Sobartoya Helîm Yûsivî de beyî ku gêjikiyeke lehengan hebe bi nezanî heman awayê vegotinê hatiye bikaranîn. Piştî vê derbasbûyina ecêb ya di nava bûyeran de, nivîskar ji nişka ve dibêje: “Li ber derî, li ser kursî rûniştibû. Bi xweha xwe ya mezin re dipeyivî.“(r.20) Lê weke bûyera mêvana Pîra Felek û êşa piştê, ev bûyer jî di cih de tê jibîrkirin û ji ber ku nivîskar nizane bê dê çawa xwe ji vê qutbûyinê xelas bike û dest bi bîraniyên lehengê xwe yên zarokatiyê bike, em ê nizanibin bê bi xweha xwe re ji bo çi û li ser çi dipeyive. Ji ber ku em ê nema wê xwehê bibînin. Ev jî dibe mînakeke din ji bo bêorganîzebûyina bûyerên vê romanê. (Di vê hevokê de peyva kursî diviya bihataya tewandin.) Ev awayê vegotina romannivîsî, herweha di vegotina bîraniyên zarokatiyê de jî dewam dike. Di vî beşê ku di romanê de cihekî mezin digire de gelek bûyer weke yên pêşiyê, bê destûr dest pê dikin û beyî ku bi dawî bibin an jî em bizanin bê çi guherînê û çi bandorê di romanê de dikin tên jibîrkirin. Lê divê mirov bibêje ku bûyera sereke ya romanê û ev hûrgiliyên li ser têkiliyên cinsî yên ji derveyî exlaqê civatê (ji ber vê xisûsiyeta xwe behsa van bûyeran dibe) (exlaqê civatê rast e an ne rast e, ew pirseke din e.) di nav xwe de tu têkîliyê danînin. Em ê di vira de zêde li ser wan têkîliyên ku nayên fahmkirin nesekinin. Hemû lehengên zarokatiyê bi dû re dibin sî û wenda dibin. Wek bûyera ku Silêman ji bo ku çaydanan bifirîne dest bi limêjê bike û bi dû re dev ji vêya berde. Lê bûyera romanê ya sereke kîjan e? Bûyera romanê ya sereke, hezkirina Silêmên ya ji bo Belqîsê ye. Silêman hê di zarokatiya xwe de dil dide Belqîsê û digel ku Belqîs bi yekî din re dizewice jî wê ji bîr nake. Heta ku fêr dibe ku Pîra Felek wê di koxa xwe de dixebitîne gelek têkîliyên din jî li dora Silêmên digerin. Lê hezkirina Belqîsê li cem Silêmên bûye obsesyoneke xeternak û ji ber vê yekê, Silêman nikare debarî karê ku Belqîs di koxa Pîra Felek de dike bike. Ji lewra agir bi serê wî dikeve û ji dêleva ku bajêr bişewitîne, ew xwe bi xwe dişewite. Ji bo ku bide fahmkirin ku ev yek ne xema Belqîsê ye, Belqîsê cixareya xwe ji agirê canê wî vêdixe. Lê li dora çîroka vê trajediya Silêmên em çi dibînin ? 1- Bûyerên ku ji hev belawela ku bi tevneke xerabe û seqet bi hevdu ve hatine girêdan. Ev yek jî ji çîroknivîskariya Helîm Yûsivî tê. 2- Zimanekî şikestî ku mirov dixe wê baweriyê ku ev roman bi zimanekî din hatibe nivîsandin û bi dû re wergeriyabe kurdî. Ji bo berhemekê kêmaniyeke mezin e ku vê hissê bide xwendavanê xwe. Bila nebe weke îddiayekê lê di xwendina romanê de mirov dikeve wê baweriyê ku ev roman bi kurdî nehatibe nivîsandin. (Agahiyeke piçûk: Erebiya vê romanê jî, wek kurdiya wê, di sala 1999an de çap bûye. Ji ber wê, em nizanin bê kîjan berî ya din çap bûye.) 3- Bêtêriya şexsiyetekî ya jinan û ji ber vê yekê jî êrîşkirin û tawanbarkirina wan. Ji ber ku balkêş e ku di vê romanê de qet nehatiye gotin ku Silêman yekî gelekî qeşeng e an jî bedew e, an jî kîjan xisûsiyetên wî yên din hene, lê jin giş xwe diavêjin ser wî. Jê balkêştir, jinên wî giş mîna hevdu tev digerin û ji wî bi dûr dikevin. Jinên wî giş ji nav livînan hez dikin û dixwazin bi serbestî têkiliyên cinsî bijîn. Lê fikirên wî yên li ser jinan ecêb in. Digel ku ew qas nêzikiyê li jinan dike û giş jî bi wî re dibin heval, ê wî, ew ji beşên erotîk û vegotina nav livînan pê ve behsa tiştekî din nake. Ji ber ku qet behsa parvekirina Silêmên ya bi jinan re nabe, mirov dikeve wê baweriyê ku di vê romanê de jin ji nav livînan pê ve ji tiştekî re nabin. Her çi qas peyva ku ji devê Sîlvaya (r.149) ku bekareta xwe daye û dixwaze çarşefa xwe diyarî bide bavê xwe, û Firyala ku Rojhilatê dişibîne axurekî (r.92) di warê têgihiştina azadiya têkîliyên cinsî de wek rexneyekê bê qebûlkirin jî, ji ber ku Belqîs, Selma, Hemîda, û Sîlva û Firyal jî di nav de giş weke jinên ku ji nav livînan têr nebûne hatine dayin, ev yek, bi tenê xizmetê fikira nivîskêr ya li ser jinan dike ku wek ku ew jî dibêje nêzîkiyê li ya Nietzche datîne. Têkîliya Mistoyê Qop ya bi hevala wî re jî dîsa her weha xizmeta vê fikira ku di romanê de baş nehatiye tehlîlkirin dike. Li gora nivîskêr civata me paşdemayî ye, lê ew vê paşdemayinê bi tenê di meseleya jinê de dibîne, lê dîsa li gora wî, mirov nikare baweriya xwe bi jinan bîne. Ev yek wek nakokiyeke romana Sobartoyê ya din derdikeve pêşberî me. Hevoka ku vê fikirê herî xweş temsîl dike jî di nava dîaloga nivîskêr ya bi lehengê wî re derdikeve. Gava ku Belqîs dizewice, nivîskar rasterast bi lehengê xwe re dipeyive. “...ev tişt tev de îşev bibin Silêman, ma çima tu ji rastiyê zivêr dibî, gava xwe tazî dike? Wê herdu derbas bin oda razanê ya bêhnkirî, wê xwe dirêj bikin, wê li çavên wî binêre, piştî ku jê re gotiye (ez te wek mêrekî dipejirînim) û bi dilekî rehet xwe bide Savar. Bi wan tiliyên ku porê te pê şeh dikirin, biryara zewaca xwe îmze kir“. (r.113) Ji ber ku nivîskar di rûpela 114 û 203an de jî bi xwe têkîli nava bûyerên romanê dibe, mirov baş fahm dike ku yê ku di vira de bi lehêng re dipeyive nivîskar bi xwe ye. Peyva “ew ê xwe bide Savar“ ku qet ne vegotineke edebî ye û “Bi wan tiliyên ku porê te pê şeh dikirin, biryara zewaca xwe îmze kir“ jî dijminahiya wî ya li hember jinan xweş deşîfre dike. Lê ev dijminahî ji ber têkçûyina wî têt û ji ber vê têkçûyina xwe ya şexsî jî dixwaze welatê xwe bişewitîne ku di romanê de nivîskêr xwe ji vêya re jî kerr dike û di vê dijminatiyê de jî û di daxwaza şewitandina Sobartoyê de jî lehengê xwe mafdar derdixe. Di navbera van hemû bûyeran de lehengê romanê yê sereke, Silêman, ji ber ku xwe bi awayê vegotinê gelekî nêzîkî qerektera vegotina nivîskêr dike, mirov nêzîktêdayina wî ya li hember bûyeran dîrekt dibîne. Awayê nivîskêr yê vegotinê û awayê lehengî yê vegotinê gelekî dişibin hevdu. Ji xwe êşa ku leheng dikişîne û şêwaza ku di dîaloga nivîskêr ya rasterast bi xwendevên re hatiye kirin de (r. 113-114-203) derdikeve pêş jî vê yekê tesdîq dikin. Teorîsyenên romanê giş dibêjin ku di romanên yekleheng de ku vebêjeriya wan ji aliyê lehengên wan ve tê kirin, zehmet e ku mirov nivîskêr û lehengên wan ji hev derxîne. Di vê romanê de jî weha ye. Lê belê, di jiyana mirovî de hin demên giring hene ku karê romannivîsan hebekî giran dikin. Ew jî di nava wan bûyerên giring de eşkerekirina hîsên lehengan e. Ka em bala xwe bidin dîalogeke di navbera Silêmên û Belqîsê de. Di vî beşî de (r.50) Silêman dê ji Belqîsê re hezkirina xwe eşkere bike. Nivîskar gava ku ew bi hevdu re dimeşin, vê bûyerê weha rave dike: “Min jê xwest meşa xwe giran bike da ez karibim pê re bipeyivim. -Tu çi dixwazî bibêjî bêje gidî, ma tu ditirsî? Dixwest sorbûna ruyê xwe veşêre, lê nikarîbû. -Berî hertiştî ez dixwazim bersiva te gotinek tenê be erê yan na ! Xemnake lê ka çi heye ? -Ez ji te hez dikim. Cara yekemîn, rû bi rû em rawestiyan û me li hev niherî. Ezmano bilind bibe ! Erdê biqelişe ! Xelkno ref bi ref mîna pinpinîkan bifirin ! Dinya bê hezkirin soleke kevnik e, mêr bê jineke spehî qantir e û niha temenê min berî te toz û toz e û piştî te ez ê tune bim. Lê ev Belqîsa piçûk çi keçeke seyr e, ne veciniqî, ne xema wê bû…» (r.50) Mirov fahm nake bê ji bo çi şayes (taswîr-description) di vê romanê de ew qasî kêm hatine bikaranîn. Gava ku leheng li derve dimeşin em nizanin bê derdora wan bi çi rengî ye. Lê ji bilî pirsgirêka şayesan, kesên ku serê xwe hema çenekî be jî bi psîkolojiyê re êşandibin dê li bende vegotineke derûniya lehêng ya esasî bin. Du kes li hember hevdu sekinî ne û yek ji wan li hêviya bersiveke giring e ; ew bersiv ji bo wî di ser hertiştî re ye û ew kes lehengê romanê yê sereke ye. Di vê derê de tahlîleke psîkolojîk divê, libendamayin, tirs, lerizîn û poşmaniya gotinan divê. Roman beyî van xisusiyetan nayên nivîsandin. Mirov nikare bûyerekê hema rasterast bide û derbas bibe. Mixabin di vê romanê de hemû hîsên Silêmên bi awayekî weha qels hatine vegotin ku mirov di romanan de ji vî awayî re dibêje « edebiyata erjeng » an jî « peyvên qlîşe ». Tu dev ji tirs û heyecanên wî yên wê demê ku diviya hebûna berde, mirov dibêje qey daweta wî ye. Lê di her eşkerekirina evînî de tirseke redbûyinê jî heye, ku divê mirov vêya tucarî ji bîr neke. == Seqetiyên tevna vê romanê == 1- Di rûpel 33an de ji nişka ve, vebêjer bê destûr û bê amade, dev ji behskirina Dîno berdide û behsa Melê dike û ji wira xwe diavêje şex Musayê ku çaydanan difirîne û dike ku zilam hêkan bikin. Piştî ku Silêman dest bi limêjê dike û vê yekê ji bîr dike, nema behsa Melê û ne jî şex Mûsayî dibe. Ev bûyer ji bo qerfê hatine bikaranîn û têkîliya wan bi mijara romanê re tune ye. Ji ber ku Mele henekên xwe bi qata karker û proleteryayê dike bi vebêjêr balkêş tê û ji ber wê behsa wî dibe. 2- Mamosteya Silêmên jinek e û nivîskar navê wê Xanim datîne. Lê di r.41 de mamosteyê ku pirsa “serokê me kî ye“ ji Hemzo dike, mêr e. Ji ber ku Silêman dibêje ku wan bi hev re dixwend û du rêzik berî wê jî, di destpêka vê bîranînê de dibêje “rojekê em di dersxanê de bûn“ û ji ber ku em dizanin heta dawiyê jî Silêmên ji Xanimê pê ve tu mamosteyên din nas nekirine, em dikarin bibêjin nivîskêr di vira de xwe ji bîr kiriye. 3- Di serî de mamoste Xanim weke jineke biyanî tê naskirin (r.31) û temsîla zimanê dewletê dike û zarokên polîsan diparêze. Lê bi dû re ji nişka ve (r.44) ev Xanim dibe sobariyeke ji bavekî şoreşger û heta bi zewaca Belqîsê jî an jî hilweşîna sowyetê weha dimîne. 4- Carekê zewaca birayê wî tê bîra Silêmên ku em wî birayî qet nas nakin û ya esil mirov fahm nake bê çi têkiliya wê bi romanê re heye. Bi tenê wek mînakekê hatiye dayin lê zêde ye. 5- Sohbetek di navbera Xanim û Mêrê wê de derbas dibe (r.76.) ku em nizanin bê çawa hayê Silêmên jê çê dibe. Romanên ku ji devê kesê yekem têne vegotin nikarin vî barî hilgirin. Her çi qas di hin deveran de nivîskar dora vegotinê beyî ku em sebeba wê fahm bikin ji Silêmên distîne jî, nivîskar xwe ji Silêmên ve naqetîne. Ji xwe, di romanên weha de mirov dibêje qey leheng û nivîskar yek in. Wek agahî, mirov dikare bibêje: Silêman sê caran dipeyive û ev sê car temamê romanê digirin. Di r.13an de dest pê dike. Ji r.17 heta r.38 dewam dike û dorê ji bo du rûpelan heta r.40 dide nivîskêr. Bi dû re ji r.40 heta bi r.163 jî Silêmanê lehengê romanê bûyeran vedibêje. Ev jî diyar dike ku bersiva pirsa kî dê çi bibêje kî ji bo çi dorê digire baş nehatiye dayin. Ev teknîk di romana dinyayê de êdî baş ji hevdu hatiye veçirandin, lê di vê romanê de bersiva pirsên vê teknîkê nehatiye dayin. Ji bo mînaka vê teknîkê mirov dikare li romana James Joyce (Ullyses) û ya Faulkner (Gava ku ez di ber sikratê de bûm) û ya Orhan Pamûkî (Navê Min Sor e) binihere. 6- Lîse û universitê di vê romanê de gelekî tev li hev bûne. Di r.53an de dibêje “salek diduyê din tê herî zanîngehê“, di r.79an de lîseyê qezenc dike. Di r.80an de universitê dest pê dike. Sîstema perwerdehiya welatê ku Sobarto tê de cih digire ya di romanê de, li gora sîstema kîjan welatî hatiye danîn, ne zelal e. Ya di sîstemê de yan jî di hilbijartina peyvan de pirsgirêkek heye. 7- Gava ku universitê dest pê dike, di r. 81 de Biroyê hevalê Silêmên ji bo peydakirina xaniyekî berî wî diçe bajarê ku universitê li heye. Lê nivîskar vê yekê ji bîr dike. Di r.89 de dibêje « xaniyekî kirê bi destê min neket, min bi hinek xwendekarên kevn re xanî girt ». Lê bi dû re em dibînin ku ew û Biro di xaniyekî de ne. Di r.96an de dibêje « Biro xaniyekî piçûk ji min û xwe re kirê kiribû. » 8- Nivîskar bi ferqa çîrok û romanan nizane. Serboriya Şeroyê ku ji nişka ve dikeve romanê û xweha xwe û bavê xwe dikuje ; bûyera Mistoyê qop yê hevalê Silêmên ku serboriya xwe bi hin teşeyên nûjen vedibêje û ku ev çîrok bi serê xwe şaheserek e lê di nava vê romanê de hatiye pelçiqandin, bi serê xwe du çîrokên ji hev jî û ji romanê jî cuda ne. Herweha meseleya Bavê Emşayê û Bêtêriya Hemîdayê jî yek ji van mînakan e. Nivîskêr xwastiye bi van meseleyan atmosfera welatê ku navê wî Sobarto ye bi me bide zanîn, lê vê yekê romana wî ji romanekê bêhtir şibandiye mîhrîcana çîrokên balkêş. Nivîskar hê nizane bê roman çawa tên nivîsandin û hema çawa hatiye ber wî weha nivîsandiye. 9- Di r.128 de behsa birayekî Mistoyê Qop dibe û tê gotin ku ew li Parîsê dijî û mala wî li ber behreke bêdawî ye. Lê belê, li Parîsê tu behr tuneye ! Birêz Helîm Yûsiv ev agahî ji ku aniye nayê fahmkirin. Li Parîsê bi tenê çemekî mezin heye ku navê wî Sen e û ew jî ne bêdawî ye û firehbûna wî bi qasî çemê Firatê jî tuneye. Di heman mînakê de behsa çavşînbûyina jina wî birayî jî dibe ku mirov fahm nake bê ji bo çi ye. Ji bilî vê mînakê tucarî ne behsa wî birayê Misto û ne jî behsa jina wî dibe. Jina wî birayî frensiz e û çavşîn e û em wê di romanê de qet nabînin û ji bilî vê agahiyê jî nema behsa wê dibe. Divê mirov bizane ku di romanan de di hilbijartina tîp û lehengan de mirov nikare li gora kêfa xwe tev bigere. Çavşînbûyin ne xisûsiyeteke jinên frensî ye. Ger ew jin swêdî bûya an jî alman jî bûya serçavan, lê frensî bêtir esmer in. Ji ber ku behsa Ewropayê bûye, mirov divê behsa xisûsiyeteke vê romanê ya din jî bike. Di r. 109 de hevokeke weha ecêb heye ku dibêje : « ma gelo şewitandin çare ye ? » û weha dewam dike. :«Êş ew e ku tu li vir ji dayik bibî. Li ser vê erda jibîrbûyî û di nav xelkin jibîrbûyî de. Erdeke din bûye xewna her xortî. Ewrûpa xewna teva ye. Lê Zekiye Alkan serê hemûyan di nav heriya şermezariyê de çikand.”(r.109) Leheng dipeyive an nivîskar, ev fikir aydî kê ne ne diyar e. Di r.117 de jî behsa kesên ku êgir ew gihandine hev dibe û navê “sînema-Zekiye Alkan-girtîgeh-ronahî” û teva wan jî navê Mezlûm Doxan dide ku heçî kesên ku bi dîroka tevgerên kurdî û ilhes jî bi dîroka PKKê dizanin, baş dizanin ku Mezlûm Doxan xwe neşewitandiye, lê di 21ê adara sala 1982an de piştî vêxistina çend darikên niftikê ya ji bo pîrozkirina Newrozê çûyê xwe daliqandiye. Em di wê baweriyê de ne ku birêz Helîm Yûsiv jî vê yekê ji me çêtir dizane û belkî wî jî xwastibe behsa vêxistina darikên niftikê bike lê belê di romanê de heke mirov rastiya bûyerê nizanibe weha tê fahmkirin. Kêmaniyeke din ku di hemû romanên kurdî de heye jî ev e ku nivîskar xwendevanên xwe jî mîna xwe dihesibînin. Lê em necbûr in ku berî xwendina vê romanê biçin û hin berhemên din jî bixwînin. Wek mînak, ger em vê romanê wergerînin zimanê milletekî ku kurdan nas nake, xelkê wê deverê dê fahm nekin bê ev roman behsa çi dike. 10- Di r.18 de dibêje « Kêfxweşî bû dema em herdu li yek bajarî bûn û di yek kolanê re dimeşiyan. Eynî baranê porê me şil dikir. Eynî ezman di ser me re bû. Aniha min nas kir ku şaşitiyeke mezin di hezkirinê de heye. » Ev ne ya wî ye û bêhtir, helbestên tirkî tînin bîra mirov. 11- Heta dawiya romanê jî şayeseke berbiçav ya dorhêlê û ya lehengan bi xwe jî tune ye. Hê di r. 94an de em fêr dibin ku Silêman bi berçavk e, lê bi dû re ev tê jibîrkirin. 12- « Nêrgiz, Xwedê ev gewde ji min re şandiye, te jî xwe li serê me kiriye Romyo. » (r.99) Romyo kî ye nayê fahmkirin. 13- Di 197 rûpelan de 20 caran behsa jina ku ranên xwe hil dide û petrol ji nav diherike dibe ku êdî ji adetê derxistiye. Tevî berga dawiyê dibe 21 car. 14- Li gora bûyerên ku di romanê de behsa wan dibe ger em kronolojiya romanê derxin : *Agirê Sînemaya amûdê (r.14-15): 13-11-1960 *Mirina Mele Mistefa Berzanî (r.83): 1-3-1979 *Mezlum Dogan (r.117): 21-adar-1982 *Hilweşîna sowyetê (r.102): 1989 *Zekiye Alkan (r.108): 22-adar-1990 *Şerê birakujiyê (r.195) : Heta nîvê salên 90î (sala nivîsandina romanê-1999) Li gora van bûyeran Silêman divê di sala 1960î de 6-7 salî be. Yanî Silêman divê di navbera 45-50sal kiribe. Lê di romanê de em vê yekê nabînin. Silêman heta dawiyê jî weke xortekî tev digere. 15- Weke ku me gotibû, di romanê de hertişt sebeba xwe heye. Hingê sebeba bikaranîna deriyan jî diviya zelal bûya. Lê di vê romanê de bikaranîna deriyan ji bilî vekirina beşan ku dikarîbû bi hejmaran jî bihataya kirin pê ve bi kêrî tiştekî din nayê. Ew jî bi awayekî din, belasebeb an jî bê mahne hatiye bikaranîn. Ji xwe di romanên kurdî de gelek awayên weha hene ku mirov nikare tu mahneyê bide wan. 16- Di r.105 de ji ber ku nivîskar dixwaze behsa hemû xisûsiyetên welatê xwe bike, behsa çend eşiretan dibe û tê gotin ku “berî mehekê yekî Bêrtî hat Belqîs xwast”. Wek fon, an jî ji bo çêkirina atmosfereke civakî bê dayin, mirov dikare di nav re heke pêwîst be û gava ku giring be behs bike. Lê di vira de ew xisûsiyetên civakî ku ji bo çêkirina fonê hatibûn bikaranîn, ji nişka ve ketine nava romanê, çûne lehenga romanê ya sereke xwastiye, lê lehenga sereke qebûl nekiriye. Ji ber ku berê qet behsa vê agahiyê nebûye û bi dû re jî bi temamî tê jibîrkirin, ji bo çi bûyereke weha xistiye nava romana xwe, nayê fahmkirin. ==Çend mînak ji xeletiyên gramer û rastnivîsandinê== Beyî ku em têkevin nava detayên ku dê me ji mijara me bi dûr bixînin, em dikarin li vira çend mînakan ji xeletiyên gramera Sobarto û herweha ya weşanxaneya Avestayê bidin. Ji ber ku ev xeletî di gelek berhemên weşanxaneya Avestayê de hene, divê mirov behsa wê jî bike. (Ger ji me were xwastin, em dikarin mînakên hemû berhemên wan yên kurdî derxin.) 1- « Ew jî bi porê min lîst û bi ser min de giriya » (r.59) Divê weha bûya : Wê jî bi porê min lîst û bi ser mind e giriya. Ev hê baş nehatiye zelalkirin lê gava di dema borî de lêkereke gerguhêz û yeka negerguhêz bêne ba hevdu, cînavk divê tewandî yanî li gora lêkera gerguhêz bête bikaranîn. 2- « Carekê tenê pelekî piçûçik Hêvî jê re şand. » (r.59) Kê çi şandiye ne diyar e. Ji ber ku Hêvî divê bihataya tewandin. Li gora qaîdeya ergatîvê ev yek mecbûrî ye. 3- Yekî « xwediyê milyonan –li gor gotina wan- hat wê xwest. (r.60) neynûk vebûye lê nehatiye girtin. Kê kî xwestiye ne diyar e. Dîsa pirsgirêka tewang û ergatîvê. 4- « Hê carê min wî li zewacê germ dikir. » (r.159 : kî kê germ dike, ne diyar e? Dîsa pirsgirêka tewang û ergatîvê. 5- (r.61) parantêzek hatiye girtin, lê tu parantêz venebûbû. 6- (r.153.) Parantêzek vebûye lê nehatiye girtin. 7- (r.172) parantêzek vebûye nehatiye girtin. 8- Nivîskar bi wextan nizane. Nizane bê di kîjan formên ravekirin û vegotinan de kîjan demên lêkeran tên bikaranîn. Hayê wî qet ji gramera kurdî tuneye. Mirov bawer nake ku navê tewang û ergatîvê bihîstibe. Lê weşangerê wî yê ku xwedêgiravî weke zimannasekî tev digere, çawa ev xeletî nedîtine, mirov şaş dibe. 9- Hayê nivîskêr ji hevok û paragrafan tuneye. Nizane bê mirov di ku de hevokê xelas dike û bê di ku de paragrafeke din an jî beşekî din dide destpêkirin. Mînak: :“Wê çaxê telefon li cem me, sê nimro bûn, ango di riya postê re jimara tu dixwazî wê didin te, ev yek jî bi evîndaran gelekî giran bû. Azmûn nêzîk bû. Belqîs ez li xwendinê germ dikirim. » r.55 Mînak: :“Piştî hildan û daketinê ez hinekî bi paş de vegeriyam û bêhna petrolê êş dixiste serê min”. R. 149 Mînak: :“Gava min jê xwest yekî ji me hilbijêre, awirek tûj ji min veda û bi hêrs rabû ser xwe. Selma ez û Nergizê li hev vegerandin, bi nermayî Nergizê gazinên xwe dikirin: - Xuya ye tu zû tiştan ji bîr dikî Silo, ew kî bû, heta mirinê ji te hez dike? Nergiz winda bû, diya wê digiriya, Selma digiriya, birayên wê mabûn bêçare: - Tenê eger me cihê wê nas kiriba”. (r. 99-100) 10- Peyva Xwedê carinan mezin carinan piçûk hatiye nivîsandin. (Mînak r. 39 piçûk - 40 mezin hatiye nivîsandin.) 11- Hin hevokên nîvcohiştî hene. Mînak: :« Dûpişkek, destpêka şevê, di bin balîfê de bi tiliya diya min vedide û di sola bavê min de dûpişk. » (r.45) :« Ligel bandora reşayiya çavên mêrkuj ku kabokên min dilerizandin. » (r. 49) :« Semiya ku min dixwest vê deftera ku xwîna min li ser rûpelê dawî zuwa bûbû, bigihînim destê wê. » (r.110) 12- Hin hevokên ku tişt ji wan nayên fahmkirin jî hene. Kenê wê heta bin guhê wê dirêj bûbû. Ez pir kêfxweş im ji nû ve çêdibim. R. 167 Lê bavê min jî kêleka diya min girt. R. 175 ==Serkevtinên vê romanê== 1- Çîroka Mistoyê qop û teknîka ku di vegotina çîroka wî de hatiye bikaranîn, her çi qas di edebiyata cîhanê de ne nuh be jî, di ya kurdî de nuh e. Ev jî diyar dike ku nivîskar ji teknîk û awayên vegotinê baş fahm dike û ji bo berhemekê cihê serbilindiyê ye ku serê xwe bi wan re êşandiye. 2- Fantaziya Silêmên ya di şeva daweta Belqisê de gelekî xurt e ku dibêje «di daweta te de divê xwîn bê vexwarin. » Avakirina vê fantaziyê, herika wê û êşa Silêmên gelekî li hevdu dike û kêfa xwendevên tîne ku ev yek jî hejayî pesindayinê ye. 3- Nivîskar bi xwe mîna ku ew jî ji ber êşên lehengê xwe diêşe dixuye. Mînak: monolog an jî prologa di navbera nivîskêr û lehengê wî de (r.113) vê yekê diyar dike, û ji ber wê jî zimanê ku di romanê de hatiye bikaranîn wek zimanê êşê xwe rê dide. 4- Di hin deverên romanê de qerf bi awayekî hostehî hatiye bikaranîn ku bi rêya mînakan rexne li hin têgehên ku bi xwe dûrî civatê ne lê di nava civatê de hene û hêlên marjînal temsîl dikin hatiye girtin. == Çavkanî == Nivîsa [[Îbrahîm Seydo Aydogan]] di www.nirxandin.com de [[Category:Pirtûk]] 2504 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 66117 2007-01-23T09:17:14Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Turkowska]] {{ne rind kurdî}} [[Wêne:LocationTurkey.png|thumb|Nexşê Tirkîyê]] [[Wêne:Anatolia composite NASA.png|thumb|[[Anatoliya]]]] [[Image:Türkei Karte.PNG|thumb|Komara Tirkiyê]] [[Image:Flag of Turkey.svg|thumb|Ala Komara Tirkiye]] '''Tirkiye''' li ser mîrata [[Împaratoriya Osmanî]] hate avakirin. [[Mustafa Kemal Ataturk]] ê ku leşkerekî Osmanî bû, piştî ku ji alî padîşahê Osmanî ve hate peywirkirin derkete gera Anatoliya û êlên kurdan anî ser hev, bi wan re peyman li dar xist. [[Komara Tirkiye]] di [[1923]]'an de hatiye avakirin û serokwezîrê wê yê yekem jî Mustafa Kemal Ataturk e. Tirkiyeyê 70 salan qedexe kir û di makezagona xwe de destûr neda tu zimanên li ser Anatoliya û [[Mezopotamya|Mezopotamyayê]]. <gallery> Image:Ankaracenter.jpg|Ankara, the capital city of [[Turkey]] Image:Kiz_kulesi_at_night-2004.jpg|Maiden's Tower, Bosphorous Image:413252 4345.jpg|Railway in Beyoğlu, Istanbul Image:Izmir coast.jpg|[[Izmir]]'s coast Image:Turkish folk.jpg|Turkish Folklore Image:Selimiye Camii.jpg|Selimiye Camii, Edirne Image:Whirling Dervishes, Konya, Turkey, RMO.jpg|Whirling Sufi Dervishes Image:Alanya Turkey.JPG|Alanya Image:Pamukkale00.JPG|Pamukkale Image:Peri_Bacaları-Ürgüp.jpg|Peri Bacaları (''Cappadocia'') Image:Manavgat waterfall by tomgensler.JPG|Manavgat Waterfall </gallery> ==Links== * [http://www.turkeygate.com Turkey Directory in English] {{Bajarên Tirkiyê}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[Kategorî:Dewlet]] [[kategorî:Welat]] [[an:Turquía]] [[ar:تركيا]] [[arc:ܬܘܪܟܝܐ]] [[ast:Turquía]] [[az:Türkiyə Respublikası]] [[be:Турцыя]] [[bg:Турция]] [[br:Turkia]] [[bs:Turska]] [[ca:Turquia]] [[cs:Turecko]] [[cv:Турци]] [[cy:Twrci]] [[da:Tyrkiet]] [[de:Türkei]] [[diq:Tırkiya]] [[el:Τουρκία]] [[en:Turkey]] [[eo:Turkio]] [[es:Turquía]] [[et:Türgi]] [[eu:Turkia]] [[fa:ترکیه]] [[fi:Turkki]] [[fr:Turquie]] [[fy:Turkije]] [[ga:An Tuirc]] [[gd:An Tuirc]] [[gl:Turquía - Türkiye]] [[he:תורכיה]] [[hi:तुर्की]] [[hr:Turska]] [[hsb:Turkowska]] [[hu:Törökország]] [[hy:Թուրքիա]] [[ia:Turchia]] [[id:Turki]] [[io:Turkia]] [[is:Tyrkland]] [[it:Turchia]] [[ja:トルコ]] [[ka:თურქეთი]] [[kk:Түркия]] [[ko:터키]] [[ks:तुर्किये]] [[kw:Turki]] [[la:Turcia]] [[lb:Tierkei]] [[li:Turkije]] [[lt:Turkija]] [[lv:Turcija]] [[mk:Турција]] [[ms:Turki]] [[nap:Turchia]] [[nds:Törkie]] [[nds-nl:Turkije]] [[nl:Turkije]] [[nn:Tyrkia]] [[no:Tyrkia]] [[nrm:Turtchie]] [[oc:Turquia]] [[os:Турк]] [[pam:Turkey]] [[pdc:Turkie]] [[pl:Turcja]] [[pt:Turquia]] [[qu:Turkya]] [[rmy:Turkiya]] [[ro:Turcia]] [[ru:Турция]] [[sa:तुर्किये]] [[scn:Turchìa]] [[sco:Turkey]] [[se:Durka]] [[sh:Turska]] [[simple:Turkey]] [[sk:Turecko]] [[sl:Turčija]] [[so:Turkki]] [[sq:Turqia]] [[sr:Турска]] [[sv:Turkiet]] [[sw:Uturuki]] [[ta:துருக்கி]] [[th:ประเทศตุรกี]] [[tk:Türkiýe Jumhuriyäti]] [[tl:Turkiya]] [[tr:Türkiye]] [[tt:Törkiä]] [[ug:تۇركىيە]] [[uk:Туреччина]] [[ur:ترکی]] [[uz:Turkiya]] [[vi:Thổ Nhĩ Kỳ]] [[vo:Türkän]] [[yi:טערקיי]] [[zh:土耳其]] [[zh-min-nan:Türkiye]] 2505 14497 2004-09-26T21:26:59Z Erdal Ronahi 2 Sobarto Ya Helîm Yûsiv çû cihê Sobarto #redirect [[Sobarto]] 2506 63889 2007-01-09T23:22:20Z Erdal Ronahi 2 Hat şandin: Rûpela Guftûgoyê '''PEN''' saziyeke navnetewî ya nivîskar û rewşenbîran e. Ew ji komeleyên nivîskarên neteweyên din pêk tê. Nivîskarên her neteweyekê bi îmzeya 21 nivîskarî daxwaznameya endamiyê dişîne ji PEN a Navnetewî re û heke were pejirandin, ew gelê xwe di nav wan de temsîl dikin. Bi vî rengî Pena Tirk, Pena Alman, Pena Amerîka, Pena Norweç, Pena Wîetnamê û hwd hene. Bi vî rengî Pena Kurd jî li Almanyayê hatiye vekirin. PEN bi yekîtiya hemû PEN ên dinyayê dibe wekî sendîkayeke navnetewî, bandoreke wê ya navnetewî ava dibe. Armanca wê azadiya ramanê ye. Ew azadiya ramanê ya endamên xwe û hemû nivîskarên dinyayê diparêze, lê ji ramanên siyasî dûr radiweste. ==Wateya "PEN" == '''P''' (Poem-Helbest) '''E''' (Essay-Gotar) '''N''' (Novel-Çîrok, roman) "''pen''" jî îngilîzî ji bo '''penûs''' e. ==Avakirina Pena Kurd a Amedê== '''PEN a Kurd a Amedê''' di sala 2004'an de, li [[Amed|Amedê]] hate avakirin. Di avakirina vê komeleyê de prosedûr nehatiye bikaranîn û bêyî ku serî li PEN a Navnetewî were dayin, hatiye vekirin. Ev yek li gor zagonên PEN a Navnetewî ne rast in û heta ku endamiya komeke nivîskaran ji aliyê PEN a Navnetewî ve neyê pejirandin, kes nikare bi navê wê komeleyekê veke. Nivîskarên kurd piştî vekirina vê komeleyê bi îmzeya 32 kesî serî li PEN a Navnetewî dane û daxwaza vekirina Pena Kurd li Amedê kirine. Daxwaznameyên wan dê di kongreya 2006'an de were nirxandin. ==Dîroka Avakirina Pena Kurd a Amedê== Pêdivya komeleyeke Rewşenbîrî di heyva Tîrmehê ya sala 2000'î de di "Civîna li Îzmîrê" de ji hêla Arjen Arî ve hate zimên. Di wê civînê de, (wê demê ev civîn wekî "Konferansa Îzmîrê" di çapemeniyê de cih girt) pêşniyaz bi yekdengî hate pejiradin û di heman rojê de Lijneya Amadekariya Damezrîner ([[Berken Bereh]], [[Arjen Arî]], [[Salihê Kevirbirî]], [[Îrfan Amîda]] û nivîskarekî din ku niha navê wî nayê zanîn) hate hilbijartin. Nivîskarên kurd ên bakur di van salan de li malên nivîskaran civîn li dar xistin û li ser pêwistiya avakirina Pena Kurd li Kurdistanê rawestiyan. Di civîna 3'ê tîrmeha 2004'an de li gor ku Roşan Lezgîn, Rênas Jiyan û Serkeft Botan dane xuyakirin, wan berî vê civînê bi 3 salan li malan civîn li dar xistine û nîqaşa avakirina Pena Kurd li Kurdistanê kirine. Avakirina Pena Kurd li Amedê, bi daxwaza Pena Kurd a Almanya (Dûvre navê xwe kir [[Navenda PEN a Kurd]]) ku li Bakura Kurdistanê buroyek bête vekirin hate destpêkirin. Bi vê armancê civîna yekem li Demir Hotel a Amedê, di [[sermawez]]a [[2003]]'an bi rêveberiya Yûnis Behram pêk hatiye. Civîn di demeke wisa de pêk hatiye ku nivîskarên kurd ji çar aliyên dinyayê hatine Konferansa Rojhilata Navîn û Pirçandiyê û gelek ji wan li Demir Hotel dimînin. Di vê civînê de nîqaş bi piranî li ser '''gelo dê Tirkiye destûrê bide navê Pena Kurd''' an na pêş de diçe û hemû beşdarvan li ser vekirina buroyeke Pena Kurd ku li Amedê were vekirin biryarê distînin. Piştî vê civînê Navenda Pena Kurd bi peyamekê diyar kir ku wan [[Edîb Polat]], [[Serkeft Botan]] û [[Arjen Arî]] bi armanca amadekariya avakirina buroya Kurd Penê li Amedê peywirdar kirine. Bi heman armancê civîna duyemîn di 7'ê [[reşemî|reşemiya]] [[2004]]'an de li Sendîkaya Tes-Îş a Amedê bi rêveberiya [[Hêvî Berwarî]] ku li ser navê Navenda Pena Kurd çûbû Amedê pêk hat. Di vê civînê de hin nivîskar dîtinên wekî '''Ne pêwist e em navê PEN bi kar bînin, em dikarin Komeleya Nivîskarên Kurd vekin''' tînin zimên. Di civînê de her kesî bi zimanekî eşkere anî zimên ku armanc ew e ku rojekê derfet çêbibin û navenda Pena Kurd li Amedê bi cih bibe. Biryar û hilbijartina dawî di vê civînê de bi cih hat. Di vê civînê de rêveberiyek ji 7 kesan pêk tê hate hilbijartin: [[Edîb Polat]], [[Sedat Yurtdaş]], [[Suzan Samanci]], [[Serkeft Botan]], [[Yildiz Çakar]], [[Samî Tan]] û [[Arjen Arî]]. Piştî serîlêdana fermî ya vê birêveberiyê li Bakurê Kurdistanê bi rengekî fermî Pena Kurd bi navê '''Kürt Pen Yazarlar Derneği''' ('''Kurd-Pen Komeleya Nivîskarên Kurd'') hate avakirin. Pena Kurd a Amedê di 21'ê gelawêja 2004'an de kongreya yekemîn pêk anî. Di vê kongreyê de birêveberiyek ji 7 kesan pêk tê hate hilbijartin: [[Sedat Yurtdaş]], [[Serkeft Botan]], [[Yildiz Çakar]], [[Orhan Miroglu]], [[Abdullah Kaya]], [[Receb Dildar]] û [[Edîb Polat]]. Li gor rêbazên Komeleyê rêveberiyê di nava xwe de Sedat Yurtdaş wekî serok hilbijart. Ji destpêka avakirina Pena Kurd a Amedê û heta kongreya yekemîn gengeşiyek di navbera Pena Kurd a Amedê û Pena Kurd a Almanya de derket. ==Nûçe û nivîsên Têkildar Ji Derve== * [http://www.azadiyawelat.com/modules.php?name=News&file=article&sid=252 Serîlêdana PEN’a Kurd ji ber peyva 'Kurd' hate redkirin - FLAŞ] Azadiya Welat-02 Adar 2004 * [http://www.rojev.com/news.asp?id=156022 Gotarek li ser Pena Kurd a Amedê] Rojev.Com-Rêzan Tovjîn-3 Tîrmeh 2004 * [http://www.azadiyawelat.com/modules.php?name=News&file=article&sid=808 Li Amedê yekemîn kongreya nivîskarên kurd] Azadiya Welat - 21 Gelawêj 2004 * [http://www.azadiyawelat.com/modules.php?name=News&file=article&sid=1242 Pena Kurd kongreya xwe ya awarte li dar xist] * [http://www.azadiyawelat.com/modules.php?name=News&file=article&sid=1343 Kurd-Pen ê helwesta dewletê ya li dijî kaset û pirtûkên kurdî şermezar kir] Azadiya Welat-01 Adar 2005 * [http://www.rojname.azadiyawelat.com/pdf/AzadiyaWelat-474/w9.pdf Bila ronakbîrên kurd di hişê xwe de erdnîgariya kurdan parçe nekin] Azadiya Welat-Roportaj-13 Adar 2005 * [http://www.azadiyawelat.com/modules.php?name=News&file=article&sid=1444 PEN'ên Kurd ji bo nîqaşa 'Gelo hewcedarî bi du PEN'an heye?' hatin cem hev] Azadiya Welat - 24 Adar 2005 * [http://www.azadiyawelat.com/modules.php?name=News&file=article&sid=1602 Serokê Kurd Pen'a Tê Damezrandin Serkeft Botan îstîfa kir] Azadiya Welat - 28 Avrêl 2005 [[Category:Ziman]] [[category:Wêje]][[Category:Komele]] 2507 48478 2006-09-26T14:14:26Z Thogo 540 rv. linkspam Mirov dikare lê ser Inboxê li [[e-poste|e-posteya]] xwe binêre Heger te ji bo vebijartina e-posteyên xwe fîlter çênekiribe, hingê e-posteyên nû dê bikevin kataloga Inboxê (Mirov çawa e-posteyên tên û fîlter bi kar anîne vedibijêre). Nêrîna li e-posteyan ji Inbox ê: # Ji [[navîgasyon|navîgasyona]] sereke Inbox bitikîne. # Navê babeta mesaja ko tu dixwazî vekî bitikîne. [[Category:E-posta]] 2508 36407 2006-07-25T09:04:37Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''CC''' (Carbon Copy) Kopyaye Karbon Ji bo serê [[e-posta]]; mesaj diçin bo kesên ko navnîşanên wan di malika Cc de hatine nivîsandin. Hemî bigir (yanî kesên ko mesaj ji wan re tên verêkirin) dê navnîşanên di malika Cc de bibînin. [[Category:e-posta]] 2509 66093 2007-01-23T07:25:02Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fi:Cc]] Çend wateyên '''CC''' hene. *'''CC''' hejmara [[200 (hejmar)|200]] bi [[hejmarên romî]] ye. *'''CC''' jî tê wateya ''[[Carbon Copy]]'' di e-peyaman de {{cudakirin}} [[ca:CC (desambiguació)]] [[de:CC]] [[en:CC]] [[eo:Cc]] [[es:CC]] [[fi:Cc]] [[fr:CC]] [[it:CC]] [[ja:CC]] [[ko:CC]] [[nl:Cc]] [[no:CC]] [[pl:CC]] [[pt:CC]] [[sv:CC]] [[th:CC]] [[zh:CC]] 2510 56274 2006-11-13T16:47:21Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Komputer]] 2511 56282 2006-11-13T16:54:53Z Erdal Ronahi 2 {{GotaraBingehîn|Komputer}} Ji kerema xwe vê kategoriyê bi kar neyînin. Navê rast ya vê kategoriyê '''Komputer''' e. [[Kategorî:Teknolojî]] 2512 58251 2006-11-25T02:57:29Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[lt:Post Office Protocol]], [[sk:Post Office Protocol]] '''POP3''' (''en: Post Office Protocol 3'', protokola ofîsa postayê) protokolek ji bo girtina [[e-posta|e-postayê]] ye. Tu dê çawa karibî e-posteyan ji e-postkontoyên xwe yên dî (POP [[email]]) bigirî Gav 1. Xwe piştrast bike ko ew kes yan şirketa ko xizmeta Interneta te dike, Post Office Protocol (POP3) bi kar tîne. Gav 2. Sindoqnameya xwe tertîb bike, da tu e-posteyên xwe ji e-postkontoyên POP-ê bigirî. 1. Ji navîgasyona sereke Options bitikîne. <br> 2. Lînka External POP Mail bitikîne.<br> 3. Add Pop Account bitikîne.<br> 4. Malikên Pop [[Server]] Hostname, POP Account Username, POP Account [[Password]] û POP Server Port dagire. Tu dikarî van agahdariyan ji xizmetkarê Interneta xwe bistînî. Bi giştî nimreya Pop Server Port 110 e. Tu mecbûr î ko herçar malikan dagirî.<br> 5. Çarçika li pêşiya Leave mail on Pop Server bitikîne û nîşan bike, da tu kopyayek ya mesajên xwe li nik servera POP-ê bihêlî. Heger tu çarçikê nîşan nekî û vala bihêlî, hingê dê hemî mesajên te ji e-postkontoya te ya dî (POP-server) derkevin.<br> 6. Çarçika li pêşiya Retrieve new messages only bitikîne û nîşan bike, da tu tenê mesajên nû ji e-postkontoya xwe ya dî bigirî. Heger tu çarçikê nîşan nekî û vala bihêlî, hingê ew dê hercar hemî mesajên di e-pstkontoya te ya dî de bîne.<br> 7. Add Pop Account bitikîne. Lîsteyek ji e-postkontoyên (POP account) ko te di demê dawiyê de e-poste ji wan wergirtine dê diyar bibe. 8. Bendên 3–7 dubare bike, da tu ji bo her e-poskontoyeka (POP account) ko tu dixwazî e-posteyan jê wergirî eyar bikî. [[Category:E-posta]] [[bg:Post Office Protocol]] [[ca:Post Office Protocol]] [[cs:POP3]] [[da:POP3]] [[de:POP3]] [[en:Post Office Protocol]] [[eo:POP3]] [[es:Post Office Protocol]] [[eu:POP]] [[fa:پاپ۳]] [[fi:POP3]] [[fr:Post Office Protocol]] [[gl:Post Office Protocol]] [[he:Post Office Protocol]] [[id:POP3]] [[it:Post Office Protocol]] [[ja:Post Office Protocol]] [[ko:POP3]] [[lt:Post Office Protocol]] [[nl:POP3]] [[nn:POP3]] [[no:POP3]] [[pl:POP3]] [[pt:Post Office Protocol]] [[ro:POP3]] [[ru:POP3]] [[sk:Post Office Protocol]] [[sl:POP3]] [[sv:POP3]] [[th:Post Office Protocol]] [[tr:POP3]] [[uk:POP3]] [[zh:POP3]] 2513 14505 2004-08-15T10:06:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[E-name]] 2514 14506 2004-08-15T10:25:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bakurê Kurdistanê]] 2515 14507 2004-12-09T18:34:57Z Erdal Ronahi 2 grêdan [[Mem Mîrxan]] nivîskarekî kurd e. Mîrxan di sala 1968'an de li gundê [[Xidranî]]yê ku girêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] ya [[Erxenî]]yê hatiye dinê. Dibistana seretayî li heman gundî xwendiye, dibistana navîn li gundê [[Gîsgîsê]] ku sê gund ji Xidraniyê wê de bû xwendiye. Dibistana amadehiyê li Erxeniyê xwendiye û piştre jî mafê xwendinê li [[Zanîngeha Dîcleyê]] beşa mamostetiya zarokan bi dest xistiye û xwendiye. Piştî 13 salên mamostetiyê ku li gundê Başkoy ([[Dîgor]] a Qersê), gundekî navçeya Karapinar a Konya, gundê Şukurlî ya navçeya Çinarê ya Amedê û hwd, ji ber ku rêveberê Sendîkaya Mamosteyan (Egitim Sen) surgûnî Osmanelî ya bajarê Bilecîkê bû. Piştre derbasî Şaredariya Mezin a Amedê bû û bû serokê daîreya karker û karmendan. Piştre jî di sala 2004'an de jî bû serokê daîreya parastina hawirdorê. Mem Mîrxan di kovara qerfî [[Pîne]], rojnameya heftane [[Welat]], [[Welatê Me]], [[Hîwa]] û gelek malperên kurdan de bi kurdî nivîsî. Di [[rojname]]ya Azadiya Welat de di sala 2003'an de dest bi qunciknîsiya beşa civak û jiyanê kir û piştre jî dest bi qunciknivîsiya aborî û piştre jî ya çand û hunerê kir. Di Gelawêja 2004'an de tevî 11 nivîskarên kurd beşdarî derxistina [[Kovara W]] bû û tê de nivîsî. Her wiha bi tirkî jî di kovara mehane ya [[Emekçiler]], [[Evrensel]] û [[Özgür Gündem]]ê de rêzenivîs, nivîsên lêkolînî û çandî nivîsî. ==Grêdanên derve== *[http://www.mirxan.8m.com/ Malpera Mem Mîrxan] *[http://www.pen-kurd.org/kurdi/mem-mirxan/mem-mirxan.html Rûpela Mem Mîrxan di PEN'ê de] [[Category:Nivîskar]] 2516 32511 2006-06-09T23:53:18Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.105.77.73 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako '''Qerejdax''' [[çiya]]yekî li Kurdistanê ye. Qerejdax bi zîvirok, bilind û dirêj e û çiyayekî [[volkan|volkanîk]] ê vemirî ye. 1938 metreyan bilind e. Lav ên ku ji çiyayê qerejdax hatine avêtin, bi kîlometreyan li dora çiyê belav bûye û wekî [[kevirê reş]] tê binavkirin. Li her derê dora çiyayê qerejdax mirov dikare li van keviran rast bê ku li gund û bajaran jî [[kela]] û [[xanî]] bi piranî pê hatine lêkirin. Çiyayê Qerejdax ji [[Amedê]] her ku ber bi navçeya [[Wêranşar]] diçe nizim dibe û dû re bi deşta heranê re dibe yek. [[Category:çiya]] {{kurt}} [[fa:قرجه‌داغ (دیاربکر)]] 2517 14509 2004-08-15T17:46:24Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Amed]] 2519 14511 2005-06-03T19:32:48Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Erdnîgarî|C]] 2520 40779 2006-08-20T13:44:42Z Erdal Ronahi 2 Ez wekî 17 dizanim [[Image:Enginsincer.jpg|framed|Engîn Sîncer (Erdal)]] '''Engîn Sîncer (Erdal)''' (2 Adar 1969-17 Tebax 2003) yek ji şehîdên tekoşîna azadiyê ye. Sîncer ji aliyê Kurdistaniyên li [[Ewropa]] û [[Botan|Botanê]], ji nêzîk ve dihat naskirin. Sîncer dema li Ewrûpayê dixwend tevlî xebatên rêxistiniyê yên ciwanan bû û di nav 10 salan de xwe gîhand gelek astên bilind. Seha xebatê ya herî dawî ya Sîncer dîsa Ewrûpa bû. Sîncer ku di rêxistinkirina gel û dîplomasiyê de xwediyê kedek mezin bû, ji bo têkoşîna azadiyê ya gelê Kurd 18'ê Tebaxê çavên xwe li jiyanê girt. Engîn Sîncer bi navê kod Erdal di 2yê Adara [[1969]]'an de li navçeya [[Seyrantepe]] ku girêdayî [[Mereş|Maraşê]] ye, ji dayik bû. Engîn Sîncer heyanî 9 saliya xwe li wir xwend. Di despêka tekoşîna azadiya kurdan de şoreşgerên wek [[Mustafa Yondem]], [[Şêxo Dîrlîk]] û [[Battal Efsan]] ku gelek xebatên mezin li Maraşê kiribûn, tesîrek mezin li ser gel çêkirin. Herwiha malbata Engîn Sîncer jî, di destpêka salên 1970`yî de ket bin tesîra têkoşîna PKK'ê ya li herêmê. Dewletê asteng derdixist pêş malbata Sîncer. Lewma malbatê di sala 1978an de koçî Elmanyayê kir. [[Almanya]] ji bo wî welatek xerîb bû. Di demek kurt de Elmanî fêr bû û dest bi dibistanê kir. Di heman demê de, di koma futbolê ya zarokan a li navçeyê de cihê xwe girt. Dû şehadeta Erdal, mamosteyê wî yê ku ji bilî Engîn hemû şagirt jê ditirsiyan di roportajekê de wiha digot: Engîn zarokek gelek dilsoz û bi aqil bû. Min pir ji wî hezdikir. Têkiliya wî bi hevalên wî re jî gelek baş bû. Min li gorî derfetên xwe dixwest şagirtiyên xwe gelek bi disîplîn perwerde bikim. Di kesatiya Engîn de, keda min jî gihîşt xaka bereket. Keda min baş fêm dikir û di pratîka xwe de jî ew dijiya. Erdal ket bin tesîra xizmên xwe yên di nava PKK'ê de cih girtibûn. Ji aliyekî ve xwend û ji aliyê din ve di rêxistinkirina ciwanên Kurd de rol lîst. Di sala [[1986]]'an de li komeleya Maînzê tevlî xebatên çandê bû û li Frankfurtê koma [[YCK]]'ê saz kir.Di vê demê de qezayeke trafîkê derbas kir. Di demekê de ku hindik mabû bijîşk ji jiyana wî hêviya xwe bibirin, ew bi ser xwe ve hat û piştî 8 mehan ji nû ve tevlî xebatê bû. Erdal di sala 1989'an de bi awayekî profesyonel tevlî xebatê bû û bi yek ji pêşengên PKK'ê Huseyîn Çelebî re hevalî kir. Di sala 1992'an de çû Akademiya Mahsûm Korkmaz û piştî perwerdeya li wir dît, derbasî herêma Botanê bû. Wî li qadên cûda yên Botanê tam 10 salan gerîlatî kir. Erdal di vê pêvajoyê de tevlî gelek xebatan bû û gelek caran birîndar bû. Sîncer bi fermandariya mangehê dest bi jiyana xwe ya leşkerî kir û bi rêzê fermandariya lek, tabûr, herêm û eyaletê kir. Erdal xwe di warê rêveberî û fermandariyê de xurt kir û di kongreya şeşan a [[PKK]]'ê de ji bo komîteya navendî hat hilbijartin. Piştî kongreya heftan a PKK'ê ji bo Ewrûpayê hate wezîfedarkirin. Erdal, li Ewrûpayê di rêxistinkirina gel de cih girt û paşê derbasî xebatên dîplomasiyê bû. Engîn Sîncer demekê endametiya Konseya Rêveber a [[KNK]]'ê jî kir. Dû kongreya çaremîn a [[YDK]]'ê amadekariya vegera welêt kir. Xatir ji malbat û hevalên xwe xwest û di 1ê Hezîrana 2003yan de vegeriya welêt. Jiyan di 18 yê Tebaxa 2003yan de sekinî. Ji ber ku Erdal di merasîma 15'ê Tebaxê de bi qezayê şehîd ket. Engîn Sîncer ku di hemû xebatên xwe de bi taybetiyên xwe yên têkoşer bandoreke mezin li her kesî dikir, bi koça xwe ya dawî, gelê Kurd û hemû hevalên xwe xemgîn kir. Malbata hevalê Erdal, cenazeyê wî anî Seyrantepeyê. Yekem carbû ku bi fermî cenazeyê fermandarekî PKKê dihat Bakûr. [[Category:Şehîd|Sîncer, Engîn]] [[fr:Engîn Sîncer (Erdal)]] 2521 14513 2004-08-16T16:03:46Z Erdal Ronahi 2 Engîn Sîncer çû cihê Engîn Sîncer (Erdal) #REDIRECT [[Engîn Sîncer (Erdal)]] 2522 65364 2007-01-19T09:04:12Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[hu:Microsoft Internet Explorer]], [[sl:Windows Internet Explorer]] [[Image:IEmezin.png|thumb|Internet Explorer 6 ji bo Windows]] Nivîsbarîya [[gerok]] (en:browser), bi pergala [[Windows]] dixebite. Ji bo gerîna ser [[malper]]ên (rûpel) [[înternet]]ê. Nivîsbarîya belaş e, lê ne [[Nivîsbariya azad|azad]] e û hîn li kurdî nehatiye wergerandin. == Binihêre == *[[Microsoft Windows]] *[[Opera]] (bi kurdî) *[[Mozilla Firefox]] (azad) == Girêdanên derve == *[http://www.microsoft.com/windows/ie/default.asp Malpera Internet Explorer] [[Category:Înternet]] [[ar:إنترنت إكسبلورر]] [[bn:ইন্টারনেট এক্সপ্লোরার]] [[bs:Internet Explorer]] [[ca:Internet Explorer]] [[cs:Microsoft Internet Explorer]] [[csb:Internet Explorer]] [[da:Internet Explorer]] [[de:Windows Internet Explorer]] [[el:Internet Explorer]] [[en:Internet Explorer]] [[eo:Internet Explorer]] [[es:Internet Explorer]] [[et:Internet Explorer]] [[eu:Internet Explorer]] [[fa:اینترنت اکسپلورر]] [[fi:Internet Explorer]] [[fr:Internet Explorer]] [[gl:Internet Explorer]] [[he:Internet Explorer]] [[hr:Internet Explorer]] [[hu:Microsoft Internet Explorer]] [[id:Internet Explorer]] [[it:Windows Internet Explorer]] [[ja:Internet Explorer]] [[ka:Internet Explorer]] [[ko:인터넷 익스플로러]] [[lt:Internet Explorer]] [[lv:Internet Explorer]] [[ms:Internet Explorer]] [[nl:Windows Internet Explorer]] [[nn:Internet Explorer]] [[no:Internet Explorer]] [[pl:Internet Explorer]] [[pt:Internet Explorer]] [[ro:Internet Explorer]] [[ru:Internet Explorer]] [[simple:Internet Explorer]] [[sk:Internet Explorer]] [[sl:Windows Internet Explorer]] [[sv:Windows Internet Explorer]] [[th:อินเทอร์เน็ตเอกซ์พลอเรอร์]] [[tr:Internet Explorer]] [[uk:Internet Explorer]] [[vi:Microsoft Internet Explorer]] [[yi:אינטערנעט עקספלארער]] [[zh:Internet Explorer]] [[zh-yue:Internet Explorer]] 2523 14515 2004-08-16T20:02:16Z Webmaster 3 IEmezin IEmezin 2524 14516 2004-08-16T20:06:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Microsoft Windows]] 2525 14517 2004-08-16T20:48:36Z Webmaster 3 Şêx Said 2526 59764 2006-12-08T17:57:56Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Weneya_SS.jpg|framed|Şêx Said]] Şêx Said [[şoreş|şoreşgerekî]] [[Kurdistan|Kurdistanê]] bû. Di sala [[1925]]'an de ku li [[bakûrê Kurdistanê]] [[Serhildana Şêx Seîdê Pîranê|serhildana Şêx Seîd]] da destpêkirin. Li hember zorbetî yû îxanetên Kemalîstan kalê Şeyx Sâid (Rh. a) 13 Sibat sal 1925´da da serî bilindkir. Mucahîdên Kurdistanê bajêr bi bajêr ji destê dewleta zalim derxistin. Îrişê ser [[Amed]] (Dîyarbekir)´ê kirin û bi meha Amed muhesere kirin. Mukavemetek dirêj da nîşan ku Amed na keve. Muhesere bi qerera Şura hat rakirin. Mucahîd pêl bi pêl derbasê Başur û Rojavayê Kurdistanê bun. Rêberê Hereketê Şeyx Sâid û 49 hevalên wî ji ku bibhurin Başur, bi ro xwe diveşartin û bi şev dimeşan. Meqsed xeyri nîzamî herb di xwastin berdewam bikin. Bi ixaneta Bînbaşi Kasim (Bacanaxê Şeyh Sâîd) Serokên serhildanê, Şêx Sâîd û hevalên wî hatin girtin. [[Image:Ikone_SS.jpg|200px|left| Şêx Said]] 10 Gulan 1925´da wan derxistin Mehkemeya Dîyarbekir (Şark Îstiklal (jenosid) Mahkemesi) Nêzîkê pêncî roja mehkema wan dewam kir. 28 Hezîran 1925´da be heqê Şeyh Sâid û 47 hevalên wî mehkeme qerera îdamê da. Du kes bi çend sala ceza xwarin. 28 kes di eynî rojê da a ku man û cennetmekan Şeyh Sâîd [[29'ê hezîranê]] [[1925]]'da li semta [[Dağkapi]] hatin xeniqandin. == Grêdanên Derve == *[http://www.mezlum.com/ mezlum.com] *[http://www.pikawelat.de/ pikawelat.de] [[Category:Şêx]] [[Category:Kurd]] [[Kategorî:Neqşîbendî]] [[de:Scheich Said]] [[en:Shaikh Said Piran]] [[tr:Şeyh Said İsyanı]] 2527 37630 2006-08-05T05:35:58Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Şêx Seîdê Pîran]] 2528 14520 2004-09-12T14:01:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şêx Seîdê Pîran]] 2529 14521 2004-08-16T20:55:43Z Webmaster 3 Îkona Şêyx Said Îkona Şêyx Said 2530 14522 2004-08-16T21:22:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Engîn Sîncer (Erdal)]] 2531 14523 2004-08-16T21:22:48Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Engîn Sîncer (Erdal)]] 2532 14524 2004-08-16T21:38:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[15'ê gelawêjê]] 2533 37631 2006-08-05T05:36:04Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Şêx Seîdê Pîran]] 2534 56028 2006-11-12T18:40:07Z Bablekan 495 kurtesererastkirin [[Wêne:Roj.gif|thumb|right|300px|Roj]] ---- '''Ro''' yan '''Roj''' stêrek ji agir e ko gelek [[exter]]ên din û Erd li dora wê digerin. Her wiha, her ko Erd dorekê li dora xwe dizivire, rojek diqede û ji wan 24 saetan ra jî '''rojek''' dihê gotin. Hin agahiyên li ser stêra rojê: *Firehî: 1 392 000 km. (109 caran li dinê ye) *Giranî : 1,99 x 10 30 kg. (333 caran li dinê ye) *Cihgirtin : 1 300 caran li dinê ye. *Hêza kişandina rûyê wê : 28 caran li dinê ye *Germahiya rûyê wê : 6 000 C *Germahiya navikê : 15 000 000 C Gerstêrkên li dora wê digerin: *[[Tîr]] (Merkur) *[[Gelawêj (gerstêrk)|Gelawêj]] (Venus) *[[Erd]] (Dinya) *[[Behram]] (Mars) *[[Berçîs]] (Jupîter) *[[Keywan]] (Saturn) *[[Ûranus]] *[[Neptûn]] *[[Pluton]] {{Pergala rojê}} {{Bisoranî|رۆژ}} [[Category:Astronomî]] [[af:Son]] [[am:ፀሐይ]] [[ang:Sunne]] [[ar:شمس]] [[ca:Sol]] [[cs:Slunce]] [[cy:Haul]] [[da:Solen]] [[de:Sonne]] [[el:Ήλιος]] [[en:Sun]] [[eo:Suno]] [[es:Sol]] [[et:Päike]] [[eu:Eguzki]] [[fa:خورشید]] [[fi:Aurinko]] [[fr:Soleil]] [[he:השמש]] [[hr:Sunce]] [[hu:Nap (égitest)]] [[ia:Sol]] [[id:Matahari]] [[it:Sole]] [[ja:太陽]] [[ko:태양]] [[la:Sol]] [[lt:Saulė]] [[ms:Matahari]] [[nah:Tonatiuh]] [[nds:Sünn]] [[nl:Zon]] [[no:Solen]] [[pl:Słońce]] [[pt:Sol]] [[ro:Soare]] [[ru:Солнце]] [[simple:Sun]] [[sk:Slnko]] [[sl:Sonce]] [[su:Panonpoé]] [[sv:Solen]] [[uk:Сонце]] [[zh:太阳]] 2535 66617 2007-01-26T14:31:44Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mk:Меркур]], [[ml:ബുധന്‍ (ഗ്രഹം)]] [[Image:Reprocessed Mariner 10 image of Mercury.jpg|thumb|240px|right|Tîr]] Gerstêrka Tîrê jî wekî gerstêrkên dinya, [[Gelawêj]] (Venus), [[Behram]] (Mars) Agahiyên gerstêrka Tîrê: *Giranî: 0,06 (Dine 1) *Cihgirtin: 0,06 (Dine 1) *Tîrahî: 0,56 (Dine 1) *Firehî: 4 878 *Dûrahiya ji rojê: 0,39 (Pîvana astronomîk) *Gera li dora xwe: 58,65 roj *Gera li dora rojê: 87,97 roj Bêjeya '''Tîr''' di kurdî de di wateya du tiştên din de jî tê bikaranîn. Wekî amûrên şer '''Tîr û Kevan'''. Tîr ji darikekî tê çêkirin û serê darik tê tûjkirin, dûvre tîr dikeve hundir kevaneke ku ji darikekî û lastîkê hatiye çêkirin û piştî ku kevan hate rakişandin, tîr tê berdan. Gotina '''Tîr''' di wateya '''condensate''' ya îngilîzî, an jî '''yoğun''' a tirkî de tê bikaranîn. {{Pergala rojê}} [[Category:Astronomî]] [[af:Mercurius]] [[ar:عطارد]] [[ast:Mercuriu (planeta)]] [[bg:Меркурий (планета)]] [[br:Merc'her (planedenn)]] [[bs:Merkur (planeta)]] [[ca:Mercuri (planeta)]] [[cs:Merkur (planeta)]] [[cy:Mercher (planed)]] [[da:Merkur (planet)]] [[de:Merkur (Planet)]] [[el:Ερμής (πλανήτης)]] [[en:Mercury (planet)]] [[eo:Merkuro]] [[es:Mercurio (planeta)]] [[et:Merkuur]] [[eu:Merkurio (planeta)]] [[fa:تیر (سیاره)]] [[fi:Merkurius]] [[fo:Merkur]] [[fr:Mercure (planète)]] [[frp:Mèrcure (planèta)]] [[ga:Mearcair (pláinéad)]] [[gd:Mearcair]] [[gl:Mercurio (planeta)]] [[gu:બુધ (ગ્રહ)]] [[he:כוכב חמה]] [[hr:Merkur (planet)]] [[hu:Merkúr (bolygó)]] [[id:Merkurius]] [[ilo:Mercurio (planeta)]] [[io:Merkuro]] [[is:Merkúríus (reikistjarna)]] [[it:Mercurio (astronomia)]] [[ja:水星]] [[ka:მერკური (პლანეტა)]] [[kn:ಬುಧ]] [[ko:수성]] [[ksh:Merrkuur (Planneet)]] [[kw:Mergher (planet)]] [[la:Mercurius (planeta)]] [[lb:Merkur (Planéit)]] [[lt:Merkurijus (planeta)]] [[lv:Merkurs (planēta)]] [[mk:Меркур]] [[ml:ബുധന്‍ (ഗ്രഹം)]] [[ms:Utarid]] [[mt:Merkurju (pjaneta)]] [[nds-nl:Merkurius (planeet)]] [[ne:बुधग्रह]] [[nl:Mercurius (planeet)]] [[nn:Planeten Merkur]] [[no:Merkur]] [[nrm:Mèrtchure]] [[oc:Mercuri (planeta)]] [[os:Меркурий (планетæ)]] [[pl:Merkury]] [[pt:Mercúrio (planeta)]] [[qu:Qatuylla]] [[ro:Mercur (planetă)]] [[ru:Меркурий (планета)]] [[scn:Mircuriu (pianeta)]] [[sh:Merkur]] [[simple:Mercury (planet)]] [[sk:Merkúr]] [[sl:Merkur]] [[sq:Mërkuri]] [[sr:Меркур (планета)]] [[sv:Merkurius]] [[sw:Utaridi]] [[ta:புதன் (கோள்)]] [[th:ดาวพุธ]] [[tl:Merkuryo (planeta)]] [[tr:Merkür (gezegen)]] [[uk:Меркурій (планета)]] [[vi:Sao Thủy]] [[zh:水星]] [[zh-yue:水星]] 2537 50475 2006-10-10T18:08:06Z Luqman 401 /* Gundên Kanîreş */ [[Wêne:Kanires.jpg|right|framed|Kanires]]'''Kanireş''' navçeyekê bajarê [[Çewlik|Çewlikê]] ye. Navçe di hêla çiyan da hatîye dorpêçkirin û navê wê [[1938]]an da hatîye guhertin û bûye ''Karlıova''.Heta wê demê gundekî bi [[Gêxî]] yê va girêdayî bûye Bilindayîya wê 1940m, rûpîvana wê 1349km2 ye. === Hijmara Kesan (Nifûs) === Nifûsê navçê nêzîke 11 000 kesane. ==Erdnîgar== === Çîya === Çiyayên li dora Kanîreşê [[Kox]] (Çîyayê Bîngolê) 3500 m, [[Çiyayê Çavreşî]] yê 2793m, [[Çîyayê Şerevdînê]] 2544m û [[Çîyayê Qertalixê ]] …m bilindin. Hilhatina rojê li li dinê 2 cîyan tê temaşekirin ji van her 2 cîyan yekjî Kox da ye(Çîyayê Bîngolê). 47 gund pêva girêdayêye. === Deşt === Deşta herî mezin [[Deşta Gonîgê]] ye === Çem === Sê Çemên henin lê derfetê dirêjîya wanda agahî nîne. *Çemê perîye Dêrsimeda digîhê Mûnzûre *Çemê gonigê di Darahêneda digîhe Mirade *Çemê Kêşê di Gimgimê da derbz dibi û bajarê Muşêda digîhê Miradê === Zozan === Navçê Zedetir bi zozanê xwe navdari [[Zozanê Şervdîne]] û [[Zozanê Bîngolê]] ên herî navdar in. Dîsa [[Zozanê Xirxalê]] û [[Zozanê Çavreşîye]] di nava tixûbên navçeda ye. Ji ber van Zozanan pezen wêyên sor di [[Serhed|Serhedê]] da û [[hingiv|hingivên]] wir li her derê pir navdarên. === Germav === Di Gundê Hemzan da Germawek he ye === Gol === Golbehrî; li qerxepazare yê Gola Eko; di navbera Alpîran û Siqavêlandaye === Şikevt === Şikevta Kupikê; li gundê Kupikeye, li ser dîwarên Şikevtan hinik verojtinên dema Kevirî henin. === Rêje (Komir) === Li Xelîfan û kûrîkê da Rêjeya [[Lînyit]] heyê. Rezerva hatîye dîtin 88 844 000 ton, rezerva tê şuxilandin 56 545 000 ton hatîyê tespîtkirin. ==Demsal== Li vî navçê zivistan gelek dirêje û sarê bi mêtroyan berf dibare.Zivistana vî bajaroke di meha 11 da destpêdike heyan nîvê nîsanê didome. Ji nîvê Nîsanê şunva bihar destpêdiki bihar bi baran derbaz dibi le mixabin bihar li vir kine.Havîn bi hûnikayî derbazdibe. ==Gundên Kanîreş== [[Alpîran]], [[Azîzan]], [[Baxçe]], [[Baxlo]], [[Boran]], [[Botan, Kanîreş|Botan]], [[Cevan]], [[Cîlîgol]], [[Çatax]], [[Çewlîg (gund)|Çewlîg]], [[Çêrme]], [[Çiftlîg]], [[Çir]], [[Çirik]], [[Erebo]], [[Hacîyan]], [[Heznawe]], [[Hunya]], [[Kumet]], [[Kupik]], [[Kurik]], [[Lîçik]], [[Mozanî]], [[Oxnût]] (Gonîg), [[Qazanî]], [[Qaşuxçî]], [[Qelencux]], [[Qerebalçix]], [[Qerehemzan]], [[Qerxebazar]], [[Qizilçubûx]], [[Saxnîs]], [[Selekan]], [[Siqavêlan]], [[Şorik]], [[şarug]], [[Toxlan]], [[Ûncelix]], [[Wêranşar, Kanîreş|Wêranşar]], [[Xelîfan]], [[Xişok]] [[Kategorî:Navçeya Çewlikê]] 2539 14531 2005-06-02T12:03:35Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:MERYEM XAN 2.jpg|framed|Meryem Xan]] [[Wêne:MERYEM XAN.jpg|framed|Meryem Xan]] '''Meryem Xan''' yekemîn jina kurd e ku bi zaravaya kurmanciya bakur [[stran]] li ser qewanan tomar kirine. Sala [[1904]]'ê li [[Dêrgol|Dêrgola]] [[Botan|Botanê]] ([[Bakurê Kurdistanê]]) hat dine. Meryem Xan ji bo hunera kurdî zehmetekî gelek mezin kişandiye. Ji bona wê jî nav û hunera wê heya roja îro jî tên hez kirin. Di [[Kurdistan|Kurdistanê]] de Meryem Xan yekemîn pêşenga stranbejiya jina kurd e. Meryem Xan sala [[1949]]'an li bajarê [[Bexda|Bexdayê]] di nava xeribî û êşên mezin de çu rehmetê. [[Category:Hunermend|Xan, Meryem]] [[kategorî:jin|Xan, Meryem]] 2540 14532 2004-08-23T12:52:53Z Erdal Ronahi 2 Kanîresh çû cihê Kanîreş #REDIRECT [[Kanîreş]] 2541 66807 2007-01-27T18:47:37Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bat-smg, bpy, br, frp, fur, ht, ilo, nah, oc, pam, pdc, qu, tk, tpi, vi, zh-min-nan مسح: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1987]] | [[1988]] | [[1989]] | [[1990]] | [[1991]] | [[1992]] | [[1993]] | [[1994]] | [[1995]] | [[1996]] | [[1997]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === * [[19'ê gulanê]] - Hilbijartinên Parlametoya Başûrê Kurdistanê. * [[27'ê rezberê]] - Sekreteri [[IKDP]] [[Dr. Mihemed Sadiq Şerefkendî]] û 2 endamên komîteya navendî yên partîyê li [[Berlîn]] ê ji aliyê ajanên Îranî ve hatne şehîd kirin. * [[4'ê kewçêrê]] - Li [[Kurdistana Başûr]] şer di navbera [[PDK]], [[YNK]] û [[PKK]] de. * [[4'ê kewçêrê]] - Parlamentoya Netewî ya Kurdistana Başûr, [[Dewleta Kurd ya Federe]] îlan kir. == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1992]] [[am:1992 እ.ኤ.አ.]] [[an:1992]] [[ar:1992]] [[ast:1992]] [[av:1992]] [[az:1992]] [[bat-smg:1992]] [[be:1992]] [[bg:1992]] [[bpy:মারি ১৯৯২]] [[br:1992]] [[bs:1992]] [[ca:1992]] [[co:1992]] [[cs:1992]] [[csb:1992]] [[cv:1992]] [[cy:1992]] [[da:1992]] [[de:1992]] [[el:1992]] [[en:1992]] [[eo:1992]] [[es:1992]] [[et:1992]] [[eu:1992]] [[fi:1992]] [[fo:1992]] [[fr:1992]] [[frp:1992]] [[fur:1992]] [[fy:1992]] [[ga:1992]] [[gd:1992]] [[gl:1992]] [[he:1992]] [[hr:1992]] [[ht:1992 (almanak gregoryen)]] [[hu:1992]] [[hy:1992]] [[ia:1992]] [[id:1992]] [[ilo:1992]] [[io:1992]] [[is:1992]] [[it:1992]] [[ja:1992年]] [[ka:1992]] [[kn:೧೯೯೨]] [[ko:1992년]] [[ksh:Joohr 1992]] [[kw:1992]] [[la:1992]] [[lb:1992]] [[li:1992]] [[lmo:1992]] [[lt:1992]] [[mk:1992]] [[ms:1992]] [[nah:1992]] [[nap:1992]] [[nds:1992]] [[nl:1992]] [[nn:1992]] [[no:1992]] [[nov:1992]] [[nrm:1992]] [[oc:1992]] [[os:1992]] [[pam:1992]] [[pdc:1992]] [[pl:1992]] [[pt:1992]] [[qu:1992]] [[ro:1992]] [[ru:1992 год]] [[ru-sib:1992]] [[scn:1992]] [[se:1992]] [[sh:1992]] [[simple:1992]] [[sk:1992]] [[sl:1992]] [[sq:1992]] [[sr:1992]] [[sv:1992]] [[sw:1992]] [[ta:1992]] [[te:1992]] [[tg:1992]] [[th:พ.ศ. 2535]] [[tk:1992]] [[tl:1992]] [[tpi:1992]] [[tr:1992]] [[tt:1992]] [[uk:1992]] [[uz:1992]] [[vec:1992]] [[vi:1992]] [[wa:1992]] [[zh:1992年]] [[zh-min-nan:1992 nî]] [[zh-yue:1992年]] 2542 14534 2004-08-23T16:34:10Z Erdal Ronahi 2 Mînak ji bo salan (1993) <!-- Mînak --> <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1988]] | [[1989]] | [[1990]] | [[1991]] | [[1992]] | [[1993]] | [[1994]] | [[1995]] | [[1996]] | [[1997]] | [[1998]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1993]] [[bg:1993]] [[ca:1993]] [[cy:1993]] [[da:1993]] [[de:1993]] [[el:1993]] [[en:1993]] [[eo:1993]] [[es:1993]] [[et:1993]] [[eu:1993]] [[fi:1993]] [[fr:1993]] [[fy:1993]] [[he:1993]] [[hr:1993]] [[hu:1993]] [[ia:1993]] [[is:1993]] [[it:1993]] [[ja:1993年]] [[la:1993]] [[nl:1993]] [[no:1993]] [[pl:1993]] [[pt:1993]] [[ro:1993]] [[ru:1993]] [[sl:1993]] [[sr:1993]] [[sv:1993]] [[tr:1993]] [[uk:1993]] [[wa:1993]] [[zh:1993年]] 2543 67134 2007-01-30T10:39:30Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: az, bat-smg, bn, bpy, br, frp, fur, ht, ilo, nah, oc, pam, pdc, qu, tk, vi, zh-min-nan مسح: als <!-- Mînak --> <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1988]] | [[1989]] | [[1990]] | [[1991]] | [[1992]] | [[1993]] | [[1994]] | [[1995]] | [[1996]] | [[1997]] | [[1998]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[10'ê avrêlê]]: Endamê [[HEP]] a [[Farqîn]]ê M.Halîm Yalçinkaya hate kuştin. * [[10'ê avrêlê]]: Reveberê HEP a Qoserê Şeyhdawut Yalçinkaya di encama êrîşeke çekdarî de hate kuştin. * [[10'ê avrêlê]]: Yek ji serokên reşikan yê [[Efrîqaya Başûr]] Chris Hani hate kuştin. * [[17'ê avrêlê]]: Serokkomarê heyştemîn ê Komara Tirkiyê [[Turgut Özal]] jiber bi awayekî nepênî mir. [[Category:Sal]] [[af:1993]] [[am:1993 እ.ኤ.አ.]] [[an:1993]] [[ar:1993]] [[ast:1993]] [[av:1993]] [[az:1993]] [[bat-smg:1993]] [[be:1993]] [[bg:1993]] [[bn:১৯৯৩]] [[bpy:মারি ১৯৯৩]] [[br:1993]] [[bs:1993]] [[ca:1993]] [[co:1993]] [[cs:1993]] [[csb:1993]] [[cv:1993]] [[cy:1993]] [[da:1993]] [[de:1993]] [[el:1993]] [[en:1993]] [[eo:1993]] [[es:1993]] [[et:1993]] [[eu:1993]] [[fi:1993]] [[fo:1993]] [[fr:1993]] [[frp:1993]] [[fur:1993]] [[fy:1993]] [[ga:1993]] [[gd:1993]] [[gl:1993]] [[gu:૧૯૯૩]] [[he:1993]] [[hr:1993]] [[ht:1993 (almanak gregoryen)]] [[hu:1993]] [[hy:1993]] [[ia:1993]] [[id:1993]] [[ilo:1993]] [[io:1993]] [[is:1993]] [[it:1993]] [[ja:1993年]] [[ka:1993]] [[kn:೧೯೯೩]] [[ko:1993년]] [[ksh:Joohr 1993]] [[kw:1993]] [[la:1993]] [[lb:1993]] [[li:1993]] [[lmo:1993]] [[lt:1993]] [[mk:1993]] [[ms:1993]] [[nah:1993]] [[nap:1993]] [[nds:1993]] [[nl:1993]] [[nn:1993]] [[no:1993]] [[nov:1993]] [[nrm:1993]] [[oc:1993]] [[os:1993]] [[pam:1993]] [[pdc:1993]] [[pl:1993]] [[pt:1993]] [[qu:1993]] [[ro:1993]] [[ru:1993 год]] [[ru-sib:1993]] [[scn:1993]] [[se:1993]] [[sh:1993]] [[simple:1993]] [[sk:1993]] [[sl:1993]] [[sq:1993]] [[sr:1993]] [[sv:1993]] [[sw:1993]] [[ta:1993]] [[te:1993]] [[th:พ.ศ. 2536]] [[tk:1993]] [[tl:1993]] [[tpi:1993]] [[tr:1993]] [[tt:1993]] [[uk:1993]] [[uz:1993]] [[vec:1993]] [[vi:1993]] [[wa:1993]] [[zh:1993年]] [[zh-min-nan:1993 nî]] [[zh-yue:1993年]] 2544 66468 2007-01-25T14:27:54Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bat-smg, bn, bpy, br, frp, ht, ilo, nah, oc, pam, pdc, qu, tk, tpi, vi, vls مسح: st تعديل: als <!-- Mînak --> <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1989]] | [[1990]] | [[1991]] | [[1992]] | [[1993]] | [[1994]] | [[1995]] | [[1996]] | [[1997]] | [[1998]] | [[1999]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1994]] [[als:1990er#1994]] [[am:1994 እ.ኤ.አ.]] [[an:1994]] [[ar:1994]] [[ast:1994]] [[av:1994]] [[az:1994]] [[bat-smg:1994]] [[be:1994]] [[bg:1994]] [[bn:১৯৯৪]] [[bpy:মারি ১৯৯৪]] [[br:1994]] [[bs:1994]] [[ca:1994]] [[co:1994]] [[cs:1994]] [[csb:1994]] [[cv:1994]] [[cy:1994]] [[da:1994]] [[de:1994]] [[el:1994]] [[en:1994]] [[eo:1994]] [[es:1994]] [[et:1994]] [[eu:1994]] [[fi:1994]] [[fo:1994]] [[fr:1994]] [[frp:1994]] [[fy:1994]] [[ga:1994]] [[gd:1994]] [[gl:1994]] [[he:1994]] [[hr:1994]] [[ht:1994 (almanak gregoryen)]] [[hu:1994]] [[hy:1994]] [[ia:1994]] [[id:1994]] [[ilo:1994]] [[io:1994]] [[is:1994]] [[it:1994]] [[ja:1994年]] [[ka:1994]] [[kn:೧೯೯೪]] [[ko:1994년]] [[ksh:Joohr 1994]] [[kw:1994]] [[la:1994]] [[lb:1994]] [[li:1994]] [[lmo:1994]] [[lt:1994]] [[mk:1994]] [[ms:1994]] [[nah:1994]] [[nap:1994]] [[nds:1994]] [[nl:1994]] [[nn:1994]] [[no:1994]] [[nov:1994]] [[nrm:1994]] [[oc:1994]] [[os:1994]] [[pam:1994]] [[pdc:1994]] [[pl:1994]] [[pt:1994]] [[qu:1994]] [[ro:1994]] [[ru:1994 год]] [[ru-sib:1994]] [[scn:1994]] [[se:1994]] [[sh:1994]] [[simple:1994]] [[sk:1994]] [[sl:1994]] [[sq:1994]] [[sr:1994]] [[sv:1994]] [[sw:1994]] [[ta:1994]] [[te:1994]] [[th:พ.ศ. 2537]] [[tk:1994]] [[tl:1994]] [[tpi:1994]] [[tr:1994]] [[tt:1994]] [[uk:1994]] [[uz:1994]] [[vec:1994]] [[vi:1994]] [[vls:1994]] [[wa:1994]] [[zh:1994年]] [[zh-min-nan:1994 nî]] [[zh-yue:1994年]] 2545 66988 2007-01-29T14:06:56Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bn, frp, new, pdc, zh-min-nan تعديل: als <!-- Mînak --> <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1990]] | [[1991]] | [[1992]] | [[1993]] | [[1994]] | [[1995]] | [[1996]] | [[1997]] | [[1998]] | [[1999]] | [[2000]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1995]] [[als:1990er#1995]] [[an:1995]] [[ar:1995]] [[ast:1995]] [[av:1995]] [[az:1995]] [[bat-smg:1995]] [[be:1995]] [[bg:1995]] [[bn:১৯৯৫]] [[bpy:মারি ১৯৯৫]] [[bs:1995]] [[ca:1995]] [[co:1995]] [[cr:1995]] [[cs:1995]] [[csb:1995]] [[cv:1995]] [[cy:1995]] [[da:1995]] [[de:1995]] [[el:1995]] [[en:1995]] [[eo:1995]] [[es:1995]] [[et:1995]] [[eu:1995]] [[fi:1995]] [[fo:1995]] [[fr:1995]] [[frp:1995]] [[fy:1995]] [[ga:1995]] [[gd:1995]] [[gl:1995]] [[he:1995]] [[hr:1995]] [[hu:1995]] [[hy:1995]] [[ia:1995]] [[id:1995]] [[io:1995]] [[is:1995]] [[it:1995]] [[ja:1995年]] [[ka:1995]] [[kn:೧೯೯೫]] [[ko:1995년]] [[ksh:Joohr 1995]] [[kw:1995]] [[la:1995]] [[lb:1995]] [[li:1995]] [[lmo:1995]] [[lt:1995]] [[mk:1995]] [[ms:1995]] [[nap:1995]] [[new:ई सं १९९५]] [[nl:1995]] [[nn:1995]] [[no:1995]] [[nov:1995]] [[nrm:1995]] [[os:1995]] [[pdc:1995]] [[pl:1995]] [[pt:1995]] [[ro:1995]] [[ru:1995 год]] [[ru-sib:1995]] [[scn:1995]] [[se:1995]] [[sh:1995]] [[simple:1995]] [[sk:1995]] [[sl:1995]] [[sq:1995]] [[sr:1995]] [[sv:1995]] [[sw:1995]] [[ta:1995]] [[te:1995]] [[tg:1995]] [[th:พ.ศ. 2538]] [[tl:1995]] [[tr:1995]] [[tt:1995]] [[uk:1995]] [[uz:1995]] [[vec:1995]] [[wa:1995]] [[zh:1995年]] [[zh-min-nan:1995 nî]] [[zh-yue:1995年]] 2546 66986 2007-01-29T14:02:38Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[als:1990er#1996]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1991]] | [[1992]] | [[1993]] | [[1994]] | [[1995]] | [[1996]] | [[1997]] | [[1998]] | [[1999]] | [[2000]] | [[2001]] </div> == Bûyer == === Cîhan === *[[5'ê avrêlê]]: Di bin pêşengiya [[Hrant Dink]] de ji aliyê komeke dilxwazên Ermenî rojnamê [[Agos]] dest bi weşanê dike. === Kurdistan === *[[24'ê rezberê]] - [[Tevkûjiya li zîndana Amedê (1996)]] == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1996]] [[als:1990er#1996]] [[an:1996]] [[ar:1996]] [[ast:1996]] [[av:1996]] [[az:1996]] [[be:1996]] [[bg:1996]] [[bpy:মারি ১৯৯৬]] [[bs:1996]] [[ca:1996]] [[co:1996]] [[cr:1996]] [[cs:1996]] [[csb:1996]] [[cv:1996]] [[cy:1996]] [[da:1996]] [[de:1996]] [[el:1996]] [[en:1996]] [[eo:1996]] [[es:1996]] [[et:1996]] [[eu:1996]] [[fi:1996]] [[fo:1996]] [[fr:1996]] [[frp:1996]] [[fy:1996]] [[ga:1996]] [[gd:1996]] [[gl:1996]] [[he:1996]] [[hr:1996]] [[hu:1996]] [[hy:1996]] [[ia:1996]] [[id:1996]] [[io:1996]] [[is:1996]] [[it:1996]] [[ja:1996年]] [[ka:1996]] [[kn:೧೯೯೬]] [[ko:1996년]] [[ksh:Joohr 1996]] [[kw:1996]] [[la:1996]] [[lb:1996]] [[li:1996]] [[lmo:1996]] [[lt:1996]] [[mk:1996]] [[ms:1996]] [[nap:1996]] [[new:ई सं १९९६]] [[nl:1996]] [[nn:1996]] [[no:1996]] [[nov:1996]] [[nrm:1996]] [[oc:1996]] [[os:1996]] [[pdc:1996]] [[pl:1996]] [[pt:1996]] [[ro:1996]] [[ru:1996 год]] [[ru-sib:1996]] [[scn:1996]] [[se:1996]] [[sh:1996]] [[simple:1996]] [[sk:1996]] [[sl:1996]] [[sq:1996]] [[sr:1996]] [[sv:1996]] [[sw:1996]] [[ta:1996]] [[te:1996]] [[th:พ.ศ. 2539]] [[tl:1996]] [[tr:1996]] [[tt:1996]] [[uk:1996]] [[uz:1996]] [[vec:1996]] [[wa:1996]] [[zh:1996年]] [[zh-min-nan:1996 nî]] [[zh-yue:1996年]] 2547 66224 2007-01-24T05:01:17Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bn, frp, mo, nds, new, pdc, zh-min-nan مسح: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1992]] | [[1993]] | [[1994]] | [[1995]] | [[1996]] | [[1997]] | [[1998]] | [[1999]] | [[2000]] | [[2001]] | [[2002]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1997]] [[an:1997]] [[ar:1997]] [[ast:1997]] [[av:1997]] [[be:1997]] [[bg:1997]] [[bn:১৯৯৭]] [[bpy:মারি ১৯৯৭]] [[bs:1997]] [[ca:1997]] [[co:1997]] [[cr:1997]] [[cs:1997]] [[csb:1997]] [[cv:1997]] [[cy:1997]] [[da:1997]] [[de:1997]] [[el:1997]] [[en:1997]] [[eo:1997]] [[es:1997]] [[et:1997]] [[eu:1997]] [[fi:1997]] [[fo:1997]] [[fr:1997]] [[frp:1997]] [[fy:1997]] [[ga:1997]] [[gd:1997]] [[gl:1997]] [[he:1997]] [[hr:1997]] [[hu:1997]] [[hy:1997]] [[ia:1997]] [[id:1997]] [[io:1997]] [[is:1997]] [[it:1997]] [[ja:1997年]] [[ka:1997]] [[kn:೧೯೯೭]] [[ko:1997년]] [[ksh:Joohr 1997]] [[kw:1997]] [[la:1997]] [[lb:1997]] [[li:1997]] [[lmo:1997]] [[lt:1997]] [[mi:1997]] [[mk:1997]] [[mo:1997]] [[ms:1997]] [[nap:1997]] [[nds:1997]] [[new:ई सं १९९७]] [[nl:1997]] [[nn:1997]] [[no:1997]] [[nov:1997]] [[nrm:1997]] [[os:1997]] [[pdc:1997]] [[pl:1997]] [[pt:1997]] [[ro:1997]] [[ru:1997 год]] [[ru-sib:1997]] [[scn:1997]] [[se:1997]] [[sh:1997]] [[simple:1997]] [[sk:1997]] [[sl:1997]] [[sq:1997]] [[sr:1997]] [[sv:1997]] [[sw:1997]] [[ta:1997]] [[te:1997]] [[th:พ.ศ. 2540]] [[tl:1997]] [[tpi:1997]] [[tr:1997]] [[tt:1997]] [[uk:1997]] [[uz:1997]] [[vec:1997]] [[wa:1997]] [[zh:1997年]] [[zh-min-nan:1997 nî]] [[zh-yue:1997年]] 2548 67015 2007-01-29T14:51:41Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: frp, pdc, zh-min-nan تعديل: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1993]] | [[1994]] | [[1995]] | [[1996]] | [[1997]] | [[1998]] | [[1999]] | [[2000]] | [[2001]] | [[2002]] | [[2003]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[10'ê avrêlê]]: Di navbêra Katolîk û protestanên li Îrlandaya Bakûr de peymana aştiyê ya Belfastê hate mohrkirin. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[Andrea Wolf]] di rojê [[22'ê kewçêrê]] mir. [[Category:Sal]] [[af:1998]] [[als:1990er#1998]] [[an:1998]] [[ar:1998]] [[ast:1998]] [[av:1998]] [[az:1998]] [[be:1998]] [[bg:1998]] [[bpy:মারি ১৯৯৮]] [[br:1998]] [[bs:1998]] [[ca:1998]] [[co:1998]] [[cr:1998]] [[cs:1998]] [[csb:1998]] [[cv:1998]] [[cy:1998]] [[da:1998]] [[de:1998]] [[el:1998]] [[en:1998]] [[eo:1998]] [[es:1998]] [[et:1998]] [[eu:1998]] [[fi:1998]] [[fo:1998]] [[fr:1998]] [[frp:1998]] [[fy:1998]] [[ga:1998]] [[gd:1998]] [[gl:1998]] [[he:1998]] [[hr:1998]] [[ht:1998 (almanak gregoryen)]] [[hu:1998]] [[hy:1998]] [[ia:1998]] [[id:1998]] [[io:1998]] [[is:1998]] [[it:1998]] [[ja:1998年]] [[ka:1998]] [[kn:೧೯೯೮]] [[ko:1998년]] [[ksh:Joohr 1998]] [[kw:1998]] [[la:1998]] [[lb:1998]] [[li:1998]] [[lmo:1998]] [[lt:1998]] [[mi:1998]] [[mk:1998]] [[mo:1998]] [[mr:ई.स. १९९८]] [[ms:1998]] [[nap:1998]] [[nds:1998]] [[nl:1998]] [[nn:1998]] [[no:1998]] [[nov:1998]] [[nrm:1998]] [[oc:1998]] [[os:1998]] [[pdc:1998]] [[pl:1998]] [[pt:1998]] [[ro:1998]] [[ru:1998 год]] [[ru-sib:1998]] [[scn:1998]] [[se:1998]] [[sh:1998]] [[simple:1998]] [[sk:1998]] [[sl:1998]] [[sq:1998]] [[sr:1998]] [[sv:1998]] [[sw:1998]] [[ta:1998]] [[te:1998]] [[th:พ.ศ. 2541]] [[tk:1998]] [[tl:1998]] [[tpi:1998]] [[tr:1998]] [[tt:1998]] [[uk:1998]] [[uz:1998]] [[vec:1998]] [[wa:1998]] [[zh:1998年]] [[zh-min-nan:1998 nî]] [[zh-yue:1998年]] 2549 66490 2007-01-25T16:19:14Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bat-smg, bn, frp, fur, gd, ilo, nah, nds-nl, pam, qu, tg, vi مسح: mo تعديل: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1994]] | [[1995]] | [[1996]] | [[1997]] | [[1998]] | [[1999]] | [[2000]] | [[2001]] | [[2002]] | [[2003]] | [[2004]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[10'ê avrêlê]]: Gerîllayê Kurd Mehmet yê bi navê xwe yê kod Harun Kato, li Xakurkê jiyana xwe ji dest da. [[Category:Sal]] [[af:1999]] [[als:1990er#1999]] [[am:1999 እ.ኤ.አ.]] [[an:1999]] [[ar:1999]] [[ast:1999]] [[av:1999]] [[az:1999]] [[bat-smg:1999]] [[be:1999]] [[bg:1999]] [[bn:১৯৯৯]] [[bpy:মারি ১৯৯৯]] [[br:1999]] [[bs:1999]] [[ca:1999]] [[co:1999]] [[cr:1999]] [[cs:1999]] [[csb:1999]] [[cv:1999]] [[cy:1999]] [[da:1999]] [[de:1999]] [[el:1999]] [[en:1999]] [[eo:1999]] [[es:1999]] [[et:1999]] [[eu:1999]] [[fi:1999]] [[fo:1999]] [[fr:1999]] [[frp:1999]] [[fur:1999]] [[fy:1999]] [[ga:1999]] [[gd:1999]] [[gl:1999]] [[he:1999]] [[hr:1999]] [[ht:1999 (almanak gregoryen)]] [[hu:1999]] [[hy:1999]] [[ia:1999]] [[id:1999]] [[ilo:1999]] [[io:1999]] [[is:1999]] [[it:1999]] [[ja:1999年]] [[ka:1999]] [[kn:೧೯೯೯]] [[ko:1999년]] [[ksh:Joohr 1999]] [[kw:1999]] [[la:1999]] [[lb:1999]] [[li:1999]] [[lmo:1999]] [[lt:1999]] [[mi:1999]] [[mk:1999]] [[ml:1999]] [[ms:1999]] [[nah:1999]] [[nap:1999]] [[nds:1999]] [[nds-nl:1999]] [[nl:1999]] [[nn:1999]] [[no:1999]] [[nov:1999]] [[nrm:1999]] [[oc:1999]] [[os:1999]] [[pam:1999]] [[pdc:1999]] [[pl:1999]] [[pt:1999]] [[qu:1999]] [[ro:1999]] [[ru:1999 год]] [[ru-sib:1999]] [[scn:1999]] [[se:1999]] [[sh:1999]] [[simple:1999]] [[sk:1999]] [[sl:1999]] [[sq:1999]] [[sr:1999]] [[sv:1999]] [[sw:1999]] [[ta:1999]] [[te:1999]] [[tg:1999]] [[th:พ.ศ. 2542]] [[tk:1999]] [[tl:1999]] [[tpi:1999]] [[tr:1999]] [[tt:1999]] [[udm:1999]] [[uk:1999]] [[uz:1999]] [[vec:1999]] [[vi:1999]] [[wa:1999]] [[zh:1999年]] [[zh-min-nan:1999 nî]] [[zh-yue:1999年]] 2550 66655 2007-01-26T15:58:48Z Bangin 450 <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1995]] | [[1996]] | [[1997]] | [[1998]] | [[1999]] | [[2000]] | [[2001]] | [[2002]] | [[2003]] | [[2004]] | [[2005]] </div> == Bûyer == === Cîhan === *[[31'ê adarê]]: Aş û dûman ji [[Ûsû|Ûsûyê]] derket. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[3'ê tîrmehê]]: [[Kemal Sunal]], yek ji aktorên sînemê yê Tirkîyê da, li [[Stenbol]] mir. [[Category:Sal]] [[af:2000]] [[am:2000 እ.ኤ.አ.]] [[an:2000]] [[ar:2000]] [[ast:2000]] [[av:2000]] [[az:2000]] [[bat-smg:2000]] [[be:2000]] [[bg:2000]] [[bpy:মারি ২০০০]] [[br:2000]] [[bs:2000]] [[ca:2000]] [[ceb:2000]] [[co:2000]] [[cr:2000]] [[cs:2000]] [[csb:2000]] [[cv:2000]] [[cy:2000]] [[da:2000]] [[de:2000]] [[dv:2000]] [[el:2000]] [[en:2000]] [[eo:2000]] [[es:2000]] [[et:2000]] [[eu:2000]] [[fa:۲۰۰۰ (میلادی)]] [[fi:2000]] [[fo:2000]] [[fr:2000]] [[frp:2000]] [[fy:2000]] [[ga:2000]] [[gd:2000]] [[gl:2000]] [[he:2000]] [[hi:२०००]] [[hr:2000]] [[ht:2000 (almanak gregoryen)]] [[hu:2000]] [[hy:2000]] [[ia:2000]] [[id:2000]] [[ilo:2000]] [[io:2000]] [[is:2000]] [[it:2000]] [[ja:2000年]] [[jbo:2000moi nanca]] [[ka:2000]] [[kn:೨೦೦೦]] [[ko:2000년]] [[ksh:Joohr 2000]] [[kw:2000]] [[la:2000]] [[lb:2000]] [[li:2000]] [[lmo:2000]] [[ln:2000]] [[lt:2000]] [[mi:2000]] [[mk:2000]] [[mo:2000]] [[mr:ई.स. २०००]] [[ms:2000]] [[nah:2000]] [[nap:2000]] [[nds:2000]] [[nds-nl:2000]] [[nl:2000]] [[nn:2000]] [[no:2000]] [[nov:2000]] [[nrm:2000]] [[oc:2000]] [[os:2000]] [[pam:2000]] [[pdc:2000]] [[pl:2000]] [[pt:2000]] [[qu:2000]] [[ro:2000]] [[ru:2000 год]] [[ru-sib:2000]] [[scn:2000]] [[se:2000]] [[sh:2000]] [[simple:2000]] [[sk:2000]] [[sl:2000]] [[sq:2000]] [[sr:2000]] [[su:2000]] [[sv:2000]] [[sw:2000]] [[ta:2000]] [[te:2000]] [[th:พ.ศ. 2543]] [[tk:2000]] [[tl:2000]] [[tpi:2000]] [[tr:2000]] [[tt:2000]] [[uk:2000]] [[ur:2000ء]] [[uz:2000]] [[vec:2000]] [[vi:2000]] [[vls:2000]] [[wa:2000]] [[war:2000]] [[yi:2000]] [[zh:2000年]] [[zh-min-nan:2000 nî]] [[zh-yue:2000年]] 2551 67030 2007-01-29T15:45:34Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[als:2000er#2001]] <div align=center> [[sedsala 20'an]] | '''[[sedsala 21'an]]''' | [[sedsala 22'an]] </br> [[1996]] | [[1997]] | [[1998]] | [[1999]] | [[2000]] | [[2001]] | [[2002]] | [[2003]] | [[2004]] | [[2005]] | [[2006]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:2001]] [[als:2000er#2001]] [[an:2001]] [[ar:2001]] [[ast:2001]] [[av:2001]] [[be:2001]] [[bg:2001]] [[bpy:মারি ২০০১]] [[bs:2001]] [[ca:2001]] [[cr:2001]] [[cs:2001]] [[csb:2001]] [[cv:2001]] [[cy:2001]] [[da:2001]] [[de:2001]] [[el:2001]] [[en:2001]] [[eo:2001]] [[es:2001]] [[et:2001]] [[eu:2001]] [[fi:2001]] [[fo:2001]] [[fr:2001]] [[frp:2001]] [[fur:2001]] [[fy:2001]] [[ga:2001]] [[gd:2001]] [[gl:2001]] [[gu:૨૦૦૧]] [[he:2001]] [[hi:२००१]] [[hr:2001]] [[hu:2001]] [[hy:2001]] [[ia:2001]] [[id:2001]] [[io:2001]] [[is:2001]] [[it:2001]] [[ja:2001年]] [[ka:2001]] [[kn:೨೦೦೧]] [[ko:2001년]] [[ksh:Joohr 2001]] [[kw:2001]] [[la:2001]] [[lb:2001]] [[li:2001]] [[lmo:2001]] [[lt:2001]] [[mi:2001]] [[mk:2001]] [[mo:2001]] [[mr:ई.स. २००१]] [[ms:2001]] [[nap:2001]] [[nds:2001]] [[nds-nl:2001]] [[nl:2001]] [[nn:2001]] [[no:2001]] [[nov:2001]] [[nrm:2001]] [[os:2001]] [[pdc:2001]] [[pl:2001]] [[pms:2001]] [[pt:2001]] [[ro:2001]] [[ru:2001 год]] [[ru-sib:2001]] [[scn:2001]] [[se:2001]] [[sh:2001]] [[simple:2001]] [[sk:2001]] [[sl:2001]] [[so:2001]] [[sq:2001]] [[sr:2001]] [[su:2001]] [[sv:2001]] [[sw:2001]] [[ta:2001]] [[te:2001]] [[th:พ.ศ. 2544]] [[tl:2001]] [[tpi:2001]] [[tr:2001]] [[tt:2001]] [[uk:2001]] [[uz:2001]] [[vec:2001]] [[vi:2001]] [[wa:2001]] [[yi:2001]] [[zh:2001年]] [[zh-min-nan:2001 nî]] [[zh-yue:2001年]] 2552 64852 2007-01-16T12:36:46Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: az, bat-smg, br, fur, ht, ilo, mo, nah, pam, qu, ru-sib, tg, tk, tpi تعديل: als <div align=center> [[sedsala 20'an]] | '''[[sedsala 21'an]]''' | [[sedsala 22'an]] </br> [[1997]] | [[1998]] | [[1999]] | [[2000]] | [[2001]] | [[2002]] | [[2003]] | [[2004]] | [[2005]] | [[2006]] | [[2007]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:2002]] [[als:2000er#2002]] [[am:2002 እ.ኤ.አ.]] [[an:2002]] [[ar:2002]] [[ast:2002]] [[av:2002]] [[az:2002]] [[bat-smg:2002]] [[be:2002]] [[bg:2002]] [[bn:২০০২]] [[bpy:মারি ২০০২]] [[br:2002]] [[bs:2002]] [[ca:2002]] [[cr:2002]] [[cs:2002]] [[csb:2002]] [[cv:2002]] [[cy:2002]] [[da:2002]] [[de:2002]] [[el:2002]] [[en:2002]] [[eo:2002]] [[es:2002]] [[et:2002]] [[eu:2002]] [[fi:2002]] [[fo:2002]] [[fr:2002]] [[frp:2002]] [[fur:2002]] [[fy:2002]] [[ga:2002]] [[gd:2002]] [[gl:2002]] [[he:2002]] [[hi:२००२]] [[hr:2002]] [[ht:2002 (almanak gregoryen)]] [[hu:2002]] [[hy:2002]] [[ia:2002]] [[id:2002]] [[ilo:2002]] [[io:2002]] [[is:2002]] [[it:2002]] [[ja:2002年]] [[ka:2002]] [[kn:೨೦೦೨]] [[ko:2002년]] [[ksh:Joohr 2002]] [[kw:2002]] [[la:2002]] [[lb:2002]] [[li:2002]] [[lmo:2002]] [[lt:2002]] [[mi:2002]] [[mk:2002]] [[mo:2002]] [[mr:ई.स. २००२]] [[ms:2002]] [[nah:2002]] [[nap:2002]] [[nds:2002]] [[nds-nl:2002]] [[nl:2002]] [[nn:2002]] [[no:2002]] [[nov:2002]] [[nrm:2002]] [[oc:2002]] [[os:2002]] [[pam:2002]] [[pdc:2002]] [[pl:2002]] [[pms:2002]] [[pt:2002]] [[qu:2002]] [[ro:2002]] [[ru:2002 год]] [[ru-sib:2002]] [[scn:2002]] [[se:2002]] [[sh:2002]] [[simple:2002]] [[sk:2002]] [[sl:2002]] [[sq:2002]] [[sr:2002]] [[su:2002]] [[sv:2002]] [[sw:2002]] [[ta:2002]] [[te:2002]] [[tet:2002]] [[tg:2002]] [[th:พ.ศ. 2545]] [[tk:2002]] [[tl:2002]] [[tpi:2002]] [[tr:2002]] [[tt:2002]] [[udm:2002]] [[uk:2002]] [[uz:2002]] [[vec:2002]] [[vi:2002]] [[wa:2002]] [[yi:2002]] [[zh:2002年]] [[zh-min-nan:2002 nî]] [[zh-yue:2002年]] 2553 67012 2007-01-29T14:45:10Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[als:2000er#2003]], [[ru-sib:2003]] <div align=center> [[sedsala 20'an]] | '''[[sedsala 21'an]]''' | [[sedsala 22'an]] </br> [[1998]] | [[1999]] | [[2000]] | [[2001]] | [[2002]] | [[2003]] | [[2004]] | [[2005]] | [[2006]] | [[2007]] | [[2008]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[6'ê reşemiyê]] Albûmê [[Get Rich or Die Tryin' (Albûm)|Get Rich or Die Tryin']] yê [[50 Cent]] derket. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) * 27'ê berfanbarê: Siyasetmedar û nivîskarê kurd [[Hemreş Reşo]] çû ser dilovaniya xwe. [[Category:Sal]] [[af:2003]] [[als:2000er#2003]] [[am:2003 እ.ኤ.አ.]] [[an:2003]] [[ar:2003]] [[ast:2003]] [[av:2003]] [[az:2003]] [[bat-smg:2003]] [[be:2003]] [[bg:2003]] [[bn:২০০৩]] [[bpy:মারি ২০০৩]] [[br:2003]] [[bs:2003]] [[ca:2003]] [[cr:2003]] [[cs:2003]] [[csb:2003]] [[cv:2003]] [[cy:2003]] [[da:2003]] [[de:2003]] [[el:2003]] [[en:2003]] [[eo:2003]] [[es:2003]] [[et:2003]] [[eu:2003]] [[fi:2003]] [[fo:2003]] [[fr:2003]] [[frp:2003]] [[fur:2003]] [[fy:2003]] [[ga:2003]] [[gd:2003]] [[gl:2003]] [[he:2003]] [[hi:२००३]] [[hr:2003]] [[ht:2003 (almanak gregoryen)]] [[hu:2003]] [[hy:2003]] [[ia:2003]] [[id:2003]] [[ilo:2003]] [[io:2003]] [[is:2003]] [[it:2003]] [[ja:2003年]] [[ka:2003]] [[ko:2003년]] [[ksh:Joohr 2003]] [[kw:2003]] [[la:2003]] [[lb:2003]] [[li:2003]] [[lmo:2003]] [[ln:2003]] [[lt:2003]] [[mi:2003]] [[mk:2003]] [[mo:2003]] [[mr:ई.स. २००३]] [[ms:2003]] [[nah:2003]] [[nap:2003]] [[nds:2003]] [[nds-nl:2003]] [[nl:2003]] [[nn:2003]] [[no:2003]] [[nrm:2003]] [[oc:2003]] [[os:2003]] [[pam:2003]] [[pdc:2003]] [[pl:2003]] [[pms:2003]] [[pt:2003]] [[qu:2003]] [[ro:2003]] [[ru:2003 год]] [[ru-sib:2003]] [[scn:2003]] [[se:2003]] [[sh:2003]] [[simple:2003]] [[sk:2003]] [[sl:2003]] [[sq:2003]] [[sr:2003]] [[su:2003]] [[sv:2003]] [[sw:2003]] [[ta:2003]] [[te:2003]] [[tg:2003]] [[th:พ.ศ. 2546]] [[tk:2003]] [[tl:2003]] [[tpi:2003]] [[tr:2003]] [[tt:2003]] [[uk:2003]] [[uz:2003]] [[vec:2003]] [[vi:2003]] [[wa:2003]] [[yi:2003]] [[zh:2003年]] [[zh-min-nan:2003 nî]] [[zh-yue:2003年]] 2554 67007 2007-01-29T14:38:58Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ru-sib:2004]] <div align=center> [[sedsala 20'an]] | '''[[sedsala 21'an]]''' | [[sedsala 22'an]] </br> [[1999]] | [[2000]] | [[2001]] | [[2002]] | [[2003]] | [[2004]] | [[2005]] | [[2006]] | [[2007]] | [[2008]] | [[2009]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[1'ê gulanê]]: [[Qubris]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]] * [[1'ê gulanê]]: [[Çîk]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]] * [[1'ê gulanê]]: [[Estonya]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]] * [[1'ê gulanê]]: [[Letonya]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]] * [[1'ê gulanê]]: [[Lîtvanya]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]] * [[1'ê gulanê]]: [[Macaristan]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]] * [[1'ê gulanê]]: [[Malta]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]] * [[1'ê gulanê]]: [[Polonya]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]] * [[1'ê gulanê]]: [[Slovakya]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]] * [[1'ê gulanê]]: [[Slovenya]] ket nav [[Yekîtîya Ewropa]] === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[11'ê sermawezê]]: [[Arafat|Yasîr Arafat]], serokî [[felastînî]] (* [[1929]]) [[Category:Sal]] [[af:2004]] [[am:2004 እ.ኤ.አ.]] [[an:2004]] [[ar:2004]] [[ast:2004]] [[av:2004]] [[az:2004]] [[bat-smg:2004]] [[be:2004]] [[bg:2004]] [[bn:২০০৪]] [[bpy:মারি ২০০৪]] [[br:2004]] [[bs:2004]] [[ca:2004]] [[cr:2004]] [[cs:2004]] [[csb:2004]] [[cv:2004]] [[cy:2004]] [[da:2004]] [[de:2004]] [[el:2004]] [[en:2004]] [[eo:2004]] [[es:2004]] [[et:2004]] [[eu:2004]] [[fi:2004]] [[fo:2004]] [[fr:2004]] [[frp:2004]] [[fur:2004]] [[fy:2004]] [[ga:2004]] [[gd:2004]] [[gl:2004]] [[he:2004]] [[hi:२००४]] [[hr:2004]] [[ht:2004 (almanak gregoryen)]] [[hu:2004]] [[hy:2004]] [[ia:2004]] [[id:2004]] [[ilo:2004]] [[io:2004]] [[is:2004]] [[it:2004]] [[ja:2004年]] [[jbo:2004moi nanca]] [[ka:2004]] [[kn:೨೦೦೪]] [[ko:2004년]] [[ksh:Joohr 2004]] [[kw:2004]] [[la:2004]] [[lb:2004]] [[li:2004]] [[lmo:2004]] [[lt:2004]] [[mi:2004]] [[mk:2004]] [[mo:2004]] [[ms:2004]] [[na:2004]] [[nah:2004]] [[nap:2004]] [[nds:2004]] [[nds-nl:2004]] [[nl:2004]] [[nn:2004]] [[no:2004]] [[nrm:2004]] [[oc:2004]] [[os:2004]] [[pam:2004]] [[pdc:2004]] [[pl:2004]] [[pms:2004]] [[pt:2004]] [[qu:2004]] [[ro:2004]] [[roa-rup:2004]] [[ru:2004 год]] [[ru-sib:2004]] [[scn:2004]] [[sco:2004]] [[se:2004]] [[sh:2004]] [[simple:2004]] [[sk:2004]] [[sl:2004]] [[sm:2004]] [[sq:2004]] [[sr:2004]] [[su:2004]] [[sv:2004]] [[sw:2004]] [[ta:2004]] [[te:2004]] [[th:พ.ศ. 2547]] [[tk:2004]] [[tl:2004]] [[tpi:2004]] [[tr:2004]] [[tt:2004]] [[uk:2004]] [[ur:2004ء]] [[uz:2004]] [[vec:2004]] [[vi:2004]] [[vls:2004]] [[wa:2004]] [[war:2004]] [[yi:2004]] [[zh:2004年]] [[zh-min-nan:2004 nî]] [[zh-yue:2004年]] 2555 40105 2006-08-15T17:49:40Z Bangin 450 bila bes şablonek hebe #redirect [[Şablon:Betalkirin]] 2556 18107 2005-07-24T21:50:36Z Palica 233 interwiki Adding: th, pl, ru, cs, ca, sk, ka, sv, ko, fa Modifying: fr, pt [[Image:Gemini constellation map.png|thumb|Cêwî]] Cêwî ji 21'ê gulanê dest pê dike û di 21'ê pûşperê de diqede. {{Birç}} {{kurt}} [[Category:Birç]] [[Category:Mîtolojî]] [[ca:Bessons]] [[cs:Blíženci]] [[de:Zwillinge (Sternbild)]] [[en:Gemini]] [[eo:Ĝemeloj]] [[es:Géminis]] [[fa:دوپیکر]] [[fi:Kaksoset (tähdistö)]] [[fr:Gémeaux]] [[it:Gemelli (astronomia)]] [[ja:ふたご座]] [[ka:მარჩბივი]] [[ko:쌍둥이자리]] [[la:Gemini]] [[nl:Gemini (sterrenbeeld)]] [[pl:Bliźnięta (gwiazdozbiór)]] [[pt:Gemini (constelação)]] [[ru:Близнецы (созвездие)]] [[sk:Súhvezdie Blíženci]] [[sv:Tvillingarna]] [[th:กลุ่มดาวคนคู่]] [[zh:双子座]] 2557 37490 2006-08-05T05:22:25Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Cêwî (birç)]] 2558 60284 2006-12-13T19:40:30Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nn:Kategori:Mytologi]] {{Gotara bingehîn|Mîtologî}} [[Category:çand]] [[Category:Mirov]] [[Category:Zanîn]] [[af:Kategorie:Mitologie]] [[als:Kategorie:Mythologie]] [[ar:تصنيف:ميثولوجيا]] [[ast:Categoría:Mitoloxía]] [[az:Kateqoriya:Mifologiya]] [[bg:Категория:Митология]] [[ca:Categoria:Mitologia]] [[cs:Kategorie:Mytologie]] [[cv:Категори:Мифологи]] [[cy:Categori:Mytholeg]] [[da:Kategori:Mytologi]] [[de:Kategorie:Mythologie]] [[el:Κατηγορία:Μυθολογία]] [[en:Category:Mythology]] [[eo:Kategorio:Mitologio]] [[es:Categoría:Mitología]] [[eu:Kategoria:Mitologia]] [[fi:Luokka:Mytologia]] [[fr:Catégorie:Mythologie]] [[hr:Kategorija:Mitologija]] [[hu:Kategória:Mitológia]] [[ia:Categoria:Mythologia]] [[id:Kategori:Mitologi]] [[is:Flokkur:Goðafræði]] [[it:Categoria:Mitologia]] [[ja:Category:神話]] [[ka:კატეგორია:მითოლოგია]] [[ko:분류:신화]] [[la:Categoria:Mythologia]] [[lb:Category:Mythologie]] [[lt:Kategorija:Mitologija]] [[lv:Kategorija:Mitoloģija]] [[ms:Kategori:Mitos]] [[nds:Kategorie:Mythologie]] [[nl:Categorie:Mythologie]] [[nn:Kategori:Mytologi]] [[no:Kategori:Mytologi]] [[os:Категори:Мифологи]] [[pl:Kategoria:Mitologia]] [[pt:Categoria:Mitologia]] [[rm:Category:Mitologia]] [[ro:Categorie:Mitologie]] [[ru:Категория:Мифология]] [[scn:Category:Mituluggia]] [[simple:Category:Mythology]] [[sk:Kategória:Mytológia]] [[sl:Kategorija:Mitologija]] [[sr:Категорија:Митологија]] [[sv:Kategori:Mytologi]] [[th:หมวดหมู่:ปุราณวิทยา]] [[tr:Kategori:Mitoloji]] [[uk:Категорія:Міфологія]] [[vi:Thể loại:Thần thoại học]] [[zh:Category:神话]] 2559 66875 2007-01-28T02:29:03Z Robbot 231 روبوت مسح: [[bg:Анатомия]] تعديل: [[gl:Anatomía]] [[Wêne:Anatomiya mirov.gif|right|thumb|Anatomiya Mirov]] '''Anatomî''' zanista laşê mirovan e. Beja antomiye ji zimanê [[Yewnanî]] ji beja "''anatemnein''"e te u mena we perçekirin e. Anatomi ji dibe ilme percekirine. Le îro mirov ji beja anatomiye, ilma tevhevkirina perceyen bedene ji bo avakirina organizmayeki bi fonksiyon fam dike. Anatomi ilmeki gelek kevn e. Mirov berî bi hezaran salan li ser anatomiye xebitine. Li [[Mezopotamya]] mirovan mih serjedikirin u gor sikle kezeba reş, nexweşiyan teşis dikirin. Disa li mitolojiya Yewnan da te gotin ku, Xudaye mezin [[Zeus]], ji bo cezakirine, lawe xwe [[Prometeus]] davêje ser [[ciyaye Qaf]] u li ser zinareki da giredide. Eylo her roj te u parceki ji kezaba wi ya res jedike u dixwe. Le kezeba wi heta roja dine careke din xwe ji nuve dike, mezin dibe. Yani ta ji we caxe ji mirovan him sikle organan him ji hindek fiziyolojiya wan, wekî mezinbuna kezeba res, nas dikirin. Ji bo ve yeke ji mirova dikare li Mezopotamiya berê bi hezaran salan ameliyate cavan u ye kisika mize cebikin. Wek te zanîn ew ameliyatana di dîroka mirovahiyê da yên ewili bûn. Di welatê me da pir tişt pesta necun. Em li ser reya bav u kalen xwe neman u ketin nav nezaniye u tariye. [[Zimanê kurdî]], di warê zanistî da pesta necu; nikare xwe nû ve bike. == [[Organên mirovan]] == Di [[anatomî|anatomiyê]] de organên mirovan di çarçoveya [[sîstemên organan]] tên fehm kirin. ==Şane û tevînek== *[[şane]] *[[tevînek]] *[[xwîn]] **[[sipil]] / [[fatereşk]] *[[sîstema lenfa]] ==[[Sîstema tevgerandinê]]== *[[kakût]] *[[livîn]] *[[livok]] *[[masîlik]] ==[[Dil]] û [[sîstema gerra xwînê]]== *[[dil]] *[[xwînbera mezin]] / [[aorta]] *[[xwînber]] *[[xwînwerîn]] ==[[Pişik]] û [[sîstema bêhngirtinê]] / [[sîstema hilmijê]]== *[[poz]] *[[dev]] *[[qirik]] *[[bronş]] *[[qilqancik]] *[[pişik]] *[[diafragma]] ==[[Sîstema hezmê]]== *[[dev]] *[[diran]] *[[ziman (organ)|ziman]] *[[soricik]] *[[made]] / [[aşik]], [[ûr]] *[[pankreas]] *[[rûviya dazdehgirêk]] *[[rûviya zirav]] / [[bimbar]] *[[rûviya stûr]] / [[sincaq]] *[[rûviya kûr]] / [[apendîk]] *[[ziravîk]] *[[kezeba reş]] ==[[Sîstema mîzê]]== *[[gurçik]] *[[mîzlûle]] *[[mîzdanik]] *[[pêşborî]] ==[[Sîstema hormonan]]== *[[hîpofîz]] *[[livika troîd]] *[[livika paratroîd]] *[[livika tîmus]] *[[pankreas]] *[[bergurçik]] *[[livikên cinsî]] ==[[Sîstema birik]] / [[sîstema reh]]== *[[mêjî]] *[[mêjîyê biçûk]] / [[mêjîkok]] *[[pivazoka mêjî]] ==[[Pêncsehek]] / [[organên sehkirinê]]== *[[dîtin]] **[[çav]] *[[bihîstîn]] **[[guh]] *[[bêhngirtin]] **[[poz]] *[[tamkirin]] **[[ziman (organ)|ziman]] *[[sehkirin]] **[[çerm]], [[por]] û [[pirç]] ==[[Organên cinsiyetî]]== ===[[organên cinsî yên mêran]]=== * [[penis]] / [[organa mêranî]] / [[kîr]] * [[batî]] / [[gun]] * [[sergun]] * [[prostat]] * [[gunkîsik]] ===[[organên cinsî yên jinan]]=== *[[lêvên berzikên]] *[[xîznê]] / [[quz]] an [[zuhar]] *[[gilik]] / [[klîtoris]] an [[mîtik]] *[[malzarûk]] *[[hêkdank]] *[[hêkborî]] ==[[Bizarûmayin]]== ==Binihêre== *[[Anatomiya Bedena Mirovan]] *[[Laşê mirov]] {{abm}} {{sîstemên organan}} [[Category:Zanist]] [[category:Anatomî]] [[an:Anatomía]] [[ar:تشريح]] [[be:Анатомія]] [[bs:Anatomija]] [[ca:Anatomia]] [[cs:Anatomie]] [[cy:Anatomeg]] [[da:Anatomi]] [[de:Anatomie]] [[en:Anatomy]] [[eo:Anatomio]] [[es:Anatomía]] [[et:Anatoomia]] [[eu:Anatomia]] [[fa:کالبدشناسی]] [[fi:Anatomia]] [[fr:Anatomie]] [[fy:Anatomy]] [[gl:Anatomía]] [[he:אנטומיה]] [[hr:Anatomija]] [[hu:Anatómia]] [[ia:Anatomia]] [[id:Anatomi]] [[io:Anatomio]] [[is:Líffærafræði]] [[it:Anatomia]] [[ja:解剖学]] [[ko:해부학]] [[la:Anatomia]] [[lb:Anatomie]] [[lt:Anatomija]] [[mk:Анатомија]] [[nds:Anatomie]] [[nl:Anatomie]] [[no:Anatomi]] [[nrm:Anatonmie]] [[oc:Anatomia]] [[os:Анатоми]] [[pl:Anatomia]] [[pt:Anatomia]] [[ro:Anatomie]] [[ru:Анатомия]] [[scn:Anatumìa]] [[sh:Anatomija]] [[simple:Anatomy]] [[sk:Anatómia]] [[sl:Anatomija]] [[sq:Anatomia]] [[sr:Анатомија]] [[su:Anatomi]] [[sv:Anatomi]] [[th:กายวิภาคศาสตร์]] [[tl:Anatomiya]] [[tr:Anatomi]] [[uk:Анатомія]] [[ur:تشریح]] [[vi:Giải phẫu học]] [[zh:解剖學]] 2560 14552 2004-08-25T10:59:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Çewlik]] 2561 66183 2007-01-23T21:48:36Z 85.182.30.130 /* Grêdana derve */ '''Amûdê''' yek ji kevintirîn bajarên [[başûrê rojava yê Kurdistanê]] ye. {{Bajar_kurd}} ==Grêdana derve== * [http://www.amude.com Malpera Amûdê 1] * [http://www.amouda.com Malpera Amûdê 2] [[Category:Bajar]] [[Kategorî:Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] [[Kategorî:Sûrî]] 2562 14554 2004-11-20T01:11:42Z 80.143.121.113 '''Sîrwan Hecî Berko''' rojnamevanekî kurd e. Berko di 14.05.[[1977]]ê de li bajarê [[Amûdê]] li başûrê-rojavayî Kurdistanê ji dayik bûye. Ew ji sala 1990î de li Elmanyayê dijî. Li wê derê, wî lîse kuta kir û dest bi xwendina "Medecine Informatik" li Zanîngeha [[Dortmund]] kiriye. Di ber xwendina xwe re, ew birêvebirî û xebata di Malpera Amûdê de dike. Herweha ew hekemê fotbolê ye û endamê [[Yekîtiya Rojnamevanên Elmanyayê]] ye. Ew endamê Partiya Sosyaldemoqrat a Elmanyayê ([[SPD]]) ye û dora 6 salan berpirsyariya rêxistina ciwanan a partiyê ya li herêma xwe kiriye. [[Category:Rojnamevan]] <!-- Lieber Sîrvan, Links auf Bilder außerhalb der Wikipedia sind nicht so gern gesehen. Bitte melde Dich an, dann kannst Du Bilder in die Wikipedia hochladen. --> 2564 14556 2004-08-26T07:42:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] 2565 14557 2004-08-26T07:44:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Amûdê]] 2566 29267 2006-03-07T17:07:41Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.98.105.219 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Perçeyên Kurdistanê 2567 14559 2004-08-26T09:05:11Z Erdal Ronahi 2 Nexşeyê Başûrê Kurdistanê Nexşeyê Başûrê Kurdistanê 2568 14560 2004-08-26T09:08:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Iraq]] 2569 63317 2007-01-06T04:30:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tt:Ağrı Tawı]] <!-- BEGIN WikiProject Mountains infobox (scroll down to edit main article text) --> <!-- Use <nowiki>{{subst:Mountain_box_begin}}</nowiki> to get the next two lines --> [[Category:çiya|Ararat]] {| border="1" bgcolor="#ffffff" cellpadding="5" align="right" width="305" style="margin-left:5px" !bgcolor=#e7dcc3 colspan=2|Çiyayê Agirî |- |align=center colspan=2|[[Image:Ararat.jpg|300px]]<br>''Wêneya satelît a Çiyayê Agirî'' |- |bgcolor=#e7dcc3|[[Bilindayî]]:||5,165 m |- |bgcolor=#e7dcc3|[[Hêlîpan]]:||39&deg; 42&prime; 0&Prime; [[Bakur]] |- |bgcolor=#e7dcc3|[[Hêlîlar]]:||44&deg; 17&prime; 0&Prime; [[Rojava]] |- |bgcolor=#e7dcc3|Cîh:||[[Kurdistan]] |- |bgcolor=#e7dcc3|[[Zincîreçiya]]:||[[Qafkasya]] |- |bgcolor=#e7dcc3|[[Cure]]:||[[Volkan]] |- |bgcolor=#e7dcc3|[[Volkan|Çalakbuna dawî]]:||[[Tîrmeh|Tîrmeha]] [[1840]] |} [[image:Ararat_PIA03399_modest.jpg|thumb|center|480px|left|Agiriya mezin û Agiriya biçûk ([[NASA]])]] '''Çiyayê Agirî''' çiyayê herî bilind li [[Kurdistan|Kurdistanê]] ye. Bilindiya wî 5165 metre ye. Serê wî hertim bi berf, qesha û mij e. Li ser wî kovikên volkanik hene. Navên wan bêçare ne. Li van çiyayên bilind havînê jî berf heye. [[Image:Ararat ast 2002176 lrg.jpg|thumb]] [[Kategorî:Volkan]] [[bg:Арарат (връх)]] [[bn:আরারাত পর্বত]] [[ca:Ararat]] [[cs:Ararat]] [[de:Ararat]] [[en:Mount Ararat]] [[es:Monte Ararat]] [[et:Ararat]] [[eu:Ararat mendia]] [[fa:کوه آرارات]] [[fi:Ararat]] [[fr:Mont Ararat]] [[gl:Monte Ararat]] [[he:אררט]] [[hy:Արարատ]] [[id:Ararat]] [[it:Ararat]] [[ja:アララト山]] [[nl:Ararat]] [[no:Ararat]] [[pl:Ararat]] [[pt:Monte Ararat]] [[ru:Арарат (гора)]] [[sk:Ararat (vrch v Turecku)]] [[sl:Ararat]] [[sr:Арарат]] [[sv:Ararat]] [[ta:அரராத் மலை]] [[tr:Ağrı Dağı]] [[tt:Ağrı Tawı]] [[uk:Арарат]] [[zh:亞拉拉特山]] 2570 44359 2006-08-30T20:56:46Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Çiyayê Agirî]] 2571 44360 2006-08-30T20:57:01Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Çiyayê Agirî]] 2572 44361 2006-08-30T20:57:18Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Çiyayê Agirî]] 2573 14565 2004-08-26T21:19:22Z Erdal Ronahi 2 Çiyayê Ararat, ji en: Çiyayê Ararat, ji en: 2576 38918 2006-08-13T16:17:13Z Liesel 539 Revert to the revision prior to revision 38851 dated 2006-08-13 16:08:42 by 85.96.223.38 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] '''Mexmûr''' bajarek ji [[Başûrê Kurdistanê]] ye. Mexmûr nav [[Mûsil]], [[Hewlêr]] û [[Kerkûk]] e. Nêzîkê bajarê Mexmûr qampeke penaberan heye, navê wê jî [[Kampa Mexmûr]] e. {{kurt}} [[Category:Bajar]] 2577 54058 2006-10-23T22:34:39Z 82.243.85.54 '''Wergeha Mexmûr''' qampeke penaberan nêzîke bajarê [[Mexmûr]] di [[Başûrê Kurdistanê]] ([[Iraq]]) e. Di qampê de bi piranî penaberên ji [[Botan|Botanê]] ([[Bakurê Kurdistanê]]) dijin. ==Cîhên penaber hatin== {| ! Bajar / navçe || Gund || Eşîr |- | Hakkari ([[Colemêrg]]) || [[Marunus]], [[Kehê]], [[Nispasnê]], [[Bêtkar]], [[Bayê]], [[Anitos]] û navend || [[Pinyaniş]], [[Giravi]], [[Xanî]] û [[Jîrkî]] |- | Yüksekova ([[Gever]]) || [[Kinyaniş]], [[Sêvê]], [[Bêgaltê]], [[Zêrê]], [[Oramar]], [[Birya]], [[Befircan]], [[şuke]], [[Glort]], [[Elver]], [[Memkan]], [[Avitxêr]], [[Serpêl]] û navend || [[Oramar]], [[Dostkî]], [[Drî]] û [[Rêkanî]] |- | [[Çelê]] || [[Ziyaniş]], [[Marûfa]], [[Blêcan]], [[Bêlat]], [[Tiyare]], [[Guzereş]], [[Gusê]], [[Giyadereyê]], [[Deştan]], [[Bêtrot]] û navend || [[Pinyaniş]] |- | Şırnak ([[Şirnex]]) || [[Biryan]], [[Gundikêmelê]], [[Kron]], [[Nerex]], [[Heştan]], [[Zorava]], [[Spîndarok]], [[Gundikêremo]], [[Nêvava]], [[Avgamasiyê]], [[Arêt]], [[Ayvan]], [[Dêryan]], [[Xirbikêbesta]], [[Bacirit]], [[Aqêr]], [[Sinê]] û navend || [[Şirnexî]] û [[Berwarî (eşîr)|Berwarî]]. |- | Beytüşşebap ([[Elkê]]) || [[Pîroza]], [[Hemka]], [[Germav]], [[Karçan]] û [[Aruş]] || [[Giravî]], [[Geydan]] û [[Mamkuran]]. |- | Uludere ([[Qileban]]) || [[Hîlal]], [[Mijîn]], [[Şirîş]], [[Nerveh]], [[Bleh]], [[Şvêd]], [[Aloş]], [[Kalik]], [[Dalokan]], [[Ziravig]], [[Kadun]], [[Zevyan]], [[Roboski]], [[Êvel]], [[Mehrav]], [[Kalhesinan]], [[Hadiriş]], [[Helet]], [[Hiran]], [[Çeman]], [[Repin]], [[Nireh]] û navend || [[Goyî]] |- | Cîzre ([[Cizîr]] a [[Botan]]) || [[Şax]], [[Hebler]], [[Ziyaret]], [[Cinibir]] û navend || [[Kiçî]], [[Batûyî]], [[Tayan]], [[Hamnî]], [[Cizîrî]] |- | [[Silopî]] (Slopya-Gırkê Emo) || [[Bêspin]], [[Germik]], [[şêvesor]], [[Girgunda]], [[Doderê]], [[Bilgan]], [[Xirabreşk]], [[Zêriştin]], [[Bestabeleka]], [[Silîvî]], [[Dêresor]], [[Dêredevş]], [[Gitê]] û navend || [[Spêrtî]], [[Karox]], [[şirnexî]], [[Tayan]] û [[Silopî (eşîr)|Silopî]]. |- | İdil ([[Hezex]]) || [[Destadarê]], [[Kavox]], [[Mestpist]], [[Bakvan]] û navend || [[Didêrê]], [[Omerkî]] û [[Alîkan]]. |- | Güçlükonak ([[Basê]]) || [[Şehrka]], [[şewê]], [[Bana]], [[Xwaran]], [[Ziving]], [[Basret]], [[Dêrşew]], [[Hirariş]], [[Spîvyan]], [[Zivanga]] [[şikakan]], [[Bunisra]], [[Xurs]], [[Hêtmî]] û navend. || [[Harunî]], [[Şikakî]], [[Welati]] û [[Çiyayê]]. |- | Eruh ([[Dih]]) || [[Êrs]], [[Nivala]], [[Terham]], [[Gundikêşêx]], [[Baluka]], [[şewrik]], [[Gêrê]], [[Reşinê]] û navend || [[Welatî]], [[Kêver]], [[Kelhokî]] û [[Jîlyo]] |} ==Grêdanên derve== * [http://www.beepworld.de/members60/toriyo/ Maxmûr Homepage] (elmanî) ==Jêder== * http://www.yeniozgurpolitika.org/?bolum=haber&hid=9262 {{kurt}} [[Category:Gund|Mexmûr]] 2578 14570 2004-08-28T15:53:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mexmûr]] 2579 14571 2004-08-28T15:54:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mexmûr]] 2580 14572 2004-08-28T15:56:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mexmûr]] 2581 14573 2004-08-28T15:56:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mexmûr]] 2582 14574 2004-08-28T15:57:27Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mexmûr]] 2583 14575 2004-08-28T15:58:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mexmûr]] 2584 14576 2004-08-28T15:59:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mexmûr]] 2585 37595 2006-08-05T05:32:24Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Wargeha Mexmûr]] 2586 36478 2006-07-25T09:08:55Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Di sala 2002'an de endustrîya muzîke bi serkeftî derîye [[Audiogalaxy]], bernameya [[P2P]] ko wêrise Napsters girtibû girtin, Niha serkare Audiogalaxy berî, [[Michael Merhej]], bi bernameyek nû ji bo sîstema P2P vegerîya. '''FolderShare'''. FolderShare veke ku navê ve dibeje lihevparîkirina [[belgedank]] û dosîye, Tu dikare dosîyeke çebike û tije belgedanke ku tu dixwaze bi heval û xelkê ji her terefê dinye re belavbike, Taybetî ez bawerdikim gelek mirovên kurd ko astengîye ji bo peydekirina klame dengbejên kurdî dikşînin çareser bibe. Bi FolderShare tu dikare wêne, belgedankê musîk, [[zip]], [[rar]], [[iso]], [[bin]], [[cue]], [[doc]] parîbike, Varê ewledarîye de jî qeysa FolderShare ji gelek bernameyên dinî P2P parastire, Hemû pêwendî bi alîkarîya şîfrekirinek 256-bit derbasdibe, Herveha komunîkasyon jî bi bawernameya-[[RSA]] hatîye parastin, Di bernameye de funskiyona lêgerîne tuneye, ji ber vilo parîkirina bernameyen cerdevan (pirate) hatîye sînorkirin Bernama FolderShare belaş e, tu dikarî ji malpera van dakişîne, Le ji bo xelkê ko funksîyonen hêzdartir dixwazin dive bibin abone, li gorî şopana malpera FolderShare tu [[spyware]] têde tuneye, Bername heta niha tene ji bo [[Windows]] lihevhatîye. Çaxe Audiogalaxy hate girtin û ket nav rûpelên dîroke, Michael Merhej şîrketek bi navê ByteTaxi li Texas damezirand. Piştî Pêşvebirênên bi sala şîrketa van niha bernameya P2P, FolderShare teqdîm dikin. ”Me xwest xwegihandina belgedanka hêsantir bikin, heta yek dikaribe gelek kompûtera bikarbîne” dibeje Michael Merhej û berdewam dike, ” Min bixwe pirsgirek dîtin, em dixwazin xelk hêsantir li ku be xwebigihînin belgedanke xwe” ==Grêdanên derve== *[http://www.foldershare.com/ Malpera FolderShare] *[http://www.foldershare.com/download/files/FolderShareSetup-2.1.0.exe FolderShare 2.1.0 dakişîne] Çavkanî: www.omerya.com [[Category:Nivîsbarî]] 2587 14579 2004-08-28T21:02:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ISO (format)]] 2588 56275 2006-11-13T16:47:37Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Komputer]] 2589 53356 2006-10-20T08:19:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: bs, el, fa, he, id, lb, pt, ro, sv, th, tr, vi تعديل: da '''TCP/IP''' kurtnivîsa ''Transmission Control Protocol/Internet Protocol'' e. Nave berhevoka yekûna protokolen komunîkasyon herveha di nav de komunîkasyona [[înternet]] ku em îroj dikarin pêktînine. esehîya TCP/IP du protokole (transport layer û network layere li gor modela [[OSI]]), Le teswîrkirina bikaranînede hemû refikê [[protokol]]e ku ji IP te jêîstifadekirine, vek protokolen [[FTP]], [[Telnet]], [[SMTP]] û [[UDP]]. Gelek Operatîf sisteme Tore ku protokelen xweyî taybet bikartînin li TCP/IP jî hevlihatîye vek ([[Novell NetWare]] û [[Windows NT]]) {{Kurdmcse}} [[Category:Kompûter]] [[ar:حزمة بروتوكولات الإنترنت]] [[bs:TCP/IP]] [[ca:TCP/IP]] [[cs:Sada protokolů Internetu]] [[da:Internetprotokol (protokolfamilie)]] [[de:Internetprotokollfamilie]] [[el:TCP/IP]] [[en:Internet protocol suite]] [[eo:TCP-IP]] [[es:Familia de protocolos de Internet]] [[fa:TCP/IP]] [[fi:TCP/IP]] [[fr:Suite des protocoles internet]] [[gl:Protocolo internet]] [[he:TCP/IP]] [[hu:TCPIP]] [[id:TCP/IP]] [[it:Suite di protocolli Internet]] [[ja:TCP/IP]] [[lb:TCP/IP-Protokollstapel]] [[lv:TCP/IP]] [[nl:TCP/IP]] [[no:TCP/IP]] [[pl:TCP/IP]] [[pt:TCP/IP]] [[ro:TCP/IP]] [[ru:Стек протоколов TCP/IP]] [[sk:Balík internetových protokolov]] [[sl:TCP/IP]] [[sv:TCP/IP]] [[th:Internet protocol suite]] [[tr:İnternet protokol takımı]] [[vi:TCP/IP]] [[zh:TCP/IP协议]] 2590 65086 2007-01-17T18:09:38Z SieBot 710 روبوت إضافة: [[ru-sib:Стопоносильно деянне]] '''File Transfer Protocol'''. Rûbayîya [[înternet]] di [[TCP/IP]] de ku yek dikaribe belgedank û kataloga di komputereke dûr de bibîne. Yekemîn car wekî bernameyeke FTP bernameya [[FileZilla]] ji aliyê [[Koma PcKurd]] ve li kurdî hatiye wergerandin. {{kurdmcse}} [[Category:Înternet]] [[ar:إف.تي.بي]] [[be:FTP]] [[bg:Протокол за трансфер на файлове]] [[bs:File Transfer Protocol]] [[ca:Protocol de transferència de fitxers]] [[cs:File Transfer Protocol]] [[da:FTP]] [[de:File Transfer Protocol]] [[el:File Transfer Protocol]] [[en:File Transfer Protocol]] [[eo:Dosiero-Transiga Protokolo]] [[es:File Transfer Protocol]] [[eu:FTP]] [[fa:اف‌تی‌پی]] [[fi:FTP]] [[fr:File Transfer Protocol]] [[gl:File Transfer Protocol]] [[he:File Transfer Protocol]] [[hr:FTP]] [[hu:File Transfer Protocol]] [[ia:FTP]] [[id:FTP]] [[is:FTP]] [[it:FTP]] [[ja:File Transfer Protocol]] [[ko:FTP]] [[lt:FTP]] [[lv:FTP]] [[nl:File Transfer Protocol]] [[nn:File Transfer Protocol]] [[no:FTP]] [[pl:FTP]] [[pt:File Transfer Protocol]] [[ru:File Transfer Protocol]] [[ru-sib:Стопоносильно деянне]] [[simple:FTP]] [[sk:File Transfer Protocol]] [[sl:FTP]] [[sq:File Transfer Protocol]] [[sr:ФТП]] [[sv:File Transfer Protocol]] [[th:เอฟทีพี]] [[tl:FTP]] [[tr:Dosya Transfer Protokolü]] [[uk:FTP]] [[vi:File Transfer Protocol]] [[zh:文件传输协议]] 2591 63136 2007-01-04T22:25:46Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:تيلي نت]] تعديل: [[bs:TELNET]] '''Telnet''' (''Terminal emulator-protokol'') piranî di internetde te pekanîn. bi alîkarîya protokola Telnet yek dikari têkeve kompûterek din û bernameyan di ve kompûtere de bajo, Telnet perçeyek ji berhevoka protokolen [[TCP/IP]] ye, Telnet ji terefe [[ARPAnet]] hatîye qewimandin. * Çavkanî: www.[[kurdmcse]].com {{kurt}} [[Category:Kompûter]] [[ar:تيلي نت]] [[bg:TELNET]] [[bs:TELNET]] [[ca:Telnet]] [[cs:Telnet]] [[da:Telnet]] [[de:Telnet]] [[en:TELNET]] [[eo:Telnet]] [[es:Telnet]] [[fi:Telnet]] [[fr:Telnet]] [[gl:Telnet]] [[he:טלנט]] [[hr:Telnet]] [[it:Telnet]] [[ja:Telnet]] [[lv:Telnet]] [[nl:Telnet]] [[no:Telnet]] [[pl:Telnet]] [[pt:Telnet]] [[ru:Telnet]] [[sk:Telnet]] [[sl:Telnet]] [[sq:Telnet]] [[sv:Telnet]] [[th:เทลเน็ต]] [[tr:Telnet]] [[uk:Telnet]] [[vi:Telnet]] [[zh:Telnet]] 2592 63488 2007-01-07T14:16:33Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[new:युनिकोड]] Standardek ji bo Tîpandine komputer. '''Unicode''' Consortium neqeba salen 1988 u 1991 de hatiye avekirin. [[ASCII]] (8 bits) bikartine, Le Unicode 16 bits' a, Taybetmendiyek din ji ASCII dikare 256 herfa (Tîpa) sazbike, le Unicode dikare 65 536 herfa (Tîpa) Vek [[zimane kurdi]] bi alikariya Unicode em iroj dikarin di komputer de bikarbinin. [[Wîkîpediya]] Unicode bi kar tîne. *Çavkanî: www.[[kurdmcse]].com == Girêdanên derve == * http://kurditgroup.org/unicode.php *http://www.unicode.org/standard/WhatIsUnicode.html * [http://www.decodeunicode.org/ DecodeUnicode - Unicode WIKI], 50.000 gifs * http://www.decodeunicode.org/w3.php?nodeId=70013&page=1&lang=2 Herfên erebî {{kurt}} [[Category:Kompûter]] [[als:Unicode]] [[ar:يونيكود]] [[bg:Уникод]] [[bn:ইউনিকোড]] [[br:Unicode]] [[bs:Unikod]] [[ca:Unicode]] [[chr:Unicode]] [[cs:Unicode]] [[da:Unicode]] [[de:Unicode]] [[el:Unicode]] [[en:Unicode]] [[eo:Unikodo]] [[es:Unicode]] [[et:Unicode]] [[fa:یونی‌کد]] [[fi:Unicode]] [[fr:Unicode]] [[gl:Unicode]] [[he:יוניקוד]] [[hi:यूनिकोड]] [[hr:Unicode]] [[hu:Unicode]] [[ia:Unicode]] [[it:Unicode]] [[ja:Unicode]] [[ka:უნიკოდი]] [[kn:ಯುನಿಕೋಡ್]] [[ko:유니코드]] [[ks:यूनिकोड]] [[lt:Unicode]] [[lv:Unikods]] [[ml:യുണിക്കോഡ്]] [[ne:युनिकोड]] [[new:युनिकोड]] [[nl:Unicode]] [[nn:Unicode]] [[no:Unicode]] [[pl:Unicode]] [[pt:Unicode]] [[ro:Unicode]] [[ru:Юникод]] [[sh:Unikod]] [[sk:Unicode]] [[sl:Unicode]] [[sq:Unicode]] [[sr:Уникод]] [[sv:Unicode]] [[ta:ஒருங்குறி]] [[th:ยูนิโคด]] [[tr:Unicode]] [[uk:Юнікод]] [[vi:Unicode]] [[wa:Unicôde]] [[zh:Unicode]] [[zh-min-nan:Thong-iōng-bé]] [[zh-yue:統一碼]] 2593 36403 2006-07-25T09:04:32Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi ''Ev gotar bi soranî:'' [[ڤایرۆس]] ---- Kodek nivisandi ku xwe bi sere xwe qeyd dike, anji xwe belavdike, [[Vîrus]]e komputer pirani ji bo xerabkirina komputeren din hatine nivisandin. Gelek şikle virusa hene, [[Filevirus]] (Viruse Belgedank) li belgedanka digere u xwe bi vi havi bela dike. [[Bootsector virus]] ji xwe dixe sektora Startup diskxane an ji disketa, çaxe yek ji diskxane an ji diskete destpebike ev virus xwe belavdike, Virusen iroj pirani te bikaranin [[Macrovirus]]e u ev ji bere xwe dide [[Office]] {{kurdmcse}} {{kurt}} [[Category:Kompûter]] 2594 36460 2006-07-25T09:08:33Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Open Systems Interconnection'''. Berî ku Organîzasyona-Standartkirina Navnetewî ([[ISO]]) û [[CCITT]] komunîkasyona navbera kompûtera terîfbike, hemû komunîkasyon bi [[Tor|toren]] belawela û cîhazen ji terefe çêkerên cuda piranî lihevnehatî dihat pêkanîn. Bi alîkarîya modelen OSI standartek ji bo çava tor bete bikeyskirin û xebitandin hat terîfkirin. Ji wan modelan re dibêjin OSI (Open System Interconnection). * Çavkanî: www.[[kurdmcse]].com {{kurt}} [[Category:Kompûter]] 2595 62425 2006-12-31T17:18:27Z Romanc19s 695 [[fr:Object Linking and Embedding]] '''OLE''' ('''O'''bject '''L'''inking and''' E'''mbedding) standartek [[Microsoft|Microsofte]] ji bo derfet û îmkan danîya çekirina objekta di bernameyeke de ye. Mîsalen. çekirina weneyekî di [[Microsoft Paint]] de û piştre ev wene yek texe bernameyek din "vek [[Microsoft Word]]" OLE-object fesala esl diparêze û grêdanekê neqeba bernameya ku te de hatîye damezerandinde dihele, Di versiyona [[OLE 2.0]] û nûtir de icar hewcîtîya ve lînk (grêdane) jî tune. Heger tu weneyekî texe bernameyeke din vek word tu dikari be ku bernama Paint bişxûlîne di Word de bugherîne bi menû û haceten [[Paint]], Bi gotinek din OLE funksiyonen Paint dixe Word e. * Çavkanî: www.[[kurdmcse]].com {{kurt}} [[Category:Kompûter]] [[de:OLE (EDV)]] [[en:Object Linking and Embedding]] [[es:Object Linking and Embedding]] [[fr:Object Linking and Embedding]] [[it:Object Linking and Embedding]] [[ja:Object Linking and Embedding]] [[nl:Object Linking and Embedding]] [[pl:OLE]] [[ru:OLE]] [[zh:对象连接与嵌入]] 2597 62285 2006-12-30T12:24:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sl:ARPANET]] '''ARPAnet''' (''Advanced Research Projects Agency Network'') yek ji torek pêşîn û herî mezin e ku komunîkasyonê di navbera zanîngehên Emerîkî de pêk dianî. ARPAnet di sala [[1969]]'an de ji aliyê enstîtuya lêkolînan ve di bin Wezareta Parastina Emerîkî de hatiye pêşxistin. Gelek kes ARPAnetê wekî destpêka [[înternet|înterneta]] îroj bi nav dikin. * Çavkanî: www.[[kurdmcse]].com {{kurt}} [[Category:Înternet]] [[af:ARPANET]] [[cs:ARPANET]] [[da:Arpanet]] [[de:ARPANET]] [[en:Advanced Research Projects Agency Network]] [[es:ARPANET]] [[et:ARPANET]] [[fi:ARPANET]] [[fr:ARPANET]] [[gl:ARPANET]] [[hu:ARPANET]] [[id:ARPANET]] [[it:Arpanet]] [[ja:ARPANET]] [[ko:아파넷]] [[lt:Arpanet]] [[nl:ARPANET]] [[no:ARPANET]] [[pl:Arpanet]] [[pt:ARPANET]] [[ro:ARPAnet]] [[ru:ARPANET]] [[sl:ARPANET]] [[sr:ARPANET]] [[sv:ARPANET]] [[vi:ARPANET]] [[zh:ARPANET]] 2598 14589 2004-08-29T16:30:33Z Erdal Ronahi 2 ARPAnet çû cihê ARPANET #REDIRECT [[ARPANET]] 2599 14590 2005-04-18T01:17:52Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Kurdmcse.PNG|right|Logo ya kurdmcse]] '''KURDMCSE''' malperek e ku dixwaze agahî li ser mijarên [[IT]] (''information technology'', teknolojiya enformasyonê) û kompûterê bi kurdî bide. Têde li ser pir mijaran cara yekemîn bi [[zimanê kurdî|kurdî]] hat nivîsandin. [[Wêne:Pckurd-com.gif|right]]Kurdmcse di sala 2004'da de hat girtin û bû [[PCKurd.com]] Di KURDMCSE de [[eFerheng]], [[ferheng|ferhenga]] termên kompûterê, û [[Dibistana Torê]], waneyên li ser înternetê bi kurdî hene. Kurtenivîsa MCSE tê wateya ''Microsoft Certified Systems Engineer'', yanî teknisiyenê sisteman bi belgeya [[Microsoft|Microsoftê]]. ==Grêdanên derve== * [http://www.kurdmcse.com Malpera KURDMCSE] * [http://www.kurdmcse.com/modules.php?name=eferheng eFerheng] Termên Kompûterê * [http://www.kurdmcse.com/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=3 Dibistana Torê] {{kurt}} [[Category:Malper]] 2601 14591 2004-08-29T17:55:15Z Erdal Ronahi 2 ji kurdmcse.com, bi destûrê ji kurdmcse.com, bi destûrê 2602 37555 2006-08-05T05:28:37Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[PCKurd.com]] 2603 65511 2007-01-20T08:49:12Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: bs, eu, ga, hr, ksh, lt, nds, th, ur تعديل: ar, es, sr '''ASCII''' (tê xwendin "askîî") kurtenivîsa ''American Standard Code of Information Interchange'' e. Organîzasyona ASCII biryare li ser Tîpe (karakter) [[kompûter]] dide. ASCII hemu Tîpan nimre dike vek 0-255, Çesidek ASCII ji terefe [[IBM]] hatiye damezerandin iro piranî tê bikaranîn vek Extended ASCII te naskirin ev versiyona IBM ji dewla ku 7 bits'a 8 bits bikartine. Ji ber ku bi ASCII tîpên wekî "ş" pirsgirêk in, îro gav bi gav [[Unicode]] zêdetir tê bi kar anîn. {| border style="font-family:monospace" !&nbsp;!!-0 !!-1 !!-2 !!-3 !!-4 !!-5 !!-6 !!-7 !!-8 !!-9 !!-A !!-B !!-C !!-D !!-E !!-F |- !0- |''NUL''||''SOH''||''STX''||''ETX''||''EOT''||''ENQ''||''ACK''||''BEL''||''BS''||''HT''||''LF''||''VT''||''FF''||''CR''||''SO''||''SI'' |- !1- |''DLE''||''DC1''||''DC2''||''DC3''||''DC4''||''NAK''||''SYN''||''ETB''||''CAN''||''EM''||''SUB''||''ESC''||''FS''||''GS''||''RS''||''US'' |- !2- |''SP''||!||"||#||$||%||&||'||(||)||*||+||,||-||.||/ |- !3- |0||1||2||3||4||5||6||7||8||9||:||;||&lt;||=||&gt;||? |- !4- |@||A||B||C||D||E||F||G||H||I||J||K||L||M||N||O |- !5- |P||Q||R||S||T||U||V||W||X||Y||Z||[||\||]||^||_ |- !6- |`||a||b||c||d||e||f||g||h||i||j||k||l||m||n||o |- !7- |p||q||r||s||t||u||v||w||x||y||z||{||&#x7C;||}||~||''DEL'' |} *Çavkanî: [[kurdmcse.com]] {{kurt}} [[Category:Kompûter]] [[als:ASCII]] [[ar:آسكي]] [[ast:ASCII]] [[bg:ASCII]] [[bs:ASCII]] [[ca:ASCII]] [[cs:ASCII]] [[da:ASCII]] [[de:ASCII]] [[el:ASCII]] [[en:ASCII]] [[eo:Askio]] [[es:American Standard Code for Information Interchange]] [[eu:ASCII]] [[fi:ASCII]] [[fr:American Standard Code for Information Interchange]] [[ga:ASCII]] [[gl:ASCII]] [[he:ASCII]] [[hr:ASCII]] [[hu:ASCII]] [[ia:ASCII]] [[id:ASCII]] [[it:ASCII]] [[ja:American Standard Code for Information Interchange]] [[ko:ASCII]] [[ksh:ASCII]] [[lt:ASCII]] [[lv:ASCII]] [[ms:ASCII]] [[nds:ASCII]] [[nl:ASCII (tekenset)]] [[nn:ASCII]] [[no:ASCII]] [[pl:ASCII]] [[pt:ASCII]] [[ro:ASCII]] [[ru:ASCII]] [[sk:ASCII]] [[sl:ASCII]] [[sq:ASCII]] [[sr:Аски]] [[sv:ASCII]] [[th:แอสกี]] [[tr:ASCII]] [[uk:ASCII]] [[ur:امریکی معیاری رمز براۓ اطلاعاتی تبادلہ]] [[vi:ASCII]] [[zh:ASCII]] [[zh-min-nan:ASCII]] 2604 14594 2004-08-29T21:29:31Z Erdal Ronahi 2 Listeya bajarên Kurdistanê çû cihê Lîsteya bajarên Kurdistanê #REDIRECT [[Lîsteya bajarên Kurdistanê]] 2605 14595 2004-08-29T21:33:55Z Erdal Ronahi 2 Ezê çawa gotareke nû binivîsim çû cihê Wikipedia:Ezê çawa gotareke nû binivîsim #REDIRECT [[Wikipedia:Ezê çawa gotareke nû binivîsim]] 2607 14597 2005-05-08T20:47:44Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Wîkîpediya:Gotareke nû]] 2610 14599 2004-08-29T21:49:35Z Erdal Ronahi 2 31 Tîrmeh çû cihê 31'ê tîrmehê #REDIRECT [[31'ê tîrmehê]] 2611 14600 2004-08-29T21:49:55Z Erdal Ronahi 2 29 Tîrmeh çû cihê 29'ê tîrmehê #REDIRECT [[29'ê tîrmehê]] 2612 14601 2004-08-29T21:50:04Z Erdal Ronahi 2 28 Tîrmeh çû cihê 28'ê tîrmehê #REDIRECT [[28'ê tîrmehê]] 2613 14602 2004-08-29T21:50:07Z Erdal Ronahi 2 27 Tîrmeh çû cihê 27'ê tîrmehê #REDIRECT [[27'ê tîrmehê]] 2614 14603 2004-08-29T21:50:12Z Erdal Ronahi 2 26 Tîrmeh çû cihê 26'ê tîrmehê #REDIRECT [[26'ê tîrmehê]] 2615 14604 2004-08-29T21:50:15Z Erdal Ronahi 2 25 Tîrmeh çû cihê 25'ê tîrmehê #REDIRECT [[25'ê tîrmehê]] 2616 14605 2004-08-29T21:50:23Z Erdal Ronahi 2 23 Tîrmeh çû cihê 23'ê tîrmehê #REDIRECT [[23'ê tîrmehê]] 2617 14606 2004-08-29T21:50:28Z Erdal Ronahi 2 22 Tîrmeh çû cihê 22'ê tîrmehê #REDIRECT [[22'ê tîrmehê]] 2618 14607 2004-08-29T21:50:32Z Erdal Ronahi 2 21 Tîrmeh çû cihê 21'ê tîrmehê #REDIRECT [[21'ê tîrmehê]] 2619 14608 2004-08-29T21:50:37Z Erdal Ronahi 2 20 Tîrmeh çû cihê 20'ê tîrmehê #REDIRECT [[20'ê tîrmehê]] 2620 14609 2004-08-29T21:50:41Z Erdal Ronahi 2 19 Tîrmeh çû cihê 19'ê tîrmehê #REDIRECT [[19'ê tîrmehê]] 2621 14610 2004-08-29T21:50:45Z Erdal Ronahi 2 18 Tîrmeh çû cihê 18'ê tîrmehê #REDIRECT [[18'ê tîrmehê]] 2622 14611 2004-08-29T21:50:48Z Erdal Ronahi 2 17 Tîrmeh çû cihê 17'ê tîrmehê #REDIRECT [[17'ê tîrmehê]] 2623 14612 2004-08-29T21:50:58Z Erdal Ronahi 2 16 Tîrmeh çû cihê 16'ê tîrmehê #REDIRECT [[16'ê tîrmehê]] 2624 14613 2004-08-29T21:52:16Z Erdal Ronahi 2 15 Tîrmeh çû cihê 15'ê tîrmehê #REDIRECT [[15'ê tîrmehê]] 2625 14614 2004-08-29T21:54:27Z Erdal Ronahi 2 24 Tîrmeh çû cihê 24'ê tîrmehê #REDIRECT [[24'ê tîrmehê]] 2626 14615 2004-08-29T21:55:35Z Erdal Ronahi 2 10 Tîrmeh çû cihê 10'ê tîrmehê #REDIRECT [[10'ê tîrmehê]] 2627 14616 2004-08-29T21:56:42Z Erdal Ronahi 2 13 Tîrmeh çû cihê 13'ê tîrmehê #REDIRECT [[13'ê tîrmehê]] 2628 14617 2004-08-29T21:58:51Z Erdal Ronahi 2 29'e pûşperê çû cihê 29'ê pûşperê #REDIRECT [[29'ê pûşperê]] 2629 14618 2004-08-29T22:09:44Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Dîrok]] 2631 14620 2004-08-29T22:11:40Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Muzîk]] 2632 14621 2004-09-24T18:42:21Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Çand]] [[Category:Huner]] 2633 43333 2006-08-25T09:33:39Z Luqman 401 Çend peyvên bi vî navî hene: # [[Şerefxan Bedlîsî (Nivîskar)]] # [[Şerefxan (Mûş)]] {{cudakirin}} 2634 14623 2004-12-26T11:01:13Z 195.175.75.89 *[[Televîzyon]] *[[Radyo]] *[[Rojname]] *[[Kovar]] *[[Înternet-Mediayaya Kurdî ya Înteraktîf]] *[[E-pirtûk]] *[[Dîroka rojnamegeriya Kurdî û Rewşa îroyîna Medyaya Kurdî]] {{kurt}} [[category:Çand]] 2635 67167 2007-01-30T19:51:09Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[it:SLIP]] '''SLIP''' (''Serial Line Internet Protocol'') [[protokol|protokolek]] standard ji bo bihevgirêdana du mekîneya di [[înternet]] de ye. Wekî mina sazkirina komunîkasyonek neqeba kompûtereke bi [[server|serverek]] li cem [[ISP]] (''Internet Service Provider''), SLIP tene bi [[TCP/IP]] lihevhatîye. Ev protokolek kewn e û vek [[PPP]] ne şîfrekirîye komunîkasyon. *Çavkanî: [[kurdmcse]] {{kurt}} [[Category:înternet]] [[de:Serial Line Internet Protocol]] [[en:Serial Line Internet Protocol]] [[es:SLIP]] [[fr:Serial Line Internet Protocol]] [[it:SLIP]] [[ja:Serial Line Internet Protocol]] [[nl:Serial Line Internet Protocol]] [[pl:SLIP]] [[sv:Serial Line Internet Protocol]] [[uk:Протокол інтернет для послідової лінії]] [[zh:串行线路IP协议]] 2636 64532 2007-01-14T09:41:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[it:PPP]] '''PPP''' (''Point-to-Point Protocol'') protokolek standard ji bo komunîkasyona neqeba du mekîneye di [[înternet|internete]] de e. Ji bo veguhastina (neqilkirin) pakêten [[TCP/IP]] bi rîya xeta telefonaye, protokola PPP Modele [[ISO]] de di tebeqeya data-link de dixebite, PPP ji [[SLIP]] (''Serial Line Internet Protocol'') nûtir û baştir e, PPP bi van sîstema lihevhatîye, TCP/IP, [[NWLink]], [[NetBEUI]] û [[DHCP]], vekîdi PPP xeta rêbuwar pêşkeş dike û [[komunîkasyon]] şîfrekiriye. {{kurdmcse}} [[Category:înternet]] [[bs:Point-to-Point Protocol]] [[cs:Point-to-Point Protocol]] [[da:PPP]] [[de:Point-to-Point Protocol]] [[en:Point-to-Point Protocol]] [[eo:PPP]] [[es:Point-to-Point Protocol]] [[fi:PPP]] [[fr:Protocole point à point]] [[it:PPP]] [[ja:Point-to-Point Protocol]] [[li:Point-to-Point Protocol]] [[nl:Point to Point Protocol]] [[pl:PPP]] [[pt:Protocolo Ponto-a-Ponto]] [[ru:Point-to-Point Protocol]] [[sl:Protokol od točke do točke]] [[sv:Point-to-Point Protocol]] [[tr:Point-to-Point Protocol]] [[vi:PPP (giao thức)]] [[zh:点对点协议]] 2637 64995 2007-01-17T03:10:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[simple:SMTP]] تعديل: [[pl:Simple Mail Transfer Protocol]] '''SMTP''' (''Simple Mail Transfer Protocol'') protokelek ji bo ku yek dikarîbe [[e-name|e-posteya]] bisîne neqeba servîsen posta de e. Piranîye e-sîsteme posta ku dikare e-posta bi rîya internete bîsîne serverek din SMTP bikartîne, û em e-posteye xwe bi alîkarîya e-post klienta ko tê de piştgîrîya [[POP]] û [[IMAP]] heye ji servere dadixînin. *Çavkanî: [[kurdmcse]] [[Category:Înternet]] [[ca:Simple Mail Transfer protocol]] [[cs:Simple Mail Transfer Protocol]] [[da:Simple Mail Transfer Protocol]] [[de:Simple Mail Transfer Protocol]] [[en:Simple Mail Transfer Protocol]] [[eo:SMTP]] [[es:Simple Mail Transfer Protocol]] [[eu:SMTP]] [[fi:SMTP]] [[fr:Simple Mail Transfer Protocol]] [[gl:Simple Mail Transfer Protocol]] [[he:Simple Mail Transfer Protocol]] [[hu:Simple Mail Transfer Protocol]] [[id:SMTP]] [[it:SMTP]] [[ja:Simple Mail Transfer Protocol]] [[ko:SMTP]] [[lb:Simple Mail Transfer Protocol]] [[lt:SMTP]] [[nl:Simple Mail Transfer Protocol]] [[nn:Simple Mail Transfer Protocol]] [[no:Simple Mail Transfer Protocol]] [[pl:Simple Mail Transfer Protocol]] [[pt:Simple Mail Transfer Protocol]] [[ro:Simple Mail Transfer Protocol]] [[ru:SMTP]] [[simple:SMTP]] [[sk:Simple Mail Transfer Protocol]] [[sl:SMTP]] [[sv:SMTP]] [[th:Simple Mail Transfer Protocol]] [[tr:SMTP]] [[uk:SMTP]] [[vi:Simple Mail Transfer Protocol]] [[zh:简单邮件传输协议]] 2638 36434 2006-07-25T09:08:02Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Category:Înternet]] [[Kategorî:Medya]] 2639 66902 2007-01-28T12:04:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[et:MS-DOS]] '''MS-DOS''' ('''''M'''icro'''s'''oft '''D'''isk '''O'''perating '''S'''ystem'') sîstema şixûlandina pêşîn ji bo [[PC]] (''Personal Computer'') bi bingeha serdarîye karaktera bû. Bi rastî dîroka [[DOS]] bi berhema şîrketa [[Seattle Computer Products]] destpêkir, Sala [[1980]] de şîrket li ser berhema [[QDOS]] (''Quick and Dirty Operating System'') ji bo PC yen [[IBM]] ([[8086]], [[80286]], [[386]], [[486]], [[Pentium]]) dixebitîn, şîrketa ko nûjen hatîbû damezirandin [[Microsoft]] a [[Bill Gates]], QDOS kirîn û versîyona yekem di sala [[1981]] de bi nave MS-DOS afirandin, ji ber vilo vek MS-DOS te naskirin. Berhemdaren din jî li ser nave xwe versiyonek DOS pêşxistin, nava wan de IBM versiyonek bi nave [[PC-DOS]] pêşvebirin. Piranîyen bikarhênere PC îroj versîyoneke [[Microsoft Windows]] bi rûbayî vek [[Windows 98]], [[Windows NT]], [[Windows 2000]], [[Windows XP]], [[Windows 2003]] bikartîne, û Microsoft pêşxistina DOS hêdî hêdî sekinand. {{Dîroka Microsoft Windowsê}} ==Hên seke== *[[PCKurd.com]] [[Category:Nivîsbarî]] [[ar:إم إس - دوس]] [[bg:MS-DOS]] [[ca:MS DOS]] [[cs:MS DOS]] [[da:MS-DOS]] [[de:MS-DOS]] [[el:MS-DOS]] [[en:MS-DOS]] [[eo:MS-DOS]] [[es:MS-DOS]] [[et:MS-DOS]] [[eu:MS-DOS]] [[fi:MS-DOS]] [[fr:MS-DOS]] [[ga:MS-DOS]] [[gl:MS-DOS]] [[hr:MS-DOS]] [[hu:MS-DOS]] [[id:MS-DOS]] [[it:MS-DOS]] [[ja:MS-DOS]] [[ko:MS-DOS]] [[lt:MS-DOS]] [[lv:MS-DOS]] [[nds:MS-DOS]] [[nl:MS-DOS]] [[no:MS-DOS]] [[pl:MS-DOS]] [[pt:MS-DOS]] [[ru:MS-DOS]] [[simple:MS-DOS]] [[sk:MS-DOS]] [[sv:MS-DOS]] [[tr:MS-DOS]] [[vi:MS-DOS]] [[yi:MS-DOS]] [[zh:MS-DOS]] 2640 62886 2007-01-03T10:04:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[uk:Пророк]] {{çavlêgerandin}} Di [[olên semîtîk]] Îlahî de '''pêxember''' hene. Pêxember qasidê Xwedê ne ku ji cem Wî de hatine hinartin da ku sebê û hîkmetê jiyanê bi merivan bidine zanîn. Emir û fermanê Perwerdekarê gerdûnê bi wan bidine hisandin . '''Pêxember''' gotineke [[kurdî]] ye û ji du bêjeyan pêktê, ''Peyam'' û ''ber'' e. Dema mirov herdû bêjayan bike yek dibe ''Peyamber''. Peyam tê wateya mesaj û ber ew kesê ku peyam (mesaj/hinarî), ê digine ciyê ku jê tê xwestin, vêca ev gotin ji qalibê wê yê Kurdî hatiye derxistin û bûye Pêxember. Pêxember û qasidên ku navên wan di [[Quran]]a Pîroz de hatine 27 heb in. Bavê însana [[Adem]], [[Îdrîs]], [[Nûh]], [[Hûd]], [[Salîh]], [[Îbrahîm]], [[Lut]], [[Îsmaîl]], [[Îshaq]], [[Ya’qûb]], [[Ûsif]], [[Şû’eyb]], [[Eyûb]], [[Zul-kifil]], [[Mûsa]], [[Harûn]], [[Dawid]], [[Silêman]], [[Îlyas]], [[Îlyase’]] ([[Elyes'e]]), [[Uzeyîr]], [[Xidir]], [[Yûnus (pêxamber)|Yûnus]], [[Zekerîyya]], [[Yehya]], [[Îsa]] û [[Mihemmed Pêxamber]] ku paşîyê tevê Qasid û peyxemberan e. Emê li vê derê pirtûka dîroka pêxemberan ya Murad Celalî amede kiriye bi cî bikin. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ PÊŞGOTİN Bi navê Xwedayê Mihrîban ê dilovan Pesn û hemdên bêjimar ji perwerdegarê me Xwedayê alemê re be. Dirûd û selama Xwedê li ser rêzanê me Hz. Muhemmed û pêxemberên din be û selam li malbat, heval û peyrevên wanê heya roja rabûnê hemûyan be. Pêxember rêberê doza heq in. Xwedayê gerdûnê dema însan afirand, enbiya û resûl bi kitêbên xwe ve rêkir da ku însan ji bin tesîra şeytan derxin û rêya rast nîşanî wan bidin. Ewna ji aliyê Xwedê (c.c) ve hatine şandin da ku rêya heq û durist nîşanî mirovan bidin. Mirovên bawerî bi wan anîne û dane pey rêya wan him li cîhanê him jî li axretê de gihîştine xelasî û dilgeşiyê, lê yên dane pey şeytanê xapînok ketine kûrahiya tarîtiya bêdawî. Serokên rêya batil yên mîna Fir’ewn, Nemrût, Ebu cehîl û Bel’aman herdem mirov gazi delalet û neqenciyê kirine. Li hember wan jî pêxemberên eziz jî mirov gazî rêya heq û paqija ku diçe ronahiye kirine û seba li ser rûyê cîhanê de dad û edaletê saz bikin xebitîne. Jixwe ev cîhan meydana pevçûna heq û batil e. Alîk eniya nûr û renkayiyê ye û aliyê dinê de jî eniya tarîtî û cehaletê ye. Ev pevçûn dê heya roja dawiyê berdewam bike. Mirovên zana û bi hikmet yên hêla ronahiyê ji xwe re pêşva girtine. Lewra rêça wan rêça xelasî û rizgariya bêdawi ye. Lêbelê ewana komeka hindik in. Li hember wan jî yên dane pey şopa şeytan û hevalbendê wî hene. Hezar mixabin ev koma jî piraniya mirovan e. Şeytan bi dek û dolabên xwe ve perde kişandiye li ber çavê dilê wan û ewna hildane bin tesîra xwe û xapandin e. Seba ku em neyên xapandin pêwîste ku em xwe bidine hêla nebî û resûlan. Ji lewra di nava mirovan de yên herî zef layiqî peyrevî, rêz û hurmetê qasidên Xwedê ne. Ji ber ku armanca wan pêxemberên mesum bes xelasiya mirovan e. Ewana di vê mûcadela xwe de bilî rizayê Xwedê tu tişt hêvî ne kirin e. Divê mirovên dibêjin em misliman in bi awayekî tekûz wan qasidên Xwedê û têkoşîna wan binasin û di serdaborî û têkoşîna wan de ji bo xwe nimûne û rêbazan werbigirin. Bi vî awayi di pêşvatiya wan de derkevin li ser sirat’il-mûsteqîmê. Jixwe serfîrazî ya di vî warî de bes bi vê ve girêdayî ye. Bi vê pirtûka piçûk ve me xwest ku hinekî guh bidine şîret û pendên pêxemberan bi rûmet. Di Qur’an’a Pîroz de qiseyên behsa mucadele û jiyana wan dikin pirin. Jixwe gencîniya me ya herî giring jî ewe. Divê em jî berê xwe bidin vê û ji wan încî û mircanan ve ji xwe re rêbazekê bihûnin. Armanca me xwe jî ev bû. Di vê xebatê de çavkanî ya me ya sereke Qur’an’a Pîroz û tefsîrên wê bûn. Bilî wê jî kitêbên dîroka pê-xemberan yên mûteber û jî di bin destê me de bûn. Lêbelê em di vê xebatê de zef kûr neçûn. Ji ber ku peyman û hinariya pêxemberan besî me bûn. Ji bo vê me ev xebat kurt girt. Carna gotinênên kurt û kin tiştên zef mezin hinî merivan dikin. Tu kar û xebatê beşeran ji kêmasî û xeletiyan xalî nabin. Em efû û mexfîretê ji Xwedê Teala hêvî dikin. Pesn û hemd her ji bo Wî ne. Xebat ji me, serkeftin ji Xwedê ye. 17-09-2003 “Ewna ew kesên ku me kitêb, hikmet û pêxemberî dane wan in. Eger ewna vana înkar bikin, Me jî dewsa wan, komeka wan înkar nake kiriye wekîlê wan.” (En’am: 89) “Ji mirovan îmtihana herî dijwar ya Enbiya ne…” (Buxarî; Kîtabû’l-merda we’t-tib) DESTPÊK Xwedê Teala ev gerdûna mezin afirandiye û ev cîhana em li ser rûyê wê dijîn beşek ji vê gerdûnê ye. Xwedê (c.c) însan afirand û li ser rûyê erdê bi cîh kir. Zanebûn û azadiya hilbijartinê jî pêşkêşî wî kir. Ango însan xwedî îrade (vîn) ye û eşrefê mexlûqa ne û li ser rûyê erdê xelîfeyê (cîgir) Xwedê ye. Sedema afirandina mirovan ceribandina wan e. Da ku kifş bibe ji wan kê ye qencî û pakiyê bike û kê ye jî dijî qencî û pakîyê bisekine bibe neqenc. Xwedê hiş (aqil) daye mirovan da ku bifikire û heq û batil ji hev derxe û wan bizanibe û binase. Lewra mirov bes bi vî nîmetê bi nirx ve dişê rêya rast û durist ji ya çewt û ne durist kifş bike. Jixwe ji bo ceribandina mirov hiş û vîn melekeyên pêwîst in. PÊWÎSTİYA PÊXEMBERAN Lêbelê Xwedê (cc) ji bo însan rastîyê bibînin ewna bi têna serê xwe nehîştiye. Digel vê zanebûn û hişê wî, seba di vê jiyana cîhanê de rêberiya wî bike, sedema hatina wî ya li dunyê bîne bîra wî û ya herî giring jî yekîtiya Xwedayê dilovan wî bide zanîn pêxemberên xwe bi rê kirine. Ji lewra di vê cîhana derewîn de digel delîl û ayetên hebûn û yekbûna (tewhîd) Xwedê (c.c), şeytan û nefsa emare jî, ji bo mirovan ji rê averê bikin dixebitin. Digel vê xeml û xişrê dunya yê jî li alîkî dinê de dikeve dilê mirovan û wan ji rastiya îmtihanê dûr dixin. Mirov jî bi van dixape û dide pey wan û bi vî qaydî ji rê derdikeve. Xwedê Teala jî ji bo rê li vê bigrin pêxemberên xwe yê mesum rê kirine. Wan Qasidên mumtaz jî bi meşale ya Tewhîdê ve rêberî ya însan kirine û ji wan re rastî û çewtî, qencî û nerindî beyan kirine. PEYAMA HEVBEŞ YEKÎTİYA XWEDA Pêxemberan pêşya her tiştî yekîtî ya Xwedê anîne bîra însan. Alîyê din de jî ji bo pût û îlahên (xwedawend) sexte red bikin, ewna hişyar kirine. Jixwe pêxember ji bo însan bi mûkafatan ve mizgînî bikin û bi mûcazatan ve jî bitirsînin hatine rê kirin. Ji lewra Xwedê tu carî ji xwe re şirîk û hevalan qebûl nake. Wî çawa însan bi xwe tenê afirandiye wek wê ji xwe tenê re îbadetê dixwaze. Dijî Wî însan ji çi re perestiyê bike yê ezabê dilsoj tem bike. Xwedê (cc) di Qur’an’a Pîroz de weha dibêje: “Min însan û cin afirandine da ku ji min tenê re îbadet (qultiyê) bikin.” (Zariyat: 56) Dîsa em ji Qur’an’a Pîroz hîn dibin ku peyama pêxemberan ya hevbeş ev e: “Bi sond! Me di nava koman gişkan de pêxember derxistine, da ku (bêjin) ji Xwedê re îbadet bikin û ji taxut dûr bisekinin. Bi vî awayî, Xwedê hîdayet da hinekan û ji bo hinekan jî dalelet (jirêderketin) bû par. Êdî li ser rûyê erdê bigerin, ka encama derewandiyan çawa bûye.” (Nehl: 36) “Di berya te de me tu qasid neşandiye ku em jê re weha wehiy nekin; bilî Min îlahê layiqê îbadetê tuneye, vêca ji Min re îbadet bikin.” (Enbiya: 25) Hemû pêxemberan ji komên xwe re ev rastî diyar kirin e. Mucadela nebî û resûlan li ser vî xîmî bilind bûye. Ji bo piştî vê mazeretê tu kesî nemîne Xwedê Teala weha ferman dike: “Pêxember bi mizgîndêrî û hişyarkeriyê ve hatine, da ku piştî pêxemberan li hember Xwedê hûcetê (mazeret) mirovan nemî nin. Xwedê Ezîz e, Hekîm e.” (Nîsa: 165) “Bêguman heq û batil (bi awayekî zelal )ji hevdu veqetiya ye” (Beqere: 256) Ji ber van sedeman pêxember hatine rê kirin. Vê gavê jî emê li ser wehiy hildana pêxemberan rawestin. AWAYÊN HATİNA WEHİYÊ Wehiy zanîneke taybet e û ji aliyê Xwedê ve ji nebî û resûlan re tê şandin. Xwedê (cc) ji bo kê bixwaze wî kesî ji bo vê wezîfa giram û giran hildijbêre. Yanî pêxemberî bi ked û xebata mirovan ve nayê bi dest xistin. Ev lûtfeka îlahî yê. Lêbelê pêxember ji nava însanan de yên herî qenc û bi rûmet in. Rûmet û şerefa wan ji xûy û exlaqê wanê pak tê. Pêxember bi duristî û rast gotiniya xwe ve tênê nasîn. Zîrekî û jêhatî bûna wan ji alîyê gelê wan ve dihate zanîn. Ji lewra kesekî rêberî û pêşvatiya mirovan bike pêwîste xwedî wesvên rind û pak be. Pêxemberan (selama Xwedê li ser wan be) wehiy ji Rebbê alemê, bi van çend awayan hildidan. a) Wehiy carna raste rast diniqutî (dihate) qelbê pêxemberan. Hz. Muhemmed (s.x.l.) carna wehiy bi vî şeklî hildida. Derbarê vê mijarê de agahiyên berfireh di Zadû’l-Mead’ê de hene.( Îbn Qayyîm el-Cewziyye, Zadû’l-Mead, Ter: Abdi Keskinsoy-İbrahim Türklü, Pinar Yayinlari, Cild. 1. S. 68. ist. 2002) b) Wehiy carna jî bi navgînî (wesite) ya milyaketên wehiy ve dihate rê kirin. Milyaket di dilqê mirovande xwe nîşanî pêxember dida û wehiy pêşkêş dikir. Carna jî milyaket di pergala xwe ya rastî de dihat. Bo nimûne, Cebrail (e.s.) bi vî şeklî hatibû cem Hz. Muhemmed (selama Xwedê li ser be). c) Wehiy carna jî di xewnê sadiq de nazil dibû. Mîna xewna Hz. Îbrahîm dîtibû ku kure xwe Hz. Îsmaîl ji bo rizayê Xwedê qurban dikir. Dîsa Hz. Muhemmed (s.x.l.) jî di destpêkê de wisa wehiy hildida. d) Carna jî Xwedê Teala bi pêxemberan re di pişt perdê de diaxivî. Hz. Mûsa (e.s.) li çiyayê Tûrê bi Xwedê re peyivî bû. Dîsa Hz. Muhemmed (s.x.l.) li Mî’racê de weha wehiy hildabû. WESFÊN PÊXEMBERAN 1) Pêxember gişk mêr in û mûheqeq ev pênc wesfên hanê bi wan re hene: a) Sidq (rastî): Pêxember bi rastbûn û rast gotiniya xwe ve têne zanîn û nas kirin. b) Emanet (pêbawer û ewle): Pêxember bi bawer bûn û ewlebûna xwe ve ji mirovan yên herî emîn in. c) Îsmet (bêguneh): Pêxember mesumiyeta xwe ve têne zanîn. Lewra pêxember bêsûc û guneh in. d) Fatânet (jîr û zîrek): Pêxember mirovên jîr û zana ne. Kar û xebatê xwe de deqîq û jêhatîne. e) Teblîx (danezan): Pêxemberên Xwedê wehiyê ji Xwedê Teala hildane bêyî kêm kirin û zêde kirin gîhandine însan. 2) Pêxember ji nava mirovan de hatine hilbijartin. Ango ewna jî mîna me mirovin, milyaket nînin. Ji ber ku ancax yên mîna me dikarin rêberiya me bikin û rêya rast nîşanî me bidin. Lêbelê mirovên mûnkîr ji ber vê yekê pêxemberiya wan nedipejirandin. Gor wan pêwîst bû ku pêxember ji milyaketan bibûna. Digotin ev çi tehrî pêxember e? Çi yê wî ji me zêdetir e? Ew jî nota me dixwe û vedixwe. Digotin divê pêxember yan ji milyaketan bibûyana yan jî xwedî gencinî û dewlemendiyeke mezin bibûyana. Lêbelê Xwedayê Dilovan di Qur’ana Pîroz de dibêje heke li ser rûyê erdê milyaket bijiyana me yê jî wê çaxê pêxember ji milyaketan bişandana. 3) Pêxember bi mûcîze û ayetên (beratên) zelal û diyar ve hatine şandin. Mûcîze li dijî edeta û bi destên pêxemberan pêk tên. Bûyerên fewqelade ne û mirov li hember wan neçar (acîz) dimînin. Bi van delîl û bûrhanan ve pêxemberiya xwe dane zanîn. Lê dema çavên mirovan li hember rastî û heqiyê kor bibin tu tişt ji bo bawer kirina wan têrê nakin. Jixwe dîroka pêxemberan bi van nimûnan ve tijî ye. Enbiya û resûlan di vê têkoşîna xwe de pir tade û eziyet kişandine. Ji pêxemberan hinek şehîd bûne hinek jî bi alîkariya Xwedê ve ji destên wan filitî ne. Encama derewandî yan jî bûye ezabekî dilsoj. Xwedê ji bo her pêxemberî mûcîzeyên taybetî şandiye. Yanî mûcîze gor şert û mercên dem û cîh hatine rêkirin. Ji bo mînak Hz. Nûh (e.s.) keştî çêkiri bû, bi heskirina Xwedê Hz. Îbrahîm (e.s.) ji agir xelas bibû, Hz. Salih (e.s.) bi hêştirê ve derketibû pêşberî gelê xwe, h.w.d. 4) Her pêxember ji nav gelê xwe de derketî ye û bi zimanê wan ve teblîx kirinê. Hinek ji bo gelê xwe tenê hatine şandin, pirê pêxemberan wisa nin. Hinek jî ji bo çend koman hatine, mîna Hz. Şû’eyb (e.s.) him ji gelê Medyenê re him jî ji ehlê Eyke yê re hatibû şandin. Hz. Muhemmed (s.x.l.) jî ji bo hemû însaniyet û alemê rehmeta Hakimê Zûlcelal e. 5) Ji pêxemberan hinek xwedî kitêbin. Jî wan Hz. Îbrahîm (e.s.) xwedî suhuf e, Hz. Mûsa (e.s.) bi Tewrat’ê ve hatiye, Hz. Dawud (e.s.) bi Zebûr’ê ve hatiye, Hz. Îsa (e.s.) bi Încîl’ê ve hatiye û Xatemû’l-Enbiya Hz. Muhemmed (s.x.l.) jî bi Qur’an’a Pîroz ve hatiye şandin. Lêbelê ji van pirtûkên semavî yên bilî Qur’an’ê hatine tehrîf kirin. Ji pêxemberan hinek him nebî û resûl in hinek jî tenê nebî ne. Yên bi rîsaletê ve hatine şandin him nebî ne him jî resûl in û pêxemberên xwedî pirtûk jî ji van in. Yên ji pey wan re û bê rîsalet hatine jî nebî ne. Piraniya pêxemberên Benî Îsraîlayan weha nin. Ji pêxemberan hinek jî ulu’l-ezm in, ango xwedî ezm in. Ev pêxemberana bi zehmetî û îmtihanên dijwar û tund ve hatine îmtihan kirin. Lewra ji mirovan îmtihana herî dijwar ya pêxemberan e û bi sebreke mezin ve sebir kirine. Xwedê Teala van pêxemberan ji bo Hz. Muhemmed (s.x.l.) mînak nîşan dide. “(Resûlêm) Tu jî mîna pêxemberên xwedî ezm (ulu’l-ezm) çawa sebir kiribûn sebir bike.”(Ehkaf: 35) Pêxemberên xwedî ezm jî evnane: Hz. Nûh (e.s.), Hz. Îbrahîm (e.s.), Hz. Musa (e.s.), Hz. Îsa (e.s.) û rêzanê me Hz. Muhemmed (e.s.m.). WEZÎFÊN PÊXEMBERAN a) Serrast kirina eqîde û baweriyan: Wezifa herî pêşîn û giring ya pêxemberan serrast kirina bîr û baweriyên xelkê ne. Ew jî nasandina Xwedê û yekîtiya Wî, bawer kirina bi wehiy û nûbûwetê û îman kirina bi nûve vejîna piştî mirinê yanî qiyamet. Pêxember bi delîl û ayetan ve baweriyên çewt ji nav dibîn û baweriya rast û durist jî îsbat dikin. b) Paqij kirina exlaq: Wezîfa pêxemberan ya din paqij kirina exlaqê mirovan e. Lewra exlaq û edetên neqenc rê li pêşketina rûhî û civakî digre. Ji ber vê hindê qasidên Xwedê ji bo îsleh kirina exlaqê însan xebitîne û emel û sifetên baş nîşanî xelkê dane. c) Hînkirina zagon û şerîetên îlahî: Wezîfa pêxemberan yeka dinê jî fêrkirina zagon (qanûn) û şerîetên Xweda ye. Lewra evna dibine wesîla bextewariya dunya û axretê. Ev tiştana jî; îbadet, mû’emelat, ehkam, siyaset û h.w.d. d) Ji bo fêrkirina hikmetê û fikir kirinê û rê li teqlîda bê hizir û fikir girtinê xebat kirin: Ji wezîfa pêxemberan beşek jî fêrkirina hikmeta hebûn û afirandina mexlûqat û cîhanê ye. Digel vê pêxemberan ji bo mirov tu kesî bê hizir û fikir teqlîd nekin ewna hişyar kirin e. (Bîazar Şîrazî, Destpêbûna jînê û Adem û Hewa, Wergêr: Seyîd Ebas Mûslîhî, Sazmana Teblîxata Îslamî; qismê kurdî, Tehran, 1367: H.- Ş.) HEJMARA PÊXEMBERAN Xwedê Teala ji bo her qewmekî pêxemberek rê kiriye. Lêbelê em navê hemû yan nizanin. Di Qur’an’a Pîroz de behsa bîst û pênc pêxemberan tê kirin. Ji wan pêxemberan behsa hineka zef têkirin da ku ji me re bibine nimûne û em ji jiyan û têkoşîna wan rêzanan de ji xwe re ders û îbretan derxin. Jixwe Qur’an’a Kerîm ji bo me şifa û hîdayet (rênimûne) e. Çend pêxember jî tenê navê wan derbas dibin. Pêxemberên navên wan di Qur’an’a Mecîd de dibuhirin evna ne: 1) Adem, 2) Îdrîs, 3) Nûh, 4) Hûd, 5) Salih, 6) Îbra-hîm, 7) Lût, 8) Îsmaîl, 9) Îshaq, 10) Yaqûb, 11)Yûsuf, 12) Şû’eyb, 13) Eyyûb, 14) Zûlkîfl, 15) Mûsa, 16) Ha-rûn, 17) Dawud, 18) Suleyman, 19) Îlyas, 20) El-Yese’, 21) Yûnus, 22) Zekeriyya, 23) Yehya, 24) Îsa, 25) Muhemmed (Selama Xwedê li ser hemû yan be) Misliman bêşik û guman baweriyê bi wan pêxember û kitêbên Xwedê Teala hinartine tînin. Vêca em guh bidine banga qasidên xelasiyê. BAVÊ ÎNSAN ADEM (E.S.) Û HEWA Xwedê Teala ji bo jê re bendetiyê bikin û li ser rûyê erdê çandiniyê bikin, bajon û îmar bikin û bibine xelîfên Wî yên li ser rûyê zemîn însan afirand. Wê çaxê Xwedê Teala ji miyaketan re weha gotibû: -Bêguman Ezê li ser rûyê erdê xelîfekî biafirînim. Milyaketan jî weha gotibûn: -Em ji Te re hemd û tesbîhê dikin, Tu yê jî yekî li wê derê xwînê birijîne û fesadiye derxe biafirînî. Xwedê Teala jî wan re weha gotibû: -Helbet tiştên hûn nizanin ez dizanim. -(Beqere: 30)- Xwedê Teala anî Adem (e.s.) afirand û ew perwede kir û navên tiştan hînî wî kir. Paşê gazî milyaketan kir û ji wan re got de kanê navên van tiştan ji min re bêjin. Lêbelê milyaketan navên wan tiştan nizanibûn û ji ber gotinê xwe yên berê poşman bûn. Gotin jixwe xêncî tiştên Te hînî me kiriye pêştir em tu tiştî nizanin. Tu her tiştî cîh bi cîh dikî. TESLÎMİYETA MİLYAKETAN Ser vê Xwedê Teala seba navê van tiştan hînî milyaketan bike gazî Adem (e.s.) kir û Hz. Adem navê wan tiştan kito kito ji wan re got. Bi vê bûyerê ve milyaketan Adem (e.s.) nas kirin. Xwedê jî ji milyaketan re weha got: -Min ji we re ne gotibû, birastî Ez xeyba (veşartî) erd û esmana dizanim. Ez tiştên hûn eşkere dikin jî ve-dişêrin jî dizanim. -(Beqere: 32-33)- Milyaketan dîsa nota berê îtaet kirin û teslîm bûn . “Xwedê (Teala) wê çaxê ji milyaketan re gotibû: Ezê ji heriyeke ziha mirovekî çêbikim, şekil û pergalê bidimê û Ezê ji rûhê xwe rûh bidimê. Hûn jî hankê ve jê re herine secdê.” (Hîcr: 28-29) Milyaketan gotin: Ya Rebbî! Me fermana te bihîst û îtaet kir. Lêbelê şeytanê laîn fermana Xwedê bi cîh ne-anî. ASÊBÛNA ŞEYTANÊ MEL’ÛN Xwedê Teala Hz. Adem ji heriyê afirad û rûh dayê. Xwedê (e.s.) çawa ji milyaketan re emir kiribû ewna jî wisa çûne secdê. Lêbelê şeytan xwe qure kir û neçû secdê. Îblîs bi vê tevgera xwe ve li hember emrê Xwedê derket û îblîs bi vî şeklî bû serokê asiyan. Jixwe ew ne ji milyaketan bû, ji agir hatibû afirandin ango ji cinan bu. “Milyaket ji nûrê, cin ji agirekî gûr, Adem jî ji tiştê we re hate gotin hatiye çêkirin.” (Muslîm ragihandiye) Xwedê Teala her çendî sedema îsyana wî dizanibû jî, lê pirsî; te çima fermana Min bi cîh neanî? Şeytan jî got: -Ez ji wî çêtir im. Te ez ji agir afirandime lê ew ji heriyê ye. Ser vê Xwedê hate xezebê û jê re got: Bicehime ji vir, tu ji rehmeta min hatî dûrxistin û heya roja hesabê leneta Min li ser te ye. -(Sâd: 73-78)- Şeytan, ji ber kîbr û quretiya xwe îsyan kir û ji Adem (e.s.) re secde nekir. Ji bo vê jî ji bihuştê hate qewirandin. Gor şeytan, berpirsyarê qewirandina wî însan e, ango Ademê (e.s.) bavê mirovahiyê sedema vê encamê ye. Ji bo vê jî îblîs pey tol hildanê ye û neyartiya wî ya ji însan re heta roja rabûnê berdewam e. Ji bo vê armanca xwe pêk bîne jî Xwedê destur xwestiye. Xwedê jî destur dayê û şeytan heta roja rabûnûnê sax e. Şeytanê lenetî ji bo mirovan bixapîne bê navber dixebite. Di vê neyartiya xwe ya bi însan de her awa û rêyê diceribîne û bi kartîne. Şeytanê melûn ji Heq Teala re dibêje: -Ya rebbî! Te çawa biryara helaka min daye, heta ji destê min bê ezê jî derkevim pêşya zarên Adem û wan ji rêya heq averê bikim. Ezê ji bo vê her tiştî biceribînim. Ezê xwe li wan bitelînim û çaxê ketine xefletê û zeafan ewna pêçan ezê ji wan re bibim heval. Pirê mirovan yê nankoriya te bikin. Xwedê Ezze we Celle jî gotibû: -Lenetiyê heram bicehime ji bihuşta min derê. Sond be Ezê te û yên bidine pey te teva ve dojehê dagirim. -(E’ref: 13-18)- Lêbelê îblîs tiştekî zef rind dizane. Ew çi bike neke ji mirovan komek heye, nikare tu carê zirare bigihîne wan. Ewna ji bendeyên Xwedê yên salih û mûxlis in. Şeytan tu carî nikare wana bixapîna û ji rêya heq derxe. Tu bandora wî û alîgirên wî li ser wan tuneye. Ew kesana ji Xwedê tenê re perestî dikin, xwedawend (îlah) û bîrûbawerî yên sexte (betal) napejirî nin. Ewna ehlê tewhîdê ne û alîkariya Xwedê besî wan e. -(Îsra: 61-65)- EZMÛNA MİROVAHİYÊ DEST PÊDİKE Xwedê (c.c) Adem (e.s.) di bihuştê de bi cîh kir. Pey qewirandina îblîs, Hz. Adem (e.s.) di bihuştê de tena serê xwe mabû. Ji nîmet û îkramen bihuştê, dilê wî biavêta çi li ber destê wî bê zehmet û xebat amede bûn. Ji fekî û mêvên bihuştê dixwar û rubarên bihuştê vedixwar. Lêbelê kesekî mîna wî pê re hevaltî bikira û têkete sohbetê di bihuştê de tune bû. Xwedê Teala ji bo Hz. Adem (e.s.) re hevaltiyê bike û bîhna wan bi hev derkeve û kêfxwaş bin û bi hev re bijîn Hz. Hewa afirand. -(Nîsa: 1)-(E’ref: 189)- Rojekê Hz. Adem di bihuştê de bin siya darekê de razabû. Çaxê ji xewê hişyar bû lê nihêrî kesek li ser re sekiniye û Adem (e.s.) ji ber vê gelekî şa bû. Jê pirsî tu çi kesî? Hz. Hewa yê got ez jinek im û wê çaxê Hz. Adem jê pirsî navê te çi ye? Wê got ez navê xwe nizanim û Hz. Adem jê re got tu Hewa yî. Êdî Hz. Adem (e.s.) û Hewa yê bi hev re di bihuştê de nav kêf û bextewariyê de dest bi jiyanê kirin. Jiyana wan bi aram û bê zehmet bû. Ji bo wan ne tirs hebû ne jî cefa. Ji nav nîmetên bê hed û hesab çi bixwastana dixwar û vedixwarin. Lêbelê Xwedê ji bo wana biceribîne darek qedexe kiribû. Ji ber vê nikaribûn ji fekiyên wê dara qedexe bixwarana, bilî wê darê yên din hemû ji bo wan serberst bûn. Bi vî tehrî însanê bibûya hakimê nefsa xwe û him jî dê bi îrada xwe xwedî derketa. Hz. Adem û Hewa yê jî guh dane fermana îlahî û nêzîkî wê dara qedexe nebûn. Aliyê din de jî Xwedê Teala ewna li hember dek û dolabên şeytan hişyar kirin. Ji lewra şeytan ji bo însan neyarekî eşkere bû. Gor şeytan Hz. Adem baisê vê rewşa wî bû. Ji bo vê jî tucarê dev ji neyartiya xwe bernade û ji bîr nake. Dema firsend û keysekê bibîne ji bo wan bixapîne demildest tevdigere da ku wan kaşî ezabê bêdawî bike. Ji bo vê jî herdem çavdêriya wan dike. ÎBLÎS ADEM (E.S.) Û HEWA YÊ DİXAPÎNE Şeytan rojekê nêzîkî Adem (e.s.) û Hewa yê bû û weswese da wan û ji wan re got gelo hûn dizanin çima Xwedê (cc) ev dara ji we re qedexe kir? Paşê weha dewam kir: Xwedê (cc) ev dara ji we re heram kir ku seba hûn nebin du milyaket yan jî ji bo hûn bêdawî di bihuştê de nemînin. Lenetî bi vî şeklî dixwest wana bi konetî û hîlan ve bi xapîne. Ji ber dexesi ya xwe dikir ku wan jî mîna xwe ji bihuştê bide qewirandin. Axiriyê de bi navê xwedê sond xwar û got ez qenciya we dixwazim. Hz. Adem û Hewa yê jî emre Xwedê ji bîr kirin û pê xapiyan û ji dara qedexe xwarin. Çawa ji wê darê tem kirin cîhê wanê awret bi wan xuya bûn. Ji vê rewşa xwe zef şerm kirin. Ji lewra heta wê hingê ew derên hevdu nedîtibûn. Ji bo wan derên xwe veşêrin ji der û doran belgên daran berhev kirin û pê wan pelan ew derên xwe nixamtin. Çaxê şeytan nêzîkî wan bibû xwe wekî şîretvanêkî xêrxwaz nîşanî wan dabû û ji bo jê bawer bikin jî ser navê Xwedê jî sond xwaribû. Ev rêbaza wî ye û vê metoda xwe bê navber bi kar tîne. Ji lewra îblîs ji bo mirovan neyarekî xuya yê. Xwedayê Zûlcelal ji Adem û Hewa yê re got: -Min ji we re ne gotibû ji vê darê nexwen û îblîs jî ji bo we neyarekî eşkere ye? Wê gavê Adem û Hewa yê bi tawanê (guneh) xwe hisyan û ji ber wê jî gelekî poşman bûn û dest bi lavayî Xwedê (cc) kirin: -Ya Rebbî! Em li hember fermana Te derketin û me zilm li xwe kir. Me bixefirîne û bibexişîne. Ger Tu rehma xwe li me nekî û me efû nekî emê bibine wanê ziyankar. -(E’ref: 22-23)- Xwedayê dilovan û mihrîban, rehm û mexfîreta xwe li wan kir û ewna bexişandin. Lêbelê ji vê şûnde jiyana wana bihuştê qediya. Ji vê pê de Adem û Hewa yê jiyana xwe li ser rûyê erdê dewam kirin. JİYANEKE TEZE Ji afirandina Hz. Adem (e.s.) mêj ve de deryê îmtihanê vebûye. Cîhan jî bûye meydana vê ezmûnê. Jixwe însan xelîfeyê Xwedê ye li ser rûyê zemîn e. Xwedê ji bo însan jiyana xwe bi kudîne nîmetên cûr be cûr pêşkêşî wan kiriye. Ji bo pêdivî û hewcedarî yen xwe pêk bînin her cûre derfet û îmkan amade ne. Di hêla din de jî têkoşîn û pevçûna di navbera mirovan û şeytan de berdewam dike. Di vê têkoşînê de pêşvayên doza heq pêxemberan ala tewhîdê hilgirtine. Bi vî şeklî banga xelasiya bêdawî digîhinîne mirovan û wana bi bihuştê ve mizgînî dikin û bi agirê dojeha dijwar ve jî didin tirsandin. Li hember wan jî şeytanê neletî rawestiya ye. Ji bo mirovan bixapîne û kaşî delaletê bike bênavber dixebite. Ji bo vî karê xwe yê kirêt jî, her cure rê û rêbazan jî durist dibîne. Ji ber vê hindê pêwîste mirov yar û neyarên xwe rind bizanibe û pêywendî û têkiliyên xwe gor vê yekê pêk bîne. Ev serdaboriya Hz. Adem û Hewa van rastiya hînî me dike. Xwedê Teala Hz. Adem û Hz. Hewa bexişan dibûn. Lêbelê êdî yê li ser rûyê cîhanê bi jiyana û li wir niştecîh bibûna. Lêbelê jiyana li vê derê nedişibiya ya bihuştê. Ji bo debara xwe bikin û hewcedariyên xwe pêk bînin diketin kar û xebatên bi zehmet û dirêj. Dema di bihuştê de bûn bê zehmet û hêsanî her pêdivî û hewcedariyên xwe bi dest dixistin. Adem (e.s.) û Hewa yê ji bo peyda kirina xwarin û vexwarin û cilûbergên xwe pev re şixul dikirin. Digel vana de di aliyê din de jî şeytan ji bo wan û urta wan ji rê averê bi dek û dolabên xwe ve bendî wan ketibû. Ango îmtihana mirovan ne hêsan bû. Hêdî hêdî fêrî jiyan û şert û mercên vê derê dibûn. Hz. Adem (e.s.) û Hewa yê tovên mirovahiyê çandi bûn. Dem û dewran dizvirî û zeman dibuhurî. Rojekê Hz. Hewa hemle ma. Ev ji bo herduyan bû kêfxweşiyeke zef mezin. Ev piştî haqas zemetiyan bibû diyariya Xwedayê Qadirê Mutlaq. Jixwe Xwedê tu kar û xebatî bê semere nahêle. Çaxê welidana Hewa yê hat û Xwedê zareke kurînê da wan. Êdî jiyana wan ji vê şûnde ji ya berê şêntir bû. Ji ber ku ev zarok bibû wesîla şahiyê. Navê lawik jî danîbûne Qabîl. Bi kerema Xwedê (cc) Hewa dîsa bizar bû. Vê carê dîsa zareke kurînê ji wan re bû. Navê wî jî danîne Habîl. QABÎL Û HABÎL Sal û rojan bê sekin dane pey hevdu û bihurîn. Xwedê (c.c) zarên din jî dane wan. Qabîl û Habîl mezin bûn û bûne du xort û di kar û şixulên malê û derva de alîkariya dê û bavê xwe dikirin. Dema êdî dikaribûn bi tena serê xwe şixul bikin, Hz. Adem anî şixul di navbera herduyan de parvekir. Gor vê parvekirinê karê cotkarî û çandiniyê bibû para Qabîl. Qabîl bi şixulên zevî û mêrgan re mijûl dibû û fekî û berên rez û bexçan berhev dikir. Lewra Qabîl kesekî qaf hişk bû û dilovanî jî pê re tunebû û ji ber vê jî ancax ev karana angorî wî ya bûn. Ji Habîl re jî xwedî kirina pez û dewaran ketibû. Habîl diçû ber pez û dewêr û ewna diçêrandin û ewna ji heywanên dirinde yên çolê diparast in. Habîl merivekî dilovan û têgihiştî bû. Digel vê yekî xurt û jêhatî jî bû. Her kesek bi şixulê xwe re mijûl dibû. Hz. Adem jî carna dicû nêçîrê. Bi vî tehrî ji xwe re xwarin û xwekirin peyda dikirin. Ji bo her lûtf û keremê divê bêyê sipas kirin. Hz. Adem (e.s.) jî ji bo van nîmetên Xwedê dabû wana şikur dikir. Malbata xwe gor van nirx û pîvanan perwerde û mezin dikir. Ji lewra bona serfîraziya îmtihana di vê cîhanê de ev tiştekî pêwîst e. Hz. Adem (e.s.) ji bo rastiy vê yekê bi malbata xwe bidezanîn, ewna dicivandin hevdu û ji wan re qala Xwedê Teala û rizq û kermên Wî dabû wan dikir û evna nîmetan dixiste bîra wan. Ji pey vê re berpirsyarî û wezîfên wan didazanîn. Digot dive em qultiya rebbê alemê bikin û perestiya xwe de tu carî ji Xwedê re şirîk û hevalan çênekin. Ji lewra Xwedê xaliqê gerdûnê ye û hakimê erd û esmana ye. Ango wî baweriya tewhîdê beyan dikir. Jixwe Adem (e.s.) him qasidê Xwedê bû him jî mezinê malbatê bû. GORİYA ADEMÎZADAN Rojekê Adem (e.s.) gazî Qabîl û Habîl kir û ji wan re weha got: -Divê em ji bo hemd û şikura xwe nîşan bidin ji tiştên ber destê xwe de ji bo rizayê Xwedê Teala qurbanê (gorî) bidin. Qabîl mirovekî timakar û çavbirçî bû. Ji ber vê jî çavê wî ji malê dunyê têr nedibû. Te digot qey mirin ji wî re tuneye. Dilê wî tijî xilt û nerindî bû. Exlaqê (sinc) qencî û paqijiyê pêre tunebû. Dexesî û çavnebarî li birayê xwe Habîl dikir. Wî wetnê dê û bavê wî Habîl ji ser wî re digirtin û herî zef ji Habîl hezdikirin. Şeytanê melûn jî bi weswesên xwe ve fît û zil didane Qabîl. Hevaltiya îblîs her diçû kîn û nefreta wî zêdetir dikir. Dijî Qabîl, Habîl ciwanekî têgihîştî û camêrekî merd bû. Kar û xebatên xwe gor rizayê Xwedayê Mihrîban rêk û pêk dikir. Dema heywanan re mijûl dibû li ser afirêneriya Xwedê (c.c) diramî û ji tekûzbûn û ahenga alemê de ji bo xwe ders derdixist. Bi dil rehmî heywanan xwedî derdiket û tu carê eziyet nedida wan û ewna ne diêşandin. Herdem taet û şikura xwe dikir. Gava Adem (e.s.) ji wan re behsa qurban dayîne kir bi vê yekê re gelekî kêfxweş bû. Ji bo rizayê Xwedê gorî bike ji nav heywanên xwe de ya herî bijare û qelew hilbijart û qurban kir. Bi vî karê pîroz ve, aramî û dilrihetiya şukrê xwe avêtibû dilê wî. Lêbelê dijî Habîl, Qabîl dema ev yek bihîst medê xwe kiribû û aciz bibû. Qabîl wetnê, ev mal û milk wî tena serê xwe bi keda destê xwe ve qezenc kiribû û digot min haqas renc û zehmet kişandiye. Ber tava rojê xebitîme, ezê çawa ji ber û fekiyan yên herî rind hilbijêrim û gorî bikim. Digel van ramanan ve çû ji bexçe û rezan berên pûç û xerabbûyî hilda anî. Şeytan ew wisa xapandibû, dilê wî hê ji ber van berên bêkêr jî dernediket. Lewra îblîs çaxê merivan hilde bin bandora xwe tiştên kirêt û nerind li ber çavên merivan dixemilîne. Her du birayan qurbanên xwe hildan û çûn danîn li çihê ji bo qurbana hatibû kifş kirin. Dilê Qabîl bi dexesî û çavnebariyê ve tijî bibû, Habîl jî ji ber vî îbadetî kêfxweş û bextewar bibû. Serrafê qelban Xwedê (cc) qurbana Habîl pejirand. Lewra Xwedê (cc) bes kar û emelên bi dilûcan û îxlas têne kirin dipejirîne. Lê ya Qabîl qebûl nekir û li wî zivirand. Ji lewra li cem Wî emelên bêdilî têne kirin pûç û betal in. Çaxê dotîra rojê hatin li cihê qurbanan nihêrîn, qurbana Habîl hatibû qebûl kirin, lê ya Qabîl çawa hatibû danin wisa li ciyê xwe de mabû. Jixwe Xwedê Teala ancax îbadetên bi niyeteke salih û dilekî paqiş têne kirin dipejirîne. Lewra kar û emelên wisa nebin hergîz kêrî kesî nayên û li nik Xwedê jî tu nirx û giringiya wan jî tuneye. Ser vê bûyerê Hz. Adem ji wan re weha gotibû: -Xwedê Teala paqij e û bes tiştên pak û paqij dipejirîne. Ew yeka em bûne şahid jî encama vê ye. Lewra Habîl ji nav heywanên xwe de ya herî çêtir û rind hilbijart û pêşkêşî rebbê xwe kir. Xwedayê serrafê qelban jî ew kirina salih ji wî pejirand. Lêbelê Qabîl tu jî çûyî ji nav malên berdestên xwe de yên herî bêkêr û pûçbûyî berhev kiriye û aniye. Loma ev emelê te yê neqenc ji te nehatê qebûl kirin. Hember vê rewşê kîn û rikê Qabîlê weylnefsî hingî çû zêdetir bû û ji bavê xwe re got: -Naxêr tu Habîl ji ser min re digrî û ji bo vê jî te ji bo goriya wî bê pejirandin lavayî Xwedê kir, lê te ji bo min dia nekir. Egera vê encamê, xêncî vê tu tiştekî dinê nîne. Qabîl bi wî tehrî sûcê xwe neda stuyê xwe, dijî vê tawanê xwe avête stuyê wan û pişta xwe da wan rê ket çû. QETLA BİRA Hingî diçû dexesî û çavreşiya dilê wî de zêdetir dibû û tu guneh (tawan) û kêmasî di xwe de ne didît. Îblîsê neletî jî ew tenê nedihîşt û jê re bibû hevalekî dayimî. Lewra şeytan her gav li ser wezîfa xwe bû, ne dibetilî (diwestiya) ne jî bîhn vedida. Şeytan carê carê fîtek (weswese) dida Qabîl. Divê tu pêsîra xwe ji vî xelas bikî, ew heya hebe dê ji te re bibe tengasî. Tu yê çi bikî bike xwe ji vî xelas bike. Şeytan hefsarê xwe avêtibû stuyê Qabîl seba Habîl bikûje. Qabîl ketibû tengasiyeke bêbinî û nikaribû bisitiriya û kela kîn û dexesiyê hingî diçû bilindtir dibû. Qabîl hêdî hêdî hînî vê fikra kuştina Habîl dibû. Rojekê çû cem birayê xwe û gef lê xwar û serde qîrya û jê re got: -Ezê te bikûjim. Habîl li hember vê rewşa Qabîl gelekî şaşmetel ma. Qabîl gotina xwe kudand: -Bavo te li ser min re digre û te ji min zeftir hezdike. Habîl yekî dilovan û Xwedê tirs (mutteqî) bû. Ji Qabîl re got: -Birayo! Tu ji bo kuştina min destê xwe dirêjî min bikî jî ez destê xwe li ber te bilind nakim. Lewra ez ji Xwedê ditirsim. Ez jî hez dikim tu gunehê min jî bidî pişta xwe û herî dojehê. Cezayê zaliman ev e. Axiriyê Qabîl bi dek û dolabên şeytan û nefsa xwe xapiya bû. Hîtekî (kevir) mezin hildabû li Habîl de dabûyê û bi vê derbê ve xwîn li ser Habîl ketibû û di cîh de can dabû. -(Maîde: 27-30)- Her çendî çaxê Qabîlê qetilkar çawa çav bi xwîna birayê xwe ketibû pê re poşman bibû û kizînî ji dilê wî hatibû jî, êdî vê şûnde poşmanî kêrî tu tiştî nedihat. Şeytan bi vî qaydî benî Adem xapandibû û xwîna sifte li ser rûyê erdê dabû rijandin. Bi vî şeklî şeytan ji nav însan de xwe re alîgirek ditibû. Qabîl jî bi vî karê xwe yê kirêt ve bibû bavê mêrkûjan. Ji vê bûyerê mêj de Qabîl bi vî wesfî ve tê nasîn û dê heya roja rabûnê weha be. Habîlê jî bibe remza meqtulên mesum û qencan. Jixwe Habîl sembola heq e û Qabîl jî ya batil e. Ev her du eniyên dê hetanî roja qiyametê pev biçin. Qabîl piştî kuştina Habîl nizanibû yê termê Habîl çawa bike. Di nav van fikr û fikaran de diçû û dihat. Lê nihêrî qijikek tîne bi penc û nikulên xwe ve erdê vedide û qijikeka hişk bûyî dixe wê çela vedayî û vedişêre. Gava Qabîl kirina qijikê dît ji rewşa xwe şerm kir û got xwelî li serê min be ez hê qasî vê qijikê jî nabim. Qabîl jî mîna wê qijikê erd veda û termê Habîl veşart. Lêbelê vê şûnde ev barê giran herdem pê re geriya û ew aciz kir. Lewra mêrkûjî ji gunehên mezine. Em dibînin ku dexesî û timakarî nerindiyên çawa mirovan dide kirin. Divê mirov herdem ji Xwedê re şikur û taet bike û tu carî wezîfên xwe ji bîr neke. Bi çavbirçîtî xwe bi mal û milkê dunyê ve girê nede û weylnefsiyê neke. Lewra ev der cihê îmtihanê ye. Serkeftin û xelasiya ebedî bi kar û şixulên qenc û çê ve bi dest dikeve. PÊXEMBERİYA ÎDRÎS (E.S.) Însan xelîfê (cîgir) Xwedê yî li ser rûyê erdê ye. Xwedê Teala digel qultiya Wî, ji bo li vê derê de îmar û teserûfê bike û gencîniyên sererd û binerd venase, rêvebirina her tiştên li vê cîhanê daye destê însan. Ji lewra mirov bi meleka xwe ya hiş û vîna xwe ve ji mexlûqên dinê vediqete û eşrefê mexlûqan e. Urta Hz. Adem (e.s.) her diçû zêde dibû û kur û qîzên wî li ser rûyê zemîn bela bibûn. Ji bo jiyana xwe berdewam bikin ji rizq (rozî) û nîmetên Xwedê ji bo wan amede kiribû îstifade dikirin. Bi vî awayî her diçûn di karên dunyê de zanatir dibûn, di aliyê din de jî pêş diketin û dewlemend dibûn. Lêbelê pir bûna mal û milk û zarokan ve mirov bi xeml û zewqên derewîn ve tê xapandin. Ji ber ku çaxê ev nîmetên bi nirx di cihê xwe de, ango gor armanca ezmûnê (îmtihanê) neyêne bi karanîn ji mirov re dibin asteng û mirov ji armancê dûr dixin. Ya rastî gava mirov wate û hedefa jînê baş têbigêhêje ev nîmet û îkramên Xwedê pêşkêşî mirov kirine, ji bo mirov xelasiya bêdawî dest bixe dibin navgîn (wesîle). Jixwe ya kêrhatî jî xêncî vê tu tişt nîne. Nîşa Adem (e.s.) bi pirbûna zar û malên xwe ve ji rêya heq dûr ketin û Xwedayê xwe ji bîr kirin. Hûba dunyê kete dilê wan û nefsa wan ewna berbi xerabî û neqenciyê ve kişand. Lêbelê kîngê însan ji rêya heq averê bibin Xwedê Ezze we Celle, ji bo wana hişyar bikin û gazî bal rêya xelasiyê bikin ji nav wan de kesên herî baş bi wezîfeya pêxemberiyê ve bi rê dike. Heq Teala di Qur’an’a Pîroz de weha behsa Îdrîs (e.s.) dike: “Di kitêbê de Îdrîs jî zikir bike. Lewra pêxemberekî sadiq bû ew. Me ew bilindî ciyekî bala kiriye.” (Meryem: 56-57) “Îsmaîl, Îdrîs û Zûlkîfl jî bîne bîra xwe. Ji wan her yek wanên bi sebr bûn. Me ewna jî hildane nav rehmeta xwe. Lewra ewna ji salihan bûn.” (Enbiya: 85) Îdrîs (e.s.) ji wan re hate şandin da ku wana ji tarîtiya kufrê rizgar bike û derxe ronahiya heqiyê. Wî jî gor rê nîşandana wehiyê Cebraîl (e.s.) jê re anîbû, ewna gazî rêya heq û paqij kir. Yekîtiya Xwedê anî bîra wan û got hergîz ji Xwedê re şirîk û hevalan çênekin û ji bo dev ji şopa dijminê însan îblîs berdin teblîx kir. Lewra şeytan, herdem ji bo mirovan bixapîne û totî kûrahiya delaletê bike dixebite. Jixwe mirov jî bi pirbûna mal û milk û zêdebûna zaran, bi zewq û sefa dunya derewîn dixape. Îdrîs (e.s.) gel bi bihuştê ve mizgînî kir û bi dojehê ve jî da tirsandin. Çaxê roja wî hat jî bilindî ciyekî bilind kir. Piştî Îdrîs (e.s.), mirovan dîsa ew pend û şîretên wî ji pişt guhê xwe re avêtin û dane pey hewa nefsa xwe û bi dunya derewîn xapiyan. Lêbelê li pey Hz. Îdrîs (e.s.) alimên werisê doza wî yên li ber destê wî îrşad bibûn mabûn. Wan zanayan bi exlaq û şîretên xwe ve rê nîşanî gel didan û ji bo rê li nerindiyan bigrin xebat dikirin. Ev qencên Xwedê bi van tevgerên xwe ve di nav milet de bi nav û dengê bibûn. Bi vî şeklî gel rêz û hurmeta wan digirt û qedrê wan dizanibûn. Dem buhirî û berêka ve mîna her beşerî av û rizqê aliman yê li dunya derewîn qediya û yek yek koçî dunya din kirin. Wefata aliman di nav xelqê de dibû sedema xemgînî û dilşewatîke bê terîf. Êdî mîna berê kesên bi pend û şîretên xwe ve rêya rast nîşanî xelkê bidana nemabûn. Aliyê din de jî îblîs û alîgirên wî firsend ji dest nedikirin. Ji lewra şeytan neyarekî xedar bu ji bo mirovan. Ji bo ku wana ji peyreviya alimên doza heq vegerînin weswese dida wan. Ew weswesên xwe yên jerîn jî di sûretê heq de pêşkêşî wan kir. Ji bo vê herî pêşyê kesên durû û nezan xapandibû û ewana jî, ji gel re gotibûn: -Tirsa me ewe ku hingî dem here emê van mezinên xwe yê bi rûmet ji bîr bikin û wê çaxê jî gotin û şîretên wanên yê bêne ji bîr kirin. Wê demê xelkê ji rêça wan heq derkeve. Divê ji bo ev yeka neyê serê me, em li cihê merzelê (gor) wan lê ne bi nîşanan ve kifş bikin û tîmsalên wan jî li malê xwe de bi parêzin û vî şeklî ne gotin û pendên wan ne jî ew zatên mezin xwe têne ji bîr kirin. Her kese bi vî qaydî li ser dînê heq bijî. DERİYÊ PÛTPERESTİYÊ VEBÛ Şeytan bi vê weswesa xwe ya jerîn ve tovên şîrkê çandin. Gel jî bi vê fikrê xapiyan û bi niyeteke salih li ser merzelên van aliman pêykerên wan çikandin û cihên van zatan lê sohbetên xwe li dardixistin jî nîşan kirin. Navê wan aliman jî weha bûn: Wedd, Suwâ, Yegûs, Yeûk û Nesr. Bi vî awayî dil hebûn di rêça wana heq de bi meşin û şaş nebin. Lê mixabin vê tevgerê di nav gel de deryê pûtperestiyê vekiribû û lewra armanca îblîs jî ev bû. Bi van karên xwe yê kirêt ve şeytan, dil hebû ji zarên Adem heyfa xwe hilîne. Lenetî nêzîkî kê bibe gor kêmasî û zeafên wan tevdigere. Lewra bi vî şeklî ji rê derxistina wan kesan pir hêsan dibe. Dem û dewran dizvirî, ji mirovan kal û rûhsipî emrê xwe qedandibûn û koçî dunya din dikir û hinekan jî teze dest bi jînê dikir. Pêvajo ya jînê wisa dewam dikir. Neslên nû, kal û bavên xwe li ser kîjan şopê dîtibûn, ewna jî mîtanî wan kirin. Bi vî şeklî eger û armanca çikandina pêyker û tîmsalên wan aliman hate ji bîr kirin û bîr û baweriyên xelqê hatine guherîn. Êdî gel rasterast ji pêykeran re perestî dikir û ji wan alîkarî hêvî dikirin. TOFAN Û KEŞTİYA NÛH (E.S.) Xwedê (c.c) mirov ji bo Wî tenê re îbadet bikin afirandiye. Lêbelê piraniya însan digel Xwedê (c.c) ji pût û senaman jî re perestî kiriye. Xwedê (c.c) dema mirov ji rastiyê dûr bikevin derhal ji bona wan hişyar bike û banga rizgariyê bigîhîne wan qasidên xwe rê dike. Ji bo vî qewmî hişyar bike jî Adem’ê Sanî Nûh (e.s.) şand. Ji lewra hetanî ji komekê re qasid neyê şandin ewna berpirsyar nayên girtin û ji ber vê jî ezab li wan nayê kirin. Hz. Nûh (e.s.) ji bo gelê xwe vegerîne ser ola heq û ji kemîna şeytan xelas bike kete xebatê. Ji wan re weha gotibû: -Ez ji bo we ji xezeba Xwedê ditirsim û hezdikim ku hûn werin li ser doza xelasiyê. Ji Xwedê tenê re perestiyê bikin û ji Wî re hevalan çênekin. Ew rebbê alemêyî tik û tenê ye, bê heval û hogir e. Ger hûn wisa nekin roja qiyametê ezabekî dilsoj dê we bipêçe. Ez xêncî qenciya we tu tiştî naxwazim. -(Hûd: 25-26)- Heger hûn werin îtaeta Xwedê bikin û dev ji xerabî û neqenciyan berdin Xwedayê Dilovan dê gunehên we gişkan bibexşîne û yê di vê dunyê de xêr û bereketê li ser we de bibarîne û yê li axretê de jî nîmetên bêpayan pêşkêşî we bike. Lêbelê guherîna kesên qelbê wan fenanî keviran hişk bûye hîç hêsan nîne. Ji ber vê jî Hz. Nûn li hember qewmê xwe têkoşîneka dijwar kir. Jixwe ew ji nav pêxemberên xwedî ezm (ulu’l-ezm) yê yekemîn e. Qewmê wî yê di tarîtiya cehaletê de windabûyî guh nedane gaziya Nûh (e.s.) û hingî çû di kufr û înyada xwe de serva çûn. Bi malûmilk û zarên xwe ve peya didane xwe. Di nav hev de civîn dardixistin û ji bo kesek bi Nûh (e.s.) bawer neke dixebitîn. Ji hev re wisa gotibûn: -“Û gotin: Nebê nebê hûn dest ji yezdanên xwe berdidin. Dev ji Wedd, Sudâ, Yegûs, Yeûk û Nesr bernedin.” (Nûh: 23) Bi van ve jî ne disekinîn, tirane û qelfê li Hz. Nûh dikirin. Jê re digotin; ne tu jî merivekî mîna me yî? Tu jî wek me birçî dibî, tî dibî, dixwî û vedixwî. Gelo tu çawa pêxemberî? Qet pêxember weha dibin? Vî şeklî li hember wî derdiketin û bi pêxemberiya wî bawer nedikirin û tewhîd ne dipejirandin. Wan wetnê pêwîste pêxember ji milyaketan bibûya. Gor wan yekî nota wan nikaribû bibuya qasidê Xwedê. Di nav her komê de helbet kesên roniya rastiyê dibînin hene. Xwedê Teala jî hidayetê dibexşîne wan û wan tevî karwanê xelasiya bêdawî dike. Encama banga Hz. Nûh de her çendî jimara wan hindik bûya jî çend kesên dil pak û qenc tevî refên bawermendan bibûn. Lê xizanî û belangaz bûna wan kesan ji bo gelê Nûh (e.s.) bibû sedema îtirazê. Dewlemend û giregiran digotin hela lê binêrin kê bawerî bi ola Nûh aniye. Di nav wan de bilî kesên pêxwas û kasib (şivan, gavan û xulam h.w.d.) tu kes tuneye. Gelo dema em bi Nûh bawer bikin emê jî bi van re bibin heval? Bi vî awayî pozbilindî û quretiya wan kesan ewna ji roniya hidayetê dûr xistin. Digotin jixwe tu merivekî hejar û xizanî çima ji nav me de xêncî te kesekî pêxemberî bikira tunebû? Lê ya rastî mezin û pêştehatiyên gel ketibûne heyra xwe. Ditirsiyan ko gel baweriyê bi Nûh (e.s.) bîne wê çaxê dê kesek qedr û hurmeta wan nagire. Ji ber vê tirsa xwe, seba milet ji Nûh (e.s.) dûr bixin, dihatin ji wan re digotin: -Ev Nûh dil heye bi van gotinên xwe ve me bixapîne û mezintiyê li ser me bike. Bilî vê yekê tu armanca wî tuneye. Ji wan diqetiyan û dihatin cem Nûh (e.s.) û jê re digotin: -Heger tu vanê li der û dora xwe ji xwe dûr bixî wê gavê emê bi te îna (bawer) bikin. Lewra wekî din em nikarin bi wan kesên pêxwas re hevaltiyê bikin. Hz. Nûh (e.s.) ji wan re gotibû: -Van rebenê Xwedê çi li we kirine. Ezê çawa berdime wan? Ewana bi dil û can bawer kirine. Wê çaxê yên din ji Nûh (e.s.) re gotibûn: -Ey Nûh! Îroj şûnde me bi wan gotinên xwe ve aciz neke û dev ji me ber de, em bi te bawer nakin. Bes tu û hevalên xwe tev, hûn derewçîn in. Lêbelê Hz. Nûh sebir kir û hergîz dev ji teblîxê berneda, Xwedê çawa ferman kiribû wisa kir. Şev û roj di nav wan de geriya, kîngê û kuderê çi keys û firsend dît dînê (ol) Xwedê ji wan re vegot. Her çendî gelê wî guh nedayê û şîret û pendên wî qebûl ne kirin jî Hz. Nûh newestiya. Şeytan ewna wisa ji rê averê kiribûn, gava behsa ola rast dihate kirin dîn û har dibûn. Te digot qey Nûh (e.s.) xerabiya wan dixwaze. Nûh (e.s.) ji bo ewna rêya heq binasin ne ji wan dewa heqekî dikir û ne jî tiştekî din. Lewra ji bo wî xelasî û hîdayeta wan bes bû. Dema hê Hz. Nûh ne hatibû, di nav gel de mirovên salih û xêrxwaz hebûn. Ewna ji bo gelê xwe hişyar bikin û ji agirê dojehê bi parêzin rêberiya wan dikirin. Piştî ew mirovên bi rûmet çûne ber rehma Xwedê, anîbûn gorên wan kifş kiribûn da ku bêne nas kirin û neyên ji bîr kirin. Hingî dem derbas bibû bi weswesê îblîs ve sûret û pêykerên wan jî çêkiribûn. Axiriyê de ji bo wan pêykeran perestî kirin. Vê baweriya pûç mîna kevirên binecîh çawa erdê dane û nayêne leqandin, bi cîh girtibûn. Çaxê Hz. Nûh (e.s.) hatibû şandin gel ji wan pûtên bêrûh û bêkêr re perestî dikirin. Gerçi wan jî dizanibûn ev pûtana nikarin xêr û zirarekê bigihinîne wan û ne dikarin bipeyivin ne jî tev bigerin. Lê wan ji bav û kalên xwe de wisa dîtibûn û bêyî hildan û danîn dabûne pey şopa wan. Lewra gava mirov ji Xwedê re nebe bende, dibe bendeyên tiştên cûr be cûr. Ji qewmê Hz. Nûh (e.s.) komeke pir hindik bawerî pê anîbûn. Ewna jî di nav gel de çend kesên dil pak û nefs piçûk bûn. Pût û senemên berê dihebandin red kiribûn û ji Xwedê tenê re perestî dikirin. Hz. Nûh (e.s.) di nav qewmê xwe de nehsed û pêncî salî bû dewetkarê ola heq. Lêbelê di haqas salan de di dilên reş û hişk de qasî zere misqalê çira tewhîdê vêneket. Koma ji rê derketî digel bawer nekirina xwe qelf û tiranê bi Nûh (e.s.) dikirin û digotin: -De ka ger tu rast dibêjî bila ew xezebên te em pê didan tirsandin pêk bên. Hz. Nûh weha got: -Ya Rebbî! Min ji bo qewmê min bawer bikin şev û roj, dizîka û eşkere gazî wan kir, kîngê keys û firsendek kete destê min ez nêzîkî wan bûm û min ji wan re ji bo ji Te tenê re qultiyê bikin min teblîx kir. Lêbelê wan ji bo dengê min neçe wan tiliyen xwe kirine guhên xwe û ji bo ez wan dewetî tewhîdê nekim ji min reviyan û xwe veşartin. Rû ji min badan û li ser kufr û şîrkê berxwe dan û xwe qure kirin. -Ya Rebbî! Min ji bo bêne ser heqiyê û ji Te tenê re bendetiyê bikin rê û rêbazên cûr be cûr ceriband. Min got werin tobe bikin û Xwedayê we bibexşîne û xêr û bereketê li ser we debibarîne. -(Nûh: 5-12)- Lêbelê gel tu carî bi Nûh (e.s.) bawer nekirin û jê re gotin heke tu dev ji van gotinên xwe bernedî, emê te kevir bikin. Lê Nûh (e.s.) hergîz ji doza xwe venegeriya. Di nav wan de wezîfa xwe kudand. Bi wan re hetanî fermana Xwedê Teala hat têkoşîn kir. Ji wan re got heke di nav we de sekinîna min we aciz bike jî ezê bi ayetên Xwedê ve şîretên xwe berdewam bikim. Hûn jî biryara xwe bidin û çi ji destê we tê bikin, hezkî ji bo bêne alîkariya we gazî alîgirên xwe gişkan bikin. Lewra min xwe sipartiye rebbê xwe û mûkafata min jî li cem Wî ye. -(Yûnis:71-72)- Encamê de hêvî û gumana Nûh (e.s.) nema bû. Dizanibû êdî ji vî qewmê pûtperest kesek bawer nake. Nûh (e.s.) lavayî Xwedê kir û got: “Got: Rebbêm! Bi rastî gelê min ez derewandim. Êdî hukmê navbera min û wan de Tu bide. Min û bawermendên digel min xelas bike.”(Şû’era: 117-118) Qewmê Nûh (e.s.) zef eziyet dabûn wî û êdî nikaribû taw bida. Axiriyê nifir li wan kir: “Nûh got: Rebbêm! Ji kafiran kesekî li ser rûyê erdê nehêle. Lewra Tu wan bihêli, yê qulên Te ji rê derxin û xêncî kafirên facîr jî zaran nawelidînin.”(Nûh: 26-27) KEŞTİYA XELASİYÊ Xwedê Teala dia yê Nûh (e.s.) qebûl kir û ji bo keştîkê çêbike emir lê kir. Lewra vê şûnde kesekî bawer bikira tunebû. Hz. Nûh jî li ser fermana Xwedê dest bi xebatê kir. Ji bo çêkirina keştiyê dar berhev kirin û keştî darxist. Qewmê bêmêjî çaxê dîtin Nûh (e.s.) bi daran ve tiştekî çêdike li dorê civiyan û bi tirane gotin: -Ey Nûh, xêre duh te digot ez pêxemberim vaye îroj tu ji wê poşman bûyî û te dest bi xeratiyê (merengozî) kiriye, ev çi ecêbe? Me ji te re negotibû bi wan pêxwasan re nebe heval? Vaye tu jî mîna wan bûyî û te dest bi xeratiyê kiriye. Tê bi vê keştiyê ve çi karî bikî? Li vê derê ne derya heye ne jî aveke zef. Gelo tê vê keştiya xwe qoşî ga bikî yan tê li van çiya û baniyan bigerînî? Qey tu dîn bûyî? Hemasa tiranê xwe li wî dikirin, lê Nûh (e.s.) guh neda wan bêîman û ji rê derketiyan û sebir kir. Lêwra wî fermana rebbê xwe yê Mihrîban pêk dianî. Wî peyman dabû yê koma kafiran di ava tofanê de bixeniqîne (bifetisîne) û bawermendên jî bi vê keştiyê ve ji tofanê bifilitin. Roj hat û Nûh (e.s.) keştî temam kir. Xwedê Teala emrî Nûh (e.s.) kir ku tevî bawermendan ve li keştiyê sîwar be û digel xwe ji her cure (çêşîd) heywanekê cotekê jî hilde keştiyê û benda fermana Xwedê (c.c) bisekine. Nûh (e.s.) digel bawerker û malbata xwe û ji her cinsê heywanan jî cotek hilda û li keştiyê sîwar bûn. Lê ji malbata wî jina wî û kurê wî li keştiyê sîwar nebûn, ji ber ku wan jî mîna qewmê Nûh (e.s.) bi dînê heq bawer nekiribûn. Bi destura Xwedê ji esmanan baranek mîna lehiyê barî û ji erdê jî avê za û av bilind bû û tofan rabû. Keştiya Hz. Nûh jî li ser avê ket. Tevî koma kafiran her der bin avê de ma. Wê gavê Nûh (e.s.) kurê xwe dît. Bang lê kir û got: -Lawo ware bi me re li keştiyê sîwar bibe, digel kafiran nebe. Kurê Hz. Nûh jî got: -Ezê derkevim li ser çîyê, ewê min ji avê biparêze. Nûh (e.s.) got: -Îro xêncî wan kesên gunehê Xwedê pê hatiye tu kes ji xezeba Xwedê xelas nabe. Lêpek hat û ewna ji hev dûr xistin. Nûh (e.s.) ji bo kurê xwe pir xemgîn bû, lewra ber dilê dê û bavan zar pir şirîn in. Hz. Nûh (e.s.) her çendî nikaribû kurê xwe xelas bikira jî bîr û hizira wî de peymana Xwedê hebû. Lewma Xwedê soz dabûyê yê malbata wî rizgar bike. Ji ber vê lavayî Xwedê kir. -Got: Rebbêm! Kurê min ji malbata min bû. Helbet we’dê Te heqe, tu hakimê hakiman î. Lêbelê li cem Xwedê kirin û emelên mirovan giring e, ne zuriyet û xizmî. Lewra bes îman û emelên salih dibine wesîla xelasiya merivan. Kes tenê bi teqwa (Xwedê tirsiya) xwe ve li cem Xwedê qedir bilind dibe. Xwedê Teala tu carî (hergîz) ji bo muşrîka şefaetê qebûl nake. Kurê pêxemberan be jî muşrîk ji malbata pêxemberan nayên hesibandin. Ji ber ku wî bawerî bi ola Nûh (e.s.) ne anîbû, dijî vê wî jî mîna jina Nûh (e.s.) dev ji pûtperestiyê bernedabû û ola heq înkar kiribû. Jixwe peywendiya baweriyê li ser peywendiya xizmtiyê re ye. Dema nêziktiya (eqrebetî) ji ber xwînê bi baweriyê ve neyê mehkem kirin tu hukmê wê namîne. Çawa em di vê bûyerê de dibînin ji bo xelasiya bêdawî tu xêrê nade mirov. Xwedê Teala ji Nûh (e.s.) re got: Ey Nûh tiştê tu pê nizanî ji min nexwaze û wekî cahilan nebe. Ew ne ji malbata te ye, loma wî emelê ne rind (şîrk) kiriye. Nûh (e.s.) ji ber vê gotina xwe zef poşman bû, tobe kir û weha got: -Ez ji vê nezaniya xwe, xwe dispêrime (dipenêhim) Te, ko Tu min nebexşînî û rehma xwe li min nekî ezê bibime ji wanê ziyankar. -(Hûd: 42-45)- Muşrîk û mûnkîr di ava tofanê de xeniqîn û cezayê xwe temkirin, lê axretê de ezabêkî bêdawî hêviya kafiran e. Ev xezeb ji ber nankorî û xwerazîbûna wan tê serê wan. Bi rastî însan cahil û zalim e. Xwelî li serê kafiran be. Keştiya xelasiyê bi heskirina Xwedê bê qeda û bela, sax û silamet hetanî cihê sekina (rawetegeh) xwe, çiya yê Cûdî yê çû û li ser wir rawestiya. Bi emrê Xwedê baran û şiliyê vekir û erdê jî ava xwe hilçinî. Nûh (e.s.) tevî heval û dostên xwe û heywanên bi wan re bûn ji keştiya rizgariyê peya bûn. Encama bawermendan jî weha yê. Hz. Nûh û bawermendan dest bi jiyaneke nû kirin. Ji wan gelên cîhanê çêbûn û ji ber vê Nûh (e.s.) bû bavê mirovahiyê yê duyem ji pey Adem (e.s.) re. Li vê derê emê bi kurtasî behsa mijareke tê niqaş kirin bikin. Di nav alim û dîrokzanan de derbarê cihê tofan lê rabuye tê niqaş kirin. Gor hinek aliman ev tofan li ser rûyê dunyê gişkî pêk hatiye, lewra gor agahiyan bûyera tofanê di nav her gelên cîhanê de tê zanîn û tê vegotin. Aliyê din de jî lêkolîn û lêgerînên arkêlojîk û jeolojîk dane nîşandan ku şopên tofanê li herema îroj jê re rojhilatanavîn tê gotinê hatine dîtin. Ev jî weha tê şîrove kirin ku; mirovahiyê serî de ji vê heremê dest pêkiriye û ji vê derê pey der pey belayî cîhanê gişkî bûye. Jixwe gor Qur’an’ê jî keştî li ser çiya yê Cûdiyê rawestiya ye. Her çendî gor hinekan ev çiya yê Araratê (Agirî) ye ji ya rast çiyayê Cûdî ye. Jixwe ev çiya li herama kurdistanê de ye, ji çaxê qedîm de bi vî navî ve tê zanîn. ( Ebû Ela El-Mewdûdî, Tefhîmû’l Qur’an, Wer; Heyet, Însan Yayinlari, cild. 2. s. 395 ist. 1996) Kîngê Xwedê Teala ji komekê re qasidek şandibe yên berya her kesî neyartî ji wan re kirine û li hember wan derketine mezin û dewletiyên wan in. Ewana xîmê jîna xwe li ser mal û milk û kêfa dunyê danîne. Ji bo vê yekê jî, pêxemberên parêzvanê dadê (edaletê) ji xwe re xeternak dîtine û ji wan re neyartiya herî dijwar kirine. Dîsa yên berya gişka îna kirine jî kesên mezlûm û nefs piçûk in. Ev însana bi gemara malê heram ve nehatine qilêr kirin û qelbê wanê selîm paqij maye. Mezlûm dilnerm û dilsoz in. Ji ber vê jî çawên wan heqîqetê re girtî nînin. Lê îstisnaya wan jî henin. Gava mirov guh nede banga heqiyê û jê bireve Xwedê Teala jî hîdayetê nesîbî wan nake, ger ewna jin û zarê pêxemberan bin jî. Lewma bal Xwedê însan hemû wek hevin û bilî keda destê wan lêzimtiya bi pêxemberan û mirovên qenc re ji bo wan bêkêr e. Celat û xelata mirov gor ked û kirinên destê wan tên pîvan û nirxandin. Ev sûnnet’ullah e û tu guhertin tê de çênabe. HÛD (E.S.) Û GELÊ WÎ Xwedê (cc) ev gerdûna bi aheng û nîzameke wisa ve afirandiye tu tişt rêya xwe şaşnake û naguhire. Şev û roj, heyv û ro li pey hev û di şûna xwe de vedigerin. Ne yek ji sînorê xwe dibûhire ne jî yê din wezîfên xwe dihêlin û ji bîr dikin. Gor fermana îlahî bêyî erê-na tevdigerin. Pey tofana Nûh (e.s.) mu’mîn bi kerema Xwedê ji heleka tofanê filitî bûn û li ser rûyê cîhanê cîh û mesken girtin û dest bi jiyaneke teze kirin. Di nav xêr û bereketê de heyata xwe kudandin. Mal û milkê wan zêde bû û rewş û kêfa wan rind bû. Berêka ve emrê Xwedê Teala ji bîr kirin û xwe bi mal û hêza xwe ve xwe qûre kirin, pesin dane xwe. Tu kes ji ser xwe re ne dîtin. Gelê Hûd (e.s.) mirovên bi hêz û pazûbend bûn. Bi wêrekî û culetê xwe ve dihatine zanîn. Ji kê re têketana şer, ewna têk dibirin û ne kesî tûriş (cesaret) dikir li hember wan derkevin û ne jî kesî dikaribû zora wan bibira. Lêbelê vê taybetiya wan dê bibûya baîsê (sedema) helaka wan. Bi navê Ad ve dihatin nasîn. Dîroknas dibêjin evna komek ji komên Erabû’l- Ârîbe ya nin. Gor wan Ereb ji sê beşan pêk tên. Erabû’l- Baîde, Erabû’l-Ârîbe û Erabû’l-Mustâ’rîbe. (Abdülfettah Tabbâra, Kur’an da peygamberler ve peygamberimiz, çav. Ali R. Temel-Y. Alkin, S. 97. Gonca Kitabevî, ist. ) WELATÊ GELÊ ÂD Gor ragihandina dîroknasan welatê gelê Âd di navbera Yêmen û Ummanê de bû û navê wê jî Ehqaf bû. Ev der cîhekî sêhil (qûm) û berwar bû, ji ber vê ev nava li wî warî hatibû kirin. Qewmê Âd, mirovên bihêz û dewletî bun. Bajarê wan di nav gir û tepan de bu û nêzikî deryayê bû. Warê wan pir bi adan û bereket bû. Xanmanê wan di nav bexçan de bû. Xaniyên xwe bi keviran ve çêdikirin û gelekî bilind dikirin da ku ji der û dorên xwe de bihata dîtinê. Qewmê Âd bi van xanî û bexçên xwe ve xwe qure dikirin û di vî warî de bi hev re diketine pêşbaziyê. Te digot qey yê hetanî ebedî li vir bijîn. Aliyê din de gor ragihandina dîroknasan, ewna xwedî şaristanîke mezinbûn û bajarê meşhûrê bi navê “Baxê Îremê” jî wan saz kiribû. Lêbelê hinek aliman ev qebûl nekirine bawerî bi vê neanîne. Ji van aliman yek jî dîrokzan û civaknas Ellame Îbn Xaldun e. Gor wî ev gotin çîrokên bêbinîne. Ya rast Xwedê dizane. Digel van karên xwe dewletî û gêregirên wan zilm û tade lî feqîr û hejaran dikirin. Bi vî qaydî mal li malê xwe zêde dikirin, feqîr jî hingî diçûn feqîr û belengaztir dîbûn. Nerindî û xerabiya wan bi van ve jî xelas ne dibû. Bi dar û beran ve ji bo xwe pût û senem çêdikirin û ji wan re îbadet û dia dikirin. Ji bo wan îlahên xwe qurban didan. Dema têketana tengasîkê yan jî daxwazeka wan hebûya diçûn li ber wan pûtên- ne haj xwe hebûn ne jî haj ji wan kesên ji rê derketî bûn- re dia dikirin û ji wan alîkarî hêvî dikirin. Navên pûtên wan yên meşhûr Sudâ, Sidâ û Hîbâ nin. (Tarîxa Taberî, cild.1. ji kitêba Afîfî rp. 99, neqil) Hişê xwe ne didane serê xwe û bi dunya derwîn xapiya bûn. Îblîs dunya li ber çavê wan xemilan dibû, wan jî dabû pey hewa nefsa xwe. Xwedê Ezze we Celle, çaxê qewmek ji rêya heq derkeve ji bo wan hişyar bike û bi şîretên xwe ve gazî rêya heq bike qasidên xwe rê dike. Qasid jî ji nav wê komê tê hilbijartin da ku ji zimanê hev fêm bikin û hevdu serwaxt bikin. Lewra ev tiştekî pêwîst e. Xwedê Teala ji bo qewmê Âd jî lêzimê wan Hûd (e.s.) rêkir. Xwedê Teala dibêje: “Me ji (gelê) Âd re birayê wan Hûd şand. Wî got: Gelê min! Ji Xwedê tenê re perestî (îbadet) bikin. Xêncî Wî tu îlah (xwedawen) ê we tunaye. Hûn hê natirsin.” (E’ref: 65) Lêbelê wana di nav kêf û zewqa dunya deriwîn de banga rizgariyê ne dibîhîstin. Qewmê kafir guh nedidane pêxemberê xwe. Ji Hûd (e.s.) re digotin qey tu dîn bûyî û deweta wî diderewan din. Digotin aqil sivikî bi te re heye, loma tu tiştên weha dibêjî. Hud jî wan re got: “Ey gelêm! Bi min re dînîtî û aqil sivikî tuneye; tenê ez pêxemberekî ji aliyê Xwedê ve hatime şandin im. Hinariya rebbê xwe digîhînime we û ez ji bo we şîretvanekî ewle me.” (E’ref: 67-68) Hud (e.s.) bi dilovanî diçû cem wan û rizq û nîmetên Xwedê Teala pêşkeşî wan kiribû dikire bîra wan da ku hişê xwe bidine serê xwe û ji xewa delaletê hişyar bibin. Lêbelê gelê ji rêderketî ji bo wan nîmetên Xwedê (cc) dabû wan hemd û sipas nekirin. Zordarî û sîtemkariya xwe de berdewam bûn. Hûd (e.s.) bê navber û tirs doza xwe berdewam kir. Jixwe gelê wî ew zef rind nas dikirin. Zanibûn mirovekî rast û duriste. Lê kufr û înkara wan li ber çavên wan perdeka reş û tarî vegirtibû, ji ber vê nûra baweriyê nedigîhişte dilê wan. Hz. Hûd ayetên Xwedê radixiste ber çavê wan û digot: “Êdî ji Xwedê bitirsin û îtaeta min bikin.” Qewmê wî jî mîna kafirên dinê digotin; tu çawa pêxemberî û çî te ji yê me zêdetire? Tu jî mîna me dixwî û wedixwî, ev çi tişte? Jixwe muşrîk û mûnkîrên her der û demê nota hevin. Digotin te ji bo îspata gotinê xwe, ji me re tu delîl û mûcîze neanîne. Em jî xwedawendên xwe terk nakin û bi te îna nakin. Lêbelê em bi bawerin ku îlahên me yên xenîmî te bibin, lewra te ziman dirêjî wan kir. Ne difikirîn ku ev pûtên bi destên xwe ve ji keviran ve çêdikirin bê kêr û bê zirarin û bi bêfêmî ji wan dar û beran re perestî dikirin. Yekîtiya Xaliqê alemê înkar dikirin û bawerî bi roja dawiyê jî ne dianîn. Lewra bi van rastiya bawer bikiran û teslîmî doza heq bibûna nikaribûn sîtemkarî û serdestiya xwe ya bêsînor û pîvan berdewam bikin. Ji Hz. Hûd re digotin; tu ji rê derketî, dibe ku xwedawendên me xenîmî te bûne? Emê çima nedine pey ola bav û kalên xwe û bidin pey te? Em dibêjin qey xwedawendên me xenîmî te bûne. Hûd (e.s.) ji wan re got: -Ez Xwedê şahid digrim û hûn jî bibine şahid, ez ji tiştên ku hûn bilî Xwedê jî Wî re dixine şirîk dûr im. Êdî hûn bi hev re, ji bo min kîjan kemînê datînin daynin û muhlet jî nedine min. Bêguman min xwe sipartiye ew rebbê ku Xwedayê min û we teva ye. Tu rûhberek tune ku rêvebirina wî di destê Wî de nebe. Bi rastî rebbê min li ser rêya raste. Heke rû badin jî hûn bi xwe dizanin. Ez ji bo we bi çi ve hatime şandim min ew ji we re teblîx kir. Xwedê dikare di şûna we de komeka din bîne, hûn jî nikarin tu zirarê bidinê. Bi rastî rebbê min li ser hertiştî parêsvan e.” -(Hûd: 54-57)- Bi rastî, ez ji rê derneketime. Ez qasidê Xwedayê alemê me û ji we re fermana Wî dibêjim. Bilî vê tu tiştî ji we naxwazim. Ez ditirsim xezeba Xwedê yê li ser we de bibare. Koma kafiran ne dest ji pûtperestiya xwe berdan ne jî tu. Hetanî taqeta wî hebû banga xwe dewam kir. Dihatin jê re digotin heke tu rast dibêjî de ka ew ezabê te em pê didane tirsandin bira li ser me de bê, em li bendêne. Hz. Hûd ji wan re got; hela hûn bisekinin ez jî hêvyê me, bêşik ewê li ser we de bê. -(E’raf: 70-71)- Ji ber haqas nankorî û înkara wan, Xwedê Teala xela derxist, şilî û baran sekinîn, av miçiqîn zevî û bexçê wan hişk bûn, ba û bager derketin. Lê dîsa jî koma ji rê derketî guh nedanê pêxemberê xwe û tobe nekirin. Encamê de Xwedê Teala Hûd (e.s.) û bawermend bi saxî û silametî xelas kir û ezabê ku ewna hêvyê bûn ewna dorpêç kir. Ba û bahozeka wisa rabû, her der bû tevhev, bobelîska qûmê derket, bê navber heft roj û heyş şevan kişand. Ewna tewî mal û milkên xwe yê pê xwe qure dikirin û peya didanê xwe, di binê qûmê de mîna êzingan, bê rûh û can man. Ne îlahên wan hatine pişta wan ne jî xwe ji vî ezabî parastin. “Di qewmê Âd de (îbret hene). Ka me bayê kok diqelandin li ser wan de şandibû. (Ew bakî wisa bû), çi têketa ber, bi rastî mîna xweliyê bela dikir.” (Zariyat: 41- 42) Bêguman encama kafiran wisa ye. SALİH (E.S.) Û HÊŞTİRA WÎ Pêvajoya jiyana mirovahiyê bi afirandina Hz. Adem (e.s.) ve dest pê kiribû û ev pêvajoye dê hetanî roja dawiyê berdewam bike. Dora kîjan kom û kesî bê tevî pêvajoyê dibin, dijîn û îmtihan (ezmûn) dibin û dîsa vedigerine cihê xwe ne eslî. Vê carê jî koma Semûd bibû mêvanê qada ezmûnê. Lewra cîhanê ji bo kêfxwaşî û jiyana bêdawî wezîfa pirê hildabû ser milê xwe. Lêbelê ev pire bi gul û gulistan û xemlên balkêş ve hatibû xemlandin. Ji bo vê jî kesên ji vê pirê re dibuhirin gelekên wan bi van xişr û xemlên fanî dixapin û bihuşta bêdawî ji dest dikin. WARÊ SEMÛDİYAN Semûdî jî eqrebê Âdiyan têne hesabê. Lewra ji Âdiyan re Âd-î Ulâ (yekem) û ji Semûdiyan re jî Âd-î Sânî (duyem) tê gotin. Warê Semûdiyan di Qur’an’a Pîroz de nehatiye beyan kirin. Lêbelê Semûdiyan dianîn çiya û zindarên bilind dikolan û qul dikirin, di tê de ji xwe re xanî ava dikirin. Ji bo vê di Qur’an’ê de ji wan re Eshabu’l-Hîcr hatiye gotin. Gor agahiyan Hîcr dereke li Erabistanê ye û di navbera Medîne û Şamê de ye û îroj jê re “Wadî-îl-Qurâ” tê gotin. -(Hîcr: 80)- Warê wan ciyekî bi xêr û ber bû. Xwedî bax û bostanên fireh û heşnahiyên mezin bûn. Xurmên (qesp) vê derê bi tem û xweşbûna xwe ve meşhûr bûn û him jî zû digîhiştin. Ava vî warî jî pir bû. Semûdî karê cotkarî û çêkirina xanmanên zef bilind de jî şareza bûn. Hêla zanistî û hûner de jî pêşta çûbûn. Zindar û kevirên mezin dikolan û quldikirin û hindirê wan de ji bo xwe xaniyên tekûz û ewle ava dikirin. Ev xaniye xwe bi hûnermendî dixemlandin. Ev xaniyana ne xerabdibûn ne jî hurdişiyan. Digotin tu tişt û kes nikarin vana tep bike. Kela û qesrên wanên bi zindarên mezin ve hatibûn çêkirin mirov şaş û metel dihîşt. Xwedê Teala deriyê xêr û berketa her tiştî ji bo wan vekiribû. Her warî de kerema xwe pêşkêşî Semûdiyan kiribû. Lêbelê Semûdiyan ji bo van nîmet û rizqê Xwedê Teala dabû wan qet şikur û sena nedikirin. Nedigotin pêwîste em Xwedayê alemê re bendetiyê bikin û jiyan û tevgerên xwe gor ferman û qedexên Wî bi rêk û pêk bikin. Dijî vê ji rêya rast averê bûn û bi mal û milkê xwe ve xwe qure kirin. Ji nav xelkê kîjan kesê reben û belengaz bigirtana zilm û zordarî li wan dikirin. Guh ne didane qencî û xerabiyê. Hezanibûn yê di nav van kêf û zewqê de hetanî ebedî bimînin û tu carî jî hesab ji wan nayê pirsînê. Vê rewşê ewna sermest kiribû, êdî rastiya hebûna xwe nedidîtin. Lewra şeytan weswesên xwenên jerîn pifî dilê wan kiribû. Çaxê behsa wan xelqên bi tofan û afatên din ve hatibûn turtewz (helak) kirin dibû weha digotin: Em ji wan xelkên ku di berya me de hatine, ji hemû yan bi hêztir û zanatirin. Ewna ne mîna me bihêz bûn ne jî şareza. Gelê Nûh derên newal û kortên çel ji xwe re war û mesken girtibûn û li wan cîhan de dijiyan. Ji ber vê yekê war û meskenên wan di bin avê de ma û ewna jî xeniqîn. Her weha gelê Hûd jî deyşt û best ji xwe re war girtibûn û ji ber vê jî ba û bahoz derket û bobelîska qûmê rabû û ewna jî helak bûn. Lêbelê em ne wisa nin, me xaniyên xwe li cihê bilind û saxlem û di hindirê zindarên mezin de ava kiriye. Loma em ji bela û şetelên hatibûn serê wanên berê ewlene. Gengaz (mumkîn) nîne afatên weha ji bo me bibin xeterî. Çawa ji keviran ve ji bo xwe xanî çêdikirin, wek wê ji keviran ve ji bona jê re îbadet bikin pût çêdikirin û gava têketan tengasiyan ji bo rizayê wan qurban didan û lavayî wan dikirin. Wan jî dabûne pey şopa pêşiyên xwe. Şeytan çawa berê ketibû rex komên din, îcar jî evna ji rêya heq derxistibûn. Jixwe îblîs ji bo însan neyarekî ezeliye. Gava mirov têkeve rêya reş û tarî, ne çav dibînin ne guh dibihên ne jî têdigihêjin. Xwedê (cc) Benî Adem ji ser her mexlûqî re girtiye, rûmet û şeref pêşkêşî wî kiriye. Lê însanê nezan ji van qedr û payeyên bilind derbas dibe û ji tiştên seba xizmeta wî bikin hatine meydanê re dibe qul û kole. Ji bilindiya alay-îl’în totî kûrahiya esfe-lîs’safîlînê dibe. Xwedayê Dilovan tu carê zilmê nake û ji kufrê razî nabe. Hezar mixabin însan nankor û sîtemkare. Xwedê mirovan bilind û bi rûmet dike, însanê nezan ji vê qayil nabe dide pey nebaşiya û xwe bê qedr dike. Dikevin pey şopa îblîs û ji tiştên netişt re serî ditewînin. Xwedayê Mirîban ji bo vî qewmê ji rêderketî dewetî ola (dîn) heq bike ji wan yek hilbijart. Ev kesê Xwedê (c.c) ji bo qasidiya xwe layiq dîtibû Salih (e.s.) bû. Belê Salih mîna wateya navê xwe merivekî salih bû û digel vê jî di nav milet de ji malbateke bi nav û deng bû. Ji aliyê her kesî ve dihate nasîn û herdem bi qedr û hûrmeteke mezin ve dihate pêşvazî kirin. Salih bi zanebûn û jêhatîbûna xwe ve jî dihate zanîn. Salih (e.s.) bi van taybetiyên xwe ve him ji malbata xwe him jî ji bo xelkê xwe re bibû omit (hêvî). Digotin Salihê bibe yekî serîpêsenî (danişmend). Xwedê (cc) Salih (e.s.) ji bo Semûdiyan bi wezîfa qasidiyê ve şand. Hz. Salih jî wek pêxemberên din ji bo gelê xwe re bibe wesîla hîdayetê û wan ji agirê dojehê xelas bike dest bi telîxê kir. Li ku derê civînek hebûya diçû bal wan û banga xelasiyê û fermanên îlahî ji wan re digot. “Qewmê Semûd re jî, me birayê wan Salih (şand). (Ji wan re) got: Gelêmin! Ji Xwedê re îbadet bikin. Bilî Wî tu îlahê we tuneye. Hûn ji xweliyê afirandiye û hûn li wir cîh kiriye. Wê çaxê ji Wî efûyê bixwazin û tobe bikin. Bêguman rebbê min nêzîke û (diayan) qebûl dike.” (Hûd: 61) Dewletî û giregirên gel, bilî kêf û zewqa xwe guh nedidane tu tiştê dinê. Mîna berê ji pûtên xwe re îbadet dikirin. Wan wetnê bangewaziya Salih (e.s.) karekî bêkêr û ne giring bû û ji ber vê bawerî pê nedianîn û dijberî doza heq derdiketin. Digotin tu çawa dibêjî dest ji ola bav û kalên xwe berdin. Me jî digot tu mirovekî hêja û biaqilî. Lêbelê howe tu ji rê derketî û dil heyî me ji ol û kelepora me ya kevnare dûr bixî. Lê tu vê rind têxe hişê xwe, tu hergîz nikarî me bixapînî û ji kewneşopiyên me averê bikî. Tu him ji bo me him jî bona malbata xwe buyî rûreşî. Ji devê te jî, bes gotinên beredayî têne bihîstin. Ji bo van gotinên xwe piştrast bikî jî ne delîlên te hene ne jî mûcîzên te. Bi rastî xêncî çend gede û pêxwasan tu kesî jî bawerî bi te neaniye. Belê xêncî çend kesên xizan û kasib kesî bawerî bi Salih (e.s.) neanîbû. Semûdiyan ji Hz. Salih re digotin: Tiştê tu me bi bal ve gazî dikî em înkar dikin û ya rastî tu hatî efsûn kirin. Na heke tu dibêjî ez di vê doza xwe de rast dibêjim ka ji me re behîtekê (mûcîze) peyda bike. Salih (e.s.) ji bo vê gaziya xwe, ji qewmê xwe ne heqê xwe dixwest nê jî benda tiştekî dinê bû. Eva yeka jî bi awayekî eşkere ji wan digot, da ku tu tişte neçe dilê wan û nekevine şik û gumanan. Mebesta wî bes xelasiya wan bû. Lewra quretî û destbelaşiyê (musrîftî) ewna hildabû bin bandora xwe. Ji ber vê di civakê de nerindî û neheqî zêde bibûn. Lêbelê qewmê kafir bi înkara xwe ve jî nedisekinîn. Dianîn kesên bawerî bi Salih (e.s.) anîbûn jî aciz dikirin û ena bi hîlên xwe ve rihet nedihîştin. Diketine bendî wan û dema keys didîtin ji wan re digotin: Gelo hûn bi rastî pêxemberiya Salih bawer dikin? Ka ew pêxemberekî çi qaydî ye? Lê tu karê wan di baweriya mu’mînan de guman çênedikir û bersîva wan jî ev bû: “Belê em bi wî bawerin.” Wanê zikreş û musrîfê neqenc jî bi neyartî digotin; naxêr heya Salih ji bo me mûcîzekê nîşan nede em baweriya xwe pê nînin. Lê di dîroka mirovahiyê de tiştekî misoger heye. Kesên xerab û bedmebest çi mûcîza bibînin çî jî nebînin bawer nakin. Lewra ewna behîtan bes ji bo kesên nezan bixapînin dixweztin û hedizanibûn pêxember yê li hember ve daxwaza wan neçar bimîne û nikare vê pêk bîne. Lêbelê gava qasidên Xwedê Teala, mûcîzan bi îzna Xwedê pêk tînin rû badidin û bawer nakin. Lê yên dilpak ça çav li van bûyerên dijî edetê pêk tên dikevin bê erê-na li ber heqiyê serî berjêr dikin û teslîm dibin. Salih (e.s.) got; belkê dema bi çavên xwe ve mûcîzekê bibinin yê heqiyê bibînin û bawer bikin. Lewra mûcîze, pêxemberên rastî û derewîn ji hev vediqetînin û rastgotiniya wan piştrast dikin. Hz. Salih ji bo mûcîzekê bidê ji Xwedê Teala re dia kir. Bi vê mûcîzê ve dê ji bo xelkê bi awayekî eşkere kifş bibûya ka Salih (e.s.) bi rastî qasidê Xwedê ye yan na. Dîsa bi vê ve niyêta wan kesên digotin ka ji me re delîlekî bîne jî yê derketa hole û hela ka yê li ser soz û bextên xwe bisekinin yan na? Bi rastî mûcîze îmana bawermendan zêde dike û nankorî û kufra munkîran jî pirtir dike. Bi kurtasî evê bibûya meheng û endaza navbera heq û batil. Xwedê Ezze we Celle daxwaza Salih (e.s.) qebûl kir û ji bo Semûdiyan re bibe mûcîze, li pêş çavên wana ji zindarekî hêştirek derxist. Xwedê (cc) bi vî şeklî ji wan zindarên Semûdiyan di hundirê wan de ji bo xwe xanî çêdikirin rûhberek afirandibû. Wana ji van kevirên hişk ve ji xwe re xanî avadikirin û Xwedê Teala jî, ji bo wan re bibe mûcîze û îbret ev hêştira çêkiribû. Lewra Xaliqê Qadirê Mutleq gava tiştekî bixwaze, dibêje; bibe (kûn) ew jî dibe. Xwedê Teala ji bo wan biceribîne, derbarê vê hêştirê de hinek qaîde danîbû. Divê tu kes têkilî vê hêştirê nebe û aciz neke. Ava bajêr yê di navbera gel û hêştirê de bê parvekirin. Gor vê rojekê gel û heywanên xwe yê ji avê vexwin û roja dinê jî hêştirê tenê avê vexwe û vexwarina avê yê vê wir de wisa bi dor bibûya. Divê tu kes dijî vê hereket neke û heke tiştekî bînin serê hêştirê wê çaxê ezabekî dilsojê li ser wan de bê. Bi vî awayî ev hêştira ji wan re bû îmtihan. -(Şuâra: 153-156)-(Qemer: 27-28)- Kesên ev mûcîza hêştirê bi çavê xwe ve dîtibûn, hêdî hêdî nêzîkî Salih (e.s.) dibûn. Lewra ev tiştekî giring bû û di dilê kesên qenc de çira hîdayetê vêxistibû. Lê kesên bedmebest bi wê bawer nekiribûn û ji ber kesên ji Salih (e.s.) bawer dikirin jî gelekî aciz dibûn. Digotin ev rewş wisa dewam bike yê ji bo me bibe tengasî. Ji ber vê tirsa xwe seba vê hêştirê berteref bikin ketibûne fikara. Lewra wan kesan rind dizanibû ku gava gel baweriyê bi Salih (e.s.) bîne, êdî mîna berê qedrê wan nayê girtin û desthilatdariye jî yê ji destê wan here. Hêştir, çawa hatibû tertîb kirin wisa, çaxê roja dora wê bûya, dihate ser avê û ava xwe vedixwar diçû û roja dine jî mirov dihatin avê û pêdiviyên xwe û ya heywanên xwe pêk dianîn û vê bi vî qaydî dewam dikir. Lêbelê wanê neqenc ji bo hêştirê pilanek danîbûn. Digotin çima emê ava para xwe û heywanên xwe bidine vê hêştira mezina ku heywanên me jê ditirsin. Ji bo vê jî di nav xwe de şêwirîn û encamê de biryara serjêkirina hêştirê dan. Lewra gor wan ji vê pêştir rêke din tine bû. Salih (e.s.) vê kemîna wan hisya û ji wan re wisa got: Hûn çima tobe nakin û ji bo ezab zûtirkê li ser we de bê li pey nebaşiyan digerin. Ji bona Xwedê li we rehmê bike efûyê bixwazin. Lê yên din guh nedane Salih (e.s.) û jê re gotin; jixwe ev bela û şetele rûyê te û hevalên te de hateye serê me. -(Neml: 46-47)- Rojekê wan kesên ji rêderketî, xwe li ser rêya hêştirê telandin û çaxê hêştir hate avê li lingê hêştirê de danê û dema li erdê ket kêr avêtine stuyê hêştirê û ew serjêkirin. Semûdiyên ji rê averêbûyî bi vî qaydî ew mûcîza ku bi xwe xwestibûn, îcar bi destê xwe ve ji holê rakiribûn. Ev xisletê kafirên her demê ye. Lewra tu carê çavê xwe rastiyê re venakin. Ev koma fitnebazan bi vê ve jî qîma xwe neanîn, îcar jî bo kuştina Salih (e.s.) kemîn çêkirin. Dê şevekê li ser Salih (e.s.) û malbata wî de bigirtana û ewna tevahî bikuştana û bi vî qaydî ev mesele jî kuta (hel) bikirana. Lêbelê Perwedegarê gerdûnê ev kemîna wan çep zivirand û ev hîle û desîsên wan li ser wan de wegeriya. Çaxê anîbûn hêştir serjêkiribûn Salih (e.s.) sê roj muhlet dabû wan. Roja sisiyan de Xwedê Teala kafir bi birûskê ve tevahî di xaniyê wanên xwe pê qure dikirin de tûrtewez kir. Lêbelê xaniyê wanê mehkem, nikaribû ewana ji vî ezabî biparazta. -(Neml:48-52) Aqîbeta kafiran her wisa ye. Dîroka mirovahiyê bi pevçûnan (bigirvekş) ve tijiye. Ev di navbera rastî û nerastiyê de diqewime. Yên zordest (sîtemkar) û xwerazî gava rêvebirinê hildin destê xwe li cîhanê de tevliheviyê dedixin û ser xwe re jî tu hêzê nas nakin. Lewra gor wan her ew mezinin û divê yên din jî hêviya eman û fermana wan bin. Çi jî bixwazin divê îlam (muheqeq) bê kirin. Sedema hebûna feqîr û kasiban jî bes ji bo xulamtiya wan e. Erê, mirovê cahilên nezan dema tiştekî ku xeyal nakin, dikeve destê wan sermest dibin. Hedizanin ev tiştên vê gavê xweyîtiyê lê dikin bes bi ked û xebatên wan ve pêk hatiye û ji ber wê jî dilê wan çawa bixwaze yê wisa kar bînin. Tu kes jî nikare rê li bizav û tevgerên wan bigrin û bi vî şeklî Xwedê ji bîr dikin. Dewsa perwedegarê alemê îblîs û hewa nefsa xwe ji xwe re xwedawend digrin. Dema ev kesên zordest û tuxyan kirî wisa bikin û yên bin desrhilatdariya wan de jî bi wan û tevgerên wan razî û kêfxweş bibin, wê çaxê bi wan tevgeran re dibin hevpar û şirîk. Lewra zalim hêza xwe ji piraniya bêdeng û mezlûman hildidin. Ango zalim bi alîkariya mezlûman zilma xwe didomînin. Nebî û resûl û alimên werisê wan ji bo van neheqî û xerabiyan ji holê rabikin xebitîne. BAVÊ PÊXEMBERAN ÎBRAHÎM (e.s.) Rojhilatanavîn dergûşa mirovahiyê ye. Herî sifte mirovahiyê li vê heremê de dest bi jînê kiriye. Xîmê şaristaniya mirovahiyê li vê heremê hatiye avêtin û mirovahî, ji vê herema adan û bi ber û bereket belayî li ser rûyê cîhanê bûye. Vê herema serkaniya mirovahiyê herdem û çaxî bal kişandiye li ser xwe. Ev beşâ cîhanê carna bûye qada ceng û pevçûnê, carna jî şahidiya şahî û aşîtiya mirovahiyê kiriye. Derheq welatê Îbrahîm (e.s.) baweriyên cuda û cihê hene. Gor hinek agahiyan Îbrahîm (e.s.) li bajarê Ur ê hatiye dunyê, gor hinekê dine jî ev bajar Babîl e û di nav hinek mirovan de jî bajarê Ruhayê di nav van bajaran de tê jimarê. Lêbelê îroj di destê me dê di vê mijarê de delîlekî misoger tuneye. Lêbelê gor Taberî ev bajar Babîl e.(Tarîxa Taberî, Ter: M. Faruk Gürtunca, Cild. 1. rp. 168. Sağlam yayinevi) CİVAKA PÛTPEREST Civaka Hz. Îbrahîm tê de çavê xwe vekiribû komeke pûtperest bûn. Gel ji kevir û madenên cûr be cûr pût çêdikirin û ji wan re perestî dikirin. Digel van ji stêrkan re jî perestî dikirin û li ser navê wan jî senem diçikandin. Wan wetnê teserûfa van pût û stêrkan li ser jiyana wan hebû. Wan jî bi bendetiya xwe ve dilê wan xwedawendên cûr be cûr hildidan û xwe ji rikê (xezeb) wan diparast in. Bavê Hz. Îbrahîm Âzer jî debara mala xwe bi çêkirin û firotana van pûtan ve dikir. Gor hinek agahiyan jî pasewanê perestegeh (mabet) ê bû. Di Qur’an a Pîroz (En’am: 74) de dibêje navê wî Âzer e û Tewratê (Bab a Tekwîn: 11-12) de jî dibêje navê wî Terah e. Tê gotin pêşyê navê wî Terah bû û paşê Nemrûd navê wî guhirandiye daniye Âzer. Ji ber vê Hz. Îbrahîm hê ji zaroktiya xwe de pût naskiribû û dizanibû çito tiştin. Lêbelê van bîrûbaweriya tu carî Îbrahîm (e.s.) qanî nedikir. Çaxê mezin bû û gîhişt, şik û gumanên wî yên hê zaroktiya wî de dest pê kiribûn, her diçû di vî warî de pirs û fikarên wî pirtir dibûn. Gel dianî ro, heyv û stêrk ji xwe re xwedawend (îlah) digirtin û ser navê wan pût diçikandin û ji wan re îbadet dikirin. Digel vê ji bo serok û padîşehên xwe jî pêyker diçikandin. Her gund û bajar senemê wanên taybet hebûn. Dema têketana tengasiyê yan jî bela û nexweşîk bihata serê wan diçûn ji wan pûtan re qurban serjêdikirin û pêşkêşî wan dikirin da ku pirsgirêken wan çareser bibin. Gor baweriya wan ev pûtên bêkêr dikaribûn qencî û xerabî li wan bikirana. Gel ev bîrûbaweriyên çewt ji bav û kalên xwe mîrat (mîras) hildabûn. LÊKOLÎNÊN ÎBRAHÎM (E.S.) Îbrahîm (e.s.) hember vê rewşa xelqê bi baldarî li her tiştî dinihêrî da ku ji pirsên xwe re bersîvan peyda bike. Ji bo hikmet û armanca vê gerdûna bêserî û binî fêm bike difikirî. Lewra hişê wî nedibirî mirov çawa ji wan pûtên bêrûh û can re wisa perestiyê dikin. Hz. Îbrahîm hemasa li ser vana diramî û tefekûr dikir. Şevekê esman temaşa dikir û di derbarê zefbûn û îhtîşama stêrkên esman dixemilandin de difikirî. Lênihêrî di nav stêrkan de yeka herî mezina, bi ronî û geş hebû. Dilê xwe de digot howe ev stêrka geş ji gişkan mezintir û ronîtir e. Him diçûrise him jî zef rinde, mîna keviran jî nîne. Got gelo rebbê min ev nebe? Xêlekê bi vî qaydî li vê stêrkê mêze kir û fikirî. Roniya stêrkê hêdî hêdî kêm dibû û axiriyê stêrk ji ber çavan winda bû û çû. Wê çaxê Îbrahîm (e.s.) têgihîşt ku ew ne perwedegarê wî ye. Lewra wî dizanibû Xwedayê gerdûnê zewalê nabîne, lê ev stêrka howe tiştekî bidawî bû yanî mexlûq bû. Lêbelê Hz. Îbrahîm bi van ramanan ve ketibû lêgerînan û divê rebbê xwe nas bikira. Şev ji bo fikirînê danekî zef rind e. Ev dan ji bo mirov ji xwe re bêdengi û aramiyê tîne û ji bêr vê taybetiya wê jî tefekûr hêsan dibe. Lewra tiştên bala merivan bikşînin û jê re bibine asteng kêmin. Însan vê demê de bi hizir û hîsên xwe re tena serê dimîne û gelek tiştên ku di meşqala rojê de nayên fêm kirin di vî danî de têne îdraq kirin. Şevekê dîsa Hz. Îbrahîm li esmana dinihêrî, heyva çardeh rojî derketibû û herder ronî kiribû û hema hema meriva digot ne şeve, roj e. Vê carê jî heyva çardehî bala wî kişandibû. Got hema gelo ev rebbê min nebe? Howe her der ronî kiriye û ji hemû stêrkan jî mezintir xuya dike. Lê encamê de ew jî mîna stêrkê ji ber çavan winda bû û çû ava. Îbrahîm heyv jî ne eciband. Lewra wî xwedawendekî mîna yê gelê xwe nedixwest û divê rebbê wî xwediyê hertiştî be û tu kêmasî û zeaf ji pê re tune be, zaîl nebe. Lê heyv ne wisa bû. Qederekê Îbrahîm bi van fikaran ve mijûl bû. Lê nihêrî ronahiya royê ji pişta çiyan de kifş dibe û berêkê ve bilind bû, şewqa xwe da her dewerê û tarî ji erdê rakir. Ronî û tava royê li her derê bela bibû. Derketina rojê ve tarîtiyê mala xwe barkiribû û ji van deran dûr ketibû. Ev bûyer ji bo Îbrahîm tiştekî watedar bû. Pirsên Îbrahîm li pey bersivê wan bû dîsa hatin bîra wî. Got; gelo rebbê min ev nîn e? Vaye ne nota ştêrkê ye ne jî mîna heyvê ye. Lê axiriyê de ew jî wek yên din dema xwe qedand û çû ava. Êdî Îbrahîm têgihîşt ku evna tiştana hemû mexlûqin ne xaliq û bes çi ji wan re tê ferman kirin wê dikin. Bi hîdayeta Xwedê Teala û bi eqlê selîm ve Îbrahîm (e.s.) rebbê xwe yê Xwedayê aleman gişkî bû naskir. Got; bi sond heger rebbê min rêya rast nîşanî min neda ezê jî mîna wanê ji rê derketî bûma. Êdî Îbrahîm (e.s.) rêya xwe rast kiribû û kêfxweş û dilgeş bû. Yê ji vê vir de heq nîşanî civaka xwe ya ji roniya heqiyê dûr ketibûn û di tarîtiya delalet û muşrîktiyê de winde bibûn bida. Ev ji bo wî deyn bû. Lewra gel ji ber nezanî û pûtperestiya xwe di bin sîtemkariya Nemrûd de perîşan û stûxar bû. Îbrahîm (e.s.) rojekê ji Xwedê re dia kir û got: -Ya Rebbî! Tu miriyan çawa sax dikî, nîşanî min bide? Xwedê (c.c) jê re wehiy şand got: -Qey tu bawer nakî ez miriyan vedijînim? Îbrahîm (e.s.) jî got: -Ez bawer dikim lê min got bila dilê min rihet bibe loma min pirsî. Xwedê Teala jî emir kir, ji çuk/teyran çar cûran çar heban bigre û rind li wan binihêre paşê wan teyran bîne kerî kerî bike û tevhevdu bike pey re ji wana her yekî hinekî li ser serê çiyan bela bike û paşê gazî wan bike yên bilez bi berve te de werin. Rind bizani be ku Xwedê Ezîz e, Hekîm e. -(Beqere: 260)- Xwedayê Dilovan bi vî şeklî lavaya Xelîlê Xwe pejirand û bi rengekî eşkere saxkirina miriyan nîşanî wî da û dilê wî rihet kir. HÎDAYET Û TEBLÎX “Qewmêm! Bêguman ez ji şirîkên hûn çêdikin dûr im. Min bi stuxwarî berê xwe daye Xwedayê ku erd û esman afirandiye. Ez ji wanê hevpara çêdikin jî nînim.” -(En’am: 78-79)- Hz. Îbrahîm bi vê armancê ve dest bi gazî û xebatê kir. Destpêkê de ev mesele ji bavê xwe re vekir. Lewra gor rêbaza teblîxê divê pêşyê ji nezîkên re bê vegotin. Digel vê bavê wî him ji pûtan re perestî dikir him jî bi ticaret û çêkirina wan re mijûl dibû. Ji bo vê jî pêwîst bû ji wî re heqî bigota û ji bo dest ji vê ola pûç berdin pêşevaniya malbata xwe bikira. Wê çaxê Hz. Îbrahîm ji bavê xwe re gotibû: -Bavo! Ji bo çi tu ji van pûtan re îbadet dikî û ji wan re kunde diçî? Evna ne dibînin ne jî dibihên, jixwe ne xêra wan nê jî zirara wan heye. Bavo! Bi rastî heqî/îlmekî li bal te tuneye ji min re hatiye. Vêca gotina min bike ez te derxime rêya rast. Bavo! Ji şeytan re îtaet (perestî) neke. Lewra ew li hember Xwedayê Rehman bûye asî. Cedêm! Tirsa min ewe ku xezeba Xwedayê Dilovan li ser te de bê û tu bibî yarê şeytan. Bavê wî got: -Îbrahîm! Qey tu ji xwedawendên min rû badidî ? Bi sond be heke tu ji dev ji vê bernedî ezê te bi kevira ve bikutim. Ji min dûrkeve û here. Îbrahîm jî got: -Selam li te be, ezê ji bo te ji rebbê xwe mexfîretê bixwazim. Ji lewra ew, ji min re gelekî qencî kar e. Ez ji we û îlahên hûn xêncî Xwedê jê re perestî dikin dûr im. Lavayî rebbê xwe dikim û hêvîdarim ku ewê dia yê min qebûl bike. -(Meryem: 42-48)- Îbrahîmê xelîlê Xwedê wê çaxê vî qaydî ji bavê xwe re dînê henîf beyan kiribû û ew hişyar kiribû. Dema ev rastî ji wî re rave dikir bi hurmet û zarekî şirîn hereket kir. Lewra rêbaza teblîxê vê divê û jixwe Îbrahîm (e.s.) kesekî dilovan (dilzîz) bû. Ligel van aliyê dinê de jî reng û wesfê pûtên wan jî dixiste bîra bavê xwe da ku rastiyê bibîne û têbigêhije. Lêbelê ewî ev rastiya nedît û da pey ola betala ya bav û kalên xwe. Gava Îbrahîm dît bavê wî dest ji pût û senemên xwe bernade û li ser kufrê israr dike, wî jî dev jê berda û ji wî dûr ket. Bi rastî xelîlê Xwedê kesekî dilgerm û dilzîz bû. Ji bo rewşa gelê xwe pir xemgîn dibû. Îbrahîm ji bo doza xwe bigihîne her kesî kete tevgera. Ji wan re nesîhet kir û bêkerîya senemên wan ji wan re xuya kir. Lêbelê wana jê re digotê me bav û kalên xwe di vê rewşê de dît û loma me jî da pey şopa wan. “Kanê Îbrahîm wê çaxê ji bav û gelê xwe re gotibû: Ev pêykerên hûn jê re îbadet dikin çine? Wan jî gotin: Me dît bav û kalên me ji wan re perestî dikirin. Îbrahîm got: Bi sond hûn û kalên we di delaletek eşkere (mubîn) dene. Wan jî got: Te rastî ji me re aniye yan tu bi me dilîzî? (Îbrahîm) got: Naxêr, lê rebbê we Xwedayê erd û esman çêkiriye û ez jî ji şahidên vê me.”(Enbiya: 52-56) “Got: Çaxê hûn dia dikin, ev pûtana we dibihên? Yan jî xêr û zirarekê didine we? (Şuara: 72-73) Dema Îbrahîm (e.s.) ev pirsana ji wan dikirin bêgav mabûn, nikaribûn tiştkê maqûl bibêjin. Lewra hetanî vê rojê hîç li ser vê babetê nefikirîbûn. Jixwe sedema nexweşî û ji rêderketinê piraniya mirovan ji ber vê yekê ye. Ji mezinên xwe çi bibînin bêyî fikirîn û niqaşkirin teqlîd dikin. Gava ev rewş weha berdewam bike tiştên çewt bin xêliya piroziyê de nufuzî dilê nifşên nû dike û paşê guhirandina wan jî pir zehmet dibe. Di têkoşîna pêxemberan de tiştên herî zef ewna aciz kirine jî ev ol û keleporên pûçên pêşiyan e. Her weha gelê Îbrahîm (e.s) bes dema berefêmî bibûn ji bav û kalên xwe ev dîtibûn. Wan jî got: Naxêr lê me ji mezinê xwe wisa dît. Wî got: Wê çaxê, we dît (fikirîn) tiştên we û kalên we yê derbas bûyî jê re perestî dikirin (tiştên çi qaydîne)? Evna gişk dijminê min in, rebbê aleman mustesna ye. Yê ez afirandime, rêya rast nîşanî min daye jî ewe û yê min dide xwerin û vexwerin jî ewe û dema nexweş dikevim yê şifayê dide min jî ewe û yê rûhê min bistîne û sax bike jî ewe û yê ez jê hêvî dikim di roja hesab de gunehê min bibexşîne jî ewe.” -(Şuara: 74-82)- Îbrahîm (e.s.) ji gel re awayekî eşkere baweriya xwe didazanîn û çewtî û pûçîtiya bîr û baweriya wan ji wan re beyan dikir. Lewra perwerdegarê gerdûna her Xwedê (c.c) e û rêvebirina wê de tû heval û şirîkên wî tuneye. Bi wî awayî Qasidê pak peymana rizgariyê pêşkêşî wan dikir. Îbrahîm (e.s.) teblîxa xwe bê navber dewam kir û ji bo vê bangewaziya xelasiyê bigihîne her kes û derê xebitî. Wê demê di welatê Babîlê de Nemrûdê zordest hukumdarî dikir. Gel, digel pûtan ji wî re jî perestî dikir. Her çiqasî Îbrahîm (e.s.) ji koma xwe re bêkêriya îlahên wan ji wan re beyan bikira jî şeytan hefsarê xwe avêtibû stuyê wan û emelên wanê pûç ji wan re dixemiland. Ji ber vê jî nedihatine li ser rastiyê. Gava Îbrahîm (e.s.) ji wan re behsa yekîtiya Xwedê Teala dikir wan jî wî re digotin: -Ey Îbrahîm were dev ji van gotinê xwe ber de û qelfê xwe bi pûtên me neke axiriyê de yê xenîmî te bibin. Tu gunehî, belayên bêne serê te. Gelê wî jê re kete niqaşê û loma Îbrahîm (e.s.) ji wan re weha got: Qey hûn derheq Xwedayê rêya rast daye pêşya min bi min re dikevine niqaşê. Ez ji tiştên hûn ji Wî re dixine şirîk natirsim. Hetanî rebbêm hezneke, ewna tu tiştî nikarin bi min bikin. Rebbê min her tişt bi ilmê xwe ve dorpêç kiriye. Gelo êdî hûn şîreta hilnadin. -(En’am: 80)- Îbrahîm (e.s.) ji wan re got hûn min bi çi didine tirsan dinê. Gelo yê divê bitirse ez im yan hûn in. Hûn him ji tiştên bê delîl re perestî dikin him jî wisa dibêjin. Paşê ji xwe re weha gotibû: “Bi Xwedê kim, gava pişta xwe bidinê herin bêşik ezê tiştekî bînime serê pûtê we.”(Enbiya: 57) Lewra her çiqasî Îbrahîm (e.s.) teblîx dikir jî dev ji pûtên xwe bernedidan. Ji bo vê pewîst bû tengezarî û bêkêriya van dar û bera li ber çavê wan bihata raxistin. Divê wan bi awayekî muşexes (girgîn) bi çavê xwe ve bidîtana pûtên wan nikarin tu tiştî bikin û hê ser de jî çaxê erîşek bê wan nikarîn xwe ji vê biparêzin. Veca yê çawa alîkariyê bidin mirov û wan ji bêla û musîbetan rizgar bikin. Bi vê armancê ve Îbrahîm (e.s.) biryar dabû ku yê xwe berda nav van xwedawendên tengezar û sexte û ewna bişkestandina. Ji bo vê helwesta xwe pêk bîne, kete benda keys û firsenda. ÎBRAHÎM (E.S.) Ê PÛTŞİKÊNER Roja cejna gel hat. Her kes ketibû heyra cejnê, tivdarek û amedekariyên xwe yên ji bo cejnê dikirin. Cejn mîna her sal li derveyî bajêr dihate pîroz kirin. Gel ji bo şahiyê li cihê cejnê li hev civiya bûn û cejna xwe pîroz dikirin. Ji bo Îbrahîm (e.s.) jî bê pîrozbahiyê bangî wî kirin. Lê wî gotibû ez nexweşim û neçûbû şahiyê. Lewra şixulekî wî yî pir giring hebû. Dema her der xik û xalî bû, Îbrahîm (e.s.) nêzîkî mabedê bû û kete nav pûtan. Mabed bi fêkî û qurbanên ku gel anîbûn ve tijî bû. Lewra gel ji bo xwastek û pêdiviyên wan pêkbên ev tiştana pêşkêşî îlahên xwe dikirin. Lêbelê roja cejnê dê ji bo wan bibûya roja şînê û yê bi şeklekî rind bi hêz û rastiya îlahên xwe yê derewîn bihisiyana. Lewra pûtşikênerê egît dê îro koka wan biqelanda. Îbrahîm (e.s.) bi qelf û tirane ji pûtên wan re got; hûn çima naxwin? Gelo hûn dibihên û dibînin? Îbrahîm (e.s.) bi bivirê destê xwe yê rastê ve dest bi keştandina pûtan kir û pût gişk hûrxaş kirin. Lê ji pûtan yê herî mezin hîşt û bivir di stuyê wî de dardekir û pişta xwe dayê û çû. Gel, pey xelasbûna şahiyê hatin pûtxanê da ku serîkî bidinê pûtên xwe û di vê roja cejnê de diyariyên xwe pêşkêşî wan bikin. Lê çi bibînin, ecêbeke reşagiran. Pût hemû pare pareyî li der û dora bela bibûn û li hember vê êrişê pûtan qet berxwe nedabûn û xwe neparastibûn. Kesê ku ev tişta kiribû jî xuya nedibû. Gelo pût çi qey xenîmî wî kesî ne bibûn? Caw şandine der û dora û xebera vî halmedeyê li ser wan de hatibû dane Nemrûd û milet. Lê kê wêriyabû ev kara kiribû. Axiriyê de hinekan got; me bihist ku ciwanekî navê wî Îbrahîm e, eva çendeke pûtên me destê xwe alandibûn û digot evna xwedawendên sexte ne, bibe nebe ev tişta wî kiriye. Îbrahîm (e.s.) girtin anîn. Jê pirsîn: -Te ev tişta li îlahên me kir? Îbrahîm (e.s.) ji wan re got: -Hela ji yê bivir li ceme bipirsin belkê wî ev tişta kiriye! Heke dikare bipeyive bila bibêje. Lê wan zef rind dizanibû ewana ne dikarin bipeyivin ne jî tevbigerin. Lê gotinên vî ciwanî di dilê wan de derîkî ronahiyê vekir û dilê xwe de gotin ev rast dibêje, lê vê zef dewam nekir û dîsa zivirîne kufra xwe û gotin: -Îbrahîm tu jî rind dizanî evna ne dikarin bipeyivîn ne jî dikarin bigerin. Wê çaxê tu çima ji me re wisa dibêjî? Wê çaxê Îbrahîm (e.s.) ji wan re got: -Vêca qey hûn ji van pûtên ne dikarin xêrê ne jî dikarin zirarê bidine we re îbadet dikin? Xwelî li we û van îlahên hûn, pêştirê Xwedê jê re perestî dikin be. Êdî hûn tênagihêjin ev tiştkî çawa sosret e? MUNAZARA ÎBRAHÎM YA (E.S.) Bİ NEMRÛD RE Her çendî van gotinên Îbrahîm (e.s.) ji bo wan di derheq xwedawendê wan de bû sedema gumana jî nezivirîne ser xeqiyê. Ji bo celat kirina Îbrahîm (e.s.) hev re ketine şêwrê. Dema Nemrûd dît Îbrahîm (e.s.) ji wî û pûtên wan bawer nake, cem xwe de pilanek çêkir û dil hebû baweriya Îbrahîm (e.s.) pûç bike. Jixwe dema Îbrahîm (e.s.) dest bi teblîxê kiribû ev yek çûbû guhê Nemrûd jî. Lewra di nav gel de derheq îlahan de şik û guman peyda bibûn û ji ber vê li çavê Nemrûd ev xorta dibû sebebê fîtne û fesadiyê. Lewra tiştekî wisa ji her kesî pirtir ji wî û hukumdariya xeternak bû. Çaxê Îbrahîm (e.s.) pût şikestandin divê êdî ev mesele bihata hel kirin. Wê hingê seba vê pirsgirêkê çareser (kuta) bike Îbrahîm anîbû qesra xwe. Çaxê Îbrahîm (e.s.) hate pêşberî hukumdarê sîtemkar, Nemrûd jê pirsî: -Ewê îlahên me înkar dike tu yî, wê çaxê bêje rebbê te kê ye? Îbrahîm (e.s.) got: -Rebbê min Xwedê ye. Nemrûd pirsî: -Ew kê ye? Îbrahîm (e.s.) got: -Rebbê min ewê ku erd û esman afirandiye, merivan dikuje û vedijîne ye. Çaxê Îbrahîm (e.s.) wisa got, Nemrûdê femekor (ehmeq) emir kir du kole anîn, ji wan yek kuşt yek jî azad kir û got vaye te jî dît ez jî merivan dikujim û sax dikim. Bi vê ve bêfêmiya Nemrûd jî xuya bibû, jixwe kafir hemû ne wisa nin? Lêbelê Îbrahîm (e.s.) hezdikir Nemrûd û gel rastiyê bibînin û dev ji bêemriya Xwedê Teala berdin. Ji bo vê hewl dida da ku perda tariya li ber çavên wan biqelêşe û roniya hîdayetê bigihîne wan. Îbrahîm (e.s.) li ser van kirinê Nemrûd weha got: -Rebbê min ro ji rojhilatê hiltîne de ka tu jî ro ji rojavayê hilîne. Gava Nemrûd û koma wî ev gotin bihîstin şaş û metel man û ne zimanê wan vegeriya bersivekê bidin ne ji tu. Lewra Nemrûd jî baş dizanibû tu carê hêzeka wî ya wisa tunebû û ji bo vê jî li hember vê daxwaza ku heq û batil ji hev vediqetand ker û lal mabû. Bi vî qaydî dewsa baweriya Îbrahîm (e.s.) baweriya wana çewt pûç bibû. Heq hatibû batil zaîl kiribû. Lêbelê koma kafiran dîsa li hember heqiyê serî netewandin û gotin: Wî bi rûmet û heysiyeta me ve lîst. Heke hûn dixwazin alîkariyekî bidine îlahên xwe wî bavêjine agir û bişewitînin. Lê ya rastî gor baweriya wan divê îlahên wan alîkariya wan bikira lê îcar beravajî wê ewana dilhebûn herin alikariya îlahên xwe yê bi destên xwe ve çêkiribûn. Lewra Îbrahîm (e.s.) bi şikestandina pûtan ve û bi vê munazara wî ya bi Nemrûdê zordest re kiribû xîm û bingeha bîrûbaweriyên wan yên çewt û pûç hilweşandibû. Ji ber ku pûtên di zêhna mirov de û yên mûşexes (girgîn) bi hev re girêdayî ne. Ji bo heqîqet bê fêm kirin divê herduk tev ji holê bêne rakirin. Lêbelê ya herî giring, pêwîste ku pûtên di zêhna mirov de bêne paqij kirin. Lewra sedema vê baweriya betal esil ewe. Loma Îbrahîm (e.s.) evna herduyan tev pûç kirin. Nemrûdê zordest bi van pût û seneman vê gel dixapand û dida tirsandin û bi vî qaydi di bin siya van îlahên derewîn de hukumdariya xwe dida meşandin. AGİRÊ HÊNİK Ji bo agir dadin û xelîlê Xwedê bişewitînin qewmê kafir bi hev kombûn û dar û êzing berhev kirin û agir pêxistin. Dema agir vêket û sincirî anîn Îbrahîm (e.s.) avêtine nav. Lêbelê koma muşrîkan haj ji pilana perwedegarê gerdûnê tunebûn. Der û dora agir civiyabûn û Îbrahîm (e.s.) temaşa dikirin. Xaliqê alemê ferman da agir: Agiro hênik be û zirarê nede Îbrahîm. Agir bi hezkirina Xwedê Teala hênik bû û Îbrahîm (e.s.) neşewitand. Kafirên ji bo temaşa kirina Îbrahîm (e.s.) kom bibûn lê nihêrîn Îbrahîm (e.s.) di nava agirê gûr de sax û silamet ji rebbê xwe re şikur û taet dike. Gişk matmayî man û wê çaxê ferqa navbera xwedawendên xwe û Xwedayê (c.c) Îbrahîm (e.s.) fêm kirin. Lêbelê gava mirov guh nedine banga heqiyê ne ji ayetan ne jî mûcîzeyan bawer dikin. Hezkî eva mûcîze mîna agirê şewatek/sotîner Îbrahîm (e.s.) neşewitandibe û wek avê sar be jî. Çi tiştekî ecêbe ku ev qewmê ji rêderketî tînin qasidê ji bo ewna ji agirê dojeha bêdawî xelasbibin dixebite davê-jine agir. Mirov çendî cahil û nezan e! ÎSMAÎL (E.S.) Ê HELÎM Xelîlê Xwedê Îbrahîm (e.s.) bi alîkariya Rebbê Âlî ji agir filitî. Lêbelê dîsa nola berê, ne bavê wî ne jî piraniya mirovên dinê bawerî pê anîn û ne jî hişyarbûn. Îbrahîm (e.s.) jî mîna pêxemberên dinê, wezîfa xwe berdewam kir û ji neyartî û neheqiya wan jî netirsiya. Lêbelê vê bûyerê jî eşkere kiribû êdî ev gel bawer nake. Seba vê jî divê Îbrahîm (e.s.) cem wan nesekiniya û ji vê heremê koç bikira. Bi vê mebestê berê xwe da Şamê. Di vê rewîtiyê de digel Îbrahîm (e.s.) malya wî Sare, biraziyê wî Lût û çend kesên bawerkirî hebûn. Gor hinek agahiyan Îbrahîm (e.s.) di vê rêwîtiya xwe de pêşyê çûye Herranê û qederekê li vê derê maye û gelê heremê yên ji stêrkan re perestî dikirin (sabiî) dewetî dînê heq kir. Lê li vê derê jî kesên pûtperest bawerî bi heqiyê neanîn û jî ber ve Îbrahîm (e.s.) berve bi Şamê rêket.( Mahmud Şakîr, Ji Hz. Adem heya îro Dîroka Îslamê, Werger; Ferît Aydin, Cild:1, Rp. 59, Kahraman yayinlari, stenbol,1995) Îbrahîm (e.s.) ligel malbata xwe li Şamê demekê man, lêbelê çend sal bûn li Şam û dewr û berên wê de xela rabibû. Ji ber vê hindê Îbrahîm (e.s.) û malbata xwe mejbûr man ji vir koçî Misrê kirin. Hinekî jî li wêderê man, lêbelê li Misrê hinek bûyerên nerid qewimîn û ji ber vê axiriyê de dîsa vegeriyane Şamê; diyarê Ken’an ê. Xêyzana Îbrahîm (e.s.) Sareyê zar ne dianî, sêr bû him jî êdî pîr bibû. Lêbelê Îbrahîm (e.s.) jî mîna her kesî hezdikir Xwedê (c.c) zarekê bide wan. Lewra ev daxwaz, hesteke siruştî ye û dilê her merivî de heye. Sare jî haj vê niyêta Îbrahîm (e.s.) hebû. Ji bona vê Sare, seba Xwedê (c.c) niyeta wî hasil bike û zarekê bidê, cêriya xwe ya navê wê Hacer bû diyarî Îbrahîm (e.s.) kir. Hacer qiptîka xelkê Misrê bû û dema çûbûne Misrê hukumdar ewa diyarî Sareyê kiribû. Bi kerema Xwedê Hacer hemle ma û kurek anî dunyê. Îbrahîm (e.s.) navê wî danî Îsmaîl. Dexesî xisletekî mirovan e. Sareyê her çendî ji bo zarêkê bîne cêriya xwe Hacer dabû Îbrahîm (e.s.) jî dema Îsmaîl bû dexesî lê kir û ji ber vê rewşê aciz bû. Xwedê Teala wehiy ji Îbrahîm (e.s.) re şand da ku Hacer û Îsmaîl bibe Mekkê. Îbrahîm (e.s.) ser vî emrê Xwedê Ezze we Celle, Hacer û zaroka di derguşê de ji Şamê bire Mekkê. Li vê derê ji wan re konê wan vegirt û li vê derê bi cîh kir. Mekke ciyekî çol û çolistan bû. Li vê derê ne dar û daristan û hêşînayî hebûn ne jî warekî adan û aveke wê ya pir hebû. Xêncî deşt û best û girên rip û rût tu tiştî xuya nedikir. Lêbelê fermana îlahî ev der kifş kiribû. Helbet her karê Xwedê Teala bi hikmet e. Îbrahîm (e.s.) Hz. Hacer û Îsmaîl li Mekkê hîşt û dest bi tivdarekê çûyîna xwe dikir. Wê çaxê Hz. Hacerê jê pirsî: -Gelo ev yeka Xwedê (c.c) emrî te kir? Îbrahîm (e.s.) jî got: -Belê ev emrê Xwedê ye. Wê çaxê Hz. Hacerê got: -Xwedê Teala me şepirze nake û ziyanê nade me. Îbrahîm (e.s.) çû Şamê û Hz. Hacer û kurê xwe Îsmaîl li vê dera xik û xalî dest bi jiyaneke teze kirin. Lê ev heyata wana nû qet jî hêsan nebû. Hingî roj dibihurîn xwarin û vexwarina wan kêm dibû. Çend roj şûnde ne kerî nanê wan ma ne jî qurçe ava wan mabû, her tişt qediyabû. Hz. Hacer û lawê wî yê viringiyê ber bistan tena serê xwe tî û birçî li vê çolistanê mabûn. Dayka reben ji bona peydakirina ave rabû der û dora nihêrî de ka tişte tuneye. Lêbelê li van nêzîkiya ne kanîk ne hebû jî bîreke avê. Hz. Hacer seba hinek av bibîne hevraz diçû û berjêr dihat. Li vê derê duheb giren mezin hebûn, ji wan yekê re Safa dikotin û ya din re jî Merwe. Hz. Hacer di navbeyna Sefa û Mervê de heft caran çûbû û hatibû lê tu av nedîtibû. Lêbelê perwerdekarê alemê evdên xwe yên salih dema dikevine tengasiyan û bê mecal dimînin ji bîr nake û neçar nahêle û alikariya xwe bi hewara wan dişîne. Her weha Xwedayê dilovan ji bo vê zarok û dayka wî li vê derya qumê û ji vî erdê dêm ava jînê derxist. Gava Hacer cara axiriyê dîsa deste vala hat teseliya Îsmaîl bike, lê niherî bintara lingê qundaxê de avek dizê û zarok him ji avê vedixwe û him jî pê dilîze. Bi emrê Xwedayê dilovan Cebraîl (e.s.) ji wan re av derxistibû. Wê çaxê Hacer li hember vê yekê heyirî ma û bi tirsa avê xelas bibe derûdorê avê girt da kû av nekişe û xelas nebe. Ji bona av bisekine jî gotê zem zem (bisekine). Ji vê avê him xwe vexwar û him jî da zaroka xwe û herdik ji avê têr bûn. Lewra hingî hewraz û berjêr reviyabû tîna dibeicî. Bi dilgeşî rebbê xwe re hemd û sena kir. Ji vê bûyerê vir de ji vê avê re zemzem tê gotin. Jixwe dema Hz.Îbrahîm jina xwe Hacer û ezîzê dilê xwe Îsmaîl li vê derê hîştibî ji Xwedê re weha dia kiribû; “Rebbê me! Min ji malbata xwe hinek li vê newala bê çandinî û nezîkî mala te ya pîroz bi cîh kir da ku nimêja xwe bikin. Tu mêyla hinek kesan bide ser wan û ji semeran (beran) rizq bide wan, hevî tê kirin ku bişêkirînin.” (Îbrahîm: 37) Xwedê Teala jî ev diayê Xelîlê xwe pejirandibû. Lewra Îbrahîm (e.s.) bawermendekî henîf, kesekî merd û dilnerm bû. Îbrahîm (e.s.) car caran ji Şamê dihate Hîcazê serî dida Hacer û Îsamaîl, pedivî û kêmasiyên wan dida serhevdu û dîsa vedigeriya Şamê. Îsmaîl êdî mezin bibû û serpiya ketibû û hingî diçû jî şirîntir dibû. XEWNA ÎBRAHÎM (E.S.) Şevekê Îbrahîm (e.s.) di xewna xwe de dît ku ji bo xatirê (riza) Xwedê (c.c) Îsmaîl dike gorî (qurban). Xelîlê Xwedê têgîşt ku Barî Teala bi vê xewnê ve ji wî gorî kirina Îsmaîl dixwaze. Lewra mena vê xewna sadiq ev bû. Îbrahîm (e.s.) ser vê hinariya (peyam) Xwedê (c.c) gazî Îsmaîl kir û jê re xewna xwe got: -Lawo! Min di xewna xwe de dît ku ez te tînim ji bo rizayê Xwedê gorî dikim, tu ji vê yekê re çi dibêjî. Îsmaîl (selama Xwedê lê be) êdî xortekî têgîştî bû. Sedema hebûn û afirandina mexlûqan û gerdunê baş dizanibû. Ji ber vê, dema xewna bavê xwe yê diltenik bihîst, bi dilsozî weha got: -Bavo! Xwedê ji te çi xwestiye bike. Bi îzna Xwedê ez ji wanê sebirkar im. Belê ev biryar him ji bo Îbrahîm (e.s.) û him jî bona Îsmaîl (e.s.) îmtihaneke pir mezin bû. Lêbelê Îbrahîm (e.s.) bawermendekî henîf û muxlis bû. Îsmaîl (e.s.) jî bê dudilî û bi dilê xwe yê pak û paqij ve, xwe radestî fermana Rebbê xwe kiribû. Rûmet û qedrê pêxember û evdên salih bi van serpêhatiyan ve awayekî rindtirîn tê dîtin û fêm kirin. Îbrahîm (e.s.) û Îsmaîl ji bo fermana Xwedê bi cîh bînin berê xwe dane Mînayê. Xelîlê Xwedê û Îsmaîl çaxê gihiştine Mînayê Hz. Îbrahîm anî Îsmaîl li ser netikê dirêj kir ku qurban bike. Wê çaxê dengek hat; Îbrahîm te xewna xwe rast derxist. Dewsa Îsmaîl hanê vî beranî bike qurban û Îbrahîm (e.s.) dewsa Îsmaîl ji bo rizayê Xwedê Teala ew berana kire gorî. Bi vî qaydî Îbrahîm (e.s.) û Îsmaîl emrê Xwedê bi cîh anîn û bi dilekî rihet sax û silamet di vê îmtihanê de jî serketin. Ji vê bûyerê vir de em jî, ji bo rizayê Xwedê, îfada hemd û şukrê qurbanê didin. Pey vê bûyerê Xwedê (c.c) mizgîniya kurekî dinê jî da Îbrahîm (e.s.). Dema Îbrahîm (e.s.) vegeriyabû Şamê bi hezkirina Xwedê (c.c) Sare hemle mabû û wê re jî zareka kurînê bibû, navê wî jî danîne Îshaq. Xwedê (c.c) kerema xwe li ser urta (nesl) Îbrahîmê (e.s.) ulu’l-ezm de barand û Îbrahîm (e.s.) heya roja qiyametê dê bi navê bavê pêxemberan ve bê bîr anîn. Îbrahîm (e.s.) dîsa mîna berê di navbera Şam û Mekkê de diçû û dihat. Carekê dîsa ji bona emrê Xwedê bi cih bîne hate Mekkê. Lewra Xwedê emrê çêkirina Ke’bê dabû. Îbrahîm (e.s.) û Îsmaîl ji bo çêkirina Xaniyê Pîroz kevir berhev kirin û dest bi danîna xîmê Ke’bê kirin. Çaxê Îbrahîm (e.s.) û Îsmaîl ev karê pîroz dikirin, bi hemd û sena ji Xwedê re weha dia kiribûn: Ya Rebbî diayê me qebûl bike, Tu me dibînî û dibihêyî, vî karê me yê xêrê ji me qebûl bike û em teslîmî te bûne û rêya rast nîşanî nifşên pey me jî bide. (Derheq çêkirina dîroka Ke’bê de baweriyên cûr be cûr hene. Ji bo agahiyên berfireh li Tefsîra Kurtubî suretê Beqere ayeta 127 an binêrin.) Xwedê (c.c) diayê wan pejirand û îroj ji her derê cîhanê mirov ji bo hecê diçine herêma pîroz û misliman di her nimêja xwe de berê xwe didine Ke’ba Şerîf. Piştî derketina ava zemzemê rêwî û karwanan ji ber hebûna avê li derê diêwirîn. Demekê şûnde ji ereban êla cûrhumiyan hatin li vê derê danîn. Îsmaîl (e.s.) ji cûrhumiyan fêrî zimanê erebî bû û çaxê zewaca wî jî hat ji wan qîzekê re kevîn bû û zarê wan çêbûn. Ji ber vê yekê zarên Hz. Îsmaîl bi zimanê erebî axivîn û bûne ereb (muste’reb). Gor hin agahiyan Hz. Îsmaîl ji hinek qewmê Yêmenê û Amelîkiyan re pêxember hate şandin. Amelîkiyan wê demê li herema Şamê dijiyan.(Kisas-i Enbiya we Tewarîh-î Hulefa; A. Cevdet Paşa) Ji zuriyeta Îbrahîm (e.s.) gelek pêxember hatine. Hz. Muhemmed (s.x.l.) ji nesla Îsmaîl (e.s.) tê. Yaqûb, Yûsuf, Mûsa, Dawud û Suleyman pêxember jî, ji nesla Îshaq (e.s.) hatine. Xwedê (c.c) bi vî şeklî Îbrahîm (e.s.) û nesla wî bimbarek û bilind kiriye û bi wesîla wan ve jî rêya qenc nîşanî mirovan daye, ev jî lûtfeka bê hemtaye. HZ. LÛT (E.S.) Û QEWMÊ WÎ Lût (e.s.) biraziyê Îbrahîm (e.s.) me û navê bavê wî Herran e. Çaxê Îbrahîm (e.s.) pêxembertiya xwe eşkere kir wî jî bawerî bi apê xwe anî. Wextê Îbrahîm (e.s.) ji welatê xwe koçî şamê (Filistîn) kir ew jî bi wî re heval bû. Jixwe xêncî çend kesan tu kesî pê bawer ne kiribû. Lût (e.s.) nêzîkê Urdunê, li başûrê derya mirî (Bahrû’l meyyît) Sodomê bi cîh bibû. Lêbelê gelê vê heremê nerindiyên hetanî wê demê tu kesî ne kiribû dikirin. Ji fitrata xwe ya pak dûr ketibûn û jinên ku Xwedê Teala ji wan re helal kiribû dihîştin, diçûne cem mêran. Ev nerindiya nav xwe de kiribûn edeteke eşkere. Digel vê nerindiyê rêya rêwiyan dibirîn, meriv dişêlandin û guh nedidane heq û huquqa însan. Her cûre kirêtî barê wan de hebû. Ev nerindiyana bêyî veşartin eşkere, ronîvro dikirin. Xwedê (c.c) ji bo vî xelkê axozî (asî) hişyar bike û gazî heqiyê bike ji wan re qasidê xwe Lût (e.s.) şand. Lût (e.s.) ji bo wana ji van nerindî û rezîltiyan dûr bixe û sînorê dad û edaletê kifş bike xebitî û ji wan re got: -Ez ji bo ve qasidê Xwedê me, seba teblîxa rîsaletê kesekî emîn im. Ji xezeba Xwedê bitirsin û guh bidine min, ez ji bo vê kar û xebata xwe ji we tu tiştî jî naxwazim, Xwedayê Malik dê heqê min bide. Ev karê we tiştekî zef kirêt e û dûrî fitrat û tebîeta mirovan e. Helalên we jin in û hûn çawa tiştekî wisa nerind dikin. Lê vê koma ji rêderketî şerm û rûmet ji bîr kiribûn û ji heddê xwe borîbûn. Gef li Lût (e.s.) dixwarin û digotin; heger tu dev ji van gotinê xwe bernedî û me û bi van kirinê me şermezar bikî emê te ji vir biqewirî nin. Lût (e.s.) bê navder têkoşîna xwe kudand. Lê wana ne dev ji van nerindiyan berdan ne jî karên qenc kirin. Hingî Hz. Lût şîret li wan dikir, hê diçûn serva diçûn. Axiriyê de hatin ji Hz. Lût re gotin; heke tu rast dibêjî ka bila ew xezebê tu me pê ditirsînî pêk bê. –(Şûe’ra: 160-169)- Milyaket rojekê di dilqê/qiyafetê ciwanan de bibûne mêvanê Hz. Îbrahîm. Hz. Îbrahîm ji bo wan goştê golikekê qelandibû û dabû ber wan, lê wana jê nexwaribûn. Ji ber vê Hz. Îbrahîm ketibû fikara û ji wan tirsiya bû. Lewra yên nanê meriva naxwen yan neyarê merivane yan jî dil hene xerabîkê li meriva bikin. Çaxê milyaketan ev rewşa Hz. Îbrahîm dîtin, jê re rastî gotin û mizgîniya kurekî (Îshaq) jî danê. Gotin emê herin li wî ciye ku xelkê wê yên ji rê derketine helak bikin. Wê gavê Hz. Îbrahîm bi wan re ketibû niqeşê. Ji ber kû ew pêxemberekî pir helîm û diltenik bû. Her weha gotibû Lût jî li wê derê ye. Milyaketan jê re got ev emrê Xwedê yê, lê emê Lût, malbata wî xêncî jina wî; lewra wê bawer nekiribû û peyrevên wî rizgar bikin. –(E’raf: 80-84)- Milyaket ji cem Hz. Îbrahîm çûne bal Lût (e.s). Lêbelê Lût (e.s) li hember vê yekê pir tirsiya bû, nizanibû yê çawa bike û gotibû îroj rojeka zehmet e. Lewra milyaket di dilqê xortên ciwan û tîtal de hatibûn cem. Koma ji rêderketî jî li mevanên Lût (e.s) hisiyabûn. Seba muselati wan bibin bi berve mala wî dihatin. Lût (e.s) seba wan kesên axozî ji mêvanên xwe dûr bixê, ji wan re got howe qîzên min ez wana bidim we û hûn jî wan ji xwe re bixwezin, çimkî ewna ji we re helal û paqijin. Ji Xwedê bitirsin, min li cem mêvanên min rezîl nekin. Ji we qet kesekî aqil tuneye? Wan jî got: Bi rastî tu heqê me li ser kecên te tuneye. Tu ji dizanî em li pey çine. Lût (e.s) got: Xwezila li hember we taqeta min hebûya yan jî komeka min xwe bispartayê hebûya.- (Hûd: 77-80)- Lût (e.s) çi kir nekir tu serederî li wan kesen axozî nekir. Lewra nizanibû mevanên wî milyaketin, loma zef berxwe ket û tirsiya. Milyaketan ji Lût (e.s) re gotin: “Lût netirse em qasidên Xwedê ne. Ewna nikarin tu tiştî li tebikin. Demildest (hankêva) tu û malbata xwe, xêncî jina xwe rêbikevin, lewra ezabê ji bona gelê te yê bê serê wê jî. Çaxê helaka wan danê sibê ye, qey sibe nêzîk nîne? Gava fermana xezebê hat, ev welat hate serobinkirin û li ser wan de heriya di agir de hatibû pijandin hate barandin. Ev kevirana li cem rebbê te hatibûn durif kirin, ewna (kevir) ji zaliman dûr nînin.” (Hûd: 80-83) Bi vî rengî ev civaka xurifî û ji rêderketî hate celat kirin. Encama ji rê derketiyan her weha ye. Xwedayê Dilovan ji bo kesên dinê re bibin ders û îbret evna serpêhatiyan di Qur’ana Pîroz de ragihandiye. ÎSHAQ (E.S.), YAQÛB (E.S.) Û YÛSUF (E.S.) Hz. Îshaq lawê Îbrahîm (e.s) yê ji Sareyê ye. Çaxê Hz. Îbrahîm Hz. Hacer û Îsmaîl li Mekkê hîştibû, çend sal pey vê re Îshaq jî li Filistînê herema Xelîlê hatibû dinê, li vê derê mezin bibû û pêxemberî jî li vê derê jê re hatibû. Hz. Îshaq li Filistînê mizgeftek ava kiribû û Xwedê (c.c) der û dora vê mizgeftê jî pîroz kiribû û jê re Beytû’l Maqdîs tê gotin. Berya Ke’ba Şerîf mislimanan berê xwe didane vê derê ango qibleya me ya yekemîn ev dere. Ev herema meskenê pêxemberan e. Kurê Hz. Îshaq, Yaqûb (e.s.) jî bi pêxemberiyê ve muşeref bibûn. Ji Hz. Yaqûb danzdeh kur çêbûn û ji nav wan de jî, ji Yûsuf (e.s.) pêxemberî hat. Emê di vê beşê de behsa vê serdaboriya bi îbret û balkêş bikin. Yaqûb (e.s) êdî kal bibû û mîna berê serxwe nebû. Kar û barên malê dabû destê kurên xwe. Lewra danzdeh kurên wî hebûn. Lê ji zarên xwe herî zef ji Yûsuf hezdikir û li ser wî şewat bû. Yûsuf him zarekî biaqil û him dilpak bû, digel vê zef jî bedew bû. Birayên Yûsuf haj vê yekê hebûn. Ji ber vê dexesî li Yûsuf dikirin. Şevekê Yûsuf xewnek dîtibû û hat ji bavê xwe re got: -Bavo! Min di xewna xwe de dît ku yanzdeh stêrk, heyv û ro yê ji min re kunde (secde) dianîn. Vê xewna Yûsuf Hz. Yaqûb pir kêfxweş kir û jê re got: -Lawo! Vê xewna xwe ji birayên xwe re nebêje. Dibe ku îblîs têkeve rex wan û wan bixapîne, wê hingê ewna yê jî nerindîkê li te bikin. Bêguman şeytan neyarekî eşkere ye. Kurê min! Xwedê yê te hilbijê re, meqameke bilind bide te û bi wesîla te yê xêreke mezin bide nesla Yaqûb. Çawa berê nîmet (pêxemberî) dabû kalikên te Îbrahîm û Îshaq yê her wisa bide te jî. Bêguman Rebbê te her tiştî dizane, hakîm e. –(Yûsuf: 4-7)- Hz. Yaqûb mirovekî ruhsipî û şareza bû û ji ber vê mirov zef rind nas dikirin. Ji bona vê jî dizanibû ku kurên wî yen dinê pexîliya Yûsuf dikin û jê dibiecin. Loma ev şîreta li Yûsufê delalî kir. Birayekî Yûsufê piçûk jî hebû, navê wî jî Bûnyamîn bû. Yûsuf û Bûnyamîn herduk zarên dêyekê bûn, yên din jî zarên dêyeke din bûn. Ji ber piçûkbûna wan Hz. Yaqûb piranî bi wan re mijûl dibû, bi wan dileyst û pê wan şa dibû. Wê rewşê her diçû dexesî û hesudiya birayên din gur dikir. Ji bo vê meselê re çarekê bibînin û ji vê pirsgirêkê xelas bibin bi hev re şêwr dikirin û digotin: Bi rastî bavê me şaşîtîke mezin de ye. Em, ji Yûsuf û birayê wî mezintir û jêhatîtir in û em ji wan zeftir jî kêrî bavê xwe tên. Lê çima bavê me wan li ser me re digire û ji me zeftir qedr û qiymetê dide wan û ji wan hez dike? Divê em ji vê yekê re çarekê peyda bikin da kû çavê bavê me, me jî bibîne û mêla xwe bide ser me jî. Yekî ji wan got: -Yan hûnê Yûsuf bikûjin yan jî hûnê bibine ciyekî wisa dûr êdî careke din nikaribe vegere û bê. Yekî din jî got: -Naxêr em wî bibin bavêjine bîreka li ser rêkê, da kû rêwiyên ji vir re derbasdibin û diçin wî bibînin û bi xwe re bibin û bi vî qaydî me jî, ji vê rewşê xelas bikin. Paşê jî emê tobe bikin û efûyê ji Xwedê bixwazin û bibine kesên salih. Şeytan û nefsa wan ev niyêta xerab ji wan re xemilan û bi vê hîlê ve hatin cem Hz. Yaqûb û jê re gotin: -Bavo! Tu çima Yûsuf jî bi me re naşînî û tu ji çi ditirsî? Ew birayê me yê piçûk û delalî ye. Emê sibê herin çiyê geşt û nêçîrê, wî jî bi me re rêbike da ku li wan dera hinekî bigere, xwe re bileyze û bîhna wî jî derkeve. Lewra hemasa li van dera ye. Hz. Yaqûb mirovekî bi hikmet û zana bû. Heznedikir Yûsuf ji wî dûr bikeve û ditirsiya dê tiştekê bê serê wî. Ji zarên xwe re got: -Tirsa min ew tirse ku gaveka hûn haj pê tinebin, hev bilyabin gurek bê wî bixwe. Wan jî got: -Bavo! Qet tiştekî wisa dibe, çima em xortên bi hêz û taqet nînin. Emê mîna roniya çavên xwe miqatiyê li wî bikin. Ser vê pêdaketina wan Hz. Yaqûb destura birina Yûsuf da. Sibetirkê Yûsufê delal jî bi xwe re birin û di nav xwe de çawa biryar dabûn wisa, Yûsuf birin avêtine bîreka li ser rêka karwana û pişta xwe dane hatin. Lê dîsa bi hev şêwirîn de ka yê çi û çawa ji bavê xwe re bibêjin, da ku ji wan nekeve şikê û bi wan bawer bike. BÎRA TARÎ Axiriyê de gotin ka emê bêjin dema em çûn çiyê me Yûsuf li ber cirî û tiştên xwe hîştibû da kû miqatiyê lê bike. Em jî ketine pêşbaziya rev û tîr avêtinê. Lê dema em vegeriyan me lê nihêrî gurekî harî dev bi xwîn hatiye Yûsufê piçûk xariye û berate wî der û doran bela kiriye. Gotin jixwe wî digot ez ditirsim gurek bê wî bixwe. Wê çaxê dê bêşik û guman bi me bawer bike. Paşê jî emê tobe bikin û xwe ji vê nerindiyê paqij bikin. Anîn kirasê Yûsuf bi xwîna heywanekê dan û hatin cem bavê xwe. Yaqûb (e.s.) hingî zaran Yûsuf jî bi xwe re biribûn çavnihêriyê rêya wan bû. Dema dît zar tên lê Yûsuf bi wan re nîne tirsek kete dilê wî. Hz. Yaqûb ji wan pirsî: -Kanê Yûsuf li ku derê ye? Wan jî bi virave xwe avêtine xemgînî û girînê û gotin: -Em ketibûn pêşbaziya rev û tîr avêtinê û Yûsuf jî li ber barxana me mabû. Dema em vegeriyan me lê nihêrî gurekî hatiye Yûsuf xariye, ho ve ev jî kirasê wî yê bi xwîn e. Gava Hz. Yaqûb çav li kiras ket tê derxist ewna derewan dikin. Lewra tu şûna dev û diranê gur li ser kiras xuya nedikir. Heke tiştekî wisa bibûya divê kiras pirtî pirtî bûya. Lêbelê xêncî sebreka rind/cemîl tu tişt ji destan nedihat. Kul û kedera xwe avête dilê xwe û ji wan re weha got: -Ev dereweke, hûn ji berxwe derdixin. Lê divê ez xwe bispêrme Xwedayê xwe û li hember vê hîle û nerindiya we sebir bikim. Lêbelê tu nerindî jî bê ceza namîne. Yûsufê delalyê bavê xwe di bîra reş û tarîde tena serê xwe mabû. Pirte pirta dilê wî bû. Lê serrafê qelban; Xwedayê Mihrîban ew di nava xof û tirsê de tenê nehîşt û mizginîk dayê: “Netirse û dilê xwe xerab neke. Xwedê ligel te ye. Ewê meqameka bilind bide te, birayên te yên werin cem te û tê ew tiştê anîne serê te têxî bîra wan” Xêlekê şûnde karwanekî ji Şamê dihat û diçû Misrê li ciyekî nêzîkî vê bîrê êwirîn û ji bo wan re avê bîne xulamekî xwe şandine bîrê. Xulam satila xwe avête bîrê û kaşkir, lê nihêrî zareka kurînî xwe bi kindirê vêdrokê (satil) ve girtiye. Gava çav bi Yûsuf ket mîna yekî xezî-nek dîtibe dest bi qîrînê kir: Mizgînî! ka mizgîniya min, min zareka kurînî dît û Yûsuf digel xwe hilda bir. HZ. YÛSUF Lİ MİSRÊ Wê demê mirovên bêxwedî, windabûyî û dîlgirtî bi koletî dihatin firotin. Vî karwanê bazirganiyê Hz. Yûsuf bi xwe re birine Misrê û li wê derê bi baheyekî erzan firotine wezîrê paşê. Wezîr ev zarokê bedew bir teslîmî jina xwe kir û teme lê kir, got: Han vî kurikî û rind miqatiyê lê bike, helbe yê rojekê kêrî me bê yan jî emê wî bixin kurê xwe. Lewra xêyzana Ezîz sêrî bû û ji ber wê jî zarên wan nedibûn. Vê hesreta zaroka bibû sebep û wezîr çawa çav bi Yûsufê rindik ketibû ji xwe re kirîbû. Hz. Yûsuf bi kerema Xwedê (c.c.) di vê mala giran û mezin de gihîşt û bû xortekî ciwan û qedir bilind. Bi pewerdeka rind ve hate mezin kirin. Lewra derdorê tê de mezin bibû ev derfetana didanê. Ligel vê Xwedê Teala şîrove kirina xewna jî hînî wî kiribû û Yûsuf (e.s.) bibû evdekî salih û hekîm. Bi şîret û şîrovên xwe ve rê nîşanî mirovan dida û pirsgirêk û tengasiyan de rêberiya wan dikir. JİNA WEZÎR Lê neyarê mirovahiyê îblîs tu carê vala nedisekinî. Herdem li ser wezîfa xwe bertangî kesên nezan û cahil diket da ku bikşîne dek û dolabên xwe yê bi nexş û xapînok. Bi vî qaydî çend kesan dîsa totî dojehê bike. Kewaniya wezîr Zelîxa yê çav berdabû Yûsuf. Lewra Hz. Yûsuf him zef zana û biaqil bû him jî gelekî bedew bû. Jixwe ji piçûktiya wî hetanî îroj Yûsuf rind nas dikir. Dema çav bi Yûsuf diket hişê wê ji serî diçû. Her diçû evîndariya wê gur dibû. Rojekê çaxê Yûsuf li mal bû derê xanî gişk dadan û çû çem Yûsuf (e.s.) û jê re merama dilê xwe got: -Ez ji te zef hezdikim, de ka were cem min. Çira ji min dûr disekinî? Jina wezîr jî yeka zef xweşik û sipehî bû. Him jî kincên gelekî rind li xwe kiribû û xwe xemilandibû. Dil hebû Hz. Yûsuf re serê xwe bike yek. Lêbelê Hz. Yûsuf mirovekî Xwedê tirs û xweparêz bû. Bi alîkariya bûrhana Xwedê (c.c) nîşan dabûyê xwe ji cazîbe û balkêşiya kewaniya Ezîz parast û bersîva wê weha da: -Ezê çawa tiştekî wisa bikim? Ji xwe ez ji ezabê Xwedê Teala ditirsim, ligel vê malxê malê haqas qencî li min kiriye û li min xwedî derketiye, sitamî li min kiriye. Çaxê Hz. Yûsuf gotina jinikê nekir û jê re wisa got, wê jî gef bi Yûsuf xwar û bi zîndanê da tirsandin, got te zîndan heq kiriye. Hz. Yûsuf bi hêza îmanê bersîv dabû: -Ji bona min zîndan ji vê nerindiyê çêtir e. Yûsuf seba ji menzelê (ode) derkeve berê xwe da dêrî, lê jinika negîhiştibû mirazê dilê xwe, loma pir qehirî bû û seba nehêle Yûsuf ji hundir derkeve destê xwe piştê ve avête kincên wî, ji ber vê paşstuya kincên Yûsuf qelaşt. Gava Yûsuf xwe ji jinikê xelas kir derî vekir da ku here li ber dêrî rastî Ezîz hat. Wextê jinik çav bi mêrê xwe ket dest bi qajewajê hewarê kir û got; ji bo kesekî dest bavêje jina te bilî zîndanê û yan jî cezakî ji vê dijwartir çi ye? Lê Yûsuf rastiya meselê ji Ezîz re got. Dema wan di derbarê we meselê de diaxivîn xizmekî jinikê jî hat cem wan û li vê yekê hisiya. Wî kesê pispor ji bona rasti derkeve holê got; ka em li kincên Yûsuf binêrin û teselî bikin, heke kincên Yûsuf ji pêşiyê ve hatibin qelaştin wê çaxê jinik rast dibêje. Yûsuf kiriye ku dest bavêje jinikê û jinikê nehîştiye û ji ber vê jî kincê wî ji pêşiye ve diriyane. Lê heger na kinç ji piştê ve hatibin qelaştin wê gavê Yûsuf rast dibêje. Lewra jinikê dil hebûye ji Yûsuf re serê xwe bike yek lê wextê Yûsuf ev nepejirandiye û kiriye ku jê bireve jinikê ji piştê ve kincên wî kaş kiriye û qelaştiye. Gor vê pêşniyara xizmê jinikê anîn li kincên Yûsuf nihêrîn û kincên Yûsuf ji piştê ve hatibûn qelaştin bi vê ve eşkere bû kû jinik tawanbare. Lê Ezîz heznedikir ev yeka bêbihîstin, dil hebû vê bûyerê bincil bike. Lewra di nav civakê de kesekî bi nav û deng bû. Heger ev yeka bihata bihîstin dê jê re bibûya rureşîk, ji ber vê Yûsuf re got: -Êdî tu vê bûyerê ji bîr bike ne hilde ne jî dayne. Ji malya xwe re jî weha got: -Ji ber vî gunehê xwe tobe bike û efûyê bixwaze, lewra tu vî karê xwe de tawanbarî. Lêbelê ev bûyer di navbera jinan de hate bihîstin û paşgotiniyê jina wezîr dikirin. Mijara şêwrên jina ev bû û digotin: Dilê jina Ezîz ketiye Yûsuf û agirê evînê çavên jinikê kor kiriye. Dil hebûye serê xwe pê re bike yek. Gava jina Ezîz bihîst di navbera jinan de ev paşgotiniyên wê tên kirin, seba sedema vê kirina xwe bi wan bide zanînê ziyafetek da û jin teklîf kirin. Anîbû cihê li tê de ziyafet dabû xemilandibû û belgî, mînder û xalîçên zef rind dbû raxistin. Seba jin li ser runin hinek ciyên bilind jî da hazir kirin. Çaxê mêvan hatin sivre bi xwarin û fekiyan ve tijî kir. Civaka jinan alîkîde bi kêran fêkî sipî dikir dixwarin aliyê din de jî ketibûne şêvrên şirîn. Jina wezir di vê gavê de gazî Yûsuf kir. Wextê Yûsuf kete hindir, jin li bedewî û ciwaniya wî heyirî man û ji ber ve jî bêhemdî xwe bi kêrên di destê xwe ve dest û pêçiyên xwe birîndar kirin. Dema jina Ezîz ev rewşa jinan dît ji wan re got: Hove ew tiştê hûn min pê şermezar dikin ev e. Lêbelê heger ya min neke dê şepirze û perîşan bibe û yê zîndanê heq bike. Her çendî jinikê ev gef dixwarin, Hz. Yûsuf evdekî xweparêz û Xwedê tirs bû. Tu carê cîlve û cazîba wê nexapiya û nekete kemînê. Ji wan herdu tiştan zîndan hilbijart. Jixwe lavayî Xwedê Teala kiribû da ku wî ji vê kemînê xelas bike. ZÎNDAN YAN JÎ MEDRESE Paşgotiniyên di nav xelkê de kêm nedibûn û hingî diçû zêdetir dibûn. Vê jî wezîr gelekî aciz dikir. Her çendî rastiya bûyerê dizanibû jî seba rê li van gotinan bigre Yûsuf avêtine zîndanê û da ku gel bibêje helbe yê tawanbar Yûsuf e. Hz. Yûsuf ji ber vî cezayî him kêfxweş dibû him jî berxwe diket. Kêfxweş bû lewra êdî ji hîle û kemîna jinikê filitîbû û vê wir de jinikê nikaribû îlawên bêpesîr/îftira bavêje wî. Lê aliyê din de jî hemgîn bû ji bona vê îftirayê dikete hepsê. Lêbelê wî Rebbê xwe rind nasdikir yê û bêşik dê rastî derxista meydanê. Yûsuf di koşkê de sinc (exlaq), rewş, merc û jiyana rayedar, fermandar û dewlemendan dîtibû û naskiribû. Îcar jî di zîndanê de digel kesên ketî, bêkes, xizan û tawanbar ve dest bi jiyaneke teze dikir. Bi van mekan, şert û heyatên dijber ve Hz. Yûsuf dihate ceribandin û perwede kirin. Lewra her xêl û bûyer mirov re dibin tecrûbe. Ev jî seba têgihîştina hebûn û îmtihanê dibe wesîlên qenc. Yûsuf (e.s.) dema kete zîndanê du xortên din jî bi wî re hatibûn girtinê. Ji wan yek nanpêjê paşê bû yê dinê jî avkêşê (saqî) wî bû. Zîndaniyan hankê ve tê derxistin ku Yûsuf mirovekî baş û qenc e. Seba vê jî qedr û qiymet danê û hurmeta wî girtin. Lewra Hz. Yûsuf him kesekî zana û şareza bû him jî dilovan bû. Bi hatina wî ve rewş û tevgera zîndanê hatibû guherîn. Xwedê (c.c) îlmê tiştên veşartî û şîroveya xewnan hînî wî kiribû. Mesela hê nan nedihat cûrê xwarinê ji wan re digot. Kurtasî bi teblîx û şîrovên xwe zîndan kiribû medrese. Rojekê herdu xortên bi Yûsuf re ketibûn zîndanê hatin cem wî û jê re gotin herekî me xewnek dîtiyê ca kanê tabîra wan ji me re bêje. Yê saqî got: -Min di xewna xwe de dît ku ez ji bo paşê re şerabê çêbikim tiriya dişêvim/diguvêşim. Yê nanpêj jî got: -Min jî di xewna xwe de dît ku min nanek dabû li ser serê xwe dibir û teyran jî ji wî nanî dixwarin. Hz. Yûsuf ji bo teblîx kirina dînê heq herdem li benda wext û firsêndên munasîb bû. Lewra ji bo vegotin û teblîxê dem û ciyên munasîb pêwîst e. Her çendî kesê mûxatab guncan be, lê heke zeman û rewş wisa nebê peyam nagihêje armanca xwe. Jixwe ev rastî rêbazeka teblîxê ye. Ji ber vê çaxê wana ji Yûsuf (e.s.) re xewna xwe vegotin Hz. Yûsuf lê nihêrî ev firsendeke rinde. Ji bo vê bi karbîne dest bi teblîxê kir. Jixwe teblîx kirina tewhîde li ser wî wezîfe bû. Her weha pir cara ji bo guh dayîn, dîtin û fêm kirina rastîyê rewşa girtî, belengaz û xizanan ji yên serbest, bêkul û dewlemend munasîbtir e. Dibe ku ronahiya tewhîdê şewqa xwe bide dilê wan û ji tarîtî û zenga şîrkê paqij bike. Lewra gel wê çaxê putperest (muşrîk) bû. Xêncî Xwedê ji xwe re yezdanên dinê peyda kiribûn û ewna dihebandin. Digotin; ev yezdanê roziyê (rizq), ev yê baranê ye û ev jî yê deryayê, bi vî qaydî ji rêderketibûn û di tariya cahiliyetê de noqî nexweşiya putperestiyê bibûn. Hz. Yûsuf di xeberdana xwe de li ser baweriya Tewhîdê rawestiya û got: -Heya nanê we neyê ber we ezê ji we re şîroveya xewnên wê vebêjim. Lê divê berya vê hûn guh bidine van gotinên min. -Min ev yezdanên bilî Xwedê hûn û gelê we ji wan re perestiyê dikin û dihewînin gişk înkar kirine û daye pey ronahiya Tewhîdê (yekîtiya Xwedê). Loma ew Xwedayê gerdûnê yê bê heval û bê şirîk e. Ew yezdanên bilî Wî hûn jê re perestiyê dikin xêncî gotin û derewên mirovên berê tu tişt nînin. Ev yezdanên hûn jê re îbadet dikin kêrî tu tiştî nayên û ne xêreke wan ne jî zerareke wan digêhijê kesî. -Lêbelê Xwedayê Dilovanê tenê, bê şirîk û heval, Rebbê min e û ev rêç ya kal û bavên min Îbrahîm, Îshaq û Yaqûb e. Wî ev gerdûn afirandiyê, hildide û datîne û ji bo wê min bawerî bi Wî tenê aniye û yên din gişk înkar kirine û ji wan re neyarim. Gelo hûn qet nafikirin Xwedayekî tenê, qadirê dikare her tiştî bike çêtir e yan gelek xwedawendên derewînên (sexte) tu tişt jî ji destan nayên? Kîjan qenc e? Bi rastî Xwedê (c.c) ji bo hûn ji wan îlahên derewîn re îbadet bikin tu delîl neşandiye. Hakimiyet her ya Xwedê tenê ye. Emir kiriye ku ji Wî tenê re îbadet bikin. Dînê rast jî ev tenê ye. Lêbelê pirê mirovan vê rastiyê nizanin. –(Yûsuf: 38-40)- Pey wan şîret û pendên giring Hz. Yûsuf dest bi şîroveya xewnên wan kir û got: -Saqiyê paşê! Wateya xewna te ewe ku tu yê beyî bexişandin û ji zîndanê derkevî û herî ser şixulê xwe yê berê. Lê nanpêjê paşê! Tu yê werî dardekirin û teyrên jî bênê serê te nukil bikin. Hz. Yûsuf ji saqiyê paşê re got: -Çaxê tu ji vir derketî û çûyî li ser şixulê xwe yê berê, li cem paşê behsa min jî bike. Lewra Hz. Yûsuf bi vê ve dixwest paşe bîne vê bûyerê hilkolîne û bêgunehiya wî derxe holê. Lê saqi ev daxwaza Hz. Yûsuf ji bîr kir û di qesrê de qala wî nekir. Hz. Yûsuf bi vî şeklî pey wî re çend salên dinê dîsa li zîndanê de ma. Bi vî qaydî dina van şert û mercên bi zehmet de perwede bû û kemilî. XEWNA PAŞÊ Û ENCAMA RİND Rojekê paşê xewneke tevlihev dît û gelekî tirsiya. Gazî zana û ruspiyên derûdora xwe kir û wateya vê xewna xwe ji wan pirsî. Ji wan re got deka vê xewna min şîrove bikin: -Min di xewna xwe de dît; heft çêlekên jar diçûn heft çêlekên qelew (kok) dixwarin û heft simbilên hişk jî heft simbilên hêşîn dixwarin. Pispor û ruhsipiyan tu mane ji vê xewnê dernexistin û gotin em ji vê xewnê beşe nakin û ev xewneke tevlihev û bêmane ye. Dema saqiyê paşê bihîst tu kes şîroveya vê xewnê nizane û derbarê wê de her kesek tiştekî dibêje hankê ve hevalê wî yê zana û şarazayê di zîndanê de bû kete bîrê. Berê xwe da zîndanê da ku wateya vê xewnê jê hîn be. Him jî yê bi vê wesîlê yê lêborîn ji hevalê xwe yê bi rûmet bixwesta û him jî yê bala paşê bikşanda ser Hz. Yûsuf. Yûsuf (e.s.) xewn weha şîrove kir: -Li Misrê heft sala xêr û berekete zêde be, zevî û rezên rind û bi ber bin. Lê piştî van heft salên bi ber û bereket heft salan jî xelayê rabe û li pey heft salên dinê dîsa bi kerema Xwedê şilî û baranên zêde bibin û xêr û berekete çêbe. Pêwîste hûn di van heft salên bi ber û bereket de zimhêr û debara xwe bi tivdîr û bê îsraf bixebitînin. Zêdehiya ceh, genim û tiştên dinê jî bidineserhev. Dema xela derket jî wan zêdehiyên xwe yên we berê dabû serhevdu ve îdara serê xwe bikin. Dê heft sal şûnde Bi heskirina Xwedê dîsa baranê bibare û zevî û rezên bi ber û bereket bibin. Saqî çû nik paşê şîroveya Yûsuf kiribû kitokit jê re vegot. Gava paşê tabîra xewna xwe û pêşniyarên Hz. Yûsuf kiribûn bihîst da ku bê ziyan vê xelayê derbas bikin, got bi rastî ev kesê ev tabîr û pêşniyar kirine mirovekî zana û bilyan e. De ka wî bînine cem min, çend pirsên min hene ezê lê bipirsim. Qasidên paşê çûn zîndanê, biryar û daxwaza paşê elamî Hz. Yûsuf kirin. Lê Hz. Yûsuf ev qebûl nekir. Lewra bêsûc û guneh ev çendî çend sal bûn di zîndanê de mabû. Dixwest rastiya vê bûyerê eşkere bibe û tawanbarê rastî bê zanîn û ji ber vê şertên xwe ji şandiyên paşê re got: -Herin ji paşê re bibêjin bila sedema avêtina mina zîndanê bikole. Bila rastiya vê jî, ji wan jinên hatibûne mala wezîr û bêyî hemdê xwe destên xwe birîndar kiribûn bipirse. Şandiyên paşê ev peyama Yûsuf hildan çûn ji paşê re gotin. Paşe jî, ji bo vê yekê diyar bike dest bi lêkolîn û lêpirsînan kir. Şande pey wan jinan û ji wan rastiya vê meselê pirsî. Jinan jî ew tiştên li mala wezîr de qewimîbûn gişk vegotin û destnîşan kirin ku Yûsuf mirovekî pak û duriste û tu nerindî jî nekiriye. Jina wezîr çaxê pê hisya jinan rastiya meselê ji paşê re gotine, dît edî nikare vê yekê veşêre, wê jî hat xwe mikûr hat û got: -Belê êdî rastî eşkere bûye. Yûsuf mirovekî pak û bêguneh e. Dilê min ketibû wî û min xwest serê xwe bi wî re bikim yek. Lê wî ev daxwaza min qebûl nekir. Belê Xwedê xayînan serfîraz nake. Lê nefs meriva kaşî nerindiyê dike. Bi xwe mikûr hatina jinikê ve bêsûc bûna Yûsuf eşker bû û ji zîndanê derket. Hate bal paşê û jê re peyivî. Paşê dît birastî jî Hz. Yûsuf mirovekî zana û birûmet e. Ji ber vê qedir û qiymet dayê û jê re got. Bi rastî tu li cem me kesekî hêja û payeberz î û tu ji bo me mirovekî ewle yî. Hz. Yûsuf ji bo rêya heq nîşanî gel bide û di van salên duhatiyên tê de xela derketa de rêberiya kesen mezlûm û belengaz bike da ku bêyî ziyan ji vê bela û şetelê bifilitin ji paşê revebirina xeznê xwest. Lewra divê kesekî zana ev kara bikira. Paşê jî ev daxwaza Yûsuf qebûl kir û rêvebirina aboriya welêt gişk da destê Hz. Yûsuf. Wî jî ev wezîfê bi awayekî serbixwe rêvebir. Xwedê Teala bi vî şeklî qulên xwe yê mûxlîs û xweparêz (mutteqî) serfîraz dike û mukafatê didê. Hz. Yûsuf çawa ragihandibû wisa qewimîbû. Heft sal bi şilî û baran zef barî ango bi ber û bereket derbas bûn. Di van heft salan Hz. Yûsuf ferman da û tivdîr (tedbîr) dane hildanê. Rê li îsrafê girt û bi vî awayî zexîre û zimhêra zêde da berhevkirin û di enbar û kîleran de da serhevdu. Li pey van heft salên xweş, baran nebarîn zevî bê av man û hêşîn nebûn dar û rezan jî ber nedan û vê rewşê heft sala kudand û xela rabû. Lê ji ber tivdîr û karûbarên Hz. Yûsuf li Misrê tengasî nehate kişandin. Lêbele cîh û warên li havîrdorî herema Misrê ji ber vê xelayê di rewşeke pir zehmet de bûn. Lewra vê xelayê li wan deran jî eser kiribû. Ji ber vê yekê ji welatên derdoran mirov dihatin ji Misrê ceh, genim û zadên dinê ji xwe re dibirine welatên xwe. BİRAYÊN HZ. YÛSUF Hikmeta Xwedê (c.c) di nav van kesan de birayên Hz. Yûsuf jî hebûn. Wan birayên neheqîke mezin li birayên xwe yê piçûk kiribûn îcar hewceyî wî bibûn. Ji xelkê bihîstibûn li Misrê xeznedarekî merd û dilrehm heye û kê here cem, tu yekî deste vala venagerîne. Ji ber vê wan jî lêxistibûn ji Filistînê hatibûne Misrê. “Bêşik me her tişt ligel qederekê afirandiye.” (Qemer: 49) Çaxê gihîştine Misrê seba ji xwe re hinek zimhêr bitsînin, derketine pêşberî Hz. Yûsuf. Gava Hz. Yûsuf çav bi wan ket hankê ve birayên xwe nas kir. Lêbelê wana Hz. Yûsuf nas nekirin. Jixwe yê ku nas bikirana, ji ser bûyerê re gelek sal derbasbibûn û tiştekî wisa bîra wan de jî tinebû û digel vê Yûsuf ji ber mezinbûnê rû û ruçikê wî hatibû guherîn, him jî yê çawa bizanibûna birayê wanê ji ber çav nebariyê avêtibûne kurahîya bîrê îroj bûye wezîrê aboriya Misrê. Hz. Yûsuf qedrê birayên xwe girt û pêdiviyên wan bi cîh anî. Ji wan pirsî hûn ji ku derê tên, çi kesin û çend birane? Wan jî xwe bi wî dane nasînê û gotin birakî me jî li cem bavê me yî kal e. Hz. Yûsuf gor edeta xwe, zimhêr gorî serê merivên dihatine cem, bela dikir. Ji wan re got; heke hûn vê cara dinê wî birayê xwe yê piçûk jî bi xwe re neynin ez êdî zimhêrê nadime we. Anî zimhêra para wan da wan û ew tiştên berdêla zimhêrî anîbûn jî, bi dizika ve xiste nav barê wan û ewna şandin. Birayên Yûsuf çaxê giştine welatê xwe, hal û mesele ji bavê xwe Hz. Yaqûb re vegotin. Heger tu birayê me yê picûk Bûnyamîn jî bi me re neşînî êdî em naşên tiştekî dinê bînin. Lewra şertê wezir ev e. Dîsa kul û kederên Yaqûb (e.s.) yên berê tevde rakirin. Ji wan re got; ezê çawa we bawer bikim û ewle bibim ezê mîna Yûsuf vê carê jî teslîmî we bikim. Lê nihêrîn bavê xwe nikarin îqna bikin û dev jê berdan. Anîn barên zimhêrê vekirin û lê nihêrîn ew tiştên ji bo zimhêrê bikirin bi xwe re biribûn Misrê tevî zimhêra wan bi wan re hatiye danîn. Vê kêfa wan geş kir û çûn ber bavê xwe geriyan û lavayî wî kirin û jê re gotin: -Bavo! Hove ew malê me bi xwe re biribû jî bi me re danîne. Gava em Bûnyamîn jî bi xwe re bibin wê çaxê emê barek zimhêr jî zêde bînin. Lê heke wisa nebe emê ji ber vê xelayê gelekê şepirze bibin. Axiriyê de Hz. Yaqûb şandina Bûnyamîn razî bû. Lê ji wan, ser navê Xwedê (c.c) qewl hilda ku yê heta ji destê wan tê yê li birayê xwe xwedî derkevin û biparêzin. Roja yê rêbiketana Hz. Yaqûb şîret xwe li wan kir: -Hûn hemû bi hev re bi derîkî re nekevine bajêr, dibe ku hûn bi vî qaydî xwe ji bela biparêz in. Lêbelê Xwedê çi bixwaze dê bê serê we. Min xwe sipariye Xwedê. Çûn gihîştine Misrê û derketine pêşberî Hz. Yûsuf. Yûsuf xwe bertangî Bûnyamîn girt û xwe pê da nasîne. Jê re got ez birayê te Yûsuf im, dilê xwe xerab neke, Xwedê (c.c) alîkarê me ye. Hz. Yûsuf zimhêra para wan da pîvan û dagirtinê û seba birayê xwe Bûnyamîn bi wan re neşîne planek çêkir. Ji bo vê yekê çaxê barê wan da barkirin tasa avê ya paşê kire nav barê para Bûnyamîn. Hz. Yûsuf da elam kirin ku tasa avê ya paşê winda bûye. Birayên Hz. Yûsuf gotin; heyran em diz nînin ji welatê xwe heya vê derê em ji bona karên neqenc bikin nehatine. Hz. Yûsuf emir kir ku barên gişka teselî bikin. Gor planê pêşyê teseliya barê yên dinê kirin û di dawiyê li ya Bûnyamîn mêze kirin û tas ji wir derket. Hz. Yûsuf ji wan pirsî dema tiştekî wisa biqewime hûn cezayekî çawa didin? Wan jî gotin; kesê ev tişta kiriye tê girtin. Hz. Yûsuf jî gor vê zagonê nehîşt Bûnyamîn here. Ev tevgera Hz. Yûsuf di biryardayînê de serbixwe bûna wî nîşanî me dide. Lewra di vê pirsgirêkê de gor zagonê Misrê hukum nade. Jixwe dema ev wezîfe hildabû gor van şert û merca qebûl kiribû. Yanî dê biryardayînê de serbest bûya. Lê birayên wî dest bi lavayan kirin gotin bavê wî yekî kale û me ew bi tikarica ligel xwe anî vê derê. Ka dewsa wî ji me yekî bigire. Lê nihêrîn çare tuneye, Hz. Yûsuf vê qebûl nake ve carê jî dest bi îftira kirin. Gotin; belê heger wî dizî kiribe, berê jî birayê wî dizî kiribû. Lê Hz. Yûsuf ji wan re tişte negot û rastî eşkere nekir. Lê di dilê xwe de got; rewşa we xerabtir e û Xwedê rastiya vê yekê dizane. Dawiyê de birayê wanê mezin ji yên dinê re got: De êdî hûn herin, ez hetanî Bûnyamîn neyê berdan ji vê de-rê naçim. Herin û we çi dîtibe ji bavo re bibêjin. Em xêncî tiştê çavê me dîtiye tiştekî nizanin. Heger ji we bawer neke, bila vê yekê ji wî karwanê em bi hev re çûbûn Misrê bipirse. Em rastiyê dibêjin. -(Yûsuf: 77-82)- Birayên Hz. Yûsuf yên din çûn û welatê xwe û ew bûyerên li Misrê qewimîbûn ji bavê xwe re gotin. Lê Hz. Yaqûb ji wan bawer nekir. Ji wan re got: -Ew tiştê we anî bû serê Yûsuf vê carê jî we aniye serê Bûnyamîn û guhê we ji wî jî qirya. Êdî ji bo min jî sebreke rind divê. Hz. Yaqûb xem û kedera xwe avête dilê xwe û hingî digiriya axiriyê de sipîk hate ser çavan û kor bû. Zarên wî jê re digot tu jî hemasa Yûsuf tînî bîra xwe, loma nexwaş û bêhal dikevî. Wî jî got; ez giliyê xwe Xwedê tenê re dikim. Ji wan re got, herin li Yûsuf û birayê wî bigerin û xeberan pey-da bikin. Bê hêvî nebin, xêncî kafiran tu kes bendewariya xwe ji Xwedê nabirin. Li ser vê birayên Yûsuf, him ji bo derbarê Yûsuf û Bûnyamîn de xeberekê dest bixin û him jî seba hinek zimhêr bi malekî bê qiymet ve dîsa çûne Misrê. Poş-manî û belengaziya xwe nîşanî Hz. Yûsuf dan û gotin: -Ey wezîr! Tu mirovekî qencîkar û dilovanî, em di vê xelayê de şepirze bûne, malê me bi xwe re aniyê jî tiştekî bê qiymete. Hz. Yûsuf lê nihêrî di rewşeke xerab dene, poşman û bêgav in. Ji wan re got: -Gelo we fêmkiriye ka we nerindîke çawa li Yûsuf û birayê wî kiriye? Gawa Hz. Yûsuf ji wan re wisa got ewana jî ji wî ketine şikê û jê pirsîn: -Qey tu Yûsuf î? Wî jî bersîv da: -Belê ez Yûsuf im û ev jî birayê min e. Xwedê em ji helakê xelas kirin. Dewlemendî û meqam bexşî min kir. Birayên wî jî xwe mikûr hatin û gotin: -Belê bi rastî tu li ser me re yî û em tawanbar in. Yûsuf jî got: -Îroj ji we re şermezarî tuneye. Xwedê we bibexşîne, lewra ew dilovanî herî dilovan e. Bi vî qaydî Hz. Yûsuf, birayên xwe bexişandin û ji wan re got; de hûn herîn dayê, bavo û malbatên xwe hildin bînin li vê derê. Êdî emê hemû ligel hevdu li vî welatî bijîn. Hz. Yûsuf dema birayên xwe rêkir ânî kirasekî xwe jî da wan û ji wan re got: -Bila bavo vî kirasî bide ser çavên xwe bi heskirina Xwedê dê şifayê bibîne û pak be. Wê çaxê ev niqutîbû dilê Hz. Yaqûb û ji neviyên xwe re gotibû: Heger min bizanibûya hûnê ji min re nebêjin tu ser çûyî minê bigota bêhna Yûsuf tê min. Neviyên wî jê re gotin; kalko tu dîsa dest bi wan xeberdanê xwe yên berê dikî. Lê zef derbas nebû zarên wî ji Misrê vegeriyan, jê re mizgîniya Yûsuf anîn û kirasê Yûsuf seba Hz. Yaqûb şandibû jî dane bavê xwe. Hz. Yaqûb ça kiras da ser çavên xwe bi kerema Xwedê hankê ve sax û silamet bûn. Ji zarên xwe re got: Min ji we re nedigotê tiştên hûn nizanin Xwedê (c.c) bi wehiyê ve hînî min dike. Wan jî gotin; bavo em guhehkarin me bibexşîne. Hz. Yaqûb got: Ezê ji bona we ji Xwedê efû yê bixwazim, lewra Ewa Xefûr e, Rehîm e. Ji bo herin cem Hz. Yûsuf tivdarekên xwe qedandin û ji Filistînê rabûn çûne Misrê. Hz. Yûsuf ji bo dê û bavê xwe pêşwazî bike bi leqî wan de çû. Li derveyî bajêr rastî hevdu hatin û di nav kêf û şahiyê de ketine bajêr. Hz. Yûsuf dê û bavê xwe li ser textê xwe da runiştandin û bi rêz û hurmet ezet û îkramî wan kir. Wê gavê hemû bi hev re li ber Hz. Yûsuf kûzbûn û selam danê. Wê çaxê Hz. Yûsuf ji Hz. Yaqûb re got; tê bîra te min xewnek dîtibû heyv, ro û yanzdeh sitêrkan ji min re secde dikirin. Vaye tewîla xewna min ev e. Bi rastî Rebbê min ev rast derxist û qencî bi min kir. Ez ji zîndanê xelas kirim. Piştî şeytan dijmintî kire di navbera min û birayên min, dîsa em anîn bal hevdu. Bêguman Rebbê min ji bo kê bixwaze lûtfî wî dike. Bi rastî Ew ‘Elîm e, Hekîm e. –(Yûsuf: 83-100)- Hz. Yûsuf ji bona wan nîmetan ji Xwedê re şikur û sipak kir. Bi hatina zarên Hz. Yaqûb (îsraîl) êdî kurên Îsraîl hetanî Hz. Mûsa wan ji destê firewn rizgar bike li Misrê man. Gava mirov bi van serpêhatiyên pêxemberan dihese derece û hêza baweriya wan fêm dike. Lewra bûyerên qewimîne, neheqî û cizaretên li wan hatine kirin pir dij-war û zor in. Ji ber vê ev dilsozî û bawermendiya wan ji mislimanan re dibe meşale û rêya me ronî dike. HZ. ŞÛ’EYB, MEDYEN Û EYKE Gelê Medyenê li rojhilatê bakûrê parzemîna Erebistanê li Maanê dijiyan. Xelkê Medyenê ji nesla Hz. Îbrahîm dihatin. Neslên qenc çûbûn û yên teze jî rê winda kiribûn. Xwedayê tenê hîştibûn, îlahên derewîn dihebandin û ji wan re îbadet dikirin. Ligel vê neheqî û nerindiyên bê hed û hesab dikirin. Di navbera civakê de dadmendî û duristî nema bû û kes kesî emîn nedibû. Kirîn û firotanê de neheqî û sextekarî bibû pêşê wan. Hevdu dixapandin û bêbextî li hev dikirin. Dema tişt difrotin pîvan û kişandinê de kêm dikirin û berevajî vê çaxê ji xelkê distandin jî zêde zêde distandin. Bi vî qaydî ketibûne rewşeke zef nerind. Xwedê Teala çawa ji komên dinê re qasidên xwe şandibûn her weha ji bo wan jî qasidê xwe Hz. Şû’eyb şand da ku wan bi bal heqiyê ve gazî bike û di kar û barên civakî de dad û ewlekariyê saz bike. Hz. Şû’eyb bi xeberdan û xitabeta xwe ve bi nav û deng bû. Ji ber vê jê re “xatibê pêxemberan” tê gotin. Hz. Şû’eyb bi zarekî şirîn teblîx û şîret li wan kir û got: Werin dev ji van pûtan berdin û tenê ji Xwedayê bêheval û şirîk re îbadet bikin û vê neheqî û sextekariya we xwe re kiriye pêşe jî biterikînin. Lewra heramî û bêbextî tu carî mirov nagihîne encamên qenc. Ji Xwedê (c.c) bitirsîn û ji dadmendiyê dûr nekevin û bêemriya Wî nekin. Aqîbeta zilm û xerabiyê nerinde. Vaye Xwedê (c.c) xêr û bereket daye we, çavbirçîtiyê nekin. Tirsa min ew tirse ku rojeka wisa yê bê hûn tu carê nikarin xwe ji ezab xelasbikin û birevin. Gelê min! Di pîvan û kişandinê de rast û durist bin. Di navbera civakê de fesadî û tevlihevdiyê dernexin. Heger hûn îna dikin qezenca helal ji her tiştî çêtir e. Ez çavdêrê we jî nînim. Her çendî Hz. Şû’eyb bi zarekî şirîn û dilekî şewat qewmê xwe dewetî rêya xelasiyê kir û şîret li wan kir jî ehlê Medyenê guh nedane banga heqiyê. Bi vê jî nediman, fesadî dikirin. Çaxê yekî ji Hz. Şû’eyb bawer bikira xwe didane serê rêya wî û diketine rex da ku wî bixapînin û ji Hz. Şû’eyb dûr bixin. Lê di navbera Hz. Şû’eyb û koma rêwinda de têkoşîn meşiya. Encamê de hinek kesên qenc û dilpak bawerî bi heqiyê anîn. Lê piraniya wan dev ji wan karên xwe yê kirêt bernedan û bawer nekirin. Qasidê Xwedê Hz. Şû’eyb seba xwe biparêzin û ji Xwedê bitirsin, ezabên berê hatibûn serê qewmê Nûh (e.s.), Hûd (e.s.) Lût (e.s.) û Salih (e.s.) yên ji rêderketî jî dixiste bîra wan, da ku poşman bibin û bawer bikin, lê dîsa ji xewa zûlmetê hişyar nedibûn û di vê xewêde bi vê xewna dilkêşa kurt dixapiyan. Hezanibûn rastî bes ev xewne. Ji bo vê ji Hz. Şû’eyb re neyartî dikirin û bi qelf û tiranê xwe ve pê dikeniyan. Hz. Şû’eyb ji ber vê rewşê ji wan re got: Yê di navbera herdu aliyan de hukum bide Xwedê yê. Me xwe sipartiye Wî. Lê gelê Medyenê dev avêtinên xwe neterikandin û ji Hz. Şû’eyb re gotin: -Qey van tiştên tu dikî ev nimêja te emrî te dike? Tu rabûyî li ser serê me bûyî şîretvan û xêrxwazekî û dibêjî dev ji dînê bav û kalên xwe berdin û nahêlî dilê me çawa dixwaze em wisa bikirin û bifroşin û mal û milkê xwe hildin û daynin. Berê tu yekî biaqil û mûlahîm bûyî, gelo ev çi afate li ser te de hatiye tu weha dikî? Hz. Şû’eyb ji wan re got: -De ka ji min re bêjin, heke Xwedê ji min re delilên eşkere şandibin û ji cem xwe de rizq û xêrek rind îhsanî min kiribe ezê çi bikim? Ez li dijî emr û fermana Wî dernakevim. Hetanî ji destê min tê ez qenciya we dixwazim û ez mûslîhim. Serfîrazî bi alîkariya Xwedê ve ye. Min pişta xwe bi Wî ve girêdaye, ezê bibal Wî ve vegerim. Lê ez dibêjim heger hûn vê kufr û înyade xwe dewam bikin. Ew xezeba hatibû li serê qewmê Nûh, Salih û Hûd dê bê serê we jî. Jixwe evna gelan ji we zef dûr jî nînin, hûn dikarin berate û şûnwarê wan bibînin. Ji Xwedê bitirsin û tobe bikin, Xwedayê Dilovanê we bibexşîne. Giregir û maldaran lê nihêrîn Hz. Şû’eyb bênavber doza xwe dimeşîne. Her çendî yên jê bawer dikin hindikbin jî dîsa di nav civakê de dibû sedema nakokî û gumanê. Ev yek jî, ji bo wan maldar û mezinan xeternak bû. Ji bo rê li vê yekê bigrin ji Hz. Şû’eyb re bi gef gotin: -Heke tu dev ji van van gotinê xwe bernedî û venegerî li ser dînê me, emê te û hevalên te bidin ber keviran û ji welatê xwe biqewirînin. Jixwe tu hêz û quweta te û peyrevên te jî tuneye. Wê çaxê Hz. Şû’eyb ji wan re got: -Hûn tiştên çawa dibêjin? Xwedê (c.c) em ji vê nerindî û kirêtiyê xelas kiriye, hûn jî hatine dibêjin de ka dîsa vegerin ser vê ola pûç û betal. Ne wê çaxê emê bibin derewçîn û îftira bavêjine Wî. Xwedê bi zanebûna xwe ve her tişt dorpêç kiriye. Em bi Xwedê ewle ne. Ya Rebbî! Di navbera me de Tu hukum bide. Tu ji yên biryar didin gişkan xêrtir î. -(E’ref: 88-89)- Lêbelê ya rastî gelê Hz. Şû’eyb ji tirsa eşîra wî nikaribûn ew kevir bikirana û biqewirandana û ji Hz. Şû’eyb re gotin: -Em wan tiştên tu dibêjî tu tiştîkî jê fêm nakin. Heger eşîra te nebûya me yê tu bikeviran ve bikuştayî. Tu kesekî ji me rûmettir jî nînî. Hz. Şû’eyb ji ber van gotinên beredayî û ehmeqane got: -Qey li cem we xatirê eşîra min ji yê Xwedê zeftir e. Bi rastî Xwedê her tiştî dizane. Axiriyê de fermana Xwedê hat û ewna bi encameka dilsoj ve helak bûn. Koma kafir bi tevî bagereke xurt û bi erdhejê ve helak bûn. Te digot qey berê kesek li vê derê nedijiya. Lê Xwedê Teala Hz. Şû’eyb û bawer-mend ji vê xelaskir. “Di dawiyê de çaxê Şû’eyb pişta xwe da wan çû, got: Ey qewmêm bi rastî min emrê Xwedayê xwe ji we re teblîx kir û şîret li we kir. Êdî ezê çawa ji bo qewmê kafiran xemgîn bibim” (E’fer: 93) ESHABÊ EYKE Eyke li nêzîkî welatê Medyenê bû. Ji ber darên vê derê jê re Eyke hatiye gotin. Ev der warekî adan, avî û bi xêr û ber bû. Lêbelê wan jî mîna Medyeniyan pîvan û kişandinê de heramî dikirin. Bi neheqî malê xelkê dixwarin û fesadî dikirin. Xwedê Teala piştî helaka Medyenê Hz. Şû’eyb îcar seba ehlê Eykê îrşad bike û rêya heq bide pêşya wan şand. Hz. Şû’eyb ji wan re rastî û duristî beyan kir. Aqîbeta karên neqenc ji wan re da zanîn. Ji wan re got ji bo xebat û nesîhetê ez li we dikim tu tiştekî jî, ji we naxwazim, ez bes xêr û xelasiya we dixwazim. Pey şeytan neçin û nerindî û neheqiyê bihêlin û bi dek û dolaban neheqî malê kesî nexwin. Ji xezeba Xwedê bitirsin. Lêbelê koma kafiran kîjan dewr û derê de dibin bila bibin yekin. Belkê nav û şeklê wan bên gûherîn lê mentiq, xwerazîbûn û tevgerên wanên beredayî na. Çav û guhên xwe ji banga heqiyê re digrin û didine pey hewa û hewesên xwe. Ehlê Eykê jî guh nedane bangewaziya xelasiyê û ji ber vê teblîx û şîretan tu bandor li wan nekir. Eshabê Eykê ji Hz. Şû’eyb re digotin: -Tu hatî efsûn kirin. De ka ji mer re bêje çî yê te ji yê me zêdetir e û tu rabûyî rê nîşanî me didî. Tu jî kesekî wek me yî. Lê tu rabûyî dibêjî ez ji bo we pêxember im. Heger tu rast dibêjî de ka bila ew ezabê tu me pê ditirsînî li ser me de bê. Hz. Şû’eyb ji wan re got: -Danê xezebê li cem Xwedê kifşe, dema wê bê ewê biqewime. Ji ber îsyan û înkara wan Xwedê Teala germeke wise miseletî wan kir tu kesî li ber teyax neda. Ji ber zêde bûna germê bêgav man û ji bo bayê hênik li wan bixe û rehet bibin derketine li ser çiyayên bilind. Li ser çiyê lê nihêrîn ewrek derket û ji ber vê kêfa wan geş bû û seba xwe ji germa tavê biparêzin li bin siya wî ewrî de civiyan. Lê tiştê hevî dikirin nebû. Birûskê veda û agir li ser wan de bariya û ewna jî, ji ber asêbûna xwe bi vî ezabî ve helak bûn. –(Şû’era: 176-191)- ÎMTİHANA HZ. EYYÛB Hz. Eyyûb ji bo gelê Hawranê hatibû şandin. Ev herem li nêzîkî Şamê ye. (Îroj ev der beşeka wê li destê Sûriyê de ye beşa dinê jî li destê Ûrdinê de ye.) Wî jî wek pêxemberên dinê qewmê xwe dewetî dîne heq kir da ku ji Xwedê tenê re bendetiyê bikin û xelasiya bêdawî bi dest bixin. Lê Hz. Eyyûb piranî bi sebra xwe ve tê zanîn. Digel vê mirovekî xêrxaz û xweparêz bû. Herdem alîkariya belengaz û hewcedaran dikir. Ji mêvanan pir hezdikir û merivekî nandayî bû. Digel vê dema kesên bihêz û zordar neheqî li yên hejar û bêkes bikirana ji bo rê li van neheqiyan bigire li dijî wan disekinî û bi wan re muca-dele dikir. Xwedê Teala ji her curê nîmet û mal bexşî wî kiribû. Di aliyê erd û erazî, pez û dewar de pir dewlemend bû û zarên wî jî gelek bûn. Vê qada îmtihanê de ji her kesî re ceribandinên cûr be cûr hene. Hinek kes û civak bi dewlemendiya malê dunyê ve têne ceribandin, hinek destengî û xezaniyê ve û hinek jî bi tendûristî û nexweşiyê ve. Carne jî bi van herdu tiştan ve têne îmtihan kirin. Xwedê Teala berê bi nîmet û îkramên bê hed û hesab ve Hz. Eyyûb ceriban û paşê evna hemû tiştane jê stend û derdek jê re peyda kir. Zar, mal û milkê wî ji destan çûn û ew û kewaniya xwe bi tena serê xwe man. Nexweşiya wî bilî dil û ziman belayî herdera wî bibû. Lê wî tu carî bêemriya Xwedê nekir û asê nebû. Bi sebreke mezin ve sebir kir û digot: “Ya Rebbî te da, te stend.” Xêncî malya wî tu kesî alîkariya wî nedikir û derd û kulên wî derman nedikir. Eyyûb (e.s.) piştî vê nexweşiyê li dûrî milet jiyana xwe domand û di vî halî de jina wî sitamî lê dikir. Ji ber feqîriyê li ber destê xelkê dixebitî û li wî dinihêrî. Lêbelê Hz. Eyyûb, di vê rewşa dijwar û haqas jan û tengasiyan de dîsa qûltiya xwe ji bîr nedikir. Herdem bi dil û zimanê xwe yê saxlem ve evdekî şakîr û zakîr bû. Hz. Eyyûb bi vê sebr û metaneta xwe ve bû nimûneka bê mînak. Gava qala sebrê bê kirin Eyyûb (e.s.) dikeve bîra mirov. Jixwe mezintiya wî ji vê taybetiya wî pêk tê. Lewra îmtihana wî pir bi zehmet û dijwar bû. Mirovekî di nava jiyaneke dewlemend de be, ji bo wî xezanî û dest tengî pir zehmet e û him jî derdek pêre peyda be ev hê dijwartir dibe. Lê Eyyûb (e.s.) bi serfîrazî û rûkî ruhsipî ji vê ezmûnê derbas bû. Her çendî şeytanê laîn dilhebû wî bixapîne jî serneket. Lewra tu carê bandor li ser qûlên Xwedê yên mûxlîs nekiriye. Di Qur’ana Pîroz de weha behsa diayê Eyyûb (e.s.) dike: “Eyyûb jî bîr bîne. Ka gazî Rebbê xwe kiribû: “Rebbêm ev bela/tengasî hate serê min û tu dilovanê herê dilovan î. Me diayê wî qebûl kir û tegasiya hatibû sêrî jê bir. Me ji cem xwe de ji bo jê re bibe rehmet û jî bona wanê qûltiyê dikin re jî bibe îbret him malbata wî him jî qasî wî dayê.” (Enbiya: 83-84) Xwedê Teala diayê wî pejirandibû û emrî wî kiribû ku; penya xwe li erdê bixe. Wî jî peniya xwe li erdê xistibû ji erdê aveke hênik zabû û Eyyûb (e.s.) ser fermana Xwedê ji vê avê li xwe kiribû û jê vexwaribû. Ev av bi heskirina Xwedê jê re bibû şifa û ji wan êş û şûkan filitîbû. Bi vî qaydî mîna berê sax û silamet bibû û gihîştibû malbata xwe. Encama zikir û sebrê weha ye. Lê pirê mirovan vê bawer nakin. HZ. ZÛLKÎFL (E.S.) “Îsamîl, Îdrîs û Zûlkîfl jî bi bîr bîne. Ji wan her yek ji yên bisebr bûn. Me ewna hildane nav rehmeta xwe. Bi rastî ewna ji salihan bûn.” (Enbiya: 85-86) Di Qur’ana Pîroz de pêxemberên navê wan dibûrin yek jî Hz. Zûlkîfl e. Ji ber ku navê wî digel pêxemberên mezin hatiye bîranîn mûfesîr Îbn Kesîr dibêje ew jî nîşan dide ku ew jî wan pêxemberan e. (Îbn Kesîr, Hadîslerle Kur’an-ı Kerîm Tefsîrî, Ter: Dr. Bekir Karlığa-Dr. Bedrettin Çetiner, cild 10, S. 5363, ist. 1985) Lê derbarê jiyan û deweta wî de agahiyên berfireh tunene. Gor hinek zanayan ew ne pêxembere, bes qulekî salih e. Her weha derheq Ûzeyr, Loqman û Zûlqerneyn de jî agahîyên cûr be cûr hene, lê tu agahîka misoger di destê me de tuneye. Ji bo vê me jî ew beşa kurt birî. HZ. MÛSA Û HZ. HARÛN Bi deweta Hz. Yûsuf mêj de Benî Îsraîlî ji Filistîne hatibûne Misrê û li wir akincî bibûn. Ehliyê Misrêyî xwecîh jî qiptî bûn. Bi hatina îsraîliyan ve ev herdu milet bibûne cînarên hevdu. Li ser daxwaza Hz. Yûsuf li herema Câsanê ji xwe re war girtibûn. Lewra zarên Yaqûb (e.s.) heywan xwedî dikirin û ev der jî çêrgeheke rind bû. Di vê dewrê de sidqî serê Hz. Yûsuf kar û barê wan rind bû di nav ciwakê de jî qedrê wan dihate girtin. Hingî dem çû gelhe (nifûs) ya Benî Îsraîl zêdebûn û bela yî Misrê bûn. Lê piştî Hz. Yûsuf rewşa wan xerab bû, lewra rayedaran dianîn ewna di şixulê zor û zehmet de dixebitandin. Ji ber zêdebûna nifûsê wan him gelê heremê aciz dibûn him jî ewê Fir’ewn ( wê demê ji rêvebirên Misrê re fir’ewn dihate gotin) dida tirsandin. Ji bo vê di nav gel de nakokî peyda bibû. Heger Benî Îsraîlî bi vê jimara xwe ve hêz bigirtana paşerojê de yê bibûya xetereke mezin. Fir’ewn seba rê li vê bigre zilm û zordarîka mezin li kurên îsraîl dikir. Gel bir birî kiribû û ji wan hinek nêzîkî xwe kiribû û hineh zilm li wan dikir û serê kurên wan lêdixist, jinên wan jî sax dihîşt. Fir’ewn di vê zilma xwe de wisa ser ve çûbû û axozî bibû, ji ber vê di nav kesên alîgirên wî bûn de bû sebebê fikaran û hatin jê re gotin: Tu tînî bênavber kurên îsraîliyan dikujî û jixwe kesên wanên kal jî dimrin. Heke ev wisa bajo axiriyê de emê bêgav di wan şixulên zor û nerind de bixebitin. Ser vê Fir’ewn salekê zarê kurînê kuştin salekê nekuşt û ji wan salan yekê de Hz. Harûn bibû. Ji lewra tê gotin, ji remildarên Fir’ewn yekî ji wî re gotiye ji Benî Îsraîliyan zareka kurînê dê rabe koka te biqelîne û rêvebirina welêt ji te bistîne. Lêbelê Fir’ewn her çendî jî bo vê zara kurîne gelek zarên bêguneh kuştin jî Xwedê Teala ev tedbîrên wî yên hovane bê hukum hîşt. Zaroka dê li dijî Fir’ewnê sitemkar bisekiniya û pê re têketa têkoşînê hate dunyê. Tu agahiya remildar û xulamên Fir’ewn jî, ji vê yekê çênebûn. Lewra Fir’ewn ji bo zarên kurînê yên teze dibin bikuje ji leşkerên xwe destek (tîm) ji bo çavdêriya jinên giran yên îsraîliyan bikin kar (amede) kiribû. Dema wan jinên hemle zara xwe diwelidandin diçûn teselî dikirin ka zarok kure yan qîz. Ko zarok qîz bûya destê xwe nedidanê lê zarok kur bûya li ser malê de digirtin û zarok li ber çavên dê û bavan qetil dikirin. Mirovên belengaz û bêhêz li hember vê zilm û zordariya Fir’ewn bêgav nikaribûn tu tiştî bikin. HZ. MÛSA Jİ DAYİK DİBE Her çiqasî bername û pilanên Fir’ewn û alîgirên wî hebûn her wisa pilana Xwedayê Qadirê Mutlaq jî hebû û Mûsa (e.s.) ji dest û lepên wan xwîndaran parast. Dayka Mûsa (e.s.) çend meha ew li cem xwe xwedî kir. Lê hergav xof û tirsa leşker û sîxweran di dilê wê de bû. Lewra rojên di rewşeke weha de diburîn pir zehmet bûn. Xwedayê Dilovan ji bo Hz. Mûsa biparêze û diya wî jî ji vê tengasiyê xelas bike, weha niqutande dilê wê: “Me weha îlhamî dayka Mûsa kir: “Gava tu derheq wî de bitirsî, wî bimêjîne û têxe sandoqekê û bavêje behrê (nîl). (Ji bo wî) netirse û berxwe nekeve. Bêgu-man emê wî bi te vegerînin û emê wî ji pêxemberan bikin.” (Qasas: 7) HZ. MÛSA Dİ QESRA FİR’EWN DE Diya Mûsa (e.s.), Xweda Teala çawa emir kir wisa zaroka xwe ya viringî mêjand û kire hundurê sandoqekê û li cem/rûbarê Nîlê de roda berda û xwe siparte Xwedayê Mihrîban. Xûşka Mûsa ya mezin jî li pey şand ka hela sandoq bi ku ve diçe û çi tê serê Mûsa. Xûşka Mûsa li kêleka cêm re ji dûr ve da pey sandoqê. Gava sandoq ji ber qesra Fir’ewn re derbas dibû roda diçû leşkerên nobedar anîn sandoq dîtin û sandoq girtin. Lê nihêrîn di sandoqê de zareke kurînê heye û ew hildan birin cem xêyzana Fir’ewn. Zarên jina Fir’ewn çênedi-bûn û ji lewra hesreta zarokan bû û ji zaran gelekî hez-dikir. Ji bo vê çaxê çav bi vê zarokê ket xwîna wê li ser de keliya û ji Fir’ewn re got: Ev zarok ji bo min û te ronahiya çavan e. Wî nekuje dibe kêrî me bê yan jî bibe kurê me. Lêbelê di vê gavê de ne Fir’ewn ne jî Haman û leşkerên wî haj pêhebûn ew zaroka dê ji wan re bibe neyar, kovan û êşan ji wan re peyda bike ev zarok e. Bi rastî ewna komeke pir tawanbar in. Dema diya Mûsa (e.s.) pê hisya ku sandoq ketiye destê Fir’ewn hindik mabû ev raza xwe eşkere bikira û bigota ev zaroka min e. Bi heskirina Xwedê sebir kete dila û ev raza xwe veşart. Çaxê xûşka Mûsa dît sandoq birin qesra Fir’ewn ev jî çû wê derê. Êdî Mûsa yê li qesra neyarê xwe de mezin bibûya. Lê divê seba wî bimêjîne jê re şîrdêk bidîtina. Ji bo peyda kirina şîrdayinekê ketine bajêr. Lê çiqas jin anîn Mûsa çiçikê wan hilneda û şîrê wan nemêt. Wê çaxê xûşka Mûsa ji wan re got ez jineka vê zarokê bimêjîne nas dikim. Gotin tu ji kure vê jinikê nasdikî? Wê jî got ew diya min e. Jê pirsîn; ka şîrê wê heye? Xûşka Hz. Mûsa ji wan re got; birayê min Harûn dimêjîne. Lewra Harûn di sala zar nedihatin kuştin de bibû. Keçik çû pey diya xwe hilda anî û Mûsa hankê ve çiçikê diya xwe mêt û kerema Xwedê diya Hz. Mûsa bi wî awayî li cem wan wî re bû şîrdê. Bi heskirina Xwedê hertişt edilî û aramî pêk hat. Xwedê Teala vî awayî we’dê xwe pêk anî. Bi vî şeklî heya şîrevekirinê li cem diya xwe ma û piştî şîrevekirinê disa anîne qesra Fir’ewn û heta xortaniya xwe li wê derê ma. Xwedê Teala neyarê Fir’ewn di qesra wî de li ber cavên wî mezin kir. Hz. Mûsa li vê derê heyata desthilatan nas kir û neheqî û zordariya wan bi çavên xwe ve dît û li her tiştê wan hişiya. Lêbelê wî dizanibû ew ne zaroka wan e û tu carê jî mîna wan nebû. Herdem xwe nêzîkî mezlûman didît û hevalbendiya Fir’ewn û koma wî ne dipejirand. Her çendî di qesrê de mezin bibû û li wê derê de dijiya jî hemasa alikariya hejar û hewcedaran dikir. Jixwe xortekî serwaxt û jêhatî bû. Carna bi dizîka ve diçû bajêr û li wan dera digeriya. HZ. MÛSA DİÇE HEWARA BENÎ ÎSRAÎLÎKÎ Rojekê dîsa çû bajêr li wan dera hinekî geriya. Lê nihêrî du kes ketine pêsîra hevdû li hevdu dixin. Ji wan yek Benî Îsraîlî bû yanî ji qewmê Hz. Mûsa yê dinê jî, ji qewmê Fir’ewn bû. Yê Benî Îsraîlî gazî Mûsa kir da ku pişta wî bike. Hz. Mûsa jî çû pişta wî kir û ça kulmeka bi zexm li yê qiptî xist merik kete erdê mir. Çaxê Mûsa lê nihêrî mêrik miriye û ji ber vê gelekî poşman bû. Lewra niyêta wî ya kuştina wî merikî tunebû ev yek bê hemdî wî qewimîbû û got: Ev ji karên şeytan e û birastî ew neyarekî eşkereye. Ya Rebbî! Xwelî li serê min be tu min bibexşîne. Mûsa (e.s.) seba kese wî nebîne û pênehise wî ev yeka kiriye bi dizîka ve ji bajêr derket. Dotira rojê Mûsa dîsa hate bajêr lê niherî howe mêrikê duh îroj dîsa bi yekî dinê re şer dike. Wextê çav bi Mûsa ket dîsa jê alîkarî xwest. Van kirinên Benî Îsraîlî gelekî hêrsa Mûsa anî. Çû kete navçîtiya wan û ewna ji hev dûr xistin û berê xwe da yê duh û jê re got tu merivekî bêtehr û bêexlaqî û hêrsa xwe jê re anî û bezyayê. Ser vê merik ji Mûsa tirsiya û jê re got; te duh ew mêrika kuşt îroj jî qey tu çavlêyî min bikujî. Gava wî ji Mûsa re wisa got yê dinê eva bihist û çû caw da milet. Gel ji bo Mûsa bigrin bi hev civiyan. Yekî ji Benî Îsraîliyan ji vê tevgera wan agahdar bû û ji wî serê bajêr reviya heya serê dinê û ev yek elamî Mûsa kir û got; zû ji xwe re rêkê bibîne û ji destê wan xelas bibe. Hz. Mûsa jî ji Xwedê re dia kir; “Ya Rebbî! Tu min ji vî qewmê zalim xelas bikî” û dizîka ve ji Mîsrê reviya û bêyî kes wî bihise kete rê. Lewra bi mêrkujiyê ve dihate tawanbar kirin. HZ. MÛSA Lİ MEDYENÊ Xwedê Teala jî ev rê dabû pêşya wî. Hz. Mûsa berê xwe da Medyenê û got hêviya min ewe ku Rebbêm min bigihîne rêya rast. Medyen welatekî azad bû û zilm û zordariya Fir’ewn li vê derê eser nedikir. Hz. Mûsa ji deşt û çolan re derbas bû gihîşte Medyenê. Li nêzîkî ava Medyenê li binê darekê xwe dirêj kir da ku bêhna xwe bistîne. Ji lewra ji rêka qasî heşt rojan dikişand hatibû û gelekî westiya bû. Lê nihêrî şivan û berxvan heywanên xwe tînin avdidin. Lêbelê du qîzan pezê xwe ji hinekê wan wêdetir dabûne rawestan-din û heviya çûyîna şivanan sekinîbûn. Lewra di henga-ma pez avdanê de tevlihevî çêdibûn. Ji bo vê hetanî her-kesî heywanê xwe avnedana û neçûyana herdu xûşkan pezê xwe avnedidan. Çaxê Mûsa ewna di vê rewşê de dît wana bala wî kişandin û çû ji wan pirsî: -Hûn çima pezê xwe avnadin û wisa dûr disekinin? Wan jî got: -Bavê me kalemêreke, birayê me jî tuneye. Ji ber vê hindê em xwe diçine ber pezên xwe û li ser avê jî hetanî ewna gişk neçin em pezên xwe avnadin. Hz. Mûsa alîkariya wan kir. Pezê wan hilda bire ser avê û dewsa wan avda û wan jî heywnê xwe hildan birine mala xwe. Hz. Mûsa dîsa hate binsiyê û kete derya ramanan. Lewra ev der welatekî xerîb bû, ne nas û dostên wî li van dera hebûn ne jî heval û hogir. Ji bo vê jî nizanibû yê çi bike. Lê rind dizanibû Xwedê (c.c) tu carê wî tenê û bêgav nahêle. Di nav van fikran de bû, lê nihêrî ji wan keçên hêca yek bi şermokî ber ve bi wî de tê. Hz. Mûsa rabû ser xwe. Keçikê hat jê re got: -Bav êmin ez şandim pey te da ku heqê te bide û hinekî bi te re bipeyive. Ev herdû qîz qîzên Hz. Şû’eyb bûn. Gava çûbûn malê, ji bavê xwe re behsa vî xortê alîkariya wan kiribû kirin. Bavê wan tê derxistibû, ev kesekî xerîbe. Ji ber vê qîzeka xwe şandibû pey da ku ev kesê xerîbê qencîkar bibe mêvanê wan. Hz. Mûsa deweta wan pejirand û çû cem kalemêr. Kêfxweşî dane hevdu û Mûsa xwe bi wan da nasîn û serpêhatiya xwe vegot. Kalemêr şîret lê kir û got êdî tu ji wan netirse, lewra tu ji wan dûrî. Hz. Mûsa çendekî bû mêvanê wan û di kar û şixulê wan de alîkariya wan kir û bû mîna kurê malê. Jixwe pêdiviya wan jî zilamekî wekî Mûsa hebû. Ji lewra him mirovekî jîr û jêhatî bû, him jî kesekî emîn û durist bû. Digel vê Hz. Mûsa xwedî taybetiyên pêdiviya malbatê pê hebûn gişkan bû. Ji bo vê rojekê keçeka kalemêrî ji bavê xwe re got: Bavo wî zilamî bi heq bigre, yê him şixulê me bike him jî yê here ber pezê me. Kalemêr ev pêşniyarî Mûsa kir û got: -Heke tu heşt salan ji min re bixebitî û kar û barên malê bikî, ezê ji van herdu qizên xwe yekê bi te re mer bikim. Lê heke tu heşt salan temamî deh salan bikî ewê jî bibe qeciya te û ev tiştkî bi dilê te ye. Ez heznakim zehmetiya bidim te. Bi hezkirina Xwedê tê bibînî ez ji salihan im. Hz. Mûsa ev pêşniyar û mercên Hz. Şû’eyb pejirand in. Bi rastî Xwedê (c.c) diayê wî qebûl kiribû. Him ji zilma Fir’ewn filitîbû him jî bibû xwedî kar û maleka tê de bijî. Hz. Mûsa çawa xeber dabûn wisa kar û barên malê kir. Dem û dewran zivirî û wextê çûyînê hat. Dİ RÊYA MİSRÊ DE Dilê Mûsa jî hebû vegere welatê xwe. Lewra ev çendî çend salên dûr û dirêj bûn ji welat, malbat û xizmên xwe cûda, li xerîbiyê de dijiya. Kulfeta xwe hild berê xwe dane Misrê. Mûsa û malbata xwe hingî rêde çûbûn berêka ve westiyan û hedî hedî tarî jî kete erdê û loma Mûsa rê ji hev dernexistin û şaş bibûn. Serma jî hingî diçû zêde dibû. Lewra çol şev serma û seqema vê zefe û hewa wê sar dibe û hatibûne tanga çiyayê Tûrê. Hz. Mûsa lê nihêrî li çiyê agirek vêdikeve. Hz. Mûsa malbata xwe li wê derê êwirand û ji wan re got: Howe li derahanê agirek vêdikeve, ka ez herim wê derê dibe ku ji bo hûn pê xwe germ bikin agirekî tînim yan jî hinekan li wir dibînim da ku rê û dirbekê nîşanî me bide. QASİDÊN XWEDÊ HZ. MÛSA Û HARÛN Berve bi aliyê agir de meşiya. Çaxê gihîşte hinda agir jê re hate wehiy kirin. “Çaxê gihîşte hida agir hate nîda kirin: “Ey Mûsa bi rastî Ez Rebbê te me, solên xwe derxe, tu li newala pîroz tûwayê yî. Min tu hilbijartî. Nika guh bide tiştê ji te re tê wehiy kirin. Ez Xweda me. Xêncî Min tu îlah tuneye. Vêca ji min re îbadet bike û ji bo Min bîr bînî rabe nimêjê.” (Ta-Ha: 11-14) Hz. Mûsa ji aliyê Rebbê xwe ve ji bo qasidiyê hati-bû hilbijartin. Bi rastî Xwedê Teala ji bo kê bixwaze wî nîmetî dide wî. Deng dîsa hat û herçendî Xwedê Teala her tiştî dizane jî pirsî: -“Ew çi ye di destê te de? Ey Mûsa! Got: Ew esayê min e, bi wê ve xwe digrim, pê ve ji pezê xwe re belgan dadişînim û di karên dinê de jî kêrîm in tê.” (Ta-Ha: 17-18) MÛCÎZÊN HZ. MÛSA Xwedê (c.c) emir kir: Ewiya dayne erdê. Hz. Mûsa esayê xwe danî erdê û lê nihêrî bûye marekî û li erdê gikişe. Çaxê Mûsa (e.s.) dît esayê wî bûye mar, tirsek kete dila. Lê Xwedê (c.c) got; netirse wê bide destê xwe, dê dîsa mîna berê bibe esa. Eva mûcîza yekem bû Xwedê Teala dabû Hz. Mûsa. Vê carê jî destê xwe bixe binçenga xwe û bila bê kêmasî çîlûsipî derkeve. Ev jî mûcîza duyem bû. Xwedê (c.c) emrî Hz. Mûsa kir: Here bal Fir’ewn, bi rastî ew gelekî axozî bûye. Ji bo guh bide nesîheta û ji Xwedê bitirse van mûcîzên me dane te jî nîşanî wan bide. Lêbelê Mûsa (e.s.) li cem wan mêrkûj û sûcbar dihate hesabê û ji ber wê jî Hz. Mûsa ditirsiya ku gava wî bigrin yê bikujin. Xwedê (c.c) re weha dia kir: Ya Rebbî! Singê min veke, karê min hêsan bike û gillêya zimanê min jî veke da ku gotinên min rind fêm bikin. Ji bo vî karî de bibe biştgirê min ji malbata min birayê min Harûn jî bide alîkariya min. Da ku em te zef tesbîh bikin û bi bîr bînin. Xwedê (c.c) jî ev xasteka wî qebûlkir. Hz. Mûsa bi vî awayî ji Xwedê Teala wehiy hildabû û ji ber vê jî jê re “kelîmûllah” tê gotin ango yê bi Xwedê (c.c) re qise kiriye. Ji bo her kar û xebatê perwerdebûn tiştekî pêwîste. Lewra ji bo kirina her tiştî şert û mercên taybetî hene. Xwedayê pewedegarê kaînatê jî berya wezîfa rîsaletê bide qasidên xwe heta mûdetekî wana diceribîne û perwede dike. Lewra barê milê wan pir giran û zehmet e. Hz. Mûsa jî bi vî şeklî hatibû perwede kirin. Gor vê yê peyama rebbê wî hinartibû bigîhan da neyarê xwe Fir’ewnê zordar. Her çendî wî xwe îlah dihesiband jî dê bendebûna wî têxista bîrê. Lewra gelek cara mirov eslê xwe ji bîr dike û ji heddê xwe dibuhire. Hz. Mûsa hedî hedî serxwe de hat û bi dilekî rihet vegeriya cem malbata xwe. Êdî ew qasidê Xwedê bû. Çû Misrê digel birayê xwe Harûn (e.s.) ji bo fermana Xwedayê dilovan bigihîne çûne cem Fir’ewn. Xwedê Teala ji wan re gotibû bê tirs û fikar herin wî hişyar bikin, ez bi we re me. Ezê we ji zilma wî biparêzim. Xwedê Teala rebaza teblîxê jî dabû wan. Ji lewra gava mirov karekî bike, her çendî ev kar qenc û heq be jî heger rêbaza (menhec) mirov rast nebe di wî şixulî de serkeftin tiştekî zehmet e. Seba wê Barî Teala ji wan re gotibû: Tu û birayê xwe ve bi mûcîzeyên min dane we ve herin û di bîranîna min de sistiyê nekin. Herin cem Fir’ewn bêguman ew zef har bûye. Çaxê hûn çûn bi zimanekî şirîn pê re xeberbidin. Dibe ku guh bide şîreta yan jî bitirse. Xwedê (c.c) dest nîşan dike ku her çendî Fir’ewn ji heddê xwe bihuriye jî, hûn bi zarekî şirîn û bi tevgereke milahîm ve wî re bipeyivin. Belkê bi vî şeklî hişê xwe dide serê xwe û rastiyê dibîne. Bi rastî zimanê şirîn ji bo mirov bigêhije armanca xwe navgîneke (wesîle) pir giring e. Lewra wê çaxê mûxatab guh dide gotina mirov û bawer neke jî tê digêhije ka çi tê vegotin. Lê gava peyam bi zimanekî tund ve bê gotin, her çendî ev rast û kêrhatî be jî ne tê guhdar kirin ne jê tê pejiran-din. Ji ber ku rêbaza vegotinê xelet e û ev yek jî dibe sedema tev rabûna hestên mirov û wê hingê jî hest rê li hiş digre û mesaj nagêje armancê. HZ. MÛSA Û HARÛN Bİ FİR’EWN RE KETİNE NİQAŞÊ Hz. Mûsa û Hz. Harûn çûn derktine pêşberî Fir’ewnê zordar û fermana Xwedê pêşkêşî wî kirin. “Mûsa weha got: Ey Fir’ewn, ez pêxemberekî ji aliyê Rebbê alemê ve hatime şandin im. Li ser min heqe ez li hember Xwedê bilî rastiyê tiştekî din nebêjim. Bi rastî min ji Rebbê we ji bona we delîlek aniye. Êdî Benî Îsraîliyan bi min re bişîne.” (E’ref: 104-105) Fir’ewn wê çaxê Hz. Mûsa naskir û jê re got: -Tu ew zarê li cem me mezin bibû nînî? Tu li cem bi salan mayî û te ew kirina xwe jî kir. Tu ji yên nanserçokê/nankor î. Hz. Mûsa bersîva Fir’ewn da: -Got; ez wê çaxê ji nezanan bûm. Gava ez ji we tirsiyam jî, ji vê derê reviyam. Êdî Xwedayê min hikmet da min û ez kirime ji pêxemberan. Ew qenciyên tu îroj dixî serhevda serê min ji ber ku te Benî Îsraîlî ji xwe re kiribûn kole ye. –(Şû’era: 18-22)- Fir’ewnê xwîndar haqas zilm kiribû û xwîna mirov-ên bêkes û hejar rêtibû gişk ji bîr kiribû û nedianî bîra xwe. Ji Hz. Mûsa re digot me tu mezin kirî û tu zara berdestê me de yî û em te rind nasdikin. Hê ser de tû mêrkuj û tawanbar î. Tu çawa radibî dibê jî ez qasidê Xwedê me? Bi vî qaydî dil heye Hz. Mûsa piçûk bixe û derewçîn derxe. Lê Hz. Mûsa dibê je dema min ew kar kir ez nezan bûm û ew tiştê tu dixî serhevda serê min jî ji ber sîtemkariya te pêk hatiye. Fir’ewn ji Hz. Mûsa pirsî: -Tu behsa Rebbê aleman dikî, ew kê ye? Hz. Mûsa bersîv da: -Ew Rebbê erd û esmana û tiştên di navbera wan de ye. Heke hûn bi yeqîn bizanibîn? Fir’ewn ji yên der û dora xwe re got: -Hûn dibihên çi dibêje? Hz. Mûsa domand: -Ew Rebbê we ye jî û Rebbê bav û kalên we jî ye. Fir’ewn got: -Ev pêxemberê ji we re hatiye şandin bêguman dîn e. Hz. Mûsa xeberdana xwe berdewam kir û got: -Ew Rebbê rojhilat û rojava û tiştên di navbera wan de jî ye. Lê heke hûn bifikirin. –(Şû’era: 23-28)- Hz. Mûsa û Harûn lê nihêrîn Fir’ewnê sîtemkar nayê rê û qelf û tiranê xwe bi wan dike û bi wan dikene. Wê çaxê jî ew bi ezabê Xwedê ve dan tirsandin û behsa afirandina gerdûnê kir. Lewra ev tiştan bi çavan ve dihate dîtin û dema mirov derbarê hebûnê de bifikire gelek tişt ji bo wan dibin ayet û bûrhan. Lêbelê dema çav û dilên mirov korbin tu tiştî nabînin û tênagihêjin. Dema Fir’ewn gotibû Rebbê we kê ye? Wan jî gotibû Rebbê me Ewê her tişt afirandiye û rê nîşanî wan daye. Fir’ewn ji wan pirsî, lê rewşa pêşiyan çi ye? Hz. Mûsa got; zanîna wan di pirtûka li cem Rebbê min de ye. Rebbê min şaş nabe û ji bîr jî nake. Ewe, ji we re rûyê erdê kiriye doşeg û tê de ji we re rê û dir derxistiye û ji esmana baranê dibarîne. Ji bo me bi vê şiliyê ve ji nebatan cot cot derdixîne. Fir’ewn digot rewşa kal û bavên me çawa ye? Bi vê dilhebû xelkê ji wan dûr bixe û bêje evana ji pêşiyên we re bê hurmetin û dibêjin ewna ehlê kufrêne. Lewra mirov kal û bavên xwe qenc û ehlê xelasiyê dihesibînin û wan xerab nabînin û li ber çavê xwe mezin dikin. Lê Hz. Mûsa bersiveke wisa da yê tu kêrî wî nehat. Hz. Mûsa dev ji teblîxê berneda û di navbera giregir û pêştehatiyên qewmê Fir’ewn de doza xwe domand. BİRCA FİR’EWNÊ FÊLBAZ Fir’ewnê fêlbaz ji bo gelê xwe bixapîne ji Hamanê wezîrê xwe re got; rabe ji min re heta ji te tê birceke bilind çêbike. Da ku ez bi vê birca bilind ve rêyên esmana peyda bikim û Xwedayê Mûsa bibînim. Tê ragihandin Fir’ewn anî ev birca bilind da çêkirin û derkete ser û tîreke hê berê bi xwînê dabû avête esmana û çaxê tîr kete erdê anî xwîna li ser tîrê nîşanî xelkê xwe da û ji wan re got vaye we jî dît min Xwedayê Mûsa (haşa) kuşt. Lewra dema Hz. Mûsa li cem giregirên civakê heq teblîxî wî kiribû ji ber wê gelekî aciz bibû û ji bo vê dixwest gelê nezan bi van hîlên xwe ve bixapîne û Hz. Mûsa li cem wan derewçîn derxe. Lê ev jî kêrî Fir’ewn nehat. Îcar ji Hz. Mûsa mûcîze xwest. Hz. Mûsa mûcîzeyên Xwedê Teala dabûyê li ber çavê wan nîşan da. Wextê Hz. Mûsa esayê xwe danî erdê bû marekî û kişiya û destê xwe xiste binçenga xwe derxist çîlûqerqaş biriqî. Fir’ewn û hevalbendê wî ew mûcîzan bi çavê xwe ve bi awayekî eşkera eyanbeyan dîtin. Lê inyad û înkara wan ewna ji nûra îmanê gelekî ji dûr xistibû û bawer nekirin. Li hevdu şêwirîn û gotin ev sêrbazekî mezine û çavlêye bi vê sêrbaziya xwe ve me ji vî welatî derxe û xwe bibe hakim. Ji bo vê biryan dan û gotin emê gazî sêrbazên çar aliyê welat yên meşhûr û bi hûner bikin da kû tiştên Mûsa nîşan dabû pûç û betal bikin. Hatin eva ji Hz. Mûsa re gotin û wî jî ev daxwaza wan qebûl kir. Lewra wî zef rind dizanibû ev mûcîza Xwedê dabûyê ne sêhre û lê tiştên ji destên sêrbaz û cadûyan derdikeve bes sêhr û çav xapandineke. Lİ HEMBER HEQ BATİL PÛÇ DİBE Ji bo vê, roja cejnê kifş kirin. Armanca Fir’ewn bi vê ve ew bû ku Mûsa li pêşberî girseya gel bi sêrbazên xwe yên mahir ve têk bibe û tiştên wî nîşan dabû pûç û betal bike. Bi vî qaydî Mûsa û Harûn êli cem gel bê qedr û rûmet bimana. Lêbelê Xwedê (c.c) tu carî qasidên xwe li hember jirêderketiya tenê nehîştiye û çerxa wan çep zivirand. Sêrbaz ji bo vê rojê ji çar terefê welêt hatin li Misrê kom bûn. Lêbelê ji bo vê roja mezin hinek daxwazê wan ji Fir’ewn hebûn. Jê re gotin dema em di vî karî de serbikevîn çi yê têkeve testê me? Firewnê axozî jî gotibû; hûnê bibine mirovên payeberzê nêzîkî min. HEQ Û BATİL Jİ HEV DİYAR BÛ Û BAWERKİRİNA SÊRBAZAN Roja hatibû kifş kirin hat. Gel ji bo vê têkoşîna dê di navbera heq û batil de pêk bihata temaşa bikin li qada civinê kom bûn. Nika carekê dîsa rastî û pûçîti yê ji hev veqetiya. Sêrbazan ji Hz. Mûsa re gotin de bavêje. Lêbelê Hz. Mûsa ev qebûl nekir got; naxêr de hûnê çi bavêjin kanê bavêjin. Dawiyê de sêrbazan bi navê Fir’ewn ve weris û bendên destê xwe de avêtîne navê. Çaxê wan tiştên xwe hurşandine meydanê li ber çavan liviyan û çûn-hatin. Mirov digot qey marin, ji ber vê pêşyê peşke tirs kete dilê Hz. Mûsa jî. Lê Xwedê Teala jê re got netirse û esa yê xwe dayne. Hz. Mûsa bi navê Xwedê (c.c) esayê xwe danî. Wextê Hz. Mûsa esayê xwe danî erdê bû marekî mezin, sêr û çav girêdanê sêrbazan gişk betal kir û bend û tiştên wan hemû daqurtand. Li hember vê yêkê sêrbaz gişk şaşmetel û heyirî man. Lewra ewna sêrbaza sareza yê her curê sêr û tiştên wisa bûn, loma ji her kesî rindtir dizanibûn ev tiştê Hz. Mûsa nîşan dabû sêr nîne. Jixwe hêz û bandora sêrê tu carê wisa nabe, ev tiştekî dinê bû. Bi vî qaydî rastiya doza Hz. Mûsa bi awayekî zelal dîtin. Sêrbazan têderxistin ku ev rastî bi xwe ye û hankê ve kunde ji Xwedê (c.c) re birin û gotin: “Me bawerî bi Xwedayê Mûsa û Harûn anî.” Lê vê teslîmiyet û baweriya sêrbazan Fir’ewnê rezîl-bûyî, dînûhar kir. Ji wan re got; çawa he min destur neda we hûn bi Mûsa bawer dikin. Helbe ew mamoste yê we yî mezin e, loma hûn wisa dikin. Gef li wan xwar û got; ezê dest û lingên we çep û rast jê bikim û we li darxûrmê de dardabikim. Lêbêlê ev rastiya sêrbazan bi çavê xwe ve dîtibû ew kef û cezayên tund bê bandor kiribûn û ji Fir’ewn re weha gotin: -Bêguman emê Rebbê xwe de vegerin. Tu jî dilheyî ji ber vê baweriya me cezakî bidî me û heyfê hildî. Ya Rebbî! Tu sebrê li ser me de bibarîne û Tu rûhê me bi mislimanî bistîne. –(E’ref: 106-126)- Di vê têkoşînê de li hember civakê rûreşî bibû para Fir’ewnê têk çûyî. Her çendî Fir’ewn gef li sêrbazan wxar jî wana tu carî dev ji îmanê bernedan. Ev jî bû nîşan û îsbata hêza baweriyê. Wextê mirov bi dil û can bawer bike can û mal jî here çi dibe bila bibe bawer-mend ji heqiyê dûr nakeve û poşman nabe. Lê heke mirov bi dolsozî doza xwe bawer neke û di baweriya xwe de dudil be tu qiymet û qûweta wê tuneye û ji bona vê jî bi hêsanî ji ber tiştên piçûk û bêkêr pûç dibe û diçe. Fenanî dareka bê reh û rizyayî li ber bayekî sivik jî teyax nade û dişkê. Lê berevajî wê, dara îmanê bi reh û rîçalên xwe yê mehkem ve hetanî kûrahiya erdê de diçe û bi şax û çiqilên xwe yê situr ve jî ber bi esmanan ve bilind dibe. Tu carê ba, bahoz û hêzeke din nikare wê ji dewsê bileqîne. Bêşik û guman ferqa di navbera van herdu baweriyan mîna vê ye. Giregirên (mele) xelkê ji van ayet û mûcîzan ji xwe re ne ders hilnedabûn û ne jî tirs û xof ketibû dilê wan. Ji bo Hz. Mûsa bikuje helan didanê, gilî û gazîncê xwe li Fir’ewn dikirin. Hatinbûn ji re gotin: Hê tê Mûsa û Harûn piştî van bûyerên qewimîne sax bihêlî da ku bi serbestî îlahên me înkar bikin û rebbê xwe yê tenê bihebînin. Lewra ev ji me re xetereke dijware û dê fitnê û fesadiyê bixe navbera gel. Fir’ewnê taxut ji wan re got; çima nerinde em wana weha bib’ecinin? Emê bînin mêrên wan bikujin û jinên wan jî sax bihêlîn û ji xwe re bikine cêrî. Bî vî qaydî emê Benî Îsraîliyan perîşan bikin. Hz. Mûsa alîkî de teblîxa ola heq dikir û di aliyê din de jî ji bo li hember zilm û neheqiya Fir’ewn sebir bikin şîret û pend li xelkê xwe dikir da ku hêviya xwe ji Xwedê nebirin û li benda alîkariya wî bin. Lewra sîtemkariya Fir’ewn bê kêm bûn dewam dikir û Benî Îsraîlî bi gilî û gazinc dihatin ji Hz. Mûsa re digotin jixwe çaxê hê tu nehatibûyî jî xwîna me dihate rêtin û renç û îskencên li me dihatin kirin û em li bin zilm û zordariya Fir’ewn de belengaz û perîşan bibûn. Hingî tu hatî jî bêyî guherîn ev rewşa me mîna berê dewam dike. Lê hingî Fir’ewn zilma xwe zêde dikir kesên bawerî bi Mûsa dianîn û tevî bizava wî dibûn pirtir û xurttir dibûn. Vê pêvajoyê her diçû desthilatiya Fir’ewn dida tirsand. Digotin eger ev hal vê weha dewam biki dê hakimîyetê ji dest here û vê yêkê Fir’ewn gelekî aciz dikir. Şêwirmend û alîkarên xwe kom kir û derheq vê mijarê ketine gengeşiya. Fir’ewnê xwînxar got; ka min berdîn ez Mûsa bikujim, ew jî bila here gazî rebbê xwe bike. Lewra ez ditirsim dê dînê we biguhire yan jî dê li ser rûyê erdê fesadiyê derxê. -(Mû’mîn: 26)- Jİ MALBATA FİR’EWN KESEKÎ BAWERMEND Ji bo vê pirsgirêka sazûmana wan tehdît dike çareserîkê peyda bikin, ketibûne niqaş û lêgerîna. Divê çareserîke wisa bûya ev pirsgirêk kuta bikira. Di encama şêwrê de biryara kuştina Hz. Mûsa dabûn. Lewra gor wan sebebê vê meselê ew bû û ev yekê bes bi vî şeklê ji holê rabûya. Dema li derbarê vê mijarê de xeberdidan kesekî bawermendê ji malbata Fir’ewn bû, ew jî li vê civînê de hazir bû. Lê wî kesî ji ber xwîndarî û zilma Fir’ewn baweriya xwe vedişar. Çaxê gotin hatibû ser, wî jî gotibû; ji bo ku ew dibêje “rebbê min Xwedaye” loma hûnê wî bikujin. Him jî wî haqas mûcîzên elameşkere nişanî me daye. Hema em bêjin ewa di van gotinên xwe de derewkare, wê çaxê tu zerara wî ji me re tuneye. Lê heke gotinê wî rast bin emê xwe çawa ji wan ezaba xelas kin? Berya me da jî qewmên diderewandin pêrgî xezebê hatibûn. Ew ezeba jî qewmê Nûh, Ad, Semûd û yên ji pey wan re hatibû. Qewmê min bi rastî ez ditirsim ku ew ezabê bê serê we. Çaxê Yûsuf hatibû we bi wî jî îna nekir û we digot piştî Yûsuf tu pêxember nayên. –(Mû’mîn: 28-34)- Lê Fir’ewn ev gotin qebûl nekir û got; ez xêncî fikrê xwe tu tiştî ji we re nabêjim û ez rêya rast nîşanî we didim. Vî kesê bawermend çaxê firsend dikete desta deweta xwe didomand û bi şîretê xwe ve li wan dikir û rêya xelasiyê nîşanî wan dida. Ji wan re cudahiya navbera qencî û xerabiyê beyan dikir. Pûçîtî û betaliya eqîde û îlahên derewîn ji wan re bi mînak û delîlên saxlem ve beyan dikir. Kurtî û fanîbûna jiyana dunyê û ebedîbûna jiyana axiretê dikire bîra wan. Derbarê rastiya behişt û dojehê de agahî dida wan. Her çiqasî ewa ji bo xelasiya wan dixebitî jî wanê jirêaverê bûyî ji bo wî bikujin kemîn danîn. Lêbêlê Xwedayê dilovan ev bendê xwe yê salih ji kemîna bêbextan xelas kir. Aqîbeta xerab jî bû para wan. Fir’ewn peya û pesn didane xwe û xwe ji ser her tiştî re didît. Ji mirovan re digot ev tiştên hûn bi çavên xwe ve dibînin hemû milkê min in. Ji wan re digot Mûsa yekî xizan û nezan e û ez ji wî çêtirim. Heke gotinê wî rast bûya divê ji esmana jê re bazinên zêr bihatana yan jî milyaket pê re bûna. Gelê xwe piçûk dixist û gel jî bêrûmetî û fasiqtî dikirin û serî li ber wî taxutî berjêr dikirin.Jixwe pirê zaliman hêza xwe ji mezlûmên bêdeng û serberjêr digrin. –(Zûhruf: 51-54)- JİNA FİR’EWN JÎ BAWER KİR Fir’ewn çi kir jî tu carê nikaribû rê li bawer kirina gel bigre. Çaxê kesekî îman bikira dînûhar dibû. Lêbelê hîdayet di destê Xwedayê serafê dilan de bû. Ji bo kê bixwaze hidayetê dide û tu kes jî nikare rê lê bigre. Tiştê ecêb ew bu ku Fir’ewnê ji gelê xwe re digot ez xwedî û hakimê we me. Lê nikaribû hukum li dilê jina xwe bikira. Lewra ji wan kesên Mûsa (e.s.) bawer kiribûn yek jî jina wî ya salih bû. Wê rastiya doza Hz. Mûsa dîtibû û bi dizîka bawerî pê anîbû û bi dizîka ji Rebbê xwe yê bê heval û şirîk re îbadet dikir. Ji sîtemkarî û nerindiyê Fir’ewn xwe disparte Xwedê Teala. Ji Xwedê re dia kiribû û Wî jî dia yê wê jina mûxlîs qebûl kiribû û jê razî bibû. Ji ber ku gunehê herkesî li stuyê wî kesî ye. Ji ber gunehê yekî tu carî xizm û eqrebayên wî nayên tewambar kirin. Wê weha lava kiribû: “Rebbêm! Li cem xwe, di behiştê de ji min re xanîkî ava bike. Min ji Fir’ewn, kirinên wî û wî qewmê zalim xelas bike.” (Tehrîm: 11) Xwedê (c.c) ew jina bawermend di Qur’ana Pîroj de ji me re mînak daye. Lewra ew ji bo mislimana gişkan nimûneke balkêş û giringe. DİA YÊ HZ. MÛSA Û HZ. HARÛN Her kes nota hev nîne. Hinek meriv ji hineka sebirtir û hinek jî ji hineka teyaxtir in. Ev taybetî û xisletên mirovan li hember tengasî û zehmetiyan derdikevine pêş çava. Pêxember û qasidên Xwedê Teala gelek caran rastî tengasî û zehmetiyan hatine. Lê ew kesên rêberê doza heq, heya hêz û taqeta wan hebûye di têkoşîna xwe de berxwe dane û xebitîne. Lêbelê wekî her kesî sînorê sebr û tehemûla wan jî heta derekê ye. Hz. Mûsa û Hz. Harûn hetanî ji wan dihat bi zimanekî şirîn û delîl û mînakên balkêş ve Fir’ewn û gelê Misrê dewetî rastiyê kirin. Lê mixabin dil û hişên wan wekî keviran belkê hê ji keviran jî hişktir bibûn. Loma jî ronahiya heqiyê nedidîtin. Dawiyê de Hz. Mûsa û Hz. Harûn destê xwe berve bi Xwedê de vekirin û lavayî Wî kirin: Ya Rebbî! Te mal û milk, xêr û zeyneta dunyê daye Fir’ewn û hevalbendên wî. Lêbelê ewna bi vê ve xwe qure dikin û mezin dikujin. Dev ji inyad û kufra xwe bernadin. Ya Rebbî! Tu mal û milkê wan telef bike û ji wan bistîne. Bila eş û jan têkeve dilê wan. Lewra ewna hetanî vî ezabê dijwar bi çavên xwe ve nebînin nayêne li ser rêya rast. –(Yûnus: 88-89)- Xwedê (c.c) jî îcabetî dia yê qasidên xwe kir û emrî wan kir di rêya xwe de dewam bikin û nedine pey nezanan. Bi hezkirina Xwedê (c.c) baran nebarîn û zevî û rezên wan hêşîn nebûn. Ji ber vê xela rabû. Çaxê şilî nebarîn û xela derket, rabûn Hz. Mûsa, heval û piştgirên wî berpirsyar û tawanbar girtin û gotin ji ber bêyûmiya wan ev afat û şetele li ser me de hatin. Bi rastî serhişkî û bêfêmiya kafiran mirov ecebmayî dihêle. Gava zevî û rezên wan rind digihîştin û zef ber didan peya didane xwe û digotin ev keda destê me ye. Me zef rind lê nihêrî û miqatî lê kir loma wisa rind bûn. Lê wextê berewajî wê dibû xwe perbirsyar nedidîtin û hinekêndin gunebar dikirin. BELA Û ŞETELÊN BÊ NAVBER Qewmê ji rê derketî bi van bûyeran jî hişyar nebûn û pûtperestiya xwe neterikandin. Loma Xwedê (c.c) ji wan re pey der pey afat û şetele şand. Li pey xela û hişkiyê vê carê baraneke zef gumrah barî, qarxûn rabû û ava rûbarê Nîle rabû û zevî û rezên wan hemû li bin lehî û sêlavê de mef bû û her tiştên wan ji ber vê lehî û sêlavê çûn. Tu tişt ji destên wan nehat. Lê nexweşiya kufrê ewna kor, ker û femekor kiribû. Lewra fitrat û tebîta wana pak xerab bibû. Vê carê kulî ketine zevî û debra wan û her çûn zêde bûn û hem û zevî û debra wan pûç kirin û wan jî nikaribûn serederiyê li kuliyan bikin. Careke din bi sipiya ketin û derman û hekîman pêk lê neanîn û çareserî jê re nedîtin. Li pey vê carê beqan êrişî koma ji rêderketiyan kirin. Ev artêşeke wisa bû tu artêşê nikaribû taqet bike li hember raweste. Dawiyê kanî û çemên wan bûne avxwîn. Axiriyê de wisa bibû êdî nikaribûn îdare bikin. Ser van afatan hatin xwe avêtine Hz. Mûsa û Hz. Harûn da ku wan ji van musîbetan xelas bikin. Qewl dan dê wê çaxê tobe bikin û baweriyê bi Mûsa bînin û ji bo Benî Îsraîlî digel Mûsa herin yê wan serbest bihêlin. Lêwra Fir’ewn Benî Îsraîlî mîna kolan dida xebatê û rê li wan girtibû û nedihîş herine Filistînê. Hz. Mûsa ji Xwedê (c.c) dia kir û ev musîbet û bela rabûn û ewna ji van musîbetan xelas bûn. Lêbelê ne Fir’ewnê zalim li ser peymana xwe sekinî û ne jî qewmê nankor ji hate li ser heqiyê. BENÎ ÎSRAÎLÎ Jİ MİSRÊ DİÇİN Xwedê (c.c) wehiy ji Hz. Mûsa re şand da ku Benî Îsraîliyan ji destê Fir’ewn xelas bike. Pey vî emrê Îlahî Hz. Mûsa ji bo Benî Îsraîlî tivdarekên xwe yên rêwîtiyê bikin xeber da wan û teme li wan kir ku seba Fir’ewn pê nehise bi dizîka xwe amede bikin. Lewra bextê Fir’ewnê xwîndar tunebû. Wan jî zêr û xişrên xwe û tiştên xwe nê qiymet biha û barsivik hildan û şev bê deng û his ji Misrê derketin û berê xwe dane welatê xwe Filistînê. Benî Îsraîlî êdî ji koletiyê rizgar dibûn. Dê li welatê xwe de serbest di nav nîmet û bereketê de bijiyana. Lêbelê leşkerên Fir’ewn bi reva wan hisyan û caw dane Fir’ewn. Ji bo wan bigrin û vegerînin /bifetilînin Misrê Fir’ewn bi artêşa xwe ve da pey wan. Çaxê Hz. Mûsa û Benî Îsraîliyan êdî xwe gîhandibûne qiraxê Derya Sor, Fir’ewn bi artêşa xwe ve li wan derket. Loma Benî Îsraîlî gelekî tirsiyan. Lewra li alîkî de artêşa dijminê xwînxar û aliyê din de jî deryaka mîna dijmina dijwar hebû. Ji ber vê qewmê Mûsa (e.s.) jê re gotin: -Te em anîne kuştinê. Qet nebûya li wê derê em bin zilmê de bûna jî sax diman û lê nika yê me bikujin. Mûsa (e.s.) ji wan re got: -Naxêr Xwedê (c.c) bi me re ye, dê me ji wan xelas bike. KEREMA XWEDAYÊ DİLOVAN Û MÛCÎZÊN HZ. MÛSA YÊN DİN Xwedê Teala bendeyên xwe di nav dest û lepên wan de nehîş. Bi rêyeke (mûcîze) wisa ve ewna ji destên wan filitand tu carê ne dihate bîra kesî. Xwedê (c.c) emrî kir Mûsa (e.s) ku bi esa yê xwe ve li derya yê bixe. Çaxê Hz. Mûsa bi esa yê xwe li Derya Sor xist bi heskirina Xwedê (c.c) av ji hev vekişiya û rêka zip û ziha derkete holê. Av li herdu aliyên rê de wekî çiyan bilind (quloz) bibû. Hz. Mûsa û Benî Îsraîlî bi rehetî ji vê rêyê re debasî qiraxê dinê bûn. AQİBETA FİR’EWN Û ARTÊŞA WÎ Fir’ewnê femekor ji vê mûcîzê jî, ji xwe re ders hilneda û hişê xwe neda serê xwe û çaxê lê nihêrî di derya yê de rêk vebûye wî jî da pêşya leşkerê xwe kete rê, haj aqîbeta xwe ya xerab tinebû. Gava hatine nîvê rê Benî Îsraîlî edî derbasî aliyê dinê bibûn û derya bi wan hate hev. Fir’ewn dît êdî xelasî tuneye, çû secdê û got: “Bi rastî min bawer kir kû bilî îlahê Benî Îsraîliyan tu îlah tuneye, ez jî teslîm bûm.” Lêbelê toba li ber mirinê qebûl nabê. Ji ber vê Xwedê Teala Fir’ewn û artêşa wi ya di her zilm û zordariya wî de piştgiriya wî dikirin û bi wî re bibûn hevbeş, di ezab de jî ew tenê nehîştin û hemî bi hev re di deryayê de xeniqîn. Dê roja axretê de jî pê re heval bin. Li dunyê ceza yê sîtemkariya wan di avê de fetisîn bû û ev bi hev re tem kirin û yê di axretê de jî di nav agirekî dilsoj de bi hev bicivin. Lewra kê di dunyê de ji kê re bibe heval û çi bike dê her weha di axrete de jî pê re heval be. Hz. Mûsa û yên bawerî bi wî anîbûn bi kerema Xwedê (c.c) bi vî awayî sax û silamet ji kemîn û zilma Fir’ewn filitîn û berê xwe dane Filistînê. Di rêberiya Hz. Mûsa û Harûn de berê xwe dane welatê bav û kalên xwe. Her çendî li pey xwe Misrê bax û bostan, mal û milkê xwe hîştibûn jî Xwedê (c.c) tiştên ji wan çêtir we’dî wan kiribû. Îcar Hz. Mûsa û Harûn bi kêmasiyên qewmê xwe re mijûl bûn. Lewra berê piranî bi Fir’ewn û qewmê wî re eleqeder dibûn. Digel vê asteng û tengasiyên nemaze ji bo vê doza heq venebêjin ji aliyê Fir’ewn pêk dihatin hebûn. Ji ber vê hindê derfet û îmkanên baş tinebûn bi şeklekî rind gelê xwe perwede bikin û wan ji nerindî û xisletên fitrata wana selîm qirêj kiribûn paqij bikin. Ev çendî çend sal bûn digel qewmekî muşrîk jiya-bûn. Ji ber vê jî gelek bawerî û xûyan de çavdabûne wan û nola wan dikirin. Hz. Mûsa û Harûn jî seba gelê xwe ji wan şaşîtî û negenciyan pak û paqij bikin dixebitîn. Lê-belê gava bîr û baweriyên xerab nifûzî tebîet û karekterê mirov bike, paqij kirina wê dibe karekî pir zehmet. Ji Derya Sor bihurîbûn û berve bi Filistînê dimeşiyan, li ser rêya xwe rastî komêk însanên pûtperest hatin. Dema Bênî Îsraîlî çav li vê rewşa wan ketin ji Hz. Mûsa re gotin; de ka tu jî, ji me re jî pûtekî wisa çêbike û em jî wî re peresti bikin. Bi rastî mirov pir cahil û nezan e. Hz. Mûsa ji wan pêxemberê ulu’l-ezm bû û xwedî sebr û tehemûleke wî ya mezin bû. Hz. Mûsa ji wan re qala betalî û pûçîtiya ol û baweriya pûtperestan kir û bêkêrî û bêhişiya tevgerên weha ji wan re anî ziman. Rastiya tewhîdê ji wan re vegot û bi pend û şîretan ve heq elamî wan kir. Ji bo ev yeka bi awayekî rindtir têkeve bîr û hizra wan, ew nîmet û kerema Xwedê Teala pêşkêşî wan kiribû anî bîra wan. –(E’ref: 138-140)- QEWMÊ NANKOR Benî Îsraîlî neviyên Hz. Yaqûb bûn. Ji her kurekî wî eşîrek/êlek çêbibû, ango ji danzdeh êlan pêk dihatin. Jimara wan gelek bû. Hêdî hêdî xwarina bi xwe re anîbûn xelas dibûn û pêdivî û kêmasiyê wan jî zêde dibûn û ava wan jî qet nemabû. Hewa jî gelekî germ bû û ji ber vê hatin ev hal ji Hz. Mûsa re gotin. Wê hingê Qasidê Xwedê dia kir û Xwedê Teala jî emrî wî kir ku bi esa (gopal) yê xwe ve li kevir bixe. Çawa Hz. Mûsa bi esayê xwe ve li kevir xist bi kerema Xwedê jê danzdeh ava za ango ji bo her êlekê avekê zabû. Her elê ji ava para xwe têr têr vexwarin. Wextê gihîştine parzemîna Sînayê, çolan dest pê kir. Li vê heremê ne hêşnayî ne jî dar û daristan hebûn û germ û tîna wê jî mirov gelekî aciz dikir û neçar dihîşt. Hz. Mûsa dia kir û bi kerema Xwedê Teala heya Benî Îsraîlî ji vê derê derbasbûn seba wan ji germa royê biparêzin ewran sîwaniya wan kir. Îcar xwarin û pêxwarina wan red bû. Hz. Mûsa ve carê jî lavayî Xwedayê Mihrîban kir. Xwedê (c.c) ji wan gezo û qarûtk şand. Bi rastî evna herdu xwarin jî gelekî xweş û paqij bûn. Lêbelê nankor, vê jî qayîl nebûn û dewa tiştên din dikirin. Bi vî awayî zilm li nefsa xwe kirin. –(E’ref: 160)- Benî Îsraîlî mirovên bê tehr bûn. Zef çav birçî bûn û gelek tişt dixwestin, jê têrnedibûn û lê pir kêm şikur û sipasî dikirin. Tiştên qenc û binirx li cem wan bê qedr bûn. Xwe bi tiştên heram û qedexe digirtin û tiştên ji wan dihate xwestin jî nedikirin û asê dibûn. Zef derbas nebû vê carê çûne cem Hz. Mûsa û jê re gotin: -Ev çi yê? Hemasa em eynî xwarinê dixwin, êdî em ji van xwarina kerixîn. Ji me re tiştên mîna; sîr, pîvaz, nîsik û qûndiran bîne. Çaxê Hz. Mûsa dît ev qewmê bêşêkir nayê rê ji wan re got: -Hûn mirovên çi torî ne? Xwedê (c.c) xwarinên rind û lezîz dide we hûn bi wan qayîl nabîn diçin tiştên ji wan nerindtir dixwazin. Çaxê dilê we ji wan xwarinan dixwaze dakevin bajaran ji wan tiştan ji xwe re peyda bikin. Lewra ew tiştê hûn dixwazin li wan dera henin. Dema berve bi Qûdsê diçûn ji bona here çiyayê Tûrê emrê Xwedê ji Hz. Mûsa re hat. Hz. Mûsa çaxê dê ji wan biqetiya û derketa çiyayê Tûrê, birayê xwe Hz. Harûn dewsa xwe li cem wan hîşt da ku rêberiya wan bike û rastiyê nîşanî wan bide. Jixwe Hz. Harûn jî Pêxember bû. Hz. Mûsa ji bo sî rojî çûbû çiyayê Tûrê. Li wê derê sî roja rojî girt û pey re emrekî dinê hat deh roja dîsa rojî girt. Yanî çil rojan li çiyayê Tûrê ma. SAMÎRÎ YAN JÎ TOVÊN PÛTPERESTİYÊ Çaxê Benî Îsraîliyan dîtin Hz. Mûsa dereng ma, di navbera milet de tevlihevî çêbû û ji ber vê kesî guh neda gotinê Hz. Harûn û ji her serîkî dengek derdiket. Digotin Mûsa li ser qewlê xwe nesenî, çû û em jî li vê derê hîştin. Di nav wan de mirovekî niyet xerab û neqenc/desas hebû. Navê wî jî Samîrî bû. Vî kesî ji vê tevliheviyê îstifade kir. Anî zêr û xişrên destê wan de berhev kir û di agir de heland û bi vê ve golikeke dioriya çêkir. Vî kesê peyrevê îblîs gazî milet kir û ji wan re got: Hove îlahê (haşa) we ev e, Mûsa jî çûye wî li ciyên dinê digere. Milêtê bi salan digel qewmê Misrê yî pûtperest mabûn bêyî îtiraz gura wî mirovê ji rêderketî kirin û li ber vî pûtî kunde birin û jê re perestî kirin. Hz. Harûn li hember wan sekinî û ji bo rastiya meselê ji wan re îzah bike xebitî. Lê çi kir nekir tu serederî li wan nekir û tu kesî guh nedayê û gura wî nekir. Lewra dabûne pey hewa û nefsa xwe û şeytan ev kirina wan ji wan re xemiland û encamê de ev golika dioriya hebandin û ji xwe re kirine îlah. Heya Hz. Mûsa ji çiyayê Tûrê, tekelimê vegeriya li ser vê rewşê berdewamî pûtperstiyê kirin. Bi rastî çaxê mirov li wan mûcîze û nîmetên ji bo Bênî Îsraîliyan hatibûn daxistin dinêre têdigihêjê ku ewna çi torî qewmeke. Lewra gava mêyla meriva li ser heqiyê nebe çi qas ayet û mûcîze li ber çavê mirov pêk bên jî nabe wesîla hîdayetê. Lê dema daxwaz û mêyla mirov li ser rastiyê be û fitrata selîm jî xerab nebûbe, seba mirov delîlekî piçûk jî dibe rênimûne/hîdayet. Hz. Mûsa li çiyayê Tûrê piştî çil rojan wehiyî ji Xwedê Teala hilda. Xwedê Teala bi kelamê xwe ve bi wî re peyivî. Wê hingê Hz. Mûsa ji Xwedê (c.c) teleb kir ku Hûsn û Cemala Wî temaşa bike. Xwedê Teala jê re got; ev ji bo te gengaz nîne. Lewra tu nikarî li hember vê tehemûl bikî. Ji bo tu vê yekê têbigihêjî Ezê teceliyî vî çiyayî bikim, heger ev çiya sebir bike û tiştek pê neyê ê çaxê tu yê jî bikaribî Min bibînî. Çawa Xwedê (c.c) tecelî çiyê kir çiya pare pare bû. Ji ber vê Hz. Mûsa taqet nekir firî xweva çû. Gava li ser xwe de hat got: “Ez te tenzîh dikim, tobe dikim, ez sifteyê bawermendan im.” Xwedê Teala wê çaxê lewheyên Tewratê danê Hz. Mûsa. Di Tewratê de hemû hukum û şîretên ji bo Bênî Îsraîliyan pêwîst bûn hebûn. Bi vê pirtûka pîroz ve Xwedê (c.c) emrî wan kir ku bi awayekî rind li pey van hukum û fermana herin. Divê bêemriya Xwedê Teala nekirana û nedana pey şeytan. Lewra kîjan civak ji rê averê bûbe xezeb heq kiriyê. Xwedê Teala wê çaxê xebera rewşa qewmê wî da Hz. Mûsa. Ji ber vê Hz. Mûsa pir xemgîn bû û bi hêrs vegeriya cem wan û ji wan re got: Xwedê (c.c) hûn hilbijartin û haqas nîmet û rozî îkramî we kir. Xwedê çavkaniya nûr û hîdayetê; we’dekî rind Tewrat, we’dî we nekiribû? Xwedê we’dê xwe bi cîh anî. Hûn hîç vana bi bîr naynin û hema ji bo çend rojan ez ji we dûr ketim we dev ji dînê xwe yê pîroz berda û pûtekî bêkêr heband. We çima dev ji îmanê berda? Kanê soz û bextên we dabûn min? Wê çaxê Benî Îsraîliyan anîn Samîrî nîşan dan û gotin: Em bi eşq û rizayê xwe ji qewlê xwe nezvirîn. Wî anî ji me re got we zêr û xişrên Misriyan bi xwe re anine û ji ber vê ev jî bûye sebebê guneh û ezab. Loma Mûsa dereng maye û paşta venagere. Ji bo em Rebbê xwe razî bikin karê herî qenc ewe ku em wana bavêjin agir û bihelînin. Me jî ev gotinên wî pejirand û mucewherên me bi xwe re anîbûn avêtin agir û Samîrî jî mîna me zêrên bi xwe re anîbûn avitine agir. Encamê de bi van zêran ve golikeke zêrîn çêkir û ji me re got; îlahê pêwîste ku hûn jê re perestî bikin ev golika zêrîn e.(AFÎFÎ, s. 297) Hz. Mûsa ji ber vê reşa wan pir qehirîbû û vê carê berê xwe da birayê xwe Hz. Harûn jê re hêrsa xwe anî, por û rûyê wî de girt û got: Harûn ne min tu li dewsa xwe di nav wan de hîştî da ku tu wan ji tiştên wisa dûr bigrî? Çima te hîşt ewna weha bikin? Hz. Harûn bersîv da û got; birayê min li cem xelkê wisa neke. Heta ji destê min hat ez ji bo rê li vê şîrk û nerindiyê bigrim xebitîm. Lêbelê di axiriyê de ez tirsiyan ku yê vê şûnde di nav gel de nakokî û dubendî çêbe û bibine du birran. Seba vê yekê ez sekinîm. Hz. Mûsa wê carê çû cem Samîrî û wî jî rûyê xwe nê veşartî eşkere kir û xwe mikûr hat û got: Bi rastî min bi te bawer nekiribû, lê ez tevî gelê te bûm. Min hinek tişt ji dînê te hildan û hinek jî bi nefsa xwe de tevîhev kir û bi vî qaydî ewna ji rê derxistin. Hz. Mûsa berda Samîriyê fitnebaz û desas û ji wan deran dûr xist. Di vê dunyê cezayê wî dema kesekî destê xwe bidayê aciz dibû û diêşiya, lê ezabê para wî yê dinê jî hergîz nayê ji bîr kirin. –(Ta-Ha: 85-93)- Hz. Mûsa ji qewmê xwe re got: Ji bo vê neqenciyê tobe bikin û nefsa xwe bikujin. Evê ji bo we xêrtir be. Wan tobe kir û Xwedê (c.c) jî toba wan qebûl kir. Ew bexişkarê dilovan e. –(Beqere: 54)- Pêykera golika zêrîn jî anî di agirde şewitan û xweliya wê jî rijande deryayê. Benî Îsraîliyan gunehekî zef mezin kiribûn. Hz. Mûsa ji wan heftê kes hilbijart û tev çûne çiyayê Tûrê da ku bi wî awayî tobe bikin û ji Xwedê (c.c) re taetê bikin û bêemriya Wî nekin. Xwedê Teala bi kelamê xwe yê ezelî vê bi Hz. Mûsa re xeber da, wehiyî lê kir. Lê ji wan kesên bi Hz. Mûsa re hatin hinek asêbûn û fitne û fesadî derxistin û gotin em çi dizanin ewê xeberdide Xwedê ye? Heta em Xwedê bê perde bi çavên xwe ve nebînin bi te bawer nakin. Pey vê daxwaza wan birûskê li wan xist û hemû mirin. Hz. Mûsa seba van kesên sefêk û bêfêm bibexşîne ji Xwedayê Rehman efû û mexfîret xwest. Bi rastî ewna komeka gelekî îsyankar bû. Xwedê Teala diayê Hz. Mûsa qebûl kir û ewna dîsa sax kir. Hz. Mûsa ji bo Benî Îsraîliyan îslah û îrşad bike xebatên xwe berdewam kir. Ji wan re Tewrat xwend û ehqamê wê hînî wan kir. Lê wan hemasa dijberiya rastiyê dikir. Ji ber vê Xwedê (c.c) çiyayê Tûrê bilindî ser serê wan kir. Wan dîtin dê di bin çiyê de helak bibin poşman bûn û lêborîn û efû xwestin. Xwedê ji wan re emir kir guh bidine emrê Tewrat û heqîqetên îlahî. Lewra bes bi vê ve dikaribûn xwe ji nerindî û helakê biparastana. Heger rehmet û mexfîreta Xwedê nebûya tu carê xwe nikaribûn xelas bikirana. Rojekê kesekî kuştî dîtin. Ne kesî ev hilda ser xwe ne jî mêrkuj diyar bû. Hz. Mûsa seba rastiya vê eşkere bibe ji Xwedê Teala re dia kir. Xwedê (c.c) ji wan re ferman ki ku dewarekê serjêbikin û ji cendekê vê çêlekê qetek goşt hildin û li termê mirî bixin. Dê wê çaxê miriyê rabe û mêrkujê xwe ji we re bibêje. Hz. Mûsa ev fermana Xwedê Teala elamî qewmê xwe kir. Qewmê nezan hatin ji Hz. Mûsa re gotin: -Gelo tu bi me dilîzî? Hz. Mûsa got: -Ez ji tiştên wisa xwe dispêrme Xwedê (c.c). Dîsa hatin ji Hz. Mûsa re gotin ca ka lavayî Xwedê bike ev çi torî çêleke? Hz. Mûsa xeber da wan; ev çêlek ne pîr e ne jî can e, ango çêlekek navsale ye. Vê carê gotin de bêje ka rêngê wê çane? Ji me re bibêje. Hz. Mûsa ji wan re got: ev çêlekek rengê wê çûr (zer) e, çaxê meriv lê dinihêre dilê meriva pê şa dibe. Îcar hatin ji Hz. Mûsa gotin: Ji Rebbê xwe re bibêje çêlek gişk dişibine hevdu, bila salixê (terîf) wê rind bide me. Bi heskrina Xwedê emê wê peyda bikin. Hz. Mûsa got: Rebbê min dibêje; ew çêleka hê nehatiye qoş kirin. Ne pê erd hatiye cot kirin ne jî pê av hatiye kişandin û tu kêmasîka wê jî tuneye. Encamê de ancax pê razî bûn. Hindik mabû serjê nedikirin. Lêwra hingî pirs kiribûn barê milê xwe giran kiribûn û peyda kirina çêlekek wisa jî hêsan nebû. Lê heke çawa ji wan re emir hatibû bê pirs çêlekek serjê bikirana mesele yê kuta bûya. Ji ber van pirsên bêkêr gelek zehmet dabûne xwe. Jixwe karên bêkêr hemû wisa nin. Çêlek peyda kirin û serjê kirin. Bi qetek goştê wê ve li mirî xistin, mirî sax bû û mêrkujê xwe ji wan re got. Bi vî qaydî ev pisgirêka jî çareser bû û ji bo yên din jî bû dersek rind. Hz. Mûsa bi lewheyên hukum û fermanên îlahî têde hatibûn nivîsîn, rê nîşanî qewmê xwe dida û di rêya xelasiyê de rêberiya wan dikir û ewna perwerde dikir. Lewra ev wezîfeka zef mûhim bû. Di van lewhan de bernama bextewariya dunya û axretê mewcud bû. Bi kurtasî behsa pak û paqij kirina nerindî û nexweşiyan, di nav civakê de sazkirina dad û edaletê, awayên têkilî û mûemelan û di rêya Xwedê de cîhad kirinê dikir h.w.d. Xwedê Teala emrî Hz. Mûsa kir ku Benî Îsraîliyan bibe Erdê Pîroz bi cîh bike. Ji ber vê Hz. Mûsa çend kes şandin da ku teseliya bajêr bikin. Ev kesan çûn lê nihêrîn xelkê bajêr mirovên bi hêz û xurtin û derdora bajêr jî bi sûran ve hatiye dorpêç kirin. Ji ber vê Benî Îsraîlî tirsiyan û cesaret (turiş) nekirin têkevine Qûdsê. Gotin; qûweta me ya em bi wan re şer bikin tuneye. Heta ev gelê zordar li wê derê bin em nakevine wir. Dema ewna ji bajêr derkevin emê jî gotina te bikin û herin wir. Ji wan du kesên Xwedê tirs hebûn. Anîn ji wan re gotin li deriyê bajêr de têkevin wê derê, wê çaxê hûnê li hember wan serbikevin. Heke hûn bi rastî bawer dikin xwe bispêrne Xwedê. Lêbelê guh nedane wan. Hz. Mûsa ji wan re qala nîmetên Xwedê kir. Lewra Xwedê ewna hilbijatibûn û nîmetên nedabû miletên din dabû wan û ji wan re qasidên xwe re kiribû û ewna ji bin koledariya Fir’ewn derxistibû û azad kiribûn. Lê wan ev qebûl nekirin û gotin: Ha qasî dixwazî tu û Rebbê xwe herin şer bikin. Emê li vê derê benda we bin. Vê rewşa qewmê nankor û newêrek Hz. Mûsa gelekî xemgîn kiribû. Lewra di vê rêwîtiya dûr û dirêja bi zehmet de heya vê derê bi hev re hatibûn û nêzîkî armanca xwe bibûn. Lêbelê disa mîna berê asê dibûn û gura pêxemberê xwe nedikirin. Nesîhet û şîretan tu bandor li wan nedikir. Hz. Mûsa lê nihêrî nabe, ji Xwedê Teala re dia kir: Ya Rebbî! Ez bilî xwe û birayê xwe hakimî tu kesî ninim. Êdî me û vî qewmê fasiq ji hev dûr bixe. Xwedê Teala ji ber vê çil salî Erdê Pîroz li wan heram kir. Wan jî celata kirin û emelên xwe yê nerind bi vî qaydî tem kirin. Lewra çil salî li çola Tîhê şaşopaşo çûn hatin. HEVALTİYA HZ. MÛSA YA Bİ BENDÊ SALİH RE Zanebûn û îlmê mirov li hember îlmê Xwedê (c.c) tu tişt nîne. Ev tu carê nayê muqayese kirin. Ji ber vê divê mirov tu carê bi zanebûna xwe ve xwe qure neke û pesna nede xwe. Lewra ji her zanayî zanatirek heye. Gor ji Hz. Muhemmed (s.x.l.) hatiye ragihandin; rojekê ji Mûsa (e.s.) hatiye pirsîn ku gelo di cîhanê de kesê herî zana kê ye? Wî jî gotiye ez im. Negotiye her Xwerdê (c.c) dizane. Li ser vê yêkê Xwedê Teala emrî Hz. Mûsa kiriye ku li ciyekî du derya digêhijine hevdu evdekî min li wê derê yê û ew ji te zanatir e. Hz. Mûsa dia kiriye ku ya Rebbî ezê wî ya çawa bibînim? Xwedê (c.c) emir kiryê; mesîkî têxe zenbîlekê hilde cem xwe û têkeve rê te mesî li kû derê winda kir, tê li wê derê rastî wî bêyî. Hz. Mûsa ji bo vî bendê Xwedê yî salih bibîne digel xulamê xwe Yuşa bîn Nun ve dikeve rê. Dema gihiştine ciyê herdu derya digêhine hevdu, gelekî diwestin. Ji ber vê li vê derê hinekî radizên. Bi heskirina Xwedê mesî jî sax dibe û ji zenbîlê derdikeve û xwe davêje behrê. Wextê ji xewê hişyar dibin li wê derê tu kes nabînin û radibin rê dikevin. Çaxê birçî dibin li derekê rudinin da ku taştê ya xwe bixwen. Lêbelê wê hingê tê bîra Yuşa bîn Nun ku wextê rê ketibûn masî winda bibû û ji bîr kiribû ev yek ji Hz. Mûsa re negotibû. Dibêje bêguman şeytan eva bi min da ji bîr kirin. Hz. Mûsa kêfxweş dibe û dibêje; ji xwe me jî ev dixwest. Disa li ser rêya xwe de vedigerin. Dema tênê digihêjine wir pêrgî bendê salih tên. Hz. Mûsa jê re dibêje: -Seba tu ji îlmê xwe hînî min jî bikî hevaltiya min qebûl dikî? Bêndê Salih dibêje: -Bi rastî tu digel min nikarî sebir bikî. Hz. Mûsa dibêje: -Bi heskirina Xwedê (c.c) ezê sebir bikim. Qulê salih dibêje: -Eger tu bi min re hevaltiyê bikî heya min sedema wê ji te re negot, tu gavê tiştekî ji min napirsî. Hevaltiya Hz. Mûsa û qulê salih dest pêdike. Hz. Mûsa û qulê salih (xizir) rê dikevin têne qiraxê deryayê, li benderê keştîke sîwar dibin. Keştî bi rêdikeve û diçin, Hz. Mûsa lê dinihêrê hevalê wî tîne keştiyê qul dike. Hz. Mûsa bi vê kirina wî şaşmetel dimîne û ji hevalê xwe re dibêje: -Tu çi dikî? Qey dilê te heye me bixeniqînî? Bi rastî ev karekî nebaşe. Qulê Salih jê re dibêje: -Min ji te re negotibû tu nikarî sebir bikî? Hz. Mûsa, qewlê dabû qulê salih dikeve bîrê û şerm dike û dibêje: -Ji bîra min çûbû biborîne. Dîsa soz didê êdî heya jê re nehate vegotin tu tiştî jê napirse. Ji keştiyê peya dibin û dikevine rê. Di vê rêwîtiya xwe de rastî zareka piçûka li rexê rê xwe re dileyize tên. Qulê salih radibe vê zarokê dikuje. Hz. Mûsa ji ber vê yekê pir diqehire û bi deng ji qulê salih dibêje: -Tu çawa zareka bêguneh, sertîtune û bi nekeqî dikujî. Bi rastî, te tiştekî xerab kir. Qulê salih dibêje: -Min ji te re negotibû tu li hember karên min nikarî sebir bikî û bê deng bisekinî? Hz. Mûsa dîsa şerm dike û biryar dide êdî hîç napeyive. Ji Hz. Xizir re dibêje: -Êdî vê şûnde eger ez devê xwe vekim û xeber bidim bila hevaltiya me bi qede. Dîsa rêwîtiya xwe dimeşînin û li ser rêya xwe rastî gundekî tên. Gelekî birçî bibûn û diçin ji gundiyan hinek nan dixwezin. Lê ji gund ne kesek nan dide wan ne jî wana bi mêvandarî xwedî dikin. Li wê derê ji ber dîwarekî hindikmabû hilweşe re derbasdibin, qulê salih ji bo xerab nebe tîne vî diwara çêdike. Hz. Mûsa dîsa teyax nade û jê dipirse: -Te çira ev dîwarê vî gundê nan nedaneme û em bi mêvantî xwedî nekirin çêkir? Hz. Xizir bi ken jê re dibêje: -Êdî hevaltiya min û te heya vir e. Lê berya em ji hevdu biqetin ezê raz û wateya wan tiştên te ji min dipirsîn ji te re bibêjim. Ew keştiya em lê siyar bibûn ya çend kesên xizan û destteng bû. Li wê derê melîkekî zalim hebû. Çi keştiyên saxlem bidîtana dest dida ser û zeft dikir. Min jî ew keştî qul kir da ku bi qusur be û melîkê zalim wê ji wan kesên kasib nestîne. Ev tişta jî min ji ber xwe de nekir, emrê Xwedê (c.c) bû. Ew zaroka piçûk jî zareka dê û bavên bawermend û qenç bû. Lê ev zarok yekî xerab bû. Me jî xwest em dê û bavê ji fitnê û şerê vê zarokê biparêzin û Xwedê zareka qenctir û merhemetkar îhsanî wan bike. Ev jî min ji ber xwe de nekir. Ew dîwarê li gundê em xwedî nekiribûn jî yê du zarên êtim bûn. Bavê wan jî mirovekî qenc bû. Li bin xîmê vî dîwarî de genciniya ku bavê wan ji bo zarokan veşartibû çelkirî bû. Heke ev dîwar hilweşiya ewê derketa holê. Me jî gor emrê Xwedê ev dîwara rast kir ku seba hetanî zarok mezin bibin ev xezîne di wir de çelkirî bimîne û paşê kêrî wan bê. Hz. Xizir ji Hz. Mûsa re dibêje: -Bûyerên te li hember wan sebir nedikir raza wan ev bû. Bi vî qaydî hevaltiya Hz. Mûsa û evdê salih kuta dibe. –(Kehf: 60-82)-(Buxarî; Bab 29, Hedîsa Hizir û Mûsa, Hedîs; 75) Bi vê serdaboriyê ve em careke dine dîsa dibînin ku pêxember jî sedem û raza her tiştî nizanin. Lewra ewna jî ji behra îlîm bes tiştên Xwedê Teala bi wehiyê ve hînî wan kiriye dizanin. Lewra xeybê her Xwedê dizane. PÊXEMBERİYA DAWUD (E.S.) Benî Îsraîlî çil sali li çola Tîhê man. Di van sala de Hz. Mûsa çûbû ber rehma Xwedê. Piştî mirina Hz. Mûsa, Yuşa bîn Nûn mezintiya wan kir. Di vî çil salî de nesla berê ya newêrek û weylnefsî çûbû û desa wan yên bi hêz û cesûr hatibûn. Bi xelkê Filistînê yê muşrîk re şer kirin û ewna mexlûb kirin. Lê Xwedê emrî wan kiribû çaxê dikevine bajêr xwe qure nekin û li ber emrê Xwedê serê xwe bitewînin û bêjin ya Rebbî gunehê me bibexişîne. Lê koma zalim bêemriya Xwedê kirin xwe qure kirin û mexrûrane ketine bajêr û li Erdê Pîroz de bi cîh bûn. Xwedê jî ewna zelîl û bê hêz kirin. Lêbelê di aliyê din de Filistînî seba wan ji wîr derxin bertangî wan ketibûn û benda firsendeke rind bûn. Dawiyê de êriş anîne ser Benî Îsraîliyan encama şêr de Benî Îsraîliyan şikest xwarin û têk çûn û ji Filistînê hatin derxistin. Lêbelê di vî şerî de ya herî giring Filistîyan tabûta pîroza berhem û yadîgarên Hz. Mûsa û Hz. Harûn ji wan re hîştibûn jî zeft kiribûn. Ji ber vî halî gelekî aciz bibûn. Lewra emanetên pêxemberên xwe ji destê xwe kiribûn. Mezin bi hev şêwirîn û encamê de çûn cem pêxem-berê xwe da ku di van pirsgirêkan de rê nîşanî wan bide û rêberiya wan bike. Çûn bi qasidê Xwedê şêwirîn û jê xwestin ji bo wan re fermandarekî bihêz û zana derxe ji Xwedê re dia bike. Gor biryara xwe ewnê di bin emrê fermandar de kom bibûna û heyfa xwe ji Filistiniyan hildana û bibûna hakimê Erdê Pîroz. Lewra Filistîniyên muşrîk dest dabûne ser tabûta pîroz, mal û milkê wan ji wan histandibûn û zar û jinên wan dîl girtibûn. Lê pêxember ewna rind nasdikirin û dizanibû exlaq û xûyê van mirovan çawa ne. Lewra berê dema ji wan re fermana cîhadê hatibû ewna emrê îlahî nepejirandibûn û di rêya Xwedê de ceng nekiribûn. Pêxember ji wan re got; ne çaxê ji we re cîhad hatibû emir kirin we serî hildabû? Gotin; êdî emê çawa ji cîhadê birevin? Em ji welatê me derxistine û jin û zarên me dîl girtine. Tu carê em ji paşta nazvirin. Encamê de Xwedê ji wan re Talût ji bo ferman-dariyê hilbijart. Pêxemberê wan ev xeber da wan. Lê qewmê asî bi fermandarîya Talût qayîl nebûn û ea ne ecibandin. Gotin ew ji malbate feqîr e û kesekî payeberz jî nîne. Yê çawa ji me re mezintiyê bike. Lewra qewmê nankor digot mal û milk nîşana şeref û qedr e. Pêxember ji wan re got; Xwedê Teala ew ji bo we hilbijartiye û zanebûn û hêza wî jî zêde kiriye. Jixwe Xwedê (c.c) rewşa bendeyên xwe zef rind dizane. Ji bo bibe elametê zafer û serdariya Talût jî ewe ku Xwedê Tela yê tabûta pîroz bi we vegerîne. Bi heskirina Xwedê (c.c) lê nihêrîn tabût hate destê wan. Bi vê bûyerê vê Fermandariya Talût hate îsbat kirin. Talût ji bo artêşekê saz bike kete xebatê û seba di rêya Xwedê de cîhad bikin bangî Benî Îsraîliyan kir. Lewra dijminê wan bihêz bûn û car caran êriş dianîn ser Benî Îsraîliyan. Ji ber vê hindê Benî Îsraîli gelekî ji Calût û artêşa wî ditirsiyan. Talût mirovekî jêhatî û zana bû. Ji bo tirsa wan bişkê û şêrde serbikevin leşkerên xwe perwerde kir. Roja cengê hat û Talût bi artêşa xwe ve ber ve bi aliyê neyar de rêketin. Di nav artêşê de Hz. Dawûd, bavê wî û birayên wî jî hebûn. Ji warê xwe dûr ketibûn hindik mabû xwe bigîhine qada cengê. Talût seba ezm û sebata leşkerên xwe bibîne ewna ceriband. Ji wan re got li ser rêya me çemek heye divê hûn ji vî çemî avê venexwen, heger hûnê avê vexwen jî ancax qasî çenga xwe vexwen. Lê kê jî hetanî têr be ji çêm avê vexwe êdî cihê wî li artêşa min de tuneye. Bi vî qaydî Xwedê (c.c) ewna ceribandin. Dema gihîştine ber çêm leşker pir betilî û tî bibû. Ji artêşê xêncî komeka hindik pirê wan ji çêm hetanî kesra xwe keştandin av vexwarin. Talût digel koma ji avê venexwaribûn ve derbasî aliyê dinî çêm bûn û derketine dijberî artêşa neyar. Ji leşkeran hinek gava çav bi zefbûna artêşa dijmin ketin tirsiyan û gotin; em nikarin bi vê quweta xwe ya hindik ve li hember van berxe bidin. Lêbelê ji wan yên bi alikariya Xwedê (c.c) bawer bûn, alîkarî û zafer ji Xwedê niyaz kirin û weha gotin: Çi qas komên jimara wan hindik hebûne, bi alîkariya Xwedê li hember komên jimara wan pir serketine. Wê çaxê em li hember dijmin bi sebir bin. Bêguman Xwedê bi alîkarî û nûsreta xwe ve digel bi sebran e. Artêşa Talût bi vî diayê hatine besta cengê: Ya Rebbî! Sebrê bide me. Lingên me mehkem bike. Ji bo em li hember dijmin serfiraz bin alîkariya me bike. Encamê de artêşa Talût û Calût hatine qada cengê. Wî wextî edeteka şêr hebû. Gor vê edetê berya şer dest pê bike, ji herdu aliyan kesek derdikeve û bi hev re şer dikin. Li pey vê re artêş hev dikevin û şer dest pê dike. Ji artêşa Calût, ji bo mûbarezê Calût bi xwe derketibû meydanê. Calût, bi cesaret û wêrektiya xwe ve mêrxasekî bi nav û deng bû. Bi şervaniya xwe, pozî û bendên xwe ve her kes ditirsand. Talût ji bo yek derkeve pêşyê û bi Calût re şer bike bang kir. Lêbelê tu kesî newêribê derkeve pêş. Hz. Dawûd xortekî ciwan bû. Çaxê lê nihêrî kesek tûriş nake derkeve, wî kevkaniyê xwe hilda û derkete besta cengê. Her çendî Talût kir rê li Dawud (e.s.) bigre jî, hatibû xîretê û biryara xwe dabû. Gava Calût ev xorta li hember xwe dît hezanibû dê bi hêsanî hankêva wî mexlûb bike. Lê Dawut bi kevkanî ve kevir avêtanê de gelekî şareza bû. Dawud (e.s.) mêş girt û bi kevkaniyê xwe ve çawa kevirek virvirande Calût bi hezkirina Xwedê tam li orta netikê de dayê û Calût li erdê dirêj bû. Dawud êriş birê û bi şûrê xwe ve serê wî ji cendek qetand. Dema leşkerên Calût dîtin fermandarê wan hate kuştin, tevlihev bûn û her yek di alîkî de reviyan û ji hev bela bûn. Bi hezkirina Xwedê bi vî qaydî Talût serket û dîsa bûne hakimê Filistînê. -(Beqere:249-50-51)- Hz. Dawud ji vê vir de bi mêranî û lehengiya xwe ve di nav xelkê de hate nasîn. Bi vî şeklî gelekî jê hezkirin û qedrê wî li cem xelkê zêde bû. Lê gor rîwayetan; ji ber vê Talût pir aciz dibû û dexesî lê kir. Çend caran seba Hz. Dawud bide kuştinê kêmîn danî lê negihişte armanca xwe. Axiriyê de di şerê Celbû’ de Benî Îsraîlî ji şêr reviyan û sê kurê Talût vî şerî de hatin kuştin û axiriyê de tîrkêşên Filistîniya Talût û hevalê wî dîl girtin. Talût seba bi destê neyar ve neyê kuştin ji hevalê xwe xwest ku wî bikuje. Lê hevalê wî destê wî neçû û ev nekir. Talût jî şûrê xwe hilda û xwe li ser şûr de avêt û xwe kuşt. Çaxê Talût mir pey wî re Hz. Dawud bû hukumdarê Benî Îsraîliyan. Lêbelê kurekî Talût jî dewa hukumdariyê dikir. Gelek caran di navbera alîgirên wî û alîgirên Hz. Dawud de şer çêbû û ençamê de ew jî mir û bi vî awayî Hz. Dawud hukumdariya Benî Îsraîliyan gişkan kir. Xwedê Teala him pêxemberî him jî hukumdarî kire nesîbê Hz. Dawud û Zebûr jê re nazil kir. Hz. Dawud pêxemberekî zahid û xebatkar bû. Herdem Xwedê di bîra wî de bû û bi zikir û tesbîha Xwedê Teala re mijûl dibû. Xwedê (c.c) dengekî gelekî xweş û zîz bexişan-dibû wî û wextê bi wî dengê xwe yê zîz ve Zebûr dixwend ciya û teyran jî bi wî re Xwedê zikir û tesbîh dikirin. Hetanî çû ber dilovaniya Xwedê tenê keda destê xwe xwar û bi vê ve debara xwe kir. Lewra ji bo wî ev ji her tiştî çêtir bû. Digel vê Xwedê Teala çêkirina zirxa hînî wî kiribû. Hesinê hişk diheland ve pê zirx çêdikir. Di destê wî de hesin mîna mumê nerm dibû. Hz. Dawud hakimekî dadmend bû. Tu gavê neheqî û alîgirî nedikir. Xwedê Teala ji Hz. Dawud re weha wehiy kiribû: “Ey Dawud! Bi rastî me tu li ser rûyê erdê kirî xelîfe/cîgir. Vêca di nav xelkê de bi heq ve berewanî bike. Hergîz nede pey hewayê. Wê çaxê, yê te ji rêya Xwedê derxe. Bi rastî ji ber ku yên ji rêya Xwedê derdikevin roja hesabê ji bir dikin, ji bo wan ezabekî dijwar heye.” (Sad: 26) Hz. Dawud rojên xwe kiribû çar paran. Rojekê îbadet û taetê re mijûl dibû, rojek ji bo hukum bide kifş kiribû, rojeke din seba ji milet re we’z û nesîhet bike veqetandibû û rojekê jî şixûlên xwe yê şexsî dikir. Hz. Dawud rojekê li mala xwe runiştibû û îstirehet dikir. Du kesan dizîka ve bêyî nobedar bi wan bihesin li ser dîwêr re banzdan û hatin cem Hz. Dawud. Çaxê Hz. Dawud çav li wan ket hinekî kete fikara. Lêbelê wana hat jê re gotin; netirse em du dozdar in. Em hatin bal te seba tu vê dozê de di navbera me herduyan de bi dadmendî berewanî bikî û vê meselê çareser bikî. Ji wan yekî got; em birayê hevdu ne, birayê min xwediyê nod û neh mîhane û ez jî xwedî mîhekê tenê me. Lê ev birayê minê xwediyê nod û neh mîhan dil heye wê mîhê jî ji min bistîne û pezê xwe temamî semerekî bike. Ji bana vê ji min re got; ka vê mîhê bide min û di vê meselê de zora min bir. Hz. Dawud ji xwediyê nod û neh mîhan re got; ev niyeteka pir kirêt û nerinde. Lêbelê pirê mirovan li pey tiştên weha dikevin. Divê mirov tu carê çav bernede tiştên der û cînaran. Bi doza herdu kesan ve Hz. Dawud tê derxist ku bi vê bûyerê ve tê hişyar kirin. Lewra dunya, mal, milk û meqam ji bo her kesî fitneye û divê mirov xwe ji şerê wan bi parêze û miqatî xwe bibe. Hz. Dawud ji Xwedê Teala efû û mexfîret niyaz kir û Xwedê (c.c) ew bexişand. Jixwe wî her gav ev îbadeta dikir. Carekê dîsa du meriv ji bo dozekê hatin cem Dawud (e.s.). Ji aliyan yek xwediyê zevîkê bû, yê dinê jî xwediyê bire pez bû. Xwediyê zeviyê got; me zeviya xwe avêtibû û av dabû êdî zevî gihiştibû hatibû ber gîhadirûnê. Me rojekê dît pezê van şevekê ketiye zeviyê û heta sibê tê de çêriya ye, tu tişt tê de nehîştiye û ji ber vê ziyaneke zef li me xist. Em ji bo vê meselê hatin cem te. Hz. Dawud ji aliyê din pirsî ev rast dibêje? Wan jî ev yek qebûl kirin û gotin erê rast e. Hz. Dawud ji xwediyê zeviyê pirsî ku ziyana wî çi qasî digre û wî jî tiştek got. Pey re ji xwediyê pêz bihayê pezê wî pirsî û wî jî bihayê pêz got. Hz. Dawud hesab kir lê nihêrî qasî hev derdikeve. Encamê de biryar da û ji wan re got divê xwediyê pêz wan peza bide xwediyê zeviyê û dê bi vî awayî ev pirsgirêkê çareser bibe. Çaxê herdu alî ji bo vê dozê hatibûn cem Hz. Dawud, kurê wî Suleyman (e.s.) jî li hinda bavê xwe bû. Dema Hz. Dawud biryar da Hz. Suleyman ji bavê xwe destur sitand û çareseriya xwe ya di derbarê vê dozê de got: -Divê xwediyê zeviyê pêz hilde û xwediyê pêz jî zeviyê. Xwediyê pêz seba zevî bê ser rewşa xwena berê dê zeviyê cot bike av de da ku heta hêşîn bibe û çaxê çinîna zeviyê hat jî dê teslîmî xwedî bike. Di vê navberê de yê dinê yê jî, ji pêz şîr, hirî û tiştên dinê ji xwe re hilde. Bi vî awayî herdu aliyên jî bigihêjine heqê xwe. Lewra bi vî qaydî zeviyê bê ser rewşa xwe ya berê û xwediyê pêz jî dîsa pezê xwe hilde. Herdu aliyan jî ev hukmê Hz. Suleyman qebûl kirin. Ev biryar bû nîşana zîrekiya Hz. Suleyman. SULEYMANÊ (E.S.) HAKİM Xwedê Teala kerem û îhsana xwe li ser Hz. Dawud û kurê wî Suleyman (e.s.) de barand. Ehkam û îlmê şerîetê hînî wan kir. Çaxê Hz. Dawud çû ber rehma Xwedê kurê wî Suleyman (e.s.) di pêxemberî û hukumdariyê de bû warisê wî. Hz. Suleyman ji Xwedê Teala xwestibû ku milkekê wisan bide wî êdî xêncî wî kesek negihêje wê derecê. Xwedê (c.c) nîmetên bê mînak dabû wî. “Got: Rebbêm, min bixefirîne û milkekî wisa bide min piştî min nesîbê tu kesî nebe! Lewra tu zef zef îhsan dikî.” (Sad: 35) a) Xwedê (c.c) zimanê teyran û hinek heywanetên dinê hînî Hz. Suleyman kiribû. Beşeka artêşa wî ji teyran pêk dihat. b) Xwedê Teala ji bo xizmeta wî bikin şeytan jî dabûne bin emrê wî. Şeytanan ji wî re birc û qesr dihûnandin û jê re pêyker, sîtilên mîna hewza mezin û sîtilên nedihatine gûheztin çêdikirin. Ji behrê jê re kevirên bi qiymet (încî û mircan) derdixistin. Çi emrî wan bikira jê re çêdikirin. Lewra ji wan kê bêemriya Hz. Suleyman bikirana dê roja qiyametê de pêrgî ezabekî dilsoj bihatana. c) Digel vê Xwedê ba jî dabû bin emrê wî. Bi bayê ve rêyeke qasî mehekê dûr, ji sibê heta nîvrojê diçû. Hz. Suleyman ku der bixwesta bê ew dibire wê derê. d) Xwedê Teala ji bona Hz. Suleyman ji erdê sifir mîna çeman dabû derxistin. –(Sebe: 12-13)- Hz. Suleyman bendekî şakîr bû û ji bo wan nîmetan herdem hemd dikir. Carekê artêşa xwe ya ji mirov, cin û teyran pêk dihat, civand û derkete seferê. Li ser rêya artêşê qulikên muristangan hebûn. Çaxê nêzîkî wê tangê bûn, Hz. Suleyman xeberdana muristan-gan bihîst. Di newalê de muristangekê ji yên dinê re digot; zûkin têkevine qulikên xwe, bila artêşa Suleyman bêhemdê xwe pê li we nekin û we nepirçiqînin. Wextê Suleyman (e.s.) ev qisekirina muristangan bihîst, gelekî kêfxweş bû û ji bo ev nîmet û keremên Xwedê Teala bexşî wî tenê kiribû şikur kir û weha dia kir: “Rebbêm! Ji bo van nîmetên Te îhsanî min û dê-bavêm kiriye şukrê îlhamî min bike.” Xwedê Teala gelek nîmetên din jî lutfî Suleyman (e.s.) kiribû. Ji van yek jî hespên wî bûn. Hespên Hz. Suleyman hemû seglavî û bi cins bûn. Hesp di vê demê de pediwiyeke pêwîst bûn. Lewra ev hepsên xas di ceng û fethan de gelekî kerhatî bûn. Ji ber vê Hz. Suleyman gelekî ji hespan hez dikir û ji ber vê bi xwe wan re eleqeder dibû. Seba rind bêne xwedîkirin û hin kirin dihat teseliya wan dikir û reva wan temaşa dikir. Bi destên xwe ve ling û stuyê hespan mizdida û tîmar dikir û bi wan re şa dibû. Lêbelê ev kirinên wî ji ber hezkirina malê dunyê nebû. Ji bo ku nîmetên Xwedê dabû wî ji bîr neke û di rêya Xwedê (c.c) bixebitîne ev tiştana dikir. –(Sad: 30-33)- Xwedê (c.c) zimanê teyran jî hînî Hz. Suleyman kiribû. Hz. Suleyman bi teyran re dipeyivî û gotinê wan fêm dikir. Jixwe beşeke artêşa wî ji teyran pêk dihat. Hz. Suleyman tiştên lazim hînî teyran dikir û teyr di şixûlên wî de gelekî kêrî wî dihatin. Bi rastî ev dayîneka Xwedê Teala ya bê mînak bû. HZ. SULEYMAN Û MELÎKA SEBE’ YÊ Sebe’ welatekî li başûrê Erebistanê bû û payexta wê Me’reb bû û li vê derê bendava Me’rebê saz kiribûn. Wê demê ev der navenda bazirganiyê bû. Xelkê wir bazirganiya derya û benderan de gelekî pêşta çûbûn. Lewra ev karan di destê wan de bûn û ji ber vê rê û dirbên deryayê rind nasdikirin. (Prof. Dr. Phîlîp K. Hîttî, Dîroka Îslamê ya Siyasî û Çandî, Ter. Prof. Dr. Salîh Tuğ, ÎFAV, Cild. 1. S. 80. Stenbol, 1995) Rojekê Hz. Suleyman lê niherî teyrê dunikul (hudhud) winda bûye. Çû ev ji teyrên dinê pirsî. Got; ez çima teyrê dunikul li ciyê wî nabînim? Gelo jî zûvaye nayê kifşê û ez haj pê tineme? Vê gelekî hêrsa Hz. Suleyman anîbû. Got; heger sedêmên windabûna teyrê dunikul yên maqûl tunebin, ezê yan cezakî bidimê wî yan jî serjêbikim. Zef neçû teyrê dunikul hat û ji Hz. Suleyman re got; min tiştekî tu haj pê tinî dîtiye. Min ji sebe’ xebereka rast û girig anî. Li wî welatî jinek melîketiya wan dike. Xwedê Teala ji her nîmet û tiştan dayê û textekî wê ya yê zef mezin û bi încî û mircanan hatiye neqişandin û xemilandin jî heye. Lêbelê ev qewm bi Xwedayê ev xêr û bereketa bexişandiye wan bawer nakin, dewsa Wî ji royê re secde dikin. Şeytan ewna xapandine û ji rêya rast derxistiyê ev kirinên wan jî bi wan xemilandiye. Evna jî nûra hîdayetê bê par mane û rastiyê nabînin. Ji bo Xwedayê tiştên li erdê û esmana veşartî derdixe û çi veşêrin çi bêjin dizane re secde nekin vê yekê dike. Ew Xweda ye, bilî Wî tu îlah tuneye. Ew xwediyê erşê mezin e. -(Neml: 20-27)- Hz. Suleyman ji bo van gotinê hudhud piştrast bike, namek nivîsî û da hudhud. Jê re got: -Vê nameyê hilde bibe bavêje ber Melika (Belqiz) wan û xwe bi wan bitelîne ka çi dibêjin û çi biryarê didin. Teyrê dunikul ev nameya Hz. Suleyman ji wan re nivîsî bû, hilda bir welatê Sebe’ û avête hinda Melîkeya wan Belqizê. Belqizê name hilda xwend. Namê weha dest pê dikir: “Bi navê Xwedayê Mihrîbanê Dilovan. Li hember min xwe qure nekin. Bi mislimanî (teslîmbûyî) werin cem min.” Belqizê ev name xwend û naveroka we ji rûhsipî û serdaran re diyar kir û ji wan re got: -Hûn jî rind dizanin çaxê ez biryarekê bidim berya her tiştî bi we dişêwirim. De ka derbarê vê meselê de hûn çi dibêjin. Rûhsipiyên hazir gotin: -Em kesên bi hêz û quwetin û xwe jî şervanên cengên dijwarin. Lêbelê dîsa ferman ya te ye. Ka lê binêre tê çi emir bikî. Belqizê lê nihêrî gel dilheye bi Suleyman re têkevinê şêr. Lê jinika jîr û zana karên xwe baş dizanibû. Ji ber vê ji wan re behsa xeterî û dijwariya şerên li hember hukumdaran tê kirin kir. Ji wan re got: -Bêguman çaxê hukumdar têkevine welatekî pêre şer dikin tu tiştî ser hevdu nehêlin. Wê derê kavil û wêran dikin. Koka xelkê wir diqelînin, ezîzên wan zelîl dikin û yên din jî dîl digrin. Heke serbikevin dê vê bînin serê me jî. Paşê biryara xwe ji wan re got: -Ezê çend qasidan bi xelat û diyariyên bi nirx û giranbiha ve bişînime bal Suleyman. Lewra hukumdar ji tiştên wisa zef hez dikin û pê kêfxweş dibin. Heger Suleyman wan diyariyên me qebûl bike, ewê jî dewsa wan xelatan ji me re xelatan rê bike. Wê çaxê yê kifş bibe ku ew bes hukumdareke û tiştên hukumdar pê razî dibin ew jî pê razî dibe û ew ne pêxember e. Lê heke van diyariyên me nepejirîne û bi me vegerîne, dê wê çaxê bê zanîn ku bi rastî ew pêxemberê Xwedê ye û xêncî bawer kirina me bi tu tîştî qayîl nabe. Ligel vê qasidên me yê di derbarê wî û xelkê wî de ji me re agahiyan bînin. Encama vê de emê bizanibin ka emê çi bikin. Ji bo vê qasidên welatê Sebe’ yê bi xelat û diyariyên giranbiha ve berê xwe dane welatê Hz. Suleyman Filistînê. Çûn derketine pêşberî Suleymanê Hakim û ev diyarî û xelatên Belqizê şandibûn pêşkêşî wî kirin. Lêbelê Suleyman (e.s.) mîna hukumdarên dinê nebû. Lewra ew pêxemberê Xwedê bû û tu carê çavê wî li mal û milkê dunyê nebû. Armanca wî bes ji bo Xwedê Teala bendetî bû û ji bo vê dixebitî. Hizir dikir ku hetanî quweta wî hebe mirovan hişyar bike û seba dînê Xwedê li ser rûyê erdê hakim bibe bixebite. Hz. Suleyman ew diyariyên qasidên Belqizê ji bona wî anîbûn bi wan vegerand û ji qasidan re got: -Hûn bi xwe jî dibînin Xwedê li ser rûyê erdê gelek nîmet û quwet nesîbî me kiriye. Ji bo vê jî em li pey zînet û xişrê dunyê nînin. Me ew name ji bo hûn dev ji bîr û baweriyên pûç berdin û ji Xwedayê bê heval û şirîk re perestî bikin şand. Bilî vê yekê tu daxwazeka me ya dinê tuneye. Herin van tiştan bidin Melîka xwe û salixê tiştên we bi çavên xwe ve dît û bi guhên xwe ve bihîst bidine wê. Heke neyêne li ser dînê heq û bawer nekin û li ser kufrê dewam bikin, ezê bi artêşeke wisa ve werim tu tişt nikare li hember bisekine û ezê wan di halekî xerab de ji wê derê derxim. Qasidên Belqizê bi xelatan ve vegeriyane cem Belqizê. Peyama Hz. Suleyman ji Belqizê re hinartibû gîhandinê û salixê seltanet û milkê wî yê bi çavên xwe ve dîtibûn danê. Wê çaxê Belqiz têgihîşt ku nikare li hember Hz. Suleyman berxwe bide. Jixwe kirinên wî nîşana pêxemberiya bû. Belqizê biryar da here cem Hz. Suleyman û ji bo vê dest bi amedekariyan kir. Hz. Suleyman pê hisya Belqizê were dîtina wî. Hz. Suleyman jî seba qûdret û îkrama Xwedê Teala dabû wî nîşanî Belqizê bide. Loma dil hebû wî textê wê yê bi nav û deng hê ew xwe negihîne wir bîne cem xwe. Ji xizmet karên xwe re got: -Ji we kê dikare textê Belqizê hetanî ewna xwe teslîmbûyî/mislimanî negîhînine vê derê ji bo min bîne? Ji cinan îfrît rabû got: -Hetanî tu ji meqamê xwe ranebî û neçî ezê wî ji te re bînim. Zatekî alimê ku ji kitêbê îlim hatibû dayînê got: -Heya tu çavên xwe vekî bigrî ezê wî textî ji te re bînim. Wextê Hz. Suleyman li kêleka xwe nihêrî dît ku text li hindê ye. Çaxê Hz. Suleyman ev yek dît weha got: -Ev îhsana Xwedê ye daye min de kanê ezê şikur bikim yan nankoriyê. Ev ji bo min îmtihan e. Kê şikur bike ev xêra wî yê, kê jî nankoriyê bike bêguman Xwedê dewlemed (mustaxnî) e. Ew xwedî kerem e. -(Neml: 38-40)- Hz. Suleyman ferman da hinek tiştên text biguhirin. Dê bi vê ve Belqiz biceribanda hele ka yê textê xwe nas bikira yan na. Çaxê Bekqiz hat Hz. Suleyman anî textê wê yê hatibû guhertin nîşan dayê û jê pirsî: -Gelo ev texta qet dişibe textê te? Belqiz çawa çav bi text ket kete şikê. Lewra hinek tişt nehatibûne guherîn û axiriyê de tê derxist ku ev textê wê ye. Bi vê yekê ve baweriya wê ya bi pêxemberiya Hz. Suleyman mehkem bû. Her çendî berê qasidan derheq pêxemberiya Hz. Suleyman de salix dabûnê, lê ev tiştên wê bi çavên xwe ve dîtbûn ew hê mutmeîn kiribû. Hz. Suleyman binê koşka xwe ya pêşwazî kirinê bi şuşehulî û bêlorê ve ji hostayên xwe yê mahir da bû çêkirin. Bi vê ve mûcîze û nîmetên Xwedê Teala dabûne wî nîşanî Belqizê da. Çaxê ji Belqizê re got fermo têkeve koşkê, wextê Belqiz li dêrî de kete hundir qey got binê koşkê aveke zelal e. Ji bo şil nebin pêş û delingên xwe hilkişan dine jorê. Suleyman (e.s.) jê re got ev bi şuşe û bêloreke zelal ve hatiye çêkirin. Dema Suleyman (e.s.) wisa got heyirî û rastiya doza Suleyman (e.s.) bi awayekî zelal naskir weha got: Xwelî li serê min be, di gel Suleyman ez teslîmî Xwedayê Rebbê alemê dibim. Derheq wefata Suleyman (e.s.) de weha tê rîwayet kirin: Rojekê Suleyman (e.s.) mezela xwe ya tê de îbadet dikir de xwe sipartibû gopalê xwe runiştibû û hikmeta Xwedê seeta wî temam bû û di wî halî de wefat kir. Heya kurmekî gopalê wî xwar û gopal şikest tu kes mirina wî nehisiya bû. Ev jî nîşan dide ku cin xeybê nizanin. Lewra ko bizanibûna yê bigotana Hz. Suleyman miriye. PÊXEMBERİYA ÎLYAS (E.S.) Qewmê Îlyas (e.s.) êleka ji Benî Îsraîliyan bûn û pûtperest bûn û li herema Baalbekê dijiyan. Navê pûtê wan jî Ba’l bû. Xwedê Teala seba wan hişyar bike û dînê heq nîşanî wan bide Îlyas (e.s.) şand. Îlyas (e.s.) ji bo qewmê xwe ji wê bîr û baweriya betal û bê wate dûr bixe, ewna bal bi yekîtiya Xwedayê bê şirîk û heval de dewet kir. Ji wan re ferman û qedexên Xwedê yên bibûna wesîla xelasî û bextewariya dunya û axretê beyan kir. Ji wan re got hûn çawa Xwedayê ev kaînat bi şeklêkî weha rind afirandiye û her nîmet û xêr daye we dihêlin û ji vî pûtê (Ba’l) bêkêr re perestî dikin. Îlahê layiqê îbadetê her Xwedê tenê ye. Ew Xweda him rebbê we ye û him jî rebbê bav û kalên we yên çûyî ye. Lê qewmê ji rê derketî teblîxa pêxemberê xwe derewandin û qebûl nekirin. Ji ber rû badana wan ezabê roja axretê bû para wan. Bêguman kesên ku bawer kirine ji vî ezabî dûrin. Hz. Îlyas wezîfa xwe ya pêxemberiyê zef rind kiribû û li pey xwe nav û dengekî rind hîşt. Ew qulekî mûxlîs bû. –(Seffat: 123-132)- EL-YESE’ (E.S.) El-Yese’ (e.s.) pêxemberekî ji bo Benî Îsraîliyan hatiye şandin. Bêguman wî jî xelkê xwe dewetî dînê heq kiribû. “Di berya te de me tu qasid neşandiye ku em jê re weha wehiy ne kin; bilî Min îlahê layiqê îbadetê tuneye, vêca ji Min re îbadet bikin.”(Enbiya: 25) “Îsmaîl, El-Yese’ û Zûlkîfl jî bi bîr bîne. Ewna hemû ji kesên bi xêr bûn.” (Sad: 48) Lêbelê di Qur’anê de tenê navê wî heye, derheq pêxemberiya wî de agahî tuneye. Her çendî di îsraîliyat û kitêbên dîrokê de derheq wî de hinek tişt hebin jî em wana neqil nakin. Lewra di kitêbên dîrokê de, rastî û çewtî tevlihev bûne. Ji ber vê jî hilbijartina agahiyên rast pir zehmete. Ji ber vê sedemê em bi guman nêzîkî wan pirtûkan dibin. PÊXEMBERİYA HZ. YÛNUS Hz. Yûnus pêxemberê xelkê Nînowa yê bû. Ev der nêzîkî Musilê ye û paytextê Asûriyan bû. Asûriyan hakimiyeta heremê piranî hildabûn destê xwe. Nînowa di herema Mezopotamya yê bajarekî kewnareye. Di çaxê xwe de ji wan bajarên mezin û dewlemend yek jî Nînowa bû. Ev bajar bi pirtûkxana xwe ya mezin û dewlemend ve jî dihate zanîn. Ji ber vê dewlemendî û pir bûna mal û milk, civakê xwe winda kiribû. Dane pey şopa pêşiyên xwe û ji sitêrk û pûtan re îbadet kirin. Ev bîr û baweriyên betal ji wan mîrat (mîras) hildabûn. Ne difikirîn ne jî, ji ezabên hatibû serê xelkên beriya wan de ji xwe re ders hildidan û ne jî hişê xwe didane serê xwe. Ji ber vê di navbera wan de nerindî û xerabî zêde bibûn. Xwedê (c.c) seba wan hişyar bike û rêya xelasiyê nîşanî wan bide qasidê xwe Yûnus bîn Metta şand. Yûnus (e.s.) seba dev ji şîrkê berdin û ji Xwedê tenê re îbadet bikin ewna bal bi xelasiyê de dewet kir. Lê qewmê nezan ew kar û kirinên xwe yên kirêt neterikan-din. Her çendî Hz. Yûnus teblîxa xwe dewam dikir jî xelkê bêyî bawer kirin li ser pûtperestiya xwe dewam dikir. Hz. Yûnus ewna bi xezeba Xwedê ve da tirsandin û ji wan re got demekê şûnde ezabê Xwedê yê li ser we de bê. Yûnus (e.s.) bi van xebatên xwe ve hezanibû wezîfa xwe ya rîsaletê kuta kiriye û bajar berya emrê Xwedê bê terk kiribû ango bêyî destura îlahî ji bajêr reviya bû. Lewra kufr û nankoriya wan Yûnus (e.s.) gelekî aciz kiribû û qehirandibû. Hatibû qiraxê deryayê (Dîcle) û li benderê keştîke tijî sîwar bibû. Keştî bi rêket û xêlekê çû. Lêbelê nişkê ve ba û bahoz derket û lêp bilind bûn. Hindik mabû keştî noqî deryayê be. Rêwiyên keştiyê lê nihêrîn nikarin herin û bi hevdu şêwirîn. Gotin; helbe di keştiyê de yekî gunehkar heye. Emê peşkê bikşînin û ji kê re peşk derkeve emê wî bavêjine deryayê. Peşka pêşîn kişandin û peşk ji Yûnus (e.s.) re derket. Hz. Yûnus xwe da nasînê û peşk dubare kirin, vê carê dîsa peşk ji wî re derket, lê disa cara sisiya peşk kişandin û ya dawiyê jî ji Yûnus (e.s.) re derket û axiriyê de ea avêtine deryayê. Bi hezkirina Xwedê Teala masîkî hat bêyî kuştin û birindar kirin ew daqurtan. Di aliyê din de xelkê Nînowayê lê nihêrin Yûnus (e.s.) ewna hiştine û serê xwe hildaye çûye. Nîşan û elametên ezabê Yûnus (e.s.) ji wan re gotibû jî eşkere bibûn. Ji ber vê gelekî poşman bûn û derketine serê çiyê lavayî Xwedê kirin, efû û mexfîret jê xwestin. Xwedayê Mihrîbanê Dilovan jî ewna bexişandin û ezab ji wan dûr xist. Bilî qewmê Hz. Yûnus tu kom piştî hatina ezab nehatine bexişandin. –(Yûnus: 98)- Yûnus (e.s.) bi xeta xwe hisiya û di hundirê masî de di nav tarîtiyê de ji Xwedê re secde kir û tobe kir û mexfîret xwest. Xwedê tesbîh û zikir kir û niyaz kir: -Ya Rebbî! Pêştirî Te tu îlah tuneye. Ez Te tenzîh dikim. Bi rastî ez bûme ji wanên zalim. Xwedê (c.c) ew efû kir û emrî masî kir, masî anî Yûnus (e.s.) avête reşahîka bê hêşnayî. Yûnus (e.s.) gelekî betilî û sewt ketibû. Bi heskirina Xwedê Teala ji bo xwe li bin siya wê de xwe ji germa tavê biparêze dareke mezin û bilind hêşîn bû û Yûnus (e.s.) li bin siya vê darê de bîhnveda. Gava li ser xwe de hat, Xwedê (c.c) ji bo vegere nav qewmê xwe emir lê kir. Yûnus (e.s.) ji bo teblîxa xwe berdewam bike zivirî welatê xwe û gelê şahîdî hatina ezabê Xwedê bibûn, pûtperestî terikandin û bawerî bi pêxemberiya wî anîn. –(Enbiya: 87-88)- HZ. ZEKERİYYA Û HZ. YEHYA Zekeriyya (e.s.) jî pêxemberekî ji bo Benî Îsraîliyan hatibû şandin. Ji bo li ser ola heq bijîn ji wan re bû şîretvan û hişyarker. Temenê xwe gişk di rêya Xwedê Teala de derbas kiribû û muqatiya Beyt-î Muqeddesê dikir. Lê êdî mîna berê bi serxwe nînû û kaltiyê zora wî dibir. Por sipî kiribû û ji taqet ketibû. Rewşa Benî Îsraîliyan jî qet rind xuya nedikir. Bi hikmeta Xwedê (c.c) zarê Zekeriyya (e.s.) jî çênedibûn. Lê dilê wî hebû li piştî mirina wî ji malbata wî kesekî salih jê re bibe waris û rêberiya Benî Îsraîliyan bikira hebûya. Zekeriyya (e.s.) tu carê hêviya xwe ji Xwedê nebirîbû. Ji bo Xwedê Teala zarekê bidê bi dizîka ve weha lavayî Wî kiribû: Ya Rebbî! Bi rastî êdî hestiyên min sist bûne, porê min jî çîlqerqaş bûye. Ya Rebbî! Min kîngê lavayî Te kiriye ez bedbext nebûme. Bi rastî ez di van xizmên minê li pey min bimînin de ketime fikara. Kulfeta min jî zara nîne. Tu ji bal xwe de warisekî bide min. Bila ji min re û malbata Yaqûb re bibe warîs. Rebbê min wî bike kesekî Tu jê razî dibî. -(Meryem: 2-6)- Xwedê Teala her tişt ji tunebûnê aniye hebûne. Gava tiştekî dil bike, dibêje bibe ew jî dibe. Ji bo Xalikê alemê her tişt hêsane. Xwedayê Mihrîban ev bende yê xwe yê xemgîn û dilşewitî bê hevî nehîşt û diayê wî pejirand. Mizgîniya kurekî navê wî Yehya bû dayê û ev nav heta wê çaxê li tu kesî nehatibû kirin. Çaxê Zekeriyya (e.s.) ev mizgîniya hilda heyirî. Lewra xwe kalekî sewt ketîbû û jina wî jî sêr bû. Lêbelê ev kar ji bo Xwedê (c.c) tiştekî hêsane. Zekeriyya (e.s.) ji Xwedê Teala ji bo vê yekê nîşanek xwest. Xwedê (c.c) jê re wehiy kir: Bêyî tu nexweşî sê roj û şevan ser hevdu tê lal bibî, nikarî tu kesî re bipeyivî. Loma tê bi destan ve milet serwext bikî. Zekeriyya (e.s.) sê rojan lal bû û axiriyê de jina wî bi heskirina Xwedê Hz. Yehya anî dunyê. Yehya (e.s.) zana û serwext bû û dilekî paqiz û halekî wî yê mutewazî hebû. Ji dê û bavê xwe re gelekî bi hurmet bû û zarekî sernerm û qenc bû. Di kar û tevgerên xwe de herdem micîd bû. Xwedê Teala ji bo rê nîşanî xelkê xe bide ew bi pêxemberiyê ve wezîfedar kir. Xwedê Teala jiYehya (e.s.) re wehiy kir: Kitêba xwe şidyayî bigre û hê zar bû hikmet dayê. Yehya (e.s.) Tewrat dixwend û ji Benî Îsraîliyan re şîrove dikir. Lê qewmê zalimê xwînmij dîsa axozî dibûn û li hember fermana îlahî serî hildidan. Benî Îsraîliyan berê bi qelf û tiranê xwe ve Hz. Zekeriyya dilîstin. Dema Hz. Yehya bû pêxember anîn gef bi wan xwerin û ji bo Zekeriyya (e.s.) bitirsînin Hz. Yehya şehîd kirin û koma xwîn xwaran bi vê jî têr nebûn anîn ji pey re Zekeriyya (e.s.) jî şehîd kirin. Ji danê bûyîna xwe de, di jiyana xwe de û heta mirinê, heta roja rabûnê selam li ser wî (Yehya) be. -(Meryem: 12-15)- HZ. ÎSA YÊ KURÊ MERYEMÊ Bavê Hz. Meryemê Îmran ji giregir û pêştahatiyê cihûyan bû. Lêbelê Xwedê (c.c) zarnedabûnê. Rojekê jina wî xwe avête Xwedê Teala û lava kir da ku zarekê bidê. Nezir kiribû heger zareka wan bibe yê wî di rêya Xwedê de perwerde bike û ji bo xizmeta Beyt-î Mûqeddesê bike, bide wê derê. Wê çaxê ev edeteka cihûyan bû. Hinek malbetan ji bo zarên wan li wir, berdestên aliman perwede bibin û li berdestên wan herin-bên zarên xwe yê kurînê didane wê derê. Xwedê Teala her rewşa bendeyên xwe dizane. Her Ew dizane derheq mirovan de kîjan tişt xêre û kîjan jî nexêr e. Ji bo vê diayê merivan qebûl bike jî kîjan ji bo bendeyê salih xêr be wê didê. Lewra carna meriv tiştekî hezdike lê ew tişt neqenc e, carna jî meriv hinek tiştan ji bo xwe neqenc dizane lê ew tişt ji bo wî qenc e. Xwedê (c.c) diayê wê (Hanne) pejirand û bi heskirina Xwedê bi zar bû û zareka qîzînê anî dunyê. Hê newelidîbû Îmran dunya xwe guhurîbû. Wê jina qeneetkar, ji bo vê îhsana Xwedê (c.c) hemd û sena kir û ji Xwedê xwest ku vê keçê û nesla wê ji şerrê şeytan biparêze û got: Qîz mîna kura nînin û navê wê jî danî Meryem. Barî Teal daxwaza wê qebûl kir. Hz. Meryem mîna nebateka hêşîn dibe parast, mezin kir û kemiland. Bi kerema Xwedê niyêta wê hasil bû û Hz. Meryem da xizmeta Beyt-î Mûqaddesê. Lêbelê ev qet jî hêsan nebû. Lewra heya wê çaxê xêncî zarên kurînê zarê qîzînê nehatibûn hildanê. Bi heskirina Xwedê (c.c) piştî xebateka bi zehmet Hz. Zekeriyya ev yek bi aliman da qebûl kirin. PERWERDA HZ. MERYEMÊ Û NÎMETÊN XWEDÊ Hz. Meryem dema ji bo xizmeta Beyt-î Mûqeddesê hatibû qebûl kirin, hê zareke piçûk bû. Ji ber vê pêwîst bû yekî miqatiya wê bikira û ji bo fêr kirin û perwerdê bûna wê pê re eleqedar bibûya. Di vê mijarê de di navbera alimên li Beyt-î Mûqeddesê dinihêrîn de nakokî û dubendî çêbû. Encama niqaşê de biryar dan ku ji bo kesê bi Meryemê re eleqedar bibe, bi peşkê ve kifş bikin. Peşk ji kê re derkeve êdî ewê bibe wekîlê Meryem ê. Gor vî qerarî yên beşdarî vê peşk kişandinê bûn, pênûsên xwe avêtine avê. Pênûsa kê di avê de roda neçe û li cihê xwe raweste ewê vê wezîfê hilde ser milên xwe. Bi hezkirina Xwedê encama peşkê de ev wezîfe ji Zekeriyya (e.s.) re ket. Zekeriyya (e.s.) him pêxember bû û him jî merivê malbata Hz. Meryemê dihat. Jina Zekeriyya (e.s.) jî xatiya Meryemê bû. Zekeriyya (e.s.) di koşekî Beyt-î Mûqeddesê de ji bo Meryemê mezeleke taybetî ava kir û Meryem li wir de rabû-runişt. Bilî Zekeriyya (e.s.) tu kesî nikaribû têketa mezela Meryemê. Bi vî tehrî berdestê pêxemberê Xwedê Teala gihîşt û perwerde bû. Li wir fêrî Tewratê bû û bû bendeka Xwedê ya xêrxwaz û salih. Xwedê (c.c) bi vê ve dixwest keçeka namzetî dayiktiya pêxemberekî dê bi şeklekî awarte ango bi mûcîzeyî bê dunyê bikemilîne. Lewra dê paşerojê de barê milê Meryemê giran bibûya û her kesî nikaribû taqet bikira vî barî hilbigire. Ji bo vê pêwîst bû rind bihata perwedekirin da ku di vê îmtihanê de bikaribe sebir bike û teyax bide. Xwedê (c.c) ji cem xwe de ji bo Meryemê fekî û mêwên di wê demê li wan deran nedihatine peydakirin jê re dişand. Zekeriyya (e.s.) her tim miqatî Hz. Meryemê bû û serî didayê û pê re mijûl dibû. Dîsa rojekê hate oda wê da ku serîkî bidê lê nihêrî li ber Meryemê fekî û êmîşên li wê demsala têdene li wan deran tinene hene. Ji ber vê yekê metel ma û jê pirsî; kê evna ji te re anîn? Wê jî gotibû: -Ew Xwedayê ji bo kê bixwazê bêhed û hesab rizq dide da min. -(Al-î Îmran: 37)- Hz. Meryem li vî ciyê pîroz de mezin bû û bû qîzeke xama. Di vê çaxê xwe de hê ji berê zêdetir taet û îbadet dikir. “Miyaketan gotibû: Ey Meryem! Bêguman Xwedê tu hilbijartî paqij kirî û tu ji jinên gerdûnê payeberz kirî. Ey Meryem! Bi huşû li dergê dîwana Rebbê xwe de bisekine, here secdê û tevî wanê ruku dikin tu jî ruku bike.” ( Al-î Îmran: 42-43) Bi rastî paye bilindî berpirsyariyên girin û giran jî bi xwe re tîne. Dema mirov bê hilbijartin, wê çaxê barê mîlê mirov jî giran dibe. Lêbelê ev bargiranî ji mirov re dibe wesîla qedir bilindî û rumetê. Rojekê miyaketin hat mizgîniya zarekî kurînê dane Hz. Meryemê. Ev zar yê bi şeklekê fewqelade bihata dunyê. Lewra Hz. Meryem qîzeka xama ya azep bû ango hê mêr nekiribû. Milyaketan jê re gotin: -Navê wî jî Îsa yê kurê Meryemê ye. Him li dunyê û him jî li axretê qedrekî wî yî bilind heye. Ew hatiye hilbijartin û ji wan kesên nêzîkî Xwedê ye. Yê hê di pêçekê de bipeyive û gotinên bi hikmet bibêje, ev rewşa wî dê mezintiya wî de jî dewam bike. Ew ji qencên Xwedê ye. Hz. Meryemê got: -Ya Rebbî! Ka ev çawa dibe? Destê kesî li destê min neketiye. Xwedê got: Raste, lê gava bixwaze tiştekî hukum bike dibê “bibe” ew jî dibe. Bi vî awayî Xwedê Teala Hz. Meryema mîna çilka şîr pak û pakîze, ji bo bibe dayika qasidê xwe hilbijart. Mûcîze; bûyer û tiştên bi qaydekî awarte bi hezkirina Xwedê (c.c) ve bi destê pêxemberan pêk tênê ne. Ev bûyerana mirovan şaşmetel dihêlin da ku hişê xwe bidine serê xwe û rind bifikirin. Evna rastiya nîşan didin û îsbat dikin. Gava Xwedê (c.c) bixwaze sebeban ji holê radike û bêyî sedem/eger encaman diqewimîne. Lewra ev jî Wî re gelekî hêsan e. Mîna bûyîna Îsa (e.s.). Hz. Îsa bi hezkirina Xwedê bê bav ji Hz. Meryemê re dibe. Her weha Xwedê Teala Adem (e.s.) him bê bav û him jî bê dê ji axê afirandibû. Jixwe Xwedê (c.c) her tişt ji tunebûnê aniye hebûnê, lêbelê pirê mirovan nafikirin. BÛYÎNA HZ. ÎSA Piştî vê xeberê Hz. Meryemê li rojhilatê Beyt-î Mûqeddesê de xwe avêtibû tarîtiyê û taet dikir. Wextekî li wê derê bû Xwedê Teala Cebraîl jê re di dilqê merivekî de şand. Çaxê Meryem çav bi wî ket jê tirsiya û qey got meriveke û yê nerindîkê bîne serê wê û jê re got: -Ez ji şerrê te xwe dispêrme Xwedayê rehman. Ger tu yekî ji Xwedê tirs bî ji min dûr bikeve. Cebraîl (e.s.) jî anî xwe pê danasîn û got: -Ez ji bal Xwedê de ji bo zareka kurînê diyarî te bikim hatimê şandin. Ez qasidê rebbê te me. Meyemê got: -Çi tehrî kurekê ji min re bibe? Tu beşer nêzîkî min nebûye. Ez yeka nerind jî nînim. Cebraîl jî gotibû: -Raste, lêbelê ev ji bo Xwedê pir hêsane. Lewra yê wî ji bo mirovan bikin ayetekê û yê ji me bibe dilovanîk. Jixwe kar qediya ye. –(Meryem: 12-16)- Bi vî awayî Xwedê Teala jina tîmsala îffet û namûs-ê ji aliyê xwede rûh pif kirê û ew û kurê wê ji bo aleman kiriye îbret. Hz. Meryem hemle ma û vê rewşa wê, ew gelekî ki-ribû fikara. Ji ber ku ev bûyera hatibû serê wê tiştekî li rêzê nebû. Ji bo vê jî xelkê ye paşgotinî yên wê bikirana û pê bawer nekirana. Loma Hz. Meryemê digot: -Xwezila ez hê ev yeka nehatibû serê min bihatama ji bîr kirin yan jî bimirama. Lê Xwedê (c.c) ew tenê nehîşt. Pey hemle bûnê Hz. Meryemê ji merivan dûr disekinî û çû ciyekî ji çawên merivan dûr û hetanî zara xwe welidan li wê dera xewle tena serê xwe ma. Dema welidandinê hat û qolincan dest pêkir. Ji ber êş û janê pişta xwe sipartibû dareke xurmê ya hişk û li wê derê hemla xwe danî. Di vê rewşê de dengek hatê û got: -Êdî ber xwe nekeve. Howe Xwedê ji te re rizq şandiye. Darê bilqîne dê xurme li ser te de bi weşin û ji vê ava Xwedê bi kerema xwe ji te re daye zayinê vexwe. Bixwe û vexwe, çavên te renkayî be. Êdî kes rastî te bên ji wan re bibêje min ji bo rebbê dilovan rojiya xeberne-danê girtiye. -(Meryem: 22-26)- Meryemê zara xwe hilda çû cem qewmê xwe. Lêbelê vê rewşa wê ewna ecebmayî hîşt. Lewra tu tiştekî weha ji Meryemê hêvî nedikirin. Meryem qîzeka xama ya hê azep bû. Ji ber vê jî paşgotinî û îlawe (îftira) di navbera gel de bela bûn. Çaxê xelkê Meryem bi zaroka li hembêzê ve dîtin jê re weha gotin: -Meryem! Bi rastî te karekî ecêb kiriye. Xwîşka Harûn! Bavê te merivekî neqenc nebû, diya te jî jineka xerab nebû. Meryemê tu bersîv neda wan û anî zarok pêşberî wan kir da ku bersîvê bide. Gava gel dît Meryem tîne zarokê nîşanîş wan dide seba pê re xeber bidin, jê re gotin: -Tu bi me dilîzî? Emê çawa zareka di pêçekê de re bipeyiv in? Ser vê Îsa (e.s.) hate ziman û got: -Bi rastî ez bendê Xwedê me. Wî kitêb û pêxemberî da min. Li ku derê bim ez pîroz kirim. Hetanî ez sax bim nimêj û zikat li ser min ferz kir. Ez ji bo dayka xwe jî hurmetkar kirim, ne zarbekî bedbext. Selam li ser min e, ji bûyîna min heta mirina min û heta nûve vejînê. Li hember vê mûcîzê şaşmetel man. Lewra heta wê rojê tiştekî wisa nedîtibûn. Bi vî qaydî Xwedê zimam-dirêjiyê wanên li ser Hz. Meryemê birî. PÊXEMBERÎ Û MÛCÎZÊN HZ. ÎSA Hz. Meryemê seba cihû xerabîkê neyînin serê kurê wê çû Misrê. Li wê derê çend salan ma û dîsa ji wir vegeriya û çû Nasiriyê û li wir bi cîh bûn. Çaxê Hz. Îsa gihîşt û kemilî jê re pêxemberî hat. Lewra cihû ji rê derketibûn. Gun nedidane heramî û heleliyê. Bi neheqî malê hevdu dixwarin û zor li kesên belengaz û feqîr dikirin. Dayin û sitendina selefê ji wan re bibû karekî rojaneyî serbest. Bi vê jî qîma xwe nedianîn roja axretê, hesab û ceza jî înkar dikirin. Dabûne pey hewa nefsa xwe û totî kûrahiya delaletê bibûn. Xwedê Teala ji qewmê ji rê derketî re qasidên xwe re dike da kû wan hişyar bikin û rastiyê ji wan re beyan bikin. Lewra Xwedê tu carê ji kufrê razî nabe. Ji bo vê cihûyan re gelek pêxember şandibû. Îcar ji bona wan Hz. Îsa bi rê kiribû. Wê çaxê emrê Hz. Îsa sî sal bû û Tewrat rind dizanibû û Xwedê ji bo wî jî Încîl (Mizgînî) daxistibû. Încîl tesdîqa Tewratê bû û ji bo ku Îsa (e.s.) di navbera cihûyan der berwaniyê bike jê re hatibû şandin. Îsa (e.s.) teblîxa ola heq kir û ji wan re rêya ripûrast nûve destnîşan kir û ji wan re ew sînorên helal û heramiyê yên di nav wan de hatibûn hildan û xerab kirin dîsa nûve vegot. Pisrgirêkên di navbera wan de dibûne egera bêtifaqî û nakokiyê ji wan re beyan kir. Lêbelê cihûyên hînî beredabûnê bibûn dev ji nerindiyan bernedidan. Ji lewra ev xisleta înkar kirinê û asê bûnê ji wan re bibû nexweşîka xedar û çaxê banga heqiyê bibihîstana xwe dida der. Ji cihûyan sadûqî yên herî ji rêderketî bûn. Lewra wana roja rabûnê, ceza û mûkafat înkar dikirin. Digel vê alimên cihûyan jî Tewrat gor daxwaza dilê xwe şîrove dikirin û bi vî awayî ewna dixapandin. Ji bo perekî hindik hukum û ehkamên di Tewratê de bi şeklekî zelal hatibûn beyan kirin tehrîf dikirin û diguhirandin. Dema Îsa (e.s.) bi Încîlê ve hat, ji yên pêşya her kesî dijî wî rabûn yek jî ew koma xaxem û kahînên wan bûn. Lewra wan rind dizanibû ku Îsa (e.s.) yê vir û derewên wan derxe meydanê û evê jî bibe sedema ji dest çûyina meqam û payeya wana di nav gel de. Hz. Îsa ji wan pêxemberê ulu’l-ezm e, yanê ji wan pêxemberên mucadele û îmtihaneka zor û dijwar ve hatine ceribandin û bi sebreke mezin ve berxwe dane ne. Li hember zehmetî û astengiyan sist nebûne. Lewra pêxemberên Xwedê yên bêguneh û pak tu carî bê hêvî nebûne û wezîfa xwe ji bîr nekirine. Îsa (e.s.) dema teblîxê de bi zanebûn û hikmet here-ket dikir. Ji bo qewmê wî bawer bikin, seba bala wan bikşîne û li wan eser bike, bi hezkirina Xwedê (c.c) mûcîzên bibe dermanê nexweşiyên wanê maddî û manewî nîşan dida. Dema meriv li mûcîzeyên Hz. Îsa mêze dike van taybetiyan dibîne. a) Hz. Îsa ji heriyê şiklê teyr/çukan çêdikir û pifî wan dikir, bi hezkirina Xwedê sax dibûn. Hz. Îsa bi vê ve nîşanî cihûyan dida ku hebûn ji maddiyatê tenê pêk nayê, digel vê rûyê wî yê manewî jî heye. Lêbelê mirov nikare vê rastiyê bi çavên xwe ve temaşa bikin. Ji lewra wê demê di nav cihûyan de maddiyat eslê hebûnê dihate hesibandin û hebûna rûh/vîn û maneviyatê dihate înkar kirin. b) Korên zikmakî bi heskirina Xwedê (c.c) pak dikir. Digel vê yên nexweşiya belek bûnê ketibûn destê xwe tê dida û bi heskirina Xwedê pak û sax dibûn. Gor rîwayetan di wê demê hekîmî/tibê de gelekî pêşta çûbûn. c) Miriyên di goran de bi heskirina Xwedê (c.c) sax dikir. Lewra ji cihûyan komekê nûve vejîna piştî mirinê înkar dikirin. Hz. Îsa jî bi van mûcîzan ve rastiya axretê îsbat dikir. d) Bilî vê tiştên mirovan di mala xwe de dixwarin û vedişartin ji wan re digot û ciyê wan ji wan re digot. Di van mûcîzan de ji bo komên hişmend ayet/beratên bi îbret û giring hene. Lêbelê koma mûnkîran nehatine ser heqiyê û bi van mûcîzeyan bawer nekirin û digotin ev tiştana pêştirê sêrê tu tişt nîne. Hz. Îsa ji bo xelkê dewetî rêya heq bike û rastiyê ji wan re bêje derdikete rêwîtiya. Carekê ji qewmê xwe re gotibû: -Di rêya Xwedê de yê piştgiriya min bike kê ye? Wê çaxê ji nav gel xêncî çend kesên feqîr tu kesî bersîv nedabûnê. Lê dîsa wan çend kesên bawerî pê anîbûn pêre bibûne heval û piştgiriya wî dikirin. Ji wan re “Hawarî” dihate gotin. Rojekê dîsa Îsa (e.s.) digel şagirdên xwe seba teblîxê derketibûne rêwîtiyê. Di vê rêwîtiyê de gelekî pirçî bibûn û ji Îsa (e.s.) sivreka tijî xwerin xwestibûn. “Çaxê hawariyan gotibû: Ey Îsa yê kurê Meryemê! Rebbê te dikare bona me ji esman sivrekê daxe? Wî gotibû: Heger hûn ji yên bawerkirî bin ji Xwedê bitirsin. (Wan jî) got: Em dixwazin ji wê bixwen ku dilê me rihet be. Em bizanibin tu ji me re rast dibêjî û em jî bibin ji şahidên wê.” (Maîde: 112-113) Îsa (e.s.) lavayî Xwedê kiribû û ji wan re sivrek hatibû daxistin. Her çendî Xwedê ev mûcîzeyên dabûne Îsa (e.s.) cihûyan dîsa jî guh nedidane rastiyê û bawerî bi rîsaleta wî nedianîn. Di aliyê din de ji bo merivan ji rêya heq dagerînin dixebitîn. Dawiyê de dil kirin ku Îsa (e.s.) bi dek û dolaban ve bikujin û ji wî xelas bibin. Ji bo vê yekê çûn şikyatê xwe li waliyê Romayê kirin. Ji wan re gotin Îsa di navbera xelkê de fîtne û fesadiyê derdixe û yê bibe sebebê hilweşîna sazûmana we. Leşkerên Romayê pey Îsa (e.s.) ketin û kesekî munafiqê digot ez bawer dikim ciyê Îsa (e.s.) ji wan re got û anîn ew girtin. Lêbelê Xwedê Teala Îsa (e.s.) ji destên wan xelaskir. Dewsa Îsa (e.s.) kesê ewa îspiyan kiribû anîn li çarmixê xistin û kuştin. Lewra ev kes li ber çavên wan mîna Îsa (e.s.) hate kifşê. Xwedê Teala Îsa (e.s.) ref’/bilindî bal xwe kir, ango wana Îsa (e.s.) ne çarmixê xistin ne jî kuştin. -(Nîsa: 157-158)- Ji vê bûyerê şûnde bawermendan gelek iskence û tade kişandin. Lêbelê kafiran her çendî zilm û neheqî kesên belengaz û ketî kirin jî tu çarî nikaribûne rê li ola heq bigrin. Peyam û hinariyên wî di navbera gel de şûle da, weşiya û bela bûn. Kesên bawermend jimara wan kêm be jî tu carê neqediyan. Pey re di navbera wan de dubendî û nakokî derketin. Encama vê de dînê Îsa (e.s.) teblîx kiribû ji pergala xwe ya berê derket û hate guherîn. Rewşa mexînî/xaçparêzên îroj ji bo vê yekê nîşane. Îsa (e.s.) jî wek pêxemberên dinê ji bo wehdeniyeta Xwedê (c.c) ji mirovan re beyan bike hate şandin. Wî jî hetanî li ser rûyê erdê ma ev yek jî însanan re vegot û beyan kir. Tiştên li piştî wî di derbarê wî û diya wî de hatine gotin xêncî derew û îftiran tu tişt nînin. Di Qur’ana Pîroz de weha te gotin: “Îsa yê kurê meryemê, bilî resûlekî tiştek nîne. Berya wî jî resûl hatibûn-çûbûn. Diya wî jî jineka sadiq bû. Her duyan jî xwarin dixwarin. Lê binêre, em ayetan ji bo wan çawa beyan dikin? Dîsa binêre çawa têne rû badan.” (Maîde: 75) Tiştekî eşkereye ku ewna herduk jî mîna me merivin, ne îlah in û ne jî rebb. Dixwen û vexwen, ko îlah bibûna tu carê pêdiviya wan bi wan tiştên meriv hewcedar dibin nedibûn. Lêbelê ewnê ji rê derketî ji ber xwe de xeber didin. Îsa (e.s.) mizgîniya hatina serwerê me Xatemû’l-Enbiya Hz. Muhemmed (s.x.l.) jî dabû. Di Qur’ana Pîroz de ev weha derbas dibe: “Îsa yê kurê Meryemê demekê gotibû: Gelî zarên cihûyan! Ez ji bo we pêxemberê Xwedê me, rasdêrê Tewrata destê we de me û ez mizgîndêrê pêxemberê ku yê ji pey min re bê, navê wî Ehmed im. Çaxê bi ayetên eşkere ve hat, gotin; ev sêreke eşkereye. (Seff: 6) Lê dema Hz. Muhemmed (s.x.l.) wehiy hilda, yên digotin em peyrevên Îsa (e.s.) in, bawer nekirin. Lewra vir û dexesiyê çavên wan kor kiribû û jixwe çavên dilê mûnkîran nabîne. Bi rastî, mexînî ji rêderketibûn û cihû jî, ji heddê xwe bihurîbûn. –(Fatîhe: 7)- Encamê de Xwedê Teala ji bo rehmeta alemê Xate-mû’l-Enbiya Hz. Ehmed bi rê kir. DAWİYA GOTİNÊ Serûwena mirovahiyê ev e. Meriv hatine vir û hetanî dema wan xelas bibe li vê derê mane. Li vê qada îmtihanê hatine ceribandin, ji an hinekan di vê ezmûnê de heqî dîtiye û ji bo bigihêjine serfîraziya rastî bi tiştên emir (temen) kin û derewîn nexapiyane û di rênimûna qasidande teslîmê heqiyê bûne. Lê piraniya mirovan bi cazîba tiştên xapinok û demborî bilyan û ji ber vê jî di rêde man. Her çendî rênas û pêşvayan hat bi meşala tewhîdê ve şevareş/zulmeta ku ew têdebûn ronî kirin û rêka rast nîşanî wan dan jî rewş neguhirî. Lewra ji wan wetnê ewna xerabiya wan dixwestin û heznedikirin di nav kêf û zewqê de bijîn. Axiriyê de xewna xwe ya derewîn hişyarbûn, lê êdî dem bihurîbû. Ne veger hebû ne jî xelasî. Lewra êdî dor ya hînekên din bû û ewê heta roja qiyemetê weha berdewam be. Selam li peyrevên hîdayetê be. “Bi rastî di serdaboriyên (pêxember) wan de ji bo hişmendan îbret hene. Ev gotineka (Qur’an) ji berxwe ve tê gotin nîne. Lêbelê ji bo (kitêbên) yên berya xwe rasdêr û beyana her tiştî ye û ji bo koma bawermend jî hîdayet û rehmet e.” (Yûsuf: 111) [[Kategorî:ol]] [[ar:نبي]] [[br:Profeded]] [[cs:Prorok]] [[da:Profet]] [[de:Prophet]] [[el:Προφήτης]] [[en:Prophet]] [[es:Profeta]] [[fa:پیامبر]] [[fi:Profeetta]] [[fr:Prophète]] [[he:נביא]] [[id:Nabi]] [[it:Profeta]] [[ja:預言者]] [[ko:예언자]] [[nl:Profeet]] [[nn:Profet]] [[no:Profet]] [[pl:Prorok]] [[pt:Profeta]] [[ro:Proroc]] [[ru:Пророк]] [[simple:Prophet]] [[sk:Prorok]] [[sq:Profeti]] [[sv:Profet]] [[th:ประกาศก]] [[tr:Peygamber]] [[uk:Пророк]] [[yi:נביא]] [[zh:先知]] 2641 38767 2006-08-13T16:01:47Z 84.158.84.5 re '''Olên semîtîk''' [[ol|olên]] in ku ji qewmên samî tên. *[[Cihûtî]] *[[Xiristiyantî]] *[[Îslam]] [[Category:ol]] 2642 66118 2007-01-23T09:25:12Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jv:Al-Qur'an]] '''Qur'an''' [[pirtûk|pirtûka]] pîroz a [[Îslam|Îslamê]] ye. Li gor dînê Islamê çar kîtabên munezzel, ango yên ji aliyê Xwedê ve hatine li ser rûyê erdê (nazil bûne). Her yekî ji wan bo pêxemberekî Xwedê bo rêsanedana wî bo insanan hatiye rêkirin. Qur‘anî Kerim, gotinên Xwedê ye û ew di sala 610‘an, pistî Mîladê, bo Hz. Muhammed, gava ku ew 40 salî bû, di seva leylet el-qadirê ji aliyê Xwedê ve hatiye rêkirin. Qur‘an ji 104 sûretan (sûreyan), 6666 ayetan û 77.934 (77.437) gotinan hatiye çêkirin. == Kitêbên pîroz berê Qur'anê == Kitêba yekemîn ku ji aliyê Xwedê ve hatiye erdê [[Tewrat]] e. Xwedê ew bo [[Hz. Musa]] (A.S.) rêkiriye. Lê ew 750 salan pistî nazilbûna xwe hate komkirin. Hz. Davud (A.S.), texmînen, berî Mîladê, qernê (sedsalê) VIII‘an de jiya ye. Xwedê [[Zebûr]] ji bo xatirê wî rêkiriye. Bo Tewrat û Zeburê, bi hevre"Ahd-î, Atîk" tê gotin. Berî Mîladê di sala 1200‘an de dest bi nivîsandina wan hatiye kirin û ev yeke 1000 salan dewam kiriye. [[Încîl]] jî (di Ahdî Ceddîd de) ku bo Îsa Pêxember hatiye rêkirin, jî di cih de ne hatiye nivîsandin. Pistî Mîladê sala 110‘an de dest bi nivîsandina wê hatiye kirin. Qur‘an di sala 610‘an, pistî Mîladê, bo Hz. Muhammed hatiye xwarê. Û ew di çaxeke kurt de hatiye nivîsandin. Ji van her çar kitêbên Xwedê re "Kîtabên Îlahî)" (Kîtabên Xwedayî, tê gotin. Li gor gelek dîtinên cihê, cihê, ji van ew her sê "kîtabên îlahî, ango Tewrat, Zebûr û Incîl, di pêvajoya dîrokê re naveroka wan hatine guhetin, ew ji rastiya xwe hatine dûrêxistin. Lê, li gor musilmanan, ev yeke bo Qur‘anê ne welêye, ew ya heqîqiye. ==Çêbûna Qur'an== Li gorî dînê Islamê, kitêba Qur‘anA Kerîm ji gotinên Xwedê hatiye çêkirin. Ew kitêba dawiyê ye ku ji aliyê Xwedê ve û ji bo pêxemberê yê dawiyê, Hz. Muhammed, gava ku ew 40 salî bû, di sala 610, di seva "Leylet-el Qadir" de, bi rêya wehiya Xwedê, bi rêya melekê Xwedê, Cebraîl ve hatiye rêkirin. Qur‘an-a Kerîm, hino-hino, ayet bi ayet, dihate rêkirin. Ji xwe jî, Xwedê, bo vê yekê jî weha dibêjê: "(Me) Quran-a Kerîm bo insanan, çax bi çax, da ku bixwînin û têbigihin,lê, li hino-hino belavkiriye û rêkiriye (el-Îsra: 160)". Rêkirna Quranê, bi vî awayî ew bo parastin û jiberkirina wê hesanîtri kir . Gava ew nazil dibû (dihate erdê), Hz.Muhammed jî di cih de ew bi alikariya katibên wehyê, yê eshaban, di huzura wan de li ser çerman, li ser kevirên sehîk û li ser melzemeyên din dida nivîsandin û nûsxeyek jî li mala wî dima. Li aliyên din jî, gava her ayetek wehî dibû, ango dihata xwarê, ew di cih de, ji xeynî nivîsandinê, ew ji aliyê hafizqur‘anan (Qur‘anjiberan) ve dihate jiberkirin jî. Ev yeke li gor rêsana Hz. Muhemmed (S.A.W), cih û tertîba wê ayetê û ku gava Cebraîl ew gihandî Resulê Xwedê, welê dihate pêkanîn. Hersal di meha Remezanê de, Hz. Muhammed 10 rojan dikete îtîkafê, ango dirûnist û bes îbadet dikir, Qur‘ana ku ji Cebraîl (R.A) re dixwend. Cebraîl jî Qur‘an ji wî re dixwend û bi vî awayî wan xwendina hevdû didan li ber hev; bi awayekî din, wan ew "kontrol" dikirin. Qîza Hz.Muhammed, Hz.Fatîma, dibêjê ku bavê wê carekê bo vê yekê weha gote wê: "Qîza min, her sal Cebraîl carekê Qur‘an dida ber ya min, lê îsal wî ev yeke ducar kir. (Ji vê jî) bêguman, texmîn dikim ku ecelê min nîzik bûye" (Buharî,Tecrîd-î Sarih, Tercume, Cilt II, Hadis 1767). Ebu Hureyre(R.A) jî: "Resullullah (S.A.W) her sal cerekê; sala wefat kirî du caran Qur‘an da ber ya Cebraîl û 10 rojan, sala wefat kirî 20 rojan kete îktîfayê" (Buharî, Fedaîlû Quran, bab: 8 (Kane Cebrîl ya‘rîdu‘l Qur‘an) . Pistî wefata Pêxember, di çaxê Hz.Ebubekir de, di serrê kesên ji dîn vegerayî de, Yemamê (633) 70 hafizqur‘an sehîd bûn. Ev yeka he Hz.Omer tirsand. Wî mûracatî Hz.Ebubekir kir û wî jî kare bo nivîsandina Quranê da Zeyd Sabît, katibê ku Hz.Muhammed jê hez dikir. Hemû meteriyalên li ser Qur‘anê dane Zeyd û wî jî ew û yên hafizqur‘anan da ber hev. Pistre, her sure, ayet, ku bi wehî hatibûn xuyakirin, li gor hatina wan hatin rêzkirin û bi lehçeya Qureysiyan hate nivîsandin. Navê wê "MUSHAF" hate danîn. Pistî wefata Ebubekir, ew teslîmî Hz. Omer hate kirin û di taliyê de, gava Hz.Osman bû Xelîfe, wî komîteyek di bin serokatiya katip Zeyd bin Sabît de avakir û ew surê, ne li gor hatinan wan, lê li gor girêdanên wan bi hev re, tertîp kir û 7-8 nûsxe nivîsandin û li wilayetan hatin belav kirin. Qur‘an li gor van bingehînan hatiye rêzkirin: [[Sûre]]: Maneya Şeref, rutbeya mezin yan jî bingeha xanî didê. Li gor ilmê tefsîrê Qur‘ an ji qismên sûreyan tê pêkanîn. Sûre jî, ji ayetan tê pêkanîn. 104 sûre ango qisim yên Quranê hene. [[Ayet]]: Maneya , elamet, îsaret, îbret, delîl , mucîze didê. Li gor ilmê tefsîrê, ayet maneya, yan jî hukmekî îfade dikê. Hijmara ayetan, li gor Zemahserî 6666. Ji wan hezar ayet Imre, hezar Nehye, hezar Wa‘de, hezar Wa‘îde(tehdîde), hezar dengûbas û qise, hezarek jî ibret; 500 Ehkam(helal û heram), 100 tesbih û dua û 66 jî di warê nesîhetê de ne. Gotinên Quranê li gor Medîneyiyan, 77.934, li gor Mekeyiyan 77.437. == Qur'an bi kurdî == Qur'an bi [[erebî]] hat nivîsandin, ji aliyê [[Husein Muhammed]] bi kurdî tê wergerandin. Wegereke din di malpera al-shia.com de heye. ==Sûre== Di Qur'an de 114 [[ferker]] ([[sûre]]) heye. Binihêre: [[Sûre]] ==Grêdanên derve== *[http://quran.al-shia.com/kur_eng/ Quran.al-shia.com] *[http://www.serhed.net/tefira%20Qurane3.htm Nivîsen ser Quranê bi kurdî] (Çavkanî: kitêba Qur‘anê, ji "Feyzü‘l- Furkan ve Meâni‘l Kuran" ku ji aliyê Hasan Tahsin Feyizli, Ankara Ümam Hatip Lisesi, Meslek Dersleri Emekli ögretmeni, Ankara 1989, Elif yayincilik", hatiye wergerandin). {{wîkîçavkanî}} [[category:Pirtûk]] [[Category:Îslam]] [[af:Koran]] [[ar:قرآن]] [[ast:Corán]] [[az:Quran]] [[bg:Коран]] [[bn:কুরআন শরীফ]] [[bs:Kur'an]] [[ca:Alcorà]] [[cs:Korán]] [[cv:Коран]] [[da:Koran]] [[de:Koran]] [[el:Κοράνιο]] [[en:Qur'an]] [[eo:Korano]] [[es:Corán]] [[et:Koraan]] [[eu:Koran]] [[fa:قرآن]] [[fi:Koraani]] [[fr:Coran]] [[frp:Alcoran]] [[ga:An Córan]] [[gl:Corán]] [[he:הקוראן]] [[hi:क़ुरान]] [[hr:Kur'an]] [[hu:Korán]] [[ia:Koran]] [[id:Al-Qur'an]] [[ilo:Koran]] [[is:Kóraninn]] [[it:Corano]] [[ja:クルアーン]] [[jv:Al-Qur'an]] [[kk:Құран]] [[ko:꾸란]] [[la:Alcoranum]] [[lb:Koran]] [[lt:Koranas]] [[lv:Korāns]] [[ms:Al-Quran]] [[nl:Koran]] [[nn:Koranen]] [[no:Koranen]] [[pl:Koran]] [[pt:Alcorão]] [[ro:Coran]] [[ru:Коран]] [[scn:Curanu]] [[sh:Kuran]] [[simple:Qur'an]] [[sk:Korán]] [[sl:Koran]] [[sq:Kur'ani]] [[sr:Куран]] [[su:Qur'an]] [[sv:Koranen]] [[sw:Qurani]] [[ta:திருக்குர்ஆன்]] [[th:อัลกุรอาน]] [[tr:Kur'an]] [[tt:Qör'än]] [[uk:Коран]] [[ur:قرآن]] [[zh:古兰经]] [[zh-classical:古蘭經]] 2644 14632 2004-08-30T21:50:54Z Erdal Ronahi 2 Logo ya KDP Logo ya KDP 2645 14633 2004-08-30T21:54:31Z Erdal Ronahi 2 Partiya Demokrat ya Kurdistanê çû cihê Partiya Demokrata Kurdistanê #REDIRECT [[Partiya Demokrata Kurdistanê]] 2648 14634 2004-08-30T22:20:52Z Erdal Ronahi 2 2649 14635 2004-08-30T22:21:03Z Erdal Ronahi 2 2650 60384 2006-12-14T18:57:52Z Erdal Ronahi 2 ji nadir.org/isku, bi destûrê {{al}} 2651 14637 2005-04-12T11:59:27Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.98.12.86 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi bi destûr 2652 39507 2006-08-13T18:06:09Z Liesel 539 Guherandina 211.76.97.230 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Dehap logo.gif]] {{kurt}} [[Category:Partî (Tirkiye)]] [[en: Democratic People's Party (Turkey)]] [[fr:Demokratik Halk Partisi]] [[tr:Demokratik Halk Partisi]] 2654 14640 2004-08-30T23:06:15Z Erdal Ronahi 2 2656 14642 2004-08-30T23:25:21Z Erdal Ronahi 2 2662 66255 2007-01-24T10:18:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[dv:ފީޒިޔާއީ އިލްމު]], [[ur:طبیعیات]] '''Fizîk''' ([[grekî]] ''φυσική, fizîke'' „a xwezayî“) [[zanista siruştî]] a, ku zagonên bingehînên xwezayî, her tiştên ku [[xweza]] bi wan ve ava buye û bandorgewrînên wan li ser hev lêdikole, ye. Fizîk hem bi gewşîn û helwestên [[bûjen]] û [[zevî (fizîk)|zeviyan]] ve, di dem û cîh de, û hem jî bi avahiya dem û cîh ve dikeve. Fizîk xwezayê bi awayê jimarî, bi modelên [[siruştzanist|siruştzanistî]], ango teoriyan şîrove dike. Herwiha dikare texmînan li ser gewşînên pergalên tên temaşekirin, bi dest bike. Ji bo vê yekê zimanê [[matematîk|matematîkê]] bikartîne. == Rêbazên Fizîkê == === Fizîka Ceribandinê === Wek ji navê wê tê têgihîştin, di navenda fizîka ceribandinê de [[ezmûn]] heye. Bingeha emzûneka fizîkî nirxandina gewşînên pergaleka hatiye amadekirin bi jimaran e. Ev nirxandina jimarî bi [[pîvan|pîvanê]] tê darxistin. Di pergalên emzûnan de gewşînên dembende (dînamîk) an yên demazad (statîk) tên pîvan. === Fizîka Teorîk === Erka [[fizîka terorîk]] zivirandina modelên emzûnî, yên fizîka ceribandinê, li ser teroriyên bingehîn ên nas, an li ser [[gumana binhehîn|gumanên bingehîn]] (hipotez), yên herjimareka dengaz-hindiktirîn bi matematîkê ye. Ji wir wê de, ji modelên êdî nas jî rawêj, ên dikarin werin nirxandin, dardixe. === Fizîka Matematîkî û Fizîka Bikaranînê === [[Fizîka matematîkî]] dikare wek şitleka fizîka teorîk were dîtin. Tenê di bikaranîna modelan de ji hev cihê ne. Fizîka teorîk matematîkê wek zimanê fizîkê bikartîne, a matematîkî ji modelên fizîka teorîk [[pergalên matematîkî]] dardixe. Encamên lêkolînên [[fizîka bikaranînê]] jî di qadên nefizîkî de cîh digrin, wek [[teknîk]], [[elektronîk]]. === Fizîka Kompûterî ( Simûlasyon) === Bi pêşveçûna [[zanista kompûterî]] û, bi wê bende, bi xurtbûna [[pergalên kompûterî]] bikaranîna kompûteran bû rêbazeka girîng a fizîkê. [[Fizîkzanên komputerî]] ne bi tenê [[teorîvan]], ji ber ku ew bi simulasyonan teoriyan diceribînin û ne jî bi tenê [[emzûnvan]] in, ji ber ku ceribandinên wan tenê di xwejimêran de dimeşin. Di her herêmên fizîkê de [[simûlasyon]] cîhekî pirr mezin digire. == Mijarên Fizîka Nûjen == === Teoriya Relatîvî === [[Teoriya Relatîvî]] ji [[Albert Einstein]] (wek Albert Aynştayn bixwîne) hat avakirin. Têgihîştinek bi bingeh ve nû ji bo dem û cîh anî. Dem û cîh ne tiştên gerdûnî ne. Ji bo her temaşevanek navberên demî û cîhî ji hev cûda tên dadkirin. Sê dîmenziyonên cîh û dem bi hev re dihelin û dibin çar dîmenziyonên "[[cîhdem]]". [[Hêza giraniyê]] ji [[xwarbûna demcîh]] peydah dibe. Sedema xwarbûna demcîh jî hebûna laş û hêz e. Bi dîtina Einstein laş û hêz yek tişt in. === Fizîka Kwantum === [[Fizîka kwantum]] zagonên siruştî di herêmên [[atom|atomî]] û binatomî de dide xuyakirin û xwe ji fızîka relativî tundtir ji [[fizîka klasîk]] vedigerîne. Fizîka Kwantum dibêje, ku pirr mezinahiyên fizîkî di hin rewşên taybetî de wek kwantankirî tên hesibandin, ango ne awake mayînde de ne. Derbasbûna wan ji awakî bo awake din bi banzan tê holê, ne mayînde. Bûjen wek fenomenek têgihîştina wê dijwar xuya dike; ew ji perçên bingehîn ango kwantan tê holê. Cîh û leza perçekî ti carî nikare wekdemî were zanîn. Helwesta bûjen hem wek [[paradoksona perçe û pêl|perçeyan û hem jî wek pêl]] e. === Çar Hêzên Bingehîn === * Hêza giraniyê * Hêza elektro-magnetî * Hêza jar * Hêza xurt Armanceka fizîkê ew e, ku formuleke gelerî, ku bikari be ev her çar hêzan di formulekî de yek bike, ([[formula cîhanê]]) were dîtin. Heta niha tenê [[hêza karebar]] û hêza magnetî hatin yekkirin. Her du [[hêzên dendikî]] ( ên atomê ), a jar û a xurt, û a karebar (elektro-magentî) jî di formula "super symetry" de hatine yekkirin. Lê di raya giştî a fizîkzanan de hîn bi tevahî nehatiye pejirandin. Serêşa herî mezin, di vî warî de, hêza giranî derixe holê. Ji ber ku, li hember hêzên din, hêza giranî zaf nimiz e û di derdora laboratorkî de nikare were pîvan û herwiha yekkirina wê bi hêzên din ve pirr dijwar e. Di "[[teoriya string]]" (string = ta, bend) de, bi taybetî jî "teoriya M" de, tê gotin, ku bûjen ji stringan, ango ta, cêkirî ye. Ev string ji perçên atomî ên nas zaf piçûktir in (10^-35 m) û yek-dimenziyonî ne. Teoriya (super-)string gerdûneka 11 dîmenziyonan dipejirîne. Ji ber dijwariya îsbatkirinê ev û hin teoriyên din di raya giştî a fizîkzanan de hîn rûneniştine. [[Category:zanist]] [[af:Fisika]] [[als:Physik]] [[an:Fesica]] [[ar:فيزياء]] [[ast:Física]] [[az:Fizika]] [[bat-smg:Fizėka]] [[be:Фізыка]] [[bg:Физика]] [[bn:পদার্থবিদ্যা]] [[br:Fizik]] [[bs:Fizika]] [[bug:Fisika]] [[ca:Física]] [[co:Fisica]] [[cs:Fyzika]] [[csb:Fizyka]] [[cv:Физика]] [[cy:Ffiseg]] [[da:Fysik]] [[de:Physik]] [[dv:ފީޒިޔާއީ އިލްމު]] [[el:Φυσική]] [[en:Physics]] [[eo:Fiziko]] [[es:Física]] [[et:Füüsika]] [[eu:Fisika]] [[fa:فیزیک]] [[fi:Fysiikka]] [[fo:Alisfrøði]] [[fr:Physique]] [[fur:Fisiche]] [[fy:Natuerkunde]] [[ga:Fisic]] [[gd:Eòlas-nàdair]] [[gl:Física]] [[gu:ભૌતિક શાસ્ત્ર]] [[gv:Fishag]] [[he:פיזיקה]] [[hi:भौतिकी]] [[hr:Fizika]] [[hu:Fizika]] [[ia:Physica]] [[id:Fisika]] [[ie:Fisica]] [[io:Fiziko]] [[is:Eðlisfræði]] [[it:Fisica]] [[iu:ᐆᒫᑦᓱᓕᕆᓂᖅ]] [[ja:物理学]] [[ka:ფიზიკა]] [[kn:ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ko:물리학]] [[la:Physica]] [[lad:Fisika]] [[lb:Physik]] [[li:Natuurkónde]] [[lmo:Física]] [[ln:Fízíkí]] [[lt:Fizika]] [[lv:Fizika]] [[mk:Физика]] [[ms:Fizik]] [[my:ရူပဗေဒ]] [[nap:Físeca]] [[nds:Physik]] [[nds-nl:Netuurkunde]] [[nl:Natuurkunde]] [[nn:Fysikk]] [[no:Fysikk]] [[oc:Fisica]] [[pl:Fizyka]] [[ps:فزيک]] [[pt:Física]] [[ro:Fizică]] [[ru:Физика]] [[sa:भौतिकी]] [[sc:Fìsica]] [[scn:Fìsica]] [[sco:Naitural philosophy]] [[simple:Physics]] [[sk:Fyzika]] [[sl:Fizika]] [[sq:Fizika]] [[sr:Физика]] [[st:Fisiksi]] [[su:Fisika]] [[sv:Fysik]] [[sw:Fizikia]] [[ta:இயற்பியல்]] [[th:ฟิสิกส์]] [[tl:Pisika]] [[tr:Fizik]] [[tt:Fizik]] [[ug:فىزىكا]] [[uk:Фізика]] [[ur:طبیعیات]] [[vec:Fìxica]] [[vi:Vật lý học]] [[vo:Füsüd]] [[war:Físika]] [[xh:IFiziki]] [[zh:物理学]] [[zh-min-nan:Bu̍t-lí-ha̍k]] [[zh-yue:物理]] 2663 14649 2004-08-31T00:09:19Z Erdal Ronahi 2 [[Category:zanist]] 2664 66967 2007-01-29T08:22:47Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[so:Category:Fiisigis]], [[vls:Categorie:Natuurkunde]] [[Category:Zanist]] [[af:Kategorie:Fisika]] [[als:Kategorie:Physik]] [[an:Categoría:Fesica]] [[ar:تصنيف:فيزياء]] [[ast:Categoría:Física]] [[az:Kateqoriya:Fizika]] [[be:Катэгорыя:Фізыка]] [[bg:Категория:Физика]] [[br:Rummad:Fizik]] [[bs:Kategorija:Fizika]] [[ca:Categoria:Física]] [[cs:Kategorie:Fyzika]] [[csb:Kategòrëjô:Fizyka]] [[cv:Категори:Физика]] [[cy:Categori:Ffiseg]] [[da:Kategori:Fysik]] [[de:Kategorie:Physik]] [[el:Κατηγορία:Φυσική]] [[en:Category:Physics]] [[eo:Kategorio:Fiziko]] [[es:Categoría:Física]] [[et:Kategooria:Füüsika]] [[eu:Kategoria:Fisika]] [[fa:رده:فیزیک]] [[fi:Luokka:Fysiikka]] [[fr:Catégorie:Physique]] [[ga:Catagóir:Fisic]] [[gl:Category:Física]] [[he:קטגוריה:פיזיקה]] [[hr:Kategorija:Fizika]] [[hu:Kategória:Fizika]] [[ia:Categoria:Physica]] [[id:Kategori:Fisika]] [[io:Category:Fiziko]] [[is:Flokkur:Eðlisfræði]] [[it:Categoria:Fisica]] [[ja:Category:物理学]] [[ka:კატეგორია:ფიზიკა]] [[kn:ವರ್ಗ:ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ko:분류:물리학]] [[kw:Category:Fisegieth]] [[la:Categoria:Physica]] [[lad:Category:Fisika]] [[lb:Category:Physik]] [[lmo:Category:Física]] [[lt:Kategorija:Fizika]] [[lv:Kategorija:Fizika]] [[mi:Category:Ahupūngao]] [[mk:Категорија:Физика]] [[mr:Category:भौतिकशास्त्र]] [[ms:Kategori:Fizik]] [[mt:Category:Fiżika]] [[nah:Categoría:Cemanahuatiliztli]] [[nds:Kategorie:Physik]] [[nl:Categorie:Natuurkunde]] [[nn:Kategori:Fysikk]] [[no:Kategori:Fysikk]] [[oc:Categoria:Fisica]] [[pl:Kategoria:Fizyka]] [[pt:Categoria:Física]] [[rmy:Shopni:Fizika]] [[ro:Categorie:Fizică]] [[ru:Категория:Физика]] [[scn:Category:Fìsica]] [[sh:Category:Fizika]] [[simple:Category:Physics]] [[sk:Kategória:Fyzika]] [[sl:Kategorija:Fizika]] [[so:Category:Fiisigis]] [[sq:Category:Fizikë]] [[sr:Категорија:Физика]] [[su:Kategori:Fisika]] [[sv:Kategori:Fysik]] [[sw:Category:Fizikia]] [[ta:பகுப்பு:இயற்பியல்]] [[th:หมวดหมู่:ฟิสิกส์]] [[tr:Kategori:Fizik]] [[tt:Törkem:Fizika]] [[uk:Категорія:Фізика]] [[vi:Thể loại:Vật lý học]] [[vls:Categorie:Natuurkunde]] [[zh:Category:物理学]] [[zh-min-nan:Category:Bu̍t-lí-ha̍k]] 2665 14651 2004-11-01T11:48:02Z Erdal Ronahi 2 '''[[Wikipedia:Wikipedia bi zimanên din|Wikipedia bi zimanên din]]''' *[[m:Complete list of language wikis available|Listeya hemû zimanan]] *[http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Multilingual_statistics#Number_of_article_milestones Mezinahî zimanên din] (rojane) {{ZimanênWikipediya}} 2666 14652 2004-08-31T00:50:44Z Erdal Ronahi 2 2667 14653 2005-02-14T21:05:40Z Erdal Ronahi 2 * [[Wîkîpediya:Çavkaniyên Wîkîpediyayê|Çavkanî]]: [[kurdmcse]] 2668 36435 2006-07-25T09:08:03Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''10Base-T''' standartek ji bo [[ethernet]] e. Bingeha spesifikasyona [[IEEE 802.3]], ji bo [[kablo]]yên [[UTP]] (''unshielded twisted pair'') bikartîne, bi gredanîya [[RJ-45]] hatîye belavkirin. [[Topolojî]]ya Star de te pîkanîn, piranî bi alîkarîya cîhazek vek ''[[hub]]'' de, 10 Base-T û [[100Base-T]] (''Fast Ethernet'') îroj helî pir te bikaranîn. Standarda UTP dikare kabloyê kategorîya 3, 4 an jî 5 bikarbîne. Kategorîya 5 berbelavtirîn e îroj. {{kurdmcse}} [[Category:Teknolojî]] 2669 52423 2006-10-16T19:19:23Z Thogo 540 rv Löschvandalismus Nivîsen di Wîkîpediyayê de bin lîsansa [[Lîsansa Belgekirina azada GNU]] ([[GFDL]]) tên weşandin. Ji bo weşandina bin vê lîsanse pêwist e ku xwêdiyen [[Wikipedia:mafên nivîsanê|mafen nivîsanê]] destûra xwe bidin. Em dikarin nivîsên ji çend malperên înternetê bi kar bînîn. Lê çavkanî her dem bê nîşan dan. Destûra ji bo bikaranîna van çavkaniyan heye: *[[kurdmcse]] <nowiki>{{kurdmcse}}</nowiki> *[[nirxandin.com]] <nowiki>{{nirxandin}}</nowiki> *[[Antolojiya Çîrokên Kurdî]] ya [[Firat Cewerî]] <nowiki>{{cewerî}}</nowiki> *[[Kakşar Oremar]] <nowiki>{{oremar}}</nowiki> *[[Tengezarê Marînî]] <nowiki>{{tengezar}}</nowiki> *Arşîva [[Bülent Yaman]] <nowiki>{{Bülent}}</nowiki> *Gotarên Jîr Dilovan JI GOTARÊN JÎR DILOVAN JINEKE SWÎSRAYÎ, DU JINÊN KURD, ZIMAN Û HILBIJARTIN Berî çendekî min nameyek ji jineke Swîsrayî ku xwendevana Hîwa, girt. Ev hermeta hêja ya bi navê Margrit Fankhauser, piştî ku nivîsa min a bi navê “Haho... Ev çi Teniya bi Dohn e!” dixwîne, dest diavêje pênûsê û serpêhatiyeke xwe ji min re dinivîse. Serpêhatî bi vî rengî ye: “Birêz Dilovan, dema min nivîsa te ya di Hîwa hijmar 89 rûpela 4an de xwend, ev bûyer hate bîra min; jineke ciwan ji gundekî Kurdistanê hatibû Swîsra. Tenê wê Kurdî dizanîbû. Ji dêvla ku xwe fêrî Elmanî bike, rabû fêrî Tirkî bû ku têkiliya xwe bi derdora xwe re çêbike. Piştî demekê lawek jê re çêbû. Min got, bi lawê xwe re bi Kurdî biaxive. Berevajî gotina min, bi lawê xwe re bi Tirkî axivî. Dû re jî lawê xwe şiyande qurseke zimanê Tirkî û gelek dirav dan ku baş hînî Tirkî bike. Ji ber vê yekê, ez pir hêrs bûm û min bi arîkariya rêzimana Kamuran Bedirxan, dest bi hînbûna zimanê Kurdî kir. Niha ez dikarim nivîsên te baş fêm bikim. Lêbelê bê ferheng, hinek pirsgirêkên min çêdibin... Ez di nivîsên te de serkeftinê dixwazim. Silav û rêz.” Ev jina Kurd ku hêja Fankhauser behs dike, bawer dikim dema li welat, di binehişiya xwe de gelekî di bandora Tirkî de maye. Ji nezanî û xwe ne nasî, li dereke weke Swîsra ku hawîr lê fireh dibe û devê wê vedibe, êdî vediguhere Pepûkeke li guhê bajarên Ewropa. Bêesil, bintûte û ji kesayetiya xwe dûr... Herwiha bişavtina ku dewleta Tirk dabû meşandin, di giyana wê de cîh girtiye, jê re bûye armanc. Fersenda axaftina Tirkî ku li gundê xwe nedîtî, li Ewropa bidest dixe û wê armanca xwe tîne cîh. Mîna marê ku kalan biguherîne, zimanê xwe di guherîne. Em werin mijara jineke din a Kurd ku di dibistanên Tirkan de gihîştî û li paytexta Belçîka Bruksel dimîne. Beriya çendekî ku ez li weşanxaneya Mezopotamya û min wergêrî dikir, telefûna li odeya rêveberiyê, çend caran lêxist. Hevalê peywirdar ji odeya din bang kir û got, “mamoste tu dikarî biaxivî?” Bi hildana berguhkê telefûnê re, dengê jinekê hat û bi Tirkiyeke nazik diaxivî. Piştî silav û danasînê, bi tîka û loman daxwaza xwe anî zimên û got: “Ez dayîkek Kurd im. Kurdî fêm dikim lê nikarim biaxivim. Keçeke min a şeş salî heye. Dixwazim ku di ber zimanê Belçîkî re hînî zimanê Kurdî bibe. Hêviya min ji we ku hûn hinek pirtûkên çîrokan û yên hînbûna zimanê Kurdî ji min re bişînin. Êz ê diravan bişînim hesabê we yê benqê...” Ev jî jineke Kurd a bişavtî bû. Lêbelê bîr û bawerî û zanîna wê ew ber bi nirxên wê yên neteweyî ve anîbû. Herwiha digel ku nizanîbû Kurdî jî, evîna zimanê wê ketibû dilê wê û dixwest ku keçika xwe ya piçûk hînî Kurdî bike. Belê sê jin... Yeke Swîsrayî zana, dilovan û dilpak. Bi hezaran kîlometroyî ji Kurdistanê dûr, lê evîndara Kurdiya ku dijmin dixwest tine bike. Jineke Kurd ku li gundekî Kurdistan mezin bûyî û ji Kurdî pêde nizane ti zimanên din. Lê evîndara zimanê Tirkî û ji nirxê xwe dûr. Pepûkeke li guhê bajarên Ewropa. Nezan, bintûte û bêesil... Û jineke Kurd ku di dibistana Tirkan de gihîştî û peyvek Kurdî nizane. Lê bi bîr û bawerî, hişyar û hişmend ku li nirxên xwe yên neteweyî xwedî derdikeve. Dema ku em van herdu jinên Kurd bînin cem hev û binirxînin, ez bawer dikim ku encama hilbijartinên cigeyî jî dê di helwest û jiyana wan re xuya bike. Belê, di helwesta van herdu jinên Kurd re, du xalên girîng derdikevin holê. zanayî û bîrûbawerî. Zanayî hişmendiyê bixwe re tîne. Hişmendî xwedîbûna li nirxên neteweyî bi xwe re tîne. Nirxên neteweyî ku di giyana mirovan de cîh girtî jî, rê nade ku mirov ji rêya rast, rêya birûmet derkeve. Nezanî, bêhişbûnê bi xwe re tîne. Bêhişbûn xwe şuştina ji nirxên neteweyî bi xwe re tîne. Dûrbûna ji nirxên neteweyî jî, mirov bêrûmet, bêesil û bintûte dike. Herwiha mirovê nezan, dikare bi şîvekê yan jî bi çend qurûşan dengê xwe bifiroşe. Dikare hemû nirxên neteweyî, ji bo gezek nan binpê bike. Em di nêrin, li bajarên Kurdistanê partiyên faşîst ji partiyeke Kurd bêtir dengan distînin. Ev bi çi awayî dê were nirxandin? Mînak li Meletî ya ku bajarê Kurdan, 46 dengên Hêza Yekîtiya Demokratîk derdikevin... Li Mereşê, li Intabê, li Mûşê, Bedlîsê, Semsûrê, li Qers, Erdexan, li Wanê û hwd... Pêwîste siyasetvanên Kurd, derseke baş ji vê bigirin û li gor vê helwestê xebat û têkoşîna xwe pêş bêxin. Heta ku bilbil bi xwe nizanibe û mîna kund bixwîne, ev rewşa Kurdistana Bakur ê bi vî rengî be... Lê Mîna jina Kurd a li Belçîka, heger bilbil bi dengê xweyî delal vegere ser şaxên gulan, wê hingê dê serkeftin a me be... Bi hêviya vegera bilbilan, bimînin di xweşiyê de... lê evîndara Kurdiya ku dijmin dixwest tine bike. Jineke Kurd ku li gundekî Kurdistan mezin bûyî û ji Kurdî pêde nizane ti zimanên din. Lê evîndara zimanê Tirkî û ji nirxê xwe dûr. Pepûkeke li guhê bajarên Ewropa. Nezan, bintûte û bêesil... Û jineke Kurd ku di dibistana Tirkan de gihîştî û peyvek Kurdî nizane. Lê bi bîr û bawerî, hişyar û hişmend ku li nirxên xwe yên neteweyî xwedî derdikeve. Dema ku em van herdu jinên Kurd bînin cem hev û binirxînin, ez bawer dikim ku encama hilbijartinên cigeyî jî dê di helwest û jiyana wan re xuya bike. Belê, di helwesta van herdu jinên Kurd re, du xalên girîng derdikevin holê. zanayî û bîrûbawerî. Zanayî hişmendiyê bixwe re tîne. Hişmendî xwedîbûna li nirxên neteweyî bi xwe re tîne. Nirxên neteweyî ku di giyana mirovan de cîh girtî jî, rê nade ku mirov ji rêya rast, rêya birûmet derkeve. Nezanî, bêhişbûnê bi xwe re tîne. Bêhişbûn xwe şuştina ji nirxên neteweyî bi xwe re tîne. Dûrbûna ji nirxên neteweyî jî, mirov bêrûmet, bêesil û bintûte dike. Herwiha mirovê nezan, dikare bi şîvekê yan jî bi çend qurûşan dengê xwe bifiroşe. Dikare hemû nirxên neteweyî, ji bo gezek nan binpê bike. Em di nêrin, li bajarên Kurdistanê partiyên faşîst ji partiyeke Kurd bêtir dengan distînin. Ev bi çi awayî dê were nirxandin? Mînak li Meletî ya ku bajarê Kurdan, 46 dengên Hêza Yekîtiya Demokratîk derdikevin... Li Mereşê, li Intabê, li Mûşê, Bedlîsê, Semsûrê, li Qers, Erdexan, li Wanê û hwd... Pêwîste siyasetvanên Kurd, derseke baş ji vê bigirin û li gor vê helwestê xebat û têkoşîna xwe pêş bêxin. Heta ku bilbil bi xwe nizanibe û mîna kund bixwîne, ev rewşa Kurdistana Bakur ê bi vî rengî be... Lê Mîna jina Kurd a li Belçîka, heger bilbil bi dengê xweyî delal vegere ser şaxên gulan, wê hingê dê serkeftin a me be... Bi hêviya vegera bilbilan, bimînin di xweşiyê de... 03.04.2004 DÛR Û NÊZÎK Cîhan bi lezgînî vediguhere. Wisa lezgîn û wisa bi bayê bezê ku mirov nikaribe bişopîne. Serî li mirov digere. Di teknîk, zanist û qada înformatîk de, kêlî bi kêlî û saet bi saet nûjenî pêktên. Ev nûjenî jî, gelek tiştên sosret bi xwe re tînin. Her tiştî bi cama spî ango bi qotiya xewnan destpêkir. Belê, qotiya xewn û nîgaşên rengîn, ango televizyon... Hê hîkariya televizyonê ya bi raz ji ser me ranebûyî, înternet kete dewrê. Êdî cîhan bi hemû şênî, dewlet, bajar û heyînên xwe kete malên me. Zanîn û zanyarî kete serê tilya işaretê. Tu çi bixwazî, dema tu tilya işaretê bavejî klavya komputerê, tu “google” ango motora lêgerînê binivîsî, bes e. Ji qirş heta bi girş, di heman kêliyê de li ber te, li ekranên komputera te ne. Êdî pêdiviya te bi pirtûkxaneyan, bi pirtûkan, bi kesên pispor, zana û zanyaran nemaye. Pirtûkxeneya te, pirtûkên te, pispor, zana û zanyar hemû serê tilya te ye. Serê tilya işaretê. Tenê bizanibe komputerê bikarbîne û hew... Van amûrên ku cîhan û bi cîhanê re jî mirov guherandin, dûr pir nêzîk û nêzîk jî bi qûnaxa salan dûr kirine. Çawa dûr nêzîk kirine? Li wî serî cîhanê, em bibêjin li Avûstralya bûyerek çêbibe, di heman kêliyê de, di hemû kanalên televizyonê de tê xewna mirov. Xewna biro ku tu hişyarî û temaşe dikî. Êdî şerê kevin ku me di pirtûkan de dixwend û me di serê xwe de zindî dikir, mîna şerê dagirkirina Iraqê, bi awayek zindî tê hundirê me. Bê çawa bombe bi ser zaro û zêçan de dibarandin, me li ser rûniştekên xwe û tilya me di pozê me de, temaşe dikir. Baş e, çawa nêzîk dûr kirine? Mirovên cîranên hev ku xaniyên wan bi hev ve, êdî li malên xwe li ber komputerê rûdinin û bi hev re “chat” dikin. Bi hev re civata nîgaş û xewnên hişyar lidardixin. Bi saetan bi rojan çavên wan li ser cama spî di bin fincanên xwînê. Êdî wisa hînî vê rewşê bûne, ku li sikakan serê wan li hev dikeve jî, bi hev re naxivin. Tenê bi seriyan silavê didin hev û bilez xwe tavêjin mal, bi hev re dest bi “chat”ê dikin. Êdî mirovên ku hînî vê “chat”ê bûne, mîna robotan dilivin. Dema li ser xwe digerin jî, çavên wan li xalekê dimînin rawestiyayî. Êdî hewceyiya “chat”kirinê, li ser lingan bi mesajên telefûnên destan tînin cîh. Her carekî ku ez derdikevim sûkê an jî dereke ku mirov lê heyîn, ji dermanan re du kesên ku sohbet bikin ber çavan nakevin. Kesên li ser maseyekê rûniştî, her yekî telefûnek di destan de û mîna sofiyê ku tizbiyan bikişîne û selawatan bide, haha zorê didin serê tilya işaretê û li ser pişkokên telefûnê digerînin. Li her derî, ji piya, rûniştî, gêrkirî... Jiyaneke robot... Jiyaneke xermendeyî... Bê axaftin, bê sohbet, bê peyv û awazên ku ji devan bi herike giyanan... Beriya çend rojan, dostekî min ku li welat me hevûdin nas dikir, telefûn da min û xwest ku ez herim mêhvanî wî. Bi rastî ez jî, ji vê yekê re şor bûm. Lewra ev çû sal û nîvê ku şev û roja min li ber cama spî -lê ne ji bo “chat”e- derbas dibe. Bi rastî jî pêdiviya min bi sohbeta dostekî wisa hebû. Min xwe kar kir, roja din li trênê siwar bûm û bi nîgaşên sohbeteke xweş, axaftinên germ ên mîna li welat, ketim rê. Piştî qûnaxa saetekê, li stasyona bajarê ku hevalê min lê bû, peya bûm. Li gor ku gotibû, min ew li parka pêşberî stasyonê, li cem trembêla wî dît. Berê wî li min bû lê tilya wî ya işaretê li ser pişkokên telefûna desta bû. Çavekî wî li telefûnê çavê din li min bû. Ez giham cem jî, lê hê tilya işaretê ranewestiya bû. Ez li cem rawestiyam û tilya wî mîna perê mozeke sor ku ji lingan ve hatibe girtin û zorê bide perê xwe, li ser pişkoka telefûnê reqisî. Min dizanîbû ku hevoka nivco temam dike. Qederê du-sê deqîqeyan ez mame li benda bixêrhatina wî. Dawî tilya li ser pişkoka telefûnê ziç rawestiya û telefûn bêyî dilê xwe, kire qalikê wê yê bi kembera xwe ve. Mîna ji banekî de were xwer -weke ku ez nûka gihabim cem- ji nişkê ve got: “Hooo! Mamoste tu bixêrhatî! Mala xwedê ava, me rûyê te dît!...’’ Piştî xêrxweşiyan, em li trembêla wî siwar bûn û ne bi tuyî em gihan mala wî ya nêzîkî navenda bajêr. Bi rê de herçiqas ku “pîtpîta” telefûna wî ya mesajan hatibû û hewl dabû ku rahêjiyê, ji tirsa qezayê û mirineke erzan, min nehiştibû telefûnê derîne. Çawa em ketin hundir û derbasî odeya rûniştinê bûn, destê wî çû qalikê telefûna bi kemberê vê û mîna demançeyeke çardeh xwer ji ber xwe kişand. Tiliya işaretê li ser pişkokan reqisand. Gih derket şaneşînê û gih li odeya rûniştinê, haha mîna ku qubale girtibe. Hê ew li şaneşînê, jina wî ya ku li xwaringehê hat û bi rûdêneke beşûş bixêrhatin da min. Lêborîn xwest û vegeriya xwaringehê ku firavînê amade bike. Çawa me dest bi firavînê kir, “pîtpîta” telefûnê dîsa ew êxiste nava livdariyê. Lê min destê xwe dirêj kir û telefûn ji dest girt. Min pêl pişkoka sor kir û cama ronahî tarî kir. Jina wî bikêf got: “Saeta te xweş... Te baş kir…“ Lê piştî firavînê, li pêşberî televizyonê rûnişt û qûmanda têr pişkok kire destê xwe. Mîna pitikeke heşt heyvî ku bi memka xwe ya lastîkî bileyîze, bi kumandê leyîst. Kanal guhertin, çênebû, mîna hînkerekî heroînê tilî lê lerizîn. Bi destûra pênc deqîqeyan çû odeya xwe ku li e-maila xwe binêre. Pênç deqîqe bû saetek û ez î li oda rûniştinê… Bi reva tajiyan min xwe avête derve û ber bi stasyonê çûm… Bi vê rewşê, ez bawer dikim ku cîhan ê li Homeros û em Kurd jî em ê li Evdalê Zeynikê pir bigerin… EZPERESTIYEKE BI QURETÎ: NEXWEŞIYA ME KURDAN “Ezperestî jehra dostaniyê ye.” Honore de Balzac Ezperestî bi navê din egoîzm, bi afirandina mirov re derketiye holê. Mirovên dema hoveber ku hêdî hêdî bîr bi dora xwe birin, xwe nas kirin û bi xwezayê re têkildar bûn, pêdivî bi xweparastinê anîn. Herwiha di nêçîr, geşt û gera xwe de, dema ku li xeteriyekê rast dihatin, berî her kesî xwe diparastin. Wê kêliyê bi reflekseke xwezayî diketin parastina giyana xwe. Ev jî tiştekî asayî bû ku xwe ji kuştin û birîndarbûnê biparêzin. Lê di nava demê de ku bûn xwedî hestên cihêreng, ango hestên ku zimanê çalakiya bîrayîne, êdî ezperestiyê jî reng guhert. Mirovên ku bi hestên xwe tevgeriyan, di her warî de xwe dan pêş û “ez” bû bingeha felsefeya wan. Heta ku etîk û sinc (exlaq) bandor li mirovan kir, ezperestiyeke hişk berdewam kir. Vê yekê jî jiyaneke ajalî ya hoveber bi xwe re dianî. Etîk peyveke Latînî ye û tê wateya zanista sinc. Mijara etîk eve ku bersiva “Ya baş çiye? Ya rast çiye? Ya çewt çiye?” bibîne. Herwiha rêzikên taybetmendiya mirovên baş pêkbîne û helwestên takekes ên bikêrhatî diyar bike. Ji serdema pêşî heta weke dema me, têgîna sinc girîngiya xwe parastiye û ji bo rêkûpêkiya civakê bûye neynika jiyanê. Li gor sincê Sokrates, armanca mirov a bingeh ewe ku bigihe dilpakî û xûypakiyê. Xûypakî jî encex bi zanînê pêkwere. Li gor sincê Eflatûn jî, bingeha helwestên sincî eve ku “tişta herî bilind baş e.” Başî jî dilpakî û xûypakî ye. Mirov jî dê bi zanîn, bi egîdî, bi pîvanbûnî û bi dadmendî bigihe dilpakiyê. Ji bo xûypakî ango dilpakiya mirovên civakekê, etîk ango zanista sinc pêdiviyeke jiyanî ye. Ji bo nirxên etîk jî, teqez zanîn şert e. Zanîn bi çi pêktê? Bi xwendinê. Heger di nava civakekê de xwendin pêşnekeve, nirxên etîk jî dê di nava wê civakê de pir kêm bin. Piştî van peytandinan, em werin ser civaka me, ser civaka Kurd. Heta weke salên 1900an jî em di serdema pêşîn de dijiyan. Dagirkerên Kurdistan, em nezan, hoveber û çiyayî berdidan. Em ji xwendin û zanîneke hemdemî bêpar bûn. Zana û zanyarekî ku ji nava me derdiket û bi hişmendiyeke Kurdewarî tevdigeriya, dibû hedefa dagirkeran û yan diket zîndanan an jî ji welêt dihat derkirin û li biyanistanan winda dibû. Em dikarin zanyar û rewşenbîrên Kurd ên di nava salên 1918-1921an de ku hinekan ji wan, xwe li dora kovara Jîn dabûn hev mînak bidin. Hinek hatin girtin, hinek veder kirin û hinek jî dardekirin. Weke tê zanîn, malbata Bedirxaniyan ku di warê çand û ziman de rûspîtaya me Kurdan, sirgunî Qehîreyê kiribûn. Dû re jî Celadet, Kamûran û Sureya Bedirxan derbasî Ewropa bûbûn û ji bo pêkanîna ronesanseke Kurd bingehek ava kiribûn. Ji salên 1918an heta salên 1960an, li tevaya Kurdistan zanyarên Kurd rêjeyeke pir hindik digirt. Lêbelê piştî salên 1960an ku tevgera azadî li çar perçeyan bilind bû, êdî xwendevan, zanyar û rewşenbîrên Kurd jî zêde bûn. Piştî salên 1970an ku şoreşger û rewşenbîrên Kurd rêçika xwe diyar kirin û ji çepên Tirk ên şoven veqetiyan, êdî di nava tevgera Kurd de rêzikên etîk rûniştin. Ev rêzik û nirxên sinc li nava civaka Kurd a feodal jî belav bûn. Bi taybetî ciwanên Kurd mil dan hev, nirxên neteweya Kurd ku ji sedsalan ve hatibûn talankirin, bi nirxên sinc û rêzikên etîk re kirin yek. Nifşekî Kurd ê nû bi vî rengî gihîşt û heger ne bi têrayî be jî, ronesanseke çand, ziman û hunera Kurdî pêkanîn. Heta bi vira baş e, lê êdî em werin çend salên dawî. Çi li rêxistinên me be, çi li sazî û dezgehên me be û çi jî li nava civaka me be, ezperestiyeke bi quretî û bi zewarî rûdaye. Hineke ku bi kunên pozê xwe li derdora xwe dinêrin rêzikên etîk û nirxên sinc binpê dikin. Di warê, hunerî, çapemenî, rewşenbîrî û çandî de, takekesên ku peywirek girtibe ser milê xwe û di pîşeyê xwe de bûbe nîvpisporek, êdî dibêje qûna xwe here wêde. Êdî xwe zanyarê her tiştî dibîne. Ev yek jî ji hev biyanîbûnekê derdixe holê û ew germahî, ew dilovanî, ew fedekarî û ew dilpakiya di nava takekesan û civaka me de mixabin wenda dibe. Hevaltiya ku ji biratî pêştir bû, mixabin têkdiçe. Hisreta hinekan ji me ew germahî û dilovaniya salên 1970an e. Heger bi vî rengî berdewam bibe, dê nirxên Kurdewarî, nirxên şoreşgerî, nirxên sincê mirovatî û rêzikên etîk pir lawaz bibin. Ev yek jî dê civaka me bêxe nava qeyranekê. Em ê çawa vê xeteriyê ser xwe ve bibin? Berî her tiştî bi têkiliyên germ, bi rêzikên etîk ku me bi derdora me jî bide pejirandin û bi nefspiçûkayî. Pêwîste ev yek neyê jibîrkirin, çiqas mirov zanabe jî bizanibe ku ji kesê herî nezan jî dê fêrî tiştekî bibe. Banga min li wan kesên xwe bilind û zana dibînin e. Xwe zana nebînin û mîna “Beqa Lafonten” ne nepixînin. Hûn ê biteqin! Ez dixwazim gotinên xwe bi peyveke Îmamî Azam bidawî bikim: “Heger min tiştên ku ez nizanim kiriba bin lingê xwe, serê min ê bigihîşta ezmên.” “DÎROKA OSMANÎ YA BIXWÎN“ (*) Hişmendî û zanîna dîrokê, mîna neynikê ye. Mirov xwe û demên xwe yên bûrî tê re dibîne. Herwiha rewş û pêşeroja xwe, li gor zanîn û ezmûnên dîrokê birêkûpêk dike. Mirov bi dîroka xwe dibe xwedî hîm û bingeh. Mirovê bê hîm û bê bingeh mîna dara bê rah e. Pirsa “dîrokeke çawa” pir girîng e. Berî her tiştî dîrokeke rast ku ji aliyê zanyarên dîrokê ve were pejirandin, pêwîst e. Mirovê ku dîroka xwe nizanibe, binyata xwe jî nizane. Herwiha yê binyata xwe nizanibe jî, nabe xwedî kesayetiyeke rêzdar. Em kurd dîroka xwe qet nizanin. Mixabin, nezanî bûye qedera me. Em naxwînin. Hîndekariya xwendinê ne bûye para me. Em ji xwendinê direvin. Lê weke tê zanîn, xwendin ronahî ye, xwendin çav û gavin. Xwendin asoya mirov fireh û balûpal dike. Bi xwendinê mirov serbilind û zana dibe. Ji ber ku xaka me kurdan, ji aliyê çar dagirkerên nijadperest û mîna guran ve hatiye parvekirin, pêwîste em ji hemû gelên cîhanê bêtir dîroka xwe fêr bibin. Fêrbûna dîroka me tenê ne bese, pêwîste em dîroka dagirkerên welatê xwe jî fêr bibin. Herwiha em bizanibin ka em an ew li ser vê xaka pîroz xwedî mafin. Dîroka tirkan me jî têkildar dike. Lewra em kurd gelekî li ser axa mezopotamya yê herî qedîmin, dîroka me diçe BZ 4 000 sal. Lê Tirkên ku dagirkerek ji yê welatê me, 932 salên xwe li ser vê axê qedandine (sala 1071an bi arîkariya me kurdan ketin Anatolyayê). Dîroka Tirk a li ser vê axê hemû talan, xwîn, kuştin û wêrankirin e. Dîroka wan a ku me bi xwe jî di dibistanan de dixwend, ji rastiyê gelekî dûr e û hemû derew e (vê yekê ew bi xwe jî tînine zimên). Ez dixwazim îro hinekî Osmaniyên ku hemû rayedar û giregirên Tirk, bi şanazî behsa wan dikin, bidim nasîn. Qaşo emparatoriyeke cîhanê ye û padîşahên wê xelîfeyên ola îslamê ne. Di destê min de pirtûkeke bi navê “Dîroka Osmanî ya Bixwîn’’ heye. Ji aliyê parêzer Îsmaîl Metîn ve hatiye nivîsandin. Lê taybetiya vê pirtûkê eve ku hemû bûyer û qewamên hatine nivîsîn, bi belge û bi mêjû ne. Ango qet ji cem xwe tiştek tevlî nekiriye. Pêncîh û sê pirtûkên ku sûd ji wan hatiye girtin, nirxê vê pirtûkê zêdetir dike. Di vî derbarî de ez naxwazim dirêj bikim. Fermo hinek bûyerên sereke em bi hev re bixwînin: “Osman Beg, apê xwe Dundar Beg bi destê xwe xeniqand. Miradê Yekem, lawê xwe Savci Beg bi destê xwe kuşt. Yildirim Bayezîd deh birayên xwe ji bona text dan kuştin. Çelebî Mehmed birayê xwe Îsa da kuştin. Miradê duyem birayê xwe Mistefa da kuştin û çavên birayên xwe yên din jî mîldan. Fatîh Siltan Mehmed, ji bo siltantiyê birayê xwe Ehmed ê di pêçekê de da fetisandin. Bayezîdê duyem, birayê xwe Cem ê ku bazdabû Îtalya û zarokên wî dan kuştin. Yavuz ji bo siltantiya xwe, hemû xizmên xwe dan kuştin. Qanûnî kuştina lawê xwe Mistefa temaşe kir û ji bilî lawê xwe, çar neviyên xwe jî dan kuştin. Miradê sêyem, çawa derkete ser text, pênc birayên xwe dan kuştin. Mihemedê sêyem, ji bo siltantiya xwe nozdeh birayên xwe dan kuştin. Osmanê duyem, birayê xwe şahzade Mihemed da kuştin. Miradê çarem, ji bo text sê birayên xwe bi hev re dan kuştin. Mahmûdê duyem, Mistefayê çarem kuşt. Yavuz Siltan Selîm bavê xwe Bayezîdê duyem da kuştin. Mistefayê yekem, piştî girtineke dirêj hate kuştin. Osmanê duyem, di zîndana Yedîkule de hat kuştin. Siltan Brahîm li seraya xwe hate kuştin. Siltan Ehmed ê duyem, hate jahrdan. Selîmê sêyem, li serayê bi şûr hate perçekirin. Yavuz, Yunis Paşa li ser hespê wî bi şûr kuşt. Yavuz Derwêş Paşa da xeniqandin û serê wî bi destê xwe jêkir. Selîmê sêyem, Ehmed Paşayê kurê Sadrazam Dukak, bi xencerê kuşt.’’ Weke ku tê dîtin, kêm padîşah û paşayên Osmanî bi fermana xwedê mirine. Ev yên ku ji xwîna wan bûn bi vê şêweyê dihatin kuştin. Êdî gelo hindikayiyên weke Kurd, bi taybetî Kurdên Elewî, Asûrî, Ermenî, Nastûrî, Keldanî, Ereb, Çerkez, Gurcî, Boşnak, Tatar, Tirkmen, Rûm û hwd. di bin destê van gurên dev bi xwîn de çi dikirin?.. Ez çend mînakên balkêş tenê bidim, hûnê têbigihîjin: “Kuyucu Mirad Paşa serê sîh hezar Kurdên Elewî jêkir û ji siltan re şiyande Stenbolê, ji aliyê din ve çal kolan û sîh hezar Elewî jî avête van çalan. Ji bo vê yekê jî navê wî bû Kuyucu (çalvan). Yavuz Siltan Selîm, di sefera ser safewiyan de, serê çil hezar Kurdên Elewî jêkir. Li Kurdistanê kaniyeke avê çêkir û li ser ferşê vê kaniyê wiha da nivîsandin: “Kurde firsat vêrme ya rab dehre sultan olmasin Ayagini çarik siksin asla iflah olmasin Vur sopayi al lokmasin karni bile doymasin Bu çeşmeden Rum içsîn gawur içsîn Kurde nasip olmasin’’ Kurdiya vê çarîneyê wiha ye: “Yareb fersendê nede Kurd bo dehrê nebe siltan Çarox lingê wî bigre bi xwe şa nebe ti caran Dar lêxe parî ji dev bigre zikê wî nebîne nan Ji vê kaniyê Rûm vexwe gawir vexwe nebe nesîbê Kurdan’’ Fatîh Siltan Mehmed, dema çû şer, ji Tirkmenên ku bi xwe re biribûn hero çarsed kes dikuşt. Yonguç Paşa jî, zarok û jinên van Tirkmanan ên ku bi şûn ve mabûn, dan kuştin. Di serhildana Nur Elî Xelîfe de, (20.07.1512) pozê (bêvil) 600 Elewîyî hat jêkirin û şiyandin Stenbolê. Kuyucu Mirad Paşa, ji serê deh hezar Celaliyan pîramîd çêkir.’’ Bi van çend mînakan be jî, ez bawer dikim ku dîroka Osmaniyan ê we hinekî bide hizirandin. Herwiha hûnê wan kiryaran beremberî kiryarên lawên wan ên îro bigirin û encamekê jê derînin. Dewleta Osmanî piştî şerê cîhanê yê yekem têkçû. Piştî vê têkçûnê hemû gelên di bin serdestiya wan de, yeko yeko serbixwe bûn û bûn xwedî dewlet. Tenê em kurd ji nezanî û bê xwedîtî di bin tûmê wan de man. Digel vê yekê, Kurdistana ku bi peymana Qesrîşîrîn (1639) di navbera Osmanî û Safewiyan de bûyî du beş, di encama şerê cîhanê yê yekem de jî bi peymana Lozanê (1923) bû çar perçe. Herwiha Kurdistana ku pêşî di bin destê Osmaniyan de, vê carê jî kete bin destê çar dagirkerên ji hev dev bi xwîntir ku mirovatî ne bûye para wan. Êdî li çar perçeyan serhildan û berxwedanên gelê Kurd bi qirkirin û tinekirinên hovane, bi xwînê hatin tepisandin. Li Başûr serhildana Şêx Mahmûd û şoreşa Mistefa Barzaniyê Nemir, li Rojhilat serhildana Simkoyê Şikakî û Qazî Muhamedê nemir ê damezrînerê Komara Kurd a Mehabadê, li Bakur, serhildanên Agirî, Qoçgirê, Amed û Dêrsimê, herî dawî jî şerê rizgariya neteweyî ku di bin serokatiya Abdullah Ocalan de hatî meşandin… Gelo lawên wan Osmaniyê xwînrêj ango dagirkerên Tirk çi kirin? Dêrsim, Qoçgirê, Amed, Agirî, Newala Qesaba, bûyera Muglali û 33 kurdên gundî, leşkerên Tirk û gerîlayên serjêkirî, herî dawî jî 4 000 gundên şewitî, bi milyonan Kurdên koçber, bi hezaran ên windakirî, bi hezaran kuştiyên ku kiryarên wan ne diyar û bi hezaran girtiyên zîndanan, bersiva vê pirsê dide. Mirov dikare wateyekê bide helwesta dewleta Tirk a li hember Kurdên Bakur. Lêbelê bi destlêwerdana DYA (Dewletên Yekbûyî yên Amerîka) ya li Iraqê, faşîstên Tirk careke din rûçikê xwe yê qirej û gemarî nîşanî tevaya cîhanê dan. Li hember Kurdistana Başûr ku her bostek axa wê bi xwîna şehîdan hatî şûştin, gef û gur kirin û ketin nava dek û dolabên kalkên xwe yên Osmanî. Lê qet nizanîbûn ku cîhan ne cîhana sedsala 19an e. Wan ji xwe re digot dîsa emê Kurdan qir bikin û dê ji me re bimîne. Herwiha bi hemû hêz û hêzana xwe amadekariyên li gor ku navê kurd jî li Başûr derbas nebe, pêkanîn. Lê bi biryarbûna di serî de Kurdên Başûr û dû re Kurdên her sê perçeyên din jî, mîna roviyê ku nêçîrvan bibîne û teriya xwe bêxe nav paqên xwe, guh çeqel kirin û bi xwe de hisisandin. Dijmin û dagirkerên me li çar perçeyan jî xedarin. Xasûkin, bi dek û dolabin. Kîndarin, bi rik û rîpin. Xwînrêj, xwînmij û stemkarin... Başe li hember vê yekê em Kurd çi dikin? Qaşo weke ku welatekî me yê azad hebe, partî, sazî û rêxistinên me hesûdiyê ji hev dikin. Li hember hev çavnebar û bi zikêşin. Ji hev re dibin benpê û asteng. Lewra li dû hesabên piçûkin. Partî, sazî û rêxistineke ku ji bo Kurdewariyê tiştekî baş bike, pêwîste bi dilovanî, bi dilxweşî û bi şanazî were teşwîqkirin û herwiha mafê wan were dayîn. Mînaka gefên Tirkiyeyê û Kurdistana Başûr, tiştek nîşanî me Kurdan da: YEKÎTÎ!.. Di vê dema ku fersendeke mezin hatiye ber lingê gelê Kurd de, kesên ku ji yekîtiyê birevin, ezê ji xwîna wan guman bikim. Lewra hê ji bo me her tişt ne qediyaye û kevirên Rojhilata Navîn ku ji cîh derketin, rûneniştine. Têkoşîn û berxwedana mezin niha pêdiviye. Êdî gelê Kurd ê li çar perçeyan û tevaya cîhanê, pêwîste dest bidin hev û bi hindikayî di xala neteweyî de bibin yek. Dîsa bila her kes xwedî partî, rexistin û saziyên xwe be. Bi vê mînaka Osmaniyan min xwest ku ez kiryarên lawên wan ên Tirk nîşan bidim. Lewra pêşiyên me gotine . “Çêliyê mar, bê jahr nabe’’. (*) “Dîroka Osmanî ya bi Xwîn (Osmanlinin Kanli Tarihi), Îsmaîl Metîn, Tumzamanlaryayincilik, 1998 Stenbol, 426 rûpel (sayfa). TIRK KÎNE Û TIRKPEREST KÎNE? Digel xebatên xwe yên wergêrê, nivîsên xwe yên Hîwa, amadekariya romana duyem û pirtûka helbestên fabl jî, ji bo ku meydanê ji dijmin û xêrnexwazên gelê Kurd re nehêlim, tevlî şîroveyên rojnameya Tirkî “Radîkal” dibim. Di wira de li ser pirsgirêkên ziman, çand, wêje û jiyana gelê Kurd dinivîsim. Di derbarê van şîroveyan de min gelek e-maîlên erênî û gelekên neyînî, ango gelek sixêfname jî wergirtin. Lêbelê beriya çend rojan nameyek ji takekesê bi navê “Joven Karakaş” hate e-maila min. Vî navê ku ser dar û bin dîwar, bala min kişand. Vî kesê ku li ser navê Tirkan êrîşî me Kurdan dikir, ez mecbûrî bersiveke dijwar kiribûm. Nameya bi Tirkî nivîsîbû wiha ye: “Dema ku bêhna min teng dibe, ez ji xwe re li Discovery Channel, an jî National Geographics temaşe dikim. Ez pêşveçûnên zanistî dişopînim. Bi huner re têkiliya min tine ye. Gelek tiştên sosret derdikevin. Weke gelo hişmendî ji kûderê tê, hişmendî bi prîmatên mîna mirovan re heye yan tine ye, yan jî gelo di hijmara kromozomên mirovan de ye, yan na. Ez pêşniyar dikim van temaşe bike. Bi taybetî yên di dermafê biyolojî û genetîkê de... Zanyar Hirhira meymûn û pisîkan jî weke ziman berdidin. Heta hinek dibêjin bila meymûn jî ji mafê mirovan sûd wergirin. Ez van daxwazan fêm dikim. Artêşeke prîmatan ku li nasnameya dinêrin û mirovan dikujin, zarokan dikujin, ji dêvla ziman ve bi ‘hirhirê’ bi hev re diaxivin, li vî welatî heye. Hêviya min eve ku ne ji ber hoveberiya wan, ji ber primatên ku li maf digerin û diaxivin, ê wan bigirin nava çîna mirovan.” Bersiva min bû ev: “Li gor teoriya Darwîn, mirov prîmatên ku herî tekûz bûne û pêşketine. Ez vê di cîh de dibînim. Lê ji çîna mirovên li ser rûyê cîhanê, komeke piçûk heye ku xwe ji mirovatiyê cuda digire. Ev komik dibêje, ‘em ji dêlegureke boz çêbûne û li Navenda Asyayê zêde bûne.’ Heger mirov li kiryarên vê komikê binêre, ev teoriya wan ne dûrî aqil e. Lewra ev komika ku li ser pişta hespan û ji dizî û talanê pêde tiştekî din nedikir, li serê gelên wira bûbû bela. Ji ber dizî û çep û çûrên wan, Çîniyan surheke ku di cîhanê de yekemîn avakirin. Êdî cîhê dizî û talana wan nema. Rabûn li ser pişta hespan berê xwe dane ber bi Rojava û li sînorê Kurd, Ereb, Fars û Asûriyan rawestiyan. Kurdan navê vê komika li ser pişta hespan ku tûrê wan timî bi milê wan ve, “Tûrik” danîn. Tûrikan nêriyan ku bi şer cîhekî xwe li vira çênakin, ketin pey rik û rîpan. Dek û dolab gerandin û dawî îslamtî pejirandin. Bi navê îslamtiyê arîkariya Kurdan standin û sala 1071an li Deşta Melezgirê artêşa Bîzans têkbirin. Herwiha bi vebûna deriyê Anatolya ya ji Tûrikan re, qedera gelên qedîm ên niştecîhên vira jî hate guhertin. Tûrikên ku bi gelek bavikan bûn (Osmanî, Menteşeyî, Saroxanî, Cenderî, Karamanî, Karesiyî û hwd.), li nava Anatolya belav bûn û dest bi kuştin, talan û wêraniyan kirin. Dawî bavikê Osmanî biserket û dewleta xwe damezrand (1295). Lêbelê ev dewleteke wisa barbar û xwînrêj bû, padîşahên wê bavê xwe, birayên xwe û lawên xwe jî bi ser devê şûran ve dikirin. (çilo jî be, qewmê dêlegurê ne. Ma dê li kê werin?) Vê komika bê ziman, bê çand û hoveber, ji zimanê Ereb, Faris, Kurd, Rûm û Ermeniyan ziman, ji çanda wan jî çand wergirt û ji xwe re kire mal. Dawî piştî şerê cîhanê yê yekem Osmanî têkçûn û bi arîkariya Kurdan ‘Komara Tûrikan’ hat damezrandin (1923). Lê serokê vê komarê, bi dirûşma ‘yek netewe, yek ziman û yek ol’ derkete holê. Wî jî kevneşopiya dêlegura boz meşand û gelên nava xwe qirkirin. Zimanê wan, çand û heta bi navê wan jî qedexe kirin. Êdî îro ev komik, ji bo ku ji cîhana hemdem dûr nekeve û bikeve YE (Yekîtiya Ewropa), mecbûr maye ku mafên Kurdan ên çandî û mirovatî nas bike. Bi serbestbûna çand û zimanê Kurdî dê bibînin ku ji stran û dîlokan heta bigihe leyîstikan, hemû yên Kurda ne. Ji bîra neke, dawiya Sadam çawa hatibe, dawiya hemû tîran û dijminê gelan nêzîk e. Tirsa çêlîkên dêlegurê, ji vê yekê ye.” Edî binêrin “Joven” ê ku heqaret li me dikir bê kiye? Ew li xwe mikur tê lê dîsa, ji dijminatiya me venabe. Bersiva wî wiha ye: “Ez Rûmê Orthodox im, lê hemwelatiyê KT (Komara Tirkiyê) me. Bi Tirkîtiya genetîk re ti têkilî û girêdanên min tine ne. Weke ku têkiliya Mistefa Kemal jî tine... Ez dikarim gelek tiştan di dermafê Tirkan de binivîsim. Lê komeke piçûk a êrîşker ku ji zêdebûnê pêde bi kêrî tiştekî din nayên, ji Tirkan jî fêrî rûmetê nebûne. Weke ku ji pişt mirov ve nekujin û şerekî bi merdîtî bikin. Tirkan welatê kalkên min jî dagir kirine lê şerê xwe kirine. Lê Kurd bi dizî û ji nişkê ve êrîşê dikin. Li dû pariya ne. Beriya niha tajiyê Ingilîzan bûn, niha jî bûne tajiyê Amerîka ku dê çend salî din hilweşe. Kurdan yekî weke Sadamê rezîl jî dernexistiye holê.” Bersiva min ku min dayê û êdî hew deng jê hat ev e: Mixabin... Tu lawê gelekî ku Osmaniyan û Tirkan dest avêtin qîz û jinên wan û hemû hebûna wan talan kirine. Sed mixabin li te, bê kî tajîtiyê ji kê re dike, di êrîşa te ya li me Kurdan a li ser navê Tirkan re, xuya dike. Cîhan hemû şahidê nêzîkê sed serhildanên Kurda ye. Di vê serhildana dawî de jî, heger cerdevanên ku mîna te eslê xwe winda kirin nebûna, te û dewleta Tirkiyeyê jî dê bidîtana. Ew Kurdên ku tu dibêje hoveber, îro di televizyonên xwe de cîh didine Suryanî, Erebî û Tirkî jî. Ew Kurd deh hezar salin ku bi Fars, Ereb, Asûr û Ermeniyan re li ser vê axê ne. Lêbelê bê çi bi serê Ermenî û Asûriyan hat, tu lê bikole. Ji dêvla ku tê fîlmên ajaltiyê bişopînî, dîroka xwe fêr bibe. Ji gotina Tirkan ku dibêjin ‘me Rûm rijandin Derya Ege’, bikeve rê. Ji dêvla kû tê bibî tajiyê Tirkan û êrîşî gelê Kurd ê mazlûm bikî, xwe nas bike. Jixwe tişta hatî serê Asûr, Rûm, Ermenî û Kurdan, ji ber yên mîna te bê esilin ku ji qeranan bêtir qeranperestin . Ew Kurdên ku tu dibêje hoveber, îro huner, wêje, çand û muzîka Tirkan pêşve dibin. Mixabin ji ber ku mîna te eslê xwe winda kirine, ji Kurdîtiyê re naxebitin. Herçiqas min li ber xweda ku ez van ne nivîsim û bersivê nedime te jî, lê ji bo ku meydan ji bê eslan re nemîne ez ê binivîsim. Ez ê binivîsim ku kesek mêrkujên bavê xwe neyêxe şûna bavê xwe û ne parêze. Ez ê binivîsim da rebenên mîna te ku ji rastiya gelê Kurd bê agahî û dexma hoveberiyê li wan dixin, nemînin. Li Rojhilata Navîn Kurd, bi rûmet û lehengiya xwe li hember çar dagirkerên dev bi xwîn û bêperwa ku welatê wan perçe kirine (Lord Gurzon ê Ingilîz, li ser nexşeya Kurdistan bi rastkêşê dike çar perçe. Êdî diyare bê Ingilîzan hevaltiya kê kirine.) li ber xwe didin. Mîna gelên din (Laz, Çerkes, Gurcî, Boşnak, Tatar, Ereb, Tirkmen, Rûm, Ermenî û Suryanî) pişav (asîmîle) nebûne û axa xwe bernedane. Gelo ji ber vê yekê hoveberin? Kurd ji piştve ti kesî nakujin. Bi hezaran qîz û lawên wan li çiyan xwîne xwe didin rijandin. Lêbelê ew çêlîkên dêlegura boz ku tu wan diparêze, gund û bajarên Kurdistanê kirin gola xwînê. Di bin navê Hizbulah de, kûçikên nijadperest ên MHP (Partiya Hereketa Neteweperest-Faşîstên Tirk) bikaranîn, bi hezaran welatparêz û rewşenbîrên Kurd kuştin. Gelo eve ji piştve kuştin? Qewêtiya min li te, ji dêvla ku tu vî gelê leheng wiha tawanbar bikî, nas bike. Bi hezaran salane ku ev gel ji bo azadiya xwe xwînê dirijîne. Lê ev ji bo xwenenasên mîna te, tiştekî îfade nakin. Ji bîr neke, ez jî Kurdim û 18 salan min mamostetiya Tirkî kiriye. Çawa ez bi Kurdewarî meşiyam û min bi zimanê xwe nivîsî, êşkenceya mezin û zîndan bûn para min. Niha jî ez li Ewropa penaberim. An xwe mandelekirin, an jî êşkence û mirin... Rêyeke din tine. Ez ji hemû gelan hez dikim. Ji bilî kesên faşîst û nijadperest… Û kesên eslê xwe didin mandelayê…“ Ez bawer dikim tiştekî ku „Joven“ êdî biparêze nema. Ji ber vê yekê jî li ser dûvê xwe rûnişt. Hew bersiv da. Ma gelo bersiveke wî heye ku bide? Ez dizanim ku mêjiyê vî kesê ku di dibistanên Kemalîzmê de hestû girtî nerm nabe. Lêbelê min ti tişt nekiribe jî, xaleke pirsê di serê wî de afirand. Herwiha bi sedan, bi hezaran ên mîna wî ku wan nivîsan bixwînin, belkî serê wan li hedan bikeve û bi xwe bihisin, ji xwe haydar bibin. Ev yek diyar dike ku li Tirkiyeyê, kesên ne Tirk Tirkperestiyê dikin û pêşî bi gelê xwe dilebikin. Tirkperestên me Kurdan ji yên gelê din hartir û dijwartirin. Kewê çîr, Kamuran Înan hê jî şêwirmendê rayedarên Tirkiyeyê ye. Kewê reşik Hikmet Çetîn ne kêmî wî ye û polîtîkaya Tirkiyeyê beralî dike. Kewê sorik Abdulkadir Aksu damezrînerê Hizbulaha Tirk e û bi hezaran Kurd dane kuştin. Ev jî nîşan dide ku Tirk li pişt perdê ne, Tirkperestî û Tirkparêziyê bi yên wiha bê esil, debeng û bintûte didin meşandin. 2671 14656 2005-02-14T21:12:21Z Erdal Ronahi 2 *[[Wîkîpediya:Çavkaniyên Wîkîpediyayê|Çavkanî]]: [[Nirxandin.com]] 2672 21623 2005-11-21T20:07:13Z Diyako 273 vegerya [[Image:Nirxandin.PNG|right]] '''Nirxandin.com''' malperek ser "[[Nirxandin]], danasîn û [[rexne|rexneyên]] [[wêje|wêjeyî]]" e. Nirxandin.com yekemîn û tekane malpera rexnegirî, danasîn û nirxandina wêjeya kurdî ye. Malper wekî '''Atolyeya Wêjeya Kurdî''' tê bikaranîn û endamên malperê xebatên xwe bi hev re dikin. Tê de [[Ferhenga Wêjeyê]] jî tê amadekirin. Ev ferheng jî [[Wîkîpediya:çavkaniyên Wîkîpediyayê|çavkanî]] ji bo [[Wîkîpediya]] ye. ==Giredanên derve== *[http://www.nirxandin.com Malpera Nirxandin.com] [[Category:Malper]][[Category:Wêje]] 2673 56296 2006-11-13T17:03:21Z Erdal Ronahi 2 '''Adaptasyon''' veguhestina cureyekî wekî [[roman]], [[çîrok]], [[bîranîn]] û hwd a li [[şano]] û sînemayê û hwd. e. An jî veguhestina berhemeke ji cureyekî din a li roman, [[destan]], çîrok û hwd. {{nirxandin}} [[Category:Wêje]] [[Kategorî:Sînema]] [[Kategorî:Şano]] 2674 14659 2004-09-01T19:32:43Z Erdal Ronahi 2 Di helbestê de, dema tîpa yekem a rêzikên helbestê ji jor ve berjêr tên ser hev wateyekê derdixin, jê re '''akrostîş''' tê gotin. Wêjeya tirkî de jê re "muvaşşah" an jî "îstîhrac" hatiye gotin. Di wêjeya kevin a yewnanî û wêjeya latînî de "akrostîş" tê wateya "serê rêzikê". (Yewnanî: ''akron''=ser, ''stichos''=rêzik) Mînak: '''W'''isa dibarim bi ser te de '''E'''sra teng bi xuşîn baran im '''L'''îre lîra peşkên min li porê te '''A'''vdeyên te li xwe digerînim '''T'''a bi ta şeh mîna diya te Tî pên yekem ên rêzikên helbestê li ser hev "WELAT" derdixin holê. {{nirxandin}} [[Category:Wêje]] 2675 14660 2004-09-01T19:34:45Z Erdal Ronahi 2 Di berhemeke [[wêje|wêjeyî]] de '''aksiyon''' herikîna bûyeran e. Mînak, aksiyona di [[roman|romanekê]] de; piştî ku mirov beşên wekî şayesandin, raman û moralê derxistin, ew bûyerên ku li holê dimînin e. {{nirxandin}} [[Category:Wêje]] 2676 39210 2006-08-13T16:34:58Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Zanistvan Di [[wêje|wêjeyê]] de '''afrozîzm''' hunereke vegotinê ye. Vegotineke kurt, eşkere û bi hêsanî tê fêmkirin e ya hin taybetiyên bingehîn ên di hin [[mijar|mijaran]] de ku divê teqez bên zanîn. {{nirxandin}} [[Category:Wêje]] 2677 14662 2004-09-01T19:42:56Z Erdal Ronahi 2 Nirxandina Wêjeyî çû cihê Nirxandina wêjeyî #REDIRECT [[Nirxandina wêjeyî]] 2678 14663 2004-09-01T22:45:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şivan Perwer]] 2680 14664 2004-09-01T22:55:38Z Webmaster 3 #REDIRECT [[Şivan Perwer]] 2681 14665 2004-09-01T22:56:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[e-pirtûk]] 2682 14666 2004-09-01T22:57:48Z Webmaster 3 #redirect[[Şivan Perwer]] 2683 14667 2004-09-01T22:59:12Z Webmaster 3 #redirect[[Ciwan Haco]] 2684 14668 2004-09-01T22:59:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Roj TV]] 2685 14669 2004-09-01T22:59:40Z Webmaster 3 #Redirect [[Ciwan Haco]] 2686 14670 2004-09-01T23:00:14Z Webmaster 3 #redirect [[Ciwan Haco]] 2688 14672 2004-09-01T23:04:02Z Webmaster 3 #redirect [[Celadet Elî Bedirxan]] 2689 14673 2004-09-01T23:04:29Z Webmaster 3 #redirect [[Celadet Elî Bedirxan]] 2690 14674 2004-09-01T23:13:48Z Webmaster 3 #redirect [[Sedam Huseyîn]] 2691 14675 2004-09-01T23:15:25Z Webmaster 3 #redirect [[Sedam Huseyîn]] 2692 14676 2004-09-01T23:16:28Z Webmaster 3 #redirect [[Televîzyon]] 2693 14677 2004-09-01T23:27:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Televîzyon]] 2694 14678 2004-09-01T23:31:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Sedam Huseyîn]] 2695 14679 2004-09-01T23:32:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Sedam Huseyîn]] 2696 14680 2004-09-01T23:45:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[zimanê kurdî]] 2697 14681 2004-09-01T23:48:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Şerefxan Bedlîsî]] 2698 14682 2004-09-01T23:49:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Êlih]] 2699 14683 2004-09-01T23:50:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Roj TV]] 2700 14684 2004-09-02T00:26:08Z Erdal Ronahi 2 ji hezenparastine.com, bi destûr ji hezenparastine.com, bi destûr 2703 14685 2004-09-02T08:27:45Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[kurmancî]] 2704 14686 2004-09-02T08:28:30Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Helîm Yûsiv]] 2705 39403 2006-08-13T16:44:35Z Liesel 539 Guherandina 85.103.184.83 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Kovara '''Helwest''' li Swêdê ji aliyê [[Lokman Polat]] ve dihate derxistin. Gelek hejmarên kovarê derketin. Kovar bi [[zimanê kurdî|kurdî]] bû û xwediyê naveroka [[kurteçîrok]], [[gotar]], [[helbest]] û [[nirxandin|nirxandinan]] bû. ''Ji bo Weşanxaneya Helweste binihêre: [[Weşanên Helwest]]'' [[Category:Kovar]] 2706 29696 2006-03-19T15:47:47Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Sahmaran.jpg|right]] Gotina '''Şahmaran''' ji "Şahê Maran" tê. Şahmaran [[efsane|efsaneyeke]] gelekî kevin e û li gelek malên kurdan jin li ser paçekî wêneyê Şahmaran çêdikin û li dîwêr dadiliqînin. Ev wêneyên ku li dîwarê malên kurdan hene, Şahmaran wekî [[mar|marekî]] xwediyê gelek lingan nîşan dide û bi taybetî di navbera [[dûvpişk]] û [[mar]] de wekî ajalekî taybet xuya dike. Filmeke [[Zulfü Livaneli]] bi navê "[[Şahmaran (film)|Şahmaran]]" heye. == Pirtûk == * Pirtûkeke [[Lokman Polat]] li ser efsaneya Şahmaran heye. * Pirtûka Şahmeran ya Bavê Barzan di [[Evra Verlag]]/[[Weşanên Sara]] de derket (ISBN3937716009) [[Category:Efsane]] [[Category:Wêje]] 2707 14689 2004-09-03T07:19:38Z Erdal Ronahi 2 [[category:wêje]] 2708 64250 2007-01-12T06:06:23Z 75.35.36.228 [[Image:Bark Scorpion.jpg|250px|right]] [[Image:Black scorpion.jpg|thumb|Dûpişkê reş]] '''Dûpişk''' [[ajal|ajalekî]] bi jehr e û bi derziya di serê dûvê xwe de jehrê berdide dijminên xwe. Li hinek herêmên Kurdistanê jê re ''Dûvpişk'', ''Dolpî'', ''Tûpişk'' û hin navên bi vî rengî nêzîkî hev jî tên xebitandin. Bi [[erebî]] ''eqreb'' , bi [[tirkî]] ''akrep'' û bi [[îngilîzî]] ''scorpion'' e. [[Dûvpişk (birç)|Dûpişk]] yek ji [[birç|bircan]] e. Dema havînê birca dûvpişk evaran gelek baş tê şopandin. [[Category:Ajal]] {{kurt}} [[ar:عقرب]] [[bg:Скорпиони]] [[ca:Escorpí]] [[cs:Štíři]] [[da:Skorpion]] [[de:Skorpione]] [[en:Scorpion]] [[es:Scorpiones]] [[fi:Skorpionit]] [[fr:Scorpiones]] [[gl:Escorpión]] [[ko:전갈]] [[he:עקרבאים]] [[io:Skorpiono]] [[it:Scorpiones]] [[ja:サソリ]] [[lt:Skorpionai]] [[mg:Maingoka]] [[nl:Schorpioenen]] [[no:Skorpioner]] [[pl:Skorpiony]] [[pt:Escorpião]] [[qu:Chupan aparayakuq]] [[ru:Скорпион]] [[sh:Škorpion]] [[simple:Scorpion]] [[sr:Скорпије]] [[sv:Skorpioner]] [[tg:Каждум]] [[tl:Alakdan]] [[tr:Akrep]] [[vi:Bọ cạp]] [[wa:Scoirpion]] [[zh:蠍子]] 2709 14691 2004-09-03T07:27:16Z Erdal Ronahi 2 2710 14692 2004-09-11T23:31:36Z Erdal Ronahi 2 {{birç}} {{kurt}} [[Category:Mîtolojî]] 2711 14693 2004-09-03T07:48:59Z Erdal Ronahi 2 ji en: ji en: 2712 14694 2004-09-03T07:49:14Z Erdal Ronahi 2 ji en: ji en: 2713 61583 2006-12-24T16:20:32Z Robbot 231 روبوت إضافة: ast, bg, cs, el, eo, ga, he, hu, lt, nn, sv, tr, uk تعديل: da, it, nl [[Image:Scorpius constellation map.png|thumb|Birça dûpişk]] [[Dûpişk (birç)|Dûpişk]] yek ji [[birç|birçan]] e. Dema havînê birça dûpişk di evarên de gelek baş tê şopandin. ''Ji bo ajalê binihêre: [[Dûpişk]]'' {{birç}} {{kurt}} [[Category:Birç]] [[ast:Escuripión (constelación)]] [[bg:Скорпион (съзвездие)]] [[ca:Escorpió]] [[cs:Štír (souhvězdí)]] [[da:Skorpionen]] [[de:Skorpion (Sternbild)]] [[el:Σκορπιός (αστερισμός)]] [[en:Scorpius]] [[eo:Skorpio (konstelacio)]] [[es:Scorpius]] [[fi:Skorpioni (tähdistö)]] [[fr:Scorpion (constellation)]] [[ga:An Scairp]] [[he:עקרב (קבוצת כוכבים)]] [[hu:Skorpió csillagkép]] [[id:Scorpius]] [[it:Scorpione (costellazione)]] [[ja:さそり座]] [[ka:ღრიანკალი]] [[ko:전갈자리]] [[la:Scorpius]] [[lt:Skorpionas (astronomija)]] [[nl:Schorpioen (sterrenbeeld)]] [[nn:Skorpionen]] [[pl:Skorpion (gwiazdozbiór)]] [[pt:Scorpius]] [[ru:Скорпион (созвездие)]] [[sk:Súhvezdie Škorpión]] [[sv:Skorpionen]] [[th:กลุ่มดาวแมงป่อง]] [[tr:Scorpius (takımyıldız)]] [[uk:Скорпіон (сузір'я)]] [[vi:Thiên Hạt]] [[zh:天蝎座]] 2715 14697 2004-09-03T08:05:07Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Mîtolojî]] 2716 14698 2004-09-03T08:07:14Z Erdal Ronahi 2 ji en: ji en: 2717 14699 2004-09-03T08:10:12Z RezanTovjin 60 Dûpişk (birç) çû cihê Dûvpişk (birç) #REDIRECT [[Dûvpişk (birç)]] 2718 14700 2004-09-03T08:11:10Z Erdal Ronahi 2 Birca Beran çû cihê Beran (birç) #REDIRECT [[Beran (birç)]] 2719 14701 2004-09-03T08:17:18Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Cêwî (birç)]] 2720 14702 2004-09-03T08:14:34Z Erdal Ronahi 2 Cêwî (bırç) çû cihê Cêwî (birç) #REDIRECT [[Cêwî (birç)]] 2721 14703 2004-09-03T08:16:55Z Erdal Ronahi 2 ji en: ji en: 2722 14704 2005-02-11T18:54:21Z 62.227.113.207 category -> kategorî (niha dibe!!!) [[kategorî:xweza]] [[kategorî:biyolojî]] 2723 14705 2004-09-03T08:36:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Wikipedia:Çavkaniyên Wîkîpediyayê]] 2724 14706 2004-09-03T08:39:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Engîn Sîncer (Erdal)]] 2725 14707 2004-09-03T08:41:02Z Erdal Ronahi 2 2726 14708 2004-09-03T09:02:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Engîn Sîncer (Erdal)]] 2727 14709 2004-09-03T09:28:45Z Erdal Ronahi 2 Dûvpişk çû cihê Dûpişk #REDIRECT [[Dûpişk]] 2728 14710 2004-09-03T10:12:53Z Erdal Ronahi 2 '''Derzîdank''' amûreke ku [[derzî|derziyan]] tê de diçikînin ji bo winda nebin. Di malên kurdan de cihê derzîdankê timî belî bû. Lewre [[Kurdistan]] welatekî çiyayî bû û heta salên [[1970]]'î jî bazirganiyeke bi rêk û pêk neketibû nav Kurdistanê. Derzîdankê di [[çanda kurdî]] de cihekî girîn girtiye. Jinên kurd derzînkên bi neqş û rengîn çêdikirin û li dîwarê odeyê datanîn. [[Category:Çand]] 2730 14711 2004-09-30T21:41:36Z Erdal Ronahi 2 '''Sedat Yurttaş Parêzerekî Kurd e. Di heman demê de Serokê PENa KURD e.''' Di sala [[1961]]ê de li [[Amed]]ê hatiye dinyayê. Dibistana sereta, navîn û lîse li Amedê xwend. Di ber xwendina xwe re demeke dirêj di gelek karên giran ên cûr bi cûr de xebitî.Dû re »Ýstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi« qedand û li bajarê Amedê dest bi karê abûkatiyê kir. Di hilbijartina giştî ya sala [[1991]]ê de, di îtifaqa [[HEP]] û [[SHP]]ê de mîna parlamenterê Amedê hat hilbijartin. Lê, piştî ku di [[1994]]an de [[DEP]] ji aliyê Dadgeha Bingehîn a Dewletê ve hate girtin, bi tevî S. Yurtdaş ve parlemteriya 13 hevalên wî jî betal bû û hate girtin. Piştî ku 16 mehan di zîndana Ulucanlar ya Ankarayê de girtî ma, cezayê 14 mehan lê hat birrîn. Nûha li Amedê dijî û Serokê [[Pena Kurd a Amedê]] e. ---- Berhemên Sedat Yurtdaş yên ku heta niha çap bûne, ev in: *Orkestra Yeni Ezgiler Çalacak (Şiir – Belge yay. 1992). *Bir Gensoruda Parlemento Gerçeði (Anýlar – Yurt yay. 1993). *Ýnsanlar Düşünceler Kavgalar (Anýlar– Öteki yay.1996). *Remo »Bitmeyen Sorgu« (Roman – Çiviyazýlarý yay. 1998). *»[[Xelat (pirtûk)|Xelat]]« (Çîrok–Weşanên Siyê, KURDÎ -2002). [[category:siyasetmedar]] [[category:parêzer]] 2731 57865 2006-11-21T21:05:34Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: cs, et, simple, th Gelek navên pêşabûna zarokan hene, mîna ''Adware'', '''Spyware''', ''Trackware'' û ''Big Brotherware'' gelek cureyên bernameyên diznêr heye. Lê ramana paş wan yek e, hinek ji wan agahiyên li ser te û tevgera te yên di internete dide hev (û dû re tê firotin), Spyware bi piranî dema ku kesek bernameyeke belaş di komputera xwe de saz dike, xwe bixwe tomar (qeyd) dibe. '''Çend hevpariyên Spyware ev in:''' * Ji bo bidestxistina agahiyên taybet (şîfre û agahiyên qerta benke)<br> * Guhertina girêdana pêwendiya înternetê (guhertina hejmara [[ISP]], heke tu [[Modem]]ê dixebitînî hişyar be ku tu li kîjan hejmarê digerî)<br> * Guhertina tomariyan (qeydkirinan) [[Registry]]<br> * Guhertina rûpela pêşîn ji bo [[înternet]]ê <br> * Sazkirina [[Popup]] û gelek tiştên din ên bêdaxwaz<br> Tu dikarî Spyware bi bernameyên wekî [[Ad-Aware]] paqij bikî. Di nav bernameyên Spware de bernameya ku yekemîn car li kurdî hate wergerandin jî [[Ad-Aware]] 6.0 e. ==Girêdanên derve== *[ftp://ftp.download.com/pub/win95/utilities/aawsepersonal.exe Ad-Aware SE Personal] {{kurdmcse}} [[Category:înternet]] [[bs:Spyware]] [[ca:Programari espia]] [[cs:Spyware]] [[da:Spyware]] [[de:Spyware]] [[en:Spyware]] [[es:Programa espía]] [[et:Nuhkvara]] [[fa:جاسوس‌افزار]] [[fi:Vakoiluohjelma]] [[fr:Logiciel espion]] [[he:רוגלה]] [[it:Spyware]] [[ja:スパイウェア]] [[ko:스파이웨어]] [[nl:Spyware]] [[no:Spionprogramvare]] [[pl:Spyware]] [[pt:Spyware]] [[ru:Spyware]] [[simple:Spyware]] [[sk:Spyware]] [[sv:Spionprogram]] [[th:สปายแวร์]] [[vi:Phần mềm gián điệp]] [[zh:間諜軟體]] 2732 14713 2004-09-04T01:11:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[înternet]] 2733 14714 2004-09-04T01:16:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Spyware]] 2734 14715 2004-09-04T01:16:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Spyware]] 2735 14716 2004-09-04T01:16:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Spyware]] 2736 14717 2004-09-04T02:10:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[OpenOffice.org]] 2737 14718 2004-09-04T02:11:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[OpenOffice.org]] 2738 14719 2004-09-04T02:11:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[OpenOffice.org]] 2739 14720 2004-09-04T02:52:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[OpenOffice.org]] 2741 14721 2004-09-04T03:09:23Z Erdal Ronahi 2 2742 29019 2006-03-04T13:32:11Z RewşenBaran 74 {| |Bi soranî: |{{rtl}}[[وه‌شانێن سی]]{{-r}} |} ---- '''Weşanên Sî''' yek ji weşanxaneyên kurdan ên li Stenbolê ye. Edîtoriya weşanxaneyê ji aliyê [[Müslüm Yücel]] ve tê kirin. == Pirtûkên Weşanên Sî == *[[Dimenên Derizî]]-[[Îrfan Amîda]] ([[Helbest]], [[Reşemî]] [[2002]], ISBN 975-6560-14-2) *[[Kakil]] - [[Dilawer Zeraq]] ([[Kurteçîrok]], 2002) *[[Viyan (roman)|Viyan]] - [[Newroz Saîdpour]] ([[Roman]], 2002) *[[Li Qerexa Şevê Hîvron]] - [[Kemal Orgun]] ([[Roman]], 2002) *[[Mistek Jiyan]] - [[Çiya Mazî]] ([[Kurteçîrok]], 2003) *[[Xelat (pirtûk)|Xelat]] - [[Sedat Yurtdaş]] ([[Kurteçîrok]], 2003) *[[Jidilara]] - [[Fewzî Bîlge]] - ([[Kurteçîrok]], 2003) *[[Gera Pênûsê]] - [[Salihê Kevirbirî]] (2003) {{kurt}} [[Category:Weşanxane]] 2743 14723 2004-09-04T08:50:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kaxizman]] 2744 61716 2006-12-26T04:29:02Z Metin84 686 [[Wêne:Hpg.jpg|left|thumb|300px|left|Gerîlayên HPG]] [[Wêne:HRK - ARGK - HPG - -1982-1986-2000-.png|thumb|HPG - Hêzên Parastina Gel]] [[Hêzên Parastina Gel]] (HPG) navê [[gerîla|gerîlaya]] kurd e. HPG di [[7. kongreya PKK'ê]] di sala 2000'an de hatin damezarandin. Navê gerîlayê berê [[ARGK]] bû. Di 1'ê hezirana [[2004]]'an [[agirbesta yekalî]] bi dawî bû. HPG de helwesta [[parastina rewa]] de ne. ==Grêdanên derve== *[http://www.hezenparastine.com Malpera HPG] *[http://www.hpg-online.com Malpera HPG a Nû] {{kurt}} [[kategorî:Rêxistina leşkerî]] [[Category:Rêxistin (Kurdistan)]] [[de:Hêzên Parastina Gel]] [[fa:نیروهای مدافع خلق]] 2745 14725 2004-09-04T08:57:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hêzên Parastina Gel]] 2746 14726 2004-09-04T08:57:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hêzên Parastina Gel]] 2747 14727 2004-09-04T08:58:21Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hêzên Parastina Gel]] 2748 14728 2004-09-04T09:03:20Z Erdal Ronahi 2 2749 14729 2004-09-04T09:05:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hêzên Parastina Gel]] 2750 14730 2004-09-04T09:09:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[vîrus]] 2751 36357 2006-07-25T08:21:44Z Zanistvan 333 [[Image:Openoffice.jpg|right]] '''MySpell''' bernameya ji bo kontrolkirina rastnivîsê ya [[OpenOffice.org]] e. Ji bo MySpell ferhengeke bi kurdî heye. Ji ber vê OOo bernameya ofîsa yekemîn bi kontrola rastnivîsa kurdî ye. [[Image:Rastnivis.gif|thumb|Kontrola rastnivîsê bi MySpell'ê]] Programên din ji bo kontrolkirina rastnivîsê [[Ispell]] û [[Aspell]] in. Ferhengên MySpell ji bo Aspell jî tên weşandin. Ji ber vê ferhenga Aspell a kurdî jî heye. MySpell di asta ceribandinê ye. Guhertoya dawî ya '''MySpell a Kurdî''' 0.20 ye. ==Sazkirina MySpell a kurdî== ===Sazkirina Jixweber=== Sazkirina MySpell êdî jixweber jî dibe, bi [[DicOOo]] 1.4.1 û jê pêşketîtir jixweber tê sazkirin. ===Sazkirina bi Destan=== Di guhertoyên kevin (<1.9) de zimanê kurdî hîn di nav zimanên fermî yên [[OpenOffice.org]] de tune bû. Ji ber vê yekê divê mirov bi xwe saz bike. Pêşî bi [[DicOOo]] ferhenga MySpell a kurdî daxe. Heke sîstema te [[Microsoft Windows]] be, peldankeke (klasor) wekî :"c:\program files\OpenOffice.org1.1.x\share\dict\ooo" bibîne. Di vê peldankê de dosyayeke bi navê :"DICTIONARY.LST" jî heye. Tê de lîsteya ferhengên heyî heye. Vê dosyayê veke û rêza :DICT af ZA ku_TR lê zêde bike. Êdî OpenOffice.org ji bo zimanê "Afrikaans" ferhenga kurdî bi kar tîne. Kompûtera xwe bigire û dîsa veke. Qediya. Ji bo pelgeyên bi kurdî zimanê "Afrikaans" bi kar bîne. ===Dîroka versiyonên MySpell a kurdî=== *0.20 - 21.01.2005 *0.12 - 12.09.2004 *0.11 - 04.09.2004 *0.1 - 03.09.2004 ==Girêdanên derve== *[http://www.linux-ku.com/myspell/ Malpera MySpell a kurdî] *[https://sourceforge.net/projects/myspellkurdish/ Projeya MySpell] (di [[SourceForge]] de) *[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/ku/d/d8/DicOOo.sxw bi DicOOo ferhenga kurdî daxe] sazkirina otomatîk bi [[DicOOo]] *[http://ftp.services.openoffice.org/pub/OpenOffice.org/contrib/dictionaries/ku_TR.zip MySpell kurdî] versyona resmî wekî paketa ji bo sazkirina bi destê xwe *[http://lingucomponent.openoffice.org/spell_dic.html Lîsteya zimanan] *[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/ku/d/d6/MySpell_a_kurd%C3%AE.sxw Nivîseke ser firehkirina MySpell a kurdî] - .sxw, bi [[OpenOffice.org]] veke [[kategorî:Nivîsbariya azad]] [[kategorî:nivîsbariya kurdî]] [[es:MySpell]] [[en:MySpell]] 2752 66358 2007-01-24T19:21:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fr:GNU Aspell]] '''Aspell''' [[bername|bernameya]] [[kontrola rastnivîsê]] [[GNU]] ye. Ferhengên Aspell û [[MySpell]] bi hevre tên pêşxistin. Naveroka ferhenga kurdî ya Aspell û MySpell wekhev e. Aspell ji aliyê bernameyên wekî [[AbiWord]] tê bi kar anîn. ===Dîroka Aspell a kurdî=== *Guherto 0.20 12.03.05 *Guherto 0.12 22.09.04 *Guherto 0.1 04.09.04 ==Grêdanên derve== *[ftp://ftp.gnu.org/gnu/aspell/dict/ku/ Ferhenga Aspell a kurdî] *[http://aspell.sourceforge.net/ Malpera Aspell] (îngilîzî) {{kurt}} [[Category:nivîsbariya azad]] [[cs:GNU Aspell]] [[de:GNU Aspell]] [[en:GNU Aspell]] [[fr:GNU Aspell]] [[is:GNU Aspell]] [[nn:GNU Aspell]] [[pl:Aspell]] [[sk:GNU Aspell]] [[wa:GNU Aspell]] 2753 62532 2007-01-01T14:12:32Z Thijs!bot 576 روبوت مسح: [[ru-sib:Библия]] '''Încîl''' navê [[pirtûkên pîroz]] ên [[Xristiyan|xristiyanan]] yê herî girîng e. 'Încîl' ji qurmê (ra, kok) peyva EUANGELION a bi [[zimanê yewnanî]] tê. Mana wê 'Mizgînî' ye. Încîl ji gelek [[pirtûk|pirtûkên]] cur bi cur pêk tê. ==Încîl bi kurdî== Wergereke [[peymana kevin]] û [[peymana nû]] ji aliyê weşanxaneya GBV-DILLENBURG li Eschenburg, Almanya hat pêk anîn. Wergêr [[Mehmet Sait Alpaslan]] (Seîdê Dêwreş) û [[Resul Yildirim]] (Resûlê Qereqoçanî) bûn. Pirtûk di tebaxa 2004'an de derket û ji 1340 rûpel pêk te. Încîl, yanî Mizgînî (Peymana Nû) di sala 2005'an de bi zimanê Kurmancî ji aliyê "Kitab-ı Mukkades Şirketi" ve li [[Stembol]]ê hatiye derxistin. Wergêr [[Felat Dilgêş]] bû. ==Grêdanên derve== *[http://www.kurdish-bible.org Mizgîniya li gor Metta] (Încîla Metta) *[http://www.ibs.org/bibles/kurdish/ Încîl bi soranî] *http://kitabimukaddes.com [[Category:Ol]] [[category:Pirtûk]] [[af:Bybel]] [[ar:الكتاب المقدس]] [[ast:Biblia]] [[az:Müqəddəs Kitab]] [[ba:Библия]] [[bg:Библия]] [[bi:Baebol]] [[bm:Bibulu]] [[bn:বাইবেল]] [[br:Bibl]] [[bs:Biblija]] [[bxr:Библи]] [[ca:Bíblia]] [[cs:Bible]] [[cv:Библи]] [[cy:Y Beibl]] [[da:Bibelen]] [[de:Bibel]] [[diq:İncile]] [[ee:Biblia]] [[el:Αγία Γραφή]] [[en:Bible]] [[eo:Biblio]] [[es:Biblia]] [[et:Piibel]] [[eu:Biblia]] [[fa:انجیل]] [[fi:Raamattu]] [[fj:Ai Vola Tabu]] [[fr:Bible]] [[fur:Biblie]] [[ga:An Bíobla]] [[gd:Bìoball]] [[gl:Biblia]] [[ha:Baibûl]] [[he:תנ"ך]] [[hi:बाइबिल]] [[ho:Baibel]] [[hr:Biblija]] [[ht:Bib]] [[hu:Biblia]] [[hy:Աստվածաշունչ]] [[hz:Ombeibela]] [[ia:Biblia]] [[id:Alkitab]] [[ig:Bible]] [[ilo:Biblia]] [[io:Biblo]] [[is:Biblían]] [[it:Bibbia]] [[ja:聖書]] [[ka:ბიბლია]] [[kg:Biblia]] [[ki:Biblia]] [[kj:Ombibeli]] [[kk:Таурат және Інжіл]] [[kl:Biibili]] [[ko:성서]] [[kw:Bibel]] [[la:Biblia]] [[lad:Biblia]] [[lb:Bibel]] [[lg:Baibuli]] [[li:Biebel]] [[ln:Biblíya]] [[lt:Biblija]] [[lv:Bībele]] [[mg:Baiboly]] [[mk:Библија]] [[ml:ബൈബിള്‍]] [[mn:Библи Судар]] [[ms:Bible]] [[mt:Bibbja]] [[na:Bibel]] [[nds:Bibel]] [[nds-nl:Biebel]] [[ne:पवित्र बाइबल]] [[ng:Ombimbeli]] [[nl:Bijbel (christendom)]] [[nn:Bibelen]] [[no:Bibelen]] [[nrm:Bibl'ye]] [[ny:Baibulo]] [[om:Kitaaba]] [[pa:ਬਾਈਬਲ]] [[pap:Beibel]] [[pdc:Biwwel]] [[pl:Biblia]] [[pt:Bíblia]] [[qu:Dyuspa Simin Qillqa]] [[rn:Bibiliya]] [[ro:Biblia]] [[ru:Библия]] [[rw:Bibiliya]] [[scn:Bibbia cristiana]] [[sg:Bible]] [[sh:Biblija]] [[simple:Bible]] [[sk:Biblia]] [[sl:Sveto pismo]] [[sm:Ole Tusipala]] [[sn:Bhaibheri]] [[sq:Bibla]] [[sr:Свето Писмо]] [[st:Bibele]] [[su:Alkitab]] [[sv:Bibeln]] [[ta:விவிலியம்]] [[te:బైబిల్]] [[tg:Таврот ва Инҷил]] [[th:คัมภีร์ไบเบิล]] [[tk:Injil]] [[tl:Bibliya]] [[to:Tohitapu]] [[tpi:Baibel]] [[tr:Kitab-ı Mukaddes]] [[ts:Bibele]] [[tt:İzge yazu]] [[tw:Twere Kronkron]] [[ty:Bibilia]] [[uk:Біблія]] [[ur:بائبل]] [[uz:Muqaddas Kitob]] [[ve:Bivhili]] [[vi:Kinh Thánh]] [[wo:Biibël]] [[xh:IBhayibhile]] [[yi:תנ"ך]] [[yo:Bíbélì Mimọ]] [[zh:聖經]] [[zh-min-nan:Sèng-keng]] [[zu:IBhayibheli]] 2754 14734 2004-09-04T16:55:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Qur'an]] 2755 14735 2004-09-04T16:56:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Qur'an]] 2756 14736 2004-09-04T16:57:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Încîl]] 2757 48806 2006-09-30T12:55:30Z Bangin 450 [[Image:241530 7953 torah.jpg|thumb|Tewrat]] [[Wêne:TorahScroll.jpg|thumb|Tewrat]] '''Tewrat''' pirtûkeke pîroz ya [[cihûtî|cihûyan]] e. Bi zimanê Îbranî navê her pênc pirtûkên pêşî yê [[Peymana Kevin]] bi hev re Tewrat (yanî "Hindarî") e. Navê wan pênc pirtûkan jî ev in: #[[Destpêkirin]] #[[Derketin]] #[[Qanûna Kahîntiyê]] #[[Hijmartin]] #[[Dubarekirina Şerîetê]] Di Tewratê de li ser afirandina dinyayê û li ser serhatiyên [[Adem]], [[Qabîl û Habîl]], [[Nûh]], [[Îbrahîm]], [[Îshaq]], [[Îsmaîl]], [[Ya’qûb]], Esaw, [[Ûsif]], [[Mûsa]], [[Harûn]] û [[Meryem]] ê tê gotin. Ji bo Tewrat, [[Zebûr]] û Kitêbên Pêxemberan, bi hevre" [[Peymana Kevin]]" tê gotin. Berî Zayînê di sedsaliya 14'an de dest bi nivîsandina wan hatiye kirin û ev yek kêm û zêde 700 salan dewam kiriye. {{bizazakî|Tewrate}} [[Category:ol]][[Category:Pirtûk]] {{kurt}} [[ar:توراة]] [[bg:Петокнижие]] [[de:Tora]] [[en:Torah]] [[eo:Leĝo de Moseo]] [[es:Torá]] [[et:Pentateuh]] [[fr:Torah]] [[he:תורה]] [[id:Taurat]] [[it:Torah]] [[ja:モーセ五書]] [[ms:Taurat]] [[nl:Torah]] [[nn:Torá]] [[no:Tora]] [[pl:Tora]] [[ru:Тора]] [[sk:Tóra]] [[sv:Torah]] [[tr:Tevrat]] [[ka:ტორა]] [[zh:摩西五经]] 2758 14738 2005-02-14T21:11:40Z Erdal Ronahi 2 * [[Wîkîpediya:Çavkaniyên Wîkîpediyayê|Çavkanî]]: [[Firat Cewerî]] 2759 14739 2004-09-26T15:27:11Z Erdal Ronahi 2 '''Çiya Mazî''' [[nivîskarê kurd]] e. Mazî di sala 1960î de li gundekî [[Semrex]] (Mazîdax)a [[Merdîn|Mêrdînê]] hatiye dinyayê. Ew ji sala [[1993]]'an û vir ve bi kurdî dinivîsîne. Ji wê salê û heta niha gelek helbest, [[kurteçîrok]], [[zargotin]] û nivîsarên wî di [[kovar]] û rojnameyên wek [[Zend]], [[Jiyana Rewsen]], [[Welat]], [[Azadiya Welat]], [[Avaşîn]], [[Hîwa]], [[Mehname]], [[Avesta]] û [[Kevanê]] de wesiyane. Bi navê "[[Mistek jiyan]]" kitêbeke wî ya kurteçîrokan heye. {{Cewerî}} [[Category:Nivîskar|Mazî, Çiya]] 2760 60256 2006-12-13T08:55:28Z 88.247.64.186 [[Wêne:BiwejTirki.jpg|thumb|[[Ferhenga biwêjan]]]]'''Dilawer Zeraq''' [[nivîskarê kurd]] e. Zeraq di sala [[1965]]'an de li [[Farqîn|Farqînê]] hatiye dinyayê. Wî ji dibistana seretayî heta lîseyê xwendina xwe li Farqînê temam kiriye û di sala [[1985]]'an de [[Zanîngeha Dîcleyê]] Beşa [[Matematîk]]ê qedand. Di sala [[1996]]'an de dest bi nivîsandinê kir. Di kovarên wekî [[Jiyana Rewşen]], [[Rewşen Name]], [[Kulîlka Ciwan]], [[Kovara W]], [[Tîroj]] û rojanmeya [[Welatê Me]] û [[Azadiya Welat]] de nivîsiye. Di sala 2004'an digel komek nivîskar di derxistina [[Kovara W]] de cih girt û heta hejmara 13'an edîtoriya vê kovarê kir. Di Kursa Kurdî ya Amedê de mamostetiya zaravayê kurmancî kir. Ew niha jî li [[Amed|Amedê]] dijî. ==Berhem== *Kakil-(Kurteçîrok), 2002, [[Weşanên Sî]], Stenbol *[[Ferhenga biwêjan]], [[2005]] *Bişirîna Şermînî (Kurteçîrok)- [[Weşanên Aram]]- 2003-Stenbol (Wî çîrokên bijarte ji çîroknivîsê tirk [[Sait Faik Abasıyanık]] wergerandiye û ji bo çapê amade kiriye.) * Şevên Winda Wêneyên Meçhûl (Çîroka Dirêj)- [[Weşanên Lîs]]- 2005-Amed [[Category:nivîskar|Zeraq, Dilawer]] 2761 14741 2005-02-14T21:17:11Z 134.95.52.6 * [[Wîkîpediya:Çavkaniyên Wîkîpediyayê|Çavkanî]]: [[Kakşar Oremar]] 2762 31509 2006-05-19T00:46:40Z 213.226.82.211 2763 65403 2007-01-19T16:35:06Z Erdal Ronahi 2 /* Navê Leylaya Qasimî di nav helbest û stranên Kurdî da */ [[Image:Leyla qasim2.jpg|thumb|Leyla Qasim]] '''Leyla Qasim''' ([[1952|1952ê]] [[Xaneqîn]]-12ê [[Gulan|Gulana]][[1974|1974ê]] [[Bexda]]) yek ji wan keçan e ku di dîroka siyasî ya Kurdistanê da wekî pêşeng û qehremana şoreşgêrîyê dihêt niyasîn. == Jînenîgara Leylaya Qasimî == Jiyana Leylaya Qasimî tijî êş û zehmetî yên hovîtî û tirajêdyayên dewleta [[Partiya Baas a Erebî|Baasiyan]] bû. Leyla keça Qasimê kurê Hesenî ye. Li sala 1952ê li [[Banmil|Banmila]] ser bi bajarê [[Xaneqîn|Xaneqînê]], li şîrketa [[neft|neftê]] (petrolê) ya bi navê Elwendê li [[Kurdistana Başur]], di nav [[malbat|malbateka]] hejar û welatperwer da hat dinê. Xaneqîn jî weke bajarê Kerkûkê ji ber kanên petrolê hertim bi siyaseta [[erebandin|erebandinê]] ra rûbirû maye û heta roja îro jî siyaseta asîmîlasyonê li wir berdewame. Kurdên bajarê Xaneqînê jî, li dema [[Şoreşa Îlonê]] bi germî beşdarê şoreşê bûn û di vê doza Kurdistanê da gelek [[şehîd]] dan. Bavê Leylayê, Qasim, karkerekê [[parzinîn|parzinîna]] (tesfîyeya) neftê li [[Şîrketa Elwend]] bû, ko piştî teqawîtbûnê li sala 1971ê koçberî bajarê Bexdayê bûn. Xwîşk û birayên Leylayê Sebîhe, Selam, Sefa û Selah tev jî xwendevanên zîrek bûn û heryekî ji bilî karê xwendinê ji bo alîkariya debara jiyana malbata xwe bi xebatên corbicor mijul dibun. Li Sala 1958ê Leylayê dest bi xwendina xwe ya dibistanê kir û li bajarê Xaneqînê jî xwendina xwe ya navendî dawî kir. Ji ber ko Leyla ji temenê zarokatiya xwe ve hejarî û xîzanî ditibû, xewna azadiya Kurdistanê jî didît û tam û evîna Kurdayetiyê roj bi roj di fikr û ramanên wê da şirîntir û bihêztir dibû û baweriya wê bi wekheviya keç û kuran hebû. Leyla bi rêya birayê xwe yê mezin, Şehîd [[Selam Qasim]]-ko bi şêweyekê nihînî endamê [[Partiya Demokrat a Kurdistanê-Iraq]] bû- li sala 1970ê bi fermî bû endama wê partiyê û di nava xwîndevanên Kurd da dest bi xebatê kir. Piştî wê li Bexdayê lîse jî qedand û dûra li sala 1971ê li [[zankom|zankoma]] [[edebyat|edebyatê]] pişka [[civakzanist|civakzanistî]] (sosiyolojî) li [[zanîngeha Bexdayê]] hat pejirandin. Ji sala 1972ê were di liv û lebata [[Yekîtiya Qutabî yên Kurdistanê]] da pişikdar bû. Îstixbarata Beesîyên Iraqê her der û hertişt kontrol dikir. Li wan salan piraniya hêz û bizava şoreşa Kurdan ya di bin rêberiya [[PDK-I]] da li çiyayên Kurdistana Başur û herêmên azadkirî civiyabû. Ji bona wê jî dema Leylayê dît ko herkes dibêjit: :" Kurd tenê dikarin li gund û çiyan serî hilbidin û jin nikarin tevî karê mêran û xebata şoreşgêrî bibin û xebatên jinan ji yên mêran cuda ne", biryar da ko tevî xwendevanên xurt bi awayekî aktîvtir û berfirhetir xebata xwe ya Kurdayetiyê li bajarên Iraqê û bi taybetî jî li Bexdayê zêdetir bikin. == Evîna Leylaya Qasimî û Cewad Hemewendî == Leylaya Qasimî di nav hevalên xwe da ji yekî hez dikir ko navê wî [[Cewad Hemewendî|Cewad]] bû. Ew hertim bi hev ra dixebitîn. Leylayê bi hevkariya Cewadî Yekîtiya Qutabî yên Kurdistanê ya di bin seroktiya [[Adil Murad|Adil Muradî]] da niyasî û wekî endam tevî wan bû û her bi desteka Cewadî, tevî refên [[pêşmerge|pêşmergeyan]] bû. Li Zanîngeha Bexdayê evîna Cewad û Leylayê di nava xwîndevanên Kurd û yên din da pêşverûtiya bîr û ramanên Leylayê ji heval û dostên wê ra da selmandin(îsbatkirin). Herçend bû Cewad xwendevanê zanîngehê nebû û karkerê [[karxane|karxaneya]] (fabrîkaya) zeytê bû û ew û Leyla ji du [[çîn (civak)|çînên]] cudayên civakê bûn jî, wê ew wekî hevalê jiyana paşerojê hilbijart bû. Leylayê bi wan xebatên xwe îspat kir ko di şoreşê da û di civakê da jin dikarin li rex mêran û mil bi milên wan têbikoşin û li doza xwe xwedî derbikevin. == Biryareka Dîrokî == Leyla Qasim û Cewad Hemewendî yê hevalê dema jiyan û mirina wê di serdemekê wiha giring da ko Beesîyan hebûna neteweya wan înkar dikir, biryardan ko heya bi destxistina mafê xwe yê neteweyî li rex hevalên xwe yên din ji bo çareserkirina pirsgirêka gelê xwe bixebitin. Leyla û Cewad ko xwedî baweriyeka mezin bi doza neteweya xwe bûn, li sala 1974ê bi hevra gotarek li ser rewşa civakzanistî ya Kurdan nivîsî û li derfetekê d igeriyan ko gotara xwe biweşînin û di nava gelî da belav bikin. Lê destpêkirina şerî ji nûve û girtina wan bû sedema hindê ko gotara wan ji aliyê sîxurên Beesê ve hat wenda kirin. Piştî xebata salên dijwar û giran li 11'ê Adara sala 1970'ê, piştî danûstanên dûr û dirêj di navbera serokkomarê Iraqê û nemir [[Mele Mistefayê Barzanî]] da, di çarçûveya Iraqê da [[otonomî]] ji Kurdên Kurdistana Başur ra hat diyarkirin. Rewşa şerî û aştiya di nava [[KDP-I|Partî Demokratî Kurdistan]] û [[komara Iraqê]] da heya Îlona sala 1974ê domand. Di wê serdemê da [[Welatên Yekbûyî yên Emrîkayê|Emrîkayê]] jî hevkariya serhildana Kurdan dikir, lê mixabin dema ko bi rastî pêdvî bi hevkariyê hebû, dewleta Emrîkayê ew bi tenê hiştin û destûr da jandarmê xwe yê rojhilata navîn [[Mehmed Reza Şahê Pehlevî]] ko ji bo şkandina şoreşa Kurdan hevkariya Beesiyan biken. Piştî wê, dema ko Emrîkayê û rejîma [[Îran|Îranê]] destê xwe ji piştgiriya Kurdan berd, rejîma Iraqê dijberî Kurdan şerekê giran û hovane destpêkir û ji nişkave di civakê da pir tevlihevî çêbûn. Malbatên Kurdan ji Bexdayê hatin derxistin û rewşa siyasî ya Kurdan roj bi roj xirabtir dibû. Li Bexdayê endamên Îstixbarata dewletê bi sedan xwendevan û Kurdên niştîmanperwer girtin û rewşek tejî tirs ji azadîxwazên Kurd û Ereb ra afirand. Herwiha li Kurdistanê jî bi dehan gund hatin wêrankirin û li 24ê [[Nîsan|Nîsana]] sala 1974ê bajarê [[Qeladizê]] jî bi giranî hat bombaran kirin ko di encamê da çend xwendevanên Kurd jî şehîd bûn. Piştî vê yekê, Beesiyan hêrişî ser bajarê [[Helebçe|Helebçeyê]] kir û gelek kesên sivîl û bêguneh hatin kuştin û birîndar kirin. Li hemberî van hovatiyên rejîma Iraqê, gelek xwendevan û sivîlan ji Bexdad û bajarên din yên Iraqê xwe gehandin çiyayên Kurdistanê û tevlî hêzên pêşmergeyan bûn. Lê Leylaya Qasimî û Cewadê Hemewendî di wê baweriyê da bûn ko divê xebat ne tenê li çiyayên Kurdistanê belkî xebata herî giran pêwîste di nava cergê dijmin da û bi taybetî jî li bajarê Bexdayê bihêt domandin. Roja 28ê Nîsana sala 1974ê (28.04.1974) Leyla û çar hevalên wê [[Hesen Heme Reşîd]], [[Nerîman Fuad]], [[Azad Silêman Mîran]] û [[Cewad Hemewendî]] hatin girtin û rejîma Bexdayê di [[Rojnameya Elsewre]] organa fermî ya dewletê û di radiyo û televîzyona xwe da ew girtî wekî [[terorîst]] û dijminên dewleta Iraqê bi xelkî û raya giştiya cîhanê ra dan niyasîn. Leyla û hevalên wê di girtîgehê da rastî şikence û azareka pir mezin bûn. Herçend biçûktirîn tawan li ser wan nehat îspatkirin jî, lê rejîma Iraqê ji bo tirsandina Kurdan û bi taybetî çîna rewşenbîr ko piştgirî ya doza xwe ya neteweyî dikir, di demeka kurt da (bi qasî 14-15 rojan) bi pêkanîna dadgeheka formalîte her pênc ciwanên Kurd bi îdamê mehkum kirin. == Taybetmendiyên Leyla Qasimê û gotina dawiyê == Li gor dîtina ew kesên ko ji nêzve Leylayê diniyasin û ew dîtîye, Leyla keçeka netirs, zîrek, axiftin xweş, esmer, bejin bilind û şirîn bû û di karê rêkxistinê û hizbayetîyê da jî bi dîsîplîn û rêkûpêkî wezîfeyên xwe encam didan. Wê di çaxê ko di bin çavdêriya êstixbarata dewletê de bû jî bi cesaret bersiva pirsyarên karbidestên dewletê dida û di dagehê de li rûyê hakimê Beesî nêrî û bi dengekî bilind wiha jê ra got: :"Min bikujin, lê vê rastiyê jî bizanin ko bi kuştina min bi hezaran Kurd dê ji xewa giran şiyar bibin. Ez pir kêfxweş im ko bi serfirazî û di rêya azadiya Kurdistanê da canê xwe fîda dikim'" Karbidestên îstixbarata dewleta Iraqê dizanî ko eger keçeka wiha xwedîbawerî zindî bimaba dê bandoreka mezin li ser bîr û rayên xwendevanên Kurd û Ereb pêkbiînaba. Ji bona wê jî di demeka kin da bi lez û bez doza wê û çar hevalên wê bi dawî anîn û li roja 12ê [[Gulan|Gulana]] 1974ê, li seet 7'ê berê sibê Leylaya Qasimî û hevalên wê îdamkirin. Leyla Qasim herçend bi fîzîkî û ruhî gelek hatibû şikence kirin, lê ji bo ku dilê dostan şa û dilê dagîrkerên welatê xwe biêşîne, bi rûyekî xweş û kena li ser lêvan ber bi darê îdamê meşiya. Di deqîqeyên dawîyê de wê nehişt ku çavên wê bigirin û heta destên wê jî girê biden. wê bi xwîndina marşa netweyî ya Kurdî ([[Ey Reqîb]]) baweriya xwe ya bêdawî ji bo doza Kurdistan ji herkesî re da selmandin. Piştî şehîdkirina wan, Selamê birayê wê jî li Bexdayê ji aliyê Beesîyan ve hat şehîdkirin. Guneha Selam tenê ew bû ko wêneyê Leylayê gehandibû destê xwendevanên Kurd ko li [[Ewrûpa|Ewrûpayê]] dixwînd û endamên [[YQK]] bûn. Beesiyan ji Leylayê daxwazkir ko bi nivîsîna nameyekê ji bo serokkomarê Iraqê daxwaza lêborînê ji dewleta Beesiyan bikit û bi vî rengî poşmaniya xwe ji wan ra diyar bikit. Leylaya Qasimî bi nêrîneka hişik û tifa ko avêtî ser û rûyê generalên Beesî, wiha bersiva wan da: :"Ger ko ez ji karekî jiyana vê cîhanê poşiman bibim ew e ko ez zû dimirim bêy ko bikaribim demeka dirêj ji gelê xwe ra xebatê bikim û eger qirar be daxwaza lêborînê ji kesekî bikim, ez daxwaza lêborînê ji gelê Kurd dikim. Ji ber ko di rastîyê da, min ji bo doz û pirsgirêka neteweya xwe kêm xebat kirye." == Şehîdkirina Leylayê û karvedana (reaksiyona) Kurdan == Şehîd kirina Leylaya Qasimî û hevalên wê bû sebeb ko gelek ciwan bi taybetî hevalên wê yên xwendevan û rewşenbîr tevî nava refên pêşmergeyan bibin û ji bo domandina rêya şehîdên Kurdistanê xwe gehandin çiyayên Kurdistanê. Bi vî awayî Leyla Qasim bû pêşenga jinên şoreşger û sembola jinên Kurd. Gelê Kurd li hemî perçeyên Kurdistanê Leylaya Qasimî wekî qehremaneka neteweyî dibînin. Li sala 1974ê dema ko Leyla hat şehîdkirin, li seranserî Kurdistana mezin bi hezaran dayikên Kurd navê Leylayê ji zarokên xwe yên keç re hibijartin. Piştî salên dûr û dirêj rêya Leyla Qasimê bi şêweyekê berfirehtir ji aliyê keç û jinên Kurd ve hat domandin. Belê pêr [[Besêya Dêrsimê]] û [[Exteraxana Loristanê]], duh [[Margirêt Govergîs]] û Leylaya Qasimî ya serbilind û netirs û îro jî [[Zîlan]], [[Binefş]], [[Bêrîtan]], [[Mizgîn]], [[Zekiye]], [[Rehşan]], [[Bêrîvan]], [[Ronahî]], [[Leyla Zana]] û bi hezaran şêrekeçên çeleng û qehreman li ser rêya Leylayê dimeşin. == Leylaya Qasimî û ramanên wê == Li gor dîtina Leylaya Qasimî çewsdandina jina Kurd tenê di çarçûvê zulm û zordariya mêrê Kurd da bi sînor nebû, belkî wê ji bo guherandineka giştîxebat dikir. Di vê barê da Leyala dibêjit: :"Şêweya guherandinê di nava civata Kurdistanê da hewcedara guherandineka siyasî, civakî û aborî ye û eger gelê Kurd mafê xwe yê siyasî û hûqûqî nestîne, mafê jina Kurd jî dê hertim bihêt bin pêkirin." == Navê Leylaya Qasimî di nav helbest û stranên Kurdî da == Gelek helbestvan û stranbêjan qala qehremanîya Leylayê kirîye û li ser wê helbest ristine. Seyda [[Hêmin Mûkryanî]] şaêrê millî yê çaxê [[komara Demokratîka Kurdistanê]] li ser qehremanîya Leylayê wiha dibêjit: Ke to toray le çawim wek xewî min Le biskit reştire mangeşewî min Biro Mecnûn be Leylay xot menaze Ke nawbangî pitir derkird ewî min Bizey hatê, witî celadî xiwêrî! Be keyfî xot petit bawêje estom Ewe pet niye mîdalî îftixare Ke bûme qaremanî mîlletî xom. Herwiha Seyda [[Cigerxwîn]] di helbesteka xwe da bi xembarî li ser şehîdbûna Leylayê wiha dibêjit: Leyla keça Mît û Meda Canê xwe da di ber me da Bijîn heçî ko canfîda Xweş bin ji te jar û geda Leyla çiraxa şevreş e Wê rû li Kurdan kir geş e Kuştin bi me Kurdan xweş e Zordarî êdî nameş e! Leyla bijî, sed aferîn Ji bo me bûye ol û dîn Dîsa li min der bûn birîn Heta ciger min bûye xwîn! Seyda [[Şêrko Bêkes]], [[Tîrêj]] û gelek helbestvanê E'reb yên mîna [[Udunîs]] di helbestên xwe da behsa canfîdayiya Leylaya Qasimî dikin. Wek dibêjin hinek helbestvanên [[Filistîn|Filistînî]] jî behsa qehremaniyên Leylayê kirîye. Herwiha hunermendên Kurd li her çar perçên Kurdistanê bi stran û awazên xwe canfîdayîya Leylayê bi bîr diînin: Hunermendên navdar [[Şehrîbana Kurdî]], [[Ciwan Haco]], [[Bengîn]], [[Heme Ceza]] û [[M. Mamlê]] helbestên şaêrên Kurd ko derheqa Leylayê da vehûnandine bi awazên xweş stirandine. == Jêder == {{Oremar}}, [http://www.pen-kurd.org/kurdi/kakshar/leyla-qasim.html Gotara orîjînal] [[Category:Jin|Qasim, Leyla]] [[Category:şoreşger|Qasim, Leyla]] [[Category:şehîd|Qasim, Leyla]] [[en:Leyla Qasim]] [[fa:لیلا قاسم]] 2764 14744 2004-09-04T20:35:04Z Erdal Ronahi 2 ji http://www.barikat-lar.de ji http://www.barikat-lar.de 2765 14745 2004-09-04T20:42:10Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Demokrata Kurdistanê]] 2766 14746 2004-09-04T20:44:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dr. Ebdulrehman Qasimlo]] 2767 14747 2004-09-04T20:48:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dr. Ebdulrehman Qasimlo]] 2768 14748 2004-09-04T20:56:45Z Erdal Ronahi 2 2769 14749 2004-09-04T20:57:04Z Erdal Ronahi 2 2770 38810 2006-08-13T16:04:57Z 84.158.84.5 re [[Image:Andreawolf2.png|right|framed|Andrea Wolf (Ronahî)]] [[Image:Andreawolf1.png|right|framed|Andrea Wolf]] '''Andrea Wolf (Ronahî)''' (* [[15]]. [[Rêbendan|Rêbendanê]] [[1965]]; † [[22]]. [[Kewçêr|Kewçêrê]] [[1998]]) [[şehîd|şehîdeke]] [[enternasyonalîst]] e. [[Category:Jin|Wolf, Andrea]][[Category:şoreşger|Wolf, Andrea]][[Category:şehîd|Wolf, Andrea]] ==Grêdanên derve== *[http://www.nadir.org/nadir/initiativ/isku/hintergrund/gefangene/RONAHI/index.html Rûpela Ronahî] ya [[ISKU]] *[http://www.libertad.de/inhalt/spezial/andrea/awbuch/awbuch.htm E-Pirtûk] ser Andrea Wolf (Ronahî) *[http://www.libertad.de/inhalt/spezial/andrea/awbuch/galerie.htm Fotografên] Andrea Wolf (Ronahî) 2771 14751 2004-09-04T22:12:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[MySpell]] 2772 14752 2004-09-05T00:43:09Z Erdal Ronahi 2 {| style="padding:8px;" |class="plainlinks" valign="top align="right" style="background:#ffffec"| <center><small><b> [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=A A] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=B B] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=C C] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=Ç Ç] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=D D] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=E E] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=Ê Ê] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=F F] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=G G] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=H H] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=I I] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=Î Î] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=J J] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=K K] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=L L] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=M M] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=N N] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=O O] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=P P] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=Q Q] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=R R] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=S S] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=Ş Ş] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=T T] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=U U] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=Û Û] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=V V] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=W W] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=X X] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=Y Y] [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=Z Z] </b></small></center> |} 2773 34299 2006-07-03T18:17:29Z Erdal Ronahi 2 {| |<div class="plainlinks"> <strong> [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=!}} !] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=A}} A] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=B}} B] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=C}} C] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=Ç}} Ç] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=D}} D] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=E}} E] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=Ê}} Ê] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=F}} F] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=G}} G] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=H}} H] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=I}} I] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=Î}} Î] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=J}} J] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=K}} K] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=L}} L] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=M}} M] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=N}} N] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=O}} O] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=P}} P] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=Q}} Q] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=R}} R] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=S}} S] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=Ş}} Ş] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=T}} T] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=U}} U] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=Û}} Û] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=V}} V] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=W}} W] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=X}} X] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=Y}} Y] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=Z}} Z] </strong> |<div class="plainlinks" dir=rtl align=right> <font class="rtl"> [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ئا ا}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ب ب}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ج ج}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=چ چ}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=د د}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ه ه}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ێ ێ}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ف ف}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=گ گ}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ژ ژ}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ک ک}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ل ل}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=م م}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ن ن}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ۆ ۆ}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=پ پ}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ق ق}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ر ر}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=س س}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ش ش}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ت ت}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=و و}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ڤ ڤ}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=خ خ}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ی ی}}] [{{SERVER}}{{localurl:Special:Allpages|from=ز ز}}] </font></small></div> |} 2774 14754 2004-09-12T13:31:00Z Erdal Ronahi 2 Stranbêjê kurd '''Miço Kendeş''' di sala 1966 ê de, li bakurê Sûryayê ([[Kobanî]]), di nav perên malbatek e kurd de ji dayik bûye. Ji zaroketya xwe ve li ber dengê [[dengbêj]] û stranvan û dastanebêjan û di nav şevbuhêrkên ahangane yên ko li malê dihatine saz kirin, perwerde bûye, piştre li ber dengê dapîra xwe hinî rewanbêjî û şêweyên strana-dastanî dibe. Îdî piştî vê qonaxê xwe hinî lêdana biziqê û tenbûrê dike, hişyarî û zanîna xwe ya mûzîkî berfirehtir dike, hem dest bi hînbûna [[ûd]]ê dike û hem jî bi alîkarya hin mûzîknasên Helebê zanebûna xwe di derheqa meqamên rojhilatê de kûrtir dike. M. Kendeş, dest bi berhevkirina stranên kevin û yên gelêrî dike, li çavkanîyên wan yên resen û zelel digre, anuha jî, ji wê gencîneya ko bi sedan stran têde hene berhevkirin, dest bi hibijartina xwe dike da ko yên herî sipehî, herî narîn, bi dengê xwe yê pêldar û afsanewî û bi şarezayiya dastanbêjîya xwe, pêşkêş dike. ==Grêdanên derve== *[http://www.m-kendes.ch Malpera Miço Kendeş] [[Category:Hunermend|Kendeş, Miço]] 2775 39878 2006-08-14T08:37:09Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Zanistvan Hunermendê kurd '''Jan Axîn''' di sala [[1973]]'an de li gundekî [[Batman]]'ê hatîye dinyayê. Ji biçukatîya xwe de muzîk, hest û remanên Kurdî di gîyanê wî de cihekî girîng girtin. Di muzîka Kurdî' de klasîkên mîna [[Mihemed Şêxo]], [[Tehsîn Tah]]a, [[Mehmed Arifê Cizrawî]] û [[Miradko]], li ser muzîka wî tesîr kirin. Ji biçûkatiya xwe de ji [[tembur]]ê hez kir û berhemên xwe bi tembura xwe afirand. Di sala [[1997]]' an de beşa perwerdehiyê xelas kir. Berî berhema xwe, di nava xebat û organîzasyonên muzîka Kurdî de cîh girt. Li ser vê bingeha xwurt muzîka xwe ava kir û bi muzîka nujen ya cîhanê neqişand. Di muzîka cîhanê de jî li kom û kesên mîna [[Pink Floyd]], [[Gary Moore]], [[Nirvana]], [[Bon Jovi]] û kesên mîna wan guhdarî kir. Bîr û bawerîya wî eve ku muzîka Kurdî jî di nava muzîka cîhanê de êdî rola xwe bileyîze, ji ber ku muzîka Kurdî jî di keskesora vê cîhanê de rengekî taybet û bêhempa ye. ==Dîskografî == Kaseta hunermend ya bi navê "Bajar", ji productîona bi navê Ares'ê derket. Ev kaset ji deh stranan pêk tê. Gotin û muzîkên neh stranan jî, ji aliyê Jan Axîn ve hatiye amadekirin. Jan Axîn di berhema xwe de enstrumanan bi tarza Rock bi kar aniye. Şêrîniya zimanê kurdî hîs kiriye û berhemên xwe li ser vê bingehê afirandiye. Em dikarin wekî mînakek binîşînin ku, helbesta Baba Tahîrê Uryan, ya bi navê "Delal", hezar sal berê hatiye nivîsandin. Lê Jan Axîn, vê helbesta klasîk bi muzikek nûjen biriqandiye. Wekî din cudatiya vê berhemê û taybetmendiya wê, ji helbestên ku di naveroka vê kasetê de hatine bikaranîn tê. Helbesta helbestvanê Frensî [[Louîs Aragon]], ya bi navê "Evîna bextewar tuneye" û ji helbestvanê Yewnanî [[Konstantînos Kawafîs]], helbesta bi navê "Bajar", bi melodiyên Kurdî hatine neqişandin û ev herdu stran, ji bo guhdarvanên [[muzîka kurdî]] jî, wê rêgaheke nû vebike. Ji bo strana "Kerîm lawo çekilmast" jî em dikarin bibêjin ku, di stranê de motîfên Rock, bi awayeke bingeh hatiye bikaranîn. Melodî di nav muzîkê de hatiye mehandin. Û her wiha stranên kasêtê, yên din jî, bi kirasê motîfên rock, li rihê gotin û melodiyên kurdî kiriye. Bi taybet strana "Keçikê bimeş" bi melodiyên kurdî yê otantîk, bes bi şêwazeke nu hatiye xwendin. Di nava muzîka Kurdan de bi berhema xwe ya "Bajar", Jan Axîn eke nû avêt û ew muzîkjenekî ku li dengê xwe yê wendayî digere. [[Category:Hunermend|Axîn, Jan]] 2776 61245 2006-12-21T22:57:20Z Erdal Ronahi 2 Revert to revision 56807 dated 2006-11-15 19:57:02 by Erdal Ronahi using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] '''Alî Baran''' hunermendê Kurd e. Ali Baran sala 1956 li gundê Bargeni-Axucan`ê (Hozat-[[Dêrsim]]) hatiye Dinê. Navê wî yê rastî Ali Baranê lê guhdarên wî bi navê Baran nas dikin. Di nav malbata wî de him kirmanckî ([[dimilî]]) û him jî [[kurmancî]] diaxifin. Baran herdû devokan jî hîn dibe û niha bi herdû devokan stranan dibêje. Baran`di dema 7 saliye xwe, çuna dibistanê`de hini zimanê tirki buye. Dibistana ortê li bajare [[Elezîz]]ê xelas kirîye, pistre diçe Lise lê ji sebeben siyasî ji Dibistanê sala 1973 hate avêtin dicê [[Xozat]]e 1978 de Lisê temam dike û base dice Almanye. Bavê Baran, hunermendê bi nav û deng [[Mahmud Baran]] e. Kaseten wî hene. Dayika Baran ji xwes distrine, Ji bo vê sebebê zaroktiya wî di nav huner û hunermenden kurd de derbas dibe.Ew di nav stranên [[Arif Cizrewî]], [[H. Cizrewî]], [[Kavîs Axa]], [[Meryem Xan]] û wd. de mezin dibe. Ji xwe hê jî stranên ew dengbêjan arenje dike û siklekî nûjen dilorîne. Baran di 6 saliya xwe de li dahole û 12 saliya xwe de li tenbûrê dixe û li Dibistana gund û li Lise li pirozîyan bi Tirkî distirine. Baran cara yekemîn sala 1976 li Xozatê derdikeve pês gel û kurmancî distrinê. Pistre ji gelek deran derdikeve pês gel û strenên soresî dibêje.Bi stranên xwe li ser gel tesîrek mezin diafrîne. Li bo vê yêkê polês gelek caran êrîsê wî dike. Sala 1977 li Diyarbekir li sînema Dîlanê konserekî mezin dide û li vir tê girtin.Nêzîkî 2 mehan di girtîgehê`de dimîne. Pistî hepsa Diyarbekir diçe Almanye û diçe Universîte. Li vir demek besa kîmya,demek besa muzîke dixwîne û pistre jî dest li xwendinê berdide û bi temamî xwe dide muzîkê. Di sala [[1981]]`de Cuntên Askerê disa hatin ser hikmi û Baran di sala [[1982]]`de li biyaniyê Tirkan avitîn, le ev dibe peneber (iltica) u pase biyaniya Almanan digre. Kaseta Baranê yekemîn di sala 1981`de bi navê "[[Lo warê]]" li Elmanye derdikeve Pistre di sala 1984 de ”[[Deriyê Hepisxane]]”, sala 1987 de “[[Ey Dersimê]]”. Di 1989`de “[[Helepce û Zindan]]”, di sala 1991`de “[[Cene Cene]]”. Di sala 1993 Baran bi Pasporte Elmanî vedigere Welatên xwe û kasete “[[Deste ma]] ”cedike û sala 1995 jî Konzertekî Baranê Zindî, bi nave “Baran Leif Konzert” ku bi zimanê Elmanî ji diaxivin derdikewe, bi temamî heta niha 8 Kaseten Muzikê, CD û Kaseten Video derketine. Baran Tembur, Saz, Cumbus û Dahul-Def ledexwe. == Berhem== ===Album=== *Lo warê - 1981 * [[Deriyê Hepisxane]] - 1984 * [[Ey Dersimê]] - 1987 * [ ... ] *[[Evîna Me]] *Teberik - 2005 ===Klîp=== * Medîna min *Teberik" *Aşkin Divanesi - dînokê evînê ==Grêdanên derve== *[http://www.alibaran.com Malpera Alî Baran] [[Category:Hunermend|Baran, Alî]] [[Category:Kurd|Baran, Alî]] [[Category:Mêr|Baran, Alî]] [[de:Ali Baran]] [[en:Alî Baran]] 2777 14757 2004-09-05T08:26:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şivan Perwer]] 2778 14758 2004-09-05T08:47:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Lîsteya weşanxaneyên ku bi kurdî diweşînin]] 2779 14759 2004-09-05T11:38:41Z Erdal Ronahi 2 ji serxwebun.com ji serxwebun.com 2780 14760 2004-09-10T01:09:25Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Hamzayavuz.jpg|right|Hamza Yavuz (Vasfî)]] '''Hamza Yavuz''' (Vasfî, 1963 Derkfan/Gercüş-20.8.2000 Saarbrücken) helbestvanê kurd û şehîdê [[têkoşîna azadiyê]] ye. ==Jiyan== Hamza Yavuz, di sala 1963an de li Derîfkana Gercûşê jidayik dibe. Di piçûkatiya xwe de, bi tevî malbata xwe bar dikin Midyadê. Hamza, zarokatiya xwe li Midyadê derbasdike û dibistana seretayî û navîn li vir diqedîne. Di temenê xwendekariyê de ji têkoşîna rizgariya netewî ya Kurdan bi tesîr dibe. Di lîseyê de bingeha fikra têkoşîna azadiyê di kesayetiya xwe de bi cîh dike. Hamza, di pola duyemîn a lîseyê de ji ber êrîş, zordarî û zextên rejîmê neçar dimîne ji dibistanê veqete. Hamza, ji ber têkîliya wî ya bi PKKê re du caran tê binçavkirin. Lê belê ewrê reş ê zordestiya rejîma leşkerî ya 12 îlonê xwe li hemû welêt vedipêçe. Hamza careke din tê girtin, rastî êşkenceyên giran tê, lê belê ew tewanbariyan qebûl nake û piştî meheke û nîv serbest tê berdan. Lê belê xiyaneta ku li Gelê Kurd raselitiye, di dika jiyana Hamza de jî rûyê xwe nîşan dide. Hamza piştî demeke kin piştî îxbarekê careke din tê girtin û yekser dişînin Mêrdînê. Fermanariya Rêveberiya Leşkerî Hamza careke din ji êşkenceyên giran derbas dike, lê Hamza sekna xwe ya berxwedanvan li vir jî didomîne... Hamza Yavuz, cara duyemîn serbest tê berdan û vê carê jî bi neçarî diçe Îzmîrê. Li Îzmîrê Hamza, jibo rûniştina ku li Dadgeha Rêveberiya Leşkerî ya Yekemîn a Amedê tê dîtin, tê vexwendin. Tevlî rûniştinê dibe û 16 sal cezayê zîndanê dixwe. Ew piştre vê helwesta xwe, di nameyeke xwe ya ku di girtîgehê de dinivîsîne weke "şaştiyekê" bi nav dike. Sal [[1982]] ye.<br> Cîh [[zîndana Amedê]] ye. <br> Li hemberî êrîş û êşkenceyên xedar û dervehî mirovatiyê Hamza, bi bedena xwe ya ciwan, berxwenake xûrt nîşan dide; bi tevî hevalên xwe beşdarî çalakiya Rojiya Mirinê dibe. Ji ber êşkenceyên bê perva, bi dehan car giran nexweş dibe. Di girtîgehê de, girtîmayîn û dûrbûna ji jiyana derve, hesret û evîna jiyanê ya bi wî re geştir dike. Hamza, li girtîgeha Amedê, bi helbestan dijî. Helbest û pênûs, hevalê wî yê herî nêz e, têhnîbûna xwe ya ji bedewiyên jiyanê, hesret û hêviyên xwe bi van tîne ziman. Hamza, di vê jiyana fanî de naxwaze bê dews koç bike, bi vê înadê, bi azweriya jiyanê, li hemberî hemû şert û mercên mirinê, bi serbilindiyeke berz li ber xwe dide. Ew bi evîna helbestê, bi diltenikiya hûnermendekî, jiyana xwe bi pevyên narîn û xweşik dineqişîne ser rûpelên spî. Dema ku rûpelên salnameyê 1989 nîşan dide, êdî ji girtîgehê derdikeve û bêrê xwe dide hesreta xwe ya salan; çiyayên Kurdistanê. Hamza, navê hevalekî xwe yê pir hes jê dike Wasfî Kiliç ku di 1986an de hate qetilkirin li xwe dike. Hamza Yavûz ango bi navê xwe yê kod Wasfî, wêjevanekî bi marîfet, zanyar û helbestvan bû. Serokê Gelê Kurd Abdullah Ocalan, ji ber meraqa wî ya ji dîrokê re, jê re gotibû `Mirovê ji kûrahiya dîrokê tê`. Navekî din ê Hamza hebû; Fîlozof Wasfî. Evîna di dilê wî de, bi rûbar, keskahî, av, ax, çiya û kûlîlkên welêt re dibe yek. Di her herikîna rûbarekî de diherike, di her vebûna gûlekê de dibişkive û bi xwendina bilbilan dilgeş û dilşa dibe Hamza. Hamza, ti carî ji temaşekirina bedewiyên xwezayê têr neba, wan di helbest û nivîsên xwe de bi ziravhestiyariyeke nedîtî tîne ziman. Ew mirovek ji kûrahiya vê dîrokê hatibû, bi zimanê xwezayê di axîvî û dijiya, lewma xwezayê jî hemû bedewiyên xwe jê re vekiribû. Hamza Yavuz, di sala 1999an de bi nexweşiyeke mirinî dikeve. Wasfî, bi bûhabûna mirinê, ya yekemîn li nexweşxaneya Gerîlla ya Zapê, ya duyemîn jî li Mûsilê du ameliyatan derbas dike. Ji Mûsilê derbasî Mexmûrê, ji wir jî diçe Suriyê û ji Suriyê jî berê xwe dide `parzemîna spî` Ewropayê. Hamza Yavuz, li Almanyayê li Klînîka Saarlaouise St. Elizabethê bi tevî hemû hewildanan nayê rizgarkirin û xatirê xwe ji jiyanê dixwaze. Rûpelên dîrokê 20ê Tebaxa 2000î nîşan dida. Ew beriya nefesa xwe ya dawî van hevokan bilêv dike: `Li pişt min negrîn, tilîliyê bikşînin. Dema ku li ber çavê min bedena ewqas qehremanan perçe perçe dibe, mirina li min li ber wan ne tiştek e..! Di vê oxirê de ne yekemîn im, ezê nebim yê dawî jî. Çawa ku helbestvan Nazim gotiye, li dijmin înad ezê rojekî din jî bijîm.` Di 25ê Tebaxa 2000î de xelkê Batmanê bi tilîliyan cenazeyê wî pêşwazî kirin û veşartin. == Helbest == Mînakek ji helbestên '''Hamza Yavuz''': Wê roj were Emê xatir ji çekan bixwazin Lê ji Çiyayan qet Bi mizgînî em tên Bi Kîbele re tên Dilê xwe veke Himbêz bike Û zarokê xwe bîne dinê Xweşikbûyîn, hezkirin, evînî û zarokên aştiyê Mezopotamya (hat wergerandin ji zimanê tirkî) [[Image:Hamza yavuz pirtuk.jpg|right]] ==Berhem== *[[Sevgi, Bilgi ve Sanatın Ozanıyım]] (Mezopotamya, 2002) *[[Dağların Türküsü]] (Mezopotamya, 2003) ==Grêdanên derve== *[http://www.serxwebun.com/2000/08/hab11.html Hamza Yavuz] (Gotara Mehmet Şenol, tirkî) [[Category:helbestvan|Yavuz, Hamza]][[Category:şehîd|Yavuz, Hamza]][[Category:şoreşger|Yavuz, Hamza]] 2781 14761 2004-09-05T11:50:02Z Erdal Ronahi 2 2783 58986 2006-11-30T00:40:45Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hr:Hannover]] [[Image:Hannover-Position.png|right]] [[Hannover]] bajareki li bakurê [[Almanya]] Federale û payitextê [[Saksonya]] jêrine. Nêzikayi 700.000 kes lê dijin. {{Commons|Category:Hannover, Germany|Hannover}} [[category:bajar]] [[als:Hannover]] [[ar:هانوفر]] [[ast:Hannover]] [[bg:Хановер]] [[ca:Hannover]] [[cs:Hannover]] [[da:Hannover]] [[de:Hannover]] [[el:Αννόβερο]] [[en:Hanover]] [[eo:Hanovro]] [[es:Hanóver]] [[et:Hannover]] [[fa:هانوور]] [[fi:Hannover]] [[fr:Hanovre]] [[gl:Hannóver - Hannover]] [[he:הנובר]] [[hr:Hannover]] [[hu:Hannover]] [[id:Hannover]] [[is:Hannover]] [[it:Hannover]] [[ja:ハノーファー]] [[ka:ჰანოვერი]] [[ko:하노버]] [[la:Hannoveria]] [[lt:Hanoveris]] [[lv:Hannovere]] [[nds:Hannober]] [[nl:Hannover (stad)]] [[nn:Hannover]] [[no:Hannover]] [[pl:Hanower]] [[pt:Hanôver]] [[ro:Hanovra]] [[ru:Ганновер]] [[scn:Hannover]] [[simple:Hanover]] [[sk:Hannover]] [[sl:Hannover]] [[sq:Hannover]] [[sv:Hannover]] [[th:ฮันโนเวอร์]] [[tr:Hannover]] [[vi:Hannover]] [[vo:Hannover]] [[zh:漢諾威]] 2784 14764 2004-09-07T08:34:42Z 80.57.111.212 #redirect [[dîrok]] 2785 37548 2006-08-05T05:27:55Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Mihemed Arif Cizîrî]] 2786 14766 2004-09-09T08:21:00Z Erdal Ronahi 2 bi "Firat Cewerî"yek kir #redirect [[Firat Cewerî]] 2787 14767 2004-09-09T08:13:58Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Firat Cewerî]] 2790 14770 2004-09-10T08:14:56Z Erdal Ronahi 2 ji Ciwan ji Ciwan 2791 62902 2007-01-03T12:43:12Z 85.102.201.83 /* Dîskografî */ [[Image:Azad.jpg|thumb|Azad]] Stranbêjê [[Hip-Hopê|Hip-Hop]] Azad, di sala 1974ê da, li [[Sînê]], rojhilatê [[Kurdistanê]] da, ji dayîk bûye. Ew niha li Elmanya, bajarê [[Frankfurtê|Frankfurt]] dijî û hip-hopgerek mezine. Em [[Hip-Hop]]ê dikarin bi muzîka dengbêjan hevberî bikin, ferqa wî tenê yekê; mirov stranên Hip-Hop zû dibêje. Azad êzîdîye. Albûma wî yekemîn (Leben) li "Charts"ê Elmanya rewşa 50 girt, ya duyemîn (Faust des Nordwestens) rewşa 24 û ya dawî rewşa 10a, ji lîsteya Albûman ya en zêde hatin firoşandin. Kilamê wî yî navdar "Freiheit" (Azadî) a ku wî bi [[Nasser Rezazî]] re strand, Azad li gel Kurdan pir meşhûr kir. Hunermendê Azad klamê xwe bi [[zimanê elmanî]] distri. == Dîskografî == '''Albumên Azad:''' * [[1994]] - Asiatic Warriors - Told Ya * [[2001]] - Leben (Her wiha, di vê albûmêde stranêk bi hûnermend [[Nasir Rezazî]]e jî heye. * [[2003]] - Faust des NordWestens * [[2004]] - Der Bozz * [[2005]] - One (Ligel [[Kool Savas]]) * [[2006]] - Game Over (Her wiha, di vê albûmêde stranêk bi hûnermend [[Şivan Perwer]]e jî heye. * [[2006]] - Der Bozz (Sti Remix) '''Sîngelên Azad:''' * [[2000]] - Napalm * [[2001]] - Gegen den Strom * [[2001]] - Leben * [[2003]] - A * [[2004]] - Phoenix * [[2004]] - Kopf hoch (feat. [[Jonesmann]]) * [[2004]] - Mein Block * [[2005]] - Monstershit (One ligel [[Kool Savas]]) * [[2005]] - All 4 One (One ligel [[Kool Savas]]) * [[2005]] - Guck My Man (One ligel [[Kool Savas]]) * [[2006]] - Alarm * [[2006]] - Eines Tages (feat. [[Cassandra Steen]]) * [[2006]] - 2 Kaiser (feat. [[Seryoga]]) ==Grêdanên derve== * [http://www.azad.de Malpêra Azad] [[Category:Hunermend]] [[Kategorî:Rap]] [[als:Azad]] [[de:Azad]] [[en:Azad (rapper)]] [[fi:Azad]] [[pl:Azad]] [[no:Azad]] 2792 34186 2006-07-03T06:06:57Z YurikBot 242 robot Modifying: [[de:Yılmaz Güney]], [[en:Yılmaz Güney]], [[ja:ユルマズ・ギュネイ]] {{çavlêgerandin}} [[Image:Yilmaz guney 2.gif|right|thumb|Yilmaz Guney]] Hûnermendê Kurd '''Yilmaz Guney''' (1937-1984). Amadekarê Senaryoyê, derhêner û lîstikvanê fîlm. Bi navê xwe yê rast Yilmaz Pütün. Lê ew wek Yilmaz Guney tê naskirin. Yilmazê Başûr yanî Yilmazê Kurdistanê. Ango ew li hemberî zehmetiyan xwar nabe, nakeve bêhêvîtiyê de, naweste û serî naçemîne. Yilmaz bi Kurdî tê van wateyan. Ew li ser trajadî û drama xelkê xwe radiweste. Yilmaz Guney di sala 1937an de li gundê Edenê yê bi navê Yenîceyê hate dinê û yek ji 7 zarokên malbateke karkere û eslê xwe Kurde. Dibistana seretayî ango ya destpêkê û ya navîn li Edenê qedand. Ew ji 9 saliya xwe ve dest bi karkirinê dike. Guney, ji karên pembo bigre heta hesabgeriyê, gelek karên cîhêreng kir. Di van salan de wêje bala wî kişand û dest bi nivîsandina çîrokan kir. Lîseyê li Edenê, li zanîngeha Enqerê, Huquq, li zanîngeha Stenbolê jî li fakulteya îqtîsadî xwend. Di salên lîseyê de ew gelekî ji hunerê re baldare û di wan salan de kovareke humerî ya bi navê 'Dorûk' derdixe û çîrokan dinîvîsîne. Dema xwendina xwe berdewam dikir, rejîsor [[Atif Yilmaz]] nas kir. Bi alîkariya Atif Yilmaz bû nivîsarê senaryo, lîstikvan û alîkarê rejîsor. Her wiha di sala 1957ande ji bo xwendina fakulteya îktîsadê diçe Stenbolê. Lê nikare dewam bike. ji ber ku ji sala 1955an ve ye takîbat û dadgeha der barê wî de bi dawî bibû û di destpêkê de 7 sal û nîv bi cezayî zîndanê û 2 sal û nîv cezayê surgunê tê cezakirin. Paşê dadgeha temyîzê biryarê xera dike û di encama dadgehên nû de cezayî wî dibe salek û nîv zîndan û 6 meh surgun. Lewma dibistana wî nîvco dimîne û rêyek tenê li ber wî dimîne. Bi gotina wî ew neçare di dibistana jiyanê de û bi rêya mamosteyên ku jiyan qebûl dike xwe perwerde û hîn bike û ew wisa dike... Di vî warî de ew wiha dibêje; "dibistana min pirtukin, sînemaye, girtîgeh, qanûnên jiyanê yên tund, zextên civakî, xayîntî û mêrxasîye. Mamosteyê min jî jiyane." Guney, di sala 1972an de bi sedema ku tevlî bûyerên sîyasî bûye tê girtin û 2 sal li girtîgehê dimîne û paşê serbest tê berdan.Yilmaz Guney dema li Edenê fîlmê bi navê 'Endîşe' dikişand, dozgerê Yumurtalikê ji ber haqareteke ku lê hatibû kirin kuşt û bi 18 sal cezayê zîndanê hate mehkum kirin. Yilmaz Guney, di sala 1981ê ji girtîgeha Spartayê reviya û bi awayekî veşartî derkete dervehî welat. Guney, her wiha di 9 îlona sala 1984an de di 47 saliya xwe de li fransayê çû ser dilovaniya xwe. Ew di fîlmên xwe de, li ser tengasiya jiyana gelê Kurd radiwestiya her wiha, xebatên xwe li ser çîrok, ceribandin û senaryo nivîseriyê jî hebû. Ew di jiyana xwe ya hunerê de gelek berhemên giran bûha li dû xwe dihêle. Fîlmê Yilmaz Guney ê bi navê [[Yol]] jî yek ji van berhema ye. Rê, di sala 1982'an de, bi fîlma '[[Wenda]]' ya rejîsorê Yunanî [[Kosta Gavras]] re, xelata [[Palmiya Zêr]], parvekiribû. ==Filmên Yilmaz Guney== Fîlmên ku Guney tê de weke nivîserê senaryoyê, derhêner û aktor rol lîstiye evin *[[1966]] - [[At, Avrat, Silah]], *[[1967]] - [[Bana kurşun işlemez]]. *[[1968]] - Pire nuri-Seyithan *[[1969]] - Aç kurtlar, Bir çirkin adam *[[1970]] - Umut, Piyade Osman, Yedi Belalılar *di 1971an de Kaçaklar-Vurguncular-I˙bret-Yarın son gündür-Umutsuzlar-Acı- Ag˘ıt- Baba *di 1972/74an de Zavalıllar *di 1974an de Arkadas¸/ Fîlmên ku tê de weke aktor û nivîsarê senaryoyê kar kiriye; *di 1959an de Alageyik- Bu vatanin çoçuklari *di 1963an de I˙kisi de Cesurdu *di 1964an de Her Gün Ölmektense- Kamalı Zeybek-Koçero *di 1965an de Kasımpas¸alı- Kasımpas¸alı Recep-Konyakçı- Krallar Kralı *di 1966an de Aslanların Dönüs¸ü- Es¸ref Pas¸alı- Hudutların Kanunu- Yedi Dag˘ın Aslanı- Tilki Selim *di 1967an de At Hırsızı Banus¸- S¸eytanın Og˘lu *di 1968an de Azrail Benim- Kargacı Halil *di 1969an de Belanın Yedi Türlüsü *di1970an de I˙mzam Kanla Yazılı- Sevgili Muhafızım- S¸eytan Kayaları === Fîlmên ku tê de weke nivîsarê senaryoyê kar kiriye === *di 1959an de Karacaog˘lanın Kara Sevdası/ *di 1961an de Yaban Gülü/ *di 1962an de Ölüme Yalnız Gidilir/ *di 1966an de Burçak Tarlası/ *di 1974an de Endis¸e/ *di 1975an de I˙zin- Bir Gün Mutlaka/ *di 1978an d Sürü/ *di 1979an de Düs¸man/ *di 1981an de Yol *Duvar === Fîlmên ku tê de weke aktor kar kiriye === *di 1959an de Tütün Zamanı/ *di 1961an de Dolandırıcılar S¸ahı- Tatlı Bela/ *di 1964an de Halimeden Mektup var- Kocaog˘lan- Kara S¸ahin- Mor defter- 10 Korkusuz adam- Prangasız Mahkumlar- Zımba Gibi Delikanlı/ *di 1965an de Ben Öldükçe Yas¸arım- Beyaz Atlı Adam- Dag˘ların Og˘lu- Davudo- Gönül Kus¸u- Sayılı Kabadayılar- Kan Gövdeyi Götürdü- Kahreden Kurs¸un- Haracıma Dokunma- Kanlı Bug˘day- Korkusuzlar- Silaha Yeminliydim- Sokakta Kan Vardı- Tehlikeli Adam- Torpido Yılmaz- Üçünüzü de Mıhlarım- Yaralı Kartal-/ *di 1966an de Anası Yig˘it Dog˘urmus¸- Çirkin Kral- Kovboy Ali- Silahların Kanunu- Ve silahlara Veda- Yig˘it Yaralı Olur-/ *di 1967an de Balatlı Arif- Bomba Kemal- Büyük Celatlar- Çirkin Kral Affetmez- Es¸kiya Celadı- I˙nce Cumali- Kızılırmak- Karakoyun- Kazanog˘lu- Kuduz Recep- Kurbanlık Katil/ *di 1968an de Aslan Bey- Beyog˘lu Canavarı- Can Pazarı- Marmara Hasan- Öldürmek Hakımdır-/ *di 1969an de Bin Defa Ölürüm- Çifte Tabancalı Kabadayı- Güney Ölüm Saçıyor- Kan Su Gibi Akacak- Kurs¸unkarın Kanunu/ *di 1970an de Çifte Yürekli- Kanımın Son Damlasına Kadar- Son Kızgın Adam- Zeyno/ *di 1971an de Çirkin ve Cesur- Namus ve Silah/ *di 1972an de Sahte Yar ==Lînken derve== * [http://www.chris-kutschera.com/A/Yilmaz%20Guney.htm Hevpevîna Davî ya Yilmaz Guney di gel Jurnalîstê bi Navbang "Chris Kutschera" (In English)] * [http://www.chris-kutschera.com/A/Yilmaz%20Guney.htm Hevpevîna Davî ya Yilmaz Guney di gel Jurnalîstê bi Navbang "Chris Kutschera" (En Français)] [[Category:Derhêner|Guney, Yilmaz]] [[de:Yılmaz Güney]] [[en:Yılmaz Güney]] [[fa:ییلماز گونی]] [[fr:Yılmaz Güney]] [[gl:Yılmaz Güney]] [[ja:ユルマズ・ギュネイ]] [[tr:Yılmaz Güney]] 2793 14773 2004-09-10T21:41:54Z Piling 70 Yilmaz Guney Yilmaz Guney 2794 14774 2004-09-12T09:16:48Z Erdal Ronahi 2 Di sala [[1984]]'an de [[Partiya Karkerên Kurdistan]] (PKK)ê yekem çalakiya xwe ya çekdarî li [[Dih]] û [[Şemzînan|Şemzînanê]] pêkanî û bi awayekî fermî şerê çekdarî da destpêkirin. 15 Tebax ([[15'ê gelawêjê]]) di nava [[Gelê Kurd]] de wekî destpêka şoreşa vejînê tê qebûlkirin. [[category:salveger]] 2795 39731 2006-08-13T21:46:25Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi == Damezirandina Partiya Karkerên Kurdistan PKKê == Di sala 1978an de, [[Partiya Karkerên Kurdistanê]] PKK hat damezrandin. Gelê mazlum yê mezopotamya, Kurd, piştî imparatoriya [[MED]] gelek caran serî hildan û bi çewisandinên welatên dagirker re rûberû man. Piştî [[serhildana Agiriyê]], di çapemeniya kemamlist, di rojnameya Cumhuriyetê de karikatorek hat weşandin. Di karikatorê de, çiyayê agirî hatiye çêkirin, di binî de-jî goristanek, û li ser goristanê-jî ev nivîs cih digirt: Kurdistana xeyalî di vê derê de binax kiriye. Nivîs waha berdewam dikir: Kurdistana Xeyalî ku ser wî hatiye beton kirin, ji bo ku tu careke din serî raneke û venejî, li vê derê hatiye defin kirin. Wê demê, Kurd-jî tê de herkesî baweriya xwe bi van gotinan anîbû. Di salên 70 de, komek mirov van betonan qelişandin, wek gulilkan bişkivîn û vê tesbitê belav kirin: Kurdistan welatek dagirkiriye. Ev kom bi vê gotina xwe dest bi meşek dûr û dirêj kir. Di destpêka tekoşînê de Yek ji qadroyên bilind [[Haki Karer]] ku di eslê xwe de tirk bû hat qetil kirin. Ev koma şoreşgeran, piştî ku endamek xwe wenda kir, bi serîhildanek nû du gavan pêş de avêt û partiya xwe damezrand û Roja 27 ê mijdara sala 1978 an de, li gunde [[Fis]] a Amedê, bi beşdarbûna 25 kesî civînek hat li darxistin. Di civînê de, Partiya Karkerên Kurdistan damezrandina xwe îlan kir û Abdullah Ocalan wek sekreterê giştî hat hilbijartin. Militanên [[PKK]] [[Manifesto]]ya rêber ya bi navê [[Rêya şoreşa Kurdistanê]] ji xwe re esas girtin û ji bo şereşeke mezin ketin rê. Naha dîroka ku bûbû wek qeder ji pêvajoya şoreşa îro re pelên xwe yên herî paqiş veqetandiye. [[category:salveger]] 2796 39141 2006-08-13T16:31:57Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi 1'ê îlon '''Roja Aştiya Cîhanê''' ye. Di [[1'ê rezberê|1'ê îlona]] sala [[1939]]'an de Artêşa [[Hîtler]] ya [[Almanya]] [[Polonya]]yê dagir kir û şerê duyemîn ê cîhanê de ku bû sedema mirina 50 mîlyon însanî dest pê kir. Ev roj, li hemû cîhanê weke "Roja Aştî ya cîhanê" tê pîrozkirin û di vê rojê de herkesê aştîxwaz bendewariyên xwe yên aştiyê tîne ziman. Di 1ê Îlonê sala 1939 de Naziyan di bin fermandariya [[Adolf Hîtler]] de, bi dagirkirina Polonyayê [[Şerê Cîhanê yê Duyêm]] da destpêkirin. Di Şerê Cîhanê yê duyêm de 7 milyon kes di kampên mirinê de bi tevahî 50 milyon mirov jiyana xwe ji dest dan. Şer, çawa ku roja 1ê Îlonê dest pê kir, her wisa-jî di heman rojê de, di sala 1945an de bi dawî bû. Piştî şer, [[Konseya Ewlekariyê ya Neteweyên Yekbûyî]] ji bo ku careke din şer destpênekin û aştiyeke gerdûnî pêk were, 1ê Îlonê weke "[[Roja Aştiya Cîhanê]]" îlan kir. Û edî ev roj, ango 1ê Îlonê, li navênden cihanê yên curbecur bi pîrozbahiyên cihêreng tê pîrozkirin. [[category:salveger]] 2797 59751 2006-12-08T17:34:14Z Elizabeth 656 Interwiki [[1'ê gulanê]] '''Roja Karker û Kedkarên Cîhanê''' ye. Di sedsala 19an de, li [[Ewropa]] û [[Emerîka]], karker û kedkar di rewşekê pir zehmetdebûn. Ev zehmetî, belengazî û hejarbûna wan bû. Di karên paşketî de, li dijî tendurstiya mirovan, rojane 15, 16 saet an dixebitîn. Di gel vê yekê de jî, heqdestê karkeran, carna têra xwarina wan jî ne dikr. Di wê demê de, karker ji zanebûn û rêxistinê dûrbûn. Nizanibûn mafên xwe yên mirovahî biparêzin. Di sedsala 19an de, bi pêşketina burjuwaziyê,ku teknolojî bi pêşdike ve. Ceyran tê keşifkirin. Ev pêşkeninên teknikî, berheman zêdedike. Êdî pêwistî bi hejmara karkeran ya zêde namîne. Di vê rewşê de, di navbera karkeran de, pêşbazî çêdibe. Betalî pir dibe û di warê aborî de, heqdesta karkeran kêmdibe. Karker li hemberî makînî û teknolojiyê dibin dijmin. Ev dijminahî bi awayekî zelal li Ingiltere bi çalakiyan destpêdike û li cîhanê belavdibe. Êdî karker çareseriyê di tunekirina teknolojiyê de dibînin. Lê belê, pêşketina karkeran li ser bingehên zanistî û felsefî destpêdike. Ev Pêşketin bi xwe re rêxistina dertîne holê û ji nava refên karkeran rêvebirên tekoşînê derdikevin. Bi van rêvebiriyan re hêza wan birêxistin dibe. *Di sala [[1884]]an de, karkeran dîtin ku çeka wan ya herî mezin, rêxistinbûna wan e. yekîîtiya karkerên navnetewî û federisyona karkeran ya Emerîka, ji desthilatdarên Burcuwazî daxwazkirin, ku saetên kar yên rojane bibin 8 saet û ev yek pêwiste heya 2 salan pêk were. *Piştî ev dema ku karkeran destnîşankiribûn bi dawî dibe,di 4 gulana sala 1886an de li bajarê Emerîka [[Chicago]], ji aliyê sendîkaya Karekeran ve li [[Meydana Haymertê]] mîtngek hate lidarxistin. Di mîtîngê de hemû rêxistinên karker û kedkar beşdarbûn. 80 hezar karker bi tevî malbatên xwe bi biryar û bi coşeke mezin mîtingên xwe bi dawîdikin. Lê belê di dawiya çalakiyan de, parazvanên netewî yên dewletê, gelên xwepêşandêr didin ber fîşekan. Di encamê de 6 kes jiyana xwe ji dest didin. Li dijî vê buyerê, roja din, mîting tên li darxistin. Di vê buyerê de jî, kesekî provakator, bombeyekê davêje, di encamê de polîsek birîndardibe. Li dijî vê parazvanên dewletê her deverê bombebarandikin. Bi sedan karker têne binçavkirin. Weke berpirsiyarên vê çalakiyê 4 rêvebiriyên karkeran têne girtin û bi destî heman hêzan têne dardekirin. Ev her Çar rêvebir Albert Parsons, August Spies, George Engel û Adolph Fischer in. Beriya ku bêne dardekirin, Spiyas û Parsons wiha dibêjin; we dengê me îro fetisand, lê belê dengên hê mezin û bihêztir wê bilind bibinû. Dengê gel wê xwe bide bihîstin. Ev gotin di dîrokê de hatin neqişkirin. *Sendîkaya Karkerên Emerîkan di Kongreya xwe ya 1888an ya li Saint Louisê biyar girt; heta ku dema kar ya 8 saetan were qebûlkirin, ewê sal di yekê gulanê de greva giştî pêkbînin. 'Di sala 1889an de, li Parisê civîna [[Enternasyonal]] ya duyemîn hate lidarxistin. Di vê civînê de jî, roja 1 Gulanê weke roja Karkerên cîhanê hate îlankirin. Ji wê rojê û pêve, Karekên cêhanê bi tekoşîn û çalakiyên xwe, hê bêtir di rûpelên dîrokê de cihdigrin. Slogana vê rojê ku her salê careke din tê dubarekirin ev e, Karkerên cîhnê bibin yek. Bi vî awayî 1 Gulanê ji bo karkeran bû cejnek yekîtî û piştgiriyê. *1 Gulanê di roja me ya îro de li gelek welatan weke rojeke tehtîlê ye û ji aliyê karkeran ve bi xwepêşandanên girseyî tê pîroz kirin. Li hin welatan-jî 1 Gulanê bûye çalakiya daxwazên demakratîk ên siyasî. *1 Gulanê li Tirkiyê yekemcar di navbera salên 1908an û 1912 an de hat pîroz kirin. Digel qedexeyên salên 1921 û 1922an de, li Stenbolê karkerên tersane û tramvayê mitîng lidarxistin. *Di sala 1925an de, li Tirkiyê qanunek hat derxistin ku pîrozbahiyan qedexe kir û 1 Gulanêweke "Cejna Bahar û Çîçekan" îlan kir. *1 Gulanê piştî bêdengiyeke 43 salan destpêkir ji sala 1968an û vir li Tirkiyê bi rengên cuda cuda hat pîroz kirin. * Di sala 1977an de, 500 hezar kesên ku tevlî merasîmeke li meydana Taksimê bûbûnrastî gulbaranê hatin û 37 kes mirin. Bi tevî darbeya 12 Îlonê-jî 1 Gulanê hertim dihat qedexekirin. Piştî 12 Îlonê sala 1980 1 Gulanê di sala 1989an de li gelek fabrîkayan bi grev û berxwedanan hat pêşwazî kirin. 1 Gulanê piştî sala 1992an-jî li gelek navendan, li meydanan hat pîroz kirin. Tevgera karker û kedkaran ku pêş diket, di 1 Gulana 1996an de xwe nîşan da û bi sedan hezar kedkar meydan tijî kirin. Lêbelê di pîrozbahiyên li Kadikoy de, di encama gulebaran polêsan de dîsa 3 kedkar jiyana xwe ji dest dan. [[category:salveger]] [[en:May Day]] [[zh-min-nan:Lô-tōng-cheh]] [[ca:Dia Internacional dels Treballadors]] [[de:Erster Mai]] [[el:Πρωτομαγιά]] [[es:Día Internacional de los Trabajadores]] [[fa:روز جهانی کارگ]] [[fr:Fête du Travail]] [[ko:노동절]] [[id:Hari Buruh]] [[it:Festa dei lavoratori]] [[he:אחד במאי]] [[ka:მშრომელთა საერთაშორისო დღე]] [[mk:Меѓународен ден на трудот]] [[nl:Dag van de Arbeid]] [[ja:メーデー]] [[no:Arbeidernes internasjonale kampdag]] [[pl:Święto Pracy]] [[pt:Dia do Trabalhador]] [[ro:Ziua Muncii]] [[ru:Праздник весны и труда]] [[sl:Praznik dela]] [[sr:Празник рада]] [[fi:Vappu]] [[sv:Första maj]] [[zh:国际劳动节]] 2798 14778 2004-09-12T09:13:25Z Erdal Ronahi 2 ''Ji bo roja 8'ê adarê binihêre: [[8'ê adarê]]'' ---- Di sala 1857ê de [[Netewê Yekbûyî]] roja [[8'ê adarê]] weke '''Roja jinên cîhanê''' qebûl kir. Her çend ev roj di asta navnetewî de di salên [[1970]]'î de hatibe qebûlkirin jî, bûyer û daxwaza pîrozkirina vê rojê ya weke rojeke hevbeş ya jinên cîhanê rastî salên [[1800]]î tê. Di 8 adara sala 1857an de jinan li [[New York]]ê grevek li darxistin. Jinan bi greva xwe daxwaz dikirin ku saeta wan ya kar dakeve 8 saetan û heqdestekî weke hev ji wan re were dayîn. Lê belê di encama grevê de kargeha jinan hate şewitandin û bi qasî 100 jin di encam vê bûyerê de mirin. Her çend jinan bi grevê daxwaza xwe dabin qebûlkirin jî, têkoşîna bi rêxistinî ya ji bo mafên jinê di salên 1900î de destpê dike. Di sala 1903an de li Emerîkayê ji bo parastina mafên jinê yên aborî, polîtîk û kesayetî "Kualîsyona Sendîkayên Jinan" hate sazkirin. Di yekşema dawî ya sala 1908an de jinên sosyalîst li New Yorkê, ji bo mafên xwe yên dengdan, polîtîk û aborî meşek pêkanîn. Her wiha ev roj weke yekem xwepêşandana "roja jinan" tê qebûlkirin. Li Dewletên Yekbûyî yên Emerîkayê lêgerîna jinan ya ji bo mafên xwe, di sala 1909ê de ji bi beşdariya 2 hezar kesî xwepêşandanek pêk hat û piştî vê xwepêşandanê bi beşdariya 20- 30 hezar jinên karkerên tekstîlê greveke giştî hate destpêkirin. Karkerên jin, di greva xwe dixwestin ku şertûmercên xebata wan were başkirin û heqdestek baş ji wan re were dayîn. Kualîsyona Sendîkaya Jinan pêwîstiya jinên di vê grevê de pêşwazî kir û kefaleta jinên ku di vê xwepêşandanê de hatibûn girtin da. Têkoşîna Jinên Emerîkî, jinên Ewropayê jî bi tesîr kiriye. Di sala 1910an de li Kopenhagê Konferansa Jinên Sosyalîst a Navnetewî ya II. hate li darxistin. Di konfresansê de Clara Zetkin derbarê rojeke jinan ya cîhanî de ku jin karibin tê de daxwazên xwe bînin ziman, pêşniyar kir û pêşniyara wê hate qebûlkirin. Piştî vê biryarê ku rojeke teqez nehate diyarkirin, yekem roja Jinan ya Cîhanî di 19 adara 1911an de li [[Almanya]], [[Avusturya]] û [[Danîmarka]]yê hate pîrozkirin. Giringiya vê rojê ew bû ku qralê Prusyayê di sala 1848an de hin reform mohr kiribû û di nava van reforman de jinê karibin mafên xwe yên dengdanê bikarbînin. Lê belê ev reform nehate pêkanîn. Pîrozkirina 8 adarê weke roja Jinên Cîhanê jî di sala 1972an de bi organîzasyoneke mezin ya bi navê "Tevgera Adarê" ya li Sidneyê hate kirin, destpêkir. Piştî ku Netewên Yekbûyî navbêra salên 1975-1985an weke "Deh Sala Jinên Netewên Yekbûyî" îlan kir, di 16 kanûna 1977an de jî 8 adarê weke "Roja Jinanên Cîhanê" îlan kir ku were pîrozkirin. Di salên piştî vê de welatên endamê Netewên Yekbûyîne 8 adarê weke roja Jinên Cîhanê Pîroz kirin. Li Kurdistanê yekem tevgera modern ya jinan di pêşengiya PKKê bi navê [[TAJK]] ango Yekîtiya Azadiya Jina Kurdistan di sala 1987ê de hate sazkirin. Her wiha ev tevger di sala 1988an de jî xwe weke Yekîtiya Jinên Welatparêzên Kurdistan YJWK guhert. Tevgera Azadîxwaz ya Jina Kurd, di sala 1995an de jî bi navê Yekîtiya Azadiya Jinên Kurdistan YAJK saz kir. Yekîtiya Azdiya Jinên Kurdistan [[YAJK]] jî di sala 1998an de weke Partiya Jinên Karkerên Kurdistan xwe kire partî. Di sala 2000î de Tevgera Azadîxwaz ya Jina Kurd bi kongreya xwe ya 3emîn ya Awaret li darxist û ji nû ve xwe weke Partiya Jina Azad [[PJA]] bi nav kir. Partiya Jina Azad PJA ji bo azadiya Jinan tê dikoşe. [[category:salveger]] 2800 14779 2004-09-10T22:30:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[MS-DOS]] 2801 14780 2004-09-12T09:11:43Z Erdal Ronahi 2 Di '''şeva''' 17'ê gulana sala 1982'an de '''çar''' şoreşgerên Kurd, [[Ferhat Kurtay]], [[Necmî Oner]], [[Eşref Anyik]] û [[Mahmut Zengin]] li [[zîndana Amedê]] şehîd ketin. Ji sala 1980an û pê ve li gelek deveran çalakiyên şewitandina bedena xwe destpêkirin. Ji van çalakiyan ya yekemîn di 21 adara sala 1982an çêbû. Di vê dîrokê de yek ji kadroyên serokatiya [[PKK]]ê [[Mazlum Dogan]], xwe li zîndana Amedê bi dardekir. Di 18 Gulana sala 1982an de jî ji girtiyên PKKê Ferhat Kurtay, Eşref Anyik, Necmî Onen û Mahmut Zengîn ên di heman zîndanê de jî xwe şewitandin. Ev şêwazê protestoyê di 21 Adara 1990î de careke din diyar bû. Di vê dîrokê de [[Zekiye Alkan]] li ser bedena Amedê ji bo şermezarkirina qedexekirina Newrozê [[canê xwe da ber agir.]] [[category:dîrok]] [[category:salveger]] 2802 64758 2007-01-15T20:34:13Z Bangin 450 Revert to revision 59727 dated 2006-12-08 15:26:35 by Erdal Ronahi using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Image:Kurtay.jpg|thumb|Ferhat Kurtay]] '''Ferhat Kurtay''' (1949-1982) şoreşgerkekî kurd e. Di sala 1949an de Quserê gundê Xursê ji malbateke xîzan hate dinê. Dibistana sereta, navîn û lîseyê li Quserê û Mêrdînê berdewam kir. Li Trabzonê beşa Mîmartiya faqûlteya Mûhendîsiyê qedand. Di vê navbêrê de zewicî û demekê wezîfeya mûhendiyê kir. Di salên dibistanê de nêrînên şoreşgerî nas kir. Ji tevgerên Şoreşger ên Tirkiye û Cîhanê bi tesîr bû. Piştî sala 1978an de bi rêya têkîliyên fermî bi awayekî aktîf beşdarî partiyê bû. Di rêxistinkirina herêma Mêrdînê de di avakirina komîteyên amadekar de rasterast wezîfe wergirt. Wekî din organên weşanên fermî li vê herêmê belav dikir û bi cîh dikir. Roja 23 Mijara 1979an de tevî [[M. Xeyrî Durmuş]] û hevalên xwe yên din li mala ku lêdiman hatin girtin. Şeva ku 17 gulanê bi 18 gulanê ve girê dide, li qoxûşa 33an xwe şewitandin û gîhîştin şahadetê. <gallery> Wêne:kurtay.jpg|[[Ferhat Kurtay]] Wêne:Esref.jpg|[[Eşref Anyik]] Wêne:NECMI.jpg|[[Necmi Öner]] Wêne:ZENGIN.jpg|[[Mahmut Zengîn]] </gallery> [[Category:Şehîd|Kurtay]] 2803 14782 2004-09-10T22:39:26Z Piling 70 Ferhat Kurtay Ferhat Kurtay 2804 39418 2006-08-13T16:49:20Z Pill 538 Revert to revision 38727 dated 2006-08-13 15:58:22 by 84.158.84.5 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Image:NECMI.jpg|thumb|Necmi Öner]] '''Necmî Oner''' li Çermîkê ji malbateke dewlemend hate dinê. Hîndekariya xwe ya sereta, navîn û lîseyê li Çermîkê qedand. Hê di dema dibistanê de bû xwedî xisletên vekirîbûna ji nêrînên nû re, nîqaş, lêpirsîn û têgîhîştinê. Destpêkê bi şêweyekî sempatiyê girêdana wî ya bi [[DDKD]]yê re hebû, paşê ji axaftin û xebata kadroyên PKKê [[Ahmet Kurt]] û [[Hüseyin Durmuş]] bi tesîr dibe û [[PKK]]ê nas dike û di demeke kin de tevlî xebatên li Çermîkê dibe. Bi xebatên xwe yên serkeftî yê di nava ciwanan de, di girseyîbûna têkoşînê de rolekî girîng lîst. Berî were girtin bi demeke kin, di Komîteya Amadekar de berpisyartiya Ciwanan wergirtibû. Ji ber bûyereke ku li dibistanê derdikeve, di sala 1979an de tê girtin. Bi awayekî fîîlî cîhê xwe yê di berxwedanan de her wext parast. Şeva ku [[17'ê gulanê]] bi [[18'ê gulanê]] ve girê dide, '''[[Şeva Çaran]]''', li zîndana leşkerî ya [[Amedê]], di qoxûşa 33an di çalakiya ÇARan de cîhê xwe girt. <gallery> Wêne:kurtay.jpg|[[Ferhat Kurtay]] Wêne:Esref.jpg|[[Eşref Anyik]] Wêne:NECMI.jpg|[[Necmi Öner]] Wêne:ZENGIN.jpg|[[Mahmut Zengîn]] </gallery> [[category:Şehîd|Öner, Necmi]] 2805 14784 2004-09-10T22:48:28Z Piling 70 Necmi Necmi 2806 39192 2006-08-13T16:34:20Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Esref.jpg|framed|Eşref Anyik]] '''Eşref Anyik''' (1960-1982) yek ji çar endamên PKK bû ku di [[Şeva Çaran|çalakiya ÇARan]] şehîd ketine. Di sala [[1960]]an de weke zarokê malbateke xîzan li gundekî Wîraşehîrê jidayikbû. Ji ber xîzaniyê incex dibistana sereratayî karî bixwîne. Hê di temenên biçûkbûna xwe de ji bo debara malbatê ketibû bin berpirsyariyeke mezin. Bi malbata xwe re li Edenê karên emeletî û li metrepolan di gelek karan de xebitî. Eşref Aynık, bi bandora pêşkeftinên gelemperiya welêt û bi taybetî bi bandora têkoşîna [[Hîlwan]]ê di nava refên [[PKK]]ê de cîh girt. Di nava çalakiyên çekdarî yên dijî çeteyên feodal cîh girt û êdî hêzên dewletê lêdigeriyan. Di têkoşîna Hîlwanê de dema ku di nava şerekî li dijî hêzên leşkerî yên dewletê de bû, hate zeftkirin. Li hemberî hemu kirinên xiyanetê ku yek ji generalên Tirk Esat li ser wan ferz dikir, bi hevalên xwe re tevgeriya. Li zîndana Amedê şeva 18 gulanê di de cîhê xwe girt. <gallery> Wêne:kurtay.jpg|[[Ferhat Kurtay]] Wêne:NECMI.jpg|[[Necmi Öner]] Wêne:ZENGIN.jpg|[[Mahmut Zengîn]] Wêne:Esref.jpg|[[Eşref Anyik]] </gallery> [[Category:şehîd|Anyik]] [[Category:şoreşger|Anyik]] 2807 14786 2004-09-23T20:48:24Z Erdal Ronahi 2 Necmî Oner çû cihê Necmi Öner #redirect [[Necmi Öner]] 2808 14787 2004-09-10T23:01:24Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Eşref Anyik]] 2809 14788 2004-09-10T23:04:40Z Piling 70 #redirect [[Huseyin Durmuş]] 2810 37568 2006-08-05T05:29:49Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Roja Jinên Cîhanê]] 2811 14790 2004-09-11T00:03:13Z Erdal Ronahi 2 1 Gulan çû cihê Roja Karker û Kedkarên Cîhanê #REDIRECT [[Roja Karker û Kedkarên Cîhanê]] 2812 22045 2005-12-02T02:07:07Z Erdal Ronahi 2 [[Image:ZENGIN.jpg|thumb|Mahmut Zengîn]] Eslê xwe ji [[Sêwereg]]ê ye, lê belê ji ber ku kalkê wî barkirin Hîlwanê beşeke mezin ê jiyana wî li Hîlwanê derbas bû. Dibistana sereta û navîn li vir qedand. Malbata wî feqîrbû. Li hemberî zextên feodal ku di wê demê de li ser herêmê dihate ferzkirin, hîn di temenê xwe yê biçûk de bubû xwedî nerazîbûnê. Li [[Hîlwan]]ê di sala 1978an de li hemberî çeteyên feodal yên bi navê " Sülaymaniyan" hizkirina wî ji têkoşîna çekdarî ku di wê demê de di pêşengiya [[APOCI]]yan de pêşdiket, çêbû û di nava tevgerê de cîhê xwe girt. Di nava yekemîn xebatên ciwanan de cîh girt. Her wiha di nava xebatên weke xebata girseyê, propanda û hwd. de cîh girt. Piştre li herêma bejayî ya Hîlwan û Sêweregû li hemberî çeteyên Süleymaniyan û Bucakan di fermandariya kadroyê [[PKK]]ê [[Cuma TAK]] de di nava têkoşîna çekdarî de cîhê xwe girt. 7 Tîrmeha sala 1979an di şerekî ku di dawiyê de ketê, hewil dida hevalekî xwe yê di çeperê de rizgar bike, dîl kete destên hêzên artêşa Tirk û ew birin zîndana leşkerî ya [[Amed]]ê. Di çalakiya [[Şeva Çaran|ÇARan]] a xwe şewitandinê de rawestineke bi biryar nîşan da. <gallery> Wêne:kurtay.jpg|[[Ferhat Kurtay]] Wêne:NECMI.jpg|[[Necmi Öner]] Wêne:ZENGIN.jpg|[[Mahmut Zengîn]] Wêne:Esref.jpg|[[Eşref Anyik]] </gallery> [[category:Şehîd|Zengîn, Mahmut]] [[category:şoreşger|Zengîn, Mahmut]] 2813 14792 2004-09-11T00:04:59Z Piling 70 zengin zengin 2814 37567 2006-08-05T05:29:42Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Roja Aştiya Cîhanê]] 2815 14794 2004-09-11T00:13:59Z Erdal Ronahi 2 1 îlon çû cihê Roja Aştiya Cîhanê #REDIRECT [[Roja Aştiya Cîhanê]] 2816 37629 2006-08-05T05:35:54Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Şeva Çaran]] 2817 14796 2005-01-12T23:59:01Z Erdal Ronahi 2 Endamê Komîta Navendî ya [[PKK]]ê '''Xelîl Çavgun''' di 19'ê gulana [[1978]]an de li [[Hîlvan]]ê hat şehîdkirin. [[Xelîl Çavgun]], dibistana seretayî li Hîlwanê xwend, dibistana navîn û lîseyê jî li Rihayê bi li dibistanên ku mirov bi şev û roj lê dimînin, qedand. Paşê hîndekariya xwe di înstûtiya perwerdeyê de berdewam kir û jiber sedemên siyasî naçar ma dibistanê terk bike. Xelîl Çavgun di qonaxa [[71]]an de dest bi jiyana siyasî kir û piştî ku têkoşîna rizgariya Neteweyî li Hîlwanê pêşkeft, di nava têkoşînê de cîh girt. Çavgun, yek ji nûnerê têkoşîna rizgariya neteweyî ya herêmê bû. Çavgun, roja ku hate qetilkirin, yanî roja [[19 gulan]]a sala 1978an de, çi li [[Hîlwan]]ê û çi jî li hemu [[Kurdistan]]ê ev roj weke roja berxwedanê hate qebûlkirin. Xelîl Çavgun, di çalakiya daliqandina nivîsan ya di yekemîn salvgera qetilkirina [[Hakî Karer]] de, di encama şerê ku bi polês re destêkir, jiyana xwe ji dest da. [[category:Şehîd|Çavgun]] [[category:Şoreşger|Çavgun]] 2818 14797 2004-09-11T00:41:47Z Erdal Ronahi 2 Şeva çaran çû cihê Şeva Çaran #REDIRECT [[Şeva Çaran]] 2819 14798 2004-09-11T00:48:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kemal Pîr]] 2820 14799 2004-09-11T01:39:21Z Erdal Ronahi 2 '''Mehmet Hayri Durmuş (....-1982)''' [[Image:DURMUS.gif|left]] '''Yek ji kadroyên pêşeng ên PKKê û Endamê Komîteya Navendî bû.''' Ji kardoyên sazumankarên Partiya Karkerên Kurdistanê Mehmet Hayri Durmuş di 12 îlona sala 1982 an de, di rojiya mirinê de şehîd ket. Mehmet Hayrî Durmûş û hevalên xwe li dijî politika û pêkanînên derveyê mirovahiyê biryar girtin ku dest bi rojiya mirinê bikin, her wiha di [[14 Tîrmeh]]a 1982an de çalakiya [[rojiya mirinê]] destpê kir. Di roja 60 an ya [[Berxwedan]]ê de Hayrî Durmûş jiyana xwe ji dest da. [[category:şehîd|Durmuş, Mehmet Xeyrî]] [[category:şoreşger|Durmuş, Mehmet Xeyrî]] 2821 14800 2004-09-11T01:02:56Z Piling 70 DURMUS DURMUS 2822 14801 2004-09-11T01:14:39Z Erdal Ronahi 2 Mahmut Zengin çû cihê Mahmut Zengîn #REDIRECT [[Mahmut Zengîn]] 2823 14802 2004-09-11T02:10:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mehmet Xeyrî Durmuş]] 2824 14803 2004-09-11T01:45:03Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Süleyman Alpdoğan (Hozan Serhat)]] 2825 14804 2004-09-11T01:44:25Z Erdal Ronahi 2 Süleyman Alpdoğan (Hozan Serhat ) çû cihê Süleyman Alpdoğan (Hozan Serhat) #REDIRECT [[Süleyman Alpdoğan (Hozan Serhat)]] 2826 14805 2004-09-11T01:54:10Z Erdal Ronahi 2 27 Mijdar 1978 çû cihê 27'ê mijdara 1978 #REDIRECT [[27'ê mijdara 1978]] 2827 37478 2006-08-05T05:20:57Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[9'ê tîrmehê]] 2828 14807 2004-09-11T09:57:27Z Erdal Ronahi 2 9'ê Tîrmehê çû cihê 9'ê tîrmehê #REDIRECT [[9'ê tîrmehê]] 2829 14808 2004-09-11T09:58:05Z Erdal Ronahi 2 8 Tîrmeh çû cihê 8'ê tîrmehê #REDIRECT [[8'ê tîrmehê]] 2830 64534 2007-01-14T09:49:03Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Kawpaq runa]] Ji kesên re ku siyaset dikin em '''Ramyar''' an ''siyasetmedar'' dibêjin. * Binihêre: [[Lîsteya siyasetmedarên kurd]] {{kurt}} [[Category:Kes]] [[als:Politiker]] [[bs:Političar]] [[cy:Gwleidydd]] [[da:Politiker]] [[de:Politiker]] [[el:Πολιτικός]] [[en:Politician]] [[eo:Politikisto]] [[es:Político]] [[fi:Poliitikko]] [[fr:Personnalité politique]] [[he:פוליטיקאי]] [[id:Politikus]] [[it:Politico]] [[ja:政治家]] [[nl:Politicus]] [[nn:Politikar]] [[pl:Polityk]] [[pt:Político]] [[qu:Kawpaq runa]] [[ru:Политик]] [[sh:Političar]] [[simple:Politician]] [[sk:Politik]] [[sl:Politik]] [[sq:Politikani]] [[su:Politisi]] [[sv:Politiker]] [[uk:Політик]] [[zh:政治家]] 2831 55400 2006-11-06T16:05:55Z Bangin 450 kategorî xeyrand [[Image:Karasungur.jpg|thumb|Mehmet Karasungur]] '''Mehmet Karasungur''' (1947-1983) ku endamê Komîteya Navendî yê [[PKK]]ê bû, di sala 1983ê de, bi tevî Îbrahîm Bîlgîn ji aliyê hêzên YNKê ve hatin şehîdkirin. Mehmet Karasungur di sala 1947an de li navçeya [[Çewlik]] Kiğıyê li gundê Darabiyê jidayikbû. Dibistana seretayî li gundê xwe, dibistana navîn û lîseyê jî li Çewlikê qedand. Beşê matematîkê ya Înstîtuya Perwerdeya [[Erzirom]]ê qedand. Di sala 1972an de dema ku li [[Mereş]]ê mamostetiyê dike, jiber xebatên şoreşgerî sûrgûnî Culemêrgê têkirin. Salên piştre dema ku li Şebinkarahisarê wezîfeya xwe ya mamostetiyê berdewam dike, di sala 1975an de tayîna wî ji bo Lîseya Çewlikê derdikeve. Karasungur, du vekirina Komeleya [[TÖB-DER]] şaxê Çewlikê de pêşengiyê dike û di rêvebiriyê de cîh digire. Karasungur di dema wezîfeya xwe ya li Çewlikê Mehmet Xeyrî Durmuş nas dike. Li qereqola ku di sala 1976an de lê têgirtin, jiber ku li mûdûrê Emniyetê daye, heta ku dikeve komayê rastî êşkenceyê dibîne. Karasungur, jiber xebatên polîtîk deşîfre dibe û di sala 1978an de Çewlikê wezîfeya xwe ya mamostetiyê berdide û dest bi şoreşgeriya profesyonel dike. Karasungur, weke rêxistinvanê berxwedanên Hîlwan û Sêweregê di Têkoşîna Azadiya Kurd de dewsên kûr dihêle û di sala 1980an de derbasî herêma Lûbnanê dibe. Di sala 1982an de derbasî Başûrê [[Kurdistan]]ê dibe û ji bo sazkirina Yekîtiya Neteweyî û dawîdayîna nifaq û neyartiya di navbêra rêxistinên Kurd de, her wiha ji bo sazkirina xeta yekîtî û têkoşîna hevbeş gelekî di xebite. Dîsa ji bo wezîfeyeke wiha diçe biryargeha [[PDK]]ê. Lê belê di wê demê de hêzên Yekîtiyê davêjin ser biryargehê û di encama vê êrîşê de di 2 gulana sala 1983an de tevî hevalê xwe [[Îbrahîm Bîlgîn]] jiyana xwe ji dest dide. [[category:Şehîd|Karasungur, Mehmet]] [[category:Şoreşger|Karasungur, Mehmet]] 2832 14811 2004-09-11T12:24:02Z Piling 70 Karasungur Karasungur 2834 14812 2004-09-11T13:37:56Z Erdal Ronahi 2 /* Akîf Yilmaz (1956-1982) */ [[Image:Yilmaz.jpg|left|Akîf Yilmaz]] '''Akîf Yilmaz''' (1956-1982), şoreşgerekî kurd e. Di sala [[1982]]an de di çalakiya [[rojiya mirinê]] de ya 14'ê Tîrmehê de [[şehîd]] ket. Akîf Yilmaz, di sala 1956an de li gundê bajarê [[Ardahan]] Beşiktaşê jidayikbû. Tevî ku rewşa malbata wan ya maddî ne baş bû jî, bavî wî xwest ku bixwîne. Akîf Yilmaz, berî ku [[PKK]]ê nas bike jî xwediyê nêrînên çep û pêşverû bû, piştî ku têkoşîn ji bo welat tê veguhestin, di nav refan de cîhê xwe digire. Di [[2 Gulana]] sala 1980an de tê girtin û wî dişînin zîndana leşkerî ya [[Amed|Amedê]]. Piştî çalakiya [[Mazlum Dogan]] [[21 Adar]]ê û çalakiya 4 lihingan [[18 Gulan]]ê, di 14 Tîrmeha sala [[1982]]an de di pêşengiya [[Mehmet Xeyrî Durmuş]] de rojiya mirinê tê destpêkirin û Akîf Yilmaz jî di vê çalakiya rojiya mirinê de cîh digire û di roja 63emîn ya çalakiyê de roja 15 Îlona sala 1982an de jiyana xwe ji dest dide. Ew bi şewq û xwestek hemû erkên jê re dihate dayîn hembêz dikir. [[category:şehîd|Yilmaz, Akîf]][[category:şoreşger|Yilmaz,Akîf]] 2835 14813 2004-09-11T12:56:23Z Piling 70 Akîf Yilmaz Akîf Yilmaz 2836 14814 2005-05-17T15:37:09Z Erdal Ronahi 2 {|align="right" style="float:right;background:#f7f8ff; border:1px solid gray; margin-left:0.5em; padding-right:10px; text-size:small; white-space:10px" | <small><center>'''Çavkaniyên nûçeyan'''</center></small> *<small>[http://www.diclehaber.com/index.php?langno=3 DÎHA]</small> *<small>[http://www.mhanews.com/index.php?newlang=kurdish MHA]</small> *<small>[http://www.denge-mezopotamya.com Dengê Mezopotamya]</small> *<small>[http://www.roj.tv Roj TV]</small> *<small>[http://www.rojname.com/index.kurd?ziman=kurdish RNN]</small> *<small>[http://www.kerkuk-kurdistan.com/default.asp?ser=1 Kerkûk Kurdistane]</small> *<small>[http://www.peyamner.com/index_l.htm Peyamner]</small> *<small>[http://www.welat.com Azadiya Welat]</small> *<small>[http://www.rojev.com Rojev]</small> *<small>[http://www.voanews.com/Kurmanji/index.cfm VoA]</small> *<small>[http://www.irib.ir/worldservice/kurdishRADIO/ Radioya Kurdî ya Tehranê]</small> |} 2837 55379 2006-11-06T10:20:21Z Erdal Ronahi 2 Revert to revision 38156 dated 2006-08-12 12:58:27 by Erdal Ronahi using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] '''Zeynep Kinaci (1972-1996)''' [[Image:ZeynepkinaciZilan.jpg|right|framed|Zeynep Kinaci]] Têkoşera Kurd '''Zeyneb Kinaci (Zîlan)''' yekemîn çalakiya xwefedayî li Dêrsîmê pêk anî. Zîlan, di sala 1972an de li gundê Elmali (mamurek) yê ser bi [[Meletî]] hate dinê. Ew zaroka [[malbat]]eke rewşa wê normal bû. Zîlan, ji [[zanîngeh]]a Înonû ya Meletî ji beşa [[rehber]]î û [[şêwirmend]]iya [[dêrûnasî]]yê mezûn bû û berî ku tevlî nav refên [[gerîlla]] bibe, li [[nexweşxane]]ya dewletê ya Meletiyê xebitî. Dema ku li lîseyê dixwend, bû xwediyê nêrînên [[çep]] û eleqeya wê ya ji bo [[Kurdî]]tiyê zêde bû. Lê belê Zîlan di vê demê de nêzî ti rêçê nebubû. Di salên zanîngehê de sempatiya wê ya ji [[PKK]]ê re pêşket. Eleqe û bala wê ya li ser Kurdîtiyê ji ber taybetmendiyên [[neteweyî]] yê malbata wê dihat. Zîlan, di sala [[1994]]an de li Edenê dest bi meşandina xebatên girseyî kir û di sala 1995an de tevlî nav refên [[gerîlla]] bû. Zeynep Kinaci ango Zîlan, di 30 hezîrana [[1996]]an de li meydana Komarê ya li [[Dêrsîm]]ê li hemberî leşkerên Tirk ku merasîma Al'ê dikirin, çalakiyeke cangorî pêkanî û bi vê çalakiya xwe di dîroka [[Kurdistan]]ê de bû yek ji sembolên [[tekoşîna azadiyê]]. [[category:şehîd|Kinaci,Zeynep]][[category:jin|Kinaci,Zeynep]][[category:şoreşger|Kinaci, Zeynep]] 2838 14816 2004-09-11T14:56:04Z Piling 70 Zeynep Kinaci Zeynep Kinaci 2839 61743 2006-12-26T12:04:36Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[oc:Che Guevara]] تعديل: [[ru:Че Гевара]] '''Che Guevara (1928-1967)''' [[Image:Che Guevara.jpg|thumb|Che Guevara]] Şoreşgerê Arjantînî '''Che Guevara''', di [[9'ê kewçêr]] (Cotmeh) a sala 1967'an de li çiyayên Andê ji aliyê çawişekî Bolîvyayî ve hate kuştin. Che Guevara, di sala [[1928]]'an de li bajarê [[Arjantin]]ê Rosarioyê ji dayîk bû. Di sala [[1953]]'an de li [[Buenos Aires]]'ê, bû [[bijîjk]]. Che, bi tevgerên çep ên [[şoreşger]] ên li welatên [[Emerîkaya Latîn]] ji nêz ve eleqedar dibû. Dûre, dema ku çû [[Meksîka]]yê [[Fidel Castro]] naskir. Ew bi tevî Castro, li dijî rêvebiriya dîktator Batîsta, tevlî têkoşîna Rizgariya [[Kûba]]yê bû. Salên dirêj di nava şerê gerîlla de cîh girt. Piştî rizgarbûna Kûbayê weke Wezîrê Sanayiyê hate wezîfedarkirin. Lê wî ev wezîfe qebûl nekir û ji bo rizgarkirina gelên din ên bindest berê xwe da çiyayên Bolîvya yê. Li Bolîvyayê leşkerên Barrientos'ê şeva 7’ê Cotmeha 1967an Che li nêzî li Higuerasê asê dikin. Ji lingê xwe birîneke giran girt û wî di zîndaneke Hieguras'ê de hepis kirin. Che, li hemberî ti kesî serî netewand. Gotinên dawî yên Che, bi qasî ku bikeve lîteratura dîrokê ya cîhanê bi wate bûn. "... Mirina Li Ser Pêyan Ji Jiyana Li Ser Çogan Çêtir e". Û roja 9 Cotmeha 1967an, saet 13:10an de bi fermana Dewletê Yekbûyî yê Emerîkayê û servîsa îstîxbarata wê û bi erêkirina Serokkomarê Bolîvyayê Rene Barientos, ji aliyê Mario Tuzan ku yek ji mêrkûjê kirêgirtî yên Barrientos bû, bi neh guleyan can da. Piştî kuştina Che, Rêvebiriya Bolîvyayê bi biryareke wiha poşman dibe, ji ber ku Che, êdî bibû efsane. Ew bibû efsaneya şoreşgeriyê û îlhama rihê têkoşeriyê. Dujminên wî difikirîn ku eger sax bimaya, dibe ku bandora wî ew çend li cîhanê belav nebûya. Wisa jî -ji SNCCyê Juius Lester, daxûyaniyeke pir balkêş dide derbarê mirina Che de. Ew wiha dibêje: "Mirina Che, ne girînge, ya girîng ewe ku mirovekî wisa jiya ye. Ji bo tunekirina Che, divê hûn me hemû xelkên xîzan tune bikin; ev yek jî bê îmkane." Bi yek gotinê, ew xewna şevan ya zordar û mêtingeran bû û hîn jî wisa ye. Ew bi kesayetiyeke xwe ya bi utopya dagirtî, bi azwerî û xwestika têkoşînê û alîgiriya neteweyên bindest, di nava dilê herkesî de cîh girt. Piştî 35 salan jî ew hîn ciwanekî 39 salî ye di dilê hemû mirovatiyê de ye. Ya girîng jî, meşa mirovên ku bi vê felsefeyê dimeşin, berdewam dike. Di gotineke xwe de serok Apo wiha digot, "Heta ku mirovatî berdewam bike wê meşa mirovê ber bi kamilbûn û gîhîştinê ve jî berdewam bike". Di felsefeya Che de jiyaneke tijî û dagirtî heye. Ew dibêje, divê jiyana mirovan hertim bi têkoşînê derbas bibe. Ew bi romantîzma şoreşgerî dijî û dixwaze ku tim mirov ji bo rastiyê têkoşînê bike. Rastî li kû be mirov li wir be. ==Grêdanên derve== * [http://www.sancristobal.cult.cu/sitios/che/index.htm Che, Guía y Ejemplo:] [http://www.sancristobal.cult.cu/sitios/che/Galeria1.HTM Photos], [http://www.sancristobal.cult.cu/sitios/che/canciones.htm Songs(mp3)] and [http://www.sancristobal.cult.cu/sitios/che/Videos.HTM Videos] *[http://www.che-lives.com/home/ Malpera "Che lives"] [[category:şoreşger|Guevara, Che]] [[ar:تشي جيفارا]] [[ast:Che Guevara]] [[bar:Ernesto Che Guevara]] [[be:Чэ Ґевара]] [[bg:Че Гевара]] [[bn:চে গুয়েভারা]] [[bs:Che Guevara]] [[ca:Che Guevara]] [[cs:Che Guevara]] [[cy:Che Guevara]] [[da:Che Guevara]] [[de:Ernesto Che Guevara]] [[el:Ερνέστο Τσε Γκεβάρα]] [[en:Che Guevara]] [[eo:Che Guevara]] [[es:Ernesto Guevara]] [[et:Che Guevara]] [[eu:Che Guevara]] [[fa:چه گوارا]] [[fi:Che Guevara]] [[fr:Che Guevara]] [[gd:Che Guevara]] [[gl:Ernesto Rafael Guevara de la Serna]] [[he:ארנסטו צ'ה גווארה]] [[hr:Che Guevara]] [[hu:Che Guevara]] [[id:Che Guevara]] [[ilo:Che Guevara]] [[is:Che Guevara]] [[it:Che Guevara]] [[ja:チェ・ゲバラ]] [[ka:ჩე გევარა]] [[ko:체 게바라]] [[la:Ernestus Guevara]] [[lt:Če Gevara]] [[lv:Če Gevara]] [[mk:Че Гевара]] [[ms:Che Guevara]] [[nl:Che Guevara]] [[nn:Che Guevara]] [[no:Che Guevara]] [[oc:Che Guevara]] [[pl:Ernesto Guevara]] [[pt:Che Guevara]] [[qu:Che Guevara]] [[ro:Che Guevara]] [[ru:Че Гевара]] [[scn:Che Guevara]] [[sh:Che Guevara]] [[simple:Che Guevara]] [[sk:Che Guevara]] [[sl:Che Guevara]] [[sq:Ernesto Che Guevara]] [[sr:Че Гевара]] [[sv:Che Guevara]] [[sw:Che Guevara]] [[ta:சே குவேரா]] [[th:เช เกวารา]] [[tl:Che Guevara]] [[tr:Ernesto Che Guevara]] [[uk:Ернесто Че Гевара]] [[ur:چی گویرا]] [[uz:Che Gevara Ernesto]] [[vi:Che Guevara]] [[war:Che Guevara]] [[zh:切·格瓦拉]] [[zh-min-nan:Che Guevara]] 2841 55403 2006-11-06T16:07:03Z Bangin 450 [[Image:Beritan.jpg|framed|right|Gulnaz Karataş]] '''Gulnaz Karataş (Beritan)''' (....-1992) gerilayeke PKK bû. Karataş di sala 1992an de, di dema dageriya yekem ya Başûr de ji bo nekeve destê hêzên kevneperest, dawî li jiyana xwe anî. Halîl Uysal [[Bêrîtan (fîlm)|fîlmeke bi navê "Bêrîtan"]] ser jiyana Bêrîtan kişand. Gerillaya [[ARGK]] Gulnaz Karataş (Beritan) di şerê li dijî artêşa tirk û hêzên kevneperest de, jiyana xwe ji dest da. Berîtan militanek ji Dersimê bû, di her dema jiyana xwe ya gerilla de, li dijî hemû xirabiyan, qetliyam û zora li ser [[Dersim]] û hemû [[Kurdistan]]ê de, nûmûneyek isyanê bû. Beritan mantiqa [[PKK]] ya ku dibêje: kî şerbike xweşik dibe, heta dawiyê qebûl kiribû û di jiyana xwe de bi pêk dianî. Beritan di şerê [[Başûrê Kurdistanê]] de wek fermandarê tîmê cihê xwe girt. Beritan, di [[şerê Başûr]] de, heta gulleya xwe ya dawî şer kir û ji bo sax nekeve destê neyarên xwe, li ber çavên wan, bi awayek ku tu carî nayê ji bîr kirin, xwe di kendalekî de avêt. Ev helwest û çalakiya Berîtan tesîreke mezin him li ser Gelê Kurd him-jî li ser hêzên kevneperest kir. [[Abdullah Öcalan]] Bêrîtanê wekî mînak nîşan da û got: ''"Ev [[Jeanne d'Arc]] a me ye."'' <gallery> Wêne:beritan1.jpg Wêne:beritan2.jpg Wêne:beritan3.jpg Wêne:beritan4.jpg </gallery> ==Girêdanên derve== * [http://www.shehidan.blogfa.com/post-8.aspx shehidan.com] [[category:şehîd|Karataş, Gulnaz]] [[category:jin|Karataş, Gulnaz]] [[category:şoreşger|Karataş, Gulnaz]] 2842 14820 2004-09-11T15:26:09Z Piling 70 Gulnaz Karataş Gulnaz Karataş 2843 29171 2006-03-05T21:31:44Z Erdal Ronahi 2 #[[Zeynep Kinaci (Zîlan)]] #[[Zîlan (ba)]] #[[Zîlan (herêm)]] #[[Hozan Zîlan]] {{cudakirin}} 2844 14822 2004-09-11T16:47:46Z Erdal Ronahi 2 Zeynep Kinaci çû cihê Zeynep Kinaci (Zîlan) #redirect [[Zeynep Kinaci (Zîlan)]] 2845 14823 2004-09-11T15:36:39Z Piling 70 Akif Yilmaz çû cihê Akîf Yilmaz #REDIRECT [[Akîf Yilmaz]] 2846 14824 2004-09-13T22:17:22Z Piling 70 ==Şoreşgerên PKK, KADEK, KONGRA GEL== *[[Ali Çiçek]] *[[Akif Yilmaz]] *[[Andrea Wolf (Ronahî)]] *[[Engîn Sîncer (Erdal)]] *[[Eşref Anyik]] *[[Ferhat Kurtay]] *[[Gulnaz Karataş (Bêrîtan)]] *[[Hakî Karer]] *[[Halîl Çavgun]] *[[Hamza Yavuz (Vasfî)]] *[[Huseyîn Çelebî]] *[[Kemal Pîr]] *[[Mahmut Zengîn]] *[[Mahsum Korkmaz (Agit)]] *[[Mazlum Doğan]] *[[Mehmet Karasungur]] *[[Mehmet Xeyrî Durmuş]] *[[Necmî Oner]] *[[Süleyman Alpdoğan (Hozan Serhat)]] *[[Zeynep Kinaci (Zîlan)]] == Şoreşgerên Kurd== *[[Leyla Qasim]] *[[Sadiq Şerefkendî]] ==Şoreşgerên cîhanê== *[[Che Guevara]] *[[Emiliano Zapata]] *[[Deniz Gezmiş]] *[[Huseyin İnan]] ==Binihêre== *[[:Category:Şoreşger|Kategoriya "Şoreşger" di Wîkîpediyayê de]] [[Category:Kes]][[Category:Şoreşger]] 2847 14825 2004-09-11T15:48:40Z Piling 70 #REDIRECT [[Hamza Yavuz (Vasfî)]] 2848 14826 2004-09-11T15:50:27Z Piling 70 #REDIRECT [[Hamza Yavuz (Vasfî)]] 2849 14827 2004-09-11T15:51:52Z Piling 70 #REDIRECT[[Hamza Yavuz (Vasfî)]] 2850 14828 2004-09-11T15:52:29Z Piling 70 #REDIRECT [[Hamza Yavuz (Vasfî)]] 2851 14829 2004-09-11T16:01:11Z Piling 70 #REDIRECT [[Andrea Wolf (Ronahî)]] 2852 14830 2004-09-11T16:01:58Z Piling 70 #REDIRECT [[Andrea Wolf (Ronahî)]] 2853 14831 2004-09-11T16:02:31Z Piling 70 #REDIRECT [[Andrea Wolf (Ronahî)]] 2854 14832 2004-09-11T16:03:52Z Piling 70 #REDIRECT [[Engîn Sîncer (Erdal)]] 2855 14833 2004-09-11T16:04:42Z Piling 70 #REDIRECT [[Engîn Sîncer (Erdal)]] 2856 14834 2004-09-11T16:06:01Z Piling 70 #REDIRECT [[şoreşger]] 2857 14835 2004-09-11T16:07:58Z Piling 70 #REDIRECT [[Eşref Anyik]] 2858 14836 2004-09-11T16:08:32Z Piling 70 #REDIRECT [[Eşref Anyik]] 2859 37512 2006-08-05T05:24:24Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Gülnaz Karataş (Bêrîtan)]] 2860 33073 2006-06-20T15:01:08Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Bêrîtan]] #REDIRECT [[Bêrîtan]] 2861 32767 2006-06-14T17:59:00Z Erdal Ronahi 2 #[[Gülnaz Karataş (Bêrîtan)]] #[[Bêrîtan (fîlm)|Bêrîtan]], fîlmeke Halîl Uysal #[[Bêrîtan (eşîr)|Bêrîtan]], eşîreke Kurdistanê #[[Bêrîtan (stran)|Bêrîtan]], straneke kurdî {{cudakirin}} 2862 37513 2006-08-05T05:24:29Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Gülnaz Karataş (Bêrîtan)]] 2863 37514 2006-08-05T05:24:33Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Gülnaz Karataş (Bêrîtan)]] 2864 14842 2004-09-11T16:14:41Z Piling 70 #REDIRECT [[Hakî Karer]] 2865 14843 2004-09-11T16:15:19Z Piling 70 #REDIRECT [[Hakî Karer]] 2866 25341 2006-01-21T22:50:09Z Erdal Ronahi 2 {{bikurmancî|Hakî Karer}} [[Image:HakiKARER.jpg|right|Hakî Karer]] '''Heqî Qarer''' le salî 1950 le nawçey [[Ulubey]]’î ser be şarî Urdûy Turkiya da le dayik bû. Hemû qonaxekanî fêrgey le Urdû xwênd. Dwatir le Kolîjî fen’ î zankoy Ataturk destî be zanko kird. Heqî Qarer karîgerî le cûlanewey şorişgêrî paş 70’kan wergirt û le maweyekî kurtda bû be xawenî têrwanînî şorişgêrî. Le hemankatda Kemal pîr û serok APO’yşî nasî. Le salî 1973 da le Encumenî perwerdey ballay Ankara “ ADYÖD da erkî berêweberî le esto girt. Le 1976 da be gwêrey biryarî geranewey willat ke le kobûnewey Dîkmen’da wergîrabû, sereta çuwe Batman û paşanîş Dîlok, ke pratîkêkî serkewtûy nuwand. Lewê rêkxirawey dije şorişî “Stêrka Sor” be fermanî “MÎT” kewte gerrewe. Le Dîlok endamî Kontray ew rêkxiraweye E’laeddîn Kapan, Heqî Qarer banghêştî giftugo dekat. Kobûneweke le rojî 15’y Gulan le qawexaneyekî Dîlok’da pêkhat. Le encamî em pîlangêrriye çepelle da Heqî Qarer le 18’y Gulanî salî 1977 da şehîd kira. Şehîdbûnî Heqî Qarer wekû yekem şehîd le mêjûy têkoşanî azadî gelî kurd da le damezranî Partî Kirêkaranî Kurdistan’da qonaxêkî mêjûyiye. [[Kategorî:soranî]] [[Kategorî:latînî]] 2867 14845 2004-09-11T16:16:28Z Piling 70 #REDIRECT [[Hakî Karer]] 2868 14846 2004-09-11T16:17:08Z Piling 70 #REDIRECT [[Halîl Çavgun]] 2869 14847 2004-09-11T16:18:15Z Piling 70 #REDIRECT [[Halîl Çavgun]] 2870 14848 2004-09-11T16:18:50Z Piling 70 #REDIRECT [[Halîl Çavgun]] 2871 14849 2004-09-11T16:20:35Z Piling 70 #REDIRECT [[Hamza Yavuz (Vasfî)]] 2872 14850 2004-09-11T16:21:11Z Piling 70 #REDIRECT [[Hamza Yavuz (Vasfî)]] 2873 14851 2004-09-11T18:58:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Zeynep Kinaci (Zîlan)]] 2874 58776 2006-11-28T18:01:48Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ca:Biblioteca]], [[cs:Knihovna (instituce)]] '''Pirtûkxane''' cihê ku [[pirtûk]] lê tê hilanîn e. Ev dibe ku di hundir mala mirov de odeyek be, dibe ku di hundir odeya mirov de beşek taybet be û dibe ku di hundir bajêr de xaniyekî taybet ji bo pirtûkan be. ==Grêdanên derve== * [http://www.kurdishlibrary.org/Kurdish_Library/Start_Kur.htm Kitêbxaneya Kurdî] {{kurt}} [[category:çand]] [[ar:مكتبة]] [[be:Бібліятэка]] [[bg:Библиотека]] [[ca:Biblioteca]] [[cs:Knihovna (instituce)]] [[da:Bibliotek]] [[de:Bibliothek]] [[el:Βιβλιοθήκη]] [[en:Library]] [[eo:Biblioteko]] [[es:Biblioteca]] [[fa:کتابخانه]] [[fi:Kirjasto]] [[fr:Bibliothèque]] [[he:ספרייה]] [[hr:Knjižnica]] [[hu:Könyvtár (intézmény)]] [[id:Perpustakaan]] [[it:Biblioteca]] [[ja:図書館]] [[ko:도서관]] [[la:Bibliotheca]] [[nl:Bibliotheek (algemeen)]] [[nn:Bibliotek]] [[no:Bibliotek]] [[pl:Biblioteka]] [[pt:Biblioteca]] [[ro:Bibliotecă]] [[ru:Библиотека]] [[simple:Library]] [[sr:Библиотека]] [[sv:Bibliotek]] [[th:ห้องสมุด]] [[tl:Aklatan]] [[tr:Kütüphane]] [[uk:Бібліотека]] [[vi:Thư viện]] [[yi:ביבליאטעק]] [[zh:图书馆]] 2875 35530 2006-07-18T11:47:08Z Erdal Ronahi 2 Ajalên guhandar Lok navê [[hêstir]]ê nêr e. Di erebî de ''camel'', di tirkî de ''deve'' tê gotin. Li gelek herêmên kurdistanê jî ji hêstiran re ''deve'' tê gotin. '''Lok''' jî hêstêrê nêr e. [[Category:Ajalên guhandar]] 2876 56177 2006-11-13T14:42:09Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Ker]] #redirect[[ker]] 2877 39394 2006-08-13T16:42:56Z Pill 538 Guherandina 85.96.223.38 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Pênûs bi erebî '''qelem''', bi îngilîzî '''pen''' û bi tirkî jî '''kalem''' e. Tê gotin ku gotina '''kalem''' jî ji '''kelemê''' tê ku kelem jî tê wateya darikê serê wî tûj, an jî [[dirî]].ji bilî va tiştan '''pénûs''' té wateya pé nûsandiné. {{kurt}} [[category:Teknolojî]] 2878 43327 2006-08-25T09:19:51Z Luqman 401 Çend peyvên bi vî navî hene: # [[Dirî (strî)]] # [[Dirî (Darahênê)]] {{cudakirin}} 2879 38790 2006-08-13T16:03:40Z 84.158.84.5 re [[Image:Squirrel2.jpg|thumb]] [[Wêne:Sciurus vulgaris bearn 2004.jpg|thumb|Sivorî]] '''Sihorîk''' bi taybetî li daristanan dijî û [[gûz]], [[berû]] û hwd. dixwe. Sihorîk ji bo zivistanê jî birçî nemîne gûz û berûyan di hundir daran de vedişêre. Sihorîk di hundir koka daran de ji xwe re cih çêdike û di binê koka daran de dijî. Di kurdî de jê re ''sivorî'' an ''simore'' jî tê gotin. Di tirkî de jê re '''sincap''' tê gotin. [[Category:ajalên guhandar]] {{kurt}} [[ar:سنجاب]] [[ast:Esguilu]] [[ca:Esquirol]] [[cy:Gwiwer]] [[da:Egern]] [[de:Eichhörnchen]] [[en:Squirrel]] [[es:Ardilla]] [[eo:Sciuro]] [[fr:Écureuil]] [[gl:Esquío]] [[he:סנאי]] [[io:Skurelo]] [[it:scoiattolo]] [[ja:リス]] [[nl:Eekhoorn]] [[no:Ekorn]] [[os:Æхсæрсæттæг]] [[pl:Wiewiórka]] [[pt:Esquilo]] [[ru:Белка]] [[fi:Orava]] [[sv:Ekorre]] [[zh:松鼠]] [[tr:Sincap]] 2880 14858 2005-02-27T12:41:52Z 130.232.114.220 '''Havîn''' [[demsal|demsaleke]] salê ye û ji mehên [[pûşper]], [[tîrmeh]] û [[gelawêj (meh)|gelawêjên]] pêk tê. Li [[Kurdistan|Kurdistanê]] havîn demsala herî germ e. == Hevwate == tavistan [[Category:Demsal]] 2881 14859 2005-02-27T12:45:16Z 130.232.114.220 '''Payiz''' demsaleke salê ye û ji mehên [[rezber]], [[kewçêr]] û [[sermawezê]] pêk tê. Payiz li [[Kudistan|Kurdistanê]] destpêka serma û baranê ye. Di demsala payizê de li Kurdistanê [[dar]] pelên xwe diweşîne û [[giha]] hişk dibin. == Hevwate == pehîz, Peyîz, peyiz, peîz == Bide ber == [[bihar]], [[havîn]], [[zivistan]] [[Category:Demsal]] 2882 14860 2005-02-27T12:47:40Z 130.232.114.220 '''Zivistan''' demsaleke salê ye û ji mehên [[berfanbar]], [[rêbendan]] û [[reşemî|reşemiyê]] pêk tê. Demsala Zivistanê li [[Kurdistan|Kurdistanê]] demsala herî sar e. Li gelek derên Kurdistanê [[berf]] bi metreyan dibare û riyên gelek navçeyan tê girtin. == Hevwate == zistan == Bide ber == [[bihar]], [[havîn]], [[payiz]]] [[Category:Demsal]] 2883 35790 2006-07-21T19:21:24Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 130.232.114.220 '''Bihar''' demsaleke salê ye û ji mehên [[adar]], [[avrêl]] û [[gulan|gulanê]] pêk tê. Li [[Kurdistan|Kurdistanê]] demsala biharê bi taybetî bi cejna [[Newroz|Newrozê]] her dem hatiye pîrozkirin. Bihar demsala herî xweş a Kurdistanê ye û di vê demsalê de [[giha]] hêşîn dibe, pelên daran vedibin, [[kulîlk]] û [[gul]] erdnîgariyê geş dikin. == Hevwate == behar, buhar, bahar == Bide ber == [[havîn]], [[payiz]], [[zivistan]] [[Category:Demsal]] 2884 14862 2004-09-11T23:15:54Z Erdal Ronahi 2 Demsal ji 4 beşên salê beşek e. Li Kurdistanê salek ji 4 demsalan pêk tê. Navên van demsalan jî [[Bihar]] , [[Havîn]] , [[Payiz]] û [[Zivistan]] in. [[Category:salname]] 2885 39871 2006-08-14T08:36:19Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Liesel '''Duşem''' [[roj|rojek]] ji 7 [[rojên hefteyê]] ye. Duşem di kurdî de roja sêyemîn a hefteyê ye. Lê li gor [[salnameya mîladî]] roja duşemê roja yekemîn a destpêka hefteyê ye. [[Category:roja hefteyê]] 2886 39105 2006-08-13T16:30:30Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Sêşem''' [[roj|rojek]] ji 7 rojên hefteyê ye. Di kurdî de roja sêyemîn a hefteyê, di [[salnameya mîladî]] de jî roja duyemîn a hefteyê ye. [[Category:roja hefteyê]] 2887 14865 2004-09-11T23:29:16Z Erdal Ronahi 2 '''Çarşem''' di kurdî de roja çaremîn a hefteyê ye. Lê di [[salnameya mîladî]] de roja sêyemîn a hefteyê ye. Ji gotina [[çar]] û [[şemî]] tê. [[Category:roja hefteyê]] 2888 39023 2006-08-13T16:27:28Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Pêncşem''' bi kurdî roja pêncemîn a hefteyê ye. Lê di [[salnameya mîladî]] de roja çaremîn a hefteyê ye. Ji gotina [[pênc]] û [[şemî]] tê. Zimanzan didin zanîn ku gotina şemî jî dibe ku ji gotina "şems" a erebî tê, ku tê wateya "[[roj]]"ê. [[Category:roja hefteyê]] 2889 14867 2004-09-11T23:28:30Z Erdal Ronahi 2 [[În]] navê rojeke hefteyê ye. Di kurdî de roja Înê roja heftemîn a hefteyê ye. Lê li gor [[salnameya mîladî]] roja Înê dibe roja pêncemîn a hefteyê. [[Category:roja hefteyê]] 2890 62322 2006-12-30T18:30:07Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: af, an, ar, br, bs, ca, cs, da, en, eo, es, et, fi, fr, he, id, it, ja, kw, nds, nl, nn, no, pl, pt, ro, ru, sk, sl, sv, ta, uk, zh '''Şemî''' di kurdî de roja yekemîn a hefteyê ye. Gotina Şemî li gor hinek zimanzanan dibe ku ji gotina "şems" a [[erebî]] tê, ku tê wateya "[[roj]]"ê. [[Category:roja hefteyê]] [[af:Semitiese taalfamilie]] [[an:Luengas semiticas]] [[ar:سامية]] [[br:Yezhoù semitek]] [[bs:Semitski jezici]] [[ca:Llengües semítiques]] [[cs:Semitské jazyky]] [[da:Semitiske sprog]] [[de:Semitische Sprachen]] [[en:Semitic languages]] [[eo:Semida lingvaro]] [[es:Lenguas semíticas]] [[et:Semi keeled]] [[fi:Seemiläiset kielet]] [[fr:Langue sémitique]] [[he:שפות שמיות]] [[id:Bahasa Semitik]] [[it:Lingue semitiche]] [[ja:セム語派]] [[kw:Yethow Semitek]] [[nds:Semitsche Spraken]] [[nl:Semitische talen]] [[nn:Semittiske språk]] [[no:Semittiske språk]] [[pl:Języki semickie]] [[pt:Línguas semíticas]] [[ro:Limbile semitice]] [[ru:Семитские языки]] [[sk:Semitské jazyky]] [[sl:Semitski jeziki]] [[sv:Semitiska språk]] [[ta:செமிடிக் மொழிகள்]] [[uk:Семітські мови]] [[zh:闪语族]] 2891 14869 2005-01-13T04:08:30Z Erdal Ronahi 2 '''Yekşem''' navê [[roj]]eke [[hefte]]yê ye. {{kurt}} [[Category:roja hefteyê]] 2892 36439 2006-07-25T09:08:07Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Kod''' di kurdî de navê [[amûra pîvanê]] ya hilberînên wekî [[ceh]], [[genim]], [[nîsk]] û [[nok|nokan]] e. Ji hemû amûrên pîvanê yên biçûk re kod tê gotin. {{kurt}} [[category:teknolojî]] 2893 14871 2004-09-11T23:23:47Z Erdal Ronahi 2 '''Mod''' bi kurdî navê [[hêk|hêka]] ku timî li bin [[mirîşk|mirîşkê]] tê hilanîn e. Ji bo ku mirîşk timî li derekê hêkê bike hêkek her demê li şûna mirîşkê tê hilanîn. [[Category:Ajal]] 2894 14872 2004-09-11T23:30:14Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Salname]] 2895 14873 2004-09-11T23:30:36Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Dîrok]] 2896 14874 2004-09-11T23:30:57Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Salname]] 2897 65401 2007-01-19T16:31:11Z Erdal Ronahi 2 {{Gotara bingehîn}} {{gotara bingehîn}} [[Category:Zanist]] [[Kategorî:Zanistên siruştê]] [[af:Kategorie:Biologie]] [[als:Kategorie:Biologie]] [[an:Categoría:Biolochía]] [[ar:تصنيف:أحياء]] [[ast:Categoría:Bioloxía]] [[az:Kateqoriya:Biologiya]] [[be:Катэгорыя:Біялёгія]] [[bg:Категория:Биология]] [[br:Rummad:Skiantoù ar Vuhez]] [[bs:Kategorija:Biologija]] [[ca:Categoria:Biologia]] [[cs:Kategorie:Biologie]] [[csb:Kategòrëjô:Biologijô]] [[cv:Категори:Биологи]] [[cy:Categori:Bioleg]] [[da:Kategori:Biologi]] [[de:Kategorie:Biologie]] [[el:Κατηγορία:Βιολογία]] [[en:Category:Biology]] [[eo:Kategorio:Biologio]] [[es:Categoría:Biología]] [[et:Kategooria:Bioloogia]] [[eu:Kategoria:Biologia]] [[fa:رده:زیست‌شناسی]] [[fi:Luokka:Biologia]] [[fiu-vro:Category:Bioloogia]] [[fo:Bólkur:Lívfrøði]] [[fr:Catégorie:Biologie]] [[fur:Categorie:Biologjie]] [[fy:Kategory:Biology]] [[ga:Catagóir:Bitheolaíocht]] [[gd:Category:Bith-eòlas]] [[gl:Category:Bioloxía]] [[he:קטגוריה:ביולוגיה]] [[hr:Kategorija:Biologija]] [[hsb:Kategorija:Biologija]] [[ht:Category:Biyoloji]] [[hu:Kategória:Biológia]] [[ia:Categoria:Biologia]] [[id:Kategori:Biologi]] [[io:Category:Biologio]] [[is:Flokkur:Líffræði]] [[it:Categoria:Biologia]] [[ja:Category:生物学]] [[jv:Kategori:Biologi]] [[ka:კატეგორია:ბიოლოგია]] [[kn:ವರ್ಗ:ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ko:분류:생물학]] [[kw:Category:Bewonyeth]] [[la:Categoria:Biologia]] [[lb:Category:Biologie]] [[li:Categorie:Biologie]] [[lmo:Category:Biulugía]] [[lt:Kategorija:Biologija]] [[lv:Kategorija:Bioloģija]] [[mi:Category:Mātauranga koiora]] [[mk:Категорија:Биологија]] [[ms:Kategori:Biologi]] [[mt:Category:Bioloġija]] [[nah:Categoría:Yolizmatiliztli]] [[nds:Kategorie:Biologie]] [[nds-nl:Kattegerie:Biologie]] [[nl:Categorie:Biologie]] [[nn:Kategori:Biologi]] [[no:Kategori:Biologi]] [[oc:Categoria:Biologia]] [[os:Категори:Биологи]] [[pam:Category:Biologia]] [[pl:Kategoria:Biologia]] [[pt:Categoria:Biologia]] [[ro:Categorie:Biologie]] [[ru:Категория:Биология]] [[sh:Category:Biologija]] [[simple:Category:Biology]] [[sk:Kategória:Biológia]] [[sl:Kategorija:Biologija]] [[sq:Category:Biologji]] [[sr:Категорија:Биологија]] [[su:Kategori:Biologi]] [[sv:Kategori:Biologi]] [[sw:Category:Biolojia]] [[ta:பகுப்பு:உயிரியல்]] [[tl:Category:Biyolohiya]] [[tr:Kategori:Biyoloji]] [[uk:Категорія:Біологія]] [[ur:زمرہ:حیاتیات]] [[vi:Thể loại:Sinh học]] [[wa:Categoreye:Biyolodjeye]] [[yi:קאַטעגאָריע:ביאלאגיע]] [[zh:Category:生物学]] [[zh-min-nan:Category:Seng-bu̍t-ha̍k]] 2898 56809 2006-11-15T19:59:18Z Erdal Ronahi 2 [[category:dîrok]] [[category:roj]] [[Kategorî:salname]] 2899 65154 2007-01-18T07:57:37Z JAnDbot 575 روبوت تعديل: [[nds-nl:Kattegerie:Eilaand]], [[sw:Category:Visiwa]] [[category:erdnîgarî]] [[af:Kategorie:Eilande]] [[an:Categoría:Islas]] [[ang:Category:Īeg]] [[ar:تصنيف:جزر]] [[be:Катэгорыя:Астравы]] [[bg:Категория:Острови]] [[ca:Categoria:Illes]] [[cs:Kategorie:Ostrovy a souostroví]] [[da:Kategori:Øer]] [[de:Kategorie:Insel]] [[el:Κατηγορία:Νησιά]] [[en:Category:Islands]] [[eo:Kategorio:Insuloj]] [[es:Categoría:Islas]] [[et:Kategooria:Saared]] [[eu:Kategoria:Uharteak]] [[fi:Luokka:Saaret]] [[fo:Bólkur:Oyggjar]] [[fr:Catégorie:Île]] [[ga:Catagóir:Oileáin]] [[gl:Category:Illas e arquipélagos]] [[he:קטגוריה:איים]] [[hr:Kategorija:Otoci]] [[hu:Kategória:Szigetek]] [[ia:Categoria:Insulas]] [[id:Kategori:Pulau]] [[is:Flokkur:Eyjar]] [[it:Categoria:Isole]] [[ja:Category:島]] [[ka:კატეგორია:კუნძულები]] [[ko:분류:섬]] [[la:Categoria:Insulae]] [[lb:Category:Inselen]] [[lt:Kategorija:Salos]] [[lv:Kategorija:Salas]] [[ms:Kategori:Pulau]] [[nds:Kategorie:Eiland]] [[nds-nl:Kattegerie:Eilaand]] [[nl:Categorie:Eiland]] [[nn:Kategori:Øyar]] [[no:Kategori:Øyer]] [[oc:Categoria:Illa]] [[os:Категори:Сакъадæхтæ]] [[pap:Category:Isla]] [[pl:Kategoria:Wyspy]] [[pt:Categoria:Ilhas]] [[rm:Category:Insla]] [[ro:Categorie:Insule]] [[ru:Категория:Острова]] [[scn:Category:Isuli]] [[sh:Category:Otoci]] [[simple:Category:Islands]] [[sk:Kategória:Ostrovy]] [[sl:Kategorija:Otoki]] [[sq:Category:Ishuj]] [[sr:Категорија:Острва]] [[sv:Kategori:Öar]] [[sw:Category:Visiwa]] [[th:หมวดหมู่:เกาะ]] [[tl:Category:Mga pulo]] [[tpi:Category:Ailan]] [[tr:Kategori:Adalar]] [[uk:Категорія:Острови]] [[vi:Thể loại:Đảo]] [[zh:Category:岛屿]] [[zh-min-nan:Category:Tó-sū]] [[zh-yue:Category:島]] 2900 14878 2004-09-12T11:12:49Z Erdal Ronahi 2 Salvegerên dîrokî çû cihê Salname #REDIRECT [[Salname]] 2901 36442 2006-07-25T09:08:11Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Peldank''' ji gotina '''pel danîn''' û qertafa '''k''' pêk tê. Tê wateya cihê ku mirov [[pel|pelan]] tê de hiltîne. Peldank gotineke lîteratura teknîkê ye û di şûna klasorê de tê bikaranîn. {{kurt}} [[category:teknolojî]] 2902 39309 2006-08-13T16:38:07Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Sepan''' gotineke [[zimanê teknîk]] a [[kurdî]] ye. Di şûna "uygulama" ya [[tirkî]] û "application" a [[îngilîzî]] de tê bikaranîn. {{kurt}} [[category:teknolojî]] 2903 36387 2006-07-25T09:03:59Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RezanTovjin '''Dîmender''' gotineke teknîk a [[zimanê kurdî]] ye û di şûna "monitor" a îngilîzî û "ekran" a tirkî de tê bikaranîn. Mînak dîmendara [[televizyon]]ê û dîmendera [[kompûter]]ê heye ku em pê dikarin lê temaşe bikin. {{kurt}} [[category:Kompûter]] 2904 39400 2006-08-13T16:44:28Z Liesel 539 Guherandina 85.103.184.83 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Dûresez''' amûra ji dûr ve sazkirina [[televizyon]] û hwd ne. Mînak ji bo mirov ji dûr ve kanala televizyonê biguherîne, mirov dûresazê bi kar tîne. {{kurt}} [[category:Teknolojî]] 2905 36381 2006-07-25T09:03:53Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wênekêş]] amûra girtina wêneyan e. Mirov bi alîkariya wênekêşê wêneyan digirin û dûvre derbasî ser kartan, an jî derbasî kompûterê dikin û wekî bîranîn hiltînin. Di sedsala 21'ê de bêhtir [[wênekêşên digital]] tên bikaranîn. {{kurt}} [[Category:Teknolojî]] 2906 66969 2007-01-29T08:27:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ca, cs, eu, sl [[Image:M-26-7.png|thumb|Ala Bizava 26 Tîrmehê]] Di 26 Tîrmeha 1953an de komên di pêşengiya [[Fîdel Kastro]] de, avêtin ser qereqola [[Monkada]] ya li Santîagoyê. Serdegirtin bi serneket. Gelek kesên ku tevlî serdegirtinê bûn, mirin, yên sax jî bi Kastro re hatin girtin. Di sala 1955ê de Fîdel Kastro bi şêweyekî surgunê çû Meksîkayê. Kastro ji bo ku li Kûêbayê şerê gerîlla bide dest pê kirin, dest bi amadekariyan kir. Cengewarên di bin fermandariya Kastro de, di 25 mijdara sala 1956an de bi keştiyeke biçûk ya bi navê "Granma" ku tê de cil, xwarin, çek, lewazim û hi pêwîstiyên leşkerî yên pir kêm bi hêviya pêk anîna şoreşê ji [[Meksîka]]yê, da rê û berê xwe dan Kûbayê. Piştî rêwîtiyeke 7 rojan 82 [[şervan]], çawa ku gava xwe avêtin Kûbayê rastî êrîşekê hatin. Pir ji wan hatin qetinkirin. Yên mayî jî xwe gîhandin hev û gîhîştin Sîera Maestrayê. Sîera Maestra, bû biryargeha esasî ya mezinbûna artêşa gerîlla. Gerîllayên Kûbayî, di 14 Çileya 1957an de, yekem car êrîşeke serkeftî li ser garnîzona leşkerî ya li ber çemê La Plata li darxistin. Artêşa Gerîlla her ku çû mezinbû. Li jêr fermandariya [[Camilo Cienfuegos]], [[Raul Castro]] ve [[Che Guevara]] de yekîneyên nûh hatin sazkirin û şerê gerîlla li herêmên nûh belav bû. Bahoza Şoreşê li hemu welêt digeriya. Hêz û taqeta hukumeta Batîsta jî her ku diçû diqediya. Hukumetê li Sîerra Meastra dest bi êrîşa dawî kir. Lê belê ev êrîş jî bi ser neket û bû êrîşa dawiyê. Êdî gel, li cem şoreşê bû. Di vê navberê de artêşa di bin fermandariya Che Guevara û Camîlo de, destpê kirin, ber bakûrê giravê ango ber bi Havanayê ve pêş de çûn. Batîsta, şensê xwe yê dawiyê lîst û beyan kir ku bila hilbijartinên serokkomariyê werin kirin û ewê tevlî hilbijartinan nebe. Lê belê gel, hilbijartinan boykot kirin û ev pêşniyaz qebûl nekirin. Şer, ji du eniyan ve berdewam dikir. Yekîneyên girêdayî Fîdel li Orîentê, yekîneyên girêdayî Che jî ber bi herêma Las Vîlasê ve diçûn, rêyên çûn û hatinê dihatin girtin, hêzên Batîstiyan her diçû tengezar dibû. Di 1 çileya 1959ê de, li [[Sîerra Meastra]]yê Fîdel, bi şîara "hemu desthilatdarî û destur a milletê serhildêre" gelê Kûbayê vexwend greva giştî. Di heman rojê de Batîsya reviya Emerîkayê. Li ser vê yekê artêşa gerîlla ya girêdayî Fîdel, ji greva giştî îstîfade kirin û bêyî ku rastî kelemek tenê jî werin ketin Havanayê. Bi vî awayî dîktatoriya bi xwîn a Batîsta ku di 1952an de ji aliyê Emerîkayê ve hatibû ser desthilatdariyê, bi dawî bû. Serketin, bû ya gelê Kûba ya li jêr serokatiya artêşa şoreşê de. [[category:şoreş]] [[ca:Revolució cubana]] [[cs:Kubánská revoluce]] [[da:Cubanske revolution]] [[de:Kubanische Revolution]] [[en:Cuban Revolution]] [[es:Revolución cubana]] [[eu:Kubako iraultza]] [[fi:Kuuban vallankumous]] [[it:Rivoluzione cubana]] [[ja:キューバ革命]] [[pt:Revolução Cubana]] [[ru:Кубинская революция]] [[sk:Kubánska revolúcia]] [[sl:Kubanska revolucija]] [[sv:Kubanska revolutionen]] [[tr:Küba Devrimi]] 2907 14885 2004-12-29T22:19:33Z Erdal Ronahi 2 Şoreşên Li Cîhanê Çêbûne! [[category:dîrok]] 2908 14886 2004-09-12T12:05:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rêbendan]] 2910 48433 2006-09-26T07:19:14Z Mani1 152 '''Mehemedê Mamlê (1925-1999)''' [[Image:Mamle2.jpg|right]] Hûnermendê Kurd Mehemedê Mamlê di 74 saliya xwe de, roja 13 çileya sala [[1999]]an piştî nîvro, li [[Kurdistan]]ê Îran li bajarê Mahabadê jiyana xwe ji dest da. Mamlê li goristana [[Mahabad]] a bi navê Bûdak Sultan hate definkirin. Mehemed Mamlê di sala 1925'an de li bajarê Mahabadê ji dayik dibe, di serdama [[Komara Mehabad]] de bi stran û srûdên xwe yên nazenîn, tê naskirin. Hunermendê Kurd ji ber kar û barê Kurdayetiyê gelek caran tê girtin û di zindanan de jiyana xwe derbas dike. Mamlê endamê [[Partiya Demokratik a Kurdistana Îranê]] bu. [[category:Hunermend]] ==Lînkên derve== * [http://www.worldmusic.cn/musicboxv2/index.php?action=album&id=112 Hînek ji stranên Mamlê] [[en:Mamle]] [[fa:ماملی]] 2911 14888 2004-09-12T12:38:38Z Piling 70 Mamle Mamle 2912 37974 2006-08-10T16:54:27Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:şer]] '''Şerê Kendavê yê duyem''' di 17 Çileyê sala 1991'an de bi navê bahoza çolê destpêkir û meh û nîvekê berdewamkir. Şerê duyem yê Kendavê ji ber ku Saddam Huseyên li ser daxwaza [[Neteweyên Yekbûyî]] xwe ji Kuweyta dagirkiribû paşve nekişand, destpêkiribû. Balafirên şer û roketên [[Emerîka]] û welatên hevgirtî, di encama bombardûmaneke 40 rojan de, [[Iraq|Iraqê]] wergerandin moxilê. Şerê Kendavê, di [[28'ê reşemiyê|28'ê Sibata]] sala [[1991]]î de, bi teslîmbûna Iraqê re, bi agirbestekê, bi dawî bû. Niştecihên paytext Baxdayê û hin bajarên Iraqê, di 17'ê Çileya sala 1991'an de danê Sibê bi awaz û dengên balafir, roket û çekên ezmanparêz re, çavên xwe ji xewa şîrîn vekirin. Di yekemîn şeva şer de, bi sedan balafirên şer li ezmanên Baxdayê ref bi ref xuyakirin û bombeyên xwe barandin. Di heman demê de, keştiyên şer yên Emerîka û keştiyên hin welatên hevgirtî ji Kendavê û derya Spî ya naverast, Baxdat dan ber roketan. Artêşa Iraqê, beriya êrîşa Emerîka û hêzên hevgirtî li Kuweytê 4 meh û nîvên xwe tijî kiribû. Artêşa Iraqê bi alîkarîya welatên rojava û bi taybetî-jî bi hevkariya Emerîka, di dema şerê Iraq û Iranê de bûbû artêşeke mezin û nûjen. Di wê demê de, hefsarê artêşa Iraqê bi destgirtin li derveyî derfetan bû. Neteweyên Yekbûyî, bang li Iraqê kir ku heta 15'ê Çile xwe ji Kuweytê paşve bikşîne. Lêbelê digel banga navnetewî, biryarên Neteweyên Yekbûyî, gefên hêzên hevgirtî û leşker komkirina wan li Kendavê, [[Saddam Husên]] razî nekir ku xwe ji Kuweytê paşve bikşîne. Balafirên şer yên welatên Hevgirtî, heta 24'ê Sibata sala 1991'an ji ezmanan, erda Iraqê bohist bi bohist bombebarankirin. Di encama bomberdûmanê de Iraq bi dehan sala paşve zivîrî û wergeriya çolekê. Hêzên Hevgirtî di 25 Sibata heman salê de, di erdê re êrîşî ser leşkerên Iraqê kir û di encama şerekî 100 saetî de, leşkerên Iraqê ji [[Quweyt]]ê derxistin. Şerê Kendavê bêyî ku dawî li desthilatiya Saddam Husên bîne di 28 Sibatê de bi teslîmbûna desthilatiya Baxdayê û bi agirbestê dawî lê hat. Di dema şer de serokê wê demê yê Emerîka Corc Bûş gelê Kurd û gelên Iraqê ji bo serhildanê xiste nava heyecan û xwîngermiyekê. Lêbelê [[Emerîka]], piştî serhildana gelên Iraqê, di serî de gelê Kurd, hemû însanên Iraqê li ber dergahê mehdera desthilatiya Baxddayê hişt. Ev helwesta Waşinton bi giranî li ser gelê Kurd û gelên Iraqê bi nebaşî bandora xwe kir. Herwiha rêxistinên Kurd yên li Başûrê Kurdistanê ji ber polîtîkayên xwe yên bi derve girêdayî ketin nava aloziyekê. [[Kategorî:şer]] [[Category:Dîrok]] 2913 14890 2004-09-12T13:07:11Z Erdal Ronahi 2 Şerê Kendavê çû cihê Şerê Kendavê yê duyem #REDIRECT [[Şerê Kendavê yê duyem]] 2914 14891 2004-09-18T21:59:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Sedam Huseyîn]] 2915 67100 2007-01-30T01:55:07Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[en:Republic of Kurdistan - (Mahabad)]] [[Image:Mehabad3.bmp|right]] Di nava sedsala 20 an de, piştî hukumeta Başûrê Kurdistanê ku [[Şex Mehmûd Berzencî]] li Silêmaniyê îlan kir, '''Komara Kurdistan a Mahabadê''', di warê dewletbûyinê de, ji bo Kurdan bû tecrûbeyek duyem. Lê belê, hin welat ji bo berjewendiyên xwe, Komara Mahabadê, feda kirin. Di 22'ê Çileya sala 1946'an de, berî 53 salan weke îro, bi alîkariya Yekîtiya Sovyetê, li Meydana Çarçira ya [[Mahabad]], Komara Mahabadê ji aliyê [[Qazî Muhammed]] ve hate îlankirin. 13 wezîrên ku di komara Mahabadê de cih girtin, piştî demekê Desturabingehîn a komarê zelal kirin. Komara Mahabadê, her çiqas heta demek kin berdewam kir-jî di wê demê de, bû navenda siyaset û ronahiyê. Komara ku li Mahabadê hate sazkirin, ala netewî ya Kurdistanê hilda û Gel-jî, artêşa welêt sazkir. Hukumeta Komarê, herwiha rêxistinên aborî, civakî, edebî, hunerî û rêxistinên leşkerî-jî saz kir. Rojname û kovar derketin. Sistema birêvebir ya Komarê-jî hate sazkirin. Hewl hate dayîn ku sistema perwerde û ziman were pêşxistin. Zimanê Kurdî bi fermî hate qebulkirin. Şanoya Kurd hate sazkirin. Ji bo jin di aliyê siyasî û civakî de pêşbikevin, di 14ê Adarê de, Yekîtiya Jinên Kurdistan hate sazkirin. Jina Muhammed Qazî, Mine Xanim, di xebatên jinan de, roleke aktif leyist. Herwiha hewl hate dayîn ku têkiliyên diplomasî-jî werin xurtkirin. Bi kurtahî, herçend temenê Komara Mahabad kin be-jî, Mahabad di vê demê de bû navenda siyaset û rewşenbiriyê. Piştî îlankirina Komarê, Yekîtiya Sovyetê desteka ku dida Qazî Muhammed, paşve kişand û di 16'ê Mijdara sala [[1946]]'an de, hêzên Artêşa Îranê Paytexta [[Azerbeycan]]ê bi destxistin û ber bi Mahabatê ve meşiyan. Hêzên Rejîma Îranê, bi desteka Brîtanya, di 17'ê Kanuna sal 1946'an de, Komara Kurdistanê ya li Mahabatê hilweşand. Li Mahabatê di merasîma sazkirina Komara Kurdistanê de, Qazî Muhammed wiha sond xwaribû; ''Bi mezinahiya Xwedê, Rumetiya Kurana Kerîm, li ser Welat û ala min, ez sond diwxim, heta dilopa dawî ya xwîna min û nefesa min a dawî, bi can û Malê xwe, di rêya azadiyê de, ji bo alên me li azamanan pêl bidin, ezê têbikoşim''. Qazî Muhammed, Wezîrê Parastinê [[Seyfî Qazî]] û birayê wî Sadrî Qazî, li [[Meydana Çarçira]] ya ku Komara Mahabadê hatibû îlan kirin, di 31'ê Adara sala [[1947]]'an de, hatin dardekirin. == Wêje == * ''The Republic of Kurdistan. Fifty Years Later.'' in: ''International Journal of Kurdish Studies.'' Library, Brooklin NY 11.1997, 1 & 2. {{ISSN|0885-386X}} * William Eagleton, Jr.: ''The Kurdish Republic of 1946''. Oxford University Press, London 1963. *Moradi Golmorad: ''Ein Jahr autonome Regierung in Kurdistan, die Mahabad-Republik 1946 - 1947'' in: ''Geschichte der kurdischen Aufstandsbewegungen von der arabisch-islamischen Invasion bis zur Mahabad-Republik'', Bremen 1992, ISBN 3929089009 * M. Khoubrouy-Pak: ''Une république éphémère au Kurdistan'', Paris u.a. 2002, ISBN 2747528030 * David A. McDowall: ''Modern History of the Kurds'', I. B. Tauris, 1996 (Current revision at May 14, 2004). ISBN 1860641857 * Susan Meiselas: ''Kurdistan In the Shadow of History'', Random House, 1997. ISBN 0679423893 * Archie Roosevelt, Jr.: ''The Kurdish Republic of Mahabad.'' in: ''Middle East Journal.'' Washington DC 1947,1 (July), pp. 247-69. {{ISSN|0026-3141}} * ''[http://i-cias.com/e.o/kurdistan_republic.htm Kurdish Republic of Mahabad.]'' in: ''Encyclopedia of the Orient.'' * ''The Kurds: People without a country.'' in: ''[http://www.britannica.com/worldsapart/3_timeline_print.html Encyclopedia Britannica.]'' *Yassin, Burhaneddin A., ''Vision or Realty: The Kurds in the Policy of the Great Powers, 1941-1947'', Lund University Press, Lund/Sweden, 1995. {{ISSN|0519-9700}}, ISBN 91-7966-315-X Lund University Press. ou ISBN 0-86238-389-7 Chartwell-Bratt Ltd. [[Category:Dewleta dîrokî]] [[Category:Kurdistan]] [[ar:جمهورية مهاباد]] [[de:Republik Mahabad]] [[en:Republic of Kurdistan - (Mahabad)]] [[fa:جمهوری مهاباد]] [[fi:Kurdistanin tasavalta (1946)]] [[fr:République de Mahabad]] [[ja:マハバード共和国]] [[nl:Staatsrepubliek Koerdistan]] [[pl:Republika Mahabadzka]] [[ru:Мехабадская Республика]] [[simple:Republic of Mahabad]] [[sv:Mahabadrepubliken]] 2916 14893 2004-09-12T13:20:52Z Piling 70 Komara Kurdistan Mahabad Komara Kurdistan Mahabad 2917 14894 2004-09-12T13:38:20Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Komara Kurdistan a Mahabadê]] 2918 14895 2004-09-12T13:37:55Z Erdal Ronahi 2 Komara Kurdistan a Mahabad çû cihê Komara Kurdistan a Mahabadê #REDIRECT [[Komara Kurdistan a Mahabadê]] 2919 14896 2004-09-12T13:40:59Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Komara Kurdistan a Mahabadê]] 2920 14897 2004-09-12T13:41:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Komara Kurdistan a Mahabadê]] 2921 14898 2004-09-12T13:43:40Z Erdal Ronahi 2 [[category:muzîk]] 2922 14899 2004-09-12T13:55:20Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Demokrata Kurdistanê]] 2923 14900 2004-09-12T13:55:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Demokrata Kurdistanê]] 2924 14901 2004-09-12T13:59:54Z Erdal Ronahi 2 Şêx Said çû cihê Şêx Seîdê Pîran #REDIRECT [[Şêx Seîdê Pîran]] 2925 14902 2004-09-12T14:00:10Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şêx Seîdê Pîran]] 2926 14903 2004-09-12T14:03:46Z Erdal Ronahi 2 Partiya Demokratik a Kurdistana Îran çû cihê Partiya Demokratik a Kurdistana Îranê #redirect [[Partiya Demokratik a Kurdistana Îranê]] 2927 14904 2004-09-12T14:03:04Z Erdal Ronahi 2 PDK-Îran çû cihê Partiya Demokratik a Kurdistana Îranê #REDIRECT [[Partiya Demokratik a Kurdistana Îranê]] 2928 14905 2004-09-12T14:04:25Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Demokratik a Kurdistana Îranê]] 2929 60380 2006-12-14T18:41:49Z Erdal Ronahi 2 ''gotareke dirêj heye: '''[[Şerê Şêx Seîd û salên Şewatê]]''''' <hr> '''Serhildana Şêx Seîdê Pîranê''' yek ji [[serhildan|serhildanên]] mezin a kurdan di sedsala 20'emîn de ye. Li gundê [[Pîran]] a beldeya [[Egîl]] ya navçeya [[Genc]] Erxaniyê, di sala 13 sibata sala [[1925]]'an de dengên çekan, xebera yek ji serhildanên girîng ên dîroka Kurd dida. Ev Serhildana ku weke '''Serhildana Şêx Saîd''' derbasî dîrokê bûye, wiha destpê kir: Jendirmeyên Tirkan hatin gundê Pîranê û navê 10 kesan dan. Jendirmeyên Tirk, ji gundiyan xwestin ku 10 kesên li wan digerin werin teslîmkirin. Lê belê gundiyan 10 kesên ku jendirmeyan dixwest teslîm nekirin û şer derket. Piraniya lêkolîneran hem fikir in ku [[serhildan]], jiber vê bûyerê berî wextê xwe destpêkiriye. Piştî vê çurûska yekem, Serhildana li herêmeke berfireh belavbû û di dirêjahiya 3 heftiyên destpêkê de, hêzên Şêx Saîd li hemberî hêzên hukumetê serweriya xwe sazkirin. Hêzên Şêx Saîd, di 17 Sibatê de avêtin ser beldeya Darahênê ya navenda bajarê Gencê û walî û rayedarên din girtin. [[Şêx Saîd]] di demeke nêz de [[Genc]], [[Maden]], [[Sêwereg]] û [[Erxanî|Erxaniyê]] bi destxist û ber bi [[Amed|Amedê]] ve meşiya. Komeke din jî Wartoyê bi destxist û berê xwe da [[Mûş]]ê. Hukumetê di 21 Sibatê de li bajarên Kurdan rêvebiriya leşkerî îlan kir. Lê belê yekîneyên artêşê di 23 sibatê de li hemberî serhildêran paş ve kişiya Amedê. Dotira rojê jî Elezîz kete destê berxwedanvanên Kurd. [[Enqere]] tevlî hev bibû: [[Mustafa Kemal]], di destpêka meha adarê de (îstîfaya) dest-ji-kar-kişandina Serokwezîr [[Fethî Okyar]] xwest. Piştî ku hukumetê îstîfa kir, di 3 adarê de erka serokwezîriyê dan [[Îsmet Paşa]] (Înonû). Di 4 adarê de hukumetê ji parlemenê dengê ewlebûnê wergirt û û di heman rojê de [[Qanûna Teqrîrî Sukûn]] derxist. Ev qanûna ku sala destpêkê di pratîkê ma, destura rewşa awarte dida hukumetê. Hêzên [[Şêx Saîd]], di 7 adarê de dor li Amedê girtin. Lê belê bêyî ku bajêr bi destbixin, naçar man ku paş ve bikişin. Piştî ku li herêma Serhildanê tijî leşker kirin, yekîneyên artêşa Tirk di 26 adarê de ji hewayê û ji erdê ve êrîş da destpêkirin. Êdî serweriya şer diket destê hêzên hukumetê. Di naverasta meha Nîsanê de Şêx Saîd li nêzî Vartoyê û yek ji pêşengên din ên Serhildanê Şêx Şerîf jî li Palûyê teslîm bûn. Li ser biryara [[Dadgeha Şerqil Îstîklalê]] Şêx Saîd di [[29'ê pûşperê|29 Hezîrana]] 1925an de hate dardekirin. Şêx Saîd ku li Palûyê ji dayikbibû, neviyê Şêx Septî û kurê Şêx Mehmud bû. [[Category:Serhildan]] [[de:Scheich-Said-Aufstand]] [[tr:Şeyh Sait Ayaklanması]] 2930 14907 2004-09-12T14:19:14Z Piling 70 Serhildana Şex Seîdê Pîranê çû cihê Serhildana Şêx Seîdê Pîranê #REDIRECT [[Serhildana Şêx Seîdê Pîranê]] 2931 14908 2004-09-12T14:21:33Z Piling 70 #redirect:[[Serhildana Şêx Seîdê Pîranê]] 2932 14909 2004-09-12T15:01:38Z Piling 70 #REDIRECT:[[Mehmet Xeyrî Durmuş]] 2933 14910 2004-09-12T15:02:54Z Piling 70 #redirect: [[Mehmet Xeyrî Durmuş]] 2937 66721 2007-01-27T11:48:48Z Luqman 401 '''Serhildan''' an '''raperîn''' îsyanên kurdan in. *binihêre: [[Lîsteya serhildanên kurdan]] {{kêm}} [[Kategorî:lîste]] 2938 14912 2004-09-12T16:42:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şêx Seîdê Pîran]] 2939 14913 2005-02-27T02:53:25Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Darbeya leşkerî ya 12'ê îlonê]] 2940 14914 2004-09-12T21:24:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Lîsteya nivîskarên kurd]] 2941 67120 2007-01-30T09:23:25Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[mo:Викимедия]] [[Image:Wikimedia.png|framed|Logo ya Wikimedia]] '''Weqfa Wikimedia''' (''Wikimedia Foundation'') projeyên wekî [[Wîkîpediya]], [[Wîkîferheng]], [[Wîkîgotin]] dimeşîne. == Lînk == * http://wikimediafoundation.org [[category:Wîkîpediya]] [[Kategorî:Weqif]] [[als:Wikimedia]] [[ar:مؤسسة ويكيميديا]] [[ast:Wikimedia]] [[az:Wikimedia]] [[bat-smg:Vikimedėjė]] [[bg:Уикимедия]] [[ca:Fundació Wikimedia]] [[cs:Wikimedia]] [[csb:Wikimedia]] [[da:Wikimedia]] [[de:Wikimedia]] [[dv:ވިކިމީޑިއާ ފައުންޑޭޝަން]] [[el:Wikimedia]] [[en:Wikimedia Foundation]] [[eo:Wikimedia]] [[es:Fundación Wikimedia]] [[eu:Wikimedia]] [[fi:Wikimedia]] [[fo:Wikimedia]] [[fr:Wikimedia]] [[gl:Wikimedia]] [[he:קרן ויקימדיה]] [[hu:Wikimedia Alapítvány]] [[ia:Wikimedia]] [[id:Wikimedia]] [[it:Wikimedia Foundation]] [[ja:ウィキメディア財団]] [[jv:Wikimedia]] [[ko:위키미디어 재단]] [[la:Vicimedia]] [[lb:Wikimedia]] [[li:Wikimedia Foundation]] [[lt:Vikimedija]] [[mk:Викимедија]] [[mo:Викимедия]] [[nds-nl:Wikimedia Foundation]] [[nl:Wikimedia Foundation]] [[nn:Wikimedia]] [[no:Wikimedia]] [[pl:Wikimedia Foundation]] [[pt:Wikimedia Foundation]] [[ro:Wikimedia]] [[ru:Фонд Викимедиа]] [[sco:Wikimedia]] [[sh:Wikimedia]] [[simple:Wikimedia Foundation]] [[sk:Wikimedia]] [[sl:Ustanova Wikimedia]] [[sq:Wikimedia]] [[sr:Задужбина Викимедија]] [[sv:Wikimedia]] [[ta:விக்கிமீடியா]] [[th:มูลนิธิวิกิมีเดีย]] [[tl:Wikimedia Foundation]] [[tr:Wikimedia]] [[uk:Wikimedia]] [[vec:Wikimedia Foundation]] [[vi:Wikimedia]] [[yi:וויקימעדיע]] [[zh:维基媒体基金会]] [[zh-min-nan:Wikimedia]] [[zh-yue:維基媒體基金會]] 2947 43806 2006-08-27T12:35:16Z 217.225.23.100 {| class="plainlinks" align="center" cellpadding="2" width="100%" |- valign="top" | colspan="3" | '''Xwişkên Wîkîpediyayê:''' |- | [[wêne:Wiktionary-logo-en.png|center|35px]] | [http://ku.wiktionary.org/ '''Wîkîferheng''']<br />Ferheng | [[Image:Commons-logo.svg|center|35px]] | [[commons:|'''Wikimedia Commons''']]<br />Wêne û Medya | [[Wêne:Wikiquote-logo.svg|center|35px]] | [http://ku.wikiquote.org/ '''Wîkîgotin''']<br />Gotin | [[wêne:Wikisource-logo.svg|center|35px]] | [http://wikisource.org/wiki/Main_Page:Kurdî '''Wîkîçavkanî''']<br />Belge |- | [[wêne:Wikibooks-logo.svg|center|35px]] |[http://ku.wikibooks.org/ '''Wîkîpirtûk''']<br />Pirtûkên dersê | [[Image:Wikispecies-logo.svg|center|35px]] |[http://species.wikipedia.org/ '''Wikispecies''']<br />Species | [[Image:Wikinews-logo.png|35px|center]] | [http://www.wikinews.org/ '''Wikinews''']<br />Nûçe | [[Image:Wikimedia-logo.svg|center|35px]] | [[m:|'''Meta-Wîkî''']]<br />Koordinasyon |} 2949 49606 2006-10-07T22:41:23Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Alfabe]] Îraniyan ji bilî [[tîpên bizmarî]] elfabeyeke din a bi navê "'''Alfabeya Avestayî'''" jî hebûne. Ew alfabeya ku 44 [[tîp]]ên wê hebûn ji aliyê rastê ve bo aliyê çepê dihate nivîsîn. Ev alfabe di her warî de bi pêş ketibû û tu kêmasiyek tê de nedihat dîtin. Pirtûka pîroz "[[Avesta]]" bi vê xetê hatiye nivîsîn. Hemû şareza û rojhilatnas li ser vê baweriyê ne ku zimanê Avestayê ew ziman e ku Med pê axivîne. Mamoste mihemed [[Teqî Behar]] di berhema xwe ya bi navê "[[Rêbaznasî]]", rûpela 65'an de dibêje: "Alfabeya bizmarî ya medan" 42 tîp bûne ku ji wan tîpan 36 tîp ji tîpên bizmarî yên aşûriyan wergirtine û 6 tîpên din jî bi xwe danîne ser û xebitandine. Piştî ku [[Hexamenişî]] hatine ser kar û bûne deshilat, wan jî ew [[alfabeya medan]] bi kar aniye û li ser keviran bi tîpên medî nivîsandine. Pêwist e bê gotin ku [[Dewleta Medê]] bi destên parsiyan û [[Kûrişê Pars]] têk çû û dema ku wan dît cih û warê medan ji yên wan xweşiktir in hewl dane xwe ku wan cih û warên medan xerab û kavil bikin, her wiha nakokiyên di nav medan de bûne sedem ku ew bigihîjine armanca xwe û bi ser bikevin. Heredot ku berî mîladê di sala 450'yan de li [[Rojhilata Navîn]] û [[Îran]]ê geriyaye, dibêje: :"Ez çûme Îranê û min dîtiye ku nav û bang û cih û warên medan di nav gel de kêm deng vedaye û gelê bûyerên berê di bîra gel de nemabûn? bi baweriya min reng e hemû şûn û war û kevirên nivîsî yên medan ji holê rakiribin û êdî tiştek di dest de nemabe." [[Category:Ziman]] [[Category:Pirtûk]] [[Kategorî:Alfabe]] 2950 49608 2006-10-07T22:41:36Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Alfabe]] Îraniyan [[alfabe]]yeke bi navê "Alfabeya Pehlewî" hebûye ku 24 [[tîp]] bûne û ji aliyê rastê ve bo aliyê çepê dihate nivîsîn. Kevintirîn [[belge]]yên vî zimanî ku heta niha bi dest ketine, çend qeware ne ku li [[Hewreman]]ê peyda dibin. Li jêrr 24 tîpên pehlewî hatine nivîsandin. [[Kategorî:Alfabe]] 2951 49607 2006-10-07T22:41:31Z Erdal Ronahi 2 Kurdan alfabeyeke bi navê "'''Alfabeya Masî Soratî'''" hebûye ku ew alfabe 37 tîp bûye. [[Îbne Wehşiye]] di berhema xwe ya bi navê "Şuqelmistiham fî meirifet rimuzil eqlam" de ku di sala 241'ê koçî de ji bo [[Ebdulmelek Merwanî]] nivîsiye, dibêje: :"Gelê kurd piraniya nivîsên xwe bi tîpên masî soratî dinivîsin. Min di Naûsiya Bexdayê de sê pirtûkên kurdî ku bi tîpên masiya soratî hatibûne nivîsîn dîtin. Niha jî li Şamê du cild ji wan pirtûkan li min in ku ji wan yek dabaşa perwerde û çeqandina dara xurmê û darên dinê dike û yek jî dabaşa peydakirina avê di herêmên hişk, dêmîn û bêav de dike. Min ev her du pirtûk wergerandine ser zimanê erebî, da ku her kes kelk (havil) û sûdê (kar) jê wergire. Ew alfabeya ku bi masî soratî bi nav û deng e, piştî ku ji wê tîpên ebcedî wergirtin û ji elîf heta xeyna erebî jê derxistin, lê çend tîpên din ên zêde man, piştî ku tîpên 'p' û 'ç' jî jê derxistin, lê belê dîsa jî heft tîpên dinê zêde man ku di tu zimanê din de tune ne. Her wiha deng û fonetîka wan di tu alfabeyeke din de nayê dîtin. :Me ji bo 6 tîp ji wan tîpan tu deng û wêneyek di nav tu alfabe û zimanekî de nedît. Diyar e ku dengên pir seyr û balkêş hene û bi alîkariya wan tîpan xwendina her nivîsekê bi her cure zimanî ji bo kurdan hêsan e. her wiha Quranê jî wekî erebên deştê dixwînin û belkî baştir jî dixwînin. Pêwist e bê gotin ku gelek peyv û bêje di bingeh û koka xwe de bi kurdî ne û ereban ji kurdan wergirtine û niha bi navê ereban tên bikaranîn lê di rastiyê de koka wan tenê û tenê di zimanê kurdî de tê dîtin. [[Kategorî:Alfabe]] 2952 49609 2006-10-07T22:41:44Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Alfabe]] [[Gelê kurd]] [[alfabe]]yeke 31 tîpî ya bi navê "'''Tîpên Êzîdî'''" hebûye ku ji aliyê rastê ve tê nivîsîn. Ew alfabe ji tîpên avestayî, pehlewî û erebî hatiye wergirtin û pirtir di nav kurdên me yên êzîdî de belav bûye û hatiye nasîn. Pirtûkên [[Cilwe]], [[Mishefa Reş]] û hin pirtûkên din ên olî bi van tîpan hatine nivîsîn û wekî diyarî ji me re mane. [[Kategorî:Alfabe]] 2953 14926 2005-01-13T04:01:02Z Erdal Ronahi 2 == Zimanê Parsiya Kevin== '''Zimanê parsiya kevin''' [[ziman]]ê wê desteya ariyayiyan e ku li navçeya "Pars" ([[Fars]]) niştecih bûne. Şûn û warê zimanê parsiya kevin kevirên nivîsî yên serdema hexamenişînî ne ku girîngtirînên wan kevirên nivîsî yên serdrema daryûş in ku li ser çiyayê Bêstûnê hatine kolan. daryûş li ser wan keviran behs û dabsaşa pîrozî û serkeftina xwe ya li hemberî dijmin dike û laveyan ji Ahûra mazda dike û dibêje: "Xwedayo tu vî welatî ji derew, nepakî, nexweşî û nerastiyê biparêze." Ev çend mînak in ji şûn û warên zimanê parsiya kevin ku li ser [[çiyayê Bêstûn]] hatine kolan. :"Dareyewe ûş xişayetiye wezerke xişayetiye xişayetiya nam xişayetiye de hîw nam hiştaspehiya putir hexamenişiyahî emem teçerem ekewnûş." Wate: Daryûş şahê mezin, şahê şahan, şahê welatan, kurê Guştaspî Hexamenişî ku ev koşk û qesr çêkirin. [[Category:Ziman]] 2954 66444 2007-01-25T11:56:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[af:Avesties]] == Zimanê Avestayî == Piraniya şareza, rojhilatnas û lêkolîner li ser vê baweriyê ne ku çavkaniya [[zimanê Farsî]] zimananê Iranî ye ku Avesta bi vî zimanî hatiye nivîsîn. Mîcerson dibêje: :"Çavkaniya zimanê kurdî zimanê medî ye. Li gorî belgeyên dawî ku bi dest ketine, Avestaya [[Zerdeşt]] bi vî zimanî hatiye nivîsandin." Rojhilatnasê navdar [[Darmestito]] dibêje: :"Avesta bi zimanê madekan, bi zimanê medî hatiye nivîsandin. Zimanê kurdî, paşmayê zimanê medî ye." [[Noldkeş]] dibêje: :"Ger nivîsên paşayetiya medan bi dest bikevin ez bawer dikim, dê şik bikeve giyana berdenivîsên parsiyan." [[Hirtsfiludê]] bi nav û bang ê rojhilatnas dibêje: :"Zerdeşt ji binemala Sipîtameya med e ku di destpêkê de desthilatdarê bajarê Rey bûn. Peyva spîtme navê binemaleya zerdeşt e ku di gateyên de wekî Spîtme hatiye nivîsandin û bi wateya regez (nijad)a spî yan binemala spî ye." [[Pilînûsê mezin]] ku berî zayînê di navbera salên 79-23'yan de jiyaye, di cizya sêyem û benda duyem a perawa xwe ya bi navê "Mêjûy Xorskî" de dibêje: :"Zerdeşt ji binemala Med e û Avesta jî bi zimanê medî nivîsiye." [[Babe Yadîgar]] ku yek ji pêşeng û hunermendê mezin ê sedsala heştemîn e, di berhema xwe ya bi navê "Zulal Zulal" de dibêje: :"Zerdeşt ku ji binemaleya Spîmenê ye, di dema paşayetiya Guştasip şahê keyanî de serî hildaye û gel, deste deste li dora wî kom bûye û rêz û rêçikên wî hîn û fêr bûne. Wî jî agir pêxibstiye û gel ji bo nasîna Xwedayê yekane hay daye." [[Mînorskî]] dibêje: :"Her çend ku ji zimanê medî ji bilî çend navên taybetî tu tişt li cih nemaye jî, lê belê piştî ku ew sened û belge ketine destên me, derdikeve holê ku gelê kurd paşmayê qewmê med e û diyar e ku zimanê wan jî beşek ji zimanê medan e ku Avesta pê hatiye nivîsîn." [[Herodot]] di dîroka xwe de çend peyvên medî dane ku ew peyv niha jî di zimanê kurdî de hin caran tên bikaranîn. Ji bo mînak Heredot dibêje: :"Medan ji dêlesegan re gotiye sipako" ku niha jî di zaravayên kurdî de ji segan re dibêjin sipak, sipa, sipe û siplot." Ji ber ku me ji re ron û diyar be ku zimanê avestayî û zimanê kurdî her yek ziman e, emê çend peyvên Avestayê digel kurdiya niha mînak bidin, da ku bê zanîn piştî derbasbûna demeke dûr û dirêj hîna jî zimanê kurdî ji zimanê avestayî cuda nebûye û neguheriye. Bi van mînak û belgeyên ku me diyar kirin, xuya ye ku zimanê kurdî paşmayê zimanê medî ye û Avesta jî ku Zerdeşt diyarî me kiriye her bi zimanê medî hatiye nivîsîn. Her wekî me got [[Pilînûsê Romî]] ku berî zayînê di salên 79-237an de jiyaye û di berhema xwe de gotiye: :"Zerdeşt ji binemala med bûye û Avesta jî bi zimanê medî nivîsîye. Êdî ger di paşerojê de Medistan an kurdistan bikeve ber lêkolînê û berdenivîsan şûnewarek bi dest bikeve ev mebesta bi tevahî dê ronî û diyar bibe." Avestayî-[[Farsî]]-[[Kurdî]] *espe=esb-hesp *axitî=aştî-aştî *afirîne=aferîn-aferîn *axiştir=şotor-wiştir/hiştir *benge=bang-beng *paşne=paşnê-pajne, paş *tenûre=tenûr-tenûr *xesûre=pêderzan/pederşowher-xezûr *rane=ran-ran *geoşware=guşvarê-guware, guhar *mawenge=mah-mang *masiye=mahi-masî *mûşte=moşt-muşt/mist *neîze=neîzê-nêze *nicen=cindan-cinîn *nifrîne=nêfrîn-nifrîn *warînte=baran-baran/waran *weç=vajê-wişe *weraze=goraz-beraz/weraz *werişe=bîş-bîşe, bîşî *wuze=wez-wez *wes=bes-bes ==Girêdanên derve== *[http://www.avesta.org/avdict/avdict.htm Ferhenga Avesta-Îngilîzî] [[Category:Ziman]] [[af:Avesties]] [[br:Avesteg]] [[ca:Avèstic]] [[cs:Avestánština]] [[de:Avestische Sprache]] [[en:Avestan language]] [[es:Avéstico]] [[fa:اوستایی (زبان)]] [[fr:Avestique]] [[ga:Aivéistis]] [[id:Bahasa Avesta]] [[ja:アヴェスター語]] [[kn:ಅವೇಶ್ಟಿ]] [[nl:Avestisch]] [[pl:Język awestyjski]] [[pt:Avéstico]] [[sv:Avestiska]] [[th:ภาษาอเวสตะ]] [[zh:阿維斯陀語]] 2955 45034 2006-09-02T09:28:34Z Bangin 450 /* Wîkîgotinan */ '''Gotinên pêşiyan''' di nav her neteweyê de hîmekî bingehîn ê civakî ye. Xwediyê wan gotinan ne belî ye û di bingeha xwe de gelek caran hatine guhertin. Gotinên pêşiyan, ew gotin in ku çîrokekê, nêzîkatiyekê, an perspektîfekê bi hevokeke kurt tîne zimên ku tim di hişê mirov de bimîne û mirov bi hêsanî bikaribe ji yekî/e din re jî bêje. Çend Mînakên Cûrbecûr ji herema Oxîyê: * Gayê bor ra fîtik mane ye. * Heft çîvrokên hirçê hene, her heft jî li ser hermîyê ne. * Dema hirç pîr bû kudik pê gunikan dilîzin. * Ker kuda here jî kere. * Sîrê kerê encax sippe mezin dike. * Merî pîvazê nexwe bin devê merîyan nayê. * Şoreta kerê palasa wî ye. * Bi fisan çarşef boya nabe * Hêter çiqas jî ji hev dûr herin guhê xwe tim li ser hevbin. * Dijminê bavê nabe dostê lawê * Mala bavê meydane mala xezûr zindane * Kûsi misk naxwe * Mêr çole jin gol e ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} * Şahidê rovî dêla roviye. * Dims bi sebrê nabe helaw. * Dema seydê guyê tajiyê min tê. * Çavê li deriya xwelî li seriya. * Dengê defê ji dûr ve xweş tê. * Nenere bi bejnê, binere li vînê. ==Grêdanên derve== *[http://ku.wikiquote.org Malpera Wîkîgotinan] [[category:Çand]][[category:Ziman]][[Category:Zanîn]][[category:folklor]] 2956 56441 2006-11-14T10:57:30Z Erdal Ronahi 2 '''Atolyeyên Wêjeyê''' li gelek derên dinê bi gelek cureyan tên lidarxistin. Di van [[atolya|atolyeyan]] de bi piranî kesên ku ji wêjeyê hez dikin tên perwerdekirin, an jî li ser berhemên wan xebatên pevre tên meşandin. Bo mînak bernameyeke Atolyeya Wêjeyê: == Wekî Bingeh Ziman == *Derketina Ziman *Derketina Helbestê *Derketina Çîrokê *Derketina Romanê == Taybetiyên Neteweyan == *Dîroka Wêjeya Ereban *Dîroka Wêjeya Farisan *Dîroka Wêjeya Ûrisan *Dîroka Wêjeya Almanan *Dîroka Wêjeya Îngilîzan *Dîroka Wêjeya Firansiyan *Dîroka Wêjeya Îtaliyan == Derketina Cureyan == *Derketina Wêjeya Absurd *Derketina Wêjeya Qerfî *Derketina Wêjeya Trajîk *Derketina Wêjeya Dîrokî *Derketina Wêjeya Polîsiye *Derketina Wêjeya Surrealîst == Wêjeya Kurdî == *Dîroka Zimanê Kurdî *Dîroka Helbest, Çîrok û Romana Kurdî *Di Wêjeya Kurdî de absurd, qerf, trajedî, dîrok, surrealîzm û ... [[Category:Ziman]] [[Category:wêje]] [[Kategorî:sazî]] 2957 56453 2006-11-14T11:04:31Z Erdal Ronahi 2 '''Daxistin''' (en:''download'') anîna pelan ji înternetê û tomarkirina [[komputer|komputere]] xwe ye. Lêkereke ji pêşgira ''da'' û lêkera ''xistin''ê pêk tê. Daxistin tê wateya anîna tiştekî ji cihekî bilind. Mînak: Hesp ji serê çiyê daxistin. [[Category:Komputer]] 2958 36462 2006-07-25T09:08:35Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Pêşek bi kurdî tê wateya [[bireser]]a ku tiştekî nîşanî mirov dide. Mînak: Garson pêşeka xwarinan dide destê mirov ku mirov li lîsteya xwarinan binihêre û xwarineke li gor dilê xwe bixwaze. Bi îngilîzî '''menu''', bi tirkî '''menü'''. [[Category:Kompûter]] 2959 27378 2006-02-16T21:35:07Z Erdal Ronahi 2 '''Bireser''' ew tişt e ku bi [[çav|çavan]] tê dîtin, bi [[dest|destan]] tê girtin û bi alîkariya hinek [[amûrên pîvanê]] tê pîvan. Bi tirkî '''nesne'''. [[Category:Rêziman]] 2961 36382 2006-07-25T09:03:54Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Çaper amûreke taybet e ku bi [[kompûter|kompûteran]] ve tê girêdan ji bo çapkirina rûpelan e. ==Cureyên Çaperan== *Çaperên lazer *Çaperên toner Bi îngilîzî '''printer''', bi tirkî '''yazıcı'''. [[Category:Teknolojî]] [[Category:Kompûter]] 2962 14935 2004-09-13T09:28:58Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mele Mistefa Barzanî]] 2963 64988 2007-01-16T23:49:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[uk:Саладин]] {{yekkirin}} [[Wêne:Saladinwele.jpg|right|Selahadîn]] [[Wêne:Salahaddin.jpg|thumb|Selahadîn]] '''Silhedînê Eyûbî''' (Selahedîn, Selaheddîn, Selahedîn Eyûbî, Simko) serleşkerê misilmanan bû li dijî [[xaçperestan]] (mesîhiyên ku çûbûn [[xakên pîroz]] li Filîstînê ji bo ola xwe biparêzin) û di bidestxistina bajarê [[Quds|Qudsê]] ([[Orşelîm]]) de û qewirandina xaçperestên Ewropî ji [[Rojhilata Navîn]] serketî bû. Piştî ku '''Selahadînê Eyûbî''' di 4 adara sala 1193an de li Şamê wefat kir, Maldara(Dynastie) Eyûbî ya Kurd di heman salê de hilweşiya. [[Împaratoriya Eyûbî]], ji aliyê Selehadînê Eyûbî ve di gulana sala 1175an de hate damezirandin. ---- Sultan Selahaddîn, sala 1138 li [[Tikrît|Tikrîtê]] hatîye dinê. Navê bavê wî Necmeddin el-Eyyubî bîn Şadî bin Mervanî ye. Malbata wî ji eşîreta Revadî ye û Revadî jî digihîjin Hîzbanîya. Derheqê piçuktîya wî da zêde tişt nayê zanîn. Gorî lêkolîna Dr.Ahmet el-Bilî, bavê Selahaddin Necmeddîn Eyyubî û Esededdîn Şerko ji Tikrîtê diçin Musilê. Li wir tekilî ordîya Imadeddîn el-Zengî dibin û ji wî ra gelek xizmetê dikin. Sala 1140’î da wexta ku Imadeddin el-Zengi Baalbekê zeft dike, bavê Selahaddin dibe hukumdarê Baalbekê. Piştî mirina El-Zengî, dibe qumandarê ordîya Şamê. Wê demê birê wî, Şerko jî qumandarê ordîya Sultan Mahmut Nureddîn bin Imadeddin el-Zengî ye. Zarokatîya Sultan Selahaddîn li Baalbekê derbas dibe. Xwendina xwe li wir diqedîne. Piştra bi bavê xwe ra diçe Şamê, li wir warê çekdarîyê da perwerde dibe. Piştî xwendina xwe gorî lîyaqata xwe dibe xwedî maqam û di demek kurt da jî dibe walîyê Şamê. Sala 1164’an da bi apê xwe Şerko ra diçe Misrê. Li wir têkilî şerê Bilbîsê dibe. Sala 1168’â da li dijî hukumdarê Filistîn Amorî ra şer dike û bajarê Iskenderîyê digre. Dijî êrişên ordîya Frenkan berxwe dide. Piştî lihevhatînê, bi apê xwe Şerko ra vedigere Şamê. Piştî vegera wîya Şamê, ordîya Filistînê dikeve Misrê. Li ser ricaya Xelîfe El-Adid el-Fatimî û Wezîrê wî Savar Sultan Nureddin, carek din Serko û Sultan Selahaddîn berê xwe didin Filistînê. Serko ordîya Frenk teslim digre, Savar dikuje û dibe wezîrê Adidi el-Fatim. Duh meh şunda piştî mirina Serko, Sultan Selahaddin 22 salîya xwe da cîyê apê xwe digre û dibe wezîrê El Fatimî. 25’ê Adarê sala 1169’an da Xelîfe El-Fatimî navê El Melîk el-Nasir Ebu el-Muzaffer Selah el-Dunya û El-Dîn lê dike û ordîya Surîyê dikê bin qumqndarîya wî. Sultan Selahaddîn berê êrîşa Sudanî ya ku li ser welatê wi da hatibu, berteref dike. Bi alîkarîya birayê xwe Turanşah bajarê el-Nobe digre û berê xwe dide bajarê El-Quddus’l Şerîf û Filistînê. Qumandar û Emirê Sultan Nureddîn gelek caran jê ra gilîyê Sultan Selahhadin dikin. Lê tucarî nikarin navbera wî û Sultan Nureddîn xirabikin. Sultan Selahaddîn bi zanayîya xwe û bi cesareta xwe tim li ba Sultan Nureddîn cîyekî girîng digre. Sultan Selahaddîn, piştî mirina El Xelîfe el-Adid, sala 1172’an da dibe hukumdarê Misrê. Du sal şunda, sala 1174 da Sultan Nureddîn wefat dike. Rêya hukumdarîyê ji Sultan Selahaddîn re ve dibe, lê ew xwe grêdayî hukumdar El-Melik el-Salih Ismaîl bîn Nuerddîn dihesibîne. Sultan Nureddin li ser erişên birê xwe yê bi navê El-Emîr Seyfeddîn el-Melik el-Salih alîkarî ji Sultan Selahaddin dixwaze. Sala 1175’an da Sultan Selahaddîn bi ordîya xwe êrişî Şamê dike, Şam, Humus û Hamayê digre û davê ser Halebê. Ser vê yekê El_Emîr Seyfeddîn bi Frenkîya ra itiifakê çêdike û Sultan Selahaddîn tehdît dike. Lê Sultan Selahaddîn li nêzikî Hamayê berî ordîya wan dide. Hemû bajarê ku di destê El Emîr Seyfeddîn da hene, digre û vedigere Şamê. El Xelîfe el-Bagdadî, sala 1175’an da liyaqata Sultanîye li Selahaddîn dike. Bi navê wî pere derdikeve û li ser navê wî wek El_Melîk el-Nasir Yusuf ibn Eyub, xutbe dide xwendin. Bi alîkarîya birê wî Turanşah Yemen û Aden jî dikeve bin hukumdarîya Sultan Selahaddîn. Sala 1178’an da bi Frenkîyan ra dikeve şerekî giran û bi zaîyatek mezin şer winda dike. Lê di zemanekî kurt da ji bo heyfa xwe carek din berê xwe dide Filistînê. Li Mecr el-Uyunê berî Frenkîya dide û gelek prensê wan êsîr digre. Piştî wî şerî sunda berê xwe dide Ermenîstanê û wê derê jî li hukumdarîya xwe girêdide. Vedigere Misrê û ji bo îmara welatê xwe dixebite. Lê tu car Filistîn ji bîra wî dernakeve. Carek din dîsa berê xwe dide Filistînê û Berûdê digre. Cara yekemîn davê ser Musulê, Sîncar û Diyarbekrê bi welatê xwe va girêdide. Digihîje Enteb û Halebê. Sala 1185’an da cara duduya êrişî Musulê dike. Piranîya Mezopotamyayê û Kudistanê dike bin hukumdarîya xwe. Nav hukumdarê misilman da dibe xwedî cîyê herî bilind. Lê dilê wî da daxwazek wîyê girîng dimîne, ew jî girtina hemû axa Filistînê ye. Sultan Selahaddin li Filistîn e Hukumdarê El-Kerk, peymana ku navbera wî û Sultan ve çêbibu, dide alikî û sala 1186 da erişê hecîya dike. Ser vê yekê Sultan jî bi hazirîyek mezin, carek din berê xwe dide Filistînê. Salek şunda, sala 1187 da li Hutînê ordîya Frenk ji hev bela dike û Kralê Qudus û Prensê El-Kerk êsîr digre. Ala xwe xêncî Qudus û Surê li hemû Filistînê dardixe. Meha Recebê sala 1187 Qudusê jî bi hukumdarîya xwe girê dide û digihîjê miradê xwe. Di bin hukumdariya wî da cihuyên ku di Filistînê da dijîyan, bê tade û bê ezîyet jîyana xwe didomînin. Ji bo wê yekê hemû dirokvanên Frenkan jî, derheqê Sultan Selahaddîn da gelek tiştên baş dinivîsînin. Ser girtina Qudusê Imparatorê Alman, Kralê Ingilîz û yê Fransayê bi kîn û nefretek mezin ordîyek mezin amade dikin û berê wî didin Filistînê. Ordîya wan wexta ku êrişî Filistînê dike, ne Xelîfe ne jî sultanek misilman ji bo alîkarîya Sultan Selahaddîn tu tiştek nakin. Ordîya Frenk, serîda tê Akkayê û wir işgal dike. Ordîya Sultan jî, alîkîda dijî wan berwe dide, aliyê din jî hêdî hêdî şunda dikişe. Dawîya şer da Akka dikeve destê Frenkan. Frenkan li wir bi tade û zilma xwe gelek mirovên sivîl qetildikin. Ser vê yekê hemu dinê da ferqa Sultan û ya Frenka jî eşkere tê xuyakirin. Şerê nevbera Ordîya Sultan û Frenkan da derdikeve, pênc sal berdewamdike. Sultan, bi planek mezin wan ji Qudusê durdixe. 2 Ilonê sala 1192 an da navbera wan da peyman çêbdibe, gorî wê peymanê Sultan Selahaddîn ji şer muzzafer derdikeve û vedigere Şamê. Ser hatina Hacac ya Şamê, Sultan diçe pêşîya wî, lê di rê da nexweş dikeve. 4 Adarê sala 1195 an de, di 57 salîya xwe da wefat dike. Sultan Selahaddîn li Camîya Ummeyê de tê definkirin. Sultan Selahaddîn, bavê 18 zarokan bu, ji van 17ê wan kur yek jî qîz bû. == Kirinên wî == # Şerê dijî ordîya Frenk qezenckir û yekitîya emirên misilmanan çêkir. # Suriyê û Misirê kir bin hukumdarîya xwe. (Her du dewlet alî meshebê da bi hev ra dijminatî dikirin.) # Sînorê hukumdarîya xwe ji Kudistanê heta Tunusê, ji Sudanê heya Yemen û Adenê freh kir. Hukumdarîya xwe bi rewşek baş domand. # Ew, sultanek adîl bu, ji zulumkaran heznedikir. Qimetek mezin dida fikrê mirovên derdora xwe. Tu ferq nedikir navbera gelê xwe. Zengîn û feqîr, esnaf û arîstokrat wek mina hev didît. Derê wî ji hemû kesan ra vekirî bu. # Di hemû jîyana xwe da tu qîmetek ne dida dewlemendîyê. Wexta ku walîyê Şamê jê ra qonaxek çêdike û Sultan qonaxê dibîne, weha dibêje; „Ez nikarim di vê qonaxê da bijîm. Ev qonax layiqî mirovê ku mirina wî nêzik buye, nine. Alîyê din gere armanca me ji bo xizmeta Xwedê be, ne ji bo jîyana koşk û sera be.“ Wî ji mal û milkê dinê heznedikir. Tim wiha digot; „mal, milk û xwelî wek mîna hev in.“ Prens Muhammed Ali dibêje; „Piştî mirina wî, di berîka wî da 47 Dirhemê wî tenê hebû. Ev ji, ji serweta ku mirovek feqîr dihêle, gelek kêmtir e.“ Mirovên di bin hukumdarîya wî da dijîyan, wî wek mirovek bi şewqet, kiralek bi merhamet û sultanek adîl dizanibun. Ew ji bo refah û emnîyeta gelê xwe xebitî. Pistî mirina wî hemû kesên di bin hukumdarîya wî da, şînek mezin kirin. Jiyana wî di şer da derbas bu. Di saxî û nexweşîya xwe da tim li ser pişta hespê xwe bû. Wexta ku jê ra digotin hinek peya be û bîhna xwe bide, wî bersiva wan wuha dida; „Wexta ku pîyê min dighêjin erdê, ez xwe nexweş dihesibînim.“ == Wesîyetê wî == Sultan Selahaddîn ji kurê xwe Melik el-Zahir re wesîyetê xwe dike û jê ra weha dibêje: „Ji rêça Xwedê dernekeve. Ez serfîrazîya xwe deyndarê Xwedê me, ji bo vê yekê ez emrê Xwedayê alemîn ji te ra emir dikim. Xwînê nerijîne û xwin rijandinê ji xwe ra neke edet. Xwîn rijandin, xwîn rijandinê bi xwe re tîne. Zilma xelqê xwe neke, ji bo emnîyeta mal û milkê wan bixebite. Nebe kîndarê kesî. Dilê mezina neşkîne, dilê mirovên ku dibin destê te da ji bo îdarekirina dewletê dixebitin, qezençke. Em hemu mahkumê mirinê ne. Tu hata ku riza gel qezenç nekî, ya Xwedê nikarî qezenç bikî. Ser vê yekê têkilîya xwe bi gelê xwe re baş çêbike. Tobedarê Xwedê be, lewra Ew Kerim û Qadir e“ Berî cîhata xwe ji derdora xwe ra digot; „Min bi şûrê min ve defin bikin ku bila roja mahşerê tevî min rabe û li hizura Xwedê ji min re şahidîyê bike.“ == Gotinên ji bo wî == Imparatorê Alman, piştî hatina xwe ya Surîyê diçe qebra wî zîyaret dike û wuha dibê je; „Ez ji bo hatina xweya vir gelek kêfxweşim, ku Sultan Selahaddîn li vir jîyana xwe domandîye. Ew Sultanek bê hempa û kahramanek mezin bû.“ Berî şerê navbera wî û Xaçlîya, Qumandarê ordîya Xaç Perest Richard (Richardê dil Şêr), ji eskerê xwe ra dibêje; „Di cîyê xwe da bisekinin. Dilê vî şêrî ji dilê şêrê we mezintir e.“ Dîrokvan Dr. Stanley; „Hinek kes wesfê wî zatê mezin nizanin. Bê şuphe ew, mirovek xwedî şeref û bê tirs bu. Dilê wî tijî merhamet bû. Ew mirovek misilman û di bin emrê Xwedê da bû.“ Tarîh el Muherrîrîn de gelek wesfê wîyê baş tên rêzkirin. Dîrokvan Stivatsîn derheqê Sultan de wuha dibêje; „Sultan Selahaddîn quweta dijminên xwe baş texmîn dikir û gorî wan planên şer çêdikir. Bi sebrek mezin hareket dikir û şixulê kû dest pê kiriba, heya dawîyê dikudand. Serfîrazîya wi girêdayîya sebr û temûla wî bû“. Jiyana Selahaddîn Eyubî di şer da debas bu. Lê wî gelek eserên dîrokî jî dane avakirinê. #El Medrese el-Nasir: Li Kahîrê, li mihla El Firafe kêleka tirba Imam Şafii hatîye avakirin. # El Medrese el-Kamhîye û El Medrese el-Hanefi # Hanaka el-Salahîyye: Li Taxa Said el- Suade ji bo perwerdekirina dînî hatîye avakirin. # Dîvan el-Istul: Temelê wî teref Sultan Selahaddîn hatîye avêtin. # Sur a Iskenderîye: Ev Sur jî li Kahîrê bi emrê wî hatîye inşakirin. # Kasr-i Yusuf: Ev Sur jî li başurê Kahirê li ser bilindayîyek mezin wî daye çêkirin. çavkanî: Malpera NavKurd (http://www.navkurd.net) ---- Selahadîn ji eşîra [[Rewadî]] (herêma Serheda jorîn) ye. Navê bavê wî [[Necmedîn Eyûbî]] ye. Selehadîn ku perwerdeyeke pir baş a olî û leşkerî stendibû, di sala 1165an de ji Misirê re weke wezîr hate hilbijartin. Selehadîn, di gelek qademeyên rêvebiriyê de xizmên xwe bi cîh kir û rewşa xwe ya li Misirê zexm kir. Selehadîn, li hemberî êrîşên hevbeş ên Fransiz û Bîzansiyan serkeftinên mezin bi dest xist û di cîhana Îslamê de bû yek ji serok û wezîrekî ku pir tê hijêkirin. Di kanûna 1171an de, bi arîkariya apê xwe [[Şêrkuh]] dawî da xelîfetiya Fatîmê Misirê ku 200 sal hukum ajotiye. Bi tevî artêşekî di bin rêvebiriya birayê xwe Tûran Şah, di nava demeke din de Hîcaz, Yemen, Aden û Mekkeyê bi destxist. Hukumdariya Eyûbiyan ya li vê derê ji 50 salî zêdetir ajot. Piştî ku Qralê Suriyê Nûreddîn di 13 Gulana [[1174]]an de mir, Selehadîn bi tevî artêşekê vegeriya Suriyê û wir xist bin hukumdariya xwe. Xalîfeya Abbasî ya li [[Baxda]]yê, di gulana sala 1175an de qraltiya Selehadînê Eyûbî qebûl kir û bandora wî ya li ser erdên ku fetih kiriye, nas kir. Selehadîn, bajarê [[Mûsil]]ê jî girt û dawî da Atabekên Mûsulê, her wiha sînorên welatê xwe heta Çemê Firadê fireh kir. Begitiyên biçûk ên li Mezopotamya Jor xiste bin desthilatiya xwe. Sînorên Împaratoriya Eyûbî, li rojhilat heta Çemê Dîcleyê, li bakur heta tuxûbê [[Ermenîstan]]ê, li başûr heta Yemenê, li rojava jî heta Tûnusê dirêj dibû. Di sala 1187an de bajarê Qudsê ji destê xiristiyanan girt û ev yek bû sedem ku di cîhana îslamê de bandoreke mezin bi dest bixe. Selehadîn, bi doktirîna Sûnnî ya Îslamî gîhabû û Sûnnîtî weke mezhebê fermî yê dewleta Eyûbî îlan kir. Ji ber reformên ku dîn de çêkir, navê wî ku berê Yusuf bû, weke kesê ku dîn sererast kiriye ango weke "Selehadîn" hate guhertin. Di dema Eyûbiyan de pir kêm nivîskar, helbestvan, zanyar û rewşenbîrên Kurd gîhîştin. [[Îzzedîn Elî]], [[Necmeddîn Ebû Saadet]], [[Îbnûl Esîr El Cezerî]] (Nasrûllah) ji van, çend kes in. Selehedînê Eyûbî di 4ê adara sala 1193ê yê de diçe ser heqiya xwe. Gora qumandar û siltanê kurd li [[Şam]]ê, li hewşa mizgefta Eyûbî ye. Sultan Selaheddînê Eyyûbî (Ji Wefayat el-E‘yana Îbn Xellîkan) Ebû-l-Muzaffer Yûsyf îbn (kurê) Eyyûb îbn Şazî yê ku bi nasnavê (bernavkê) Melîk el-Nasir Selaheddîn bi navkirî ye û xwdîyê welatên Misir, Şam, Berfirat û Yemenê bûye. Her di vê kitêbê de behsa bavê wî Eyyûb û komek ji zarûyên wî, apê wî Esededdîn Şêrkoh, birayê wî melîk el-Adil Ebû Bekr Muhemmed û hinek ji zarûyên wî [Adil] û hinekî din ji malbata wî derbas bû. Selaheddîn bi xwe navgîna pevgirêdanê bûye û ji xwe pêwîstîya nav û dengê wî jî bi danenasînê tine, çiku ew jê mezentir e. Dîroknas hevraman in ku bavê wî û malbata xwe ji xelkê Duwînê ne ku bajarekî piçûk yê deverên Azerbaycanê ye û dikeve hêla Erren û Gurcîstanê. Ew bi xwe Kurdên Rewadî ne ku bavikek ji hoza mezin ya Hezebanîyan [Hezbanîyan] e û ji xwe ew jî eşîreke [pirr] mezin ya Kurdan e. Zilamekî bîrewer î serwextê bi gotinên xwe ku ew bi xwe jî ji Duwînê1 ye ji min re got: “Nêzî Duwînê Gundekî bi navê Ecdeneqan heye ku temamê xelkê wê Kurdên Rewadî ne û Eyyûbê bavê Selaheddîn li wê derê hatîye dinê. Şazî rabûye bi her du kurên xwe: Esededdîn Şêrkoh û Necmeddîn Eyyûb ve berê xwe daye Bexdadê û ji wê derê jî pêkve daketine Tikrîtê. Şazî li wê derê mirîye, gora wî di nav bajêr de ye û kumbetek jî li ser gora wî ye.” Min li pey neseba wan gelekî kudand û ez lê gerîyam lê min kesekî din ku piştî Şazî navê bavekî wî yê din zanibe nedît. Ez rastî gelek weqfên li ser navê Şêrkoh û Eyyûb hatim lê dîsa min tê de ji Şêrkohê kurê Şazî û Eyyûbê kurê Şazî pê ve yekî din nedît. Lêbelê ji malbata wan hinek kesên mezin ji min re gotin ku: “Ew Şazîyê kurê Merwan e” û ji xwe min jî ew di babeta Eyyûb û Şêrkoh de nivîsîye. Min di tezeke ku Huseyn îbn Xerîb îbn ‘Umran el-Hereşî nivîsîbû de dît ku [neseba wan] weha rêz dike: “Eyyûb îbn Şazî, îbn Merwan, îbn Ebû Elî, îbn ‘Entere, îbn el-Hesen, îbn Elî, îbn Ehmed, îbn Ebû Elî, îbn ‘Ebdu-l-‘Ezîz, îbn Hedbe (Hudbe?), îbn el-Huseyn, îbn el-Haris, îbn Senan, îbn ‘Emr, îbn Murre, îbn Xewf, îbn ’Usame, îbn Beyhes, îbn el-’Haris ê hevalê el-’Hemmale, îbn ‘Ewf, îbn Ebî ’Harîse, îbn Murre, îbn Nuşube, îbn Xeyz, îbn Murre, îbn ‘Ewf, îbn Se‘îd, îbn Zebyan, îbn Bexîz, îbn Reys, îbn Xetfan, îbn Se‘d, îbn Qeys ‘Îlan, îbn Îlyas, îbn Mudirr, îbn Nezar, îbn Me‘d, îbn ‘Ednan.” Piştre pê ve çûye heya ku gihîştandîye Adem silavên Xwedê lê bin û di pey de dîyar kirîye ku ji bo Elî îbn Ehmed îbn ’Ubeyy îbn ‘Ebdu-l-‘Ezîz hatîye gotin ku Mutenebbî (şaîrekî Ereban yê navdar e – E. N.) pesnê wî daye û gotîye: “Ew bi nasnavê el-Xorasanî tê nasîn. Ji nav helbesta wî malika li ser ev e: Gava Elîyê kurê Ehmedê payebilind çû toz û dûman bi hewa ket Herîse îbn ‘Ewf îbn Ebî ’Harîseyê hevalê ’Hemmale ew e ku derhûdîya xwînê di navbera ‘Ebbese û Zebyan de kirîye. Di xwîndayînê de birayê Herem îbn Senan Xarîce îbn Senan jî pişkdarî kirîye û Zuheyr îbn Ebî Selmî el-Mezenî li ser wan çend qesîde gotine, çend rist ji wan ev in: li ser dewlemendên wan mafê bûyer biservehatîyan heye, û li nik belengazên wan xweşbînî û cangorîtî heye Ma ji darrimê pê ve rim şîn dibe û di koka wê de bes xurme tê çandin?” Ev dawîya tiştê ku di tezê de bû; wî ew pêşkêşî Melîk el-Mu‘ezzem Şerefeddîn Îsa îbn Melîk el-Adil ê xwedîyê Şamê kirîye û wî jî bi kurê xwe Melîk Nasir Selaheddîn Ebû-l-Mefaxîr Dawid îbn Melîk el-Mu‘ezzem re lê guhdarî kiîyer. Ji bo guhdarîkirina wan wî ew di dawîya receba sala 619/tebaxa 1222yan de nivîsîye.” Xwedê çêtir dizane û li vê derê tiştê ku min ji tezê guhazt jî qedîya. Min di tarîxa Helebê ya ku qazî Kemaleddîn Ebû-l-Qasim ‘Umer îbn Ehmedê ku bi Îbn el-‘Edîm el-Helebî navdar e, daye hev de dît ku piştî behsa cudahîyên di neseba wan de weha dinivîse: ”Şahê Yemenê Mu‘îz Îsmaîl îbn Seyfu-l-Îslam îbn Eyyûb xwe gihîştandîye Emewîyan û doza xelîfetîyê kirîye”. Min ji zanayê me qazî Behaeddînê navdarê bi Îbn Şeddad bihîst ku Sultan Selaheddîn ev yek nana kirîye û gotîye: ”Yekcar tu bingeh ji vê gotinê re nîne”. Vêca zanayê me Hafiz ‘Îzeddîn Ebû-l-Hesen Elî îbn Muhemmedê navdarê bi Îbn el-Esîrê Cizîrî yê xwedîyê tarîxa mezin, di tarîxa xwe ya piçûk ya ku li ser dewleta Atabegên Mûsilê nivîsîye de, di babeta Esededdîn Şêrkoh û çûna wî ya Misrê de gotîye: ”Her du kurên Şazî: Esededdîn Şêrkoh û Necmeddîn Eyyûb ku birayê mezin e, ji bajarê Duwînê û ji Kurdên Rewadî ne, ew hatine Îraqê û ketine ber xizmeta esayîşgêrê Îraqê Mucahîduddîn Behrûz îbn Ebdullah el-Xîyasî.” Ev Mucahîduddîn koleyekî Rûm yê rengspî bûye û ji alîyê Sultan Mes‘ûd îbn Xîyaseddîn Muhemmed îbn Melîkşahê Selçûqî ve ku behsa wî, bavê wî, û hinek ji malbata wî hate kirin, li ser esayîşgêrîya Îraqê hatîye danîn. Ew di karê bikêr î hêja de û di avakirina welatan de bi koşiş bû, di camêrî, maldan, hemberîya qencîyê û lêkudandina [di armanca xwe de] – gava jê bi paşve dihat xistin- xwedîyê dilekî fireh û samaneke zahf bû. Tikrît meraxeya wî bû û ew jî xizmetkarê Muhemmedê bavê Mes‘ûdê navbihurî bû. Wî li Bexdadê tekyayekê (dergahekî) ava kiribû û weqfên hêjayî li ser danîbû. Ew roja çarşemê di 23yê receba sala 540/kanûna 1145an de mir. Behrûz: peyveke bîyanî ye bi maneya rojeke xweş e lê li gorî qaîdeyê zimanê wan paş û pêş bûye yanî xweşroj. Zanayê me Îbn el-Esîr gotîye: ”Mucahîduddîn di Necmeddîn Eyyûb de hişmendî, raydarî û xuyekî qenc dîtîye û ew kirîye duzdarê Tikrîtê ku hingê meraxeya wî bûye.” Duzdar: bi xwe peyveke bîyanî ye; duz: bi maneya kele ye; dar: parêzgar/parêzkar e, duzdar: pêkve dibe parêzgarê kelê yan jî walî. ”Ew bi birayê xwe Esededîn Şêrkoh ve çûye wê derê û gava Atabegê şehîd Îmadeddîn Zengî li Îraqê ji ber Qeraca şikîyaye”, - ew bûyereke navdar e ku kurtîya wê ev e: Mes‘ûd îbn Muhemmed îbn Melîkşahê Selçûqî ku behsa wî bihurî û Îmadeddîn Zengîyê xwedîyê Mûsilê di wextê xelîfe Musterşîd de çûne avêtine ser Bexdadê û dora wê girtine. Wî jî şandîye pey Qeraca el-Saqîyê ku navê wî Birs bûye û xwedîyê welatê Faris û Xuzîstanê bûye û jê hawar xwestîye. Ew hatîye hewara wî û êrîşî leşkerê wan kirîye, ew ji ber şikîyane û têkçûne. Wî [îbn el-Esîr] di Tarîxa dewleta Selçûqî de dîyar kirîye ku: ”Ew di roja pêncşemê 12ê rebî‘elaxera sala 526/2yê adara 1132yan de li Tikrîtê bûye”. ‘Usame îbn Munqizê ku behsa wî [di jînenîgarîya wî de] bihurî jî di kitêba xwe ya li ser welat û şahên zemanê xwe de gotîye ku: ”Ew di tarîxa dayî de bi Zengî re bûye”, wî ev di du cihan de daye: yek di babeta Erbîlê de û ya din jî di mijara Tikrîtê de -. Em vegerin ser cihê ku em lê mabûn: ”hingê Zengî revîyaye gihîştîye Tikrîtê û Necmeddîn Eyyûb jî jê re xizmet kirîye, keştî (kelek?) amade kirîne ku bi hevalên xwe ve bi wan li Dîcle derbas bin. Wî qencî jî bi wan re kirîye û ew şandine cihên wan. Gava ev nûçe gihîştîye guhê Behrûz, wî xeber şandîye ser Necmeddîn, lome lê kirîne û jê re gotîye: ”Çawa te neyarê me girtîye, çêyî pê re kirîye û ew berdaye?” Demek piştre gava Esededdîn li Tikrîtê zilamekî ku di navbera wî û Esededdîn de devçengî derketîye, kuştîye hingê Mucahîduddîn şandîye wan ji Tikrîtê derxistîye. Wan jî qesta Îmadeddîn Zengîyê ku wê gavê xwedîyê Mûsilê bûye kirîye. Îmadeddîn jî xizmeta ku jê re kiribûn bi bîr anîye û qencî bi wan re kirîye, meraxeyên hêjayî daye wan û ew jî ketine nav koma serdarên wî. Gava Îmadeddîn Ba‘lebekê vegirtîye hingê Necmeddîn kirîye duzdarê wê û dema Zengî hatîye kuştin jî ku ev yek di babeta wî de bihurî, leşkerê Şamê dora wê girtîye”. Xwedîyê Şamê yê hingê Mûcîruddîn Ebeq îbn Muhemmed îbn Bûrî îbn Atabeg Zahîreddîn Tuxtekîn bû ku Nûreddîn Mehmûd îbn Zengî piştre li Şamê ew xistîye hesarê û ew der jê sitandîye. Zanayê me Îbn el-Esîr domandîye: ”Necmeddîn Eyyûb xeber şandîye pey Seyfeddîn Xazî îbn Zengî yê xwedîyê Mûsilê ku piştî bavê xwe bûbû desthilatdar, ew ji rewşê agahdar kirîye û leşker jê xwestîye da ku xwedîyê Şamê ji ser rabe. Bes hingê Seyfeddîn Xazî di destpêka desthilatdarîya xwe de bûye û bi sererastkirina desthilatdarên der û dorên xwe ve lepikî bûye; [ji ber vê yekê jî] nikaribûye leşker jê re veqetîne û her ku çûye cih jî li yên Ba‘lebekê teng bûye. Wextê Necmeddîn ev rewş dîtîye tirsîya ku ew bi darê zorê were vegirtin û rabûye xwestîye ku kelê bi meraxeyekê biguherîne. Xwedîyê Şamê ev yek pejirandîye, jê re sonda meraxeyê xwarîye û keleyê teslîm girtîye. Xwedîyê Şamê sozê xwe yê meraxe û pêşengîyê anîye cih û ew [Eyyûb] bûye mezintirîn serdarê wî. Birayê wî Esededdîn Şêrkoh jî piştî mirina Zengîyê bavê Nûreddîn ketîye ber xizmeta [hêza] Nûrîyye.” [Navê hêza Nûreddîn Zengî ya leşkerî bûye –E. N.] Ew Nûreddîn Mehmûd îbn Zengî yê xwedîyê Helebê bû. Ji xwe ew [Şêrkoh] di dema bavê wî de jî di ber xizmeta wî de bû. Ji ber ku Nûreddîn di cengê de mêrxasî û dilêrîya wî ya zahf û derbên wî yên zirp ku ji kesî din nedihat dît, rabû ew nêzî xwe kir, Humus, Rehbe û deverên din bi meraxeyî dayê û ew kire fermandarê sîpaha xwe. Zanayê me Îbn el-Esîr piştî vê dest bi rêwingîya Esededdîn ya ber bi welatên Misrê ve û tiştê ku li wê derê li wan qewimî û bi serê wan ve hat dike lê ev der ne cihê vê babetê ye. Nexwe em ê serpêhatîya Selaheddînê xwedîyê vê jînenîgarîyê ji despêka rewşa wî heya dawîya wê bi destûra Yezdanî temam bikin. Her weha em ê bûyerên welêt û rewşa wan ya wê derê jî, çendî ku di babeta Şêrkoh de hinek jê bihurî be jî lê min ew bitevayî negotîye ji ber ku min dê - bi destûra Xwedê - li vê derê bigotina, dîyar bikin. Bisporên dîrokê bûne yek ku Selaheddîn di sala 532/1137-38an de li kela Tikrîtê hêja bav û apê wî li wê derê bûne hatîye dinê. Ya rastî ew piştî bûna Selaheddîn ji demeke hindik pê ve li wê derê nemane. Lewra bihurî ku gava Necmeddîn û Esededddîn ji Tikrîtê derketine – çawa ku me şirove kir – çûne cem Îmadeddîn Zengî, wî pêşwazîya wan kirîye, qedrê wan girtîye û çêyî bi wan kirîye. Piştre Îmadeddîn çûye ser Şamê dora wê girtîye lê bi ser neketîye; ew ji wê derê zivirîye ser Ba‘lebekê dora wê jî girtîye û çend heyvan li ser maye heya ew di 12ê manga seferê ya sala 534/9ê çirîya 1139an de sitandîye. Çawa ku ’Usame îbn Munqizê ku behsa wî bihurî jî di kitêba xwe ya li ser welat û şahan de ev yek dîyar kirîye. Her weha Ebû Ye‘la ‘Hemze îbn Esed ku navdarê bi Îbn el-Qelanîsî el-Dimeşqî ye jî di tarîxa xwe ya ku kirîye dêla [berdewama] tarîxa Ebû Huseyn Hîlal îbn el-Sabî de gotîye: ”Zengî di roja pêncşemê ya 20ê meha zilhecceyê ya sala (5)33/17yê tebaxa 1139an de dora Ba‘lebekê girtîye”. Piştre di destpêka bûyerên 534/1139an de jî gotîye: ”Nûçeya valebûna Zengî ji lihevrastkirina Ba‘lebekê (Baalbek:Heliopolis) û keleya wê û nûavakirina cihên wê [kelê] yên xerabe hatîye”. Xwedê çêtir dizane! Ger ku weha be ew di beşê mayî yê sala (5)32/1137-38an de ku Selaheddîn tê de bûye derketine, yan jî di sala (5)33/1138-39an de; çiku ew [demekê] li Mûsilê li cem Îmadeddîn mane lê piştre gava dora Şamê girtîye, dûvre jî ya Ba‘lebekê û ew vegirtîye û Necmeddîn Eyyûb jî danîye ser hingê çawa ku me got, destpêka salên (5)34/1139-40î bûye. Li gorî vê jimartinê dîyar dibe ku derketina wan ji Tikrîtê bi nêzîkayî di wextê gotî de bûye, lê Xwedê çêtir dizane. Yekî ji malbata wan ku min jê pirsî: ”Ka ew kengê ji Tikrîtê derketine?” Ji min re weha got: ”Min ji hinek mirovên me pirsî ku digotin: ‘Ew roja bûna Selaheddîn derketine û wê [rojê] bêoxir û bêyom dîtine lê yekî ji wan gotîye: ‘dibe ku xêr tê de hebe lê hûn pê nizanibin” û weke wî jî derket, bes Xwedê çêtir dizane. Selaheddîn heya dema xamebûna xwe jî di bin baskê bavê xwe de bûye. Gava Nûreddîn Mehmûd îbn Zengî di tarîxa ku di jînenîgarîya wî de hate dayîn, de Şamê vegirt hingê Necmeddîn Eyyûb kete ber xizmeta wî û her weha kurê wî Selaheddîn jî. Ji xwe [ji hingê ve] hêvîyên dilşadîyê tê de xuya dikirin û mîrzayîyê ew ji rewşekê ber bi rewşeke din ve diber; çavê Nûreddîn jî timî li ser bûn û tesîrê lê dikir. Selaheddîn jê fêrî riyên baş, karên qenc û têkoşana cîhadê (cenga pîroz?) dibû ta ku ji bo çûna ber bi welatê Misrê ve bi apê xwe Şêrkoh re kar bû, çawa ku em dê bi destûra Yezdan rave bikin. Min di hinek dîrokên Misrîyan de dît ku Şawurê behsa wî [di babeta wî de] bihurî ji welatê Misrê ji ber melîk Mensûr Ebû-l-Eşbal Dîrxam îbn ‘Amir îbn Sewarê navdarê bi Ferrase-l-Muslimîn el-Lexemî el-Munzirî ku dest danîbû ser welatê Misrê, zor lê kiribû û weke adetê wan yê hercar cihê wî yê wezîrtîyê jê sitandibû û kurê wî yê mezin Teyy îbn Şawur jî kuştibû, revîyaye. Ew rabûye wî di remezana sala 558/tebaxa 1163yan de berê xwe daye Şamê û hawara xwe gihîştandîye melîkê dadimend Nûreddîn Ebû-l-Qasim Mehmûd îbn Zengî. Ew di 23yê zîlhîcceya/21ê teşrîna wê salê (558/1163) de gihîştîye Şamê, Nûreddîn pê re serdar (mîr) Esededdîn Şêrkoh Îbn Şazî bi hinek leşker ve ku Selaheddîn jî - çendî ku bê dilê xwe be jî - di ber xizmeta apê xwe de di nav wan de bû, şandîye. Du armancên Nûreddîn bi şandina vî leşkerî hebûn: yek jê lêvegerîna mafê Şawur bû ku xwe lê girtibû û hawara xwe anîbû wî. Ya diduyan jî bidestxistina hinek agahdarî li ser rewşa Misrê bû ku berê li ser qelsîya hêzên wê yên leşkerî û kêmasîyên wê hinek nûçeyên neyekser dihatin guhên wî; vêca bi vê cewetê wî dixwest ku rastîya wê hîn bibe. Ji xwe ew ji ber mêrxasî, çeknasî û ewleyîya Şêrkoh zahf pê bawer bû û ji ber vê yekê jî wî ew zû bi rê kir. Şêrkoh jî kurê birayê xwe Selaheddîn kire pêşengê leşkerê xwe û Şawur jî bi wan re ew di meha cemadelulaya sala (5)59/adara 1164an de ji Şamê derketin û di meha recebê ya wê salê (gulan 1164) de ketin Misrê û dest danîn ser kar û barê wê. Çendî ku Zanayê me Qazî Behaeddîn Ebû-l-Mehasin Yûsufê navdarê bi Îbn Şeddad ku behsa wî [di jînenîgarîya wî de] derbas bû di kitêba xwe ya ”Sîret Selaheddîn” de gotîye: ”Ew di diduyê cemadelaxera sala 558/8ê gulana 1163yan de ketine Misrê” jî lê gotina pêşî rasttir e. Lewra el-’Hafiz Ebû Tahir el-Sîlafî di Mu‘cem el-Seferê de dîyar kirîye ku Dîrxam îbn Sewar di sala 559/1163yan de hatîye kuştin û ji bilî vê jî lê zêde kirîye: ”Di roja îna 28ê cemadelaxera vê salê (559/nîsan 1164) de li şehîdgeha (pakrewangeha) stîya Nefîse - Xwedê jê xweş be – ku di navbera Qahîre û Misrê de bûye, serê wî jê kirine, ew di serê rimekê de gerandine û cendekê wî sê rojan li wê derê li ber sa û kûçikan maye lê paşê li Birka Fîl hatîye veşartin û kunbetek li ser hatîye avakirin.” Ew kunbet heya niha jî di cihê xwe de, di bin tatekî şekilberan de nûkirî dimîne. Min dît ku tê de hinek rebenên telîsliber diman. Ji xwe hatîye gotin jî ku: ”Dîrxam di receba 559/gulana 1164an de hatîye kuştin”. Ma dema her kes hemfikir e ku Dîrxam piştî gihîştina Esededdîn Şêrkoh û Şawur a Misrê hatîye kuştin nexwe nabe ku ew di 558/1163-64an de hatibin Misrê; çiku di kuştina Dîrxam ya sala 559/1163-64an de tu cudahî tine û ew di destpêka gihîştina wan de bûye jî. Her weha ’Hafiz el-Selefî jî ku ew di destpêka gihîştina wan de li wê derê bûye weha agahdarî daye û ew ji her kesî çêtir serwextê bi van karan bû, çiku ew pisporîya wî bû û ji her kesê [ku qal kirine] bicihtir bû. Vêca dema Esededdîn û Şawur gihîştin Misrê, dest danîn serê, Dîrxam kuştin û Şawur jî gihîşte mexsed û miradê xw, li ser cihê (meqamê) xwe rûnişt, karê xwe domand û nigên wî erd girtin hingê xedrê bi Esededdîn Şêrkoh re kir û li hemberî wî ji Frengan alîkarî xwest û pêkve di Bilbîsê de dora wî girtin. Lê heya hingê Eseddîn jî rewşa welêt dîtibû û fêm kiribû ku welatekî bêkes û bêxwedî ye û kar û barê wî xweser bi dek dolaban bi rê ve diçe. Çendî ku dilê wî bijîyayê jî lê dîsa ew di 24ê zîlhecceya (5)59/12ê teşrîna 1164an de zivirî Şamê. Zanayê me Îbn Şeddad gotîye: ”27zîlhecceya (5)58/ 15ê teşrîna 1163yan”, lê ew her li ser bingehê agahên xwe yên ku ketina wan ya Misrê di 558/1162-63yan de bûye, maye. Esededdîn demekê li Şamê ma lê timî li rîya vegera xwe ya Misrê difikirî, xwe weke melîkê wê didît, û heyanî sala 562/1166-67an jî bi Nûreddîn re li ser danîna bingehên wê gotûbêj dikir. Ev behs û bazar û dilbijîna wî gihîşte guhê Şawur, ew tirsîya û têgihîşt ku Esededdîn dê bivênevê herê. Ew rabû wî ji Frengan re nivîsî û bi wan re li hev kir ku ew werin welêt û xwe bi temamî tê de bi cih bikin da ku pê re kokbirrê ji neyarên wî re bînin. Nûçeya hevnivîsîn û lihevkirina navbera Şawur û Frengan gihîşte Nûreddîn û Esededdîn, wan paxav kir ku ger ew Misrê zeft bikin dê bi rîya wê dest deynin ser welatan hemî jî. Esededdîn rabû xwe amade kir, Nûreddîn jî leşker dayê û Selaheddîn jî ji xwe di xizmeta apê xwe Esededdîn de bû. Bi rêketina wan ji Şamê di rebîelulaya sala 562/kanûna 1166an de bû ku Esededdîn û Freng bi hev re di yek demê de ketin welêt. Şawur û Misrî jî giş bi Frengan ve li ser Esededdîn bûne yek û di nav wan de gelek ceng û bûyerên mezin qewimîn. Dawîyê Freng ji welêt derketin û Esededdîn jî zivirî Şamê. Sedemê vegera Frengan girtina Nûreddîn tevî leşker bi ser welatê wan ve bû û di receba wê salê de sitandina Menîterê bû. Freng bi vê hisîyan, ji welatê xwe tirsîyan û zivirîn serê. Sedemê zivirîna Esededdîn li Şamê jî qelsîya leşkerê wî ji ber êrîşên Freng û Mîsrîyan, tadeyîya lê û xayîleyên ku derxistin pêşîya wî bû, lê dîsa jî heya ku wî bi Frengan re li hev nekir û wan hemîyan ji Misrê dernexist ew venegerîya. Ew di dawîya salê de zivirî Şamê lê niha tirsa vegirtina Frengan ya Misrê jî dabû ser dilbijîna wî, çiku wî dizanibû ku êdî wan jî mîna wî ew der keşif kirine û rê û dirbên wê naskirine. Ew bê dilê xwe li Şamê ma lê xemgîn bû û diqilqilî. Çarenûsê ew ber bi tiştekî ku ji hinekî din re hatibû biryardan lê haya wî jê tinebû, ve dikişand. Vegera wî ya Şamê di zilqadeya/tebax-îlona vê salê de bû, her weha hatîye gotin jî ku ew di hijdehê şewala/heftê tebaxa salê de zivirîye, lê Xwedê çêtir dizane. Min di hinek destxetên xwe ku nizanim min ew ji ku veguhaztine, de dît ku gava dilê Esededdîn bijîya welatê Misrê hingê ew di sala (5)62/1166-67an de di rîya Wadî-l- Xezlanê (Newala Xezlanê) de çû û di nik Îtfî’hê de [li Nîlê derbas bû û di hêla rojava de] derket ku bûyera el-Babeynê (Herdu derîyan) ya cem Eşmûneynan (herdu Eşmûnan) jî hingê qewimî.2 Selaheddîn berê xwe da Îskenderîyeyê û xwe tê de parast û Şawur jî di cemadelaxera/adara vê salê de dora wî girt. Piştre Esededdîn jî ji hêla Se‘îdê vegerîya Bilbîsê û li wê derê ew û Misrî li hev hatin, wan Selaheddîn ji hesarê berda, [ew çû gihîşte wan] û pêkve zivirîne Şamê. [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:Misilman]] [[Category:Kurd]] [[ar:صلاح الدين الأيوبي]] [[br:Saladin]] [[bs:Saladin]] [[ca:Saladí]] [[cs:Saladin]] [[da:Saladin]] [[de:Saladin]] [[el:Σαλαντίν]] [[en:Saladin]] [[eo:Saladino]] [[es:Saladino]] [[eu:Saladin]] [[fa:صلاح‌الدین ایوبی]] [[fi:Saladin]] [[fr:Saladin]] [[ga:Saladin]] [[gl:Saladino]] [[he:צלאח א-דין]] [[id:Salahuddin Ayyubi]] [[is:Saladín]] [[it:Saladino]] [[ja:サラーフッディーン]] [[li:Saladin]] [[mk:Саладин]] [[ms:Salahuddin Al-Ayubbi]] [[nl:Saladin]] [[nn:Saladin]] [[no:Saladin]] [[pl:Saladyn]] [[pt:Saladino]] [[ro:Saladin]] [[ru:Саладин]] [[scn:Saladinu]] [[sh:Saladin]] [[simple:Saladin]] [[sl:Saladin]] [[sr:Саладин]] [[sv:Saladin]] [[th:ศอลาฮุดดีน]] [[tr:Selahaddin Eyyubi]] [[uk:Саладин]] [[ur:صلاح الدین ایوبی]] [[zh:萨拉丁]] 2964 14937 2004-09-13T11:21:28Z Erdal Ronahi 2 Di bihara sala [[1991]]an de li hemerî rejîma Îraqê ku di şerê kendavê de têk çûbû Kurd û Şîiyan serî hildan. Kesên pêşî serî hildan xelkên bajarê Ranyayê bûn. Di sala 1991an de rejîma Îraqê ku li hemberî Amerîka û hevalbendên wê kete nav şerekî dijwar, nema dikaribû kontrola xwe ya li ser başûrê [[Kurdistan]]ê berdewam bike. Bi sistbûna kontrola rejîma Îraqê re, nîşanên serhildanê jî xwe li hin deveran dane xuyakirin. Radyo û rojnameyên li Başûrê Kurdistanê bang dikirin ji bo ku gel serî hilde. Çirûskên pêşîyên serhildana bihara sala 1991an di 5ê adarê de li Ranyayê ronî dan.Serhildana li bajarê Ranyayê roj bi roj berfirehtir bû û 3 heftiyan berdewam kir û di şeva Newrozê de bi dest danîna ser bajarê Kerkukê re serhildan gihîşt qonaxeke nû û girîng. Tevî vêyekê, gel ne xwedî pêşengiyeke xurt bû. Di vê navberê de Amerîkayê hin îşaret dan rejîma Îraqê ji bo ku serhildanên kurd û şiiyan biperçiqîne. Li ser vê yekê rejîma Îraqê pêşî serhildana şiiyan perçiqand, di pey re jî di meha nîsanê de berê xwe da kurda.Partiyên siyasî yên li başûrê Kurdistanê nekarîn li hemberî êrîşên rejîma Îraqê hêzeke berxwedanê bi rêxistin bikin û li ser vê rewşê kurdên li herêmê ber bi sînorên Tirkiyê û Îranê ve dest bi koçberiyê kirin. Bi milyonan kurd di wan şert û mercên xerab û dijwar de tevî zarûzêçên xwe ketin ser rêyan. Li gorî çavkaniyên başûrê Kurdistanê, di vê reva ber bi sînoran ya piştî serhildana bihara 1991an de zêdetirî 50 hezar Kurdistaniyî jiyana xwe ji dest da. [[category:serhildan]] 2965 59606 2006-12-06T09:49:15Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Dersim-kurd-bayragi.png|thumb|Ala ku di Serhildana Koçgiriyê de hatiye bikaranîn]] '''Serhildana Koçgiriyê''' yekem serhildana li hemberî hukumeta Enqerê ye û di Tîrmeha [[1920]]an de li Koçgiriyê rû da. Berî serhildanê xebatên amadekirinê ji aliyê Elîşêr ê Dêrsîmî û Baytar Nuriyê Dêrsîmî ve hate meşandin. Di Tîrmeha 1920an de hin yekîneyên di bin fermana reîs-eşîrê bi navê Misto, avêtin ser qereqola [[Çulfa Alî]] ya Zarayê. Piştî vê serdegirtinê navbêra [[Sêwaz]]-[[Erzîngan]] û [[Kangal]]-[[Zara]] û derdora wê kete bin hukmê yekîneyên Kurdan. Reîs-eşîrê [[Şedanê Paso]], Refahiyê dagir kir û bi fîîlî dest danî ser rêvebiriyê û li avahiya hukumetê ala Kurdî hildan. Hukumeta Enqerê jî di Cotmeha 1920an de, bi armanca astengkirina pêşkeftina serhildanê heyetên Nasîhatê şand vê derê. Di 15 Mijdarê de li Xozatê di serokatiya Elîşan de civîneke hate li darxistin û danezaneke dan hukumetê. Enqere jî destpêkir li Sêwazê leşkerên xwe komkirin. Di vê navbêrê de serhildana Koçgiriyê belav bû: Dêrsîm, xwe amade dikir ku di buhara 1921ê de serxwebûna xwe îlan bike. Enqereyê, pêwendiya Dêrsîmê bi derdora wê re qût kir û ji vê derê hinek kesan vexwend Meclîsê û xwest bi vî awayî tevgerê bi sînor bike. Lê ev rêbazên han encam nedan û di encamê de di adara 1921ê de yekîneyên artêşa Tirk tevgereke leşkerî dane destpêkirin. Her wiha 3 fermandarên serhildêr ên Kurd yê Serhildana Serokê eşîreta Ginyanî Murat Paşa bi fenan hatin girtin. Lewma di 24 Nîsana 1921ê de yekîneyên Serhildana Koçgiriyê ji hev feşkilîn. Artêşê, heta nava Koçgiriyê ve çû û serhildanê bi awayekî bi xwîn temirand û Serokê Serhildanê hate girtin. Di vê navbêrê de serhildana Koçgiriyê, bi taytbetmendiyên xwe yên milletparêz bandora serokeşîran derbas kiribû û wisa derbasî dîrokê. Di 28`ê nîsana sala 1937an de yek ji serokên [[Serhildana Dêrsîmê]] [[Elîşêr]] û [[Zarîfe]] Xanim, bi awayekî bê dadgeh ji aliyê hêzên dewleta Tirk ve hatin şehîdkirin. == Lînk == * http://www.kurdistantime.com/?p=180 (tirkî) [[category:Serhildan]] [[de:Koçgiri-Aufstand]] [[tr:Koçgiri İsyanı]] 2966 27380 2006-02-16T21:35:24Z Erdal Ronahi 2 ''Rengdêr di Wiktionary de: [[wikt:Rengdêr]]'' ---- Rengdêr di [[ziman]] de ew gotin e ku rewşa nav dide nîşan e. Mînak, dema '''Eliyê dirêj''' tê gotin, ji ber ku gotina '''dirêj''' rewş û rengê Elî diyar dike, ji bo Elî bûye rengdêr. Bi tirkî '''sıfat'''. [[Category:Rêziman]] 2967 45322 2006-09-04T07:52:01Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Silhedînê Eyûbî]] 2968 45323 2006-09-04T07:52:04Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Silhedînê Eyûbî]] 2969 38946 2006-08-13T16:20:20Z Pill 538 Guherandina 85.99.208.125 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Zanistvan {{rêziman}} '''Lêker''' anku ''kirde'' di [[rêziman]]a kurdî de ji [[bêje]]yên ku xebatê, kar û lebatê diyar dikin re tê gotin. Mînak, '''kirin''', '''rabûn''', '''çûn''' û hwd. ==Lêkerên kurdî== * [[Lêkerên kurdî]] [[Category:Rêziman]] 2970 14943 2004-09-13T10:41:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dewleta Eyûbiyan]] 2971 54586 2006-10-26T09:49:14Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[an:Gramatica]] {{zimannasî}} Rêziman bingeh û [[zagon]]ên [[ziman]] e. Rêzimana her zimanên serbixwe cuda ye. Lê dîsa jî di navbera zimanan de nêzîkatiyeke rêzimanî jî heye. Di kurdî de rêzimana zaravayên [[soranî]], [[kurmancî]] û [[dimilî]] cuda ye. ==Beşên rêzimanê== * [[daçek]] * [[cînav]] * [[hoker]] * [[lêker]] * [[navdêr]] * [[rengdêr]] ==Rêzimana kurdî== [[Rêzimana kurdî]] [[Category:Ferheng]] [[Category:Rêziman]] [[als:Grammatik]] [[an:Gramatica]] [[bg:Граматика]] [[bs:Gramatika]] [[ca:Gramàtica]] [[cs:Mluvnice]] [[cv:Грамматика]] [[da:Grammatik]] [[de:Grammatik]] [[en:Grammar]] [[eo:Gramatiko]] [[es:Gramática]] [[fa:دستور زبان]] [[fi:Kielioppi]] [[fr:Grammaire]] [[gl:Gramática]] [[he:דקדוק]] [[hr:Gramatika]] [[ia:Grammatica]] [[io:Gramatiko]] [[it:Grammatica]] [[ja:文法]] [[ko:문법]] [[la:Ars grammatica]] [[lv:Gramatika]] [[nds:Grammatik]] [[nl:Grammatica]] [[nn:Grammatikk]] [[no:Grammatikk]] [[pl:Gramatyka]] [[pt:Gramática]] [[ru:Грамматика]] [[simple:Grammar]] [[sr:Граматика]] [[sv:Grammatik]] [[th:ไวยากรณ์]] [[tpi:Grama]] [[tr:Dil bilgisi]] [[uk:Граматика]] [[zh:语法]] 2972 14945 2004-10-02T21:14:52Z Erdal Ronahi 2 '''Koma Asmîn''' [[kom|komeke]] [[muzîk]] ku ji [[jin|jinan]] pêk te. Yek ji armancên '''Koma Asmîn''' ewe ku rindbûn û spehîtiya jinê di hunêrê de destnîşanbike. Her wiha damezrandina Komekê ku bi tevahiya endamên xwe jinbin, diyariyek ji bo tekoşîna jinê di roja 8 Adarê de. Piraniya endamên koma Asmîn ku bi xwe 11 kesin, di heman demê de, endamên komên curbecur ên çandî ne. Xebatên xwe yên çandî di hemû hêlan de didin meşandin. Her wiha [[Asmîn]] jî navê gulekê ye ku li cihên bilin û li zozanan şîndibe. Hêviya koma Asmîn ewe ku di xebata xwe ya hunerî de, mîna gula Asmîn geş û spehîbin. [[category:Koma muzîkê]][[category:Jin]] 2973 63208 2007-01-05T13:00:04Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eu:Wikiztegia]], [[ka:ვიკილექსიკონი]] تعديل: [[hi:विकि-शब्दकोष]] [[Wêne:Wîkîferheng.JPG|thumb|Wêneyê Wîkîferhengê]] '''Wîkîferheng''' ango '''Wiktionary''' [[ferheng|ferhengeke]] azad e. Tê de [[peyv]] bi [[wate]], [[rêziman]] û [[etîmolojî|etîmolojiya]] wan tên [[şirove]]kirin. [[Werger]]ên bi zimanên din jî hene. Di beşa kurdî de peyvên kurdî hene, di beşa îngilîzî an giştî de peyvên hemû zimanan hene. Projeya Wîkîferheng projeya xwişka Wîkîpediyayê ye. Wekî Wîkîpediya, Wîkîferheng jî [[Wîkî|Wîkiyek]] e. Binihêre: *[[Wîkîpediya:Ferqên nav Ensîklopedî û Ferhengan]] *'''[[wikt:|Serûpela Wîkîferhengê]] (kurdî)''' *[[wikt:|Wiktionary]] (îngilîzî) {{Wikimedia}} [[Kategorî:Wîkîpediya]] [[Kategorî:Ferheng]] [[als:Wiktionary]] [[an:Biquizionario]] [[ca:Viccionari]] [[cs:Wikcionář]] [[csb:Słowôrz Wikipediji]] [[cy:Wiciadur]] [[da:Wiktionary]] [[de:Wiktionary]] [[en:Wiktionary]] [[eo:Vikivortaro]] [[es:Wikcionario]] [[et:Vikisõnaraamat]] [[eu:Wikiztegia]] [[fa:ویکی‌واژه]] [[fi:Wikisanakirja]] [[fr:Wiktionnaire]] [[he:ויקימילון]] [[hi:विकि-शब्दकोष]] [[hu:Wikiszótár]] [[id:Wiktionary]] [[is:Wiktionary]] [[it:Wikizionario]] [[ja:ウィクショナリー]] [[ka:ვიკილექსიკონი]] [[ko:위키낱말사전]] [[la:Victionarium]] [[lt:Vikižodynas]] [[ms:Wiktionary]] [[nl:Wiktionary]] [[no:Wiktionary]] [[oc:Wikiccionari]] [[pl:Wikisłownik]] [[pt:Wikcionário]] [[ro:Wiktionary]] [[ru:Викисловарь]] [[sc:Bichitzionàriu]] [[simple:Wiktionary]] [[sl:Wikislovar]] [[sq:Wiktionary]] [[su:Wiktionary]] [[sv:Wiktionary]] [[ta:விக்சனரி]] [[th:วิกิพจนานุกรม]] [[tr:Vikisözlük]] [[vi:Wiktionary]] [[yi:וויקיווערטערבוך]] [[zh:维基词典]] [[zh-min-nan:Wiktionary]] 2974 14947 2004-09-23T20:03:14Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Siyar perinçek.jpg|thumb|Şiyar Perinçek]] Şiyar Perinçek şervanekî [[Hêzên Parastina Gel]] bû, ku gelek salên wî li nav hêzên gerîlayên kurd çêbûbû. Di sala 2004'an de li bajarê tirkan ê [[Edenê]], li sûkê, li ber avahiya [[Komeleya Mafên Mirovan]] (ÎHD)'yê ji aliyê polîsan ve hate kuştin. Navê Bavê wî: [[Mihdi Perinçek]]<br> Bajar: [[Amed]] [[Category:Şehîd|Perinçek, Şiyar]] 2975 14948 2004-09-13T11:12:44Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Ziman]] 2976 14949 2004-09-13T11:06:02Z Erdal Ronahi 2 Roja jinên cîhanê çû cihê Roja Jinên Cîhanê #REDIRECT [[Roja Jinên Cîhanê]] 2977 42370 2006-08-23T20:08:38Z Erdal Ronahi 2 [[category:Şanoger|Alpaslan, Mehmet Sait]] [[Image:001.ez.jpg|thumb|Mehmet Sait Alpaslan]] '''Mehmet Sait Alpaslan''' helbestvan, rojnamevan û nivîskarê senaryoyên fîlm û teatrayan e. Mehmet Sait Alpaslan di sala 1970 an de li [[Amed]]ê hatiye dinê. Heta zaningehê perwerdeya xwe li Amedê domand. [[Zaningeha Enedolê]] ji ber şertên politik nivco hişt. Di sala 1992 an de pirtûka wi ya helbestan ya yekem, "[[Helbestên Welatê Bindest]]" di sala 1994 an de ya duwemin "[[Stranên Azadî]]" di sala 1995 an de, ji ber pirtûka helbestvan [[Ezelî Doganay]], wergera wi "[[Gule çi bike ji stranê]]" hatin weşandin. Di rojnameyên Newroz, Azadi, Welat, Evrensel, Roj û di kovarên Newroz, Deng, [[Toplumsal Dayanişma]], [[Rewşen]], [[Newroz Ateşî]] û [[Tiroj]]ê de helbest û nivîsên wi hatın weşandin. Di vê navberê de, him di şanoya şaredarıya Amedê de şanogeriyê, him ji berpirsiyariya Kovara (paşê ji)/rojnameya Newroz ya şaxa Amedê kir. Di sala 1994 an de kete hepsa Amedê, 5 meh ma. Di sala 1996 an de lîstika wî ya ji Pirtûka [[Victor Hugo]] ya "[[Sefiller]]" "[[Hejaran]]" di [[Şanoya Bajêr ya Şaredariya Sûrê]] de leyîst. Di vê navberê de leyîstikên [[Jana Zirav]] (2003), [[Hilbijartin (şano)|Hilbijartin]] (2004), [[Wendayî / Kayip]] (2005) û Zagona Çiyê (Dağ Kanunu) (2006) Nivîsand û rêvebiriya [[Wendayî / Kayip]] kir. Di sala 1999 an de dest bi karê sinemayê kir. Ji wê roja ve rêwebıri û nivîskariya sinemayê kir. Bi navê "[[Melle Huznî/ Dîkê Gund]]" û "[[Jana Zirav]]" du film kişand. Di navbera salên 1997 - 2004 an de tevi hevkariya [[Resûlê Qereqoçanî]] bi wergera [[Încîl|Kıtêba Piroz]] mijûl bû. Pirtûk li Germenîstanê hate çapkirin. Hîn li Amedê dijî û bi [[werger]], [[şano]] û [[sînema]]yê mijûl dibe. Bi hunermend [[Hozan Zîlan|Zîlan]] re zewiciye û du zarokên wan heye [[category:Helbestvan|Alpaslan, Mehmet Sait]] [[category:Rojnamevan|Alpaslan, Mehmet Sait]] [[category:Nivîskar|Alpaslan, Mehmet Sait]] [[category:Şanoger|Alpaslan, Mehmet Sait]] 2978 54721 2006-10-28T19:01:30Z Erdal Ronahi 2 {{gotaraBingehîn}} [[Kategorî:Dîroka Kurdistanê]] 2979 14952 2004-09-13T11:20:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Serhildana Koçgiriyê]] 2980 14953 2004-09-13T11:56:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Îslam]] 2981 14954 2004-09-13T13:56:36Z Erdal Ronahi 2 Çîrvanok ew çîrok in ku cih didin leheng, bûyer û tiştên awarte. Gotina çîrvanokê berî her tiştî ji çîrvanokên wekî '''Mîrze Mihemed''' , '''Şengê û Pengê''' û '''Bahlûl''' ên devkî, ku gelîrî ne tê. Lê berhemên ku tu têkiliya wan bi gelêriya devkî re tune bin jî hene ku wekî çîrvanok hatine nivîsîn. Ew jî ji ber taybetiya xwe di nav çîrvanokan de cih digirin. Çîrvanokên gelêrî dibe 4 komik: *Çîrvanokên ajalan *Çîrvanokên awarte û rasteqîn *Çîrvanokên qerfî *Rêzeçîrvanok Çîrvanokên ajalan bi gelemperî kin û kurt in. Çîrvanokên [[Lafontaine]] jî mînakeke biyanî ji bo çîrvanokan e ku mirov dikare bîne zimên. Li dinyayê çîrvanokên Lafontaine wekî çîrvanokên herî xweş tên zanîn. Di kurdî de '''Şengê û Pengê''' û '''Gur û Rovî''' jî wekî bi sedan çîrvanokên ajalan li Kurdistanê hîn jî tên gotin. Di çîrvanokên awarte de digel hebûnên asayî qala [[cin]], [[pêrî]], [[hût]] (dêw), [[zîha]] û hwd tê kirin. Di çîrvanokên rasteqîn de jî bi piranî qala padîşahekî tê kirin, wezîr, qîza wezîr û qîza padîşah, kurikekî feqîr û jîr û hwd. tê kirin. Çîrvanokên [[Qerf]]î jî li ser armanca kenînê hatine hûnandin. '''Keçelo''' , '''Bahlûl''' û hwd jî mînakên çîrvanokên qerfî ne. Rêzeçîrvanok jî bi piranî li ser têkiliyeke mantiqî bi hev hatine girêdan, li ser bûyer û pêkhatinên hêsan didome. [[Category:Wêje]] 2982 50201 2006-10-10T14:21:14Z Erdal Ronahi 2 '''Nisêbîn''' navçeyeke bajarê Mêrdîn e. Navçeya Nisêbînê li başûrê bajarê [[Mêrdîn]] e û li kêleka sînorê [[Başûr Rojavayê Kurdistanê]] ye. Navçe li ser [[Riya Hevrîşm]] e ku ji Edenê tê û ber bi [[Başûrê Kurdistanê]] ve diçe. Gelê navçeyê bi piranî debara xwe bi çandiniya genim, nîsk, nok, ceh, pembo dike. Hebûna riya hevrîşm jî ji bo gelê navçeyê hatineke aborî tîne. Hemû kamyonên ku dê derbasî Başûrê Kurdistanê û [[Iraq]]ê bibin di Nisêbînê re derbas dibin û ev yek ji bo gelê bajêr hatineke aborî ye. Navçeya Nisêbînê di dîrokê de bi sed salan serbixwe maye û ji aliyê mîrên kurdan ve hatiye parastin. == Di Dîrokê de Nisêbîn == Her gelî, her qewmî li gora xwe û di serdema xwe de navek li vî bajarî kirine. [[Sumerî|Sumeriyan]] gotine Nirbo, [[Babîlî|Babîliyan]] gotiye Aramîs-Nîsîbîs, [[Hûrî]]-[[Mîtanî|Mîtaniyan]] jê re gotine Nabila-Kengê an jî Nas û bîna, [[Asûrî|Aşûriyan]] gotine Meppîn-Suba, [[Suryanî|Suryaniyan]] gotine Nasibîna-Sarbo, [[Sasanî|Sasaniyan]] gotine Ahvaz, [[Ereb]]an nav lê kirine Nasîbeyn û Osmaniyan jî gotine Nisêbîn. Nisêbîn şahidê dîrokeke kevnar e. Gelek şêx, siltan û serleşkerên navdar tê re derbas bûne û şopên xwe lê hiştine. Nimuneyek ji dîroka Nisêbînê ya kevnar, [[Girnewas]] e. Di encama kolanên demdirêj de arkeologan li Girnewas, xwe gihandine bermayiyên dîroka berî zayînê bi heft hezar salan. Di roja me de jî gelek nexweş ji bo saxbûnê xwe davêjin ber dergeha Girnewas û paçên xwe yên rengo rengo li dara serê gir girê didin. Yê ku paçekî bi darê ve girê bide dikare paçekî jî jê veke û li destê xwe girê bide da ku xwe ji [[qeda û bela|qeda û belayê]] biparêze. Gelek gerokên navdar û alimên mezin bûne mêvanên Nisêbînê û di nivîsên xwe de pesnê bajêr û bereketa deşta Mêrdînê dane. Yek ji van aliman [[Ibn Cubeyr]] e ku di sala 1148 an de çûye serdana Nisêbînê û piştre di geştnameya xwe de ev gotinên jêrîn li ser Nisêbînê nivîsîne: “Bajar ji derve ve ciwan, ji hundir ve kevnar e, xwediyê dîmenekî bedew e. Hêja ye ku mirov bibêje paşî û pêşiya bajêr bi keskayîyeke zumrutî û gul û kulîlkan xemiliye. Bax û bostan û fêkî lê pir e, cihekî xweşe ji bo kêf û seyranê“. == Dibistana Nisêbînê == Piştî belavbûna ola [[Xirîstiyanî|Xirîstiyaniyê]] li bajêr zanîngeheke ku hemû zanistên wê demê fêr dikirin hate damezirandin (326'an ji aliyê [[Mar Yaqûb]] û şagirdê wî [[Mar Efram]] ve). Li gor belgeyên dîrokî di dibistana Nisêbînê de 2000 xwendekarî dixwend û destûr û rêziknameyeke dibistanê jî hebû. == Taybetmendiyên Bajêr == Jinên deqandî, bi kiras û xeftanên xwe yên rengîn vî bajarê deştê dixemilînin. Ew bi qasî dîroka bajêr xemgîn, serbilind û bi bereket in. Pira herî navdar ya bajêr Pira Eleman e, ku li ser çemê Nisêbînê (tr.: Çağ-Çağ) di destpêka salên 1900 de ji aliyê [[Elman]]an ve hatiye çêkirin û navê wê maye “pira Eleman“. Her wiha meqamê [[Salmanê Farisî]], keleh û xirbeyên [[Marîn]]ê, keşîşxaneyên Mar Yaqûb, Mar Bobî, Mar Abraham, Qesra Belek, Xerabê Baba, [[Qijleya Nisêbînê]], Tirbeya Pîr Kemal û Ziyareta Noka çendek ji cihên kevnar yên bajêr û derdora bajêr in û hêjayî dîtinê ne. ==Gotinên ser Nisêbînê== * [[Abdullah Öcalan]]: 'Nisêbin gula welat e.' [[Category:Navçeya Mêrdînê]] 2983 14956 2004-09-13T13:59:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Başûrê Kurdistanê]] 2984 14957 2004-09-13T14:00:45Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] 2985 37571 2006-08-05T05:30:03Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Rojhilata Kurdistan]] 2986 14959 2004-09-23T23:40:39Z Erdal Ronahi 2 +lînk [[Image:Tengezar.jpg|thumb|Tengezarê Marînî]] '''Tengezar Marînî''' nivîskarekî kurd e. Tengezarê Marînî di 04.09.1959'an de li [[Tirbespî]], [[Başûrê Rojavayê Kurdistanê]] hate dinê. Pisporiya [[karmend]]iya mediya nû (communication, relation, presentation ) xwendiye. ==Berhem== * [[Kilît]], helbest 1992 weşanên [[Kovara Zanîn]]. * [[Çirûskên Xewneke Bazdayî]], helbest 1993, ji weşanên [[Kovara Aso]] * [[Evîna Leylan û Mijê]], helbest 1998, ji [[Weşanên IIK]] * [[Şevnema Şînê]], helbest 2001, ji [[Weşanên IIK]] * Funken des Nebels ([[Tîrêjên mijê]]), helbest 1998, 2000, 2002 (elmanî) ji weşanên IIK. * Rojanên kultûra kurdî Dokument 1998, di gel Roger Toppel û Ferîdon Qazî. * [[CD]] helbestxwendin, „[[Sirûda nûvîna qedexe]]“. ==Kar û Xebat== Di kovarên [[Stêr]], [[Pirs]] û [[Pêl]] de Berpirsê destpêşkeriya navenda [[çand]]a cîhanî li Hannover/ Elmaniya. Berpirsê komîta [[kurd]]ên Hannover, navenda [[rewşebîr]]î û [[ragihandin]]ê. Berpirsê yekîtiya nivîskarên [[Kurdistana Rojava]] li Elmaniya. [[Category:Nivîskar|Marînî, Tengezarê]] ==Grêdanên derve== *[http://www.pen-kurd.org/kurdi/tengezar-marini/tengezar-marini.html Nivîsên Tengezarê Marînî] {{kurt}} 2987 14960 2004-09-13T15:59:08Z Erdal Ronahi 2 Wikipedia:Pronivîs çû cihê Şitl #REDIRECT [[Şitl]] 2988 62002 2006-12-28T17:42:28Z 85.105.246.192 ê#REDIRECT [[Wikipedia:Şitl]] Serok weziri Turkmemistan,murat mire [http://www.minak.com navê lînkê] == Nivîsara sernameyê == [[Medya:Mînak.ogg]][[Medya:Mînak.ogg]]<math>Insert formula here</math>--[[Bikarhêner:85.105.246.192|85.105.246.192]] 17:42, 28 Berfanbar 2006 (UTC){{Rtl}}بنوسه{{-Rtl}}'''Nivîsa estûr'''''Nivîsa xwar (îtalîk)''[[Navê lînkê]] 2989 50575 2006-10-10T19:28:35Z Luqman 401 '''Lîçik''', gundeki [[Kanîreş|Kanîreşê]] li dora bajarê [[Çewlik|Çewlikê]] ye. {{kurt}} [[category: Gundê Kanîreşê]] 2990 14963 2004-09-13T16:17:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[template:kurt]] 2991 66428 2007-01-25T09:57:43Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:कार्ल मार्क्स]] [[Image:Marx3.jpg|thumb|Karl Marx]] Firmesun, ekonomîst û şoreşgerê '''Karl Marx''' (Marks), li beldeya Trier ya eyaleta Rhine ya Almanyayê jidayikbû. Karl Marks, xwediyê gelek berhemên giranbûhaye, berhema wî ya herî bi navûdeng «[[Kapîtal]]» a ji 3 cîltan pêktê ye. Her wiha, Firmesun û polîtîk, Malbata pîroz, [[Manîfestoya Komînîst]], li Fransayê şerê navxweyî, teoriyên nirxên zêde, hin ji berhemên wî yên serekene. Karl Marks 14 adara sala [[1883]]an de li [[London]]ê jiyana xwe ji dest da. {{Parastina gelekî}} [[category:fîlozof|Marx, Karl]] [[category:şoreşger|Marx, Karl]] [[af:Karl Marx]] [[ar:كارل ماركس]] [[ast:Karl Marx]] [[az:Karl Marks]] [[be:Карл Маркс]] [[bg:Карл Маркс]] [[bn:কার্ল মার্ক্স্]] [[bs:Karl Marx]] [[ca:Karl Marx]] [[cs:Karl Marx]] [[cy:Karl Marx]] [[da:Karl Marx]] [[de:Karl Marx]] [[el:Καρλ Μαρξ]] [[en:Karl Marx]] [[eo:Karl Marx]] [[es:Karl Marx]] [[et:Karl Marx]] [[eu:Karl Marx]] [[fa:کارل مارکس]] [[fi:Karl Marx]] [[fr:Karl Marx]] [[fy:Karl Marx]] [[ga:Karl Marx]] [[gd:Karl Marx]] [[gl:Karl Marx]] [[he:קרל מרקס]] [[hi:कार्ल मार्क्स]] [[hr:Karl Marx]] [[hu:Karl Marx]] [[ia:Karl Marx]] [[id:Karl Marx]] [[io:Karl Marx]] [[is:Karl Marx]] [[it:Karl Marx]] [[ja:カール・マルクス]] [[jv:Karl Marx]] [[ka:მარქსი, კარლ]] [[ko:카를 마르크스]] [[la:Carolus Marx]] [[lt:Karlas Marksas]] [[lv:Kārlis Markss]] [[mk:Карл Маркс]] [[mr:कार्ल मार्क्स]] [[ms:Karl Marx]] [[mt:Karl Marx]] [[nds:Karl Marx]] [[nl:Karl Marx]] [[nn:Karl Marx]] [[no:Karl Marx]] [[oc:Karl Marx]] [[pl:Karol Marks]] [[pt:Karl Marx]] [[qu:Karl Marx]] [[rm:Karl Marx]] [[ro:Karl Marx]] [[ru:Маркс, Карл]] [[scn:Karl Marx]] [[sco:Karl Marx]] [[sh:Karl Marx]] [[simple:Karl Marx]] [[sk:Karl Heinrich Marx]] [[sl:Karl Marx]] [[sq:Karl Marks]] [[sr:Карл Маркс]] [[st:Karl Marx]] [[sv:Karl Marx]] [[ta:கார்ல் மார்க்ஸ்]] [[tg:Карл Маркс]] [[th:คาร์ล มาร์กซ]] [[tr:Karl Marx]] [[uk:Маркс Карл]] [[ur:کارل مارکس]] [[vi:Karl Marx]] [[zh:卡尔·马克思]] [[zh-min-nan:Karl Marx]] [[zh-yue:馬克思]] 2992 66594 2007-01-26T10:51:49Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:نیٹو]] [[Image:Flag of NATO.svg|right|thumb|Nato]] '''NATO''' (ya bi [[înglîzî]] ''North Atlantic Treaty Organisation'', bi [[fransî]] ''l'Organisation du Traité de l'Atlantique Nord'' û bi [[spanî]] ''Organización del Tratado del Atlántico Norte'') Yekem car bi tevlîbûna 5 endaman di 17 adara sala [[1948]]an de hate sazkirin. Piştî şerê cîhanê yê duyemîn ji bo sazkirina ewlekariya welatên herêma Atlantîka Bakûr hevdîtin hatin çêkirin. Di dawiyê de di 17 adara 1948an de li Brûkselê di navbêra 5 dewletan de „paktekek pênc alî" hate mohir kirin. Paşê ji bo pêşxistina sîstema parastina yekgirtî dewletên din jî serî lê dan û li ser vê yekê di 4 Nîsana 1949 an de „Pakta Atlantîka Bakûr" ango NATO hate sazkirin. Welatên ku vê peymanê mohirkirine evanane; DewletênYEkbûyî yên Emerîka, Brîtanya Mezin, Fransa, Kanada, Belçîka, Hollanda, Luksembûrg, Îtalya, Portekîz, Norveç, Danîmarka û Îrlanda. Bi vî awayî dewletên mîna Portekîz û Îtalyayê ku qet eleqeya wan bi herêma Atlantîka Bakûr re tune ye jî tevlî paktê bûn. Lewma hukumetên Tirk û Yewnanan jî xwesti tevlî paktê bibin û serî li dewletên endamên paktê dan. Bi tevlîbûna [[Tirkiye]], [[Yewnanîstan]], [[Almanya]] Rojava û Spanyayê hejmara endamên NATOyê derket 16an. Armanca vê peymanê ew bû ku rê ji ber firehbûna Soviyeta ya di nava Ewropayê de berê bigire. Li gorî peyamana Atlantîka Bakur NATOyê, „heger êrîşek li ser endamekî yan jî çend endamên rêxistinê werin li darxistin, ev tê wateya ku êrîş li hemberî hemû paktê hatiye kirin û divê li hemberî êrîşê helwesteke yekgirtî yê parastinê deynin holê. Yekem navenda NATOyê li nêzî Parîsê hatiye sazkirin, paşê jî li paytexta Belçîka Brûkselê. Fermdandariya Başûr-Rojhilatê NATOyê jî li bajarê Tirkiye Îzmîrê ye. Piştî ku dawî bi şerê sar hat , NATO armancên xwe careke din di bin çavan de derbas kir û di sala 1991 an de stratîjiyeke nû da pêşiya xwe. Li gor vê stratîjiyê NATO xwest ku hijmara hêzên xwe yên leşkirî kêmtir bike û zêdetir hevkariyê bi saziyên navtewî bike, beşdarî di oprasyonên parastina aştiyê bibe. NATO di hêla kontrol kirina çekan de jî ,nêrîna Rojava ya ku di Peymana ([[INF]]) ya sala [[1987]] an de hatiye, ji xwe re weke bingeh digre. Ew peyman dibêje ku pêwîste çekên nukleriyên navencî li holê bên rakirin. [[Kategorî:Rêxistin]] [[Kategorî:Saziya navnetewî]] [[an:OTAN]] [[ar:حلف الناتو]] [[ast:Organización del Tratáu del Atlánticu Norte]] [[az:Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatı]] [[be:Арганізацыя Паўночнаатлянтычнай дамовы]] [[bg:НАТО]] [[bn:ন্যাটো]] [[br:Aozadur Feur-emglev Norzh-Atlantel]] [[bs:NATO]] [[ca:OTAN]] [[cs:Severoatlantická aliance]] [[cy:Sefydliad Cytundeb Gogledd yr Iwerydd]] [[da:NATO]] [[de:NATO]] [[el:ΝΑΤΟ]] [[en:NATO]] [[eo:NATO]] [[es:Organización del Tratado del Atlántico Norte]] [[et:NATO]] [[eu:Ipar Atlantiarreko Itunaren Erakundea]] [[fa:ناتو]] [[fi:NATO]] [[fr:Organisation du traité de l'Atlantique Nord]] [[fy:Noard-Atlantyske Ferdrachsorganisaasje]] [[gl:OTAN]] [[he:נאט"ו]] [[hi:नैटो]] [[hr:NATO]] [[hu:Észak-atlanti Szerződés Szervezete]] [[ia:OTAN]] [[id:NATO]] [[io:NATO]] [[is:Atlantshafsbandalagið]] [[it:NATO]] [[ja:北大西洋条約機構]] [[ka:ნატო (ორგანიზაცია)]] [[kn:ನ್ಯಾಟೋ]] [[ko:북대서양 조약 기구]] [[lb:Organisatioun vum Nordatlantik-Traité]] [[lt:NATO]] [[lv:NATO]] [[mk:НАТО]] [[nl:Noord-Atlantische Verdragsorganisatie]] [[nn:NATO]] [[no:NATO]] [[pl:NATO]] [[pt:Organização do Tratado do Atlântico Norte]] [[rmy:Organizaciya le Tratatosko le Nordutne Atlantikosko]] [[ro:Organizaţia Tratatului Atlanticului de Nord]] [[ru:НАТО]] [[ru-sib:НАТО]] [[se:NATO]] [[sh:NATO]] [[simple:North Atlantic Treaty Organisation]] [[sk:Organizácia Severoatlantickej zmluvy]] [[sl:NATO]] [[sq:NATO]] [[sr:НАТО]] [[sv:NATO]] [[th:องค์การสนธิสัญญาป้องกันแอตแลนติกเหนือ]] [[tr:Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü]] [[uk:НАТО]] [[ur:نیٹو]] [[vi:NATO]] [[zh:北大西洋公约组织]] [[zh-min-nan:NATO]] [[zh-yue:北大西洋公約組織]] 2994 22859 2005-12-07T15:28:46Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 81.173.230.36 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Emerîka Qedexeya Li Ser Firîna Balafirên Artêşa Iraqê Rakir!''' Piştî ku Emerîka qedexeya li ser firîna balafirên artêşa Îraqê rakir, di 1`ê Nîsana sala [[1991]]ê de debalafiran careke din bombe barand ser erda Kurdistanê. Bi sed hezaran Kurdên li Başûrê Kurdistanê li hemberî vê yekê bi tirs û fikara ku [[Helebce]]yên din çê bibin, berê xwe dan sînorên Tirkiye û Îranê. Lê belê Kurdên ku jiber mirinê direviyan ketin pencê trajedî û xizaniyê. Bi sedan Kurd ji bîrçînan, serma û seqemê jiyana xwe ji dest da. Tenê Xelkê Kurd xwedî li wan derket, bi îmkan û derfetên xwe alîkarî gelê xwe yê ji perçeyên din ê Kurdistanê [[category:dîrok]] [[category:Kurdistan]] 2995 24292 2006-01-04T21:30:28Z Erdal Ronahi 2 Êrîşên 11`ê îlonê çû cihê Êrîşên 11'ê îlonê '''Êrîşên 11`ê Îlonê''' Di sala [[2001]]ê de li bajarê Amerîka New Yorkê her du kuleyên Navenda Bazirganiyê ya Cîhanê bi navbereke 18 deqan bi du balafirên cuda hatin hingaftin. Piştî êrîşa balafira duyemîn, her du bircên ezmanelêş bi navberên kin bi temamî hilweşiyan û bi erdê re bûn yek. Balafireke sêyemîn a rêwiyan li avahiya wezareta parastinê Pentagonê da. Balafira 4emîn berî ku êrîş bibe ser Qesra Spî tevî rêwiyan hate xistin. Dûre li hemberî avahiya Kongreya Amerîkayê çalakiyeke întîharî pêk hat. Li dema ku her kes di nava şok û matmayînê de bû, li Washingtonê di navendeke kirrîn û firotinê de bi teqînekê re şewatê destpêkir. Tam li dema ku teqîn rawestiyan, li ber wezareta karê derve wesaîteke bi bombeyan dagirtî, teqiya. Di encama hemû êrîşan de qasî 3 hezar kesên sivîl mirin. Êrîşên li hemberî cêwîbircan û Pentagonê, deriyên demeke nû vekirin. Nerazîbûna fermî ya Amerîkayê piştî 9 rojan ji George Bush hat: Bush, bi gotinên weke ''divê hemû cîhan biryarekê bide, ya hûnê li gel me yan jî dijminê me bin,' ''li hemberî terorê şer da destpêkirin. Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê, serokê rêxistina radîkal a Îslamî [[El Qaîde]] [[Usame Bîn Laden]] ku bi eslê xwe ji Erebîstanê Suîdî ye û gelek dewlemend e, weke kesê ji êrîşan berpirsiyar îlan kir û li Afganîstanê operasyoneke leşkerî da destpêkirin. Li Afganîstanê, di encama operasyoneke leşkerî de rêveberiya Talîban ji desthilatiyê hate dûrxistin û li dewsa wê, rêveberiyeke alîgirê Rojava hate wezîfedarkirin. Bi sedan kes li ser gumana ku endamên El Qaîde ne, an hatin kuştin an jî girtin. Rêveberiya Bush li tevahiya cîhanê, ji bo çavkaniyên malî yên El Qaîde operasyonên cemidandina hesabên wê yên li bankayan dan destpêkirin. Li dema mudexeleya Amerîkayê li Afganistanê 3.767 sivîlan jiyana xwe ji dest dan. Ji alîkariya 5 milyarî ku Rojava soz dabûyê, tenê ji sedî 5 hatiye dayîn û li Afganîstanê bi milyonan kes bi birçîbûnê re rû bi rû mane. Li gorî demên berî şer, hêjmara zarokên ku ji ber birçîbûnê dimirin 6 qat zêdetir bûne. [[category:dîrok]] 2997 61145 2006-12-21T04:09:10Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:12 Eylül Darbesi]] Di [[12'ê rezberê|12'ê îlona]] sala [[1980]]'an de [[Tirkiye]] bi [[darbeyeke leşkerî]] ya di pêşengiya Orgeneral [[Kenan Evren]] ve hejiya. Di heman rojê de Parlemen hat girtin, [[destûra bingehin]] ji meriyetê derket û kilît li deriyên partiyên siyasî hat xistin. Li Tirkiyê Cunta leşkerî hat ser hukum. Ji salên 60î û şun ve, pêşketina di nava tevgera sosyalist û ya karkeran rêveberên Dewleta Tirk xistin nava tengavê. Di encama cûntaya leşkerî de, hovîtiyek mezin çêbû, Nezikî milyonek insan hatin girtin û di işkenceyan de hatin derbas kirin. Ev darbeya leşkerî li gor daxwazên politikaya Amerikayê ya di herêmê de dimeşiya. Kenan Evren û hevalên xwe, li dijî şoreşgerên di zindanan de xwedî kînek ewqas mezin bûn ku, ji bo wan digotin: Ma em wan darda nekin xwedi bikin? Ev Helwest û tevgera rêvebirên dewleta Tirk di heman demê de sedemê rewşa xirab û perişan ya civaka Tirk e. Bi qasî 650 hezar kes hatin binçavkirin, milyonek û 683 hezar kes jî weke kesên xeter hatin qeyitkirin. Ji bo 7 hezar kesan cezayê dardakirinê hat xwestin. 50 kes hatin dardakirin. 14 hezar kes ji welatiyê Tirkiyê hatin derxistin û 30 hezar kes jî derketin derveyî welat û bûn penaber. 856 kes di bin [[êşkence]], şer û pevçûnan de jiyana xwe ji dest dan. 937 [[film]] hatin qedexekirin, kilît li deriyên 23 hezar 677 komeleyan xistin û bi qasî 300 roj rojname nehatin weşandin. Şop û tesîra darbeya 12 Îlonê piştî ewqas salan jî hêna nehatiye jêbirin. Bi qasî 300 hezar kesên [[şoreşger]], [[demokrat]] û welatparên avêtina girtîgehan û bi îlankirina rewşa awarte, [[Kurdistan]] û Tirkiye bû girtîgeheke servekirî. Di vê demê de li Kurdistanê kiryar û pêkanînên pirr dijwar û veşartî hat meşandin. Zihniyeta qedexeker a 12 Îlonê pirsgirêka Kurd inkar kir, zimanê kurdî qedexe kir û pêvajoya ku bû sedema mirina bi dehan hezaran kesan da destpêkirin. Ji bo astengkirina azadiya nasname, bawerî û çandan, tedbîrên dijwartir ên ji demên berê hatin wergirtin. Zirar û karesata herî mezin ya darbeya 12 Îlonê kir bela serê Tirkiyê, destûra bingehîn ya leşkeran bû. Piştî darbeyê, li gel huquq û kiryarên 12 Îlonê pirr tên rexnekirin jî, hemû hukumetên ku hatin ser desthilatdariyê, destûra bingehîn a leşkeran neguhertin û bi qasî têrê bike ji bo demokratik kirina wê ji dil tevnegeriyane. Bi vî awayî, destûra bingehîn a qedexeker, hêna jî nehatiye guhertin. Di vê destûrê de xalên weke, ``welatî ji bo dewletê hene`` hat bicihkirin û mafên takekesî ên mirovan kirin qurbana dewletê.x Bi vî awayî pêşiya azadiya raman hat girtin û ti qiymeta nêrîna azad nema. Mafên civakî û sendikayan hatin pûçkirin. Qirêja reş ya darbeya 12 îlonê ya ku li ser demokrasiya Tirkiyê xist, hêna di roja me de jî nehatiye jêbirin. Ev roj di dîroka Tirkiyê de wekî rojeke reş ango qirêjek ji bo demokrasiyê hat bin nav kirin û hê jî tê bi nav kirin. Lê belê vê navkirinê nekarî, darbekar û berpirsyarên 12`ê Îlonê bidarîzîne, ango derxe pêşberî dadgehê û Destura Bingehîn a 12`ê Îlonê biguherîne. [[category:Dîrok]] [[Category:Kurdistan]] [[en:1980 Turkish coup d'état]] [[fr:Coup d'État du 12 septembre 1980 en Turquie]] [[tr:12 Eylül Darbesi]] 2998 32234 2006-06-07T07:41:21Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:Dîroka Kurdistanê]] 10 girtiyên ji doza [[PKK]]ê di sala [[1996]]an de bi destê hêzên dewletê li girtîgeha Amedê hatin qetilkirin. Di [[24`ê Îlon]]a sala 1996'an de, li [[zîndana Amedê]] di roja hevdîtinê de di dema ku 33 dîlên şer ên Kurdistanî, bi şahiya dîtina xizmên xwe vedigeriyan qoxişan, ji aliyê leşker, polês û gardiyanan ve rastî êrîşeke bê perva hatin. Polês û leşkeran bi dar, zincîr û qalasan êrîşî 33 dîlên şer ên PKKê kirin. Piştî êrîşê girtî xistin qabîna hevdîtinê. Polêsên êrîşkar bi çavsorî deriyê qabînê girtin û li gor navên tespîtkirî, dest bi cih anîna fermana kuştinê kirin. Ew roj li wir, [[Ridvan Bulut]], [[Ahmet Çelik]], [[Cemal Çam]], [[Mehmet Aslan]], [[Edip Dilenci]], [[Nimet Çakmak]], [[Hakki Tekin]], [[Kadir Demir]] û [[Erkan Perişan]], yek bi yek serê wan, bedena wan hate parçekirin û hatin qetilkirin. Di êrîşê de 23 dîlên şer ên PKKê bi giranî birîndarbûn. Ji van 14 kes dest û lingên wan bi zincîran girêdan û birin bajarê Dîlokê. Leşkerên mêrkûj di dema dîlên şer neqilkirin de M. Kadir Gumuş di rê de bi lêdana zincîran kuştin. Li ser vê hemû sosretê, leşkeran ji ber ku destên wan êşiyane girtî gilîkirin, dozgerê dewletê-jî ji ber dar û qalasên dewletê yên di êrîşê de hatine bi kar anîn zirar dîtine di derbarê dîlên şer de mahkeme vekir. [[kategorî:Dîroka Kurdistanê]] [[Category:Şehîd]] 2999 35010 2006-07-10T09:29:41Z Bangin 450 [[Image:Ali_Cicek.jpg|right]] '''Ali Çiçek''' († [[1982]]) Elî Çîçek, lawê malbateke xîzan bû. Di temenê xwe yê piçûktiyê de li hemberî neheqiyên li dijî Gelê Kurd, bû xwedê kîn û nerazîbûnê. Çîçek, dema ku PKKê nas kir, yekser di temenê xwe yê ciwantiyê de tevlî nav refan dibe û di gelek warên xebatê de wezîfe digire. Ew bi girêdana xwe ya bi wezîfeyê û dilrastiya xwe ve tê naskirin. Alî Çîçek di sala [[1982]]an de ku di çalakiya 14 Tîrmehê ya li hemberî hovitiya cuntaya [[12]]. [[Îlon|Îlonê]] ya li Amedê cîhekî girîng girt, di çalakiya rojiya mirinê de jiyana xwe ji dest da. [[category:şoreşger|Çiçek, Ali]] [[category:şehîd|Çiçek, Ali]] 3000 14971 2004-09-14T08:55:20Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Cibran Xelîl Cibran]] 3001 14972 2004-10-19T12:49:58Z 218.179.24.47 Image:Khalil Gibran.jpg Halil Cibran [[en:Image:Khalil Gibran.jpg]] 3002 65452 2007-01-19T19:43:59Z Bablekan 495 Hinde zêdekirinên Tirkî rakir, ma dinya mecbûr e Tirkî bizanibe {| class="infobox biography" style="width: 21em; text-align: center;" |- ! colspan="2" style="font-size: larger;" | Deniz Gezmiş |- | colspan="2" style="font-size: normal;" | [[Image:Deniz_Portre.jpg|none|250px| Deniz Gezmiş'in sorgu döneminde çekilmiş, basın ve yayında da hâlâ en popüler olan portresi.]] |- ! Rojbûn | [[27´ê reşemiyê]] [[1947]] <br><small> [[Enqere]]</small> |- ! Mirin | [[6'ê gulanê]] [[1972]]<br> <small>[[Enqere]], Girtîgeha girtî ya navendî ya Enqereyê ([[Xeniqandin]])</small> |} '''Denîz Gezmîş''' ([[1947]]-[[1972]]) yek ji serokên herî girîng ên tevgera ciwanan ku piştî sala [[1965]]'an û pê ve li Tirkiyeyê pêşkeft. Di heman demê de ew yek ji rêveber û sazumankarên Artêşa Rizgariya Gelê Tirkiye [[THKO]] ye. Di 24'ê [[reşemî|reşemiya]] [[1947]]'an li navçeya [[Ankara]] [[Ayaş]]ê ji dayik bû. Ji ber ku ew zarokê malbatake mamoste bû, hîndekariya xwe ya seratayî û navîn li gelek bajaran, lîseyê jî li Stenbolê xwend. Denîz, di sala [[1966]]'an de kete Faqûlteya Huquqê ya [[Zanîngeh]]a Stenbolê û hîn di salên [[Dibistana Amadehiyê]] de çepgiriyê nas dike û di wan salan de xwe di nav çalakiyên demê de dibîne. Di sala [[1965]]'an de bû endamê bajarê [[Üsküdar]]ê yê TİP (Türkiye İşçi Partisi-Partiya Karkerên Tirkiyeyê)'ê. Cara pêşî di 31'ê Tebaxa [[1966]]'an de di dema ku karkerên [[Şaredariya]] [[Çorum]]ê ji [[Ankara]]yê dimeşin Stenbolê û çelengeke reş datînin ber abîdeya [[Taksim]]ê pişgtgiriya karkeran dike. Di dema xwepêşandana [[şermezarkirin]a rêveberên [[Türk-İş]]'ê de hate binçavkirin. Paşê di bûyerên 19'ê [[rêbendan]]a [[1967]]'an de tê girtin û tevî 2 hevalên xwe derdikevin dadgehê û serbest tên berdan. Pişre di gelek xebatên siyasî û damezirandina saziyan de cîh digire. Di meha [[rezbar]]a [[1968]]'an de tevî hevalên xwe [[Cihan Alptekin]], [[Mustafa İlker Gürkan]], [[Mustafa Lütfi Kıyıcı]], [[Cevat Ercişli]], [[M.Mehdi Beşpınar]], [[Selahattin Okur]], [[Saim Kurul]] û [[Ömer Erim Süerkan]] Yekîtiya [[Xwendekar]]ên [[Şoreşger]] damezirand. Di 28'ê [[kewçêr]]a [[1968]]'an de di dema hatina sefîrê EAmerîkayê de li [[balafirgeh]]a [[Yeşilkoy]]ê xwepêşandan hatin lidarxistin û Denîz Gezmiş ji ber vê xwepêşandanê hate girtin û piştî demekê serbest hate berdan. Di zanîngeha Stenbolê de bi girseya xwendekaran li hemberî hêzên rastgir derketin. Ev çalakiya wî wekî hincet hate nîşandan û di 19'ê [[adar]]ê de dîsa hate girtin û heta 3'ê [[avrêl]]ê di zîndanê de ma. Piştre di 31'ê [[gulan]]a sala [[1969]]'an de di çalakiyeke şermezariyê de ji xwendekarên fakûlteyê re serokatî kir. Di yek ji van çalakiyan de birîndar bû. Der heqê wî de biryara giyabî derket. Lê belê ew dîsa jî ji zîndanê reviya û di dawiya meha [[pûşper]]ê de çû [[Filîstîn]]ê. Heta meha [[rezber]]ê li kampên gerîlla yên Filîstînê ma. Deniz Gezmiş, di gelek çalakiyên [[THKO]]'yê de cih girt. Di 4' [[adar]]a 1971'ê de di çalakiya revandina Emerîkiyan de, piştî serbestberdana leşkeran li navçeya [[Sivas]] a bi navê [[Şarkişla]]yê li nehiya [[Gemerek]]ê hate girtin. Di doza THKO'ê de ku di 16' [[tîrmeh]]a sala 1971'ê de dest pê kir, ji ber binpêkirina xala 146'emîn a [[zagon]]a Tirkan a Cezayê, di 9'ê [[rezber]]a sala 1971'ê de bi mirinê hate cezakirin û di 6' [[gulan]]a sala [[1972]]'an de tev [[Yusuf Aslan]] û [[Huseyîn Înan]] hate dardekirin. [[category:şoreşger|Gezmiş, Deniz]] [[Kategorî:Şehîd|Gezmiş, Deniz]] [[de:Deniz Gezmiş]] [[en:Deniz Gezmiş]] [[tr:Deniz Gezmiş]] 3003 14974 2004-09-13T21:09:05Z Piling 70 Deniz Gezmiş Deniz Gezmiş 3004 59250 2006-12-02T15:41:58Z Luqman 401 [[Wêne:Hadep.png|right|framed|Ala HADEP]] '''Halkın Demokrasi Partisi''' HADEP, (Partiya Demokrasiya Gel) di 11'ê Gulana sala [[1994]]an de hate damezirandin. Endamên Partiya Demokrasî û Kedê [[DEP]]ê daxwaznameya partiya xwe ya nû ji Wezareta Karêhundur re pêşkêş kirin û roja 11 gulanê çarşemê bi awayekî fermî Partiya Demokrasiya Gel HADEPê damezirandin. Her çiqasî hatibû armanckirin ku HADEP di dîrokên pêş de were damezirandin jî, lê belê jiber ku îmzeyên li ser bernameyê û rêvebirnameya neqediyabûn, damezirandina partiyê dereng ketibû. Li dewsa navê Partiya Demokrasî û Aştiyê [[BADEP]]ê, ji bo ku nêzîkê navê HEP û DEPê be, navê wê weke HADEP hate hilbijiartin. Ji serokatiya wê ya Giştî re Murat Bozlak hate anîn. HADEP, di hilbijartinên 25 Kanuna 1995 û 18 Nîsana [[1999]]an de bibû partiya yekemîn ya li Kurdistanê, lê belê jiber baraja ji sedî 10 ya ku dewleta Tirk danîbû, parlementerên hatin hilbijartin neketibûn parlemenê de. HADEP care yekê di hilbijartinên herêmî yên 99an de yek jê ya bajarê mezin bi giştî 38 belediye qezençkiribû. == Serokên HADEP'ê == *[[Hatip Dicle]] *[[Murat Bozlak]] *[[Ahmet Turan Demir]] *[[Murat Bozlak]] Piştî girtina HADEPê, gelek endamên HADEPê derbasa [[DEHAP]]'ê bûn. [[Category:Partî (Tirkiye)]] 3005 14976 2004-09-13T21:14:46Z Piling 70 HADEP HADEP 3007 32224 2006-06-06T23:29:42Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Huseyin inan.gif|thumb|Huseyîn Înan]] '''Hûseyîn Înan (1949-1972)''' Di sala '''1949'''an de li gundê Bozhûyûk ya navçeya Kayserî Sarıziyê hate dinê. Dibistana seretayî û navîn li Sarızê û lîseyê jî li Kayseriyê xwend. Di 1966an de xwe di Beşa Zanistiyên Îdarî ya ODTÜyê qeyda xwe çê kir. Înan, piştî demekê bû endamê Qulûba Ramana Sosyalîst SFK û Dev-Gencê ku ew jî girêdayî vê Qulûbê bû. Di vê navbêrê de tevlî nav Partiya Karekerên Tirkiyeyê TİPê bû û di nava çalakiyên vê partiyê de cîh girt. Di heman demê de çi li Stenbolê û çi jî li Îzmîr û herêmên din tevlî nav çalakiyên dijî-Emerperyalîst bû; beşdarî mîtîng û çalakiya li diijî Fîloya 6emîn ya Emerîkayê bû. Dîsa beşdarî çalakiyên li herêmên bejayî û yên weke dagirkirina axê bû. Di sala 1966-67 ya hîndekariyê de ji bo boykoteke a amadekirinê ya ODTÜyê re serokatî kir. Hûseyîn Înan, di '''1968'''an de komeke biçûk û veşartî saz kir. Di çarçoveya fikrên rêxistinê yên teng de li herêmên bejayî dest bi amadekariyên gerîllatiyê kir. Armanca wî ew bû ku bi rêya van gerîllayan, ramanê têkoşîna li dijî Emperyalîzmê pêşbixîne. Koma ku bi taybetî ji endamên [[ODTÜ]]yê pêk dihat, wê paşê kadroyên navendî yên Artêşa Rizgariya Gelê Tirkiyeyê [[THKO]]yê sazkiribaya. Hûseyîn Înana di heman salê de ji Faqûlteya Zanistiyên Îdarî hate derxistin û di van salan de jî li yurdên ODTÜyê de ma. Di 14 Cotmeha 1969an de tevî beşeke girîng ê komê di ser Suriyê re derbasî kampên El Fetîhê yên Rêxistina Rizgariya Fîlîstînê bûn. Li vê derê li cem Rêxistina Rizgariya Fîlîstînê li dijî Îsraîlê şer kirin. Hûseyîn Înan, di nava êrîşên qereqolên li di dijî Îsraîlê de cîhê xwe girt. Di sibata 1970an de vegeriya Tirkiyeyê û di rêya Amed-Dîlokê di otobûsekê de hate zeftkirin. Di encama darizandina ku li Amedê berdewam kir, di Cotmeha 1970an tehliye bû. Hûseyîn Înan, dema ku vegeriya Enqereyê, di serê wî de ramanên gerîllatiyê bejayî tam bi cîh bibû û zelal bibû. Tevî koma Stenbolê ku di nava wan de hemfikrên wî yên weke Denîz Gezmîş jî hebû, li hev kombûn û Artêşa Rizgariya Gelê Tirkiyeyê sazkirin THKO. Înan, tevî ku di nava tevgerên girseyî de qet nedihate naskirin jî, bi kesayeta xwe ya biryardar, rêxistinker û zîrekiya xwe ya danîna têkîliyan bi mirovan re, di vana komê de derkete pêş. Hûseyîn Înan bû serokê Artêşa Rizgariya Gelê Tirkiyeyê ku di navê de Deniz Gezmiş, Sinan Cemgil û Cihan Alptekin jî cîh digirt. Paştre ne tenê ji çalakiyên çekdarî re pêşengî dikir, di heman demê de di nava hemu çalakiyan de jî cîh girt. Di 29 Kanûna 1970an de yek endamên Dev-Gencê İlker Mansuroğlu tê kuştin. Înan, di nava [[THKO]] de, di gelek çalakiyên weke gulebarandina Qereqola Polêsan ya [[Kavaklıdere]], Şêlandina Îşbankasi şaxê Emekê ya di 1 Çileya 1971ê de, serdegirtina tesîsên Emerîkan û revandina Emerîkiyan, de cîh girt. Înan, bi wêrekî û biryardariya xwe ya di van çalakiyan de, di hebûna THKOyê de bû tesîrekî mezin. Di 25 Adara 1971an de li navçeya Kayserî Pınarbaşı hate zeftkirin û ji aliyê Dadgeha Leşkerî ya Enqereyê rêza yekem tevî [[Denîz Gezmîş]] û [[Yusuf Arslan]] bi dardekirinê hatin mehkumkirin. Tevî ku ji bo astengkirina dardekirina wan li parlemenê, di nava rayagiştî de û gelek hewildan hatinkirin jî, di 6 Gulana sala 1972an de tevî hevalên xwe Yusuf Arslan û Deniz Gezmiş hatin dardekirin. [[category:şoreşger|Inan, Hüseyin]] [[category:şehîd|Inan, Hüseyin]] 3008 55825 2006-11-10T22:20:43Z Bangin 450 [[Image:Musa anter.JPG|thumb|Musa Anter]] '''Mûsa Anter''' (1920-1992) [[lîsteya nivîskarên kurd|nivîskar]] û rojnamevanekî kurd e. ==Jiyan== Anter di sala [[1920]]an de li gundê [[Zivingê]] ya girêdayî [[Stilîlê]] ya ser bi navçeya [[Mêrdîn]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] hate dinê. Wî hîn di temenekî piçûk de, bavê xwe winda kir û li ber destên dayika xwe ku muxtara gund bû, mezin bû. Apê Mûsa dibistana xwe ya seretayî li Mêrdînê û ya navîn û lîseyê li Adenê qedandibû. Piştî xwendina lîsê ji bo [[felsefe|felsefeyê]] bixwîne diçe Stanbolê û di zanîngehê de, gelek xwendevanên Kurd naskirin. Musa Anter, li ser daxwaza [[Fayiq Bucak]] dev ji felsefeyê diqere û qeyda xwe li beşê Huqûqê çêdike. Di wê demê de xwendevan û rewşenbîrên Kurd ji bo pirsgirêka neteweyî dikevin nava tevgerê. Her wiha Apê Mûsa ji bo ku xortên Kurd li dora xwe kom bike û him ji aliyê madî ve, him ji aliyê manewî û siyasî ve xwedî li xwendevanên Kurd derbikevin yûrda Dicle vekirin. Piştî salek jî bi tevî hin hevalên xwe komeleya Hêvî avakirin, bi pêşniyaza van kesan komeleya şagirtan tê damezrandin. Di sala 1944an de bi keça Evdirehman Zapcu Halê re dizewice û ji wan re 2 kurên bi navê Anter û [[Dîcle Anter|Dîcle]] û keçek bi navê [[Rewşen Anter|Rewşen]] çêdibin. Musa Enter di sala 1948an de yûrda Firatê vedike û dest bi deranîna rojnameya çavkaniya Dicle dike . Piştî çend salên dirêj li Amedê bi navê "[[Ilerî Yurd]]" yanî welatê pêşketî dest bi deranîna rojnameyekê din dike û ew ji ber nivîsên xwe jî ji bo demekê tê gitin. Di sala 1959an de ji ber doza 49an careke din tê girtin û tevlî 49 hevalên xwe 6 mehan di girtîgehê de dimîne. Mûsa Anter pirtûka xwe ya bi navê "[[Birîna Reş]]" di zindanê de dinivîsîne. Her wiha ferhenga kurdî ya bi 6 hezar peyvan pêkhatî, amade dike. Di destpêka salên 60î de, di nava Partiya Çep ên Tirk de, bi awayekî fermî dikeve nava siyasetê. Di sala 1971an de careke din tê girtin û piştî ji girtîgehê derdikeve, di 1976an de vedgere gundê xwe, heta 1989an li gund dijî. Piştî 89an vedgere Stanbolê, di gelek kovar û rojnameyan de, ji nû ve dest bi nivîsandinê dike û di heman demê de di nava Partiya [[HEP]]ê de ji nû ve dikeve nava siyasetê. Musa Anter, piştî sala 1971an careke din vedigere [[Kurdistan]]ê û li [[Amed]]ê ji hêla hêzên dewletê ve tê girtin û bi 4 salan cezayê girtîgehê tê tewembarkirin. [[Ronakbîr]]ê Kurd Mûsa Anter di sala 1976an de piştî serbestberdana ji zîndanê vedigere gundê Zivingê û jiyana xwe li wir berdewamdike. Di sala 1989an de careke din berê xwe dide bajarê Stanbolê û di gelek kovar û rojnameyan de nivîs û serpêhatiyên wî têne weşandin. Her wiha Apê Mûsa ku di gelek rojname û kovarên mîna [[Welat]], [[Ülke]], [[Ozgur Gundem]] û [[Ozgur Ulke]] de nivîsên wî têne weşandin, ji hêla xwendevanan ve bi balkêşî dihatin xwendin. Roja 20 Îlona sala [[1992]]an li kolanên Amedê ew bû hedefa dijminên çapemenî û ramana azad û jiyana xwe jidest da. Û tevlî kerwanê şehîdên çapemeniyê dibe. Musa Anter li ser berga pirtuka xwe ya "[[Hatiralarim]]" de wiha dibêje: :"Ez şahidê zindî û sondxwarî yê tengasiyên Tirkiyê yê 55 sala me. Gelo Ez tenê şahidim? Na! Ez her wiha mehkûm, bersuç û dozdarê Tirkiyê me. == Xelatên Rojnamegeriyê == Li Tirkiyê ji 1993'an şûnda [[Xelatên Rojnamegeriyê ya Mûsa Anter û Şehîdên Çapemeniyê]] tên dayîn. Xelatên Rojnamegeriyê ya Mûsa Anter û Şehîdên Çapemeniyê cara ewil sala 1993'an de ji aliyê [[Ozgur Gundem]], piştre 1994'an de [[Ozgur Ulke]], 1995'an de [[Yenî Polîtîka]], 1996'an de [[Demokrasî (rojname)|Demokrasî]], 1997 û 1998'an de [[Ulkede Gundem]], 2000'an de [[Yenî Gundem]] û sala 2001'an de jî ji aliyê [[Yedîncî Gundemê]] ve hatibû dayîn. ==Berhem== * [[Birîna Reş]] - 1959 * [[Ferhenga Kurdî]] - Istanbul, 1967 * [[Hatıralarım]], cîld 1 - Istanbul, 1991 * [[Hatıralarım]], cîld 2 - Istanbul, 1992 * [[Çinara Min]], Istanbul, weşanên avesta ==Lînk== {{quote|Musa Anter}} [[category:Şehîd|Anter, Musa]] [[category:Nivîskar|Anter, Musa]] [[category:Rojnamevan|Anter, Musa]] [[de:Musa Anter]] [[tr:Musa Anter]] 3011 53177 2006-10-18T17:13:10Z 81.68.228.49 interwik Persian [[Image:Serefkendi-100.jpg|right|framed|Dr. Mihemed Sadiq Şerefkendî]] [[Dr. Mihemed Sadiq Şerefkendî]] (1937-1992) (Seîd) yek ji kesayetiyên herî şareza yên rojhilatê Kurdistanê ye. Ew di roja 21'ê Çileya sala 1937'an de li malbateke niştimanperwer, li gundê Erexeya Bokanê ji dayik dibe. Di temenê zarokatiyê de bavê wî dimire û serperestiya wî dikeve ser milê birayê wî yê mezin Mamoste Hejar. Serdema zarokatiya Dr. Şerefkendî rastî xebatên ji bo rizgariya Kurdistanê û damezirandina [[Komara Mehabadê]] tê. Ew xebatên rengîn û çalakiyên serdemê di mêjiyê wî de neqişîn û mêjiyê wî kemilandin. Dr. Şerefkendî pola yekem û duyem li bajarê Bokanê dixwîne û piştî ku malbata wan koçî [[Mehabad|Mehabadê]] dike, ew jî li Mehabadê xwendina seretayî û ya navendî deqedîne û lîseyê jî li bajarê Tewrêzê (Tebrîz) dixwîne. Ew di sala [[1959]]'an de li Zankoya Bilind a Tehranê dîplomeya Endezarya kîmyayê digire. Di dema xwedina xwe de weke şagirtê yekem dersên xwe diqedîne û di heman salê de dibe hîndekarê kîmyayê û heta sala [[1965]]an li bajarên [[Urmiye]] û [[Mahabad]]ê bi karê hînekariyê re mijûl dibe. Di dema hînekariyê de ji bo gihîştina xwendekarên kurd gelekî zehmetiyê dikişîne û hemû şagirtên wî qebûl dibin û diçin zanîngehê. Ev yek bala '[[Sawak]]'ê ango (Dezgeha Casûsiya Rejîma [[Mihemed Riza Şah]]) dikişîne û nahêlin ku ew li Kurdistanê bimîne, lewma wî sûrgûnî bajarê [[Erak]] û paşê jî bajarê Kerecê dikin. Dr. Mihemed Sadiqê Şerefkendî di sala 1970yî de weke asîstanê beşa kîmyayê tê wezîfedarkirin. Ew di sala [[1972]]an de diçe Fransayê û piştî çar salan doktoraya kîmyayî ya analîtîk li zanîngeha hejmara 6an a Parîsê werdigire. Dr. Sadiq Şerefkendî di sala 1976an de vedigere Tehranê û wekî mamosteyê beşa kîmyayê li zanîngehên Tehranê di xebite. Di sala [[1973]]an de, gava ku Dr. Şerefkendî li Parîsê hewil dide doktoraya bistîne, bi riya Şehîd Dr. Ebdulrehman Qasimlo bername û rêz û rêçikên PDK-Î'yê nas dike û bi wan re aşîna dibe. Piştî vê yekê dibe endamê Partiya Demokrat a Kurdistanê û gelekî zehmetiyê dikişînê û ji bo pêkanîna wezîfeyên ku partiyê dane wî, pêk bîne gelekî hewl dide û têdikoşe. Heta gelek caran jî giyana wî dikeve metirsiyê. Piştî têkçûna rejîma paşayetiyê û destpêkirina eşkere ya [[PDK-Î]] li Îranê, ew dibe Berdevkê Komîteya Navendî ya Partiyê û di meha reşemiya sala 1979an de jî di Kongereya Çarem a Partiyê de dibe endamê Komîteya Navendî ya Partiyê û berpirsiyariya partiyê ya Tehranê dispêrin wî. Di havîna sala [[1980]]yî de ji bo karê herdemî wî vedixwînin Kurdistanê. Dr. Şerefkendî di havîna sala 1980'yî de dibe Endamê Deftera Siyasî ya PDK-Î'yê. Di kongreyên pêncem, şeşem, heftem, heştem û nehem ên partiyê de hemû caran bû Endamê Komîteya Navendî û di Komîteyê de jî hemû caran ji bo Endametiya Deftera Siyasî hate hilbijartin. Ji bilî vê yekê jî berpirsiyariya çapemeniya partiyê jî li ser milê wî bû. Ji sala 1986an heta dema şehîdbûna Dr. Qasimlo wekî Cîgirê Sekreterê Giştî yê Partiyê karê têkoşînê meşand. Dr. Şerefkendî piştî şehîdbûna Dr. Qasimlo, bi girtina dengên giştî yên Komîteya Navendî, bû Sekreterê Giştî yê Partiyê. Kongreya nehem a partiyê jî bi rêveberiya wî pêk hat û heta dema şehîdbûnê wekî Sekreterê Giştî yê Partiyê wezîfeya xwe pêk anî. Ew di 17'ê îlona sala 1992an de li bajarê Berlînê li welatê [[Almanya]] tevî sê hevalên xwe ji aliyê sîxurên dewleta Îranê ve hate kuştin. [[en:Sadeq Sharafkandi]] [[fa:صادق شرفکندی]] [[category:şehîd|Şerefkendî, Sadiq]] 3012 54688 2006-10-28T11:00:39Z KurdoChali 500 '''Serhildana Agiriyê ya yekemîn''' di 16'ê Gulana sala [[1926]]an de destpêkir. Di salan piştî 1925an de di encama zordestiya li dijî Kurdan, li Agiriyê eşîreta Celalî rabû raperînê. Di vê navbêrê de di encama xebatên ronakbîrên Kurd ên bi rêxistinkirinê yên ku di rêxistinên [[Kurd]]an de xebatkirine, li beldeya Bihamdum ya Lûbnanê Kongreya Serbûxwe ya Xoybûnê hate lidarxistin û vê Kongreyê li gel hemu rêxistinên Kurd, serekeşîrên mûxalîf ên li [[Kurdistan]]ê jî anîbû cem hev. Li hemberî banga hukumetê ya "Effuya Giştî" [[Xoybun]]ê li her deverê belavok belavkirin û bang li eşîretan kir ku bi gotinên effuyê neyên xapandin. Di vê navbêrê de Îhsan Nûrî Paşa di ser Îranê re derbasî cîhê ku Eşîreta Celaliyan rabû ser pêyan, yanî derbasî Agiriyê bû. [[Îhsan Nûrî Paşa]], li vê derê serekeşîrên ku rabûne serhildanê, di nava tevgereke çekdarî de bi rêxistin kir. Piştî ku berxwedana Agiriyê ji aliyê hêzên artêşa Komara Tirk ve hatin temirandin, di rojnameyên wê demê de qarîqatorekî qerfî hatibû weşandin û tê de li ser goristanekê wiha hatibû nivîsîn~: "Kurdistana Xiyalî li vê derê veşartiye". Û dixwestin bibêjin ku êdî pirsgirêka Kurdî hatiye betonkirin. [[Category:Serhildan]] [[Kategorî:Dîrok]] [[de:Ararat-Aufstand]] [[tr:Ağrı İsyanları]] 3013 48151 2006-09-22T14:10:55Z Erdal Ronahi 2 '''Tehsîn Taha''' (1941-1995) hunermendekî kurd bû. Tehsin Taha, di 25 gulana [[1941]]ê de li navçeya Başûrê Kurdistan Amediyê hate dinê. Taha, bi alîkariya bavê xwe yê hozan Taha Mihemed, perwerdeya mûzîkê dît. Her wiha ji [[Mihemed Arîf Cizîrî]] perwerde dît. Di sala 1958an de di raydyoya Baxdayê de yekem strana xwe got. Di sala 1961ê de di pêvajoya şoreşa Başûrê Kurdistanê ji ber ku ji mîtîngên xwendekaran re pêşengî kiriye hate girtin. Di sala [[1964]]an de ji binîve serbest hat berdan. Di mûzîka Taha de taybetmendiya herî bingehîn pakiya wî ya di gotinê de, zêdebûna hestan û bikaranîn û hunandina motîfên çandî ye. Hunermendê navdar Tehsîn Taha di sala [[1995]]an de li Hollandayê wefat kir. . [[category:hunermend|Taha, Tehsîn]] 3015 37593 2006-08-05T05:32:11Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect:[[Tehsîn Taha]] 3016 37594 2006-08-05T05:32:19Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect:[[Tehsîn Taha]] 3017 46267 2006-09-07T22:29:45Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[sr:Емилијано Запата]] [[Image:Emiliano_zapata.jpg|thumb|Emiliano Zapata]] '''Emiliano Zapata (1880-1919)''' şoreşgerekî Meksîkayî ye. Şoreşgerê Meksîkayî Emiliano Zapata, di sala [[1880]]an de li eyaleta Morelos tê dinê. Ew gundiyekî çermsorbû. Karkerên gundî yên di kargehan de bi rêxistin kir û dest danî ser ji 3an yekê axê. Paşê tevahiya [[Meksîka]]yê û hemu başûrê welêt bi dest xist. Lê belê Serokkomar Carranza xwest reforma axê ya Zapata daye destpêkirin rawestîne û lewma lihingê xelkê Zapatîstiyan Emîllîano Zapata bi leşkerên xwe da kuştin. Zapata, dema ku ji aliyê hêzên dewletê ve li Cuernavacayê hate kuştin, 39 salî bû. Zapatîstiyan, Zapata weke serokekî efsanewî ji xwe re di dîtin û têkoşîna xwe bi navê Artêşa Rizgariya Netewa Zapatîstan ango [[EZLN]] berdewam kirin. Zapata, di 10 Nisan sala [[1919]]an de mir. [[category:şoreşger|Zapata, Emiliano]] [[bg:Емилиано Сапата]] [[bs:Emiliano Zapata]] [[ca:Emiliano Zapata]] [[da:Emiliano Zapata]] [[de:Emiliano Zapata]] [[en:Emiliano Zapata]] [[eo:Emiliano Zapata]] [[es:Emiliano Zapata]] [[fi:Emiliano Zapata]] [[fr:Emiliano Zapata]] [[hr:Emiliano Zapata]] [[id:Emiliano Zapata]] [[it:Emiliano Zapata]] [[ja:エミリアーノ・サパタ]] [[ka:ზაპატა, ემილიანო]] [[ko:에밀리아노 사파타]] [[nl:Emiliano Zapata]] [[no:Emiliano Zapata]] [[pl:Emiliano Zapata]] [[pt:Emiliano Zapata]] [[ru:Сапата, Эмилиано]] [[sl:Emiliano Zapata]] [[sr:Емилијано Запата]] [[sv:Emiliano Zapata]] [[tr:Emiliano Zapata]] 3018 14989 2004-09-14T08:28:31Z Erdal Ronahi 2 Serhildana Beytûşebabê di 3'ê îlona sala [[1924]]an de destpê kir. Serhildan, di pêşengiya serbaz [[Îhsan Nurî Paşa]] de ji aliyê rêxistina Azadî ya li alaya piyade ya 18emîn ya li navçeya Betûşebabê hate destpêkirin. Serhildanê, di demeke kin de nêviyê alayê da ber xwe û yekemîn serhildana Kurdan a piştî sazbûna komarê ye. Ev serhildan, ji taymendiya berxwedanê ku di serhildanên Kurdan de bi giranî tên dîtin zêdetir, bi armcan bi destxistina mewziyekê hatiye lidarxistin. Dema ku li Cûlemêrgê hewildanên sorkirina êşîrên Kurd ji bo serhildanê, bi serneketin, serhildan jî tê serkûtkirin. Îhsan Nûrî Paşa û hevalên wî derbasî Îraqê dibin. Îhsan Nûrî Paşa ku di pêvajoyên dihatûyê de di serhildana [[Şêx Saîd]] de cîh girt, di sala [[1930]]an de ji [[serhildana Agiriyê]] re pêşengiyê dike. [[category:Serhildan]] 3019 14990 2004-09-13T22:20:15Z Piling 70 Serhildana Bêtuşebabê çû cihê Serhildana Bêtûşebabê #REDIRECT [[Serhildana Bêtûşebabê]] 3020 14991 2004-09-13T22:21:30Z Piling 70 Serhildana Bêşebabê çû cihê Serhildana Bêtûşebabê #redirect [[Serhildana Bêtûşebabê]] 3021 14992 2004-09-13T22:23:56Z Piling 70 #redirect:[[Musa Anter]] 3022 14993 2004-09-13T22:24:41Z Piling 70 #redirect:[[Musa Anter]] 3023 14994 2004-09-13T22:24:57Z Piling 70 #redirect:[[Musa Anter]] 3024 14995 2004-09-14T08:29:49Z Erdal Ronahi 2 Serhildana Agiriyê çû cihê Serhildana Agiriyê ya yekemîn #REDIRECT [[Serhildana Agiriyê ya yekemîn]] 3025 14996 2004-09-14T08:30:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Serhildana Bêtûşebabê]] 3026 14997 2004-09-14T08:44:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Ali Çiçek]] 3027 14998 2004-09-14T09:04:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Cibran Xelîl Cibran]] 3028 60983 2006-12-20T00:46:37Z Erdal Ronahi 2 {{gotara bingehîn}} [[category:Hunermend]] [[category:Çand]] [[category:Wênesazî]] [[an:Categoría:Pintors]] [[ast:Categoría:Pintores]] [[bg:Категория:Художници]] [[bs:Kategorija:Slikari]] [[ca:Categoria:Pintors]] [[cs:Kategorie:Výtvarníci]] [[da:Kategori:Malere]] [[de:Kategorie:Maler]] [[el:Κατηγορία:Ζωγράφοι]] [[en:Category:Painters]] [[eo:Kategorio:Pentristoj]] [[es:Categoría:Pintores]] [[et:Kategooria:Kunstnikud]] [[eu:Kategoria:Margolariak]] [[fi:Luokka:Taidemaalarit]] [[fr:Catégorie:Peintre]] [[he:קטגוריה:ציירים]] [[hr:Kategorija:Slikari]] [[ia:Categoria:Pictores]] [[io:Category:Piktisti]] [[it:Categoria:Pittori]] [[ja:Category:画家]] [[ka:კატეგორია:მხატვრები]] [[ko:분류:화가]] [[lb:Category:Moler]] [[li:Kategorie:Sjèlder]] [[lv:Kategorija:Gleznotāji]] [[nl:Categorie:Kunstschilder]] [[no:Kategori:Malere]] [[oc:Categoria:Pintre]] [[pl:Kategoria:Malarze]] [[pt:Categoria:Pintores]] [[ro:Categorie:Pictori]] [[ru:Категория:Художники]] [[simple:Category:Painters]] [[sl:Kategorija:Slikarji]] [[sv:Kategori:Konstnärer]] [[tr:Kategori:Ressamlar]] [[uk:Категорія:Художники]] [[zh:Category:画家]] [[zh-min-nan:Category:Ōe-ka]] 3029 33518 2006-06-30T03:52:16Z 87.78.71.48 Helbestvanê Piremerd 3030 22899 2005-12-07T15:42:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Destpêk]] 3031 15002 2004-09-14T13:30:31Z RezanTovjin 60 Enerjî çû cihê Wize #REDIRECT [[Wize]] 3033 66610 2007-01-26T12:37:02Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:ऑपरेटिंग सिस्टम]] Di [[komputer]]ê de '''pergala xebitandinê''' sererast ji kontrola û birêveberiya hardwarê berpirsiyar e. Her wiha ji pêkhatinên bingehîn ên pergalî û xebitandina bernameyên pêkanînan berpirsiyar e. Gelemperiya vê berpirsiyariyê wekî '''pergala xebitandinê''' tê binavkirin. ==Destpêk== Di zimanê axaftinê de ev gotin bi piranî dema mirov komputerekê distîne, ji bo hemû nivîsbariyên ku pê re tên, tê xebitandin. Pergala Xebatê, rê li ber hemû [[nivîsbar]]an vedike ku xwe bigihîne amûrên têketin/derketin û pergala dosyayan. Heke ji yekê bêhtir bername di heman demê de di xebatê de bin, pergala xebatê ji bo her bernameyekê têra wê çavkaniyên xebatê vediqetîne û xebatên wan ên bi hev re dimeşîne. Ew berpirsiyarê vê yekê ye. Li gorî sala 2004'an mirov dikare pergalên xebatê yên herî pir tên xebitandin bike 2 komik: Koma [[Microsoft Windows]] û û Koma [[UNIX]] (di hundir vê komê de gelek guhertoyên Unix'ê, [[Linux]] û [[Mac OS X]] dikare bête hejmartin). [[UNIX]], ji aliyê derûdorên akademîk û wekî pêşkêşker tê bikaranîn. [[Windows]] li mal û li kargehê tê tercîhkirin. Di [[komputerên sermase]] de windows ji pergalên din ên xebatê gelekî bêhtir tê xebitandin. Li gor [[lêkolîn]]ên cur bi cur para Windowsê ya di pazara komputerên sermase de ji %90 û %98 e. [[Linux]] di [[pêşkêşkerên web]]ê de bi rengekî berfireh tê xebitandin. Her wiha hêdî dikeve malan û sermaseyên kargehan jî. Pêşengên [[Mac OS X]], ku ji beşên bingehîn ên [[UNIX]]'ê sûde wergirtine, bêhtir di weşangeriya sermaseyê de tê xebitandin. Gelek ji [[Komputerên Navendî]] û pergalên nixumandî jî, hin pergalên xebatê yên ku girêdaneke wan a dîrekt bi Windows û UNIX'ê re nîn e, dixebitînin. {{bisoranî|سیسته‌می كار}} [[Category:Kompûter]] [[Category:Nermalav]] [[als:Betriebssystem]] [[an:Sistema operatibo]] [[ar:نظام تشغيل]] [[ast:Sistema operativu]] [[be:Апэрацыйная сыстэма]] [[bg:Операционна система]] [[bn:অপারেটিং সিস্টেম]] [[bs:Operativni sistem]] [[ca:Sistema operatiu]] [[cs:Operační systém]] [[csb:Òperacjowô systema]] [[da:Styresystem]] [[de:Betriebssystem]] [[el:Λειτουργικό σύστημα]] [[en:Operating system]] [[eo:Operaciumo]] [[es:Sistema operativo]] [[et:Operatsioonisüsteem]] [[eu:Sistema eragile]] [[fa:سیستم عامل]] [[fi:Käyttöjärjestelmä]] [[fr:Système d'exploitation]] [[ga:Córas oibriúcháin]] [[gl:Sistema operativo]] [[he:מערכת הפעלה]] [[hi:ऑपरेटिंग सिस्टम]] [[hr:Operacijski sustav]] [[hu:Operációs rendszer]] [[ia:Systema de operation]] [[id:Sistem operasi]] [[is:Stýrikerfi]] [[it:Sistema operativo]] [[ja:オペレーティングシステム]] [[ka:ოპერაციული სისტემა]] [[kk:Амалдық жүйе]] [[ko:운영 체제]] [[la:Systema operativum]] [[lt:Operacinė sistema]] [[lv:Operacionālā sistēma]] [[mg:Mpandrindra milina]] [[mk:Оперативен систем]] [[ml:ഓപ്പറേറ്റിങ്ങ്‌ സിസ്റ്റം]] [[ms:Sistem pengendalian]] [[nds:Bedriefssysteem]] [[nl:Besturingssysteem]] [[nn:Operativsystem]] [[no:Operativsystem]] [[pl:System operacyjny]] [[pt:Sistema operativo]] [[ro:Sistem de operare]] [[ru:Операционная система]] [[sh:Operativni sistem]] [[simple:Operating system]] [[sk:Operačný systém]] [[sl:Operacijski sistem]] [[su:Sistim Operasi]] [[sv:Operativsystem]] [[ta:இயங்கு தளம்]] [[th:ระบบปฏิบัติการ]] [[tl:Operating system]] [[tr:İşletim sistemi]] [[uk:Операційна система]] [[vi:Hệ điều hành]] [[zh:操作系统]] [[zh-min-nan:Chok-gia̍p hē-thóng]] 3034 52068 2006-10-15T12:21:48Z Erdal Ronahi 2 A- [[Pergala xebitandinê]] Yên ku kodên Çavkaniyên wan Eşkere * [[Linux]] * [[FreeBSD]] * [[FreeDos32]] B- Yên ku kodên Çavkaniyên wan veşartî * [[Microsoft Windows]] * [[MacOS]] *[[Unix]] *[[DOS]] * [[QNX]] [[Kategorî:Lîste]] [[Kategorî:Nivîsbarî]] [[da:Styresystemer]] [[de:Liste der Betriebssysteme]] [[en:List of operating systems]] [[he:מערכות הפעלה]] [[hu:Operációs rendszerek listája]] [[pt:Lista de sistemas operativos]] [[simple:List of operating systems]] [[sv:Lista över operativsystem]] [[zh:操作系统列表]] 3035 15006 2004-09-14T15:04:49Z Erdal Ronahi 2 Karl Marks çû cihê Karl Marx #REDIRECT [[Karl Marx]] 3036 15007 2004-09-14T19:47:22Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Pergala xebatê]] 3037 15008 2004-09-14T15:06:47Z Erdal Ronahi 2 Pergala Xebatê çû cihê Pergala xebatê #REDIRECT [[Pergala xebatê]] 3038 49558 2006-10-07T17:21:35Z Erdal Ronahi 2 <noinclude> Ji bo destpêka beşeke rast-ber-bi-çep (right-to-left) [[Kategorî:Şablon]] [[Kategorî:rtl]] </noinclude> <div class=rtl> 3039 15010 2004-11-01T00:06:27Z Erdal Ronahi 2 </div> 3040 15011 2004-09-14T19:25:34Z Erdal Ronahi 2 Template:/Rtl çû cihê Template:/rtl #REDIRECT [[Template:/rtl]] 3041 15012 2004-09-14T19:56:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[pergala xebatê]] 3042 15013 2004-09-14T20:47:18Z Piling 70 Zapata Zapata 3043 48359 2006-09-24T19:25:24Z 69.174.252.80 {{soranî}} {{rtl}} '''سیسته‌می كارپێكردن''' بریتییه له سه‌ره‌كیترین پرۆگرامی [[کۆمپیوته‌ر]]ێک، كه پاش داگیرساندنی ده‌كه‌وێته ‌كار و ده‌بێته ناوه‌ندێك بۆ به‌گه‌ڕخستنی گشت پرۆگرامه‌كان. به‌ربڵاوترین سیسته‌می كارپێكردن [[ویندۆزه]]، سیسته‌می كارپێكردنی تریش هه‌ن وه‌كوو [[Linux]] ([[لینوکس]]), [[Unix]], [[Novell Netware]] {{كورت}} {{-rtl}} {{bikurmancî|Pergala xebatê}} [[category:کۆمپووته‌ر]] [[category:nivîsbarî]] 3044 46947 2006-09-10T10:49:47Z Erdal Ronahi 2 /* Pagerank */ ==Hits== ''Hits'' ji bo peyva "Wîkîpediya" *10.09.2006 - 122,000 *27.02.2005 - 4,390 / 91 *29.12.2004 - 5,440 *18.11.2004 - 4,150 *12.11.2004 - 3,760 *26.10.2004 - 3,000 *14.10.2004 - 2,500 *28.09.2004 - 2,420 *26.09.2004 - 2,360 *25.09.2004 - 2,240 * 23.09.2004 - 2,220 * 18.09.2004 - 2,130 * 16.09.2004 - 2,020 *15.09.2004 - 2,030 Gelo îro peyva "Wîkîpediya" di Google de çend car tê dîtin? *[http://www.google.com/search?le=en&ie=UTF-8&oe=utf-8&q=W%C3%AEk%C3%AEpediya&btnG=Google+Search&num=20&sourceid=Mozilla-search Biceribîne!] (Wîkîpediya) *[http://www.google.com/search?le=en&ie=UTF-8&oe=utf-8&q=W%C3%AEk%C3%AEferheng&btnG=Google+Search&num=20&sourceid=Mozilla-search Biceribîne!] (Wîkîferheng) ==Pagerank== *10.09.2006 - 8/10 *05.01.2004 - 7/10 *10.10.2004 - 6/10 *15.09.2004 - 6/10 ([[Malper]]), 0/10 ([[Serûpel]]) ''[[Pagerank]]'' bin van tesbît bike: * [http://www.webmasterbrain.com/prog/] Prog * [http://www.checkpagerank.com/] Checkpagerank.com 3045 59732 2006-12-08T16:27:08Z Elizabeth 656 added a logo [[Wêne:AvantLogo297.png|thumb|250px]] '''Avant Browser''' gerokeke belaş tê belavkirin e. Avant Browserê sûde ji [[Opera]], [[Internet Explorer]] û hwd. wergirtiye. Guhertoyên 9.1 û 10.0 ên Avant Browser li kurdî jî hatine wergerandin. [[category:Nivîsbarî]] [[category:înternet]] [[category:gerok]] [[en:Avant Browser]] [[de:Avant Browser]] [[fr:Avant Browser]] [[gl:Avant Browser]] [[it:Avant Browser]] [[he:Avant Browser]] [[nl:Avant Browser]] [[pl:Avant Browser]] [[ru:Avant Browser]] [[tr:Avant Browser]] [[zh:Avant浏览器]] 3047 62675 2007-01-02T07:19:49Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[la:Mac OS X]] [[Wêne:800px--MacOSX10.png|right|thumb|300px|Desktopê rojanê a Mac OS X]] Mac OS X (wek "Mac O S Ten" tê xwendin) yek jî versiyonên [[Pergala Xebatê|Pergaleke Xebatê]] [[Macintosh]] e, ji aliya [[Apple Computer]] hatê dewlemend kirin. Versiyona dawî a Mac OSê ye. [[Kategorî:Mac OS X]] [[af:Mac OS X]] [[ar:ماك أو.إس إكس]] [[bat-smg:Mac OS X]] [[bs:Mac OS X]] [[ca:Mac OS X]] [[cs:Mac OS X]] [[da:Mac OS X]] [[de:Mac OS X]] [[en:Mac OS X]] [[eo:Mac OS X]] [[es:Mac OS X]] [[eu:Mac OS X]] [[fi:Mac OS X]] [[fr:Mac OS X]] [[he:Mac OS X]] [[hr:OS X]] [[hu:Mac OS X]] [[ia:Mac OS X]] [[id:Mac OS X]] [[is:Mac OS X]] [[it:Mac OS X]] [[ja:Mac OS X]] [[ka:მაკ ოს X]] [[ko:맥 오에스 텐]] [[la:Mac OS X]] [[lb:Mac OS X]] [[lt:Mac OS X]] [[nl:Mac OS X]] [[nn:Mac OS X]] [[no:Mac OS X]] [[pl:Mac OS X]] [[pt:Mac OS X]] [[ro:Mac OS X]] [[ru:Mac OS X]] [[simple:Mac OS X]] [[sk:Mac OS X]] [[sr:Mac OS X]] [[sv:Mac OS X]] [[th:แมคโอเอสเท็น]] [[tr:Mac OS X]] [[zh:Mac OS X]] 3048 37801 2006-08-08T09:38:24Z 85.228.70.126 /* Jiyan û Kar */ '''Enwer Karahan''' nivîskarekî kurd e. Ew bi taybetî [[çîrrok]]an dinivîse. Enwer Karahan birayê biçûk yê [[Edip Karahan]]î e. ==Jiyan û Kar== Karahan li gora qeyda wî ya nifûsê di sala 1962an de li [[Dêrika Çiyayê Mazî]] hatiye dinyayê, lê li gora ku salmezinên wî dibêjin, ew di sala 1964 de çê bûye. Wî li [[Dêrik]]ê heta bi lîseyê xwendiye û hetanî sala 1992an jî ji wir neqetiyaye. Ew jî wek gelek [[kurd]]ên din bi caran hatiye girtin û mahrûzî îşkence û neheqiyê bûye. Di wan demên ku ew li welêt bû de, li gel [[siyaset]]ê bi [[edebiyat]]ê re mijûl dibe, lê ji ber şertên siyasî yên wê demê zêde bi vî karî re danakeve. Ew bi navên cûda maqale û pêkenînên bi kurdî, di rojnameya Medya Guneşî, Jiyana Nû û Rojê de dinivîsîne. Karahan, di sala 1997an de derdikeve derveyî welêt û li wir hîn bêtir îmkanên ku karibe bi karê nivîsê re dakeve û bi edebiyatê re mijûl bibe pêde dike. Ew demekê berpirsiyariya [[Berbang (kovar|Berbang]]a ku organa FKKSyê ([[Federasyona Komeleyên Kurd li Swêdê]]) dike. Heta niha berhemên wî di gelek kovar û rojnameyên kurdî de hatine belav kirin û sê kitêbên wî yên kurteçîrokan ku bi navê [[Şevbihêrkên şevên xalî]] (2001), [[Duaya êvarê]] (2003) û [[Xanima Kozê]] (2005) derketine. Ew zewiciye û bi navê Nûjîn, Şanişîn û Berfîn sê keç û bi navê Cemîl Ciwan jî kurekî wî heye. Piştî sêzdeh salan keça wî ya bi navê Berfîn çêbû. 17-03-2005 ==Berhem== * [[Şevbihêrkên şevên xalî]], 2001 * [[Duaya êvarê]], 2003 * [[Xanima Kozê]] (2005) [[category:nivîskar|Karahan, Enwer]] 3049 35782 2006-07-21T19:21:12Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Sami_tan.jpg|thumb|Samî Tan]] Samî Tan sernûser û Gerînendeyê Giştî yê [[Weşan]]ê yê [[rojname]]ya [[kurdî]] [[Azadiya Welat]] e. Her wiha ew [[endam]]ê Senatoya [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbol]]ê, Berpirsê Karên Nivîsaran ê [[Ajansa Nûçeyan a Dîcle]] DİHA'yê û endamê [[Pena Kurd a Amedê]] ye. ==Kurtejiyan== Samî Tan di sala 1965'an de li gundê bi navê [[Axçelî]] yê bi ser navçeya [[Kolik]]ê ya [[Semsûr]]ê ve hatiye cîhanê. Lê di [[nasname]]yê de ev agahî bi awayekî din in. Li gorî nasnameyê di sala 1968'an de li Mêrsînê hatiye cîhanê. Samî Tanî [[dibistana seretayî]], navincî û amadehî li Mêrsînê kuta kiriye. Piştre li Zanîngeha Boğazîçî ya Stenbolê beşa dîrokê xwendiye, lê nebiriye serî. Di sala 1993'yan de li [[Rojnameya Welat]] dest bi xebatê kiriye. Her wiha di rojnameyên mîna Welat, [[Welatê Me]], [[Özgür Ülke]], [[Dicle Haber Ajansı]] û [[Azadiya Welat]] de xebitiye. Niha endamê Desteya Rêveber a [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]] ye. ==Berhem== [[Image:Waneyên_rêzimanê_kurmancî.jpg|right|framed|[[Waneyên Rêzimanê Kurmancî]]]] *[[Waneyên Rêzimanê Kurmancî]], [[Weşanên Welat]] *Beranê Enîbeş, Weşanên Welat *[[Rêziman û Rastnivîsa Zaravayê Kurmancî]] Her wiha nivîsên wî ji bilî van weşanan di [[Kovara Zend]], [[Jiyana Rewşen]], [[Avaşîn]] de hatine weşandin. Wî ligel Zana Farqînî û Hasan Kaya namilkeyek bi navê 'Em Zimanê Xwe Binasin'amade kiriye. [[category:nivîskar|Tan, Sami]] 3050 37581 2006-08-05T05:30:57Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Samî Tan]] 3052 15022 2004-09-15T16:12:18Z RezanTovjin 60 Tengezar Marînî çû cihê Tengezarê Marînî #REDIRECT [[Tengezarê Marînî]] 3054 15023 2004-09-15T17:00:18Z Erdal Ronahi 2 *[[Wikipedia:Şablon|Şablon]] - Agahiya ser şablonan. [[category:Wîkîpediya]] 3055 59390 2006-12-04T02:42:40Z Cool Cat 347 Di gelek rûpelan de '''şablon''' tê bi kar anîn. ==Ji bo gotarên gelek kurt== *Binivîse: <nowiki>{{kurt}}</nowiki> *Ev tê: <br clear="all"> <div class="plainlinks" style="font-size:small; width: 80%; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 0 auto;"> [[Image:WikiLettreMini.png]] ''Ev gotar [[Wîkîpediya:şitl|şitlek]] e. <br> :Ev gotar hîn nû ye, ne temam e. Wekî şitleke darê ye. Heke tu binivîsî, tu yê vê darê mezin bikî û dê gelek guliyên nû xwe jê berdin. [[Wîkîpediya:Alîkarî|Çawa?]] :Eger tu bixwazî binivîsî, biçe ser '''«&nbsp;[{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=edit}} biguherîne]»'''. </div> <br clear="all"> == Ji bo gotarên ku di Wiktionary de jî hene== *Binivîse: <nowiki>{{wikt}}</nowiki> *Ev tê: <br clear="all"><br clear="all"> <div class="plainlinks" style="font-size:small; width: 80%; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 0 auto;" align: center> [[Image:Wiktionary-logo-en.png|right|35px]] Ev gotar ne gotareke ensîklopedîk e. Lê belê, ji bo '''Wîkîferheng, ferhenga azad''' gelek baş e. Ferheng ji bo vê cîheke baştir be. Eger zehmet nebe li rupela [http://ku.wiktionary.org/wiki/Taybet:Search?search={{PAGENAME}}&go=Bi%C3%A7e {{PAGENAME}}] di Wîkîferhengê de binihêre û agahiyan ji vir derbasa Wîkîferhengê bike. Eger tê de hebe, vê şablon/rûpelê rake.<br> Ji kerema xwe rûpela "[[Wîkîpediya:Ferqên nav Ensîklopedî û Ferhengan]]" jî biwxîne. </div> == WîkîSpas == *Binivîse: <nowiki>{{spas}}</nowiki>. Encam: [[Image:WikiSpas.png]] ==Ji gotarên ne rind kurdî== *Binivîse: <nowiki>{{Ne rind kurdî}}</nowiki>. *Ev tê: <div style="margin:1em; padding:1em; border:solid 1px #FF0040; background-color:#FFFFFF"> <center>[[Image:Fairytale messagebox info.png|20px]] '''Zanibe: Kurdiya vê rûpelê <u>ne serrast e</u>.''' [[Image:Fairytale messagebox info.png|20px]]</center> </div> ==Jêbibe û biparêze== *Eger tim gotar di bin vê navê tê qeydkirin, tu gireke ev binivîse: <nowiki>{{Rûpelbetalkirin}}</nowiki> *Ev tê: <center> {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="10" style="border-collapse:collapse;" |style="background:#ABCDEF" |Ev rûpela hate betalkirin û klîtkirin, ji ber ko pir caran tiştên vala tê da derketin. Eger tu dixazê tiştekî di vê rûpelê da binivsînê, xwe qeydke li ba: {{{1}}} |} </div></center> ==Betalkirin (ji ne Admînîstratoran ra)== *Binivisîne: <nowiki>{{Şablon:Betalkirin}}</nowiki> *Ev tê: {|border="0" cellspacing="10" style="border: 2px solid green" | style="width: 30px" | [[Wêne:Fairytale Trash Questionmark.png|30px]] | Ev rûpela wê were betalkirin, ji ber ku ev ne gotarek di Wîkîpêdiya da ye. Eger tu '''naxwazî''' ev rûpel were betalkirin, bêje çima û li [[{{NAMESPACE}} Nîqaş:{{PAGENAME}}|guftûgoyê]] rûpelê binivisîne. <p> '''Sedem:''' {{{1}}} |} ==Ne kurdî== *Binivisîne: <nowiki>{{nekurdî}}</nowiki> *Ev tê: <div class="plainlinks" style="font-size:small; width: 80%; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 0 auto;"> Li vê dere gotarek bi zimanekî din hebû. Ev gotar hat jêbirin, ji ber ku ne bi kurdî hat nivîsandin. Ji kerema xwe gotareke bi kurdî (kurmancî, soranî, zazakî) binivîse. Heke bixwazî biwergerîne, tu dikarî bi [{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=history}} hilfirîna "dîrok"] guhertoya kevn ragihînî. Eger îtîrazên te hebe, di [{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=edit}} rûpela nîqaş a vê rûpelê] de binivîse. </div> [[Kategorî:Wîkîpediya]] 3058 15026 2004-12-20T19:16:30Z RewşenBaran 74 Serrûpela Rojnameya Peyama Kurd 3059 61340 2006-12-22T20:47:05Z Erdal Ronahi 2 kategorî [[Image:HUSEYIN.jpg|thumb|Feqî Huseyn Sagniç ]] '''Feqî Huseyn Sagniç''' (1926-2003) nivîskar û zimanzanê kurd bû. Feqî Hûseyîn Sagniç di [[1926]]an da li [[Kehnîyamîran]] ji dayîk bûye. Kehnîyamîran taxekê gundê Xorosê navça Hîzanê bajarê Bedlîsê ye. Ew salek piştî bizava [[Şêx Saîd]] hatî dinê. Di temenê sê salî de mala wan ji navça Xîzanê hatîye navça Tetwanê. Dûrîya Oranisê li gundê Kûtê cih bûye. Wî zarotîya xwe li wî gundî borandîye. Di temenê heyştanda bûm, bavê xwe winda kir û sêwî ma. Ji ber xizanîyê salek piştî mirina babê xwe, bi birayê xwe yê mezin re bû berxwan. Sala din, ew û birayê xwe yê piçûk bûn gavanê gund. Gavanîya wa sê sal li pey hev domand. Di wê navê de wî Quran xwend. Li dawîya sala 1938an da çend rojek ji sersala 1939an ra bimîne, çû gundê Oranisê li medresa Seydayê ([[Mela Osmanê Xorosî]]), dest bi Nûbara Ehmedê Xanî û fiqha Erebî kir. Xwendin û feqîtîya wî bi zor çar salan domand. Her du birayên wî yên ji wî mezintir, çûne leşkerîyê û bi pêwîstî di cîyên wanda wî rencberî kir. Dûre ew çû leşkerîyê. Piştî qedana leşkerîya, di navça Tetwanêda rûnişt. Wan mala xwe jî anî wir. Ji bo pêkanîna aborîya xwe, dest avête xeradî û çêkirina avayîyan. Piştî xebata çend salek xeradxaneke mezin damezrand. Li ber wan karên xwe yên aborî de, xebatên wî yên zanistî û dahûrandinî jî hebûn. Wekî, dahûrandina mezhep û olan û hînbûna felsefa metafizîk û dîyalektîkî. Hizirin, raman, peyivîn û gengeşîyên sîyasî jî di wan demên keftolefta aborîda bûn. Wî xebatên sîyasî tenê bi medresîyan re dikir. Di wan demanda bawerîya bi dibistanan tuneye. Û bi wan ra pêwendî jî çênenedikir. Pêwendîyê wî yên pêşî bi dibistanîyan re, li Dîyarbekir bi [[Canip Yildirim]], [[Edîp Altinakar]], [[Musa Anter]], [[Yusuf Ezîzoxlu]], [[Selahedîn Cizrelî]] û bi [[Mustefa Ekîncî]] re çêdibe. Ev dîtin û pêvendîyên han, piştî dawîya sala [[1959]]an, di dema rojnama “Îlerî Yurd”e de bû û dûra êdî bi rewşenbîran ra, danûstendinên xwe pêşdixîne. Ji bo raman û hizrên sîyasî, sala [[1964]]an dive revoke. Lê piştre xwe radest dike û dikeve zîndana Tatwanê. Di dawiya sala 1965an ji zîndanê derdikeve. Di dema revokîya Sagniç de, hin hevalên wî Partiya Demokratk a [[Kurdistan]]a Tirkiyê dadimezrînin. Piştî ku ji zîndanê derdikeve, bi rêya hevalekî xwe dibe endamê Partiyê. Piştre jî dibe endamê Komîteya Navendî. Di sala 1968an da navenda partîyê û gelek hevalên wî tên girtin. Dûre gelek caran tê girtin û gelek dadgeh lê tên vekirin. Feqî Hûseyîn Sagniç, di navenda Çanda Mezopotamya de dersên zimanê Kurdî dide. Di damezirandina Înstûtiya Kurdî ya Stenbolê de cîh digire. Di kovara `Rewşen`ê de ku kovara Înstûtiyê ye û her wiha di bûltenên Înstûtiyiê de, nivîsan dinivîsîne. Lê belê nivîsên wî di kovar û rojnameyên din de jî derdikevin. Her wiha ew bi giranî bi Kurdî dinivîsîne. Mamosta Feqî Huseyn, gelek caran jiber raman û baweriya xwe ya siyasî û wêjeyî hate girtin, di zîndanan da raza û revok ma. Wek gotarvanê mêhvan li welat û li derveyê welat têkilî gelek panel û konferansên netewî û navnetewî bû. Di celeb-celep rojname û kovaranda bi sedan gotar nivisand. Roja 20 ê çirîya paşîn (sermawêz), demjimar 24.00 li ser kompîtorê xwînrêja mejî derbas kir. Kete komayê. 112 roj di komayê da ma. Roja 12 adara [[2003]] roja çarşemê serê sibê zû li Stenbolê, li nexweşxana Bakirköy ço ser heqî ya xwe. Roja 13 adarê pênçşemê piştî merasimeke rêk û pêk li Stenbolê, cenaze birin axa pîroz ya ku Mamosta pir jê hizdikir, Tetwan’ê. Di merasim û tezîyan da bi deh hezaran kes pêşdar bûn. Ew malê gelê Kurd bû, gelê wî lê tenê nehişt. Roja 14 adarê piştî limêja înê, li goristana Karşiyaka lı bajêrê Tetwan’ê bi teklî bûna hezaran hate defin kirin. '''Berhemên Mamosta Feqî Huseyn yên ku hatine weşandin ev in:''' *1.Yûsiv û Zuleyxa-1998-( ji tîpên Erebî tîpguhêzî) *2.Çîrokên Kurdî -1999-( Fablên Kurdî) *3.Hêmana Rêzimana Kurdî-1991- *4.Pêşerîya hewisîna Zimanê Kurdî 1-1991- *5.Pêşerîya Hewisîna Zimanê Kurdî 2-1992- *6.Portreler –2000-( Bi Tirkî, portreyên rewşenbîr û sîyasetmedarên ku ne li jiyanê ne) *7.Dîroka Wêjeya Kurdî-2002-(700 rûpel, sed mixabin ku mamosta vê berheme xwe nedî û çû ser dilovanîya xwe. Dema di komayê da bû pirtûk ji çapê derket. Pirtûkê birin ser cîyê wî. Mamosta vê berhema xwe ya giranbûha bi du siterkên çavan silav kir.) == Girêdanên Derve == [http://www.rizgari.com/modules.php?name=News&file=article&sid=3588 Çend gotin li dû Feqî Huseyn-Serhad Bapîr] [[category:Nivîskar|Sagniç, Feqî Huseyîn]] [[category:Mêr|Sagniç, Feqî Huseyîn]] [[category:Kurd|Sagniç, Feqî Huseyîn]] [[category:Zimannas|Sagniç, Feqî Huseyîn]] 3060 15028 2004-09-15T21:24:58Z Piling 70 Feqi Huseyin Sagnic Feqi Huseyin Sagnic 3061 15029 2004-09-15T21:31:25Z Piling 70 Medeni Ferho Medeni Ferho 3062 15030 2004-11-20T15:19:30Z Erdal Ronahi 2 '''Hadî Elelewî (1932-1998) Nivîskar û Dostê Kurd''' Nivîskarê wê Hadî Elelewî, dostekî mezin yê milletê Kurd bû, ew li [[Bexda]]yê sala 1932 jidayik bûye, gelek pirtûk û berhemênn wî bi Erebî derketine, dema ku hêzên faşîst yên Seddam ,Helebçe bombaran kirin û bi jehrê reşandin, Hadî Elelewî xwe ji nasnameya Iraqî bêrî kir û ev nivîs weşand. Ew sala [[1998]] li Şamê çû rehmeta xwedê. [[category:nivîskar|Elelewî, Hadî]] 3063 15031 2004-09-15T21:39:24Z Piling 70 Hadi Elelewi çû cihê Hadî Elelewî #REDIRECT [[Hadî Elelewî]] 3064 15032 2004-09-15T21:46:51Z Piling 70 #redirect:[[Mehmed Uzun]] 3065 15033 2004-09-15T21:47:17Z Piling 70 Mehmed Uzun Mehmed Uzun 3066 15034 2004-09-15T22:20:20Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mêrdîn]] 3067 15035 2004-09-15T22:21:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[12'ê rezberê]] 3068 15036 2004-09-15T22:30:25Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[24'ê rezberê]] 3069 15037 2004-09-15T22:32:01Z Erdal Ronahi 2 Tevkûjiya Li Zîndana Amedê çû cihê Tevkûjiya li zîndana Amedê (1996) #REDIRECT [[Tevkûjiya li zîndana Amedê (1996)]] 3070 63798 2007-01-09T03:03:04Z Erdal Ronahi 2 {| border="0" cellpadding="4" cellspacing="0" style="border-collapse: collapse" |- bgcolor="ffffff" |<small>Wîkîpediyayên ku ji 100.000 zêdetir gotarên wê hene:</small> <big> [[:da:|Dansk (Denîmerqî)]] – [[:en:|English (Îngilîzî)]] – [[:es:|Español (Spanî)]] – [[:de:|Deutsch (Almanî)]] – [[:fr:|Français (Fransî)]] – [[:it:|Italiano (Îtalî)]] – [[:ja:|&#26085;&#26412;&#35486; (Japonî)]] - [[:nl:|Nederlands (Hollendî)]] – [[:pl:|Polska (Polonî)]] – [[:pt:|Português (Porteqalî)]] – [[:ru:|&#1056;&#1091;&#1089;&#1089;&#1082;&#1080;&#1081; (Rusî)]] – [[:sv:|Svenska (Swêdî)]] – [[:zh:|&#20013;&#25991; (Çînî)]] </big> |- bgcolor="efefef" |<div style="font-size:95%"><small>Wîkîpediyayên ku ji 10.000 zêdetir gotarên wê hene:</small> <big>[[:ar:|&#1575;&#1604;&#1593;&#1585;&#1576;&#1610;&#1577; (Erebî)]] - [[:bg:|&#1041;&#1098;&#1083;&#1075;&#1072;&#1088;&#1089;&#1082;&#1080; (Bulgarî)]] – [[:ca:|Català (Katalonî)]] – [[:eo:|Esperanto (Esperantî)]] – [[:fa:|&#1601;&#1575;&#1585;&#1587;&#1740; (Farsî)]] - [[:fi:|Suomi (Fînî)]] – [[:he:|&#1506;&#1489;&#1512;&#1497;&#1514; (Îbranî)]] – [[:io:|Ido]] – [[:lt:|Lietuvi&#371; (Litvanî)]] – [[:no:|Norsk (Norvêcî)]] – [[:ro:|Român&#259; (Romanî)]] – [[:sr:|&#1057;&#1088;&#1087;&#1089;&#1082;&#1080; (Serbî)]] – [[:uk:|&#1059;&#1082;&#1088;&#1072;&#1111;&#1085;&#1089;&#1100;&#1082;&#1072; (Ukrayînî)]] – [[:tr:|Türkçe (Tirkî)]]</big> |- bgcolor="dfdfdf" |<small>Wîkîpediyayên ku ji 1.000 zêdetir gotarên wê hene:</small> [[:af:|Afrikaans (Efrîqî)]] – [[:ast:|Asturianu (Asturîyanî)]] – [[:az:|Azerbaycan Dili/آذربایجان دیلی (Azerbeycanî)]] - [[:cs:|&#268;eská (Çekî)]] – [[:cy:|Cymraeg (Wel&#351;î)]] – [[:el:|&Epsilon;&lambda;&lambda;&eta;&nu;&iota;&kappa;&#940; (Yewnanî)]] – [[:et:|Eesti (Estî)]] – [[:eu:|Euskara (Baskî)]] – [[:fy:|Frysk]] – [[:gl:|Gallego (Gelîka Skotan)]] – [[:hr:|Hrvatski (Hirvatî)]] – [[:lv:|Latviešu (Letî)]] - [[:hu:|Magyar (Mecerî)]] – [[:ia:|Interlîngî]] – [[:id:|Bahasa Indonesia (Îndonezî)]] – [[:is:|Íslenska (Îzlendî)]] – [[:ko:|&#54620;&#44397;&#50612; (Koreyî)]] – '''Kurdî/كوردی''' – [[:la:|Latina (Latînî)]] – [[:ms:|Bahasa Melayu (Malayî)]] – [[:oc:|Langue d'Oc (Ocîtî)]] – [[:simple:|Simple English (Îngîlîzî)]] – [[:sk:|Sloven&#269;ina (Slovakî)]] – [[:sl:|Slovenš&#269;ina (Slovanî)]] – [[:tt:|Tatarça (Teterî)]] – [[:vi:Trang Chính|Tiếng Việt (Viyêtnamî)]] – [[:wa:|Walon (Wallonî)]] – [[:zh-min-nan:|Bân-lâm-gú (Southern Min)]]</small> |- bgcolor="cfcfcf" |<small>Wîkîpediyayên ku ji 100 zêdetir gotarên wê hene:</small> <small> [[:be:|&#1041;&#1077;&#1083;&#1072;&#1088;&#1091;&#1089;&#1082;&#1072;&#1103; (Belerûsî)]] – [[:bs:|Bosanski (Bosnî)]] – [[:csb:|Kaszëbsczi (Kaşîbunî)]] – [[:ga:|Gaeilge (Gelîkî)]] – [[:hi:|&#2361;&#2367;&#2344;&#2381;&#2342;&#2368; (Hindî)]] – [[:jv:|Bahasa Jawa (Javanezî)]] – [[:kw:|Kernewek (Kornişî)]] – [[:lb:|Lëtzebuergesch (Luksemburgî)]] – [[:mi:|M&#257;ori]] – [[:nds:|Plattdüütsch (Low Saxon)]] – [[:nn:|Nynorsk (Norvêciya Nynorsk)]] – [[:sa:|&#2360;&#2306;&#2360;&#2381;&#2325;&#2371;&#2340; (Sanskrî)]] – [[:su:|Basa Sunda (Sundanî)]] – [[:ta:|&#2980;&#2990;&#3007;&#2996;&#3021; (Tamîlî)]] – [[:th:|&#3652;&#3607;&#3618; (Thayî)]] – [[:ur:|&#1575;&#1585;&#1583;&#1608; (Urdunî)]]</small> |- |<center><small> '''[[m:Complete list of language Wikipedias available|Hemû ziman]]''' </small></center> |} <!--short-cut links to languages with over 10,000 articles; this produces the extra language links on the sidebar on the main page:--> '''[[diq:]]''' [[ar:]] [[arc:]] [[da:]] [[de:]] [[en:]] [[eo:]] [[fa:]] [[es:]] [[fr:]] [[he:]] [[it:]] [[ja:]] [[nl:]] [[pl:]] [[pt:]] [[sv:]] [[tr:]] [[zh:]] </div> 3073 15039 2004-09-16T07:40:14Z Erdal Ronahi 2 3074 36501 2006-07-25T09:09:28Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Apache logo.PNG|right]] *http://www.apache.org {{kurt}} [[category:nivîsbariya azad]] 3075 65462 2007-01-19T20:23:09Z 88.70.30.162 /* Gundên Cizîrê */ '''Cizîrê''' navçeyeke girêdayî bajarê [[Şirnex]]ê ye. Bi navê '''Cizîra Botan''' jî tê naskirin. == Erdnîgar û Sînorên Bajêr == Bajar di nav [[parelel]]ên 42° 54´ û 40° 59´ bakûr û [[merîdyen]]ên 38° 34´ û 37° 22´ rojhilat te ye. Li rojhilat bi [[Silopî]] ve, li bakur bi [[Gundik]] ve, li başûr bi [[Dêrik|Dêrik]]ê ve li rojava jî bi [[Hezex]]ê ve tê girêdan. == Gundên Cizîrê == *[[Emerîn]] *[[Hoser]] *[[Ernebat]] *[[Cinibir]] ==Dîrok== Cizîrê ji aliyê pêxmber Nûh ve hatiye ava krinin herwesa û li gor dîroka îslamê tê gotin ku bajarê diwemîn yê ku hatiye ava kirin piştî tofanê bajarê Cizîrê bu, dîsa li gor vekolera di bêjin ku gora pêxmber Nûh di Cizire deye ji ber ku sorhên cizîrê wekî gemiyekî hatine danan. Di derbarê dîroka Mezopotamiya pirtûka herî Kevin ya Herodote, dîsa pirtûka bi navê "vejîna dehhezaran". Herwisa di hemi pirtûkên olî de behsa Mezopotamiya tê kirin. Li gora vekolînan jî tê gotin ku Cizîrê bajarî herî kevinare. Li gora olan hatiye gotin ku piştî Adem û Hewa tofana herî mezin hatiye jiyan kirin tofana pêxmber Nûh bûye, ji ber ku piştî vê tofanê mirov neman li ser rûye zemînê, tenê bi hiziretê Nûh re heşt an ku heştê rizgar bûne ji vê tofanê, ew jî ji ber ku di gemiya hiziretê Nûh de bûn, û ya herî rast jî hizirete Nûh ew rizgar kirine. Dema ku mirov di bêje tofan tê wateya ku gemiya Nûh yak u li dîrokê tekes kiriye ku li serê çiyayê Cudî rawestiya ye tê naskirin û ji lewma jî çiyayê Cudî weke çiyayê zêdebûna hijmara mirovan ji nû ve tê naskirin. Li gora Abdûla Yaşîn, Cizîrê duwemîn bajare ku li mezopotamiya hatiye ava kirin. Portorikolu Alfred Flobil di slaa 1953-1954 û di encama vekolîna xwe ya ku li Tepê reş kirî, tabloyek dît û li ser vî tabloyî nexşeya Cizîrê ya wê heyamê hat bû neqiş kirin, di nîvê nexşê de rojek hebû û di bin de wêneyê du şêran, rûyê her du şêran li hev bû û li ser nivîsên bizmarî hebûn û li gor vekolîna pisporên nivîsa bizmarî hate gotin ku : navê cizîrê yê wê demê Gerzu bakart bû û hijmara xelkê wê 1.850.000 bû. Dîsa û 4000 sal berî zayinê û di dema Gotiyan de jî ji Cizîrê re di gotin.. Gerzu bakrtda û ev nave ji aliyê dîroknasn ve hatiye tekes kirin, li milekî din û li gor dîroknasê mezin Îbin Alesîr di bêje ku di qonaxa Persiyan de jî ji Cizîrê re di gotin: Gazarta û Bazîbda. Di qonxa Abasiyan de Cizîre gelek sod gihndae Abasiyan û bi taybet mîrê wê demê ku hakimê Cizîrê bû, mîr Abdu alezîz îzafetîn ku wî jî nav lê kir" Cezîret îbnu Omer". Di sala 1956 peykerek li Cizirê hate dîtin û gotin ev peykere peykerê Bodaye, ev peykerê ku hate dîtin ji hela qaçaxçiya ve hat bu dîtin û wan jî ew peyker firotin. Lê li gor Abdula Yaşîn ew peykerê ku birbûne Amerîka, li ser bigihê ku peykerê Bodaye tekes kir ku ew heykel ne yê Bodayeher wisa piştire li ser vî heykelê ku niha di mozexana kilasîkên cîhanê de dimîne hatiye nivîsandin" peykerê serokekî ne nas yê mezopotamiya". Li milekî din û piştî ku Sçomokle yê vekoler kevirê vî peykerî di sala 1975 kevrên vî peykerî xisine di bin nekolînê û bi riya Kerbûnê jiyê vî peykerê derxistiye û di domahiyê de gotiye ku jiyê vî kevirî di veger 45 sal berî zaiyinê. Piştire û dema ku Cizire weku bajar pêş ketiye êdî bi navê Cizira botan hatiye naskirin, wate warê botaniyan. Bi belavbûna îslamê ji di cizrê de êdî nezî 360 migeft hatine ava kirin û di dema mey niha de du dibistanên mezin, sê minarên bilind û di pir mane û têne dîtin.her wisa sor û kelhên Kevin ku hîna ciwaniya xwe di parêzin û weke cihên zivisatna leşger bi kar tînin li ber çavane û rawestiyane. Her wisa û tişta ku heta niha maye û navê wan li ser zimanê her kurdekiye û mezarên wan li cira botane mezara Mem û Zîne û Bekoyê awan di mînin. Li milekî din bajarê cezîrê bajarekî candiye û ji nava wê çanda kurdî derketiye û belav bûye û heta roja meya îro hatiye û her wextî sirûşta cizîrê û bajarê cizîrê bûye kaniya helbesta kurdî û helbestvanê kurd yê avdar û mezin ku heta niha kurd li ser rêça helbesta wî diçin û gelek mifa jê giritne di warê wêje û helbestê de " şêx Ahmedê Cizîriye" ku navdartirîn helbestvanê kurde. Melayê Cizîrî. Navê wî Şêx Ehmed e,hem jî bi naznavê (Nîşanî) di hin helbestên xwe de diyar kiriye,Bi wateya (Nîşan) ango ew wek mertal bû ji tîrên evîn û hezkirinê re.Navê bavê wî şex Mihemed e bi koka xwe ji hoza Bextiyan e di herêma Botan de. (Ji kovara sharedariya cizire, Wergeran: mesud xelef) == Cihên Dîrokî == *[[Gundê Şaxê]] *[[Kela Cizîrê]] *[[Medresa Sor]] *[[Mizgefta Nûh Pêxember]] *[[Mizgefta Mezin ya Cizîrê|Mizgefta Mezin]] *[[Sûrhên Cizîrê]] *[[Xirbeyên Finikê]] *[[Mem û Zîn]] *[[cudi]] == Navdarên Bajêr == *[[Îsmaîl Ebu'l-Îzz el-Cizîrî]] *[[Melayê Cizîrî]] *[[Bedirxanê Evdalxan]](Bedirxan Beg) *[[Mîr Azîzan]] *[[Şêxê pê serî]] == Dengbêjên Cizîrê == *[[Mihemed Arif Cizrawî]] *[[Fadilê Cizîrî]] *[[Hesenê Cizîrî]] *[[Evdilezîzê Cizîrî]] *[[Meryem Xan]] *[[Ayşe Şan]] *[[Mesut Cizîrî]] *[[Se'idê Hemo]] *[[Mesut Cizrawî]] {{Bajar kurd}} {{kurt}} [[Category:Bajar]] [[category:Navçeya Şirnexê]] [[de:Cizre (Cizîr)]] [[en:Cizre]] [[tr:Cizre, Şırnak]] 3076 15042 2004-12-20T19:19:32Z RewşenBaran 74 /* Redaksiyona Rojnameyê */ [[Image:Peyama kurd.jpg|right|thumb|peyama Kurd]] '''PEYAMA KURD''' [[rojname]]yeke giştî ya hefteyî ye, li [[Elmanya]]yê derdikeve. Di 10.09.2004ê dest bi weşana xwe kir. Ew ji 24 rûpelan pêk tê û nivîsên bi zaravayên [[kurmanciya jorîn]], [[kurmanciya jêrîn]] ([[soranî]]) û [[kirdkî]] ([[zazakî]]) diweşîne. [[category:rojname]] == Redaksiyona Rojnameyê == '''Kurmanciya Jorîn''' *[[Sîrwan Hecî Berko]] (Koordînatorê redaksyonê û edîtorê bo başûrê-rojavayî Kurdistanê û diyasporayê, SHB) *[[Fadil Ozçelîk]] (Edîtorê bo bakurê Kurdistanê *[[Silêman Alîxanî]] *[[Z. Pîrkemal]] '''Kirdkî (Zazakî)''' *[[Seyîdxan Kurij]] ==Grêdanên derve== *[http://www.peyama-kurd.com Peyama Kurd] 3077 15043 2004-09-16T09:39:58Z RewşenBaran 74 3078 39218 2006-08-13T16:35:10Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:bawer can.jpg|right|thumb|Bawer Can]] '''Bawer Can''' hunermendekî kurd ê [[muzîk|muzîkê]] ye. ==Jiyan== Bawer Can li [[Dêrik|Dêrika]] [[Çiyayê Mazî]] girêdayî [[Mêrdîn]]ê ji dayik bû. Dibistana Destpêk, Navîn û lîse li [[Dêrikê]] xwend.Ket imtihana Universite û qezenckir, Armanca wî biva Mamoste lê jibo ku Stran bi Kurdî digot zilm û zoriyê wî ji welatê wî koçberî [[Çûkûrova]] [[Tirkiyê]] kir. Bawer can ji zaroktiya xwe di nava hunerdeye, diçû dawetan li Rîtim ( Darbûke ) dixist û stran digot. Bawer Can û hevalê wî [[Turhan Yapıştıran]] di sala [[1987]] an bi navê [[Koma Azad]] komek avakirin. Li gelek deveran dawet û Konser Çêkirin. Navê wê komê di demek kurt hudûdên Dêrik ê derbaskir û li Çûkûrova Tirkiye û li hemû deveran belabû. Koma Azad di sala 1991 ê bi damezirandina [[Navenda Çanda Mezopotamya]] ( [[NÇM]] ) re xebatên xweyî çandî û hunerî li wir berdewamkir. Di sala [[1994]] a bi navê „ Semal „ kaset derxistin. Di meha 4 a sala [[1996]] a jiber zilm û zoriyê ji welatê wî bi tûmerî bi dûr xist û di welatê Ewrûpa de derket. Li [[Ewrûpa]] jî dîsa xebatên xwe yê hunerî û Muzîkê berdewam dike. Bi Komeke xwirt diçe Dawetan, sahiyan û Konsêran. Nuha Mamosteya Zarokan û Ciwanan dike û ji alyê muzîkê wan perwerde dike. Bawer Can Ji dervî komê bi navê „Vegerya „Kaset û CD çêkir û gelek gotin û muzîk wî çêkiriye. Ji stranên xwe tevan re Kilîp kisand û VCD derxist. ==Albûmên Wî== *Semal-1994 *Vegerya ==Grêdanên Derve== *[http://www.bawercan.com Bawer Can] [[category:muzîk]][[category:hunermend]] 3079 48061 2006-09-21T13:56:31Z 213.181.56.16 '''Kategorî''' komên rûpelên girêdayî mijarekê ne. '''rûpelên ko hene tenê dikarin di kategoriyekê da derbikevin'''. Ji ber vê, divê mirov berê rûpelê binivîsit, piştra biêxit kategoriyekê. ===Mînak ji bo kategoriyan=== Serkategorî | |- Teknolojî | |- Kompûter | |- Nivîsbarî | | |- Nivîsbariya azad | | |- Nivîsbariya kurdî | | | |- Înternet | |- Çand | |- Wêje | | |- '''Nivîskar''' | |- Muzîk | |- Mirov |-Kes |- '''Nivîskar''' [[category:Wîkîpediya]] 3080 15046 2004-09-16T11:28:05Z RewşenBaran 74 3081 15047 2005-03-27T22:33:48Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 128.176.237.114 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 62.226.171.122 [[Image:dewran agiri 1.jpg|right|framed|Dewran Agirî]] [[Dewran Agirî]], şanogere û lîstikvanek kurd e. == Jiyan == Li bajarê [[Mêrdîn]]ê navça [[Midyad]]'ê hatiya dinê. Dibistana serete û dibistane navandî li Midyat'ê û li Zaningeha Universiteya Gazi perwerde dit. Lê çi heyf û sed mixabin! weke her kurden bakur jibo sebeben siyasî anjî bi kurtasî ji bo ku got "Ez kurdim û ziriyatamin hemû kurdin" ew ji zaningehê avetin. sala [[1995]] de derket [[Ewropa]]yê, aniha li [[Elmanya]] Li bajarê [[Bochum]]ê dijî. == Xebatên Tiyatro == *[[1990]]- Di bingeha Zaningehêde tevli xabetên tiyatro bu. *[[1991]]- Di destpêke avakirina [[NÇM]] Stenbolê demekê li cem memoste Cemil perwerdeyiye şano dit. *[[1995]]- Li Elmanyeyê Li bajarê [[Bochum]]ê bi navê [[Şanoya Evîna Welat]], komeke tiyatro avakir. Senaryo ji bo grup nivisandin û derhenertiya komekir *[[1996]]- Tevlî [[Şanoya Ehmedê Xanî]] bû.Di nav komêde cih girt. *[[1997]]-98- Ji Kurden Rojhilat Mamoste Behram dersên tiyatro ditin. == Rêzefilmê Televizyonê == *[[1996]]-97-[[Kenê Reş]] *[[1997]]-[[Karê Bê Kara]] (16 xelek) *[[1998]]-[[Qolinc]] ( 15 xelek) *[[Dengê Defê]] (6 xelek) == Bernameyê Televîzyonê == *[[2000]]-[[2001]]-Bi [[Kamiran Abdulla]]'re Programa '''Sinematêk''' amadekir û Pêşkeşkirine wî programê kir == Nivîs == [[1995]]-Çîroka wî ya bi nevê "[[Riya Ava Sipî]]" di nav 250 çirokêde Xelata ku liser navê şehit [[Huseyîn Çelebî]] tê belavkirin, xalate yekemin vergirt. == Grêdanên Derve == *[http://www.dewran.com Malpera Dewran Agirî] [[category:şanoger]] 3082 42371 2006-08-23T20:08:40Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.226.1.233 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[category:hunermend]] 3083 15049 2004-09-16T12:05:31Z RewşenBaran 74 3084 15050 2004-09-16T12:18:45Z Erdal Ronahi 2 [[category:şano]] [[Image:Sanoya evin.gif|right|thumb|Dîmenek Ji Şanoya Evîna Welat]] '''Şanoya Evîna Welat''', komeke ji bo Şanogeriya Kurdî ji aliyê [[Dewran Agirî]] ve hatibû damezrandin. Sala [[1995]]'de Elmanyê li şarê [[Bochum]]ê ji alî [[Dewran Agirî]] ve hat damezrandin. Ev kom nêzikî dû sale li [[Komela Bochumê]] karê xwe yê şanoyê berdewam kir. Paşê di vê komê de wek şanovanê navdar, ku ji şarê [[Helebçe]] [[Ismaîl Ferheng]] jî cîh girt. di vî koma şanoyêde wek [[Emel Îçener]], [[Murat Oguz]], [[Omer Farqîn]], [[Şivan Buldan]], [[Evîn]], [[Gazî]], [[Battal]], [[Guzîde]], [[Hayatî]] û [[Ozgur]] cîh stendin. [[category:şano]] 3085 61250 2006-12-22T01:37:17Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ia:Categoria:Theatro]], [[mt:Category:Teatru]], [[vi:Thể loại:Nhà hát]] [[category:huner]] [[category:çand]] <!-- interwiki --> <!-- [[ku:Kategorî:Şano]] --> [[an:Categoría:Teyatro]] [[be:Катэгорыя:Тэатар]] [[bg:Категория:Театър]] [[ca:Categoria:Teatre]] [[cs:Kategorie:Divadlo]] [[cy:Categori:Theatr]] [[da:Kategori:Teater]] [[de:Kategorie:Theater]] [[el:Κατηγορία:Θέατρο]] [[en:Category:Theatre]] [[eo:Kategorio:Teatro]] [[es:Categoría:Teatro]] [[et:Kategooria:Teater]] [[eu:Kategoria:Antzerkia]] [[fi:Luokka:Teatteri]] [[fr:Catégorie:Théâtre]] [[gl:Category:Teatro]] [[he:קטגוריה:תיאטרון]] [[hr:Kategorija:Kazalište]] [[hu:Kategória:Színházművészet]] [[ia:Categoria:Theatro]] [[it:Categoria:Teatro]] [[ja:Category:演劇]] [[ka:კატეგორია:თეატრი]] [[ko:분류:연극]] [[lb:Category:Theater]] [[lt:Kategorija:Teatras]] [[lv:Kategorija:Teātris]] [[mt:Category:Teatru]] [[nap:Categoria:Tiatro]] [[nl:Categorie:Toneel]] [[nn:Kategori:Teater]] [[no:Kategori:Teater]] [[oc:Categoria:Teatre]] [[os:Категори:Театр]] [[pl:Kategoria:Teatr]] [[pt:Categoria:Teatro]] [[ro:Categorie:Teatru]] [[ru:Категория:Театр]] [[scn:Category:Tiatru]] [[sk:Kategória:Divadlo]] [[sl:Kategorija:Gledališče]] [[sv:Kategori:Teater]] [[tr:Kategori:Tiyatro]] [[uk:Категорія:Театр]] [[vi:Thể loại:Nhà hát]] [[wa:Categoreye:Teyåte]] [[zh:Category:戏剧]] 3086 15052 2004-09-24T18:51:12Z Erdal Ronahi 2 [[category:çand]] [[en:art]] [[fr:art]] 3087 15053 2004-09-16T12:24:25Z Erdal Ronahi 2 ji de: ji de: 3088 15054 2004-09-16T12:46:38Z RewşenBaran 74 3089 15055 2004-12-26T12:13:55Z Serhad B.RÊNAS 143 [[Image:Sanoya ehmede xani.gif|right|thumb|Ji Hin Lîstikvan û Xebatkarên Şanoya Ehmedê Xanî]] [[Şanoya Ehmedê Xanî]] di sala [[1989]] de li [[Akademiya Kurdî]] li Elmanye hat ji aliyê Dewran Agirî û çend kesên anoger ve damazrandin. Cara yekem bi destpêka waşanê Televizyona kurdî ya '''[[Med TV]]''' de bi navê '''"[[Kenê Reş]]"''' bi derhênerîye lîstikvanê kurd [[Dara Kutlay]] kete nav rojeva kurda. Destpêkê de hejmara lîstikvana nezîkî 25 kes bû ev hejmar ji sala [[1995]]'an heta îro car bi car kêm bû car caran jî zêde bû. Lê em dikarin bibejin heta vî rojê nêzikî 60-70 kes cîh stend. Koma Şanoya Ehmedê Xanî di gelek şevên kurdî , mihrican û bernameyên weşanê televîzyonêde hunere xwe pêşkêşî girseyan kir. Dikarin bêjin ji bo muzîka kurdî [[Koma Berxwedan]] çi be; bo Şanoya kurdî, bi taybetî bo kurdên bakur Koma Ehmedê Xanî jî ew bû. Ew koma şanoyê ji ber pirsgirekên teknîkî, aborî û biyolojîk xebatên xwe daye rawestandin.. [[category:şano]] 3090 15056 2004-09-16T13:10:17Z Erdal Ronahi 2 3091 15057 2004-09-16T13:11:23Z Erdal Ronahi 2 [[Image:WikiSpas.png]] 3092 15058 2004-09-16T13:37:13Z RewşenBaran 74 3093 40026 2006-08-15T10:29:25Z Thogo 540 Guherandina 85.104.110.176 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako Peyvên ku hatin lêgerandin. ==10 / 2004== 1 82 9.94% [[rojtv]] 2 39 4.73% [[koma azad]] 3 33 4.00% [[deniz gezmiş]] 4 29 3.52% [[özgür gündem]] 5 23 2.79% [[roj tv]] 6 18 2.18% [[hozanserhat]] 7 17 2.06% [[hozan serhat]] 8 14 1.70% [[mazlum doğan]] 9 13 1.58% [[kurdi]] 10 13 1.58% [[sql]] ==9 / 2004== 1 40 rojtv 2 36 basmavat 3 33 azad 4 25 kurdi 5 19 avestakurd 6 19 http//.www.kurdistan.tv. 7 16 mardin 8 10 omerli 9 10 agirî 10 10 loristan ==8 / 2004 == 1 121 12.35% rojtv 2 47 4.80% şivan perwer 3 35 3.57% hozan serhat 4 29 2.96% roj tv 5 25 2.55% azad 6 23 2.35% şivan 7 22 2.24% özgür politika 8 21 2.14% http.www.kurdistan.tv. 9 20 2.04% sql 10 20 2.04% �ivan perwer == 7 /2004 == 1 257 19.51% rojtv 2 52 3.95% zaxo 3 45 3.42% şivan perwer 4 43 3.26% roj tv 5 37 2.81% azad 6 36 2.73% hozan serhat 7 18 1.37% omer dilsoz 8 17 1.29% jîr dilovan 9 16 1.21% malper 10 15 1.14% sql == 6 / 2004 == 1 130 24.90% rojtv 2 19 3.64% hozan serhat 3 16 3.07% şivan perwer 4 11 2.11% sql 5 10 1.92% rojtv 6 10 1.92% botan 7 9 1.72% erzirom gumuşhane 8 9 1.72% zaxo 9 8 1.53% azad 10 6 1.15% sql [[de:Wikipedia:Top 10 des Monats]] 3094 15060 2004-09-16T19:26:19Z RewşenBaran 74 [[Image:kare be kara.gif|thumb|Dîmenek ji kişandina Rêze Fîlma "Karê Bê Kara"]] Bi derhêneriya [[A. Xalîl]] rêzefîlmê ku koma [[Şanoya Ehmedê Xani]] amade kiribû. Bernameyên hefteyî a komedî ku jibo Med Tv skeçê wan hatubû kişandin; ji alî [[Jîr Dilovan]], [[Faysal Dağli]], [[Mehmûd Lewendî]] û [[Gabar Ciyan]] ve hat nivîsandin. Piraniyê bernameyên komedî li [[Elmanya]] li bajarê [[Dusseldorf]] hat çêkirin. Ev rêze fîlm ji bo MED TV wek 16 xelek hate kişandin. [[Category:Rêzefîlm]] 3096 15061 2004-09-16T14:06:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şanoya Ehmedê Xanî]] 3097 15062 2005-04-26T09:20:25Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Wîkîpediya:Koordînasyon]] 3098 15063 2004-09-16T18:37:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mozilla Firefox]] 3099 15064 2004-09-16T19:16:19Z RewşenBaran 74 3100 60211 2006-12-12T10:16:42Z 91.0.109.36 [[Image:Qolinc reze film.gif|right|thumb|Dîmenek ji Rêze Fîlma "Qolinc"]] '''Qolinc''' yekem Rêzfîlma kurdî ye. Ev fîlm ji bo MED TV wek 15 xelek hate kişandin.Ji aliyê [[Jîr Dilovan]] ve hatiye nivîsandin Taybetîyek fîlmê yê herî girîng ewe ku; yekem car rêze fîlmek bi [[kurdî]]ye. Di nav [[kurd]]a de ev destpêke! Ew fîlm bi malîyetek wisa erzan hat kişandin ku li dinyayê dikare bikeve nav pirtuka rekoran.em bifikirin ku jibo her beşên fîlmên bi vî awayî 150 hezar [[Mark]] tê serfkirin. Lê bes jibo 15 beşê Qolinc tenê 5 hezar mark hate serfkirin.Helbet sedemên wî yê cuda hene, wek girêdena bi tekoşîna netewî û alîkarîyên gel.herweha derhêner, senarîst û Lîstikvanjî ji dil û can bêpere cîhêxwe girtin û keda xwe dane rêzefîlmê. Bi taybetî di destpêke de divê bê şirovakirin ku rola derhêner gelek mezin bû û bi qasî 40 sala keda wî di warê sînemayêda hebû. Ev jî hizkirîyê Rêze Fîlme zêdekir. [[Category:Rêzefîlm]] 3101 15066 2004-09-24T18:45:53Z Erdal Ronahi 2 [[category:Çand]] [[category:Huner]] 3102 15067 2004-09-16T19:47:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[MediaWiki]] 3103 15068 2004-09-16T19:49:15Z Erdal Ronahi 2 GPL çû cihê Lîsansa Gelempera Giştî ya GNU #REDIRECT [[Lîsansa Gelempera Giştî ya GNU]] 3104 15069 2004-09-16T19:59:05Z RewşenBaran 74 3105 15070 2004-09-16T20:15:28Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Denge defe.gif|thumb|Dîmenek ji Rêzefîlma "Dengê Defê"]] Derhênerê vê rêzefîlmê [[Kamiran Abdullah]] û senaryo jî ji alî [[helbestvan]] [[Hekîm Sefkan]] ve hatibû amadekirin. ev rêzefîlm li başûrê [[Fransa]]yê li [[bajar]]ê [[Montpellier]] hat kişandin. Bingeha lîstikvanê fîlme endamê Koma [[Şanoya Ehmedê Xanî]] bûn. Derî vîya wek mînak [[Hozan Fatê]], [[Brader]], kurdê li [[Montpellier]] û aktorê [[Fransî]] cihê xwe girtin. Naveroka rêzefilme li ser malbatên penaber, têkilîyen mafya bi [[Dewleta Tirk]] re û pêkve girêdana [[kurd]]a bi çi awayî dikevin destê şebekeyan. Ev rêzefîlm ji bo [[MEDYA TV]] wek 6 xelek hatibû amadekirin. [[Category:Rêzefîlm]] 3112 15071 2004-09-16T21:31:15Z Erdal Ronahi 2 27'e pûşperê çû cihê 27'ê pûşperê #REDIRECT [[27'ê pûşperê]] 3113 15072 2004-09-16T21:31:23Z Erdal Ronahi 2 18'e pûşperê çû cihê 18'ê pûşperê #REDIRECT [[18'ê pûşperê]] 3114 15073 2004-09-16T21:31:32Z Erdal Ronahi 2 16'e pûşperê çû cihê 16'ê pûşperê #REDIRECT [[16'ê pûşperê]] 3115 15074 2004-09-16T21:31:35Z Erdal Ronahi 2 15'e pûşperê çû cihê 15'ê pûşperê #REDIRECT [[15'ê pûşperê]] 3116 15075 2004-09-16T21:31:40Z Erdal Ronahi 2 14'e pûşperê çû cihê 14'ê pûşperê #REDIRECT [[14'ê pûşperê]] 3117 15076 2004-09-16T21:31:45Z Erdal Ronahi 2 13'e pûşperê çû cihê 13'ê pûşperê #REDIRECT [[13'ê pûşperê]] 3118 15077 2004-09-16T21:31:51Z Erdal Ronahi 2 12'e pûşperê çû cihê 12'ê pûşperê #REDIRECT [[12'ê pûşperê]] 3120 15078 2004-09-16T21:31:58Z Erdal Ronahi 2 11'e pûşperê çû cihê 11'ê pûşperê #REDIRECT [[11'ê pûşperê]] 3121 15079 2004-09-16T21:32:14Z Erdal Ronahi 2 10'e pûşperê çû cihê 10'ê pûşperê #REDIRECT [[10'ê pûşperê]] 3122 15080 2004-09-16T21:32:20Z Erdal Ronahi 2 23'e pûşperê çû cihê 23'ê pûşperê #REDIRECT [[23'ê pûşperê]] 3123 15081 2004-09-16T21:32:25Z Erdal Ronahi 2 25'e pûşperê çû cihê 25'ê pûşperê #REDIRECT [[25'ê pûşperê]] 3124 15082 2004-09-16T21:32:31Z Erdal Ronahi 2 17'e pûşperê çû cihê 17'ê pûşperê #REDIRECT [[17'ê pûşperê]] 3125 15083 2004-09-16T21:32:37Z Erdal Ronahi 2 9'e pûşperê çû cihê 9'ê pûşperê #REDIRECT [[9'ê pûşperê]] 3127 15084 2004-09-16T21:33:56Z Erdal Ronahi 2 19'e pûşperê çû cihê 19'ê pûşperê #REDIRECT [[19'ê pûşperê]] 3128 15085 2004-09-16T21:34:03Z Erdal Ronahi 2 20'e pûşperê çû cihê 20'ê pûşperê #REDIRECT [[20'ê pûşperê]] 3129 15086 2004-09-16T21:34:11Z Erdal Ronahi 2 21'e pûşperê çû cihê 21'ê pûşperê #REDIRECT [[21'ê pûşperê]] 3130 15087 2004-09-16T21:34:15Z Erdal Ronahi 2 22'e pûşperê çû cihê 22'ê pûşperê #REDIRECT [[22'ê pûşperê]] 3131 15088 2004-09-16T21:34:21Z Erdal Ronahi 2 24'e pûşperê çû cihê 24'ê pûşperê #REDIRECT [[24'ê pûşperê]] 3132 15089 2004-09-16T21:34:29Z Erdal Ronahi 2 26'e pûşperê çû cihê 26'ê pûşperê #REDIRECT [[26'ê pûşperê]] 3133 15090 2004-09-16T21:34:31Z Erdal Ronahi 2 28'e pûşperê çû cihê 28'ê pûşperê #REDIRECT [[28'ê pûşperê]] 3134 15091 2004-09-16T21:34:37Z Erdal Ronahi 2 30'e pûşperê çû cihê 30'ê pûşperê #REDIRECT [[30'ê pûşperê]] 3140 15093 2004-09-18T07:21:55Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[AbiWord]] 3142 64504 2007-01-14T01:23:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[id:AbiWord]] [[Wêne:AbiWord.jpg|thumb|AbiWord]] [[Wêne:AbiWord-screenshot.png|thumb|AbiWord (di [[Ubuntu]] [[Linux]] de)]] '''AbiWord''' bernameyeke nivîsandinê ye. Fonksyionên wê ji [[Wordpad]]ê firehtir e, lê ji [[OpenOffice.org]] an [[Microsoft Word]]ê kêmtir e. AbiWord [[nivîsbariya azad]] e û li gelek zimanan hatiye wergerandin. Kurdî jî di nav van zimanan de ye. Wergera kurdî ji aliyê [[Koma PCKurd]] ve hate pêkanîn. Piştî guhertoya (versiyon) 2.2.8 AbiWord [[Ispell|kontrola rastnivîsa kurdî]] jî pêk tîne. ==Ji Bo Rojname, Kovar, Tv û Radyoyên Kurdî== Ev bername dê karê rojname, kovar, tv û radyoyên kurdî hêsantir bike. Lewre ew dê nûçeyên xwe zûtir binivîsin û ji ber redaksiyon (rastnivîs) a otomatik (jixweber) dê demeke zêde li ser komputerê winda nekin û bikaribin nûçeyên xwe bi kurdiyeke serast bidin. ==Ji Bo Weşanxaneyan== Weşanxane dê redaksiyona pirtûkên xwe di demeke kurt de û bi awayê herî nêzîkî rastiyê biqedînin. Piştî ku gotinên çewt di pirtûkê de neman, dê bi tenê ji bo serastkirina hevokan pirtûka xwe bixwînin û dê gotinên ji ber kumik, tîp, an jî nîşanekekê çewt tên çapkirin êdî nemînin. ==Girêdanên derve== *[http://www.abisource.com Malpera AbiWord] *[http://www.pc.ozgurbelediyecilik.com/modules.php?name=Forums&file=viewforum&f=6&sid=3078edf2301932364e1e9bc658bb6b60 Foruma AbiWord a kurdî] {{kurt}} [[Category:Nivîsbariya azad]] [[kategorî:nivîsbariya kurdî]] [[ar:أبي ورد]] [[ca:AbiWord]] [[da:AbiWord]] [[de:AbiWord]] [[en:AbiWord]] [[es:AbiWord]] [[fi:AbiWord]] [[fr:AbiWord]] [[gl:AbiWord]] [[hu:AbiWord]] [[id:AbiWord]] [[it:AbiWord]] [[ja:AbiWord]] [[nl:AbiWord]] [[no:AbiWord]] [[pl:AbiWord]] [[pt:AbiWord]] [[ru:AbiWord]] [[simple:AbiWord]] [[sv:AbiWord]] 3144 39263 2006-08-13T16:36:16Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RezanTovjin '''Kat''' bi kurdî ji bo şaxên nû yên ku ji gulî û koka darê derdikevin re tê gotin. Her sal, ji [[bihar]]ê û pê ve katên nû li daran dikevin û piştî ku ew kat mezin bûn, dibin [[gulî]]. Ji bo mirov jê re bêje gulî, divê gelek katên nû li wê katê bikeve. [[Category:Riwek]] 3145 15097 2004-09-18T19:42:31Z Erdal Ronahi 2 '''Kutilk''' xwarineke kurdewarî ye. Li gelek bajarên [[Kurdistan]]ê tê çêkirin. Kutilk ji [[dan]]ê kutilkan, [[pîvaz]], goşt û hwd. tê çêkirin. Pêşî [[hevîr]]ê kutilkan tê stran, dûvre [[navik]]a ku hatiye çêkirin (pêvaz, goşt û hwd) dikeve nav wî hevîrî. Hevîr wekî [[kulm]]ekê li navikê tê hev. Ji her kulmeke ku hatiye çêkirin re, '''kutilk''' tê gotn. Dûvre hemû kutilk dikevin [[beroş]]ekê û di nav avê de tên kelandin. [[Category:xwarin]] 3146 15098 2005-06-09T20:59:35Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Çand]] 3147 63610 2007-01-08T00:44:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[th:โยเกิร์ต]] [[Wêne:Joghurt.jpg|thumb|300px|Mast]] '''Mast''' xwarineke herî kevin a mirovan e, ku ji dema hînbûna xwedîkirina ajalan maye. Mast ji [[şîr]]ê kelandî ku [[havên]] ketiye nav çêdibe. ==Mastê Tirş== Mastê ku zêde av tê de hebe û li cihekî [[germ]] were hilanîn, zû tirş dibe. Sedama vê yekê [[Bakterî]] ne. Bakterî ji nav havênê ku mast dimeyinîne tên. Heke ew bakterî tune bin, jixwe şîr nabe mast. Ew bakteriyên baş in. Lê, dema ku ew bakterî pir zêde dibin, çêjeke nexweş didin mêst û tirş dikin. Heta, dema ku pir zêde dibin, ji tevgera wan mirov bi çavên xwe jî dibîne ku mast peqpeqokan dide. ==Parzinandina Mast== Li Kurdistanê mast xwarineke bingehîn e. Lê dema ku mast tirş dibe, nema tê xwarin. Ji lew re, koçer û gundiyên kurd, ji kîsikên xas [[parzûn]] çêdikirin û mast bera hundir wan '''parzûnan''' didan. Dûvre ew parzûn bi derekê ve dadiliqandin. Piştî demekê ava mast dadiwerivî û mast ziha dibû. Ji ber ku av di hundir mast de nedima, bakterî jî nema dikaribûn zêde bûbûna. Dema bakterî zêde nebûna, mast jî çêjeke tirş nedida. ==Başiyên Mast== Tê gotin ku mast ji gelek nexweşiyan re dibe. [[Category:Xwarin]] [[ar:لبن زبادي]] [[ast:Yogur]] [[bg:Кисело мляко]] [[bs:Jogurt]] [[ca:Iogurt]] [[cs:Jogurt]] [[cy:Iogwrt]] [[da:Jogurt]] [[de:Joghurt]] [[en:Yoghurt]] [[eo:Jogurto]] [[es:Yogur]] [[fi:Jogurtti]] [[fr:Yaourt]] [[he:יוגורט]] [[id:Yoghurt]] [[it:Yogurt]] [[ja:ヨーグルト]] [[la:Iogurtum]] [[lt:Jogurtas]] [[nl:Yoghurt]] [[no:Yoghurt]] [[pl:Jogurt]] [[pt:Iogurte]] [[ro:Iaurt]] [[ru:Йогурт]] [[sh:Jogurt]] [[simple:Yoghurt]] [[sr:Јогурт]] [[sv:Yoghurt]] [[th:โยเกิร์ต]] [[tr:Yoğurt]] [[uk:Йогурт]] [[vi:Sữa chua]] [[zh:酸奶]] 3148 38799 2006-08-13T16:03:58Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.103.185.80 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Symbian''', şirketek e ku bi armanca çêkirina pergalên xebatê ku hemû amûrên mobîl bixebitînin, çêbike derketiye holê. [[Pergala Xebatê]] ya bi navê [[Symbian OS]] ji aliyê vê şîrketê ve hatiye çêkirin. {{kurt}} [[Category:Kompûter]][[Category:şirket]] 3149 15101 2004-09-18T20:40:15Z Erdal Ronahi 2 Bi destûrê ji [[Heyva Sor a Kurdistanê]] 3150 58488 2006-11-26T13:06:49Z Bablekan 495 [[Image:HeyvaSor.PNG|rights|thumb|Arma Heyva Sor a Kurdistanê]] '''Heyva Sor a Kurdistanê''' di adara [[1993]]´î de li [[Almanya]] ji bo alîkariyên mirovî li Kurdistan û qada navneteweyî hatiye damezrandin. Ev rêxistin ji aliyê dadgehên Almanya û [[YE]] yê ve bi fermî hatiye naskirin. Mixabin li Bakurê Kurdistanê nikare bi fermî karê xwe birêve bibe, lewra dûgela [[Tirkiyê]] navê rêxistinê û karê wê qedexe kiriye. Dîsa jî Heyva Sor a Kurdistanê gorî derfetên xwe di felaketên sirûştî de alîkariyê radigihîne bakurê welêt. ==Lînk== *[http://www.heyvasor.com/ Malpera Heyva Sor a Kurdistanê] {{kurt}} [[Category:Rêxistin]] 3151 36393 2006-07-25T09:04:05Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Mişk''' amûreke [[kompûter|kompûterê]] ye ku mirov di xebitandina kompûterê de sûdeyê jê werdigire. Îng: mouse, Tr: Fare {{wîkîferheng|mişk}} {{kurt}} [[Category:Kompûter]] 3152 15104 2005-04-25T22:32:17Z Erdal Ronahi 2 # [[Mişk (amûr)]] #[[Mişk (ajal)]] {{cudakirin}} 3153 15105 2004-09-18T22:04:15Z Erdal Ronahi 2 1`ê Nîsan 1991 çû cihê Rakirina qedexeya li ser firîna balafirên artêşa Iraqê #REDIRECT [[Rakirina qedexeya li ser firîna balafirên artêşa Iraqê]] 3154 15106 2004-09-18T22:09:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Deniz Gezmiş]] 3155 15107 2004-09-19T13:29:27Z 194.78.180.152 #redirect:[[Mahmûd Baksî]] 3156 15108 2004-09-19T13:30:01Z 194.78.180.152 #redirect:[[Mahmûd Baksî]] 3157 15109 2004-09-19T13:30:32Z 194.78.180.152 #redirect:[[Mahmûd Baksî]] 3158 15110 2004-09-19T13:31:05Z 194.78.180.152 #redirect:[[Mahmûd Baksî]] 3159 15111 2004-09-19T13:31:38Z 194.78.180.152 #redirect:[[Mahmûd Baksî]] 3160 15112 2004-09-19T13:31:48Z 194.78.180.152 #redirect:[[Mahmûd Baksî]] 3161 15113 2004-09-19T13:56:27Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[cizîr]] 3162 15114 2004-09-19T14:05:02Z Piling 70 #redirect:[[rakirina qedexeya li ser firîna balafirên artêşa Iraqê]] 3163 39416 2006-08-13T16:49:04Z Pill 538 Revert to revision 38725 dated 2006-08-13 15:58:04 by 84.158.84.5 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Wêne:Hassan zirek.jpg|thumb|Hesen Zîrek]] '''Hesen Zîrek''' (1926-1972) hunermend û helbestvanekî kurdi Iran e. Hesen Zîrek di sala [[1926]]an de li gereka qelai serdari bajarê [[Bûkan]]i Iranê ji dayik bû. Navî bavê wî Evdila ye, nasnavê wî Zîrek e. Zîrek du birayên wî hebûne. Navê birayekî wî Hemedemîn bûye ku wekî Mîne dihate bilavêkirin.. Hê Zîrek zarok e, bavê wî dimire û rêveberiya malê dikeve stûyê wî. Piştî demekê dayika wî dizewice û Zîrek jî aware û derbider dibe. Ew di 8-9 saliya xwe de dest bi karkeriyê dike. Di temenê donzdeh saliya xwe de dîsa vedigere gundê xwe Hermêle, li bal xanan dibe meyter. Piştî maweyekê îcar serê xwe hildide û bi çolê dikeve û diçe xerîbiyê. Ew qas dem nabore ku li rojhilatê Kurdistanê gund bi gund digere. Diçe cem xanekî û dibe çekdarê wî. Ew wisa dike ku gel jê hez bike. Rojekê rûdinê û bi xwe difikire û dibêje, :"Xulamtiya axayan û şêlandin û talankirin û azar û eziyetkirina gel ne karekî mirovî û ne jî camêrî ye." Lewre dest ji wî karî dikêşe û çeka axa dide wî û dest bi xebatê dike. Ew dibe şagirtê şofêr. Lê ji bextreşiyê di navbera Seqiz û Baneyê de bi maşînê li ciwanekî dide û ciwan dimire, Zîrek jî ji tirsan direve. Dîsa Zîrek sergêj dibe û bajar bi bajar û gund bi gund digere heta ku vê carê digihîje başûrê Kurdistanê û diçe bajarê Silêmaniyê. Paşê bajar bi bajar heta Bexdayê diçe û li wir li Meyxaneya Bakurê Mezin (Şimalê-Elkebîr) dest bi xebatê dike. Ew hem dixebite û hem jî ji xwe re distirê û gel ji dengê wî hez dike û alîkariya wî dike. Zîrek di sala [[1953]]'yan de bi alîkariya [[Neşet Ebdûrehman]], [[Hemey Derwêş Kerîm]], Selah û bi alîkariya [[Adil Îrfan]] li Beşa Kurdî ya Radyoya Bexdayê bi cih dibe û mehê bi şeş dînaran çar bernameyên stranbêjiyê pêşkêş dike. Ew bi maweyeke pênc salan li Radyoya Bexdayê beşa kurdî dixebite. Di sala [[1958]]'an de Iraqê bi cih dihêle û vedigere bajarê Bokanê. Piştî demekê diçe Radyoya [[Mehabad]]ê li beşa kurdî dixebite. Paşê jî wî dişînin Beşa Kurdî ya Radyoya Tehranê û ew li wir gelek berhemên hêja tomar dike. Zîrek li wir bi [[Mîdya Xanima Zendî]] re dizewice. Mîdya Xanim li ser vê yekê wiha dibêje: "Baş tê bîra min di sala [[1958]]'an de dema ku ez li mala bavê xwe keç bûm, Zîrek hate mala me. Hê nû bernameya kurdî hatibû damezirandin. Pêwîst bû ku di bernameyeke bi kurdî de jineke kurd jî qise bikikra. Ez bi xwe kurd bûm û li Tehranê dijiyam. Ligel ku ez hê biçûk bûm û diçûm pola nehem, dîsa jî ez bi Zîrek re çûm radyoyê û bi vî awayî ew bû sedem ku min li wir dest bi kar kir. Piştî mehekê ez bi wî re zewicîm. Berhemên wê jiyanê du keç bûn. Sakar û Arezû. Piştî dawetê wan Zîrek şand [[Radyoya Kirmanşanê]]. Wî li wir gelek stranên nadir û awazên hêja tomar kirin." Hesen Zîrek di sala [[1966]]'an de pirtûkeke bi navê "[[Çirîkey Kurdistan]]" dinivîse ku jiyana xwe vedihûne û şanzdeh stranên xwe jî tê de dinivîse. Ferîdûnê Muradî yê kirmanşanî notayên stranên wî dinivîse û [[Dr. Mihemed Sidîqê Muftîzade]] jî pêşekekê jê re dinivîse. Ew pirtûk bi alîkariya Mîdya Xanima hevsera wî tê amadekirinÊû tê bilêvkirin. Zîrek di sala [[1967]]'an de diçe Silêmaniyê û bi armanca tomarkirina stranan diçe [[Radyoya Bexdayê]], lê stranên wî tomar nakin. Ew tê girtin. Piştî şeş mehan wî teslîmî [[Îran|Îranê]] dikin. Piştî wê ji hevsera xwe Mîdya Xanima Zendî cuda dibe û zarokan jî dide wê. Di havîna sala [[1968]]'an de li nêzîkî bajarê Bane li 'Kanî Mela Ehmed' çayxaneyekê ava dike û dixebite. Di wê serdemê de bi hevsera xwe ya nû Rabieyê re dijî. Ew jiyaneke nexweş derbas dikin. Zîrek di kaseteke ku li Kanî Mela Ehmedê tomar kiriye de dibêje, :"Ez li vir li ser çiyayekî dijîm, çimkî li Îran û Iraqê cihek tune ye ku ez lê bijîm. Di navbera çend keviran de, min çayxaneyeke ne xweş heye. Heke hûn bên û bibînin, hûnê ecêbmayî bimînin ku ez çawa li vir dijîm! Na, bi min xweş e û ez debara xwe pê dikim. Ji ber ku di nava gelê kurd de qedr û qîmeta hunerê nema, hunerê tu fêdeyek neda min. Hunerê ji min re tiştek nekir ku ez bi dû wê bikevim. Ji ber ku ez kurd im û bi zimanê kurdî qise dikim." Ji ber hin sedeman Hesen Zîrek li Baneyê namîne û diçe [[Mehabad|Mehabadê]]. Li wir jî ji ber sedama strangotinê dibe hedefa êrîşa polîsan. Lewre bar dike û diçe Şinoyê. Birayê wî li ser wê rewşa wî wiha dibêje: "Ew nexweş bû, li Tewrêzê Dr.Yar Mihemedî ew emeliyat kir. Dr. ji me re negot, ji hevalên me re gotibû ku nexweşiya wî şêrpenceya kezebê ye. Piştî du mehan koça dawî kir." Hesen Zîrek di roja 28 Hezîranê de (li gorî hin çavkaniyan ev dîrok 26e û li gorî hinekan jî 24 e) sala [[1972]]'yan de koça dawî kir û xatir ji me xwest û dengê xwe yê xweş ji me re bi cih hêla. Di dema mirina wî de Mîdya û zarokên wî û Rabîe li bal bûne. Berî ku bimire ji pêşnimêjê Bokanê re gotibû ku gava ku ez mirim min li [[Çiyayê Naleşikên]] veşêrin. Li ser kêla li ser sîngê wî wiha dinivîse: Zîrek zor kird xizmetî huner Jînit le pênaw huner birde ser Rojgarit satê be bêxem nebû Belam le huner hîçit kem nebû Ev nivîs ji kovara Sirwe hejmara 139'an hate girtin. (Ji tîpên erebî bo tîpên latînî û ji kurmanciya jêrîn bo kurmanciya jorîn: Îkram Balekanî) ==Lînkên derve== *[http://www.geocities.com/kurdishmusic100/ Hînek ji stranên Hesen zîrek] [[category:hunermend|Zîrek, Hesen]] [[category:helbestvan|Zîrek, Hesen]] [[en:Hesen Zîrek]] [[fa:حسن زیرک]] 3165 15116 2004-09-19T14:25:01Z Piling 70 Hesen Zîrek Hesen Zîrek 3166 15117 2004-09-19T14:28:34Z Piling 70 #redirect:[[Hesen Zîrek]] 3167 15118 2004-09-19T14:29:05Z Piling 70 #redirect:[[Hesen Zîrek]] 3168 43721 2006-08-26T21:46:58Z Erdal Ronahi 2 '''Rewşen Bedirxan''' (11.07.1909-1986) nivîskara kurd e. Rewşen Bedirxan di sala [[1909]]an de li [[Kayseri]]yê ji dayikbû û malbata wê di sala [[1913]]'an de jiber xebatên siyasî sûrgûnî Rojhilatanavîn bûn. Bavê wê [[Salih Bedirxan]] e. Rewşen Bedirxan, hîdekariya xwe li Şam û Ûrdûnû berdewam kir û li Ûrdûnê bû yek ji mamosteyên jin ên destpêkê. Rewşen, di sala [[1935]]an de bi [[Celadet Bedirxan]] re dizewice. Rewşen Bedirxan, dibe yek nivîskara Kovara [[Hawar]]ê. Di sala [[1957]]'an de li Yewnanîstanê kongreya dijberî-mêtingeriyê tê lidarxistin û di nava 6 delegeyên Kurd ku lazime beşdarî kongreyê bibin. Tenê Rewşen Bedirxan beşdar dibe. Di [[1971]]ê de li ser daxwaza [[Mustafa Berzanî]], diçe [[Başûrê Kurdistanê]] û li bajarê Hecî-Ûmranê [[Yekîtiya Jinên Kurd]] saz dike. Nivîskara jin a Kurd Bedirxan, bi çalaktiya xwe ya di warên civakî, siyasî û hîndekariyê de tê naskirin. Di nava berhemên Rewşen Bedirxan de gelek pirtûk û werger hene. Di sala [[1986]]an de nivîskara jin a Kurd Rewşen Bedirxan jiyana xwe ji dest da. == Jiyan == Piştî têkçûna Sultan Ebdulhemîd û di sala 1908,an de hatina Sultan Reşîd, hîn bêtir rewşa azadiyê pêş ve çû û efû ji girtiyan re derket. Di wê demê de Salih Bedirxan deh salên xwe di girtîgehê de buhurandibû. Bi wê efûyê re ew ji zindan û girtina timî (muebed) xelas bû û ew şandin bajarê Qeyseriyê. Di roja 11ê meha Tîrmeha sala 1909an de Sultan Reşad hat ser hukum. Di wê rojê de Xwedê keçek da Salih Bedirxan. Ew keç bixwe Rewşen Bedirxan bû. Piştî ko du salên Rewşenê li Qeyseriyê qediyan, malbata wan hatin Stenbolê; li wir gelek ji malbata Bedirxaniyan hebûn. Salih Bedirxan ji Stenbolê jî berê xwe da riya Şamê. Bavê Rewşenê tucar nedisekinî û bi hêz û bi hunera xwe ji bo miletê Kurd dixebitî, li xweşî û kêfa jiyanê nedipirsî. Ew li mal û li nav û deng jî nedigeriya. Salih Bedirxan gelek nivîs di kovar û rojnameyan de çapdikir. Daxwaza wî ya yekemîn, di jiyanê de hişyakirin û bi pêşxistina miletê wî bû. Ew bê westan, şev û roj li kar bû. Salih Bedirxan piştî hatina xwe ya Şamê çendekî bê kar ma. Di vê navê de şerê Cîhanê yê Yekemîn derket; mercên jiyanê pirr dijwar bûn. Ji bêçarî berê xwe da kar û li zindana Keleha Şamê kar kir. Lê mexabin bi êşa tîfoyê ket;pirr dirêj najot, di 30yê Adara 1915,an de mir. Di wê demê de temenê Rewşenê negihiştibû şeş salan. Piştî mirina Salih Bedirxan diya Rewşenê ew şand dibistanê. Rewşenê piştî ko dibistana seretayî xelas kir çû dibistana mamostetiyê (Dar el-Muelîmat) û ew jî xelas kir. Rewşen bû mamoste û ji nifşên sêyemînên ko li Sûriyê dibistana mamostetî qedandibû tê hejmartin. Rewşen Bedirxan di sala 1925an de diçe bajarê Kerehê (li Urdun) û li wir dibe berpirsiyara dibistanê. Di sala 1928an de vedigere Şamê, dibe mamoste û berpirsiyariya (kargîra) gelek dibistanan dike. Di sala 1934an de dibe endama komela Yekîtiya Jinan li Sûriyê. Di roja 22.2.1935an de bi Mîr Celadet Bedirxan re dizewice. Bi navên Sînem û Cemşîd keç û lawek ji wan re çêdibin. Di sala 1944an de li ser navê jinên Sûriyê, li Misrê beşdarî Kongra Jinên Cîhanê bû. Jiyana Rewşen Xanimê a niştimanî pir berfireh û kûr e; ew bi hemû hêz û ramana xwe li dijî Qolonyalîzma Fransa sekinî û piştgiriya doza Erebî kir. Bi taybetî jî wê doza gelê Filîstîn parast û wê di dibistanên Ereban de mamostetî kir û gelek nivîs û gotar di kovarên Erebî de weşand. Rewşen Xanim bi qasî ko li dibistanê mamoste bû, ewqas jî di xwedîkirina zarokan de mamoste bû. Jiyana wê ya niştimanî gelek giranbuha ye; cihê serbilindî û mezinahiyê ye. Di gel ko Rewşen Xanim mamoste bû, xebata wê di behsa zindanan de, ji bo rastkirina tenduristiya keç, jin û pîrekên bê sinçî yê di hebsan de jî hebû. Bi aramî û bîhinfirehiya xwe dest davête hemû aloziyên jiyanê. Lewra quretî û serşorî di ferhenga jiyana wê de nebû. Jîna Rewşen Bedirxan neynika jîn û danûstandina Mîrê gewre (Mezin) Celadet Bedirxan û malbata Bedirxaniyan bû. Ew xeleka gihandina dîroka miletê xwe ya kevn û nû ye. Ew dîroka lehengiyê ya dûr û dirêj a ko bav û bapîrên wê bi sedan salan ji bo Kurdistanê kiri ne. Jiyana wê ne kêmî jiyana bav û kalên wê bû. Nemaze di warê dijwarî û zehmetiyan de piştî mirina mêrê wê Celadet Bedirxan. Dibêjin li pişt her mêrê gewre(mezin) jinek gewre heye. Belê Rewşen piştevana mezinahiya mîrê ronakbîran Celadet Bedirxan bû. Piştevana amadekirina kovar, pirtûk û hemû afirandinên mîr bû. Digel xebatên hêja ewê bixwe jî di kovara Hawarê de dinivîsand. Rewşen Xanim di kovara Hawarê hejmar 27,an de, di nivîsek xwe ya bi navê Kebanî û Mamoste de ewha dinivîse: (Mêrên ko qedera miletan di destên xwe de dibin, li ber destên jinan xwedî dibin. Terbiya xwe dielimin, heta axa gorinan ji bîr nakin û ew tim û tim li wan hukum dikin. Ji lewre methelokê gotiye: ‘Kurmê şîrî heta pîrî’). Rewşen Bedirxan karê jina Kurd netenê kebanî û xwedîkirina zarûkan dibîne, li ba wê karê jinan ê giring li dijî nezaniyê şerkirin û perwerdekirina zarokan e. Bêguman di vê xebata perwerdeyî de rolê welatperweriyê jî ji bîr nake. Rewşen Bedirxan bi dengekî bilind û zelal ewha bang dike: (Xwehên min ên delal, herwekî hûn jî dizanin derdê miletê me yê mezin û xedar nezanî ye. Nezanî nexweşiyek e, û dermanê wê zanîn e. Nik miletên xwedan hukumat û teşkîlat vê nexweşiyê di xestahaneyên xusûsî de derman dikin û ji wan xestahanan re dibêjin dibistan. Mamoste bijîşkên wan xestaxanan e). Em dikarin bibêjin ko Rewşen Bedirxan, bi xebat û nivîsên xwe di pirsa jinan de çalakiyên hêja daye. Rewşen Bedirxan di gotarek xwe ya di hejmara 28an a Kovara Hawarê ya bi nabê (Jin û bextiyariya malê) de ewha dinivîse; (Gelek jin hene bawer dikin ko rehetî û xweşiya malê bi pere û dewlemendiyê ye. Lê ne wa ye. Sea’det û bextiyarî ne ji dewlemandan bi tenê re ye. Xincîkên belengazan hene ku sea’det û bextiyarî, ji qesra dewlemendan bêtir û çêtir tê de qerar digirin û bi rihatî cih dibînin). Rewşen Bedirxan dixwaze vê yekê bi jina Kurd bide fêmkirin: xweşî û bextiyarî ne pere û qesr û qonax in; belê xweşî ew e gotina xweş, danûstandin, kar û xebata ku mirov ji milet û welatê xwe re bike. Xweşiya jiyanê ya bi peran diqede lê xweşiya jiyanê a welatperwerî û zanînê naqede. Ji bilî nivîsîna bi zimanê Kurdî, Rewşen Xanimê bi zimanê Erebî jî gelek nivîsar li ser Kurdan belav kiriye. Rewşen Bedirxan di sala 1971an de beşdarî Kongra Sêyemîn ya Yekîtiya Jinên Kurdistanê (li başûrê Kurdistanê) bû û bi piştgiriya xwe serketina wan parast. Di eynî salê de rûmeta endamtiya Korî Zanyarî Kurd girt û di wê demê de li ser daxwaza Korî Zanyarî Kurd çû Stenbolê. Ev çûna wê ji bo komkirin û civandina destnivîs û pirtûkên ko di arşîv û pirtûkxaneyên Tirkan de, yên ko li ser Kurdan e bêne civandin û ji Korî Zanyarî Kurd re bêne rêkirin bû. Bi rastî jî ev layiqî pesindanê ye ko ew di vî karê xwe de bi zanebûn û bi bêdengî bi ser ket. Rewşen Xanimê di sala 1956an de, digel Dr. Nurî Dêrsimî, Hesen Hişyar, Heyder Heyder û Osman Efendî li bajarê Helebê Komela Zanistî û Alîkariya Kurd damezrandin. Rewşen Xanim bi bîhinfirehî û aramiya xwe li dijî hemû alozî û dijwariyên jiyanê bi ser diket. Jiyana mirovan bi salan nayê jimartin; ne jî bi mal û milkên ko mirov li dû xwe dihêle. Jiyan bîranîna şopeke kamûranî, qencî, comerdî û mirovatiyê ye. Nemaze ji bo mirovên xwedî berhem, şop, têkoşîn, xebat û kar e. Ji ber vê yekê ez dikarim bibêjim ko Rewşen Xanim nemiriye; ew ji me haydar e û em jî pê haydar in. Herçiqas wê di roja 01.06.1992an* de ji nav me koç kir ew di dilê me de dijî. Heta roja mirinê jî ew ji bo gel û welatê xwe xebitî. Rewşen Xanim di doşeka mirinê de ew tişt ji min re digot: (Kurê min dema em hebûn, hûn negiha bûn; îro hûn giha ne; lê mixabin em nema ne. Kurê min, ji hev hezbikin û piştgiriya hev bikin. Yek bin kurê min, bela wela nebin). Piştî ko ez hinekî li ser rewşa Kurdistana Başûr û li ser hilbijartinan sekinîm, Rewşen Xanimê gotina min birrî û ewha got: (Kurê min, yekîtiya Kurdan bide min, ezê Kurdistanek azad bidim te). Ev e rewşen Bedirxan, ya herdem wekî bav û kalên xwe êşa miletê xwe dikişand û qet ji bîr nedikir. Wê mezinahiya xwe ji stûnên Birca Belek girtibû. Rewşenbîriya xwe ji dibistana Sor, ji kaniya Cizîrî û Xanî wergirtibû. Piştî ko Rewşen Xanimê canê xwe spart Xwedê, -Li ser daxwaza wê û li gor sozê ko min pêre dabû- min karûbarê veşartina wê kir, û min cendekê wê ji bajarê Banyasê anî bajarê Şamê li tenişta mêrê wê Celadet û bapîrê wê Bedirxan Beg li goristana Şêx Xalidê Neqşibendî veşart. Piştî ko li mizgefta Hemo Leyla li Taxa Kurdan li ser cendekê wê limêj kirin, merasîmên veşartinê bi beşdariya gelek ji dost û nasên malbata Bedirxaniyan û nivîskar û rewşenbîran dest pê kir. Ji ber rewşa Kurdan ya dijwar û awarte û li ser daxwaza keça wê Sînem Xanimê kesekî tu gotin û tu helbest li ser gora wê nexwendin. ==Berhem== === Berhemên wê yên çapkirî === #Bîranînên Jinekê, werger, ji zimanê Tirkî bo Erebû, 1951. #Xeramî We Alamî, werger,(çîrok)ji Tirkî bo Erebî 1953. #Bîranînên Mamosteyekî (sê pirtûk), werger, ji Tirkî bo Erebî 1954. #Rûpelên ji Toreya Kurdî 1954. #Nama Gelê Kurd (helbest-Goran) ji Kurdî bo Erebî 1954- ji ber rewşa siyasî navê xwe li ser vê pertûkê ne nivîsî ye. #Name ji Mustefa Kemal Paşa re, werger ji Tirkî bo Erebî (Ev pirtûk bi alîkariya min hat nivîsîn, çapkirin û belavkirin). #Bîranênên Min-Salih Bedirxan-,werger ji Turkî bo Erebî. (Ev pirtûk jî bi alîkariya min hat nivîsîn, çapkirin û belavkirin). #El-red ‘ele El-kosmopolîtiye, Mehmûd Şîniwî, werger, (ji ber hin sedemên siyasî navê xwe li ser vê pertûkê ne nivîsî). === Pertûkên wê yên ne çapkirî === #Bîranînên jinekê (perçê duwemîn). Ev pirtûk hate çapkirin. #-Bavê min Abdulhemîd-nivîsa Ayşe keça Sultan Ebdulhemîd e. #Bîranînên min. Destnivîs e. ==Girêdanên derve == * http://www.bedirxani.com/kr/bedirhani/biyografi/rewshen/index.htm [[category:jin|Bedirxan, Rewşen]] [[category:nivîskar|Bedirxan, Rewşen]] [[Kategorî:Bedirxan]] 3169 65121 2007-01-17T23:26:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[he:קלרה צטקין]], [[ja:クララ・ツェトキン]] '''Clara Zetkin''' (Klara Tsetkîn, 1857-1933), siyasetmedar û parêzvana mafên jinan e. Zetkîn di 5'ê tîrmeha sala [[1857]]'an de li gundê Wiederau li eyaleta [[Saksonya]] ya [[Almanya]] hate dinê. Ji ber ku bavê wê mamosteyê gundbû, jiyana gund ji nêz ve nas kir. Di dema dibistanê de rêbaz û birdoziya [[Marx]] û [[Engels]] nas kir. Ew tevlî civînên karkeran bû û xebatên partiyê nas kir. Di sala [[1878]]an de piştî ku li Almanyayê qanûna anti-sosyalist kete meriyetê de û partiya Sosyalîst derbasî qada îllegal bû, Clara Zetkin jî derkete dervehî welat. Demeke dirêj li [[Fransa|Fransayê]] ma û paşê jî li [[Swêd|Swêdê]] weke koçber jiya. Zetkin, ne tenê rizgariya jinan, wê rizgariya hemû kedkarên jêrdest hedef dikir. Clara Zetkîn, enternasyonele rastîn bû û hemû jiyana fedayî rizgariya jinên kedkar kir. Clara Zetkîn di [[20'ê pûşperê|20 hezîrana]] 1933'an di sirgunê de mir. [[category:jin]][[category:siyasetmedar]] [[ca:Clara Zetkin]] [[de:Clara Zetkin]] [[en:Clara Zetkin]] [[es:Clara Zetkin]] [[et:Clara Zetkin]] [[fa:کلارا زتکین]] [[fr:Clara Zetkin]] [[he:קלרה צטקין]] [[hu:Clara Zetkin]] [[ja:クララ・ツェトキン]] [[lt:Klara Cetkin]] [[nn:Clara Zetkin]] [[no:Clara Zetkin]] [[ru:Цеткин, Клара]] [[sk:Klára Zetkinová]] [[sl:Clara Zetkin]] [[sr:Клара Цеткин]] [[sv:Clara Zetkin]] [[zh:克拉拉·蔡特金]] 3170 32903 2006-06-17T08:10:44Z Erdal Ronahi 2 '''Seyîd Riza''' (1862-1937) yek ji pêşengên [[serhildana Dêrsimê]] bû. Seyîd Riza di sala 1862an de, li Dersimê hate dinê. Seyîd Riza kurê Seyîd Îbrahîm e. Ew ji aliyê zanyarekî bi navê Mehmet Elî Efendî ve ders dît û mezin bû. [[Mehmet Elî]], ji aliyekî ve agahiyên olî, ji aliyê din ve jî di warê neteweyetiyê de perwerde dida Seyîd Riza. Piştî mirina bavê xwe, wî Seyîdî dewir girt û di beldeya Agdadê de bi cîh bû. Di rojên serhildana Koçgiriyê de komeke çekdar, çûn Dêrsîmê û telgirafeke ku pişgtgiriyê dide serhildêran, kişandin. Seyîd Riza, piştî serhildana [[Şêx Seîd]] alîkarî da muhaciran. Berî [[serhildana Dêrsîmê]] Seyîd Riza, li hemberî îhtîmala operasyonê bi sereke eşîran re hevdîtinê çêdike ku di nava xwe de yekîtiyê çêkin. Di demeke ku li Dêrsîmê serhildanê berdewam dikir, di 5ê Îlona [[1937]]an de rayedarên hukumetê ji bo hevdîtinan li Erzînganê bang li Seyîd Riza dikin. Seyîd Riza, di rêya [[Erzîngan]]ê de tê girtin û wî dibin Elezîzê û bi îdamê tê mehkûmkirin. Serokê serhildana Dersimê, Seyîd Riza, di18ê mijdara sala [[1937]]an de, bi tevî 7 hevalên xwe ve, ji aliyê rejima Tirkiyê ve hatin dardakirin [[Category:Elewî]] [[category:Kurt]] [[category:şehîd]] [[category:şoreşger]] [[de:Said Riza]] 3171 21775 2005-11-27T11:54:12Z Erdal Ronahi 2 {{cudakirin}} #[[Goran (dever)]] navê devereke li başûrê [[kurdistan]]ê. #[[Goran (helbestwan)]] navê helbestwaneke. {{cudakirin}} 3172 15123 2004-09-19T16:54:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Wolfgang Amadeus Mozart]] 3174 63223 2007-01-05T14:30:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh-classical:沃爾夫岡·阿瑪多伊斯·莫扎特]] [[Image:Wolfgang-amadeus-mozart 1.jpg|right|200px]] '''Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791)''' [[Mozart]], di sala 1756an de li bajarê [[Avûstûrya]] [[Salzbûrg]]ê hate dinê. Mozart, ku bavê wî jî mamosteyê mûzîkê bû, hîn di temenê zarokatiyê de xwedî xisletên mûzîkê bû, di 3 saliya xwe de di akoran de notayan ji hev derxist û di temenê xwe yê biçûk de, di warê mûzîkê de bû zarokê bi navûdeng ê [[Ewropa]] yê. Mozart, bi xisletê xwe yê awarte di hemû cureyên mûzîkê yên weke dans, opera, [[senfonî]], [[sonat]], [[konçerto]] û [[mûzîka odeyê]] de berhemên gelek giran bihû derxist holê. Lê belê ev berhemên wî piştî mirina wî ya di sala 1791ê de pir bi derengî hate kefşkirin. Mûzîkvanê mezin ê Avusturyayî Wolfgang Amadeus Mozart di 5"ê mijdara sala [[1791]]ê de mir. [[category:Bestekar|Mozart, Wolfgang Amadeus]] [[af:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[an:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[ar:فولفغانغ أماديوس موتسارت]] [[ast:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[az:Volfqanq Amadeus Motsart]] [[be:Вольфганг Моцарт]] [[bg:Волфганг Амадеус Моцарт]] [[bn:ভোল্‌ফগাংক্‌ আমাডেয়ুস মোৎসার্ট]] [[bs:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[ca:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[cs:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[cy:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[da:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[de:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[el:Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ]] [[en:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[eo:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[es:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[et:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[eu:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[fa:ولفگانگ آمادئوس موتزارت]] [[fi:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[fr:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[fy:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[ga:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[gd:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[gl:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[he:וולפגנג אמדאוס מוצרט]] [[hi:वोल्फ़गांक आमडेयुस मोत्सार्ट]] [[hr:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[hu:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[hy:Մոցարտ, Վոլֆգանգ Ամադեուս]] [[id:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[ilo:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[io:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[is:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[it:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[ja:ヴォルフガング・アマデウス・モーツァルト]] [[jbo:vulfygan.amadeus.motsart]] [[jv:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[ka:მოცარტი, ვოლფგანგ ამადეუს]] [[kn:ವುಲ್ಫ್‌ಗ್ಯಾಂಗ್ ಅಮೆಡಿಯುಸ್ ಮೊಟ್ಜಾರ್ಟ್]] [[ko:볼프강 아마데우스 모차르트]] [[kw:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[la:Wolfgangus Amadeus Mozart]] [[lb:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[li:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[lt:Volfgangas Amadėjus Mocartas]] [[lv:Volfgangs Amadejs Mocarts]] [[mk:Волфганг Амадеус Моцарт]] [[ms:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[mt:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[nah:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[nds:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[nl:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[nn:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[no:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[oc:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[pl:Wolfgang Amadeusz Mozart]] [[pt:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[qu:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[ro:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[ru:Моцарт, Вольфганг Амадей]] [[scn:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[sco:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[se:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[sh:Volfgang Amadeus Mocart]] [[simple:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[sk:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[sl:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[sq:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[sr:Волфганг Амадеус Моцарт]] [[sv:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[sw:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[ta:வொல்ஃப்கேங்க் அமதியுஸ் மோட்ஸார்ட்]] [[th:โวล์ฟกัง อะมาเดอุส โมซาร์ท]] [[tl:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[tr:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[uk:Моцарт Вольфґанґ Амадей]] [[vi:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[vo:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[war:Wolfgang Amadeus Mozart]] [[zh:沃尔夫冈·阿马多伊斯·莫扎特]] [[zh-classical:沃爾夫岡·阿瑪多伊斯·莫扎特]] [[zh-yue:莫札特]] 3176 15125 2004-09-19T16:56:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Wolfgang Amadeus Mozart]] 3177 30354 2006-04-06T21:55:08Z KureCewlik81 295 '''Doktor Nurî Dersimî (1894-1973)''' Yek ji serekên Serhildana Dêrsîmê Dr. Nûrî Dêrsimî, di sala [[1894]]an de li Darayê hate dinê. Di temenê xwe yê ciwaniyê de Tevgera Neteweyî ya Kurd nas dike. Nûrî Dêrsîmî, di nava "[[Komeleya Bilind ya Kurd]]" ku di sala [[1918]]an de di pêşengiya [[Seyîd Evdilqadir]] de tê sazkirin, cîh digire. Dêrsîmî, di nava vê tevgerê de bi awayekî çalak xebatê dike û bi tevî Elîşer ji bo meşandina xebatên siyasî diçe Koçgiriyê. Dêrsîmî, di nava pêşengên [[Serhildana Koçgiriyê]] de cîh digire û ji aliyê Hêzên Dewleta [[Tirk]] ve tê girtin, lê belê paşê bi alîkariya [[Seyîd Riza]] serbest tê berdan. Nûrî Dêrsîmî, dev ji têkoşîna xwe berneda û ji [[Serhildana Dêrsîmê]] re jî pêşengî kir. Piştî ku Serhildan bi awayekî bi xwîn hate serkûtkirin, Nûrî Dêrsîmî jî derbasî binxetê bibû. Dêrsîmî, li vê derê jî xebatên xwe yên siyasî berdewam kir û li bajarê Helebê wefat kir. Dr. Nûrî Dêrsimî di sala 22'ê tebaxa [[1973]]an de li bajarê [[Heleb]]ê çû ser dilovaniya xwe. Goristana Nûrî Dêrsîmî li goristana Xanen ya li nêzî Efrînê ye. [[category:şoreşger]] [[de:Nuri Dersimi]] 3178 37829 2006-08-08T13:34:22Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect:[[Dr. Nûrî Dêrsimî]] 3179 37830 2006-08-08T13:34:23Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect:[[Dr. Nûrî Dêrsimî]] 3180 37831 2006-08-08T13:34:24Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect:[[Dr. Nûrî Dêrsimî]] 3183 15132 2004-09-19T21:38:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Karl Marx]] 3184 15133 2004-09-19T21:41:32Z Erdal Ronahi 2 Clara Zetkîn çû cihê Clara Zetkin #REDIRECT [[Clara Zetkin]] 3185 15134 2004-09-19T21:47:59Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mele Mistefa Barzanî]] 3186 15135 2004-09-20T08:34:25Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[kemal Pîr]] 3187 15136 2004-09-25T20:17:47Z Erdal Ronahi 2 - 3188 44362 2006-08-30T20:57:31Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect:[[Çiyayê Agirî]] 3190 15139 2004-10-19T22:38:33Z Erdal Ronahi 2 Girtîgeha [[Amed]]ê yan jî zîndana Amedê, li navenda paytexta [[Kurdistan]] Amedê ye. Ev zîndan, bi taybetî piştî darbeya leşkerî ya [[12`ê îlonê]] ku li Bakûrê Kurdistan û Tirkiyê hate îlankirin, bû navenda êşkenceya li dijî şoreşgeran. Li vê zîndanê desthilatdariya mîlîtarîst a Tirk, li hemberî şoreşgerên Kurd û Tirk, her cûre êşkence dida meşandin û her wiha vê derê kiribû cîhê îttîraf, mikûrhatin û teslîmiyetê. Lê belê bi taybetî pêla Berxwedanê ku bi şoreşgerê Kurd Endamê Komîteya Navendî ya [[PKK]]ê [[Mazlum Dogan]] dest pê kir, êdî bi berxwedana [[14`ê Tîrmehê]], [[Şeva Çaran]], li hemû zîndanê belav bû. Piştî van berxwedanan êdî kiryarên teslîmkirn û îttîrafkirinê yên desthilatdariya mîlîtarîst têk çû û zîndana Amedê bû kela berxwedanê. Zîndana Amedê piştî darbeya leşkerî ya 12`ê îlonê bû akademiya şoreşgeran. Navekî din ê Zîndana Amedê jî Akademiya Mazlum Dogan e. Ango mirov dikare bêje ku li rûyekî vê zîndanê êşkence, kuştin û her cûre kiryarên dervehî mirovatiyê û li rûyê din jî şeref, namûs, serberzî û berxwedana şoreşgeran. Gelek şoreşgerên kurd û tirk ên weke [[Mazlum Dogan]], [[Kemal Pîr]], [[Hayrî Durmuş]], [[Alî Çîçek]], [[Ferhat Kurtay]], [[Mahmut Zengîn]], [[Eşref Anyik]], [[Necmî Oner]], [[Akîf Yilmaz]] di encama berxwedaneke bêhempa de jiyana xwe ji dest dan. [[category:dîrok]] 3191 15140 2004-09-20T18:01:22Z Piling 70 #redirect:[[Mehmet Xeyrî Durmuş]] 3192 15141 2004-09-20T18:01:47Z Piling 70 #redirect:[[Mehmet Xeyrî Durmuş]] 3193 15142 2004-09-20T18:02:12Z Piling 70 #redirect:[[Mehmet Xeyrî Durmuş]] 3194 15143 2004-09-20T18:02:26Z Piling 70 #redirect:[[Mehmet Xeyrî Durmuş]] 3195 15144 2004-09-20T18:02:39Z Piling 70 #redirect:[[Mehmet Xeyrî Durmuş]] 3196 15145 2004-09-20T18:02:51Z Piling 70 #redirect:[[Mehmet Xeyrî Durmuş]] 3197 15146 2004-09-20T18:03:02Z Piling 70 #redirect:[[Mehmet Xeyrî Durmuş]] 3198 37827 2006-08-08T13:34:18Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Abdullah Ocalan]] 3199 37828 2006-08-08T13:34:20Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Abdullah Ocalan]] 3200 15149 2004-09-20T18:08:45Z Piling 70 #redirect:[[Ali Çiçek]] 3201 37576 2006-08-05T05:30:31Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect:[[Rojiya mirinê ya 14'ê tîrmehê]] 3203 62154 2006-12-29T20:21:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ar, arc, ast, bat-smg, be, bs, ca, eu, fa, fy, gl, hy, jv, ka, nn, qu, sq, th, ug, wa, zh-yue تعديل: hr, id, nl, uk [[Image:BelgiumBrussels.png|right|300px]] [[Image:Stadhuisbrussel.jpg|right|300px]] '''Bruksel''' (''Bruxelles'') paytexta [[Belçika]] ye. Bruksel di heman demê de paytexta [[Ewropa]]yê ye jî. Piraniya biryarên [[Yekîtiya Ewropayê]] li vî bajarî tên wergirtin. Li vî bajarî 3 [[ziman]] tên axavtin: [[Flamanî]], [[Fransî]] û [[Almanî]]. == Links == *[http://www.ilotsacre.be/ Rûpelê Bruksel] {{Commons|Category:Brussel - Bruxelles|Bruksel}} {{kurt}} [[category:bajar]] [[Kategorî:Belçîka]] [[af:Brussel]] [[ar:بروكسل]] [[arc:ܒܪܘܟܣܠ]] [[ast:Bruseles]] [[bat-smg:Briuselis]] [[be:Брусэль]] [[bg:Брюксел]] [[bs:Brisel]] [[ca:Brussel·les]] [[cs:Brusel]] [[cy:Brwsel]] [[da:Bruxelles]] [[de:Brüssel]] [[el:Βρυξέλλες]] [[en:Brussels]] [[eo:Bruselo]] [[es:Bruselas]] [[et:Brüssel]] [[eu:Brusela]] [[fa:بروکسل]] [[fi:Bryssel]] [[fr:Bruxelles]] [[fy:Brussel]] [[gd:Bruiseal]] [[gl:Bruxelas]] [[he:בריסל]] [[hr:Bruxelles]] [[hu:Brüsszel]] [[hy:Բրյուսել]] [[id:Kota Brusel]] [[io:Bruxel]] [[it:Bruxelles]] [[ja:ブリュッセル]] [[jv:Brusel]] [[ka:ბრიუსელი]] [[ko:브뤼셀]] [[la:Bruxellae]] [[lb:Bréissel]] [[li:Brussel]] [[lt:Briuselis]] [[lv:Brisele]] [[ms:Brussels]] [[nds:Brüssel]] [[nl:Brussel (stad)]] [[nn:Brussel]] [[no:Brussel]] [[pl:Bruksela]] [[pt:Bruxelas]] [[qu:Brussel]] [[ro:Bruxelles]] [[ru:Брюссель]] [[simple:Brussels]] [[sl:Bruselj]] [[sq:Brukseli]] [[sr:Брисел]] [[sv:Bryssel]] [[th:บรัสเซลส์]] [[tr:Brüksel]] [[ug:بريۇسسېل]] [[uk:Брюссель]] [[wa:Brussele]] [[zh:布鲁塞尔]] [[zh-yue:布魯塞爾]] 3208 15155 2004-09-20T22:34:25Z Erdal Ronahi 2 3209 15156 2004-09-20T22:49:13Z Erdal Ronahi 2 Wikipedia:Portal çû cihê Wikipedia:Portala komê #redirect [[Wikipedia:Portala komê]] 3210 27385 2006-02-16T21:38:43Z Erdal Ronahi 2 *'''[[wikt:|Wîkîferheng, ferhenga azad]]''' [[category:ziman]] [[kategorî:pirtûk]] 3212 15158 2004-09-21T23:19:23Z Erdal Ronahi 2 [[22'ê avrêlê]] '''Roja Rojnamegeriya Kurdî''' ye. Di sala [[1898]]an de [[Miqdat Mîthad Bedirxan]] cara yekemîn li Paytexta Misir Qahîreyê rojnameyeke Kurdî ya bi navê "Kurdistan" derxist. Piştî vê di sala [[1908]]'an de, li Stenbolê ji aliyê Sureyya Bedirxan ve îcar kovareke bi navê "Kurdistan" hate weşandin. Di sala [[1919]]'an de jî Muhammed Mihri Hilav li Stenbolê dîsa weşaneke bi navê "Kurdistan" derdixe. Roja 22'yê avrêlê (Nîsanê) ji ber ku cara yekemîn rojnameyeke bi kurdî hatiye weşandin, wekî Roja Rojnamegeriya Kurdî tê pîrozkirin. [[category:salveger]] {{kurt}} 3213 60263 2006-12-13T11:38:17Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Tsh.png|right|framed|DEH/TŞH]] '''Tevgera Şoreşger a Hemcînsbazan''' TŞH (tr: ''Devrimci Eşcinsel Hareket, DEH'') tevgereke [[hemcînsbaz|hemcînsbazan]] li [[Tirkiye]] û [[Kurdistanê]] ye. Di danezana sazbûnê tevgerê, DEH bi vê rengê tê tarîf kirin: :''Tevgera şoreşger a Hemcînsbazan rêxistina hemcînsbazên şoreşger ên vî welatî ye. Bêyî ku civakên bi çîn ji holê rabin ne ji bo hemcînbaz ne jî bo nasnameyên din ên bindest azadiyeke rasteqînî guncan e. Cihê ku wekhevî lê nebe azadî hesta rehetiyeke demdemî pêvtir tiştekî nîn e.'' :''Eşkere ye ku bi dest xistinên têkoşîna di pergala civakên bi çîn de dest ketine bi tenê bi kêrî çîna bilind tê û di jiyana takekesên ji çîna bin de guherîneke erênî pêk nayne. Ji bo hemcînsbazan û ji bo hemû nasnameyên din ên bindest azadiya rasteqînî di civakên ji Kapîtalîzmê wêdetir de guncan e. Di vî warî de TŞH têkoşîna li dijî pergala kapîtalîst, burjuva, faşîst ji xwe re dike rêgezek.'' :''Li ser axên ku em dijîn hebûna pergala kapîtalîst-burjuva diyar û bêşik e. Û heger li dîroka têkoşîna şoreşger were temaşekirin taybetmendiya faşîst a vê pergalê diyar e. Ji ber ku vê dewletê, aliyên civakê yên pêşwerû, welatparêz, demokrat û şoreşgeran ji îşkenceyên cur be cur bigirin heta komkujiyan re rû be rû hiştiye. Hewarên demokrasî û azadî yên serdestan bi rastî jî di tixûbên ramyariya lîberal de yekgirtî ye. Ji xwe dema mirov bi berçavkên lîberalîzmê binêre her takekesek xwedî azdaziyeke bêsînor e. Çawa ku Tevgera Şoreşger a Hemcînsbazan vê nêzîktêdayînê yekcar red dike û di heman demê de hebûna wê bersiveke baş a hemcînsbazên şoreşgeran e bo ew rêxistên ku bi pergalê re li hev dikin. Çawa ku di her aliyê civakê de weha ye , hemcînsbazên ku di nava tevgerên demokrat û peşverû de cî digirin ji bilî pêkutiya civakî û terora dewletê mixabin bi pêkutiyên wan tevgerên ku di nav wan de ne jî rû be rû dimînin. Gelek rêxistinên şoreşger ku hemû nirxên pergala kapîtalîst û burjuva red dikin lê dema ku qala hemcînsbaziyê dibe, ji wê pergala ku dixwazin birûxînin bêhtir hişkebawer û zordest dibin. Ji ber vê yekê Tevgera Şoreşger a Hemcînsbazan di vî warî de rêxistina yekta ye ku têkoşîna azadî ya hemcînsbazan bikaribe pêş bixîne.'' ==Girêdanên derve== *[http://dehtsh.sitemynet.com/ Malpera TŞH] [[category:Rêxistin]] 3214 15160 2005-06-03T03:41:19Z Erdal Ronahi 2 1. [[Jimare]] [[10]] ango X. [[Hw]]: [[de]] [[deh]] <P> 2. Kurtenave [[Tevgera Şoreşger a Hemcînsbazan]] {{cudakirin}} 3215 15161 2004-09-21T23:17:22Z Erdal Ronahi 2 Rojnamegeriya Kurdî çû cihê Roja Rojnamegeriya Kurdî #REDIRECT [[Roja Rojnamegeriya Kurdî]] 3216 48225 2006-09-23T08:20:09Z Bangin 450 Redirecting to [[Deqe]] #redirect[[Deqe]] 3217 67102 2007-01-30T02:23:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[lo:ເຄມີສາດ]] '''Kîmya''' zanîna li ser struktûr, xislet, hokarî û guhertina keresteyên xwezayî ye. Binihêre: *[[Element]] *[[Tabloya periyodîk a elementan]] *[[Metal]] {{kurt}} [[category:zanist]] [[af:Chemie]] [[als:Chemie]] [[am:የጥንተ፡ንጥር ጥናት (ኬሚስትሪ)]] [[an:Quimica]] [[ar:كيمياء]] [[ast:Química]] [[bg:Химия]] [[bn:রসায়ন]] [[br:Kimiezh]] [[bs:Hemija]] [[ca:Química]] [[co:Chimica]] [[cs:Chemie]] [[csb:Chemijô]] [[cv:Хими]] [[cy:Cemeg]] [[da:Kemi]] [[de:Chemie]] [[dv:ކީމިއާއީ އިލްމު]] [[el:Χημεία]] [[en:Chemistry]] [[eo:Kemio]] [[es:Química]] [[et:Keemia]] [[eu:Kimika]] [[fa:شیمی]] [[fi:Kemia]] [[fo:Evnafrøði]] [[fr:Chimie]] [[frp:Ch·imie]] [[fur:Chimiche]] [[fy:Skiekunde]] [[ga:Ceimic]] [[gd:Dùileòlachd]] [[gl:Química]] [[gv:Kemmig]] [[he:כימיה]] [[hi:रसायन शास्त्र]] [[hr:Kemija]] [[ht:Chimi]] [[hu:Kémia]] [[hy:Քիմիա]] [[ia:Chimia]] [[id:Kimia]] [[ie:Chimie]] [[io:Kemio]] [[is:Efnafræði]] [[it:Chimica]] [[ja:化学]] [[jbo:xumske]] [[ka:ქიმია]] [[kn:ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ko:화학]] [[la:Chemia]] [[lad:Kemika]] [[lb:Chimie]] [[li:Sjemie]] [[lmo:Chímica]] [[ln:Kémi]] [[lo:ເຄມີສາດ]] [[lt:Chemija]] [[lv:Ķīmija]] [[mi:Mātauranga matū]] [[mk:Хемија]] [[mn:Хими]] [[mr:रसायनशास्त्र]] [[ms:Kimia]] [[nds:Chemie]] [[nds-nl:Scheikunde]] [[nl:Scheikunde]] [[nn:Kjemi]] [[no:Kjemi]] [[nov:Kemie]] [[nrm:Chimie]] [[oc:Quimia]] [[os:Хими]] [[pa:ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ]] [[pl:Chemia]] [[pt:Química]] [[qu:Chaqllisinchi]] [[rm:Chemia]] [[ro:Chimie]] [[ru:Химия]] [[ru-sib:Химия]] [[sc:Chìmica]] [[scn:Chìmica]] [[sco:Chemistry]] [[sh:Kemija]] [[simple:Chemistry]] [[sk:Chémia]] [[sl:Kemija]] [[sq:Kimia]] [[sr:Хемија]] [[su:Kimia]] [[sv:Kemi]] [[sw:Kemia]] [[ta:வேதியியல்]] [[te:రసాయన శాస్త్రము]] [[th:เคมี]] [[tk:Kimya]] [[tl:Kimika]] [[tr:Kimya]] [[tt:Ximiä]] [[ug:خىمىيە]] [[uk:Хімія]] [[vec:Chimega]] [[vi:Hóa học]] [[vo:Kiemav]] [[war:Kímika]] [[xh:IKhemistri]] [[yi:כעמיע]] [[zh:化学]] [[zh-min-nan:Hòa-ha̍k]] [[zh-yue:化學]] 3218 67096 2007-01-29T23:57:23Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[oc:Taula periodica]] {{ne rind kurdî}} <center><table WIDTH="80%"> <tr align="CENTER"> <td>[[Periodik cetvel|'''Grup''']]</td> <td>[[Alkali metal|'''1''']]</td> <td>[[Alkalin toprak|'''2''']]</td> <td>[[Grup 3 element|'''3''']]</td> <td>[[Grup 4 element|'''4''']]</td> <td>[[Grup 5 element|'''5''']]</td> <td>[[Grup 6 element|'''6''']]</td> <td>[[Grup 7 element|'''7''']]</td> <td>[[Grup 8 element|'''8''']]</td> <td>[[Grup 9 element|'''9''']]</td> <td>[[Grup 10 element|'''10''']]</td> <td>[[Bozuk para metalleri|'''11''']]</td> <td>[[Grup 12 element|'''12''']]</td> <td>[[Boron grubu|'''13''']]</td> <td>[[Karbon grubu|'''14''']]</td> <td>[[Pniktojen|'''15''']]</td> <td>[[Kalkojen|'''16''']]</td> <td>[[Halojen|'''17''']]</td> <td>[[Asil gaz|'''18''']]</td> </tr> <tr align="CENTER"> <td>[[Periodik cetvel|'''Periyot''']]</td> <td colspan=19></td> </tr> <tr align="CENTER"> <td>[[1. periyot elementleri|'''1''']]</td> <td bgcolor="#a0ffa0"><font color="green">1</font><br>[[Hidrojen|H]]</td> <td colspan=16></td> <td bgcolor="#c0ffff"><font color="green">2</font><br>[[Helyum|He]]</td> </tr> <tr align="CENTER"> <td>[[2. periyot elementleri|'''2''']]</td> <td bgcolor="#FF6666">3<br>[[Lîtyum|Li]]</td> <td bgcolor="#FFDEAD">4<br>[[Berilyum|Be]]</td> <td colspan=10></td> <td bgcolor="#cccc99">5<br>[[Bor|B]]</td> <td bgcolor="#a0ffa0">6<br>[[Karbon|C]]</td> <td bgcolor="#a0ffa0"><font color="green">7</font><br>[[Azot|N]]</td> <td bgcolor="#a0ffa0"><font color="green">8</font><br>[[Oksijen|O]]</td> <td bgcolor="#ffff99"><font color="green">9</font><br>[[Flor|F]]</td> <td bgcolor="#c0ffff"><font color="green">10</font><br>[[Neon|Ne]]</td> </tr> <tr align="CENTER"> <td>[[3. periyot elementleri|'''3''']]</td> <td bgcolor="#FF6666">11<br>[[Sodyum|Na]]</td> <td bgcolor="#FFDEAD">12<br>[[Magnezyûm|Mg]]</td> <td colspan=10></td> <td bgcolor="#cccccc">13<br>[[Aluminyum|Al]]</td> <td bgcolor="#cccc99">14<br>[[Silisyum|Si]]</td> <td bgcolor="#a0ffa0">15<br>[[Fosfor|P]]</td> <td bgcolor="#a0ffa0">16<br>[[Kukurd|S]]</td> <td bgcolor="#ffff99"><font color="green">17</font><br>[[Klor|Cl]]</td> <td bgcolor="#c0ffff"><font color="green">18</font><br>[[Argon|Ar]]</td> </tr> <tr align="CENTER"> <td>[[4. periyot elementleri|'''4''']]</td> <td bgcolor="#FF6666">19<br>[[Potasyum|K]]</td> <td bgcolor="#FFDEAD">20<br>[[Kalsiyum|Ca]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">21<br>[[Skandiyum|Sc]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">22<br>[[Titanyum|Ti]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">23<br>[[Vanadyum|V]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">24<br>[[Krom|Cr]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">25<br>[[Mangan|Mn]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">26<br>[[Hesin|Fe]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">27<br>[[Kobalt|Co]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">28<br>[[Nikel|Ni]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">29<br>[[Sifir|Cu]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">30<br>[[Çînko|Zn]]</td> <td bgcolor="#cccccc">31<br>[[Galyum|Ga]]</td> <td bgcolor="#cccc99">32<br>[[Germanyum|Ge]]</td> <td bgcolor="#cccc99">33<br>[[Arsenik|As]]</td> <td bgcolor="#a0ffa0">34<br>[[Selenyum|Se]]</td> <td bgcolor="#ffff99"><font color="blue">35</font><br>[[Brom|Br]]</td> <td bgcolor="#c0ffff"><font color="green">36</font><br>[[Kripton|Kr]]</td> </tr> <tr align="CENTER"> <td>[[5. periyot elementleri|'''5''']]</td> <td bgcolor="#FF6666">37<br>[[Rubidyum|Rb]]</td> <td bgcolor="#FFDEAD">38<br>[[Stronsiyum|Sr]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">39<br>[[İtriyum|Y]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">40<br>[[Zirkonyum|Zr]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">41<br>[[Niyobyum|Nb]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">42<br>[[Molibden|Mo]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><font color="red">43</font><br>[[Teknetyum|Tc]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">44<br>[[Rutenyum|Ru]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">45<br>[[Rodiyum|Rh]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">46<br>[[Palladyum|Pd]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">47<br>[[Zîv|Ag]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">48<br>[[Kadmiyum|Cd]]</td> <td bgcolor="#cccccc">49<br>[[İndiyum|In]]</td> <td bgcolor="#cccccc">50<br>[[Kalay|Sn]]</td> <td bgcolor="#cccc99">51<br>[[Antimon|Sb]]</td> <td bgcolor="#cccc99">52<br>[[Tellür|Te]]</td> <td bgcolor="#ffff99">53<br>[[İyot|I]]</td> <td bgcolor="#c0ffff"><font color="green">54</font><br>[[Ksenon|Xe]]</td> </tr> <tr align="CENTER"> <td>[[6. periyot elementleri|'''6''']]</td> <td bgcolor="#FF6666">55<br>[[Sezyum|Cs]]</td> <td bgcolor="#FFDEAD">56<br>[[Baryum|Ba]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">71<br>[[Lutesyum|Lu]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">72<br>[[Hafniyum|Hf]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">73<br>[[Tantal|Ta]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">74<br>[[Tungsten|W]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">75<br>[[Renyum|Re]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">76<br>[[Osmiyum|Os]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">77<br>[[Îrîdyum|Ir]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">78<br>[[Platîn|Pt]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0">79<br>[[Zêr|Au]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><font color="blue">80</font><br>[[Civa|Hg]]</td> <td bgcolor="#cccccc">81<br>[[Talyum|Tl]]</td> <td bgcolor="#cccccc">82<br>[[Kurşun|Pb]]</td> <td bgcolor="#cccccc">83<br>[[Bizmut|Bi]]</td> <td bgcolor="#cccc99">84<br>[[Polonyum|Po]]</td> <td bgcolor="#ffff99">85<br>[[Astatin|At]]</td> <td bgcolor="#c0ffff"><font color="green">86</font><br>[[Radon|Rn]]</td> </tr> <tr ALIGN=CENTER> <td>[[7. periyot elementleri|'''7''']]</td> <td bgcolor="#FF6666">87<br>&nbsp;[[Fransiyum|Fr]]&nbsp;</td> <td bgcolor="#FFDEAD">88<br>[[Radyum|Ra]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><font color="red">103</font><br>[[Lawrenciyum|Lr]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><font color="red">104</font><br>[[Rutherfordiyum|Rf]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><font color="red">105</font><br>[[Dubniyum|Db]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><font color="red">106</font><br>[[Seaborgiyum|Sg]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><font color="red">107</font><br>[[Bohriyum|Bh]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><font color="red">108</font><br>[[Hassiyum|Hs]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><font color="red">109</font><br>[[Meitneriyum|Mt]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><font color="red">110</font><br>[[Darmstadtiyum|Ds]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><font color="red">111</font><br>[[Unununiyum|Uuu]]</td> <td bgcolor="#ffc0c0"><font color="red">112</font><br>[[Ununbiyum|Uub]]</td> <td bgcolor="#eceaec"><font color="#cccccc">113<br>[[Ununtriyum|Uut]]</font></td> <td bgcolor="#cccccc"><font color="red">114</font><br>[[Ununkuadiyum|Uuq]]</td> <td bgcolor="#eceaec"><font color="#cccccc">115<br>[[Ununpentiyum|Uup]]</font></td> <td bgcolor="#eceaec"><font color="#cccccc">116<br>[[Ununheksiyum|Uuh]]</font></td> <td bgcolor="#fcfecc"><font color="#cccccc">117<br>[[Ununseptiyum|Uus]]</font></td> <td bgcolor="#ecfefc"><font color="#cccccc">118<br>[[Ununoktiyum|Uuo]]</font></td> </tr> <tr align="CENTER"> <td colspan=20></td> </tr> <tr align="CENTER"> <td colspan=3 align="right">'''[[Lantanît]]'''</td> <td bgcolor="#ffbfff">57<br>[[Lantan|La]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">58<br>[[Seryum|Ce]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">59<br>[[Praseodmiyum|Pr]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">60<br>[[Neodmiyum|Nd]]</td> <td bgcolor="#ffbfff"><font color="red">61</font><br>[[Prometyum|Pm]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">62<br>[[Samaryum|Sm]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">63<br>[[Evropiyum|Eu]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">64<br>[[Gadolinyum|Gd]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">65<br>[[Terbiyum|Tb]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">66<br>[[Disprosyum|Dy]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">67<br>[[Holmiyum|Ho]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">68<br>[[Erbiyum|Er]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">69<br>[[Tuliyum|Tm]]</td> <td bgcolor="#ffbfff">70<br>[[İtterbiyum|Yb]]</td> </tr> <tr ALIGN=CENTER> <td colspan=3 align="right">'''[[Aktinît]]'''</td> <td bgcolor="#ff99cc">89<br>[[Aktinyum|Ac]]</td> <td bgcolor="#ff99cc">90<br>[[Toryum|Th]]</td> <td bgcolor="#ff99cc">91<br>[[Proaktinyum|Pa]]</td> <td bgcolor="#ff99cc">92<br>[[Uranyum|U]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><font color="red">93</font><br>[[Neptünyum|Np]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><font color="red">94</font><br>[[Plutonyum|Pu]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><font color="red">95</font><br>[[Amerikyum|Am]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><font color="red">96</font><br>[[Küriyum|Cm]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><font color="red">97</font><br>[[Berkelyum|Bk]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><font color="red">98</font><br>[[Kaliforniyum|Cf]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><font color="red">99</font><br>[[Einsteinium|Es]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><font color="red">100</font><br>[[Fermiyum|Fm]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><font color="red">101</font><br>[[Mendelevyum|Md]]</td> <td bgcolor="#ff99cc"><font color="red">102</font><br>[[Nobelyum|No]]</td> </tr> </table></center> <table align="center"> <caption>[[Periodik cetvel serisi|Periyodik cetvelde kimyasal seriler]]</caption> <tr><td bgcolor="#FF6666">[[Metalên alkalî]]</td><td bgcolor="#FFDEAD">[[Alkalîn]]</td><td bgcolor="#ffbfff">[[Lantanît]]</td><td bgcolor="#ff99cc">[[Aktinit]]</td><td bgcolor="#ffc0c0">[[Metalên derbasbûnê]]</td></tr> <tr><td bgcolor="#CCCCCC">[[Metal]]</td><td bgcolor="#CCCC99">Metaloid</td><td bgcolor="#a0ffa0">[[Ametal]]</td><td bgcolor="#ffff99">[[Halojen]]</td><td bgcolor="#c0ffff">[[Gazên eslî]]</td></tr> </table> == Çavkanî == * [http://en.wikipedia.org/wiki/Periodic_table Wikipedia îngilîzî] * [http://www.kimyaokulu.com/konu/madde/elementler.htm kimyaokulu.com] * [http://www.geocities.com/nurettin_simsek/ Nurettin Şimşek periyodik cetvel] [[category:kîmya]] [[af:Periodieke tabel]] [[als:Periodensystem]] [[ar:جدول دوري]] [[ast:Tabla periódica]] [[be:Перыядычная сістэма элементаў]] [[bg:Периодична система на елементите]] [[bn:পর্যায় সারণী]] [[bpy:পর্যায় সারণী]] [[br:Taolenn beriodek an elfennoù]] [[bs:Periodni sistem elemenata]] [[ca:Taula periòdica]] [[cs:Periodická tabulka]] [[cy:Tabl Cyfnodol]] [[da:Periodiske system]] [[de:Periodensystem]] [[el:Περιοδικός πίνακας των χημικών στοιχείων]] [[en:Periodic table]] [[eo:Perioda tabelo]] [[es:Tabla periódica de los elementos]] [[et:Keemiliste elementide perioodilisussüsteem]] [[eu:Elementuen sailkapen periodikoa]] [[fa:جدول تناوبی (استاندارد)]] [[fi:Jaksollinen järjestelmä]] [[fo:Skeiðbundna skipanin]] [[fr:Tableau périodique des éléments]] [[fur:Tabele periodiche]] [[ga:Tábla peiriadach]] [[gl:Táboa periódica dos elementos]] [[gu:આવર્ત કોષ્ટક]] [[he:הטבלה המחזורית]] [[hr:Periodni sustav elemenata]] [[hu:Periódusos rendszer]] [[hy:Պարբերական աղյուսակ]] [[ia:Tabella periodic del elementos]] [[id:Tabel periodik]] [[io:Periodala tabelo dil elementaro]] [[is:Lotukerfið]] [[it:Tavola periodica]] [[ja:周期表]] [[ka:ქიმიურ ელემენტთა პერიოდული სისტემა]] [[ko:주기율표]] [[la:Systema Periodicum]] [[lb:Periodesystem vun den Elementer]] [[li:Periodiek systeem vaan elemente]] [[lmo:Taula periòdica]] [[ln:Etánda ya bileko]] [[lt:Periodinė elementų lentelė]] [[lv:Ķīmisko elementu periodiskā tabula]] [[mi:Ripanga pūmotu]] [[mk:Периоден систем]] [[ml:ആവര്‍ത്തനപ്പട്ടിക]] [[ms:Jadual berkala]] [[nds:Periodensystem]] [[nl:Periodiek systeem]] [[nn:Periodesystemet]] [[no:Periodesystemet]] [[oc:Taula periodica]] [[pl:Układ okresowy pierwiastków]] [[pt:Tabela periódica]] [[qu:Qallawap ñiqi rakirinkuna]] [[ro:Tabelul periodic al elementelor]] [[ru:Периодическая система элементов]] [[sh:Periodni sistem elemenata]] [[simple:Periodic table]] [[sk:Periodická tabuľka]] [[sl:Periodni sistem elementov]] [[sr:Периодни систем елемената]] [[su:Tabel periodik]] [[sv:Periodiska systemet]] [[ta:ஆவர்த்தன அட்டவணை]] [[tg:Ҷадвали даврии элементҳои химиявӣ]] [[th:ตารางธาตุ]] [[tl:Talaang peryodiko]] [[tr:Periyodik tablo]] [[ug:ئېلېمېنتلار دەۋرى جەدۋىلى]] [[uk:Періодична система елементів]] [[uz:Unsurlarning davriy jadvali]] [[vi:Bảng tuần hoàn]] [[wa:Tåvlea periodike des elemints]] [[zh:元素周期表]] [[zh-yue:元素週期表]] 3219 66966 2007-01-29T08:19:27Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[so:Category:Kimisteri]] [[Wêne:Chemistrylogo.png]] [[category:Zanist]] [[af:Kategorie:Chemie]] [[als:Kategorie:Chemie]] [[an:Categoría:Quimica]] [[ar:تصنيف:كيمياء]] [[ast:Categoría:Química]] [[az:Kateqoriya:Kimya]] [[be:Катэгорыя:Хімія]] [[bg:Категория:Химия]] [[br:Rummad:Kimiezh]] [[bs:Kategorija:Hemija]] [[ca:Categoria:Química]] [[cs:Kategorie:Chemie]] [[csb:Kategòrëjô:Chemijô]] [[cy:Categori:Cemeg]] [[da:Kategori:Kemi]] [[de:Kategorie:Chemie]] [[el:Κατηγορία:Χημεία]] [[en:Category:Chemistry]] [[eo:Kategorio:Kemio]] [[es:Categoría:Química]] [[et:Kategooria:Keemia]] [[eu:Kategoria:Kimika]] [[fi:Luokka:Kemia]] [[fr:Catégorie:Chimie]] [[ga:Catagóir:Ceimic]] [[gl:Category:Química]] [[he:קטגוריה:כימיה]] [[hr:Kategorija:Kemija]] [[hu:Kategória:Kémia]] [[id:Kategori:Kimia]] [[io:Category:Kemio]] [[is:Flokkur:Efnafræði]] [[it:Categoria:Chimica]] [[ja:Category:化学]] [[ka:კატეგორია:ქიმია]] [[kn:ವರ್ಗ:ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ko:분류:화학]] [[kw:Category:Kymystry]] [[la:Categoria:Chemica]] [[lad:Category:Kemika]] [[lb:Category:Chimie]] [[li:Categorie:Sjemie]] [[lmo:Category:Chímega]] [[ln:Category:Kémi]] [[lt:Kategorija:Chemija]] [[lv:Kategorija:Ķīmija]] [[mi:Category:Mātauranga matū]] [[mk:Категорија:Хемија]] [[ms:Kategori:Kimia]] [[mt:Category:Kimika]] [[nds:Kategorie:Chemie]] [[nl:Categorie:Scheikunde]] [[nn:Kategori:Kjemi]] [[no:Kategori:Kjemi]] [[oc:Categoria:Quimia]] [[os:Категори:Хими]] [[pl:Kategoria:Chemia]] [[pt:Categoria:Química]] [[ro:Categorie:Chimie]] [[ru:Категория:Химия]] [[scn:Category:Chìmica]] [[sh:Category:Kemija]] [[simple:Category:Chemistry]] [[sk:Kategória:Chémia]] [[sl:Kategorija:Kemija]] [[so:Category:Kimisteri]] [[sq:Category:Kimi]] [[sr:Категорија:Хемија]] [[su:Kategori:Kimia]] [[sv:Kategori:Kemi]] [[sw:Category:Kemia]] [[th:หมวดหมู่:เคมี]] [[tr:Kategori:Kimya]] [[uk:Категорія:Хімія]] [[vi:Thể loại:Hóa học]] [[zh:Category:化学]] [[zh-min-nan:Category:Hòa-ha̍k]] [[zh-yue:Category:化學]] 3220 66686 2007-01-26T19:29:22Z Bangin 450 {| width="40%" border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; " |- style="background-color:#ff4444;" ! colspan="2" | Şeklê wê |- style="background-color:#ffffff;" | colspan="2" align="center" | [[Image:Na-TableImage.png|250px]] |- style="background-color:#ff4444;" ! colspan="2" | Bi tevayî |- | Nav || Sodyûm |- | Navên din || |- | [[Direfş]] || Na |---- ! colspan="2" align="center" style="background-color:#ff4444;" | [[Îzotop]] |---- | colspan="2" | {| width="36%" cellspacing="0" cellpadding="2" border="1" rules="all" style="float:center; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; empty-cells:show; background-color:#F9F9F9; border:1px #aaa solid; font-size:95%;" |- ! [[Îzotop]] ! [[Li cîhanê]] ! [[Demê hebûnê|t_1/2]] ! [[Çalakîya atomî]] ! Enerjîyê xerabûnê M[[Volt|eV]] ! Elementî nuh piştî xerabûnê |- | style="white-space: nowrap;" | ²¹Na | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 22,49 [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Girtina elektronan|ε]] | style="white-space: nowrap;" | 3,547 | style="white-space: nowrap;" | [[Nêyon|²¹Ne]] |- | style="white-space: nowrap;" | ²²Na | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 2,602 [[sal|a]] | style="white-space: nowrap;" | [[Girtina elektronan|ε]] | style="white-space: nowrap;" | 2,842 | style="white-space: nowrap;" | [[Nêyon|²²Ne]] |- | style="white-space: nowrap;" | ²³Na | style="white-space: nowrap;" | 100&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ²⁴Na | style="white-space: nowrap;" | pir hindik | style="white-space: nowrap;" | 14,959 [[saet|h]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] | style="white-space: nowrap;" | 5,516 | style="white-space: nowrap;" | [[Manganez|²⁴Mg]] |- | style="white-space: nowrap;" | ²⁵Na | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 59,1 [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] | style="white-space: nowrap;" | 3,835 | style="white-space: nowrap;" | [[Manganez|²⁵Mg]] |} |- style="background-color:#ff4444;" ! colspan="2" | Sincî |- | [[Mol]] || 22,989770 <math> \frac {g}{mol}</math> |- | [[Tîrbûn]] || 968 <math> \frac {kg}{m^3}</math> |- | Rewşa di germiya odê de || hişk |- | [[Xala helînê]] || 97,72 [[Grad Selzîyus|°C]] |- | [[Xala kelînê]] || 883 °C |- | [[Oksîjen|Oksîdên]] xwe || Na₂O |- style="background-color:#ff4444;" ! colspan="2"| [[Nîşanên xeterê]] |- ! colspan="1" | [[Wêne:Hazard F.svg|50px]] ! colspan="1" | [[Wêne:Hazard C.svg|50px]] |- ! colspan="1"| '''F''' ! colspan="1"| '''C''' |} [[Wêne:Flametest--Na.swn.jpg|thumb|Sodyûm di êgirê da]] '''Sodyûm''' (lat.: ''Natrium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. {{commons|Sodium}} [[category:element]] [[Kategorî:Zû dişewte]] [[Kategorî:Tirş]] [[af:Natrium]] [[ar:صوديوم]] [[ast:Sodiu]] [[bg:Натрий]] [[bn:সোডিয়াম]] [[bs:Natrijum]] [[ca:Sodi]] [[co:Sodiu]] [[cs:Sodík]] [[cy:Sodiwm]] [[da:Natrium]] [[de:Natrium]] [[el:Νάτριο]] [[en:Sodium]] [[eo:Natrio]] [[es:Sodio]] [[et:Naatrium]] [[fa:سدیم]] [[fi:Natrium]] [[fr:Sodium]] [[he:נתרן]] [[hr:Natrij]] [[hu:Nátrium]] [[hy:Նատրիում]] [[id:Natrium]] [[io:Natro]] [[is:Natrín]] [[it:Sodio]] [[ja:ナトリウム]] [[jbo:sodna]] [[ko:나트륨]] [[la:Natrium]] [[lb:Natrium]] [[ln:Sodu]] [[lt:Natris]] [[lv:Nātrijs]] [[mi:Konutai]] [[mk:Натриум]] [[ml:സോഡിയം]] [[nl:Natrium]] [[nn:Natrium]] [[no:Natrium]] [[oc:Sòdi]] [[pl:Sód]] [[pt:Sódio]] [[ro:Sodiu]] [[ru:Натрий]] [[sh:Natrij]] [[simple:Sodium]] [[sk:Sodík]] [[sl:Natrij]] [[sq:Natriumi]] [[sr:Натријум]] [[sv:Natrium]] [[tg:Натрий]] [[th:โซเดียม]] [[tr:Sodyum]] [[ug:ناترىي]] [[uk:Натрій]] [[uz:Natriy]] [[vi:Natri]] [[wa:Sodiom]] [[zh:钠]] [[zh-yue:鈉]] 3221 66324 2007-01-24T15:59:51Z Bangin 450 tablo, commons {| width="40%" border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; " |- style="background-color:#00cd00;" ! colspan="2" | Şeklê wê |- style="background-color:#ffffff;" | colspan="2" align="center" | [[Image:O-TableImage.png|250px]] |- style="background-color:#00cd00;" ! colspan="2" | Bi tevayî |- | Nav || Oksîjen |- | Navên din || |- | [[Direfş]] || O |---- ! colspan="2" align="center" style="background-color:#00cd00;" | [[Îzotop]] |---- | colspan="2" | {| width="36%" cellspacing="0" cellpadding="2" border="1" rules="all" style="float:center; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; empty-cells:show; background-color:#F9F9F9; border:1px #aaa solid; font-size:95%;" |- ! [[Îzotop]] ! [[Li cîhanê]] ! [[Demê hebûnê|t_1/2]] ! [[Çalakîya atomî]] ! [[Enerjîyê xerabûnê]] M[[Volt|eV]] ! [[Elementî nuh piştî xerabûnê]] |- | style="white-space: nowrap;" | ¹⁴O | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 70,606 [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Girtina elektronan|ε]] | style="white-space: nowrap;" | 5,143 | style="white-space: nowrap;" | [[Nîtrojen|¹⁴N]] |- | style="white-space: nowrap;" | ¹⁵O | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 122,24 [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Girtina elektronan|ε]] | style="white-space: nowrap;" | 2,754 | style="white-space: nowrap;" | [[Nîtrojen|¹⁵N]] |- | style="white-space: nowrap;" | ¹⁶O | style="white-space: nowrap;" | 99,762&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ¹⁷O | style="white-space: nowrap;" | 0,038&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ¹⁸O | style="white-space: nowrap;" | 0,2&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ¹⁹O | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 26,91 [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] | style="white-space: nowrap;" | 4,82 | style="white-space: nowrap;" | [[Fluor|¹⁹F]] |- | style="white-space: nowrap;" | ²⁰O | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 13,51 [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] | style="white-space: nowrap;" | 3,814 | style="white-space: nowrap;" | [[Fluor|²⁰F]] |} |- style="background-color:#00cd00;" ! colspan="2" | Sincî |- | [[Mol]] || 4,002602 <math> \frac {g}{mol}</math> |- | [[Tîrbûn]] (hişk) || 0,1785 <math> \frac {kg}{m^3}</math> |- | Rewşa di germiya odê de || gaz |- | [[Xala helînê]] || 0,95 [[Grad Kelvîn|K]] |- | [[Xala kelînê]] || 4,22 K |- style="background-color:#00CD00;" ! colspan="2"| [[Nîşanên xeterê]] |- ! colspan="2"| [[Wêne:Hazard O.svg|50px]] |- ! colspan="2"| '''O''' |} '''Oksîjen''' [{{IPA|ɔksidʒən}}] [[element|elementeke]] ye. Ev [[gaz|gazeke]] ku nimroya wê ya [[atom|atomî]] 8, giraniya wê ya atomî 16, reng û tehma wê nîn e û di hewayê de ji pêncan yek heye, kurtebêja wê '''O''' ye. {{commons|Oxygen}} [[category:element]] [[Kategorî:Dêle bişewte]] [[af:Suurstof]] [[als:Sauerstoff]] [[ar:أكسجين]] [[ast:Oxíxenu]] [[bg:Кислород]] [[bn:অক্সিজেন]] [[bs:Kiseonik]] [[ca:Oxigen]] [[co:Ossigenu]] [[cs:Kyslík]] [[cy:Ocsigen]] [[da:Ilt]] [[de:Sauerstoff]] [[el:Οξυγόνο]] [[en:Oxygen]] [[eo:Oksigeno]] [[es:Oxígeno]] [[et:Hapnik]] [[eu:Oxigeno]] [[fa:اکسیژن]] [[fi:Happi]] [[fr:Oxygène]] [[ga:Ocsaigin]] [[gd:Àile-beatha]] [[gl:Osíxeno (elemento)]] [[gu:ઑક્સીજન]] [[he:חמצן]] [[hr:Kisik]] [[hu:Oxigén]] [[hy:Թթվածին]] [[ia:Oxygeno]] [[id:Oksigen]] [[io:Oxo]] [[is:Súrefni]] [[it:Ossigeno]] [[ja:酸素]] [[jbo:kijno]] [[ka:ჟანგბადი]] [[ko:산소]] [[la:Oxygenium]] [[lb:Sauerstoff]] [[li:Zoerstof]] [[ln:Oksijɛ́ní]] [[lt:Deguonis]] [[lv:Skābeklis]] [[mi:Hāora]] [[mk:Кислород]] [[ml:ഓക്സിജന്‍]] [[ms:Oksigen]] [[nds:Suerstoff]] [[new:अक्सिजन]] [[nl:Zuurstof]] [[nn:Oksygen]] [[no:Oksygen]] [[pl:Tlen]] [[pt:Oxigénio]] [[qu:Muksichaq]] [[ro:Oxigen]] [[ru:Кислород]] [[sh:Kiseonik]] [[simple:Oxygen]] [[sk:Kyslík]] [[sl:Kisik]] [[sq:Oksigjeni]] [[sr:Кисеоник]] [[su:Oksigén]] [[sv:Syre]] [[tg:Оксиген]] [[th:ออกซิเจน]] [[tl:Oksihena]] [[tr:Oksijen]] [[ug:ئوكسىگېن]] [[uk:Кисень]] [[uz:Kislorod]] [[vi:Ôxy]] [[yi:אקסיגען]] [[zh:氧]] [[zh-min-nan:O (goân-sò͘)]] [[zh-yue:氧]] 3222 66309 2007-01-24T15:15:09Z Bangin 450 {| width="40%" border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; " |- style="background-color:#63b8ff;" ! colspan="2" | Şeklê wê |- style="background-color:#ffffff;" | colspan="2" align="center" | [[Image:He-TableImage.png|250px]] |- style="background-color:#63b8ff;" ! colspan="2" | Bi tevayî |- | Nav || Hêlyûm |- | Navên din || |- | [[Direfş]] || He |---- ! colspan="2" align="center" style="background-color:#63b8ff;" | [[Îzotop]] |---- | colspan="2" | {| width="36%" cellspacing="0" cellpadding="2" border="1" rules="all" style="float:center; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; empty-cells:show; background-color:#F9F9F9; border:1px #aaa solid; font-size:95%;" |- ! [[Îzotop]] ! [[Li cîhanê]] ! [[Demê hebûnê|t_1/2]] ! [[Çalakîya atomî]] ! [[Enerjîyê xerabûnê]] M[[Volt|eV]] ! [[Elementî nuh piştî xerabûnê]] |- | style="white-space: nowrap;" | ³He | style="white-space: nowrap;" | 0,000137&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ⁴He | style="white-space: nowrap;" | 99,999863&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ⁵He | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 7,618 · 10⁻²² [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Emisîyona neutrona|n]] | style="white-space: nowrap;" | 0,6 | style="white-space: nowrap;" | ⁴He |- | style="white-space: nowrap;" | ⁶He | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 806,7 [[mîlîsanî|ms]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] | style="white-space: nowrap;" | 3,508 | style="white-space: nowrap;" | [[Lîtyûm|⁶Li]] |- | style="white-space: nowrap;" | ⁷He | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 2,857 · 10⁻²¹ [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Emisîyona neutrona|n]] | style="white-space: nowrap;" | 0,6 | style="white-space: nowrap;" | ⁶He |- | style="white-space: nowrap;" | ⁸He | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 119 [[mîlîsanî|ms]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] + [[Emisîyona neutrona|n]] | style="white-space: nowrap;" | 0,6 | style="white-space: nowrap;" | [[Lîtyûm|⁷Li]] |- | style="white-space: nowrap;" | ⁹He | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 1,5 · 10⁻²¹ [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Emisîyona neutrona|n]] | style="white-space: nowrap;" | | style="white-space: nowrap;" | ⁸He |- | style="white-space: nowrap;" | ¹⁰He | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 2,7 · 10⁻²¹ [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Emisîyona neutrona|n]] | style="white-space: nowrap;" | | style="white-space: nowrap;" | ⁹He |} |- style="background-color:#63b8ff;" ! colspan="2" | Sincî |- | [[Mol]] || 4,002602 <math> \frac {g}{mol}</math> |- | [[Tîrbûn]] (hişk) || 0,1785 <math> \frac {kg}{m^3}</math> |- | Rewşa di germiya odê de || gaz |- | [[Xala helînê]] || 0,95 [[Grad Kelvîn|K]] |- | [[Xala kelînê]] || 4,22 K |} [[Wêne:HeTube.jpg|thumb|Hêlyûm]] '''Hêlyûm''', [[element|elementa]] ku nimroya wê ya atomî 2, siftiya wê 0,13 û di hewayê de kêm peyde dibe. Kurtebêja wê ''He'' ye. {{commons|Helium}} [[Category:Element]] [[af:Helium]] [[ar:هيليوم]] [[ast:Heliu (elementu)]] [[bg:Хелий]] [[bn:হিলিয়াম]] [[bs:Helijum]] [[ca:Heli]] [[co:Eliu]] [[cs:Helium]] [[cy:Heliwm]] [[da:Helium]] [[de:Helium]] [[el:Ήλιο]] [[en:Helium]] [[eo:Heliumo]] [[es:Helio]] [[et:Heelium]] [[eu:Helio]] [[fi:Helium]] [[fr:Hélium]] [[ga:Héiliam]] [[gd:He]] [[gl:Helio (elemento)]] [[gu:હીલિયમ]] [[he:הליום]] [[hr:Helij]] [[hu:Hélium]] [[hy:Հելիում]] [[id:Helium]] [[io:Helio]] [[is:Helín]] [[it:Elio]] [[ja:ヘリウム]] [[jbo:solnavni]] [[ka:ჰელიუმი]] [[ko:헬륨]] [[ksh:Helium]] [[la:Helium]] [[lb:Helium]] [[li:Helium]] [[lmo:Éli]] [[ln:Eliyúmu]] [[lt:Helis]] [[lv:Hēlijs]] [[mi:Haumāmā]] [[mk:Хелиум]] [[ml:ഹീലിയം]] [[ms:Helium]] [[nds:Helium]] [[nl:Helium]] [[nn:Helium]] [[no:Helium]] [[nov:Helium]] [[oc:Eli]] [[pl:Hel]] [[pt:Hélio]] [[ro:Heliu]] [[ru:Гелий]] [[sh:Helij]] [[simple:Helium]] [[sk:Hélium]] [[sl:Helij]] [[sr:Хелијум]] [[sv:Helium]] [[ta:ஹீலியம்]] [[tg:Гелий]] [[th:ฮีเลียม]] [[tr:Helyum]] [[ug:گېلىي]] [[uk:Гелій]] [[uz:Geliy]] [[vi:Heli]] [[zh:氦]] [[zh-min-nan:He (goân-sò͘)]] [[zh-yue:氦]] 3223 48232 2006-09-23T08:58:28Z Bangin 450 {{Şablon:Ne rind kurdî}} ---- '''Element''' [[made|madeyên]] e ku ji [[atom|atomên]] yekcîns pêk tên. Piraniya elementan [[lajwerd]] (metal) in. <TABLE ALIGN="center"> <TR> <TD> <TABLE BORDER="1" CELLSPACING="0" ALIGN="left"> <TR> <TD>'''<U><CENTER>[[Z]]</CENTER></U>'''</TD> <TD>'''<U><CENTER>[[Zimbol]]</CENTER></U>'''</TD> <TD>'''<U><CENTER>[[Nav]]</CENTER></U>'''</TD> </TR> <TR> <TD>1</TD> <TD>[[H]]</TD> <TD>[[Hîdrojen]]</TD> </TR> <TR> <TD>2</TD> <TD>[[He]]</TD> <TD>[[Helyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>3</TD> <TD>[[Li]]</TD> <TD>[[Lityûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>4</TD> <TD>[[Be]]</TD> <TD>[[Berîlyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>5</TD> <TD>[[B]]</TD> <TD>[[Boron]]</TD> </TR> <TR> <TD>6</TD> <TD>[[C]]</TD> <TD>[[Karbon]]</TD> </TR> <TR> <TD>7</TD> <TD>[[N]]</TD> <TD>[[Nîtrojen]]</TD> </TR> <TR> <TD>8</TD> <TD>[[O]]</TD> <TD>[[Oksîjen]]</TD> </TR> <TR> <TD>9</TD> <TD>[[F]]</TD> <TD>[[Fluor]]</TD> </TR> <TR> <TD>10</TD> <TD>[[Ne]]</TD> <TD>[[Nêyon]]</TD> </TR> <TR> <TD>11</TD> <TD>[[Na]]</TD> <TD>[[Sodyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>12</TD> <TD>[[Mg]]</TD> <TD>[[Manganez]]</TD> </TR> <TR> <TD>13</TD> <TD>[[Al]]</TD> <TD>[[Bafûn]]</TD> </TR> <TR> <TD>14</TD> <TD>[[Si]]</TD> <TD>[[Silisyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>15</TD> <TD>[[P]]</TD> <TD>[[Fosfor]]</TD> </TR> <TR> <TD>16</TD> <TD>[[S]]</TD> <TD>[[Kukurd]]</TD> </TR> <TR> <TD>17</TD> <TD>[[Cl]]</TD> <TD>[[Klor]]</TD> </TR> <TR> <TD>18</TD> <TD>[[Ar]]</TD> <TD>[[Argon]]</TD> </TR> <TR> <TD>19</TD> <TD>[[K]]</TD> <TD>[[Potasyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>20</TD> <TD>[[Ca]]</TD> <TD>[[Kalsiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>21</TD> <TD>[[Sc]]</TD> <TD>[[Skandiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>22</TD> <TD>[[Ti]]</TD> <TD>[[Titanyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>23</TD> <TD>[[V]]</TD> <TD>[[Vanadyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>24</TD> <TD>[[Cr]]</TD> <TD>[[Krom]]</TD> </TR> <TR> <TD>25</TD> <TD>[[Mn]]</TD> <TD>[[Mangan]]</TD> </TR> <TR> <TD>26</TD> <TD>[[Fe]]</TD> <TD>[[Hesin]]</TD> </TR> <TR> <TD>27</TD> <TD>[[Co]]</TD> <TD>[[Kobalt]]</TD> </TR> <TR> <TD>28</TD> <TD>[[Ni]]</TD> <TD>[[Nikel]]</TD> </TR> <TR> <TD>29</TD> <TD>[[Cu]]</TD> <TD>[[Sifir]]</TD> </TR> <TR> <TD>30</TD> <TD>[[Zn]]</TD> <TD>[[Çînko]]</TD> </TR> <TR> <TD>31</TD> <TD>[[Ga]]</TD> <TD>[[Galyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>32</TD> <TD>[[Ge]]</TD> <TD>[[Germanyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>33</TD> <TD>[[As]]</TD> <TD>[[Arsenik]]</TD> </TR> <TR> <TD>34</TD> <TD>[[Se]]</TD> <TD>[[Selenyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>35</TD> <TD>[[Br]]</TD> <TD>[[Brom]]</TD> </TR> <TR> <TD>36</TD> <TD>[[Kr]]</TD> <TD>[[Kripton]]</TD> </TR> <TR> <TD>37</TD> <TD>[[Rb]]</TD> <TD>[[Rubidyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>38</TD> <TD>[[Sr]]</TD> <TD>[[Strontiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>39</TD> <TD>[[Y]]</TD> <TD>[[Îtriyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>40</TD> <TD>[[Zr]]</TD> <TD>[[Zirkon]]</TD> </TR> <TR> <TD>41</TD> <TD>[[Nb]]</TD> <TD>[[Niobyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>42</TD> <TD>[[Mo]]</TD> <TD>[[Molîbdên]]</TD> </TR> <TR> <TD>43</TD> <TD>[[Tc]]</TD> <TD>[[Tekhnetyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>44</TD> <TD>[[Ru]]</TD> <TD>[[Ruthenyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>45</TD> <TD>[[Rh]]</TD> <TD>[[Rhodiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>46</TD> <TD>[[Pd]]</TD> <TD>[[Palladyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>47</TD> <TD>[[Ag]]</TD> <TD>[[Zîv]]</TD> </TR> <TR> <TD>48</TD> <TD>[[Cd]]</TD> <TD>[[Kadmiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>49</TD> <TD>[[In]]</TD> <TD>[[Indiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>50</TD> <TD>[[Sn]]</TD> <TD>[[Pîl (metal)|Pîl]]</TD> </TR> <TR> <TD>51</TD> <TD>[[Sb]]</TD> <TD>[[Antimon]]</TD> </TR> <TR> <TD>52</TD> <TD>[[Te]]</TD> <TD>[[Telûr]]</TD> </TR> <TR> <TD>53</TD> <TD>[[I]]</TD> <TD>[[Îyod]]</TD> </TR> <TR> <TD>54</TD> <TD>[[Xe]]</TD> <TD>[[Ksenon]]</TD> </TR> <TR> <TD>55</TD> <TD>[[Cs]]</TD> <TD>[[Sezyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>56</TD> <TD>[[Ba]]</TD> <TD>[[Baryûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>57</TD> <TD>[[La]]</TD> <TD>[[Lantan]]</TD> </TR> <TR> <TD>58</TD> <TD>[[Ce]]</TD> <TD>[[Seryûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>59</TD> <TD>[[Pr]]</TD> <TD>[[Praseodmiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>60</TD> <TD>[[Nd]]</TD> <TD>[[Neodmiyûm]]</TD> </TR> </TD> </TABLE> </TD> <TD> <TABLE BORDER="1" CELLSPACING="0" ALIGN="right"> <TR> <TD>'''<U><CENTER>[[Z]]</CENTER></U>'''</TD> <TD>'''<U><CENTER>[[Zimbol]]</CENTER></U>'''</TD> <TD>'''<U><CENTER>[[Nav]]</CENTER></U>'''</TD> </TR> <TR> <TD>61</TD> <TD>[[Pm]]</TD> <TD>[[Promethiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>62</TD> <TD>[[Sm]]</TD> <TD>[[Samaryûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>63</TD> <TD>[[Eu]]</TD> <TD>[[Yuropyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>64</TD> <TD>[[Gd]]</TD> <TD>[[Gadolinyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>65</TD> <TD>[[Tb]]</TD> <TD>[[Terbiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>66</TD> <TD>[[Dy]]</TD> <TD>[[Dasprosyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>67</TD> <TD>[[Ho]]</TD> <TD>[[Holmiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>68</TD> <TD>[[Er]]</TD> <TD>[[Erbiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>69</TD> <TD>[[Tm]]</TD> <TD>[[Tuliyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>70</TD> <TD>[[Yb]]</TD> <TD>[[İtterbiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>71</TD> <TD>[[Lu]]</TD> <TD>[[Lutetyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>72</TD> <TD>[[Hf]]</TD> <TD>[[Hafniyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>73</TD> <TD>[[Ta]]</TD> <TD>[[Tantalyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>74</TD> <TD>[[W]]</TD> <TD>[[Tungsten]]</TD> </TR> <TR> <TD>75</TD> <TD>[[Re]]</TD> <TD>[[Rhenyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>76</TD> <TD>[[Os]]</TD> <TD>[[Osmiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>77</TD> <TD>[[Ir]]</TD> <TD>[[İridyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>78</TD> <TD>[[Pt]]</TD> <TD>[[Platin]]</TD> </TR> <TR> <TD>79</TD> <TD>[[Au]]</TD> <TD>[[Zêr]]</TD> </TR> <TR> <TD>80</TD> <TD>[[Hg]]</TD> <TD>[[Civa]]</TD> </TR> <TR> <TD>81</TD> <TD>[[Tl]]</TD> <TD>[[Talyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>82</TD> <TD>[[Pb]]</TD> <TD>[[Zirîç]]</TD> </TR> <TR> <TD>83</TD> <TD>[[Bi]]</TD> <TD>[[Bizmut]]</TD> </TR> <TR> <TD>84</TD> <TD>[[Po]]</TD> <TD>[[Polonyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>85</TD> <TD>[[At]]</TD> <TD>[[Astatin]]</TD> </TR> <TR> <TD>86</TD> <TD>[[Rn]]</TD> <TD>[[Radon]]</TD> </TR> <TR> <TD>87</TD> <TD>[[Fr]]</TD> <TD>[[Fransiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>88</TD> <TD>[[Ra]]</TD> <TD>[[Radyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>89</TD> <TD>[[Ac]]</TD> <TD>[[Aktinyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>90</TD> <TD>[[Th]]</TD> <TD>[[Toryûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>91</TD> <TD>[[Pa]]</TD> <TD>[[Proaktinyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>92</TD> <TD>[[U]]</TD> <TD>[[Uranyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>93</TD> <TD>[[Np]]</TD> <TD>[[Neptünyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>94</TD> <TD>[[Pu]]</TD> <TD>[[Plutonyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>95</TD> <TD>[[Am]]</TD> <TD>[[Amerikyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>96</TD> <TD>[[Cm]]</TD> <TD>[[Kuriyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>97</TD> <TD>[[Bk]]</TD> <TD>[[Berkelyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>98</TD> <TD>[[Cf]]</TD> <TD>[[Kaliforniyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>99</TD> <TD>[[Es]]</TD> <TD>[[Einsteinium]]</TD> </TR> <TR> <TD>100</TD> <TD>[[Fm]]</TD> <TD>[[Fermiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>101</TD> <TD>[[Md]]</TD> <TD>[[Mendelevyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>102</TD> <TD>[[No]]</TD> <TD>[[Nobelyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>103</TD> <TD>[[Lr]]</TD> <TD>[[Lawrencyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>104</TD> <TD>[[Rf]]</TD> <TD>[[Rutherfordyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>105</TD> <TD>[[Db]]</TD> <TD>[[Dubniyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>106</TD> <TD>[[Sg]]</TD> <TD>[[Seaborgiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>107</TD> <TD>[[Bh]]</TD> <TD>[[Bohriyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>108</TD> <TD>[[Hs]]</TD> <TD>[[Hassiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>109</TD> <TD>[[Mt]]</TD> <TD>[[Meitneryûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>110</TD> <TD>[[Ds]]</TD> <TD>[[Darmstadtium]]</TD> </TR> <TR> <TD>111</TD> <TD>[[Uuu]]</TD> <TD>[[Ûnûnûnyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>112</TD> <TD>[[Uub]]</TD> <TD>[[Ununbiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>113*</TD> <TD>[[Uut]]</TD> <TD>[[Ununtriyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>114</TD> <TD>[[Uuq]]</TD> <TD>[[UnunKuadyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>115*</TD> <TD>[[Uup]]</TD> <TD>[[Ununpentiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>116*</TD> <TD>[[Uuh]]</TD> <TD>[[Ununheksiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>117*</TD> <TD>[[Uus]]</TD> <TD>[[Ununseptiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>118*</TD> <TD>[[Uuo]]</TD> <TD>[[Ununoktiyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>119*</TD> <TD>[[Uue]]</TD> <TD>[[Ununenniyûm]]</TD> </TR> <TR> <TD>120*</TD> <TD>[[Ubn]]</TD> <TD>[[Unbiniliyûm]]</TD> </TR> </TABLE> </TD> </TR> <TR> <TD ALIGN="center" COLSPAN="2"> <nowiki>*</nowiki>Element hîn nehat dîtin. </TABLE> ==Binihêre== *[[Tabloya periyodîk a elementan]] [[category:Kîmya]] 3224 15170 2004-09-22T15:48:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[oksîjen]] 3225 37520 2006-08-05T05:25:12Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Hêlyûm]] 3226 15172 2004-09-22T17:20:30Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Xelatên Rojnamegeriyê ya Mûsa Anter û Şehîdên Çapemeniyê]] 3227 15173 2004-10-19T22:37:27Z Erdal Ronahi 2 Li Tirkiyê ji 1993'an şûnda '''Xelatên Rojnamegeriyê ya Mûsa Anter û Şehîdên Çapemeniyê''' tên dayîn. Xelatên Rojnamegeriyê ya [[Mûsa Anter]] û Şehîdên Çapemeniyê cara ewil sala 1993'an de ji aliyê [[Ozgur Gundem]], piştre 1994'an de [[Ozgur Ulke]], 1995'an de [[Yenî Polîtîka]], 1996'an de [[Demokrasi (rojname)|Demokrasî]], 1997 û 1998'an de [[Ulkede Gundem]], 2000'an de [[Yenî Gundem]] û sala 2001'an de jî ji aliyê [[Yedîncî Gundemê]] ve hatibû dayîn. Di sala 2004'an de xelat ji aliyê [[Ulkede Ozgur Gundem]] hat dayîn. ===Xelatên 2004=== *Beşa nûçeyê: [[Adnan Gerger]] *Beşa wêne: [[Sabahê Sadik]] *Beşa karîkaturê: [[Ozgur Evran]] *Beşa nûçegihaniya jinê: [[Fatma Bîlgîn]] *Beşa nûçegihaniya kurdî: [[Vedat Kurşun]] û [[Ertuş Bozkurt]] *Xelata rûmetê: [[Tevgera Hemwelatiya Azad]] [[category:xelat]] [[category:medya]] 3228 15174 2004-09-22T20:20:00Z Piling 70 #redirect:[[Xelatên Rojnamegeriyê ya Mûsa Anter û Şehîdên Çapemeniyê]] 3229 15175 2004-09-22T20:20:20Z Piling 70 #redirect:[[Xelatên Rojnamegeriyê ya Mûsa Anter û Şehîdên Çapemeniyê]] 3230 15176 2004-09-22T21:08:54Z Erdal Ronahi 2 '''Özgür Ülke''' [[rojname|rojnameyeke]] ye ku ji [[1994]] ta [[1995]] weşan kir. Di [[2'ê rêbendan|2'ê rêbendana]] sala 1995'an de bi biryarê dadgehê hat girtin. Rojnameya Ozgur Ulke di 28`ê Nîsana sala [[1994]]ê de dest bi weşanê kir. Di 3ê mijdara sala 1994 an de, navenda rojnameya Ozgur ulke ya Stenbolê hat bombe kirin û xebatkarê rojnamê [[Ersîn Yildiz]] jiyana xwe wenda kir. Mina ku sansur kirin û qedexe kirina belav kirina rojnamê, an-jî bi sedan dawe vekirina li dijî nivîsên rojname ne bes be, gelek xebatkarên wê ji aliyê hêzên dewletê ve hatin revandin û kuştin. Rojnameya ku di şertên legal de dihat weşandin, di şertên ilegal de dihat xwendin. Li beramberî ewqas astengî û zordariyan, rojname weşana xwe berdewam kir, lê belê hêzên dewletê vê yekê tehemûl nekir û ew bombe kirin. Di encamê de, hemû avahiya rojnamê şewitî, kompitur nedihatin xebitandin, lê belê xebatkaran dev ji karê xwe bernedan, hemû nûçeyên xwe berhev kirin û roja mayîn rojnamê careke din weşandin. [[category:rojname]] 3231 15177 2004-09-22T21:02:21Z Erdal Ronahi 2 Ozgur Ulke çû cihê Özgür Ülke #redirect [[Özgür Ülke]] 3232 15178 2004-09-22T21:05:01Z Piling 70 == ROJNAMEYA DEMOKRASÎ == Di 3'ê Gulana sala [[1997]]an de ango di [[roja azadiya Çapemeniyê]] de Rojnameya Demokrasiyê jiber nivîseke wê li gorî xala 312an ya [[Qanûna Cezayê Tirk]] hategirtin. {{kurt}} [[category:rojname]] 3233 22007 2005-12-02T00:15:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect:[[Demokrasî]] 3235 66217 2007-01-24T02:31:31Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[fa:مردم‌سالاری]] ''Ev gotar ser şekla civaka ya demokratîk e. Ji bo rojnameya "Demokrasi" biçe: [[Demokrasi (rojname)]]'' ---- Ramana peyva Demokrasîyê "Desthelata Gel" e. Ev peyv bi koka xwe Yewnanî e û ji du paran pêkhatîye (demos= xelk, gel û Krasî= desthelat, serdestî).Demokrasî [[rengekê desthelatê]] ji bo [[netewe-hukmetekê]] an rêkxistinekê e. Praniya xelkî ji peyva demokrasîyê [[demokrasîya lîberal]] difamin, lê rengên dî yên gelek cihê ji demokrasîyê jî hene. Herçind e ko peyva demokrasîyê zêdetir derheqa yekînên sîyasî da dihêt bikarînan, lê binemayên wê di bîyavên wekî zanîngehanê rêkxistinan, komkarên karkeran û pêkhatên dî jî dihên bikarînan. ===Coreyên Demokrasîyê=== Pênaseya peyva demokrasîyê ji ber hindê ko di gelek bîyavên cihêcihê da dihêt bikaranîn gelek aloz û tevlihev bûye. Pêkhatên sîyasî yên ko dihên bawerkirin ko xwedî demokrasî in an îdîa dikin ko xwedî demokrasî in gelek ji hev cida in. Ji bo mînak: *[[Aristo]] desthelatdarîya gelekan (demokrasîyê) li beranberî [[desthelatdarîya hindekan]] an [[oligarşî]]yê û [[desthelatdarîya yekî]] an [[otokrasî]]yê dadinit. *Civatên Eşîretan.[http://law.cua.edu/ComparativeLaw/Iroquois/] *Sîstem an dozenên ko desthelatdaran bi awayekê random û şansî ji nav xelkî hildibijêrin. (binihêre [[Sortition]]).[http://www.britannica.com/eb/article-9068768/sortition] * Sîstem an dozenên ko li pey lihevhatinên tevane an razîbûnên giştî diçin. * Hindek caran dîktatorîyên heyî jî îdîa dikin ko demokratîk in û hilbijartinên rûmetî dikin (wekî rejîma Sedamê Hisênî li Îraqê). Coreyên Serekî yên Demokrasîyê ev in: ====Rasturast==== [[Demokrasîya Rasturast]] rengekê demokrasîyê e ko welatî ji bo hemî biryarên giring dengê xwe didin. Sedema evê navkirinê ew e ko di awayê klasîkê wê da çi navgîn an nimînende û nûner nîne. Mînakên niha yên vîcoreyî hindek rêkxistinên bajêrwarî (medenî) yên evro yên wekî destekên zankoman (Kolîjan) û civînên bajêrên Nîyû Englandê in (bi awayekê edetî li bajêrên ko hêşeta anko cemîyeta wan ji 10,000 kesan kêmtir e). Rexnegirên vî coreyî dibêjin ko tekezkirin pirtir li ser dengdanê e û kêmtir giringîyê didit şêwazên dî yên demokratîkên wekî azadîya axivtinê û rêkxistinên bajêrwarî. Bi gotinek dî ev rexnegir dibêjin ko demokrasî tenê hindek tîtal û rê û resim nîne..<ref> Jane J. Mansbridge. ''Beyond Adversary Democracy'' (1983)</ref> Heta niha hemî demokrasîyên reasturast demokrasîyên civakên biçûk bûne); piranî [[bajêr-dewlet]]. Evro tenê hindek demokrasîyên rasturastên bertesk li hindek [[Kantun]]ên [[Swîsrayê]] hene ko bi hemî ramana peyvê rasturast in. Dema hijmara dengdêran (kesên ko mafê dengdanê heye) zêde dibit, ev coreyê demokrasîyê gelek zehmet dibit- ji bo mînak li [[Demokrsîya Atênîan]] pirtir ji 30,000 kesan mafê dengdanê hebû. Lê dîsa jî, [[rapirsên giştî]] anko [[refrandum]] jî her wekî vî coreyê demokrasîyê in. Demokrasîyên rasturas ên niha bizavê dikin ko vê kêmasîyê bi hindek awayên nimînendeyîa berteng çareser bikin. Sê stûnên wan çareseran ev in: [[Rapirs]] (ji alîyê hukmetan an qanûndaneran an jî ji alîyê xelkî di bersiva qanîndaneran da dihên destpêkirin), [[destpêşkerî]] anko [[Însîyatîv]] (ji alîyê welatîan ve destpêdikin) û [[hilbijartinên bîranînê]] (ji bo karbidestan). ====Nimînendeyî==== Navê [[Demokrasîya Nimînendeyî]] ji ber hindê e ko xelk nimînendeyên xwe ji bo desteyeka hukimker hildibijêrin. Li cîhana evro gelek şêwazên cidacida ji bo hilbijartina nimînendyan hene. ====Azad==== Demokrasî a azad anko lîberal coreyekê demokrasî a nimînendeyî (bi hilbijartên azad û dadwerane) e ko parastina mafên kêmanîan, [[desthilata qanûnê]], [[jihev qetandina desthilatan]], û parastina [[azadî]] ên axivtinê, kombûnê, dîndarîyê û milkîyetê têda hene. Bervajî vê, [[demokrasî a neazad|demokrasîyek a neazad]] ew demokrasî e ko ev coreyên parastina mafên an hema têda nîne an jî nahên karpêkirin. Tecrube a welatên [[paşî-sovyetê]] bala xelkî ber bi vê arîşeyê kêşa, herçind e ko bertir jî her hebû. Ji bo mînak [[Napilyon|Napilyonî]] jî gelek biryarên xwe ên emperatorîane bi dengdana dengdêran werdigirtin. ==Dîrok== [[Demokrasî a Atênîan]] kevintirîn demokrasî e ko baş hatîye tomarkirin. Peyva demokrasîyê jî li sedasala 5'ê berî bûna Îsayî li [[Yewnan a Kevnar]] hat bikaranîn. Wesa xweya dibit ko mafê sîasî di pêşda tenê mafê xwedî erdên [[arîstokrat]] bû û hêdî-hêdî bû mafê hemî mêrên ko jîyê wan ji 20 salan zêdetir bû. Mafên sîasî anko [[welatînî]] ji bo jinan, [[koleyan]] û [[nexwecihan]] (metics) nebû. Li alî yê gotinê ve (tîyorî), hemî Atênîan mafê dengdana li Civata Bajêrî hebû. Li wê civatê biryarên giring û qanûnên [[bajêr-welat|bajêr-welatî]] derdiçûn. Herçind e ko [[Atên|Atênê]] karbidestên fermî hebûn û ev karbidest ne bi hilbijartinan, lê bi awayê bext û şans, dihatin ser karî jî, niha xelk piranî wesa hizir dikin ko demokrasî a Atênîan mînaka demokrsîyeka rasurast e. Li sala 323'ê berî bûna Îsayî û bi dagîrkirina Atênê ji layê Makedonîan ve, ev demokrasî bi awayekê fermî dawî bû. Bêguman tovê demokrasî ya nimînendeyî li [[Komara Romanî]] hat çandin. Li [[çaxên Navîn]] jî çend dozen (sîstem) hebûn ko rengek ji rengên hilbijartinan û civatan têda hebûn, mina [[Hevpişkî ya Polonyayî-Lîtwanyayî]] û hindek [[bajêr-welat|bajêr-welatên]] Îtalya ya Çaxên Navîn wekî [[Vênîz|Vênîzê]]. Gelek mînakên îddîakirî yên dî yên demokrasîyê hene, lê jiber ko di pranî ya wan da tenê parek ji welatiyan mafên sîyasî hebûne navê [[olîgarşî]] zêdetir wesfa wan dikit. [[Parlemana Inglistanê]] vedigerit wan bertesikkirinên desthilata şayî ko di [[Magna Karta|Magna Kartayê]] da hatbûn. Parlemana hilbijartî ya herî pêşîn [[Parlemana De Montfortê]] ya sala 1265’ê li [[Inglistan|Inglistanê]] bû. Lê ew parleman jî nimînendeya hijmareka kêm ji xelkî bû û pirti li goreyê hezên şayî kar dikir. Salekê piştî [[Şoreşa Şkodar]] li sala 1689’ê bû ko [[Rêzika Mafan ya Inglistanê]] hat xebitandin. Vê rêzikê desthilata parlemanê hindek zêdetir bû. Heyam bihurîn heta şa bûye tenê navek. Bi giştî li [[Welatên Yekbûyî Yên Emrîkayê]] wekî demokrasîya azad a herî pêşîn dihêt nihêrîn. [[Qanûna Bingehîn ya Emrîkayê]] ko li sala 1788’ê hat danan, maf û azadî diparastin. Lê dîsa jî hemî kesan mafê dengdanê nebû. Jib o mînak tenê li sala 1840’ê bû ko hemî mêrên spî sîyan deng bidin. Emrîkîyan şîya ji bo cara pêşîn partî yên ji xwarê pêkbiînin û ev dozen (sîstem) pêşêxist. Werara demokrasîyê ji [[Demokrasî ya Cefersonî]] anko [[Dozena Partî ya Pêşîn]] ber bi [[Demokrasî ya Ceksonî]] anko [[Dozena Partî ya Duyê]] bû û paştir ber bi [[Dozena Partî ya Sêyê]] çû. Piştî [[Şerê Navxwe yê Emrîkayê]] (salên dûmahî ya 1860’an), reşan jî mafê dengdanê peyda kir. Li [[Fransa]] ya şoreşgêr jî [[Danezana Mafên Mirovî û Welatîyan]], herçend e bi jîyekê kurt, [[Civîna Neteweyî]] bi dengdana hemî welatî yên mêr hat hilbijartin. Heta dawî ya sedsala 19’ê demokrasî yên azad kurt-jî bûn. ===Sedsala 20’ê=== ’’Pêlên Demokratîkkirinê’’ li sedsala 20’ê hatin ko ji gelek egerên cida-cida yên mîna şer, şoreş, nehêlana [[Mêhtinkarî|Mêhtinkarîyê]] (Îstîmarê, kolonyalîzmê) û tengasîyên aborî bûn. [[Şerê Cîhanî yê Yekê]] û hilweşyana [[Emperatorî ya Osmanîyan]] û [[Emperatorîya Nemsa-Mecaristanê]] bûn sedema avabîna gelek netewe-welatan li [[Ewrûpa|Ewrûpayê]] ko bi nav hemî demokrasî bûn. Li salên 1920’an, demokrasî bi pêşkevt, lê [[Dakevtina Mezin]] karekê wiha kir ko li piranî ya welatên Ewrûpayê, [[Emrîka ya Latînî]] û [[Asya|Asyayê]] bûn welatên ko j alîyê desthilatdarên xurt ve birêvediçûn an hema bi yekcarî bûn [[dîktatorî]]. [[Faşîzm|Faşîzmê]] li Îtalyayê û [[Nazîsm|Nazîsmê]] li Elmanyayê serhilda. Welatên mîna [[Ispanya]] û [[Polonya|Polonyayê]] jî bûn diktatorî. Peydabûna dîktatorîyan li [[Çîn]], [[Brazîl]], welatên herêma [[Balkan|Balkanê]] û [[Yekîtî ya Şêwirdarî]] ya [[Stalîn|Stalînî]] jî karekê wiha kir ko salên 1930’an bi “Çaxê Dîktatoran” bihêt niyasîn. [[Şerê Cîhanî yê Duyê]] ev sirêm li [[Ewrûpa ya Rojava]] bi tivavî vegerand. Elmanya û [[Japon]] piştî dagîrkarîya wan ji alî yê hevalbendan ve ber bi demokratîkbûnê çûn. Lê piranî ya [[Ewrûpa ya Rojhilat]] ber bi dozeneka nedemokratîk bi navê [[Kutleya Şêwirdarîyê]] ji demokrasîyê dûr kevtin. Nehêlana mêhtinkarîyê piştî şerî xurttir bû û demokrasîyên li welatên wekî [[Hindistan|Hidistanê]] bûn mînakên serkevtina demokrasîyê li welatên mezin, xizan û neyekreng. Pêleka dî ya demokratîkkirinê li salên 1970’an û 1980’an li gelek welatên mîna Emrîkaya Latînî destpêbû. [[Herifyana Şêwirdarîyê]] û dawîbûna [[Şerê Sar]] bû sedema demokratîkbûna piranî ya welatên [[Kutleya Rojhilatê]]. Li salên 1990’an gelek welatên [[Efrîka|Efrîkayê]] jî bûn demokratîk. Mînakên dawûtir yên demokratîkbûna welatan ev in: [[Şoreşa 1998’ê ya Endonîzyayê]], [[Şoreşa Bildozeran]] li [[Yogoslavya|Yogoslavyayê]], [[Şoreşa Sorgulan]] li [[Gorcistan|Gurcistanê]], [[Şoreşa Pirteqalî]] li [[Ukraniya|Ukraniyayê]]. Berbelavbûna demokrasî ya azad rojbiroj berçavtir e û wesa diyar dibit ko dê bibit şêwazê pîvankî (standard) yê cîhanî ji bo civakên mirovan. Ev berbînî kakila bîrdoza “[[Dûmahî ya Dîrokê]]” ya hizirvanê Emrîkayî yê bi koka xwe Japonî yê navdar [[Fransîs Fukayama]] ye. ==Tîyorî== ===Têgeh (konsept)=== Di navbera tîyorîstên sîyasî da gelek têgehiştinên cida li demokrasîyê hene. * Di bin navê ‘‘mînîmalîzmê‘‘ da, demokrasî wekî dozenekê dihêt pênasekirin ko têda welatî ji bo heyameka diyarkiri mafê desthilatdarîyê didin destekeka rêberên sîyasî. Li goreyê evê bawerîyê, welatî nikarin û nabit jî, ko desthilatdarîyê bikin. Jiber ko piranîya wan çi hizrên zelal li derheqa rêvebirinê da nîne. [[Yozêf Şumpîter]] (Joseph Schumpeter) di kitêba xwe ya navdar, ‘‘Sermayedarî, Soşyalîzm û Demokrasî‘‘yê da behsa vê bawerîyê dikit. * Têgeha ‘‘xirvekirinê‘‘ dibêjit ko di demokrasîyê da hukmet dibê qanûn û sîyasetên wiha dabirêjit ko li hizra dengdêrên navîn nêzîk bit- nîvek ji wan bi alîyê rastê da bin û nîva dî bi alîyê çepê da. [[Antonî Dawn]] (Anthonî Down) di kitêba xwe ya sala 1957‘ê da, ‘‘Bîrdozeka Aborî ya Demokrasîyê‘‘, vê hizrê behs dikit. * ‘‘[[Demokrasî ya hûrhûrkanî]]‘‘ li ser wê têgehiştinê ava bûye ko hukmetkirin bi rêya gengeşekirin û danûstanê çêdibit. Kesên ko wisa ji demokrasîyê fêm dikin dibêjin ko hemî qanûn û sîyaset dibê li ser wan delîlan bihên danan ko welatî dikarin bipejirînin. Bîyava sîyasetê dibê bîyava gengeşe, guhdêrî û danûstana sîyasetkar û welatîyan bit. [[Yurgin Habermas]] (Jurgen Habermas) ji alîgirên vê hizrê ye. * Hemî têgehên jorîn behsa demokrasî ya nimînendeyî dikin. [[Demokrasî ya Rastûrast]] qayîl e kodibê hemî welatî bi awayekê rastûrast û ne bi rêya nimînendeyan pişikdarîyê di danana qanûnan û biryardanên sîyasî da bikin. Alîgirên vê têgehê gelek sedeman ji bo alîgirîya xwe diînin. Çalakî ya sîyasî di xwe da bihadar e, xelkî civakîtir dikit û wan perwerde dikit, û pişikdarî ya xelkî dê serkete (nuxbeyên) bihêz diyar bikit. Ji hemîyê giringtir, welatî nikarin bi rastî hukmî bikin eger ew bi awayekê rastûrast pişikdarîya çêkirina biryarên sîyasî û danana qanûnan nekin. * Têgeheka dî ya demokrasîyê ew e ko ‘‘yeksanîya sîyasî‘‘ ewle dikit. Herwesa ramaneka dî ya demokrasîyê ew e ko ji ber hebûna demokrasîyê hindek damezrîyayî, destajo (prosîcer) û şêwaz di nav civakç da hene ko yeksanîyê di hêza sîyasî da ewle dikin. Damezrîyayî ya herî pêşîn rêveçûna rêkûpêka [[hilbijartin|hilbijartinên]] azad û vekirî ne ko têda nimînende dihên hilbijartin da hemî an piranîya sîyaseta giştî rêvebibin. Ev ramana peyva ‘‘demokrasîyê‘‘ hindek caran [[polîarşî]] anko [[pirserwerî]] jî dihêt ravekirin. Ev nihêrîn pişikdarî ya piranî ya dengdêran di biryardana sîyasetê da tiştekî arîşeafirîn dibînin û dixwazin ko piranî ya xelkî pişikdarîyê bikin. Ev hindek caran gengeşeyê ber bi alîyê hindê dibit ko pişikdarî ya sîyasî dibê tiştekê bizorê bit, wekî dengdana bizorê. Ew alozên bandora zengînan li ser dengdêran in. ===”Demokrasî” û “Komar”=== Bikaranîna hevçerxa zarava “demokrasîyê” amajeyek e bi hukmetekê ko ji alîyê xelkî ve hatîye hilbijartin. Zarava “[[komar|komarê]]” ramaneka cida heye, lê bikaranîna hevçerxa wê amajeyek e bi demokrasîyeka nimînendeyî ko [[serokê welatî]], mîna [[serkomar|serkomarî]], ji alîyê xelkî ve dihêt hilbijartin da ji bo heyameka diyarkirî hukmî dikit. Bervajî vê hindek hukmet in ko şayekê mîratgir serokê welatî ye, ne xem e eger ev welat demokrasî yên nimînendeyî jî bin û [[serokê hukmetê]], ji bo mînak [[serokwezîr]] ji alîyê xelkî ve jî hatibit hilbijartin. Li alîyê dîrokî ve, nemaze li goreyê [[Babên Hîmdanerên Welatên Yekbûyî yên Emrîkayê]], ramana “demokrasîyê” bi giranî behsa demokrasîya rastûrat dikit û ji demokrasîya nimînendeyî ra ko nimînendeyên xelkî li goreyê [[qanûn|qanûnê]] û gelek caran jî li goreyê [[qanîna bingehîn|qnîneka bingehîn]] hukmî dikin dibêjin [[komar]]. Bikaranîna zarava “demokrasîyê” tenê ji bo demokrasîya rastûrast niha jî di nav komên [[şopparêz]] (konservatîv) û [[azadîbawer]] (lîbertar) da her maye. Çarçûvkerên destpêkê yên [[Qanûna Bingehîn a Welatên Yekbûyî]] bi awayekê berçav haydarên metirsîya wî tiştî bûn ko wan jê ra digot “tepeserkirina [[azadî|azadîyên]] kitkesî ji alîyê piranîyê ve”. Ji bo mînak, [[Cêymz Medîsin]] (James Madison) di [[Kaxezên Federalîst hijmar 10]] da li şûna demokrasîyê bangê ji bo komareka li goreyê qanîna bingehîn dikit da azadîyên kitkesan ji alîyê piranîyê ve nehên binpêkirin. Wan çarçûvkeran bi hişyarî hindek damezrîyayî di Qanûna Bingehîn da û di [[Rêzika Mafan ya Welatên Yekbûyî]] da ewle kirin. [[Komarxwazî|Komarxwazîyê]] û [[azadîbawerî|azadîbawerîyê]] pêvenîyeka aloz bi demokrasî û komarê ra heye. Ji bo hûrhûrkên zêdetir li wan gotaran binihêre. ===Şayên Mercdar û Dîwanên Jorîn=== Li destpêkê, di herdu şoreşên Emrîkayê û Fransayê da pirsgirêk ew bû ka erê di demokrasîyê da ji bo berbestdanana hukmê piranîyê dibê [[dîwana jorîn|dîwaneka jorîn]] ji serketan (nuxbeyan) hebin an ne. Gengeşeyek jî ew bû ka endametî ya wê dîwana jorîn çawa bit: şehrezayên hejî yên danayî (bê dengdan), an [[Şayê Mercdar|Şayekê Mercdar]] bi desthilateka sînordar le ya rastîn. Li hindek welatan (mîna Berîtanyayê, Holendayê, Beljîkê û Japonê) şayên bihêz bûn şayên mercdar ko destjilata wan hatibû sînordarkirin û li dawîyê jî hema tenê bû navek. Lê li piranî ya welatan şayatî û dozena arîstokrasî ya pêra neman (mîna Welatên Yekbîyî, Fransayê, Çînê, Rûsîyayê, Elmanyayê). ===Dewleta Demokratîk=== Herçind e hindek gengeşe yên [[felsefe|felsefî]] li ser pênasekirina pîvikên karbestî û rewayî ya demokrasîyê hene, ev ên li xwarê kêmtirîn pêdvîtî in da dewletek demokratîk bihêt hesibandin (mêze bikin ko reng e [[anarşîst]] piştgirî ya coreyekê demokrasîyê bikin, lê ew dewletê naxwazin): 1. Dibê ‘‘Demos‘‘ anko ‘‘xelkek‘‘ hebit ko bi rêya hindek destajo yên tevane biryarên sîyasî bidin. Ne-endamên wê ‘‘demosê‘‘ mafê pişikdarîyê nabit. Di piranî ya demokrasîyan da demos behra xelkê zelamê (gehiştî û balixê) hêşetê ji [[netewe|neteweyê]] ye û [[welatî|welatîyekê]] zelam ramana endamîtîyê digehînit. 2. Dibê ‘‘Axek‘‘ hebit ko biryar li ser bihên bicihkirin û ‘‘demos‘‘ lê akincî bibit. Li demokrasîyên hevçerx da, ax her [[netewe-welat]] e û jiber ko exleb ew bi ramana niştîmana neteweyê ye, demos û sînorên demokrasîyê dibin yek. [[Mêhtingeh|mêhtingehên]] (muste‘mireyên, kolonîyên) demokratîk di xwe da demokrasî nahên hesibandin eger rêveberên wê ji derveyî [[niştîman|niştîmanê]] bin, demos û ax ne yek in. 3. Dibê ‘‘destajoyeka biryardanê‘‘ hebit ko an rastûrast (di heyamên wekî [[rapirs|rapirsan]] da) an jî nerastûrast e (wekî hilbijartina perlemanê). 4. Ev destajo ji alîyê wê ‘‘demosê‘‘ ve ‘‘rewa‘‘ anko şer‘î dihêt hesibandin, anko encama wê cihê razîbûna wan e. [[Rewayî ya Sîyasî]] heza xelkî ji bo pejirandina biryarên welatî, hukmetê û dadgehan e ko gelek caran reng e li dijî berjewendî yên kitkesanî bin. 5. Ev destajo bi raman hindikanî (mînîmalîstî) ‘‘kêra‘‘ anko kêrhatî û tesîrdar e, anko dikarit bi kêrî guhartina hukmetê dihêt, eger piştevanî ya têra (kafî) li wê guhartinê hebit. Hilbijartinên Şanokarane yên ko ji bo dubare-hatin-hilbijartina hukmeta heyî dihên rêkxistin ne demokrasî ye. 6. Derheqa netewe-welatan da, welat dibê xwedî [[serwerî]] bit: hilbijartinên demokratîk tewş û bêwurc in eger desthilateka derveyî bikarit encamên hilbijartinan û hukmetê biguhêrit. ==Rexne== [[Anarşîst]] li dijî desthlata ‘‘zordarane‘‘ ya piranîyê in. Gelek piştgirî ya dozeneka demokrasîyeka rastûrast dikin ko heremî û zordarane nebit û rêyê hi beranberî civînên azad negirit. Hindek kes bawerin ko demokrasîya rastûrast ya rastîn ew e ko biryara piranîyê bi zordarî li ser kêmanîyê danesepînit. Kêmanîyê dibê mafê mandelkirin û nepejirandina encaman û mafê damezrandina civîneka dî hebit. Hindek anarşîst hene ko dibêjin dibê welat bi [[rêkkevtin|rêkkevtinê]] anko tewafuqê bihêt rêvebirin. ==Wêveyî astê welatî== Herçind e ko ev gotar behsa demokrasîyê wekî rêyeka rêvebirina welatan dikit, hilbijartin û dengdan ji bo rêvebirina gelek civat û rêkxistîyên dî jî hatine bikaranîn. * Gelek [[rêkxistîyên ne-hukmetî]] (NGO) biryarên xwe û rêberên xwe bi dengdanê hildibijêrin. Di bazirganîyê da, şerîke desteka rêvebera xwe li goreyê [[pişik|pişkan]] hildibijêrin. * [[Yekîtî yên Bazirganî]] jî hindek caran rêberên xwe bi hilbijartinên demokratîk hildibjêrin. Li Welatên Yekbûyî yên Emrîkayê, hilbijartin kêmbûn, lê li salên 1950‘an Kongirêsê ew kirin tiştekê pêdvî. ==Herwesa binhêre== * [[Rêzika welatên demokratîk]] * [[Rêzika coreyên demokrasîyê]] {{kurt}} {{bisoranî|دیموكراسی}} [[Kategorî:Civaknasî]] [[af:Demokrasie]] [[ar:ديمقراطية]] [[ast:Democracia]] [[bg:Демокрация]] [[bn:গণতন্ত্র]] [[bs:Demokracija]] [[ca:Democràcia]] [[cs:Demokracie]] [[cy:Democratiaeth]] [[da:Demokrati]] [[de:Demokratie]] [[el:Δημοκρατία]] [[en:Democracy]] [[eo:Demokratio]] [[es:Democracia]] [[et:Demokraatia]] [[eu:Demokrazia]] [[fa:مردم‌سالاری]] [[fi:Demokratia]] [[fr:Démocratie]] [[ga:Daonlathas]] [[gd:Deamocrasaidh]] [[gl:Democracia]] [[he:דמוקרטיה]] [[hi:लोकतंत्र]] [[hr:Demokracija]] [[ht:Demokrasi]] [[hu:Demokrácia]] [[id:Demokrasi]] [[is:Lýðræði]] [[it:Democrazia]] [[ja:民主主義]] [[ka:დემოკრატია]] [[ki:Ndemookirathĩ]] [[ko:민주주의]] [[ln:Demokrasi]] [[lt:Demokratija]] [[lv:Demokrātija]] [[mk:Демократија]] [[mr:लोकशाही]] [[nl:Democratie]] [[nn:Folkestyre]] [[no:Demokrati]] [[pl:Demokracja]] [[pt:Democracia]] [[qu:Akllanakuspa kamachinakuy]] [[ro:Democraţie]] [[ru:Демократия]] [[scn:Dimucrazzìa]] [[sh:Demokracija]] [[simple:Democracy]] [[sk:Demokracia]] [[sl:Demokracija]] [[sr:Демократија]] [[sv:Demokrati]] [[th:ประชาธิปไตย]] [[tl:Demokrasya]] [[tr:Demokrasi]] [[uk:Демократія]] [[ur:جمہوریت]] [[vi:Dân chủ]] [[yi:דעמאקראטיע]] [[zh:民主]] 3236 37492 2006-08-05T05:22:36Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect:[[Demokrasi (rojname)]] 3237 15182 2004-09-22T20:44:50Z Erdal Ronahi 2 Demokrasî (rojname) çû cihê Demokrasi (rojname) #REDIRECT [[Demokrasi (rojname)]] 3238 37493 2006-08-05T05:22:43Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect:[[Demokrasi (rojname)]] 3239 15184 2004-09-22T21:16:40Z Erdal Ronahi 2 '''Yeni Ülke''' rojnameyeke heftaneme ye ku ji [[1990]] ta [[1993]] li [[Tirkiyê]] weşan kir. Di 20'ê Cotmeh sala [[1990]]`î de, heftenameya «Yenî Ulke» dest bi weşana xwe kir. Bi giranî cîh dida rastiya li Tirkiyê û [[pirsgirêka Kurd]]. Rojname ji ber van armancên xwe, di sala [[1993]]an de jî hate girtin. Di 24`ê Sibata sala 1992an de jî nûçegîhanê Yenî Ulkeyê [[Cengîz Altun]] ji hêla kontrayan ve li [[Êlîh|Êlîhê]] hate kate şehîdkirin. [[category:rojname]] {{kurt}} 3240 15185 2004-09-22T21:14:28Z Erdal Ronahi 2 Yeni Ulke çû cihê Yeni Ülke #redirect [[Yeni Ülke]] 3241 37602 2006-08-05T05:33:01Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect:[[Yeni Ülke]] 3242 37603 2006-08-05T05:33:04Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect:[[Yeni Ülke]] 3243 47438 2006-09-14T13:11:00Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.108.252.173 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Di 14 Nîsana sala 1994an de Rojnameya "Özgür Gündem" hate girtin. Rojnameya Ozgur Gundem di dirêjahiya jiyana xwe ya 18 mehan de 26 şehît da. '''ŞEHÎDÊN OZGUR GUNDEMÊ''' *Di 12`ê Adara sala [[1994]]an de nûçegîhanê Ozgur Gundemê [[Nazim Babaoglu]] yê Rihayê ji aliyê hêzên kirêt ve li Sîweregê hate revandin û di binçavan de hate windakirin. Aqîbeta Babaoglu heta niha jî nayê zanîn. *Di 18'ê Sibata sala [[1993]]an de Nûnerê Rihayê yê rojnameya Ozgur Gundemê [[Kemal Kiliç]] bi destên hêzên tarî hate şehît kirin. *Di 8`ê Hezîrana sala [[1992]]an de nûçegîhanê Ozgur Gundemê [[Hafiz Akdemîr]] hate şehîdkirin. Hafiz, di sala 1996an de li Lîceyê hate dinê. Ji pêvajoya Lîseyê û pê ve hertim hate binçavkirin, ji êşkenceyan hate derbaskirin û nêzî 7 salan di zîndanê de ma. Di herî dawiyê de dema ku nûçegîhaniya Rojnameya Ozgûr Gûndemê dikir, ji aliyê kontrgerîllayên Tirk ve hate qetilkirin. *Di 9`ê Mijdara sala [[1993]]an de, belavkerê rojnameya Ozgur Gundemê [[Adil Başkan]] li Nisêbînê ji aliyê Kontr-gerilla ve hat qetil kirin. *Di 10`ê Mijdara sala [[1993]]an de, belavkarê rojnameya Ozgur Gundem yê Amedê [[Yalçin Yaşa]] ji aliyê Kontre-gerilla ve hat qetil kirin. *Di 27`ê Mijdara sala [[1993]]an de, Berbirsiyarê belavkirina rojnameya Ozgur Gundem yê bajarê Wanê, [[Adnan Işik]] ji aliyê Kontre-gerilla ya Tirkiyê ve hat qetil kirin. {{kurt}} [[category:rojname]] 3244 15189 2004-09-22T21:43:42Z Piling 70 '''Rojnameya Yenî Polîtîka''' Rojnameyeke rojane ye. Li [[Kurdistan]] û Tirkiyê dihate derxistin. Rojname Di 13`ê Nîsana sala [[1995]]ê de dest bi weşanê kir. Her wiha ev rojname di 16 tebaxa sala [[1995]]an de hate girtin. {{kurt}} [[category:rojname]] 3246 15191 2004-09-23T11:45:52Z Erdal Ronahi 2 Ozgur Gundem çû cihê Özgür Gündem #REDIRECT [[Özgür Gündem]] 3247 15192 2004-09-23T11:46:06Z Erdal Ronahi 2 Yenî Polîtîka çû cihê Yeni Politika #REDIRECT [[Yeni Politika]] 3248 15193 2004-09-23T15:48:04Z Erdal Ronahi 2 ji de: GNU-FDL ji de: GNU-FDL 3249 64032 2007-01-11T00:33:44Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[simple:Günter Grass]] '''Günter Grass''' nivîskarê [[alman]]-[[kaşûbî]] ye. Di sala [[1999]]'an de [[Xelata Nobel a Wêjeyê]] wergirt. [[Image:Grass.JPG|300px|right|Günter Grass]] [[Image:Guenter grass.jpg|right|framed|Günter Grass]] ==Jiyan== *16.10.1927 - Günter Grass li [[Danzig]] ji dayîk bû *1933-44 - Xwendina seretayî ta Gemnasiyomê li Danzig xwend *1946 - Ji zindana girtiyên şerê cîhanî a diwem hate berdan û mîna karkerekî li [[Hildesheim]] karkir *1947 - Mamosteyê bişaftina keviran li [[Düsseldorf]] *1948-52 - Xwendina Akadîmiya huner li ber destê van Professoran Mages û Pankok *1955 - Xwendina yekem li pêşberî Grûppa 47 li Berlin bû *1956 - Berhema wî a yekem "Die Vorzüge der Windhühner. Gedichte und Grafiken=? mirîşkên ba, helbest û Grafîk". Mala xwe bire [[Paris]]. Pêşengeha wî a yekem ji Plastîk û Grafikan li [[Stuttgart]] bû *1957 Xelata Grûpa 47 ji "[[Die Blechtrommel]] = def a tenekeyî *1959 Roman a wî "Die Blechtrommel" hate weşandin. Senat a bajarê [[Bremen]] nexwest xelata toreya bajêr bide Grass *1963 Bû endamê Berliner Akademie der Künste= Akadîmiya Huner a Berlîn *1965 Xelata Georg-Büchner- wergirt û . doktora şerefê li Kenyon-College,USA wergirt *1968 Xelata Fontane wergirt *1976 Bi Heinrich Böll û Carola Stern re [[Kovara L]] weşandin û di wê salê de şêwirmendiya nivîskaran û weşanxane li Luchterhand damezirand. Doktor a şerefê li Zankoya Harvard, li USA wegirt *1978 Xelata Alfred-Döblin wergirt. *1979 Film ê "Die Blechtrommel= def a tenekeyî" ji hêla Volker Schlöndorff, ko ji nivîsîna sînaroya a Grass bû, xelata zêrîn a Bundesfilmpreises= xelata filmên yekgirtina Elmaniya wergirt û xelata çûqilya xurmê a zêrîn li festîva Canne wergirt û her weha xelata Academy Award (Oscar) bo baştirîn fîlmê zimanê biyanî di sala (1980) ê wergirt. *1983 Bo rêvebirê Berliner Akademie der Künste= Akadîmiya Hunerê li Berlîn *1990 Mamosteyêmêvan ji bo waneya Poetik= Helbestvanî, li zankoya Frankfurt bû. Dektora şerefê li zankoya Posznan wergirt *1999 Mamosteyê Poetik ( Helbestvaniyê) li Zankoya Tübingen. *Di 30.9. 1999 an de, nûçe ji hêla akadîmiya Siwêdî bo dana [[xelata Nobel]], li Stockholmê belav bû, ko Grass [[xelata Nobel a toreyê]] wergirt. Günter Grass niha li bajarê [[Lübeck]] dijî, cihê ko Günter-Grass-Haus (Mal a Günter Grass) li wir e. == Berhem == ===Roman=== * Trilogî a Danzig **Die Blechtrommel = defa Teneke(1959) **Katz und Maus= Pisîk û Mişk (1961) ** Hundejahre segên salan (1963) * Örtlich betäubt = benca cihînî(1969) * Aus dem Tagebuch einer Schnecke=Meyxaneyek ji pirtûka rojane (1972) * Der Butt=masiyê pehnik (1979) * Das Treffen in Telgte= Hevdîtina li Telgtê (1979) * Kopfgeburten oder Die Deutschen sterben aus= Zayîna seriyan an Elmandimirin (1980) * Die Rättin= Xilt (1986) * Ein weites Feld= Zeviyekî dûr (1995) * Mein Jahrhunder= Sedsala mint (1999) * Im Krebsgang= rêgeha Penceşêr(2002) * Letzte Tänze= dîlana dawî (2003) ===Drama=== * Die bösen Köche=Xwarinçêkerên xerab . Drama. (1956) * Onkel,Onkel= Apo, Apo. Yariyek bi 4 fayîla ye. (1958) ===Lyrik = Helbest=== * Gleisdreieck = şivîl a sêçik(1960) * Die Vorzüge der Windhühner= pêşengiya mirîşkên ba. helbest, Pexşan û xêzkêşan. * Fundsachen des Nichtlesers= Heyokên dîtî ên nexwêner Helbestên kurt û xêzkêşan ===Ên dîtir=== * Widerstand lernen=fêrî berxwedanê bibin. Axaftinên siyasî 1980-1983. (1984) *Zunge zeigen=ziman nîşan bidin. Bîranînên rojane bi xêz kêşanê (1988) == Xelatên wergirtî == Ji bilî ko xelata Nobel a Literatur, Grass pir xelatên bi nirx ên din wergirtine ji wan: *1965 Grass xelat a Büchnerpreis= Xelat a pirtûka li ser karê xwe ê helbest û pexşan bi navê " worin er kühn= ji kîve ev Dilbazî“xedarî“, ko jiyana me bi tundî rexne dike." *1967 Grass xelata Carl-von-Ossietzky-Medaille wergirt. *1994 akadîmiya Bavariya a ciwaniya huner xelata mezin a toreyê da Günter Grass=Großen Literaturpreis. *1995 Grass Hermann-Kesten-Medaille wergirt, û di sala pey re xelata Thomas-Mann a bajarê Lübeck wergirt. [[Category:Nivîskar|Grass, Günter]] ==Grêdanên derve== * [http://www.tirbespi.com/kurdi/werger/tengezar/gunter1.htm Çend helbestên Günter Grass] ==Çavkanî== *[[Tengezarê Marînî]] [[ar:غونتر غراس]] [[bg:Гюнтер Грас]] [[bs:Günter Grass]] [[ca:Günter Grass]] [[cs:Günter Grass]] [[cy:Günter Grass]] [[da:Günter Grass]] [[de:Günter Grass]] [[en:Günter Grass]] [[eo:Günter Grass]] [[es:Günter Grass]] [[et:Günter Grass]] [[eu:Gunter Grass]] [[fa:گونتر گراس]] [[fi:Günter Grass]] [[fr:Günter Grass]] [[ga:Günter Grass]] [[gl:Günter Grass]] [[he:גינטר גראס]] [[hr:Günter Grass]] [[hu:Günter Grass]] [[id:Günter Grass]] [[ilo:Günter Grass]] [[io:Günter Grass]] [[is:Günter Grass]] [[it:Günter Grass]] [[ja:ギュンター・グラス]] [[ka:გრასი, გიუნტერ]] [[ko:귄터 그라스]] [[la:Gunterius Grass]] [[lt:Günter Grass]] [[lv:Ginters Grass]] [[nl:Günter Grass]] [[nn:Günter Grass]] [[no:Günter Grass]] [[pl:Günter Grass]] [[pt:Günter Grass]] [[ro:Günter Grass]] [[ru:Грасс, Гюнтер]] [[sa:गुंटर ग्रास]] [[simple:Günter Grass]] [[sr:Гинтер Грас]] [[sv:Günter Grass]] [[sw:Günter Grass]] [[tg:Гюнтер Грас]] [[tr:Günter Grass]] [[vi:Günter Grass]] [[zh:君特·格拉斯]] 3251 15195 2004-09-23T19:47:56Z RezanTovjin 60 3252 15196 2004-09-23T19:50:15Z RezanTovjin 60 ji www.azadiyawelat.com, bi destur e. ji www.azadiyawelat.com, bi destur e. 3253 15197 2004-09-23T20:40:07Z Erdal Ronahi 2 '''HUZNU OKŞAR (1977-1992)''' Huznu Okşar Gerilayekî Kurd e. Gerîllaya Kurd Hûznû Okşar ya bi navê kod Dîlan Canda di sala [[1977]]an de li [[Başûrê Kurdistan]], li gundê [[Cizîr]]ê Kowaxê hate dinê, di 28`ê Nîsana sala 1992an de li Cizîrê tevlî nav refên gerîlla bû. Li herêma Botanê li Katoyê Jîrkî / Giriyê Herizê jiyana xwe ji dest da. [[category:şehîd|Okşar, Huznu]] 3254 15198 2004-09-23T20:04:48Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Tengezarê Marînî]] 3255 28966 2006-03-03T18:34:01Z Diyako 273 Guherandina 84.230.197.44 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Nesime Yaman''' (1979-1999) gerîlayeke kurd e. [[Nesîme Yaman]] ya bi navê kod Delîla Goyî di sala [[1979]]an de li gundê Qiliban Badinê hate dinê, di sala [[1990]]î de tevlî nav refên gerîlla bû, femandarê bolûkê û rêvebera [[YAJK]]ê ya Eyaletê bû. Nesime Yaman di sala [[1999]]an de bi tevî 8 Gerîllayên Kurd li herêma Hazek-Gencê jiyana xwe ji dest dan. [[category:şehîd|Yaman, Nesime]] 3256 15200 2004-09-23T20:09:01Z Erdal Ronahi 2 ji Tengezarê Marînî bi xwe ji Tengezarê Marînî bi xwe 3257 15201 2004-09-23T20:38:36Z Erdal Ronahi 2 '''EVIN BOGA (1979-1999)''' Evîn Boga ya bi navê kod Evîn Umut di sala [[1979]]an de li Gundê Tatwan Yedîverenê hate dinê, di kanuna [[1996]]an de tevlî nav refên gerîlla bû. Evîn Boga, di 28`ê Nîsana sala [[1999]]an de li herêma Hazek-Gencê bi tevî 8 gerîlayên din jiyana xwe ji dest da. [[category:şehîd|Boğa, Evin]] 3258 15202 2004-09-23T20:49:03Z Erdal Ronahi 2 '''MUHSUR ÇELIK (1978-1999)''' Mûhsur Çelîk yê bi navê kod Dilovan di sala [[1978]]an de li Bismilê hate dinê, di sala [[1998]]an de tevlî nav refên gerîlla bû. Di 28'ê Nîsana [[1999]]an de, li herêma Hazek-Gencê bi tevî 8 gerîlayên din jiyana xwe ji dest da. [[category:şehîd|Çelik, Muhsur]] 3259 39185 2006-08-13T16:33:56Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''EMINE UYGUN (1979-1999)''' Emîne Uygun ya bi navê kod Berçem Bote di sala [[1979]]an de li [[Edenê]] hate dinê, di 20 tebaxa sala [[1998]]an de tevlî nav refên gerîlla bû. Emine Uygun, di 28ê Nîsana [[1999]]an de, li herêma Hazek-Gencê bi tevî 8 gerîlayên din jiyana xwe ji dest da. [[category:şehîd|Uygun, Emine]] 3260 62354 2006-12-31T03:21:12Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ta:ஹேர்மன் ஹெசே]] [[Image:Hermann Hesse 1925 Photo Gret Widmann.jpeg|thumb|Hermann Hesse]] Hermann Hesse ==Biografî== *1877 2. tîrmehê de, Hermann Hesse ji bavekî misyoner Johannes Hesse û diya wî Xanim Marie (Cihzê. Gundert) li [[Calw]] ji dayîk bû. *1891 wek Stipendiat di evangelische Klosterseminar Maulbronn de hate pejirandin. Pîştî 7 mehan, ji wê rehbaniyê direvê, jiber wî nedixwest ji bilî helbestanvaniyê karekî din bike. *1895 Hesse dest bi karekî di pirtûkxaneyekê de kir, li Tübingen, û li wir karê wî ê toreyî dest pêkir *1898 dîwana Hesse a yekem bi navê "Romantische Lieder= Sitranên Romantîk" hate weşandindin. *1899 Hesse pirtûkeke pexşane bi sernavê "Eine Stunde hinter Mitternacht= se´etekê piştî nîvê şêvê", weşand. *1899-1903 Hesse diçe Basel û li wir jî di pirtûkxaneyekê de kar dike. Di 1904an de, nav û dengê Hesse belav dibe, ji ber weşana romana wî "Peter Camenzind", ko tê de rexne li pêşveçûna şaristaniyê digire û bi Photographa ji Basel Maria Bernoulli dizewice û dibin xwedî sê zarok. *1904-1912 Hesse êdî xwest karê nivîskariyê tenê bike û bi malbata xwe re li Bauernhaus li Gaienhofen li Bodensee dijî. *1906 Hesse di pirtûka kurte-çîrokên xwe de a bi navê "Unterm Rad = çerxê”Dûlab” jêr" zarokatiya xwe û astengiyên ko wî derbaskirin dike babet û mijarên vê pirtûkê. *1907-1912 Hesse digel Albert Langen (1869-1909), Ludwig Thoma (1867-1921) kovareke çepên lîberal "März=Avdar" diweşînê. *1911 Hesse û hunermendê şêwekar Hans Sturzenegger (1875-1943) geştekê bo Ceylon, Singapur û Sumatra dike. Ev geşt kartêkirineke mezin li jiyana wî dike *1912 Hesse û malbata xwe li Bern binecih dibin 1914 Hesse xwe wek leşeger di cenga cîhanî yekem de tomar dike. Hesse xwe nagirê û li dijî cengê radiwestê û wî wek mirovekî xayîn li dijî welatê bav li qelem didin. Hesse direvê û xwe digihînê Swêsra bo hevwelatiya wir werbigirê. Ji 1916 Mirina bavê Hesse, nexweşiya kurê wî Martin, bodîlebûna jina wî û êlperestiya gelek intellektû´êlên wê demê, ew pir xemgîn kir û kete nav nexweşiyeke derunî pir mezin. Mecbûr dibe her nik dr. Derûnî ko şagirt bû ew jî [[Carl Gustav Jung]] (1875-1961) bû. Ev serpêhatî di romana wî a bi navê "Demian" (1919) diyar dibe. Carl G.Jung, dibêjiyê hewl bide ko tu hînî hunerê şêwekariyê bibî û bi vî şêweyî wî derman dike. *1919 Hesse bi tena xwe, bê malbata xwe li Montagnola li Tessin binecih dibe û jiyana xwe a mayî li wir diqedîne. Li wir Hesse nameyan bo xortên Elman rêdike û nivîsên xwe bo wan terxan dike û berê xwe dide wan, bi mebesta ko ew bikaribin, dîmenên Elmaniya ên giyanî biguherînin û nû bikin û bi hêviya ko rê li ber şerên din bête girtin. *1922 Romana H.Hesse a bi navê"Siddharta" tête weşandin. *1923 Hesse dibe hevwelatiyê Siwêsirî û jina xwe berdide. *1924 Careke din H.Hesse bi Ruth Wenger dizewce û wê di sala 1927an de, berdide. *1926 Preußische Akademie a hunerî Hesse wek endam dipejirînê. *1927 Romana Hesse (Steppenwolf=dîlana gurgan) tête weşandin. *1930 Romana "Narziß und Goldmund= Nercisî û zêreheyv" tête weşandin. *1931 Hesse careke din bi mêjûnasa hunerî Ninon Dolbin dizewce. Di vê salê de, jiber sedemên siyasî dest ji Preußer Akademie berdide. *1933-1945 Tevî ko Hesse ne bi tu hêzên siyasî û partiyan girêdayî bû, lê wî di name û nivîsên xwe de, eşkere li dijî Naziyan bû û pirr alîkariya wan hunermend û nivîskar û rewşenbîrên jiber zulma naziyan revibûn dikir. *1946 Hesse xelata Goethe a bajarê [[Frankfurt]]/Main werdigire. Komîsiyona Nobela xelata toreyî bo kar û nivîsên wî, xelata Nobel didinê. *1947 Zangoya Bernê Dektora rûmetê didin H. Hesse. *1955 Hesse Xelata Aştiyê a pirtûka Elmanî werdigire. *1962 li 9. tebaxê Hermann Hesse li Montagnola diçe ser dilovaniya xwe. Ji vê Biografiya Hermann Hesse, diyar dibe, ka vî nivîskarî xwe bo xweşiya jiyana mirovan berpirsiyar dîtiye û di ber mirovayetiyê de, xebateke bêhempa û bêrawestan daye birêvebirin, li vir jî diyar dibe, ko erkê nivîskar û rewşenbîran netenê nivîsîna nivîsên ciwan û bi huneriya xwe bilind in, lê belê cenga li dijî hemî şêweyên zulmê, erkekî herî sereke ye yên rewşenbîr û nivîskaran. == Çavkanî == {{tengezar}} [[category:Nivîskar|Hesse, Hermann]] [[bg:Херман Хесе]] [[ca:Hermann Hesse]] [[cs:Hermann Hesse]] [[da:Hermann Hesse]] [[de:Hermann Hesse]] [[en:Hermann Hesse]] [[eo:Hermann Hesse]] [[es:Hermann Hesse]] [[et:Hermann Hesse]] [[fa:هرمان هسه]] [[fi:Hermann Hesse]] [[fr:Hermann Hesse]] [[gd:Hermann Hesse]] [[he:הרמן הסה]] [[hr:Hermann Hesse]] [[id:Hermann Hesse]] [[io:Herman Hesse]] [[is:Hermann Hesse]] [[it:Hermann Hesse]] [[ja:ヘルマン・ヘッセ]] [[ka:ჰესე, ჰერმან]] [[ko:헤르만 헤세]] [[lb:Hermann Hesse]] [[lv:Hermanis Hese]] [[mk:Херман Хесе]] [[nl:Hermann Hesse]] [[no:Hermann Hesse]] [[pl:Hermann Hesse]] [[pt:Hermann Hesse]] [[ro:Hermann Hesse]] [[ru:Гессе, Герман]] [[simple:Hermann Hesse]] [[sk:Hermann Hesse]] [[sl:Hermann Hesse]] [[sr:Херман Хесе]] [[sv:Hermann Hesse]] [[sw:Hermann Hesse]] [[ta:ஹேர்மன் ஹெசே]] [[tg:Ҳерман Ҳессе]] [[th:แฮร์มัน เฮสเส]] [[tr:Hermann Hesse]] [[uk:Гессе Герман]] [[vi:Hermann Hesse]] [[zh:赫尔曼·黑塞]] 3262 15206 2004-09-23T21:40:31Z Erdal Ronahi 2 Sadiq Şerefkendî çû cihê Dr. Mihemed Sadiq Şerefkendî #REDIRECT [[Dr. Mihemed Sadiq Şerefkendî]] 3263 15207 2004-09-23T21:40:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Demokratik a Kurdistana Îranê]] 3264 15208 2004-09-23T21:42:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Komara Kurdistan a Mahabadê]] 3265 15209 2004-09-23T21:44:39Z Erdal Ronahi 2 3266 15210 2004-09-23T22:05:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hermann Hesse]] 3267 15211 2004-09-23T22:06:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Günter Grass]] 3268 15212 2004-09-23T22:15:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Seyîd Riza]] 3269 15213 2004-09-23T22:54:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[riha]] 3270 63630 2007-01-08T08:55:14Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[bn:ফ্রিড্‌রিশ নিচা]], [[ca:Friedrich Wilhelm Nietzsche]] [[Image:Nietzsche.jpg|right|Friedrich Nietzsche]] '''Friedrich Wilhelm Nietzsche''', (1844-1900), [[fîlosof]] û Altphilolog e. Fîlosofiya wî kartêkirineke mezin li şêweyê ramana sedsaliya 20'an kir. Bi boçûnên xwe ên felsefî aspektên felsefa Existenz= heyînê vala derxistin. Mixabin naziyan felsefa Nietzsche bo berjewendiyên xwe bi kar anîn û polîtîzekirin, lê rexneyên wî ên zelal li dijî nijadperestiyê, anti-semîtîzmê û biyologiyê bi zanebûn bêguhdan kirin û binax kirin. Nivîsên Nietzsche kartêkirineke mezin li gelek nivîskar û torevaên elmanî ên moderin kiriye mîna [[Rainer Maria Rilke]], [[Robert Musil]], [[Hermann Broch]], [[Stefan Zweig]], [[Thomas Mann]], [[Hermann Hesse]], [[Karl Kraus]] û [[Gottfried Benn]], herweha li tore û felsefeya ferensiyan kir û bi taybetî li [[Michel Foucault]] û [[Jacques Derrida]] kir. Felsefa Nitsche li ser rastî û derewan, xêr û şer, reş û spî, di çarçewa sincê de, belavbû û bi taybetî di pirtûka wî de (Also sprach Zarathustra=weha Zerdeşt peyivî) de. di Psychologiyê de jî bandora Nietzsche li [[Sigmund Freud]], [[Ludwig Klages]] û [[Carl Gustav Jung]] bû. Li hember wê jî pir ramiyar û zane li dijî Nitsche û behweriyên wî hebûn mîna [[Karl Jaspers]], [[Martin Heidegger]], [[Martin Buber]], [[Paul Tillich]], [[Albert Camus]] û [[Jean-Paul Sartre]]. Wan di nivîsên xwe de, rexneyên tund li Nitsche girtine. Nitsche, di cîhana navnetewî de, wek fîlosofekî hatiye naskirin, lê wek helbestvan, kêm li derveyî Elmaniya behsa wî bûye. Li vir dixwazim çend helbestên wî wergerênim bo zimanê kurdî û hêvîdar im hêleke din ji jiyana Nitsche bo xênerên kurmanciya şirîn bête naskirin. Hêjayî peyivê ye jî, ko helbestên wî pirr bi raman û bi giyan ve girêdayî ne. ==Gotinên Nietzsche bi kurdî== * {{Quote|Friedrich Nietzsche|Friedrich Nietzsche}} * [http://zarathoustra.info Nietzsche] {{tengezar}} [[category:fîlozof|Nietzsche]] [[category:Nivîskar|Nietzsche]] [[af:Friedrich Nietzsche]] [[ar:فريدريك نيتشه]] [[bg:Фридрих Ницше]] [[bn:ফ্রিড্‌রিশ নিচা]] [[bs:Friedrich Nietzsche]] [[ca:Friedrich Wilhelm Nietzsche]] [[cs:Friedrich Nietzsche]] [[cy:Friedrich Nietzsche]] [[da:Friedrich Nietzsche]] [[de:Friedrich Nietzsche]] [[el:Φρειδερίκος Νίτσε]] [[en:Friedrich Nietzsche]] [[eo:Friedrich Wilhelm Nietzsche]] [[es:Friedrich Wilhelm Nietzsche]] [[et:Friedrich Nietzsche]] [[eu:Friedrich Nietzsche]] [[fa:فریدریش نیچه]] [[fi:Friedrich Nietzsche]] [[fr:Friedrich Nietzsche]] [[fy:Friedrich Nietzsche]] [[gl:Friedrich Nietzsche]] [[he:פרידריך ניטשה]] [[hr:Friedrich Nietzsche]] [[hu:Friedrich Nietzsche]] [[id:Friedrich Nietzsche]] [[ilo:Friedrich Nietzsche]] [[io:Friedrich Nietzsche]] [[is:Friedrich Nietzsche]] [[it:Friedrich Nietzsche]] [[ja:フリードリヒ・ニーチェ]] [[ko:프리드리히 니체]] [[la:Fridericus Nietzsche]] [[lb:Friedrich Nietzsche]] [[lt:Friedrich Nietzsche]] [[lv:Frīdrihs Nīče]] [[mk:Фридрих Ниче]] [[mt:Friedrich Nietzsche]] [[nl:Friedrich Nietzsche]] [[nn:Friedrich Nietzsche]] [[no:Friedrich Nietzsche]] [[pl:Fryderyk Nietzsche]] [[pt:Friedrich Nietzsche]] [[ro:Friedrich Nietzsche]] [[ru:Ницше, Фридрих Вильгельм]] [[sh:Friedrich Nietzsche]] [[simple:Friedrich Nietzsche]] [[sk:Friedrich Nietzsche]] [[sl:Friedrich Wilhelm Nietzsche]] [[sq:Friedrich Nietzsche]] [[sr:Фридрих Ниче]] [[su:Friedrich Nietzsche]] [[sv:Friedrich Nietzsche]] [[tl:Friedrich Nietzsche]] [[tr:Friedrich Wilhelm Nietzsche]] [[uk:Ніцше Фрідріх]] [[zh:尼采]] 3271 24109 2005-12-30T13:47:31Z Erdal Ronahi 2 *[[Wîkîpediya:Çavkaniyên Wîkîpediyayê|Çavkanî]]: [[Tengezarê Marînî]] 3272 15216 2004-09-24T00:48:37Z Erdal Ronahi 2 http://www.elektra.nu/nordkurdiska/db/artiklar/dekl_%20om_kvinnovald.htm [[Category:Dad]] 3273 15217 2005-06-19T21:31:39Z Erdal Ronahi 2 Komîsyona [[YN]]yê ya Jinan a di 1946an de ava bû, di salên 60î de dest pê kir û berê xebata xwe da hemû awayên dîskrîmînasyona jinan. Komîsyon berê li ser mafên jinan ên sîyasî û hevwelatîyê xebîtiye. Grûpê danezanek amade kir ku civîna YNyê ya giştî ew di 1967an de qebûl kir. Ev danezan bû bingehê peymana sala 1979an a rakirina hemû awayên dîskrîmînasyona jinan (Bi navê Peymana jinan jî hat binavkirin). Peymana jinan ji 30 bendên ku bi mafên jinan ên li hemû waran, pêk tê. Komîteya hemû awayên Dîskrîmînasyona Jinan (Committee on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women, [[CEDAW]]) çavdêrîyê dike, bê ka Peymana jinan çawa tê teqîbkirin. Welatên ku Peymana Jinan tesdîq kiriye divê her ji sê mehan carekê raporan bidin Komîteyê, bê bendên Peymana Jinan çawa tên tetbîqkirin. Komîte raporan dide [[ECOSOC]]ê (Encumena aborî û civakî) och civîna YNyê ya giştî. Ev rapor dû re ji Komîsyona Jinan re tên şandin. Komîte dikare ji tiştên di raporan de tên gotin û agahdarîyên ji welatên peymanê tên wergirtin hereket bike û pêşnîyazên xwe û tewsîyeyên giştî pêşkêş bike. Di [[1998]]an de protokoleke ku di Çileya Pêşîna sala 2000î de ket îcrayê bi ser Peymana jinan ve hat kirin. Protokola servehî tê wê mahneyê ku jinên ku mafên wan ên mirovî li gora Peymana jinan pê pes bûne, ji bo sererastkirinê û stendina tezmînatê dikarin gilîyên xwe li ba YNyê bikin. Berê îmkana gilîyê takekesî li ba Komîteya YNyê ya Dîskrîmînasyona Jinan hebû. Niha jî mimkin e ku miorv li pêpeskirinên giran, an jî sîstematîk bikole. ==Girêdanên derve== *[[wikisource:Peymana rakirina hemû awayên dîskrîmînasyona jinan|Nivîsara peymanê]] *http://www.elektra.nu/nordkurdiska/db/artiklar/konv_om_diskriminering_av_kvinnor.htm [[category:Dad]] [[kategorî:peyman]] 3274 15218 2005-06-19T21:34:56Z Erdal Ronahi 2 '''Peymana [[YN]]'yê ya di warê mafên zarokan de''' ji 54 bendan pêk tê. Ev [[wikisource:Peymana YNyê ya di warê mafên zarokan de|Peymana zarokan]] bi versîyona kurt û bi zimanekî hêsan hatiye amadekirin, hemû bend di vê tekstê de nehatine nivîsîn. ==Girêdanên derve== *[[wikisource:Peymana YNyê ya di warê mafên zarokan de|Nivîsarê peyamê]] *http://www.elektra.nu/nordkurdiska/db/artiklar/barnkonventionen.htm [[kategorî:peyman]] [[category:Dad]] 3275 39308 2006-08-13T16:38:05Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 212.224.227.189 '''Namûs''' li ser bingehê hiseke pir [[civak|civakî]] ava dibe û ji bo ku [[mirov]] ji mirovên civaka tradîsyonel, gelek caran li [[gund|gundên]] piçûk bixwaze, da ew nîzama giştî biparêzin, tê bikaranîn. Ev nîzam li ser bingehê normên patrîyarkalî hatiye avakirin û ji ber vê yekê kêm zêde jindijmin e. Ji bo ku civaka bi namûsê ve girêdayî karibe jîyana xwe bidomîne, şert e ku endamên wê bi nîzama giştî ve girêdayî bin. Bo nimûne, cezekirina yekî ku qaîdeyên heyî yên nenivîsandî pêpes dike û xwexistina şûna qanûnê, erkek e ku ji [[malbat|malbatê]] û berîya herkesî ji endamên malbatê yên mêr tê payîn. Ji ber ku namûs, an jî namûsa mêrî bi awayekî xurt bi jîyana jinê ya cinsî ve girêdayî ye, ev tê wê mahneyê ku ji bo paraztina namûsê, divê tevgerên jinê bên kontrolkirin. Bi gotineke din, di civakên ku li ser bingehê hisa namûsê tên avakirin, zordestîyeke xurt li ser jinan heye. Strukturên patrîyarkalî li her devera dinyayê hene. Zordetîya li ser jinan, lêdan û kuştin li her civakê çêdibin. Ev di nav civakên namûsê yên tradîsyonel de eşkeretir e. Bi saya şoreşa [[femînîst]], zordestîya patrîyarkalî baleke mezin kişand. Di pêşveçûna demokrasîyê û mafên mirovan de, ev zordestî hinekî kêm bû. [[category:civak]][[category:cîns]] [[Kategorî:Îslam]] [[de:Namus]] [[tr:Namus]] 3276 39410 2006-08-13T16:47:40Z Erdal Ronahi 2 Her roj bi hezaran keç tên sinetkirin. '''Sinetkirina jinan''' weke şikenceyê, dibe sedema êş û azara giran. Encamên wê dikarin bibin sedema mirinê. Piranîya keçên ku ji mirinê difilitin divê di jîyana xwe ya mayî de tehamulî şopên birînên fîzîkî û psîkolojîk bikin. Hikûmetên welatên ku sinetkirina jinan lê çêdibe, ji bo rawestandina vî adetê hanê, pir hindik tişt kirine, an jî tu tişt nekirine. [[Dewlet]] ne hew ji kes û aktorên din berpirsîyar in, bê di wezîfeyê de çi dikin, herweha ji kes, grûp û dezgehan jî berpirsîyar in, bê ew di nava dewletekê de ji bo pêpeskirina mafên mirovî çi dikin. Peymanên navneteweyî yên [[mafên mirovî]] ji bo reftarîya dewletan bi tenê qaîdeyan danîne. Ew herweha daxwazê dikin ku divê dewlet bixebitin, da tawanên li dijî mafên mirovî rawestîne û êrîş û şikenceyê qedexe bikin. Dewlet berpirsîyar in ku bêyî ku lê binihêre, bê ew li kî derê û ji alîyê kê ve hatine kirin, divê reaksîyonê li hembera raporên li ser êrîş û şikenceyê nîşan bidin. Mahneya wê ev e ku şideta li dijî jinan a weke sinetkirinê, divê bê rûreşkirin û jin ji alîyê qanûnan ve bên paraztin. Divê li hemû gilîyên ji bo şidet û şikenceya li dijî jinan bê kolîn. Divê kirdarên wan mihakeme bibin û ji bo sûcên xwe bên cezekirin. Rêxistina Efûyê ji hikûmetan û desthilatdaran daxwazê dike ku çi ji alîyê temsîlkarên dewletê ve hatibe kirin û çi jî ji alîyê şexsan ve hatibe kirin, divê ew jinan li hembera şidetê biparêzin. Şideta li malê, bo nimûne, lêdan û ecizkirinên cinsî, ne meseleyên malbatê yên taybetî ne. Li gora Rêxistina Efûyê, mirov nikare ji bo pêpeskirinên mafên mirovî, adetên dînî û çandî ve weke bingeh nîşan bide. [[category:cîns]][[category:civak]] 3277 15221 2004-09-24T02:46:59Z Erdal Ronahi 2 ji en: 3278 15222 2005-06-12T11:35:20Z RewşenBaran 74 Mesud Barzanî çû cihê Mesûd Barzanî #redirect [[Mesûd Barzanî]] 3279 62531 2007-01-01T14:11:04Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ta:ஜோன் ஆஃப் ஆர்க்]] [[Image:Ingres coronation charles vii.jpg|thumb|Jeanne d'Arc]] '''JEANNE d'ARC 1412 -1431''' Bi navê xwe yê rastîn "JOAN of ARC". Ango di Frensî de weke `Jeanne d'Arc`, bakîreya [[Orleans]]'ê, ezîzeya parêzvan a Fransayê û lehenga netewî jî tê zanîn. Jeanne, di şerên sedsalê de, welatê xwe li li hemberî dagirkerên Îngîlîz parastiye û wekî din fermandariya vê berxwedanê kiriye û birêve biriye. Bavê wê Jacques d'arc cotkarek bû. Navê diya wê Isabelle ye. Jeanne ji malbateke 5 zarokan a 3emîn bû. Jeanne di 6`ê Çileya 1412`an de li beldeya Domremy ku cîranê beşê hawirdora Champagne û Lorrainne'yê ye, tê dinê. Zarokatiya wê li çolter û şepalên gund, bi çêrandina pezê bavê xwe derbas dibe. Ew di heman demê de ji diya xwe bi guhdarkirina çîrokên dînî, derbarê dîn de agahî bidest dixe. Di karên malê de bi nîşandana hûnerê xwe mezin dibe. Li gorî rîvayetê, Jeanne dema ku dibe12 salî, dest bi bihîstina dengê ezîz Michael, ezîze Catherine û ezîze Margeret`ê kiriye. Êdî bawer dike ku ev deng ji aliyê xwedê ve jê re hatiye şandin. Dengên jê re tê, ferman dide ku `Welatê xwe ji Îngîlîzan rizgar bike, alîkarî bide Qraltiya Velîaht û textê Frensî bilind bike û ev karên ku bike `Mîlsyona wê ya pîroz e`. Her wiha ev deng jê re dibêje ku porê xwe qût bike, kincên mêran li xwe bike û xwe bi çekan bixemilîne... Di sala 1429`an de Îngîlîz, bi alîkariya hevalbendên xwe Burgonya'yî, hemû Fransayê heta Parîs û Bakûrê Loireyê dagir dikin. Frensî, ji ber xemgîniya ku bîhîstine û ji ber nebûna serokê xwe, gelek kêm li ber xwe didin. Li ser wan qralê Îngîlîz Henryê 5emîn, doza qraltiya Frensayê dik. Jeanne, destpêkê fermandar û piştre jî velîaht ji bo bikaranîna hêza wan razî dike. Piştî ku ji îmtîhan û azmûnên Bawermendan derbas dibe, dibe fermandarê yekîneyeke leşkerî ya sed kesî. Jeanne, di şerê Orleans`ê de, ji yekîneyan re dibe pêşeng û bi awayekî mûcîzevî, li dijî Îngîlîzan serkeftinê bi dest dixe. Di deverên cûda cûda yên welêt de tevlî şerê li dijî Îngîlîzan dibe. Piştre Jeanne, diyar dike ku divê velîaht, weke Charlesê 7emîn taç bide serê xwe û bi vî awayî Velîaht razî dike. Di merasîma taçkirinê ya li katedrala Reimsê tê çêkirin, li cem Qral cîh digire û bi vî awayî tê şehnazîkirin. Di sala 1430'an de, dema ku Compiegne ya li cem Parîsê diparast, ji aliyê Burgonyayiyan ve zeftkirin û radestî Îngîlîzan tê kirin. Îngîlîz, Jeanne di serî de bi efsûnbaziyê ji ber ramanên wê tewanbar dikin. Her wiha ji ber ku xwedî ramanên li dijî baweriya dêra Xiristiyan e û kincên mêran li xwe kiriye, radestî rêxistina Dêra Rouenê tê kirin. Dadgeha Girêdayî Rêxistina Dêrê, van ramanên Jeanne weke suç qebûl dike. Di encama vê mehkemê de Jeanne tê mehkûmkirin û di 30`ê Gulana 1431`ê de, bi darekê ve tê girêdan û bi saxî tê şewitandin. Jeanne D`arc dema tê şewitandin, keçeke 19 salî ye. Lê belê Charles`ê 7emîn ji bo rizgarkirian Jeanne'yê nakeve nava ti hewildanan. Di sala 1456`an de rûniştineke duyemîn tê vekirin û tê îlankirin ku Jeanne bê suç e. Dêra Xiristiyan, Jeanne d'ARC, di sala 1909'an de derdixe mertebeya ezîzetiyê û di sala 1920`an ve ev yek bi fermî tê qebûlkirin. [[category:jin]][[category:şoreşger]] [http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/brunel/A12126098 BBC] [[ar:جان دارك]] [[bg:Жана д'Арк]] [[bn:জোন অফ আর্ক]] [[bs:Ivana Orleanska]] [[ca:Joana d'Arc]] [[cs:Johanka z Arku]] [[da:Jeanne d'Arc]] [[de:Jeanne d’Arc]] [[el:Ιωάννα της Λωραίνης]] [[en:Joan of Arc]] [[eo:Johana de Arko]] [[es:Juana de Arco]] [[et:Jeanne d'Arc]] [[eu:Jeanne d'Arc]] [[fa:ژان دارک]] [[fi:Jeanne d'Arc]] [[fr:Jeanne d'Arc]] [[he:ז'אן ד'ארק]] [[hr:Ivana Orleanska]] [[hu:Jeanne d'Arc]] [[id:Jeanne d'Arc]] [[it:Giovanna d'Arco]] [[ja:ジャンヌ・ダルク]] [[jv:Jeanne d'Arc]] [[ka:ჟან დ’არკი]] [[kn:ಜೋನ್ ಆಫ್ ಆರ್ಕ್]] [[ko:잔 다르크]] [[la:Ioanna de Arc]] [[lb:Jeanne d'Arc]] [[lt:Žana Dark]] [[mk:Јованка Орлеанка]] [[ms:Jeanne d'Arc]] [[nds:Jeanne d'Arc]] [[nl:Jeanne d'Arc]] [[nn:Jeanne d'Arc]] [[no:Jeanne d'Arc]] [[pl:Joanna d'Arc]] [[pt:Joana d'Arc]] [[ru:Жанна д’Арк]] [[scn:Giuvanna d'Arcu]] [[sh:Jovanka Orleanka]] [[simple:Joan of Arc]] [[sk:Jana z Arku]] [[sl:Ivana Orleanska]] [[sr:Јованка Орлеанка]] [[sv:Jeanne d'Arc]] [[ta:ஜோன் ஆஃப் ஆர்க்]] [[th:โยนออฟอาร์ค]] [[tl:Jeanne d’Arc]] [[tr:Jan Dark]] [[uk:Жанна д'Арк]] [[ur:جون آف آرک]] [[vi:Jeanne d'Arc]] [[zh:聖女貞德]] 3281 15225 2004-09-24T12:08:23Z Erdal Ronahi 2 Jeanne D''Arc çû cihê Jeanne d'Arc #REDIRECT [[Jeanne d'Arc]] 3282 15226 2004-09-24T13:16:41Z Erdal Ronahi 2 Gulnaz Karataş (Bêrîtan) çû cihê Gülnaz Karataş (Bêrîtan) #REDIRECT [[Gülnaz Karataş (Bêrîtan)]] 3283 15227 2004-09-24T18:15:25Z Erdal Ronahi 2 '''Gulûl''' [[xwarin|xwarineke]] [[Botan|Botanê]] ye. Ji [[mast]], [[birinc]], [[bulxur]] yan jî [[garis]] çêdibe. [[Dew]] tê kelandin, birinc yan jî bulxur dikeve navê û hinek din jî tê kelandin. Ji ser [[agir]] tê girtin ku heta sar û tîr bibe. [[Rûn]] sor dibe û bi ser de tê reşandin û serwîs dibe. [[category:xwarin]] 3284 15228 2004-09-24T18:16:10Z Erdal Ronahi 2 '''Kepayê''' (hûrên dagirtî) [[xwarin|xwarineke]] [[Botan|Botanê]] ye. [[Hûr]] tê perçekirin û wek kîsên biçûk tên girêdan. Birinca bi qîme û [[baharat]] dikeve navê û li ser agir di avê de tê kelandin. [[category:xwarin]] 3285 39363 2006-08-13T16:39:15Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Metoxe''' [[xwarin|xwarineke]] [[Botan|Botanê]] û nav gerilayan gelek bi nav û deng e. Şêraniyek, ji [[qeymax]], rûnê nivişk û arvan tê çêkirin. [[Qeymax]] û rûn di tawê de tê helandin û arvan bi serde tê reşandin. Hinek av dikevê û sar tê xwarin. Ji şûna avê şerbet jî dikeve navê. [[category:xwarin]] 3286 15230 2004-09-25T07:43:35Z RezanTovjin 60 '''Doxave''' [[xwarin|xwarineke]] [[Botan|Botanê]] ye. Ev xwarin ji dew çêdibe. [[Nok]] tê tevlêkirin. [[Goşt|Goştê]] qîmeyê wekî kofteyên biçuk tê çêkirin û tê tevlêkirin. Li [[Culemêrg]]ê jê re '''doxeba''' jî tê gotin. {{kurt}} [[category:xwarin]] 3287 15231 2004-09-24T18:26:30Z Erdal Ronahi 2 '''Keledoş''' [[xwarin|xwarineke]] [[Botan|Botanê]] ye. Keledoş jı [[keşk|keşkê]] tê çêkirin. [[Dahn]], [[nok]], [[goşt]] û giyayên ku zivistanê hişk dikin, tevlî hev dikin û dikelînin. [[category:xwarin]] 3288 15232 2004-09-24T18:45:06Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Çand]] [[category:folklor]] 3289 15233 2004-09-24T18:40:43Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Çand]] 3290 15234 2004-09-25T19:31:52Z Erdal Ronahi 2 '''Xeyl''' (Xêlî. Tara, Sork) Li serê [[bûk|bûkan]] tê girêdan. Xêlî ji cawekî tenik û rengîn çêdibe, dema ku bûk ji mala bavê derdikeve, xêliyê bi ser rûyê wê de berdidin. Piraniya caran bi rengê [[sor]], [[şekirîn]] an jî [[pembeyî]] ye. [[Category:Cil]] 3291 15235 2004-09-25T09:09:10Z RezanTovjin 60 '''Şala Kurmancî''' Ji qumaşekî buha ye. Ji rîs tê çêkirin. Qalind û germe, [[zivistan]]ê diavêjin ser pişta xwe. 2-3 reng tê de cih digirin, hin caran jî tên bi rengekî ye. [[Category:Cil]] 3292 15236 2004-09-25T09:10:55Z RezanTovjin 60 '''Yêleg''' (Surt, Sixme, Êleg) Ji du parçeyan pêk tê. Rengê pêşiyê û rengê estar heye. Estar her tim ji [[hevrîşim]] çêdibe. Ew li gorî temenê jinê tê guhartin, jinên ciwan rengên vekirî û gulgulî bi kar tînin, lê yên temen mezin rengên girtî li ber dikin. [[Category:Cil]] 3293 15237 2004-09-25T09:38:45Z RezanTovjin 60 '''Dêrî''' (Pêşmal ango bervank) Wekî nîv etekî ye. Rengê wê diguhere. Li hev qurmiçandiye û bi piştanekê li dora [[navteng]]ê tê girêdan. Lê hertim 2 dêrî bi hev re li berdibin. Yek wek bervank (pêşmal) û yek jî wek nîv eteke (paşmal) tê liberkirin. Her du jî, ji yek [[caw]]î(qumaş) tên çêkirin. [[Category:Cil]] 3294 15238 2004-09-25T09:40:48Z RezanTovjin 60 '''Tavrişî''' Dişibe şal(davêjin ser an jî milên xwe), Tavrişî ji [[Şala Kurmancî]] siviktir û teniktir e. Ew bi qumaşekî sivik tê çêkirin. Jinên mezin li xwe dikin. [[Category:Cil]] 3295 15239 2004-10-14T00:44:34Z Erdal Ronahi 2 '''Şara Toksin''' (Tosin): Modeleke pir kevn e niha pir kêm tê bikaranîn. Ji gelek rengan pêk tê rişî bi rişî ye. Ji cawên buha çêdibe û kesên dewlemend didin serê xwe. (navê gelek jinên [[kurd]] ên [[Qafqasya]], li ser navê Toksin in. Ev yek jî nirx û cihê vê şarê diyar dike) [[Category:Cil]] 3296 15240 2004-09-25T09:53:26Z RezanTovjin 60 Şara toksin çû cihê Şara Toksin #REDIRECT [[Şara Toksin]] 3297 64623 2007-01-14T16:38:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pms:Albert Einstein]] تعديل: [[ar:ألبرت أينشتاين]] [[Image:Einstein.jpg|thumb|Einstein, Albert]] '''Albert Einstein''' (1879-1955) zanyarek e. Wekî damezrandinêrê [[Teoriya Îzafiyetê]] tê nas kirin. Einstein, li [[Ulm]]ê, di 14'ê adara [[1879]]'an de, wekî zarokekî malbateke [[cihû]]yên [[Elmanya]] ên xwedî [[raman]]a azad, hatibû cîhanê. Bavê wî mûhendîsek bû û zêde pere qezenç nedikir. Albert, zarokatiya xwe li [[Münih]]ê derbas kiriye û tevî ku li malê gelekî jîr û hişmend dihate dîtin jî, li dibistanê serkeftinên zêde awarte bi dest nexistibû. Di [[dibistan]]a navîn de, hez ji pergala (sîstem) hîndekariya Alman nekiribû û di berdêla vê de, bi mamosteyên ku berovajî wî tevdigeriyan, ketibû nav pevçûnê. Ji ber van [[azmûn]]ên pêşwext, li hemberî meqamên fermî yên Alman bûbû [[dijmin]] û neyar. Şert û mercên neyênî yên kar, di sala [[1894]]'an de, malbat ber bi koçberiyê ve bir û berê malbatê da [[Milan]]ê. Lê Eistein ji bo hîndekariya xwe temam bike li Münih’ê hatibû hiştin. Eistein bi hinceta [[nexweşî|nexweşiyê]] piştre tevî malbata xwe ya li Îtalyayê dibe. Eistein gelekî hez ji Îtalyayê dike û li wê derê di nava demeke kin de, ji Milanê heta [[Cenove]]yê 160 km rê, bi armanca gerê bi meşê dibihûrîne. Einstein piştre ji bo ketina dibistana [[Politeknik]] a li [[Zürih]]ê serlêdana dibistanê kir. Bi tevî ku di [[fizîk]] û [[matematîk]]ê de xwedî serkeftineke serdest bû jî, lê ji ber ku [[bawername]]ya wî ya têr a [[Dibistana Amadehiyê]] tune bû, nekarî [[azmûn]]a ketinê derbas bike û serlêdana wî nehate pejirandin. Ji bo qezenckirina azmûnê, ji bo dîtina hîndekariyê çû Cmnazyuma li Aarau`yê. Li wê derê gelekî bextiyar bû. Ew êdî evîndarê [[Swîsre]]yê bû; piştre derbasî [[hemwelatî|hemwelatiya]] Swîsreyê bû û di dûmahîka jiyana xwe de careke din qet veneqetiya. Di dawiyê de dema ku kete Dibistana Politeknikê, profesorên matematîkê H. Minkowski û A. Huntwitz bûn. Her du jî zanyarên pola yekemîn bûn. Lê belê ne Einstein zêde tiştek ji wan wergirtibû û ne jî wan Einstein ferq kiribûn. Dema ku bû destûrdar ango mezûn bû, ji bo ku debara xwe bike pêdiviya wî bi karekî hebû û wî di kar dîtinê de zor û zehmetî kişandibû. Di destpêkê de weke mamosteyê yêdek kar kir û dersên taybet ên fîzîkê da. Di 1902’an de, li Daîreya Patentê ya li Kantona Bernê karekî dilnizm dîtibû. Di van deman de Einstein bi Mileva Mariç re zewicî. Ji malbata Eistein du zarok çêbûn. Piştre yek ji van zarokan, di paşerojê de, di Zanîngeha Kalifornia a li Berkeleyê de, dibe prosfesoreke mûhendîsiyê yê pir bi bandor. Karê li ofîsa Patentê gelekî li gorî Einstein bû. Dema ku li ofîsa xwe îcadên dihatin şandin lêkolîn dikir, di nav karê xwe de bêyî zêde xûya bike, ji xwe re wext peyda dikir. Wê demê, dest bi nivîsandina gotarên fîzîkê kir. Nivîsên xwe ji [[Annalen der Physik]] a di rêveberiya W. Wien ku bi cismên reş namdar bû re, dişand. Di 1901an lêkolînek, di 1902’an de du, û di 1903`an de û 1904`an de lêkolînek pêşkêş kir. Hemû jî di warên dînamîkzanî û dînamîka germ de, lêkolînên kûr bûn. Weke rewşa Plank a salên berê, heman mijar berê ji aliyê Gibbs ve dihate nîrxandin, lê belê Einstein vê yekê dizanî. Di sala 1905an de dehaya Einstein bi awayekî bêhempa çirisî, di Adar, Gulan û Hezîranê de 3 xebatên xwe weşand ku evana bi tena serê xwe dikarîbû wê bike keseke bê mirin. Xebata yekemîn ”Pêkhatina roniyê û derbarê gîhandina wê de xala awireke zimanê xweser” ku ev xebat kifşa pakêtokên roniyê û weke pêkanîneke mezin daxûyandina bandora ronayî-elektrîkê di hundirand. Ya duyemîn jî Li ser tevgera pirtikên şileyên meyîbûyî ku ji aliyê teoriya kînetîk a roniyê ve tê diyarkirin ku ev yek teoriya libatê ya Browncil di hundirand û careke din hebûna rastîn a atoman nîşan da û sabîtiya [[Boltzman]] bi rêyek din tespît dikir. Ya sêyemîn jî `Li ser elektromanyetîka cîsmên dilebitin` bû. Ev xebat jî teoriya îzafiyeta taybet di hundirand. Ji vê derê jî îzafet ango pêwendiya E=mc² ku bû sedem herkes Einstein nasbike, dihate derxistin. Bi tevî ku piraniya cîhana fîzîkê Einstein bi guman pêşwazî dikir jî, encamên qet nedihat hêvîkirin ên Einstein di demeke kin de hate piştrastkirin. Einstein di 1913'an de li Berlînê dest bi xebatê kir. Teoriya gumlatkêşiyê (kutle çekim) ji qonaxa ku [[Newton]] beriya du sedsalî hiştibû rahiştê û di 1916`an de weke Teoriya Îzafiyeta Giştî danî holê. Encamên weke xwarbûna zeman-mekanê ku Îzafiyeta Giştî datanî holê, di salên piştre bi ceribandinên hatin kirin hate piştrastkirin. Piştre bi dîtina teorî, bi dîtina Firehbûna Gerdûna re ahengî çêkir. Ramana `Ronî bi hişyarbûnê re pexş dibe` ku Einstein di 1917'an de danî holê, piştî 40 salan bi dîtina lazerê bi encam bû. Einstein ku ji mekanîka kuantumê ya di 1920an de pêşdiket bêzar dibû, di dewsa nêrîna determenîst a klasîk, nêrîna muhtemelparêziyê qebûl nekir. Einstein ku li hemberî mekanîka kuantumê diyar kir "Xwedê zar navêje", yekemîn car xelitî. Einstein ku li hemû cîhanê gîhîşt namdariyekê, bi desthilatdariya Naziyan re, di sala 1933`an de Almanyayê terk kir. Dawiya emrê xwe li [[DYE]]yê derbas kir. Einstein salên dawî yên jiyana xwe, bi lêgerîna gumlatkêşî û teoriya elektro-magnetîk derbas kir. Lê belê di vê yekê de bi serneket. Hîn jî ev problem li benda çareseriyê ye. Einstein di sala 1955'an de li Princeton'ê çû ser dilovaniya xwe. Li gorî anketên kovara [[Time]]`yê, weke kesê herî mezin ê sedsala 20emîn hate hilbijartin. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} {{commons|Albert Einstein|Albert Einstein}} [[category:zanyar]] [[af:Albert Einstein]] [[als:Albert Einstein]] [[an:Albert Einstein]] [[ar:ألبرت أينشتاين]] [[ast:Albert Einstein]] [[az:Albert Eynşteyn]] [[be:Альбэрт Айнштайн]] [[bg:Алберт Айнщайн]] [[bm:Albert Einstein]] [[bn:আলবার্ট আইনস্টাইন]] [[br:Albert Einstein]] [[bs:Albert Einstein]] [[ca:Albert Einstein]] [[cs:Albert Einstein]] [[cy:Albert Einstein]] [[da:Albert Einstein]] [[de:Albert Einstein]] [[el:Άλμπερτ Αϊνστάιν]] [[en:Albert Einstein]] [[eo:Albert Einstein]] [[es:Albert Einstein]] [[et:Albert Einstein]] [[eu:Albert Einstein]] [[fa:آلبرت اینشتین]] [[fi:Albert Einstein]] [[fr:Albert Einstein]] [[ga:Albert Einstein]] [[gd:Albert Einstein]] [[gl:Albert Einstein]] [[he:אלברט איינשטיין]] [[hi:अल्बर्ट आइनस्टाइन]] [[hr:Albert Einstein]] [[hu:Albert Einstein]] [[hy:Էյնշտեյն Ալբերտ]] [[ia:Albert Einstein]] [[id:Albert Einstein]] [[ilo:Albert Einstein]] [[io:Albert Einstein]] [[is:Albert Einstein]] [[it:Albert Einstein]] [[ja:アルベルト・アインシュタイン]] [[jbo:albert.ainctain]] [[jv:Albert Einstein]] [[ka:აინშტაინი, ალბერტ]] [[kn:ಅಲ್ಬರ್ಟ್ ಐನ್‍ಸ್ಟೈನ್]] [[ko:알베르트 아인슈타인]] [[ksh:Albert Einstein]] [[la:Albertus Einstein]] [[lad:Albert Einstein]] [[lb:Albert Einstein]] [[lmo:Albert Einstein]] [[lt:Albertas Einšteinas]] [[lv:Alberts Einšteins]] [[mk:Алберт Ајнштајн]] [[mr:अल्बर्ट आईन्स्टाईन]] [[ms:Albert Einstein]] [[nds:Albert Einstein]] [[nl:Albert Einstein]] [[nn:Albert Einstein]] [[no:Albert Einstein]] [[oc:Albert Einstein]] [[os:Эйнштейн, Альберт]] [[pl:Albert Einstein]] [[pms:Albert Einstein]] [[pt:Albert Einstein]] [[qu:Albert Einstein]] [[ro:Albert Einstein]] [[ru:Эйнштейн, Альберт]] [[scn:Albert Einstein]] [[sco:Albert Einstein]] [[sh:Albert Einstein]] [[simple:Albert Einstein]] [[sk:Albert Einstein]] [[sl:Albert Einstein]] [[sq:Albert Einstein]] [[sr:Алберт Ајнштајн]] [[sv:Albert Einstein]] [[ta:அல்பர்ட் ஐன்ஸ்டீன்]] [[th:อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์]] [[tl:Albert Einstein]] [[tpi:Albert Einstein]] [[tr:Albert Einstein]] [[tt:Albert Einstein]] [[uk:Альберт Ейнштейн]] [[vi:Albert Einstein]] [[wo:Albert Einstein]] [[yi:אלבערט איינשטיין]] [[zh:阿尔伯特·爱因斯坦]] [[zh-yue:愛因斯坦]] 3298 37481 2006-08-05T05:21:10Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect:[[Albert Einstein]] 3299 15243 2004-09-25T19:37:14Z Erdal Ronahi 2 Einstein çû cihê Albert Einstein #redirect [[Albert Einstein]] 3300 15244 2004-09-25T12:32:24Z Piling 70 Albert Einstein Albert Einstein 3301 15245 2004-09-25T19:24:38Z RezanTovjin 60 '''Heftreng''' berê wekî [[xêlî]] bi kar dianîn. Ji qumaşekî pir tenik û sivik tê çêkirin. Rengîn e, şefaf û nirxbuhaye. Bi piraniya xwe keç û bûkûn ciwan bi kar tînin. [[Category:Cil]] 3302 15246 2004-09-25T19:28:07Z RezanTovjin 60 '''Qutik''' (Kutik) ji qumaşên yêlegan ê giran tê çêkirin. Ew ji [[Yêleg|êleg]] dirêjtir û girantir e. Ji her du aliyan jî tê berkirin. Ango aliyên xwe yên bervajî nîn e. [[Category:Cil]] 3303 15247 2004-09-25T19:30:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Ferhad Shakely]] 3304 15248 2004-09-25T19:32:55Z RezanTovjin 60 Yêlek çû cihê Yêleg #REDIRECT [[Yêleg]] 3305 15249 2004-09-25T20:30:54Z Erdal Ronahi 2 Weşanên Aram çû cihê Weşanên aram #REDIRECT [[Weşanên aram]] 3306 15250 2004-09-25T20:47:59Z Erdal Ronahi 2 bi destûrê bi destûrê 3307 15251 2004-09-27T22:02:15Z Erdal Ronahi 2 '''Melle Huznî/Dîkê Gund''' [[fîlm|fîlmeke]] kurdê ku li Kurdistanê hatiye kişandin e. Di sala 2003, meha adarê de lı gundê Amedê, Canqetranê hate kişandin. Çîrok û derhênanî ya [[M. Saît Alpaslan]] e. Tê de [[Şahabettîn Dax]], [[Gezmîş Satici]], M. Saît Alpaslan, [[Vural Tantekin]], [[Yilmaz Kurttekin]], [[M. Emîn Yalçinkaya]], [[Hulya Atli]] û [[Sabahat Kizilkaya]] lîstine. Di sala 2003 an de li [[Amed|Amedê]], ji aliyê [[Aşanlar Muzîk Yapim]] ve hatiye çêkirin. Di Gulan 2004 an de çapa fîlm ya duwem pêşkêşî firotinê bûye. [[category:fîlm]] 3308 39167 2006-08-13T16:32:43Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Ji Ava Firat Dilopek Av.jpg|thumb|Ji Ava Ferad Dilopek]] Pirtûka [[Delîl Mîrsaz]] a bi navê ''''Ji Ava Ferad Dilopek'''' ji 12 çîrokan pêk tê û bi taybetî bûyerên piştî salên 1980'î wekî mijar digire dest. Pirtûk ji aliyê [[weşanên aram]] ve li Tirkiyeyê hatibû çapkirin. Şaredariya [[Qoser|Qoserê]] ev pirtûk bi boneya [[Mîhrîcana yekem a Çand û Hunerê ya Qoserê]] (25.09.2004) belaş belav kir. [[category:pirtûk]] 3309 39466 2006-08-13T17:08:01Z Liesel 539 Guherandina 85.107.109.12 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Helbestên Welatê Bindest''' pirtûka yekemîn ya [[M. Saît Alpaslan]] e. Di sala [[1992]]'an de li [[Stenbol|Stenbolê]], ji aliyê [[Weşanxana Pelê Sor]] ve hatiye weşandin. Bi weşandina vê pirtûkê, cara yekemin helbestvanek li welêt dijî pirtûkek kurdî weşandiye. {{kurt}} [[category:Pirtûk]] 3310 15254 2005-04-12T12:52:55Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 62.97.224.150 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[category:çand]] [[category:Huner]] [[category:Sînema]] 3311 15255 2004-09-25T21:07:41Z Erdal Ronahi 2 Melle Huznî/ Dîkê Gund çû cihê Dîkê Gund - Melle Huznî #REDIRECT [[Dîkê Gund - Melle Huznî]] 3313 15256 2004-09-26T13:27:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Cîhan Roj]] 3314 15257 2004-09-26T15:07:51Z Erdal Ronahi 2 ji pen-kurd.org ji pen-kurd.org 3315 53992 2006-10-23T17:53:51Z Erdal Ronahi 2 [[Image:RukiyeOzmen.jpg|thumb|Rûkiye Özmen]] '''Rûkiye Özmen''' [[nivîskareke kurd]] e. Özmen li [[Emerîn]] ([[Cizîr]]) hatiye dinyayê. ==Berhem== *[[Wêneyên Bîranîn]] (helbest). *[[Çîrokên Şevbuherkan]] (berhevkirin). *[[Çîrokên Şevbuhêrkan II]] (berhevkirin). ==Grêdanên derve== *[http://www.pen-kurd.org/kurdi/rukiyeozmen/rukiyeozmen.html Çend nivîsên Rûkiye Özmen] [[category:nivîskar|Ozmen, Rukiye]] [[category:helbestvan|Ozmen, Rukiye]] 3316 37578 2006-08-05T05:30:44Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Rukiye Ozmen]] 3317 15260 2004-09-26T15:19:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[lîsteya nivîskarên kurd]] 3318 15261 2004-09-26T15:20:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[lîsteya nivîskarên kurd]] 3319 15262 2004-09-26T15:23:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[lîsteya nivîskarên kurd]] 3320 15263 2004-09-26T17:42:15Z Erdal Ronahi 2 # redirect [[template:cudakirin]] 3321 15264 2004-09-26T18:57:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Weşanên Sî]] 3323 15265 2004-09-26T21:18:50Z Erdal Ronahi 2 Xelat a Sedat Yurtdaş çû cihê Xelat (pirtûk) #REDIRECT [[Xelat (pirtûk)]] 3324 45669 2006-09-06T20:20:09Z Luqman 401 [[Wêne:fewzi_bilge.jpg|thumb|Fewzî Bîlge]] '''Fewzî Bîlge''' [[wênesaz]] û [[nivîskarê kurd]] e. '''Fewzî Bîlge''' di sala [[1962]]an de li [[Mêrdîn]]ê, li [[Dêrika Çiyayê Mazî]] hatiye dinyayê. Di heman salê de malbata wî koçî [[Qoser]]ê kirine. Heya perwerdehiya xwe ya lîseyê qedandiye li wê derê maye. Di [[1978]]an de li '''Unîversîta Stenbolê''', beşa edebiyatê xwend. Heya ko dibistana xwe ya duyem, li '''Unîversîta Marmarayê''' beşa zanisteyên civakî, di sala [[1987]]an de qedand di ajansên girafîkî de xebitî. Ji edebiyatvanekî bêtir weke wênesaz tê naskirin û hezkirin. Wî li çar aliyên welêt bi dehan pêşengeh li dar xistine. Şeş–heft salan di navendên çand û hunerî de di gelek beşan de, bi taybetî jî li beşên hunerên şêwekariyê berpirsiyarî girt û gihaşt gelek xebatên serkeftî. Bi sedan nivîs û xebatên wî yên wêneyan di kovar û rojnameyên kurdan, weke [[Nûdem]], [[Pelîn]], [[Roj]], [[Medya Güneşi]], [[Jiyana Rewşen]], [[Kevan]], [[Tîroj]] de hatine weşandin. Ev sêzdeh sal e bi keçikeke [[Dêrik]]î, xweşik, arkeolog re zewiciye. Bi navên '''Sultan Stêra''' û '''Serhat Berzan''' du zarokên wan hene. Ev çend salên dawiyê li [[Batman]]ê dijî, di kargeha xwe ya hunerên şêwekarî de gelek şagirt gihandine. Ev sê salên dawiyê weke çîroknivîsekî tevdigere û pirtûka xwe ya yekemîn ji dosyayên xwe yên çîrokan yek, bi navê [[Jidilara]] di [[2002]]an de weşand. Di demeke kin de albumeke wî ya ko ji wêne û nivîsarên şîroveyên wêneyên wî pêk tê wê bigihêje xwendevanan. ==Girêdanên derve== *[http://www.amidakurd.com/Pes_FBilge.html Pêşangeha Fevzî Bîlge] [[Category:Nivîskar|Bîlge, Fewzî]] [[Category:Wênesaz|Bîlge, Fewzî]] '''Çavkanî:''' [[Firat Cewerî]] 3326 60986 2006-12-20T00:48:03Z Erdal Ronahi 2 '''Wênesaz''' an '''wênevan''' kesên ku wêne çêkin in. Wênesaz hunermend in. Li [[Rojhilata Kurdistanê]] ji bo '''Wênesaz''' "[[wênekêş]]" tê gotin. Lê li [[Bakurê Kurdistanê]] ''"wênekêş"'' ji bo makînaya fotografan tê bikaranîn. Gotina ''wênesaz'' li ser bingeha wêne û sazkirinê hatibe çêkirin jî, gotina ''wênekêş'' li ser wêne û kişandina firçeyê hatiye çêkirin. Di kurmanciya bakur de ''"[[wêne]] hate kişandin"'' nîn e, lê ''"wêne hate girtin"'' heye. Nexwe ''"wênekêş"'' di şûna [[makînaya fotografan]] de ne gotineke ji %100 rast be jî, di [[çanda nivîskî]] de êdî wisa hatiye bikaranîn. ==Binihêre== *[[Lîsteya wênesazên kurd]] [[category:huner]] [[category:Çand]] 3327 15268 2004-09-27T07:47:39Z Erdal Ronahi 2 [[category:huner]] [[category:çand]] 3328 15269 2004-09-27T09:30:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Feqî Huseyîn Sagniç]] 3331 24111 2005-12-30T13:49:52Z Erdal Ronahi 2 * [[Wîkîpediya:Çavkaniyên Wîkîpediyayê|Çavkanî]]: Arşîva [[Bülent Yaman]] 3332 15273 2004-09-27T21:50:28Z Erdal Ronahi 2 Malatya {{Bülent}} 3333 15274 2004-09-27T22:03:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mehmet Sait Alpaslan]] 3334 15275 2004-09-27T22:18:51Z Erdal Ronahi 2 Di '''Weşanên Özge''' de gelek [[pirtûk|pirtûkên]] ser [[çand]] û [[Dîroka Kurdistanê|dîroka kurd]] hatin weşandin. Xwediyê Weşanên Özge [[Mehmet Bayrak]] e. ==Grêdanên derve== *[http://www.navkurd.de/bayrak.htm Pirtukên Weşanên Özge] [[category:weşanxane]] 3335 25194 2006-01-21T14:56:20Z RewşenBaran 74 #REDIRECT [[Nîzamettîn Arîç]] 3338 46933 2006-09-10T10:18:11Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Metv.png|right]] [[Mezopotamya TV]] [[televîzyon]]eke çandî a gelê [[kurd]] bû. Di roja 17 hezîrana [[2000]]'an de fermî dest bi weşanên xwe kir. Heta 2006'an xebata xwe domand. ==Grêdanên derve== [http://www.metv.dk Mezopotamya TV] {{kurt}} [[category:Televîzyona kurdî]] [[Kategorî:Teleweşanên ji aliya kesan]] [[sv:ME TV (Mesopotamya TV)]] 3339 47468 2006-09-14T15:52:19Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Melkişî]] #redirect[[Melkişî]] 3341 15281 2004-09-28T11:14:09Z Erdal Ronahi 2 <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1977]] | [[1978]] | [[1979]] | [[1980]] | [[1981]] | [[1982]] | [[1983]] | [[1984]] | [[1985]] | [[1986]] | [[1987]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === *[[14'ê tîrmehê]] - Li zîndana Amedê rojiya mirinê hat dan dest pê kirin. Tê de [[Kemal Pîr]], [[Mehmet Xeyrî Durmuş]], [[Elî Çîçek]] ve [[Akîf Yilmaz]] jiyana xwe winda kir. == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] 3344 65791 2007-01-21T17:13:09Z Bangin 450 carekî vala kir 3345 36473 2006-07-25T09:08:51Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:UnikurdWeb mînak.PNG|framed|right|Unikurd Web]] '''Unikurd Web''' [[font|fonteke]] ji bo kurdî bi herfên erebî ye. Ev font ji aliyê [[kurditgroup.org]] hat çêkirin. Di rûpelên Wîkîpediayê yên soranî '''Unikurd Web''' û Tahoma tên bi kar anîn. Unikurd Web li gora standartên [[Unicode]] hatiye amade kirin. Binihêre: *[[Fontên kurdî]] *[[Tahoma]] ==Grêdanên derve== Daxistina "Unikurd Web" * [http://www.kurditgroup.org/modules.php?name=Downloads&d_op=getit&lid=5 Cîhê fermî] ([[Kurditgroup]].org) *[http://download.ferheng.org/fonts/Unikuweb.ttf Cîhê alternatîf] (Ferheng.org) *http://www.travelphrases.info/gallery/views/View_UnikurdWeb.html [[category:font]] [[zh:Unikurd Web]] 3346 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 62420 2006-12-31T16:47:04Z Bangin 450 Parastî [[Fontên kurdî]]: pir caran vandalîzm li vê rûpelê çêbûbû [edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed] [[Image:UnikurdWeb mînak.PNG|framed|right|[[Unikurd Web]]]] [[Image:Tahoma_KurdishA.gif|framed|right|[[Tahoma]] ya kurdî]] '''Fontên kurdî''', ango fontên taybet ji bo [[soranî]] pêwîst in. Fontên herî zêde tên bi kar anîn [[Unikurd Web]] û [[Tahoma]] ne. Fontên kurdî ji aliyê [[kurditgroup.org]] û [[Nefel (malper)|Nefel.com]] tên pêşkêş kirin. Wîkîpediya fontên [[Unikurd Web]] û [[Tahoma]] ji bo nivîsên soranî bi kar tîne. Binihêre: *[[Unikurd Web]] *[[DejaVu]] *[[Tahoma]] *[[Ernst Tremel]] ==Linux== Di gelek distrîbusiyonên Linuxê de [[DejaVu]] hêdî hêdî dibe standard. DejaVu ji guhertoya 2.7 şunve hemû tîpên erebî û latînî yên kurdî nîşan dide. Wekî din ji bo linuxê Scheherazade û Lateef jî baş in. *[http://scripts.sil.org/cms/scripts/page.php?site_id=nrsi&item_id=ArabicFonts Lateef û Scheherazade] ==Grêdanên derve== *[http://www.travelphrases.info/gallery/Fonts_KurdishA.html#samples Rûpela 1] gelek fontên kurdî *[http://www.travelphrases.info/gallery/Fonts_KurdishA2.html#samples Rûpela 2] gelek fontên kurdî *[http://www.alanwood.net/unicode/arabic-supplement.html der barê taybetiyên kurdî] ("Arabic Supplement") {{kurt}} [[category:font]] 3347 15286 2004-09-28T23:35:39Z Erdal Ronahi 2 3348 36454 2006-07-25T09:08:26Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi {|align="right" style="float:right"| |[[Image:Kurdi erebi nefel.jpg|thumb|Kurdî erebî ([[Nefel (malper)|Nefel.com]])]] |- |[[Image:Kurdi latini nefel.jpg|thumb|Kurdî latînî (nefel.com)]] |- |[[Image:Keyboard soranî kurdit.gif|thumb|([[kurditgroup.org]])]] |} Ji bo nivîsandina [[zimanê kurdî]] bi [[kompûter|kompûteran]], sûda '''klavyeyên kurdî''' heye. Çend [[malper]] ji bo vê pirsgirêkê çareseran pêşkêş dikin. ==nefel.com== *[[Nefel (malper)|Nefel.com]] *http://www.nefel.com/font/klavye_latini.htm *http://www.nefel.com/font/klavye_erebi.htm ==kurditgroup.org== *[[Kurditgroup.org]] bernameyên gelek baş ji bo Windows XP pêşkêş dike. *[http://www.kurditgroup.org/modules.php?name=Downloads&d_op=getit&lid=21 Klavye û font] *[http://www.kurditgroup.org/modules.php?name=Downloads&d_op=getit&lid=7 Klavyeya Kurdî Latînî] ==Ernst Tremel== *http://mitglied.lycos.de/ernsttremel/ *http://mitglied.lycos.de/ernsttremel/Leere%20Seite%204.htm ==gerdi.net== *[[Keypanel]] *http://www.gerdi.net/keypaneld.html ==Binihêre== *[[fontên kurdî]] ==Grêdanên derve== * '''[http://www.kurditgroup.org/modules.php?name=Downloads&d_op=getit&lid=7 Daxistina Kurdî latinî] (kurditgroup.org)''' * [http://www.kurditgroup.org/modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload&cid=1 Windows Kurdish Support] (kurditgroup.org) (soranî) * [http://www.nefel.com/font/ Tavultesoft Keymanager] (nefel.com) (sorani+kurmancî)) * [http://www.gerdi.net/keypaneld.html Keypanel] (gerdi.net) (soranî) {{kurt}} [[category:kompûter]] 3349 15288 2004-09-28T23:55:57Z Erdal Ronahi 2 ji nefel.com ji nefel.com 3350 28327 2006-02-26T09:59:08Z RewşenBaran 74 ji [[Nefel (malper)|Nefel.com]] 3351 39052 2006-08-13T16:28:33Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Taceddîn Şahîn''' gerîlayekî Kurd e. Di sala [[1999]]`an di şerekî li dijî artêşa Tirk de jiyana xwe ji dest da. ---- *'''Nav û Paşnav:''' Tacettin Şahin *'''Navê Tevgerê:''' Ferhat Berwar *'''Cîh û Dîroka Jidayikbûnê:''' 1972 / Gundê Kotranûs ser bi [[Colemêrg]]ê *'''Cîh û Dîroka Tevlîbûna Tevgerê:''' 1933 *'''Cîh û Dîroka Şahadetê:''' 5`ê Gulana 1999 / [[Başkale]] [[category:şehîd|Şahin, Tacettin]] [[category:şoreşger|Şahin, Tacettin]] 3352 15291 2004-09-29T07:08:35Z 194.78.180.152 #redirect:[[Taceddîn Şahîn]] 3353 15292 2004-09-29T17:20:23Z Piling 70 #redirect:[[Hêzên Parastina Gel]] 3354 47797 2006-09-18T08:14:55Z Erdal Ronahi 2 {{cudakirin}} #[[Musa Anter]] #[[Seyîdxan Anter]] # [[Dîcle Anter]] 3356 15295 2004-09-30T12:00:34Z Piling 70 #redirect:[[Sedat Yurtdaş]] 3357 35490 2006-07-17T18:18:22Z Erdal Ronahi 2 Arthur Henry Limpus (* [[1863]], † ?), di sala 1863an de hate dinê. Di sala [[1876]]an de kete artêşa deryayê ya Îngîlîz. Di sala [[1910]]an de bû amîralê mezin. Di sala [[1912]]an de ji aliyê Bahriye Nazırı Churchill ve weke şêwirmend ji Artêşa Deryayê ya Osmanî re hate şandin û çû Stenbolê. Di dema vê wezîfeya xwe de, bi Serokên Partiyên Îttîhat û Terakkî`yê ve kete têkîliyê û hewil da ku artêşa deryayê ya Osmanî modernîze bibe. Di sala [[1914]]an de bi xerabûna têkîliyên Îngîlîz û Osmaniyan re, dawî da wezîfeya xwe û çû Londonê. Piştre li [[Malta|Maltayê]] hate wezîfedarkirin û di sala [[1916]]an de xelata şovelyayê (knight) wergirt. [[category:leşker]] 3358 15297 2004-09-30T23:06:12Z Erdal Ronahi 2 Limpus Arthur Henry çû cihê Arthur Henry Limpus #REDIRECT [[Arthur Henry Limpus]] 3360 47395 2006-09-14T10:43:24Z ElixanLoran 76 '''Hubrî''' Navê [[simal]]a pîrekan e diavêjin serê xwe ye. Hubrî wisa tê girêdan ; *Berê pîrek kumé xwe î bi destan çékirine dixine serê xwe *Dû re kitané péda dikin *Hubriyé jî li dora seré xwe digerînin Hubriya herî navdar jê re dibêjin ''hubriyé binya xetê''. Navé hubriyan jî hene. Wekî pitikhûr, sêvkî, pelbahcan û hubriya reş. Pîrekén yextiyar an jî pîrekén gedeyên wan, mêrê wan hwd. dimire hubriya reş bikartînin. [[category:cil]] 3361 15299 2004-10-01T20:28:21Z 80.128.173.58 #redirect [[Gelawêj]] 3362 57533 2006-11-19T15:28:10Z 84.162.51.32 '''Koma Dengê Azadî''' komeke musikê ya ji [[Kurdistana bakûr]] ye. Di sala [[1990]] an de li bajarê Istenbolê hate sazkirin. Ew musîka Kurdî bi avayekî modern şirove kirin. 4 albûma vê komê bi navên *"[[Hêvî]]"(1991), *"[[Em Azadîxwaz in]]"(1993), *"[[Welatê min/Roj wê bê]]"(1995) û *"[[Fedî]]"(1998) hat Çapkirin. Kesên ku di vî komê de cîh girtine: Dilek ..., [[Ibrahim Erdem]], Raziye ..., [[Ömer Avci]], [[Serhat Karakaş]], [[Salih Döger]], [[Nuri Erdem]], [[Serhat Baran]], [[Mehmet Atli]], [[Sema Yigit]], [[Ece, I. Halil Yildiz]], [[Hakan Ener]] [[category:Koma muzîkê]] ==Weblinks== *[http://www.ronibaran.de Gotinên Stranan] *[http://www.mirmusik.com Muzîk] 3363 15301 2005-06-04T21:56:56Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.194.103 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[category:kom]] [[category:muzîk]] [[category:hunermend]] 3364 63504 2007-01-07T16:19:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ceb:Cellule]] [[Image:Sane.jpg|thumb|Ûane]] '''Şane''', perceya picuktirin e di [[organîzm]]an da. Organizmen ku dijin, ji şanan cebune. Şane wer picuk in ku, mirov nikare wana bi cavan bibine. Tene bi alikariya [[mîkroskop|mîkroskopeki]] ten ditin. Di [[bedena mirovan]] da bi milyaran şane hene. Wezife, reng u şiklen Şane yen organan cur be cur in. Mesela şaneyen kezeba reş bi renge qehwe ne u biçûk in. Rengen şaneyen birika u mejiye zer in u gelek dirêj in. Hemu tiştên ku ji bo jiyane pêwîst in, di şanan da çêdibin. Şane enerjiya xwe bixwe çêdikin. Di hindure şanan da hindek buyinen biçûk hene, ji wan ra dibêjin organel. Ew organel bi taybeti mitokondri, [[endoplasmatîk retîkulum]], [[lîzozom]], [[vakuol]], [[sentrîol]] u [[rîbozom]] in. Enerji ji mitokondriya tên çêkirin. Li navşeya her şane dendikek heye. Dendike şane bi parzuneki bidor e. Di dendike şane da hemu enformasyonen genetika mirovan cih digrin. Li nav wan enformasyonanan da hindek ji bo wezife ve şane ne. Mirov dikare beje, jiyan bi xebata şanan va girêdayeye. Ger şane wezifen xwe neyinin şune, mirov dimire. Eger tene şaneyen organeki wezifen xwe nekin, ew organa naxebite an jî dimire. == Xwîn == [[Xwîn]] organeka mirovan ya gelek giring e, mirov dikare beje ev ava jiyane ye. Di bedena miroveki gihisti da, bi giraniya xwe 70 kilo u bi bejna xwe 170 cm, neziki 5-6 litre xwin heye. Xwin, silaveke ji gelek elementan pek te. Di nav xwine da li aliyek sane xwine u li aliye din da plazma bi tevi protein, run, karbonhidrat, madeye mineral; wek kalsiyum, potasyum, natriyum u hesin hene. Ew elementana tevi xwine digihejin hemu dere bedene u her sana bedene. Die xwine da se cins sane hene. Ji wan ra dibejin eritrosit (sanen sor yen xwine), lekosit (sanen spi yen xwine) u trombosit (sanen picuk, en ji bo meyandina xwine); ger ew tunnebin, xwin, nikare bimeye). Eritrosit (sanen sor yen xwine, sorglorik) ji pisike oksijen bar dike u dighijine her sanen bedene. Eritrosit weki sanen bedene din nin in, ji ber ku dendike wana tunne. Ew bi teqribi 5.000.000 /mikrolitre di beden da ten ditin. Lekosit (sanen spi yen xwine, spiglorik) bedene ji mikroban u hemu tisten ku beden naxwaze paqijdike. Ango ew leskeren bedene ne. Ger mikroban avetin ser bedene, da ku we nexwes bixin, lekosit wan mikroban nasdikin u di we gave da diji wanan sereki destpedikin. Gelek cinsen lekositan em nasdikin. Hindek ji wan ji bo kustina mikroban, hindek ji bo naskirina mikroban u hindek ji ji bo cekirina antibody (dijibeden) berpirsiyar in. Ji wan ra diben lenfosit. Cinseki dine lekositan ra ji dibejin monosit. Monosit li kudere mikroban dibine, wana dixwe u bi wi awayi wana bezerar dike. Ev bi teqribi 5.000 /mikrolitre di bedene da ten ditin. Saneyen din ku di xwine da hene, nave wana trombosit in. Wazifa wana meyandina xwine ye. Ger trombosit tunebin (di bedene mirovan da, li her dezilitre 200 hezar hene) xwin nikare bimeyi u xwin biherike heta mirov mir. Ger mirov birindar be, an ji ciyeki xwe jebike, trombosit tene suna birine u demaren ku jebuye u xwin je te, dixitimine. == Kakut (Skelet) u livin == Di [[kakut]]e mirovan da 206 parce [[hestî]] hene. Sikle wan 206 hestiyan ji hev u din cur be cur in. Gor fonksiyona xwe, her hestiyek sikleki girtiye. Skelet ji seri, maripist, sing, qor u pilan pek hatiye. Di serî da tene 20 hesti hene. 8 hestiyen serî mejuye diparezin. 12 hestiyen seri ji hestiye ru u deve mirovan pek hatiye. Di navbera hestiye cena jorin u cena jerin da livoka hestiye cene heye. Mirov dikare bi wan herdu hestiyan, bi alikariya masulkan tistan bucu u dve xwe bilivine. Singe mirovan ji maripista [[sîng]], [[parxan]] u hestiye sing pekte. 12 parxanen mirovan hene. Wezifa parxanan parastina dil u pisike ye. Parxanen ku dighijin hestiye sing, hin nerm in u ji kirtik hatine cekirin. Maripista mirovan ji 24 parce hestiyan pek hatiye. 7 ji wana li bere maripista histu, 12 li maripista sing, 5 li maripista navpiste, 5 li maripista runisteke u 3-5 maripista bocike hatine avakirin. Wezifa maripiste ji aliki ew e, ku mirova tik bigre, ji aliye din ji mejuye maripiste bipareze. Ger ku mejuye maripiste biske, dibe ku mirov sil (felc) bibe u nekare qoren xwe bileqine. Ji ber ku ew hestiye maripiste bi hevra bi alikariya bendan, temar u deziyan hatine giredan u mirov dikare xwe bilivine u xwe li ser aliye deste raste, li ser aliye deste cepe xarbike u histuye xwe bicerixine. Ew livinana bi alikariya masulkan u livokan ten cekirin. Di hindure maripiste da mejuye maripiste cih digre. Ew ji meju destpedike u te heta dora hestiye maripista nivpiste ya duwemin. Ji mejuye maripiste birik derdikevin u dicin bedena mirovan. Ew birikana emir ji meju digrin u dibin masulkan u organan. Ji ber wi emri masulke dikarin fonksiyonen xwe binin cih. Hengil ji bo tik mayina mirovan gelek girin e. Hestiye hengile, ruviya zirav (bimbar), ruviya stur (sincaq) u wan organen ku di zike mirovan da hene, dipareze u wan dui sune da dihele. Ji aliye din da ji hengil, ji bo revacuna mirovan gelek giring e. Cava te zanin, kulimeka mirovan di navbere hestiye hengile u hestiye qora jorin da cih digre. Hestiye hengil bi temar, band u deziyan bi hestiye qora jorin u bi maripiste ra hatiye giredan. Pile mirovan ji hestiye pile jorin, hestiyen pile jerin u ji dest pekte. Ew bi livoka pil (navbera girika pil u hestiye berike) bi hestiye beroke ra, bi alikariya deziya hev u din va hatine giredan. Ji we livoke ra dibejin livoka gilor, ji ber ku mirov dikare we livoke li her ali da bicerixine. Pile jorin bi livoka eniske, bi bask ra (pile jerin) hatiye giredan. Bask ji du hestiyan pekte: Hestiye baske palind (Zende stur) u hestiye baske zirav (Zende zirav). Bask bi livoka zendike bi dest ra hatiye giredan. Zendik ji 8 hestiye picuk pekte. Ew hestiyana, bi deziyan bi hev va hatine giredan. Dawiya zendik, 5 hestiyen dest ten. Ew hestiyana, bi livoka, masulkan u deziyan bi hestiye tiliyan va hatine giredan. Her tiliyek mirovan bi 3 hestiyan pek te. Ji wan ra dibejin xaxik. Ew bi livokan u deziyan bi hev va hatine giredan. Qore mirovan weki pil u destan hatine cekirin. Hestiye qora jorin, bi livoka kulemeke bi hengile ra hatiye giredan. Bi livoka juni ji bi binqore ra (cipike) hatiye giredan. Livoka juni ra hin helan qomik ji te gotin. Li ser livoka juni hestiye qomike (sercok) heye. Binqor ji du hestiyan pekte. Wan ra, hestiye binqora qalind u hestiye binqora zirav te gotin. Ew hestiyana bi livoka ling ra hatine giredan. Di livoka ling da ji, weki livoka desta (zendik) 8 hesti hene. Ew ji bi hevra hatine giredan. Hestiye mezin, hestiye paniye ye. Du livoka lingan 5 hestiye ling ten. Ew hestiyana bi livoka bi hestiye becikan ra hatine giredan. her pecike mirovan ji 3 hestiya pek te. Ji wan ra dibejin xaxike lingan. Ew ji bi hevra, bi livokan u deziyan hatine giredan. Gireya hestiye seri suna kirtikan e. Di sere zarokan da, li salen jiyanen pesin, hindik hesti hene. Ji ber ku mejuye zarokan he nu mezin dibe. Eger seri bi temami ji hesti be, meju nikare mezinbe, ji ber ku suna mezinbune tune. Ji ber ve yeke ji, navbera hestiye seri bi kirtike te girtin. Ji ve ra sille an ji nermik te gotin. Kengi zarok mezin bun, ketin sal 2'yan, ew kirtikana hedi hedi dibin hesti. Temami ses sune usa di sere mirovan da hen. Kirtika mezin, di nav hestiye seri da, li ale pesiye seri da ye (bi zimane latini: Fontanela). == Sîstema hezmê == [[Sîstema hezmê]], ji organen ku ji bo hezmkirina xwarinan u verxwarinan berpirsiyar in, pekte. Bi taybeti sistema hezme ji dev destpedike. Di dev da [[ziman]], [[diran]] u di gewriya me da ji qirik, perceye we sisteme ne. [[Qirik]] ber bi jer dice u digheje [[mide]] (asik). Mide di zike mirovan da cih digre. Mide derbasi [[rûviya zirav]] dibe. Aven ku li [[pankreas]] u [[kezeba reş]] cedibin, dighejin ruviya zirav u li vir dicin sistema hezme yen mayin. Ruviya zirav derbasi [[rûviya stûr]] dibe. Rûviyaq stûr te u digiheje [[zutike]] (Anus). Ji bo zêdetir agahî biçe: [[Sîstema hezmê]] {{abm}} [[category:anatomî]] [[ar:خلية]] [[bg:Клетка]] [[bn:কোষ (জীববিজ্ঞান)]] [[bs:Ćelija]] [[ca:Cèl·lula]] [[ceb:Cellule]] [[cs:Buňka]] [[cy:Cell]] [[da:Celle (biologi)]] [[de:Zelle (Biologie)]] [[el:Κύτταρο]] [[en:Cell (biology)]] [[eo:Biologia ĉelo]] [[es:Célula]] [[et:Rakk]] [[eu:Zelula]] [[fa:یاخته]] [[fi:Solu]] [[fr:Cellule (biologie)]] [[gl:Célula]] [[he:תא]] [[hr:Stanica]] [[hu:Sejt]] [[ia:Cellula (biologia)]] [[id:Sel (Biologi)]] [[io:Celulo]] [[is:Fruma]] [[it:Cellula]] [[ja:細胞]] [[kn:ಜೀವ ಕಣ]] [[ko:세포]] [[la:Cellula]] [[lt:Ląstelė]] [[lv:Šūna]] [[mk:Клетка]] [[ms:Sel (biologi)]] [[nl:Cel (biologie)]] [[nn:Celle]] [[no:Celle]] [[pl:Komórka]] [[pt:Célula]] [[qu:Kawsaykuq]] [[ro:Celulă]] [[ru:Клетка]] [[simple:Cell]] [[sk:Bunka]] [[sl:Celica]] [[sq:Qeliza]] [[sr:Ћелија (биологија)]] [[su:Sél (biologi)]] [[sv:Cell]] [[ta:கலம்]] [[th:เซลล์ (ชีววิทยา)]] [[tr:Hücre]] [[uk:Клітина (біологія)]] [[ur:خلیہ]] [[vi:Tế bào]] [[yi:צעל]] [[zh:细胞]] [[zh-min-nan:Sè-pau]] 3365 30125 2006-03-30T23:07:04Z KureCewlik81 295 revert [[category:zanist]] 3366 18775 2005-09-03T23:53:56Z Zwobot 224 robot Adding: simple Li [[bedena mirovan]] pir cins '''tevînek''' hene. Mirov dikare navbera tevinan yen ku wek parzun dora organan an ji dora [[masulk]]an digrin u tevinen ku di hundure [[organ]]an da u navbera sanan da hene u sanan bi hev va giredidin ([[tevînê girêdanê]]) veqetine. Tevinen din, tevine bez in (tevînê rûnê). Tevine bez di her dere bedena organizman da heye. Le zedetir di bine [[çerm]] u di [[zik]] da te ditin. == Xwîn == [[Xwîn]] organeka mirovan ya gelek giring e, mirov dikare beje ev ava jiyane ye. Di bedena miroveki gihisti da, bi giraniya xwe 70 kilo u bi bejna xwe 170 cm, neziki 5-6 litre xwin heye. Xwin, silaveke ji gelek elementan pek te. Di nav xwine da li aliyek sane xwine u li aliye din da plazma bi tevi protein, run, karbonhidrat, madeye mineral; wek kalsiyum, potasyum, natriyum u hesin hene. Ew elementana tevi xwine digihejin hemu dere bedene u her sana bedene. Die xwine da se cins sane hene. Ji wan ra dibejin eritrosit (sanen sor yen xwine), lekosit (sanen spi yen xwine) u trombosit (sanen picuk, en ji bo meyandina xwine); ger ew tunnebin, xwin, nikare bimeye). Eritrosit (sanen sor yen xwine, sorglorik) ji pisike oksijen bar dike u dighijine her sanen bedene. Eritrosit weki sanen bedene din nin in, ji ber ku dendike wana tunne. Ew bi teqribi 5.000.000 /mikrolitre di beden da ten ditin. Lekosit (sanen spi yen xwine, spiglorik) bedene ji mikroban u hemu tisten ku beden naxwaze paqijdike. Ango ew leskeren bedene ne. Ger mikroban avetin ser bedene, da ku we nexwes bixin, lekosit wan mikroban nasdikin u di we gave da diji wanan sereki destpedikin. Gelek cinsen lekositan em nasdikin. Hindek ji wan ji bo kustina mikroban, hindek ji bo naskirina mikroban u hindek ji ji bo cekirina antibody (dijibeden) berpirsiyar in. Ji wan ra diben lenfosit. Cinseki dine lekositan ra ji dibejin monosit. Monosit li kudere mikroban dibine, wana dixwe u bi wi awayi wana bezerar dike. Ev bi teqribi 5.000 /mikrolitre di bedene da ten ditin. Saneyen din ku di xwine da hene, nave wana trombosit in. Wazifa wana meyandina xwine ye. Ger trombosit tunebin (di bedene mirovan da, li her dezilitre 200 hezar hene) xwin nikare bimeyi u xwin biherike heta mirov mir. Ger mirov birindar be, an ji ciyeki xwe jebike, trombosit tene suna birine u demaren ku jebuye u xwin je te, dixitimine. == Sîstema Lenfa == [[Sîstema lenfa]] weki sistema [[xwîn|xwînê]] li her dere beden da ten ditin. Ew, ji demaren gelek tenik u gireken lenf hatiye avakirin. Ew demarana ji tevinek diksinin gireka lenfa. Ji gireka lenfa ji ale din disa wek demar diksinin gireka din ya ku, hin jore. Ango ji hela jer dikşînin hela jor ber bi dil. Di demare lenfan da avek tev run u protein diherike; ji we ra dibejin lenf an ji ava lenfe. Her usa ji li tev we ave gelek [[lenfosît]] ji ten ditin. Lenfen hela zik madeyen weki [[rûn]] u [[proteîn]], yen ku pasi xwarine ji rûvi digehejin nav demare lenf, dibin ber ber bi jor u di sing da diherikinin hindure sindemare xwînê. Ger demare lenfe rind ne xebitin u ave ji tevine neksinin, ew ava di tevine da dimine u tevinek we deren bedene dipercife ([[ling]], [[dest]], [[qor]]). Her usa ji gelek [[şane]], weki sane qansere, (sanen ure xirab)di ser reya demare lenf digehejin nav xwine u dikanin di gireke lenfan da xwe zedebikin, an ji sanen qansere ragihinin cihe din ye bedene. == [[Kakut]] (Skelet) u livin == Di kakute mirovan da 206 parce hesti hene. Sikle wan 206 hestiyan ji hev u din cur be cur in. Gor fonksiyona xwe, her hestiyek sikleki girtiye. Skelet ji seri, maripist, sing, qor u pilan pek hatiye. Di seri da tene 20 hesti hene. 8 hestiyen seri mejuye diparezin. 12 hestiyen seri ji hestiye ru u deve mirovan pek hatiye. Di navbera hestiye cena jorin u cena jerin da livoka hestiye cene heye. Mirov dikare bi wan herdu hestiyan, bi alikariya masulkan tistan bucu u dve xwe bilivine. Singe mirovan ji maripista sing, parxan u hestiye sing pekte. 12 parxanen mirovan hene. Wezifa parxanan parastina dil u pisike ye. Parxanen ku dighijin hestiye sing, hin nerm in u ji kirtik hatine cekirin. Maripista mirovan ji 24 parce hestiyan pek hatiye. 7 ji wana li bere maripista histu, 12 li maripista sing, 5 li maripista navpiste, 5 li maripista runisteke u 3-5 maripista bocike hatine avakirin. Wezifa maripiste ji aliki ew e, ku mirova tik bigre, ji aliye din ji mejuye maripiste bipareze. Ger ku mejuye maripiste biske, dibe ku mirov sil (felc) bibe u nekare qoren xwe bileqine. Ji ber ku ew hestiye maripiste bi hevra bi alikariya bendan, temar u deziyan hatine giredan u mirov dikare xwe bilivine u xwe li ser aliye deste raste, li ser aliye deste cepe xarbike u histuye xwe bicerixine. Ew livinana bi alikariya masulkan u livokan ten cekirin. Di hindure maripiste da mejuye maripiste cih digre. Ew ji meju destpedike u te heta dora hestiye maripista nivpiste ya duwemin. Ji mejuye maripiste birik derdikevin u dicin bedena mirovan. Ew birikana emir ji meju digrin u dibin masulkan u organan. Ji ber wi emri masulke dikarin fonksiyonen xwe binin cih. Hengil ji bo tik mayina mirovan gelek girin e. Hestiye hengile, ruviya zirav (bimbar), ruviya stur (sincaq) u wan organen ku di zike mirovan da hene, dipareze u wan dui sune da dihele. Ji aliye din da ji hengil, ji bo revacuna mirovan gelek giring e. Cava te zanin, kulimeka mirovan di navbere hestiye hengile u hestiye qora jorin da cih digre. Hestiye hengil bi temar, band u deziyan bi hestiye qora jorin u bi maripiste ra hatiye giredan. Pile mirovan ji hestiye pile jorin, hestiyen pile jerin u ji dest pekte. Ew bi livoka pil (navbera girika pil u hestiye berike) bi hestiye beroke ra, bi alikariya deziya hev u din va hatine giredan. Ji we livoke ra dibejin livoka gilor, ji ber ku mirov dikare we livoke li her ali da bicerixine. Pile jorin bi livoka eniske, bi bask ra (pile jerin) hatiye giredan. Bask ji du hestiyan pekte: Hestiye baske palind (Zende stur) u hestiye baske zirav (Zende zirav). Bask bi livoka zendike bi dest ra hatiye giredan. Zendik ji 8 hestiye picuk pekte. Ew hestiyana, bi deziyan bi hev va hatine giredan. Dawiya zendik, 5 hestiyen dest ten. Ew hestiyana, bi livoka, masulkan u deziyan bi hestiye tiliyan va hatine giredan. Her tiliyek mirovan bi 3 hestiyan pek te. Ji wan ra dibejin xaxik. Ew bi livokan u deziyan bi hev va hatine giredan. Qore mirovan weki pil u destan hatine cekirin. Hestiye qora jorin, bi livoka kulemeke bi hengile ra hatiye giredan. Bi livoka juni ji bi binqore ra (cipike) hatiye giredan. Livoka juni ra hin helan qomik ji te gotin. Li ser livoka juni hestiye qomike (sercok) heye. Binqor ji du hestiyan pekte. Wan ra, hestiye binqora qalind u hestiye binqora zirav te gotin. Ew hestiyana bi livoka ling ra hatine giredan. Di livoka ling da ji, weki livoka desta (zendik) 8 hesti hene. Ew ji bi hevra hatine giredan. Hestiye mezin, hestiye paniye ye. Du livoka lingan 5 hestiye ling ten. Ew hestiyana bi livoka bi hestiye becikan ra hatine giredan. her pecike mirovan ji 3 hestiya pek te. Ji wan ra dibejin xaxike lingan. Ew ji bi hevra, bi livokan u deziyan hatine giredan. Gireya hestiye seri suna kirtikan e. Di sere zarokan da, li salen jiyanen pesin, hindik hesti hene. Ji ber ku mejuye zarokan he nu mezin dibe. Eger seri bi temami ji hesti be, meju nikare mezinbe, ji ber ku suna mezinbune tune. Ji ber ve yeke ji, navbera hestiye seri bi kirtike te girtin. Ji ve ra sille an ji nermik te gotin. Kengi zarok mezin bun, ketin sal 2'yan, ew kirtikana hedi hedi dibin hesti. Temami ses sune usa di sere mirovan da hen. Kirtika mezin, di nav hestiye seri da, li ale pesiye seri da ye (bi zimane latini: Fontanela). == Livîn == Livîna mirovan tevxebateki [[masûlke|masulkan]], [[livok|livokan]], [[hestî|hestiyan]] u [[birik|birikan]] e. Masûlke li cihekî li hestî derdikevin u xwe dikşînin ciheki din li hestiyeki din. Çavkaniya masûlkan hestî ne u ji vir ber bi hestiyekî din dirêj dibin. Li gor cihe derketinê u cihe gihiştinê, ew imkan dide ku ew hestî an ji beden bilive. == Lîvok (Movik) == Livok di navbera du hestiyan da cih digrin. Fonksiyona wana ew e ku, mirov bikare perca bedena xwe wek ling, dest, pil, qore bilivinin. Du cins livokdi bedena mirovan da hene; livoke gulover u livoke menteseyi. Livoken gulover li pile jor u u li kulimeke hene. Mirov dikare bi alikariya wan livokan pil u qora xwe li herali bicerxine. Le livoken weki livoke jinu (livoken coke), livoken menteseyi ne u mirov dikare organe xwe tene bi du aliyan ra bicerxine. == Masulke (Girdik) == Di bedena mirovan da kemasi 650 [[masûlke]] hene. Ew ne tene di pil u qoran da, her usa li pir deren bedene mirovan da hene. Wezifa wana pekanina livine ye. Ji masulkan ra goste sor ji ten gotin. Ew we wezifa livine bi alikariya birik, livok u hestiyan bi cih tinin. Mirov dikare masulken ku temaren xwine da u di pir organen din da hene (li pisike, ruvi, dil, mide) bi nave masulken duz u masulken livine cure cure bike. Masulken dil tewireke din peyda dikin. Masulken livine hewceye emreki meju ne, ku livine binin cih. Le masulkeyen li temaren xwine da, yen mide u ruviyan an ji yen dil, hertim dixebitin; ango ew otonom in. Masulke livine li ser hestiyen ciheki destpedikin u diksinin ser hestiyen ciheki din. Gor we suna xwe dikarin pil, qor u cihe dine li bedene mirovan bilivinin. {{abm}} [[de:Gewebe (Biologie)]] [[en:Biological tissue]] [[eo:Histo]] [[es:Tejido biológico]] [[et:Kude]] [[fr:Tissu biologique]] [[he:רקמת תאים]] [[is:Vefur]] [[it:Tessuto (biologia)]] [[ja:組織]] [[lt:Audinys]] [[ms:Tisu biologi]] [[nl:Weefsel (biologie)]] [[pl:Tkanka]] [[pt:Tecido (histologia)]] [[simple:Tissue (biological)]] [[ta:திசு]] [[zh:组织]] 3367 15305 2005-02-08T22:52:31Z Erdal Ronahi 2 *[[Wîkîpediya:Çavkaniyên Wîkîpediyayê|Çavkanî]]: [[Anatomiya Bedena Mirovan]] ([[Hüseyin Bektaş]]) [[category:Anatomî]] 3368 15306 2004-10-02T23:50:55Z Erdal Ronahi 2 3369 15307 2004-10-02T23:53:21Z Erdal Ronahi 2 Sane çû cihê Şane #REDIRECT [[Şane]] 3371 15309 2004-10-03T00:52:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[laşê mirov]] 3372 15310 2004-10-03T03:08:59Z Erdal Ronahi 2 Yilmaz Guney çû cihê Yılmaz Güney #REDIRECT [[Yılmaz Güney]] 3373 15311 2004-10-03T14:58:03Z Erdal Ronahi 2 3374 30840 2006-04-28T06:14:41Z 85.108.249.87 '''Sîdar Jîr''', di sala [[1980]] de li [[Şemrex]] (Mazidag)a [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ji dayik bûye. Di sala 2004'an de li [[Zanîngeha Dîcleyê]], Fakulteya Perwerdehiye kuta kiriye. Çîrok û gotarên wî di gelek [[kovar]] û [[rojname|rojnameyên ]] [[kurdî]] de belav bûne. Di dema xwendekariya xwe ya zanîngehê de [[Kulîlka Ciwan]] derxist û edîtoriya wê kir. Di destpêka Kovara W' yê de wekî edîtor di nava komek nivîskarên kurd de cih girt. Di sala [[2004]]'an de çîrokên wî wekî berhema wî ya yekem bi navê [[Ariya Giyanên Stewr]] hatiye weşandin. Pirtûkeke wî ya ji çîrokên zarokan pêk tê jî li ber çapê ye. Her wiha Sîdar Jîr ji [[zimanê îngilîzî]] gelek çîrok li [[zimanê kurdî]] wergerandiye. Ji çîrokên çîroknûsê amerîkî yê gewre [[O Henry]] çîrokên bijarte li kurdî wergerandiye û her wiha '[[Antolojiya Çîrokên Amerîka]]' jî li kurdî wergerandiye û ev her du berhem jî bo çapê amade ne. Her wisa ji tirkî çîrokên Cezmî Ersoz ên bijartê bi navê [[Bi Kurdî hezkirinekê bidî min]] li kurdî wergerandiye. Niha edîtoriya [[Kovara Şemamok]]'ê dike û li [[Amed|Amedê]] dijî. [[Category:Nivîskar|Jîr, Sîdar]] [[Category:wergêr|Jîr, Sîdar]] 3375 15313 2004-10-03T22:44:41Z Erdal Ronahi 2 {{Bülent}} {{Bülent}} 3376 15314 2004-10-03T23:04:55Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Hunerkom.jpg|thumb|Hunerkom]] '''Hunerkom''' saziya [[hunermendên kurd]] li [[Ewropa|Ewropayê]] bû. Hunerkom wekî ''"Yekitiya Hunermendên Welatparêzên Kurdistan"'' di sala [[1983]]'an de li Ewropayê hat damezrandin. {{kurt}} [[category:Sazî]] 3377 15315 2004-10-03T23:07:41Z Erdal Ronahi 2 '''Hozan Xemdar''' di sala [[1971]] li [[Midyat]]´ dê(bacin) ê girêdayî [[Mêrdin]]´ê Hatiya dinê. Di salên biçukayîya Xweda muzika kurdî bala wî kisandî serxwe u hê dî 13 saliya xweda dest bi lexistina tamburê dike pisti sala [[1987]]'an de derdikeve. Bi hatina xwera pêwendî li gel "Yekitiya Hunermenden Welatparêzên Kurdistan" ([[Hunerkom]]) çêdikê u di nave [[Koma Berxwedan]] de cîh digîre. ==Berhem== Albumên *"[[Dayê]]" *"[[Ferman rabû]]" *"[[Dayika min]]" *"[[Keça delal]]" [[Category:hunermend]] 3378 15316 2004-10-03T23:08:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hunerkom]] 3379 15317 2004-10-03T23:11:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[hunerkom]] 3380 15318 2005-06-06T12:39:47Z 80.135.118.115 {{oremar}} '''Xemgîn Bîrhat''' hunermendê kurd e. Dr. Xemgîn Bîrhat di sala [[1961]]´an de, li [[Dêrsim|Dêrsimê]] hate dinê. Di sala 1980´de xwendina lîseyê kuta kir û ji bo xwendina bilind diçe Elmanyayê. Hunera Kurd li vê derê hîn baştir naskir. Li ser muzîk û hunera Kurdî bi gelek hunermendên kurdre, weke Zozan, Çiya, Şehîd Sefkan û Mizgîn xebat kir û bi hevkariya wan hunermendan yekemîn car Yekîtiya Hunermendên Welatparêz Kurdistan, [[HUNERKOM]] di sala 1983´an de ava kirin. Li vê derê weke endamekî çalak xebitî û di sazkirina [[Koma Berxwedan]] de cîhekî girîng girt. Dr. Xemgîn Bîrhat xebata xwe a hunerî, ji sala [[1983]]´an heta niha, di nav xebatên Koma Berxwedan de jî berdewam dike. Di nav Koma Berxwedande hem gelek stran şîrove kiriye û hem jî besteyên ku li hemu welat deng dane, afirandiye û nivîsandiye. Dr. Xemgîn Bîrhat ji bilî tekoşîna civakî û hunerî, xwendina xwe ya akademîk jî domandiye û li zanîngeha bilind li bajarê [[Münster]] ([[Elmanya]]) li ser rojnamevaniyê xwendina xwe ya dawîn kuta kiriye û doktora xwe li ser [[Muzîka Kurdî]] stendiye. Dr. Xemgîn Bîrhat heta nîha pênç [[kaset]] tomarkirine. Di nav 16 berhemên Koma Berxwedan de ji Xemgîn Bîrhat gelek stran şîrove kiriye û nivîsandîye. {{oremar}} [[category:Hunermend|Bîrhat, Xemgîn]] ==Girêdanên derve== *[http://www.xemginbirhat.com/ Malpera Xemgîn Bîrhat] 3381 15319 2004-10-03T23:31:09Z Erdal Ronahi 2 ji tiroj.net ji tiroj.net 3382 27571 2006-02-18T19:11:28Z RewşenBaran 74 [[Image:Kovaratiroj.jpg|thumb|Tîroj]] [[Image:Tiroj.jpg|framed|Logo ya kovara Tîroj]] '''Kovara Tîroj''' carê yekemîn di [[21'ê adarê|21'ê adara]] sala [[2003]]'an de di weşanxana "[[Evrensel]]" de derket. Zimanê kovarê kurdî (zazakî û kurmmancî) û tirkî bû. Kovar li Stenbolê derdiçû. ==Grêdanên derve== *[http://www.tiroj.net Malpera Tîroj] {{kurt}} [[category:kovar]] [[fa:تیروژ]] 3383 15321 2004-10-03T23:37:42Z Erdal Ronahi 2 [[category:çand]] 3384 64714 2007-01-14T21:54:22Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[lb:Category:Televisioun]] [[category:medya]] [[category:teknolojî]] [[ar:تصنيف:تلفزيون]] [[az:Kateqoriya:Televiziya]] [[bs:Kategorija:Televizija]] [[ca:Categoria:Televisió]] [[cs:Kategorie:Televize]] [[cy:Categori:Teledu]] [[da:Kategori:Tv]] [[de:Kategorie:Fernsehen]] [[el:Κατηγορία:Τηλεόραση]] [[en:Category:Television]] [[eo:Kategorio:Televido]] [[es:Categoría:Televisión]] [[eu:Kategoria:Telebista]] [[fi:Luokka:Televisio]] [[fr:Catégorie:Télévision]] [[gl:Category:Televisión]] [[he:קטגוריה:טלוויזיה]] [[hr:Kategorija:Televizija]] [[hu:Kategória:Televízió]] [[id:Kategori:Televisi]] [[io:Category:Televiziono]] [[is:Flokkur:Sjónvarp]] [[it:Categoria:Televisione]] [[ja:Category:テレビ]] [[jbo:Category:tivni]] [[ko:분류:텔레비전]] [[la:Categoria:Televisio]] [[lb:Category:Televisioun]] [[lt:Kategorija:Televizija]] [[lv:Kategorija:TV]] [[ms:Kategori:Televisyen]] [[mt:Category:Televiżjoni]] [[nds:Kategorie:Feernsehn]] [[nl:Categorie:Televisie]] [[no:Kategori:TV]] [[oc:Categoria:Television]] [[pl:Kategoria:Telewizja]] [[pt:Categoria:Televisão]] [[ru:Категория:Телевидение]] [[simple:Category:Television]] [[sk:Kategória:Televízia]] [[sq:Category:Televizion]] [[sv:Kategori:TV]] [[th:หมวดหมู่:โทรทัศน์]] [[tr:Kategori:Televizyon]] [[vi:Thể loại:Truyền hình]] [[wa:Categoreye:Televuzion]] [[zh:Category:电视]] [[zh-min-nan:Category:Tiān-sī]] [[zh-yue:Category:電視]] 3385 48873 2006-09-30T21:34:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nl:Avesta]], [[sv:Avesta (olika betydelser)]] Pir manên '''Avesta''' hene. *[[Avesta (pirtûk)|Avesta]], pirtûka Zerdeşt, peyamberê Îranî. *[[Weşanên Avesta|Avesta]], weşanxane *[[Zimanê Avestayî]] *[[Şanoya Avesta]] *[[Avesta (kovar)]], kovara Avesta {{cudakirin}} [[nl:Avesta]] [[sv:Avesta (olika betydelser)]] 3388 39527 2006-08-13T18:13:24Z Liesel 539 Guherandina 80.81.159.20 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 81.214.224.146 '''Mem Bawer''' helbestvanekî kurd e. Mem Bawer di [[1973]]'yan de, li Bismila Amedê ji dayik bûye. Di [[1997]]'an de [[Zanîngeha Dîcleyê]], Fakulteya Perwerdehiyê kuta kiriye. Di helbestên xwe de li hêma û peyvên zarokatiya xwe ya veşartî digere û kirasê [[mîtolojiya Mezopotamya]] ji wan peyv û hêmayên xwe re difesilîne. Heta niha gelek helbest û nivîsên wî di [[kovar]] û [[rojname|rojnameyan]] de hatine weşandin. Bi navê “[[Monologên Evînên Kedîkirî]] ” dîwaneke wî ya di sala 2004'an de hatiye weşandin heye. Niha li [[Amed|Amedê]] dijî. [[category:Nivîskar|Bawer, Mem]] e-mail membawer@hotmail.com 3389 15325 2004-10-04T23:00:45Z Erdal Ronahi 2 3390 15326 2005-06-19T18:28:31Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Cegerxwin avesta.jpg|thumb|Cegerxwîn: Hêvî]] Di '''Weşanên Avesta''' de gelek pirtûkên kurdî derketin. Di sala 2003'an de helbestên [[Cegerxwîn]] ji nû ve hatin weşandin. Navenda Weşanên Avesta li [[Stenbol|Stenbolê]] ye. ==Girêdanên derve== *[http://www.xelkedondurma.com/yayin_evleri/avesta/avesta_pirtuk.html Pirtûkên Avestayê] [[category:weşanxane]] 3391 60096 2006-12-10T20:07:59Z Erdal Ronahi 2 '''Ferhengên kurdî''' ferhengên kurdî-kurdî an ferhengên kurdî û zimaneke din in. Çend [[ferhengên pirzimanî]] jî heye. Ferhengen kurdî wekî [[pirtûk]], wekî [[bernameyên kompûteran]] û wekî bernameyên [[înternet|înternetê]] heye. == Pirtûk == Binihêre: [[Lîsteya ferhengên kurdî]] == Bername== * Ferhenga gerdi [http://www.gerdi.net/ferheng.html] ==Înternet== *[[Ferheng.org]] *[[Wîkîferheng]] *[[Ferhenga Erdnigariyê]] *Ferhenga [[rojev.com]] [http://www.rojev.com] *Ferhenga [[Projeya ferhengên azad]] ([[linux-ku.com]] [http://www.linux-ku.com/ferheng] / [[fdicts.com]] [http://www.fdicts.com]) ==Grêdanên derve== * [http://www.ferheng.org/ Ferheng.org] * [http://www.avestakurd.net/avesta31/Ebdulbaqi%20Huseyni.htm Danasîna ferhengên kurdî I] * [http://www.avestakurd.net/avesta32/baqi%20huseyni.htm Danasîna ferhengên kurdî II] * [http://hem.passagen.se/eramura/engelska/dict.htm?k Listeya ferhengên kurdî] * [http://www.linux-ku.com/ferheng Ferhengên kurdî yên azad] {{kurt}} [[category:ziman]] 3392 33398 2006-06-27T14:25:43Z 212.20.118.166 /* Gredanên derve */ '''dicts.info''' [[pêşkêşker]]a '''Projeya ferhengên azad''' e. Di [[dicts.info]] de ferhengên azad bi gelek zimanan hene. Ev proje wekî [[Wîkîpediya]] projeyeke vekirî ye, her kes dikare peyvên nû zêde bike. Beşa kurdî û tirkî ve projejê ji aliyê [[Linux a kurdî]] tê rojane kirin û di malperên [[ferheng.org]] û [[freelang.com]] de jî tên dîtin. ==Gredanên derve== *[http://www.dicts.info/settings.php?loc=kurdish Malpera "Free dictionaries project"] *[http://www.linux-ku.com/ferheng Beşa kurdî-tîrkî Projeya ferhengên azad] *[http://www.dicts.info/di1.php?k1=214&k2=97&s=2 Ferhenga Kurdî-Tirkî] {{kurt}} [[category:malper]] [[category:ziman]] 3393 15329 2004-10-05T20:23:09Z Erdal Ronahi 2 Fdicts.com çû cihê Projeya ferhengên azad #REDIRECT [[Projeya ferhengên azad]] 3394 15330 2004-10-06T02:06:28Z Erdal Ronahi 2 3395 47812 2006-09-18T13:33:17Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Nçm-logo.jpg|right|Mezopotamya Kültür Merkezi]] '''Navenda Çanda Mezopotamya''' Di sala 1991’an de li bajarê [[İstenbol]]ê, di bin rêvebiriya çend rewşenbîrên Kurd de hate sazkirin. Armanca sazbûna NÇM’Ê ew bû ku huner û çanda Kurd, bi pîvana huner derxîne holê bi gelê dinyayê re par bike. Bi vê felsefeyê, di serbana NÇM’ê de komên hunerê hatin avakirin. ==Lînk== *[http://www.mezopotamya.org Malpera NÇM'ê] [[Kategorî:Navenda çandê]] {{kurt}} 3396 15332 2004-10-06T02:08:09Z Erdal Ronahi 2 NÇM çû cihê Navenda Çanda Mezopotamya #REDIRECT [[Navenda Çanda Mezopotamya]] 3397 15333 2004-10-06T02:08:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Navenda Çanda Mezopotamya]] 3398 30631 2006-04-18T11:49:25Z Erdal Ronahi 2 ci astronot?! '''Murat Batgî''' di sala1971'an de li [[Amed|Amedê]] bûye. Dibistanên sereta, navîn û lîseyê li Amedê qedandiye. Di sala 1990'an de jî beşa Iktisatê ya zanîngeha Marmarayê de dest bi xwendinê kiriye. Di heman salê de dest bi xebatên şanoyê dike. 16 sal e jî li [[Navenda Çanda Mezopotamyayê]] xebatên xwe yên şanoyê didomîne. Ji sala 2002'an û vir ve jî bi şêweya [[stand-up]]'ê xebatên [[şano]]yê didomîne. Lîstika xwe ya bi navê Zimandirêj cara yekem di 29ê gulana 2003an de li Amedê pêşkêş kiriye û heta niha 160 car vê lîstikê lîstîye. Di 14ê nîsana 2006an de li bajarê Stockholmê dest bi lîstika xwe ya bi navê Guhartim kiriye. Bi navê ”Şûjin” pirtûkek wî heye. [[category:Hunermend]] 3399 15335 2004-10-06T18:44:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Navenda Çanda Mezopotamya]] 3403 38932 2006-08-13T16:18:50Z Liesel 539 Revert to the revision prior to revision 38214 dated 2006-08-13 14:42:33 by 85.96.94.205 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] *[[27'ê rezberê]] ** Artêşa Îranê, doh li nêzîkî bajarê [[Urmiye|Urmiyê]], li hemberî gerîllayên Gerîlayên [[Hêza Azadiya Kurdistan]] (HAK) operasyon lidarxistin. [[PJAK]]ê da xuyakirin, di navbera hêzên wan û leşkerên [[Îran|Îrane]] de şer derneketiye. *[[26'ê rezberê]] ** [[Lijneya Bilind a Televîzyon û Radyoyê]] (RTÜK), bi hinceta ku [[GUN Tv]]'yê cih daye axaftinên bi [[kurdî]], der barê [[televîzyon|televîzyonê]] de ji bo [[meh|mehekî]] girt. **Piştî [[Wan]], [[Êlih]], [[Amed]], [[Edene]] û [[Riha|Rihayê]] [[Qursa Perwerdehiya Zimanê Kurdî]] li [[Stenbol|Stenbolê]] jî vekirina xwe pêk anî. ** Li encama peqîna otombîlekê li [[Dîmeşq|Dîmeşqê]] endamekê bilindê giropa çekdarîya [[Hemas]] ya Felestînî [[Izzetdîn Şêx Xalîl]] hate kuştin. *[[25'ê rezberê]] **Şaredariya [[Qoser|Qoserê]] pirtûka [[Delîl Mîrsaz]] a bi navê '[[Ji Ava Ferad Dilopek]]' bi boneya [[Mîhrîcan|Mîhrîcana]] yekem a Çand û Hunerê belaş belav kir. Pirtûka ku ji aliyê [[weşanên aram]] ve hatibû weşan ji 12 [[çîrok|çîrokan]] pêk tê û bi taybetî bûyerên piştî salên [[1980]]'î wekî mijar digire dest. **PMF ([[Peace Monitoring Force]]) ko bi armanca nehêle [[PDK]] û [[YNK]] şerî bikin hatibû danîn yek car û bi carekê ji [[Kurdistan|Kurdistanê]] derdikeve. **Hate îdîakirin, ku [[artêşa Tirk]], li zozanên [[Berçêlan]]ê yên [[Colemêrg]]ê, bi bahaneya ku gerîllayên [[HPG]]'ê li herêmê henin, [[çekên kîmyewî]] bikar aniye. **[[Wezîrê karên derve]] yê [[Tirkiyê]] [[Abdullah Gul]] ku ji bo cîvîna gişti ya [[Neteweyên Yekbûyî]] li Emerîkayê bû ji Wezîrê karên derve yê Emerîkayê xwest ku li dijî [[Kongra-Gel]] gavên ber bi çav biavêjin. *[[24'ê rezberê]] **[[Mesûd Barzanî]] got bila ti kes wisa nehesibîne ko [[Kerkûk]] dê li derveyî [[kurdistan|Kurdistanê]] bi awayekê dagirkirî bimîne û got kurd dixwazin problema Kerkûkê li gor [[qanûna bingehî]] ya miweqet ya [[Iraq|Iraqê]] bête çareser kirin. *[[23'ê rezberê]] **[[Tirkiye]] û [[Yekitiya Ewrupayê]] li hev kirin. Endamê ji firehkirina Yekitiyê berpirsyar [[Gunter Verheugen]] diyar kir ku êdî tu şertê wan nemaye. **Artêşa Tirk li derdora gundê [[Xozmerek]] a girêdayî navenda [[Dêrsim|Dêrsimê]] operasyoneke fireh da dest pê kirin. Tê gotin, Helîkoptêrên [[Kobra]] jî ji hewayê piştgirî didin operasyonê û ji seat 9`an û pê ve jî dest bi bombebaran kirina, çiyayên li derdora Xozmerekê kirine. *[[22'ê rezberê]] ** Li herêma di navbera Navçeya [[Depe]] ya [[Elezîz|Elezîzê]] û Navçeya [[Mazgêrt|Mazgêrta]] [[Dêrsim|Dêrsimê]] de, di navbera [[Hêzên Parastina Gel]] (HPG) û [[Hêzên Çekdar ên Tirk]] (TSK) de pevçûn derketiye. *[[21'ê rezberê]] ** [[George W. Bush]] berevanî ji biryara xwe dike bo dagîr kirina [[Iraq|Iraqê]] li gûtara xwe ji bo civata giştîya [[Neteweyên Êkgirtî]] li [[New York]]. ** Dewleta [[Sûriye|Sûriyeyê]] eskerê xwe yê li [[Liban|Libanê]] paş ve dikişîne. Pêwendiyên Sûriye û [[Amerîka|Emerîkayê]] baştir dibin û berpirsyarekî bilind yê emerîkî dê biçit Sûriyeyê. * [[20'ê rezberê]] ** [[Musa Anter]] di 12. salvegera qetlkirina xwe de li [[Amed|Amedê]] li kuçeya ku hate kuştin, bi tevlibûna hezar û 500 kesî hate bibîranîn. 8 ciwan bi mudaxaleya polîsan hatin binçavkirin. ** [[Xelatên Rojnamegeriyê ya Mûsa Anter û Şehîdên Çapemeniyê]] sala [[2004]]'an hatin dayîn. ** Konsera [[Hozan Diyar]] ku bi organîzasyona [[Navenda Çand û Hunera Serhedê]], li [[Wan|Wanê]] li dar ket, ji ber îzdîhamê 3 caran navber hate dayîn. Nêzî 15 hezar kes tevli konserê bûn. * [[19'ê rezberê]] ** Rêxistina bi navê "[[Ensar el-Sune]]", di malpera xwe ya li ser [[înternet|înternetê]] de, bi belavokek diyar kiribû ku li nêzikî Qesabaya [[Tacî]] ya ku 30 kîlometre li bakûrê [[Bexda|Bexdayê]] ye, 3 endamên [[Partiya Demokrat a Kurdistan]] (PDK) revandine û stuyê wan jêkirine. * [[18'ê rezberê]] ** Li [[Kerkûk|Kerkûkê]], li ber Biryargeha [[Muhafizên Neteweyî]] êrîşek întîxarî pêk hat. Di encama êrîşê de 23 kes mirin. ** Leşkerên ku li [[Gumuşhane|Gumuşhaneyê]] derketin operasyonê, gundî gulebaran kirin. Di encama gulebaranê de 2 kes hatin kuştin, 2 kes jî birîndar bûn. * [[17'ê rezberê]] ** Rêxistinên Civakî yên Îslamî nerazîbûna xwe yên li dijî Pêşnûmaya [[Zagona Cezaya Tirk]] nîşan dan û diyar kirin ku di nava pêşnûmayê de gelek xalên li dijî [[azadiya raman]] û [[azadiya baweriyê hene.]] * [[16'ê rezberê]] ** [[Teyrêbazên Azadiya Kurdîstan]] TAK`ê diyar kir ku wan li [[Enqerê]] li hemberî Navenda Moral û Perwerdehiya Polêsan [[çalakiyeke bombeyî]] pêk anîne. * [[15'ê rezberê]] **[[Navenda Çand û Hunera Serhadê]] (NÇHS) ya [[Wan|Wanê]] ku ji bo konsera [[Hozan Diyar]] serî li [[Walîtî|Walîtiyê]] dabû, destûra konserê stand. *[[14'ê rezberê]] ** Li [[Mûş|Mûşê]] [[tren|treneke]] [[amûrên leşkerî]] hat teqandin. Rayedaran nehişt ku [[rojnameger]] bikevin herêma bûyerê. ** Li dijî [[Walî|Waliyê]] [[Duhok|Duhoka]] [[Kurdistana Iraqê]] [[Nêçîrvan Ahmed]], [[sûîkast]] hate lidarxistin. *[[13'ê rezberê]] **Li [[Cizîrê]] ''Navenda [[Çand]] û [[Huner|Hunerê]] ya [[Mem û Zîn|Mem û Zînê]]'' vebû *[[12'ê rezberê]] **Salvegera [[darbeya 12'ê îlonê]] li Tirkiyê. *[[11'ê rezberê]] **[[Verheugen]] ji bo endamtiya [[Tirkiyê]] ya ji [[Yekîtiya Ewropayê]] re sala [[2015]]'an nîşan da **3. salvegera [[êrîşên 11`ê îlonê]] *[[10'ê rezberê]] - [[Hêzên Parastina Gel]] ji bo bibîranîna [[Kemal Pîr]] li navçeya [[Kelkît|Kelkîta]] [[Gumuşhane|Gumuşhaneyê]] çalakî li dar xist. *[[9'ê rezberê]] - Li [[Amed|Amedê]] di pêşbirka zebeşan de [[zebeş|zebeşa]] bi 50 kîlo û 200 gramî bû yekemîn *[[8'ê rezberê]] - Hejmara windayiyên [[DYA]]'yê yên di [[şerê Iraqê]] de, ji hezarî derbas bû. *[[7'ê rezberê]] - Wezareta Dadê ya [[holanda|Holandayê]] biryara teslîmkirina [[Nuriye Kesbîr]] erê kir *[[6'ê rezberê]] - Komîserê Berpirsyar ê ji Berfirehbûna [[Yekîtiya Ewropayê|YE'ê]] [[Verheugen]] li [[Amed|Amedê]] bi parlamentera [[DEP]]'î [[Leyla Zana]] re hevdîtinek pêk anî [[kategorî:Dîrok]] 3405 35773 2006-07-21T19:20:14Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Sîstema hezmê.gif|right|framed|1 [[Soricik]], 2 [[mîde]], 3 [[rûviya zirav]]]] [[Image:Sîstema_hezme_jêr.GIF|right|framed|1 [[rûviya zirav]], 2 [[rûviya kur]], 3 [[appendîks]], 4 [[rûviya stûr]] ya berwarkî, 5 rûviya stûr ya dawî (tortorik)]] '''Sîstema hezmê''', ji organen ku ji bo hezmkirina [[xwarin]]an u verxwarinan berpirsiyar in, pêkte. Bi taybeti sistema hezme ji dev destpedike. Di dev da ziman, diran u di gewriya me da ji qirik, perceye we sisteme ne. Qirik ber bi jer dice u digheje mide (asik). Mide di zike mirovan da cih digre. Mide derbasi ruviya zirav dibe. Aven ku li pankreas u kezeba res cedibin, dighejin ruviya zirav u li vir dicin sistema hezme yen mayin. Ruviya zirav derbasi ruviya stur dibe. Ruviyaq stur te u digiheje zutike (Anus). [[Diran]]en pas ji bo cutina xwarine ne. Bi alikariya ziman, mirov dikarin tam bigrin u xwarina ku dicun, daqultinin. Ji bo hezimkirine, tuk pewist e. Tuk li liviken (tospiyen) tuke li dor deve mirovan u li bine cenike da te cekirin. Xwarin di dev da te cutin u pase te daqultandin. Gava daqultandine, li qirike zimane picuk xwe dide jor u reye ku dice poz, digre. Zimane kirkiroke ji deriye qilqancike digre u xwarin dikeve sorsorike (soricike). Bi vi awayi xwarin nakeve qilqancike. Bi alikariya [[soricik]]e xwarin digheje [[mîde]]. Soricik neziki 40 cm direj e. Di made da xwarin, bi alikariya ava made, ku bi asit pekhatiye u bi alikariya enziman (li liviken -tospiyen- bedene mirovan da ten cekirin u ji bo hezme u pir tisten din hewce ne) te hezimkirin. Made kareki wek ambar pektine u xwarine perce perce dide ruviya danzdeh gire, him ji destpeka hezma xwarine dike. Dawiya we [[ruviya zirav]] te, ku 3 metro direjiya xwe heye. Dawi ruviya zirav xwarin te u digiheje ruviye stur. Ruviye stur neziki 1,5 metro direj e. [[Ruviya stûr]] (zeblotka stur) ji car perceyan pekte. Ji perceye pesin ra bi Latini dibejin kolon ascendens, ango ruviya stur ye hilkesayi. Du wi ra kolon transversum te (ruviya stur ya pan). Kolon descendens li aliye zike cepe ye u mana wi ji ruviye stur ya dakesayi ye. Dawiya wi, kolon sigmoideum, an ji ruviye stur ye berwarki te. Ji perca hin dawi ra dibejin rektum, bi Kurdi dibejin ruviya stur ye dawi an ji tortorik. Rektum digheje zutike (anuse). Cihe destpekirina ruviya stur e hilkesayi (kolon ascendens) ruviyeki kur heye. Bi Latini ji wi ra dibejin appendiks. Ew ji bo jiyina hin heywanan, wek hesp u misk gelek giring e. Le ji bo mirovan ne giring e. Appendika mirovan pir iltihap digre, we deme pewist e mirov bi ameliyate wi jebike. Ger ameliyat nebe, mirove we bimire. Pisti ku xwarin di ruviya mirovan da hat hezimkirin, protein, sekir (karbonhidrat), run, av u hwd. dighejin nav xwine. Ew xwina ji li ser sindemara ruviya jerin (v. mesenterica inferior) u ya jorin (v. mesenterica superior u vena portea) digheje kezeba res. Kezeba res weki laboreki mezin disuxule u hemu madeyen, ku ji bo jiyine pewist in, cedike an ji werdigerine nav tisten din. Me cawa li jor got, kezeba res weki karxaneyeka (fabrikayeki) mezin a kimyewi ye. Hemu tisten ku em dixwin, di kezebe da ten paqijkirin an ji ji bo bedene ten amadekirin. Tisten ku ji bo bedene xeter in, kezeb wana vedigerine u dike tisten ne bi xeter u ji bedene dave der. Wezifeyeki din ya kezebe ew e ku, zefran cebike. Zefran ji bo hezma tisten bi run, tisten bi alkol hewce ye. Be zefran mirov nikare run hezm bike. Pisti ku zefran di kezebe da hat cekirin, ew digheje reya zefrane u dawiye da tev ava pankrease digheje ruviya donzdehgirek. Hindek zefran di kisika zefrane da te komkirin. Wezifa kisika zefrane ew e ku, zefrane depo bike u dema ku bi zedeyi hewcedari cebu (dema xwarinen bi run bixwin, an ji alkol vexwin) be dayin. [[Pankreas]] li zike mirovan, di pas made u pas ruviya stur ye pan da cih digre. Wezifa we bi du awa ye: Ji aliyeki wek giniyeki hormonan cedike (endokrin), ji aliye din dan ji ji bo hezimkirina xwarine enziman cedike (eksokrin). Ji bo ve yeke ji pankreasa endokrin u pankreasa eksokrin ji hev ten cudakirin: Hormona hin giring, ku di pankrease de cedibe, insulin e. Ew hormona, ji daxistina sekir di xwina mirovan da gelek giring e. Tene bi alikariya [[însulîn]] sane dikarin sekir (karbonhidrat) bigrin hundire xwe u ji bo xebata xwe bikarbinin. Gava pankreas ji ber nexwesiyan insulin ceneke, nexwesiya sekir (Diabetes mellitus) di mirovan da peyda dibe. Xenci insulin gelek hormonen din ji di pankrease da cedibin. Ew ji ji bo jiyine giring in. [[Enzîm]] ji wek hormonan di pankrease da cedibin. Mirov ji bo hezmkirina xwarin e hewceyi wan e. Ew enzima li ser reya pankreas dighejin ruviya donzdegirek. {{abm}} {{sîstemên organan}} [[category:anatomî]] 3406 15342 2004-10-11T21:29:19Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Lîsansa Belgekirina Azada GNU]] 3413 63303 2007-01-06T01:44:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[frp:Solely]], [[gd:Grian]], [[oc:Solelh]] {{soranî}} {{rtl}} [[Wêne:Roj.gif|thumb|left|300px|رۆژ]] '''رۆژ''' ستێركه‌كه‌ ژی اگیر ه‌ كو گه‌له‌ک گه‌رستێرکێن دین وو دینیا لی دۆرا وێ دیگه‌رین. ھه‌ر ویھا ھه‌ر كو دینیا لی دۆرا خوه‌ تووره‌کێ داۋێژه‌, رۆژهک دیقه‌ده‌ وو ژی وی 24 ساه‌تی ره‌ ژی '''رۆژه‌ک''' تێ گۆتین. ھین اگاھییێن لی سه‌ر گه‌رستێركء رۆژێ: *فیره‌ھی: 1 392 000 كم. (109 جاران لی دینێ یه‌) *گیرانی : 1,99 خ 10 30 كگ. (333 جاران لی دینێ یه‌) *جیھگیرتین : 1 300 جاران لی دینێ یه‌. *ھێزا كیشاندینا روویێ وێ : 28 جاران لی دینێ یه‌ *گه‌رماھییا روویێ وێ : 6000 ج *گه‌رماھییا ناۋیکێ : 000 000 15 ج گه‌رستێركێن لی دۆرا وێ دیگه‌رین: *[[تیر]] (مه‌ركور) *[[گه‌لاوێژ (گه‌رستێرک)|گه‌لاوێژ]] (ۋه‌نوس) *[[دینه‌]] (ه‌رد) *[[به‌ھرام]] (مارس) *[[به‌رچیس]] (ژوپیته‌ر) *[[كه‌یوان]] (ساتورن) *[[وورانوس]] *[[نه‌پتوون]] *[[پلوتۆن]] {{په‌رگالی رۆژی}} {{bikurmancî|Roj}} [[Category:استرۆنۆمی]] {{/rtl}} {{كورت}} [[af:Son]] [[als:Sonne]] [[am:ፀሐይ]] [[ang:Sunne]] [[ar:شمس]] [[ast:Sol]] [[be:Сонца]] [[bg:Слънце]] [[br:Heol]] [[bs:Sunce]] [[ca:Sol]] [[cr:ᒌᔑᑳᐅᐲᓯᒻ]] [[cs:Slunce]] [[cu:Слъньце]] [[cy:Haul]] [[da:Solen]] [[de:Sonne]] [[el:Ήλιος]] [[en:Sun]] [[eo:Suno]] [[es:Sol]] [[et:Päike]] [[eu:Eguzkia]] [[fa:خورشید]] [[fi:Aurinko]] [[fr:Soleil]] [[frp:Solely]] [[fur:Soreli]] [[ga:An Ghrian]] [[gd:Grian]] [[gl:Sol]] [[gu:સૂર્ય]] [[he:השמש]] [[hi:सूर्य]] [[hr:Sunce]] [[hu:Nap (égitest)]] [[ia:Sol]] [[id:Matahari]] [[ilo:Init]] [[io:Suno]] [[is:Sólin]] [[it:Sole]] [[ja:太陽]] [[jbo:solri]] [[ka:მზე]] [[kn:ಸೂರ್ಯ]] [[ko:태양]] [[kw:Howl]] [[la:Sol]] [[lad:Sol]] [[li:Zon]] [[lt:Saulė]] [[lv:Saule]] [[mk:Сонце]] [[mr:सूर्य]] [[ms:Matahari]] [[mt:Xemx]] [[nah:Tōnatiuh]] [[nap:Sole]] [[nds:Sünn]] [[nds-nl:Zunne]] [[nl:Zon]] [[nn:Sola (stjerne)]] [[no:Solen]] [[nrm:Solé]] [[oc:Solelh]] [[pa:ਸੂਰਜ]] [[pam:Aldo]] [[pdc:Sunn]] [[pl:Słońce]] [[pt:Sol]] [[qu:Inti]] [[rmy:Kham]] [[ro:Soare]] [[ru:Солнце]] [[scn:Suli]] [[sco:Sun]] [[sh:Sunce]] [[simple:Sun]] [[sk:Slnko]] [[sl:Sonce]] [[sq:Dielli]] [[sr:Сунце]] [[su:Panonpoé]] [[sv:Solen]] [[sw:Jua]] [[ta:சூரியன்]] [[th:ดวงอาทิตย์]] [[tl:Araw (astronomiya)]] [[tr:Güneş]] [[ug:ئاپتاپقا سالماق]] [[uk:Сонце]] [[uz:Quyosh]] [[vi:Mặt Trời]] [[zh:太阳]] [[zh-min-nan:Ji̍t-thâu]] [[zh-yue:太陽]] 3415 15349 2004-10-31T23:51:17Z Erdal Ronahi 2 {{soranî}} {{rtl}} '''وه‌شانێن سی''' یه‌ك ژی وه‌شانخانه‌یێن كوردان ێن لی سته‌نبۆلێ یه‌. ه‌دیتۆرییا وه‌شانخانه‌یێ ژی الییێ [[Muslim Yücel]] ۋه‌ تێ كیرین. == پیرتووكێن وه‌شانێن سی == *[[كاكیل]] - [[دیلاوه‌ر زه‌راق]] ([[كورته‌چیرۆك]], 2002) *[[میسته‌ك ژییان]] - [[چییا مازی]] ([[كورته‌چیرۆك]], 2003) *[[خه‌لات (پیرتووك)|خه‌لات]] - [[سه‌دات یورتداش]] ([[كورته‌چیرۆك]], 2003) *[[ژیدیلارا]] - [[فه‌وزی بیلگه‌]] - ([[كورته‌چیرۆك]], 2003) *[[گه‌را پێنووسێ]] - [[سالیھێ كه‌ۋیربیری]] (2003) ---- Bi kurmancî: [[Weşanên Sî]] [[category:Weşanxane]] [[Category:وه‌شانخانه‌]] 3416 59385 2006-12-04T02:39:45Z Cool Cat 347 <br clear="all"> ---- <br clear="all"> {{rtl}} <div class="plainlinks" style="font-size:small; width: 80%; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 0 auto;"> [[Image:WikiLettreMini.png]] ''ه‌ۋ گۆتار [[Wikipedia:شیتل|شیتله‌ک]] ه‌. <br> :ه‌ۋ گۆتار ھین نوو یه‌, نه‌ ته‌مام ه‌. وه‌‌كی شیتله‌كه‌ دارێ یه‌. ھه‌كه‌ تو بینیۋیسی, تو یێ ۋێ دارێ مه‌زین بیكی وو دێ گه‌له‌ك گولییێن نوو خوه‌ ژێ به‌ردین. [[Wikipedia:الیكاری|چاوا]]؟ :ه‌گه‌ر تو بیخوازی بینیۋیسی, بیچه‌ سه‌ر '''«&nbsp;[{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=edit}} بیگوھه‌رینه‌]»'''. </div> {{-rtl}} <br clear="all"> [[Category:کورت]] <noinclude> [[Kategorî:Şablon]] </noinclude> 3418 29704 2006-03-19T18:07:15Z 84.58.30.220 Gotarên bi alfabeya erebî {{rtl}} [[category:!Serkategorî]] [[category:ziman]] {{/rtl}} به کوردی نوسین زور پیویسته >: له باره‌ی که‌سایه‌تیه‌کان و . وبزوتنه‌وه وراپه‌رین‌‌کانی کوردستان وناودارانی کورد 3420 15353 2004-10-13T20:20:50Z Erdal Ronahi 2 وه‌ شانێن سی çû cihê وه‌شانێن سی #redirect [[وه‌شانێن سی]] 3421 15354 2004-10-31T13:41:07Z Erdal Ronahi 2 <div class=rtl> 3422 15355 2004-10-11T23:54:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ماڵه‌وه]] 3423 29259 2006-03-07T11:36:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[:Şablon:Rtl]] 3424 15357 2004-10-12T00:48:23Z Erdal Ronahi 2 3425 15358 2004-10-12T01:35:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[klavyeya kurdî]] 3426 34733 2006-07-06T14:57:50Z Erdal Ronahi 2 Font çû cihê Curenivîs: ne kurdî #redirect [[fontên kurdî]] 3427 15360 2004-10-12T08:21:16Z Erdal Ronahi 2 <div align=right dir=rtl> Normal: فار ڤار خێر خیر <font face="Unikurd Web"> Unikurd Web: ڤار فار خێر خیر <font face="Tahoma"> Tahoma: فار ڤار خێر خیر 3428 15361 2004-10-12T10:00:25Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Wikipedia:Fontexample]] 3430 50473 2006-10-10T18:03:16Z Erdal Ronahi 2 Nave navçeya [[Sêwas]]ê "Îmranli" bi zimanê kurdî '''Macîran''' e. {{kurt}} [[category:navçeya Sêwasê]] 3432 15365 2004-10-13T18:51:42Z Erdal Ronahi 2 Imranli çû cihê Macîran #REDIRECT [[Macîran]] 3435 15367 2004-10-13T20:29:07Z Erdal Ronahi 2 </div> 3436 15368 2004-10-13T20:50:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[لینوكس]] 3440 15370 2004-10-14T00:42:25Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Serhildana Şêx Seîdê Pîranê]] 3441 15371 2004-10-14T00:46:27Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[29'ê pûşperê]] 3442 15372 2004-10-14T08:35:29Z Erdal Ronahi 2 Template:په‌رگءلء رۆژێ çû cihê په‌رگالا رۆژێ #REDIRECT [[په‌رگالا رۆژێ]] 3444 29254 2006-03-07T11:30:20Z Erdal Ronahi 2 {{rtl}} {| border="0" id="toc" align="center" style="margin: 0 auto; float:center; " |align="center" style="background:#ccccff;" | '''[[په‌رگالا رۆژێ]]''' |- | | [[رۆژ]] | [[تیر]] | [[گه‌لءوێژ (گه‌رستێرك)|گه‌لاوێژ]] | [[ه‌رد]] | [[ھه‌یۋ]] | [[به‌ھرام (گه‌رستێرك)|به‌ھرام]] | [[ئاسته‌رۆیت]] | [[به‌رچیس]] | [[كه‌یوان]] | [[وورانووس (گه‌رستێرک)|وورنووس]] | [[نه‌پتوون (گه‌رستێرك)|نه‌پتوون]] | [[پلوتۆن (گه‌رستێرك)|پلوتۆن]] |} {{-rtl}} 3445 29256 2006-03-07T11:34:36Z Erdal Ronahi 2 {{rtl}} {| border="0" id="toc" align="center" style="margin: 0 auto; float:center; " |align="center" style="background:#ccccff;" | '''[[په‌رگالا رۆژێ]]''' |- | | [[رۆژ]] | [[تیر]] | [[گه‌لءوێژ (گه‌رستێرك)|گه‌لاوێژ]] | [[ه‌رد]] | [[ھه‌یۋ]] | [[به‌ھرام (گه‌رستێرك)|به‌ھرام]] | [[ئاسته‌رۆیت]] | [[به‌رچیس]] | [[كه‌یوان]] | [[وورانووس (گه‌رستێرک)|وورنووس]] | [[نه‌پتوون (گه‌رستێرك)|نه‌پتوون]] | [[پلوتۆن (گه‌رستێرك)|پلوتۆن]] |} 3446 54975 2006-11-01T21:04:29Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 89.56.53.176 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi {{rtl}} <font size="5">ماڵه‌وه '''!به‌خیرهاتن بۆ ویکیپێدیا''' لێره‌، '''ویکیپێدیا‌'''، '''ئه‌نسیکلۆپێدیای ئازادی کوردی'''، یه‌که‌م ئه‌نسیکلۆپێدیا به‌ زمانی کوردی له ‌گه‌شه‌دایه <p class=plainlinks> ئه‌وه‌ به‌شی کوردی‌ پرۆژه‌یه‌کی نێونه‌ته‌وه‌یی‌ کراوه‌یه‌‌. ئامانجی کۆکردنه‌وه‌ی هه‌موو زانیاری‌یه‌کانی مرۆڤه‌. به‌ هه‌وڵێکی هاوبه‌ش ئه‌نسیکلۆپێدیایه‌کی به‌لاش‌ گه‌شه‌ ده‌‌کا. هه‌مووان ده‌توانن ‌'''بێ خۆناونووس کردن''' به‌شداری بکه‌ن له‌ نووسینی ئه‌و ئه‌نسیکلۆپێدیایه‌. '''ئێوه'''‌ ئه‌و ئه‌نسیکلۆپێدیایه ده‌نووسن ده‌نووسن هه‌ر رۆژ ویکیپێدیای کوردی له‌ گه‌شه‌ کردن‌دایه.ئێستا [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages {{NUMBEROFARTICLES}} بابه‌تی] كوردی تێدایه به زاراوه‌کانی: كرمانجی و [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=%D8%A6%D8%A7 سۆرانی] و زازا . {{-rtl}} {{alfabe}} {{soranî}} <small>[[ماڵه‌وه/Amûr]]</small> [[Category:Wîkîpediya]] 3448 15376 2004-10-14T20:08:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ماڵه‌وه]] 3449 15377 2004-10-14T14:36:42Z Erdal Ronahi 2 Template:كورت çû cihê Template:کورت #REDIRECT [[Template:کورت]] 3450 28702 2006-03-02T09:28:04Z Erdal Ronahi 2 [[Rizoyê Xerzî]] helbestvanekî kurd e. Xerzî di sala 1966 an li bajarê [[Qamişlo|Qamişloyê]] hatiye dinyayê . Li [[zanîngeha Helebê]] beşa [[zimanê ingilîzî]] xwendiyê lê xwendina xwe ji ber hin sedemên taybet kuta nekiriye (ta bi sala sisyan xwendiye). Yek ji endamê komîteya amadekariya [[kovara Rojda]] bû. Ji sala [[1988]]'an ve dest bi weşandina helbestên xwe kiriye di kovarên mîna [[Zanîn]], [[Gulîstan]], [[Nûdem]], [[Buhar]] û gelek kovarên din de weşandine. Di sala 2000 an de pirtûkeke helbestan bi navê ''[[Dema Çavên Te]]'' daye çapkirin. Endamê Yekîtiya Nivîkarên [[PENa kurd]]e. Yek ji rojnamevanê Rojnameya [[Azadiya Welat]] e.yek ji damezranerê comeleya [[KARGER]] a lêkolîn û pêşxistina ziman e, yek ji edîtorê kovara zarokan [[Şemamok]] e . Endamê [[koma PCKurd]] e. [[category:helbestvan|Xerzî, Rizoyê]] [[category:rojnamevan|Xerzî, Rizoyê]] 3454 15381 2004-10-16T12:29:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Projeya ferhengên azad]] 3455 15382 2004-10-17T08:05:07Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Wîkîpediya]] 3460 15386 2004-10-19T18:46:28Z Erdal Ronahi 2 3461 15387 2004-10-19T18:48:43Z Erdal Ronahi 2 3462 15388 2004-10-19T22:25:20Z Erdal Ronahi 2 3463 54867 2006-10-30T17:50:04Z 213.200.152.16 [[Image:ARAM DIKRAN.jpg|thumb|Aram Dîkran]] '''Aram Dîkran''' (Aram Melîkyan, 1934) [[hunermend|hunermedekî]] ermenî ye ku bi kurdî distre. ''Gotareke ser Aram Dîkran:'' Gotineke bav û kalan heye ku wiha diêje:"Tenê deng û huner dimînin û nemirin". Ji mêj de ye ku nermiya dengê tijî his û xweşê mamosta Aramê Dîkran di nava civata Kurdan de tê bihîstin. Li Kurdistanê kesê ku dengê tejî êşiq û evînê wî nebihîstibe, tine ye. Kurmanc, Soran, Zaza, Loran, Goran û hemû Kurd wî û evîna wî ya ji bo kilamên cima´eta Kurdan nas diken. Sedem jî ew e ku hakimiyeta deng û stranên wî li ser dil û mejiyê mirovan bandorek taybetî çêdikin. Yek ji dengên ku hertim para kurdî ya Radyoya Êrîvanê di nava Kurdên her çar perçên Kurdistanê de dide guhdar kirin, dengê zelalê Aramê Dîkran e. Dengê ku ji kûrahiya dil derdiket û evîn û heza bêdawî ji bo rûmeta bilind û jiyana bi şan û şeref diafirand. Deng û awazên hunermendên mîna Dawudê [[Xelo]], [[Sosika Simo]], [[Kawîs Axa]], [[Karapêtê Xaço]], [[M. Arifê Cizîrî]], [[Şeroyê Biro]], [[Eyşe Şan]], [[Hesenê Cizîrî]], [[Aslîka Qadir]], [[Nesrîn Şêrwan]], [[Mecîdê Silêman]], [[Reşîdê Baso]], [[Meryem Xan]], [[Belga Qadir]], [[Zadîna şakir]], Aramê Dîkran û ...hwd her roj ji roja berê zêdetir guhdarên [[Radyoya Êrîvanê]] zêdetir dikirin. Lê di vê navê de pirsa herî girîng ji bo Kurdan ev bû ku Aram Dîkranê Ermenî çawa wiha ji dil û bi şewatek tejî soz dikare stranên kurdî bixwîne?! Çawa dikare wiha li ser bedewiya deşt, zozan, dol û newal, mêrxas û e´gîdên Kurdan bistire? Aram kî ye ku nekitiye bin bandora siyaseta wan xwînmijên ku hertim dihola neyartiya kurdî û Ermeniyan lêdixistin û netewa kurdî bi wê hîndê tawanbar dikirin ku di ferman û qira Ermeniyan de li rex Osmaniyên xwinxwar, cih girtine!? Û gelek pirsên din. Lê emeknasî û famkirina siyaseta çewta dagirkerên Kurdistanê ji mêj de bû ku di malbata Aramê mirovhez de hatibû famkirin. Aram Dîkran bixwe di vê derbarê de wiha dibêje: "Bavê min jî mîna gelek Ermeniyên din di çaxê tevkujiya Ermeniyan de bi riya Kurdan ji kuştina bi destê Tirkan hat rizgar kirin. Ji bona wê jî hertim ji min re wiha digot: Kurê min qedir û qîmetê gelê kurdî bizanibe, Kurdan ji bîra neke. Emekê wan li ser min pir e, zehmetî û xiwêdana wan li ser min pir e. Ewan min xwedî kirine û ger hûn çar bira û du xwîşik vê gavê li ser rûyê dinê dijîn bi xêra Kurdîa ye ku hûn dijîn. Heke dijimin min bikuşta, hûn jî nedihatin rûyê dinyayê. Ew axayê kurdî ku çend salan bi nihînî ez di mala xwe de xwedî kirim û piştre ez şandim Binxetê (Başûrê Kurdistanê yê biçûk), jiyana me rizgar kir û bi xêra wan vê gavê hûn li rûyê dinê dijîn. Ji bona wê jî divê hûn vê emeka wan qet ji bîra neken. Bi stranên xwe zimanê kurdî biqedirîne û van helbestên ku ez didime te bike stranên xweş. Tu bixwe jî bibe dostek baş ji Kurdan re û emeka wan ticarî ji bîra neke...". Bi vî awayî Aram, li herderê bi birayên xwe yên kurd re jî û şîreta bavê xwe yê emeknas heya roja îro jî ji bîra nekiriye. Heya roja îro jî li ser vê riya dûr û dirêj Aramê hêja dimeşe. Sala [[1966]]´an gelek Ermeniyên ku li welatê [[Sûriyê]] dijîn, vegerîn welatê bav û kalên xwe Ermenistanê. Li wir bû ku Aram bi hevkariya [[Xelîl Muradov]] ku berpirsyarên para kurdî ya radyoyê bûn, bi awayekî berfireh dest bi karê xwe yê stranbêjiyê kir. Carek din jê re hat îsbat kirin ku kurdî li her derê mêranî û mêvanperweriya xwe wenda naken. Li wir bû ku Aramê evîndarê stirîn û awazên kurdî bi hevkariya Cemîla Celîl û Keremê Seyad bêtir ket nava derya stranên kurdî û bi melevantiya di nava vê derya bê bin de bû hosta û şehrezayekî pispor. Elbete Aram rihê kurdîtiyê û hezkirina zimanê kurdî ji bav û diya xwe girtine ku hertim di nava malê de bi hevre bi zimanê kurdî diaxivîn û behsa bextereşiyên kurdî û Ermeniyan dikirin. Rêbaz(istîl)a hunerî û naveroka stranên Aram Dîkran bêtir vê rastiyê bi me didin selmandin ku ew bi şiyarî xebitiye û ji hunera resen hezkiriye. Awaz û helbestên wî ji nava dilê civata Kurdan derketine. Kiye ku strana Bilbilo nebihîse û Kurdistana bindest û bextreşiyên gelê Kurdî li ber çavên wî zindî nebin?! Kîjan evîndar e ku strana "Keçê ji bona te ez dînim" bibhîse û hêsrên evîndariya bi şewat nebarîne?! Stranên Hey lo lo delal, şev çû, çiyayê Gabarê, Zîlan, Diçim-diçim, bi hesreta Êrîvanê, çil-çil kezî, ey welato em heliyan, Elmasa min ji dersê tê, ax dê û bavê me û bi dehan stranên din bi riya Aram Dîkran ketin ser zimanê gel û ji Kurdan re bûn samanek netewî ku di nava rûpelên dîroka hunerê de nayên wenda kirin. Bi serhev de mirov dikare bêje ku naveroka stranên hunermend Aramê Dîkran pênaseya hunermendî, kesayetî û dilpakiya wî ne. Bedewiya e´rdnigariya Kurdistanê, dewlemendiya ziman, stran û bi giştî kultura Kurdan, heza ji bo azadî û serxwebûna Kurdistanê, selmandina biratiya Kurdî û Ermeniyan, evîna ji bo Gerîla û şervanên riya bi şan û şerefa azadiyê, evîna ji bo mirovantiyê, canfîdayiya egîd û lehengên Kurdistanê ku bi netirsî canê xwe fîda kirin, wefadarî û emeknasî û ... tev kevir û binaxê stranên Aram Dîkran pêktînin. Bi salaye ku ew wek dergevanekî xwîndingeha hunera Kurdistanê bi dengê xwe yê germ û nerm dewlemendiya lorîk, stran û zimanê şirînê Kurdî bi bîra herkesî tîne. Aram bûye nîşana demokrasiya di navbera gelên Rojhilata Navîn de. Wî di piratîka xwe de daye xuyakirin ku hemû gelên Rojhilata Navîn dikarin bi hevre û di nava aştî û biratiyê de bijîn. Dema ku ji sala [[1915]]´an û pêde genosîda li dijî gelê Ermenî (cîranên Kurdan yên dîrokî) bi destûra nifşparêzên [[Emperatoriya Osmanî]] destpêkir, Kurdan gelek ji wan di nava dilê xwe de veşartin. Kurdan nedikarîn bibînin ku neviyên Moxûlan li ber çavên wan birayên wan bikujin. Herkes nikare muzîkê bi guhdarên xwe bide hezkirin. Ger hunermend bi deng û awazên xwe di vî karî de biser nekeve, nikare muzîka xwe mîna xwarina riha mirovan, pêşkêşî gel bike. Di vî karî de Aram mamostayekî jîr e û dizane çawa hest û hissên gel bilivîne. Ji bona wê jî mamosta Aramê Dîkran di derbarê huner û hunermendiyê de wiha dibêje:" Gava em dibêjin huner, du wate ji hunerê tên ber çav: Ya yekê hunerê jê dertê me´irîfet û ya du-duyan hunera sazbendî û kilambêjiyê. Di nava van çend salan de hunerê rih daye min, nehişt ku ez zû êxtiyar bibim û min hertim xwe di nava gel de dît..." Aram hunermendekî bextewere. Ji ber ku wî di nava civakê de dilxweşî pêk aniye û mirovên hunerdost bi can û dil ji wî razîne. Hunera wî bi hezek bêdawî di nava gel de hatiye pejirandin. Kilamên Aram yên evîndariyê rewşa sosyolojî û kilamên siyasî jî rewşa siyasî ya gelê Kurdî didin nasandin. Mamostayê me Aram Dîkran bi pirensîbên xwe yên exlaqî û kesayetiya xwe ya bilind jî di nava Kurdan de xwedî rûmet û hurmetek bilinde. Aram kurê Dîkran Melîkyan di sala 1934an de li Qamîşlokê di nava malbateke hejar de hat dinê. Karê xwe yê hunerî bi evînek tejî hiss û xweşî ji temenê 18 saliyê di nava dewat û şahiyên Kurdî û Ermenyan de da destpêkirin. Bavê wî di karê stran gotinê de pir ew teşwîq kir ku riya hunerê bidomîne. Sala 1966´an bi malbata xwe re hatin Ermenistanê û heya sala 1985´an di Radyoya Êrîvanê de mîna xebatkarekî fêrmî xebitî. Sala 1990´an hat [[Ewropa]] û heya niha wek [[penaber]] li Ewropa jiyana xwe didomîne. {{Oremar}} [[category:hunermend|Dîkran, Aram]] 3464 15390 2004-10-19T22:40:03Z Erdal Ronahi 2 Bêalî çû cihê Wikipedia:Bêalî #REDIRECT [[Wikipedia:Bêalî]] 3465 15391 2004-10-20T08:57:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Sema Yüce (Serhildan)]] 3466 37573 2006-08-05T05:30:14Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Rojhilata Kurdistan]] 3467 58549 2006-11-26T19:59:34Z Bablekan 495 kurtelêzêdekirin '''Zeynel Abidîn Han''' [[nivîskar]], [[helbestvan]] û weşanvanê kurd e. Li [[Berlîn|Berlînê]] di sirgûniyê de dijî. Edîtorê [[Weşanên Evra]] ye. Han li gundê [[Gimgim]] a [[Mûş]]ê [[Qilçix]]ê ''(bi Tirkî navê wê kirine Aydınpınar)'' ji dayîk bûye. Ji ber ramanên xwe yî kurdewarî gelek caran ji aliyê dûgela Tirk ve hatiye zîndanîkirin. Bi zaraveyên Kurdî Kurmancî û Dimilî (Kirmanckî) û zimanê Tirkî helbest û nivîsarên xwe dinivîsîne. ==Çend berhemên wî== * [[Çemê Keseran]] - [[Helbest]]-CD/Kaset, ARES, 2000, Stenbol * [[Binefşên Tariyê]] - [[Roman]], [[Weşanên Doz]], 1999 Stenbol * [[Dûr û bê Qesem]] - [[Helbest]], [[Weşanên Havîbûn]], 2002, Berlîn {{kurt}} [[category:Nivîskar|Abidîn, Zeynel]] [[category:Helbestvan|Abidîn, Zeynel]] 3468 15394 2004-10-20T23:20:13Z 80.141.93.131 #redirect [[Newroz Saidpour]] 3469 15395 2004-10-20T23:22:25Z 80.141.93.131 '''Newroz Saidpour''' nivîskarê kurd e. Di romana [[Viyan (roman)|Viyan]] de, nivîskarê wê Newroz Saidpour jiyana xwe ya pêşmergetiyê dinivisîne. Ew bi zimanekî zelal û resen bûyer û rûdanên ku di nav de jiyan bûye şîrove dike. Romanê ji 206 rûpelan pêk hatiye û [[Weşanên Sî]] ew weşandinye. [[category:nivîskar|Saidpour, Newroz]] 3470 15396 2004-10-20T23:23:04Z Erdal Ronahi 2 3471 15397 2004-10-20T23:25:19Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Newroz-saidpour.jpg|thumb|Viyan (Newroz Saidpour)]] Di romana '''Viyan''' de, nivîskarê wê [[Newroz Saidpour]] jiyana xwe ya pêşmergetiyê dinivisîne. Ew bi zimanekî zelal û resen bûyer û rûdanên ku di nav de jiyan bûye şîrove dike. Romanê ji 206 rûpelan pêk hatiye û [[Weşanên Sî]] ew weşandinye. [[category:roman]] 3472 15398 2004-10-20T23:25:48Z Erdal Ronahi 2 [[category:pirtûk]] 3473 15399 2004-10-20T23:42:29Z Erdal Ronahi 2 3474 15400 2005-01-17T23:53:11Z Erdal Ronahi 2 '''Ernst Tremel''' zimannasekî alman e. Pisporê [[zimanên hindî]] ye. Xebatên wî ser [[zimanê kurdî]] jî gelek heye. Di malpera Ernst Tremel de gelek agahî ser [[alfabeya kurdî|alfabeyên]] kurdî, [[klavyeya kurdî|klavye]] û [[fontên kurdî|fontên]] kurdî hene. ==Grêdanên dervê== *[http://mitglied.lycos.de/ernsttremel/ Malpera Ernst Tremel] [[category:zimannas]] 3475 15401 2004-10-22T12:46:57Z Erdal Ronahi 2 ji en: ji en: 3476 66597 2007-01-26T11:04:31Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ast, qu, ur تعديل: hi [[Image:Napoleon1.jpg|right|Napoléon Bonaparte]] Napoleon Bonaparte ([[1769]]-[[1821]]) yek ji mezintirîn serokên [[Fransa]] yên piştî şoreşa sala [[1789]] an bû, yê ku tamar û çemikên wê di civaka Fransa de bicihkir. Napoleon di 15î Tebaxa 1769 an de ji malbateke [[Îtaliya]] xwenedan li girava [[Korsîka]] hat cîhanê, ligel ku tu kesî ji mala Ponaparte karî leşkerî nekiribu; lê Napoleon ji şanzdeh saliya xwe de bû serbaz (lieutenant), ango bavê wî (Carlo) berevan (Avokat) bu, û bi doza serxwebûna Korsîka mijûl bibû. Lê piştî dagirtina Korsîka ji alî Fransa ve sala 1768 an û ji ber ku ew bi xwe ji malbateke xwenedan bû, bavê wî tevle arîstokrîta (torina)Fransa bu, û bi bandora wî lawê xwe Napoleon di bin saya Qeralê Fransa Louisê XVI 16 an li amojgeha leşkerî (Brienne û École) li Parîsê bi xwendinda. Xwendina Napoleon ya leşkerî di sala 1785 an de hêviş bu, û bû serbaz II di beşê gulebaranê di sobara Fransa de. Piştî [[şoreşa Fransa]] despêkir, Napoleon di sala 1791 an de di parêzerên netewî yên Korsîka de bû serheng (kolonêl), lê piştî Korsîka serxwebûna xwe diyar kir, Napoleon ligel malbata xwe revî Fransa û li wir bû Kapîtanê hêzeke Fransî ya ku Bajarê Toulon dorpêç kiribu, ji ber ku Toulon bi alîkariya gemiyên Birîtaniya li dijî Komara Fransa û şoreşa wê derketibu, li wir Napoleon bu şongirê serokê beşê gulebaranê yê ku birîndar ketibu, û Karî alîkartiya [[Birîtaniya]] bişkanda û herweha karî [[Toulon]] jinûve vegerînê bin axatiya Fransa. Di encama vê serkeftinê de Napoleon hat xelat kirin û diyaroka wî ya leşkerî bilindbu, ango di 24 saliya xwe de bû serheng. Di sala 1795 an de Napoleon serpêçîk li hember desthilata şoreşî li Parîs talankir, û pêre ji Joséphine de Beauharnais zewicî—ya ku yek ji jinebiyên qinareyê(guillotine) û diya do zarokan bu. ==Bargeyên destpêkê== Di sala 1796 an de Napoleon bu serokê sobara Fransa li Îtaliya, û gelek generalên Austorî ligel hijmareke mezin ji leşkerên wan şikandin, heya Austoriya mecbûr ma ku aşitiyê ji Napoleon bixwaze, lewra peymana Campo Formio hat morkirin, ya ku ji mercên wê Hemî herêmên ji alî Fransa ve hatibûn dagirtin bidest wê de bimînin. Li bakur Îtaliya Napoleon qiraliya Cisalpine ya ku paşê bi navê Italian hat naskirin afirand, û ji bo xurtkirina cihê xwe li Fransa Napoleon bi milyonan gencîneyên şer şandin Parîsê. Di sala 1798 an de, û di gavekê armanca xwe asteng û larkirina bazirganiya Birîtaniya bi Rojhilat re, Napoleon bargeyeke derî rêkir Misirê—ya ku wê demê di bin destê Osmaniyan de bu û karî ew dagirta; lê serkeftina Napoleon pir dirêjnekir, çimkî piştî kurte demekê gemiyên Birîtanî di bin seroketiya Nêlson de tengavê Abû-Qîr dorpêçkirin û karîn gemiyên Fransa tev bişewtandana; lê arîşanên (meneviyên) Nalopeon hîç nizim nebûn ligel ku têkiliyên wî bi hikûmeta navendî re li Fransa qutbûn. Napoleon bi rêya zana û yasanas û lêkolînerên ku bi xwe re anîbûn Misirê pir ezgerî li wir çêkirin, berî hertiştî benîtî û feudalism rakir û dîroka Misira Kevin vekoland, herweha ji cîhanê re yek ji dewlemendtirîn û kevintirîn şaristaniyên mirovantiyê pêşkêşkir. Pêre Napoleon bargeyek şand Sûriyê ta rê li Êrîşên Osmaniyan bigire, lê ligel ku bargeya wî binkeftî bu; Napoleon riswatîk mezin gihand Osmaniyan dema ku leşkerên wan bi şêweyekî şermî şikandin, di vê navberê de qompileyek (polt) ji alî Rûsiya, Austoriya û Birîtaniya li dijî Fransa dihat çêkirin. ==Rola Napoleon li Fransayê== Piştî Napoleon nûçeya hevpeymana dijbertiya Fransa bihîst, wî biryar da ku vegere Fransa û general Klîbêr bû şongirê wî li Misirê. Li Parîs, Napoleon beşdarî pilanik têkbirina hukûmeta Fransa bu, û ligel hevalan desthilat xist destê xwe. Bi vî şêweyî Napoleon rêjîmekî nû damezirand, û destûra bingehîn ya vî rêjîmî destekî bêsînor da serokê rêjîm, belê ewjî Napoleon bu, yê ku wek Konsolê yekemîn hat naskirin. Di sala 1802 an de destûra bingehîn hat dorandin û nivîsa xwe ya nû hêl da Napoleon wek Konsol heya mirinê, û di sala 1804 an de ew wek imperator hat binavkirin. Ev guhertin bi terzekî dilxweş ji gelê Fransa ve dihatin pejirandin. Di sala 1800î de, Napoleon cihê xwe xurt kiribu dema ku çiyayên [[Alp|Alps]] derbaskiribu û Austorî li Marengo şikandibûn, pêre Peymana (aştiya Ewropa ya giştî) morkir—ya ku çemê Rhine wek sînorên rojhilat yê Fransa nîşankir. Di sala 1801 an de, Napoleon lihevhatina Concordat bi papayê Vatîkan re jî danîbu—ya ku dilsarî bi dîwara Katolîk ya Romanan re bidawî kiribu, û aramiya hundir ya Fransa jî parast, piştî helwesta nêgetîv ya dîwara Katolîk ji şoreşa Fransa. Hemî ezgeriyên ku Napoleon afirandibûn li Firansa hatin pêşwazîkirin, herweha hemî dibistan ketin bin kontrola navendî ya hukûmetê, sîstema dadgehan hêsantirbu, û zagona Fransa hat standarkirin di [[Code Napoléon]] û şeş zagonên dî yên ku mafên sivîl, azadiya olan û takemafên dî yên ku şoreşa Fransa vexweribûn parastin. ==Şer û vekirinên Napoleon== Di sala 1803 an de, Birîtaniya bi kiriyarên tund yên Napoleon hat tûjikirin, û di encamê de şer di deryan de bi Fransa re hat serborîkirin, û piştî do salan Rûsiya û [[Austoriya]] hevpeymanek nû bi Birîtaniya re danîn, lewra Napoleon sêwiranên (pilanên) êrîşkirina Birîtaniya çekirin û leşkerên xwe berve hêzên Rûsî-Austorî birêkirin, û ew di cenga Austerlitz ya 2î heyva berçile ya sala 1805 an de şikandin. Di sala 1806 an de, Napoleon qiralya Naples dagirt û birayê xwe yê mezin Joseph kir qiralê wê, pêre Napoleon Komara Holanda guhart qiraliya Holanda û birayê xwe Louis kir qiralê wê, paşê berê xwe da mîrîtiyên Almanî û li wir konfêdrasiyona Rhine damezirand û xwe kir parêzerê wê. Terz û kiriyarên Napoleon bihna Birûsiya—mîrîtiya [[Almanî]] ya tev mezin tengkir, lewra Birûsiya berê xwe da Rûsiya û vê re hevpeymanek danî bû êrîşkirina Konfêdrasiyona ku Napoleon damezirandî; Lê Napoleon herdo leşkerên Birûsî û Rûsî lipeyhev li cengên Jena, Auerstädt û Friedland pelixandin û peymana Tilsit bi Alexanderê I danî, ya ku Napoleon têde Mîrîtiya Birûsiya biçûktir kir. Bo qutkirina têkiliyên Birîtaniya bi Ewropa re, Napoleon pergalê (Continental system) damezirand, û bi rêya wê dorpêçek aborî li dijî bazirganiya Birîtaniya bi Ewropa re danî, û ji ber ku Burtogal û Îspaniya destekên Birîtaniya bûn, Napoleon di salên 1807 an û 1808 an de ew herdu dagirtin û desthilatiya wan li birayê xwe û xezûrê (brother-in-law) xwe belavkirin, ango birayê wî Joseph bu qiralê Îspaniya û xezûrê wî şona Joseph li Naples girt. Gelê Îspaniya bi berxwedaneke çekdariya tund pêşwaziya gihîştina Joseph ya Îspaniya kir, vêça hemu serkeftinên Napoleon li wir tiştekî rêjeyî bûn, ango vê berxwedanê ya ku paşê bi nave Peninsular War hatibu naskirin, bi alîkariya Birîtaniya ji gerîlên Îspanî re pênc salan berdewamkir û 300,000 leşker ligel hejmareke diravî nediyar ji Firansa daqirtand. Belê ev qamûşa ku pişta împeretoriya Firansa birîbu, çimkî piştî vê ziyanê Firansa nema karibu xwe jinûve wek berê rake ser lingan û hêdî hêdî hemu împeretoriya Firansa hilweşiya. Di sala 1809 an de Napoleon Austorî carik dî li Wagram şikandin û herêmên Illyrian ( yên ku niha beşek ji Kirwatiya, Sirbiya û Bonse-Hêrsêkin) xistin nav împeretoriya xwe, pêre dewletûkên Papal hilweşandin. Di vê navberê de Napoleon jina xwe Joséphine berda û ji keça împeretorê Austoriya ji malbata Habsburg zewicî, bi vî şêweyî Napoleon malbata xwe bi yek ji kevintirîn malbatên desthilatdar yên li Ewropa ve girêda. Armanca Naopleon ji vê girêdanê ew bu ku zarê xwe yê di sala 1811 an de hatibu dinê ji alî mîrîtiyên ku wî damezirandibûn bê pejirandin. Ligel vê serkeftinê împeretoriya Napoleon jî di wê salê de gihîşt firehtir sînorên xwe, piştî xistina Bremen û Lübeck ligel Holanda nav împeretoriyê. ==Rola Napoleon li Ewropayê== Li qiraliyên ku Napoleon li Ewropa damezirandibû zagona Napoleon(Code Napoléon) hat bikaranîn. Feudalism û benîtî hat rakirin, azadiya olan ji bilî Îspaniya li hemu qiraliyan hat belavkirin. Ji her qiraliyekê re destûrekî bingehîn hat dayîn, têde mafê dengdanê ji mêran re parastî bû, herweha terzê pergalê Fransa li wan qiraliyan jî belav bû. Bandora ezgeriyên Napoleon li van qiraliyan berdewamkir heya ku gel ji wan bidûrket dema ku zordestiya Napleon di komkirina bacan û serbaza leşkerî de diyar bû, lê gelê wan qiraliyan tu carî sûda ji zagonên Napoleon girtine nadarnekirin. ==Vemirandina çira Napoleon== Di sala 1812 an de, Napoleonê ku hevpeymana xwe bi Alexander I re têkçû, êrîşek mezin li dijî Rûsiya destpêkir, lê piştî kurte demekê Napoleon ji wir kişî ji ber ziyanên mezin yên ku gihîştin sobara wî li Mosko. Têkçûna Napoleon li Rûsiya wêrekiya Ewropiyan derxist holê, ango ew li dijî Napoleon bûn yek, lê ligel ku Napoleon bi şêweyekî bêhempa şerê wan kir; ciyawazî di navbera Napoleon û generalên wî de tişkî jênerevbû. Di sala 1814 an de şêwirmendên Napoleon nerazîbûna xwe li hember berdewamiya şer diyarkirin, piştî Ewropiyan berdana Napoleon ya desthilatê ji lawê xwe re nepejirandin, Napoleon ji nûşkeve û bi şêweyekî bêmercî desthilat berda û li girava Elba li derya Sipî hat koçkirin. Pîreka Napoleon Marie Louise û lawê wî li şon bavê wê Împeretorê Austoriya ketin zîndanê, Napoleon nema ew carik dî dîtin. Xuyaye ku bihna Napoleon li koçberiyê teng bû, vêça di sala 1815 an de ji girava Elba revî û gihîşt Fransa. Li Parîsê Napoleon dilê ew leşkerên ku hatibûn wî binçav bikin dizî, û ji nûve desthilat kir bin destê xwe. Bo dilê hemî xelkê Fransa jinûve dagire, Napoleon destûrekî bingehîn nû û demokratîktir danî, herweha cengînên Napoleon yên Kevin li dor wî kom bûn û desteka xwe jê re diyar kirin. Napoleon di destpêkê de banga aştiyê li Ewropiyan kir; lê wan li Napoleon wek mirovekê derzagon (outlaw) dinêrîn, ji ber wê banga wî redkirin. Bihna Napoleon pir tengbû û biryar da ku Ewropiyan peşbike, di encamê de wî bargeyek mezin rêkir Belçîka, bargeya ku bi şikestina wî di cenga Waterloo 18 Hezêranê sala 1815 an de hêvişbû. Li Parîsê cemawerê Fransa li ber Napoleon gerîn ku dest ji şer bernede, lê siyastmedarên Fransî desteka xwe ji Napoleon kişandin, lewra Napoleon revî Rochefort. Li wir Napoleon ji alî serokê hêza Birîtanî ya [[cenga Waterloo]], Bellerophon ve hat binçavkirin, û vê care koçberî herêmeke pir dûr bû, ta nikaribe carik dî vegere, Herêma koçberiya wî girava Saint Helena li başûrî girsava Atlantîk bû. Napoleon li wir heya mirina xwe di 5î gûlana sala 1821 an de ma, pêre bi demekê laşê Napoleon vegerî Franas û di goristana Anfalid de bi aramî razbû. Rastî Napoleon wek ferezîk leşkerî, siyasî û ezgervanî bi laşê xwe çû, lê ew wek nîşan û sembola jêhatin û wêrekiyê ta roja îro ne tenê di hişê Fransiyan de, lê di hişê hemu jiyanê de dijî. [[category:siyasetmedar]] [[category:leşker]] [[Kategorî:Fransî]] [[af:Napoléon Bonaparte]] [[ar:نابليون بونابرت]] [[ast:Napoleón Bonaparte]] [[be:Напалеон I Банапарт]] [[bg:Наполеон Бонапарт]] [[bs:Napoléon Bonaparte]] [[ca:Napoleó Bonaparte]] [[cs:Napoleon Bonaparte]] [[cy:Napoleon I o Ffrainc]] [[da:Napoleon 1. af Frankrig]] [[de:Napoléon Bonaparte]] [[el:Ναπολέων Βοναπάρτης]] [[en:Napoleon I of France]] [[eo:Napoléon Bonaparte]] [[es:Napoleón Bonaparte]] [[et:Napoleon I]] [[eu:Napoleon Bonaparte]] [[fa:ناپلئون بوناپارت]] [[fi:Napoleon I]] [[fr:Napoléon Ier]] [[fur:Napoleon Bonaparte]] [[fy:Napoleon Bonaparte]] [[ga:Napoléon Bonaparte]] [[gl:Napoleón I de Francia]] [[he:נפוליון בונפרטה]] [[hi:नेपोलियन बोनापार्ट]] [[hr:Napoleon Bonaparte]] [[hu:I. Napóleon]] [[id:Napoleon Bonaparte]] [[io:Napoléon 1ma]] [[is:Napoleon Bonaparte]] [[it:Napoleone Bonaparte]] [[ja:ナポレオン・ボナパルト]] [[jbo:napoleon]] [[ka:ბონაპარტი, ნაპოლეონ]] [[ko:나폴레옹 보나파르트]] [[la:Napoleo Bonaparte]] [[lb:Napoléon Bonaparte]] [[lmo:Napuleoon]] [[lt:Napoleonas Bonapartas]] [[lv:Napoleons Bonaparts]] [[mk:Наполеон Бонапарта]] [[nl:Napoleon Bonaparte]] [[nn:Napoléon Bonaparte]] [[no:Napoléon Bonaparte]] [[pl:Napoleon Bonaparte]] [[pt:Napoleão Bonaparte]] [[qu:Napoleón Bonaparte]] [[ro:Napoleon Bonaparte]] [[ru:Наполеон I Бонапарт]] [[scn:Napuliuni Bonaparti]] [[sh:Napoleon Bonaparte]] [[simple:Napoléon Bonaparte]] [[sk:Napoleon Bonaparte]] [[sl:Napoleon Bonaparte]] [[sr:Наполеон I Бонапарта]] [[sv:Napoleon I]] [[sw:Napoleon Bonaparte]] [[th:นโปเลียน โบนาปาร์ต]] [[tr:Napolyon Bonapart]] [[uk:Наполеон I Бонапарт]] [[ur:نپولین]] [[vi:Napoléon Bonaparte]] [[zh:拿破仑·波拿巴]] 3477 15403 2004-10-22T12:48:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Napoléon Bonaparte]] 3478 15404 2004-10-22T12:48:30Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Napoléon Bonaparte]] 3479 15405 2004-10-22T13:13:22Z Erdal Ronahi 2 ji amude.com ji amude.com 3480 34894 2006-07-08T16:06:27Z Bangin 450 [[Image:Chyet.jpg|right|thumb|Michael L. Chyet]] '''Michael L. Chyet''' (* [[1957]]) zimanzanekî [[cihû]] û [[emêrîkî]] yê [[zimanê kurdî]] ye. Wî bêtirî 30 zimanan xwendine. Berî demekê, ferhenga wî ya 'Kurmancî-Ingilîzî' ji aliyê [[Weşanxaneya Yale]] University Press ve li Emerîkayê derket. [[Ferheng]] ji 847 rûpelan pêk tê. Gotinên kurdî bi tîpên latînî û erebî hatine nivîsandin û bi şêweyekî berfireh wateya wan a bi zimanê ingilîzî hatiye nivîsandin. Michael Chyet berpirsiyarê beşê kurdî yê [[Radyoya Dengê Emerîka]] bû. Herweha ew profesorê zimanê kurdî li [[Zanîngeha Parîsê]] û [[Instîtûya Washingtonê ya Kurdî]] bû. Ew niha li [[Pirtûkxaneya Kongireya Emerîkî]] li Washingtonê kar dike. [[category:Zimannas|Chyet]] [[en:Michael L. Chyet]] 3481 15407 2004-10-22T13:22:34Z Erdal Ronahi 2 3482 15408 2004-10-22T19:45:07Z Erdal Ronahi 2 3483 43583 2006-08-26T12:04:51Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Ferhenga Baran Rizgar.jpg|thumb|Ferhenga Baran Rizgar]] '''Baran Rizgar''' an '''Mehmet F. Önen''' (1957 Dêrika Merdînê) amadekarê [[ferheng|ferhengeke]] kurdî-[[îngilîzî]] ye. Ev ferheng di sala 1993'an de derket. Rizgar di [[Dêrik]]ê/[[Merdîn]] hate dinyayê. Di sala [[1988]]'an de ji Tirkiyê derket û çû [[Îngiltere]]. == Berhem == *Dersên Kurdî in English *Kurdish-English, English-Kurdish Dictionary * Uygulamalı Kürtçe Dersleri - Dersên Kurdî {{kurt}} [[category:zimannas]] 3485 64372 2007-01-12T19:40:06Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pl:Noruz]] [[Wêne:Newroza_amed_2003.jpg|thumb|Newroza Amed 2003]] '''Newroz''' [[cejn]]a, Îranê u gelên din a buharê ye. Îranê, Azeri, Kurd, Turkmen, Beluc ... her sal, şeva ku 20ê adarê bi [[21'ê adarê]] ve girê dide, agir dadidin û hatina buharê pîroz dikin. Di dîroka kurdan de jî, newroz weke çîroka vejînê cîh digire. Li gorî rîvayetê, Hesinkar [[Kawa (mîtolojî)|Kawa]], li dijî [[serdar]]ê zordest [[Dehaq]] serî hil dide û agir dadide. Ji wê rojê ve ye her gelê vê xakê, agir dadidin û vê rojê pîroz dikin. {{kurt}} [[category:roj]] [[category:Mîtolojî]] [[category:cejn]] [[ar:نوروز]] [[de:Nouruz]] [[en:Norouz]] [[eo:Novruz]] [[es:Noruz]] [[fa:نوروز]] [[fr:Norouz]] [[he:נורוז]] [[hu:Perzsa újév]] [[id:Norouz]] [[ja:ノウルーズ]] [[nl:Noroez]] [[no:Norouz]] [[pl:Noruz]] [[ru:Навруз]] [[sl:Nauruz]] [[sv:Naw-Rúz]] [[tg:Наврӯз]] [[tr:Nevruz Bayramı]] 3486 49276 2006-10-05T13:15:22Z KurdoChali 500 [[Image:Lymphatic system.png|right|framed|Demar û girêkên lenfî]] '''Sistema lenfan''' weki sistema [[xwîn|xwîne]] li her dera bedenî heye. Ew, ji demarên gelek tenik u girêkên lenfî hatiye avakirin. Ew demar ji tevinekî ber bi girêka lenfî dikêain. Ji girêka lenfan ji alîyê din, disa wekî demar dikişînin girêkeka din ya ko, hîn jortir e. Anko ji hêla jêr dikişin hêla jor ber bi dilî. Di demarên lenfan da avek ruhn u protîndar diherikit; ji wê ra dibêjin lenf an jî ava lenfê. Lîmf yek ji şileyên leşî ye. Serokanîya lîmfê ji [[xwîn|xwînê]] ye. Dema xwîn bi rêya [[mûxwînborî|mûxwînborîyan]] digehit hemî [[şane|şaneyên]] leşî, hindek ji [[plasma]] û [[sêrom|sêromê]] bi hêza [[avpest|avpestê]] ji dîwarê wan derdikevit û diçit valahîya navbera [[xane|xaneyên]] şaneyan û digel hindek ji derdayî yên xaneyan ko paşmayên [[mêtabolîzm|mêtabolîzmê]] ne nikarin vegerin nav gerra xwînê. Paştir nêzîkî 90 ji sedê ji vê şilemeya ko dibêjinê [[şilemeya navxaneyî]] bi hêza [[ozmosîs|ozmosîsê]] vedigerit nav mûxwînborîyan. lê 10% a mayî bi rêya [[dozena lîmfî]] vedigerit gerra xwînê. Her ûsa jî li tev wê avê gelek lenfosît jî dihên dîtin. Lenfen hêla zikî madeyên wekî çevrî u [[protein]], yên ko paşî xwarinê ji rûvîyan digehin nav demarên lenfî, ber bi jor dibin û di sîngî da diherikînin hindurê sîndemarê xwînê. Ger demarên lenfî rind ne xebitin î avê ji tevinê nekişînin, ew ava di tevinê da dimine u tevinkên wan derên bedenî diperçivin (ling, dest, qor). Her ûsa jî gelek şane, wekî şaneyên [[şêrpence|şêrpenceyê]], (şaneyên ure xirab) bi rêya demarên lenfî digehin nav xwînê û dikanin di girekên lenfan da xwe zêdebikin, an jî şaneyên şêrpenceyê ragihînin cihên din yên bedenî. [[category:anatomî]] {{Sîstemên organan}} 3487 67061 2007-01-29T18:54:36Z KurdoChali 500 '''Xwin''' mayiyeke mirovan ya gelek giring e, mirov dikare beje ev ava jiyane ye. Di bedena miroveki gihisti da, bi giraniya xwe 70 kilo u bi bejna xwe 170 cm, neziki 5-6 litre xwin heye. Xwin, silaveke ji gelek [[element|elementan]] pek te. Di nav xwine da li aliyek sane xwine u li aliye din da [[plazma]] bi tevi [[proteîn]], [[rûn]], [[karbonhîdrat]], madeye mineral; wek [[kalsiyum]], [[potasyum]], [[natriyum]] u [[hesin]] hene. Ew elementana tevi xwine digihejin hemu dere bedene u her sana bedene. Die xwine da se cins sane hene. Ji wan ra dibejin [[eritrosît]] (sanen sor yen xwînê), lekosit (sanen spi yen xwine) u trombosit (sanen picuk, en ji bo meyandina xwînê); ger ew tunnebin, xwin, nikare bimeye). Eritrosit (sanen sor yen xwine, sorglorik) ji pisike oksijen bar dike u dighijine her sanen bedene. Eritrosit weki sanen bedene din nin in, ji ber ku dendike wana tunne. Ew bi teqribi 5.000.000 /mikrolitre di beden da ten ditin. Lekosit (sanen spi yen xwine, spiglorik) bedene ji mikroban u hemu tisten ku beden naxwaze paqijdike. Ango ew leskeren bedene ne. Ger mikroban avetin ser bedene, da ku we nexwes bixin, lekosit wan mikroban nasdikin u di we gave da diji wanan sereki destpedikin. Gelek cinsen lekositan em nasdikin. Hindek ji wan ji bo kustina mikroban, hindek ji bo naskirina mikroban u hindek ji ji bo cekirina antibody (dijibeden) berpirsiyar in. Ji wan ra diben lenfosit. Cinseki dine lekositan ra ji dibejin monosit. Monosit li kudere mikroban dibine, wana dixwe u bi wi awayi wana bezerar dike. Ev bi teqribi 5.000 /mikrolitre di bedene da ten ditin. Saneyen din ku di xwine da hene, nave wana trombosit in. Wazifa wana meyandina xwine ye. Ger [[trombosît]] tunebin (di bedene mirovan da, li her dezilitre 200 hezar hene) xwin nikare bimeyi u xwin biherike heta mirov mir. Ger mirov birindar be, an ji ciyeki xwe jebike, trombosit tene suna birine u demaren ku jebuye u xwîn je te, dixitimine. {{sîstemên organan}} {{abm}}[[category:anatomî]] [[en:blood]] 3488 15413 2004-10-26T00:03:10Z Erdal Ronahi 2 ji de: ji de: 3489 38737 2006-08-13T15:58:54Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya KureCewlik81 Di '''kakutê mirovan''' de 206 parçe [[hestî]] hene. Şikle wan 206 hestiyan ji hev û din cuda ne. Li gorî fonksiyona xwe, her hestiyek şiklek girtiye. Skelet ji [[ser]]î, [[maripişt]], [[sîng]], [[qor]] û [[pîlan]] pêk hatiye. [[Image:Kakut.PNG|left|kakut]] Di serî de tenê 20 hestî hene. 8 hestiyên serî mejî diparêzin. 12 hestiyên serî jî hestiyê rû û devê mirovan pek tîne. Di navbera hestiyê çena jorîn û çena jêrîn de livoka hestiyê çenê heye. Mirov dikare bi wan herdu hestiyan, bi alîkariya masûlkan tiştan bicu û deve xwe bilivîne. Sînga mirovan ji maripişta sîng, parxan û ji hestiyê sîngê pêk tê. 12 parxanên mirovan hene. Wezîfa parxanan parastina dil u pişikê ye. Parxanên ku dighîjin hestiyê sîng, hîn nerm in u ji kirtikê ye. Maripişta mirovan ji 24 parçeyê hestiyan pêk hatiye. 7 ji wan li ber maripişta stu, 12 li maripişta sîngê, 5 li maripişta navpişte, 5 li maripişta rûniştekê û 3-5 maripişta boçike hatine avakirin. Wezifa maripiste ji aliki ew e, ku mirova tik bigre, ji aliye din ji mejuye maripiste bipareze. Ger ku mejuye maripiste biske, dibe ku mirov sil (felc) bibe u nekare qoren xwe bileqine. Ji ber ku ew hestiye maripiste bi hevra bi alikariya bendan, temar u deziyan hatine giredan u mirov dikare xwe bilivine u xwe li ser aliye deste raste, li ser aliye deste cepe xarbike u histuye xwe bicerixine. Ew livinana bi alikariya masulkan u livokan ten cekirin. Di hindure maripiste da mejuye maripiste cih digre. Ew ji meju destpedike u te heta dora hestiye maripista nivpiste ya duwemin. Ji mejuye maripiste birik derdikevin u dicin bedena mirovan. Ew birikana emir ji meju digrin u dibin masulkan u organan. Ji ber wi emri masulke dikarin fonksiyonen xwe binin cih. Hengil ji bo tik mayina mirovan gelek girin e. Hestiye hengile, [[rûviya zirav]] (bimbar), [[rûviya stûr]] (sincaq) u wan organen ku di zike mirovan da hene, dipareze u wan dui sune da dihele. Ji aliye din da ji hengil, ji bo revacuna mirovan gelek giring e. Cava te zanin, kulimeka mirovan di navbere hestiye hengile u hestiye qora jorin da cih digre. Hestiye hengil bi temar, band u deziyan bi hestiye qora jorin u bi maripiste ra hatiye giredan. Pile mirovan ji hestiye pile jorin, hestiyen pile jerin u ji dest pekte. Ew bi livoka pil (navbera girika pil u hestiye berike) bi hestiye beroke ra, bi alikariya deziya hev u din va hatine giredan. Ji we livoke ra dibejin livoka gilor, ji ber ku mirov dikare we livoke li her ali da bicerixine. Pile jorin bi livoka eniske, bi bask ra (pile jerin) hatiye giredan. Bask ji du hestiyan pekte: Hestiye baske palind (Zende stur) u hestiye baske zirav (Zende zirav). Bask bi livoka zendike bi dest ra hatiye giredan. Zendik ji 8 hestiye picuk pekte. Ew hestiyana, bi deziyan bi hev va hatine giredan. Dawiya zendik, 5 hestiyen dest ten. Ew hestiyana, bi livoka, masulkan u deziyan bi hestiye tiliyan va hatine giredan. Her tiliyek mirovan bi 3 hestiyan pek te. Ji wan ra dibejin xaxik. Ew bi livokan u deziyan bi hev va hatine giredan. Qore mirovan weki pil u destan hatine cekirin. Hestiye qora jorin, bi livoka kulemeke bi hengile ra hatiye giredan. Bi livoka juni ji bi binqore ra (cipike) hatiye giredan. Livoka juni ra hin helan qomik ji te gotin. Li ser livoka juni hestiye qomike (sercok) heye. Binqor ji du hestiyan pekte. Wan ra, hestiye binqora qalind u hestiye binqora zirav te gotin. Ew hestiyana bi livoka ling ra hatine giredan. Di livoka ling da ji, weki livoka desta (zendik) 8 hesti hene. Ew ji bi hevra hatine giredan. Hestiye mezin, hestiye paniye ye. Du livoka lingan 5 hestiye ling ten. Ew hestiyana bi livoka bi hestiye becikan ra hatine giredan. her pecike mirovan ji 3 hestiya pek te. Ji wan ra dibejin xaxike lingan. Ew ji bi hevra, bi livokan u deziyan hatine giredan. Gireya hestiye seri suna kirtikan e. Di sere zarokan da, li salen jiyanen pesin, hindik hesti hene. Ji ber ku mejuye zarokan he nu mezin dibe. Eger seri bi temami ji hesti be, meju nikare mezinbe, ji ber ku suna mezinbune tune. Ji ber ve yeke ji, navbera hestiye seri bi kirtike te girtin. Ji ve ra sille an ji nermik te gotin. Kengi zarok mezin bun, ketin sal 2'yan, ew kirtikana hedi hedi dibin hesti. Temami ses sune usa di sere mirovan da hen. Kirtika mezin, di nav hestiye seri da, li ale pesiye seri da ye (bi zimane latini: Fontanela). {{abm}} [[ca:Esquelet]] [[da:Skelet]] [[de:Skelett]] [[en:Skeleton]] [[eo:Skeleta sistemo]] [[es:Esqueleto]] [[et:Skelett]] [[fr:Squelette]] [[is:Beinagrind]] [[it:Scheletro (anatomia)]] [[nl:Skelet]] [[sv:Skelett]] 3490 67057 2007-01-29T18:46:37Z KurdoChali 500 Di [[bedena mirovan]] da kemanî 650 [[masîlik]] hene. Ew ne tene di [[pil]] u [[qor]]an da, her usa li pir deren bedene mirovan da hene. [[erk|Erkê]] (Wezîfeya) wan pêkanîna livînê ye. Ji masîlikan ra goştê sor jî dihêt gotin. Ew erka livînê bi alîkariya birik, livok û hestiyan bi cih diînin. Mirov dikarit masîlikên ko di [[xwînborî|xwînboriyan]] da u di pir endamên (organên) din da hene (li pisike, [[rûvi]], [[dil]], [[aşik]]) bi navê masîlikên duz û masîlikên livînê bisinfînit. Masîlikên dilî tewirekê din peyda dikin. Masîlikên livînê jibo bicihkirina livînê hewcedarên emrekê mejî ne. Masîlikên di xwînboriyan, aşik, rûviyan da û yên dilî, hertim dixebitin; ango ew xwekar (otonom) in. Masîlik livînê li ser hestîyên cihekî dest pêdikin û li ser hestîyên cihekê din disekinînin. Li goreyê wê şûna xwe dikarin pil, qor u cihên dî yên bedenê mirovan bilivînin. {{abm}} [[en:muscle]] 3491 15416 2004-10-26T00:14:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[masûlke]] 3492 15417 2004-10-26T00:23:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[masûlke]] 3493 15418 2005-01-19T22:08:37Z Erdal Ronahi 2 '''Livok''' (movik) di navbera du [[hestî|hestiyan]] da cih digrin. Fonksiyona wana ew e ku, mirov bikare perca bedena xwe wek [[ling]], [[dest]], [[pil]], qore bilivinin. Du cins livokdi bedena mirovan da hene; livoke gulover u livoke menteseyi. Livoken gulover li pile jor u u li kulimeke hene. Mirov dikare bi alikariya wan livokan pil u qora xwe li herali bicerxine. Le livoken weki livoke jinu (livoken coke), livoken menteseyi ne u mirov dikare organe xwe tene bi du aliyan ra bicerxine. *Binihêre: [[Sîstema livînê]] {{abm}} 3495 15420 2004-10-29T13:35:31Z Erdal Ronahi 2 '''Kox''' çiyayekî [[Kurdistan|Kurdistanê]] ye. Çîyayê Bîngolê 3500 m bilinde û di navbera Kanîreşa [[Çewlik|Çewlîgê]], [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] û [[Şûşar|Şûşara]] [[Erzirom|Erziromê]] cih digre. Çîyayek bê dar daristane. Le zozane herêmê ên herî navdar li wirin. Di her derên wîda kanîyên sar diheriki. Ew avên sar ji Çemê Aras û Cemê Miradê ra dibin çavkanî. Kox tûmê herî bilind ên çîye ra tê gotin. ''"Kox"'' gotinek farisî ye u wateya wi ji ''çiya'' ye. Li wir hilhatina rojê te temaşekirin. Van salên dawîyê hinik Şaredarîya xwastine li wir festivalên Rojê çêbikin.le ev hin rûneniştîye. Li gor efsana koroxlî li wir wargehek çêkirîye, û hîna li wir kevirên ku mina hêm dixûyên hene û hespê Lawêkor an jî koroxlî li ser kanîyen (kul i wir bi hezaran kanî hene navê Bîngol-hezargol ji piranîya wan kanîyan hatîye) wi deri ava jiyane (abi-heyat) vexwarîye bûye bemirin [[category:Çiya]] 3496 63210 2007-01-05T13:10:34Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:Ahmed Arif]] [[image:ahmet_arif.jpg|right|framed|Ahmed Arîf]] '''Ahmed Arîf''' helbestvanekî kurde ku bi [[zimanê tirkî]] nivîsand. Navê wî ye rast Ahmed Önal e. Di 21 Nîsan e da li [[Amed|Amedê]] tê dine. Nave bavê wî Arîf Hikmet, navê dîya wî Sarê ye. Zaroktîya wî li Amede û [[Sêwrek ]] e derbazdibe. Li Sêwrek e dibastana seretayî diqedîne. Li [[Riha]] yê destbi dibistana navendî diki û le li Afyone diqedîne. Dû ra terê Enqere dest bi Universîta Enqerê Fakulteya Ziman, Dîrok û Erdnasîyêda bêşa Felsefê dixune le ji ber girtinan xwandinê cîh dêle, Ji bo helbestên xwe gelek caran tê girtin lêdanê dibîne dikevê hevsan. Helbestên wî di navbera salên [[1944]]-[[1955]] da di kovarên demê da tên weşandin. Pirtûka wî ya navdar a bi navê [[Min ji hesreta te prange kevnkirin ]] '''(Hasretinden Prangalar Eskittim)''' di sala [[1968]] an da cara yekemîn hat weşandin, ev pirtûk heya niha nêzîke çil carî hatîye çapkirin. Û hêla çend kesanda jî li kûrdi hatîye wergerandin. Ahmed Arîf di 2.06.1991 da li [[Enqere|Enqerê]] ji nav me qetîya û çû ser dilovanîye. Piştî mirina wî hinik helbestên wî ên ku berê di kovaranda hatibû wesandin hinik jî helbestên nû ên ku qed nehatibû weşandin di hela Filinta Önal da (lawê Ahmed Arîf) hatîye berhevkirin û sala 2003 an da di bin navê [[Welatê Min Şahtamarê Min]] ('''Yurdum Benim Şahdamarım ''') da di nava [[weşanên Everest]] ta hat weşandin. Ahmed Arîf her çiqas helbestên xwe bi tirkî nivisandîye jî le em dikarê bibêjin helbestên wî di hêla hûnandin û naverokê da jî tirkî bêtir nêzîke kurdîye. ==Binihêre== * [[Sî û Sê Gulle (helbest)]] [[category:helbestvan]] [[de:Ahmed Arif]] [[en:Ahmed Arif]] [[tr:Ahmed Arif]] 3498 15422 2004-10-27T22:39:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Ahmed Arîf]] 3499 15423 2004-10-28T11:56:33Z RezanTovjin 60 Kepayê çû cihê Kêpayî #REDIRECT [[Kêpayî]] 3500 39862 2006-08-14T08:35:17Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Qirîs''' xwarinek e ku li [[Culemêrg|Culemêrgê]] tê çêkirin. [[Mewîj]], [[kakilê gûzan]], goştê hestî, [[kiftik]] bi hev re tên kelandin û serwîs tê kirin. {{kurt}} [[category:xwarin]] 3501 22877 2005-12-07T15:30:09Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 81.173.230.36 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Bercelan1.jpg|thumb|Berçelan]] [[Image:Bercelan.jpg|thumb|Berçelan]] '''Berçelan''' zozanekî [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. Cihekî bi mêrg û kanî ye. Çerwarê wê (cihê çêrînê) xweş e. Li bakura Culemêrgê ye. Du çel (şikêrên bilind) lê hene. Jixwe navê xwe ji wan her du çelan digire. Li ser wan Çelan Destana "[[Memê Şivan]]" heye. Her wiha ji destana "Cembelî û Binevşa Narîn" re jî li malevanî (mazûvanî) kiriye. Du [[gol]] li Berçelan hene ku şûna wan ji demên [[volkanîk]] (agirpij) mane ku bedewiyeke cuda ya Berçelanê ne. [[category:kurdistan]] [[category:zozan]] 3502 15426 2004-10-28T12:13:59Z RezanTovjin 60 Berçêlan çû cihê Berçelan #REDIRECT [[Berçelan]] 3503 15427 2004-10-28T12:23:44Z RezanTovjin 60 Azadiya Welat Azadiya Welat 3504 15428 2004-10-28T12:29:52Z RezanTovjin 60 Azadiya Welat Azadiya Welat 3505 15429 2004-10-28T16:29:39Z Erdal Ronahi 2 '''Kes nikare roja me tarî bike''' şiyara [[kurd|kurdan]] bû ku piştî [[komploya 9'ê kewçerê]] agir dabûn benena xwe. Di [[9'ê kewçêrê|9'ê kewçer]] a [[1998]] an de Serokê gelê Kurd [[Abdullah Öcalan]] ji [[Suriye]]yê gava ku derket û [[komploya navnetewî]] çawa ku li dar ket, gelê kurd ji zar, cîwan û kalan bigirin tev bûn bend bi laşê canê xwe û agir bela giyanê xwe dan. Ji 9 Kewçera 1998 an ta 24 ê Berfanbarê ku kesên ev çalakî li dar xistine ji rêzê; 1-[[M. Halit Oral]], 9 Kewçêr 1998, Zîndana Maraşê (Şehîd) 2-[[Murat KAYA]], 18 Kewçêr 1998, Zîndana Bartinê 3-[[Mehmet GÜL]], 19 Kewçêr 1998, Zîndana Amasyayê (Şehîd) 4-[[Ali AYDIN]], 20 Kewçêr 1998, Zîndana Bartinê (Şehîd) 5-[[Meral KAŞOTURACAK]], 20 Kewçêr 1998, Zîndana Çanakale 6-[[Bülent BAYRAM]], 21 Kewçêr 1998, Zîndana Adiyamanê(Şehîd) 7-[[İsmet İNANÇ]], 22 Kewçêr 1998, Zîndana Yozgatê 8-[[Hasan Îsa Hasan]], 22 Kewçêr 1998, Qamişlo (Şehîd) 9-[[Fettah KARATAŞ]], 22 Kewçêr 1998, Amed 10-[[Selamet MENTEŞ]], 23 Kewçêr 1998, Zîndana Mîdyatê (Şehîd) 11-[[Aynur ARTAN]], 23 Kewçêr 1998, Zîndana Mîdyatê (Şehîd) 12-[[Mehmet BAĞRIYANIK]], 23 Kewçêr 1998, Zîndana Elbîstanê 13-[[Cennet GÜNEŞ]], 24 Kewçêr 1998, Zîndana Dîlokê 14-[[Seyrî ÎPEK]], 24 Kewçêr 1998, Zîndana Sakaryayê 15-[[Aysel CEYLAN]], 24 Kewçêr 1998, Zîndana Sakaryayê 16-[[Samet OKTAY]], 24 Kewçêr 1998, Zîndana Sakaryayê 17-[[Müslüm MUHAMMET]], 26 Kewçêr 1998, Zîndana Dîlokê 18-[[Mîrza Sevîmlî]], 26 Kewçêr 1998, Zîndana Erzurumê (Şehîd) 19-[[Kenan KARAHASANOĞLU]],26 Kewçêr 1998, Zîndana Erzurumê 20-[[Berzan Öztürk]], 1 Sermawez 1998, Almanya (4 Rebendanê Şehîd ket) 21-[[Mehmet AYDIN]], 13 Sermawez 1998, Zîndana Çanakaleyê (Şehîd) 22-[[Erdal ÇEKEN]], 13 Sermawez 1998, Zîndana Mêrdînê (Şehîd) 23-[[Abbas SERTKAYA]], 14 Sermawez 1998, Zîndana Umraniyeyê 24-[[İsmet AKAY]], 14 Sermawez 1998, Zîndana Adiyamanê 25-[[Muhyettin SEVİMLİ]], 15 Sermawez 1998, Zîndana Amedê 26-[[Ömer ŞEN]], 15 Sermawez 1998, Zîndana Umraniyeyê 27-[[Adnan ÖZCAN]], 15 Sermawez 1998, Zîndana Bursayê 28-[[Sıracettin HASSAS]], 16 Sermawez 1998, Zîndana Bursayê 29-[[Ramazan MALKOÇ]], 16 Sermawez 1998, Zîndana Umraniyeyê 30-[[Azime İNAN]], 16 Sermawez 1998, Zîndana Êlihê 31-[[Remziye ZENGİN]], 16 Sermawez 1998, Zîndana Êlihê 32-[[İdris BAŞARAN]], 16 Sermawez 1998, Zîndana Ceyhanê 33-[[Hanifi KUZU]], 16 Sermawez 1998, Zîndana Sêrtê 34-[[Hamdullah DAŞÇI]], 16 Sermawez 1998, Zîndana Mêrdînê 35-[[Ali ERBEK]], 16 Sermawez 1998, Zîndana Mêrdînê 36-[[Mustafa ŞAHİN]], 16 Sermawez 1998, Almanya 37-[[Kadri İLHAN]], 16 Sermawez 1998, Zîndana Sêrtê (Şehîd) 38-[[Ahmet Yildirim]], 17 Sermawez 1998, Moskova (Rusya) (Şehîd) 39-[[Remzi Akkuş]], 17 Sermawez 1998, Moskova (Rusya) (Şehîd) 40-[[Mehmet TURGAY]], 17 Sermawez 1998, Zîndana Konyayê 41-[[Zeynî ARAT]], 17 Sermawez 1998, Zîndana Dîlokê 42-[[Ramazan ADIBELLİ]], 17 Sermawez 1998, Zîndana Konyayê 43-[[Sûleyman GÜLTEKİN]], 18 Sermawez 1998, Zîndana Trabzonê 44-[[Seyit BAYRAM]], 18 Sermawez 1998, Dêrik (Başurê biçûk) 45-[[Zülkıf YILMAZ]], 18 Sermawez 1998, Roma (İtalya) 46-[[Emrullah DAMLAYICI]], 18 Sermawez 1998, Qamişlo (Şehîd) 47-[[Fetiye ABDULLAH]], 18 Sermawez 1998, Zîndana Meletê 48-[[Osman TİNİT]], 18 Sermawez 1998, Zîndana Meletê 49-[[Fazıl SÜLÜK]], 19 Sermawez 1998, Zîndana Dîlokê 50-[[Halil AKINCI]], 19 Sermawez 1998, Zîndana Bursayê 51-[[Cengiz KAYA]], 19 Sermawez 1998, Zîndana Agirî 52-[[Zehra RIZGAR]], 27 Sermawez 1998, Rojhilatê Kurdîstan 53-[[Nuri ACAR]], 27 Sermawez 1998, Zîndana Orduyê 54-[[Cemil ÖZALP]], 27 Sermawez 1998, Amed (Şehîd) 55-[[Hasan TAŞKIN]], 3 Berfanbar 1998, Almanya 56-[[Cihat ŞEXO]], 10 Berfanbar 1998, Kibris 57-[[Takibe GÜLTEKİN]], 12 Berfanbar 1998, Zîndana Sêwasê 58-[[Hatice FALAY]], 13 Berfanbar 1998, Stenbol (Şehîd) 59-[[Gulistan TAŞ]], 16 Berfanbar 1998, Êlih 60-[[Taylan Özgür KAHRAMAN]], 23 Berfanbar 1998, Almanya (Şehîd) 61-[[Muhyettin IŞIK]], 24 Berfanbar 1998, Dîlok Nîşe: Heta ku ji dest hat nav û roj rast hat nivîsîn lê dibe şaşî hebe û a din jî dibe gelek nav nehatibe nivîsîn. Herkes di hêla xwe de alîkariyê bide evê rûpelê dê pir baş be. [[category:Şehîd]] [[category:Dîrok]] 3506 40467 2006-08-17T16:13:50Z Erdal Ronahi 2 # [[Hêzên Rizgariya Kurdistan]], hêza çekdarî ya [[PKK]] heta 1986 # [[Hêzên Rojhilatê Kurdistan]], baska çekdarî ya [[PJAK]] {{cudakirin}} 3507 61715 2006-12-26T04:27:30Z Metin84 686 [[Wêne:HRK - ARGK - HPG - -1982-1986-2000-.png|thumb|ARGK - Artêşa Rizgariya Gelê Kurdistan]] '''Artêşa Rizgariya Gelê Kurdistan''' an '''ARGK''' ji 1986'an heta 2000 hebû. Berê [[Hêzên Rizgariya Kurdistan]] hebûn, piştre [[Hêzên Parastina Gel]] hatin afirandin. {{kêm}} [[kategorî:rêxistin]] [[de:Volksbefreiungsarmee Kurdistans]] [[ru:Народная Освободительная Армия Курдистана]] 3508 15432 2004-10-28T14:31:23Z Erdal Ronahi 2 ARGK çû cihê Artêşa Rizgariya Gelê Kurdistan #REDIRECT [[Artêşa Rizgariya Gelê Kurdistan]] 3509 29499 2006-03-14T15:09:05Z Erdal Ronahi 2 '''PDK-Bakur''' partiyeke [[bakurê Kurdistanê]] ye. Partiya Demokrata Kurdistana Bakur di sala 1965'an de li [[Amed|Diyaribekir]] bi şêweyeke weşartî hat damezrandin. Binihêre: *[[PDK]] *[[Hemreş Reşo]] ==Grêdanên derve== *http://www.pdk-bakur.org [[category:partî (Tirkiye)]] [[category:partî (Kurdistan)]] {{kurt}} 3510 39373 2006-08-13T16:40:00Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Bi sarbûna [[hêz|hêzanê]] an jî bi gotineke din heger hêzan bi hêzeke gellekî mezin were asê kirin madde derdikeve holê. Berevajiya vê jî, bi jihevbûna maddeyê hêzaneke nedîtî tê holê ku ew dikare bajarekî ji binî ve xirabe bike. {{kurt}} [[category:fîzîk]] 3513 15436 2004-10-28T16:46:54Z Erdal Ronahi 2 3514 57757 2006-11-20T21:57:54Z 87.160.250.233 /* Gundên li Rojhilatê Silopî */ '''Sîlopî''' navçeyeke [[Şirnex|Şirnexê]] li [[Kurdistan|Kurdistanê]] ye. ==Bajarê Silopî== Heta îro 10 Mehele anjî Taxên Bajarê Silopî hatine çêkirin û avakirin, ji salên 1995 an pêde. '''Taxa Barbarus, Taxa Basak, Taxa Cûdî, Taxa Cumhurîyet, Taxa Karşiyaka(Şehrê Pêşber), Taxa Nûh, Taxa Ofîs, Taxa S. Harun, Taxa Yenîşehîr(Şehrê nû), Taxa Yeşiltepe(Girê Hişîn)''' Bajarê Silopî di [[Bakûrê Kurdistan]] de cih digre. Silopî 64.000 hezar kesan zêdetir Nifûsa xwe niha heye, yên ku ji Silopî`ya ne û yên di salên 1995 an û pêde Gundên xwe hêlayîn û ew jî li Silopî`Jîyana xwe berdewam dikin. Hikmetên Tirkî bi zoradarî Gundîyên Kurd ji Gundên wan derêxistin û Mal û Xanîyên wan jî xirakirin. Jiber wê yekê jî Gundên li dûra çîyayê [[Cûdî]] revîyan çûn Silopî`ya. Bajarê Silopî ji berî salên 1995 an Nifusa wê li dura 20.000 ran bî, bes ji salên 1995 an pêde Silopî di 10 salên paşîn de gelekî mirov kişandin xwe, mirovên Kurd yên ji hemû derên [[Kurdistan]] ê tên. Di van 10 salên paşîn de li Silopî`ya gelekî Xanî û Bînayên 1 heta 10 ketîyê zêdetir Xanî hatine avakirin. Herweha gelekî sûkên nih ketine di bajarê Silopî`ya de. Pêşdeçûn li bajarê Silopî berdewam dike. Bajarê Silopî her li ber xwe daye li dijî hikmetên Tirkan û îro jî li ber xwe dide li dijî zordarîyê. Li vira çîya`yê [[Cûdî]] dikeve pişta Silopî û Kîlometrekî ji Silopî dûr e. Li tenişta milê çepê jî [[Xabur]], [[çîyayê Bêxêr]] bajarê [[Zaxo]] heye û nêzîkî 30 Kîlometran ji Silopî dûr e. Bajarê [[Şirnex]] jî dikeve piş çîya`yê [[Cûdî]] anjî li Bakûr ê Silopî ye. [[Cizîra Botan]] jî dikeve Rojavayê Silopî. [[Dêrika Hemko]] jî dikeve pêşberî anjî li Başûrê Silopî. Berê ji berî salên 1990 an, Bajarê Silopî liser [[Mêrdîn]] ê bû, bes ji sala 1991 û wirde liser Bajarê Şirnex e. Halbukî Nifusa Şirnex ne ewqas zêde ye. Şûna ku [[Cîzîra Botan]] bêxin Wilayet û Nifûsa wê jî diqetî ya Şirnex e, jiber Nav û Dengê Cizîr ê, Tarîxa [[Cizîr]] ê, Coxrafîya Cizîr ê. Reîsê anjî Şaredarê Beledîya Silopî berêz Muhsun Kunur e, ji (DEHAP, SHP) DTP ye. Berî ku ew bikeve ser Text DYP ji alîyê mala Öktenan ve dihate îdare kirin. Rewşa niha ya Silopî ya ji Rewşa berê baştire... ==Gund== ===Gundên li Rojhilatê Silopî=== *[[Bêmrîn]]: Bêmrîn Gundê avî bû û Karê Pembî, Birinc wisa ve dixebit1in û dikeve ber Ava Xabur. *[[Bêspin]]: Gundê Asûrîyan anjî Fileh û Misilmana ye. *[[Bêşêr]]: Ev Gund di Qontara çîyê de ne, Rez û Dehlên wan hene. *[[Bilka]]: Ev Gund di Qontara çîyê de ne, Rez û Dehlên wan hene. *[[Fêrga]]: Ev Gund di Qontara çîyê de ne, Rez û Dehlên wan hene. *[[Gir Gewrê]]: *[[Gite]]: Gundê Asûrîyan anjî Fileh û Misilman nan. *[[Herbul]]: Gundê Asûrîyan anjî Filehan e. Komira Silopî`ya ji wira tê. *[[Hevindga]]: Gundekî bi avîye û di Karê Pembî û Birinc de dixebitin *[[Kukît]]: Deh KM ji Xabur dûr e. *[[Kulya]]: Gundekî bi avîye û di Karê Pembî û Birinc de dixebitin *[[Kurava]]: Kurava jî Gundekî liber Ava Xabur e û Karê Pembî, Birinc de dixebitin. *[[Xabur]]: Derîyê Gumrika di navbeyna Tirkî û Otonomîya Kurdan anjî Irakê de ye. *[[Silib]]: Ev Gund di Qontara çîyê de ne, Rez û Dehlên wan hene. *[[Wehsid]]: Bes 10 KM ji Xabur û Silopî dûr e. *[[Zorava]] (Sorava): *[[Tilqebîn]]: Ev Gund jî nêzîkî 10 KM ji Xabur û Silopî dûr dikeve. Ev Gundên he hemû jî di navbera anjî navbeyna Silopî û Zaxo de ne. ===Gundên li Rojavayê Silopî=== *[[Dader]]: Şirnexî têde dijîyan, bes Tirkî xirabe kir. *[[Babindek]]: Gundê Teyan *[[Eywanê]]: Xirabe *[[Gundê Ermenîyan]]: Xirabe; Miletê Birayên Ermenî mirovên zehf qenc bûn. Ewan û Kurdên Misilman gelekî bi hevdu dikirin. Miletekî gelekî jîrbûn û Mirovatîya wan zêde bû. *[[Gêrkundan]]: Xirabe *[[Hesana]]: Xirabe; Gundê Assyîrîan anjî Filehan bû, Danûstandina wan û Kurdên Misilman zêde bi hevdu re hebû û Fileh û Misilmanan jî ji hevdu his dikirin. *[[Hurîsya]]: Xelk Silopî ne. *[[Kûrtik]]: Berê Gundîyên vî Gundî Silopî bûn, bes di salên 1980 an de firotin Eşîretek ya Kurdan yên, ku ji wan re Zêwkî tête gotin. Li ber Cemê anjî Ava Bazamir e. Ev Gund avîye, çandinîya wê jî heye û Pezên wan jî hebûn. *[[Şerefxana]]: Xelk Silopî ne. *[[Şêvesor]]: Xirabe; Xelk Şirnexî`ne û çandinîya wan jî hebû. *[[Xezayî]]: Xelk Silopî ne. *[[Xirabreşik]]: Xirabe (Ez bi xwe ji Gundê [[Xirabreşk]] ê me). Di wî Gundî de bes Silopî û Şirnexî hebûn. Silopî û Şirnexîyan zêde ji hevdu hisne dikirin. Hersal Koçerên Kurd Zivistanan dihatin Gund û Havînan diçûn Zozanên hunik. Ew Malên Şirnexî, hin ji wan casusên Tirkan bûn û gelekî Kurdên dilsoz bê sebeb dan girtin. Di Gundê Xirabreşikê de Cutyarî û Genim, Ceh, Garis, Nîsk, Nok çandinî dikirin. Lê Dehil û Rezên wan kêm bûn. Bes Zebeş (Jebeş), Gindur(Qawun) jî Havînan hebûn. Bes Dewar û Heywanên Xirabreşkîyan jî hebûn; wekî Hesp, Hêstir, Ker, Çêlek û Bizinên wan jî hebûn. Ava [[Bazamir]] di wira dibûrî. Hin Havînan ava Bazamir çik dibû. Ava Bazamir heta 100 Metreyan jêdetir kurbûna xwe hebû û ji Gundê Girê Çolîya dihat. Dirêjbûna xwe zêde hebû. KM ? Di Ava Bazamir de Bax û Bîstan jî dihatin çandin û herweha gelekî Fêkî jî peyda dibûn. Bes mirov dikarî Masîyan jî bigire. Heywanên kîvî; Gurî, Kêvruşk, Rîvî, Kev, Kevok, Zerzîlik û gelekî Heywanên din jî peyda dibûn. Di Nava Şevê de gelek caran Qaçaxçî jî di wira re dibûrî. Gund û xwe ne Feqîr bû, bes Gundîyên feqîr jî hebûn. ===Gundên li Bakûrê Silopî=== *[[Babga]]: (Babigan)Xirabe; çandinîya Babigan jî hebû. *[[Besta Belega]]: *[[Germgê]]: (Germigê)Xirabe; Germig jî Gundek bi Bax û Bîstan bî, bes çandinîya wan ya Genim û Ceh jî hebû. Gelek Kanîyên Gerimigê jî hebûn. gelekî avî bû. *[[Girê çolîya]]: Xirabe; gelek Bax, Bîstan, Rez û Fêkîyên Gundê Girê Çolîya hebûn. Bes hikmeta Tirkî hemû şewitandin. *[[Sorbitim]]: Xirabe; Gundê Sorbitim ê jî Rez û Pezên wan hebûn. *[[Gundgê Remo]]: Xirabe; Rez û Pezên wan hebûn. *[[Şemga]]: (Şemigan)Xirabe; gelek Bax, Bîstan, Rez û Fêkîyên Gundê Şemigan jî hebûn û ew jî ji alîyê hikmeta Tirkî ve hatin şewitandin. *[[Xinis]]: Xirabe *[[Zêdga]]: (Zêdigan)Xirabe; ev jî Gundekî avî bî û bi Bax û Bîstan bî. Ev Gund hemû jî di Qontara çîyayê Cûdî de bûn, jiber vê yekê zu xira kirin, ku Tirkî digot; arîkarîyê didin [[Partîya Karkerên Kurdistan]]. ===Gundên li Başûrê Silopî=== *[[Basirîn]]: Aborîya wî Gundî jî liser Birinc, Pambî, Zebeş û hin tiştên din bûn. *[[Bedru]]: Xelk, Silopî û Teyan di Gund de dijîn.Gundê Bedru jî di baran û lehîya sala 2006 an de hat xirakirin. *[[Gunhedîd]]: Li Gunhedîd Silopî û Cizîrî dijîyan. Li wira jî çandînîya Genim hebû. Tête gotin jeberî ku Silopî bibe navçe, dihata behskirin, ku Gundê Gunhedît bibe navçe ji şuna Silopî`ya. Bes weke tête zanîn, di Silopî`ya de xelkê Silopî hene, gôtinên wan li cem hikmetê mihimtir bûn. Jiber vê yekê jî rabîn Silopî kirin navçe û Gunhedît hêlan. Gunhedît gundek gelek xweş bî, hişînatîya vî Gundî zêde bî û ji Silopî xweştir bî. Bes wextê Silopî bî navçe, Gunhedît rengê xwe yê berê winda kir. Di Gund de Mêrek bi navê Ebdulla Efendî hebû, bi xwe dewlet Katibî bû û dilekçe ji xelkê re dinivîsî û vêrgî distand. Di wextê wî de gelek Kurdan xwendin û nivîsana wan tune bûn, jiber vê yekê ji ewî bi dexdîlo ya xwe arîkarîya kesê ku nivîsana wî nebû dikir. Ebdulla Efendî û xwe eslê wî ji Cizîra Botan bû û dibî mirovê Mala Mîr û Berdirxanîyan. Ev Gund niha jî dimîne, bes berû xiarbînê çûye. *[[Nêrwan]]: Gundê Teyan; Teyî anjî Teyan Eşîretek ya Kurdan e. *[[Ribehî]]: Jebeş anjî Zebeşên vî Gundê Rihanî yê wekî Jebeşên Amêd bi Nav û Deng bûn. *[[Rihanî]]: Jebeş anjî Zebeşên vî Gundê Rihanî yê wekî Jebeşên Amêd bi Nav û Deng bûn. *[[Serê Bîyê]]: Gundê Teyan; ev Gund di salên 1975-95 hat avakirin. *[[Sofî Salim]]: Ev Gund di ber Avê de ye. *[[Takyan]]: Xelk, Silopî û Teyan di Gund de dijîn. Ne mixabin evkas Gundên hatî xirabûn tu arîkarî jî ji hikmetên Tirkî negirtin e, ku bikarin ji xwe re Xanîyên xwe ava bikin. ==Grêdanên derve== *[http://www.silopi.net.tc/ Malpera Silopî û Xabur] [[category:Navçeya Şirnexê]] 3516 18023 2005-07-18T00:22:00Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.101.51.203 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 85.97.147.7 == Nivîsara sernameyê == 3520 20325 2005-10-18T00:53:54Z Erdal Ronahi 2 '''Serhed''' herêmekî [[bakurê Kurdistanê]] ye. Bajarê [[Çewlik]], [[Erzirom]], [[Mûş]], [[Agirî]] û [[Qers]] (Serhed) dikevin nav tixûbe vê herême. Navê xwe ji “serxet“ ê digre. [[Category:Herêm]] 3521 51919 2006-10-14T17:33:56Z Erdal Ronahi 2 '''Çewlîg''' gundekî [[Kanîreş|Kanîreşê]] ye. Ji bo bajarê Bîngolê, binihêre: [[Çewlik]] [[category:gundê Kanîreşê]] 3522 45454 2006-09-04T21:18:31Z Erdal Ronahi 2 Ava an jî robarê [[Bazamir]] robarek ji robarên [[Kurdistan]]ê ye. Robarê Bazamir dikeve navbeyna robarên mezin [[Dîcle]] û [[Firat|Firatê]] û di axa [[Mezopotamya]] de ye. Ava Bazamir ji qontara çîyayê Cûdî ji Gundê Girêçolya derdikeve anjî diherike û tê ser Ava Firat ê. Di ber vê Ava Bazamir de gelek dehil, bexçe, bîstan fêkî dihatin çandin. Yek ji van Gundan, Gundê Girêçolya, Gundigê Remo, Şemga, Germgê, Xirabreşik, Şerefxana, Kurtik û Hurisya bîn. Bes weke em dizanin ev Gund behra bêhtir ji alîyê hikmeta Tirkî ve hatine xirakirin û pişre jî ne mixabin ev dehil, bexçe û bîstan jî şewitand in. [[category:çemê Kurdistanê]] [[Silopî]] 3523 39651 2006-08-13T21:33:38Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Nezîr Silo.jpg|right|framed|Nezîr Silo]] '''Nezîr Silo''' nivîskarekî kurd e. Silo li [[başurê rojavayê Kurdistanê]] li gundekî girêdayî [[Dêrik (Qamişlo)|Dêrik]]a [[Hemko]], di sala [[1972]] an hatiye dine. di sala [[1998]]an de bi komek rewşenbîr re [[kovara Rojda]] dan weşandin. Di rojnama [[Azadiya Welat]] de u gelek kovaren di ên bi [[zimanê kurdî]] diweşin de dinivîse, her weha bi [[zimanê erebî]] jî di gelek malperan de gotaran dinivise. ==Berhem== *[[Wêjeya Kurdî doh û îro]] (lêkolîn), 2001. *[[Bawer (pirtûk)|Bawer]] (çîrok), 2002 [[category:nivîskar|Silo, Nezîr]] 3524 50209 2006-10-10T14:25:47Z Erdal Ronahi 2 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Dêrika Çiyayê Mazî]], navçeyeke Mêrdînê # [[Dêrik (Kerboran)]] # [[Dêrik (Gimgim)]] # [[Dêrik, Başûrê rojava]] # [[Dêrik, Pîran]] # [[Dêrik, Şirnex]] {{cudakirin}} 3525 15448 2004-10-30T13:53:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] 3527 15450 2004-10-30T17:48:08Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Süleyman Alpdoğan (Hozan Serhat)]] 3528 15451 2004-10-30T17:50:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dr. Ebdulrehman Qasimlo]] 3529 15452 2004-10-30T17:55:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hêzên Parastina Gel]] 3530 15453 2004-10-30T17:56:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hêzên Parastina Gel]] 3531 15454 2004-10-30T17:57:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kazim Oz]] 3532 15455 2004-10-30T19:04:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Ahmed Arîf]] 3533 39875 2006-08-14T08:36:47Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Pill [[Image:Piremerd.jpg|thumb|Pîremêrd]] '''Pîremêrd''' ([[1867]] [[Silemanî]]-15.06.[[1950]] Silemanî) [[helbestvan|helbestvanekî]] [[kurd]] e. Navê wî yê eslî Tefiq Mahmud bû. Perwerdehiya olî dît. Piştre li [[Stenbolê]] fakulteya dadê xelas kir. Di sala [[1907]]'an de li Stenbolê di damezrandina [[Komeleya Kurdistan]] de cih girt. Di sala [[1909]]'an de li [[Hakkari]], [[1918]] li [[Amasya]] bû qeymaqam. [[1923]] dîsa vegerand Silemaniyê. Nav salên [[1926]] û [[1950]] seroke rojnameyên "[[Jiyannewe]]" û "[[Jin (rojname)|Jin]]" bû. Ser [[folklor]] gelek lêkolîn kir. Pîremêrd wekî pêşevanê [[helbestvaniya kurdî ya nûjên]] jî tê hesibandin. {{bisoranî|پیره‌مێرد }} [[category:helbestvan]] [[de:Pîremêrd]] [[en: Piramerd]] 3534 15457 2004-10-30T23:53:19Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Pîremêrd]] 3535 15458 2004-10-31T00:06:51Z Erdal Ronahi 2 jı http://www.gavle.to/~zagros/dost/bewar.htm jı http://www.gavle.to/~zagros/dost/bewar.htm 3536 39227 2006-08-13T16:35:19Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Bewarbrahim.jpg|thumb|Bêwar Brahîm]] '''Bêwar Brahîm''' [[nivîskar]] û [[helbestvan|helbestvaneke]] [[kurd]] e, bi [[kurdî]] û erebî dinivîsêne. Bêwar Brahîm di sala [[1973]] an de li gundê [[Girbawî]], yê nêzîkî [[Qamişlo]] hatiye ser rûyê dinyayê. Berhemên wê di piraniya [[kovar]] û rojnameyên kurdistanî de hatine weşandin. Ji ber ko ji malbateke olperest e, xwendina xwe nebiriye serî, lêbelê ji piçûkanî ve meyla wê li ser xwendin û nivîsandinê hebû. Di bin bandora bavê xwe de, yê ko mela ye, di destpêkê de dîwana [[Melayê Cezîrî]], [[Mem û Zîn]]a [[Ehmedê Xanî]] û piştre dîwanên [[Cegerxwîn]] xwendine û akama wan di mêjiyê wê de hatiye çandin. Ji bilî vê gelek pirtûk bi erebî jî xwendine û hê jî li ser xwendina wan berdewam e. Di her deh salên dawî de gelek caran bi [[Seyda Tîrêj]] re giftûgo kirine û jê fêrî hûnandina helbestên klasîk bûye. Ji mamosta [[Rezoyê Osê]] fêrî rêzimana zimanê kurdî bûye û di bin bandora mamosta [[Konê Reş]] de di dergehekî fereh ve derbasî nav mêrga çand û hunera kurdî bûye. ==Berhemên çapkirî== *[[Bibûre ey evînê tu bê sûd î]]; helbest, Şam 1999 (Asife eyûhel hub leyse lekî meena) *[[Wêneyên ji bîrdankê]] (Diyalogek bi [[Konê Reş]] re); 2000 *[[Nameyek ji bo qederê]]; helbest, Şam 2001 Çavkanî: http://www.gavle.to/~zagros/dost/bewar.htm [[category:Jin|Brahîm, Bêwar]] [[category:helbestvan|Brahîm, Bêwar]] [[category:Nivîskar|Brahîm, Bêwar]] 3537 15460 2004-10-31T00:09:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bêwar Brahîm]] 3538 15461 2004-10-31T00:20:21Z Erdal Ronahi 2 '''Rezo Ose''' [[nivîskar]] û [[lêkolîner]] e. Wî di gelek kovar û rojnameyên kurdî de weke [[Armanc]] û [[Dugir]] û yên din de nivîsandiye û hêjî bi pênûsa xwe ya çalak û zimanê xweyî bilind û resen dinivîse û ew ji damezrevanê kovara [[Stêr]] û [[Pirs]] e. *Çavkanî: http://hem.passagen.se/zagros/dost/rezo.htm [[category:nivîskar|Ose Rezo]] 3539 15462 2004-10-31T00:27:14Z Erdal Ronahi 2 '''Konê Reş''' (Selmanê Osmanê Evdo) [[nivîskar]] û [[helbestvan]]ê kurd e. Di sala [[1953]]'an de li gundekî ji gundên pir belav di navbera tixûbên di nav [[Sûrî]] û [[Tirkiyê]] de çêkirî hatiye ser rûyê dinyayê. Li [[Qamişlo]] û [[Hesekê]] bakaloriya standiye û gelek hewl dane xwe da xwendina bilind jî bidawî bîne, lê ew pê re neçûye serî, ta ko di [[Almanya]] ve derketiye. Ji mêj ve bi dûv ziman, folklor û toreya gelê xwe de ye û gelek dostaniyên wî bi rewşenbîrên kurdistanî re hene û di tev [[kovar]], [[rojname]] û belavokên kurdî de beşdariya wî heye. Hem jî xwediyê kovara [[Gurzeke Gul]] e, ew kovara ko di nav salên [[1989]] û [[1992]]'an de li nav kurdên [[başûrê Kurdistanê]] dihate belav kirin. ==Berhemên çapkirî== * Serpêhatiyên Mîran (1); Beyrût 1991 * Mîr Celadet Bedir-Xan, bi Erebî; Şam 1992; bi Kurdî Stokholm 1997 * Sîpan û Jîn (helbestên zarokan: 1); Beyrût 1993 * Serhildana Sasonê: 1925-1936; Şam 1995 * Şagirtê Bedir-Xan im (helbestên zarokan: 2); Beyrût 1996 * Osman Sebrî: 1905-1993; Şam 1997 * Xwedî û Berpirsiyarê kovara (Gurzek Gul) di navbera salên 1989-1992 *Her weha xwediyê stoneke rojnemevanî bû bi navê (Hindik Rindik) di heft nameya (Peyman) de li Duhokê û bi dehan gotar, lêkolîn, pexşan û helbest di kovar û rojnameyên Kurdistanî belav kirin *Welato! Konê Reş; 1998; Beyrût, Libnan. ==Grêdanên derve== *[http://www.gavle.to/~zagros/dost/krwelato.htm Welato!] *Çavkanî: http://www.gavle.to/~zagros/dost/koneres.htm [[category:helbestvan|Reş, Konê]] [[category:nivîskar|Reş, Konê]] 3540 15463 2004-10-31T00:31:36Z Erdal Ronahi 2 ji http://www.gavle.to/~zagros/tirbespi.htm ji http://www.gavle.to/~zagros/tirbespi.htm 3541 55810 2006-11-10T19:35:11Z Bangin 450 [[Image:Tirbespi.jpg|right|250px|Nexşe]] '''Tirbespî''' bajareke [[başûrê rojavaya Kurdistanê]] ye. Tirbespî weke cihekî cografî heye, weke dîrok xwedî dîrokeke kevnar e, nimûneyên ji gundê Leylên xuya ne. Tirbespî bajarekî piçûk e û xelkên wê mirovine hêja û taybetî ne, lê mixabin ew hinekî bêdeng in û xelkên wê gelekî li ser xwe naaxivin. Navê Tibespiyê ji kêlên goran yên rengspî hatiye. ==Kesên rengekî xwe dane Tirbespiyê== Berî sala 1957an Tirbespî navenda veşartina kurdên welatparê û yên pêşvwerû bû (li pirtûka [[Mihemd Teleb Hîlal]] meyzêne). *Brahîmê Ezem Girgirekekî êla Hevêrkan bû. Hestûyên şikestî dicebirandin, dermanên kurmancî çêdikirin û keresteyên dermanên xwe bi piranî ji dikana Şamoşo dikirîn.. *Ebasê Fatê Dema ev camêr diaxivî derzî ketibana deng jê dihat, her kes bêdeng dibû û lê guhdar diman. Bi hostayî û hinerekî bilind diaxivî. Gotinên wî bi rengekî gelekî spehî li hev diguncîn. Wêneyên ciwan ji devê wî derdiketin û şiroveyên wî aqilqne bûn. Dema wî bûyek digot wilo xweşik dihate ber çavê guhdaran weke, ko mirov wê bûyerê di filmekî sînemê de bibîne. *Gelo Hêrilo Dikançî bû. *Gewrîko Gewrîko bi gewd û gir bû û nîvdîn û behle bû û pir xwere bû. Ew li pey xwarinê diçû hemû meezîciyan. Carekê di meezîçiya Hesen de Cemîl birayê Hesen ji Gewrîko pirsî, got ko niha tu dixwazî her roj yek ji me bimire! Gewrîko got, ko erê bi xwedê xalo! *Himo Himo mirovekî her û her serxweş bû, wî eraq ji tenekan divexwar. Ew mirovekî bêzerar û zarxweş bû. *Hiseynê Seyîd *Hiseynkê Pîxir Navmalî bû. Carekê Hesen gotiyê, here meyzêne, ka ewr e, yan sayî ye! Ew çû derve û hat got: Bi xwedê xalê Hesen baranê nehiş ko ez serê xwe hildim û meyzênim. *Mecîdê Êzîdî Mirovekî gelekî xizan û perîşan bû, lê ji dinya xwe jî gelekî dilxweş û razî bû. Tevlî ko pariyek nan di mala wî de peyde nedibû, lê ko tu di ber mala wî re dibuhûtî, bi taybetî danê evaran, te didît gava ko wî û jin û zarokên xwe destên hev girtine, û dîlaneke geş û xweş li ber stranê, ko wan bi xwe digotin, digerênin. Vê malê ti caran ti kes ji xwe tore nekir û ti caran tikesî dengê wan bi xirabî nebihîstiye. *Mûro Mirovekî civakhez xizmetkar û xwe tevlî her tiştî dikir. *Mûsayê Altê Ew bi eslê xwe ermenî bû, ji herêma Xeran bû. Xwende û wêjevan bû. Wê demê xwendevan kêm bûn û bi ser de ew şeherezayê seqayê bû. Deftereke wî hebû û wî li gor wê zanîbû kengî debe ewr yan sayî û kengî baran dibare. *Mûsayê Cido (Mûsayê Kêrker) Mirovekî gelekî henekoyî bû. Devera ko ew lê bana axaftin ya wî bû, bayekî xweş dikete nav civata wî û dibû ken û şahî. Carekê çûbû bajarê Dêrikê. Mûsikê Keçel jê pirsî, got ko apê Mûsa ma tu hatî? Wî lê vegeran, got ko ma ez bêjim na, tê ji min behwer bikî? Wî kêr ji streh û pola çêdikirin û hema gişt ji kêrên wî pêve li herêmê nebûn. Û li gor meteloka kurdî: 'Ne mêrê bê kêr û ne jina bê derzî'kêrkên wî bi her kesî re hebûn, lê gelek caran ew bê kêrik bû. *Osmanê Anîşkê Mala wî li ber çêm li anîşka gund bû. *Rifeeto Rifeeto kor bû, bi şev bana yan bi roj bana wî bê şaşîtî dizanîbû ka seet çend e. *Sewmê Qehyanê (Girêkrîs) Rîsvan bû û borîzevanê leşkerê Tibespiyê bû. *Şamoşo Şamoşo xwedî dikan bû. Wî dermanên kurmancî û reng difirotin. Wî derman ji bona alîkariya xelkê difirotin ne ji bona sûdên diravî û bazirganiyê. Şamoşo mirovekî gelekî bêhnteng bû. Wî ti caran sûnd nedixwarin. Heke pêwist kiriban wî bi tenê digot behwer bike. Carekê wî çakêtekî xwe kirî. Dema xwest li xwe bike du caran ceriband destê wî di zendikê re derbas nebû. Wî çakêt avêt û ew nema ti caran li xwe kir. *Şibê Şibê mirovekî behle bû. Çakêt û qapût û qirûqaf difirotin. Carekê jî wî sêv difirotin. Zenawer jê pirsî got ko Şibê tu van pîvazan bi çi difiroşî? Şibê di ber xwe de got, ko bi xwedê ko ev pîvaz bin em tê de xisirîn. *Ûsiv Gewriyê *Ûsivê Çemento *Ûsivê Hewarê Di heyama wî de ev alavên ragehandinê yên modern nebûn, lê wî şûna telefon û radyo û televizyonê jî digirt. Te çi pirsîbana xeber li cem wî bû. ==Kesên xuya yên, ko demekê li Tibespiyê mane== *[[Brahîm Nadirî]] Wezîr bû li Komara Kurdistanê li Mehabadê. Sala 1947 li Tirbespiyê dima. *[[Mele Ehmedê Namî]] *[[Cegerxwîn]] *[[Hejarê Mukriayî]] Helbestvan. Salên 1956 ta1958 li Tirbespiyê dijî *[[Îsa Zebîhî]] Yek ji damezrevanê [[Partiya Demokrata Kurdistana Îranê]] bû *[[Osman Sebrî]] *[[Reşîdê Kurd]] *[[Komunîstên Kurdistana Îraqê]] Li dor 70 ta 80 xortên komunîst ji Kurdistana Îraqê sala 1953 li Tirbespiyê diman. ==Cihên rengekî xwe dane Tirbespiyê== *Aşê avê *Ev aş gelekî kevn e. Çaxê ko Haco bi êla xwe re hate Tirbespiyê ev aş li wir hebû. *Bexçê Mezin *Borkê Kehran *Bîra Artiwazî *Camiya Mele Îsa *Dêra filehan *Dibistana Tirbespiyê *Dikana Gelo Hêrilo *Diyarê Topê *Gola Çîtê *Motorê Kehrebê *Oda Mala Haco *Qehwa Şihadê *Qijla leşkerî *Şiharê Kerikê ---- *Çavkanî: http://www.gavle.to/~zagros/tirbespi.htm {{bajar_kurd}} [[category:bajar]] [[Kategorî:Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] [[Kategorî:Sûrî]] 3542 15465 2004-10-31T00:46:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] 3543 15466 2004-10-31T22:21:41Z 80.141.185.148 </div> 3545 39123 2006-08-13T16:31:12Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Dengbêjî''' kevneşopiyeke gelekî girîng ji bo [[çand|çanda]] [[kurd]] e. Li dîrokê da [[kurd]] tim mecbûr man ku çanda xwe bi "deng" yan jî "gotinan" bi cîh bînin. Kurd li her demê li welatê xwe da hatine bindest kirin û mîna ecnebî hatine xwuya kirin. Ji ber vî yekê "nivîs" û "pirtûk" li nav kurdan da zaf kêm e û hîna îro jî pirr kurd nîvîs û xwendinê nizanin. Li hêla din da çand û zimanê kurdî di hêla dengbêjîyê da, yanê di hêla gotin, kilam, stran û çîrokan da pirr dewlemend bûye. Zimanê kurdî bi gotinên dengbêjên hêja hettanî roja îro hatîye û wunda nebîye. Gava ku em îro hîna kurdî qise dikin, va kerrî pirrî ji saya dengbêjan e. Dengbêj mîrovên gerok bûn. Pirr dereng nîne, dibe ku hîna çend salan pêşta, dengbêjên bi nav û deng gund bi gund, bajar bi bajar digerîyan û li kûçan, li ser bêderan, li koşkên axan û began, li konên reş yên koçber û bertîyan, hemû mîrov li dor xwe kom dikirin, ji wan ra çîrokên û kilamên li ser dilan, şer û mêrtîyê digotin. Bi vî avayî li gundekî demekî kurt disekinîyan û hinek bibe jî jîyana reş yê mîrovan şa dikirin. Kilamên li ser [[Filîtê Quto]], [[Lawikê Metînî]], [[Memê Alan]], [[Evdalê Zeynê]], [[Derwêşê Evdî]], [[Bavê Feqrîyo]], [[Bavê Bexçet]], [[Xalê Cemîl]], [[Gelîyê Zîlan]], [[Şerê Ûriz]], [[Xezalê]], [[Tellî]] nav kurdan gelek bi nav û deng in. * Binêre: [[Lîsteya dengbêjên navdar]] ==Grêdanên derve== *[http://www.rojanu.org/muzik.htm Stran û miqamên kurdî] {{kurt}} [[Kategorî:çand]] 3546 67169 2007-01-30T20:02:37Z 88.230.71.241 /* Cembelî kurê mîrê Hekarî */ [[Wêne:Eyse san.jpg|framed|Eyşe Şan]] '''Eyşe Şan''' (1938 [[Amed]]-18.12.1996 [[İzmîr]]) stranbêjeke navdar a kurd e. Di [[dîrok|dîrok]]a [[serhildan]]a [[çand]] û [[huner|hunera]] [[Kurdistan|Kurdistanê]] de, yek ji wan hunermendên ku li diji siyaseta çewt û asimilasyona reş û bi hêza [[Kemalîsm|Kemalistan]] li [[bakurê Kurdistanê]] mina şêre jinekê li berxweda Eyşe Şan bû. Eyşe Şanê bi wi dengê xwe yê şilik û nazik, bı wan kılamên xwe yên resen, gotina bav û kalên me anko (şêr şêre çi jin çi mêr e) di çax û serdemekê de da ispatkirin ku komara stemkara Tirkiyê xewna ji holê rakirina gelê Kurd û hemû taybetmendiyen kulturi û çandiyên Kurdan deqideyekê jı serê xwe dernedixistin. ==Jiyan== Eyşe Şan ku di nava civata Kurdan da bi navên mina Eyşana Kurd, Eyşe Şan, Eyşe Xan, Eyşana Osman, Eyşana Eli û Ayşa Şan tê nasîn di Mıjdara sala [[1938]]'an li bajarê Diyarbekirê hat dinê. Ji aliyê bav û dê de xwedi malbatek mezin û navdare. Navê dîya wê [[Heciye Xanim]] û ji êla [[Hacî Mistefa Begên Erzromê]] ye, navê bavê wê jî Osman e û ji eşîreta mezına Cibrîyan e. Bavê Eyşe Şanê Osman bi xwe ji dengbêjeki navdar û herwiha miroveki gelek dindar û xwedêtirs bû. [[Wêne:Ayşe Şan.jpeg|framed|Eyşe Şan]] Di nava Kurdan de hunera dengbêjiyê mîna kaniya avê bêdawî ye, hertim dizê û çiknabe. Dengbêjên Kurd di vê navê de teisîrek mezin li ser hesta hunerîya Eyşe Şanê lîstin e, çımki herdem dîwanxana mala bavê wê ji dengbêjên herêmên cûr bi cûrên Kurdistanê tejî bû. Li mala wan dengbêjên dengxweş didan ber hev û tev heya roja din berê sibê bi hev re distrîn. Di vê navê de dengbêjê ku ji herkesî dengxweştir û hostatir derbıketa di dawîyê de ji aliyê xwedîyê diwanê xelatek baş distand û herkesi ew piroz dıkır. Ev e´detê qenc bı hezaran sale ku hê ji dı nava Kurdan de dıdome û bı taybet ji gıregırên Kurdan, Axa û Begên xwedi gund herdem deriyê kûşk û dîwanxaneyên xwe ji dengbêjên Kurd re vekiri hiştine û malên wan bûne xwindingehek ji bo bi hêzkirina edebyata şifahî(devki)ya Kıurdan. Dema mirov jiyana dengbêjê mezin [[Evdalê Zeynikê]] dixwine baştir bi vê rastiyê dihese. Ji berku Evdal bi piştgiriya maddi û me’inewiya Sûrmeli Mihemed Paşa bêtir di karê xwe de bi serdikeve. Osmanê bavê Eyşe Şanê ji ev karê bav û kalên xwe li gor hêza xwe didomanidin. Dayıka Eyşe Şanê Heciye Xanımê ji carna bı lorikên ku jı wê re dıxwindın, rıha wê ya teji hest û hıssên hunera Kurdewari dixiste bizav û hereketê. Dema ku dengbêjên Kurd dı mala bavê Eyse Sanê de lı dora hev dıcıviyan Eyşe Şanê jî jı wan çaxên bi qîmet mıfa werdıgırt û bi heval û destexuşkên xwe re li pişta derîyê dîwanxanê heya berê sibê rûdinişt û bi evînek kûr li dengê stranbêj û dengbêjên mêvan guhdarî dikir. Eyşe Şan carna bi bîhîstina dengê wan mest û mendehoş dibû û haya wê ji dinyayê nedima. Ew dibû Zîn û li Cizira Botan bi Memê Alan re dipeyvî, carna ji ew dibû Xecê û li serê çiyayên Sîpan û Xelatê bi [[Siyamend Silîvî]] re di geşt û gulzaran de digeriya. Dane berheva dengbêjê mezinê Kurdistanê [[Evdalê Zeynikê]] û [[Gulêya Ermenî]] weke careke din jêre zindî dibûn. Bı deng û naveroka stranên dengbêjên Kurd serbihuriya [[Derwêşê Evdî|Derwêşê Evdî û Edûlê]], mîna rêze filmekê li ber çavên wê zindî û derbas dibû. Dı vê derbarê de Eyşe Şan dibêje:‘’ Xweziya der û diwarên mala bavê mın bı zıman bûna ku jı were behsa wan roj û şevan bıkırana, erê ez hertim bi hesret dibêjim xweziya zimanê dîwarê mala me ya li Diyarbakirê hebûya û ji me re qala wan sevbêrkên dengbêjan bikira. Min di quncikan de li dengbêjan guhdarî dikir. Min wisa guhdarî dikir ku yekî gazî min bikira, ezê veciniqiyama. Dengê bavê min yê zîz û xemgîn teisîrek mezin li min dikir. Sal diborîn lê dengê wî ji guhê min derneket ‘’ Sala 1958’an keça Kurd Eyşana hunerdost û dengnazik bo yekemin car di nava civata jinan de stranên ku ji dengbêjên mina bavê xwe hîn dibe, carna distire. Herkes bi bîhîstina dengê wê bi hesret guhdar dimîne û bi vî rengî hunermenda nemir dest bi strîna kilamên cima’eta Kurdan dike. Malbata Eyşe Şanê pir dîndar bûn, herkes bi xwîndina Qûranê mijûl dibû û di nava dengxweşên xwindina Qûranê de, dîsa jî Eyşe Şan dikeve rêza yekemin. Lê ew evîndara strana Kurdî ye û lı her derê dı nava kom û cıvatên xwebıxwe de bı lorik û besteyên xwe xem û şahiyan di nava dilê mirovên derdora xwe dıafırine. Eyşe Şan ji despêka xûyakirina hunera xwe ji aliyê bav û birayên xwe ve rastî nerazîbûnan tê, bavê wê ji bo jin û keçan stranbêjiyê bi gunehek mezin dihesbîne û li gor şeri’eta islamê dengê jinê ji bo stranbêjiyê heram û guneh dizane. Dema jı bavê Eyşe Şanê tê xwestın ku çend stranên xwe lı kompaniyekê tomar bıke, ew bi xwe jî pêşnyara pilakçiyan ya ji bo amadekirina kasêtekê napejirîne, lê Eyşe Şan bi hemû zehmetî û kultura paşverotiyê ya li diji xebata huneriya jinan, li berxwe dide û dıxwaze ew ji bı dengê xwe jı cıvata xwe re xızmetekê bıde meşandın. Bûyerek tal di jiyna Eyse Sanê de ew ji ezîztirîn kesên wê dûr xist. Eyşe Şan hê 20 salî bû ku li ser daxwaza bavê xwe bi xurtekî yê bi navê Sewket Tûran re zewcî. Hercend ew xwediyê kecekê jî bûn, lê ew li hev nehatin û Eyşe Şan piştî vê bûyera nexweş hat bajarê Entabê. Wê dev ji keca xwe ya sê mehî û hemû kesûkarên xwe berdabû û ji bona wê hindê jî xerîbiyê di rewsek wha de teisîrek gelek xirab li ser jiyana wê cêdikir. Li E´ntabê wê bi hizar zemetiyan û bi karê pinîkirin û dirûtina kincên qetyayî debara jiyana xwe dikir. Eyse Sanê bi hevkariya zilamekî yê bi navê [[Naîl Baysû]] du salan li radiyoya bajarê E´ntabê bi zimanê Tirkî stran gotin. Lê ji ber ku di dilê Eysana E´lî de evîna strana Kurdî heye, wê ji karê di radyoya E´ntabê derdixin. Pişt re Eysana Kurd hat Istembolê û bo cara yekê bi zimanê Kurdî û Tirkî stranên xwe tomarkirin. Lê xwedîyên plakan mafê wê yê rastîn nedanê û bi firotina kasêtên wê bûn xwedîyê her tiştî. Wê ji herçend bı dengê xwe yê xweş dıkari bıbe xwediyê hertışti û pır dewlemend bıbe lê bêdadiya xwediyên kompaniyên kasêt tomarkırınê, mafê wê nedıdanê û ew hertim feqir û bêkes bû. Bı salan keda wê hat xwarın, jı bona wê ji Eyşe Şanê jı ber vê bêe´daletiyê gelek xem dikişandin. Jı aliyekê dın ew bı vê heqiqetê ji hesıyabû ku sistema cumûreyta Tırkiyê hebûna Kurd û Kurdıstanê inkar dıken û zımanê Kurdi ji qedexeye û dema ew lı gor zagonên sistema Kemalîstan pêngavan hilnegire, mafê wê ji yê mina mafê 25 mılyon Kurdên bakurê Kurdıstanê bê xwarın û pêpestkırın. == Naveroka stranên Eyse Sanê == Naveroka stranên Eyşe Şanê ku aliyekê pênaseya wê jî didin xuyakirin, sê babetên civaki digirin ber xwe: 1_ Stranên kilasik û kilamên bav û kalan ku bı sedan sale sıng bı sıng jı aliyê dengbêjên Kurd ve hatıne gotın û parastın û samanek netewi û diroki tên hesıbandın. Eyşe Şanê ji riya wan şopandiye û gelek stranên kilasik ji mirinê rizgar kirine: Weke strana Cembeliyê mirê Hekariyê, Strana Mem û Zinê(1), Lê lê Bêmal(2), Zeriî heyran, Cemîle, Bêrîvanê, Kocerê, Lawikê Metînî, Meyro, Hesenîko û gelekên dın. 2_ Stranên ku serûkaniya wan jiyan û ditinên Eyşe Şanê ne û wê di çaxê jiyana xwe de afirandine û xwindine. An ji mırov dıkare bêje naveroka wan stranan xwedik û awêneya jıyana Eyşe Şanê ne. Jı wan strana (Derdê Hewiyê an wela te nastînim) ku lı ser paşverotiya a´det û o´rfên cıvaka Kurdistanê û zordariya mêran û tehqirkırına şexsiyeta jınên Kurd hatiye gotın, bala mirovan pir dıkişine ser xwe. Herwıha strana (Qederê Yar) ku lı ser jıyan û bextreşiyên xwe yên dı cihanê de kişandine, weke tabloyeki bedew neqişandiye. Eyse Sanê strana ( Xerîbim Dayê ) li ser mirina dayika xwe gotiye ku beriya mirinê ji kurên xwe daxwaza dîtina Eyse Sanê kiribû, lê wan ew daxwaza dayika xwe nepejirandibûn. 3_ Pışti sala 1990’an ku agırê şoreş û serhıldanên netewi li bakurê Kurdıstanê berfırawan bûn, êşiq û heza Eyşe Şanê ya jı bo Kurdıstanê ku bı salan jı alıyê Kemalistan ve hatıbû serkutkırın, ji nûve geş û gor bûn. Jı bona wê ji Eyşe Şanê bı dengê xwe yê hertın xweş bûyerên sıyasi ji ku dı cıvata wê de dıqewmin anin zıman. Stranên siyasi ku Eyşe Şanê di salên dawiya jiyana xwe de xwindıne bı pırani behsa wêrankırına gund û bajarên Kurdıstanê û qetılamên ku dagırkerên Kurdıstanê pêkanine dıke û bı vi rengi Eyşe Şan helwesta xwe ya jı doza welatê xwe re dıde dıyar kırın. Stranên Werın werın Pêşmergene, Newroz û Diyarbekir lı ser bûyerên Kurdıstanê hatine strin. Giringiya xebat û hunera Eyşe Şanê di vir de ye ku wê dı wan salên reş de ku sıyaseta asimilasyona Tırkan her dera Kurdıstanê gırtıbû bın bandora xwe û zimanê Kurdî li bakûrê Kurdistanê heta di nava malbatên Kurd de jî qedexe bû, bi zimanê şirînê Kurdî lorik û stranên kurdî gotin û awazên wê bûn melhemek jı bo tenahiya dılbırindar û Kurdistaniyên ku nedixwastin serê xwe ji ber dagirkeran bitewinin. Dengê wê bû hêviya wan kesên ku baweriya xwe bi Kemalîsm û asîmîlasyona dijwar neanîbûn. Di çaxê ku jin û mêrên Kurdan li her derê neçar bûn kincên Kurdî ji ber xwe bavêjin, Eyşe Şan bi kiras û fîstanên Kurdî li bajarên Kurdistan û Tirkiyê derket pêşberiya gel û bi dengê xwe yê şilik û nazik evîna ji bo welat, ziman û strana Kurdî di dilê herkesî de diafirand. Ew ji dijminên axa bav û kalên xwe qet netirsya, ji ber ku heya dawiyê baweriya wê bi hebûna gelê Kurd hebû. Li hemberi vê heza wê dijminê nıfşparêz jî li her derê jê re astengi derxistin û ew ji çalakîyên kar û xebata hunerî berbend kirin. Berevaji xwestekên wan Eyşana Osman jî sond xwar ku qet teslîmî xwestekên Kemalistên nıfşparêz û inkarkar nebe û bı rasti ji xanıma Kurd Eyşe Şanê heya dawiyê ev soza xwe bi cîh anî û qet ji helwesta xwe ya Kurdayetîyê nehat xwarê. Wê dilê gelê xwe şakir û dilê neyaran jî bi deng û stranênê xwe yên bi zimanê qedexekiri, şewtand. Eyşana Kurd li sala 1972’an çû Elmaniya û li bajarê Munşên bi cihwar bû. Li wir keça wê Şehnaz ku ji bo dayika xwe ji her tiştê dinyayê bi qîmetir û eziztır bû jiyana xwe ji dest da. Piştî vê bûyera tal xemgînîyek mezin li ser jiyana Eyşe Şanê rûnişt û demeke dirêj dev ji xebatên hunerî berda. Piştre careke din ji Almaniya vegerî Kurdistanê. Sala 1979’an Eyşe Şan ku bı salan bı hesreta ditına başûrê Kurdıstanê bû, çû seredana Kurdên vê perça Kurdistanê û bı germi jı aliyê Kurdên hemû deverên başûrê Kurdıstanê hat pêşwazi kırın. Lı Bexda, Dıhuk, Kerkûk û Hewlêrê bı hunermendên mina M. Arıfê Cıziri, İsa Berwari, Gulbıhar, Tehsin Teha, Nesrîn Sêrwan û gelek kesên dın re derket ser sehnê û bı hevre konsert pêşkêşi gel kırın. Herwiha wê bi gelek kesayeti û hunermendên Kurd re hevditin pêkanin. Segvan Ebddulhekim û Macida xanima wi, hunermend Nesrin Şêrwan, Ebdulrehman Mızori, Dr. Bedirxan Sindi, Resûl Gerdi û gelek kesên din ji wan kesatiyên Kurd bûn ku Eyşe Şan çû ditina wan. Dema Eyşe Şan vegerî Tirkiyê ji aliyê Mîta dewleta Tirkiyê ve pir hat tehdid û nerihet kirin. Di vê derbarê de Eyşe Şan dibêje:’’ Çaxê ez vegerim Tirkiyê, wan ez girtim û pir heqaret li min kirin. Min got xweziya ez neçûbama Kurdistanê û ez poşman bûm, wan ji min re digotin tu karê Kurdinyê dikî…’’. Lê Eyse Sanê li basûrê Kurdistanê bi wan pêswaziyên bênimune ku ji aliye gelê Kurd ve li wê û hunera wê kiiribûn, bi vê heqîqetê hesiyabû ku keda wê ya wan salên dijwar û bi zehmet vala necûyê û wê di nava dilê gelê xwe de cihekî taybetî girtiye. Ji bôna wê jî hîvîyên mezin di dilê wê de afirîn ku careke de vegere nava Kurdên Kurdistana di bin desthilatdariya Iraqê de. Ji sala 1979’an heya geşbûna şoreşa li bakurê Kurdistan Eyşe Şanê pir kêm xuya dikir û ji bo debara jiyana xwe di idareyek postxana bajarê İzmirê de dest bi kar kir. Sala 1991’an piştî reva Kurdên başûrê Kurdistanê ji destê Be’isîyên xwînmêj kasêtek pêşkêşî dostên mûzîka Kurdî kir û bi vi rengi careke din bêdengiya salên dûr û dirêj şikand. Dema mirov strana „Werin werin pêşmergene“ li ser reşerojî û qedera gelê Kurd dibîhîse, bêtir bi kûratiya evin û dılsojiya Eyşe Şanê ya ji bo gelê Kurd dihese: Werin werin Pêşmergene Derd giranin bêçarane Ew xerib Kurmancê mene…ax Ev Dihoke, ev Musile Zalim Seddam li me hu kir Zar û zêçê me belakir Ew qatil fermanê rakir …ax Û Eyşe Şan bi gotina vê stranê gelê bakurê Kurdistanê vedixwine ku hevkariya birayên xwe yên derbider û aware biken. Eyşe Şanê gelek stran tomar kırıne ku bi rasti analizkirina berhemên wê kareki hêsan niye. stranên Lê lê Bêmal, Lorkê lorkê, Daykê qorban, Qederê yar, Cemîle here were, Xezal. Xezal, lêlê dînê, Memir Memir, Xivşê,.Kirasê te melese, Yar Meyro, Derdê Hewiyê, Hepsîyo, min tu dibû, Memê Alan, Nazliyê, Wey Saliho kurmam û gelek stranên din bi dengê wê yê xweş di nava gel da belav bûn. Eyşe Şanê dı jıyana xwe de jı ber paşverotiya cıvaki û zordariya dagırkerên Kurdıstanê qet xweşi neditin û hertım jı bo bêşansi û êşa gırana jıyana xwe stran dıxwindın. Dema Heciye Xanıma dayıka Eyşe Şanê li Diyarbekirê dımıre, ew jı tırsa bıra û kesên xwe bo cara heri dawiyê ji nıkare dayıka xwe bıbine û vi derdê xwe wıha tine zıman: Dayıkê qorban ava çemê Dıyarbekır iro dıherıke leme leme e e e Daykê qorban pêl lı pêlê dıxe davê ser keleme Wele iro dayıka mın nexweşe waya mın tunine Hêsırê çavê mi dêrana Xwedê weke baranê biharê dıherıke, nasekıne Heywax dayê xeribım dayê, hey wax dayê neminım dayê, Heywax dayê bêkesım dayê, bê te kesê mın nemaye lı vê dunyayê dayê ez bımırım dayê… Mixabin di nava me de derdek giran heye: heya hunermend û nirxên me yên netewi ji nava me koç neken, em qedirê wan nizanin, dema Eyşe Şan li xerîbiyê mir, kêmtir ji deh kesan di merasima veşartina cenazê wê de beşdarî kirbûn û heta di rojên dawîya jiyana wê de jî, kesî ji rewş û halê wê nepirsî. Ew hertım bı tenê bû û dı nava xembari û xemginıyek bêdawi de jı nava me koçkır. Ev karê me bêqedriyek mezin bû ji bo xizmeta Eyşe Şasnê ya salên dûr û dirêj. Dema em li jiyana hunermend û kesayetiyên e´reb, Tirk an jî Faris dinêrîn, dibînîn ku ew hinek zêdetir ji me qîmeta nirxên xwe yên netewî digirin. Mesela dema hunermenda E´reb Omkelsum ê wefat kir zêdetir ji yek milyon kesan di merasima vesartina wê de besdarî kirin. Pistre li ser jiyana wê rêze film hatin cêkirin û... Qedir û bihayê Eyşe Şanê ji ber bindestiya gel û welat wê, biqasi ku pêwist bû, nehat zanin û girtin. Lê ger wê li hemberi peymana xwe ya teji evin ji bo huner û strana Kurdi bê soz û qirar bûya, an ji bi wi dengê xwe yê bênımune bi zimanê gelên serdest stran bixwindana, bêgoman ewê mina pirensisekê, mezin û bihagiran bûya. Lê di nava Kurdan de pirensisek bê tac û text bû. Wê bêgoman felsefeya Emedê Xani xwindibû û bi derdê gel û welatê xwe baş zanibû. Eyşe Şan xanımek rewşenbir û welatperwer bû û baş bı derdê bındestiya gel û welatê xwe hesiya bû. Jı bona wê ji hertim wıha digot: ‘’ Derdê bindestiyê pir êş û eleman diafrîne û eger welatekî me yê azad hebûya yê gelê me jî bêtir qîmeta nirxên xwe bizanîba, emê bibin fidayê bindestiya gel û welatê xwe.‘’ Belê …Ger Eyşe Şanê ji mina hınek hunermendên bêhelwest jı bona pere û malê dınyayê huner û kesayetıya xwe ya netewi bıfıroştana, bêgoman ewê dı rewşek baştır de bıjiya. Rewşa jiyana Eyşe Şanê ya maddi baş bû lê wê tim xwe bêkes û xerib didît. Ew hem ji aliyê civaka paşverûya Kurdan û hem ji ji aliyê sistema Kemalismê ve hatibû tehqir kirin. Ji aliyekê bi derdê neditin û dûriya dayik, xwişk û birayên xwe dişewti û ji aliyê din ji dengê wê ji aliyê berpirsyarên komara Tirkiyê di qirika wê de dihat fetisandin û wan nedihêşt awazan bi zimanê xwe yê zikmaki bixwine. Eyşe Şan du caran zewcî û niha du kur û keçek wê hene. Hunermenda navdar Eyşe Şan di 18’ê Kanuna sala 1996’an de piştî ku gelek salên dûr û dirêj ji hunera resena gelê xwe yê bindest re xizmetek bêwestan kir ,bı nexweşiya kanser(şirpenc)ê li nexweşxaneya bajarê Izmîrê çû ber dilovaniya Xwedê. Eyşe Şan ji weke gelek hunermendên dın jı nıfşê pişti xwe re bû xwindıngehek dewlemend û dı roja iro de gelek hunermendên Kurd dane ser şopa wê û kılamên wê dıxwinın Ji wan mirov dikare navê hozan Zozan, Delal, Fatê û Gulistan Perwer û gelek kesên din bi nav bike. Xizmet û keda Eyşe Şanê ya diroki qet nayê ji bîr kirin û her sal 18’ê kanunê yê li her dera Kurdistanê ew bê bi bîranîn. 1. Ev stran Eyşe Şan û Cemil Hûro bi hevre xwindine, lê sala ku stran hatiye tomarkirin, min nezani kengiye. 2. Strana Lê lê Bêmal wek Eyşe Şan bixwe ji dide xûyakirin ji Osmanê bavê xwe hinbûye. == Cend stranên Eyse Sanê == ===Qederê=== Were yar... Qederê yar Qederê #er bikem mîna qederê xelkê tu ji min re nebûy yar Te ez kirim peyakê rêdûrê westiyayî peyayê piyadar Tu bûy siwarekî bi rim û bi mizreq Li ser pista seêwîxelqê bûy siwar Yar yar yar qederê yar Lê qederê... te gostê min helandî Lê sitûyê lingê min li xelkê dikî xiwar Lê qederê te ji xwe re ez kirime tucar Tu ji min re bûyî bazar Te ez kirime tucarekî bilmez Bi bazara xwe nizanim kirime zirar yar yar ... Lê qederê maliksewitiyê Te ez kirime sivanekî yaqe bi qulavê (qirêj) ling bigemar Tuyê li dawiyê bûye gurekî Siba tu bircîye har yar yar yar Lê qederê tu rûnustî li #iya kevir û dar li min tînî Stûyê min li xelkê dikî xiwar yar yar yar Yar yar yar qederê yar, yar yar... Lê qederê ...malik sewitiyê Tu bûy siwarekî te ezê ji xwe re kirim axakî xwe yê rûsar Te li dawiyê ez kirim heqsizekî heqvêrmezê bêbextê sextekar yar yar... lê qederê... Heftxêrnedî bêbext û sextekar yar yar... Lê qederê te pasî ez kirime qumarciyekî Bi destê xwe nizane mala xwe sewitînandî, dilîze Bi heft salan û dilîze bi qumar Ay lê qederê ezê nifirekê li te li te bikim Bila gunehê min bibe marekîresê tîremar Bila li stûyê te biside qederê bigere mêrge bi mêrge Yayle bi yayle ji te nemîne war bi war yar yar yar... Lê qederê... maliksewitiyê wele tirsim tu tim yaxa min bernadî Te darê cuqûrê daye ser piyê min sêwiya Xwedê Li welêt derxistime malxerabê te ez gerandime war bi war yar, yar... Ay lê qederê wele tirsa min ji wê tirsê Tu yaxa min bernadî heya roka vê mirinê Kefen û sabûn û xwendina xoce qorîna tirbê kundala sar yar yar qederê yar ... ===Derdê Hewiyê=== Wele te nagirim, bîlle te nastînim Wele te nagirim lo bîlle te nastînim Derdê hewiyê welle nakisînim Dayê ez nagirim bavo nastînim Derdê hewiyê welle nakisînim Jinê wî diduye cavê wî bircîye Li malê pevcûye wele nastînim Dayê nastînim lo, bavo nastînm Welle te nastînim, bîlle te nastînim Derdê hewiyê welle nakisînim Jinê wî care bi dost û yare Wele nastînim, bîle nastînim Derdê hewiyê nakisînim Wele te nastînim, bîlle nastînim #redirect[[]]===Cembelî kurê mîrê Hekarî=== Ay de lorî lorî lorî Cembeliyê min lorî Dergûsa cembeliyê min ji darê mazî Min hejandî bi zend û bendê xwe yî tazî Tirsa min ji wê tirsê siba li dû min û Cembeliyê kurê mîrê Hekariya dibe hawar û gazî Ay de lorî lorî Cembeliyê min lorî Dergûsa Cembeliyê min li ser dare dike Dergûsa delalê dilê min li ser darê dikê Ezê îsev dergûsa Cembeliyê xwe yê picûk bigirim Bavêjim ser dêla avê me dikim Ay de lorî lorî lorî Cembeliyê min lorî Ax Xwedêyo tu çiqas pakî tu berf û baranekî Tu rêçê li van zaliman wendakî Tu min û Cembelîyê kurê mîrê Hekariya Li zozanê Serefdînê bi hev û dinê sakî Ay de lorî lorî lorî Cembeliyê min lorî ==Grêdanên derve== *[http://www.rojanu.org/muzik-filer/Ayse%20San.htm mp3ên Eyşe Şan] ==Çavkanî== {{Oremar}} http://www.kurdistanmedia.com/Kurmanci/cand/eysheshan.htm [[category:Stranbêj|Şan, Eyşe]] [[category:Jin|Şan, Eyşe]] 3547 15469 2004-11-01T01:44:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Eyşe Şan]] 3552 27463 2006-02-17T20:34:51Z RewşenBaran 74 Hate bi wênekirin [[Image:Kovaraavasin.jpg|thumb|Kovara Avaşîn]] Kovara '''Avaşîn''' ji hêla Înstîtuya Kurdî li Stockholm / Swêdê di sala [[1996]] an da dest bi weşanê kir. Kovarek demsalî bû û ji sê mehan carê dihat weşandin, 13 hejmar hatin weşandin. Kovarek wêjeyî, çandî û ramanî ye. Avaşîn niha cereke din li ser înternetê tê weşandin. ==Girêdanên derve== *[http://www.instituyakurdi.com/kurdi/avasin/avasin1.htm Malpera Avaşîn] [[category:kovar]] 3553 38719 2006-08-13T15:57:44Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi #[[Avaşîn (av)]] #[[Avaşîn (kovar)]] {{cudakirin}} 3554 15476 2004-11-02T15:43:38Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Avaşîn (kovar)]] 3555 54627 2006-10-26T18:33:31Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 217.72.56.246 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi {{soranî}} {{rtl}} '''رشته‌ی مرواری''' مامۆستا علاء الدین سجادى یه‌كێكه‌ له‌ گه‌نجینه‌كانی كورده‌واری له‌ بواری قسه‌ی نه‌سته‌ق‌و په‌ندو گه‌پ‌دا. با لێره‌وه‌ ده‌ست پێ بكه‌ین (ئا. گه‌ردی) == خوێنده‌وارى چراى ژیانه == ‌ رشته‌ى مروارى (كۆمه‌ڵه‌ ئه‌ده‌بێكى هه‌ره‌ به‌نرخه‌ له‌[[فه‌لسه‌فه‌]]و بیرو باوه‌ڕى [[كوردى]]، له‌قسه‌ى خۆش، نه‌سته‌ق، له‌و ده‌ماخ چاخ كه‌رانه‌ى كه‌ له‌ئاسۆى خه‌یاڵێكى كوردییه‌وه‌ گزنگیان داوه‌). بیرى كوردى قاپى دڵى خۆى كردۆته‌وه‌؛ بۆنى عه‌بیرى تێكه‌ڵاوى باى شه‌ماڵى ژیرى كردووه‌و وه‌كو روناكى به‌رى به‌یان بڵاوى ئه‌كاته‌وه‌ به‌سه‌ر دڵى خوێنه‌ره‌كانیا) [ به‌رگى یه‌كه‌م ] علاء الدین سجادى [[1957]]م-1376هـ [[Category:Soranî]] [[Category:کوردی]] [[fa:رشته مروارید]] 3556 27516 2006-02-18T14:02:22Z Diyako 273 [[Image:Kovaradeng.jpg|thumb|Kovara Deng]] '''Kovara Deng''' li Istenbole tê weşandin. Kovarek sîyasî û Çandî ye. Mehê da carek derdikeve. Bi Kurdî û Tirkî ye. Heya niha 74 hijmar hatîye weşandin. [[Kemal Burkay]], [[Ibrahim Güçlü]], [[Ekserê Boyik]], [[Mahmut Kilinç]] di nav nivîskarên kovarê da cîh digrin. ==Grêdanên derve== * [http://www.demanu.com.tr/kovaradeng/index.htm Malpera Kovara Deng] [[category:kovar]] 3557 27544 2006-02-18T18:03:40Z RewşenBaran 74 [[Image:Kovaralekolin.gif|thumb|Lêkolîn]] Kovara '''Lêkolîn''' weşanê [[Înstîtûta Kurdî li Berlîn|Înstîtûta Kurdî ye û li Berlîne]] meha Adara 1995 da dest bi weşana xwe kir. Lêkolînên li ser [[ziman]], [[felsefe]], [[dîrok]], [[cîvat]] ûwd. tê da dihat weşandin. Redaksîyona Kovara Lêkolîn: Prof. Dr. [[Îsmet Şerîf Wanlî|Îsmet Şerîf Vanli]], [[Selim Ferat]], [[Îzedîn Nasso]], [[Şükrü Alkan]] û [[Hüseyin Kartal]] Girêdanên Derve [http://members.aol.com/kurdins/lekolin.html Malpera Kovara Lêkolîn] [[category:kovar]] 3559 57810 2006-11-21T16:54:59Z 217.128.89.67 '''Hêvîdar Zana''' di 29.12.1976an de li [[bakurê Kurdistanê]] li bajarê [[Nisêbîn]]ê hatiye dinyayê. Piştî kuştina birayê xwe Zana di 14 saliya xwe de tevlî gerîla dibe û derdikeve çiyê. Di sala 1993an de di redaksiyona radyoya [['''Dengê Kurdistana Serbixwe''']] de cihê xwe digire û nûçe û programan pêşkêş dike. Di sala 1996an de di televîzyona '''MED TV''' ê de nûçeyên kurdî pêşkêş dike û moderatoriya programan dike. Demekê nûçgihaniya [['''radyoya SBS''']] dike, ku ji Australya bi [[zimanê kurdî]] weşana xwe dike Gelek çîrok, gotar û serpêhatiyên wê di gelek [[kovar]] û rojnameyên kurdî de hatine weşandin. Niha di Kurdistan TV de programa '''Ji Ewropa''' pêşkêş dike. [[category:rojnamevan|Zana, Hêvîdar]] [[category:Nivîskar|Zana, Hêvîdar]] 3561 65264 2007-01-18T17:31:38Z Jiyanalpirani 65 Pirtûka Ahmed Arîf a dudyane. Ev pirtûk piştî mirina helbestvan, di hêla lawê wî da hinik helbestên nû hinik ên ku berê di kovaran da hatîye weşandin di vê pirtûkê da hatîye berhevkirin. Pirtûk di sala 2003 da di nav weşanên Everest da derketîye. ---- Min evîna te hêdî hêdî Min evîna te mirse-misre Li ser diranên margîskan neqisand, Li diranên bi jehr, Biçiranek, kertik… Li ser simêla werşeq Ku çavên wî cotek dojeh Bêhna xwîne ketîye poz Û bengî… Min evîna te hêdî hêdî Min evîna te mirse-misre Li ser dilên pola ên çîya neqişand Li ser gûzana çîl-hîşîn a birûska Lo min di girtîgehan da ji te hezkirîye Di sirgûnan da. Welatê min şahtamarê min… Li bilindayîyên te cemed Û berf, Kêrgûyên hişîn ên çîyayî Marên zemheri Ku gava tavê le dida sor dibû Û Eyloyên herî rind ên dinyaye Ku bi xişmek yaqûtî Diçîrûskîn ………………………. ………………………. Tu li ser ser û ser çavê min e Tu li ser bêdengî û ser qerîna min e…… Li tu dosyayên dizî Li tu pirtûken vekirî Ji navê te bêtir sîleh Ji qedera te bêtir guneh Nehatîye nivisandin Li dû te harên Dravên bi xwîn Yanî seyên dolaran Gurên sterlîn û zêran Û Nemrûdên neftan Û Yezîdên zirîçan…. ……………… ……………… Tu li revê da, li mişextîyê da Di hewla can da yê….. Û mirîyên zarokan Hatiye perçekirin Ku hîn bêhna şîr jêdihat. Û mirîyên dayîkan Dayîkên bejn zirav, cîwan Çav vekirî. Gelê min Li ber sêdaran aşît…. *Helbest: [[Ahmed Arîf]] *Wergerandin: [[Jiyan Alpîranî]] [[category:helbest]] 3562 35804 2006-07-21T19:22:18Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran '''Nas Xweşnav''' di sala 1974an de ji dayik bû. Ji Başûrê mezin ê [[Kurdistan]]ê ye. Xwîşk û birayekî birêz Xweşnav hene. Li [[Zaningeha Salahaddin]] a li [[Hewlêr]], beşa aborî xwendi ye. Niha li [[Roj TV]] spîkeriya beşa [[soranî]] dike. Birêz Xweşnav dibêje: :"Spîkertî karekî neteweyî ye û ez jî hewl didim ku, vî nirxî baş biparêzim û nirxên kurdan baş pêşkêşî kurdan bikim." [[category:Rojnamevan|Xweşnav, Naz]] 3563 15484 2004-11-08T13:22:02Z Avesta 125 Nas Xweşnav çû cihê Naz Xweşnav #REDIRECT [[Naz Xweşnav]] 3564 15485 2004-11-08T13:33:44Z Avesta 125 Digor çû cihê Dîgor #REDIRECT [[Dîgor]] 3567 66408 2007-01-25T00:14:34Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ഇറാന്‍]] <table style="margin-right:1em;" border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" width="300px"> <tr><td style="background:#efefef;" align="center" colspan="2"> <table border="0" cellpadding="2" cellspacing="0"> <tr><td align="center" width="140px">[[Wêne:Flag of Iran.svg|140px]]</td> <td align="center" width="140px" rowspan="2" height="115px">[[Wêne:Coat of arms of Iran.svg|100px]]</td></tr> <tr><td align="center" width="140px">Alê Îranê</td></tr> </table></td></tr> <tr><td align="center" colspan=2 style="border-bottom:3px solid gray;"><font size="-1">''[[drûşma netevî]]:Tune </font></td></tr> <tr><td align=center colspan=2>[[Wêne:LocationIran.png]]</td></tr> <tr><td>[[Zimanê Fermî]]</td><td>[[Farsî]]</td></tr> <tr><td>[[Pêtext]]</td><td>[[Tehran]]</td></tr> <tr><td>[[Deselat]]</td><td>[[Komarê Îslamî]]</td></tr> <tr><td>[[Lîder]]</td><td>[[Elî Xamineyî]]</td></tr> <tr><td>[[Serok Komar]]</td><td>[[Mehmûd Ehmadînejad]]</td></tr> <tr><td>[[Berînahî]]<br>&nbsp;- gişt <br>&nbsp;- ٪ Av</td><td>pila 17 <br> &lrm;1,648,195 [[Km|km²]] <br> ٪0,7</td></tr> <tr><td>[[hejmara daniştîyan]] <br>&nbsp;- Gişt ([[sala 2005|Li Sala 2005]]) <br>&nbsp;- kes li ax</td><td> pila 18 <br> 68,278,826 <br> &lrm;40/km² </td></tr> <tr><td>Roja Komara Îslamî<br> &nbsp; </td><td><br> [[12 xakelêwe]] [[1358 Hetawî]] </td></tr> <tr><td>[[Drav]]</td><td>[[Riyal]]</td></tr> <tr><td>[[Dem]] </td><td>[[UTC]] +3:30</td></tr> <tr><td>[[srûda netewî]]</td><td>[[Srûda Komara Îslamî]]</td></tr> <tr><td>[[Internet]]</td><td>&lrm;.IR</td></tr> <tr><td>[[Koda telefonê]]</td><td>98</td></tr> </table> '''Îran''' ([[farsî]]: ''جمهوری اسلامی ایران'') welatekê [[Rojhilata Navîn]] e. Navê wê yê fermî [[Komar|Komara]] [[Îslam|Îslamî]] a Îranê e (bi Farisî: Comhûrîyê Êslamîyê Îran). Îran li Bukur bi [[Ermenistan|Ermenistanê]], [[Azerbêcan|Azerbêcanê]] û [[Tirkmenistan|Tirkmenistanê]] ra, li Rojava bi [[Tirkîyê]] û [[Îraq|Îraqê]] ra, li Rojhilat bi [[Efxanistan]] û [[Pakistan|Pakistanê]] ra û li Başur bi [[Kendava Farisî]] û [[Deryaya Ommanê]] ra û li alî yê dî yê wan herduan re bi [[Kuwêyt]], [[Erebistana Siûdî]], [[Behrên]], [[Qeter]], [[Mîrgehên Yekgirtî ên Erebî]] û [[Omman|Ommanê]] ra hevsî e. [[Mezheb|Mezzhebê]] fermî ê Îranê [[Şîe]] û zimanê fermî jî [[Farisî]] e. Bi dirêjahî a dîrokê rolê cêostratîcîkê Îranê giring bûye. Sedema vê giringîyê jî cihê wê li navenda [[Ewroasya|Ewroasyayê]] e. Îran yek ji damezrîner û endamên [[Neteweyên Yekgirtî]], [[Welatên Alînegir]] û [[Rêkxistî a Welatên Dervenêr ên Neftê (OPEC)]]ê e. Peyva ''Îran''ê bi koka xwe ji peyva [[Aryan|Aryanê]] nêzîk e û ramana wê ''welatê Aryaîan'' e. Hejîyê gotinê e ko peyva ''Îraq'' anko ''Îrak'', hevsî a Îranê jî bi koka xwe her rmana ''axa Aryaîan'' didit. [[Rojhilata Kurdistanê]] niha ji alî siyasî ve parçeyek ji Îranê ye. ==Nav== Di dîrokê da navê Aryana û Parsîa bi giştî jibo wan herêman li kar bû ko niha [[Banî a Îranê]] pêkdiînin. Lê bikaranîna peyvên mîna Arî, Arya û Aryanayê li Îranê jibo demên berî [[pêxember|pêxemberê]] Îranî [[Zeradeşt|Zeradeştî]] vedigerit. Ev nav di [[Avesta|Avestayê]] da (xeyîn ji parên ko dibêjinê [[Gat]]) hatine misûgerkirin. Reng e ramana ''Ayîrya''ê tiştekê nêzîkî ''necîb'', ''pakij'' an ''bilind'' bit. ''Ayîrya daînhava'' bi ramana ''welatê Arîan'' û ''Ayîryan Vaç'' bi raman ''welatê kok ê Arîan'' hatîye. ==Ziman== Zimanê fermî yê Îranê [[farisî]] ye, lê [[kurdî]], [[azerî]], [[beluçî]], [[erebî]], [[turkmenî]], u gelek zimanên din jî lê tên peyivîn. ==Coxrafiya== [[Wêne:Iran map.png|thumb|left|Nexşe]] welatê Îran li navberî welatên [[Îrak]] li rojawa, [[Tirkiye]], [[Ermenistan]] u [[Azerbaycan]] li bakuri rojawa, [[Pakistan]] u [[Efxanistan]] li rojhilatê, [[Turkmenistan]] li bakure rojhilatê, ye. Herwesa li bakurî îrane gola kaspiyen an jî [[xezer]] heye. li başûrî Îranê jî [[kendawa fars]] u [[deryaya Emman]] hene. ==Parêzgehên Îranê== Di '''[[Îran|Îranê]]''' de 30 [[parêzgeh]]an hene: <table align=center> <tr> <td> #[[Parêzgeha Tehran]] #[[Parêzgeha Qom]] #[[Parêzgeha Merkezî]] #[[Parêzgeha Qazwên]] #[[Parêzgeha Gîlan]] #[[Parêzgeha Erdebîl]] #'''[[Parêzgeha Zencan]] #'''[[Azerbaycana Rojhilat]] #'''[[Azerbaycana Rojava]] #'''[[Parêzgeha Kurdistan]]''' #'''[[Parêzgeha Hemedan]]''' #'''[[Parêzgeha Kirmanşan]]''' #'''[[Parêzgeha Îlam]]''' #'''[[Loristan]]''' </td> <td> <ol start=15> <li>[[Xûzistan]] <li>[[Çehar Mehal û Bextiyarî]] <li>[[Kohkilûye û Bûyer Ehmed]] <li>[[Parêzgeha Bûşêhr]] <li>[[Parêzgeha Fars]] <li>[[Hormozgan]] <li>[[Sîstan û Belûçistan]] <li>[[Parêzgeha Kirman]] <li>[[Parêzgeha Yezd]] <li>[[Parêzgeha Îsfehan]] <li>[[Parêzgeha Simnan]] <li>[[Mazenderan]] <li>[[Gulistan]] <li>[[Xorasana Bakûr]] <li>[[Xorasana Başûr]] <li>[[Xorasana Rezewî]] </ol> </td> <td> </td> </tr> [[Image:IranNumbered.png|right|400px]] </table> {{Şablon:Dewletên Asya}} {{bisoranî|ئيران}} [[Kategorî:dewlet]] [[Kategorî:Asya]] [[Kategorî:Îran]] [[af:Iran]] [[an:Irán]] [[ar:إيران]] [[arc:ܐܝܪܢ]] [[ast:Irán]] [[az:İran]] [[be:Іран]] [[bn:ইরান]] [[br:Iran]] [[bs:Iran]] [[ca:Iran]] [[cs:Írán]] [[cy:Iran]] [[da:Iran]] [[de:Iran]] [[el:Ιράν]] [[en:Iran]] [[eo:Irano]] [[es:Irán]] [[et:Iraan]] [[eu:Iran]] [[fa:ایران]] [[fi:Iran]] [[fr:Iran]] [[frp:Éran]] [[fy:Iran]] [[ga:An Iaráin]] [[gl:Irán - ایران]] [[he:איראן]] [[hi:ईरान]] [[hr:Iran]] [[hsb:Iran]] [[ht:Iran]] [[hu:Irán]] [[hy:Իրան]] [[ia:Iran]] [[id:Iran]] [[ilo:Iran]] [[io:Iran]] [[is:Íran]] [[it:Iran]] [[ja:イラン]] [[jbo:iran]] [[ka:ირანი]] [[ko:이란]] [[kw:Iran]] [[la:Irania]] [[lb:Iran]] [[li:Iraan]] [[lt:Iranas]] [[lv:Irāna]] [[mi:Īrāna]] [[mk:Иран]] [[ml:ഇറാന്‍]] [[ms:Iran]] [[mzn:ئیران]] [[na:Iran]] [[nds:Iran]] [[nl:Iran]] [[nn:Iran]] [[no:Iran]] [[oc:Iran]] [[pam:Iran]] [[pl:Iran]] [[ps:ايران]] [[pt:Irão]] [[qu:Iran]] [[rm:Iran]] [[ro:Iran]] [[ru:Иран]] [[scn:Iran]] [[se:Iran]] [[sh:Iran]] [[simple:Iran]] [[sk:Irán]] [[sl:Iran]] [[sq:Irani]] [[sr:Иран]] [[sv:Iran]] [[sw:Uajemi]] [[ta:ஈரான்]] [[tg:Эрон]] [[th:ประเทศอิหร่าน]] [[tl:Iran]] [[tr:İran]] [[ug:ئىران]] [[uk:Іран]] [[ur:ایران]] [[uz:Eron]] [[vi:Iran]] [[vo:Lirän]] [[yi:איראן]] [[zh:伊朗]] [[zh-min-nan:Iran]] 3570 61733 2006-12-26T06:18:37Z Abdullah M Gaznaii 690 ئیران çû cihê ئێران {{soranî}} Binihêre: [[Îran]] <table style="margin-right:1em;" border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="left" width="300px"> <tr><td style="background:#efefef;" align="center" colspan="2"> <table border="0" cellpadding="2" cellspacing="0"> <tr><td align="center" width="140px">[[Wêne:Flag of Iran.svg|140px]]</td> <td align="center" width="140px" rowspan="2" height="115px">[[Wêne:Coat of arms of Iran.svg|100px]]</td></tr> <tr><td align="center" width="140px">Alê Îranê</td></tr> </table></td></tr> <tr><td align="center" colspan=2 style="border-bottom:3px solid gray;"><font size="-1">''[[drûşma netevî]]:Tune </font></td></tr> <tr><td align=center colspan=2>[[Wêne:LocationIran.png]]</td></tr> <tr><td>[[Zimanê Fermî]]</td><td>[[فارسی]]</td></tr> <tr><td>[[Pêtext]]</td><td>[[تاران]]</td></tr> <tr><td>[[Deselat]]</td><td>[[Komarê Îslamî]]</td></tr> <tr><td>[[Lîder]]</td><td>[[Elî Xamineyî]]</td></tr> <tr><td>[[Serok Komar]]</td><td>[[Mehmûd Ehmadînejad]]</td></tr> <tr><td>[[Berînahî]]<br>&nbsp;- gişt <br>&nbsp;- ٪ Av</td><td>pila 17 <br> &lrm;1,648,195 [[Km|km²]] <br> ٪0,7</td></tr> <tr><td>[[hejmara daniştîyan]] <br>&nbsp;- Gişt ([[sala 2005|Li Sala 2005]]) <br>&nbsp;- kes li ax</td><td> pila 18 <br> 68,278,826 <br> &lrm;40/km² </td></tr> <tr><td>Roja Komara Îslamî<br> &nbsp; </td><td><br> [[12 xakelêwe]] [[1358 Hetawî]] </td></tr> <tr><td>[[Drav]]</td><td>[[ريال]]</td></tr> <tr><td>[[Dem]] </td><td>[[UTC]] +3:30</td></tr> <tr><td>[[srûda netewî]]</td><td>[[Srûda Komara Îslamî]]</td></tr> <tr><td>[[Internet]]</td><td>&lrm;.IR</td></tr> <tr><td>[[Koda telefonê]]</td><td>98</td></tr> </table> {{rtl}} ئێران [[ووڵات]]ێکه‌ له [[ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست]]. پایه‌ته‌ختی ئێران [[تاران]]ه {{-rtl}} {{bikurmancî|Îran}} [[category:ووڵات|ئێران]] [[category:dewlet|ي]] [[ar:إيران]] [[an:Irán]] [[ast:Irán]] [[az:İran]] [[az:ایران]] [[bn:ইরান]] [[zh-min-nan:Iran]] [[ca:Iran]] [[cs:Írán]] [[cy:Iran]] [[da:Iran]] [[de:Iran]] [[arc:ܝܪܘܢ]] [[et:Iraan]] [[el:Ιράν]] [[en:Iran]] [[es:Irán]] [[eo:Irano]] [[eu:Iran]] [[fa:ایران]] [[fr:Iran]] [[fy:Iran]] [[ga:An Iaráin]] [[gl:Irán - ایران]] [[ko:이란]] [[hy:Իրան]] [[hi:ईरान]] [[hr:Iran]] [[io:Iran]] [[id:Iran]] [[is:Íran]] [[it:Iran]] [[he:איראן]] [[ka:ირანი]] [[lv:Irāna]] [[lt:Iranas]] [[li:Iraan]] [[jbo:iran]] [[hu:Irán]] [[ms:Iran]] [[na:Iran]] [[nl:Iran]] [[ja:イラン]] [[no:Iran]] [[nn:Iran]] [[oc:Iran]] [[ug:ئىران]] [[pam:Iran]] [[ps:ايران]] [[nds:Iran]] [[pl:Iran]] [[pt:Irão]] [[ro:Iran]] [[ru:Иран]] [[scn:Iran]] [[simple:Iran]] [[sk:Irán]] [[sl:Iran]] [[sr:Иран]] [[sh:Iran]] [[fi:Iran]] [[sv:Iran]] [[tl:Iran]] [[ta:ஈரான்]] [[th:ประเทศอิหร่าน]] [[vi:Iran]] [[tg:Эрон]] [[tr:İran]] [[uk:Іран]] [[ur:ایران]] [[uz:Eron]] [[vo:Lirän]] [[zh:伊朗]] 3571 15490 2004-11-10T01:24:30Z Erdal Ronahi 2 Welatê Mim Şahtamarê Min çû cihê Welatê Min Şahtamarê Min #REDIRECT [[Welatê Min Şahtamarê Min]] 3572 28728 2006-03-02T15:27:07Z Jiyanalpirani 65 ''' Xalit Begê [[Cibirî]]''' damezrêner û serokê [[rêxistina Azadî]] bû. Di sala 1882 da li [[Gimgim]]a [[Mûş]] ê hatîye dinê.Ji eşîra [[mala Sur]](Mala Sûwar) e. Di dibistanên leşkerî ên Osmanî ya da dixwûne dibe Mîralay. Ew û Şêx Seîd him pisxaltîyê hevin him jî ew bûraye Şêxê. Demekî Li filîstêne dixebete, Şerê Cêhanê ên 1. da li Erzûrûm e Û li Agirî da dijî Rûs an şer dike. Piştî qirkirina Ermenîyan dikeve nav hewildana rêxistana Kurdan. di sala 1920 an da wek mîralay li Erzorom ê des bi xebate dike. Di sala 1921 an da Rêxistina Azadî yê dadimezirînin.Di vî rêxistina da gelek Şêx û mîrên kurdan cîh digre.Bi Taybetî jî Mebûsê Bedlîs ê Ûsiv Zîya di warê rêxistîna gel da ristek mezin dilîze, ji xwe ber vî yekê jî di gelek çavkanîya da Xalid Beg him wek serok him jî wek berpirsîyare Leşkerî, Yûsiv Zîya jî wek berpirsîyare sîyasî tê rava kirin. Le mixabin hîn gelek derfetên vê rêxistinê da hîn gelek tişt baş nayê zanîn. Di 14 nîsana 1925 da li Bedlîsî tev û Ûsiv Zîya 4 hevalên xwe ên din tên dardakirin [[1925]]’de heta çirkeya dawîyê jî jibo [Kurdistan|Kurdistanek]] serbixwe xebitî û goncan bi [[Kemalîst|Kemalîstan]] re qebul nekir. Li Betlisê berê kû wî li sêdarê bidin wuha digot: :“Ez li hemberê we ne tenê me, li pist min, li Îranê, li Mezopotamya’yê û li Tirkîyê neteweyaka mezin a Kurd di jît. Hûn îro min ji hêlê derdixin lê bas bizanin kû sibê wê sibê nevîyên me we ji nav bin”. :(Karşınızda yalnız değilim. Arkamda, İran, Mezopotamya ve Türkiye’de muazzam bir Kürt Ulusu bulunmaktadır. Bugün beni asıyorsunuz, fakat hiç şüphemiz yoktur ki yarın torunlarımız da sizi yok edecektir.) Cibranlı Xalit Beg, 1925 [[kategorî:siyasetmedar]] 3573 27561 2006-02-18T18:44:52Z RewşenBaran 74 [[Image:Kovaranudem.jpg|thumb|Nûdem]] '''Nûdem''' [[kovar|kovarek]] demsalî û xweser kurdî bû. Sala 1/1/1992 da li [[Swêd]] dest bi weşana xwe kir. Kovarek Hunerî, Wêjeyî Û Çandî bû. Piştî hijmara xwe a 40. di sala 2001 da xatir ji xweandevanên xwast û hat girtin. Di hêla [[Firat Cewerî]] dihat derxistin. == Girêdanên Derve == [http://members.fortunecity.com/heval1/ Malpera Nûdemê] [[Category:kovar]] 3574 15493 2004-11-10T01:43:04Z Erdal Ronahi 2 Deng çû cihê Deng (kovar) #REDIRECT [[Deng (kovar)]] 3578 15495 2004-11-11T02:50:54Z 134.76.62.210 Gondy '''Degaga''' dekewet [[rojhilata Kurdistanê|rojhelaty kurdistan]] we le parezgay [[Kurdistan]] daye ke serbe berwebary (fermandary) şary [[Merîwan|Merîwane]]. Jadekey asfalte u telefun keşrawe bu naw malekanu aw u brqy heye qtabxaney nawendy heye ke derw bery 300 malew u lewaneye 1000 kes nfusy hebe. xelkî em deye pter sergerm jutyaryyn ke be hwy jegyry em gwnde le ser re Merîwan, Kamyaran u Kirmaşan ptr xelkî xeryky homardary ew ştumekany wek jay brenj u shakru. hytren ke le meriwanewe rewaney Kamyaran dekren. 4 şehîdî le regay kurdistan dawe ke ser be dumukrat bwn we estaş çen kesekî le new [[PDK-Î]] danu herweha 1 kesîşî gerîlaye le new [[PJAK]] da. [[category:gund]] 3579 62945 2007-01-03T20:58:41Z 82.82.73.213 /* Gundên din */ '''Elbîstan''' navçeyeke [[Maraş]] (Gurgum) e. Li Elbîstan sisê aşîrên Kurdan hene; [[Sinamillî]], [[Alxasî]] û [[Atmî]]. Kurdên vê navçeyê hemû bi zaravayê [[Kurmancî]] qise dikin. Kurdên vê heremê piryanî [[Elewî]]nin. Bi devokê Kurmancîya heremê Elbîstan wek OLBISTON tê telafûzkirin. Li Elbistane Kurden Sinni ji hene. Ev zêdetir li bakura Elbistane dijin u aslen wen ji Kifri hatina u asirate wan ji [[Qurnî]] ne. Qedere 20 gund in. Le hinek ji wan ji li hela [[Afşîn]] u [[Edene]]. == Gundên navçeyê == ===Henek Gunden Kurni=== *Li mintika Sultankorusu Gunden ku aslen wan Qurniya: [[Sugul]], [[Hoplak]], [[Karamagra]], [[Kecemaga]], [[Akkaya]], [[Körpinar]], [[Evcihüyük]], [[Elmali]], [[Saricicek]], [[Fakoglu]], [[Ferhatpinari]], [[Seliman]], [[Erikan]], [[Kalecik]], [[Alkayolu]], [[Alipinari]],[[Palavar]], [[Cevirma]], [[ Akarca]],[[Tekepinari]]. ===Gundên din=== Gundê [[Hasanalî]], [[Yoğunsöğüt]] [[Kategorî:Navçeya Gurgumê]] [[de:Elbistan]] [[en:Elbistan]] [[fa:البستان]] [[pl:Elbistan]] [[tr:Elbistan, Kahramanmaraş]] 3580 51835 2006-10-14T16:44:19Z Erdal Ronahi 2 '''Hasanalî''' gundekî navçeya [[Elbistan|Elbistanê]] ye. Gundî hemû [[Elewî]] ne û bi zaravayê [[Kurmancî]] diaxivin. [[Toton]], [[Remik]] û [[Gundî Orte]] mezrayên gund in. {{kurt}} [[category:gundê Elbistanê]] 3581 15498 2004-11-12T01:57:27Z Erdal Ronahi 2 Gundê Hasanalî çû cihê Hasanalî #REDIRECT [[Hasanalî]] 3582 61071 2006-12-20T20:57:31Z 89.56.221.103 '''Mehelmî''' gelekî ku li [[Kurdistan|Kurdistanê]] ye. Endamên vî gelî para bêtir li Bajarên [[Mêrdîn]] û [[Sêrt|Sêrtê]] dijîn. Li gor hinan ew [[Kurd|Kurdên]] ku bûne [[Ereb]] in û li gor hinan jî ew Suryanî-Aramiyên ku di sedsala 16an de dînê [[îslam|îslamê]] pejirandin in. Di serê salên 1960an de hejmarek mezin Mehelmî koçberî Sûriye û [[Libnan|Libnanê]] bûn. Nêrîneke din ev e ku Mehelmi asle xwê kurd in ku fele bûn, beri 500 sala bûne musilman. [[category:gel]] 3584 34268 2006-07-03T15:23:25Z Erdal Ronahi 2 Eşîreta '''Celkî''' li navçeya [[Konya]] ye Kulu dimin li gundê bi tirki [[Kırkpınar]], [[Yeşilyurt]] u [[Hisar]]. Kesen xwe pir ji li gunde [[Kutukusağı]] dijinin. Hejmarê wan takrîben 7500 e. [[category:eşîr]] 3586 15503 2004-11-13T21:35:50Z Erdal Ronahi 2 [[category:kom]] 3587 35849 2006-07-21T22:00:00Z Benyadem 433 #[[Berwarî]] #[[Silêvanî]] #[[Qerealusî]] - [[Mendelî]] #[[Suremirî]] - [[Xaneqin]] #[[Şerefbeyanî]] - [[Kerkûk]],[[Te'mim]] #[[Bacelan]] - Xaneqin, [[Musil]] #[[Deloyî]] - Xaneqin, [[Kifri]] #[[Kaxwar]] - Xaneqin #[[Kiz]]/Gez/Kez - Xaneqin, [[Silêmanî]] #[[Palanî]] - Xaneqin #[[Berzincî]] (Berzencî) - hewler, Kerkûk, Silêmanî #[[Umermîl]]/[[homermîl]] - Kerkuk,te´mim #[[Tîlşanî]] - Kerkuk,te´mim #[[Zengene]] - Kerkuk,Xaneqin,Silemani #[[Zend]] - Xaneqîn,Kerkuk #[[Dawude]] - Xaneqîn,Kerkuk #[[Leylanî]] - Kerkuk #[[Cebarî]] - Kerkuk #[[Şwan]]/[[Şiwan]] - Kerkuk/Silêmanî #[[Salihî]]/[[saleyî]] - Kerkuk #[[Şêy Bizeynî]] - Xaneqîn/Kerkuk #[[Kakeyî]]/[[Kaxanlû]] - Silêmanî,Xaneqîn,Kerkuk #[[Bîbanî]] - Kerkuk,Xaneqîn #[[Zirguş]] - Qîzrebat #[[Xêlatî]] - Qizrebat #[[Melekşahî]] - Qizrebat #[[Kwazî]] - Xaneqîn #[[Nêrîcî]] - Xuratu-Qoretû #[[Qadirmîroyî]] - Xuratu-Qoretû #[[Tayşeyî]] - Xuratu-Qoretû-Xorîn û Şêxan #[[Hewramî]] - Silêmanî,Helebce #[[Merîwanî]] - Silêmanî #[[Çinginî]] - Silêmanî #[[Caf]] - Kerkuk, Silêmanî, Kelar, Helebce, Derbendîxane #[[Pişderî]] - Silêmanî,Qeladize #[[Simayîluzeyrî]] - Silêmanî #[[Hemewen]] - Silêmanî,Çemçemal #[[Dizeyî]] - Hewlêr #[[Gerdî]] - Hewler #[[Kura]]/[[Kora]] - Hewlêr #[[Xoşnaw]] - Hewlêr #[[Bilbasî]] - Ranye,Qeladize #[[Pîran]] - Qeladize #[[Kafiroşî]] - Silêmanî #[[Ako]] - Silêmanî,Hewlêr #Zirarî - Hewlêr #Surkî - Hewlêr #Balek - Hewlêr #Şêrwan - Hewlêr #Biradost - Hewlêr #Herkî - Hewlêr #Xêlanî - Hewlêr #Polî - Hewlêr #Berwarî bala - Dihok #Berwarî jêrî - Dihok #Zêbarî - Mûsil,Dihok,Hewlêr #Berzanî - Hewlêr #Mizûrî - Dihok #[[Doskî]] - Dihok #[[Artûşî]]/[[Ertûşî]] - Dihok #[[Sindî]] û [[Gilî]] (Gulî) - Mûsil,Dihok #Mendan - Mûsil #Eşîra Seb´e Mûsil,Dihok #Jêrhatî - Amêdî #Hacî - Amêdî #Fîrewa - Amêdî #Rêkan - Amêdî #Hiseynî - Amêdî #Celalî - Mûsil #Yezîdî - Mûsil,Sincar #Dirre - Mûsil #Kuhan/Kohan - Zaxo #Şêxan - Zaxo #Reşikan - Zaxo #Hawrî - Zaxo #Sîrtî - Zaxo #Rojbeyanî - Zaxo #Kokoyî - Helebce #Me´mî - Silêmanî #Şêx memundî- Hewlêr Ev nivîsa jorîn ji kitêba Mehmûd Ezîz Hesen;"Kurteyek Le Mêjûy Hozî Caf û Basî Hendêk Le Tîrekanî" ,1985, Silêmanîye, r.7-10 ji nav kovara Birnêbûn´e hatiye girtin. Transkripsiyon: Mahmûd Lewendî {{kurt}} [[category:eşîr]] [[category:lîste]] 3588 15505 2004-11-14T02:15:24Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bîrnebûn]] 3589 18134 2005-07-26T16:17:58Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 82.170.148.8 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Yeşilyurt''' gundekî navçeya [[Kulu]] ya bajarê [[Konya|Konyayê]] ye. [[gund|Gundê]] Yeşilyurt di sala [[1880]]'an de bi desta eşireta [[Celikan]] li konfederasyona eşireta reswan giredayi hata çêkirine. Mole sifte bi sun buni, Malê Rannê, Malê sime, Malê Neyib, Malê Tumiki, Malê Selmen, Malê Absef, Malê Cavus, Malê Gulle, Malê Sahli, Malê Nave û edin. ==Grêdanên derve== *[http://www.celikan.com Malpera gundê] {{kurt}} [[category:gund]] 3590 59676 2006-12-07T12:06:25Z Erdal Ronahi 2 #[[Seydayê Tîrêj]], helbestvan #[[Tîrêj (kovar)|Tîrêj]], kovareke ku 1979 derket #[[tirej.net]], malper #[[Tîrêj (fîlm)]], fîlmeke [[Halîl Uysal]]. Ew fîlm ji alîyê gerîlla hat kişandin. {{cudakirin}} 3591 15508 2004-11-16T03:02:33Z Erdal Ronahi 2 (helbesta [[Seydayê Tîrêj]]) Serî hilde ji gorînê temaşeke hela leyla li ser te kurd dikin şînê delala ber dila leyla bi destê dijminê xwînxwar tu hat kuştin xuha perwer ku derdên tey giran dan ser hemî derd û kulan leyla te bê tirs, canfida kurdan werîsê meşneqa wêran wekî ristek hil û mircan vebestî gerdenê leyla şêrîna hem dem û yara tu rewşa naz û dîdara te em hiştin li şûn wara li çol û kerbela leyla li ser te em rengê goyînê dirêjin hêstirê xwînê Rijandiye li riya jînê xwîna xwe wek gula leyla ciwan û rind û nû giştî tu ev zincîr û ev piştî li ser milê me tev hiştî di nîv top û gula leyla bi sûnd û soz û peymanî ko heyfa te bi ser û can bî li nik me dê çi erzan bî tu bawer bî bila Leyla divê xwîna xwe birjînin ku em heyfa te bistînin tu car em berno danînin ji nav dest û mila leyla Bi tevdîra xwe Berzanî xeta cengê ji mer danî Me bawerya xwe pê anî Çi gel û komela Leyla Me al hildaye ber jorê Bi darê kotek û zorê Di gel te ko neçî gorê Bi hesret û bela Leyla Emê tabûtkê peyda kin Ala rengîn bi ser dakin Di ber dijmin re derbaskin Di gel şêx û mela leyla Tu xweş fexre ji kurda re Bi kerwanê şehîda re Dilê min tim bi heware Ji rengê bilbila Leyla Bi wê bejnê bi wê qamê dema bighêje hendamê Silav bikxas û wê amê Şehîd û goriya Leyla Bi wî rengî bi wê xwînê Li tenişta şêx seîd rûnê Tu gurzêd misk û beybûnê Bidî ber wan, cilla Leyla Digel Qazî Mihmed bî Li nek Seyfî,Siyamed bî Li cem Extî û Mehmet bî Di rêza şêrgela Leyla Ji derya hiş duran bînim Bi zîv û zêr bineqişînim Li kêla ber serîdeynim Dîrok û cedwela Leyla Bi te r yezdan dilovan bî Bi dîdara xwe perwan bî Te wargeh baxê Rîdwan bî Di nîv Sorgula Leyla Heya saxim ezê bêjim Li ser we mest û hem gêj im Bi xweş xwanê xwe Tîrêj im Ku la hewle wela Leyla [[category:helbest]] 3592 15509 2004-11-16T03:03:51Z Erdal Ronahi 2 Seydayê Tîrêj Seydayê Tîrêj 3593 15510 2004-11-16T03:12:10Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Seydayê tirej.jpg|right|Helbestvanê Seydayê Tîrêj]] '''Seydayê Tîrêj''' (1923-23.3.2002) [[helbestvan|helbestvanekî]] kurd e. ==Jînenîgarî== Mamoste û helbestvanê helbesta resen nemir Tîrêj di sala [[1923]]´an de li parêzgeha [[Hisiçê]]-gundê ([[Nicîm]])ê hatiye dinê. Navê wî yê rastî Nayif e. Ew kurê Heso ye. Gava ew dibe şeş salî, bavê wî mala xwe koç dike û li gundê Sêmitikê bi cîwar dibin. Tîrêj li wê derê û li cem mele Birahîmê Golî, Qur'anê û çend pertûkên olî dixwîne. Wek gelek helbestvanên Kurda, ew jî di dibistana olî de dest bi xwendin û nivîsandinê dike. Ew, di sala [[1937]]´an de hatiye bajarê [[Amûdê]] û li wê derê dest bi dibistanê kiriye. Pênc salan li wê dibistanê xwendiye. Lê ji ber mercên aborî xwendina xwe nedomandiye. Li wê derê, têkiliyên wî bi helbestvanên mezin [[Cegerxwîn]], [[Qedrî Can]], [[Hesen Hişyar]] û [[Nûredîn Zaza]] re xurt bûye. Bi akam û bandûra wan jî, evîna helbestnivîsandinê di dilê wî de şax daye. Bi wan re xebata niştimanperwerî kiriye û wek gelek welatperwer û ronakbîrên Kurda, seydayê Tîrêj jî, di nava civata xoybûnê de cihê xwe girtiye. Ligel nivîsandina helbest û çîrokan têkoşînek ramyarî jî meşandiye. Di sala 1952an de bi destê parastinê tê girtin û dîwanek ji helbestên wî yên ne belavbûyî jî tê talan kirin. Mamostayê mezin û bi navûdeng Cegerxwîn di dîwana xwe ya ([[Kî me Ez]]) de, li ser seydayê Tîrêj, bi navê wî yê rastî (Nayifê Heso) helbestek nivîsandiye û hêviyên hêja ji wî kiriye. Seydayê Cegerxwîn di wê helbesta xwe de weha dibêje: "... Ev xwendin û zanebûn Nêzîk dikin serxwebûn Xortên wek te pir zana Gerek bêjin; Nezana Bira destên hev bigrin Di vê rê de em bimrin..." Ew, ji neçarî demekê dirêj xwe li nav Erebên Cibûran diparêze. Di sala [[1973]]an de berî dide bajarê Hisiça û li wir bi cîwar dibe, ta ko ji nav me koç dike. Seyda, di bîr û baweriyên xwe de [[Berzanî]] bû. Lê hevaltî bi tu rêxistin û partiyan re nekir. Kurdekî serbixwe bû. Sed mehder li gora wî bibare. Di roja şemiya 23.3.2002´an de, demjimêr heştê hêvarî li nexweşxana Dr. Îsam Bexdê li bajarê Hisiça li Cizîrê, helbestvanê helbesta resen seydayê Tîrêj çû ber dilovaniya Xwedê. ==Berhem== Berhemên wî yên çapkirî ev in: *[[Dîwana Xelat]], pêşgotin: D. Zengî, Libnan-Beyrût-1985. *[[Dîwana Zozan]], pêşgotin: D. Zengî, Libnan-Beyrût-1990. *[[Dîwana Cûdî]], pêşgotin: D. Zengî, Libnan-Beyrût-1998. *[[Serpêhatiyên Kurdan]] (1). Berhemê wî yên neçapkirî ev in: *[[Mûlida Kurdmancî]]. *Dîwanek ji helbestan. *Serpêhatiyên Kurdan(2). ==Grêdan== *Binihêre: [[Şîna Leyla Qasim (helbest)]] *Çavkanî: [http://www.xoybun.com/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=500 Xoybûn] [[category:helbestvan|Tîrêj, Seydayê]] 3594 15511 2004-11-16T03:12:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Qedrîcan]] 3595 15512 2004-11-16T03:20:22Z Erdal Ronahi 2 3596 15513 2004-11-16T03:21:51Z Erdal Ronahi 2 3597 15514 2004-11-16T23:49:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Ehmedê Huseynî]] 3598 15515 2004-11-16T23:50:14Z Erdal Ronahi 2 Listeya helbestvanên kurdî çû cihê Lîsteya helbestvanên kurd #REDIRECT [[Lîsteya helbestvanên kurd]] 3599 15516 2004-11-16T23:53:33Z Erdal Ronahi 2 ji kovara dugir ji kovara dugir 3600 45067 2006-09-02T19:05:43Z Jiyanalpirani 65 /* Çend mînak ji helbestên wî */ [[Image:Ehmedê huseynî.jpg|left|Ehmedê Huseynî]] '''Ehmedê Huseynî''' [[lîsteya helbestvanên kurd|helbestvanekî mezin ê kurd]] e. Wî bandoreke mezin li helbestvanên ciwan kiriye. Di [[Roj TV]] de bernameya wî heye. Ehmed Huseynî di sala [[1955]]’an de li [[Amûdê]] ji dayik bû. Amûdê bajarekî [[Kurdistana Başûrê Rojava]] ye. Huseynî dibistana seretayî, navendî û amadeyî li bajarê Amûdê qedand. Piştre li Zanîngeha fiamê ya Sûriyeyê beşa Felsefeyê qedandiye. Hikûmeta Sûriyeyê nehişt ku Ehmed Huseynî bi dîplomeya xwe bixebite. Ew neçar ma ku karên ne li gorî xwe bike. Lewra Huseynî jî mîna gelek xortên kurd berê xwe da Ewropayê. Huseynî di sala 1989’an de çû Swêdê. Niha jî li Îngilistanê dijî. Gelek pirtûkên Ehmed Huseynî hatine çapkirin. Di sala 2002’yan de ‘Dîwan’a wî ji aliyê Weşanxaneya Avestayê ve hate çapkirin. Di dîwana wî de hemû berhemên wî hene. ==Berhem== *[[Mistek ji şîna bêcir]], [[Stockholm]], 1990 [[Weşanên Komeleya Jinên Kurdistanê]] *[[Bi xewna we pênûsê dilorînim]], Stockholm, 1993, [[Weşanên Jina Nû]] *[[Rono û sirûdên bêrîkirinê]], Stockholm, 1994, Weşanên Jina Nû *[[Sîriskên hesinî]] (Selîm Berekat) Wergerandin, Stocholm, 1997, [[Weşanên Apecê]] *[[Dîwan]] (Berhemên Giştî), Stenbol, 2002, [[Weşanên Avestayê]] *[[Bajarê Dirinde]], 2003, [[Weşanên belkî]] *[[Çend Dîmenên Xemgîn ên Kurmancîya Nivîskî]] 2004, Weşanên Aram ==Çend mînak ji helbestên wî== *Nimêjgeha Xewnê<br> *Teşiyên Mijê ==Grêdanên derve== * [http://www.tirej.net/helbestan/INDEXA%20EHMED.htm Malpera Ehmedê Huseynî] {{kurt}} [[category:helbestvan|Huseynî, Ehmedê]] 3601 65775 2007-01-21T14:49:14Z Luqman 401 Ji kesên ku [[nivîs]]/an, [[axavtin]]/an, [[pirtûk]]/an ji zimanekî werdigerîne [[ziman|zimanekî]] din re '''wergêr''' tê gotin. Binêre: [[:Kategorî:Wergerandin]] {{wîkîferheng|wergêr}} {{kurt}} [[Kategorî:Pîşe]] 3602 65774 2007-01-21T14:48:31Z Luqman 401 '''Werger''', karê ji zimanekî wergerandina li ser [[ziman]]ekî din ê. {{wîkîferheng|werger}} {{kurt}} [[Kategorî:pîşe]] 3603 15520 2005-03-25T01:11:10Z 62.158.9.182 /* Grêdanên derve */ '''Orhan Kotan''' (1944-1998) siyasetmedar û nivîskarê kurd e. Kotan serokê [[DDKO]] bû. Orhan Kotan, sala [[1944]] an da li [[Malazgir|Milazgira]] [[Mûş|Mûşê]] hatîyê dine. Perwerda xwe a seretayî û navendê li Kurdistanê diqedinê dû ra terê [[Enqerê]] û Fakulteya Ziman-Dîrok Û Wêjeyi dixwini. Piştî xwandinê dikevi nav tevgera [[Dr. Şivan]]. Sala [[1974]] an da dikevi nav DDKO yê, eynê demêda tev û hevalên xwe [[weşanxana Komalê]] ava diki û dibi berpirsîyarîya wî. Sala [[1976]] an da tev li lijneya nivîsarên [[Kovara Rizgarî]] yê dibe û dibe teorîsyenek tevgera Rizgarîyê. Eynî sal ê li Enqerê tê girtin û 8 meha di girtîgehê da dimîne. Sala [[1980]] da berîya cûnta leşkerîyî a 12 Îlone ji welat derdikeve û teri Ewrûpayê. Li Ewrûpayê Weşanxana [[Dengê Komal]] û kovara Yekîtî yê organîze diki, avakirina [[Partiya Rizgariya Kurdistanê]] da cîh digiri û redaktorîya [[Kurdîstan Pres]] e diki. Eynî sale cara yekemin bi navê xwe dest bi nivîsandinê diki. [[1991]] da ji partî û hevalên xwe diqeti. 01.07.[[1998]] terê ser dilovanîya xwe. ==Berhem== *Gururla Bakıyorum Dünyaya Çapa 1 . 1975, Weşanên Komal Istenbol *[[Sancı]] Çapa 1. 1984, Dengê Komal Stockholm *[[Bi Serbilindî Li Cîhanê Dinêrim]] (Werger:[[Bedîrxan Epözdemîr]]) , Çapa 1. Adar 2003, Weşanên Afîş Medya Hollanda ==Grêdanên derve== * [http://www.gelawej.org/modules.php?name=News&file=article&sid=514 Gotareke ser Orhan Kotan] ji gelawej.org [[category:siyasetmedar]] 3607 15522 2005-04-25T22:08:11Z Erdal Ronahi 2 <div style="margin: 0; margin-top:10px; border: 2px solid #dfdfdf; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color:white; align:right; "> '''Kategoriya taybet''' [[:kategorî:ajal|Ajal]] Piraniya van gotaran ji [[Ansîklopediya Zarokan]] hat wergirtin. '''Gotarên balkêş''' [[Yekemîn Pûla Kurdî]] </div> 3609 15524 2004-11-19T00:41:59Z Erdal Ronahi 2 Her hefte di rûpela zarokan a rojnameya "[[Azadiya Welat]]" gotarên hilbijartî yên [[Wîkîpediya]] tên weşandin. Lîsteya wan ev e: *Hejmar 456 [http://www.azadiyawelat.com/acrobat-reader-files/AzadiyaWelat-456/w10.pdf PDF] ([[Wan]] - [[Ehmedê Huseynî]]) *Hejmar 455 [http://www.azadiyawelat.com/acrobat-reader-files/AzadiyaWelat-455/w10.pdf PDF] ([[Cemal Ebdo]] - [[Culemêrg]] - [[Demsal]]) 3610 15525 2004-11-19T00:51:08Z Erdal Ronahi 2 Qela Wan Qela Wan 3611 15526 2004-11-19T00:51:31Z Erdal Ronahi 2 3612 15527 2004-11-19T00:52:02Z Erdal Ronahi 2 3615 15529 2004-11-19T21:52:10Z Erdal Ronahi 2 '''Fêrgîn Melîk Aykoç''' nivîskarê kurd e. Aykoç di meha 12. [[1951]] de li gundê navça Vartoyê [[Baskan]] tê dinê. Ji berku kalikê wî bi destê leşkerên tirk hatibû kuştin, bavê wî sêwî dimîne, bi diya xwe re ji Depê diçe Vartoyê. Li wir şivanî û xulamî dike. Jiwê zaroktiya Fêrgîn di nav belengazî de derbaz dibe. Fêrgîn Melîk bi erdheja [[Varto|Vartoyê]] re di dibîstanên internat de dixwêne. Sala [[1972]]an min dest bi mamostetî dike. Di sala 1980 de tê girtin û 17 roj di êşkencê de dimîne. Li pey tê berdan, mamostetî ji destê ji dest wî tê girtin. Neçar dimîne, derdikeve, tê Almanyayê. Bi salan di warê polîtîkayê de bi çalakî dixebite. Di van salan de giraniya xwe dide ziman. Cara yekem di kovara "[[Rewşen]]" de gotarekî bi sernîvsa "Têgînên Zimanê Kurdî" dinivîse. Di gin konferensên ziman de gotarên li ser zaravayên Kurdî pêşkêş dike. ==Berhem== Di eluna sala 1996 an de pirtûka wî ya bi navê "Kurdîzan (rûberîna zaravên Kurdî)" bi aliyê [[Instîtûta Kurdî ji bo lêkolîn û zanist]] ve tê çapkirin. Romana wî ya yekemîn "[[Mamostên Zinaran]]" (bi [[devoka Serhedê]]) jî [[weşanên Rewşen]] di sala [[1999]] an de çapdike. Romana wî ya duwemîn "[[Dîlên li ber pûkê]]" çila 2002 yan de hat çapkirin. Ev bi giranî ji bîranînên kesên ji qetlîamê filitîne pêk tê. Romana wî ya sêyemîn û xebata wî ya li ser rêzmana Kurdî jî li ber apê ne. Bi salan e, di kovara "[[Hîwa]]" de dinivîse. Niha di li ser çavkaniyên çandê dixebite. [[category:Nivîskar|Aykoç, Ferqîn]] 3616 15530 2004-11-19T21:40:05Z Erdal Ronahi 2 Ferqîn Melîk Aykoç çû cihê Fêrgîn Melîk Aykoç #REDIRECT [[Fêrgîn Melîk Aykoç]] 3617 15531 2004-11-19T21:43:50Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Înstîtûta Kurdî li Berlîn]] 3618 46228 2006-09-07T21:23:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:Cemal Süreya]] [[Wêne:cemalsureya.png|left]]'''Cemal Surreya''' ([[1931]]-[[1990]]) helbestvanekî kurd e ku bi [[zimanê tirkî]] nivîsand. Cemal Surreya di eslê xwe da Kurd e (le mixabin Kurdîtîya xwe her tim wek sur veşartîyê û ber bi dawîya emrê xwe ew eşkere kirîyî) û sala 1931 da li [[Ezirgan]]ê(Erzincan) hatîyê dinê. Malbata wî di qirkirina Dêrsimê de barkirî an jî hatîyê sirgûnkirin. Navê wî yê rast Cemalettin Seber e. Helbesta wî cara yekemîn 8 Çile 1953 an da li Enqerê di [[kovara Milkîyê]] da hat weşandin. Kovarek bi navê [[Papîrus]] derxist. Bi hûnandina helbestên xwe di helbesta tirkî da rêyek nû vekir. Bê helbestan gelek ceribandin û rexne nivîsê. Gelek xelat girt. 9 Çile [[1990]] çû ser dilovanîyê. ==Berhem== ===Helbest=== *Üvercinka 1958 *Göçebe 1965 *Beni Öp Sonra Doğur Beni 1979 *Güz Bittiği (1988) *Sıcak Nal (1988) *Uçurumla Açan *Şapkam Dolu Çiçekle (1976) ===Ceribandin=== *Günübirlik (1982) Gelek helbestên Cemal Surreya li Kurdî hatîyê wergerandin. [[category:helbestvan|Surreya, Cemal]] [[en:Cemal Süreya]] [[es:Cemal Süreya]] [[fr:Cemal Süreya]] [[tr:Cemal Süreya]] 3619 15533 2004-11-20T11:44:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Erzingan]] 3620 30602 2006-04-17T13:41:39Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 195.175.33.146 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Günay Aslan''' rojnamevan û nivîskarekî kurd e. Di sala 1960 da li bajarê [[Wan]] ê hat dinê. Di 1981 da dest bi rojnamevanîyê kir. Di rojnamên mîna [[Cumhuriyet]], [[Hurriyet]], Gündem û [[Özgür Politika]], kovarên 2000 e Doğru, Sokak, Halk Gerçeği,Yeni Halk Gerçeği û gelek kovar û rojnamên navnetewî da nûçe, nivîsar û lêkolîn nivisand. Ji bo Pirtûka xwe a bi navê 33 Kurşun-Yas Tutan Tarih hat girtin, nêzîkî 2 sala di girtîgehê da ma. Ber cezayê lê hatibû danîn ji welat derket û niha li Almanya yê dijî. Piştî hat Almanya yê di navbera salên 1995 û 1999 da di [[Med Tv]] da xebitî. ==Berhem== *33 Kurşun-Yas Tutan Tarih (Çîrok-hevpeyvîn) xelata Yunus Nadi girt. *Üniformalı Kasaplar (Lêkolîn) *Kelebek Kanadında Özgürlük (Nivîsar) *Cop Cumhuriyeti (Nivîsên Dîwara) *Herkesin Kendini Astığı Şehir(Helbest) *Mizgîn (Senaryo) *Kurt Partilerinin Çözüm Önerileri(Panel) *Vaspurakan Sultanı (Roman) [[category:rojnamevan|Aslan, Günay]] [[category:nivîskar|Aslan, Günay]] 3621 55189 2006-11-03T14:32:21Z Kêzê 570 [[Wêne:IsmailBesikci.jpg|right|Îsmaîl Beşîkçî]] '''Ismail Beşikçi''' sosyologekî tirk e. Di sala [[1937]] da li [[Iskilip]] ê hatîyê dinê. Di sala 1962 da Fakulteya Zanyarîya Sîyasî qedand. Di sala 1964 da Li [[Erzirom]] ê di unîversîtaya [[Ataturk]] da bû Asîstanê [[Cîvaknasî]]yê. Di sala 1967 da tevli Xwepêşandinê Rojhilat (Doğu Mitingleri) bû û dûra li ser van Xwepêşandanan lêkolînek çêkir ev lêkolîna xwe di bin navê Doğu Anadolu nun Düzeni, Sosyo-Ekonomik ve [[Etnik]] Temeller kir pirtûk û di sala [[1969]] da da weşandin. Li ser vî pirtûke ji Unîversîtê hat avitin. Piştî vî bûyerê îdî ne Beşîkçî sekinî ne jî dadgehên Komara [[Tirk]]. Her gotin, her nivîsê wî hat dadkirin bi sedsalan ceza lê hat dayîn, bi dehan salan li girtîgeheda raza. Dîsa jî wî bi înad rastîya kurdan di bin her şert û mercê da parast. ==Berhem== *Doğu Mitinglerinin Analizi 1967 *Doğu Anadolu da Göçebe kürt Aşiretlerinde Toplumsal Değişime 1968 *Doğuda Değişim ve Yapısal Sorunlar 1969 * Doğu Anadolu nun Düzeni, Sosyo-Ekonomik ve Etnik Temeller1969 çapa 2. *Bilim Yöntemi 1977 * Bilim Yöntemi, Türkiye de ki Uygulama 1 Kürtlerin Mecburi İskanı 1977 * Bilim Yöntemi, Türkiye de ki Uygulama 2 Türk Tarih Tezi, Güneş Dil Teorisi ve Kürt Sorunu 1978 * Bilim Yöntemi, Türkiye de ki Uygulama 3 cumhuriyet Halk Firkasinin tüzüğü ve Kürt Sorunu 1978 *Devletlerarası Sömürge Kürdistan 1990 *Bilim, Resmi Ideoloji, Devlet, Demokrasi ve Kürt Sorunu 1990 *Bir Aydın Bir Örgüt ve Kürt Sorunu 1990 *Tunceli Kanunu ve Dersîm Jenosidi 1990 *Savunmalar 1991 *………… [[category:zanyar|Beşikçi, İsmail]] [[ca:Ismail Beşikçi]] [[tr:İsmail Beşikci]] 3622 63656 2007-01-08T10:49:31Z JAnDbot 575 روبوت مسح: [[tr:Michel de Montaigne]] '''Michel de Montaigne''' nivîskar û damezrandinerê [[ceribandin (wêje)|ceribandinê]] wekî forma wêjeyî ye. Di sala 1533 da li [[Fransa|Fransayê]] hatê hatîyê dinê. Di Fakulteyên Hiquq Û Felsefê da xwendiyê. Di 1562 da tevl artêşa Qral dibe. Di 1572 da dest bi nivisandina Ceribandinên xwe diki. Di 1576 da li ser [[Raimond Sebond]] pirtûkek dinivisîne. Di 1580 da cara xekemin Ceribandinên xwe wek du cilt diweşîne. Di 1592 da dimire. Pirtûka Ceribandinan îro li [[Ewrûpa|Ewrûpayê]] wek çavkanîyek bingehîn tê pejirandin. [[Kategorî:nivîskarên fransiz]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[bg:Мишел дьо Монтен]] [[br:Michel de Montaigne]] [[ca:Michel de Montaigne]] [[cs:Michel de Montaigne]] [[da:Michel de Montaigne]] [[de:Michel de Montaigne]] [[en:Michel de Montaigne]] [[eo:Michel de Montaigne]] [[es:Michel de Montaigne]] [[fi:Michel de Montaigne]] [[fr:Michel de Montaigne]] [[he:מישל דה מונטיין]] [[hr:Michel de Montaigne]] [[it:Michel de Montaigne]] [[ja:ミシェル・ド・モンテーニュ]] [[ko:미셸 드 몽테뉴]] [[lt:Mišelis de Montenis]] [[nl:Michel de Montaigne]] [[no:Michel de Montaigne]] [[pl:Michel de Montaigne]] [[pt:Michel Eyquem de Montaigne]] [[ru:Монтень, Мишель Эйкем де]] [[sk:Michel de Montaigne]] [[sv:Michel de Montaigne]] [[uk:Монтень Мішель де]] [[zh:蒙田]] 3623 15537 2004-11-20T15:07:18Z Erdal Ronahi 2 Ismail beşikçi çû cihê Ismail Beşikçi #REDIRECT [[Ismail Beşikçi]] 3624 15538 2004-11-20T15:08:38Z Erdal Ronahi 2 Montaigne çû cihê Michel de Montaigne #REDIRECT [[Michel de Montaigne]] 3625 15539 2004-11-20T19:01:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[lajwerd]] 3626 61856 2006-12-27T20:47:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinme]] '''Lajwerd''' (metal): Bûjenên ku bi awayekî baş germî û [[elektrîk|elektrîkê]] radiguhezînin, biriqandineke wan a xwemalî heye, dibin têl û lewhe û bi vî awayê tên kêsimandin, di navbera xwe de yekbûn çênakin, dema bi elementên nelajwerd re yekbûnê çêdikin elektronan didin der, ji bilî cîvayê hemû lajwerd di mercên odê de di rewşa hişk de ne, xala helandin û kelandina wan bilind e, bi piranî di yekbûnên [[oksîjen|oksîjenî]] de [[oksît|oksîtên]] [[baz|bazîk]] didin. Di nava [[element|elementan]] de koma herî mezin koma lajwerdan e. Element %80 lajwerd (metal) in. Binihêre:<br> [[Lîtyûm]] - [[Sodyûm]] - [[Qelye]] - [[Rûbîdyûm]] - [[Sezyûm]] - [[Fransiyûm]] - [[Berîlyûm]] - [[Magnezyûm]] - [[Kalsiyûm]] - [[Stronsiyûm]] - [[Baryûm]] - [[Radyûm]] - [[Skandiyûm]] - [[Îtrîyûm]] - [[Lûtesyûm]] - [[Lavrensiyûm]] - [[Tîtanyûm]] - [[Zîrkonyûm]] - [[Hafnîyûm]] - [[Rûtherfordiyûm]] - [[Vanadyûm]]- [[Niyobyûm]]- [[Tantal]]- [[Dûbniyûm]]- [[Krom]]- [[Mobîlden]]- [[Tûngsten]]- [[Seaborgiyûm]]- [[Manganez]]- [[Teknesyûm]]- [[Renyûm]]- [[Bohriyûm]] - [[Hesin]] - [[Rûtenyûm]]- [[Osmiyûm]]- [[Hassiyûm]]- [[Kobalt]]- [[Rodyûm]] - [[Îrîdyûm]]- [[Meîtneryûm]]- [[Nîkel]]- [[Palladyûm]]- [[Platîn]]- [[sifir]] - [[zîv]] - [[zêr]] - [[çînko]] - [[Kadmiyûm]] - [[Zîbeq]] - [[Bafûn]] - [[Galyûm]] - [[Îndiyûm]] - [[Talyûm]] - [[Germanyûm]] - [[Pîl]] - [[Sirb]] - [[Stîbyûm]] - [[Bîzmût]]- [[Polonyûm]] -[[Ûnûnnîlyûm]] - [[Ûnûnûnyûm]] - [[Ûnûnbiyûm]] - [[Ûnûnkûadyûm]] - [[Ûnûnheksiyûm]] [[category:Kîmya]] [[ar:فلز (توضيح)]] [[bg:Метал]] [[bs:Metal (hemija)]] [[ca:Metall]] [[chr:ᎠᎾᎦᎵᏍᎩ ᎦᏂᏱᏍᎩ]] [[cs:Kov]] [[cy:Metel]] [[da:Metal]] [[de:Metall]] [[el:Μέταλλα]] [[en:Metal]] [[eo:Metalo (fiziko)]] [[es:Metal]] [[et:Metallid]] [[fa:فلز]] [[fi:Metalli]] [[fr:Métal]] [[gd:Meatailt]] [[he:מתכת]] [[hr:Kovine]] [[hu:Fémek]] [[id:Logam]] [[is:Málmur]] [[it:Metallo]] [[ja:金属]] [[jbo:jinme]] [[ko:금속]] [[la:Metallum]] [[lb:Metall]] [[lmo:Metàj]] [[lt:Metalai]] [[lv:Metāls]] [[mk:Метал]] [[ms:Logam]] [[nds:Metall]] [[nl:Metaal]] [[nn:Metall]] [[no:Metall]] [[pl:Metale (chemia)]] [[pt:Metal]] [[qu:Q'illay]] [[ro:Metal]] [[ru:Металлы]] [[sh:Metal (hemija)]] [[simple:Metal]] [[sk:Kov]] [[sl:Kovina]] [[sr:Метал (хемија)]] [[sv:Metall]] [[ta:உலோகம்]] [[th:โลหะ]] [[tl:Metal]] [[tr:Metal (kimya)]] [[ug:مېتلا]] [[uk:Метали]] [[vi:Kim loại]] [[yi:אייזן]] [[zh:金属]] [[zh-yue:金屬]] 3627 24705 2006-01-15T19:17:29Z 85.96.93.142 '''Çirûsk''' (Fanzîna duwem a kurdî) [[fanzîn]]eke wêjeyî û çandî ye ku di sala 2002î de ji hêla xwendekarên [[Zanîngeha Firat]]ê [[Amed Çeko Jiyan]] û Rojhat Bawer li [[Elezîz]]ê hejmarek derket. Di salên [[2003]] û [[2004]]î de ji hêla Amed Ç. Jiyan, Laserodî Berçelan û Siya Zerdeşt Pencinarî (Laserodî Berçelan û Siya Zerdeşt Pencinarî jî xwendekarên heman zanîngehê bûn.) Sê hejmarên din jî derketin. Di wan salan de ev weşan li ser înternetê (wekî kovareke înternetî) jî weşiya. Mixabin ji kêmasiyên aborî, teknîkî û ji kêmbûna xwendevanan weşana vê fanzînê rawestiya. Çirûskê, bi dirûşma "Her teqînî li dû çirûskekê tê" dest bi weşanê kiribû. ==Grêdanên derve== *[http://www.helbest.8k.com Malpera Çirûsk] [[category:kovar]] 3628 15542 2004-11-20T23:03:42Z Erdal Ronahi 2 ji diclefirat.net ji diclefirat.net 3629 47810 2006-09-18T13:32:54Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Diclefiratkültür.jpg|right]] '''Navenda Çand û Hunera Dîcle Firatê''' di sala 2003'an de li [[Amed|Amedê]] hat damezrandin. Tê de komên wekî [[Koma Avreş]] hene. [[Kategorî:Navenda çandê]] 3632 15546 2004-11-21T01:52:17Z Erdal Ronahi 2 *[[Parvin Xalîlî]] *Kurd Girl *Colour Pencil, 29x29 cm 3633 27285 2006-02-16T15:43:06Z Diyako 273 [[Image:Keca kurd.jpg|right|thumb|Keça Kurd]] [[Parvin Xalîlî]] (Parvin Khalili) [[wênesaz]]eke ji [[Îran]]ê e. Wêneya wê ya herî tê nas kirin "Keça Kurd" e. {{kurt}} [[category:wênesaz|xalîlî, Parvîn]] 3634 15548 2004-11-21T01:59:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Parvin Xalîlî]] 3635 15549 2004-11-21T02:12:25Z Erdal Ronahi 2 3636 15550 2004-11-25T21:55:49Z Erdal Ronahi 2 # [[Împaratoriya Osmanî]] # [[Zimanê Osmanî]] {{cudakirin}} 3637 37623 2006-08-05T05:35:20Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Împêratorîya Osmanî]] 3638 50392 2006-10-10T16:13:12Z Erdal Ronahi 2 '''Baskîl''' qeza [[Elezîz|Elezîzê]] ye. Mezinahiya erdê xwe 1195 km² ye. Ji Elezîzê 38, ji [[Meletî|Meletiyê]] jî 80 km dûr e. Başur û rojavayê Baskîlê bi ava bendava [[Karakaya]], ku li ser Ferêt hatiye avakirin, hatiye pêçan . Sînorên Baskîlê yên din, li rojhilat digihên Elezîz û qeza [[Sîwrêc]]ê, li bakûr bi qeza [[Keban]]ê ve dibin cîran. Her çar aliyên navenda qezê bi çiyan ve hatiya pêçan. Beşek ji van çiyan berdewama [[çiyayên Torosan]] in. Ji van çiyan yê herî bilind [[Çiyayê Hesen]] e, ku 2110 metro bilind e. Baskîl di navbera çiyan de wek geliyekî ku bi cûre cûra darên meywe ve xemilî ye. Havînê, baxçeyên mişmişan wek kirasekî zer li deşta Baskîlê bikin. Têkiliyên Baskîlê bi Elezîzê re bi riya paporê û hesinrê; bi Meletiyê re bi hesinrê, papor û bendava Karakaya ve pêk tên. Qeza Baskîlê, ji çar dihiyên (gund) ku wek tax tên hesibandin û navenda qezê ve pek tê. Navê taxan (mehele): [[Baskêlan]], [[Kurmiyan]], [[Şivqetan]] û [[Nederan]]. Navên van hemuyan jî îro bi navên tirkî ve hatine guhertin. Nifûsa Baskîlê di navberê 8 000 û 9 000 ye. Lê bi hinek sedemên siyasî di navberê partiyên dewletê de wek 5000 hatiye nîþandan. Gelê (xelk) Baskîlê, bêyî polîs, cendirme û çend karmendên dewletê yên din, hemû kurd in. Sê gund [[elewî]] ne. Yên din [[sûnî]] ne. Hesinrê wisa hatiya avakirin ku, dema trên di nav Baskîlê re derbaz dibe weke tîpa S çivan dide xwe.Ev şiklê hesin rê, dibe xatirayek û bi mejiyê rêwiyên hesinrê ve dizeliqe. Li nêzî dihiyê (gund) Melyan dibistanek hatiye avakirin ku ji 1-8 polan pêk tê. Þagirtên ku di vê dibistanê de dixwînin ji dihiyan hatine berhev kirin û þev û roj li wir dimînin. Armanca vê dibistanê eþkere ye. Aboriya (ekonomiya) Baskîlê li ser çandinî û bax û baxçeyan e. Di van salên dawî de [[mişmiş]]an di aboriya Baskîlê de cihekî girîng girt. ==Dîrok== Heta ku [[Komara Tirkiyê]] hate damezrandin, Baskîl navçeyeke (nahîye) giredayî Elezîzê bû. Piştî damezrandina Komarê, li taxa Baskêlan (Baskîla Kevin) weke qeza hat avakirin. Di sala [[1928]]an de merkeza qezê rakirin taxa Şivqetan. Lê piştî demekê dîsa navenda Baskîle rakirin Baskêlan. Piştî, ku di sala 1933ê de hesinrê hat çêkirin, navenda (merkez) wê rakirin cihê ku îro lê ye. ==Xwarin== Wek gelek deverên Kurdistanê yên din li Baskîle jî xwarin li erdê li ser sifrê tê xwarin. Sifreyek mezin li erdê tê raxistin û tepsiyeke mezin li ser tê danîn. Xwarinên hazirkirî li ser tepsiyê tên rêzkirin. Şîv û xwarinên Baskîlê: Kilora bin sêlê, kiftên Xarpitê, kiftên top, dolme, mirîşkên sorkirî û dagirtî, tirþika fasîlên hiþk û hêþin, tirþika balcan û frengan (þamik), dan, þorba mehîr, þorba keþkê, þorba nîskan, kundirê nîskan, pastixê bi hêkên sorkirî û helaw. Weke vexwarin, [[dew]] û [[xişav]] her li cem xwarinê hene. Şevên zivistanê yên dirêj, di gel çirokên bav û kalan, bi xwarina orcix, pastixê tû û tirî, [[gûz]] û piyam (behîv), tûyên hişkkirî derbaz dibin. (ji http://www.intermult.net/kvall/baskil) ==Grêdanên derve== *[http://www.intermult.net/kvall/baskil/index.htm Malpera Baskîlê] [[Kategorî:navçeya Elezîzê]] 3639 15553 2004-11-21T10:36:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[baskîl]] 3640 54349 2006-10-25T11:18:29Z Luqman 401 {{ne rind kurdî}} '''Kiwex''', [[gund]]ekî Ezidiya ,ya li bakure Kurdistanê welayeta [[Şirnax]] giredaye navcêya [[Hezex]] (Idil)eya li rojhilate we Säre u Basibrin (Gunde Süryaniyana) li Bakur, e we [[Soran]] u [[Kiferp]] (li kiferp,e bere süryani bi piranibun mixabin wega kesi süryani le lenaji) li basur we (Ziwengaga Adirman Kirse Barahka Derpû Bahnimn (ew bi gisti bere gunde ezidiyabun demeke di deste müsülman,a dabun le ji nezike sale hesteyi u wirda yek bi yek walabun ) u li rojawaye we [[Derik]] ü [[Qartmin]] hene (Derik ji sale 1993 a wa ew ji xerabeya) . Kiwex, bi gisti [[Êzidî|Ezidibun]] u di sale hesteyi da nezike 60 mali le dijin. Kiwex i her maleki xani, e xwe ji kevira hebun. Ava gund ji calabu u hermaleki ji bi hindiki xwe di calekebu. Tenduristi li gund bi pirani mirowen kal bi xwe dikirin (jiwanra di gotin hekim,e kurmanci) Der dorê Kiwexê ciya,na ü bi gisti dare baru, ina. Her cikas herde kiwexê ji bo ciyandin,e ji hena bi pirani abori,a gundi, ya bi xwedikirina pez bu. Rez li kiwex,e pir hindik bun, candina werza ji pir kem bu. Le bele dare Bahiva, Hajir,a u Hinar, a ji li kiwex. e hebun, u li sîsla weji pir dar tahm u geya,ye cude hebun. Li kiwex,e Havin,a germi di gihist heya + 45°C u ziwistan,e ji pir sar bu cemet ji digihist heya -25°C . , le bele dem sala heri xwes Buhar bu ji bergo gawa buhar dihat der dor hami renig dibun bi gul u giyan . ==Grêdanên derve== * [http://www.kiwex.com Malpera ser Kiwex] [[Kategorî:Gundê Hezexê]] 3641 15555 2004-11-21T10:58:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şirnex]] 3642 56344 2006-11-13T17:46:08Z Erdal Ronahi 2 '''Hezex''' (tr: ''Îdîl'') navçeya [[Şirnex]]ê ye. Hin gundên Hezexê: *[[Herbak]] *[[Kiwex]] *[[Bafê]] *[[Xaltan]] *[[xrabitia]] *[[Ereban]] {{kurt}} [[category:Navçeya Şirnexê]] 3643 15557 2004-11-21T12:06:22Z Amedcj 131 Çirusk çû cihê Çirûsk #REDIRECT [[Çirûsk]] 3645 67141 2007-01-30T13:37:59Z 85.101.112.127 /* Cicekdagi */ Iro li [[Anatoliya Navîn]], li [[Enqere]]-Ankara (Haymana, Polatlı, Bala, Koçhisar´a), Li [[Qonye]]-Konya (Kulu, Cihanbeyli, Yunak), [[Kirşehir]] (Kaman, Çiçekdaxi), [[Aksaray]], [[Yozgat]] (Yerköy), [[Çorum]], [[Sivas]] û li [[Tokat]] e nezîkî '''milyonek''' Kurd heye. Li Enqerê 102, li Konyê 75, li Kırşehirê 52, li Aksarayê 39, li dorbera sinorên Yozgat-Tokat-Amasyê 41, li Kayseriyê 23 û nezîkî '''300 gundên''' Kurda hene. Du kovarên Kurdên Anatoliya Navîn heye, [[Bîrnebûn]] û [[Veger]]. ==Dîrok== Dîroka KURDÊN ANATOLIYA NAVÎN pir kevn e. Ew 200-300 salî berê di dema [[împaratorîya Osmanî]] de hatine Anatoliya Navîn. Sedeme hatina wan ji sedî sed nayê zanîn. Sedeme bingehî; hekokiyên eşîretî û koçerî bûne. Ji Welatê Rojê - Kurdîstanê bi dehan eşîr û qebîle koçer bûne û hatine ANATOLIYA NAVÎN. Navê çend eşîrên ewên: [[Reşî]], [[Xelikî]], [[Canbegî]], [[Şêxbizinî]], [[Omerî]], [[Sefkî]], [[Celkî]], [[Nasirî]], [[Terkî]], [[Mikaîlî]], [[Ruta]], [[Zirkî]], [[Sidunî]], [[Qilorî]], Doykan, Motikan, Şexbilî, Bilkî, Hêcibî, Atmana, Bazikî, Milli, Bereketî, Mifkî, Oxçî, Pisî, Sêwidî, Cutikî. KURD li ANATOLIYA NAVÎN li wan doran: li Heymaneyê, li Konyayê (75 gund); li Cihanbegê (Înewî), li Yunakê, li Kuluyê, li Balayê, li Polatliyê, li Ankarayê(102 gund), li Kirşehrê(52 gund), li Çicakdaxê, li Aksarayê(39 gund) û li Koçhisarê bi cîh bûna. Merhejmareyê(Nufûs) KURDÊN ANATOLIYA NAVÎN li gor texmînên nezikî 1,5 - 2 mîlyonîyê. KURDÊN ANATOLIYA NAVÎN heta îro zimanên xwe dayikî yên Kurmancî, Şêxbizinkî û Dimilkî paristinê. Li gund û malan xwe de bi zimanên xwe diaxifin. Zarokên wan heta dest bi dibistaneyê Tirkan nakin, zimanê Tirkî femnakin. Eşîrên Şêxbizinî bi piranî li dora Heymaneyê û Yunakê dijîn, bi ziravê Şêxbizinkî, eşîrên li dora Aksaray bi ziravê Dimilkî û eşîrên din ji bi ziravê Kurmancî diaxifin. KURDÊN ANATOLIYA NAVÎN beşek ji miletê Kurd in. Ji bo wan ji çareserkirina pirsa Kurd gelek girînge. Wak her miletekî serbixwe ew ji dixwazin jiyanê xwe berdewam bikin.Rexistenên Kurdan bi salan dijî zulm û zordariyên dewleten kedxêr tekoşînê xwe berdewam dikin. KURDÊN ANATOLIYA NAVÎN her çiqas ji welatê xwe Kurdistanê durketina ji, wan giredayîne xwe bi welat re naketandinê. Bi sedan Keç û Xortên KURDÊN ANATOLIYA NAVÎN di nav tekoşîna Kurden de cihê xwe girtinê û sehid ketinê. Ew bo jiyanekê bi rûmet û serfiraz vegeriyan welatê xwe KURDISTANê. Ji bervê ku koçberî û surgûna beri 300 salî edî bi dawî bûyê. Mesajên wan hevalen ku vegerîyan Welate Rojê ew bû: "Me xwe ji bîrnakir û ji bîrnakin" Çend ji gundên wan ev in: == [[Qonyê]]-Konya == === [[Cihanbeyli]] === [[Beşkardeş]], [[Beyliova]], [[Bulduk]] (Gunde Bulduq), [[Çimen]], [[Çölköy]], [[Damlakuyu]], [[Beşkavak]] (Büyük), Beşkavak (Küçük), [[Gölyazı]] ([[Xalikan]]), [[Günyüzü]] (Cudkan), [[Kandil]], [[Kelhasan]], [[Kırıkışla]] ([[Molıka]]), Kutukkuşağı ([[Kutiga]]), Kuşca ([[Hacilaro]]), [[Sağlık]], Yapalı ([[Qemera]]), Yeniceoba ([[İncove]]), Yesildere ([[Yêyla Mewlid]]), Zaferiye ([[Kayışoğlu]]) Hunê bikarin ji Gundê Sêwidiyan(Yesildere, Cölköy, B.Beskavak, K.Beskavak, Kandil, Cimen, Mutlukonak, Killik) li malpera wan mezekin http://www.sewidi.com === Kulu === Acıkuyu ([[Birtalik]]), Altılar, Arsinci ([[Germik]]), Beşkardeş (Torına), Burnagil, Bozan(www.bozankoyu.tk), Celep, Çöpler(Copli), Dipdede, Gökler, Hisar, Karacadağ ([[Xalikan]]), Karacadere, Kirkpınar, Şerefli([[ser-der]]), Yazıcıçayır (Mehina), Yeşilyurt ([[Çelikan]]), Tavşançalı ([[Omaro]]),Tuzyaka, Zincirlikuyu (Gordoğlu) === Sarayönü === Boyalı, Kadıoğlu, Sarıkaya === Yunak === Beşışıklı, Çayırbaşı, Hatırlı (Gunde xofe), Hacıfakılı (Kamaran), Hacıomeroğlu (Hacımaran), Imamoğlu (Bodan), Karayayla, Kurtuşağı (Kurdan), Koçyazı (Civikan), Meselij, Odabaşı (Halisinan), Ortakışla, Özyayla, Saray (Golan ga), Sinanlı, Sülüklü (Galikan) === Çeltik === Kaşören (Rengan), Adakasim (Sorikan), Büyükhasan, Isakuşağı (Sagan), Küçükhasan == [[Enqerê]] (Ankara) == === [[Haymana]] === [[Balcıhisar]], [[Burumsuz]], [[Bostanyüklü]], [[Cihanşah]], [[Dikkulak]], [[Hacımusa]], [[[[Kerpiç]], [[Kırpolu]], [[Sazbağları]], [[Sebilibağlar]], [[Sindiran]], [[Tepeköy]], [[Yenice]], [[Yenicik]], [[Yurtbeyli]] [[Karagedik]] Li heymane 56 gundi kurdan hene.Hemi lista gundan di malpera kovara birnebunê da cîdigre. Ji berpirsyarên vê de rê tik dikim ,bila li birnebunê binêre û agahîya cebece biki. === [[Bala]] === Aşağıhacıbekir, Aşağıören, Aydogan, Bektaşlı, Büyükbıyık, Büyükcamili, Çiğdemli, Derekışla, Eğribasan, Erginköy, Kesikköprü, Küçükbıyık, Küçükcamili, Tatarhöyük, Tepeköy, Sugüzel, Yukarıhacıbekir === Şereflikoçhisar === [[Büyükdamlacık]], [[Küçükdamlacık]], [[Şanlıkışla]], [[Büyükışla]], [[Odunboğazı]], [[Akarca,]] [[Yusufkuyusu,]] == Kirşehir == === Navend === [[Golî]] (Göllü) , [[Tawira]] (Taburoğlu- Şix Ağa Çiftliği), [[Gûrîo]] (Yeşiloba), '''[[Mala Benê-Pizbênika Jûr]]''' (Tosunburnu), '''[[Kanîkûrik]]''' (Körpınar), '''[[Sêrek]] / [[Hurmîk]]''' (Seyrekköy) Çavkanî:[http://www.kurdenkirsehire.com] Ç=== Cicekdagi === Acikoy (Sorik), Alahacili, (Galikan), '''Torin[http://www.kurdenkirsehire.com/anatomi/torino/torino-bahcepinar-anatomi.html]''' Bahçepınar, Barakli (Berkati), '''Hoçik[http://www.kurdenkirsehire.com/anatomi/hocik/hocik-anatomi.htm]''' (Çanakpınar), Siditler (Ramiko), Kongus, Konurkale (Konir), '''Qişlê'''[http://www.mahmutlukoyu.cc.nu/][http://www.edizdemir.de/index.html] (Mahmutlu), '''Gêder[http://www.kurdenkirsehire.com/anatomi/Geder/Geder.htm]''' ( Pöhrenk ), Sahinoglu, Yalnizagac (Zekere), Alan, Akbiyikli, === Boztepe === '''Çamalê''' (Çamalak/Çamalaxhan), '''Çidali[http://www.kurdenkirsehire.com/anatomi/cigdeli.htm]''' (Çiğdeli), '''Çevirme''', '''Sira''' (Uzunpınar), '''Çîmeli''' (Çimeli), '''Şuayipli / Pizbênika Jêr''' (Harmanalti), '''Ûsînli''' (Hüseyinli), '''Kûlik''' (Külhöyük), '''Xaladîno''' (Hatunoğlu-Öksüzkale), '''Ûçkî''' (Üçkuyu), '''Qişlê[http://www.kurdenkirsehire.com/anatomi/qisle.htm]''' (Terziyanlı, Büyükkışla, Taşlitepe), '''Otko, Araplı Cedit [http://www.kurdenkirsehire.com/anatomi/otko.htm]''' (Yenidoğanlı), '''Solax''' (Horla-Eskidoğanlı) Çavkanî:[http://www.kurdenkirsehire.com] === Kaman === Agapinar, Cadirlihacibayram, Cadirlikormehmet, Cadirlihaciyusuf, KekilliAli, MollaOsmanlar ==Grêdanên derve== * [http://www.kurdenkirsehire.com/ Malpera Kurdên Kirşehîrê] * [http://www.xelkedondurma.com/ Malpera Xelkedondurma] * [http://www.birnebun.com/gund.htm Gundên Kurdên Anatoliya Navîn] * [http://www.sewidi.com/ Malpera Gundê Sêwidî yan (Yêyla Mewlid (Yeşildere Köyü), Yêyla Çollê (Çölköy), Beşkavaxa Mezin u Biçuk (Büyük Beşkavak Kasabası ve Küçük Beşkavak Köyü), Qendil (Kandil Kasabası), Çiman (Çimen Köyü), Yêyla Kirligê (Killik Yaylası), Qonax (Mutlu Konak Köyü)] [[category:Kurdistan]] 3646 15560 2004-12-02T16:09:31Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Kurdên Anatoliya Navîn]] 3647 15561 2004-11-22T00:51:05Z Erdal Ronahi 2 Kurdên Anatolya Navîn çû cihê Kurdên Anatoliya Navîn #REDIRECT [[Kurdên Anatoliya Navîn]] 3648 15562 2004-11-22T00:56:57Z Erdal Ronahi 2 ji birnebun.com ji birnebun.com 3649 15563 2004-11-22T12:13:03Z Erdal Ronahi 2 '''Fanzîn''' awayekî weşanê ye ku nêzîkî formata [[kovar|kovarê]] ye. Wekî kovarê ne giştî û profesyonel e. Ji bo derketina kovarekê destûra fermî divê, lê ji bo fanzînan ev ne pêwîst e. Ji ber vê yekê kovar, xwediyê buhayêkê ne lê fanzîn bêbuha tên belavkirin. Wekî ku tê zanîn heya niha du [[fanzînên kurdî]] weşiyane. Fanzîna yekemîn [[Kulîlk]] a duyemîn jî [[Çirûsk]] e. Kulîlkê piştî hejmara sêyemîn weşana xwe rawestand û wekî kovar bi navê [[Kulîlka Ciwan]] derket. Kulîlka Ciwan jî, mîna gelek kovarên kurdî, di demeke kurt de weşana xwe rawestand. [[category:medya]] 3650 63346 2007-01-06T12:19:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Željezo]], [[ml:ഇരുമ്പ്]] '''Hesin''' [[metal|metal]]a ku herî zêde di [[cîhan|cîhanê]] he heye. {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Fe |- |[[Grup]] || 8B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 26 |- |[[Giraniya atomê]] || 55,847 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1535°C |- |[[Xala kelînê]] || 2750°C |- |[[Tîrbûn]] || 7,874 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,72 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,83 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2, 3 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Hesin''' (lat.: ''Ferrum'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Yster]] [[als:Eisen]] [[ar:حديد]] [[ast:Fierro]] [[be:Жалеза]] [[bg:Желязо]] [[br:Houarn]] [[bs:Željezo]] [[ca:Ferro]] [[co:Ferru]] [[cs:Železo]] [[cy:Haearn]] [[da:Jern]] [[de:Eisen]] [[el:Σίδηρος]] [[en:Iron]] [[eo:Fero]] [[es:Hierro]] [[et:Raud]] [[eu:Burdin]] [[fa:آهن]] [[fi:Rauta]] [[fr:Fer]] [[gd:Iarann]] [[gl:Fe (elemento)]] [[he:ברזל]] [[hr:Željezo]] [[hu:Vas]] [[hy:Երկաթ]] [[ia:Ferro]] [[id:Besi]] [[io:Fero]] [[is:Járn]] [[it:Ferro]] [[ja:鉄]] [[jbo:tirse]] [[ko:철]] [[la:Ferrum]] [[lb:Eisen]] [[li:Iezer]] [[lt:Geležis]] [[lv:Dzelzs]] [[mi:Rino]] [[mk:Железо]] [[ml:ഇരുമ്പ്]] [[ms:Besi]] [[mt:Ħadid]] [[nds:Iesen]] [[nl:IJzer (element)]] [[nn:Jern]] [[no:Jern]] [[nrm:Fé]] [[oc:Fèrre]] [[pl:Żelazo (pierwiastek)]] [[pt:Ferro]] [[qu:Chuki]] [[ro:Fier]] [[ru:Железо]] [[sco:Airn]] [[sh:Željezo]] [[simple:Iron]] [[sk:Železo]] [[sl:Železo]] [[sq:Hekuri]] [[sr:Гвожђе]] [[sv:Järn]] [[ta:இரும்பு]] [[tg:Оҳан]] [[th:เหล็ก]] [[tr:Demir]] [[ug:تۆمۈر]] [[uk:Залізо]] [[uz:Temir]] [[vi:Sắt]] [[zh:铁]] [[zh-min-nan:Fe (goân-sò͘)]] [[zh-yue:鐵]] 3651 60194 2006-12-11T23:07:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[chr:ᎠᏕᎸ ᏓᎶᏂᎨ]], [[qu:Quri]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Au |- |[[Grup]] || 1B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 79 |- |[[Giraniya atomê]] || 196,9665 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1064,58°C |- |[[Xala kelînê]] || 2807°C |- |[[Tîrbûn]] || 19,32 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,79 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,54 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 3, 1 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} [[Image:Gold ingots.jpg|thumb|Zêr|300px]] '''Zêr''' (lat.: ''Aurum'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Goud]] [[ar:ذهب]] [[ast:Oru]] [[ay:Quri]] [[bg:Злато]] [[bs:Zlato]] [[ca:Or]] [[chr:ᎠᏕᎸ ᏓᎶᏂᎨ]] [[co:Oru]] [[cs:Zlato]] [[cy:Aur]] [[da:Guld]] [[de:Gold]] [[el:Χρυσός]] [[en:Gold]] [[eo:Oro]] [[es:Oro]] [[et:Kuld]] [[eu:Urre]] [[fa:طلا]] [[fi:Kulta]] [[fr:Or]] [[gd:Òr]] [[gl:Ouro (elemento)]] [[he:זהב]] [[hi:सोना]] [[hr:Zlato]] [[hu:Arany]] [[hy:Ոսկի]] [[id:Emas]] [[io:Oro]] [[is:Gull]] [[it:Oro]] [[ja:金]] [[jbo:solji]] [[ko:금]] [[la:Aurum]] [[lb:Gold]] [[li:Goud]] [[lt:Auksas]] [[lv:Zelts]] [[mk:Злато]] [[ms:Emas]] [[nl:Goud]] [[nn:Gull]] [[no:Gull]] [[nrm:Or]] [[oc:Aur]] [[pl:Złoto]] [[pt:Ouro]] [[qu:Quri]] [[ro:Aur]] [[ru:Золото]] [[scn:Oru]] [[sh:Zlato]] [[simple:Gold]] [[sk:Zlato]] [[sl:Zlato]] [[sr:Злато]] [[sv:Guld]] [[ta:தங்கம்]] [[th:ทองคำ]] [[tl:Ginto]] [[tr:Altın]] [[ug:ئالتۇن]] [[uk:Золото]] [[vi:Vàng]] [[zh:金]] [[zh-min-nan:Au (goân-sò͘)]] [[zh-yue:金]] 3652 66973 2007-01-29T09:59:16Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[fr:Argent]], [[oc:Argent (metal)]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Ag |- |[[Grup]] || 1B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 47 |- |[[Giraniya atomê]] || 107,8682 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 961°C |- |[[Xala kelînê]] || 2163°C |- |[[Tîrbûn]] || 10,5 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || Nayê zanîn |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,75 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,93 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 1 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Zîv''' (lat.: ''Argentum'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:فضة]] [[ast:Plata]] [[bg:Сребро]] [[bs:Srebro]] [[ca:Plata]] [[co:Argentu]] [[cs:Stříbro]] [[cy:Arian (elfen)]] [[da:Sølv]] [[de:Silber]] [[en:Silver]] [[eo:Arĝento]] [[es:Plata]] [[et:Hõbe]] [[fa:نقره]] [[fi:Hopea]] [[fr:Argent]] [[ga:Airgead (dúil)]] [[gd:Airgead (meatailt)]] [[he:כסף (יסוד)]] [[hr:Srebro]] [[hu:Ezüst]] [[hy:Արծաթ]] [[id:Perak]] [[io:Arjento]] [[is:Silfur]] [[it:Argento]] [[ja:銀]] [[jbo:rijno]] [[ka:ვერცხლი]] [[ko:은]] [[la:Argentum]] [[lb:Sëlwer]] [[li:Zèlver]] [[lt:Sidabras]] [[lv:Sudrabs]] [[mi:Kawata]] [[ml:വെള്ളി]] [[ms:Logam perak]] [[nds:Sülver]] [[nl:Zilver]] [[nn:Sølv]] [[no:Sølv]] [[oc:Argent (metal)]] [[pl:Srebro]] [[pt:Prata]] [[qu:Qullqi q'illay]] [[ro:Argint]] [[ru:Серебро]] [[scn:Argentu]] [[sh:Srebro]] [[simple:Silver]] [[sk:Striebro]] [[sl:Srebro]] [[sr:Сребро]] [[sv:Silver]] [[ta:வெள்ளி]] [[tg:Нуқра]] [[th:เงิน (ธาตุ)]] [[tr:Gümüş]] [[tt:Kömeş]] [[ug:كۈمۈش]] [[uk:Срібло]] [[uz:Kumush]] [[vi:Bạc]] [[zh:銀]] [[zh-min-nan:Ag (goân-sò͘)]] [[zh-yue:銀]] 3653 62067 2006-12-29T06:34:19Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[gu:તામ્બુ]], [[ml:ചെമ്പ്]], [[ta:செப்பு]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Cu |- |[[Grup]] || 1B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 29 |- |[[Giraniya atomê]] || 63,546 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1084,6°C |- |[[Xala kelînê]] || 2567°C |- |[[Tîrbûn]] || 8,96 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || Nayê zanîn |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,57 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,9 |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2, 1 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} [[Image:Kupfer mineral erz.jpg|300px|thumb|Sifir]] '''Mis''' an '''Sifir''' (lat.: ''Cuprum'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Koper]] [[ar:نحاس]] [[be:Медзь]] [[bg:Мед (елемент)]] [[bs:Bakar]] [[ca:Coure]] [[co:Ramu]] [[cs:Měď]] [[cy:Copr]] [[da:Kobber]] [[de:Kupfer]] [[el:Χαλκός]] [[en:Copper]] [[eo:Kupro]] [[es:Cobre]] [[et:Vask]] [[fa:مس]] [[fi:Kupari]] [[fr:Cuivre]] [[gd:Copar]] [[gl:Cobre (elemento)]] [[gu:તામ્બુ]] [[he:נחושת]] [[hr:Bakar (element)]] [[hu:Réz]] [[hy:Պղինձ]] [[id:Tembaga]] [[io:Kupro]] [[is:Kopar]] [[it:Rame]] [[ja:銅]] [[jbo:tunka]] [[ko:구리]] [[kw:Kober]] [[la:Cuprum]] [[lb:Koffer]] [[li:Koper]] [[lt:Varis]] [[lv:Varš]] [[mi:Konukura]] [[mk:Бакар]] [[ml:ചെമ്പ്]] [[ms:Tembaga]] [[nds:Kopper (Metall)]] [[nl:Koper (element)]] [[nn:Kopar]] [[no:Kobber]] [[oc:Coire]] [[pl:Miedź]] [[pt:Cobre]] [[qu:Anta]] [[ro:Cupru]] [[ru:Медь]] [[sh:Bakar]] [[simple:Copper]] [[sk:Meď]] [[sl:Baker]] [[sr:Бакар (хемијски елемент)]] [[sv:Koppar]] [[ta:செப்பு]] [[tg:Мис]] [[th:ทองแดง]] [[tr:Bakır]] [[ug:مىس]] [[uk:Мідь]] [[uz:Mis]] [[vi:Đồng (nguyên tố)]] [[zh:铜]] [[zh-min-nan:Cu (goân-sò͘)]] [[zh-yue:銅]] 3654 62993 2007-01-04T13:15:40Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: co, hy, jbo, mk, tg, zh-min-nan مسح: th تعديل: fa {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Zn |- |[[Grup]] || 2B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 30 |- |[[Giraniya atomê]] || 65,39 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 419,73°C |- |[[Xala kelînê]] || 907°C |- |[[Tîrbûn]] || 7,13 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1746 - [[Andreas Marggraf]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,53 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,65 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Çînko''' (lat.: ''Zinc'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Sink]] [[ar:خارصين]] [[ast:Cinc]] [[bg:Цинк]] [[bs:Cink]] [[ca:Zinc]] [[co:Zingu]] [[cs:Zinek]] [[cy:Sinc]] [[da:Zink]] [[de:Zink]] [[el:Ψευδάργυρος]] [[en:Zinc]] [[eo:Zinko]] [[es:Zinc]] [[et:Tsink]] [[fa:روی]] [[fi:Sinkki]] [[fr:Zinc]] [[he:אבץ]] [[hr:Cink]] [[hu:Cink]] [[hy:Ցինկ]] [[id:Seng]] [[io:Zinko]] [[is:Sink]] [[it:Zinco]] [[ja:亜鉛]] [[jbo:zinki]] [[ko:아연]] [[la:Zincum]] [[lt:Cinkas]] [[lv:Cinks]] [[mi:Konutea]] [[mk:Цинк]] [[nl:Zink (element)]] [[nn:Sink]] [[no:Sink]] [[oc:Zinc]] [[pl:Cynk]] [[pt:Zinco]] [[ro:Zinc]] [[ru:Цинк]] [[sh:Cink]] [[simple:Zinc]] [[sk:Zinok]] [[sl:Cink]] [[sr:Цинк]] [[sv:Zink]] [[tg:Руҳ]] [[tr:Çinko]] [[ug:سىنك]] [[uk:Цинк]] [[uz:Rux]] [[vi:Kẽm]] [[zh:锌]] [[zh-min-nan:Zn (goân-sò͘)]] [[zh-yue:鋅]] 3655 61841 2006-12-27T19:53:44Z Escarbot 482 روبوت تعديل: [[li:Categorie:Eleminte]], [[sl:Kategorija:Kemični elementi]] [[category:Kîmya]] [[Kategorî:made]] '' '''Her goter ne tev kurdî ye. Hinik jî çend tiştên xwe tinin.''' '' ---- {{commons|Chemical elements|Element}} [[af:Kategorie:Chemiese elemente]] [[ar:تصنيف:عناصر كيميائية]] [[ast:Categoría:Elementos químicos]] [[be:Катэгорыя:Хімічныя элементы]] [[bg:Категория:Химични елементи]] [[bs:Kategorija:Hemijski elementi]] [[ca:Categoria:Elements químics]] [[cs:Kategorie:Chemické prvky]] [[cy:Categori:Elfennau cemegol]] [[da:Kategori:Grundstoffer]] [[de:Kategorie:Chemisches Element]] [[el:Κατηγορία:Χημικά στοιχεία]] [[en:Category:Chemical elements]] [[eo:Kategorio:Kemiaj elementoj]] [[es:Categoría:Elementos químicos]] [[et:Kategooria:Keemilised elemendid]] [[eu:Kategoria:Elementu kimikoak]] [[fi:Luokka:Alkuaineet]] [[fr:Catégorie:Élément chimique]] [[ga:Catagóir:Dúile ceimiceacha]] [[he:קטגוריה:יסודות כימיים]] [[hr:Kategorija:Kemijski elementi]] [[hu:Kategória:Kémiai elemek]] [[ia:Categoria:Elementos chimic]] [[id:Kategori:Unsur kimia]] [[io:Category:Kemiala elementi]] [[is:Flokkur:Frumefni]] [[it:Categoria:Elementi chimici]] [[ja:Category:元素]] [[jbo:Category:selratni]] [[ka:კატეგორია:ქიმიური ელემენტები]] [[ko:분류:화학 원소]] [[la:Categoria:Elementa chemica]] [[lb:Category:Chemesch Elementer]] [[li:Categorie:Eleminte]] [[lt:Kategorija:Cheminiai elementai]] [[lv:Kategorija:Ķīmiskie elementi]] [[mi:Category:Pūmotu]] [[mk:Категорија:Хемиски елементи]] [[ms:Kategori:Unsur kimia]] [[nds:Kategorie:Chemisch Element]] [[nl:Categorie:Scheikundig element]] [[nn:Kategori:Grunnstoff]] [[no:Kategori:Grunnstoffer]] [[oc:Categoria:Elements quimics]] [[pl:Kategoria:Pierwiastki chemiczne]] [[pt:Categoria:Elementos químicos]] [[ro:Categorie:Elemente chimice]] [[ru:Категория:Химические элементы]] [[sh:Category:Kemijski element]] [[simple:Category:Chemical elements]] [[sk:Kategória:Chemické prvky]] [[sl:Kategorija:Kemični elementi]] [[sq:Category:Elemente kimike]] [[sr:Категорија:Хемијски елементи]] [[su:Kategori:Unsur kimia]] [[sv:Kategori:Grundämnen]] [[th:หมวดหมู่:ธาตุเคมี]] [[tr:Kategori:Elementler]] [[uk:Категорія:Хімічні елементи]] [[vi:Thể loại:Nguyên tố hóa học]] [[yi:קאַטעגאָריע:כעמיקאלע עלעמענטן]] [[zh:Category:化学元素]] [[zh-min-nan:Category:Goân-sò͘]] [[zh-yue:Category:元素]] 3656 15570 2004-11-23T16:05:50Z Erdal Ronahi 2 bi destûre weşanxanê bi destûre weşanxanê 3657 15571 2004-11-23T16:11:21Z Erdal Ronahi 2 [[category:pirtûk]] [[Image:Edduba.jpg|thumb|Berg]] '''Edduba, şoreşa wêje çand û hunerê''' pirtûkeke [[Abdullah Öcalan]] e. Ji bo vê pirtûkê nivîsên Öcalanê ser [[çand]] û [[huner|hunerê]] ji aliyê [[rojnamevan]] [[Polat Can]] hatin wergerandin. Edduba di [[Weşanên Azadî]] li [[Başûrê Kurdistanê]] de derket. ''Edduba'' peyveke Sumeriye û tê wateya edeb, ango [[wêje]]. “Perestgehên Sumer û akademiyên çandê yên bi navê Edduba, saziyên ramanê ne ku otorîteya qeralên rahîb pêşve bibin û bidin meşandin. Di çêkirina mîtolojiyê de, ji aliyekî ve ola di rewşa teolojiyê de, ji aliyê din ve jî, pêşnûmayên di rewşa destanên wêjeyê de, peywirên bingeh yên rahîban, wêjevanan û ramangêra ne.” Ev hevok ji parêznameya Abdullah Ocalan ya bi navê ji [[Dewleta Rahîb a Sumeran ber bi Şaristaniya Demokratîk ve]] hatiye girtin û li ser berga paşîn ya pirtûka Edduba hatiye bi cih kirin. Rojnamevan Polat Can ji gelek pirtûkên Abdullah Ocalan mijar berhevkirine û pişt re jî wergerandiye [[zimanê Kurdî]]. ==Grêdanên derve== * [http://www.azadiyawelat.com/modules.php?name=News&file=article&sid=1051 Gotareke Azadiya Welat li der barê Edduba] [[category:pirtûk]] 3658 22001 2005-12-02T00:03:09Z Erdal Ronahi 2 '''Dema Nû''' [[rojname|rojnameyeke]] çandî û sîyasî ye, ku di 1ê Adara [[2001ê]] de dest bi weşanê kirîye û di her 15 rojan de carekê derdikeve. Tê de siyasetmedarên wek [[Mesud Tek]], [[Kemal Burkay]] û gelekên din dinivîsin. Dema Nû nêzîkî Partîya Sosyalîst a Kurdistan [[PSKê]] ye. ==Grêdanên derve== *[http://www.demanu.com.tr/ Malpera Dema Nû] {{kurt}} [[category:rojname]] 3659 15573 2004-11-25T20:06:21Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên bê kategorî 3660 15574 2004-11-25T21:31:58Z Erdal Ronahi 2 ji http://www.rojanu.org/orte-filer/gisti/Fuzuli_Nabi_Nefi.htm ji http://www.rojanu.org/orte-filer/gisti/Fuzuli_Nabi_Nefi.htm 3661 15575 2004-11-25T21:35:08Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Mehmet Bayrak.jpg|right|Mehmet Bayrak]] '''Mehmet Bayrak''' [[lêkolînvan]] û [[rojnamevan]]ê [[kurd]] e. Bayrak gelek pirtûkên ser [[dîroka Kurdan]] nivîsan. Bayrak xwedîyê [[Weşanên Özge]] ye. [[category:nivîskar|Bayrak, Mehmet]] 3662 15576 2004-11-25T21:39:07Z Erdal Ronahi 2 '''Nefî''' ([[1572]]-[[1635]]) şairê kurd ê mezin di [[şiêra dîwanê]] da ye. Navê wî yê rastî Omer e, ji Erzurumê ye. Paşê çûye Îstenbolê û li wêderê di karên dewletê da wezîfe standine. Lê ji ber rexne û gazinên xwe gelek caran têkilîyên wî û serwêran xirab bûne, û dawîyê da ew xeniqandine. Digel zimanê kurdî û osmanî, wî [[zimanê farisî]] û [[erebî]] jî baş zanibûye. Bilî dîwanên wî yên osmanî û farisî, bi navê [[Sîham-i Kaza]] (Tîrên qedayê) berhevokek wî ya hîcîvan jî heye. Kesekî ku ji alî Nefî va hatîye hîcîvkirin, ji bo ku Nefî xirab nîşande wî bi bûyîna (kurdê pîs) tawanbar dike: Nef’î-yî rû-sîyehîn nîydüşünü hep bîldîk Kendî çîngene dîr ama babasi Kürd-î pelîd [[category:helbestvan]] 3663 15577 2004-11-25T21:43:50Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Nefî]] 3664 15578 2004-11-25T21:46:15Z Erdal Ronahi 2 '''Nabî''' yek ji sê şairên [[kurd]] yên mezin di [[şiêra dîwanê]] da ye. şairekî din ê naskirî û bi eslê xwe kurd Nabî ye. Navê wî yê rastî Yûsif e û ji [[Ruha]]yê (Ûrfa) ye, di navbera salên [[1642]]-[[1712]]’a da jîyaye. Ew jî wek Nefî diçe ‹stenbolê û di hinek karan da wezîfe digre, lê piştî demekê ji wir diçe li [[Heleb]]ê bi cî dibe û beşekî mezin ji jîyana xwe li wir derbas dike. Bilî Dîwana Osmanî, bi navê Hayrîyye û Sûr-name du mesnevî, û bi navê Tûhfetu’l-Harameyn gernameyeke wî heye. Ev berhema dawîn behsa çûyîna wî ya Hîcazê dike. *Çavkanî: [[Mehmet Bayrak]] [http://www.rojanu.org/orte-filer/gisti/Fuzuli_Nabi_Nefi.htm] [[category:helbestvan]] 3665 15579 2004-11-25T21:47:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[fuzûlî]] 3666 39464 2006-08-13T17:07:57Z Pill 538 Guherandina 85.107.109.12 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Pill '''Fuzûlî-î Bexdadî''' ligel [[Nefî]] û [[Nabî]] yek ji sê şairên [[kurd]] yên mezin di [[şiêra dîwanê]] da ye. Navê wî yê rastî Mihemed e, texmînen di navbera salên [[1495]]-[[1556]]’a da jîyaye. Derbarî eslê wî yê etnîkî da gelek dîtinên cuda hene. [[Clément Huart]] -ku rohilatnasekî bi nav û deng e, Dîroka Bexdayê (Hîstorîe de Bagdad) û Ansîklopedîya îslamî da gelek maddeyên li ser Rohilatê nivîsîye, di van herdu cîyan da Fuzûlî weha dide naskirin: türkîscher Dîchter kurdîscher Abkunft, aus Bagdad ango şairê tirk ê bi eslê xwe kurd û xelkê Bexdayê. Dîsa orîantelîstê ûris ê bi nav û deng Krimskîy û kurdologê meşhûr Mînorsky rave dikin ku Fuzûlî bi eslê xwe kurd e. Lê, di serî da Prof. Fuad Köprülü, dîrokzanên edebîyata tirk, wî ji alî etnîkî va wek tirk didin nasandin. Lê di Dîwana Farisî ya Fuzûlî da, ya ku wergerandine zimanê azerî, di vê rêzê da tirk wek kesên “xûy xirab“ tên wesifkirin: “Atlanip ol Türk-î bed-xu eyledî azm-î şîkar.“ (Bnr. Fuzûlî`nîn Eserlerî, Cild:1, Bakû 1995, Rûpel:321.) Digel ku ew li [[Kurdistan]], [[Îran]], [[Azerbêcan]] û li Anatolyê di nav [[Alewî]]yan da gelekî belavbûyî û xwedî rûmet e û heta tê qebûlkirin ku yek ji heft şairên mezin yên e`lewîyan e; dîsan jî dîrokzanên [[edebîyata tirkî]] heta van demên dawî jî qebûl ne dikirin ku ew e`lewî ye. Her çend şair Fuzûlî wek Bexdayî tê zanîn jî, lê esasen li ser erdê Mezopotamyayê li Hîlleyê hatîye dinê û beşekî mezin ê jîyana xwe li wir derbas kirîye, ev yek rastîyeke e bê şik û guman e. Çawa ku îro piranîya şair û nivîskaran li bajarên kulturê yên wek ‹stenbol û Anqarê dijîn; wê çaxê jî şair û nivîskar li navendên îdarî û kulturî kom dibûn. Çawa ku Nefî û Nabî ew axa ku lê bûne hîştine û çûne bajarên wek ‹stenbol û Helebê, Fuzûlî jî piştî Hîlleyê çûye li bajarên wek Bexda û Kerbelayê jîyaye, û dûra êdî wek Bexdadî hatîye naskirin. Tezkêrevan Sadikî Sadik Bey Avşar, di tezkîreyeke xwe ya bi navê Mecma’l -Havas, ya bi tarîxa 1598`a da dinivise ku şairê me ji eşîra Bayat e. Hurşît Efendîyê ku ew herêm tetqîq kirîye, di berhema xwe ya bi navê Seyahatname-î Hudud da dinivîse ku li wê herêmê di nav kurdan da eşîrek heye bi navê Bayat. Bi rastî jî di nav belgeyên kurdolojîyê da tê dîyarkirin ku di nav eşîrên Kurdistana navîn da bi navê Bayatî eşîrek heye. (Bnr. M. Îzady: The kurds, r.82). Li hember vê hizrê Köprülü îddîa dike ku “Bayat eşîreke Oxûzan ya kevn û pir mezin e“. Fuzûlî bi zimanên [[osmanî]], [[farisî]] û [[erebî]] gelek şiêr nivîsîne, di hersê zimana da jî xwedî dîwan e, lê piranîya berhemên wî bi farisî ne. Beng û Bade, Haft Cam (Sakîname), Rind û Zahid, Husn û Aşk (Sihat û Marûz) Enîsu’l-Kalb, tenê çendek ji wan in. Ji qirnê XVÎ. şûnda, zimanê farisî wek zimanê edebî li pêşîya zimanê kurdî bûye. Ev rastîyek e ku em hemû pê dizanin. Rastîyeke din jî heye, ku Köprülü jî destnîşan dike: “ Di sedsala XVÎ ´ a da, di nav kurdên tehsîl û terbîyegirtî da kesin derketine ku di bin tesîra xurt ya zimanê tirkî da mane û bi tirkî şiêr nivîsandine, mesela ji Tezkîreya Aşik Çelebî û fierefnameya Şerefxanê Bitlîsî em agahdar dibin.“ (Bnr. M. F. Köprülü: mad. Fuzûlî îslam ans) Şair Fuzûlî yê ku di bin tesîra mezin ya kulturên [[Îran]] û [[Mezopotamya]]yê da maye û ji hukumdarê [[Safevî]] yê bi eslê xwe kurd [[Şah Îsmaîl Hatayî]], û ji walîyê [[Bexdayê Îbrahîm Xan]] ra - ê ku ji eşîreke kurdên Mûsûlê ye, û ji gelek kurdên din ra pesinname nivîsîne, gelo çênabe ku ew jî bibe yek ji wan şairên kategorîya jorîn? Piştî maqaleya Fuzûlî em dîna xwe bidin ser“Luxata Manzûm ya Tirkî-Farsî“ hingê wê baştir dîyar bibe ku bi rastî jî pêwîst e mirov bi awayekî berfireh bifikire û ramanê baştir cî bi cî bike. (Bnr. Fuzûlî ve Leyla ve Mecnûn, [[UNESCO]] yayini, 1959). Ji van çend rêzên ku em ji vê ferhengoka manzûm didin, xweş dîyar dibe ku Fuzûlî berhemê çi bêndereke kulturê ye: Yer zemîn gök asman gün aftab u ay mah Rûz gündüz gece şeb ulduz sîtare söz suhan Îldurum berk bulut ebr est damar mîçekîd Geceler şebha vû baran ya€iş u banga bemen Tiştekî xuya ye ku Fuzûlî li navçeyeke wek Mezopotamyayê ku lê gelek kulturên cuda yê têkilhevbûyî da gihîştîye, şairekî tirk ê bi eslê xwe kurd e. Ji vî alî va [[Mewlana]] çiqas tirk e, Fuzûlî jî ewqas kurd e... *Çavkanî: [[Mehmet Bayrak]] [http://www.rojanu.org/orte-filer/gisti/Fuzuli_Nabi_Nefi.htm] [[category:helbestvan]] 3667 15581 2004-11-27T11:54:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Sait Kırmızıtoprak]] 3668 15582 2004-11-27T21:22:23Z Erdal Ronahi 2 3669 15583 2004-11-27T21:49:23Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Said Elçi.jpg|thumb|Seîd Elçî]] '''Said Elçi''' (1925-5.6.1971) sekretere gistî a [[T-KDP]] bû. Di sala [[1971]]'an de hat kuştin. Seîd Elçî sala [[1925]]an li bajarê Bingolê li gunde Zeynebê hatiye dinê. Piştî xwendina navîn, di gelek karên cuda de xebitiye. Seîd gelek zû ketiye nav xebata siyasî û kurdeyatî bi serbilindî dikir. Di sala [[1959]]an de, Seîd jî li gel hinek welatparezên kurd hate girtin û 149 rojan di bin şertên xirab de ma girtî û wî qet di bin lêdanê de serê xwe netewand û ji bîr û baweriya xwe taviz nedan. Di [[1963]]an de, dîsa li gel 23 hevalên xwe hate girtin. Dewleta Tirk ew wek pêşkêşek tevgera kurd li Tirkiyeyê û ji bo piştgiriya Barzanî tawanbar kir. Lê Seşd Elçî di dadgehê de li doza kurd xwedî derket û parastinek serfiraz kir. Vê yekê Seîd di nav hevalên wî de da pêş. Seîd li gel hevalên xwe karek berbiçav ji bo damezirandina partiyeke kurdî dikir. Piraniya Kurdên rewşenbîr di wê demê de xwe nêzîkî fikra partiyek kurd nekirin û di [[partiya Karkerên Tirkiyeyê]] de (TİP) siyaset dikirin. Lê Seîd bi israr li gel hinek demokrat û welatparezên Kurd ji bo pêkanina partiyeke kurdî kar dikir. Di Temûza [[1965]]an de li bajarê Amedê, Elçî li gek hinek welatparêzên kurd wek [[Emer Turhan]] û hinek kesayetên din (ji ber ku ew kesayet hîn dijîn, em navê wan li vir nabêjin) [[Partiya Demokrata Kurdistana Tirkiyeyê]] damezirandin û Seîd bû yekemîn serokê partiyê. Di sala 1968an de, Seîd li gel 16 hevalên xwe yên partiyê hate girtin. Ew 16 kes ji bo damezirandin û virêvebirina PDK-T hatin dadgeh kirin. Dewleta Tirk mehkemek taybet ji bo wan li bajarê Antalya danî û wan pirsa kurd di dadgehê de bi zanyariyeke mezin û mêranî parastin. (Dema Seîd û hevalên wî li Antalya hatin girtin û mehkeme kirin, di wê demê de [[Seîd Kirmizitoprak]] hate ba wan û naskirin di nav wan de çêbû). 1971 hatina rêjîma Eskerî li Tirkiyeyê bû. Elçiî ji bo çareseriya hin pirsgirêkên nav partiyê çû Başûrê Kurdistanê û li wir hate kuştin. Wekî berpirsyarê ji bo kuştina wî [[Dr. Şivan]] hat nîşan dan, her wiha gelek kes dibêjin ku Elçi ji aliyê [[PDK-I]] hatiye kuştin. {{kurt}} [[category:siyasetmedar|Elçi, Said]] 3670 15584 2004-11-27T21:28:01Z Erdal Ronahi 2 ji Özgür Politika, bi destûrê ji Özgür Politika, bi destûrê 3671 15585 2004-11-27T21:33:13Z Erdal Ronahi 2 Said Elçi çû cihê Sait Elçi #REDIRECT [[Sait Elçi]] 3672 21542 2005-11-21T04:03:49Z Erdal Ronahi 2 [[Image:SAID KIRMIZITOPRAK.jpg|thumb|Sait Kırmızıtoprak]] Dr. '''Sait Kırmızıtoprak''' (Dr. Şivan, 1935 [[Dêrsim]]/Civarik-26.11.1971) şoreşgerekî Kurd bu. Li Îzmîrê û Stenbolê tixtorî xwend. Kuştina [[Sait Elçi]] ket hûstê wi. Ji ber vê yekê Dr. Sivan û hevalên wi Çeko ([[Hikmet Buluttekin]]) û Brusk ([[Hasan Yıkmış]]) di 26'ê mijdarê [[1971]]'an de ji aliyê [[KDP]]ve hat kuştin. {{kurt}} [[category:şehîd|Kirmizitoprak, Sait]] 3673 15587 2004-11-27T21:47:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Sait Kırmızıtoprak]] 3676 24180 2006-01-02T03:22:05Z Heja helweda 325 Pêwendî bi rûpela Ingîlizîyê) [[Wêne:Bekes.PNG|right|Janya]] '''Şêrko Bêkes''' helbestvanek kurd ê. Di 2 Gulana 1940 da li [[Silêmanî]]yê hatîyê dinê. Lawê Helbestvanê navdar [[Faîq Bêkes]] e. Pirtûka wî a yekemîn di sala [[1968]] da tê weşandin. Di navbera salên [[1965]]-[[1987]] da ji bo welatek azad Pêşmergetîyê diki. Di serê sala [[1970]] da di nava tevgera ''[[Ruwange]]'' da cîh digri. Ev tevger ji bo helbesta Kurdî rêyek nû vediki û hebesta nûjen derdekivi holê. Bi vî tevgerê di her hêlêda bêhna jîyana kurdî ket helbesta kurdî. Di sala 1987 an da di hêla PEN Klûba Swed bi xelata Toxoloskî hat xelatkirin. Piştî Damezrandina Hukimeta başûrê Kurdîstan bû wezîrê Kulturê. Niha li [[Swêd]] dijî. Şêrko Bêkes helbestê xwe bi zaravayê [[Soranî]] dinivisînê. Ji ber vî yekê her çiqas ew bi kesanîyeta xwe werê naskirin jî le helbestên wî li bakur zede nayê naskirin. Pir hindik helbestên vî helbestvanê navdar li [[kurmancî]] hatîyî wergerandin. =helbesteke wî= [[Wêne:Bekes.jpg]] [[category:helbestvan|Bêkes, Şêrko]] [[category:nivîskar|Bêkes, Şêrko]] [[en: Sherko Bekas]] [[fa:شیرکو بیکس]] 3681 64571 2007-01-14T14:40:48Z Luqman 401 [[Image:Turkey central anatolia.jpg|thumb|Anatoliya Navîn]] '''Anatoliya Navîn''' heremek di nav sinorên [[Tirkiye|Tirkiyê]] ye. Binihêre: [[Kurdên Anatoliya Navîn]] {{kurt}} [[Kategorî:erdnîgarî]] [[Kategorî:tirkiye]] [[de:Zentralanatolien]] [[tr:İç Anadolu Bölgesi]] 3682 15591 2004-12-02T16:02:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Weşanxana Apec]] 3683 39273 2006-08-13T16:37:07Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 83.93.51.101 [[Wêne:Veger.gif|thumb|Hejmara 3 ya kovara Veger]] Kovara sîyasî, çandî, hunerî, dîrokî û lekolînî ya [[Kurdên Anatoliya Navîn]] '''Veger''' kovareke ku di sala [[2003]]'an de dest bi weşanê xwe kiriyê. Nivîsên wê bi [[kurdî]] û [[tirkî]] ne. Di hêjmaran ye heta iro derketin de nivîsên dîrokî, lekolînî û berhevkarî li ser Kurdên Anatoliya Navîn hatin nivîsandinê. VEGER dixwaze bibê dengê Kurdên Anatoliya Navîn. Armancên kovara VEGERê bingeh ewên: Kar û xêbatên sîyasî, çandî, hunerî, dîrokî û lekolînî yê li ser Kurdên Anatoliya Navîn pekbîne û pêş de bibe. ==Grêdanên derve== *[http://www.vegernu.com Malpera Kovara VEGER] [[category:kovar]] 3684 39690 2006-08-13T21:38:50Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Liesel Li [[Semsûr|Semsurê]], bi taybetî jî li Kolikê êla herî mezin Reşîyanê. Reşîyê, li mintiqên Kolikên çîyayî bi temamî, li deştê jî 4/1'an belav bûnê. Sinûrên xwe ji gundê Narinçê yî giredayî Kolikê destpêdikê heta bakûrê çemê Kolikê û navça Sincik bi temamî dikê nava xwe û heta navça Tutê dirêj dibe. Bê guman, êlên mîna Canbegî (Îkîzce, Adali, Ekîncî, Eceler, Bostanli…), Mirdesî (Narînce), şadî, Cêlikî û yen din jê hene ku parçêyek ji wanî li [[Anatoliya Navîn]] dije. Gor hevkarê minî hêja, bira M. Çoban radigîhinê, nufûsa Reşîyan nêzikî 250 hezare. Kolikê nufûsa xwe 100 hezare û ji % 80'ê xwe; Sincik 10 hezarin û gîştik; Çelîkhan 25 hezare û ji % 60'î xwe; Pinarbaşi û Kûrû Dere jî 20 hezarin û tevahî Reşîne. [[category:eşîr]] 3685 15594 2004-12-02T15:57:08Z Erdal Ronahi 2 Esireta resiya çû cihê Eşîreta Reşiya #REDIRECT [[Eşîreta Reşiya]] 3686 37483 2006-08-05T05:21:26Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Anatoliya Navîn]] 3687 15596 2004-12-02T15:58:16Z Erdal Ronahi 2 Anatoliya navîn çû cihê Anatoliya Navîn #REDIRECT [[Anatoliya Navîn]] 3688 15597 2004-12-02T22:33:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Weşanxana Apec]] 3690 15599 2004-12-03T09:29:31Z Erdal Ronahi 2 Cemê Reynê çû cihê Çemê Reynê #REDIRECT [[Çemê Reynê]] 3691 32817 2006-06-15T14:07:21Z 88.224.216.225 orhan komser 3692 15601 2004-12-04T10:53:21Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Ahmet Kaya]] 3693 56782 2006-11-15T17:22:18Z 84.59.29.226 [[Image:Ahmet-kaya.gif|thumb|Ehmed Kaya]] '''Ehmed Kaya''' (1957 [[Meletî]]-16.11.2000 [[Parîs]]) hunermendekî kurd ê mezin e. Eger mirov şert û mercên payîza 1957'an ku Ahmet Kaya ji dayîk bû bide ber çavên xwe, texmîna ku wê ew temenê xwe hemûyî bi payîzan derbas bike, ne zehmet bû. Ne bavê wî ye ku di karxaneya qumêş de karkerî dikir, nêtekê wî yî ku dinyayê biguherîne hebû, ne jî li bajarê ku lê ji dayîk bûbû, li Meletiyê pencereyeke xaniyê wan î mîna kozikekê ku tê re xweşikiyên dinyayê bibînin, hebû. Axa ku li serê hatibû dinê, belkî jî bi her cûre nîmetên xwezayê hatibû xelatkirin, lê wan salan li wê herêma dinyayê tu xweşiyên ku bên dîtin, tune bûn. Tirkiyeya ku bi Şerê Cîhanê yê Duwem xizantir bûbû, piştî bûyîna Ahmet bi sê salan wê bibûya şahidê derba leşkerî ya mezin a pêşîn ji komarê û vir ve û li sêdaran wê serokwezîr û nûnerên xwe bidîta. Komara ciwan a 34 salî li hêviya janên xedar bû. Bi hezaran sal e li ser dîn, li ser zêr û ta bi li ser jinan xwîna bi milyonan ji her qewmekî ku li ser erda Anatoliyê hatiye rijandin û êş daye van erdan, lê dîsa jî wê ev êş kî dizane heta çend salên din berdewam bikira bi vê derbê. Ahmet zarokê pêncem û dawî bû. Bavê wî yekî kurd bû ku ji Semsûrê bo kar bar kiribû Meletiyê, dayîka wî jî yeke tirk bû ku hewl dida zarokên xwe bi namûs û baş mezin bike. Yanî hinekî dişibiyan kurteya Tirkiyeya wan salan. Lihevnekirina Ahmet a bi otorîteyê re hîn gava 4-5 salî bû û kuçe nas kir, dest pê kir. Digel ku malbata wî bêdeng û di halê xwe de bû, ew yekî şerkirû çalak bû û nedihate disiplînekirin. Ji bo ku biçe sînemayê carna bîhokên bapîrê xwe difirotin fêkîfiroş, carna jî li kerê beredayî yê taxê siwar dibû û dibû Kara Muratê lehengê xêzeromana ku di rojnameya herî navdar a wê demê de dihat weşandin, yên nebaş dida ber şûran. Bavê wî yê ku yekem car ew bi eleqeya wî ya muzîka hesiya, hîn Ahmet 6 salî, hema bibêje baxlemeyeke bi qasî qama wî bo xelata rojbûna wî anî malê. Ev baxlemeya ku ji heqê nanê malbatê hatiye kuştin û pê hatiye kirîn, destpêka bahozekê bû ku wê neyê danîn, helbet malbat ev texmîn nedikir. Te digot qey, parçeyek ji laşê wî kêm bû gava hatibû dinê û piştî ku ew baxleme hat malê laşê wî temam bû. Di nav çend heyvan de bi dengên ku ji baxlemeyê derdixist, malî ji ruhê xwe aciz kirin. Lê li gorî wî belkî jî êdî dema ku derkeve ser dikê hatibû, eger mirov lê guhdar nekin jî wî dê hineke ku lê guhdar bikin illeh bidîta, ev çende eksoyî bû. Konsera xwe ya yekem bo mirîşkên di kozika bêxçe de, da. Em nizanin gelo mirîşk jê kêfxweş dibûn an na, lê wî demeke dirêj ev konserên belaş domand. Ji bo sehneya xwe ya rastî ya ewil jî divabû heta 9 saliya xwe bipa. Gava temenê wî bû neh, di şevşahiya cejna karkeran de ku karkerên karxaneya ku bavê wî jî lê kar dikir, li dar xistibûn, derket ser dikê. Wê şevê kêfa karkeran pir ji guhdarkirina lê hatibû, kêfa Ahmet jî pir ji karkeran hatibû... Sê sal mabûn ji derba leşkerî ya duwem ku wê dîsa jiyana bi sedhezaran mirovî û karkerî belawela bikira. Wê şevê ne karkerên li wir, ne jî Ahmet bîr nedibirin ku demeke nêzîk cejna karkeran li aliyekî, wê nikarîna peyva 'karker' bi xwe jî bi lêv bikirana. Gava Tirkiyeyê bi deh hezaran şagirdên zanîngehê û karker xistin girtîgehan bo tê de birizin, bûyera ku mohra xwe li derba 1970'yî da ew bû ku sê xortên sosyalîst ên nestêle ku li dijî emperyalîzma Amerîkayê bûn, digel tu kes nekuştibûn û tu kes birîndar nekiribûn, piştî darizandineke bi lez û bez hatibûn îdamkirin. Ahmet 13 salî bû. Xaka Anatoliyê heqê nîmetên ku dabû, dîsa distand. Bi vê atmosfera civakî û siyasî re nifşekî din mezin dibû û hişê vî nifşî dirûv digirt. Wê ev ne neheqiya ewil bûya ku vî nifşî şahdebûnî lê dikir. Ahmet diçû dibistanê û demên xwe yên vala jî ligel dostekî malbata xwe, di dikana kaset-plakfiroşekî de kar dikir. Wan demên ku li vê dikanê kar dikir, derfeta wî çêbû ku gelek cûreyên muzîkê nas bike. Bi taybetî jî yên bala wî dikişandin ew xort bûn ku dihatin dikanê kasetên Ruhi Su dikirîn û porên wan dirêj û devlingê pantorên wan fireh bûn. Piştî salan di belgefîlmekî de ku jiyana wî nîşan dida, wê bigota ku wê çaxê digote wan "Sucular". Xortên ku Ahmet digote wan, 'Sucular' li hemû dinyayê wekî nifşê '68'an dihate naskirin û nifşek bû ku bihîstiyariya wan acivakî hebû. Besteya ku digot, tê bîra min a yekem e jî ji bo xortekî ji van hatibû nivîsandin; yê li ser hatî nivîsandin Başar Abê bû ku bi minibûseke Wolkswagen 'dolmîşçîtî' dikir û Ahmet bi xwe jî demekê li balê kar kiribû. Ahmetê ku gelekî pê êşiya gava rojekê li nava kuçeyê polis hatin ew birin, rabû besteya xwe ya ewil nivîsand ku wiha dest pê dikir "Ezê Wolkswagenekê bikirim, navê wê bikim Başar". Helbet nizanîbû ku ev beste wê bibe destpêka repertuareke bi sedan stranî. Malbat, piştî ku bavê Ahmet teqawît dibe û mehaneya ku digire têrî wan nake, bi hêviya ku karekî nû bibînin û ji bo zarokan dahatûyeke baştir ava bikin, biryarê digire ku Meletiyê terk bikin û barî Stenbolê bikin. Dem, li Tirkiyeyê hemûyî dema koçberiyê ye. Bi sedan otobûs û qemyon ji Rojhilat bo bajarên Rojavayê, bi taybetî jî bo Stenbolê hêviyan bar dike. Her roj bi hezaran zarokên biçûk, mîna ku Ahmet jî wan rojan pê dihesiya, bi tirs û xofa ku bajarê mezin xistibû dilê wan, dijiyan. Ahmet deryaya ku cara pêşîn dibîne mîna çemekî mezin hesibandibû, ji ber ku li ser koliyên alavên wan "Meletî" hatibû nivîsandin hîn ji roja pêşîn ve fêm kiribû ku hatibûn bajarekî ku lê biçûk tên dîtin, hîn roja pêşîn digel ku bi eynî zimanî dipeyivîn, ji ber ku devoka wî cuda bû, ferq kiribû ku ew bi xwe "Yê din" e. Vê "cudahiyê", kesên ku ji bilî keda waan pê ve tiştekî wan tuneye ku winda bikin, her diçû tenê dihişt û ev yek jî ber bi hêrseke bêçare di dil de kom dibû. Her ku roavayê Tirkiyeyê wekî nifûs zêde dibû, cudahiya di navbera beşên civakê de jî zêdetir dibû, kombûnên siyasî bêhtir ji hev dûr diketin û welat roj bi roj ji rojhilat ta bi rojava hîn bêhtir tevlîhev dibû. Ji zanîngehan her roj xeberên mirinê dihatin û bêkarî û aboriya ku roj bi roj xerab dibû, şêniyên ku xwe diavêtin kuçeyan diafirand. Ahmet êdî divabû dev ji dibistanê berde û ji bo ku alîkariya malbatê bike, karekî bike. Êdî derve li ber çavên wî tiştekî din bû. Jiyana derve bi awayekî din nas dikir edî. Pir dihesidî ciwanên Stenbolê ku qîz û xort bi hev re digeriyan lê pê dihesiya ku ger mîna wan li xwe bike wê lê neyê û ji ber vê pir xemgîn dibû. Ne dikare çanda ku pê mezin bûye, bi temamî dev jê berde û ne jî dikare Stenbolê bike Meletî. Wan salan di gellek karan de kar dike û dev jê berdide. Li bazarê şportakariyê dike, li ber destê gellek kesan kar dike lê dîsa jî dev ji baxlemeya xwe bernade. Bi muzîkê radibe û bi muzîkê rûdine. Û helbet rewşa ku welat tê de çawa tesîrê li ruhiyeta wî dike, wiha tesîrê li muzîka whi jî dike. Piştî ku Ahmet dev ji dibistanê berdide û dest bi kar dike, jiyana derve bêhtir nas dikir lê vê naskirinê hiştibû ku di dilê wî de birîneke din vebe. Xwestibû ku konservatuarê bixwîne lê êdî piştî vê yekê ev ne mumkin xuya dikir. Ji bo ku hêviya xwe winda neke, biryarê digire ku lîseyê ji derve biqedîne. Ev salên herî bi lerz ên Ahmet bûn ku bi erdlerza di dilê wî de hatibûn pê. Dijberiya civakî ya ku ber bi nîvê salên 1970'yî bi pêş ve diçû, demarekî ku tê de bigere nedidît û di nav vê kişwera nediyar de yek ji yên ku herî serma xwaribû jî Ahmetê ku haya wî ji van hemûyan hebû û bi wê heyecana xwe ya di wî temenî de li cîhanê dinihêrî, bû. Digel ku nizanîbû wê çi biqewime, mîna ku piştî salan wî bi xwe jî dê bigota; beste çêdikirin, bi hewldana pereqezenckirinê bi awayekî bêhêvî li kuçeyan digeriya. Wan deman, rojeke ku pir nebextewar û hêvîşikestî bû, ketibû nav daweteke ku di ber re derbas bûbû û qet yên wir nas nedikirin, mîna dînan ketibû nava yên direqisin û çavên wî bi girî reqisîbû; bi salan wî dê ev bûyer ji bîr nekira û di gelek sohbetan de wê behs bikira. Xortên ku bêçareyiyê, derbederiyê, biçûkdîtin û xizaniyê ew gihandibûn hev, bi hemû armancên xwe û hewldana ku jiyanê biguherînin, di her warî de bi rêxistin dibûn. Mîna hemû hevalên xwe yên şoreşger wî jî êdî dest bi çûna Komeleya Halk Bilimleri dikir û tevî xebatên çandî yên wir dibû. Helbet li wir jî baxlemeya wî ji destê wî neket. Hîn di rojên ewil de ecêb hatibû dîtin baxlemelêdana Ahmet. Ji ber ku bi serê xwe fêr bûbû li gorî tu qayde yan jî rêbazê nediçû. Wê demê diçe konsereke Ruhi Suyê ku bengiyê wî bû li Zanîngeha Boğaziçiyê û piştî konserê bi awayekî xwe digihîne cem Mamoste. Dixwaze nîşanî bide ku besteyên Ruhi Su ew bi xwe çawa şirove dike. Ji berhemên Mamoste Ruhi yên ku herî tê naskirin, strana "Mahsus Mahal" lêdide. Mamoste hîn di nîvê stranê de baxlemeyê ji destê Ahmet digire û bi hêrs dibêjiyê, "Wilo mîna ku tu şer bikî li baxlemeyê nayê xistin, mirov bi baxlemeyê bi hev naçe, bi baxlemeyê mirov meşkê dike." Ahmet serê xwe ditewîne û ji wir derdikeve. Helbet Ahmet wê li ser a xwe bûya. Gotinên Mamoste bêhtir wî tûj dikin, ew heta wê rojê li pey tiştên nehatî ceribandin e her. Ji ber ku besteyên wî jî ne di qalibekî ku tê zanîn de bû, ecêb dihat dîtin. Tevî hevalên xwe yên Komeleya Halk Bilimleri bo pêşkêşkirina konser û reqsê diçin gelek bajarên Tirkiyeyê. Ahmetê ku ji aliyekî ve di van "Şevşahiyên Şoreşgerî" de bi aşiq û hunermendên wê demê re derdiket ser sehneyê û bi hêrs li baxlemeya xwe dida û sirûdên şoreşgerî û stran digotin, ji aliyê din ve jî bi hemû hestiyariya xwe di nava gel de, bi armanca ku bibe bersiv ji daxwazên wan ên jiyaneweyî û rasteqînî re, piştgiriya wan dikir. Piştî Erdlerza Wanê di nav xortên şoreşger ên ku bi qemyonan alav dabûn hev û çûbûn cem erdlerzedeyan de Ahmet jî hebû ku wî jî di piştgiriya pêkanîna taxeke şevnişînî de cî girtibû. Di pîrozkirina cejna karkeran a 1'ê Gulana 1977'an a li Meydana Taksimê, di gullebaranê de ku îro jî hîn diyar nebûye ka ji aliyê kê ve hatiye kirin, hevalên li cem Ahmet hatin kuştin. Her çend bi fereke sola xwe ji wê derê bi silametî rizgar bibûya jî êşa ewil a kuştina hevalên xwe jiya. Paşê gava afîşeke naveroka wê masûm didaleqand, dihat girtin û êdî hîsa li "hundir"bûnê jî dijiya. Gava şêniyên dijber û bi hêrs, di nav xirecir û amadekariyê de bûn ku ji bo xwe "dahatû"yekê ava bikin, Ahmet ji derve lîse diqedand û diket Beşa Kemanê ya Enstîtûya Perwedehiyê. Vê pêleyê li Komeleya Halk Bilimleri keçeke bi navê Emine nas dike, pir derbas nebûyî di ser naskirina wan re ev du ciwanên ku xwe nêzîkî hev dibînin, biryarê didin ku bizewicin. Bi destgîrî (dergistî) dibin. Lê wezîfeyeke her xortekî Tirk heye berî têkeve nav karûbarê dinyayê. Leşkerî. Sala 1978'an ku Ahmet 21 salî bû, perwerdehiya kemanê nîvco û destgîriya xwe li pey xwe hişt û ji bo 18 mehan çû leşkeriyê. Leşkeriya wî derdikeve Geliboluyê. Di demeke kurt de eleqe û qabiliyeta xwe ya li ser muzîkê nîşanî qumandanên xwe dide û dikeve orkestra Orduevi (Artêşxane) de. Temamê leşkeriya xwe wekî endamê joker ê orkestrê derbas dike. Pêwendiya xwe bi gelek amûrên muzîkê re bi pêş dixe. Di serê xwe de motîfên roavayî ku bi kemanê tevî muzîka ku bi baxlemeyê çêkiriye, kiriye, bi çelloya ku li leşkeriyê ji mecbûrî lêdixist bêhtir bi pêş ve diçe. Li vegera leşkeriyê hîn porê wî dirêj nebûbû derba sêyem û ya herî mezin a Tirkiyeyê û jiyana Ahmet ji nişka ve tê. Sibeha 12'ê Îlonê Tirkiye bi sirûdên leşkerî şiyar dibe. Temamê kabîneyê û Serokomar digirin û wan diavêjin girtîgehê. Li kuçeyan nêçîrek dest pê dike. Gelek hevalên Ahmet jî digirin û wan dibin cihên ku tu kes pê nizane, ji yên çûyî tu kes nikare saloxekê hilîne. Ji ber ku beriya leşkeriyê çend caran ji ber daleqandina afîşan ew girtibûn û ji ber pêwendiya wî ya bi Komeleya Halk Bilimleri re, difikire ku eynî aqibet bê serê wî bi xwe jî û rojên tirsnak derbas dike. Paletên tangan di ser Tirkiyeyê re derbas dibin. Li gorî texmînên îro ji ber sedemên cur be cur 600.000 kes tê girtin, bi hezaran kes di şikenceyê de jiyana xwe ji dest dide û bi hezaran kes jî bi riya qaçaxî direve derveyî welêt û penaber dibe. Ahmet nayê girtin lê tikîtenê dimîne, hemû hevalên wî, hema bibêje kê nas dike yan ketiye girtîgehê yan jî li cîne ku nayê zanîn e. Sala 1981'ê janeke din a mezin bo Ahmet tîne. Meha Nîsanê, bavê wî yê ku Ahmet di jiyanê de herî qedr û qîmetê wî digirt, bavê wî yê ku tenê wî bi rastî jî baweriya xwe bi muzîka Ahmet dianî, diçe rehmetê. Ahmet bêyî ku kes wî bibîne, radije baxlemeya ewil a ku bavê wî jê re kirîbû û bi rojan li kuçeyan digirî. Ahmet û Emineya ku êdî hînî jiyana di nava derbê de dibûn, dizewicin. Ahmet dixwaze muzîkê bike û yên di dilê xwe de vebêje û dengê xwe bigihîne dostên xwe yên di girtîgehan de lê êdî maleke wî ya ku divabe debara wê jî bike, heye. Lewre piştî demekê di Tebaxa 1982'an de keçeke wan tê dinê. Navê wê dikin Çiğdem. Ahmet radije baxlemeya xwe û straneke dinivîse, di strana xwe de ji Çiğdem re dibêje ku li xerabiya vê dinyaya ku lê çêbûye negirî û dibêjiyê ku hêvîdar be ji vê jiyanê: "Megrî dergûşa min, tu jî megrî, hêvî bi te re ye, dahatû bi te re... Pir li dûr ciyekî wiha heye, li wir şadî û jiyanek heye ku amade ye bo parvekirinê..." Piştî demeke kurt ji ber ku Ahmet li pey derxistina kasethe bû û tu pere qezenc nedikir ji bo debara malê, Emine dikeve xema dahatûya xwe û rojeke bêxeber bi destê Çiğdem jî digire û malê diterkîne, paşê jî hev berdidin. Careke din Ahmet û baxlemeya xwe, li kuçeyan tikîtenê ne. Sala 1984'an Ahmet stranên wî di berîka wî de bi israr diçe devhe deriyên şirketên muzîkê. Êdî stran jî Ahmet jî westiyane. Ji ber ku stranên wî naşibin tu cureyên din ên muzîkê û ji ber naveroka wan a civakî tu şirket newêre xwe bide ber çêkirina albuma wî. Lêbelê hin bi hin navê Ahmet û stranên wî li ser zimanan digerin êdî. Bi alîkariya çend hevalên xwe li kafeyeke li Beyoğluyê konserekê pêk tîne, navê konserê jî dike "Baxleme wiha jî tê lêxistin!", bi vî navî bersivê dide wan gotinên Ruhi Su ku jê re kiribûn. Li ser ku vê konserê ji ya texmîn kiribûn zêdetir bal kişand, bi pereyên ku ji vê konserê hatî û bi piştgiriya dayîka wî û hevalên wî yekser diçe Beyoğluyê, Studyoya Değişim a Sezer Bağcan. Wê albuma xwe ew bi xwe çêbike. Sezer Bağcan pir ji vî xortê bi daxwaz û xwedî stranên cuda hez dike û dest bi albumê dikin. Stranên wî bo wê demê pir xeternak in. Dev ji belavkirina wê berdin, dibe ku guhdarkirina li wan jî bibûya sûc û girtîgeh bihata holê lê Ahmet wiha dibêje: "Kar tuneye, em li kuçeyan birçî digerin, ez hatim terkkirin, dergûşa min nîşanî min nadin, hevalhen min hemû jî jixwe di girtîgehê de ne, ezê stranên xwe bibêjim û biçim cem hevalên xwe"... Lêbelê mîna ku Ahmet jî wê paşê li xwe mikur bihata, dixwest ku têkeve girtîgehê lê nedixwest ku pir tê de bimîne. Digel ewqas stranên rexneyî, straneke anonîm jî dixe albumê ku ev stran behsa lehengiya artêşa Tirk a di Şerê Rizgariyê de dike... Wê serî tevlihev bibin! Album di demeke kurt û di nav şertên giran de diqede. Ji ber ku albumeke qediyayî digel ku neyê firotin jî wê zêde zerareke ticarî neyîne, ne zehmet bû ji bo ku Ahmet şirketekê bibîne. Meha Nîsanê, sala 1985'an bi navê "Ağlama Bebeğim" ku navê strana ku ji bo Çiğdem nivîsandibû, album tê belavkirin. Di pey vê re jî li Şanê ku yek ji navdartirîn salonên wê demê ye, bi tena serê xwe konserekê dide û salon bêyî ku ew çende texmîn bikin, bi serî ve tê dagirtin. Albuma "Ağlama Bebeğim" nû tê belavkirin, berhev dibe û Ahmet dixin nezaretê. Dadgeha ewil, dadger li ser gotinên di strana wî ya "Ağlama Bebeğim" de radiweste ku wiha ye: "Pir li dûr ciyekî wiha heye, li wir şadî û bextewerî heye." Ji Ahmet dipirsin ku ew der ku der in! Darizandin zêde dirhej nake û belkî jî ji ber wê strana lehengiyê ku serî tevlihev kiriye, album serbest dibe dîsa. Şirket û Ahmet îlaneke didin rojnameyê ku firotina albumê serbest e. Îlana ku bi van gotinan belav dibe, "Albuma Ahmet Kaya ya bi navê 'Ağlama Bebeğim' ku hatibû qedexekirin, bi biryara dadgehê êdî serbest e", dihêle ku eleqeya bo albumê zêdetir bibe. Bi rengekî ecêb album pêşîn li girtîgehan, paşê jî li derve pir balhe dikşîne. Ahmet bi albuma xwe bûye dengê bi sedhezaran mehkûmî û malbatên wan êdî. Yên 1980'yî ketine girtîgehê êdî hêdî hêdî jê derdikevin. Bo albuma duwem Ahmet dîsa dikeve studyoya Değişim. Sezer Bağcanê xwediyê studyoya Değişimê, birayê mezin ê Selda Bağcan e ku ew bi xwe hunermendeke navdar e û Selda jî bi derbê re demekê li Girtîgeha Metrîsê girtî maye. Gava Selda di girtîgehê de ye, hevaltiyeke wê ya nêzîk bi keçekê ji yên wir re pêk tê. Ev keç, Gülten Hayaloğlu, piştî ku 4 salan girtî dimîne derdikeve û li ser daxwaza Selda tê li studyoya Değişimê kar dike. Dema tomarkirina albuma duwem, Ahmet û Gülten derfeta ku dûr û dirêj sohbet bikin, dikeve dest wan û pişthi van sohbetên dirêj hevaltiyeke wan a xurt pêk tê, lewre her du jî bi heman hestan li dinyayê dinihêrin. Jixwe Gültenê li albuma ewil a Ahmet hîn di girtîgehê de guhdar kiriye û pir kêfa wê jê re hatiye, lê mîna gelek kesan wê jî nizaniye ka rûyê wî çawa ye, yekî çilo ye ta ku hev nas dikin. Zêde di ser re derbas nebû albuma duwem a bi navê "Acılara Tutunmak" belav dibe û vê pêleyê êdî hevaltiya di navbera wî û Gültenê de vediguhere evînê. Albuma duwem jî bê reklam li ser zimanan digere, firotineke ecêb dike. Ahmet wê vê bexteweriya xwe bi jina ku jê hez dike re bijî. Album tên firotin lê pere nayên. Li gelek ciyan konseran dide. Bi tena serê xwe ligel baxlemeya xwe. Di gelek konseran de tê girtin, wî dixin nezaretê. Vê pêleyê ew û Gülten dizewicin. Wan rojan Gülten, şiîreke Nevzat Çelik ku mehkûmê îdamê bû û Gültenê ew ji girtîgehê nas kiribû ku bo dayîka xwe nivîsandibû, datîne ber Ahmet, "Şafak Türküsü (Strana Berbangê)." Sala 1987'an e û hîn jî derbarê sedhezarên girtîgehan de biryar nehatiye girtin, û bi salan e ev girtî li bendê ne ku dadgehên wan biqedin. Devê deriyê girtîgehan bi dê û bavên ku digirîn, tije ye. Albuma sêyem bi navê "Şafak Türküsü" ya ku Ahmet besteya wê çêkiriye, derdikeve. Ahmet careke din qala birîna civakê kiriye, careke din bûye zarokê netebite yê pergalê. Nezaret û lêpirsîn tu car naqedin, lê êdî Ahmet başe baş tê naskirin û tê nîqaşkirin. Digel ku sala 1987'an sala "Şafak Türküsü" ye jî lêbelê dibe sala bûyîna Melis jî ku ji Ahmet û Gülten dibe. Ahmet bi heyecana ku car din bûye bav, dest diavêje besteyên nikûnû. 1988'an li Tirkiyeye, di rojnameyan de lîsteyên "Yên pir tên firotin" jî êdî bûne mode. Albuma "An Gelir" a Ahmet ku whe salê derçûye, gava çû serê lîsteyê firotana rastî û bê çiqasî lê the guhdarkirin, bi awayekî fermî jî tê ispatkirin. Muzîka Ahmet a ku heta wê demê kesî nexistiye tu kategoriyê, belkî jî ji hewcedariya kku rojname navê cureyekî lê bikin, navê cureyekî nû tê afirandin ji aliyê van rojnameyan ve: Muzîka Özgün (Xweser). Êdî Ahmet kulvara xwe vekiriye û nav lê hatiye danîn. Birayekî mezin ê Gültenê heye; Yusuf Hayaloğlu. Yusuf wê demê di kargeha xwe ya biçûk de karên grafîk û dîzaynê dike. Ji şiîrê hez dike û şiîrê dixwîne. Gülten bawer dike ku wê ji şiîrên kekê wê û ji muzîka Ahmet encameke xweş derkeve. Hewl dide ku her duyan bi afirandineke hevpar bigihîne hev. Rojekê gava hemû bi hev re li milê Tarabya eraq vedixwarin, Yusuf ceribandina ewil a gotinên stranê datîne ber Ahmet; "Hani Benim Gençliğim." Ahmet nû van gotinan dixwîne dest bi girhi dike ku wê ev stran bi salan ji ser zimanan nekeve û wê li Tirkiyeyê bibe fenomenek ku tê de qala xortaniyeke ku hemû tiştên wê ji destê wê hatiye sitandin, dike. Bi şev nû digihe malê bi derbekê re besteya van gotinan temam dike. Rojên li pêş çend gotinên stranan ên din ên Yusuf beste dike û tevî stranên xwe dike, piştî vê yekê Ahmet, sala 1987'an meha Sermawezê albuma xwe ya bi navê "Yorgun Demokrat" çêdike. Album dîsa gelek caran tê darizandin, dîsa ji serhe lîsteyan danakeve û tê ispatkirin ku serkeftina Ahmet, nelihevkirina wî ya bi pergalê re û muxalifiya wî ne derbaskî ye lê mayînde ye. Ahmet di ber afirandina xwe re, bi tembûra xwe piştgiriyê dide karkeran, xwendekaran û mexdûrên li her aliyê Tirkiyeyê ku bo jiyaneke mafê wan e têdikoşin û di ber van konseran re jî dîsa albumên xwe berdewam dike. Tebaxa 1988'an albuma "Başkaldırıyorum" û Nîsana 1989'an jî albuma "Resitaller" ku bi baxlemeyekê tenê ji tomarkirinên konseran pêkhatî, derdixe piyaseyê. Her du album jî careke din dibin albumên ku herî pir tên firotin wê demê. Lê bi taybetî jî ya balkêş ew e ku "Resitaller" bi enstrumaneke tenê û bi du mîkrofonan hatiye tomarkirin û digel vê demeke dirêj ji serê lîsteyan daneketiye; ev jî wê wekî cara pêşîn li dîrokê bihata nivîsandin. Ahmetê ku sala 1990'î cara yekem şansê wî çebû ku li Parka Gülhaneyê konser bide 70.000 bi bilêt, texmînî 100.000 kes tê konsera wî. Di konserê de bûyerên mezin pêk tên, polis guleyan berdide hewayê û gelek kes jî birîndar dibin. Ahmet vê carê jî ji bo ku temaşevan bi sergermî tevnegeriyane û bi paçê kesk, sor û zer ku weke sembola kurdî tê nasîn xwe ber sahnê ve avêtine tê darizandin. Rastiya girseyeke wisa mezin ku van salan xwe li dor Ahmet girtibû li Tirkiyeyê tunebûna televizyonên taybet û bi tenê hebûna televizyon û radyoya dewletê bû. Yanî Ahmet Kaya, ji ber ku qedexekirî bû di tu medyaya bihîzyarî û dîtbarî de ne dihate bihîstin, dîtin û stranên wî dernediketin. Ahmet di van deman de giraniyê dide konseran. Hezkarên wî yên ku tenê bi wêneyekî wî dinasin, her cihê ku lê konser dide salonan têrtije dikin. Em Ahmet, di van salan de bi piranî an dema darizandinê, an bi bûyerên li konseran pêk hatine, an ji bo piştgiriya xwendekarên zanîngehan ku şermezarkirina kiryarên antîdemokratîk dikirin ketina wî ya grevên birçîbûnê, an cihgirtina li cem karkerên ketine grevê, an jî bi alîkariya wî ya ji nasên mehkûman re dike, dibînin. Her çiqas piştî salên 80'yan, parlemena Tirkiye'yê ku bi destûr û rênîşandina leşkerî hatibû sazûmankirin derbasî demokrasiya pir partî bûbe jî, girtîgeh bi kesên ku bi 12'ê Îlonê re ketine hepsan tije bû û ji demokrasiya rasteqînî hê jî gelekî dûr bûn. Televizyonên tirkî yên taybet, cara yekem van salan ji derveyî welat li Tirkiyeyê dest bi weşanê dikin. Ji niha û şûnde Ahmet Kaya, cara yekem derdikeve televizyonan û bi gel re hevnas dibe. Her çendî zimanê wî yê tuj, hevnasîna hezkarên wî ya tiştê ku dihate ber devê wî bê tirs gotina li hemberî bêdadiyê zêdetir ew pê ve girê didan, lê ev pêşveçûn pergal dixiste nav mitalan û astentengiyên pêşberî wî zêdetir dikirin. Li gelek bajaran album dihatin berhevkirin, konser qedexe dibûn, gelek dozên ku bi salan heps jê re dihate xwestin lê vedibûn. Çawa ku televizyonên taybet zêde bûn, Ahmet Kaya jî derfet dît ji destê yekem qala xwe bike, meraqa xwe ya hêla dîtbarî derxe holê. Stranên wî yên kevn jî tê de ji gelek stranên xwe re bi derhêneriya xwe klîban dikişîne. Ahmet, êdî bûye yek ji hunermendên Tirkiyeyê ku pir li ser wan tê mijûlbûn, herî populer bûne û kasetên wan zêde difiroşin. Ahmet, mîna kesekî dijber hay ji pêdiviya nirxandina rastîn a vê rewşê heye. Di her gava ku bi medyayê dihate şopandin, dema programên televizyonan ji bo berzbûna reytinga wî gazî dikirinê, di her firsendê de mesajên civakî didan. Nikare raweste heta tiştên ku rast dizane, bi şêwaza xwe ya xweser nebêje. Digel ku ji bo medyayê malzemeyekî baş e jî, ji ber rexneyên wî yên tûj û şêwaza wî ya tund dîsa ji aliyê medyayê ve pir tê rexnekirin û jê vedikişin. Van salan ligel konserên xwe yên nav welêt û derveyî welêt, li pey hev albuman derdixe ku rekorên firotinê dişkînin. Bi rêzê van albumên xwe derdixe piyaseyê: İyimser Bir Gül (1989 Sermawez), Resitaller 2 ( 1990 Gulan ), Sevgi Duvarı ( 1990 Kewçêr ), Başım Belada ( 1991 Tebax ), Dokunma Yanarsın ( 1992 Tîrmeh ), Tedirgin ( 1993 Nîsan ). Gava her albumek li serê lîsteyan bi cî dibû, Ahmet Kaya ji sazî û rojnameyên cur be cur bi dehan xelatan werdigire. Di heman salan de ji her komeke siyasî texlîdên Ahmet Kaya derdikevin piyaseyê. Li ser bergên gelek albumên ku piyase dagirtine, fotografên hunermendên ku mîna Ahmet Kaya li xwe kirine, mîna wî rî berdane, hene û stranên ku dixwazin bişibînin ên Ahmet Kaya dibêjin. Heta bi bilêvkirina cuda ku li hin ciyan ji devoka Ahmet Kaya bi xwe pêkhatî jî mîna wî hatiye bilêvkirin. Ji welatên ku Ahmet herî pir meraq dikir yek jê Kuba ye. Sala 1993'yan tevî jina xwe Gülten, keça wan Melis û çend hevalên xwe diçin Kubayê bo pîrozbahiya 1'ê Gulanê. Ahmet li Kubayê gelek hunermend û wezîfedarên hikûmetê nas dike. Li vegerê beşek ji koma navdar a Kubayê, Tropicana vedixwîne Tirkiyeyê. Koma Tropicana ku ji 9 kesan pêkhatî li ser vexwendinê tê Tirkiyeyê û Ahmet wan li mala xwe dike mêvan û turneyeke bi 16 konseran pêk tînin ku hatina van konseran hemû bo zarokên Kubayî ye. Vê demê Ahmet Kaya beşdarî konserên ku bo zarokên Bosnayî, bo karkerên Denmarkî saz bûne, dibe. Hema bibêje li her welatê Ewropayê konserên alîkariyê yên cur be cur dide. Salên '90'î li Tirkiyeyê bi gurbûna şerekî nû ji şerên ku li ser axa Anatoliyê ranaweste, dest pê dike. Li bajarên rojhilat û başûrê rojhilatê Tirkiyeyê teqandina di navbera artêşa Tirk û PKK'ê de di demeke kurt de vediguhere şerekî navxweyî ku tesîra xwe li hemû Tirkiyeyê dike. Li her çar aliyên Tirkiyeyê her roj cinazeyeke bi bûyer û hêleman radibe. Gava dayîk li ser lawikên xwe digrîn, ji herêmên ku kurd lê zêde ne jî hema bibêje ji her malbatekê çend kes derdikevin serê çiyê û dest bi şer dikin û şîn tu car naqede. Her ku tê gotin, "Tiştekî bi navê kurd tuneye, zimanekî bi navê kurdî tuneye", hemwelatiyên kurd hîn bêhtir tevî refên PKK'ê dibin û her ku êrîşên PKK'ê zêde dibin, dewlet tedbîrên xwe tundtir dike. Medya, di vê rewşa şerê giran de û di nava van tedbîran de, peyva 'kurd' dike peyveke tirsnak. Êdî kurd û PKK hema bibêje yek in. Bi milyonan kurd û tirkên ku ev hezar sal e mîna dostan bi hev re jiyane li ser vê erdnîgariyê, êdî dijiminên hev in. Gelek mirovên ku dibêjin, hewce ye çanda kurd û zimanê kurdî bê pejirandin, digel ku qet neketine nav refên PKK'ê û pêwendiya wan pê re tuneye, wekî xayînên welatê xwe tên îlankirin. Yek ji van kesan jî Ahmet Kaya ye. Ahmet Kaya di her mîkrofona ku medya dirêjî wî dike de, di her konserên xwe de, di her bernameyeke televizyonê de vê muşkileyê tîne zimên. Di her firsendê de dibêje ku ew naxwaze Komara Tirkiyeyê bê dabeşkirin herwiha hîn bêhtir bi hev ve bê girêdan û li Komara Tirkiyeyeke bi temamî demokratîk, bi her mirovê ji her qewmî re bi awayekî birayetî bijî. Lê balê dikşîne ser wê ku hewce ye dewlet bipejirîne ku kurd jî li vî welatî dijîn, zimanê kurdî bipejirîne û şert û mercên jiyaneweyî û perwerdehiyê li herêmên ku kurd lê dijîn baş bike. Illeh dibêje ku tu carî piştgiriya tu rêxisitinê nekiriye û huner di ser rêxistinan re ye û nabe ku huner bi rêxistinî bê kirin û dîsa dibêje ku wî tenê rastiyên xwe gotine û kirine stran û ji rojhilat ta bi rojava pir ji Tirkiyeyê hez dike û yekbûna vî welatî diparêze lêbelê gotina ku "Tiştekî bi navê kurd tuneye" muşkileyê çareser nake. Her ku Ahmet dibêje "Kurd" nûçeyên li ser Ahmet Kaya ku di çapemeniyê de belav dibin, tundtir dibin. Nû ku albuma wî ya "Şarkılarım Dağlara" sala 1994'an tê belavkirin, dîsa hildikişe serê lîsteyan. Klîbên 3 stranên di vê albumê de dibin klîbên ku herî pir tên daxwazkirin: Saza Niye Gelmedin, Kum Gibi, Ağladıkça. Stranek ji yên di vê albumê de ku hîn jî ji ser zimanan neketiye, "Ağladıkça" ye ku nivîskara wê jina wî Gülten Kaya ye. Albuma "Şarkılarım Dağlara" bi firotina xwe ya 2 milyon 800 hezar libî li gorî hejmarên fermî, gihîştiye rekoreke ku zehmet bê şikandin. Eger em bînin ber çavê xwe ku li Tirkiyeyê çapên neqanûnî û bêbandrol ên kaset û CD'yan ji çapên bi bandrol zêdetir e, em dikarin bi rehetî bibêjin ku ev hejmar çend qat zêdetir e. Ahmet Kaya hema li pey albumê bi Kanal D re peymana bernameyekê pêk tîne. Navê bernameya ku ligel Gülten Kaya û Yusuf Hayaloğlu amade dike, "Ahmet Abi'nin Vapuru (Vapûra Ahmet Abê)" ye. Di vê bernameyê de ligel hunermendên ku dike mêvan, stranan dibêje û li ser rojeva welêt dipeyive. Kursiyê xwe yê bernameyê jî piranî ji bo banga aştî, biratî û demokrasiyê bi kar tîne. Ligel hunermendên ku ji her çar aliyên Tirkiyeyê ew vexwendine, balê dikşîne ser dewlemendiya pirçandîtiya welêt. Ji bo her yek ji van bernameyên ku 13 hefteyan berdewam kir jî, klîbên şiîran ên ku wî bi xwe derhêneriya wan kiriye û bi xwe lîstiye, dikşîne. Sala 1995'an Tirkiye wan dayîkan nas dike ku her şemî li Beyoğluyê, li ber Lîseya Galatasarayê kom dibin û dibêjin ku ew li zarokên xwe yên winda digerin. Pir di ser ve neçûyî ev insiyatîfa sivîl ku navê "Dayîkên Şemiyê" lê hatiye kirin, bi astengkirina dayîkan û girtina wan dê bihata navenda rojevê. Dayîkên Şemiyê ji wan dayîkan pêk hatiye ku bi hincetên cur be cur ên siyasî polisan ew dane ber lêpirsînê û ji yên ku zarokên wan winda bûne û tu xeber ji wan wernegirtine. Ahmet Kaya ku jixwe di gelek stranên xwe de têgîna dayîkê pîroz girtiye, di cî de piştgiriya Dayîkên Şemiyê dike û strana ku navê xwe daye albuma ku wê salê, yanî sala 1995'an derxistî, ji bo Dayîkên Şemiyê dinivîse: "Beni Bul (Anne) - Min Bibîne (Dayê)." Ahmet Kaya, tu caran di bin kesayetiya xwe ya serhildêrî de rûyekî madekirî xwe nîşan ne daye. Em dikarin bi hêsanî bibêjin ku kesê ew naskiriye wî weke kesekî bi kêf, henekçî, balkêş, hazircewab rave dikin. Ew bi aliyekî xwe, weke zarokekî li ser kerê berdayî yê taxê ketiye pey dijminê xwe maye di hiş de. Dema piştî konseran û karê mûzîkê firsend didît bi dost û hevalên xwe re xwarinên xweş xwarin, xwarin çêkirin, heya sibehê sohbetkirin, bi awayê henekî ji dost û hevalên xwe re xefkvedan ew gelekî kêfxweş dikir. Pir kêfa wî ji wextveqetana keça xwe Melis, alavên elektronîk bikire û nava wan tev bide, bi kameraya xwe sahneyên dixwaze bikişîne dihat. Fêhmê wî yê li pereyan kêm e. Ji bilî pêşeroja jin û keça xwe tu razandinên wî yên pereyan tunebû. Ji gelek turneyan bêyî pênc qirûşan vedigeriya. Organîzator pere nebûya jî derdiket konserê ango li gor wî tu sûcê mirovên li benda wî ne, nebû, hemû pereyên berîka xwe didan kesên pêdivî pê heye, hin caran hemû hatina pereyên konserê li muzîsyenên xwe belav dikir. Ev helwesta xwe jî bi gotinên, "Ez kengî bixwazim jixwe dikarim pereyan qezenc bikim" rave dikir. ==Berhem== * Ağlama Bebeğim (1985) * Acılara Tutunmak (1985) * (1986) * An Gelir (1986) * Yorgun Demokrat (1987) * Başkaldırıyorum (1988) * Resitaller-1 (1989) * İyimser Bir Gül (1989) * Resitaller-2 (1990) * Sevgi Duvarı (1990) * Başım Belada (1991) * Dokunma Yanarsın (1992) * Tedirgin (1993) * Şarkılarım Dağlara (1994) * Beni Bul (1995) * Yakamoz (1996) * Dosta Düşmana Karşı (1998) * Hoşçakalın Gözüm (2001) * Biraz da Sen Ağla (2003) ==Grêdanên derve== * [http://www.kurdeparis.org/ku/ Ahmet Kaya] Navenda Çanda Kurd a Ahmet Kaya Paris * [http://www.turkudostlari.com/search.asp?a=279&x=1 Ahmet Kaya] * [http://www.pencil-kurd.org/kurdi/kakshar/ehmed-kaya.html Jiyana Ahmet Kaya] * [http://www.ehmedkaya.com/ Siteya fermî (tirkî)] * [http://www.antoloji.com/sarki/sozu/sozler_listesi.asp?kisi=2&page=1 Gotinên stranên Ehmed Kaya] ---- {{oremar}} {{kurt}} [[category:hunermend|Kaya, Ahmet]] [[de:Ahmet Kaya]] [[fa:احمد کایا]] [[tr:Ahmet Kaya]] [[en:Ahmet Kaya]] 3694 66154 2007-01-23T17:11:14Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:എയ്‌ഡ്‌സ്‌]] '''AIDS''' [[nexweşî|nexweşiyeke]] pir xeter e û dibe sedema mirina mirovî. Ew qelskirineke xurt a [[sîstema parastina]] canê mirovî ye. Sedema wê veyrûsek bi navê [[HIV]] (human immunodeficiency) ye. Ev veyrûs xeliyeyên taybet ên sîstema paraztinê dikuje. Pêsî ew xwe di hundirê wan de pir dike, funksyona wan radiwestîne û pistre wan dikuje. Ev yek dibe sedema ku can nema kare wek pêwîst mîkrob, veyrûs û kivarkên ku dibin sedemên nexwesiyan, tune bike. Ji ber vê yekê, înfeksyonên ku can wan normal bêyî ti problêman dikuje, bi hesanî derbas dibin û nexwesiyên giran çêdikin. Canê mirovê rehet xwe bi hesanî ji van êrîsan diparêze. Veyrûs û înfeksyon bi HIV têne binavkirin. Peyva AIDS (acquired immunodeficiency syndrome = Wêneyê nexwesiya qelskirina sîstema parastinê) ji bo pêvajoyeke dereng a vê HIV-înfeksyonê tê bikaranîn. HIV di xwîn, avika mêran an jî ava ziyê ya mirovên bi vê nexwesiyê ketî de peyda dibe. Eger ev avên ku veyrûs di wan de pir peyda dibin, bikevin xwîna mirovekî din, veyrûs jî dikarin pê re biçin. Ev veyrûs piraniya caran bi [[têkiliyên cinsî]] (seks) bi kesê/a ku ev veyrus pê re hebe, belav dibe. Herweha HIV dikare di rêya xwîna nexwes an jî di rêya derziyên ku berî bikaranîna wan ketibin canê mirovekî bi HIV ketî, bikeve xwîna mirovî. Jinên avis ên ku veyrûsa HI bi wan re hebe, dikarin di dema avisbûnê û jidayikkirinê de yan jî dema dayina sîr di rêya pêsêran re, vê veyrûsê bigihînin zaroka xwe. ==Parastin== Kesên ku sêks bi gelek kesan re dikin, divê [[kondom|kondoman]] bi kar bînin. Ta niha, paraztina herî bas bikaranîna kondoman e. Kondom pir tenik in û mirov hema bi tu cudahiyê hest nake, ger mirov wan berdewam bi kar bîne. Herweha divê mirov derziyên ku kesine din bi kar anîbin, bi kar neyne û ji xwe re derziyeke nû peyda bike. *Çavkanî: [[amude.com]] [[category:tendurustî]] [[af:Vigs]] [[als:AIDS]] [[ar:متلازمة نقص المناعة المكتسبة]] [[ast:SIDA]] [[be:СНІД]] [[bg:СПИН]] [[bm:Sida]] [[bn:এইডস]] [[bs:Sida]] [[ca:SIDA]] [[cs:AIDS]] [[da:Aids]] [[de:Aids]] [[en:AIDS]] [[eo:Aidoso]] [[es:SIDA]] [[et:AIDS]] [[eu:Hartutako Inmuno Eskasiaren Sindromea]] [[fa:ایدز]] [[fi:AIDS]] [[fr:Syndrome d'immunodéficience acquise]] [[ga:SEIF]] [[gd:AIDS]] [[gl:SIDA]] [[he:איידס]] [[hi:एड्स]] [[hr:Kopnica]] [[hu:AIDS]] [[id:AIDS]] [[is:Alnæmi]] [[it:AIDS]] [[ja:後天性免疫不全症候群]] [[kn:ಏಡ್ಸ್]] [[ko:에이즈]] [[la:SCDI]] [[lb:Aids]] [[ln:Sida]] [[lt:AIDS]] [[lv:AIDS]] [[mk:СИДА]] [[ml:എയ്‌ഡ്‌സ്‌]] [[ms:AIDS]] [[mt:AIDS]] [[nl:Aids]] [[nn:HIV/AIDS]] [[no:AIDS]] [[pl:Zespół nabytego niedoboru odporności]] [[ps:اېډز]] [[pt:Síndrome da imunodeficiência adquirida]] [[qu:Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin]] [[ro:SIDA]] [[ru:СПИД]] [[scn:AIDS]] [[sh:AIDS]] [[simple:AIDS]] [[sk:Aids]] [[sl:Aids]] [[sr:Сида]] [[sv:Aids]] [[sw:Ukimwi]] [[ta:எய்ட்ஸ்]] [[th:เอดส์]] [[tr:AIDS]] [[tt:AİDS]] [[uk:СНІД]] [[vi:AIDS]] [[zh:艾滋病]] [[zh-min-nan:AIDS]] [[zh-yue:愛滋病]] 3695 15604 2004-12-29T22:11:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[AIDS]] 3696 15605 2004-12-04T11:37:45Z Erdal Ronahi 2 Dêrik (Mêrdîn) çû cihê Dêrika Çiyayê Mazî #REDIRECT [[Dêrika Çiyayê Mazî]] 3697 62088 2006-12-29T13:38:42Z 80.142.142.88 [[Image:BurhanKaradeniz.jpg|thumb|Burhan Karadeniz]] '''Burhan Karadeniz''' (1973 [[Amed]]-2003 [[Bochum]]/[[Almanya]]) [[rojnamevan|rojnamevanê]] [[kurd]] e. Burhan Karadeniz, Xortek ji qirna salên 90 bu. Xortek Calek, zana û serwext. Dema rojnamevaniya xweda li amedê bi dest cekdarên dewletê yên vesartive hate birinarkirin û ji ber vê êrisê heta dawiya emre xwe jiyana xwe li ser sendeliya bi tekelde derbas kir. Burhan pist birindariya xwe derket dervaye welat u li nexwesxaney en Alman li careseriya felca xwe geriya. Mixabin livir ji hate zanin Burhan dê hêdi nikaribe piyên xwe bikar bine. Burhan bi jiyana xweya li ser kursiya bi tekel dest ji baweri û xebata xwe berneda u xebat xwe berdewam kir. Destpekede li rojnama Kurdan ya li Almanya cap duibu xeabt kir. Pistra bi destpêkirina wesana Tv'ya kurdan MED TV li vir karê rojnamegeriya wi dom kir. Televizyonen kurdan hatin girtin hatin vekirin, nav guhartin li Burhan her dem xebata xwe berdewam kir. Burhan li nav hemu tebekeyen kurd de dihate naskirin û heskirin. Ji karkeran, ji xwendevanan, ji soreskeran u ji rewsenbiran hevalên wi hebun. Mixabin wi li mala xwe tenê bi serê xwe mirin pêswazikir.Cenaza wi li Bochum Bajarê ALmany pist merasimek hate sandin. Lase wi li Amedê hate binaxkirin. Lê Burhan giste konaxek dê her dem di wi emre xweda bimine. (hevalek wi ye nêzik) == Girêdanên derve == *[http://www.burhan-karadeniz.de Malpera Burhan Karadeniz] (tirkî) {{kurt}} [[category:rojnamevan|Karadeniz, Burhan]] 3698 15607 2004-12-05T01:22:29Z Erdal Ronahi 2 3699 15608 2004-12-05T01:47:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[SQL]] 3700 15609 2004-12-05T01:48:14Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mazlum Doğan]] 3701 37590 2006-08-05T05:31:56Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Süleyman Alpdoğan (Hozan Serhat)]] 3702 15611 2004-12-05T01:48:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Özgür Gündem]] 3703 15612 2004-12-05T01:49:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Deniz Gezmiş]] 3704 28200 2006-02-24T15:03:11Z Diyako 273 Guherandina 85.98.189.90 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi #redirect [[Koma Azad]] 3705 15614 2004-12-05T02:11:50Z Erdal Ronahi 2 3709 15617 2004-12-07T09:32:54Z Erdal Ronahi 2 Alî Serhat Baran çû cihê Ali Serhat Baran #REDIRECT [[Ali Serhat Baran]] 3710 23119 2005-12-10T02:37:46Z Mxn 27 Redirect to [[Destpêk]] to fix double redirect #redirect [[Destpêk]] 3712 15619 2004-12-25T01:56:35Z 217.81.102.102 /* Kurtejiyan */ '''Miraz Ronî''', bi navê xwe yê fermî Mulazim Özcan e. Endamê Senatoya [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]] ye, endamê [[PEN'a Kurd]] a Navneteweyî, [[nivîskar]], [[helbestvan]] û [[wergêr]] e. ==Kurtejiyan== Miraz Ronî di sala [[1966]]'an de li gundekî [[Betlîs]]ê yê bi navê [[Nîstê]] hatiye dinê. Dibistana seretayî li [[Norşên]] û [[Tetwan]]ê, ya navîn li Tetwanê û Lîse li Tetwan û Betlîsê qedandiye. Li Zanîngeha Anadoliyê beşa Îktîsadê xwendiye û belgeya karê hesabdariyê girtiye. Piştî sala 1992'yan di nav gelek karên çandî û siyasî de cih girtiye. Di avakirin û kargeriya rêxistina [[HEP]]'ê (Halkin Emek Partîsî) de li Norşêna Betlîsê cih girtiye. Her wiha di damezrandina [[DEHAP]]'ê (Demokratîk Halk Partîsî) de wekî damezrîner cih girtiye û demekê serokatiya rêxistina DEHAP'ê ya bajarê Mersînê kiriye. Di damezrandina [[NÇM]]'yê ya şaxa [[Mersîn]]ê de bi awayekî cih girtiye û li wir demekê dersa zimanê Kurdî daye zarokan. Di sala [[1998]]'an de di desteya kargeriya Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê de cih girtiye. Di vê maweyê de tevlî hemû kar û barên rojane yên enstîtuyê, bi awayekî aktîf tevlî xebata dersa kurdî, xebatên li ser ziman, karên redaksiyonê, karên weşanê, werger û her wiha wekî panelîst beşdarî gelek semîner, panel, konferans û sempozyuman bûye û li ser çand û edebiyata Kurdî gelek axaftin kiriye. Karên xwe yên Desteya Kargeriyê ya Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê heta sala [[2003]]'yan domandiye. Hêj wekî endamekî Senatoya Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê xebatên xwe didomîne. Miraz Ronî, di sala 2000'î de tevlî qursa zimanê Kurdî ya li [[Zanîngeha Uppsalla]]ya [[Swed]]ê bûye û sertîfîkaya mamostetiya Kurdî girtiye. Di salên xwe yên li Enstîtuyê de çend caran wekî wergêrekî fermî li [[DGM]]'yê (Devlet Guvenlîk Mahkemesî) wergêra Kurdî-Tirkî kiriye. ==Berhem== *[[Di Siya Dara Xaçê de Serhildan]]; helbest, [[Weşanên Pêrî]], [[Stenbol]] 1999 *[[Pratik Kürtçe Konuşma Klavuzu]]; Mulazim Özcan, [[Gün Yayınları]], Stenbol 2002 *[[Tesewira Xaniyê Fîlozof]]; H. Mem, Wergêr Miraz Ronî, [[Weşanên Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]], Stenbol 2004 *[[Keça Ardil]]; [[Cafer Şahîn]], Wergêr Miraz Ronî, [[Weşanên M]], Stenbol 2004 [[category:nivîskar|Ronî, Miraz]] [[category:helbestvan|Ronî, Miraz]] [[category:wergêr|Ronî, Miraz]] 3713 15620 2004-12-11T21:15:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Navenda PEN a Kurd]] 3714 15621 2004-12-11T21:15:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bedlîs]] 3715 15622 2004-12-11T21:17:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Miraz Ronî]] 3716 15623 2004-12-11T21:22:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[swêd]] 3719 66312 2007-01-24T15:29:11Z Bangin 450 {| width="40%" border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; " |- style="background-color:#ff4444;" ! colspan="2" | Şeklê wê |- style="background-color:#ffffff;" | colspan="2" align="center" | [[Image:Li-TableImage.png|250px]] |- style="background-color:#ff4444;" ! colspan="2" | Bi tevayî |- | Nav || Lîtyûm |- | Navên din || bi [[yewnanî]]: ''λιθος, lithos'' |- | [[Direfş]] || Li |---- ! colspan="2" align="center" style="background-color:#ff4444;" | [[Îzotop]] |---- | colspan="2" | {| width="36%" cellspacing="0" cellpadding="2" border="1" rules="all" style="float:center; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; empty-cells:show; background-color:#F9F9F9; border:1px #aaa solid; font-size:95%;" |- ! [[Îzotop]] ! [[Li cîhanê]] ! [[Demê hebûnê|t_1/2]] ! [[Çalakîya atomî]] ! [[Enerjîyê xerabûnê]] M[[Volt|eV]] ! [[Elementî nuh piştî xerabûnê]] |- | style="white-space: nowrap;" | ⁵Li | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 3,047 · 10^-22 [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Emisîyona protona|p]] | style="white-space: nowrap;" | 1,97 | style="white-space: nowrap;" | [[Hêlyûm|⁴He]] |- | style="white-space: nowrap;" | ⁶Li | style="white-space: nowrap;" | 7,5&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ⁷Li | style="white-space: nowrap;" | 92,5&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ⁸Li | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 838 [[mîlîsanî|ms]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]]<br>[[Çalakîya beta|&beta;^-]] + 2 [[Çalakîya alpha|&alpha;]] | style="white-space: nowrap;" | 16,004<br>? | style="white-space: nowrap;" | [[Berîlyûm|⁸Be]]<br>- |- | style="white-space: nowrap;" | ⁹Li | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 178,3 [[mîlîsanî|ms]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] + [[Emisîyona neutrona|n]]<br>[[Çalakîya beta|&beta;^-]] | style="white-space: nowrap;" | 11,941<br>13,606 | style="white-space: nowrap;" | [[Berîlyûm|⁸Be]]<br>[[Berîlyûm|⁹Be]] |} |- style="background-color:#ff4444;" ! colspan="2" | Sincî |- | [[Mol]] || 6,941 <math> \frac {g}{mol}</math> |- | [[Tîrbûn]] (hişk) || 535 <math> \frac {kg}{m^3}</math> |- | Rewşa di germiya odê de || hişk |- | [[Xala helînê]] || 180,54 [[Grad Selzîyus|°C]] |- | [[Xala kelînê]] || 1342 °C |} '''Lîtyûm''' [{{IPA|ˈliːtiʊm}}] (lat.: ''Lithium'') [[metalê alkalî]] ye. Hên jî Lîtyûm [[element|elementek]] e. ==Nav== Navî Lîtyûm ji [[zimanê yewnanî]] tê: ''λιθος, lithos'' (bi [[kurdî]]: ''Kevir''). {{commons|Lithium}} [[category:element]] [[af:Litium]] [[ar:ليثيوم]] [[ast:Litiu]] [[be:Ліцій]] [[bg:Литий]] [[bn:লিথিয়াম]] [[bs:Litijum]] [[ca:Liti]] [[co:Litiu]] [[cs:Lithium]] [[cy:Lithiwm]] [[da:Lithium]] [[de:Lithium]] [[el:Λίθιο]] [[en:Lithium]] [[eo:Litio]] [[es:Litio]] [[et:Liitium]] [[eu:Litio]] [[fi:Litium]] [[fr:Lithium]] [[ga:Litiam]] [[gl:Litio (elemento)]] [[he:ליתיום]] [[hr:Litij]] [[hu:Lítium]] [[hy:Լիթիում]] [[id:Litium]] [[io:Litio]] [[is:Litín]] [[it:Litio]] [[ja:リチウム]] [[jbo:roksodna]] [[ka:ლითიუმი]] [[ko:리튬]] [[ksh:Lithium]] [[la:Lithium]] [[lb:Lithium]] [[lt:Litis]] [[lv:Litijs]] [[mk:Литиум]] [[ml:ലിഥിയം]] [[nds:Lithium]] [[nl:Lithium]] [[nn:Litium]] [[no:Litium]] [[oc:Liti]] [[pl:Lit (pierwiastek)]] [[pt:Lítio]] [[ro:Litiu]] [[ru:Литий]] [[sh:Litij]] [[simple:Lithium]] [[sk:Lítium]] [[sl:Litij]] [[sq:Litiumi]] [[sr:Литијум]] [[sv:Litium]] [[th:ลิเทียม]] [[tr:Lityum]] [[ug:لىتىي]] [[uk:Літій]] [[uz:Litiy]] [[vi:Liti]] [[wa:Litiom]] [[zh:锂]] [[zh-min-nan:Li (goân-sò͘)]] [[zh-yue:鋰]] 3720 62558 2007-01-01T17:41:53Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:sodnrkali]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || K |- |[[Grup]] || 1A (Lajwerda alkalî) |- |[[Hejmara atomê]] || 19 |- |[[Giraniya atomê]] || 39,0983 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 63,35°C |- |[[Xala kelînê]] || 759°C |- |[[Tîrbûn]] || 0,862 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1807 - [[Sir Humphrey Davy]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,77 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 0,82 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 1 |- |[[Radyoîzotop]]: || [[Radyoîzotopên Qelyeyê|ên Qelyeyê]] |} '''Qelye''' (lat.: ''Kalium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Kalium]] [[ar:بوتاسيوم]] [[ast:Potasiu]] [[bg:Калий]] [[bs:Kalijum]] [[ca:Potassi]] [[co:Potassiu]] [[cs:Draslík]] [[cy:Potasiwm]] [[da:Kalium]] [[de:Kalium]] [[el:Κάλιο]] [[en:Potassium]] [[eo:Kalio]] [[es:Potasio]] [[et:Kaalium]] [[fi:Kalium]] [[fr:Potassium]] [[gl:Potasio (elemento)]] [[he:אשלגן]] [[hr:Kalij]] [[hu:Kálium]] [[hy:Կալիում]] [[id:Kalium]] [[io:Kalio]] [[is:Kalín]] [[it:Potassio]] [[ja:カリウム]] [[jbo:sodnrkali]] [[ko:칼륨]] [[la:Kalium]] [[lb:Kalium]] [[lt:Kalis]] [[lv:Kālijs]] [[mi:Konurehu]] [[mk:Калиум]] [[nl:Kalium]] [[nn:Kalium]] [[no:Kalium]] [[oc:Potassi]] [[pl:Potas]] [[pt:Potássio]] [[ro:Potasiu]] [[ru:Калий]] [[sh:Kalij]] [[simple:Potassium]] [[sk:Draslík]] [[sl:Kalij]] [[sq:Kaliumi]] [[sr:Калијум]] [[sv:Kalium]] [[tg:Калий]] [[th:โพแทสเซียม]] [[tr:Potasyum]] [[ug:كالىي]] [[uk:Калій]] [[uz:Kaliy]] [[vi:Kali]] [[wa:Potassiom]] [[zh:钾]] [[zh-yue:鉀]] 3721 62929 2007-01-03T17:24:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:xunsodna]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Rb |- |[[Grup]] || 1A (Lajwerda alkalî) |- |[[Hejmara atomê]] || 37 |- |[[Giraniya atomê]] || 85,4678 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 39,64°C |- |[[Xala kelînê]] || 688°C |- |[[Tîrbûn]] || 1,63 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1861 - [[Gustav Kirchhoff]], [[Robert Bunsen]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,98 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 0,82 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 1 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Rûbîdyûm''' (lat.: ''Rubidyum'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Rubidium]] [[bg:Рубидий]] [[bs:Rubidijum]] [[ca:Rubidi]] [[co:Rubidiu]] [[cs:Rubidium]] [[cy:Rwbidiwm]] [[da:Rubidium]] [[de:Rubidium]] [[el:Ρουβίδιο]] [[en:Rubidium]] [[eo:Rubidio]] [[es:Rubidio]] [[et:Rubiidium]] [[fi:Rubidium]] [[fr:Rubidium]] [[gl:Rubidio (elemento)]] [[he:רובידיום]] [[hr:Rubidij]] [[hu:Rubídium]] [[id:Rubidium]] [[io:Rubidio]] [[is:Rúbidín]] [[it:Rubidio]] [[ja:ルビジウム]] [[jbo:xunsodna]] [[ko:루비듐]] [[la:Rubidium]] [[lb:Rubidium]] [[lt:Rubidis]] [[lv:Rubīdijs]] [[nl:Rubidium]] [[nn:Rubidium]] [[no:Rubidium]] [[oc:Rubidi]] [[pl:Rubid]] [[pt:Rubídio]] [[ro:Rubidiu]] [[ru:Рубидий]] [[sh:Rubidijum]] [[simple:Rubidium]] [[sk:Rubídium]] [[sl:Rubidij]] [[sr:Рубидијум]] [[sv:Rubidium]] [[th:รูบิเดียม]] [[tr:Rubidyum]] [[ug:رۇبىدىي]] [[uk:Рубідій]] [[uz:Rubidiy]] [[wa:Rubidiom]] [[zh:铷]] 3722 61740 2006-12-26T10:40:20Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:blasodna]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Cs |- |[[Grup]] || 1A (Lajwerda alkalî) |- |[[Hejmara atomê]] || 55 |- |[[Giraniya atomê]] || 132,9054 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 28,55°C |- |[[Xala kelînê]] || 671°C |- |[[Tîrbûn]] || 1.873 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1861 - [[Gustav Kirchhoff]], [[Robert Bunsen]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 3,34 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 0,79 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 1 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Sezyûm''' (lat.: ''Cesium'', ''Caesium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[bg:Цезий]] [[bs:Cezijum]] [[ca:Cesi]] [[co:Cesiu]] [[cs:Cesium]] [[cy:Cesiwm]] [[da:Cæsium]] [[de:Caesium]] [[el:Καίσιο]] [[en:Caesium]] [[eo:Cezio]] [[es:Cesio]] [[et:Tseesium]] [[fi:Cesium]] [[fr:Césium]] [[gl:Cesio (elemento)]] [[he:צסיום]] [[hr:Cezij]] [[hu:Cézium]] [[id:Sesium]] [[io:Cesio]] [[is:Sesín]] [[it:Cesio (elemento)]] [[ja:セシウム]] [[jbo:blasodna]] [[ko:세슘]] [[la:Caesium]] [[lb:Cäsium]] [[lt:Cezis]] [[lv:Cēzijs]] [[nl:Cesium]] [[nn:Cesium]] [[no:Cesium]] [[pl:Cez]] [[pt:Césio]] [[ro:Cesiu]] [[ru:Цезий]] [[sh:Cezijum]] [[simple:Caesium]] [[sk:Cézium]] [[sl:Cezij]] [[sr:Цезијум]] [[sv:Cesium]] [[th:ซีเซียม]] [[tr:Sezyum]] [[ug:سېزىي]] [[uk:Цезій]] [[wa:Ceziom]] [[zh:铯]] 3723 61903 2006-12-27T21:49:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:fasysodna]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Fr |- |[[Grup]] || 1A (Lajwerda alkalî) |- |[[Hejmara atomê]] || 87 |- |[[Giraniya atomê]] || 223 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 27°C |- |[[Xala kelînê]] || 677°C |- |[[Tîrbûn]] || Nayê zanîn |- |[[Vedîtina wê]] || 1939 - [[Marguerite Derey]] |- |[[Eşkêla atomê]] || |- |[[Elektronegatîfî]] || 0,7 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 1 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Fransîyûm''' (lat.: ''Fransium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[bs:Francijum]] [[ca:Franci]] [[co:Franciu]] [[cs:Francium]] [[cy:Ffransiwm]] [[da:Francium]] [[de:Francium]] [[el:Φράγκιο]] [[en:Francium]] [[eo:Franciumo]] [[es:Francio]] [[et:Frantsium]] [[fi:Frankium]] [[fr:Francium]] [[gl:Francio (elemento)]] [[he:פרנציום]] [[hr:Francij]] [[hu:Francium]] [[id:Fransium]] [[io:Francio]] [[is:Fransín]] [[it:Francio]] [[ja:フランシウム]] [[jbo:fasysodna]] [[ko:프랑슘]] [[la:Francium]] [[lb:Francium]] [[lt:Francis]] [[lv:Francijs]] [[nl:Francium]] [[nn:Francium]] [[no:Francium]] [[pl:Frans (pierwiastek)]] [[pt:Frâncio]] [[ru:Франций]] [[sh:Francijum]] [[simple:Francium]] [[sk:Francium]] [[sl:Francij]] [[sr:Францијум]] [[sv:Francium]] [[th:แฟรนเซียม]] [[tr:Fransiyum]] [[uk:Францій]] [[wa:Franciom]] [[zh:钫]] 3724 66320 2007-01-24T15:45:10Z Bangin 450 {| width="40%" border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; " |- style="background-color:#ffa500;" ! colspan="2" | Şeklê wê |- style="background-color:#ffffff;" | colspan="2" align="center" | [[Image:H-TableImage.png|250px]] |- style="background-color:#ffa500;" ! colspan="2" | Bi tevayî |- | Nav || Berîlyûm |- | Navên din || bi [[yewnanî]]: ''βηρυλλος'' |- | [[Direfş]] || Be |---- ! colspan="2" align="center" style="background-color:#ffa500;" | [[Îzotop]] |---- | colspan="2" | {| width="36%" cellspacing="0" cellpadding="2" border="1" rules="all" style="float:center; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; empty-cells:show; background-color:#F9F9F9; border:1px #aaa solid; font-size:95%;" |- ! [[Îzotop]] ! [[Li cîhanê]] ! [[Demê hebûnê|t_1/2]] ! [[Çalakîya atomî]] ! Enerjîyê xerabûnê M[[Volt|eV]] ! Elementî nuh piştî xerabûnê |- | style="white-space: nowrap;" | ⁷Be | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 53,12 [[roj|d]] | style="white-space: nowrap;" | [[Girtina elektronan|ε]] | style="white-space: nowrap;" | 0,862 | style="white-space: nowrap;" | [[Lîtyûm|⁷Li]] |- | style="white-space: nowrap;" | ⁸Be | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 6,722 · 10^-17 [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | 2 [[Çalakîya alpha|&alpha;]] | style="white-space: nowrap;" | 0,092 | style="white-space: nowrap;" | - |- | style="white-space: nowrap;" | ⁹Be | style="white-space: nowrap;" | 100&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ¹⁰Be | style="white-space: nowrap;" | pir hindik | style="white-space: nowrap;" | 1,51 · 10⁶ [[sal|a]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] | style="white-space: nowrap;" | 0,556 | style="white-space: nowrap;" | [[Boron|¹⁰B]] |- | style="white-space: nowrap;" | ¹¹Be | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 13,81 [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] | style="white-space: nowrap;" | 11,506 | style="white-space: nowrap;" | [[Boron|¹¹B]] |} |- style="background-color:#ffa500;" ! colspan="2" | Sincî |- | [[Mol]] || 9,01218 <math> \frac {g}{mol}</math> |- | [[Tîrbûn]] || 1848 <math> \frac {kg}{m^3}</math> |- | Rewşa di germiya odê de || hişk |- | [[Xala helînê]] || 1278 [[Grad Selzîyus|°C]] |- | [[Xala kelînê]] || 2476,85 °C |- style="background-color:#ffa500;" ! colspan="2"| [[Nîşanên xeterê]]<ref name="win.gsi.de">http://www-win.gsi.de/kernchemie/English/Safety/documents/Beryllium_dt.pdf</ref> |- ! colspan="2"| [[Wêne:Hazard T.svg|50px]] |- ! colspan="2"| '''T+''' |} '''Berîlyûm''' (lat.:''Berilium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. ==Nav== Berîlyûm ji [[zimanê yewnanî]] tê: ''βηρυλλος''. ==Çavkanî== <references /> {{commons|Beryllium}} [[category:element]] [[Kategorî:Jehrî]] [[af:Berillium]] [[ar:بيريليوم]] [[ast:Beriliu]] [[bg:Берилий]] [[bs:Berilijum]] [[ca:Beril·li]] [[co:Berilliu]] [[cs:Beryllium]] [[cy:Beriliwm]] [[da:Beryllium]] [[de:Beryllium]] [[el:Βηρύλλιο]] [[en:Beryllium]] [[eo:Berilio]] [[es:Berilio]] [[et:Berüllium]] [[eu:Berilio]] [[fi:Beryllium]] [[fr:Béryllium]] [[ga:Beirilliam]] [[gl:Berilio (elemento)]] [[he:בריליום]] [[hr:Berilij]] [[hu:Berillium]] [[id:Berilium]] [[io:Berilio]] [[is:Beryllín]] [[it:Berillio]] [[ja:ベリリウム]] [[jbo:jinmrberilo]] [[ko:베릴륨]] [[la:Beryllium]] [[lb:Beryllium]] [[lt:Berilis]] [[lv:Berilijs]] [[mi:Konuuku]] [[mk:Берилиум]] [[ml:ബെറിലിയം]] [[ms:Berilium]] [[nl:Beryllium]] [[nn:Beryllium]] [[no:Beryllium]] [[oc:Berilli]] [[pl:Beryl (pierwiastek)]] [[pt:Berílio]] [[ru:Бериллий]] [[sh:Berilijum]] [[simple:Beryllium]] [[sk:Berýlium]] [[sl:Berilij]] [[sr:Берилијум]] [[sv:Beryllium]] [[th:เบริลเลียม]] [[tr:Berilyum]] [[ug:بېرىللىي]] [[uk:Берилій]] [[uz:Berilliy]] [[vi:Berili]] [[zh:铍]] [[zh-yue:鈹]] 3725 63700 2007-01-08T13:33:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:മഗ്നീഷ്യം]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Mg |- |[[Grup]] || 2A (Lajwerda alkalî ya axî) |- |[[Hejmara atomê]] || 12 |- |[[Giraniya atomê]] || 24,305 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 649°C |- |[[Xala kelînê]] || 1090°C |- |[[Tîrbûn]] || 1,738 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1808 - Sir Humphrey Davy Wöhler, A. Bussy |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,72 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,31 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || 1s22s2p63s2 |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (?) |} '''MAGNEZYÛM (MAGNESIUM)''' [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. '''Çavkanî:''' [http://www.biltek.tubitak.gov.tr/periyodik.html] [[category:element]] [[af:Magnesium]] [[ar:مغنيسيوم]] [[ast:Magnesiu]] [[bg:Магнезий]] [[bn:ম্যাগনেসিয়াম]] [[bs:Magnezijum]] [[ca:Magnesi]] [[co:Magnesiu]] [[cs:Hořčík]] [[cy:Magnesiwm]] [[da:Magnesium]] [[de:Magnesium]] [[el:Μαγνήσιο]] [[en:Magnesium]] [[eo:Magnezio]] [[es:Magnesio]] [[et:Magneesium]] [[fa:منیزیوم]] [[fi:Magnesium]] [[fr:Magnésium]] [[gl:Magnesio (elemento)]] [[he:מגנזיום]] [[hr:Magnezij]] [[hu:Magnézium]] [[hy:Մագնիում]] [[id:Magnesium]] [[io:Magnezio]] [[is:Magnesín]] [[it:Magnesio]] [[ja:マグネシウム]] [[jbo:lidgusyjinme]] [[ko:마그네슘]] [[la:Magnesium]] [[lb:Magnesium]] [[lt:Magnis]] [[lv:Magnijs]] [[mi:Konupora]] [[mk:Магнезиум]] [[ml:മഗ്നീഷ്യം]] [[nl:Magnesium]] [[nn:Magnesium]] [[no:Magnesium]] [[pl:Magnez]] [[pt:Magnésio]] [[ro:Magneziu]] [[ru:Магний]] [[sh:Magnezij]] [[simple:Magnesium]] [[sk:Horčík]] [[sl:Magnezij]] [[sq:Magnezi]] [[sr:Магнезијум]] [[sv:Magnesium]] [[ta:தனிமங்களின் தமிழ்ப் பெயர்கள்]] [[tg:Магний]] [[th:แมกนีเซียม]] [[tr:Magnezyum]] [[ug:ماگنىي]] [[uk:Магній]] [[uz:Magniy]] [[vi:Magiê]] [[zh:镁]] [[zh-yue:鎂]] 3726 60450 2006-12-15T09:22:47Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ast:Calciu]], [[bs:Kalcijum]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Ca |- |[[Grup]] || 2A (Lajwerda alkalî ya axî) |- |[[Hejmara atomê]] || 20 |- |[[Giraniya atomê]] || 40,078 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 839°C |- |[[Xala kelînê]] || 1484°C |- |[[Tîrbûn]] || 1,55 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1808 - 1808 - [[Sir Humphrey Davy]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,23 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (?) |} '''Kalsiyûm''' (lat.: ''Calcium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Kalsium]] [[ar:كالسيوم]] [[ast:Calciu]] [[bg:Калций]] [[bs:Kalcijum]] [[ca:Calci]] [[co:Calciu]] [[cs:Vápník]] [[da:Calcium]] [[de:Calcium]] [[en:Calcium]] [[eo:Kalcio]] [[es:Calcio]] [[et:Kaltsium]] [[fi:Kalsium]] [[fr:Calcium]] [[gl:Calcio (elemento)]] [[he:סידן]] [[hr:Kalcij]] [[hu:Kalcium]] [[hy:Կալցիում]] [[id:Kalsium]] [[io:Kalcio]] [[is:Kalsín]] [[it:Calcio (metallo)]] [[ja:カルシウム]] [[jbo:bogjinme]] [[ko:칼슘]] [[la:Calcium]] [[lb:Kalzium]] [[lt:Kalcis]] [[lv:Kalcijs]] [[mi:Konupūmā]] [[mk:Калциум]] [[ms:Kalsium]] [[nl:Calcium]] [[nn:Kalsium]] [[no:Kalsium]] [[oc:Calci]] [[pl:Wapń]] [[pt:Cálcio]] [[ro:Calciu]] [[ru:Кальций]] [[sh:Kalcij]] [[simple:Calcium]] [[sk:Vápnik]] [[sl:Kalcij]] [[sq:Kalciumi]] [[sr:Калцијум]] [[su:Kalsium]] [[sv:Kalcium]] [[ta:கல்சியம்]] [[th:แคลเซียม]] [[tr:Kalsiyum]] [[ug:كالتىسىي]] [[uk:Кальцій]] [[uz:Kalsiy]] [[vi:Canxi]] [[zh:钙]] [[zh-yue:鈣]] 3727 61887 2006-12-27T21:32:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrstronti]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Sr |- |[[Grup]] || 2A (Lajwerda alkalî ya axî) |- |[[Hejmara atomê]] || 38 |- |[[Giraniya atomê]] || 87,62 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 769°C |- |[[Xala kelînê]] || 1384°C |- |[[Tîrbûn]] || 2,54 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1790 - [[Adair Crawford]], [[William Cruikshank]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,45 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 0,95 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Stronsuyûm''' (lat.: ''Stromcium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Strontium]] [[bg:Стронций]] [[bs:Stroncijum]] [[ca:Estronci]] [[co:Stronziu]] [[cs:Stroncium]] [[da:Strontium]] [[de:Strontium]] [[el:Στρόντιο]] [[en:Strontium]] [[eo:Stroncio]] [[es:Estroncio]] [[et:Strontsium]] [[fi:Strontium]] [[fr:Strontium]] [[gl:Estroncio (elemento)]] [[he:סטרונציום]] [[hr:Stroncij]] [[hu:Stroncium]] [[id:Stronsium]] [[io:Stroncio]] [[is:Strontín]] [[it:Stronzio]] [[ja:ストロンチウム]] [[jbo:jinmrstronti]] [[ko:스트론튬]] [[la:Strontium]] [[lb:Strontium]] [[lt:Stroncis]] [[lv:Stroncijs]] [[nl:Strontium]] [[nn:Strontium]] [[no:Strontium]] [[oc:Estronci]] [[pl:Stront]] [[pt:Estrôncio]] [[ro:Stronţiu]] [[ru:Стронций]] [[sh:Stroncijum]] [[simple:Strontium]] [[sk:Stroncium]] [[sl:Stroncij]] [[sr:Стронцијум]] [[sv:Strontium]] [[th:สตรอนเชียม]] [[tr:Stronsiyum]] [[ug:سترونتىسىي]] [[uk:Стронцій]] [[uz:Stronsiy]] [[zh:锶]] 3728 61638 2006-12-25T12:18:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:tijyjinme]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Ba |- |[[Grup]] || 2A (Lajwerda alkalî ya axî) |- |[[Hejmara atomê]] || 56 |- |[[Giraniya atomê]] || 137,327 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 729°C |- |[[Xala kelînê]] || 1898°C |- |[[Tîrbûn]] || 3,59 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1808 - [[Sir Humphrey Davy]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,78 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 0,89 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Baryûm''' (lat.:''Barium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. ==Hên seke== *[[Kîmya]] [[category:element]] [[ar:باريوم]] [[bg:Барий]] [[bs:Barijum]] [[ca:Bari (element)]] [[co:Bariu]] [[cs:Baryum]] [[da:Barium]] [[de:Barium]] [[el:Βάριο]] [[en:Barium]] [[eo:Bario]] [[es:Bario]] [[et:Baarium]] [[fi:Barium]] [[fr:Baryum]] [[gl:Bario (elemento)]] [[he:בריום]] [[hr:Barij]] [[hu:Bárium]] [[id:Barium]] [[io:Bario]] [[is:Barín]] [[it:Bario]] [[ja:バリウム]] [[jbo:tijyjinme]] [[ko:바륨]] [[la:Barium]] [[lb:Barium]] [[lt:Baris]] [[lv:Bārijs]] [[mi:Konu-okehu]] [[nl:Barium]] [[nn:Barium]] [[no:Barium]] [[pl:Bar (pierwiastek)]] [[pt:Bário]] [[ro:Bariu]] [[ru:Барий]] [[sh:Barijum]] [[simple:Barium]] [[sk:Bárium]] [[sl:Barij]] [[sr:Баријум]] [[sv:Barium]] [[th:แบเรียม]] [[tr:Baryum]] [[ug:بارىي]] [[uk:Барій]] [[vi:Bari]] [[zh:钡]] 3729 61907 2006-12-27T21:54:36Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:dircyjinme]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Ra |- |[[Grup]] || 2A (Lajwerda alkalî ya axî) |- |[[Hejmara atomê]] || 88 |- |[[Giraniya atomê]] || 226,0254 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 700°C |- |[[Xala kelînê]] || 1536°C |- |[[Tîrbûn]] || 5,5 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1898 - [[Pierre Curie]], [[Marie Curie]] |- |[[Eşkêla atomê]] || |- |[[Elektronegatîfî]] || 0,9 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Radyûm''' (lat.:''Radium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. <center> {|width="40%" ! colspan="2" style="background-color:#00cd00;" | <font size="+1">[[Nîşanên xeterê]]</font> |----- | colspan="2" style="background-color:#ffffff;" | |----- | colspan="2" |<center> [[Wêne:Hazard T.svg|50px]] |----- | colspan="2" |<center> T |----- | colspan="2" |<center> [[Wêne:Radiation warning symbol.svg|50px]] |----- | colspan="2" |<center> Çalakîya atomî |} </center> [[category:element]] [[Kategorî:Çalakîya atomî]] [[Kategorî:Jehrî]] [[ar:راديوم]] [[bg:Радий]] [[bs:Radijum]] [[ca:Radi (element)]] [[co:Radiu]] [[cs:Radium]] [[da:Radium]] [[de:Radium]] [[en:Radium]] [[eo:Radiumo]] [[es:Radio (elemento)]] [[et:Raadium]] [[fi:Radium]] [[fr:Radium]] [[gl:Radio (elemento)]] [[he:רדיום]] [[hr:Radij]] [[hu:Rádium]] [[hy:Ռադիում]] [[ia:Radium]] [[id:Radium]] [[io:Radiumo]] [[is:Radín]] [[it:Radio (elemento)]] [[ja:ラジウム]] [[jbo:dircyjinme]] [[ko:라듐]] [[la:Radium]] [[lb:Radium]] [[lt:Radis]] [[lv:Rādijs]] [[mi:Konuruke]] [[nl:Radium]] [[nn:Radium]] [[no:Radium]] [[pl:Rad (pierwiastek)]] [[pt:Rádio (elemento químico)]] [[ro:Radiu]] [[ru:Радий]] [[sh:Radijum]] [[simple:Radium]] [[sk:Rádium]] [[sl:Radij]] [[sr:Радијум]] [[sv:Radium]] [[ta:ரேடியம்]] [[th:เรเดียม]] [[tr:Radyum]] [[uk:Радій]] [[zh:镭]] 3730 61888 2006-12-27T21:33:16Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Skandijum]], [[jbo:jinmrskandi]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Sc |- |[[Grup]] || 3B (Elementa derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 21 |- |[[Giraniya atomê]] || 44,95591 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1539°C |- |[[Xala kelînê]] || 2831°C |- |[[Tîrbûn]] || 2,99 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1898 1879 - [[Lars Nilson]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,09 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,36 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 3 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Skandiyûm''' (lat.: ''Scandium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Skandium]] [[ar:سكانديوم]] [[bg:Скандий]] [[bs:Skandijum]] [[ca:Escandi]] [[co:Scandiu]] [[cs:Skandium]] [[da:Scandium]] [[de:Scandium]] [[en:Scandium]] [[eo:Skandio]] [[es:Escandio]] [[et:Skandium]] [[fi:Skandium]] [[fr:Scandium]] [[gl:Escandio (elemento)]] [[he:סקנדיום]] [[hr:Skandij]] [[hu:Szkandium]] [[id:Skandium]] [[io:Skandio]] [[is:Skandín]] [[it:Scandio]] [[ja:スカンジウム]] [[jbo:jinmrskandi]] [[ko:스칸듐]] [[la:Scandium]] [[lb:Scandium]] [[lt:Skandis]] [[lv:Skandijs]] [[mk:Скандиум]] [[nl:Scandium]] [[nn:Scandium]] [[no:Scandium]] [[oc:Escandi]] [[pl:Skand]] [[pt:Escândio]] [[ru:Скандий]] [[sh:Skandij]] [[simple:Scandium]] [[sk:Skandium]] [[sl:Skandij]] [[sr:Скандијум]] [[sv:Skandium]] [[th:สแคนเดียม]] [[tr:Skandiyum]] [[ug:سكاندىي]] [[uk:Скандій]] [[uz:Skandiy]] [[vi:Scandi]] [[zh:钪]] 3731 61884 2006-12-27T21:30:11Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrtitri]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Y |- |[[Grup]] || 3B (Elementa derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 39 |- |[[Giraniya atomê]] || 88,90585 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1526°C |- |[[Xala kelînê]] || 3338°C |- |[[Tîrbûn]] || 4,47 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1794 - [[Johann Gadolin]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,27 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,22 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 3 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (Tune) |} '''Îtriyûm''' (lat.: ''Ytrium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[bn:ইট্রিয়াম]] [[bs:Itrijum]] [[ca:Itri]] [[co:Ittriu]] [[cs:Yttrium]] [[da:Yttrium]] [[de:Yttrium]] [[en:Yttrium]] [[eo:Itrio]] [[es:Itrio]] [[et:Ütrium]] [[fi:Yttrium]] [[fr:Yttrium]] [[gl:Itrio]] [[he:איטריום]] [[hr:Itrij]] [[hu:Ittrium]] [[id:Itrium]] [[io:Yitrio]] [[is:Yttrín]] [[it:Ittrio]] [[ja:イットリウム]] [[jbo:jinmrtitri]] [[ko:이트륨]] [[la:Yttrium]] [[lb:Yttrium]] [[lt:Itris]] [[lv:Itrijs]] [[nl:Yttrium]] [[nn:Yttrium]] [[no:Yttrium]] [[oc:Ittri]] [[pl:Itr]] [[pt:Ítrio]] [[ru:Иттрий]] [[sh:Itrijum]] [[simple:Yttrium]] [[sk:Ytrium]] [[sl:Itrij]] [[sr:Итријум]] [[sv:Yttrium]] [[th:อิตเทรียม]] [[tr:İtriyum]] [[ug:ئىتترىي]] [[uk:Ітрій]] [[uz:Ittriy]] [[zh:钇]] 3732 61895 2006-12-27T21:42:16Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrluteti]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Lu |- |[[Grup]] || 3B (Elementa derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 71 |- |[[Giraniya atomê]] || 174,967 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1663°C |- |[[Xala kelînê]] || 3395°C |- |[[Tîrbûn]] || 9,84 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1907 - [[Georges Urbain]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,25 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,27 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 3 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (Tune) |} '''Lûtesyûm''' (lat.: ''Lutecium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:لوتيتيوم]] [[bs:Lutecijum]] [[ca:Luteci]] [[co:Luteziu]] [[cs:Lutecium]] [[da:Lutetium]] [[de:Lutetium]] [[el:Λουτήτιο]] [[en:Lutetium]] [[eo:Lutecio]] [[es:Lutecio]] [[et:Luteetsium]] [[fi:Lutetium]] [[fr:Lutétium]] [[he:לוטציום]] [[hr:Lutecij]] [[hu:Lutécium]] [[hy:Լուտեցիում]] [[id:Lutesium]] [[io:Lutecio]] [[is:Lútetín]] [[it:Lutezio]] [[ja:ルテチウム]] [[jbo:jinmrluteti]] [[ko:루테튬]] [[la:Lutetium]] [[lb:Lutetium]] [[lt:Lutecis]] [[lv:Lutēcijs]] [[nl:Lutetium]] [[nn:Lutetium]] [[pl:Lutet]] [[pt:Lutécio]] [[ru:Лютеций]] [[sh:Lutecijum]] [[simple:Lutetium]] [[sr:Лутецијум]] [[sv:Lutetium]] [[th:ลูทีเตียม]] [[uk:Лютецій]] [[zh:镥]] 3733 61855 2006-12-27T20:44:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ar, bs, el, gl, hr, hy, jbo, la, ro, sh, simple, sk, tr, ug, uz تعديل: da, eo, uk {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Ti |- |[[Grup]] || 4B (Elementa derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 22 |- |[[Giraniya atomê]] || 47,88 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1660°C |- |[[Xala kelînê]] || 3287°C |- |[[Tîrbûn]] || 4,54 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1791 - [[William Gregor]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,54 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 4 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (Tune) |} '''Tîtanyûm''' (lat.: ''Titanium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Titaan]] [[ar:تيتانيوم]] [[bg:Титан (елемент)]] [[bs:Titanijum]] [[ca:Titani]] [[cs:Titan]] [[da:Titan (grundstof)]] [[de:Titan (Element)]] [[el:Τιτάνιο]] [[en:Titanium]] [[eo:Titanio]] [[es:Titanio]] [[et:Titaan]] [[fi:Titaani]] [[fr:Titane]] [[gl:Titanio (elemento)]] [[he:טיטניום]] [[hr:Titanij]] [[hu:Titán (elem)]] [[hy:Տիտան]] [[id:Titanium]] [[io:Titanio]] [[is:Títan]] [[it:Titanio]] [[ja:チタン]] [[jbo:jinmrtitani]] [[ko:타이타늄]] [[la:Titanium]] [[lt:Titanas]] [[lv:Titāns]] [[nl:Titanium]] [[nn:Grunnstoffet titan]] [[no:Titan (grunnstoff)]] [[oc:Titani]] [[pl:Tytan (pierwiastek)]] [[pt:Titânio]] [[ro:Titan (element)]] [[ru:Титан (элемент)]] [[sh:Titanij]] [[simple:Titanium]] [[sk:Titán]] [[sl:Titan (element)]] [[sr:Титанијум]] [[sv:Titan (grundämne)]] [[th:ไทเทเนียม]] [[tr:Titanyum]] [[ug:تىتان]] [[uk:Титан (хімічний елемент)]] [[uz:Titan (unsur)]] [[vi:Titan]] [[zh:钛]] 3734 63678 2007-01-08T11:03:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrlorensi]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Lr |- |[[Grup]] || |- |[[Hejmara atomê]] || 103 |- |[[Giraniya atomê]] || 206 |- |Rewşa di germiya odê de || |- |[[Xala helînê]] || |- |[[Xala kelînê]] || |- |[[Tîrbûn]] || |- |[[Vedîtina wê]] || 1961 - [[Ghiorso]] |- |[[Eşkêla atomê]] || |- |[[Elektronegatîfî]] || |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 3 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Lavrensiyûm''' (lat.: ''Lavrencium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. <center> {|width="40%" ! colspan="2" style="background-color:#00cd00;" | <font size="+1">[[Nîşanên xeterê]]</font> |----- | colspan="2" |<center> [[Wêne:Radiation warning symbol.svg|50px]] |----- | colspan="2" |<center> Çalakîya atomî |} </center> [[category:element]] [[Kategorî:Çalakîya atomî]] [[af:Lawrensium]] [[ar:لورنسيوم]] [[bs:Laurencjium]] [[ca:Laurenci]] [[co:Laurenziu]] [[cs:Lawrencium]] [[da:Lawrencium]] [[de:Lawrencium]] [[el:Λωρένσιο]] [[en:Lawrencium]] [[eo:Laŭrencio (elemento)]] [[es:Laurencio]] [[et:Lavrentsium]] [[fi:Lawrencium]] [[fr:Lawrencium]] [[he:לורנציום]] [[hr:Lavrencij]] [[hu:Laurencium]] [[it:Laurenzio]] [[ja:ローレンシウム]] [[jbo:jinmrlorensi]] [[ko:로렌슘]] [[la:Lawrencium]] [[lb:Lawrencium]] [[lt:Laurencis]] [[nl:Lawrencium]] [[nn:Lawrencium]] [[pl:Lorens]] [[pt:Laurêncio]] [[ru:Лоуренсий]] [[sh:Lorencijum]] [[simple:Lawrencium]] [[sr:Лоренцијум]] [[sv:Lawrencium]] [[th:ลอเรนเซียม]] [[tr:Lorentiyum]] [[uk:Лоуренсій]] [[zh:鐒]] 3736 15642 2004-12-17T22:58:21Z Erdal Ronahi 2 3737 66749 2007-01-27T12:16:05Z Luqman 401 [[Image:Ibrahim Bilgin.jpg|right|Îbrahîm Bîlgîn]] '''Îbrahîm Bîlgîn''', mirovekî [[Tirk]] bû lê di nav bi kurdan re tekoşîna azadiya [[Kurdistan]]ê dimeşand. Îbrahîm Bîlgîn, di sala [[1983]]'an de li [[Çiyayên Qendîl]] bi [[Mehmet Karasungur]] re ji aliyê [[YNK]]'ê ve hat [[şehîd]] xistin. {{kurt}} [[Kategorî:şehîd]] [[Kategorî:siyasetmedar]] 3738 15644 2004-12-17T23:01:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Îbrahîm Bîlgîn]] 3739 15645 2004-12-17T23:01:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Îbrahîm Bîlgîn]] 3740 15646 2004-12-19T03:23:14Z 80.141.162.24 #redirect [[Aram Dîkran]] 3741 63015 2007-01-04T14:16:39Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: co, da, jbo, ro, uz مسح: ta {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Zr |- |[[Grup]] || 4B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 40 |- |[[Giraniya atomê]] || 91,224 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1852°C |- |[[Xala kelînê]] || 4377°C |- |[[Tîrbûn]] || 6,51 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1789 - [[Martin Klaproth]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,16 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,33 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 4 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Zîrkonyûm''' (lat. ''Zirkonium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[bs:Cirkonijum]] [[ca:Zirconi]] [[co:Zirconiu]] [[cs:Zirkonium]] [[da:Zirconium]] [[de:Zirkonium]] [[en:Zirconium]] [[eo:Zirkonio]] [[es:Circonio]] [[et:Tsirkoonium]] [[fi:Zirkonium]] [[fr:Zirconium]] [[he:זירקוניום]] [[hr:Cirkonij]] [[hu:Cirkónium]] [[id:Zirkonium]] [[io:Zirkonio]] [[is:Sirkon]] [[it:Zirconio]] [[ja:ジルコニウム]] [[jbo:jinmrzirkoni]] [[ko:지르코늄]] [[la:Zirconium]] [[lb:Zirkonium]] [[lt:Cirkonis]] [[lv:Cirkonijs]] [[nl:Zirkonium]] [[nn:Zirkonium]] [[no:Zirkonium]] [[oc:Zircòni]] [[pl:Cyrkon (pierwiastek)]] [[pt:Zircônio]] [[ro:Zirconiu]] [[ru:Цирконий]] [[sh:Cirkonijum]] [[simple:Zirconium]] [[sk:Zirkónium]] [[sl:Cirkonij]] [[sr:Цирконијум]] [[sv:Zirkonium]] [[th:เซอร์โคเนียม]] [[tr:Zirkonyum]] [[ug:سىركونىي]] [[uk:Цирконій]] [[uz:Sirkoniy]] [[zh:锆]] 3742 61882 2006-12-27T21:29:02Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrxafni]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Hf |- |[[Grup]] || 4B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 72 |- |[[Giraniya atomê]] || 178,49 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 2227°C |- |[[Xala kelînê]] || 4603°C |- |[[Tîrbûn]] || 13,31 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1923 - [[Dirk Coster]], [[Georg von Hevesy]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,16 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,3 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 4 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Hafniyûm''' (lat.: ''Hafnium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[bs:Hafnijum]] [[ca:Hafni]] [[co:Afniu]] [[cs:Hafnium]] [[da:Hafnium]] [[de:Hafnium]] [[en:Hafnium]] [[eo:Hafnio]] [[es:Hafnio]] [[et:Hafnium]] [[fi:Hafnium]] [[fr:Hafnium]] [[he:הפניום]] [[hr:Hafnij]] [[hu:Hafnium]] [[id:Hafnium]] [[io:Hafnio]] [[is:Hafnín]] [[it:Afnio]] [[ja:ハフニウム]] [[jbo:jinmrxafni]] [[ko:하프늄]] [[la:Hafnium]] [[lb:Hafnium]] [[lt:Hafnis]] [[lv:Hafnijs]] [[nl:Hafnium]] [[nn:Hafnium]] [[no:Hafnium]] [[pl:Hafn]] [[pt:Háfnio]] [[ru:Гафний]] [[sh:Hafnijum]] [[simple:Hafnium]] [[sl:Hafnij]] [[sr:Хафнијум]] [[sv:Hafnium]] [[th:แฮฟเนียม]] [[uk:Гафній]] [[zh:铪]] 3743 64620 2007-01-14T16:21:53Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmlruterfordi]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Rf |- |[[Grup]] || 4B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 104 |- |[[Giraniya atomê]] || 261 |- |Rewşa di germiya odê de || |- |[[Xala helînê]] || |- |[[Xala kelînê]] || |- |[[Tîrbûn]] || |- |[[Vedîtina wê]] || 1969 - [[Ghiorso]] |- |[[Eşkêla atomê]] || |- |[[Elektronegatîfî]] || |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Rûtherfordiyûm''' (lat.: ''Rutherfordium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. <center> {|width="40%" ! colspan="2" style="background-color:#00cd00;" | <font size="+1">[[Nîşanên xeterê]]</font> |----- | colspan="2" style="background-color:#ffffff;" | |----- | colspan="2" |<center> [[Wêne:Radiation warning symbol.svg|50px]] |----- | colspan="2" |<center> Çalakîya atomî |} </center> [[category:element]] [[Kategorî:Çalakîya atomî]] [[ar:رذرفورديوم]] [[bs:Ruterfordijum]] [[ca:Rutherfordi]] [[cs:Rutherfordium]] [[da:Rutherfordium]] [[de:Rutherfordium]] [[el:Ραδερφόρντιο]] [[en:Rutherfordium]] [[eo:Ruterfordio]] [[es:Rutherfordio]] [[et:Rutherfordium]] [[fi:Rutherfordium]] [[fr:Rutherfordium]] [[he:רתרפורדיום]] [[hr:Rutherfordij]] [[hu:Radzerfordium]] [[id:Rutherfordium]] [[is:Rutherfordín]] [[it:Rutherfordio]] [[ja:ラザホージウム]] [[jbo:jinmlruterfordi]] [[ko:러더포듐]] [[la:Rutherfordium]] [[lb:Rutherfordium]] [[lt:Ruterfordis]] [[nl:Rutherfordium]] [[nn:Rutherfordium]] [[no:Rutherfordium]] [[pl:Rutherford (pierwiastek)]] [[pt:Ruterfórdio]] [[ro:Rutherfordiu]] [[ru:Резерфордий]] [[sh:Raderfordijum]] [[sl:Rutherfordij]] [[sr:Радерфордијум]] [[sv:Rutherfordium]] [[th:รัทเทอร์ฟอร์เดียม]] [[uk:Резерфордій]] [[zh:鑪]] 3744 63016 2007-01-04T14:19:49Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[co:Vanadiu]], [[jbo:jinmrvanadi]] مسح: [[ta:பழீயம்]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || V |- |[[Grup]] || 5B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 23 |- |[[Giraniya atomê]] || 50,9415 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1902°C |- |[[Xala kelînê]] || 3409°C |- |[[Tîrbûn]] || 6,11 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1830 - [[Nils Sefström]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,92 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,63 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 5, 3 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Vanadyûm''' (lat.: ''Vanadium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Vanadium]] [[ar:فانديوم]] [[bg:Ванадий]] [[ca:Vanadi]] [[co:Vanadiu]] [[cs:Vanad]] [[da:Vanadium]] [[de:Vanadium]] [[en:Vanadium]] [[eo:Vanado]] [[es:Vanadio]] [[et:Vanaadium]] [[fa:وانادیوم]] [[fi:Vanadiini]] [[fr:Vanadium]] [[gl:Vanadio (elemento)]] [[he:ונדיום]] [[hr:Vanadij]] [[hu:Vanádium]] [[id:Vanadium]] [[io:Vanadio]] [[is:Vanadín]] [[it:Vanadio]] [[ja:バナジウム]] [[jbo:jinmrvanadi]] [[ko:바나듐]] [[la:Vanadium]] [[lb:Vanadium]] [[lt:Vanadis]] [[lv:Vanādijs]] [[nl:Vanadium]] [[nn:Vanadium]] [[no:Vanadium]] [[oc:Vanadi]] [[pl:Wanad]] [[pt:Vanádio]] [[ru:Ванадий]] [[sh:Vanadijum]] [[simple:Vanadium]] [[sk:Vanád]] [[sl:Vanadij]] [[sr:Ванадијум]] [[sv:Vanadin]] [[th:วาเนเดียม]] [[tr:Vanadyum]] [[ug:ۋانادىي]] [[uk:Ванадій]] [[uz:Vanadiy]] [[vi:Vanađi]] [[zh:钒]] 3745 61891 2006-12-27T21:37:32Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrni,obi]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Nb |- |[[Grup]] || 5B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 41 |- |[[Giraniya atomê]] || 92,90638 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 2468°C |- |[[Xala kelînê]] || 4744°C |- |[[Tîrbûn]] || 8,57 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1801 - [[Charles Hatchet]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,08 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,6 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 5, 3 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Niyobyûm''' (lat.: ''Niyobium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[bs:Niobijum]] [[ca:Niobi]] [[co:Niobiu]] [[cs:Niob]] [[da:Niobium]] [[de:Niob]] [[el:Νιόβιο]] [[en:Niobium]] [[eo:Niobio]] [[es:Niobio]] [[et:Nioobium]] [[fi:Niobium]] [[fr:Niobium]] [[he:ניאוביום]] [[hr:Niobij]] [[hu:Nióbium]] [[id:Niobium]] [[io:Niobio]] [[is:Níóbín]] [[it:Niobio]] [[ja:ニオブ]] [[jbo:jinmrni,obi]] [[ko:나이오븀]] [[la:Niobium]] [[lb:Niob]] [[lt:Niobis]] [[lv:Niobijs]] [[nl:Niobium]] [[nn:Niob]] [[no:Niob]] [[oc:Niòbi]] [[pl:Niob]] [[pt:Nióbio]] [[ro:Niobiu]] [[ru:Ниобий]] [[sh:Niobijum]] [[simple:Niobium]] [[sk:Niób]] [[sl:Niobij]] [[sr:Ниобијум]] [[sv:Niob]] [[th:ไนโอเบียม]] [[tr:Niobyum]] [[ug:نىئوبىي]] [[uk:Ніобій]] [[uz:Niobiy]] [[zh:铌]] 3746 63632 2007-01-08T09:12:26Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[simple:Tantalum]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Ta |- |[[Grup]] || 5B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 73 |- |[[Giraniya atomê]] || 180,9479 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 2996°C |- |[[Xala kelînê]] || 5425°C |- |[[Tîrbûn]] || 16,65 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1802 - [[Anders Ekeberg]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,09 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,5 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 5 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Tantal''' (di [[latînî]] da jî ''Tantal'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[bg:Тантал (химичен елемент)]] [[bs:Tantal]] [[ca:Tàntal]] [[co:Tantaliu]] [[cs:Tantal]] [[da:Tantal]] [[de:Tantal]] [[el:Ταντάλιο]] [[en:Tantalum]] [[eo:Tantalo]] [[es:Tántalo (elemento)]] [[et:Tantaal]] [[fi:Tantaali]] [[fr:Tantale (chimie)]] [[he:טנטלום]] [[hr:Tantal (element)]] [[hu:Tantál]] [[id:Tantalum]] [[io:Tantalo]] [[is:Tantal]] [[it:Tantalio]] [[ja:タンタル]] [[jbo:jinmrtantalu]] [[ko:탄탈럼]] [[la:Tantalum]] [[lb:Tantal]] [[lt:Tantalas]] [[lv:Tantāls]] [[nl:Tantalium]] [[nn:Tantal]] [[no:Tantal]] [[pl:Tantal (pierwiastek)]] [[pt:Tantálio]] [[ro:Tantal]] [[ru:Тантал (элемент)]] [[sh:Tantalijum]] [[simple:Tantalum]] [[sl:Tantal (element)]] [[sr:Тантал]] [[sv:Tantal]] [[th:แทนทาลัม]] [[tr:Tantal]] [[uk:Тантал (хімічний елемент)]] [[vi:Tantali]] [[zh:钽]] 3747 63696 2007-01-08T12:26:46Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrdubni]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Db |- |[[Grup]] || 5B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 105 |- |[[Giraniya atomê]] || 262 |- |Rewşa di germiya odê de || Nayê zanîn |- |[[Xala helînê]] || Nayê zanîn |- |[[Xala kelînê]] || Nayê zanîn |- |[[Tîrbûn]] || Nayê zanîn |- |[[Vedîtina wê]] || 1970 - Birleşik Nükleer Araştırmalar Enstitüsü (Dubna, Rusya) |- |[[Eşkêla atomê]] || Nayê zanîn |- |[[Elektronegatîfî]] || Nayê zanîn |- |[[Rêzbûna elektronan]] || 1s22s2p63s2p6d104s2p6d10f145s2p6d10f146s2p6d37s2 |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || Nayê zanîn |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''DÛBNIYÛM (DUBNIUM)''' [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. '''Çavkanî:''' [http://www.biltek.tubitak.gov.tr/periyodik.html] [[category:element]] [[ar:دبنيوم]] [[bg:Дубний]] [[bs:Dubnijum]] [[ca:Dubni]] [[co:Dubniu]] [[cs:Dubnium]] [[da:Dubnium]] [[de:Dubnium]] [[el:Ντούμπνιο]] [[en:Dubnium]] [[eo:Dubnio]] [[es:Dubnio]] [[et:Dubnium]] [[fi:Dubnium]] [[fr:Dubnium]] [[he:דובניום]] [[hr:Dubnij]] [[hu:Dubnium]] [[it:Dubnio]] [[ja:ドブニウム]] [[jbo:jinmrdubni]] [[ko:더브늄]] [[la:Dubnium]] [[lb:Dubnium]] [[lt:Dubnis]] [[nl:Dubnium]] [[nn:Dubnium]] [[no:Dubnium]] [[pl:Dubn]] [[pt:Dúbnio]] [[ru:Дубний]] [[sh:Dubnijum]] [[simple:Dubnium]] [[sr:Дубнијум]] [[sv:Dubnium]] [[th:ดุบเนียม]] [[tr:Dubniyum]] [[uk:Дубній]] [[zh:𨧀]] 3748 66960 2007-01-29T07:56:03Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[oc:Cròme]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Cr |- |[[Grup]] || 6B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 24 |- |[[Giraniya atomê]] || 51,9961 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1857°C |- |[[Xala kelînê]] || 2672°C |- |[[Tîrbûn]] || 7,19 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1797 - Louis Vauquelin |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,85 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,66 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 6, 3, 2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Krom''' (lat.: ''Crom'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Chroom]] [[ar:كروم]] [[bg:Хром]] [[bs:Hrom]] [[ca:Crom]] [[co:Cromu]] [[cs:Chróm]] [[da:Krom]] [[de:Chrom]] [[en:Chromium]] [[eo:Kromo]] [[es:Cromo]] [[et:Kroom]] [[fa:کروم]] [[fi:Kromi]] [[fr:Chrome]] [[gl:Cromo (elemento)]] [[he:כרום]] [[hr:Krom]] [[hu:Króm]] [[hy:Քրոմ]] [[id:Kromium]] [[io:Kromio]] [[is:Króm]] [[it:Cromo]] [[ja:クロム]] [[jbo:rogjinme]] [[ko:크로뮴]] [[la:Chromium]] [[lb:Chrom]] [[lt:Chromas]] [[lv:Hroms]] [[mi:Konukita]] [[mk:Хром]] [[nl:Chroom]] [[nn:Krom]] [[no:Krom]] [[oc:Cròme]] [[pl:Chrom]] [[pt:Cromo]] [[ro:Crom]] [[ru:Хром]] [[sh:Hrom]] [[simple:Chromium]] [[sk:Chróm]] [[sl:Krom]] [[sr:Хром]] [[sv:Krom]] [[ta:குரோமியம்]] [[th:โครเมียม]] [[tr:Krom]] [[ug:خروم]] [[uk:Хром]] [[uz:Xrom]] [[zh:铬]] 3749 63703 2007-01-08T14:22:07Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:mlibdena]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Mo |- |[[Grup]] || 6B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 42 |- |[[Giraniya atomê]] || 95,94 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 2617°C |- |[[Xala kelînê]] || 4612°C |- |[[Tîrbûn]] || 10,22 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1778 - [[Carl Wilhelm Scheele]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,01 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,16 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 6, 5, 4, 3, 2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Molîbdên''' (yewn.:''Molybdos'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:موليبدنم]] [[bs:Molibden]] [[ca:Molibdè]] [[co:Molibdenu]] [[cs:Molybden]] [[da:Molybdæn]] [[de:Molybdän]] [[en:Molybdenum]] [[eo:Molibdeno]] [[es:Molibdeno]] [[et:Molübdeen]] [[fi:Molybdeeni]] [[fr:Molybdène]] [[he:מוליבדן]] [[hr:Molibden]] [[hu:Molibdén]] [[id:Molibdenum]] [[io:Molibdeno]] [[is:Mólýbden]] [[it:Molibdeno]] [[ja:モリブデン]] [[jbo:mlibdena]] [[ko:몰리브데넘]] [[la:Molybdenum]] [[lb:Molybdän]] [[lt:Molibdenas]] [[lv:Molibdēns]] [[nl:Molybdeen]] [[nn:Molybden]] [[no:Molybden]] [[oc:Molibdèn]] [[pl:Molibden]] [[pt:Molibdênio]] [[ro:Molibden]] [[ru:Молибден]] [[sh:Molibden]] [[simple:Molybdenum]] [[sk:Molybdén]] [[sl:Molibden]] [[sr:Молибден]] [[sv:Molybden]] [[th:โมลิบดีนัม]] [[tr:Molibden]] [[ug:مولبېدىن]] [[uk:Молібден]] [[uz:Molibden]] [[zh:钼]] 3750 61902 2006-12-27T21:48:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jarjinme]], [[ta:தங்குதன்]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || W |- |[[Grup]] || 6B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 74 |- |[[Giraniya atomê]] || 183,85 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 3407°C |- |[[Xala kelînê]] || 5655°C |- |[[Tîrbûn]] || 19,35 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1783 - [[Fausto ve Juan José de Elhuyar]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,02 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,36 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 6, 5, 4, 3, 2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Tûngsten''' (elman.: ''Wolfram'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:تنجستن]] [[bs:Volfram]] [[ca:Tungstè]] [[co:Tungstenu]] [[cs:Wolfram]] [[da:Wolfram]] [[de:Wolfram]] [[en:Tungsten]] [[eo:Volframo]] [[es:Wolframio]] [[et:Volfram]] [[fa:تنگستن]] [[fi:Volframi]] [[fr:Tungstène]] [[he:טונגסטן]] [[hr:Volfram]] [[hu:Volfrám]] [[hy:Վոլֆրամ]] [[id:Wolfram]] [[io:Wolframo]] [[is:Volfram]] [[it:Tungsteno]] [[ja:タングステン]] [[jbo:jarjinme]] [[ko:텅스텐]] [[la:Wolframium]] [[lb:Wolfram]] [[lt:Volframas]] [[lv:Volframs]] [[nl:Wolfraam]] [[nn:Wolfram]] [[no:Wolfram]] [[pl:Wolfram]] [[pt:Tungstênio]] [[ro:Wolfram (element)]] [[ru:Вольфрам]] [[sh:Volfram]] [[simple:Tungsten]] [[sk:Volfrám]] [[sl:Volfram]] [[sr:Волфрам]] [[sv:Volfram]] [[ta:தங்குதன்]] [[tg:Волфрам]] [[th:ทังสเตน]] [[tr:Volfram]] [[ug:ۋولفرام]] [[uk:Вольфрам]] [[zh:钨]] 3751 64573 2007-01-14T14:41:36Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrsiborgi]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Sg |- |[[Grup]] || 6B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 106 |- |[[Giraniya atomê]] || 263 |- |Rewşa di germiya odê de || |- |[[Xala helînê]] || |- |[[Xala kelînê]] || |- |[[Tîrbûn]] || |- |[[Vedîtina wê]] || 1974 - [[Oganessian]] |- |[[Eşkêla atomê]] || |- |[[Elektronegatîfî]] || |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Seaborgiyûm''' (lat.: ''Seaborgium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. <center> {|width="40%" ! colspan="2" style="background-color:#00cd00;" | <font size="+1">[[Nîşanên xeterê]]</font> |----- | colspan="2" style="background-color:#ffffff;" | |----- | colspan="2" |<center> [[Wêne:Radiation warning symbol.svg|50px]] |----- | colspan="2" |<center> Çalakîya atomî |} </center> [[category:element]] [[Kategorî:Çalakîya atomî]] [[ar:سيبورجيوم]] [[bs:Siborgijum]] [[ca:Seaborgi]] [[co:Seaborgiu]] [[cs:Seaborgium]] [[da:Seaborgium]] [[de:Seaborgium]] [[el:Σιμπόργκιο]] [[en:Seaborgium]] [[eo:Seborgio]] [[es:Seaborgio]] [[et:Seaborgium]] [[fi:Seaborgium]] [[fr:Seaborgium]] [[he:סיבורגיום]] [[hr:Seaborgij]] [[hu:Szíborgium]] [[it:Seaborgio]] [[ja:シーボーギウム]] [[jbo:jinmrsiborgi]] [[ko:시보귬]] [[la:Seaborgium]] [[lb:Seaborgium]] [[lt:Syborgis]] [[nl:Seaborgium]] [[nn:Seaborgium]] [[no:Seaborgium]] [[pl:Seaborg]] [[pt:Seabórgio]] [[ru:Сиборгий]] [[sh:Siborgijum]] [[sr:Сиборгијум]] [[sv:Seaborgium]] [[th:ซีบอร์เกียม]] [[uk:Сіборгій]] [[zh:𨭎]] 3752 66682 2007-01-26T19:10:34Z Bangin 450 {| width="40%" border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; " |- style="background-color:#ffa500;" ! colspan="2" | Şeklê wê |- style="background-color:#ffffff;" | colspan="2" align="center" | [[Image:Mg-TableImage.png|250px]] |- style="background-color:#ffa500;" ! colspan="2" | Bi tevayî |- | Nav || Manganez |- | Navên din || bi [[latînî]]: ''Magnesium'' |- | [[Direfş]] || Mg |---- ! colspan="2" align="center" style="background-color:#ffa500;" | [[Îzotop]] |---- | colspan="2" | {| width="36%" cellspacing="0" cellpadding="2" border="1" rules="all" style="float:center; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; empty-cells:show; background-color:#F9F9F9; border:1px #aaa solid; font-size:95%;" |- ! [[Îzotop]] ! [[Li cîhanê]] ! [[Demê hebûnê|t_1/2]] ! [[Çalakîya atomî]] ! Enerjîyê xerabûnê M[[Volt|eV]] ! Elementî nuh piştî xerabûnê |- | style="white-space: nowrap;" | ²³Mg | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 11,317 [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Girtina elektronan|ε]] | style="white-space: nowrap;" | 4,057 | style="white-space: nowrap;" | [[Sodyûm|²³Na]] |- | style="white-space: nowrap;" | ²⁴Mg | style="white-space: nowrap;" | 78,99&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ²⁵Mg | style="white-space: nowrap;" | 10&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ²⁶Mg | style="white-space: nowrap;" | 11,01&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ²⁷Mg | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 9,458 [[Deqe|min]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] | style="white-space: nowrap;" | 2,610 | style="white-space: nowrap;" | [[Bafûn|²⁷Al]] |- | style="white-space: nowrap;" | ²⁸Mg | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 20,91 [[saet|h]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] | style="white-space: nowrap;" | 1,832 | style="white-space: nowrap;" | [[Bafûn|²⁸Al]] |} |- style="background-color:#ffa500;" ! colspan="2" | Sincî |- | [[Mol]] || 24,305 <math> \frac {g}{mol}</math> |- | [[Tîrbûn]] || 1738 <math> \frac {kg}{m^3}</math> |- | Rewşa di germiya odê de || hişk |- | [[Xala helînê]] || 650 [[Grad Selzîyus|°C]] |- | [[Xala kelînê]] || 1107 °C |- | [[Oksîjen|Oksîdên]] xwe || MgO |} '''Manganez''' (lat.: ''Magnesium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. {{commons|Magnesium}} [[category:element]] [[af:Mangaan]] [[ar:منجنيز]] [[bs:Mangan]] [[ca:Manganès]] [[co:Manganese]] [[cs:Mangan]] [[da:Mangan]] [[de:Mangan]] [[en:Manganese]] [[eo:Mangano]] [[es:Manganeso]] [[et:Mangaan]] [[fa:منگنز]] [[fi:Mangaani]] [[fr:Manganèse]] [[he:מנגן]] [[hr:Mangan]] [[hu:Mangán]] [[hy:Մանգան]] [[id:Mangan]] [[io:Mangano]] [[is:Mangan]] [[it:Manganese]] [[ja:マンガン]] [[jbo:jinmrmanga]] [[ko:망가니즈]] [[la:Manganum]] [[lb:Mangan]] [[lt:Manganas]] [[lv:Mangāns]] [[mk:Манган]] [[nl:Mangaan]] [[nn:Mangan]] [[no:Mangan]] [[oc:Manganès]] [[pl:Mangan]] [[pt:Manganês]] [[ro:Mangan]] [[ru:Марганец]] [[sh:Mangan]] [[simple:Manganese]] [[sk:Mangán]] [[sl:Mangan]] [[sr:Манган]] [[sv:Mangan]] [[th:แมงกานีส]] [[tr:Mangan]] [[ug:مانگان]] [[uk:Манган (елемент)]] [[uz:Marganets]] [[vi:Mangan]] [[zh:锰]] 3753 65137 2007-01-18T01:25:47Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[pl:Technet]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Tc |- |[[Grup]] || 7B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 43 |- |[[Giraniya atomê]] || 98 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 2200°C |- |[[Xala kelînê]] || 4877°C |- |[[Tîrbûn]] || 11,5 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1937 - [[Carlo Perrier]], [[Emilio Segre]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,95 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,9 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 7 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Teknesyûm''' (lat.: ''Tecnecium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Tegnesium]] [[ar:تكنيتيوم]] [[bs:Tehnicijum]] [[ca:Tecneci]] [[co:Tecneziu]] [[cs:Technecium]] [[da:Technetium]] [[de:Technetium]] [[el:Τεχνήτιο]] [[en:Technetium]] [[eo:Teknecio]] [[es:Tecnecio]] [[et:Tehneetsium]] [[fi:Teknetium]] [[fr:Technétium]] [[he:טכנציום]] [[hr:Tehnecij]] [[hu:Technécium]] [[id:Teknesium]] [[io:Teknecio]] [[is:Teknetín]] [[it:Tecnezio]] [[ja:テクネチウム]] [[jbo:runjinme]] [[ko:테크네튬]] [[la:Technetium]] [[lb:Technetium]] [[lt:Technecis]] [[lv:Tehnēcijs]] [[nl:Technetium]] [[nn:Technetium]] [[no:Technetium]] [[oc:Tecneci]] [[pl:Technet]] [[pt:Tecnécio]] [[ru:Технеций]] [[sh:Tehnicijum]] [[simple:Technetium]] [[sl:Tehnecij]] [[sr:Техницијум]] [[sv:Teknetium]] [[th:เทคนีเชียม]] [[ug:تېخنېتسىي]] [[uk:Технецій]] [[uz:Texnetsiy]] [[zh:锝]] 3754 67106 2007-01-30T04:19:49Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[oc:Rèni]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Re |- |[[Grup]] || 7B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 75 |- |[[Giraniya atomê]] || 186,207 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 3180°C |- |[[Xala kelînê]] || 5627°C |- |[[Tîrbûn]] || 21,04 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1925 - [[Walter Noddack]], [[Ida Tacke]], [[Otto Berg]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,97 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,9 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 6, 4, 2, -2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Renyûm''' (lat.: ''Renium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ca:Reni]] [[co:Reniu]] [[cs:Rhenium]] [[da:Rhenium]] [[de:Rhenium]] [[el:Ρήνιο]] [[en:Rhenium]] [[eo:Renio]] [[es:Renio]] [[et:Reenium]] [[fi:Renium]] [[fr:Rhénium]] [[he:רניום]] [[hr:Renij]] [[hu:Rénium]] [[id:Renium]] [[io:Renio]] [[is:Renín]] [[it:Renio]] [[ja:レニウム]] [[jbo:jinmlreni]] [[ko:레늄]] [[la:Rhenium]] [[lb:Rhenium]] [[lt:Renis]] [[lv:Rēnijs]] [[nl:Renium]] [[nn:Rhenium]] [[no:Rhenium]] [[oc:Rèni]] [[pl:Ren (pierwiastek)]] [[pt:Rênio]] [[ru:Рений]] [[sh:Renijum]] [[simple:Rhenium]] [[sl:Renij]] [[sr:Ренијум]] [[sv:Rhenium]] [[th:รีเนียม]] [[uk:Реній]] [[zh:铼]] 3755 66068 2007-01-23T03:20:21Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrbori]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Bh |- |[[Grup]] || 7B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 107 |- |[[Giraniya atomê]] || 262 |- |Rewşa di germiya odê de || |- |[[Xala helînê]] || |- |[[Xala kelînê]] || |- |[[Tîrbûn]] || |- |[[Vedîtina wê]] || 1976 - [[Oganessian]] |- |[[Eşkêla atomê]] || |- |[[Elektronegatîfî]] || |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Bohrîyûm''' (lat.:''Bohrium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. ==Hên seke== *[[Kîmya]] [[category:element]] [[ar:بوريوم]] [[bs:Bohrijum]] [[ca:Bohri]] [[co:Bohriu]] [[cs:Bohrium]] [[da:Bohrium]] [[de:Bohrium]] [[en:Bohrium]] [[eo:Borio]] [[es:Bohrio]] [[et:Bohrium]] [[fi:Bohrium]] [[fr:Bohrium]] [[gl:Bohrio (elemento)]] [[he:בוהריום]] [[hr:Bohrij]] [[hu:Borium]] [[it:Bohrio]] [[ja:ボーリウム]] [[jbo:jinmrbori]] [[ko:보륨]] [[la:Bohrium]] [[lb:Bohrium]] [[lt:Boris]] [[nl:Bohrium]] [[nn:Bohrium]] [[no:Bohrium]] [[pl:Bohr (pierwiastek)]] [[pt:Bóhrio]] [[ru:Борий]] [[sh:Borijum]] [[simple:Bohrium]] [[sr:Боријум]] [[sv:Bohrium]] [[th:บอห์เรียม]] [[uk:Борій]] [[zh:𨨏]] 3756 67166 2007-01-30T19:22:22Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[oc:Rutèni]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Ru |- |[[Grup]] || 8B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 44 |- |[[Giraniya atomê]] || 101,07 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 2250°C |- |[[Xala kelînê]] || 3900°C |- |[[Tîrbûn]] || 12,37 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1844 - [[Karl Klaus]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,89 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,2 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2, 3, 4, 6, 8 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Rûtenyûm''' (lat.: ''Rutenium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:روذنيوم]] [[bs:Rutenijum]] [[ca:Ruteni]] [[co:Ruteniu]] [[cs:Ruthenium]] [[da:Ruthenium]] [[de:Ruthenium]] [[en:Ruthenium]] [[eo:Rutenio]] [[es:Rutenio]] [[et:Ruteenium]] [[fi:Rutenium]] [[fr:Ruthénium]] [[gl:Rutenio (elemento)]] [[he:רותניום]] [[hr:Rutenij]] [[hu:Ruténium]] [[id:Rutenium]] [[io:Rutenio]] [[is:Rúþen]] [[it:Rutenio]] [[ja:ルテニウム]] [[jbo:rukyjinme]] [[ko:루테늄]] [[la:Ruthenium]] [[lb:Ruthenium]] [[lt:Rutenis]] [[lv:Rutēnijs]] [[nl:Ruthenium]] [[nn:Ruthenium]] [[no:Ruthenium]] [[oc:Rutèni]] [[pl:Ruten]] [[pt:Rutênio]] [[ro:Ruteniu]] [[ru:Рутений]] [[sh:Rutenijum]] [[simple:Ruthenium]] [[sk:Ruténium]] [[sl:Rutenij]] [[sr:Рутенијум]] [[sv:Rutenium]] [[th:รูทีเนียม]] [[tr:Rutenyum]] [[tt:Ruthenium]] [[ug:رۇتېنىي]] [[uk:Рутеній]] [[uz:Ruteniy]] [[zh:钌]] 3757 61897 2006-12-27T21:45:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrbosmi]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Os |- |[[Grup]] || 8B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 76 |- |[[Giraniya atomê]] || 190,2 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 3027°C |- |[[Xala kelînê]] || 5012°C |- |[[Tîrbûn]] || 22.6 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1804 - [[Smithson Tenant]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,92 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,2 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2, 3, 4, 6, 8 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Osmiyûm''' (lat.: ''Osmium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[bg:Осмий]] [[bn:অসমিয়াম]] [[bs:Osmijum]] [[ca:Osmi]] [[co:Osmiu]] [[cs:Osmium]] [[da:Osmium]] [[de:Osmium]] [[en:Osmium]] [[eo:Osmio]] [[es:Osmio]] [[et:Osmium]] [[fi:Osmium]] [[fr:Osmium]] [[he:אוסמיום]] [[hr:Osmij]] [[hu:Ozmium]] [[id:Osmium]] [[io:Osmio]] [[is:Osmín]] [[it:Osmio]] [[ja:オスミウム]] [[jbo:jinmrbosmi]] [[ko:오스뮴]] [[la:Osmium]] [[lb:Osmium]] [[lt:Osmis]] [[lv:Osmijs]] [[nl:Osmium]] [[nn:Osmium]] [[no:Osmium]] [[oc:Òsmi]] [[pl:Osm]] [[pt:Ósmio]] [[ru:Осмий]] [[sh:Osmijum]] [[simple:Osmium]] [[sl:Osmij]] [[sr:Осмијум]] [[sv:Osmium]] [[th:ออสเมียม]] [[tr:Osmiyum]] [[uk:Осмій]] [[zh:锇]] 3758 63638 2007-01-08T09:45:00Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrxasi]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Hs |- |[[Grup]] || 8B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 108 |- |[[Giraniya atomê]] || 265 |- |Rewşa di germiya odê de || |- |[[Xala helînê]] || |- |[[Xala kelînê]] || |- |[[Tîrbûn]] || |- |[[Vedîtina wê]] || 1984 - [[Peter Armbruster]], [[Gottfried Munzenber]] |- |[[Eşkêla atomê]] || |- |[[Elektronegatîfî]] || |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Hassiyûm''' (lat.: ''Hassium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:هاسيوم]] [[bs:Hasijum]] [[ca:Hassi]] [[co:Hassiu]] [[cs:Hassium]] [[da:Hassium]] [[de:Hassium]] [[el:Χάσιο]] [[en:Hassium]] [[eo:Hasio]] [[es:Hassio]] [[et:Hassium]] [[fi:Hassium]] [[fr:Hassium]] [[he:האסיום]] [[hr:Hassij]] [[hu:Hasszium]] [[it:Hassio]] [[ja:ハッシウム]] [[jbo:jinmrxasi]] [[ko:하슘]] [[la:Hassium]] [[lb:Hassium]] [[lt:Hasis]] [[nl:Hassium]] [[nn:Hassium]] [[no:Hassium]] [[pl:Has]] [[pt:Hássio]] [[ru:Хассий]] [[sh:Hasijum]] [[sr:Хасијум]] [[sv:Hassium]] [[th:แฮสเซียม]] [[uk:Гасій]] [[zh:𨭆]] 3759 65105 2007-01-17T21:58:43Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Kobalt]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Co |- |[[Grup]] || 8B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 27 |- |[[Giraniya atomê]] || 58,9332 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1495°C |- |[[Xala kelînê]] || 2870°C |- |[[Tîrbûn]] || 8,9 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1737 - [[George Brandt]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,67 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,88 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2, 3 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Kobalt''' (lat.: ''Cobalt'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Kobalt]] [[ar:كوبالت]] [[bg:Кобалт]] [[bs:Kobalt]] [[ca:Cobalt]] [[co:Cobaltu]] [[cs:Kobalt]] [[da:Kobolt]] [[de:Cobalt]] [[el:Κοβάλτιο]] [[en:Cobalt]] [[eo:Kobalto]] [[es:Cobalto]] [[et:Koobalt]] [[fi:Koboltti]] [[fr:Cobalt]] [[gl:Cobalto (elemento)]] [[he:קובלט]] [[hr:Kobalt]] [[hu:Kobalt]] [[hy:Կոբալտ]] [[id:Kobalt]] [[io:Kobalto]] [[is:Kóbolt]] [[it:Cobalto]] [[ja:コバルト]] [[jbo:ridjinme]] [[ko:코발트]] [[la:Cobaltum]] [[lb:Kobalt]] [[lt:Kobaltas]] [[lv:Kobalts]] [[mk:Кобалт]] [[nl:Kobalt]] [[nn:Kobolt]] [[no:Kobolt]] [[oc:Cobalt]] [[pl:Kobalt]] [[pt:Cobalto]] [[ro:Cobalt]] [[ru:Кобальт]] [[sh:Kobalt]] [[simple:Cobalt]] [[sk:Kobalt]] [[sl:Kobalt]] [[sr:Кобалт]] [[sv:Kobolt]] [[tg:Кобалт]] [[th:โคบอลต์]] [[tr:Kobalt]] [[ug:كوبالت]] [[uk:Кобальт]] [[uz:Kobalt]] [[vi:Coban]] [[zh:钴]] 3760 61896 2006-12-27T21:43:56Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrdiridi]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Ir |- |[[Grup]] || 8B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 77 |- |[[Giraniya atomê]] || 192,22 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 2443°C |- |[[Xala kelînê]] || 4428°C |- |[[Tîrbûn]] || 22,4 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1804 - S. [[Tenant]], A. F. [[Fourcory]], L. N. [[Vauquelin]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,87 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,2 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2, 3, 4, 6 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Îrîdyûm''' (lat.: ''Iridium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[bn:ইরিডিয়াম]] [[bs:Iridijum]] [[ca:Iridi]] [[co:Iridiu]] [[cs:Iridium]] [[da:Iridium]] [[de:Iridium]] [[el:Ιρίδιο]] [[en:Iridium]] [[eo:Iridio]] [[es:Iridio]] [[et:Iriidium]] [[fi:Iridium]] [[fr:Iridium]] [[he:אירידיום]] [[hr:Iridij]] [[hu:Irídium]] [[ia:Iridium]] [[id:Iridium]] [[io:Iridio]] [[is:Iridín]] [[it:Iridio]] [[ja:イリジウム]] [[jbo:jinmrdiridi]] [[ko:이리듐]] [[la:Iridium]] [[lb:Iridium]] [[lt:Iridis]] [[lv:Irīdijs]] [[nl:Iridium (element)]] [[nn:Iridium]] [[no:Iridium]] [[oc:Iridi]] [[pl:Iryd]] [[pt:Irídio]] [[ro:Iridiu]] [[ru:Иридий]] [[sh:Iridijum]] [[simple:Iridium]] [[sl:Iridij]] [[sr:Иридијум]] [[sv:Iridium]] [[th:อิริเดียม]] [[tr:İridyum]] [[uk:Іридій]] [[zh:铱]] 3761 64277 2007-01-12T08:17:42Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[fr:Meitnérium]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Mt |- |[[Grup]] || 8B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 109 |- |[[Giraniya atomê]] || 266 |- |Rewşa di germiya odê de || |- |[[Xala helînê]] || |- |[[Xala kelînê]] || |- |[[Tîrbûn]] || Nayê zanîn |- |[[Vedîtina wê]] || 1804 - [[Tenant]], [[Fourcory]], [[Vauquelin]] |- |[[Eşkêla atomê]] || |- |[[Elektronegatîfî]] || |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Meîtneryûm''' (lat.: ''Meitnerium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:مايتنريوم]] [[bs:Mitnerijum]] [[ca:Meitneri]] [[co:Meitneriu]] [[cs:Meitnerium]] [[da:Meitnerium]] [[de:Meitnerium]] [[en:Meitnerium]] [[eo:Mejtnerio]] [[es:Meitnerio]] [[et:Meitneerium]] [[fi:Meitnerium]] [[fr:Meitnérium]] [[he:מייטנריום]] [[hr:Meitnerij]] [[hu:Meitnerium]] [[it:Meitnerio]] [[ja:マイトネリウム]] [[jbo:jinmrmaitneri]] [[ko:마이트너륨]] [[la:Meitnerium]] [[lb:Meitnerium]] [[lt:Meitneris]] [[nl:Meitnerium]] [[nn:Meitnerium]] [[pl:Meitner]] [[pt:Meitnério]] [[ru:Мейтнерий]] [[sh:Meitnerij]] [[sr:Митнеријум]] [[sv:Meitnerium]] [[th:ไมต์เนอเรียม]] [[uk:Майтнерій]] [[zh:䥑]] 3762 66604 2007-01-26T11:45:55Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:നിക്കല്‍]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Ni |- |[[Grup]] || 8B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 28 |- |[[Giraniya atomê]] || 58,6934 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1453°C |- |[[Xala kelînê]] || 2732°C |- |[[Tîrbûn]] || 8,9 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1751 - [[Axel Cronstedt]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,62 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,91 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2, 3 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Nîkel''' (lat.: ''Nikel'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Nikkel]] [[ar:نيكل]] [[bg:Никел]] [[bs:Nikl]] [[ca:Níquel]] [[co:Nichele]] [[cs:Nikl]] [[da:Nikkel]] [[de:Nickel]] [[el:Νικέλιο]] [[en:Nickel]] [[eo:Nikelo]] [[es:Níquel]] [[et:Nikkel]] [[fi:Nikkeli]] [[fr:Nickel]] [[gl:Níquel (elemento)]] [[he:ניקל]] [[hr:Nikal]] [[hu:Nikkel]] [[hy:Նիկել]] [[id:Nikel]] [[io:Nikelo]] [[is:Nikkel]] [[it:Nichel]] [[ja:ニッケル]] [[jbo:nikle]] [[ko:니켈]] [[la:Niccolum]] [[lb:Néckel]] [[lt:Nikelis]] [[lv:Niķelis]] [[mi:Konukōreko]] [[ml:നിക്കല്‍]] [[nl:Nikkel]] [[nn:Nikkel]] [[no:Nikkel]] [[oc:Niquèl]] [[pl:Nikiel]] [[pt:Níquel]] [[ro:Nichel]] [[ru:Никель]] [[sh:Nikl]] [[simple:Nickel]] [[sk:Nikel]] [[sl:Nikelj]] [[sr:Никл]] [[sv:Nickel]] [[sw:Nikeli]] [[tg:Никел]] [[th:นิกเกิล]] [[tr:Nikel]] [[ug:نىكېل]] [[uk:Нікель]] [[uz:Nikel]] [[vi:Niken]] [[zh:镍]] 3763 61890 2006-12-27T21:36:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrpaladi]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Pl |- |[[Grup]] || 8B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 46 |- |[[Giraniya atomê]] || 106,42 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1552°C |- |[[Xala kelînê]] || 2964°C |- |[[Tîrbûn]] || 12,02 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1803 - [[William Wollaston]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,79 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,2 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2, 4 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Palladyûm''' (lat.: ''Pallasium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:بالاديوم]] [[bg:Паладий]] [[bs:Paladijum]] [[ca:Pal·ladi]] [[co:Palladiu]] [[cs:Palladium]] [[da:Palladium]] [[de:Palladium]] [[el:Παλλάδιο]] [[en:Palladium]] [[eo:Paladio]] [[es:Paladio]] [[et:Pallaadium]] [[fi:Palladium]] [[fr:Palladium (chimie)]] [[he:פלדיום]] [[hr:Paladij]] [[hu:Palládium]] [[id:Paladium]] [[io:Paladio]] [[is:Palladín]] [[it:Palladio (elemento)]] [[ja:パラジウム]] [[jbo:jinmrpaladi]] [[ko:팔라듐]] [[la:Palladium]] [[lb:Palladium]] [[lt:Paladis]] [[lv:Pallādijs]] [[nl:Palladium (element)]] [[nn:Palladium]] [[no:Palladium]] [[oc:Palladi]] [[pl:Pallad]] [[pt:Paládio]] [[ro:Paladiu]] [[ru:Палладий (элемент)]] [[sh:Paladijum]] [[simple:Palladium]] [[sl:Paladij]] [[sr:Паладијум]] [[sv:Palladium]] [[th:แพลเลเดียม]] [[ug:پاللادىي]] [[uk:Паладій]] [[uz:Palladiy]] [[zh:钯]] 3764 66619 2007-01-26T14:35:26Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bg:Платина]] تعديل: [[gl:Platino (elemento)]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Pt |- |[[Grup]] || 8B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 78 |- |[[Giraniya atomê]] || 195,08 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1772°C |- |[[Xala kelînê]] || 3827°C |- |[[Tîrbûn]] || 21,45 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1735 - [[Julius Scaliger]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,83 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,28 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2, 4 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Platîn''' (lat.: ''Platin'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:بلاتين]] [[bg:Платина]] [[bs:Platina]] [[ca:Platí]] [[co:Platinu]] [[cs:Platina]] [[da:Platin]] [[de:Platin]] [[el:Λευκόχρυσος]] [[en:Platinum]] [[eo:Plateno]] [[es:Platino]] [[et:Plaatina]] [[fi:Platina]] [[fr:Platine]] [[gl:Platino (elemento)]] [[he:פלטינה]] [[hr:Platina]] [[hu:Platina]] [[hy:Պլատին]] [[ia:Platino]] [[id:Platina]] [[io:Platino]] [[is:Platína]] [[it:Platino]] [[ja:白金]] [[jbo:jinmrplati]] [[ko:백금]] [[la:Platinum]] [[lb:Platin]] [[lt:Platina]] [[lv:Platīns]] [[nl:Platina]] [[nn:Platina]] [[no:Platina]] [[oc:Platin]] [[pl:Platyna]] [[pt:Platina]] [[ro:Platină]] [[ru:Платина]] [[sh:Platina]] [[simple:Platinum]] [[sk:Platina]] [[sl:Platina]] [[sr:Платина]] [[sv:Platina]] [[tg:Платина]] [[th:แพลทินัม]] [[tr:Platin]] [[uk:Платина]] [[vi:Bạch kim]] [[zh:铂]] [[zh-yue:鉑]] 3765 63646 2007-01-08T10:13:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrdarmctati]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Uun (Ds) |- |[[Grup]] || 8B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 110 |- |[[Giraniya atomê]] || 271 |- |Rewşa di germiya odê de || Nayê zanîn |- |[[Xala helînê]] || Nayê zanîn |- |[[Xala kelînê]] || Nayê zanîn |- |[[Tîrbûn]] || Nayê zanîn |- |[[Vedîtina wê]] || 1994 - S. Hofmann, V. Ninov, FP Hessberger, P. Armbruster, H. Folger, G. Münzenberg, HJ Schött |- |[[Eşkêla atomê]] || Nayê zanîn |- |[[Elektronegatîfî]] || Nayê zanîn |- |[[Rêzbûna elektronan]] || Nayê zanîn |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || Nayê zanîn |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''ÛNÛNNÎLYÛM (DARMSTADTIYÛM (UNUNNILYUM (DARMSTADTIUM))''' [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. '''Çavkanî:''' [http://www.biltek.tubitak.gov.tr/periyodik.html] [[category:element]] [[ar:دارمشتادتيوم]] [[bs:Darmštatijum]] [[ca:Darmstadi]] [[co:Darmstadtiu]] [[cs:Darmstadtium]] [[da:Darmstadtium]] [[de:Darmstadtium]] [[el:Νταρμστάντιο]] [[en:Darmstadtium]] [[eo:Darmŝtatio]] [[es:Darmstadtio]] [[et:Darmstadtium]] [[fi:Darmstadtium]] [[fr:Darmstadtium]] [[he:דרמשטטיום]] [[hr:Darmstadij]] [[hu:Darmstadtium]] [[it:Darmstadtio]] [[ja:ダームスタチウム]] [[jbo:jinmrdarmctati]] [[ko:다름슈타튬]] [[la:Darmstadtium]] [[lb:Darmstadtium]] [[lt:Darmštatis]] [[nl:Darmstadtium]] [[nn:Darmstadtium]] [[no:Darmstadtium]] [[pl:Darmsztadt]] [[pt:Darmstádio]] [[ru:Дармштадтий]] [[sh:Darmštatijum]] [[simple:Darmstadtium]] [[sr:Дармштатијум]] [[sv:Darmstadtium]] [[th:ดาร์มสแทดเทียม]] [[uk:Дармштадтій]] [[zh:鐽]] 3766 59126 2006-12-01T03:45:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Rentgenijum]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Uuu |- |[[Grup]] || 1B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 111 |- |[[Giraniya atomê]] || 272 |- |Rewşa di germiya odê de || Nayê zanîn |- |[[Xala helînê]] || Nayê zanîn |- |[[Xala kelînê]] || Nayê zanîn |- |[[Tîrbûn]] || Nayê zanîn |- |[[Vedîtina wê]] || 1994 - S. Hofmann, V. Ninov, FP Hessberger, P. Armbruster, H. Folger, G. Münzenberg |- |[[Eşkêla atomê]] || Nayê zanîn |- |[[Elektronegatîfî]] || Nayê zanîn |- |[[Rêzbûna elektronan]] || Nayê zanîn |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || Nayê zanîn |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''ÛNÛNÛNYÛM (UNUNUNYUN)''' [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. '''Çavkanî:''' [http://www.biltek.tubitak.gov.tr/periyodik.html] [[category:element]] [[ar:روينتجينيوم]] [[bs:Rentgenijum]] [[ca:Roentgueni]] [[co:Roentgeniu]] [[cs:Roentgenium]] [[da:Røntgenium]] [[de:Roentgenium]] [[en:Roentgenium]] [[eo:Rentgenio]] [[es:Roentgenio]] [[et:Röntgeenium]] [[fi:Röntgenium]] [[fr:Roentgenium]] [[he:רנטגניום]] [[hr:Roentgenij]] [[hu:Roentgenium]] [[it:Roentgenio]] [[ja:レントゲニウム]] [[ko:뢴트게늄]] [[la:Roentgenium]] [[lb:Roentgenium]] [[lt:Rentgenis]] [[nl:Roentgenium]] [[nn:Roentgenium]] [[no:Roentgenium]] [[pl:Roentgen (pierwiastek)]] [[pt:Roentgênio]] [[ru:Рентгений]] [[sh:Rentgenijum]] [[sr:Рентгенијум]] [[sv:Röntgenium]] [[th:เรินต์เกเนียม]] [[tr:Röntgenyum]] [[uk:Рентгеній]] [[zh:錀]] 3767 64873 2007-01-16T14:30:40Z Luqman 401 '''Enzel''' herêmeke girêdayî bajarê [[rojhilat|rojhilatê]] [[Kurdistan|Kurdistanê]] [[Urmiye|Urmiyê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:herêm]] 3768 15674 2004-12-20T17:26:58Z RewşenBaran 74 Yekemîn Pûla Kurdî ya Hikumeta Şêx Mehmûdê Berzencî Yekemîn Pûla Kurdî ya Hikumeta Şêx Mehmûdê Berzencî 3769 27532 2006-02-18T15:24:56Z Diyako 273 [[Image:Yekem_pula_kurdi.jpg|right|framed|Yekemîn Pûlê Kurdî<br> Li ser wê pûlê bi pîtên erebî hatiye nivîsîn: حکومت کردستان جنوبی <br> ku tê wateya '''Hikûmeta Kurdistana Başûr''']] '''Yekemîn Pûlê Kurdî''' berî 70 salan ji aliyê '''Hikûmeta Kurdistana Başûr''' '''(Hikûmeta [[Şêx Mehmûdê Berzencî]])''' ve di meha [[Çiriya Pêşîn]] a sala [[1923]]'an de hatiye derxistin û di warê mûamelên nava dewletê de wek pûlê malî (damga pûlû) hatiye bikaranîn. Li gor malûmatên '''Tariq Cambaz''' ku di rojnama [[El-Îttihad]] (organa navendî ya [[YNK]], bi [[erebî]] û hefteyî, hejmar 29, 22-5-1993) de belav kirî 3 babet pûl li ser kaxizên rengîn derketine. == Bûhayên Pûlan == *1-Bûhaye pûlê bi rengê [[kesk]] 8 ane (nîv [[rûpî]], yanî 32 qûruş) *2-Bûhaye pûlê bi rengê [[şîn]] 1 [[rûpî]] *3-Bûhaye Pûlê bi rengê [[mor]] qîmeta wî 3 [[rûpî]] Li ser pûl "[[Hikumetî Kurdistan Cenûbî]]" hatiye nivisandin û di ortê de wêneyê du xencerên çapraz heye û di binî de jî "ane" hatiye nivisandin. Çavkanî: Malpera Webkurd [[Category:Kurdistan]] [[Category:Dîrok]] 3770 61685 2006-12-26T00:38:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jinmrkadmu]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Cd |- |[[Grup]] || 2B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 48 |- |[[Giraniya atomê]] || 112,411 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 321,18°C |- |[[Xala kelînê]] || 765°C |- |[[Tîrbûn]] || 8,65 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1817 - [[Friedrich Stromeyer]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,71 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,69 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Kadmiyûm''' (lat.:''Cadmium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:كادميوم]] [[bs:Kadmijum]] [[ca:Cadmi]] [[co:Cadmiu]] [[cs:Kadmium]] [[da:Cadmium]] [[de:Cadmium]] [[el:Κάδμιο]] [[en:Cadmium]] [[eo:Kadmio]] [[es:Cadmio]] [[et:Kaadmium]] [[fa:کادمیوم]] [[fi:Kadmium]] [[fr:Cadmium]] [[he:קדמיום]] [[hr:Kadmij]] [[hu:Kadmium]] [[hy:Կադմիում]] [[id:Kadmium]] [[io:Kadmio]] [[is:Kadmín]] [[it:Cadmio]] [[ja:カドミウム]] [[jbo:jinmrkadmu]] [[ko:카드뮴]] [[la:Cadmium]] [[lb:Cadmium]] [[lt:Kadmis]] [[lv:Kadmijs]] [[nds:Cadmium]] [[nl:Cadmium]] [[nn:Kadmium]] [[no:Kadmium]] [[oc:Cadmi]] [[pl:Kadm]] [[pt:Cádmio]] [[ro:Cadmiu]] [[ru:Кадмий]] [[sh:Kadmijum]] [[simple:Cadmium]] [[sl:Kadmij]] [[sq:Kadmiumi]] [[sr:Кадмијум]] [[sv:Kadmium]] [[th:แคดเมียม]] [[tr:Kadmiyum]] [[ug:كادمىي]] [[uk:Кадмій]] [[uz:Kadmiy]] [[vi:Cadmi]] [[zh:镉]] 3771 66443 2007-01-25T11:37:04Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[id:Raksa]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Hg |- |[[Grup]] || 2B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 80 |- |[[Giraniya atomê]] || 200,59 |- |Rewşa di germiya odê de || Ron |- |[[Xala helînê]] || -38,72°C |- |[[Xala kelînê]] || 357°C |- |[[Tîrbûn]] || 13,546 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,76 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2, 1 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Zîbeq''' (lat.: ''Hydrargyrum'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. <center> {|width="40%" ! colspan="2" style="background-color:#00cd00;" | <font size="+1">[[Nîşanên xeterê]]</font> |----- | colspan="2" style="background-color:#ffffff;" | |----- | colspan="2" |<center> [[Wêne:Hazard T.svg|50px]] |----- | colspan="2" |<center> T+ |} </center> [[category:element]] [[Kategorî:Jehrî]] [[ar:زئبق]] [[bg:Живак]] [[bs:Živa]] [[ca:Mercuri (element)]] [[cs:Rtuť]] [[da:Kviksølv]] [[de:Quecksilber]] [[el:Υδράργυρος]] [[en:Mercury (element)]] [[eo:Hidrargo]] [[es:Mercurio (elemento)]] [[et:Elavhõbe]] [[eu:Merkurio (elementua)]] [[fi:Elohopea]] [[fr:Mercure (chimie)]] [[gl:Mercurio (elemento)]] [[he:כספית]] [[hr:Živa]] [[hu:Higany]] [[hy:Սնդիկ]] [[id:Raksa]] [[io:Merkurio]] [[is:Kvikasilfur]] [[it:Mercurio (elemento)]] [[ja:水銀]] [[jbo:margu]] [[ko:수은]] [[la:Hydrargyrum]] [[lb:Quecksëlwer]] [[lt:Gyvsidabris]] [[lv:Dzīvsudrabs]] [[mi:Konuoi]] [[ms:Raksa]] [[nl:Kwik]] [[nn:Kvikksølv]] [[no:Kvikksølv]] [[pl:Rtęć]] [[pt:Mercúrio (elemento químico)]] [[ru:Ртуть]] [[scn:Mercuriu (elementu chìmicu)]] [[sh:Živa]] [[simple:Mercury (element)]] [[sk:Ortuť (nerast)]] [[sl:Živo srebro]] [[sr:Жива]] [[sv:Kvicksilver]] [[th:ปรอท]] [[tr:Cıva]] [[uk:Ртуть]] [[vi:Thủy ngân]] [[zh:汞]] [[zh-yue:水銀]] 3772 64708 2007-01-14T21:08:37Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[la:Ununbium]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Uub |- |[[Grup]] || 2B (Lajwerda derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 112 |- |[[Giraniya atomê]] || 277 |- |Rewşa di germiya odê de || Nayê zanîn |- |[[Xala helînê]] || Nayê zanîn |- |[[Xala kelînê]] || Nayê zanîn |- |[[Tîrbûn]] || Nayê zanîn |- |[[Vedîtina wê]] || 1996 - S. Hoffmann, V. Ninov, F. Hessberger, P. Armbruster, G. Munzenberg |- |[[Eşkêla atomê]] || Nayê zanîn |- |[[Elektronegatîfî]] || Nayê zanîn |- |[[Rêzbûna elektronan]] || Nayê zanîn |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || Nayê zanîn |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''ÛNÛNBIYÛM (UNUNBIUM)''' [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. '''Çavkanî:''' [http://www.biltek.tubitak.gov.tr/periyodik/periyodik.html] [[category:element]] [[ar:أنون بيوم]] [[ast:Ununbiu]] [[bn:ইউনুনবিয়াম]] [[bs:Ununbijum]] [[ca:Ununbi]] [[co:Ununbiu]] [[cs:Ununbium]] [[de:Ununbium]] [[en:Ununbium]] [[eo:Ununbio]] [[es:Ununbio]] [[et:Ununbium]] [[fi:Ununbium]] [[fr:Ununbium]] [[he:אונונביום]] [[hr:Ununbij]] [[hu:Ununbium]] [[id:Ununbium]] [[it:Ununbio]] [[ja:ウンウンビウム]] [[ko:우눈븀]] [[la:Ununbium]] [[lb:Ununbium]] [[nl:Ununbium]] [[nn:Ununbium]] [[pl:Ununbium]] [[pt:Unúnbio]] [[ru:Унунбий]] [[sh:Ununbijum]] [[simple:Ununbium]] [[sr:Унунбијум]] [[sv:Ununbium]] [[th:อูนอูนเบียม]] [[uk:Унунбій]] [[zh:Uub]] 3773 66684 2007-01-26T19:22:22Z Bangin 450 {| width="40%" border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; " |- style="background-color:#A9A9A9;" ! colspan="2" | Şeklê wê |- style="background-color:#ffffff;" | colspan="2" align="center" | [[Image:Al-TableImage.png|250px]] |- style="background-color:#A9A9A9;" ! colspan="2" | Bi tevayî |- | Nav || Bafûn |- | Navên din || bi [[latînî]]: ''Aluminium'' |- | [[Direfş]] || Al |---- ! colspan="2" align="center" style="background-color:#A9A9A9;" | [[Îzotop]] |---- | colspan="2" | {| width="36%" cellspacing="0" cellpadding="2" border="1" rules="all" style="float:center; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; empty-cells:show; background-color:#F9F9F9; border:1px #aaa solid; font-size:95%;" |- ! [[Îzotop]] ! [[Li cîhanê]] ! [[Demê hebûnê|t_1/2]] ! [[Çalakîya atomî]] ! Enerjîyê xerabûnê M[[Volt|eV]] ! Elementî nuh piştî xerabûnê |- | style="white-space: nowrap;" | ²⁵Al | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 7,183 [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Girtina elektronan|ε]] | style="white-space: nowrap;" | 4,277 | style="white-space: nowrap;" | [[Manganez|²⁵Mg]] |- | style="white-space: nowrap;" | ²⁶Al | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 7,17 · 10⁵ [[sanî|s]] | style="white-space: nowrap;" | [[Girtina elektronan|ε]] | style="white-space: nowrap;" | 4,004 | style="white-space: nowrap;" | [[Manganez|²⁶Mg]] |- | style="white-space: nowrap;" | ²⁷Al | style="white-space: nowrap;" | 100&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ²⁸Al | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 2,2414 [[Deqe|min]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] | style="white-space: nowrap;" | 4,642 | style="white-space: nowrap;" | [[Silisyûm|²⁸Si]] |- | style="white-space: nowrap;" | ²⁸Mg | style="white-space: nowrap;" | [[Radyoîzotopî syntêtî|{syn.}]] | style="white-space: nowrap;" | 6,56 [[Deqe|min]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] | style="white-space: nowrap;" | 3,680 | style="white-space: nowrap;" | [[Silisyûm|²⁹Si]] |} |- style="background-color:#A9A9A9;" ! colspan="2" | Sincî |- | [[Mol]] || 26,981538 <math> \frac {g}{mol}</math> |- | [[Tîrbûn]] || 2700 <math> \frac {kg}{m^3}</math> |- | Rewşa di germiya odê de || hişk |- | [[Xala helînê]] || 660,32 [[Grad Selzîyus|°C]] |- | [[Xala kelînê]] || 2467 °C |- | [[Oksîjen|Oksîdên]] xwe || Al₂O₃ |} [[Image:Lingot aluminium.jpg|thumb|Bafûn]] '''Bafûn''' (bi [[latînî]]: ''Aluminium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. {{commons|Aluminium}} [[category:element]] [[af:Aluminium]] [[ar:ألمنيوم]] [[ast:Aluminiu]] [[bg:Алуминий]] [[bn:অ্যালুমিনিয়াম]] [[bs:Aluminijum]] [[ca:Alumini]] [[co:Alluminiu]] [[cs:Hliník]] [[cy:Alwminiwm]] [[da:Aluminium]] [[de:Aluminium]] [[el:Αργίλιο]] [[en:Aluminium]] [[eo:Aluminio]] [[es:Aluminio]] [[et:Alumiinium]] [[eu:Aluminio]] [[fa:آلومینیوم]] [[fi:Alumiini]] [[fr:Aluminium]] [[gd:Almain]] [[gl:Aluminio (elemento)]] [[he:אלומיניום]] [[hr:Aluminij]] [[hu:Alumínium]] [[hy:Ալյումին]] [[id:Aluminium]] [[io:Aluminio]] [[is:Ál]] [[it:Alluminio]] [[ja:アルミニウム]] [[jbo:jinmrmalume]] [[ko:알루미늄]] [[ksh:Allu]] [[la:Aluminium]] [[lb:Aluminium]] [[lt:Aliuminis]] [[lv:Alumīnijs]] [[mk:Алуминиум]] [[ml:അലൂമിനിയം]] [[ms:Aluminium]] [[nl:Aluminium]] [[nn:Aluminium]] [[no:Aluminium]] [[pl:Glin]] [[pt:Alumínio]] [[ro:Aluminiu]] [[ru:Алюминий]] [[sh:Aluminijum]] [[simple:Aluminium]] [[sk:Hliník]] [[sl:Aluminij]] [[sr:Алуминијум]] [[sv:Aluminium]] [[ta:அலுமினியம்]] [[tg:Алюминий]] [[th:อะลูมิเนียม]] [[tr:Alüminyum]] [[ug:ئاليۇمىن]] [[uk:Алюміній]] [[uz:Alyuminiy]] [[vi:Nhôm]] [[zh:铝]] [[zh-yue:鋁]] 3774 61904 2006-12-27T21:50:32Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:fasyjinme]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Ga |- |[[Grup]] || 3A (Lajwerd) |- |[[Hejmara atomê]] || 31 |- |[[Giraniya atomê]] || 69,723 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 29,9°C |- |[[Xala kelînê]] || 2403°C |- |[[Tîrbûn]] || 5,907 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1875 - [[Paul Émile Lecoq de Boisbaudran]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,81 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,81 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 3 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Galyûm''' (lat.: ''Galium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Gallium]] [[ar:جاليوم]] [[bg:Галий]] [[bs:Galijum]] [[ca:Gal·li]] [[co:Galliu]] [[cs:Gallium]] [[cy:Galiwm]] [[da:Gallium]] [[de:Gallium]] [[en:Gallium]] [[eo:Galiumo]] [[es:Galio]] [[et:Gallium]] [[fi:Gallium]] [[fr:Gallium]] [[he:גליום]] [[hr:Galij]] [[hu:Gallium]] [[hy:Գալիում]] [[id:Galium]] [[io:Galio]] [[is:Gallín]] [[it:Gallio (elemento)]] [[ja:ガリウム]] [[jbo:fasyjinme]] [[ko:갈륨]] [[la:Gallium]] [[lb:Gallium]] [[lt:Galis]] [[lv:Gallijs]] [[nl:Gallium]] [[nn:Gallium]] [[no:Gallium]] [[oc:Galli]] [[pl:Gal]] [[pt:Gálio]] [[ru:Галлий]] [[sh:Galijum]] [[simple:Gallium]] [[sk:Gálium]] [[sl:Galij]] [[sr:Галијум]] [[sv:Gallium]] [[th:แกลเลียม]] [[tr:Galyum]] [[ug:گاللىي]] [[uk:Галій]] [[uz:Galliy]] [[zh:镓]] 3775 61835 2006-12-27T19:06:15Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:blajinme]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || In |- |[[Grup]] || 3A (Lajwerd) |- |[[Hejmara atomê]] || 49 |- |[[Giraniya atomê]] || 114,82 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 156,76°C |- |[[Xala kelînê]] || 2073°C |- |[[Tîrbûn]] || 7,31 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1863 - [[Ferdinand Reich]], [[H. Richter]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,78 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 3 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (tune) |} '''Îndiyûm''' (lat.: ''Indium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:إنديوم]] [[bn:ইন্ডিয়াম]] [[bs:Indijum]] [[ca:Indi (element)]] [[co:Indiu]] [[cs:Indium]] [[da:Indium]] [[de:Indium]] [[el:Ίνδιο]] [[en:Indium]] [[eo:Indiumo]] [[es:Indio (elemento)]] [[et:Indium]] [[fi:Indium]] [[fr:Indium]] [[gl:Indio (elemento)]] [[he:אינדיום]] [[hr:Indij]] [[hu:Indium]] [[id:Indium]] [[io:Indio]] [[is:Indín]] [[it:Indio]] [[ja:インジウム]] [[jbo:blajinme]] [[ko:인듐]] [[la:Indium]] [[lb:Indium]] [[lt:Indis]] [[lv:Indijs]] [[mk:Индиум]] [[nl:Indium]] [[nn:Indium]] [[no:Indium]] [[oc:Indi (quimia)]] [[pl:Ind]] [[pt:Índio (elemento químico)]] [[ro:Indiu]] [[ru:Индий]] [[sh:Indijum]] [[simple:Indium]] [[sk:Indium]] [[sl:Indij]] [[sr:Индијум]] [[sv:Indium]] [[th:อินเดียม]] [[tr:İndiyum]] [[ug:ئىندىي]] [[uk:Індій]] [[zh:铟]] 3776 60827 2006-12-19T12:55:12Z Bangin 450 {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Tl |- |[[Grup]] || 3A (Lajwerd) |- |[[Hejmara atomê]] || 81 |- |[[Giraniya atomê]] || 204,3833 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 304°C |- |[[Xala kelînê]] || 1473°C |- |[[Tîrbûn]] || 11,85 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1861 - [[Sir William Crookes]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 2,08 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,04 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 3, 1 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Talyûm''' (lat.: ''Talium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. <center> {|width="40%" ! colspan="2" style="background-color:#00cd00;" | <font size="+1">[[Nîşanên xeterê]]</font> |----- | colspan="2" style="background-color:#ffffff;" | |----- | colspan="2" |<center> [[Wêne:Hazard T.svg|50px]] |----- | colspan="2" |<center> T+ |} </center> [[category:element]] [[Kategorî:Jehrî]] [[bs:Talijum]] [[ca:Tal·li]] [[co:Talliu]] [[cs:Thallium]] [[da:Thallium]] [[de:Thallium]] [[el:Θάλλιο]] [[en:Thallium]] [[eo:Talio]] [[es:Talio]] [[et:Tallium]] [[fi:Tallium]] [[fr:Thallium]] [[he:תליום]] [[hr:Talij]] [[hu:Tallium]] [[hy:Թալիում]] [[id:Talium]] [[io:Talio]] [[is:Þallín]] [[it:Tallio]] [[ja:タリウム]] [[ko:탈륨]] [[la:Thallium]] [[lb:Thallium]] [[lt:Talis (elementas)]] [[lv:Tallijs]] [[nl:Thallium]] [[nn:Thallium]] [[no:Thallium]] [[oc:Talli]] [[pl:Tal]] [[pt:Tálio]] [[ru:Таллий]] [[sh:Talijum]] [[simple:Thallium]] [[sr:Талијум]] [[sv:Tallium]] [[th:แทลเลียม]] [[tr:Talyum]] [[uk:Талій]] [[vi:Tali]] [[zh:铊]] 3777 63155 2007-01-05T04:45:29Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bn:ইউনুনট্রিয়াম]], [[simple:Ununtrium]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || - |- |[[Grup]] || - (Lajwerd) |- |[[Hejmara atomê]] || 113 |- |[[Giraniya atomê]] || Nayê zanîn |- |Rewşa di germiya odê de || Nayê zanîn |- |[[Xala helînê]] || Nayê zanîn |- |[[Xala kelînê]] || Nayê zanîn |- |[[Tîrbûn]] || Nayê zanîn |- |[[Vedîtina wê]] || 2004 - Enstîtûya Lêkolînên Nuklêr a Yekbûyî (Dubna, Rusya) |- |[[Eşkêla atomê]] || Nayê zanîn |- |[[Elektronegatîfî]] || Nayê zanîn |- |[[Rêzbûna elektronan]] || Nayê zanîn |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || Nayê zanîn |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || Nayê zanîn |} '''ELEMENT 113 (ELEMENT 113)''' [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. '''Çavkanî:''' [http://www.biltek.tubitak.gov.tr/periyodik/periyodik.html] [[category:element]] [[ar:أنون تريوم]] [[ast:Ununtriu]] [[bn:ইউনুনট্রিয়াম]] [[bs:Ununtrijum]] [[ca:Ununtri]] [[co:Ununtriu]] [[cs:Ununtrium]] [[de:Ununtrium]] [[en:Ununtrium]] [[eo:Ununtrio]] [[es:Ununtrio]] [[et:Ununtrium]] [[fi:Ununtrium]] [[fr:Ununtrium]] [[gl:Ununtrio (elemento)]] [[he:אונונטריום]] [[hr:Ununtrij]] [[hu:Ununtrium]] [[it:Ununtrio]] [[ja:ウンウントリウム]] [[ko:우눈트륨]] [[la:Ununtrium]] [[lb:Ununtrium]] [[nl:Ununtrium]] [[nn:Ununtrium]] [[pl:Ununtrium]] [[pt:Ununtrio]] [[ru:Унунтрий]] [[sh:Ununtrijum]] [[simple:Ununtrium]] [[sr:Унунтријум]] [[sv:Ununtrium]] [[th:อูนอูนเทรียม]] [[uk:Унунтрій]] [[zh:Uut]] 3778 61905 2006-12-27T21:52:49Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:dotyjinme]], [[ta:ஜேர்மானியம்]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Ge |- |[[Grup]] || 4A (Lajwerd) |- |[[Hejmara atomê]] || 32 |- |[[Giraniya atomê]] || 72,61 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 937,4°C |- |[[Xala kelînê]] || 5,323 g/cc |- |[[Tîrbûn]] || 5,323 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1886 - [[Clemens Winkler]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,52 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,01 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 4 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (Tune) |} '''Germanyûm''' (lat.: ''Germanium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Germanium]] [[ar:جيرمانيوم]] [[bs:Germanijum]] [[ca:Germani]] [[co:Germaniu]] [[cs:Germanium]] [[cy:Germaniwm]] [[da:Germanium]] [[de:Germanium]] [[el:Γερμάνιο]] [[en:Germanium]] [[eo:Germaniumo]] [[es:Germanio]] [[et:Germaanium]] [[fi:Germanium]] [[fr:Germanium]] [[he:גרמניום]] [[hr:Germanij]] [[hu:Germánium]] [[id:Germanium]] [[io:Germanio]] [[is:German]] [[it:Germanio]] [[ja:ゲルマニウム]] [[jbo:dotyjinme]] [[ko:저마늄]] [[la:Germanium]] [[lb:Germanium]] [[lt:Germanis]] [[lv:Germānijs]] [[nds:Germanium]] [[nl:Germanium]] [[nn:Germanium]] [[no:Germanium]] [[oc:Germani]] [[pl:German]] [[pt:Germânio]] [[ro:Germaniu]] [[ru:Германий]] [[sh:Germanijum]] [[simple:Germanium]] [[sk:Germánium]] [[sl:Germanij]] [[sr:Германијум]] [[sv:Germanium]] [[ta:ஜேர்மானியம்]] [[th:เจอร์เมเนียม]] [[tr:Germanyum]] [[ug:گېرمانىي]] [[uk:Германій]] [[uz:Germaniy]] [[zh:锗]] 3779 63141 2007-01-05T00:50:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Kalaj]], [[jbo:tinci]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Sn |- |[[Grup]] || 4A (Lajwerd) |- |[[Hejmara atomê]] || 50 |- |[[Giraniya atomê]] || 118,71 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 232,06°C |- |[[Xala kelînê]] || 2270°C |- |[[Tîrbûn]] || 7,31 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,72 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 1,96 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 4, 2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (Tune) |} '''Pîl''' (lat.: ''Stannum'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:قصدير]] [[ast:Estañu]] [[bg:Калай]] [[bs:Kalaj]] [[ca:Estany (element)]] [[co:Stagnu]] [[cs:Cín]] [[cy:Tun]] [[da:Tin]] [[de:Zinn]] [[el:Κασσίτερος]] [[en:Tin]] [[eo:Stano]] [[es:Estaño]] [[et:Tina]] [[fi:Tina]] [[fr:Étain]] [[he:בדיל]] [[hr:Kositar]] [[hu:Ón]] [[hy:Անագ]] [[id:Timah]] [[io:Stano]] [[is:Tin]] [[it:Stagno]] [[ja:スズ]] [[jbo:tinci]] [[ko:주석 (원소)]] [[kw:Sten]] [[la:Stannum]] [[lb:Zënn]] [[lt:Alavas]] [[lv:Alva]] [[nds:Tinn]] [[nl:Tin (element)]] [[nn:Grunnstoffet tinn]] [[no:Tinn (grunnstoff)]] [[oc:Estanh]] [[pl:Cyna]] [[pt:Estanho]] [[qu:Chayanta]] [[ru:Олово]] [[sh:Kalaj]] [[simple:Tin]] [[sk:Cín]] [[sl:Kositer]] [[sr:Калај]] [[sv:Tenn]] [[tg:Қалъ]] [[th:ดีบุก]] [[tr:Kalay]] [[ug:قەلەي]] [[uk:Олово]] [[uz:Qalay]] [[zh:锡]] [[zh-min-nan:Sn (goân-sò͘)]] [[zh-yue:錫]] 3780 60828 2006-12-19T12:55:33Z Bangin 450 {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Pb |- |[[Grup]] || 4A (Lajwerd) |- |[[Hejmara atomê]] || 82 |- |[[Giraniya atomê]] || 207,2 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 327,6°C |- |[[Xala kelînê]] || 1740°C |- |[[Tîrbûn]] || 11,35 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,81 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,33 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 4, 2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Sirb''' ya '''sirîç''' (lat.: ''Plumbum'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. <center> {|width="40%" ! colspan="2" style="background-color:#00cd00;" | <font size="+1">[[Nîşanên xeterê]]</font> |----- | colspan="2" style="background-color:#ffffff;" | |----- | colspan="2" |<center> [[Wêne:Hazard T.svg|50px]] |----- | colspan="2" |<center> T+ |} </center> [[category:element]] [[Kategorî:Jehrî]] [[ar:رصاص]] [[bg:Олово]] [[ca:Plom]] [[cs:Olovo]] [[da:Bly]] [[de:Blei]] [[en:Lead]] [[eo:Plumbo]] [[es:Plomo]] [[et:Plii]] [[fa:سرب]] [[fi:Lyijy]] [[fr:Plomb]] [[gl:Chumbo (elemento)]] [[he:עופרת]] [[hr:Olovo (element)]] [[hu:Ólom]] [[id:Timbal]] [[io:Plombo]] [[is:Blý]] [[it:Piombo]] [[ja:鉛]] [[ko:납]] [[la:Plumbum]] [[lb:Bläi]] [[lt:Švinas]] [[lv:Svins]] [[mi:Matā (konganuku)]] [[nl:Lood (element)]] [[nn:Bly]] [[no:Bly]] [[oc:Plomb]] [[pl:Ołów]] [[pt:Chumbo]] [[qu:Antaki]] [[ru:Свинец]] [[sh:Olovo]] [[simple:Lead]] [[sk:Olovo]] [[sl:Svinec]] [[sr:Олово]] [[sv:Bly]] [[th:ตะกั่ว]] [[tr:Kurşun]] [[uk:Свинець]] [[vi:Chì]] [[zh:铅]] [[zh-yue:鉛]] 3781 63156 2007-01-05T04:45:43Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[af:Ununquadium]], [[bn:ইউনুনকোয়াডিয়াম]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Uuq |- |[[Grup]] || 4A (Lajwerd) |- |[[Hejmara atomê]] || 114 |- |[[Giraniya atomê]] || 289 |- |Rewşa di germiya odê de || Nayê zanîn |- |[[Xala helînê]] || Nayê zanîn |- |[[Xala kelînê]] || Nayê zanîn |- |[[Tîrbûn]] || Nayê zanîn |- |[[Vedîtina wê]] || 1999 - Enstîtûya Lêkolînên Nuklêr a Yekbûyî (Dubna, Rusya) |- |[[Eşkêla atomê]] || Nayê zanîn |- |[[Elektronegatîfî]] || Nayê zanîn |- |[[Rêzbûna elektronan]] || Nayê zanîn |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || Nayê zanîn |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || Nayê zanîn |} '''ÛNÛNKÛADYÛM (UNUNQUADIUM)''' [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. '''Çavkanî:''' [http://www.biltek.tubitak.gov.tr/periyodik/periyodik.html] [[category:element]] [[af:Ununquadium]] [[ar:أنون كواديوم]] [[ast:Ununquadiu]] [[bn:ইউনুনকোয়াডিয়াম]] [[bs:Ununkvadijum]] [[ca:Ununquadi]] [[co:Ununquadiu]] [[cs:Ununquadium]] [[de:Ununquadium]] [[en:Ununquadium]] [[eo:Ununkvadio]] [[es:Ununquadio]] [[et:Ununkvaadium]] [[fi:Ununkvadium]] [[fr:Ununquadium]] [[he:אונונקוודיום]] [[hr:Ununkvadij]] [[hu:Ununquadium]] [[it:Ununquadio]] [[ja:ウンウンクアジウム]] [[ko:우눈쿼듐]] [[la:Ununquadium]] [[lb:Ununquadium]] [[nl:Ununquadium]] [[nn:Ununquadium]] [[pl:Ununquadium]] [[pt:Ununquadio]] [[ru:Унунквадий]] [[sh:Ununkvadijum]] [[sr:Унунквадијум]] [[sv:Ununquadium]] [[th:อูนอูนควอเดียม]] [[uk:Унунквадій]] [[zh:Uuq]] 3782 65839 2007-01-22T01:19:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[gl:Antimonio (elemento)]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Sb |- |[[Grup]] || 5A (Lajwerd) |- |[[Hejmara atomê]] || 51 |- |[[Giraniya atomê]] || 121,757 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 630,9°C |- |[[Xala kelînê]] || 1587°C |- |[[Tîrbûn]] || 6,684 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,53 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,05 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || ±3, 5 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (Tune) |} '''Stîbyûm''' (lat.: ''Stibium'', ''Antimon'', ereb.: ''Itmid'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:كحل]] [[bs:Antimon]] [[ca:Antimoni]] [[co:Antimoniu]] [[cs:Antimon]] [[da:Antimon]] [[de:Antimon]] [[el:Αντιμόνιο]] [[en:Antimony]] [[eo:Antimono]] [[es:Antimonio]] [[et:Antimon]] [[fi:Antimoni]] [[fr:Antimoine]] [[gl:Antimonio (elemento)]] [[he:אנטימון]] [[hr:Antimon]] [[hu:Antimon]] [[hy:Ծարիր]] [[id:Antimon]] [[io:Antimonio]] [[is:Antimon]] [[it:Antimonio]] [[ja:アンチモン]] [[jbo:antimoni]] [[ko:안티모니]] [[la:Stibium]] [[lb:Antimon]] [[lt:Stibis]] [[lv:Antimons]] [[nl:Antimoon]] [[nn:Antimon]] [[no:Antimon]] [[oc:Antimòni]] [[pl:Antymon]] [[pt:Antimônio]] [[ro:Stibiu]] [[ru:Сурьма]] [[sh:Antimon]] [[simple:Antimony]] [[sk:Antimón]] [[sl:Antimon]] [[sr:Антимон]] [[sv:Antimon]] [[tg:Сурма]] [[th:พลวง]] [[tr:Antimon]] [[ug:سۈرمە]] [[uk:Сурма]] [[uz:Surma]] [[zh:锑]] [[zh-yue:銻]] 3783 61659 2006-12-25T17:08:18Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Bizmut]], [[jbo:jinmrbismu]] تعديل: [[uk:Бісмут]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Bi |- |[[Grup]] || 5A (Lajwerd) |- |[[Hejmara atomê]] || 83 |- |[[Giraniya atomê]] || 208,9804 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 271,52°C |- |[[Xala kelînê]] || 1564°C |- |[[Tîrbûn]] || 9,75 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,63 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,02 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 3, 5 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Bîzmût''' (lat.: ''Bizmut'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[bs:Bizmut]] [[ca:Bismut]] [[co:Bismutu]] [[cs:Bismut]] [[da:Bismuth]] [[de:Bismut]] [[en:Bismuth]] [[eo:Bismuto]] [[es:Bismuto]] [[et:Vismut]] [[fi:Vismutti]] [[fr:Bismuth]] [[he:ביסמוט]] [[hr:Bizmut]] [[hu:Bizmut]] [[hy:Բիսմութ]] [[id:Bismut]] [[io:Bismuto]] [[is:Bismút]] [[it:Bismuto]] [[ja:ビスマス]] [[jbo:jinmrbismu]] [[ko:비스무트]] [[la:Bisemutum]] [[lb:Bismuth]] [[lt:Bismutas]] [[lv:Bismuts]] [[nl:Bismut]] [[nn:Vismut]] [[no:Vismut]] [[oc:Bismut]] [[pl:Bizmut]] [[pt:Bismuto]] [[ro:Bismut]] [[ru:Висмут]] [[sh:Bizmut]] [[simple:Bismuth]] [[sr:Бизмут]] [[sv:Vismut]] [[th:บิสมัท]] [[tr:Bizmut]] [[uk:Бісмут]] [[vi:Bitmut]] [[zh:铋]] 3784 63157 2007-01-05T04:45:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bn:ইউনুনপেন্টিয়াম]], [[simple:Ununpentium]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || - |- |[[Grup]] || - (Lajwerd) |- |[[Hejmara atomê]] || 115 |- |[[Giraniya atomê]] || Nayê zanîn |- |Rewşa di germiya odê de || Nayê zanîn |- |[[Xala helînê]] || Nayê zanîn |- |[[Xala kelînê]] || Nayê zanîn |- |[[Tîrbûn]] || Nayê zanîn |- |[[Vedîtina wê]] || 2004 – Enstîtûya Lêkolînên Nuklêr a Yekbûyî (Dubna, Rusya) |- |[[Eşkêla atomê]] || Nayê zanîn |- |[[Elektronegatîfî]] || Nayê zanîn |- |[[Rêzbûna elektronan]] || Nayê zanîn |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || Nayê zanîn |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || Nayê zanîn |} '''ELEMENT 115 (ELEMENT 115)''' [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. '''Çavkanî:''' [http://www.biltek.tubitak.gov.tr/periyodik/periyodik.html] [[category:element]] [[ar:أنون بينتيوم]] [[ast:Ununpentiu]] [[bn:ইউনুনপেন্টিয়াম]] [[bs:Ununpentijum]] [[ca:Ununpenti]] [[co:Ununpentiu]] [[cs:Ununpentium]] [[de:Ununpentium]] [[en:Ununpentium]] [[eo:Ununpentio]] [[es:Ununpentio]] [[et:Ununpentium]] [[fi:Ununpentium]] [[fr:Ununpentium]] [[he:אונונפנטיום]] [[hr:Ununpentij]] [[hu:Ununpentium]] [[it:Ununpentio]] [[ja:ウンウンペンチウム]] [[ko:우눈펜튬]] [[la:Ununpentium]] [[lb:Ununpentium]] [[nl:Ununpentium]] [[nn:Ununpentium]] [[pl:Ununpentium]] [[pt:Ununpentio]] [[ru:Унунпентий]] [[sh:Ununpentijum]] [[simple:Ununpentium]] [[sr:Унунпентијум]] [[sv:Ununpentium]] [[th:อูนอูนเพนเทียม]] [[uk:Унунпентій]] [[zh:Uup]] 3785 61900 2006-12-27T21:47:15Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:jicmrpoloni]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Po |- |[[Grup]] || 6A (Lajwerd) |- |[[Hejmara atomê]] || 84 |- |[[Giraniya atomê]] || 209 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 254°C |- |[[Xala kelînê]] || 9624°C |- |[[Tîrbûn]] || 9,3 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1898 - [[Marie Curie]], [[Pierre Curie]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,53 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 4, 2 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || |} '''Polonyûm''' (lat.: ''Polonium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[af:Polonium]] [[ar:بولونيوم]] [[ast:Poloniu]] [[bg:Полоний]] [[bs:Polonijum]] [[ca:Poloni]] [[co:Poloniu]] [[cs:Polonium]] [[da:Polonium]] [[de:Polonium]] [[el:Πολώνιο]] [[en:Polonium]] [[eo:Polonio]] [[es:Polonio]] [[et:Poloonium]] [[fa:پولونیوم]] [[fi:Polonium]] [[fr:Polonium]] [[gl:Polonio (elemento)]] [[he:פולוניום]] [[hr:Polonij]] [[hu:Polónium]] [[hy:Պոլոնիում]] [[id:Polonium]] [[io:Polonio]] [[is:Pólon]] [[it:Polonio]] [[ja:ポロニウム]] [[jbo:jicmrpoloni]] [[ko:폴로늄]] [[la:Polonium]] [[lb:Polonium]] [[lt:Polonis]] [[lv:Polonijs]] [[nl:Polonium]] [[nn:Polonium]] [[no:Polonium]] [[oc:Polòni]] [[pl:Polon]] [[pt:Polônio]] [[ro:Poloniu]] [[ru:Полоний]] [[sh:Polonijum]] [[simple:Polonium]] [[sk:Polónium]] [[sr:Полонијум]] [[sv:Polonium]] [[th:พอโลเนียม]] [[uk:Полоній]] [[zh:钋]] 3786 63159 2007-01-05T04:46:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bn:ইউনানহেক্সিয়াম]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Uuh |- |[[Grup]] || 6A (Lajwerd) |- |[[Hejmara atomê]] || 116 |- |[[Giraniya atomê]] || 289 |- |Rewşa di germiya odê de || Nayê zanîn |- |[[Xala helînê]] || Nayê zanîn |- |[[Xala kelînê]] || Nayê zanîn |- |[[Tîrbûn]] || Nayê zanîn |- |[[Vedîtina wê]] || 1999 - V. Ninov, KE Gregorich, W. Loveland, A. Ghiorso, DC Hoffman, DM Lee, H. Nitsche, WJ Swiatecki, UW Kirbach |- |[[Eşkêla atomê]] || Nayê zanîn |- |[[Elektronegatîfî]] || Nayê zanîn |- |[[Rêzbûna elektronan]] || Nayê zanîn |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || Nayê zanîn |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (Tune) |} '''ÛNÛNHEKSIYÛM (UNUNHEKSIUM)''' [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. '''Çavkanî:''' [http://www.biltek.tubitak.gov.tr/periyodik/periyodik.html] [[category:element]] [[ar:أنون هيكسيوم]] [[ast:Ununhexiu]] [[bn:ইউনানহেক্সিয়াম]] [[bs:Ununheksijum]] [[ca:Ununhexi]] [[co:Ununhexiu]] [[cs:Ununhexium]] [[de:Ununhexium]] [[en:Ununhexium]] [[eo:Ununheksio]] [[es:Ununhexio]] [[et:Ununheksium]] [[fi:Ununheksium]] [[fr:Ununhexium]] [[he:אונונהקסיום]] [[hr:Ununheksij]] [[hu:Ununhexium]] [[it:Ununhexio]] [[ja:ウンウンヘキシウム]] [[ko:우눈헥슘]] [[la:Ununhexium]] [[lb:Ununhexium]] [[nl:Ununhexium]] [[nn:Ununhexium]] [[pl:Ununhexium]] [[pt:Ununhexio]] [[ru:Унунгексий]] [[sh:Ununheksijum]] [[sr:Унунхексијум]] [[sv:Ununhexium]] [[th:อูนอูนเฮกเซียม]] [[uk:Унунгексій]] [[zh:Uuh]] 3787 62914 2007-01-03T13:55:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:zgujinme]] {| border="2" cellpadding="3" cellspacing="1" align="right" |[[Direfş]] || Rh |- |[[Grup]] || 8B (Elementa derbasbûnê) |- |[[Hejmara atomê]] || 45 |- |[[Giraniya atomê]] || 102,9055 |- |Rewşa di germiya odê de || Hişk |- |[[Xala helînê]] || 1966°C |- |[[Xala kelînê]] || 3727°C |- |[[Tîrbûn]] || 12,41 g/cc |- |[[Vedîtina wê]] || 1803 - [[William Wollaston]] |- |[[Eşkêla atomê]] || 1,83 Å |- |[[Elektronegatîfî]] || 2,28 |- |[[Rêzbûna elektronan]] || |- |[[Derenceya (hejmara) bilindbûnê]] || 2, 3, 4 |- |[[Radyoîzotop]]ên wê || (Tune) |} '''Rodyûm''' (lat.: ''Rhodium'') [[metal|metalek]] û [[element|elementek]] e. [[category:element]] [[ar:روديوم]] [[bs:Rodijum]] [[ca:Rodi]] [[co:Rodiu]] [[cs:Rhodium]] [[da:Rhodium]] [[de:Rhodium]] [[el:Ρόδιο]] [[en:Rhodium]] [[eo:Rodio]] [[es:Rodio]] [[et:Roodium]] [[fi:Rodium]] [[fr:Rhodium]] [[he:רודיום]] [[hr:Rodij]] [[hu:Ródium]] [[id:Rhodium]] [[io:Rodio]] [[is:Ródín]] [[it:Rodio]] [[ja:ロジウム]] [[jbo:zgujinme]] [[ko:로듐]] [[la:Rhodium]] [[lb:Rhodium]] [[lt:Rodis]] [[lv:Rodijs]] [[nl:Rhodium]] [[nn:Rhodium]] [[no:Rhodium]] [[oc:Ròdi]] [[pl:Rod (pierwiastek)]] [[pt:Ródio]] [[ru:Родий]] [[sh:Rodijum]] [[simple:Rhodium]] [[sl:Rodij]] [[sr:Родијум]] [[sv:Rodium]] [[th:โรเดียม]] [[ug:رودىي]] [[uk:Родій]] [[uz:Rodiy]] [[zh:铑]] 3788 15694 2004-12-20T18:20:09Z RewşenBaran 74 Bedirxan Sindî Bedirxan Sindî 3789 28103 2006-02-23T13:11:31Z Zanistvan 333 [[image:Bedirxan-sindi.jpg|right|framed|Bedirxan Sindî]] Bedirxan Sindî [[nivîskar]], [[helbestvan]] û wêjevanek kurd e. Di sala [[1943]] an de, li bajarê [[Zaxo]]yê ji dayîk bûye. Di sala [[1966]] an de, li [[Îraq]]ê zanîngeh bi dawî aniye û di sala [[1979]] an de, li [[Înglistan]]ê doktora wergirtiye. Her ji sala 1960-ê, dest bi nivîsîna helbestan kiriye. Mişe gotar, vekolîn û helbest bi [[kurdî]] û [[erebî]] jî, di kovar û rojnameyan de belav kirîne. Wî ji destpêkê helbest li ser qalibê klasîkî divehandin û gelekî tê de biserkeftî bû, paşê yên serbest jî nivîsîn. Gelek helbestên wî yên bû ne stran. Çend pirtûkên wî bi zimanê kurdî û erebî çap bûne. Heta niha çi dîwanên wî yên helbestan nehatîne belav kirin. Lê ev helbestên wî me ji kovar, rojname û pirtûkan derxistîne. Ev pirtûkên jêrî gehandîne çapê: *Civata kurdî di edebê wîda *Sadiq Behaeddîn Amêdî nivîskarekî kurd e, 1983 *Memê Alan ji kurdî wergerandiye erebî Niha jî li Bexdayê dijî. [[Category:Nivîskar|Sindî, Bedirxan]] [[Category:Helbestvan|Sindî, Bedirxan]] 3790 15696 2004-12-20T18:30:11Z RewşenBaran 74 Berken Bereh Berken Bereh 3791 39323 2006-08-13T16:38:19Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran [[Image:Berkenbereh.jpg|thumb|Berken Bereh]] '''Berken Bereh''' helbestvanek kurd e. Di sala [[1954]] ê li bajarê [[Şirnex]]ê hatiye dinê. Li sala [[1978]] ê dest bi nivîsandinê bi zimanê Kurdî kiriye. Yekemîn car helbestên wî di kovara [[Tîrêj]] de (yekemîn kovara kurdî ye li bakur) de hatiye belavkirin. Heta niha helbest û nivîsar di gelek kovar û rojnameyên Kurdî de belavbûne mîna ([[Tîrêj]], [[Nûdem]], [[Jiyana Rewşen]], [[Hîwa]], [[Azadiya Welat]], [[Tîroj]] û yên internetî û hwd.) Di sala 1999 de bi navê "[[Kulîna Kulîlkan]]" kovareke internetî amade kir. Çar hejmar derket. Ev yekemîn kovara internetî li bakur bû. Pirtûkek helbestan bi navê " [[Êş]] " Li sala 2001 ê, herweha yek bi navê " [[Şagirtên Evînê]] " di [[2003]] yê bi rêya [[Weşanên Sî]] li [[Stenbol]] û "[[Pandomîm]]" [[2006]] li Amedê [[Weşanen Belkî]] çap bûn. == Berhem== *Êş (2001) *Şagirtên Evînê (2003) [[Weşanên Sî]] *"Pandomîm" (2006) [[Weşanên Belkî]] ==Grêdanên derve== *[http://members.fortunecity.co.uk/gulbahar/ Kulîna Kulîlkan] [[Category:Nivîskar|Bereh, Berken]] [[Category:Helbestvan|Bereh, Berken]] 3792 39239 2006-08-13T16:35:30Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Casimê Celîl''' helbestvan nivîskar û wêjevanêk kurd e. Casimê Celîl di sala [[1908]]'an de li [[Ermenîstan]]'ê hatiye dinê. Casimê Celîl di sala [[1931]]'an de dixebite. Ew li vira dibe redaktorê pirtukên nivîskarên Kurd, bo lê mêzekirinê, di ber destê wî ra derbas bûne. Casimê Celîl di warê edebîyat, zargotin û [[Dîroka Kurdistanê]] da bê sekinandin û bê westan hettanî van rojên dawîyê jî gelek xebat pêkanîye. Wusa herdu kurên wî [[Ordîxanê Celîl]], [[Celîlê Celîl]] û keça wî [[Cemîla Celîl]] ser [[folklor]], [[dîrok]] û [[sazbendîya Kurdî]] xebatên hêja pêkanîne. Di nav helbestên [[Casimê Celîl]] de welathizî û [[enternasyonalîzm]]ê cîhikî fireh girtîye. Di sala [[1954]]'an de pirtuka Casimê Celîl ya pêşîn bi navên "'''[[Elegez]]'''" li '''[[Erîvanê]]''' hat çapkirinê. Pey vê pirtukê ra di sala [[1960]]'în de Casimê Celîl pirtukeke bi navê "'''[[Roja min]]'''" nivîsî. Di vê pirtukê de nivîskar nîşan dide ku, gelên Sovyet, wusa jî pareke Kurdên li '''[[Yekîtîya Sovyeta berê]]'''n çawa paşî '''[[Şoreşa Oktobrê]]''' hatine gîhîştine van rojên dilşa, bextewar û azad. [[Category:Nivîskar|Celîl, Casimê]] [[Category:Helbestvan|Celîl, Casimê]] 3794 15700 2004-12-20T19:45:48Z RewşenBaran 74 Mehmet Boncuk Mehmet Boncuk 3795 61107 2006-12-20T22:30:29Z Bangin 450 Guherandina 85.104.63.225 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Mehmetboncuk.jpg|right|thumb|Mehmet Boncuk]] Mehmet Boncuk [[rojnamevan]]ek kurd e. Boncuk di sala 1974 an li gundê Mişecerkê ku girêdayîyê [[Siruc]]a [[Riha]]ye hatiye dinê. Di malbateke xwedî 4 bira û 4 xwişk jiya. Malbata wî debara xwe bi rênçberîyê dikir. Xwendina xwe ya pêşin û navîn li [[Sirûc]]ê, ya bilind jî li Unîversîteya Anatolîayê li beşa sosyolojîyê (ilmê civakî) kir. Dema xwendinê xwe di hin rojnameyên herêmî de dest bi nivîsê kir. Di sala [[1998]] an bi derxistina Rojnameya [[Firatta Yaşam]] ê (Jiyana li Ferat) [[Dîlok]]ê bi cîh bû. Xebata xwe ya di Firatta Yaşamê de heta sala [[2002]] an berdewam kir. Niha bi awayekî serbixwe xebeta xwe ya rojnamegerîyê berdewam dike. Heta roja îro di hin rojname, kovar û malperên li ser înternetê de nivîs, nûçe û şiroveyên wî yên li ser pirsgirêkên civakî û netewî hatin weşandin. Mehmet Boncuk zewîcî ye û bi navê Qadir û Rojda du zarokên wî henin. == Grêdanên Derve == *[http://www.mehmetboncuk.8m.com Malpera Şexsî ya Mehmet Boncuk] *[http://www.firattayasam.net Malpera Rojnameya Firatta Yaşam] [[Category:Rojnamevan|Boncuk, Mehmet]] 3796 15702 2004-12-20T21:02:30Z Erdal Ronahi 2 Element 133 çû cihê Element 113 #REDIRECT [[Element 113]] 3797 15703 2004-12-20T21:05:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Zîbeq]] 3798 15704 2004-12-20T21:07:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[hesin]] 3799 15705 2004-12-20T21:07:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[zêr]] 3800 15706 2004-12-20T21:11:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[sirb]] 3801 15707 2004-12-20T22:11:45Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[zîv]] 3802 15708 2004-12-20T22:12:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Çînko]] 3804 15709 2004-12-20T22:14:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[sodyûm]] 3805 32565 2006-06-10T15:12:43Z Bangin 450 Pir manên '''k''' ya '''K''' hene. * Herfê ''K'' li [[alfabe]] da, seke [[K (herf)]] * ''K'' kurtenavê [[Qelye]] li [[kîmya]] da ye. * ''K'' kurtenavê bajarê [[Köln]] li [[Almanya]] ye. {{cudakirin}} 3806 15711 2004-12-20T22:22:24Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[sifir]] 3809 62418 2006-12-31T16:45:04Z Bangin 450 {| align=center border=0 cellpadding=6 cellspacing=2 style="border: 1px solid #E0E0E0; background-color: #F8F8F8" |- | [[Image:Zeichen 123.svg|40px]] | style="font-size: 95%" | '''Agahdarî:''' Formata vê rûpelê hên ne baş e. Divê were xeyrandin. Tu dikarî [{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=edit}} vê gotarê] biguherîne. |} [[category:Wîkîpediya:Çavlêgerandin]] <noinclude> [[category:Wîkîpediya:Çavlêgerandin| ]] </noinclude> 3810 15715 2004-12-21T11:15:18Z Erdal Ronahi 2 [[category:Wîkîpediya]] 3811 15716 2004-12-21T11:23:21Z Erdal Ronahi 2 Template:Serast çû cihê Template:Çavlêgerandin #REDIRECT [[Template:Çavlêgerandin]] 3815 15719 2004-12-21T22:48:08Z Erdal Ronahi 2 ji nivîskar.com ji nivîskar.com 3816 15720 2005-05-24T16:00:17Z 83.129.22.224 [[Image:Medenî Duran.jpg|right]] '''Medenî Duran''' nivîskarekî [[kurd]] e. Medenî Duran di sala 1971an de li Nisêbînê hatiye dinyê. Perwerdeya xwe ya dibistanê li Nisêbînê û Stanbolê qedand. Ji sala 1988 ve mina bi milyonan kurd derketiye derveyî welat. Nêzî 13 salan li Stenbolê jî, di wê demêde jî li [[Navenda Çanda Mezopotamya]] MKM karê şanoye kiriye, Di sala 2001an de pirtûka xwe ya yekemîn bi rêya [[Weşana Perî]] bi navê [[Pênûsa Min Azdiyê dinivîse]] weşand. Ji ber pisgirêken bi vî rengî di destpêka sala 2002an de derkete derveyî welat. Vêga jî li Elmanya li bajarê Meiningenê dijî. Li [[Almanya]] jî karê xweyî nivîsê berdevam dikê û pirtûka xwe ya bi navê [[Welatêmin Qîra dide]] dîse bi rêya Weşana Perî weşand. Endamê [[PEN'a Kurd]] ya Navnetewiyê xabatkarê [[MHA]] Navenda Nûçeyan a mezopotanya ye Nivîskar karê xwe yê rojane di navbera Navenda Nûçeyên mezopotamya (MHA), de dike nivîsê û bi piranî di [[Özgür Politika]],[[Roja Azadîya Welat]], [[Yenîden Özgür Gündem]],de weke nûçe û hevpeyvîn hatine veşandin Di gelek malperên înternetê de kurte gotaran jî dinivîse. Mînak '''[[rojaciwan.com]]'''/ Dîse niviskar.com........ [[category:nivîskar|Duran, Medenî]] 3817 15721 2004-12-21T22:50:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Medenî Duran]] 3818 15722 2004-12-22T12:17:14Z Erdal Ronahi 2 ji commons, GPL. 3821 sysop 46696 2006-09-08T15:32:14Z Erdal Ronahi 2 Der barê {{SITENAME}} 3822 sysop 15725 2005-01-08T17:15:11Z Silêman 10 Komê tevlî bike 3823 sysop 15726 2005-01-05T23:47:20Z Erdal Ronahi 2 Hemû gotar 3827 sysop 15730 2005-01-05T23:48:26Z Erdal Ronahi 2 Ji vê derê nîşan bike: $1 3829 sysop 15732 2005-01-06T23:27:59Z Erdal Ronahi 2 Hemû rûpel ($1 namespace) 3830 sysop 22431 2005-12-04T14:42:57Z Diyako 273 Paş 3831 sysop 22432 2005-12-04T14:43:33Z Diyako 273 Pêş 3832 sysop 15735 2004-12-29T23:28:20Z Erdal Ronahi 2 Biçe 3833 sysop 15736 2004-12-29T21:53:01Z Erdal Ronahi 2 avr 3834 sysop 15737 2004-12-29T21:52:48Z Erdal Ronahi 2 avrêl 3835 sysop 15738 2004-12-29T21:53:37Z Erdal Ronahi 2 (gotar) 3839 sysop 15742 2005-02-02T23:41:34Z Erdal Ronahi 2 Di vê wîkiyê de ev kategorî hene: 3840 sysop 15743 2004-12-29T22:00:42Z Erdal Ronahi 2 Di vê kategoriyê de $1 gotar heye. 3843 sysop 15746 2004-12-28T23:14:02Z Erdal Ronahi 2 Bûyerên rojane 3844 sysop 22734 2005-12-05T21:17:05Z Diyako 273 Revîzyona niha nîşan bide 3846 sysop 15749 2004-12-28T23:21:14Z Erdal Ronahi 2 ber 3847 sysop 15750 2004-12-28T23:23:01Z Erdal Ronahi 2 Berfanbar 3848 sysop 20645 2005-10-29T10:46:53Z Erdal Ronahi 2 asayî 3853 sysop 15756 2005-02-01T13:57:54Z Erdal Ronahi 2 $1 (şîrove) tê guherandin. 3854 sysop 15757 2004-12-29T21:50:12Z Erdal Ronahi 2 Tê guherandin: $1 (beş) 3857 sysop 15760 2004-12-28T23:37:41Z Erdal Ronahi 2 reş 3858 sysop 15761 2004-12-28T23:37:28Z Erdal Ronahi 2 reşemî 3860 sysop 15763 2005-01-06T23:31:33Z Erdal Ronahi 2 În 3864 sysop 22474 2005-12-04T17:26:37Z Diyako 273 Zanyarî 3866 sysop 15769 2004-12-28T23:23:30Z Erdal Ronahi 2 rêb 3867 sysop 15770 2004-12-28T23:22:38Z Erdal Ronahi 2 Rêbendan 3868 sysop 15771 2005-02-26T18:14:23Z Erdal Ronahi 2 pûş -> pşr pşr 3869 sysop 15772 2004-12-30T01:46:33Z Erdal Ronahi 2 pûşper 3870 sysop 15773 2005-02-07T20:08:23Z Erdal Ronahi 2 dewam 3871 sysop 22477 2005-12-04T17:38:12Z Diyako 273 Reşahiyan 3872 sysop 15775 2004-12-28T23:30:49Z Erdal Ronahi 2 adr 3873 sysop 15776 2004-12-28T23:30:39Z Erdal Ronahi 2 adar 3879 sysop 15782 2004-12-28T23:32:44Z Erdal Ronahi 2 gul 3880 sysop 15783 2004-12-28T23:32:57Z Erdal Ronahi 2 gulan 3881 sysop 15784 2004-12-28T23:29:56Z Erdal Ronahi 2 duşem 3888 sysop 15791 2005-01-03T21:07:16Z Erdal Ronahi 2 ecemî 3889 sysop 15792 2004-12-29T21:56:23Z Erdal Ronahi 2 Pêşangeha wêneyên nû 3890 sysop 22732 2005-12-05T21:12:43Z Diyako 273 Ciyawaziya paştir → 3891 sysop 15794 2005-01-05T23:53:32Z Erdal Ronahi 2 Rûpela pêşî ($1) 3892 sysop 22733 2005-12-05T21:15:13Z Diyako 273 Revîzyona nûtir→ 3896 sysop 15799 2004-12-28T23:26:25Z Erdal Ronahi 2 ser 3897 sysop 15800 2004-12-28T23:26:39Z Erdal Ronahi 2 sermawez 3903 sysop 15806 2004-12-28T23:28:05Z Erdal Ronahi 2 kew 3904 sysop 15807 2004-12-28T23:28:22Z Erdal Ronahi 2 kewçêr 3905 sysop 22484 2005-12-04T19:04:49Z Diyako 273 ← Ciyawaziya pêştir 3906 sysop 22485 2005-12-04T19:06:07Z Diyako 273 ←Rêvîzyona kevintir 3912 sysop 26920 2006-02-10T16:37:41Z Diyako 273 Nexebitî Special:Recentchanges 3914 sysop 15817 2004-12-28T23:54:48Z Erdal Ronahi 2 şemî 3915 sysop 18278 2005-08-03T10:39:30Z Erdal Ronahi 2 Komê tomar bike 3918 sysop 15821 2004-12-28T23:36:12Z Erdal Ronahi 2 rez 3919 sysop 15822 2004-12-28T23:36:22Z Erdal Ronahi 2 rezber 3921 sysop 15824 2005-01-05T21:55:30Z Erdal Ronahi 2 Versyona mezin bibîne an daxe ($1x$2, $3 KB). 3960 sysop 15863 2004-12-29T22:33:53Z Erdal Ronahi 2 Di vê kategoriyê de $1 binkategorî heye. 3961 sysop 15864 2004-12-29T22:38:57Z Erdal Ronahi 2 yekşem 3962 sysop 15865 2005-01-05T13:58:21Z Erdal Ronahi 2 Ji {{SITENAME}} 3963 sysop 63073 2007-01-04T19:58:17Z Bangin 450 terceme kir Şablon di van rûpelan da tê bikaranîn 3964 sysop 15867 2005-02-19T12:35:09Z Erdal Ronahi 2 Pêncşem 3984 sysop 15887 2005-01-05T14:03:06Z Erdal Ronahi 2 Sêşem 3985 sysop 15888 2004-12-29T22:03:13Z Erdal Ronahi 2 Kategoriyên bê kategorî 4029 sysop 15932 2005-01-05T14:11:09Z Erdal Ronahi 2 Çarşem 4030 sysop 40167 2006-08-16T07:54:25Z Bangin 450 Ziman 4035 15935 2004-12-23T12:34:45Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Medenî Duran]] 4040 66231 2007-01-24T07:10:33Z Kobînayî 714 '''Serhad B. Rênas''' [[weşangera Medyaya Kurdî]] nivîskarekî û [[Kurd]] e. ==Jiyanname== '''Serhad B. Rênas''' ji bajarê Amedê ya bakurê Kurdistanê ye. Perwerdeya xwe ya lîseyê di lîseya Fen a Amedê kirîye. Perwerdeya xwe ya akademîk di Di Zankoya Dîcle Beşa Endezyarî û Mîmarîyê de tewaw kir. Yekem car di sala 1998'an de dest bi weşandina hin gotar û helbestên xwe yên Kurdî kir. Di kovarên wek [[Kevan]], [[Kulîlka Ciwan]], [[Zembîlfiroş (kovar)|Zembîlfiroş]], [[Peyv]], [[Dîcle (kovar)|Dîcle]], Nûbîn, Tîgrîs de yekem berhemên wî yên wêjeyî hatine weşandin. Serhad B. RÊNAS piştî sala 2002'an dest bi weşandina nivîs û lêkolînên xwe kirîye. Serhad B. RÊNAS bi giranî dîrok û rewşa îroyîn a beşên [[Medyaya Kurdî]] xebatên hûrnêrînê çekirê ye û bo xizmet dayîna bo pêşxistin û berdewamîya şaristanîya Kurdistanê medyayê wekî bingeh girt û giranîya xwe da ser vê qadê. Di demêkê kin de rojname,kovar,weşan û malperên wek Rojnameya Peyama Kurd, Rojname, Mehname, Qamişlo.com, Kobanî.net, Efrîn.net, Rojnameya Dema Nû, Lêkolîn, Gelawêj, Nasname, Rizgarî, AvestaKurd, Kurdinfo, Serhed.net, Xoybun, Welatparêz, KurdistanaBinxet, Tirbesipî, Newroz-Jiyana Nû, Serbestî, Peyamnêr, Keskesor, XelkeDondurma, Malpera Pdk-Bakur, Rojnameya Hawlatî nêzî 30 weşanê de gotar, lêkolîn û hûrnêrînên wî hat weşandin. Serhad B.RÊNAS ji ber xebatên xwe 2 caran ji alîya hêzên dewleta Tirk ve hate girtin û ew bereamberî hemû astengîyan karûxebatên xwe yên medyaya Kurdî, lêkolînvanîyê, nivîskarî û yên din di çerçoveya Kurdewarî û pêşxisitina têkoşîna serxwebûna Kurdistanê de berdewam kir. Serhad B.RÊNAS ji rastîya ku "di serdema teknolojî û ragihandinê Neteweyekî bê dewleke serbixwe ku wek Neteweya Kurd herî zêde hewcaderê dezgeh û amûrên medyayê ye" û bo pêşxistina medya, ziman, çand, folklor, wêje, hişmendîya dîrokê, înternet û zanista kurdî, bernamesazîya kurdî, hêza sîyasîya Kurdistan, modernîze kirin û pêşxistina Kurdistan de alîkarî dayîn û bi vê avahî parastin, pêşxistin û berdewamîya Şaristanîya Kurdistanê li ser xêza pêşxistin, modernîze kirin û derî vekirina bo pêşketinên di vê qadê de 25ê Kewçêra 2005'an de bi ekîba xwe yekem gruba înteraktîf a Kurdî [[Hawar Kurdistan Media Group]]ê '''Binêrin; Malpera Dezgehîya HKMG''' [http://www.hkmg.net li gor delfetên heyî damezirand.] Girêdayî [[Hawar Kurdistan Media Group]]ê (HKMG) di mijar û babetên cûrbecûr de ji zêdetirê 60 malper hat vekirin. Di heman demê de wek weşanê nûçe û agahîyê ya HKMG portala HAWARDENGÛBAS dest bi weşanê xwe kir. HKMG li gor dizayn, şêwe û standartên medyaya Cîhanê hate afirandin. HKMG Zimanê Kurdî ji xeynî weşanên dîplomasîyê wekî zimanê “tenê” ya Medyaya Kurdî pejirand. '''HAWARDENGÛBAS''' û '''HKMG''' ji alîye gel ve bi baldarî hate pêşvazî kirin. HAWARDENGÛBAS [http://www.hawardengubas.com] di demekê kinde bi weşanê xwe ya modern xwe gihand bi hezaran Kurd.Serhad RÊNAS her çiqas weşanên Tirkî hin zêde werin şopandin jî bikaranîn û pêşxistina zimanê Kurdî wek helwestekê rûmetî pejirand.Her wiha wek biryarekê [[Serhad B.RÊNAS]] mîna weşanên din ji xwe eciz û bê dirav nîşan dayînê red kir û bo fînansmana HKMG çavkanîyên taybet wek reklam û hwd. hate pêşxistin. Piştî vê demê lêkolîn û nivîsên Serhad B. RÊNAS bi giranî ser weşanên [[HKMG]] de wek [[HAWARDENGÛBAS]]ê, Kurdistan Netew û HKMNA.com de hatin weşandin. Piştî vebûna HKMGyê navbera Serhad B. RÊNAS û kesayetî, weşan û rêxistinên cûrbecûr de di çerçoveya pêşxistina medya, ziman, çand, dîplomasîya Kurdî û xizmet dayîna Serbixwebûna Kurdistanê de hevkarî û têkîlîyên dorfireh hate danîn. Serhad B. RÊNAS hin jî wek xwedî û damezrênerê Hawar Kurdistan Media Groupê berdewamê karên xwe dike û di weşanên girêdayî HKMGê wek HAWARDENGÛBASê, Kurdistan Netew û HKMNA.com de gotar, lêkolîn û hûrnêrînên wî tê weşandin. Serhad B. RÊNAS ji xeynî zimanê Kurdî zimanên Tirkî, Engîlîzî û di asta navîn de Elmanî dizane. Serhad B. RÊNAS di qadên endezyarî, zanist, kompîtergerî û malpersazî de jî xaraw (bitecribe) e. ==Berhem== ===Hûrnêrîn, Lêkolîn û hin Gotarên Serhad B. Rênas=== *Dîroka Rojnamegerîya Kurdî û Rewşa Îroyîn a Medyaya Kurdî *Hin beşên ku ji lêkolîna "Dîroka Rojnamegerîya Kurdî û Rewşa Îroyîn a Medyaya Kurdî" bi avayekî berfireh kirî hatine amade kirin û weşandin *Rewşa Niha ya Televîzyonvanîya Kurdî û Bendewarî *Radyovanîya Kurdî *Rewşa Niha ya Rojnamegerîya Kurdî *Rewşa Kovargerîya Kurdî *Weşangerîya Kurdî Ser Înternetê Medyaya Înteraktîf a Kurdî *Bernamesazîya Kompîterê Bi Zimanê Kurdî *Geşedan Rewşa Hilberîna Bi Zimanê Kurdî *Hin beşên ku ji lêkolîna "Geşedan Rewşa Hilberîna Bi Zimanê Kurdî " bi avayekî berfireh kirî hatine amade kirin û weşandin<br> -Weşangerîya Pirtûkên Kurdî<br> -Zimanê Kurdî de Kêşeya Elfebe û Çareserî<br> -Mûzîka Kurdî de Pêşketin û Xetimîn<br> -Sînemaya Kurdî<br> -Şanoya Kurdî *Bendika Kronolojîk a Dîroka Gelê Kurd *Dewleta Federa ya Kurdistanê *Ji Rabirdû Heta Îro Mûzîka Kurdî *Zimanê Kurdî de Nivîsandin û Lêkolîna Zanistê *Zanist û Pêşengên Wî *Li Kerkûkê Prosesa Bê Kurd Kirinê <br> *Kurdistana Azad Ya Hemû Kurdan e. *Di Nav Zimanên Cîhanê de cihê zimanê Kurdî *Girîngîya Bikaranîna Zimanê Kurdî Di Teknolojîyê De *Li Kurdistana Bakur Zêdebûna Asta Bêehleqî û Dejenere Bûyînê *Aborîya Kurdistan *Li Kurdistana Panoramaya 2004an *Li Kurdistana Panoramaya Sala 2005ê *Mejûya Mîmarîya Kurdistan *Pêşengên Zimanê Kurdî ya Nivîskî *Pêwistîya Amûrên Medyayê ên Nû *Bêstratejîbûna Tevgera Sîyasîya Kurd û Dahatû *Li Cîhanê Rastîya Medyayê û Girîngîya Wî Bo Kurdan *Çavkanîyên Enerjîyê û Girîngîya Xwedî Bûna Wan Çavkanîyan *Serdema Navîn û Nêzik de Çand û Hunera Kurdî û hin gotarên rojane jî weşandî ye.Ji gotarên lîsteya jor hemû nehatine weşandin. ===Hûrnêrîn, Lêkolîn û hin Gotarên ku versîyona wan a bi zimanê Tirkî jî hene=== *Kerkük'te Kürtsüzleştime Süreci ve Gelecek *Kürt dilinin Gelişimi ve Kürt Dilinde Üretim *Kürdistan Federe Devleti kısa Tarihçesi *Kürt Sineması ve Tiyatrosu *Kürt Dilinde Alfabe Sorunu *Kürt Yayıncılığı Üzerine *Kürt Müziğnde Gelişim ve Tıkanma *Kürt siyasi Haraketinin Stratejisizliği ===Pirtuk=== Dîroka Rojnamegerîya Kurdî û Rewşa Îroyîn a medyaya Kurdî<br> <br> Geşedan Rewşa Hilberîna Bi Zimanê Kurdî [[category:rojnamevan|Rênas, Serhad B.]] 4044 66482 2007-01-25T15:25:27Z 172.173.71.77 /* Derve Welat */ '''[[Rewşa niha ya Radyovanîya Kurdî ]]''' Kurd di radyoyêde cihê xwe bi radyoyên [[Tehran]] û [[Êrîvan]] girtibûn ku hin jî weşanê wan berdewam dike. Niha [[Başûrê Kurdistanê]] li ser pêla FM gelek radyoyên Kurdî heye. Li bakûrê Kurdistanê hin rodyoyên herêmî jî –wekî Gun Radyo- weşana Kurdî dikin. Radyoyên ku li Ewrupa û ser înternetê jî weşan dikin hene. Her wiha radyoyê fermî ya [[DYA]] a [[VOA]] (Dengê Emerîka) de beşa Kurdî jî heye. == Hin Radyoyên Kurdî == ===Kurdistan=== *[[Radyo Dengê Kurdistan]] Ji Kurdistana Azad (Başur) weşan dike. -Hewlêr- Satalyt *[[Radyo Dengî Gelî Kurdistan]] 24 katjimer Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.-Silêmanî- Satalyt *[[Radyo Nawa]] 24 katjimer Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.Satalyt *[[KURDSAT FM]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike. *[[GULAN FM]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike. *[[RADYO DENGÊ AŞITÎ]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike. -Duhok- *[[RADYO AZADÎ]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan *[[DENGÎ KURDISTANÎ ROJHILAT]] Ji Kurdistana Rojhilat weşan dike. http://www.rdki.com *[[RADYOYA TEHRAN-BEŞA KURDÎ]] Ji Îranê weşan dike.www.irib.com *[[DENGÊ KURDISTAN]] http://www.voiceofkurdistan.com *[[RADYO HAWAR]] Ji Ewrupa weşan dike. http://www.hawarradyo.subnet.dk *[[RADIO RÊBIR]] Ji Ewrupa weşan dike. *[[RADIO AŞITÎ]] Ji Ewrupa weşan dike. http://www.radioasti.com ===Derve Welat=== *[[Dengê Mezopotamya]] 24 katjimer ser satalayt, înternet û pêla kurt de weşan dike. *[[RADIO ERF-BEŞÎ SORANÎ]] Ji Ewrupa weşan dike. http://www.erf.de/inter/sorani *[[RADIO ERF-BEŞÎ KURMANCÎ]] Ji Ewrupa weşan dike. http://www.erf.de/kurmanci *[[RADIO KOMALEH]] Ji Ewrupa weşan dike. http://www.radiokomaleh.com *[[Zayele|Radiyo Zayele]] Ji Ewrupa weşan dike *[[RADYO MULTÎ-KULTÎ B. KURDÎ]] Ji Ewrupa weşan dike http://www.multikulti.de *[[RADIO BERXWEDAN]]- Radio ya Hemcînsbazan *[[RADIO DERSIM]] Das kulturpolitische Sonntagsmagazin- rojên yekşemê ji 18:00 heta 19:30 *[[ROJ FM]] Jugendmagazin in Kurdisch/Deutsch - ji Vienna rojên Şemê demjimêr ji 18:30 heta 19:00 ==Radyoyên Cîgayî== *[[GUN RADIO]] Li Kurdistana Bakur(Amed) weşan dike. ==Radyoyên bi beşên kurdî== * [[Bernama Kurdî ya WDR]] (Almanya) * [[SBS RADIO]] (Awustralya) Orijînala gotarê: Serhad B.RÊNAS [[category:medyaya kurdî]] 4045 15944 2004-12-25T02:05:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Roj TV]] 4046 48570 2006-09-28T07:49:56Z 213.181.56.16 /* Hin Rojnameyên Cîgayî(Mehellî) */ == Rojname == Ragihandin bi destpêbûna mejûya mirovan destpêkirîye.Pêwîstîya ragihandinê bi amûr û şêwazên cûda berdewam kirîye.Lê di nava amurên ragihandinê de herî bibandor ku hîma wî dema romayîyan hatîye avetin û di sedsala 17'an de bi awayê rojnemegerîye derketîye holê û her berdewame.Ber çemê Nîlê tabletên 3500 sal berê hatîye ditîn ku ser wan de buyerên rojane hatiye nivîsandin û her wiha tabletên ku ji dema imparatorîya Roma hatîye çêkirin ku ser wan de jî wekî rojnameyek bûyerên rojane heye jî em nekin nava hesabê rojnameyên bi navê "The weekly News From Italy and German","La Gazette","Avisa",Gedenck Wurdige Zeitung" û çend rojnameyên din rojnameyên pêşîn a cîhanê ne. == Destpêka Rojnamegerîya Kurdî == Rojnamevaniya kurdî bi [[Kurdistan (rojname)|Rojnameya Kurdistan]] ku di sala [[1898]]'an de derdiketîye destpêdike. Ev rojname di [[22'ê nîsanê]] de dest bi weşanê kirîye. 22 ya Nîsanê lewma wekî salvegera rojnamegerîya Kurdî tê pîroz kirin û li Kurdistana Başûr jî ev roj bi awayekî fermî wekî "[[roja rojnamegerîya kurdî]]” tê qebûl kirin. == Rewşa niha ya Rojnamegerîya Kurdî == Rojnameyên me piranî ne rojaneye û hinek wan jî ne vedorî derdikevin.2 rojnameya Kurdî a rojane heye. Piranîya wan wekî rewşekê xwezayî li Başurê Kurdistanê derdikevin.Rojnamegerîya Kurdî her çi qas li bakur pêşketî be jî ji ber rewşa ziman a xirab rojnameyek rojane tûneye. Rojnameyên ku derdikevin jî ji ber polîtîkayên înkarê yên dewletê zêde nayên firotin. Ev rewş jî bi girêdayê rewşa sîyasî û perwerdehîya bakurê Kurdistanê ye. == Rojnameyên Kurdî Ku Niha Weşan Dikin Wihaye(2004); == *[[XEBAT]] Rojnameyek rojaneye li Kurdistana Başur derdikeve.Navenda wî li Hewlêre. http://www.xebat.net *[[KURDISTANÎ NWÊ]] Rojnameyek rojaneye li Kurdistana Başur derdikeve. Navenda wî li Silêmanîye. http://www.pukmedia.com/kurdistaninwe.htm *[[Peyama Kurd]] Rojnameyek jî Ewrupa.--latinİ û tipên erebî-- http://www.peyama-kurd.com/ *[[Dema Nû]] Rojnameyek panzdehrojîye.Li Kurdistana Bakur derdikeve.http://www.demanu.com.tr *[[FIRATTA YASAM]] Rojnameyek hefteyîye li Kurdistana Bakur derdikeve.m http://www.firattayasam.net *[[Azadiya Welat]] Rojnameyek hefteyîye li Kurdistana Bakur derdikeve. http://www.welat.com *[[Roja Welat]] Li Kurdistana Bakur di heftêyê de 2 rojan derdikeve.m http://www.rojev.com/rojawelat *[[NÛ AZADÎ]] Li Kurdistana Bakur Derdikeve. *[[AGIRÎ]] Li Kurdistana Rojhilat tê derxistin. http://www.kurdistanmedia.com *[[DENG]] Rojnameyek Başurê-rojavayî Kurdistanê ye. http://www.deng.wz.cz *[[EVRO]] Li Kurdistana Azad(Başûr) derdikeve.-Duhok- http://www.evro.nu *[[HAWLATÎ]] Li Kurdistana Azad(Başûr) derdikeve. http://www.hawlati.com *[[HEFTENAME-GULAN]] Li Kurdistana Azad(Başûr) derdikeve. www.gulan-media.net *[[EMRO]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. http://www.amroo.com *[[PAŞKO]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. http://www.puk.org *[[REGAYÊ KURDISTAN]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. http://www.iraqcp.org/reg… *[[MÎDYA]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. http://www.ydnk.com *[[ALAY AZADÎ]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. http://www.ktp.nu/ala.htm *[[RESEN]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. http://www.ktp.nu/resen.htm *[[YEKGIRTU]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. http://www.kurdiu.org *[[DAHENAN]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. http://www.kurdiu.org *[[SERDEMÎ NÛ]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. http://www.sardam.info *[[ROJHILAT]] Li Kurdistana Rojhilat de derdikeve. http://www.rojhelat.com *[[AŞTÎ]] Li Kurdistana Rojhilat de derdikeve. *[[SÎRWAN]] Li Kurdistana Rojhilat de derdikeve. *[[KURDISTAN]] Li Kurdistana Rojhilat de derdikeve. http://www.kurdistanmedia.com *[[KURD]] Rojnameya Kurdên Avustûralya. www.geocities.com/ku... *[[DÎPLOMAT]] Rojnameya Kurdên Azerbaycanê. *[[HÊVÎYA BERBANGÊ]] Rojnameya Kurdên Qefqasya. http://www.micagitk.com *[[MESOPOTAMIA]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. *[[ROŞNAYÎ]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. *[[XWENDINÎ LÎBERAL]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. *[[KURDISTAN SPORT]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. *[[JAMAWAR]] Li Kurdistana Azad(Başur) derdikeve. ==Hin Rojnameyên Cîgayî(Mehellî)== [[TAERÎB]] Li şarê Kurdistana Azad(Başur) XANEQÎNê derdikeve. [[KANÎYA SPÎ]] Li bajarê Kurdistana Azad(Başur) MUSILê derdikeve. [[SÊRTA AZAD]] Li bajarê Kurdistana Bakûr SÊRTê derdikeve. http://www.dengebotan.com [[MEHABAD]] Li bajarê Kurdistana Rojhilat MEHABADê derdikeve. http://www.taerib.8m.com [[c4kurd]] سایتێكی تایبه‌ت به‌ كۆمپیوته‌رو ئینته‌رنێت. http://www.c4kurd.com Dibe ku hin navên rojnameyan di vê lîsteyê de nebe. Orijînala gotarê: Serhad B.RÊNAS serhadbrenas@yahoo.com [[category:Medya]] 4048 39109 2006-08-13T16:30:43Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako {{Çavlêgerandin}} DEWLETA FEDERAL A KURDISTAN (DFK) - [[KURDISTANA AZAD]] '''PARLEMENA NETEWÎ A KURDISTAN''' *PARLEMENA KURDISTAN *ENCUMENÎ NIŞTIMANÎ KURDISTAN ===HIKUMETA KURDISTAN=== HIKUMETA KURDISTAN ====WEZARETÊN HIKUMETA KURDISTAN==== *[[Wezareta Rewşenbirî]] *[[Wezareta Aborî û Pişesazî]] KDC *DESTURA BINGEHÎN A KURDISTAN == SAZÎYA POSTEYA KURDISTANÊ-PULÊN KURDISTAN == KOMÎTEYA ÇALAKÎ A KURDISTAN '''PAYTEXTA KURDISTANA AZAD-Kerkûk''' ===HÊZÊN LEŞKERÎYA KURDISTANÊ=== *Pêşmergeyên Kurdistanê *Leşkerên Kurdistanê *Arteşa Taybet a Kurdistan ===SENDÎKA Û YEKÎTÎYÊN KURDISTAN=== *[[Yekîtya Rojnamevanî Kurdistan]] *Sendikaya Dadî(edelet) Kurdistan *[[Sendîkaya Parêzgaranî Kurdistan]] *Yekitiya Jinên(Afretakanî) Kurdistan *Yekîtiya Ciwanên Kurdistan *Yekîtiya Qutabîyên(Xwendekarên) Kurdistan *Navenda Tendirustîya Kurdistan *Yekîtîya Nivîskarên Kurdistan *Yekîtî Mamostayanî Kurdistan *Sendîkay Kîmyageranî Kurdistan *Sendîkaya Endezyarên Kurdistan *Sendîkaya Bizişkanî Kurdista *Sendîkaya Karkeranî Kurdistan ===ŞAREDARÎYÊN KURDISTANA AZAD=== ŞAREDARÎYA SILÊMANÎ ===AKADEMÎYÊN KURDÎ=== *[[AKADEMÎYA ZANISTAN A KURDISTAN]] *Navenda Çanda Kurdî a Kawa *Orkestra Niştimanî-Kurdistan ===RIYÊN HEWAYÊ KURDISTAN-KURDISTAN AIRLINES-FIROKXANE== *KURDISTAN AIRLINES *HAWLER INTERNATIONAL AIRPORT-KURDISTAN *FIROKXANEYA HEWLÊR A NAVNETEWEYÎ-KURDISTAN ==Girêdan== '''REFERANDUM BO KURDISTAN-RAPIRSÎ''' *http://www.referendumkurdistan.com *http://www.freereferendum.tk REFERANDUM BO SERXWEBUNA KURDISTAN *http://www.kurdstannews.com 4049 54249 2006-10-24T01:08:22Z Luqman 401 {{çavlêgerandin}} Li Cîhanê di [[1995]]'an de bi awayekî giştî [[înternet]] hat bikaranîn û wê demêde nêzî 11.000 malper hebû, niha bi mîlyonan malper hene. Kurd yekem car di sala [[1997]]'an de cihê xwe di Web'ê de girt. Yekem malperên Kurdî a partiyan û malpera [[MED TV]] bû. Niha ji rojnamegeriyê heta teknolojiyê,ji danûstandin bigrin heta li ser perwerdeyê, ser dezgehên Hikumeta Kurdistan bigrin heta li ser turîzma Kurdistanê jî bi hezaran malperên Kurdî hene û roj bi roj ev hejmar zêde dibe û naveroka wan jî dewlementir û rengîntir dibe. Înternet belkî di cîhanê de herî pir feydeya gelê Kurd bû. Ger rêjeya bikaranîna înternetê nav Kurdan da zêde bibe ev sûdwergirtin jî zêde dibe.Ji ber ku înternet cihêkî azad e, erzan e û sînor nasnake. Welatê Kurdan buye 4 perçe lê bi saya înternetê ev sînor hinek be jî radibin. [[Kurd]] dikarin kêmasiya ku rojnamegeriya Kurdî de heye bi înternetê ji holê rakin lê heman demê de pêwîst e ku eleqeya gelê Kurd jî bo bikaranîna înternetê zêde be û ji hêsaniya înternetê sûd wer bigirin. Di malperên hin dewletan de jî beşên Kurdî vebûne. Wekî malpera VOA. Motora lêgerîna bi navûdeng a [[Google]] û [[Dmoz]], [[MUSICMOZ]] de jî beşên Kurdî hene. Û niha Gelê Kurd li bende [[Windowsa Kurdî]] û [[Linuxa Kurdî]] ne. Tîrajên hin malperên Kurdî wekî tzpkurdi.com, azadiyawelat.com, rojaciwan.com, presskurd.com, Kurdishinfo.com, rojev.com, Kurdishmedia.com, rojname.com, kurdishpoint.com, demanu.com.tr, ekurd.net... di nav malperên kurdî de yên herî zêde ne. [[Kategorî:medya]] 4050 15948 2005-01-13T21:57:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dewleta Federal a Kurdistanê]] 4051 46733 2006-09-09T12:15:35Z RewşenBaran 74 ==Nêrînek giştî bo medya û medyaya kurdî== Ragihandin bi destpêbûna mejûya mirovan destpêkirîye. Pêwîstîya ragihandinê bi amûr û şêwazên cûda berdewam kirîye.Lê di nava amurên ragihandinê de herî bibandor ku hîma wî dema romayîyan hatîye avetin û di sedsala 17'an de bi awayê rojnemegerîye derketîye holê û her berdewame.Ber çemê Nîlê tabletên 3500 sal berê hatîye ditîn ku ser wan de buyerên rojane hatiye nivîsandin û her wiha tabletên ku ji dema imparatorîya Roma hatîye çêkirin ku ser wan de jî wekî rojnameyek bûyerên rojane heye jî em nekin nava hesabê rojnameyên bi navê "The weekly News From Italy and German", "La Gazette", "Avisa",Gedenck Wurdige Zeitung" û çend rojnameyên din rojnameyên pêşîn a cîhanê ne. Niha jî rojnamegerî bi giştî media bi amurên curbecur didome.Niha rojname,kovar,tv,radio,înternet û amûrên hwd... di rojnamegerî de tê bi kar anîn.Medya îro ro de wek “Hêza Çaremîn” tê bi nav kirin.Dibe ku dahatû de bibe hêza yekemîn.Rojnamegerî bi giştî medya hewcedarîyeke xwezayîye.Bandora mezin a medyayê ji ser modernîzim,postmodernîzm,ol,guherîna civakî,têgihiştina hêz û desthilatdarîye,pêşketinên idolojîk,pêşketina teknolojîk-zanistê heta beralî kirina civakê,pêkanîna guherînên bingehîn û gewre,veşartina karên qirêj a deshilatdarîyê,pergala aborî û hwd... de heye.Em dikarin gelek xalên bipeyvendî zêde bikin.Her xal hejayê nirxandinêye,belam ev tişt encax di pirtûkekî lêkolînî de dikare pêk be.Lê ev rewş bo Kurdan hinek diguhere.Çunke dewletekî navendî a Gelê Kurd tuneye.Ji ber vê him şêweya rojnamegerî di nav gelê kurd de cewaze him jî sedema bikaranîna media cûdaye.Piştî [[peymana Lozanê]] welatê Kurdan bû çar perçe.Her perçeye de dewleta ku vê perçeya xakê Kurdan dagir kiriye, bi şewazên cuda hemberî hebûna Kurdan derketiye.Ji ber vê yekê jî her perçeye de rewşa gelê kurd jî ji perçeyeke din cewaztir bûye. Hêmanên ku bo medyaya cihanê dabaşa gotinê ye,medyaya Kurdî de hêmanên wekî standartize kirina û pêşxistina zimanê Kurdî,hewla rizgarkirina xaka Kurdistan,dîplomasî,pêşxistina muzîk û bi giştî çanda Kurdî,pêk anîna hişa neteweyî ya Kurdî,modernîze kirina civaka Kurdî,pêk anîna hişmendîya dîrokî ya Kurdî jî zêde dibin. Her wiha partîyên Kurdistanê dezgehên xwe yên çapamenî bo propagandaya rexistinê xwe jî bi kar tînin.Ev yek li ber medyaya Kurdî de astengiyek din e ku divê were bihartin. Rojnamegerîya Kurdî jî ji dema zayîna xwe ve bi dijwarî,êş,asteng û qedexeyên bi curbecur re rûbirû maye. Rêwîtiya ku em niha derkevin ne tenê rêwîtiya çapemeniya kurdî an jî mediyaya Kurdî ye her wiha rêwingîya bibiryarî,dijwarî û serkeftinêye jî. ==Destpêka rojnamegeriya kurdî== Wekî tê zanîn rojnamevaniya kurdî bi Rojnameya Kurdistan ku di sala [[1898]] an de derdiketîye destpêdike.Ev rojname 22 Nîsanê de dest bi weşanê kirîye. 22 ya Nîsanê lewma wekî salvegera rojnamegerîya Kurdî tê pîroz kirin û li Kurdistana Başûr jî ev roj bi awayekî fermî wekî roja “Rojnamegerîya Kurdî” tê qebûl kirin. Ev rojname di sirgunê de derket holê ango mejûya rojnamegerîya Kurdî bi sirgunê derdikeve holê. Rojnameya Kurdistan ji alîye [[Miqdad Mîdhet Bedirxan]] ve li Qahîreyê hatîye derxistin.Di dîroka me de gelek tiştên "cara pêşîn" ji alîye malbata Bedîxanan hatîye pêkanîn.Rojnamegerîya Kurdî jî wisa bûye.Piştî Miqdad Mîdhet Bedirxan birayê wî Ebdurrehman Bedirxan dest bi weşandina wê kir.Rojnameya Kurdistan piştî Qahîre li Swîsre û Londonê jî hatîye derxistin.Hejmarê dawîya Rojname Kurdistan (no: 30-31) 14 adar di sala 1902 yê derket.Destpêbûna rojnamegerîya Kurdî li gorî ciranên me pir dereng nîne.Lê ji ber astengîyan bi qasê cîranên me pêşveneçuye. ==Rojnamegeriya kurdî di navbera salên 1900-1950'an de== Piştî Rojnameya Kurdistan di sala 1918 de ji alîye rewşenbîrên me ku ji pêşveçunên vê demê sudvergirtibûn bi navê "Jîn" kovarek derxistin û 21 hejmara wî kovarê derçu.Di heman demê de him li her perçeyê Kurdistanê de him ji di gelek welatên din de gelê Kurd gelek rojname û kovar derxist."Şark ve Kurdistan"-1908 li stenbolê hat derxistin."Kürd Teavun Ve Terakki Gazetesi" 1908 ji alîyê Kürd Teavun Ve Terakki Cemîyetî li stenbolê hat drexistin.Di wê demê de ev rojname gelek deng da û bandorekî mezin li ser gelê Kurd kir.Her wiha kovara "Kurdistan"1908-1909-Stenbol ,"Amîda Reş" 1909,"Peyman"1909-Dîyarbekir,"[[Rojî Kurd]]-Hetawî Kurd" 1913 ji alîyê Komala Hêvî,"Yekbûn" 1913 û hin kovar û rojnameyên din jî hat weşandin.Di sala 1919 kovara KURDISTAN li stenbolê hat derxistin.Di sala 1923an de li Siwêrg rojnama "Îrfan" derket.Di 1929 an de ji alîyê serokê serhildanê Agirî îhsan Nurî Paşa Rojnameya “Agirî” ji gelê Kurd re hat pêşkeş kirin.Li Tirkîye ji ber zordestîya rejîma faşîst a Tirkan gelê Kurd maweyekê dirêj bêdeng ma. Lê perçeyên dinê Kurdistanê de bi taybetî Kurdistana Başur de gelek rojname û kovar wekî "Rojnama Umêdî istiqlal,Suleymanî,1923","Rojnama Bangî Heq, Suleymanî, 1923","Rojnama Pêşkewtin, Suleymanî, 1920","Kovara Peyje Bexdad" 1927,"Rojnama Rojî Kurdistan, Suleymanî, 1922","Rojnama Rêya teze, Erîvan, 1930","Kovara Rûnakî, Hewlêr, 1935","Kovara ,"Rojnama Rojanû, 1943","Rojnama Rêga li rojhilatê Kurdistanê jî Mehabad, 1948","Rojnama Rawêj, Mehabad" hatibûn derxistin.Salên çilan di dîroka başurê Kurdistanê de,bi xwe re geşbun û pêşketinê di jiyana siyasî û çandî ya wê perçeyê de tînin.Ew salên xurtbuna tevgera Kurd ya netewî bun û salên damezirandina partîyên siyasî bi taybetî [[PDK]] ku programên wan yên pêşketî di warê guhertinkarîyên civakî de hebûn. Di gel vê yekê bi heman rihê gelek kovar derdiketin. Gelawêj kovarekê wê demê bu ku roleke mezin belavkirina bîrûbawerîyên peşketinxwaz û çandî de lîyst Kovara Gêlawêj bi rastî jî stêra geşa rojnamegerîya kurdî bû.1949ê de jî kovara serbixwe ya sîyasî bi navê "Nizar" derket. Di sala 1932'an de li şamê kovara bi navûdeng [[Hawar (kovar)|Hawar]] dest bi weşanê kir.Xwedîye wê kovarê [[Celaled Elî Bedîrxan]] bû dîsa Bedîrxanek di dîroka Kurdan de guhertin û erxekek mezin pêk anî.Hawar bi tîpên latinî dest bi weşanê kiribû. Cara yekem bu ku elfebeya latinî bo kurdî dihat cêbecekirin. Bi Hawarê edî kurdî xwe ji elfebeya erebî ku zirar dida Kurdî rizgar kiribû. Hawar despêkek nû bû.Bi Hawarê Kurdî bi taybetî Kurmancî û dimilî derbasî tîpên latini bûbun ku niha jî piranî ev elfebeya ku Celalat Elî Bedirxan destnîşan kiribû tê bikaranîn.Hawar dibistanek bu, Hawar wê demê de morelekê mezin da gelê Kurd.Vê kovarê şanenava xwe li dîroka Kurdan da ku ev şanenav êdî naye jêbirîn. Kovara Hawar hejmarê xwe ya dawîn (hejmara 57.) sala 1943an de derxist.Di sala 1998an de ji Weşanên Nûdemê hemû hejmarên kovara HAWAR bi 2 cild hat weşandin.Piştre Celalat Elî Bedirxan kovarekê biwêne bi navê Ronahî derxist.Ronahî de giranî dengûbas hebun.Ronahî jî bo çapamenîya Kurdî de gavekê girîng bû. Li Komara Kurdistanê ku li Mahabadê hatibu avakirin rojname û kovarên fermî wekî Bangî Kurdistan hat derxistin û di varê rojnamegerîya Kurdî demekê kin de gelek tişt hat pêk anîn.Piştî rûxandina Komara Kurdistanê jî ev pêşveçun bi avayekî xwezayî qut bû. ==Rojnamegeriya kurdî di navbera salên 1950-1980== Piştî demekê dirêj rojnamegerîya kurdî bêdengîya xwe li [[Kurdistana Bakur]] şikand û bi rêberîya wek kesên [[Musa Anter]], [[Edîp Karahan]] bi tirkî be jî hêdî hêdî ber bi dewlementir buyîne ve çû.1949 an de ji alîyê Musa anter ve rojname "Dicle Kaynağı (Çavkanîya Dicle)", 1950 de jî "Şark Mecmuası(Kovara Rojhilatê) hatiye derxistin.Di wan rojnameyan de kêşaya Kurd dihat nîqaş kirin û hin nivîs û helbestên Kurdî jî dihat weşandin."Şarkin Sesi(Dengê Rojhilatê)" jî rojnameyekê girîg ê wê demê bû.Piştre rojnameya "Îleri Yurd(Welatê Peşketî) di sala 1958 an de li Diyabekirê hat derxistin.Di vê rojnameyê de helbestekê Kurdî bi navê "Qimil" di nav nivîsa Musa Anter de hatweşandin.Li ser vê helbestê gelek doz ser perpirsyarên rojnameyê hat vekirin û ev buyer gelek deng ve da.17'ya Çileya pêşin a 1959'an de digel hin xwendekarên zanîngehan 49 ronakbîrên Kurd hatin girtin.Ev buyer bi navê buyera 49'an tê nas kirin.Salên 60î de hejmara weşanên perîyodîk zêde bûbû. 1962'an de li Ferqînê "Silvan Sesî (Dengê Ferqîn)", dîsa 1962 de ji alîyê Edîp Karahan û [[Yaşar Kaya]] ve rojnameyê "Dicle-Firat" het derxistin. Di sala 1963 de ji alîye [[Ergun Koyoncu]] û Yaşar Kaya ve kovareke bi navê "Deng" hate derxistin.Ev kovar jî di nav çapamenîya Kurdî roleke baş lîst.Her wiha li Kurdistana Bakur rojname û kovarên wekî -bi Kurdî û tirkî- "Roja Nêwe" 1963,"Çira" 1965 ji alîyê Kemal Burkay ve,"Yenî Akiş(Herîkîna Nû)" 1966,"Dengî Teze" 1966,"Karakoçan" 1969,Mardin'in Sesi(Dengê Merdînê) 1969,"Doğu(Rojhilat)" 1969,"Dengê Siwêreg" 1969,"Bultena DDKO" 1970 hatibun derxistin.Sala 1975'an de kovareke bi navê "Ozgurluk yolu(Rîya azadî) dest bi weşanê kir û heta 1980an 44 hejmarê ev kovarê derket.Di kovara "Ozgurluk yolu(Rîya azadî) de bi zaravaya dimilî jî nivîs hebûn.Li gor gotina xwedîya kovarê Faruk Aras tîraja vê kovarê nêzî 10 000 bû.Ji ber zordestîya Dewleta tirk weşana "Ozgurluk yolu(Rîya azadî) hate rawestandin.1976'an de ji alîyê PDK-Tirkîye kovara "Xebat" hat derxistin.Sala 1976'an de kovareke mehane bi navê "Rizgarî" dest bi weşanê kir.Ev kovar 4 sal weşanê xwe domand.1977'an de "Pêşeng Bo Şoreş" cihê xwe di nava kovarên temenkin de girtibû.Kovara "Devrimci Demokrat Gençlik" di sibata 1978an de li Stenbolê dest bi weşana xwe kir. Piştî 3 hejmarên pêşîn îdarexaneya wê ji Stenbolê guhaztin Diyarbekirê.Kovar ji mehê carekê bi tirkî û kurdî(kurmancî-dimilî) derket.Kovar li ser hev 11 hejmar derket. Hejmara yekem 20 rûpel yên din jî her yek 16 rûpel bû û hejmarên 5-6 û yên 7-8 bi hev re çap bûn.(1) Tîraja wê di navbera 10.000 û 12.000 de bû. Dîsa 1977'an bi navê "Roja welat" rojnameyekê giranbuha dest bi weşanê kir û heta sala 1986 a weşanê xwe domand.Her wiha "Xebat bo rizgarîya Kurdistan" 1978-ji alîyê PDK-T,"Dengê Kawa" 1979,"Kawa" 1978,"Ala Rizgarî" 1979,li Wanê "Jîna Nû" 1979,li Entabê "Têkoşîn" 1979, û gelek kovar û rojnameyên din jî hatibun derxistin.1979'an de li Kurdistana Bakur yekem car xwerû bi Kurdî kovarekê bi navê "Tîrêj" derket.Ev kovar jî bi hewlên cewsandinê re dûçar ma. Li Kurdistana başur di navbera salên 1950-1980 bi girêdayê têkoşîna rizgarîyê ve bi rêberîya Nemir [[Mistefa Barzanî]] çapamenîya Kurdî jî pêşve diçu.Di vê konaxê de,rojnameya "Xebat" ya ku 1955ê wekî organa Partî Demokratî Kurdistanê (PDK) derdiket.Berê navê vê rojnameyê "Rizgarî" bû li 1953ê kongireya PDK de navê wê kirin Xebat.Wê demê de rojnameyekê din jî li Kerkukê bi navê azadî dihate derxistin.Her wiha kovar û rojnameyên wekî "Dengî Das, Suleymanî "1950,"Peyam" 1952,"Kestin" 1958,"Kovara Çareserkirdinî Kiştukal" 1959,"Dengê qutabyan, Bexdad" 1960,"Afret"1960,"Rojnama Çiray Kurdistan, Suleymanî" 1962,"Tûtun" 1964...Piştî morkirina peymana otonomîya Kurdistan di rojnamegerîye Kurdî peşkeftinek berbiçav çêbû.Di wê demêde rojnameya "Hewkarî" 1970,kovara "Beyan" 1970,kovara Rojî Kurdistan 1971,kovara Roşibbîrî Nwê 1973,rojnameya Xebatî Kurdistan derket.Wê konaxê de tenê rojnameye Birayetî ku organa PDK bû bi duristî rojane derdiket."Asoy zankoy" 1977,"Estêre" 1974,"Bîrî nuwê" 1973,"Bilawkirawey Berew ronakî","Çiya" hewlêr 1970,"Dengî mamosta" 1970,"Dengî Cotyar" 1971,"Estêre" 1971,Nûserî Nwê 1972,"Amanc"1973,"Huşyarî Kirêkaran" 1973,"Korî Zanyarî Kurd", 1973,"Baba Gurgur" 1973,"Bo Pêşewe" 1973,"Rêbazî nû" 1975,"Gizing, Kerkûk" 1973,"Hewalnamey Şoreş" 1978 jî hin kovar û rojnameyên wê demê bûn. Di salên 1976-1984an de şerê birakujîyê,yê di navbera hêzên Kurdî de,di rojnamegerîya wan de jî cihê xwe girt û ew şerê gotinan di radyo û rojnameyên wan de bû egera dilsarîya gelê kurd û şervanên wan û devberdana gelek kesan ji endamtîya xwe di wan partîyan de.Paşe ew hemu partî di Bereyê Kurdistanî de gihane hev û şerê birakujî rawestîya. ==Rojnamegeriya kurdî di salên 1980'an de== Di destpêka salên 80an de li Kurdistana bakur û tirkîye cunteya leşkerî hat ser hukmê.Bi hezaran Kurd hate girtin û kuştin.Zulm û zordarîyên nedîtî li ser gel hat pêk anîn.Lê têkoşîna gelê Kurd jî ber bi xurt bunê ve diçû.Edî gelê Kurd li bakur hêdî hêdî hişyar di bû.Di wê konaxê de jî "hin partîyan" şaşîyên mezin dikirin.Lewma jî çapamenîyeke yekgirtî çênedibû.Salên 80an de li her perçeyê Kurdistanê de têkoşîna rizgarîya netewî geştir bûbû.Bi wê yekê re girêdayî di her warê jiyanê de gelê Kurd pêşdiket.Rojnamegerîya Kurdî jî hin xurtir bû wê konaxê de.Li bakurê Kurdistanê tesîra şoreşa başur ku bi rêberîya Mistefa Barzanî pêk dihat gelek mezin bû.1981an de kovareke bi navê "Xebat Ser Riya Barzanî" dest bi weşanê kir.Dewleta Tirk nedixwest şoreşa başur ser gelê Kurdistana bakur de bibandor be.Ev armanca xwe jî bi destê hin "partîyên Kurd" dikir.Li bakurê Kurdistanê kovar û rojnameyên wekî "Pêşmerge" 1983,"Berhem","Dengê Partîzan" 1986(Organa TKP/ML navçeya Kurdistan),"Toplumsal Diriliş(Vejîna Civakî) 1987,"Ozgur Gelecek(Dahatûya Azad) 1988,"Şewqa Berxwedan" Amed 1989 hatibûn derxistin.Kovarekê herî girîng a wê demê kovara Medya Guneşi(Roja Medya) bû."Medya Guneşi kovara yekem bû ku piştî cuntaya 12ê îlonê derket û bi derketina xwe şîmaqeq mezin li rejima Îlonê xist. Bêhêvitiya ku di nav gel de peyde bûbû şikand, moralek mezin da gelê Kurd.Berpiriyarên rojnameyê Osman Aytar, Cemal Ozçelik, Yakûp Karademir, Salih Bal, Mahmûd Metîn, Abdullah Kiran,Vedat Aydin, Nusrettin Yuksekkaya, Murat Kizilirmak, Nesih Çilgin û berpirsiyarên buraya Anqerê Abdullah Güler û yê Diyarbekirê Hamdullah Akyol hatin girtin,di hepsan de man,ceza girtin,teda û zilm dîtîn. Bêguman Medya Guneşî di dîroka rojnamegeriya Kurdî de ciyekî taybetî digre ji ber ku di dema xwe de bersîva hevcedariyeke mezin da.(2) Kovara "Deng" ku hin jî weşanê xwe didome di sala 1989an dest bi weşanê kir.Weşanê ev kovarê nêzî sîyaseta PSK(Partîta sosyalîsya Kurdistan) ye. Li başurê Kurdistanê bi xurtbuna şoreşê gelek rojname û kovarên Kurdî jî bo belawkirina ramana neteweyî dihat çapkirin."Riwangey azad" 1980, "Rêbazî pêşmerge" 1980, "Bilawkirawey Dengî lawan" 1981, "Kovara Alay surî kurdayetî" 1981, "Nûserî Kurdistan" 1981, "Estêre" 1982, "Raperîn" 1982, "Xebatî mamosta" 1982, "Kovara Kurdistan" 1982, "Kariwan" 1982, "Bilawkirawey Edebî bêgane" 1982,"Dengî Pêşmerge, Şoreşa başûr" 1983, " Rêya serkeftinê" 1983,"Rojnama Serbexoî" 1983,"Kurdayetî" 1983, "Rêbazî lawan" 1983 "Dengî xwêndekaranî Kurdistan" 1983, "Bilawkirawey Asos" 1984, "Bilawkirawey Edebî mindalan", "Rojnama Behdînan" 1982, "Kovara Pîrozî islam" 1982,"Bilawkirawey Hawdeng" 1983, "Peyamî şoreşî kurdistanî başur" 1984,"Bilawkirawey Nîrgiz" 1984, "Pala" 1984, "Roşinbîrî pêşmerge" 1984, "Rizgarî" 1985, "Dengê me" 1985, " Peyamî birayetî" 1986, "Peyamî kirêkaran" 1986, "Tendurustî û komel" 1987, "Qendîl" 1987, "Rojnama Berey kurdistanî(Organa Berey Kurdistanî)"(1988),"Helwêstî Edebî"(1988),"Terazû"(1989), û gelek kovar û rojnameyên din jî wê demê de li başurê Kurdistanê li bajarên wek Hewlêr,Silêmanî,Kerkûk û Duhok dihatin derxistin.Derbarê rojname û kovarên han de agahiyên berfirehtir -wekî navên perpirsyarên wan û bi giştî serpehatîya wan bi çi rengîye- tuneye ku bidim. Her wiha li Rojhilatê Kurdistanê jî kovarên wekî Sirwe 1984,Lawan 1983,Dengî Lawan 1984,Pêşrew 1984 û hwd... derketibûn.Li Kurdistana Surîye jî Xunav û 4-5 kovarên din hebû. ==Rojnamegerî û medyaya kurdî di salên 90'î de== Salên 90î di mejûya Kurdistanê de werçerxanek girînge.Bizûtneweya rizgarîya Kurdistan li her beşê Kurdistanê de geştir bû.Hemû bajarên Kurdistanê de serhildanên mezin pêkdihat.Li bakurê Kurdistanê hesta neteweyî bilind bû bû.Di serî de Amed,Şirnex,Merdîn,Wan û gelek bajarên bakurê Kurdistanê serhildanên mezin çêdibû.Li başurê Kurdistanê têk çûna şoreşê, qetlîamên ser xalkê Kurdistan ku ji alîyê rejîma Iraqê dihat kirin morela gel xirab kiribû.Karesatên wekî anfal,Helebce hêvîya gel şikandibû.Lê sala 1992an de gelê Kurd li başur delfetek baş bi dest xistin û cara yekem gelê Kurd bi hêvîyen mezin hilbijartina Parlemana xwe çêkir.Edî beşekî Kurdistan ne bin destê dagirkeran bû.Edî gelê Kurd li beşekê Kurdistanê de dikarî bû bêhn bigre.Bi zor û zahmetîyan be jî hêvîya sedsalan pêk hat gelê Kurd jî mafê xwe ya xwezayî bikar anî.Wekî hemû netewan pêwist bû ku gelê Kurd jî xwedîyê dewletek be.Piştî avakirina Parlemen û Hikumeta Kurdistan DEWLETA FEDERE A KURDISTAN (DFK) jî hat îlan kirin.Ku hin jî ser pîyaye.Li bakurê Kurdistanê weşana bi tirkî di nav rojnamevanîya Kurdî de wê konaxê de jî berdewam kir. Destpêka salên 90î de rojnameya "Halk Gerçeği (Rastîya Gel)" dest bi weşanê xwe kir û di nava salekê de ji aliyê dewleta Tirk hat girtin.Ev rojname îcar bi navê "Yenî halk gerçeğî (Rastîya Gel a Nû)" weşanê xwe berdewam kir,ev jî heman salê de hat girtin.1990an de rojnameyeke din bi navê "[[Yenî Ulke]] (Welatê Nû) dest bi weşanê kir û ev rojnameye rekora Cîhanê şikand,di nav salekê de 55 doz hat vekirin,30 caran hat girtin,18 car jî hat civandin.Ev rojname jî 1993an de hat girtin.Her wiha wê demê de bi navên "Ozgur Halk(Gelê azad)" 1990,"Serhildana Gel" 1990 2 kovar derket.1991an de kovarekê îllegal ku navê wî "Xebat Bo Serxwebûna Kurdistan" bû ji alîyê komîteya Navendîya PDK li bakurê Kurdistanê 6 hejmar hat derxistin."Li Welat" jî ku organa weşanîya nav welat a KUK-SE(Rizgarîxwazên Netewî yên Kurdistanê) bû 1991an de derket.Dîsa 1991an de kovara "Newroz" hate derxistin.1991 an de cara yekem di dîroka rojnamegerîya bakurê Kurdistanê de rojnameyekê xwerû bi Kurdî bi navê "ROJNAME" hat derxistin.Çi mixabin ev rojname ji alîyê "hin derdoran" hat asteng kirin û tenê hejmareke vê rojnameyê derket.Her wiha 1991an de li Dîyarbakirê kovarekê bi Kurdî-Tirkî bi navê "Govend" derket.1992an de ku ev sal tekoşîna gelê Kurd jî û zilma dagirkeran jî gihîşt asta xwe ya herî bilind ji alîyê [[Navenda Çanda Mezopotamya]] (NÇM) kovareke bi Kurdî (Kurmancî û dimilî) hat weşandin û demekê dirêj weşanê xwe domand.Kovarên bi wî rengî tevkarîyek pir mezin dida wêje û çanda Kurdî.Kovarên "Newroz ateşî (Agirê Newrozê)","Ehmedê Xanî","Serketin","Yurtsever Gençlik (Ciwanîya Welatparez),"Komel" jî hin kovarên girîn ê wê demê bûn. Kovara "[[Nûdem]]" jî 92an de li Swêdê de dest bi weşanê kiribû lê dihat bakurê Kurdistanê jî.Ev kovar di pêşxistina wêjaya Kurdî de rolekî ciwan lîst.1992an de piştî rojnameya "ROJNAME" duyemîn rojnameye xwerû bi Kurdî rojnameya "Welat" dest bi weşanê kir.Dîsa 1992an de yekemîn kovara pêkenînî li bakur kovara "Tewlo" derket.Her wiha rojnameya "Azadî" jî 1992an de dest bi weşanê xwe kir.Ev rojname bi Kurdî û tirkî bû.1992an rojnameyekî din "Ozgur Gundem(Rojeva azad)" jî dest bi weşanê kiri bû.Ev rojname jî ji alîyê Dewleta Tirk ve hat asteng kirin,rojnamevanên vê rojnameyê hat kuştin û eşkenece kirin,belavkerên wan jî dihatin kuştin.Rojnameya "Armanc" jî rojnameyeke hêja bû ku 1992an dest bi weşanê kir û di dîroka rojnamegerîya Kurdî de cihê xwe girt.Rojnameyên Kurdî wê demedê dihatin girtin û bi navêke din weşanên xwe berdewam dikirin.Mînak "Welat" hat girtin bû "Welatê me" (1995),Azadî hat girtin bû "Dengê azadî" (1994),Dengê azadî bû Ronahî,Ronahî bu Hêvî,Hêvî bû Roja Teze,Roja teze jî niha "Dema Nû"ye.Piranîyên kovar û rojnameyên Kurdî wek perperikan temen kin bûne.Lewma listeyeke pir dirêj derdikeve holê û em li vir de nikarin derbarê hemûyan de agahî bidin,ev encax bi pirtûkek lêkolînî de dikarê bêne kirin.Piştre bi girtin û zordarîyên mezin "Ronahî"(1995),"Hêvî"(1996),"Jiyana Nû"(1995),"Roj"(1995),"Nû roj"(1996),"Yenî Polîtîka(Polîtîkaya Nû)" 1995,"Ozgur Yaşam(Jiyana Azad)"(1996),"Demokrasî"(1996),"Jiyana Rewşen"(1997) gelek kovar û rojname hat derxistin.Wê demêde zordarîyeke pir mezin ser rojnamegerîya Kurdî hebu.Dewleta Tirk di hovîtî de sînor nasnedikir.Mînak 1994an de avahîya rojnameya Ozgur ulke hate bombekirin.Lê edî Komara Tirk fêm kiribu ku bi tu avayî nikaribe dengê gelê Kurd qut bike.Weşanvanîya Kurdî de heta destpêka salên 2000î bi kovar û rojnameyên wekî "Ulkede Gundem","Stêrka Rizgarî","PêşeROJ","Yenîden Newroz","Jujin","2000'de yeni Gundem","Roza","Zend","Demokrasîya Nû,"War","Roja teze","Gulîstan","Pêlîn","Yedîncî Gundem(Rojeva Heftemîn)","Rojev",Kovara mîzahî Pîne serpêhatîya xwe domand. Her wiha salên 90î de gavek pir mezin vebûna Televîzyona yekemîn a Kurdî ku li seranserî Kurdistanê û 80 welatên Cîhanê de weşan dikir MED TV bû.Her çikas wê demêde hin televîzonên Kurdî li başurê Kurdistanê hebe jî ne satalytî û netewî bûn.MED TV sala 1994an de dest bi weşane kir û sînorên navbera perçeyên Kurdistanê hinek be jî rakir.Di serîda Tirkîye û dagirkerên din gelek caran bi cureyên curbecur êrîşî MED TV kirin.MED TV 1999an de hat girtin. Başurê Kurdistanê de piştî îlan kirina DEWLETA FEDERAL A KURDISTAN(DFK) wê perçeya Kurdistanê de her çikas ne fermî be jî dewletek serbixwe hat avakirin.Parlemena Kurdistan,Hikumeta Kurdistan,Wezaretên Kurdistan hemû dezgeh,sazî,komale,sendîka,yekîtî,partî bi nasnameya xwe ya Kurdeyatî li gor rêzikên hikumeta Kurdistan li ser karê bûn.Ev azadî tesîra xwe ser çapamenîya Kurdî jî kir.Destpêka DFK de ji ber astengîyên polîtîk û aborî dezgehên media tunebu. 2-3 katjimêr televîzyonên PDK Û YNK weşan dikir.Organên fermîya Hikumeta Kurdistan tunebun tenê organa Hikumetê rojnameya "Herêm" hebû.Belam başurê Kurdistanê her roj berew pêşkewtin û dewlemend buyîne ve diçu.Ev pêvajo de şerê "birakujî" derbeyek mezin moral û bawerîya gelê Kurd û pêşketina Kurdistana azad xist.Ji ber ku li Kurdistan azad wekî Kurdistan Bakur "girtin" tune bu lewma jî rewşa rojnamegerîya Kurdistan başur wekî bakur bi girtin,kuştin û ji nû ve vebûnên re ne tijîye.Li Kurdistana başur weşanvanî de profesyonelî pêşket û kovar û rojnameyên curbecur hat derxistin.Kovarên tenduristî,siruştî,wêjeyî,musîkî,çandî,hunerî,wênekeşî,erdnîgarî,zanistî,nuçeyî,werzişî û hwd... Piştî azadîya beşekê Kurdistan başur rojname û kovarên wekî "Alay şoreş","Baban","Bûn","Demokrasî","Êsta","Gazî","Gelawejî Nwê","Gulan","Karwan,"Serab","Serboxoî(oragana Partî Serboxoî Dîmukratî Kurdistan),"Wêran","Raman","Rûnakî" dest bi weşanê kiribun.Piştre roj bi roj kovar û rojnameyên nû dest bi weşanê kirin.Ji ber ku hejmarên wan gelekin ezê tenênav û salên wan bidim.Her yek bi serê xwe di pêşxistina çand,huner,muzîk,edebîyat,hestên neteweyî,modernîzasyona Kurdistan,dîplomasî û pêşxistina civaka Kurdî de cihêkî girîng girtine. ==Weşanên ku heta salên 2000î li Kurdistana Başur derketine=== *Kovara Karwan bo zanistî mirovayetî(1990), *Rojnama Alay azadî(1991) *Kovara Edebî kirêkar(1991) *Rojnama Aborî-Hewlêr-(1992) *Bilawkirawey Encûmenî Niştimanî Kurdistan-Hewlêr-(1992) *Kovara Alternatif(1993) *Rojnama Mafnas(1991) *Kovara Newroz-Duhok-(1992) *Rojnama Werziş û lawan(1992) *Kovara Berhemî bawer(1992) *Rojnama Pale-Raniye-(1992) *Rojnama Parêzgaran(1992) *Kovara Sînema(1992) *Kovara Nojdar(1992) *Kovara Peyamî wergêr(1992) *Kovara Mehabad-Duhok-(1992) *Kovara Perîsitan(1993) *Kovara Çeleng-Zaxo-(1992) *Rojnama Dengê Mirov,Hewlêr *Kovara Dengê Zana(1993) *Bilawkirawey Dengî kirêkaran(1993) *Bilawkirawey dengî zanko-Suleymanî-(1993) *Kovara Riwangey cîhan(1992) *Rojnama Rizgarî(1993) *Rojnama Serhildan-Duhok-,Kovara Kazêwe(1994) *Rojnama Emro(1994),Kovara Cemawer-Helebçe-(1994) *Kovara Peyv(1995),Rojanama Ayinde(1996) *Kovara Ayind(1997) *Kovara Bizava pala(1998),Kovara Peyv(1997) *Kovara Pêla serbest *Bilawkirawey Tekan,Kovara Dengêk(1996) *Kovara Dozinewe(1997) *Kovara Dengê xondevan-Duhok- *Kovara Kildanî-Duhok-(1999) *Rojnama Rêgay dîmokrasî(1998) *Kovara Nivar-Suleymanî-(1998) *Kovara Roşenbîrî kildanî(1999) *Kovara Serdem(1999) *Kovara Serê rê(2000),Kovara Huner *Rojnama Awedanî(1991) *Kovara Ezmûn (1991) *Kovara azadî-Silêmanî-(1991) *Kovara Aborî û komel-Silêmanî-(1992) *Kovara Kelepûrî kurd(1992) *Rojnama Babe gurgur-Kerkuk-(1991) *Kovara Nûxazî(1991) *Rojnama Bopêşewe(1992) *Rojnama Hewlêr(1992) *Kovara Beyan-Kerkuk-1992,Kovara Belên(1992) *Kovara Pirone-Kerkuk-(1992) *Kovara Senger *Bilawkirawey Şepol(1992), *Kovara Şebeng(1992),Kovara Şaristaniyet(1992) *Rojnama Perlemana Kurdistan(1992) *Kovara Meşixel(1992),Kovara Piştgîrî(1992) *Rojnama Peyman-Duhok-(1994) *Kovara Çermû-Çemçemal-(1992) *Bilawkirawey Dengî kirêkaran-Duhok-(1992) *Kovara Heng(1993) *Kovara Derwaze-Raniye-(1992) *KovaraDiwaroj(1994),Rojnama Dahênan *Kovara Pênîsans(1993),Rojnama Rêgay Rencderan-Duhok-(1993) *Kovara Jîn(1993),Kovara Jîyar-Duhok-(1993) *Rojnama Alay Hilbijartin(1994),Kovara Aştî(1994) *Kovara Ezmir-Helebça-(1995),Kovara Pêşmerge(1995) *Kovara Eşkeft,Kovara Awat û Hêvî(1998) *Kovara Avêsta-Duhok-(1998),Rojnama Behra(1998) *Belavoka Pale-Duhok-(1998),Kovara Peyrew(1998) *Bilawkirawey Taman,Kovara Tûeşûî zanistxiwazan(1998) *Kovara Duhok(1997),Kovara Dicle(1998) *Kovara Diyalog(1998),Rojnama Dengî qela(1999) *Kovara Dengvedan-Zaxo-1997,Belavoka Dengê pîroz(1998) *Rojnama Raperîn(1997),Kovara Rêbazî çandî(1998) *Kovara Qelay Hewlêr(1998),Kovara Namey akrê-Akrê-(1998) *Kovara Hamûn-Koye-(1998),Rojnama Rêberî pêşmerge *Bilawkirawey Rojnamenûs(1999) *Rojnama Rojnamewanî(2000),Kovara Jîyar-Duhok- *Kovara Senterî lêkolînewey sitratîcî(2000) û gelek kovar û rojnameyên din jî heye nivîsandina navên wan zehmete li Kurdistana azad hatîye derxistin. Li Kurdistana rojhilat jî gelek kovar û rojname derketîye.Hinek wana ewin.Rojnama Auyer-Sine-(1997),Kovara Rewandiz-Rewandiz-(1996),Rojnama Şehade... Hin kovar û rojnameyên ku di salên 90î de li Kurdistana Surîye derketine. Kovara Aso (1992),Rojnama Xwendevan(1997),Rojnama Deng(1995)... ==Rojnamegeriya kurdî ya derwey welat== Gelek kovar û rojnameyên Kurdî li derwey Kurdistanê jî derketîye lê çerçoveya ev nivîsê de nînin,çunke ên ku qet nakevin hundirê Kurdistanê zêde sûda wan tuneye.Ez dîsa jî navê hinek wan didim. Rojnama Rêya teze,Erîvan, 1930 Rojnama Kurdistan,Azirbeycan, 1947 Kovara Kurdistan,Ingeltere, 1958 Kovara Kurd, USA,1963 Rojnama Bangî Kajîk,Berlîn, 1968 Kovara Pêşmerge,Finland, 1974 Kovara Kolnedan,London, 1976 Rojnama Armanc,Swêd, 1979 Kovara Belavok,Swêd, 1979 Kovara Rizgariya Kurdistan,Swêd, 1979 Rojnama Barzan,USA, 1981 Kovara Berbang,Swêd, 1982 Kovara Bangî Kurdistan,Hungarya, 1982 Rojnama Berxwedan,Swêd, 1983 Kovara Berbangî Kurdistan,Swêd, 1984 Kovara Helebçe,USA, 1986 Kovara Berhem,Swêd, 1987 Kovara Bingeh,Frankfurt, 1988 Kovara Peyvînuiê,London, 1991 Kovara Bangî rastî,London, 1991 Kovara Aware,Holenda, 1992 Kovara Dîdar,Swêd, 1992 Kovara Penaberîkurd,Pakistan, 1991 Kovara Kilawrojene,Pakistan, 1991 Kovara Çanda gel,Beyrût, 1991 Kovara Kurd,Kazaxistan, 1992 Kovara Gelavêje,Gurcistan Kovara Roj,Swêd, 1993 Kovara Raperîn,USA, 1993 Kovara Dengî Gel,USA û Keneda, 1982 Bilawkirawey Dengî kurd,Finlenda, 1994 Kovara Çira,Swêd, 1995 Kovara Helwest,Swêd, 1995 Kovara Jîndan,Swêd, 1996 Kovara Nûdem Werger,Swêd, 1996 Kovara Rojbaş,Swêd, 1996 Kovara dengubasî Kurdistan, 1996 Kovara Avaşîn,Stokholm, 1996 Kovara Agahdarî,Brusel, 1996 Rojnama Zayele,Darmstadt (Elmanya), 1996 Kovara Peyam,London, 1997 Kovara Însîyatîf,Swêd, 1997 Kovara Çiwarçira,Yogoslavya, 1998 Bilawkirawey Awedanî,London, 1998 Kovara Helale,Nürnberg (Elmanya), 1998 Kovara Pênûs,Elmanya, 1999 ==Rojnamegerî û mediyaya kurdî ya îroyîn== Piştî destpêka salên 2000î wekî hemî Cîhan,Kurdistan jî xwe guhert.Belê Kurdistan hin jî ne serbixwe ye,hin jî ne yekbuyîye.Lê gelê Kurd li gel hemu şaşitî û xete yên xwe,niha asta geşepêdan de ye.Tevgera netewîya Kurd hêdî hêdî fêrî xwe helsengandine dibe.Teknolojî di leha xalkê Kurd de pêşdikeve.Kurd nêzî hev dibe.Buyerake li Hewlêr an Qamişlo,Amed an jî Mehabad dikare Kurdên hemû perçeyê rake ser pîyan.Di vê tiştî de bandora herî mezin bi pêşketina teknolojî û livdarbuna hişmendîya neteweyî gelê Kurde.Jixwe ji ber ne serbixwe buyîna welatê Kurdan bi %100 rêkûpek bûyîna mediyaya Kurd ne gengaze.Kêşeya zaravayan jî mîna berê ne mijareke ku di nava gelê Kurd de bibe egera sar bûyînê.Tenê hin pirsgirêkên teknîkî derdixe holê.Bi bikaranîna yek elfebe dibe ku ev problem jî ji holê rabe. Êsta bi dehan rojname,bi dehan tv û radyo,bi sedan kovar,bi hezaran jî malper hene.Û heta niha ji dûhezarî(2000) zêdetir kovar,belawok û rojnameyên kurdî derketîye. Li Kurdistana Azad wekî GULAN,XAK,SERDEM,RESEN,DUHOK grubên medya jî mewcûde. Çavkanî û orijînala gotarê: Serhad B.RÊNAS serhadbrenas@yahoo.com [[category:medyaya kurdî]] 4053 60955 2006-12-20T00:22:32Z Erdal Ronahi 2 Listeya e-pirtûkên Kurdî çû cihê Lîsteya e-pirtûkên Kurdî *Hacî Qadirê Koyî (Nû) Dîwan Helbest, 162 rûper Nefel, 2004 *Şêx Rezay Talebanî (Nû) Dîwan Helbest, 146 rûper Nefel, 2004 *Şêrko Bêkes (Nû) Xom.. Ew wextey ballindem! Helbest, 147 rûper Nefel, 2004 * Rohat Alakom Folklor û jinên kurd Lêkolîn - folklor, 137 rûper Nefel, 2002 * Ibrahîm Seydo Aydogan Reş û spî Roman, 183 rûper Nefel, 2002 * Mustafa Aydogan Berê gotin hebû Nivîsar, 144 rûper Nefel, 2002 * Celadet Alî Bedir-Xan Elfabêya kurdî & Bingehên gramera kurdmancî Ziman, 112 rûper Nefel, 2002 * Sebrî Botanî Şîn û şadî Helbest, 98 rûper Nefel, 2002 * Firat Cewerî Kevoka spî Çîrok, 51 rûper Nefel, 2002 * Perwîz Cihanî Bilîcan Roman, 379 rûper Nefel, 2002 * Silêman Demir Sorê Gulê Roman, 165 rûper Nefel, 2002 * Xelîlê Duhokî Gaziyek ji cergê Asya Helbest, 77 rûper Nefel, 2002 * Bûbê Eser Gardiyan Roman, 134 rûper Nefel, 2002 * Sidqiyê Hirorî Kurê zinarê serbilind Roman, 134 rûper Nefel, 2002 Ehmed Huseynî Bi xewna we pênûsê dilorînim Helbest, 68 rûper Nefel, 2002 Salihê Kevirbirî Filîtê Quto Lêkolîn - folklor, 163 rûper Nefel, 2002 M. Elî Kut Mehkûm Çîrok, 67 rûper Nefel, 2002 Mahmûd Lewendî Compûtera ber dilê min Mîzah, 121 rûper Nefel, 2002 Hesenê Metê Labîrenta cinan Roman, 144 rûper Nefel, 2002 Hesenê Metê Başûrê Kurdistanê Gername, 33 rûper Nefel, 2002 Laleş Qaso Sê şev û sê roj Roman, 250 rûper Nefel, 2002 Mehmed Uzun Hawara Dîcleyê – I – Roman, 230 rûper Nefel, 2003 Mehmed Uzun Bîra qederê Roman, 295 rûper Nefel, 2002 Serdar Roşan Dara gozê Çîrok, 97 rûper Nefel, 2002 Arif Zêrevan Bingehên rastnivîsandina kurdiyê http://www.nefel.com/epirtuk/arif_zerevan_bingehen_rastnivisandine_02.pdf Ziman, 160 rûper Nefel, 2002 [[category:Medyaya kurdî]] 4057 15952 2004-12-28T16:35:37Z Erdal Ronahi 2 DEWLETA FEDERAL A KURDISTANÊ çû cihê Dewleta Federal a Kurdistanê #REDIRECT [[Dewleta Federal a Kurdistanê]] 4059 15954 2004-12-28T16:41:57Z Erdal Ronahi 2 PARLEMENA KURDISTANÊ çû cihê Parlamena Kurdistanê #REDIRECT [[Parlamena Kurdistanê]] 4060 45324 2006-09-04T07:52:07Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Silhedînê Eyûbî]] 4061 47802 2006-09-18T08:30:30Z Erdal Ronahi 2 {{cudakirin}} # [[Silhedînê Eyûbî]] (1138-1193) # Parêzgeheke Iraqê: [[Selahedîn (parêzgeh)]] 4062 45327 2006-09-04T07:53:36Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Silhedînê Eyûbî]] 4064 15958 2004-12-29T21:39:47Z Erdal Ronahi 2 Dîroka rojnamegeriya Kurdî û Rewşa îroyîna Medyaya Kurdî çû cihê Rojnamegeriya kurdî #REDIRECT [[Rojnamegeriya kurdî]] 4065 15959 2004-12-29T21:44:03Z Erdal Ronahi 2 [[category:Medya]] 4066 53282 2006-10-19T17:04:19Z Erdal Ronahi 2 '''Radyo''', teknolojiyeke ji bo weşandina deng û muzîk ser mesafeyên mezin bi awayeya [[pêlên elektromagnetîk]] e. :''Binihêre: [[Lîsteya radyoyên kurdî]]'' [[Kategorî:teknolojî]] [[bg:Радио]] [[ca:Ràdio]] [[cy:Radio]] [[da:Radio]] [[en:Receiver (radio)]] [[eo:Radio]] [[es:Radio (medio de comunicación)]] [[fi:Radio]] [[fr:Radioélectricité]] [[hi:रेडियो]] [[ja:電波]] [[lt:Radijas]] [[nl:Radio]] [[no:Radio]] [[ro:Radio]] [[ru:Радиоприёмник]] [[sl:Radio]] [[sq:Radio]] [[sr:Радио]] [[sv:Radio]] [[tl:Radyo]] [[tr:Radyo]] [[zh:无线电]] 4069 15963 2004-12-30T17:55:06Z Erdal Ronahi 2 [[category:mirov]] [[category:zanist]] 4070 15964 2004-12-30T23:14:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[doxave]] 4071 15965 2005-01-03T18:58:11Z Erdal Ronahi 2 ji tr:, GPL ji tr:, GPL 4074 66937 2007-01-29T00:22:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[da:Nazım Hikmet]], [[pl:Nazım Hikmet]] [[Image:Nazimhikmet.jpg|thumb|Nazim Hîkmet Ran]] '''Nazim Hîkmet Ran''', nivîskar, helvestvan û şoreşgerek e ku bi tirkî nivîsand. Bi nivîs, gotin û şîroveyên xwe hêja di navbera me de dijî bi nivîs pev û gotinê mê. Helbestvan nivîskar û sîyasetmedartîya vî hertim bi xwerê mijaren nû derxistin holê Helbestvanê ku Di sala [[1902]] de li bajarê [[Selanîk]]ê hati bû dinyê û di sala [[1963]].ya 3. miha Hezîranê jî li Moskovê çûbû ser dilovanîya xwe daxazavî ya davî jî ji dost û hevalêvî tenê bû ev li gundekî [[Anatolya]]yê bin ax bibé û li bin sîya sipîndarekê bilind Helbestvanê ku ji welatê xwe surgun bûbû, Koçber lî dervî welat dijî. Bê guman surgunê jî tesîrek mezin li ser helbestvan danîbû Ji ber ku dema mirov balaxwe dida Nivîs û helbestê vî behtirîn hasreta welat xuyadikê helbestvan piştî kû derdikevê surgunê Ji hêla devleta faşîst ya tirkîyê wê bêbext û xayîn hate hîlbijartin û pıştî demekê jî, ji hemwelatîyê hate avêtin êdî helbestvan jî mîna gelek bê welatîya bê welat dije helbestvanê kû bê welat mabû di helbesteke xwede visa digot "Jiyan mîna dareke tenê, serbuxwe û mîna daristanekê Jî gîrêdayî biratîyêye, tûne bibê koledarî û xulamtîya mirova ji mirova re û berdevam kir êw welat êmeye" Tenê Nivîs û Peyvêvî bi van ne qêdîyan helbestvan jiyaneke dagirtî derbaskir 15 sal surgun li dervî welat13 sal jî li zindane devleta faşît di welatê xwede 27 pirtûk jî tevlî jiyanê kirin bê Nirxandin mezinek bû di edebiyata û wejêya tirkadê. di navbera edebîyatçîyê hatin û çûinde navê mêzin Nazim bû Helbestê vî loma jî bi dehan Zimana hatin wergerandin bi rastî jî ew devê çaw şînbû ji xwe pitûkavîyî kû bi navê (jı welatê min vêneyên mirova) (Memleketimden İnsan Manzaraları) bi rastî jî Balkêş bû tenê em Kurd netêde an jî me Kurda ne hejmêrin li Cîhanê delaltirîn pirtûkên vî bûn, Berxwedan Û Qahremantî,ya kû "NATAŞA"li hemberî faşîzmê dabû bi rengekî vusa Anîbû Ziman kû dema mirov dixwed zindî êv berxwedan didît ji xwe kurê kû li gara hayder paşa di fikirî kû gelo dema hatiba bencî saliyaxwe mîna bavê xwe mirîyaba ya na mirov wê gavê di xiste nava Ramanen girande ez bahwerin kû gelek mirov êv kurê gara hayder paşa bi Nazim naskirin û Nataşa jî vê demè. û belkî îro jî, kezban û kemal jî vî di Nivîsê xwede herî delal neqişandi- bun penûsavî di vê pirtûkêde ji bilî Kurda çi di cîhanêde jiyan dikir dîtibû vêke minak, ji mîroya hêya pirpirînka ji birçîyen Reşik yê efrîqa ta zaroken filîstînê Ji hatunê Înglîzî ta beden firoşa kubayî pênûsa vî kêm zêde li van aliqî bû berhemé vî tev min ne xwedibin jî gelektirîn pirtûkê vînî balkêş min xwedine lê bi rasti ji helbestêvî demekê dil xweşîyêk mezin di damin û îro bi kêmasî jî tesîra vî mîna "Ahmed Arîf li semin heye êv bandor di helbestêmin de jî wêkirî xuyadikê bêhtir jî di pirtûkaminî yek emînde hêja baştir xuyaye Dema Kû ez Bi Avura Kurdî li Nazim Di Nerim li hemberî vî, ez bi xwazim jî nikarim bi rêz bim ji ber kû di nerîna xwede dema li kurda û kurdîstanê di nerî nerîna vî nerînekê Kemalîst bû her çiqasî jî helbastê vî xweş bin ji ber nerina kû pê li kurda û kurdîstanê di nerî êz jê nexweşim,Nazim bi kêsayetîyekê [[sosyalîst]] û [[komunîst]] dihate naskirin kesê kû xwe weke şaxsîyetekî komînîst û sosyalîst bênê ziman û di wê kesayetîyêde kurdê kû bi sala di welatê xwede bindest dijîn nebînê birastî jî mirov di wê kû ji sosyalîstî û komînîstîya vî bi fikar bê û ez bifikarim jî ji ber kû vî di doza xwede tekoşina kemaliz mê dida ji ber kû sistema devleta Tirkîyê îro mirov nikarê bêjê kû di rastiya xwede hizmeta kemaliz mê jî dikê, mirov nikarê bêjê, Nazimê go jîrbûna mîroyê û birçîbûna afrîqa dîtîye, ji kurda bê agahîye an jî kurd nê ketine vê xwebatê kû Nazim van bibînê Nazim kurd di dîtin zor û zahmetîya ser van jî baş zanî bû lê çavê kû kemal piştî damezirandina cumhurîyetê kurd û kurdîstan Înkar kir, Nazim jî kurd didîtin lê mixabin înkar dikirin nê dixwes Kurda bibînê. Orijînala Gotarê:[[Medenî Duran]] [[Category:Nivîskar|Hîkmet, Nazim]] [[Category:Helbestvan|Hîkmet, Nazim]] [[ar:ناظم حكمت]] [[da:Nazım Hikmet]] [[de:Nazım Hikmet]] [[el:Ναζίμ Χικμέτ]] [[en:Nazım Hikmet]] [[es:Nazım Hikmet]] [[fa:ناظم حکمت]] [[fr:Nazim Hikmet]] [[it:Nazim Hikmet]] [[lv:Nāzims Hikmets]] [[pl:Nazım Hikmet]] [[pt:Nazım Hikmet]] [[ru:Назым Хикмет]] [[tr:Nazım Hikmet Ran]] 4075 15968 2005-01-03T21:19:29Z Erdal Ronahi 2 Nazim Hîkmet çû cihê Nazim Hîkmet Ran #REDIRECT [[Nazim Hîkmet Ran]] 4076 15969 2005-01-03T21:22:30Z 194.78.218.129 #redirect [[Nazim Hîkmet Ran]] 4077 15970 2005-01-03T21:47:40Z Erdal Ronahi 2 ji tr: ji tr: 4078 67092 2007-01-29T23:01:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: arc, bat-smg, hy, lb, mr, nds, oc, qu, sc تعديل: eu, tr [[Image:Stockholm old town 2002.jpg|right|350px]] '''Stokholm''' (Stockholm) [[paytext]]a [[Swêd|Swêdê]] ye. {{commons|Category:Stockholm|Stockholm}} {{kurt}} [[Kategorî:paytext]] [[af:Stockholm]] [[ar:ستوكهولم]] [[arc:ܣܬܘܟܗܘܠܡ]] [[bat-smg:Stuokhuolms]] [[bg:Стокхолм]] [[br:Stockholm]] [[bs:Štokholm]] [[ca:Estocolm]] [[cs:Stockholm]] [[csb:Sztokhòlm]] [[cv:Стокгольм]] [[cy:Stockholm]] [[da:Stockholm]] [[de:Stockholm]] [[el:Στοκχόλμη]] [[en:Stockholm]] [[eo:Stokholmo]] [[es:Estocolmo]] [[et:Stockholm]] [[eu:Stockholm]] [[fa:استکهلم]] [[fi:Tukholma]] [[fo:Stokkhólm]] [[fr:Stockholm]] [[fy:Stokholm]] [[ga:Stócólm]] [[gl:Estocolmo - Stockholm]] [[he:שטוקהולם]] [[hr:Stockholm]] [[hu:Stockholm]] [[hy:Ստոքհոլմ]] [[ia:Stockholm]] [[id:Stockholm]] [[io:Stockholm]] [[is:Stokkhólmur]] [[it:Stoccolma]] [[ja:ストックホルム]] [[ka:სტოკჰოლმი]] [[ko:스톡홀름]] [[la:Holmia]] [[lb:Stockholm]] [[lt:Stokholmas]] [[lv:Stokholma]] [[mr:स्टॉकहोम]] [[nds:Stockholm]] [[nl:Stockholm]] [[nn:Stockholm]] [[no:Stockholm]] [[nrm:Stockholm]] [[oc:Estocòlme]] [[pl:Sztokholm]] [[pt:Estocolmo]] [[qu:Stockholm]] [[ro:Stockholm]] [[ru:Стокгольм]] [[sc:Stoccolma]] [[se:Stockholbma]] [[sh:Stockholm]] [[simple:Stockholm]] [[sk:Štokholm]] [[sl:Stockholm]] [[sq:Stockholm]] [[sr:Стокхолм]] [[sv:Stockholm]] [[th:สตอกโฮล์ม]] [[tr:Stokolm]] [[ug:ستوكھولم]] [[uk:Стокгольм]] [[vo:Stockholm]] [[zh:斯德哥尔摩]] [[zh-min-nan:Stockholm]] 4079 46652 2006-09-08T14:34:52Z 172.173.159.181 [[Wêne:Lice1.JPG|right]]'''Lice''' navçeyeke [[Amed]]ê ye. == Herêm û gundên Licê == Heft herêmên Licê hene. Lê çend gund û cî jî hene ku nakevin nav sînorê van her heft herêman. Wek aliyê rojhilat, rojava û başûrê navenda Licê. Ev gundên weha di nav herêman de, bi serê xwe hatin bi cî kirin. *[[Dimbilyan]] *[[Qora Berber]] *[[Sîwan]] *[[Dêrxeyd]] *[[Fîs]] *[[Pêşêkevir]] *[[Rojhilat û Sarim]] *[[Deşta Dadim û Zerê]] == Di dîroka kevn de herêma Licê == Licê ji aliyê cî û şaristaniyê ve herêmeke gelek kevn e. Herêmeke stratejîk û çiyayî ye. Şopên mirovên dema şikeftan ([[neolîtîk]]) ku 10 hezar berî îro jiyan e li herêma Licê hene. Hîn îro jî mirov li herêmên [[Biryas]], [[Biriqleyn]], [[Fîs]], [[Hûrê]], [[Sadilkef]], [[Cinezûr]], [[Melê]] û li derdora gomên [[Panav]] û [[Xicîgan]] rastî gelek nawis, şikeft û xerabeyan tê. Licî ji şikeftên ku ji kevir hatine kolandin re nawis dibêjin. Li van herêmên ku me navên wan got, kevir wek mal hatine kolandin. Hundirên wan çavî bi çavî ne. Hinek ji wan nawisan du tebeq in û hinek jî di nav hev de xwedî çend beş û ode ne. Xuya ye ku di dema kevir û nêçîrvaniyê de, ev nawis ji aliyê însanan ve hatine kolandin û wek mal bi kar anîne. Ji aliyê dîrokzanan ve hatiye tespîtkirin ku 3.000 berî Mîladê bi navê Sobarî xelkek li herêma jorê Dîclê bi cî bûye. Tê gotin ku Sobarî xelkê herî pêşi ye ku li herêmê bi cî bûye. Piştre navê Hûrî li Sobariyan hatiye kirin. Hûrî ji Zagrosan heta Serhed, Amed, Riha û Sûriyê hukim kirine. Zimanê wan Hînd-Ewropî bûye. Di derheqê Hûriyan de dokumenta nivîskî ev e ku cara pêşî Hûriyan kela (bedena) Amedê çêkirine. Îro jî li ser kevirên kelê yên herî binî bi zimanê Hûrî nivîsên bizmarî hene. Piştre bajêr her ku dest guhartiye, li ser dîwarê Hûriyan dîwarên nû hatine îlawe kirin. Hûrî di herêma Licê de xurt bûne. Navê gundê Hûrê hîn ji wê demê ve maye. Hûrî di nawis û şikeftan de jiyan. Bi zimanê Babîliyan, hûrî navê şikeftê ye. Lê hezar mixabin ku heta niha li herêma Licê li ser van nawis û xerabeyan tu lêkolîneke zanistî nehatiye kirin. Ez weha bawer dikim ku ev nawis bi kêmasî 5.000 berî niha hatine kolandin. Dibe ku ew ji dema Sobarî-Hûriyan ve mabin. Dîsa nêzîkî van gundên bi nawis gelek xerabe hene ku di zemanê berê de ew gund û bajar bûne. Tu kes bi sedemên wêranbûn û cûmbûna wan şaristaniyan nizane. Îhtîmala herî mezin ew e ku bajar û gundên wê demê di erdhejekê de cûm bûne. Tofan û gîtên dijwar bi serê wan re hatine. Dîsa ne dûrî eqil e ku welatên wan di şerên giran û dijwar de hatibin wêran kirin. Bajarekî weha xerabe û cûmbûyî li pişt Licêya kevn, li serê çiyayê Şîro jî heye. Licî ji vî bajarê xerabe re bajarê Şîro dibêjin. Tê gotin ku Şîro komûtan û serokê bajêr bûye. Dîsa li gor gotinên gotinbêjan Şîro komûtanê Merwaniyan bûye. Kes nizane çi bi serê Şîro û bajarê wî hatiye. Gelo ji wir hatine û Licê avakirine? Lê li ser hinek kevirên xerabeyên herêmên Licê wek Zarga Fîsê, Biriqleynê nivîsarên dema Asûrî, Roma û Îskenderê Zirqleynî hene. Nivîsarên li ser şikefta Biriqleynê ji aliyê kralên Asûr Tîglatpîleser-ll an û Salmazerê lll an ve hatine nivîsîn. Tîglatpîleser-ll berî Mîladê di navbera salên 930-950î û Salmazerê lll an jî berî Mîladê di navbera salên 840-860î de hukimdarî kirine. Asuriyan ne ji bajarê Licê re lê ji hemû herêma Licê re Şîrîşa gotine. Piştre dagîrkerên wek [[Roma]], [[Ecem]], [[Bîzans]], [[Ereb]] û [[Tirk]] hatine herêmê. Lê hezar mixabin wek dîroka Kurdan a giştî dîroka Licê ya nivîskî jî zêde ne diyar û zelal e. Lê tiştek heye ku dîroka Licê ya nivîskî bi ya [[Entax]]ê dest pê dike. ==Entax== Li herêma [[Licê]] wek bajar ciyê herî kevn û dîrokî yek jê jî '''Entax''' e. Di dîrokê de navê wê '''Atax''', '''Ataq''' û '''Hetax''' derbas dibe. Entax îro gundekî Licê ye. Ew dikeve başûrê rojhilatê Licê û bi qasî 15-20 km yî ji Licê dûr e. Ne awayekî dîrokî û zanyarî lê li gor gotinên bav û kalên liciyan, licî ji Entaxê koçkirine û hatine li ciyê Licêya îroyîn bi cî bûne. Ji ber vê yekê jî tukes nizane kîjan sal û dem ji Entaxê hatine û Licê ya îroyîn avakirine. Lê bi awayekî dîrokî û zanyarî nayê zanîn ku dema Entax sancaxa (qezaya) Farqînê bûye, gelo wê demê rewşa Licê çi bûye. Dibe ku Licê wê demê gund be û bi Entaxê ve girêdayî be. Li ser Licê dokumenta herî kevn a nivîskî ya ku li ser camiya Mezin a Licê ye di sala [[1540]]î hatiye nivîsin, e. Di derheqê Entaxê de du çavkaniyên dîrokî hene: [[Dîroka Kurdên Merwanî]] û [[Şerefname]]. Li gor dîroka Kurdên Merwanî di navbera salên 985-1086 an de paytextê [[Dewleta Merwanî]] [[Farqîn]] bûye û Entax jî sancaxa wê bûye. Entax ciyê havîngeh û seyrangeha serokê dewleta Merwniyan bûye. Padîşahên Merwaniyan li Entaxê qesr û qonaxên bedew lêkirine. Di mehên bihar û havînan de çûne li wir kêyf û seyranê, xwarine û vedixwarine, guhdariya saz û stranan kirine. Li govend, reqs û dîlanan temaşe kirine û carnan jî çûne nêçîrê. Mirov dikare bêje ku Entax havîngeh û evîngeha padîşayên Merwaniyan bûye. Nivîskarê pirtûka Dîroka Kurdên Merwanî [[Îbnul-Erzak]], 990 sal berî îro, li Entaxê behsa serpêhatiyeke padîşah û wezîrên Merwanî dike. Serpêhatî weha ye: :”…Hukimdariya Mumehidîdewle dewam dikir. Şêro jî wezîrê wî bû. Hukimdar ji Şêro gelek bawer dikir. Şêro birêvebiriya hemû karûbarî girtibû destê xwe. Bi navê Înbî Felyus kurekî Şêro hebû. Şêro gelek ji kurê xwe hez dikir û ew kiribû serokê parastinê ya giştî. Lê hukimdarê Merwaniyan Mumehidîdewle ji kurê wî Înbî Fulyas hez nedikir. Ji aliyê din ve hukimdar keleya Hetaxê dabû Şêro. Kela Hetaxê gelek saxlem bû. Axa wê fireh, bi xêr û ber bû. Xwediyê çêrgeheke mezin bû. Edeteke Şêro hebû, di rojên biharê de padîşah dibir wir û herduyan rojên xwe yên biharê li wir derbas dikir. Şêro di wê demê de zîyafet û şahiyên mezin çêdikir. Di bihara 1010 an de, dîsa çûn Hetaxê. Bi roj xwarin, vexwarin, kêfkirin û çûn nêçîrê. Îbnê Felyus ji wan re xwarin û vexwarinên xweş û tehmdar amade kir. Rojên xweş û geş derbas kirin. :Şêro ji lawê xwe re emîr dike û dibêje, ku divê çend pêwan (nobedar) bikevin deriyê keleyê bila nehêlin tu mirovên padîşah bikevin hundir. Ew jî dest bi xwarin, vexwarin û şahiyê dikin. Padîşah dixwe, vedixwe û emîr dike û Şêro jî rûne. Lêbelê li pêş padîşah xwar dibe erdê radimîse û dîsa rûnane û her car şûşe tijî dike û pêşkêşî padîşah dike. Padîşah baş mest û serxweş dibe. Pismamên padîşa yek bi yek radibin û Şêro jî wek ku wan bi rê bike, yek bi yek dibe der û her yekê di malekê de hefs dike. Û ew dibêje ku vî karî bi emîrê padîşah kiriye. Heta ku ew kesên meclisê diqedin vê plana xwe weha didomîne. Di dawiyê de ji derî sê stranbêjan tukes li ba padîşa namîne. Yek jê jî bi navê Muşrîk xizmetkarekî padîşahê yê taybetî ye. Şêro dema dibîne ku di rûyê padîşah de şopên serxweşiyê xuya dikin weha dibêje: :”Heger padîşahê min bixwaze raze nivîn amade ne!” :Padîşa weha bersiv dide: :”Belê, ez ê razim lê divê ez vê qedexa di destê xwe de jî vala bikim. De were ji bo jîyana min, em bi hev re qedeheke mey vexwin.” :Şêro, ” bi ser ser û çavên min” dibêje û bi hev re dest bi vexwarinê dikin. Piştre padîşah radibe û diçe wetaqa xwe û di nav ciyê xwe de dirêj dibe. Xizmetkarê wî yê taybetî jî, lingên wî digire hembêza xwe û miz dide. :Wê demê Îbnî Felyus ji Şêro re weha dibêje: :”De haydê tam dema wê ye! Fersend ket destê te.” :Şêro jê re weha dibêje: :”Welahî, ji bo vê yekê wijdana min bi min re îtaet nake.” :Îbn Felyus bi heyecan û tirs: :”Divê em vî îşî bibin serî an em hemû tên kuştin.” :Şêro weha bersiv dide: :”Wele ez nikarim vî karî bikim, dixwazî tu bi xwe bike!” :Li ser vê yekê Îbnî Felyus şûrê tazî di dest de û dikeve odeya Padîşah. Dema padîşah ew dibîne bi awayekî sert jê dipirse: :”Di vê saetê de tu ji bo çi hatî vê derê?” :Îbnî Felyus dibêje ku ji bo xizmetê hatiye. Padîşa bi awirekî sert: :”Derkeve, here û carekê din jî mewe!” :Lê Îbnî Felyus dernakeve. Padîşah bi hêz û heybet ji nav nivînên xwe derdikeve û di hemleyekê de wî davêje erdê û li ser rûdine. Gaziyê Şêro dike ku şûrê wî bîne. Şûrê padîşa tim pê re bûye lê wê demê dibin nivînên wî de maye. Şêro şûrê wî ji bên nivînên wî digire û di nav milên wî de lê dixe. Wê demê padîşah ji Şêro re dibêje: :”Ax Şêro tu bi gotina Îbnî Felyus xapiyayî. Lê bi Xwedê dê tu ji vir û bi şûn ve îflah nebî.” :Piştre Şêro bi eskerên ku bawer dike, ji xewê radike û rewşê ji wan re dibêje. Pismam û mirovên padîşah jî davêje zîndanê. Şêro bi kurê xwe Îbnî Felyus ve diçin Farqînê û ew li wir hukimdariya xwe elan dikin.” == Girêdanên derve == *[http://www.avestakurd.net/avesta15/lokman%20polat.htm Nav û dîroka Licê] [[category:navçeya Amedê]] [[fa:لیجه]] 4080 15973 2005-01-04T00:45:51Z Erdal Ronahi 2 15 Tebax 1984 çû cihê 15'ê gelawêja 1984'an #REDIRECT [[15'ê gelawêja 1984'an]] 4081 38957 2006-08-13T16:20:37Z Pill 538 Guherandina 85.99.208.125 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Hunera fîlmê. Binihêre: [[Fîlmên kurdî]] {{kurt}} [[category:Çand]] 4082 57103 2006-11-17T22:28:21Z Bablekan 495 Gelek [[Wikipedia]] hene. Ji wan çend mezin in, çend biçûk in. Çend gotarên bingehî ji bo hemû van pêwîst in. Heke dirêj nebin, bila [[Wikipedia:Şitl|şitl]] bin. Ev lîste lîsteya 1,000 gotarên bingehî ji bo her Wîkîpediyayê ye. == Têgeyên bingehî == #[[mirov]] ##[[mêr]] ##[[jin]] ##[[zarok]] ##[[kur]] ##[[keç]] #[[tişt]] #[[lawir]] #[[giya]] #[[maden]] == [[Felsefe]] == #[[Eqil]] #[[Leş]] #[[Ruh]] #[[Vîna azad]] #[[Rastî]] #[[Zanîn]] #[[Metafîzîk]] #[[Exlaq]] #[[Epistemolojî]] #[[Estetîk]] ==[[Biyografî]]== At least three sentences on 100 key historical figures === [[Muzîkar]] === # [[Wolfgang Amadeus Mozart]] # [[Johann Sebastian Bach]] === [[Kaşîf]] === # [[Jacques Cartier]] # [[Christopher Columbus]] # [[Marco Polo]] # [[Hernán Cortés]] # [[Vasco da Gama]] # [[Ferdinand Magellan]] # [[Francis Drake]] #[[Roald Amundsen]] #[[Edmund Hillary]] === [[Zanistvan]] û [[dahêner]] === ==== Zanistvan ==== # [[Albert Einstein]] # [[Charles Darwin]] # [[Isaac Newton]] # [[Galileo Galilei]] # [[Alan Turing]] # [[Al-Khawarizmi]] (Abu Abdullah Muhammad bin Musa al-Khwarizmi) # [[Ptolemy]] (Claudius Ptolemaeus) ====Dahêner==== # [[Henry Ford]] # [[Johann Gutenberg]] # [[Birayên Wright]] # [[Leonardo Da Vinci]] # [[Thomas Alva Edison]] # [[Bill Gates]] # [[Linus Torvalds]] === [[Nivîskar]] û [[Ramanwer]] === # [[Plato]] # [[Aristoteles]] # [[Martin Luther]] # [[Adam Smith]] # [[Karl Marx]] # [[William Shakespeare]] # [[Johann Wolfgang von Goethe]] # [[Socrates]] # [[Pythagoras]] # [[Dante Alighieri]] # [[Mary Wollstonecraft]] # [[Rosa Luxemburg]] # [[George Orwell]] # [[J. R. R. Tolkien]] # [[Immanuel Kant]] # [[Lao Tzu]] # [[Homer]] # [[Herodotus]] # [[Hippocrates]] # [[Virgil]] # [[Zeami]] # [[Victor Hugo]] # [[René Descartes]] # [[Molière]] # [[Voltaire]] === Kesên siyasî=== # [[Akbar the Great]] # [[Tutankhamun]] # [[Trotsky]] # [[Tamerlane]] # [[Cengîz Xan]] # [[Julius Caesar]] # [[Caesar Augustus]] # [[William I of England|William the Conqueror]] # [[Hugh Capet of France]] # [[Richard I of England]] # [[Mahatma Gandhi]] # [[Sitting Bull]] # [[Kwame Nkrumah]] # [[Charles de Gaulle]] # [[Charles V, Holy Roman Emperor]] # [[Louis XIV of France]] # [[Ferdinand Magellan]] # [[Otto von Bismarck]] # [[Peter the Great]] (of Russia) # [[Simón Bolívar]] # [[Samuel de Champlain]] # [[Hernán Cortés]] # [[Vladimir Lenin]] # [[Napoléon Bonaparte]] # [[Alexander the Great]] # [[Saladin]] # [[Josef Stalin]] # [[Adolf Hitler]] # [[Benito Mussolini]] # [[Winston Churchill]] # [[Franklin Delano Roosevelt]] # [[Harry Truman]] # [[Mao Tse-tung]] # [[Shaka Zulu]] # [[Pol Pot]] # [[Hirohito, Emperor of Japan]] # [[Franz Ferdinand]] # [[Charlemange]] # [[Queen Victoria]] (UK) # [[Emperor Wilhelm II]] (Germany) # [[Cleopatra]] === Siyasetmedar û rêberên hevdem yên navneteweyî=== #[[George W. Bush]] #[[Gerhard Schröder]] #[[Jacques Chirac]] #[[Silvio Berlusconi]] #[[Kofi Annan]] #[[Nelson Mandela]] #[[Tony Blair]] === Yên din=== # [[Martin Luther King]] #[[Gavrilo Princip]] ==[[Edebyat]]== #[[Hezar û yek şev]] #[[Qur'an]] #[[Încîl]] #[[Don Kîxotê]] #[[Odyssey]]/[[Iliad]] #Plato's ''[[The Republic]]'' #Machiavelli's ''[[The Prince]]'' #[[Tewrat]] ==[[Welat]]== One sentence and the table on all countries in this list: [http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries] ==Karên malê== ===[[Xurek]]=== # [[Nan]] # [[Qehwe]] # [[Garis]] # [[Pembû]] # [[Lopikên Soya]] # [[Sorghum]] # [[Genim]] # [[Ceh]] # [[Erzin]] # [[Fêkî]] # [[Pancar]] # [[Titûn]] # [[Penîr]] # [[Alkohol]] # [[Çay]] # [[Birinc]] ===[[Vexwarin]]=== #[[Av]] #[[Bîre]] #[[Şerab]] #[[Coca cola]] ==[[Erdnîgar]]== At least three sentences on each of the continents # [[Efrîqa]] # [[Antarktîka]] # [[Asya]] # [[Okeaniya]] # [[Ewropa]] # [[Amerîkaya bakur]] # [[Amerîkaya başûr]] ===Heremên din=== # [[Rojhilata Navîn]] # [[Latîn Amerîka]] ===Wekî din=== #[[Sehra]] #[[And]] #[[Rûbarê Amazon]] #[[Nîl]] #[[Oqyanûsa Atlantîk]] #[[Oqyanûsa Hindê]] #[[Oqyanûsa Aram]] #[[Oqyanûsa Başûr]] #[[Oqyanûsa Qubbî]] #[[Deryaya Navîn]] #[[Deryaya Reş]] #[[Deryaya Bakur]] #[[Deryaya Baltîk]] #[[Agirkanî]] #[[Hîmalaya]] #[[Alp]] #[[Grand Canyon]] #[[Great Barrier Reef]] #[[Rûbarê Mississippi]] #[[Celala Niagara]] #[[Gola Tanganyika]] #[[Titaca]] #[[Great Lakes]] ===[[Bajar]]=== Notable cities of the world -- criteria: Historical significance, population, and/or land area: #[[London]] #[[Parîs]] #[[Berlîn]] #[[Stenbol]] ([[Constantinople]] a berê) #[[St. Petersburg]] #[[Moskow]] #[[Orşelîm]] #[[Mekke]] #[[Tokyo]] #[[Atêna]] #[[Roma]] #[[Şanghay]] #[[Pekîn]] #[[Nû York]] #[[Waşington]] #[[Tenochtitlán]] #[[Bombay]] (Mumbai) #[[Buynis Ayrês]] #[[Sêûl]] #[[Cakarta]] #[[Keraçi]] #[[Manîla]] #[[Sao Paulo]] #[[Mekziko Sîty]] #[[Dhaka]] #[[Lagos]] #[[Qahîre]] #[[Tehran]] #[[Lîma]] #[[Bogota]] #[[Bangkok]] #[[Kînşasa]] #[[Riyo du Janîro]] #[[Bexda]] #[[Kalkutta]] (Kolkata) #[[Bengelor]] #[[Tianjin]] #[[Osaka]] #[[Los Ancêlês]] #[[Hong Kong]] ==[[Dîrok]]== ''Note: This is rather anglocentric, and tells a story of "Western civilization"; needs expansion for other cultures significant epochs and events'' At least five sentences on: # [[Daynasor]] # [[Werara Mirovî]] # [[Berîdîrokê]] # [[kevnarnasî]] # [[Çaxê Berîn]] # [[Çaxê Bronzî]] # [[Sûmer]] # [[Misra Kevin]] # [[Çaxê Asinî]] # [[Yewnana Kevin]] # [[Îmoeratoriya Romayê]] # [[Çaxê Tarî]] # [[Vaykîng]] # [[Xaçperês]] # The [[Great Schism]] # [[Mirina Reş]] # [[Renaissance]] # [[Vedîtina Emerîkayê]] # [[Spanish Inquisition]] # [[Împeratoriya Pîroz a Neteweya Germanî]] # [[Şerê Navxwe yê Inglistanê]] # [[Koledarî]] # the [[Ruhnhizrî]] # [[Şoreşa Fransayê]] # [[Şoreşa Pîşesazî]] # [[Şerê Navxwe yê Emrîkayê]] # [[The Scramble for Africa]] # [[Şerê Cîhanî yê Yekê]] # [[Şoreşa Rûsiyayê]] # [[Şerê Navxwe yê Rûsiyayê]] # [[Şerê Navxwe yê Îspanyayê]] # [[Şerê Cîhanî ye Duyê]] # [[Holocaust]] # [[Şerê Sar]] # [[Şerê Vîyetnamê]] # [[Apartayd]] and also, ''at the very least'' a start on: # [[Dîroka Hindistanê]] ## [[Bajêrwarî ya Gelîye Îndûsê]] ## [[Shishunaga Dynasty]] ## [[Desthilatdarî ya Îslamê li Hindistanê]] ## [[Mughal Empire]] ## [[Racên Brîtanyayî]] ## [[Serxwebûna Hindistanê]] ## [[Perçebûna Hindistanê]] # [[Dîroka Çînê]] ## [[Yuan Dynasty]] ## [[Ming Dynasty]] ## [[Qing Dynasty]] ## [[Chinese Civil War]] # [[History of Japan]] ## [[Meiji Restoration]] # [[History of Australia]] # [[History of Russia]] ## [[Imperial Russia]] ## [[Russian Revolution]] # [[History of Africa]] # [[History of Israel]] And various religious/cultural histories fill in the gaps of region-based history: # [[History of Islam]] # [[History of Judaism]] # [[History of Christianity]] # [[History of Buddhism]] # [[History of Hinduism]] # [[History of Sikhism]] as well as a ''thorough'' history of all countries where the language of the particular Wikipedia is spoken as a native language. ==[[Siyaset]]== # [[Anarşî]] # [[Komunîzm]] # [[Faşîzm]] # [[Demokrasî]] # [[Monarşî]] # [[Diktatorî]] # [[Nîjadperesî]] # [[Globalizm]] # [[Sosyalîzm]] # [[Sosyal demokrasî]] # [[Lîberalîzm]] # [[Libertarianism]] # [[Kapîtalîzm]] # [[Emperiyalîzm]] # [[Rasîzm]] # [[Femînîzm]] # [[Religious Fundamentalism]] ==Human issues== #[[Mafên Mirovî]] #[[Sexism]] #[[nejadperêsî]] #[[Capital punishment]] #[[Jiberbirin]] #[[Berzevtkirina Zaûzêyê]] #[[Şer]] #[[Aştî]] ==Navnetewî== #[[Netewên Yekbuyî]] #[[Xelata Nobel]] #[[Arab lîg]] #[[NATO]] #[[Yekitiya Ewropî]] ([[YE]]) #[[Olîmpiyad]] #[[OPEC]] #[[Dîplomasî]] #[[Azadî]] #[[Xaça Sor]]/[[Heyva Sor]] #[[WHO]] ==[[Ol]]== At least a five-sentence introduction to the religions: #[[Xwede]] / [[Allah]] #[[Cîn]] #[[Baha'i]] ## [[The Báb]] ## [[Bahá'u'lláh]] #[[Budîzm]] ##[[Gautama Buddha]] #[[Xristiyanî]] ## [[Jesus Christ]] ##[[Papa]] ##[[Încîl]] ##[[Church]] #[[Konfûçiyanîzm]] ## [[Konfûçiyus]] #[[Hînduîzm]] #[[Îslam]] ##[[Mihemmed Pêxamber|Muhammad]] ##[[Qur'an]] ##[[Mizgeft]] #[[Jaînîzm]] #[[Judaîsm]] ##[[Îbrahîm]] ##[[Mûsa]] ##[[Tewrat|Torah]] ##[[Synagogue]] #[[Şînto]] #[[Sîxîzm]] ##[[the Ten Gurus]] ##Sri [[Guru Granth Sahib]] #[[Taoîsm]] ##[[Lao Tse]] ##[[Tao Te Ching]] #[[Zerdeştî]] ## [[Zerdeşt]] #[[Voodoo]] With necessary mention of non-religiousness: #[[Ateîzm]] #[[Agnostîsîzm]] #[[Humanîzm]] ==Popular Culture== At least three sentences on: # [[Televizyon]] # [[Radyo]] # [[Film]] # [[Gambling]] # [[Wêje]] # [[Dans]] # [[Huner]] # [[Muzîk]] ##[[Pop]] ##[[Rock]] ##[[Traditional]] ##Art ([[Classical music|Classical]]/[[Jazz music|Jazz]]) # [[Comics]] # [[The Beatles]] #[[Games]] ## [[Satranç]] ## [[Go]] ## [[Mancala]] ## [[Checkers]] ## [[Tavla]] ## [[Playing cards]] ## [[Zar]] ==[[Zanist]]== At least a five-sentence introduction to the major fields: ===[[Fîzîk]]=== Basic concepts: # [[Heat]] an [[Germa]] # [[Electricity]] an [[Kareva]] # [[Magnetism]] an [[Asinrevayî]] # [[Gravity]] # [[Mass]] an [[Bariste]] # [[Hêz]] # [[Dem]] # [[Dirêjahî]] # [[Rûber]] # [[Velocity]] an [[Bezahî]] # [[Acceleration]] an [[Lezahî]] # [[Atom]] # [[Electron]] # [[Proton]] # [[Neutron]] # [[Photon]] Higher level: # [[Newton's laws of motion]] an [[Qanûna Livînê ya Niyotonî]] # [[Thermodynamics]] # [[Atomic theory]] # [[Particle physics]] # [[Theory of relativity]] # [[Quantum theory]] === [[Kîmya]]=== # [[Element]] ## [[Periodic table]] ## an article on every one of the [[:en:chemical element|chemical elements]], with the properties table data # [[Chemical reaction]] # [[Molecule]] # [[Asîd]] # [[Alkali]] # [[pH]] # [[Salt]] # [[Compound]] # [[Organic chemistry]] === [[Biolojî]]=== #[[Bacterium]] #[[Archaea]] #[[Protist]] #[[Fungus]] #[[Riwek]] ## [[dar]] ## [[Kûlîlk]] #[[lawir]] ## [[Çûk]] ## [[Masî]] ## [[hesp]] ## [[Heşere]] ## [[Mammal]] ## [[Reptile]] ## [[Mar]] ## [[Fîl]] ## [[Camel]] ## [[Cattle]] ## [[pez]] ## [[seg]] ## [[Cat]] ## [[Şêr]] ## [[Helo]] ## [[Hirç]] ## [[Dragon]] # [[Erdnîgarî]] # [[Jîngenasî]] ===[[Astronomî]]=== # [[Solar system]] ##[[Roj]] ##[[Earth]] ###[[Heyv]] ##[[Tîr]] ##[[Venus]] ##[[Mars]] ##[[Jupiter]] ##[[Saturn]] ##[[Uranus]] ##[[Neptune]] ##[[Pluto]] #[[Galaxy]] #[[Milky Way]] # [[Big Bang]] === [[Mineral]]s=== #[[Sodium Chloride]] (common table salt) #[[Diamond]] #[[Chalk]] #[[Granite]] #[[Flint]] #[[Sandstone]] #[[Quartz]] === Elemental [[metal]]s in common use=== #[[Zêr]] #[[Zîv]] #[[Hesin]] #[[Copper]] #[[Zinc]] #[[Tin]] #[[Aluminium]] ===[[Alloy]]s in common use=== #[[Bronze]] #[[Brass]] #[[Polat]] ===[[Oil]]=== [[Neft]], [[Petrol]] ===[[Meterology]]=== #[[Rain]] #[[Cloud]] #[[Snow]] #[[Hail]] #[[Hurricane]] #[[Global warming]] #[[El Niño]] #[[La Niña]] ==[[Technology]] and [[invention]]== #[[Agriculture]] #Human use of [[fire]] #[[Metallurgy]] #[[Writing]] #[[Alphabet]] #[[Ship]] # [[Sail]] #[[Inclined plane]] #[[Wheel]] #[[Pulley]] #[[Lever]] #[[Screw]] #[[Wedge]] # [[Weapon]] ## [[Gun]] ## [[Axe]] ## [[Sword]] ## [[Longbow]] # [[Explosives]] # [[Gunpowder]] # [[Bicycle]] #[[Steam engine]] # [[Train]] #[[Automobile]] #[[Electricity]] #[[Electronics]] #[[Electric motor]] #[[Radio]] # [[Television]] #[[Telephone]] #[[Aircraft]] # [[Computer]] ## [[Linux]] ## [[Microsoft Windows]] ## [[Mac OS]] #[[Laser]] #[[Internet]] ==Language== # [[Simple English]] # [[English language|English]] # [[Mandarin]] # [[Cantonese]] # [[Arabic]] # [[German]] # [[Hindi]] # [[Urdu]] # [[Bahasa Indonesia]] # [[Russian]] # [[Spanish]] # [[French language|French]] # [[Esperanto]] # [[Sanskrit]] # [[Latin]] # [[Modern Greek language]] # [[Classical Greek language]] # [[Japanese language]] # [[Korean language]] # [[Thai language]] # [[Vietnamese language]] # [[Portuguese language]] # [[Italian language]] # [[Dutch language|Dutch]] ==[[Architecture]]== #[[Pyramids]] #[[Great Wall of China]] #[[Arch]] #[[Dome]] #[[Bridge]] #[[Nail]] #[[The seven wonders of the world]] #[[Taj Mahal]] ==[[Mathematics]]== # [[Number]] ##[[Natural number]] ##[[Integer]] ##[[Rational number]] ##[[Real number]] ##[[Complex number]] # [[Geometry]] # [[Algebra]] ## [[Equation]] ## [[Variable]] ## [[Proof]] # [[Calculus]] # [[Trigonometry]] # [[Calendar]] # [[Set theory]] # [[Logic]] ===[[Mathematician]]s === #[[Archimedes]] #[[Pythagoras]] #[[Fibonnacci]] #[[Blaise Pascal]] #[[Rene Descartes]] #[[Karl Gauss]] #[[Isaac Newton]] #[[Nikolai Lobachevsky]] #[[Albert Einstein]] ==Anatomy== # [[Heart]] # [[Lungs]] # [[Vagina]] # [[Penis]] # [[Kidneys]] # [[Stomach]] # [[Liver]] # [[Spleen]] # [[Intestines]] # [[Skeleton]] # [[Breast]] # [[Skin]] # [[Head]] ## [[Eye]] ## [[Mouth]] ## [[Ear]] ## [[Brain]] # [[Arm]] ## [[Elbow]] ## [[Wrist]] ## [[Hand]] ###[[Finger]] ###[[Thumb]] # [[Leg]] ## [[Knee]] ## [[Ankle]] ## [[Foot]] ###[[Toe]] ==== Reproduction ==== # [[Pregnancy]] ## [[Fetus]] ## [[Placenta]] == [[Medicine]] == === [[Illness]]=== # [[Blindness]] # [[Deafness]] # [[Infectious disease]] # [[Mental illness]] # [[Heart disease]] # [[Cancer]] # [[Malnutrition]] # [[Starvation]] # [[Obesity]] # [[Cholera]] # [[Tuberculosis]] # [[AIDS]] # [[Smallpox]] # [[Malaria]] # [[Dysentery]] # [[Leprosy]] ===Medical treatment=== # [[Medication]] # [[Vaccination]] # [[Surgery]] ==Sport== # [[Soccer]] # [[Cricket]] # [[Baseball]] # [[American football]] # [[Athletics]] # [[Swimming]] ==[[Karesat]]an== #[[Erdhejyan]] #[[Volkan]] #[[Hurîkan]] #[[Lafaw]] #[[Avalanche]] #[[Nuclear meltdown]] #[[Bahoz]] #[[Tsunami]] ==[[Reng]]== #[[şîn]] #[[sor]] #[[kesk]] #[[zer]] #[[porteqalî]] #[[reş]] #[[spî]] If you support this effort, please add to the list. We can then decide what the basic sentences can be for each article. [[ast:Uiquipedia:Llista d'artículos que toa Wikipedia tien que tener]] [[be:Вікіпэдыя:Сьпіс артыкулаў, якія павінныя быць у кожнай Вікіпэдыі]] [[bs:Wikipedia:1000 članaka]] [[bug:Wikipedia:Daftar artikel ᨆᨊᨛᨂ ᨅᨔ ᨄᨑᨛᨒᨘ ᨂᨛᨀ]] [[ca:Viquipèdia:Llista d'articles que totes les llengües haurien de tenir]] [[cs:Wikipedie:1000 nejdůležitějších článků]] [[cv:Википеди:Ку статьясем кашни Википеди уйрăмěсенче пулмалла]] [[cy:Wicipedia:Rhestr erthyglau sy'n angenrheidiol ym mhob iaith]] [[da:Wikipedia:Artikler vi bør have]] [[de:Wikipedia:Artikel, die es in allen Wikipedias geben sollte]] [[el:Βικιπαίδεια:Κατάλογος άρθρων που όλες οι γλώσσες πρέπει να έχουν]] [[en:Wikipedia:Vital articles]] [[eo:Vikipedio:Listo de havendaj artikoloj]] [[es:Wikipedia:Lista de artículos que toda Wikipedia debería tener]] [[et:Vikipeedia:Artiklid, mis peaksid igas keeles olemas olema]] [[eu:Wikipedia:Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrenda]] [[fa:ویکی‌پدیا:فهرست نوشتارهایی كه باید به همه زبان‌ها ترجمه شود]] [[fi:Wikipedia:Luettelo keskeisistä tietosanakirja-artikkeleista]] [[fr:Wikipédia:Liste d'articles que toutes les encyclopédies devraient avoir]] [[fur:Vichipedie:Liste dai articui che dutis lis vichipedîs a varessin di vê]] [[ga:Vicipéid:Liosta d'ábhair riachtanach do gach uile Vicipéid]] [[gl:Wikipedia:Lista de artigos que toda Wikipedia debera ter]] [[gu:વિકિપીડિયા:દરેક ભાષાના વિકિપીડિયામાં હોય એવા પ્રારંભિક લેખોની યાદી]] [[hi:विकिपीडिया:कुछ प्रारंभिक लेख जो कि हर भाषा के विकिपीडिया में होने चाहिए]] [[hr:Wikipedija:1000 članaka]] [[hu:Wikipédia:Ezer fontos cikk]] [[hy:1000 հոդվածներ, որոնք կարևոր են բոլոր լեզուներով հանրագիտարանների համար]] [[id:Wikipedia:Artikel yang perlu dimiliki Wikipedia seluruh bahasa]] [[ilo:Wikipedia:Listaan dagiti articulo a nasken a maipatarus ti amin a pagsasao]] [[is:Wikipedia:Greinar sem ættu að vera til]] [[it:Wikipedia:Lista delle voci che tutte le Wikipedie dovrebbero avere]] [[ja:Wikipedia:すべての言語版にあるべき項目の一覧]] [[jbo:Wikipedia:liste pe le tcevai ckupau]] [[jv:Wikipedia:Daftar Artikel Dhasar]] [[ko:위키백과:모든 언어의 위키백과마다 꼭 있어야 하는 문서 목록]] [[la:Vicipaedia:Paginae quas omnes Vicipaediae habeant]] [[lad:Wikipedia:Lista de artikolos ke toda Wikipedia deberiya tener]] [[lb:Wikipedia:Artikel, déi et op all Wikipedia sollt ginn]] [[li:Wikipedia:Lies van artikele die eder Wikipedia moot höbbe]] [[lt:Wikipedia:Sąrašas straipsnių, būtinų visomis kalbomis]] [[lv:Wikipedia:Raksti, kuriem vajadzētu būt visu valodu Vikipēdijās]] [[mk:Википедија:Потребни статии]] [[ms:Wikipedia:Senarai rencana semua bahasa perlu ada]] [[nds:Wikipedia:List vun Artikels, de in all Wikipedias binnen ween schöölt]] [[nl:Wikipedia:Artikelen die elke Wikipedia zou moeten hebben]] [[nn:Wikipedia:Artiklar vi bør ha]] [[no:Wikipedia:Liste over artikler vi bør ha]] [[os:Википеди:Алы æвзагыл дæр чи хъуамæ уа, уыцы статьятæ]] [[pag:Wikipedia:Listaan ya nakaukulan ed balang salita]] [[pl:Wikipedia:Strony, które powinna mieć każda Wikipedia]] [[pt:Wikipedia:Lista dos 1000 artigos essenciais]] [[ro:Wikipedia:Listă de articole pe care ar trebui să le aibă fiecare Wikipedie]] [[ru:Википедия:Список статей, которые должны быть во всех языковых версиях]] [[scn:Wikipedia:Artìculi nicissarî]] [[simple:Wikipedia:List of articles all languages should have]] [[sk:Wikipédia:1000 najdôležitejších článkov]] [[sl:Wikipedija:Članki, ki bi jih morala imeti vsaka Wikipedija]] [[sr:Википедија:Списак чланака које српска Википедија треба да има]] [[su:Wikipedia:Artikel nu sadaya basa Wikipédia kedah gaduh]] [[sv:Wikipedia:Artiklar som bör finnas på Wikipedia]] [[ta:Wikipedia:அனைத்து மொழி விக்கிபீடியாக்களிலும் இருக்க வேண்டிய கட்டுரைகளின் பட்டியல்]] [[th:วิกิพีเดีย:รายชื่อบทความที่ควรมี]] [[tl:Wikipedia:Listahan ng mga artikulo na kailangan ng lahat ng wika]] [[tr:Vikipedi:Her Vikipedi'de olması gereken maddeler]] [[uk:Вікіпедія:Статті, які повинні бути у всіх вікіпедіях]] [[vi:Wikipedia:Danh sách bài cơ bản nên có]] [[zh:Wikipedia:中文維基百科基礎條目列表]] [[zh-min-nan:Wikipedia:Só͘-ū ê Wikipedia pán-pún lóng èng-kai ū ê bûn-chiuⁿ]] [[zh-yue:Wikipedia:粵語維基百科基礎版面名單]] 4086 15976 2005-01-05T14:29:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Elî Herîrî]] 4087 15977 2005-01-05T19:44:44Z Erdal Ronahi 2 Destpêka tabloyê: {| Reza nû: |- Qutiya nû: | di destpêka rêza nû an || di nav rêzekê de Dawiya tabloyê: |} Mînak: <table border="1"> <td> <nowiki>{|border=2</nowiki><br> <nowiki>|İzotop</nowiki><br> <nowiki>|kütlesi</nowiki><br> <nowiki>|Yarı ömrü</nowiki><br> <nowiki>|Bozunma Şekli</nowiki><br> <nowiki>|Dönüştüğü İzotop</nowiki><br> <nowiki>|Nükleer Spin</nowiki><br> <nowiki>|-</nowiki><br> <nowiki>|8C</nowiki><br> <nowiki>|8,0377</nowiki> <br> <nowiki>|230 keV</nowiki><br> <nowiki>|p+ fırlatma</nowiki> <br> <nowiki>|6Be</nowiki> <br> <nowiki>|0+</nowiki><br> <nowiki>|-</nowiki><br> <nowiki>|}</nowiki> </td> <td> dibe: </td> <td> {|border=2 |İzotop |kütlesi |Yarı ömrü |Bozunma Şekli |Dönüştüğü İzotop |Nükleer Spin |- |8C |8,0377 |230 keV |p+ fırlatma |6Be |0+ |- |}</td> </table> Mînak ji bo ||: <table border="1"> <tr> <td> <nowiki>{| border=2</nowiki><br> <nowiki>|1 || 2</nowiki><br> <nowiki>|-</nowiki><br> <nowiki>|3 || 4</nowiki><br> <nowiki>|}</nowiki> </td> <td> dibe: </td> <td> {| border=2 |1 || 2 |- |3 || 4 |} </table> *Zêdetir agahî: http://meta.wikimedia.org/wiki/Help:Table (îngilîzî) 4088 move=sysop:edit=sysop 15978 2005-01-08T18:01:29Z Silêman 10 '''Daxuyaniya Çapemeniyê''' == Wîkîpediya kurdî bi 1300 gotaran dikeve sala xwe ya duyemîn == [[Wîkîpediya]]; ensîklopediya yekemîn a kurdî, sala xwe ya yekemîn bi serkeftineke mezin bi dawî kir. Proje di 07.01.2004an de hat destpêkirin û di sala xwe ya yekemîn de ji [[Special:Allpages|1300]]î zêdetir gotar bi sê zaravayên kurdî anîn ber hev. Gelek [http://ku.wikipedia.org/wikistats/EN/TablesWikipediaKU.htm#wikipedians hevalên bidil] gotar nivîsandin. Bi vî rengî [http://ku.wikipedia.org/wikistats/EN/ChartsWikipediaKU.htm#3 ji çarêka mîlyonekê zêdetir] (275.736) peyv hatin ber hev. Heger ev wekî pirtûkan bên weşandin dê ji 500 rûpelî zêdetir bigirin. Tê de [http://ku.wikipedia.org/wikistats/EN/ChartsWikipediaKU.htm#4 10.958 lînk] (grêdan) hene. Wekî ensîklopedîyê sînorên naveroka Wîkîpediyayê tunin. Tê de li ser gelek mijarên wekî zanist, wêje, biyografî, dîrok û erdnîgariyê gotar hene. Lê ji ber ku Wîkîpediya hîn nû ye, di gelek waran de xwedî kêmasî ye. Ji ber vê yekê alîkariya herkesên, ku dikarin bi kurdî binivîsin pêwîst e. Herkes dikare bêyî ku qeyd bibe, tevlî vê projeya girîng a ji bo zimanê kurdî bibe. Em hêvî dikin, ku di sala 2005an de heta 5000 gotarên Wîkîpediyayê çêbibin. Navnîşana Wîkîpediyayê: http://ku.wikipedia.org 4089 63517 2007-01-07T16:52:07Z Erdal Ronahi 2 Rûsî [[Wêne:Parastina gelekî.jpg|thumb|Berga bi kurdî]] '''Parastina gelekî''' pirtûkeke [[Abdullah Öcalan]] e. Di sala [[2004]]’an de derket. Öcalan tê de îktidar, şîdet û dewlet rexne dike û tezên xwe ser [[civaka demokratîk-ekolojîk]] eşkere dike. == Bi zimanên din == <gallery> Image:Bir Halki Savunmak.jpg|Bi tirkî, çapa Tirkiyê Wêne:BHSrusca.jpg|Bi rûsî </gallery> ==Binihêre== *[[Lîsteya kesên ku navê wan di Parastina Gelekî de derbas dibe]] ==Girêdanên derve== *[http://www.abdullah-ocalan.com/savunmalar/4/parastinageleki.html Parastina Gelekî di înternetê de] ([[html]], dû beş) {{kurt}} [[category:Pirtûk]] [[kategorî:Abdullah Öcalan]] 4090 36448 2006-07-25T09:08:17Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''WLAN''' ('''W'''ireless '''L'''ocal '''A'''rea '''N'''etwork) teknolojiyeke ji bo afirandina [[tor|torên]] nav [[komputer|komputeran]] bê kablo e. {{kurt}} [[category:teknolojî]] 4091 49858 2006-10-09T18:15:17Z 172.183.85.9 '''Hamburg''' yek ji [[bajar|bajarên]] herî mezin ên [[Elmanya]] ye. {{kurt}} [[Image:Map_hamburg_1800.png|thumb|right|Hamburg 1800]] [[category:bajar]] [[af:hamburg]] [[bs:hamburg]] [[ca:hamburg]] [[cs:Hamburk]] [[da:Hamborg]] [[de:Hamburg]] [[en:hamburg]] [[eo:Hamburgo]] [[es:Hamburgo]] [[et:hamburg]] [[fi:Hampuri]] [[fr:Hambourg]] [[ga:hamburg]] [[hr:hamburg]] [[hu:hamburg]] [[id:hamburg]] [[it:Amburgo]] [[lv:Hamburga]] [[nds:Hamborg]] [[nl:hamburg]] [[nn:hamburg]] [[no:hamburg]] [[pl:hamburg]] [[pt:Hamburgo]] [[ro:hamburg]] [[simple:hamburg]] [[sk:hamburg]] [[sl:hamburg]] [[sq:Hamburgu]] [[sv:hamburg]] [[tr:hamburg]] 4092 64756 2007-01-15T20:30:34Z Bangin 450 '''Frankfurt''' yek ji bajarên herî mezin ên [[Elmanya]] ye. {{kurt}} [[category:bajar]] [[Kategorî:Elmanya]] [[af:Frankfurt am Main]] [[als:Frankfurt am Main]] [[an:Fráncfort d'o Meno]] [[ang:Frankfurt]] [[ar:فرانكفورت]] [[ast:Frankfurt]] [[az:Frankfurt]] [[be:Франкфурт-на-Майне]] [[bg:Франкфурт на Майн]] [[br:Frankfurt]] [[bs:Frankfurt am Main]] [[ca:Frankfurt del Main]] [[co:Frankfurt]] [[cs:Frankfurt nad Mohanem]] [[cy:Frankfurt]] [[da:Frankfurt am Main]] [[de:Frankfurt am Main]] [[el:Φρανκφούρτη]] [[en:Frankfurt]] [[eo:Frankfurto ĉe Majno]] [[es:Fráncfort del Meno]] [[et:Frankfurt]] [[eu:Frankfurt]] [[fa:فرانکفورت]] [[fi:Frankfurt am Main]] [[fo:Frankfurt am Main]] [[fr:Francfort-sur-le-Main]] [[frp:Francfort]] [[fy:Frankfurt]] [[ga:Frankfurt]] [[gd:Frankfurt]] [[gl:Frankfurt - Frankfurt am Main]] [[he:פרנקפורט]] [[hr:Frankfurt na Majni]] [[hu:Frankfurt am Main]] [[ia:Frankfurt am Main]] [[id:Frankfurt am Main]] [[io:Frankfurt am Main]] [[is:Frankfurt]] [[it:Francoforte sul Meno]] [[ja:フランクフルト・アム・マイン]] [[ka:მაინის ფრანკფურტი]] [[ko:프랑크푸르트]] [[ksh:Frankfurt]] [[kw:Frankfurt]] [[la:Francofurtum ad Moenum]] [[lb:Frankfurt am Main]] [[li:Frankfurt am Main]] [[lmo:Frankfurt]] [[lt:Frankfurtas prie Maino]] [[lv:Frankfurte pie Mainas]] [[mk:Франкфурт]] [[ms:Frankfurt]] [[na:Frankfurt]] [[nap:Frankfurt]] [[nds:Frankfort an’n Main]] [[nl:Frankfurt am Main]] [[nn:Frankfurt am Main]] [[no:Frankfurt am Main]] [[oc:Francfòrt de Men]] [[pdc:Frankfurt]] [[pl:Frankfurt nad Menem]] [[pms:Franchfort sël Men]] [[pt:Frankfurt am Main]] [[qu:Frankfurt]] [[rm:Frankfurt]] [[ro:Frankfurt]] [[roa-rup:Frankfurt am Main]] [[ru:Франкфурт-на-Майне]] [[scn:Francuforti suprô Menu]] [[sco:Frankfurt]] [[se:Frankfurt]] [[sh:Frankfurt na Majni]] [[simple:Frankfurt am Main]] [[sk:Frankfurt nad Mohanom]] [[sl:Frankfurt na Majni]] [[sq:Frankfurt am Main]] [[sr:Франкфурт на Мајни]] [[sv:Frankfurt am Main]] [[sw:Frankfurt]] [[tet:Frankfurt]] [[th:แฟรงค์เฟิร์ต]] [[tl:Lungsod ng Frankfurt]] [[tr:Frankfurt]] [[ug:فرانكفورت]] [[uk:Франкфурт на Майні]] [[uz:Frankfurt am Main]] [[vec:Francoforte sul Meno]] [[vi:Frankfurt am Main]] [[vls:Frankfurt]] [[vo:Frankfurt len Main]] [[zh:法兰克福]] 4093 66598 2007-01-26T11:09:58Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:München]] {{Border|[[Image:Karte muenchen in deutschland.png|right]]}} [[Image:Munich skyline.jpg|thumb|München]] '''München''' (Munih) yek ji bajarên herî mezin ên [[Elmanya]] ye. {{Commons|Category:München, Germany|München}} [[category:bajar]] [[Kategorî:Elmanya]] [[af:München]] [[als:München]] [[ar:ميونخ]] [[ast:Munich]] [[bar:Minga]] [[bg:Мюнхен]] [[br:München]] [[bs:Minhen (grad)]] [[ca:Munic]] [[cs:Mnichov]] [[da:München]] [[de:München]] [[el:Μόναχο]] [[en:Munich]] [[eo:Munkeno]] [[es:Múnich]] [[et:München]] [[eu:Munich]] [[fa:مونیخ]] [[fi:München]] [[fr:Munich]] [[gl:Múnic - München]] [[he:מינכן]] [[hr:München]] [[hu:München]] [[hy:Մյունխեն]] [[id:München]] [[io:München]] [[is:München]] [[it:Monaco di Baviera]] [[ja:ミュンヘン]] [[ka:მიუნხენი]] [[ko:뮌헨]] [[la:Monacum]] [[lb:München]] [[lt:Miunchenas]] [[lv:Minhene]] [[mk:Минхен]] [[nap:Monaco 'e Baviera]] [[nds:München]] [[nl:München]] [[nn:München]] [[no:München]] [[pdc:München]] [[pl:Monachium]] [[pt:Munique]] [[qu:München]] [[ro:München]] [[ru:Мюнхен]] [[sh:Minhen]] [[simple:Munich]] [[sk:Mníchov]] [[sl:München]] [[sq:München]] [[sr:Минхен]] [[sv:München]] [[ta:மியூனிக்]] [[tet:Munike]] [[th:มิวนิก]] [[tl:Lungsod ng München]] [[tr:Münih]] [[ug:ميۇنخېن]] [[uk:Мюнхен]] [[vi:München]] [[vo:München]] [[zh:慕尼黑]] 4094 15984 2005-02-15T00:34:45Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Wîkîpediya:Daxuyaniya 1/2005]] 4095 28479 2006-02-27T16:50:42Z RewşenBaran 74 Di '''Muzeya Arkolojiyê''' ya [[Amed]] bi giştî berhemên ji zemanê [[Hîtît]], [[Asûr]], [[Roma]], [[Bîzans]], [[Artûk]], [[Akkoyun]] û [[Osmaniyan]] ku li Diyarbekir û hawirdora wê hatine dîtin têde têne nîşandan. Her wiha die vê muzeyê de berhemên heyamên neolîtik jî peyda dibin û ji 10.000î zêdetir berhemên arkeolojîk û etnografîk têde hene. [[category:muze]] [[category:Cihê Dîrokî]] [[category:Amed]] 4096 15986 2005-01-06T00:39:52Z Erdal Ronahi 2 Muzeya Arkolojiyê çû cihê Muzeya Arkolojiyê ya Amed #REDIRECT [[Muzeya Arkolojiyê ya Amed]] 4097 15987 2005-01-06T00:40:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kela Diyarbekir]] 4098 36136 2006-07-24T21:19:30Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran '''Minareya Çarling''' minareyeke bi nav û deng li [[Amed|Amedê]] ye. Minareya [[Mizgefta Şêx Metehher]] ji abîdeyên balkêş e ku ji aliyê [[Qasim Xanê Akkoyunî]] ve hatiye çêkirin ku ev [[minare]] li ser çar stûnên yekpare kevir hatiyê danîn. [[category:Amed]][[category:Cihê Dîrokî]] 4099 47486 2006-09-14T16:13:03Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Kurdistan]] [[Kategorî:Tirkiye]] 4100 36145 2006-07-24T21:19:42Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran [[Wêne:Amed-Mauer-1.jpg|thumb|Sûra Amed]] '''Kela Diyarbekir''' ku li cîhanê piştî [[Sedda Çînê]] dirêjtirîn beden e, bêguman ji bo dîtinê li [[Amed|Amedê]] pêştirîn cih e. Bi awayê avakirin û zexmiya xwe, bi nivîsên xwe, bi motîf û şeklên ku lu rûyê keviran hatin e niqartin re niha kîtbeyên 12 şaristaniyan têne xwendin. Mêjûya avakirin sereta ya kelehê nayê zanîn jî lê di sala 349ê P.Z. de ji alî împaratorê Romayî [[Konstantînûs]] ve yekem car hatiyê firehkirin û hin derên wê hatine nuhkirin. Çar deriyên kelehê hene û her deriyek bi hêleke bingehîn ve vedibe. Paşê, bi mezinbûna bajêr re di bedenê de hin deriyên din jî hatine vekirin. Beden, ji 5 km.yan dirêjtir e û di şeklê masîmertalek de dor li bajêr dipêçe. Bilindiya dîwarên kelehê 12 m. firehbûna dîwaren jî 3-5 m. ye û 82 bircên xwe hene. Binihêre: *[[Birca heft birayan]] *[[Birca evlî beden]] *[[Birca bizinê]] [[category:Amed]][[category:Cihê Dîrokî]] 4101 15991 2005-01-06T00:57:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kela Diyarbekir]] 4102 15992 2005-01-20T00:20:48Z Erdal Ronahi 2 Pişik u Sistema Bihngirtine (Hilmije) Sistema bihngirtine (hilmije) ji dev u poz destpedike u hetani hundire pisike dice. Ger mirov bihna xwe bigre (bi dev u bi poz) ew hewa li ser qirike u qilqancike digiheje pisikan u li wir oksijene dide xwine u ji xwine ji karbondioksit bar dike. Bi bihndayine ew bihna gemari (qevcil) ji bedene mirovan ten avetin. Di sala 1777 zanayeki Fransi, bi nave Antoine Lavoisier, oksijen kesifkir u bi dine da zanin, ku oxsijen ji bo jiyan u ji bo xwezaye (Natur) pir giring e. Wi naskir ku, be oksijen mirov nikare agir vexe u mirov be oxsijen we bimire. Di bedena mirovan da du [[pişik]] hene: Pişika cep u pisika rast. Pisika rast ji se u pisika cep ji ji du percan pekte. Ji wan percan ra bi zimane latini Lobus (Lobus superior, Lobus inferior, Lobus medius) ten gotin. Her perce bi sere xwe cardin te cudakirin. Bi latini ji wan perceyen hin picuk ra dibejin lobuli. Le ji bona bihngirtine ne tene dev, poz u pisik hewce ne; her usa ji masulken navbere parxanan, parxan u masulka bi nav diafragma ji gelek giring in. Bi alikariya hewaye nav pisike, mirov dikarin qisebikin (bipeyivin, dengbikin). Ango pisik u qilqancik ji bo qisekirine ji pewist in. Le qisekirin bixwe bi alikariya leven (jiyen) deng, di qirika mirovan da u bi alikariya ziman pekte. {{Abm}} {{sîstemên organan}} [[category:anatomî]] 4105 66387 2007-01-24T22:10:04Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[he:לב האדם]], [[zh-yue:心]] == Dil u Sistema Gerra Xwine == [[Dil]]ê mirovan [[masulke]]yeki bi car ode ye. Wazifa dil ev e ku, [[xwîn|xwîne]] begehijine her dere bedena mirovan. Ango dil wek pompe dixebite u di deqiqe da 70 caran ledixe. Bi taybeti, dil ji du aliyan pekte; dile raste u dile cepe. Xwina gemari ji sindemara mezin (vena cava) te u di pesoda dile raste da komdibe. Pesoda dile raste xwine pompeyi pisikan dike ku xwin li we dere were paqij kirin, ango xwin <math>CO2</math> (Karbondioksid) bide u 02 (Oksijen) li xwe bar bike. Mirov CO2 tev helma xwe daveje der. Xwina paqij we sunda digiheje pesoda dile cepe u ji vir va ji digiheje oda dile cepe. Oda dile cepe, we xwina paqij pompeyi sordemara mezin ([[Aorta]]) dike. Xwin bi alikariya Aorta u hemu sordemaren bedene mirovan digiheje hemu cihen bedene. Ew fonksiyona dil, cara pesin ji aliye zanaye Ingiliz; William Harwey di sedsala 17 da hatiye nivisandin. Di bedena mirovan da du cins demar hene. [[xwînber]] u [[xwînwerîn]]. Di sordemaran da xwina paqij, ku bi 02 hatiye barkirin, heye. Ew demarana we xwina paqij ji dil dibin her dere bedene. Gava ku ew demar ji dil deret, nave we aorta ye. Pase aorta parvedibe u ji bo her cihe bedene naveki din digre. Weki sordemara pil, sordemara qor, sordemara seri u hwd. Ji demareki din ra ji sindemar dibejin. Di sindemaran da xwina gemari (qevcil), ya bi CO2 heye. Ew demarana ji hemu deren bedene mirovan de xwina gemari komdikin u dibin dil. Sindemar u sordemar hertim li cem hev in. Naven wana ji wek hev in, ango mirov dibeje sindemara qor, an ji sordemara qor. Sindemara hin mezin ra bi zimane latini vena cava te gotin. {{abm}} [[category:anatomî]] <!-- interwiki --> [[ar:قلب]] [[bg:Сърце]] [[bs:Srce]] [[ca:Cor (anatomia)]] [[cs:Srdce]] [[cy:Calon]] [[da:Hjerte (organ)]] [[de:Herz]] [[el:Καρδιά]] [[en:Heart]] [[eo:Koro]] [[es:Corazón]] [[et:Süda]] [[eu:Bihotz]] [[fa:قلب]] [[fi:Sydän]] [[fr:Cœur]] [[gl:Corazón]] [[he:לב האדם]] [[hr:Srce]] [[hu:Szív]] [[id:Jantung]] [[io:Kordio]] [[is:Hjarta]] [[it:Cuore]] [[ja:心臓]] [[ka:გული (ორგანო)]] [[ko:심장]] [[la:Cor]] [[lb:Häerz]] [[lt:Širdis]] [[mk:Срце]] [[ms:Jantung]] [[mt:Qalb]] [[nah:Yōllōtl]] [[nl:Hart]] [[nn:Hjarte]] [[no:Hjerte]] [[nrm:Tchoeu]] [[pl:Serce]] [[pt:Coração]] [[qu:Sunqu]] [[ro:Inimă]] [[ru:Сердце]] [[scn:Cori]] [[simple:Heart]] [[sk:Srdce]] [[sl:Srce]] [[sq:Zemra]] [[sr:Срце]] [[su:Jantung]] [[sv:Hjärta]] [[th:หัวใจ]] [[tr:Kalp]] [[ug:يۈرەك]] [[uk:Серце]] [[ur:قلب]] [[vi:Tim]] [[vls:Erte]] [[yi:הארץ]] [[zh:心臟]] [[zh-yue:心]] 4106 63748 2007-01-08T18:27:59Z KurdoChali 500 Di [[bedena mirovan]] de du '''pişik''' (cigera spî) hene: Pişika cep u pişika rast. Pisika rast ji se u pisika cep ji ji du percan pekte. Ji wan percan ra bi zimane latini Lobus (Lobus superior, Lobus inferior, Lobus medius) ten gotin. Her perce bi sere xwe cardin te cudakirin. Bi latini ji wan perceyen hin picuk ra dibejin lobuli. Le ji bona bihngirtine ne tene dev, poz u pisik hewce ne; her usa ji masîlikên navbere parxanan, parxan u [[masîlik|masîlika]] bi nav [[diafragm]] ji gelek giring in. Bi alikariya hewaye nav pisike, mirov dikarin qisebikin (bipeyivin, dengbikin). Ango pişik u qilqancik ji bo qisekirine ji pewist in. Le qisekirin bixwe bi alikariya leven (jiyen) deng, di qirika mirovan da u bi alikariya ziman pekte. Binihêre: [[Sîstema bihngirtinê]] {{Abm}} [[category:anatomî]] 4107 15995 2005-01-19T18:23:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[organên mirovan]] 4108 15996 2005-01-07T00:14:03Z Hejaro 50 '''Wîkîpedîya Kurdî di Sala yekemîn de''' Silav û hirmetên min ji Wîkîpedîya Kurdî, birayê gelekî hêja Erdal Ronahî û ji hemû Xebatkarên Wîkîpedîya Kurdî re. Ez gelekî bi Wîkîpedîya Kurdî keyfxweş û dilxweş im, ku Wîkîpedîya bi zimanê Kûrdî duhî bi serfirazî di roja 06.01.2005 an de kete sala xwe ya yekemîn. Jibona vê yekê Wîkîpedîya Kurdî û kesên ev êxistîn vê Rêya taze ji dil û can pîroz dikim. Ez ji hemî Xwîşk, Bira, Heval, Hevalbend û Arîkaran re her serkeftin û Serfirazî dixwazim. Wîkîpedîya bi zimanê Kurdî li hewe hemîyan pîroz dikim. Wîkîpedîya Kurdî ji me Kurdan re tiştekî gelekî mihime, ji zimanê me re mihime. Zimanê me serfîrazî û hemî tiştê meye. Em bes bi zimanê xwe mirovin, herkes bi zimanê xwe insan e. Bê ziman tunebûna miletekê tête be çavan. Insanê nekare zimanê xwe biparêze, hundabûna wî jî heye. Heger em zimanê xwe biparêzin, em dikarin bêjin ev ji me re serkeftin, aşîtî û azadî ye. Gelekî sipasî hewe dikim. Silavên dilovanî Hejaro 4109 50476 2006-10-10T18:08:41Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Cudi2.jpg|thumb|250px|Dîmena Çiyayê Cûdî]] Çiyayê '''Cûdî''' yek ji [[Çiya|çiyayên]] mezin ên [[bakurê Kurdistanê]] ye. Çîyayê Cûdî dikeve navbeyna Şirnex û Silopiyê de. Cûdî ji wextê Nûh Pêxember, kû Gemîya wî heta îro jî meşhure û niha çîyayek gelekî giringe. Tête zanin, ku heta Gemîya Nûh Pêxember di wextê Tofana Nûh de liser çîyayê Cûdî sekinîye. Ji hingê û heta niha, Cûdî wekî çîyayek bi xêr tête naskirin. Her sal ji gelek derên Kurdistanê û heta ji derveyê Welat jî mirov dihatin ku herin ser Sefîneya çîyayê Cûdî. Mehek an jî heyvek sax diman liser Sefîneya çîyayê Cûdî. Bes niha ji salên 1995 an pêde Çîyayê Cûdî hatîye qedexe kirin, ji ber ku eve 10 salin Tirkî Operasyonên xwe yên leşkerî di vê menteqê û heremê de bicih tîne. *Çîya`yê Cûdî û daristanên wê di nav sala 2006 de gelek caran ji alîyê leşkerê Tirk ve hatîye şewitandin. Wextê ku xelkê herêma Şirnex, Cizîr û Silopî nerazîbûna xwe li dijî agiberdana çîya`yê Cûdî nîşan didan, leşkeran ne dihêlan ku agir werde vemirandin. Îsal heta çar û pênc caran ji alîyê leşkeran ve agir berdane Cûdî. Nivîsana paşîn:Tebaxa sala 2006 an. ==Cûdî di helbestan de== '''ÇIYAYÊ CÛDÎ''' ''Serê çiyayê Cûdî tu raweste û binêr. Axa welatê kurdan hemû zîv û tev zêr. Ji wê dê tu dibînî Şernex, Zaxo û Cizîr Sed heyf û sed mixabin hemî bê hakim û mîr Gulî, Sindî, Silopî weko eynê diyar e Bêspin, Bêþêr û Hevler hatin bi yadîgar e Berde, Dêrgul, Herekol, heta bicit Piştkever Tor û Singar û Bêxêr kêla Memê Beranber Hemî qesta te dikin ey Cûdiyê miradan Tu qiblegah î îro ji bo vî qewmê kurdan Çendî xweþ î, bilind î tu ey çiyayê Cûdî Te cend nav û nîþan hişt ji bo vî qevmê kurdî Bejna te bejna Zînê, mêranî wek Memê Al Dinalim ser te îro, ji qehran bûme evdal Taca serê te zêrîn, tu serbilinê Eyran Wextek hebî te zû da hemî ji bo te heyran Heke nîzîk heke dûr, weko Mekeh Medînê Ev ji cihek meqedes werin da em herinê Ko roj hate rasta te, heval heyv û stêr in Li vê rewş û xemla te hemî pêkve dinêrin Selam û erzi hirmet ji bo Cudî Nûh-Nebî Tu misteheq î fexr î bibêjî ma kî hebî Botî bo te dibêjit hero sed car ezbenî Taqê eywanan Kesra li pêş te her dikenî '' ([[M.E. Botî]], [[Antolojiya Edebîyata Kurdî]]) [[category:çiya|Cûdî]] [[en:Mount Cudi]] == Wêne == 4110 37618 2006-08-05T05:34:40Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Çiyayê Cûdî]] 4111 32718 2006-06-14T00:26:17Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Çiyayê Cûdî]] #REDIRECT [[Çiyayê Cûdî]] 4117 16001 2005-01-12T11:11:05Z Erdal Ronahi 2 Helbestvanê '''Ferhadê Içmo''' di sala [[1960]] î de li bajarê [[Qamişlo]] hatiye dinyayê. Li dibistanên bajarê Qamişlo xwendina xwe bi dûmahî aniye. Di sala 1984 an de bawernameya Bakaloryos di endazyariya şaristaniyê de ji zankoya [[Heleb]]ê wergirtiye. Berî helbestê dil ketiye mûzîkê û di sala [[1970]] de dest bi lêdana tembûr û gîtar û cumbiþê kiriye, lê di 29.07.1978 an de helbesta xwe ya pêşî bi navê [[Ey Zeman]] daniye. Di piraniyên kovar û rojnameyên kurdî de helbestên xwe weşandine û nêzîka çil helbestên wî bi dengê [[Mihemed Şêxo]], Beha Şêxo [[Adil Hiznî]], [[Selahê Osê]], [[Ismaîl Cuma]], [[Gulistana Sobarî]] û Şeyda bûne sitiran. ==Berhem== *[[Lêmişta Zozan]] 1988 *[[Pişti Çi]] 1995 *[[Evîna te]] 1998 *[[Landik I]] Helbestên zarokan. 1998 *[[Pelên Sipî]] 2000 *[[Landik II]] [[category:nivîskar|Içmo, Ferhadê]] [[category:helbestvan|Içmo, Ferhadê]] ==Grêdanên derve== *[http://hem.passagen.se/zagros/dost/ferhadeicmo.htm Çend helbestên Ferhadê Içmo] *[http://www.amude.de/amude/kurdi/nivis/nivis13/ferhad.html Roka evînê] *[http://www.avestakurd.net/Avesta%2058/arseve%20oskan.htm Gotareke ser wî] 4118 16002 2005-01-12T03:31:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Sosyalîst a Kurdistan]] 4122 16005 2005-01-12T11:27:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Sosyalîst a Kurdistan]] 4123 16006 2005-01-12T11:27:19Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Sosyalîst a Kurdistan]] 4124 16007 2005-06-03T19:49:51Z Erdal Ronahi 2 Rektorê [[Zanîngeha Silêmaniyê]] û Endamê Mekteba Siyasî ya [[YNK]]ê yê kevn '''Prof Dr. Kemal Xoşnav''', 12.12 2004-an de li Emerîkayê çû ser dilovaniya xwedê. ==Kurtejiyan== Xoşnav, di sala [[1939]]an de li bajarê [[Şeqlawa]]yê hatiye dinê. Ji mala begzadeyê Şeqlawayê ye. Xoşnav, dibîstana serate û ya navîn li Şeqlawayê xwendiye. Lîseyê ( Îhdadî ) jî, li [[Hewler]]ê xwendiye. Li [[Zankoya Baxdadê]], Beşa Fakulta ( Kuliye ) çandinê (zîreetê) xilas kiriye. Li [[Yugoslavya]] yê doxtora xwe xilas kiriye. Paşê disa vegeriya ye zanîngeha Baxdadê li Kuliya çandinê (zîreetê) mamostetî kiriye. Xoşnav, di destpêka sala [[1960]] î de beşdarê [[Şoreşa Êlûnê]] bûye. Di sala 1975-an de di vê şoreşê de birîndar bûye û çûye Ewropayê bo drmankirinê. Di sala 1968 a de Zanîngeha Sileymaniyê avakiriye ( damezrandiye ). Di sala 1976 ê de li [[Sûriye]]yê tevê hinek hevalên xwe ([[Mam Celal]]) YNKê ava dikin. Di van dema de li hinek li [[Lîbya]]yê jî, dimîne. Xoşnav, ji sala 1976an heta sala 1985an wek endamê mektebê siyasî di nav YNKê de cîh girt. Di sala 1982 a heta 1985 a wek berpirsê malbenda 4 emîn ya YNKê li herêma Hewlêr kar kir. Di sala 1988 a heta 1989 a berpirsê giştiyê YNKê yê Îranê bû. Di sala 1989 a heta 1993 a berpirsê têkliyên giştiya YNKê ya Sûriyeyê bû. Di sala 1993 a de vegeriya [[Kurdistana Başûr]]. Di van salan de mamostetiya Kolîca Koştokalê (Fakolta çandinê) ya Zanîngeha Selahadinê kir. Di sala 1996 a de heta ku çû ser dilovaniya xwe Rektorê Zanîngeha Sileymaniyê dikir Xoşnav, ji sala 1978 a heta ku çû ser dilovaniya xwe, di nav şoreşa Kurdistan de wek pêşmergeykî cîh girtîye. Xoşnav, dema ku çû ser dilovaniya xwe, bi navê Zervan û Zinar du keçê wî hebûn. [[kategorî:siyasetmedar|Xoşnav, Kemal]] 4125 37489 2006-08-05T05:22:20Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Celal Talebanî]] 4128 16011 2005-01-12T23:44:13Z 217.227.247.179 #redirect [[Berlîn]] 4129 64657 2007-01-14T18:03:38Z Bangin 450 [[Image:Germany Laender Berlin.png|thumb]] [[Image:Berlin-brandenburg-gate.jpg|thumb|Brandenburger Tor]] '''Berlîn''' paytexta [[Almanya]]yê ye. Tê de gelek [[kurd]] dijîn. ==Hên seke== *[[Înstîtûta Kurdî li Berlîn]] ==Koordînat== {{coor dm|52|31|N|13|24|E}} [[Category:Bajar]] [[Kategorî:Elmanya]] [[af:Berlyn]] [[als:Berlin]] [[an:Berlín]] [[ang:Berlin]] [[ar:برلين]] [[arc:ܒܪܠܝܢ]] [[ast:Berlín]] [[bar:Berlin]] [[be:Берлін]] [[bg:Берлин]] [[bs:Berlin]] [[ca:Berlín]] [[cs:Berlín]] [[csb:Berlëno]] [[cv:Берлин]] [[cy:Berlin]] [[da:Berlin]] [[de:Berlin]] [[el:Βερολίνο]] [[en:Berlin]] [[eo:Berlino]] [[es:Berlín]] [[et:Berliin]] [[eu:Berlin]] [[fa:برلین]] [[fi:Berliini]] [[fo:Berlin]] [[fr:Berlin]] [[ga:Beirlín]] [[gd:Berlin]] [[gl:Berlín - Berlin]] [[he:ברלין]] [[hr:Berlin]] [[hu:Berlin]] [[hy:Բերլին]] [[id:Berlin]] [[io:Berlin]] [[is:Berlín]] [[it:Berlino]] [[ja:ベルリン]] [[jv:Berlin]] [[ka:ბერლინი (მხარე)]] [[ko:베를린]] [[kw:Berlin]] [[la:Berolinum]] [[lb:Berlin]] [[li:Berlien]] [[lt:Berlynas]] [[lv:Berlīne]] [[mk:Берлин]] [[mr:बर्लिन]] [[ms:Berlin]] [[nds:Berlin]] [[nl:Berlijn]] [[nn:Berlin]] [[no:Berlin]] [[nrm:Bèrlîn]] [[oc:Berlin]] [[pdc:Berlin, Deitschland]] [[pl:Berlin]] [[pms:Berlin]] [[pt:Berlim]] [[qu:Berlin]] [[ro:Berlin]] [[ru:Берлин]] [[scn:Birlinu]] [[sh:Berlin]] [[simple:Berlin]] [[sk:Berlín]] [[sl:Berlin]] [[sq:Berlini]] [[sr:Берлин]] [[sv:Berlin]] [[sw:Berlin]] [[ta:பெர்லின்]] [[th:เบอร์ลิน]] [[tr:Berlin]] [[ty:Berlin]] [[ug:بېرلىن]] [[uk:Берлін]] [[vi:Berlin]] [[vo:Berlin]] [[yi:בערלין]] [[zh:柏林]] 4130 16013 2005-01-13T00:00:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Karkerên Kurdistan]] 4131 63337 2007-01-06T11:36:37Z Cyrus the virus 619 Rojên salê li gora sîstemen cur be cur tên hesîbandin. Ji van sîsteman re '''salname''' tê gotin. ==Salnameya kurdî== [[Newroz]] (li başûrê Kurdistan ji meha Adarê re Newroz dibêjin) rojeke kifşe û di salnama Kurdî de bi "Sersalî" hatiye edilandin. Kurdan bi vê rewşê bi cîranên xwe daye nasîn jî. Ji xwe navê wê her karî ronahî dike û bi Kurdî ye: new= nû, roz= roj, newroz= nû roj yanê roja nû, ne ku meha nû ye. Gelek navên curbecur ji bo mehan tê bikaranîn. Navên mehên Kurdî yên ji alê Enstîtuya Kurdî (Stenbol) ve hatine pejirandindin û di salnama Enstîtuyê de hatine weşandin ev in: [[Adar]], [[Avrêl]], [[Gulan]], [[Pûşper]], [[Tîrmeh]], [[Gelawêj]], [[Rezber]], [[Kewçêr]], [[Sermawez]], [[Berfanbar]], [[Rêbendan]] û [[Reşemî]]. Ev nav hemî Kurdî ne, kevn in, û têgihdar in jî. Xweza di her mehê de li gor werza xwe têgih distîne. Bi kurtî têgiha navên wan ev in: 1- Adar: Kurtkirina "Avdar"ê ye. Ji xwe hinek herêm Avdarê bikartînin. Têgiha bi av, xwedî av, têrav dide. Him jî têgiha "av dikeve daran" dide. 2- Avrêl: Ji peyvên av û rêl (daristana çiyan) hatiye himatê. Di vê mehê de av dikeve rêlan jî. Ango rêl jî şiyar dibin. 3- Gulan: Meha gulan. Li Kurdistanê di vê mehê de gul tên çinîn. 4- Pûşper: Hevedudaniya ji peyva "pûş" û "per" e. Ji giyayê ne diriyê hişkolek re "pûş" tê gotin. Di vê demê de giyayê çiyan wisa hişk dibe her wekî bi per in, ba lê dixe û difirîne. Lewra bi navê "Pûşper" hatiye bi nav kirin. 5- Tîrmeh: Hevedudan î û ji wûşên "[[tîr]]" û "meh" pêk hatiye. Tîr naveke din ji bo Sirius (tirkî: Akyıldız) e. Tîr stêrka herî ronî de ezmanan e. Navê mehê 'tîrmeh' ji vê sterkê tê, ji ber ku di dawiya vê mehê derdikeve. 6- Gelawêj: Di vê mehê de, stêrka Gelawêj xwiyadibe û cîhan hêdî hêdî ber bi sermayê ve diçe. 7- Rezber: Li Kurdistanê bi piranî tiriyên rezan di vê mehê de tên çinîn. Ji bo çi peyva birîn tê bikaranîn û çinîn nayê xebitandin. Lewra weşiyên (gûşiyên) tirî tên birîn. Ji ber vê yekê "Rezçin" ne rast e. Rezber bê xweşûş rast e. 8- Kewçêr: Ji çêrîna kewan hatiye hevedudanî kirin. Di vê mehê de kewên koçber ber bi zivistanwarên xwe ve difirin û bi şev diçêrin. Li gor wê, ev meh weha hatiye bi nav kirin. 9- Sermawez: Têgiha navê wê li ser e; sermayê tîne. 10- Berfanbar: Ji barîna berfê ev nav lê hatiye kirin. Di vê mehê de gelek berf dibare, hişkî dikeve, serma zêde dibe û di serê mehê de çile zivistanê dest pê dike. 11- Rêbendan: Ev nav ji bendkirina riyan hatiye girtin. Dewra berê çara berfavêtin û vekirina riyan tune bû. Ji ber vê yekê, gava qasek berf dibariya, pêşî li riyan dihat girtin. Ango dibû mîna bendan û bi hesanî riya derketinê ne dida. Ji xwe di mehên zivistanê de, li Kurdistanê zêde barîna berfê, tundiya bager û bapêçê û ketina şapan (aşîd) tê zanîn. Ev bûyer hemî ji sedemên bendkirina riyan bûn. 12- Reşemî: Ev nav ji meha reş hatiye himatê. Her çiqas peyva "reş" bi têgiha peyvî ya ferhengî, rengdêra rengê reş e, lê bi biwêjkî bi têgiha xwerû, saf, sade tê bikaranîn. Wekî, mêrê reş, jina reş, leşkerê reş, zivistana reş û hwd... ==Salnameya Julien û navên mehan== Piraniya mirovan heta dema Împaratorê [[împaratoriya Roma]] [[Julius Caesar|Gajus Julius Caesar]] b.z. 100-44, dem bi [[Salnameya hîvê]] dihejmartin. Gava hîv difitilî û dîsa dibû wek bilindbûna xwe ya cara çûyî, ew wext, wek “hîvekê” dihat dîtin û qebûlkirin. Ji ber wilo ye ko hîna jî di gelek zimanan de ”hîv”, meh e. Hîvek, 29,5 rojên royê ye, salek 354 roj e. Li gora hin hesaban, hîvek 27,5 ya jî 27,2 rojên royê ye. Ji ber wilo, gava ko saleke wextê hîvê diçû, hîna sal nefitilîbû wextê destpêka salê û wext di hev dernediket. Lê Misiriyan hîna berî wî çaxî bi gelekî, wext li gora ”gera” royê û gera stêrika bi navê [[Sîrîus]] dihejmartin. Sîrîus, gava sala xwe dikir, dîsa av û merdî dida Nîlê. Ew dem û cîh jî kifş û pîvayî bû. Ew bêtir nêzîkî rastiyê bû. Misiriyan, zaniyariyên xwe yên stêrikzaniyê-astrolojiyê, ji astrolojiya mezopotamya girtibûn û li ser a wan ava kiribûn. Mezopotamiyan berî Misiriyan şiklên komên stêrikan dîtibûn û organize kiribûn. Yûnaniyekî bi navê Ptolemaios ew zaniyarî baştir organîze kirin, li ser nexşeyan raxistin û ragihandin Yûnaniyan. [[Ptolemaios]] li Aleksandria dima û ji Misiriyan fêr bûbû. Ew fêrbûna Yûnaniyan, îro hîna bingehê astrolojiya dinyayê ye. Romî jî ji Yûnaniyan fêr bûbûn. Her çi Gajus [[Julius Caesar]] bû mîrekî xwende bû, astronomiya Yûnaniyan zanîbû û wilo a Misiriyan zû ji hev derxist û sîstema nû ava kir. Caesar, sala [[46 b.z.]] hejmartina demê bi [[salnameya rojê]], sal kir dozeh meh, 365 roj û her ji çar salan jî rojeke zêde wek [[sala bermayî]] ditîn. Ew tê digihije ko saleke rast, wilo ye. Û her wilo wî nav li mehan kir. Ji ber ko Caesar wî çaxî li Misirê bû, [[Kleopatra VII.]] ji xwe re anîbû û bi nîvê Misrê re hîna di şer de bû, sîstema xwe ya nû pêşî salekê li Misirê ceriband û piştî wê li Roma bikar anî. Demjimara Julius Caesar ko jê re [[Salnameya Julian]]î tê gotin, dor 1550 salan rast hat qebûlkirin. Lê saleke royê, di rastiya xwe de ji demjimara wî dirêjtir e. Her ji çend salan dor saniyeyekê wenda dibû. Wî çaxî Pop û Vatikanê biryar da ko komîsyoneke nû bê avakirin û demjimareke nû bê hesabkirin. Tiştê ko wê komîsyonê derxist, wek a niha ye. Lê dîsa jî saet û demjimar, rastiya dirêjbûna sala royê dernaxin. Her ji [[sedsal]]ekî çend saniye wenda dibin. Carê rêxistinên demjimariya dinyê li hev dikin û wext rast dikin. Caesar, serokê dewleta Romî bû. Navê Caesar, navê payedariyê û mezinbûnê bû. Wek ko mirov bibêje şah, mîr, paşe, ya jî key. Ji xwe gotina Kaiser, Kejsare û Tsar ji gotina Caesar tê. Caesar di nav salên b.z. 100-44 de jiya. b.z. 44-an hat kuştin. Li gora sîstema mehan a ko wî ava kiribû, navê mehan wilo ye. 1. Januari, îngilizî. january: (Çileya Paşîn, [[Rêbendan]]) ji navê xweda Janus tê. Janus, xwedayê Romiyan ê mezin e û li Îtalya dimîne. Ew, xwedayê pêşî û destpêka jiyanê ye. Gotina pêşî, di maneya deriyê destpêka jiyanê yê pêşî de fam bikin. Mezinatiya Janus carê dema meha januarî tê pîrozkirin. Navê wî ji gotina ko navê derî ye tê. Bi latînî ji derî re janua tê gotin. Ji ber wilo heta niha jî li Emerîka ji nobedarê deriyan re janitor tê gotin. Janus bi piranî bi du rûyan tê sûretkirin. Her rûyekî wî li aliyekî dinere. Yek li pêşerojê, yek jî li paşerojê. Navê rûyê Janus ji wir tê. Tê mana duhêli. 2. Februari, ingl. february: (Sibat, [[Reşemî]]) ji gotina latînî februare tê. Februare tê mana pakkirinê, xwe pakkirinê. Li Roma kevn, ji bo rûmeta hatina sala nû, cejna pakkirinê dest pê dikir. Romî hemû diketin karê pîrozkirina wê cejnê; xwe, mala xwe, kuça xwe û bajarê xwe pak dikirin. Xweda Lupercus, xwedayê şînkayiyê, wî çaxî dest pê dikir û bihar diyarî mirovan dikir. Sala nû wilo dest pê dikir. Ji şahiyên pakkirinê yên ko ji bo spaskirin û rûmetgirtina xelatên xweda Lupercus ko dibûn sedema hatina sala nû re, Februus dihat gotin. Februus heta gava nav li mehan hat kirin, hêdî hêdî bûbû wek navê Lupercus ê din. Bi wî awayî gava navê meha salê a dawî kirin februari, him navê wî û him navê cejna biharê lê hat kirin. 3. Mars, ingl. march: ([[Adar]]) ji navê xwedayê Romiyan Mars tê. Mars, navê Ares ê bi latînî ye. Ares, bi esil xwedayekî Yûnanî ye, ew lawê Zeus û Hera ye, xwedayê şeran û şervanan e. Li ba Yûnaniyan ne xwedayekî gelekî birêz û qedirbilind e, pir jê nayê hezkirin. Lê li ba Romiyan mezin e, dihat bawerkirin ko ew parêzgerê bajarê Roma ye, sitara wî li ser bajêr heye. Ji ber wilo Ares ew rûmeta taybet girtiye û navê wî li meha pêşî ya salê hatiye kirin. Ji ber ko di demhejmariya Romiyan de Mars meha salê a yekem bû. 4. Aprîl, ingl. april: (Nîsan, [[Avrêl]]) ji gotina latînî aporos tê, tê mana bi dû re, a bi dû re. Yanî Aprîl meha bi dû a yekem de bû, aporos bû. Hinên din dibêjin ko ji gorina aperiere tê. Ew jî tê mana vekirinê. 5. Maj, ingl. may: ([[Gulan]]) ji navê xweda Maja tê. Maja, Yûnanî ye, ew xweda bereketê ye. Li ba Romiyan xweda şînkayiyê jî ye. Maja yek ji Pleîadan e, keça Atlas e, dotmama Zeus e. Zeus ji wê hez dike, wê ji xwe re tîne. Maja jê re xwedayê rêber, xweda Hermes tîne. Hermes yek ji xwedayên Olympos e. 6. Juni, ingl. june: (Hezîran, [[Pûşber]]), ji navê xweda Juno tê. Juno, navê xweda Hera yê bi Romî, latînî ye. Romî jê re Matrona jî dibêjin. Juno, keça Kronos û Rhea ye, yek ji xwedayên Olympos ên mezin e, banûya gerdûnê ye, xuşk û jina Zeus e. 7. Juli, ingl. july: ([[Tirmeh]], [[Temmûz]]) ji navê [[Julius Caesar]] tê. Ji ber ko wî, ya jî pêşevaniya karîna dewleta Romî a di dema wî de nav li mehan kiriye, navê xwe li vê mehê kiriye. Her wilo gotina Temmûz jî, navê xwedayekî mezopotamiyan e. Ew bi Yûnanî Adonîs e, xwedayekî xort ê nêçîrvan e, delalê Afrodîthe ye. Yûnanî, bi piranî jî pîrek rûmeteke mezin didin wî û wî bi gul û çîçekan bi bîr tînin. 8. Augusti, ingl. august: (Tebax, [[Gelawêj]]) ji navê qeyserê dewleta Romî ê pêşî Augustus tê. Ew xwarzêyê Caesar bû û mîratxurê wî bû. Augustus, wilo piştî Caesar hat ser text. Gotina qeyser a bi formên guherti ko îro di zimanên ewrûpî de heye, ji Caesar tê. Ji xwe ew gotin li ba Romiyan jî nevê mezinbûnekê bû. Wek gotina mîr, siltan û şah. Ew gotin bi Augustus re bû navê serokê dewletê. 9. September-september- ( [[Îlon]]. ) Navê vê mehê, ji gotina latînî septem, yanî heft tê. 10. Oktober-october- ( [[Cotmeh]]. ) Ocktober wek navê mehê, ji gotina latînî octo, yanî heşt tê. 11. November-november- ( [[Mijdar]]. ) Ji gotina latînî novem, yanî neh tê. 12. December-december- ( [[Çileya Pêşîn]]-Rezber. ) Ji gotina latînî decem, yanî deh tê. ==Hicrî== :[[Mûharrem]], ({{ar| محرم}}) :[[Sefer]], ({{ar|صفر}}) :[[Rebî ûl Evvel]], ({{ar| ربيع الاول}}) :[[Rebî' ûl-Sanî]], ({{ar|ربيع الثاني}}) :[[Cemadî el-Evvel]], ({{ar|جمادى الاولى}}) :[[Cemadî el-Sanî]], ({{ar| جمادى الثانية}}) :[[Receb]], ({{ar| رجب}}) :[[Şeban]], ({{ar| شعبان}}) :[[Remezan (meh)|Remezan]], ({{ar| رمضان}}) :[[Şeval]], ({{ar|شوال}}) :[[Zîl Kade]], ({{ar| ذو القعدة}}) :[[Zîl Hîcce]], ({{ar| ذو الحجة}}) ==Salnameya rojê== #nûṟoj #guḻan #baranbiṟan #germaciman #gelawêj #berewpayîz #mîran #geḻaṟêzan #agirdan #sehoḻbendan #nawzistan #polan ==Baha'î== #biha #celal #cemal #ʿezemet #nûr #reẖmet #kelimat #kemal #esma #ʿîzet #meşiyet #ʿîlim, ʿilm #qudret #qewl #mesail #şeref #siltan, sultan #mulk #ʿela ==Bibîne== *[[Salnameya Hîvê]] *[[Salnameya Rojê]] *[[Salnameya Hicrî]] *[[Salnameya Gregorian]] *[[Salnameya Julian]] [[kategorî:salname]] 4132 16015 2005-01-13T00:18:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[berfanbar]] 4133 16016 2005-01-13T00:19:55Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Pûşper]] 4134 16017 2005-01-13T00:24:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bakurê Kurdistanê]] 4135 16018 2005-01-13T00:25:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Başûrê Kurdistanê]] 4136 16019 2005-01-13T00:25:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] 4137 36819 2006-07-28T03:59:02Z YurikBot 242 robot Adding: [[en:Bedirhan Bey]] Mîrê [[Cizîra Botan]] e. Di sala 1830ê de îdara [[Botan]] xist destên xwe. Bi mîrê soran [[Mîr Mihemed]] re tifaq çêkir. Ji ber tifaqê, osmaniyan êrîşî herdu mîran jî kir. Bedirxan Paşa, derbasî Îranê bû. Di sala 1838ê de vegeriya paytextê xwe, bajarê Cizîrê. Di demeke kurt de îdara xwe li Cizîrê xurt kir. Li ser navê xwe pere derxist û xudbe da xwendin. Ji bo welatekî serbixwe pîlan çêkir. Bi eşîrên kurdan yên din re û bi filên welêt re tifaq danî. Osmanî, ji xurtbûna Bedirxan Paşa gelekî ditirsiyan. Gelek caran êrîşî hêzên Paşê kir. Lê belê bi serneket. Dewletê, di sala 1847ê de bi hemû eskerên xwe carek din êrîşî Botanê kir. Ji ber xiyaneta biraziyê mîr, [[Yezdanşêr]], Bedirxan Paşa teslîm bû. Osmaniyan ew sirgunî Stenbolê, paşê sirgunî Sûriyê kir. Bedirxan Paşa li Sûriyê di sala 1868ê de çû ser dilovaniya xwe. Tirba Bedirxan Paşa niha li Şamê ye. Hijmara zaroyên '''Bedirxanê Evdalxan''' giha bû 96 zarokî. Gava ew çû dilovaniya Xwedê ji van 96 zarokan 21 kur û 21 keç ma bûn.Yek ji kurên mezinî Bedirxanê Evdalxan, Mîr [[Emîn Alî Bedirxan]], bavê [[Celadet Bedirxan|Celadet]] bû. [[kategorî:kurd]] [[Kategorî:Bedirxan]] [[de:Bedirxan Beg]] [[en:Bedirhan Bey]] 4138 16021 2005-01-13T00:35:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Emîn Elî Bedirxan]] 4139 16022 2005-01-13T00:53:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[tîrmeh]] 4141 39312 2006-08-13T16:38:09Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako '''Tîr''' naveke din ji bo [[Sirius]] (tirkî: Akyıldız) e. Tîr stêrka herî ronî de ezmanan e. Navê mehê 'tîrmeh' ji vê sterkê tê, ji ber ku di dawiya vê mehê derdikeve. [[category:Stêrk]] 4143 16026 2005-01-13T04:01:26Z Erdal Ronahi 2 Pars çû cihê Zimanê Parsiya Kevin #REDIRECT [[Zimanê Parsiya Kevin]] 4144 16027 2005-02-27T12:57:07Z 130.232.114.220 '''Hefte''' heyamek ango demek e ku ji heft [[roj]]an pêk tê. == Rojên hefteyê == *[[Şemî]] *[[Yekşem]] *[[Dûşem]] *[[Sêşem]] *[[Çarşem]] *[[Pêncşem]] *[[În]] == Hevwate == Heftî == Bide ber == [[demsal]], [[heyv]], [[meh]], [[roj]], [[sal]] [[kategorî:salname]] 4145 16028 2005-01-13T04:07:07Z Erdal Ronahi 2 Zanîngeha Silêmanî çû cihê Zanîngeha Silêmaniyê #REDIRECT [[Zanîngeha Silêmaniyê]] 4146 16029 2005-01-13T18:38:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Roj TV]] 4147 16030 2005-01-13T21:05:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ferhengên kurdî]] 4148 16031 2005-01-13T23:57:00Z Erdal Ronahi 2 Rotînda û Beser Şahîn Ji http://www.rotinda.com, bi destûrê Rotînda. 4149 16032 2005-01-13T23:56:05Z Erdal Ronahi 2 Plaka Braderî Plaka Braderî 4150 58634 2006-11-27T08:55:53Z Erdal Ronahi 2 Revert to revision 38753 dated 2006-08-13 16:00:22 by Erdal Ronahi using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Image:Bradermûsîkî.jpg|thumb|Plaka "Millîtan Çemê Rynê"]] '''Brader''' muzîkar û wênesazekî [[kurd]] e. Brader an go Brader Mûsîkî [[1958]] li gundê [[Mûsîka]], herêma [[Mêrdîn]]ê hatiye dine. Bavê wî dengbêj bû. Zarotiya xwe li civata bavê xwe li ber stran û serpêhatiyên kurdî derbaskiriye. Dibistana seretayî û navîn li herêma [[Mêrdîn]]ê xwendiye. Lîseya tenduristî li bajarê [[Wan]]ê xwendiye.Ji ber xebata xwe yê muzikê dikeve zindana [[Wan]]ê û 3 meh û nîvan ceza werdigre. Piştî ji dibistanê derdikeve mudurê dibistanê wî saleke ji dibistanê bi dûr dixe. Helbesta xwe ya yekemîn li zindanê çêdike. Ji [[1986]] û vir de li [[Holanda]] jiyana xwe berdewam dike. Heta niha 10 albûm çêkirine. Piraniya stranên xwe bi xwe çêdike. Xwe di nava strana dengbêjî û nûjen de mîna pirekê dibîne. Di gelek film û rêzefilman de jî li gel produktionên [[Kurd]] û [[Holandî]] leyistiye. Weka li [[Medya TV]] de,[[ Dengê Defê]], [[Kolanên Xerîbiyê]] û De Jonge Die Niet Mer Praaten,Van Godlos niha ji di xebatek nu ya filmeki Holandi deyi. Brader li gel xebatên muzîkê û sinema xebatên wênekarî jî dike. Gelek caran li [[malper]] û [[rojname]]yan de nivîsên wî hatine weşandin. Piştî 18 salan cara yeke sala [[2004]] de vegeriya welat. Li sernaserê welat nêzîkî 30-40 konseri da. Albuma tali di [[2005]] de bi navê “[[Pepûlê]]” derxistiye pêşberî guhdaran. ==Grêdanên derve== *[http://www.bradermusiki.com Malpera Brader] *[http://www.netkurd.org/nuce.asp?id=1809 Hevpeyvîn Bi Brader Mûsîkî re/Beş 1-NETKURD] [[Kategorî:Hunermend]] [[Kategorî:Wênesaz]] 4151 16034 2005-01-14T00:08:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[brader]] 4152 16035 2005-01-14T00:08:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[brader]] 4153 25971 2006-01-29T11:11:27Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Leyla Bedirxan.jpg|thumb|Leyla Bedirxan]] '''Leyla Bedirxan''' ([[1908]] [[Stenbol]]-[[1986]] [[Parîs]]) ku wekî prensesa kurd tê naskirin keça [[Abdurezak Bedirxan|Abdurezak]] û [[Henriette Bedirxan]] e. Diya wê li Viyana jiyaye û li wir perwerdehiya xwe kiriye û ew jineke avusturyalî ye. Bavê Leyla, Abdulrezak jî ji [[malbata Bedirxaniyan]] e ku di nava kurdan de xwedî gotin bû. Leyla li [[Almanya]]yê dibistaneya [[bale]]yê xelas kir. Keçeke Leyla Bedirxan heye. Navê wê [[Nevîn Solh]] e. Leyla Bedirxan li Parîsê di sala 1986’an de jiyana xwe ji dest da. [[category:Jin|Bedirxan, Leyla]] [[category:hunermend|Bedirxan, Leyla]] [[Kategorî:Bedirxan]] 4154 16037 2005-01-14T00:30:10Z Erdal Ronahi 2 4155 16038 2005-01-14T00:42:28Z Erdal Ronahi 2 '''Rojnamevan''' [[roman]]eke [[Lokman Polat]] e. Pirtûk behsa rojnemavan Karîn dike ku diçe Lûbnanê ji bo ku li ser [[Rojhilata Navîn]] binivîse. Piştre, ew bi tesadufî pêrgî kurdekî tê. Hevalê Karîn yê nû tewsîye lê dike ku ew biçe Kurdistanê jî. Rojnamevan ew vedigere Swêdê û piştre diçe Stanbolê, da ku ew xwe ji wir bighîne herema kurdan ya li Tirkîyê. Destpêka salên 1990 î ye dema ku Karîn diçe Amadê. Gel hewl dide ku sersala nû, Newrozê, pîroz bike, tiştekî ku qedexe ye. Leşker hewl didin ku pîrozkirinê as oteng bikin û çend têne kuştin dema ku ew mudaxele dikin. Ew rojnamevana bi meraq gelek tesîr lê tê kirin û biryar dide ku gera xwe bidomîne. Hema bibêje ew li nîvê welêt digere. Ew li her derî dibe şahidê çawsawandinê û belangazîyê û bêrîya gelê kurd ya ji bo azadîyê. Di dawîya romanê de, sampatîyeke mezin ya gel bi Karîn re peyde / çê dibe û ew destpê dike ku bîr û bawerîyên xwe li ser binivîsîne. Pirtûk bi rêk û pêk hatîye nivîsandin û mirov dikare tewsîya bike yê ku dixwaze di derbarê bûyerên dehsalên dawî yên li Tirkîyê û Kurdistanê hinekî zêde agadar bibe. [[category:pirtûk]] 4156 16039 2005-01-14T01:40:45Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Bahattîn_karakutuk.jpg|right|framed|Bahattin Karakütük]] '''Bahattin Karakütük''' (1966-10.01.2005) rojnamevanekî tirk e ku di [[çapemeniya kurd]] de xebat kir. Bi Rojnameya “[[Ozgur Gundemê]]" gava xwe avêt nav medyaya kurd, û ji sala [[1992]]’yan ve, wekî pisporê dîplomasiyê xebatên xwe bê navber domandin. Bi sedan hevalên wî yên rojnamevan ew bi navê “Baha” nas dikir. Baha bi eslê xwe ji Mêrsînê bû. Tevî ku li wir zêde nejiya jî, lê ji hevalên xwe re bahs dikir ku wî çiqas bêriya tama xwarina bi navê ‘Tantûnî’ kiriye. Baha herî zêde ji taxê Enqereyê “Kuçukesat” bahs dikir, ku ew di sala 1966’an de li wir hatibû dinê û ew der bûbû mekana zaroktî û ciwantiya wî. Bi gotina wî, ew ji aliyê malbata xwe ya “burjuvaya biçûk”, weke “zarokên guldankan” tevî 2 xwişkên xwe tê mezinkirin. Baha di 11 saliya xwe de bavê xwe winda dike. Bîranîna xwe ya herî meşhûr a derbarê bavê xwe de wiha dianî ziman : gelek sal piştî mirina wî, min rojek nameyên evînî yên bavê xwe yên bi daktîloyê nivîsandî, dîtin. Baha, di sala 1984’an de, ku wê demê hê diçe lîseyê, li ser wefata diya xwe, tevî xwişkên xwe jiyana xwe li ba xaltîka xwe didomîne, û li wê derê salek xwe ji bo zanîngehê amade dike. Piştî saleke din, Baha di şertên Tirkiyeyê de serkeftineke mezin pêk tîne, û dikeve yek ji zanîngehên bijarte: Yanî Beşa Fîzîkê ya ODTÜ’yê. Di wê demê de, ku derbeya 12’ê Îlonê tesîra xwe hê bi awayekî pir dijwar didomîne, Baha fikrên çepîtiyê nas dike. Di destpêka salên 90’î de, tevî têkoşîna neteweyî ya kurd, rojnamevaniya Kurdistanî ketibû pêvajoya pêşveçûnê. Ligel ku hin kovarên kurd derkevin jî, pêşveçûna sereke derketina rojnameya “Yeni Ülke”yê bû. Piştî demekê, di Gulana 1992’yan de, rojnameya rojane Özgür Gündem jî dest bi weşana xwe dike. Baha, di wê demê de ji ber çalakiyên xwe yên siyasî, mafê xwe yê perwerdeyê winda dike. Û piştî ku demek li Mêrsînê dijî, di sala 1991’an de, li gel komek rojnamevanên ku ji Enqerê nas dike, tevlî amadekariya rojnameya Özgür Gündemê dibe. Sala 1992’yan Baha biryarê digire ku êdî bi rojnamevanên kurd re bixebite.Di wê demê de, Baha nûçevanê zanîngehan e û çalakiyên xwendekaran û li hemberî wan mudaxaleyên polêsan di asta xwe ya herî bilind de ye. ==Nûçegihaniya dîplomasiyê== Baha her tim bahs dikir ku ew herî zêde di wê demê de rojnamevantî hîn bûye. Li hemberî pirsa “çima” jî, wî ev bersiv dida : “Çimkî herî zêde di wê demê de min ji polêsan lêdan xwaribû.” Bahayê ku li wê derê rojnamevaniyê hîn dibe, pişt re bi gotina wî “tenê ji ber zanîna wî ya îngilîzî” derbasî nûçevaniya dîplomasiyê dibe. Baha, wekî nûçevanê rojnameya Özgür Gündemê, dîplomasiya Enqerê dişopîne û nûçeyên xwe bi navê Bahattin Karakütük diweşîne. Baha hingê di rojnameyê de nûçevanê yekane yê dîplomasiyê ye. Ji ber ku ew ji her dîplomatî pirsgirêka kurd dipirse, ji aliyê nûçevanên rojnameyên din ên di nav dîplomasiya Enqerê de wekî “Kurdperest” tê gazîkirin. ==Karakutuk ji hêla hêzên tarî ve tê revandin== Tevî derketina rojnameya Özgür Gündemê, li hemberî rojnamevanên kurd polîtîkaya çavtirsandinê bi dijwariyeke ku heta hingê nehatibû dîtin, pêk dihat. Heta sala 1994’an, ji 30’î zêdetir rojnamevan û belavkarên kurd hatin qetilkirin. Di wê demê de Baha bi baweriyeke xurt rojnamevaniya kurd didomîne û ji ber vê yekê jî ev tewr dibe sedema revandina wî. Piştî revandina wî, ji bo Baha çi ji Tirkiyê çi jî ji derve saziyên mafên mirovan û saziyên çapemeniyê dikevin dewreyê û dest bi kampanyayeke mezin dikin. Bi saya wê kampanyayê, Baha bi şertê ku careke din nexebite tê berdan. Lê belê Baha tevî hemû êrîş û binçavkirinan xebatên xwe didomîne. Baha bi dorê ji bo rojnameyên Ozgür Ulke, [[Yeni Politika]], [[Demokrasi]], [[Ulkede Gundem]], [[Ozgur Bakiş]], [[İkibinde Yeni Gundem]], û ji bo [[Yedinci Gundemê]] xebitî û li ser dîplomasiyê qunciknivîs nivisandin. ==Pêvajoya sirgûniyê== Baha di sala 1995’an de tê [[Bruksel]]ê û demekê dixebite, û piştre careke din vedigere Enqerê. Lê ji ber ku li wir lê digeriyan, careke din neçar dimîne welatê xwe biterikîne. Di sala 1996’an de, Baha bi jineke bi navê Cud re dizewice û li [[Londra]]yê bi cih dibe, û li wir wekî nûnerê Londrayê yê rojnameya Demokrasiyê dest bi kar dike. Piştî rojnameya rojane, pêşveçûna herî mezin a di çapemeniya kurd de, destpêkirina weşana Televizyona MED bû. Ev, di rojnamevaniya kurd de, di heman demê de destpêkirina pêvajoyeke nû bû jî. Cara pêşîn neteweyekî bêdewlet, li gelek deverên dinyayê weşanê dikir. Û Baha, ji bo ku tê de cih bigire, ji Londrayê hat Brukselê. Di navenda nûçeyan a Televizyona MED de, bi salan edîtoriya nûçeyên derve û ya servîsa dîplomasiyê domand. Baha di 96’an de tê navenda nûçeyan û di 97’an de jî cara pêşî li gel hin pisporên din înternet hînî xebatkarên nû yên navenda nûçeyan dike. Baha ji bo çêkirina nûçeyê, înternetê wekî çavkaniyeke îstixbaratê bi kar tîne û gelek hewl da ku kanala yekemîn a televîzyonê MED-TV bibe xwediyê malpereke înternetê. Bi girtina [[MED-TV]], di kanala demî ya “C TV” de, karê Baha koordînatoriya weşanê bû. Baha, bernameyên ku li Îngiltereyê bihatana weşandin koordîne dikirin. Piştî “C TV”ya demkurt, televîzyona nû ya kurdan [[MEDYA-TV]], di sala 1999’an de derket pêşiya temaşevanên xwe. Baha li wir jî bi qasî salekê di navenda nûçeyan de edîtoriya nûçeyên derve û ya servîsa dîplomasiyê meşand. Li wê demê ku wî li navenda nûçeyan xebat dikir, wî wezîfeyeke aktîf jî di amadekirina bernameyên bi navê “Sabah Gündemi” û “Med-Boyut” de dimeşand. Baha hem nûçeyên derve yên van bernameyan amade dikirin hem jî heftiyê carek tevlî bernameya “Sabah Gündemi” yanî “Rojeva Sibê”, dibû. Û di ber re jî di hin bernameyên din de bûyerên heftiyê dinirxandin. Herçiqas bêriya şopandina nûçeyên li Enqerê kiribe jî, wî hemû rojên xwe li navenda nûçeyan a televîzyonê bi xebatê derbas dikirin, gelek şevan jî bi gihandina rojnamevanên ciwan re eleqedar dibû. ==Baha êdî bernameyê çêdike== Baha, di sala 2000 de ji Navenda Nûçeyan vediqete, û weke ku dîsa wî digot, ew biryarê digire ku di avahiya televîzyona duqatî de hilkişe qata serî. Wê çaxê ew di Sêla Sor de ku wek hefteyî tê weşandin, dest bi xebatê dike, û pê re jî bername dibe rojane. Û êdî ew di wê bernameyê de edîtoriyê dike. Di wê demê de, Baha êdî dikaribû derkeve derve û tiştê ku pir dixwest bike, yanî ji derve nûçeyan bişopîne. Bi taybetî hevpeyvînên wî yên bi dîplomatên biyan re û bi sedan dosye-nûçeyên ku wî ji bo Sêla Sor amade kiribûn, demeke dirêj di rojevê de mabûn. Baha êdî bi tevlîbûna bernameya Sêla Sor tecrûbeya xwe ya nûçevaniya dîplomasiyê radigihand temaşevanan. Piştî bernameya Sêla Sor, Baha heman wezîfeya xwe tevî amadekariyê, di bernameya “Gune Bakış” yanî Nêrîna Rojê de domand. Di heman wextê de, wî di bernameya hefteyî “Pîvan” û di navenda nûçeyan de jî cih girt heta ku sala çûyî Medya TV hat girtin. Dîsa sala çûyî meha Adarê, di amadekariya televîzyona me ROJ TV de Baha wezîfeyên aktîf hilgirtin ser milê xwe, û ji bo bernameyeke din jî milên xwe vemalandin. Wî notên xwe yên ku li ajandaya xwe ya binavûdeng nivîsîbûn, ji her xebatkarê televîzyonê re dixwend û behsa bernameya xwe ya nû dikir. ==Projeya bernameya ROJNAME== Wî bernameyeke rojane, bi du zimanan, û bernameyeke nûçe-aktuel dixwest. Diviyabû bername niha heftiyê 5 roj bihata weşandin, lê piştre jî wê bibûya 6 roj. Baha terza ku ji bo bernameyê amade kiribû, tevî spot û flaş û manşeta xwe, ev bername wekî rojnameya televîzyonê pêşkêş dikir, ji ber wî navê bername jî wê bibûya ROJNAME. Tevî ku “ROJNAME” berhemeke nivîskî be jî, Baha li vî navî maneyên din bar dikirin: Yanî ji ROJ-TV name. Her hêmana bernameyê wê xwerû bûya. Ji bo jenerîka bernameyê, Baha li Londonê bi pisporekî re lihevhatinekê pêk anî û ji bo şiklê wê jî tevî grafîkeran bi rojan xebitî. Bernameya Baha ROJNAME, li 2’yê Adarê hatibû dinyayê. Hem jî bi pêşkêşvaniya Baha ku bê dilê xwe rih û porê xwe qusandibû. Bultenên nûçeyan jî tê de, Baha bi tu awayî pêşkêşvaniya bernameyên xwe nedikirin, lê bernameya ROJNAME’yê ji ber ku bi dilê wî bû, êdî dikaribû pêşkêş bikira. Baha heta ku dawî li jiyana xwe anî, her tim hevalên xwe teşwîqî baştir çêkirina bernameyan, baştir nivîsîna nûçeyan dikirin. Wî her tim nalet dianî li wê rewşa ku ew mecbûrî jiyana xerîbiyê kiribû. Hempîşeyên Baha yên di medyaya kurd de pê re dixebitin, wê li bîranîna wî xwedî derkevin. (ji azadiyawelat.com) [[category:rojnamevan|Karakutuk, Bahattîn]] 4157 16040 2005-01-14T01:30:56Z Erdal Ronahi 2 Bahattin Karakütük çû cihê Bahattîn Karakutuk #REDIRECT [[Bahattîn Karakutuk]] 4158 16041 2005-01-14T01:33:38Z Erdal Ronahi 2 4159 16042 2005-01-14T04:08:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Urmiye]] 4160 66941 2007-01-29T00:53:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pt:Anahita]] '''Anahita''' navê [[Gelawêj]]ê di [[Mîtolojiya Îranê]] de ye. {{kurt}} [[category:mîtolojî]] [[cs:Anáhitá]] [[de:Anahita]] [[en:Anāhitā]] [[et:Anahita]] [[fa:آناهیتا]] [[fr:Anahita]] [[it:Anahita]] [[nl:Anahita]] [[pl:Anahita]] [[pt:Anahita]] [[ro:Anahita]] [[sk:Anáhitá]] [[sv:Anahita]] 4163 16046 2005-01-14T10:40:13Z Erdal Ronahi 2 Anahita çû cihê Anahîta #REDIRECT [[Anahîta]] 4166 60252 2006-12-13T05:33:41Z 200.172.20.158 interwiki pt Mîtolojiya Îranê: *[[Anahita]] {{kurt}} [[kategorî:mîtolojî]] [[ca:Mitologia persa]] [[de:Iranische Mythologie]] [[en:Persian mythology]] [[es:Mitología persa]] [[fa:اسطوره‌های ایران]] [[fr:Mythologie persane]] [[he:מיתולוגיה פרסית]] [[ja:イラン神話]] [[pt:Mitologia persa]] [[ro:Mitologie persană]] [[sv:Persisk mytologi]] [[tr:Pers mitolojisi]] 4173 29097 2006-03-04T19:01:52Z 213.243.30.8 /* Berhem */ '''Roşan Lezgîn''' [[çîroknivîs]] û [[helbestvan]] û [[wergêr]]rek kurd e, bi dimilî ([[zazakî]]) û [[kurmancî]] dinivîsi. ==Jiyan û kar== Roşan Lezgîn 1964ê li gundek [[Lice]]ya ser bi [[Diyarbekir]]ê hatiye jiyanê. Ji 1996 ve ew bi [[kurdî]] (kirmanckî û kurmancî) dinivîse. Berhemên wî di pirraniya [[kovar]] û [[rojname]]yên [[kurmancî]] û [[kirmanckî]] ([[zazakî]]) de derketine. Gelek [[çîrok]]ên Roşan Lezgîn di [[Kovara Mehname]] de cî girtine. Ta niha [[pirtûk]]ek wî ya çîrokan "[[Binê Dara Valêre de]]" ([[Weşanên Apec]], [[Stockholm]]) bi [[kirmanckî]] û [[werger]]a wê "[[Li Bin Dara Biyê]]" ([[Weşanên Mîr]], [[Stembol]]) bi [[kurmancî]] derketiye. Lezgîn pirtûka [[Suzan Samanci]] "[[Siya Bêdengiyê]]" ji tirkî û ya [[Sadiq Hîdayet]] "[[Sê Dilop Xwîn]]" ji [[farisî]] kirine kurmancî. Ew niha li Amedê dijî. R. Lezgîn hem [[helbest]]an û hem jî [[çîrok]]an dinivîse. Ew bi xwe berhemên xwe yên [[zazakî]] werdigerrîne [[kurmancî]] jî. Birêz Lezgîn pirrziman e. Ew ji bilî [[zarava]]ya xwe ya zazakî, herwiha [[kurmancî]] û [[soranî]] baş dizane. Wî çendîn lêkolînên giring ji soranî kirine kurmancî. Ew herwiha bi kêmî [[tirkî]] û [[farisî]] jî dizane. Wî hin [[çîrok]]ên [[Sadiq Hîdayet]] ji farisî kirine kurmancî. ==Berhem== * [[Li Bin Dara Biyê]] * [[Binê Dara Valêre de]] [[category:Nivîskar|Lezgîn, Roşan]] [[Kategorî:Wergêr|Lezgîn, Roşan]] [[fa:روشان لزگین]] Roşan Lezgîn 1964ê li gundek Licê ya ser bi Diyarbekirê hatiye jiyanê. Ji 1996 ve ew bi kurdî (kirmanckî û kurmancî) dinivîse. Berhemên wî di pirraniya kovar û rojnameyên kurmancî û kirmanckî (zazakî) de derketine. Gelek çîrokên Roşan Lezgîn di Kovara Mehname de cî girtine. Ta niha pirtûkek wî ya çîrokan "Binê Dara Valêre de" (Weşanên Apec, Stockholm) bi kirmanckî û wergera wê "Li Bin Dara Biyê" (Weşanên Mîr, Stembol) bi kurmancî derketiye. Lezgîn pirtûka Suzan Samanci "Siya Bêdengiyê" ji tirkî û ya Sadiq Hîdayet "Sê Dilop Xwîn" ji farisî kirine kurmancî. Ew niha li Amedê dijî. R. Lezgîn hem helbestan û hem jî çîrokan dinivîse. Ew bi xwe berhemên xwe yên zazakî werdigerrîne kurmancî jî. Birêz Lezgîn pirrziman e. Ew ji bilî zaravaya xwe ya zazakî, herwiha kurmancî û soranî baş dizane. Wî çendîn lêkolînên giring ji soranî kirine kurmancî. Ew herwiha bi kêmî tirkî û farisî jî dizane. Wî hin çîrokên Sadiq Hîdayet ji farisî kirine kurmancî. Roşan Lezgînî demekê redaktoriya kovara lêkolîn û lêgerînê War kir. Niha jî redaktoriya kovara lêkolîn û lêgerînê Bîr ku ji sê mehan carekê li Diyarbekir derdiçe dike. Berhemên wî yên ku ta niha wek kitêb çap bûne ev in: 1.Ferhengê Îdyomanê Kurdkî, Vate-2005, Stenbol 2.Binê Dara Valêre de, Çap-1. Apec-2002, Stockholm, Çap-2. Vate-2002, Stenbol 3.Dêsan de Sûretê Ma Nimite, Vate-2005, Stenbol 4.Li Bin Dara Bîyê, Elma-2003, Stenbol 5.Hîdayet, Sadiq, Sê Dilop Xwîn (Wergerandina ji farisî), War-2004, Dîyarbekir 6.Samancı, Suzan, Siya Bêdengiyê (Wergerandina ji tirkî), Aram-2001, Stenbol 7.Halîn, Komal-2006, Stenbol 4174 58160 2006-11-24T02:23:04Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[id:Michel Foucault]] [[Image:Michel-foucault.jpg|right|framed|Michel Foucault]] '''Michel Foucault''' (15.10.1926-25.04.1984) [[fîlozof]]ekî fransî ye. Li [[Parîs]]ê profesorê dîroka sîstemên zanînê bû. Di [[felsefe]]ya wî de têgeyên wekî hêz, serdestî, [[biyo-îktîdar]] û [[zanîn]] cîhekê girîn digrin. [[Abdullah Ocalan]] di pirtûka [[Parastina Gelekî]] de çend tezên xwe li der barê hêzê ser bingeha teoriyên Foucault ava kir. Pirtûkên Foucault bi zimanê kurdî hîn derneketin. [[category:Fîlozof|Foucault, Michel]] [[ar:ميشيل فوكو]] [[bg:Мишел Фуко]] [[bs:Michel Foucault]] [[cs:Michel Foucault]] [[da:Michel Foucault]] [[de:Michel Foucault]] [[en:Michel Foucault]] [[eo:Michel Foucault]] [[es:Michel Foucault]] [[et:Michel Foucault]] [[fa:میشل فوکو]] [[fi:Michel Foucault]] [[fr:Michel Foucault]] [[he:מישל פוקו]] [[hi:मिशेल फूको]] [[hr:Michel Foucault]] [[hu:Michel Foucault]] [[id:Michel Foucault]] [[io:Michel Foucault]] [[it:Michel Foucault]] [[ja:ミシェル・フーコー]] [[ko:미셸 푸코]] [[la:Michael Foucault]] [[mk:Мишел Фуко]] [[mt:Michel Foucault]] [[nl:Michel Foucault]] [[no:Michel Foucault]] [[pl:Michel Foucault]] [[pt:Michel Foucault]] [[ro:Michel Foucault]] [[ru:Фуко, Мишель]] [[sk:Michel Paul Foucault]] [[sl:Michel Foucault]] [[sr:Мишел Фуко]] [[sv:Michel Foucault]] [[tr:Michel Foucault]] [[zh:米歇尔·福柯]] 4176 48120 2006-09-22T08:16:37Z Erdal Ronahi 2 [[category:zanyar]] [[Kategorî:felsefe]] [[de:category:Philosoph]] 4177 16054 2005-01-14T21:42:42Z Erdal Ronahi 2 Li Almanyayê çend rojnameyên netewî û gelek rojnameyên heremî hene. Rojnameyên netewî di siyasetê de rolekî girîng dileyîzin, lê rojnameyên heremî zêdetir tên firotin. ==Rojnameyên netewî== *[[Bild]] - Rojnameya bulvar *[[Frankfurter Allgemeine Zeitung]] - Rojnameya mezin a rast *[[Süddeutsche Zeitung]] - Rojnameya mezin *[[Die Welt]] - Rojnameya mezin a rast *[[Frankfurter Rundschau]] - Rojnameya navenda-çep *[[Neues Deutschland]] - Rojnameya mezin a çep [[category:rojname]] 4178 16055 2005-01-14T21:43:36Z Erdal Ronahi 2 '''Die Welt''' (Cîhan) yek ji [[rojname|rojnameyên]] mezin ên [[Almanya|Almanyayê]] ye. Xizika wê rast e. {{kurt}} [[category:rojnameya alman]] 4179 16056 2005-01-14T21:44:52Z Erdal Ronahi 2 [[category:rojname]] [[category:Almanya]] 4180 16057 2005-01-14T21:45:27Z Erdal Ronahi 2 '''Frankfurter Allgemeine Zeitung''' (Rojnameya Frankfurt a Giştî) yek ji [[rojname|rojnameyên]] mezin ên [[Almanya|Almanyayê]] ye. Xizika wê rast-muhafazakar e. {{kurt}} [[category:rojnameya alman]] 4181 65132 2007-01-18T00:32:18Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ja:南ドイツ新聞]] '''Süddeutsche Zeitung''' (Rojnameya Almanyaya Başûr) yek ji [[rojname|rojnameyên]] mezin ên [[Almanya|Almanyayê]] ye. Xizika wê lîberal an çep-lîberal e. {{kurt}} [[category:rojnameya alman]] [[da:Süddeutsche Zeitung]] [[de:Süddeutsche Zeitung]] [[en:Süddeutsche Zeitung]] [[es:Süddeutsche Zeitung]] [[fr:Süddeutsche Zeitung]] [[ja:南ドイツ新聞]] [[nl:Süddeutsche Zeitung]] [[no:Süddeutsche Zeitung]] [[pl:Süddeutsche Zeitung]] [[ru:Зюддойче цайтунг]] [[zh:南德意志报]] 4182 65083 2007-01-17T17:23:04Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ka:სიონიზმი]] '''Siyonîzm''' nave tevgera dewletparêz a [[cihû|cihuyan]] e. Wekî bavê tevgera siyonîzmê [[Theodor Herzl]] tê dîtin. [[Siyon]] navê tepeyeke [[Orşelîm]]ê/[[Quds]]ê e û şuna navê bajêr tê bi kar anîn. Wekî encamê siyonîzme di sala 1948'an de dewleta [[Îsrael]] hat damezrandin. {{kurt}} [[category:siyaset]] [[ar:صهيونية]] [[bg:Ционизъм]] [[bs:Cionizam]] [[ca:Sionisme]] [[cs:Sionismus]] [[da:Zionisme]] [[de:Zionismus]] [[el:Σιωνισμός]] [[en:Zionism]] [[eo:Cionismo]] [[es:Sionismo]] [[et:Sionism]] [[eu:Sionismo]] [[fi:Sionismi]] [[fr:Sionisme]] [[gl:Sionismo]] [[he:ציונות]] [[hr:Cionizam]] [[hu:Cionizmus]] [[id:Zionisme]] [[it:Sionismo]] [[ja:シオニズム]] [[ka:სიონიზმი]] [[mk:Ционизам]] [[ms:Zionisme]] [[nl:Zionisme]] [[nn:Sionisme]] [[no:Sionisme]] [[pl:Syjonizm]] [[pt:Sionismo]] [[ro:Sionism]] [[ru:Сионизм]] [[sk:Sionizmus]] [[sr:Ционизам]] [[sv:Sionism]] [[th:ไซออนนิสม์]] [[tr:Siyonizm]] [[uk:Сіонізм]] [[yi:ציונות]] [[zh:錫安主義]] [[zh-min-nan:Sek-an-chú-gī]] 4183 16060 2005-01-14T21:53:38Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Siyonîzm]] 4184 16061 2005-01-14T23:06:20Z Erdal Ronahi 2 Bi destûre Nezîr Silo bin GFDL Bi destûre Nezîr Silo bin GFDL 4185 16062 2005-01-15T00:16:53Z Erdal Ronahi 2 Zerdeşt û Fahravar (jor) 4186 16063 2005-01-15T00:03:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Zerdeşt]] 4187 66372 2007-01-24T20:02:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eu:Kolonia]] [[Image:Cologne Cathedral.jpg|thumb|Köln (Dom)]] [[Image:Lage der Stadt Köln in Deutschland.png|thumb|right|200px|Köln ên Almanya]] '''Köln''' yek ji bajarên mezintirîn ên [[Almanya]] ye. {{Commons|Category:Cologne, Germany|Köln}} {{kurt}} [[category:bajar]] [[af:Keulen]] [[als:Köln]] [[ar:كولونيا]] [[bg:Кьолн]] [[bs:Köln]] [[ca:Colònia (Alemanya)]] [[cs:Kolín nad Rýnem]] [[da:Köln]] [[de:Köln]] [[el:Κολωνία]] [[en:Cologne]] [[eo:Kolonjo]] [[es:Colonia (Alemania)]] [[et:Köln]] [[eu:Kolonia]] [[fa:کلن]] [[fi:Köln]] [[fr:Cologne]] [[he:קלן]] [[hr:Köln]] [[hu:Köln]] [[id:Köln]] [[it:Colonia (Germania)]] [[ja:ケルン]] [[ka:კიოლნი]] [[ko:쾰른]] [[ksh:Kölle]] [[la:Colonia Agrippina]] [[lb:Köln]] [[li:Kölle]] [[lt:Kelnas]] [[lv:Ķelne]] [[mk:Келн]] [[ms:Cologne]] [[nds:Köln]] [[nl:Keulen]] [[nn:Köln]] [[no:Köln]] [[pl:Kolonia (miasto)]] [[pt:Colônia (Alemanha)]] [[qu:Köln]] [[ro:Köln]] [[ru:Кёльн]] [[scn:Culonia]] [[sh:Köln]] [[simple:Cologne]] [[sk:Kolín nad Rýnom]] [[sl:Köln]] [[sq:Köln]] [[sr:Келн]] [[sv:Köln]] [[th:โคโลญ]] [[tl:Lungsod ng Cologne]] [[tr:Köln]] [[vi:Köln]] [[vo:Köln]] [[zh:科隆]] 4191 16067 2005-01-15T14:19:31Z Erdal Ronahi 2 ji en: ji en: 4192 16068 2005-01-15T14:20:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Michel Foucault]] 4193 37521 2006-08-05T05:25:16Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Karapetê Xaço]] 4194 39138 2006-08-13T16:31:50Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Karapêtê Xaço''' (Gerapetê Xaço, -2005) [[dengbêj]] bû. Bi eslê xwe [[ermenî]] bû. Xaço wekî yek ji dengbêjên herî bi nav û deng tê pejirandin Dengbêjê kurdî ê bi eslê xwe Ermenî Karapêtê Xaço ku ji gundê [[Kolhoz]] ê [[Erîvan]]ê, di 103 saliya xwe de jiyana xwe ji dest da. Xaço, di 90 salên jiyana xwe de bi [[kurdî]] [[stran]] çêkirin û gotin. Xaço ku 15 salan di [[artêşa Fransa]] de leşkerî kir, 55 salan di [[radyoya Erîvanê]] de kar kir. Xaço ku di tevahiya jiyana xwe de rastî gelek zehmetiyan hat, bi dehan dengbêj gihandin. Karapêtê Xaço bavê 5 zarokan bû û 15 neviyên wî hebûn. ==Film û pirtûk== Pirtûka [[Salihê Kevirbirî]] bi navê ‘[[Bir Çığlığın Yüzyılı: Karapetê Xaço]]’ (Sedsala Qêrînekê: Karapetê Xaço) heye. Ev pirtûk piştî çapê bi mehekê hate desteserkirin û qedexekirin. Filmeke [[Mehmet Aktaş]] bi navê [[Dengekî Zemanê bere : Karapêtê Xaço]] (Voice from the past) heye. ==Grêdanên derve== *[http://www.rojanu.org/muzik-filer/Karapete%20Xaco.htm Çend stranên Karapêtê Xaço] [[category:dengbêj]] 4195 37522 2006-08-05T05:25:21Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Karapetê Xaço]] 4196 37549 2006-08-05T05:28:03Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Mihemed Arif Cizîrî]] 4197 49544 2006-10-07T17:09:16Z Erdal Ronahi 2 {{GotaraBingehîn}} {{GotaraBingehîn}} [[category:hunermend]] [[category:Muzîk]] 4198 move=sysop:edit=sysop 28778 2006-03-02T22:25:03Z Diyako 273 <div style="padding: 0 1em 1em 1em; margin:0; border:2px solid #99B3FF; background-color:#e2e2ff;"> <div class="rtl"> '''!به‌خێرهاتن بۆ ویکیپێدیا''' لێره‌، '''ویکیپێدیا'''‌، '''ئه‌نسیکلۆپێدیای ئازادی کوردی'''، یه‌که‌م ئه‌نسیکلۆپێدیا به‌ زمانی کوردی له ‌گه‌شه‌دایه ئه‌وه‌ به‌شی کوردی‌ پرۆژه‌یه‌کی نێونه‌ته‌وه‌یی‌ کراوه‌یه‌‌ و ئامانجی کۆکردنه‌وه‌ی هه‌موو زانیاری‌یه‌کی مرۆڤه‌. به‌ هه‌وڵێکی هاوبه‌ش ئه‌و ئه‌نسیکلۆپێدیا به‌لاشه‌ گه‌شه‌ ده‌‌کا. هه‌مووان ده‌توانن ‌بێ خۆناونووس کردن به‌شداری بکه‌ن له‌ نووسینی ئه‌و ئه‌نسیکلۆپێدیایه‌. '''ئێوه'''‌ ئه‌و ئه‌نسیکلۆپێدیایه ده‌نووسن <p class=plainlinks> هه‌ر رۆژ ویکیپێدیای کوردی له‌ گه‌شه‌ کردن‌دایه. ئێستا [[Special:Allpages|{{NUMBEROFARTICLES}} گوتاری]] كوردی تێدایه به زاراوه‌کانی: كرمانجی، سۆرانی و زازاکی <br> '''[[ماڵه‌وه]]'''</div> <div class="plainlinks"> <small>'''[[Fontên kurdî|Font]] | [http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=%D8%A6%D8%A7 Hemû rûpelên bi soranî]'''</small> </div> </div> 4199 move=sysop:edit=sysop 34842 2006-07-07T22:08:48Z Erdal Ronahi 2 <div style="padding: 0em 1em 1em 1em; margin: 0; border:2px solid #99B3FF; background-color:#e2e2ff; align:right;" class="plainlinks"> '''Bi xêr hatin!''' Li vir '''Wîkîpediya, ensîklopediya azad a kurdî''', ensîklopediya yekemîn bi zimanê kurdî tê holê. Ew beşa kurdî ya projeyeke navneteweyî û vekirî ye. Armanc, komkirina hemû zanyariyên mirov e. Bi hewleke hawbeş ensîklopediyeke azad derdikeve holê. Her kes dikare bê qeydbûnê tevlî nivîsandina wê ensîklopediyê bibe. wê ensîklopediyê '''HÛN''' dinivîsin! '''[[Wîkîpediya:Gavên pêşî|Gavên pêşî]]''' gelek hesan in.<br/> Wîkîpediya kurdî her roj li geşe kirin de ye. Niha '''[[Special:Allpages|{{NUMBEROFARTICLES}} gotar]]''' bi zaravên kurmancî, '''[http://ku.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Special:Allpages&from=%D8%A6%D8%A7 soranî]''' û bi '''[[:Category:zazakî|zazakî]]''' hene. '''[[Special:Newpages|Rûpelên nû]]''' </div> 4200 49555 2006-10-07T17:19:08Z Erdal Ronahi 2 <div style="margin: 0; margin-top:10px; margin-right:10px; border: 2px solid #FFFF88; padding: 0em 1em 1em 1em; background-color: #fbf7bb; align:right;"> '''Wîkîpediya li gora kategoriyan''' '''[[:Category:!Serkategorî|Kategoriyên bingehî]]&nbsp;- [[Special:Categories|Hemû kategorî]]''' {|style="background-color: transparent;" |align="center"|[[Wêne:Chemistrylogo.png|40px]] |'''[[:Category:Zanist|Zanist]]'''&nbsp;-<small>[[:category:anatomî|Anatomî]] - [[:category:Kîmya|Kîmya]]</small> |- |align="center"|[[Image:40px-Gears icon1.png|40px]] |'''[[:Category:Teknolojî|Teknolojî]]''' <small> |- |align="center"|[[Image:Nuvola_apps_background.png|40px]] |'''[[:category:Kompûter|Kompûter]]''' - <small>[[:category:Nivîsbarî|Nivîsbarî]] - [[:category:nivîsbariya azad|Nivîsbariya azad]]</small> |- |align="center"|[[Wêne:IconUsers.png|40px]] |'''[[:Category:Civak|Civak]]''' - <small>[[:category:Rêxistin|Rêxistin]] - [[:category:Dîrok|Dîrok]] - [[:category:Medya|Medya]]</small> |- |align="center"|[[Image:Nuvola apps package graphics.png|40px]] |'''[[:Category:Çand|Çand û Huner]]''' - <small>[[:category:nivîskar|Nivîskar]] - [[:category:Hunermend|Hunermend]] - [[:category:Ziman|Ziman]] - [[:category:Wêje|Wêje]]</small> |- |align="center"|[[Image:Nuvola apps personal.png|40px]] |'''[[:Category:Mirov|Mirov]]''' - <small>[[:Category:Kes|Kes]] - [[:category:kom|Kom]] - [[:category:şehîd|Şehîd]]</small> |- |align="center"|[[Image:Nuvola apps browser.png|40px]] |'''[[:Category:Erdnîgarî|Erdnîgarî]]''' - <small>[[:Category:Kurdistan|Kurdistan]] - [[:Category:Parzemîn|Parzemîn]] - [[:Category:Welat|Welat]]&nbsp;- [[:Category:Herêm|Herêm]]&nbsp;- [[:Category:Bajar|Bajar]]&nbsp;- [[:Category:Navçe|Navçe]]&nbsp;- [[:Category:gund|Gund]] |}</small> </div> <noinclude> [[Kategorî:Şablon]] </noinclude> 4201 24669 2006-01-15T03:24:59Z Erdal Ronahi 2 <div style="margin:0; margin-right:10px; margin-top:10px; border:2px solid #00aa00; background-color:#ECFFE8; align:left; padding: 0 1em 1em 1em" class="plainlinks"> '''Alîkarî''' [[Wêne:IconFAQ.png|Alîkarî]] [[Wîkîpediya:Alîkarî|Alîkarî]]&nbsp;- [[Wîkîpediya:Gotareke nû|Gotareke nû]]&nbsp;- [[Wîkîpediya:FAQ|Pirs û bersîv (FAQ)]]&nbsp;- [[Wîkîpediya:Pêşniyar|Pêşniyarên&nbsp;te]] </div> 4202 59384 2006-12-04T02:39:38Z Cool Cat 347 <div style="margin:0; margin-right:10px; margin-top:10px; border:2px solid #00aa00; background-color:#ECFFE8; align:left; padding: 0 1em 1em 1em" class="plainlinks"> '''Projeya Wîkîpediya''' [[Image:WikiLettreMini.png]] [[Wîkîpediya:Dîroka Wîkîpediya Kurdî|Dîroka Wîkîpediya Kurdî]]&nbsp;- '''[[Wîkîpediya:Statîstîk|Statîstîk]]&nbsp;-''' [[Wîkîpediya:Logo|Logo yên Wîkîpediya]]&nbsp;- [[Wîkîpediya:Çapemenî|Wîkîpediya di çapemeniyê de]] </div> 4203 49554 2006-10-07T17:19:03Z Erdal Ronahi 2 <div style="margin: 0; margin-top:10px; border: 2px solid #dfdfdf; padding: 0em 1em 1em 1em; align:right;"> '''Wîkîpediya li gora alfabeyê''' '''[[Special:Allpages|Lîsteya alfabeyî]]''': {{alfabe}} </div> <noinclude> [[Kategorî:Şablon]] </noinclude> 4206 16080 2005-01-15T22:17:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şehîdên 9 kewçêra - 24 berfanbarê 1998]] 4207 16081 2005-02-15T22:02:11Z Erdal Ronahi 2 Wekî '''komploya navnetewî''' nav [[kurd]]an komploya hemberê serokê [[PKK]]'ê [[Abdullah Ocalan]] tê nasin. Bi encamê vê komployê di 9 kewçera 1998'an de ji [[Sûriyê]] çû û di roja 15'ê reşemiya 1999 de li [[Naîrobî]] teslîmê MÎT`a Tirk hate kirin. Gelê kurd jî ev roj wekî "Rojeke Reş" bi nav kir û her sal di salvegera komployê de, derdikevin qadan û bi çalakiyên cur be cur komploya navnetewî şermezar dikin û bi siloganan jî azadiya Ocalan dixwazin. ==Komplo çawa dest pê kir û çawa pêş ket?== Komploya navnetewî di meha Îlona sala 1998`an de dest pê kir û bi li Tirkiyê dîl-ketina Ocalan re bi encam bû. Fermandarê Hêzên Bêjayî Orgeneral [[Atîlla Ateş]] di 16ê Îlona sala 1998`an de li [[Hatay]]ê axivî, nerazîbûna xwe ya li dijî Ocalan anî zimên û got: :"Li hemberî [[Suriye]] êdî sebra me nema. Eger Suriye bersîva ku Tirkiye li bendêne nede , emê bi her awayî tedbîran bigirin." Piştî vê daxuyaniyê [[Desteya Ewlekariya Mîllî]] di civîna xwe ya asayî ya meha Îlonê de bi rengekî hin eşkere gef li Suriye xwar. Piştî civînê daxuyanî hate dayîn û hat destnîşankirin ku eger Ocalan dertîxûb nekin, ewê bi awayekî leşkerî mudaxeleyî Suriye bikin. Piştî vê daxuyaniyê, li ser sînorên Tirkiye-Suriye tevgera leşkerî dest pê kir, di demeke kin de di dîplomasiya Îsraîl, Emerîka û alîgirên wan jî xwe dan der û eşkere bû ku wê operasyon dest pê bike. Arteşa Tirkiye ji aliyekî leşker û cebilxane li ser sînoran bi cih dikir û ji aliyê din ve jî muttefîkên [[NATO]]yê keştiyên şer şandin Derya Spî. Hedef Suriye û Serokê Gelê Kurd Abdullah Ocalan bû. Di rewşeke wiha de Ocalan nexwest ku li herêmê şerek rû bide û weke tedbîr biryar da ku ji Suriye derbikeve. Bi vê yekê re pêvajoya zor û zexmet, di 9ê Cotmeha sala 1998an de dest pê kir. Ocalan piştî ji Suriye derket, bi rêze li [[Yewnanîstan]], [[Rusya]] û [[Îtalya]]yê ma. Lê belê welatên mijara gotinê, ji ber zexta Emerîka, Îngilîstan û Îsraîlê destûra mayinê nedan Ocalan. Lêgerîna Ocalan ya ji bo bi cih bûna li welatekî di 15 Sibata sala 1999an de li Kenyayê bi dawî bû. Her çend Tirkiye, dîl-ketina Ocalan weke serketina xwe nîşan bide jî, rengê komployê û bûyerên rû dane, bi awayekî eşkere nîşan didan ku komplo bi rengekî navnetewî hatiye meşandin. Ev yek Serokwezîrê berê yê Tirkiyê Bulent Ecevît bi daxuyaniyek îtîraf kir û got: :"Amerîka Ocalan teslîmê Tirkiyê kiriye". Piştî bûyera revandinê bi 9 mehan, Ocalan bi rêya parêzerên xwe, di derbarê hêzên ku di operasyonê de cîh girtin, eşkere kir û got : :"Operasyon ji destpêke ve li Washîngton û Tel Avîvê ji aliyê navendeke taybet ve hat meşandin." Piştî ji Suriye derketim, însiyatîf ket destê NATOyê û ya rast, çûna Yewnanîstanê jî di bin kontrola hêzên NATOyê de pêk hat. Kesên leşkerî û sîvîl ên muxatabê vê bûyerê bûn, endamên NATOyê bûn." Li gorî Ocalan, agahiya Tirkiyê ji vê pêvajoyê hebû. Ocalan piştî hat revandin, xetereyên rewşa şîddetê ya muhtemel jî rave kir û bi vê yekê komploya ku bi armanca şerekî li herêmê hatibû meşandin, pûç kir. Serokê Gelê Kurd Abdullah Ocalan, li Girava Îmraliyê di bin tecrîtekî dijwar de hat girtin û hê jî di bin terîdek dijwar de ye. Herwiha heta niha tiştên ku Ocalan derbarê komployê de anî ziman hemû rast derketin. Di nava sala derbasbuyî de, berdevkekî Wezereta Karên Derve yê Îsraîlê û rayedarên Yewnanîstanê rola xwe ya di komployê de îtîraf kirin. Di sala 2005'an de [[Bulent Ecevît]] ku di dema komploya navnetewî de Serokwezîrê Tirkiyê bû, bi daxuyaniyek diyar kir ku, Amerîka Ocalan teslîmê wan kiriye. Ecevît dazanîn ku, bê alîkariya Amerîkayê bi destxistina Ocalan ne mumkun bû. Bi komploya 15`ê Sibatê hat xwestin Ocalan ji tevgera kurd were veqetandin û tevgera azadiya modern jî were tasfiyekirin. Lê belê Ocalan wekî mezinkirina tevgera azadiyê, bi tedbîrên fireh, pêşiya tasfiyekirinê girt û tevgera azadiyê mezintir û firehtir kir Binihêre: *[[Abdullah Ocalan]] *[[Îmralî]] *[[Şehîdên 9 kewçêra - 24 berfanbarê 1998]] *[[Kes nikare roja me tarî bike!]] [[category:dîrok]] 4208 16082 2005-01-15T23:42:59Z Erdal Ronahi 2 '''Fr''' kurtenavê #[[Fransiyûm]] #[[Fransa]] ye. {{cudakirin}} 4209 16083 2005-01-15T23:43:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[kîmya]] 4210 32096 2006-06-05T16:10:47Z Bangin 450 '''He''' kurtenavê [[Helyûm]] ye. Ev pir ji [[Kîmya]] ra mihume. == Hên seke == *[[Kîmya]] [[category:kurtenav]] 4211 64374 2007-01-12T20:06:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nrm:O]] '''O''' herfa [[heyştde]] di [[alfabeya kurdî]] ye. Di [[alfabe|alfabeya]] [[latînî]] da '''O''' herfê [[pazde]] ye. {{Herf}} [[kategorî:herf]] [[als:O]] [[arc:O]] [[bs:O]] [[ca:O]] [[co:O]] [[cs:O]] [[da:O]] [[de:O]] [[el:O]] [[en:O]] [[eo:O]] [[es:O]] [[eu:O]] [[fi:O]] [[fr:O (lettre)]] [[gd:O]] [[gl:O]] [[he:O]] [[hr:O]] [[hu:O]] [[ilo:O]] [[it:O]] [[ja:O]] [[ko:O]] [[kw:O]] [[la:O]] [[nl:O (letter)]] [[nn:O]] [[no:O]] [[nrm:O]] [[pl:O]] [[pt:O]] [[ro:O]] [[ru:O (латиница)]] [[simple:O]] [[sl:O]] [[sv:O]] [[th:O]] [[tl:O]] [[tr:O]] [[vi:O]] [[yo:O]] [[zh:O]] 4212 48330 2006-09-24T13:54:15Z Bangin 450 +2 '''Mg''' (ya '''mg''') kurtenavê *[[Magnezyûm]] e. *[[Mîlîgram]] e. *[[Madagaskar]] di [[lîsteya kodên ISO yên dewletan]] da ye. {{cudakirin}} [[category:kurtenav]] 4213 32093 2006-06-05T16:08:17Z Bangin 450 '''Cr''' kurtenavê [[Krom]] ye. Ev pir ji [[Kîmya]] ra mihume. == Hên seke == *[[Kîmya]] [[category:kurtenav]] 4214 32092 2006-06-05T16:07:36Z Bangin 450 '''Co''' kurtenavê [[Kobalt]]ê ye. Ev pir ji [[Kîmya]] ra mihume. == Hên seke == *[[Kîmya]] [[category:kurtenav]] 4215 16089 2005-01-15T23:53:59Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[nîkel]] 4216 16090 2005-01-15T23:55:14Z Erdal Ronahi 2 '''Ni''' kurtenavê [[Nîkel]] e. [[category:kurtenav]] 4217 16091 2005-01-15T23:57:48Z Erdal Ronahi 2 Galyum çû cihê Galyûm #redirect [[Galyûm]] 4218 16092 2005-01-15T23:58:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Germanyûm]] 4219 32095 2006-06-05T16:10:17Z Bangin 450 '''Ge''' kurtenavê [[Germanyûm]] ye. Ev pir ji [[Kîmya]] ra mihume. == Hên seke == *[[Kîmya]] [[category:kurtenav]] 4220 16094 2005-01-16T00:05:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Sodyûm]] 4221 16095 2005-01-16T00:06:19Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Qelye]] 4222 16096 2005-01-16T00:07:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rûbîdyûm]] 4223 16097 2005-01-16T00:09:18Z Erdal Ronahi 2 '''Rb''' kurtenavê [[Rûbîdyûm]] e. [[category:kurtenav]] 4225 16098 2005-01-16T00:10:14Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kalsiyûm]] 4226 39111 2006-08-13T16:30:46Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Ca''' kurtenavê #[[Kalsiyûm]] #[[Kalîfornya]] e. {{cudakirin}} 4227 16100 2005-01-16T00:12:15Z Erdal Ronahi 2 Îtrîyûm çû cihê Îtriyûm #REDIRECT [[Îtriyûm]] 4228 16101 2005-01-16T00:12:30Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[îtriyûm]] 4229 39164 2006-08-13T16:32:36Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin '''Y''' herfa 30. di alfabeya kurdî da ye. Hên jî pir manên xwe heye. #Herfê '''Y''', seke [[Y (herf)]] #Li [[kîmya]] da kurtenavê [[Îtriyûm]] ye, seke [[Îtriyûm]]. {{cudakirin}} 4230 16103 2005-01-16T00:15:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Stronsiyûm]] 4231 16104 2005-01-16T00:16:45Z Erdal Ronahi 2 '''Sr''' kurtenavê [[Stronsiyûm]], [[lajwerd|metalekê]] ye. [[category:kurtenav]] 4232 16105 2005-01-16T00:18:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[lîtyûm]] 4233 38912 2006-08-13T16:16:50Z Pill 538 Revert to the revision prior to revision 38871 dated 2006-08-13 16:11:55 by 85.99.208.125 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] Pir manên '''Li''' ya '''li''' hene. *'''Li''' kurtenavê [[lîtyûm|lîtyûme]]. *Di [[Lîsteya kodên ISO yên dewletan]] da '''li''' kurtenavê [[Liştinştayîn]] ne. {{cudakirin}} [[category:kurtenav]] 4234 16107 2005-01-16T00:20:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[berîlyûm]] 4235 32087 2006-06-05T16:02:53Z Bangin 450 '''Be''' kurtenavê [[Berîlyûm]]e. Ev pir ji [[Kîmya]] ra mihume. == Hên seke == *[[Kîmya]] [[category:kurtenav]] 4236 16109 2005-01-16T00:23:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[zîbeq]] 4237 16110 2005-01-16T00:26:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Element 113]] 4238 16111 2005-01-16T00:27:38Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[radyûm]] 4239 16112 2005-01-16T00:28:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[sirb]] 4240 27870 2006-02-20T14:29:53Z Dilshad 378 '''Ra''' # kurtenavê [[Radyûm]] # navê xwedeyekî misrî ye: [[Ra (xwede)]] # Nerv, birik, [[reh]] e. {{cudakirin}} # Bajêre Ranye [[Ranye]] 4241 16114 2005-01-16T00:32:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[hîdrojen]] 4242 66353 2007-01-24T18:51:57Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[tg:Ҳидроген]] {| width="40%" border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; " |- style="background-color:#00CD00;" ! colspan="2" | Şeklê wê |- style="background-color:#ffffff;" | colspan="2" align="center" | [[Image:H-TableImage.png|250px]] |- style="background-color:#00CD00;" ! colspan="2" | Bi tevayî |- | Nav || Hîdrojen |- | Navên din || |- | [[Direfş]] || H |---- ! colspan="2" align="center" style="background-color:#00CD00;" | [[Îzotop]] |---- | colspan="2" | {| width="36%" cellspacing="0" cellpadding="2" border="1" rules="all" style="float:center; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; empty-cells:show; background-color:#F9F9F9; border:1px #aaa solid; font-size:95%;" |- ! [[Îzotop]] ! [[Li cîhanê]] ! [[Demê hebûnê|t_1/2]] ! [[Çalakîya atomî]] ! [[Enerjîyê xerabûnê]] M[[Volt|eV]] ! [[Elementî nuh piştî xerabûnê]] |- | style="white-space: nowrap;" | ¹H | style="white-space: nowrap;" | 99,985&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ²H | style="white-space: nowrap;" | 0,0145&nbsp;% | colspan="4" | makin |- | style="white-space: nowrap;" | ³H | style="white-space: nowrap;" | 10^-15&nbsp;% | style="white-space: nowrap;" | 12,33 [[sal|a]] | style="white-space: nowrap;" | [[Çalakîya beta|&beta;^-]] | style="white-space: nowrap;" | 0,019 | style="white-space: nowrap;" | [[Helyum|³He]] |} |- style="background-color:#00CD00;" ! colspan="2" | Sincî |- | [[Mol]] || 1,00794 <math> \frac {g}{mol}</math> |- | [[Tîrbûn]] (gaz) || 0,0899 <math> \frac {kg}{m^3}</math> |- | Rewşa di germiya odê de || gaz |- | [[Xala helînê]] || -259,125 [[Grad Selzîyus|°C]] |- | [[Xala kelînê]] || -252,882 °C |- style="background-color:#00CD00;" ! colspan="2"| [[Nîşanên xeterê]] |- ! colspan="2"| [[Wêne:Hazard F.svg|50px]] |- ! colspan="2"| '''F+''' |} '''Hîdrojen''' [[element|elementa]] bi hejmara 1 e. Hîdrojen gazek e. Gerdûn bi piranî ji hîdrojen pêk te. [[category:element]] [[Kategorî:Zû dişewte]] [[af:Waterstof]] [[ar:هيدروجين]] [[ast:Hidróxenu]] [[be:Вадарод]] [[bg:Водород]] [[bn:হাইড্রোজেন]] [[bs:Vodonik]] [[ca:Hidrogen]] [[co:Idrogenu]] [[cs:Vodík]] [[cy:Hydrogen]] [[da:Brint]] [[de:Wasserstoff]] [[el:Υδρογόνο]] [[en:Hydrogen]] [[eo:Hidrogeno]] [[es:Hidrógeno]] [[et:Vesinik]] [[eu:Hidrogeno]] [[fa:هیدروژن]] [[fi:Vety]] [[fr:Hydrogène]] [[ga:Hidrigin]] [[gd:Haidreagain]] [[gl:Hidróxeno (elemento)]] [[gu:હાઈડ્રોજન]] [[he:מימן]] [[hi:हाइड्रोजन]] [[hr:Vodik]] [[hu:Hidrogén]] [[hy:Ջրածին]] [[ia:Hydrogeno]] [[id:Hidrogen]] [[io:Hidrogeno]] [[is:Vetni]] [[it:Idrogeno]] [[ja:水素]] [[jbo:cidro]] [[ka:წყალბადი]] [[ko:수소]] [[ksh:Wasserstoff]] [[la:Hydrogenium]] [[lb:Waasserstoff]] [[li:Waterstof]] [[lmo:Idrògen]] [[ln:Idrojɛ́ní]] [[lt:Vandenilis]] [[lv:Ūdeņradis]] [[mi:Hauwai]] [[mk:Водород]] [[ml:ഹൈഡ്രജന്‍]] [[ms:Hidrogen]] [[nds:Waterstoff]] [[nds-nl:Waeterstof]] [[nl:Waterstof]] [[nn:Hydrogen]] [[no:Hydrogen]] [[nov:Hidrogene]] [[oc:Idrogèn]] [[pl:Wodór]] [[pt:Hidrogénio]] [[qu:Yakuchaq]] [[ro:Hidrogen]] [[ru:Водород]] [[sa:हाइड्रोजन]] [[scn:Idrògginu]] [[sh:Vodik]] [[simple:Hydrogen]] [[sk:Vodík]] [[sl:Vodik]] [[sq:Hidrogjeni]] [[sr:Водоник]] [[su:Hidrogén]] [[sv:Väte]] [[ta:ஹைட்ரஜன்]] [[tg:Ҳидроген]] [[th:ไฮโดรเจน]] [[tl:Idroheno]] [[tr:Hidrojen]] [[ug:ھىدروگېن]] [[uk:Водень]] [[ur:آبگر]] [[uz:Vodorod]] [[vi:Hiđrô]] [[wa:Idrodjinne]] [[zh:氢]] [[zh-min-nan:H (goân-sò͘)]] [[zh-yue:氫]] 4243 16116 2005-01-16T00:35:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Tîtanyûm]] 4244 16117 2005-01-16T00:36:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Skandiyûm]] 4245 16118 2005-01-16T00:36:10Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[vanadyûm]] 4246 16119 2005-01-16T00:37:14Z Erdal Ronahi 2 '''Sc''' kurtenavê [[Skandiyûm]] e. [[category:kurtenav]] 4247 16120 2005-01-16T00:37:35Z Erdal Ronahi 2 '''Ti''' kurtenavê [[Tîtanyûm]] e. [[category:kurtenav]] 4248 16121 2005-01-16T00:39:53Z Erdal Ronahi 2 '''V''' herfa 27. a alfebeya kurdî ye. Binihêre: [[V (herf)]]. Wekî din # kurtenavê [[Vanadyûm]] (element) # hejmara 5 ([[hejmarên romî]]) e. {{cudakirin}} 4249 16122 2005-01-16T00:41:34Z Erdal Ronahi 2 '''Mn''' kurtenavê [[Manganez]] e. [[category:kurtenav]] 4250 16123 2005-01-16T00:42:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[manganez]] 4251 16124 2005-01-16T02:14:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[bafûn]] 4252 16125 2005-01-16T00:53:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[bafûn]] 4253 16126 2005-01-16T00:53:27Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[bafûn]] 4254 61829 2006-12-27T18:56:29Z Metin84 686 #Al, [[ala]] (wekî [[ala Kurdistanê]]) #[[Alên tevgerên Kurdistanê]] #kurtenavê [[bafûn]] (alûmînyûm) {{cudakirin}} 4255 16128 2005-01-16T00:57:04Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Sezyûm]] 4256 32094 2006-06-05T16:09:29Z Bangin 450 '''Cs''' kurtenavê [[Sezyûm]] (lat.:Caesium) ye. Ev pir ji [[Kîmya]] ra mihume. == Hên seke == *[[Kîmya]] [[category:kurtenav]] 4257 16130 2005-01-16T01:00:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Pîl]] 4258 16131 2005-01-16T01:01:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Lîtyûm]] 4259 16132 2005-01-16T01:05:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Stîbyûm]] 4260 16133 2005-01-16T01:06:10Z Erdal Ronahi 2 '''Sb''' kurtenavê #[[Stîbyûm]] (Antîmon, element) e. [[category:kurtenav]] 4261 16134 2005-01-16T01:06:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[stîbyûm]] 4262 16135 2005-01-16T01:07:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bafûn]] 4263 16136 2005-01-16T01:09:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[îtriyûm]] 4264 16137 2005-01-16T01:09:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rûbîdyûm]] 4265 16138 2005-01-16T01:10:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Stronsiyûm]] 4266 16139 2005-01-16T01:13:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[qelye]] 4267 16140 2005-01-16T01:16:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[sirb]] 4268 16141 2005-01-16T01:17:25Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Tîtanyûm]] 4269 37491 2006-08-05T05:22:31Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Darmstadtiyûm]] 4270 16143 2005-01-16T01:21:36Z Erdal Ronahi 2 Ûnûnnîlyûm çû cihê Darmstadtiyûm #REDIRECT [[Darmstadtiyûm]] 4271 16144 2005-01-16T01:22:44Z Erdal Ronahi 2 '''Ds''' kurtenavê #[[Darmstadtiyûm]] (element) #[[Devrimci Sol]] e. {{cudakirin}} 4272 16145 2005-01-16T01:23:19Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Darmstadtiyûm]] 4273 16146 2005-01-16T01:23:45Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Ûnûnbiyûm]] 4274 16147 2005-01-16T01:24:19Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ûnûnbiyûm]] 4275 16148 2005-01-16T01:25:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Darmstadtiyûm]] 4276 16149 2005-01-16T01:25:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Ûnûnheksiyûm]] 4277 16150 2005-01-16T01:26:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ûnûnheksiyûm]] 4278 16151 2005-01-16T01:26:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[element 115]] 4279 16152 2005-01-16T01:27:20Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[element 115]] 4280 16153 2005-01-16T01:27:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[element 113]] 4281 16154 2005-01-16T01:28:20Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[element 113]] 4282 16155 2005-01-16T01:28:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ûnûnkûadyûm]] 4283 16156 2005-01-16T01:29:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ûnûnkûadyûm]] 4284 16157 2005-01-16T01:30:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ûnûnheksiyûm]] 4285 16158 2005-01-16T01:31:25Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[element 115]] 4286 16159 2005-01-16T01:32:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ûnûnûnyûm]] 4287 16160 2005-01-16T01:32:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ûnûnkûadyûm]] 4288 16161 2005-01-16T01:34:14Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ûnûnbiyûm]] 4289 16162 2005-01-16T01:34:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Darmstadtiyûm]] 4290 16163 2005-01-16T01:42:08Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[fransiyûm]] 4291 16164 2005-01-16T01:44:58Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Baryûm]] 4292 16165 2005-01-16T01:48:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[platîn]] 4293 39356 2006-08-13T16:39:02Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Pt''' kurtenavê [[Platîn]] e. [[category:kurtenav]] 4294 16167 2005-01-16T01:52:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[teknesyûm]] 4295 16168 2005-01-16T01:52:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[teknesyûm]] 4296 16169 2005-01-16T01:54:25Z Erdal Ronahi 2 '''Tc''' kurtenavê # [[Komara Tirkiyê]] (TC, Türkiye Cumhuriyeti) # Elementa [[Teknesyûm]] e. {{cudakirin}} 4299 39276 2006-08-13T16:37:11Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Tl''' kurtenavê #[[Talyûm]] (element) #[[Türk Lirasi]] (pere) ye. {{cudakirin}} 4300 47961 2006-09-19T16:20:01Z Webmaster 3 Cd çû cihê CD: Kurtênivîs gerek mezin be. '''Cd''' kurtenavê #[[Compact disc]] ([[CD]]) #[[Kadmiyûm]] (element) e. {{cudakirin}} 4301 39853 2006-08-14T08:34:02Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi # [[.po]] navê formateke ji bo dosyayên zimên e # [[Po (çem)|Po]] navê çemekê di bakûra Îtalyayê ye. # Po kurtenavê [[Polonyûm]] e. {{cudakirin}} 4302 32097 2006-06-05T16:12:11Z Bangin 450 '''Hs''' kurtenavê [[Hassiyûm]] ye. Ev pir ji [[Kîmya]] ra mihume. == Hên seke == *[[Kîmya]] [[category:kurtenav]] 4303 32088 2006-06-05T16:04:36Z Bangin 450 '''Bh''' kurtenavê [[Bohriyûm]] ye. Ev pir ji [[Kîmya]] ra mihume. == Hên seke == *[[Kîmya]] [[category:kurtenav]] 4304 16175 2005-01-16T13:08:22Z Erdal Ronahi 2 Binihêre: #[[Baryûm]] #[[Ba (hewa)]] {{cudakirin}} 4305 16176 2005-01-16T13:09:12Z Erdal Ronahi 2 '''Sn''' kurtenavê #[[Pîl]] (element) e. [[Category:kurtenav]] 4306 16177 2005-01-16T13:10:32Z Erdal Ronahi 2 '''Ga''' #kurtenavê [[Galyum]] #ajalek ([[Ga (ajal)]]) e. {{cudakirin}} 4307 16178 2005-01-16T13:13:34Z Erdal Ronahi 2 Sistema şixulandine çû cihê Sîstema şixulandinê #REDIRECT [[Sîstema şixulandinê]] 4308 16179 2005-01-16T13:14:20Z Erdal Ronahi 2 '''Pd''' kurtenavê #[[Palladyûm]] e. [[category:kurtenav]] 4309 39193 2006-08-13T16:34:24Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako '''Os''' kurtenavê #[[Osmiyûm]] (element) #Operating System ([[sîstema şixulandinê]], [[OS]]) e. {{cudakirin}} 4310 16181 2005-01-16T13:17:49Z Erdal Ronahi 2 '''Sg''' kurtenavê [[Seaborgiyûm]] e. [[category:kurtenav]] 4311 48185 2006-09-22T17:52:50Z Bangin 450 +1 '''H''' herfa 10. a alfabeya kurdî ye. Binihêre: [[H (herf)]]. Wekî din '''H''' kurtenavê *[[Hîdrojen|Hîdrojenê]] ye. *[[Saet|Saetê]] ye. {{cudakirin}} 4312 16183 2005-01-16T14:25:49Z Erdal Ronahi 2 [[category:ziman]] 4314 16185 2005-01-16T23:36:47Z Erdal Ronahi 2 Logo ya Ubuntu Logo ya Ubuntu 4315 36522 2006-07-25T09:09:53Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Palica [[category:Nivîsbariya azad]] [[ca:Categoria:Linux]] [[cs:Kategorie:Linux]] [[de:Kategorie:Linux]] [[en:Category:Linux]] [[es:Categoría:Linux]] [[fi:Luokka:Linux]] [[fr:Catégorie:Linux]] [[hu:Kategória:Linux]] [[is:Flokkur:Linux]] [[it:Categoria:Linux]] [[ja:Category:Linux]] [[nb:Kategori:Linux]] [[nl:Categorie:Linux]] [[no:Kategori:Linux]] [[pl:Kategoria:Linux]] [[pt:Categoria:Linux]] [[ro:Categorie:Linux]] [[sk:Kategória:Linux]] [[tr:Kategori:Linux]] [[vi:Category:Linux]] [[zh:Category:Linux]] 4316 66266 2007-01-24T12:42:09Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[et:Ubuntu]], [[zh-min-nan:Ubuntu]] [[Wêne:Ubuntux.png|thumb|Ubuntux]] [[Image:Ubuntu.png|left|Logo]] '''Ubuntu''' [[reşan|reşaneke]] (dîstrîbusyoneke) [[Linux]]ê e. Ubuntu bi [[sponsor]]iya şîrketa [[Canonical]] Ltd (Xwediyê wê Mark Shuttleworth e) ve tê birêxistin. [[Portal]]a wergerandinê [[Rosetta]] jî girêdayî wê ye. Ubuntu bi [[GNOME]] dimeşe, lê [[guherto]]yên Ubuntu ji bo [[KDE]] ([[Kubuntu]]) û [[XFCE]] ([[Xubuntu]]) jî hene. Ubuntu di zimanê [[Efrîka]]ya Başur de tê wateya “ez, ji ber ku tu tu yî, ez im”. Sazkirina Ubuntuyê gelekî hêsan e. Ubuntu [[Debian]]ê ji xwe re wekî bingeh distîne û xebatên wê ji aliyê Canonical Ltd. ve tên meşandin. Ubuntu, ji her 6 mehan carekê guhertoyeke nû derdixe û 18 mehan piştgiriyê dide guhertoyan. Ubuntu, bi sazbûna xwe ya hêsan, ji [[SuSe]] Linux, [[Mandrake]] Linux û [[Fedora Core]]yê çêtir tê hesibandin. (Sazkirina wê tenê tikandina “enter”ê ye.) Piştî sazkirinê heke ji [[malper]]a http://www.ubuntuguide.org'ê bête şopandin; hemû [[bername]]yên ku bi bingeha [[Java]]yê dixebitin, taybetiyên [[Mozilla Firefox]]ê yên wekî temaşekirina [[video]]yên bi [[codec]]'ên [[Windows Media Player]], [[bernameyên p2p]] yên wekî [[limewire]] û [[emule]] dê peyda bibin. Guhertoya Ubuntuyê ya 6.06 (Dapper) bi [[Gnome]] 2.14 û [[OpenOffice]]yê 2.0.2 tê. Taybetiyeke din a Ubuntuyê ew e ku Ubuntu ji bo [[kamera]]yên [[digital]] [[automount]] bi kar tîne û piraniya kamerayên digital dema ku bi [[komputer]]ê ve bên girêdan, li ser masê [[dîsk]]a xwe didin nîşandan û ji bo xebatê amade ne. Ji ber ku Ubuntu, hemû taybetiyên [[Microsoft Windows]]ê (yên baş) li dû sazkirineke ku 20-30 deqîqe dem digire, tîne ber destan, di demeke kin de kete nava Linux'ên herî navdar. Ji ber ku Ubuntu wekî pergala pakêtan [[APT]]’eya ([[Advanced Package Tool]]) Debianê bi kar tîne, piştî firehkirina repertuarê ji bo bikaranîna nêzî 150 hezar bernameyan destûrê dide. Ji malpera Ubuntuyê ya fermî [[CD]]'yên sazkirinê (install) û CD'yên zindî (live) bê pere û bê sînor tên belavkirin û heta ber deriyê mirov ji mirov re tên şandin. ==Kurdîkirina Ubuntuyê== Ubuntu Linux/GNU ji aliyê [[Koma Pc Kurd]] û Komeleya [[Karger]] (Komeleya Lêkolîn û Pêşxistina Çand û Ziman - [[Amed]]) ve tê wergerandin. ==Ji Bo Kurdan Girîngiya Ubuntu== Ji bo kurdan heta niha ji %100 [[Pergala Xebatê|Pergaleke Xebatê]] bi kurdî nîn e. Cara yekem Ubuntu 6.06 zimanê kurdî li xiste nav lîsteya xwe. Ji ber ku tê zanîn piraniya kurdan Windowsê bi kar tînin û taybetiyên baş ên Windowsê li ser Ubuntu jî hene, ev taybetî ji bo kurdan gelekî girîng e. Saziyên kurdan ên ku kar û barê weşana kurdî dikin bi Ubuntuyê hêsaniya karê xwe gelekî pêşde dixin. Ji ber ku bi riya Ubuntu OpenOffice.Org jî tê. Bernameyên nivîsê, yên hesab, yên xêzkirinê û gelek ên din li ser Ubuntu hem bi kurdî ne, hem jî kontrola rastnivîsa kurdî dike. === Guherto === '''Ubuntu''' ji her 6 mehan carekê guhertoyekê derdixe. Hejmara guhertoyê li gor sal û meha weşanê ye. Mînak Ubuntu 4.10 di sala [[2004]] meha 10'an de hatiye pêşkêşkirin. {| class="wikitable" !Guherto !! Dîroka derxistinê !! Navê kod |----------------------------------- |4.10 || [[Kewçêr 20]], [[2004]] || Warty Warthog |---- |5.04 || [[Avrêl 8]], [[2005]] || Hoary Hedgehog |---- |5.10 || [[Kewçêr 13]], [[2005]] || Breezy Badger <!-- |---- |5.10 || [[Berfanbar 14]], [[2005]] || Ubuntu-Server --> |---- |6.06 || [[Pûşper 1]], [[2006]] || Dapper Drake |---- |6.10 || [[Kewçêr 26]], [[2006]] || Edgy Eft |} === Screenshots === <gallery> Image:KurdishUbuntuBootScreen.png|The boot screen of Kurdish Ubuntu 6.10 Image:KurdishUbuntuSplash.png|Splash screen of Kurdish Ubuntu 6.10 Image:UbuntuKurdishDesktop.png|Desktop screen Ubuntu 6.10 Image:UbuntuInternetMenu.png|Applications Menu (Internet) Ubuntu 6.10 Image:UbuntuOfficeMenu.png|Applications Menu (Office) Ubuntu 6.10 Image:UbuntuPreferencesKurdish.png|System Menu (Preferences) Ubuntu 6.10 Image:FirefoxUbuntuKurdishWelcome.png|Firefox start page Ubuntu 6.10 Image:KurdishOpenOffice.png|OpenOffice.org Ubuntu 6.10 Image:KurdishEvolution.png|Evolution (office tool) Ubuntu 6.10 </gallery> === Bin Guherto === Hinek binguhertoyên Ubuntu hene ku vê felsefeyê diparêzin lê li gor daxwazên bikarhêneran hatine amadekikirin. Hin ji van ninguhertoyan, * [[Kubuntu]], li şûna [[GNOME]] [[sermase]]ya [[KDE]] bi kar tîne * [[Edubuntu]], bi armanca perwerdeyê * [[Xubuntu]], guhertaya "sivik" a sermaseya [[Xfce]] Her wisa hinek binguhertoyên ne fermî yên ubuntu jî hene... *[[http://www.nubuntu.org/ nUbuntu]], bi amûrên ewlekariyê hatiye pêçan *[[http://ubuntulite.org/ Ubuntu Lite]], ji bo komputerên lawaz hatiye amadekirin *zUbuntu, ji bo makîneyên IBM zSeries hatiye amadekirin *[[https://wiki.ubuntu.com/Ebuntu Ebuntu]], [[Enlightenment (X window manager)|Enlightenment 0.17]] [[rêveberê paceyê]] bi kar tîne *[[Google]] Tê gotin ku fîrmaya google bi navê [[Goobuntu]] amade kiriye. Li gor daxuyaniyên google ev binguherto ji bo armanceke wan a ku vê binguhertoyê derxin ji dervê şîrketê nîn e. <ref>{{cite web | url=http://www.theregister.co.uk/2006/01/31/google_goes_desktop_linux/ | accessdate=2006-04-25 | title=The Register: Google at work on desktop Linux}}</ref> <ref>{{cite web | url=http://slashdot.org/article.pl?sid=06/01/31/1519224 | title=Slashdot: Google working on Desktop Linux | accessdate=2006-04-25}}</ref> ==Girêdanên derve== [[Wêne:Ubuntu-ku.jpg|right|framed|ubuntu-ku.org]] *[http://www.ubuntu-ku.org ubuntu-ku.org] Ubuntu Linux bi kurdî *[http://www.ubuntu.com Malpera Ubuntu] (en) *[https://launchpad.ubuntu.com/rosetta Rosetta] *[http://en.wikinews.org/wiki/Kurdish_Linux_launched_in_Turkey Kurdish Ubuntu on the news] [[Kategorî:Dîstrîbusyon]] [[Kategorî:Nivîsbariya kurdî]] [[af:Ubuntu Linux]] [[ar:أوبونتو]] [[ast:Ubuntu]] [[bs:Ubuntu (Linux distribucija)]] [[ca:Ubuntu]] [[cs:Ubuntu Linux]] [[csb:Ubuntu Linux]] [[da:Ubuntu Linux]] [[de:Ubuntu]] [[en:Ubuntu (Linux distribution)]] [[eo:Ubuntu]] [[es:Ubuntu (distribución Linux)]] [[et:Ubuntu]] [[eu:Ubuntu Linux]] [[fa:لینوکس اوبونتو]] [[fi:Ubuntu]] [[fr:Ubuntu (système d'exploitation)]] [[fy:Ubuntu Linux]] [[gl:Ubuntu]] [[he:אובונטו לינוקס]] [[hr:Ubuntu]] [[hu:Ubuntu (Linux disztribúció)]] [[id:Ubuntu]] [[is:Ubuntu]] [[it:Ubuntu (distribuzione Linux)]] [[ja:Ubuntu]] [[kn:ಉಬುಂಟು]] [[ko:우분투]] [[lt:Ubuntu]] [[lv:Ubuntu Linux]] [[nds:Ubuntu]] [[nl:Ubuntu (Linuxdistributie)]] [[nn:Ubuntu Linux]] [[no:Ubuntu]] [[oc:Ubuntu]] [[pl:Ubuntu Linux]] [[pt:Ubuntu Linux]] [[ro:Ubuntu]] [[ru:Ubuntu (дистрибутив Linux)]] [[simple:Ubuntu]] [[sk:Ubuntu]] [[sl:Ubuntu]] [[sr:Ubuntu]] [[sv:Ubuntu Linux]] [[ta:உபுண்டு லினக்ஸ்]] [[th:อูบุนตู]] [[tr:Ubuntu]] [[uk:Ubuntu Linux]] [[vi:Ubuntu]] [[zh:Ubuntu]] [[zh-classical:Ubuntu]] [[zh-min-nan:Ubuntu]] 4317 16188 2005-01-17T00:57:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Zîrkonyûm]] 4318 16189 2005-01-17T00:58:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Zîrkonyûm]] 4319 16190 2005-01-17T00:59:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Niyobyûm]] 4320 16191 2005-01-17T00:59:27Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Niyobyûm]] 4322 16193 2005-01-17T01:00:14Z Erdal Ronahi 2 Mobîlden çû cihê Molîbden #REDIRECT [[Molîbden]] 4324 16195 2005-01-17T01:02:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rûtenyûm]] 4325 16196 2005-01-17T01:03:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rodyûm]] 4326 16197 2005-01-17T01:03:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Palladyûm]] 4327 16198 2005-01-17T01:04:48Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rûtenyûm]] 4328 16199 2005-01-17T01:05:04Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Rodyûm]] 4329 16200 2005-01-17T01:05:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kadmiyûm]] 4330 16201 2005-01-17T01:06:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Îndiyûm]] 4331 16202 2005-01-17T01:07:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Polonyûm]] 4332 16203 2005-01-17T01:09:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[îndiyûm]] 4333 16204 2005-01-17T01:11:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[bîzmût]] 4334 16205 2005-01-17T01:11:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[îrîdyûm]] 4335 16206 2005-01-17T01:13:45Z Erdal Ronahi 2 Hafnîyûm çû cihê Hafniyûm #REDIRECT [[Hafniyûm]] 4336 16207 2005-01-17T01:14:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hafniyûm]] 4337 16208 2005-01-17T01:15:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Lûtesyûm]] 4338 16209 2005-01-17T01:15:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Renyûm]] 4339 16210 2005-01-17T01:16:20Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Osmiyûm]] 4340 16211 2005-01-17T01:16:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[îrîdyûm]] 4341 16212 2005-01-17T01:18:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dûbniyûm]] 4342 16213 2005-01-17T01:18:58Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[rûtherfordiyûm]] 4343 16214 2005-01-17T01:19:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Talyûm]] 4344 16215 2005-01-17T01:20:48Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Seaborgiyûm]] 4345 16216 2005-01-17T01:21:08Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bohriyûm]] 4346 16217 2005-01-17T01:21:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hassiyûm]] 4347 16218 2005-01-17T01:23:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Meîtneryûm]] 4348 16219 2005-01-17T01:23:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[lavrensiyûm]] 4349 16220 2005-01-17T01:24:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Tûngsten]] 4350 16221 2005-01-17T01:36:46Z Erdal Ronahi 2 # Herf: [[W (herf)]] # [[Kovara W]] (kovar) # Sembola [[tûngsten]] (element) # Kurtenavê [[Watt]] {{cudakirin}} 4351 16222 2005-01-17T01:26:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[tûngsten]] 4352 16223 2005-01-17T01:29:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[lûtesyûm]] 4353 16224 2005-01-17T01:30:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Meîtneryûm]] 4354 16225 2005-01-17T01:31:19Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[renyûm]] 4355 16226 2005-01-17T01:31:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[lavrensiyûm]] 4356 16227 2005-01-17T01:32:38Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[tantal]] 4357 16228 2005-01-17T01:33:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[rûtherfordiyûm]] 4358 34630 2006-07-05T13:43:48Z Bangin 450 Pir manên '''C''' ya '''c''' hene. * Herfê C, seke [[C (herf)]]. * Kurtenave [[Karbon|Karbonê]], seke [[Karbon]]. * [[C (zimanê bernamekirinê)|Zimanê bernamekirinê C]] {{cudakirin}} 4359 48199 2006-09-22T18:24:32Z Bangin 450 çend wateyên din Pir manên '''N''' (ya '''n''') hene. *Herfe N, seke [[N (herf)]]. *Di [[matematîk|matematîkê]] da <math>\mathbb{N}</math> kurtenavê [[hejmarên xwezayî]] ye. *'''N''' di [[fîzîk]] da kurtenavê [[Newton|Newtonê]] ye. *'''N''' di [[kîmya]] da kurtenavê [[Nîtrojen|nîtrojenê]] ye. *'''N''' di [[cografîya]] da kurtenavê [[bakur|bakurê]] ye. {{cudakirin}} [[category:kurtenav]] 4360 16231 2005-01-17T11:45:53Z Silêman 10 Êzidî çû cihê Êzidîtî #REDIRECT [[Êzidîtî]] 4361 16232 2005-01-17T18:54:30Z 80.141.174.224 #redirect [[bakurê Kurdistanê]] 4362 16233 2005-01-17T18:56:30Z 80.141.174.224 #redirect [[Başûrê Kurdistanê]] 4363 16234 2005-01-17T18:57:09Z 80.141.174.224 #redirect [[Başûrê_Rojavaya_Kurdistanê]] 4364 16235 2005-01-17T18:57:40Z 80.141.174.224 #redirect [[zimanê kurdî]] 4366 16237 2005-02-10T12:35:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[pêxember]] 4367 16238 2005-01-17T23:20:19Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hereketa Îslamiya Kurdistanê]] 4368 16239 2005-01-17T23:23:15Z Erdal Ronahi 2 4369 32302 2006-06-07T18:06:31Z Muhamed 345 K: [[Image:Alahik.gif|thumb|Ala HÎK]] '''Hereketa Îslamiya Kurdistanê''' di sala 1993'an hat damezrandin. Serokê HÎK'ê [[Seyda Mele Abdullah]] e. ==Grêdanên derve== *[http://www.hik-kurdistan.org/ Malpera HÎK] *[http://www.baweri.com baweri] [[category:Ol]] [[Category:Rêxistina kurdan]] [[category:Rêxistina Îslamî]] [[en:Hereketa İslamiya Kurdistan]] 4370 37432 2006-08-04T08:37:38Z YurikBot 242 robot Modifying: [[en:Tahoma (typeface)]] [[Image:Tahoma_KurdishA.gif|thumb|Tahoma ya kurdî]] '''Tahoma''' navê [[font]]ekê ye. Ev font di monîtoran de baş tê xwendin. Ji bo [[soranî]] Tahoma girîng e, ji ber ku herfên taybet ên alfabeya kurdî baş nîşan dide. Ji ber vê Tahoma wekî [[Unikurd Web]] di malperên soranî gelek tê bi kar anîn. Ji aliyê [[kurditgroup.org]] versiyoneke Tahoma ya taybet ji bo kurdî heye. ==Grêdanên derve== *[http://kurditgroup.org/modules.php?name=Downloads&d_op=getit&lid=46 Daxistina Tahoma Font Kurdish] [[category:Font]] [[de:Tahoma]] [[en:Tahoma (typeface)]] [[hu:Tahoma]] 4371 56280 2006-11-13T16:52:05Z Erdal Ronahi 2 [[category:komputer]] 4372 16243 2005-01-17T23:42:39Z Erdal Ronahi 2 4373 48510 2006-09-27T11:57:24Z Erdal Ronahi 2 Kurd sê '''alfabeyên kurdî''' yên cuda bi kar tînin; alfabeya latînî, erebî û ya kirîlî. Kurdên [[Kurdistana Bakur]] û "Kurdistana Sûriyê" [[alfabeya kurdî ya latînî|alfabeya latînî]], Kurdên [[Kurdistana Rojhelat]] û Basûr [[alfabeya kurdî ya erebî|alfabeya erebî]], Kurdên li Komarên Sovyetistana kevn jî alfabeya kirîlî bi kar tînin. Piştî belavbûna sîstema sovyetî, hin kurdên Sovyetîstana kevn jî dest bi bikaranîna alfabeya latînî kirine. *Binêre jî: [[Alfabeya kurdî ya latînî]], [[Alfabeya kurdî ya erebî]] == [[Alfabeya kurdî ya latînî]] == Hîmên alfabeya latînî ji aliyê Mîr [[Celadet Bedirxan]] ve hatiye avêtin. Mîr Celadet, ji sala 1919an dest bi amadekirina xebata alfabeya latînî kirîye. Wî, di 15yê Gulana sala 1932an de di hejmara pêþîn ya [[kovara Hawarê]] de dest bi belavkirina alfabeya kurdî a latînî kirîye. Loma ji alfabeya kurdî ya latînî re "alfabeya Hawarê" yan jî "alfabeya Celadet Bedirxanî" jî tê gotin. Alfabeya latînî, alfabeyeke fonetîk e, ango her tîpek îşareta dengekî ye û ji alfabeyên din baştir bersiva dengên zimanê kurdî dide. Hejmara tîpên alfabeya kurdî 31 in. [[Tîpên girdek]]: A B C Ç D E Ê F G H I Î J K L M N O P Q R S Ş T U Û V W X Y Z [[Tîpên hûrdek]]: a b c ç d e ê f g h i î j k l m n o p q r s ş t u û v w x y z Heşt [[dengdêr]] in: a e ê i î o u û Bîst û sê [[dengdar]] in: b c ç d f g h j k l m n p q r s ş t v w x y z Di [[zimanê kurdî]] de 31 yek deng hene û ji bo her dengekî jî tîpek (herfek) heye. Bi tenê dengekî taybetî di zimanê kurdî de heye ku bi du tîpan derdikeve û bi kurdî jê re pevdeng û ewropî jî dîftong dibêjin. Ew jî tîpên Xw ne. Dengê tîpa "x" bilind û xurt e û ya "w" jî nizim û zeyîf" e. Carnan dengê "w" weha kurt û zeyîf e ku mirov nabihîse û bi tenê dengê "x" dibîhîse. Loma jî di nivîsandina kurdî de herî bêtir çewtî di vî dengî de tê kirin. Ev dengê kurdî ku ji du tîpan derdikeve di zaravayê kurdî de ne wek hev e. Di zaravayê [[kurmancî]] de jî li gor herêman tê guhartin. [[Soranî]], [[dimilî]] û li hinek deverên kurmancî jî bi tenê "tîpa "x" bi kar tînin. Lê di rastnivîsa kurmancî de pêwîst e ku mirov "xw" binivîse. == Girêdan == * [http://www.tirej.net/index668.Celadet.celiker.htm Kurtedîroka alfabên ku kurdan bikaranîne] [[Category:alfabe]] [[Kategorî:Zimanê kurdî]] [[fa:زبانهای کردی تبار]] 4374 37572 2006-08-05T05:30:08Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Rojhilata Kurdistan]] 4375 16246 2005-01-18T00:06:08Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[tsunamî]] 4376 66263 2007-01-24T12:21:39Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[dv:އަލިފުބާ]] Peyva '''Alfabe''' bi erebî ye û ji "Elîf bê" tê. Alfabe koma sembolên nivisandinê ye .Li cîhanê gelek cureyên alfabê mîna; [[Alfabeya latînî]], [[Alfabeya erebî]], [[Alfabeya kîrîl]] (sîrîlîk), [[Alfabeya çînî]], [[Alfabeya japonî]], hwd hene. Ji bo Alfabeyên ku kurd bikartînin binihêre: *[[Alfabeyên kurdî]] {{kurt}} [[Kategorî:Nivîs]] [[af:Alfabet]] [[als:Alphabet]] [[an:Alfabeto]] [[ar:أبجدية]] [[arc:ܐܠܦܒܝܬ]] [[ast:Alfabetu]] [[be:Алфавіт]] [[bg:Азбука]] [[br:Lizherenneg]] [[ca:Alfabet]] [[cs:Abeceda]] [[cv:Алфавит]] [[da:Alfabet]] [[de:Alphabet]] [[dv:އަލިފުބާ]] [[el:Αλφάβητο]] [[en:Alphabet]] [[eo:Alfabeto]] [[es:Alfabeto]] [[et:Tähestik]] [[eu:Alfabeto]] [[fi:Aakkoset]] [[fr:Alphabet]] [[gd:Aibidil]] [[gl:Alfabeto]] [[he:אלפבית]] [[ht:Alfabèt]] [[hu:Ábécé]] [[id:Alfabet]] [[is:Stafróf]] [[it:Alfabeto]] [[ja:アルファベット]] [[ka:ანბანი]] [[ko:음소 문자]] [[kw:Lytherennek]] [[la:Abecedarium]] [[lad:Alefbet]] [[lt:Abėcėlė]] [[lv:Alfabēts]] [[ms:Aksara]] [[mt:Alfabett]] [[nl:Alfabet]] [[nn:Alfabet]] [[no:Alfabet]] [[nrm:Alphabet]] [[oc:Alfabet]] [[pl:Alfabet]] [[pt:Alfabeto]] [[qu:Siq'i llumpa]] [[ro:Alfabet]] [[ru:Алфавит]] [[ru-sib:Абевега]] [[scn:Alfabbetu]] [[simple:Alphabet]] [[sk:Abeceda]] [[sl:Abeceda]] [[sq:Alfabeti]] [[sv:Alfabet]] [[sw:Alfabeti]] [[ta:நெடுங்கணக்கு]] [[th:อักษร]] [[tl:Alpabeto]] [[tr:Alfabe]] [[uk:Алфавіт]] [[wa:Alfabet]] [[zh:字母]] 4377 45895 2006-09-07T12:29:03Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: af, ar, bg, br, bs, eu, fy, gu, hi, ia, jv, ko, lt, lv, mr, no, ro, scn, simple, sk, ta, th, tr, uk, vi, zh-min-nan تعديل: fa, nl, pt [[Wêne:2004 Indian Ocean earthquake Maldives tsunami wave.jpg|thumb]] [[Tsunamî]] peyveke japonî ye. Tê wateya pêla benderê (lîmanê). Ji 15ê hezîrana 1896an û bi vir de ye ku ev peyv ketîye nav zimanên cîhanê. Wê demê li Japonyayê Tsunamîya mezin ya Meîjî pêk hat û 21.000 kes mirin. Piştî vê karesatê, japonan hawar-hawara alîkarîyê kirin. Bi vê hawarê re ev peyv li cîhanê belav bû û ket nav zimanên cîhanê. ==Tsunamî li Asyayê (26.12.2004)== [[Wêne:2004 Indonesia Tsunami 100px.gif|thumb]] Piştî karesata tsunamîyê ya li Asyayê, peyva “tsunamî”yê bû peyva ku herî pirtir li cîhanê hat axaftin. Di vê karesata dawiyê de li derdora 157 300 (11.01.2005) mirovan jiyana xwe ji dest da. Di nav wan de mirovên ji gelek neteweyên têvel hebûn. Ji wan neteweyan yek jî swêdî bûn. Ji 20 hezarî pirtir swêdî wek turîst li wê herêmê bûn. Termên hin swêdîyan hatin dîtin. Lê li derdora 2000an hîn jî wenda ne. Piştî ku vê duşemiyê xwendegeh vebûn, di hemû xwendegehan de ji bo karesata tsunamîyê û swêdîyên ku wenda ne, merasim hatin li darxistin. Di dersên kurdî yên vê hefteyê de mamoste û şagirdên dersa kurdî jî behsa vê karesatê kirin. Em pê nehesîyane ku di nav yên mirî yan jî wendayî de kurd jî hene. Lê gelek hevalên zarokên kurd yên ku diçin heman xwendegehan yan wenda yan jî mirine. == Tsunamî çawa diqewime? == Tsunamî, di bin [[okyanûs]] yan jî behran de; di encama [[erdhej]] (zelzele) yan jî teqandina volkanan de erd dihedime yan jî dişemite. Bi van tevgerên erdê re enerjîyeke mezin peyda dibe. Ev enerjî di behrê de pêlên mezin yên peryodîk ava dike. Ji van Pêlan re tsunamî tê gotin. Ferqa pêlên ku piştî tsunamî pêk tên ji yên din ev e: Dema ku pêlên tsunamî tev digerin, molakulên avê bi xwe re kaş dikin. Ev kaşkirin tevgereke zêdetir dide pêlan. Bandora van pêlan di ava kûr de dîyar nabe. Dema ku digîjin ava bibinî; di peravên tîk û kendavên teng de bi qasî 30 metroyî bilind dibin. Tsunamîya vê dawiyê di çend saetan de gihaşt ku û çend kes mirin? *Piştî 15 deqeyan [[Endonezya]], 105.300 mirî *Piştî 30 deqeyan [[Giravên Andamanan]], 15.800 mirî *Piştî 90 deqeyan [[Burma]], 60 mirî *Piştî 90 deqeyan [[Tayland]], 5.300 mirî *Piştî 2 saetan de [[Malazîya]], 70 mirî *Piştî 3 saetan [[Srî Lanka]], 30.700 mirî *Piştî 3 saetan [[Hindîstan]], 8.800 mirî *Piştî 3,5 saetan [[Giravên Maledîvan]], 80 mirî *Piştî 4 saetan [[Bangladeş]], 2 mirî *Piştî 7 saetan [[Somalîya]], 300 mirî *Piştî 7 saetan [[Tanzanya]], 10 mirî *Piştî 7 saetan [[Kenya]], mirîyek Ku sîstemeke hişyarîyê hebûna, evqas kes dê nemirana. Lewma niha ji aliyê Yekitîya Neteweyan (YN) hewldana avakirina sîstemeke hişyarîyê dest pê kirîye. Tê ragihandin ku ev sîstem dê di sala 2007ê de têkeve falîyetê. == Mirov çawa dikare xwe ji tsunamîyê biparêze? == 1. Dema ku mirov bixwaze li qeraxa behrê ji bo cîwarbûnê cihekî bikire, divê mirov ligel erdhej, ba û lehîyê; fikra tsunamîyê jî bike. Ev yeka ha di pirsa parastinê de xala herî girîng e. 2. Di erdhejeke biçûk de jî dikare tsunamî pêk bê. Tavilê ber bi cihên bilind baz din. 3. Ku li nêzî behrê kendalên bilind hebin, herin ser wan. 4. Piştî ku pêla tsunamîyê ya peşî derbas bû, nefikirin ku talûke derbas bûye. Carna pêla duyem dikare ji ya yekem mezintir be. 5. Ji radyoyê li nûçeyên tsunamîyê guhdar bikin. 6. Tsunamî, li gor mezinbûn û awayê pêkhatina erdhejê, di nav 10-15 deqan de xwe li qeraxa behrê dide xuyakirin. Ango ava behrê yan bilind dibe yan jî kêm dibe (vedikişe). Ev pêla pêşî ya lawaz xebera 2-3 pêlên din yên bi hêz ku li rê ne dide. Di rewşeka weha da divê mirov tavilê ji qeraxa bahrê bi dûr bikeve. Kesên ku di nav behrê de seyehetê dikin jî divê ber bi ava kûr biçin ku xwe ji qeraxa behrê bi dûr bixin û xwe û wesayîta xwe ji tsunamîyê biparêzin. Kesên ku li qeraxa behrê ne, divê ji behrê bi dûr bikevin û herin cihên bilind. Çavkanî: Tema Modersmål û cûre cûre rojname û nûçeyên ajansan<br> Ji: [[Dibistana Kurdî]] [[kategorî:Erdnîgarî]] [[af:Tsoenami]] [[ar:تسونامي]] [[be:Цунамі]] [[bg:Цунами]] [[br:Tsunami]] [[bs:Cunami]] [[ca:Tsunami]] [[cs:Tsunami]] [[cy:Tsunami]] [[da:Tsunami]] [[de:Tsunami]] [[en:Tsunami]] [[eo:Cunamo]] [[es:Tsunami]] [[et:Tsunami]] [[eu:Tsunami]] [[fa:سونامی]] [[fi:Tsunami]] [[fr:Tsunami]] [[fy:Tsûnamy]] [[gu:ત્સુનામી]] [[he:צונמי]] [[hi:सूनामी]] [[ia:Tsunami]] [[id:Tsunami]] [[it:Tsunami]] [[ja:津波]] [[jv:Tsunami]] [[ko:해일]] [[lt:Cunamis]] [[lv:Cunami]] [[mr:त्सुनामी]] [[ms:Tsunami]] [[nl:Tsunami]] [[nn:Flodbølgje]] [[no:Tsunami]] [[pl:Tsunami]] [[pt:Tsunami]] [[ro:Tsunami]] [[ru:Цунами]] [[scn:Tsunami]] [[simple:Tsunami]] [[sk:Cunami]] [[sv:Tsunami]] [[ta:சுனாமி]] [[th:คลื่นสึนามิ]] [[tr:Tsunami]] [[uk:Цунамі]] [[vi:Sóng thần]] [[zh:海啸]] [[zh-min-nan:Hái-tiòng]] 4379 65056 2007-01-17T16:11:34Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[lt:Francis Bacon]], [[pms:Francis Bacon]], [[ur:فرانسس بیکن]] ==Jiyan û Kar== '''Francis Bacon''' ("Frensîs Beykin", 22 Rêbendan [[1561]]-9. Avrêl [[1626]]) [[fîlozof]], mirovê dewletê û [[zanyar]]ê îngilîz bû. Bacon ceribandin û [[mantik]] diparast. Francis Bacon bi [[Roger Bacon]] ne girêdayî ye. Her dû di [[Parastina Gelekî]] de wekî filozofên empîrîst derbas dibin. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} {{parastina gelekî}} {{kurt}} [[ar:فرانسيس بيكون]] [[bg:Френсис Бейкън]] [[bn:ফ্রান্সিস বেকন]] [[bs:Francis Bacon]] [[ca:Francis Bacon]] [[cs:Francis Bacon]] [[de:Francis Bacon]] [[en:Francis Bacon]] [[eo:Francis Bacon]] [[es:Francis Bacon]] [[et:Francis Bacon]] [[fa:فرانسیس بیکن]] [[fi:Francis Bacon (filosofi)]] [[fr:Francis Bacon]] [[gl:Francis Bacon (filósofo)]] [[he:פרנסיס בייקון]] [[hr:Francis Bacon]] [[hu:Francis Bacon]] [[io:Francis Bacon]] [[it:Francesco Bacone]] [[ja:フランシス・ベーコン (哲学者)]] [[ko:프랜시스 베이컨]] [[lt:Francis Bacon]] [[mk:Френсис Бекон]] [[nl:Francis Bacon (wetenschapper)]] [[no:Francis Bacon]] [[pl:Francis Bacon (filozof)]] [[pms:Francis Bacon]] [[pt:Francis Bacon (filósofo)]] [[ro:Francis Bacon]] [[ru:Бэкон, Фрэнсис]] [[simple:Francis Bacon]] [[sk:Francis Bacon]] [[sl:Francis Bacon]] [[sr:Френсис Бекон]] [[sv:Francis Bacon]] [[tr:Sir Francis Bacon]] [[uk:Бекон Френсіс]] [[ur:فرانسس بیکن]] [[zh:弗兰西斯·培根]] 4380 48000 2006-09-19T20:29:41Z Erdal Ronahi 2 <center> {| id="toc" align="center"| |align=”right” | Navê '''{{PAGENAME}}''' di pirtûka "[[Parastina Gelekî]]" de derbas dibe.<br> Binihêre: [[Lîsteya kesên ku navê wan di Parastina Gelekî de derbas dibe|Lîsteya hemû kesan]] |align=”left” | [[Image:Parastina_gelekî.jpg|30px|right|Parastina Gelekî]] |} [[category:Parastina Gelekî]] </center> 4381 40579 2006-08-18T14:12:56Z Bangin 450 Lîsteya kesên ku navê wan di [[Parastina Gelekî]] de derbas dibe *[[Adem]] *[[Hawa]] *[[Îdrîs]] *[[Eyûb]] *[[Îbrahîm]] *[[Mûsa]] *[[Saul]] *[[Dawûd]] *[[Silêman]] *[[Zerdeşt]] *[[Medya (Mîtolojî)]] *[[Herodot]] *[[Îsa]] *[[Spartakus]] *[[Ezîz Paulus]] *[[Muhammed]] *[[Mevlana]] *[[Roger Bacon]] (1214-1294) *[[Giordano Bruno]] (1548-1600) *[[Francis Bacon]] (1561-1626) *[[Galileo Galilei]] (1564-1642) *[[Barux Spînoza]] *[[René Descartes]] *[[Karl Marx]] *[[Friedrich Engels]] *[[Sîgmund Freud]] *[[Vladimir Îlyîç Lenîn]] *[[Adolf Hîtler]] *[[Stalîn]] *[[Campanella]] *[[Thomas Moore]] *[[Charles Fourier]] *[[Robert Owen]] *[[Proudhon]] *[[Abdullah Öcalan]] {{kurt}} [[category:Parastina Gelekî]] [[category:Lîste]] 4382 60991 2006-12-20T00:52:24Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 217.106.166.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Liesel [[Image:Brockhaus Lexikon.jpg|thumb|Ensîklopediya Brockhaus Lexikon]] '''Ensîklopedî''' (’’yewnanî: enkyklios paideia=daîreya perwerdehiyê’’) hewla berhevkirina hemû zanîna ser mijarekê an hemû zanîna cîhanê ye. ==Dîrok== Di dîrokê de gelek ensîklopedî hatin nivîsandin. Ensîklopediyên bi nav û deng ji aliyê [[Arîstoteles]], [[Îbn Sîna]], [[Francis Bacon]] (Dara Zanîna), [[Jean Baptiste le Rond d’Alembert]] û [[Denîs Dîderot]] (Encylopédie) hatin weşandin. Îro ensîklopediyên [[Encyclopædia Britannica]], [[Encarta]], [[Brockhaus]] û [[Wîkîpediya]] ensîklopediyên girîng in. ==Ensîklopediyên kurdî== Wîkîpediya ensîklopedia yekemîn bi [[zimanê kurdî]] ye, derve vê [[Ansîklopediya Zarokan]] jî heye. Bi zimanê tirkî ji [[1932]] şûnda [[Hayat ansiklopedisi]] derket. {{kurt}} [[category:Zanîn]] [[af:Ensiklopedie]] [[als:Enzyklopädie]] [[ar:موسوعة]] [[bg:Енциклопедия]] [[zh-min-nan:Pek-kho-choân-su]] [[bn:বিশ্বকোষ]] [[br:kelc'hgeriadur]] [[ca:Enciclopèdia]] [[cs:Encyklopedie]] [[da:Encyklopædi]] [[de:Enzyklopädie]] [[et:Entsüklopeedia]] [[el:Εγκυκλοπαίδεια]] [[en:Encyclopedia]] [[es:Enciclopedia]] [[eo:Enciklopedio]] [[fa:دانش‌نامه]] [[fo:Alfrøði]] [[fr:Encyclopédie]] [[gl:Enciclopedia]] [[ko:백과사전]] [[ht:Ansiklopedi]] [[hi:विश्वज्ञानकोष]] [[hr:Enciklopedija]] [[id:Ensiklopedi]] [[ilo:Ensiklopedia]] [[ia:Encyclopedia]] [[it:Enciclopedia]] [[he:אנציקלופדיה]] [[csb:Encyklopedijô]] [[la:Encyclopaedia]] [[lv:Enciklopēdija]] [[lt:Enciklopedija]] [[lb:Enzyklopedie]] [[li:Encyclopedie]] [[hu:Enciklopédia]] [[mk:Енциклопедија]] [[mt:Enċiklopedija]] [[ms:Ensiklopedia]] [[mo:Енчиклопедие]] [[nl:Encyclopedie]] [[nds:Nokieksel]] [[ja:百科事典]] [[no:Encyklopedi]] [[pl:Encyklopedia]] [[pt:Enciclopédia]] [[ro:Enciclopedie]] [[ru:Энциклопедия]] [[sc:Entziclopedia]] [[simple:Encyclopedia]] [[sk:Encyklopédia]] [[sl:Enciklopedija]] [[sr:Енциклопедија]] [[fi:Tietosanakirja]] [[sv:Encyklopedi]] [[tl:Ensiklopedya]] [[tt:Énsíklopédí]] [[th:สารานุกรม]] [[vi:Bách khoa toàn thư]] [[uk:Енциклопедія]] [[wa:Eciclopedeye]] [[yi:ענציקלאָפּעדיע]] [[zh:百科全书]] 4383 44650 2006-08-31T21:43:10Z Erdal Ronahi 2 '''Entax''' an '''Entaq''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. Li herêma [[Licê]] wek bajar ciyê herî kevn û dîrokî yek jê jî '''Entax''' e. Di dîrokê de navê wê '''Atax''', '''Ataq''' û '''Hetax''' derbas dibe. Entax îro gundekî Licê ye. Ew dikeve başûrê rojhilatê Licê û bi qasî 15-20 km yî ji Licê dûr e. Ne awayekî dîrokî û zanyarî lê li gor gotinên bav û kalên liciyan, licî ji Entaxê koçkirine û hatine li ciyê Licêya îroyîn bi cî bûne. Ji ber vê yekê jî tukes nizane kîjan sal û dem ji Entaxê hatine û Licê ya îroyîn avakirine. Lê bi awayekî dîrokî û zanyarî nayê zanîn ku dema Entax sancaxa (qezaya) Farqînê bûye, gelo wê demê rewşa Licê çi bûye. Dibe ku Licê wê demê gund be û bi Entaxê ve girêdayî be. Li ser Licê dokumenta herî kevn a nivîskî ya ku li ser camiya Mezin a Licê ye di sala [[1540]]î hatiye nivîsin, e. Di derheqê Entaxê de du çavkaniyên dîrokî hene: [[Dîroka Kurdên Merwanî]] û [[Şerefname]]. Li gor dîroka Kurdên Merwanî di navbera salên 985-1086 an de paytextê [[Dewleta Merwanî]] [[Farqîn]] bûye û Entax jî sancaxa wê bûye. Entax ciyê havîngeh û seyrangeha serokê dewleta Merwniyan bûye. Padîşahên Merwaniyan li Entaxê qesr û qonaxên bedew lêkirine. Di mehên bihar û havînan de çûne li wir kêyf û seyranê, xwarine û vedixwarine, guhdariya saz û stranan kirine. Li govend, reqs û dîlanan temaşe kirine û carnan jî çûne nêçîrê. Mirov dikare bêje ku Entax havîngeh û evîngeha padîşayên Merwaniyan bûye. Nivîskarê pirtûka Dîroka Kurdên Merwanî [[Îbnul-Erzak]], 990 sal berî îro, li Entaxê behsa serpêhatiyeke padîşah û wezîrên Merwanî dike. Serpêhatî weha ye: :”…Hukimdariya Mumehidîdewle dewam dikir. Şêro jî wezîrê wî bû. Hukimdar ji Şêro gelek bawer dikir. Şêro birêvebiriya hemû karûbarî girtibû destê xwe. Bi navê Înbî Felyus kurekî Şêro hebû. Şêro gelek ji kurê xwe hez dikir û ew kiribû serokê parastinê ya giştî. Lê hukimdarê Merwaniyan Mumehidîdewle ji kurê wî Înbî Fulyas hez nedikir. Ji aliyê din ve hukimdar keleya Hetaxê dabû Şêro. Kela Hetaxê gelek saxlem bû. Axa wê fireh, bi xêr û ber bû. Xwediyê çêrgeheke mezin bû. Edeteke Şêro hebû, di rojên biharê de padîşah dibir wir û herduyan rojên xwe yên biharê li wir derbas dikir. Şêro di wê demê de zîyafet û şahiyên mezin çêdikir. Di bihara 1010 an de, dîsa çûn Hetaxê. Bi roj xwarin, vexwarin, kêfkirin û çûn nêçîrê. Îbnê Felyus ji wan re xwarin û vexwarinên xweş û tehmdar amade kir. Rojên xweş û geş derbas kirin. :Şêro ji lawê xwe re emîr dike û dibêje, ku divê çend pêwan (nobedar) bikevin deriyê keleyê bila nehêlin tu mirovên padîşah bikevin hundir. Ew jî dest bi xwarin, vexwarin û şahiyê dikin. Padîşah dixwe, vedixwe û emîr dike û Şêro jî rûne. Lêbelê li pêş padîşah xwar dibe erdê radimîse û dîsa rûnane û her car şûşe tijî dike û pêşkêşî padîşah dike. Padîşah baş mest û serxweş dibe. Pismamên padîşa yek bi yek radibin û Şêro jî wek ku wan bi rê bike, yek bi yek dibe der û her yekê di malekê de hefs dike. Û ew dibêje ku vî karî bi emîrê padîşah kiriye. Heta ku ew kesên meclisê diqedin vê plana xwe weha didomîne. Di dawiyê de ji derî sê stranbêjan tukes li ba padîşa namîne. Yek jê jî bi navê Muşrîk xizmetkarekî padîşahê yê taybetî ye. Şêro dema dibîne ku di rûyê padîşah de şopên serxweşiyê xuya dikin weha dibêje: :”Heger padîşahê min bixwaze raze nivîn amade ne!” :Padîşa weha bersiv dide: :”Belê, ez ê razim lê divê ez vê qedexa di destê xwe de jî vala bikim. De were ji bo jîyana min, em bi hev re qedeheke mey vexwin.” :Şêro, ” bi ser ser û çavên min” dibêje û bi hev re dest bi vexwarinê dikin. Piştre padîşah radibe û diçe wetaqa xwe û di nav ciyê xwe de dirêj dibe. Xizmetkarê wî yê taybetî jî, lingên wî digire hembêza xwe û miz dide. :Wê demê Îbnî Felyus ji Şêro re weha dibêje: :”De haydê tam dema wê ye! Fersend ket destê te.” :Şêro jê re weha dibêje: :”Welahî, ji bo vê yekê wijdana min bi min re îtaet nake.” :Îbn Felyus bi heyecan û tirs: :”Divê em vî îşî bibin serî an em hemû tên kuştin.” :Şêro weha bersiv dide: :”Wele ez nikarim vî karî bikim, dixwazî tu bi xwe bike!” :Li ser vê yekê Îbnî Felyus şûrê tazî di dest de û dikeve odeya Padîşah. Dema padîşah ew dibîne bi awayekî sert jê dipirse: :”Di vê saetê de tu ji bo çi hatî vê derê?” :Îbnî Felyus dibêje ku ji bo xizmetê hatiye. Padîşa bi awirekî sert: :”Derkeve, here û carekê din jî mewe!” :Lê Îbnî Felyus dernakeve. Padîşah bi hêz û heybet ji nav nivînên xwe derdikeve û di hemleyekê de wî davêje erdê û li ser rûdine. Gaziyê Şêro dike ku şûrê wî bîne. Şûrê padîşa tim pê re bûye lê wê demê dibin nivînên wî de maye. Şêro şûrê wî ji bên nivînên wî digire û di nav milên wî de lê dixe. Wê demê padîşah ji Şêro re dibêje: :”Ax Şêro tu bi gotina Îbnî Felyus xapiyayî. Lê bi Xwedê dê tu ji vir û bi şûn ve îflah nebî.” :Piştre Şêro bi eskerên ku bawer dike, ji xewê radike û rewşê ji wan re dibêje. Pismam û mirovên padîşah jî davêje zîndanê. Şêro bi kurê xwe Îbnî Felyus ve diçin Farqînê û ew li wir hukimdariya xwe elan dikin.” [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] [[category:dîrok]] 4384 16255 2005-01-18T22:32:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Entax]] 4385 16256 2005-01-18T22:33:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Entax]] 4386 16257 2005-01-18T22:33:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Entax]] 4387 39510 2006-08-13T18:06:26Z Liesel 539 Guherandina 211.76.97.230 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Pill '''Fîs''', dikeve başûrê rojavayê [[Licê]]. Ji [[Celkê]] heta [[Fîs (gund)|Fîs]], [[Zera]] û [[Hewrê]] dom dike. Di navê de deşta Fîsê heye ku gelek biçûk e. Di vê deştê de çandiniya [[genim]] tê kirin. '''[[Fîs (gund)|Gundê Fîsê]]''', li başûrê rojavayê Licê li ser riya Amedê 20 km ji Licê dûr e. Gund li başûrê deşta Fîsê hatiye avakirin. Gundekî bejî ye. Fîs bi xerabeyên Daqnanos tê nas kirin. Li ser riya Licê û Amedê qehweya Deşta Fîsê heye. Ciyê sekna rêwiyan e. Xwarinxane û çayxane li wir hene. Partiya Karkerên Kurdistanê jî li gundê Fîsê hatiye damezrandin. Wek îdare Fîs bi nehiya Hezanê ve girêdayî ye. Gundî bi kurmmancî dipeyîvin. Ji salên 50 yî ve li gund dibistan heye. Dewletê navê Ziyaret lê kiriye. '''[[Balicnê]]''', li başûrê rojavayê Licê dikeve û 38 km ji Licê dûr e. Gundekî li sînorê Karazê û Hezroyê ye û bejî ye. Gundî pez û dewar xwedî dikin. Bi kurmancî dipeyîvin. Goma Goçxarê li ser Balicnê ye. Di dema tirkkirinê de navê Balicnê kirine Esenler. '''[[Zera]]''', li başûrê rojavayê Licê dikeve û 28 km ji Licê dûr e. Gundê Zerê dikeve rojavayê deşta Fîsê. Gundekî bejî ye. Pez û dewar xwedî dikin. Li devera gund nêzîkî ser riya Licê û Amedê newaleke lat heye û axa wê derê şîn û şil e. Ji zemanê berê ve jinên herêmê heta yên navenda Licê vê heriya şîn wek sabûnê bi kar danîn. Bi wê heriya şîn porê xwe dişûştin. Tê gotin ku ev herî porê mirov nerm dike. Ev heriya Zerayê wek sabûna Helebê bi navûdeng e. Mirov dikare bêje ku heta çend sal berî niha jî wê heriya ha şampûana jin û keçan bû. Zera bi nehiya Hezanê ve girêdayî ye. Bi kurmancî dipeyîvin. Dewletê navê ''Gökçe'' lê kiriye. '''[[Hûrê]]''', li rojavayê Licê ye, di sînorê Hênê de ye. Gundekî kevn e. Ji dema Hûriyan ve maye û navê xwe ji wir digire. Şopên Hûriyan hîn jî li herêmê hene. Di nawis û şikeftan de mirov rastî gelek wêne û xerabeyên wê demê tê. Gundê Hûrê yê îro gundekî biçûk û bejî ye. Du gomên wê hene. Pez û dewar xwedî dikin. Bi kurmancî dipeyîvin. Dewletê navê ''Gömeç'' lê kiriye. Gundên [[Sîsê]], [[Dêrxust]], [[Cinezûr]], [[Pîrik]], [[Huseynîk]] û [[Celkê]] dikevin başûr û başûrê rojavayê Licê û di navbera Licê û herêmên Pêşêkevir û Fîsê de dimînin. '''[[Sîsê]]''', li başûrê Licê, li qontara çiyê ye û 11 km ji Licê dûr e. Cîranê Dêrxustê ye. Gundekî mezin û avî ye. Gundî çandiniya titûn, firingî, îsot û balîcanan dikin. Dema berê sîsiyan komirên daran çêdikirin û difirotin. Gomên Hinyat, Eloxişo û Babikê li ser in. Sîsê wek birêvebirî bi nehiya Hezanê ve girêdayî ye. Ji salên 50î ve dibistan li gund heye. Bi kurmancî dipeyîvin. Dewletê navê ''Yolçatı'' lê kiriye. Şefiqe Henyatî merivekî welatparêz ekî seyr bû. EW di xizmeta Fhmiyê Bîlal de bû û heta ku Xalê Fehmî wefat kir. Ked û xwêdana ku wi dabû Xale Fehmi, ewlad nadin bave xwe. Xale Sefiq gundi bû û Newxendibu. Keser u hesreta xwendine pe re mabû. Çerçîtî dikir. Pasiye çawa dibe Seid Elciye rehmeti nas dike u dikeve nav Partiya Demokrata Kurdistana Turkiye. Demek ew tên girtin û li Antalyayê tên mehkeme kirin. Xeribe, kurê wî giliya wan kiribû. Şefiqe Hinyatî hîn li heyate bû, tehta gora xwe bi destê xwe hazir kiribû û ji bo kurê xwe li ser weha nivîsî bû: ”Min nexwend, tu bixwin” Ci siretek giranbuha! Kevire ber sere mezele wi he ji sekinandi ye. '''[[Dêrxust]]''', li başûrê Licê gundê herî nêzîk e û 15 km ji navenda Licê dûr e. Li herêma Licê Dêrxustî bi şerûdî û çovên xwe yên xisûsî tên nas kirin. Gundekî mezin e. Gomeke wê heye. Rez û zeviyên Dêrxustiyan gelek in. Xwedî rez û pez in. Gundekî nîv bejî ye. Dêrxust bi nehiya Hezanê ve girêdayî ye. Ew jî wek gundê cîranê xwe Sîsê ji salên 50yî ve xwediyê dibistaneke sereta ye. Goma Meriyan li ser Dêrxustê ye. Bi kurmancî diaxivin. Ziyareta Şêx Hesen li Dêrxustê ye. Dewletê navê Dibek lê kiriye. '''[[Cinezûr]]''', li başûrê Licê, cîranê Dêrxustê ye û 17 km ji Licê dûr e. Gundekî bejî ye. Di efsaneya Daknanos de Cinezûr Cehenema Deqnanos e. Di nav teht û zinarên pişt gund de bi dehan nawis hene. Yek ji wan nawisan du tebeqe ye. Dibe ku ew mala mezinê wê demê be. Rezên Cinezûrê bi nav û deng in. Tiriya Cinezûrê hata zivistanê bi mêwan ve dimîne. Behîvên Cinezûriyan pir in. Cinezûr wek birêvebiriya sîyasî bi nehiya Hezanê ve girêdayî ye. Bi kurmancî dipeyîvin. Dewletê navê Çağdaş lê kiriye. '''[[Pîrik]]''', li başûrê rojavayê Licê ye û 19 km ji Licê dûr e. Gundekî biçûk e. Rezên pîrikê gelek in û li ber çem çend aşên avê hene. Bi kurmancî dipeyîvin. Dewletê navê Serince lê kiriye. '''[[Huseynîk]]''', li başûrê rojavayê Licê ye û 18km ji Licê dûr e. Gundekî mezin û bejî ye. Pez û dewar xwedî dikin. Huseynîkî zêde bi çerçîtî û bazirganiyê ve mijûl in. Bi kurmancî diaxifin. Dewletê navê Arıklı lê kiriye. '''[[Celk]]''', li rojavayê Licê, li ser riya Amedê û 18 km ji Licê dûr e. Gund di bin Zarga Fîsê de ye. Du gomên wê hene. Gundekî avî ye. Firingî û îsotên Celkê bi nav û deng in. Pez û dewar xwedî dikin. Bi kurmancî dipeyîvin. Ji salên 50yî ve dibistanek li gund heye. Tirkan navê Güçlü lê kiriye. [[category:herêm]] 4388 16259 2005-01-18T23:20:58Z Erdal Ronahi 2 #[[Fîs (herêm)]] Herêmeke Licê #[[Fîs (gund)|Gundê Fîsê]] gundek {{cudakirin}} 4389 16260 2005-01-18T23:22:13Z Erdal Ronahi 2 Fîs (herem) çû cihê Fîs (herêm) #REDIRECT [[Fîs (herêm)]] 4390 46642 2006-09-08T14:15:06Z 172.173.159.181 Gundê '''Fîsê''' (''tr.: Ziyaret''), li başûrê rojavayê [[Licê]] li ser riya [[Amed]]ê 60 km ji Licê dûr e. Gund li başûrê deşta Fîsê hatiye avakirin. Gundekî bejî ye. Fîs bi [[xerabeyên Daqnanos]] tê nas kirin. Li ser riya Licê û Amedê qehweya [[Deşta Fîsê]] heye. Ciyê sekna rêwiyan e. Xwarinxane û çayxane li wir hene. Partiya Karkerên Kurdistanê jî li gundê Fîsê hatiye damezrandin. Wek îdare Fîs bi nehiya Hezanê ve girêdayî ye. Gundî bi [[kurmancî]] dipeyîvin. Ji salên 50 yî ve li gund dibistan heye. Dewletê navê ''Ziyaret'' lê kiriye. Li gundê Fîsê di roja 27.11.[[1978]]'an de [[PKK]] hat damezrandin. [[category:gundê Lîceyê]] 4391 16262 2005-01-18T23:26:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[licê]] 4392 63785 2007-01-08T22:53:28Z KureCewlik81 295 /* Gundên Farqînê */ [[Wêne:Farqîn.jpg|thumb|Mala Ezîzoxli]]'''Farqîn''' an '''Silîvan,''' navçeya [[Amed]]ê ye. Navê wi yê [[tirkî]] ''Silvan'' e. ==Nav== Farqîn: Farqîn kurtkirina Meyafarqîn/Mafarqîn an Mayyafarqîn e ku navê bajarê di nav kelê de ye. Li rojhilat gundê Qulfayê, li nîvroyê rojhilat Gundêreso an li bakurê rojava Şifqet ji aliyê îdarî ve girêdayê Farqînê bin jî Farqîn nîn in. Silvan: Di çaryeka dawîn a [[1800]] de ku Farqîn bû baregehê qeymeqamiyê, bi tirkî navê "Silvan" lê hate danîn. Silvan dejenere bûyiya navê Silîvan e ku îro bi tenê tirk bi kar tînin û di nivîsên tirkî an fermî de bi kar tê. Silîvan: Di nav gel de bi piranî "n" ya dawî dikeve û wek Silîva tê bikaranîn; herwekî Bota(n), Xerza(n), Şikaka(n). Silîvan navê yek ji sê federasyonên esîrên kurmancan e: [[Milan]], [[Zîlan]] û [[Silîvan]]. Ji zozanên xwe yên li Sîpanê Xelatê heta germiyanên xwe yên li rojhilat û bakurê rêzeçiyayên [[Qerejdax]]-[[Mêrdîn]]-[[Torê]] wek bergeh dane ber xwe, lä wanderan danîne û dêmanî bûne. Di danîna alayên Hemîdiyê de seltenet vê taybetiyê daye berçavê xwe û li wê gorê ji Milan [[Brahîm Paşa]], ji Zîlan [[kor Huseyn Paşa]], ji Silîvan jî [[Seyfedîn Paşa]] (Sêvdîn/Sêrdîn) kiriye pasayê wan herêman. Di wê demê de Farqîn hem biye baregeha qeymeqamiyê û hem jî ya Seyfedîn Pasa ku li navçê bi navê Sêrdîn Pasa tê nasîn. ==Cihên dîrokî== *[[Pira Malabadî]] ==Gundên Farqînê== Ev lîsteya muxtariyên li ser qeza Silîvan ji arşîva Êhsanê hecî Eliyê Kanikî hatiye stendin. Tê de navê gundên li ser muxtariyê tunene; herwekî Gundêreşo, Qereelya, Bameydan, Elebengî, Pîrhesam, Kejika, Hogira, Xirba, Xeravgurya, Badikanêkêşê, Meleetmanka, Babina, Siltêniyê, Gundêcano, Sabê û gelekên dinê wek tax an mezra muxtariyê hatine dîtin û di listeyê de cî negirtine. *[[Aslo]] (Darköprü), *[[Avanek]] (Sulak), *[[Baqûz]] (Onbaşılar), *[[Başboyik]] (Başıbüyük), *[[Başnîq]] (Bağdere), *[[Başqa]] (Altınkum), *[[Bavodîn]] (Bellibahçe), *[[Baxça]] (Bahçe), *[[Bereket]] (Bereketli), *[[Bêzwan]] (Gürpınar), *[[Boşat]] (Boyunlu), *[[Bilbil]] (Gündüz), *[[Cûmat]] (Dağcılar), *[[Çîçika]] (Ormandışı), *[[Çirik]] (Tokluca), *[[Deyika]] (Çiftliçevre), *[[Dêrika Miqûrê]] (Demirkuyu), *[[Dêrûn]] (Dutveren), *[[Dîda]] (Yeşilbahçe), *[[Emera]] (Çakıltaşı), *[[Emerka]] (Kumgölü), *[[Etşa]] (Susuz), *[[Ferhend]] (Kayadere), *[[Fêra]] (Beypınar), *[[Fişat]] (Çaldere), *[[Garisî]] (Duru), *[[Girikêboto]] (Çevriksu), *[[Golemîra]] (Doluçanak), *[[Gormez]] (Görmez), *[[Gulgulo]] *[[Gundik, Farqîn|Gundik]] (Gözderesi), *[[Gundikêbirahîm]] (Kıraçtepe), *[[Hacîca]] (Karacalar), *[[Hecîreş]] (Karahacı), *[[Helda]] (Görentepe), *[[Herşen]] (Arı), *[[Hesendelî]] (Nohuttepe), *[[Heşter]] (Otluk), *[[Hêlîn]] (Yuva), *[[Huseyna]] (Sulubağ), *[[Kepo]] (Başdeğirmen), *[[Korît]] (Umur), *[[Kurbeyt]] (Çiğdemli), *[[Malaelîkê]] (Kazandağı), *[[Malabadê]] (Çatakköprü), *[[Mêrgewaş]] (Akçayır), *[[Mîreliya]] (Alibey), *[[Pîleka]] (Çığıl), *[[Pîrema]] (Sarıbuğday), *[[Pîrexala]] (Eskiköy), *[[Qasimî]] (Kasımlı), *[[Qazoxa]] (Kumluk), *[[Qeremûs]] (Düzalan), *[[Qewşan]] (Erikyaz), *[[Qeyik]] (Heybelikonak), *[[Qizlal]] (Kızlal), *[[Qulfa]] (Yüksekköy), *[[Qurtê]] (Yolarası), *[[Reşik]] (Gökçetevek), *[[Salika]] (Eşme), *[[Sextê]] (Eskiocak), *[[Sora]] (Akçeltik), *[[Sûsa]] (Yolaç), *[[Sêdeqnê]] (Bayrambaşı), *[[Şêlima]] (Dolapdere), *[[Şevlera]] (Babakaya), *[[Şifqet]] (Çardak), *[[Talî]] (Çobantepe), *[[Taxik]] (Taşpınar), *[[Tewerz]] (Keklikdere), *[[Tilmîn]] (İncesu), *[[Tirbespî, Farqîn|Tirbespî]] (Akdere), *[[Weysikanê jêrîn]] (Aşağıveysi), *[[Weysikanê jorîn]] (Yukarıveysi), *[[Zerbiya]] (Yeniköy), *[[Zêrê]] (Akyol), *[[Zinzin]] (Üçbasamak) == Lînkên derve == * [http://www.silivan.org/ Malpera Farqîn] (gelek agahî) [[category:navçeya Amedê]] [[en:Silvan, Turkey]] [[tr:Silvan, Diyarbakır]] 4393 16264 2005-01-18T23:32:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[farqîn]] 4394 50446 2006-10-10T17:04:36Z Erdal Ronahi 2 #[[Pasûr|Qulp]], bi navê din Pasûr, navçeyeke Amedê #[[Qulp (Ixdir)]] {{cudakirin}} 4396 16267 2005-01-18T23:36:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Farqîn]] 4397 39880 2006-08-14T08:37:50Z Liesel 539 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Deşta Dadim û Zerê''', ji binê [[Licê]] dest pê dike heta binê [[Sîsê]], [[Girê Dadimê]], [[Helbeqin]], [[Beşişt]], [[Cofitin]], [[Reşan]], [[Dareqol]] û [[Bamitnê]] diçe. Deşteke gelek mezin e. Heta 15-20 berê bi tenê beşê Gir avî bû û bi ber û bereket bû. Li ber çemê Gir medreb hebû. Çandiniya birinc, pembû û titûnê dihat kirin. Piraniya axê di destê mîr û eşrafên Licê de bû. Lê niha bi alîkariya motorên avê pompe û bîrên artîziyên ev deşta mezin ji serî heta binî bûye avî. Çandiniya pembû, titûn, bamiye û zebeşan tê kirin. Mirov dikare bêje ku axa herêma Licê ya herî bi xêr û bereket li vir e. Herêm bûye wek bihuşt (cenet). Jê re dibêjin ”Çûkurova Licê.” Ji hêla [[Mêrdîn]]ê karker û xebatkar tên di çandiniya vê deştê de kar dikin. [[Helbeqin]] li başûrê rojhilatê Licê dikeve û 18 km ji Licê dûr e. Berî çend salan gundekî bejî bû, cer û dêzikan çêdikin. Êer û dêzikên xwe li gundên herêmê, Licê, Pasûr û heta Hezro dibin û difrotin. Li deşta bin wê ku heta gundê Zerê berfireh e genim û ceh dihatin çandin. Lê di van çend salên dawiyê de li deşta wê bîrên artîjiyen hatine kolandin û ji çemê zerê bi motoran av dikşînin. îro li Helbeqnê çandiniya bamiye, pembû, titûn û zebeşan tê kirin. Gundî bi zaravayê kurmancî dipeyîvin. Dewletê navê ''Çıralı'' lê kiriye. [[Dareqol]], li başûrê rojhilatê Licê dikeve. Di sînorê Pasûrê de ye û 21 km ji Licê dûr e. Sê gomên wê hene: Bamûs, Herag û Dêrik. Ji nîvî zêdetir zeviyên gund di destê eşrafên navenda Licê de ne. Gundekî avî ye û betir çandiniya titûnê lê tê kirin. Gundî çandiniyê bi awayên nîvekarî û îcarê dikin. Bi dimilî dipeyîvin. Dewletê navê ''Kıyı'' lê kiriye. [[Bêşişt]], li başûr û rojhilatê Licê ye û di sînorê Pasûr û Farqînê de ye û 29 km ji Licê dûr e. Gomên Metmûr, Zara û Dehla Zarê li ser in. Bi nifûsa xwe Zira ji ê mezintir e. Zira yê malê mîrên Licê ye û çend malbatên wan li wir bi cî bûne. Bi kurmancî diaxivin. Tirkan navê ''Türeli'' lê kiriye. [[Banadêran]], li başûrê rojhilatê Licê ye û 12 km ji Licê dûr e. Gundekî bejî ye. Sê gomên wê hene. Ya mezin navê wê Sema ye. Kevirên sêlê ji wir derdikevin. Ew tehtên tenik ku Licî jê re kevirên sêlê dibêjin, demekê Banadêriyan dibirin li gundên derdorê û navenda Licê difrotin. Nanê kunik û yê sêlê ku li ser sêlên kevir çêdibin ji yên li ser sac û hesin baştir û xweştir e. Gundî pez û dewar jî xwedî dikin. Bi dimilî diaxivin. Dewletê navê ''Sığınak'' lê kiriye. Hezmaz, li başûrê rojhilatê Licê ye û 13 km ji Licê dûr e. Bi navê Tepe gomeke wê heye. Gundekî bejî ye. Bêtir pez û dewar xwedî dikin. Bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Dewletê navê Budak lê kiriye. [[Girê Dadimê]], li başûrê Licê ye û 15 km ji Licê dûr e. Gundekî biçûk e. Di dema berê de di gund de kurd û ermenî bi hev re jîyane. Piştî qetlîma ermeniyan edî ermenî li gund nemane. Navrasteke mezin, berfireh û avî ye. Axa wê bi ber û bereket e. Medrebên birîncên lê hene. Mirov dikare bêje li herêma Licê gundê herî bi ber û berhemdar yek e. Ji dema mîrîtiya Licê ve gund di destê mîrên Licê de ye û bi îcare didin gundiyan. Li herêma Licê bi tenê li Girê Dadimê gamêş tên xwedî kirin. Di dema şerê Şêx Seîd de dewletê zerareke mezin daye Girê Dadimê. Gund şewitandine û 37 kesî di navbera Gir û Hinyatê de kuştine û kirine çalekê. Ji wê derê re Mezelê Kuştiyan dibêjin. Gundî bi kurmancî dipeyîvin. Dewletê navê ''Tepe'' lê kiriye. Piştî sala 1990î dewletê qereqoleke mezin li gund çêkiriye. [[Cofitnê]], li başûr û rojhilatê Licê dikeve û 17 km ji Licê dûr e. Gomên, Reşan, Barsûm û Şikakan li ser in. Reşan gomeke mezin e. Piraniya deşta Zarê û Gir dikeve nav sînorên Reşan û Cofitnê. Niha di van salên dawî de bi alîkariya teknîkê deşt bûye avî. Bi çandiniya genim re titûn û pembû jî tê kirin. Cofitnî bi kurmancî dipeyîvin. Di dema nav guhartinê de bi tirkî navê ''Dallıca'' lê kirine. [[Bamitinê]], li başûrê Licê dikeve û 24 km ji Licê dûr e. Gundekî di sînorê gundên Hezro û Farqînê de ye. Gundekî mezin e. Wek gundên derdorê bi alîkariya teknîkê deşta Bamitnê bûye avî. Çandiniya titûn, pembû û bamiyan tê kirin.Bamitnî pez û dewar xwedî dikin. Li Bamitnê darên behîvan jî gelek in. Rezên Bamitniyan bi nav û deng in. Gundî bi kurmancî diaxivin. Du gomên wê hene. Gomên Hecî Sefer û Salîhe yên mezin in. Dewletê navê ''Kutlu'' lê kiriye. [[kategorî:Deşt]] 4398 16269 2005-01-18T23:41:05Z Erdal Ronahi 2 '''Rojhilat û Sarim''', gundên rojhilatên [[Licê]] ji [[Fûmê]] dest pê dike û Heta çemê [[Sarim]]ê diçe. Di vê herêmê de ax zêde ne bi ber û berhemdar e. Bi tenê li aliyê başûr gundên li ber çemê Sarimê çandiniya genim, birinc, titûn û pembû dikin. [[Fûm]], li rojilatê Licê gundekî herî nêzîkî Licê bû. Ew wek taxeke Licê dihat hesibandin. Gundekî mezin û avî, xwedî rez û bexçe bû. Henar û bîhokên Fûmê bi navûdeng bûn. Li newala Fûmê du aşên avê hebûn. Di zemanê berê de, li Fûmê Kurd û Ermenî di nav hev de dijiyan. Li Fûmê çend malbat beg jî hebûn. Li gundê Fûmê sabûn dihatin çêkirin, tevneyên oberî, meşref û kilîman li dar diket. Liciyan keçên xwe zû bi zû nedidan gundiyan lê gelek jinên Fûmiyan ji Licê bûn. Fûmî wek Liciyan bazirganî û qaçaxçitî dikir. Fûmî gelek qure bûn û loma ji bo wan digotin ku: :” Heger ji quretiya Fûmiyan ne be, çi ferqa Fûmiyan û Liciyan heye?” Ji salên 50yî ve, li Fûmê dibistana sereta hebû. Fûmî bi zaravayê kurmancî dipeyîviyan. Dewletê navê Fûmê kiribû Kumluca. Di erdheja 1975an de Fûm ji binî ve xerab bû. Fûma nû anîn li biniya bexçên Fûmê li ser riya Licê û Pasûrê çêkirin. Êdî Fûm û Licê bûn yek. Niha statuya Fûmê ne gund e, taxeke Licê ye. Di sala 1993 an de, dewletê pêşî bi çekên lav û topan taxa Fûmê şewitand û piştre taxên din ên Licê. Goma Nêrgiziyê jî ku di navbera Fûm û Sernisê de ye,li ser Fûmê ye. [[Sernis]], li ser riya Pasûrê ye û 5 km ji Licê dûr. Sernis gundê Ermeniyan bû. Di zemanê berê de, li Sernisê dezgehên tevnan hebûn. Caw, meşref û oberî li wir dihatin çêkirin. Piştî fermana Ermeniyan hinek ji wan musilmaniyê qebûl kirin û hinek jî gund terk kirin û çûn. Di salên 1960î de, ew çend malên mayî jî koç kirin û çûn Amedê. Gund vala û xerabe bû. Di erdheja 1975an de, li bin Sernisê li ser riya Licê û Pasûrê ji bo Sernisiyan çend xaniyên prefabrike hatin çêkirin lê xanî vala man û çend Şêxanî çûn li wir bi cî bûn. Bi Tirkî navê Damar lê kirine. [[Şêxan]], li rojhilatê Licê 6 km ji Licê dûr e. Gundekî biçûk e, bi qasî 30-40 malî ye. Pêşî li qontara çiya bû, piştî erdheja 1975 an gund daxistin rasta bin riya Licê û Pasûrê. Gomeke wê heye. Bi kurmancî dipeyivin. Ji salên 65an ve dibistana sereta heye. Dewletê navê Gurbeylî lê kiriye. [[Melê]], li rojhilatê Licê li ser riya Pasûrê ye û 13 km ji Licê dûr e. Berî erdhejê gund li jor li qontara çiyê bû. Piştre anîn jêr li nêzîkî riya Licê û Pasûrê ava kirin. Di zemanê berê de Suryanî li gund zêde bûne. Ew ji aliyê Liciyan ve wek Ermenî hatine zanîn. Melê ciyekî tarîhiye û xerabeyên wê gelek in. Li Melê kanên cisê hene. Meliyan cis danî li Licê difrotin. Gundî bi kurmancî dipeyîvin. Du gomên Melê hene: Binê Aşan û Qurmik. Binê Aşan bi kurmancî û Qurmikî jî bi dimilî dipeyîvin. Ji salên 60 ve li Melê dibistana sereta heye. Dewletê navê Yünlüce li Melê kiriye. Ez çûme binê Tûtê sê selek bi avê re tên: Yek tû ye, Yek mû ye Yek gû ye. Bi devan çûme tûyan bi destan ketim mûyan bi nigan ketim gûyan. [[Tûtê]], li rojhilatê Licê, li ser riya Licê û Pasûrê ye û 11 km ji Licê dûr e. Berî erdhejê wek Şêxan û Melê, Tûtê jî li jor, li qontara çiyê bû. Piştî erdhejê Tûtêya nû li başûrê rê ji aliyê dewleta Lîbyayê ve hat avakirin. Lîbyayê gundê Tûtê bi kevir û çîmento çêkir. Di meydana gund de mizgefteke bi minare jî ava kir. Tûtê gundekî mezin e. Bi zaravayê kurmancî dipeyîvin. Li gund him nexweşxane û him jî dibistan heye. Dewletê navê Yaprak lê kiriye. Li ser Tûtê zûgotiniyeke weha heye ku zarok di nav xwe de dibêjin ka kî dikare zû bêje û xwe şaş neke. [[Bekiran]], li rojhilatê Licê, nêzîkî çemê Sarimê di sînorê Pasûr de ye û 18km ji Licê dûr e. Bi kurmancî û dimilî dipeyîvin. Du gomên wê hene. Goma herî mezin Dengilhewa ye û bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Xelkê Bekiran û gomên wî aboriya xwe bi xwedîkirina pez û dewar dikin. Bi tirkî jê re Kıpçak dibêjin. Di zemanê berê de, li rojhilatê gund li ser ”Gaz a Erdê Mora” ku bilintirîn cih e, li wir, dingek a ku bi bayê geriya hebûye û navê xwe ji wê girtiye. Piştî cumhuriyetê heta salên 1950yan gund bûye. Beriya 1975an Dingilhewa, Derederg(Newala Dirêj), Hesenan, Qolan, Zoxesalan, Mêrdîniyan (Zumrut), Qûçik, Pirpag û Xodîg tev yek muxtarî bûn. Ev hemû mezra jî li ser Zoxesalan (Kıpçak) dihate bi nav kirin. Lêbelê, di van salên dawiyê de van gundan kirin du muxtarî, lê dîsa Dingilhewa (di resmiyetê de Bekiran) li ser Zoxesalan (Kıpçak) e. Niha, hene bi qasî 15-20 mal tê de ne, lê berî erdhejê 33 mal hebûn. Ji alîyê din ve, ev gund u mezrayên xwe ji alî çandîniyê ve dewlemend in. Zeviyên ku li ber Çemê Benê ne ku çem ji binya Tûtê dest pêdike û heta biniya Hezmazê xwe digihîne Çemê Sîran, avî ne. Niha ber û berê çem seranser baxçe ne û bi giştî jî darên hewr çandî ne. Dîsa baxçeyên fêkî hene. Çandiniya titûn û genim jî tê kirin. [[category:herêm]] 4399 16270 2005-01-18T23:44:31Z Erdal Ronahi 2 Ji herêma rêza çiyayên başûrê [[Licê]] re ku ji [[Firdêsê]] heta gundên [[Hezan]], [[Nenyas]], [[Kerwes]], [[Licok]], [[Zengê]], [[Entax]] û [[Sinê]] dom dike re [[Pêşêkevir]] dibêjin. Piraniya gundên Pêşêkevir avî ne. Li gundên Pêşêkevir bêtir çandiniya titûn, bamye û firingiyan tê kirin. Gundiyên Pêşêkevir di van salên dawî de zêde giraniyê dane ser çandiniya titûnê. Gundî pez û dewar jî xwedî dikin. [[Firdês]], li başûrê Licê ye, bi nehyeya hezanê ve girêdayî ye û 22 km ji Licê dûr e. Li rojavayê Pêşêkevir dikeve. Cîranê Fîsê ye. Li berpala çiyê ye û berê gund bi bakur ve, bi Licê ve ye. Gundekî avî ye, bi dar û ber û bexçe ye. Li herêma Licê bamiyên herî baş li Firdêsê tên çandin. Li ber ava Firdêsê aş hene. Di efsana Deqnanos de ceneta Deqnanos bûye. Bi kurmancî dipeyîvin. Dewletê navê Uçar1 lê kiriye. [[Hezan]], li başûrê Licê, li qonara çiyê Dêrê ye û 24 km ji Licê dûr e. Ji pozê çiyayê Dêrê re jî dibêjin Darmehîdê. Yanî navê tûmpikê hezanê Darmehîd e. Nehya Licê ye. Ji vê herêmê re dibêjin Pêşêkevir. 14 gund bi nehiya Hezanê ve girêdayî ne: Cinezûr, Dêrxust, Sîsê, Zera, Licok, Hûrê, Fîsê, Firdês, Nenyas, Mişirf, Entax, Sinê, Kerwes û Zengê. Qerekola askeriyê li Hezanê heye. Hezan gundê Meleyê Xasê ye. Li Hezanê mala Şêx hene. Di dema şerê Şêx Seîd de Şêx Selîmê Hezanî bi mirûdên xwe ve beşdarî şer nebûne. Loma jî Mistefa Kemal, gundê Şêx û yên mirûdên Şêx neşewitandiye. Rez û hingivê Hezanê gelek bi navûdeng in. Dibistan û nexweşxaneyek ku jê re bi tirkî salık ocaðı dibêjin li Hezanê hene. Dibistan di sala 1949an de hatiye çêkirin û di heman salê de dest perwerdê hatiye kirin. Piraniya xelkê nehiyê bi dimilî dipeyîvin lê bi kurmancî jî dizanin. Dewletê navê Kayacik (Savat) li Hezanê kiriye. [[Nenyas]], li başûrê Licê li herêma Pêşêkevir e û bi wesîtê 28 km ji Licê dûr e. Avî ye, çandiniya titûnê lê tê kirin. Bi nehya Hezanê ve girêdayî ye. Di zemanê berê de Nenyasî zêde bi çerçîtiyê re mijûl dibûn. Bi kurmancî dipeyîvin. Dewletê navê Ortaç lê kiriye. [[Kerwes]], li başûrê Licê li herêma Pêşêkevir e, li ser Hezanê ye û 35 km ji Licê dûr e. Gundekî avî ye. Bi bexçe ye û sê aş li ber ava Kerwesê digerin. Bi navê Mehlê gomeke wê heye. Mehelî bi zaravayê kurmancû û Kerwesî jî bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Kerwes bi navê malbata Mehmed Keya tê naskirin. Goma Qoqan ku li ser Kerwesê bû ev çend sal in ku xera bûye. Li Kerwesê çandiniya titûnê tê kirin. Dewletê navê Yalaza lê kiriye. [[Licok]], li başûrê Licê li Pêşêkevir di sînorê Hezro de ye û 48 km ji Licê dûr e. Ji rêzeçiyayê pişt Licok, Zengê û Helhelê re dibêjin Binê Zinar. Ji çiyayê ser Şimşimê re jî, dibêjin çiyayê Tûkê. Licok Gundekî avî ye. Li Licokê çandiniya titûnê tê kirin û Licok bi bîhokên xwe navûdeng e. Çandiniya bamiyan jî li Licokê tê kirin. Ava Licokê diçe ser zeviyên Kerwesê. Di dema xwe de sê aşên avê li Licokê hebûn. Mirov dikare bêje ku Licok gundê dengbêjan e. Gundî bi dimilî dipeyîvin. Zevî û bexçeyên mîrên Licê li Licokê hene. Dewletê navê Çavundur lê kiriye. [[Zengê]], li başûrê Licê, li herêma Pêşêkevir e û bi riya wesîteyê 50 km ji Licê dûr e. Di sînorê qeza Hezro de ye. Gundekî avî, paqij û xweş e. Çandiniya titûn û bamiyan lê tê kirin. Di zemanê berê de tevne, şalê hirî, metaf û necarî li gund zêde bûn. Sabûn li gund dihat çêkirin. Zengî bi bazirganî û nêçîrvaniyê bi navûdeng bûn. Di herêma Pêşêkevir de gundekî dewlemend dihatin hesibandin. Bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Dewletê navê Dolunay lê kiriye. [[Entax]], gundekî 50- 60 malî ye û 33 km li başûrê rojhilatê Licê dikeve. Entaxa kevn xerab bûye. Entax di tarîxê de ciyê şaristaniyeke gelek kevn e. Şopên Xiristiyanan jî li wir hene. Hinek ciyên dîwarên Dêra Spî hîn îro jî li piyan mane. Ev jî dide xuyakirin ku Entax ji aliyê Merwaniyan ve nehatiye avakirin. Ew xwediyê dîrokeke dûr û dirêj e. Entax di dema Merwaniyan de sancaxa (qeza) Farqînê bûye. Padîşahên Merwanî Entaxê ji xwe re kirine havîngeh û evîngeh. Heta sala 1871ê jî Licêya îro bi hemû gundên xwe ve, bi sancaxa Entaxê ve girdayî bûne. Ji sala 1871ê şûn ve, vê carê Licê kirine qeza, Entax û hemû gundên herêmê bi Licê ve girêdane. Havîngeha padîşahên Merwanî îro wêran bûye. Kele cî bi cî li ser piyan maye. Minareya Mizgefta Melîk Adil heta erdheja 1975 an jî hebû. Bi erdhejê re ew jî ket. Pireke gelek kevn li Entaxê heye. Navê wê pira Çilkevir e. Tê gotin ku ji 40 kevirî hatiye çêkirin. Niha hinek dîwarê wê li hewa mane û bi piranî ketiye. Bendava li ser çem hilweşiya ye û şopên wê mane. Ava çemên Arisê, Mişirf û yê Kerwesê diçe ser çemê Entaxê. Çemê Entaxê di derbenda Entaxê re derbas dibe û piştre diçe ser çemê Sarimê. Li ber çemê Entaxê aş hene. Li Entaxê hilberîna hingiv heye. Entaxiyan ji şiv û zelikên ber çemê Entaxê zembîl, selek, qetûf û tiştên qirşîn çêdikin. Li Entaxê darên behîvan pir in. Ji salên 50 yî ve dibistana sereta heye. Entax niha bi nehiya Hezanê ve girêdayî ye. Bi kurmancî dipeyîvin. Dewletê navê Kabakaya lê kiriye. [[Cemar]] heta van salên dawî mezra Entaxê bû û piştre statûya wê guhartin û bû gundekî serbixwe û nehya Hezanê ve hat girêdan. Li Cemarê darên behîvan gelek in. Hingivên wê yê ji gulên behîvan gelek şêrîn û tamdar e. Bi kurmancî diaxivin. [[Mişirf]], li başûrê Licê li herêma Pêşêkevir dikeve. Li sînorê Hezro ye. Gundekî avî ye û ava Mişirfê ji Helhelê tê. Mişirfî bêtir çandiniya titûn, pembû û zebeşên avî dikin. Li binê Peytûlaqê bi jêr ve li ser çemê Arisê gola Xiraran heye. Gol tijî masîne. Gundî wek masiyên pîroz dizanin. Ciyekî turîstîk û seyrangeh e. Li Mişirfê Mehla Jorîn û goma Peytûloqê bi kurmancî, goma Şathê û taxên din yên Mişirfê jî bi dimilî diaxifin. Dewletê navê Baðlan lê kiriye. [[Sinê]], li başûrê rojhilatê Licê bi sînorê Hezro ve ye û 40 km ji Licê dûr e. Li herêma Licê bi tenê gundê Sinê gundekî taybetî ye. Bi zimanekî din dipeyîvin û ne musilman in. Tê gotin ku miriyên xwe bi cilan ve li ser qûnê dixin gorê. Heta niha li ser Sinêyan lêkolîneke nehatiye çêkirin ka ew çi milet in. Gundekî bi serê xwe ye. Danûstandinên wan bi gundên derdorê re tune. Hemû gundên derdorê bi çavekî ne baş li Siniyan dinêrin. Ji ber ku di herêmê de tecrît in, di dema avakirina sîstema korucitiyê de dewletê vê dijîtiya salan bi kar anî û gundiyên Sinê bi çek kir. Mêrên gund bi tevî bûn cerdevan (korucî). Sinê bi nehiya Hezanê ve girêdayî ye û dewletê navê Oyuklu lê kiriye. [[category:herêm]] 4400 60914 2006-12-19T20:44:29Z Bablekan 495 kurtesererastkirin.. di gotarê de cend hevokên nebash hebû min jêbir.. '''Dimilyan''', ji herêma bakurê [[Licê]] re dibêjin. Ji ber ku hemû xelkê herêmê bi zaravayê [[dimilî]] dipeyîvin, vî navî lê kirine. Du Eşîrên mezin li Herêmê hene: [[Botiyan]] û [[Mistan]]. Herêmeke çiyayî û zozan e. Zivistan dirêj in û berf bi metreyan dibare. Di mehên zivistanê de çûyîn û hatin kêm e. Xelk ji bo ku ji ciyekî here ciyekî din [[lekan]] dikin lingên xwe ku di berfê re neçin xwarê. Xelkê herêmê çilo û ardûyên xwe li [[tawikan]] dikin û bi ser berfê re li peyê xwe dikşînin. Rûerd çiya ye û ji ber vî yekî li herêmê çandinî kêm e. Heta çandina genim jî nabe. Loma di zemanê berê de, xelkê li herêma Dimbilyan ji bo nan zêde garis û gilgil diçandine. Garis avî ye û zû tê çinîn. Dimbilî ji garis re korek dibêjin. Li ser korek gelek pêkenîn hene. Dimili an jî ji wan re tê gotin Kurdên asî yanê Kirdasi. "Pêwsite em li ser hev pêkonokan çê nekin." Herêma Dimilyan zozan e û sar e. Rez tunin. Li herêma Dimbilyan sebzeyên payîzê gelek in. Li Licê bi tenê ribês li herêma Dimbilyan hene. Berhemdariya hingiv li herêmê zêde ye. Hema hema di her gund û gomên herêma Dimbilyan de darên gûzan hene. Gûzên herêma Dimbilyan li herêmên Licê û Amedê gûzên herî baş in. Li Dimbilyan bêtir bizin tên xwedî kirin. Çiya rê nadin û yek li peyî yê din e. Di navê de newal û geliyên kûr hene. Ji bo bar hêstir (qantir) bi kar tînin. Li Dimbiliyan dewletê dereng dibistan çêkiriye. Piştî salên 1975 an hema hema li her gundê herêmê dibistanek hatibû çêkirin. Lê vê rewşa ha dûr û dirêj dom nekir, piştî 1990î gund bi dibistanan ve hatin xerab kirin û gundî li herêmê neman. Ji başûr ve ber bi bakur, ev gund û gom li herêma Dimiliyan hene: [[Karincak]], li bakurê li Licê li herêma Dimbiliyan ji gundên herî nêzîk yek e û 10 km ji Licê dûr e. Du gom li ser in: Merk û Medrese. Bi zaravayê dimbilî dipeyîvin. Dewletê di van salên dawî de li gund dibistanek çêkiriye û navê Bayirli lê kiriye. [[Hêdîg]], li bakurê Licê, li herêma Dimbiliyan e û 32 km ji Licê dûr e. Herêm bi dar û ber e. Êzingên Licê piranî ji vê deverê tên. Li gund dibistan heye. Du gomên wê hene: Sayrek û Bilbilik zaravayê dimilî dipeyivin. Dewlet jê re Hedik dibêje. [[Şaxûr]], li bakurê Licê, li herêma Dimbiliyan e û 21 km ji Licê dûr e. Neh gomên wê hene. Zozanê wê têrçêr e û gelek pez lê tên xwedî kirin. Heywan xwedî dikin û payîzan sebze û hêşinahiyên wê zêde ne û bi taybetî xiyarên herêmê li Amedê bi navûdeng in. Bi zaravayên dimilî dipeyîvin. Dewletê navê Saydamlı lê kiriye. Şêxmîran, Mêrgê, Serdênî, Xiş û Kortê li ser Şaxûrê ne. [[Şavêrdiyan]], li bakur, li herêma Dimbiliyan e û 29 km ji Licê dûr e. Li zozanên wê pez tên xwedî kirin. Li sînorê [[Darahênê]], nêzîkî riya Licê û Darahênê ye. Sê gomên wê hene: [[Xeraban]], [[Rasta Sêvan]] û [[Şevê]]. Bi zaravayên dimilî dipeyîvin. Dewletê navê Örtülü lê kiriye. [[Barav]], li bakurê rojhilatê Licê ye û 29 km ji Licê dûr e. Du gomên wê hene: Axtîkan û Hemze. Bi zaravayê dimilî diaxivin. Di dema nav guhartinê de Barava me bûye Baharlara xelkê. [[Bawerd]], li bakurê rojhilatê Licê dikeve û 21 km ji Licê dûr e. Nêzîkî çemê Sarimê û li sînorê Pasûrê ye. Goma Bamernê li ser e. Bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Dewletê navê ''Üçdamlar'' lê kiriye. [[Hendîf]], li bakurê Licê li herêma Dimbilyan e û 31 km ji Licê dûr e. Bi zaravê dimilî dipeyivin. Dewletê navê ''Yorulmaz'' lê kiriye [[Mizag]], Berê li ser hendîfê bû, niha statûya gund girtiye. Bi zaravayê dimilî dipeyivin. 20 ji Licê dûr e. Dewletê navê ''Kiliçli'' lê kiriye. [[Heşedere]], li bakurê Licê li herêma Dimbilyan e û 39 km ji Licê dûr e. Bi dimilkî Heşdere dibêjin. Di sînorê Darahênê li nav newaleke kûr e. Di zemanê berê de, li derdorê hirç gelek bûne. Ji xwe navê xwe jî ji newala hirçan digire. Goma Miho li ser e. Bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Dewletê navê ''Ulucak'' lê kiriye. [[Pêçar]], li bakurê rojhilatê Licê li herêma Dimiliyan e û 35 km ji Licê dûr e. Di dema dewleta Osmanî nehiya Licê bûye. Piştî şikestiya Şerê Şêx Seîd dewletê gund bi tevî şewitandiye û qetlîameke mezin kirine. Niha gund e û pênc gomên wê hene: Hesik, Gozerek, Meştax, Neban û Kabana. Mîr li Pêçarê hene û piraniya zeviyên gund di destê mîran de ye. Pêçarî him bi kurmancî û him jî bi dimilkî dipeyîvin. Dewletê navê Güldîken lê kiriye. [[Xosor]], li bakurê Licê, li herêma Dimbiliyan e û 27 km ji Licê dûr e. Gund bi gomên xwe ve cîranê gundên Darahênê ne. Heşt gomên wê hene: Lêxosor, Keşkware, Dewaxê, Horsel, Mezra Eliyo, Baxşo, Xaso û Mezra. Bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Dewletê navê Yalımlı lê kiriye. Hingivê Mezra Eliyo bi nav û deng e. Li serê çiyayê Koz zîyarete heye û jê re bi dimbilî dibêjin Ziyara Koz. Xelkê herêmê rojên înê diçin û ziyaretê tewaf dikin. [[Zengesor]], li bakurê Licê, li herêma Dimbiliyan e. Li sînorê Darahênê ye û 35 km ji Licê dûr e. Heft gomên wê hene: Botiyan, Mehmedo, Selmono, Qaso, varmono, Helezîn û Dergî. Bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Dewletê navê ''Akçabudak'' lê kiriye. [[category:herêm]] [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 4401 50506 2006-10-10T18:23:06Z Erdal Ronahi 2 '''Qora Berber''', herêma rojavayê [[Licê]] ku ji [[Eqro]], [[Tilê]], [[Zirext]], [[Xweylîn]] û heta [[Korxayê]] ye. Herêmeke dîrokî û stratejîk e. Li [[Biryas]], [[Xana Kelê]] û [[Birqleynê]] xeraba û ciyên dîrokî hene. Herêmeke bilind û avî ye. Sebze û hişînayên wê gelek in. Di zemanê berê de, bi tenê dianîn li Licê difrotin. Piştî çêkirina rê bi kamyonan dibın bazara [[Amed]]ê. [[Gûz]]ên qaşil tenîk û baş li Qora Berber hene. [[Tilê]], li rojavayê Licê, li herêma Qora Berber e û 6 km ji Licê dûr e. Ji rojava ve gundê herî nêzîkî Licê ye. Ji bo ku gund nêzîkî girekî tûjik hatiye avakirin, jê re dibêjin Tilê. Tilê bi bayê xwe yê sar û dijwar bi navûdeng e. Bi navê Biryas û Kanîspî du gomên wê hene. Li gund dibistana sereta heye. Bi zaravayê kurmancî dipeyîvin. Dewlet jê re dibêje Dernek. [[Dizdênî]], li bakurê rojavayê Licê, li Qora Berber, li kontara çiyê ye û 18 km ji Licê dûr e. Gundekî avî ye. Bi firingiyê xwe bi navûdeng e. Bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Ji bo li qontara çiyê ye, dewletê navê Yamaçlı lê kiriye. [[Zirext]]: Li Qora Berber gundekî biçûk e û 20 km ji Licê dûr e. Goma Qilêder li ser e. Li gund dibistan heye û dewletê navê Kiralan lê kiriye. [[Xweylîn]], li bakurê rojavayê navenda Licê, li herêma Qora Berber e û 23 km ji Licê dûr e. Navê xwe ji kanên xwê digire. Li nêzîkî gund kanên xwê hene. Di dema Osmanî de dewletê ji wir xwê derxistiye. Hîn îro jî kanalên xwê yên xerabe hene. Piştre ji ber sedema ku ev kanên xwê mesrefa xwe dernexistine, girtine. Dîsa kanên cisê jî li herêma Xweylînê hebûn. Xelkê ji wir kevirên cisê danîn, di kûreyan de dişewitand û cis çêdikir. Gundiyê Xweylînê cis danî li Licê difrotin. Xweylîn gundekî avî ye. Firing, xiyar û sebzeyên Xweylîne li bazara Amedê bi navûdeng in. Gûzên Xweylînê yên qaşil tenik û kakil spî ne. Ava Licê ji Xweylînê tê. Çend aşên xweylîne hene. Bi tenê Gomeke wê heye û navê wê Soxa ye. Li gund dibistana sereta heye. Xelkê gund bi zaravayê dimilî dipeyîve. Dewletê navê Tuzla lê kiriye. [[Xana Kelê]], li rojavayê Licê, li meydana derbenda (boxaza) Kelê ye û19 km ji Licê dûr e. Ji vî gundî re Kelê û Çeper jî dibêjin. Derbenda Kelê ji zemanê berê ve rê û warê karwan û bazirganên herêmê bûye. Bi taybetî karwanên Amed û Erzorumê di wir re derbas bûne. Ji wê demê ve xan û karwanseray li wir hatine çêkirin ku îro bi tenê dîwarên wan li piyan mane. Herweha îro jî riya Amed û herêma Serhedê bi tenê di wir re derbas dibe. Ji derî vê derbendê çiyayên bilind, dijwar û zencîre rênadin karwan û rêwiyan. Xana Kelê hîn îro jî gundekî stratejîk, dîrokî û mezin e. Li gund nexweşxanek û dibistanek hene. Du gomên wî hene: Pûneyn û Hasbegan li ser Xana Kelê heye. Ziyaretekê Xana Kelê bi nav û deng e. Bi kurmancî dipeyîvin. Bi tirkî jêre Çeper dibêjin. [[Korxa]], li bakurê rojavayê Licê li dawiya herêma Qora Berber e û 23 km ji Licê dûr e. Gundekî avî ye. Bêtir çandiniya firingî û îsotê dikin. Bi zaravayê dimilî diaxivin. Li gund dibistanek heye. Dewletê navê Abalı lê kiriye. [[Kategorî:herêm]] [[Kategorî:Licê]] 4402 66768 2007-01-27T13:51:24Z Luqman 401 '''Sîwan''', dikeve rojavayê [[Qora Berber]] û ji [[Xana Kelê]] şûn ve dest pê dike. Herêma Sîwanê gelek fireh ye, bi tenê beşeke biçûk li ser [[Licê]] ye. Zevî û axa Sîwanê ji çandiniyê re dest nade. Herêmeke feqîr û çiyayî ye. Sîwan bi tûwên xwe bi navûdeng e. Ji derî xwarina tûwên teze şîreya tûwên teze jî derdixin û pê bastêx çêdikin. Yên mayî jî hişk dikin û jê e qawindên tûwan dibêjin. Di zemanê berê de qawindên tûwan dibirin di herêmên din û Licê de, bi genim re diguhartin. Niha dibin bajêr difroşin. Li herêma Licê ev cureyên tûwan hene: tûyên malote, mircik, paloyî, reş, romî, sor, sîpanî, spî, şekirik, xurme… ==Gund== [[Elikan]], li bakurê rojavayê Licê, li herêma Sîwanê ye û 23 km ji Licê dûr e. Sê gomên wê hene. Bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Dewlet jê re dibêje Birlik. [[Herek]], li bakurê rojavayê Licê li herêma Sîwanê dikeve û bi sînorê Hênê ve ye û 20 km ji Licê dûr e. Sê gomên li ser hene. Bi zaravayê dimilî dipeyivin. Dewletê navê Şenlik lê kiriye. [[Markê]], li bakurê rojavayê Licê li ser riya Licê û Darahênê ye û 20 km ji Licê dûr e. Gundekî avî ye. Firingî û xiyarên Markê di bazara Amedê de bi nav û deng in. Korxa li ser markê ye. Bi zaravayên dimilî û kurmancî dipeyîvin. Dewletê navê Ergin lê kiriye. [[Mala mihê Biro]], li Bakurê rojavayê û 40 km ji Licê dûr e. Di sînorê Çewlikê de ye. Neh gomên wê hene: Xerabe, Elik, Bermal, Kanîspî, Birmak, Dereşel, Dersal, Reşeciya û Tût. Li gund dibistanek heye û demek Mala Mihê Biro ji bo mamostan ciyê sirgûnê bû. Gund dûr e û berf li çiya pir dibare. Bi qasî çend mehî çûyîn û hatin tune. Bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Dewletê navê Ecemiş lê kiriye. [[category:herêm]] 4403 16274 2005-01-19T00:04:18Z Erdal Ronahi 2 '''Dêrxeyd''', navê deşta başûr û rojavayê [[Licê]] ye. Deşta herî bi ber û berhemdar e. Ji binê Licê heta binê [[Dêrqam]] û [[Serdê]] dom dike. Piranî zeviyên Liciyan bi xwe ne. Li deşta Dêrxeydê gomên, [[Panav]], [[Xicigan]], [[Qerengoz]], [[Dabilo]] û [[Kaniya Feyzo]] hene ku bi mehelên [[Qerehesen]] û [[Kalê]] ve girêdayî ne. Çandiniya deşta Dêrxeydê zêde genim e. Li ciyên avî firingî, titûn, pembû û kuncî tên çandin. Di vê herêmê de [[Dabilo]] ciyekî xwe yê girîng û mezin heye. Dabilo zemanekê bi nifûsa xwe ji gelek gundî mezintir bû. 35-40 mal bû. Bi peyatî saet û nîv ji navenda Licê dûr e. Hîn îro jî Dabilo ne gund e û mezreya navçê ye. Dabilo Ciyekî avî ye. Di kontara çiyê de aveke weha xurt û sar derdikeve ku him bexçe û him jî aş li ber digerin. Ciyê ku av jê derdikeve re çavî dibêjin. Çaviya Dabiloyê bi qasî 100 metre çargoşe û gilover e û ji du metreyî jî kûrtir e. Aveke weha sar û qerisî ku di kela-kela havînê de mirov nikare dest û lingê xwe bike navê. Me zarokan têde melevanî (aslamberî) dikir. Em ji aliyek heta diçûn aliyê din ji sermanan diqefilîn, diranên me li hev diket. Ji Çaviya Dabiloyê cûweke avê dikişe ku dide pişt çoka mirov. Ew cû ber û berî bexçan ji kîlometreyekî dirêjtir bexçeyên Dabilo av dide û diçe ser aşan. Darên ku di bexçeyên Dabilo de hene piranî sewl in. Licî ji darên spîndarên rast û dirêj re sewl dibêjin. Di nav wan de darên mişmiş, gûz, sêv, încas, bîhok ûhwd. jî gelek in. Her darekî gûzê bi hezaran gûz digirin. Li ciyên bêdar jî firingî, xiyar û îsot tên çandin. Licî ji îsotê re bacik jî dibêjin. [[Gundê Serdê]] her çiqas niha ne li ser Licê be jî nîvê axa wê dikeve nav herêma Licê. Dabilo û Serdê li hember hev, ji hevdu xuya ne. Bi peyatî bi qasî saeteke dûrên hev in. Di navbera wan de Deşta Dêrxeyd û ya Serdê hene. Serdê jî gundekî avî ye. Wek Dabilo avekê wek gurz ji bin çiyayê Serdê derdikeve. Bexçê li ber tên avdan. Bi taybetî darên gûzan ên sed salî kesk û şîn dikin. Çend aş li ber ava Serdê digerin. Ava Serdê ji ya Dabilo jî zêdetir e. Li binê Serdê medreb hene. Li wir pembû, birinc, titûn, kuncî, gulên rojê (berberok) tên çandin. Qawindên Serdê li Kurdistanê bi navûdeng in. Bi kurtî û kurdî mirov dikare bêje ku Dabilo û Serdê her yek cineteke direwîn e. Gundên Comelaş û Dêrqamê her çiqas nekevin herêma Dêrxeydê jî dikevin rojavayê Licê. Ji ber wê yekê min ew li wir bi cîkir. [[Comelaş]], li rojavayê Licê ye û 17 km ji Licê dûr e. Gund di bin kontara çiyayê Mîyakuwanê de ye. Miyakuwan çiyayekî gelek bilind û bi dar û ber e. Gundî havînan derdikevin serê çiya û li wir li zozanan war çêdikin. Heta payîzê li wir dimînin. Di zemanê berê de çiyayê Mîyakuwanê gelek pezkovî hebûne lê niha nemane. Taybetiya çiyayê Mîyakuwanê yek jê jî ew e ku piraniya darên wî asindar in. Asindar cureyek ji darê mazî ye û rast, zirav û dirêj in. Xelkê herêmê di çêkirina xanî û avahiyan de darên asindar bi kat tînin. Agirê darê asindar jî gelek gurr û geş e. Comelaş gundekî avî ye û pêşî çandiniya gemim û garis dikirin. Di van salên dawî de dest bi çandiniya firingîyan kirin û rojê bi çend kamyonî dibirin pazara Amedê. Li Comelaşê malbata Şêx heye. Bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Dewletê navê Daralan lê kiriye. [[Dêrqam]], li rojavayê navçeya Licê dikeve û 18 km ji Licê dûr e. Gund bi xwe li kontara çiyayê Sadilkeyfê ye. Zîyareta Sadilkeyfê li bakurê gund, li qontara çiyê ye. Çar gomên Dêrqamê hene: Bekiran, Mala Elî Keya, goma Mala Evdal, goma Mûsabegê. Goma mala Evdal nêzîkî Dêrqamê ye lê hersêyên din ji Dêrqamê gelek dûr in. Binê Dêrqamê û goma Mala Elî Keya û Bekiran li başûrê Dêrqamê, li rojavayê deşta Dêrxeydê ne. Di navbera gundên Serdê, Dêrqamê, Comelaş gomên Engul û Dabilo de ne. Nêzîkî durêya Licê û Hênê ne. Zeviyên wan avî û berhemdar in. Goma Elî Keya û Binê Dêrqamê bi kurmancî û Dêrqam û Goma mala Evdal jî bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Dibistan him li Dêrqamê û him jî li Binê Dêrqamê heye. Dewlet ji Dêrkamê re ''Duru'' û ji Binê Dêrqamê re jî ''Aşağı Duru'' dibêje. [[category:herêm]] 4404 54042 2006-10-23T21:56:18Z Luqman 401 '''Karincak''', li bakurê li [[Licê]] li herêma [[Dimbiliyan]] ji gundên herî nêzîk yek e û 10 km ji Licê dûr e. Du gom li ser in: [[Merk]] û [[Medrese]]. Bi zaravayê dimbilî dipeyîvin. Dewletê di van salên dawî de li gund dibistanek çêkiriye û navê Bayirli lê kiriye. [[category:Gundê Lîceyê]] 4405 16276 2005-01-19T00:11:24Z Erdal Ronahi 2 Dimbilyan çû cihê Dimbiliyan #redirect [[Dimbiliyan]] 4406 43326 2006-08-25T09:17:31Z Luqman 401 '''Zengesor''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîcê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. Zengesor, li bakurê [[Licê]], li herêma [[Dimbiliyan]] e. Li sînorê [[Darahênê]] ye û 35 km ji Licê dûr e. Heft gomên wê hene: Botiyan, Mehmedo, Selmono, Qaso, Varmono, Helezîn û Dergî. Bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Dewletê navê ''Akçabudak'' lê kiriye. [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 4407 53995 2006-10-23T17:55:39Z Luqman 401 '''Heşedere''', li bakurê [[Licê]] li herêma Dimbilyan e û 39 km ji Licê dûr e. Bi dimilkî Heşdere dibêjin. Di sînorê Darahênê li nav newaleke kûr e. Di zemanê berê de, li derdorê hirç gelek bûne. Ji xwe navê xwe jî ji newala hirçan digire. Goma [[Miho]] li ser e. Bi zaravayê [[dimilî]] dipeyîvin. Dewletê navê ''Ulucak'' lê kiriye. [[kategorî:Gundê Lîceyê]] 4408 54401 2006-10-25T12:06:20Z Luqman 401 Gundê '''Xosor''', li bakurê [[Licê]], li herêma [[Dimbiliyan]] e û 27 km ji Licê dûr e. Gund bi gomên xwe ve cîranê gundên Darahênê ne. Heşt gomên wê hene: [[Lêxosor]], [[Keşkware]], [[Dewaxê]], [[Horsel]], [[Mezra Eliyo]], [[Baxşo]], [[Xaso]] û [[Mezra]]. Bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Dewletê navê ''Yalımlı'' lê kiriye. Hingivê Mezra Eliyo bi nav û deng e. Li serê çiyayê Koz zîyarete heye û jê re bi dimbilî dibêjin [[Ziyara Koz]]. Xelkê herêmê rojên înê diçin û ziyaretê tewaf dikin. [[kategorî:gundê Lîceyê]] 4409 58493 2006-11-26T13:32:16Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ia:Categoria:Sociologia]], [[simple:Category:Sociology]] [[category:civak]] [[category:zanist]] [[af:Kategorie:Sosiologie]] [[ar:تصنيف:علم الاجتماع]] [[ast:Categoría:Socioloxía]] [[be:Катэгорыя:Сацыялёгія]] [[bg:Категория:Социология]] [[bs:Kategorija:Sociologija]] [[ca:Categoria:Sociologia]] [[cs:Kategorie:Sociologie]] [[cy:Categori:Cymdeithaseg]] [[da:Kategori:Sociologi]] [[de:Kategorie:Soziologie]] [[el:Κατηγορία:Κοινωνιολογία]] [[en:Category:Sociology]] [[eo:Kategorio:Sociologio]] [[es:Categoría:Sociología]] [[et:Kategooria:Sotsioloogia]] [[eu:Kategoria:Soziologia]] [[fa:رده:جامعه‌شناسی]] [[fi:Luokka:Sosiologia]] [[fr:Catégorie:Sociologie]] [[fur:Categorie:Sociologjie]] [[gl:Category:Socioloxía]] [[he:קטגוריה:סוציולוגיה]] [[hr:Kategorija:Sociologija]] [[hu:Kategória:Szociológia]] [[ia:Categoria:Sociologia]] [[id:Kategori:Sosiologi]] [[io:Category:Sociologio]] [[is:Flokkur:Félagsfræði]] [[it:Categoria:Sociologia]] [[ja:Category:社会学]] [[ka:კატეგორია:სოციოლოგია]] [[ko:분류:사회학]] [[lb:Category:Soziologie]] [[lmo:Category:Suçjulogía]] [[lt:Kategorija:Sociologija]] [[lv:Kategorija:Socioloģija]] [[mk:Категорија:Социологија]] [[ms:Kategori:Sosiologi]] [[mt:Category:Soċjoloġija]] [[nds:Kategorie:Soziologie]] [[nl:Categorie:Sociologie]] [[nn:Kategori:Sosiologi]] [[no:Kategori:Sosiologi]] [[oc:Categoria:Sociologia]] [[os:Категори:Æхсæнад]] [[pl:Kategoria:Socjologia]] [[pt:Categoria:Sociologia]] [[rm:Category:Sociologia]] [[ro:Categorie:Sociologie]] [[ru:Категория:Социология]] [[simple:Category:Sociology]] [[sk:Kategória:Sociológia]] [[sl:Kategorija:Sociologija]] [[sr:Категорија:Социологија]] [[su:Kategori:Sosiologi]] [[sv:Kategori:Sociologi]] [[th:หมวดหมู่:สังคมวิทยา]] [[tr:Kategori:Sosyoloji]] [[uk:Категорія:Соціологія]] [[vi:Thể loại:Xã hội học]] [[zh:Category:社会学]] 4410 16281 2005-01-19T00:30:45Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Eşîrên kurdan]] 4411 30698 2006-04-21T16:39:08Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Eşîrên kurdan]] 4412 16283 2005-01-19T00:31:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Eşîrên kurdan]] 4413 16284 2005-01-19T18:15:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[anatomî]] 4414 63755 2007-01-08T19:17:33Z KurdoChali 500 '''Organ''' perçeyên [[bedena mirovê]] an zindiyên din in. Çend organ dibin sîstemeke organan wekî [[sîstema bêhngirtinê]], [[sîstema hezmê]] û hwd. ==Şane û tevînek== *[[şane]] *[[tevînek]] *[[xwîn]] **[[sipil]] / [[fatereşk]] *[[sîstema lenfa]] ==[[Sîstema tevgerandinê]]== *[[kakût]] *[[hestî]] *[[livok]] *[[masûlke]] ==[[Dil]] û [[sîstema gerra xwînê]]== *[[dil]] *[[xwînbera mezin]] / [[aorta]] *[[xwînber]] *[[xwînwerîn]] ==[[Pişik]] û [[sîstema bêhngirtinê]] / [[sîstema hilmijê]]== *[[poz]] *[[dev]] *[[qirik]] *[[bronş]] *[[qilqancik]] *[[pişik]] *[[diafragma]] ==[[Sîstema hezmê]]== *[[dev]] *[[diran]] *[[ziman (organ)|ziman]] *[[sorîçik]] *[[made]] / [[aşîk]], [[ûr]], [[gede (Anatomî)]] *[[pankreas]] *[[dazdegirê]] *[[rûviya zirav]] / [[bimbar]] *[[rûviya stûr]] / [[sincaq]] *[[rûviya kur]] / [[apendîk]] *[[ziravîk]] *[[kezeba reş]] ==[[Sîstema mîzê]]== *[[gurçik]] *[[lulên mîzê]] *[[kîsika mîzê]] ==[[Sîstema hormonan]]== *[[hîpofîz]] *[[livika troîd]] *[[livika paratroîd]] *[[livika tîmus]] *[[pankreas]] *[[bergurçik]] *[[livikên cinsî]] ==[[Sîstema birik]] / [[sîstema reh]]== *[[mêjî]] *[[mêjuyê biçûk]] / [[mêjîkok]] *[[pivazoka mêjû]] ==[[Pêncsehek]] / [[organên sehkirinê]]== *[[dîtin]] **[[çav]] *[[bîhîstîn]] **[[guh]] *[[bêhngirtin]] **[[poz]] *[[tamkirin]] **[[ziman (organ)|ziman]] *[[sehkirin]] **[[çerm]], [[por]] û [[pirç]] ==[[Organên cinsiyetî]]== ===[[organên cinsî yên mêran]]=== **[[penis]] / [[organa mêranî]] / [[kîr]] **[[batî]] / [[gun]] **[[sergun]] **[[prostat]] ===[[organên cinsî yên jinan]]=== **[[lêvên berzikên]] **[[xîznê]] / [[quz]] **[[gilik]] / [[klîtoris]] **[[malzarûk]] **[[hêkdank]] ==[[Bizarûmayin]]== {{sîstemên organan}} {{abm}} [[category:lîste]] [[category:anatomî]] 4415 16286 2005-01-19T18:19:15Z Erdal Ronahi 2 Anatomiya Bedena Mirovan çû cihê Anatomiya Bedena Mirovan (pirtûk) #REDIRECT [[Anatomiya Bedena Mirovan (pirtûk)]] 4417 63756 2007-01-08T19:19:06Z KurdoChali 500 ji en: *1 [[Kîkikê mîzê]] *2 Hestî *3 [[Penis]] ([[organa mêranî]], [[kîr]]) *4 *5 *6 *7 *8 *9 [[Rûviya stûr]] ya dawî *10 [[Kişîkê meniyê]] *11 *12 [[Prostat]] *13 *14 [[Zûtik]] ([[Anus]]) *15 [[Rêya meniyê]] *16 [[Sergun]] *17 [[Batî]] ([[gun]]) *18 [[Gunik]] 4419 63562 2007-01-07T21:20:30Z KurdoChali 500 # [[hêkborî]] # [[mîzdanik]] # [[hestîyê berzuharê]] # [[xala G]] # [[klîtoris]] an [[mîtik]] # [[riya mîzê]] an [[pêşborî]] # [[vajîna]] an [[zuhar]] (rêv, berzik, riya dol, laş) # [[hêkdank]], bizrê zaro, fer # [[werpêçrûvî]] (sigmoid) # [[malzarûk]] # (fornix vaginae) # [[stuhê malzarûkê]] # [[rastrûvî]] # [[zutik]] (anus) 4420 63757 2007-01-08T19:20:20Z KurdoChali 500 [[Image:Maleana int.png|framed|right]] *1 [[mîzdanik]] *2 [[Hestîyê berzuharê]] *3 [[Penis]] ([[organa mêranî]], [[kîr]]) *4 *5 *6 *7 [[mîzkun]] *8 *9 [[rastrûvî]] *10 [[Kîsikê meniyê]] *11 *12 [[Prostat]] *13 *14 [[Zûtik]] ([[Anus]]) *15 [[menîrê]] *16 [[Sergun]] *17 [[Batî]] ([[gun]]) *18 [[Gunkîs]] {{abm}} [[category:anatomî]] 4421 16292 2005-01-19T21:57:10Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[sîstema lenfa]] 4422 16293 2005-01-20T00:24:13Z Erdal Ronahi 2 Livîna mirovan tevxebateki [[masûlke|masûlk]]an, [[livok]]an, [[hestî|hestiyan]] u birikan e. Masulke li ciheki li hesti derdikevin u xwe diksinin ciheki din li hestiyeki din. Cavkaniya masulkan hesti ne u ji vir ber bi hestiyeki din direj dibin. Li gor cihe derketine u cihe gihistine, ew imkan dide ku ew hesti an ji beden bilive. == Lîvok (Movik) == [[Livok]] di navbera du hestiyan da cih digrin. Fonksiyona wana ew e ku, mirov bikare perca bedena xwe wek ling, dest, pil, qore bilivinin. Du cins livokdi bedena mirovan da hene; livoke gulover u livoke menteseyi. Livoken gulover li pile jor u u li kulimeke hene. Mirov dikare bi alikariya wan livokan pil u qora xwe li herali bicerxine. Le livoken weki livoke jinu (livoken coke), livoken menteseyi ne u mirov dikare organe xwe tene bi du aliyan ra bicerxine. == Masulke (Girdik) == Di bedena mirovan da kemasi 650 masulke hene. Ew ne tene di pil u qoran da, her usa li pir deren bedene mirovan da hene. Wezifa wana pekanina livine ye. Ji masulkan ra goste sor ji ten gotin. Ew we wezifa livine bi alikariya birik, livok u hestiyan bi cih tinin. Mirov dikare masulken ku temaren xwine da u di pir organen din da hene (li pisike, ruvi, dil, mide) bi nave masulken duz u masulken livine cure cure bike. Masulken dil tewireke din peyda dikin. Masulken livine hewceye emreki meju ne, ku livine binin cih. Le masulkeyen li temaren xwine da, yen mide u ruviyan an ji yen dil, hertim dixebitin; ango ew otonom in. Masulke livine li ser hestiyen ciheki destpedikin u diksinin ser hestiyen ciheki din. Gor we suna xwe dikarin pil, qor u cihe dine li bedene mirovan bilivinin. {{Sîstemên organan}} [[category:anatomî]] 4423 16294 2005-01-19T22:06:18Z Erdal Ronahi 2 Sîstema tevgerandinê çû cihê Sîstema livînê #REDIRECT [[Sîstema livînê]] 4424 39723 2006-08-13T21:45:24Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Çerm]] kelexê ko hawîrdorê [[laşê mirov]] û [[organên hindurû]] dinixumêne û dipêçe. Ji xeynî pêçana lêş û organan, karê çerm pevguhastina keresteyî (materyalî) ye wek: birina oksîcênê û dana xwehdanê. {{sîstemên organan}} [[category:anatomî]] 4425 16296 2005-01-19T22:15:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[hestî]] 4426 16297 2005-01-19T22:17:17Z Erdal Ronahi 2 '''Hestî''' kelexê barhêl e, ko karê wî rahiştina laş e. Hestû kelexê di [[skelet]]ê [[laşê mirov]] û kakerîkê de ye. Kakerîk bi dawiya hin hestûyan ve, di zengelor û di guh de ye. Hestû ji hemû kelexên din hişktir e. Ko mirov berbi kalbûnê ve diçe hestû pûçdibin û zûtir dişkin. [[category:anatomî]] 4427 38787 2006-08-13T16:03:34Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.103.185.80 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi == Nerv == ('''Reh''' û [[mêjî]]). [[Nerv]] kelexê ko bi pevguhastina infermasyonê (agadariyê) dirabe. Du texlîtên şanikên nervî hene. Nervê navendî yê laşê gewr, ko ew jî mêjî ye. Şanikên nervî yên din laşê sipî, ko ew jî ra ne. Hemû organan û tevayiya laşê mirovî aloz ji her çar texlîtên kelexan bi hev re çêdibe. Karûbarê organan jî pir aloz e. Pir organ bi hev re kardikin û sîstêmeke organî çêdikin. Koma hemû [[sîstemên organî]] bi hev re [[organizm]]ê mirov, yan jî laşê mirovî çêdikin, yê ko tevlî aloziya xweyî herî mezin, dîse yekîtiyeke necêkirî bi dinya dora xwe re çêdike. Koma hemû parçeyên laşê mirov û bertekiya (reaksyon) wan, ya zû bi guhertina dinya hawîrdorî xwe ve, bi du sîstêman tê ajoton. Sîstêma pêşî kevnare ye û ew hêdî hêdî kardike. Ew jî bi taybetî bi afirandina hin [[hormon]]an pêktê. Sîstêma din nûtir e û zû kardike. Ew jî bi mêjî, ra û hesteyan (hesteyê dîtinê, bihîstinê, hingavtinê, behnkirinê û çeştinê) pêktê. [[category:Anatomî]] 4428 16299 2005-01-19T23:28:21Z Erdal Ronahi 2 [[Sîstema hezmê]] *1 [[Soricik]], Sorsorik *2 [[Mîde]] (Gedeq, Aşik, Ûr) *3 [[Rûviya zirav]] 4429 16300 2005-01-19T23:18:48Z Erdal Ronahi 2 # [[Madde]] # [[Mîde]], aşik, asik, ûr {{cudakirin}} 4431 63746 2007-01-08T18:22:54Z KurdoChali 500 [[Image:Sîstema hezmê.gif|right|framed|1 [[Soricik]], 2 [[mîde]], 3 [[rûviya zirav]]]] Bi alikariya ava mîde, ku bi [[asît]] pekhatiye u bi alikariya [[enzîm]]an (li liviken -tospiyen- bedenê mirovan da tên çêkirin u ji bo hezmê u pir tişten din hewce ne) xwarin tê hezimkirin. '''Mîde''' kareki wek [[ambar]] pektine u xwarine perce perce dide ruviya danzdeh gire, him ji destpeka hezma xwarine dike. Dawiya we ruviya zirav te, ku 3 metro direjiya xwe heye. Dawi ruviya zirav xwarin te u digiheje [[rûviya stûr]]. Rûviya stûr nezikî 1,5 metro direj e. Ji nesaxîyên mîdeyê yek jî [[brîna herisê]] ye. [[category:anatomî]] [[ar:معدة]] [[bs:Želudac]] [[ca:Estómac]] [[cs:Žaludek (člověk)]] [[da:Mave]] [[de:Magen]] [[en:Stomach]] [[eo:Stomako]] [[es:Estómago]] [[fi:Mahalaukku]] [[fr:Estomac]] [[he:קיבה]] [[hr:Želudac]] [[id:Lambung]] [[io:Stomako]] [[it:Stomaco]] [[ja:胃]] [[la:Stomachus]] [[lt:Skrandis]] [[mk:Желудник]] [[nl:Maag]] [[pl:Żołądek]] [[pt:Estômago]] [[ru:Желудок человека]] [[scn:Stòmmacu]] [[simple:Stomach]] [[sk:Žalúdok]] [[sl:Želodec]] [[su:Burih]] [[sv:Magsäck]] [[tr:Mide]] [[ug:ئاشقازان]] [[uk:Шлунок]] [[vi:Dạ dày]] [[yi:מאגען]] [[zh:胃]] 4432 16303 2005-01-19T23:39:38Z Erdal Ronahi 2 Sîstema bihngirtinê çû cihê Sîstema bêhngirtinê #REDIRECT [[Sîstema bêhngirtinê]] 4433 16304 2005-02-01T20:39:47Z Erdal Ronahi 2 +wêne <br clear=all /> {| style="margin:0 auto;" align=center width="80%" class="toccolours" |- |align=center style="background:#ccccff"| '''[[Organên mirovan]]''' |rowspan="2"| [[Image:anatomi.jpg|50px]] |- |align=center| [[Sîstema gera xwînê]] - [[Sîstema hezmê]] - [[Sîstema hormonan]] - [[Sîstema parastinê]] - [[Organên sehkirinê]] - [[Sîstema lenfa]] - [[Sîstema livînê]] - [[Sîstema birikan]] - [[Organên cinsiyetî]] - [[Sîstema bêhngirtinê]] - [[Sîstema mîzê]] |} 4434 16305 2005-01-20T02:11:44Z Erdal Ronahi 2 *[[Organên cinsî yên mêran]] *[[Organên cinsî yên jinan]] *[[Bizarûmayin]] {{Sîstemên organan}} [[category:anatomî]] 4435 66114 2007-01-23T08:54:22Z Luqman 401 <center> {| | ”Ha rabû ha rabû |- | Şêx Seîd efendî rabû |- | Gulleyên van zaliman |- |Diçirsin wekî çiran |- |Topên van kafiran |- |Dizûrin wekî guran. |- |Heylo li me hewarê |- |Delîl li halê Îslamê |- |Kes bi îmdada me nayê |- |Gola xwînê pir kûr e |- |Debra nû nade qamê! |- |- ...” |} </center> Şerê Şêx Seîd û salên Şewatê Wek tê zanîn serhildana Şêx Seîd di sala 1925 an de dest pê kiribû. Herçiqas serhildanê li Pîranê dest pê kiribe jî, di eslê xwe de navenda şoreşê li herêmên Licê û Darahênê bû. Licê û Darahênê cîranên hev û wek heremek in. Ji xwe paytextê şoreşê Darahênê bû. Licê ji sala 1918 an ve, bi rêxistinî bû. Fehmiyê Bîlal di sala 1918an de bi Ekrem Cemîl Paşa û çend kesên din re li Amedê beşê Komeleya Pêşketina Kurdistanê vekiribû. Ew Di sala 1922an de jî bûbû damezravanê Rêxistina Azadî ya beşê herêmê. Piştre ku Serokê Rêxistina Azadî Xalid Begê Cibrî ji aliyê dewletê ve tê girtin, vê carê Rêxistina Azadî Şêx Seîd wek serok hildibjêre. Şêx Seîd ji pêşewayên Tarîqata Nexşebendî yek bû. Di nav tarîqata Nexşebendî de ew şêxekî paye bilind bû. Şêx Seîd dibe serokê şoreşê û Fehmiyê Bîlal jî dibe sekreterê wî. Şêx Seîd bi 500 siwarî ve, ji Darahênê tê herêma Dimbilyan. Komîteya Licê di bin serokatiya Fehmiyê Bîlal de Mele Mistefayê Licî, Tahar Axa, Eliyê Şewêş, Eliyê Hewro û bi sedan kesên çekdar ve diçin herêma Dimbiliyan pêşiya Şêx Seîd. Li wir, li gundê Emê Faro civîneke mezin çêdikin û rêzek biryar digirin. Şêx Seîd ji wir jî bi ser Hênê re derbasî Pîranê dibe. Wek tê zanîn dewlet li Pîranê provakisyonekê derdixe û ji bêgavî û neçariyê şer dest pê dike. Di 8ê Sibata 1925an de serhildan li Pîranê dest pê dike û nûçeya wê gehîje Hênê û Licê, di du roj piştre 10ê Sibatê de, birayê Şêx Tahîr bi komîteya Licê re dest dide ser postexanaya Licê.Di navbera çend saetan de hemû dem û dezgehên dewletê tên dagîrkirin û kontrola birêvebiriyê dikeve destê komîteya şoreşê. Esker û memûrên dewletê nayên kuştin û ji derî çend bûyerên nexweş êşkence li wan nayê kirin. ==Çûna ser Amed û dorpêçana wê== Şêx Seîd ji 8 kesan Konseya Şer ava dike. Ev konseya rêxistina herî bilind e û hemû rêxistin û komîteyên din di bin biryar û dîrektîvên wê de dixebitin. Endamên Konseya Şer ji van kesan pêk tê: 1. [[Şêx Seîd]] (serok), 2. [[Fehmiyê Bîlal]] Efendî (sekreter), 3. [[Seîd Begê Medragî]], 4. [[Şêx Îsmeîl]], 5. [[Reşîd Axayê Têrkî]], 6. [[Salih Begê Hêneyî]], 7. [[Sidîqê Pîranî]], 8. [[Mele Mistefayê Licî]]. Komîteya Şer di pênc cepheyî de dest bi şer dike: # Cephê Bakur û Bakurê Rohilat. Qada şer Mûş û Varto ne. Komutan Şêxê Melikan Şêx Ebdullah e. Di bin komutaniya wî de Xalid Begê Hesenanî, lawê Şêx Seîd Elî Rîza û Xelîlê Xeto ne. # Cephê xarpêtê, komutan Şêx Şerîf e. # Cephê Erxeniyê, komutan Şêx Şerîfê Gokdereyî ye. # Cepheyê Farqînê,komutanê Şêx Şemsedîn e. #Cephê Diyarbekirê ji rojhilat ve Heqî Beg û ji rojava ve Emê Faro ye. Herweha Komîteya Licê bi talîmata komîteya Giştî ya Şer seferberlik îlan dike. Ji gom û gundên Licê bi hezaran kesên çekdar li navenda Licê dicivin. Li gor îmkanên xwe çek peyda dikin. Li Licê du serfermandarî ava dikin. Her fermandariyek bi qasî 3.000 çekdarî pêk tê. Yek di rojavayê Çemê Dîclê de û ya din jî di rojhilatê çemê Dîclê de ber bi Amedê ve diçin. Serfermandarê rojava Emê Faro û ya rojhilat jî Heqî Beg bûye. Bi siwarî û peyatî dikevin ser riya Amedê. Li nêzîkî Amedê şer di navbera çekdarên Liciyan û hêzên dewletê de dest pê dike. Siwariyên canfîda dajon ser top û mîtralyosan. Hêzên dewletê nikarin li ber xwe bidin û bi paş ve vedikişin nav bajêr. Ew top û tifingên xwe di hundirê bedenê de bi cî dikin. Hêzên di bin serokatiya Heqî Beg û serleşkerên din de pira Dehlengerî derbas dibin û nêzîkî li Derê Mêrdînê dikin. Eniya din di bin serokatiya Emê Faro de di rojavayê çem de hêla Deriyê Rihayê lenger dikutin. Hêzên Emê Faro û yên birayê Şêx Seîd, Şêx Evdirrehman ku serfermandariya eniya Made- Ergenî û Pîranê dikirn li ba bedenê dibin yek. Ji xwe ev hersê hêz tenê diçin ser Amedê. Ji sê hêzan du yên herêma Licê ne. Herwha di roja 29ê sibata 1925an hêzên Kurd ji her alî ve derûdor li bajêr digirin. Belê cephê Amedê dibe cephê Liciyan. Di şerekî dijwar û bêbav de ew xwe digîhînin bin bedena Amedê. Êrîşên dijwar dibin ser top û makînan. Cemîlê Seyda û gelek kesên din di vî şêrê top û mîtralyosan de serketin û destketinên mezin bi dest dixin. Bi tifingên kurmancî top û makînên cengê ji dijmin digrin. Di dawiya şerekî dijwarde, di rojên 7 û 8ê Adarê de eskerên Şêx di Derê Mêrdînê de dikevin hundirê bajêr û dest didin ser gelek top û cebilxane. Lê hezar mixabin dijmin di Xeta Fransawî de esker dikşîne Mêrdînê û di riya Mêrdînê digijîne alîkariya hêzên xwe yên nav bajêrê Amedê ku dor li wan hatiye pêçan. Hêzên Şêx Seîd li hember wan top, tank, balafir û eskerên dewletê bêgav dimînin û xwe ji bajêr û derdora bajêr bi paş ve vedikişînin. Di 27ê Adarê de hêzên herêmên Licê û Darahênê bi paş ve, ber bi çiyayên Licê ve vedikişin. Aliyê Kurdan têk diçe. Çend roj piştre Di 3-8 Nîsanê de eskerên Tirk hemû herêmên Licê, Darahênê û Cebexşûrê digirin bin kontrolê. Di 14 Nîsanê de jî Şêx seîd dikeve destê hêzên Tirk.1 Gund û navçeya Licê dikevin destê eskerên Tirk. Komutanên artêşa Tirk bînbaşî Elî Heyder li Licê, li Pilolagê konê xwe vedigire. Gaziyê cehş û sîxuran dike. Bavê Hîkmet Çetîn Seîdê Mehmo rêberî û serokatiya sîxur û cehşan dike. Lîsteya malbatên ku esker û alîkariyê dabû Şêx Seîd pêşkêşî komutanên Tirk dike. Li Licê her kes dikeve hundir û paçê spî li ser dîrekekê dixin û li ser xaniyên xwe dadiçkînin. Piştre sîxur didin pêşiya eskeran, mal bi mal digerînin û ew kes û malbatên ku giliya wan hatine kirin, berhev dikin û dibin Pilolagê ba komûtanê Tirk. Hinek ji wan li wir dikujin û çendek jî dişênin mehkema Îstîqlalê ya li Amedê. Yên ku dişênin Amedê piraniya wan bi paş ve venagerin. Yên beşdarên şer bûne dema tên girtin, serên wan jê dikin, li ser singekî dixin û didin destê delal û carcî bi wan didin bangkirin. Ji mehela Qerehesen heta ya Şeer û Goyê Gomgo diçûn û tên. Bi dengekî bilind diqîrin: :”Derkevin, derkevin û vê îbretê bi çavên serê xwe bibînin! Mirov nikare li hember dewletê şer bike. Yên ku bên xapandin û li hember dewletê şer bikin, dawiya wan ev e. Bibînin… bibînin ji xwe re hukmê dewletê bibînin!…” ==Berxwedana Tahar Axa û Eliyê Şewêş== Berxwedan û serpêhatiya du qehremanên Licî ji wê demê ve heta niha dê û bav ji zarokên xwe re dibêjin. Bûyer weha ye: Dewlet ew malbatên ku beşdar û piştgiriya serhildanê kirine, malên wan dike girtîxane. Tê gotin ku girtîxana herî mezin û bi nav û deng mala Fehmiyê Bîlal bûye. Herweha li mehela Mela gelek mal û camî dikin girtîxane. Gelek kesî digirin û dibin li wir bi wan êşkence dikin û piştre jî dibin û dikujin. Ji wan girtiyan yek Tahar Axa û yê din jî Eliyê Mala Şewêş bûye. Herdu jî mezinên malbatên xwe bûne û endamê Komîta Licê bûne. Her ku bi Tahar Axa û Eliyê Şewêş îşkence dikin, ew jî heta ku ji wan tê bi sloganên netewî diqîrin û li dij dewletê gotinên nebaş dibêjin. Malên nêzîk dengên wan dibîhîsin. Eskerên Tirk di dawiyê de ji bo dengên wan bibirin lêvên herduyan yên jêrîn û jorîn qul dikin û quflik lê didin û devên wan kilît dikin. Ji bo kuştina wan medota gulebaranê bi kar nayînin. Herduyan di kêleka hev de, li ser piştî davêjin erdê û darên mezin û giran didin ser zikê wan, bi rojan weha di bin êşkence de dihêlin ku heta ku şehîd dikevin. Herweha ji gundên ku kes beşdarên şer bûbûn an jî alîkarî dabûn, bê lêpirsîn û îfade mêrên gund li meydana gund kom dikin û piştre gullebaran dikin. Gelek jin û zarok dikin lodên çilo û agir berdidin û bi lodên çilo ve ew dişewtînin. Mala Mehmo heta salên 1930 û xebata xwe ya sîxur û muxbîriyê didomînin. Di sala 1928 an de dema hukimeta Mistefa Kemal înqilaba şewqê çêdike, mala Mehmo bi riya dewletê şewqe tînin Licê û difroşin. Şewqeyekê bi 25 qurişî dikirin û tînin bi darê zorê bi du lîrayî difroşin xelkê. Dema xelk di hember vê zilm û kedxwariyê disekine, mala Mehmo diçin ji dewletê re dibêjin ku ev kes û malbat li dij qanûna şewqê ne. Çend kes ji bo şewqê jî tên bi dar ve kirin. Yek ji wan Emrê mala Emîn Axa ye ku niha paşnavên wan Ekinci ne. Li ser giliya Mala Mehmo Emer û çend kesên din digirin û dibin Amedê li mehkmeya Îstîqlalê bi dar ve dikin. Li herêma Licê bi tenê gundên Pêşêkevir beşdarî Şerê Şêx Seîd nebûne û dewletê dest nedaye wan gund û gundiyan. Pêşêkevir gundên başûrên Licê ne ku dikevin navbera Licê, Hezro û Silîvanê. Piraniya wan gundiyan mirûdê Şêxê Hezanê, Şêx Selîm bûn û Şêx jî bi dewletê re bû. Tê gotin ku Atatirk madelye û saeteke zêr wek xelat daye Şêx Selîm. Şêx xelatên xwe bi dîwar ve kiriye ku xelk bibîne. Hîn di dema Osmanî de Mistefa Kemal bi rutba yuzbaşî li Farqînê dixebite. Şêx Selîmê Hezanê wê demê Mistefa Kemal wek lawê xwe yê manewî qebûl dike. Evirrehmanê Benî ku mêrkujekî dijwar bû peyayê Şêx Selîmê Hezanê bû. Di dozekî xwînî de 17 kesî di dema nimêja înê li nav camiya Benê kuştibû. Şêx Selîm û dewletê piştre wî qatlî kirê kirin û li hember kes û hêzên welatparêz bi kar danîn. Evdirrehmanî Benî serokê mifreza bakurê Licê ya herêma Mistan Mûso û Mehmed Elî bi çend hevalên wî ve li şikeftên Qediştê di xew de dikuje û laşên wan tîne Licê li ba sereya Mehmed Begê li kêleka hev rêz dike. Li gundê Zengê bi tenê Malbata Hecî Mihemed ji ber ku ne mirûdê Şêxê Hezanê bû, xaniyê wî hat şewitandin û pênc lawên wî Ezîz, Elî, Arif, Reşîd û Sebrî hatine şehîd kirin.2 ==Şerê gerîlayî== Piştî girtin û bi darvekirina Şêx Seîd, şoreş carek din xwe li herêma Licê ji nû ve bi rêxistin dike. Bi grûbên biçûk dest bi şerê çekdarî dikin. Herweha heta sala 1928 an şer li herêmên Licê û Darahênê dom dike.Dewlet bi zanebûn efûyeke giştî derdixe ji bo ew kesên ku şerê gerîlayî didin û ew kesên ku çûne Binxetê bi paş ve werin û yek bi yek ji navê rabikin. Û weha kirin. Efû derxistin gelek serokên Kurdan ji Binxetê vegeriyan û yên din jî çekdanîn. Dewletê hîn di rê de dest bi kuştina wan kir. Yên mayî hinek jê mecbûr dimînin û carek din dest davêjin çek û derdikevin çiyê. Di sala 1929 an de şerê Agiriyê dest pêdike. Hinek ji wan koman diçin beşdarî şerê agiriyê dibin û hinek jî dixwazin ji bo dewlet bi tevî bi ser Agiriyê ve neçe li gelek herêmên Kurdistanê mifrezên çekdar pêk tînin û dest bi çalakiyan dikin. Hesen hişyar wê rewşê weha tîne zimên: :”… Di sala 1929an de ji bo ku dewleta Tirk hemû giraniya xwe nede ser Araradê Kurdên ku ji ber efuyê vegeriyabûn û yên ku heta wê rojê teslîm nebûbûn û li çiyayên Kurdistanê komên biçûk avakiribûn. Ji wan komên mifrezan hinek jê ev bûn: # Li çiyayê Mereto Mala mufreza mala Eliyê Yunis. # Li Botan eşîreta Garisan # Farqîn Şêx Fexrî # Li Licê û Hênê Hesen Hişyar # Têrkan Mehmedê Perî û Îbo # Bakurê Licê li herêma Mistan Mûso û Mehmed Elî # Xançûk, bakurê rojavayê Licê ku dikeve rojavayê riya Amed û Cebexçûrê. Eşîra Emê Faro, piştî Emê Faro Mufreza Ehmê Huseyn # Cebexçûr, mufreza Zaza Huso # Li Palo li herêma Sîwanê mufreza Hesen axayê Meman. ==”Şikeftên Sêwiyan, nexweşxanên Birîndar û Kuştiyan”== Destpêka şoreşê di 13. 2.1925 an de me li pênc qadan derî li şerê leşkerên Tirk vekiribûn. Di van pênc eniyan de 45 hezar leşkerên me li hember 118 hezar leşkerên Tirk şer dikir. Di sê mehên pêşîn de, me bi awayekî cepheyî û berfireh şer kir. Di wê plana şer de, gelek dijwarî û asteng derketin pêş me. Bi wan tecrûbe û zanînan sercengiya şoreşê, şerê me wergerandin şerê mîlîsî (gerîla) û qerargeha me kete çiyayê Xançûkê. Ew diket bakurê qeza Licê. Di navbera Licê û Darahênê de bû û 50 km ji Licê dûr bû. Di vê herêmê de 25 gund hebûn lê leşkerên Qolorduya Heştan tevahiya rûniştvanên wan gundan bi jin, mêr, kal û pîran ve kuştibûn û herêmê vala kiri bû. Şoreşê dixwest herêma vala dabigre. ==Programa wê Şergehê== Ji şerê qadan pê ve, her roj tîpên canbêzaran (grûbên fedayî) bi kişandina çîtikên reş dihatin niqandin. Her tîpek 50 fedayiyên sîlahşor di bin serokatiya serbazek de diketin eniya şerê dijmin. Derketina van fedayiyan bê atlahî pê der pê bûn lê kişandina fîtikên reş jî ne tiştekî hêsan bûn! 2 Ji wîqasî min xwe jê hinek vedigirtin lê axaftvanê şoreşê di gotaran de bi pirsên dilbirîn agir bere dilê mirov didan ku ew tirsa mirinê ji bîra mirov dibirin. Bi wan dilgermiyan rojekê min jî dest xiste tûrê fîtikan û kaxizeke reş kişand lê dilê min spî û ronik bû. Belê mirin hate ber çavên min lê dîroka welat jê mezintir bû. Ew perde li hişê min vegirt. Bi wê ramanê min xwe bextiyar dît. Daxwaza xwe ji komelê re derpêş kir û rêzan ji wan xwest. Tavil 50 xortên cengewar xistin rajêriya (bin emrê) min û qada çûna me bi min dane zanîn. Em tev de bi cilên leşkerên dijmin û hespên me jî yên wan bûn. Ji bo ku dijmin me ji dûr ve nas neke heya em bigihîjin armanca xwe. Ji ber ku gera me bi roj bû, ji dêla ku ew li me bigerin, em li wan digeriyan. Lewre plana fedayî ew e ku ber bi mirinê ve zêdetir gav davêtin. Gava em ji şergehê (qerargahê) derketin êvar bû. Êdî şevê perda reş li çiyan vegirtibû. Bergeha me wek behreke reş û tarî destên me ji me xuya nedikirin. Rênerî li benda awirên çavên hespan mabû. Rê wek kemeran li pesarên çiya dizivirîn. Bayê sar di geliyên bilind û kûr de li hev vedigeriya. Kovikên berûyan bi dar û deviyan di nav pêlên bayê de difîkandin. Du siwar pêşdar û du domdar li pê me em rêwî bûn. Bê deng û bê cixare kişandin şev giha bû nîvî. Min dît ku herdu pêşdar sekinîne û ji min pirsîn: :– Ezbenî li van dorana gund, avahî hene an na? Bersiva min: :– Li milê çepê bi navê Dereyê Sayer gundek hebû lê Tirk şêniyê (kes, nifûs) wî tevde kuştin û niha gund vala ye. Wî got: :– Ezbenî li wê hindavê dengê giriyê zarokekî tê. :– Min got: :– Du ji we dakevin, bê ka çi deng e? Diduyan hespên xwe dan destên hevalan û daketin nizmaniya çiyan. Di gehîştin û dîtinê de li fîrfîrikê dan, hingê me zanî ku tiştek heye. Ez û pênc heval daketin û çûn ba wan ku çi bibînin! Newaleke kûr û dirêj ji kuştiyan (jin, zarok, kal, pîr) dagirtiye! Ew girîna zarokekî yeksalî li ser sînga diya xwe ya mirî bû û dev di pêsîra bê şîr de bû! Wê dergûşê bi pencên xwe xwîn ji birîna diya xwe anî bû der. Li ser singê wê wek kaxizeke spî bi xetên sor hatibû neqşandin! Bi vê dîtinê hîn hevalên ku ew bûyera weha dijwar ne dîtîbû û ne bihîstibû, hêstirên çavên wan diherikîn ser simbêlên wan, hingî min ji wan re got: :– Xortên dilower û dilovan, li ber kirinên dijmin girî ne şanê Kurd e. Divê em dijminê sitemkar bi girî vekin û heyfa wan hilînin. Ji wan dîtin û dilên birîn me rahişte wî zarokî, bi xwe re anî ba hevalan. Em siwar bûn û berê hespên xwe bi şikefta Birqlînê ve kir. Bergehekê şoreşê li wir jî hebû. ==Şikefta Birqleynê== Ew şikefta bi navûdeng dikeve bakur-rojavayê qeza Licê ku sê çaviyên çemê Dîclê ji wir dertên. Jê re Biriqleyin tê gotin. Di rex bilindiya çiyê de, ew şikeft di bin çiyayekî bilind de bi awayekî kemer wek kesk û sora nav ewr bi derekî mezin lenger veda ye. Di gelîyekî kûr de ye. Di pozê bilindiya dûr de tîrêjên rojê bi rengê memûşag li şax û kulîlkên darên kevot, qizwan û godîşan wek elektrîkên renga reng vedidan. Di nav bilindiya pêlên derya ba de, li ber çavên mirov dilerizîn. Nemaze ew giyayên ku bi daran ve hilkişiyane jor wek têlên tembûran ku mirov bawer nake ew ronahî ji tayên giya vedijene. Çawa ku ji bîna wan gul û giyan tevî kulîlkên daran dibin pelên derya dadikevin nizmanî û newalan û li rûyên mirov vedigerin! Gezokên ku li dar û deviyên mazî û hesindar bariyane, dema roj li wan dide pelên wan dar û deviyan wek mirikên ku roj li wan xe, tevde diberiqîn û çavên mirov li ber wan venabin! Ava Dîclê di bin siya daran de wek lefên maran di ser hev re pêl didin û digindirin. Tîrêjên rojê di nav pelên daran de pelek pelek li rûyê avê didin wek perên zîv têne jimartin! Di kenaran de pêlên avê li zinarên mezin dikevin, di ber qefan de bi kefa şîn pingêr vedidin. Ji lat û zinarên bilind çirên avan dema dadikevin nizmaniya kûr wek caweke spî li hev ditewin. Li erdê wek sabûna tayîd kef didin. Dengên şalûl û bilbilan dikevin nav hev. Di valayî jorên geliyan de, li gor bilindiya kumbetên serê çiyan, ezman wek çadireke şîn ji hev qet qetî xuya dike. Dar, ber û hêşînayî ku di pesarên çiyan de bergeh girtine wek xaliyên Ecem bi rengên tewir tewir rewişdar in. Çi kesên ku zanistiyên mîtolojî û pesindariya bihuştê bîstibe, bawer dike Baxê Îrem ew der e. Ew zaroka ku me ji nav kuştiyan anîbû bi me re bû, em ber bi şikeftê diçûn. Nîvê şevê em gihan Kevira Bazdê. Di newalên pêş û rix me de garanên berazan hevgel dibûn. Çawa ku li serê zinarên bilind pişkênên pezên kovî û dengê goyînê wek nalîna birîndaran bi zîz diketin guhên me. Li ezman istêrk hûr û dûr diçirisîn. Helm û gulma ji çaviya çemê Dîcle radibûn wek mijê, ew newal û nizmanî dagirtibûn. Em gîhan nêzîkî şikeftê. Devera ku hespên me nikaribûn derkevin jor, me hesp li benda hevalan hiştin, bi peyatî ez û çend heval hilkişiyan jor. Ji nişka ve deng hat û gotin: :– Hûn kî ne, me hûn kuştin? :– Em jî ji we ne, ne bîyanî, destên xwe bi xwe bigrin! :– Yek tenê ji we werin jor ba me. :– Ez bi tenê çûme ba wan û şevbixêr li wan da ku çar kalên emrên wan li derdora 60-70yîne. Di dest wan de tifing û li ber wan bombeyên destavêj komkirine. Bi wê dîtinê min ji wan re got: :– Apên mêrxas û cengawer, ez gelek xweziya xwe bi we tînim ku hûn bextîyar in. Tevî vê kalîtiya xwe hûn payedarên jin, zarok û birîndaran in. Li welatên bîyanî kalên wek we timî bi derziyên vîtamînan jîndar in, dîsa nikarin zivistanê ji ber soban dûrkevin. Ev quwet dîsa ji ba û hewa paqij a diya me Kurdistan tê. Ku tevî vî emrê mezin û xwarinên kêm hûn hêj xurt û hêzdar in. Yekî ji wan ji min re got: :– Birarzê delal ma ne şerm e, te cilên zabitên dijmin li xwe kirine? :– Apê delal ez zabitê Kurd im, ne yê dijmin lê min cilên dijmin li xwe kirine ku bikaribim xwe bigihînim nêzîkî wan û keysê li wan bînim. Piştî pirsyar û bersivan, min xeber da hevalan û ew jî hatin. Du bar beksemat û goştên qutîkan tevî hin ”Îtalya harb paketî” ji bona birîndaran ên ku me ji leşkerên dijmin girtibûn bi xwe re anîn û em derbasî şikeftê bûn. Şikeft bi awayekî pehn û dirêj wek bajarekî sergirtî di hundir de kuçe û kolan bi birrandinek hendesî ji hev dihate qetandin. Di her kuçekî de bi dehan şikeft hebûn. Tevde çarçik li dorhêl wek kursiyan ji kevir pêçandibûn. Dîwarên wan tevde ji çîn û neqişan (niha ewropî diçin fotografên wan digrin û dixin albûmên xwe) di kevir de kolandî li ser deriyê der ê mezin bi xetên Kurdan ên kevin ”Masî Soratî” (Abdîn Uzmen mufetişê Tirkan li Diyarbekir, yê bê ol, çar silim ji Licê birin û xistin serhev û 500 pangnot da yekî. Wî bi çakûçan ew nivîsarên giranbiha wek li pira Batman û bedena Diyarbekirê gişt xira kir.) nivîsandibû. Dema di hundir de em digeriyan refên şivşivokan di ser mere difiriyan. Ji baweşînên baskên wan bayekî sar li rûyê me dida. Berê ku em gîhan şikeftên Sêwiyan, ên ku dê û bavên wan hatibûn kuştin, hinên ji wan re bûbûn dê û bav û wan xwedî dikirin. Ew zaroka ku bi me re û me ew ji nav kuştiyan anîbûn ew jî me sparte wan. Ew jî kete nav hevalên xwe ên sêwî! Ew nan û qutîkên ku bi me re bûn, me, ew dan wan û em derbasî şikefta birîndaran bûn! Dema em derbasî şikefta birîndaran bûn, me xêrxweşî li wan dan û min ji wan re got: :– Gelî birayên dilawer û cengewar, divê hûn bizanibin heya ku em birîndar nebin miletê me bi hêsanî û bi azadî najî! Ev xwîna birînên we ne ku pê dîroka hunerweriya gel tê nivîsandin. Rengê ala me ya pîroz ji xwîna we reng vedaye! Divê hûn bextiyar û payedar bin. Her bijîn fedekarên milet! Lê sed mixabin doşekên bin birîndaran ji pûş û pelên çilo bûn. Bi kesereke mezin min ji wan pirsî: :– Birînên we kî derman dike û dermanên we çi ne? :– Pêşî mîlên hingiv û xwê, paşê ji benîştê daran, şima û rûnê nivîşk. :– Ka bijîşkên (doktor) we kî ne û li kû ne? Em derbasî ba bijîşkên bê dîplome, dermanxane û bê derman bûn. Me dît ku li wir jî sê kal hene. Her yek bi dermanekî ve bendewar bûn: l- Hingiv û xwê di nav hev de dikelandin heya ku dibûn hevîr, paşê dikirin mîl, li ser sêlikan ziwa dikirin û dibûn wek bizmar. Bi wan birîn dikewandin. ll- Rûnê nivîşk, benîştê qizwanan û şima hingiv di nav hev de dikelandin û berê qutîkan didan. Ev dikirin fitîl ji bo birîndaran. Ji vê pê ve dermanên wan tune bûn. lll- Yê sisêyan nêrevanê ser herdu bijîşkan bû. Wî pîvan û demdirêjiya kelandinê bi wan dida zanîn. Ew serbijîşk bû. Li ser vê dîtinê min ji her sêyan pirsî: :– Xwarina we tevî birîndaran û zarokan çi ye û ji ku ji we re tê? :– Xwarina me gişan tenê goşt û nan e. Ji her çend rojan carekê şoreş ji me re 15-20 pez û 10 çiwal ard dişîne. Em wan pezan serjê dikin. Pîrek jî nan li ser sêlan dikin. Piştî van pirsyaran, min ”Îtalya har paketî” ji bo birîndaran da wan hersê doktoran û ji wan re got: :– Doktorên dilovan, birînên nû bi van derziyan derman bikin, ji wan mîlên hingiv û xwê gelek çêtir in. Her ji wan bi destên me ketin em ê hinên din ji we re bînin. Ger em vegeriyan wargeha şoreşê em ê ji wir ji we re bişînin. Niha bere me li qada şer e; em nizanin em jî birîndar dibin an têne kuştin û navê me derbasî dîroka me ya pîroz dibe! Dîsa min ji wan pirsî: :– Ezbenî ew birîndarên ku dimirin û diçin dilovaniya Xwedê hûn li ku vedişêrin? :– Hêdî bipeyîve, dengê xwe hilmede ku birîndar nebihîsin. Werin em herin şikeftê miriyan pêş we bikim. :– Ew li pêş me û em li paş wan debasî zivîngên dawîn bûn ku şehîd tevde di ber hev de dirêjkirî ne! Wek ku di xewa şêrîn de bin! Ji ber ku şikeft cemidî bû û laşên wan xirab nedibûn. Hingê bi axîn û keser min got: :– Hey peyarî û mezintirîn milet, we ji bona azadiya welat û gel ruhê xwe yê şêrîn bi derda! Niha li ber çavan hûn mirî û ji civaka me bi dûr ketine lê giyana we ya paqij di ezmanê welêt de ronahî vegirtiye! Hûn nêrevanên kirinên me ne. Heya roja dawî em minetkarên we ne. Hîmê azadiya me bi zendên we tên danîn. Çawa ku navdariya dîroka me ji hunermendiya we dagirtî ye! Serbilindiya me hûn in. Pesindariya me bi we ye! Niha dengê me nayê we lê sibê dengê welatiyan nayê me jî, ji ber ku em jî li pê we rêwî ne. Em heyfa we digerin! Belê dengê me nayê we lê dûxana tifingên me di valayî jora erdê welêt de li dor giyanê we yê pîroz weke hîvê bênder girê dide. Heya ku ala azadiyê wek kesk û sora nav ewr li dor giyanê we tevan vede, hingê em bextiyar û hûn jî peyar in! Bi van gotinên dilbirîn me ew goristana bê mezel hişt û vegeriyan ba birîndaran. Dîsa dilgermî da wan û hatin ba koma sêwiyan. Wek pêwirê ezman li hev kom bûn. Me destên xwe li serên wan gerandin, girî kete qirika me û em ji şikefta Biriqlîn derketin û hatin li hespên xwe siwar bûn û ber bi qada şerê dijmin ve çûn ku vî şerî sê sal û çar meh dirêj kir. Lê sed mixabin ku siyaseta dûwelî bi tu awayî ji me re nebû destgîr. Belê di şervaniya sê salan de tenê ev danezana şevag bûn ku jê re tê gotin ”Şîkeftên Sêwiyan, Nexweşxanên Birîndar û Kuştiyan.” :Dema em ji şikeftê derketin êdî ronahiya sibê lenger vedabû. Heya em gîhan wan deverên ku dijmin lê hebûn, bû roj. Em li riyên mezin rêwî bûn. Dema leşkerên dijmin ber bi me ve dihatin, bawer dikirin ku em leşkerên wan in heya ku em digîhan nêzîkî wan, me dor li wan digirtin. Bi vî awayî her roj şer bû. Heya ku perda şevê ser me digirt şer bû û paşê me dikarî bêna xwe û ya hespan vedidan û xwarin dixwar. Me birîndarên xwe bi wan ”Îtalya harb paketî” deman dikirin. Yên dihatin kuştin bê çare me li cî dihiştin. Di vê gera şervanî de em 13 roj man. Tenê rojek bê şer derbas bû. Bergeha em têde derbas bûn 130 km. bûn. Heya em dîsa gîhane wargeha xwe ji 50 siwarî 15 şehîd û 10 birîndar ketin. Hespên me dihatin kuştin lê dîsa me ji dijmin digirtin. Piştî em hatin wargehê, me serpêhatiyên xwe bi nivîskî spartin serdariya şoreşê…” (Hesen Hişyar, berhevoka kovara Çiya, hejmar 6.7, sal 1969) Di dawiya sala 1928 an de, grûbên çekdar êdî nikarin xwe biparêzin û xwe ji herêmê vedikişînin. Dewlet carek din gund û navçeyên Licê û Darahênê dişewitîne. Ji ber vê yekê Licî ji van salan re dibêjin Salên Şewatê. Licî salên Şewatê dikin du beş. Sala Şewatê ya Mezin û ya Biçûk. Ji şewata sala 1925 an re Şewata Mezin û ya 1928 an re jî Şewata Biçûk dibêjin. Di Şewata Mezin de piraniya gund û navçeya Licê dişewitînin. Lê di Şewata Biçûk de, bi tenê ew gundên ku şerê gerîla li derdorê bûne û ji wan re alîkarî kirine tên şewitandin. ==Hejmara kesên ku hatin kuştin== Li gor belavoka Xoybûnê, li tevaya Kurdistanê herî zêde gund û xanî li herêma Licê hatine şewitandin û mirov hatine kuştin. Belavok weha ye: {| | gund || xanî || kuştî |- | Elik|| 15 || 74 |- | Bermal || 10 || 49 |- | Baqîn || 150 || 848 |– | Barsam || 23 || 64 |- | Comelaş || 40 || 200 |- |Çilkanî ||40 ||200 |- |Cofîn || 25 ||120 |- |Dêrqam ||30 ||150 |- |Dayla || 30 ||147 |- |Dizdênî ||16 ||87 |- |Ênkol ||15 ||75 |- |Fera ||30 ||150 |- |Fîs ||60 ||298 |- |Fitetîs ||52 ||260 |- | Fehad ||18 ||90 |- |Hezmaz ||40 ||198 |- |Herag ||50 ||250 |- |Hûrê ||30 ||150 |- |Markê ||30 ||150 |- |Kolî ||15 |75 |- |Matmor ||15 ||15 |- |Milikan ||50 ||249 |- |Piştet ||40 ||200 |- |Reza ||60 ||292 |- |Sitî ||60 ||299 |- |Sirê ||50 ||249 |- |Şeqlat ||80 ||398 |- |Şelê ||120 ||585 |- |Tipe ||70 ||349 |- |Xwêlîn ||30||148 |- |tevî ||1.294 ||6.419 |} Dokumenta duyem jî dîsa ji aliyê Dr. Şêrguh Beleç ve di sala 1930î de li Qahîrê di La Question Kurde hatiye weşandin.4 Ez ojînala dokumentê weha ye: Hejmara gund u şewitandin, xaniyên ku hatine şewitandin u kesen ku hatine kustin weha ne: herem gund xani kusti Licê 30 1284 6.370 Darahênê 54 2197 1.357 Erdoşîn 127 125 295 Cebexçûr 11 576 350 Nisêbîn 10 440 384 Habab 21 905 902 Eliyan 197 90 1706 Mîdyad 6 450 613 Becerîn 15 548 978 Kerboran 3 72 172 Heskîf 3 138 176 Darahênê 16 643 1094 Îfnot 13 590 809 Dîyarbekir 9 138 176 tevî 206 8758 15.206 Kêmasiyên van herdu dokumentan jî gelek in. belavoka Xoybûnê gelek in. Helbet li gor îmkanên wê demê ev belavok hatiye amadekirin. Mesela navên gelek gundên Licê yên ku zêde kes lê hatine kuştin û gund bi giştî hatine şewitandin tune ne. Wek nimûne Gundê Pêçarê hatiye şewitandin û ji gund 45 kes li newala Sor hatine gulebaran û şehîd xistine. Navê Pêçarê di vê belavokê de derbas nabe. Di vê belavokê de qet navê navenda Licê jî derbas nabe. Hal bû ku çend meheleyên Licê hatine şewitandin û bi sedan kes li Licê girtine û birine li Amedê bi qerara Mehkeme ya Îstîqlalê bi dar ve kirine. Ji derî çend malbatan hema hema ji her malbatî ne yek çend kes hatine bi dar ve kirin. Piştre hinek ji wan tên girtin. Wek Nimûne Mehmedê Reşîd tê girtin û bi salan di hefsa Dîyarbekirê de dimîne. Di wê demê dewlet Nazim Hîkmet jî sirgûnê hefsa Dîyarbekirê dike. Mihemedê Reşîd çend sal dibe hevalê Nazimê hefsê. Hesen Hişyar û çend kesên din piştî sê sal û nîvî derbasî Binxetê dibin. Yên din jî hinek ji wan şehîd dikevin û hinek jî bi salan li çiya dimînin û piştre dikevin ber efûyê. Koma Hesen Keyayê Celkî, ji wan komên herî çalak yek bûye. Hesen Keya bi hevalên xwe ve bi qasî du-sê salî li ber xwe dide. Dewlet bi çeteyên xwe ve bi ser Hesen Keya ve diçe. Li Şela Heydan koma Hesen Keya dikeve kemîna eskeran. Di nav wan de şerekî gelek dijwar û mezin derdikeve. Bi dehan esker û çete tên kuştin. Alaya Amedê di hewariyê de tê. Di dawî de Hesen Keya û herdu lawên xwe Selîm û Bekir û hevalên wî Hesenê Înco, Hesenê Babîxî û çendên din li ser tifingên xwe di kozikên xwe de şehîd dikevin. Dengbêjên Licî li ser Hesen Keya û şerê dewleta Romê straneke çêkirine. Stran weha ye. [[Kategorî:dîrok]] [[Kategorî:dîroka kurdistanê]] 4437 37523 2006-08-05T05:25:26Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Karapetê Xaço]] 4438 37524 2006-08-05T05:25:30Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Karapetê Xaço]] 4439 16309 2005-01-20T01:56:54Z Erdal Ronahi 2 4440 28907 2006-03-03T17:57:01Z Diyako 273 Guherandina 84.230.197.44 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Jîna mirovî hundurî, ya ko laş û mêjiyê mirov di hundurê laş de tê ve derbasdibin hê jî kûr veşartîne. [[Katjimêra biolojî]], ya [[laşê mirov]] ew jî ji wan tiştên bi pîranî hê nependî ye û zane bi ser her tiştî ve nebûne. Lê li gor banê zanîna îro û lêkolînên zanistî hîpotêz (gomanên zanistî) hatine danîn. Di wan lêkolînan de kêlîk bi kêlîk seet bi seet diyrdikin, bê çi di laşê mirov de dibe. Helbet bêgoman wê di pêşrojê de ew tiştên veşartî jî hin bi hin bên vedîtin. Lê niha zanîna mirovî gehaye çi pêpelûkê, emê ji we re pêşkêşbikin, tevlî ko ew hindik ji gelekî ye: Seet yek (piştî nîvê şevê): Di vî çaxî de bêhtirên mirovan berî sê seetan razane û hemû fazên(nore, xul, dewre) xewê derbasbûne. Di vê seetê de xewa mirov sivikdibe û bi hesanî ji xew şiyardibe. Eger kesek nexweşbe, yan birîndar be di vê demê de gelekî bi êşê diheste(dihese), jiber vê yekê, yên hawîrdorî nexweş û birîndaran gerek e bêhna xwe ji kazkaz û nalînên wan re ferehbikin. Seet dido: Bêhtirên organên(endamên) laşê mirov bi eborî kardikin, lê bitenê kezeba reş (cerg) sûdê ji vê dema hedinî dibîne û keresteyên(madeyên) ji organizm(laş ) re gerek diafirêne û hemû jehran ji organizm davêje. Em dikarin bibêjin, ko laş ji hundur ve tê şiştin. Eger win hê di vê demê de şiyarbin, ew ji we re tiştekî nebaş e. Ji xwe vexwarina qehwê, çayê û nemaze meyê(alkohol) ji binî karekî nesewdanî(aqilmendî) ye. Eger win şiyarbin û dixwazin tiştekî vexwin ji piyalek av, yan şîr çêtir nîne. Seet sisê: Di vê demê de laş xwe serewtdike(rehetdike) û ji aliyê fîzîkî ve bi carekê kerixî ye. Eger pêwist be di vî çaxê dereng de win şîyarbin, dive win hemû haya xwe bidin karê, ko win dikin û çavê xwe belkin, ji ber ko şiyarbûna we ne li gor katjimêra biolojî ye, katjimêra laşê we. Di vê demê de pestoya(fişara) xwîna mirov gelekî nizimdibe û dilkutk û bêhnkişandin gelekî hêdîne. Seet çar: Pestoya xwînê hê nizm e û xwîna digihe mêjî di nizimtirîn fazê de ye. Di vê seetê de goristan himbêza xwe divekin û piraniya mirovan dimirin. Mixabin mirov nikare xwe di ser vê seetê re çendke. Laş bi kêmtinîn enerjî(taqet) kardike, lê bihîstin(guh) tûjdibe. Ko mirov pêjneke çiqasî nizim be jî bike, şiyardibe. Seet pênc: Di vê demê de her dû gurçik rawestayî ne û titiştî(mîzê) naavêjin. Mirovên razayî ev çend care di hemû fazên xewê ve derbasbûne. Fazên xewê jî ev in:xewa sivik, xewa xewnan û xewa giranî bê xewn. Eger di vê demê de mirov şiyarbibe bi hesanî dikare ji nav livînan dekeve, ne bi mêkutan û mirov jêhatî ye. Seet şeş: Di vê demê de pestoya xwînê bilinddibe, dil xurt lêdixe û xwîn di sordamaran de bi hêz dijene. Eger em bixwazin hê jî razin, lê laşê me bi rastî şiyardibe. Seet hevt: Xweparastin, ya laş(îmunolojya) bi taybetî xurt e. Eger di vê demê de mirov bihingive vîrus û baktêriyan jî, dîse ferzenda, ko mirov nexweş nekeve gelekî bilind e. Seet heşt: Di vê demê de laş rehet bûye. Kezeba reş laş ji kêresteyên jehrî paqijkiriye. Di vê demêde vexwarina meyê tiştekî pir nesaxlem e û barekî pir ji kezeba reş re giran e. Seet neh: Ji seet neh ve çalakiya psîkolojî bilinddibe û hisandina bi êşê nizimdibe. Dil bi hemû hêza xwe kardike. Seet deh: Çalakiya laş hê bilindtirdibe. Mirov di baştirîn forma sportî(şinokirinî) de ye. Mirov di vê demê de dikare tiştên mezin bike û ev gengazî(imkaniyat) ta firavînê dimênin. Jiber vê yekê gerek e di vê demê de mirov çarê ji tiştên giran re û asê re bibîne. Yên ko li çayxanan dirûnin, bi pelikan dileyzin û yên bi hogirên xwe re li ser tiştên kelevajî dipeyvin hêzên xwe, yên giranbiha pûç û vala diberdin. Ev hêzên wê piştre ji wan re pêwist bin, lê hew bi dest wan dikevin. Seet yazdeh: Dil hê jî bi awakî rîtmî li gor çelengiya mirov, ya psîkologî kardike. Bi mezinkirin û çêtinkirina kar dil nahise. Seet diwazdeh: Kêlîka civandina hemû hêzên mirov tê. Xebînet e niha mirov zikê xwe bide ber xwarinê. Baştir e mirov firavînê hê seeteke din derengbixe. Seet sêzdeh(yekê piştrî nîvro): Kezeba reş xwe rehetdike û hinek glykogên(kerestek e kîmiyayî ye) dikeve nav xwînê. Dema çalakiya mirovî pêşî buhûrt. Mirov bi westabûnê dihese û eger hê kar li pêşiyê hebe jî, lê dîse rehetbûn jê re pêwist e. Seet çardeh: Di vê demê de enerjiya laşê mirov gelekî nizimdibe. Di vê noreya(faza) bîstûçarseetî de ev nizimbûna diduya ye, ya enerjiya laş. Dijekirdara(reaksyon) mirov gelekî sist û hêdî ye. Seet pazdeh: Rewşa mirov hinekî baştirdibe. Her pênc hesteyên(hewas) mirov: dîtin, bihîstin, bêhnkirin, hingivtin û çeştin(tamkirin) tûjdibin. Kurtîlhez di vê demê de hez ji rûniştina ber masê dikin. Ji nû ve hêza mirov lê divegere. Seet şazdeh: Banê şekir di xwînê de bilinddibe. Hin doktor dibêjine vê demê dema diabetes(nexweşiya şekir), ya piştî nîvroyî. Pişta vegera hêza mirov dîse ew hinekî kêmdibe. Seet hivdeh: Gengaziyên karkirinê bilinddibin. Sportvan xwe li gor hêza xwe şinodikin (temrîndikin). Seet hijdeh: Hisandina bi êşa fîzîkî kêmdibe. Daxwaza mirov, ko li ser xwe bigere û xwe bilebitêne bîlinddibe. Zelaliya psîkologî nizimdibe. Seet nozdeh: Pestoya xwînê bilinddibe. Aramiya(stabîlîteya) psîkologî digihe sifir. Mirov nervoz e û dikare ji bona tiştekî pûç pevçûneke mezin çêke. Ev demek e ne xweş e jibo, yên hîstêriya bi wanr e heye. Êşa serî despêdike. Seet bîst: Di vê demê de giraniya laşê mirov digihe pikê(maksîmum), ne çax e, ko yên qelew xwe niha bipîvin. Dijekirdara me xurt û tûj dibe. Şofêr di forma herî baş de ne. Ziyanên li ser riyan çêdibin pir kêm in. Seet bîst û yek: Rewşa mirovî psîkolojî normal e. Ev dem pir bikêrî xwendenkar û hunermendan tê, da xwendin û rola xwe serdilbikin. Mêjî dikare gelek tiştan di hiş de imbarbike, ew tiştên ko bi roj nikarîbû bike. Seet bîst û dido: Hijmara şanikên spî di xwînê de gelekdibe, şûna pênc ta heşt hezar şanik di sentîmetreke kabikî(cm3 ) de hijmara wan digehe diwazdeh hezaran. Germbûna laş kêmdibe. Seet bîst û sisê: Laşê mirov xwe ji rehetiyê re amadike. Çaxê xewê tê, lê ji hundur ve laş xwe ji afirandinên nû re amadedike. seet bîst û çar(nîvê şevê) Seeta dawî ye. Bazinê şevûrojî bîstûçarseetî tewadibe. Eger mirov seet bîst û dido çûbe razabe , niha destpêdike xewnan dibîne. Ne bi tenê laş, lê mêjî jî ji bona jîna roja were çalakiyên xwe nûdike û tiştên bêkêr davêje. Roj tewabû. [[category:biyolojî]] 4441 16311 2005-01-20T02:30:55Z Erdal Ronahi 2 4442 66735 2007-01-27T12:00:36Z Luqman 401 [[Image:Zagrosê_Hajo.jpg|right|framed|Zagros Haco]] Nivîskar û [[lêkolinvan]]ê [[kurd]]. ==Grêdanên derve== *[http://hem.passagen.se/zagros/ Malpera Zagros Haco] {{kurt}} [[Kategorî:nivîskar]] 4443 16313 2005-01-20T02:32:10Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Zagros Haco]] 4444 60438 2006-12-15T03:00:03Z Erdal Ronahi 2 Malper Di 14ê êlûna [[1992]]an de, [[parliamentê Herêma Kurdistanê]] biryara damezrandina '''Zankoya Duhokê''' ya ji du kolecan stand: Koleca Textoriyê û Koleca Çandiniyê. Di despêka sala akademî ya 1992/[[1993]] de xwendekaran dest bi xwendinê kir. Kursê pêşî di 31.10.1992an de vebû. Piştre gelek kolecên din jî vebûn. Bo hevtewawkirina struktûra zankoyê di van salên dawî de gelek navendên zanistî hatine avakirin. == Lînk == * [http://www.dohukuni.net Malpera zankoyê] [[kategorî:Zanîngeh|Duhok]] 4445 60436 2006-12-15T02:58:01Z Erdal Ronahi 2 '''Zankoya Selahedînê''', berê [[Zankoya Silêmaniyê]] di sala [[1968]]an de hate damezrandin û sala akademî [[1982]]/[[1983]] bi cihê bû. Ew ji nav her sê zankoyên [[Kurdistana Îraqê]] zankoya herî mezin e. Ew li herêma paytextê [[Hewlêr]]ê ye. Zankoya Selahedînê endamê [[Civata Zankoyên Navnetewî]] ye. Niha 12 kolecên wê hene. == Lînk == * [http://www.usalah.org/index.php?id=1&L=1 Malpera zankoyê] [[kategorî:Zanîngeh|Selahedîn]] [[en:Salahaddin University]] 4446 64459 2007-01-13T21:38:54Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Jînwerzanist]] #REDIRECT [[Jînwerzanist]] 4447 24466 2006-01-08T12:10:53Z Erdal Ronahi 2 Pijîşkî çû cihê Bijîşkî Zanîna li ser [[tendurustî|tenduristiyê]], li ser [[nexweşî|nexweşiyan]] û [[derman]]kirinê. {{kurt}} [[Category:Zanist]] 4448 58670 2006-11-27T20:24:38Z 212.100.178.141 is: '''Ceolojî''' (Geolojî) zanîna li ser [[zemîn]]ê, li ser qaşûlê zemînê, çêbûn û guhertinên wî qaşûlî, binyat, avakirin û guhertinan e. {{kurt}} [[Category:Zanist]] [[af:Geologie]] [[ar:جيولوجيا]] [[an:Cheolochía]] [[bg:Геология]] [[bs:Geologija]] [[ca:Geologia]] [[cs:Geologie]] [[cy:Daeareg]] [[da:Geologi]] [[de:Geologie]] [[et:Geoloogia]] [[el:Γεωλογία]] [[en:Geology]] [[es:Geología]] [[eo:Geologio]] [[fa:زمین‌شناسی]] [[fr:Géologie]] [[gl:Xeoloxía]] [[ko:지질학]] [[hr:Geologija]] [[io:Geologio]] [[id:Geologi]] [[ia:Geologia]] [[ie:Geologie]] [[is:Jarðfræði]] [[it:Geologia]] [[he:גאולוגיה]] [[la:Geologia]] [[lt:Geologija]] [[nl:Geologie]] [[ja:地質学]] [[no:Geologi]] [[ps:چاپېريال پوهنه]] [[pl:Geologia]] [[pt:Geologia]] [[ro:Geologie]] [[ru:Геология]] [[sk:Geológia]] [[sr:Геологија]] [[su:Géologi]] [[fi:Geologia]] [[sv:Geologi]] [[tl:Heolohiya]] [[th:ธรณีวิทยา]] [[tr:Jeoloji]] [[uk:Геологія]] [[vo:Talav]] [[vi:Địa chất học]] [[zh:地质学]] 4449 16319 2005-01-20T02:57:40Z Erdal Ronahi 2 Zanîna karê li ser hayadariyan bi taybetî bi alîkariya navgînên automatîkî [[dîgîtal]] {{kurt}} [[Category:Zanist]] 4450 16320 2005-01-20T02:57:50Z Erdal Ronahi 2 [[Zanîn]]a li ser keş û seqayê û guhertinên wê di heyameke dirêj de {{kurt}} [[Category:Zanist]] 4451 56107 2006-11-13T10:48:22Z Erdal Ronahi 2 '''Matematîk''' [[zanîn]]a li ser rewş û mercên çendatî [[kvantatîv]] û peywendiyan û li ser formên gewdên jiyana [[objektîv]] e. ==Nîşaneyên Matematîkî== *[[Zêdek]] (+) *[[Kêmek]] (-) *Carîn an jî lihevistin (x) *Parîn an jî dabeş : (/) *[[Yeksan an jî wekhev]] (=) *[[Girde]] *[[Sêgoşe]] *[[Çargoşe]] *[[çargoşeya Duyeksan]] {{kurt}} [[Category:Zanist]] 4452 16322 2005-01-20T02:58:21Z Erdal Ronahi 2 Zanîna li ser bûyerên fîzyayî di bayê hawîrdorê [[Zemîn]]ê de û sedemên wan {{kurt}} [[Category:Zanist]] 4453 66625 2007-01-26T15:05:15Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mr:मानसशास्त्र]] '''Psîkolojî''' [[zanîn]]a li ser qanûn, pêşveçûn û rûdan û çalakiyên derûnî yên [[mirov]] e. Psîkolojî zanîstiyeke nû ye li dinyayê. Heya destpêka serdema 20emîn wekî dîsîplîneke bîyolojî, [[felsefe]], bîjîşkî hwd bû. [[Wilhelm Wundt]], [[Sigmund Freud]], [[Carl Gustav Jung]] , psîkologên Emerîkayî ku [[rêbaza tevgerzaniyê]] bikardianîn hwd hêdî hêdî bi serê xwe bû zanîstiyek. Di demên dawî de bi navê kognîtîvpsîkolojî şaxekê din jî lê zêde bû. === Şaxên psîkolojiyê === == Psîkolojiya bingehîn an hîmê psîkolojiyê == *Perwerdeya metodên psîkolojiyê, dibistanên psîkolojiyê *[[Psîkolojiya giştî]] *[[Psîkolojiya bîyolojîk]] *[[Psîkolojiya gihîştinê]] *[[Psîkolojiya Civakî]] *Psîkolojiya kesayetî û cudatiyê == Psîkolojiya bi zanîstiyên din re kar dike == *[[Klînîk Psîkolojî]] *[[Ekonomîk psîkolojî]] *[[Psîkolojiya Perwerdeyê]] {{kurt}} [[Category:Zanist]] [[af:Sielkunde]] [[an:Sicolochía]] [[ar:علم النفس]] [[ast:Psicoloxía]] [[bg:Психология]] [[bn:মনোবিজ্ঞান]] [[br:Psikologiezh]] [[bs:Psihologija]] [[ca:Psicologia]] [[ceb:Saykolohiya]] [[co:Psiculugia]] [[cs:Psychologie]] [[csb:Psychòlogijô]] [[cy:Seicoleg]] [[da:Psykologi]] [[de:Psychologie]] [[el:Ψυχολογία]] [[en:Psychology]] [[eo:Psikologio]] [[es:Psicología]] [[et:Psühholoogia]] [[eu:Psikologia]] [[fa:روان‌شناسی]] [[fi:Psykologia]] [[fr:Psychologie]] [[fur:Psicologjie]] [[fy:Psychology]] [[ga:Síceolaíocht]] [[gd:Eòlas-inntinn]] [[gl:Psicoloxía]] [[he:פסיכולוגיה]] [[hi:मानस शास्त्र]] [[hr:Psihologija]] [[hu:Pszichológia]] [[hy:Հոգեբանություն]] [[ia:Psychologia]] [[id:Psikologi]] [[io:Psikologio]] [[is:Sálfræði]] [[it:Psicologia]] [[ja:心理学]] [[jbo:menske]] [[jv:Psikologi]] [[ka:ფსიქოლოგია]] [[ko:심리학]] [[ky:Психология]] [[la:Psychologia]] [[lad:Psikolojiya]] [[lb:Psychologie]] [[li:Psychologie]] [[lt:Psichologija]] [[lv:Psiholoģija]] [[mk:Психологија]] [[ml:മനഃശാസ്ത്രം]] [[mr:मानसशास्त्र]] [[ms:Psikologi]] [[mt:Psikoloġija]] [[nap:Psicologgia]] [[nl:Psychologie]] [[nn:Psykologi]] [[no:Psykologi]] [[oc:Psicologia]] [[pl:Psychologia]] [[pt:Psicologia]] [[rm:Psicologia]] [[ro:Psihologie]] [[ru:Психология]] [[scn:Psicoluggìa]] [[sh:Psihologija]] [[simple:Psychology]] [[sk:Psychológia]] [[sl:Psihologija]] [[sq:Psikologjia]] [[sr:Психологија]] [[su:Psikologi]] [[sv:Psykologi]] [[th:จิตวิทยา]] [[tl:Sikolohiya]] [[tpi:Saikolosi]] [[tr:Psikoloji]] [[uk:Психологія]] [[vi:Tâm lý học]] [[war:Psikolohiya]] [[yi:פסיכאלאגיע]] [[zh:心理学]] [[zh-yue:心理學]] 4454 16324 2005-01-20T02:50:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[civaknasî]] 4455 65762 2007-01-21T12:23:28Z Luqman 401 Koma çalakiyên mirovatî yên şêweyên kar û navgînên afrandina berhemên madî bo [[civak]]a mirovatî û pakkirina mercên bikaranîna hêzên [[xweza]]yî û hebûnên xwezayî {{kurt}} [[Kategorî:zanist]] 4456 16326 2005-01-20T02:59:14Z Erdal Ronahi 2 Ceolojî çû cihê Geolojî #REDIRECT [[Geolojî]] 4457 39465 2006-08-13T17:07:58Z Liesel 539 Guherandina 85.107.109.12 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Liesel '''Sîstema hormonan''' sîstema organên ku hormonan çêdikin e. Ji organên ku hormonên xwe didin xwîne re em ''organên endokrîn'' jî dibejin. [[Hormon]] di gelek [[organên mirovan]] de tên çêkirin. Hormon xebatên bedenê regule dikin. '''Organên hormonan''' girîngtirîn ji jor ber bi jêr ev in: *[[hîpofîz]] *[[livika troîd]] *[[livika paratroîd]] *[[livika tîmus]] *[[pankreas]] *[[bergurçik]] **Livika bergurçik ya dorîn **Livika bergurçik ya navçeyin *[[Hêkdank]] (jin) *Livika [[gun]] an batî (mêr) {{sîstemên organan}} [[category:anatomî]] 4458 16328 2005-01-20T12:56:34Z Erdal Ronahi 2 '''Livika troîd''' an toşpiya troîd organeke [[sîstema hormonan]] e. Di wî [[organ]]ê de [[hormon]]ên [[trîyodtîronîn]] (T3) û [[tetrayodtîronîn]] ([[tîroksîn]], T4) têne çêkirin. Ew hormonana ji bo telefkirina enerjî û ji livînê girîng in. Ger ew hormona tunebin, mirov her tim diweste, naxwaze xwe bileqîne û karbike. Gava pir ji wan hormonan hebin, dilê mirovan pir zû lêdixe, mirov nikare şuna xwe da bimîne û dixwaze hertim bilive. [[category:anatomî]] 4459 39732 2006-08-13T21:46:30Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako '''Livika paratroîd''' an toşpiya paratroîd organeke [[sîstema hormonan]] e. Li dora [[livika troîd]] çar livikên piçûk bi navê paratroîd hene. Ew jî ji bo hezmkirina [[kalsiyûm]] hormonan çêdikin. Kalsiyûm ji bo [[hestî|hestiyan]] gelek girîng e. Ger ew hormonana di bedenê de pir hebin, di bedenê de pir kalsiyûm tê komkirin. Ew kalsiyûma ji temarê xwînê dide girtin. Gava hindik be, hestiyên mirovan dihelin. [[category:anatomî]] 4460 16330 2005-01-20T12:56:47Z Erdal Ronahi 2 '''Hîpofîz''' [[organ]]ekî gelek biçûk e û di hindûrê mêjû de cih digre. [[Hormon]]ên ku di hîpofîzê de tên çêkirin, emir didin organên din, da ku ew hormonan çêbikin. Ew hormonana ji bo mezinbûnê (''[[adrenokortikal hormon]], [[ACH]]''), ji bo hîngivandinê ''([[gonadotrop hormon]], [[oksîtosîn]])''. Xênci wana gelek hormonên din hene. Hormonên emrê jo bo hemû organên ku endokrîn dixebitin, tên çêkirin. [[category:anatomî]] 4461 65772 2007-01-21T14:47:02Z Luqman 401 Kesên ku [[goşt]] naxwin, '''vejeteryan''' in. ==Grêdanên derve== *[[http://www.veggiepride.org/fr/kurde.php Îlankirina rûmeta vejetaryanan]] {{kurt}} [[Kategorî: xwedîbûn]] 4463 36491 2006-07-25T09:09:12Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:DicOOo.png|thumb|DicOOo û ferhengên rastnivîsa kurdî]] '''DicOOo''' (ji ''Dictionary''=[[ferheng]] û ''OOo''=[[OpenOffice.org]]) bernameyeke ji bo daxistina ferhengên OpenOffice.org'ê ye. DicOOo bi kurdî hat wergerandin. Armanca DicOOo'ye, daxistin û sazkirina ferhenga rastnivîsa [[MySpell]] a kurdî ji bo OpenOffice.org'ê ye. Di versyonên 1.9 û 2.0 yên OOo'ye de mirov dikare kurdî wekî zimanê nivîsê hilbijêre û kontrola rastnivîsê wê bike. DicOOo 1.4.1 bi xwe jî bi kurdî ye. Nivîskarê wê Laurent Godard e. ==Vêkirina DicOOo== DicOOo bi xwe belgeyeke [[OpenOffice.org]]'ê ye. Ji bo vekirina wê gel te OpenOffice.org hebe. '''Dema tê vekirin, divê destûr ji bo [[makro]]yan bê dan ("Enable macros")'''. ==Girêdanên derve== *[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/ku/d/d8/DicOOo.sxw DicOOo 1.4.1 daxe] (bi bernameya [[OpenOffice.org]] veke) [[category:Nivîsbariya azad]] [[category:nivîsbariya kurdî]] 4464 36500 2006-07-25T09:09:27Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 85.99.157.238 Di vê [[:Wikipedia:Kategorî|kategoriyê]] de [[bername|bernameyên]] ku bi [[zimanê kurdî|kurdî]] hatin wergerandin tên lîstekirin. [[category:nivîsbarî]] www.helhel.com 4465 16335 2005-01-21T00:08:14Z Erdal Ronahi 2 Screenshot DicOOo, by Erdal Ronahî Screenshot DicOOo, by Erdal Ronahî 4466 16336 2005-01-21T00:15:20Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[DicOOo]] 4467 16337 2005-01-21T00:40:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[hezex]] 4468 16338 2005-01-21T00:41:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[hezex]] 4469 53446 2006-10-20T14:48:43Z Luqman 401 Gundê '''Herbak''' girêdayi [[Hezex|Hezexê]] ye. Li rojhilat bi [[Hoser]] ve, li bakur bi [[Cirehi]] ve, li başûr bi [[Sirsirk]] ê ve li rojava jî bi [[Kovex]] û [[Girê Sira]] {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezexê]] 4471 16340 2005-01-21T10:58:36Z Erdal Ronahi 2 screenshot OpenOffice.org 1.9 Ji aliyê Erdal Ronahî hat bar kirin. Lîsans: GPL 4472 65719 2007-01-21T11:37:45Z Luqman 401 [[Image:Rastnivis.gif|right|framed|Kontrola rastnivîsê bi OpenOffice.org]] Ji bo '''kontrola rastnivîsa kurdî''' [[MySpell]] heye. MySpell perçeya paketa [[OpenOffice.org]]'ê ye. Eger gel te OpenOffice.org hebe, bi [[DicOOo]] ferhenga rastnivîsa kurdî daxe. {{kurt}} [[Kategorî:kompûter]] 4476 16344 2005-01-22T13:23:14Z Erdal Ronahi 2 4477 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 48550 2006-09-27T16:42:57Z Bangin 450 Parastî [[PhpBB]]: pir caran vandalîzm [edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed] [[Image:Logo_phpBB.gif|right|framed|Logo ya phpBB]] '''phpBB''' (''php Bulletin Board'') sîstemeke ji bo avakirina [[forum]]an e. phpBB bi [[kurdî]] hat wergerandin. ==Giredanên derve== *[http://www.phpbb.com/ Malpera phpBB] {{kurt}} [[category:nivîsbariya kurdî]] [[category:nivîsbariya azad]] 4479 23817 2005-12-19T14:15:58Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Rastnivis.gif|thumb|Kontrola rastnivîsê bi MySpell'ê]] Rastnivîs an '''rastnivîsandina kurdî''' kuralên nivîsandina bi [[zimanê kurdî]] ne. Ji ber ku saziyeke fermî tune, ji aliyên cuda kuralên cuda tên esas girtin. Bernameyên kontrola rastnivîsê ya kurdî hene. Ev [[MySpell]], [[Ispell]] û [[Aspell]] in. Pirtûkeke [[Samî Tan]] bi navê [[Rêziman û Rastnivîsa Zaravayê Kurmancî]] ser vê mijarê heye. Binihêre: *[[Kontrola rastnivîsa kurdî]] *[[MySpell]] ==Girêdanên derve== *[http://www.linux-ku.com/myspell Malpera MySpell a kurdî] *E-pirtûka Arif Zêrevan: [http://www.nefel.com/epirtuk/arif_zerevan_bingehen_rastnivisandine_02.pdf Bingehên rastnivîsandina kurdiyê] (pdf) {{kurt}} [[category:ziman]] 4480 16347 2005-01-23T00:09:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rastnivîsa kurdî]] 4481 16348 2005-01-23T00:20:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mehmed Emîn Bozarslan]] 4482 16349 2005-01-23T00:21:36Z Erdal Ronahi 2 4483 37084 2006-07-31T15:26:37Z Zanistvan 333 [[Image:M_emîn_bozarslan.jpg|right|framed|Mehmed Emîn Bozarslan]] '''Mehmed Emîn Bozarslan''' (Amed, 1935-) [[nivîskar]] û [[zimanzan]]ek kurd e. Li [[Ewropa]]yê dijî. Bavê [[Hamît Bozarslan]] e. Bozarslan, di sala 1935a de, li qeza Diyarbekirê (Amed) li Lîceyê ji dayîk bûye. Piştî xwendina xwe temam kiriye, dest bi meletiyê kiriye. Dura li wê heremê ku ji dayîk bûye, dest bi muftîtî kiriye. gelekan [[bernav]]ê ‘[[Muftî]]’ yan ‘Muftiyê [[komunîzm|Komunîst]]’ lê dikir. Çawa ku ‘telebe’ bi mana ‘şoreşger’ dihête karanîn, ‘qomunîst’ jî di nav Kurda de pirî caran ji dêvla welatparêzî, mafperestî ango ji bo kesên ku mafê Kurda û belengazan parastiye, hatiye karanîn. Bi gotinekî din, di raya giştî a Kurda de tu çiqas ji dewletê dûr bî, ewqas qomunîst î. Meleyên Kurda yên berê jî, hema bêje piraniya wan bi vî navî hatîne naskirin. Tiştên balkeş ya nivîskar û lêkolînvanên Kurda, di Mehmet Emîn Bozarslan de jî tê dîtin. Ew jî bingeha welatparêziya xwe û her weha bingeha nivîskariya xwe, ji rewşa axa xwe ya bindest digre. Gelek deweran digere, rewşa gelê xwe yê xizan û bindestan dibîne û sedema vê yekê pirtûka xwe ya yekemîn ya bi navê ‘Şeyhlîk ve Aðalik’ (Axatî û Şêxtî) de di sala 1964a de şirove dike, raya xwe radixe ber gel. Pirtûka duyemîn a Bozarslan jî, li ser pirsa Kurdî ye. Di sala 1966a de, pirtûka Bozarslan bi navê ‘Doðu’nun Sorunlari’ (Pirsên Rojhilat) dikeve destê xwendevanan. Bozarslan, girîngiya ziman û hînkariya bi zimanê zikmakî jî, her weha di vê pirtûka xwe de cara yekemîn eşkere dike. Her du pirtûkên ewil ya Bozarslan, bi Tirkî nin û her weha li ser pirsên gel û herêmê nin. ==Yekem alfabeya kurdî li Tirkiyeyê== Ewil pirtûka Bozarslan ya bi Kurdî, ‘Alfabe’ ye. ‘Alfabe’, di sala 1968an de li Stenbolê hat çapkirin. Ev pirtûka, her weha ewil elîfbaya Kurdî ye ku, bi tîpên Latînî li Komara Tirkiye hatiye çapkirin. Ji bilî ‘Alfabe’yê, Bozarslan, ‘Mem û Zîn’a Ehmedê Xanî jî wergêrandibû Tirkî û ev pirtûka jî di sala 1968a de tevlî Kurdiya wê ya orîjînal, li Stenbolê di nav Weşanên Hasat de hatibû çapkirin. Her du xebatên Bozarslan, ji alî dozkerên Amed û Stenbolê ve, di cî de hatin berhevkirin. Bozarslan jî hate zîndankirin. Ew, bi “xebata ji bo parçekirina Komara Tirkiye û sazkirina dewleteka Kurd a xweser” dihat sucdarkirin. Dozkerê Amedê, ‘Alfabe’ û ‘Mem û Zîn’a ku Bozarslan wergêrandibû Tirkî, wek “du dînamîtên ku Bozarslan xwestiye têxe binê siyaseta Komara Tirkiye” dişiband. Doza ‘Alfabe’yê heta sala 1974a domkir. Di sala 1974a de, ji ber lêborîna giştî (genel af) doza Bozarslan ket, lê ‘Alfabe’ wekî hacetekî sucê hat dîtin û qedexekirina li ser wî dom kir. Ango, ‘lêborîn’ ji şexsa re bû; ji pirtûkan re ‘lêborîn’ tûne bû. Bi vî biryara dadigeha Komara Tirkiye, li tevayî dinyayê ewil car bû ku elîfbayekî dihat qedexekirin. Çapa ‘Alfabe’yê ya li Swêd jî, li Tirkiyê bû egerekî nijadperestiyê: Piştî sala 1979a ku Bozarslan derket dervayî welat, li Swêdê cîhwar bû û xebatên xwe li vî welatî domand. Çapa duyemîn ya ‘Alfabe’yê jî di sala 1980a de, li Swêd çêbû. Rojnama ‘Milliyet’ ev yeka wekî nûçeyekî sansasyonel di rûpela ewilîn de çapkir. Yê nizanibû, wê bigota qey “li Swêdê şer derketiye”. ==Bozarslan wek siyasetvan== Piştî ewqas eziyet û îşkence û zîndaniyê, Bozarslan neçar ma di sala 1979a de derket dervayî welat. Nefîkirin çiqas zor be jî, lê meriv dikare bêje ku, baş bû Bozarslan derket dervayî welat. Bê guman ew li Tirkiyê bimana, nedikarîbû ku ewqas berhemên hêja biafrîne; ewqas xizmeta zimanê Kurdî bike. Bozarslan, eger li Tirkiyê bijiya, ew hem berhemên xwe nedikarîbû ewqas bi azadî biafrîne, hem jî wê ji ber keda xwe ya hêja gelek salên xwe li zîndanê derbas bikira. Bozarslan, di nav xebata DDKOyê (Devrimci Doðu Kültür Ocaklarý) de jî cîhê xwe girtiye. Tê zanîn ku DDKO, ewil komela legal e ku piştî têkçûna Serhildana Seyît Riza li Komara Tirkiye di sala 1969a de hatiye damezrandin. Ji kesên ku bîranînên xwe ya li derhaq DDKOyê de nivîsandine em zanin ku, di nav komelê de du şax bi eşkereyî xuya dikin. Yek ji van şaxana, nêzîkî Partiya Demokrat a Kurdistana Tirkiyê (TKDP) ye; ya din jî şexsiyetên çep in û pêywendiya wan bêtir bi FKF (Fikir Kulüpleri Federasyonu) û TÝP (Türkiye Ýşçi Partisi) re henin. Bozarslan di nav van şaxana de bi taybetî li cîhekî nîne. Lê tesîra Bozarslan, di nav komelê de bêtir li ser ew xortên welatparêz ku xwe nêzîkî TKDP dihesîbînîn de, heye. Piştî ku leşkerên Komarê di sala 1971a de dest danîn ser hukim, wekî gelek rewşenbîr û siyasetmedarên Kurd û Tirk, Bozarslan jî hem ji ber pirtûkên xwe hem jî ji ber endametiya DDKOyê kete zîndana Diyarbekirê û di doza DDKOyê de jî hat dadgehkirin. Xebatên Bozarslan, ji ber sazumana leşkerî heta sala 1974a sekinî an jî bi nêhînî dom kir. Di van salan de çi pirtûkên wî nehatin çapkirin. Bi lêborîna giştî re gelek rewşenbîr û siyasetmedarên Kurd ji zîndanan derketin û dest pê kirin rêxistinên xwe damezrandin. Bozarslan jî, carekî din bi eşkereyî dest bi wergêrandin û nivîsîna pirtûkan kir. Ew, durî rêxistinên Kurda nema, lê di nav tu rêxistinên ku wê demê hatibûn damezrandin, cîh negirt. Ev yekê han bi raya min di vî warî de balkêş e: Bozarslan, bê guman tena serê xwe wekî rêxistinekî bû. Lê ji ber ku ne endamê rêxistinekî bû, tu rêxistin jî bi xûrtî alîkariya wî nedikir. Her weha di nivîsandin û çapkirin, bi taybetî jî firotina pirtûkên Bozarslan de ji bilî astengiya dewletê, astengiya hin ‘siyasetmedaran’ jî hebûn. Bawer nakim ku li derhaq vê yekê de, tu kesek heta niha ji Bozarslan gazinekî bîhîstibe. Ew ji çi kesî gazina nekir, lê karê xwe jî bê westan domand. Ýro meriv bi dilekî rehet dikare bêje ku, pirtukên ku Bozarslan nivîsandiye an jî wergêrandiye, ji weşanxanê heta ji pirtûkxaneyê hinek rêxistinan dewlemendtir e. ==Xebata rastnivîsiya kurdî== Bozarslan, piştî xebata evqas salan hê jî bê westan karê xwe didomîne û niha jî dest bi xebatekî din ya giranbiha kiriye. Ev xebata wî lý ser rastnivîsandina (imla) peyvên Kurdî û her weha etîmolojiya ziman e. Ev xebata giranbiha berî çend salan li rojnama hefteyî, li Ronahî beş bi beş dest bi weşanê kir û niha jî li rojnama panzdeh roji, li Dema Nû de didome. Qasî ku ez zanim, li ser vê yekê heta niha li nav Kurdên Tirkiyê tu xebatekî bi vî rengî nehatiye çêkirin. ==Berhem== *[[Şeyhlik ve Aðalýk]] (çapa 1, 1964 Stenbol); *[[Doðu’nun Sorunlarý]] (çapa 1, 1966 Stenbol); *[[Alfabe]] (çapa 1, 1968 Stenbol, çapa 2, 3 û 4 Swêd); *[[Anarşistler]] (çapa 1, 1977 Stenbol); *[[Şerefname]] – Kürt Tarihi / Şeref Han (Wergêra Tirkî: M. Emîn Bozarslan, çapa 1, 1971 Stenbol; çapa 2, Weşanên Deng, 1998 Stenbol); *[[Meyro]] (çîrok, çapa 1, 2 û 3, Swêd; çapa 4, Weşanên Deng, Stenbol); *[[Mîr Zoro]], (meselokên lawiran, çapa 1, 1981 Swêd; çapa 2, weşanên Deng, Stenbol); *[[Gurê Bilûrvan]] (meselokên lawiran, çapa 1, 1982 Swêd); Kêz Xatûn (meselokên lawiran, çapa 1, 1982 Swêd); Ýçerdekiler ve Dýşardakiler (çapa 1, 1974 Stenbol; çapa 2, 1983 Swêd); Serketina Mişkan (meselokên lawiran, çapa 1, 1984 Swêd); Pepûk (meselokên lawiran, çapa 1, 1985 Swêd); Melayê Meşhûr (pêkenokên Kurdî, çapa 1, 1986 Swêd); Şerefa Ristem Keya (kurteçîrok, çapa 1, 1992 Swêd); Kemal Paşa Weledê Kê Ye? (meselokên siyasî, çapa 1, 1993 Swêd); Gulî Xatûn (çîrokên gelî, çapa 1, 1997 Swêd); Kurê Mîrê Masiyan (çîrokên gelî, çapa 1, 1998 Swêd); Kürd Teavün ve Terakkî Gazetesî: Kovara Kurdî-Tîrkî (wergêr jî tîpên erebî bo tîpên latînî: M. Emîn Bozarslan. çapa 1, 1998 Swêd); Jîn-Cilda Yekemîn (Kovara Kurdî-Tîrkî / wergêr jî tîpên Erebî bo tîpên Latînî: M. Emîn Bozarslan, çapa 1, 1985 Swêd); Jîn-Cilda Duyemîn (Kovara Kurdî-Tîrkî / wergêr jî tîpên Erebî bo tîpên Latînî: M. Emîn Bozarslan, çapa 1, 1985 Swêd); Jîn-Cilda Sêyemîn (Kovara Kurdî-Tîrkî / wergêr jî tîpên Erebî bo tîpên Latînî: M. Emîn Bozarslan, çapa 1, 1986 Swêd); Jîn-Cilda Çaremîn (Kovara Kurdî-Tîrkî / wergêr jî tîpên Erebî bo tîpên Latînî: M. Emîn Bozarslan, çapa 1, 1987 Swêd); Jîn-Cilda Pêncemîn (Kovara Kurdî-Tîrkî / wergêr jî tîpên Erebî bo tîpên Latînî: M. Emîn Bozarslan, çapa 1, 1988 Swêd); Masiyên Bejî (pêkenokên gelî, çapa 1, 1987 Swêd); Ji Dînan Dîntir (pêkenokên gelî, çapa 1, 1988 Swêd); Ilmê Tûrik (pêkenokên gelî, çapa 1, 1989 Swêd); Bûka Gulsûn (pêkenokên gelî, çapa 1, 1990 Swêd); Mela Kulî (pêkenokên gelî, çapa 1, 1991 Swêd); Kurdistan: Rojnama Kurdî ya Pêşîn-Cild 1 (wergêr ji tîpên Erebî bo tîpên Latînî: M. Emîn Bozarslan, çapa 1, 1991 Swêd); Kurdistan: Rojnama Kurdî ya Pêşîn-Cild 2 (wergêr jî tîpên Erebî bo tîpên Latînî: M. Emîn Bozarslan, çapa 1, 1991 Swêd); Mem û Zîn / Ehmedê Xanî (wergêrê tîpên Latînî û Kurdiya xwerû: M. Emîn Bozarslan, çapa 1, 1968 Stenbol; çapa 2, 1995 Swêd; çapa 3, Weşanxana Deng, 1997 Stenbol); Kürtçe-Türkçe Sözlük / Yusuf Ziyaeddîn Paşa (Bi berhevkirin û wergêrandina Tirkî ya M. Emîn Bozarslan, çapa l, Weşanên Çira, 1978 Stenbol); Tarihteki Ýlk Türkçe Ansiklopedide Kürdistan ve Kürdler, Şemseddîn Samî (Wergêr ji zimanê Osmanî bo Tirkî: M. Emîn Bozarslan, çapa 1, Weşanxana Deng, 2001 Stenbol); Mervani Kürtleri Tarihi / Ibn-ül Ezrak (wergêr M. Emîn Bozarslan, çapa 1, 1975 Stenbol; çapa 2 Weşanên Komkar, 1987 Almanya; çapa 3, Weşanên Firat, 1991 Stenbol); Mahabad Kürd Cumhuriyeti / William Aegleton (wergêr M. Emîn Bozarslan, çapa 1, 1976 Stenbol; çapa 2, Weşanên Komkar, 1988 Almanya; çapa 3, Weşanên Firat, 1992 Stenbol). ==Berhem== *ALFABE (1980), MESELOKÊN LAWIRAN (1981) *MEYRO: çîrok (1981) *MÎR ZORO (1981) *GURÊ BILÛRVAN (1982) *KÊZ XATÛN (1982) *SERKETINA MIŞKAN (1984) *PEPÛK (1985), MELAYÊ MEÞHÛR (1986) *ŞEREFA RESTEM RISTEM KEYA: pirtûka kurteçîrokan (1992) *Kemal Pasa weledê kê ye? meselokên sîyasî. (1993) *MALARIA (1994), ÇÎROKÊN GELÎ 1 : Gulî xatûn (1997) *ÇÎROKÊN GELÎ 2 : Kurê mîrê masîyan (1998) *JÎN: kovara Kurdî-Tirkî (1918-1919 / wergêr ji *tîpên Erebî bo tîpên Latînî: M. Emîn Bozarslan *Pêkenokên gelî. 1 : Masîyên bejî (1987) *PÊKENOKÊN GELÎ 2 (1988) *PÊKENOKÊN GELÎ 3 : Ilmê tûrik (1989) *PÊKENOKÊN GELÎ 4 : Bûka Gulsûn (1990) *PÊKENOKÊN GELÎ : Mela Kulî (1991) *KURDISTAN: rojnama Kurdî ya pêsîn (1898-1902) wergêr ji tîpên Erebî bo tîpên Latînî: M. Emîn Bozarslan (1991) *MEM Û ZÎN/ Ehmedê Xanî ; wergêrê tîpên Latînî û Kurdiya xwerû: M. Emîn Bozarslan.(1995), ==Çavkanî== *http://www.geocities.com/mehname2006a/78/nirxandin3.html [[category:nivîskar|Bozarslan, Mehmed Emîn]] [[category:zimannas|Bozarslan, Mehmed Emîn]] [[de:Mehmed Emin Bozarslan]] [[en:Mehmed Emin Bozarslan]] 4484 16351 2005-01-23T00:38:27Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mehmed Emîn Bozarslan]] 4485 35285 2006-07-12T22:26:40Z Erdal Ronahi 2 #[[Mehmed Emîn Bozarslan]] #[[Hamît Bozarslan]] #[[Fatma Bozarslan]], helbestvaneke kurd {{cudakirin}} 4486 39191 2006-08-13T16:34:16Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Hêviyên Birîndar''' romana yekem a [[Omer Dilsoz]] e ku ji 164 rûpelan pêk tê. Bûyera romanê li ser [[felsefe]]ya "Heke tu pişta êşan neşkênî dê êş pişta te bişkênin" ava bûye. Salên lixwegerîn û aloz ên [[1988]]-[[1994]]'an bi çavên hin zarokên ku bêyî dilê xwe bi nav pêlên jiyanê ketine, li jiyan, civak û têkoşînê dinêre. Roman bi zimanekî rewan î bi kurmanciya [[Hekarî]] hatiye hûnandin. Wekî gencîneyeke nedîtî ya peyvên resen û birîndar a Kurdî ye. Her wiha roman bi du milan diherike. Her aliyekî wê pêlî birîneke civakî dike. Tê de gelek mijar bi aloziya demê, di dîtina zarokên ku zaroktiya xwe nikarîne bijîn, xwendevanan li nav civaka Kurdî digerîne. Bûyer pir aloz di nav hev de derbas dibin. Mirov bêhemdê xwe dikeve nav xeleka aloz a bûyerên cuda cuda ku hemû jî berxwedana li dijî xeman in. Herçend hêvî tê birîndarkirin jî lehengên romanê hewl didin ku van birînên xwe bipêçin û dest bi destpêkeke nû bikin. Roman bi destpêkekê diqede; ango roman cihê lê dest pê dike, bi dawî tê. Dawîlêanîna romanê ji xwendevan re hatiye hiştin. Yanî ew naqete tam ji nû dest pê dike... [[category:roman]] 4487 16354 2005-01-24T01:03:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Cîhan Roj]] #redirect [[Cîhan Roj]] 4489 16355 2005-01-24T21:23:48Z Erdal Ronahi 2 Logo ya şaredariya [[Amed]]ê Logo ya şaredariya [[Amed]]ê 4490 16356 2005-01-25T01:05:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[PalTalk]] 4491 16357 2005-01-25T17:28:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Tevgera Şoreşger a Hemcînsbazan]] 4492 16358 2005-01-25T17:29:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Tevgera Şoreşger a Hemcînsbazan]] 4493 60274 2006-12-13T16:34:58Z Bangin 450 {{Al}} 4494 16360 2005-06-03T20:10:53Z Erdal Ronahi 2 '''Bi kurtî naveroka Şêxê Sen'an''' ---- 'Şêxê Sen'an' an jî 'Şêxê Senaniyan' yek ji berhemên [[Feqiyê Teyran]] e. Berhem li ser şêxekiye ku wekî Şêxê Sen'an tê danasîn. Şêxê Sen'an yê herdem di zikr û taeta Xwedê de serdarê 500 sofiyan e. Kar û xebata Şêx tev ji bo axretê ye. Elaqê wî qet ji xweşî û lezetên vê cîhanê tine. Ew ewliyayekî Xwedê ye. Şêt tên ser ji bo ku baş bibin, kor tên cem ji bo ku bi çav bibin, dîn tên cem ji bo ku saxlem bibin. Feqiyê Teyran kesayetiya Şêxê Sen'an bi van rêzikan tîne ziman. Dûr bû ji ev dinya fanî<br> Pir digrî kêm dikenî<br> Kul bû ji ber secdê enî<br> Di karê zewada axretê<br> Wî her zewade kar dikir<br> Zikrekî bê hejmar dikir<br> Ji dinyayê istixfar dikir<br> Dûr bû ji her ci sibhe tê<br> Temenê Şêx dibe 77. Sofî li hev dicivin û biryara çûna Hecê dikin. Şêxê Sen'an wekî rêberê karwanê 500 sofî tê hilbijartin û dikevine riya Hecê de. Karwanê Heciyan li nêzîkê bajarê [[Tîflîs]]ê, ji bo bêhndanê li baxekî rûdinin. Ev bax baxê qîza hukumdarê Gurcan e. Çavên Şêx di vî baxî de bi qîza [[Gurcî]] dikeve. Piştî ku ew qîzê dibîne biryar dide ku li vira bimîne û xizmeta keça Gurcî bike. Sofî dikin nakin bisernakevin ku Şêx ji biryara wî vegerînin, ew mecbûr dev ji Şêxê xwe diberdin û bê rêber divegerin warê xwe. Şêx li xwe nakit sitaran<br> Eşkere xwe gote yaran<br> Ax ji destê dohta kufaran<br> Bimre dînê şirketê<br> Bê mezheb û bê dîn kirim<br> Bê xwendin û yasîn kirim<br> Ji yar û biran şermîn kirim<br> Werdek xeyala min ne tê<br> Lew nesîm werdan bixwûnim<br> Bejnekê nazik dibînim<br> Dîn dibim wer dimînim<br> Dil ji min bir qametê<br> ..........<br> ......<br> Şerm û edeb çû wê demê<br> Nalî ji tîra sertemê<br> Bûye kenînê alemê<br> Avêt kirasê rûmetê<br> Şêxê 77 salî, yê di riya Hecê de bi hêviya ku keça Îsawî işaretekê bidiyê dev ji her tiştî diberde. Dema Şêx ji qîza Gurcî re evîna xwe diyar dike, qîz xebera dawî jê re dibêje: Eger Şêx bibe Îsawî ewê mecal bide ku ew hevûdin bibînin. Şêx hemû şertên keça hukumdarê Gurciyan ya xiristiyan qebûl dike. Ew Şêxê ewliyayê Xwedê, rêberê karwanê Heciyan di 77 saliya xwe de dest bi vexwarina meyê dike û dibe gavanê berazan. Şêx serpêhatiya xwe wiha tîne ziman: Hem no kirim, hem bed kirim<br> Ku ewê ez Îsawî kirim<br> Ji vê terîqê der kirim<br> Kafir kirim bê murwetê<br> Kafir kirim meyxur kirim<br> Dîwane û epter kirim<br> Balekê ji pêxember kirim<br> Ev reng bela li ser min tê<br> Sofiyên mirîdê Şêx di dawiyê de ji warê xwe cardin tên û Şêx bi xwe re dibin. Qîza Gurcî jî li dûv Şêx diçe, lê dema ku ew digihîjin hev Azrayîl ruhê herduyan distîne û ew bi bihiştê tên xelatkirin. ----------------------- '''Çavkaniyên ku ji wan sûd hatiye wergirtin'''<br> ''Feqê Teyran, Şêx Sen'an, Weşanên Roja Nû, Stokholm 1986''<br> ''Feqiyê Teyran, Ey Avê Av & Şêxê Sen'anî, Weşanên Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê, Stenbol 1999''<br> [[kategorî:pirtûk]] 4497 16363 2005-01-26T10:11:41Z Erdal Ronahi 2 http://commons.wikipedia.org 4498 16364 2005-01-27T10:55:10Z Erdal Ronahi 2 4499 16365 2005-01-27T10:59:07Z Erdal Ronahi 2 4500 16366 2005-01-27T11:01:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]] 4501 16367 2005-01-27T11:31:16Z Erdal Ronahi 2 [[category:pirtûk]] [[category:Abdullah Öcalan]] 4502 65907 2007-01-22T09:42:37Z JAnDbot 575 روبوت تعديل: [[qu:Finlandya]] [[Wêne:LocationFinlandInEurope.png|thumb|Nexşê Fînlanda li [[Ewropa]]]] [[Wêne:Flag of Finland.svg|thumb|Alê Fînlanda]] '''Fînlanda''' ango Fînlenda ango Fînlandiya [[welat]]ek e li bakurê [[Ewropa]]. Navê wê yê xwezimanî Suomi ye. paytexta wê bajarê [[Hêlsînkî]] ye. Li Fînlenda 5 200 000 kes dijîn. Hejmara [[kurd|kurdan]] li Fînlenda nêzîkî [[5000]]in. {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[category:welat]] [[af:Finland]] [[als:Finnland]] [[am:ፊንላንድ]] [[an:Finlandia]] [[ar:فنلندا]] [[arc:ܦܢܠܢܕܐ]] [[ast:Finlandia]] [[bar:Finnlånd]] [[be:Фінляндыя]] [[bg:Финландия]] [[br:Finland]] [[bs:Finska]] [[ca:Finlàndia]] [[cs:Finsko]] [[csb:Fińskô]] [[cv:Финлянди]] [[cy:Y Ffindir]] [[da:Finland]] [[de:Finnland]] [[ee:Finland]] [[el:Φινλανδία]] [[en:Finland]] [[eo:Finnlando]] [[es:Finlandia]] [[et:Soome]] [[eu:Finlandia]] [[fa:فنلاند]] [[fi:Suomi]] [[fiu-vro:Soomõ]] [[fo:Finnland]] [[fr:Finlande]] [[frp:Finlande]] [[fy:Finlân]] [[ga:An Fhionlainn]] [[gd:Suòmaidh]] [[gl:Finlandia - Suomi]] [[got:𐍆𐌹𐌽𐌽𐌰𐌻𐌰𐌽𐌳]] [[gv:Fynlann]] [[haw:Pinilana]] [[he:פינלנד]] [[hi:फ़िनलैंड]] [[hr:Finska]] [[hsb:Finska]] [[ht:Fenlann]] [[hu:Finnország]] [[hy:Ֆինլանդիա]] [[ia:Finlandia]] [[id:Finlandia]] [[ilo:Finlandia]] [[io:Finlando]] [[is:Finnland]] [[it:Finlandia]] [[ja:フィンランド]] [[ka:ფინეთი]] [[ko:핀란드]] [[kw:Pow Finn]] [[la:Finnia]] [[lb:Finnland]] [[li:Finland]] [[lt:Suomija]] [[lv:Somija]] [[mk:Финска]] [[ms:Finland]] [[na:Finland]] [[nds:Finnland]] [[nds-nl:Finlaand]] [[ne:फिनल्याण्ड]] [[nl:Finland]] [[nn:Finland]] [[no:Finland]] [[nrm:Fînlande]] [[oc:Finlàndia]] [[os:Финлянди]] [[pam:Finland]] [[pl:Finlandia]] [[pms:Finlandia]] [[ps:فېنلانډ]] [[pt:Finlândia]] [[qu:Finlandya]] [[rmy:Finland]] [[ro:Finlanda]] [[roa-rup:Finlanda]] [[ru:Финляндия]] [[ru-sib:Финляндия]] [[scn:Finlandia]] [[se:Suopma]] [[sh:Finska]] [[simple:Finland]] [[sk:Fínsko]] [[sl:Finska]] [[sq:Finlanda]] [[sr:Финска]] [[sv:Finland]] [[sw:Ufini]] [[ta:பின்லாந்து]] [[tet:Finlándia]] [[tg:Финланд]] [[th:ประเทศฟินแลนด์]] [[tl:Finland]] [[tpi:Finlan]] [[tr:Finlandiya]] [[tt:Finlândiä]] [[udm:Финляндия]] [[ug:فىنلاندىيە]] [[uk:Фінляндія]] [[vi:Phần Lan]] [[vo:Suomiyän]] [[wa:Finlande]] [[war:Finlandya]] [[yi:פינלאנד]] [[zh:芬兰]] [[zh-min-nan:Suomi]] [[zh-yue:芬蘭]] 4503 16369 2005-01-27T22:23:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[fînlanda]] 4504 16370 2005-01-27T22:23:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Fînlanda]] 4505 16371 2005-01-28T01:20:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[duhok]] 4506 66777 2007-01-27T14:20:40Z 88.231.191.24 [[Image:Dohuk.jpg|thumb|Duhok]] '''Duhok''' (Dihok), li devera [[Badînan]], bajarê herî mezin e. Nêzîkî 467,000 kesan tê de dijîn. Bi qasî 60 km ji sinorên [[Tirkiye]]yê dûr e. Bajar di nav nihaleke berfireh de ye. Sê aliyên bajarî çiyayên bilind in. Li jor [[Çiyayê Spî]], li jêr [[Çiyayê Dehkan]] (Şindoxa), li rojhelatê [[Çiyayê Mamsîn]] û li rojava wî, deşta Sêmêlê ye, ku ji bo çandina dexil, dan û dikakî, axeke zêrîn heye. ==Nav== Ji wan şûnwarên, ku li dorûberên bajarî hene, xuya ye ku Duhok pir kevn e. Di berê de û di demê dewleta Nozî de, mîrê bajarê ku digotinê Axşindo, li Girêbasê, baca rê li ser karwaniyan dadina û ji her barî du mist digirtin. Navê bajarî jî, ji hindê peydabûye. Du hok, anku du mist. ==Erdnîgar== Li Dihoke digel navcet we [[Zaxo]], [[Batifa]], [[Amedî]], [[Semel]] û gondet we ji 1 million lê dijîn. Ji wan 95% [[kurd,]] 5% [[fele]] ne. Du çem di nav bajarî de diçin. Yê yekê [[çemê Duhokê]] ye, ji jora bajarî, ku serekaniya wî, li nêzîkî gundê [[Xazyava]] dizê û yê duyê jî, biçûktir e, navê wî, [[Hişkerû]] ye, ku serekaniya wî, ji rojhelata bajarî, li nêzîkî gundê [[Berêbuhar]]ê dizê. Li ser çemê Duhokê, berî bigehî gelî, sikrekê avê hatiye çêkirin. Dûra herdû çema, ku di nav bajarî de diçin, bi baxçe û dehlên fêkî - hinar, hilîk, mijmij, sêv, tireqî, tirî, hirmîka xemlandi ye. Li bakurê Duhokê Kela Firun e. Rojhelat kela şedayê li başurê [[Çiyaye Reş]] e. ==Dîrok== Di sala [[641]] Z ê de, Ayînê Musilmanan gehişte Duhokê. Di sala 1236 Z ê de, Duhok bingehê mîrgeha Dasiniya bû. Di sala 940 ê hicrî([[1533]] zayînî) de, Duhok kete jêr deselata mîrgeha Badînan, ku mîrê wê Hesen Begê kurrê Seyfedînî bû. Di sala [[1842]] Z de, kete jêr desela bajarê [[Mûsil]]ê. Sala [[1873]] Z, bo qaymeqamî û sala 1969 Z jî, bo parêzgeh. === Dîroka beriya zayinê === Mezopotamya û Kurdistan ew welatin ku cara yêkem mirovahiyê dest bi jiyanê kiriye. BZ 6 hezar sal şop hatine dîtin ku mirovan li ser vê xakê dest bi jiyanê kirine gund û bajar avakirine û çandinî pêşxistine. Di cîhanê de ewil qesir û xan, çandûhûner, stran û helbest, zanyarî û teknîk li ser vê xakê hatine çêkirin. Bingeha xwe ya zanyarî ji dewleta Sumeran digre. Dewleta Sumeran li başurê Iraqê dewleta xwe avakiribûn. Dema mirov diroka Sumeran lêkolîn dike, weke bingeha felsefeya jiyanê derdikeve pêşberî mirovan. Zanyarên Iro jî, ji xwe dewleta Sumeran û hewildanên wan yên afirandêriyê, wek Sumerologî yanî Zanyariya Sûmeran, bi nav dikin. Sisitema Bajarvanî, binesazî wek sistema kanalên avê, perestgeh û temsildarên perestgehan ji aliyê Sumeran ve hatine pêşxistin. Her wiha Hûnera nexş û nîgar ya destan ji aliyê heman dewletê ve ku di erdkolanan de peyda kirine, hatiye destpêkirin. Işaretên zanyarî yek ji wan peydakirina xetên nivisa bizmarîne. Cara yêkem alfabe ji aliyê Sumeran ve hatiye peyda kirin. Bi hezaran tablet yên nivîsên li ser keviran hati bûn çêkirin ji aliyê argologan ve hatine bidestxistin. Her wiha di cîhanê de çîroka yêkem ya bi navê Gilgamîş li Mezopotamya serdema Sumeran BZ 2700 salan de hatiye nivîsandin. Bingeha Qanûna îro ya cîhanê ji aliyê Hamurabbi ve hatiye amadekirin û pêk anin. Li gorî lêkolînên zanistî, Zimanê Samiyan bingeha xwe ji Zimanê Sumeran digre. Zimanê Erebî, İbrî yê Akadî û yê Asuriyan ji heman familiyêne. Li gorî pêşketina şaristaniyê jî, ev yek mirovan iqna dike. Yanî ev dewletene ber bi qontarên çiyayên Zagrosê ve sinurên xwe berfireh kirine. Li Başurê Mezopotamya Qewmê Samî wek Summer, Akad, Babil, Assur, Li bakurê Mezopotamya jî, Qewmê Arî wek Gutî, Urartû-Naîrî, Hurrî, Kasît, Hîtitt, Mîtanî, Mîdya uhw...Wek medeniyet serdemên xwe derbaz kirine. Van dewletan bi başî û xirabiyên xwe ve, bingeha medeniyêta îro ya cîhanê avakirine. Serdema herî dijwar, bi başî û xerabiyên xwe ve serdema Babil, Asuran û Mîdya dihê zanîn. Asuran, li Mezopotamya BZ salên 1350-ê de dewleta xwe avakirin. Serdema sêyem ku jê re dihê gotin ya BZ 900 heta 612, hemû biêriş, şer û cengê derbaz kirî ye. Paytexta Dewleta Asur Nînova ye ku îro di nav sinûrên bajarê Musilê de ye. Asur di destpêkê de sinurên xwe li ser xaka Mezopotamya berfireh kirin. === Serdemê Aşûriyan Û Şikefta Hilametê === Asuran, li Mezopotamya BZ salên 1350-an de dewleta xwe avakirin. Bi hêza xwe ya leşkerî welatê xwe berfireh kirin. Ev îşaretên serkeftina leşkeri berî ya mîladê 1350-ê de li ser kevirê Şikefta Helamata ya beramberî Duhokê nexşkirine. Nîzama leşkerî ya Asuran li gorî dema xwe Nîzama herî xûrt û xwediyê teknîka pêşketî bû. Di warê dîrokê de jî ew desthilatdariye ku xwedî fermandariyek herî dijwar û otorîter bû. Her wiha bi gişti hem artêş hem jî civak bi xwedayên xwe ve girêdayî bûn. Her çi qas ev xeraba dîrokî Arkologan ti xebat li ser nemeşandibe jî, li derdorê îşaret û hin sembol hatine çêkirin ku van agahiyên dîrokî rast dike. Ev sembolene li ser kevirê Şikefta Helamata li çar deverên cuda Xwedayê mezin Asur û xwedayê rojê Mîtra-İŞTAR, Her wiha yê Esmanan, Xêr-Bereketê HEPA, xwedayê temen, heyvê OTTO, xwedayê heway, bruskan, canegayan û çiyan TEŞUP, xwedayên din Anilil, Seen, Sun, Adid, hatine nexşkirin. Her wiha ev sembolene serkeftina Aşuran ya leşkerî û dewletî destnişan dike. Li gorî ramanê wê demê mirovan bi baweriya bi van xwedayan, serkeftin bidestxistine. Her devera ku desthilatdariya Asuran xwe gihandiyê, remzên ku xwedayên wan destnîşan dikin li ser keviran nexş kirine. Li gelek deverên Mezopotamya jorîn-Kurdistanê û Mezopotamya jêrîn li ser keviran Şems bi zimanê Kurdî Roj hatine çêkirin. Taybet di şikefta Helmata ya Beramberî Duhokê de, li ser her Xodayekî Asuran Rojek hatiye çêkirin. Ev yek jî diyar dike ku di baweriya civaka wê demê de roj ji her tiştî pîroz tire. Di gel her xwedayekê an şêrek an jî hespey ango canegayek heye. Remzên li ser cil bergên hespan hatine çêkirin, heşê mirovan radiwestîne. Bi hustayiyek gelek xûrt hatine çêkirin. Asur li pêşiyê ye. Pey Asûr Iştar heye. Iştar li ser kursiyekê runiştiyê. Her wiha li ser Kursiyê jî hin sembolên zarîf û nazik hatine çêkirin ku xilam û xidamên İştar destnîşan dike. Di serî de em mêze bikîn. #Roj- dihê maneya Ronahî ango baweriyê. Civaka wê demê derdiket beramberî roja pîroz dua dikirin û gunehên xwe li beramberî rojê paqij dikirin. # Şêr- Hêz, Quwet, Mêranî. Hemû hewıldana desthilatdariyê ew bû ku leşkerên xwe ji bo şer mîna şêr zîrek bike. # Cane Ga- dihê maneya Çandiniyê, xêr û bereketê ye. Li gorî baweriya wê demê Ga hebûnek pîroz ya xêr û bereketê bû. Ji ber ku cot û kêl bi hêza canegayan dihat pêşxistin. Di wê demê de li kîjan malê Canega hebûya wek wê malê de xêr û bereket hebûya qebûl dikir. # Hesp- dihê maneya şer,êriş û qehremaniyê. Hesp malê dewletê yê herî sadiq bû. Ji bo şer û cengê pêwîstiyek dîrokî bû. # Xelek- Yekitî û yasaya dewletê. Her çi qas bingeha Qanuna nivîskî ji aliyê Hamurabbîî ve hatibe çêkirin jî,Berfirek kirin û mukimkirina wê jî ji aliyê desthilatdariya Asuran ve hat danîn. # Xişt- Darê dewletê yê zorê destnîşan dike. Dewleta Assuran jî wek hemû dewletên cîhanê, İmparatorek Koledarkirinê bû. Her tişt bi darê zorê li ser koleyan dihat ferz kirin. # Kefa Giya- Di cîhanê de, cara yekem devera ku mirovan dest bi çandiniyê kirine û genım peyda kirine. Xaka Mezopotamya ye. Kefa Giya jî çandinî, Afirandêrî, xêr û bereketê destnîşan dike. Di bin tasfîran re ku çar deverên cuda hatine çêkirin Kanalek avê derbaz kirine ku iro hatiye xerakirin. Di tasfîrên ku nîvekê hatine çêkirin de, şikeftek hatiye kulan ku 3 kursî tê de ne. Dema mirov kursiyê nîvekê de rudine û mêzeyî derve dike, tenê girê Malta yê di nava Duhokê de dibîne, dema kursiyê milê rastê de rudne Geliyê Duhokê dibîne. Malta delîveyek leşkerî ya Asuriyan bû. Bi zimanê Asurî jî Malyatê dihê manaya delîve. Her wiha li ser kevirê şikeftê, gelek îşaretên din hene, ji ber ku kesên nezan xerakirine, mirov nikare şirove bika ka dihê çi maneyê. Lê mixabîn ev dîroka pîroz ji aliyê dizên dîrokê ve hatinê dizîn û hin dever jî ji alî mirovên nezan û cahel ve, hatine xerakirin. Deverek jî ji aliyê Fransiyan ve kevir hatiye kulan û ji xwe re birine. Di heman demê de li Muzexaneya Leuwra ya Parîsê de ye. Hin perçeyên din ku şkandine û dizîne dihê gotin di muzexaneya Engeltere ya bi navê Britîschê Muzeyûm û hin ji wan jî di muzexaneya Almanya ya bajarê Berlîn Bergamayê de ye. Girê Maltayê bi zimanê aşûrî ango: Malyatê Girê Malta jî di Duhokê de deverek qedîme. Malyate jî, bi zimanê Aşûrî dihê maneya ‘Delive’ ango ‘Dergehê’ derbaz bûnê. Malyate Girek mezin ya di nava Duhokê de ye ku Xîmên Qesrek esarî ya Leşkerên Aşurî dihê zanîn. Qesir ji ber bêxûdaniyê herifiye û di nav axê de winda bûye. Her wiha dihê gotin pişti ku Kildaniyan Dînê Mesîhiyan Qebûlkir li ser Girê Malta Dêrek avakiribûn. Derdorên Girê Malta ji bilî hin dîwaran, dewsa xirabeyekê jî diyarnake. Tiştê diyar dike di bin gir û derdorê wê de Goristanek e. Geliyê Duhokê, şikefta çarsitûn Mezopotamya Jorîn û rêzeçiyayên Zagrosê di bin desthilatdariya dewleta Hurrî û Mîtaniyan de bû. Piştî ku cara 3-yê. BZ salên 900-an de dewleta Asuran hat sazkirin, şerê di navbera Dewleta Mîtanî, Hurrî û Asuran de, bê navber berdewam kir. Devera herî pir nêzî paytexta Asuran bû û rastîêrişan dihat Kurdên qontarê çiyayê Zagrosê û derdorên devera Duhokê bûn. Asuran ber bi herêma Zagrosê ve çend dergehên leşkerî ji xwe re avakiri bûn. Yêk ji van dergerhan geliyê Zaxobû ku dikeve çiyayê bêxêrê din jî geliyê Duhokê bû. Mîtaniyan Geliyê Duhokê ji bo xwe kiribûn noqteyek leşkeri ya çavdêriyê. Aşuriyanêrişek anîn ser Geliyê Duhokê ku di bin kontrola Leşkerên Mîtaniyan de bû. BZ salên 700 an de di navbera Çiyayê Spî û Çiyayê Bêxêr de jî şerek dijwar çêdibe. Aşurî di vî şerî de winda dikin. Geliyê Duhokê ku deverek stratejîk bû dîsa kete destê Mîtaniya. Di navbera Mîtaniyan û 3. Kralê Aşûriyan Tîglatpalazar de peymanek dihê sazkirin. Çiyayê Sipî wek sînorê herdu dewletan dihê qebûl kirin. Aşûrî Malyatê ku li Duhokê îro wek taxê Malta dihê zanîn, kirin baregeha xwe ya leşkerî. Mîtaniyan jî geliyê Duhokê ji xwe e kirin baregeha leşkerî ku dihê maneya Du Mist. Yanî her karwanê ku derbaz dibû Du-Hokên dexl û danî wek bac bi zimanek din gumrik jê distendin. Geliyê Duhokê, jibo Kurdên Mîtanî hem dergehek stratejîk bû, hem jî bibû waregeha karwanan ku bazirgan derbazî nav gundên Kurdên Mîtanî û Gundên Aşûriyan dibûn. Sembolên ku di geliyê Duhokê derdora Çarsitûnê de hatine peyda kirin, gelek balkêşin. Ev îşaretene xwedayê Temen, Heyvê OTTO, yê rojê MÎTRA, IŞTAR Her wiha yê Esmanan, Xêr-Bereketê HEPA û Xwedayê Heway, Bruskan, Canegayan û Çiyan TEŞUP û gelek sembolên felsefeya Zerdeştî û Asuriyan li ser keviran hatine nexşkirin ku di heman demê de, nemane. Her wiha ji hin işaretan diyare ku geliyê Duhokê di navbera desthilatdariya Asuran û Mîtaniyan de dest gohartine. Şopên felsefeya zerdeştiyan û mecusiyan di çarsitûnê hatine diyarin. Li gorî baweriya zerdeştiyan, dema ku mirovek dimire ruhê wî diçe cem xwedêîteala, laşêwî jî ji bo ku gunehên wî werin efukirin û feyde ji laşêwî re were dîtin li ser kevirek bilind bi cîh dikin ku teyrûtewal, balinde bixwûn. Li gorî felsefeya Zerdeştişyan nabe ku laşê mirovan yê bê ruh bikeve nava erdî û erdê pîroz were qirêj kirin. Her wiha mirov perçeyek xwezayê ye û pêwîste wek xelat dîsa diyarî zindeyên siruştê bihê kirin. Ji bo vê yekê Çarsitûn wek perestgehekê jî di serdema Mitaniyan û Nairiyan de bikar anîne. Hin kevir hatine kulan ku hînê nayê fêm kirin ka sedemên çêkirina wan çi bû. Dibe ku li heman deverê qesrek hebûye. Dibe ku perestgehek be ango bicîhbûna leşkerên İmparatoran be. Hin noqte hene ku diyare cîhê heresiyê û nobedariyê ye. Di nav vê xerabeya dîrokî de zîndanek jî heye ku çar met re di bin erdê de ji kevirî çêkirine. Ev zîndan destnîşan dike ku geliyê Duhokê noqteyek leşkerî ya gumrukê bû. Her wiha Tunela ku hatiye çêkirin başûr û Bakur dixe bin kontrola xwe. Hem bakur hem jî başur rêya di gelî de diçe dibîne. Her wiha aliyek tunêlê ango Qenterê wek cihek leşkerî aliye bakur jî weke cih û warên desthilatiye dihê texmînkirin. Şikefta Çarsitûn deriyê biçûk bû. Lê hatiyê şkandin û fereh kirin. Dîmen û sembolên li ser kevîr hat bûn çêkirin di heman demê de xera bûne û mirov nikare bi giştî şîrove bike. Şikefta Çarsitûn Mir û pîrên beriya hezaran salan wek meclis bikar anîne. Gelek İşaret hene ku ev şikeft meclisa desthilatdaran bû. Di nav Şikeftê de Çarsitûn hatine çêkirin. Li gorî çîrokên gelê Duhokê, Mîrên Kurdan di nava van çar stûnan de disekinî û bi nûnerên xwe re civîn çêdikirin. Nûnerên mîr jî li ser Kursiyên ku derdora şikeftê de hati bûn çêkirin rudiniştin. Di serdema Naîriyan de wek meclisa Xanedana Dasiniyan jî hatiye bikar anîn. Eger li ser vê devera dîrokî lêkolîn werin kirin dibe ku hin îşaretên Olê mecusiyan jî werin peyda kirin. Mecusiyan jî ku baweriya Asuriyan bû miriyên xwe dişewitandin, xweliya laşê wan dikirin cerên mezin de û binax dikirin. Lê sembolên li ser keviran hatine çêkirin diyar dikin ku Çarsitûn hin caran ketiye destê Asuriyan û hin caran jî di destê Kurdan de maye. Ji ber ku hin işaret hene yên Asuriyanin hin îşaret jî yên Kurdanin. Li Duhokê, heta sedsala dawiyê jî mûsewî hebûn Desthelatdariya Aşuriyan, BZ salên 1260-ê de berfireh dibe û şer, êrişên xwe li ser dewletên derdorê zêde dike û sinûrên xwe heta welatê Kenan heta navîna Bakurê Kurdistanê berfireh dike. Cuhiyan jî, ji welatê Kenan koçberî herêma Kurdistanê dikin. Cuhuyên ji bo xwe xeter didîtin, hin ji wan devera Dohuk e bin Çiyayê Sipî û qontarê çiyayên Zagrosê cîh û war dike. Di heman salan de Aşûriyan êrişên xwe li ser Mîtaniyan û Huriyan jî berdewam kirin. Herêma Zagrosê û Bakurê Kurdistanê bi giştî BZ 704-ê de xistin bin desthilatdariya xwe. Welatê Cuhuyan ku ji aliyê Aşuriyan ve hatibû dagirkirin, Cuhuyên dîl girti bûn menteqeya Hekar û Behdînan bi cîh kirin. Piştî ku Imp. Midya hat avakirin û dawî li desthilatdariya Nînova anî hin Cuhuyên derdora Duhokê vegeriyan ser gund û warên xwe. Împ. Midya ku Paytexta wê Hemedan bû BZ di salên 612-ê de hat avakirin. Sazumankarê İmp. Mîdya Keyxosref, di heman salê deêriş bir ser paytext Nînova û dawî li desthilatdariya Asuran anî. Di heman şeran de Cuhuyên menteqê jî alîkarî dan Medan. Şerê herî dijwar jî, li deşta bin çiyayê Spî ku Duhok a îro ye û Deşta Musilê pêk hat. Li gorî gotinan Girê Malteya Duhokê li ser Kuştina bi dehan hezaran Zerdeştiyan hatiye avakirin û li ser kuştina bi dehan hezaran Aşuriyan jî xera bû ye. Qeleya Malyate jî, di encama şerê di navbera Kexosref û Asuran de dawî lê hatî ye. Di tabletek dîrokî ku li menteqeya Behdînan hatiye ditin de, Keyxosref bang li cuhuyan dike wiha dibêje: :‘‘Hûn niha azadin, ferqa we û gelê me nîne, eger hûn bixwezin herin welatê xwe, eger nexwezin jî hûn dikarin li ser vê xakê bi awayeke azad bijîn’’ Hin cuhî vegeriyan welatê xwe û hinek jî heta sedsala 19 di Kurdistanê de man. Geliyê Duhokê BZ nêzî sed salan di destê desthilatdariya Kurdên Mîdya de ma û zerdeştiyan ev dever wek deverek peresrgeh bi zimanek din Zîgorat bûxwe bikar anîn. Împaratoriya Midya ku pişti sed salan têk çû, edî herêma Kurdistan bi gişti kete bin destê Desthilatiya hevpar ya Kurd û Sasaniyan pey vê desthilatdariyê, Helen-Grekan demekê desthilatdariya xwe li herêmê domandî ye. Peyra demek dirêj Kurdistan dikeve bindestê desthilatdariya Ebbasiyan, Eyyubiyan û Tirkên Osmanî. Serdema herî pir kurd rastî zordestiyê hatine û tevkujiyan re derbaz bûne serdema PZ 1516-ê de ye. Di vê serdemê de Paşayê Tirkan Biyikli Mehmet kete Musilê û derdora Duhokê û fermana gelê Kurd û Asuriyan anî. Bi hezaran Kurd di qetlîamê re derbaz kirin. Her wiha, hem Asurî hem jî Kurd vê serdema Tirkên Osmanî wek serdema Reş û Tarî bi nav dikin. === Duhok li serdemê navîn === Lê her çi qas deverên Kurdan ketibine bin destê biyaniyan jî ti caran ji ber şert û mercên wê yên cografîik nikarîne bixin bin kontrola xwe. Her tim Mîr û Pîrên Kurdan li ser xaka xwe xwediyê gotinê bûne. Mîrê Duhokê yê bi navê Ax Şîndo, geliyê Duhokê ji bo Emîrata Kurdan ya Amêdiyê ku serokê wê Noîzî bû di salên PZ 600-ê de wek dergehê bac stendinê bikar anî. Duhok û derdora wê jî girêdayî Emirata Behdinan bû ku navend Amêdiyê bû. PZ 940-ê de Emîrata Behdînan ji aliyê Hesen beg Kurê Emîr Seyfo ve hat rêve birin. Qubad beg Kurê Siltan Hisonn PZ 981-ê de Hesen begê dikuje û desthilatdariya Emîrata Behdînan rêve dibe. Geliyê Duhokê û gundên derdorê di sala 1290-ê PZ de, ji destê Emîratên Kurdan deredikeve û li ser Bajarê Musilê ve dihê girêdan. === Sedsala 19 -ê === Ji sala 1290-ê heta 1822-ê ser Musilê ve, hat girêdan. Ji sala 1825-ê heta 1873-ê dîsa li ser Emîrata Kurdan ya Amêdiyê ve hat girêdan. İngiliz di sala 1873-ê de, Iraq dagirkirin û hatin Kurdistanê. Duhok jî wek gundekê li ser Musilê ve girêdan. Nûnerek xwe yê bi navê Kembelan ku eslê xwe Emerîkî bû li Duhokê bi cîh kirin. Li Duhoka kevin Qesrek du tebeq ji xwe re avakir. Pişti ku Kembelan hat kuştin, Qesra wî demek dirêj wek Nexweşxane hat bikaranîn û Pey nexweşxanê ev qesir wek postexane hat bikaranîn. ==Şûnwarên kevin li Duhokê== * [[Kela Duhokê]]: Di nav bajarî de ye û niha jî şûnwarên wê hene. * [[Şkefta Çarstûn]]: Dikeve pişta çiyayê Spî û rojhelata gelyê Duhokê û li cihekê asê ye. Berî mirov bigehe cihê perêsgehê di nav şkeftê de, wênên pênc Xudayên berê li ser kevran çêkirîne, ew jî ([[Sîn]], Xudayê heyvê, [[Oto]], Xudayê rojê û yên [[Mîtra]], [[Iştar]] û [[Zirwan]]) bûne. Di serdemê deselata Auskaniya (147 - 226 B.Z) de hebûye. * [[Girê Maltayê]] (Miilsaya) girekê mezin û bilind e, li nêzîkî Duhokê ye û şûnwarên Aşûriyan (900 B.Z) lê hene. * [[Şkefta Helameta]] dikeve kuntara çiyayê Şindoxa. Di serdemê şahê Aşûriyan, [[Sanharîbî]] de (704 - 681 B.Z) hebûye û gelek şûnwar û wênên Xudayên kevin jî, tê de hene. Çavkanî: http://members.chello.se/duhoki/ === Qesra Kemberlan === Di destpêka 1. Şerê cîhanê de, İngilizan Nunerek xwe yê bi navê Ehmed Azawî şandin Duhokê. Peyra Nûnerek Siyasî yê bi navê ‘‘ Sîr Lîne’’şand Duhokê. Ev Nûner heta Hukumeta Iraqê hat avakirin li Duhokê ma. Pişti ku Hukumet hat avakirin, di sala 1922-ê de Fettahbegê Kurd wek berpirsyarê yekem yê Duhokê hat wezîfedar kirin. Piştî heman salan Duhok wek bajarokek biçuk mezin bû. Gundên derdorê jî Duhok ji bo xwe wek navendek bazirganiyê hilbijartin. Cuhuyên Duhokê jî piştî ku Dewleta İsraîlê hat sazkirin vegeriyan Israilê û hin ji wan jî ji ber zordestiya desthilatdariya ereban koçî deverên din kirin. Desthilatdariya Ereban jî wek hemû Kurdistanê bi dehan salan hewldaku Kurd û Asuriyên Duhokê jî bikin Ereb. Ev yek bu sedem ku Şorişa İlonê bête destpêkirin. Şoreşa İlonê ku ji salên 1960-ê heta 1975-ê berdewam kir tesirek mezin ya Kurdewariyê li ser gelê Duhokê kir. Di sala 1969 an de, Duhok wek bajarek navendî yê Behdînan hat qebûl kirin. Piştî van salan Zordestiya Behsiyan zêde bû û xwestin ku Duhokê bikin Ereb. Hemû gund û bajarokên ku ji aliyê Desthilatdariya Dikdatoriyê ve hati bûn xerakirin û şewitandin, koçî bajarê Duhokê kirin. Pişti salên 1975-ê û vir de Bajarê Duhokê mezin bû û bû qesta her kurdek welat parêz ku rastî zordestiya desthilatiya rejîma Bexdayê hati bûn. === Dêrên Xiristiniyan === Bajarê Duhokê yek ji wan bajara ne ku Aşurî, Kurdên Ezdî, Kurdên Misilman û Cuhî, Ermen bi hevre bi hezaran salan wek bira jiyane. Dagirkeriyê her çi qas di navbera gelên me de xwestibine xerabiyê çebikin jî, lê dîsa zanîna ku pêkve di nav aştî û wekheviyê de bijîn. Bi salan dewletên dagirker İngilizan Mesîhî, li hemberi Kurdan bikaranîn, Tirkan Kurd li hemberî Mesihiyan û Cuhiyan bikar anîn, Ereban jî nîjadperestiya xwe li ser hemû gelên me ferz dikirin. Lê encam hemû Miletê me rastî malwêraniyê hat. Koçber bû derbeder bû. Pişti serhildana sala 1991-ê de gelê Duhokê edî wek hemû gelê Başurê Kurdistanê dawî zordestiya Behsiyên Nîjadperest înat. Li Bajarê Duhokê edî Kurdên Misilman, Kurdên Ezdî, Mesihi dîn û mesebên cuda dikarîn xwe ifade bikin û xwedî nirxên xwe yên pîroz derkevîn. Duhok bûye bajarek dewlemend ya çandên cuda... Dewlemendiya Bajarê Duhokê, dewlemendiya Kurdistane. Dewlemendiya Kurdistan Azadiya Asuri, Keldanî, Ezdî, Ermen û hemû gelên me ne. == Navdarên Bajêr == *[[Dilşad Seîd]]-Muzîkar == Çavkanî == *Nexşeya Pêşketina Mirovahiyê ya Zankoya Schikago *AnaBritanîka İnternasyonal *Britischê Museyum *Welt Ansichlopedia *Wiki Ansicklopedia-Mesopotamiya *Duhok Album-Ş Koçer *Malpera İNT. Ya Asuriyan *Malpera Irak-Duhok *Mezopotamya Map *Yurt Ansicklopedia {{bajar_kurd}} [[kategorî:bajar]] [[arc:ܢܘܗܕܪܐ]] [[bg:Дахук (град)]] [[de:Dohuk]] [[en:Dahuk, Iraq]] [[fa:دهوک]] [[fr:Duhok]] [[nl:Duhok]] [[no:Dahuk]] [[pl:Dahuk]] [[sv:Duhok]] 4507 35648 2006-07-21T11:20:28Z Bangin 450 '''Xelîl Duhokî''' (yan ''Xelîl Dihokî'') (* [[1951]]) [[nivîskar]]ek kurd e. Xelîl Duhokî ji [[Başûrê Kurdistanê]] ye lê ew demek dirêj li [[Swêd]]ê maye. Niha X. Duhokî vegerriyaye Kurdistanê û li [[Dihok]]ê kovara [[Nûbûn (kovar)|Nûbûn]] diweşîne. ==Pirtûkên çapkirî== * [[Te çi viya û min neanî]]. Dîwana helbestan, Kurdistana başûr 1982. * [[Leheng]]. Li ser nivîsîn û wergerandina çîrokên kurdên bakur, ji tîpên latînî bo yên erebî. Kurdistana başûr, 1983. * [[Osman Sebrî]], helbestvan û şoreşger. Kurdistana başûr, 1983. * [[Gaziyek ji cergê Asya]]. Dîwana helbestan, [[Swêd]] 1989. * [[Min digot û te vedgêra]]. Dîwana helbestan, Swêd 1990. * [[Ragirtin]]. Dîwana helbestan, bi swêdî û kurdî, Swêd 1990. * [[Helbesta hevçerx ya kurdî]]. Bergê I, antolojî, Swêd 1992. * Helbesta hevçerx ya kurdî. Bergê II, antolojî, Swêd 1994. * Helbesta hevçerx ya kurdî. Bergê III, antolojî, Swêd 1995. * [[Antolojiya çîroka nû ya kurmancên başûr]]. Swêd 1995. * [[Mirov û welat di helbestên Refîq Sabirî de]]. Swêd 1996. * [[Peyv û tablo diaxivin]]. Swêd 1997. * [[Helbestvanê tepeser û hejaran, Letîf Helmet]]. Swêd 1998. * Qertelê ji bilindahiyê ditirsiya. Lars Kilinting. Çîrok ji bo zarokan. Werger ji zimanê Swêdî, 2001. * [[Lêopold]]. Lars Kilinting. Çîrok ji bo zarokan. Werger ji zimanê Swêdî, 2001. * [[Du patolên befrê]]. Çîrok ji bo zarokan. Hîwa Qadir Ji kurmanciya başûr bo Kurmanciya bakur. Swêd 2001. ==Girêdanên derve== *[http://members01.chello.se/duhoki/ Malpera Xelîl Duhokî] *[http://members01.chello.se/duhoki/hevcerx1/hevcerxpg.htm Helbesta hevçerx ya kurdî. Bergê I] *[http://members01.chello.se/duhoki/hevcerx2/hevcerx_2_pg.htm Helbesta hevçerx ya kurdî. Bergê II] *[http://members01.chello.se/duhoki/hevcerx3/hevcerx_3_pg.htm Helbesta hevçerx ya kurdî. Bergê III] [[Kategorî:nivîskar|Duhokî, Xelîl]] 4508 16374 2005-01-28T14:33:19Z Erdal Ronahi 2 Sami Tan çû cihê Samî Tan #REDIRECT [[Samî Tan]] 4509 40041 2006-08-15T12:50:12Z Silêman 10 '''Kab''' [[hestî|hestiyê]] kaba [[mih|miyê]] ye. Bi van kaban lîstikeke bi heman navî heye. Mîna lîstika [[zar|zarê]] tê lîstin. [[category:lîstik]] 4511 16377 2005-04-02T12:24:56Z 85.98.39.240 Azadiya Welat [[Omer Dilsoz]] [[www.omerdilsoz.com]] 4513 16378 2005-02-26T18:54:37Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:çand]] 4514 16379 2005-01-29T20:40:40Z Erdal Ronahi 2 '''Çirrê''' lîstikek e ku tê de [[hilê]] heye. [[category:Lîstik]] 4518 16380 2005-01-30T00:48:36Z Erdal Ronahi 2 bi destûrê weşanxanê, GPL bi destûrê weşanxanê, GPL 4519 16381 2005-02-01T23:36:43Z Erdal Ronahi 2 *[[dîtin]]: [[çav]] *[[bihîstin]]: [[guh]] *[[bêngirtin]]: [[poz]] *[[tamkirin]]: [[ziman (anatomî)|ziman]] *[[sehkirin]]: [[çerm]] {{sîstemên organan}} [[category:anatomî]] 4520 16382 2005-01-30T18:43:28Z Erdal Ronahi 2 '''Tamkirin''' yek ji fonksyonan [[ziman (anatomî)|zimanê]] me ye. Em dikarin bi alîkariya reseptorên, ku li ser [[ziman]], di kefika [[dev]] û li [[qirik]]a me de cih digrin, tama xwarin û vexwarinan bigrin. Bi taybetî mirov dikare bi alîkariya reseptorên li navçeya ziman de cih digrin, tiştên tirş tambike. Ji bo tamkirina tiştên tal, reseptorên li paşiya ziman berpirsiyar in. Em dikarin şor û şîrîn bi alîkariya serê zimanê xwe tam bikin. {{sîstemên organan}} [[category:fîziyolojî]] 4521 30126 2006-03-30T23:07:24Z KureCewlik81 295 revert '''Ziman''' yek ji organên ajal û mirovan e. Fonksiyonan wî [[axaftin]] û [[tamkirin]] in. Di xwarinê de jî alîkarî dike. Em dikarin bi alîkariya reseptorên, ku li ser [[ziman]], di kefika [[dev]] û li [[qirik]]a me de cih digrin, tama xwarin û vexwarinan bigrin. Bi taybetî mirov dikare bi alîkariya reseptorên li navçeya ziman de cih digrin, tiştên tirş tambike. Ji bo tamkirina tiştên tal, reseptorên li paşiya ziman berpirsiyar in. Em dikarin şor û şîrîn bi alîkariya serê zimanê xwe tam bikin. {{sîstemên organan}} [[category:anatomî]] 4522 56433 2006-11-14T10:48:02Z Erdal Ronahi 2 '''Mîkroprosesor''', yanî yekîneya xebatê ya navendî (YXN an jî CPU, ''central processing unit'') parçeyê herî girîng ê [[komputer|komputerê]] ye. Çi fermanên di hundirê Pergala Xebatê de hebe, ji aliyê vî parçeyî ve tê xebitandin. '''Microprosesor''' jî CPU eke ku di hundirê tek yongayekê de ye. Di roja me de CPU bêhtir wekî Microprosesor e. Yekîneya Xebatê ya Navendî xwedî bikêriyea arîtmetîk û mentiqî ye. Di navbera yekîneyên têketin û derketinê Û bernameya ku hatiye dayin de xebateke pêkan derdixe holê. YXN an jî CPU bi zimanê makîneyê, ango pergala kêmast a kodkirinê dixebite. Ev pergala kodkirinê ji kodên operasyonê pêk tên ku komputer dikare têbigihîje. Yekîneya xebatê ya navendî karê arîtmetîk û mentiqî bi riya ALU pêk tîne. Her wiha FPU heye da ku bi hejmarên bibêhnok jî bikaribe hesaban bike. Her wiha parçeyekî wê jî BIU ye ku têkiliya YXN bi cîhana derve re çêdike. Di hundirê YXN de hinek derên hiş ango bîrê hene ku jê re register tê gotin. [[category:komputer]] 4523 16385 2005-01-31T12:33:47Z Erdal Ronahi 2 Mikroprozessoren çû cihê Mîkroprosesor #REDIRECT [[Mîkroprosesor]] 4524 16386 2005-01-31T14:23:19Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[mîkroprosesor]] 4526 65918 2007-01-22T10:36:51Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ur:یورپ]] [[Image:LocationEurope.png|right|300px|thumb|Nexşê Ewropa]] [[Wêne:European flag.svg|right|250px|thumb|Alê Ewropa]] '''Ewropa''' (Europa, Ewrûpa, yew:''Ευρώπη'') [[parzemîn]]ek e. Di mîtolojiya yewnan de '''Ewropa''' jî navê preseseke fenîkî ye ku ji aliyê [[Zeus]] hat revandin [[Girît|Girîtê]]. Ewropa dayîka [[Mînos|Mînosê]] ye. ==Etîmolojî== [[Etîmolojî|Etîmolojiya]] peyva "Ewropa" ne diyar e. Çend derfet tên nîqaş kirin: *Navê "Ewropa" ji [[yewnanî|Zimanê Yewnanî]] tê. Wateya wê "rûya fireh" e. (''eurys''=fireh, ''ops''=rû). Ev etîmolojî bi piranî tê pêjirandin. *''Ewropa'' ji zimanê erebî an zimaneke din a semîtîk tê. Wateya wê jî "rojava" ye. (zimanê akadî: erebu=rojava) ==Dewletên Ewropa da== Di Ewropa da ev dewlet hene: *[[Andorra]] *[[Belçîka]] *[[Bosna Hersek]] *[[Brîtaniya mezin| Brîtanîyayê mezin]] *[[Bulgaristan]] *[[Çîk]] *[[Danîmarka]] *[[Elbanya]] *[[Elmanya]] *[[Estonya]] *[[Fînlanda]] *[[Fransa]] *[[Komara Îrlanda|Îrlanda]] *[[Îslanda]] *[[Îtalya]] *[[Xirvatistan]] *[[Komara Makedonyayê]] *[[Letonya]] *[[Lîştinştayn]] *[[Lîtvanya]] *[[Luksemburg]] *[[Macaristan]] *[[Malta]] *[[Moldova]] *[[Monako]] *[[Montenegro]] *[[Holanda]] *[[Norwec]] *[[Nemsa]] *[[Polonya]] *[[Portekîz]] *[[Romanya]] *[[Rûsya]] *[[Rûsya Sipî]] *[[San Marîno]] *[[Swêd]] *[[Swîsre]] *[[Sirbîstan]] *[[Slovakya]] *[[Slovenya]] *[[Spanya]] *[[Ukranya]] *[[Vatîkan]] *[[Yewnanîstan]] ==Pere== [[Wêne:CO1EURO 50.JPG|thumb|right|200px|[[Euro|Euroyek]]]] Li pir dewletên Ewropa da perê xwe [[Euro]] ye. ==Girêdanên derva== {{wîkîferheng|Ewropa}} {{wikiatlas|Europe}} *[http://www.etymonline.com/index.php?search=europe&searchmode=none Etîmolojiya peyva "Ewropa"] {{commons|category:Europe}} {{Kîşwer}} {{YE}} [[category:parzemîn]] [[af:Europa]] [[als:Europa]] [[am:አውሮፓ]] [[an:Europa]] [[ang:Europa]] [[ar:أوروبا]] [[arc:ܝܘܐܪܘܦܐ]] [[ast:Europa]] [[ay:Iwrupa]] [[az:Avropa]] [[bar:Europa]] [[bat-smg:Euruopa]] [[be:Эўропа]] [[bg:Европа]] [[bn:ইউরোপ]] [[bo:ཡོ་རོབ་གླིང་]] [[br:Europa (kevandir)]] [[bs:Evropa]] [[ca:Europa]] [[chr:ᎡᎶᏆ]] [[co:Europa]] [[cs:Evropa]] [[csb:Eùropa]] [[cv:Европа]] [[cy:Ewrop]] [[da:Europa]] [[de:Europa]] [[el:Ευρώπη]] [[en:Europe]] [[eo:Eŭropo]] [[es:Europa]] [[et:Euroopa]] [[eu:Europa]] [[fa:اروپا]] [[fi:Eurooppa]] [[fo:Evropa]] [[fr:Europe]] [[frp:Eropa]] [[fur:Europe]] [[fy:Jeropa]] [[ga:An Eoraip]] [[gd:An Roinn-Eòrpa]] [[gl:Europa]] [[gn:Europa]] [[gu:યુરોપ]] [[gv:Yn Europey]] [[haw:ʻEulopa]] [[he:אירופה]] [[hi:यूरोप]] [[hr:Europa]] [[hsb:Europa]] [[ht:Ewòp]] [[hu:Európa]] [[ia:Europa]] [[id:Eropa]] [[io:Europa]] [[is:Evrópa]] [[it:Europa]] [[ja:ヨーロッパ]] [[jbo:rontu'a]] [[ka:ევროპა]] [[kk:Еуропа]] [[kn:ಯೂರೋಪ್]] [[ko:유럽]] [[ksh:Europa (Kontinänt)]] [[kw:Europa]] [[la:Europa]] [[lb:Europa (Kontinent)]] [[li:Europa]] [[lij:Euròpa]] [[lmo:Europa]] [[lo:ເອີລົບ]] [[lt:Europa]] [[lv:Eiropa]] [[mi:Ūropi]] [[mk:Европа]] [[mo:Еуропа]] [[ms:Eropah]] [[mt:Ewropa]] [[my:ဥရောပ]] [[na:Iurop]] [[nah:Eutlocpan]] [[nds:Europa]] [[nds-nl:Europa (continent)]] [[ne:युरोप]] [[nl:Europa (continent)]] [[nn:Europa]] [[no:Europa]] [[nov:Europa]] [[nrm:Ûrope]] [[oc:Euròpa]] [[os:Европæ]] [[pdc:Eiropaa]] [[pl:Europa]] [[pt:Europa]] [[qu:Iwrupa]] [[rm:Europa]] [[rmy:Europa]] [[ro:Europa]] [[roa-rup:Europa]] [[ru:Европа]] [[ru-sib:Европа]] [[sc:Europa]] [[scn:Europa]] [[sco:Europe]] [[se:Eurohpá]] [[sh:Evropa]] [[simple:Europe]] [[sk:Európa]] [[sl:Evropa]] [[so:Yurub]] [[sq:Evropa]] [[sr:Европа]] [[st:Europa]] [[sv:Europa]] [[sw:Ulaya]] [[ta:ஐரோப்பா]] [[tg:Аврупо]] [[th:ทวีปยุโรป]] [[tk:Ýewropa]] [[tl:Europa]] [[tpi:Yurop]] [[tr:Avrupa]] [[udm:Европа]] [[ug:ياۋروپا]] [[uk:Європа]] [[ur:یورپ]] [[uz:Yevropa]] [[vec:Eoropa]] [[vi:Châu Âu]] [[vls:Europa]] [[wa:Urope]] [[war:Europa]] [[wo:Óróop]] [[yi:אייראפע]] [[yo:Yúróòpù]] [[zh:欧洲]] [[zh-classical:歐羅巴洲]] [[zh-min-nan:Europa]] [[zh-yue:歐洲]] 4527 25352 2006-01-22T00:42:21Z Erdal Ronahi 2 '''Hêvî Berwarî''' helbestvaneke kurd e. Berwarî di sala 1963'an de, li [[Kurdistana Îraqê]], ji dayîk bûye. Li [[Dihok]]ê xwendiye û her li wêrê xwendegeha mamostetiyê bi dawî aniye. Helbestên xwe di rojname û kovarên kurdî de belav kirîne. Di mîhrecanên edebî de helbest xwendîne. Heta niha çi dîwan çap nekirîne. [[category:Helbestvan|Berwarî, Hêvî]] 4528 29066 2006-03-04T17:49:12Z RewşenBaran 74 '''Hesen Silêvanî''' di sala [[1957]] an de, li gundê [[Tirkija]], devera Silêvaneya, nêzîkî bajêrê [[Zaxo]]yê, [[Kurdistana Iraqê]], ji dayîk bûye. Hukûmeta faşîst her zû gundên wan wêran kirin û Ereb anîne deverê. Lewre çûne bajêrê [[Mîsil]]ê. Di sala [[1975]] an de, dest bi nivîsînê kiriye. Çîrok û helbest jî nivîsêne. Berhemên xwe di rojname û kovarên kurdî de belav kirîne. Endamê [[Yeketiya Nivîskarên Kurd]] e li Kurdistana îraqê. Heta niha, dîwaneka helbestan bi navê "[[Hozanên sava]]" di sala [[1991]] an de, bi [[tîpên erebî]] çap kiriye. [[category:helbestvan|Silêvanî, Hesen]] [[category:nivîskar|Silêvanî, Hesen]] 4529 16390 2005-01-31T21:28:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Başûrê Kurdistanê]] 4530 16391 2005-01-31T21:32:35Z Erdal Ronahi 2 '''Jaro Duhokî''' helbestvanê kurd e. Navê wî yê rast Celal Mihemed e. Di sala [[1959]]-an de, li bajêrê [[Duhok]]ê ji dayik bûye. Her li Duhokê xwendîye û di sala [[1985]]-an de, danîşgeha [[Mîsil]] bi dawî anîye. Helbestên xwe di rojname û kovarên kurdî da belav kirîne. Endamû [[Yeketîya Nivîskarên Kurd]] e li [[Kurdistana Îraqê]]. Sala [[1985]]-an, ji ber terora faşîyên [[Bexda]] revîye û gehaye şoreşa kurdî. Heta niha jî pêşmerge ye. Niha jî li kurdistanêye. Du dîwanên helbestan çap kirîne: *Sirgûm. 1986. *Ragirtin. 1987. [[category:helbestvan|Duhokî, Jaro]] 4531 62857 2007-01-03T00:24:43Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[de:Nvu (HTML-Editor)]] '''NVU''' bernameyeke ji bo çêkirina rûpelên [[înternet]]ê ye. Bi îngilîzî ji van bernameyan re "[[HTML]] Editor" jî tê gotin. NVU ji malbata [[Mozilla]] ye û wekî [[Mozilla Firefox]] û [[Mozilla Thunderbird]] azad û belaş e. ==Girêdanên derve== *[http://www.nvu.com Malpera NVU] [[category:nivîsbariya azad]] [[ca:Nvu]] [[cs:Nvu]] [[da:Nvu]] [[de:Nvu (HTML-Editor)]] [[en:Nvu]] [[es:Nvu]] [[eu:Nvu]] [[fi:Nvu]] [[fr:Nvu]] [[it:Nvu]] [[ja:Nvu]] [[nl:Nvu (WYSIWYG-editor)]] [[pl:Nvu]] [[pt:Nvu]] [[ru:Nvu]] [[sv:Nvu]] [[th:Nvu]] [[tr:Nvu]] [[zh:Nvu]] 4532 65987 2007-01-22T15:26:55Z JAnDbot 575 روبوت تعديل: [[qu:Bilgasuyu]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Royaume de Belgique (fr)<br> Koninkrijk België (nl)<br> Königreich Belgien (de) <br> Keyatiya Belçîkayê</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[wêne:Flag of Belgium (civil).svg|120px]]<br/><br/><br/>[[Ala Belçîkayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Armoiries Belgique.jpg|110px]]<br/>[[Arma Belçîkayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[La Brabançonne]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:Europe location BEL.png|220px]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Flemanî]] [[Fransî]] [[Elmanî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Bruxelles]] |- | '''[[Key]]''' || [[Albert II]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Guy Verhofstadt]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[1830]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 30 528 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>10 511 382<br/>342/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Ewro (Euro) € |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1, havînê +2 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .be |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +32 |} '''Belçîka''' welateke li bakurê rojavayê [[Ewropa]]yê ye. Di kevîte ser sinurên 3 welatan: rojhelat welatê [[Almanya]], [[Luksembûrg]] di kevite başurrojhelat û [[Hollanda]] di kevite bakurê vî welatî.Beşekê mezin yê welatê belcika di kevite ser sinurê Fransa. Herwesa beşekê biçîk ji vî welatî di kevîte ser derya ya bakur. Deshelata vî welatî dimokrasi û federale u şah(melik) ji ye hey. Paytextê [[Belçîka]] [[Bruksel|Bruksele]]. Bruksel di kevita navenda [[Belçîka]]. Herwesa Belçîka ji 10 parêzgehan pêkhatîye. Bajêrên dî yên Belçîka yên giring evene: Antwerpen, Gent, Charleroi, Luik û Brugge. Zimanên fermî yen [[Belçîka]] [[Flemanî]] (60%), [[Fransî]] (40%) û [[Elmanî]] (< 1%) ye. <br/> [[wêne:Be-map-fr.png|thumb|left|Nexşeya Belçîkayê]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> == Herêmên Belçîkayê == Herêmên Belçîkayê 10 heb in. Ji van 5 Flaman û 5 jî [[Wallon]] (Fransî) in. Bruksel ne tevî van herêman e. {| border="0" |- valign="top" |[[Wêne:Belgique régionale.png|thumb|left|Herêmên Belçîkayê]] | '''Herêmên Fleman:''' *[[Herêma Anversê]] *[[Herêma Brabant flamand]] *[[Herêma Limbourg]] *[[Herêma Flandrea Rojava]] *[[Herêma Flandrea Rojhilat]] | '''Herêmên wallon:''' *[[Herêma Hainaut]] *[[Herêma Liègeê]] *[[Herêma Brabantê]] *[[Herêma Luxembourgê]] *[[Herêma Namurê]] |} [[wêne:BelgieGewestenkaart.png|thumb|200px|left|Herêmên Belçîkayê <br/>Herêma Brukselê-Paytext (<span style="color: #0000A0">'''Şîn'''</span>) <br/> Herêma Wallonan (<span style="color: #A00000">'''Sor'''</span>)<br/> Herêma Flamanan (<span style="color: #A0A000">'''Zer'''</span>)]] == Lînkên derve == *[http://www.ilotsacre.be/ Rûpelê Bruksel] {{Commons|Category:Belgium|Belçîka}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Belçîka| ]] [[af:België]] [[als:Belgien]] [[an:Belchica]] [[ang:Belgium]] [[ar:بلجيكا]] [[arc:ܒܠܓܝܟܐ]] [[ast:Bélxica]] [[bar:Belgien]] [[be:Бэльгія]] [[bg:Белгия]] [[bn:বেলজিয়াম]] [[bo:པེར་ཅིན]] [[br:Belgia]] [[bs:Belgija]] [[ca:Bèlgica]] [[cs:Belgie]] [[cv:Бельги]] [[cy:Gwlad Belg]] [[da:Belgien]] [[de:Belgien]] [[el:Βέλγιο]] [[en:Belgium]] [[eo:Belgio]] [[es:Bélgica]] [[et:Belgia]] [[eu:Belgika]] [[fa:بلژیک]] [[fi:Belgia]] [[fiu-vro:Belgiä]] [[fr:Belgique]] [[frp:Bèlg·ique]] [[fur:Belgjo]] [[fy:Belgje]] [[ga:An Bheilg]] [[gd:A' Bheilg]] [[gl:Bélxica - België]] [[gv:Yn Velg]] [[he:בלגיה]] [[hr:Belgija]] [[hsb:Belgiska]] [[ht:Bèljik]] [[hu:Belgium]] [[hy:Բելգիա]] [[ia:Belgica]] [[id:Belgia]] [[ilo:Belgium]] [[io:Belgia]] [[is:Belgía]] [[it:Belgio]] [[ja:ベルギー]] [[jbo:gugdrbelgi]] [[jv:Belgia]] [[ka:ბელგია]] [[ko:벨기에]] [[kw:Pow Belg]] [[la:Belgia]] [[lb:Belsch]] [[li:Belsj]] [[ln:Bɛ́ljika]] [[lt:Belgija]] [[lv:Beļģija]] [[mk:Белгија]] [[mr:बेल्जियम]] [[ms:Belgium]] [[na:Belgium]] [[nds:Belgien]] [[nds-nl:België]] [[ne:बेल्जियम]] [[nl:België]] [[nn:Belgia]] [[no:Belgia]] [[nov:Belgia]] [[nrm:Belgique]] [[oc:Belgica]] [[os:Бельги]] [[pam:Belgium]] [[pl:Belgia]] [[pms:Belgio]] [[ps:بلجيم]] [[pt:Bélgica]] [[qu:Bilgasuyu]] [[rm:Belgia]] [[ro:Belgia]] [[roa-rup:Belghia]] [[ru:Бельгия]] [[sa:बेल्जियम]] [[scn:Belgiu]] [[se:Belgia]] [[sh:Belgija]] [[simple:Belgium]] [[sk:Belgicko]] [[sl:Belgija]] [[sq:Belgjika]] [[sr:Белгија]] [[sv:Belgien]] [[sw:Ubelgiji]] [[ta:பெல்ஜியம்]] [[tet:Béljika]] [[tg:Белгия]] [[th:ประเทศเบลเยียม]] [[tl:Belhika]] [[tpi:Belsum]] [[tr:Belçika]] [[uk:Бельгія]] [[vi:Bỉ]] [[vls:Belgje]] [[wa:Beldjike]] [[war:Belhika]] [[zea:België]] [[zh:比利时]] [[zh-min-nan:Belgien]] [[zh-yue:比利時]] 4535 64707 2007-01-14T21:04:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vls:Europese Unie]] {| border="1" align="right" cellpadding="4" cellspacing="0" width="300" style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+ <big>'''{{{1|{{PAGENAME}}}}}'''</big> |- | align="center" colspan="2" style="background:#f9f9f9;" | [[Image:European flag.svg|250px|]] |- | align="center" colspan="2" style="background:#f9f9f9;" | [[Image:EU location.png|280px|]] |} '''Yekîtiya Ewropayê''' yan '''Yekîtiya Ewropî''' yekîtiyek [[bazirganî]] û [[siyaset|siyasî]] ye di navbera pirraniya welatên [[Ewropa]]yê de. [[Image:UE-EU-2006.png|right|500px]] ==Salê Ketinê nav YE== ===[[1951]]=== *[[Almanya]] *[[Belçîka]] *[[Fransa]] *[[Holanda]] *[[Îtalya]] *[[Luksemburg]] ===[[1973]]=== *[[Danîmarka]] *[[Îrlanda]] *[[Brîtaniya mezin]] ===[[1981]]=== *[[Yewnanistan]] ===[[1986]]=== *[[Portekîz]] *[[Spanya]] ===[[1995]]=== *[[Nemsa]] *[[Fînlanda]] *[[Swêd]] ===[[1]]'ê [[Gulan|Gulanê]] [[2004]]=== *[[Çîk]] *[[Estonya]] *[[Qubris]] *[[Letonya]] *[[Lîtvanya]] *[[Macaristan]] *[[Malta]] *[[Polonya]] *[[Slovakya]] *[[Slovenya]] === Ji [[sal|sala]] [[2007]]an da=== *[[Bulgaristan]] *[[Makdonya]] *[[Romanya]] ===Berendamên din=== *[[Hirvatistan]] *[[Tirkîyê]] ==Lînkên têkildar== *[[Makeqanûna Yekîtiya Ewropayê]] {{commons|European Union}} {{YE}} [[af:Europese Unie]] [[an:Unión Europeya]] [[ang:Europisc Gesamnung]] [[ar:اتحاد أوروبي]] [[ast:Xunión Europea]] [[az:Avropa İttifaqı]] [[bar:Europäische Union]] [[bat-smg:Europas Sajunga]] [[be:Эўрапейскі Зьвяз]] [[bg:Европейски съюз]] [[bn:ইউরোপীয় ইউনিয়ন]] [[br:Unaniezh Europa]] [[bs:Evropska unija]] [[ca:Unió Europea]] [[co:Unioni Auropea]] [[cs:Evropská unie]] [[csb:Eùropejskô Ùnijô]] [[cv:Европа Пĕрлешĕвĕ]] [[cy:Yr Undeb Ewropeaidd]] [[da:Den Europæiske Union]] [[de:Europäische Union]] [[el:Ευρωπαϊκή Ένωση]] [[en:European Union]] [[eo:Eŭropa Unio]] [[es:Unión Europea]] [[et:Euroopa Liit]] [[eu:Europar Batasuna]] [[fa:اتحادیهٔ اروپا]] [[fi:Euroopan unioni]] [[fiu-vro:Õuruupa Liit]] [[fr:Union européenne]] [[frp:Union eropèèna]] [[fur:Union Europeane]] [[fy:Jeropeeske Uny]] [[ga:An tAontas Eorpach]] [[gd:An t-Aonadh Eorpach]] [[gl:Unión Europea]] [[he:האיחוד האירופי]] [[hi:यूरोपीय संघ]] [[hr:Europska unija]] [[hsb:Europska Unija]] [[ht:Inyon Ewopeyèn]] [[hu:Európai Unió]] [[hy:Եվրոպական Միություն]] [[ia:Union Europee]] [[id:Uni Eropa]] [[ie:Europan Union]] [[io:Europana Uniono]] [[is:Evrópusambandið]] [[it:Unione Europea]] [[ja:欧州連合]] [[jv:Uni Eropah]] [[ka:ევროპის კავშირი]] [[ko:유럽 연합]] [[ksh:Europäish Unjon]] [[kw:Unyans Europek]] [[la:Unio Europaea]] [[lb:Europäesch Unioun]] [[li:Europese Unie]] [[lij:Comunitæ Europea]] [[lt:Europos Sąjunga]] [[lv:Eiropas Savienība]] [[mk:Европска Унија]] [[ms:Kesatuan Eropah]] [[mt:Unjoni Ewropea]] [[nds:Europääsche Union]] [[nds-nl:Europese Unie]] [[nl:Europese Unie]] [[nn:Den europeiske unionen]] [[no:Den europeiske union]] [[nrm:Unnion Ûropéenne]] [[oc:Union Europèa]] [[pdc:Eiropeeische Union]] [[pl:Unia Europejska]] [[pms:Union Europenga]] [[pt:União Europeia]] [[rmy:Europikano Ekipen]] [[ro:Uniunea Europeană]] [[ru:Европейский Союз]] [[scn:Unioni Europea]] [[sco:European Union]] [[sh:Evropska unija]] [[simple:European Union]] [[sk:Európska únia]] [[sl:Evropska unija]] [[sq:Bashkimi Evropian]] [[sr:Европска унија]] [[sv:Europeiska unionen]] [[sw:Umoja wa Ulaya]] [[ta:ஐரோப்பிய ஒன்றியம்]] [[tet:Uniaun Europeia]] [[tg:Иттиҳоди Аврупо]] [[th:สหภาพยุโรป]] [[tl:Kaisahang Europeo]] [[tr:Avrupa Birliği]] [[tt:Awrupı Berlege]] [[uk:Європейський Союз]] [[vec:Union Eoropea]] [[vi:Liên minh châu Âu]] [[vls:Europese Unie]] [[wa:Union Uropeyinne]] [[war:Unyon Europeo]] [[zh:欧洲联盟]] [[zh-classical:歐洲聯盟]] [[zh-min-nan:Europa Liân-bêng]] [[zh-yue:歐洲聯盟]] 4536 64361 2007-01-12T15:43:50Z Luqman 401 Bulgaristan û Romanya ketin YE'yê. <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! align="center" style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> [[Yekîtiya Ewropayê|Endamên Yekîtiya Ewropayê]] û [[Berendamên Yekîtiya Ewropayê]] || [[Image:European flag.svg|50px|Ala Yekîtiya Ewrûpayê]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | '''Endamên yekîtiyê:''' [[Avûstûrya]] | [[Belçîka]] | [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda|Brîtaniya mezin]] | [[Komara Çêkiyayê|Çîk]] | [[Danimarka]] | [[Elmanya]] | [[Estonya]] | [[Fînlanda]] | [[Fransa]] | [[Holanda]] | [[Komara Îrlanda|Îrlanda]] | [[Îtalya]] | [[Letonya]] | [[Lîtvanya]] | [[Luksemburg]] | [[Macaristan]] | [[Malta]] | [[Polonya]] | [[Portekîz]] | [[Qubris]] | [[Slovakya]] | [[Slovenya]] | [[Spanya]] | [[Swêd]] | [[Yewnanistan]] | [[Bulgaristan]] | [[Romanya]] |- |align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2"| '''Berendam :''' [[Komara Tirkiyê|Tirkiye]] | [[Xirvatistan]] |} </center> [[category:Yekîtiya Ewropayê]] 4537 16397 2005-02-01T10:07:30Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Yekîtiya Ewropayê]] 4538 16398 2005-02-01T10:07:06Z Erdal Ronahi 2 Yekîtiya Ewrûpayê çû cihê Yekîtiya Ewropayê #redirect [[Yekîtiya Ewropayê]] 4539 30628 2006-04-18T11:42:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Yekîtiya Ewropayê]] 4540 36457 2006-07-25T09:08:30Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Vargenau '''Macintosh''' modeleke [[kompûter|kompûteran]] e ku ji aliyê fîrmeya [[Apple]] ve tê çêkirin. {{kurt}} [[category:kompûter]] [[ca:Apple Macintosh]] [[cs:Apple Macintosh]] [[da:Apple Macintosh]] [[de:Apple Macintosh]] [[en:Apple Macintosh]] [[es:Apple Macintosh]] [[fi:Macintosh]] [[fr:Macintosh]] [[id:Macintosh]] [[it:Apple Macintosh]] [[nl:Macintosh]] [[no:Apple Macintosh]] [[pl:Macintosh]] [[pt:Macintosh]] [[ro:Macintosh]] [[simple:Macintosh]] [[sl:Apple Macintosh]] [[sv:Macintosh]] [[tr:Macintosh]] 4541 44274 2006-08-29T21:05:07Z Bangin 450 '''www''' kurtenivîsa ji bo van gotinên [[inglîzî]] ye '''W'''orld '''W'''ide '''W'''eb ku tê wateye tora [[tevn|tevna]] cîhanber. WWW perçeya [[înternet]]ê ye. ==Hên seke== *[[World Wide Web]] {{kurt}} [[category:teknolojî]] [[Kategorî:Kompûter]] 4542 27387 2006-02-16T21:39:59Z Erdal Ronahi 2 '''The Sharezoor''' navê ferhenga kurdî (Soranî)- İngilîzî ye ku ji aliyê [[Şefîq Qezzaz]] (Shafiq Qazzaz) ve hatiye nivîsandin. Navê [[ferheng|ferhengê]] ji navê bajarê Kurd [[Şarezor]] hatiye wergirtin. ==Mezintirîn ferhenga soranî-inglîzî== [[Ferheng]]î Şarezor Kurdî-Îngilîzî (The Sharezoor Kurdish-English Dictionary) mezintirîn ferhenga kurdî-îngilîzî ye ku ta niha heye. Ev ferheng ji alî wezîrê karûbarên mirovanî yê Başûrê Kurdistanê Dr. [[Şefîq Qezaz]] (Shafiq Qazzaz) ve hatiye danîn û sala 2000ê li Hewlêrê ji weşanxaneya Aras belav bûye. Qezaz ji salên 1960î ta derketina wê li ser vê ferhenga 600-rûpelî xebitiye. ==Pergala ferhengê== Pergala ferhengê wa ye ku peyvên serekî li gor alfabeya kurdî-erebî hatine rêzkirin û di bin wan de hemû bêje û biwêjên têkildarî wan hatine dan. Her peyva serekî herwa bi alfabeya kurdî-latînî jî hatiye nivîsîn. ==Nirxandin== Gelek sedem hene bêt gotin ku ev baştirîn ferhenga zimanê kurdî ye ku li ber destê xwendevanan e. Lê kêmasiyên wê jî pirr in. Ferheng tenê zaravaya soranî ji xwe re bingeh girtiye. Tevî ku hin peyvên kurmancî hatine dan jî, ew pirr kêm in û li ser bikaranîna wan jî daner zêde ranewestiye. Herwa eger heman peyvê di soranî de wateyek û di zaravayek din yê kurdî de maneyek dî hebe, tenê wateya soranî hatiye dan. ==Çavkanî== [[Husein Muhammed]]: [[Kovara Mehname]], hejmar 40, 5/2003 [[Kategorî:Ferheng]] 4543 37506 2006-08-05T05:23:53Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Farisî]] 4544 16404 2005-02-01T13:38:47Z Erdal Ronahi 2 Mac çû cihê Macintosh #REDIRECT [[Macintosh]] 4546 37507 2006-08-05T05:23:57Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Farisî]] 4547 63574 2007-01-07T21:35:27Z KurdoChali 500 '''Sîstema mîzê''' ji du [[gurçik]], du [[mîzlûl]], [[mîzdanik]] û [[pêşborî|pêşborîyê]] pêk tê. Bedenê mirovan her roj nêzîkî 2 lîtrên mîzê çêdike. Mîz di gurçikan de tê çêkirin û bi alîkariya mîzlûlan digihîje mîzdanikê. Di mîzdanikê de qasî lîtreyekê [[mîz]] kom bibe. Mîz, ji pêşborîyê ji beden tê avêtin. {{Sîstemên organan}} [[category:anatomî]] 4548 46288 2006-09-07T23:12:10Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ru:Почка (биология)]], [[tr:Böbrek]] [[Image:Kidneys from behind.jpg|thumb]] [[Image:Kidney section.jpg|thumb]] Wezîfa '''gurçik'''an ne tenê çêkirina [[mîz]]î ye; gurçik alîkariya bedenê ji bo regulasyona [[tansiyon]]ê jî dike. Heke di beden de pir [[av]] hebe, tansiyon derdikeve jor. Wê gavê, gurçik wê avê wekî [[mîz]] ji bedenê bavêjin der û bi wî awayî jî tansiyon cardin dadikeve jêr. *Binihêre: [[Sîstema mîzê]] {{Sîstemên organan}} [[category:anatomî]] [[ca:Ronyó]] [[cs:Ledvina]] [[cy:Aren]] [[da:Nyre]] [[de:Niere]] [[en:Kidney]] [[eo:Reno]] [[es:Riñón]] [[eu:Giltzurrun]] [[fa:کلیه]] [[fi:Munuainen]] [[fr:Rein]] [[gl:Ril]] [[he:כליות]] [[hu:Vese]] [[id:Ginjal]] [[it:Rene]] [[ja:腎臓]] [[ko:콩팥]] [[lt:Inkstas]] [[mt:Kilwa]] [[nl:Nier]] [[no:Nyre]] [[pl:Nerka]] [[pt:Rim]] [[ru:Почка (биология)]] [[scn:Rini]] [[simple:Kidney]] [[sk:Oblička]] [[sr:Бубрег]] [[su:Ginjal]] [[sv:Njure]] [[tr:Böbrek]] [[ug:بۆرەك]] [[zh:腎]] 4549 32270 2006-06-07T14:58:33Z Bangin 450 '''Çav''' [[organ]]a di nava pêncsehaka ya girîngtirîn e. Bi wê organê em dikarin dinya dora xwe bibînin. Ew tiştên ku em dizanin, piranî bi alîkariya wî bi dest xistiye. Çav ji aliyê derva va bi birî, palikên çav û bijangan pêk tê. Wezîfa biriya ev e, ku nehêle qevçilî ji alê jor bikeve nava çav. Ev wezîfa wisa jî palikê çavan û bijangan e. Palike çavan, hesîrê çavan li ser çavan belav dike da ku çav zuha nebe. Ava hêsirê, ji livikên hêsirê yên ku di dora çav da cih digrin, tên çêkirin. Organa dîtinê ya çava sêva çavî ye. [[Sêva çav]] gilorik e û ji aliyekî heta aliyê din bi berayî 23[[mm]] fireh e. Sêva çav bi çend qora pêk tê. Dema mirov ji derve mêze sêva çav kir, sê cure şikil dibîne. Ya yekemîn [[spiyê çavê]] ye. Di nav spiyê çav da [[reşika çav]] şûn digire. Navê reşika çavî di zanista tipê de ''îrîs'' e. Ev fireh û teng dibe. Ango eger derve tarî bû, ew fireh dibe û eger ronahî bû, teng dibe. Di navça reşika çavî de bibik heye. Em bi alîkariya bibikê dikarin bibînin. [[Birikê dîtinê]] ji [[mêjû]] tê û digihîje paşiya sêva çav. Li wê derê tiştên ku em dinêrin, tên reflekte kirin û bi alîkariya birikên dîtine, ew enformasyon digihîjin mêjû û mêjû jî ji me re dibe em çi dibînin. Sêva çavan bi alîkariya masûlkên dor çavan dilive. {{Sîstemên organan}} [[category:anatomî]] 4550 30129 2006-03-30T23:08:40Z KureCewlik81 295 revert '''Guh''' organa bihîstinê ye. Bi alîkariya wî em dikarin dengê dora xwe bibihîzin. Guh ji sê perçeyan pêk te, guhê derve, guhê navîn û guhê hûndirîn. Guhê derve ji [[kevçika guh]], [[memika guh]] û ji [[kerika guh]] pêk tê. Deng û bahs tên digihîjin kevçika guh û bi riya kerika guh digihîje perdeya guh. Perdeya guh bi zora deng dilerize. Ev lerizandin hestiyê bihîstinê dileqîne. Hestiyên guh jî, ([[çakûç]], [[sindan]] û [[zengû]]) wê lerizê diêhîjine birika bihîstinê. [[Birik]] jî wana digihîjine [[mêjû]] dikare ji me re bi taybetî bibêje ku em çi dibihîzin. Organeke din ya ku di guh de cih digre [[şeytanok]] û [[labîrînta guh]] e. Wazîfa wana ew e ku em çawa bisekinin û berin û bilivîn jî herim bizanin jêr û jor ku ye û hişê mirovê neçe. Ango ew organ ji bo [[mûvazen]]a me berpirsiyar e. Borik bi navê [[borika ostaki]] di navbera [[poz]] û guhê navîn de heye. Wezîfa wê jî ev e ku li guhê navîn her tim pestoya (tazyîq) hewayê û yê derve wek hev bigire. Ger ew pesto bilind be (ji ber ku ew borî ji ber sermagirtinê hatiye girtin), mirov nikare rind bibihîze. {{Sîstemên organan}} [[category:anatomî]] 4551 16411 2005-02-01T18:39:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Malmîsanij]] 4552 54382 2006-10-25T11:45:04Z Luqman 401 [[image:Depe.JPG|thumb|Qizilce]] '''Qizilce''' gundekî sîrin di herema [[Oxî|Oxiyê]] ye. Oxî jî bi xwe herêmeke bajarê [[Mezra|Mezrayê]] ye. Bajarê Picûk [[Dep]] yan jî bi navekî din Qerekocan 7-8 km ji Qizilcê dûre. Derdora Qizilcê, yanê herema oxîyê, havînê gelekî germ e. Hozan [[Zinar Sozdar]] di straneke de çawa xweş dibêje: :"Erdê Depê erdekî germ e, hêkê dayînî hêk dipêjî." Erdê Qizilcê mîna navê wê sor e û pirr berdan e. Gundî û cotkar li zeviyên mezin nîsk, genim, lazût, gulên berbîro, zebeş û qultixan (qawûnên piçûk) diçînin. Li deşta gundê Qizilcê [[mermer]]ekî delal û has derdikevî. Bi demekî dirêj devleta Tirkîyê li vê derê bi kepçan û kamyonan mermer derxist û bir bajarên din firot. Lê derxistina vî mermera Qizilcê pirr bi zexmete û devletê dî nedî dest jê berda. Qizilce bi ava xwe yî şor û bi germika xwe yî li gola şorê û gola kûpik meşhûre. Va ava ji bona mîrovên ku kevir li hundirê wan da heye, rind e. Germik jî ji bona pirzik û xurê şîfayekî mezin e. Ji ber vî yekê her sal ji derdora Oxîyê bi sedan mîrov tên erdê Qizilcê, ava şor vedixwin û dikevin germikê. Zîyareta Qizilcê, [[Şengul Baba]], jî li wî heremê bi nav û deng e. Zîyaret di navbera Qizilcê û [[Koza Gurîyan]] da li ser tipikekî ye. Mezela Şengul Baba di nav darên Qizbanan da bi kevirên sipî hatîye çê kirinê. Hinek caran mîrov tên li ser zîyaretê dûa dikin, quranê dixînin, mûman vedixinin û xalîya zîyaretê dixwin yan jî bi tev xwe dibin mal. Gava ku roj kurt dibin û hêdî hêdî payîz tê qizbanên zîyaretê mîna xwînê sor dibin û mîrov bi xwerina wan têr naxwe. Li Qizilcê jî mîna gund û bajarên din yên [[Kurdîstan]]ê pirr mîrov li tê da nemane. Gundîyan malên xwe li ber şerê devleta romê bar kirin, koçber bûn, çûn bajarên mezin mîna [[Mezra|Mezrayê]], [[Stenbol]]ê, yan jî welatên [[Evrûpa]] yê mîna [[Elmanya]] yê û [[Hollanda]] yê. Tenê qal û zarok man bi serî xwe li gundê Qizilcê. [[category:gundê Elezîzê]] 4554 30127 2006-03-30T23:07:49Z KureCewlik81 295 revert '''Pankreas''' li zikê mirovan, di paş [[made]] u paş [[ruviya stûr]] ye pan da cih digre. Wezifa we bi du awa ye: Ji aliyekî wek giniyekî hormonan çêdike ([[endokrin]]), ji aliyê din dan ji ji bo hezimkirina xwarinê enzîman çêdike ([[eksokrîn]]). Ji bo ve yeke ji pankreasa endokrîn u pankreasa eksokrîn ji hev tên cudakirin: Hormona hin girîng, ku di pankreasê de çêdibe, [[însulîn]] e. Ew hormona, ji daxistina şekir di xwîna mirovan da gelek girîng e. Tene bi alîkariya însulîn sane dikarin şekir ([[karbonhîdrat]]) bigrin hundire xwe u ji bo xebata xwe bi kar bînin. Gava pankreas ji ber nexwesiyan insulin çêneke, nexwesiya sekir ([[Diabetes mellitus]]) di mirovan da peyda dibe. Xenci însulîn gelek hormonên din ji di pankreasê da çêdibin. Ew ji ji bo jiyîne girîng in. [[Enzîm]] ji wek [[hormon]]an di pankreasê da çêdibin. Mirov ji bo hezmkirina xwarin e hewceyî wan e. Ew enzîma li ser riya pankreas digihîjin rûviya donzdegirek. {{sîstemên organan}} {{abm}} 4555 16414 2005-02-01T22:03:51Z Erdal Ronahi 2 Mazra çû cihê Mezra #REDIRECT [[Mezra]] 4556 16415 2005-02-02T00:48:40Z Erdal Ronahi 2 http://web.archive.org/web/20030703034046/buerger.metropolis.de/aperem 4557 37494 2006-08-05T05:22:49Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Dep]] 4558 50378 2006-10-10T16:04:00Z Erdal Ronahi 2 ''Ev gotar ser navçeya Depe ye. Ji bo partiya DEP binihêre: [[DEP]]'' ---- [[image:Depe.JPG|thumb|Dep]] '''Dep''' (Qerekoçan, Karakoçan) girêdayî [[Mezra]]yê ye, lê herweha di nêzikê sîndorê Çewlik ê ye. == Cî û Hudûdên Bajar == Hudûdên Depê li bakûr bi Gêxî yê va, li rojava bi Mêzgirtê va, li başur bi [[Qowancî]]yan ra û li rojhilat jî bi [[Bîngol]]ê ve tê girêdan. Pîvana erdê Dep ê 1085 km² ye û bajar ji behra yê 1090m bilindtir e. Rewşa hewayê li havînan pirr germ û zaha, zivistanan jî sar derbas dibe. == Çîya û Çem == Çîyayên herî bilind yê Depê li rojhilatê [[çîyayê Kirûcê]] (2372 m.) û çîyayê [[Kızıldağ]] ê (1538 m.) ne. Li rojava yê jî çîyayê Tor (1615 m.), çîyayê [[Celo]] (1594 m.) û [[Dîyarê Gazê]] (1450 m.) bilind dibin. [[Çemê Pêrê]]: Çavkanîya Pêrê li bajarê Gêxî yê ye. Çemê Pêrê wekî sîndorê di navbera Dep ê û Nazmîye û Mêzgirtê di başûr da diherêke [[gola Kebanê]]. Li ser çemê Pêrê yê sê pirê ji beton û sê pirê ji dar hene. Li bihar û payîzê ne mimkûn e ku, mîrov derbazî hêla din bibî. [[Çemê Oxî]] yê li gundê [[Sarican]] derdikevî, ji nav Depê derbaz dibî û li nêzika gundê Golan ê dikevî li nav çemê Pêrê. [[category:navçeya Elezîzê]] [[diq:Qeze]] [[en:Karakoçan]] [[tr:Karakoçan, Elazığ]] 4562 35508 2006-07-17T21:51:35Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.241.2.185 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Gabar Çiyan''' nivîskarekî kurd e. ==Berhem== *Bexçeya zarokan. 1-2. - Norsborg : Nûçevanlya Swêd : Istanbul : [[Rojnameya Welat]], [1992]. - 66 s. : ill., kartor. - ISBN 91-630-1453-X *Inceleme-arastirma. - Istanbul : Norsborg : Yeni Ülke Gazetesi, 1992- *Inceleme-arastirma. - 1 : Tarihte Kürd sürgünleri. - Istanbul : Norsborg : Yeni Ülke Gazetesi, [1992]. - 51 s. : ill. - ISBN 91-630-1444-0 *Sanoyên zarokan. - Stockholm : G. Çiyan, [1992]. - 32 s. : ill. *Êsa Zirav : "ji kehniya sanoya Brîna Res". - Norsborg : Çand-Kültür, [1993]. - 26 s. - ISBN 91-972106-2-5 *Melayê Meshûr : (sano). - Norsborg : Çand-Kültür, [1993]. - 40 s. - ISBN 91-972106-1-7 *Pêkenokên me : ji dîna dîntir : lêkolîn. - Norsborg : Çand-Kültür, [1993]. - 57 s. - ISBN 91-972106-0-9 *Pirsa sînema Kurd û Yilmaz Guney. - [[Norsborg]] : [[Wesanxaneya Çand]], [1993]. - 53 s. *Süryani-Kildani : Asurlar-Asûrî. - Norsborg : Wesanxaneya Çand, [1993]. - 55 s. - ISBN 91-630-1563-3 *Kurdiska ordspråk och talesätt. - Norsborg : [G. Çiyan], [1994]. - 41 s. - ISBN 91-972388-0-5 *Bîrova çavan. - Çapa 1. - Hägersten : Jîndan bokförl./Wesanxaneya Jîndan, 1995. - 92 s. - ISBN 91-972436-1-2 Tevkarî: *Sorbe / Gabar Çiyan, [[Bekir Yildiz]]. - Norsborg : Çand-Kültür, [1993]. - 36 s. *Dengê jar û evîndaran hunermend Ehmed Salih Silo : jiyana wî, çavpêketin, hunera wî, ed. by [[Beşîr Botanî]] (Stockholm, 1994), 36 p. *Helwest, 1975-1995 / [[Mîrhem Yîgît]] ; [têkstkirin, Menîce Yîgît & Ercan Aslan ; pergela rupelan: Gabar Çiyan]. - Çapa 1. - Hägersten : Wesanxaneya Medya, 1996. - 219 s. - ISBN 91-972470-8-1 [[category:nivîskar|Çiyan, Gabar]] 4563 16421 2005-02-03T00:00:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Hesen Silêvanî]] 4571 53416 2006-10-20T14:20:16Z Luqman 401 '''Hoser''', gundeki girêdayi [[Cizîr|Cizîrê]] ye. Li rojhilat bi [[Zerê Zerê]] ve, li bakur bi [[Snati]] ve, li başûr bi [[Batil]]ê ve li rojava jî bi [[Harbak]]. Seni ya xwede Gundê heri mezin grêdayi Cizire ye. Heri tistê wê yen zahfi Kaniyên avê ne u deşta vê. [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 4575 50288 2006-10-10T15:10:34Z Erdal Ronahi 2 '''Afşîn''' navçeyeke [[Maraş]] e. Afşîn aslen nave ki kurdiya. Ji ber ku ji [[Av]] + [[şin]] peyda dibi. Hemu gundên Afşînê [[Kurd]] in u nav Afşînê da ji piranî Kurd in. Le bale kem kesên li ser Afsin hata iro lêkolin cêkiriya u ji ber wê mixabin kêm tê zanin ku Afşîn ji bajarekî Kurdî ye û di nav hududên [[Kurdistan|Kurdistanê]] da ye. [[Kategorî:Navçeya Gurgumê]] 4576 50329 2006-10-10T15:26:16Z Erdal Ronahi 2 '''Arga''', Arxa (tr.:Akçadağ) navçeyeke [[Meletî|Meletiyê]] ye. Agra çavkaniya [[kurd|Kurdên]] rojava Meletiyê ye. Tê zanin ku Kurdên [[alevî]] ji hêla [[Kurecik]] û Kurdên [[Sunnî]] ji ji hêla Kurne ([[Qurnî]]) derketine û belave hemû mintika [[Maraş]], [[Adana]], [[Kayserî]] u wan derdorên bûna. Eger mirov li [[Elbistan]], [[Pazarcik]], [[Afşin]], [[Göksün]], [[Kadirli]], [[Kozan]] û hwd. pirs bike, asli we ji kû derê hate, mirov ew bersive distîne ku eslê wan hemuyan ji Akçadag hatine. Lê mixabin lêkolin li ser wi mijara cênebû ===Aşîrên Arga=== Li Arga aşîrên Kurdan hene; Harunan, Bakuran, ... Aşîrên Arga li Dersîm hatin. [[category:navçeya Meletiyê]] 4580 66679 2007-01-26T19:06:03Z Bangin 450 '''Fet'he''' (vêkirin) [[sûrê]] ya yekemîn a [[Qur'an]] e. Li Bajarê Mekkê de hatîye danîn û ji 7 ayetan pêda dibe. Hemû bingehên Quran ê bi kurtayî li Fat´hê da derbaz dibin. Wekî hebûna Xwedê ku yê tenê layiqê met bûnê ye, hêz û dilovanîya wî, xudîyê hemû tistan, perestin tenê ji wî ra dibe û alikarî tenê ji wî tê xwestin. Ji ber vî yêkê ayeta Fat´hê li jîyana misilmanan da diaya herî pîroz e. {{Sûrên Qur'ane}} [[kategorî:Sûre]] [[ar:سورة الفاتحة]] [[cy:Al-Fâtiha]] [[de:Al-Fatiha]] [[en:Al-Fatiha]] [[es:Fatiha]] [[fa:فاتحه]] [[fi:Al-Fatihah]] [[fr:Fatiha]] [[id:Surat Al Faatihah]] [[is:Fyrsta súran]] [[it:Al-Fatiha]] [[ko:개경장]] [[mk:Ел-Фатиха]] [[nl:Soera De Opening]] [[pl:Al-Fatihah]] [[ru:Сура Открывающая]] [[tr:Fatiha Suresi]] 4581 63259 2007-01-05T17:56:47Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser sûreya Meryem e. Ji bo wateyên din a "Meryem", li [[Meryem (cudakirin)]] binihêre.}} '''Meryem''' sûreya 19emîn a [[Qur'an]]ê ye. *[[wikisource:Quran a Pîroz/Meryem|Sûreya Meryem]] [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة مريم]] [[en:Maryam (sura)]] [[id:Surat Maryam]] [[nl:Soera Maria]] [[tr:Meryem Suresi]] 4582 16436 2005-02-06T17:17:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Afşîn]] 4583 66720 2007-01-27T11:47:58Z Luqman 401 {{cudakirin}} {{ev gotar|li ser dayîka Îsa pexember, Meryem e. Ji bo wateyên din a "Meryem", li [[Meryem (cudakirin)]] binihêre.}} '''Meryem''' navê dayîka [[Îsa]] Mesîh e. Di [[Qur'an|Qur'anê]] sûreyeke bi navê "Meryem" heye. Li [[Meryem (sûre)]] binihêre. {{kurt}} [[ar:مريم العذراء]] [[be:Багародзіца]] [[bg:Богородица]] [[ca:Maria, mare de Jesús]] [[cs:Maria]] [[cy:Y Forwyn Fair]] [[da:Jomfru Maria]] [[de:Maria (Mutter Jesu)]] [[en:Mary (mother of Jesus)]] [[eo:Dipatrino]] [[es:María (madre de Jesús)]] [[fi:Neitsyt Maria]] [[fr:Marie de Nazareth]] [[he:מרים, אם ישו]] [[hr:Sveta Marija]] [[hu:Szűz Mária]] [[id:Maria]] [[is:María mey]] [[it:Maria (madre di Gesù)]] [[ja:イエスの母マリア]] [[ka:მარიამ ღვთისმშობელი]] [[kw:Maria Wynn]] [[la:Virgo Maria]] [[li:Maria]] [[lt:Marija (Jėzaus motina)]] [[lv:Jaunava Marija]] [[mk:Богородица Марија]] [[nl:Maria (moeder van Jezus)]] [[no:Jomfru Maria]] [[nrm:Sainte Mathie]] [[pl:Maria z Nazaretu]] [[pt:Maria, mãe de Jesus]] [[ro:Maria din Nazaret]] [[ru:Дева Мария]] [[sk:Panna Mária]] [[sq:Shën Maria]] [[sr:Богородица]] [[sv:Jungfru Maria]] [[tr:Meryem (İsa'nın annesi)]] [[wa:Motî:Aviedje]] [[zh:聖母瑪利亞]] 4585 16439 2005-02-07T01:20:42Z Erdal Ronahi 2 Meryem (ayet) çû cihê Meryem (sûre) #REDIRECT [[Meryem (sûre)]] 4586 29795 2006-03-25T00:06:44Z Erdal Ronahi 2 '''Zêw''' [[cejn|cejnên]] ji bo pîrozkirina salvegera mirin yan jidayikbûna kesên wek [[şêx|şêxan]] in. Mirov di rojeke teybet de diçine ser [[ziyaret|ziyaretên]] van kesan û wan bi bîr tînin. Wek mînak em dikarin navê zêwa [[Hêştrek|Hêştrekê]] bikin; Hêştrek gundekî [[Midyad|Midyadê]] ye. Li vir dîsa [[derwêş]], [[dengbêj]] û [[mitirb]] jî kom dibûn û heryekî hunera xwe pêşkêş dikirin. Li herêma [[Tor|Torê]] ([[Turabdîn]]) zêw belavin mîna [[şêhr|şêhran]]. [[category:cejn]] 4587 39300 2006-08-13T16:37:52Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Şêhr''' [[cejn|cejnên]] ji bo salvegera avakirina [[dêr|dêran]] in. Wek mînak em dikarin basa şêhra [[Hax|Haxê]] bikin. Li gundê Haxê (girêdayî [[Midyad|Midyadê]] ye) yek ji kevintirîn dêra civaka [[suryanî]] heye. Di şêhra wê de dêr mazûrvaniyê dike.Di vê rojê de bi hezaran [[Kurd|Kurdên]] [[Misilman]], [[Êzîdî]] û Suraniyên herêmê kom dibin. [[Govend]] tên gerandin û hunermend hunerên xwe pêşkêş dikin. Navê şahiyên bi vî avayî yên ku Kurdên Misilman li dardixin [[zêw]] in. [[category:cejn]] 4588 62898 2007-01-03T11:58:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ro:Rainer Maria Rilke]] '''Rainer Maria Rilke''' ([[1875]] - [[1926]]) [[helbestvan]]ê [[alman]] e. Çar helbest ji pirtûka wêneyan (kurmacîkirin: [[Ebdulrehman Efîf]]) == Helbestvan == Xwe didûrînî ji min, tu çaxjimêr. Di min de dikole birînan Baskê lêxistina te. Tenê me: bi devê xwe Çi bikim? Bi şeva xwe? Bi roja xwe ? Nîne ti yara min Ti mal Ti war nîne bijîm lê Tişt tev Ên didim wan xwe Didewlemendin Û hejar min dihêlin. == Gazin == Ax çipirr hertişt dûr e Û jizûve vebihuriye. Dibawerim, stêr, Ya ji wê biriqandinê digirim, Ji hezarsalan ve mirî ye. Dibawerim, di qeyik de, Yê vebihurî, Min tiştekî tirsnak bihîst. Li malê seet Tingiya... Li kîjan malê? Dixwazim ji dilê xwe derkevim Bi berê ezmanên mezin ve. Dixwazim bilimêjim. Û yek ji stêrkan gişan Divê hîn hebe. Dibawerim, ez wê dinasim, Ya tenê Jiya, - Ya wek bajarekî spî Li dawiya tîrêjekê li ezmanan radiweste... == Bûk == Gazî min bike, evîndaro, bilind min bigazîne! Nehêle bûka te wa dirêj li ber pencerê bisekine. Li şiverêkên kevnar yên rêzên darên çinaran Nema êvar hêşiyartê: Ew vala ne. Û eger tu neyêt di xaniyê şevînî de Min bi dengê xwe nexilqînî, Wilo divêt ez xwe ji destên xwe Bi ser baxên şînê tarî de Birijînim... == Şeveke bi heyv == Şeveke başûrî Elmanyayê, Qenc bervekirî di heyva têrgihiştî de, Û nermîn wek vegera efsaneyan. Ji bircê pirr seet Giran diweşin Kûriyên şevê wek deryayekê,- Û piştre xirecirek û bangeke haydariyê, Û tibab demekê bêdengî vala dimîne; Û paşê kemençeyek( Xwedê dizane ji ku) Dişiyare û bi teqin dibêje: '''' ''Porzerê…'''''' *Çavkanî: Tirbespi.com [[category:helbestvan|Rilke, Rainer Maria]] [[bg:Райнер Мария Рилке]] [[bs:Rainer Maria Rilke]] [[ca:Rainer Maria Rilke]] [[cs:Rainer Maria Rilke]] [[da:Rainer Maria Rilke]] [[de:Rainer Maria Rilke]] [[en:Rainer Maria Rilke]] [[eo:Rainer Maria Rilke]] [[es:Rainer Maria Rilke]] [[et:Rainer Maria Rilke]] [[eu:Rainer Maria Rilke]] [[fi:Rainer Maria Rilke]] [[fr:Rainer Maria Rilke]] [[he:ריינר מריה רילקה]] [[hr:Rainer Maria Rilke]] [[id:Rainer Maria Rilke]] [[ilo:Rainer Maria Rilke]] [[is:Rainer Maria Rilke]] [[it:Rainer Maria Rilke]] [[ja:ライナー・マリア・リルケ]] [[lt:Raineris Marija Rilkė]] [[lv:Rainers Marija Rilke]] [[nl:Rainer Maria Rilke]] [[no:Rainer Maria Rilke]] [[pl:Rainer Maria Rilke]] [[pt:Rainer Maria Rilke]] [[ro:Rainer Maria Rilke]] [[ru:Рильке, Райнер Мария]] [[sk:Rainer Maria Rilke]] [[sr:Рајнер Мариа Рилке]] [[sv:Rainer Maria Rilke]] [[uk:Рільке Райнер Марія]] [[zh:里尔克]] 4589 36157 2006-07-24T21:20:56Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Category:Çand]] [[category:folklor]] 4591 16444 2005-02-07T20:18:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Rainer Maria Rilke]] 4592 56419 2006-11-14T10:33:00Z Erdal Ronahi 2 '''Zembîlfiroş''' kovareke tirkî/kurdî ye ku li [[Zanîngeha Dîcle|Zanîngeha Dîcleyê]] tê weşandin. Navê xwe ji destana [[Zembîlfiroş]] digire. ==Girêdanên derve== *[http://www.zembilfiros.com.tr.tc/ Malpera kovarê] [[category:kovar]] 4593 50922 2006-10-11T12:58:54Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Gundikê Melê]] #redirect[[Gundikê Melê]] 4594 53706 2006-10-22T13:06:06Z Zeki 614 #[[Gundikê Melê]], beldeyeke li Şirnexê # [[Gundik, Kercews|Gundik]], gundekî grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. #[[Gundik, Mêrdîn|Gundik]] ( bi tirkî: Kücükköy ), gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. #'''Gundik''' ( bi tirkî: ''Üçeveler'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} {{cudakirin}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]][[Kategorî: Gundê Qoserê]] 4595 16448 2005-02-09T16:42:36Z Erdal Ronahi 2 '''Zembîlfiroş''' navê [[destan|destaneke]] kurdî ye. [[Derwêş|Derwêşek]] li bajarê [[Ferqîn|Ferqînê]] zembîlan difiroşe. Jina Mîrê bajêr wî dibîne û dil dikeviyê. Di dawiya vê destanê de Zembîlfiroş yan xwe di kelhê de dike xwarê (strana Zembîlfiroş ji devê [[Xerapêtê Xaço]]), yan jî duaya wî xwedê dipejirîne û ew dibe latek (di hin versiyonan de dibe kevokek). Sebeba vê biryara wî ew e ku jina mîr êdî rê nadiyê ku ji jina xwe û zarokê xwe re rast be. '''Zembîlfiroş''' her wiha kovareke tirkî/kurdî ye ku li [[Zanîngeha Dîcle|Zanîngeha Dîcleyê]] tê weşandin. Li [[Zembîlfiroş (kovar)]] binihêre. [[category:destan]] 4596 63584 2007-01-07T22:09:42Z KurdoChali 500 *[[dil]] *[[xwînbera mezin]] / [[aorta]] *[[xwînber]] *[[xwînwerîn]] *[[xwîn]] {{abm}} {{sîstemên organan}} 4597 50603 2006-10-10T20:04:23Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Abdullah Ocalan]] #redirect[[Abdullah Ocalan]] 4598 37525 2006-08-05T05:25:39Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Karapetê Xaço]] 4599 63251 2007-01-05T17:46:41Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser pexemberê Nûh e. Ji bo wateyên din a "Nûh", li [[Nûh (cudakirin)]] binihêre.}} [[Image:Michelangelo Buonarroti 015.jpg|thumb]] '''Nûh''' Mehneya peyva "Nûh" bi Îbranî ev e: "rihet" an jî "teselî". Nûh ji dûndana kurê Adem Sêt bû, navê bavê wî Lamex e. Nûh bû bavê sê kuran: Sem, Ham û Yafet. == Çavkanî == Çavkaniyên herî kevin ên li ser jiyana Nûh, kitêbên [[Tewrat|Tewratê]] ne. Du [[pêxember|pêxemberên]] din jî, [[Îşaya pêxember]] û [[Hezekiyêl pêxember]] behsa serhatiya wî kirin. == Nûh di [[Tewrat|Tewratê]] de == ([[Destpêkirin]] 6-9) Çaxê Xwedê erd û ezman afirandin, her tişt qenc bû. Lê mirovan zû ne li gor daxwazên Xwedê dikir û gava Xwedê li wan nihêrt, ew poşman bû. Xwedê li erdê nêrî û dît ku çiqas xera bûye. Erd tije zordarî bûbû, çimkî hemû mirovên li ser erdê, riya xwe xera kiribûn. Xwedê got: «Gerek e hemû mirovên ku guhê xwe nadin min, bên cezakirin.Ezê mirov, heywan û teyrên ezmên ji ser rûyê erdê xîş bikim.» Di wan rojan de di hemû dinyayê de mirovek bi tenê hebû ku bi dilê Xwedê bû. Ew zilamek rast û qenc bû û ji Xwedê ditirsiya. Navê wî Nûh bû. Xwedê ji Nûh re got: «Dawiya hemû mirovan hat. Çimkî ji rûyê wan, erd tije zordarî bûye. Ezê wan ji rûyê erdê helak bikim. Ji xwe re gemiyekê çêke. Di gemiyê de odan çêke û gemiyê ji derve û ji hundir ve zift bike. Divê gemî 133 metre dirêj be, 22 metre fireh be û 16 metre bilind be. Gemiyê sê qat çêke, banê wê jî çêke û deriyê gemiyê bixe tenişta wê.Ezê tofaneke mezin rakim û her tiştê ku bîhna jiyanê di wan de heye, wê helak bibe. Li ser rûyê erdê, hemû wê bimirin. Lê ezê peymana xwe bi te re girê bidim. Tu û kurên te û jina te û bûkên te, hûnê bikevin gemiyê.» Nûh li gor emirê Xwedê ji darên mezin gemî çêkir û zift lê xist, da ku av nekeve wê. Gelek odên wê hebûn û banê wê hebû, pencere û derî di tenişta gemiyê de bûn. Hingê Xwedê ji Nûh re got: «Ji her cûreyê teyr, dewar û heywanan dido dido – nêr û mê – bibe gemiyê, da ku ew bi te re sax bimînin. Û ji hemû heywanên helal ji xwe re heft heft – nêr û mê – bistîne. Û ji her cûreyê xwarinê bi xwe re bibe, da ku ji bo we û wan bibe xwarin. Piştî heft rojan ezê 40 roj û 40 şevî baranê bibarînim; ezê her tiştê jîndar ji ser rûyê erdê xîş bikim.» Nûh jî her tişt wek ku Xwedê jê re gotibû kir. Çaxê Nûh 600 salî bû, di meha diduyan de, di roja 17ê mehê de, hemû kaniyên kûrahiyê derbûn û çaviyên ezmên vebûn û baran 40 roj û 40 şevî li ser erdê barî. Çaxê tofanê dest pê kir, tam di wê rojê de, Nûh û kurên wî Sam, Ham û Yafet û jina Nûh û her sê bûkên wî ketin gemiyê. Piştre Xudan derî girt. Û wek ku Xwedê li wî emir kiribû, ji her cûreyê heywan, dewar û teyr, dido-dido li ba Nûh di gemiyê de bûn. Lê hemû mirovên ku guhê xwe nedidan Xwedê li derve man. Li ser erdê 40 rojî tofan çêbû. Av zêde bû, gemî ji erdê rabû û gemî li ser rûyê avê diçû. Av li ser erdê zehf gelek bilind bû û hemû çiyayên bilind nixumandin. Av heft metre din jî bilind bû û çiya nixumandin. Her tiştê ku li ser erdê diliviya – teyr, dewar û heywan û her tiştê ku li ser erdê dişêle – û her mirov helak bû. Hemûyên li bejê tevde fetisîn; her tiştê jîndar ku li ser erdê bû, tev hatin xîş kirin. Tenê Nûh û yên ku bi wî re di gemiyê de bûn man. Av 150 rojan li ser erdê bilind ma. Hingê Xwedê Nûh û hemûyên ku pê re di gemiyê de bûn, anîn bîra xwe û ba li ser erdê rakir.Kaniyên kûrahiyê û çaviyên ezmên hatin girtin û baran sekinî. Hin bi hin av ji erdê kişiya û di roja 17ê meha heftan de gemî li ser çiyayên [[Ararat|Araratê]] rûnişt. Piştî 40 rojî, Nûh pencera gemiyê vekir û qirik şand derve. Heta ku av li ser erdê zuwa bû, ew vir ve û wir ve firiya. Hingê Nûh kevok jî şand, ku bibîne ka av ji ser rûyê erdê kişiyaye an na. Lê kevokê cih ji xwe re peyda nekir û vegeriya ba Nûh, çimkî av hê jî li ser tevahiya erdê bû. Nûh destê xwe dirêj kir, ew girt û anî gemiyê ba xwe. Piştî heft rojên din wî carek din kevok şand. Êvarê kevok zivirî ba Nûh û va ye, peleke zeytûnê ê nû jêkirî di nikilê wê de bû. Hingê Nûh zanî ku av ji ser rûyê erdê kişiyaye. Piştî heft rojên din wî cara sisiyan kevok şand, lê ew hew lê vegeriya. Çaxê Nûh 601 salî bû, di roja 27ê meha diduyan de, erd bi tevahî zuwa bû. Hingê Xwedê ji Nûh re got: «Hûn hemû, tu û jina xwe, kurên xwe û bûkên xwe ji gemiyê derkevin. Hemû teyr, dewar û heywan û hemûyên ku li ser erdê dişêlin derxe, da ku ew li ser erdê belav bibin û zêde bibin.» Îcar Nûh û her sê kurên wî û jina wî û bûkên wî derketin û hemû heywan û her teyr û her tiştê ku li ser erdê dilive, hemû jî ji gemiyê derketin. Hingê Nûh ji Xudan re qurban pêşkêş kir. Wî ji keviran gorîgehek çêkir û çend heywanên helal û çend teyrên helal anî, serjêkirin û li ser gorîgehê şewitandin, kir gorî. Xudan ew gorî qebûl kirin û bi wan kêfxweş bû û ji xwe re got: «Fikrên dilê mirov ji zaroktiya wî ve xerab in, lê dîsa jî ez ji rûyê mirov carek din erdê naxim bin nifirê. Êdî wek ku min kir, ez carek din li her tiþtê jîndar naxim. Heta ku erd bimîne, çandinî û dirûn, sar û germ, havîn û zivistan, roj û şev xilas nabin.» Xwedê Nûh û kurên wî bimbarek kirin û ji wan re got: «Zêde bibin û rûyê erdê tije bikin. Tirs û heybeta we wê bikeve ser hemû heywanên erdê û hemû teyrên ezmên, hemûyên ku li ser axê dişêlin û ser hemû masiyên deryayê; ew ji we re hatin dayîn. Ez her heywana ku dilive didim we ku ji bo we bibe xwarin; wek ku min giya û fêkî dane we, ez niha her tiştî didim we. Lê belê goştê bi xwîn nexwin. Çimkî jiyan di xwînê de ye. Bi rastî, kî xwîna we birijîne, ezê hesabê wê jê bixwazim; ezê wê ji her heywanî û ji her mirovî bixwazim. Her kî xwîna mirov birijîne, Xwîna wî wê bi destê mirov bê rijandin. Çimkî Xwedê mirov di sûretê xwe de çêkir. Hûn berdar bibin û li ser erdê zêde bibin.» Hingê Xwedê weha ji Nûh û kurên wî re got: «Ez peymana xwe bi we û bi dûndana we re û bi hemû heywan, teyr û dewaran re,qayîm dikim. Êdî tofana ku erdê helak bike, hew çêdibe. Nîşana peymana ku ez dixim nav xwe û we û her afirînê jîndar ê ku bi we re ye, her û her ji bo hemû nifşan ev e: Min keskesor xistiye ewran, ewê di nav min û erdê de bibe nîşana peymanê. Kengê ez ewran bînim ser erdê û keskesor di ewran de bê dîtin, ezê peymana di nav xwe û we û her cûreyê afirînên jîndar de, bînim bîra xwe. Êdî ji bo helakkirina her tiştê jîndar, qet carek din av nabe tofan. Kengê keskesor di ewran de hebe, ezê wê bibînim û ezê peymana herheyî ya di nav min û we û her cûreyê afirînên jîndar de, bînim bîra xwe.» == Nûh di [[Încîl|Încîlê]] de == Di [[Peymana Nû]] de 8 caran behsa Nûh tê kirin. Îsa Mesîh got ku rojên berî ku ewê dîsa bê vê dinyayê, wê wek rojên Nûh bin. "Di wan rojên beriya tofanê de, mirovan dixwar û vedixwarin, jin dianîn û mêr dikirin; heta wê roja ku Nûh ket gemiyê, wan nizanibû ku wê çi bibe heta ku tofan rabû û ew hemû bi xwe re birin. Çaxê Mesîh wê dîsa bê, wê bi vî awayî be. Hingê du mirov wê li nav zeviyê bin, yek wê bê birin û yek bê hiştin. Du jin wê bi destar bihêrin, yek wê bê birin û yek bê hiştin. Loma hişyar bimînin, çimkî hûn nizanin Xudanê we wê kîjan rojê bê." (Metta 24) Baweriya Nûh tê qebûlkirin: "Bi baweriyê, Nûh, gava ew li ser tiştên ku hê nedihatin dîtin ji aliyê Xwedê ve hat hişyarkirin, bi tirsa Xwedê ji bo xilasiya mala xwe gemiyek çêkir. Bi vê baweriyê wî dinya sûcdar derxist û bû wêrisê wê rastdariya ku ji baweriyê tê." (Îbranî 11:7) == Çîroka Pêxember Nûh li gora ola Îslam ê== KEŞTÎYA HZ. NUH Ji Hz. [[Adem]] û [[Hava]] gellekî zarok çê bûn û ewna jî hêdî hêdî zêde bûn. Dû mirina wan neslê wan bi destê zarokê wan berdewan kir. Bi vî avayî pirr pirr salan şûva bêhejmar mîrov serê erdê peyda bûn. Lêbelê ewna ji ser rîya rast der ketin û pirr bednav û bê exlaq bûn. Hev dixistin, hevdira tiştê nebaş digotin û car caran jî hevûdin dikuştin. Wana him Xwedê ra niyaz nedikirin, him ji bo qencîyên ku Xwedê dabû wan jî şûkir nedikirin. Wana bi temamî Xwedê bîra xwe kirî bûn . Wana wer bawer dikir ku, ewna hê hewceyê Xwedê nînin û qet nedixwestin ku tistekî ji wî bibihîsin. Bi ser da jî bi xwe ra ji daran, an jî keviran pût çê kirûn û ber wana da hustîyê xwe xar dikirin û secde dikirin. Bawer dikirin ku va pûtana wana ra alîkarî dikin an jî zerarê didin wana. Lêbelê tenê Xwedê ku, yê mîrê erd û ezmanan e, babetî perestinê ye. Ji ber ku wî, hemû heywan, av, dar û zozan ji bona ku mîrovan ra xizmetê bikin afirandî ye. Wî aqil daye însanan ku bila ser vî kaînatê raman bikin. Wî bi çêyîyên bêhêjmar însan ra alîkarî kirîye û dike. Tav, hîv û stêr daye bin xizmeta wan ku mîrov wextê bipîvên û rê û dirbê xwe bikanin derbixînin. Lêbelê mîrovan dîsa jî dilovanîya Xwedê înkar kirin û pûtên xwe ra secde kirin. Ji bona va mîrovên nebaş Xwedê wana ra pêxamber Nuh şand ku, wana va kirênê wanî nebaş dûrbixîne. Hz. Nuh mîrovekê pirr baş, xwedî teqwa bû û Xwedê pirr bawerî dikir. Xwedê wîna ra çi got, Nuh wer kir. Wî bi salan gûnd bi gûnd her derî gerîya û kuderê mîrovek dît, jê ra bi dengekî bilind got: “Ey gellê min, Xwedê afrandarê we ye û tenê ew nîmetên baş dide we. Dîsa vegerin Xwedê û tenê Wîna ra secde bikin û ji tenê Wî alîkarîyê bixwezin. Ji pûtan ra secde kirinê biqedînin. Ewna tenê dar û kevirin. Ez tenê dixwezim ku şîretekî baş bidim we, min guhdarî bikin, bawerîya xwe bi Xwedê bînin, ez tistêkî din ji we naxwezim.” Nav wan da mîrovên dilpak û baqil ji Hz. Nuh ra aha gotin: ”Bi rastî jî gotina Nuh e. Em pûtên mirî ra, ku yên me bi destê xwe çê kirîne ra secde dikin. Ew rast dibejî. Îro şûva werin, em Xwedê ra secde bikin û ji van pûtana dûr bikevin.” Lêbelê mîrovên dewlemend, qure û xwînsar jî, ku pirahîyê da bûn, nedixwestin guhdarîyê Hz. Nuh bikin û li dij wî derketin: ”Na, va pûtana Xwedê men e ! Em tu carî wana bernadin. Tu kî yî ku em gotina te bikin? Tu mîrovekî belengaz û lawaz î. Lêbelê em mîrovên baqil û sehîkerin. Eger wusa nebûna em dewlemend nedibûn. Em naxwezin guh bidin te.“ Lê Hz. Nuh bêzar ne bû. Tim û tim diçû cem wan û ew dawetî rîya rast dikirin û digot :“ Dest ji van pûtên xwe berbidin!“ Ewna jî lewma pirr diqahrîyan û digotin: “Na tu dînî, çî yî? Me tiştekî aha hettanî îroj qet nebîhîstî bû. Ey Nuh, te çi bîye, te aqlê xwe wanda kirîye?“ Hz. Nuh jî aha bersiv da:“ Min çewt fam nekin, ez dîn ninim. Xwedê ez we ra pêxamber şandim. Ji ber ku hûn li ser rîya rast derketine û ji putên ku we pê destên xwe çê kirîne ra secde dikin. Va li cem Xwedê tiştekî pir nebaş e.” Mêrivekî nav van mîrovan da pirr qahrîya, pê xwe nekanîya û Hz. Nuh ra got:“ Tu mîroveki neçarî. Ma ji bona çîyê te Xwedê te ji mera pexamber bişîne? Ma mîrovekî te baştir û te dewlementir ji bo vî kara tune bû?“ Hz. Nuh gellekî pozxîn bû: “Belê, ez mêrivekî neçarim. Lêbelê Xwedê qûlê xwe ku, yên bi dil bi Wî girêdayîne pir hez dike. Gava hûn va qezîyana nebijin û gotina min bikin, wê gavê Xwedê we jî hez dike, we dike cenneta Xwe. Ew afirandarê we ye. Ew rûhê we digrî û we roja qîyametê dîsa hişyar dike. Xwedê wê rojê we hemû tiştan dipirse.” Dû qisedana Hz. Nuh ewna hinekî ber xwe ketin û yêkî ji wan got: “Nuh, ricayek me ji te heye, gava tu tenê mîroven dewlemend û sozdar dor xwe kom bikî, we demê dibe ku em dû te werin. Tev mîrovên neçar û qilêr em naxwezin hev ra bibin. Em naxwezin bidû te tev wana bibin yek, va ji bona me pirr çetin e.“ Bi êşên ji dil Hz. Nuh vî mêrivê poz bilind ra wusa bersiv da: “ Çi sucê mîrovên neçar hene ku neçarî ji wan qewimî ye? Ewna jî xwedî dilekê paqîjin, dilê wan tenê Xwedê ra qûltî kirin û guhdarî kirinê ra hazîrin.“ Ser vê gotina ewna pirr hêrs ketin û bi hevra gotin: “Gava wusa ye, me dûr bisekine. Te teklîfa me qebûl nekir, lewma qet pêwîst nîne ku tu dîsa tev me ser vê mijarîya qezî bikî. Em gotina te nakin.» Feqet Pêxamber Nuh nedixwest ku dest jê ber bide. Dîsa jî hema hema her roj diçû cem wan û ewna dawetê Îslamê dikir. Guh neda wan û bê razan berdewam kir ku, wan bîne ser rîya rast: ”Ji Xwedê borandinê bixwezin! Ew we diborîne û xelat dike, ser erdê jî rewşa we baş dibe. Zevîyên we berdar û hasilata we pirr dibe, gellekî zarokan jî dide we. Lêbelê gerek hûn bîra xwe nekin ku Xwedê we afirandîye. Bi rastî va ji bona Xwedê tiştekî pir hêsane, hela carekî mêze dora xwe bikin, Wî tav, hîv û hemu histêrik jî afirandîye. Wî hemû xweza daye bin emrê we. Hey gellê min, ma hûn ji bona feqîrîya min naxwezin min bawer bikin? Qet ne be bawerîya xwe Xwedê binin. Wî hemû va çêyîtîya û dewlemendîya we ra dîyarî kirîye. Gava hûn hê şîretên min guhdarî nekin, wê demê cezayê Xwedê we ra dibe heq. Ez mirovek ji we me û naxwezim hûn bên ceza kirinê. Gava tofana Xwedê were, wê demê tu kes nikane xwe ber xilas bike!” Mîrovên yê nedixastin dengê Hz. Nuh bibên, destê xwe dan ser guhên xwe. Hinekan jî pê kincên xwe devrûyê xwe vedişartin ku Hz. Nuh wana nebînî. Hz. Nuh derket hember wan û wan ra got:“ Hîna cezayê Xwedê nehatîye û pirr dereng nine, zu gotina min bikin û îmana xwe ji min bînin!” Wan devrûyê xwe ve kirin û dadan Hz. Nuh: ”Tu tenê dixazî me bitirsînî. Nuh, tu pirr pêşta terî! Here û tofanê Xwedê mera bîne ! Dema em dîsa gotinên wusayê tirs û xirab te bibîhîsin, em te şûnê da bikujin! Ji bona te îroj şuva tiştê herî baş, bê dengî ye! » Dû çûyîna wan Hz. Nuh destê xwe vekir û dua kir : »Ey Xwedêyê min, min ew dawetê rîya te kirin. Lêbelê wan guhdarîya min nekirim. Min heqqê cezayê te da ewna agahdar kirin, lêbelê wan pê min henekê xwe kirin. Va mîrovana hê terin hê nebaş dibin û naxazin guhdarî min bikin. Ey Rebbê min, ez ditirsim ku yê dû vana tên jî mîna wan nebaş bibin, belkî jî vana nebaştir dibin. Min, bavê min, dîya min, mêr û jinên guhdarî min kirine ef bike. Xwedayê min, wa hemû însanê din jî helak bike.» Xwedê xastina Hz. Nuh bîhîst û got: ”Pozxîn nebe, Nuh. Metirse jî. Ez gerekî va însanê bê îman giştîke bixendiqînim. Tenê tu û yê tera dilsozin gerek bifilitin. Min te ra çi got, wer bike! Keştîkekê mezin çê bike û benda emrê min bisekine.“ Hz. Nuh hema dest pê çe kirina keştîyê kir. Karekê pir mezin û çetin bû. Şev û roj bê westayî keştî çê kir. Wexta mirovan bihîst ku Hz. Nuh keştîyekê pirr mezin çê dike gişt komî serê Nuh bûn û pê henekê xwe kirin, gotin: “Tu li vir çi dikî dînê dur? Tu hê naxazî pexambertîyê bikî? Her hal karên xeratan xweş ya wî çu û pexambertî cî hişt. Keştîyek nava çolê da? Keştîyek ser erdê zaha? Gerek keştî çer bê av here? Mirov niha dibînî ku tu dînî!“ Hz. Nuh wiha bersiv da :“Bisekinin û sebir bikin! Gerek hun demekî kin da bibînin, çi dibe“ Wana got: “Na! Nuh, gerek em tu tiştekê nebînin. Belê, tu mirovekê dînî.“ Roj zu derbaz bûn. Wexta çêkirina keştîya mezin qedîya, Xwedê Hz. Nuh ra got:“ Niha jî tev malbat xwe û mîrovên dû te hatin bikeve keştîyê. Hemû cinsên heywanan da jî cot bi cot tev xwe bigre.“ Hz. Nuh tev malbat û mîrovên îman bi wî hanî bûn dest bi kar kirin. Cotek deve, qatir, pez, xezal, gûr, rovî, zurefe, fîl, meymun, mirîşk, xarxarik, qang, kevok, şêr û bi hezaran heywanên mezin û piçuk hanîn kirin keştîyê. Gellekî av û xarin jî, ji bona malbata xwe û heywanan girt keştîyê. Wî ji bona heywanan keştîyê da axûrên piçuk jî çê kir û heywan kirinê. Hemuyan ra cî hebû û tu cîns heywan derva nema. Hz. Nuh dû fermana Xwedê tev malbata xwe sîyarî keştîyê bû. Derî û şibaqê keştîyê rind kîp kirin û ser roja mezin ku Xwedê xebera cezayê dabû sikinîyan. Pirr derbaz nebû ew roj hat : Bahakê pirr xurt ewrên giran û tarî tev xwe hanîn. Tav ket talda ewran û hemu der tarî bû. Brûsk vedijîyan û girmîya ewran hemû dûnya dilerzîya. Carê da tofanê dest pê kir û bi çengan baran barîya. Tev baranê her alîyê erdê da jî avê kil da. Hemû mal û melal, rê, baxçe, bostan û daristan jî ketin bin avê. Hîna insanan fam kir ku kareseta Hz. Nuh xeber da bû hat. Berê xwe dan çîyayên bilind ku xwe xilas bikin. Lêbelê her diçû baranê zêde dikir. Avê keştî rajand û bilind kir, bahê jî da ber xwe. Her alîyê da qêrîn û dengê mîrovan dahat guhê wan. Bela wan hati bû û kesekê nedikanîya xwe biparêzîne. Hz. Nuh pencirê da temaşeyê der dikir ku hela çi dibe. Carekîda lawê xwe dît. Wî bavê xwe bawer nekirî bû û neketibû keştîyê. Wî jî dikir derkevî serê çîyakekê ku xwe biparêzine. Hz. Nuh ban lawê xwe kir û got: “Lawê min, çi dibe tev me were, were ser keştîyê. Mewe hevalê bê bawermendan.” Feqet lawê wî jî wûsa bersiv da: “Na, ez bi xwe dikanim derkevim serê çîyan û xwe biparêzim.” Feqet Hz. Nuh jê dest ber ne da û got:“ Îroj tenê mîrovên ku yê Xwedê jê ra hatîye rehmê tên pariztinê û dikanin stargehkê ba Wî bibînin.“ Hîna Hz. Nuh gotina xwe neqedandi bû ku, pêlgekê mezin ew girt û bir. Baran şev û roj dibarîya û av bilind dibû. Mal, dar û ber, çîyayên herî bilind jî ketin bin avê. Erd nedahat dîtinê. Her der bû behr. Hemu tişt ku, yê nedikanîyan avê da jîyana xwe berdewam bikin mirîyan. Bê însan û heywanê keştîyê da serê erdê kes nema. Av hîna bilind dibû û bahê jî behra reş û tarî nav hev dixist. Keştî jî tev pêlê avê diçu û dahat, radijîya. Hêdî hêdî baran sekinîya, ewrên tarî belav bûn, bah sekinî û car caran jî tavê xwe nav ewran da nîşan dida, ezman sayî bû. Erd demekê dirêj bin avê da ma. Heyan rojekê keştî derkê ket û cîyê xwe da sekinîya avê ew gerand. Keştî serê çîyakê sekinîya bû û navê wî jî çîyayê Agrîyê. Wexta Hz. Nuh ji keştîyê der ket pir dilxweş bû. Wî Xwedê ra şukir kir ku ew û malbata xwe bi keştî vê tofana hatin paraztinê. Wexta kurê wî hat bîra wî ew gellekî xemgin bû û got: “Ey Xwedayê min, ew jî malbata min bû. Hemû gotinê te rastin. Tu dadgerî heri mezinî.» Xwedê jî wî ra got: »Ey Nuh, lawê te ne malbata te bû. Ew mîrovekê bê bawermend bû. Gerek tu ber însanê bê bawermend nekevî. » Hz. Nuh desta ji Xwedê ef kirin xast. Xwedê jî duayên wî qebul kir. Hêdî hêdî hemu tişt mîna belê dibû. Dar û kulîlk dîsa hêşin bûn, heywanan jî lotik dan xwe û serê erdê belav bûn. Zarokên Hz. Nuh dîsa bûn xwedî zarok û zêde bûn. Mêr û jin dîsa serê erde belav bûn, dîsa bûn xwedî bostan, baxçe mal û melal, zevî hajotin û Xanî çê kirin. Bi vî avayî Xwedê mîrovên ku yê fermanên wî tînin şûnê û rindîyê dikin xelat dike. Û mîrovên kû xwe şaş dikin û Xwedê bîra xwe dikin, putan ra jî secde dikin (hustîyê xwe xar dikin) cezayê xwe dikşînin. Gava mirov tiştekî nebaş kir û pê hesîya, gerek ew poşman bûna xwe bîne zimîn. Wusa nekirin dibe sebeba cezakirina wî û ji bona poşman bûne dibe ku dereng be. Ji zimanê elmanî: [[Remezan Derbaz]]. [[category:pêxember]] [[ar:نوح]] [[ca:Noè]] [[cs:Noe]] [[da:Noa]] [[de:Noach]] [[en:Noah]] [[eo:Noa]] [[es:Noé]] [[fa:نوح]] [[fi:Nooa]] [[fr:Noé (patriarche)]] [[gl:Noé]] [[he:נח]] [[id:Nuh]] [[it:Noè]] [[ja:ノア (聖書)]] [[la:Noe]] [[nl:Noach]] [[no:Noah]] [[pl:Noe]] [[pt:Noé]] [[ru:Нух]] [[simple:Noah]] [[sk:Noe]] [[sv:Noa]] [[tr:Nuh]] [[uk:Ной]] [[yi:נח]] [[zh:挪亞]] 4600 16453 2005-02-10T12:36:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[pêxember]] 4601 65349 2007-01-19T02:30:54Z Robbot 231 روبوت مسح: [[he:אדם]] Li gora [[Quran]] û [[Tevrat]], [[Adem]] navê mirovê yekemîn e. Jina wî [[Hewa]] e, [[Habîl]] û [[Qabîl]] çend ji zarokên wan in. Di [[Îslamiyet]]ê de Adem wekî [[pêxember]] tê pejirandin. == Çîroka Pêxamber Adem li gora ola Îslam ê == Li serî da serê erdê însan tune bûn… Lêbelê rojekê Xwedê xwest însanan çê bike ku, bila Wî nas bikin û tenê Wî ra qûltîyê bikin. Xwedê ji feriştan ra got: “Ez dixwezim serê erdê xelîfekê ji bona xwe çê bikim!“ Ferişte ser bi vê biryara Xwedê gellekî şaş bûn û pirs kirin: “Ey Xwedê yê me yê mezin, çima Tû dixwezî serê erdê ew kesên ku tevdanîyê dikin û xwînê dirijînin çê bikî, ji xwe em tim û tim te ra secde dikin û tenê gotina te dikin?“ Ser vê gotina wan Xwedê wana ra got:“ Hindik tişt hene ku, ez dizanim û hûn nizanin!“ Dû vî bersiva Xwedê feriştan hev û din ra gotin:“Bê şik Xwedê me, hemû tiştan dizane û tu tiştekê bê mane çê nake.“ Dûra Xwedê ban wana kir û got: ”Feriştên min! Piştî min va meriva ji erdê pêyda kir û ruhê Xwe dayê, gerek hûn hemû wî ra secdê bikin û jê ra hurmet bikin.“ Feriştan dest da wa gotina Xwedê qebûl kirin û gotin: “Ey Rebbê me, em tenê guhdarîya te dikin û tenê fermana te tînin cî“ Lêbelê va fermana tenê xwaşîya Îblîs neçû û wî serbilindî û pozgirtî kir. Wî bawer dikir ku nav mexlûqatan da yê herî baş û mezin ew e. Dûra Xwedê Hz. Adem, mirovê yêkemîn, çê kir û ruhê Xwe pifê kir. Feriştan dest da jê ra secde kirin. Lêbelê tenê Şeytan xwe şiva girt û jê ra secde nekir û bi dengêkê bilind got: “Adem ji erdê hatîye çê kirin ez jî ji agir. Agir, erdê pir pir çêtir e“ Bi vî awayî Îblîs li dijî Xwedê derket û bawermendîya xwe wanda kir. Wê gavê Xwedê wî ra got:“Te çima gotina min nekir? Bibêje, çi te ra manî bû? » Şeytan bi hêrs ji Xwedê ra aha got: «Te ez ji agir çê kirim û ew jî ji axê. Lewma ez wî çêtirim û wîna ra secde nakim.» Xwedê ji bona serbilindîya Îblîs pir qahrîya û got : « Wê derê were jêr û zû li vir bike û here ! Tû îro şiva yekî namerdî. Ew heqqê te nîne tu li vir cem min peyagirtîyê bikî ! » Ser vê gotina Xwedê Şeytan nezanîya çi bike. Carekî da hemû tiştên xwe wenda kir. Ew ji Cennetê hat havitinê û Xwedê rehma xwe jî li ser wî vekişand. Wi jî bê hêvî sond xwer ku ew hêfa xwe Adem bigire û got : « Ey Rebbê min, te ji bona Adem ez ji cennetê havitim der. Lewma ez jî dixwezim ku zarokên Adem ser rîya rast da der bixinim û wana bixapînim. » Xwedê jî aha bersiv da wî:”Ey Şeytanê ku min rehma xwe li ser kişandîye, bizane ku min aqil daye Adem û zarokên wî. Bi aqilê xwe ewna dikanin tiştê baş û nebaş nav hev da derbixînin. Lêbelê, kî jî mîna te li dij min derbikevî û fermana min guhdarî neke, ez wî tev te davêm Cehnimê. Feqet bizane ku, tu gerek nav însanên min î baqil û baş, qet pistvanekî ji bona rîya xwe nebînî. Ez hetanî roja Qîyametê firsendê didim te. Ango çi dixwezî wî bike. » Dûra Xwedê xwest ku zanahîya Adem ji feriştan ra jî nîşan bide. Adem ra navên hemu tiştan hinkirin da û bang feriştan kir : » Gava hûn rast dibêjin, niha min ra navên va tiştana bibêjin! » Feriştan bi şermekê mezin gotin:“ Rebbê me, tu pir pîrozî ! Xêrcî zanayîya Te daye me, em qet tiştekê din nizanin. Tu me biborîne, ji ber ku Tu pir dîlovanî û tenê Tu hemu tiştan dizanî. » Xwedê emir da Adem ku bila navê hemû tiştên Xwedê wî hinkirin daye bibêje: “Adem, navê vana min ra bibêje!” Adem bê rawestîn navê giştikan zanîya. Dûra Xwedê feristan ra got: “We dît! Min ji we ra negotî bû ku, ez hemû tiştên serê erdê û ezmîn dizanim?” Xwedê got: “Guhdarîya Adem bikin!” Piştî vê pirsiyarê, Xwedê Adem kir cenneta xwe. Wî rojê şuva Adem jiyana xwe cennetê da berdevam kir û li darên tujî mêwe, çiqas dixest weqas dixwar û avên sar li kanîyên û newalên paqîj vedixwar. Jîyanek bê kul û jan didomand.Tu kesek mîna wî, yê herî dilxweş, serê erdê tune bû. Lêbelê rojekê Xwedê dît ku kêfa Adem ne şunêdaye û ew ne dilxweş e. Tenêtîya Adem ew xemgîn kirî bû. Xwedê, ji ber ku Adem dîsa dilgeş bike û tenêtîya wî biqedîne, ji bona wî jinek çê kir. Şevekî gava Adem bin darekê da dirêj bû û razîya, Xwedê ji wî ra jinek afirand. Jin cem Adem, benda hîşyarbûna wî sekiniya bû; dema Adem hîşyar bû û jinek, însanek mîna xwe ber serê xwe dît, pir şaş bû. Wî emrê xwe da hîna mirovekê mîna xwe nedîtî bû û gava jinikê dest bi qisedanê kir, Adem hê bêtir şaş bû û pir kêf kir. “Tu kîyî? Navê te çîye?“ pirsîya. Jinekê jî cara yêkemîn Adem dîtî bû û got : « Ez jinekim, lêbelê navê xwe nizanim. » Ser vê gotina, Adem navê wî Heva lê kir. Wê rojê şuva Adem qet tenêtî nekişand û herdû jî Cennetê da pir dilxweş bûn. Dilê wan çî bixestana dixarin û vedixarin. Wan birçîtî û tî tî nedizanîyan. Kul û janek wan tune bû. Jîyanek vanî çêtir xwestina wan nebû. Rojekî Xwedê Adem ra got: « Adem, tu û jina xwe Cenneta min da bisekinin û çi dilê we dixwezî heyan dikanin bixun. Tenê nêzikî vî dara nebin û mêwê wî da mexun, eger gotina min nekin, hûn jî dibin îsyankar. » Bi vî awayî Xwedê dixwest wan îmtîhan bike. Pêş xeta kirinê da jî Xwedê xwest ku Adem û Hewa bide şîyarkirin. Xwedê got : « Adem, tim û tim xwe ji Şeytîn biparêzîne û qet qezîyên wî guhdarî meke. Ew dujminê we yê aşîkare. Ew dixwezî we ji rê der bixine û ji Cennetê bike der. Gava hûn dû Şeytîn herin, bê guman hûn dû ra poşman dibin û xwe ra tengayîyekê mezin der bixinin.” Şeytîn va axaftina guhdarî kir û fikirî ku çawa Adem û Hewayê ra dafikekî darbixine. Rojekê wî cesaret dit ku nêzikî wan bibe û wan ra got: ”Ey Adem, ez dara ferasetê û dewlemendîyê te ra nîşan bidim?” Adem bersiv da û got:”Tu dixwezî çi bibêjî? Hela min ra nîşan bide!” Lêbelê Şeytîn wîna ra ew dara ku Xwedê jê ra qedexe kirîbû, nîşan da. Adem ji wî bawer nekir û hema ew xwe dûr xist. Lêbelê Îblîs her firsendê da dîsa dixwest ku nîzîkî wan bibe. Carekê Şeytan guhê wan da bi dengekî newî got:” Hûn dizanin Xwedê çima we ra va dara qedexe kirîye? Gava hûn mêwê wî bixun, hûn tim û tim Cennêtê da dimînin. Hadê werin, guhdarîya min bikin û mêwan bixun!” Wê gavê Adem pir hêrs ket û qêrîya ser Şeytîn:” Zû cem me dûr keve, tu derewan dikî û tenê dixwezî me bixapînî. Bizane ku gotina Xwedê kirin, karê me yî yêkemîn e.” Ser vî bersiva, Şeytan pir qahrîya û got:” Hûn çima min bawer nakin, ez tenê rindîya we dixwezim, gotina min bikin!” Ji bona bê dawîya hatin û çûyîna Şeytîn, Adem û Hava roj bi roj ketin şikê û hev û din ra gotin: ”Dibe ku ew rast be?” Şika wan, ew gav bi gav nêzikî wî darê dikir û dawîyê da mêwê wî xarin. Dû xarênê ra hîşyara tazîbûna xwe bûn û şerman ra bi pûrikên darê kirin ku xwe por bikin. Şuna xwe da mat bûn û man, nezanîyan çi xalîyê serê xwe bikin. Dest da nebaş bûna kirina xwe hesîyan. Bi Xarina mêwê ku ji wan ra hati bû qedexe kirinê, li dijê fermana Xwedê derketi bûn. Herdûyan jî pir şerm kirin û pir tirsîyan, ji ber ku wana dizanîya ku Xwedê hemû tiştan dibîne û dibîhîse. Xwedê Adem ra got:” Ey Adem, tu çima ber min direvî!” Aden bi tirs bersiva Xwedê da û got:” Na, na Xwedêyê min, ez ber te narevim. Ez tenê ji bona karê xwe yî fena şerm dikim.” Wê gavê Xwedê got:” Ma Min xarina mêwê wê darê we ra qedexe nekirî bû? Min hûn ber vî Şeytanê xirab şîyar nekir û negot ew aşîkar dujminê we ye? We qey qezîya min nekir û dijî fermana min derketin?” Adem û Hava xwe hê bêtir ber Xwedê şerm kirin û ji bona gunê xwe pir poşman bûn:” Ey Xwedê yê me,tu me biborîne. Me ra xwerxwaz bibe, me tenê zerar da xwe. Gava tu gunê me ef nekî, kesikek nikanî me ra alîkarîyê bike.” Bi vî avayî şev û roj gîrîyan û ketin bextê Xwedê. Wan daimî ji Xwedê ef kirin ji bona xwe xwestin. Xwedê ku dûayên însanan dibîhîse û qebûl dike wan ra got:” Ji bona nîşanek dilovanîya min, min Cennet da we û hemû tişt hanî ber lingê we. Lêbelê we dîsa jî gotina min nekir û li dara qedexe xwar. Lewma ez we naha dişînim serê erdê. Wê derê pir derd û kulê we çe dibin. Hûn gerek serê erdê bi kar û kedê xwe rizqê xwe derbixinin. Adem pir ber Xwedê gerîya û got:“Xwedêyê me, me biborîne.” Xwedê got:”Hûn mîna dujminan herin serê erdê û demekî wê derê bisekinin.” Adem pir xemgîn bû û gîrîya. Herdû jî gellekî ditirsîyan. Ji hember derketina emrê Xwedê poşmantîyek mezin kişandin. Dû wê poşmantîya wan Xwedê wan hat rehmê û ew ef kirin. Ji ber ku Xwedê mîrovekî ku bi dilekî paqîj poşman dibe û bi hemda xwe dîsa xelatîyê nake her dem ef dike. Ji zimanê Elmanî: [[Remezan Derbaz]] Çavkanî: Quranische Geschichten 2.überarbeitet Auflage, 1996 Herausgeber: Institut für islamische Erziehung Stuttgart / Elmanya ISBN: 3-931934-00-4 [[category:pêxember]] [[ar:آدم]] [[ca:Adam]] [[cs:Adam]] [[da:Adam (bibelsk person)]] [[el:Αδάμ]] [[en:Adam]] [[eo:Adamo]] [[es:Adán]] [[et:Aadam]] [[fa:آدم]] [[fi:Aadam]] [[fr:Adam]] [[hr:Adam]] [[id:Adam]] [[it:Adamo]] [[la:Adam]] [[mn:Адам]] [[nl:Adam]] [[nn:Adam]] [[no:Adam]] [[pl:Adam]] [[ru:Адам]] [[rw:Adamu]] [[scn:Adamu]] [[sv:Adam]] [[th:อาดัม]] [[tr:Âdem]] [[wa:Adan]] 4603 16455 2005-02-10T12:41:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Îslam]] 4604 16456 2005-02-10T12:50:59Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Qabîl û Habîl]] 4605 16457 2005-02-10T12:51:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Qabîl û Habîl]] 4606 39142 2006-08-13T16:31:58Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Li gora [[Quran]] û [[Tewrat]], '''Qabîl û Habîl''' zarokên [[Adem]] û [[Hewa]]yê ne. == Çîroka Qabîl û Habîl li gora Qur'anê == Xwedê pêxamber Adem û jina wî yî Hewa li cennetê havit der û şand serê erdê. Ewna serê erdê bûn cotkar. Ji cihîştina cennetê vir da, ewna qet carekî bi tevahî dilxweş nebûn. Pirr caran xwerina wan tune bû, ji ber ku herema ew tê da dijîyan, pirr berdan nebû; erdê zevîyan neberdanû û karê wan jî pirr çetin û. Jiyîna wan gellekî dijwar bû. Gerek wan erdê zevîyên xwe bi xwe cot bikirana, genim bajotana û biçinyana. Ne tevir ne jî hewcarê wan hebû. Gerek wan hacetên xwe yên girîng bi xwe çê bikirana. Wî demê ser dinê pirr darê mezin, çîyayên bilind û zaxor û kaşên xeter hebûn. Ji her alîyê mîrov dengê heywanên wexş ku li daristanê dijîyan dibihîst. Hz. Adem û Hewa hundirê şikeftekî da li ser çîyayekî bilind rûdiniştin. Lêbelê wana şikeftê da jî mîna cenneta Xwedê emîntî û dilxweşî nedît. Ji bo parîkî nan bi saetan kar dikirin. Pirr caran dema cennetê dahat bîra wan û ewna pir xemgîn dibûn. Bi vî avayî pir sal hatin û çûn. Wana tim û tim Xwedê ra dûa dikirin ku bila Ew guneyê wan biborîne û jiyîna malbata wan hinekê hesan bike. Xwedê jî ser vîna tesellî û şênahî da wan. Rojekî lawikek ji Hewa yê ra bû û navê wî jî Qabîl lê kirin. Adem û Hewa her roj sibê hettanî êvarê ji bona xwe û zarokê xwe xwerinê digerîyan. Salekî şuva Hava lawikekê din hanî dinê û navê wî jî Habîl lê kirin. Hz. Adem û Hewa ji bona herdû zarokên xwe pirr kêfxweş bûn û tengîya xwe bîra xwe kirin. Jiyîna wan niha gellekî hatî bû guhartinê. Wana bi dil û hêz kar dikir. Herdû law mezin bûn û bûn du xortên jêhatî. Wana jî gerek bi xebata xwe ji dê û bavê xwe ra alîkarî bikirana. Qabîl ji salan hinekî Habîl mezintir û, lêbelê dîsa jî Habîl wî hinekî xurtir bû. Qabîl pirr şerkarû û nedikanîya qar û xirabîyên xwe bindest bigire. Habîl jî mîrovekî dilpak û. Wî heywan gellekî hez dikir; destê xwe wan ra dikir û tev wan lîstin pirr hez dikir. Rojekî Hz. Adem du karên cûda, da herdûyan. Qabîl gerek bibûna cotkar û zevî cot bikirana, Habîl jî gerek karê xwe yî ku herî hez dikir bikirana û pez û dewar biçêrandana. Pêş roj derketinê herdû bira ji şikeftê derdiketin. Yekê ji daran mêwên cûrbecûr top dikir, yê din jî pez diçêrand, şivantî dikir. Hz. Adem jî diçû nêçîrê û avê. Êvar êvar Qabîl mêve, Habîl şîr, Hz. Adem jî heywanên ku nêçîr kiri bû dahanî mal. Xwedê hê bêtir rizq û bext dida wan. Hz. Adem xwest ku herdû zarokên xwe biceribîne ku hela herdû jî ji nîmetên Xwedê ra giramîyê dikin yan na. Lewma herdû jî şandin ser çîyayekî û ferman da ku bila tiştekî nav malên xwe da ji bona heywanan ser tepikekê cîh bêlin. Habîl ji bona vî fermana bavê xwe gellekî dilxweş bû, lêbelê Qabîl qahrîya û bi gazîn got:“ Ez hettanî ku va hemû tiştana dest xwe dixinim pirr hewl didim xwe. Ez qey niha malên xwe ser çîyayekî bêkes dayînim, ji bona vana min tam rojekî bi zehmet kar kir!“ Lêbelê wî dîsa jî nekanîya dijî bavê xwe derbikevî. Habîl dest da çû nav pezên xwe da yê herî rind û qelew derxist; dûra jî ew şerjê kir. Hz.Adem ji bona vî kirina lawê xwe gellekê dilgeş û dilşahî bû. Qabîl bi mirûzekê tirş mêwen û sebzên yên herî helisî û puç top kir. Dilê vî alîyê karê vîyê nebaş bû. Qet xweþîya wî nediçû ku fermana bavê xwe bîne cî. Dûra herdû bira jî çûn ser tepika çîyê û xwestin mêze bikin ku qurbana wan hatîye qebûl kirinê ango na.Gava Habîl dîyarîya xwe nedî desta fam kir ku qurbana wî hatîye qebûl kirinê. Lêbelê mêwên Qabîl yên helisî hîna mîna belê wer cîyê xwe da bûn û qet destik lê neketî bû. Yanê xelatên wî netibûn qebûl kirinê. Habîl hema bi dilgeşî Xwedê ra şukir kir. Ser vî bûyêra qahr û çavtengîya Qabîl ji bona birê xwe hê zêdetir bû, wî mêze bavê xwe kir û got:“ Te Habîl ra dûa kir, lewma Xwedê dîyarîya wî qebûl kir. Te ji bona min dûa nekir. Tu min hez nakî. » Hz. Adem aha got:“ Kurê min, Xwedê qurbana Habîl qebûl kir, ji ber ku wî nav malên xwe da yên hemû rind, bi dilekî paqîj da. Xwedê rindîyê hez dike. Te ji malên xwe da bi dilekî hesûd yên hemû xirab top kir. Lewma Xwedê qurbana te qebûl nekir.” Dûra Habîl vegerîya û çû mal. Dilê Qabil pirr teng bû. Bi hêrsekî mezin dû birê xwe da baz da. Wî Habîl ji bona hemû tis-tan tawanbar dikir. Şeytan jî va kêmasîya wî bikar anî û guhê Qabîl da got:”Çi te ra manî dibe ku tu birê xwe nakujî ? Here û wî bikuje. Gava te xwe ji ber wî xilas kir, tu ji qara dilê xwe jî xilas dibî. Wê demê tu tenê dimînî û tu kesek carekî din te baştir nabe.” Qabîl dû Habîl da baz da. Þeytan jî berdewam kir û got:” Wî bikuje, Habîl bikuje!” Qabîl hinekî din zû çû û paşda pê birê xwe girt û got:” Bisekine! Ez gerek te bikujim!” Habîl sar bû û ma. Bi şaşî mêze kekê xwe kir û jê pirsîya:“ Tu qey dixwazî min bikujî?“ Bi qirçîna didanên xwe û bi lerzan Qabîl aha bersiv da:“ Bavê me, te min pirtir hez dike. Ji bona wî Xwedê qurbana te qebûl kir.“ Habîl bi dengekî nerm got:“ Tu min bikujî jî qet tiþtek ji te nayê guhartin. Ser da tu bi vî avayî evîna bavê me jî wanda dikî. Xwedê vê sûcê te qet naborîne!“ Lêbelê Qabîl bi qiseyên birê xwe sukut ne bû. Dilê wî tujî hesûdî bû, ew bi peroşîyek mezin dilerzîya. Dîsa pê qiriqa Habîl girt û qêrîya ser:“ Gava ez te nekujim, ez gerê qe çêyîyê ji jiyîna xwe nebînim. Tu vîna fam nakî? » Habîl dîsa jê ra got : » Kekê min, tu bi kuştina min qe çêyîyê nabînî. Tu gerek vîna bizanî. Ez te xurttirim, lê dîsa jî gerek ez destê xwe ji dijî te ranekim û te nekujim. Ez ji Rebbê Alemê ditirsim. » Habîl hêdî hêdî xwe ji dest kekê xwe da xelas kir û rîya xwe da çû. Qabîl hinekî xwe fêdî kir, lêbelê dîsa jî înata wî pê girt: » Ez gerê te bikujim. » Bi vî avayî herdû jî vergerîyan şikeftê. Qabîl wî şevê hettanî serê sibê nekanîya birazê. Wî her dem dengê Şêytîn dibihîst:“ Hettanî ku tu birê xwe nekujî, tu gerek qet çêyîyê nebînî.“ Dema sibe bû,Qabîl qerera xwe yî dawîyê ji bona kuştina birê xwe da bû. Habîl mîna timî dîsa bi fedakarîyek mezin ber pezên xwe bû. Qabîl çû cemê û gava birayê xwe wer dilxweş dît, hê bêtir qahrîya. Xwe xar kir, kevirekî mezin girt û pê Habîl xist. Habîl hema şunê da mir. Bi vî avayî serê erdê cara yêkemîn qetl hat kirinê û cara yêkemîn xwîna mîrovekî rijîya. Ser vîna heþê Qabîl dîsa hat sêrî. Hîna wer şuna xwe da tevizîya bû . Careki-da pir tirsîya û ji bona karê xwe yî tirsehêz pirr poşman bû. Qabîl dizanîya ku wî tiştekî pirr xirab kirîye. Wî gerek niha çi bikirana? Qabîl pirr pozxwîn bû, pirr tirsîya û gellekî ber xwe ket. Aqlê wî nav hev da bû. Sayke hemû xweza bi dengekî bilind û bi devê wî ew wuha tawanbar dikir. Ji çar alîyan da aha diqêrîya:“ Tu mêrkuj î !“ Deng qe nedisekinîya, wî tim û tim aha dibhîst :“ Mêrkuj, mêrkuj....!“ Dûra Qabîl dest pê kir ku rabe ser xwe. Lêbelê qe hal wî da nema bû û cem birê xwe da ket. Bi vî avayî hembêzê mirî ra çû û gîrîya:“ Aaaxx.. Habîl, Habîl, çi dibe rabe!“ Lêbelê Habîl bi rastî jî mirîya bû, hemû jîyan ji cesedê wî da derketî bû. Gerek wî çi bikirana? Gerek wî cesedê birayê xwe çi bikirana? Wî pir raman kir, lêbelê qet çare nedî. Carkîda hat bîra wî ku birê xwe bide ser milê xwe û wî bibe derekî dûr. Bi vî avayî cesed da ser milê xwe û ket rê. Qabîl hettanî kuwestîya û bêhiş bû rê ket çû. Dûra cesed danî ser erdê û bi xwe jî cemê rûnişt. Qabîl him ji bona birê xwe digîrîya him jî aha digot:“ Gerê min ew nekuştana!” Qabîl bê hêwî û bi şaşî diçû û dahat. Wî hê nedizanîya çi bike. Carkîda wî qangekî reş kû, navbera nîkilê xwe da qangekî din î mirî hebû, dît. Qabîl ew çavdêrî kir. Teyrê pê nigên xwe, hettanî ku çalikek çê kir, erdê his-k kola. Dûra jî Qangê hevalê xwe yî mirî havit hundir wî çalê û paşîyê xalî havit ser. Ser vîna Qabîl pir şaş bû û got:“ Va ji bona min şermahîyek pirr mezine: Qangek min pirtir tiştan dizane.“ Zû wî jî dest pê mezel kolandinê kir. Dûra jî birayê xwe yî mirî hanî kirî yê û pê xalîyê ser veşsart. Wê gavê wî hinekî din rehet kir. Wê demê Hz. Adem jî zarokên xwe digerîya, ji ber ku ewna gerê zûva batana şikeftê. Lêbelê hîna nehatin bûn û tav jî hema hema çû avan. Hz. Adem ji bona wana pirr mereq dikir. Gava Qabîl bavê xwe dît bi tirs berê xwe vegerand. Pêşîyê Hz. Adem radana lawê xwe yî mezin hu nekir. Dilê wî dest pê kir bi xiroş hê bêtir hişkan lê xist. Wî şik bir ku Qabîl birayê xwe kuştîye. Ser rûyê erdê xwîna sor hebû. Hêsîrên çavan ser rûyê wî da dilop dilop hatin. Hz. Adem hema bi dû lawê xwe ket, lêbelê negîştîyê û dû qerîya:” Qabîl, Qabîl, te li birayê xwe çi kir ?” Dengê Hz. Adem waqas bilind bû ku, sayke dunya alem dû Qabîl diqerîya. Ew bi bazdana xwe yî herî hişkan gîşt serê çîyayekî. Bavê wî hîna hîna jî dû diqêrîya: “ Qabîl! Tu gerek qe bi çêyî yê nejî! Te bi xwe ra jîyanek bi tirs çê kir. Nahlel te here ey Qabîl. Qet rehetîyê nebînî û qe bîr meke ku tu ku da herî jî rûhê min tim û tim dû te ye û te digerî!” Dûayên û nifirên Hz. Adem jîyîna Qabîl kirin mîna hundirê girtigehekî teng. Bi vî avayî Qabîl hettanî ku mir serî berda digerîya. Wî hê nedikanîya mêze devrîyê yêkî din bike. Ji zimanê elmanî: Remezan Derbaz Çavkanî: Quranische Geschichten, 2.überarbeitet Auflage, 1996 Herausgeber: Institut für islamische Erziehung Stuttgart / Elmanya ISBN: 3-931934-00-4 [[category:ol]] 4607 16459 2005-02-10T12:56:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[tewrat]] 4609 66247 2007-01-24T08:49:28Z 88.226.3.48 '''Kercews''' an jî '''Kercos''' (tr.: ''Gercüş'') [[bajarok]]eke li bakurê kurdistanê û navçeyeke [[Êlih|Batmanê]] ye. Li başûrê wê [[Midyad]], li başûrê rojhilat [[kerboran]],li rojava bi navçeyên [[Bismil]] û [[Stewrê]](Savur) li bakûr bi [[Heskîf]]ê re Cîran e.Kercos jî wekî piraniya qezayên cîran di nav mintiqaya torê de cih digire.59 km.yî dûrî navenda wilayetê ye. ==Dîrok== Der heqê dîroka wê de agahiyên zelal tam nîn in.Lêbelê li gundê [[Selhê]] yê li ser Midyadê ve kitêbeke ku ji avabûna kercosê behs dike heye. Li gora vê kitêbê ev bajarok ji wî gelê ku ji zordariya hikumdarê bi navê [[Kefercos]] reviyan ve hatiye ava kirin. û Ji ber wê yekê jî navê kercos lê hatiye kirin. Ev bûyera navborî berî îsa bi 400 salî qewimiye. Ango cihekî gelekî kevn e.Lêbelê tevî vê kevinbûna xwe jî zêde eserên dîrokî lê nîn in.Ancax li hin gundên wê li şikeftinan nivîsine kevn hene. Her çiqasî cihekî cihwarbûnê ê kevin jî be nifûsa wê pir kêm e. Sedema vê jî zilma li ser gel e. Dîsa li gorî melûmata ku gelê bajêr dide,navê wê ji "devera ku lê gwîz hene" hatiye. Kercews di tarîxa [[10'ê gulana]] [[1926]] an ji Midyadê veqetiyaye û ketiye statûya navçetiyê. Di ''18ê temûza 1987'' an de jî bi ser Batmanê ve hatiye girêdan. Li gundên Hesarê, Arica, Kirkat û Yamanlar cihên cihwariyê yên ku dîroka wan digihe beriya Mîladê jî hene. Lêbelê li ser tarîxa wê agahiyên berfereh nîn in. ==Nifûs== Ji ber zilm û zordariya dewletê nifûsa wê piştî salên 90 î bi lezgînî kêm bûye. Pêkutî tu carî ji vî bajarî kêm nebûye.Bi ser de feqîrî û tuneyî yekcar pişta gel şikandiye û mecbûr mane ku warê bavûkalên xwe terk bikin.îro ji navenda wilayetê(Batman) pê de li qezaya Misircê(Kurtalan)ya li ser Sêrtê nifûseke baş a Kercosiyan heye.Jê pê de li Nisêbîna Mêrdînê jî Kercosiyên bicih bûyî hene.Gelê ku ji ber feqîrî û rewşa nebaş a ekonomiyê barkirin jî li herêma Akdenîz,mintiqaya Ege û ya marmarayê bi cih û war bûne Aboriya bajêr bi giştî li ser çandinî û xwedîkirina heywanan e. [[Pişesazî]] bi pêş ve neçûye. Nifûsa bajarok bi gelemperî Kurdên sUnî ne. Ji xeynî vê kêm [[Ereb]] jî lê dijîn. Di salên 90'an de şerê qirêjî ê ku li kurdistanê dihat meşandin Kercos jî xistiye bin tehsîra xwe û gelek [[gund]]ên wê hatine şewitandin. Ev nifûsa ku hatî koçber kirin li navenda parêzgehê a Batmanê û li makebajar(metropol)ên tirkiyeyê bi cih bûne.Niha nifûsa navenda qezayê ji 9 hezari zêdetir e.Nifûsa qezayê her sal teqrîben %16(Ji sedî şazdeh)kêm dibe.'' Nîsbeta xwendewariyê wek %90 xuya dike. Ev jî li gor Batman û herêma başûrê rojhilat nîsbeteke gelekî bilind e.'' Tevî gundên wê teqrîben 28-30 hezar nifûs lê dijî. Di serê navdarên vê bajarokê de jî helbestkarê bi nav û deng [[Seydayê Cegerxwin]] cih digirê ku bi eslê xwe ji gundê kercosê yê bi navê hesarê ye.Ji wê pê de gundê [[Bêcirman]](vergili) ku di nav Sînorê vê navçeyê de cih digire tirbeya Seyîd Bilal lê heye û ziyaretgeh e.Her sal bi hezaran ziyaretkar têne serdana tirbê. [[Kategorî:Navçeya Êlihê]] 4611 46498 2006-09-08T06:10:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fa:سنندج]], [[it:Sanandaj]], [[tg:Санандаҷ]] '''Sine''' yan '''Sinedij''' an '''Sanandaj''' bajêrê [[kurd]]an e li [[Îran]]. Bi zarawayên [[Erdelan]] ([[soranî]] yan kurmanciya jêrîn) diaxivin. {{bisoranî|سنه}} {{bajar_kurd}} [[category:bajar]] [[category:Kurdistan]] [[de:Sanandadsch]] [[en:Sanandaj]] [[es:Sanandaj]] [[fa:سنندج]] [[fr:Sanandaj]] [[it:Sanandaj]] [[pl:Sanandadż]] [[sv:Sanandaj]] [[tg:Санандаҷ]] 4612 16463 2005-02-11T17:46:50Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[sine]] 4614 16464 2005-02-10T21:51:03Z Erdal Ronahi 2 Çay Çay 4616 16465 2005-02-11T00:56:35Z Erdal Ronahi 2 ji tirej.net ji tirej.net 4617 25012 2006-01-20T14:05:34Z Erdal Ronahi 2 /* '''Berhem''' */ [[Image:Selîm berekat.jpg|thumb|Selîm Berekat]] '''Selîm Berekat''' (1951 Qamişlo) wêjekarê navdar ê kurd e ku berhemên xwe bi erebî dinivîse. Yekemîn pirtûka Berekat a bi navê '[[Kuliya hesinî]]' li [[zimanê tirkî]] hate wergerandin û ji [[Weşanên Aram]]ê derket. == '''Berhem''' == ===Bîranîn=== *Sîsirkê Hesinî, Ev pirtûk di hêla [[Ehmed Huseynî]] da li kurdî hatîyê wergerandin *Ka, ka bind bide min *Kilîseya Şervanî ===Helbest=== *Herkesê ku derbaz dibe û herkesê ku derdiçedê ji boyî min biqîre *Wisa ez mûsêsanayê tar û mar dikim *Bo tozê, bo şemdîn, bi rolên qurbanê û rolên şahnîşîyan *Nûçe *Quling *Bi heman toreyan, bi rovîyên ko bagerê dajon *Bazyar *Dîwan *Serserîtîya yaqûtê ===Roman=== *Şarezîya Taristanê *Giyanên Hendesîyane *Per *Leşkerxaneyên herdemîyê *Stêrkzanên di sêşema mirinêda(sê bêş) {{kurt}} [[category:nivîskar|Berekat, Selîm]] 4618 16467 2005-02-11T01:00:00Z Erdal Ronahi 2 Selim Berekat çû cihê Selîm Berekat #REDIRECT [[Selîm Berekat]] 4619 16468 2005-02-11T01:38:22Z Erdal Ronahi 2 [[category:Çand]] 4621 33935 2006-07-03T03:22:53Z YurikBot 242 robot Adding: [[en:Kamkars group]] [[wêne:Kamkaran.jpg|thumb|Kamkaran]] '''Kamgeran''' ('''Kamkaran''', bi Farsi كامكارها '''Kâmkârhâ''', bi Ingilîzî ji wan re ''''Kamkars'''' tê gotin), malbateke [[Kurd]] ku ji heft birayan û xwîşkekê pêk tê, yek ji muzîkvan û muzîkarên [[Îran|Îranê]] û [[Kurdistan|Kurdistanê]] ne. Repertuwara wan ji muzîka Kurd ya dewlemed û rengareng bi awazên tûj û ji rîtmên muzîka Iranê ya kalsîk pêk tê. Repertuwara muzîka Kurd gelek cur e û di dîroka xwe ya kevin de ra û şaxên xwe berdane nav laşên mirovan. ==Girêdanên derve== *[http://www.kamkars.net/ Malpera "Kamkars"] [[category:koma muzîkê]] [[de:Kamkars]] [[en:Kamkars group]] 4622 16470 2005-02-11T17:38:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kamgeran]] 4623 47872 2006-09-18T18:58:25Z 69.174.252.80 {{rtl}} ''' سنه''' یان '''سنندج''' ناوه‌ندی پاریزگای کوردستانی ئێران و شارێکی گه‌وره‌ی [[کوردنشین|کوردنشینه]] له [[ایران]] دا {{/rtl}} {{soranî}} {{bikurmancî|Sine}} {{Bajar kurd Soranî}} [[kategorî:شار]] [[Kategorî:bajar]] [[de:Sanandadsch]] [[en:Sanandaj]] [[es:Sanandaj]] [[fa:سنندج]] [[fr:Sanandaj]] [[it:Sanandaj]] [[pl:Sanandadż]] [[sv:Sanandaj]] [[tg:Санандаҷ]] 4624 28165 2006-02-23T23:26:16Z Mani1 152 Correcting rediredtion #REDIRECT [[سنه]] 4625 37634 2006-08-05T05:36:24Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[سنه]] 4626 39249 2006-08-13T16:35:56Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 80.146.8.122 Dr. '''Cuwan Batû''', li gundê [[Şêxê Reş]], [[Şirnex]]ê, [[bakurê Kurdistanê]] hatiye dinê. Wî xwendina xwe ya tibbê (tendûrûstiyê) li [[Bulgaristan]]ê tewa kiriye û piştre ew hatiye [[Swêd]]. Dr.Cuwan Batû li Swêd pisportiya doktortiyê, beşê psikiyatri tewa kiriye. Niha wî, weke doktorê pispor, ciheke xwe yê doktoriyê li Stockholmê vekiriye û ew serbest kar dike. Berhemek (lêkolînek zanistî) wî bi swêdî di derbarê nexweşiyên mejî, taybetî yên jibîrkirinê (demens) heye. Dr. Cuwan Batû, salên 1996-98-an de kovara "[[Rojbaş]]" derxistiye. Niha wê kovarê weke rojbashonline, www.rojbash.com derdixe. Gelek nivîsên wî di kovar û rojnameyên kurdî derketine. Pirtûkek wî bi kurdî, bi navê "[[Şûjin]]" sala 2000-an de ji aliyê çapxaneya kurdî, APEC, li Swêd derketiye. 16 kurteçîrokên wek fabel di nava vê pirtûka wî Şûjin de hatine civandin. [[kategorî:zanyar]] [[kategorî:nivîskar|Batu, Cuwan]] 4627 16475 2005-02-13T22:14:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Gotinên pêşiyan]] 4628 65125 2007-01-17T23:45:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Stuttgart]] [[Image:Karte Stuttgart in Deutschland.png|right|150px]] '''Stuttgart''' bajarekî mezin bi nav û deng li basûrê welatê [[Elemanya]] yê ye. Li Stuttgartê zêdeyî 600 000 mîrov dijin. {{Commons|Category:Stuttgart, Germany|Stuttgart}} {{kurt}} [[kategorî:bajar]] [[af:Stuttgart]] [[als:Stuttgart]] [[ar:شتوتغارت]] [[bg:Щутгарт]] [[bs:Stuttgart]] [[ca:Stuttgart]] [[cs:Stuttgart]] [[da:Stuttgart]] [[de:Stuttgart]] [[el:Στουτγκάρδη]] [[en:Stuttgart]] [[eo:Stutgarto]] [[es:Stuttgart]] [[et:Stuttgart]] [[eu:Stuttgart]] [[fa:اشتوتگارت]] [[fi:Stuttgart]] [[fr:Stuttgart]] [[fy:Stuttgart]] [[he:שטוטגרט]] [[hr:Stuttgart]] [[hu:Stuttgart]] [[id:Stuttgart]] [[io:Stuttgart]] [[is:Stuttgart]] [[it:Stoccarda]] [[ja:シュトゥットガルト]] [[ka:შტუტგარტი]] [[ko:슈투트가르트]] [[la:Stuttgartum]] [[lt:Štutgartas]] [[lv:Štutgarte]] [[mk:Штутгарт]] [[nds:Stuttgart]] [[nl:Stuttgart]] [[nn:Stuttgart]] [[no:Stuttgart]] [[oc:Stuttgart]] [[pl:Stuttgart]] [[pt:Stuttgart]] [[qu:Stuttgart]] [[ro:Stuttgart]] [[ru:Штутгарт]] [[sh:Stuttgart]] [[simple:Stuttgart]] [[sk:Stuttgart]] [[sl:Stuttgart]] [[sq:Stuttgart]] [[sr:Штутгарт]] [[sv:Stuttgart]] [[th:ชตุทท์การ์ท]] [[tr:Stuttgart]] [[uk:Штуттґарт]] [[vi:Stuttgart]] [[zh:斯图加特]] 4629 16477 2005-02-13T21:05:21Z 80.146.22.67 #redirect[[Mezopotamya TV]] 4630 39641 2006-08-13T21:31:48Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Gulê.gif|right|framed|Gulê]] '''Gulê''' hunermenda kurd e. Gulê di 15 Çileya sala 1973'ê de li navçeya [[Erzirom]]ê [[Xinis]]ê ji dayikê bû. Di sala 2002'an de di pêşbirka muzîkê ya [[Medya TV]] de serkeft. CD'ya wê bi navê "[[Bejnê]]" heye ku di sala 2004'an de derket. ==Girêdanên derve== *[http://www.gulebejne.com Malpera Gulê] [[kategorî:stranbêj]] 4631 16479 2005-02-13T22:40:53Z Erdal Ronahi 2 4632 25035 2006-01-20T19:15:43Z Erdal Ronahi 2 /* Çavkanî */ '''Mehmûd Qizil''', di sala [[1939]]'an de li [[Amed|Diyarbekirê]] hatiye dinê û vê gavê jî jiyana xwe li wê derê didomîne. Li gorî ku ew dibêje, di sala 1965'an de bi awayekî profesyonelî, ji bo dengbêjiyê dest bi xebatê kiriye û di heman salê de plaq ango sêlika xwe ya 45'î derxistiye. Dengbêj Qizil, heta sala 1974'an bi rêk û pêk karê xwe yê dengbêjiyê domandiye û heta wê mêjûyê 53 heb sêlikên 45'î derxistiye. Li hêla din şayanî gotinê ye ku Mehmûd Qizil, li bakurê welêt yekem kes e ku plaqa bi kurdî çêkiriye. Dîsa li gorî gotina wî, Eyşana Elî ([[Eyşe Şan]]) ya dengzêrîn, piştî wî bi salekê plaqa xwe derxistiye. Ew, ji sala 1974'an heta 1999'an ji ber hin sedemên ku naxwaze vebêje, dest ji kar û barê dengbêjiyê berdide. Qizil, di dawiya sala 1999'an de, 'rojiya xwe! ya strandinê dişikîne û bi navê "Ax Ciwaniyê" kaseteke nû derdixe. Mehmûd Qizil, di dengbêjiya Diyarbekirê de bi serê xwe ekolek e. Di nav kilam û gotinên Mehmûd Qizil de ligel xemgînî, evîndarî û hesreta welêt; dijberî ango muxalefeteke xurt jî tê dîtin. Ev muxalefet û dijberî, ne bi tenê ji bo bindestiya hezar salan e; her wiha wî her daîm tîrên xwe arasteyî beg, şêx û axayên herêmê ku xwîna gel mijandine, kiriye. Tu car nebûye stûxwar û bendewarê van mijokan. Jixwe cudatiya di navbera Mehmûd Qizil û dengbêjên herêmê de jî ev e. Her wiha şayanê gotinê ye ku kilama "Lîdero" ku ji devê Mehmûd Qizil belav bûye, bi taybetî li herêma Diyarbekir û Xerzan di nava gel de bûye benişt û geriyaye. Wekî tê zanîn kilama "Lîdero" piştî mirina parlamenter û Wezîrê Tendirûstiyê Dr. Yusuf Azîzoglu ji hêla vî dengbêjê dengxweş ve hatiye çêkirin û gotin. ==Çavkanî== (Ji gotareke [[Salihê Kevirbirî]] ku di pirtûka wi ya bi navê "[[Gera Pênûsê]]", [[Wesanên Sî]] 2003 Stenbol hatiye wesandin de hatiye wergirtin) [[kategorî:hunermend|kizil, Mahmud]] 4633 16481 2005-02-13T22:52:23Z Erdal Ronahi 2 Mahmud Kizil çû cihê Mehmûd Qizil #REDIRECT [[Mehmûd Qizil]] 4634 16482 2005-02-13T23:05:27Z Erdal Ronahi 2 4635 16483 2005-02-14T02:02:48Z Erdal Ronahi 2 4636 39437 2006-08-13T17:03:20Z Pill 538 Guherandina 85.103.75.50 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Sourceforge.net_logo.png|right|Logo ya SourceForge]] '''SourceForge''' sîstemeke pêşxistina [[nivîsbarî|nivîsbariyê]] ye. Nivîsbariya SourceFourge ji aliyê VA Software tê firotin. Malpera [http://www.sourceforge.net Sourceforge.net] cihê merkezî ji bo [[nivîsbariya azad]] e. Tê de 85.000 proje hene. Projeyên kurdî di SourceForge de [[MySpell]], [[Gnu]] û [[Gnome]] yên kurdî ne. [[kategorî:nivîsbariya azad]] 4637 16485 2005-02-14T02:18:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[GNU]] 4638 16486 2005-02-14T16:35:05Z Erdal Ronahi 2 {{soranî}}{{rtl}} له زستانی ساڵی 2001 هاتۆته دنیاوه. دیاره ئه‌مه‌ش كاردانه‌وه‌یه‌كی ئاسایی به‌ره‌وپێشوه‌چوون و پێداویستییه‌كانی كوردبوو له‌ناو تۆڕ. هه‌رچه‌نده گرووپ ئه‌به‌ڕێوه‌به‌ری دیاریكراوی هه‌یه به‌ڵام هه‌رده‌م هه‌وڵدراوه، میوان ڕولێكی سه‌ره‌كی ببینیت له زۆربه‌ی به‌شه‌كانیدا. له‌سه‌ره‌تای كاره‌كاندا، نووسین به كوردی له‌سه‌ر پلاتفۆرمه جیاكاندا خه‌می هه‌ره گه‌وره‌ی ئه‌ندامان بووه و ئێستاش به ‌به‌رده‌وامی هه‌وڵده‌درێت ئاسانكاری بخرێته نووسین و خوێندنه‌وه‌ی كوردی. یه‌كێك له‌و كارانه‌ش بریتی بوو له درووستكردنی فۆنتێكی كوردی له‌سه‌ر بناغه‌ی یونیكۆد، كه بۆ ماوه‌یه‌كی دوورودرێژ ته‌نها فۆنت بوو به‌م شێوه‌یه. {{-rtl}} *Binihêre: [[klavye]], [[font]] ==Girêdanên derve== *[http://www.kurditgroup.org/ Malpera Kurd IT Group] 4639 16487 2005-02-14T16:23:39Z Erdal Ronahi 2 Kurditgroup.org çû cihê Kurd IT Group #REDIRECT [[Kurd IT Group]] 4640 33314 2006-06-26T11:39:36Z Bangin 450 '''Direfşa atomê''' kurteya Nn atomê ye. Navên [[atom|atoman]] li gorî zagonekê tên kurtkirin. Bi piranî, tîpa yekem û ya duyem dibin direfşa atomê. Lê heke tîpa yekem û duyem ya du (an jî pirtir) atoman wekî hev û din bin, direfşa atoma ku hejmara wî ya atomê mezintir e, ji tîpa yekem û sêyem -carinan jî ji tîpa yekem û ji tîpeke din a ku di navê atomê de ye- pêk tê. Di direfşa atoman de, tîpa yekem a direfşê bi tîpa girdek, ya din bi tîpa hûrdek tê nivîsandin.<br> Nimûne: *Lithium ([[Lîtyûm]])= Li, *Mangan ([[Manganez]])= Mn [[kategorî:kîmya]] 4642 16490 2005-02-14T20:56:38Z Erdal Ronahi 2 '''Xala kelînê''' xala dereceya ku [[element]] an madeyek tê de dikele ye. Ji bo avê 100°C ye. [[kategorî:Fîzîk]] 4643 16491 2005-02-14T20:46:16Z 134.95.52.6 '''Xala helînê''' xala dereceya ye ku [[element]] an [[Made|madeyek]] tê de dihele. Xala helînê ya avê 0°C ye. {{kurt}} [[kategorî:Fîzîk]] 4644 16492 2005-02-14T20:54:31Z Erdal Ronahi 2 Direfş çû cihê Direfşa elementê #REDIRECT [[Direfşa elementê]] 4645 16493 2005-02-15T00:47:25Z Erdal Ronahi 2 Ev pêşniyarek e. Ji kerema xwe serast û berfireh bikin. ''Ev pêşniyarek e. Ji kerema xwe serast û berfireh bikin.'' ---- '''Daxuyaniya Çapemeniyê''' == Di Wîkîpediya kurdî de gotara 1500emîn hat nivîsandin == [[Wîkîpediya]]; ensîklopediya yekemîn a kurdî, sala xwe ya yekemîn bi serkeftineke mezin bi dawî kir. Proje di 07.01.2004an de hat destpêkirin û heta niha [[Special:Allpages|1500]]î zêdetir gotar bi sê zaravayên kurdî anîn ber hev. Bi vî rengî Wîkîpediya bû yek ji projeyên kurdî yên mezintirîn di înternetê de. Gotara 1500. [[xxx]] bû. Herkes dikare bêyî ku qeyd bibe, tevlî vê projeya girîng a ji bo zimanê kurdî bibe. Gelek hevalên bidil gotar nivîsandin. Bi vî rengî ji 300.000 zêdetir peyv hatin ber hev. Heger ev wekî pirtûkan bên weşandin dê ji 500 rûpelî zêdetir bigirin. Wekî ensîklopedîyê sînorên naveroka Wîkîpediyayê tunin. Tê de li ser gelek mijarên wekî zanist, wêje, biyografî, dîrok û erdnîgariyê gotar hene. Lê ji ber ku Wîkîpediya hîn nû ye, di gelek waran de xwedî kêmasî ye. Ji ber vê yekê alîkariya herkesên, ku dikarin bi kurdî binivîsin pêwîst e. Em hêvî dikin, ku di sala 2005an de heta 4500 gotarên Wîkîpediyayê çêbibin. Navnîşana Wîkîpediyayê: http://ku.wikipedia.org 4646 39705 2006-08-13T21:42:47Z Pill 538 Guherandina 82.197.166.35 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Remzî kartal.jpg|right|framed|Remzî Kartal]] Dr. '''Remzî Kartal''' siyasetmedarê kurd e. Kartal di sala [[1991]]an de ji [[Partiya Demokrasiyê]] DEPê wekî parlementer hate hilbijartin, ji ber ku li dijî wî û hevalên wî ji aliyê dewleta Tirk zext hate meşandin derket derveyî welat, li sîrgûnê bûroya hevgirtinê ya bi DEPê vekirin, di sala [[1995]] an de tevî hevalên xwe yên DEPî [[Parlementoya Kurdistan a li Sîrgûnê]] avakirin, di sala [[1999]] an de di xebatên [[Kongra Neteweya Kurdistan]] KNKê de cîh girt û paşê ji bo Alîkariya Serokê Giştiyê [[Kongra-Gel]] hate hilbijartin. Di reşemiya 2005'an de ser xwestina Tirkiyê ji aliye polîsa alman hat girtin. Tirkiye iadeya Kartalê dixwaze. [[kategorî:Siyasetmedar|Kartal, Remzî]] 4647 16495 2005-02-15T00:55:24Z Erdal Ronahi 2 [[Remzî Kartal]] [[Remzî Kartal]] 4648 30251 2006-04-02T20:20:32Z 83.77.89.40 [[Wêne:Kerim Baytar.jpg|thumb|Kerîm Baytar]] '''Kerîm Baytar''' yek ji şehîdên tekoşîna azadiya [[Kurdistan]]ê ye. Nav û paşnav: Kerîm Baytar Cih û dîroka ji dayikbûnê: [[Dêrik Ciyayê Mazî]] / [[1956]] Dîroka tevlêbûna partiyê: [[Dêrsim]] / [[1977]] Cih û dîroka şehîdbûnê: 22 Êlon 1984 Gundê Sipîwyan. [[Sêrt]] / [[Dihê]] (Eruh) Dîroka Kurdistanê, dîrokeke xwîn, mirin, êş û berxwedanêye. Bi salane, ku gelên vê erdnigariyê li himber dagirkerên hov têdikoşin. Lê mixabin, bi piranî ji ber sedemên hundirîn û pir hindik jî yên derveyî, ev berxwedan û têkoşînan têk çûne. Ev qedera gelê Kurd di salên 70`yî de piçekî hate şkestin, lê ji ber tunebûna rêberekî herçiqas di nava civakê de raperînek û germbûnek çêkiribe jî bi 12`ê Êlonê re ew jî hate bin ax kirin. Di van rojên şoreşgerî gomlegekî ji agir bû, him li derveyî welêt, him li zindana û him jî di nava welêt de yek hereketê berxweda: Ev jî herketa PKK`ê bû. Heta bi roja ku PKK`ê li himber dewletê serîhilda û berxweda, li Kurdistanê ji ber bayê 12`ê Êlonê pelek jî nediliviya û tu kesên ku li Kurdistanê berxwebide jî tune bû. Yên heyî jî newêrîbûn. Yek ji van berxwedêr ên wê demê yê tevgera berxwedanê PKK`ê jî Kerîm Baytar bû. Baytar yek ji wan kesên peyva xwe ya dawiyê, bi fidakirana canê xwe qedandiye ye. Baweriya xwe ya li himber gelên xwe bi kişandina gelek êş û eleman û fidakirina can ê xwe nîşandaye. Vî şehîdî wekî gelek hevalên xwe, tiştên ku dihate gotin di peyvê de nehiştiye û xistiye nava pratîkê û bi vî awayî jî di dilê gel de, xwedî cihekî taybet e. Kerîm Baytar, di sala 1956`an de li Dêrikê ji dayîk dibe. Malbata wî, malbateke xizan û di halê xwe de ye. Kerîm dibistana seretayî û ya navîn li Dêrikê, Lîseyê jî bi rêz ê, Li Amed, Trabzon, Dêrsim û Mêrdînê diqedîne. Piştî qedandina dibistanê dizewice, lê tu zarokên wî tu ne. Kerîm hîn di temenekî ciwan de, di dalên 70`yî de, fikrên şoreşgerî nasdike û li himber van fikran hezkirina wî çêdibê. Di sala 1977`an de, gava li Lîseya mamostetiyê ya Dêrsimê dixwîne, li himber tevgera berxwedanê PKK`ê sempatiya wî çêdibe û bê teredût tevli vê hereketê dibe. Piştre vedigere Dêrikê û li wir têkiliyê xwe yî bi partiyê re hîn bêtir xurt dike û fikrên PKK`ê di nava gel û ciwan ên Dêrikê de belav dike. Mirov dikare bibêje, ji du an jî sê kesên, ku fikrê tevgera Apocî anî Dêrikê, yek jê Kerîm e. Li Dêrikê ew dem tevgerê wekî DDKD, KUK û hwd. xurte û di nava gel de xwedî cihekin. Kerîm û çend hevalên xwe jî, ji bo ku fikrên tevgera xwe di nava gel û bi taybetî jî di nava ciwanan de belav bikin dest bi xebatan dikin û di serî de komîteyeke amadekar ya herêma Dêrikê saz dikin. Piştî demeke pir kin, ev fikrên nû di nava gel û ciwanan de aj dide û hêdî hêdî di nava gel û ciwanan de sempatiyeke mezin li himber "telebeyan" çêdibê. Gel êdî sond û qesendan bi vê tevgerê dixwe û azadiya xwe tê de dibîne. Ji ber van xebatên xwe yê serkeftî Baytar ji aliyê Partiyê ve terfiyî endametiya komiteya herêma Mêrdînê dibe. Li wir jî xebateke pir baş dimeşîne. Piştî ku dagirkeran bilindbûna vê hereketê dît, di meha Êlonê darbeyeke leşkerî çêkir û bi gelemperî Tirkiye lê bi taybetî jî Kurdistan da ber lingê xwe û kaf û kûm kirin. Bi darbeyê re wekî gelek kadroyên PKK`ê Kerîm Baytar jî tevî komek hevalên xwe di sala 1981`an de derbasî qada Lübnan-Filistîn dibe û li wir beşdarî perwerdehiya leşkerî û siyasî dibe. Piştî ku kongreya duyemîn li dar dikeve, ji bo ku biryara kongreyê ya "vegera welêt" di nava gel de belav bike, demekê li Başûr û Rojhilatê Kurdistanê dimîne û xebatê xwe li wir dimeşîne. Di heman salê de tevî "komeke propagandaya bi çek" a di bin fermandariya wî de, derbasî Bakurê Kurdistanê dibe. Bi cesaret û baweriya xwe di nava gel de di demeke pir kinde xwe dide hezkirin û toximê fikrê partiyê di nava gelê Botanê de diçîne. Di 22`ê Êlona 1984`an de, ji bo ku pirsgirêkeke di nava gundiyan de çareser bike, diçe gundê Spiwyan ( Girêdayi Dihê -Eruh- ye) û li wir dikeve kemîneke xayînan û şer derdikeve. Di şer de, birîndar dibe, lê tevî vê birîndariya xwe şer didomîne û tevî wî halê xwe, xwe digihîne hevalên xwe û di himbêza hevalên xwe de ew jî wekî bi sedan xortên Kurdistan, tev li karwanê şehîdan dibe. Peyva wî ya dawiyê: Bijî Kurdistan û Bijî PKK`ye.<br><br> [[kategorî:şehîd|Baytar, Kerîm]] [[Turcel Mancel]] Çavkanî: http://www.bagok.org 4649 16497 2005-02-15T10:30:57Z Erdal Ronahi 2 Kerim Baytar çû cihê Kerîm Baytar #REDIRECT [[Kerîm Baytar]] 4650 16498 2005-02-15T10:50:30Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[dêrik]] 4651 16499 2005-02-15T10:53:26Z Erdal Ronahi 2 ji yesilderik.free.fr ji yesilderik.free.fr 4654 16500 2005-02-15T21:38:21Z Erdal Ronahi 2 4655 16501 2005-02-15T21:56:05Z Erdal Ronahi 2 Komploya navnetewî çû cihê Komploya navnetewî li hemberê Abdullah Öcalan #REDIRECT [[Komploya navnetewî li hemberê Abdullah Öcalan]] 4657 16503 2005-02-15T22:07:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[14'ê reşemiyê]] 4659 16505 2005-02-16T01:07:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Çewlik]] 4660 16506 2005-02-16T01:08:20Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dêrsim]] 4661 16507 2005-02-16T01:08:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Agirî]] 4662 60430 2006-12-15T02:53:48Z Erdal Ronahi 2 {{Gotara bingehîn|Zanîngeh}} [[kategorî:Zanîn]] [[kategorî:sazî]] 4663 62726 2007-01-02T13:10:11Z Erdal Ronahi 2 {{gotara bingehîn}} [[kategorî:Îslam]] [[ar:تصنيف:قرآن]] [[cs:Kategorie:Korán]] [[en:Category:Qur'an]] [[de:Kategorie:Koran]] [[fr:Catégorie:Coran]] [[nl:Categorie:Koran]] [[tr:Kategori:Kuran]] 4664 16510 2005-02-16T04:06:24Z 62.227.120.104 [[kategorî:zanist]] 4665 16511 2005-02-16T10:02:55Z Erdal Ronahi 2 ji www.kurd-der.i8.com ji www.kurd-der.i8.com 4666 21307 2005-11-17T22:21:06Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:KÜRD-DER.jpg|thumb|Amblema KÜRD-DER]] '''Komeleya Demokrasî û Çand û Hevgirtina Kurd ya Enqere''' an '''KURD-DER''' (bi tirkî: Ankara Kürt Demokrasi-Kültür ve Dayanışma Derneği) di sala [[2004]]'an de hat damezrandin. Cihê komeleyê [[Enqere]] ye. Serokê KÜRD-DER [[İhsan Güler]] e. [[Diyarbakır KÜRD-DER]] komeleyeke cuda ye. ==Girêdanên derve== *[http://www.kurd-der.com/ Malpera KURD-DER] {{stub}} [[kategorî:komele]] 4667 21303 2005-11-17T22:13:16Z Erdal Ronahi 2 #[[Komeleya Demokrasî û Çand û Hevgirtina Kurd ya Enqere]] (KURD-DER) #[[KÜRD-DER (Diyarbakır)]] {{cudakirin}} 4668 16514 2005-02-16T11:59:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dêrika Çiyayê Mazî]] 4669 16515 2005-02-16T21:12:35Z Erdal Ronahi 2 ji sehidenderik.sitemynet.com ji sehidenderik.sitemynet.com 4670 45154 2006-09-03T20:49:43Z 85.96.194.36 '''[[Wêne:Mahmût Guden.jpg|thumb|Mahmut Güden]] Nav û paşnav: ttttttt Navê Bav: Şehmus Navê Dayik: Gulê Cih û dîroka ji dayikbûnê: [[Dêrik/Mêrdîn]], [[1956]] Cih û dîroka şehîdbûnê: [[Çiyayê Tûrcelê]]/Dêrik, [[1980]]''' Di dîroka têkoşîna gelê Kurdistanê de, wekî gelek deverên Kurdistanê, Dêrika Çiyayê Mazî jî, di roja ewil de cihê xwe stendiye û heta vê rojê jî vê helwesta xwe didomîne. Di van 30 salên dawî de, gelek xort û keçên vê navçeyê beşdarî nava refên têkoşînê bûn û ji wan gelekan jiyana xwe ji dest dan. Yek ji van lehengên, ku jiyana xwe di nava vê têkoşînê de ji dest daye jî, Mahmût Guden`ê (Mahmûdê Gula datlîcî) ku ji aliyê bi çûk û mezinên Dêrikê ve tê naskirine. Mahmût Guden, bi eslê xwe ji gundê Dêrikê Balfisê ye, lê ji ber debara aborî û tunebûna derfetên xwendinê, tevî malbata xwe koçî nava Dêrikê dikin û li wir bi cih dibin. Beriya ku bikeve nava tevgera PKK ê, di Lîseya Dêrikê de xwendekar e. Dayika wî Gulê (Gula datlîcî) ji ber ku debara malbatê bike, datliya çêdike, Mahmût û birayê wî Ehmed (Di 4 Çilê sala 1990 de li gundekî Omerya tevî sê hevalên xwe tevlî karwanê şehîdan bû) jî alikarî dayika xwe dibin û datliyên diya wan çêdike difiroşin, da ku debara malbatê bikin. Herçiqas, di nava civakeke tevlihev de, têkiliyên tevlihev -Feodal û Modern- jî jiyaye, mirov dikare bibêje vê yekê zêde bandor li ser nekiriye û ji roja ku bi têkoşînê re dikeve nava têkiliyê,baweriyê pê tîne û bi awayekî profesyonel beşdar dibe. . Mahmût, hevalên wî Abdulkerim Baytar, Abdullah Kiran û M.B.. cara yekemîn hereketa apocîtiyê li Dêrikê û derdora wê ji bo bi cih bibe xebat meşandin. Li himber, kevneperest û dijmin, yek ji wan kesayetiyên ku bîrdoziya PKK parastiye. Di sala 1979`an de, ji aliyê partiyê ve, li hêla Hîlwan, Kolik (Kahta) û Sêwregê têye wezîfedarkirin û li wir di nava ciwanan û gel de xebatê birêxistinkirinê dimeşîne. Gava li Sêwregê xebatan dimeşîne şerê li himber mala Bucak an destpêdike û Mahmût jî di nava vî şerî de cihê xwe digire. Piştî demekê dikeve destê çeteyên Bucakan. Gava di nava destê Bucakan de ye, îşkence lê têkirin, herdû destê wî tê şkandin û piştre wî davêjin binê bîrekê, lê gava di binê bîrê de ye ji aliyê hin kesan ve tê dîtin û ew kesan wî ji wir xilasdikin. Pişt re vedigere Dêrikê û perpirsyariya vê herêmê dike. Li himber partiyê û gel, bîr û baweriyeke wî ya, mezin heye. Qet ji tiraliyê heznake û mirovekî tim bi hereket bûye. Tevî vê hereketbûna xwe mirovekî pir dilbinizme jî. Ji ber vê dilnizmiya xwe, ji aliyê rêxistinên din ve jî jê têye hezkirin û di nava gel de xwedî cihekî bi taybete. Ji nifşên wê demê, gelek kes di bin bandora wî de ma ne û bi karîzmatîkbûna xwe, pir kes li himber wî bi rêz e. Bi hevalên xwe pir girêdayîbû û dikarîbû ji bo hevalên xwe canê xwe jî bida û wenî jî kir. Di meha Qanûna sala 1980`yî de, li mintîqa Xabê, tevî çar hevalên xwe,bi dijmin re dikevin şerekî mezin û bi berxwedaneke mezin tevlî kerwanê şehîdên Kurdistanê dibin. Operasyona ku 2 hezar Esker, 6 helîqopter û gelek panzer tevlêdibin, berxwedêrên Xab ê, di dawiya şerê rojekê didome de, bi bombeyên ji Helîqopteran ve tên avêtin şehîd dikevin. Di vî şerî de, fîşekên Mahmût diqedin û bi demançê şer didomîne. Mahmût piştî ku birîndar dibe, li ser kevîrekî mezin ê li kêleka xwe, bi xwîna xwe "Şervanên PKK bê mirinin û Bijî Kurdistan" dinivîsîne. Di vî Şerî de çend esker jî tên kuştin. Gava şer diqede û pê ve, cendekê Mahmût û Memo (Memê Siçanî) ji Xabê bi dû panzêrekê girêdidin û bi xwêr ve dikişînin û goştên canên wan bi tat û kevirên Kurdistanê ve dizeliqin. <br><br> [[kategorî:Şehîd|Guden, Mahmût]] [[Turcel Mancel]] Çavkanî: http://www.bagok.org 4671 16517 2005-02-16T21:19:51Z Erdal Ronahi 2 ji sehidenderik.sitemynet.com ji sehidenderik.sitemynet.com 4672 19511 2005-10-02T10:39:42Z Kurdperwer 255 '''Ebdulrehman Efîf''' wergêr û helbestvanê kurd e. Efîf di sala [[1971]]'ê de li bajarokê [[Amûdê]], [[başûrrojavayê Kurdistanê]] jidêbû. Hezkirneke dijwar bû a ber bi nivîsandinê de kişand û vê xapandina spehî xapand. Ji sal [[1989]]'an ve li zanîngeha bajarê [[Heleb]]ê wêjeya erebî xwend. Sê helbestpirûkên wî bi erebî hene; bi kurdî "[[Bera pir nêzîk lê pir dûr bim]]" heye. Ji sal [[1996]]'an ve li Elmanyayê, bajarê [[Hannover]]ê dijî. Ji wergerên bi kurdî, xwe bi tao te ching payedike.''' ==Helbesteke Ebdulrehman Efîf== Sozekî bi min de ey gula hîroyê Û bera ez li ber roka bendemanê Bêdawî razêm… Sozekî bide min ey hîroya Orta zengil û saet û dayikê… Û bera bê xew û xwarin Bimînim mîna kilîta jiyanê Sozekî li qirika pişika min Girêbide gula hîroyê û bera Tenê di hindirê pişika te de Şiyar bibim, bera ez ez bim Û ez ne ez bim, bera şevreş Û ronî bim, kanî û biyaban Bim… Bera saet û gerşikestin bim Sozekî bide min hîroya malê Bera ez ez bim û mirin bim Bera pirr nêzîk Lê pirr dûr bim… ==Helbesteke Ebdulrehman Efîf a neqişandî== [[Wêne:Eddulrehmanefif.jpg|Bi Xatirê Min]] ==Girêdanên derve== *[http://www.efrin.net/kurdi/e-pirtuk/index/2003/12/31.pdf Bera pir nêzîk lê pir dûr bim] wekî [[e-pirtûk]] [[kategorî:helbestvan|Efîf, Ebdulrehman]] [[kategorî:wergêr|Efîf, Ebdulrehman]] 4673 16519 2005-02-17T17:10:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] 4675 65722 2007-01-21T11:40:41Z Luqman 401 ''Ev rûpel li ser [[ferheng]]oka [[Ehmedê Xanî]] ye. Bo kovara Nûbihar binere: [[Nûbihar (kovar)]]''. {{cudakirin}} {{kurt}} 4677 36515 2006-07-25T09:09:45Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Rosetta portal.png|right|right|framed|Logoya portala Rosetta]] [[Rosetta]] [[portala wergerandinê|portaleke wergerandinê]] ji bo [[nivîsbariya azad]] e. Rosetta girêdayî [[Ubuntu]] Linux e. ==Projeyên kurdî di Rosetta de== *[[AbiWord]] ==Girêdanên derve== *[https://launchpad.ubuntu.com/rosetta Malpera Rosetta] *[https://launchpad.net/people/ubuntu-l10n-ku/ Gruba Kurdî di Rosetta de] *[https://launchpad.ubuntu.com/rosetta/products/abiword AbiWord a kurdî di Rosetta de] *[https://launchpad.ubuntu.com/rosetta/products/gaim Gaim di Rosetta de] [[Kategorî:nivîsbariya azad]] [[kategorî:wergerandin]] 4678 16523 2005-02-18T13:11:19Z Erdal Ronahi 2 4679 26168 2006-01-31T01:04:29Z Jiyanalpirani 65 /* Rikatên nimêjê */ '''Nimêj''' ango '''nivêj''' cûnek [[dua]]yan e ku li gor qalibek diyarkirî tê kirin. Nimêj yek ji penc rûknên ola [[Îslam]] ê ye û divê kesên [[bawer]] rojê pênc nivêjan bikin. Nimêj di dirokê da ji misilmanan ra li şeva [[Mîraç]] ê ferz bûye. === Curreyên nimêjê === * Nimêjên ku ferzin: pênc nimêjên rojîn û nimêja roja [[inî]] yê. * Nimêjên ku pêwistin / vacibin: Nimêja fitr (sê rikaet nimêja ku piştî eşayê tê kirin)û nimêjên [[cejn]]an * Nimêjên ku nafîlene: Nimêjên ku xêçî ferz û vaciban zêde tên kirin === Rikatên nimêjê === Rekat nimêjê de yek rabûn, yek xar bûn û du secdê ra tê gotin. <table border="1" width="67%"> <tr> <td width="18%" align="center"><font face="Verdana" size="2"><b>Dema nimêjê</b></font></td> <td width="14%" align="center"><font face="Verdana" size="2"><b>Sunnetên ku belî ferzan tên kirin</b></font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2"><b>Ferz</b></font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2"><b>Sunnetên ku piştî ferzan tên kirin </b></font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2"><b>Fitr</b></font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2"><b>Bi hevre</b></font></td> </tr> <tr> <td width="18%" align="center"><font face="Verdana" size="2"><b>Sibe</b></font></td> <td width="14%" align="center"><font face="Verdana" size="2">2</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">2</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">-</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">-</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">4</font></td> </tr> <tr> <td width="18%" align="center"><font face="Verdana" size="2"><b>Nîvro</b></font></td> <td width="14%" align="center"><font face="Verdana" size="2">4</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">4</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">2</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">-</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">10</font></td> </tr> <tr> <td width="18%" align="center"><font face="Verdana" size="2"><b>Piştî Nivro-Esir</b></font></td> <td width="14%" align="center"><font face="Verdana" size="2">4</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">4</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">-</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">-</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">8</font></td> </tr> <tr> <td width="18%" align="center"><font face="Verdana" size="2"><b>Êvar</b></font></td> <td width="14%" align="center"><font face="Verdana" size="2">-</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">3</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">2</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">-</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">5</font></td> </tr> <tr> <td width="18%" align="center"><font face="Verdana" size="2"><b>Şev</b></font></td> <td width="14%" align="center"><font face="Verdana" size="2">4</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">4</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">2</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">3</font></td> <td width="17%" align="center"><font face="Verdana" size="2">13</font></td> </tr> </table> === Ferzên nimêjê === Ferzên nimêjê 12 ne. Şeş ferz bi xwe di dervîyê nimêj da ne û ji vana ra "şertên nimêjê" tên gotin. Şeşê din jî di nav nimêjê dane û navê wan jî "rikûnên nimêjê" ne. Ji bona ku nimêj were bi cîh, gerê hemû ferzên nimêjê werin şindê. Di gora mezheba [[Henefî]] yan şertên nimêjê: * bi avê [[destnimêj]] girtin yan jî av li xwe kirin * paqij kirina gemarîyê li ser bedena xwe, kincên/cilên xwe û şinda nimêj kirinê. * por kirina bedena xwe * gerê di hêla qibleyê da were nimêj kirin. [[Qible]] di hêla xanîyê pîroz [[Kabe]] yê li bajarê [[Mekke]] yê ye. * Her nimêj gerê di dema xwe da were kirin. * nêt kirin: Gerê mirov bizanî ku kîjan nimêjê dike û bi dilê xwe bînî bira xwe. Gotina nêtê bi dêv jî kirina [[Mihemmed Pêxamber]] e. Rikûnên nimêjê * Bi gotina [[tekbîr]] ê dest bi nimêjê kirin * Di nimêjê da li ser nigan/piyan sekinîn * Li ser piyan hinek [[Quran]] a Pîroz xwendin * Xwe xwar kirin * Secde kirin. Mirov di secdeyê da çokên xwe, herdû destên xwe û enîya xwe didin ser erdê * Di dawiya nimêjê da qasî xwendina dûaya "Ettehiyatû" rûnişkandin. === Tiştên nimêjê xera dikin === * Qise kirin * Xwarin yan jî vexwarin * Bi dengekî bilind kenandin * Ji yêkî din ra silav dan yan jî silava yêkî din girtin * Guherandina hêla Qible yê * Girandin (lê ji tirsa Xwedê girandin nimêjê xera nake) * Bi zanebûn kuxandin (lê bi kuxika dest mirov nîne nimêj xera nabe) * Di nimêj da bi karekî din ra mijûl bûyin * Pifê tiştekî kirin * Quran a Pîroz xera xwandin * Xera bûna destnimêjê * Gava di nimêja sibê da roj hil were * Bîrva çûn û dîn bûn [[category:îslam]] 4685 66759 2007-01-27T13:12:58Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[arc:ܡܝܐ]] [[Wêne:African waterfall.jpg|thumb|Av: Şelale]]'''Av''' [[vexwirak]]a zelal û bêtam ku ji hemî lawir û şênkatiyan re pêdivî ye. Di nava oksîdande u an jî dibe ku di nava pêkhatiyan de, pêkhatîya herî girînge ji bo xweza u jîyanê. Av, xwedîyê formula kîmyevî <math>\mathsf{H_2O }</math> ye u [[molekul]]ekî ne rastexêzeyîye. <math>\mathsf{H-0-H}</math> de di navbera girêdebuna [[oksîjen]]êde goşe 104,50° ye. Herdu alîyên [[hîdrojen]]ê, li gor alîyê oksijen ê pozîtîfe lewma jî molekul girêdebunekî [[Kovalenta Polar]] pêktîne. Ji bo vî sedemê jî [[Moment Dipol]] e. {{wîkîferheng|av}} [[kategorî:kîmya]] [[kategorî:vexwarin]] [[als:Wasser]] [[an:Augua]] [[ar:ماء]] [[arc:ܡܝܐ]] [[ast:Agua]] [[be:Вада]] [[bg:Вода]] [[bm:Ji]] [[bn:পানি]] [[bs:Voda]] [[ca:Aigua]] [[chr:ᎠᎹ]] [[cr:ᓃᐲᔾ]] [[cs:Voda]] [[cy:Dŵr]] [[da:Vand]] [[de:Wasser]] [[el:Νερό]] [[eml:Aqua]] [[en:Water]] [[eo:Akvo]] [[es:Agua]] [[et:Vesi]] [[eu:Ur]] [[fi:Vesi]] [[fr:Eau]] [[ga:Uisce]] [[gd:Uisge]] [[gl:Auga]] [[he:מים]] [[hi:पानी]] [[hr:Voda]] [[hu:Víz]] [[id:Air]] [[io:Aquo]] [[is:Vatn]] [[it:Acqua]] [[ja:水]] [[jbo:djacu]] [[ka:წყალი]] [[kn:ನೀರು]] [[ko:물]] [[la:Aqua]] [[lad:Agua]] [[lb:Waasser]] [[ln:Mái]] [[lt:Vanduo]] [[lv:Ūdens]] [[mk:Вода]] [[ml:ജലം]] [[ms:Air]] [[nah:Ātl]] [[nds:Water]] [[nds-nl:Woater]] [[nl:Water]] [[nn:Vatn]] [[no:Vann]] [[nrm:Ieau]] [[oc:Aiga]] [[pdc:Wasser]] [[pl:Woda]] [[pt:Água]] [[qu:Yaku]] [[ro:Apă]] [[ru:Вода]] [[ru-sib:Волога]] [[sc:Aba]] [[scn:Acqua (vìppita)]] [[simple:Water]] [[sk:Voda]] [[sl:Voda]] [[sq:Uji]] [[sr:Вода]] [[su:Cai]] [[sv:Vatten]] [[ta:நீர்]] [[tg:Об]] [[th:น้ำ]] [[tl:Tubig]] [[tr:Su]] [[ug:سۇغارماق]] [[uk:Вода]] [[vi:Nước]] [[vls:Woater]] [[vo:Vat]] [[yi:וואסער]] [[zh:水]] [[zh-classical:水]] [[zh-min-nan:Chúi]] [[zh-yue:水]] 4686 66754 2007-01-27T12:53:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sv:Dryck]], [[zh-yue:嘢飲]] Tiştên vexwarinê, mîna [[av]], [[şîr]], [[çay]], [[qehwe]] û [[saremenî]] [[kategorî:çand]] {{kurt}} [[bn:পানীয়]] [[cs:Nápoj]] [[cy:Diod]] [[da:Drik]] [[de:Getränk]] [[en:Drink]] [[eo:Trinkaĵo]] [[es:Bebida]] [[fi:Juoma]] [[fr:Boisson]] [[gl:Bebida]] [[he:משקה]] [[id:Minuman]] [[it:Bevanda]] [[ja:飲料]] [[jbo:selpinxe]] [[ko:음료]] [[la:Potio]] [[nds:Drinken]] [[pl:Napój]] [[pt:Bebida]] [[qu:Upyana]] [[ru:Напитки]] [[simple:Drink]] [[sv:Dryck]] [[sw:Kinywaji]] [[th:เครื่องดื่ม]] [[uk:Напої]] [[zh:饮料]] [[zh-min-nan:Ím-liāu]] [[zh-yue:嘢飲]] 4687 52052 2006-10-15T12:00:23Z Bangin 450 [[Wêne:Şîr.jpg|thumb|Kasek şîr]] '''Şîr''' [[vexwirak]]ek spî ye ku ji [[guhan]]ên [[lawir]]an tê. Şîr li destpêka jiyana [[têjik]]ên [[lawir]]an hemî [[xwirak]] û [[vexwirak]]a wan e. [[Mirov]] şîrê [[lawir]]an sar yan germkirî vedixwin. Şîr herwiha dibe [[mast]] û gelek [[pêxwarin]]ên din jî. [[kategorî:vexwarin]] 4688 30124 2006-03-30T23:06:42Z KureCewlik81 295 revert '''Guhan''' ew pişkên / beşên [[leş]]ê [[lawir]]ên mê yên [[şîr]] jê tê. Ji heman beşên leşê [[jin]]an re [[çiçik]] yan [[memik]] tê gotin. {{wîkîferheng|guhan}} [[kategorî:anatomî]] 4689 64772 2007-01-15T21:04:24Z Bablekan 495 [[Image:Weibliche-brust.jpg|thumb|right|Pêsîr an çiçik]] '''Pêsîr''','''Çiçik''', '''memik''' ''(bi [[latînî]]: mamma)'' ew pişkên / beşên laşê [[jin|jinan]] yên [[şîr]] jê tê. Herwekî pêsîr organa jinan a duyemîn girîng ê di têkiliya seksî de ye. Ji bo pêsîrên ajalan [[guhan]] tê bikaranîn. Di zimanê zaroktiyê de navê pêsîrê çiçik e lê li gelek deverên Kurdistanê pirranî çiçik tê bikaranîn. Gelek peyvên wiha ji cîhana zarokan û ji zimanê zaroktiyê derbasî zimanê jiyana rojane bûne hene. Çiçik di têkiliya cinsî de yek ji cihên bêhtir jinê stîmûlîze dike (hişyar dike) ye. Bo tendurustiyê û parastin ji[[ şêrpence]]ya pêsîrê pêwîst e jin xwe birêkûpêk bidin kontrolkirin. Di zaroktiyê de pêsîrên keçikan jî wekî yê lawikan nepişkivî ne. Piştî balixbûnê pêsîr girdibin. Di dema ducanîmayînê de pêsîr şîr hildiberîne û pitokên nûbûyî bi wê mezindibin. Di pirraniya çandan de wekî cihê din ên cinsî, pêsîr jî di nava civakê de tê porkirin, veşartin. {{wîkîferheng|çiçik}} [[kategorî:anatomî]] [[Kategorî:Zayendîtî]] 4690 49525 2006-10-07T14:22:49Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:vexwarin]] '''Saremenî''' [[vexwirak]]ên [[sar]] in, bi taybetî yên bi [[alav]]ên [[kareba]]yî tên sarkirin, sar tên parastin û tên firotin, mîna [[Coca Cola]], [[Pepsi]] û hwd. [[kategorî:vexwarin]] 4694 19492 2005-10-01T18:21:44Z Erdal Ronahi 2 Dijwate, [[wate]]ya [[ango]] [[mane]]ya [[dij]]î tiştekî ye. Mînak: "sar" dijwateya "germ" e. [[kategorî:Zimannasî]] 4704 32354 2006-06-08T15:48:46Z Bangin 450 #REDIRECT [[Hejmar]] 4705 37516 2006-08-05T05:24:47Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Hejmar]] 4706 32441 2006-06-09T14:10:00Z Bangin 450 Pir navên hejmarên hene, wek jimar, hijmar, reqem, nimre,... ==Hên seke== *[[Hejmarên erebî]] *[[Hejmarên rêzikî]] *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên sade]] *[[Hejmarên xwezayî]] *... {{kurt}} [[kategorî:matematîk]] 4707 16548 2005-06-03T19:08:50Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[hejmar]] 4708 38158 2006-08-12T12:59:42Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hejmar]] #redirect[[hejmar]] 4709 37517 2006-08-05T05:24:54Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Hejmar]] 4710 37518 2006-08-05T05:25:00Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Hejmar]] 4711 37519 2006-08-05T05:25:05Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Hejmar]] 4712 64335 2007-01-12T15:12:55Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nds-nl:2 (getal)]] [[Hejmar|Hejmara]] 2, pişt [[yek|yekê]] û pêş [[sê]] ye. Ew jî di nav koma [[Hejmarên xwezayî|hejmarên xwezayî]] de ye. ==Nav== Navên ''du'' pirin: *Dido *Dudo *Dudu *Didu [[kategorî:hejmar]] [[ar:2 (عدد)]] [[arc:2]] [[ca:Dos]] [[cs:2 (číslo)]] [[da:2 (tal)]] [[de:Zwei]] [[en:2 (number)]] [[eo:Du (nombro)]] [[es:Dos]] [[eu:Bi]] [[fa:۲ (عدد)]] [[fi:2 (luku)]] [[fr:2 (nombre)]] [[gn:2]] [[he:2 (מספר)]] [[hu:2 (szám)]] [[ia:2 (numero)]] [[it:Due]] [[ja:2]] [[ko:2]] [[la:Duo]] [[lmo:Nümar 2]] [[lt:2 (skaičius)]] [[nah:Ōme]] [[nds-nl:2 (getal)]] [[nl:2 (getal)]] [[nn:Talet 2]] [[no:2 (tall)]] [[pdc:Zwee]] [[pl:2 (liczba)]] [[pt:Dois]] [[qu:Iskay]] [[ru:2 (число)]] [[simple:Two]] [[sl:2 (število)]] [[sr:2 (број)]] [[sv:2 (tal)]] [[th:2]] [[tl:2 (bilang)]] [[vi:2 (số)]] [[vls:2 (getal)]] [[zh:2]] [[zh-yue:2]] 4713 40636 2006-08-19T01:12:37Z Erdal Ronahi 2 Kurtenavê '''Hw''' ji van peyvan ra ye: *herwa *herwiha *herweha *herwisan *herwisa *herwesa [[kategorî:kurtenav]] 4720 43322 2006-08-25T09:15:00Z Luqman 401 Çend peyvên bi vî navî hene: # [[Sisê (Lîce)]] # [[Sisê (Hejmar)]] {{cudakirin}} 4721 16562 2005-06-03T19:59:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[sê]] 4722 32562 2006-06-10T15:08:16Z Bangin 450 '''Bn''' kurtenavê ''[[binêre]]'' ye [[category:kurtenav]] 4723 62835 2007-01-02T22:12:19Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser hejmarê ye. Ji bo wateyên din a "Çar", li [[Çar (cudakirin)]] binihêre.}} '''Çar''' ya '''4''' li [[hejmarên romî]] ''IV'' ye. Çar [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *çîwar ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4724 16565 2005-06-03T20:01:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[çar]] 4725 32461 2006-06-09T14:50:24Z Bangin 450 '''Pênc''' ya '''5''' li [[hejmarên romî]] ''V'' ye. Pênc [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4726 32471 2006-06-09T14:59:10Z Bangin 450 '''Şeş''' ya '''6''' li [[hejmarên romî]] ''VI'' ye. Şeş [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4729 32444 2006-06-09T14:18:35Z Bangin 450 '''Heft''' ya '''7''' li [[hejmarên romî]] ''VII'' ye. Heft [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4730 32449 2006-06-09T14:27:14Z Bangin 450 Heşt çû cihê Heyşt '''Heyşt''' ya '''8''' li [[hejmarên romî]] ''VIII'' ye. Heyşt [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4731 32456 2006-06-09T14:46:10Z Bangin 450 '''Neh''' ya '''9''' li [[hejmarên romî]] ''IX'' ye. Neh [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4732 16572 2005-02-26T19:02:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[du]] 4734 16573 2005-02-26T19:03:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[du]] 4735 16574 2005-02-26T19:04:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[du]] 4736 16575 2005-02-26T19:02:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[du]] 4738 16577 2005-02-18T16:42:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[deh]] 4739 35210 2006-07-11T18:21:51Z Bangin 450 '''Deh''' ya '''10''' li [[hejmarên romî]] ''X'' ye. Deh [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *dehe ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] {{wîkîferheng|deh}} [[kategorî:hejmar]] 4742 32466 2006-06-09T14:54:59Z Bangin 450 '''Yazde''' ya '''11''' li [[hejmarên romî]] ''XI'' ye. Yazde [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *yanzde, yazdeh, yanzdeh, yanze, dewyek ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] {{wîkîferheng|yanzdeh}} [[kategorî:hejmar]] 4743 59222 2006-12-02T10:02:39Z Erdal Ronahi 2 [[Jimare]] 12 ango XII. [[Hw]]: dazdeh, diwanzdeh, duwanzde, diwanzde, dozde, dozdeh [[Kategorî:Hejmar]] 4744 32465 2006-06-09T14:53:52Z Bangin 450 '''Sêzde''' ya '''13''' li [[hejmarên romî]] ''XIII'' ye. Sêzde [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *sêzdeh ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4745 16583 2005-02-18T16:37:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[sêzde]] 4746 38849 2006-08-13T16:07:43Z 84.158.84.5 re '''Çarde''' ya '''14''' li [[hejmarên romî]] ''XIV'' ye. Çarde [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *çardeh, çiwarde, çiwardeh ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4747 39381 2006-08-13T16:40:10Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin '''Panzdeh''' ya '''15''' li [[hejmarên romî]] ''XV'' ye. Panzdeh [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *panzdeh, pazdeh, panze ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4748 32470 2006-06-09T14:58:35Z Bangin 450 '''Şazde''' ya '''16''' li [[hejmarên romî]] ''XVI'' ye. Şazde [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *şazdeh, şanzde, şanzdeh, şanze ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4749 38882 2006-08-13T16:13:10Z Pill 538 Revert to the revision prior to revision 38845 dated 2006-08-13 16:07:30 by 85.103.76.58 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] '''Hevde''' ya '''17''' li [[hejmarên romî]] ''XVII'' ye. Heft [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== Çend navên din ji hevdê ra hene. *hivde, hevdeh, hivdeh, hefde, heftde, heftdeh, hifde, hifdeh ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4751 39176 2006-08-13T16:33:10Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin '''Hejde''' ya '''18''' li [[hejmarên romî]] ''XVIII'' ye. Hejde [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] {{wîkîferheng|hejde}} [[kategorî:hejmar]] 4753 32458 2006-06-09T14:48:42Z Bangin 450 '''Nozde''' ya '''90''' li [[hejmarên romî]] ''XIX'' ye. Nozde [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *nozdeh ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4754 66001 2007-01-22T19:10:16Z Bangin 450 '''Bîst''' (ya jî '''20''') [[hejmarên xwezayî|hejmarekî xwezayî]] ye. Bi [[hejmarên romî]] bîst ''XX'' tê nivîsandin. [[Kategorî:Hejmar]] 4755 39220 2006-08-13T16:35:11Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi 1. [[Jimare]] 30 ango XXX. Binêre: [[Sî (hejmar)]] <p> 2. sih, sîber, dirûvê tarîkirî yê tiştekî hemberî ronahiyê {{cudakirin}} 4756 39275 2006-08-13T16:37:09Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin '''Çil''' ya '''40''' li [[hejmarên romî]] ''XL'' ye. Çil [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *çel ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] {{wîkîferheng|çil}} [[kategorî:hejmar]] 4757 32463 2006-06-09T14:52:28Z Bangin 450 '''Pêncî''' ya '''50''' li [[hejmarên romî]] ''L'' ye. Pêncî [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *pêncih, penca ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4758 32472 2006-06-09T15:00:11Z Bangin 450 '''Şêst''' ya '''60''' li [[hejmarên romî]] ''XVI'' ye. Şêst [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *şest ([[soranî]]) ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4759 32445 2006-06-09T14:19:14Z Bangin 450 '''Heftê''' ya '''70''' li [[hejmarên romî]] ''LXX'' ye. Heftê [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4761 32452 2006-06-09T14:28:17Z Bangin 450 Heştê çû cihê Heyştê '''Heyştê''' ya '''80''' li [[hejmarên romî]] ''LXXX'' ye. Heyştê [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4762 32459 2006-06-09T14:48:56Z Bangin 450 '''Nod''' ya '''90''' li [[hejmarên romî]] ''XC'' ye. Nod [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *nod, newêt, nehwêd, newêd, nehwêd ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4763 32443 2006-06-09T14:17:05Z Bangin 450 '''Dused''' ya '''200''' li [[hejmarên romî]] ''CC'' ye. Dused li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4764 16600 2005-05-19T07:37:25Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[pêncsed]] 4765 32462 2006-06-09T14:51:15Z Bangin 450 '''Pêncsed''' ya '''500''' li [[hejmarên romî]] ''D'' ye. Pêncsed [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *Pênsid ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4767 32455 2006-06-09T14:44:04Z Bangin 450 '''Milyon''' ya '''1.000.000''' li [[hejmarên romî]] ''<math>\overline{M}</math>'' ye. Milyon [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4768 32454 2006-06-09T14:40:08Z Bangin 450 '''Milyar''' ya '''1.000.000.000''' li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 4769 66131 2007-01-23T14:29:10Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[be:Аўганістан]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>د افغانستان اسلامي دولت دولت اسلامی افغانستان <br/>(Dowlat-e Eslami-Ye-Afghanistan)<br> Efxanistan'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Afghanistan.svg|140px|Ala Efxanîstanê]]<br/><br/>[[Ala Efxanîstanê|Ala Efxanîstanê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[Image:Afghanistan COA.png|110px|Arma Efxanîstanê]]<br/>[[Arma Efxanîstanê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[ Sououd-e-Melli ]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationAfghanistan.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Paştûnî]], [[Darî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[ Kabûl ]] |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[ Komarî ]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[ Hamîd Karzaî ]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[ 19 tebax 1919 ]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 647 500 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2002]])<br/> [[Berbilavî]] ||<br/> 31 056 997 <br/> 43/km² |- | '''[[Cejn]]''' || Cejnên ola Îslamê |- | '''[[Dirav]]''' || Afganî |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +4:30 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .af |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +93 |} '''Efxanistan''' an jî '''Afganistan''' (Peştû/Darî : '''Afğānistān افغانستان''') welatekî başûr-rojavayê [[Asya|Asyayê]] ye. Cîranên Afganîstanê [[Tirkmenîstan]], [[Îran]], [[Çîn]], [[Pakîstan]] û [[Tacikîstan]] e. Afganîstan yek ji welatên herî xizan ên cîhanê ye. Navê wî bi fermî '''Komara Îslamî a Afganîstanê''' ye. [[wêne:Carte de l'Afghanistan FR.png|thumb|left|Nexşê Efxanîstanê]] {{Dewletên Asya}} [[category:Dewlet]] [[Kategorî:Efxanistan]] [[af:Afghanistan]] [[als:Afghanistan]] [[an:Afganistán]] [[ar:أفغانستان]] [[ast:Afganistán]] [[az:Əfqanıstan]] [[be:Аўганістан]] [[bg:Афганистан]] [[bn:আফগানিস্তান]] [[br:Afghanistan]] [[bs:Afganistan]] [[ca:Afganistan]] [[cs:Afghánistán]] [[cv:Афганистан]] [[cy:Afghanistan]] [[da:Afghanistan]] [[de:Afghanistan]] [[dv:އައްފާނިސްތާން]] [[el:Αφγανιστάν]] [[en:Afghanistan]] [[eo:Afganio]] [[es:Afganistán]] [[et:Afganistan]] [[eu:Afganistan]] [[fa:افغانستان]] [[fi:Afganistan]] [[fr:Afghanistan]] [[frp:Afganistan]] [[fur:Afghanistan]] [[fy:Afganistan]] [[ga:An Afganastáin]] [[gd:Afghanistan]] [[gl:Afganistán - افغانستان]] [[gu:અફઘાનિસ્તાન]] [[he:אפגניסטן]] [[hi:अफ़्ग़ानिस्तान]] [[hr:Afganistan]] [[hsb:Afghanistan]] [[ht:Afganistan]] [[hu:Afganisztán]] [[hy:Աֆղանստան]] [[ia:Afghanistan]] [[id:Afganistan]] [[ilo:Afganistan]] [[io:Afganistan]] [[is:Afganistan]] [[it:Afghanistan]] [[ja:アフガニスタン]] [[ka:ავღანეთი]] [[km:អាហ្វហ្គានីស្តង់]] [[kn:ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ]] [[ko:아프가니스탄]] [[kw:Afghanistan]] [[la:Afgania]] [[lb:Afghanistan]] [[li:Afganistan]] [[lt:Afganistanas]] [[lv:Afganistāna]] [[mk:Авганистан]] [[ml:അഫ്ഗാനിസ്ഥാന്‍]] [[mo:Афганистан]] [[ms:Afghanistan]] [[na:Afganistan]] [[nds:Afghanistan]] [[nl:Afghanistan]] [[nn:Afghanistan]] [[no:Afghanistan]] [[oc:Afganistan]] [[os:Афгъанистан]] [[pam:Afghanistan]] [[pl:Afganistan]] [[ps:افغانستان]] [[pt:Afeganistão]] [[qu:Afgansuyu]] [[ro:Afganistan]] [[ru:Афганистан]] [[sa:अफगानस्थान]] [[scn:Afganistàn]] [[se:Afghanistan]] [[sh:Afganistan]] [[simple:Afghanistan]] [[sk:Afganistan]] [[sl:Afganistan]] [[sq:Afganistani]] [[sr:Авганистан]] [[sv:Afghanistan]] [[sw:Afghanistan]] [[ta:ஆப்கானிஸ்தான்]] [[tet:Afeganistaun]] [[tg:Афғонистон]] [[th:ประเทศอัฟกานิสถาน]] [[tk:Owganystan]] [[tl:Afghanistan]] [[tr:Afganistan]] [[udm:Афганистан]] [[ug:ئافغانىستان]] [[uk:Афганістан]] [[ur:افغانستان]] [[uz:Afg`oniston]] [[vi:Afghanistan]] [[vo:Lafganistän]] [[war:Afganistan]] [[wo:Afganistaan]] [[zh:阿富汗]] [[zh-min-nan:Afghanistan]] 4770 16606 2005-06-03T19:17:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Efxanistan]] 4771 62404 2006-12-31T14:00:36Z Bangin 450 Redirecting to [[Paştûnî]] #redirect [[Paştûnî]] 4773 66061 2007-01-23T01:22:04Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:അല്‍ബേനിയ]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Republika e Shqipërisë<br> Elbanya'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Albania.svg|140px|]]<br/><br/><br/>[[Ala Elbanyayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Albania state emblem.png|110px|]]<br/>[[Arma Elbanyayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Hymni i Flamurit]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationAlbania.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[ Albanî ]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Tîrana]] |- | '''[[Sîstema siyasî]]''' || [[Komarî]] |- | '''[[Serok Komar]]''' || [[Alfred Moisiu]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Sali Berisha]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[1944]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 28 748 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2004]])<br/> [[Berbilavî]] ||<br/> 3 544 808 <br/> 123.31 /km² |- | '''[[Dirav]]''' || [[Lek]] |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +2 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .al |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +355 |} '''Elbanya''', ''(Republika e Shqipërisë)'', Welatekî [[Balkanan]] ku li başûr-rojhilatê Ewropayê ye. Ji Elbanya re; '''Arnavût''', '''Albanya''', '''Arnewidistan''', '''Elbaniya''' jî tê gotin. [[Peytext|Pêtexta]] wê [[Tîrana]] ye. == Gelemperî == Hemî kesên elbanîziman [[elban]] in. Hin ji wan li derveyî Elbanyayê dijîn, bi taybetî li [[Kosovo]] ya ku ta niha parçeyek ji Komara [[Yugoslavya|Yugoslavyayê]] bû dijîn. <br/> Sînorên Albanyayê, li bakur bi [[Montênegro]] re, li bakur-rojhilat bi [[Kosova]] re, li rojhilat bi [[Komara Makedonyayê]] re û li başûr jî bi [[Yewnanîstan|Yewnanîstanê]] re heye. Ji aliyê din sînorê Albanyayê bi [[Derya Adriyatîk]] û [[Derya Lyonê]] re jî heye. <br/> Albanya ji %70 yî çiya ye û çiyayê herî bilind Çiyayê Korab (2753m) e. <br/> Albanya hetanî sala 1912 di bin destê Împaratoriya Osmaniyan de bû. Piştî şerên Balkanan di sala 1912'an de serxwebûniya xwe bi dest xist. Li di navbera salên 1916-1920 û 1939-1944'an de ji aliyê Îtalyayê ve hate dagirkirin. [[Image:Albania map.png|thumb|left|thumb|Nexşeya Albanyayê]] <br><br><br> == Dewlemendiyên xwezayî == Gellek dewlemendiyên xwezayî Albanyayê hene. Ji wan yên herî grîng; [[Petrol]], [[gaza xwezayî]], [[komir]], [[krom]], [[paqir]], [[êzing]] û [[nîkel]] in. <br><br><br><br><br><br> == Wilayetên Albanyayê == Albanya ji 12 wîlayetan pêk tê. Paytexta Albanyayê Tîrana xwedeî statûyek taybet e. {| border="0" style="vertical-align:center;" |- | {| border="1" cellpadding="4" |- ! Numare ! style="color:darkred"| Wîlayet ! Herêm ! Paytext |- ! style="color:darkred"| 1 | [[Berat (Wîlayet)|Berat]] | [[Berat (herêm)|Berat]] (1), [[Kuçovë (herêm)|Kuçovë]] (16), [[Skrapar (herêm)|Skrapar]] (32) | [[Berat]] |- ! style="color:darkred"| 2 | [[Dibër (Wîlayet)|Dibër]] | [[Bulqizë (herêm)|Bulqizë]] (2), [[Dibër (herêm)|Dibër]] (5), [[Mat (herêm)|Mat]] (24) | [[Peshkopi]] |- ! style="color:darkred"| 3 | [[Durrës (Wîlayet)|Durrës]] | [[Durrës (herêm)|Durrës]] (6), [[Krujë (herêm)|Krujë]] (15) | [[Durrës]] |- ! style="color:darkred"| 4 | [[Elbasan (Wîlayet)|Elbasan]] | [[Elbasan (herêm)|Elbasan]] (7), [[Gramsh (herêm)|Gramsh]] (10), [[Librazhd (herêm)|Librazhd]] (20), [[Peqin (herêm)|Peqin]] (26) | [[Elbasan]] |- ! style="color:darkred"| 5 | [[Fier (Wîlayet)|Fier]] | [[Fier (herêm)|Fier]] (8), [[Lushnjë (herêm)|Lushnjë]] (21), [[Mallakastër (herêm)|Mallakastër]] (23) | [[Fier Albanie)|Fier]] |- ! style="color:darkred"| 6 | [[Gjirokastër (Wîlayet)|Gjirokastër]] | [[Gjirokastër (herêm)|Gjirokastër]] (9), [[Përmet (herêm)|Përmet]] (27), [[Tepelenë (herêm)|Tepelenë]] (33) | [[Gjirokastër]] |- ! style="color:darkred"| 7 | [[Korçë (Wîlayet)|Korçë]] | [[Devoll (herêm)|Devoll]] (4), [[Kolonjë (herêm)|Kolonjë]] (13), [[Korçë (herêm)|Korçë]] (14), [[Pogradec (herêm)|Pogradec]] (28) | [[Korçë]] |- ! style="color:darkred"| 8 | [[Kukës (Wîlayet)|Kukës]] | [[Has (herêm)|Has]] (11), [[Kukës (herêm)|Kukës]] (17), [[Tropojë (herêm)|Tropojë]] (35) | [[Kukës]] |- ! style="color:darkred"| 9 | [[Lezhë (Wîlayet)|Lezhë]] | [[Kurbin (herêm)|Kurbin]] (18), [[Lezhë (herêm)|Lezhë]] (19), [[Mirditë (herêm)|Mirditë]] (25) | [[Lezhë]] |- ! style="color:darkred"| 10 | [[Shkodër (Wîlayet)|Shkodër]] | [[Malësi e Madhe (herêm)|Malësi e Madhe]] (22), [[Pukëv (herêm)|Pukë]] (29), [[Shkodër (herêm)|Shkodër]] (31) | [[Shkodër]] |- ! style="color:darkred"| 11 | [[Tirana (Wîlayet)|Tirana]] | [[Kavajë (herêm)|Kavajë]] (12), [[Tirana (herêm)|Tirana]] (34) | [[Tirana]] |- ! style="color:darkred"| 12 | [[Vlorë (Wîlayet)|Vlorë]] | [[Delvinë (herêm)|Delvinë]] (3), [[Sarandë (herêm)|Sarandë]] (30) , [[Vlorë (herêm)|Vlorë]] (36) | [[Vlorë]] |} | style="padding-left:3em;" | [[wêne:AlbaniaDistretti&PrefettureNumerati.png|Wîlayetên herêmên Albanyayê]] |} * [http://www.look-for-albania.com/ Look-for-albania.com guide, forum & info] {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[kategorî:Dewlet]] [[af:Albanië]] [[als:Albanien]] [[an:Albania]] [[ang:Albania]] [[ar:ألبانيا]] [[arc:ܐܠܒܢܝܐ]] [[ast:Albania]] [[be:Альбанія]] [[bg:Албания]] [[bn:আলবেনিয়া]] [[br:Albania]] [[bs:Albanija]] [[ca:Albània]] [[chr:ᎠᎸᏇᏂᏯ]] [[cs:Albánie]] [[cy:Albania]] [[da:Albanien]] [[de:Albanien]] [[el:Αλβανία]] [[en:Albania]] [[eo:Albanio]] [[es:Albania]] [[et:Albaania]] [[eu:Albania]] [[fa:آلبانی]] [[fi:Albania]] [[fiu-vro:Albaania]] [[fo:Albania]] [[fr:Albanie]] [[fur:Albanie]] [[fy:Albaanje]] [[ga:An Albáin]] [[gd:Albàinia]] [[gl:Albania - Shqipëria]] [[he:אלבניה]] [[hi:अल्बानिया]] [[hr:Albanija]] [[hsb:Albanska]] [[ht:Albani]] [[hu:Albánia]] [[hy:Ալբանիա]] [[ia:Albania]] [[id:Albania]] [[ilo:Albania]] [[io:Albania]] [[is:Albanía]] [[it:Albania]] [[ja:アルバニア]] [[ka:ალბანეთი]] [[km:អាល់បានី]] [[ko:알바니아]] [[kw:Albani]] [[la:Albania]] [[lb:Albanien]] [[li:Albanië]] [[lt:Albanija]] [[lv:Albānija]] [[mg:Albania]] [[mk:Албанија]] [[ml:അല്‍ബേനിയ]] [[ms:Albania]] [[mt:Albanija]] [[na:Albania]] [[nds:Albanien]] [[ne:अल्बानिया]] [[nl:Albanië]] [[nn:Albania]] [[no:Albania]] [[nov:Albania]] [[oc:Albania]] [[pam:Albania]] [[pdc:Albaani]] [[pl:Albania]] [[pms:Albanìa]] [[ps:البانيا]] [[pt:Albânia]] [[qu:Albanya]] [[rmy:Shkiperiya]] [[ro:Albania]] [[roa-rup:Arbinishia]] [[ru:Албания]] [[ru-sib:Албания]] [[sa:अल्बानिया]] [[scn:Albanìa]] [[se:Albánia]] [[simple:Albania]] [[sk:Albánsko]] [[sl:Albanija]] [[sq:Shqipëria]] [[sr:Албанија]] [[sv:Albanien]] [[th:ประเทศแอลเบเนีย]] [[tl:Albanya]] [[tr:Arnavutluk]] [[udm:Албания]] [[ug:ئالبانىيە]] [[uk:Албанія]] [[vi:Albania]] [[vo:Lalbanän]] [[zh:阿尔巴尼亚]] [[zh-min-nan:Shqipëria]] [[zh-yue:阿爾巴尼亞]] 4774 66392 2007-01-24T22:21:53Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[lmo:Germania]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''Bundesrepublik Deutschland'''</big><br>'''Elmanya'''</big> <br /> |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#efefef;" |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Germany.svg|125px]] || align="center" width="140px" | [[Wêne:Coat of Arms of Germany.svg|80px]] |- | align="center" width="140px" | ([[Ala Elmanyayê]]) || align="center" width="140px" | ([[Arma Elmanyayê]]) |} |- | align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Wêne:LocationGermanyInEurope.png|250px]] |- | '''[[Zimanên fermî|Zimanê Fermî]]''' || [[Elmanî]] |- | '''[[Srûda netewî]]''' || ''[[Das Lied der Deutschen]]'' |- | '''[[Paytext]]''' || [[Berlîn]] |- | '''[[Serokkomar ]]''' || [[Horst Köhler]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Angela Merkel]] |- | '''[[Rûerd]]'''<br> - Total <br> - % Av || 63em <br> 357 027 km²<br> 2,18% |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>82.422.299<br/>231/km² |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[ 843]] |- | '''[[Dirav]]''' || Ewro ([[EUR]]) |- | '''[[Navçeya Demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1, havînê +2 |- | '''[[Internet TLD]]''' || .de |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +49 |- |} '''Almanya''' an carna Elmanya, ''(Komara Federal a Almanyayê)'', dewleteke federal e û cihê xwe di navenda [[Ewropa]]yê de girtiye. Tixûbên wî digihên [[Danîmarka]], [[Polonya]], [[Komara Çek]], [[Avûstûrya]], [[Swîsre]], [[Fransa]], [[Luksemburg]], [[Belçîka]] û [[Hollanda]]. Li bakurê Elmanya [[Behra Bakur]] û [[Behra Rojhilat]] hududê vî [[welat|welatî]]. ne Paytext û cihê rûniştina hukumetê [[Berlin]] e, lê berê wezareta federal li [[Bonn]]ê bû Sîstema polîtîk federalî ye û ev sîstem bi şiklê [[demokrasiya parlemanî]] hatiye organîzekirin. Ligor maddeya 20 ya Destûra Bingehîn, Almanya dewleteke federal, demokratîk û sosyal e. Ev dewleta federal ji 16 dewletên federe (dewletên herêmî), ku qismen ne rind otonom pêk tê. Nifûsa (Gelhe) Almanya nêzî 82 milyon e. Dewleta Federal endamê [[Neteweyên Yekbûyî]], [[Yekîtiya Ewropayê]], [[NATO]] û [[G8]] e. Welatî, ziman û tiştên Elmanyayê [[elmanî]] ne. [[Wêne:De-map.png|thumb|left|200px|Nexşeya Elmanyayê]] [[Hw]]: Almanya, Elmaniya, Elemanya, Elemaniya. Germanya, Cermenistan. {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Elmanya]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Duitsland]] [[als:Deutschland]] [[am:ጀርመን]] [[an:Alemaña]] [[ang:Þēodiscland]] [[ar:ألمانيا]] [[arc:ܓܪܡܢ]] [[ast:Alemaña]] [[az:Almaniya]] [[bar:Deitschlånd]] [[be:Нямеччына]] [[bg:Германия]] [[bn:জার্মানি]] [[br:Alamagn]] [[bs:Njemačka]] [[ca:Alemanya]] [[cs:Německo]] [[csb:Miemieckô]] [[cv:Германи]] [[cy:Yr Almaen]] [[da:Tyskland]] [[de:Deutschland]] [[el:Γερμανία]] [[en:Germany]] [[eo:Germanio]] [[es:Alemania]] [[et:Saksamaa]] [[eu:Alemania]] [[fa:آلمان]] [[fi:Saksa]] [[fiu-vro:S'aksamaa]] [[fo:Týskland]] [[fr:Allemagne]] [[frp:Alemagne]] [[fur:Gjermanie]] [[fy:Dútslân]] [[ga:An Ghearmáin]] [[gd:A' Ghearmailt]] [[gl:Alemaña - Deutschland]] [[gn:Alemaña]] [[gv:Yn Ghermaan]] [[he:גרמניה]] [[hi:जर्मनी]] [[hr:Njemačka]] [[hsb:Němska]] [[hu:Németország]] [[hy:Գերմանիա]] [[ia:Germania]] [[id:Jerman]] [[ig:Germany]] [[ilo:Alemania]] [[io:Germania]] [[is:Þýskaland]] [[it:Germania]] [[ja:ドイツ]] [[jbo:dotygu'e]] [[jv:Jerman]] [[ka:გერმანია]] [[kk:Алмания]] [[kn:ಜರ್ಮನಿ]] [[ko:독일]] [[kw:Almayn]] [[la:Germania]] [[lad:Alemania]] [[lb:Däitschland]] [[lg:Girimane]] [[li:Duutsjlandj]] [[lmo:Germania]] [[ln:Alémani]] [[lt:Vokietija]] [[lv:Vācija]] [[mi:Tiamana]] [[mk:Германија]] [[ml:ജര്‍മ്മനി]] [[mr:जर्मनी]] [[ms:Jerman]] [[mt:Ġermanja]] [[na:Germany]] [[nah:Teutōtitlan]] [[nds:Düütschland]] [[nds-nl:Duutslaand]] [[ne:जर्मनी]] [[nl:Duitsland]] [[nn:Tyskland]] [[no:Tyskland]] [[nrm:Allemangne]] [[oc:Alemanha]] [[os:Герман]] [[pam:Germany]] [[pdc:Deitschland]] [[pl:Niemcy]] [[pms:Germania]] [[ps:جرمني/آلمان]] [[pt:Alemanha]] [[qu:Alimanya]] [[rm:Germania]] [[rmy:Jermaniya]] [[ro:Germania]] [[roa-rup:Ghermãnia]] [[ru:Германия]] [[sc:Germània]] [[scn:Girmania]] [[sco:Germany]] [[se:Duiska]] [[sh:Nemačka]] [[simple:Germany]] [[sk:Nemecko]] [[sl:Nemčija]] [[so:Jarmalka]] [[sq:Gjermania]] [[sr:Немачка]] [[st:Tôitšhi]] [[su:Jėrman]] [[sv:Tyskland]] [[sw:Ujerumani]] [[ta:ஜெர்மனி]] [[tet:Alemaña]] [[tg:Олмон]] [[th:ประเทศเยอรมนี]] [[tl:Alemanya]] [[tpi:Siaman]] [[tr:Almanya]] [[ty:Heremani]] [[udm:Германия]] [[ug:گېرمانىيە]] [[uk:Німеччина]] [[ur:جرمنی]] [[uz:Olmoniya]] [[vec:Germania]] [[vi:Đức]] [[vls:Duutsland]] [[vo:Deutän]] [[war:Alemanya]] [[yi:דייטשלאנד]] [[yo:Jámánì]] [[zh:德国]] [[zh-classical:德意志]] [[zh-min-nan:Tek-kok]] [[zh-yue:德國]] [[zu:IJalimani]] 4775 66906 2007-01-28T14:19:34Z Luqman 401 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big> Հայաստանի Հանրապետություն <br/> Hayastani Hanrapetout'youn<br> Ermenistan'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Armenia.svg|140px|Ala Efxanîstanê]]<br/><br/>[[Ala Ermenistanê|Ala Ermenistanê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[Image:Coat of Arms of Armenia.svg|110px|Arma Ermenistanê]]<br/>[[Arma Ermenistanê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Mer Hayrenik]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationArmenia.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[ Ermenî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Rewan]] ango [[Êrîvan]] |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[ Komarî ]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[ Robert Kotcharian ]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Andranik Margarian]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[21 Îlon 1991]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 29.800 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko (????)<br/> [[Berbilavî]] ||<br/> 3 326 448 <br/> 112 /km² |- | '''[[Dirav]]''' || [[Dram]] ([[AMD]]) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +4 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .am |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +374 |} '''Ermenistan''' welatek li başur-rojavaya [[Asya]]yê, di navbera [[Derya Reş]] û ya [[Derya Qezwîn]]ê de ye. Zimanê fermî [[ermenî]] ye. Ermenistan cîrana [[Kurdistan]]ê ([[Tirkîye|Tirkîyê]] û [[Îran]]ê), [[Azerbeycan]]ê û [[Gurcistan]]ê ye. [[Image:Armenian empire.gif|thumb|left|Di dîrokê de Nexşeya Împaratoriya Ermeniyan]] ==Parêzgehan== Ermenistan ji 11 parêzgehan pêk dê: #[[Aragatsotn]] #[[Ararat (Parêzgeh)]] #[[Armavîr]] #[[Gêxarkunik]] #[[kotayk]] #[[Lorrî]] #[[Şîrak]] #[[Siyunîk]] #[[Tavuş]] #[[Vayots Cor]] #[[Êrîvan]] ==Ermeni== *[[Ivan Aivazovsky]] *[[Jean Carzou]] - [[Garzou]] - [[Garnik Zouloumian]] *[[Edgar Chahine]] *[[Arshile Gorky]] *[[Eric Grigorian]] *[[Ara Güler]] *[[Nonny Hogrogian]] *[[Jansem]] *[[Yousuf Karsh]] *[[Khachar]], [[Rafik Khachatryan]] *[[Hovsep Pushman]] *[[Toros Roslin]] *[[Sarkis]] *[[Martiros Saryan]] *[[Vardkes Sureniantz]] *[[Edvard Sasun]] *[[Arto Tunçboyaciyan]] * [[Armenia/Tourismo|Turismo]] *[[Aram Kachaturian]] == Grêdanên derve == {{Commons|Category:Armenia|Ermenistan}} * [http://www.armenica.org Armenica.org] [[kategorî:dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Armenië]] [[an:Armenia]] [[ar:أرمينيا]] [[arc:ܐܪܡܝܢܝܐ]] [[ast:Armenia]] [[az:Ermənistan]] [[be:Армэнія]] [[bg:Армения]] [[bn:আর্মেনিয়া]] [[bs:Armenija]] [[ca:Armènia]] [[cs:Arménie]] [[cu:Арменї]] [[cv:Эрмени]] [[cy:Armenia]] [[da:Armenien]] [[de:Armenien]] [[el:Αρμενία]] [[en:Armenia]] [[eo:Armenio]] [[es:Armenia]] [[et:Armeenia]] [[eu:Armenia]] [[fa:ارمنستان]] [[fi:Armenia]] [[fr:Arménie]] [[frp:Armènie]] [[fy:Armeenje]] [[ga:An Airméin]] [[gl:Armenia - Հայաստան]] [[he:ארמניה]] [[hi:आर्मीनिया]] [[hr:Armenija]] [[hsb:Armenska]] [[hu:Örményország]] [[hy:Հայաստան]] [[ia:Armenia]] [[id:Armenia]] [[ilo:Armenia]] [[io:Armenia]] [[is:Armenía]] [[it:Armenia]] [[ja:アルメニア]] [[ka:სომხეთი]] [[kk:Әрменстан]] [[km:អារមីនៀ]] [[ko:아르메니아]] [[kw:Armeni]] [[la:Armenia]] [[lb:Armenien]] [[li:Armenië]] [[lt:Armėnija]] [[lv:Armēnija]] [[mk:Ерменија]] [[ml:അര്‍മേനിയ]] [[mo:Армения]] [[ms:Armenia]] [[na:Armenia]] [[nds:Armenien]] [[nl:Armenië]] [[nn:Armenia]] [[no:Armenia]] [[oc:Armenia]] [[pam:Armenia]] [[pl:Armenia]] [[pms:Armenia]] [[ps:ارمنستان]] [[pt:Arménia]] [[qu:Arminya]] [[ro:Armenia]] [[ru:Армения]] [[sa:आर्मीनिया]] [[scn:Armenia]] [[sh:Jermenija]] [[simple:Armenia]] [[sk:Arménsko]] [[sl:Armenija]] [[sq:Armenia]] [[sr:Јерменија]] [[sv:Armenien]] [[sw:Armenia]] [[tg:Арманистон]] [[th:ประเทศอาร์เมเนีย]] [[tl:Armenia]] [[tr:Ermenistan]] [[uk:Вірменія]] [[ur:آرمینیا]] [[uz:Armaniston]] [[vi:Armenia]] [[vo:Larmenän]] [[war:Armenya]] [[yi:אַרמעניע]] [[zh:亞美尼亞]] [[zh-min-nan:Hayastan]] 4776 63203 2007-01-05T12:55:32Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[qu:Asarsuyu]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Azərbaycan Respublikası <br> Komara Azerbeycanê'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Azerbaijan.svg|140px|]]<br/><br/><br/>[[Ala Azerbeycanê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Azerbaijan coa.png|110px|]]<br/>[[Arma Azerbeycanê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Azerbeycan, Azerbeycan!]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationAzerbaijan.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Azerî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[ Bakû]] |- | '''[[Sîstema siyasî]]''' || [[Komarî]] |- | '''[[Serok Komar]]''' || [[ İlham Əliyev ]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Artur Rasizadə]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[30 tebax 1991]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 86 100 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2002]])<br/> [[Berbilavî]] ||<br/>7 830 764 <br/>90 /km² |- | '''[[Dirav]]''' || [[ Manat]] (AZN) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +4 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .az |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +994 |} '''Azerbeycan''' welatekî li başûr-rojavayê [[Asya]]yê, cîranî [[Ermenistan]], [[Tirkiye]], [[Gurcistan]], [[Ûrisya]] û [[Îran]]ê ye. Yek ji komarên kevn ên Sovyetîk e. Welatî, ziman û tiştên Azerbeycanê [[azerbeycanî]] ango [[azerî]] ne. [[Image:Azerbaijan districts numbered.png|300px|left|thumb|Nexşê Azerbeycanê]] == Lînkên derve == {{Şablon:Dewletên Asya}} [[kategorî:Dewlet]] [[kategorî:Azerbeycan]] [[af:Azerbeidjan]] [[an:Azerbayán]] [[ar:أذربيجان]] [[arc:ܐܕܪܒܝܓܢ]] [[ast:Azerbaiyán]] [[av:Азарбижан]] [[az:Azərbaycan Respublikası]] [[be:Азэрбайджан]] [[bg:Азербайджан]] [[bn:আজারবাইজান]] [[br:Azerbaidjan]] [[bs:Azerbejdžan]] [[ca:Azerbaidjan]] [[cs:Ázerbájdžán]] [[cv:Азербайджан]] [[cy:Azerbaijan]] [[da:Aserbajdsjan]] [[de:Aserbaidschan]] [[el:Αζερμπαϊτζάν]] [[en:Azerbaijan]] [[eo:Azerbajĝano]] [[es:Azerbaiyán]] [[et:Aserbaidžaan]] [[eu:Azerbaijan]] [[fa:جمهوری آذربایجان]] [[fi:Azerbaidžan]] [[fr:Azerbaïdjan]] [[frp:Azèrbayidj·an]] [[fy:Azerbeidzjan]] [[ga:An Asarbaiseáin (tír)]] [[gl:Acerbaixán - Azərbaycan]] [[he:אזרבייג'ן]] [[hi:अस़रबैजान]] [[hr:Azerbejdžan]] [[hu:Azerbajdzsán]] [[hy:Ադրբեջան]] [[ia:Azerbaidzhan]] [[id:Azerbaijan]] [[ilo:Azerbaijan]] [[io:Azerbaijan]] [[is:Aserbaídsjan]] [[it:Azerbaijan]] [[ja:アゼルバイジャン]] [[ka:აზერბაიჯანი]] [[kk:Әзірбайжан]] [[ko:아제르바이잔]] [[kw:Aserbayjan]] [[la:Adrabigania]] [[lb:Aserbaidschan]] [[li:Azerbaidzjan]] [[lt:Azerbaidžanas]] [[lv:Azerbaidžāna]] [[mk:Азербејџан]] [[ms:Azerbaijan]] [[na:Azerbaijan]] [[nds:Aserbaidschan]] [[nl:Azerbeidzjan]] [[nn:Aserbajdsjan]] [[no:Aserbajdsjan]] [[oc:Azerbaitjan]] [[os:Азербайджан]] [[pam:Azerbaijan]] [[pl:Azerbejdżan]] [[pms:Aserbaigian]] [[ps:آذربايجان]] [[pt:Azerbaijão]] [[qu:Asarsuyu]] [[ro:Azerbaidjan]] [[ru:Азербайджан]] [[sa:अजर्बैजान]] [[scn:Azzirbaiggian]] [[sh:Azerbejdžan]] [[simple:Azerbaijan]] [[sk:Azerbajdžan]] [[sl:Azerbajdžan]] [[sq:Azerbajxhani]] [[sr:Азербејџан]] [[sv:Azerbajdzjan]] [[tg:Озарбойҷон]] [[th:ประเทศอาเซอร์ไบจาน]] [[tl:Azerbaijan]] [[tr:Azerbaycan]] [[tt:Äzärbaycan]] [[udm:Азербайджан]] [[ug:ئازەربەيجان]] [[uk:Азербайджан]] [[ur:آذربا‏ئیجان]] [[vi:Azerbaijan]] [[war:Aserbaiyan]] [[yi:אַזערבײַדזשאַן]] [[zh:阿塞拜疆]] [[zh-min-nan:Azerbaijan]] 4777 16613 2005-02-25T10:14:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[rûsya]] 4778 24568 2006-01-11T16:42:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rûsya]] 4779 24567 2006-01-11T16:42:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rûsya]] 4780 66668 2007-01-26T16:45:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Rusya]] [[Wêne:LocationRussia.png|thumb|Rûsya di cîhanê de]] [[Wêne:Lenins Mausoleum.jpg|thumb|Gora [[Lenîn]] (Mausoleum) û Kreml]] [[Wêne:Flag of Russia.svg|thumb|Alaya Rûsya]] '''Ûrisya''' ango '''Ûris''' ango '''Rosya''' ji alî [[rûber]]ê xwe ve mezintirîn [[welat]]ê [[dinya]]yê ye. [[Sinor]]ên wê ji [[rojhilat]]a [[Asya]]yê dest pê dikin û digihin [[rojhilat]]a [[Ewropa]]yê. Welatî, ziman û tiştên Ûrisyayê [[rûsî]] ne. Ji welatiyên wê re [[ûris]] jî tê gotin. [[Zimanê fermî]]: [[rosî]] <br>[[Dirav]]: [[ripî]] <br>[[Serbajar]]: [[Mosko]] <br>[[Gelhe]]: 144 112 350 (2004) <br>[[Rûber]]: 17,075,200 [[km]] [[çg]] <br>[[Navê fermî]]: [[Federasyon]]a Ûrisyayê {{Şablon:Dewletên Ewropa}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[Kategorî:Rûsya|Rûsya]] [[af:Rusland]] [[als:Russland]] [[am:ሩሲያ]] [[an:Rusia]] [[ang:Russland]] [[ar:روسيا]] [[arc:ܪܘܣܝܐ]] [[ast:Rusia]] [[be:Расея]] [[bg:Русия]] [[bn:রাশিয়া]] [[br:Rusia]] [[bs:Rusija]] [[ca:Rússia]] [[cs:Rusko]] [[csb:Ruskô]] [[cu:Рѡсї]] [[cv:Раççей Патшалăхě]] [[cy:Ffederasiwn Rwsia]] [[da:Rusland]] [[de:Russland]] [[diq:Rusya]] [[el:Ρωσία]] [[en:Russia]] [[eo:Rusio]] [[es:Rusia]] [[et:Venemaa]] [[eu:Errusia]] [[fa:روسیه]] [[fi:Venäjä]] [[fo:Russland]] [[fr:Russie]] [[fur:Russie]] [[fy:Ruslân]] [[ga:An Rúis]] [[gd:An Ruis]] [[gl:Rusia - Россия]] [[got:𐍂𐌿𐍃𐌰𐌻𐌰𐌽𐌳]] [[he:רוסיה]] [[hi:रुस]] [[hr:Rusija]] [[hsb:Ruska]] [[ht:Risi]] [[hu:Oroszország]] [[hy:Ռուսաստան]] [[ia:Russia]] [[id:Rusia]] [[ie:Russia]] [[ilo:Russia]] [[io:Rusia]] [[is:Rússland]] [[it:Russia]] [[iu:ᐅᓛᓴ]] [[ja:ロシア]] [[ka:რუსეთი]] [[kg:Rusia]] [[kk:Ресей]] [[ko:러시아]] [[ks:रूस]] [[kv:Россия]] [[kw:Russi]] [[ky:Россия]] [[la:Russia]] [[lb:Russland]] [[li:Rösland]] [[lt:Rusija]] [[lv:Krievija]] [[mk:Русија]] [[mr:रशिया]] [[ms:Rusia]] [[na:Russia]] [[nds:Russland]] [[nds-nl:Ruslaand]] [[nl:Rusland]] [[nn:Russland]] [[no:Russland]] [[nrm:Russie]] [[oc:Russia]] [[os:Уæрæсе]] [[pam:Russia]] [[pdc:Russland]] [[pl:Rosja]] [[pms:Russia]] [[ps:روسيه]] [[pt:Rússia]] [[qu:Rusya]] [[ro:Rusia]] [[roa-rup:Arusia]] [[ru:Россия]] [[scn:Russia]] [[sco:Roushie]] [[se:Ruošša]] [[sh:Rusija]] [[simple:Russia]] [[sk:Rusko]] [[sl:Rusija]] [[so:Ruush]] [[sq:Rusia]] [[sr:Русија]] [[su:Rusia]] [[sv:Ryssland]] [[sw:Urusi]] [[ta:ரஷ்யா]] [[te:రష్యా]] [[tg:Русия]] [[th:ประเทศรัสเซีย]] [[tk:Russiýa]] [[tl:Rusya]] [[tr:Rusya]] [[tt:Räsäy]] [[ty:Rūtia]] [[udm:Россия]] [[ug:رۇسىيە]] [[uk:Росія]] [[ur:روس]] [[uz:Rossiya Federatsiyasi]] [[vi:Nga]] [[vo:Rusän]] [[wa:Rûsseye]] [[xal:Әрәсә]] [[yi:רוסלאנד]] [[zh:俄罗斯]] [[zh-classical:俄羅斯]] [[zh-min-nan:Lō͘-se-a]] [[zh-yue:俄羅斯]] [[zu:IRashiya]] 4782 54659 2006-10-27T11:39:39Z 194.158.204.133 '''Serbajar''' an '''Paytext''', ew bajar yê ku pirraniya rêveberiya dewletê lê ye, bi taybetî perleman, [[hikûmet]], [[serokdewlet]] û hwd. [[Kategorî:Serbajar]] {{kurt}} [[af:Hoofstad]] [[ang:Heafodburg]] [[ar:عاصمة]] [[be:Сталіца]] [[bg:Столица]] [[br:Kêr-benn]] [[ca:Capital]] [[cs:Hlavní město]] [[cy:Prif Ddinas]] [[da:Hovedstad]] [[de:Hauptstadt]] [[el:Πρωτεύουσα]] [[en:Capital]] [[et:Pealinn]] [[als:Hauptstadt]] [[es:Capital]] [[eo:Ĉefurbo]] [[fa:پایتخت]] [[fr:Capitale]] [[fy:Haadstêd]] [[ga:Príomhchathair]] [[ht:Kapital]] [[ko:수도]] [[io:Chefurbi]] [[id:Ibu kota]] [[is:Höfuðborg]] [[it:Capitale (città)]] [[ka:დედაქალაქი]] [[la:Caput]] [[lv:Galvaspilsēta]] [[lt:Sostinė]] [[li:Houfsjtad]] [[hu:Főváros]] [[nah:Weyaltepetl]] [[nl:Hoofdstad]] [[nds:Hööftstadt]] [[ja:首都]] [[ms:Ibu negara]] [[no:Hovedstad]] [[nn:Hovudstad]] [[pl:Stolica (administracja)]] [[pt:Capital]] [[ro:Capitală]] [[ru:Столица]] [[sc:Capitali]] [[simple:Capital (city)]] [[sl:Glavno mesto]] [[sr:Главни град]] [[fi:Pääkaupunki]] [[sv:Huvudstad]] [[ta: தலை நகரம்]] [[tl:Kapital na lungsod]] [[th:เมืองหลวง]] [[tr:Başkent]] [[zh:首都]] [[zh-min-nan:Siú-to·]] 4784 39409 2006-08-13T16:45:52Z Erdal Ronahi 2 Pir manên '''km''' hene. *Li [[lîsteya kodên ISO yên dewletan]] da ''km'' ê [[Komoros]] ye. *Kurtenavê '''km''' peyvanê [[kîlomitir]] ye. {{cudakirin}} [[kategorî:kurtenav]] 4785 39890 2006-08-14T08:38:14Z Liesel 539 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin '''Kîlomitrek ''' *1.000 [[mitir|mitirin]]. *10.000 [[dêsîmitir|dêsîmitirin]]. *100.000 [[sentîmitir|sentîmitirin]]. *1.000.000 [[mîlîmitir|mîlîmitirin]]. [[Kategorî:Yeke]] 4786 32192 2006-06-06T17:06:38Z Bangin 450 '''Çg''' kurteya peyva [[çargoşe]] ye. Şonê ''[[kîlomitir]] Çg'' mera kane [[km²]] jî binîvsîne. [[Kategorî:kurtenav]] 4788 65894 2007-01-22T08:47:08Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[lad:Asia]], [[mo:Асия]], [[ur:ایشیا]] [[Image:Asia satellite orthographic.jpg|right|300px|thumb|Asya ji ezmên da]] Mezintirîn [[parzemîn|parzemîna]] cîhanê ye ku li [[rojhilat]] ji [[Okyanosa Pasîfîk]] destpêdike ta digihe [[rêzeçiya|rêzeçîyayên]] [[Ural]] li [[rojava]] û ji [[Okyanosa Arktîk]] li [[bakur]] xwe digihe [[Okyanosa Hindê]] li [[başûr]]. Kes, gel û tiştên li yan ji Asyayê [[asyayî]] ne. ==Dewletên Asya da== ===Bakurê Asya=== Di bakurê Asya da bes [[Rûsya]] ye. ===Rojhilata Asya=== Di rojhilata Asya da [[pênc]] dewlet hene. * [[Sîn]] * [[Taywan]] * [[Japonya]] * [[Korêya Bakur]] * [[Korêya Başûr]] ===Başûrê Asya=== Di başûrê Asya da [[heft]] dewlet hene. Ew evin: * [[Bangladeş]] * [[Bûtan]] * [[Hindistan]] * [[Maldîv]] * [[Nepal]] * [[Pakistan]] * [[Srî Lanka]] ===Rojhilat-başûrê Asya=== Di rojhilat-başûrê Asya da [[yazdeh]] dewlet hene. * [[Brûneî]] * [[Indonesiya]] * [[Kembodja]] * [[Laos]] * [[Malayzîya]] * [[Myanmar]] * [[Fîlîpîn]] * [[Singapûr]] * [[Tayland]] * [[Tîmorê rojhilat]] * [[Vîyetnam]] ===Asyayê pêşîn=== Di Asyayê pêşîn [[bîst]] [[dewlet]] hene. Li wir [[sê]] navçeyên ewtonom ([[Çîyayê Qerebax]], [[Ebxazîya]] û [[Osêtîya başûr]]) jî hene. * [[Ermenistan]] * [[Azerbeycan]] * [[Behreyn]] * [[Gurcistan]] * [[Îraq]] * [[Îran]] * [[Îsraîl]] * [[Yemen]] * [[Urdun]] * [[Qeter]] * [[Kurdistan]] * [[Kuwêt]] * [[Libnan]] * [[Oman]] * [[Felestîn]] * [[Erebistana Siyûdî]] * [[Sûrîyê]] * [[Tirkîyê]] * [[Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî]] * [[Qubris]] ===Asyayê navîn=== Li Asyayê navîn [[heft]] dewlet hene. * [[Efxanistan]] * [[Qezexistan]] * [[Qirgizîstan]] * [[Monxoliya]] * [[Tacîkistan]] * [[Turkmenistan]] * [[Ûzbêkistan]] ==Lînk== {{wîkîferheng|Asya}} {{commons|Category:Asia}} {{kîşwer}} [[af:Asië]] [[an:Asia]] [[ar:آسيا]] [[arc:ܐܣܝܐ]] [[ast:Asia]] [[az:Asiya]] [[bar:Asien]] [[bat-smg:Azėjė]] [[bg:Азия]] [[bn:এশিয়া]] [[bo:ཡ་ཀྲོའུ་གླིང་]] [[bpy:এশিয়া]] [[br:Azia]] [[bs:Azija]] [[ca:Àsia]] [[ceb:Asya]] [[chr:ᎠᏏᎠ]] [[cs:Asie]] [[csb:Azëjô]] [[cy:Asia]] [[da:Asien]] [[de:Asien]] [[el:Ασία]] [[en:Asia]] [[eo:Azio]] [[es:Asia]] [[et:Aasia]] [[eu:Asia]] [[fa:آسیا]] [[fi:Aasia]] [[fo:Asia]] [[fr:Asie]] [[frp:Asia]] [[fy:Aazje]] [[ga:An Áise]] [[gl:Asia]] [[gu:એશિયા]] [[he:אסיה]] [[hi:जंबुद्वीप]] [[hr:Azija]] [[hsb:Azija]] [[ht:Azi]] [[hu:Ázsia]] [[ia:Asia]] [[id:Asia]] [[io:Azia]] [[is:Asía]] [[it:Asia]] [[ja:アジア]] [[jbo:zdotu'a]] [[ka:აზია]] [[kn:ಏಷ್ಯಾ]] [[ko:아시아]] [[kw:Asi]] [[la:Asia]] [[lad:Asia]] [[lb:Asien]] [[li:Azië]] [[lij:Stati de l'Asia]] [[lo:ອາຊີ]] [[lt:Azija]] [[lv:Āzija]] [[mg:Azia]] [[mk:Азија]] [[ml:ഏഷ്യ]] [[mo:Асия]] [[ms:Asia]] [[mt:Asja]] [[my:အာရ္ဟတိုက္‌]] [[nds:Asien]] [[ne:एसिया]] [[nl:Azië]] [[nn:Asia]] [[no:Asia]] [[nov:Asia]] [[nrm:Âsie]] [[oc:Asia]] [[os:Ази]] [[pam:Asia]] [[pdc:Asie]] [[pl:Azja]] [[pt:Ásia]] [[qu:Asya]] [[ro:Asia]] [[ru:Азия]] [[sa:एशिया]] [[scn:Asia]] [[sd:ايشيا]] [[se:Ásia]] [[sh:Azija]] [[si:ආසියාව]] [[simple:Asia]] [[sk:Ázia]] [[sl:Azija]] [[so:Aasiya]] [[sq:Azia]] [[sr:Азија]] [[su:Asia]] [[sv:Asien]] [[sw:Asia]] [[ta:ஆசியா]] [[tg:Осиё]] [[th:ทวีปเอเชีย]] [[tk:Aziýa]] [[tl:Asya]] [[tpi:Asia]] [[tr:Asya]] [[udm:Азия]] [[ug:ئاسىيا]] [[uk:Азія]] [[ur:ایشیا]] [[vi:Châu Á]] [[war:Asya]] [[yi:אזיע]] [[zh:亚洲]] [[zh-classical:亞細亞洲]] [[zh-min-nan:A-chiu]] [[zh-yue:亞洲]] 4789 16625 2005-06-03T20:20:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[yek]] 4797 16630 2005-06-03T20:16:55Z Erdal Ronahi 2 Nav '''ensîklopedî''' û '''ferhengan''' gelek ferq hene. Çend ji wan ev in: {|border=1, align="center"| ![[Ensîklopedî]] ([http://ku.wikipedia.org Wîkîpediya])|| [[Ferheng]] ([http://ku.wiktionary.org Wîkîferheng]) |- | *Agahiyên '''berfireh''' ser mijaran dide. *'''Têgînên''' dide fêm kirin. *Her dem '''hevokên''' (cumle) komple bi kar tîne. *Ji bo her hevwate gotarek '''tune''', gelek [[Wîkîpediya:Redirect|redirect]] heye. *Di Wîkîpediyaye her navê rûpelekê bi herfeke '''mezin''' dest pê dike. | *Agahiyên '''kurt''' ser wateya peyvekê, etîmolojî û rêzimana wê dide. *'''Peyvan''' dide fêm kirin. *Gelek '''kurte''' bi kar tîne. *Ji bo her hevwate rûpelek '''heye'''. *Di Wîkîferhengê de navê rûpelekê bi herfeke '''biçûk an mezin''' dest pê dike. |} 4798 16631 2005-02-19T02:14:56Z Erdal Ronahi 2 Di Wîkîpediyayê de, '''''redirect''''' ragihandina ji rûpeleke din re ye. Mînak: Heke naveroka rûpela "Destpêk" :<nowiki>#redirect [[Dawî]]</nowiki> be, ji rûpela '''Dawî''' re ragihandin tê çêkirin. Eger ji bo têgînek çend nav hebe, ''redirect'' tê bi kar anîn. Mînak: : [[Urfa]], [[Şanliurfa]] => [[Riha]] 4799 16632 2005-02-19T02:15:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Riha]] 4800 16633 2005-02-19T02:15:55Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Riha]] 4801 16634 2005-02-19T02:18:36Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:Wîkîpediya]] 4804 28328 2006-02-26T09:59:32Z RewşenBaran 74 *[[Amude.net]] *[[Efrin.net]] *[[Mehname]] *[[Nefel (malper)|Nefel.com]] ==Girêdanên derve== *[http://dmoz.org/World/Kurd%c3%ae/Komp%c3%bbter/E-Pirt%c3%bbk/ Lîsteya e-pirtûkxaneyên kurdî di dmoz de] [[kategorî:Lîste]] [[kategorî:Ziman]] 4805 16637 2005-02-19T13:58:37Z Erdal Ronahi 2 Wiktionary çû cihê Wîkîferheng #REDIRECT [[Wîkîferheng]] 4806 16638 2005-02-19T14:11:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[wîkîferheng]] 4807 66374 2007-01-24T20:14:47Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[dv:Wiki]] '''Wîkî''' (an wiki, wikiwiki,wikiweb) komên rûpelan di [[înternet]]ê de ne ku ji aliyê xwendewanan ve dikarin bi hesanî bên guherandin. Peyva "wiki" di [[zimanê hawayî]] de tê wateya "bi lêz". ==Zagonên Bingehîn ên Vê Nivîsbariyê== Dema hûn deqa '''Wiki''' binivîsin, hûn dikarin bi van awayan binivîsin: ceribandin ---- Ji bo nivîsa stûr: <nowiki><b> û </b> an jî '''û'''</nowiki> nivîsê stûr dide xuyakirin. <nowiki>'''Deqa Divê Stûr Be'''</nowiki>, tê nivîsîn û hevok wekî berê didome. Encam : '''Nivîsa Divê Stûr Be''', tê nivîsîn û hevok didome. ---- Ji bo nivîsa paldayî bêje dikeve navbera: <nowiki><i> û </i> an jî di ''û''</nowiki> de cih digire. <nowiki>''Deqa Divê Paldayî Be''</nowiki>, tê nivîsîn û hevok didome. Encam : ''Deqa Divê Paldayî Be'', tê nivîsîn û dû re hevok didome. ---- Gotinên ku divê mezintir bên nivîsîn dikevin nav: <nowiki><big> û </big></nowiki> <nowiki><big>Nivîsa Divê Mezintir Be</big></nowiki>, tê nivîsîn û hevok didome. Encam : <big>Nivîsa Divê Mezintir Be</big> tê nivîsîn û hevok didome. ---- Heke divê madde made, ango xal bi xal bête nivîsîn: Nîşana <nowiki>*</nowiki> tê dayin û hevok tê nivîsîn <nowiki>* Xal 1 * Xal 2</nowiki> Encam : *Xal 1 *Xal 2 ---- Heke xal dê bi hejmarê dest pê bike divê bi nîşana: <nowiki>#</nowiki> dest pê bike <nowiki># Xal 1 # Xal 2</nowiki> Encam : #Xal 1 #Xal 2 ---- [[Wîkîpediya]] û [[Wîkîferheng]] her dû wîkî ne. ==Girêdanên derve== *[http://www.ferheng.org/wiki Wîkiya ferheng.org] [[kategorî:teknolojî]] [[kategorî:Wîkîpediya]] [[af:Wiki]] [[als:Wiki]] [[an:Wiki]] [[ar:ويكي]] [[bg:Уики]] [[bm:Wiki]] [[bn:উইকি]] [[bs:Wiki]] [[ca:Wiki]] [[cs:Wiki]] [[da:Wiki]] [[de:Wiki]] [[dv:Wiki]] [[el:Wiki]] [[en:Wiki]] [[eo:Vikio]] [[es:Wiki]] [[et:Wiki]] [[eu:Wiki]] [[fa:ویکی‌ویکی]] [[fi:Wiki]] [[fo:WikiWiki]] [[fr:Wiki]] [[ga:Vicí]] [[gl:Wiki]] [[he:ויקי]] [[hr:Wiki]] [[hu:Wiki]] [[ia:Wiki]] [[id:Wiki]] [[it:Wiki]] [[ja:ウィキ]] [[ka:ვიკი]] [[ko:위키]] [[ksh:Wikki]] [[la:Vici]] [[lb:Wiki]] [[li:Wiki]] [[lt:Wiki]] [[lv:Wiki]] [[mg:Wiki]] [[mk:Вики]] [[ml:വിക്കി]] [[ms:Wiki]] [[mt:Wiki]] [[nds:Wiki]] [[nds-nl:Wiki]] [[ne:विकि]] [[nl:WikiWiki]] [[nn:Wiki]] [[no:Wiki]] [[nrm:Ouitchi]] [[pl:Wiki]] [[pt:Wiki]] [[ro:Wiki]] [[ru:Вики]] [[sh:Wiki]] [[simple:Wiki]] [[sk:Wiki]] [[sl:Wiki]] [[sq:Wiki]] [[sr:Вики]] [[su:Wiki]] [[sv:Wiki]] [[sw:Wiki]] [[ta:விக்கி]] [[th:วิกิ]] [[tl:Wiki]] [[tr:Wiki]] [[tt:Wiki]] [[uk:Вікі]] [[vi:Wiki]] [[yi:וויקי]] [[zh:Wiki]] [[zh-min-nan:Wiki]] [[zh-yue:Wiki]] 4808 16640 2005-02-19T14:44:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Wîkî]] 4810 22868 2005-12-07T15:29:25Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 81.173.230.36 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Kurdistana bin xetê''' navekî din ji bo [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] ye. Sînora nav [[Tirkiyê]] û [[Sûriyê]] "xet" e, [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] dikeve bin vê xetê. Malpereke bi nave "Kurdistanbinxetê" heye. ==Girêdanên derve== *[http://www.kurdistanabinxete.com/Beshe_Kurdi/BeshaK_Kelek_Esas.htm Malpera Kurdistanbinxetê] [[Kategorî:Kurdistan]] 4811 16642 2005-02-19T22:45:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[hefte]] 4813 16644 2005-02-20T03:06:33Z Erdal Ronahi 2 4814 63077 2007-01-04T20:02:58Z Bangin 450 <div style="margin: 0; margin-top:10px; border: 2px solid #dfdfdf; padding: 0em 1em 1em 1em; align:right;"> {|style="background-color: transparent" |'''Wîkîferheng'''<br>[[wikt:|Wîkîferheng]] nas dikî? [[wikt:|Wîkîferheng]] ferhengeke azad û xwişka mezin a Wîkîpediyayê ye. Wîkîferheng niha ji Wîkîpediyayê mezintir e. Tê de ji 25.000 zêdetir gotar hene. |valign="center"|[[wêne:Wiktionary-logo-en.png|35px]] |} </div> 4815 38740 2006-08-13T15:59:50Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Hîwa]] kovareke hefteyî ye. Li gel rojnameya [[Özgür Politika]] derdikeve. Binihêre: [[Bikarhêner:Erdal Ronahi/Hîwa|Hejmarên kovara Hîwa]] [[Kategorî:kovar]] 4817 43336 2006-08-25T09:38:23Z Luqman 401 '''Ereb''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 4818 47628 2006-09-16T11:17:37Z Erdal Ronahi 2 '''Zimanê erebî''' [[ziman|zimanê]] [[ereb|Ereban]] e [[semî]] ye. {{kurt}} [[kategorî:ziman]] 4819 16650 2005-02-20T12:58:56Z Bagoko88 24 Salihê Kevirbirî Salihê Kevirbirî 4820 52735 2006-10-17T11:18:49Z 194.158.204.133 [[Wêne:GreaterMiddleEast2.png|thumb|250px|Rojhilata Navîn]] [[Image:MiddleEast.png|thumb|250px|Rojhilata Navîn]] '''Rojhilata Navîn''' herêmek e ku ji rojhilata [[Îran]]ê digihe rojhilata [[Misir]]ê. Ev welat li herêma Rojhilata Navîn in: [[Behreyn]], [[Erebistana Siûdî]], [[Iraq]], [[Îran]], [[Îsraîl]], [[Kurdistan]], [[Kuwêt]], [[Libnan]], [[Qeter]], [[Sûriye]], [[Tirkiye]], [[Yemen]] [[kategorî:erdnîgarî]] {{kurt}} [[ar:شرق أوسط]] [[ast:Oriente mediu]] [[be:Блізкі Ўсход]] [[bg:Близък изток]] [[cy:Dwyrain Canol]] [[da:Mellemøsten]] [[de:Naher Osten]] [[el:Μέση Ανατολή]] [[en:Middle East]] [[eo:Mezoriento]] [[es:Oriente Medio]] [[et:Lähis-Ida]] [[fa:خاورمیانه]] [[fi:Lähi-itä]] [[fr:Moyen-Orient]] [[he:המזרח התיכון]] [[hu:Közel-Kelet]] [[id:Timur Tengah]] [[it:Medio Oriente]] [[ja:中東]] [[ko:중동]] [[lt:Artimieji Rytai]] [[lv:Tuvie Austrumi]] [[nds:Nahoost]] [[nl:Midden-Oosten]] [[no:Midtøsten]] [[pl:Bliski Wschód]] [[pt:Médio Oriente]] [[ro:Orientul Mijlociu]] [[ru:Ближний Восток]] [[simple:Middle East]] [[sk:Blízky východ]] [[sl:Bližnji vzhod]] [[sr:Блиски Исток]] [[sv:Mellanöstern]] [[th:ตะวันออกกลาง]] [[tr:Ortadoğu]] [[udm:Матысь Шунды ӝужан пал]] [[zh:中东地区]] 4821 66132 2007-01-23T14:34:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ആഫ്രിക്ക]] {{Ne rind kurdî}} [[Image:LocationAfrica.png|thumb|Efrîqa di nexşeyê cîhanê de]] [[Image:Africa satellite orthographic.jpg|thumb|Efrîqa]] '''Efrîqa''' (an jî Afrîka) duyem mezin [[parzemîn]]a [[cîhan]]ê ye. Li rojhilata ji [[Okyanosa Hindê]] dest pê dike û li rojava digihe [[Okyanosa Etlesê]] ango [[Atlantîk|Atlantîkê]]; li bakur ji [[Derya Navîn]] dest pê dike û li başûr digihe nêzîkî [[Antarktîk|Antarktîkê]]. *[[Gelhe]]: 875.030.000 ([[sal]]: [[2004]]) *[[Rûber]]: 30 243 910 [[km²]] Kes û tiştên Efrîqayê [[efrîqî]] ango [[efrîqayî]] ne. ===Welatên Efrîqayê=== *[[Angola]] *[[Bênîn]] *[[Berderya Aç]] *[[Botsvana]] *[[Burkîna Fazo]] *[[Bûrûndî]] *[[Cezayêr]] *[[Cîbûtî]] *[[Çad]] *[[Efrîqaya Başûr]] *[[Erîtrêya]] *[[Etiyopya]] *[[Fas]] *[[Gabon]] *[[Gambiya]] *[[Gana]] *[[Gînê]] *[[Gînê Bîsso]] *[[Gînê Rojbendî]] *[[Hebeşîstan]] *[[Kameron]] *[[Kenya]] *[[Komara Efrîqaya Navîn]] *[[Komara Kongo]] *[[Komara Kongo ya Demokratîk]] *[[Lêsoto]] *[[Lîberya]] *[[Lîbya]] *[[Malawî]] *[[Malî]] *[[Morîtanya]] *[[Misir]] *[[Mozambîk]] *[[Namîbiya]] *[[Nîjer]] *[[Nîjêrîya]] *[[Rwanda]] *[[Senegal]] *[[Sierra Leone]] *[[Somalîlenda]] *[[Somalî]] *[[Sûdan]] *[[Swazîlenda]] *[[Tanzanya]] *[[Togo]] *[[Tûnis]] *[[Ûganda]] *[[Zambiya]] *[[Zimbabwe]] {{Kîşwer}} [[kategorî:parzemîn]] [[af:Afrika]] [[als:Afrika]] [[am:አፍሪቃ]] [[an:Africa]] [[ang:Africa]] [[ar:أفريقيا]] [[arc:ܐܦܪܝܩܐ]] [[ast:África]] [[az:Afrika]] [[bar:Afrika]] [[bat-smg:Afrėka]] [[be:Афрыка]] [[bg:Африка]] [[bm:Afiriki]] [[bn:আফ্রিকা]] [[bo:ཧྥི་ཀྲོའུ་གླིང་]] [[br:Afrika]] [[bs:Afrika]] [[ca:Àfrica]] [[cs:Afrika]] [[cy:Affrica]] [[da:Afrika]] [[de:Afrika]] [[el:Αφρική]] [[en:Africa]] [[eo:Afriko]] [[es:África]] [[et:Aafrika]] [[eu:Afrika]] [[fa:افریقا]] [[ff:Afirik]] [[fi:Afrikka]] [[fo:Afrika]] [[fr:Afrique]] [[frp:Africa]] [[fur:Afriche]] [[fy:Afrika]] [[ga:An Afraic]] [[gd:Afraga]] [[gl:África]] [[gu:આફ્રિકા]] [[he:אפריקה]] [[hi:अफ़्रीका]] [[hr:Afrika]] [[hsb:Afrika]] [[ht:Afrik]] [[hu:Afrika]] [[ia:Africa]] [[id:Afrika]] [[io:Afrika]] [[is:Afríka]] [[it:Africa]] [[ja:アフリカ]] [[jbo:frikytu'a]] [[jv:Afrika]] [[ka:აფრიკა]] [[kg:Afelika]] [[kn:ಆಫ್ರಿಕಾ]] [[ko:아프리카]] [[ksh:Affrika]] [[kw:Afrika]] [[la:Africa]] [[lad:Afrika]] [[lb:Afrika]] [[li:Afrika]] [[lij:Stati de l'Africa]] [[lo:ອາຟຣິກກາ]] [[lt:Afrika]] [[lv:Āfrika]] [[mg:Afrika]] [[mk:Африка]] [[ml:ആഫ്രിക്ക]] [[ms:Afrika]] [[mt:Afrika]] [[my:အာဖရိက]] [[nds:Afrika]] [[nds-nl:Afrika]] [[ne:अफ्रीका]] [[nl:Afrika]] [[nn:Afrika]] [[no:Afrika]] [[nov:Afrika]] [[nrm:Afrique]] [[pdc:Afrikaa]] [[pih:Afreka]] [[pl:Afryka]] [[pt:África]] [[qu:Afrika]] [[ro:Africa]] [[ru:Африка]] [[rw:Afurika]] [[sa:अफ्रीका]] [[scn:Àfrica]] [[se:Afrihkká]] [[sh:Afrika]] [[simple:Africa]] [[sk:Afrika]] [[sl:Afrika]] [[sm:Aferika]] [[so:Afrika]] [[sq:Afrika]] [[sr:Африка]] [[sv:Afrika]] [[sw:Afrika]] [[ta:ஆப்பிரிக்கா]] [[tg:Африқо]] [[th:ทวีปแอฟริกา]] [[tk:Afrika]] [[tl:Aprika]] [[tr:Afrika]] [[ug:ئافرىقا]] [[uk:Африка]] [[ur:افریقہ]] [[vi:Châu Phi]] [[wa:Afrike]] [[wo:Afrik]] [[yi:אפריקע]] [[zh:非洲]] [[zh-classical:阿非利加洲]] [[zh-min-nan:Hui-chiu]] [[zh-yue:非洲]] 4822 16653 2005-06-03T19:18:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Efrîqa]] 4823 16654 2005-06-03T19:17:58Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Efrîqa]] 4824 16655 2005-02-20T13:29:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Emerîka (parzemîn)]] 4825 16656 2005-02-20T13:39:45Z Erdal Ronahi 2 # [[Emerîka (parzemîn)|Parzemîna Emerîka]] # [[Dewletên Yekbûyî yên Emerîkayê]] (DYE, DYA) {{cudakirin}} 4827 16658 2005-02-20T13:30:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Emerîka (parzemîn)]] 4828 16659 2005-02-20T13:25:12Z Erdal Ronahi 2 Erebî çû cihê Zimanê erebî #REDIRECT [[Zimanê erebî]] 4829 27182 2006-02-15T18:26:56Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Kanada]] 4830 66808 2007-01-27T18:49:39Z Robbot 231 روبوت مسح: [[nah:Ixachitlān]] [[Image:LocationAmericas.png|300px|right]] '''Emerîka''' an '''Amerîka''' [[parzemîn]]ek e. Bakur, Navend û Başûrê Emerîkayê ku ji bakurê [[Keneda]] dest pê dike ta digihe başûrê [[Erjentîna]]yê. Binihêre: *[[Emerîkaya Bakur]] *[[Emerîkaya Başûr]] *[[Emerîkaya Navîn]] {{Commons|Category:America|Emerîka}} {{Kurt}} [[kategorî:parzemîn]] [[an:America]] [[ast:América]] [[az:Amerika]] [[bar:Amerika]] [[bo:ཨ་མེ་རི་ཀ]] [[ca:Amèrica]] [[cs:Amerika]] [[cy:Yr Amerig]] [[da:Amerika]] [[de:Amerika (Kontinent)]] [[el:Αμερική]] [[en:Americas]] [[eo:Ameriko]] [[es:América]] [[et:Ameerika]] [[eu:Amerika]] [[fr:Amérique]] [[frp:Amèrica]] [[gl:América]] [[he:אמריקה]] [[hr:Amerika]] [[hsb:Amerika]] [[ht:Amerik]] [[hu:Amerika]] [[ia:America]] [[id:Benua Amerika]] [[io:Amerika]] [[is:Ameríka]] [[it:Americhe]] [[ja:アメリカ州]] [[ko:아메리카]] [[kw:Amerika]] [[la:America]] [[lmo:America]] [[lo:ອະເມລິກາ]] [[lt:Amerika]] [[lv:Amerika (kontinents)]] [[mg:Amerika]] [[mk:Америка]] [[mr:अमेरिका]] [[my:ေမ္ရာက္‌အမေရိကတိုက္‌]] [[nds:Amerika]] [[nl:Amerika (continent)]] [[nn:Amerika]] [[no:Amerika]] [[oc:America]] [[pl:Ameryka]] [[pt:América]] [[qu:Abya Yala]] [[ro:America]] [[ru:Америка]] [[sh:Amerika]] [[simple:The Americas]] [[sk:Amerika]] [[sv:Amerika]] [[tg:Амрико]] [[th:ทวีปอเมริกา]] [[to:ʻAmelika]] [[ug:ئامېرىكا]] [[uk:Америка]] [[vec:Mèrica]] [[yi:אמעריקע]] [[zh:美洲]] [[zh-classical:亞美利加洲]] [[zh-min-nan:Bí-chiu]] 4831 63733 2007-01-08T17:00:19Z Bangin 450 '''Ottawa''' [[paytext|paytextê]] [[Keneda]] ye. {{Commons|Category:Ottawa|Ottawa}} [[Kategorî:Keneda]] [[kategorî:Paytext]] [[Kategorî:Bajar]] [[af:Ottawa]] [[am:ኦታዋ]] [[ar:أوتاوا]] [[bg:Отава]] [[bs:Ottawa]] [[ca:Ottawa]] [[cs:Ottawa]] [[cy:Ottawa]] [[da:Ottawa]] [[de:Ottawa]] [[el:Οττάβα]] [[en:Ottawa]] [[eo:Otavo (Ontario)]] [[es:Ottawa]] [[et:Ottawa]] [[eu:Ottawa]] [[fa:اتاوا]] [[fi:Ottawa]] [[fr:Ottawa]] [[frp:Ottawa]] [[gd:Ottawa]] [[gl:Otava - Ottawa]] [[he:אוטווה]] [[hr:Ottawa]] [[hu:Ottawa]] [[hy:Օտավա]] [[id:Ottawa]] [[io:Ottawa]] [[is:Ottawa]] [[it:Ottawa]] [[iu:ᐊᑐᕚ]] [[ja:オタワ]] [[ko:오타와]] [[la:Ottava]] [[lt:Otava]] [[lv:Otava]] [[nl:Ottawa (stad)]] [[nn:Ottawa]] [[no:Ottawa]] [[pl:Ottawa]] [[pt:Ottawa]] [[ru:Оттава]] [[simple:Ottawa, Ontario]] [[sk:Ottawa (Kanada)]] [[sl:Ottawa]] [[sr:Отава]] [[sv:Ottawa]] [[sw:Ottawa]] [[ta:ஒட்டாவா]] [[tr:Ottawa]] [[uk:Оттава]] [[vi:Ottawa]] [[vo:Ottawa]] [[zh:渥太華]] [[zh-min-nan:Ottawa]] [[zh-yue:渥太華]] 4832 66219 2007-01-24T02:37:46Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ഡെന്മാര്‍ക്ക്‌]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Kongeriget Danmark<br> Keyatiya Danîmarkayê</big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Denmark.svg|160px]]<br/>[[Ala Danîmarkayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Denmark coa.png|110px]]<br/>[[Arma Danîmarkayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Der er et yndigt land]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationDenmark.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[danmarkî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Kopenhagen]] |- | '''[[şahbanû]]''' || [[Margrethe II de Danemark]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Anders Fogh Rasmussen]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || Berî [[sedsala VIII]]'an |- | '''[[Rûerd]]''' || 43 094 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>5 427 459 <br/>128 /km² |- | '''[[Dirav]]''' || kronê danmarkî (DKK) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .dk |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +45 |} '''Keyatiya Danîmarkayê''', ''(Kongeriget Danmark)'' Welatekî li başûrê [[Skandinavya]]yê, di navbera [[Swêd]] û [[Elmanya]]yê de ye. [[Wêne:Da-carte.png|thumb|left|200px|Nexşeya Danîmarkayê]] {{kurt}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[kategorî:welat]] [[Kategorî:Danîmarka]] [[af:Denemarke]] [[als:Dänemark]] [[am:ዴንማርክ]] [[an:Dinamarca]] [[ang:Denemearc]] [[ar:دانمارك]] [[arc:ܕܢܡܪܟ]] [[ast:Dinamarca]] [[bar:Dänemark]] [[be:Данія]] [[bg:Дания]] [[bn:ডেনমার্ক]] [[bo:དན་མྲག]] [[br:Danmark]] [[bs:Danska]] [[ca:Dinamarca]] [[co:Danimarca]] [[cs:Dánsko]] [[csb:Dëńskô]] [[cv:Дани]] [[cy:Denmarc]] [[da:Danmark]] [[de:Dänemark]] [[el:Δανία]] [[en:Denmark]] [[eo:Danio]] [[es:Dinamarca]] [[et:Taani]] [[eu:Danimarka]] [[fa:دانمارک]] [[fi:Tanska]] [[fiu-vro:Taani]] [[fo:Danmark]] [[fr:Danemark]] [[frp:Danemârc]] [[fy:Denemark]] [[ga:An Danmhairg]] [[gd:An Danmhairg]] [[gl:Dinamarca - Danmark]] [[gv:Yn Danvarg]] [[he:דנמרק]] [[hr:Danska]] [[hsb:Danska]] [[ht:Dànmak]] [[hu:Dánia]] [[hy:Դանիա]] [[ia:Danmark]] [[id:Denmark]] [[io:Dania]] [[is:Danmörk]] [[it:Danimarca]] [[ja:デンマーク]] [[ka:დანია]] [[kk:Дания]] [[kl:Danmarki]] [[ko:덴마크]] [[ks:Ḍēnamārka]] [[kw:Danmark]] [[la:Dania]] [[lb:Dänemark]] [[lg:Denmarki]] [[li:Daenemark]] [[lij:Danemarca]] [[lt:Danija]] [[lv:Dānija]] [[mk:Данска]] [[ml:ഡെന്മാര്‍ക്ക്‌]] [[ms:Denmark]] [[na:Denmark]] [[nds:Däänmark]] [[nds-nl:Denmaark]] [[ne:डेनमार्क]] [[nl:Denemarken]] [[nn:Danmark]] [[no:Danmark]] [[nov:Dania]] [[nrm:Dannemar]] [[oc:Danemarc]] [[os:Дани]] [[pam:Denmark]] [[pdc:Denemarrick]] [[pl:Dania]] [[pms:Danimarca]] [[ps:ډېنمارک]] [[pt:Dinamarca]] [[qu:Dansuyu]] [[ro:Danemarca]] [[roa-rup:Danimarca]] [[ru:Дания]] [[ru-sib:Дания]] [[sa:डेनमार्क]] [[sc:Danimarca]] [[scn:Danimarca]] [[se:Dánmárku]] [[sh:Danska]] [[simple:Denmark]] [[sk:Dánsko]] [[sl:Danska]] [[sq:Danimarka]] [[sr:Данска]] [[sv:Danmark]] [[sw:Denmark]] [[ta:டென்மார்க்]] [[tet:Dinamarka]] [[tg:Дания]] [[th:ประเทศเดนมาร์ก]] [[tl:Denmark]] [[tr:Danimarka]] [[uk:Данія]] [[vi:Đan Mạch]] [[vo:Danän]] [[war:Dinamarka]] [[yi:דענמארק]] [[zh:丹麦]] [[zh-min-nan:Dan-kok]] [[zh-yue:丹麥]] 4833 49335 2006-10-06T09:49:31Z Erdal Ronahi 2 {{ne rind_kurdî}} '''Zimanê danimarkî''' zimaneke serbixwe ye. Navi zimane Danimarkira dibejên (På Dansk) Danimarke-ew ziman ji Sikandinaviyayê ji nabene çar devalte kar tê hanin, minak ew çar devalatera debejê Vikinki:. Yek Danimark du Sivede se Norvêc û Filandê di nav van çar devlatanda 3 devlat zimane xwe pir nezêk hevin. [[Danimarka]], [[Swêd]], [[Norvec]]. [[Kategorî:Ziman]] 4836 39327 2006-08-13T16:38:22Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Herêmek e li bakurê Ewropayê û ji van welatan pêk tê: [[Danîmarka]], [[Norwec]] û [[Swêd]]. <p> Bi gelemperî [[Fînlenda]] û [[Îslenda]] jî wek welatên Skandinavyayê tên qebûlkirin. [[kategorî:erdnîgarî]] 4837 65424 2007-01-19T18:38:33Z Bangin 450 [[Wêne:Kerkuk.jpg|thumb|right|200px|Meydanek li Kerkûkê]] '''Kerkûk''' Bajarek e li [[Başûrê Kurdistan]]ê. Bajarê Kerkûk nawenda [[parêzgeha Te'mîm]] e li bakûrê [[Îraq]]ê. Di çaxa deshilatdarî ya [[Seddam]] ew [[bajar]] ket ber [[Helmeta Te'rîb]] kirin (erebandin) û [[kurd]]ên wê hatin derkirin u [[ereb]]an ji bajarên din ve re hatin nîştecê kirin. Kerkûk mezintirîn bîrên petrola [[Îraq]]ê li xo girtiye, mîna [[Babagurgur]]. Şar î Kerkûk le serdem î Gotîyekan da dirûst kirawe we her Gotîyekanîş Qella y Kerkûkyan dirûst kirduwe bêgûman eme aşkira ye ke Gotîyekan yekêkin lew tîr û hoze konane y kurd ke ser be netewe y kurd in em şare zor car lelayen dagîrkeranewe dagîr kirawe nimûne:Dewllet î mexol (tûrk) û dewllet î Aşûrî we herweha lelayen Yonanîyekan û Erebewe dagîr kirawe.Hemîşe dagîrkeran î Kurdistan çawyan lewe buwe nasname y Mêjûyî û kon î em şare bigorrîn nawdartirînyan (tûrk û ereb)in emeş bo ewe egerrêtewe ke em şare dewllemend e be Newt le Kurdistan da (Babe gûrrgûrr) we herçende dagîrkeran û dûjminan î gel î kurd em mêjûwe çak ezanin bellam dan bewe da nanên Betaybetî Tûrkman î Mexol ke mêjuwekeyan aşkira ye û le Mengolya we hatûn legell tûrk û azerî ye turkekan da we destyan sûr e be kûştin î milyoneha kurd î Kurdistan. 75%_80 î danîştuwan î em şare kurd in we hendêk ereb û turkmanî têdaye ke le willatan î xoyanewe hatûn. {{bajar_kurd}} [[kategorî:bajar]] [[ar:كركوك]] [[da:Kirkuk]] [[de:Kirkuk]] [[en:Kirkuk]] [[eo:Kirkuk]] [[es:Kirkuk]] [[fa:کرکوک]] [[fr:Kirkouk]] [[id:Kirkuk]] [[io:Kirkuk]] [[ja:キルクーク]] [[ko:키르쿠크]] [[nl:Kirkoek]] [[no:Kirkuk]] [[pl:Kirkuk]] [[pt:Kirkuk]] [[ru:Киркук]] [[sr:Киркук]] [[sv:Kirkuk]] [[tr:Kerkük]] 4838 16668 2005-02-20T19:28:34Z Erdal Ronahi 2 Ermenîstan çû cihê Ermenistan #redirect [[Ermenistan]] 4839 16669 2005-02-20T14:05:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ewropa]] 4840 65519 2007-01-20T09:32:14Z Luqman 401 '''Hilbijartin''', bijartina rêveberan, bi taybetî rêveberên [[siyaset|siyasî]] ye. Hilbijartin bi [[dengdan]]ê tên kirin. Kesên deng didin [[hilbijêr]] ango [[dengdêr]] in. Yên tên bijartin yan dikarin bên bijartin [[berbijar]] ango [[namzed]] in. Bi gelemperî hilbijartin bi du awayan tê kirin. *# [[Hilbijartinên giştî]] : Hilbijartinên [[parlamenter|parlamenteran]] ([[Mebûs]]) *# [[Hilbijartinên herêmî]] : Hilbijartinên [[Şaredar|Şaredaran]] {{kurt}} [[Kategorî:Hilbijartin]] 4841 16671 2005-02-20T14:11:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[efrîqa]] 4845 54235 2006-10-24T00:52:40Z Luqman 401 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó<br> Komara Gel a Çînê</big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of the People's Republic of China.svg|160px]]<br/>[[Ala Çînê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:China guohui.png|110px]]<br/>[[Arma Çînê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Meşa Dilxwazan]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationPRChina.png|260px]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Çîniya Mandarînî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Pekîn]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Hu Jintao]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Wen Jiabao]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || Avakirina Komara Gel a Çînê [[1er cotmeh 1949]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 9 596 960 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>1 313 973 713 <br/> 136/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Renminbi (RMB) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +8 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .cn |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +86 |} '''Komara Gel a Çîn''', ''(Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó)'', welatekî [[Asya|Asyayê]] ye. Komara Gel a Çîn di sala 1949'an de hate avakirin û ji wê çaxê de ye ji aliyê [[Partiya Kominîst a Çînê]] ve tê birêvebirin. Çîn welatê nifûsa wî herî pir ê cîhanê ye. Rûerdê Çînê 9 574 479 km2 ye û 1,3 milyar mirov lê dijîn. Welatê herî mezin ê Asya rojhilat e û piştî [[Rûsya]], [[Kanada]] û [[DYA]]'yê re, çaremîn mezintirîn welatê cîhanê ye. Bi 14 dewletan re sînorê wî heye: [[Wiyetnam]], [[Laos]], [[Bîrmanya]], [[Hîndîstan]], [[Bûtan]], [[Nepal]], [[Pakîstan]], [[Afganîstan]], [[Tacikîstan]], [[Kirgizîstan]], [[Qazakîstan]], [[Rûsya]], [[Moxolistan]], û [[Koreya Bakur]]. == Eyalet û herêmên Çînê == Çîn ji 22 (Heger mirov Taywanê jî hesab bike 23) herêman pêktê. Ji xeynî van herêman 5 herêmên Otonom, 4 Şaredariyên mezin û du herêmên birêvebiriya wê taybet hene. {| border="0" |----- | '''Herêm''' *[[Anhui]] (安徽) *[[Fujian]] (福建) *[[Gansu]] (甘肃) *[[Guangdong]] (广东), *[[Guizhou]] (贵州) *[[Hainan]] (海南), « Grava başûr» *[[Hebei]] (河北) *[[Heilongjiang]] (黑龙江) *[[Henan]] (河南) *[[Hubei]] (湖北) *[[Hunan]] (湖南) *[[Jiangsu]] (江苏) *[[Jiangxi]] (江西) *[[Jilin]] (吉林) *[[Liaoning]] (辽宁) *[[Qinghai]] (青海) *[[Shaanxi]] (陕西) *[[Shandong]] (山东), « li rojhilatê çiyê » *[[Shanxi]] (山西), « li rojavayê çiyê» *[[Sichuan]] (四川), « çar çem » *[[Yunnan]] (云南), an « li başûrê ewran» *[[Zhejiang]] (浙江) | valign="top" | '''Herêmên Otonom''' *[[Guangxi]] (广西壮族自治区), gelê wir [[Zhuang (peuple)|Zhuang]] e. *[[Moxolistana Hundir]] (内蒙古自治区) *[[Ningxia]] (宁夏回族自治区), gelê wir [[Hui (peuple)|Hui]] ye. *[[Xinjiang]] (新疆维吾尔自治区), an ''Tirkîstana Çînî'', gelê wir Ûygûr e. *Xizang ou [[Tîbêt]] (西藏自治区) <br /> '''Şaredarî''' *[[Pekîn]] (北京) *[[Chongqing]] (重庆) *[[Shanghai]] (上海) *[[Tianjin]] (天津) <br /> '''Herêmên birêvebiriya wê aybet''' *[[Hong Kong]] (香港) *[[Macao]] (澳门) |} [[Wêne:Carte de Chine02.PNG|thumb|400px|left|Nexşeya Çînê]] {{Commons|Category:China|Çîn}} [[kategorî:welat]] [[kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Volksrepubliek van Sjina]] [[als:Volksrepublik China]] [[ar:صين]] [[ast:China]] [[be:Кітай]] [[bg:Китай]] [[ca:República Popular de la Xina]] [[cs:Čínská lidová republika]] [[da:Folkerepublikken Kina]] [[de:Volksrepublik China]] [[el:Κίνα]] [[en:People's Republic of China]] [[eo:Popolrespubliko Cxinio]] [[es:República Popular China]] [[et:Hiina Rahvavabariik]] [[fi:Kiinan kansantasavalta]] [[fr:République populaire de Chine]] [[gl:China - 中国]] [[gu:ચીન]] [[he:הרפובליקה העממית של סין]] [[hr:Kina]] [[ia:Republica Popular de China]] [[id:Republik Rakyat Tiongkok]] [[is:Alþýðulýðveldið Kína]] [[it:Repubblica Popolare Cinese]] [[ja:中華人民共和国]] [[ka:ჩინეთი]] [[ko:중화인민공화국]] [[la:Respublica Populi Sinarum]] [[lt:Kinija]] [[lv:Ķīna]] [[mk:Кина]] [[ms:Republik Rakyat China]] [[nds:Volksrepubliek China]] [[nl:Volksrepubliek China]] [[no:Folkerepublikken Kina]] [[pl:Chińska Republika Ludowa]] [[pt:República Popular da China]] [[ru:Китай]] [[simple:People's Republic of China]] [[sl:Kitajska]] [[sr:Народна република Кина]] [[sv:Kina]] [[th:สาธารณรัฐประชาชนจีน]] [[tl:Tsina]] [[uk:Китай]] [[vi:Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]] [[za:Cunghvaz Yinzminz Gunghozgoz]] [[zh:中华人民共和国]] [[zh-min-nan:Tiong-hoâ Jîn-bîn Kiōng-hô-kok]] 4846 35769 2006-07-21T19:20:08Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Hanzi (traditional).png|right]] '''Zimanê çînî''' li [[Çîn|Çîne]] tê bi kar anîn. {{kurt}} [[kategorî:ziman]] 4847 66939 2007-01-29T00:31:30Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[cbk-zam:Japón]] [[Image:LocationMapJapan.png|thumb|Japonya di cîhanê de]] [[Image:Japan sea map.png|thumb|Nexşe]] [[Image:Flag of Japan.svg|thumb|Ala]] '''Japonya''' (ango Japon an Yaban) welatek e li başûr-rojavaya [[Asya]]yê. Japonya ji ji çar giravên serekî pêk hatiye: [[Hokkaido]], [[Honshu]], [[Shikoku]] û [[Kyushu]] Welatî, ziman û tiştên Japonyayê [[japonî]] ne. *[[Zimanê fermî]]: [[japonî]]<br> *[[Dirav]]: [[yen]]<br> *[[Serbajar]]: [[Tokyo]]<br> *[[Gelhe]]: 127 333 000 (2004).<br> *[[Rûber]]: 377 837 [[km]] [[çg]] {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[Kategorî:Japon]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Japan]] [[als:Japan]] [[an:Chapón]] [[ang:Iapan]] [[ar:اليابان]] [[arc:ܝܦܢ]] [[ast:Xapón]] [[az:Yaponiya]] [[be:Японія]] [[bg:Япония]] [[bn:জাপান]] [[bo:ཇི་བེན]] [[br:Japan]] [[bs:Japan]] [[bug:Japan]] [[bxr:Япон орон]] [[ca:Japó]] [[cbk-zam:Japón]] [[ceb:Hapon]] [[ch:Japan]] [[cho:Japan]] [[chy:Japan]] [[cs:Japonsko]] [[csb:Japòńskô]] [[cy:Japan]] [[da:Japan]] [[de:Japan]] [[dz:Japan]] [[el:Ιαπωνία]] [[en:Japan]] [[eo:Japanio]] [[es:Japón]] [[et:Jaapan]] [[eu:Japonia]] [[fa:ژاپن]] [[fi:Japani]] [[fr:Japon]] [[frp:J·apon]] [[ga:An tSeapáin]] [[gl:Xapón - 日本]] [[gu:જાપાન]] [[he:יפן]] [[hi:जापान]] [[hr:Japan]] [[hsb:Japanska]] [[ht:Japon]] [[hu:Japán]] [[id:Jepang]] [[ilo:Japon]] [[io:Japonia]] [[is:Japan]] [[it:Giappone]] [[ja:日本]] [[jbo:pongu'e]] [[ka:იაპონია]] [[kj:Japan]] [[kn:ಜಪಾನ್]] [[ko:일본]] [[kw:Nihon]] [[la:Iaponia]] [[lb:Japan]] [[lbe:Japan]] [[li:Japan]] [[lo:ຍີ່ປຸ່ນ]] [[lt:Japonija]] [[lv:Japāna]] [[mg:Japana]] [[mh:Japan]] [[mi:Nipono]] [[mk:Јапонија]] [[ml:ജപ്പാന്‍]] [[mn:Япон]] [[mr:जपान]] [[ms:Jepun]] [[mus:Japan]] [[na:Djapan]] [[nds:Japan]] [[nds-nl:Japan]] [[new:जापान]] [[ng:Japan]] [[nl:Japan]] [[nn:Japan]] [[no:Japan]] [[nrm:Japon]] [[oc:Japon]] [[or:Japan]] [[pam:Japan]] [[pl:Japonia]] [[ps:جاپان]] [[pt:Japão]] [[qu:Nihun]] [[ro:Japonia]] [[ru:Япония]] [[scn:Giappuni]] [[sco:Japan]] [[se:Japána]] [[simple:Japan]] [[sk:Japonsko]] [[sl:Japonska]] [[so:Jabaan]] [[sq:Japonia]] [[sr:Јапан]] [[ss:Japan]] [[su:Jepang]] [[sv:Japan]] [[sw:Japani]] [[ta:ஜப்பான்]] [[th:ประเทศญี่ปุ่น]] [[ti:Japan]] [[tl:Hapon (bansa)]] [[tr:Japonya]] [[ty:Tāpōnē]] [[ug:ياپونىيە]] [[uk:Японія]] [[ur:جاپان]] [[uz:Yaponiya]] [[vi:Nhật Bản]] [[vo:Yapän]] [[wuu:日本]] [[yi:יאפאן]] [[zh:日本]] [[zh-classical:日本]] [[zh-min-nan:Ji̍t-pún]] [[zh-yue:日本]] [[zu:IJapani]] 4848 65924 2007-01-22T10:58:44Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[nah:Xapontlahtōlli]] مسح: [[zu:IsiJaphani]] Zimanê japonî an japonyayî, zimanê ku di [[Japonya]]yê de tê axaftin e. {{kurt}} [[kategorî:ziman]] [[Kategorî:Japon]] [[an:Idioma chaponés]] [[ar:لغة يابانية]] [[ast:Xaponés]] [[az:Yapon dili]] [[bg:Японски език]] [[br:Japaneg]] [[bs:Japanski jezik]] [[ca:Japonès]] [[cs:Japonština]] [[cy:Japaneg]] [[da:Japansk (sprog)]] [[de:Japanische Sprache]] [[en:Japanese language]] [[eo:Japana lingvo]] [[es:Idioma japonés]] [[et:Jaapani keel]] [[eu:Japoniera]] [[fa:زبان ژاپنی]] [[fi:Japanin kieli]] [[fr:Japonais]] [[ga:Seapáinis]] [[gl:Lingua xaponesa]] [[he:יפנית]] [[hi:जापानी भाषा]] [[hr:Japanski jezik]] [[hsb:Japanšćina]] [[hu:Japán nyelv]] [[hy:Ճապոներեն]] [[ia:Lingua japonese]] [[id:Bahasa Jepang]] [[io:Japoniana linguo]] [[is:Japanska]] [[it:Lingua giapponese]] [[ja:日本語]] [[jbo:ponbau]] [[ka:იაპონური ენა]] [[ko:일본어]] [[kw:Nihonek]] [[la:Lingua Iaponica]] [[lad:Idioma japonezo]] [[li:Japans]] [[lt:Japonų kalba]] [[lv:Japāņu valoda]] [[mk:Јапонски јазик]] [[ms:Bahasa Jepun]] [[nah:Xapontlahtōlli]] [[nl:Japans]] [[nn:Japansk språk]] [[no:Japansk språk]] [[pl:Język japoński]] [[pt:Língua japonesa]] [[ro:Limba japoneză]] [[ru:Японский язык]] [[ru-sib:Японской говор]] [[scn:Lingua giappunisa]] [[se:Japánagiella]] [[sh:Japanski jezik]] [[simple:Japanese language]] [[sk:Japončina]] [[sl:Japonščina]] [[sq:Gjuha japoneze]] [[sr:Јапански језик]] [[su:Basa Jepang]] [[sv:Japanska]] [[ta:ஜப்பானிய மொழி]] [[th:ภาษาญี่ปุ่น]] [[tr:Japonca]] [[tt:Yapon tele]] [[ug:ياپون تىلى]] [[uk:Японська мова]] [[vi:Tiếng Nhật Bản]] [[zh:日语]] [[zh-classical:日本語]] [[zh-min-nan:Ji̍t-pún-oē]] [[zh-yue:日語]] 4849 66873 2007-01-28T02:26:22Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nn:Tokyo]] {{Border|[[Image:Japan prov map musashi.png|right|250px]]}} [[Wêne:Japon Tokyo vudehaut.jpg|thumb|Tokyo]] '''Tokyo''' (&#26481;&#20140;) serbajarê ango paytextê [[Japonya]] ye. {{Commons|Category:Tokyo|Tokyo}} {{kurt}} [[Kategorî:Japon]] [[kategorî:bajar]] [[an:Tokio]] [[ar:طوكيو]] [[arc:ܛܘܟܝܘ]] [[bg:Токио]] [[ca:Tòquio]] [[cs:Tokio]] [[cy:Tokyo]] [[da:Tokyo]] [[de:Tokio]] [[el:Τόκιο]] [[en:Tokyo]] [[eo:Tokio]] [[es:Tokio]] [[et:Tōkyō]] [[eu:Tokio]] [[fa:توکیو]] [[fi:Tokio]] [[fr:Tōkyō]] [[gl:Toquio - 東京]] [[he:טוקיו]] [[hr:Tokio]] [[hu:Tokió]] [[hy:Տոկիո]] [[ia:Tokyo]] [[id:Tokyo]] [[io:Tokyo]] [[is:Tókýó]] [[it:Tokyo]] [[ja:東京]] [[ka:ტოკიო]] [[ko:도쿄]] [[la:Tocio]] [[li:Tokio]] [[lt:Tokijas]] [[lv:Tokija]] [[mk:Токио]] [[mo:Токё]] [[mr:टोक्यो]] [[ms:Tokyo]] [[nds:Tokio]] [[nl:Tokio]] [[nn:Tokyo]] [[no:Tokyo]] [[oc:Tòquio]] [[os:Токио]] [[pl:Tokio]] [[pms:Tokyo]] [[pt:Tóquio]] [[ro:Tokio]] [[ru:Токио]] [[scn:Tochiu]] [[sco:Tokyo]] [[sh:Tokyo]] [[simple:Tokyo]] [[sk:Tokio]] [[sl:Tokio]] [[sq:Tokyo]] [[sr:Токио]] [[sv:Tokyo]] [[ta:டோக்கியோ]] [[th:โตเกียว (เมือง)]] [[tr:Tokyo]] [[ug:توكيو]] [[uk:Токіо]] [[vi:Tokyo]] [[zh:东京]] [[zh-min-nan:Tang-kiaⁿ]] [[zh-yue:東京]] 4850 16680 2005-06-03T19:40:29Z Erdal Ronahi 2 Japonî çû cihê Zimanê japonî #redirect [[Zimanê japonî]] 4851 65925 2007-01-22T11:09:33Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Indiska]] مسح: [[nv:India]] [[Wêne:LocationIndia.png|thumb|cîh]] [[Wêne:Map India.png|thumb|nexşe]] [[Wêne:India flag.png|thumb|ala]] [[Hindistan]] welatek e li başûr-rojavayê [[Asya]]yê.<p> Hindistan - piştî [[Çîn]]ê - ji alî gelheya xwe ango mirovên lê dijîn ve duyem mezintirîn welatê cîhanê ye. Ew herwiha duyemîn welat e bi berfirehiya xwe ya zemînî ango erdî ve.<p> *[[Zimanên fermî]]: [[hindî]] û [[inglîzî]]<br> *[[Dirav]]: [[ripî]]<br> *[[Serbajar]]: [[New Delhi]] ango [[Nû-Delî]]<br> *[[Gelhe]]: 1 065 070 600 (2004).<br> *[[Rûber]]: 3 165 596 [[km]] [[çg]] *<i>Navê fermî: Komara Hindistanê</i> [[Kategorî:welat]] [[kategorî:dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[aa:India]] [[ab:India]] [[af:Indië]] [[ak:India]] [[als:Indien]] [[am:ህንድ]] [[an:India]] [[ang:India]] [[ar:الهند]] [[as:ভারত]] [[ast:India]] [[av:India]] [[ay:India]] [[az:Hindistan]] [[ba:Һиндостан]] [[bat-smg:Indėjė]] [[be:Індыя]] [[bg:Индия]] [[bh:भारत]] [[bi:India]] [[bm:India]] [[bn:ভারত]] [[bo:India]] [[bpy:ভারত]] [[br:India]] [[bs:Indija]] [[bug:India]] [[ca:Índia]] [[cbk-zam:India]] [[ce:India]] [[ceb:Indiya]] [[ch:India]] [[cho:India]] [[chy:India]] [[co:India]] [[cr:India]] [[cs:Indie]] [[csb:Indie]] [[cv:Инди]] [[cy:India]] [[da:Indien]] [[de:Indien]] [[diq:Hindıstan]] [[dv:ހިންދުސްތާން]] [[dz:India]] [[ee:India]] [[el:Ινδία]] [[en:India]] [[eo:Barato]] [[es:India]] [[et:India]] [[eu:India]] [[fa:هند]] [[fi:Intia]] [[fiu-vro:India]] [[fj:India]] [[fo:India]] [[fr:Inde]] [[frp:Ende]] [[fur:Indie]] [[fy:Yndia]] [[ga:An India]] [[gd:Na h-Innseachan]] [[gl:India - भारत]] [[gn:India]] [[got:𐌹𐌽𐌳𐌹𐌰]] [[gu:ભારત]] [[gv:Yn Injey]] [[ha:India]] [[haw:ʻInia]] [[he:הודו]] [[hi:भारत]] [[ho:India]] [[hr:Indija]] [[hsb:Indiska]] [[ht:End]] [[hu:India]] [[hy:Հնդկաստան]] [[ia:India]] [[id:India]] [[ie:India]] [[ig:India]] [[ilo:India]] [[io:India]] [[is:Indland]] [[it:India]] [[iu:ᐃᓐᑎᐊ]] [[ja:インド]] [[jbo:xingu'e]] [[jv:India]] [[ka:ინდოეთი]] [[kg:India]] [[ki:India]] [[kj:India]] [[kk:Үндістан]] [[km:ឥណ្ឌា]] [[kn:ಭಾರತ]] [[ko:인도]] [[ks:ہِندوستان]] [[ksh:Inndije]] [[kv:India]] [[kw:Eynda]] [[la:India]] [[lb:Indien]] [[li:India]] [[lij:India]] [[lmo:India]] [[ln:India]] [[lo:India]] [[lt:Indija]] [[lv:Indija]] [[map-bms:India]] [[mg:India]] [[mh:India]] [[mi:Inia (whenua)]] [[mk:Индија]] [[ml:ഇന്ത്യ]] [[mn:Энэтхэг]] [[mo:Индия]] [[mr:भारत]] [[ms:India]] [[mt:Indja]] [[mus:India]] [[my:India]] [[na:India]] [[nah:Indiyān]] [[nap:Innia]] [[nds:Indien]] [[nds-nl:India]] [[ne:भारत]] [[ng:India]] [[nl:India]] [[nn:India]] [[no:India]] [[nov:India]] [[nrm:Înde]] [[ny:India]] [[oc:Índia]] [[om:India]] [[or:ଭାରତ]] [[os:Инди]] [[pa:ਭਾਰਤ]] [[pam:India]] [[pap:India]] [[pdc:India]] [[pi:भारत]] [[pih:India]] [[pl:Indie]] [[pms:India]] [[pt:Índia]] [[qu:Barat]] [[rm:India]] [[rmy:Indiya (Bharat)]] [[rn:India]] [[ro:India]] [[roa-rup:India]] [[ru:Индия]] [[ru-sib:Индия]] [[sa:भारत]] [[sc:Ìndia]] [[scn:Innia]] [[sco:Indie]] [[sd:India]] [[se:India]] [[sg:India]] [[sh:Indija]] [[si:ඉන්දියාව]] [[simple:India]] [[sk:India]] [[sl:Indija]] [[sn:India]] [[so:Hindiya]] [[sq:India]] [[sr:Индија]] [[ss:India]] [[st:India]] [[su:India]] [[sv:Indien]] [[sw:Uhindi]] [[ta:இந்தியா]] [[te:భారత దేశము]] [[tet:Índia]] [[tg:Ҳиндустон]] [[th:ประเทศอินเดีย]] [[ti:India]] [[tk:Hindistan]] [[tl:India]] [[to:ʻInitia]] [[tpi:India]] [[tr:Hindistan]] [[tt:Hindstan]] [[tum:India]] [[tw:India]] [[ty:’Inītia]] [[udm:Индия]] [[ug:ھىندىستان]] [[uk:Індія]] [[ur:بھارت]] [[uz:Hindiston]] [[vec:India]] [[vi:Ấn Độ]] [[vo:India]] [[wa:Inde]] [[war:India]] [[wo:India]] [[wuu:印度]] [[xal:India]] [[xh:India]] [[yi:אינדיע]] [[za:India]] [[zh:印度]] [[zh-min-nan:Ìn-tō͘]] [[zh-yue:印度]] [[zu:India]] 4852 66343 2007-01-24T17:01:49Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ഇംഗ്ലീഷ്]] '''Zimanê Îngilîzî''' (English) zimanê serekî yê li welatên [[Britanya]], [[Dewletên Yekbûyî yên Emerîkayê]], [[Keneda]], [[Awistralya]], [[Zîlenda Nû]] û hin welatên din e. Inglîzî zimanek ji binemala [[zimanên hindo-ewropî]] ye. Li gelek welat ên din jî wek zimanê fermî û herwisa li piranî ya welat ên dinya yê wek zimanê duhem tê bi karhînan. Ew niha bûye zimanê serekî yên [[têkiliyên navneteweyî]]. {{kurt}} [[kategorî:ziman]] [[af:Engels (taal)]] [[als:Englische Sprache]] [[am:እንግሊዝኛ]] [[an:Idioma anglés]] [[ang:Nīwu Englisc sprǣc]] [[ar:لغة إنجليزية]] [[arc:ܠܫܢܐ ܐܢܓܠܣܝܐ]] [[ast:Inglés]] [[az:İngilis dili]] [[be:Ангельская мова]] [[bg:Английски език]] [[bn:ইংরেজি ভাষা]] [[bpy:ইংরেজি ঠার]] [[br:Saozneg]] [[bs:Engleski jezik]] [[ca:Anglès]] [[chr:ᎩᎵᏏ (ᎦᏬᏂᎯᏍᏗ)]] [[cs:Angličtina]] [[cv:Акăлчан чĕлхи]] [[cy:Saesneg]] [[da:Engelsk (sprog)]] [[de:Englische Sprache]] [[el:Αγγλική γλώσσα]] [[en:English language]] [[eo:Angla lingvo]] [[es:Idioma inglés]] [[et:Inglise keel]] [[eu:Ingeles]] [[fa:زبان انگلیسی]] [[fi:Englannin kieli]] [[fo:Enskt mál]] [[fr:Anglais]] [[frp:Anglès]] [[fur:Lenghe inglese]] [[fy:Ingelsk]] [[ga:Béarla]] [[gd:A' Bheurla]] [[gl:Lingua inglesa]] [[got:𐌰𐌲𐌲𐌹𐌻𐌰𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰]] [[gu:અંગ્રેજી ભાષા]] [[gv:Baarle]] [[he:אנגלית]] [[hi:अंग्रेज़ी]] [[hr:Engleski jezik]] [[hsb:Jendźelšćina]] [[hu:Angol nyelv]] [[hy:Անգլերեն]] [[ia:Anglese]] [[id:Bahasa Inggris]] [[ilo:Pagsasao nga English]] [[io:Angliana linguo]] [[is:Enska]] [[it:Lingua inglese]] [[iu:ᖃᓪᓗᓈᑎᑐᑦ]] [[ja:英語]] [[jbo:glibau]] [[jv:Basa Inggris]] [[ka:ინგლისური ენა]] [[kn:ಆಂಗ್ಲ]] [[ko:영어]] [[kw:Sowsnek]] [[la:Lingua Anglica]] [[lb:Englesch]] [[li:Ingels]] [[ln:Lingɛlɛ́sa]] [[lt:Anglų kalba]] [[lv:Angļu valoda]] [[mg:Fiteny anglisy]] [[mi:Reo Pākehā]] [[mk:Англиски јазик]] [[ml:ഇംഗ്ലീഷ്]] [[mr:इंग्लिश भाषा]] [[ms:Bahasa Inggeris]] [[nah:Inglatlahtōlli]] [[nap:Lengua ngrese]] [[nds:Engelsche Spraak]] [[nds-nl:Ingels]] [[nl:Engels]] [[nn:Engelsk språk]] [[no:Engelsk språk]] [[nrm:Angliais]] [[nv:Bilagáana bizaad]] [[oc:Anglés]] [[pdc:Englisch]] [[pi:आंगलभाषा]] [[pl:Język angielski]] [[pt:Língua inglesa]] [[qu:Inlish simi]] [[rm:Lingua englaisa]] [[ro:Limba engleză]] [[ru:Английский язык]] [[scn:Lingua ngrisa]] [[sco:Inglis leid]] [[se:Eaŋgalsgiella]] [[sh:Engleski jezik]] [[simple:English language]] [[sk:Angličtina]] [[sl:Angleščina]] [[so:Ingiriis]] [[sq:Gjuha angleze]] [[sr:Енглески језик]] [[st:Senyesemane]] [[su:Basa Inggris]] [[sv:Engelska]] [[sw:Kiingereza]] [[ta:ஆங்கிலம்]] [[tg:Забони англисӣ]] [[th:ภาษาอังกฤษ]] [[tk:Iňlisçe]] [[tl:Wikang Ingles]] [[tpi:Tok Inglis]] [[tr:İngilizce]] [[ug:ئىنگلىز تىلى]] [[uk:Англійська мова]] [[ur:انگريزی]] [[vi:Tiếng Anh]] [[xh:IsiNgesi]] [[zh:英语]] [[zh-min-nan:Eng-gí]] [[zh-yue:英語]] [[zu:IsiNgisi]] 4853 66900 2007-01-28T11:45:21Z Cyrus the virus 619 [[Image:Map-Francophone World.png|250px|thumb|right|şîna tîr : Zimanê zikmakî; şîn: zimanê fermî; şîna vekirî:nefermî; kesk: zimanê hindike]] '''Zimanê Frensî''' zimanekî ji [[Zimanmalbata hind û ewropî]] ji şitlê [[Zimanên Romanî]] ye. Ew wek zikmakî ji alîya 77 milon kes, bi yên wek zimanê duyemîn ve ji alîya 130 milan kes tê axaftin. ==Dîroka Zimanê Fransî== Di dema [[Împaratoriya Roma]] de zimanê kesên feqîr û biyanîyên bi taybetî yê [[Galya|Gallî]]yên [[Kelt]]an bû. Di dema [[Julius Caesar]] de li xakên îroj [[Fransa]] li ser Kelt hebûn. Kengê [[Julius Caesar]] [[Galya]] dagir kir ew zimanên wê derê ketine bin bandora [[Latînî]]. Paş [[Koça Qoman]] re Frank, geleke [[german]] Fransa nav ji girtî bû, li şuna xweya îroj bicih bûn û Fransî êdî li Fransa belav bû. Bi zarevên zimanê Fransî re "Lang d'oil" tê gotin. Belgên yekemîn yên Zimanê Fransî hatine nivîsandin "Sondên Strasbugê" ne. Ev di sala [[842]]an de hem bi Fransiya Kevn û hem jî bi [[Elmanî]]ya Kevn hatine nivîsandin. Ji sala [[1000]]an de Parîs bû navenda siyasî û çandî. Dema [[William I]] bû [[key]]ê [[Înglîz]]an zimanê Înglîzî 200 salan di bin bandûra Fransiya Normanî de ma. Di wê demê de Fransî bû Zimanê qesra Înglîzan. Di sala [[1634]]an de Kardinal Richelieu "Académie Francaise" avakir. Armancên wê hêsankirin û paqijkirina Zimanê Fransî bû. Ji sedsala 17an wê de "lingua franca" (Zimanê Fransî) bû zimanê qesrên [[Ewropa]], berê li navenda Ewropa, ji sedsalên 18-19 şûnde jî li rojhelata Ewropa jî. ==Zimanê Fermî== Li Koloniyên Fransa jî Fransî hîn Zimanê Fermî maye. (Jimara Kesên Fransî Zimanê wan ê zikmakî ye) {| width="100%" |- valign="top" | *[[Belçîka]], di [[Wallonîstan]] û [[Bruksel]]ê de (4.000.000) *[[Bênîn]] (17.000) *[[Berderya Aç]] (Peravên Diranfîlan; 17.000.000) *[[Bûrkina Faso]] *[[Bûrûndî]] *[[Cîbûtî]] (15.000) *[[Fransa]] (54.000.000) *[[Gabon]] (38.000) *[[Gîne]] *[[Haîtî]] *[[Îtaliya]], di [[Aostatal]]ê de (100.000) *[[Kamerûn]] *[[Keneda]], bi [[Québec]]ê de (6.700.000) *[[Komor]] (1.700) || *[[Komara Kongo]] (28.000) *[[Luksemburg]] (13.100) *[[Madagaskar]] (18.000) *[[Malî]] (9.000) *[[Monako]] (17.000) *[[Nîjer]] (6.000) *[[Rwanda]] *[[Swîsre]], li [[Romandistan]] (1.270.000) *[[Senegal]] *[[Zeyşel Kreol]] (1.000) *[[Togo]] (3.000) *[[Çad]] (3.000) *[[Vanûatû]] (6.000) *[[Komara Efrîqaya Navîn]] (9.000) |} <!-- == Dîrok == --> <!-- == Peyv == --> <!-- == Zareve == --> Fransî zimanê Fermî yê [[Yekitiya Ewrupayê]], [[yekitiya Efrîqa]], [[Saziya Komarên Emrîkî]] û [[Netewên Yekbuyî]] ye. === Welatên din === Fransî li van Welatan jî girîng e. * [[Cezayêr]] * [[Andorra]] * [[Komara Domînîk]] * [[Gravên Kanal]] (Di bin Hukumraniya Brîtanya de ye) * [[Lubnan]] * [[Louisiana]] ([[DYA]]) * [[Maine (Komara Federal) |Maine]] ([[DYA]]) * [[Maxrêb]] * [[Morîtanya]] * [[Tûnis]] [[Kategorî:Ziman]] [[Kategorî:Fransa]] [[af:Franse taal]] [[als:Französische Sprache]] [[am:ፈረንሳይኛ]] [[an:Idioma franzés]] [[ang:Frencisc sprǣc]] [[ar:لغة فرنسية]] [[ast:Francés]] [[be:Француская мова]] [[bg:Френски език]] [[bm:Faransikan]] [[bn:ফরাসি ভাষা]] [[br:Galleg]] [[bs:Francuski jezik]] [[ca:Francès]] [[cr:ᐅᐱᔥᑎᑯᔮᐅᐊᔨᒧᐎᓐ]] [[cs:Francouzština]] [[cu:Франкїискъ ѩзыкъ]] [[cv:Франци чĕлхи]] [[cy:Ffrangeg]] [[da:Fransk]] [[de:Französische Sprache]] [[el:Γαλλική γλώσσα]] [[en:French language]] [[eo:Franca lingvo]] [[es:Idioma francés]] [[et:Prantsuse keel]] [[eu:Frantses]] [[fa:زبان فرانسوی]] [[fi:Ranskan kieli]] [[fr:Français]] [[frp:Francês]] [[fy:Frânsk]] [[ga:Fraincis]] [[gd:Fraingis]] [[gl:Lingua francesa]] [[he:צרפתית]] [[hi:फ़्रांसिसी भाषा]] [[hr:Francuski jezik]] [[hsb:Francošćina]] [[ht:Lang franse]] [[hu:Francia nyelv]] [[hy:Ֆրանսերեն]] [[ia:Lingua francese]] [[id:Bahasa Perancis]] [[ilo:Pagsasao a Frances]] [[io:Franciana linguo]] [[is:Franska]] [[it:Lingua francese]] [[iu:ᐅᐃᕖᑎᑐᑦ]] [[ja:フランス語]] [[jbo:fasybau]] [[ka:ფრანგული ენა]] [[kg:Kifalanse]] [[ko:프랑스어]] [[kw:Frynkek]] [[la:Lingua Francogallica]] [[lb:Franséisch]] [[li:Frans]] [[ln:Falansé]] [[lt:Prancūzų kalba]] [[lv:Franču valoda]] [[mg:Fiteny frantsay]] [[mk:Француски јазик]] [[ms:Bahasa Perancis]] [[nah:Franztlahtōlli]] [[nds:Franzöösche Spraak]] [[nds-nl:Frans]] [[nl:Frans]] [[nn:Fransk språk]] [[no:Fransk språk]] [[nrm:Fraunceis]] [[oc:Francés]] [[os:Францусаг æвзаг]] [[pl:Język francuski]] [[pt:Língua francesa]] [[qu:Fransiya simi]] [[rm:Lingua franzosa]] [[ro:Limba franceză]] [[ru:Французский язык]] [[sc:Limba frantzesa]] [[scn:Lingua francisa]] [[sco:French leid]] [[se:Fránskkagiella]] [[sh:Francuski jezik]] [[simple:French language]] [[sk:Francúzština]] [[sl:Francoščina]] [[sq:Gjuha frënge]] [[sr:Француски језик]] [[sv:Franska]] [[sw:Kifaransa]] [[ta:பிரெஞ்சு மொழி]] [[tg:Забони фаронсавӣ]] [[th:ภาษาฝรั่งเศส]] [[tl:Wikang Pranses]] [[tr:Fransızca]] [[ty:Reo farāni]] [[ug:فرانسۇز تىل]] [[uk:Французька мова]] [[vi:Tiếng Pháp]] [[wa:Francès]] [[wuu:法文]] [[zh:法语]] [[zh-min-nan:Hoat-gí]] [[zh-yue:法語]] [[zu:SiFulentshi]] 4854 44907 2006-09-01T16:54:47Z Bangin 450 Zimanê [[tirk]]an, zimanê fermî yê [[Tirkiye]]yê. Hw: turkî {{InterWiki|code=tr|tirkî}} {{kurt}} [[kategorî:Ziman]] 4855 48449 2006-09-26T09:19:10Z Mani1 152 Redirecting to [[Farsî]] #redirect [[Farsî]] 4856 65958 2007-01-22T13:34:30Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Norwegska]] [[Wêne:LocationNorway.png|thumb|Cih]] [[Wêne:Norway-map.png|thumb|Nexşe]] [[Wêne:Flag of Norway.png|thumb|Ala]] [[Wêne:Fjord in Norway.jpg|thumb|[[Fyord]]ek]] '''Norwec''' welatekî li bakurê [[Ewropa]]yê di navbera [[deryaya bakur]], [[Okyanusa Atlasê Ya Bakur]] û li rojavayê [[Swêd]]ê ye. Welatekî li rojavayê [[Skandinavya]]yê ye. Sînorê wê bi [[Swêd]] û [[Danîmarka]]yê re heye. *[[Zimanên fermî]]: [[Norwecî]], [[Akadî]] <br> *[[Dirav]]: [[Kron]]ê [[Norwec]]ê<br> *[[Serbajar]]: [[Oslo]]<br> *[[Gelhe]]: 4 612 700 ([[2005]])<br> *[[Rûber]]: 385 199 [[km]] [[çg]]<br> *[[Dirêjahiya sînor]]ên wê: 2,515 km<br> *[[Welatên Cîran]]: [[Fînlandiya]] 729 km, [[Swêd]]1 619 km, [[Rûsya]] 167 km<br> *[[Dirêjiya Peravê]]: 21 925 km <br> *[[Gel]]ên lê dijîn: Norwecî (Nordic, Alpine, Baltic), Samî ([[Lapon]]) 20,000 <br> *<i>Navê fermî: [[Mîrnişîna Norwecê]]</i><p> {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[kategorî:welat]] <!-- --> [[af:Noorweë]] [[als:Norwegen]] [[am:ኖርዌይ]] [[an:Noruega]] [[ang:Norþweg]] [[ar:نرويج]] [[arc:ܢܪܘܝܓ]] [[ast:Noruega]] [[az:Norveç]] [[be:Нарвегія]] [[bg:Норвегия]] [[bo:ནོར་ཝེ]] [[br:Norvegia]] [[bs:Norveška]] [[ca:Noruega]] [[co:Norvegia]] [[cs:Norsko]] [[csb:Norweskô]] [[cv:Норвеги]] [[cy:Norwy]] [[da:Norge]] [[de:Norwegen]] [[dv:ނޯވޭ]] [[el:Νορβηγία]] [[en:Norway]] [[eo:Norvegio]] [[es:Noruega]] [[et:Norra]] [[eu:Norvegia]] [[fa:نروژ]] [[fi:Norja]] [[fo:Noreg]] [[fr:Norvège]] [[frp:Norvèg·e]] [[fy:Noarwegen]] [[ga:An Iorua]] [[gd:Nirribhidh]] [[gl:Noruega - Noreg]] [[got:𐌽𐌰𐌿𐍂𐍅𐌹𐌲𐍃]] [[haw:Noloweke]] [[he:נורבגיה]] [[hi:नॉर्वे]] [[hr:Norveška]] [[hsb:Norwegska]] [[ht:Nòvèj]] [[hu:Norvégia]] [[hy:Նորվեգիա]] [[ia:Norvegia]] [[id:Norwegia]] [[ilo:Norway]] [[io:Norvegia]] [[is:Noregur]] [[it:Norvegia]] [[ja:ノルウェー]] [[jbo:noreg]] [[ka:ნორვეგია]] [[kk:Норвегия]] [[kn:ನಾರ್ವೇ]] [[ko:노르웨이]] [[ks:नार्वे]] [[kw:Norgagh]] [[la:Norvegia]] [[lad:Noruega]] [[lb:Norwegen]] [[li:Noorwege]] [[lt:Norvegija]] [[lv:Norvēģija]] [[mg:Norvezy]] [[mk:Норвешка]] [[ms:Norway]] [[na:Norwei]] [[nah:Noruecān]] [[nds:Norwegen]] [[nds-nl:Noorwegen]] [[ne:नर्वे]] [[nl:Noorwegen]] [[nn:Noreg]] [[no:Norge]] [[nrm:Norouague]] [[oc:Norvègia]] [[pam:Norway]] [[pl:Norwegia]] [[pms:Norvegia]] [[pt:Noruega]] [[qu:Nurwiga]] [[rm:Norvegia]] [[ro:Norvegia]] [[ru:Норвегия]] [[sa:नार्वे]] [[scn:Norveggia]] [[sco:Norrowey]] [[se:Norga]] [[sh:Norveška]] [[simple:Norway]] [[sk:Nórsko]] [[sl:Norveška]] [[sq:Norvegjia]] [[sr:Норвешка]] [[sv:Norge]] [[sw:Norwei]] [[ta:நோர்வே]] [[tg:Норвегия]] [[th:ประเทศนอร์เวย์]] [[tl:Norway]] [[tr:Norveç]] [[ug:نورۋېگىيە]] [[uk:Норвегія]] [[vi:Na Uy]] [[vo:Norgän]] [[wa:Norvedje]] [[war:Noruega]] [[wo:Norweej]] [[yi:נארוועגיע]] [[zh:挪威]] [[zh-min-nan:Norge]] [[zh-yue:挪威]] 4858 16688 2005-02-20T18:27:13Z Erdal Ronahi 2 Tirkî çû cihê Zimanê tirkî #REDIRECT [[Zimanê tirkî]] 4859 16689 2005-02-21T19:54:17Z Erdal Ronahi 2 '''Badînî''' (ango badînanî, behdînî yan behdînanî) [[jêrzarava]]yek [[kurmancî]] ye, bi taybetî li [[Badînan]] tê peyivîn. Jê re ''kurmanciya [[Başûrê Kurdistanê]]'' jî tê gotin. [[kategorî:ziman]] 4860 16690 2005-02-21T19:56:37Z Erdal Ronahi 2 '''Jêrzarava''' [[zarava|zaravayên]] zaravayekê ne. {{kurt}} [[kategorî:ziman]] 4861 54045 2006-10-23T22:01:07Z Luqman 401 '''Koza Guriyan''', gundeki gelleki biçûk di navbera [[Oxçiyan]] û [[Qizilce]] ya navçe [[Dep]] a bi ser Mazrayê ve ye, de ye. {{kurt}} [[kategorî:Gundê Depê]] 4864 16693 2005-02-21T19:51:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Badînî]] 4865 16694 2005-02-21T19:52:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Badînî]] 4866 16695 2005-02-21T19:52:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Badînî]] 4869 16698 2005-02-22T23:27:11Z Erdal Ronahi 2 4870 36497 2006-07-25T09:09:20Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Pootle.png|right|framed|Logo ya Pootle]] '''Pootle''' nivîsbariyeke ji bo [[portala wergerandinê|portalên wergerandinê]] di [[înternet]]ê de ye. Bi Pootle yek dikare dosyayên zimên ên [[po (format)|.po]] ên nivîsbariyê, bi taybet [[nivîsbariya azad]] biwergerîne. Pootle bi xwe jî nivîsbariya azad bin lîsansa [[GPL]] e. Navê “Pootle” ji '''''[[po (format)|PO]]'''-based '''O'''nline '''T'''ranslation / '''L'''ocalization '''E'''ngine'' tê. Pootle hat wergerandin bi kurdî. Eger yek bixwaze bê înternetê biwergerîne, dikare bernameya [[poEdit]] ji bo wergerandina dosyayên .po bi kar bîne. ==Girêdanên derve== *[http://pootle.wordforge.org/ Portala Pootle di Wordforge de] [[kategorî:nivîsbariya azad]] [[kategorî:nivîsbariya kurdî]] [[kategorî:wergerandin]] 4871 37322 2006-08-02T21:40:59Z YurikBot 242 robot Adding: [[de:PoEdit]] [[Wêne:Poedit.png|thumb|Wergerandina bi poEdit]] '''PoEdit''' nivîsbariyeke ji bo wergerandinê dosyayên zimên ên [[po (format)|.po]] ên nivîsbariyê, bi taybet nivîsbariya azad biwergerîne. PoEdit bi xwe jî [[nivîsbariya azad]] bin lîsansa [[GPL]] e. Eger yek bixwaze dosyayên [[.po]] di înternetê de biwergerîne, dikare yek ji portalên [[Pootle]] an [[Rosetta]] bi kar bîne. ==Girêdanên derve== * [http://www.poedit.org Malpera PoEdit] [[kategorî:nivîsbariya azad]] [[kategorî:wergerandin]] [[de:PoEdit]] [[en:PoEdit]] 4872 16701 2005-02-22T23:33:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[.po]] 4873 36474 2006-07-25T09:08:51Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Formata '''.po''' ('''p'''ortable '''o'''bject) standardek ji bo dosyayên zimanê yên nivîsbariyê ye. Formata .po di destpêkê de ji aliyê bernameya [[GNU]] [[gettext]] hat bi kar anîn, lê niha yek ji formaten herî girîng e. Bernameyên ku formata po bi kar tînin [[poEdit]], [[Pootle]] û [[Rosetta]] ne. [[kategorî:nivîsbariya azad]] [[kategorî:wergerandin]] [[kategorî:formata dosyayên]] 4874 16703 2005-02-22T23:45:02Z Erdal Ronahi 2 '''Po''' [[çem|çemeke]] mezin di bakûra [[Îtalya|Îtalyayê]] ye. {{kurt}} [[kategorî:çem]] 4875 16704 2005-03-09T22:43:49Z Erdal Ronahi 2 [[IRMA]] Di '''portalên wergerandinê''' de yek dikarê bê bernameyên wekî [[poEdit]] dosyayên zimên yên bernameyan biwergerîne. Mînakên ji bo portalên wergerandinê [[Pootle]], [[Rosetta]] û [[IRMA]] ne. [[kategorî:înternet]] [[kategorî:wergerandin]] 4876 16705 2005-02-22T23:50:14Z Erdal Ronahi 2 4877 16706 2005-02-22T23:51:03Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:ziman]] 4878 62188 2006-12-29T21:54:39Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ro:Gaim]] ==GAIM== [[Wêne:Gaim.png|right|Logo ya Gaim]] [[Wêne:Penguin gaim.gif|left|Penguin a Gaim]] '''Gaim''' bernameyeke ji bo [[chat]] (çet)ê ye. Gaim gelek protokolên wekî AIM, ICQ (Oscar protocol), [[MSN Messenger]], [[Yahoo!]], [[IRC]], [[Jabber]], [[Gadu-Gadu]], [[SILC]], [[GroupWise Messenger]] û [[Zephyr networks]] nas dike. Gaim ji bo [[Linux]], [[BSD]], [[MacOS X]] û [[Microsoft Windows]]ê heye. Gaim [[nivîsbariya azad|nivîsbariyeke azad]] e. Gaim projeyek ji projeyên atktîftirîn ê [[SourceForge]] e. Gaim ji hêla [[Koma PCKurd]] ve li kurdî hatiye wergerandin. ==Daxistin û Sazkirina Gaimê== ===== Daxistin û Sazkirina Gaimê ji bo Windowsê ===== Daxistin * Daxistina GAIM: http://sourceforge.net/project/showfiles.php?group_id=235 (.exe) Sazkirin bi kurdî bû, lê niha Gaim bi zimanekî din dixebite Ji ber ku di Windowsê de koda "kurdî" tune, divê tu bi destê xwe zimanê Gaimê mîheng bikî. Ji bo vê Taybetmendiyên pergalê (sistem özellikleri, system properties, Systemeigenschaften) veke. Li vê derê "pêşkeftî" (gelismis, advanced, erweitert) hilbijêre. Li jêr (degişkenler, environment variables, Umgebungsvarialben) heye. Li vê derê GAIMLANG zêde bike, nirxa GAIMLANG jî bila ku be. Niha Gaim bi kurdî xeber dide. ===== Daxistin û Sazkirina Gaimê ji bo Ubuntu Linuxê ===== * GAIM 2.0.0 beta 3 ji bo Ubuntu: http://www.dissociatedpress.net/?p=152 Daxe û di termînalê de sudo dpkg -i gaim* binivîse û "enter" bitikîne. Niha Gaim bi kurdî xeber dide. [[kategorî:nivîsbariya azad]] [[ar:Gaim]] [[bg:Gaim]] [[ca:Gaim]] [[cs:Gaim]] [[da:Gaim]] [[de:Gaim]] [[en:Gaim]] [[eo:Gaim]] [[es:Gaim]] [[eu:Gaim]] [[fi:Gaim]] [[fr:Gaim]] [[he:Gaim]] [[hu:Gaim]] [[it:Gaim]] [[ja:Gaim]] [[nl:Gaim]] [[no:Gaim]] [[pl:Gaim]] [[pt:Gaim]] [[ro:Gaim]] [[ru:Gaim]] [[sk:Gaim]] [[sr:Гаим]] [[sv:Gaim]] [[ta:கெயிம்]] [[tr:Gaim]] [[vi:Gaim]] [[zh:Gaim]] 4880 16709 2005-02-23T22:07:34Z Erdal Ronahi 2 4881 16710 2005-02-23T22:24:38Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dêrik]] 4882 36423 2006-07-25T09:05:09Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Projeyên ku hatin dan dest pê kirin Ji mezin ber bi biçûk (li gora hejmara hevokan, hemû/amade): {|border=1| !Proje !! Hejmara hevokan !! Hejmara hevokên amade !! Malper !! Statîstîk |- !Sîstem |- |[[Ubuntu]] Linux ([[Linux a kurdî]])|| 498922 || 3.250 || [http://www.ferheng.org/linux/ubuntu.html] || [https://launchpad.net/distros/ubuntu/breezy/+lang/ku] |- |[[Linspire]]/[[IRMA]] (linux+KDE+linspire)|| 89797 || 41 || [http://irma.linspire.com/] |- |[[Mandriva]] Linux ([[Linux a kurdî]])|| 12665 || 4.644 || [http://www.ferheng.org/linux/mandriva.html] || [http://www1.mandrivalinux.com/l10n/ku.php3] |- !Sermasê |- |[[GNOME]] || 29219 || 1677 || [http://savannah.nongnu.org/projects/gnome-ku/] || [http://l10n-status.gnome.org/gnome-2.12/ku/index.html] |- |[[KDE]] || 20086 || 1745 || [http://i18n.kde.org/teams/ku/] || [http://i18n.kde.org/stats/gui/HEAD/ku/index.php] |- !Bername |- |[[Gaim]] (bi [[Pootle]] an [[Rosetta]]) || 2000 || 31 || || [http://pootle.wordforge.org/ku/] |- |[[AbiWord]] (bi [[Pootle]] an [[Rosetta]]) || 1495 || 829 || || [http://pootle.wordforge.org/ku/] [https://launchpad.ubuntu.com/rosetta/products/abiword/abiword] |- !Modul |- |[[Gnu Kurdish Translation Project]] || ? || 0 || [https://sourceforge.net/projects/gnu-ku/] [http://ulas.sixbit.org/index.cgi?Gnu-ku] || [http://translation.sourceforge.net/cgi-bin/registry.cgi?team=ku] |} [[kategorî:wergerandin]] [[kategorî:nivîsbariya azad]] 4883 56455 2006-11-14T11:07:22Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Morasko leg.jpg|thumb|Daristan li Polonyayê]] '''Daristan''' komek [[dar|daran]] yên bi hev re li derekê şên e. [[de:Wald]] [[Kategorî:Pergala ekolojîk]] 4884 44174 2006-08-29T10:05:54Z Luqman 401 '''Çiya''' cihên bilind (û bi gelemperî bi [[kevir]]) in. Çiya bi berbîhevhatina du girseyên erdê çêdibe. Navê vê tevgera berbîhevhatinê tevgera [[orojenez]] e. == Çiyayên herî bilind ên cîhanê == *[[Everest]] 8.883 m [[Çîn]]/[[Nepal]] *[[K2]] 8.611 m Çîn/[[Pakîstan]] *[[Kanchenjunga]] 8.586 m [[Hîndîstan]]/Nepal *[[Lhotse]] 8.516 m Çîn/Nepal *[[Makalu]] 8.463 m Çîn/Nepal *[[Cho Oyu]] 8.201 m Çîn/Nepal *[[Dhaulagiri]] 8.167 m Nepal *[[Manaslu]] 8.163 m Nepal *[[Nanga Parbat]] 8.126 m Pakîstan *[[Annapurna]] 8.091 m Nepal *[[Gasherbrum I]] 8.068 m Çîn/Pakîstan *[[Broad Peak]] 8.047 m Çîn/Pakîstan *[[Gasherbrum II]] 8.035 m Çîn/Pakîstan *[[Shishapangma]] 8.027 m Çîn *[[Gangkhar Puensum]] 7.570m [[Bûtan]] == Çiyayên Kurdistanê == *[[Agirî]] *[[Qendîl]] *[[Gebar]] *[[Cûdî]] *[[Andok]] *[[Herekol]] *[[Çiyayê Sîpan|Sîpan]] *[[Tendurek]] *[[Nemrûd]] *[[Bagok]] *[[Mûnzûr]] *[[Çiyayê Golan]] *[[Nûrheq]] *[[Engîzek]] *[[Qerejdax]] == Rêzeçiyayên Kurdistanê == [[Rêzeçiya|Rêzeçiyayên]] [[Kurdistan|Kurdistanê]] *[[Toros]] *[[Zagros]] [[kategorî:erdnîgarî]] 4885 66942 2007-01-29T01:07:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[lt:Jerevanas]] [[Image:Yerewan with Ararat.jpg|thumb|right|250px|Êrîvan + [[Çiyayê Ararat]] ]] '''Êrîvan''' (ango '''Rewan''' yan '''Yêrêvan''') navê parêzgehek u pêtextê [[Ermenistan]]ê ye. berzahiya wê 850-1300 kîlometr e ji astê deryayê ye. {{Commons|Yerewan|Êrîvan}} {{kurt}} [[kategorî:bajar]] [[af:Jerevan]] [[am:ዬሬቫን]] [[ar:يريفان]] [[az:İrəvan]] [[be:Ерэван]] [[bg:Ереван]] [[bn:ইয়েরেভান]] [[bs:Erevan]] [[ca:Erevan]] [[cs:Jerevan]] [[da:Jerevan]] [[de:Eriwan]] [[en:Yerevan]] [[eo:Erevano]] [[es:Ereván]] [[et:Jerevan]] [[fa:ایروان]] [[fi:Jerevan]] [[fr:Erevan]] [[frp:Yèrèvan]] [[fy:Jerevan]] [[gl:Iereván - Երեվան]] [[he:ירוואן]] [[hr:Erevan]] [[hu:Jereván]] [[hy:Երևան]] [[id:Yerevan]] [[it:Yerevan]] [[ja:エレバン]] [[ka:ერევანი]] [[ko:예레반]] [[lt:Jerevanas]] [[mk:Ереван]] [[mr:येरेवान]] [[nl:Erevan]] [[no:Jerevan]] [[pl:Erywań]] [[pt:Erevan]] [[qu:Yiriwan]] [[ru:Ереван]] [[sa:येरेवान]] [[sh:Erevan]] [[simple:Yerevan]] [[sk:Jerevan]] [[sl:Erevan]] [[sr:Јереван]] [[sv:Jerevan]] [[tr:Erivan]] [[uk:Єреван]] [[zh:葉里溫]] 4886 57793 2006-11-21T13:44:51Z Bablekan 495 [[Wêne:Ankara Turkey Provinces locator.gif|thumb|Enqere li ser nexşeya Komara Tirkiyê]] [[Wêne:Anitkabir.DO.jpg|thumb|Anıtkabir – Goristana Mustafa Kemal Atatürk]] '''Enqere''' (tr:''Ankara'') serbajarê ango paytextê [[Tirkiye]]yê ye. Navê wê yê berê '''Ancyra''' bû. Herwekî '''Angora''' jî dihate gotin. Enqere di dema Osmaniyan de bajarokek piçûk û bêqîmet bû. Paytextê Osmaniyan Stenbol bû dema Osmanî têk diçin û [[Stenbol]] ji aliyê Brîtaniyan ve tê dagirkirin, tevgera Kurd û Tirkan wekî navendek vê bajarê hildibijêrin. Piştî avakirina Komara nû ya Tirkiyê Kurd tên xapandin û ew parlamenên Kurdan ên ku di meclîsa Enqereyê de cih digirin tên jiderkirin an kuştin. Enqere piştî damezrandina Komara Tirkiyê bajarokê Enqereyê mezin û şên dibe. Niha hejmara niştecihan 4.319.167 (2005) e û duyemîn bajarê mezin ê Komara Tirkiyê ye. Li navçeyên wê gelek Kurd dijîn, wekî Haymana hwd. Dîsa li navenda bajêr bi sed hezaran Kurd dijî. Kurd li taxên Balgat, Sihhiye, Gülveren, Keçîören, Abîdîn paşa, Telsîzler hwd dijîn. Klîmaya Enqereyê reşayî ye û bi zivistanan sar e. Bilindahî ji rûyê avê 900 m - 1.050 m ye. Li Enqereyê gelek zanîngeh hene. Aboriya niştecihan pirranî li ser karmendiyê ye. Girtîgeha navdar a [[Mamak Cezaevi]] li ser kola Samsûnê ye. Li taxên wekî Samanpazarî, Çîncîn gelê xizan di gecekondû´yan (avahiyên bi şevê hatina avakirin) de dijî. Di salên 2000´î de bi hezaran malbat bi darê zorê ji gecekondû´yan hate derêxistin û bêzar man. ==Links== *[http://www.ankara.bel.tr Malpera fermî ya bajêr] {{kurt}} {{bajarên Tirkiyê}} [[kategorî:bajar]] [[ar:أنقرة]] [[az:Ankara]] [[bg:Анкара]] [[bs:Ankara]] [[ca:Ankara]] [[cs:Ankara]] [[cy:Ankara]] [[da:Ankara]] [[de:Ankara]] [[el:Άγκυρα]] [[en:Ankara]] [[eo:Ankara]] [[es:Ankara]] [[eu:Ankara]] [[fa:استان آنکارا]] [[fi:Ankara]] [[fr:Ankara]] [[gl:Ancara - Ankara]] [[he:אנקרה]] [[hr:Ankara]] [[hu:Ankara]] [[hy:Անկարա]] [[ia:Ankara]] [[id:Ankara]] [[io:Ankara]] [[it:Ankara]] [[ja:アンカラ]] [[ka:ანკარა (თურქეთი)]] [[ko:앙카라]] [[la:Ancyra]] [[lb:Ankara]] [[lt:Ankara]] [[lv:Ankara]] [[nds:Ankara]] [[nl:Ankara]] [[nn:Ankara]] [[no:Ankara]] [[pl:Ankara]] [[pt:Ancara]] [[ro:Ankara]] [[ru:Анкара]] [[simple:Ankara]] [[sk:Ankara]] [[sl:Ankara]] [[sr:Анкара]] [[sv:Ankara]] [[tr:Ankara]] [[ug:ئەنقەرە]] [[uk:Анкара]] [[zh:安卡拉]] 4888 16716 2005-02-24T22:11:45Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Stenbol]] 4889 66612 2007-01-26T13:27:58Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:പാകിസ്താന്‍]], [[mr:पाकिस्तान]] [[Wêne:Alê Pakistanê.png|thumb|200px|right|Alê Pakistanê]] [[Wêne:Cihê Pakistanê li cîhanê.png|thumb|300px|right|Cihê Pakistanê li cîhanê]] Pakistan welatek e li başûrê [[Asya|Asyayê]], li bakur-rojavayê [[Hindistan|Hindistanê]] ye. <p> *[[Zimanê fermî]]: [[Ûrdûyî]] *[[Dirav]]: [[ripî]] *[[Gelhe]]: 153 705 280 (2004) *[[Rûber]]: 796,095 [[km]] [[çg]] *[[Navê fermî]]: [[Komar]]a [[Îslamî]] ya Pakistanê [[kategorî:dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Pakistan]] [[als:Pakistan]] [[an:Pakistán]] [[ar:باكستان]] [[ast:Paquistán]] [[az:Pakistan]] [[bg:Пакистан]] [[bn:পাকিস্তান]] [[bo:པ་ཀི་སི་ཐའན]] [[bs:Pakistan]] [[ca:Pakistan]] [[cs:Pákistán]] [[cv:Пакистан]] [[cy:Pakistan]] [[da:Pakistan]] [[de:Pakistan]] [[dv:ޕާކިސްތާން]] [[el:Πακιστάν]] [[en:Pakistan]] [[eo:Pakistano]] [[es:Pakistán]] [[et:Pakistan]] [[eu:Pakistan]] [[fa:پاکستان]] [[fi:Pakistan]] [[fr:Pakistan]] [[frp:Paquistan]] [[fy:Pakistan]] [[gd:Pacastan]] [[gl:Paquistán - پاکستان]] [[gu:પાકિસ્તાન]] [[he:פקיסטן]] [[hi:पाकिस्तान]] [[hr:Pakistan]] [[hsb:Pakistan]] [[hu:Pakisztán]] [[id:Pakistan]] [[ilo:Pakistan]] [[io:Pakistan]] [[is:Pakistan]] [[it:Pakistan]] [[ja:パキスタン]] [[jbo:kisygu'e]] [[ka:პაკისტანი]] [[kn:ಪಾಕಿಸ್ತಾನ]] [[ko:파키스탄]] [[kw:Pakistan]] [[la:Pacistania]] [[lb:Pakistan]] [[li:Pakistan]] [[lt:Pakistanas]] [[lv:Pakistāna]] [[mk:Пакистан]] [[ml:പാകിസ്താന്‍]] [[mr:पाकिस्तान]] [[ms:Pakistan]] [[nds:Pakistan]] [[nl:Pakistan]] [[nn:Pakistan]] [[no:Pakistan]] [[oc:Paquistan]] [[os:Пакистан]] [[pam:Pakistan]] [[pl:Pakistan]] [[pt:Paquistão]] [[qu:Pakistan]] [[ro:Pakistan]] [[ru:Пакистан]] [[scn:Pakistan]] [[sh:Pakistan]] [[simple:Pakistan]] [[sk:Pakistan]] [[sl:Pakistan]] [[sq:Pakistani]] [[sr:Пакистан]] [[sv:Pakistan]] [[sw:Pakistan]] [[ta:பாகிஸ்தான்]] [[te:పాకిస్తాన్]] [[tg:Покистон]] [[th:ประเทศปากีสถาน]] [[tl:Pakistan]] [[tr:Pakistan]] [[ug:پاكىستان]] [[uk:Пакистан]] [[ur:پاکستان]] [[vi:Pakistan]] [[vo:Pakistän]] [[zh:巴基斯坦]] [[zh-min-nan:Pakistan]] 4891 35600 2006-07-19T12:14:15Z Zanistvan 333 '''Rojî''' nexwarin û venexwarina tu tiştî ya ji bo demekê ye. Rojî di olên [[xiristiyan]], [[cihû]] û bi taybetî jî di ola [[îslam]]ê de tê girtin. Di ola [[îslam]]ê de bi taybetî di meha [[remezan]]ê de tê girtin. Ji hilatina rojê ta avabûna wê kesên [[rojîgir]] ti tiştî naxwin û venaxwin, [[cixare]]yê nakêşin û nakevin têkiliyên cinsî. == Rojî di gora ola [[Îslam]] ê == === Rojî çîye? === Rojî, ji berbanga sibê ya duemîn heta dema fitarê; yanî tav diçe ava, mirov xwe paraztina ji xwarin, vewarin û tiştin cinsî re rojî tê gotin. Bi sal û nîvê piştî koçkirina [[Mihemmed Pêxamber]], ji Mekê cû Medînê, Roji girtina meha [[Remezan]] ê ferz bû. Rojî ayînek ( îbadat ) bedenî ye. Rojî yek ji Ruknê Îslam ê ye û Mihemmed Pêxember bi tevayî 9 salan rojî girtîye. Rojîya meha Remezan ê bi vê ayeta pîroz ferz bûye. [[Xwedê]] Te`ala di [[Quran]] a Pîroz de waha dibêje; “ Gelî ew kesên bawerî anîne, çawa rojî ji yên berîya we re ferz bû bû her wusan ji we re ferz bûye. Tê hêvî kirin ku hûn xwe (ji gunehan) biparêzin“. Sûreya [[Beqere]]: 2/183 === Şertên ferzbûna Rojîyê === 1- Mirov [[Misiliman]] be. 2- Mirov balix-kamil be 3- Mirov bi aqil be. 4- Şîyana mirova ya girtinê hebe. === Ferzên Rojîyê === Divê mirov ji berbanga sibê ya duyemîn hetanî tav diçe ava. 1. Xwe ji xwarin 2. Vexwarin 3. Têklîyên cinsî biparêze. 4. Û verişandina xwe ji qestî neyîne Xwedê Te`ala di Quran a Pîroz de waha dibêje; ( Bixwun û vexwun hetanî berbanga sibê ku bendê sipî ji yê reş dîyar dibe û paşê hetanî êvarê Rojaya xwe temam bikin) Sûrêya Beqere: 2/187 === Sinetên Rojîyê === - Zû fitara xwe veke û paşîvê jî dereng bixwe. Pêxember silavên Xwedê lê be, di [[hadîs|hadîsekî]] xwe de waha dibêje; “ Umeta min dema fitara xwe zû vekin û paşîva xwe jî dereng bixînin, di qencîyê da ne“ - Di meha Remezan ê de, divê mirov pir bi xêr û ber be û derîyê xwe ji hejar û belengazan re veke û alîkarîya kesên feqîr bike. - Dema hinekan ji mirov re tiştên ne baş got an jî çêr û xiber da, mirov bêje; “ ez bi Rojî me“ û bersîva wan nede. Dema mirova bersîva kesên nebaş da mirov jî dibe wekî wan û xêra Rojîya mirovan namîne. Divê mirov ne tenê bi divê xwe bi Rojî be, her wusan divê mirov biçav, guh dest, ling hemû cismê xwe bi Rojî be. Divê mirov çavê xwe ji mêzekirina namûsa xelkê, guhê xwe ji guhdarî kirina xeybetê, divê xwe ji derew û çîvanokan bi parêze. - Di dema fitarê de mirov bêje; “ Ya [[Rebî]], min ji Te re Rojî girt û li ser rizqê Te fitara xwe vedik im, ez Te ji hemî tiştên kêm û nuqsan diparêzim û ji Te re spasdar im. Ya Rebî, Tu Rojîya min qebûl bike û bê guman Tu her tiştan dibihîze û dizane“ === Tiştên Rojîyê betal dikin === 1- Mirov ji qestî xwarin bixwe an jî tiştek vexwe. 2- Çi ji pêş û çi jî ji paş mirovan de tiştek here hundurê mirovan.Wekî derman û tiştên din. 3- Ji qestî verişandina xwe bîne. 4- Ji qestî têkilîyên cinsî bike. 5- Bêyê ku têklîyên cinsî bike, bixwe pişta xwe ( menî ) bîne. 6- Jin bikeve edetan-kirasan (heyd) 7- Dîtina xwînê pişi zayînê. 8- Mirov dîn( cinû) bibe. 9- Mirov ji ol derkeve û bibe murted === Rojên ku mirov nikara tê de Rojî bigire === 1- Roja Cejna Remazan ê, herem e ku mirov rojî bigire. 2- Roja cejna [[Qurban]] ê, herem e ku mirov rojî bigire. 3- Û sê roj piştî cejna Qurban ê ku ji wan re tê gotin rojên teşrîq. === Rewşa kesên ku nikarin Rojî bigirin === Kesên salmezînin an jî ne salmezinin lê nexweşin û tu hêvîya saxbûna wan tune û nikarin Rojî jî bigirin, dikarin Rojî bixun û paş ji ber her rojekî de fidye (kefaret) bidin feqîrek. Mirov her roj çi dixwe wî wekî fîdye dide feqîran. Kefaretê Rojîyê di roja îro de, mirov danekî mirovek feqîr bi xwarinê têr bike. Jina bi hemle an jî zarokan dimijîne, dema Rojî li ser nefsa wan xeter bin, dikarin Rojî bixwun û paşê jî rojîya xwe qeza bikin. Her wusan mirovên rêwî jî di esna rêwîtîyê de dikarin rojî bixun û dema zivirî mala xwe, bi tenê rojên xawrî qeza dike û fîdye lê nakeve. Lê dema ew jinên ku ji jîyana zarokên xwe bi tirsin û rojî girtina wan zirarê bide zarokên wan, wê demê dikarin rojî bixwin û paşê him rojîya xwe qeza bikin û kefaret jî bidin feqîrek. Çavkanî: Ji malpera www.serhed.net [http://www.serhed.net] hatiye girtinê [[en:Fasting]] [[kategorî:ol]] 4892 27393 2006-02-16T22:41:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Stenbol]] 4893 27394 2006-02-16T22:42:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Stenbol]] 4894 66701 2007-01-27T08:48:32Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[is:Istanbúl]], [[qu:Istanbul]] [[Wêne:IstanbulHaghiaSofia.jpg|thumb|Hagiya Sofiya]] '''Stenbol''' (ango '''Stembol''', bi tirkî: ''İstanbul'') mezintirîn bajarê [[Tirkiye]]yê ye û li ser sinorê [[Ewropa]]yê û [[Asya]]yê ye. Sînorên bajêr li bakûr bi [[Deryayê Reş]] (bi Tirqî ''Karadeniz''] e), li rojava bi Tekirdax ê ([[Tekirdağ]]), li başûr bi [[Deryayê Marmarê]] (bi Tirqî ''Marmara Denizi'') û li rojhilat jî bi Adabazarîyê ([[Adapazarı]]) û Kocaeli yê ve tê girêdan. Di îçi Stenbolê da 33 navçe xwe heye; Li hêlê Ewropayê [[Avcilar]], [[Küçükçekmece]], [[Baqirköy]], [[Bahçelievler]], [[Bağcîlar]] ,[[Güngören]], [[Esenler]], [[Bayrampaşa]], [[Zeytinburnu]], [[Fatih]], [[Eminönü]], [[Beyoğlu]], [[Beşiktaş]], [[Şişli]], [[Kaxıthane]], [[Sarıyer]], [[Gaziosmanpaşa]] û [[Eyüp]]' e . Li hêlê Asya jî ; [[Üsküdar]], [[Beyqoz]], [[Qadıköy]], [[Qartal]], [[Pendik]], [[Tuzla]], [[Ûmraniye]], [[Adalar]] û [[Maltepe]]' e . navçe xwe yê di jî [[Büyükçekmece]], [[Çatalca]], [[Silivri]], [[Şile]] û [[Sultanbeyli]] ye *[[Gelhe]]: 9 451 000 (2000) ==Dîrok== Ew di [[sedsala 7'an b.z.]] bi navê Byzantion hat saz kirin. Di [[513 b.z.]] de [[Darius]] wir dagir dike. Di [[330]]an de împaratorî [[împaratoriya Roma]] [[Konstantin]] wê darê bi navê ''Nova Roma''(Roma Nû) dike paytexta împaratorîye ye. Lê pê re ew bi navê [[Konstantinopolis]], ango bajarê Konstantin tê zanin. Ew demakê paytexta [[Bîzans]] bû û [[Justinian I]] dor salên [[530]]anan de [[Hagia Sophia]] çê dike. Ew di [[1204]]an de di [[Rêwîtîyên Xaçayê Çaram]] de dest leşkerên [[Xaçî]]yan dikeve. Ji bo talanan wê demê de nifusa bajêr gelek kem bû. Di [[1261]]an de împaratorê [[Bîzans]] [[Michael VIII]] Konstantinopolis şunda hundura Bîzans kir. Di [[29'e gulanê]] [[1453]]an de împaratore [[Osmanan]] [[Mehmet II]] dagir kir û kira paytexta împaratorîye ye. Ew heta Osmanan hilwaşîyan paytexta împaratoriya osmanî bû. Di [[29'e adar'e]] [[1930]] navê xwe bi fermî hat kirina Îstanbul. ==Koordînat== {{coor dm|41|33|N|28|01|E}} {{Bajarên Tirkiyê}} [[kategorî:bajar]] [[als:Istanbul]] [[an:Istambul]] [[ar:إسطنبول]] [[az:İstanbul (vilayət)]] [[bg:Истанбул]] [[br:Istanbul]] [[bs:Istanbul]] [[ca:Istanbul]] [[cs:Istanbul]] [[cy:Istanbul]] [[da:Istanbul]] [[de:Istanbul]] [[el:Κωνσταντινούπολη]] [[en:Istanbul]] [[eo:Istanbulo]] [[es:Estambul]] [[et:İstanbul]] [[eu:Istanbul]] [[fa:استانبول]] [[fi:Istanbul]] [[fr:İstanbul]] [[ga:Iostanbúl]] [[gd:Istanbul]] [[gl:Istambul - İstanbul]] [[he:איסטנבול]] [[hi:इस्तांबुल]] [[hr:Istanbul]] [[hu:Isztambul]] [[hy:Ստամբուլ]] [[ia:Istanbul]] [[id:Istanbul]] [[io:Istanbul]] [[is:Istanbúl]] [[it:Istanbul]] [[ja:イスタンブル]] [[jv:Istanbul]] [[ka:სტამბოლი]] [[ko:이스탄불]] [[lb:Istanbul]] [[lt:Stambulas]] [[lv:Stambula]] [[mk:Истанбул]] [[nl:Istanbul]] [[nn:Istanbul]] [[no:Istanbul]] [[oc:Istambol]] [[os:Стамбул]] [[pl:Stambuł]] [[pt:Istambul]] [[qu:Istanbul]] [[ro:Istanbul]] [[ru:Стамбул]] [[ru-sib:Станбул]] [[scn:Istanbul]] [[sh:Istanbul]] [[simple:Istanbul]] [[sk:Istanbul]] [[sl:Istanbul]] [[sq:Stambolli]] [[sr:Истанбул]] [[sv:Istanbul]] [[th:อิสตันบูล]] [[tk:Istanbul]] [[tr:İstanbul (şehir)]] [[ug:كونستانتىنوپول]] [[uk:Стамбул]] [[ur:قسطنطنیہ]] [[vi:Istanbul]] [[vo:İstanbul]] [[zh:伊斯坦堡]] 4898 16722 2005-02-24T22:19:10Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[stenbol]] 4899 16723 2005-02-24T22:18:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[enqere]] 4900 20622 2005-10-29T10:24:59Z Erdal Ronahi 2 '''Komar''' (cumhûriyet, republîk, respublîk) pergalek polîtîkî ango sîstemek siyasî ye ku tê de rêveberiya dewletê bi hilbijartinan tên bijartin. Bo nimûne, serokdewlet ne karê xwe ji bavê xwe digire lê yan ji alî gel ve yan jî ji alî [[nûnerên gel]] ([[perleman]]teran) ve tê bijartin. [[Kategorî:Siyaset]] [[de:Republik]] [[en:republic]] 4902 16725 2005-02-25T10:12:05Z Erdal Ronahi 2 '''Lapon''' (an jî Samî): Gelekî ku li bakurê dûr ê [[Ewropa|Ewropayê]], li [[Norwec]], [[Swêd]], [[Fînlandiya]] û herêma Kolayê ya [[Rûsya]]yê dijî. Gelheya Laponan di navbera 85 000 û 100 000'î de ye. Zimanê wan [[Samîsk]] e. Samîsk, li Norwecê wekî norwecî, zimanekî fermî ye. Li Laponyayê, di navbera 22 Gulan û 23 Tîrmehê de roj qet naçe ava. Ji ber vê yekê, ji Laponyayê re "welatê roja nîvê şevê" jî tê gotin. [[kategorî:gel]] 4903 16726 2005-02-25T10:15:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[kerkûk]] 4904 33863 2006-07-02T19:52:22Z YurikBot 242 robot Modifying: [[fa:عبدالرحمن شرفکندی]] [[Wêne:Ebdurehman sherefkendi.jpg|right|framed|Ebdurehman Şerefkendî]] Mamosta '''Ebdurehman Şerefkendî''' (Mamosta Hejar, 1920-22.2.1990) nivîskar, wergêr û helbestvanekî [[kurd]] bû. Mamosta Ebdurehman Şerefkendî li sala 1920ê de li bajarê [[Mehabad]]ê de hate dinyayê Li gundê devr û bera [[Mehabad]]ê û [[Bukan]]ê li nav hicrê feqiyan da dersa dînî xand hêj icaze nevergirtibû babe vî ço ser rehmeta xudê û ev mecbûr bû dest li xandinê bikişîne û êtîmê babe xwe xweyî ke. Hêşta 17 salî bû ku dikeve ber mal û maldariyê. Ev jî bi rebenî û jariyê. Li Mehabadê dizevice lê hawjîna wî bi nexweşîna Tîfoyê dimre. Ev ber hesreta dildara xwe Mehabadê cîde dihêle û diçe bajarê Bukanê.û li vê jinke din dixaze binavê Meisûm ku diya zarûkên viye. Mamosta Hejar lavekî 20salî bû ku dest nivîsîna helbestan kir. Ev xandin û nivîsîna kurdî xwe fêr bû çonkû zarûtiyê de evîndarê Kurdistanê bû. Ev tew helbestên [[Melayê Cizîrî]], [[Ehmedê Xanî]], [[Vefayî]], [[Hacî Qadirê Koyî]] û [[Xalemîn]] aşina dibe û ji helbestê van teisîrê digre û dest bi helbestê kilasîk dike û li 24saliya xwe de li Kurdistanê de meşhûr dibe. Li 24saliya xwe de li bajêrê Seqizê de dikeve hebsê de.û dema li zindanê derdikeve direve û diçe Îraqê û tûşî derbideriyê dibe. Li şoreşa Mela Mostefayê nemir de hevkariyê dike.li devrana Şahîtiya Îraqê de dubare li tirsê polîsên Îraqê direve û diçe Sûryê û Lubnanê û Misrê du salan li Sûryê û Lubnanê dibe û jin û zarûkên vî jî diçine vir. Piştî nigûn bûna şahîtiya Îraqê dizivire Kurdistana Başûrê.livê dimîne heta ku şoreşa Mela Mostefa şikistê dixo ev jî tev Barzaniya mala xwe cîde dihêle û berev Îranê tê û li bajarê Kerecê de dimîne û dest bi nivîsandinê dike. Heta sala 1990ê ku diçe ser dilowaniya xwe. Termê vî helbestvan û nûserê netevî li Mehabadê de dispêrine axê. Li mamosta Hejar 4 kur bi navê Şêrko, Agirî (Mostefa), Zagros û Xanî bi cî mane. Ya gotinêye ku îro mocessima vî helbestvanê neteviye Kurd li zadgaha xwe mehabada serbilind da vekî nigehbanekî dayimî hinda dervazê vî bajêrî ravestaye. ==Berhem== Berhemên vî 24 pirtûk in. Çend ji wan ev in: *Alekok *Vergêra MemoZîn bi soranî *Vergêra Şerefnamê bi kurdî *Dîwana helbesta Bu Kurdistan *Çarînekanî Xeyam (verger) *Henbane Borîne (ferheng) *Vergêra Quranê bi kurdî *Vergêra Qanûna Ebû Elî Sîna bi farsî *Şerha Dîwana Melayê Cizîrî *Sifra bê biraneve (vergêra pirtûka Şerîetî) *Çêştî Micêvir( serbihoriya vî) ==Girêdanên derve== *[http://www.rojava.net/index.2044.mamoste.hejar.htm Gotareke ser Ebdurehman Şerefkendî] Çavkanî: [[Seyid Feysel Moctevî]] [[kategorî:helbestvan]] [[de:Hejar]] [[en:Hejar]] [[fa:عبدالرحمن شرفکندی]] 4906 37832 2006-08-08T13:34:28Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Hejar]] 4908 16730 2005-02-25T20:51:41Z Erdal Ronahi 2 ji rojava.net ji rojava.net 4909 37515 2006-08-05T05:24:36Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Hejar]] 4911 16732 2005-02-25T21:23:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rojhilata Navîn]] 4913 39195 2006-08-13T16:34:34Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran [[Image:Kovarajinanu.jpg|thumb|Jîna Nû]] '''Jîna Nû''' [[kovar|kovareke]] siyasî bû. Ji aliyê tevgera Şoreşgerên Demokrat ve dihat derxistin û dîtinên siyasî yê vê tevgerê ji xwe re kiribû bingeh. Di Çiriya Pêşîna [[1979]]an de li bajarê [[Wan]]ê dest bi weşana xwe kir. Li ser hev 6 hejmarên wê derketin. Hejmara 6an di Gulana 1984an de li [[swêd|Swêdê]] çap bû û li ser bergeya wê organa teorîk a Komîteya Merkezî ya [[PPKK]] ([[Partiya Pêşeng a Karkerê Kurdistanê]]) dihat nivîsandin. [[kategorî:kovar]] 4914 27461 2006-02-17T20:30:03Z RewşenBaran 74 Hata bi wênekirin [[Image:Kovaraarmanc.jpg|thumb|Kovara Armanc]] Kovara '''ARMANC''' Di [[Gulan]]a [[1979]]'an de li [[Swêd]]ê dest bi weşana xwe kir. Di şertên biyaniyê de di nav [[weşan]]ên Kurdan de jiyanekê dirêj ajot. 178 hejmarê wê derket. Hejmara wê ya dawî Tîrmeh [[1997]]an de derket. ARMANC, heta hejmara xwe ya 62'an wek kovar (A4) û bi [[zimanê tirkî]] û [[zimanê kurdî|kurdî]] ji mehê carekê derket. Wê gavê naveroka wê bêtir li ser pirs û pirsgirêkên siyasî bûn. ARMANC ji hejmara 62'an û vir de seranser bi zimanê Kurdî û bi şiklê rojnameyê (A3) weşana xwe dom kir ARMANC qasî salekêli [[Stenbol|Stenbolê]] derket. LÊ ji ber sebebên teknîkî û astengên dewletê ew mecbûr ma ku dîsa weşana xwe li Swêdê berdewam bike. Redaksyiona ARMANCê ji van kesan pêk dihat: [[Mûrad Ciwan]], [[Faris Can]], [[Mumtaz Aydin]], [[Zinarê Xamo]], [[Hesen Mizgin]], [[Mahmûd Lewendî]], [[Remzî Kerîm]], [[Nihat Elî]], [[Yakûp Karademîr]], [[Ehmed Huseynî]] û [[Emîn Narozî]] [[kategorî:kovar]] 4915 27549 2006-02-18T18:08:13Z RewşenBaran 74 [[Image:Kovaramedyagunesi.jpg|thumb|Medya Güneşi]] '''Medya Güneşi''' di nîsana [[1988]]an de dest bi weşana xwe kir. '''Medya Güneşi''' kovara yekem bi kurdî bû ku piştî cuntaya [[12'ê îlonê]] derket. Medya Guneşî bi tirkî û kurdî dest bi weşanê kir; di destpêkê de bi formata kovarê ji mehê carekê û ji hejmara 16an û vir de jî wek formata rojnameyê ([[A3]]) ji panzde rojê carekê weşana xwe dom kir û 63 hejmarên wê derketin. Berpiriyarên rojnameyê [[Osman Aytar]], [[Cemal Ozçelik]], [[Yakûp Karademir]], [[Salih Bal]], [[Mahmûd Metîn]], [[Abdullah Kiran]], [[Vedat Aydin]], [[Nusrettin Yuksekkaya]], [[Murat Kizilirmak]], [[Nesih Çilgin]] û berpirsiyarên buraya [[Enqerê]] [[Abdullah Güler]] û yê Diyarbekirê [[Hamdullah Akyol]]. [[kategorî:kovar]] 4916 27564 2006-02-18T18:59:47Z RewşenBaran 74 Roj (kovar) çû cihê Roj (rojname): ji ber ku danasîna wê bi navê rojnameyê bû. Kovara '''Roj''' di hezirana 1995an de li I[[stenbol]]ê dest bi weşana xwe kir. Rojnameyeke hefteyî bû. Roj berdewama [[Medya Guneşî]], [[Jiyana Nû]], [[Serkeftin]] û [[Vatan Guneşî]] bû. Roj 1995an de 13 hejmar ser hev derket û piştre ji hin sebebên teknîkî nêzîkî heşt mehan navber da weşana xwe. Piştî heşt meha dîsa dest bi weşana xwe kir û bi tevahî 26 hejmar derket ji van 26 hejmara 24 hejmara Rojê hat berhev kirin û derheqê wê de bi dehan mehkeme hat vekirin û ji bo berpirsiyarê wê nêzîkî 23 salan cezayê hepsê û milyona cezayê pere hat dayîn. Xwediyê wê ''Adiguzel İncesu'' û Berpirsiyarê wê jî Ö. Erdal Kurt bû. Di Tebaxa 1996an de hat girtin û navê wê bû [[Nuroj]]. [[kategorî:rojname]] 4917 56281 2006-11-13T16:52:11Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:komputer]] 4918 16739 2005-02-26T02:08:26Z Erdal Ronahi 2 LIT çû cihê .lit #REDIRECT [[.lit]] 4919 47726 2006-09-17T18:59:31Z Erdal Ronahi 2 Pir manên '''Roj''' hene. # [[Roj (dem)]] # [[Ro]], stêrka mezin ku ronahî dide # [[Roj (rojname)]] # [[Roj TV]] {{cudakirin}} [[en:Roj]] 4920 56188 2006-11-13T14:51:01Z Erdal Ronahi 2 Heftekî da [[7]] roj hene. Navî xwe evin: #[[Duşem]] #[[Sêşem]] #[[Çarşem]] #[[Pêncşem]] #[[În]] #[[Şemî]] #[[Yekşem]] [[Kategorî:salname]] [[af:Dag]] [[als:Tag]] [[be:Дзень]] [[bg:Ден]] [[ca:Dia]] [[cs:Den]] [[da:Dag]] [[de:Tag]] [[en:Day]] [[eo:Tago]] [[es:Día]] [[et:Ööpäev]] [[eu:Egun]] [[fi:Vuorokausi]] [[fr:Jour]] [[fy:Dei]] [[he:יממה]] [[hr:Dan]] [[id:Hari]] [[ilo:Aldaw]] [[is:Sólarhringur]] [[it:Giorno]] [[ja:日]] [[ka:დღე]] [[ko:날]] [[la:Dies]] [[lt:Diena]] [[lv:Diena]] [[mk:Ден]] [[nah:Tonalli]] [[nds:Dag]] [[nl:Dag]] [[nn:Dag]] [[no:Dag]] [[pl:Doba]] [[pt:Dia]] [[ru:День]] [[simple:Day]] [[sl:Dan]] [[sq:Dita]] [[sr:Дан]] [[sv:Dag]] [[ta:நாள்]] [[th:วัน]] [[tl:Araw (panahon)]] [[tt:Kön]] [[uk:День]] [[zh:日]] 4921 37566 2006-08-05T05:29:35Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Roj (rojname)]] 4922 49600 2006-10-07T22:34:34Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hêlsînkî]] #redirect[[Hêlsînkî]] 4923 54940 2006-11-01T09:52:16Z Bablekan 495 lêzêdekirin *[[Bazirgan û kiryar]], Bazirgano, Serbazirgan *[[Bir]] *[[Çavgirtonek]] ([[Çavşonek]],[[Veşartok]]) *[[Çala Reza]], Çala Rezo *[[Çirrê]] *[[Dehkevirk]] *[[Gangozing]] *[[Genim geriya]] *[[Gustîla winda]] *[[Goga Çoyan]] *[[Gomak]] *[[Hilûr]] *[[Horhor]] *[[Kap]], Kap û nîr, Kaponîro *[[Kevirê germ]] *[[Kevirê Mirî]] *[[Kevirê Quwetê]] *[[Kortika hêlînan]] (Kortika hêkan) *[[Moq]] *[[Pênckevirk]] *[[Pîpê]] *[[Şekal]] *[[Şîşê]] *[[Terûş]], Tirûş, *[[Qanqolbirk]] *[[Qînte]] *[[Xar]] *[[Zar]] [[kategorî:lîstik]] [[Kategorî:Lîste]] 4924 16745 2005-02-27T02:30:22Z Erdal Ronahi 2 +wêne [[Wêne:Sayedfaysal mojtavy.jpg|thumb|Seyid Feysel Moctevî]] '''Seyid Feysel Moctevî''' (1961) nûser û helbestvan e. Seyid Feysel li yekê rêbendana sala 1961ê li gundê Kurana Seyida li navça [[Soma]] û [[Biradosta]] ser bi bajarê [[Urmiyê]] li [[Rojhilata Kurdistanê]] li dayîk bûye. Dersa xwe ya seretayî her li vî gundî tewav kiriye û bu lîsê çoye Urmiyê û livê dîploma xwe girtiye yanî tesdîqa dazdê girtiye. Piştî sê salan li bajarê [[Bukan|Bukanê]] dibîte mamosta û livê dersê dibêje. livê jî piştî sê salan diçe bajarê senendec. li zanîngeya azade vî bajarî de medreka karşinasiya (lîsans) ziman û edebiyata [[zimanê farsî|farsî]] verdigire. Debîristanê vî bajarî de dersa edebiyata farsî dibêje. Li axirê sala 2003ê de tev hindik hewalên xwe kanûna sênfiye mamostayên vî bajarî dêxine rê. Li gelek [[rojname]] û [[kovar|kovaran]] gotar û helbestên xwe bi [[kurmancî]] û farsî dayîne çap kirin. ==Berhem== *Dîwana "ROJ" amadeyî çapê kiriye. [[kategorî:nivîskar|Moctevî, Seyid Feysel]] 4929 66892 2007-01-28T10:43:53Z Bangin 450 Undo revision 65863 by [[Special:Contributions/83.85.165.18]] ([[User talk:83.85.165.18]]) Wîkîpediya ensîklopediyeke bi wêneyan e. Derve wan em gelek wêneyên ji [http://commons.wikimedia.org Wikimedia Commons] bi kar tînin. == Dîtin û amadekirina wêneyan== === Wêne li ku derê ne? === Di [http://commons.wikimedia.org Wikimedia Commons] de bi hezaran wêne ku em dikarin bi kar bînin hene. Biçe vê derê û lêbigere. === Çawa dikarim wêneyên xwe bi kar bînim?=== #[[Taybet:Userlogin|Têkeve]] #[[Taybet:Upload|Barbike]] #Bi kar bîne ==Bikaranîna wêneyan di Wîkîpediya de== Bikaranîna wêneyên ji Commons û wêneyên xwe wekhev e. Navê wêneyê kopya bike û bi "Wêne:" bi kar bîne. Mînak: Heke navê wêneyê "Amed.jpg" be, di rûpelê de <nowiki>[[Wêne:Amed.jpg]]</nowiki> binivîse. Ji bo çarçovê <nowiki>[[Wêne:Amed.jpg|thumb]]</nowiki> binivîse. 4932 64570 2007-01-14T14:39:42Z Luqman 401 [[Wêne:Anatolia composite NASA.png|thumb|300px|Anatoliya]] '''Anatoliya''' (ji yewnanî: ανατολη anatole, "rojhilat") navê heremê [[Tirkiye]] û [[Mezopotamya]] jorîn e. Navekî din a Anatoliya ''Asyaya biçûk'' e. {{kurt}} [[Kategorî:erdnîgarî]] [[ar:أناضول]] [[ast:Anatolia]] [[bg:Мала Азия]] [[ca:Anatòlia]] [[cs:Malá Asie]] [[da:Anatolien]] [[de:Kleinasien]] [[el:Μικρά Ασία]] [[en:Anatolia]] [[eo:Malgrand-Azio]] [[es:Anatolia]] [[et:Anatoolia]] [[fa:آناتولی]] [[fi:Anatolia]] [[fr:Anatolie]] [[gl:Anatolia]] [[he:אסיה הקטנה]] [[id:Anatolia]] [[is:Anatólía]] [[it:Anatolia]] [[ja:アナトリア半島]] [[ko:소아시아]] [[la:Asia Minor]] [[lb:Anatolien]] [[nds:Anatolien]] [[nl:Anatolië]] [[pl:Anatolia (Turcja)]] [[pt:Anatólia]] [[ru:Малая Азия]] [[simple:Asia Minor]] [[sl:Anatolija]] [[sv:Anatolien]] [[th:อนาโตเลีย]] [[tr:Anadolu]] [[uk:Азія Мала]] [[zh:安那托利亚]] 4933 38789 2006-08-13T16:03:38Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.103.185.80 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Mosques in Istanbul at dusk.jpg|thumb]] '''Mizgeft''' cîhê îbadeta [[misilman]]an e. {{kurt}} [[Kategorî:Îslam]] [[Kategorî:avahî]] 4935 27395 2006-02-16T22:42:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Urmiye]] 4936 37508 2006-08-05T05:24:03Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Farisî]] 4937 16756 2005-02-27T00:50:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Gimgim]] 4938 50354 2006-10-10T15:45:41Z Erdal Ronahi 2 Navçeya '''Tatos''' (bi tirkî ''Tekman''), giredaye Erziromê ye. Erdfirehiya wi 2200km² ye. Tekman, bi erdnigariye vediqete 3 besa. Tekmana Jer, Tekmana Jor u Şusar e. Li bakure wi de [[Erzirom]], rojhilate bakure wi de Pasinan (Hesenqele), Rojhilate wi de [[Qereyazî]], başure wi de [[Xinis]] u [[Varto]], rojavaye wi de ji [[Çet]] u [[Kanîreş]] (Karliova) heye. Ji deryayê orteleme 1800m bilindtir e, lewma ji seran seren navçe zozan u kanî ne. Zozanên wî gelek tê nasin u ji [[Eleziz]], [[Dêrsim]] u [[Amed]]ê havinan koçer tên. Çeme [[Erez]] e ji herema Şusare [[Çiyaye Bingolê]] dize u diçe heya [[Azerbeycan]]e dirîje [[bahra hezare]]. [[Klîma]] Tekman, klima bejayiye u navçe heri sar erde Kurdistaneye. Salede 7 mehe berf li erde (li ciya 8-9 u ciyaye Bingole hertim) ye. Navenda Tekmane pişti komara tirkan bu navend, bere wi gundeki biçûk, bi nave Tatos bû. Li erdnigariya Tekmane de şaristaniye kevn jiyane u niha binaxbune. Li Şusare di navbera [[Qeleyci]], [[Qirikan]], [[Klise]] u [[Bacar´de]] xirabeyen kevn bin axê derten u meriv dizane ku şaristaniya Urartuyan li vede re hikum kiriye. Paşe pe re [[Med]]an, [[Pers]]an, Roman u Bizansan ji vedere kirine bin hikme xwe. Tekman di navberan persan u Bizansande buya ciheki tampon u gelek şer li vede re qewimine. Tekman pişte istila Ereban, 1517 de ketiye bin hikme Osmaniyan u heya niha di bin dagirkeriya Tirkan de ye. 1946 de buye navçe u bi tevahi 35000 insan dijî. Ji Erzirom e 151 km dûr e, nêzîke 120 gund u mezraye wî hene. == Girêdanên derve == *http://www.tekmaname.com/ [[kategorî:navçeya Erziromê]] 4939 16758 2005-02-27T02:28:12Z Erdal Ronahi 2 ji celadet.com ji celadet.com 4941 16760 2005-02-27T02:45:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Enqere]] 4942 16761 2005-02-27T02:54:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Darbeya leşkerî ya 12'ê îlonê]] 4943 16762 2005-02-27T02:53:16Z Erdal Ronahi 2 Darbeya Leşkerî ya 12`ê îlonê çû cihê Darbeya leşkerî ya 12'ê îlonê #REDIRECT [[Darbeya leşkerî ya 12'ê îlonê]] 4944 44424 2006-08-31T11:16:22Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xirîstiyanî]] #redirect [[Xirîstiyanî]] 4945 16764 2005-05-31T21:13:15Z 194.78.218.129 #redirect [[Cihûtî]] 4946 53413 2006-10-20T14:15:25Z Luqman 401 '''Gund''', komek malan yên ku li derekê li nêzî hev dijîn (û bi hev re tên birêvebirin). Gund ji [[bajar]] û [[bajarok]]an biçûktir in û hejmara kesên lê dijîn bi gelemperî nagihe hezaran. == Hin gundên Kurdistanê == *[[Sersaf]] *[[Germero]] *[[Qewaqa]] *[[Herge]] *[[Zerekli]] *[[Teresan]] *[[Heldan]] *[[Kêdil]] *[[Girêbekir]] *[[Turkiz]] *[[Biyâva]] [http://ku.wikipedia.org/wiki/Kategor%C3%AE:Gund Ji bo hemû gundan bitikîne vir] [[Kategorî: Erdnîgarî]] 4947 27919 2006-02-20T18:06:13Z Diyako 273 [[Image:Rugby town centre.jpg|thumb]] Ji [[bajar]]ên biçûk re '''bajarok''' tê gotin. [[Kategorî:bajarok]] {{kurt}} [[als:Stadt]] [[bg:&#1043;&#1088;&#1072;&#1076;]] [[ca:Ciutat]] [[cy:Tref]] [[de:Stadt]] [[en:Town]] [[es:Ciudad]] [[eo:Urbo]] [[fr:Ville]] [[he:&#1506;&#1497;&#1512;]] [[it:Paese]] [[ja:&#26449;&#33853;]] [[mi:t&#257;one]] [[nl:Stad]] [[nds:Stadt]] [[pl:Miasto]] [[pt:Cidade]] [[ro:Ora&#351;]] [[ru:&#1043;&#1086;&#1088;&#1086;&#1076;]] [[simple:Town]] [[sl:Mesto]] [[fi:Kaupunki]] [[sv:Stad]] [[zh:&#38215;]] 4948 16767 2005-02-27T15:52:30Z Erdal Ronahi 2 '''Hejmara atomê''' hejmara [[proton]]en ku di hindire dendika [[Atom]]ê de ye. An jî atomeki notrde, qasi hejmara hemu [[elektron]]en hevirdora dendikeye. [[kategorî:fîzîk]] 4952 59665 2006-12-07T08:56:06Z 194.158.204.133 + belarusian interwiki '''Sal''' heyamek ango demek 12-[[meh]]î ye. Li gor [[salnameya rojî]] her salek 365 yan 366 [[roj]] e. [[Roj|Rojê]] [[1'ê rêbendanê]] navî xwe "[[Sersal]]" e. == Navê [[meh|meheyan]] == #[[rêbendan]] #[[reşemî]] #[[adar]] #[[avrêl]] #[[gulan]] #[[pûşper]] #[[tîrmeh]] #[[gelawêj]] #[[rezber]] #[[kewçêr]] #[[sermawez]] #[[berfanbar]] == Bide ber == *[[Demsal]] *[[Meh]] *[[Hefte]] *[[Roj]] [[kategorî:Sal]] [[als:Jahr]] [[ar:عام]] [[ast:Añu]] [[be:Год]] [[bg:Година]] [[bs:Godina]] [[ca:Any]] [[cs:Rok]] [[cv:Çул]] [[da:År]] [[de:Jahr]] [[el:Έτος]] [[en:Year]] [[eo:Jaro]] [[es:Año]] [[et:Aasta]] [[eu:Urte]] [[fa:سال]] [[fi:Vuosi]] [[fr:Année calendaire]] [[fy:Jier]] [[ga:Bliain]] [[gd:Bliadhna]] [[gl:Ano]] [[he:שנה]] [[hr:Godina]] [[ht:Lane]] [[hu:Év]] [[ia:Anno]] [[id:Tahun]] [[io:Yaro]] [[is:Ár]] [[it:Anno]] [[ja:年]] [[ka:წელი]] [[ko:년]] [[la:Annus]] [[lad:Anyo]] [[li:Jaor]] [[lt:Metai]] [[lv:Gads]] [[mi:Tau]] [[ms:Tahun]] [[nah:Xihuitl]] [[nds:Johr]] [[nl:Jaar]] [[nn:År]] [[no:År]] [[nrm:Aun]] [[os:Аз]] [[pl:Rok]] [[pt:Ano]] [[rmy:Bersh]] [[ro:An]] [[ru:Год]] [[sh:Godina]] [[simple:Year]] [[sk:Rok]] [[sl:Leto]] [[sq:Viti]] [[sr:Година]] [[sv:År]] [[ta:ஆண்டு]] [[th:ปี]] [[tl:Taon]] [[yo:Ìgbàs]] [[zh:年]] [[zh-min-nan:Nî]] 4953 16772 2005-03-29T19:42:18Z Erdal Ronahi 2 # Heyv, satelîta siriştî ya li dor dinyayê dizivirre û bi taybetî bi şev şewqa xwe didiyê ye. Binihêre: [[Heyv (astronomî)]] # Meh, heyamek nêzî 30 rojî yan 4 hefteyî ku di dema wê de heyv nû dibe. Binihêre: [[Meh]] {{wîkîferheng|heyv}} {{cudakirin}} 4954 16773 2005-02-27T15:00:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[heyv]] 4955 16774 2005-02-27T16:17:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[zivistan]] 4957 66739 2007-01-27T12:04:45Z Luqman 401 '''Zaro''' bi awayekê gelek giştî ji dûnde anko têşikê [[mirov|mirovan]] ra dihêt gotin. Lê reng e bi ramaneka dî ji her mirovekî ra ko hêşta negehiştbit jîyê (temenê) [[gehiştin|gehiştinê]] anko [[balixbûn|balixbûnê]] bihêt gotin. Zaro di [[ziman|zimanê]] [[Kurdî]] da bi ramaneka dî jî dihêt bikaranîn: li beranberî peyva [[daybab|daybaban]]. Bi vê ramanê mirovên balix û gehiştî jî her ''zaroyên'' daybabên xwe dimînin. ==Pênaseya Qanûnî ya Zaroyan== [[Rêkkevtina Mafên Zaroyan]] wiha pênaseya zaroî dikit: “her mirovekê/a jîyê wî/ê ji 18 salan kêmtir bit, meger li goreyê qanûnê [[zelamînî]] berî hingî dest pêbikit, zaro ye”. ==Werar== ''Werara Zaroî'' xwîndin an sehkirina pêşdaçûn û mêkanîzmên eleqedar bi wê pêvajoyê ne ko zaroyek pêda diçit heta dibit [[zelam|zelamek]]. [[Zaropizişkî]] anko ''pediatrics'' tayekê [[pizişkî|pizişkîyê]] ye ko xemê ji saxlemî ya zaroan dixwerit. Kesên ko zaropizişkî sexbêrîya wan dikit ew in yên ko hêşta di [[malzarî]] ya dayka xwe da ne heta jîyê piştî [[sinêle|sinêleyîyê]] (jîyên 0-20 salîyê). ''Zaravên'' anko ''termên'' ko jibo qonaxên werara zaroyan dihên bikaranîn li xwarê hatine rêzkirin. Jîyên ko hatine diyarkirin tenê jîyên bi teqrîb in û sînorên dinavbera qonaxên cidacida da li goreyê [[kultur]] û deman dihêt guhartin. * [[hêlik|Hêlik]], dema cotbûna [[hêlkok|hêlkoka]] [[jin|jinê]] bi [[tovik|tovikê]] [[mêr|mêrî]] ye. * [[vernîk|Vernîk]] anko sorîlank anko cenîn (bi [[Inglîzî]] ''fetus'' anko ''embryo''). * [[bûn|Bûn]] anko [[jidaykbûn]]: ** [[şîrxwer]] (jîyê 0-1.5 salî) *** [[nûzayî]] 28 rojên destpêka jiyanê piştî jidaykbînê. ** [[nûpêgirtî]] (jîyê 1.5-4 salî) ** Qonaxa [[dibistana destpêkî]] (jîyê 4-10 salî) ** [[berîsinêle|Berîsinelyî]] (jîyê 10-12 salî) * [[sinêle|Sinêleyî]] û [[gehiştin]] anko [[balixbûn]] (jîyê 13-18 salî) * [[genc|Gencî]] (jîyê 18-25 salî) * [[zelam|Zelamînî]] (reng e ev qonax ji jîyê 18-20 salîyê destpê bikit) ** [[zelamîniya destpêk]] (jîyê 20-32 salî) ** [[navsalî]] (jîyê 33-54 salî) ** [[pîrî|Pîrî]] (jîyê 55 salî û pêhel) * [[mirin|Mirin]] (li her jîyekî mumkîn e) [[Kategorî:mirov]] 4958 27396 2006-02-16T22:44:38Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[zarok]] 4959 44260 2006-08-29T18:35:13Z Crypto 305 #Zar peyveke din ji bo [[ziman]] e. #Zar peyveke din ji bo [[zarok]] e. Zarok: yên nû bûne (baby). Zar: ji qutbûna zarokatî heta xort- an xamabûnê (child). {{cudakirin}} 4962 66005 2007-01-22T19:26:11Z Bangin 450 '''Rojhilat''' aliyê roj jê hiltê ango radibe ye. == Bide ber == [[bakur]], [[başûr]], [[rojava]] {{Alîyên Erdnîgarî}} [[Category:Alîyên Erdnîgarî]] [[als:Osten]] [[ar:شرق (اتجاه)]] [[bg:Изток]] [[br:Reter]] [[bs:Istok (strana svijeta)]] [[ca:Est]] [[co:Estu]] [[cs:Východ]] [[da:Øst]] [[de:Osten]] [[en:East]] [[eo:Oriento]] [[es:Este]] [[et:Ida]] [[eu:Ekialde (geografikoa)]] [[fa:خاور]] [[fi:Itä]] [[fr:Est (point cardinal)]] [[gl:Leste]] [[he:מזרח]] [[is:Austur]] [[it:Est]] [[ja:東]] [[ko:동쪽]] [[lmo:Est]] [[lt:Rytai]] [[nl:Oost]] [[nn:Aust]] [[no:Øst]] [[nrm:Êt]] [[pl:Wschód]] [[pt:Leste]] [[qu:Intichay]] [[ro:Est]] [[ru:Восток]] [[sh:Istok]] [[simple:East]] [[sk:Východ]] [[sl:Vzhod]] [[sr:Исток]] [[sv:Öster]] [[ta:கிழக்கு]] [[tr:Doğu]] [[vi:Hướng Đông]] [[yi:מזרח]] [[zh-classical:東]] [[zh-yue:東]] 4963 66004 2007-01-22T19:25:45Z Bangin 450 Aliyê roj lê ava dibe ango diçe xwarê. == Bide ber == [[bakur]], [[başûr]], [[rojhelat]] {{Alîyên Erdnîgarî}} [[Category:Alîyên Erdnîgarî]] [[ar:غرب (اتجاه)]] [[bg:Запад]] [[br:Kornôg]] [[bs:Zapad]] [[ca:Oest]] [[co:Uvestu]] [[cs:Západ]] [[da:Vest (retning)]] [[de:Westen]] [[en:West]] [[eo:Okcidento]] [[es:Oeste]] [[et:Lääs]] [[eu:Mendebalde (geografikoa)]] [[fa:باختر]] [[fi:Länsi]] [[fr:Ouest (point cardinal)]] [[gl:Oeste]] [[he:מערב]] [[hr:Zapad]] [[id:Barat (arah)]] [[is:Vestur]] [[it:Ovest]] [[ja:西]] [[ko:서쪽]] [[lmo:Òvest]] [[lt:Vakarai]] [[nl:West]] [[nn:Vest]] [[no:Vest]] [[nrm:Vouêt]] [[pl:Zachód (kierunek)]] [[pt:Oeste]] [[qu:Inti palpunan]] [[ro:Vest]] [[ru:Запад]] [[sh:Zapad]] [[simple:West]] [[sk:Západ]] [[sl:Zahod]] [[sr:Запад]] [[ta:மேற்கு]] [[tr:Batı]] [[vi:Hướng Tây]] [[yi:מערב]] [[zh-yue:西]] 4965 16782 2005-02-27T13:43:07Z Ciwan 30 Martîn Luther Kîng Martîn Luther Kîng 4966 65566 2007-01-20T12:24:27Z Luqman 401 '''Lîse''' di çend zimana navê fêrgeha piştî [[dibistana seretayî]] û [[dibistana navîn]] lê berî [[zanko]]yê ye. Bi gelemperî ji pola 10ê ta ya 12ê zarok diçin lîseyê. {{kurt}} [[Kategorî:dibistan]] 4967 16784 2005-02-27T16:16:57Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Martin luther king.jpg|thumb|Martîn Luther Kîng]] '''Martin Luther King, jr.''' (* [[15. Rêbendan]] [[1929]] ji [[Atlanta]], [[Georgia]]; (hatiye kuştin) [[4. Gulan]] [[1968]] ji [[Memphis (Tennessee)|Memphis]], [[Tennessee]]; navê wî rast ''Michael King'') li [[Amerîka]] [[keşîşek|keşîş]] û mirovperêstek mêzin û navdar bû. Martîn Luther Kîng bo berevanîkirina mafên reşan li [[Amerîka]] şervan kir û di sala 1968ê da hatî kuştin. [[kategorî:siyasetmedar]] 4968 16785 2005-03-12T16:26:26Z 81.213.167.28 #REDIRECT [[Zarok]] 4969 44427 2006-08-31T11:17:18Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xirîstiyanî]] #redirect [[Xirîstiyanî]] 4970 27476 2006-02-17T21:59:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] 4971 16788 2005-06-03T03:41:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[emerîka]] 4973 16789 2005-02-27T16:36:50Z Erdal Ronahi 2 Bajarr çû cihê Bajar #REDIRECT [[Bajar]] 4974 16790 2005-02-27T18:28:08Z Erdal Ronahi 2 '''Radyoîzotop''', [[îzotop|îzotopên]] [[radyoaktîf]] in. {{kurt}} [[kategorî:kîmya]] 4977 66225 2007-01-24T06:38:32Z Kobînayî 714 '''Îzotopên''' [[element|elementekî]], rengên elementekî ne ku li gora [[hejmara atomê]] wekhev in lê li gora giranî cuda ne. Yanî, hejmara [[proton|protonan]] wekhev e, lê hejmara [[neutron|newtronan]] cuda ye. Gotina ''îzotop'' ji zimanê yewnanî tê. Wateya ''Izo'' "wekhev" e, ''topos'' "cîh" e. Yanî, îzotopên di [[Tabloya periyodîk a elementan|cetwela elementan]] de di ayni cîhê wekî elemena bingehî de ne. Ji îzotopên [[radîyoaktîf]] re [[radyoîzotop]] tê gotin. [[kategorî:kîmya]] [[af:Isotoop]] [[ar:نظائر عناصر كيميائية]] [[ast:Isótopu]] [[be:Ізатоп]] [[bg:Изотоп]] [[br:Izotop]] [[ca:Isòtop]] [[cs:Izotop]] [[cy:Isotop]] [[da:Isotop]] [[de:Isotop]] [[el:Ισότοπο]] [[en:Isotope]] [[eo:Izotopo]] [[es:Isótopo]] [[et:Isotoop]] [[fa:ایزوتوپ]] [[fi:Isotooppi]] [[fr:Isotope]] [[gl:Isótopo]] [[he:איזוטופ]] [[hr:Izotop]] [[hu:Izotóp]] [[id:Isotop]] [[is:Samsæta]] [[it:Isotopo]] [[ja:同位体]] [[ko:동위 원소]] [[lt:Izotopas]] [[mk:Изотоп]] [[ms:Isotop]] [[nds:Isotop]] [[nl:Isotoop]] [[nn:Isotop]] [[no:Isotop]] [[pl:Izotop]] [[pt:Isótopo]] [[ro:Izotop]] [[ru:Изотопы]] [[simple:Isotope]] [[sk:Izotop]] [[sl:Izotop]] [[sr:Изотоп]] [[sv:Isotop]] [[th:ไอโซโทป]] [[tl:Isotope]] [[uk:Ізотоп]] [[vi:Đồng vị]] [[zh:同位素]] [[zh-min-nan:Tông-ūi-sò͘]] [[zh-yue:同位素]] 4979 16793 2005-02-27T19:17:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[tatos]] 4980 46734 2006-09-09T12:29:54Z RewşenBaran 74 '''Xelîlê Çaçan Mûradovê''' di nava 24 salên (ji sala [[1957]]-a hetanî sala [[1981]]ê) serokatîya [[radîoya kurdî li Yêrêvanê]] karê ji bo çend deh mîlyon kurdan û çendik-çend sedsalan kirîye. Xelîlê Çaçan [[11ê çileya paşin]] sala [[1924]]an hatiye dinyayê. Ji 58 salên jiyana xwe (ew di 13 çiriya paşin sala 1981ê de li Yerevanê çû ser heqiya xwe) wî 24 salan serokatiya radyoya kurdî kiribû. Ew herweha nivîskarekî navdar bû. Heta niha ev pirtûkên Xelîlê Çaçan çap bûne: *[[Moriyê Nenê]] *[[Du destan]] *[[Qisên cmaetê]] *[[Klamêd kurda]] Bermaliya wî [[Eznîva Reşîd]] ji sala 1955an (ji destpêkê) hetanî sala 1982a peyvkara (spîkêr) radîoya kurdî bûye. ==Girêdanên derve== *[http://www.ezdixan.com/content/view/22/2/ Biranîna Xelîlê Çaçan] *http://www.avestakurd.net/Avesta%2059/xelile%20cacan.htm *http://www.demanu.com.tr/rojateze/20.10.2000/kose_yazilari/Ferhat_Can.html *http://www.kurdistanmedia.com/Kurmanci/rojnameya_Agiri/agiri-16/nameuhelbest.htm [[Kategorî:Nivîskar|Muradov, Xelîl]] 4981 27243 2006-02-15T22:20:39Z Erdal Ronahi 2 1966 -> 1969 [[Wêne:Necmettinbüyükkaya.jpg|right|framed|Necmettin Büyükkaya]] '''Necmettin Büyükkaya''' (1943-1984) şehîdekî tekoşîna kurdan e. Necmettin Büyükkaya di sala 1943 li [[Sêwerek]] hatîyê dine. Dibistana seretayî li Sêwerek û navendî li Sêwerek, [[Amed]] û li [[Edene|Edenê]] xwend. Di navbera salên 1965-70 çû [[Stenbol|Istenbolê]] fakulteya Hiqûq ê xwand, Piştî Cûntaya Leşkerî a 12 Adara 1971an xwandina li cîh hîşt. Di sala 1969an de di avakirina [[DDKO]] yê de cih girt û bû serokê wê. Di dema xwandekarîya xwe da di nav [[TIP]], [[T-KDP]] da xebat kiribû. Di navbera salên 1972 – 74 an li [[Swêd]] bi penaberî jîya. Bi efûyan 1974 an cardin vegerîya. Di sala 1977 an da ew û hinik hevalên xwe T-KDP qetîyan. Di 15 Nîsana 1982 da hat girtin Di sala 22.01.1984 di [[zindana Amedê]] da bi lêdanê şehîd ket. [[kategorî:şehîd|Büyükkaya, Necmettin]] 4982 37553 2006-08-05T05:28:29Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Necmettin Büyükkaya]] 4983 21286 2005-11-17T19:35:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Urfan Alparslan]] 4984 16798 2005-02-27T21:44:11Z Erdal Ronahi 2 Necmettin BÜYÜKKAYA çû cihê Necmettin Büyükkaya #REDIRECT [[Necmettin Büyükkaya]] 4987 16800 2005-02-27T21:54:09Z Erdal Ronahi 2 Xelîlê Çaçan çû cihê Xelîlê Çaçan Mûradov #REDIRECT [[Xelîlê Çaçan Mûradov]] 4988 21287 2005-11-17T19:36:21Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Urfan Alparslan]] 4991 16804 2005-02-27T22:35:33Z Erdal Ronahi 2 [[Eznîva Reşîd]] ji sala 1955an (ji destpêkê) hetanî sala 1982na peyvkara (spîkêr) radîoya kurdî li [[Erîvan|Erîvanê]] bû. Eznîva Reşîd bi [[Xelîlê Çaçan]] re zewicî bû. ==Girêdanên derve== [http://www.ezdixan.com/content/view/22/2/ Gotara ser Eznîva Reşîd] [[kategorî:Jin|Reşîd, Eznîva]] 4992 16805 2005-02-27T22:50:25Z Erdal Ronahi 2 ji kurdinfo.com ji kurdinfo.com 4994 16807 2005-02-28T10:25:19Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[poEdit]] 4995 16808 2005-02-28T10:31:18Z Erdal Ronahi 2 4998 46081 2006-09-07T16:47:35Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî: Siyasetmedarên kurd]] 4999 65769 2007-01-21T14:33:48Z Luqman 401 '''Têmûrê Xelîl''' di sala [[1949]]an da ji diya xwe bûye. == Grêdanên derve == http://www.xoybun.com/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=350 http://www.khaknet.com/tazekan/8.9.2005/teymur-xelil.htm http://www.avestakurd.net/Avesta%2091/temur%20xelil91.htm http://www.celadet.com/modules.php?name=News&file=article&sid=484 http://www.celadet.com/modules.php?name=News&file=print&sid=484 http://www.akakurdistan.com/kurds/stories/yerevan/ http://www.pen-kurd.org/kurdi/Mehmudbikurdi.html http://kurdistanmedia.com/Kurmanci/rojnameya_Agiri/agiri_18/rojnama-reyataze.htm http://www.kurdistanmedia.com/Kurmanci/rojnameya_Agiri/agiri_17/cegerwin-derheq-ezdiyan.htm http://www.malaezdiyan.com/lalish.com/index.php?option=com_content&task=view&id=92&Itemid=13 http://xoybun.com/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=350 {{kurt}} [[Kategorî:kes]] 5006 16813 2005-03-06T16:29:20Z RewşenBaran 74 Wêne Ji Avesta-http://www.avestakurd.net Wêne Ji Avesta-http://www.avestakurd.net 5007 35802 2006-07-21T19:22:16Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 80.135.72.181 [[Image:Quinn.jpg|right|framed|Anthony Quinn]] '''Anthony Quinn''' şanogerekî bi nav û deng e. Ew bi di 21 Nîsanê sala 1915 li bajarê Chihuahua li [[Meksîka]] hatiye dinyayê. 4 xwişk û 8 birayên wî hebûn. Diya wî Meksîkî û bavê wî jî Irlandî bû. Anthony Quinn bi malbata xwe re pêşiyê li Amerîka li bajarê El Paso ku girêdayî eyaleta Texasê ye bi cih bû, piştre çûne Los Angelesê, li wê derê derbasî dibistaneke dramayê bû û ji wir dest bi meşa hunerî kir. Ji ber ku ew ji malbateke xizan bû, pereyên mektebê ji paqijkirina camên erebe û malan derdixist. Sala 1952 ji ber rola xwe ya di fîlma Viva Zapata, ku şoreşa Meksîka tîne ziman û di wê fîlmê de rola birayê rêberê Meksîkî [[Emiliano Zapata]] dilîst, xelata Oskarê qezenc kir. Sala 1956 jî dîsa ji ber rola xwe ya di fîlma Lust for Life (Însanên Nemir) ku tê de rola resamê fransî [[Paul Gauguin]] dilîze, xelata Oskarê bi dest xwe ve tîne. Her wiha rola wî ya di fîlma Zorba de tu caran ji bîr nabe. Anthony Quinn di 60 salên xwe yên aktoriyê de di zêdetirî 100 fîlmên sînemayê rolên sereke lîstin. Jiyana Anthony Quinn ji macerayên aşqê dagirtîne. Ew bi 6 jinan re zewicî bû û bavê 13 zarokan bû. Ew roja 04.06.2001 saat li 9:30 (li gor dema herêmî) li nexweşxaneya Brigham and Women's ya Amerîkî çû ser dilovaniya xwe. Çavkanî: Malpera Avesta/Hejmar 12-Tîrmeh 2001 [[category:şanoger|Quinn, Anthony]] 5008 63195 2007-01-05T11:10:53Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[als:Adolf Hitler]], [[qu:Adolf Hitler]] [[Image:Adolf.Hitler.jpg|thumb|Adolf Hîtler]] '''Adolf Hitler''' (20 avrêl [[1889]] Braunau/[[Avustûrya]]-30 avrêl [[1945]] [[Berlin]]) ji 1921 şûnda "[[Führer]]" (serok) a [[NSDAP]], ji 1933'an [[Reichskanzler]] (serokwezîr) ê Almanyayê bû. Li Almanyayê dîktatoriya [[faşîst]] ava kir, hemû partiyan girt û şer û tahribat ser dinyayê anî. [[kategorî:siyasetmedar|Hîtler, Adolf]] {{kurt}} [[af:Adolf Hitler]] [[als:Adolf Hitler]] [[am:አዶልፍ ሂትለር]] [[ang:Adolf Hitler]] [[ar:أدولف هتلر]] [[ast:Adolf Hitler]] [[be:Адольф Гітлер]] [[bg:Адолф Хитлер]] [[bn:এডল্‌ফ হিটলার]] [[br:Adolf Hitler]] [[bs:Adolf Hitler]] [[ca:Adolf Hitler]] [[cs:Adolf Hitler]] [[cy:Adolf Hitler]] [[da:Adolf Hitler]] [[de:Adolf Hitler]] [[el:Αδόλφος Χίτλερ]] [[en:Adolf Hitler]] [[eo:Adolf Hitler]] [[es:Adolf Hitler]] [[et:Adolf Hitler]] [[eu:Adolf Hitler]] [[fa:آدولف هیتلر]] [[fi:Adolf Hitler]] [[fr:Adolf Hitler]] [[ga:Adolf Hitler]] [[gd:Adolf Hitler]] [[gl:Adolf Hitler]] [[he:אדולף היטלר]] [[hi:हिटलर]] [[hr:Adolf Hitler]] [[hu:Adolf Hitler]] [[hy:Հիտլեր Ադոլֆ]] [[id:Adolf Hitler]] [[io:Adolf Hitler]] [[is:Adolf Hitler]] [[it:Adolf Hitler]] [[ja:アドルフ・ヒトラー]] [[ka:ჰიტლერი, ადოლფ]] [[kn:ಅಡೋಲ್ಫ್ ಹಿಟ್ಲರ್]] [[ko:아돌프 히틀러]] [[la:Adolfus Hitler]] [[lb:Adolf Hitler]] [[li:Adolf Hitler]] [[lt:Adolfas Hitleris]] [[lv:Ādolfs Hitlers]] [[mk:Адолф Хитлер]] [[ms:Adolf Hitler]] [[mt:Adolf Hitler]] [[nds-nl:Adolf Hitler]] [[nl:Adolf Hitler]] [[nn:Adolf Hitler]] [[no:Adolf Hitler]] [[oc:Adolf Hitler]] [[os:Гитлер, Адольф]] [[pl:Adolf Hitler]] [[ps:آدولف هيتلر]] [[pt:Adolf Hitler]] [[qu:Adolf Hitler]] [[rm:Adolf Hitler]] [[ro:Adolf Hitler]] [[roa-rup:Adolf Hitler]] [[ru:Гитлер, Адольф]] [[scn:Adolf Hitler]] [[sco:Adolf Hitler]] [[sh:Adolf Hitler]] [[simple:Adolf Hitler]] [[sk:Adolf Hitler]] [[sl:Adolf Hitler]] [[sq:Adolf Hitler]] [[sr:Адолф Хитлер]] [[st:Adolf Hitler]] [[sv:Adolf Hitler]] [[sw:Adolf Hitler]] [[tg:Адолф Ҳитлер]] [[th:อดอล์ฟ ฮิตเลอร์]] [[tl:Adolf Hitler]] [[tr:Adolf Hitler]] [[tt:Adolf Hitler]] [[uk:Адольф Гітлер]] [[vi:Adolf Hitler]] [[wa:Adolf Hitler]] [[yi:אדולף היטלער]] [[zh:阿道夫·希特勒]] 5010 16817 2005-03-07T17:58:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[yek]] #redirect [[yek]] 5012 16818 2005-03-08T21:17:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Sine]] 5013 16819 2005-03-08T22:09:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[sine]] 5017 56418 2006-11-14T10:32:19Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:IFWF logo.png|thumb|Logoya IFWF]] '''Weqfa Jinên Azad a Cîhanê''' (International Free Women`s Foundation, '''IFWF''') [[weqf|weqfeke]] ku mafên jinan diparêze ye. Weqfa Jinên Azad a Cîhanê doz û armancên xwe bi vî rengî tarîf dike: *Li hemû cîhanê di nav jinan de kûrbûn û teşwîq kirina pêşxistina niqaşan *Di hemû warên civakê de pêkanîna aktîfkirina jinan bi nasnameyên xwe ya taybetî *Tekoşîndayîna ji bo rakirina cûdahiyên cinsî, olî, netewî, çinî û civakî *Aktîfbûn û teşvîq kirina jinan ji bo dadmendiya civakî, aşitî û parastina xweza yê *Bi awayekî maddî û manewî alikarîdayina ji bo jin û zarokên ku mexdûrên dijwarî û şer in *Teşwiq kirina xebatên perwerdeyî yên der barê jin, civak û xweza yê de ==Girêdanên derve== *[http://www.freewomensfoundation.org/kurdish/index.html Malpera IFWF] [[kategorî:weqif]] [[kategorî:jin]] 5019 16823 2005-03-09T10:09:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Weqfa Jinên Azad a Cîhanê]] 5020 16824 2005-03-09T10:15:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Weqfa Jinên Azad a Cîhanê]] 5021 16825 2005-03-09T10:25:49Z Erdal Ronahi 2 ji freewomensfoundation.org ji freewomensfoundation.org 5023 16827 2005-03-09T22:50:41Z Erdal Ronahi 2 ji irma.linspire.com 5024 16828 2005-03-09T22:51:50Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:wergerandin]] [[wêne:irma.png|right]] '''IRMA''' ('''I'''nternational '''R'''esource '''M'''anagement '''A'''pplication) [[portala wergerandinê|portaleke wergerandinê]] ye. Xwediyê IRMA şirketa [[Linspire]] e. Bi IRMA yek dikare Linspire û [[Linux]] biwergerîne. ==Girêdanên derve== *[http://irma.linspire.com/index.php Malpera IRMA] [[kategorî:wergerandin]] 5030 16831 2005-06-03T19:56:42Z Erdal Ronahi 2 [[Radyoîzotop]]ên [[Qelye]]yê {|border=2 |Îzotop |Giranî |Nîvê Temenê |Awayê Veguhertinê |Îzotopa ku Vediguhezê |Spîna Nukler |- |35K |34.988 |4,479 sn. |e- girtin + p+ |34Cl |3/2 |- | | | |e- girtin |35Ar | |- |36K |35.9813 |22,49 sn. |e- girtin + p+ |35Cl |3 |- | | | |e- girtin + α |32S | |- | | | |e- girtin |36Ar | |- |37K |36.9734 |2,6019 sal |e- girtin |37Ar |3/2 |- |38K |37.9691 |14,96 saet |e- girtin |38Ar |3 |- |40K |39.964 |59,1 sn. |ß- |40Ca |4 |- | | | |e- girtin |40Ar | |- |42K |41.9624 |1,072 sn. |ß- |42Ca |2 |- |43K |42.9607 | |ß- |44Ca |3/2 |- |44K |43.9616 |0,305 sn |ß- |44Ca |2 |- |45K |44.9607 | |ß- |45Ca |3/2 |- |46K |45.962 |0,449 sn. |ß- |46Ca |2 |- |47K |46.9617 |0,048 sn. |ß- |47Ca |1/2 |- |48K |47.9655 | |ß- + n0 |47Ca |2 |- | | | |ß- |48Ca | |- |49K |48.9675 |0,017 sn. |ß- + n0 |48Ca |3/2 |- | | | |ß- |49Ca | |- |50K |49.973 |0,0132 sn. |ß- + n0 |49Ca |1-, 2- |- | | | |ß- |50Ca | |- |51K |50.976 |0,0082 sn. |ß- + n0 |50Ca |2+, 3/2 |- | | | |ß- |51Ca | |- |52K |51.983 |0,0055 sn. |ß- + n0 |51Ca | |- | | | |ß- |52Ca | |- |53K |52.987 |0,0015 sn. |ß- + n0 |52Ca |3/2 |- | | | |ß- |53Ca | |- |54K |53.994 |0,0015 sn. |ß- + n0 |53Ca | |- | | | |ß- |54Ca | |- |} [[Kategorî:Kîmya]] 5032 16833 2005-03-12T00:38:27Z Erdal Ronahi 2 Radyoîzotopên Sodyûmê çû cihê Radyoîzotopên sodyûmê #REDIRECT [[Radyoîzotopên sodyûmê]] 5033 16834 2005-03-12T00:38:55Z Erdal Ronahi 2 Radyoîzotopên Qelyeyê çû cihê Radyoîzotopên qelyeyê #REDIRECT [[Radyoîzotopên qelyeyê]] 5037 16838 2005-03-12T12:04:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Macîran]] 5038 16839 2005-03-12T12:30:58Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[macîran]] 5040 16840 2005-04-19T15:05:58Z Gangleri 171 -</small> {| |<div class="plainlinks"> <strong> [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}}} *] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=A}} A] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=B}} B] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=C}} C] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=Ç}} Ç] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=D}} D] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=E}} E] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=Ê}} Ê] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=F}} F] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=G}} G] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=H}} H] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=I}} I] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=Î}} Î] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=J}} J] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=K}} K] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=L}} L] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=M}} M] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=N}} N] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=O}} O] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=P}} P] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=Q}} Q] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=R}} R] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=S}} S] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=Ş}} Ş] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=T}} T] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=U}} U] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=Û}} Û] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=V}} V] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=W}} W] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=X}} X] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=Y}} Y] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=Z}} Z] </strong> |<div class="plainlinks" dir=rtl align=right> <font class="rtl"> [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ئا }}ا] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ب }}ب] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ج }}ج] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=چ }}چ] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=د }}د] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ه }}ه] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ێ }}ێ] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ف }}ف] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=گ }}گ] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ژ }}ژ] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ک }}ک] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ل }}ل] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=م }}م] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ن }}ن] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ۆ }}ۆ] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=پ }}پ] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ق }}ق] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ر }}ر] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=س }}س] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ش }}ش] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ت }}ت] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=و }}و] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ڤ }}ڤ] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=خ }}خ] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ی }}ی] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|from=ز }}ز] </font></div> |} 5042 62347 2006-12-31T00:56:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[no:Halabja]] '''Helepçe''' bajareke [[Kurdistana Iraqê]] ye. Di [[16'ê adarê|16'ê Adara]] [[1988]]'an de balafirên şer yên artêşa [[Iraq|Iraqê]] [[bombeyên kîmyewî]] barandin ser bajarê [[Helepçe|Helepçeyê]]. Di nava çend seatan de li Helepçe û derdora wê bi hezaran kurd mirin û bi 10 hezaran kurd jî seqet man. ==Binêre== *[[Komkujiya Helepçê]] {{bisoranî|هه‌ڵه‌بجه}} {{kurt}} [[category:bajar]] * http://www.nawandihalabja.com [[ar:حلبجة]] [[de:Helepçe]] [[en:Halabja]] [[fa:حلبچه]] [[fr:Halabja]] [[id:Halabja]] [[nl:Halabja]] [[no:Halabja]] [[ru:Халабджа]] [[sv:Halabja]] [[tr:Halepçe]] 5043 32231 2006-06-07T07:40:13Z Erdal Ronahi 2 [[category:Dîroka Kurdistanê]] Di [[16'ê adarê|16'ê Adara]] [[1988]]'an de balafirên şer yên artêşa [[Iraq|Iraqê]] [[bombeyên kîmyewî]] barandin ser bajarê [[Helepçe|Helepçeyê]]. Di nava çend seatan de li Helepçe û derdora wê bi hezaran kurd mirin û bi 10 hezaran kurd jî seqet man. Raya Giştî ya Cîhanê, ji komkujiyê piştî çend rojan agahdar bû. Rojnemevan [[Ramazan Oztur]]k piştî komkujiyê çû Helepçe û wêneyên ku li Helepçeyê kişandibûn, bi weşandina wan cîhan agahdar kir. Di wêneyekê de kesekî bi navê Alî Hawar zarokekî xwe yê yek mehî ku hê nav jî lê nehatibû kirin, bi awayekî hembêzkirî û dev vekirî, jiyana xwe ji dest dabûn. Wêneyê mijara gotinê, piştî ku di rojnameyan de hate weşandin, bû sembola komkujiya Helepçeyê. Îro jî dema ku qala komkujiya Helepçeyê tê kirin, Alî Hawar û zarokê wî yê yek mehî tê ber çavên mirov. Bandora bombeyên Kîmyewî tenê bi mirina 5 hezar kurdan û seqet mayina bi deh hezaran ve bi sînor nema, bandora bombeyên kîmyewî hê jî li bajêr didome. Li gorî daneyên Neteweyên Yekbûyî, ji bo bombeyên Kîmyewî li Helepçe û derdora wê di navbera salên 1991 û 1994`an de nexweşiya qanserê ji sedî 800 zêde dibû. Herwiha ji ber bombeyên kîmyewî nexweşiyên jinan 4 qat zêde bûn û bi hezaran kes jî bi nexweşiyên, qiriq, kezeb, poz û çavan ve rû bi rû man. Bi hezaran kesan jî çavên xwe wenda kirin. Li gorî agahiyan, hê jî bandora bombeyên kîmyewî, zarokên nû tên cîhanê tehdîd dike. Ji berpirsyarên sereke yên komkujiya herî bi xwîn a dîroka nêz Sadam Huseyîn û Hasan Alî Mecît bi navê kod Kîmyasal Elî li girtîgehan li benda roja darizandinê ne. Lê belê hê ne diyare wê kengî derkevin pêşberî dadgehan. Gelê kurd û bi taybetî jî gelê Helepçeyê li bendê ye ji [[Sadam Huseyîn]] û [[Hasan Alî Mecît]] hesab were pirsîn. *[http://www.halabja.de.vu Halabja] [[category:Dîroka Kurdistanê]] 5044 16844 2005-03-15T17:40:55Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Sedam Huseyîn]] 5045 45451 2006-09-04T21:16:24Z Luqman 401 Ava '''Xabur''' (anjî Xabîr) dikeve navbeyna [[Silopî]] û [[Zaxo]] de û herweha Gumrik e anjî Gumrikxane jî jêre dibêj in, çinko li vir Gumrik heye. Xabur hem Ave, pir jî liser heye û jêre dibêj in [[Pira Xabur]], jêre dibêjin Ava Xabur û jêre dibêjin Gumrika Xabur. Ev der bes ne Gumrik tinê ye, herweha wekî Gundekê ye. Ev Gumrik ji Aborîya herêmên Kurdan û bilhesa jibona Silopî, [[Cizîra Botan]], [[Şirnex]], heta [[Wan]]ê, [[Mêrdîn]], Dîyarbekir ([[Amed]]), [[Riha]] (Urfa) û gelek bajarên din jî ji alîyê Aborî ve îstîfade ji Gumrika Xabur dîtin e û heta niha jî dibîn in. Li vî alîyê Xabur hikûmeta Tirkî û li alîyê din hikûmeta herêma Kurdan anjî [[Otonomîya Kurdistan]] bikar tîn e. Gumrika Xabur di 15 salên borî de ji alîyê Aborî ve îstîfadeke gelek mezin daye Aborîya herêmên Kurdan. [[Kategorî:çemê Kurdistanê]] 5046 57740 2006-11-20T21:04:48Z 87.160.250.233 {{çavlêgerandin}} Gundê '''Xirabreşkê''' an jî [[Xirabreşik]] li ser navçeya [[Silopî]] ya ye û nêzîkî 3 km ji çîyayê [[Cûdî]] dûr e. Ava [[Bazamir]] di ber Gundê Xirabreşkê re dibure û hinek havînan jî Ava Bazamir çik dibe û ev Gund dema bê av dima, diçûn ji Germgê, Kortikê û Şererfxana ava xwe bi Keran û bi mekînan tanîn. Ava Bazamir jî ji quntara çiyayê Cûdî ji Gireçulya diherikî. Di van Gundên dorbarên Xirabreşkê de Kanîyên avê hebûn, bes li Gundê Xirabreşkê tune bû. Bes zivistanan jî ava Bazamir heta 5 m Lehî radibû. Li Xirabreşkê jî halê wan ê Aborî Dexil, Genim, Ceh, Nîsk, Nok, Zebeş û Gindûrên wir jî hebûn. Gundê Xirabreşkê wekî; Hesp, Hêstir,Ker, Çêlek, Mih, Bizin, Eluk û Mirîşkên wan jî hebûn. Dundîyan xwe bi vî awayî îdare dikirin.Ev Gund bes di destên du malan de bûn. Ji vê malê re digotin Mala [[Ehmedê Melê]] û Mala [[Xalidê Reşo]]. Nîvê Gund ê Mala [[Ehmedê Melê]] û birayên wî bûn, çarîkeka Gund jî di destê Mala Xalidê Reşo û çarîka din jî di destê Maleke Silopî de bû, bes ev mal li Gundê Eywanê dima. Mala [[Ehmedê Mele]] Ûsiv bi eslê xwe ve Şirnexî ne, Mala [[Xalidê Reşo]] û Mala din jî bi eslê xwe ve Silopî bûn. Gundîyên din Milkên wan tune bûn, bes ên Milk heyîn alîkarîya yên bêmilk dikirin. [[category:Gundê Silopiyê]] Piştî ku hikmeta Tirk anji Leşkerên Tirk ev Gund jî wekî gelek Gundên li Kurdistanê di sala 1995 an de valekirin, gelek ji wan koçberî navçeya Silopî bûn û hinek ji wan jî koçberî Otonomîya Kurdistan bûn û niha jî li Qempa Maxmur jîyana xwe berdewam dikin. Têtê bawerkirin, ku yek malbat ji Gundê Xirabreşkê niha li Qempa Maxmur dijî û ew malbata Seîdê Evdil-Kerîmê Melê ye. Gundîyên din jî niha jîyana xwe li Silopî ya berdewam dikin. Gundê Xirabreşkê di dîroka Kurdistan û herêmê de cihê xwe girtîye û Gundekî gelekî kevne. Tête gotin, ku ve Gund berê gelekî mezin bû, bes ev Gund tête xirakirin û ji nuve tête avakirin.sebeba xirabûne yekemîn ne dîyare. Li robarê Bazamir ji Gundê Germgê bigre heta Gundê Şerefxana û Kurtkê di Bazamir de gelek Aş, Xanî, Pir û Şkeft hene û weke dîrokî tête ecibandin. Nêzîkî Xirabreşkê Gundê Kevxwêlegê jî hebû di navbeyna Xirabreşkê û Şerefxana de.Heta niha jî mirov sitmên xanîyên Kevxwêlegîyan di şûnwarên wan de dibine. Li deravê Ava Bazamir li Gundê Xirabreşkê jî Pirek hebû kû di wî wextî de Rêwingîyên di Hasankeyf re derbazdibûn û biçûna Silopî, Zaxo û derên din yên Êraqê jî di vê Pira Xirabreşkê re dibûrîn û derbaz dibûn. Mesele wekî Qaçaxçîyan; ev ji derên geleki dur dihatin. Bes niha mirov tinê kupê vê Pirê dibîne...û di vê Ava Bazamir de gelek Mixare û Şkeft hene, bes bê xweyî ne û belkî gelek kes û Dîrokvan nizanin ev agahîyên Dîrokî li vî Gundê Xirabreşkê hene... [http://www.silopi.net.tc][[Silopî]] 5048 65076 2007-01-17T16:45:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:دریائے فرات]] [[Image:Tigr-euph.png|framed|Firat û [[Dîcle]]]] '''Firat''' [[rûbar]]ek yê mezin yê [[Kurdistan]] e û [[Dîcle]] robarek din yê mezin yê Mezopotamya û Kurdistan e. Ev herdu robar Firat û Dicle robarên anjî avên Kurdistan yên mezin û girîng in. {{kurt}} [[Kategorî:çemê Kurdistanê]] [[am:ኤፍራጥስ ወንዝ]] [[ar:الفرات]] [[arc:ܦܪܬ]] [[ast:Eufrates]] [[bg:Ефрат]] [[bn:ইউফ্রেটিস]] [[bs:Eufrat]] [[ca:Eufrates]] [[cs:Eufrat]] [[da:Eufrat]] [[de:Euphrat]] [[en:Euphrates]] [[eo:Eŭfrato]] [[es:Éufrates]] [[eu:Eufrates]] [[fa:فرات]] [[fi:Eufrat]] [[fr:Euphrate]] [[gl:Río Éufrates]] [[he:פרת]] [[hr:Eufrat]] [[hu:Eufrátesz]] [[is:Efrat]] [[it:Eufrate]] [[ja:ユーフラテス川]] [[la:Euphrates]] [[lt:Eufratas]] [[nl:Eufraat]] [[no:Eufrat]] [[pl:Eufrat]] [[pt:Rio Eufrates]] [[ro:Eufrat]] [[ru:Евфрат (река)]] [[sh:Eufrat]] [[sk:Eufrat]] [[sl:Evfrat]] [[sv:Eufrat]] [[tr:Fırat]] [[ur:دریائے فرات]] [[wa:Ufrate (aiwe)]] [[zh:幼发拉底河]] 5050 16850 2005-03-17T13:07:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[22'ê avrêlê]] 5051 16851 2005-03-17T13:10:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Roja Rojnamegeriya Kurdî]] 5052 26121 2006-01-29T19:43:06Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Ferheng.org.jpg|thumb|Logoya Ferheng.org]] '''Ferheng.org''' [[malper|malpereke]] ku gelek [[ferheng|ferhengan]] pêşkêş dike ye. Îdiyaya malpere ev e ku dixwaze bibe "Malpera navendî ya ferhengên kurdî". Ferheng.org ferhengên [[projeya ferhengên azad]] û ferhengên din bi kar tîne. Ferhengên ferheng.org ji bo daxistinê [[SDA]] bi kar tînin. {{kurt}} ==Girêdanên derve== *[http://www.ferheng.org Malpera ferheng.org] [[kategorî:Malper]] [[kategorî:Ferheng]] 5053 16853 2005-03-17T14:09:57Z Erdal Ronahi 2 Kurdmcse çû cihê PCKurd.com #REDIRECT [[PCKurd.com]] 5054 16854 2005-03-17T16:00:37Z Zanimum 174 Phil Silvers TV Guide cover {{magazine cover}} Phil Silvers TV Guide cover {{magazine cover}} 5056 16856 2005-03-17T23:23:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[PCKurd.com]] 5059 16858 2005-03-19T12:43:59Z Webmaster 3 Anatomiya Mîrov Anatomiya Mîrov 5060 50406 2006-10-10T16:32:04Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Mêrdînik]] #redirect[[Mêrdînik]] 5066 16862 2005-03-24T00:01:15Z Erdal Ronahi 2 ji http://www.podium.nu/ ji http://www.podium.nu/ 5068 27760 2006-02-19T18:16:19Z Diyako 273 Mehmet Tanrıkulu çû cihê Mehmet Tanrikulu [[Wêne:Ferhenga tanrikulu.jpg|thumb|Ferhenga tirkî-kurdî ya Mehmet Tanrıkulu]] Nivîskar–helbestvan '''Mehmet Tanrıkulu''' di sala [[1952]]'an de li [[Farqîn]]ê hatiye dinê. Wî, lîse û înstîtuya perwerdehiyê li [[Amed]]ê kuta kir. Ji sala [[1986]]'an şûn ve derkete derveyî welêt û li [[Germanistan]]ê dijî. Wî di kovara [[Tîrêj (kovar)|Tîrêj]] de edîtorî kiriye û di sala 1995'an da li Swêdê pirtûkeke helbestan a bi navê "Destê min li destê te digere!" çap kiriye. Di sala 1999'an de [[Ferhenga Mehmet Tanrikulu|Ferhenga tirkî-kurdî]] ya Mehmet Tanrikulu derket. ==Girêdanên derve== *[http://www.podium.nu/bok/fakta/lexikon/lexikon_kurdish.htm Malpera ferhengê] [[kategorî:Nivîskar|Tanrikulu, Mehmet]] 5070 36444 2006-07-25T09:08:13Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Di zimanê teknîk ê kurdî de ji amûra ku weşana torê tê de tê kirin, '''pêşkêşker''' tê gotin. Di îngilîzî de ''server'' û di tirkî de jî ''sunucu'' ye. Pêşkêşker bixwe jî wekî [[komputer]]ekê ye û bi [[pergala xebatê|Pergaleke Xebatê]] dixebite. An [[Linux]], an [[Windows Server]] an jî Pergaleke Xebatê ya din li ser hatiye sazkirin û digel hinek bernameyên anti-hacker dixebite. [[category:teknolojî]] 5071 16865 2005-06-03T19:59:09Z Erdal Ronahi 2 Nivîskarê '''Siyamend Birahîm''' di sala 1995'an de li parêzgeha [[Hesekê]] hatiye dinê. Dibistana seretayî, navîn, lîse û fakulteya [[îngilîzî]] (salek) li [[Şam]]ê xwend. Bi [[zimanê erebî]] û [[kurdî]] helbest û gotaran dinivîse. Di sala 2000'an de 3 mehan di girtîgeha Şamê de ji bo çapkirina [[Kovara Aso]] girtî ma. ==Berhemên Wî== *Rêveberê Kovara Aso (11 Hejmar derketî) Li Şam û Libnanê tê çapkirin. *Zincîra Fêrbûna Zimanê Kurdî *Wergera '''Çar Leheng''' a [[Osman Sebrî]] li [[erebî]] *Axaftinek Digel Şivan Perwer [[kategorî:nivîskar|Brahîm, Siyamend]] 5073 39361 2006-08-13T16:39:11Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 62.234.145.72 Herêma '''Mirgewer''' ketiye başûra bajarê Urmiyê. Dema mirov li geliyê Bendê derbaz dibe li sêrêya Rajanê ber bi aliyê başûr ve diçî. Mirgewer ketiye ser tixûbên sê dewletên [[Iraq]], [[Tirkiye]] u [[Îran]]ê. [[Peymana Sêsînor]] li ser çiyayê Dalanper'î hatibû îmzakirin. Dema avabûna [[Komara Kurdistanê]] li Mehabadê ev peyman bi insiyativa nemir [[Qazî Mihemmed]] li navbera kurdên parçeyên Kurdistanê hate imzakirin. Mirgewer xwedî erdeke pirr bereket e. Zeviyên bir biberhem hene li vir. [[Genim]], [[nok]] u gele cure [[giya]] u dahnên din li vir tên çandin. Berê pezdariyek berçav li vir hebû lê di wan salên dawiyê pirr kêm bûye. Mirgewer roleke berçav di hemû [[serhildan]] u berxwedanên neteweyî li [[Kurdistana rojhilat]] hebûye. Lê netenê ev, herwisa beşdariya serhildanên bakur u başur jî kiriye. Gelek şedîd dayine. Şadrewan [[Mistefa Barzanî]] li ser rêya xwe bo [[Yekitiya Soviyetê]] li Mirgewerê jî mabû. Ev şikefta ku ev têde mabûn bi navê vî hatiye binav kirin. [[kategorî:herêm]] [[fa:مرگور]] 5074 16867 2005-03-26T00:20:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Komara Kurdistan a Mahabadê]] 5075 16868 2005-03-26T00:22:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Urmiye]] 5076 37574 2006-08-05T05:30:24Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Rojhilata Kurdistan]] 5077 54533 2006-10-25T22:29:57Z Luqman 401 Lîsteya bêjeyan erdnîgariyê çû cihê Lîsteya bêjeyên erdnîgariyê == Erdnîgarî-Coxrafya == [[erdnigarî]], [[erdnigarîya gelemperî]], [[erdnigarîya fîzîkî]], [[jeomorfolojî]]-, [[qlîmatolojî]], [[erdnigarîya avê-hîdrografya]], [[jînerdnigarî]]-[[bîyoerdnigarî]], [[erdnigarîya hêşînahiyê]] / gîha û dar û beran, [[erdnigarîya rawiran]], [[erdnigarîya mirovîn]], [[erdnigarîya aborî]], [[erdnigarîya civakî]], [[erdnigarîya polîtîk]], [[erdnigarîya dîrokî]], [[erdnigarîya bikaranînî]] /tetbîqî, [[erdnigarîya herêmî]] / welatan == Gerdûn == [[gerdûn]], [[tewereya asûmanê]], [[cismê asûmanî]], [[stêrk]], [[Stêra Karwankuj]], [[Qurix]], [[komstêr]], [[Hirçê Mezin]], [[Hirçê Biçûk]], [[Stêra Cemserê]], [[Kadiz]], [[nebûla]], [[dûvstêr]], [[stêra rijyar]], [[stêrerij]], [[xuricîn]], [[rojbend]], [[Roj]], [[rojgêran]], [[Merkur]], [[Wenus]], [[Mars]], [[Jupîter]], [[Saturn]], [[Ûranus]], [[Neptun]], [[Pluton]], [[Dinya]], [[peyk]], [[Heyv]]-[[Hîv]]-[[Hêv]]-[[Meh ]], [[demên heyvê]], [[saletîrêj]], [[gerîngeh]]-[[rêgah]], [[xelek]], [[hevêrke]], [[tevgera li ser gerîngehê]], [[tevgera li dor tewereyê]], [[girtina rojê]], [[girtina heyvê]], [[hilatina cismekî asûmanî]] , [[avabûna cismekî asûmanî]], [[kulmînasyona cismekî asûmanî]] == Dinya == [[merîdyen]]-[[hêlîlar]] == Tevgerên Dinyayê û Encamên Wê == == Parzemîn û Derya == == Îklîm û Herêmên Îklîmê == == Tevgerên Dinyayê == == Avên Hundir == == Perav == == Gol == == Nexşevanî == == Volqanîzm == == Bandorên Atmosferê == == Bastûra Kadê == == Kada Hewayî == ==Girêdanên derve== *[http://www.geocities.com/mamoste/Erdnigari/erdnigari0.htm Ferhenga coxrafîk] [[kategorî:erdnîgarî]] 5078 65921 2007-01-22T10:47:36Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Geografija]], [[nah:Cemānāhuacāyōtl]] '''Erdnîgarî''' (=erdzanin) an coxrafya (coğrafya, geographie, erdkunde-geographie, geography) nîgarkirina (teswîr) [[dinya]]yê ye. Bi Yûnanî mana "coxrafya" ji nîgarkirina (teswîr) dinyayê ye. Ji dema Qlasîk ve her tim pêşve çû ye. Gelek beşên wê hene. Bi gelek zanyarîyên [[fîzîk]]î û [[civak]]î re têkildar e. Hîmên erdnigarîya nûjen di [[sedsala 19.]] an de hatiye danîn. Erdnîgarî, zanyarîyeke ku çêbûn û belavbûna bûyerên fîzîkî, civakî û jîndarî lêkolîn dike. Erdnigarî, gava li ser van bûyeran disekine li gor xwe prensîban bi kar tîne. Erdnigarî, li gor cih û babetan beş dibe. Li gor cih du beşên erdnigarîyê yên esasî hene: [[Erdnigarîya gelemperî]] û [[erdnigarîya herêmî]]. ==Girêdanên derve== *[http://www.geocities.com/mamoste/Erdnigari/erdnigari0.htm Ferhenga coxrafîk] [[kategorî:erdnîgarî]] [[ab:Географи]] [[af:Geografie]] [[als:Geografie]] [[an:Cheografía]] [[ar:جغرافيا]] [[ast:Xeografía]] [[av:География]] [[az:Coğrafiya]] [[ba:География]] [[bar:Geographie]] [[bat-smg:Geuograpėjė]] [[be:Геаграфія]] [[bg:География]] [[bm:Dùgùkòlòkùnnàkalan]] [[bn:ভূগোল]] [[br:Douaroniezh]] [[bs:Geografija]] [[ca:Geografia]] [[ceb:Heyograpiya]] [[co:Geografia]] [[cs:Geografie]] [[csb:Geògrafijô]] [[cv:Географи]] [[cy:Daearyddiaeth]] [[da:Geografi]] [[de:Geographie]] [[el:Γεωγραφία]] [[en:Geography]] [[eo:Geografio]] [[es:Geografía]] [[et:Geograafia]] [[eu:Geografia]] [[fi:Maantiede]] [[fo:Landafrøði]] [[fr:Géographie]] [[frp:G·eografia]] [[fur:Gjeografie]] [[fy:Geografy]] [[ga:Tíreolaíocht]] [[gl:Xeografía]] [[gu:ભૂગોળ]] [[he:גאוגרפיה]] [[hi:भूगोल]] [[hr:Zemljopis]] [[hsb:Geografija]] [[hu:Földrajztudomány]] [[ia:Geographia]] [[id:Geografi]] [[ie:Geografie]] [[ilo:Heografia]] [[io:Geografio]] [[is:Landafræði]] [[it:Geografia]] [[iu:ᓄᓇᐅᔪᖅ]] [[ja:地理学]] [[ka:გეოგრაფია]] [[ko:지리학]] [[ks:Geografia]] [[kv:География]] [[kw:Dorydhyeth]] [[ky:География]] [[la:Geographia]] [[lad:Jeografiya]] [[lb:Geographie]] [[li:Geografie]] [[lmo:Geugrafìa]] [[lt:Geografija]] [[lv:Ģeogrāfija]] [[mg:Jeografia]] [[mh:Geografia]] [[mk:Географија]] [[ms:Geografi]] [[mt:Ġeografija]] [[my:ပထဝီဝင္‌]] [[nah:Cemānāhuacāyōtl]] [[nds:Geographie]] [[nl:Geografie]] [[nn:Geografi]] [[no:Geografi]] [[nov:Geografia]] [[nrm:Géographie]] [[oc:Geografia]] [[os:Географи]] [[pl:Geografia]] [[ps:ځمک انځورنه (جغرافيه)]] [[pt:Geografia]] [[qu:Allpa saywachi]] [[rm:Geografia]] [[rmy:Phuvipen]] [[ro:Geografie]] [[ru:География]] [[sc:Geografia]] [[scn:Giografìa]] [[sh:Zemljopis]] [[simple:Geography]] [[sk:Geografia]] [[sl:Geografija]] [[sq:Gjeografia]] [[sr:Географија]] [[sv:Geografi]] [[sw:Jiografia]] [[ta:புவியியல்]] [[te:భూగోళ శాస్త్రము]] [[tg:Ҷуғрофия]] [[th:ภูมิศาสตร์]] [[tk:Geografiýa]] [[tl:Heograpiya]] [[tr:Coğrafya]] [[ug:جۇغراپىيە]] [[uk:Географія]] [[ur:جغرافيہ]] [[uz:Geografiya]] [[vec:Giografia]] [[vi:Địa lý học]] [[vo:Taledav]] [[wa:Djeyografeye]] [[zh:地理学]] [[zh-yue:地理]] 5079 16872 2005-03-26T03:53:40Z Erdal Ronahi 2 '''Erdnigarîya gelemperî''', bûyerên [[fîzîk]]î, [[civak]]î, [[jîndarî]] û [[aborî]] li ser tevaya dinyayê lêkolîn dike. Lê [[erdnigarîya herêmî]], li cihekî sînorkirî (bej-[[parzemîn]], [[welat]] an herêmeke welêt...) van bûyeran lêkolîn dike. Li gor babetan du beşên esasî yên erdnigarîya gelemperî hene: [[Erdnigarîya fîzîkî]] û [[erdnigarîya mirovîn]]. Ev beşên erdnigarîyê her yek ji wan di nav xwe de jî beş dibin. [[kategorî:erdnîgarî]] 5080 16873 2005-03-26T03:54:48Z Erdal Ronahi 2 '''Erdnigarîya fîzîkî''', beşa [[erdnigarîya gelemperî]] ya ku bûyerên fîzîkî û jîndarî lêkolîn dike ye. Li gor cureyên bûyeran û çêbûna cihê bûyeran beş dibe: [[Jeomorfolojî]], [[qlîmatolojî]] hwd. [[kategorî:erdnîgarî]] 5081 16874 2005-03-26T03:57:34Z Erdal Ronahi 2 Lêkolînên vê beşa [[erdnigarî]]yê, li herêmeke sînorkirî ye. Lêkolînên [[erdnigarîya gelemperî]] li ser tevaya dinyayê ye, lê lêkolînên '''erdnigarîya herêmî''' tenê herêmekê dide ber xwe. Ev herêm dibe [[parzemîn]]ek, [[welat]]ek, herêmeke welatekî, [[navçe]] an [[gund]]ek be. Lêkolîn, dibe bi gelemperî be û dibe ku di hin babetên erdnigarîyê de be jî. Wek mînak; erdnigarîya fîzîkî ya Kurdîstanê, sirûşta [[Botan]]. Di van mînakan de tên dîtin ku him cih ne tevaya dinyayê ye û him jî babet ne hemû babetên erdnigarîyê ne. Hilbijartina cih, babet û metodan li gor nivîskar, lêkolîner û welatan tên guherîn. [[category:erdnîgarî]] 5082 65699 2007-01-21T02:44:22Z Erdal Ronahi 2 Revert to revision 64400 dated 2007-01-13 09:01:27 by Escarbot using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Wêne:Physical world.jpg|right|300px| ]] [[Wêne:Geographylogo.png|40px| ]] [[Category:Zanist]] [[af:Kategorie:Geografie]] [[als:Kategorie:Geografie]] [[an:Categoría:Cheografía]] [[ar:تصنيف:جغرافيا]] [[ast:Categoría:Xeografía]] [[ay:Catégorie:Geografiya]] [[az:Kateqoriya:Coğrafiya]] [[ba:Категория:География]] [[be:Катэгорыя:Геаграфія]] [[bg:Категория:География]] [[bs:Kategorija:Geografija]] [[ca:Categoria:Geografia]] [[cs:Kategorie:Geografie]] [[csb:Kategòrëjô:Geògrafijô]] [[cv:Категори:Географи]] [[cy:Categori:Daearyddiaeth]] [[da:Kategori:Geografi]] [[de:Kategorie:Geographie]] [[el:Κατηγορία:Γεωγραφία]] [[en:Category:Geography]] [[eo:Kategorio:Geografio]] [[es:Categoría:Geografía]] [[et:Kategooria:Geograafia]] [[eu:Kategoria:Geografia]] [[fi:Luokka:Maantiede]] [[fiu-vro:Category:Maatiidüs]] [[fo:Bólkur:Landafrøði]] [[fr:Catégorie:Géographie]] [[frp:Category:G·eografia]] [[fur:Categorie:Gjeografie]] [[fy:Kategory:Geografy]] [[ga:Catagóir:Tíreolaíocht]] [[gl:Category:Xeografía]] [[gn:Categoría:Geografia]] [[gu:Category:ભૂગોળ]] [[he:קטגוריה:גאוגרפיה]] [[hi:श्रेणी:भूगोल]] [[hr:Kategorija:Zemljopis]] [[hsb:Kategorija:Geografija]] [[hu:Kategória:Földrajz]] [[ia:Categoria:Geographia]] [[id:Kategori:Geografi]] [[ie:Category:Geografie]] [[ilo:Category:Heografia]] [[io:Category:Geografio]] [[is:Flokkur:Landafræði]] [[it:Categoria:Geografia]] [[ja:Category:地理学]] [[jbo:Category:tutske]] [[ka:კატეგორია:გეოგრაფია]] [[ko:분류:지리]] [[kv:Категория:География]] [[kw:Category:Dorydhyeth]] [[ky:Category:География]] [[la:Categoria:Geographia]] [[lb:Category:Geographie]] [[li:Categorie:Geografie]] [[lmo:Category:Geugrafía]] [[ln:Category:Jyografi]] [[lt:Kategorija:Geografija]] [[lv:Kategorija:Ģeogrāfija]] [[mi:Category:Mātai matawhenua]] [[mk:Категорија:Географија]] [[mn:Category:Газар зүй]] [[mo:Category:Ӂеографие]] [[ms:Kategori:Geografi]] [[mt:Category:Ġeografija]] [[nap:Categoria:Giugrafia]] [[nds:Kategorie:Geographie]] [[nds-nl:Kattegerie:Geografie]] [[nl:Categorie:Geografie]] [[nn:Kategori:Geografi]] [[no:Kategori:Geografi]] [[nrm:Category:Géographie]] [[oc:Categoria:Geografia]] [[pam:Category:Geografía]] [[pl:Kategoria:Geografia]] [[pt:Categoria:Geografia]] [[rm:Category:Geografia]] [[rmy:Shopni:Phuvipen]] [[ro:Categorie:Geografie]] [[ru:Категория:География]] [[scn:Category:Giografìa]] [[sco:Category:Geographie]] [[sh:Category:Geografija]] [[simple:Category:Geography]] [[sk:Kategória:Geografia]] [[sl:Kategorija:Geografija]] [[so:Category:Juquraafi]] [[sq:Category:Gjeografi]] [[sr:Категорија:Географија]] [[su:Kategori:Géografi]] [[sv:Kategori:Geografi]] [[sw:Category:Jiografia]] [[ta:பகுப்பு:புவியியல்]] [[th:หมวดหมู่:ภูมิศาสตร์]] [[tk:Category:Geografiýa]] [[tl:Category:Heograpiya]] [[to:Category:Siokālafi]] [[tpi:Category:Jiograpi]] [[tr:Kategori:Coğrafya]] [[tt:Törkem:Cäğräfiä]] [[uk:Категорія:Географія]] [[uz:Category:Geografiya]] [[vec:Categoria:Giografia]] [[vi:Thể loại:Địa lý học]] [[wa:Categoreye:Djeyografeye]] [[war:Category:Heyograpiya]] [[zh:Category:地理]] [[zh-classical:Category:方誌]] [[zh-min-nan:Category:Tē-lí-ha̍k]] [[zh-yue:Category:地理]] 5083 16876 2005-03-26T04:14:56Z Erdal Ronahi 2 Erdnigarî çû cihê Erdnîgarî #REDIRECT [[Erdnîgarî]] 5086 16878 2005-03-26T22:59:47Z Erdal Ronahi 2 Hevêrkeya [[ekwator]]ê bi 360 dereceya tê xet kirin. Di her dereceyekê re xêzikeke ku ji cemserekê digihêje cemsera din tê kişandin. Ji van xêzikên ku her du cemseran pev girêdidin re '''merîdyen''' an '''hêlîlar''' tê gotin. Hemû merîdyen li cemseran digihêjin ser hev, hevdu dibirin. Paralel hevêrke, lê merîdyen nîvhevêrke ye. Ji ber vê yekê hejmara merîdyenan du qatî paralelan, 360 in. Merîdyena destpêkê (sifir-0), di ser dîdegaha [[Greenwich]]'ê ([[London]]) re derbas dibe. Ev, ne hilbijartineke xwezayî ye. Berî vê hilbajirtinê, her welatekî merîdyena ku di payîtextê wê re derbas dibe wek merîdyena destpêkê dipejirand. Ev rewş, jibo seeta navnetewî dibû sedemê tevlihevîyê. Jibo vê tevlihevîyê ji holê rakin, komcivîneke navnetewî hate sazkirin. Di vê komcivînê de sazûmana paralel û merîdyenan ya ku pisporên [[îngîlîz]] amade kiribûn hate hilbijartin. Di sazûmana ku wan amade kiribûn merîdyena destpêkê di Londonê re derbas dibû. Ji merîdyena destpêkê ber bi rojava 180 û ber bi rojhilat 180 merîdyen hene. Ji yên li rojava re merîdyenên rojava û ji yên li rojhilat re merîdyenên rojhilat tê gotin. Merîdyena 180 dereceyî li hemberî merîdyena sifirê ye, her du nîvhevêrke bi hev re hevêrkeyekê çêdikin û ev hevêrke dinyayê wek nîvkada rojava û rojhilat bir dike. {{erd}} [[kategorî:Erdnîgarî]] 5087 16879 2005-03-26T23:05:48Z Erdal Ronahi 2 <table cellpadding="0" cellspacing="0" style="background-color: transparent;"><tr ><td >[[Wêne:Geographylogo.png|40px| ]]</td ><td >''&nbsp;Ev gotara erdnîgariyê ser bîngehê [[Ferhenga Erdnigariyê]] hat nivîsandin.</td ></tr ></table ></div >[[Kategorî:Erdnîgarî]] 5088 64674 2007-01-14T19:10:18Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ka:სინათლის წელიწადი]] '''Saletîrêj''' (''ışık yılı, annèe-lumière, Lichtjahr, light-year'') pîvaneke astronomîyê ye, jibo pîvana dûrbûna [[cismên asûmanê]] ji [[dinya]]yê tê bikaranîn. Leza tîrêjê di saniyê de 300.000 [[km]]. tê qebûlkirin. Li gor vêya dûrbûna [[roj]]ê ya ji dinyayê 8 deqîqe û 16 saniyeyên tîrêjê ye. Dûrbûna [[Stêra Cemserê]] ya ji dinyayê, 40 saletîrêj e. Saletîrêj = 365*24*60*60*300.000 km.{{erd}} [[ang:Lēohtgēar]] [[ar:سنة ضوئية]] [[ast:Añu lluz]] [[be:Сьветлавы год]] [[bg:Светлинна година]] [[bn:আলোক বর্ষ]] [[bs:Svjetlosna godina]] [[ca:Any-llum]] [[cs:Světelný rok]] [[da:Lysår]] [[de:Lichtjahr]] [[el:Έτος φωτός]] [[en:Light-year]] [[eo:Lumjaro]] [[es:Año luz]] [[et:Valgusaasta]] [[eu:Argi-urte]] [[fi:Valovuosi]] [[fr:Année-lumière]] [[gl:Ano luz]] [[he:שנת אור]] [[hr:Svjetlosna godina]] [[hu:Fényév]] [[id:Tahun cahaya]] [[io:Lumyaro]] [[is:Ljósár]] [[it:Anno luce]] [[ja:光年]] [[ka:სინათლის წელიწადი]] [[kn:ಜ್ಯೋತಿರ್ವರ್ಷ]] [[ko:광년]] [[la:Spatium lucis annuae]] [[lb:Liichtjoer]] [[li:Leechjaor]] [[lt:Šviesmetis]] [[mk:Светлосна година]] [[ms:Tahun cahaya]] [[mt:Sena dawl]] [[nl:Lichtjaar]] [[nn:Lysår]] [[no:Lysår]] [[pl:Rok świetlny]] [[pt:Ano-luz]] [[ro:An-lumină]] [[ru:Световой год]] [[scn:Annu luci]] [[sh:Svjetlosna godina]] [[simple:Light year]] [[sk:Svetelný rok]] [[sl:Svetlobno leto]] [[sq:Dritëviti]] [[sr:Светлосна година]] [[sv:Ljusår]] [[sw:Mwaka wa nuru]] [[ta:ஒளியாண்டு]] [[th:ปีแสง]] [[tr:Işık yılı]] [[uk:Світловий рік]] [[vi:Năm ánh sáng]] [[zh:光年]] [[zh-min-nan:Kng-nî]] 5089 66331 2007-01-24T16:22:16Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[es:Geomorfologia]] [[Image:Earth surface NGDC 2000.jpg|thumb]] Babeta beşê '''jeomorfolojî''' yê erdnîgariyê, bûyerên li [[kada kevirîn]] ([[lîtosfer]]) e. Bûyerên hundir û derve ev in: [[Zelzele]], [[volqan]], [[bûyerên tektonîk]], [[çem]], [[cemed]], [[ba]], [[maşîna pêlan]] û hwd. {{erd}} {{kurt}} [[ar:جيومرفولجيا]] [[bg:Геоморфология]] [[ca:Geomorfologia]] [[cs:Geomorfologie]] [[cy:Morffoleg (daear)]] [[de:Geomorphologie]] [[en:Geomorphology]] [[es:Geomorfologia]] [[et:Geomorfoloogia]] [[fa:زمین‌ریخت‌شناسی]] [[fi:Geomorfologia]] [[fr:Géomorphologie]] [[he:גאומורפולוגיה]] [[hr:Geomorfologija]] [[hu:Geomorfológia]] [[id:Geomorfologi]] [[it:Geomorfologia]] [[ja:地形学]] [[nl:Geomorfologie]] [[pl:Geomorfologia]] [[pt:Geomorfologia]] [[ro:Geomorfologie]] [[ru:Геоморфология]] [[sk:Geomorfológia]] [[sl:Geomorfologija]] [[sr:Геоморфологија]] [[tr:Jeomorfoloji]] [[zh:地貌学]] 5090 16882 2005-03-26T23:25:53Z Erdal Ronahi 2 /* Girêdanên derve */ '''Ferhenga Erdnigariyê''', ji hêla [[Konseya Ewrûpa]] di sala [[1967]]'an de hatiye weşandin. Ev çapa yekem, ji 3 hezar bêje û biwêjan pêk hatibû û bi şeş zimanê Ewrûpî hatibû weşandin. Di vê çapê de bêje wek listê bê wateyên wan hatibûn weşandin. Çapa Tirkî ji hêla [[Sami Öngör]] bi wateyên bêjeyan hatiye nivîsîn û di sala [[1975]]'an de [[Wezareta Perwerdeyê ya Netewî]] weşandiye. Sami Öngör, [[zimanê holendî]] bi kar naniye. Di wergera kurdî de, wergêr ev çapa Tirkî wek çavkanî bi kar anî, lê zimanên Îtalî û Spanî nenivîsandin, tenê Tirkî, Frensî, Elmanî û Îngilîzî nivîsandin. Bêjeyên ferhengê li gor elfabê ne hatine listkirin. Lê li gor beşên erdnigariyê hatine listkirin. Listeya bêjeyan ewê di dawiya ferhengê de cih bistîne da ku xwendevan kanibe bi hêsanî jê îstifade bike, lê hîn ne amade ye. ===Binêre=== *[[Lîsteya bêjeyan erdnîgariyê|Lîsteya bêjeyên ku di vê ferhengê de hene]] ==Girêdanên derve== *[http://www.geocities.com/mamoste/Erdnigari/erdnigari0.htm Ferhenga Erdnigariyê] {{erd}} 5092 63871 2007-01-09T21:57:44Z Bablekan 495 Dalberîn (reklam) qedexe ye.. '''Blog''' peyveke nû ye. Blog ji "we'''b'''" û "'''log'''" pêk hat. Blog rengekê [[rojnivîs]], rengekê rojnamegeriyê di [[înternet]]ê de ye. {{kurt}} ==Girêdanên derve== *[http://kurmanci.blogspot.com Blog "Blog a kurdî"] - blogeka bi kurmancî *[http://kurdweblog.com Kargerri Blog] - Kargera Bloga Kurdi (Latini - Sorani) [[kategorî:Medya]] [[kategorî:înternet]] 5093 64572 2007-01-14T14:41:30Z Luqman 401 '''Atom''', perçeya [[element|elemente]] ya herî biçuk e û hemû taybetmendîyê [[kîmya|kîmyevî]] ye elemente dide xuyand. {{kurt}} [[Kategorî:fîzîk]] 5094 16886 2005-03-27T18:08:20Z Erdal Ronahi 2 Ronên têkelangekîde ku, ji ronên cuda pêk were, bikêranîna cudabuna xalkela wan ji hev cudabunkirine. {{kîmya}} 5095 39414 2006-08-13T16:48:33Z Erdal Ronahi 2 [[hevgirtî|Hevgirtîyên]] ku têkelang çêkirine, bi metoda kêranîna cudabuna çareserbunê (''çözünürlük'') ji hev cîhêbunkirine. {{kîmya}} 5096 16888 2005-03-27T18:17:21Z Erdal Ronahi 2 [[Şilav]]ên tevlihev (tr: ''çözelti'') ên ku xalkelekî wanê pêdandî hebe u rewşa ron u rewşa dûkelde heman hevgirtîye wî heben jê re tê gotin "'''Azeotrop'''". {{kîmya}} 5097 16889 2005-03-27T18:18:24Z Erdal Ronahi 2 '''Barometro''', dezgaha ku ji bo [[pîvandin|pîvandina]] [[hewa]] vekirî tê bikaranîn e. {{kîmya}} 5098 35842 2006-07-21T19:24:48Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Pesto''', (tr.: ''basinç'') sepandina birhê (quwwet) li ser [[ruxara spesîfîk]] e. {{kîmya}} 5099 16891 2005-03-27T18:21:50Z Erdal Ronahi 2 Ji maddeyên re ku, dema di [[av|avê]] da tê çareserkirin (''çözünürlük'') [[îyon|îyonên]] (OH-) xwe bide şilava tevlihev (çözelti), '''Baz''' an jî "esas" tê gotin. {{kîmya}} 5100 16892 2005-03-27T18:23:02Z Erdal Ronahi 2 [[Oksîd|Oksîdên]] [[metal]] ku dema di avêde çareserdibe, şîlava tevlihev a [[baz|bazîk]] çêbike an jî bi ketina reaksîyona [[asîd]] û oksîdasidan re xwoy çêbike. {{kîmya}} 5101 16893 2005-03-27T18:34:19Z Erdal Ronahi 2 Di hindurê dendika [[element|elementekî]] [[radyoaktîf]] de, dema [[elektron|elektronekî]] ku ji [[notron|notronekî]] xwe wergerandîye [[proton|protonekî]] derbikeve, jê re "'''perçoka beta'''" an '''perçoka β''' tê gotin. {{kîmya}} 5103 39368 2006-08-13T16:39:52Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Maddeya safî a ku, bi dudu an jî hîn zêtir [[element|elementên]] ku rêjeyekî dîyarî bi hevgirtine çêdibe. {{kîmya}} 5104 16895 2005-03-27T18:53:50Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Perçoka beta]] 5105 16896 2005-03-29T14:46:11Z 134.95.52.6 <br /> <table cellpadding="0" cellspacing="0" style="background-color: transparent;" class="plainlinks"><tr ><td >[[Wêne:Chemistrylogo.png|40px| ]]</td ><td >''&nbsp;Ev gotara ser kîmyayê [[Wîkîpediya:Şitl|şitlek]] e. Ji kerema xwe [{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=edit}} dirêjtir bike.]</td ></tr ></table ></div >[[Kategorî:Kîmya|!]] 5106 16897 2005-03-27T18:22:14Z Erdal Ronahi 2 Baz (Esas) çû cihê Baz #REDIRECT [[Baz]] 5107 16898 2005-03-27T18:23:16Z Erdal Ronahi 2 Oksîda Bazîk çû cihê Oksîda bazîk #REDIRECT [[Oksîda bazîk]] 5108 16899 2005-03-27T18:32:17Z Erdal Ronahi 2 Perçoka Beta çû cihê Perçoka beta #REDIRECT [[Perçoka beta]] 5109 16900 2005-03-27T18:34:48Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[perçoka beta]] 5111 39163 2006-08-13T16:32:35Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Allotrop''', heman [[atom|atomên]] ku cînsîn, taybetmendîyê wan yên kîmyevî u [[krîstalîzasyon]]a wan a di rêzgirtina fezayêde ji hev cuda bin, ji wan re tê gotin. [[Elmas]] u [[grafît]] allotropê hevin u herdu jî cuda rêzgirtina atoma [[C]] [[Karbon]]'ê çêbune. {{kîmya}} 5114 32633 2006-06-12T12:31:36Z 85.101.246.5 '''Mamosta Seyid Hosên Hoznî Mokiriyanî''' (1893-1947) nivîskarekî kurd e. Hoznî li sala [[1893]]ê li gundekî dor û berê Bajarê Mehabatê hatiya dinyayê. Dersa dînî her wek melayê me yê berê li nav hucrê mizgevtan de xwendîye. Mamosta her li temenekî kêm da fikrên mezin hebûne û fikra seyr û siyahetê didete sere wî. Di 12 saliya xwe da yanî li sala [[1905]]ê de seferê dûr û dirêj dike pêşe. Li rêka Bajarên Meraxê, Tevrêzê dêçe Yêrîvan, Misko û Senpêtrizborgê. Livê re diçe Kabilê paytextê [[Efxanistan]]ê.û li ve qest Stenbolê paytextê Osmaniya dike. Li sala [[1915]] tê Bajarê [[Heleb]]ê li [[Sûriyê]]. Sefera dûr û dirêje Hoznî li nav temeddunên cur be cur li midetê deh salan li têmenê zarûtiyê de, ku bi peyatî gund bi gund çobû gelek bajarên biçûk û mezin dîtibûn, bê guman gelek merivên mezin dîtiye û tecriba vê seferê her vekî, nexşê nav kevir de mandigar bûyê. Herwek erebî gotene: El-ilmu fî seferî ke neqşî fî hecerî. Mamosta tecrobên xelkê û derdê hejariya kurdan bi hev re dide nav mêjkê xwe. Dema digîje Helebê çapxaneyê li wî bajarî didane û bi midetê 12 salan li vê derê dikeve lêkolîn û nivîsîna û weke baraneke hûr û bê davîn bi helbest û pexşanan, ser gelê xwe de dibare. Nivîsîna wî re roj û şev tune. Gund bi gûnd, bajar bi bajar wetenê xwe û xelikê wê wekî nava destê xwe dinase.Netinê dema ku têde dijî beliko li mêjûye vêde baş dinasî. Li sala 1925ê de 1ê bajarê Bexdayê. û heta axirê omrê xwe li Îraqê dimîne û mijûlî çand û edebiyata kurdî dibe. Lêvê çave wî bigelik zanayê kurd dikevê. Seyid Tahayê Nehriyê ku yek li şoreşvanê kurdê Bakûrêye live dibîne. Hiznî bajarê Revandizê li Başûra Kurdistanê bû çapa pirtûkê kurdî çapxaneyek bi nave (Zare Kurmancî) didanêt. Li 12ê meha 5ê sala 1941ê tê girtin û dikeve zindana bajarê Mûsilê. Paşî çend salan li hebsê têder. Û li Bexdayê bin çav dibe heya 20ê Îlona sala 1947ê ku bi esera mesmûmiyetê, mala ebedî xwe re hilbijart. Kitêbê wî mêjû nivîs, helbestivan û zanayê kurd, bêtir li her keskê dikarin jiyana wî ya pirbereket bidne nasandin. ==Berhem== *Gevherê Yekane Heleb 1914 *Mêrgeya Dilan Heleb 1920 *Xunçeyî Biharistan Heleb 1925 *Pêşkevtin Revandiz 1927 *Avirekî Paşev Revandiz *Mêjûyî hukimdaranî Baban Revandiz 1931 *Navdaranî kurd Revandiz 1931 *Mîranî Soran Revandiz 1935 *Şahenşahanî kurdî Zend 1936 *Kurd û Nadirşahî Hevşar 1936 *Kurdistanî Mokriyan Revandiz 1938 *Be kurtî hekayetî dîrokî rojnamekan da 1947 Dîsa jî kitêbê Mamosta Seyid Hosên Hoznî veko : *Eilamî Kurd *Tarîxî Baramî Çûbîn *Tarîxî Kurdistan III *Mêjûyî Koyê *Sablax (Mehabad) û Şêx Obeydollahê Nehriyê *Selaheddînê Eyûbî li mêjû da *Neteveyê kurd *Elmiretolakise li tarîx Şarezor û Meşahîroha *Mêjûyî Aşoriyekan *Caf û Dizlî li mêjû da *Simko û Seyid Tahayê Şemzînan *Mêjûyî Hewlêr *Mêjûyî Şarî Kerkûk *Mîranî kurd le Îraq da *Îmadiyê. Behdînan,Êzidî û Baban *Kurd û serfirazî *Kurdistan le şerekanî cengî cihanî yekom da [[Kategorî:nivîskar]] 5115 16905 2005-03-27T20:35:31Z Erdal Ronahi 2 Hoznî çû cihê Seyid Hosên Hoznî Mokiriyanî #REDIRECT [[Seyid Hosên Hoznî Mokiriyanî]] 5116 16906 2005-03-28T17:41:01Z 62.227.124.60 '''Alkol''', pêkhatîyên (Hevgirtang) organîk ên [[gruba hîdroksî]] (OH) barkirî re tê gotin. Gruba Hîdroksî girêdanekî [[Kovalent]] e. [[Alkolên alîfatîk]], dawîya peyva [[Hîdrokarbonen têr]] eka -ol tê nivîsandin u bi vî awayê tê navkirin. Mînak: [[metanol]]. *<math>\mathsf{R-CH_2OH}</math> [[Alkola primer]] *<math>\mathsf{R_2CHOH}</math> [[Alkola sekonder]] *<math>\mathsf{R_3COH}</math> [[Alkola tersiyer]] [[kategorî:kîmya]] [[gl:Alcohol]] 5117 66373 2007-01-24T20:08:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[oc:Veire]] [[Wêne:Cam.jpg|thumb|Cam]]Ji tiştên sifrê heya berhemên hunerê, ji amurên ronahîkirine heya malzemêyên îndîstrîyê u gelek tiştê din maddeye wana sereke '''cam''' e. Di dîroka jîyana mîrovde gelek cîhekî girîng girtîye. Di mena serekede Camên tîcari, [[sîlîs]], [[soda]], [[kirêc]] u hîn maddeyen îlawe di germahîyek bilindde tê helandin u hin krîstalize nebîye tê cemidandin. Encama vî prosesede malzemeyekî hişk, şefaf u sûnî tê destxistin u bi navê cam tê navkirin. Sedemê girîngbuna camê a di jîyana însende, zelalbuna wî, bi hêsanî şikilgirtîbuna wî, biriqandîbuna wî ye xwezayî u hebuna nehevbandorîyekî di hawîrdorêde...(hwd.) ye. [[Kategorî:made]] [[af:Glas]] [[ar:زجاج]] [[bg:Стъкло]] [[bs:Staklo]] [[ca:Vidre]] [[cs:Sklo]] [[da:Glas]] [[de:Glas]] [[en:Glass]] [[eo:Vitro]] [[es:Vidrio]] [[et:Klaas]] [[eu:Beira]] [[fa:شیشه]] [[fi:Lasi]] [[fr:Verre]] [[gl:Vidro]] [[he:זכוכית]] [[hr:Staklo]] [[id:Kaca]] [[io:Vitro]] [[it:Vetro]] [[ja:ガラス]] [[jv:Kaca]] [[ko:유리]] [[lt:Stiklas]] [[lv:Stikls]] [[mk:Стакло]] [[ms:Kaca]] [[mt:Ħġieġ]] [[nl:Glas]] [[nn:Glas]] [[no:Glass (materiale)]] [[oc:Veire]] [[os:Авг]] [[pl:Szkło]] [[pt:Vidro]] [[ro:Sticlă]] [[ru:Стекло]] [[sh:Staklo]] [[simple:Glass]] [[sk:Sklo]] [[sl:Steklo]] [[sv:Glas]] [[th:แก้ว]] [[tr:Cam]] [[ug:ئەينەك]] [[uk:Скло]] [[vi:Thủy tinh (chất)]] [[zh:玻璃]] [[zh-yue:玻璃]] 5118 16908 2005-03-28T10:34:56Z Roger 167 5119 61847 2006-12-27T20:17:46Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jbo:gapci]] تعديل: [[nl:Gasvormig]] [[Wêne:Rewsa Gazan.gif|right|framed|Gaz]] '''Gaz''', maddeyên ku di nava [[molekul|molekulan]] de hêzekêşa wan en herî biçukin in. Molekulên gazan serbixwe tevdigerin. Hêzekêşa wan tene bi London hêzekêşe tê pîvandin. Di pestoyekî mezin u germayîyekî kêmde dikarin şîlêavbibin (an jî Ron). Molekulên gazan cîhe ku têdane her alîyê wî homojen belavdibin u tijîdikin. Rêjeyekî bêserûbin dikarin firehbibin.Di bin pestoyede bi rêjeyekî bilind meriv dikare bitepisîne.ji pestoya bilind ber bi pestoya kêm zu diherikin. Germayî u pesto bihevre rasterêjene. Kêmtîrbûnîya wan heye. Tevgera fîzîkî ên gazande çar taybetmendî hene. Vana; [[pesto]] (P), [[germayî]] (T) u [[hecim]] (V) dikarin rewşa gazan bidin guhertinê. Bi gelemperî gaz bêreng u bêbîhnen. [[Bîhn]], [[reng]] u [[jehr|jehrîbuna]] hinek gazan, taybetmendîyê wane serekene. Br2 rengê qehweyî ye sore, I<sub>2</sub> rengekî mor e, NO<sub>2</sub> u N2O3 rengê qehweyîye, F<sub>2</sub> u C-12 zerekî keskewarîye, NH3 bîhntuje, ji xeyne oksîjen, azot u gazên asal bijehrîne. *1 atm = 760 mm Hg *1 atm= 760 torr *1 atm = 101,325 N/ m2 *1 atm = 101,325 Pa *1 atm = 1,01325 bar [[kategorî:kîmya]] [[ar:غاز]] [[ast:Gas]] [[bg:Газ]] [[bs:Plin]] [[ca:Gas]] [[cs:Plyn]] [[da:Gas]] [[de:Gas]] [[el:Αέριο]] [[en:Gas]] [[eo:Gaso]] [[es:Gas]] [[et:Gaas]] [[fa:گاز]] [[fi:Kaasu]] [[fr:Gaz]] [[gd:Gas]] [[gl:Gas]] [[he:גז]] [[hr:Plin]] [[hu:Gáz]] [[id:Gas]] [[io:Gaso]] [[it:Gas]] [[ja:気体]] [[jbo:gapci]] [[kn:ಅನಿಲ]] [[ko:기체]] [[lt:Dujos]] [[lv:Gāze]] [[mk:Гас]] [[ms:Gas]] [[nl:Gasvormig]] [[nn:Gass]] [[no:Gass]] [[pl:Gaz]] [[pt:Gás]] [[ru:Газ (агрегатное состояние)]] [[sh:Gas]] [[simple:Gas]] [[sk:Plyn]] [[sl:Plin]] [[sv:Gas]] [[ta:வளிமம்]] [[th:แก๊ส]] [[tr:Gaz]] [[vi:Chất khí]] [[zh:气体]] 5120 16910 2005-03-28T12:24:35Z Roger 167 5121 16911 2005-03-28T16:56:48Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Asfalt.JPG|right|framed|Asfalt]] '''Asfalt''' an jî hele xweyî çebuyî çimentoya asfaltê di xwezayêda an jî beşa mezin ji prosesa rafîneya [[petrol|petrolê]] wek berhemekî kêlekî tê destxistin. Avabuna kîmyevî a asfaltê, têkelangkî kompleks ya [[hîdrokarbon]]an e. Di hindurê wîde kêmzede ev element hene; *C %70-85 * H %7-12 * N %0-1 * S %1-7 * O %0-5 Rêje ya C/H , bandorekî mezin li ser tevger u taybetmendîya asfaltê dike. Dema ev rêje kêmbu, giranîya molekullî u viskozita wî jî kêm dibe. Avabuna asfaltê avabunekî kolloîdal e u ji van endama pêk tê. *Asfaltînan- Rêjeya C/H ji 0.8 tan mezin, reş, hişk, fireh, giranîya molekulêra bilind, molekulên hîdrokarbonên vîskoz. *Rezînan- Rêjeya C/H di navbera 0.4-0.8 tan de tê guherandin, giranîya molekulêra navîn u molekulên hîdrokarbon ên navîn vîskoze. *Run- Rêjeya C/H ji 0.4 an biçuk, giranîya molekulêra biçuk, herî reng vekirî u molekulên hîdrokarbon ên herî hindik vîskoze. == Asfalta Xwezayî == Asfalten Gola- Asfaltên vî tîpê piranî li [[Venezuela]] (Bermudez), [[Trînîdad ]] ([[Tobago]]) tê rastandin. Kanîyanda ji xîzê biçuk u bitumê kêmzede %39 bitum heye.Bi vî awayê meriv dikare wî di rêyande bikarbîne. Asfalten Xîz-Asfalten vî tîpe di nava xîzande tevlihev tê ditin.Kanîyen heri girîng u mezin li [[Kanada]] (Alberta), [[Amerîka]] (Gîlsonîte) tê dîtîn. Asfalten Zinaran-Asfaltên vî tîpê di nava qelişê zinaranda wek cuhe tên dîtîn.ji van zinaran re Asfaltît tê gotin u asfaltît li erdnîgarîya me de gelek tê ditin.Li cihanêde a herî mezin u girîng Amerîka Kentuck’e ye. Meriv dikare vana perçebike u bike melzemê rêya. Asfaltîtan, bi metamorfîzma petrolê hatîye çêkirin u maddeyên xwezayî ên wekasfaltîye. Li Kurdîstanê nêzikî 200 mîlyon rezervê wî hene. Ev rezerve niha ji alîye kolonîstan tê derxistin u ji welatê me durdikeve. Alîyeki din de ji bo dadandinê jî te bikaranîn. [[kategorî:kîmya]] [[de:Asphalt]] [[en:Asphalt]] 5122 16912 2005-03-28T15:32:28Z Roger 167 5123 16913 2005-03-28T19:27:49Z Roger 167 '''Feryaz Sayan''' ya bi navê kod ''Rewşen Ararat'' di sala 1976 an de li Gundê [[Tekman]] (Tatos)e Qeliyciye hate dinê, di hezirana [[1993]] an de tevlî nav refên gerîlla bû. Feryaz Sayan, di 27`ê kanuna sala 1995an de li herêma [[Dêrsim]]-[[Nazimiye]] bi tevî 7 gerîlayên [[çalakiya fedayî|çalakiyeki fedayî]] derxist u jiyana xwe ji dest da. [[kategorî:şehîd]] 5126 57611 2006-11-19T19:39:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sk:Kyslosť]] pH, kinnivîsa peyva [[latînî]] "potentîa hîdrogenîî" yanî konsantrasyona îyonên [[Hîdrojen]]êye. '''Nirxa pH''' ,pîvanekî ji bo asîd u bazan ji hev biqetîne u ji bo hêza wan bipîvin tê bikaranîn.Hertistên ku av têdene nirxekî wî yê pH´ê heye u meriv dikare vî nirxê bi amurên elektronîk an jî endîkatöran bipîve. Skala pH´ê, ji 0'ê heya 14'an dirêj dibe u nirxa navîn 7, yanî '[[notral]]'e. Av,xwedîye nirxa notr (pH 7) ´e. Sileavên tevlihev ên sabûnen alkalî, bazîkin u nirxa pH´a wan jorê 7´an e. Paşpêya wî,wek sileavên tevlihev ên asîdîk yanî sîrke, asîda laktîk an jî asîda karbonîk, di vî skalayêde di navbera 0-7´an de cîh digrin. [[kategorî:kîmya]] [[af:PH]] [[bg:Водороден показател]] [[ca:PH]] [[cs:Kyselost]] [[da:PH]] [[de:PH-Wert]] [[en:PH]] [[eo:PH (kemia parametro)]] [[es:PH]] [[et:Vesinikeksponent]] [[fr:Potentiel hydrogène]] [[gl:PH]] [[he:PH]] [[hu:PH]] [[ia:Potential de hydrogeno]] [[id:PH]] [[io:PH]] [[it:PH]] [[ja:水素イオン指数]] [[ko:수소 이온 농도]] [[la:Pondus Hydrogenii]] [[lt:PH]] [[lv:PH]] [[mk:Водороден показател]] [[nl:PH]] [[nn:PH]] [[no:PH]] [[pl:Skala pH]] [[pt:PH]] [[ru:Водородный показатель]] [[simple:PH]] [[sk:Kyslosť]] [[sl:PH]] [[sr:PH вредност]] [[sv:PH]] [[th:ค่า pH]] [[uk:PH]] [[vi:PH]] [[zh:PH值]] 5127 16915 2005-03-28T20:56:17Z Erdal Ronahi 2 '''Asîd''', maddeyên ku dema di avêda çareserdibe [[iyon|îyonên]] [[hîdronyum|hîdronyumê]] <math>\mathsf{H^+}</math> bide dorhêlê jê re tê gotin asîd. [[kategorî:kîmya]] 5128 16916 2005-05-19T07:29:27Z Erdal Ronahi 2 '''Perçoka Alfa'''´yê, dema dendika [[Helyum]]a bi +2 barkirî <math>He^{2+}</math>, bi du [[proton]] u bi du [[notron]]a pêk werê, tê gotin [[kategorî:kîmya]] 5129 66446 2007-01-25T12:07:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[uk:Авогадро число]] Di '''zagona Avagadro'''yê de, hemu gazên ku heman germayî u heman pestoyêdebin, molekulên yeksan hejmarêde yeksan hecmêdane. Heb u teneyên [[atom]] u [[molekul|molekulan]] gelek biçukin lewma jî ji bo hesabkirina wan hîn metod bikartînin. Komekî ku ji <math>6,02\cdot10^{23}</math> heba pêk were jê re tê gotin molek. Mînak: *1 mol Fe (Hesin) <math>6,02\cdot10^{23}</math> heben atoma hesin e [[kategorî:kîmya]] [[ar:عدد أفوجادرو]] [[bn:অ্যাভোগাড্রো সংখ্যা]] [[br:Niver Avogadro]] [[bs:Avogadrova konstanta]] [[ca:Nombre d'Avogadro]] [[cs:Avogadrova konstanta]] [[de:Avogadrozahl]] [[en:Avogadro constant]] [[es:Número de Avogadro]] [[et:Avogadro arv]] [[eu:Avogadroren zenbakia]] [[fa:عدد آووگادرو]] [[fi:Avogadron luku]] [[fr:Nombre d'Avogadro]] [[he:מספר אבוגדרו]] [[hr:Avogadrov broj]] [[hu:Avogadro-szám]] [[id:Bilangan Avogadro]] [[io:Avogadro-nombro]] [[is:Avogadrosartalan]] [[it:Numero di Avogadro]] [[ja:アボガドロ定数]] [[ko:아보가드로 수]] [[lt:Avogadro skaičius]] [[lv:Avogadro skaitlis]] [[nl:Getal van Avogadro]] [[nn:Avogadros tal]] [[no:Avogadros tall]] [[pl:Stała Avogadra]] [[pt:Número de Avogadro]] [[ru:Число Авогадро]] [[sk:Avogadrova konštanta]] [[sl:Avogadrovo število]] [[sr:Авогадров број]] [[sv:Avogadros tal]] [[th:เลขอโวกาโดร]] [[uk:Авогадро число]] [[zh:阿伏伽德罗数]] 5130 16918 2005-03-28T19:17:40Z Roger 167 Zagona Avagadro çû cihê Zagona Avogadro #REDIRECT [[Zagona Avogadro]] 5131 16919 2005-03-28T19:41:16Z Erdal Ronahi 2 Perçoka Alfa çû cihê Perçoka alfa #REDIRECT [[Perçoka alfa]] 5132 16920 2005-03-28T19:58:59Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Nirxa pH]] 5134 16922 2005-03-28T21:10:47Z Erdal Ronahi 2 Li vê derê gotarên ku bên jêbirin tên lîstekirin. Şablona ji bo vê yekê <nowiki>{{jêbirin}}</nowiki> e. [[kategorî:Wîkîpediya]] 5135 16923 2005-03-29T10:30:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Wîkîpediya:Lîsteya şablonan]] 5136 64525 2007-01-14T09:21:00Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: bg, id, nds-nl, oc '''Sabûn''', berhema ji bandora [[alkalî]]yê a li ser maddeya [[rûn]] çêdibe, ji bo cilşûştinê û ji bo karên paqijîyê tê bikaranîn. Cara yekem, sabûn berê mîladê salên 3000 li [[Mezopotamya]]yê hatîye bikaranîn û belgeyên [[Sumer]]an de terîfa wî sabûnê jî tê nivisandin. Di van terîfande; xwelîya darê dikeve nava avê û tê kelandin , dema kelandinêde rûn dikeve nav û hedî hedî tê helandin û sabun çêdibe. Paşê pê re [[Rom]]´an ev teknîk pêştexistine û îmalatxanêya sabûnê çêkirine. Sabûn,ji bandora [[alkalîyeki gihînêr]] a li ser [[rûnê asîdê]] u [[ester]]ên [[glîserîn]]ê ku ev maddeyekî rûnê tabîî ye tê hilberîn.Formula wî bi vî şiklê ye: <math>\mathsf{CH - COO - CH - C H - COO - CH - C H - COO - CH + 3NaOH}</math> <math>\mathsf{3CH-COONa + OH-CH-OHCH-OHCH}</math> Çavkanîyên maddeya rûn, rûnen nebatî u rûnen heywananîne. *[[Sabûna Hişk]] ( Sabûna Sodyum´ê ) Sabûna mitfaxan, berê %62 asîda rûnan îhtiva dikir u ji bo karên paqijîya malan u tûalêtê dihat bikaranin. Pişt re bi reqabeta [[deterjan]]ên sûnî rast hat u hilberîna wî hat başkirin.Di sîtilên ku bi hilmê tê tînandin, rûnên kêmtîrbuyî ([[Zeytun]],[[Kolza]],[[Zirfistiq]]) u şileava bi [[sodyûmklorur]] tevlihevdibe u sabûn tê amadekirin. *[[Sabûna Tûalêtê]] ji, ji bo ku hevîrekî homojen ku hema hema qet av tê de tune be, ji rûnên herî qalîte têt amadekirin.Pişt re maddeyên boyaxê , bîhndaran, deodorant ( ji bo kuştîna bakterîyan) u maddeyên ku çermê nerm dike( [[runêzeytunê]],[[ şîr]], [[lanolîn]],hwd) dikeve nav. *[[Sabûna Kurkirinê]] Sabûnên ku hatine dewisandin u tepisandinêne. *[[Sabûna Potasyûm ê]] ( Sabuna Nerm ) Ev sabûn bi navê [[sabûna kesk]] tê navdan u şixulê malan u [[îndustrî]]yêde tê bikaranîn. Rûnên ku di hilberînêde tê bikaranîn, [[rûnên ron]], [[ketan]], [[Kinf]], [[qurnefêl]] u [[rûnê masî]]yê. Şileava bazîk, şileavekî [[Potas]]´e.Pê re rûnê ron ku paşê dibe sabûn dikeve nav u heya gumlat ber bi [[xala kelandinê]] dibe tê kelandin u lihevxistine. Dawîyêde [[şileava kostîk]] îlawe dibe.Heya li ser rûyê wî kef nemine pijandin berdewamdike. *[[Sabûna Lîkît]] Sabûna [[Potasyûmê]] ye ku di hundirê wî de qase rêjeyekî %36 [[runê [[gûza [[hîndîstanê]]]]]] heye. == Hilberîna Sabûnê == Sabûn ji [[reaksîyon]]a asîdê rûnan ( rûnê zirfistiqê, [[rûnê palmîyê]], rûnê gûza hîndîstanî, rûnê zeytûnê hwd hatîye derxistin) u xwêya sodyûmê çêdibe. Tevlihevîya maddeya rûn li gor rewşa ekonomîk ya heremê tê hilbijartin. Çêkirina sabûnê ji çar merhelan pêktê. #Sabûnbûnî #Şûştin #Pijandin u #Ronkirin. Li [[Kurdistanê]], hilberîna sabûnê pîrani li [[Dîlok]] u [[Îskenderûn]] ê dibe u [[pêşkêşî û daxwazî]] ne dîyare. [[kategorî:kîmya]] [[ar:صابون]] [[bg:Сапун]] [[cs:Mýdlo]] [[da:Sæbe]] [[de:Seifen (Waschmittel)]] [[en:Soap]] [[eo:Sapo]] [[es:Jabón]] [[et:Seep]] [[fi:Saippua]] [[fr:Savon]] [[gl:Xabón]] [[he:סבון]] [[hi:साबुन]] [[id:Sabun]] [[it:Sapone]] [[ja:石鹸]] [[jbo:zbabu]] [[ms:Sabun]] [[nds-nl:Ziepe (reiniging)]] [[nl:Zeep (reiniging)]] [[no:Såpe]] [[oc:Sabon]] [[pdc:Seef]] [[pl:Mydło]] [[pt:Sabonete]] [[ru:Мыло]] [[simple:Soap]] [[sk:Mydlo]] [[sv:Tvål]] [[th:สบู่]] [[tr:Sabun]] [[uk:Мило]] [[yi:זייף]] [[zh:肥皂]] [[zh-yue:番梘]] 5137 64435 2007-01-13T15:47:30Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Hevêrzanist]] #redirect[[hevêrzanist]] 5138 16926 2005-03-29T19:19:58Z Erdal Ronahi 2 '''ku''' li gora [[ISO 639]] koda [[zimanê kurdî]] ye. {{wîkîferheng1|ku}} [[kategorî:kurtenav]] 5141 16928 2005-03-29T19:23:31Z Erdal Ronahi 2 Şablon:Wîkîferheng1 çû cihê Wikt #REDIRECT [[Wikt]] 5142 65795 2007-01-21T17:45:54Z Bangin 450 <br clear="all"><br clear="all"> <div class="plainlinks" style="font-size:small; width: 80%; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 0 auto;" align: center> [[Image:Wiktionary-logo-en.png|right|35px]] Ev gotar ne gotareke ensîklopedîk e û wê were betalkirin. Lê belê, ji bo '''Wîkîferheng, ferhenga azad''' gelek baş e. Ferheng ji bo vê cîheke baştir be. Eger zehmet nebe li rupela [http://ku.wiktionary.org/wiki/Taybet:Search?search={{PAGENAME}}&go=Bi%C3%A7e {{PAGENAME}}] di Wîkîferhengê de binihêre û agahiyan ji vir derbasa Wîkîferhengê bike. Eger tê de hebe, vê şablon/rûpelê rake.<br> Ji kerema xwe rûpela "[[Wîkîpediya:Ferqên nav Ensîklopedî û Ferhengan]]" jî biwxîne. </div> [[Kategorî:Rûpelên ji bo Wîkîferhengê]]<includeonly> [[Kategorî:Gotarên ku bên jêbirin]]</includeonly> <noinclude> [[Kategorî:Şablon]] </noinclude> 5143 54713 2006-10-28T18:11:16Z Bangin 450 lînk <div style="display: table-cell; vertical-align: middle;">[[Wêne:Wiktionary-logo-en.png|35px|Wîkîferheng]] Ji bo agahiyên li '''[[Wîkîferheng]]''', ferhenga azad, binihêre: [[wikt:{{{1}}}|{{{1}}}]]. </div> <noinclude> [[Kategorî:Şablon]] </noinclude> 5144 16931 2005-03-29T22:00:21Z Erdal Ronahi 2 '''Boyax''', ji melzemeyekî ku dema meriv li ser ruxarekî da u li ser ruxare fîlmekî dekoratîf u parzebî peyde bibe re tê gotîn. Ev melzeme [[têkelang]]ekî kîmyevi ye, li gor hîn prensîban formule dibe u di hindurê xwede bi çar hêmanene. ==Girêdar== Lîkîten ku ji ber firdana [[solventê]] u [[reaksîyon]]an, ji [[xala ronê]] derbase [[xala hişkê]] dibinin. Têkarîya wî ji boyaxê re , [[hişkanîyê]], [[zexmîyê]], [[biriqandinê]], [[zeliqandinê]], berxwedanîyê li hemberê kîmyasalan u şertên hewayê dide.Girêdar,histuna sereke a boyaxêye u li gor tîpa xwe nav dide boyaxê. ==Pîgment== Pîgment,ji xwezaye bi rêyên [[sentetîk]] tên safîkirin. Di hindurê girêdarande nayên pişirandin.Têkara wî ji boyaxan, rengdayîn, [[ruxar dorpêçkirin]],biriqandin u zexmîye Hinek Pîgment: *[[Tîtanyum dîoksît]] *[[çînkooksît]] *[[Hesinoksît]] Pîgmenten ku Pêşberên Korozyonê *[[Çînko kromat]] *[[Çînko fosfat]] Maddeyên Tijîkirinê *[[Talk]] *[[Kalsît]] [[kategorî:kîmya]] 5145 16932 2005-03-30T20:54:06Z Erdal Ronahi 2 '''Pestoya atmosferê''', sepandina hewa vekirî a ku ji ber giranîya hewa [[atmosfer]]ê çêdibe. Pestoya atmosferê, di histuna [[cîva]]yêde bi bilindahîyek 76 cm/[[Hg]] dide nîşandan. [[kategorî:fîzîk]] 5146 36750 2006-07-27T17:15:55Z YurikBot 242 robot Adding: [[no:Kjølevæske]] '''Antîfrîz''', têkelanga [[av]] u [[glîkol|glîkola]] etîlenêye ku nahêle şileava a di hindurê radyatora erebanda di rojên sarda were qerisandin u nahêle rojen germde were kelandin. Glîkola etîlenê (<math>\mathsf{HO CH_2-CH_2OH}</math>), maddeyek gelek bijehrîye. Ev madde, ava ku di radyatorê de ye pileya cemidandina wî dixe jêr u pileya kelandina wî bilinddike. Pileya cemidandina a herî kêm nezikî radêya -53°ye. [[kategorî:kîmya]] [[de:Gefrierschutzmittel]] [[en:Antifreeze]] [[no:Kjølevæske]] [[ru:Антифриз]] 5147 16934 2005-03-30T20:53:01Z Erdal Ronahi 2 '''Fotoelektron''', dema [[foton]]ekî li rûxara [[tîrêj]] belavdike biqelibe u jê [[elektron|elektronekî]] bi qete, ji vî [[elektron]]a qetandî re tê gotin. [[kategorî:fîzîk]] 5148 16935 2005-03-30T20:50:08Z Erdal Ronahi 2 Pestoya Atmosferê çû cihê Pestoya atmosferê #REDIRECT [[Pestoya atmosferê]] 5150 31304 2006-05-12T16:15:53Z 82.55.204.36 [[Image:battery2.png|thumb|left|Baterî]] '''Baterî''', jêderka hêza kîmyesal e. Di bateriyêde çavîya sereke, çavîya [[elektrokîmyasal]]êye. Dema meriv baterîyan [[birêzeyî]] girêdide dikare [[voltaj]]ên bilind bidestbixe.Şema 1. beşekî ji çavîyê ye u Şema 2. baterîya ku bi berxwedanîya rêzeyî herikê peyda dike dixuye. Di çavîyekî elektrokîmyasalde du plaqeyên ku bi navê [[elektroda pozîtîf]] u [[elektroda negatîf]] tê binavkirin heye u [[şileavekî]] u [[nivşileavekî]] ku bi navê [[elektrolît]] tê navkirin heye. Dema vêdorekî di navbera termînalen elektrodan were girêdan, di navbera elektroda pozîtîf u elektrolîdê de reaksiyonekî kîmyasal çêdibe u [[elektron]], ji vêdore ber bi termînala pozitif diherikin. Di elektroda negatîfde ji, reaksiynekî paşpê çêdibe u elektron ji elektroda negatîf ber bi vêdore têne tendandin. ji bo reaksîyonekî bitewş elektron u îyonên pozîtîf ber bi elektrolîte diherikin. [[Wêne:Bateri.gif|thumb|Şema 1. Cevoka bateriye]] Di şemayêde herik, bi du alîyan hatiyê nişandan. Yek ji wan herika elektronane ya din jî herika kevneşopîyêye. Elektron bi bare negatîf barkirîne u ji cîheki voltaja negatîf berbi pozîtîfê diherikin. Ên ku cara yekem elektrîk kişfkirine, herike tevgerekî barên pozîtîf difikirînin u rêya elektronan paşbê difikirînin. Reaksîyona kîmyasal di navbera termînalên pozîtîf u negatîfde , voltaj yanî [[ferqpotansiyel]] avadike.Yekîneka voltajê [[Volt]]´ê. Pestoya ku voltaj çêdike jê re hêza elektromotîv tê gotin.Herik hêjmara elektronên ku di [[raguhêzbar]]de saniyekîde derbasdibine u yekîneka wi [[ampere]]. == Baterîyên yekser u duser == Baterî ji bo bikaranînên cuda gelek tîpan u bi voltajan tê hilberîn.Hinek ji wan şarj dibin( çavîyên duser) u hinek jî şarj nabin ( çavîyên yekser). Ji bo baterîyên yekser mînak:fener, kamêra, radyoyên berikê, hwd... ev baterî alkalîne. Baterîyên duser ji, baterîyê [[nîkel-kadmîyum]] [[(Nî-Cd)]]ê ne u telefonên bêtêl u aku meriv dikare mînak bide. [[kategorî:kîmya]] [[da:Batteri (elektricitet)]] [[de:Batterie]] [[en:Battery (electricity)]] [[es:Batería eléctrica]] [[fi:Akku]] [[fr:Batterie d'accumulateurs]] [[ja:電池]] [[ko:전지]] [[nl:Batterij (elektrisch)]] [[pl:Bateria ogniw]] [[pt:Célula electroquímica]] [[sv:Elektrokemisk cell]] 5152 19321 2005-09-23T23:23:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mûsil]] 5153 66951 2007-01-29T04:07:25Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fi:Kamishli]], [[ru:Эль-Камышлы]], [[sv:Kamishly]] [[Image:Qamishli.jpg|thumb|Qamişlo]] '''Qamişlo''' bajarekî [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] ye. Bajarê Qamişlo parçeke ji bajarê [[Nusebîn]] e, niha nêzîke 500.000 mirov li wede hene. 70% ji wan kurd in. ==Erdnîgar== Li nêzîkê Qamişlo mazut (neft) heye. ==Dîrok== Şerê li nav beyna [[Abasî|Abassyan]] û [[Emewî|Amawyan]] li cihe bajarê çêbû. Li navberî sala 1914-1922 piştî qir kirna pêtir ji 250 000 Asûryan li tirkiye u hatina asûryan u hervesa kurdan bi damezrandina estgeheke trenê aw bajar li sala 1925-1926 hat saz kirin. Li marta 2004 eskerên sûrya piştî raperîna gelê kurd li wê bajarî pêtir ji 30 kesan kuştin û be sedan brîndar bûn û bi hizaran girtin. ==Wekî din== Mehelên (taxin) Qamişlo: [[Hileliye]], [[Qanat Swes]], [[Girnek]] , [[Girnaka biçûk]], [[Meyselon]], [[Anterye]], [[Hara gharbi]] *Qamişlo bi navodare qamişloka êvînê *Qamişlo qezaya li muhafaza Hesexe ([[Hesiça]]) *Tipa futbole (jihad) gelek xord dileyizit {{bajar_kurd}} [[kategorî:bajar]] [[Kategorî:Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] [[Kategorî:Sûrî]] [[ar:القامشلي]] [[de:Qamischli]] [[en:Qamishli]] [[fa:قامشلی]] [[fi:Kamishli]] [[it:Kahmishli]] [[ru:Эль-Камышлы]] [[sv:Kamishly]] 5154 66368 2007-01-24T19:58:08Z Bangin 450 Revert to revision 65095 dated 2007-01-17 20:07:56 by 88.229.110.236 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Wêne:kerboran.jpg|thumb|Kerboran]] '''Kerboran''' (bi tirkî ''Dargeçit''), navçeyeke [[Mêrdîn]] e. Kerboran cihê bav û bapîrane, buhuşt a li ser zeminê gelek gund lê hene. Yek ji wan [[Xalilan]] e. Xelîlî niha li gund hene, lê gelek ji wan li [[Qamişlo]], [[Nisêbîn|Nusebine]], [[Midyat|Medyate]], [[Mersîn|Mersine]], [[Stenbol|Stenbole]], [[Edene]] û hindek li [[Iraq]], [[Norwec|Norvece]], [[Almanya]] hene. ==Hin gundên Kerboranê== [[Banêhebanê]], [[Şkeftika]], [[Botijê]], [[Qewaqa]], [[Werzik]], [[Şibêbî]], [[Xirabeka]], [[Îzar]], [[Germavê]], [[Derêca]], [[Kupras]], [[Basqil]], [[Îwan]], [[Deywan]], [[Xelîla]], [[Germero]], [[Tîriwa]], [[Zengan]], [[Başrût]], [[Kerben]], [[Çêlik]], [[Meranê]], [[Avadorê]], [[Dîlan]], [[Sêmalka]], [[Bêrkevan]], [[Berêzêwê]] {{kurt}} [[Kategorî:Navçeya Mêrdînê]] [[en:Dargeçit]] [[tr:Dargeçit, Mardin]] 5155 25921 2006-01-28T17:49:31Z RewşenBaran 74 '''Nesret Hadî''' rojnamevanek kurd e. Nesret Hadî sala [[1968]]ê hatiye dinê. Wî xwendina xwe ya destpêkî, navîn û amedeyî li [[Duhok]]ê, kolîja zanistên olî li [[Bexda]]yê qedandiye. Di sala [[1983]]ê de, her ji despêka [[Tîpa Şoreşvan]] ya şanoyê li [[Duhok]]ê wek leystikvan kar kiriye û heta niha jî endamê heman tîpê ye. Di sala [[1984]]ê de, ew yek ji avakarên [[Tîpa Şêxo]] ya mûzîkê bûye û heta sala [[1986]]ê serokatiya heman tîpê kiriye. Di dawiya sala [[1986]]ê de, ew ji aliyê rêjîma [[Iraq]]ê ve tê girtin û ji her karekî hunerî û wêjeyî tê qedexekirin. Piştî [[Serhildana 1991]]ê, ew bû yekem bêjer û nivîskarê [[Radyoya Dengê Duhokê]] û di [[Radyoya Dengê Kurdistana Iraqê]] ya navendî de heman kar kiriye. Piştre ew di [[Televizyona Xebat]] a li [[Duhok]]ê de xebitiye. Nesret Hadî niha pêşkêşvaniya nûçeyên [[KTV]], ([[Kurdistan TV]]) yê dike. [[category:rojnamevan|Hadî, Nesret]] 5156 16941 2005-04-02T00:27:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Nisêbîn]] 5157 16942 2005-04-03T23:43:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Adem]] 5158 39883 2006-08-14T08:37:58Z Liesel 539 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Salîh''' di [[Îslam|Îslamê]] de yek ji [[pêxamber|pêxamberan]] e. == Çîroka Pêxember Salîh li gora ola Îslam ê == Di Navbera bajarê Medînê û Şamê cîhek nav El-Hicr hebû. Pirr salan pêşta wê derê gellê Tamud dijîya. Li bajarê El-Hicr baxçên pir mezin û berdan û çêregehê bêdawî hêşin hebûn. Gellê Tamud li vira mal û qesr çê kirî bû. Ewna hemû li dewlemendîyê da dijîyan û gellekî dilgeş bûn. Pirr sal hatin û çûn. Gav bi gav ewna li ser rîya rast derketin. Herî li Xwedê bawer nedikirin û ji Wîna ra secde jî nedikirin. Di Şuna Xwedê da ji xwe ra pût ji keviran çê kirî bûn û ji wana ra dia dikirin. Wana pirr zû tune bûna gellê Ad bîr kirî bûn. Roja Qiyametê, ku di wextê hemû mîrov du mirinê li ber Xwedê kom dibin û çi kirine û çi nekirine tê rastê, qe nedahat bîra wan. Zemanê xwe bi tiştê nebaþ derbaz dikirin, ku bila neyên ser fikrên rast û baş. Mîrovên gellê Tamud li ser erdê gellekî xirabî dikirin û heqqê gellê din dixarin. Ji ber ku Xwedê pirr mezin û dilovan e ji wan ra pêxamberik şand û va pêxambera jî Hz. Salîh bû. Bi serokatîya Hz. Salîh gerê wan dest ji xirabîyê û neheqîyê bikşandana û tenê ji Xwedê ra secde bikirana, ne ji pûtên ji kevir û daran. Rojekî Hz. Salîh eşîra xwe dli erekî kom kir û ji wan ra got.:" Ey gellê min, vegerin li ser ola rast û tenê Xji wedê ra secde bikin, ji ber ku, ew tenê Xwedê yê we ye. Bizanin ku, wî bêtir xwedêkî din tune. Wî we kir şûna gellê Ad û bêdawî çêyîtî da we. Li dij Xwedê dermekevin, tiştekî mekin şûna wî û wî mandele nekin. Ez resulê Xwedê yê mîhrîcan im ku, Wî ez wji e ra pêxamber şandim." Hema ji Hz. Salîh ra pirs kirin:" Na tu dixwezî xwedên kal û pîrên me ji me bigirî û me ser rîya xwe bixinî? Pexamber Salîh hema va bersiva da wan:" Va pûtana tenê ji kevir û daranin. Hela tenê carekî raman bikin. Dê û bavên we xelitekî pirr mezin kirin, ma hûn jî dixwezin wek wana bikin?" Wan hema dengê xwe birîn. Hinek mîrov Hz.Salîh xetme kirin û gotin:" Te bi rastî qise kir. Em te bawer dikin, Salîh." Va mîrovana pirr feqîr û qenc bûn. Wana xwe ji mîrovên din baştir nedidîn, quretî û mezintî nedikirin û gellekî dilnizm bûn. Lêbelê pirrî mîrovên wî eþîra, ku yê dewlemend û xurt bûn, gellekî pozbilind û neheqûn. Wana Hz. Salîh bawer nedikirin:" Tu belê merîkekî baş bû yî. Niha jî ji me ra tiþtên ecêp dibêjî. Em gerê çer xwedên xwe berdin? Kê dizanî, dibe ku te aqlê xwe wanda kirîyê yan jî tevhev dîn bû yî." Lêbelê Hz. Salîh dîsa jî berdevam kir." Na, ez dîn ninim. Ez ji we ra nesîhetekî dikim û dixwezim ku hûn qezîya Xwedê bikin. Ez ji bona qiseyên xwe ji we ziv û zêran jî naxwezim. Şabaşa min tenê Xwedê dide min. Hûn nabînin ku, mîrovên dilgeş û yên xwedînamûs hemû bi dû min hatin? Hûn çima li dijî gotinên min der dikevin?" Lêbelê wana Hz. Salîh guhdarî nekir û zû li wê derê dûr ketin. Mîrovên bêîman wî rojê şuva bi tev mîrovên, ku yê dû pêxamber diçûn henekên xwe dikirin û wana ra xerew didan. Waqas pê wana kenîyan û yarîyên xwe kirin ku, demekî şûva hê sebra misilmanan nema û pevçûn derket. Ji hinek misilmanan tedayî bîle kirin:" Hûn bi rastî bawer dikin ku, Salîh pêxamberê Xwedê ye?" Lêbelê mîrovên misilman jî tim û tim hakana digotin:" Belê, ew însanekî pirr hêjaye û Pêxamberê Xwedê ye." Yê bêîman jî va bersiva didan:" Em tiştên, ku hûn bawer dikin, bawer nakin. Hûn derewan dikin." Lêbelê Hz. Salîh qe ji gahuran neditirsîya. Kuderê bervî mîrovekî dahat hema ew dawetê ola rast dikir û wîna ra nesîhet dikir. " Ew mêrika, ku dibêjî ku ez pêxamberim, pirr tiþtên ecêp dibêjî. Însan çer dikanî du mirinê dîsa xweş bibe? Va caran mimkûn e? Du mirinê em qaşo dîsa ra dibin û terin ber dadihgeha Xwedê. Vana derewan bêtir tiştekî din nînin. Mîrov tenê carekî tê ser dinê û gava mirîya hemû tişt diqedê. Hinek mîrovên nav me da dû wî terin. Raste, Salîh belê mîrovekî baş bû, lêbelê tiştên ku niha ji me ra dibêjî, mîrovekî baqil nikanî bawer bike." Hz. Salîh hemû qezîyên wan dibhîst û mîrovên biîman şîyar dikir : « Ey mîrovên, ku yê bawerîya xwe tenê bi Xwedê tînin! Dû va însanên qurre, ku yê ser erdê tenê xirabîyê û sonîya xwe dajon, merin. Werin cem min. Gava hûn qezîya min bikin, Xwedê we memnûn dibe û we fireh şabaş dike. » Bi vî avayî Hz. Salîh bi şev û roj nesîhet dikir. Rojekî gahur hatin cem Pêxamber û ji wî behitik xwestin : » Ey Salîh, tu ji me ra dibêjî ku, tu pêxamber î. Hemû pêxamber ji bona peyîtandina pêxambertî ya xwe mîrovan ra behitek nîşan dan. Gava tu ji me ra tiştekî wer nîşan bidî em hema dû te tên. » Ji ber wî yêke Hz. Salîh destê xwe ra kir û ber Xwedê gerîya : » Ey Malîk, va mîrovana min caw dikin. Ewna pozbilind û qurre ne. Behîtekî wana ra nîşan bide. Gava behîtekî bibînin, dibe ku wê tayê dû min tên." Dûra jî Xwedê ji Hz. Salîh ra aha got:" Salîh, gellê xwe ra bibêje ku, bila hemû ser çîyê kom bibin. Ez gerê ji hûndir zinarê mezin delaxekî pir rindik derbixinim. Va delaxa bêdawî şîr dide. Lêbelê gerê gellê te şertekî bînî şunê: Bila rojekî tik tenê delax ava kanîya bajêr vebuxe û rojekî jî hûn. Ji ber ku delax qasî we hemûyan avê veduxe. Yanê hûn gerê rojekî kanîyê bidin delaxê û rojekî jî bi xwe ji tê da avê vebixun.Tev delaxê bikevin rêzê." Hz. Salîh biheyecan ra bû pê û bi lez gellê xwe dor xwe kom kir û ji wana ra fermana Xwedê xeber da. Piştvanên wî hema bi dilgeşîkik mezin ji Xwedê ra şûkir kirin, lêbelê gahur jî aha pirs kirin:" Vana gotinên vala ne. Mîrov ku derê delaxekî hakana, ku yê tik tenê dikanî hemû ava bajarekî vebuxe û serda jî bêdawî şîr dide, bibînî?" Ser soza Xwedê hemû bajar ket tejxelê û kesek nedixwest ku hê bêtir ser vî mucîza bisekinî. Hema wî rojê hemû ser çîyê kom bûn. Jinên bajêr, bi destê zarokên xwe girtî buûn û hêdî hêdî heldikşîyan ser çîyê. Hinek jin biroş tev xwe hanî bûn, ku dibe ku bi rastî jî delaxek tê. Gava gellê Tamud biheyecan û bênefes ser mucîza Xwedê disekinîya, carkîda zinarekî mezin bi dengekî bilind bû du parçe û delaxekî pir rindik, ronak û bi gahanên tûjî ji hundir zinarê derket der. Dûra delax bi tormika xwe ket nav mîrovan. Jin hema biroşên xwe anîn û tujî şîr kirin. Bi rastî jî şîrê delaxê xilas nedibû û bêdawî dahat. Hemu mîrov bi mereq mêze delaxê kirin û hinek destê xwe danê. Carkîda delax bazda çû ser kanîyê û dest pê av vexarinê kir. Li yek carekî ava kanîyê hettanî binî zaha kir. Av vedixar û vedixar qedandin çîye nedizanîya. Mirov pirr peroşîn û bi dengekî bilind ji hev û dira gotin:"Gotina Xwedê hat şunê! Gotina Xwedê hat şunê! Salîh bê guman resûlê Xwedê ye. Va jî mucîza wî ye!" Lêbelê deng ji gahuran dernediket, say ke zimanê xwe daqulandî bûn. Qet ji yekî pirsekî qicik jî dernediket. Ewna hember mucîzekî aqasa eşkere bi rastî jî ne dizanîyan çi bikin :" Dibe ku wî me hemûyan ra sihîr kir û bi vî avayî aqlê me nav hev xist." Gahuran wer got û dor kanîyê bela bûn û çûn. Piştî wî rojê delax û tormika xwe tev gellê Tamud jiyîna xwe berdevam kir. Rojekî delax ava kanîyê vedixar, rojekî jî mîrovan. Bi vî avayî delax hemû gellê bajêr bi şîrê xwe yî bêdawî xwedî dikir. Hz. Salîh jî li ser vî mucîza gellekî dilxweş bû, care kî din gellê xwe dor xwe kom kir û ji wana ra got:" Va delaxa nîşanekî hebûna Xwedê ye. Wî li ser erdê rehet bêlin ku bila biçêrî. Qe nebaşîyekî ji delaxê mekin, an ne Xewdê belakî pirr mezin û jar dide we." Pirr roj hatin û çûn. Wek hemû gellên serê erde nav milletê Thamud da jî mîrovên nebaş û hesûd hebûn. Wan bi dizîyê îdara xwe dikir û pirr tiştên dinî nebaş jî li ser planên wan bûn. Wana dîsa jî ji pûtan ra secde dikir û hîna jî bawerîya xwe li Xwedê nedahanîn. Wana tiştek li vî mucîza hu nekirî bûn. Va mîrovên bêîman şevekî hatin cem hev û hetta ku sermest bûn îçkî vexarin. Serxoş serxoş ji hevûdira gotin:" Em nikanin vî mexlûbîyeta ji bona delaxa Salîh wer ser xwe bêlên. Delax me pirtir avê veduxe û gava hakana here, em demekî kurt da hemû bi tîyanra qir dibin. Tiştê en herî rind ewe ku em delaxê hema zu bikujin." Bi vî avayî gahuran pêşnûmanik ji ber xwe da anîn û birin: Sibê ku hîna tav derneketî bû, yêkek nav wan da ra bû û çû cem delaxê. Mêrik hinekî qatî wî kir, dûra kevana xwe der xist û tîrîk da ser û havit delaxê. Tîr qirikê ket û delax ji êşan ra bi dengekî bilind qurîya. Hema mêrikekî din hat û bi şûrê xwe qorê delaxê xist û kir dû kerî. Delax ser sêrî erdê ket û dîsa jî xwe hêla tormika xwe da dikşand ku wî qorî bike. Xwîn ji qirika delaxê wek ava kanîyê davit. Carkîda gahurekî din hat û serê delaxê ser jê kir. Gava tormik dî ku dîya wî mirîya çirp û bazda çû ser çîyayekî. Ser şaxê çîyayê sikinîya û dû delaxê qurîya. Lêbelê delax li ser erdê direj bû û qe xwe nedileqand. Xwîn ji hustî dilopîya ser erdê. Gahur hîna jî têr nexwarûn û wek dînan hakana diqerîyan:"Ey Salîh were û bibîne. Me delaxa te kuşt. Hadê zu here û cezayê ku te em tim û tim pê ditirsand bîne. Em vika ser te disekinin. Here tev Xwedê xwe qise bike û ji mera wî cezayê bîne....." Gava Hz. Salîh delaxa mirî dît, gîrîya û got:" Xwedê vî milleta sedî da sed tune dike. Wan tiþştekî pirr nebaş kir.Va çiqas bêîtaetîyek û nankorîyek mezin e?" Carkîda Xwedê got:" Salîh, mîrovên biîman û baş tev xwe bigire û bajêr derkeve! Ez sê rojan şûva vî milleta tune dikim." Hîna wî şevê jî gahur ji bona kuştina Hz. Salîh biryar dan.:" Em gerê hîna îşev jî cerdkî ser serê Salîh û malbata wî da bînin." Yêkî din jî pirs kir:" Lêbelê wê tayê heval û hogirê Salîh heyfa xwe ji me bigirin, em çi dikin?" Yekî din jî got:" Wê tayê em heval û hogirên wî ra dibêjin ku, me tiştek ji wî ne kirîye." Lêbelê Xwedê gotinên wan bîst û planên wan nav hev xist. Carkîda Xwedê erdhêjînik şand ser wan û sibê hemû dujminen Xwedê mirî hatin dîin. Tenê ji Hz. Salîh û misilmanan tiştek ne bû û tenê ewna xweş ma bûn.Gava Hz. Salîh tune bûna gelle xwe dît hakana got:" Ax gellê min, min xebera û daxwestina Mîrê xwe ji we ra anî û min rîya rast ji we ra nîşan da, lêbelê hûn şîretgerên baş hez nakin." Bi vî avayî misilman û Hz.Salîh bajarê bêmîrov terk kirin û çûn. Say ke ku hemû tişt bi yêk zimanekî va qezîya digotin:" Xwedê dawîya mîrovên bêîman hakana dike!" Ji zimanê elmanî: Remezan Derbaz [[category:pêxember]] 5160 55272 2006-11-04T20:35:38Z Bangin 450 Şû’eyb çû cihê Şû'eyb '''Şû’eyb''' di [[Îslam|Îslamê]] de yek ji [[pêxamber|pêxamberan]] e. == Çîroka Şû’eyb li gora ola Îslam ê == Çend hezar salan pêşda li başûrê Filistîna îro milletek bi navê Medyen dijiya. Gellê Ayka jî cîranên wan bû. Zeviyên wan î pirr mezin û berdar hebûn. Gelê Medyen bi ticaretê, kirîn û firotina tiştan jiyana xwe didomand. Lêbelê gava wan ticaret dikir, caran dadmend ranedidan. Gava tiştek difirotin, tim û tim kêm dikişandin, lê wexta jî bi xwe tiştek dikirîyan, wê tayê jî mexsûz pirr kîlo dikişandin. Bi vî awayî hemû pê hev dixapandin. Bisekinin hîna neqediya: Gava ji dest wan bihata, li rêwiyan dixistin, car caran jî ew dikuştin û tişt miştên wan didiziyan. Baweriya xwe bi Xwedê jî nedianîn, li şûna wî da bi xwe ra cûrbecûr ji keviran û daran pût çêkirî bûn û ji wana bi şev û roj secde dikirin. Ji ber ku Xwede pirr dilovan û mihrîcan e û naxwazî mirovan biavêje cehnimê, rojekê ji vî gellê Medyen ra pêxamberek bi navê Şûayb şand. Bi rastî jî karê wî gelekî dijwar û çetin bû. Pêxamber hat cem gellê Medyen û bi van gotinan hemû mirov li dor xwe kom kir: “Ey gelê min, qeziya Xwedê bikin û qe xwedayekk din ji wî ra mekin heval, tenê ew layîqê perestinê ye. Îro şûnve gava hûn tiştekî bifiroşin û bikirin, hêjmarên qentera xwe meguherînin û nerast mekişînin. Ev neheqiyek mezin e û li cem Xwedê bêexlaqî ye. Hûn bi derewên xwe li ser erdê bêtarekî pirr mezin peyda dikin. Bisekinin, hîna hûn dîsa neçûne mala xwe, hinekî gotinên min guhdarî bikin û dû fermanên min herin. Rojek tê hûn dimirin û Xwedê jî ji we hemûyan karê we pirs dike!“ Gelê Medyen li dû van qeziyan hinekî şaş bû. Yek ji nav koma mirovan derket pêş û pirs kir: “Ey Şûayb, niha tu dixwazî me ji xwedên me dûr bixinî? Ji te ra çi? Na tu qey nahêlî ku em bi daxweziya xwe mal û perên xwe berhev bikin. Tu çima dewlemendiyê li me qedexe dikî ? Tu çi wer mîna dînan tevhev qise dikî.» Hz. Şûayb bi aramî bersiv da: »Ez dixwezim ku ji we re riya rast nîşan bidim. Nêta min tev we gengeşî kirin yan jî nav we da bizewî derxistin nîne. Tenê bizanin ku xapandin û dizîkirin gunehên pirr mezin in û qe li xweşiya Xwedê narin. Ez tenê resulê Xwedê me û dixwezim ku ji we ra fermanê Rebbê Alemê bidim zanînê.» Ser vîna yekî bi dengekî pirr bilind qêriya: » Pirr tiştekî ecêb e! Em te hu nakin, ey Şûayb. Xwedê kî aqasa gir û xurt çima mêrikekî wek te pîr û bêhêz ji mirovan ra bişîne. Tu çawa dikanî bibî pêxamberek? Ey Şûayb, tu derewan dikî. Ne pêxamber, ji te merî bîle dernakevî. Ey Şûayb, bawer bike ku gava em tev te lêzim nebûna, me tu dê hema di cî de bikuştayî! Here karê xwe bike û hew xwe têkilî me bike!“ Lêbelê pêxamber Şûayb dîsa jî got: “Min nika hu kir. Hûn ji bona lêzimiya me, xwe xurt hîs dikin û pişta xwe ji hêla Xwedê da diçerixînin û dijî wî derdikevin? Va gerê çer bê hu kirinê ? Bi rastî jî Xwede min hemû tiştên hûn dikin û dibêjin dizanî! Ew gava bixwazî, hema nika jî dikane we bike binê erdê. Ceza Xwedê waqas hişk tê ku hûn serev hu nakin çi pê we bûye.“ Mirov bêşerm û heya gotin: “ Here ji Xwedê xwe ra bibêje ku bila ji me ra wî cezayê ku qestî mestî tunebûna me tînî, bişînî, tu jî wê tayê vala dibî û bi me ra pê ketinê xilas dibî û dikanî herî cihê xwe.“ Ser vîna Hz. Şûayb destê xwe ji vî gelî kişand û çû cem cîranê wan gelê Ayka. Ji wan ra jî gotinên Xwedê neql kir: “Ez Resûlê Xwedê me û pexamberekî dilsoz im. Ez ji bona gotinên xwe ji we tişteki naxwezim. Tenê Xwedê dikane xelata min bide. Çi dibî ticareta xwe bi xapandinê mekin û neheq nebin. Ji Xwedê bitirsin û tim û tim qeziya wî bikin, ji ber ku tenê wî hûn afirandine.“ Lêbelê gelê Ayka jî ew hu nekirin û bi matî gotin: “Ey Şûayb, kê ji te ra sihir kir û aqlê te nav hev xist? Hemû tiştên tu dibêjî tam derew in! Mana pêxambertiyê çi ye, gerê çer were fam kirin? Û tu bi rastî kî yî, tu ji me çi dixwazî? Em gerê gotinên te çer fam bikin. Aqlê xwe bigire serê xwe!“ Hz. Şûayb bi dilekî xemgîn mêzeyî wan kir. Hinek mirov dijî wî derneketin, hinek jî qe guhdariya wî nedikirin. Mirovên ku dijî wî derneketî bûn, dûra hatin cemê û pêxambertiya wî rastandin, ji ber ku wî belê jî qe derew yan jî neheqî nekirî bû. Piştî wî rojê şûnde wan dixwest ku li şûna pûtan tenê Xwedê xwe yî rast, Xwedê Hz. Adem, Hz. Nûh, Hz. Ibrahîm, Hz.Ismaîl û Hz. Şûayb biparêzin. Hz. Şûayb keyfan ra hemû mirovên biîman û dilnizm hemêz kirin û ji wan ra ola Xwedê yê rast hukrin da. Dûra jî ket rê û çû welatê gelê Medyen. Tev wî mirovên ku yê ola Islamê pejirandî bûn jî çûn. Wan bi şev û roj bê qefilandin û bi hewlekî mezin pûtperestan ra waaz dikir. Tim û tim mirovên gelê Medya û gelê Ayka ban riya rast dikirin û ew bi agirê cehnimê ditirsandin. Lêbelê banga misilmanan ji hêla gahuran tim dihat caw kirin. Kesekî ew guhdarî nedikir û hêdî hêdî dest bi nefret kirina va mirovên baş kirin. Hz.Şûayb û hevalên wî hembera xeterekî pirr maîn da bûn. Pûtperestan car caran mirovên ku dû Hz. Şûayb diçûn digirtin, lêdixistin û rût û repal dikirin. Hz. Şûayb êdî nedikaniya van neheqiyan bikşînî. Rojekî çû cem gahuran ku wan agahdar bike: »Ey gelê min, çi dibe gava hûn bi xwe bawer nakin se jî, yê herî hindik, qaşî mirovên misilman mekin. Hûn pirr nebaş û neheqin! Hela carekî tunebûna gelê Nûh, Hûd û Salih bînin bîra xwe! Hûn qe rojekî ser radan û gahurtiya xwe yî nebaş raman nakin? Ey eşîret û gelên vî erdî, bê şik hemû rastî ji we ra hat gotin.“ Ser vîna mêrikek dewlemend ku serokek bû derket pêş û got:“ Na, ey Şûayb. Em hewceyî riya te û Xwedê te nînin. Bizane ku em gerê qe ji te bawer nekin. Dijane tu dîsa were ser ola kal û pîrên xwe, va ji bona te hê baştir dibe. Lêbelê gava tu û piştvanên xwe zû aqlê xwe negrin sere xwe, em gere we ji bajêr bavên der. “Hz. Şûayb ji wan ra ev bersiv da: “Na, piştî me rastiya Xwedê dît û li ser riya wî ketin, em dîsa nikanin vegerin ser riya pûtan. Guhnekî aha mezin li cem Rebbê alemê nayê aborandin. Hûn ji me vegerînê hêvî mekin! Bê şik Xwede wê dinê li navbera me û we da biryarekê dide, ji ber ku tenê ew dadmend û dilovan e.» Pûtperestan roj bi roj ji misilmanan ra hê pirtir nebaşî dikirin. Wan bi gotinên xwe yî derew, misilman tizî Hz. Şûayb dikirin »Em xurt û dewlemend in, li dû me werin û Şûayb red bikin. Em zêr, zîv, bostanan û gelek xwerinê bidin we.» Lêbelê piştvanên pêxamber dîsa jî hakana digotin: »Na hûn me bikujin jî em dîsa ji riya Xwedê da dernakevin û nayên ser ola we yî ji rastiyê dûr. » Bi vî awayî pirr rojên biêş û bêhêvî hatin û çûn. Hemû misilman bi xemgînî mêze Hz. Şûayb dikirin. Wî jî herdu destên xwe li ber wî ezmîn kir û ji Xwedê biryarek û rizgarî daxwaz kir ku bila ferqa navbera misilmanan û pûtperestan derbikeve rastê. Bila mirovên ser riya rast werin bexşîşandin û misilman jî dîsa hêvîdar bibin. Piştî diayên Hz. Şûayb hewadora wan her çû hê germ bû. Germî ewqas dijwar bû ku gahur ji tirsan qurifiyan û hêdî hêdî fêrî rewşa xwe ya nebaş bûn. Vê germiyê dikanî canê wan hişk bike û wan vegerîne xweliyê yan jî xolavê. Bi vî awayî pûtperest nav xûdana xwe da fetisiyan. Van bêtaran tam heft rojan li ber xwe da. Hemû kanî, bîr û çem ziha bûn. Pirrî mirovan ji tiyan û birçiyan miriyan. Hinek jî nedikaniyan hê rabin ser xwe. Lêbelê dîsa jî ji Xwedê bawer nedikirin û xwe ber pûtan ji bona alîkariyê davêtin erdê: “Hewaaar, hewaaar, hewaaar, çi dibe ey xwedên kal û pîrên me, ji me ra dilovan bibin. Me ji vî bêtara mezin xilas bikin!» Roja heyştan hewa hinekî hînik bû, ewrekî reş ket pêşiya tavê û hemû der tarî kir. Ser vîna pûtperest bi dilekî fireh qêriyan:“ Şukir ji pûtên me ra, em xilas bûn. Wana bergerîn û sergerînên me bihîstin û bersiv dan!“ Lêbelê şahiya wan pirr hindik ber xwe da. Carekî da erdhêjînek pirr mezin bi wan girt. Hemû malên wan hêrifiyan û pûtperest bin kavilan da man. Qe pûtek jî zexm nema bû, hemû ser sêrî ketibûn erdê. Qet pûtperestek nekaniya ber vî tofana Xwedê xilas bibe, hemû miriyan. Hêla din, rewşa gelê Ayka jî pirr baş nebû. Nav ewrên reş da birûsk mîna marekî bijehr bi erdê diketin û hemû tişt dişewitandin yan jî dikirin kumek xweliya reş. Bi vî awayî gelê Ayka jî hemû tune bûn. Ne ji eşîreta Madyan ne jî ji eşîreta Ayka qet mirovek xweş nema. Hemû ji bona bêîtaet û rika xwe yî li dijî Xwedê hatin kuştin.Tenê Hz. Şûayb û mirovên ku dû wî çû bûn, jîndar man. Dûra jî Hz. Şûayb mêze wan herdu şunên helşandî kir û got » Ey Mîrê min, min ji wan ra pirr salan heqî û neheqî nîşan da. Min ji wan ra tim û tim hêza te, dilovaniya te û meziniya te neql kir, lê wan pirr bêitaetî kir û pirr bi ser de çûn. Wan qet karekî xwe yî nebaş ber nedan. Bi rastî jî van herdu gelan ceza te heq kir. Ez xemgîn ninim. Gerê heyfa misilmanekî li pûtperestên înad û bêîman neyê. Gelê Medyen û gelê Ayka bextê gelê Hz. Nûh, Hz. Hûd, Hz. Salîh û Hz. Lût ku hemû hatine tune kirin, parve kirin. Ey Rebbê min, ji te ra hezar carî şukir ku te em ji destên van zulimkaran xilas kirin.“ Hz. Şûayb dû vî bêtara mezin hîna pirr salên din jiya. Xwedê bi hezaran pez û dewar dayê û ew pirr dewlemend bû. Qîzên wî jî pirr biîman û dawênpak bûn. Piştî Hz.Sûayb çend salan şûnde pîr bû û êdî nekaniya şivantiyê bike, qîzên wî karê bavê xwe berdewam kirin. Ji zimanê Elemanî: RAMAZAN Derbaz [[category:pêxember]] 5161 63286 2007-01-05T19:30:09Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser pexemberê Hûd e. Ji bo wateyên din a "Hûd", li [[Hûd (cudakirin)]] binihêre.}} '''Hûd''' di [[Îslam|Îslamê]] de yek ji [[pêxember|pêxemberan]] e. Di [[qur'an|Qur'anê]] de navê [[sûre|sûreta]] 11emîn ji '''Hûd''' e. == Çîroka Hûd li gora ola Îslam ê == Pistî ku avê xwe hêdî hêdî şunda vekişand, Dinya dîsa ket şiklê xwe yê berê. Hemû eşîrên mîrovan ku, yê li ser hemû derên erdê belav bûn, dîsa gund û bajar çê kirin, rezê tirîyan û baxçeyê mezin ku yê tê da sêv, hermî, alinçe û hemû mêwe hebûn, danîn. Ev çîrok, qala eşîrekî, ku wî demê li başurê Yêmen ê dijîya, dike. Navê wî eşîrê Ad bû. Deşta ku, wana tê da dijîyan, tijî qum û kevir bû. Lêbelê ava vexarinê têra xwe hebû, ji ber ku li wê ji gellekî cîhan pirtir baran dibarîya. Bi vî awayî ew dera li ser erdê cihekî pir pîroz û xweş bû. Gelê Ad gelekî zîrek bû û tim û tim kar dikir. Bi destê wan bexçe û bostan hêşin dibûn, herwekî parçeyekî cennetê bû. Hêdî hêdî bi baxçe û zevîyên wan ê berdan welatê wan hê mezin bû û mîrovên gelê Ad gelekî dewlemend bûn. Malê wan ser sitûnên mermer û zêrîn hatibûn çêkirin û dora wan bexçê mezin û rêyên fireh û rind hebûn. Wî demê bajarê gelê Ad li ser dinê cihê herî delal û mezin bû. Navê bajêr jî Iram bû. Mîrovên bajarê Iram ê pir gir û xurt û gellekî jî dewlemend bûn. Gelê Iramê dora bajarê xwe bi sûrek dirêj û mezin dorpêç kiribûn. Dartraşên Iramê jî bi gora wî demê çek û rextên pirr baş çê dikirin. Lêbelê gelê Ad ji bo hêz û dewlemendîya xwe roj bi roj hê bêhtir qurre dibûn û ser xwe re diçûn. Wana nebaş û bi dujminî li xelkê din mêze dikirin. Wana pê mîrovên ku ji welatê wan nebûn yarî dikirin û ji wana ra cêr dikirin. Dewlemendîya wan ew kwîr û neheq dikirin; jiyîna wan hê diçû hê dûr bêsinc dibû. Wana ewqas pêşta çûn ku îşaretên ser rîyan çep dikirin, ku rêwîyên biyanî di çolêda rêya xwe şaş bikin. Dura jî pê rêwîyan dikenîyan, li wana dixistin û tiştê wan didizîyan. Vê yekê pir kêfa wan dianî. Rojekî ramanek hat bîra wan, ku ji xwe ra bi keviran putan çê bikin. Ji wana ra li navenda bajêr şûnek rind çê kirin, danîn ser û secde kirin." Vana xwedê mene". Mîrovên Iramê bi zûva bîr kirun ku, gelê Hz. Nuh ji bona van putanan hatibûn qedexe kirin. Wana jî sindorên, ku Xwedê danîbûn, zûva li paşxwe xiştibûn. Bi vî awayî dem hatibû, ku Xwedê ji gelê Ad ra jî pêxamberekî bişine. Xwedê xwest ku bi devê Hz. Hûd bi wana ra biaxive, ku bila ewana hişê xwe bînin serê xwe. Dibe ku dev ji putan ber bidin û ji bona gunhên xwe ji Xwedê bexişandinê bixwazin. Dibe ku rojek were û gelê Ad dîsa were ser rîya rast. Rojekî Pêxember Hud gelê xwe li dor xwe kom kir û ji wana ra got:" Ey mîrovên xûrt û dewlemend yê bajarê Iramê, ez pêxemberê Xwedê me. Gotinên min gûhdarî bikin, ez ji we tiştekî din naxwezim. Xwedê min ji bona karên min pîroz dike. Ew serokê alemêye û ji wî bêhtir Yezdanek tune." Mîrovê Iramê gelekî şaş bûn. Va mêrika çi dixwest ji wanan ra neqil bike? Yêkî jê pirs kir:"Tu ji me çi dixwazî? Bi eşkereyî qise bike ! " Hz. Hûd bersiv da:" ji Xwedê bitirsin ku ew tenê rast e û yek e. Hê ji perestina putan xwe bigûharînin!" li ser vî gotinê wana xwînsar bûn û qêrîyan:" Te ji bona vî gotinê em anîn vira? Tu jî mîna me mîrovekî bi xwîn û goştî. Ji bona çi Xwedêyek ewqas bi qudret were nav me da te bişine ku tu me hişyar bikî? Bi rastî pêwîste em dest ji putên xwe bernedin, ji ber ku kal û pîrên me pir sûd ji wan girtine. Ji bona vî yekî bav û kalên me çi kirine, em jî wer dikin. " Hz. Hûd bersivek gelekî jev da wana:" Hun ji bona çi naxwazin min hu bikin? Xwedê ez şandim, ku bila dîsa edadmendî û dilovanî bikeve nav we û bila hûn li mîrovên ku ji we lawaztirin nexinin û ji wana ra çêr nekin û bila hûn dîsa rêwîyan bi îşaretên alîyê çepê nexapînin û tiştên wan nedizin, bila hûn ji îro şunva ji putên ku we bi kevir û daran çê kirîye, secde nekin. Çi nebaşî ji va gotinên min heye?" Lêbelê wana dîsa wek berê serhişk man û nedixwestin ji Hz. Hûd bawer bikin: "Hûd, tu mîrovekî bi lanet î. Tu derewînî û tenê dixwazî me bibî ser rêya xwe ya nerast. Gava tu pexemberê Xwedê yî û çawa ku tu dibejî ew ewqas biqudrete, wê demê ji me ra behitekî nişande, ku em ji te bi hêsanî bawer bikin. An jî putên me ceza dane te û tu niha dixwazî heyfa xwe ji wana bigirî û bi vî awayî Xwedê yek din bi me didî qebulkirin. Ji me dûr bikeve, tu gotinên fişarde dikî, tu hatî lanet kirinê. » Dilê Hz. Hûd gellekî firîya û bi kelûgîrî ji wana ra got : » Bê şik Xwedê govanê min e : Hemû tiştên, ku min ji we ra got rast e. Lêbelê hun pir rikdarin û naxwazin bawer bikin. Daxwazîya min ew e ku, hûn putên ku, ji we ra ne xêra xwe ne jî xirabîya xwe hene, ji bo hemû deman berbidin. Hûn qey aqil nakin? We va putanan bi destê xwe çêkirine, ew çi karin min lanet bikin? Du min werin û şîretên min gûhdarî bikin. Lêbelê hûn dîsa jî venegerin ser rîya rast, ez ditirsim ku, Xwedê cezayek mezin bide we. Bahozek mezin we û hemû tiştên we çê kirîye tune dike." Gava gelê Ad van gotinan bihîstin, hê nikaribûn hêrsa xwe bigirin û qêrîyan ser Pêxember:" Ha, tu dixwazî me hereşe bikî? Kê ewqas xurte û dikare me têk bibe? Ey Hûd tu dînî, hetanî îro kesek pê me nekanîya û îro şûnve jî kesek bê me nikare. Hemû gelê û eşîrên din ji me ditirsin." Dîsa jî Hz. Hûd ji wana ra got:" Ey miletê min, ew Xwedê ku, we hemû afirandîye ji we hemûyan pir pir xurttir e. Ji bo dewlemendî û hêza xwe jî pêwîste hûn ji Xwedê ra şukir bikin. Gava Xwedê bixwaze cezayek bîde we, hema dide we û kesek nikare pêşîya wî bigirî." Piştî vî gotina hanê, sebra gelê Ad nema û hemû qêrîyan ser Hz. Hûd :"Zû ji vira here û ji Xwedê yê xwe ra bibêje, ku bila ji me ra bahoz û cezayên xwe bişîne. Wê tayê em dibînin Xwedê yê te çiqas xurt e. Li ser bawerîya me mesekine, pêwîste em qet bi te bawer nekin. Ji cem me here û cezayên ku, te ji me ra got, bîne. Em li vira bipirskerî li benda te disekinin." Wê gavê Hz. Hûd hu kir ku, mîrov nikare bi vî gelê re biaxive. Hemû hewl û kar berbayî bû. Va gela bê şukir û qure û. Ji bona hemû dewlemendîyên, ku Xwedê dabû wana, wan jî ji putan ra şukir dikirin. Karakter û jiyîna wan hemûyan nebaşû. Poşmanî û dilnizmî ti caran nedihat bîra wan. Belê, wana bawer dikir, ku dewlemendî û xurt bûna wan bêdawî ye. Gelekî mîna gellê Ad ewqas neheq û qure bi şik cezayekî mezin heq kiribû. Lewma Hz. Hûd çû ser çokan û ji Xwedê ra ji bo cezayê ku, wî soz da bû, dua kir. Xwedê duayên Pêxemberê xwe qebûl kir. Ji wî rojê şunda Xwedê qe çilkek şilî neşand ser welatê gelê Ad. Hişkahîyek erjeng hat ser wan û hemû dar, zevî û baxçe hişk bûn û heywan ji birçîyan mirin. Gelê Iramê hettanî îro tiştekî hakana nedî bûn û se vîna gellekî şaş bûn. Gava rewşa wan hê çû hê nebaş bû, ewna ji ber birçîbûn û tîbûnê ketin bêhêvîtîyê û çûn ser çokan. Lêbelê dîsa jî ne ji ber Xwedê ku wan ef bike, wana ji putan ra bidil dua dikirin, ku şilîyê ji wana ra bişînin. Hz. Hûd xwest ku, cara dawîyê dîsa firsendekî bide wan, dibe ku bêhêvîtîya ew tê da ne, hişê wana tîne serê wana:" Destên xwe ji pût û rewşên xwe yên nebaş bikşînin. Tiştên baş bikin û mîrovan nexapînin. Belkî wê demê Xwedê ji we ra xêrxwaz dibe û şilîyê dişîne, ku bila rojên we yê dewlemend û xweş yê berê dîsa werin." Lêbelê gellê Ad biînyat vê bersiva da:" De wê da! Êdî tu qey ji cem me narî? Ger Xwedê te heye, here ji wîra bibêje ku, çidike bila bike. Em ji wî natirsin." piştî vî bersivê, Xwedê, ji bona tune bûna vî bajarê, biryar da. Wî ewrên mezin û reş şand ser bajêr. Hemû gelê Iramê bi keyf û xweşî kom bûn û bi hêvî mêzeyê jor kirin û gotin:" Zu werin û mêzekin, putên me lava û duayên me qebûl kirin û ji me ra ewrên şilîyê şandin! Belê, putên me, ji me pir hez dikin û gunê xwe bi me anîn. Di demekî kurt da em dîsa wek berê xurt û dewlemend dibin. Rezên me dîsa wek berê guşîyên tirîyan digrin û baxçeyên me dîsa mîna berê rewnaq dibin. şikir ji putan ra, em xilas bûn!" Ji eşq û kêfan ra, hinek çûn zevîyan û genimê xwe ajotin. Lêbelê Hz. Hûd ra gotinên nebaş digotin û ser xwera diçun, ser wî dikenîyan û bi hevûdûn re yarî dikirin: » Ey Hûd, afat û tofanên Xwedê yê te yî mezin li ku man? Te dît me çikas baş kir, ku em di rîya ola bav û kalên xwe da çûn ? Putên me em bîhîstin ey Hûd ê dîn. Çavê xwe rind veke û mêzeke, van ewranan ji me ra felaketê nayînin, ey Hûd, ji mera şilîyê tînin, şilîyê! Duvra jî mîna dînan li dora putên xwe govend girtin û stran gotin. Lêbelê ji nişkave bahozekî erjeng hat. Wîna bahakî wer hişk anî ku, nav çend deqeyan da, hundirê bajarê Îramê çi hebû mirîya. Serma kî mezin hemû dest û lingên mîrovan tevizand û jêkir. Bahoza Xwedê stûnên mezin, ku bi mermeran hatîbûn çêkirin û diwarê dor bajêr mîna daran di kokêda rakir. Hemû mal û warên wan helşîyan û gelek mîrov di binda man û di qêrîyan. Xwedê qe derek zexm nehişt. Binî anî ser û serî anî binî û tev li nav hev xist. Mîrov bi tirsekî mezin baz didan û nizanibûn ku bi kîjan alîyê da herin. Bahoz heft rojan û heyşt şevan berdevam kir û di bajêr da hemu jiyîn tune kir. Dawîyê bajarê Îramê bû wek erdê. Lêbelê tenê kesek xilas bû û qet zerarek nedî: Hz. Hûd. Ew wî rojê mezintîya Xwedê û tunebûna milletekî lê govan bû. Va milleta, ku gelekî xurt û qure û bi hêza Xwedê di demekî kurt da hat tune kirinê. Wana bi xwe dûjminê xwe bûn, ji ber ku wan ji Xwedê bawer nekirin. Bi vî awayî wan ceza û tunebûn heq kirin, tiştekî din ji bo wan bi kêr nedihat. Gelên mîna gellê Ad, dijminê Xwedê ne û bê şik Xwedê ji hemû dûjminên xwe mezintir û xûrttir e. Ji zimanê Elmanî: Remezan Derbaz ==Gîrêdanên derve== *[http://quran.al-shia.com/kur_eng/tarjome/hud/hud.html Sûreta Hûd] [[category:pêxember]] [[de:Hud]] [[en:Hud (prophet)]] [[fr:Houd]] [[hu:Húd]] [[ms:Nabi Hud a.s.]] [[nl:Hud (profeet)]] [[pt:Hud]] [[sv:Hud (islamisk profet)]] [[tr:Hud]] 5162 16947 2005-04-03T23:56:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Pêxember]] 5165 18374 2005-08-10T18:04:12Z Derbaz 163 # [[Husein Muhammed]] # [[Mihemmed Pêxamber|Muhammed Pêxamber]] {{Cudakirin}} 5166 16951 2005-04-05T00:46:43Z Gangleri 171 <!--- This is a "stealth" template. It does not insert visible characters in a page but can be detected with [[Special:Whatlinkshere/Template:Interwikiconflict]]. ---> 5169 66943 2007-01-29T01:50:48Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[arc:ܡܪܝ ܝܘܚܢܢ ܦܘܠܘܣ ܬܪܝܢܐ]] [[Wêne:JohannesPaulII.jpg|right|framed|Joannes Paulus II]] '''Papa John Paulê II''' (18.5.1920-3.4.2005) ji sala 1978 heta 2005 [[papa]] bû. John Paulê II (bi latînî: Joannes Paulus II) bi eslê xwe polonî ye û navê wî yê eslî [[Karol Wojtyla]] ye. Ew sala 1920-ê li [[Polonya|Polonyayê]] hat dinyayê. Wekî tradîsyon papayê [[katolîk|katolîkan]] ji yekê îtalî tête hilbijartin û ji sala 1522-yê û hir ve ew tradîsyon dihat parastin. Lê belê cara pêşiyê Karol Wojtylayê polonî sala 16.10.1978-ê wekî papa hat hilbijartin. Papa John Paulê II-yê mirovekê gerok bû û 104 caran çûye serdana welatên derve. Di dema desthilata Sovyeta berê de wî gelek caran rexne li desthilata komunîstan digirt û piştgiriya opozîsyona Polonyayê dikir. Papa John Paulê II-yê ko mezintirîn serokê dînî yê katolîkên cîhanê ye di 2'e nîsana 2005a saet 21.37-ê mir û rûhê xwe spart Xwedayê gewre. [[kategorî:papa]] [[af:Pous Johannes Paulus II]] [[ang:Iohannes Paulus II Pāpa]] [[ar:يوحنا بولس الثاني]] [[arc:ܡܪܝ ܝܘܚܢܢ ܦܘܠܘܣ ܬܪܝܢܐ]] [[ast:Xuan Pablu II]] [[be:Ян Павал Другі]] [[bg:Йоан Павел II]] [[bs:Papa Ivan Pavao II]] [[ca:Joan Pau II]] [[cs:Jan Pavel II.]] [[cy:Pab Ioan Pawl II]] [[da:Pave Johannes Paul 2.]] [[de:Johannes Paul II.]] [[el:Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄]] [[en:Pope John Paul II]] [[eo:Johano Paŭlo la 2-a]] [[es:Juan Pablo II]] [[et:Johannes Paulus II]] [[eu:Joan Paulo II.a]] [[fi:Johannes Paavali II]] [[fr:Jean-Paul II]] [[fur:Pape Zuan Pauli II]] [[fy:Johannes Paulus II]] [[ga:Pápa Eoin Pól II]] [[gl:Xoán Paulo II, Papa]] [[he:יוחנן פאולוס השני]] [[hi:पोप जॉन पॉल]] [[hr:Ivan Pavao II.]] [[hsb:Jan Pawoł II.]] [[hu:II. János Pál pápa]] [[id:Paus Yohanes Paulus II]] [[ilo:Papa Juan Pablo II]] [[io:Iohannes Paulus 2ma]] [[is:Jóhannes Páll II]] [[it:Papa Giovanni Paolo II]] [[ja:ヨハネ・パウロ2世 (ローマ教皇)]] [[ka:იოანე-პავლე II]] [[ko:교황 요한 바오로 2세]] [[ksh:Johannes Paul II.]] [[la:Ioannes Paulus II]] [[lb:Jean-Paul II. (Poopst)]] [[li:Johannes Paulus II]] [[lt:Jonas Paulius II]] [[lv:Jānis Pāvils II]] [[mo:Иоан Паул ал II-ля]] [[ms:Paus John Paul II]] [[nds:Johannes Paul II.]] [[nl:Paus Johannes Paulus II]] [[nn:Pave Johannes Paul II]] [[no:Johannes Paul II]] [[oc:Joan Pau II]] [[pam:Papa Juan Pablo II]] [[pdc:John Paul II]] [[pl:Jan Paweł II]] [[pt:Papa João Paulo II]] [[ro:Papa Ioan Paul al II-lea]] [[ru:Иоанн Павел II (папа римский)]] [[scn:Giuvanni Paulu II]] [[sco:Pape John Paul II]] [[simple:Pope John Paul II]] [[sk:Ján Pavol II.]] [[sl:Papež Janez Pavel II.]] [[sq:Papa Gjon Pali II]] [[sr:Папа Јован Павле II]] [[sv:Johannes Paulus II]] [[ta:பாப்பரசர் அருளப்பர் சின்னப்பர் II]] [[th:สมเด็จพระสันตะปาปาจอห์น ปอลที่ 2]] [[tl:Papa Juan Pablo II]] [[tr:II. Jean Paul]] [[uk:Іван Павло II]] [[vi:Giáo hoàng Gioan Phaolô II]] [[wa:Påpe Djihan-På II]] [[war:Papa Juan Pablo II]] [[zh:若望·保禄二世]] [[zh-min-nan:Jio̍k-bōng Pó-lo̍k II]] 5171 16955 2005-04-06T20:56:31Z Roger 167 5173 25868 2006-01-28T00:26:33Z Erdal Ronahi 2 '''Mihemed Şêxo''' hunermendekî kurd e. Di sala [[1948]] bajarê [[Qamişlo]] li gundê [[Gîrbanîn]] hate dinê. Navê wî [[Mihemed Salih Şêxmûs]] e. Zaroktîya wî da malbata wî koçber dibe û diçe li gundê [[Xecok]]ê cîh dibe. Li vir mirêbetîyê dike. Şêxo mezinê yanzdeh bira ye. Sala [[1959]] da dest bi xwendinê dike, lê sê sal şunda dest ji mektebê ber dide. Salên xweyê mektebe da Mihemed Şêxo gelek hunermendên kurd nas dike. Ji tesîra wan nêzikî muzîkê dibe û sala [[1969]]’ê da dest bi dengbêjîtîyê dike. [[1970]]’ê da diçe [[Libnan]]ê, li [[Bêrûd]]ê duh sal dersên muzîkê digre. Sala [[1972]]’an da bi hinek hevalên xwe ra bi navê “Serkeftin” komek muzîkê saz dike. Piştra vedigere [[Iraq]]ê û di radyoya [[Bexda]] ê da dixebite. Paşê diçe [[Şam]]ê, li wir kaseta xwe ya bi navê '''[[Ay Gewrê]]''' derdixe. Lê li wir dewleta [[Suriyê]] rihat nade Mihemed Şêxo. Gelek caran tê binçavkirin. Ser wê yekê carek din berê xwe da [[Iraq]]ê û di nav refên pêşmergeyan da cîhê xwe digre. Bi wan ra derbasî [[Îran]]ê dibe. Li [[Îran]] xêncî karê xweyê muzikê çend sala mamostetîyê jî dike. Zemanek şunda rejima [[Îran]] jî Şêxo wek muhalifê rejimê dihesibîne û derheqê wî da biryara binçavkirinê digre. Sedem wê yekê Mihemed Şêxo piştî 11 salan şunda carek din berê xwe dide [[Suriyê]]. Li wir hurmetek mezin dibîne. Dewleta [[Suriyê]] ji têkilîya Mihemed Şêxo û gellê Kurd aciz dibe û wî digrê davê hapisê. Lê ev biryar jî dengê Şêxo nade birîn. Ew kilamên xwêyê herî baş li haps û zindanan da dibêje û di kilam û stranên xwe da derd û kulên gelê xwe û daxwaz û bawerîyên wan bi hunermendîyek bilind tîne ziman. Deng û avazên wî, klam û stranên wî jîyana gelê kurd dewlemend kir. Bi tesîra vê rumetîye Mihemed Şêxo 14 kasêt çekir. Ew kasêtên wî hemû parçeyên [[Kurdistan]]ê da hat belavkirin. Mihemed Şêxo, [[9'ê adarê]] [[1989]]an da çû ser heqîya xwe. Li [[Qamişlo]] ser destê 70’ê hezar kesî da dest bi rêwîtîya xwe ya dawî kir. Ew bi bedena xwe ji gelê xwe qetîya, lê kilam û stranên wî, deng û awazên wî bi gelê wî ra îro jî dijî û tu car nayên ji bîrkirin. Çavkanî:Malpera NAVKURD(http://www.navkurd.de) [[Category:Stranbêj|Şêxo, Mihemed]] 5174 16957 2005-04-10T18:17:40Z 85.97.106.58 '''Serhad Bapîr''' wênesazeke kurd e. == Jiyana Wî == Di sala [[1964]] an da li [[Bakûrê Kurdistanê]], li bajarê [[Tetwan]]ê hate dinê.Hê ji dibistana navîn beşdarê têkoşîna rizgarîxwaz a netewî ya gelê Kurd bû. Ji ber beşdarbûna vê têkoşîna polîtîk, di sala [[1983]] yan da serê wî bi cunta Tirka ya wê demê ra kete belayê, lê gerîyan. Di sala [[1984]] an da, wek penaberekî polîtîk, derbasê [[Yewnanîstan]]ê bû. Ji sala [[1987]] heta [[1992]] yan beşa Wêne û Hunerên Pratîk a Akademîya Hunerên Ciwan a Zanîngeha Arîstotelîs a Salonîkê xwend. Di beşa wêna da li atolyên '''Prof. Vangelîs Dîmîreas''' û '''Dîmîtrîs Kondos''' û di beşa grafîkê da jî li ba '''Prof. Yîorgîos Mîlîos''' dersan girt. Ji bo xwendina xwe ya hunerî ya zanîngehê, di navbera salên [[1985]] û [[1992]] an da ji [[Enstîtuya Kurdî ya Parîsê]] burs stend. Ji sala [[2001]] ê vir va di Beşa Grafikê ya heman zanîngehê da, li atolîya '''Prof. Xsenefon Sahînîs''' xwendina xwe didomîne. Ji sala [[1995]] a heta [[1997]] an li '''Navenda Çandî ya Stavrupolîs a Salonîkê''' wek mamostê resim xebitî. Ji sala [[1997]] an û vir va di dibistana navîn da kardike. Ji sala [[1993]] an vir va endamê '''Komela Hunermendên Nîgarkarî ya Bakûrê Yewnanîstanê''' (K.H.N.B.Y.) û ji sala [[1994]] an pê va jî endamê '''Yekîtîya Hunerên Nîgarî ya Yunanîstanê''' (Y.H.N.Y.) ye. Ji sala 1985 an vir va li [[Salonîk]]ê dijî. == Berhemên Wî == Berhemên wî, di '''Galerîya Şîrketa Perwerdeyî ya Makedonî''' (Ş.P.M.), di nav civanbenda (Kolleksîyon) “TEXNΔ '''Şîrketa Makedonî ya Hunerî''' Şaxê bajarê Kîlkîs, civanbenda [[Enstîtuya Kurdî ya Parîsê]], civanbenda kovara [[Nûdem]]ê li Swedê, civanbenda '''Sotîrîs Tsukalîs''' û dî nav cîvanbendên gelek kesên dîn da hene. == Pêşengehên Ferdî == [[1997]] Navenda Çandî ya Stavrupolîs, Salonîkî, Yunanîstan. [[1998]] "TEXNÎ" Şîrketa Makedonî ya Hunerî, Şaxê bajarê Kîlkîs,Yunanîstan. [[1999]] "Il Rifugio d’ artista", Gîannîtsa, Yewnanîstan. [[2001]] [[Kitêbxaneya Kurdî]], [[Stockholm]], [[Swêd]]. == Pêşengehên Tevayî yên Sereke == [[1992]] Pêşengeha 4 an a mezunên Akademîya Hunerên Cwan a Zanîngeha Arîstoteles a Salonîkê, li Şîrketa Lîmana Salonîkê. [[1994]] Otêla Sîthonîa Beach, Xalkîdîkî, bi Komela Hunermendên Nîgarkarî ya Bakûra Yunanîstanê (K.H.N.B.Y.) re. [[1995]] Eywana Hunerê “ART İsavron ", bi K.H.N.B.Y.re. "DİMİTRİA”,Şaredarîya Salonîkî, li Galerîya Şîrketa Perwerdeyî ya Makedonî (Ş.P.M.), bi K.H.N.B.Y. re. 1997 Muzexana Hunerên Nûjen, Florina, bi K.H.N.B.Y. re. “DİMİTRİA”, Şaradarîya Salonîkê, li Galerîya (Ş.P.M.) bi K.H.N.B.Y. re. Komcivîna Hunerî ya 1 an (1997) û ya 2 yan (1999) a Kluba Plankirina Perwerdeyî "İDİPOLİS" li Eywana Hunerê ya Ethnikis Aminis 9-A, Şaredarîya Salonîkê. [[1998]] Pêşengeha wêneyan Galerîya Eksostis, Salonîkî. The 1 st. International Miniart Bienniale Vãsby 98, Swêd. Pêşengeha K.H.N.B.Y. li Eywana Hunerê ya Th. Makridi ya Şaredarîya Salonîkê. [[1999]] Pêşengeha Grafîkan, Galerîya Eksostis,Salonîkî. "Wêneyekî û Hezar Daxwaz", li Eywana Hunerê Alaca İmaret a Şaredarîya Salonîkê, bi K.H.N.B.Y. re. 3:rd Egyptian İnternational Print Trienniale 1999, Kahîre, Misir. [[2000]] Pêşengeha Mînyatoran, Galerîya "IANOS" Salonîkî, bi K.H.N.B.Y. re. "AENAON", Pêşengeha Mînyatoran, Atîna, bi K.H.N.B.Y. re. "War û Şikil" ji bo bîranîna Nikos Sahinis", li Eywana Hunerê Alaca İmaret, a Şaredarîya Salonîkê, bi K.H.N.B.Y. re. Pêşangeha Xêzikan ji bo bîranîna Lukas Venetulas, li Eywana Hunerê ya Muzexaneya Arxeolojîkî ya Berê, li Şaredarîya Salonîkê, bi K.H.N.B.Y. re. Triannala 1an a Grafîkên Yunan, Galerîya Pieridi, Atîna, bi Yekîtîya Hunerên Nîgarî ya Yunanîstanê (Y.H.N.Y.) re. [[2001]] “Gulana Şareza”, “Rupelnîşan”, Şahidên çanda me ya çapkirî, Festîvala Pirtûkan a Salonîkê, li Eywana Hunerê ya Ps. N. Th. "Apogios", bi K.H.N.B.Y. re. Civanbenda "TEXNİ ” ya Ş.M.H. a Şaxê bajarê Kîlkîs, li Eywana Hunerê ya Vafopoulio ya Şaredarîya Salonîkê. "Meha Hunera Nîgarîyê", Texnopolis a Şaredarîya Atînayê bi Y.H.N.Y. re. Pêşengeha 1a ya Mînyatoran a Yunanîstanê, Di beşa grafîkan da Xelata Pêşengehê, Eywana Hunerê ya Vafopoulîo ya Şaredarîya Salonîkê, bi K.H.N.B.Y. re. == Ji Nav Weşanan == * '''Grafîkên Serhad''', kataloga pêşengehê, Şaredarîya Stavrupolîs, 1997,Salonîkî. * '''Kostas Laxas''', nivîskar, wênekar, pêşgotina ji bo kataloga pêşengeha 1997 an. * '''İ Avriani''', 29ê Adara [[1997]] a, rojnama rojane, Salonîkî. "'''Girafîkçêkerê Kurd bêdengîya xwe betal kir'''" * [[Armanc]], hejmara 177 a, Nîsana [[1977]] a, [[Swêd]]. * [[Nûdem]], hejmara 23 ya, Payîza 1997 a, Swêd, hevpeyvîna bi kovara wêje û hunerî ra û albuma 24 rupelî bi 26 grafîkên hunermend di heman hejmarê da. * '''Nea Poria''', 16 Çileya [[1998]] a, rojname, Kîlkîs. "'''Îfadeya nîgarî ji Kurdistanê, pêşengeha wêne û grafîkan a hunermendê Kurd Serhad'''”. * '''İdidis''', 21 ê Çileya [[1998]] a, rojname, Kîlkîs. “ '''Serhadê Kurd li TEXNİ, hunera xwe pêşberî me dike'''”. * '''Kronos''', 30 yê Çileya [[1998]] a, rojname, Kîlkîs. “ '''Pêşengeha grafîkan – Serhad, dîmen, nîgar, Kurdistan."''' * '''Grafîkên Serhad''', kataloga pêşengehê, “ '''TEXNİ''' ”, Şîrketa Makedonî ya Hunerî, Şaxê bajarê Kîlkîs, 1998. * '''İ Avgi'''", 21 ê Çileya 1998 a, rojnama rojane, Atîna. "'''Hunermendekî Kurd li Kîlkîs'''" * '''Angelioforos''', 21 ê Çileya [[1998]] a, rojnama rojane, Salonîkî. "'''Rikîtîya Jîyanê'''" * '''Nea Mamedonia''', 1 ê Sibata 1998 a, rojnama rojane, Salonîkî. Hevpeyvîna Hefteyê “ '''Serhad, kolandina nîgarên têkoşînê''' ” Hevpeyvîna bi Smaro Xrîstîdou xanim ra. * [[Nûdem]], hejmara 28 a, zivistana [[1998]] a, Swêd. "'''Ji Serhad Bapîr çend girafîkên nû''' ". * “'''Rêya ber bi yê tenişta te dûr e'''. ” Rêze dokumenter a Qanala 3 ya televizyona dewleta Yunan '''ET3''', [[1998]]. * '''Katia Kilesopulu''', dîrokvana hunerê, kataloga "'''Hunermendên Nîgarkarî ya Bakûra Yewnanîstanê'''", 15 sal piştî damezirandina Komela Hunermendên Nîgarkarî ya Bakûra Yunanîstanê (K.H.N.B.Y.), Weşanên “ '''İANOS''' ”, Çileya [[2000]] a Salonîkî. * [[Jiyana Rewşen]], hejmara 37 a, Sibata [[2000]] an Stenbol, Tirkîye. * '''Kataloga Triennala 1 an a Grafîkên Yunan, Galerîya " Pieridi ",''' Atîna, [[2001]]. * '''Civanbenda Şîrketa Makedonî ya Hunerî “TEXNİ''' ” ya bajarê Kîlkîs, Eywana Hunerê yaVafopulîo ya Şaredarîya Salonîkî, Nîsana [[2001]] a. * '''Kataloga Pêşengeha 1 a ya Hunera Mînyatorî a Yewnanîstanê''', Eywana Hunerê ya Vafopulîo ya Şaredarîya Salonîkî, [[2001]]. == Grêdanên Derve == *[http://www.geocities.com/mehname2004a/62/diyari2.html Hevpeyvîn digel Serhad Bapîr û çend berhemên wî.] '''Çavkanî:''' Kitêbxaneya Kurdî ya Stockholmê [[category:wênesaz]] 5179 67149 2007-01-30T16:35:06Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[it:Mersin (provincia)]] '''Mersîn''' (Mersîn, Kilikya) bajarekî Tirkiye ye. == Ciyê coxrafî û hudûdên bajêr == Bajar di nav parelelên 39° 02´ û 40° 05´ bakûr û merîdyenên 38° 16´ û 40° 45´ rojhilat de ye. Hudûdên bajar li bakûr bi [[Karaman]] û [[Qonya]] , li rojava bi [[Antalye]] ve, li başur bi [[Deryaya Spi]] ve û li rojhilat jî bi [[Edene/Adana]] ve tê dorpeckirin. == Taybetiyên erda bajêr == [[Wêne:Mersîn.jpeg|right|framed|Mersîn]] Pîvana erda bajêr 15.853 km² ye. Ji vî erdî % 87 wî ji çiyan û % 13 ji deştan pêk tên. == Îklîm (av û hewa) == Îklimek taybet a deryaspi li herêmê heye. Zivistanan germ û þillî û þilopî, havînan jî zede germ u zuha derbas dibe. == Nifus (2000) û navçeyên bajêr == *Navend 733 660 *[[Tarsus]] 348 205 *[[Anamur]] 83 864 *[[Mut]] 74 374 *[[Erdemli]] 142 355 *[[Silifke]] 156 351 *[[Bozyazi]] 43 835 *[[Aydincik]] 11 501 *[[Camliyayla]] 18 964 *[[Gulnar]] 38 292 Tevayiya nifûsa herêmê (tevlî gundan) 1.651.400 e. == Çiyayên herêmê == Çiyayê herî bilind yê herêmê, Çiyayê [[Medetsiz Tepesi]] (3.584 m) e. Destpeka Ciyayen Torosan ji nava herêma destpedike. == Deşt, zozan û gelî == Mersin, ji demen antik heya niha bi du besa te naskirin yek Kilikyaya ciyayi (Taseli) yek ji Kilikyaya desti (Cukurova)ye. Desta Tarsus e 85.000 hektar, desta Berdan e 40.000 hektar u desta Anamur e 5.660 e. == Çem û Gol == Çemê Berdan Çayı (268 km) çemê herî mezin e li herêmê. Weki din çemê Göksu (90 km) ji te nasin. == Babeten Indistri u Aboriye == Li herême fabriken mezin wek ji bo rafineya petrole, ji bo kaxiz u tekstile gelek hene. Herem bi masivani, rejberiye u turizme ji gelek peste cuye. == Serwetên bin erdê == Li herêmê pirtir Krom, Hesin, Kuvarsit u Linyit ji bin erdê dertê. == Babeten Rejberiye == Li herêm de narinci, genim u pincar hesinten. Fekiyen ku di klima deryayaspide hene hemu meriv dikare li Mersine bibine. == Ol û civak == Nifûsa herêmê %52 en ku li mersine bune pek te en din ji pirani Kurden ku ji ber sere netewi kocberbune pekte.Nifûs ji muslumanên elevî û sunnî pêk tê.Hinek kembaweriyen din ji hene. Ereb, Kurd, Ermen û Tirkmen civaka herêmê teþkîl dikin. == Nav û kronolojiya bajêr == Navê bajêr yê kevn di çavkaniyên Asûriyan de wek "Chilakka" derbas dibe. Heya komara Tirkiye avabuye nave hereme wek Kilikya dihat zanin. Berî Îsa(zayîn) *6000 - 5500 Dema Neolitik *5500 - 3000 Dema Kalkolitik *2000 - 1200 Mirtiya Kzuvatna *1200 - 600 Mirtiya Kue * 600 - 333 Persan * 333 - 101 Selevkosan * 101 - +395 Dema Romayiyan Piştî Îsa (zayîn) *395 - 661 Dema Bîzansiyan *661- 960 Dema Ereban *960 - 1100 Dema Bîzansiyan *699 Dema Ereban *1228 Dema Selçûkiyan *1473 Dema Osmaniyan *1916 Dema Fransi u inglizan {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[cs:Mersinská provincie]] [[de:Mersin (Provinz)]] [[en:Mersin Province]] [[es:Provincia de Mersin]] [[fr:Mersin (province)]] [[id:Provinsi Mersin]] [[it:Mersin (provincia)]] [[nl:Mersin (provincie)]] [[pt:Mersin (província)]] [[sv:Mersin (provins)]] [[tr:Mersin (il)]] [[zh:梅尔辛省]] 5180 16960 2005-04-09T18:47:15Z Roger 167 5181 16961 2005-04-09T18:51:27Z Roger 167 Mersin çû cihê Mersîn #REDIRECT [[Mersîn]] 5182 16962 2005-04-09T21:35:56Z Roger 167 5183 66162 2007-01-23T17:30:25Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[sh:Charles Darwin]] [[Wêne:Darwin.jpeg|right|framed|Charles Darwin (1809 - 1882)]] '''Charles Darwin''' (1809 - 1882) zanyarek e. Pirtûka wî "Koka Cureyan" bandoreke girîng ser zanistan kir. Charles Darwin sala 1809 de li Birminhan e wek zaroke malbateki dewlemend hat dinyaye. 16 saliya xwede ji bo perwerdeya tibe bibine sandin zankoya [[Edinburgh]] e. Le ev mijar bala wi nekisand u lewma ji bave wi ew ji bo bibe kese qane kir u xwest ew bice zankoya [[Cambridge]]. Ji xeyne viya tista ku heri bala Charles dikisand diroka xwezaye bu. Her wiha di vi demede li zankoya Cambridge de [[Joseph S. Henslow]] e wek mamoste kardike re bu hevalbend u dost. Darwin, ji saya Henslow gerineki ji bo kesifkirine cu Amerikaya basur. Her wiha di vi demede tista ku heri bandore li ser Darwin dike pirtuke Alexander von Humboldt`in. Pirtuken Humboldt reya zanistiya xwezaye li ber Darwin vekir. Darwin, 5 salan rewitiyeki deryayeji bo kisfkirna [[xweza]] u [[erdnîgarî|erdnigariye]] kir. Charles Darwin, di vegera rewitiya xwede li ser mijaren [[zooloji]] u [[erdzanin]] nivisen xwe ye rojane wesand.Ev tist di rayagistide nave wi belavkir. ==Koka Cureyan== Darwin, di sala 1843 de berhema xweya bi nave [[Koka Cureyan]] wesand. Dema Darwin ev berhem nivisand bi tabeti ji [[Thomas Malthus]] e ku pirtuka wiya bi nave "Ezmûnîyek li ser Nifusa ku bandorxistina ji bo civaka peseroje" ê gelek bandora wide ma. Malthus gotibi, civakeki mirovên an ji heywanan, dema hemu ferden wi werin salen gehisti u xwe bidin zayin, bi lezeki mezin civak dikare duqat bibe. Darwin bi vi fikre tevgeriya u teza xweya vebijartina xwezayi derxist u pestabir. Li gor teze; ji bo muhfezekirina nifusa ya civaka heywanan, giredaye mirina ferden ku hin nehatibune salen zayineye. Encax, ferden ku xwe li diji rewsa jiyane xurtgirtine dikarin bizene an ji bide zayin. Her tist vebijartina di navbera ferden ku xwe li diji zehmetiya jiyane dike cedibe. Ev teza wi seride u heya niha gelek rexne kisandiye. Bi taybeti rexneyen firmesunî u oli cebunin. Tekosina Darwin, bi mirina wi qediya (1882)u fikre wi hin ji ji aliyen oldaran te rexnekirin u te xwestin ku were puckirin. [[Kategorî:zanyar|Darwin, Charles]] [[ar:تشارلز داروين]] [[ast:Charles Darwin]] [[az:Çarlz Robert Darvin]] [[bg:Чарлз Дарвин]] [[bn:চার্ল্‌স্‌ ডারউইন]] [[bs:Charles Darwin]] [[ca:Charles Robert Darwin]] [[cs:Charles Darwin]] [[cy:Charles Darwin]] [[da:Charles Darwin]] [[de:Charles Darwin]] [[el:Κάρολος Δαρβίνος]] [[en:Charles Darwin]] [[eo:Charles Darwin]] [[es:Charles Darwin]] [[et:Charles Darwin]] [[eu:Charles Darwin]] [[fa:چارلز داروین]] [[fi:Charles Darwin]] [[fr:Charles Darwin]] [[fy:Charles Darwin]] [[ga:Charles Darwin]] [[gd:Charles Darwin]] [[gl:Charles Darwin]] [[he:צ'ארלס דרווין]] [[hi:चार्ल्स डार्विन]] [[hr:Charles Darwin]] [[hu:Charles Darwin]] [[hy:Շարլ Դարվին]] [[id:Charles Darwin]] [[io:Charles Darwin]] [[is:Charles Darwin]] [[it:Charles Darwin]] [[ja:チャールズ・ダーウィン]] [[ka:დარვინი, ჩარლზ]] [[kn:ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಡಾರ್ವಿನ್]] [[ko:찰스 다윈]] [[la:Carolus Darwin]] [[lb:Charles Darwin]] [[lt:Čarlzas Darvinas]] [[lv:Čārlzs Darvins]] [[mk:Чарлс Дарвин]] [[mr:चार्ल्स डार्विन]] [[ms:Charles Darwin]] [[nl:Charles Darwin]] [[nn:Charles Darwin]] [[no:Charles Darwin]] [[oc:Charles Darwin]] [[pl:Karol Darwin]] [[pt:Charles Darwin]] [[qu:Charles Darwin]] [[ro:Charles Darwin]] [[ru:Дарвин, Чарлз Роберт]] [[scn:Charles Darwin]] [[sco:Charles Darwin]] [[sh:Charles Darwin]] [[simple:Charles Darwin]] [[sk:Charles Robert Darwin]] [[sl:Charles Darwin]] [[sq:Charles Darwin]] [[sr:Чарлс Дарвин]] [[sv:Charles Darwin]] [[sw:Charles Darwin]] [[ta:சார்லஸ் டார்வின்]] [[tg:Чарлз Дарвин]] [[th:ชาลส์ ดาร์วิน]] [[tl:Charles Darwin]] [[tr:Charles Darwin]] [[uk:Дарвін Чарльз Роберт]] [[ur:ڈارون]] [[vi:Charles Darwin]] [[wa:Charles Darwin]] [[yi:טשארלס דארווין]] [[zh:查尔斯·达尔文]] [[zh-min-nan:Charles Darwin]] [[zh-yue:達爾文]] 5184 29091 2006-03-04T18:55:28Z RewşenBaran 74 Mehmûd Lewendî çû cihê Mahmûd Lewendî '''Mahmûd Lewendî''' nivîskar û wergêrê kurd e. Lewendî di 1954an de li hêla Diyarbekirê li herêma Qerejdaxê ji dayik bûye. Heta unîversîteyê li Diyarbekirê xwendiye. Li Universîteya Diyarbekirê beşê biyolojiyê temam kiriye. Piştî 1980ê yî ji ber darbeya leşkerî ya li tirkiyê derketîye derveyî welat. Nuha li Swêdê dimîne. Wî di amadekirina gelek kovar û rojnameyên kurdan de cih girtiye, wek;[[Hêvî]] (1980), [[Armanc]] (1979), [[hêlîn]] (1982), [[hêvî]] (parîs, 1983), [[berbang]], [[kulîlk]], [[rojname]], [[mîrkut]], [[çira]], [[wan (kovar)|wan]], [[dîdar]], [[çarçira]], [[realîte]] û hin gelekên din. ==Berhem== *Rojnamegerîya kurdî cild 1 *rojnamegerîya kurdî cild 2 (li gel Malmîsanij) *Computera ber dilê min *Mala Xwedê *Derguşa Nasnameyê (li gel H. Diljen, R.Kerîm, A, Yusif) *Ansîklopedîya zarokan (li gel A. Tigris, H. Metê) Û nêzîkî 22 pirtûkên zarokan ji swêdî wergerandiye kurdî [[kategorî:wergêr|Lewendî, Mehmûd]] [[kategorî:nivîskar|Lewendî, Mehmûd]] 5185 16965 2005-04-11T08:49:49Z Erdal Ronahi 2 {| style="border:solid;border-color:red;background:#ffffff;border-width:3px 0px 3px 0px;font-size: 95%;" | [[Image:CommonsLogo.png|40px|Commons]] | Pêşniyarek heye ku ev wêne bê jêbirin. Ev wênen di rûpela [[Commons:Image:{{{1}}}|{{{1}}}]] de di [[Wikipedia:Wikimedia Commons|Wikimedia Commons]] de ji xwe heye. Ew nayê jêbirin, bi tene ev kopya ku zêde ye wê bê jêbirin. Heke îtîraz hebe, di [[{{NAMESPACE}} Nîqaş:{{PAGENAME}}|rûpela nîqaşe]] de binivîse. '''Der löschende Administrator ist verpflichtet, vor dem Löschen zu prüfen, ob es tatsächlich eine Kopie der Abbildung auf Commons gibt. Gelöschte Dateien lassen sich nicht wiederherstellen!''' Falls das Bild auf Commons anders heißt, müssen die entsprechenden Bild-Verweise angepasst und wichtige Bildinformationen auf die neue Beschreibungsseite ([[:Bild:{{{1}}}]]<!-- ja, dieser Link soll wirklich auf die Bildbeschreibungsseite in der deutschen WP zeigen - das macht sinn wenn sich der Name des Bildes geändert hat! -->) kopiert werden – das sollte vor dem Setzen dieses Bausteins geschehen. Mehr Informationen unter [[de:Wikipedia:Wikimedia Commons#Umzug von Bildern auf die Commons|Umzug von Bildern auf die Commons]]. Beim Löschen bitte darauf achten, die Bildbeschreibungsseite wieder anzulegen, zumindest wenn sie wichtige Informationen wie zum Beispiel eine Legende enthält. Mehr Informationen unter [[de:Wikipedia:Wikimedia Commons#Hinweise für Administratoren|Hinweise für Administratoren]]. [[Kategorî:NowCommons|{{PAGENAME}}]] |} 5189 16969 2005-04-11T08:44:04Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Robert Bosch mit Hut 1888 - 10031.jpg|thumb]] '''Robert Bosch''' (1861 - 1942), [[pîşesaz|pîşesazeki]] [[Alman]] ye. Ji bo wesaîten bi [[motor]] firmayeki bicuk en ku tesisata elektriki hilberine avakir. Di destpeka sedsala 20. de hema hema di her otomobilede manyetuya ku wi pestabiri dihat bikaranin. Bosch, gundeki bi nave [[Albeck]]'e ku li ciyayen [[Schwaebische Alb]] e ye wek zarokek yozdemin a malbateki rejber hat cihane.. Qezenca malbata wi ji xana ku ji bo rewiyen seve bu dihat. Dema reya trene hat raxistin, ew bi malbati koci Ulme kirin. Bosch, dema perwerdeya besa rast kirina zirav xilaskir ji welate xwe qetiya. Sala 1884'de cu Amerika ([[YDA]])'ye u li wedere bi [[Thomas Alva Edison]] re xebiti u pist re ji cu Inglistan e. Pist re bi sermiyaneki 10.000 li [[Stuttgart]]'e tesîsatik, ji bo rast kirina zirav u elektroteknike vekir. Di 1887'de xuska hevaleki xwe re zewici u du zaroke wi cebun. Bosch, bi qalfayeki makinezan u bi ciraxki zarok, hemu amuren elektrik temirdikir, [[telefon]] u [[paratoner]] montedikir. 1887'da manyetoya ji bo motoren gazi pestexist. Ji ber serkeftine kapasiteya firmaya xwe mezinkir u makineyen nu girtin. Manyetoya ki bi xwe di hilberand, idi pe tevli amureki motori ve hatkirin. Bi alikariya mihendize proje [[Gottlob Honold]], ji bo bujiyan manyetoyen voltaj bilind cekirin. Ev amur bi vexistineki lezgin ji hemu berhemen dijbere xwe cetirbu. Ji xeyni wi , ev tist bu sedema fikra a derxistina motoren benzin en bi lez. Bosch firma xwe gelek mezinkir u kir markeki cihani. Bosch, sala [[1942]] de li Stuttgarte cu ser dilovaniya xwe. [[Kategorî:pîşesaz|Bosch, Robert]] 5190 16970 2005-04-11T08:17:37Z RezanTovjin 60 Wêneyek ji beşa pêşekê ya bernameya PSPad bi kurdî. Wêneyek ji beşa pêşekê ya bernameya PSPad bi kurdî. 5191 16971 2005-04-11T08:43:49Z Erdal Ronahi 2 Bosch çû cihê Robert Bosch #REDIRECT [[Robert Bosch]] 5192 16972 2005-04-11T08:59:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Yekîtiyên Jinên Azad STAR]] 5193 39885 2006-08-14T08:38:02Z Liesel 539 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Yja star.jpg|thumb|Emblema YJA Star]] '''Yekîtiyên Jinên Azad STAR''' ('''YJA STAR''') hêza [[gerîla]] [[kurd]] a [[jin|jinan]] e. Hêza pêşeng a stratejiya [[parastina rewa]] ye. YJA STAR di sala [[2004]]'an de hat afirandin. Binêre: [[Dîroka tevgera jinên kurd]] ==Parastina xwe bizane== Pêşketina diyalektîk a jinê di pêşvajoya dayîktî heta pêvajoya babtî, derbasbûna civaka dagirker û dext ve hatiye seknandin. Bi pêşketina dîrokî ve her merhalê civakê jin ji cewherê xwe kût bû û bû qûrbanê mejiyê zilam û civaka babiksalarî. Her ku çû jin rastiya xwe kût bû û di milê mejî û hest de hate kûştin. Piştî avabûna pergala hiyerarşîk, di yekem car de jin ji civaka xwezayî a dayîk kûtbûneke pir kûr û mezin jiyan kir. Ev rewş hê berfirehtir bû û hem di milê rihî hem raman de gor zilam şêwaz girt. Nasnama jinê bi pergal û nêzîkatiya zilam ve hate tûne kirin. Cewherê jin ê wekhevîxwaz, azadîxwaz a ku xwe dispirand hevparkirina azad tûne bû. Koletiya jinê zoriya di milê siyasal de jî tekîldar e. Ji bo wê j îli hember vê rastiyê têkoşîn meşandin, ji bo derketineke nû, rêgeza herî bingehe e. Di roja me ya îro de li gor bastûra zîhniyeta Civaka Ekolojîk-Demokratîk û şoreşa zayend, di xeta parastina rewa de jin jî bi navê YJA STAR xwe rêxistin dike û li hember her cûran êrîş li ser jinê, li ser gel mafê parastinê dide bikaranîn. Rastiya artêşbûna jina Kurd, ji bo hemû çînên bindest tê wateya şoreşa civakî. Di milê zîhniyet de jî vebijark e e. Artêşbûna jinê ne bi mantiqa "Bikûje-bimre" na, li ser cewherê jinê têgîha "Xwe biparêze û xwe biafirîne" ve xwe tevger dike û di her qadê parastina rewa de xwe rêxistin dike. Di artêşa jinê de xalên yekemîn ku tên pejrandin, di xeta parastina rewa de, gîhiştina civaka demokratîk e. Artêşa jinê li gor karakterê serdemê, xwe dispire mîsyonekî wisa û ji bo kûrbûna zanistiya parastina rewa, hewildanên xwe hîn jî didomîne. Ev hewldan di bingehê rêgeza "Parastina xwe bizane" de tê meşandin. Hêza parastina jinê YJA STAR jî di stratejiya parastina rewa de li gor mebdê parastinê, di qadên felsefik, bîrdozî, politîk û leşkerî de li gor têgîha parastina rewa xwe berfireh dike. Têgîha parastina rewa a jinê ji bo ku cewherê jinê ve têkîldare, bi awayeke xwezayî hêza jinê dibe temînat û hêza pêşeng a parastina rewa. Artêşbûna jinê; li hember dîroka arteşa ku pêşketiye, xwedî taybetmendiyêk hêza rexne û vebijark (alternatif) e. Di dîrok û roja me de artêş, wekî xebat û mijûlbûna zilam tê pejirandin. Xebatên artêşê, di bin sîha zilam de tê meşandin. Heger tu leşkertiyê bidî destê zilam, ev tê wateya afirandina çîna desthilatdar. Nêzîkatiyên jinê yên ji bo vê qadê, hem di milê rêwişt (ahlak), hem jî li gor zagonan û hwd. De hatiye qedexekirin. Pir balkeş e ku, em ji bo vê zogonê bişkînin dixebitin. Artêşên bi karakterê zilam hatiye avakirin, hakimiyet û dijwariyê di astêkî jor de dijî. Yê ku xwedî artêşe, ew diperçiqîne. Tu tiştekî wek peyva artêşa wekhev nîne. Cihên ku newekhevî lê dijî, artêş di wir de derdikeve holê. Yek artêşa serdest e, yek jî artêşa bindest e. Di cihekî de artêşa tenê ji zilam heye û ev yek tê wateya ku di wir de jin tuneye. Bêguman jiyan vê rewşê piştrast dike. Wê demê bi tespîtekî giştî, divê mirov bibîne ku artêşa jinê ji bo wekheviyê dibe nirxekî bingehîn. Di vê wateyê de artêşbûna jinê, jixirakirinê zêdetir xwedî taybetmendiya afirandinê ye. Ji bo ku di çavkaniya afirandina wê de, wekhevî, aştî û adalet heye, xwedî taybetmendiyêk azadîxwaz e. [[kategorî:Rêxistina leşkerî]] [[kategorî:Rêxistin (Kurdistan)]] 5194 16974 2005-04-13T14:28:53Z Erdal Ronahi 2 '''Hêvî''' kovareke zarokan e di 1981an de li [[Stockholm|Stockholmê]] derdiket. Bi Kurmancî latînî bû. Wê demê alîgirên [[DDKD]]yê derdixist. Kesên ku tê de kar dikirin: [[Murad Ciwan]], [[Amed Tigris]], [[Zinarê Xamo]], [[Hesen Mizgin]], [[Mahmud Lewendî]]. Li ser hev 16 hejmarên wê derketine. [[kategorî:kovar]] 5200 37544 2006-08-05T05:27:30Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Mahmûd Lewendî]] 5201 16977 2005-04-13T14:30:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mûrad Ciwan]] 5202 16978 2005-04-13T14:31:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Stokholm]] 5204 66917 2007-01-28T18:14:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:മൈക്കേല്‍ ഫാരഡേ]] [[Image:SS-faraday.jpg|right|thumb|Michael Faraday]] '''Mîchael Faraday''' (1791-1867) kîmyager u fizîkzane îngilîzîye. Teorîya [[elektromagnetîzm]]ê derxist u pêştebir. [[Kategorî:Zanyar|Faraday]] {{kurt}} [[af:Michael Faraday]] [[ar:مايكل فاراداي]] [[bs:Michael Faraday]] [[ca:Michael Faraday]] [[cs:Michael Faraday]] [[da:Michael Faraday]] [[de:Michael Faraday]] [[el:Μάικλ Φαραντέι]] [[en:Michael Faraday]] [[eo:Michael Faraday]] [[es:Michael Faraday]] [[et:Michael Faraday]] [[eu:Michael Faraday]] [[fa:مایکل فارادی]] [[fi:Michael Faraday]] [[fr:Michael Faraday]] [[gd:Michael Faraday]] [[gl:Michael Faraday]] [[he:מייקל פאראדיי]] [[hr:Michael Faraday]] [[hu:Michael Faraday]] [[ia:Michael Faraday]] [[id:Michael Faraday]] [[it:Michael Faraday]] [[ja:マイケル・ファラデー]] [[ko:마이클 패러데이]] [[lt:Maiklas Faradėjus]] [[ml:മൈക്കേല്‍ ഫാരഡേ]] [[nds:Michael Faraday]] [[nl:Michael Faraday]] [[no:Michael Faraday]] [[pl:Michael Faraday]] [[pt:Michael Faraday]] [[ro:Michael Faraday]] [[ru:Фарадей, Майкл]] [[simple:Michael Faraday]] [[sk:Michael Faraday]] [[sl:Michael Faraday]] [[sr:Мајкл Фарадеј]] [[sv:Michael Faraday]] [[ta:மைக்கேல் பரடே]] [[tr:Michael Faraday]] [[uk:Майкл Фарадей]] [[vi:Michael Faraday]] [[zh:麥可·法拉第]] 5205 66414 2007-01-25T01:04:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nn:John Dalton]] [[Image:SS-dalton.jpg|thumb|John Dalton]] '''John Dalton''' ([[1766]]-[[1844]]) [[kîmyager]] u [[fizîkzan|fizîkzane]] îngilîzîye, modela wî ya li ser [[atom|atoman]] bu bingeh ji zanistîya kîmyaye. [[Kategorî:Zanyar|Dalton, John]] [[ar:جون دالتون]] [[bs:John Dalton]] [[ca:John Dalton]] [[cs:John Dalton]] [[da:John Dalton]] [[de:John Dalton]] [[en:John Dalton]] [[es:John Dalton]] [[et:John Dalton]] [[fa:جان دالتون]] [[fi:John Dalton]] [[fr:John Dalton]] [[ga:John Dalton]] [[gd:John Dalton]] [[gl:John Dalton]] [[he:ג'ון דלטון]] [[hr:John Dalton]] [[hu:John Dalton]] [[id:John Dalton]] [[it:John Dalton]] [[ja:ジョン・ドルトン]] [[ka:დალტონი, ჯონ]] [[ko:존 돌턴]] [[la:Ioannes Dalton]] [[ms:John Dalton]] [[nl:John Dalton]] [[nn:John Dalton]] [[no:John Dalton]] [[pl:John Dalton]] [[pt:John Dalton]] [[ro:John Dalton]] [[ru:Дальтон, Джон]] [[simple:John Dalton]] [[sk:John Dalton]] [[sl:John Dalton]] [[sv:John Dalton]] [[ur:جان ڈالٹن]] [[zh:约翰·道尔顿]] 5206 67158 2007-01-30T17:33:33Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:Robert Boyle]] [[Wêne:Boyle Robert.jpg|right|200px|Robert Boyle, 1627-1691]] '''Robert Boyle''' (* [[25. Çile]] [[1627]] auf Lismore Castle, Îrlanda, † [[30. Sermawez]] [[1691]] [[London]]e) lekolinêreki xwezayê e îngilîzîye. Boyle di nava avakarên fizîk u kîmyaya moderndeye,xebatên wêye en li ser gazan heye u zagona wîya a ku "gazên di germayîya neguherde, [[pesto]] u hecmê wî wekhevin" gelek tê nasin. Ev zagon ji bo zanistên kîmya u [[fizîk]]ê bu wekheva herî girîng. [[kategorî:zanyar|Boyle, Robert]] [[bs:Robert Boyle]] [[de:Robert Boyle]] [[el:Ρόμπερτ Μπόιλ]] [[en:Robert Boyle]] [[eo:Robert Boyle]] [[es:Robert Boyle]] [[et:Robert Boyle]] [[fi:Robert Boyle]] [[fr:Robert Boyle]] [[gl:Robert Boyle]] [[he:רוברט בויל]] [[hr:Robert Boyle]] [[id:Robert Boyle]] [[it:Robert Boyle]] [[ja:ロバート・ボイル]] [[ka:ბოილი, რობერტ]] [[lb:Robert Boyle]] [[nl:Robert Boyle]] [[no:Robert Boyle]] [[nov:Robert Boyle]] [[pl:Robert Boyle]] [[pt:Robert Boyle]] [[ro:Robert Boyle]] [[ru:Бойль, Роберт]] [[sk:Robert Boyle]] [[sl:Robert Boyle]] [[sr:Роберт Бојл]] [[sv:Robert Boyle]] [[tr:Robert Boyle]] [[uk:Бойль Роберт]] [[zh:罗伯特·波义耳]] 5207 16982 2005-04-13T20:04:33Z Roger 167 5212 16985 2005-04-16T19:02:11Z Jiyanalpirani 65 5214 16986 2005-04-16T19:46:25Z Roger 167 5215 61653 2006-12-25T16:09:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sw:Bia]] [[Wêne:Bîra.jpeg|thumb|Bîra]] [[Image:Achel beer and glass.jpg|thumb|Bîra]] '''Bîra''' [[vexwirak]] e û berê [[ceh]]eyê vedigerînin maltê piştre maltê di bin hin şert û mercan bi ave tê meyandin û şiraya ku hatiye bidestxistin bi leblebûyê tê [[aromatizekirin]] û piştre ji bo fermantasyonê tê sekinandin. Di dawîya vî prosesêde bîra tê hilberîn. Bîra di rewşa ronda xwedîyê [[gaza karbondîoksîtê]]ye, bihn u tema wîya taybet heye. Vexwarineki kêm [[alkol]]e(bi hecm %3-5). Peqokên ku di hindûre wîde hene, ji ber [[karbondîoksît]]ê çêdibin. Alkola ku di bîrayêda di dema mayandinêda ji ber xwe tê hilberîn û ji derve meriv nikare alkolê tevlî prosesê bike. [[Rêja Alkolê]] ya bîrayê, li gor zêdebûn û kêmbûna malta ku di hundirê şira birayê tê guherandin. Malt, cehîya ku şindayî tê zûhakirin û pist re tê qelandin. Hilberîna wî direji heya berê mîladê dibe û di nava vexwarinada bîra ciheki taybet digre. Ji bo hilberîna bîrayê maddêyên xam û hilberîna lîtrekî bîra ev tişt lazimin. TABLO: 1 {| |Yekeya [[maddeya xam]] || Mîqdara ji bo malt |- |1 Kg || cehe Kg. 1,3 |} '''Ji bo hilberîna lîtreyek bîra''' [[Malt]] Gr. 175 Maddeya îlawe [[Birinc]] Gr. 30 [[Leblebû]] Gr. 1,7 [[Hevirtirşê Bîrayê]] Gr. 5 Maddêyên îlawe ên ku tevlê maltê dibe li gor cûreyên xwe û li gor methoda hilberînê tên guhertin. Bîra li gor fermantasyona bin û ser vediqete du besa. Beşa yekemda [[Pîls]], [[München]], [[Dortmund]] û beşa [[fermantasyon]]a ser jî [[Ale]], [[Stant]] u [[Kölsch]] hene. ==Wateyên din== '''Bîra''' ( bi tirkî: Üçkuyu ) jî gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. Li [[Bîra, Dêrika Çiyayê Mazî]] binêre. ==Girêdanên derve== *[http://www.rojbeer.com/ Bîra kurdî] [[kategorî:kîmya]] [[kategorî:vexwarin]] [[als:Bier]] [[ar:بيرة (مشروب كحولي)]] [[ast:Cerveza]] [[bar:Bier]] [[bg:Бира]] [[br:Bier]] [[bs:Pivo]] [[ca:Cervesa]] [[cs:Pivo]] [[csb:Piwò]] [[cy:Cwrw]] [[da:Øl]] [[de:Bier]] [[el:Μπύρα]] [[en:Beer]] [[eo:Biero]] [[es:Cerveza]] [[et:Õlu]] [[eu:Garagardo]] [[fa:آبجو]] [[fi:Olut]] [[fr:Bière]] [[ga:Beoir]] [[he:בירה]] [[hr:Pivo]] [[hu:Sör]] [[id:Bir]] [[io:Biro]] [[is:Bjór (öl)]] [[it:Birra]] [[ja:ビール]] [[jv:Bir]] [[ko:맥주]] [[ksh:Bier (för ze drinke)]] [[la:Cervisia]] [[lb:Béier]] [[li:Beer]] [[lt:Alus]] [[lv:Alus]] [[mk:Пиво]] [[ms:Bir]] [[nl:Bier]] [[nn:Øl]] [[no:Øl]] [[nrm:Biéthe]] [[pl:Piwo]] [[pt:Cerveja]] [[ro:Bere]] [[ru:Пиво]] [[scn:Birra]] [[sh:Pivo]] [[simple:Beer]] [[sk:Pivo]] [[sl:Pivo]] [[sq:Birra]] [[sr:Пиво]] [[sv:Öl]] [[sw:Bia]] [[tg:Пиво]] [[th:เบียร์]] [[tr:Bira]] [[uk:Пиво]] [[vi:Bia (đồ uống)]] [[vls:Bier]] [[wa:Bire]] [[yi:ביר]] [[zh:啤酒]] [[zh-yue:啤酒]] 5216 16988 2005-04-16T22:14:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[PCKurd]] 5217 24304 2006-01-04T21:59:36Z Erdal Ronahi 2 #[[Koma PCKurd]] û malpera wê: [[PCKurd.net]] #Malpera [[PCKurd.com]] #Kovara PCKurd: [[PCKURD (Kovar)]] {{cudakirin}} 5218 39237 2006-08-13T16:35:29Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Parzinandin''', [[şilav]]ekî ku meriv [[dûkel]] bike û hilma ku bi destxistîye bi [[tîrkiri]]nê ji hev cûdakirine. Metoda heri hesan e ji bo ji hev cudakirina maddeyen şilavi. [[kategorî:kîmya]] 5219 64503 2007-01-14T01:22:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nn:Bølgje]] '''Pêl,''' [[xûz|xûza]] [[enerjî|enerjîya]] barkiri a di hawirekîda an ji [[sîstem|sistemekî]] de ye. Bilindahiya pêlê, dûriya ji sermilê pêlê heta çaltika berê ye. [[kategorî:fîzîk]] [[kategorî:kîmya]] [[af:Golf (fisika)]] [[ar:موجة]] [[bg:Вълна]] [[ca:Ona]] [[cy:Ton]] [[da:Bølge]] [[de:Welle (Physik)]] [[el:Κύμα]] [[en:Wave]] [[eo:Ondo]] [[es:Onda (física)]] [[eu:Uhin]] [[fi:Aalto]] [[fr:Onde]] [[gl:Onda (física)]] [[he:גל]] [[hr:Val]] [[hu:Hullám]] [[id:Gelombang]] [[it:Onda (fisica)]] [[ja:波動]] [[jbo:boxna]] [[ko:파동]] [[lt:Banga]] [[ms:Gelombang]] [[nds:Bülg]] [[nl:Golf (natuurkunde)]] [[nn:Bølgje]] [[pl:Fala]] [[pt:Onda]] [[ro:Undă]] [[ru:Волна]] [[simple:Wave (physics)]] [[sl:Valovanje]] [[sr:Талас (физика)]] [[sv:Mekaniska vågor]] [[th:คลื่น]] [[uk:Хвиля]] [[vi:Chuyển động sóng]] [[zh:波]] [[zh-yue:波]] 5220 16992 2005-04-17T12:15:23Z Erdal Ronahi 2 '''Zagona [[Dalton]]''', pestoya tevliheva [[gaz]]ên ku bihev re nakevin [[reaksiyon]]ê, qasê tevahîya [[pestoya qismî]] ya di hundirê tevlihevîya gazan e. {{kurt}} [[kategorî:kîmya]] 5221 16993 2005-04-17T11:46:34Z Erdal Ronahi 2 Ji ubuntu.com Ji ubuntu.com 5222 16994 2005-04-17T14:48:05Z Erdal Ronahi 2 ji en: (simone2.jpg, fair use) ji en: (simone2.jpg, fair use) 5223 64584 2007-01-14T14:58:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:سيمون دي بوفوار]] [[Wêne:Simone de Beauvoir.jpg|right]] '''Simone de Beauvoir''' nivîskareke [[femînîst]] e. Nivîskara fransiz Simone de Beauvoir di 9'ê çileya [[1908]]'an de li [[Parîs|Parîsê]] hat dinyayê î li eynî bajarî di 14'ê avrêla [[1986]]'an de jî ji jiyanê veqetiya. Pirtûka wê ya bi nav û deng "[[Cinsê Duyemîn - Jin]]" ku di sala [[1949]]'an de hat weşandin, bû berhemeke referansî ya tevgera femînîstên cîhanê. Simone de Beauvoir di vê pirtûkê de fikrên xwe bi tundî anî zimên û bi awayekî serîhildêr dijî bindestbûna "xwezahî" ya jinan derket. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} [[kategorî:jin]] [[kategorî:nivîskar]] [[af:Simone de Beauvoir]] [[ar:سيمون دي بوفوار]] [[bg:Симон дьо Бовоар]] [[ca:Simone de Beauvoir]] [[cs:Simone de Beauvoirová]] [[cy:Simone de Beauvoir]] [[da:Simone de Beauvoir]] [[de:Simone de Beauvoir]] [[el:Σιμόν ντε Μποβουάρ]] [[en:Simone de Beauvoir]] [[eo:Simone de Beauvoir]] [[es:Simone de Beauvoir]] [[et:Simone de Beauvoir]] [[eu:Simone Beauvoir]] [[fa:سیمون دوبووار]] [[fi:Simone de Beauvoir]] [[fr:Simone de Beauvoir]] [[he:סימון דה בובואר]] [[hr:Simone de Beauvoir]] [[hu:Simone de Beauvoir]] [[io:Simone de Beauvoir]] [[is:Simone de Beauvoir]] [[it:Simone de Beauvoir]] [[ja:シモーヌ・ド・ボーヴォワール]] [[lt:Simone de Beauvoir]] [[nl:Simone de Beauvoir]] [[no:Simone de Beauvoir]] [[oc:Simone de Beauvoir]] [[pl:Simone de Beauvoir]] [[pt:Simone de Beauvoir]] [[ro:Simone de Beauvoir]] [[ru:Де Бовуар, Симона]] [[sk:Simone de Beauvoir]] [[sr:Симон де Бовоар]] [[sv:Simone de Beauvoir]] [[tr:Simone de Beauvoir]] [[zh:西蒙·波娃]] 5224 16996 2005-04-17T15:02:50Z Erdal Ronahi 2 '''Newaya Jin''' [[rojname|rojnameyeke]] jinan e. Piştî [[kovar|kovara]] "[[Jina Serbilind]]" hatibû girtin, hejmara yekemîn a Newaya Jin di roja [[4'ê avrêlê|4'ê avrêla]] [[2005]]'an de derket. Newaya Jin bi tirkî, kurdî û holendî derdikeve. [[kategorî:rojname]] 5227 16997 2005-04-18T01:14:06Z Erdal Ronahi 2 5228 36375 2006-07-25T09:03:33Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''IP telefonî''' tê wateyê yek li ser xeta [[internet]] dan û stendinê telefone dike, IP telefonî ji bo maldara buha bû, lê niha ji bo mala jî çareserîye erzan curbecûr hesanî te peydekirin. Tu cîhazek telefone ku bi IP telefonî helvhatîye dikere, û bi ruter an jî switchekê girêdide, hesabekî ji bo IP telefon serrast dike, IP telefonî vek telefona adetî erzantir bikartîne. [[kategorî:teknolojî]] 5229 67159 2007-01-30T17:41:48Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nl:Recording Industry Association of America]] '''RIAA''' - ('''R'''ecording''' I'''ndustry '''A'''ssociation of '''A'''merica) Yekîtîya endustrîye qeydîyan yên [[Emerîka]], Ji terefê grûpek berhemdarê duvdirej ji bo parastina mafê van hatîye sazkirin. [[kategorî:sazî]] [[de:Recording Industry Association of America]] [[en:Recording Industry Association of America]] [[es:Recording Industry Association of America]] [[fi:Recording Industry Association of America]] [[fr:Recording Industry Association of America]] [[it:RIAA]] [[ja:RIAA]] [[nl:Recording Industry Association of America]] [[no:RIAA]] [[pl:Recording Industry Association of America]] [[pt:Recording Industry Association of America]] [[ru:Американская ассоциация звукозаписывающих компаний]] 5231 40101 2006-08-15T17:48:10Z Bangin 450 Redirecting to [[Şablon:Betalkirin]] #redirect [[Şablon:Betalkirin]] 5234 17001 2005-04-20T21:14:10Z Erdal Ronahi 2 serekanî:seyid feysel moctevî '''Mohemd Riza Himetyar''' helbestvanê kurd e. Mohemed Riza Himetyar li sala [[1958]]ê de li bajarê [[Tikab]]ê girêdayî bi ostana [[Azerbêycan]]a Xerbî Rojhilata kurdistanê hatiye dinyayê.bab û diya vî çoyîne ber rehmeta xudê.navê babê vî Ebdolla û navê diya vî Hacye bû.ev li ber xatira babê xwe ku meimorê devletê bû,dersa seretayiya û navîn û lîsê xwe li Tikab,[[Seqiz]], [[Bîcar]] û [[Sine]] (Senendec) tevav kirye. Paşan li bajarê Seqizê dibîte mamosta û her livê dizevice û piştî çendîn sal xizmeta mamostayetiyê tête bajarê Sine û karê mamostatiyê didomîne. Li zanîngeha [[Kirmanşah]]ê lîsansa ziman û edebiyata farisî distîne. Heta niha li bajarê Sine merkeza ostana Kurdistanê de dimîne û tê baznişest kirin. Himetyar her li zarûtiya xwe de helbestên farisî digotin. Pîştî [[şoreşa Îranê]] ya sala [[1978]]ê dest bi gotina helbestên [[kurdî]] kir. Bilî dîvana helbestê vî ku hê ronahî nedîtiye, ev mijûlê vergêrana [[Şehnama Firdosîye]], ku 60000 beyte û şahkara edebiye cihanêye. Evî heta niho 20000 beyta vergêrane ser zimanê kurdî zarava [[Soranî]] ku bi hilbesta kilasîke, li ber çap kirinê ye. ==Berhem== *[[vergêra şahnamê]] [[Kategorî:Helbestvan|Hitmetyar]] [[Kategorî:Wergêr|Hitmetyar]] 5236 46202 2006-09-07T20:50:17Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[gd:Beathach]], [[lt:Gyvūnai]] {{çavlêgerandin}} [[Ajelên kedî]]: Bi hezaran sal in ku ajel tên kedîkirin. Xelqê ji bo fêda xwe, ajel xwedî kirine. Dibêjin kûçik ajelê herî pêşîn e ku kedî bûye. Kûçik dikarin malê bipên, nêçîrê bikin, kerî û garanan li hev ragirin. Wek nimûne, meriv dikare gerdûman bavêje pey hespan, lê siwar be û pê kar bike. Meriv mange, mîh û bizinan jî ji bo goşt, şîr, çerm û hiriyê xwedî dike. Mirîşk hêkan dikin. Merivan mêşhingiv jî ”kedî” kirine. Hin ajel jî ji bo kêf û xweşiyê hatine kedîkirin. Piştî kedîkirinê hin ajel hatine guhartin û hin cinsên nû peyde bûne. Wek nimûne, ger meriv kûçik û tajiyan bigêhîne hev, cewrikê ku ji wan çê dibe cinsekî nû ye, em jê re dibêjin toltajî. An jî ger ker biçe ser hespê, hêstir ji wan çê dibe ku ew jî dibe cinsekî nû. [[Ajelên malovî]]: [[Hesp]], [[mîh]], [[mange]], [[mirîşk]], [[beraz]], [[werdek]], [[gamêş]], [[bizin]], [[qaz]], [[hêstir]] û [[ker]] çend ji ajelên malovî ne ku li gelek welatan hene. Piraniya wan li welatên germ dijîn. Gamêş li [[Hîndistan]] û li gelek ciyên din hene. Ew ajelên barkêş in, lê meriv wan ji bo şîr jî xwedî dike. Li gelek welatên [[Asya]] û b[[akûrê Afrîkayê]] hêstir hene. Hêstir ji bo kar û barkêşiyê tên xwedîkirin, lê meriv dikare li wan siwar be jî. Ker, bêtir li derûdora [[Deryaya Spî]] û [[Rojhilata]] Navîn hene. [[Ajel û lawirên nav malê]]: Hin ajel û lawirên nav malê bi piranî di hundirê malê de ne. Hin ji wan ne kedî ne, ger meriv wan berde der, diçin û venagerin. Ajelên navmalê, bêtir ji bo hogiriyê tên xwedîkirin. Piraniya wan di qefes û akvaryûman de tên xwedîkirin. Wek nimûne, bi piranî çûkên evînê, mişkê hindî û masiyên akvaryûman in. [[Ajelên derveyî malê]]: Hin ajelên kedî, normal li derveyî malê dijîn. Wek nimûne, bi qasî ku sebra kêrguh, kûçik û pisîkan li hundirê malê tê, hewqas jî kêfa wan ji derveyî malê re tê. Pisîk li gor kêfa xwe diçe der û tê hundir. ==Ajalên cur be cur== *Ajalên giştî: [[:Kategorî:Ajal]] *Çûk: [[:Kategorî:Çûk]] *Masî: [[:Kategorî:Masî]] *[[Axtapot]] *[[Babiyan]] *[[Beq]] *[[Beqbejî]] *[[Beqerî]] *[[Beraz]] *[[Berazê kovî]] *[[Bilbil]] *[[Bizin]] *[[Canî]] *[[Cirdon]] *[[Çûk]] *[[Darkutok]] *[[Delfin]]-[[Yûnis]] *[[Dînosaur]] *[[Dûvmeqesk]] *[[Ejdiya]] *[[Elok]] *[[Eylo]] *[[Fîl]] *[[Fîlê avê]] *[[Fok]] [[kategorî:ajal]] [[af:Animalia]] [[als:Tiere]] [[an:Animal]] [[ar:حيوان]] [[ast:Animal]] [[bg:Животни]] [[bm:Bagan]] [[br:Loen]] [[bs:Životinjska bića]] [[ca:Animal]] [[chy:Hova]] [[cs:Živočichové]] [[cy:Anifail]] [[da:Dyr]] [[de:Tiere]] [[el:Ζώο]] [[en:Animal]] [[eo:Animalo]] [[es:Animal]] [[et:Loomad]] [[eu:Animalia]] [[fi:Eläinkunta]] [[fr:Animal]] [[fy:Dier]] [[ga:Ainmhí]] [[gd:Beathach]] [[gl:Animal]] [[he:בעלי חיים]] [[hr:Životinje]] [[hu:Állat]] [[ia:Animal]] [[id:Hewan]] [[io:Animalo]] [[is:Dýr]] [[it:Animalia]] [[iu:ᓂᕐᔪᑦ]] [[ja:動物]] [[ko:동물]] [[kw:Enyval]] [[la:Animalia]] [[lb:Déiereräich]] [[li:Diere]] [[lt:Gyvūnai]] [[lv:Dzīvnieki]] [[mk:Животни]] [[ms:Haiwan]] [[nah:Yōlcatl]] [[nds:Beester]] [[nl:Dieren (rijk)]] [[nn:Dyr]] [[no:Dyr]] [[nrm:Animâ]] [[oc:Animalia]] [[pam:Animal]] [[pl:Zwierzęta]] [[pt:Animalia]] [[ro:Regnum Animalia]] [[ru:Животные]] [[scn:Armali]] [[sh:Životinje]] [[simple:Animal]] [[sk:Živočíchy]] [[sl:Živali]] [[sr:Животиња]] [[su:Sato]] [[sv:Djur]] [[ta:விலங்கு]] [[th:สัตว์]] [[tr:Hayvanlar]] [[uk:Тварини]] [[vi:Động vật]] [[yi:חיה]] [[zh:动物]] [[zh-min-nan:Tōng-bu̍t]] 5237 17004 2005-04-21T19:08:23Z Erdal Ronahi 2 Ajel çû cihê Ajal #REDIRECT [[Ajal]] 5238 17005 2005-04-21T19:10:37Z Erdal Ronahi 2 [[Hesp]], [[mîh]], [[mange]], [[mirîşk]], [[beraz]], [[werdek]], [[gamêş]], [[bizin]], [[qaz]], [[hêstir]] û ker çend ji '''ajelên malovî''' ne ku li gelek welatan hene. Piraniya wan li welatên germ dijîn. Gamêş li [[Hîndistan]] û li gelek ciyên din hene. Ew ajelên barkêş in, lê meriv wan ji bo şîr jî xwedî dike. Li gelek welatên [[Asya]] û [[bakûrê Afrîkayê]] hêstir hene. Hêstir ji bo kar û barkêşiyê tên xwedîkirin, lê meriv dikare li wan siwar be jî. Ker, bêtir li derûdora [[Deryaya Spî]] û [[Rojhilata Navîn]] hene. [[category:ajal]] 5239 39693 2006-08-13T21:39:23Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Fok''' li gor jîyana nav avê kemilîne. Ew guhandar in, ango dizên, lê laşê wan dişibe yê masiyan. Gelek cureyên fokan hene: Şêrê deryayê, fîlê avê û hwd… Li peravên [[Swêd]]ê sê cureyên wan hene: [[fokê gewrik]], [[fokê bazink]] û [[fokê gupişk]]. [[kategorî:ajal]] 5240 48004 2006-09-19T20:36:17Z Erdal Ronahi 2 Qertel [[Wêne:Aquila chrysaetos large drawing.jpg|thumb|eylo]] '''Eylo''' an jî '''Qertel''' di nav [[çûkên laşxwur]] de xwediyê baskên herî mezin in. Li serê zinarên bilind hêlînên xwe çêdikin. Gelek cureyên eyloyan hene. Eylo nêçîra [[çûk]] û heywanên biçûk dikin û dixwin. Ji ber jehriya dermanên ziraî hejmara eyloyan kêm dibe. Li hinek ciyên Kurdistanê jê re dibêjin ''qertel'' jî. [[category:çûk]] 5241 17008 2005-04-21T19:20:15Z Erdal Ronahi 2 [[category:ajal]] 5242 43310 2006-08-25T08:58:01Z Luqman 401 Çend peyvên bi vî navî hene: # [[Bilbil (Ajal)]] # [[Bilbil (Farqîn)]] {{cudakirin}} 5243 17010 2005-04-21T19:28:24Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Yekîtiyên Jinên Azad STAR]] 5244 17011 2005-04-23T17:03:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şahmaran]] 5249 60371 2006-12-14T18:16:17Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Kovara_pckurd.jpg|thumb|Kovara PC KURD]] '''Koma PCKurd''', ji aliyê komek kesên ku bi komputergeriya kurdî re têkildar dibin ve, di adara 2005'an de hate avakirin. Kesên di avakariya vê komê de cih girtin [[Rêzan Tovjîn]], [[Erdal Ronahî]], [[Serhad Ronahî]], [[Rizoyê Xerzî]], [[Ridvan Bozkurt]], [[Amed Çeko Jiyan]] û [[Elîxan Loran]] bûn. Armanca komê ew bû ku çi [[pergala xebatê|pergalên xebatê]] û [[bername|bernameyên]] komputergeriyê hebin, hemûyî wergerînin kurdî û ji bo pêşketina zimanê komputergeriyê yê [[kurdî]] bixebitin. Armanca sereke ya Koma PCKurd ew e ku bernameyên [[Nivîsbariya azad]] wergerînin kurdî. ==Endamên Koma PCKurd== *[[Amed Ç. Jiyan]] *[[Erdal Ronahî]] *[[Ceng Karakuş]] ==Bernameyên Wergerandine Kurdî== *[[Abiword]] - Bernameya nivîsandinê. *[[FileZilla]] - Bernameya FTP *[[Opera]] - Gerok *[[Abiword]] - Gerok *[[Php-Nuke]] - Script *[[Mambo]] - Script *[[Post Nuke]] - Script *[[PSPad]] - Edîtor *[[Ad-Aware]] - Anti-Spyware ==Bernameyên Ku Tên Wergerandin== *[[Linux]] *[[Gaim]] *[[Mozilla Firefox]] ==Kovara PcKurd== Koma PcKurd di nîvê duyemîn ê sala 2005'an de dest bi xebata weşana kovareke komputergeriyê bi kurdî kir. Koma PcKurd bi armanca ku ji 3 mehan carekê were çapkirin û navenda wê jî [[Amed]] be xebatên kovarê dimeşîne. Navê kovarê [[PCKURD (kovar)|PCKURD]] e. ==Girêdanên derve== *[http://www.pckurd.net Malpera Koma PCKurd] *[http://wiki.ferheng.org/doku.php/irc Odeyê IRC ya komê] *[irc://irc.freenode.net/pckurd Alîkariya zindî ji komê] [[kategorî:kom]] [[Kategorî:malper]] 5250 17015 2005-04-24T14:22:57Z Erdal Ronahi 2 Nivîsbariya Azad çû cihê Nivîsbariya azad #redirect [[Nivîsbariya azad]] 5251 17016 2005-04-24T12:42:07Z RezanTovjin 60 Koma PcKurd çû cihê Koma PCKurd #REDIRECT [[Koma PCKurd]] 5252 17017 2005-04-24T12:46:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Koma PCKurd]] 5254 65848 2007-01-22T02:24:48Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[af:Armeense volksmoord]] [[Wêne:Yerewan war memorial.jpg|thumb|[[Êrîvan]], cihê bîranîna komkujê]] Di 24`ê Nîsana 1915`an de rêveberiya [[Osmanî]], jin, mêr, zarok, ciwan û kal negot, bi sed hezaran [[ermenî]] û [[asûrî]] qetilkirin. Bajar, navçe, bajerok, gund û mezrayên ermenî lê dijîyan, vegerandin gola xwînê. Ev komkujî, wekî komkujîya yekemîn a sed-sala 20`mîn di rûpelên dîrokê de cih digirt. Li ser komkujiya bi mirina bi sedhezaran kesan re, 90 sal derbas bû, lê, hê jî rêveberiya [[Tirkiyê]], komkujiyê înkar dike. Armanca û hedefa sultanê sor Abdullahamîd ji sazkirina [[alayiyen hemîdiyê]] ew bû ku dijminahiyê têxe nava gelê [[Kurd]] û Ermeniyan, wan bi hev bide birrîn, Kurdistan û Erministanê têxe Tirk. Vê pîlana xayîn û pîs, di navbera sala 1915 - 1919 an de di binê perdeya dîn da, anî cih. Nêzîkî du milyon û nîv Ermeni (zar û zêc mêr u jin pî u kal) bi hovîtîkî gelek mezin hatin kustin. Mal û serwetên wan hatin talan kirin. Zanî û eraziyên wan jî, li kesên din hatin belav kirin, bi hazaran Ermenî reviyan derveyî welat ([[Iran]] û [[Sûriye]] ü [[Urdun|Urdunê]]). Tirkan bi vi rengî hovîtiyek pir mezin di dîrokê de nivîsandin. li aliyên din jî, ji gelê Kurd re wiha digotin "Rûsdê werin wê zar û zêçên we bikujin" ew bi vî seklî ditirsandin û dixapandin. Li ser vê derewa wan bi sed hezaran gelê Kurd di sirr û serma û berfa zivistanê de bi çola ketin û perîsan bûn. Bi vê pîlanê, valakirina Kurdistanê û qirkirina gelê Kurd bi cih anîn. Eger Kurdistan wê rojê di binê istila Rûsa de bima îro wê weke komarên Qafqas yên dinê gihîstibûya azadiye xwe. Ev zilm û zordestiya Tirka dom nedikir. [[kategorî:dîrok]] [[af:Armeense volksmoord]] [[ar:مذابح الأرمن العظمى]] [[bg:Арменски геноцид]] [[bs:Armenski genocid]] [[ca:Genocidi armeni]] [[de:Völkermord an den Armeniern]] [[en:Armenian Genocide]] [[eo:Armena genocido]] [[es:Genocidio armenio]] [[fa:نسل‌کشی ارمنی‌ها]] [[fi:Armenialaisten kansanmurha]] [[fr:Génocide arménien]] [[gl:Xenocidio armenio]] [[he:שואת הארמנים]] [[hr:Armenski genocid]] [[hu:Örmény holokauszt]] [[hy:Հայկական մշակութային]] [[id:Genosida Armenia]] [[it:Genocidio armeno]] [[ja:アルメニア人虐殺問題]] [[ko:아르메니아인 학살 사건]] [[lt:Armėnų genocidas]] [[mk:Ерменски геноцид]] [[nl:Armeense genocide]] [[no:Folkemordet på armenerne]] [[pl:Rzeź Ormian]] [[pt:Genocídio armênio]] [[ru:Геноцид армян]] [[sh:Armenski genocid]] [[simple:Armenian Genocide]] [[sl:Armenski genocid]] [[sq:Gjenocidi Armen]] [[sr:Геноцид над Јерменима]] [[sv:Armeniska folkmordet]] [[tr:Ermeni soykırımı iddiaları]] [[uk:Геноцид вірмен в Туреччині]] 5255 34398 2006-07-04T13:49:18Z YurikBot 242 robot Adding: [[ar:أخطبوط]] [[Wêne:Reef2063.jpg|thumb|Axtapot]] Heşt an jî deh piyên '''axtapot'''ê hene. Axtapot [[hov]] e û bi piyên xwe nêçîra xwe digire. Kurka wê tijî aveke mîna hibrê ye. Li dijî êrîşekê, ji bo ku xwe veşêre, vê ”hibrê” dipijiqîne. [[category:ajal]] {{kurt}} [[ar:أخطبوط]] [[bg:Октоподи]] [[ca:Polp]] [[de:Kraken]] [[en:Octopus]] [[eo:Polpo]] [[es:Octopoda]] [[fr:Pieuvre]] [[gl:Polbo]] [[he:תמנון]] [[hr:Hobotnica]] [[it:Octopus vulgaris]] [[ja:タコ]] [[lt:Aštuonkojai]] [[nl:Octopus (dier)]] [[os:Асткъахыг]] [[pl:Ośmiornice]] [[pt:Polvo]] [[ru:Осьминог]] [[simple:Octopus]] [[sk:Chobotnice]] [[sr:Октопод]] [[ta:ஒக்டோபஸ்]] [[ug:سەككىز پۇتلۇق بېلىق]] [[zh:章鱼]] 5256 35523 2006-07-18T11:43:09Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Ajalên guhandar]] [[Wêne:WildZwijn.jpg|thumb|Berazê kovî]] '''Berazên kovî''' ajelên bi hêz û xurt in. Ew dikarin heta metre û nîvekê jî dirêj bibin. Berazên kovî dikarin bi pozê xwe axê biqelêşin. Diranên berazên nêr mezin in. Goştê berazên kovî bi çêj e û ji bo goşt nêçîra wan dikin. Berazên kovî zerareke mezin didin rez û baxçeyan. Berê li çiyayên [[Kurdistan]]ê berazên kovî gelek bûn lê anuha kêm bûne. Binhere: [[beraz]] [[Kategorî:Ajalên guhandar]] 5257 34203 2006-07-03T06:29:32Z YurikBot 242 robot Adding: [[de:Reza Talabani]] '''Şêx Rizayê Talebanî''' ([[1835]]-[[1909]]) helbestvanê kurd e. Şêx Rizayê Talebanî di helbestên xwe yên hîcîv de gotin û peyvên herî mustehcen bi kar anîye. Çi merivên hikûmetê bin û çi jî merivên wî bi xwe bin, kê neheqî an xetayek li dij wî an jî li dij xelkê kiribe, Şêx Riza bi hicîvên xwe, bi rexneyên xwe çûye ser wan. Şêx Rizayê Talebanî kurê Şêx Evdirrehman Talebanî ye, di 1835an de li hêla Kerkukê li Qirixê hatîye dunyayê. Pêşî li ber destê bavê xwe xwendîye. Paşê ji bo xwendine çûye Kerkuk, [[Koye]] û [[Sîlêmanî]]yê. Şêx Riza di 1860î de diçe [[heleb|Helebê]], paşê diçe [[Stembol|Îstenbolê]]. Du salan li Îstenbolê dimîne, pîşt re vedigere [[Kerkûk|Kerkukê]]. Piştî ku bavê wî dimire ji Kerkukê diçe bajarê Koyeyê cem apê xwe [[Şêx Xeffûr]]. Kaşo apê wî soz daye wî ku keça xwe bide Şêx Riza, lê paşê nadê. Şêx Riza jî li ser vê yekê diqehire ji Koyeyê diçe Kerkukê û dest pê dike helbestan li ser apê xwe dinivîse. Mesela rêzek jê weha ye: :"Mamekem qehpejine dewletî Seddadî heye :Talihî rahber û bextî xuda dadî heye......" Şêx Riza di [[1866]] an de diçe [[Erzirom|Erzerûmê]] û di wir re jî diçe Îstenbolê. Çi li Îstenbolê be û çi jî li derdorên padîşah be, di demeke kurt de nav û dengê wî belav dibe. Şêx Riza nêzî heşt salan li Îstenbolê dimîne. Paşê di [[1874]]an de vedigere Kerkukê. Pişt re ji karbidestên Kerkukê û ji hin malbatên mezin û şêx û axayên Kerkukê diqehire, ji Kerkukê bar dike diçe li Bexdayê bi cîh dîbe. Heta ji bo vê yekê di helbestek xwe de weha dibêje: :"Bem hale eger def'eytir biçime Kerkûk :Me'lûm e be merdî neriwawe le serim tûk". Dîsa di rêzeke helbesteka xwe de, ji Şêx Hesen re weha dibejê: :"Bo kerî îlan-î herb kird legel min Şêx Hesen :Seyrîken yaran çi gobendêkî gêrra em kere". Şêx Riza, Şukrî Fezlî û Cemîl Siddîq Zehawî çi bi erebî û çi bi kurdî gelek hîcîv li ser hev nivîsîne. Tê gotin ku Şêx Riza welê li ser wan nivîsîye ku êdî herdu şaîran jî ji ber Şêx Riza pes kirine. Mesela Şêx Riza di rêzekê de ji bo Şukrî Fezlî weha dibêje: :"Pûre Şukrî besîye ba netgêm û şemet leq nekem :Dayke kêrxurut hewaley sûrî ser ecleq nekem". :..... :Kone hîzî sarî Bexda lêm heram bê şaîr î :Ger kuzî xuşkit wekû eywanî Kesra şeq nekem". Dîsa di helbestek xwe de henekê xwe bi hin şaîran dike û weha dibêje: :"Çunkî şaîr zor bûwe lem esre da :Bote heşrî nêreker lem hucre da". Şêx Rizayê Talebanî di 1909an de di 74 salîya xwe de li Bexdayê wefat dike. Wî li Bexdayê nêzîkî gorra(mezelê) Şêx Evdilqadirê Geylanî vedişêrin. Şêx Rizayê Talebanî bi kurdî, farisî, erebî û tirkî helbest nivîsîne. Ev helbestên wî hemû wek dîwan cara pêşî di 1935an de li Bexdayê hatîye çapkirin. ==Çavkanî== *[[Elaeddîn Seccadî]], [[Mêjûy Edebî Kurdî]], Bexdad, 1952 *Elaeddîn Seccadî, [[Edebî Kurdî w Lêkolînewe Le Edebî Kurdî]], 1968 *[[Bursali Mehmet Tahîr Bey]], Osmanli Muellîflerî, cîld:2, Istanbul, 1972 *Prof. [[Qanatê Kurdo]], [[Tarîxa Edebyeta Kurdî]], Stokholm, 1985 *[[Joyce Blau]]; [[Memoîre du Kurdîstan]], Parîs, 1984 [[category:Şêx]] [[kategorî:helbestvan]] [[Category:Kurd]] [[de:Reza Talabani]] [[en:Sheikh Rezza Talabani]] 5258 17022 2005-04-25T21:03:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Şêx Rizayê Talebanî]] 5259 17023 2005-04-25T21:16:04Z Erdal Ronahi 2 ji de: ji de: 5260 17024 2005-04-25T21:17:05Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Mantelpaviane.JPG|thumb|Babiyan]] [[Babiyan]] cureyeke [[meymûn|meymûnan]] e. Li [[Afrîka]] û li hin welatên ereban hene. Dema bi çarpêyan diçin, ew dişibin kûçikan. Babiyan, bêtir bir bi bir bi hev re dijîn. [[kategorî:ajal]] 5261 65488 2007-01-19T22:18:23Z SieBot 710 روبوت إضافة: [[sl:Žabe]] [[Wêne:Frog in frogspawn.jpg|thumb|Beq]] '''Beq''' (an Boq) him di nav [[av|avê]] de û him jî li bejahiyê dijîn. Dema hîn [[kurmik]] in bi berkurkê û dema mezin dibin jî pisikên xwe bihnê didin û distînin. Biharan beq xerzên xwe datînin. Di nav xerzeke beqê de bi hezaran hêk hene. Ji [[hêk|hêkên]] wan kurmik çê dibin. Heta ku ew dibin beq çend caran formê xwe diguherin. [[ling|Lingên]] wan ên paş bi hêz in ku xwe baş çeng bikin. Ew kurm û kêzan dixwin. Ew nêçîra xwe bi zimanê xwe yê dirêj digirin. Binêre: [[Beqbejî]] [[kategorî:ajal]] {{kurt}} [[ar:ضفدع]] [[be:Бясхвостыя]] [[bg:Безопашати земноводни]] [[bn:ব্যাঙ]] [[ca:Granota]] [[cs:Žáby]] [[cy:Llyffant]] [[da:Frøer og tudser]] [[de:Froschlurche]] [[el:Βάτραχος]] [[en:Frog]] [[eo:Anuro]] [[es:Anura]] [[fa:قورباغه]] [[fr:Anoures]] [[gl:Anura]] [[he:חסרי זנב]] [[hu:Békák]] [[id:Kodok dan katak]] [[is:Froskar]] [[it:Anura (zoologia)]] [[ja:カエル]] [[ko:개구리]] [[li:Kwakkers en króddele]] [[lt:Beuodegiai varliagyviai]] [[mk:Жаба]] [[ms:Anura]] [[nl:Kikvorsachtigen]] [[no:Springpadder]] [[nrm:Raînotte]] [[oc:Anura]] [[pdc:Frosch]] [[pl:Płazy bezogonowe]] [[pt:Anura]] [[ru:Бесхвостые]] [[sh:Žaba]] [[simple:Frog]] [[sl:Žabe]] [[sr:Жаба]] [[sv:Stjärtlösa groddjur]] [[tr:Kurbağa]] [[zh:无尾目]] 5262 17026 2005-04-25T21:24:21Z Erdal Ronahi 2 [[wêne:Roesel von Rosenhof Frogs 1758.png|thumb|Beqbejî]] '''Beqbejî''' ji malbata [[beq|beqan]] e. Ew dişibe beqa normal û [[ling|lingên]] wê kintir û [[çerm|çermê]] wê balûkî ye. Ne baş hildipeke û ne jî baş ajnê dike. Beqbejî mêş, megez û kurmikan dixwe. Temenê wê ji 30 heta 40 salan dirêj e. Beqbejî cî û warê xwe naguhere. [[kategorî:ajal]] 5263 46232 2006-09-07T21:35:20Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh-yue:豬]] [[Wêne:Sow with piglet.jpg|thumb|Beraz]] Merivan bi hezaran sal berê '''beraz''' kedî kirine. Ji beraza mê re madek, ji ya nêr re yekane û ji çêlikên wan re jî dibêjin kudik. Çêja [[goşt|goştê]] ran û parsûyên berazan bi nav û deng e. Binêre: [[Berazê kovî]] [[Kategorî:Ajalên guhandar]] {{kurt}} [[ast:Gochu]] [[bg:Свиня]] [[bo:ཕག་པ་]] [[br:Pemoc'h]] [[ca:Porc]] [[cs:Prase domácí]] [[cy:Mochyn]] [[da:Svin]] [[de:Hausschwein]] [[en:Domestic pig]] [[eo:Porko]] [[es:Sus domesticus]] [[fa:خوک]] [[fi:Sika]] [[fr:Porc]] [[gd:Muc]] [[he:חזיר]] [[id:Babi]] [[io:Porko]] [[it:Sus domesticus]] [[ja:ブタ]] [[ko:돼지]] [[la:Porcus]] [[lt:Kiaulė]] [[ms:Babi]] [[nds:Swien]] [[nds-nl:Varken]] [[nl:Varken]] [[no:Gris]] [[oc:Sus scrofa domesticus]] [[pdc:Sau]] [[pl:Świnia]] [[pt:Porco]] [[ru:Свинья домашняя]] [[sc:Porcu]] [[scn:Porcu]] [[simple:Pig]] [[sr:Свиња]] [[sv:Tamsvin]] [[th:สุกร]] [[tr:Domuz]] [[uk:Свиня свійська]] [[vi:Chi Lợn]] [[zh:猪]] [[zh-min-nan:Ti]] [[zh-yue:豬]] 5264 17028 2005-04-25T21:36:37Z Erdal Ronahi 2 Masiya '''beqerî''' di gol û çeman de dijî. [[Masî|Masiyekî]] hov e. Masiyên biçûk dixwe. Beqeriyekî qert dikare ji du kîloyan girantir be. Goştê wî xweşe lê tijî dasî ye û xwarina wî zehmet e. [[kategorî:masî]] 5265 17029 2005-04-25T21:45:30Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:ajal]] 5266 17030 2005-04-25T21:51:21Z Erdal Ronahi 2 ji de: {{PD}} ji de: {{PD}} 5267 39013 2006-08-13T16:27:11Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Zanistvan [[wêne:Goats sleeping DSC04008.jpg|thumb|Bizin]] [[Qiloç|Qiloçên]] '''bizinan''' ber bi paş ve tewandî ne û mûyên wan dirêj û zîx in. Ji yê nêr re [[nêrî]] dibêjin û riha wan heye. Ji biçûkên wan re dibêjin [[karik]], û ji ya mê ya ku hêj nehatiye nêrî re dibêjin [[gîsk]]. Bi hezaran sal berê însanan bizin kedî kirine. Meriv ji şîr, çerm û mûyê bizinan fêde dibîne. Li welatê me, em li gor reng û şiklên wan navan jî li hinek bizinan dikin. Wek nimûne, bizina kol, bizina xez, bizina bel, bizina taq hwd. [[category:Ajalên guhandar]] [[en:goat]] 5270 67140 2007-01-30T13:17:11Z 80.223.182.232 correcting pt: interwiki [[Wêne:darkutok.jpg|thumb|Darkutok]]'''Darkutok''' [[çûk|çûkên]] [[daristanê|daristanê]] ne. Pencê wan gelekî bi hêz e, du bêçî berpêş û du jê berpaş ve ne. Loma pir bi hêsanî bi daran ve hildikişin. [[Nukul|Nikilên]] wan jî dirêj û xurt in. Bi nikilên xwe ew kêz û kurmên di nav qaşilên daran û darên rizyayî de derdixin û dixwin. Her weha bi nikulên xwe qalikên behîv û gûzan qul dikin û kakilên wan dixwin. Ew hêlîna xwe di daran de bi hêza nikilên xwe çêdike. Dema ku bi nikilên xwe li darê dixe dengekî wisa derdixe ku mirov dibêje hey dar dike ji ber hêza ba bikeve xwarê û ew deng ji hejîna wê tê. Lê bi rastî ew deng ji ber ku darkutok li ser hev nikilan lê dixe derdikeve holê. [[kategorî:çûk]] [[bg:Кълвачоподобни]] [[da:Spætter]] [[de:Spechte]] [[en:Woodpecker]] [[eo:Pegedoj]] [[es:Pájaro carpintero]] [[fa:دارکوب]] [[fr:Picidae]] [[fy:Spjochtfûgels]] [[ko:딱따구리]] [[lt:Geniniai]] [[nl:Spechten]] [[pl:Dzięciołowate]] [[pt:Pica-pau]] [[sv:Hackspettar]] [[zh:啄木鸟科]] 5272 17035 2005-04-25T22:20:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Eylo]] 5273 26989 2006-02-11T17:30:43Z Diyako 273 [[wêne:Pieni 2 0622.jpg|right|300px|Çûkên cur be cur]] '''Çûk''' [[ajal|ajelên]] bi [[skelet]] in. Hestiyên wan tenik in. Di [[laş]] û [[ling|lingên]] wan de hejmarek berkurk hene. Bi alîkariya wan berkurkan çûk bi hêsanî difirin. Li şûna lingên pêşîn baskên çûkan hene. Laşên çûkan bi per in. Ev per fira çûkan hêsantir dike û nahêlin laşên wan sar û germ bibe. Çûk çêlikan nayînin lê hêkan dikin. Ew kurk dikevin. Heta çêlik ji hêkan derkevin çûk wan germ digirin. Binêre: [[Bilbil]], [[Darkutok]], [[Eylo]] [[kategorî:ajal]] [[af:Voël]] [[ast:Páxaru]] [[bg:Птици]] [[bo:བྱ་]] [[ca:Ocell]] [[chr:ᏥᏍᏆ]] [[cs:Ptáci]] [[cy:Aderyn]] [[da:Fugl]] [[de:Vögel]] [[en:Bird]] [[et:Linnud]] [[es:Ave]] [[eo:Birdoj]] [[fr:Oiseau]] [[fy:Fûgels]] [[gl:Paxaro]] [[ko:새]] [[io:Ucelo]] [[id:Burung]] [[is:Fugl]] [[it:Aves]] [[he:עופות]] [[kw:Edhen]] [[la:Avis]] [[lt:Paukščiai]] [[li:Veugel]] [[ms:Burung]] [[nah:Tototl]] [[nl:Vogels]] [[nds:Vagel]] [[ja:鳥類]] [[no:Fugler]] [[nn:Fugl]] [[pl:Ptaki]] [[pt:Aves]] [[ru:Птицы]] [[scn:Aceddi]] [[simple:Bird]] [[sk:Vták]] [[sl:Ptič]] [[sr:Птице]] [[fi:Linnut]] [[sv:Fåglar]] [[ta:பறவை]] [[th:นก]] [[vi:Chim]] [[tr:Kuşlar]] [[uk:Птахи]] [[zh:鸟]] 5274 17037 2005-04-25T22:29:50Z Erdal Ronahi 2 ji de:, Public Domain ji de:, Public Domain 5275 35532 2006-07-18T11:47:27Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Ratte.png|framed|right|Cirdon]] '''Cirdon''' ji malbata [[kurebeşk]] û [[mişk|mişkan]] e. Ew ajelekî kojer û palaxî ye û her tiştî dixwe. Cirdon bi piranî di nav [[gemar]] û sergoyan de dijîn. Cirdonek dikare di salekê de 100 çêlikan bîne. [[kategorî:Ajalên guhandar]] 5276 17039 2005-04-25T22:37:14Z Erdal Ronahi 2 ji de:, Public Domain ji de:, Public Domain 5277 65344 2007-01-19T00:36:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fr:Poulain (cheval)]] [[Wêne:1monat.jpg|thumb|Canî, temena wî: mehek]] Navê kuriyê [[hesp|hespê]] '''canî''' ye. Piraniya [[mehîn|mehînan]] caniyekê tenê tînin. Piştî çêbûnê di demeke kurt de canî radibin ser lingan û dimeşin. Ji diya caniyan re mehîn û ji bavê wan re jî hesp dibêjin. [[kategorî:Ajalên guhandar]] [[de:Fohlen]] [[en:Foal]] [[fi:Varsa]] [[fr:Poulain (cheval)]] [[nds-nl:Vul]] [[nl:Veulen (dier)]] [[no:Føll]] [[sv:Föl]] 5278 31740 2006-05-31T20:43:58Z Bangin 450 Lînk çêkir == Serdema Subaro, Hûrî û Mîtaniyan == Heta îro bi qasî ku hatiye tespîtkirin. 6.000 sal berî niha yanî 3.000 sal bz cara pêşî [[Subaro]] li herêma Amede jîyane û hukim kirine. [[Sumer]] û [[Akad|Akadan]] bi wateya xelkê navbera herdu çeman, ku paşê Grekiyan ji vê herêmê re bi zimanê xwe gotine [[Mezopotamya]]. Piştre navê Subaro bûye [[Hûrî]]. Yanî Subaro û Hûrî heman gel in. Dibe ku li gor eşîretan navê wan were guhertin. Di wê demê de kijan eşîr desthilatdariyê bigirta destê xwe, ew bi wî navî dihat nas kirin. Îro hemû dîroknas dibêjin ku Subaro û Hûrî heman xelk in û zimanê wan hînd-ewropî bûye. Hûriyan li herêma jorê Dîclê hukim kirine. Demeke ji Zagrosan, heta Amed, [[Riha]], [[Mêrdîn]], [[Kerkûk]], û beşek ji Suriyeya îron û heta [[derya Spî]] jî ketine bin destê Hûriyan. Li van herêman kevneşopên Hûriyan îro jî gelek in. Bz di navbera salên 1800-1500an de li herêmê dewleta herî mezin û bi nav û deng ew bûne. Bz piştî 1500î mirov êdî li herêmê ji derî Hûriyan Mîtaniyan jî dibîne. Subaro, Hurî û Mîtanî heman xelk bûne, yek eşîrek bûye. Piştre Mîtanî desthilatdariyê digrin destê xwe. Mîtanî bêtir li herêmên Mêrdîn, Haran, Riha, Heleb, Antakyayê hukim kirine. Li Amedê bi tenê herêma rojava girtine bin kontrola xwe. Weha xuyaye ku herêmên bakur û rojhilatê Amedê di destê Mîtaniyan de maye. Bedena bajarê Amedê cara pêşî ji aliyê Hûriyan ve hatiye çêkirin. Li derê çiyê li qata herî binî bi nivîsên bizmarî û bi zimanê hûrî hatiye nivîsîn. Amed an jî Amîda bi hûri ye. Ev ax û ava Mezopotamyayê ya bi xêr û bereket li serê kurdan felaket li pey felaketê aniye. Bi hezar salan bz bajar û herêm ji aliyê xelkê din ve hatiye dagîr kirin. Bêhejmar împarator û serleşker çav berdane Amed û herêma Amedê. Yên xurt hatine û dagîr kirine û ji wan xurtir hatine wan ji navê rakirine û karîna xwe damezrandine. Şaristaniyên berî xwe wêran kirine, bi dagîrkerî û zordestî û baweriyên xwe re zanîn û şaristaniyên xwe jî anîne. Ka em binerên kijan împarator û artêşên dewletan Amedê bi dest xistine, dagîr kirine. Belê, ew hatine dagîr kirinê, kustinê, kolekirinê lê demeke paşê mecbûr mane bi şûn ve kişiyane û çûne, lê yên mayî Amedî ne û heta îro mane. Dê bimînin, ji ber ku xwedî ew in! == Serdema Asûriyan == Di dema mîtaniyan de êdî Asurî ji jêr ve êrîsî mîtaniyan dikin. Hêdî hêdî Asûrî li herêmê xurt dibin û dixwazin bibin hakimê herêmê. Bz zayînî di salên 1300an de asûr herêma Amedê dagîr dikin û bajar dikeve bin destê wan. Herweha di gelek dem salaên ciyê ciyê de Asûrî herêmê dagîr dikin. == Sedema Urartuyan == Ji dema Asûriyan ve li herêma Wanê bi navê Urartu xelkek hukim dikir. Ji roja ku Asûrî hatibûne herêmê her êrîşî Urartuyan dikirin. Berî zayînê di sala 781 an de Asûr êrîş bir ser ordiya Urartuyan. Urartuyan bi Mîtan û Nêrbiyên ku di nav ordiya Asûriyan de bûn bi dizî bi wan re li hev kiribûn. Di dema şer de Mîtan, Nêrbî û Urartû bi hev re li Asûriyan dan û artêşa Asûr şikiya. Û herêm ket destê Urartuyan. Di sala 743an de artêşa Asûr di bin serokatiya kralê nû Tîglatpileser-III an de zora Urartuyan bir û Amedê bi paş ve girt. == Serdema Îskîtiyan == Îskîtî ji Qafqasan ve hatin û zora Ûrartuyan birin û berî zayînê di sala 635an de herêma Amedê jî girtin bin kontrola xwe û bi qasi 28 salan li herêmê hukimdarî kirin. == Serdema Medan == Wek tê zanên Medan bz di sala 612an de zora Asûriyan biribû. Di sala 625an de herêma Amedê ket bin destê Medan û heta 550an di destê wan de ma. == Serdema Persan == Di sala 550an de Kralê fars Kuras-II, zora kralê Medan bir û Amed ket bin destê Farsan. Heta sala bz 331 Amed û herêma wê di bin bandora Farisan da ma. == Serdema Îskenderê Mezin == Kralê Mekdonyayê Îskender bz di sala 331ê de bi artêşeke mezin berê xwe ber bi rojhilat ve kir û Amedê girt û ber bi Îranê ve çû. Heta sala 323 herêm di bin destê Îskenderê Mezin de ma. Piştî mirina Îskender herêm ket destê Selevkoslar. Heta sala 140î di destê wî de ma. == Serdema Partan == Partan xwe xwedî mîratê farisan didît û îktîdarê girtin destê xwe û herweha herêma Amedê jî heta sala 85an di bin bandora wan de ma. == Serdema Tîgranê Mezin == Tîgran sistiya Partan dît û êrîş bir ser wan û herêmê girt bin destê xwe. Herweha Amed jî di navbera salên bz 85-69an ket bin destê Tîgran. Tîgran xwe warisê Urartuyan didît. == Serdema Rom û Bizansê == Bz ji sala 69an heta pz sala 639an herêma Amede ket bin desthilatdariya Romiyan. Pêşî Rom û piştre jî Roma bû du perçe ve care Bizansî li wir man. Îro jî mirov him li ser kevirên bedena Amedê him jî li gelek ciyan rastî şopên nivisarên û xerabeyên Romiyan tê. Ev dema xirîstiyaniyê ye. Di serdema Romiyan, sala 149an de, beden ji aliyê Împarator Constantius ve him hatiye tamîrkirin û him hinek ciyên nû jî lê hatine zêde kirin. Navbera Derê Çiyê û Rihayê hatiye xerab kirin, ji çaran yekê bajêr hatiye fireh kirin û ji nû ve beden hatiye çêkirin. Di sala 359an de nifûsa bajêr 20.000 bûye. == Serdema Îslamê == Di dema derketine Îslamê de Amed di bin destê Bizansan de bû. Di serdema Xelîfe Omer de, di sala 639an de eskerên artêşa îslamê bi şerekî dijwar Amedê digirin. Heta sala 661 an Amed di destê Ereban de dimîne. Ji sala 661 heta 750 yan vê care di destê Emeviyan de dimîne. Ji sala 750 heta 869an dikeve bin destê Abbasiyan. Ji sala 869 heta 899an di destê Kurê Şêxan de dimîne. Ji sala 930 heta 980î di bin destê Hamdaniyan de dimîne. Ji sala 980 heta 984 di destê Kurê Buveynan de dimîne. === Serdema Merwaniyan === Belê, wek me di serî de jî destnîşan kiribû bav û kalên kurdan Subarto û Hûrî, 3.000 sal bz Amedê ava kiribûn an jî dîwarên bajêr cara yekem ji aliyê wan ve hatibû lêkirin. Ji wê rojê şûn ve heta dema Merwaniyan nêzîkî 3.500 salan bajarên kurdan ketibû bin destê dijminê renge reng, curbe cur û care duyem bû ku carek din diket destê kurdan. Merwanî ji sala 984 heta 1085an, tam 101 sal Amed û herêma Amedê birêve dibin. Di dîroka Amedê de demeke zêrîn dest pê dike. Êdî artêşên dagîrker li vir tunebûn. Merwanî ne ji bo talan û wêrankirinê hatibûn, lewre ew xwediyên malê bûn û mala xwe yanî bajarê xwe ji her alî ve ava dikirin û diafirandin. Av û avadaniyê dikirin. Pire, hemam û seraya çêdikirin. Pira Amedê ya Dehderî û Pira Mala Badê di vê demê de hatine çêkirin. Ziman û edebiyata kurdî li Amed û Farqînê gelek bi peş dikeve. Amed û Farqîn dibin buhişta derewîn. === Serdema Eyûbiyan === Di navbera salên [[1232]]-[[1401]]ê de Amed dikeve bin destê Eyûbiyan. Ku serokê dewleta Eyûbi [[Selheddîn Eyûbî]] bi xwe kurd bû lê li gor bîr baweriyên wê demê, dîn bêtir li pêş bû netewe hewqas ne girîng bû. Di wê demê de dijberiyên musilman û xiristiyanan hebûn. Selehedînê Eyûbî û serleşker û piştre jî padîşahekî îslamê bû. == Selçûqî, Osmanî û Komara Tirkiyê == Her çiqas dem dem Amed ketibe bin destê tirkên Selçûqî û Qerekoyunî jî bi rastî piştî [[şerê Çaldiranê]] di sala 1515an de artêşa Osmanî der û dor li Amedê digirin û xelkê bajêr jî êdî ji birêvebiriya Şahê Îranê gelek eciz dibin û alîkariya Osmaniyan dikin. Ji wê roja reş şûn ve Amed wek birêvebirî bi Osmaniyan ve tê girêdan. Heta salên dawiya Osmaniyan jî, bi tenê bac didin Osmaniyan. Wek hemû bajar û herêmên Kurdistanê, Amed jî nîv otonom bû. ==Çavkanî== *[[Amed Tîgris]] / [[http://www.amidakurd.com]] [[kategorî:Dîrok]] 5279 48670 2006-09-29T17:51:53Z 88.105.116.170 [[Wêne:Tursiops truncatus head.jpg|thumb|Yûnis]] '''Yûnis''', '''fînmasî''' an '''delfîn''' ji masiyên malbata ''delphinidae'' re tê gotin. Curemasiyek e ku di [[derya|deryayê]] de dijî û zayok e, ango dizê û guhandar e. Tu di wêne de pêvajoya zayîna wê dibînî. Yûnis pir şareza ne. Bi fîkandinê dikarin bi hev re ”bipeyivin” û alîkariya hev bikin. Yûnis her weha pir ji lîstikê hez dikin û bi hêsanî kedî dibin. Dirêjiya wan 1,5-4m ye bu qasî 45km/h hêza wan heye. Heya 15 dq dikarin bêrawestandin din bin avê de bimînin. Bêhtirî 250m noqî bin avê dibin. Di zayînê de tenê yek çêlikek tînin. Di nav komekê de dijîn. Fînmasî ajaleke zîrek û xwedî hişar e. Dema radikeve, hin fonksiyonên mejiyê wan hişyar dimîne. Di nava koma fînmasiyan de hevgirtineke xurt heye. Masiyên piçûk û nexweş diparêzin. Di zayînê de berê boça wan tê daku di xezna diya xwe de nefetisin. Piştî zayînê bi alîkariya fînmasiyên mê yên din çêlik ji bo bêhnvedana yekemîn dertînin rûyê avê. Çêlikmasî şîrê diya xwe dimije kû ev şîr di aliyê rûn de pirr dewlemend e (50%). Fînmasî ji hin aliyan ve gelek dişibe mirovan. [[category:Ajalên guhandar]] {{kurt}} [[af:Dolfyn]] [[ast:Toliña]] [[ca:Dofí]] [[cs:Delfín]] [[da:Delfiner]] [[de:Delfine]] [[en:Dolphin]] [[eo:Delfeno]] [[es:Delphinidae]] [[fi:Delfiinit]] [[fr:Delphis]] [[he:דולפין]] [[ja:イルカ]] [[ko:돌고래]] [[la:Delphinus]] [[li:Dolfiene]] [[nl:Dolfijnen]] [[pl:Delfin (zwierzę)]] [[sv:Delfiner]] [[tr:Yunus]] [[uk:Дельфіни]] [[zh:海豚]] 5280 17043 2005-04-25T22:58:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[yûnis]] 5281 17044 2005-04-25T22:58:30Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[yûnis]] 5282 17045 2005-04-25T23:01:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Amed Tîgrîs]] 5283 45328 2006-09-04T07:53:39Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Silhedînê Eyûbî]] 5284 17047 2005-04-25T23:07:50Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dûvmeqesk]] 5285 17048 2005-04-25T23:08:00Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Landsvale.jpg|thumb|Dûvmeqesk]] '''Dûvmeqesk''' (hechecik) [[çûk|çûkeke]] xweşfir e. Bi piranî li hewayê dimîne. Xwarina dûvmeqeskan [[mêş]] û [[megez]] in. Meşa li erdê ji bo wan zahmet e. Loma jî ew hêlînên xwe li ciyên bilind an jî di siryaxên xaniyan de çêdikin. Gelek caran dûvmeqesk ref bi ref dijîn. Dûvmeqesk li payîza paşîn koçî Afrîkayê dikin. Li hinek deverên [[Kurdistan|Kurdistanê]] ji bo dûvmeqeskê ''hechecik'' jî dibêjin. [[kategorî:çûk]] 5286 54733 2006-10-28T19:56:14Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sh:Zmaj]] [[Image:Dragon chinois.jpg|thumb]] [[Image:Wales flag large.png|thumb|Alayê [[Wales]] (Galer)]] '''Ejdiya''' [[cinawir|cinawirek]] e ku tenê di çîrokan de heye. Lê di demên berê de gelek kesan bawerî bi hebûna ejdiyan dianî. Di çîrokan de bi piranî ejdiya ne baş in yan nobedarên xezîneyan in, yan jî prensesan direvînin. Tenê [[prens|prensek]] an jî [[siwar|siwarekî]] mêrxas dikare wan bikuje. [[kategorî:ajal]] {{kurt}} [[bs:Zmaj (mitologija)]] [[ca:Drac]] [[cs:Drak]] [[da:Drage (fabeldyr)]] [[de:Drache (Mythologie)]] [[el:Δράκοντας]] [[en:Dragon]] [[eo:Drako]] [[es:Dragón]] [[fa:اژدها]] [[fi:Lohikäärme (taruolento)]] [[fr:Dragon (créature fantastique)]] [[he:דרקון (יצור אגדי)]] [[hr:Zmaj]] [[hu:Sárkány]] [[is:Dreki (goðsagnavera)]] [[it:Drago]] [[ja:ドラゴン]] [[kw:Dragon]] [[lb:Draach (Mythologie)]] [[lv:Pūķis]] [[nl:Draak (fabeldier)]] [[no:Drage]] [[nrm:Dragon]] [[pl:Smok]] [[pt:Dragão]] [[ro:Dragon]] [[ru:Дракон]] [[sco:Draigon]] [[sh:Zmaj]] [[simple:Dragon]] [[sv:Drake]] [[th:มังกร]] [[tr:Ejderha]] [[vi:Rồng]] [[zh:西方龙]] 5287 17050 2005-04-25T23:20:08Z Erdal Ronahi 2 ji de:, Public Domain ji de:, Public Domain 5288 61997 2006-12-28T17:03:08Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[uk:Динозаври]] [[Wêne:Saurier2.jpg|thumb|tyrannosaurus rex]] '''Dînosaur''' [[gumgumok|gumgumokên]] pir mezin in. Ji malbata ajelên [[kaşok]] in. Sed milyon sal berê li dunyayê jîyane. Beriya peydabûna merivan qeliyane û êdî nemane. Hin ji wan gelekî gir bûne. Brontosaurus ji gişan mezintir bûne. Giraniya wan 30 hezar kîlo û dirêjiya wan jî digêhişt 20 metreyan. Hin dînosaur hov bûn û hinek ji wan jî aram bûn û tenê giya dixwarin. [[kategorî:ajal]] {{kurt}} [[ar:ديناصور]] [[ast:Dinosauriu]] [[bg:Динозаври]] [[bs:Dinosaurusi]] [[ca:Dinosaure]] [[cs:Dinosauři]] [[cy:Deinosor]] [[da:Dinosaurus]] [[de:Dinosaurier]] [[el:Δεινόσαυρος]] [[en:Dinosaur]] [[eo:Dinosaŭro]] [[es:Dinosauria]] [[eu:Dinosauro]] [[fa:دایناسور]] [[fi:Dinosaurukset]] [[fr:Dinosaure]] [[gl:Dinosauro]] [[he:דינוזאורים]] [[hr:Dinosauri]] [[hu:Dinoszaurusz]] [[id:Dinosaurus]] [[is:Risaeðla]] [[it:Dinosauri]] [[ja:恐竜]] [[jv:Dinosaurus]] [[ko:공룡]] [[li:Dinosaurusse]] [[lt:Dinozaurai]] [[ms:Dinosaur]] [[nl:Dinosauriërs]] [[nn:Dinosaurus]] [[no:Dinosaurer]] [[oc:Dinosaures]] [[pl:Dinozaury]] [[pt:Dinossauro]] [[ro:Dinozaur]] [[ru:Динозавры]] [[scn:Dinusauru]] [[simple:Dinosaur]] [[sk:Dinosaury]] [[sl:Dinozavri]] [[sr:Диносауруси]] [[su:Dinosaurus]] [[sv:Dinosaurier]] [[sw:Dinosau]] [[th:ไดโนเสาร์]] [[tr:Dinozor]] [[ug:دىنوزاۋر]] [[uk:Динозаври]] [[ur:حیوان المہیب]] [[vi:Khủng long]] [[yi:דיינעסאר]] [[zh:恐龙]] 5289 17052 2005-04-25T23:28:21Z Erdal Ronahi 2 [[wêne:Turkeys on path.jpg|thumb|Alok]] '''Elok''' ji malbata [[mirîşk|mirîşkan]] e. Ser û qirika wan zilût in. Çermekî dirêj bi nikulê wan ve heye. Elok ji [[Amerîka|Amerikayê]] li dunyayê belav bûne û îro li her deverê hene û peyda dibin. [[Kategorî:çûk]] [[de:truthühner]] [[en: turkey_(bird)]] 5290 17053 2005-04-25T23:27:46Z Erdal Ronahi 2 Elok çû cihê Alok #REDIRECT [[Alok]] 5291 63249 2007-01-05T17:44:49Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser heywanê Fîl e. Ji bo wateyên din a "Fîl", li [[Fîl (cudakirin)]] binihêre.}} [[Image:ElephantTrainingCamp.jpg|thumb|Fîl]] [[Image:Baby elephants3.jpg|thumb|Fîl]] '''Fîl''' di nav ajelên reşayiyê de yê herî mezin e. Giraniya fîlekî dikare heta 7 [[ton|tonî]] be. Fîl li [[Afrîka]] û [[Hîndistan|Hîndistanê]] hene. Fîlên Hîndistanê bi piranî tên kedîkirin û wek ajelên barkêşiyê di karên daristanan de bi kar tînin. [[kategorî:Ajalên guhandar]] {{kurt}} [[af:Olifant]] [[ar:فيل]] [[ast:Elefante]] [[bg:Слон]] [[ca:Elefant]] [[cs:Slon]] [[cy:Eliffant]] [[da:Elefant]] [[de:Elefanten]] [[en:Elephant]] [[es:Elephantidae]] [[eo:Elefanto]] [[fr:Éléphant]] [[fy:Oaljefanten]] [[gl:Elefante]] [[ko:코끼리]] [[hr:Slonovi]] [[io:Elefanto]] [[ia:Elephante]] [[it:Elephantidae]] [[he:פילים]] [[la:Elephantidae]] [[lt:Straubliniai]] [[li:Olifante]] [[ln:Nzoku]] [[ms:Gajah]] [[nl:Olifanten]] [[ja:ゾウ]] [[no:Elefant]] [[pl:Słoniowate]] [[pt:Elefante]] [[ru:Слон]] [[simple:Elephant]] [[fi:Norsut]] [[sv:Elefanter]] [[ta:யானை]] [[zh:象]] 5292 18338 2005-08-09T00:37:27Z Piolinfax 245 interwiki [[Image:Walross-painting.jpg|thumb|Fîlê avê]] '''Fîlên''' avê ku jê re dibêjin '''”walrus”''' , li bakûrê [[Grondland|Gronlandê]], li derûdora [[Derya Qeşayî]] bi giranî dijîn. Fîlê avê ji malbata [[fok|fokan]] e. Fîlê avê dikare ji çar metreyî dirêjtir be û nêzîkî 2000 kîloyî jî giran be. Fîlê avê bi qîlên xwe [[mîdye]] û [[şeytanok|şeytanokên]] binê deryayê radike û dixwe. [[kategorî:ajal]] [[bg:Моржови]] [[da:Hvalros]] [[de:Walross]] [[en:Walrus]] [[es:Morsa]] [[fi:Mursu]] [[fr:Morse]] [[ja:セイウチ]] [[lt:Vėplys]] [[nl:Walrus]] [[pl:Mors (ssak)]] [[sv:valross]] 5293 17056 2005-04-26T11:00:48Z Erdal Ronahi 2 ''Derwêşê Evdî'' [[destan|destaneke]] kurdî ye. Versiyoneke ''Derwêşê Evdî'' di Wîkîçavkanî de heye. *Binêre: [http://wikisource.org/wiki/Derw%C3%AA%C5%9F%C3%AA_Evd%C3%AE Derwêşê Evdî] [[kategorî:destan]] 5294 43808 2006-08-27T12:35:34Z 217.225.23.100 {| class="plainlinks" align="center" cellpadding="2" width="100%" |- valign="top" | colspan="3" | '''Malbata Wikimedia:''' |- |[[Image:Wikipedia-logo.png|center|35px]] | [http://ku.wikipedia.org/ '''Wîkîpediya''']<br />Ensîklopedî | [[Image:Wiktionary-logo-en.png|center|35px]] | [http://ku.wiktionary.org/ '''Wîkîferheng''']<br />Ferheng | [[Image:Commons-logo.svg|35px|center]] | [http://commons.wikimedia.org/ '''Wikimedia Commons''']<br />Wêne û Medya | [[Image:Wikiquote-logo.svg|center|35px]] | [http://ku.wikiquote.org/ '''Wîkîgotin''']<br />Gotin | [[Image:Wikisource-logo.svg|center|35px]] | [http://wikisource.org/wiki/Main_Page:Kurdî '''Wîkîçavkanî''']<br />Belge |- | [[Image:Wikibooks-logo.svg|35px|center]] |[http://ku.wikibooks.org/ '''Wîkîpirtûk''']<br />Pirtûkên dersê | [[Image:wikispecies-logo.svg|35px|center]] |[http://species.wikipedia.org/ '''Wikispecies''']<br />Species | [[Image:Wikinews-logo.png|35px|center]] | [http://www.wikinews.org/ '''Wikinews''']<br />Nûçe | [[Image:Wikimedia-logo.svg|35px|center]] | [[m:|'''Meta-Wîkî''']]<br />Koordinasyon |} 5295 17058 2005-04-26T11:49:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Derwêşê Evdî]] 5296 17059 2005-04-27T13:53:40Z 130.232.114.203 #redirect [[volkan]] 5297 59782 2006-12-08T19:13:42Z Bangin 450 [[Image:Mahameru-volcano.jpeg|200px|thumb|Volkan]] Ji gir an çiyayên ku bi derketina magmayê ya rûyê erdê çêbûne re '''volkan''' yan '''volqan''' tê gotin. Cihê ku [[magma]] derdikeve rûyê erdê [[lav]] li ser hev kom dibin. Bi sarbûna van lavan gir an jî çiyayên pir bilind çêdibin. [[Ararat|Agirî]], çiyayekî volkanî ye û bilindahiyê wî 5165 m. ye. {{kurt}} {{erd}} [[Kategorî:Volkan]] [[als:Vulkanismus]] [[bg:Вулкан]] [[ca:Volcà]] [[cs:Vulkán]] [[cy:Llosgfynydd]] [[da:Vulkan]] [[de:Vulkan]] [[en:Volcano]] [[et:Vulkaan]] [[es:Volcán]] [[eo:Vulkano]] [[fa:آتشفشان]] [[fr:Volcan]] [[gl:Volcán]] [[io:Volkano]] [[id:Gunung Berapi]] [[is:Eldstöð]] [[it:Vulcano (geologia)]] [[he:&#1492;&#1512; &#1490;&#1506;&#1513;]] [[lb:Vulkan]] [[hu:Vulkán]] [[ms:Gunung berapi]] [[nl:Vulkaan]] [[ja:&#28779;&#23665;]] [[no:Vulkan]] [[pl:Wulkan]] [[pt:Vulcão]] [[ru:Вулкан (геология)]] [[simple:Volcano]] [[sl:Ognjenik]] [[sr:&#1042;&#1091;&#1083;&#1082;&#1072;&#1085; (&#1075;&#1077;&#1086;&#1075;&#1088;&#1072;&#1092;&#1089;&#1082;&#1080; &#1087;&#1086;&#1112;&#1072;&#1084;)]] [[fi:Tulivuori]] [[sv:Vulkan]] [[tl:Bulkan]] [[ta:எரிமலை]] [[th:&#3616;&#3641;&#3648;&#3586;&#3634;&#3652;&#3615;]] [[vi:Núi lửa]] [[tr:Yanarda&#287;]] [[zh:&#28779;&#23665;]] 5300 17063 2005-04-28T21:13:29Z Erdal Ronahi 2 Ji 5 Mezran teşekul dibe. Navên wan ev in: [[Armutsuyu]], [[Hoplek]], [[Korpınar]], [[Sugul]], [[Akkaya]]. Hemû nifusen gund teqkriben 900 kes in. Le bale Gund ji 30 salenda her tim insane xwe dişine derve. Eger nifusa gundê derve naçubiuana teqrîben nufis emroj 1600 bibiuna. [[kategorî:gund]] 5301 35522 2006-07-18T11:42:39Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Ajalên guhandar]] Bi hezaran sal in ku '''ajel''' tên '''kedîkirin'''. Xelqê ji bo fêda xwe, [[ajel]] xwedî kirine. Dibêjin kûçik ajelê herî pêşîn e ku kedî bûye. Kûçik dikarin malê bipên, nêçîrê bikin, kerî û garanan li hev ragirin. Wek nimûne, meriv dikare gerdûman bavêje pey [[hesp|hespan]], lê siwar be û pê kar bike. Meriv [[mange]], [[mîh]] û [[bizin|bizinan]] jî ji bo [[goşt]], [[şîr]], [[çerm]] û [[hirî|hiriyê]] xwedî dike. [[Mirîşk]] [[hêk|hêkan]] dikin. Merivan [[mêşhingiv]] jî ”kedî” kirine. Hin ajel jî ji bo kêf û xweşiyê hatine kedîkirin. Piştî kedîkirinê hin ajel hatine guhartin û hin cinsên nû peyde bûne. Wek nimûne, ger meriv kûçik û tajiyan bigêhîne hev, cewrikê ku ji wan çê dibe cinsekî nû ye, em jê re dibêjin toltajî. An jî ger ker biçe ser hespê, hêstir ji wan çê dibe ku ew jî dibe cinsekî nû. [[Kategorî:Ajalên guhandar]] 5303 17066 2005-04-30T12:11:34Z Erdal Ronahi 2 AbiWord 2.2.7 beta di Ubuntu de. Erdal Ronahi, GPL AbiWord 2.2.7 beta di Ubuntu de. Erdal Ronahi, GPL 5304 30635 2006-04-18T13:24:53Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Icazetname2.JPG|thumb]] '''Şêyx Şemseddîn-î Şehrînuhî''' ( r.a ) li mentıqa [[Botan]] hatîye dinê. Kurê [[Şêyx Elî]] yê Gundikî’ye. Xwendina xwe ya destpêkê li Dîyarbekir borandiye. Ju (pashê) ji wêdê çuye Rawendiz u Erbîl’ê li wêdê xwendina xwe xilas kirîye. Babê wî Şêyx Elî xelîfê Şêyx Hiseynê Basretî ye. Şêyx Elî nevîyê [[Mele Derwêş]] e. Ew ji kurê [[Şêyx Xezzalî]] ye. Şêx Xezzalî ji kurê Hz. [[Pîr İzzeddîn]] e. Li nêv millet de bi navê “ Pîr Êzdîn” tê nas kirin. Şêyx Şemseddîn di 19 ê Şê’banê sala 1331 ê hicrî icaza xîlafetê standî ye. Şêyx Şemseddîn xelîfê mamê xwe Şêyx Xalid u yê [[Şêyx Tahirê Maî]] ye. Şêyx Xalid u Şêyx Tahir dostên hevên feqetîyê ne. Her du zat ji bi nîsba el-Osmanî el-Xalidî el-Berwarî hatine naskirin. Lê Şêyx Tahir ji Berwarîyên başûr e.Şêyx Şemseddîn Efendî her car bi sufîyan ve der di ket îrşadê. Wî u Şêyx Seyda (r.a.) li ser çiyayê Cudî hev du di ihtifalên pîrozbahîyan de didîtin. Yên dîtîn di bêjin wechê her du yan ji wessa spî u munewwer bu ferq ji hev ne di hat kirin. Şêyx Şemseddîn li Gundik wefat kirîye. Tirba wî li zîyereta temtemê ye. Cihê zîyeretê ye. Herweha çend şê’r u beytên wî hene. Ger bê kom kirin dibe dîwançeyek. Li ser Dîwana Hz. Mewlana Xalid ( r. a. ) terbî’ ( çarmalî ), texmîs (pênçmalî )u tesdîsê ( şeşmalî ) wî hene.Piştî Şêx Elî û Şêx Xalid postnişînî kurê Şêx Elî, Şêx Şemseddînê Şehrînûhî kirî ye. Şêx Şemseddîn, xebatên ilmî yên muhîm nivîsî ne. Wekî şerhên hinek fessên Fusûsu’l-Hikem’a Şêxu’l-Ekber Muhyîddînê Erebî û çarmalîya li ser hejdeh beytên Mesnewîya Hz. Mewlana. Şêx Şemseddîn sala 1943’ê yê wefat kirîye. Piştî Şêx Şemseddîn Şêx Muhemmed ev xizmet îfa kirîye. Şêx Muhemmed 1985’ê wefat kirîye, ewladên wî ev xizmet dewam kirîne. Ji ewladên Şêx Mihemmed, Mele Ebdillah û Mele Ebdirrehman û Mele Ebdilmecîd xebatên ilmî dewam kirîne. Mele Ebdirrehman mucazê ilmî û xîlafetê ye. Di gellik şerîetên nêva eşîr û herêma de cih girtîye û buye wesîla sulh û asayîşê. Wekî şerên di nêva Jîrkî û Mamxuran û Gewdan û Guyan de. Her weha di meselên nexweşîyên di navbeyna Şirnex û Cizîrê an ji di nêvbeyan Cizîrê û Silopya de. Ewladên Pîr Êzdîn di vî warîde wezîfên muhîmm pêk anîne. Gellik kesatetîyên ehlê hel û eqdê yên şayanê behsê hene wekî [[Mele Ebdirrehmanê Mamê Mela]] (w.15 Sibat 1978) û [[Hecî Emerê Mela]] (w. 1985) û [[Hecî Silîmanê Qilavî]] (Suleyman Fakhan w. 1985) gellik zatên din. Mele Ebdirrehamanê Mamê Mela kesayetîyek ehlê hikmetê bu. Di şirîeta de bi besîreta xwe ya kûr gellik arîkarîya Mele Ebdirrehmanê Şêx Mihemmed dikir. Va her sê şexsîyetên mezkûr ji bo parastina berjewendîyên maddî û me’newî yên millet gellik işkence û ezîyet kêşane. Ji encama va îşkenceya wefat kirîne. (bnr: kowara Nûbiharê hêjmara 88 û 94 a) [[kategorî:Şêx]] 5305 26122 2006-01-29T19:44:15Z Erdal Ronahi 2 Li mintiqa [[Botan]] sê Şêx Xalidên meşhûr hene, her sê jî gellik cara bi nîsba el-Cezerî derbas dibin. Hinek cara menqebe û keramatên wa cêh di gwihorin. Ji milê emrî ve yê pêşîn [[Şêx Xalidê Cizîrî]] ye her û her bi vê nisbê tê naskirin. Li Cizîrê xwidê daye. Xelîfê [[Mewlana Xalid]] e. Sala 1839 ê vefat kirîye. Tirba wî li gundê Basret e. Basret girêdayê Şirnex e. Yê didoyê [[Şêx Xalidê Zêbarî]] ye ko ew ji carna bi nîsba el-Cezerî tê nisbet kirin. Babê Şêx Huseynê Basretî ye. Xelîfê Muhemmedê Eynî ye. Sala 1868 ê wefat kirîye. Tirba wî jî li Basret e. Yê sê yê Şêx Xalidê Berwarî Gundikî ye ko li Gundik Xwidê daye. Li [[Hewlêr]] xwendîye. Xettatek meşhûr e, icazename ya wî ya xettî heye (1288 ê hicrî standîye). Xelîfê Şêx Ebûbekrê Racî el-Erbîlî ye. [[Ebubekir Racî]] (melayê kiçik bnr: ''Danişmendanî Kurd Der Xizmetî İlm û Dîn s.27 mue: Ebdilkerîm Muderris) ew jî xelifê [[Şêx Osman Sîraceddînê]] ewwil( 1195-1283 h.) e. Ew jî yê [[Mewlana Xalid]] e. Şêx Xalid Gundikî ji nesla pîr Êzdîn e. Sala 1920 li [[Germkê]] nîzîk Silopya wefat kirî ye. Tirba wî li wêrê ye. ( bnr: [[Nûbihar]] hêjmara 94 ) Şêyx Xalid Efendî xwendina xwe li Hewlêrê xilas kirîye. Şêyx Xalid dewra Axayê Sor de qadîtîya Şirnexê kirîye. Peywendîyên Bedirxanîyan u Şêyx Elî u Şêyx Xalid ji ber nîzîkatîyên maddî u me’newî xwirt bun. Çend te’lîfatên wî hebun. Lê çi mixabin ew îro li destê me de nînin. Lê yên ev berhemên he dîtîn di bêjin derbarî Êzîdîtî u bawerî u jîyana Êzîdîyan de têlîfên wî hebun. Ev eser li ser daxwaza Seydayê wî hatîye tê’lîf kirin. Seydayê wî ji bo lêkolînê rêkirîye [[Laliş]] u çîyayê [[Şengal]]ê. Şêyx Xalid, zatek pir zahid bu. Çend gundên dora Girgê ([[Silopî]]) dayîne Şêyx, lê wî ne vegirtî ye. Ji ewladên Şêx Xalid, Şêx Nûrî li heyatê ye. [[Kategorî:Şêx]] 5306 35816 2006-07-21T19:22:42Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 85.99.24.125 '''Mele Derwêş''' kurê [[Şêx Xezzalî]] ye ew jî kurê [[Pîr Êzdîn]] e.Pîr Êzdîn nevîyê [[Şêx Silîmanê Nêrgizî]] ye. Ji [[Kurdistana başur]], ji Nêrgizîyê hatine herêmê. Ew ji nevîyê [[Şêyx Zahid]] e. Li nêv millet bi navê "Şêxê zêhid" tê nas kirin. Tirba Şêxê Zêhid li Reşîne ye. Reşîne girêdayê Dihê ye. Li wêdê tirba wî heye qubbe li ser hatîye ava kirin. Her sal demek yê salê îhtîfal tê tenzîm kirin, li vê qubbê. Pîr Êzdîn li mintiqa goyan li Repin wefat kirîye. Tirba wî li wêrê ye. Cihê zîyaretê ye. Ji nesla Pîr gelik alim û ehlê hel û eqdê hatîne dinê. Di herêmêde di nêva eşîran de bune wesîla sulh u emnîyetê. Wekî Mele Derwêş û Şêx Elî yê Gundikî (xelîfê Şêx Huseynê Basretî ye) û Şêx Xalidê Gundikî (birê şêx Elî ye) û Şêx Ebubekr û Şêx Mehemmedê Hilalî û Şêx İzraîl û gellek zatên din. Ev malbat ji bo xizmeta ilm u dîn hatîye vê herêmê. Ji ber ku li vê mentiqê hinek gundên Nesturî u fillehan hebu. Di saya vê malbatê gellek ehlê va gunda musliman bune. Her weha ev malbat li herêma Guyan cih buye. Bi sed salan bune sebebê sulh u emnîyyet u selahê. Yek di kare bêje mîsyonerîtîya Îslamê kirîne. Di medrese u rîbat u îmaretan bi rengekê wezîfa kolonîzatorîtîyê kirine. Di neşra ilm u irfanê de cihek muhîm girtîne. Ji ber tevildana îktîdara wê demê hinek guruhan xwestine gundên fillehan talan bikin. Neweyî îftîra hinekan -li nik xwe- fetwa ji Pîr standine. Dema Hz. Pîr pê di hese, wa bi şiddet redd dike, wisa di bêje: :Ezim pîrê çîyayê qullehan, :Derewan nekin, maka gunehan :Kê gotîye pîr helal kirîye malê fillehan. Cihê behsê ye, rojekê jinikek salîhe du nana di de Hz. Pîr. Hezret di mureqebê, keşfê de di bîne ku ew her du nan ji temamê xêr u emelên wî girantir têt. Pîr xêr u hesenatên xwe zêde dike. Paşê ew jinga salîhe ji Hz. Pîr re di bêje: :“ Pîro! Pîro!, dema tu şîn birî/buyî, ez veristî bîm.” Xwiya ye ev jinik pir salih bu ye. Di bêje dema ti nu şîn dibuyî, ji gumçika xwe nu di bişkivî ez bi çiql u dar u belçim bum, min fêkî da bu. Hezret lis ser vê buyerê radibe aşekê ava dike. Heft sala çeltekê deryê aşîve dike. Her roj tejjî nan dike. Xelk jî tê ji xwere dibe. Ev aşê Pîr ava kirî niho ji li ser pêya ye, adeta şahîdê li ser vê buyerê ye. Mele Derwêş [[Gundik]] ava kirîye. Ya şîfahî me seh kirî ji Gundigîyan ew e ko Mele Derwês hem alim Û hem xebatkarek zîrek bu. Ji ava kirin û çandinê re pir jîr bu. Zarokên xwe hem dida xwendin hem ji san'etkarî nîşa wa dikir. Ji nesla wî alimên mezin hatîne dinê. [[kategorî:mele]] 5308 17070 2005-05-02T10:17:01Z Erdal Ronahi 2 5313 17073 2005-06-03T20:03:59Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:mirovê olê]] 5315 17074 2005-05-08T20:48:08Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Wîkîpediya:Gotareke nû]] #REDIRECT [[Wîkîpediya:Gotareke nû]] 5319 63596 2007-01-07T23:08:23Z Bablekan 495 alîkariya hevoksaziyê, min chavlêgerand [[Image:Esker Demirbas.jpg |right|thumb|]] '''Esker Demirbaş''' an '''Asker Demirbaş''' (* 1942 li [[Erdêxan]]) yek ji [[stranbêj]]ên Kurd e. Plaka xwe ya pêşîn di sala 1972'î de derxistiye. Heya niha 4 plak û ewçend jî kasêt û CD çêkiriye. Albûma wî ya dawî ji aliyê [[Kom Mûzîk]]ê ve hatiye amadekirin. Ew niha amadekariya albûmeke nû dike. Di zarokatiya xwe de ji apê (mamê) xwe [[Surmelî]], [[Qeferê Mirtib]] û dengbêjên hemandemî fêrî stranbêjiyê bûye. Di xebatên xwe yî çandî de rastî gelek astengiyan hatiye, lê berxwedaye û biserketiye. Ew wekî stranên gelêrî, stranên xwe jî distrîne û gelek stranên wî hene. Mixabin ew nekariye bixwîne, lê bi keda xwe sala [[1965]]'î de çûye dibistanê. Ji sala [[1972]]'î virde stranbêjiyê dike, herçendî beriya [[1995]]'î hinde navber dabe jî. [[Kategorî:Stranbêj]] 5323 17076 2005-05-06T11:41:42Z Erdal Ronahi 2 Esker demirbaş çû cihê Esker Demirbaş #REDIRECT [[Esker Demirbaş]] 5324 17077 2005-06-03T13:16:24Z Erdal Ronahi 2 rastnivîs Rojnamevan '''Tuğçe Baran''' di rojnameya [[Vatan]] de dinivîse. Gelek dijminên wê hene. ==Girêdanên derve== *[http://www.tugcedusmanlari.dernegi.com Malpera dijminên Tuğçe Baran] [[kategorî:rojnamevan|Baran, Tugce]] 5327 17078 2005-05-08T20:52:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Wîkîpediya:Ferqên nav Ensîklopedî û Ferhengan]] 5330 29524 2006-03-14T15:21:17Z Erdal Ronahi 2 '''Partiya Welatparêzên Demokrat''' ango '''PWD''' partiyek e ku sala 2004ê ji alî hin kesên ji [[PKK]]ê veqetiyayî hat damezrandin. Çend ji kadroyên berê yên [[PKK]]ê, mîna [[Nîzamettîn Taş]], [[Osman Öcalan]] û [[Kanî Yilmaz]], rêberên '''Partiya Welatparêzên Demokrat''' bûn. [[kategorî:partî (Kurdistan)]] 5333 59766 2006-12-08T17:58:45Z Erdal Ronahi 2 '''Şêx Ubeydullahê Nehrî''' lawê [[Şêx Taha]] ye. Tehsîlek baş dît. Piştî wefata bavê xwe, wî terîqet meşand. Şêx, armanca avakirina welatekî serbixwe dimeşand. Gava ku di sala 1880 de li [[Şemdînan]] serhildan çêbû, Şêx Ubeydullah serokê wê bû. Şêx, doza rojhilata welêt dikir. Bi vê armancê, gelek caran êrîşî dewleta Îranê kir û gelek caran jî bi ser ket. Paşiyê [[dewleta Osmanî]] jî, ji xurtbûna Şêx Ubeydullah tirsiya û bi Îranê re tifaq danî. Li hember êrîşên herdu dewletan, Şêx Ubeydullah bi serneket. Osmaniyan, Şêx sirgûn kirin. Şêx Ubeydullah Nehrî, li sirgunê çû ser dilovaniya xwe. [[Kategorî:Şêx]] [[Kategorî:Neqşîbendî]] 5334 26907 2006-02-10T11:06:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Seîd Nûrsî]] 5335 31024 2006-05-05T01:19:59Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Seîd Nûrsî]] 5337 56434 2006-11-14T10:49:06Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Gotar]] #redirect[[Gotar]] 5338 17911 2005-07-14T17:37:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mem û Zîn]] 5341 63827 2007-01-09T16:17:24Z 85.108.206.81 [[Medya:Mînak.ogg]]'''Hewlêr''' albûmeke [[Hozan Serhat|Hozan Serhatî]] ye. Tê de perçeyên "Hewlêr", "Mizgîna Leheng" û çend [[stran|stranên]] din cih digrin. {{kurt}} [[kategorî:Albûm]] 5342 67033 2007-01-29T15:52:06Z 86.27.123.190 {{çavlêgerandin}} '''Hewlêr''' ango '''Hevlêr''' ango '''Erbîl''' [[paytext]]a [[başûrê Kurdistanê]] ye. hevlır erbil hevlır lı kalatıda tariğavı lı alı gelı zerdustan lı alı asurıyan lı alı iskenderda pır şer tıda hatı kırın tarığa kelata hevlırı nuzıkı 1800 salaye evı tarığıda gelekı şer tıda hatıye kırın hevlır lı vı kelatıda navdenge lı dınyavi cı navberı kurdıstanıda jı duvayıya payteğt turkıye amed jı payteğtı irakı hevlır tı zıman anın lıvıavayı payteğtı kurdıstanı yı hekıkı tı zıman anın dıyarbekır tı gotını lı menteka hevlırıda cuhu fele ızıdı bısırman budıst tevlıhev jıyanı dıkın lı alıkı gelek bısırman tın hısapkırını.em şare kurdistanî ye ke her kurdistan buwe û her kurdistan'îş ebêt lelayen hendêk le gêreşêwanewe wekû Aşûrî xayîn û Turkmanî MEĜOL hewiļ eyen em şare mêjûwekey têk biden we be şarî xoyanî naw berin beļam Kurd her le konewe û ta êstaş pêy witûn Kurd çî ye û Kurd û Keltûrî Kurdistan(Mîdya) çî ye û çi manayekî heye. {{kurt}} {{bajar_kurd}} [[kategorî:bajarê Kurdistanê]] [[ar:محافظة أربيل]] [[arc:ܐܪܒܠܐ]] [[bg:Арбил (град)]] [[ca:Arbela]] [[da:Arbil]] [[de:Hewlêr]] [[en:Arbil]] [[eo:Arbil]] [[es:Arbil]] [[fa:اربیل]] [[fi:Arbil]] [[fr:Erbil]] [[he:ארביל]] [[id:Arbil]] [[ja:アルビール]] [[nl:Arbil]] [[no:Arbil]] [[pl:Arbela]] [[pt:Irbil]] [[ru:Эрбиль]] [[sv:Arbil]] [[tr:Erbil]] [[uk:Арбіл]] [[zh:阿尔贝拉]] 5343 17089 2005-05-13T19:23:33Z 130.232.114.221 #redirect [[Hewlêr]] 5344 17090 2005-05-13T19:23:52Z 130.232.114.221 #redirect [[Hewlêr]] 5349 34077 2006-07-03T04:44:42Z YurikBot 242 robot Adding: [[de:Saqqez]] '''Seqiz''', bajerekî kurdan e li [[Kurdistan (parêzgeh)|parêzgeha Kurdistanê]] li [[Îran]]ê. Ew Hejmara nufûsa wê, 360 hezar e. Li bajêr bi zaravayê [[soranî]] tê axaftin. Seqiz şarekî dîrokî ye. Dîroka wê li gora arkeologan diçe nêzîkî 5000 salan. Navê seqiz ji navê [[Sekka]] ku navê hozeke kevin e û li çaxên kevin li wê dijiyan hatiye girtin. Şûna dîrokiya wê, [[Zewiya]], [[Kereftû]], [[Kûçetela]], [[Qeplantû]], [[Mewlanawa]]... şûna dîrokî ya bajarê Seqiz in. {{Bajar_kurd}} [[kategorî:bajar]] [[de:Saqqez]] [[en:Saqqez]] [[eo:Sakezo]] [[fa:سقز]] 5351 66933 2007-01-28T23:02:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:कमाल अतातुर्क]] [[Wêne:Atatürk.jpg|thumb|Mustafa Kemal Ataturk]] '''Mustafa Kemal Ataturk''' (1881-1938, bi tirkî: ''Atatürk'', bavê tirkan) avakarê [[Komara Tirkiye]] ye. Li [[Selanik]]a yewnanistane ji dayîk buye.Di dema şerê yekem ê cîhanê de wekî leşkerekî di nav artêşa [[Împaratoriya Osmanî]] de cih girt. Dû re wekî serleşkerekî ev peywira xwe domand. Piştî ku êrîşên dewletan bi ser Osmanî de hatin û Împaratoriya Osmanî ji ser sînorên xwe yên kevin de ket û gelek ax winda kir, Mustafa Kemal jî dest ji Osmanî Berda. Hingê kete nav eşîrên kurdan û ew ji bo parastina axê bi sloganên wekî '''yekîtî''' û '''biratiyê''' civand ser hev. Di encamê de kurdan û tirkan bi hev re li hember dewletên êrîşkar şer kirin û bi ser ketin. Mixabin ku dû re Mustafa Kemal soz û peymanên ku bi kurdan re danî bû jibîr kir. [[kategorî:Siyasetmedar|Ataturk, Mustafa Kemal]] [[kategorî:Tirk|Ataturk, Mustafa Kemal]] [[ar:مصطفى كمال أتاتورك]] [[az:Mustafa Kamal Atatürk]] [[ba:Мостафа Кәмал Ататөрк]] [[bg:Кемал Ататюрк]] [[bs:Mustafa Kemal Atatürk]] [[ca:Kemal Atatürk]] [[cs:Mustafa Kemal Atatürk]] [[da:Kemal Atatürk]] [[de:Mustafa Kemal Atatürk]] [[el:Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ]] [[en:Mustafa Kemal Atatürk]] [[eo:Kemal Atatürk]] [[es:Mustafa Kemal Atatürk]] [[et:Mustafa Kemal Atatürk]] [[fa:مصطفی کمال آتاترک]] [[fi:Kemal Atatürk]] [[fr:Mustafa Kemal Atatürk]] [[ga:Kemal Atatürk]] [[gl:Mustafa Kemal Atatürk]] [[he:מוסטפה כמאל אתא תורכ]] [[hi:कमाल अतातुर्क]] [[hr:Kemal Atatürk]] [[hu:Musztafa Kemal Atatürk]] [[id:Mustafa Kemal Atatürk]] [[io:Mustafa Kemal Atatürk]] [[is:Kemal Atatürk]] [[it:Mustafa Kemal Atatürk]] [[ja:ケマル・アタテュルク]] [[ka:ქემალ ათათურქი]] [[ko:케말 아타튀르크]] [[la:Mustapha Cemal Ataturcus]] [[lt:Mustafa Kemalis Atatiurkas]] [[lv:Mustafa Kemals Ataturks]] [[ms:Mustafa Kemal Atatürk]] [[nl:Mustafa Kemal Atatürk]] [[no:Kemal Atatürk]] [[oc:Mustafa Kemal Atatürk]] [[pl:Mustafa Kemal Atatürk]] [[pt:Kemal Atatürk]] [[ro:Mustafa Kemal Atatürk]] [[ru:Ататюрк, Мустафа Кемаль]] [[sh:Kemal Atatürk]] [[simple:Mustafa Kemal Atatürk]] [[sk:Kemal Atatürk]] [[sl:Kemal Atatürk]] [[sr:Мустафа Кемал Ататурк]] [[sv:Kemal Atatürk]] [[sw:Kemal Atatürk]] [[tr:Mustafa Kemal Atatürk]] [[tt:Kemal Atatürk]] [[uk:Кемаль Мустафа, Ататюрк]] [[ur:کمال اتاترک]] [[zh:穆斯塔法·凯末尔·阿塔土克]] 5352 17095 2005-05-17T12:18:27Z 80.135.115.75 #redirect [[Wîkîpediya:Alîkarî]] 5354 17097 2005-05-17T12:21:05Z 80.135.115.75 #redirect [[Seqiz]] 5355 54808 2006-10-29T16:55:33Z Erdal Ronahi 2 <div style="padding: 0em 1em 0em 1em; margin: 0; margin-left:5px; margin-right:5px; border:2px solid #99B3FF; background-color:#e2e2ff; align:right;" class="plainlinks"> '''Şima xêr amey!''' Îta de '''Wîkîpediya''', '''ensîklopediya azad ê kurdkî''', ensîklopediya virên bi ziwanê kurdkî veciyeno. *'''[http://diq.wikipedia.org/wiki/ Û îta kî Wîkîpedîya bi ziwanê Zazakî esto]''' 5356 30116 2006-03-30T23:02:22Z KureCewlik81 295 revert Mi deste pêkerd. Çende vatey: 1. minaqesekerdise tekste: yew tekste yan zi nustoxe bi çi sekli yeno izah kerdis 5357 17100 2005-05-17T14:25:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mustafa Kemal Ataturk]] 5358 17101 2005-05-17T14:27:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mustafa Kemal Ataturk]] 5360 59602 2006-12-06T09:45:22Z Erdal Ronahi 2 '''Qoser''' (tr:''Kiziltepe'') navçeyek bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve girêdayi ye. Gor ku tê zanîn dibên: navê Qoserê berê Dunaysir dûre bûye Tilermen dure jî bûye Qoser. Nayê zanîn ku "Dunaysir" bi bi kîjan zimanîye lê dibên "Tilermen" bi Ermenî ye û "Qoser" jî bi zazakî ye. piştî tewleta Tirk tê damezirandin navê wê dibe "Kızıltepe" Qoser navçeyek bi Mêrdînê ve girêdayiye. Lê ji mêrdînê mezintire. Di nava bajarê Kurdîstan ê de yê herî entellektuele. Xwendevanê wê pire û serkeftîne.ji helbestvana heya wênesaza û heya dînê wê giştik di nava geldene. Wek helbestvan: [[Rênas Jiyan]], [[Lal Laleş]], [[îrfan Amîda]], [[Şevger Amedî]] roman û çîroknivîs: [[Yaqup Tİlermenî]]. Dinê bajêr: Eledînê dîn, Qomançero... Qoser dema ku gundê çiyê tên şewitandin xelkê gunda nêvyê pir bar diikin û tên Qoserê. Di wê demê de nıfûsa Qoser ê zêde dibe. Yê koç dikin û tên Qoser ê piranî surgûçî, xwirsî, baqustanî, û hwd. {{kurt}} [[kategorî:Navçeya Mêrdînê]] 5361 17104 2005-05-17T15:48:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Qoser]] 5362 17105 2005-05-17T15:48:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Qoser]] 5363 31023 2006-05-05T01:19:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Seîd Nûrsî]] 5366 39648 2006-08-13T21:33:15Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Helbestvan '''Ebdulrehman Mizûrî''' di sala an de, li gundê Êtotê, li bajarê [[Duhok]]ê, ji dayîk bûye. Xwendina xwe li Duhokê dest pê kiriye û di sala 1969-an de zanîngeha Bexdayê bi dawî aniye. Yekem helbesta xwe di sala 1967-an de, di rojnameya "[[Birayetî]]" de belav kiriye, lê ew dibêje: "Sala 1970-ê, destpêka rast ya helbestvehandinê ye li cem min." Mizûrî, di destpêkê de, hozanên klasîkî divehandin. Paşî karî rêya xwe ya taybetî bigire û dest bi nivîsîna helbestên bi kêşa serbest bike. Wî bi dehan gotarên edebî jî di rojname û kovarên kurdî de belav kirîne. Di piraniya mîhrecanên edebî de beşdarî kiriye. Endamê [[Yeketiya Nivîskarên Kurd]] e li [[Kurdistana Îraqê]]. Heta niha du dîwanên helbestan bi pîtên erebî çap kirîne: Heta niha du dîwanên helbestan bi pîtên erebî çap kirîne: * [[Ji Evîna Çirayên Kevin]], [[1980]] * [[Li Xelkê Tehlê, Li Min Şirînê]], [[1987]] Eve jî amade ye ji bo çapê. * Twêjandina dîwana Şêx Nûredîn Birîfkanî. Niha jî li Kurdistana Îraqê ye. [[category:helbestvan]] 5367 35110 2006-07-10T16:15:34Z Zanistvan 333 Helvestvan '''Mueyed Teyîb''' di sala [[1957]]-an de, li bajêrê [[Duhok]]ê ji dayîk bûye. Her li Duhokê xwendiye û paşî di sala [[1982]]-an de, ji ber terora rijêma faşîst ya Bexdayê, nekariye zanîngeha Bexdayê bi dawî bîne û gehaye şoreşa kurdî. Her ji sala [[1974]]-an û pê dê, dest bi nivîsîna helbestan kiriye. Helbest û berhemên edebî jî di piraniya rojname û kovarên kurdî de belav kirîne. Di piraniya mîhrecanên edebî de beşdarî kiriye. Endamê Yeketiya Nivîskarên Kurd bû li Kurdistana Îraqê û niha jî endamê [[Yekîtiya Nivîskarên Kurd]] li Swêdê ye. Di sala 1983-an de, gehaye welatê Swêdê. Dîwaneka helbestan ji bo çapê amade kiriye. Mueyed Teyîb niha birêveberê Weşanxaneya [[Spîrêz]] e. [[kategorî:helbestvan|Teyîb]] 5368 17110 2005-06-03T19:45:43Z Erdal Ronahi 2 Helbestvan '''Mihsin Qoçan''' di sala 1954-an de, li gundê [[Bamern]]ê, nêzîk bajêrê Amêdiyê, ji dayîk bûye. Li [[Duhok]] û [[Mîsil]]ê xwendiye û di sala 1976-an de, zanîngeh bi dawî aniye. Her ji sala 1970-yî û pê de, dest bi nivîsîna helbestan kiriye. Endamê [[Yekîtiya Nivîskarên Kurd]] e li [[Kurdistana Îraqê]]. Di piraniya kovar û rojnamên kurdî de, helbest û berhemên xwe belav kirîne. Di piraniya mîhrecanên edebî de beşdarî kiriye. Heta niha, dîwanek bi navê "[[Befra li vêre]]" li Kurdistana Îraqê, bi [[tîpên erebî]] çap kiriye. Dîwaneka din jî, bi navê "[[Wêne ji filmekê pirçiyayî]]" ji bo çapê amade kiriye. Niha jî li Kurdistana Îraqê ye. [[kategorî:helbestvan|Qoçan]] 5369 17111 2005-06-03T19:43:38Z Erdal Ronahi 2 Helbestvan '''Mehfoz Mayî''' di sala [[1957]]-an de, li gundê [[May]]ê, ser bi qeza Amêdiyê, ji diya xwe bûye. Li Mayê û Duhokê xwendiye û di sala [[1983]]-an de, ji ber terora faşîstên Bexdayê reviye û peymangeh bi dawî neaniye. Her ji sala [[1975]]-an û pê de dest bi nivîsîna helbestan kiriye û di piraniya rojname û kovarên kurdî de bilav kirîne. Di çendîn mîhrecanên edebî de beşdar bûye. Endamê [[Yekîtiya Nivîskarên Kurd]] bû li [[Kurdistana Îraqê]] û niha jî endamê Yekîtiya Nivîskarên Kurd li Swêdê ye. Her di sala 1984-an de çûye nav rêzên şoreşa kurdî. Heta niha dîwanek bi navê "[[Ez û Şev û Bêdengî]]" (1987) çap kiriye. Di sala 1986-an de hatiye welatê Siwêdê. Çavkanî: [[Xelîl Duhokî]] [[kategorî:helbestvan|Mayî, Mehfoz]] 5370 17112 2005-06-03T20:56:04Z Erdal Ronahi 2 Helbestvan [[Vehêl Amêdî]] di sala [[1951]]-ê de, li bajêrê Amêdiyê ji diya xwe bûye. Her li wêrê xwendiye û di sala 1979-an de, amadekariya çandinyê li bajêrê Zaxoyê bi dawî aniye. Di sala 1968-an de, dest bi vehandina helbestan kiriye. Lê destpêka wî ya dirust ji sala 1974-an û pê de ye. Helbestên xwe di kovar û rojnamên kurdî de belav kirîne. Endamê [[Yekîtiya Nivîskarê Kurd]] bû. Di çendîn mîhrecanê edebî de beşdarî kiriye. Cihê daxê bû ku di roja 17.4.1982-an de, bi lêkdana du tirumbêlan şehîd bû. Ew hêşta xort bû û dibe helbestvanekê mezin jê derketiba. Mixabin negehişt dîwana xwe çap biket û me jî di rêya binemala wî, karî çend helbestên wî peyda kîn. Hêviya me ew e, ku dilê xwendevanan xweş ken. Ji: [[Xelîl Duhokî]] [[Kategorî:Helbestvan|Amedî, Vehêl]] 5371 39259 2006-08-13T16:36:06Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Helbestvan [[Ehmed Qerenî]] di sala [[1955]]-an de, Li bajêrê Akrêyê ji diya xwe bûye. Li wê xwendiye û paşî bûye mamoste. Em nizanîn kengî dest bi nivîsîna helbestan kiriye, lê wek ez agehdar im, ew piştî sala 1974-an hate qada edebiyatê. Helbestên xwe di rojname û kovarên kurdî de belav kirîne. Endamê [[Yekîtiya Nivîskarên Kurd]] bû li Kurdistana Îraqê. Herwesa di nav rêzên şoreşa kurdî de, me Yekîtiya Nivîskarên Kurdistanê ava kiribû. Ew jî di sala 1983-an de hate cem me û bû endamê wê û her ji hîngê were pêşmerge ye... Gotar û vekolînên edebî jî nivîsîne û heta niha pênc dîwanên helbestan çap kirîne: *[[Cokek ji Rûbarê Evîna Min]], 1978. *[[Man]], 1982 *[[Tulîta]], 1986. *[[Şoreşa Evînê, Maka Evîniya Şoreşan]], 1989. * [[Bêdengiya Xalên Sor]], 1990. * [[Kanî]], Folklor, 1984. *[[Şoreşên bêdeng yên edebî û peresendina îdeolojiya kurdî]], vekolîn, 1990. Ew niha jî li [[Kurdistana Îraqê]] ye. [[kategorî:helbestvan|Qerenî, Ehmed]] 5372 17114 2005-06-03T19:19:19Z Erdal Ronahi 2 '''Hogir BERBIR''' [[nivîskar]]ê kurd e. Berbir, bi navê xwe ê di nasnameya Tirkiyeyê de '''Hamdullah DAŞÇI''' ye. Di sala 1976'an de, di 8'Ê Kewçerê de, li gorî nasnameya girêdayî Pîrana ([[Pîrxetap]]) [[Şermex]] (Mazıdağı) a navçeya [[Mêrdîn]]ê, lê li [[Dêrika Çiyayê Mazî]] hatiye dinê. Bavê wî ji ber neçariya aboriyê kulav çêdikir û debara malbata xwe dibir. Berbir jî li gorî vê jiyana malbatê, di zarokatiya xwe de dest bi hemaltî û sol boyaxkirinê kir. Dema xwendina dibistana seretayî hat, dibistana "Atatürk ilkokul"ê xwend û pênç sal bi serkeftî derbas kir. Karê xwe ê ji bo pêdiviya aborî jî bi xwendina xwe re berdewam dikir ta dibistana navîn ya bi navê "Derîk Lîsesî" jî salekê xwend. Dema dibistana navxweyî dixwend, germahiya şerê çektarî wî hîskir û di dibistana navxweyî de dest bi xebatê kir. Ji ber vê xebatê ji dibistanê dûr ket û êdî hew xwend. Ta sala 1995an weha domand. Ji ber xebatên ku li navçeyê û li dibistanê didomand bi çend hevalên xwe ê xebatê re hate binçavkirin û 20 rojan di skencê de ma. Bi derxistina dadgehê re 20.Rebendana 1995an tewqîfî girtîgeha Mêrdînê bû. Doz li gorî xala endamê [[PKK]]ê ye lê hate vekirin û 12 sal û 6 meh ceza xwar. 4 sal û 6 mehan li girtîgeha Mêrdînê ma. Dema Komploya navneteweyî li hember Serokê Koma Komeleya Kurdîstanê dar ket, Berbir di 16. Sermawez a 1998an de çalakiya "[[Kes Nikare Roja Me Tarî Bike]]" li dar xist û agir bera bedena xwe da. Lê, xelas bû û ta di 7. Kewçer a 1999 de ji girtîgeha Mêrdînê sirgûnî girtîgeha DÎlokê bû. Piştî dadgeha [[Abdullah Öcalan]]ê ku xwest her kurd dest bi xwendin û nivîsandina kurdî bike, Berbir jî di 2.Reşemî ya 2000 de pênûs rahiştê û li ser kaxizê bi herfên kurmancî xêz kir. Di girtîgehê de tevlî pêşbaziyên navxweyî dibû û nivîsên din jî li ber çavan derbas dikir, perwerdehî ya gramerî dida û karê redaksiyonê dimeşand. Ji wê çaxê ta niha dinivisîne û dixwîne. Romanek bi navê "Siya Şikestunê Turcel", Pirtûkek Çîrok ku ji 14 çîrokan pêk tê û bi navê "xezeba Agirê sersem", Pirtukek Helbest bi navê "Min xwe dît" , pirtukek ji bo zarokan ku bi Adem Daşçi re amade kiriye û navê wê "[[Dursel û Marê Reş]]" û Pirtuka helbestan a [[Newzat Çelîk]] ya bi navê "[[Helbestên Berbangê]]" jî wergerandiye kurmancî, nivîsandiye. Ji xeynî pirtuka "Dursel û Marê Reş", bi herçar berhemên xwe re di 15. gulan a 2005an de cezayê ku lê hatibû birîn qedand û ji girtîgehê derket. Hîna jî dinivisîne û nivîsên xwe bi piranî "Kovara Şopa Rojê" û malpera "www.[[amîdakurd.com]]" ê û hwd. de diweşîne. Lê ji ber sedemên aborî hîn pirtukên wî nehatiye çapkirin. Û niha di rêveberiya [[Înstîtuya Zimanê Kurdî ya Amedê]] de xebata xwe didomîne. [[kategorî:Nivîskar|Berbir, Hogir]] 5376 17116 2005-05-31T20:42:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hindistan]] 5377 25986 2006-01-29T11:23:00Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:Nivîskar|Sido]] '''Kemal Sido''' sala [[1961]]-an li gundekî nêzîkî [[Efrîn]]ê, bashûrrojhilatê Kurdistanê/Sûriyê hatiye dinê. Ewî dibistana seretayî û navendî li li gundên Gewrika, Cholaqa û li bajarê Efrînê û di dûre li Helebê tewawkiriye. Ewî hîna di salên dibistana sertayî de tevlî xebata siyasiya li hermê bûye û hezkirina xwe ji nirxên netweyîyên kurd re bi wêrekî nîshandaye. Sala 1980 ew cara dawî ji Sûriyê derdikeve. Ew diche Moskoyê û li wir li zanîngeha Patrîs Lumumba dest bi xwendinê dike. Pishtî hatina wî ya Moskoyê ew bi shêweyekî chalak tevlî têkoshîna siyasiya xwendekarên kurd dibe, sala 1985 dibe serokê Komela Xwendekarên Kurd (KSSE) liqê Mosko. Di wan salan de ew gelek zehmetiyan dibîne. Tevgera Rizgarîxwaza Kurd di rewsheke zehmet re derbasdibû. Ewî herdem dewa yekîtiya hereketa kurd dikir û daxwaza avakirina kongireyeka gishtî bo hemî rêxistinên kurd dikir. Ewî bi xurtî li dijî „şerê birakujiya“ di nav hêzên kurd de radiwestiya. Ji ber van helwêstan ew rûbirûyî dijminatiya hin aliyan dibe, nemaze hin beshên Partiya Komunîsta Sûrîyê, Tudêya Iranê û alîgirên wan yên kurd. Ew bêwestan li dijî ferhenga shexsperestiyê, nebûna dêmokratiyê di hundirên rêxistinên li Sûriyê, Irakê, Iranê û Tirkiyê derdiket. Sala 1986 ew zangoyê tewawdike û dibe magîstirê zanistiyên dîrokî. Babeta dîploma wî jî “Peywendiyên rûs û kurdan ji 1853 –1917“ bû. Di eynî salê de ew dibe aspîrentê [[Înstîtuya Rojhilatnasiya Moskoyê]] – Beshê Lêkolînên Kurdî yên nûjen. Sala 1989- ew têza doktoriyê li ba Prof. Dr. M. S. Lazarêv diqedîne. Babeta têza wî „Rusiya û Pirsa Rojhilat di hîstoriografiya ereb, tirk, fars û kurdan de“ bû. Di wê salê de ew dereceye (Dr. phil.) di zanistîyên dîrokî de werdigre. Piştî ku ew demeke kurt li Lîbya (dawiya 1989 destpêka 1990) dimîne, ew zivistana 1990 derbasî [[Almanya]], bajarê [[Marburg]]ê dibe. Dr. Kemal Sido ji 2001 endamê Partiya Lîbêral Dêmokrata Almnya ([[FDP]]) ye, ew endamê serokatiya Partiyê yê Marburg-Biedenkopfê ye û di partîyê de berpirsê karûbarên Ewropa ye. Ew herweha endamê Komiteya Navnteweyî ya FDP, Herêma Hessenê, ye. Dr. K. Sido ji 2002 de serokê Meclîsa Biyaniyên bajarê Marburgê ye. Ew endamê [[PEN a kurd]] e. Lîsteya hin belavokên wî: * Rusiya û Pirsa Rojhilat di hîstoriografiya ereb, tirk, fars û kurdan de, 16 r. (rûsî) * (Peywendiyên rûs û kurdan ji 1853 –1917), Moskva, 1986.?128 s. (rûsî) * Liqa mah al-alima alä-asovyetie al-muchtasa fi etnografiet al?akrad T.F. Aristova, Gel, Nr.14, adar 1985, r. 4. (erebî) * Safahat min altarich alqadim: Alembaratoria almidia, Gel, Nr. 37, 1986.r.3 (erebî) *Waqfa mah al-profesor al-kurdi al-asovyeti Haci Cundi, Gel, Nr.20, 1986, r. 4.(erebî) * Alqadia alkurdia min wghat nadar Islamia, di : Cudi, Nr. 2, 1990, Ann Arbor, MI, USA. r. 9?14 (erebî) * Ez gazî xûşk û birayên xwe dikim: kurd li Ermemnistanê, Riya Teze, 6. adar 1991, Yêrêvan, r. 4 (kurdî) * Wa intahat um almaarek, di: Dengê xwendevan, Nr. 4., 1991, Sofia, r. 4 (erebî). * Al-garaed al-arabia wa dihaya al-muadiya lil qadia alkurdia, Cudî, Nr. 4, 1991, Ann Arbor MI, USA. r. 3?17. (erebî) * Sovjet Kürdleri, di: Cudî, Nr. 6, tebax 1991, Bochum, S. 39?40. (tirkî). * Die Kurden in der ehemaligen Sowjetunion: Ihre Zukunft ist ungewiss. Pogrom Nr. 164. März/April 1992, Göttingen. S. 49?51. (almanî) * Chend keser ji dervayî welat, helbest, Druck, Satz & Verlag. GmbH Marburg 1992. 74 r. (kurdî). * Riya azadiyê: Kushtina Musa Enter, Welat Nr. 73. tîrmeh 1993, Istanbul. (kurdî) * Pêşketina civaka Kurdistan û azadiya neteweyî, Welat Nr. 83, îlon 1993, Istanbul. (kurdî). * Konferenz in Krasnodar:zur Situation der Kurden in GUS-Republiken, Pogrom Nr. 174, Dez. 93/ Jan.94, Göttingen. S. 49. (almanî) * Ji dîroka kêmnetew û olên Kurdistanê: cihû û cihûtî., Welat, Nr.102, 1994. r. 12.(kurdî) * Sprachführer Kurdisch, Blaue Hörner Verlag, Marburg 1994, 144 Seiten + Kassette. (almanî) * Al-dschalia al-yahudia al-kurdustania wa qadiat aschab al-kurdi attahruria, Sawt Kurdistan, Nr. 26, 1996, STYER; ÖSTERREICH. r. 14?15. (erebî) * Israeldeki Kürdistanli Yahudiler Camaati ve kürt halkinin kurtuluş mücadelisi, Özgür POLITIKA, 31.1. 1996, Isenburg. (tirkî) * Di navbera kurd û tirkan de, Israîl dikare qasidiya aştiyê bike, Israeli Kurdish Friendship League, AZ. WELAT; Nr. 54, 1997, Istanbul, S. 6. (kurdî) * General H. von Moltke li Kurdistanê, Az. WELAT; Nr. 84, 6-12 îlonê. 1997, Istanbul, r. 8-9. (kurdi) * Bi çavên Moltke Romkela, Bêreçûk, Riha, Az. WELAT; Nr. 97, 6-12 berfanbar. 1997, Istanbul,r. 4-5. (kurdî) * Rusiya û Pirsa Rojhilat di hîstorîografiya welatên rojhilata nêzîk û navîn de (dawiya sedsala 17. heta salên heftiyî sedsala 19.), Blaue Hörner Verlag, 1996 Marburg. (rusî) kurtenaverok bi almanî û înglîzî. ISBN 3-926385-23-5. [[kategorî:Nivîskar|Sido]] 5384 38748 2006-08-13T16:00:15Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako [[Image:Star of David.svg|thumb|[[Stêrka Dawud]]]] [[Image:Menorah7a.png|thumb]] [[Image:Western wall jerusalem night.jpg|thumb|Dîwarê rojawa [[Ûrşelîmê]]]] '''Cihûtî''' [[ol]]a [[Mûsa]] Pêxamber e, jê ra Mûsevîtî, Yahûdîtî ji tê gotin. Pirtûka wî a pîroz [[Tewrat]] e. Piştra hatina [[Hz. Davût]] wek pêxamber û [[Zebûr]] a jê ra tê jî pirtûkek pîroz qebûldikin. Dîroka Cihûtîyê 2000 sal B.Z. e bi Hz [[Îbrahîm]] destpêdike. Îro li rû dinê. Di nav Olên semavî da ola herî hindik xwedî alîgire ewê, Hijmaran di navbera 15-20 mîlyon tê texmînkirin. Ji kesên alîgirê vî olê ra Cihû, Yahûdî tê gotin. [[Kategorî:ol]] {{kurt}} [[af:Judaïsme]] [[ar:يهودية]] [[bg:Юдаизъм]] [[bn:ইহুদীধর্ম]] [[ca:Judaisme]] [[cy:Iddewiaeth]] [[da:Jødedom]] [[de:Judentum]] [[en:Judaism]] [[eo:Judismo]] [[es:Judaísmo]] [[et:Judaism]] [[fa:یهودیت]] [[fi:Juutalaisuus]] [[fr:Judaïsme]] [[ga:Giúdachas]] [[gl:Xudaísmo]] [[he:יהדות]] [[ia:Judaismo]] [[id:Agama Yahudi]] [[it:Giudaismo]] [[ja:ユダヤ教]] [[ka:იუდაიზმი]] [[ko:유대교]] [[kw:Yedhoweth]] [[la:Religio Iudaica]] [[lt:Judaizmas]] [[lv:Jūdaisms]] [[ms:Yahudi]] [[nl:Jodendom]] [[nn:Jødedommen]] [[no:Jødedom]] [[pl:Judaizm]] [[pt:Judaísmo]] [[ro:Iudaism]] [[ru:Иудаизм]] [[simple:Judaism]] [[sl:Judovstvo]] [[sr:Јудаизам]] [[sv:Judendom]] [[th:ยูได]] [[tl:Hudaismo]] [[tr:Musevilik]] [[tt:Yähüd dine]] [[yi:ייִדישקײט]] [[zh-cn:犹太教]] [[zh-min-nan:Iu-thài-kàu]] 5385 56703 2006-11-15T10:19:29Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ru-sib:Христьянсво]] تعديل: [[vls:Christ'ndom]] '''Xirîstiyanî''' (Xaçperestî, Mesîhîtî, Îsewîtî, Filehî, Filetî) ola [[Îsa]] (kurdî: Eso) pêxamber e. Pirtûka wî a pîroz [[Încîl]] e. Ji bawermendên ola [[Xirîstiyanî|Xirîstiyaniyê]] re Xirîstiyan tê gotin. Ji bilî vê binavkirinê, navên Mesîhî, Îsewî, Fileh, File jî di [[Kurmancî]] de tên bikaranîn. Ola îsayê li Filîstênê derket û li her derê dinê belav bû. Nêzîke du milyar kes bawermendê vê olê hene. Ango di dinê de ji her 6 kesên 2 bawermendên vê olê ne. [[Bavê me]] dûayeke girîng a Xirîstiyanan e. Her wiha bi Kurmancî jî wejeyeke nivîskî û devkî ya xirîstiyaniyê heye ([[Lawija Mesîh]]). [[Kategorî:ol]] [[af:Christendom]] [[als:Christentum]] [[an:Cristianismo]] [[ar:مسيحية]] [[az:Xristianlıq]] [[ba:Христианство]] [[bar:Christentum]] [[be:Хрысьціянства]] [[bg:Християнство]] [[bn:খ্রিস্ট ধর্ম]] [[br:Kristeniezh]] [[bs:Kršćanstvo]] [[ca:Cristianisme]] [[co:Cristianisimu]] [[cs:Křesťanství]] [[cv:Христианлăх]] [[cy:Cristnogaeth]] [[da:Kristendom]] [[de:Christentum]] [[diq:İsewitine]] [[dv:މަސީހީދީން]] [[el:Χριστιανισμός]] [[en:Christianity]] [[eo:Kristanismo]] [[es:Cristianismo]] [[et:Kristlus]] [[eu:Kristautasun]] [[fa:مسیحیت]] [[fi:Kristinusko]] [[fo:Kristindómur]] [[fr:Christianisme]] [[frp:Cristianismo]] [[fur:Cristianesim]] [[ga:Críostaíocht]] [[gl:Cristianismo]] [[he:נצרות]] [[hi:ईसाई धर्म]] [[ho:Keristani]] [[hr:Kršćanstvo]] [[hu:Kereszténység]] [[hy:Քրիստոնեություն]] [[ia:Christianismo]] [[id:Kristen]] [[ilo:Cristianidad]] [[io:Kristanismo]] [[is:Kristni]] [[it:Cristianesimo]] [[ja:キリスト教]] [[jbo:xi'ojda]] [[jv:Kristen]] [[ka:ქრისტიანობა]] [[kk:Христиандық]] [[kn:ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮ]] [[ko:기독교]] [[kw:Kristoneth]] [[la:Religio Christiana]] [[lb:Chrëschtentum]] [[li:Christendóm]] [[ln:Boklísto]] [[lt:Krikščionybė]] [[lv:Kristietība]] [[mi:Whakapono Karaitiana]] [[mk:Христијанство]] [[ml:ക്രിസ്തുമതം]] [[mo:Крештинизм]] [[ms:Kristian]] [[mt:Kristjaneżmu]] [[my:ခရစ္‌ယာန္‌ဘာသာ]] [[nds:Christendom]] [[nds-nl:Christendom]] [[nl:Christendom]] [[nn:Kristendommen]] [[no:Kristendom]] [[nrm:Chrêtchienneté]] [[oc:Cristianisme]] [[om:Kristiyaanonni]] [[os:Чырыстон дин]] [[pa:ਈਸਾਈ ਦੀਨ]] [[pl:Chrześcijaństwo]] [[pms:Cristianésim]] [[ps:عيسويت]] [[pt:Cristianismo]] [[ro:Creştinism]] [[ru:Христианство]] [[ru-sib:Христьянсво]] [[rw:Kristendomu]] [[scn:Cristianèsimu]] [[sco:Christianity]] [[sh:Hrišćanstvo]] [[si:කිතු දහම]] [[simple:Christianity]] [[sk:Kresťanstvo]] [[sl:Krščanstvo]] [[sq:Religjioni Krishter]] [[sr:Хришћанство]] [[sv:Kristendom]] [[sw:Ukristo]] [[ta:கிறிஸ்தவம்]] [[tg:Дини Насронӣ]] [[th:คริสต์ศาสนา]] [[tl:Kristyanismo]] [[tpi:Kristen]] [[tr:Hristiyanlık]] [[tt:Xristianlıq]] [[ug:خرىستىئان دىنى]] [[uk:Християнство]] [[uz:Masihiylik]] [[vi:Kitô giáo]] [[vls:Christ'ndom]] [[wa:Crustinnisse]] [[yi:קריסטנטום]] [[yo:Kirisẹ́ńdọ̀mù]] [[zh:基督教]] [[zh-min-nan:Ki-tok-kàu]] [[zh-yue:基督敎]] [[zu:Ubukrestu]] 5387 52106 2006-10-15T13:27:36Z Luqman 401 '''Îwan''', ( bi tirkî: ''Degerli'' ), gundekê [[Kerboran]]ê ye. Nezîkî gundê [[xelîla]] ye. Ji xeyni îwan gundê ku pêve gırêdayi ji evnane: [[Sêmalka]], [[Memedora]], [[Ancikê]], [[Serêkanî]]. xelkê îwani ji eşîra [[Omeryan|omerkiyane]]. Muxtaré gund yê neha Celalê Îwanî ye. Her çar gundê din a neha xirabe ne. Îwan tenê li ser piya ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 5388 66741 2007-01-27T12:07:32Z Luqman 401 Sîyasetmedare [[kurd]] '''Zekî Adsiz''' di sala 10.1.[[1948]] li bacare [[Çewlîk]] (Bingöl)tê dine. == Grêdanên derve == [http://www.zekiadsiz.com zekiadsiz.com] {{kurt}} [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:siyasetmedar]] [[Kategorî:kurd]] 5390 38744 2006-08-13T16:00:03Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi {{soranî}} {{rtl}} بنافی خودایی پر بره حمی دلوفان دفی پیشیا نفیسینا هه ر تشته کی شاهی کیف خوه شیا خوه د دل ی خوه دا نه فه شیرینم و تیلی یین خوه لسه ر کلیدان بره قصینم دا بکار بم فی ییکی پیک بینم و بیژم حهمد ژ خودایی مه زن ره، کو زمانی کوردی هه ر و هه ر پیش و پیشفه تر دچی/ من دفیا ئه ز ببم فیرا زاراف زازاکی، لیبه لی ئه ز نزانم ب چه ئاواکی ده ستخوه فه بینم. خودا هه ر یار و ئ اریکارا هه وه بی. کوردمانجی یا پیشی ب تیپین کوردی دهات نفیساندنی، بلا ئه م خه باتی خوه ده ینن سه ر فی تیپا کوردی! خوه لی بکین خوه ی! {{-rtl}} {{bikurmancî|zimanê kurdî}} [[kategorî:soranî]] 5393 17127 2005-05-31T21:13:50Z 194.78.218.129 #redirect [[Cihûtî]] 5396 54360 2006-10-25T11:29:46Z Luqman 401 '''Meşkina''', [[gund]]ekî [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ye. {{kurt}} [[kategorî:gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 5397 17131 2005-06-02T10:15:30Z Erdal Ronahi 2 Meshkina çû cihê Meşkina #REDIRECT [[Meşkina]] 5398 17132 2005-06-02T11:33:29Z Erdal Ronahi 2 5399 51443 2006-10-14T11:39:22Z Zeki 614 /* Girêdanên derve */ '''Girik''' mezrayeke gundê [[Meşkina]] ye û bi ser [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ve girêdayî ye. Dîroka Girik geleki kevn e, li gori çavkaniyên herêmî bîst û du caran hatiye avakirin û xera bûye. Cara dawî ji hêla Mele Mihemed ve berî niha bi 110 salan hatiye avakirin û lawê wî Hecî Ubêdulah dû re Qesrek lê ava kiriye û gelek rez û darên fêki çandiye. Dehla wê bi navê [[Temz]]ê hatiye naskirin. Ji ber ku Qesir u xaniyên din ên li ser girekî bilind hatine lêkirin navê wê bûye ´´Girik``. Çarhawirdora Girik çiyayên bilindin. Bakurê Girik çiyayê Herêzmê ye, li rojavayê wê Pozê Bîran ku bilindahiya wî ji behrê 1114 metro ye. Li Pozê Bîrnan nêzî 11 biran hene. (Navê çiyayê Pozê Bîran ji wan bîran tê.) Lê sê bîr tenê hatine dîtin, yek ji wan bîran sal duwanzde meh tijî av e, havînî ava wê pir cemidî ye. Pozê Bîran di dîrokê de dereke gelekî asê bûye. Ku mirov lê dinihêre ji kevirên gelekî mezin û şehkirî xuya ye ku keleh an jî bircên dîrokî hene û xera bûne. Li rohilatê Girik mirov dikare gundê Meşkîna bi nêrina çukê bibîne. Ji başurê Girik ve [[Beriya Mêrdîn]] heta Sûriyeyê [[Binya Xetê]] tê xuyakirin. Li Girik sê kanî hene ku ava wan ji Pozê Bîran ve tê û birk li ber wan hene ku mirov dehl û dar û çandiniyên xwe li ber wan av didin. Navê wan Birka jêrin, Birka jorin û kaniya malê ye. Girik di sala [[1992]] de ji hêla hêzên dewletê û cerdevanan Meşkîna ve hate xerakirin u rezên wê hemû hatin şewitandin, digel mal, qesir û daristanan. Lê belê dehla bi navê [[Temz]]ê hîn jî heye. Heta sala 2003 jî çûna Girik qedexe bû. Di sala [[2004]] an de Mele Nametê Hecî Ubedullah û Mele Siracê Mehmetcanê Hecî Ubêdullah çadirên xwe li Temzê danîn û ji nû ve dest bi (23'mîn) avakirina Girik kirin. Rezê Kozik u Rezê kaniyê çandin, darên xwe çandin, benên xwe lêkirin û jiyana xwe bi tengahiyek gelekî zor berdewam dikin. ==Girêdanên derve== *[http://www.karaozan.com/girk.htm http://www.karaozan.com/girk.htm] {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 5400 42744 2006-08-24T10:58:56Z Erdal Ronahi 2 '''Temz''' navê dahla gundê [[Girik]] li ser [[Meşkina]] bi ser [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ye. Kes nizane ku çima navê wan dehl û wan baxçeyan '''temz''' e. Her wiha navê çiyayê wê jî '''Pozî Bîra''' an jî '''Pozê Bîran''' di dîrokê de wekî '''Horban''' hatiye nasîn. Li gor ermeniyan '''Horban''' ji gotina '''Qurban''' tê. Li gor hin dîroknasan '''Horban''' ji gotina '''Ûrban''' tê, '''ûr''' bajar e û '''ban''' jî bilindahî ye û '''ûrban''' tê wateya bajarê bilind. Lê di pirtûkên dîrokê de ji bo vî gundê ku ev çiya û ev keleh li ser heye, tiştek nayê gotin. Her çiqas em dizanin li Herêma Mêrdînê bajarekî dîrokê yê winda heye jî, dîroknas dibêjin ku ew bajar li başûra rojhilatê Mêrdînê ye. Lê '''Horban'''ê ku li kêleka Temzê û Girik e, bi ser Meşkîna Lêf ve ye û li Rojavaya Mêrdînê ye. [[kategorî:dehl]] 5401 17135 2005-06-02T11:55:01Z Erdal Ronahi 2 5403 17137 2005-06-02T12:00:53Z Erdal Ronahi 2 ÖP ÖP 5404 17138 2005-06-02T12:02:30Z Erdal Ronahi 2 5405 39022 2006-08-13T16:27:27Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi {{soranî}}{{rtl}} '''زانیار''': هه‌موو ئه‌و شتانه‌یه كه له كۆمپیۆته‌ره‌كه‌تدا رات گرتوون، وه‌ك نووسین، وێنه‌ ده‌نگ، ڕه‌نگ و هیتر. [[kategorî:soranî]] <br> [[زانیاری له سه‌ر په‌رده‌ی کچێنی]] 5406 17140 2005-06-03T13:14:04Z Erdal Ronahi 2 Tuğçe baran çû cihê Tuğçe Baran #REDIRECT [[Tuğçe Baran]] 5407 17141 2005-06-03T19:03:26Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:matematîk]] [[kategorî:matematîk]] 5408 66493 2007-01-25T16:41:56Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[hr:Kategorija:Matematika]] {{Gotara bingehîn}} [[kategorî:zanist]] [[af:Kategorie:Wiskunde]] [[als:Kategorie:Mathematik]] [[an:Categoría:Matematicas]] [[ar:تصنيف:رياضيات]] [[ast:Categoría:Matemátiques]] [[be:Катэгорыя:Матэматыка]] [[bg:Категория:Математика]] [[bn:Category:প্রবেশদ্বার]] [[br:Rummad:Jedoniezh]] [[bs:Kategorija:Matematika]] [[ca:Categoria:Matemàtiques]] [[cs:Kategorie:Matematika]] [[csb:Kategòrëjô:Matematika]] [[cy:Categori:Mathemateg]] [[da:Kategori:Matematik]] [[de:Kategorie:Mathematik]] [[el:Κατηγορία:Μαθηματικά]] [[en:Category:Mathematics]] [[eo:Kategorio:Matematiko]] [[es:Categoría:Matemática]] [[et:Kategooria:Matemaatika]] [[eu:Kategoria:Matematika]] [[fa:رده:ریاضیات]] [[fi:Luokka:Matematiikka]] [[fiu-vro:Category:Matõmaatiga]] [[fo:Bólkur:Støddfrøði]] [[fr:Catégorie:Mathématiques]] [[gl:Category:Matemáticas]] [[gu:Category:ગણિત]] [[he:קטגוריה:מתמטיקה]] [[hr:Kategorija:Matematika]] [[ht:Category:Matematik]] [[hu:Kategória:Matematika]] [[ia:Categoria:Mathematica]] [[id:Kategori:Matematika]] [[ie:Category:Matematica]] [[io:Category:Matematiko]] [[is:Flokkur:Stærðfræði]] [[it:Categoria:Matematica]] [[ja:Category:数学]] [[ka:კატეგორია:მათემატიკა]] [[ko:분류:수학]] [[la:Categoria:Mathematica]] [[lb:Category:Mathematik]] [[lmo:Category:Matemàtega]] [[lt:Kategorija:Matematika]] [[lv:Kategorija:Matemātika]] [[mk:Категорија:Математика]] [[ml:Category:ഗണിതശാസ്ത്രം]] [[ms:Kategori:Matematik]] [[mt:Category:Matematika]] [[nah:Categoría:Tlapōhualmatiliztli]] [[nds:Kategorie:Mathematik]] [[nl:Categorie:Wiskunde]] [[nn:Kategori:Matematikk]] [[no:Kategori:Matematikk]] [[oc:Categoria:Matematicas]] [[pa:ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿਸਾਬ]] [[pam:Category:Matematica]] [[pl:Kategoria:Matematyka]] [[pt:Categoria:Matemática]] [[qu:Categoría:Yupana]] [[rm:Category:Matematica]] [[rmy:Shopni:Ginipen]] [[ro:Categorie:Matematică]] [[ru:Категория:Математика]] [[sco:Category:Mathematics]] [[sh:Category:Matematika]] [[simple:Category:Mathematics]] [[sk:Kategória:Matematika]] [[sl:Kategorija:Matematika]] [[so:Category:Xisaab]] [[sq:Category:Matematikë]] [[sr:Категорија:Математика]] [[su:Kategori:Matematika]] [[sv:Kategori:Matematik]] [[sw:Category:Hisabati]] [[ta:பகுப்பு:கணிதம்]] [[tet:Category:Matemátika]] [[th:หมวดหมู่:คณิตศาสตร์]] [[tl:Category:Matematika]] [[tr:Kategori:Matematik]] [[uk:Категорія:Математика]] [[vi:Thể loại:Toán học]] [[yi:קאַטעגאָריע:מאטעמאטיק]] [[zh:Category:数学]] [[zh-classical:Category:數學]] [[zh-min-nan:Category:Sò͘-ha̍k]] [[zh-yue:Category:數學]] 5409 17143 2005-06-03T19:12:16Z Erdal Ronahi 2 Not çû cihê Nod #REDIRECT [[Nod]] 5410 17144 2005-06-03T19:14:25Z Erdal Ronahi 2 Pazde çû cihê Panzdeh #REDIRECT [[Panzdeh]] 5411 17145 2005-06-03T19:20:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hogir Berbir]] 5412 17146 2005-06-03T19:22:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şehîdên 9 kewçêra - 24 berfanbarê 1998]] 5413 36416 2006-07-25T09:04:59Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[kategorî:nivîsbarî]] 5414 17148 2005-06-03T19:26:58Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:ziman]] 5415 56147 2006-11-13T14:13:24Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:li gorî kar û pîşeyê kes]] 5416 56163 2006-11-13T14:26:06Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:Li gorî kar û pîşeyê kes]] 5417 65153 2007-01-18T07:56:28Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: an, cu, hi, ia, mo, ms, os, simple, sq, sw, ta, tl, tr, vec, zh-yue تعديل: als, ar, nds [[kategorî:erdnîgarî|C]] [[af:Kategorie:Rivier]] [[als:Kategorie:Fluss]] [[an:Categoría:Ríos]] [[ar:تصنيف:أنهار]] [[be:Катэгорыя:Рэкі]] [[bg:Категория:Реки]] [[bs:Kategorija:Rijeke]] [[ca:Categoria:Rius]] [[cs:Kategorie:Řeky]] [[cu:Катигорї:Рѣкы]] [[cv:Категори:Юханшывсем]] [[cy:Categori:Afonydd]] [[da:Kategori:Vandløb]] [[de:Kategorie:Fluss]] [[el:Κατηγορία:Ποταμοί]] [[en:Category:Rivers]] [[eo:Kategorio:Riveroj]] [[es:Categoría:Ríos]] [[et:Kategooria:Jõed]] [[eu:Kategoria:Ibaiak]] [[fa:رده:رودها]] [[fi:Luokka:Joet]] [[fr:Catégorie:Cours d'eau]] [[gl:Category:Ríos]] [[he:קטגוריה:נהרות]] [[hi:श्रेणी:नदी]] [[hr:Kategorija:Rijeke]] [[hu:Kategória:Folyók]] [[ia:Categoria:Fluvios]] [[id:Kategori:Sungai]] [[io:Category:Fluvii]] [[is:Flokkur:Ár (landform)]] [[it:Categoria:Fiumi]] [[ja:Category:河川]] [[ko:분류:강]] [[la:Categoria:Flumina]] [[lb:Category:Flëss]] [[lt:Kategorija:Upės]] [[lv:Kategorija:Upes]] [[mo:Category:Рыурь]] [[ms:Kategori:Sungai]] [[nds:Kategorie:Stroom]] [[nl:Categorie:Rivier]] [[nn:Kategori:Elvar]] [[no:Kategori:Elver]] [[os:Категори:Цæугæдæттæ]] [[pl:Kategoria:Rzeki]] [[pt:Categoria:Rios]] [[ro:Categorie:Râuri]] [[ru:Категория:Реки]] [[sh:Category:Rijeke]] [[simple:Category:Rivers]] [[sk:Kategória:Rieky]] [[sl:Kategorija:Reke]] [[sq:Category:Lumenj]] [[sr:Категорија:Реке]] [[sv:Kategori:Floder]] [[sw:Category:Visiwa]] [[ta:பகுப்பு:நதிகள்]] [[th:หมวดหมู่:แม่น้ำ]] [[tl:Category:Mga ilog]] [[tr:Kategori:Nehirler]] [[uk:Категорія:Ріки]] [[vec:Categoria:Fiumi]] [[vi:Thể loại:Sông]] [[zh:Category:河流]] [[zh-yue:Category:河]] 5418 17152 2005-06-03T19:34:29Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:astronomî]] 5420 37616 2006-08-05T05:34:30Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Zimanê îngilîzî]] 5421 17155 2005-06-03T19:41:01Z Erdal Ronahi 2 Zimanê Îngilîzî çû cihê Zimanê îngilîzî #REDIRECT [[Zimanê îngilîzî]] 5422 17156 2005-06-03T19:55:10Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:mirovê olê]] 5423 17157 2005-06-03T19:54:23Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:mirovê olê]] 5424 56149 2006-11-13T14:14:43Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:li gorî kar û pîşeyê kes]] 5426 37628 2006-08-05T05:35:49Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Îwan]] 5428 17162 2005-06-03T20:16:29Z Erdal Ronahi 2 Wîkîpedia:redirect çû cihê Wîkîpediya:Redirect #REDIRECT [[Wîkîpediya:Redirect]] 5429 17163 2005-06-03T20:54:29Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Wîkîpediya]] 5430 17164 2005-06-03T20:58:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Wîkîpediya:Roj]] 5431 17165 2005-06-03T21:06:52Z Erdal Ronahi 2 Ji ÖP Ji ÖP 5432 35283 2006-07-12T21:19:48Z Escarbot 482 robot Adding: [[fr:Ekin Ceren Dogruak (Amara)]] [[Wêne:Ekin Dogruak (Amara).jpg|right]] '''Ekin Ceren Doğruak (Amara)''' (8.1.1981 [[Ankara]]-31.5.2005 [[Qeladizê]]) [[şoreşger|şoreşgerek]] [[enternasyonalîst]] bû. Di 31ê gulana 2005an de li başûrê Kurdistanê herêma Qeladizê di encama qezayekê de şehîd ket. Di wê qezayê de şoreşgera enternasyonalîst a [[Alman]] [[Uta Schneiderbanger]] jî jiyana xwe ji dest dabû. Dogruak endama [[PAJK]] û [[KONGRA-GEL]] bû. [[kategorî:Şehîd|Doğruak, Ekin Ceren]] [[fr:Ekin Ceren Dogruak (Amara)]] 5433 19489 2005-10-01T18:17:17Z Erdal Ronahi 2 '''Şamîlê Selîm Esgerov''' ko [[şaîr]], [[kurdolog]], [[etnograf]], [[wergêr]] û yekem şervanê kurdên Azerbaycanê di roja [[20ê Gulan]]a [[2005]]an de di 77 saliya xwe de çû ser dîlovaniya xwe. Şamîl Esgerov, ko di sala 1928an de li [[Kurdistana Sor]] li gundê [[Axçakent]]ê bajarê [[Kelbecer]]ê hatibû dinê, hê di ciwaniya xwe de bi dîrok û edebiyata Kurdistanê re, ko wê demê nav û dengê wê jî li holê nîn bû, eleqedar bûye. Dibistana navîn û amadeyiyê di dereceya baş de qedandiye û paşê jî dibistana mamosteyî ya bilind a dewleta Azerbaycanê, pey re dibistana bilind a partiyê li Bakûyê û ûnîversîteya pedagojî ya Azerbaycanê xilas kiriye. Her sê dibistanên bilind bi madalyona zêr kuta kiriye. Li bajarê Kelbecera Kurdistana Sor edîtorê rojnameyê, serokê rêxistina ciwanan Komsomolê mudirê dibistanê, waliyê bajêr, mudirê perwerdeya bajêr, serokê mûzeya dîrokê bi rengekî navdar daye meşandin. Weke mamoste di dema seroktiya Şamîl Esgerov de, rêxistina ciwanên Kelbecerê di gelemperiya Yekitiya Sovyetê de, di pêşbirka sosyalîst de rêza yekem girtibû. Mamoste Şamîl li bajarê Bakûyê ji teklîfên ko bibe rektorê ûnîversîteyê re gotiye na û mayîna li Kelbecerê tercîh kiriye, ko bêhna kurdayetiyê jê werdigirt. Di sala 1993yan de piştî ko Kurdistana Sor ji hêla artêşa Ermenistanê ve hate dagirtin, bi neçarî jiyana xwe weke penaber li bajarê Bakûyê domandiye. Mamoste Şamîl li ba xebatên civakî bi xebatên xwe yên edebî û zanistî li Yekîtiya Sovyetê û li derveyê welêt weke şexsiyetekî navdar hatiye nasîn. Tevî ko bi xwe matamatîksiyen bûye, bi kurdî û azerî helbest nivîsandiye. Edebî, etnografî, dîrokî û hunerên estetîkî di serî de nêzîkê 40 pirtûkan nîvisandiye. Mamoste Şamîl, li ser xebatên edebî yên Mamosta Cîgerxwîn teza xwe ya doktoriyê nivîsandiye, destana Mem û Zîn a Ehmedê Xanî wergerandiye zimanê azerî û wekî din jî, di serî de ji Feqiyê Teyran, Melayê Cizîrî, Evdirehman Hejar û Evdila Goran bi sedan helbestan bi zimanê azerî bi lêv kiriye. Her wiha ferhengoka zimanê azerî-kurdî, kurdî-azerî nivîsandiyê û bi vê yekê armanc girtiye, kurdên li Azerbeycanê ko zimanê wan asîmîle bûbû, ji nû ve zindî bike. Dîsa yekem ferhengoka qafiya(mişar) zimanên kurdî û azerî ji hêla Mamosteyê mezin ve hatiye çêkirin. Mamoste Şamîl emrê xwe yê biwate di rêya ronahîbûna kurdan û biratiya gelan de borandiye. Bi xwe di vê riyê de çendî ko rastê zext û zorê hatibe jî, ji şewaza jiyana xwe tu caran tawîz nedaye. Di sala 1978an de bi sedema ko kurdayetiyê dike, çar salan di zindanê de dimîne, di nav rewşa çetînahiyê de bi navê Lal Kiz destana helbestî ko 20 hezar rêzik e û dîroka têkoşîna gelê kurd vedibêje nivîsandiye û bi vê eserê helwesta xwe nîşan daye, li dijî bêmafiyên ko têne kirin. Timî di dilê Mamosteyê mezin de evîna Kurdistana mezin hebû, ew tam dildarê Kurdistana Sor bû. Mirov dikare bibêje ko li Kurdistana Sor ciyê her kevirî, her darî û her kaniyê dizanibû. Mamoste Şamîl, li komara ko lê dijiya dostên wî yên ko ji kurdayetiyê hez nedikirin jî, jê re digotin Ansîklopediya Zindî û abîdeyê zindî yê dostaniya kurd û azeriyan. Ji bo kurdên ko li nav Yekîtiya Sovyetan belav bûne, wateya Mamoste Şamîl mezin e û li ba dilê wan ew tekane şervan e, ko têdikoşe di oxira kurdayetiyê de, li nav kurdên Azerbaycanê. Gelê kurd ewladêkî xwe yê gelek nirxdar wenda kir. Em Mamosteyê mezin Şamîl Esgerov ko bi dengekî mezin ji gundê Kelbecerê diaxiviya, bi dilovanî û sipasdariyeka mezin bi bîr tînin. Ew mamosteyê me yê mezin e. Bîraweriya mezin, jîriya wî ya ronî û têkoşîna ko daye di oxira ronahîbûna kurdistanê de çavkaniya ilhama me ye. [[Kategorî:Kurdolog|Esgerov]] [[Kategorî:Helbestvan|Esgerov]] 5434 43271 2006-08-25T07:59:49Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Xinis (Erzirom)]] # [[Xinis (Silopî)]] {{cudakirin}} 5436 17169 2005-06-04T21:52:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Serhed]] 5438 63592 2007-01-07T23:00:51Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.227.32.105 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Luqman [[Wêne:gunden_sewiti.jpg|thumb|500px|Nexşeya herêma gundên ku ji aliyê dewleta tirk ve hatine valakirin]] == [[Culemêrg]] (''tr:Hakkari'')== {| border="0" |----- | *[[Evetûnûs]] *[[Balekan]] *[[Çarkelan]] *[[Bileh]] *[[Binewşan]] *[[Dêrzengil]] *[[Gundik]] *[[Gelyê Kurdik]] *[[Xendek]] *[[Kermitê]] | valign="top" | *[[Govik]] *[[Kanimehan]] *[[Mafka]] *[[Yaprakli]] *[[Ugurlu]] *[[Yeniyol]] *[[Doganli]] *[[Begir]] *[[Yukari Sarigol]] *[[Asagi Sarigol]] | valign="top" | *[[Tuzek]] *[[Kayalik]] *[[Yoncali]] *[[Geçitli]] *[[Cevizdibi]] *[[Kaval]] *[[Kavakli]] *[[Yetimli]] *[[Bazê]] *[[Beyyurdu]] | valign="top" | *[[Goksu]] *[[Nivaner]] *[[Geliye Suxê]] *[[Berus Kilisesi]] *[[Sulak]] *[[Yuce]] *[[Gelezo]] *[[Girê Dina]] *[[Selmana]] *[[Pinarli]] | valign="top" | *[[Sarp]] *[[Taslik]] *[[Degirmen]] *[[Cimenli]] *[[Hari]] *[[Igdeli]] *[[Samunan]] *[[Kotranîs]] *[[Nergiz]] *[[Gumuşlî]] | valign="top" | *[[Orta Derecik]] *[[Gelinli]] *[[Gecimli]] *[[Seriya]] *[[Baglica]] *[[Kost]] *[[Kinik]] *[[Kandil]] *[[Karasu]] *[[Gulluce]] | valign="top" | *[[Kuçukkoy]] *[[Sergeli]] *[[Tahi]] *[[Çemtox]] *[[Herge]] *[[Zerekli]] *[[Melota]] |} *'''[[Gewer]] ''' (''tr:Yüksekova'') {| border="0" |----- | *[[Sevê]] *[[Çemê Pehn]] *[[Şêxmeman]] *[[Rezik ]] *[[Veregos]] *[[Serpil]] *[[Zerê]] | valign="top" | *[[Talanê]] *[[Matê]] *[[Birixan]] *[[Zerenê]] *[[Elsan]] *[[Pagenk]] |} <br/> *'''[[Şemzînan]]''' (''tr:Şemdinli'') {| border="0" |----- | *[[Ankay]] *[[Kepîrlî]] *[[Îkîztaş]] *[[Yumrûkkaya]] *[[Bîgalta]] | valign="top" | *[[Begor]] *[[Mugeyla]] *[[Bedkar]] *[[Bêdaw]] *[[Sivaherk]] |} <br/> *'''[[Çelê]]''' (''tr:Çukurca'') {| border="0" |----- | *[[Kavûsak]] *[[Cevîzlî]] *[[Yeşîltaş]] *[[Adakli]] *[[Durî]] *[[Işikli]] *[[Koprulu]] | valign="top" | *[[Ormanli]] *[[Harli]] *[[Kavsak]] *[[Çayirli]] *[[Uzumlu]] *[[Çinarli]] (ne bitimamî) |} <br/> == [[Bedlîs]] (''tr:Bitlis'')== {| border="0" |----- | *[[Lard]] *[[Hevek]] *[[Otlu]] *[[Hevene]] *[[Çeman]] *[[Hivanis]] *[[Karukên]] | valign="top" | *[[Gomsek]] *[[Herdê]] *[[Îngol]] *[[Perematê]] *[[Miryanis]] *[[Xumaç]] *[[Suwê]] |} <br/> *'''[[Tetwan]]''' (''tr:Tatvan'') {| border="0" |----- | *[[Uranis]] *[[Pertevkût]] *[[Pancas]] *[[Engesor]] *[[Pihok]] *[[Inzan]] *[[Axkis]] *[[Kirtvan]] | valign="top" | *[[Çanges]] *[[Çorsin]] *[[Ez]] *[[Sulu]] *[[Avetax]] *[[Sargaç]] *[[Vanik]] *[[Kurtikan]] |} <br/> *'''[[Mûtkî]]''' (''tr:Mutki'') {| border="0" |----- | *[[Virkol]] *[[Seransor]] *[[Qeflike]] *[[Hemamekan]] *[[Parêzan]] | valign="top" | *[[Çeman]] *[[Aspencir]] *[[Gerêgir]] *[[Lafêna]] *[[Berganê]] |} <br/> *'''[[Xîzan]]''' (tr:''Hizan'') {| border="0" |----- | *[[Gulpik]] *[[Hiset]] *[[Pars]] *[[Serik]] *[[Pişta Resan]] *[[Giradifin]] *[[Giraziyaret]] *[[Cinda]] *[[Aviyan]] *[[Geval]] | valign="top" | *[[Tavlik]] *[[Beru]] *[[Arpans]] *[[Sersere]] *[[Begri]] *[[Kunduz]] *[[Us]] *[[Çaqiran]] *[[Nernis]] *[[Hanzrat]] | valign="top" | *[[Ase]] *[[Berûj]] *[[Şukur]] *[[Oris]] *[[Telas]] *[[Tisûn]] |} <br/> == [[Wan]] (''tr:Van'')== <br/> *'''[[Şax]]''' (''tr:Çatak'') {| border="0" |----- | *[[Simanis]] *[[Ferkinis]] *[[Xumar]] *[[Ting]] *[[Teresan]] *[[Heldan]] *[[Bezanis]] *[[Çiçan]] *[[Martinis]] *[[Turanis]] | valign="top" | *[[Kurk]] *[[Destan]] *[[Xaçêsor]] *[[Hacibey]] *[[Xwarg]] *[[Turbêset]] *[[Ezdinan]] *[[Enines]] *[[Kêtê]] *[[Koranan]] | valign="top" | *[[Zeferan]] *[[Cenefê]] *[[Sul]] *[[Qoranan]] *[[Orik]] *[[Konarga]] *[[Mela Keles]] *[[Kelehê]] *[[Salat]] |} <br/> *'''[[Muksî]]''' (''tr:Bahçesaray'') {| border="0" |----- | *[[Memode]] *[[Telefan]] *[[Kanûxumar]] *[[Perz]] *[[Gundê Zîlan]] | valign="top" | *[[Giyanis]] *[[Malêsavûwar]] *[[Zoravan]] *[[Minikas]] *[[Xirabsork]] |} <br/> *'''[[Elbak]]''' (''tr:Başkale'') *[[Çox]] *[[Beblesin]] *[[Tigi]] *[[Karabilyan]] <br/> == [[Êlih]] (''tr:Batman'')== <br/> *'''[[Heskif ]], (Heskêf)''' (''tr:Hasankeyf'') {| border="0" |----- | *[[Himediyê]] *[[Dazcana]] *[[Mirdesê]] *[[Atlihan]] *[[Pegrafê]] *[[Eynbolatê]] *[[Xirbakûr]] | valign="top" | *[[Kaniyamezin]] *[[Kêdil]] *[[Girêbekir]] *[[Kaneynê]] *[[Alinê]] *[[Çatalsû]] *[[Izdara]] |} <br/> *'''[[Qubîn]]''' (''tr:Beşiri'') *[[Avtaxwarê]] *[[Xenduk]] *[[Qubabê]] *[[Bisira Jorê]] *[[Bisira Xwarê]] *[[Awtajorê]] <br/> *'''[[Kercews]]''' (''tr:Gercüş'') {| border="0" |----- | *[[Kelehê]] *[[Gundik]] *[[Berdehol]] *[[Bilaksê]] *[[Seyare]] *[[Hirmesê]] *[[Derifkan]] *[[Bêcirman]] *[[Gundikê Kolan]] *[[Ecibê]] *[[Çalikê]] | valign="top" | *[[Malamihê]] *[[Zivinga Abirbinya]] *[[Habizbinê]] *[[Bervena]] *[[Derefe]] *[[Berkolinê]] *[[Xina]] *[[Zeviya Sor]] *[[Dizdara]] *[[Botika]] |} <br/> *'''[[Hezzo]]''' (''tr:Kozluk'') {| border="0" |----- | *[[Newala]] *[[Tirop]] *[[Gola]] *[[Aynras]] *[[Serika]] *[[Timox]] *[[Merga mezrasi]] | valign="top" | *[[Hergemo]] *[[Cindo]] *[[Mursifan]] *[[Papur]] *[[Melamesurê]] *[[Dersewan]] *[[Ceznê]] |} <br/> *'''[[Kabilcevz]]''' (''tr:Sason'') {| border="0" |----- | *[[Herendê]] *[[Şêxika]] *[[Permîsa Şêxa ]] *[[Sebanê]] *[[Teras]] *[[Heribê]] *[[Horsalê]] *[[Herdayê]] *[[Şêxhamza]] *[[Cacasê]] *[[Belav]] *[[Helîz]] *[[Tanzê]] | valign="top" | *[[Gomik]] *[[Gurgenlî]] *[[Kaçiring]] *[[Mitheng]] *[[Belesewa]] *[[Malamele]] *[[Çeme Miratê]] *[[Gerok]] *[[Malademira]] *[[Çay]] *[[Gawistê]] *[[Hergok]] *[[Darabiyê]] |} ==[[Sêrt]] (''tr:Siirt'')== {| border="0" |----- | *[[Gêra Ûsê]] *[[Biloris]] *[[Lêfe]] *[[Gewat]] *[[Zila]] *[[Zuvêk]] *[[Qesrik]] *[[Dodayis]] *[[Kalender]] *[[Derxalb]] | valign="top" | *[[Şemsê]] *[[Mehînê]] *[[Miwela]] *[[Tevlik]] *[[Gûhera]] *[[Qesrik]] *[[Geravis]] *[[Seyfiyê]] *[[Soranê]] |} <br/> *'''[[Misirc]]''' (''tr:Kurtalan'') {| border="0" |----- | *[[Behavs]] *[[Beytil]] *[[Kendalê]] *[[Kasirkê]] *[[Husêniyê]] *[[Gozik]] *[[Çemkurik]] *[[Commaniyê]] *[[Tavlikê]] *[[Cefanê]] *[[Usiyê]] | valign="top" | *[[Merge]] *[[Belekê]] *[[Asik]] *[[Anderê]] *[[Xirbê]] *[[Beysatun]] *[[Aynkesir]] *[[Bacriyê]] *[[Dimserk ]] *[[Til]] |} <br/> *'''[[Kufra]]''' (''tr:Şirvan'') *[[Mezra Şexan]] *[[Saras]] *[[Endê]] *[[Merç]] *[[Hesko]] *[[Xerxas ]] *[[Zuzaht]] <br/> *'''[[Hewêl]]''' (''tr:Baykan'') *[[Bayikê]] *[[Bilvanîs]] *[[Bestan]] *[[Çukurtaş]] *[[Mezre]] <br/> *'''[[Xesxêr]]''' (''tr:Perwarî'') {| border="0" |----- | *[[Xerxor]] *[[Besa]] *[[Beruk]] *[[Erkent]] *[[Kundes]] *[[Medrese]] *[[Mexês]] *[[Serhel]] *[[Keverok]] *[[Suxêya]] | valign="top" | *[[Hot]] *[[Hol]] *[[Kal]] *[[Nejeç]] *[[Zoravan]] *[[Keleh]] *[[Aqêr]] *[[Meseh]] *[[Baglica]] *[[Omyanus]] | valign="top" | *[[Kesrik]] *[[Kevsin]] *[[Axiyan]] *[[Çema]] *[[Geliye Osman]] *[[Sikeytiya]] *[[Kerxar]] *[[Bane Aziza]] *[[Kaê Nizir]] *[[Koçnis]] | valign="top" | *[[Berûk]] *[[Tosuntarla]] *[[Hertevina]] *[[Çeleka]] *[[Tiri]] *[[Gurzuvan]] *[[Tal]] |} <br/> *'''[[Dih]]''' (''tr:Eruh'') {| border="0" |----- | *[[Garisan]] *[[Şêxwelî]] *[[Bilcuna]] *[[Isxasa]] *[[Baluka]] *[[Kaniya Biyê]] *[[Elezîz]] *[[Torik ]] *[[Diriskê ]] *[[Daran]] *[[Milan]] | valign="top" | *[[Bêngov]] *[[Qesir Celo]] *[[Nêhkê]] *[[Sisil]] *[[Emtê]] *[[Şextûrk]] *[[Gelî]] *[[Serkar]] *[[Firisan]] *[[Bikêt]] *[[Terhêm]] | valign="top" | *[[Memira]] *[[Girdara]] *[[Hesinka]] *[[Awal]] *[[Guvesîl]] *[[Difnî]] *[[Ebûbekran]] *[[Zivinga Hecîelî]] *[[Parês]] *[[Hergulê]] *[[Kanka]] | valign="top" | *[[Misêfra]] *[[Ginyanîs]] *[[Bûzikra]] *[[Diriskê]] *[[Sukav]] *[[Derawud]] *[[Sewera]] *[[Ifaça]] *[[Aktikan]] *[[Rexênê]] |} <br/> ==[[Şirnex]] (''tr:Şirnak'')== {| border="0" |----- | *[[Turkiz]] *[[Biyava]] *[[Gundikê Melê]] *[[Gundikê Remo]] *[[Medikan]] *[[Kendala]] *[[Nerêx]] *[[Banê Botuyan]] *[[Glindor]] *[[Fêrisa]] *[[Gûzagurka]] | valign="top" | *[[Kurum]] *[[Spindarok]] *[[Silyan]] *[[Avyan]] *[[Navyan]] *[[Avka Masya]] *[[Cinet]] *[[Qarnê]] *[[Basret]] *[[Spîvyan]] *[[Bisires]] | valign="top" | *[[Şerefiya]] *[[Bezokê]] *[[Gundmitrip]] *[[Banê Mehînda]] *[[Hestan]] *[[Hema]] *[[Gezerok]] *[[Dera]] *[[Kopanî]] *[[Banê Cindiya]] *[[Nanîf]] | valign="top" | *[[Divin]] *[[Zeytûnik]] *[[Dihde]] *[[Sara]] *[[Xudan]] *[[Destik]] *[[Xwarê Pizo]] *[[Kanî Ferske]] *[[Zorava]] *[[Berezan]] | valign="top" | *[[Banabiyê]] *[[Girê Spî]] *[[Çolya]] *[[Sarbitme]] *[[Dêrik]] *[[Semka]] *[[Cuneyt]] *[[Gundikê Ûso]] *[[Deryê Kera]] *[[Zifka]] | valign="top" | *[[Derye Duvyan]] *[[Ziyaret]] *[[Xirabelisa]] *[[Benderuk]] *[[Meydin]] *[[Dêrsew]] *[[Berê Mirê]] *[[Dimiyla]] *[[Rusor]] *[[Sehrebon]] | valign="top" | *[[Belûze]] *[[Cuniver]] *[[Çeme Mezin]] *[[Korkita Xane]] *[[Mendik]] *[[Girok]] *[[Tengê]] *[[Diryan]] *[[Xirbikê Bestê]] *[[Çala]] | valign="top" | *[[Mehujke]] *[[Reneris]] *[[Sorgoze]] *[[Berkesir]] *[[Talika]] *[[Gurdila]] *[[Sinê]] *[[Balkaya]] *[[Kavuncu]] *[[Geliye Kazi]] | valign="top" | *[[Mindikera]] *[[Seredêhle]] *[[Silerut]] *[[Riyan]] *[[Milga]] *[[Bilmat]] *[[Gewer]] *[[Diranê]] *[[Zivingok]] *[[Gurdila]] | valign="top" | *[[Gulindil]] *[[Avka Tehlo]] *[[Ramûran]] *[[Dehreban]] *[[Gelî]] *[[Mistaxe]] *[[Talga]] *[[Bacrit]] *[[Bertul]] *[[Dedeoren]] |} <br/> *'''[[Base]]''' (''tr:Güçlükonak'') {| border="0" |----- | *[[Banê]] *[[Keresa]] *[[Sewê]] *[[Sehrika]] *[[Ziving]] *[[Hanihejira]] *[[Neviya]] *[[Meydana Selê]] *[[Hirares]] | valign="top" | *[[Newiyan]] *[[Şikefta Yusufan]] *[[Çeme Gewr]] *[[Gerê]] *[[Zewê]] *[[Guyina]] *[[Ziwînga Sikaka]] *[[Xursê]] *[[Kerxor]] |} <br/> *'''[[Elkê]]''' (''tr:Beytüşebap'') {| border="0" |----- | *[[Kehnireş]] *[[Kûtnis]] *[[Gelikan]] *[[Derahine ]] *[[Mehriye]] *[[Surge]] *[[Germok]] *[[Hewsebe]] *[[Komir]] *[[Kelehok]] *[[Suxurpaşa]] | valign="top" | *[[Sêtkar]] *[[Nevala Genima]] *[[Bordikêl]] *[[Pirana]] *[[Torane]] *[[Xinzorik]] *[[Hozê]] *[[Gunike Siparkiyan]] *[[Hênik]] *[[Kizvankê]] *[[Pirdoda]] | valign="top" | *[[Hecelya Jer]] *[[Hecelya Jor]] *[[Kaçit]] *[[Mêlixa]] *[[Bersekera]] *[[Govik]] *[[Çeme Pire]] *[[Hevsa Berê]] *[[Sirkê]] *[[Gurgavik]] *[[Girê Gebelya]] | valign="top" | *[[Merkite]] *[[Pertavin]] *[[Zoravan]] *[[Kolka]] *[[Derabahmik]] *[[Meydana Qolya]] *[[Evrex]] *[[Sulav]] *[[Berman]] *[[Geznex]] *[[Halê]] | valign="top" | *[[Balekan]] *[[Mergazer]] *[[Gelikân]] *[[Beyar]] *[[Beskare]] *[[Zerhel]] *[[Hewsa Bekir]] *[[Gakela]] *[[Xirabelyas]] *[[Bilbes]] |} *'''[[Qileban]]''' (''tr:Uludere'') {| border="0" |----- | *[[Siris ]] *[[Mijin ]] *[[Kadun ]] *[[Ziravik ]] *[[Deleka]] *[[Kolge ]] *[[Siwet ]] *[[Bileh ]] *[[Nerweh ]] *[[Alos ]] *[[Revenka]] | valign="top" | *[[Hedris]] *[[Zeviyan ]] *[[Çeman]] *[[Ripin ]] *[[Heletê]] *[[Robosk ]] *[[Kelhesna ]] *[[Mehraw ]] *[[Sipazyan ]] *[[Nirêh ]] *[[Qalik]] | valign="top" | *[[Kror ]] *[[Baziyan ]] *[[Ewîl]] *[[Yekmal]] *[[Mergeh]] *[[Hilal]] *[[Becuhe]] *[[Mutluca]] *[[Cevizlidere]] *[[Kolik ]] |} <br/> *'''[[Silopî]]''' (''tr:Silopi'') {| border="0" |----- | *[[Derebaşî]] *[[Herbul]] *[[Dêrasor ]] *[[Dêradevs]] *[[Baspin ]] *[[Gitê ]] *[[Besere ]] *[[Hesena ]] *[[Xinis]] | valign="top" | *[[Silp ]] *[[Girabiya]] *[[Bezgin]] *[[Danesor]] *[[Seravik]] *[[Devis ]] *[[Blika ]] *[[Mehra]] |} <br/> *'''[[Cizîr]]''' (''tr:Cîzre'') {| border="0" |----- | *[[Bunisra]] *[[Hebler ]] *[[Şax ]] *[[Rewênî ]] *[[Baziftê ]] *[[Bakertal]] *[[Ernebat ]] *[[Baska]] *[[Genda]] | valign="top" | *[[Bakosk]] *[[Dêra Jêr ]] *[[Dêra Jor ]] *[[Dêra Bilind]] *[[Basîsik ]] *[[Seravê]] *[[Robara Jor ]] *[[Robara Jêr ]] |} <br/> *'''[[Hezex]]''' (''tr:Idil'') {| border="0" |----- | *[[Bakvan ]] *[[Xaltan ]] *[[Xenduk ]] *[[Hespist ]] *[[Guriza]] *[[Kasroq ]] *[[Temerzê ]] *[[Soran ]] *[[Axrit ]] *[[Bayrik]] | valign="top" | *[[Kivex]] *[[Bertal ]] *[[Xirapdarik]] *[[Delave Qesrê ]] *[[Narinci]] *[[Bêzirkê ]] *[[Basak]] *[[Zinarix ]] *[[Kefsur ]] *[[Basibirin]] | valign="top" | *[[Xaltan ]] *[[Midih ]] *[[Zengilox ]] *[[Hêdil]] *[[Siftik]] *[[Xirabê Tûya ]] *[[Bafê ]] *[[Tilêla ]] *[[Karaxirap ]] *[[Xêlani]] | valign="top" | *[[Erzenix ]] *[[Dupiçe ]] *[[Destêdarê]] *[[Mizgevtog ]] *[[Xirbak]] *[[Bahrim ]] *[[Fîrfêl]] *[[Fil ]] *[[Xendek]] |} <br/> ==[[Mêrdîn]] (''tr:Mardin'')== <br/> *'''[[Midyad]]''' (''tr:Midyat'') *[[Taka]] *[[Koçane]] *[[Deyvanke]] *[[Nemirdane]] *[[Kevnase]] <br/> *'''[[Qoser]]''' (''tr:Kiziltepe'') {| border="0" |----- | *[[Babine ]] *[[Amrut ]] *[[Biloka ]] *[[Wardimsa Jor ]] *[[Wardimsa Jer ]] | valign="top" | *[[Faris]] *[[Alipasa]] *[[Xubat]] *[[Heft Xweh]] |} <br/> *'''[[Stewr]]''' ''tr:Savur'') *[[Tizyan ]] *[[Bakeysê]] *[[Bakustan ]] *[[Cizrê]] *[[Kunifir ]] *[[Kose]] *[[Elfan]] *[[Quzerip]] <br/> *'''[[Şemrex]]''' ''tr:Mazidag'') {| border="0" |----- | *[[Korco]] *[[Kûluka Xeryayi]] *[[Lolan ]] *[[Xirbemêzin]] *[[Xarok ]] *[[Melebiyê ]] *[[Kanya Ali]] *[[Halelyali]] *[[Mendila ]] *[[Golagule ]] | valign="top" | *[[Semika ]] *[[Hesena ]] *[[Yêwre]] *[[Kelek]] *[[Kebapçi]] *[[Gat ]] *[[Mixat]] *[[Hilbelus]] *[[Şêxamed ]] *[[Xirbêaryê]] | valign="top" | *[[Tawisî ]] *[[Ûsibê Pirê]] *[[Hindiliz]] *[[Melebik ]] *[[Durakli]] *[[Golika Geryayi]] *[[Simak]] *[[Golikê]] *[[Sebe]] *[[Xirbebîran]] | valign="top" | *[[Tavisî]] *[[Pîran]] *[[Mendela]] *[[Tarin]] *[[Hezazê]] *[[Xirbe Azim]] |} <br/> *'''[[Dêrik]]''' (''tr:Derik'') {| border="0" |----- | *[[Majmajkê ]] *[[Siçana ]] *[[Girik ]] *[[Serê Mergê]] *[[Mixat ]] *[[Girxanik ]] *[[Sisan]] *[[Şêxadem ]] *[[Qubik Çagil]] *[[Sevtege ]] | valign="top" | *[[Serbê ]] *[[Xirar ]] *[[Demurliyê ]] *[[Selme]] *[[Mezrajor]] *[[Remok ]] *[[Xirbagura]] *[[Giresor ]] *[[Germik]] *[[Şêba Jêr ]] *[[Şêba Jor ]] | valign="top" | *[[Xanî Sor]] *[[Menteşiya Jêrîn ]](Hinek Mal) *[[Insilk]] *[[Qubik]] *[[Meskina]] |} <br/> *'''[[Nisêbîn]]''' (''tr: Nusaybin'') {| border="0" |----- | *[[Çalê]] *[[Serêkaniyê ]] *[[Cilibgrave ]] *[[Kûçûkkardes]] *[[Gorentepe]] *[[Mezra Geliyê Pira]] *[[Sêderi]] *[[Qêsrik]] *[[Dêra Çomera]] *[[Bazar]] | valign="top" | *[[Kunar]] *[[Mendikan]] *[[Fiskîn]] *[[Misavil]] *[[Xanîka Şêxa]] *[[Baminmin]] *[[Mezra Hesenka]] *[[Hemzo]] *[[Geliyê Sora]] *[[Sêvtilik]] | valign="top" | *[[Badip]] *[[Xirbê Mişka]] *[[Marinê]] *[[Kunarê]] *[[Sarinkê ]] |} <br/> *'''[[Mehsertê]]''' (''tr:Ömerli'') {| border="0" |----- | *[[Yeste ]] *[[Xanîsorê ]] *[[Şêxmahmût ]] *[[Kevarêye ]] *[[Kayabali]] *[[Komurlî]] *[[Ovabaşî]] | valign="top" | *[[Sulakdere]] *[[Kocakuyu]] *[[Sivritepe]] *[[Tasgedik]] *[[Xirbêmamita]] *[[Xirbelik]] *[[Xirbê Kermêdi]] |} <br/> *'''[[Kerboran]]''' ''(tr: Dargeçit)'' {| border="0" |----- | *[[Dêrik]] *[[Dirûsk]] *[[Zêwik]] *[[Gundikê Azimê]] *[[Berzew]] *[[Mistê]] *[[Dereca ]] *[[Gurdikêhaci]] *[[Firava]] *[[Batkîm]] | valign="top" | *[[Sadan]] *[[Germero]] *[[Qewaqa]] *[[Berkewan]] *[[Mistê ]] *[[Dînarê]] *[[Başrût]] *[[Germavê]] *[[Pirvan]] *[[Izajê]] |} <br/> ==[[Amed]] (Diyarbakir)== *[[Kerkula]] *[[Saklat]] *[[Azraoglu ]] *[[Hanifi]] *[[Çavselikiya ]] *[[Tiltepan]] <br/> *'''[[Farqîn]]''' (''tr:Silvan'') {| border="0" |----- | *[[Bilbil ]] *[[Gundikêbirahîm ]] *[[Şemrax ]] *[[Bayik ]] *[[Hiskêmerg ]] *[[Ferhend ]] *[[Pileka ]] *[[Belawela ]] *[[Hîleliyê]] *[[Goltepe]] | valign="top" | *[[Sevlera ]] *[[Gormez]] *[[Hesendeliye]] *[[Heciçerkez]] *[[Çiçika]] *[[Huseynka]] *[[Deyka]] *[[Kizlal]] *[[Miranga]] *[[Kanispiyê]] | valign="top" | *[[Bezwan]] *[[Baskê ]] *[[Dêrika Miqûrê]] *[[Kaniya Gula]] *[[Kûrbeyt]] *[[Basimt]] *[[Fisatê ]] *[[Zinzin]] *[[Mereni]] *[[Serêli]] | valign="top" | *[[Mala Sawû]] *[[Barkus]] *[[Kaniya Kewa]] *[[Korit]] *[[Veysika]] *[[Mireliya]] *[[Çirike]] *[[Sehbe Derûn]] *[[Karamusê]] *[[Sergewrê]] |} <br/> *'''[[Pîran]]''' (''tr:Dicle'') {| border="0" |----- | *[[Prejman ]] *[[Xaçek ]] *[[Saruli ]] *[[Alizilfiya ]] *[[Silbetan ]] *[[Heridan ]] *[[Enbil ]] *[[Mezirkê ]] *[[Quye ]] *[[Tonekrag ]] | valign="top" | *[[Govele]] *[[Arusek ]] *[[Pishasan ]] *[[Kelkom ]] *[[Kendalê]] *[[Holê]] *[[Alabengi]] *[[Zigre ]] *[[Bawodin]] *[[Derik]] |} <br/> *'''[[Pasûr]]''' (''tr:Kulp'') {| border="0" |----- | *[[Askar ]] *[[Nedera ]] *[[Babucenk ]] *[[Dimilyan ]] *[[Resikan ]] *[[Badika Hevrê]] *[[Asarka ]] *[[Tiyaks ]] *[[Qasser ]] *[[Safirnuta]] *[[Emer]] | valign="top" | *[[Safirnuta Merga Bota]] *[[Safirnuta Tiraka]] *[[Safirnuta Hizni ]] *[[Hiskabut]] *[[Xaçika]] *[[Nercik ]] *[[Delit]] *[[Salten]] *[[Serefkan ]] *[[Sirnaz ]] | valign="top" | *[[Sindîz]] *[[Sikeftiya ]] *[[Komak]] *[[Bahemdan ]] *[[Goman ]] *[[Sinas ]] *[[Zikti ]] *[[Malamici ]] *[[Mala Dînarê ]] *[[Dilet]] | valign="top" | *[[Ûçkoyu]] *[[Yakut]] *[[Memikan ]] *[[Yukari Polatli]] *[[Girindiz ]] *[[Kevirxan]] *[[Xujart]] *[[Duderyan ]] *[[Çiçek]] *[[Gavgas]] | valign="top" | *[[Tur]] *[[Behemdan ]] *[[Arkatin]] *[[Cumar ]] *[[Kanika ]] *[[Giremori ]] *[[Hus ]] *[[Yacuxa]] *[[Miriska]] *[[Qijika]] | valign="top" | *[[Geliyê Piresê]] *[[Geliyê Musir]] *[[Geliyê Amanka]] *[[Panax]] *[[Geliyê Hunê]] *[[Qeytere]] *[[Narcik]] *[[Girindes]] *[[Xoçka]] *[[Kapuka]] | valign="top" | *[[Belin]] *[[Deyas ]] *[[Hertan ]] *[[Dinlik]] *[[Kefan]] *[[Godern]] *[[Cews]] *[[Temiran ]] *[[Nevuk]] *[[Dirazeyn]] | valign="top" | *[[Sergewrê]] *[[Tiryar]] *[[Gomak ]] *[[Zirakti ]] *[[Kiran ]] *[[Mezir ]] *[[Guner]] *[[Guyê ]] *[[Kulpik]] *[[Mezra]] |} <br/> *'''[[Lîce]]''' (''tr:Lice'') {| border="0" |----- | *[[Fîs ]] *[[Derxus ]] *[[Bawerdê]] *[[Peçar]] *[[Xanagalê ]] *[[Mehmê ]] *[[Xiraba]] *[[Xumbas]] *[[Pasçiya]] *[[Hezan ]] | valign="top" | *[[Sisê ]] *[[Bamitni]] *[[Malamihê Biro ]] *[[Gozê ]] *[[Karêz ]] *[[Henvih]] *[[Pirinsk]] *[[Feytere]] *[[Herê]] *[[Hesik ]] | valign="top" | *[[Pêçar]] *[[Mastak]] *[[Neban]] *[[Kevnor]] *[[Hirboç]] *[[Herek]] *[[Daragol]] *[[Baset]] *[[Resan]] *[[Cimar]] | valign="top" | *[[Çeme Elika]] *[[Kafirun]] *[[Şêxmûs]] *[[Hesrit]] *[[Mustak]] *[[Fum]] *[[Pirêk]] *[[Kijikbihiv]] *[[Darli]] *[[Savat]] | valign="top" | *[[Soga ]] *[[Huseynik ]] *[[Liçok ]] *[[Koruca]] *[[Piroz]] *[[Nayi]] *[[Goztik]] *[[Zengesor]] *[[Barav]] *[[Bawerd]] | valign="top" | *[[Sertut]] *[[Xilboç]] *[[Bubik]] *[[Gozrik]] *[[Herpê ]] *[[Bêsist ]] *[[Multik]] *[[Dehlazêrî]] *[[Hindiliz ]] *[[Mizrak]] | valign="top" | *[[Zengê ]] *[[Henyat]] *[[Eloxiso]] *[[Kuruçay]] *[[Cinesor]] *[[Zara ]] *[[Hewrê]] *[[Celkê ]] *[[Goma Hecî Qadir]] *[[Pirik ]] | valign="top" | *[[Goma Çelebiyê]] *[[Saklat]] *[[Balince ]] *[[Firdeys]] *[[Goma Heci Emrexan]] *[[Engul]] *[[Binemeryan]] *[[Cumarê]] *[[Pirê]] *[[Entaq ]] | valign="top" | *[[Xanegela]] *[[Combelas ]] *[[Derkam]] *[[Kiledar]] *[[Puneyn]] *[[Ekro]] *[[Misirf]] *[[Goma Arif Beg]] *[[Goma Bekiran]] |} <br/> *'''[[Hezro]]''' (''tr:Hazro'') {| border="0" |----- | *[[Kofercin ]] *[[Cumat]] *[[Selîma]] *[[Hindez]] *[[Halhal]] *[[Simsim]] | valign="top" | *[[Xodik]] *[[Kanî]] *[[Xondof]] *[[Beskel]] *[[Kaniyaspî]] *[[Bazman]] |} <br/> *'''[[Erxenî]]''' (''tr:Ergani'') {| border="0" |----- | *[[Hindis]] *[[Qawirme]] *[[Kupu]] *[[Ceyda]] *[[Malan]] | valign="top" | *[[Gizgin]] *[[Çavak]] *[[Kaydalî]] *[[Hilar]] *[[Uçkardeş]] |} <br/> *'''[[Hênê]]''' (''tr:Hani'') {| border="0" |----- | *[[Sera ]] *[[Commanas]] *[[Derkam]] *[[Batelt]] *[[Kuyular]] *[[Eskin]] *[[Goma Bekira]] *[[Serdê ]] | valign="top" | *[[Koçeran]] *[[Hûrik ]] *[[Derno ]] *[[Topçûlar]] *[[Xorsê ]] *[[Turalî]] *[[Kaledîbî]] |} <br/> *'''[[Bismil]]''' *[[Kurdhecî ]] *[[Bîrlik ]] *[[Çavûşoglu]] *[[Başkoy]] *[[Kopeklî]] *[[Malamûsê ]] *[[Zengilê]] <br/> *'''[[Şamkuş]]''' (''tr:Çermik'') *[[Aşagi Sehler]] *[[Girêgûz ]] *[[Çepal]] <br/> == [[Çewlik]] (''tr:Bingöl'') == *[[Guzeldere]] *[[Hamek]] *[[Matun ]] *[[Çirik]] <br/> *'''[[Darahênê]]''' (''tr:Genç'') {| border="0" |----- | *[[Pîroz]] *[[Riz]] *[[Dedebag]] *[[Kesan]] *[[Hesbern]] *[[Saferun]] *[[Gerçekli]] *[[Mimkun]] *[[Mezrakuzê]] *[[Zulfun]] *[[Dirî]] | valign="top" | *[[Satos]] *[[Lêdilê]] *[[Karzêl]] *[[Vartuk]] *[[Angesor]] *[[Anaxsir]] *[[Mordarik]] *[[Herkin]] *[[Prons]] *[[Xisqonis]] *[[Yaxmuk]] *[[Avdos]] | valign="top" | *[[Azgler ]] *[[Misware]] *[[Saxuk]] *[[Gelbe]] *[[Xedesimat]] *[[Tiryar]] *[[Xursiyê]] *[[Sergewrik]] *[[Arxat]] |} <br/> *'''[[Gêxî]]''' (''tr:Kigi'') {| border="0" |----- | *[[Gatik]] *[[Hergep]] *[[Guneşlî]] *[[Avtariç]] *[[Zenan ]] *[[Hozavit]] *[[Bilecê]] *[[Destik]] *[[Hopik]] *[[Hogaskomlari ]] | valign="top" | *[[Xarixa jor ]] *[[Xarixa jêr ]] *[[Unguzuk ]] *[[Çanakli]] *[[Abvank ]] *[[Çomak]] *[[Hurs]] *[[Arik ]] *[[Tirikan ]] *[[Suvariç ]] | valign="top" | *[[Cibirkoy ]] *[[Xacitur ]] *[[Kijikan]] *[[Horur ]] *[[Malaibrahim]] *[[Halveliyan ]] *[[Sair]] *[[Sellihaydan ]] *[[Hosasan ]] *[[Vatrakum]] | valign="top" | *[[Abdalan]] *[[Melekan]] *[[Gulikan]] *[[Gimek]] |} <br/> ==[[Elezîz]] ([[Mezra]]) (''tr:Elazığ'') == <br/> *'''[[Depe]]''' (''tr:Karakoçan'') {| border="0" |----- | *[[Çayir Gulu]] *[[Findik]] *[[Mama Axê ]] *[[Uçbudak koyu]] *[[Koma Mala Bapîrê]] *[[Seymamudan ]] | valign="top" | *[[Pas ]] *[[Çelexas ]] *[[Oxçiyan ]] *[[Elbegyan ]] *[[Birik ]] |} <br/> ==[[Mûş]] (''tr:Muş'')== {| border="0" |----- | *[[Geli Aliya ]] *[[Geliye Gûzan]] *[[Kexasen ]] *[[Karlidere]] *[[Semol ]] *[[Xerbiya]] *[[Kepenek]] *[[Yolgozler]] *[[Yûnoren]] *[[Zengok ]] | valign="top" | *[[Kêran ]] *[[Eralan]] *[[Hovit]] *[[Kabus]] *[[Nevala Mulkê]] *[[Koşk]] *[[Mezra Momê]] *[[Kewar]] *[[Orix ]] *[[Ajmanuk]] | valign="top" | *[[Şêx Xelan]] *[[Guzu]] *[[Bozikan]] *[[Axînok ]] *[[Susemêrg]] *[[Şerefxan]] *[[Komis]] *[[Vartinîs ]] |} <br/> *'''[[Milazgir]]''' (''tr:Malazgirt'') *[[Nordin]] *[[Golaglî]] *[[Tendurek]] <br/> *'''[[Kop]]''' (''tr:Bulanik'') *[[Axpiris ]] *[[Dungok]] <br/> *'''[[Kizilagaç]]''' *[[Şenkoy]] *[[Laçika]] *[[Welika]] *[[Geliyê Aliyan]] <br/> ==[[Riha]] (Urfa)== {| border="0" |----- | *[[Gergeli]] *[[Igdeli]] *[[Tahi]] *[[Herke]] *[[Centox]] *[[Turbelî]] *[[Bay]] | valign="top" | *[[Beyyurdu]] *[[Binevsiyan]] *[[Goksu]] *[[Dargezil]] *[[Mezincik]] *[[K. Servan]] |} <br/> *'''[[Wêranşar]]''' (''tr:Viranşehir'') {| border="0" |----- | *[[Zevra]] *[[Mozik]] *[[Qedaosman]] *[[Temkirik]] *[[Çeçena]] | valign="top" | *[[Çerxa]] *[[Nohut]] *[[Ûçgol]] *[[Burç]] *[[Oglakçi]] |} <br/> *'''[[Siwêreg]]''' ''(tr: Sîverek)'' *[[Erebûk]] <br/> ==[[Agirî]] (''tr:Agri'')== {| border="0" |----- | *[[Heciheci]] *[[Rume]] *[[Gunde Kuçik]] *[[Extê-1]] *[[Extê-2]] *[[Extê-3]] *[[Aktas]] *[[Akçay]] *[[Karaceran]] *[[Mestaf]] | valign="top" | *[[Zeyt]] *[[Gezgezg]] *[[Buruka]] *[[Dado]] *[[Semo]] *[[Darik]] *[[Ereb]] *[[Keso]] *[[Ferxi]] *[[Dosmin]] | valign="top" | *[[Yukari Pamuktasi]] *[[Asagi Pamuktasi]] *[[Çatalipasa]] *[[Agdana]] |} <br/> *'''[[Giyadîn]]''' (''tr:Diyadin'') *[[ Tuteka jor]] *[[Hecîxalid]] *[[Çoban]] *[[Koco]] *[[Şikefta nêriya (Zorava jor)]] *[[Zorava jêr]] *[[Çobana Qaska]] *[[Darik]] <br/> *'''[[Avkevir]]''' (''tr:Tasliçay'') *[[Geliyê Hecî]] *[[Ziyaret-1]] *[[Ziyaret-2]] *[[Kustiya]] <br/> *'''[[Bazîd]]''' (''tr:Dogubeyazid'') {| border="0" |----- | *[[Elê]] *[[Çevirme]] *[[Karabulak]] *[[Ortûlû]] *[[Halaç]] *[[Noresîn ]] | valign="top" | *[[Mixtepe]] *[[Kavaktepe]] *[[Inek]] *[[Yedimilet]] *[[Goma Temir]] |} <br/> *'''[[Xemûr]]''' (''tr:Hamur'') *[[Taik]] *[[Kozlo]] *[[Doma Duderî]] *[[Mûsabeg]] <br/> *'''[[Îdir]]''' (''tr:Iğdır'') *[[Gewroyê Jorîn]] *[[Gewroyê Jerîn]] *[[Gomik]] *[[Mexza]] *[[Milik]] <br/> ==[[Qers]] (''tr:Kars'')== *'''[[Dîgor]]''' (''tr:Digor'') {| border="0" |----- | *[[Seban]] *[[Kocakoy]] *[[Arpali]] *[[Varli]] *[[Sorgulu]] *[[Başkoy]] | valign="top" | *[[Aydinkavak]] *[[Sorguç]] *[[Xinis]] *[[Çatag]] *[[Qercewêr]] *[[Gêvreker]] |} <br/> *'''[[Başan]]'''(''tr:Aralik'') *[[Mexzo Zilo]] *[[Qorxan]] *[[Aticilar]] *[[Bîlcan]] <br/> ==[[Dêrsim]] (''tr:Tunceli'')== {| border="0" |----- | *[[Kizilmescit]] *[[Kevat]] *[[Çatan]] *[[Gol]] *[[Gabzo]] *[[Hanikan]] *[[Kushani]] *[[Kilkoy]] *[[Gudeç]] *[[Gurbuzler]] | valign="top" | *[[Çevrecik]] *[[Kizilveren]] *[[Burnak]] *[[Koçkozuca]] *[[Buzlutepe]] *[[Koçeri]] *[[Pak]] *[[Taşitli]] *[[Hirsizpinar]] |} <br/> *'''[[Zerenik]]''' (''tr:Ovacik'') {| border="0" |----- | *[[Isikvuran]] *[[Topuzlu]] *[[Karaoglan]] *[[Çolbaşî]] *[[Merxo]] *[[Kiçikli]] *[[Hanusagi]] *[[Mekikusagi ]] *[[Kalikusagi ]] *[[Bektasiusagi]] | valign="top" | *[[Gokusagi]] *[[Molaliler]] *[[Yazioren]] *[[Xalpinar ]] *[[Babamansur]] *[[Kakber ]] *[[Sarioglan]] *[[Qozca ]] *[[Karsi ]] *[[Zaruk ]] | valign="top" | *[[Çet ]] *[[Birnan ]] *[[Kalanbuyuk ]] *[[Maras ]] *[[Budik ]] *[[Çalbaşî]] *[[Arzumak]] *[[Kusluca]] *[[Xandalar]] *[[Cixber]] | valign="top" | *[[Tilek ]] *[[Bozikusagi]] *[[Yoncali]] *[[Tornova]] |} <br/> *'''[[Pilemor]]''' (''tr:Pülümür'') {| border="0" |----- | *[[Quzk ]] *[[Gors ]] *[[Mezre silêman ]] *[[Mufuk]] *[[Senik]] *[[Pardê ]] *[[Askirek]] *[[Fêm ]] *[[Elmali]] *[[Menderik]] | valign="top" | *[[Sundoru ]] *[[Ladesel ]] *[[Kirdim]] *[[Mirova]] *[[Asagi Hasetler]] *[[Kizilbey]] *[[Asagi Muhtarkomu]] *[[Yukari Muhtarkomu]] *[[Birûk]] *[[Elmali ]] *[[Asagi Kalecik]] | valign="top" | *[[Yukari Kalecik]] *[[Almeri]] *[[Taht]] *[[Yenikoy]] *[[Kubul]] *[[Favekomu]] *[[ Geliyê jor]] *[[Geliyê jêr]] *[[Abbasusagizimagi ]] *[[Çirik ]] | valign="top" | *[[Danzik]] *[[Dagbek]] *[[Taxini]] *[[Gûrk]] |} <br/> *'''[[Nazmiye]]''' (''tr:Nazimiye'') {| border="0" |----- | *[[Kilko]] *[[Iresî ]] *[[Xodik ]] *[[Xosom ]] *[[Ciwarik]] | valign="top" | *[[Kirik]] *[[Boziya]] *[[Albeso]] *[[Dizik ]] *[[Kabat Bostanli]] |} <br/> *'''[[Xozat]]''' (''tr;Hozat'') *[[Xosan ]] *[[Sirtikan ]] *[[Tanzi ]] <br/> *'''[[Mêzgir]]''' (''tr:Mazgirt'') *[[Ambar]] *[[Kalayci]] *[[Kavun]] *[[Çandur]] *[[Karatas]] *[[Ocanir]] *[[Gûsxane ]] *[[Beroç]] *[[Koklûce]] <br/> ==[[Gurgum ]] (''tr:Maraş'')== *[[Şerbet]] *[[Gûrsel]] *[[Çeliklî]] <br/> *'''[[Elbistan]]''' *[[Sevdilli]] *[[Çiftlik]] *[[Kantarma]] *[[Hasanlili]] *[[Atmalikasanli]] *[[Topkirankale]] == Lînkên derve == * http://www.dozame.org/villages/burnedvillages.htm [[kategorî:Kurdistan]] [[kategorî:Gund]] [[kategorî:Lîste]] [[kategorî:Dîrok]] [[fr:Liste des villages kurdes évacués]] 5439 17172 2005-06-08T13:55:56Z Erdal Ronahi 2 Gundên kurdan yên hatin şewitandin çû cihê Lîsteya gundên kurdan yên hatin şewitandin #REDIRECT [[Lîsteya gundên kurdan yên hatin şewitandin]] 5441 17174 2005-06-08T23:08:40Z 80.135.97.16 #redirect [[MySpell]] 5442 17175 2005-06-08T23:19:52Z Erdal Ronahi 2 5443 21560 2005-11-21T11:26:28Z Diyako 273 vegerya guhartoya Derbaz '''Şakiro''', kurê Bedîhê Dîlê.. Kewê Ribat an Kewê Nêr.. Hema bigire di mala her Kurdekî de kasetên wî hene. Herçendî ji Erzirom-Qereyazî´yê tê zanîn jî ew bixwe ji Agirî-Patnosê ye. Tirkan navê Şakir Deniz pêve kirine. Dengê wî xwedî oktaveke bilind bû û bi du hawînan (ha hîîî ha haîî) stran digot. Ew jî yek ji şagirtên Dengbêj Reso ye û bi pirranî stranên [[Reso]] gotiye. Herwekî stranên wî bixwe jî gelek in. [[Dengbêj Reso]] jî bixwe şagirtê [[Evdalê Zeynikê]] ye. Hejmara kasetên wî 65 in. Di sala [[1996]] an de li [[Tirkiyê]], bajarê Îzmîrê di nav jiyaneke xizan û awarte de jiyana xwe ji dest da. [[kategorî:Dengbêj]] 5446 17178 2005-06-09T18:24:28Z 134.95.52.6 #redirect [[Elbistan]] 5447 24564 2006-01-11T16:41:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[licê]] 5448 17180 2005-06-09T18:26:08Z 134.95.52.6 #redirect [[Nisêbîn]] 5449 17181 2005-06-09T18:28:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kerboran]] 5451 17183 2005-06-09T22:42:32Z Erdal Ronahi 2 Şamîl Esgerov çû cihê Şamîlê Selîm Esgerov #REDIRECT [[Şamîlê Selîm Esgerov]] 5457 35796 2006-07-21T19:21:33Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako '''Pêşkît û Parkît''' pirtûkeke [[Amed Tîgrîs]] e. [[kategorî:pirtûk]] Ev pirtûk bi tevahî di rûpelên [[b:Pêşkît û Parkît|Wîkîpirtûk]] de amade ye. Amed Tîgrîs Pêşkît û Parkît Weşanên Medya Weşan no 10 Pêşkît û Parkît Çapa yekemîn: Stockholm 2001 Nivîskar Amed Tîgrîs Medya Förlag Box: 226 142 02 Trangsund Tel: 08-77120 02 ISBN: 91- 97 35 45- 8- 9 5458 17186 2005-06-12T20:30:57Z Ciyayeemereto 214 farqîn ser sûrê, mala Ezîzoxlî farqîn ser sûrê, mala Ezîzoxlî 5459 17187 2005-06-12T20:39:30Z Erdal Ronahi 2 ji Amed Tîgrîs, bi destûrê ji Amed Tîgrîs, bi destûrê 5461 29759 2006-03-22T18:38:32Z Erdal Ronahi 2 Helbestvan û wergêr '''Kawa Nemir''' di sala 1975'an de, li [[Kurdistana Bakur]], li bajarê [[Îdir]]ê ji dayik bû. Helbestvan, wergêr û xwedî û edîtorê [[Weşanxaneya Bajar]] e. Nêzîkî heft salan edîtoriya kovarên mehane yên wêjeyî, [[Jiyana Rewşen]] û [[Rewşen-Name]]yê kir. Wî heya niha ji gelek helbestvan û çîroknûsên îngilîz, îrlandî û emerîkan helbest û çîrok wergerandine kurmancî. Niha hê jî, ligel weşangeriyê, karê wî yê esasî helbest û werger e. == Berhemên wî yên çapbûyî == *[[Gilgamêş û Çend Mythosên Din]], mîtolojî, werger, 2000, [[Weşanên Jiyana Rewşenê]], Stenbol *[[Mirin Niqutî Dilê Firokevanekî Îrlandî]], [[William Butler Yeats]], helbest, werger, 2003, [[Weşanên Sî]], Stenbol *[[Selpakfiroş]], helbest, 2003, [[Weşanên Rewşen-Nameyê]], Stenbol *[[Pêşengno! Lo Pêşengno!]] (101 helbest), Walt Whitman, helbest, werger, 2004, [[Weşanên Bajar]], Stenbol *[[Welatê Bejî û Deh Koroyên 'The Rock'ê]], T. S. Eliot, helbest, werger, 2004, [[Weşanên Bajar]], Stenbol *[[Ji Çîn û Maçînê + Hemû Berhemên Helbestî yên T. E. Hulme]], Ezra Pound & T. E. Hulme, helbest, werger, 2004, [[Weşanên Bajar]], Stenbol * [[Sisli Şehir]], [[Jan Dost]] (wergera romana bi navê Mijabad ji kurmancî bo tirkî), roman, werger, 2005, [[Weşanên Beybûnê]], Enqere [[kategorî:werger]] [[kategorî:helbestvan]] 5463 65599 2007-01-20T13:35:51Z Bangin 450 {{Audio|sv-Olof_Palme.ogg|Sven '''Olof''' Joachim '''Palme'''}} (* [[30'ê rêbendanê]] [[1927]] li [[Stockholm|Stockholmê]], † [[28'ê reşemiyê]] [[1986]] dîsa li [[Stockholm|Stockholmê]]) [[serokwezîr]]ê [[Swêd]]ê bû. Serokwezîrê Swêd Olof Palme, di 30ê sermaweza 1927ê de hatiye dinyayê. Ji malbateke dewlemend tê. Tehsîla pêşîn û navîn li Swêdê qedand. Di sala 1951ê de fekulta huqûqê li [[Stokholm]]ê qedand. Bû endamê Partiya Sosyalîst ya Demokrat. Heft sala bi şûn de ket parlementoyê. Çend caran jî di hukûmetê de wezîrtî kir. Di sala [[1982]]ê de bû serokwezîr. Heta ku hat kuştin ew wezîfe pêk anî. Palme, bi fikr û tevgera xwe, li hemû dinyayê wekî aştîxwaz hate naskirin. Olof Palme di 28ê sibata [[1986]]ê de hate kuştin. [[kategorî:siyasetmedar]] [[Kategorî:swêdî]] [[bg:Улоф Палме]] [[ca:Olof Palme]] [[cs:Olof Palme]] [[da:Olof Palme]] [[de:Olof Palme]] [[el:Ούλωφ Πάλμε]] [[en:Olof Palme]] [[eo:Olof Palme]] [[es:Olof Palme]] [[et:Olof Palme]] [[fa:اولوف پالمه]] [[fi:Olof Palme]] [[fr:Olof Palme]] [[gl:Olof Palme]] [[he:אולוף פלמה]] [[hu:Olof Palme]] [[id:Olof Palme]] [[it:Olof Palme]] [[ja:オロフ・パルメ]] [[ko:올로프 팔메]] [[lt:Ulofas Palmė]] [[nl:Olof Palme]] [[nn:Olof Palme]] [[no:Olof Palme]] [[pl:Sven Olof Palme]] [[pt:Olof Palme]] [[ru:Пальме, Улоф]] [[sv:Olof Palme]] [[tr:Olof Palme]] [[zh:奥洛夫·帕尔梅]] 5464 36160 2006-07-24T21:21:00Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Cejna '''Heftemal''' ji alî [[kurd|kurdan]] ve di [[2'ê adarê]] de tê pîrozkirin. Ji deşt û newalan kulîlkên rengîn tên hevdan. Ji van kulîlkan xelekek tê çêkirin. Ji vê xelekê re [[şîlan]] tê gotin. Jin û mêr, biçûk û mezin, mirov xwe baş dişon, paqij dikin, destmêj digirin û bi dia sê caran di nava şîlanê re derbas dibin. Li gora baweriyê, mirov bi vê derbasbûna şîlanê re ji hemû kul, keder û derdan xelas dibe. Bi beden û ruhekî paqij û sivik derbasî bihara pîroz dibe. [[kategorî:cejn]] 5465 60376 2006-12-14T18:36:19Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Mahmud berzenci.jpg|thumb|Şêx Mehmûdê Berzencî]] [[Image:Flag of kurdistan-1922 1924.svg|thumb|Ala [[Keyaniya Kurdistanê]]]] '''Şêx Mehmûd Berzincî''' ('''شێخ مه‌حمودی حه‌فید''') şoreşger u siyasetmedareke kurd li [[başûrê Kurdistanê]] bû. Şêx Mehmûdê Berzencî kurê şêxê [[qadirî]], Şêx Seîd e. Piştî ku bavê wî di sala [[1908]]ê de, ji alî [[Osmaniyan]] ve hate kuştin, Şêx Mehmûd dewsa wî girt. Di salên [[Şerê Cîhanê ê Yekê]] de, ji bo avakrina dewleteke serbixwe xebitî. Bi vê armancê, bi kurdên [Îran]ê re tifaq danî û li hember ingilîz û ereban şer kir. Sê caran dewleta serbixwe "[[Keyaniya Kurdistanê]]" îlan kir, xwe jî qralê dewletê nîşan da. Li hember êrîşên [[ereb]] û ingilîzan heta sala [[1932]]ê li ber xwe da. Şêx di sala [[1956]]ê de çû ser dilovaniya xwe. {{kurt}} {{bisoranî|شێخ مه‌حمودی حه‌فید}} [[kategorî:Şêx]] [[Kategorî:Şoreşger]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[Category:Kurd]] [[de:Mahmud Berzanci]] [[en:Mahmud Barzanji]] [[ru:Барзанджи, Махмуд]] 5466 19493 2005-10-01T18:21:52Z Erdal Ronahi 2 Di kurdî de navê bayan ev in *[[Bayê Darawis]]: Di biharê de tê û germ e *[[Bayê weşt]]: Bayê başûrê rojava ye *[[Bayêreş]]: Bayê Rojhilat e *[[Werzeba]]: Bayê bakurê rojava ye *[[Sebûn]]: Bayê çolê ye *[[Kerehû]] = [[Sebûn]]: Bayê çolê ye *[[Meşalan]]: Bayê ku ji deryayê tê *[[Zîlan]]: Bayê xurt yê hişk e *[[Badew]]: Bayê sar î xurt e *[[Bafer]]: Firtone ye *[[Bahoz]]: Firtina mezin e *[[Bamişt]]: Bayê ku berfa bate li hev degerîne ye [[kategorî:Erdnîgarî]] 5467 63196 2007-01-05T11:29:15Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[th:พระเจ้าอาหุรมาสดา]] [[Wêne:Faravahar.png|thumb|[[Fahravar]]]] [[Wêne:AhuraMazda.JPG|thumb]] '''Ahûra Mazda''' bi zimanê [[Avesta]], tê mana Zana, Efendî. Navekî wî yê din jî '''Hurmuz''' e. Ahûra Mazda kurê [[Zervan]] û birayê [[Ehrîman]] e. Xwedayê herî mezin yê dînê [[Zerdeşt]] e. Qralê Persî [[Dara|Darayê]] 1. û yê di pey wî re hatine, mezinahiya Ahûra Mazda qebûl kirine û ew hebandine. Li gora baweriya Zerdeştî, Ahûra Mazda xaliqê hemû kaînatê ye û her dû ruhên ku bi navê [[Ehrîman]] tên navandin ji aliyê wî ve hatiye çêkirin. [[Spenta Maînyu]] ruhê rastiyê, ronahî û heyatê temsîl dike. [[Angra Maînyu]] jî derewan, tarîtiyê û mirinê temsîl dike. Li gora kitêba pîroz ya dînê zerdeşt, Avesta şerê di navbera van herdu ruhan de tarîxa dinyayê pêk tîne. [[kategorî:zerdeştî]] [[de:Ahura Mazda]] [[en:Ahura Mazda]] [[eo:Ahura Mazda]] [[es:Ahura Mazda]] [[fa:اهورامزدا]] [[fi:Ahura Mazda]] [[fr:Ahura Mazda]] [[he:אהורה מאזדה]] [[hi:अहुरा मज़्दा]] [[it:Ahura Mazda]] [[ja:アフラ・マズダー]] [[nl:Ahura Mazda]] [[pl:Ormuzd]] [[pt:Aúra-Masda]] [[ro:Ahura Mazda]] [[ru:Ахура-Мазда]] [[sl:Ahura Mazda]] [[sr:Ахура Мазда]] [[sv:Hormuz]] [[th:พระเจ้าอาหุรมาสดา]] [[tr:Ahura mazda]] [[ur:اہرمزد]] 5468 17195 2005-06-19T19:20:22Z Erdal Ronahi 2 '''Cem''', ji peyva cim'etê (kom) tê. Cem, di baweriya [[elewî]]tiyê de, calakiyek herî mihum e. Ev calakî, bi sê armancan tê pêkanîn. # Bi armanca dînî # Bi armanca hînbûna adet û usûlan # Bi armanca suhbetê. Li gora hin lêkolîneran, cema pêşîn di dema [[Îmamê Caferê Adiq]] de pêk hatiye. Di cema dînî de, bi muzîkê îbadet tê kirin û mey tê vexwarin. Hemû Cem, bi dizî tên cêkirin. Kesên ne elewî û yên ne bêsûc, nikarin têkevin Cemê. Di Ceman de, karê dinyewî jî tê muhakeme kirin. Kesê xeydan, tê aştî kirin. Adet û usûlên dîn û civakî hînî ciwanan dikin. [[kategorî:ol ]] 5469 32233 2006-06-07T07:40:50Z Erdal Ronahi 2 '''Peymana Cezayirê''' ([[1975]]) peymaneke nav Şahê Îranê û serokê Îraqê bû. Şahê Îranê û serokê Îraqê[[Sedam Hisên]], bi teşwîq û arîkariya [[Tirkiyê]] û [[Emrîka]], li dewleta [[Cezayir]]ê, li dijî kurdan, peymanek îmze kirin. Bi vê peymanê, Îranê dest ji piştgiriya kurdên başûr kişand, Îraqê jî dev ji arîkariya kurdên rojhilat berda. Bi vê peymanê, Îraqê, li herêma [[Şetul Ereb]], hinek erd bi ser Îranê ve berda. Îraqê bi vê peymanê, otonomiya ku dabû kurdan êdî nas nekir. Peyman di 6ê adara 1975ê de, hat îmzekirin. Tevgera kurd, bi vê peymanê gelek ji hal ket. [[kategorî:peyman]] [[kategorî:Dîroka Kurdistanê]] 5470 64742 2007-01-15T15:07:55Z 61.21.228.51 Tarîxa bûyina '''Ebû Muslim Xoresanî''' ne eşkere ye. Li Îranînê, ji diya xwe bûye. Qumandarekî navdar yê Îran e. Di maiyeta [[Ebû Dawid Xalid Bin Ibrahîm]] de xebitî. Bi fermana vî keyî, di sala [[750]] de xelkê bajarên [[Xoresan]]ê da isyan kirin. Bi vê bûyerê [[Xoresan]] ji bin îdara [[Emewî|Emewiyan]] derxist û xist bin îdara [[Ebasî|Ebasiyan]]. Heta sala 754 walîtiya Xoresanê kir. Xelîfê nû ji hêza Ebû Muslim ditirsiya. Ew bi mêvanî dawetî Iraqê kir û roja 13ê sibata sala 755ê de, ew da kuştin. [[Kategorî:Kes]] [[de:Abu Muslim]] [[en:Abu Muslim]] [[ja:アブー・ムスリム]] 5471 17198 2005-06-19T19:35:25Z Erdal Ronahi 2 '''Şêx Ebdulselam''', ji malbata [[şêxên Berzan]] e. Di kîjan berwarê de ji diya xwe bûye nediyar e. Şêx Ebdulselam, di [[serhildan|serhildana]] ku di sala [[1908]]'ê de pêk hat, serokatî kir. Şêx gelek caran zora hêzê [[Osmaniyan]] bir. Dewletê, încax, bi arîkariya ingilîzan, tevgera şêx rawestandin û ew hêsîr girtin. Şêx Ebdulselam, li Mûsilê ji alî dewleta Osmanî ve di sala [[1915]]ê de, hate dardekirin. [[kategorî:Şêx]] 5472 39960 2006-08-14T20:22:44Z Pill 538 Guherandina 168.187.0.35 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Evdirehman Paşa''', li bajarê Silêmaniyê hatiye dinyayê. Kurê mîrê Baban [[Mihemed Paşa]] ye. Piştî bavê xwe mîrîtiyê dike. Di dema wî de, dewleta Osmanî dixwest ku mîrîtiyên kurdan ji hole rake. Evdirehman Paşa, îdara xwe ya li Silêmaniyê xurt kir û di sala [[1804]]ê de cara yekemîn tevgera netewî da dest pêkirin. Li hember êrîşên osmaniyan, Silêmanî terk kir. Di sala [[1806]]ê de, hêzên osmaniyan bi bin xist û carek din paytextê mîrîtiyê bajarê Silêmaniyê zeft kir. Osmaniyan, di sala [[1808]]ê de, carek din êrîş birin ser Evdirehman Paşa. Mîr, piştî xiyaneta [[Mehmûd Paşayê Kurd]], tevî hin hêzên xwe derbasî [[Îran|Îranê]] bû. Demek şûn de jî li wira çû ser dilovaniya xwe. [[kategorî:leşker]] 5473 19467 2005-10-01T01:19:45Z Derbaz 163 Ji şeva ku 9ê meha Muharemê bi 10ê mihê ve girê dide re, '''Roja Eşûrê''' tê gotin. Miha Muharemê li gora [[Quran]] ê, miheke bi qîmet e. Roja Eşûrê jî, rojek vê mehê ya herî bi qîmet e. Li gora baweriyê, [[Xwedê]] gelek dia di vê şev û rojê de qebûl dike. Dîsa li gora baweriyê, di vê rojê de Eşûre nayê çêkirin. Di vê rojê de, çêkirina şêranî ziyafet dayîn, sedeqe dain [[sinet]] in. Di van rojan de girtina [[rojî]] yê jî pir sewab tê hesibandin. Rojî, ne tenê di Roja Eşûrê de, lê belê an tevî rojek berî wê, an jî tevî roja pişt wê, tê girtin. Di hedîsan de, behsa sewaba Roja Eşûrê tê kirin. [[kategorî:ol]] [[kategorî:cejn]] 5474 36946 2006-07-29T05:36:54Z YurikBot 242 robot Adding: [[da:Kong David]], [[hr:Kralj David]] Pêxamberê '''Hz. Dawid''', berî mîladê, di sedsala 10'an de jiya ye. Lawê [[Boaz]] û Ye’ yê herî biçûk e. Li seraya Qralê [[Israyîl]] [[Saûla mezin]] bû û bi keça wî re zewicî. Piştî ku derbasî [[Filistîn]]ê bû, li wira qraliyetek ji xwe re ava kir. Paşê Qraliyeta Israyil jî xist bin destê xwe. Di dema qraliyetê de bû [[pêxember]]. Wehiyên Xwedê jê re jî hatin. Wehî di kitêba pîroz [[Zebûr]]ê de hatin civandin. Dawid Pêxember, di sala 962ê B. Z. de wefat kir. [[kategorî:Pêxember]] [[da:Kong David]] [[de:David (Israel)]] [[en:David]] [[eo:Davido]] [[es:David]] [[fi:Daavid]] [[fr:David (Bible)]] [[gl:David]] [[he:דוד]] [[hr:Kralj David]] [[id:Daud]] [[it:Davide (Bibbia)]] [[ja:ダビデ]] [[ko:다윗 왕]] [[lt:Dovydas]] [[nl:Koning David]] [[nn:David I av Israel]] [[no:David]] [[pl:Dawid (król Izraela)]] [[pt:David]] [[ru:Давид (царь Иудеи и Израиля)]] [[sv:David]] [[tl:David ng Israel]] [[tr:Davud]] [[yi:דוד המלך]] [[zh:大衛]] 5476 17203 2005-06-17T23:44:53Z Ciyayeemereto 214 Parkit çû cihê Pêşkît û Parkît #REDIRECT [[Pêşkît û Parkît]] 5477 17204 2005-06-19T18:34:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Esker Demirbaş]] 5480 17207 2005-06-19T18:18:14Z Erdal Ronahi 2 Ferhenga kurdî-tirkî a Zana Farqînî Ferhenga kurdî-tirkî a Zana Farqînî 5481 43197 2006-08-24T17:56:55Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Ferhenga kurdi-tirki.PNG|thumb|Ferhenga Kurdî-Tirkî a [[Zana Farqînî]]]] '''Ferhenga Kurdî-Tirkî ya Zana Farqînî''', ferhenga kurdî-tirkî ya herî berfireh û mezin e. [[Ferheng]] di sala 2004'an de, ji aliyê [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]] ve hatiye weşandin. Ferheng 2132 rûpel e û ebadên wê jî 16x23,5 cm ye. Ferheng tevî hev ji 166 hezar madeyî pêk tê. Ji van madeyan 131 hezar jê madeya destpêkê û 35 hezar jî berdewama madeyê ne. Bi gotineke din, 131 hezar peyv û 35 hezar jî biwêj û berdewama serê madeyê tê de cih digirin. Bi awayekî berfirehtir li ser wateya peyvan hatiye sekinandin û bergindên wan ên bi zimanê tirkî hatine dayîn. Ji bo hêsanî û fesîhbûnê jî da ku bikarhêner karibin jê hîn baştir sûd û kelk wergirin, piştî her wateya peyvekê hevokên nimûneyî jî hatine dayîn. Ev yek ferheng havildar û bikarbartir kiriye. Ev xebata duyemîn a [[Zana Farqînî]] ye, ku berê [[ferhenga Tirkî-Kurdî]] amade kiribû û dîsan [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]] ew di sala 2000'î de çap kiribû. Ferhenga Tirkî-kurdî jî ji 1278 rûpelan pêk tê û ebada wê jî 16x23,5 cm ye. Di vê ferhengê de, 40 hezar jê madeya destpêkê û 20 hezar jî berdewamiya madeyê, tevî hev 60 hezar made cih digirin. Ferhenga herî mezin a Tirkî-kurdî ye, tê de ji wateyekê zêdetir berginda peyvên tirkî yên bi kurdî hatine dayîn ü her wiha piştî dana berginda her wateyî, hevokeke nimûneyî jî hatiye pêşkêşkirin. Bi vê yekê ferheng bikarbartir ango pratîktir bûye. Çapa duyemîn a her du ferheng jî hatiye kirin. [[kategorî:Ferheng]] 5482 17209 2005-06-19T18:22:41Z Erdal Ronahi 2 Ferhenga Kurdî-Tirkî çû cihê Ferhenga Kurdî-Tirkî a Zana Farqînî #REDIRECT [[Ferhenga Kurdî-Tirkî a Zana Farqînî]] 5483 17210 2005-06-19T18:25:59Z Erdal Ronahi 2 AHURA MAZDA çû cihê Ahûra Mazda #REDIRECT [[Ahûra Mazda]] 5484 17211 2005-06-19T18:36:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Esker Demirbaş]] 5485 17212 2005-06-19T19:11:56Z Erdal Ronahi 2 Cejn çû cihê Cejna Heftemal #REDIRECT [[Cejna Heftemal]] 5487 56143 2006-11-13T14:12:12Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:li gorî kar û pîşeyê kes]] [[kategorî:ol]] 5488 17214 2005-06-19T19:28:56Z Erdal Ronahi 2 Eşûre çû cihê Roja Eşûrê #REDIRECT [[Roja Eşûrê]] 5489 17215 2005-06-19T19:31:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Evdirehman Paşa]] 5490 17216 2005-06-19T19:33:50Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şêx Mehmûdê Berzencî]] 5491 65810 2007-01-21T21:38:01Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९०८]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1903]] | [[1904]] | [[1905]] | [[1906]] | [[1907]] | [[1908]] | [[1909]] | [[1910]] | [[1911]] | [[1912]] | [[1913]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === *[[Serhildan|Serhildana]] [[Şêx Ebdulselamê Berzanî]] == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1908]] [[am:1908 እ.ኤ.አ.]] [[an:1908]] [[ar:1908]] [[ast:1908]] [[az:1908]] [[be:1908]] [[bg:1908]] [[bpy:মারি ১৯০৮]] [[br:1908]] [[bs:1908]] [[ca:1908]] [[co:1908]] [[cs:1908]] [[csb:1908]] [[cv:1908]] [[cy:1908]] [[da:1908]] [[de:1908]] [[el:1908]] [[en:1908]] [[eo:1908]] [[es:1908]] [[et:1908]] [[eu:1908]] [[fi:1908]] [[fo:1908]] [[fr:1908]] [[frp:1908]] [[fy:1908]] [[ga:1908]] [[gd:1908]] [[gl:1908]] [[he:1908]] [[hr:1908]] [[ht:1908 (almanak gregoryen)]] [[hu:1908]] [[hy:1908]] [[ia:1908]] [[id:1908]] [[ilo:1908]] [[io:1908]] [[is:1908]] [[it:1908]] [[ja:1908年]] [[ka:1908]] [[ko:1908년]] [[ksh:Joohr 1908]] [[kw:1908]] [[la:1908]] [[lb:1908]] [[lmo:1908]] [[lt:1908]] [[mk:1908]] [[ms:1908]] [[nah:1908]] [[nap:1908]] [[new:ई सं १९०८]] [[nl:1908]] [[nn:1908]] [[no:1908]] [[nov:1908]] [[nrm:1908]] [[oc:1908]] [[os:1908]] [[pl:1908]] [[pt:1908]] [[ro:1908]] [[ru:1908 год]] [[ru-sib:1908]] [[scn:1908]] [[se:1908]] [[simple:1908]] [[sk:1908]] [[sl:1908]] [[sq:1908]] [[sr:1908]] [[sv:1908]] [[sw:1908]] [[te:1908]] [[th:พ.ศ. 2451]] [[tl:1908]] [[tr:1908]] [[tt:1908]] [[uk:1908]] [[uz:1908]] [[vec:1908]] [[wa:1908]] [[zh:1908年]] 5492 37624 2006-08-05T05:35:29Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Împêratorîya Osmanî]] 5493 17219 2005-06-19T19:44:25Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:dad]] 5494 17220 2005-06-24T10:09:43Z 84.143.60.179 wêne, kategorî [[Image:Potatoes.jpg|thumb|Kartol]] '''Kartol''' li cihên ku pir ketine bin bandora tirkî, wekî '''patates''' tê nasîn. Li [[Kurdistan]]ê bi hêsanî hêşîn dibe. Hundirê kartolên heremê pir sipî ye. Kartolên ku çêja wan wekî şekir şêrîn jî hene. Lê li Kurdistanê bi piranî kartolên ku ne pir şêrîn in, ji bo kelandin û qelandinê tên bikaranîn. Gelek cureyên xwarinan ji kartolan çêdibin. [[kategorî:riwek]] {{şitl}} 5495 51902 2006-10-14T17:21:12Z Erdal Ronahi 2 i '''Pazarcix''' (Dağpınar) gundê [[Dîgor]]ê herî giran e. Şaredar,xwendegehe Pêşên, Namegeh(postane) li wî gunde heye. Ew herema payîzê pir sare û bagere, havînê hênik û barandare. ====Sewalê kovî==== [[gur]], [[rovî]], [[mişkê zevîya]], [[teyîr]], [[kevok]], [[qijqijik]], [[sone]] ([[werdek]]), [[peleban]], [[qêrkuşk]] ====Sewalê kedî==== Yê Aborîya cotkarî dêne xwedî kirin ([[pez]], [[se]], [[ker]], [[hesp]], [[qaz]], [[elok]], [[mirîşk]], [[çêlek]] û hwd.) Gele heremê hemu [[kurd]] in. Navê eşîran: [[Birimî]] ([[Sipîkan]]), [[Simaîl]], [[Torîn]], [[Cemaldîn]]. Aborîya gund ser cotkarî û xwedikirina çêlek û pez in. Ev gund û yê dorê dernakevin zozana. [[kategorî:gundê Dîgorê]] 5497 17223 2005-06-21T15:13:30Z RezanTovjin 60 Patatês çû cihê Kartol #REDIRECT [[Kartol]] 5499 17225 2005-06-21T15:14:32Z RezanTovjin 60 Peymana Qesrê Şîrîn çû cihê Peymana Qesra Şîrîn #REDIRECT [[Peymana Qesra Şîrîn]] 5501 19495 2005-10-01T18:23:09Z Erdal Ronahi 2 '''Erdal Ronahî''' avakar û edîtorê vê Projeya Wîkîpediya Ensîklopediya Azad a Kurdî ye. Di sala 2004'an de bi destpêkirina vê projeyê re bingeheke mezin ji bo xebatên ferhengî û ensîklopedîk avêt. Di serî de her çiqas bi tenê be jî, her ku çû, bêhtir kes û kom beşdarî vê xebatê bûn û îro tekane Ensîklopediya Kurdî ye di qada Înternetê de ku her kes dikare her saet xwe bigihînê. Wî di nav gelek xebatên komputergeriya kurdî de cih girt û destpêka wergera wan kir. Wekî mînak digel [[Rizoyê Xerzî]] û [[Rêzan Tovjîn]] bernameya [[Abiword]] wergerand kurdî û ev yek ji bo Office ya kurdî bû bingeheke bêhempa. [[kategorî:Kes]] 5502 17227 2005-06-24T10:14:20Z Erdal Ronahi 2 '''Gladyatorê Kurd Ristemê Zal''' romaneke dîrokî a [[Edîb Polat]] e û di demek nêzîk de ji [[Weşanên Evrensel]] dê derkeve. [[kategorî:pirtûk]] 5503 17228 2005-06-24T17:32:26Z Erdal Ronahi 2 Erdal Ronahî, GFDL Erdal Ronahî, GFDL 5504 38723 2006-08-13T15:57:59Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Sda102.png|thumb|SDA 1.02 (5/2005)]] '''Simple Dictionary Application''' an jî '''SDA''' bernameyeke ferhengan e. Nivîskarê SDA [[Zdenek Broz]] e. SDA di malpera [[ferheng.org]] de ji bo [[ferhengên kurdî]] tê bi kar anîn. SDA bi zimanê [[Java]] hat nivîsandin û gelek biçûk û bilez e. Ji bo bikaranîna SDA [[Java Runtime Environment]] pêwîst e. SDA nivîsbariya azad e. ==Girêdanên derve== *[http://dicts.info/offline2.php Malpera SDA] *[http://www.ferheng.org/daxistin Çend ferheng ji bo SDA] [[kategorî:nivîsbariya azad]] 5505 17230 2005-06-24T17:42:30Z Erdal Ronahi 2 SDA çû cihê Simple Dictionary Application #REDIRECT [[Simple Dictionary Application]] 5506 17231 2005-06-24T18:52:04Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[OpenOffice.org]] 5508 sysop 22427 2005-12-04T14:35:23Z Diyako 273 Texta niha 5510 sysop 22426 2005-12-04T14:33:51Z Diyako 273 Nav 5511 sysop 52161 2006-10-15T14:22:55Z Erdal Ronahi 2 Removed the flags, no longer needed 5526 17250 2005-06-26T00:11:01Z Ciyayeemereto 214 '''Weşanên Rewşen''' weşanxaneya [[Înstîtuya Kurdî li Stockholmê|Stokholmê]] ye. Çend nivîskarên ku pirtûkên wan ji aliyê Weşanên Rewşen ve hatine weşandin ev in: *[[Amed Tîgrîs]] *[[Fergîn Aykoç]] *[[Huseyin Kartal]] *[[Reşad Akgul]] *[[Mahmut Baksi]] *[[Xurşîd Mîrzengî]] *[[Abdullah Ocalan]] ==Girêdanên derve== *[http://www.instituyakurdi.com/kurdi/wesanenrewsen1.htm Weşanên Weşanxana Rewşen] [[kategorî:weşanxane]] 5527 17251 2005-06-25T16:59:01Z Erdal Ronahi 2 Rewşen (weşan) çû cihê Weşanên Rewşen #REDIRECT [[Weşanên Rewşen]] 5528 17252 2005-06-25T17:52:23Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:sazî]] 5529 17253 2005-06-28T20:52:07Z 82.83.142.205 *[[Weşanên Rewşen]] *[[Rewşen Bedirxan]] *[[Koma Rewşen]] *[[Rewşen (kovar)]] *[[Jiyana Rewşen]] (kovar) *[[Rewşen-name]] (kovar) {{cudakirin}} 5530 17254 2005-06-25T18:09:14Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Fêrgîn Melîk Aykoç]] 5531 17255 2005-06-25T18:42:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rewşen]] 5536 17823 2005-07-12T15:44:53Z Erdal Ronahi 2 Çîyayê Bêxêr çû cihê Çiyayê Bêxêr '''Çiyayê Bêxêr''' jî çîyayek ji çîyayên [[Kurdistan]] in û niha di destê Kurdistana Federal de ye. Dikeve ber tenişta çîyayê [[Cûdî]] li milê çepê. Heger mirov ji [[Cizîra Botan]] û [[Silopî]]ya diçe [[Zaxo]], çîyayê Bêxêr dikeve pêşber. [[category:Çiya]] 5537 51898 2006-10-14T17:19:09Z Erdal Ronahi 2 '''Gunhedît''' gundek ji gundên navçeya [[Silopî]]`ya ye. Li Gunhedîd [[Silopî]] û [[Cizîrî]] dijîyan û heta 5 km dûrî Silopî`ye. Di zude tabûra Iskerê Tirkî têde hebû û li Silopî qereqûl hebû û heta elektrika vî Gundî jî hebû. Li wira jî çandînîya Genim hebû. Tête gotin jeberî ku Silopî bibe navçe, dihata behskirin, ku Gundê Gunhedît bibe navçe ji şuna Silopî`ya. Bes weke tête zanîn, di Silopî`ya de xelkê Silopî hene, gôtinên wan li cem hikmetê mihimtir bûn. Jiber vê yekê jî rabîn Silopî kirin navçe û Gunhedît hêlan. Gunhedît gundek gelek xweş bî, hişînatîya vî Gundî zêde bî û ji Silopî xweştir bî. Bes wextê Silopî bî navçe, Gunhedît rengê xwe yê berê winda kir. Di Gund de Mêrek bi navê Ebdulla Efendî hebû, bi xwe dewlet Katibî bû û dilekçe ji xelkê re dinivîsî û vêrgî distand. Di wextê wî de gelek Kurdan xwendin û nivîsana wan tune bûn, jiber vê yekê ji ewî bi dexdîlo ya xwe arîkarîya kesê ku nivîsana wî nebû dikir. Ebdulla Efendî û xwe eslê wî ji [[Cizîra Botan]] bû û dibî mirovê Mala Mîr û [[Bedirxan|Bedirxanîyan]]. Ev gund niha jî dimîne, bes berû xirabînê çûye. [[category:Gundê Silopiyê]] [http://www.silopi.net.tc][[Silopî]] 5538 17832 2005-07-12T16:06:45Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[aydin]] 5540 17826 2005-07-12T15:49:30Z Erdal Ronahi 2 #[[Hozan Aydin]] #[[Aydin (bajar)]] {{cudakirin}} 5541 65520 2007-01-20T09:33:27Z Luqman 401 [[Wêne:SJ01.jpg|thumb|Hozan Aydin]] '''Hozan Aydin''' [[stranbej|stranbêjekî]] kurd e. Li alî başûr çemê erez û çîyayê Bîngolê, li bakur text ê kotana û çîyayê paltokan, li rojhilat topa qulê û kanîya Vizê, li rojava gêra bavê û di binîde avekî zirav û dirêj diherike nava pêlên erez. Di vê çarehêlîde,di nava gul û sosinanda xemilandî, gundekî piçûk, 10 mal û şirîn,navê gund Xindeqa ku di nava dilê wirde jî avekî sarê cemidî ku bi navê kanîya jêr ji bin erdê dikele. Dema ku mirov zebeş ên Dîyarbekir ê davêje nav, tîş lê dikeve û kerî dibe. Li çîyayê Bîngol ê û li paltokan heyanî derengîyê buharê belekîyên berfê xwe nîşan didin û pêre hênûkahîya bayê Serhed ê ji kurahîya derya stranan qêrîna Evdalê Zeynikê dihanî û digihînand Husê Pûlo, Şahê dengbêjan Reso û hostayê deng û peyvan Şakiro ku di klasîk ên Kurdî de bûye Ekolekî. Di nava vê ahengêde sal 1962 Aydin li dunyayê çavên xwe vedike.Livir tiştekî gellekî balkêş heyeku ewjî dayîka Aydin dibêje "Demaku Aydin di hemla mindebû min gelek caran dengê girînên wî bihîstîye û ez cara ewilî gelekî tirsîyam"Aydin jî vîya ewha şîrove û henek an dike û dibêje; "Kî dizane belkîjî min ew çax stran gotine"Ew der nayê zanîn lê; tiştê ku tê zanîn Aydin di heft salîya xwede,kanê li Serhed ê zivistan gelkî dirêje û şevên zivistanê jî dirêjin,civat tim hene herwihajî ew civatana wek perwerdegehin û di Kurdistan ê de bingeha çêbûna şexsîyeta mirovane,gelekî bi rûmetin ji berku civak bi her cureyî liwir xwe nîşan dide,di tûr û bar ên kîde çi huner û çi cewher hebe derdikeve holê.Evîn a [[Mem û Zîn]], [[Sîyabend û Xecê]], Klam a [[Evdalê Zeynikê]] di wan civatande tê pêşkêşkirin. Aydin di wan civatande klam a kalikê xweyê Keremê Qolaxasî ku ji dengbêj Şakiro hilgirtibû; Şakiro gelek caran hatibû mêvandarîya wan û tesîrekî mezin li ser Aydin çêkiribû û herwiha guhdarvanê Radio a Êrîvan ê jî bû dengê Meyrem Xan û Mihemed Arif Cizrewî di wê qutika ji sêr ê de guhdardikir lewmajî şerbet a stranan li hemî laşê Aydin belav bibû û di govendadajî stran a Bejnê ku ji Enwer ê bavê xwe hilgirtibû digot... 1971 Aydin 9 salîye;Şerîf, Kerem, Aydin, Mihemed, Hecî, Ekrem 6 pismam bi hevre dest bi xwendinê dikin û bi Tirkî pewerde dibin. Di gundê wande dibistan tune lê ew havîn,zivistan di bin berfê û bahozêde di çengekîde sergîn, ji bona ku di sobêda bişewitînin her zarok ji mal a xwe sergînekî dibir dibistanê. Û di çengekîdejî çente, her roj 5-6 km dûr diçûn gundekî din ku navê gund Şemê ye û dizîvirîn. Di nava wan pismamande yê herî zeîf û piçuk Ekrem bu.Ekrem gelek caran di rêyande diqefilî û wî bi dor pişt dikirin û dibirin. Çenteyekî Aydin ê sî hebû ku xalê wî ji Almanya jêre şandibû.Demaku bi qîyameva hildikişîya,wî çente hildigirt lê ku bi jor diket çente wî heyanî jêr dişiqitand carnajî di deleva srgînde tepik dibir,tepik hem sivik bû hemjî zû dişewitî û hemji demaku Aydin bi jorê diket tepik bi derbijêrve tilor dikir tepik ê wî berê wî diçû dibistanê eger hevalan pêşî li tepik bigirtana wanê bavêtaba sobê lê carna tepik xwe nedida dest û heyanî nava ava Şemê yek derb diçû Aydin ji ber vê sedemê gelek caran ji mamoste yê xwe lêdan dixwe zivistananjî tim wiha derbasdibû.Aydin êdî zimanê Tirkî jî hînbibu û di hemî şahîyên dibistanêde tim Aydin stran digot.Mamostekî Aydin hebû navê wî Dursun Çelik bû û tembûrekî baş lêdixist cara yekemîne ku Aydin tembûrekî dibîne û dengê wî dibîhîze û ev dengajî wek stranan li mêjîyê Aydin hukumdike. Mamoste ji bavê Aydin re dibêje"Ka ez Aydin bixwere biherim Enqere ê li wir bişînim dibistanekî mûzîk ê ez bawerim ku wê hunermendekî baş jê derkeve"lê bavê Aydin qebûl nake ji berku naxwaze di wî temenê piçûk de bi tenê bişîne. 5 sal li Şemê,li "Işiklar Köyü Ilkokulu" bi wîhawî diqede. 1975 Aydin diçe Mûş ê cem apê xwe,li wir di Mûş Lisesi de dest bi perwerde a navîn dike lê di serê wîde ji xeynî stran û mûzîk ê tu tiştek nîne.Li vir dîsa tiştekî ku nayê ji bîrkirin heye;Evdilbaqî yê bûrayê apê Aydin tembûr lê dixist ku mamosteyê Aydin ê tembûrê ku perdên tembûrê herî ewil pê da nasandin û strana"Şu Sazıma Bir Düzen Ver"nîşanî da ewe. Aydin tim tembûr a wî ji dest digirt û ewjî aciz dibû.Dîsa êvarekî ku serê sibê li dibistanê,di ders a matematik de bi nivîsî îmtîhan heye.Aydin ders a xwe nexebitî,heyanî sibê li ser tembûrê stran a "Burasi Muş tur" xebitî û serkeftî jî bû lê serê sibê li dibistanê di ders a xwede jî zeîf girt.Guhdarvanê radio ê gelekî başbû,ji radio ê pir hesdikir û radiokî wîyê piçûk tim hebû; dixwest bibe hunermendekî radio ê. 1976 perwerde a navîn di sinifa 2.daye rojekî dibîhîze ku di radio a Erzirom êde pêşbirk heye,bê xebera dibistanê û malbatê dide rê û diçe Erzirom ê lê wî qebûl nakin ji berku temenê wî piçûke ewji dikeve nava xebatekî hewl dideku salên xwe mezinbike lê liwir serkeftî nabe herwiha qasî heyvekî ji dibistanê dûrdikeve wê salê di 4 dersande dimîne îmtihanan lê dixebite û di wan dersên xwedejî derbas dibe. 1977 Aydın navê Stembol ê nû bihîstîye,difikire,qerara xwe dide,zêr ekî dayîka xwe digire û berê xwe dide Stembol ê. Cara yekemîne ku dikeve nava jîyana metropolekî mezin.Li wir rastê Meş a mezin, meş a 1 Gulan ê tê û tevliwî meş ê dibe dîsa cara yekemîne ku beşdarî çalekîyekî dibe û ewqas însanan li cem hev dibîne.Di wê meşêde 36 kes têne kuştin û Aydin matmayî dimîne tu maneyekî nade wê rewşê û ew roj jî li jîyan a Aydin tesîrekî mezin çêdike. Aydin êdî dibe xweyî fikrekî sîyasî,fêrî slogan a"Kurdara azadî"dibe, stranên sîyasî dibêje lê bi zimnê Tirkî distirê.Aydin li Istanbul ê di nava vê jîyanêde 2 salan dimîne. Rojekî li meydan a Taksim ê ye; dengekî tê guhê wî, xwe li deng digire,diçe guh didê,dengekî bilind, zelal, bi hêz, bi Kurdî distirê dibê, "Gula baxçê we ka"Li wir hîndibe ku ew Şivan e. Aydin kasêtekî dikire û diçe tim wê kasêt ê guhdar dike.Herwiha hunermend ê Kurd Şivan Perwer jî;bi taybetî bi stranên Kurdî ên politik,di jîyan a Aydin a hunerîde xweyî tesîrekî mezine û dîsa ku bi eslê xwe Ermenî ye lê emrê xwe daye musîk a Kurdî;dengê hunermendê mezin Aram Tîgran jî di wê demêde nasdike û gelekî di tesîrêde dimîne. 1979 Aydin vedigere welat û dîsa di Mûş Lîsesî de dest bi xwendin ê dike.Aydin di lise 2.daye derbe ya 12 îlon ê çê dibe, piştre Aydin dev ji xwendinê berdide û diçe Izmir ê cem bapîr a xwe,nêzikê salêkî li cem bapîr a xwe disekine.Bapîr a Aydin jêre tembûrekî dikire ku evjî di jîyana Aydin de dîyarî yekî herî mezine ji ber ku cara yekemîne ku dibe xweyî yê tembûrekî herwiha Aydin xwe bi xwe dixebite ku hînê tembûr ê be.Aydin ji Izmir ê diçe Stembol ê dixwaze kasêtekî çêbike.Tişt ên ku nafikire derdikevin pêş wekî:An tu ê bi derfet ên xwe çê bikî û bê şert teslîmê şîrketekî bikî,an 4-6 kasêt bê şert û şûrt ji wanre îmze bikî û herwiha.Aydin ev rewşa han bi tevahî red kir û vegerîya welatê xwe lê dîsa xebat ên xweyên li ser stranên gelêrî û beste yên xwe berdewamdike û repertuar a xwe roj bi roj brfireh dike.Aydin strana xweya yekemîn,1976 ande li Xindeqa di nava mêrg a wande Pir a Mardo heye ku Aydin li ser bi ziman ê Tirkî stran çêkirîye bi navê "Mardo Köprüsü" 1982 Aydin bi dilketîya xwere dizewice,1984 ande diçe eskerîyê,li eskerîyê bi 15 Tebax ê dihese û herwiha 15 Tebaxêjî di jîyana Aydin de xweyîyê tesirekî gelekî mezine.1986 Eskerî diqede lê li virjî tiştekî gelek balkêş heye;Stranekî hebû bi navê"Bağrımda Bir Ataş Yanir/Gün Geçtikçe Alavlanir"Gotın ên vî stranê tenê li ba komîtanekî hebû lê rojaku Aydin teskere girt,ew roj ew komîtana ne li wir bû Aydin ji bona ku gotinên wê stranê bigire,2 rojan li hêvîya wî komîtanê sekinî herwiha jî piştî ewqas hisretî 2 roj dereng vegerîya malê ku evjî evîn a Aydin a strana ye. 1987 Aydin dîsa berê xwe dide Stembol ê di dersxane a hunermend ê Tirk Yavuz Top de demekî ders ên solfej distîne,dixwaze nota jî hîn bibe,duzen a bağlama yê lı wir nasdike.Aydin di wê salêde kasêtekî bi zimanê Tirkî çêdike bi navê"sevdalim"ku ji 14 stranan pêk tê. 8 stran yên Aydin bixwene,4 stran gelêrî, stranekî yê hozan ê Tirk Pir Sultan Abdal û stranekîjî yê hozan ê Tirk [[Muhlis Akasarsu]] ye. Bi [[Ses Plak]] re peywendîyekî çêdike, dide wana û dîsa vedigere welat.Piştî çend heyva navê iflas a Ses Plak ê derdikeve herwiha kasêt belav nabe.1988 li Xindeqa Aydin dadikeve çemê Erez nêçîra masîyan,li vegerê zarok direvin pêşîyê û dibêjin"Mizgîn ji tera êdî tu bûyî bavê zarokekî keça te çêbû.Aydin gelekî şa dibe,navê keça xwe Evîn lêdike(04.04.1988/Xindeqa)ji berku Aydin bi evîna xwera zewicîbû. 1989 Aydin tevî malbata xwe bi mêvandarî diçe Mûş ê mala xezûrê xwe û liwir tevî hevalên xwe yên dibistanê"Mutluk û Sadullah" derdikevin turekî; [[Edene]], [[Mêrsîn]], [[Konya]], [[Izmîr]], [[Enqere]] û [[Mûş]]; dîsa mizgînîya bûyîna keçekî didinê (Şemal 15.09.1989/Mûş) Piştre malbata xwe digire û vedigere Xindeqa û diçe Erzirom ê liwir büroyekî sigorteyê vedike, demekîjî bi vî awayî derbas dike. 1990 Aydin li Tekman ê di Navenda Perwerdeya Gel "Tekman Halk Eğitim Merkezi"de dikeve nava xebatekî çandî û liwir koroyekî mûzîka gelêrî ku ji 57 kesan pêk te avadike, qasî salekî xebatên xwe berdewam dikê, bi wê koroyê li herêmê tevli gelekî konseranjî dibin û herwiha ji bo cîwanên herêmejî xebatekî gelekî balkêş tê nîşandan. 1991 li Xindeqa kurekî Aydin çêdibe (Zana 16.06.1991/Xindeqa) Di wê salêde li Tekman ê navenda navçeya [[HEP]] (Partîya Keda Gel) tê damezirandin û Aydin jî dibe endam. Dîsa di wê salêde li Tekman ê bi ser qereqol a polêsande roketekî tê avêtin û dengê gerîlla li Tekman ê belavdibe,karê Aydin ji dest tê girtin,Aydin li Erziromê ji alî tîmên taybetîde tê biçavkirin û bi mirinê te tehdîtkirin,piştî fersendekî Aydin ji Erzirom ê derdikeve diçe Izmir, Bursa, Stembol, Enqere li wan dera demekî disekine.... 1992 Meha adar ê Aydin rêya xwe hîn dirêjtir dike,jixwe jîyana wî bi tevahî di rêyande derbasdibe ger mirov bipîve bi milyonan km dike herwiha Aydin derdikeve Almanya û li Dortmund ê dibe penaber. Aydin li Dortmund,Bochum,Essen,Hagen,Hamm bi tevahî dikeve nava xebat ên çand û huner a Kurdî,li wê herêmê Ekîbekî tê çêkirin bi navê [[Koma Xebat]]; xebatên Musîk, Folklor û Şano yê bi hevre dimeşînin. Bi navên Komelan û Hunerkom ê xebata xwe dimeşîne bi her awayî di nava xebatên çandî, wek konseran, şevan, dawetan û çalekîyande cîh digire piştî 2 salan Aydin ji Koma Xebat diqete.... 1994 Li bajarîê [[Hagen]] ê Koma Helîm Dener avadikin û Li bajarê Dortmund ê bi navê International Konzert Albumekî çêdibe,Aydin di vê albumêde 4 stranan dibêje ku 2 stranên xwe û 2 stranjî gelêrîne.Bivî awayî Aydin 3 salûnîv bi tenê li herêm a Sauerland li Neheim-Hüsten dijî...1995 Aydin bi awakî gelek zor û zehmet tenê xanima xwe dikare bîne,êjarjî 3 zarokên wan li welat dimînin,piştî demekî zarokên xwejî tîne û herwiha piştî ewqas zulm û zorî,bi malbatî xwe digihînin hev... 1996 Li Neheim-Hüsten Keçekî wan dîsa çêdibe(Xerîb 01.02.1996/Neheim-Hüsten)lê li virjî tiştekî balkêş heye ewjî dewlet a Almanya; çawa dewletekî demokratîke ku navê Xerîb ê bi Kurdî qebûl nakin.Aydin vê rewşa hanê digîhîne rojanmê û ev rewş a hanê ecêb tê weşandin,piştre navê Xerîb ê tê nivîsandin. 1998 Aydin mala xwe dibe Berlin ê û li wir bi Akademîya Çand û Hunera Kurdî şaxê Berlin êre xebatên xweyên hunerî,bi tevlêbûna wek konser,şahî,dawet û çalekî yên ku li her derê Almanya û li gelek welat ên Ewropa yê berdewam dike. 1999 li Berlin ê dîsa keçekî Aydin çêdibe (Dîrok 04.06.1999/Berlin) 2001 Bi navê Şevbêrka Dengbêjan albumekî ji alî Mîr Mûzîk te tê çekirin û di vê albumêde cîh didin 2 stranên Aydinjî. 2002 Aydin di jîyan a xwede piştî 30 salên xwe dabû stranan;cara yekemînek u ewqas bi heyecan dibû xweyîyê albumekî bi navê "Bêje"lê tiştek hebû, Aydin tu caran qîmet û rûmet neda kariyer û pîyas ê lewmajî pîyase nefikirî.Tenê ji stranan heskir, ji stranan re xebitî û tim stra.. 2003 Îrojî di nava dilê Aydinde wek kurahîya behra Wan ê bi hezar an stran hêlîn kolane û wek guşe guşa çemê erez jî diherike Ji bo Aydin jîyan eve.Hîna bi sazîyên Kurdan re di nava xebatandaye,endamê Yekîtîya Hunermend ên Kurdistan ê ye,Hîn xurttir li ser Klasîk ên Kurdî,stran ên gelêrî û herwiha liser beste yên xwe xebatên xwe berdewam dike û hînajî li serokbajar ê Almanaya ê li Berlîne jîyana xwe didomîne. ==Girêdanên derve== *[http://www.stranjiyane.com Malpera Hozan Aydin] {{kurt}} [[Kategorî:Stranbêj]] 5547 sysop 22439 2005-12-04T15:13:00Z Diyako 273 Hemû rûpelan ($1 boşahî a nav) 5548 sysop 22428 2005-12-04T14:37:15Z Diyako 273 Hemû rûpelên ku ne gotar in 5550 sysop 22430 2005-12-04T14:41:19Z Diyako 273 Pêşdîtina rûpelan bi dest pê kirin ji 5554 sysop 22438 2005-12-04T15:03:51Z Diyako 273 Eror li bi dest Hînan 5556 sysop 20643 2005-10-29T10:46:10Z Erdal Ronahi 2 guhart 5569 sysop 22452 2005-12-04T16:21:59Z Diyako 273 $1 Guherandinên biçûk 5571 sysop 20647 2005-10-29T10:47:12Z Erdal Ronahi 2 Gotarê biafirîne 5572 sysop 20646 2005-10-29T10:47:00Z Erdal Ronahi 2 afirandî 5577 sysop 22458 2005-12-04T16:41:23Z Diyako 273 Navê faylê xwastî 5591 sysop 22464 2005-12-04T17:02:50Z Diyako 273 Nawerokê wê rûpelê ew bû: '$1' (û tenya bikarhêner '$2' bû) 5845 sysop 22467 2005-12-04T17:13:53Z Diyako 273 Navê grûp: 5852 sysop 22468 2005-12-04T17:15:55Z Diyako 273 Kevintirîn 5853 sysop 22469 2005-12-04T17:17:12Z Diyako 273 Nûtirîn 5854 sysop 22473 2005-12-04T17:23:54Z Diyako 273 hemû 5859 sysop 22653 2005-12-05T11:56:48Z Diyako 273 Hilbijardinê pêçewane bike 5867 sysop 22654 2005-12-05T12:01:59Z Diyako 273 Reşahiya nav guherandin 5868 sysop 22655 2005-12-05T12:03:54Z Diyako 273 Li jêr lîsteyek ji rûpelan ku navê wan hatiye guherandin heye. 5869 sysop 18286 2005-08-03T10:53:20Z Erdal Ronahi 2 Sedem 5870 sysop 22657 2005-12-05T12:11:40Z Diyako 273 Boşahiya nav: 5879 sysop 18281 2005-08-03T10:48:03Z Erdal Ronahi 2 Çap 5880 sysop 18279 2005-08-03T10:40:31Z Erdal Ronahi 2 hemû hemû 5891 sysop 22504 2005-12-04T21:53:44Z Diyako 273 Guherandinê nîşan bide 5913 sysop 47835 2006-09-18T15:35:41Z Bangin 450 Endamê: 5915 sysop 47834 2006-09-18T15:34:35Z Bangin 450 Îdarekirina grûpan 5916 sysop 47832 2006-09-18T15:31:55Z Bangin 450 Navî bikarhênerê têke: 5943 sysop 47830 2006-09-18T15:30:08Z Bangin 450 Verzîyonê $1 ji MediaWiki pêwîste 5944 sysop 47829 2006-09-18T15:29:00Z Bangin 450 Verzîyonê $1 ji MediaWiki pêwîste ji bo bikaranîna vê rûpelê. Li [[Taybet:Version]] seke. 5946 sysop 40206 2006-08-16T08:47:25Z Bangin 450 ziman kir kurdî giştik 5947 sysop 40205 2006-08-16T08:47:04Z Bangin 450 ziman kir kurdî giştik 5948 sysop 40173 2006-08-16T08:12:46Z Bangin 450 * E-mail-şandin çêbû. 5950 sysop 22668 2005-12-05T14:39:33Z Diyako 273 Veşêre 5951 sysop 40171 2006-08-16T08:09:57Z Bangin 450 ziman kir kurdî $1 gotar yê min dawî xeyrand. 5953 sysop 40161 2006-08-16T07:30:18Z Bangin 450 ziman kir kurdî Domaînê te 5954 54656 2006-10-27T10:53:58Z 61.248.143.148 [[kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[als:Kategorie:Russland]] [[ar:تصنيف:روسيا]] [[ast:Category:Rusia]] [[be:Катэгорыя:Расея]] [[bg:Категория:Русия]] [[bs:Category:Rusija]] [[ca:Categoria:Rússia]] [[cs:Kategorie:Rusko]] [[csb:Kategòrëjô:Ruskô]] [[cv:Category:Раççей]] [[da:Kategori:Rusland]] [[de:Kategorie:Russland]] [[el:Κατηγορία:Ρωσία]] [[en:Category:Russia]] [[eo:Kategorio:Rusio]] [[es:Categoría:Rusia]] [[et:Kategooria:Venemaa]] [[fa:Category:روسیه]] [[fi:Luokka:Venäjä]] [[fr:Catégorie:Russie]] [[gl:Category:Rusia]] [[he:קטגוריה:רוסיה]] [[hr:Category:Rusija]] [[hu:Kategória:Oroszország]] [[id:Kategori:Rusia]] [[io:Category:Rusia]] [[is:Flokkur:Rússland]] [[it:Categoria:Russia]] [[ja:Category:ロシア]] [[ka:კატეგორია:რუსეთი]] [[kk:Category:Ресей]] [[ko:분류:러시아]] [[la:Categoria:Russia]] [[lb:Category:Russland]] [[lt:Category:Rusija]] [[lv:Category:Krievija]] [[mo:Category:Русия]] [[na:Category:Russia]] [[nds:Kategorie:Russland]] [[nl:Categorie:Rusland]] [[nn:Kategori:Russland]] [[no:Kategori:Russland]] [[os:Category:Уæрæсе]] [[pl:Kategoria:Rosja]] [[pt:Categoria:Rússia]] [[ro:Categorie:Rusia]] [[ru:Категория:Россия]] [[sk:Kategória:Rusko]] [[sl:Category:Rusija]] [[sr:Category:Русија]] [[sv:Kategori:Ryssland]] [[ta:Category:ரஷ்யா]] [[th:Category:ประเทศรัสเซีย]] [[tl:Category:Rusya]] [[tr:Kategori:Rusya]] [[tt:Törkem:Räsäy Föderasísı]] [[uk:Категорія:Росія]] [[uz:Category:Rosiya]] [[vi:Category:Nga]] [[wa:Categoreye:Rûsseye]] [[yi:Category:רוסלאַנד]] [[zh:Category:俄罗斯]] [[zh-min-nan:Category:Lō·-se-a]] 5960 17820 2005-07-12T15:42:28Z Erdal Ronahi 2 '''Feratê Dengizî''' (Mehmet Aydın ALÖKMEN) nivîskarekî kurd e. Li gor nasnameya li ser, 02.06.1950'an (a rast 30.10.1949 e) li gundê Dengiza yê girêdayî Stewrê ya girêdayî [[Mêrdîn]]ê hatiye dinê. Di sala [[1971]]'an de bû mamosteyê Matematîkê û demeke dirêj li gelek cihan mamostetî kir. Ji biçûkatiya xwe de têkilî û hezkirina wî li ser zimanê kurdî hebû. Cara yekemîn di sala [[1989]]'an û ya duyemîn jî di sala 1996'an de ji ber ramanên xwe yên sîyasî û bi daraza endamtiya PKK, bi tevahî 10 salan di girtîgehan de ma. Kurteçîrok, helbest û gotaran dinivîse. Gelek pirtûk jî ji tirkî wergerandiye kurmancî, lê hê nehatine çapkirin. Bêhtir hişê wî li ser werger, felsefe û mantika zimên heye. Gotar, helbest û kurteçîrokên wî di malper, kovar û rojnameyan de tên weşandin. Berhemên wî yên ku ji ber sedemên aborî nehatine weşandin jî ev in: * Zarê Dilî (kurteçîrok) * Qêrrîna Dilê Min (Helbest) Werger: *Gola Bişewtan *Enînivîsa Mirovî *Xwedê Li Tenîşta Nîlê Mir *Mêrxasê Çaqircayî *Taxa Gawiran *Reşo Axa [[kategorî:nivîskar|Dengizî, Feratê]] 5963 17828 2005-07-12T15:57:49Z Erdal Ronahi 2 '''Botanîk''' yan jî giyanasî şaxeyek ji zanistên xwezayî e li jêr kategoriya berfireh ya zanistên [[biolojî]]. Botanîk me bi beşa [[flora]] ya xwezayê hîn diket. Her wesa ev zanist, [[morfolojî]], [[anatomî]], ''[[fîzyolojî]]'' û [[sîstematîka giyayan]] bi me didet nasîn. [[kategorî:biyolojî]] 5964 17830 2005-07-12T16:03:56Z Erdal Ronahi 2 '''Flora''' beşa xwezayê ko zanista [[botanîk]] li ser radiwestit dibêjinê flora. Ev jî hemû giya û şênkatiyên siruştî li ber digirit. Flora di Roma kevin da navê Xwedêya biharê û gulan bûye. Manaya wê jî cîhana hemû nebat û gul û giyane. [[kategorî:Biyolojî]] 5969 17888 2005-07-14T15:43:50Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mustafa Kemal Ataturk]] 5971 62797 2007-01-02T17:53:16Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sk:Morfológia]], [[tr:Morfoloji]] [[Morfolojî]] ji wêjeya [[Yewnanî]] ''morfè'' hatiye girtin, bi manaya form û şikil e. Li gelek deravên zanistî da bi kar têt, weko: *Di ''linguistic'' yan [[zimannasî]] yê ji bo wergirtina form û şêwazê wêjeyan ji hevdu. *Di [[geolojî]] yê da weko geomorfolojî û *Di [[biolojî]] yê û nexasme di [[botanîk]] ê da şaxeyekî girîng e. Layenê jiderve yan jî ruxsarê (zahirê) [[organism]] an yan jîndaran ([[mirov]]an, [[ajel]]an û [[giya]]yan) û endamên laşê wan şirove diket. [[kategorî:Biyolojî]] {{cudakirin}} [[cs:Morfologie]] [[da:Morfologi]] [[de:Morphologie]] [[en:Morphology]] [[es:Morfología]] [[et:Morfoloogia (täpsustus)]] [[fr:Morphologie]] [[he:מורפולוגיה]] [[io:Morfologio]] [[it:Morfologia]] [[ja:形態学]] [[lt:Morfologija]] [[mk:Морфологија]] [[nl:Morfologie]] [[no:Morfologi]] [[pl:Morfologia]] [[pt:Morfologia]] [[ro:Morfologie]] [[ru:Морфология]] [[sk:Morfológia]] [[sv:Morfologi]] [[tr:Morfoloji]] [[vi:Hình thái học]] 5974 17817 2005-07-12T15:41:30Z Erdal Ronahi 2 Feratê DENGIZÎ çû cihê Feratê Dengizî #redirect [[Feratê Dengizî]] 5977 17824 2005-07-12T15:44:53Z Erdal Ronahi 2 Çîyayê Bêxêr çû cihê Çiyayê Bêxêr #redirect [[Çiyayê Bêxêr]] 5978 37583 2006-08-05T05:31:11Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Seîdê Hemo]] 5979 28938 2006-03-03T18:13:03Z Diyako 273 Guherandina 84.230.197.44 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Hejaro '''Seîdê Hemo''' anjî ji wî hunermend û dengbêjê Kurd re digotin [[Seîd Axayê Cezrawî]] Bes di kîjan salê û li kudera [[Kurdistan]] hatîye dinyayê, ez jî baş nizan im. Lê ez bawer dikim ji ji Dêrikê, gundê Endîwerê bû û pêşîya salên 1950 de emrê xwidê kirîye û hê gelek xort bû, wextê çûyî rehma Xwidê. Bes ez dizan im, ev dengbêjê Kurd mêrê Meta Babê min e. Meta Babê min jî ji Mala [[Xalidê Reşo]]`ye û ji navçeya [[Silopî]]`ya ye û eslê xwe Silopî`ye. Dengbêj Seîd Axa eslê wî ji [[Cizîra Bota ]]anjî [[Cizîr]] ê` ye. Hindî Dengê wî xweş, zelal û dijwar bû, ku wextê Stiran digot, gelek caran camên penceran dişkestin. Tête gotin, Denbêj Hessen Cezrawî û Mihemed Arif Cezrawî ji Seîdê Hemo hisnedikir in, belkî Dengê wî ji yê wan xweştir bû. Herweha Hessen Cezrawî û Mihemed Arif Cezrawî gelek ji Stiranên Seid Axa Cezrawî kopî dikirin û têxistin yên xwe. Dîsa tête gotin, evan Seîd Axa Cezrawî derman dane û jiber vê yekê zuka jî bî nexweşîya qirika xwe jî mir. Heta birayek yê Seîd Axa min û xwe li Cizîra Botan dîtîye û gelek Zarokên wî jî hene. Navê wî Re Wextê ku ez hê li Welat dimam, gelek caran Stiranên Seîd Axa anjî Seîdê Hemo di Radyo`ya Pişka Kurdî de li Bexda dihate gotin. Bes ev Hunermend li herêma Botan bi nav û Deng bû û Stiranên gelekî xweş digotin û hemî jî liser Kurdîtîyê û Kurdistan hatine gotin, bes çend Stiranên wi yên evînî û evîndarîyê jî hebûn. Nimûne: Stiran; ev milkê Kurdan de bixêr û bêre, Berxê mala Xêlidî, Indîwerê Paytexte û gelek Stiranên dinjî, bes hêdî nayên bîra min. [[kategorî:dengbêj]] Dengbêj Seîdê Hemo ev Stiran û gelek Stiranên din jî gotine û gelek ji wan Stiranan gotinên wan ewî û xwe çêkirîn e. Rêza hinek ji Stiranên Dengbêj Seîdê Hemo ( Seîd Axayê Cezrawî): * Stirana liser Kemal û Ismet gotî * Dewrêşê Evdî * Ax de loy loy, lo Sowaro * Vî Seqlanî helame * Çûme bajarê Zaxokê * Ehmedê mala Mîsa * Ew Bexdayê Paytexte * Lê lê nemînê, xata mîrata Digûrê * Yar Gewrê deb(Bav) Gewrê xulama Endîwerê Gelek ji van Stiranan ewî gotine û bes hê zêdetir gotine, lê bes Muzîka wî di pîyasa Ewropa de tune. Gerek li hin bajarên Kurdan wekî [[Cizîra Botan]] anjî [[Cizîr]] û [[Silopî]] an jî Başûrê Kurdistan û anjî li Kurdistana Binxetê li [[Qamîşlo]], [[Dêrika Hemku]], [[Endîwerê]] û li hin bajarên di peyda bibin. Berê di Radyo`ya Bexda ya Pişka Kurdî de û û li Radyo ya Êrîvanê ya Pişka Kurdî de gelek caran dihatin gotin. [http://www.silopi.net.tc][[Silopî]] 5980 17837 2005-07-12T16:25:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[cizîr]] 5982 58393 2006-11-25T21:41:09Z Cyrus the virus 619 '''Sînop''' bajarekî li bakûr ê [[Tirkiyê]] ye. == Ciyê Coxrafî û Hudûdên Bajar == Bajarê Sînop ê li cem [[Behra Reş]] û li ser pozikê [[Boztepe]] li bakûr ê welatê [[Tirkîyê]] cîh digirî. Bajar di nav parelên 41° 12' û 42° 06' bakûr û merîdyenên 34° 14' û 35° 26' rojhilat de ye. Hudûdên bajêr li bakûr bi [[Behra Reş]] ve, li rojava bi [[Kastamonû]] ve, li başur bi [[Çorûm]] ê ve û li rojhilata başûr jî bi [[Samsûn]] ê ve tê girêdan. Temamîya dirêjîya sîndorên bajêr 475 km ne û ji van 300 km reşahî û 175 km jî avî ne. Sînop ji [[Enqerê]] 435 km, ji [[Stembolê]] 760 km û ji [[Samsûn]] ê 168 km dûre. == Taybetiyên erda bajêr == Pîvana erdê bajêr 5862 km2 ye. Ji vî erdî %54,6 wî daristan, %74,3 çîyan, %2,3 wî zozan û %23,4 wî jî ji Platoyan pêk tê. == Îklîm (Av û Hewa) == Li bakûrê heremê îklîma [[Behra Reş]] û li başûr ji bona çîyayên navber îklîma reşahîyê hukim dike. Li bakûr di navbera zivistan û havînê pirr ferqekî mezin tune. Li her demê salê bahozên xurt di hêla Behrê da tên. Di xêçî çend rojên li havînê hemû sal bi şilî û şepelî derbaz dibe. Lê li başûr şilî, rewa û germahî kêm dibe, zozan û çîya tesîra xwe nîşan didin. Li bajêr bi xwe germahîya salê kêmûzêde 14°. Meha herî germ bi 20° Tirmeh û yê herî sar bi 7° Şibat e. == Nifus û navçeyên bajar == Tevayiya nifûsa herêmê ( tevlî gundan) 227.933 e. (Ji gora hêjmara sala 2000) Nifûsa Sînopê ji bona bê karîyê û kêmasîya endûstirîyê her sal hê tere hê kêm dibî. Yê herî bir cîvan û xortên bajêr koçber dibin terin Evrûpayê yan jî Stenbolê. Navçeyên bajêr vana ne. *[[Boyabat]] *[[Durağan]] *[[Ayancık]] *[[Gerze ]] *[[Türkeli]] *[[Erfelek]] *[[Dikmen]] *[[Saraydüzü]] [[kategorî:bajar]] {{Bajarên Tirkiyê}} [[de:Sinop]] [[el:Σινώπη]] [[en:Sinop, Brazil]] [[es:Sinop]] [[fr:Sinop (Ville)]] [[pt:Sinop]] [[tr:Sinop (il)]] 5984 58723 2006-11-28T12:06:23Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vi:Sitting Bull]] [[Wêne:Sittingbull.jpg|thumb|Sitting Bull]] Sitting Bull (En. Gayê Rûniştî)- navê wî yî rast bi zimanê çermisorî Tatanka Yotanka bû- di sala 1831 da li [[Grand River]], [[South Dakota]] hatîye dinê û di sala 1890 jî li [[Standing Rock Reservation]] ê da mirîyaye. Sitting Bull serok û hekîmê eşîreta Hunkpapa- Lakota- [[Sioux]] bû. Di berxwedana çermisoran li dijî mîrovên sipî da ew serokekî gellekî mezin û xurt bû. Di navbera salên 1869 û 1876 da Sîttîng Bull bi çend hevalên xwe ra wekî gerillakî bi leşkerên emerîkî ra şer kirîye. Gava ku di sala 1872 da li welatê Sioux an li Black Hills ê zêr hatin dîyînê, mîrovên sipî ew şunda ji dest Sioux an girtin û çermisor mecbûr man ku ji welatê kal û pîrên xwe koçber bin herin derekî din. Li ser vî Sîttîng Bull serxwebûnek mezin di nav mîrovên xwe da pêda kir û di sala 1876 da bi tev [[Crazy Horse]] (engl. Hespê Dîn) û [[Big Foot]] (engl. Nigê Mezin) di şerê [[Little Bighorn]] ê da li dijî General [[George A. Custer]] ê serketina yê herî mezin di dîroka çermisoran da qezenç kir. Demekî şunda emerîkî dîsa hatin xwe û bi ordîyekî mezin çûn ser Sîttîng Bull. Li ser vî Sîtting Bull bi 3000 hevalên xwe revîya Kanada yê. Lê rewşa çermisoran roj bi roj xirab dibû. Mîrovên sipî li demekî kurt da hemû Amerîka bi dest xwe xistin. Êdî hêzê Sîtting Bull nema û bi hevalên xwe di sala 19.Tirmeh ê 1881 li Fort Randall ê teslîmê hikûmeta [[Amerîka]] yê bû. Piştî du salan li girtixanê Sîttîng Bull hat berdan û nefîyê Standing Rock Reservation ê bû. Lê dîsa jî wî dest ji serxwebûnê ber neda. Bi alîkarîya wî Komala Govenda Cinan hat darxistin ku yê ji bo çand û hunera gellê çermisor tekoşîn dikir. Her şev çermisor saz lê dixistin, dor agir govend digirtin û bi vî avayî mafên xwe dahanîn zimîn. Hikûmeta mîrovên sipî va govenda wekî polîtîkî û sîyasî hesiband û qedexe kir. Hikumet ferman da leşkeran ku van govendana nehêlî û Sîttîng Bull bê pêgirtinê yan jî kuştinê. Li roja 15. Berfanbar ê sala 1890 î da di hêla çermesorekî caş bi navê Red Tomahawk hat kuştin. Sîttîng Bull di jîyana xwe da her dem ji bona azadîya gellê xwe şer kirîye. [[kategorî:kes]] [[be:Сідзячы Бык]] [[bs:Sitting Bull]] [[ca:Bou Assegut]] [[cs:Sedící býk]] [[da:Sitting Bull]] [[de:Sitting Bull]] [[en:Sitting Bull]] [[eo:Sidanta Taŭro]] [[es:Toro Sentado]] [[eu:Zezen Eseria]] [[fi:Istuva Härkä]] [[fr:Sitting Bull]] [[gl:Touro Sentado]] [[he:סיטינג בול]] [[hr:Bik Koji Sjedi]] [[hu:Ülő Bika]] [[id:Sitting Bull]] [[is:Sitjandi Naut]] [[it:Toro Seduto]] [[ja:シッティング・ブル]] [[ko:시팅 불]] [[ms:Sitting Bull]] [[nl:Sitting Bull]] [[nn:Sitting Bull]] [[no:Sitting Bull]] [[os:Бадгæ Гал]] [[pl:Siedzący Byk]] [[pt:Touro Sentado]] [[ru:Сидящий Бык]] [[sh:Bik Koji Sjedi]] [[simple:Sitting Bull]] [[sk:Sediaci Býk]] [[sl:Sedeči bik]] [[sr:Бик Који Седи]] [[sv:Sitting Bull]] [[th:ซิตติงบุล]] [[tr:Oturan Boğa]] [[vi:Sitting Bull]] [[zh:坐牛]] 5985 17862 2005-07-13T18:00:16Z Derbaz 163 5986 17867 2005-07-14T14:35:19Z RickK 230 Adolf Hitler Adolf Hitler 5987 62339 2006-12-30T23:22:25Z Cyrus the virus 619 __NOTOC__ {{naverok}} [[Wêne:Physical world.jpg|thumb|Nexşeya Cîhanê]] Li cîhanê de 194 welatên serbixwe hene. Ji van 191 heb endamê [[UNO]] yê ne. Herweha [[Vatîkan]] jî dewleteke lê ne endamê [[UNO]] yê ye. Dewleta [[Giravên Cook]] û [[Tayvan]] tenê ji alîyên hinek dewletan tên naskirin. <br/><br/><br/><br/><br/> ==A== * [[Afganîstan]] &mdash; Komara Îslamî ya Efganistanê ; Islamic Republic of Afghanistan * [[Andorra]] &mdash; Dewleta Mîrtîya Andorayê ; Principality of Andorra * [[Angola]] &mdash; Komara Angola yê ; Republic of Angola * [[Antigûa û Berbûda]] &mdash; * [[Arjantîn]] &mdash; Netewa Arjantînê yan jî Komara Arjantîn ê ; Argentine Nation or Argentine Republic * [[Arnavût]] &mdash; Komara Arnavût ê ; Republic of Albania * [[Awustralya]] * [[Avûstûrya]] * [[Azerbaycan]] &mdash; Komara Azerbaycanê ; Republic of Azerbaijan ==B== * [[Bahama]] &mdash; Commonwealth of the Bahamas * [[Bahreyn]] &mdash; Keyanîya Bahreyn ê ; Kingdom of Bahrain * [[Bangladeş]] &mdash; Komara Gel yê Bangladeş ; People's Republic of Bangladesh * [[Barbados]] &mdash; * [[Belçîka]] &mdash; Keyanîya Belçîkay ê ; Kingdom of Belgium * [[Belîze]] &mdash; * [[Bênîn]] &mdash; Komara Benîn ê ; Republic of Benin * [[Bûtan]] &mdash; Keyanîya Bûtan ê ; Kingdom of Bhutan * [[Bolîvya]] &mdash; Komara Bolîvîya yê ; Republic of Bolivia * [[Bosna Hersek]] &mdash; * [[Botswana]] &mdash; Komara Botsvana ; Republic of Botswana * [[Brezîlya]] &mdash; Komara Federal yê Brezîlîya yê ; Federative Republic of Brazil * [[Brîtanya]] (Şahetîya Yekbûyî)&mdash; Şahetîya Yekbûyî ya Brîtanîya Mezin û Bakûrê Îrlanda yê ; United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland * [[Brûney]] &mdash; Dewleta Brûnei ; State of Brunei Darussalam * [[Bulgaristan]] &mdash; Komara Bilxur ê ; Republic of Bulgaria * [[Bûrkîna Faso]] &mdash; * [[Bûrma]] (mêze: [[Myanmar]]) &mdash; * [[Bûrûndî]] &mdash; Komara Bûrûndî yê ; Republic of Burundi ==C== * [[Cezayêr]] &mdash; Komara Demokratîk ya Gel yê Cezayêr ê ; People's Democratic Republic of Algeria * [[Cape Varde]] &mdash; Komara Cape Vardê ; Republic of Cape Verde * [[Cîbûtî]] &mdash; Komara Cîbûtî ; Republic of Djibouti ==Ç== * [[Çad]] &mdash; Komara Çad ê ; Republic of Chad * [[Çîn]] &mdash; Komara Gel ya Çîn ê ; People's Republic of China * [[Çek]] &mdash; Komara Çek ê ; Czech Republic ==D== * [[Danîmarka]] &mdash; Keyanîya Danîmarka yê ; Kingdom of Denmark * [[Dewletên Yekbûyî yên Emerîkayê]] &mdash; United States of America * [[Domînîk]] &mdash; Commonwealth of Dominica ==E== * [[Efrîqaya Başûr]]; Komara Efrîqaya Başûr * [[Ekvator]] &mdash; Komara Ekvator ê Republic of Ecuador * [[El Salvador]] &mdash; Komara El Salvator ê ; Republic of El Salvador * [[Elmanya]] &mdash; * [[Endonezya]] &mdash; Komara Indonesiya yê ; Republic of Indonesia * [[Erître]] &mdash; Dewleta Erître yê ; State of Eritrea * [[Ermenîstan]] &mdash; Komara Ermenîstan ê ; Republic of Armenia * [[Estonya]] &mdash; Komara Estonîya yê ; Republic of Estonia * [[Etiyopya]] &mdash; Komara Federal yê Demokratîk yê Etîyopîya yê : Federal Democratic Republic of Ethiopia ==F== * [[Fas]] &mdash; Keyanîya Fas ê ; Kingdom of Morocco * [[Fîjî]] &mdash; Komara Giravên Fîjî ; Republic of the Fiji Islands * [[Filîpîn]] &mdash; Komara Fîlîpîn ; Republic of the Philippines * [[Filistîn]] &mdash; Dewleta Filistîn ê ; State of Palestine * [[Fînlandiya]] &mdash; Komara Fînlandiya yê ; Republic of Finland * [[Fransa]] &mdash; Komara Fransa yê ; French Republic ==G== * [[Gabon]] &mdash;Komara Gabon ê ; Gabonese Republic * [[Gambiya]] &mdash; Komara Gambîya yê ; Republic of the Gambia * [[Gana]] &mdash; Komara Gana yê ; Republic of Ghana * [[Giravên Marşal]] &mdash; Komara Giravên Marşal ; Republic of the Marshall Islands * [[Giravên Salomon]] &mdash; * [[Gînê]] &mdash; Komara Gînê ; Republic of Guinea * [[Gînê-Bîsso]] &mdash; Komara Gîne - Bîsso ; Republic of Guinea-Bissau * [[Grenada]] &mdash; * [[Gûatemala]] &mdash; Komara Guatemala yê ; Republic of Guatemala * [[Guyana]] &mdash; Komara Gûyana yê GCooperative Republic of Guyana * [[Gurcistan]] &mdash; Komara ´Gurcîstan ê ==H== * [[Haîtî]] &mdash; Komara Haîti yê ; Republic of Haiti * [[Hindistan]] &mdash; Komara Hindistan ê ; Republic of India * [[Hollanda]] &mdash; Keyanîya Hollanda yê ; Kingdom of the Netherlands * [[Hondûras]] &mdash; Komara Honduras ê ; Republic of Honduras ==I== * [[Iraq]] &mdash; Komara Iraq ê ; Republic of Iraq * [[Israîl]] &mdash; Dewleta Israîl ê ; State of Israel ==Î== * [[Îran]] &mdash; Komara Îslamî ya Îran ; Islamic Republic of Iran * [[Îrlanda]] &mdash; Komara Îrlanda yê ; Republic of Ireland * [[Îtalya]] &mdash; Komara Îtalya yê ; Italian Republic ==J== * [[Jamaîka]] &mdash; * [[Japonya]] &mdash; ==K== * [[Kamboçya]] &mdash; Şahetîya Kamboçiya yê ; Kingdom of Cambodia * [[Kamerûn]] &mdash; Komara Kamerûn ê ; Republic of Cameroon * [[Kanada]] &mdash; Dewleta Federal yê Kanada yê ; Federal State * [[Kenya]] &mdash; Komara Kenîya ; Republic of Kenya * [[Kirgizîstan]] * [[Kirîbatî]] &mdash; Komara Kirîbatî ; Republic of Kiribati * [[Kolombiya]] &mdash; Komara Kolombiya yê ; Republic of Colombia * [[Komara Domînîk]] &mdash; República Dominicana * [[Komara Kongo]] &mdash; Komara Kongo yê ; Republic of Congo * [[Komara Makedonyayê]] * [[Kongo]] (Demokratik)(navê belê: Zayîre) &mdash; Komara Demokratik ya Kongo yê ; Democratic Republic of Congo * [[Kosta Rîka]] &mdash; Komara Kosta Rica yê ; Republic of Costa Rica * [[Kuweyt]] &mdash; Dewleta Kûveyt ; State of Kuwait * [[Komara Efriqaya Navîn]] &mdash; Central African Republic * [[Korêya Bakur]] &mdash; Komara Demokratik ya Gel ya Kore yê ; Democratic People's Republic of Korea * [[Komara Korêyê|Korêya Başûr]] &mdash; Komara Kore yê ; Republic of Korea * [[Kûba]] &mdash; Komara Kûba yê ; Republic of Cuba ==L== * [[Laos]] &mdash; Komara Demokratik ya Gel ya Laos ê ; Lao People's Democratic Republic * [[Letonya]] &mdash; Komara Letonya yê ; Republic of Latvia * [[Lesoto]] &mdash; Şahetîya Lesoto yê ; Kingdom of Lesotho * [[Lîberya]] &mdash; Komara Liberîya yê ; Republic of Liberia * [[Lîbya]] &mdash; Komara Sosialîst ya Mezin ya Lîbya yê ; Great Socialist People's Libyan Arab Jamahiriya * [[Liechtenstein]] &mdash; Dewleta Mîrtîya Liechtenstein ê ; Principality of Liechtenstein * [[Lîtvanya]] &mdash; Komara Lîtvanya yê ; Republic of Lithuania * [[Libnan]] &mdash; Komara Libnan ê ; Republic of Lebanon * [[Luksembûrg]] &mdash; Grand-Duchy of Luxembourg ==M== * [[Macarîstan]] &mdash; Komara Macaristan ê ; Republic of Hungary * [[Madagaskar]] &mdash; Komara Madagaskar ê ; Republic of Madagascar * [[Malavî]] &mdash; Komara Malavî ; Republic of Malawi * [[Malezya]] &mdash; Dewleta Federal yê Malezyayê ; Federation of Malaysia (federal state) * [[Maldîv]] &mdash; Komara Maldivan ê ; Republic of Maldives * [[Malî]] &mdash; Komara Malî yê ; Republic of Mali * [[Malta]] &mdash; Komara Malta yê ; Republic of Malta * [[Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî]] * [[Mîkronezya]] &mdash; Dewletên Federe yên Mikronezyayê ; Federated States of Micronesia (federal state) * [[Misir]] &mdash; Komara Erew yê Misir ê ; Arab Republic of Egypt * [[Miyanmar]] (Bûrma) &mdash;Yekbûyî ya Myanmar ê ; Union of Myanmar (also known as Burma) * [[Meksîk]] &mdash;Dewletên Yekbûyî yên Meksîkayê ; United Mexican States (federal state) * [[Moldova]] &mdash; Komara Moldova yê ; Republic of Moldova * [[Monako]] &mdash; Dewleta Mîrtîya yê Monaco yê ; Principality of Monaco * [[Montenegro]] * [[Morîtanya ]] &mdash; Komara Islamî ya Marûtanya yê ; Islamic Republic of Mauritania * [[Morîtûs]] &mdash; Komara Marîtûs ê ; Republic of Mauritius * [[Moxolistan]] &mdash; * [[Mozambîk]] &mdash; Komara Mozambik ê ; Republic of Mozambique ==N== * [[Namîbiya]] &mdash; Komara Namîbiya yê ; Republic of Namibia * [[Naûrû]] &mdash; Komara Naurû yê ; Republic of Nauru * [[Nepal]] &mdash; Şahetîya Nepal ê ; Kingdom of Nepal * [[Nîkaragûa]] &mdash; Komara Nikaragûa yê ; Republic of Nicaragua * [[Nîjer]] &mdash; Komara Nîjêr ê ; Republic of Niger * [[Nîjerya]] &mdash; Komara Federal yê Nîjêriya yê * [[Niû]] &mdash; * [[Norweç]] &mdash; Şahetîya Norwecê ; Kingdom of Norway ==O== ==P== * [[Pakîstan]] &mdash; Komara Islamîya yê Pakistan ê ; Islamic Republic of Pakistan * [[Palaû]] &mdash; Komara Palaû yê ; Republic of Palau * [[Panama]] &mdash; Komara Panama yê ; Republic of Panama * [[Papûa Gîneya Nû]] &mdash; Dewleta Serbixwe yê Papûa Gîneya Nû ; Independent State of Papua New Guinea * [[Paragûay]] &mdash; Komara Peregûay ê ; Republic of Paraguay * [[Perû]] &mdash; Komara Perû yê ; Republic of Peru * [[Polonya]] &mdash; Komara Poloniya yê ; Republic of Poland * [[Portekiz]] &mdash; Komara Portekîz ê ; Portuguese Republic * [[Porto Rîko]] &mdash; Commonwealth of Puerto Rico ==Q== * [[Qeter]] &mdash; Dewleta Qatar ê ; State of Qatar * [[Qezexistan]] &mdash; Komara Qazakistan ê ; Republic of Kazakhstan * [[Qibris]] &mdash; Komara Qibris ê ; Republic of Cyprus ==R== * [[Romanya]] &mdash; * [[Rûsya]] &mdash; Dewleta Federel yê Rûsya yê * [[Rwanda]] &mdash; Komara Rivanda yê ; Republic of Rwanda ==S== * [[Saint Kitts û Nevîs]] &mdash; Yekbûyî na Saint Kitts û Nevîs ; Federation of Saint Kitts and Nevis * [[Saint Lucîa]] &mdash; * [[Saint Vincent û Granada]] &mdash; * [[Samoa]] &mdash; Dewleta Serbixwe yê Samoa yê ; Independent State of Samoa * [[San Marîno]] &mdash; Komara San Marino yê ; Most Serene Republic of San Marino * [[São Tomé and Príncipe]] &mdash; Komara Demokratik yê São Tomé and Príncipe ; Democratic Republic of São Tomé and Príncipe * [[Siûdî Erebîstan]] &mdash; Şahetîya Sûdî Erebistan ê ; Kingdom of Saudi Arabia * [[Senegal]] &mdash; Komara Senegal ê ; Republic of Senegal * [[Sirbîstan]] * [[Seyşelan]] &mdash; Komara Seyşelan ; Republic of Seychelles * [[Sierra Leone]] &mdash; Komara Sierra Leonê ; Republic of Sierra Leone * [[Sîngapûr]] &mdash; Komara Singapûr ê ; Republic of Singapore * [[Slovakya]] &mdash; Komara Silovakiya yê ; Slovak Republic * [[Slovenya]] &mdash; Komara Siloveniya yê ; Republic of Slovenia * [[Somalî]] &mdash; Komara * [[Sirî Lanka]] &mdash; Komara Sosiyalîst ya Demokratik ya Sirî Lanka; Democratic Socialist Republic of Sri Lanka * [[Spanya]] &mdash; Şahetîya Spanya yê ; Kingdom of Spain * [[Sûdan]] &mdash; Komara Sudan ê ; Republic of the Sudan * [[Sûrînam]] &mdash; Komara Sûrinam ê ; Republic of Suriname * [[Sûriye]] &mdash; Komara Ereb ya Suriye yê ; Syrian Arab Republic * [[Swaziland]] &mdash; Şahetîya Siwaziland ê ; Kingdom of Swaziland * [[Swêd]] &mdash; Sweden ==T== * [[Tacîkistan]] &mdash; Komara Tacîkistan ê ; Republic of Tajikistan * [[Tanzanya]] &mdash; Komara Yekbûyî yê Tanzaniya yê ; United Republic of Tanzania (federal state) * [[Tayland]] &mdash; Şahetîya Tayland ê ; Kingdom of Thailand * [[Tayvan]] &mdash; * [[Tîmora rojhilat]] * [[Tinûs]] &mdash; Komara Tinûs ê ; Republic of Tunisia * [[Tirkiye]] &mdash; Komara Tirkîye yê * [[Tirkmenistan]] &mdash; * [[Tîvalû]] &mdash; * [[Togo]] &mdash; Komara Togo yê ; Togolese Republic * [[Tonga]] &mdash; Şahetîya Tonga yê ; Kingdom of Tonga * [[Trînîdad û Tobago]] &mdash; Komara Trînidad û Tobago yê ; Republic of Trinidad and Tobago ==U== * [[Oman]] &mdash; Mîrtîya Umanê ; Sultanate of Oman * [[Urdun]] &mdash; Keyatiya Urdunê (ar:Al-Mamlakah al-Urdunniyyah al-Hāšimiyyah), (en:Hashemite Kingdom of Jordan) ==Û== * [[Ûganda]] &mdash; Komara Uganda yê ; Republic of Uganda * [[Ûkrayna]] &mdash; * [[Ûrûgûay]] &mdash; Komara Urugua yê ; Republic of Uruguay * [[Ûzbêkistan]] ==V== * [[Vanûatû]] &mdash; Komara Vanuatû yê ; Republic of Vanuatu * [[Vatîkan]] &mdash; Dewleta Bajar ê Vatikan ê ; State of the Vatican City * [[Venezuela]] &mdash; Komara Bolivî yê Venezuêla yê ; Bolivarian Republic of Venezuela == X == * [[Xirvatîstan]] ==W== * [[Wiyetnam]] &mdash; Komara Sosialîst yê Wiyetnam ê ; Socialist Republic of Vietnam ==Y== * [[Yemen]] &mdash; Komara Yemenê ; Republic of Yemen * [[Yewnanîstan]] &mdash; Komara Yewnanistanê ; Hellenic Republic ==Z== * [[Zambiya]] &mdash; Komara Zambiya yê ; Republic of Zambia * [[Zelanda Nû]] * [[Zîmbabwe]] &mdash; Komara Zimbabwe yê ; Republic of Zimbabwe [[category:lîste]] [[kategorî:Erdnîgarî]] [[als:Liste unabhängiger Staaten]] [[ar:دول مستقلة]] [[an:Estatos d'o mundo]] [[ast:Llista de países]] [[bg:Списък на страните]] [[zh-min-nan:Kok-ka lia̍t-toaⁿ]] [[be:Сьпіс краінаў і тэрыторыяў паводле альфабэту]] [[bn:সার্বভৌম রাষ্ট্রসমূহের তালিকা]] [[bs:Spisak država]] [[cs:Seznam států světa]] [[cy:Gwledydd y byd]] [[da:Verdens lande]] [[de:Liste unabhängiger Staaten]] [[et:Maailma maade loend]] [[el:Κατάλογος χωρών]] [[en:List of countries]] [[es:Portal:Países/Lista alfabética]] [[eo:Listo de sendependaj ŝtatoj]] [[fr:Liste des pays du monde]] [[fur:Liste di Stâts dal mont]] [[gl:Lista de países]] [[ko:세계의 나라]] [[ht:Lis peyi nan lemonn]] [[hi:देशों की सूची]] [[hr:Popis država]] [[hy:Աշխարհի պետությունները]] [[id:Daftar negara-negara di dunia]] [[ia:Paises del mundo]] [[ie:Liste del landes del munde]] [[ilo:Listaan dagiti pagilian ti lubong]] [[it:Stati del mondo]] [[ka:მსოფლიოს ქვეყნები]] [[km:បញ្ជីរាយនាមប្រទេស]] [[ky:Дүйнө өлкөлөрү]] [[sw:Madola]] [[lad:Lista de paises]] [[la:Nationes mundi]] [[lv:Valstis]] [[lt:Šalių sąrašas]] [[lb:Lëscht vun de Länner vun der Welt]] [[ln:Molɔngɔ́ ya bisé ya mokili]] [[hu:Országok listája]] [[mg:Lisitry ny firenena]] [[ms:Daftar negara]] [[mo:Листэ де стате суверане]] [[nap:Lista d''e paise d''o munno]] [[nl:Landen van de wereld]] [[ja:国の一覧]] [[mk:Листа на земјите во светот]] [[no:Liste over stater]] [[nn:Verdas land]] [[oc:Païses]] [[os:Бæстæты номхыгъд]] [[pl:Państwa świata]] [[pt:Lista de países]] [[ro:Listă de state suverane]] [[rm:Glista dals stadis independents]] [[ru:Алфавитный список стран и территорий]] [[sh:Spisak država]] [[scn:Lista dî Paisi dû Munnu]] [[simple:List of countries]] [[sk:Zoznam štátov]] [[sl:Seznam suverenih držav]] [[sr:Списак држава]] [[su:Daptar nagara]] [[fi:Luettelo valtioista]] [[sv:Lista över länder]] [[tl:Talaan ng mga bansa]] [[ta:உலக நாடுகளின் பட்டியல்]] [[tt:Däwlätlär isemlege]] [[th:รายชื่อประเทศ]] [[vi:Danh sách các nước trên thế giới]] [[tpi:Jiograpi]] [[tr:Ülkeler]] [[uk:Список країн]] [[ur:ممالک]] [[wo:Liste des pays en wolof]] [[yi:רשימה פֿון לענדער פֿון װעלט]] [[zh:世界地理索引]] 5989 61954 2006-12-28T06:48:20Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nds-nl:Eiffeltoorne]] [[Image:Tour eiffel at sunrise from the trocadero.jpg|thumb|Qûleya Eyfelê]] '''Birca Eyfelê''' (Frensewî: La Tour Eiffel) a ji hesin di [[cîhan]]ê de mîna [[sembol]]a [[Parîs|Parîs]]ê tê naskirin. Navê xwe ji muhendîsê ku ew çêkiriye [[Alexandre Gustave Eiffel]] digre. Birca Eyfelê her sal ji aliyê nêzîkî 6 milyon tûrîstî ve tê ziyaretkirin. Birca Eyfelê di navbera salên [[1887]] û [[1889]]'an de ji aliyê fîrmaya Gustave Eiffel ve, ji bona pîrozbahiya 100emîn salvegera [[Şoreşa Fransî]] hatiye çêkirin. Birca Eyfelê 300 metreyan bilind e. Heft salan carekê bi 60 [[ton]] boyaxî tê rengkirin. rengkirina Bircê ji aliyê 25 kesan ve tê kirin û 15 mehan dikşîne. {{kurt}} [[Kategorî:Fransa]] [[af:Eiffeltoring]] [[als:Eiffelturm]] [[ar:برج إيفل]] [[ast:Torre Eiffel]] [[bg:Айфелова кула]] [[bn:আইফেল টাওয়ার]] [[bs:Eiffelov toranj]] [[ca:Torre Eiffel]] [[cs:Eiffelova věž]] [[da:Eiffeltårnet]] [[de:Eiffelturm]] [[en:Eiffel Tower]] [[eo:Eiffel-Turo]] [[es:Torre Eiffel]] [[et:Eiffeli torn]] [[eu:Eiffel Dorrea]] [[fa:برج ایفل]] [[fi:Eiffelin torni]] [[fr:Tour Eiffel]] [[gl:Torre Eiffel]] [[he:מגדל אייפל]] [[hr:Eiffelov toranj]] [[hu:Eiffel-torony]] [[id:Menara Eiffel]] [[is:Eiffelturninn]] [[it:Torre Eiffel]] [[ja:エッフェル塔]] [[ka:ეიფელის კოშკი]] [[ko:에펠 탑]] [[lt:Eifelio bokštas]] [[lv:Eifeļa tornis]] [[mk:Ајфелова Кула]] [[nds-nl:Eiffeltoorne]] [[nl:Eiffeltoren]] [[nn:Eiffeltårnet]] [[no:Eiffeltårnet]] [[pl:Wieża Eiffla]] [[pt:Torre Eiffel]] [[ro:Turnul Eiffel]] [[ru:Эйфелева башня]] [[simple:Eiffel Tower]] [[sk:Eiffelova veža]] [[sl:Eifflov stolp]] [[sr:Ајфелова кула]] [[sv:Eiffeltornet]] [[ta:ஈபெல் கோபுரம்]] [[th:หอไอเฟล]] [[tr:Eyfel Kulesi]] [[uk:Ейфелева вежа]] [[vi:Tháp Eiffel]] [[zh:艾菲爾鐵塔]] 5990 17878 2005-07-14T15:35:16Z Erdal Ronahi 2 Sinop çû cihê Sînop #redirect [[Sînop]] 5991 47173 2006-09-11T14:28:26Z Bangin 450 Redirecting to [[Lîsteya dewletên serbixwe yên cîhanê]] #redirect[[Lîsteya dewletên serbixwe yên cîhanê]] 5993 17893 2005-07-14T15:46:19Z Erdal Ronahi 2 Şiwan Perver. çû cihê Şivan Perwer #redirect [[Şivan Perwer]] 5994 17895 2005-07-14T15:47:28Z Erdal Ronahi 2 Şivan Perver çû cihê Şivan Perwer #redirect [[Şivan Perwer]] 5995 17897 2005-07-14T15:53:14Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bakurê Kurdistanê]] 5997 17905 2005-07-14T17:21:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Azerbeycan]] 5998 17912 2005-07-14T17:51:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Efxanistan]] 6000 49556 2006-10-07T17:19:10Z Erdal Ronahi 2 {| border="0" width="35%" align="right" cellpadding="5" class="noprint" style="float:right; clear:both; border:solid #008 2px; margin:0em 0em 0.5em 0.5em; width:35%;" |- |[[Wêne:Wikisource-logo.svg|50px|none|Wikisource|Wikisource]] | width="100%" | Di [[Wîkîçavkanî]] de der barê vê gotarê nivîsarên orijînal hene: :<div style="white-space: nowrap;">'''''[[Wikisource:{{PAGENAME}}|{{PAGENAME}}]]'''''</div> |} <noinclude> [[Kategorî:Şablon]] </noinclude> 6001 48500 2006-09-26T19:47:47Z Bangin 450 wêne [[Wêne:Wikisource-logo.svg|thumb|200px|Wêneyê Wîkîçavkanî]] '''Wîkîçavkanî''' (''Wikisource'') yek ji projeyên [[MediaWiki]] ye. Di Wîkîçavkanî de belge û nivîsarên orijînal hene. ==Girêdan== *[http://www.wikisource.org/wiki/Main_Page:Kurdî Malpera kurdî] {{Wikimedia}} [[kategorî:Wîkîpediya]] 6002 66539 2007-01-26T02:04:02Z 124.197.28.77 +mk Di [[Qur'an]] de 114 [[ferker]] (sûre) heye. Navên wan ev in: {| border=1 | !Jimar !Navê sûret !Jimara Ayetan !Mekkî/Medenî !Navê erebî |- |1 || [[Fat'he]] || 7 || Mekkî || |- |2 || [[Beqere]] || 286 || Medenî || |- |3 || [[Alî Îmran]] ||200 || Medenî || |- |4 || [[Nîsa]] ||176 || Medenî || |- |5 || [[Maîde]] ||120 || Medenî || |- |6 || [[El-En'am]] ||165 || Mekkî || |- |7 ||[[El-'Eraf]] ||206 || Mekkî || |- |8 ||[[El-Enfal]] ||75 || Medenî || |- |9 ||[[Tewbe]] ||129 || Medenî || |- |10 || [[Yûnus (sûre)|Yûnus]] ||109 || Mekkî || |- |11 ||[[Hûd (sûre)|Hûd]] ||123 || Mekkî || |- |12 ||[[Yûsuf]] ||111 || Mekkî || |- |13 ||[[R'ed]] ||43 || Mekkî || |- |14 ||[[Îbrahîm (sûre)|Îbrahîm]] ||52 || Mekkî || |- |15 ||[[El-H'ecer]] ||99 || Mekkî || |- |16 || [[Nahl]] ||128 || Mekkî || |- |17 || [[Îsra]] ||111 || Mekkî || |- |18 || [[El-Kehf]] ||110 || Mekkî || |- |19 || [[Meryem (sûre)|Meryem]] ||98 || Mekkî || |- |20 || [[Tahe]] || 135 || Mekkî || طه |- |21 || [[Enbiya]] || 112 || Mekkî |- |22 || [[Hecc]] || 78 || Medenî |- |23 || [[Muminûn]] || 118 || Mekkî |- |24 || [[Nûr]] || 64 ||Medenî |- |25 || [[Furqan]] || 77 || Mekkî |- |26 || [[Şuera]] || 227 || Mekkî |- |27 || [[Neml]] || 93 || Mekkî |- |28 || [[Qeses]] || 88 || Mekkî |- |29 || [['Enkebût]] || 69 || Mekkî |- |30 || [[Rûm]] || 60 || Mekkî |- |31 || [[Loqman]] || 34 || Mekkî |- |32 || [[Secde]] || 30 || Mekkî |- |33 || [[Ehzab]] || 73 || Medenî |- |34 || [[Sebe]] || 54 || Mekkî |- |35 || [[Fatir]] || 45 || Mekkî |- |36 || [[Yasîn]] || 83 || Mekkî |- |37 || [[Safat]] || 182 || Mekkî |- |38 || [[Sad]] || 88 || Mekkî |- |39 || [[Zumer]] || 75 || Mekkî |- |40 || [[Mumîn]] || 85 || Mekkî |- |41 || [[Fussîlet]] || 54 || Mekkî |- |42 || [[Sûra]] || 53 || Mekkî |- |43 || [[Zuxruf]] || 89 || Mekkî |- |44 || [[Duxan]] || 59 || Mekkî |- |45 || [[Casîye]] || 37 || Mekkî |- |46 || [[Ehqaf]] || 35 || Mekkî |- |47 || [[Mihemed (sûre)|Mihemed]] || 38 ||Medenî |- |48 || [[Feth]] || 29 ||Medenî |- |49 || [[Hûcûrat]] || 18 ||Medenî |- |50 || [[Qaf]] || 45 ||Mekkî |- |51 || [[Zarîyat]] || 60 ||Mekkî |- |52 || [[Tûr]] || 49 ||Mekkî |- |53 || [[Necm]] || 62 ||Mekkî |- |54 || [[Qemer]] || 55 ||Mekkî |- |55 || [[Rehman]] || 78 || Medenî |- |56 || [[Weqiya]] || 96 ||Mekkî |- |57 || [[Hedîd]] || 29 ||Medenî |- |58 || [[Mucedele]] || 22 ||Medenî |- |59 || [[Haşr]] ||24 ||Medenî |- |60 || [[Mumtehîne]] || 13 ||Medenî |- |61 || [[Seff]] || 14v||Medenî |- |62 || [[Cum'e]] || 11 ||Medenî |- |63 || [[Munafiqûn]] || 11 ||Medenî |- |64 || [[Texabun]] ||18 ||Medenî |- |65 || [[Telaq]] || 12 ||Medenî |- |66 || [[Tehrîm]] || 12 ||Medenî |- |67 || [[Mûlk]] || 30 ||Mekkî |- |68 || [[Qelem]] || 52 ||Mekkî |- |69 || [[Haqqe]] || 52 ||Mekkî |- |70 || [[Me'arîc]] || 44 ||Mekkî |- |71 || [[Nûh]] || 28 ||Mekkî |- |72 || [[Cînn ]] || 28 ||Mekkî |- |73 || [[Muzzemmil ]] || 20 ||Mekkî |- |74 || [[Mudessîr ]] || 76 ||Mekkî |- |75 || [[Qiyamet (sûre)|Qiyamet ]] || 40 ||Mekkî |- |76 || [[Însan]] || 31 ||Medenî |- |77 || [[Mûrselat]] || 50 ||Mekkî |- |78 || [[Nebe]] || 40 ||Mekkî |- |79 || [[Nazi'at]] || 46 ||Mekkî |- |80 || [[Ebese]] || 42 ||Mekkî |- |81 || [[tekwîr]] || 29 ||Mekkî |- |82 || [[Infitar]] || 19 ||Mekkî |- |83 || [[Muteffifîn]] || 36 ||Mekkî |- |84 || [[Inşiqaq]] || 25 ||Mekkî |- |85 || [[Burûc]] || 22 ||Mekkî |- |86 || [[Tariq]] || 17 ||Mekkî |- |87 || [[E'la]] || 19 ||Mekkî |- |88 || [[Xaşîye]] || 26 ||Mekkî |- |89 || [[Fecr]] || 30 ||Mekkî |- |90 || [[Beled]] || 20 ||Mekkî |- |91 || [[Şems]] || 15 ||Mekkî |- |92 || [[Leyl]] || 21 ||Mekkî |- |93 || [[Duha]] || 11 ||Mekkî |- |94 || [[Inşirah]] || 8 ||Mekkî |- |95 || [[Tîn]] || 8 ||Mekkî |- |96 || [['Eleq]] || 19 ||Mekkî |- |97 || [[Qedr]] || 5 ||Mekkî |- |98 || [[Beyyine]] || 8 ||Medenî |- |99 || [[Zelzele]] || 8 ||Medenî |- |100 || [['Adiyat]] || 11 ||Mekkî |- |101 || [[Qari'e]] || 11 ||Mekkî |- |102 || [[Tekasur]] || 8 ||Mekkî |- |103 || [['Esr]] || 3 ||Mekkî |- |104 || [[Humeze]] || 9 ||Mekkî |- |105 || [[Fîl]] || 5 ||Mekkî |- |106 || [[Qureyş]] || 4 ||Mekkî |- |107 || [[Ma'ûn]] || 7 ||Mekkî |- |108 || [[Kewser]] || 3 ||Mekkî |- |109 || [[Kafirûn]] || 6 ||Mekkî |- |110 || [[Nesr]] || 3 ||Medenî |- |111 || [[Tebbet]] || 5 ||Mekkî |- |112 || [[Ixlas]] || 4 ||Mekkî |- |113 || [[Feleq]] || 5 || Mekkî || الفلق |- |114 || [[Nas]] || 6 ||Mekkî || الناس |} *135 Taha طه 20 *112 El-Enbîya الأنبياء 21 *78 Hec الحج 22 *118 Mumînûn المؤمنون 23 *64 Nûr النور 24 *77 Fûrqan الفرقان 25 *227 Şu`era الشعراء 26 *93 Nemil النمل 27 *88 Qises القصص 28 *69 `Enkebût العنكبوت 29 *60 Rom الروم 30 *34 Loqman لقمان 31 *30 Secde السجدة 32 *73 E`hzab الأحزاب 33 *54 Sebe سبأ 34 *45 Fatir فاطر 35 *83 Yasîn يس 36 *182 Safat الصافات 37 *88 Sat ص 38 *75 Zumer الزمر 39 *85 Xafir غافر 40 *54 Fusîlet فصلت 41 *53 Şura الشورى 42 *89 Zuxref الزخرف 43 *59 Duxan الدخان 44 *37 Casîye الجاثية 45 *35 E`hqaf الأحقاف 46 *38 Muhemed محمد 47 *29 Fet`h الفتح 48 *18 Hucurat الحجرات 49 *45 Qaf ق 50 *60 Zarîyat الذاريات 51 *49 Tûr الطور 52 *62 Necim النجم 53 *55 Qemer القمر 54 *78 Rehman الرحمن 55 *96 Waqî`e الواقعة 56 *29 H`edîd الحديد 57 *22 Mucadile المجادلة 58 *24 Hşìr الحشر 59 *13 Mumtehîneالممتحنة 60 *14 Sef الصف 61 *11 Cum`e الجمعة 62 *11 Munafiqûnالمنافقون 63 *18 Texabun التغابن 64 *12 Telaq الطلاق 65 *12 Tehrîm التحريم 66 *30 Mulk الملك 67 *52 Qelem القلم 68 *52 El-`Haqet الحاقة 69 *44 Me`aric المعارج 70 *28 Nûh نوح 71 *28 Cîn الجن 72 *20 Muzemil 73 المزمل *56 Mudesîr المدثر 74 *40 Qîyamet القيامة 75 *31 Însan الإنسان 76 *50 Murselat المرسلات 77 *40 Nebe النبأ 78 *46 Naqzîat النازعات 79 *42 Èbes عبس 80 *29 Tekasur التكوير 81 *19 Înfatir الانفطار 82 *36 Mutefïfîn المطففين 83 *25 Înşqaq الانشقاق 84 *22 Biruc البروج 85 *17 Tariq الطارق 86 *19 Èla الأعلى 87 *26 Xaşîye الغاشية 88 *30 Fecir الفجر 89 *20 Beled البلد 90 *15 Şems الشمس 91 *21 Leyl الليل 92 *11 Du`ha الضحى 93 *8 Şerh الشرح 94 *8 Tîn التين 95 *19 Èleqe العلق 96 *5 Qedir القدر 97 *8 Beyîne البينة 98 *8 Zîlzal الزلزلة 99 *11 `Edîyat العاديات 100 *11 Qarî`et القارعة 101 *8 Tekasur التكاثر 102 *3 `Esir العصر 103 *9 Humezet الهمزة 104 *5 Fîl الفيل 105 *4 Qureyş قريش 106 *7 Ma`ûn الماعون 107 *3 Tekasur الكوثر 108 *6 Kafîrûn الكافرون 109 *3 Nesir النصر 110 *5 Mesed المسد 111 *4 Îxlas الإخلاص 112 [[kategorî:Quran]] [[cs:Súra]] [[da:Sura]] [[de:Sure]] [[en:Sura]] [[eo:Surao]] [[es:Azora]] [[fa:سوره]] [[fi:Suura]] [[fr:Sourate]] [[he:סורה]] [[id:Surah]] [[it:Sura]] [[mk:Сура]] [[nl:Soera]] [[no:Sura]] [[pl:Sura]] [[pt:Surahs]] [[ru:Список сур Корана]] [[tr:Sure]] 6003 17932 2005-07-14T19:30:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[sûre]] 6004 17938 2005-07-14T19:37:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Fat'he]] 6005 17941 2005-07-14T22:07:25Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Nullsoft Scriptable Install System]] 6006 66945 2007-01-29T02:18:10Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fr:Nullsoft Scriptable Install System]], [[ru:Nullsoft Scriptable Install System]] [[Wêne:sazker.JPG|thumb|NSIS]]'''Nullsoft Scriptable Install System''' an '''NSIS''' bernameyeke ji bo sazkirina bernameyên din e. Di bernameyên wekî [[AbiWord]] de tê bikaranin. NSIS nivîsbariya azad e û ji aliyê [[PCKurd.net]] ve li kurdî hate wergerandin. ==Girêdanên derve== *[http://nsis.sourceforge.net/ Malpera NSIS] [[kategorî:nivîsbariya azad]] [[kategorî:nivîsbariya kurdî]] [[de:Nullsoft Scriptable Install System]] [[en:Nullsoft Scriptable Install System]] [[es:Nullsoft Scriptable Install System]] [[fr:Nullsoft Scriptable Install System]] [[hu:Nullsoft Scriptable Install System]] [[it:Nullsoft Scriptable Install System]] [[pt:Nullsoft Scriptable Install System]] [[ru:Nullsoft Scriptable Install System]] [[sv:Nullsoft Scriptable Install System]] 6008 64678 2007-01-14T19:18:39Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Landorän]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Principat d'Andorra <br> Mîritiya Andorrayê'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Image:Andorra_flag_large.png|120px]]<br/><br/><br/>[[Ala Andorrayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Andorra coa.png|110px]]<br/>[[Arma Andorrayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[El Gran Carlemany]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationAndorra.png|LocationAndorra.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Katalanî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Andorra la Vella]] |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[ Demokratîk parlemenî, Mîritî]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Albert Pintat Santolària]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[1278]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 468 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2002]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/> 77 149 <br/> 165 /km² |- | '''[[Cejn]]''' || Cejnên ola Îslamê |- | '''[[Dirav]]''' || Afganî |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1, havînê +2 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .ad |- | '''[[Koda telefonê]]''' || + 376 |} '''Mîritiya Andorrayê''', ''(Principat d'Andorra)'', dewletekî pirr piçûk li başûrî-rojava yê [[Ewropa]], li [[Çîyayên Pîrenê]], di navberê [[Frensa]] û [[Spanya]] yê ye. Va dewleta di sala 1278 ê da gîhîşt serxwebûna xwe û bi demekî dirêj gellekî feqîr û hêjar bû. Lê îro Andorra ji bona turîzmê û vergîyên kêm welatekî dewlemende. [[Andorranî]] bi zimanê [[katalanî]], [[ispanî]] û [[frensî]] qise dikin û paytextê wan jî [[Andorra la Vella]] ye. Pîvana erdê 468 km² ye û tevayiya nifûsa dewletê 70.549 e. Ji van 36,0 % [[katalanî]], 40,6 % [[ispanyol]], 10,2 % [[portekîz]], 6,5 % [[frensî]] û 6,7 % yê din in. Ji bona bilindîya erdê xwe û çîyan li Andorra yê îklimekî hînik hukim dike. Meha herî germ bi 26° Tirmeh û yê herî sar bi -7° Şibat e. [[Image:Carte Andorre.png|thumb|left|Nexşeya Andorrayê]] {{Commons|Category:Andorra|Andorra}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[kategorî:Andorra]] [[kategorî:dewlet]] [[af:Andorra]] [[an:Andorra]] [[ang:Andorra]] [[ar:أندورا]] [[arc:ܐܢܕܘܪܐ]] [[ast:Andorra]] [[az:Andorra]] [[be:Андора]] [[bg:Андора]] [[bn:অ্যান্ডোরা]] [[br:Andorra]] [[bs:Andora]] [[ca:Andorra]] [[cs:Andorra]] [[cy:Andorra]] [[da:Andorra]] [[de:Andorra]] [[el:Ανδόρρα]] [[en:Andorra]] [[eo:Andoro]] [[es:Andorra]] [[et:Andorra]] [[eu:Andorra]] [[fa:آندورا]] [[fi:Andorra]] [[fiu-vro:Andorra]] [[fr:Andorre]] [[frp:Andorra]] [[fur:Andorra]] [[fy:Andorra]] [[ga:Andóra]] [[gl:Andorra]] [[he:אנדורה]] [[hi:अन्डोरा]] [[hr:Andora]] [[hsb:Andorra]] [[hu:Andorra]] [[hy:Անդորա]] [[ia:Andorra]] [[id:Andorra]] [[ilo:Andorra]] [[io:Andorra]] [[is:Andorra]] [[it:Andorra]] [[ja:アンドラ]] [[jv:Andorra]] [[ka:ანდორა]] [[km:អង់ដូររា]] [[ko:안도라]] [[kw:Andorra]] [[la:Andorra]] [[lb:Andorra]] [[li:Andorra]] [[lt:Andora]] [[lv:Andora]] [[mk:Андора]] [[ms:Andorra]] [[na:Andorra]] [[nds:Andorra]] [[ne:एण्डोरा]] [[nl:Andorra]] [[nn:Andorra]] [[no:Andorra]] [[oc:Andòrra]] [[pam:Andorra]] [[pdc:Andorra]] [[pl:Andora]] [[pms:Andòrra]] [[ps:انډورا]] [[pt:Andorra]] [[qu:Andurra]] [[ro:Andorra]] [[ru:Андорра]] [[sa:अंडोरा]] [[sc:Andorra]] [[scn:Andorra]] [[se:Andorra]] [[simple:Andorra]] [[sk:Andorra (štát)]] [[sl:Andora]] [[sq:Andora]] [[sr:Андора]] [[sv:Andorra]] [[tet:Andorra]] [[th:ประเทศอันดอร์รา]] [[tl:Andorra]] [[tr:Andorra]] [[udm:Андорра]] [[ug:ئاندوررا]] [[uk:Андорра]] [[vo:Landorän]] [[war:Andorra]] [[zh:安道尔]] [[zh-min-nan:Andorra]] 6009 18018 2005-07-17T09:07:48Z Erdal Ronahi 2 '''Mîran Janbar''' nivîskarekî kurd e. Li [[Bakurê Kurdistanê]] dijî û pirtûka wî ya yekem bi navê ''Ardûda'' ji nav [[Weşanên Lîs]] derket. Her wiha digel [[Lal Laleş]], [[Yaqob Tilermenî]] xwedîtiya Weşanên Lîs jî dike. Pirtûka wî ya yekem [[Ardûda]] ji yek çîrokekê dirêj ji cureyê [[Wêjeya Zanistî]] pêk tê. Pirtûk di sala 2005'an de çap bû û baleke mezin kişand ser xwe. [[kategorî:nivîskar|Janbar, Mîran]] 6010 29761 2006-03-22T18:58:09Z RewşenBaran 74 [[Image:Yaqoptilermeni.jpg|thumb|Yaqob Tilermenî]] '''Yaqob TILERMENÎ''', di sala 1972yan de, li [[Qoser]]a [[Mêrdîn]]ê ji dayik bûye. Dibistana Seretayî û Dibistana Navîn li [[Qoser]]ê xwendiye. Li [[Zanîngeha Dîjle]]yê, Fakulteya Perwerdehiyê, Beşa Fizîkê qedandiye. Ji 1995an heta taliya1998an li Stembolê Mamostetiya [[Fîzîk]]ê kiriye. Pênc salan li Qoserê Mamostetiya Fen Bîlgîsîyê kiriye. Di [[Gulan]]a 2002yan de ligel deh mamosteyan û endazyarekî, bi bahaneya xebatên perwerdekirina kurdî hatiye girtin û mehekê di Girtîgeha Mêrdînê de maye. Piştî serbestmayîn û rizgarbûna Dadgeha Ewlekariya Dewletê (DGM) li karê xwe vegeriyaye û ji hêla Walîtiya Mêrdînê ve sirgûnî bajarê Yozgatê bûye. Weke sirgûn du sal û nîvan li gundekî navçeyeke Yozgatê maye... Nivîs û çîrokên wî ji sala 1997an û vir ve di kovarên bi navê [[Jiyana Rewşen]], [[Pelîn]], [[Kevan]], [[Nûdem]], [[Hîwa]], [[Rewşen-name]], pêveka özgür Gündem- Ekgündem, Rojnameya [[Azadiya Welat]] û malperên bi navê [[Mehname]], Amûde de hatine weşandin. Tilermenî heta niha sê pirtûkên kurteçîrokan ên bi navê Êşbazî, Bermeqlûb û Ferhenga Sirgûnê û romana bi navê Kitim-Sêbareya Mêrdînê dane çapkirin. [[Helbest]]ên Şükrü Erbaş ji tirkî ligel Dîlber Hêma bi navê 'Cam û Kevir' wergerandine zimanê [[kurdî]]. Desteyeke çîrokên çîroknûs Özcan Karabulut ji tirkî wergerandine zimanê kurdî. ==Berhemên Wî:== *[[Êşbazî]]: Kurteçîrok, [[Weşanên Sî]] Gulan 2002 *[[Bermeqlûb]]: Kurteçîrok, [[Weşanên Sî]] Gulan 2003 *[[Ferhenga Sirgûnê]]: Kurteçîrok, [[Weşanên Lîs]] Mijdar 2005 *[[Kitim-Sêbareya Mêrdînê 1]]: Roman, [[Weşanên Lîs]] Îlon 2005 ==Lînkên derve== *[http://www.yaqobtilermeni.com Malpera Yaqob Tilermenî] [[category:nivîskar|Tilermenî, Yaqob]] 6011 18266 2005-08-02T01:18:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Fewzî Bîlge]] 6012 18013 2005-07-17T09:03:20Z Erdal Ronahi 2 '''Çanda Berxwedan''' kovareke xwerû bi kurdî bû, ku ji 50 rûpelên A4 pêk dihat û bi tenê li girtîgeha [[Trabzon|Trabzonê]] ji aliyê girtiyên [[PKK|PKK'yî]] ve dihate derxistin. Kovarê di sala [[1997|1997'an]] de dest bi weşana xwe kir. Hin nivîsên wê bi qasî ku karibin derxin derve di kovar û rojnameyên cur bi cur de hatine weşan. Ji ber ku zagonên dewleta Tirkiyeyê destûr nedida ku nivîsên bi kurdî ji girtîgehê derkevin, heta niha tu hejmarên wê yên ku derketine derve jî nîn e. Îro gelek kesên ku bi kurdî dinivîsin û wekî nivîskar tên nasîn bi nivîskariya vê kovarê dest pê kirine. [[kategorî:kovar]] 6014 17965 2005-07-15T16:46:19Z Derbaz 163 6015 18009 2005-07-17T08:59:04Z Erdal Ronahi 2 Li [[Kurdistana Bakur]] piştî ku rojnameya heftane [[Welat]] ji aliyê dadgehên Tirkiyeyê ve hate girtin, li şûna wê bi navê '''Welatê Me''' rojnameyeke nû, dîsa bi kurdî û heftane dest bi weşanê kir. {{kurt}} [[kategorî:Rojname]] 6016 27536 2006-02-18T17:37:18Z RewşenBaran 74 [[Image:Kovarasemamok.jpg|thumb|Şemamok]] '''Kovara Şemamok''' ku wekî [[kovar|kovareke]] zarokan bi kurdî û tirkî derket, di sala [[2005]]'an de li [[Amed|Amedê]] ji aliyê Şaredariya Surê ve hate amadekirin û edîtoriya wê ji aliyê [[Sîdar Jîr]], [[Rizoyê Xerzî]] û [[Rêzan Tovjîn]] ve hate kirin. [[kategorî:kovar]] 6017 40062 2006-08-15T13:16:52Z Thogo 540 Guherandina 85.107.109.116 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Siyamend Cemşîd''' di nav refên gerîlayên [[PKK]]'ê de şer kiriye û di heman demê de kurteçîrokên şervaniyê nivîsiye. Pirtûka wî ya yekem a bi navê ''[[Soza Pepûlkan]]'' ji nav [[Weşanên Aram]] derket. [[kategorî:nivîskar|Cemşîd, Siyamend]] 6018 63257 2007-01-05T17:53:31Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser pexemberê Ûsif e. Ji bo wateyên din a "Ûsif", li [[Ûsif (cudakirin)]] binihêre.}} Li gora [[Quran]] ê Hz. [[Ûsiv]] yek ji pêxamberên [[Benî-Israîl]] e. Yekek ji pêxamberên ku di [[Quran]] ê da navê wî derbaz dibe. Hz. Ûsiv lawê [[pêxamber]] [[Yaqûb]] e û rîçika wî hettanî pêxamberê mezin Hz. [[Ibrahîm]] tere.Di Qur'anê de navê sûreta 10emîn jî Ûsiv e. Va sûreta ji 111 ayetan pêda dibe û ji van 98 ayet qala Hz. Ûsiv dikin. Di gora Quran a Pîroz 11 hew birayên Hz. Ûsiv hebûn. Hz. Ûsiv zarokekî pirr rind û baqil bû. Bavê wan Hz. Yaqûb ji wan yê herî pirr lawê xwe yî Ûsiv hez dikir. Ji bona vî hez kirina birayên wî yî mezin hesûdî dikirin. Şevekî Ûsiv li xewna xwe da dît ku 11 stêrk, roj û hîv ji wî ra secde dikin. Gava ku Ûsiv ji bavê xwe ra qala xewna xwe kir, Hz. Yaqûb fam kir ku va nîsanek ji [[Xwedê]] ye û li Ûsiv ra teme kir ku vî xewna xwe ji kesekî ra nebêje. Lê birayên Ûsiv va xewna bîhistin û xwestin ku Ûsiv bikujin. Rojekî ji bavê xwe destûr girtin û hemû bi hevra çûn gerê. Êdî Ûsiv avitin li nav birekî kûr, fîstanê wî jî bi xwîna heywanekî sor kirin û ji bavê xwe ra derew kirin gotin ku “Ûsiv gur xwerîye”. Di nav bîrê da mîrovên koçber Ûsiv dîtin û ew xilas kirin, ji bona ku wî wekî xulam li welatê [[Misir]] ê bifrosin mîrovên dewlemend. Dûra wan Ûsiv firotin wezîrê [[Misir]] ê. Ûsiv li mala wezîr mezin bû û bû xortek delal. Ji bona rindîya Ûsiv dilê jina wezîr ket wî. Lê wî rû neda daxwezên jinê û ji ber vî yekê jinikê bi derew û îftiran Ûsiv avit zindanê. Hz. Ûsiv bi salan li zindanê da ma. Li wê derê du mîrov nas kirin û ji wan ra xewnên wan yên ecêb şîrove kirin. Bi rastî jî rewsa wan herdû mîrovan wekî gotina Ûsiv bû. Yêkek demekî şunda hat berdan û yêdin jî hat îdam kirin. Mîrê [[Misir]] ê şevekî di xewna xwe da dît ku heft mangên lawaz heft mangên xurt dixwin û heft simbêlên hêşin heft simbêlên ziha dixwin. Mîr li ban hemû şîrovedarên welatê xwe kir, lê qet yekî nezanîya. Dûra mîr ji berjewendiya Ûsiv ji hevalê wî yê zindanê bihîst û ew ji zindanê derxist. Ûsiv ji mîr ra got ku gerê di pistî heft salên piranî da heft salên birçî li ser welatê Misir ê da werin. Ji bona baqiltiya Ûsiv, mîr ew kir wezîrê xwe û Ûsiv jî di heft salên piranî da hemû embarên welêt bi genim û xwerin tujî kir û di salên tunetîyê da ew xwerin ji mîrovan ra bela kir. Birayên Ûsiv jî ji bo ku gênim bikirin ji welatê xwe hatin [[Mîsir]] ê. Di dawîyê da Ûsiv xwe ji wan da nasîn û ew hemû borandin. Hz. Ûsiv bav, dê û birayên xwe anî Misir ê li ba xwe.Gava endamê malbata wî hatin Misir ê bav, dê û 11 birayên wî xwe ji ber wî xar kirin û sipasiya xwe nisan dan. Bi vî avayî xewna Usiv yê zarokatiyê jî hatî bû şundê. Remezan Derbaz [[kategorî:pêxember]] [[ar:سورة يوسف]] [[en:Yusuf (sura)]] [[id:Surat Yusuf]] [[nl:Soera Jozef]] [[ru:Сура Юсуф]] 6019 17985 2005-07-16T06:00:48Z RezanTovjin 60 Lîsteya dewletên serbixwe yê cîhanê çû cihê Lîsteya dewletên serbixwe yên cîhanê #redirect [[Lîsteya dewletên serbixwe yên cîhanê]] 6024 19506 2005-10-01T18:37:03Z Erdal Ronahi 2 #[[Navenda PEN a Kurd]] #[[Pena Kurd a Amedê]] {{cudakirin}} 6025 18019 2005-07-17T09:09:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Ûsif]] 6026 18020 2005-07-17T10:01:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[PSPad]] 6027 18031 2005-07-18T00:29:40Z Erdal Ronahi 2 Bajarrok çû cihê Bajarok #redirect [[Bajarok]] 6028 26313 2006-02-03T00:40:57Z Erdal Ronahi 2 '''Nesip Gültekin''' di sala 1954'an de li [[Pasûr]] a girêdayî [[Amed]]ê hate dinê. Dibistana seretayî li Gundê Kuyê kuta dike. Dibistana Mamostetiyê ya Seretayî li [[Erxenî|Erxeniyê]] kuta dike û di sala 1976'an de dest, li gundê Pêdar a [[Perwarî]] ya [[Sêrt]]ê dest bi mamostetiyê dike. Dû re li Pasûr, Bismil û nav Amedê de mamostetyiyê didomîne. Di salên 1993-1998'an de di lijneyên [[Egitim-Sen]]ê de cih digire û ji sala 1998'an heta 2001'ê jî di rêveberiya wê ya Amedê de cih digire. Di sala 25'emîn a mamostetiyê de ji Amedê koçberî [[Erzerom]]ê dibe. Li Erzeromê ji mamostetiyê malnişîn dibe. Di Komeleya Mafê Mirovan de li Amedê nêzîkî 2 salan di rêveberiyê de cih girt. Di sala 2004'an de piştî ku [[Enstîtuya Zimanê Kurdî li Amedê]] hate damezirandin, damezirî û serokatiya wê jî kir. [[Kategorî:Zimannas|Gültekîn, Nesip]] 6032 39209 2006-08-13T16:34:55Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Xilt.jpg|right|framed|Koremişk, Xilt]] [[Image:Desman-drawing.jpg|thumb]] '''Koremişk''' an '''xilt''' mişkê erdan e. Ew ji mişkên malan xurtir, zexmtir û jêhatîtir in. Li Kurdistana Bakur bi piranî rengê wan [[cûn]] e, pirçeke wan a kurt û şayik heye. Familya (Malbat): Talpidae (Xilt) Tasa serê wan teng û dirêjîk e. Pozê wan dirêj û bi piranî bi tevger e. Çav gelekî biçûk in û car caran di bin çerm de dimînin. Di bin axê de bi hêsanî tevdigerin. Guhê derve pir biçûk e. Çîmên wan kin in û di her lingekî wan de 5 [[pêçî]] hene. Di [[zoolojî|zoolojiyê]] de jê re '''Salpa spp''' tê gotin. [[Kategorî:Ajalên guhandar]] {{kurt}} [[de:Maulwürfe]] [[en:Mole (animal)]] [[es:Topo (animal)]] [[fr:Talpidé]] [[ja:モグラ]] [[lt:Kurminiai]] [[nl:Mollen]] [[oc:Talpidae]] [[pl:Kret]] [[pt:Toupeira]] [[sv:Mullvadar]] 6033 18056 2005-07-21T05:14:57Z RezanTovjin 60 Koremişk, Xilt an jî bi zimanê Zoolojiyê "Talpa spp" Koremişk, Xilt an jî bi zimanê Zoolojiyê "Talpa spp" 6034 18058 2005-07-21T05:25:58Z RezanTovjin 60 Kuremişk çû cihê Koremişk #redirect [[Koremişk]] 6035 18264 2005-08-02T00:55:25Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Koremişk]] #redirect [[Koremişk]] 6038 27262 2006-02-16T03:05:43Z Gangleri 171 {{subst:ns:4}}:Babel {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px" | <center>'''[[Wîkîpediya:Babel]]'''</center> |- | {{User {{{1}}}}} |- | {{User {{{2}}}}} |- | {{User {{{3}}}}} |- | {{User {{{4}}}}} |- | {{User {{{5}}}}} |- | style="text-align: center" | [[:Category:User languages|Search user languages]] |} 6039 18075 2005-07-22T10:33:13Z Erdal Ronahi 2 <div style="float:left;border:solid #6EF7A7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#C5FCDC" | style="width:45px;height:45px;background:#6EF7A7;text-align:center;font-size:14pt" | '''de''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Dieser Benutzer spricht '''[[:Category:User de|Deutsch]]''' als '''[[:Category:User de-N|Muttersprache]]'''. [[Category:User de|{{PAGENAME}}]] [[Category:User de-N|{{PAGENAME}}]] |} </div> 6040 18076 2005-07-22T10:33:48Z Erdal Ronahi 2 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''en-3''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | This user is able to contribute with an '''[[:Category:User en-3|advanced]]''' level of '''[[:Category:User en|English]]'''.[[Category:User en|{{PAGENAME}}]][[Category:User en-3|{{PAGENAME}}]] |}</div> 6041 43550 2006-08-26T10:02:50Z Erdal Ronahi 2 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''ku-2''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Ev bikarhêner '''[[:Category:User ku|kurdî]] [[:Category:User ku-2|normal]]''' dizane. [[Category:User ku-2|{{PAGENAME}}]][[Category:User ku|{{PAGENAME}}]] |} </div> 6042 53528 2006-10-21T07:52:37Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[fi:Luokka:User ku]] Li ve derê bikarhêrenên ku yek ji wan [[Wîkîpediya:Şablonên Babilê|şablonên Babilê]] bi kar tînin hene: *ku (= ku-N, zimanê dayîkî) *ku-1 *ku-2 *ku-3 *ku-4 [[kategorî:Bikarhêner]] <!-- interwiki --> [[de:Kategorie:User ku]] [[en:Category:User ku]] [[eu:Kategoria:Kurduera (erabiltzaileak)]] [[fi:Luokka:User ku]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ku]] [[he:קטגוריה:User ku]] [[ja:Category:User ku]] [[ko:분류:사용자 ku]] [[lad:Category:User ku]] [[tr:Kategori:User ku]] [[zh:Category:Ku 使用者]] 6043 53526 2006-10-21T07:49:17Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[fi:Luokka:User ku-2]], [[tr:Kategori:User ku-2]] [[Kategorî:User ku]] [[de:Kategorie:User ku-2]] [[en:Category:User ku-2]] [[eu:Kategoria:Kurduera maila ertainean]] [[fi:Luokka:User ku-2]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ku-2]] [[ja:Category:User ku-2]] [[ko:분류:사용자 ku-2]] [[lad:Category:User ku-2]] [[tr:Kategori:User ku-2]] 6044 18081 2005-07-22T10:38:59Z Erdal Ronahi 2 <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''fr-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Cette personne peut contribuer avec un niveau '''[[:Category:User fr-1|élémentaire]]''' de '''[[:Category:User fr|français]]'''. [[Category:User fr|{{PAGENAME}}]] [[Category:User fr-1|{{PAGENAME}}]] |} </div> 6045 18083 2005-07-22T10:39:48Z Erdal Ronahi 2 <div style="float:left;border:solid #77E0E8 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:#D0F8FF"><tr> <td style="width:45px;height:45px;background:#77E0E8;text-align:center;font-size:14pt">'''tr-2'''</td> <td style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em;">Bu kullan&#305;c&#305;n&#305;n '''[[:Category:User tr|Türkçe]]''''si '''[[:Category:User tr-2|orta seviye]]'''dedir. [[Category:User tr|{{PAGENAME}}]][[Category:User tr-2|{{PAGENAME}}]]</td> </tr></table></div> 6051 18113 2005-07-25T08:27:51Z RezanTovjin 60 pckurd pckurd 6052 18119 2005-07-25T11:15:49Z RezanTovjin 60 6055 30596 2006-04-16T15:25:50Z 82.120.118.33 '''Ferîd Xan''' helbestvanekî kurd î ciwan e. Ji [[Bakurê Kurdistanê]] herêma [[Serhed]]ê ji navçeya [[Gimgim]]ê ye. 15 salî dest bi helbestê kir, 19 salî pirtûka wî ya yekemîn bi navê "Kemana min mîna gundekî digirî" hat çapkirin. Di sala 2003'an de pirtûka wî ya duyemîn li Stenbolê bi navê "Alti Katli İnsan Kulesi" (Xuleya Şeşqat a Mirovan) hat çapkirin. Demekê li Almanya Edîtoriya Kovara Amara ya Wêjeyî û Hunerî kiriye. Di Mezopotamya Tv de programek bi navê Ba û Ka li ser wêje û helbestê amade kir. [[Kategorî:Helbestvan|Xan, Ferîd]] [[kategorî:nivîskar|Xan, Ferîd]] 6056 64890 2007-01-16T17:24:13Z Luqman 401 '''Feq''' alavek ji alavên aw û [[nêçîr|nêçîrê]] ye. têla ku ew jê tê çêkirin du mîlî ye, wek çawa du fekên devî mirov hene, her wisa du fekên devî feqê jî hene, fekên wê wek kevan û qentirman xar û qilûç in, ji jêr ve jî destikê xwe heye. Ji bo ku feq bê çerpandin, rasor yan jî zimbelek li dor herdu fekên feqê tê alandin, têla ku zimbelek jê tê çêkirin ji têla fekên feqê ziravtir e; lê jê sertir e, zimbelek li dor fekên feqê ji jêr ve tê alandin, pêre herdu aliyên têla zimbelekê, yê destpêkê û yê dawiyê her yek bi fekek feqê ve tê girêdan, belê ev jî dê şiyana neyênî û erênî(positive and negative) peyda bike, û dema ku ev hêz peyda dibe, pêvajoya çerpandinê çê dibe, ango feq jixweser tê hevdu. Çerpandina feqê qonaxa tev dawî di nêçîrê de ye, nexwe û ji ber ku feq li ber çivîkan vekirî bimîne, zîvareke biçûk bi feqê dixin , û jê re dibêjin dîlpik, dîlpik jî ji şivên mêwên tirî tê çêkirin, ew ji hundir ve tê quqilandin ango hundirê wî vala dibe û deziyek tê re derbas dibe, dezî ji bin ve dîlpik bi feqê ve diçespîne, û ji ser ve kurm an jî kulî dikevin ber, belê ev jî xwarina ku çivîk pê tên giritin, navenda dîlpik ji derve ve, tê kêrtkirin, ev kêrta jî ji bo ku qulpikê bi destikî feqê ve girêdayî di ber keve, û wexta ev qulpik dikeve ber dîlpik, ev pêvajo herdu fekên feqê vekirî dihêle, çimkî dema qulpik bi dîlpik dikeve ew di ser feka jêr re tê cem dîlipk, û wexta ku çivîk tê xwarina ber dîlpik bixwe û ji ber hejandina dîlpik ew ji ber qulpik difilite, belê filtandina qulpik û şûnve-vepekandina wî, feka feqê azad dike, a ku ji alî xwe de diçe cem hevala xwe, her wiha wexta ku tê çerpandin, stû an jî laşê çivîkê bi xwe re dibe û di nav xwe û hevala xwe de digire. Xwarina ku dikeve ber dîlpik jê re dibêjin şûk, ew ji xweştirîn xwarinên ber dilê çivîkan e, ew jî yan kulî ne û yan jî kurmên sipî ên ku ji nêrxendiyên hişkbûyî tên derxistin, ji bo xwarina ber dîlpik pir bala çivîkan bikişîne, heya çar kurman dixin ber dîlpik, çimkî, kêlîka ku qulpik bi ber dîlpik dikeve, deziyê ku kurm di berda ne sert dibe û sertbûna wî canê kurman diêşîne, belê çiqas canê kurman biêşe ewqas dilebitin û xwe dilivînin, û çiqas xwe livandin ewqas bala çivîkan dikşînin ku bên wan bixwin. Li kêlek kurman, xwarina din a ber feqan kulî ne, Digel ku pir cureyên ciyawaz ên kuliyan hene; lê cureyê tev baş û hevyaz, kuliyê pazik sor e. Berejavî peydakirina kurman; peydakirina kuliyan hinekî zehmet e, tu yê di tîna rojê de li wan bigerî, çimkî ew ne danê sibê û ne jî danê êvarê derdikevin, heya ku te yek dît jî tu yê pir bi pey wî bikeve heya tu bigirî, çimkî ev cureyê kuliyan pir hişyar e, ango dema te dibîne, ew pir bilind hildipeke û direve, û her hilpekînek û xweçekirinek dora deh heya bîst mitran mewdayê dibe. Li dawiyê kin dirêj, piştî ku kulî tê girtin, berî her tiştî lingên wî tên hilqetandin bo ew nikaribin bifirin û birevin, tenê bergê ser pazikên kuliyan dimînin, ji ged û taybetmendiyên kulîyan e, ku dema tu kepira wan diguvişî, pazikên wan jixweser rep dibin û li banî disekinin, lewma wexta ku kulî dikin ber dîlpik deziyê dîlpik di ser kepira wî re dibin, û me got wexta ku qulpik bi ber dîlpik dikeve dezî sert dibe û di encamê de kepira kulî tê guvaştin, her wiha pazikên sor û piriqî li banî wek agirekî dadayî xuya dikin, em ji bîr nekin ku bergê li ser pazikên sor berî ku kulî bikeve ber dîlpik rasterê tên hilqetandin, çima, cimkî dema ku kulî nû tê girtin, eger berg bên hilqetandin dê pazikên sor biçelmisin û nema pêre rep bibin. Piştî ku feq tê amedekirin, ew li ber kêl û telakan tê venandin, li vir zîrekiya ew kesê ku feqê vedine derdikeve holê, ango gerek ew çavdêriyeke bi sebr û saman bike, gelo cihên ku çivîk pir lê dihewin li kuderê ne?, kêl û telakên baş kîjan in …hwd. Dibe cihên ku nêçîrvan nîşan bike, hecek, dirî, belan, girê axê bin ..hwd. Heke feq li ser rûyê zemîn û erdê bê venandin, gerek ew bi komek axa hûrik bê veşartin, û tenê şûk li derve bimîne, lê heke feq li ser daran an jî hecan bê venandin, ew di nav pelên wan de tê veşartin. piraniya çivîkên ku feq li ber wan li ser erdê tên venandin, çikçiko, gabelek, fînt, tîtî, copal, çokreş…hwd, ema feqên ser daran li ber çitan tên venandin, nemaze, çitên hejîran û ên tirî. Der barî çivîkên ku [[feq]] li ber wan li ser erdê tê venanadin, pêvajoyeke pir girîng heye, jê re dibêjin yaldan, yaldan jî ji bêjeya alîdan yan jî bi aliyekî de bajo hatiye, di yaldanê de nêçîrvan dê çivîkan bi fîtkirinê an jî bi kişkirinê bereve telak û kêla ku feqa xwe li ber venaye bide, her wiha heya ku çivîk kurm an jî kuliyê di ber feqê de bibîne. Hêjayî gotinê ye ku ne hertim çerpandina feqê berdar e, pir caran çivîk xwarina ber feqê dixwe bêyî ku feq biçerpe, û pir caran heya ku biçerpe jî, çivîk yan nakevin ber feqê yan jî xwe rizgar dikin, lê rêdan û pêkana westandina wan hertin rêjeya bilind distîne. [[Kategorî:amûre]] 6075 sysop 26137 2006-01-29T23:15:28Z Erdal Ronahi 2 Kategoriyên ku nayên bi kar anîn 6080 51812 2006-10-14T16:32:40Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Rover]] #redirect[[rover]] 6081 18228 2005-07-31T12:23:47Z Erdal Ronahi 2 Emblema YJA Star Emblema YJA Star 6082 65745 2007-01-21T11:57:38Z Bangin 450 '''Rebwar Said''' (* [[1962]] li [[Silêmanî]]) wênesazekî kurd e. ==Lînk== *[http://www.kurdmedia.com/ac/2wiy/rebwar.htm Gotarek li ser Rebwar Said] {{kurt}} [[Kategorî:Wênesaz]] [[Kategorî:Kurd]] 6087 18452 2005-08-16T20:38:31Z Erdal Ronahi 2 6093 56216 2006-11-13T15:16:40Z Erdal Ronahi 2 [[Mala Xalidê Reşo]] ji navçeya Silopî`ya ne û eslê xwe ji Silopî ne. Berê Nav û Dengê wan jî di navçeya Silopî`ya de hebîn, lê bes niha gelek es wan û tukes tuksê nas nakin. Bav û Mirovên me digotin, hinek ji wan birin Iskerîya Tirkan û hêdî nezivirîn mala xwe û tukes nizane çi bi serê wan hat! Meta min ji mere digot, wextê Iskerê Tirkan hatin mala me, gelek li bavê bavê min Abdurrahman xistin, ku ew bi wan derb û birînan jî emrê Xwidê kir. Min ne Bavpîr ne jî Pîrika xwe dîtine. Wextê ku Bavpîrê min emrê Xwidê kir, Pîrika min mêrek din kir û zarokên xwe hêlan tinê. Ev zarok hemî jî hê heta 10 salîyê bûn. Wextê meta bavê min [[Rehîma Xalid]] pîreka [[Seîdê Hemo]] ew gotin sehkir, ew hat ser malê û guhê xwe da van zarokan; bav, herdu ap û meta min. Abdurrahman ê Xalid ê Reşo: Abdurrahman kurê Xalid bî, Xalid jî kurê Reşo bî. Niha jî 3 kurên Abdurrahman hene; Abdurrahîm, Mihemed Alî, Abdurrahman. Ev jî zewicîne û zarokên wan û zarokên zarokên wan jî hene. Mala Xalidê Reşo: Reşo; bavkalik, Xalid; bavê Abdurrahman, Asya, Rehîm, (Cangîr), Abdurrahman; kurê Xalid. Emîne, Abdurrahîm, Mihemed Alî, Abdurahman jî zarokên Abdurahman ê Xalid in. [[Kategorî:Mal]] 6096 32876 2006-06-16T18:49:52Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Muhamed hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Hz. Îdris''' yek ji nevîyên Hz. [[Şît]] û pêxamberê Xwedê ye. Hz. Sît ji bi xwe zarokê mirovê yêkemîn pêxamber [[Adem]] bû. Ji Hz. Îdris ra 30 rûpelên piroz hatine dayîn. Navê wî yê rast [[Ahnuh]] bû. Lê ji ber ku wî pirr pirtûk dixwendin li [[Quran]]ê da ji wî ra "Îdris" hatîye gotin. "Îdris" ji mirovên ku di zanistîyê da pêş da çûne tê gotin. Li gora riwayetan Hz. Îdris li Misir ê bajarê Minuf ê yan jî li Babil ê hatîye dinê û jîyaye. Navê bavê wî Yerd û navê diya wî Berre ye. Neseba wî hettanî Hz. Adem aha tê zanîn: Îdris - [[Yerd]] - [[Mehlail]] - [[Kinan]] - [[Enûs]] - [[Şît]] - [[Adem]]. Hz. Îdris wekî pêxamber ji komalekî ra hatî bû şandin. Va komala ji nevîyên lawê Adem [[Kabil]] bû. Hz. Îdris kêm û zêde hettanî 120 salan ferman û qedexeyên Xwedê ji mîrovan ra got. Hz. Îdris bi 72 zimanan qise dikir û hemû komal bi zimanên wan dawetî li ser rîya Xwedê dikir. Wî bi xwe sedî zêdetir bajar û gund ava kirine û ji mîrovan ra gellek zanistî elimandiye. Di zanistîyên huner, astronomî û nivisê da ew mirovê yêkemin bû. [[kategorî:pêxember]] 6098 63003 2007-01-04T14:00:10Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pl:Al-Baqarah]] Di dema [[Medînê]] hatîye danîn. Di [[Quran]] ê da [[sûre|sûreya]] herî dirêje û ji 286 ayetan tê pêda kirin. Navê xwe ji ayetên 67.-73. temîn yanê ji kelîma "beqere", bi [[kurdî]] "mange, çêlek", digirî. Şunda ayeta Beqerê di dadgerîya îslamî da gellekî mezine. Ji ber ku ferman û qedexeyên olî bi pirranî li vî sûreyê da bi cih digirin. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة البقرة]] [[en:Al-Baqara]] [[id:Surat Al Baqarah]] [[ko:알 바카라]] [[ms:Surah Al-Baqarah]] [[nl:Soera De Koe]] [[pl:Al-Baqarah]] [[ru:Сура Корова]] [[tr:Bakara Suresi]] 6099 63014 2007-01-04T14:13:56Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pl:Al-Imran]] Li bajarê [[Medînê]] hatiye danin û ji 200 ayetan tê holê. [[Sûre]] navê xwe ji ayeta 33 yemîn digirî. [[Îmran]] navê bavê Hz. [[Mûsa]] û Hz. [[Harûn]] e. "Alî Îmran" jî zimanê erebî ye û wergerandina wî yê bi kurdî "Malbata Îmran" e. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة آل عمران]] [[az:Ali-İmran]] [[en:Aale Imran]] [[id:Surat Ali Imran]] [[ko:알 이므란]] [[nl:Soera Het Geslacht van Imraan]] [[pl:Al-Imran]] [[ru:Сура Семейство Имрана]] [[tr:Al-i İmran Suresi]] 6101 25540 2006-01-25T16:05:40Z RewşenBaran 74 hate kategorîzekirin. [[Hecî Nasir Roşen]] li zistana sala 1945ê li bajarê [[Sine]] (Senendejê)li rojhilata kurdistanê hatiyê dinyayê û heta sênfa 12ê li vî bajarî ders xwendiye.piştre çoye zankoya Tehranê û li kalêca edebiyata farsî de mijûiî ders xwendinê bûye.digel ders xwendina xwe re di gel radyoya Tehranê pişka kurdî wekî motercimekê hevkariyê dike.dibe hevkarê: Seyid Ibrahîmê Sitûde, Dr. Siracedîn, Mela Cemîl Rojbeyanî, Dr.Salih Ibrahîmî, [[Hesen Zîrek]], xatûn Mîdya Zendî,xatûn Miryem Zehiryanî, Osman Ehmedî, Hisamedîn Emîn, Mezher Xaliqî, Şêxkanlo. Li sala 1966ê diçe kalêca efseriyê û sî sala li kincê polîsiyê de dimîne û li ostanê: Kurdistan, [[Xûzistan]], [[Fars]], [[Hemedan]] û Tehranê de xizmetê dike û paşan li sala 1996ê de dev li şola polîsiyê diberde û bi rtba sertîpîyê tê baznişest kirin. Li sala 1976ê de di gel xatûn Eqdes Behramî mamostayê sertayîyê perwerda Îranê dizevice û li vê zivacê de dibe xudanê 3 zarûya bi navê: Erestû,Esmer û Eseed ku her sê zaryê vî dersa akadomîk dîtine. Nasir her li eviliya xizmeta xwe de digel wehûnana helbesta nasiyar bûye û dest bi wehûnana helbestê kurdî û farsî kiriye.pitir li 20 hizar beyt helbestê vî hene ku li bara meselê corbecor dene û exlebê helbestê vî kilasîkin. Bilî şola nizamî ku wezîfa vî bûye çendîn şolê din jî li ber vê re kirine wekî: *1- Rê êxistina karvanê helbest û mosîqiyê li radyoya kurdiye Tehranê *2 – du cara li kêberkêya xwendina Quranê de bûye neferê evil û li ber vê hindê li sala 1991ê rêkirne Mekê û bûye hecî. *3 – verzişkarekî mezine û 16 sala serokê gurûp û mamostayê verzişa vezne berdariyê bûye.li vê werzişê de bûye dawerê beynelmilelê. *4 – niha jî li piroja jimarekirina otomobêla li Tehranê de mijûle. Dîvanê helbestê vî: *1 – Lalêhayê Ateşîn *2 – Şikûfêyê Işq *3 – Sayêyê Mehtab *4 – Tesavîr Xiyal *5 – Der Xelwetê Endîşê *6 – Cilvêhayi Ihsas *7 – Deryayi Morvarîd *8 – Evîn û Avat dîvana helbestê vî bi zimanê kurdîya Soranî *9 – wergêra Quranê bo ser zimanê Farsî helbest li 17 meha de [[Seyid Feysel Moctevî]] [[category:Nivîskar|Roşen, Hecî Nasir]][[category:Helbestvan|Roşen, Hecî Nasir]] 6102 65087 2007-01-17T18:19:56Z Robbot 231 روبوت إضافة: [[ro:Avraam]] تعديل: [[hu:Ábrahám (ősatya)]] {{ev gotar|li ser pexemberê Îbrahîm e. Ji bo wateyên din a "Îbrahîm", li [[Îbrahîm (cudakirin)]] binihêre.}} Hz [[Îbrahîm]] 2000 salan belî Hz. [[Îsa]] jîyaye û li gora her sê olên yek xudayî jî ew pêxemberekî [[Xwedê]] ye. Herwiha Hz. Îbrahim wek kalikê van olên semîtik tê qebûl kirin. Lê di derbarê şinda bûyîn û jiyîna wî da, pirtûk û zanayên her sê olan tiştên cihê riwayet dikin. Li gora ola [[Îslam]] ê Hz. Îbrahim li bajarê [[Riha|Urfayê]] li [[Harran]] ê hatiye dinyayê û dûra jî bi tev bavê xwe çûye [[Babîl]] ê. Tevî ku gellê wî hemû putperest bû, Hz.Îbrahim di emrê xwe da tu caran ji putekî ra perestî nekirîye. Wî ji yek xuda yê ra bawer dikir. Di [[Quran]] a pîroz da di nava pêxemberan da yê herî pirr navê wî tê gotin. Li gora [[Quran]] ê Hz. Îbrahim bi bivir ê hemû putan dişikinî û li ser vî yekê mîrov wî davên nava agir, lê agir wî naşewitinî û dibe gol. Li gora mirovan ew şinda agir îro gola masîyan li [[Riha]] yê ye. Li dû vî bûyera Hz. Îbrahîm bi tev jina xwe [[Sarê]] û biraziyê xwe Hz. [[Lût]] ji welatê [[Nemrût]] bar dike tere [[Irdûn]] ê, [[Misir]] ê û dûra jî [[Filistin]] ê. Ji ber ku Hz. Îbrahim êdî kal dibe û qet zarokên xwe tunin, ji [[Xwedê]] zarokekî dexwez dike. Lawek bi nav [[Îsmail]] ji wî ra tê dinê û demekî şinde jî ji wî ra tê zanîn ku, gerê [[Îsmail]] ji Xwedê ra qurban bike. Îbrahim lawê xwe ji bona qurbanê amade dike, lê wî gavê Xwedê ji wî ra beranekî dişinî, ji bona ku di şinda Îsmail da qurban bike. Dûra lawekî din bi nav [[Îshaq]] ji wî ra çê dibe. Herdû lawên wî jî bi xwe pêxamber bûn û tê zanîn ku [[Îsmail]] kalê erewan û [[Îshaq]] jî kalê gellê [[Îsrail]] e. Hz. Îbrahîm kalê hemû bawermendan e û pêxemberê herî mezin yê Xwedê ye. Di emrê xwe da tenê ji Xwedê ra perestî kirîye û di Quran ê da ji wî ra "misilman" tê gotin. Wî bi tev lawê xwe Îsmaîl [[Kâbe]] înşa kirîye û bi vî avayî îbadeta hec ji wî hettanî îro hatîye giştîye me. [[Kategorî:Pêxember]] [[ar:إبراهيم]] [[ca:Abraham]] [[cs:Abrahám]] [[da:Abraham]] [[de:Abraham]] [[el:Αβραάμ]] [[en:Abraham]] [[eo:Abraham]] [[es:Abraham]] [[et:Aabraham]] [[fa:ابراهیم]] [[fi:Abraham]] [[fr:Abraham]] [[gl:Abraham]] [[he:אברהם]] [[hr:Abraham]] [[hu:Ábrahám (ősatya)]] [[ia:Abraham]] [[id:Abraham]] [[it:Abramo (patriarca)]] [[ja:アブラハム]] [[ko:아브라함]] [[la:Abraham]] [[ms:Nabi Ibrahim a.s.]] [[nl:Abraham]] [[nn:Abraham]] [[no:Abraham]] [[pl:Abraham (Biblia)]] [[pt:Abraão]] [[ro:Avraam]] [[ru:Авраам]] [[simple:Abraham]] [[sk:Abrahám (biblická postava)]] [[sq:Abraham]] [[sr:Абрахам]] [[sv:Abraham (patriark)]] [[ta:ஆபிரகாம்]] [[tl:Abraham]] [[tr:İbrahim]] [[ur:ابراہیم علیہ السلام]] [[yi:אברהם]] [[zh:亞伯拉罕]] 6104 66595 2007-01-26T10:54:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[kk:Мұхаммед]] {{ev gotar|li ser pexemberê Mihemmed e. Ji bo wateyên din a "Mihemmed", li [[Mihemmed (cudakirin)]] binihêre.}} Hz. '''Mihemmed''' Sela Allah Aleyh We Sellem, (bi erebî: محمد,Muhammed bin Abdullah bin Abd al-Muttalib bin Haşîm bin Abd Manaf al-Qureyşî) di sala 571 da li bajarê [[Mekkê]] hatiye dinê û di sala 632 da jî li [[Medînê]] da çûye ser heqîya xwe . Hz. Mihemmed (S.A.W) pêxemberê [[Xwedê]] yê dawîyê ye. == Jiyana wî == === Zarokatî === Pêxember Mihemmed (S.A.W) di bajarê [[Mekkê]] li [[Erebistan a Suud]] ê di sala [[fîl]]an li dû mirina bavê xwe hatîye dinê. Navê bavê wî [[Abdullah]] û navê dîya wî jî [[Amîne]] ye. Hz. Mihemmed (S.A.W) ji malbata [[Haşimî]] û ji eşira [[Qureyşî]]yan e. Di şeşsaliya xwe de diya wî Amîne dimire û Hz. Mihemmed (S.A.W) diçe ba bapîrê xwe [[Abd-ul-Muttalib]]. Du salan şûnde bapîrê wî jî dimire û Hz. Mihemmed (S.A.W) diçe mala apê xwe [[Ebû Talib]] û bi tev pismamên xwe mezin dibe. Di zarokatî û xortanîya xwe de Hz. Mihemmed (S.A.W) ji bo eşira xwe bi salan şivantiyê dike û dû re dibe bazirgan. Tevî zarokatiya xwe a bi zexmet û sêwîbûn, Hz. Mihemmed (S.A.W) bi durustî û rastî ya xwe dihat naskirin. Bi vî avayî hîn di xortiya xwe de mîrovan ji wî re "Mihemmed el-Emîn" digotin. El-Emîn bi Kurdî tê maneya "yê ku mîrov dikanî jê bawer bike, dilsoz". === Xortanî û Destpêka Pêxemberiyê === Di sala 595 an da Hz. Mihemmed (S.A.W) bi jinikeka bî û dewlemend bi nav [[Xedice]] bint Huveylit re , ku 40 salî bû, zewicî. Hz. [[Xatice]] rihma xwedê lê be yêk ji musilmanên yêkemin e û di sala 606 an de keçek bi nav [[Fatima]] ji wan re dibe. Heta ku Hz. Xatice dijiya pêxamberê Xwedê (S.A.W) bi qet jinekî din re nezewiciye. Dema Hz. Mihemmed (S.A.W) nêzikî 40 salîya xwe dibe, di jiyana xwe de hinek guherandinan hîs dike. Ji ber vî yekê ji gellê xwe vediqete û pirraniya dema xwe hundirê şikeftekî de li ser çiyayê [[Hîra]] li nêzikî [[Mekkê]] derbaz dike. Bi rojan di wî şikeftê de dimine û li ser jiyana mirovan mijul dibe. Ji ber ku li wî demê mirovên [[Mekkê]] pûtperest bûn. Di 40 salîya xwe de, li çiyayê [[Hîra]] yê, wahiya yekemîn ji wî re hat. Wahî ji ayetên yêkemîn yê sûreta bi nav "Îqra" (bixwîne) pêda dibû û ji hêla Xwedê da bi wesayîta ferişteh [[Cibra’îl]] hatî bû şandin. Cibra’îl milê wî girt û got „bixwîne!“, ewî (S.A.W) got „ez çi bixwînim?“. Cira’îl car din pirsî, û Resûlê Ekrem, ew Zatê Muşerref (S.A.W) car din ji serferiştahê Cinnetê re got „Ez çi bixwînim?“. Piştî sê caran Cibra’îl got „Bismîllehî-r-rihmanî-r-rihîm. Îqra b’îsmî Rebbî-ke `l-lazî xeleqe `l-însene min `elaq…, bi navê Xweda yê ku meriv ji perçeka ‚xwînê’ çêkiriye“ bixwîne.“ Li ser vî buyerê Hz. Mihemmed (S.A.W) bi heyecanekî mezin û bi tirs hat mala xwe û ji Hz. Xaticê xwest ku wî bi cilan por bike. Dû re jî ji Hz. Xaticê re buyera ku hatî bû serê wî got û ayetên ku ji wî re hatî bûn şandin xwend. Êdî ji Hz. [[Ebû Bekir]], Hz. [[Elî]] û Hz. [[Zeyd]] re jî pêxemberiya xwe eşkere kir û hemû bûn musilman. Hz. Mihemmed (S.A.W) ji mirovên ku baweriya xwe pê dianî, pêxemberiya xwe ji pûtperestan dizî neql dikir. Êdî heta sê salan qet wahî ji wî re nehatin. Piştî sê salan gava pêxemberê Xwedê (S.A.W) dîsa li şikeftê de bû wahîya duyemin hat. Îcar wî bi fermana Xwedê pêxemberiya xwe ji mirovan ra eşkere kir û ji gellê Mekkê xwest ku bi Wî bawer bikin. Di pêşiyê de serokên eşîra Qureyşê guhê xwe nedan gotinên Hz. Mihemmed (S.A.W) û bi wî yariyê xwe kirin. Lê Ola Îslamê bi taybetî di nava mirovên belengaz û kolan de roj bi roj belav û xurt dibû. Li ser vî serokên Qureyşê ji bo xwe ketin telaşê û dest bi îşkenceyên cûr be cûr kirin. Ji ber ku Îslamiyet dijî pût û rejima wan dihat, serok û mirovên dewlemend ditirsîyan ku hêzên polîtîkê û bazirganiyê ji dest wan here. Li bin îşkenceyan jî, Hz. Mihemmed dest ji doza xwe nekişand û bi vî awayî Îslam hê çû hê mezin bû. Lê hinek misilman nikaribûn dijî van zordestiyan hê pirtir berxwedin û mecbûr man ku koç bikin herin Hebeşistan ê. Bûyerek mezin ku yê li ser Hz. Mihemmed (S.A.W) tê gotin jî şeva pîroz [[Mîraç]] e. Di vî şevî de Hz. Mihemmed (S.A.W) bi alikarîya Xwedê ji bajarê Mekkê çûye bajarê [[Qudis]] ê mizgefta [[Mescid î Aqsa]] yê û li wê derê jî bi tev feriştan bûye asîman çûye ba Xwedê. Li ser vî bûyera serokên eşîra Qureyş Hz. Mihemmed bi derewan tawanbar kirin û hê dijwartir dijî wî derketin. Êdî mayîna Pêxember li bajarê Mekkê ne mimkûn bû û biryar da kû ji bajêr derkeve. Bi vî avayî Hz. Mihemmed (S.A.W) çû [[Ta’îf]]ê û li wê derê pêxamberiya xwe eşkere kir. Lê ta’îfiyan bi bin bandora serokên Mekkê heqeret li wî kirin û ji bajarê xwe derxistin. === Koç Kirin (Hîre) === Êdî Hz. Mihemmed (S.A.W) biryar da ku bi hemû musilmanan koç bike here bajarê [[Medîne]] (Ewdem navê bajêr „Yesrîb, <i>„yathrib“</i> bû. Dema Hebîbullah çû wir êdî ji bajar re gotin „medînet en-nebî, bajarê Pêxember“. Ew nav li Yesrîbê ma û navê wê bû Medîne, „bajar“.) Ji ber vî yekî bi çend serokên eşîrên Medînê, yên musilman, dizî hevdîtinek ava kir. Lê di demekî kurt de serokên eşîra Qureyş fêrê vî hevdîtinê bûn û ji bo ku Ola [[Îslam]]ê li bajarên din belav û xurt nebe, biryar dan ku Hz. Mihemmed (S.A.W) bikujin. Lêbelê Hz. Mihemmed (S.A.W) ev plana wan bihîst û bi tev heval û apê xwe Hz. Ebû Bekir, Rihma Xwedê lê be, ji bajarê Mekkê derket. Herdu bi hev re sê rojan di şikefta bi nav [[Sewr]] de xwe veşartin û roja 20 ê Îlon ê sala 622 an gihîştin nêzikê Medînê gundê [[Kûba]] yê. Li vê derê Hz. Mihemmed (S.A.W) bi tev hevalên xwe yên ji bajarê Medînê [[mizgeft]]a yekemîn a Ola Îslam ê çêkir. == Dema Medînê == Yesrîb, El-Medîne, ewdem di civateke ji Mekkê cûdatir bû. Eşiretên Ews û Xezrec di şerr de bûn û li wir çend malbatên cihûdan hebûn, wek Benû n-Nadir, Benû Qureyze û Qeynûqa yên bihêz. Xêncî van li bajêr kesên beriya Hirceyê bibûn musilman jî hebûn. Ji van re digoten „Yên alîkar, El-Ensar“. Di dawiyê de jî musilmanên Mekkê, yên beriya Hicreyê hatibûn Medînê, muhacîrûn.<br> Berî her tiştî Hezretî Pêxember (S.A.W) eşîrên di şerr de li hev anî. Di peymana Medînê de her kesên Medîne cîh girtin. Civate Musilmanan “umma” û civata cihûdan hev û mafên hev naskirin. Li Medîne Xeyber, cîhekî dewlwmend ket destê musilmanan û hemû cihûd ji Medîne hatin derxistin, ji ber ku ew neyartî bi musilmaman dikirin. Resûlallah (S.A.W) sê caran bi Muşrîkên Mekkê re ceng kir. Nêzîkê calên avê, li Bedrê cengek qewîn cêbû. Musilman serketin û hemû qenîmeta Muşrikan ket destê wan. Di şerrê Uhudê de musilman perîşan bûn, ji ber ku ew leşkerên bi tîrkeban ku Resulallah (S.A.W) li sere çiya cîhkiribû û ji wan re goti bû “Çi dibe bila bibe, ji cîhên xwe neleqin”, dîtin ku wa musilman serdikevin, cîhên xwe berdan û ber dan leşkerên muşrikan. Lê leşkerên sîwarî Muşrikan yên xwe veşarti bûn ji cîhên xwe derketin û bi pişt ve li musilmanan xistin. Musilman di nav her duwan de man û pirr kes brîndar û sehîd ket, wek Hz. Hemze, Rihma Xwedê lêbe. Diranê Bimbarek ê Resûlê Ekrem (S.A.W) jî di şerr de şikest. Cengeka din jî li Medînê çêbû. Muşrik ji Mekkê bi rê ketin û hatin Medîne. Resûlallah (S.A.W) ferman da û got bile li dora bajêr çelên kûr û fireh werin kolîn ku hespên wan nikaribin ser re bazdin. Herwaha şerekî girîng çê ne bû û Muşrîk ji birçîbûn û betalbûne para zivirîn. Musilman pey wan ketin û ew heta dûr ji Medînê teqîb kirin.<br> Piştî van cengan, 6 salan piştî hicreyê Resûlallah (S.A.W) ummeta xwe komkir û ketin rê ku biçin Mekkê Kabeyê toaf kin, “umre”.Li Hubeydiyê, gundekî nêzîkê Mekkê Muşrikan rê li wan girtin. Pêxemberê Xwedê (S.A.W) nexwest şerr çêbe û bi serokên Qureyşiyan peymanek damezirand. Herwiha Qureyşiyan pêxemberiya wî nepejirand, lê ew wek serokê kesên Medîne û musilmanan qebûl kirin: # Ji bo 10 salan çekberdan, qedandina cengê. # Ewlehiya musilmanên ku wê werin Mekkê an başûr jib o bazirganî an toaf û Hecc. # Ewlehiya Qureyşiyên wê biçin bakûr. # Kolên ku bê destûra xwediyên xwe ji Mekkê werin Medînê wê para bişînin. # Sala peymanê kes ji Medînê naçe Mekkê, li di salên dû re Musilmanê bikaribin biçin Mekkê jib o Hecc û Umre. Dema salên peymanê Resûlallah (S.A.W) çû Mekkê Leşkerên bi hêz wek Xalid bin Welîd û Amr bin As û pirr kesên bi nav û deng û dewlemend hatin der riya rast. Di riya standina Mekkê de êdî tiştek ne mabû. Du sal pişt peymanê Hz. Mihemmed (S.A.W) bajarê Mekkê bê şerr ji Muşrikan stand. Resûlallah (S.A.W) Pûtên Kabê bi destê xwe hilşand. Bi kesên derdorê Mekkê re cengek çêbû. Di wê cengê de musilman bi dijwariyê serketin. Hin pûtên mezin li wan deran jî hatin hilweşandin. Di sala 632 an de Resûlallah (S.A.W) ziyareta dawiyê li Mekkê kir. Li wir di Xutba xwe ya dawiyê de ji Ummeta Îslamê re nesîhet kir. Got “ Musilman birayê musilman e, ji hev re zulmê nekin, mafên birayên xwe ji wan negrin. Muheqqeq hûnê bigihîjin Xwedayê xwe. Ewê jî hemû kirinên we ji we bipirse. “ Ewsal çû ber Rihma Xwedê. [[kategorî:pêxember]] [[an:Mahoma]] [[ar:محمد بن عبد الله]] [[ba:Мөхәммәт]] [[bg:Мохамед]] [[bn:হযরত মুহাম্মদ (সাঃ)]] [[bs:Muhammed]] [[ca:Mahoma]] [[cs:Mohamed]] [[cy:Muhammad]] [[da:Muhammed]] [[de:Mohammed]] [[el:Μωάμεθ]] [[en:Muhammad]] [[eo:Mohamedo]] [[es:Mahoma]] [[et:Muḩammad]] [[eu:Muhammad]] [[fa:محمد]] [[fi:Muhammad]] [[fr:Mahomet]] [[gd:Muhammad]] [[gl:Mahoma - محمد]] [[haw:Mohameka]] [[he:מוחמד]] [[hi:मुहम्मद]] [[hr:Muhamed]] [[hu:Mohamed próféta]] [[ia:Mahomet]] [[id:Muhammad]] [[io:Muhamad]] [[is:Múhameð]] [[it:Maometto]] [[ja:ムハンマド・イブン＝アブドゥッラーフ]] [[ka:წინასწარმეტყველი მუჰამედი]] [[kk:Мұхаммед]] [[ko:무함마드]] [[kw:Mahomm]] [[la:Machometus]] [[lt:Mahometas]] [[ms:Nabi Muhammad s.a.w.]] [[nl:Mohammed]] [[nn:Muhammed]] [[no:Muhammed]] [[pl:Mahomet]] [[pt:Maomé]] [[ro:Mahomed]] [[ru:Мухаммад]] [[sa:मुहम्मद]] [[scn:Maumettu]] [[sh:Muhamed]] [[simple:Muhammad]] [[sk:Mohamed]] [[sl:Mohamed]] [[sq:Muhammedi]] [[sr:Мухамед]] [[su:Muhammad]] [[sv:Muhammed]] [[sw:Muhammad]] [[th:มุฮัมมัด]] [[tr:Muhammed bin Abdullah]] [[uk:Мухаммад]] [[ur:محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم]] [[vi:Muhammad]] [[yi:מאכאמאד]] [[zh:穆罕默德]] 6105 37550 2006-08-05T05:28:08Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Mihemmed Pêxember]] 6108 37556 2006-08-05T05:28:45Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[PEN a Kurd a Amedê]] 6110 18434 2005-08-16T19:58:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Çewlik]] 6111 18440 2005-08-16T20:05:19Z Erdal Ronahi 2 Îdrîs çû cihê Îdris #redirect [[Îdris]] 6112 18441 2005-08-16T20:07:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[cihûtî]] 6113 37551 2006-08-05T05:28:13Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Mihemmed Pêxember]] 6116 18458 2005-08-17T10:04:30Z Erdal Ronahi 2 Pena Kurd a Amedê çû cihê PEN a Kurd a Amedê #redirect [[PEN a Kurd a Amedê]] 6118 18462 2005-08-17T21:41:13Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:User de]] 6119 22330 2005-12-03T16:51:19Z Hégésippe Cormier 173 changed [[Kategorî:Bikarhêner]] [[Kategorî:Bikarhêner]] 6131 sysop 22490 2005-12-04T19:20:33Z Diyako 273 Hemû 6135 18509 2005-08-21T12:29:09Z Erdal Ronahi 2 6136 18512 2005-08-21T12:34:50Z Erdal Ronahi 2 Gnome çû cihê GNOME #redirect [[GNOME]] 6137 18513 2005-08-21T12:38:18Z Erdal Ronahi 2 6138 65370 2007-01-19T09:52:15Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mk:Xfce]] [[Wêne:Xfce.jpg|right]] [[Image:Xfce3.jpg|thumb|XFCE]] '''XFCE''' [[derdora sermasê|derdoreke sermasê]] ji bo [[linux|linuxê]] ye. XFCE ne giran e û ji [[KDE]] û [[GNOME]] bileztir e. Çend beşên Xfce li kurdî hatin wergerandin. Dîstrîbusiyona [[Xubuntu]] bi XFCE tê. ==Girêdanên derve== *[http://www.xfce.org/ Malpera Xfce] [[kategorî:derdora sermasê]] [[Kategorî:nivîsbariya kurdî]] [[ca:Xfce]] [[cs:Xfce]] [[da:Xfce]] [[de:Xfce]] [[en:Xfce]] [[eo:Xfce]] [[es:Xfce]] [[fi:XFce4]] [[fr:Xfce]] [[gl:Xfce]] [[he:Xfce]] [[hu:XFce]] [[it:Xfce]] [[ja:Xfce]] [[mk:Xfce]] [[nl:Xfce]] [[nn:Xfce]] [[no:Xfce]] [[pl:Xfce]] [[pt:Xfce]] [[ru:Xfce]] [[sk:XFCE]] [[sl:XFce]] [[sv:Xfce]] [[tr:Xfce]] [[uk:Xfce]] [[zh:Xfce]] 6141 18527 2005-08-21T12:51:57Z Erdal Ronahi 2 Di komputerên de du wateyên "sermasê" (''desktop'') heye: *[[Sermasê (komputer)]] *[[Derdora sermasê]] ([[GNOME]], [[KDE]], [[XFCE]]) {{cudakirin}} 6142 53342 2006-10-19T21:35:29Z Sait Torî 612 Jîwara (yerleşim birimi) '''Êstil''' (tr:''Estel'') beşek ji bajarê [[Midyad|Midyadê]] ye. Rûniştvanên wê bi giştî ji [[mihelmî]]yan (ereb) pêk tê. Li hin taxên wê Kurd jî dijîn. Beşa duyemin a bajarê Midyadê "midyada kevn"e. Rûniştvanên vir giş Kurdên sûnî ne. Êstil ji alîyê nifûsê ve jî, ji beşa midyadê kêmnifûstir e. Gelê wê bi tevayî xwendewar in. her çiqasî wekî jor tê gotin jî,ev taxa Midyadê ji du bavên herî Gewre(Mezin) pêk tê, ango niştecihên vê taxa Midyadê ji du eşîrên kevnare pêk tê. 1.Mala Cehfo 2.Mala Musik 1. Mala Cehfo Ji gundê [[Taqa]]na lê ne diyare ka ew ji kîjan û kengîva derbasî [[Êstil]] ê bûne û li wir bi cîh bûne! Lê li gor hinek rûsipiyên Êstilê û li gor hinek çavkaniyên gundiyên gundê [[Taqa]] jî tê xuyakirin ku ev beşa civakê, bi pismametî digihîjin gundiyên gundê [[Taqa]] 2. Mala Musik jî li gor heman çavkaniyan, ew ji gundê [[Xerabiya]] na. Li gundê [[Xerabiya]] du beşên civakê hene. [[1.Çomerka]] û [[2.Zeynî]] Mala Musik jî bi pismametî digîhijin 2.[[Zeynî]] ya. Ji ber hindê jî wekî dîroka Êstil ê dîroka gelek civak, bajar û niştecihên van deveran hatiya binpêkirin û ji rûyê cîhanê ji nasname xwejî dur mane. Eve jî girêdayî desthilatdar û rejîmên li ser axa [[Kurdistan]] ku bi sedên salaye ev pîkol û hovîtiya henê di ser gelê kurdra tê bikaranîn. [[Kategorî:gerek]] {{kurt}} 6143 57632 2006-11-19T22:36:46Z 80.142.76.1 [[Wêne:Renas-jiyan-janya.jpg|right|Janya]] Helbestvanekî Kurd î nûjen e.Di heman demê de Weşanger e û edîtorê Weşanxaneya Belkîyê ye. Mêrdînî ye lê li Amedê dijî... Heya niha sê pirtûkên wî derketine; 1) '''[[Janya]]''', Ji [[weşanên Doz]] <br> 2) '''[[Mexzena Xwînê]]''', [[weşanên Belkî]] 3) Di Tuvaletê de(WC) Weşanên Belkî Ji helbestên '''Rênas Jiyan''' çend mînak: *[[Bê]] *[[Qesîda Qedexe]] *[[Stêrka Bêçirûsk]] *[[Strana Bajarê Bêhîs]] [[kategorî:Helbestvan|Jiyan, Rênas]] 6144 62013 2006-12-28T19:17:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bat-smg:Bagdads]] '''Bexda''' [[serbajar]]ê anku [[paytext]]ê [[Iraq]]ê ye. {{kurt}} [[kategorî:bajar]] [[am:ባግዳድ]] [[ar:بغداد]] [[arc:ܒܓܕܕ]] [[az:Bağdad]] [[bat-smg:Bagdads]] [[bg:Багдад]] [[bo:པ་ག་ཏ]] [[bs:Bagdad]] [[ca:Bagdad]] [[cs:Bagdád]] [[da:Bagdad]] [[de:Bagdad]] [[en:Baghdad]] [[eo:Bagdado]] [[es:Bagdad]] [[et:Bagdad]] [[fa:بغداد]] [[fi:Bagdad]] [[fr:Bagdad]] [[frp:Bagdad]] [[gl:Bagdad]] [[he:בגדאד]] [[hr:Bagdad]] [[hu:Bagdad]] [[hy:Բաղդադ]] [[id:Bagdad]] [[io:Bagdad]] [[is:Bagdad]] [[it:Baghdad]] [[ja:バグダード]] [[ko:바그다드]] [[la:Bagdatum]] [[lt:Bagdadas]] [[mk:Багдад]] [[mr:बगदाद]] [[nds:Bagdad]] [[nl:Bagdad]] [[nn:Bagdad]] [[no:Bagdad]] [[oc:Bagdad]] [[pl:Bagdad]] [[pt:Bagdá]] [[ro:Bagdad]] [[ru:Багдад]] [[scn:Baghdad]] [[sh:Bagdad]] [[simple:Baghdad]] [[sk:Bagdad]] [[sl:Bagdad]] [[sr:Багдад]] [[sv:Bagdad]] [[ta:பாக்தாத்]] [[tg:Бағдод]] [[tl:Lungsod ng Baghdad]] [[tr:Bağdat]] [[uk:Багдад]] [[ur:بغداد]] [[vi:Baghdad]] [[vo:Bagdad]] [[zh:巴格达]] 6145 53595 2006-10-21T15:17:59Z Zeki 614 '''1.''' '''Dokan''' [[bajarrok]]ek e li [[Başûrê Kurdistanê]]. '''2.''' '''Dokan''' ( bi tirkî: ''Damlali'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Bajarok]] [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 6146 31251 2006-05-09T19:56:23Z Erdal Ronahi 2 '''Îbrahîm Ehmed''' siyasetvan û nivîskarek kurd bû. Ew pêşî di [[PDK]]ê de bû lê paşî bû yek ji damezrînerên [[YNK]]ê. Îbrahîm Ehmedî yekem [[roman]]a bi [[zarava]]yê [[soranî]] nivîsî û navê wê romanê [[Janî Gel]] e. Romana wî ji alî [[Elîşêr]] ve bi navê [[Jana Gel]] li kurmancî jî hatiye wergerrandin. Keça Îbrahîm Ehmedî, xanim [[Hêro]] jina [[serokkomar]]ê niha yê [[Iraq]]ê û sekreterê giştî yê [[YNK]]ê [[Celal Talabanî]] ye. [[kategorî:Siyasetmedar|Ehmed, Îbrahîm]] [[kategorî:Nivîskar|Ehmed, Îbrahîm]] [[Category:Kurd]] [[de:Ibrahim Ahmed]] [[en:Ibrahim Ahmad]] [[fa:ابراهیم احمد]] 6148 18557 2005-08-24T10:52:57Z Kurdperwer 255 6151 18566 2005-08-24T18:48:48Z Kurdperwer 255 6152 18568 2005-08-24T18:56:21Z Kurdperwer 255 6157 18579 2005-08-25T17:49:04Z Kurdperwer 255 QESÎDA QEDEXE çû cihê Qesîda Qedexe: rast kirin. #redirect [[Qesîda Qedexe]] 6162 18587 2005-08-25T22:04:01Z Erdal Ronahi 2 6163 18591 2005-08-25T22:06:32Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bexda]] 6168 25858 2006-01-27T20:12:18Z RewşenBaran 74 [[Sabah Kara]] [[şaîr]], [[nîvîskar]] û [[wergêr]] e. Sabah Kara di sala [[1960]]'î de li [[Nisêbîn]]a [[Mêrdîn]]ê hatiye dinê. Di gelek kovaran da xebitîye û berpirsîyatîya wan kirîye. Heta niha bi qasî 25 kitêb bi [[zimanê tirkî]] û [[kurdî]] derxistîye. == Berhemên Wî == *[[Nameyên Bêcewab]] *[[Mersiyeyên Rojhilat]] [[Category:Nivîskar|Kara, Sabah]] 6170 20536 2005-10-28T18:31:29Z Erdal Ronahi 2 '''Destpêka Edebiyata Kurdî''' di sala [[1992]]'an de yekemê norveçki hatiye çapkirin.Pirtûk 4 beşi. {{kurt}} [[kategorî:Pirtûk]] 6172 20119 2005-10-13T16:00:15Z Erdal Ronahi 2 '''Kurdistanclub''' [[malper|malpereke]] folklorî ji herêma [[Efrîn|Efrînê]] ye. == Girêdanên derve == [http://www.geocities.com/kurdistanclub Kurdistanclub] {{kurt}} [[kategorî:malper]] 6174 36493 2006-07-25T09:09:15Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Mandriva.png|right|Mandriva]] '''Mandriva''' navê nû yê Mandrake ye. Mandriva [[dîstrîbusyon|dîstrîbusyoneke]] [[Linux|Linuxê]] ye. ==Girêdanên derve== *[http://www.ferheng.org/linux/mandriva.html Malpera Mandriva bi kurdî] * [http://www1.mandrivalinux.com/l10n/ku.php3 Mandriva bi kurdî] {{kurt}} [[Kategorî:Dîstrîbusyon]] [[Kategorî:Nivîsbariya kurdî]] 6175 18631 2005-08-31T12:57:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mandriva]] 6177 18645 2005-09-01T12:35:43Z Kurdperwer 255 Firat CEWERÎ Firat CEWERÎ 6180 18659 2005-09-02T13:12:17Z Kurdperwer 255 Che Guevara çû cihê Ernesto Che Guevara: nav rast kirin #redirect [[Ernesto Che Guevara]] 6181 18660 2005-09-02T13:59:32Z Kurdperwer 255 Şerefdîn1 Şerefdîn1 6182 18661 2005-09-02T14:00:07Z Kurdperwer 255 Şerefdîn2 Şerefdîn2 6183 66745 2007-01-27T12:09:51Z Luqman 401 [[Image:Zozan1.jpg|right|şerefdîn]][[Image:Zozan2.jpg|right|şerefdîn]] [[Koçer]] ber bi dawibûna biharê, ji bo [[pez]]ên xwe hêdî hêdî derkevin warên bilind. Ji van waran re '''zozan''' tê gotin. Gundên ku havînan gelek germ dibin û pezên nikarin li gundên xwe debar bikin, ew jî havînan derdikevin zozanan. Wextên ku berfa zozanan dihele û koçên malan xwe ber bi jor ve xwe dikişînin, zozan weke bihuşt xwiya dikin bi [[çêre]], [[mêrg]], [[çavkanî]] û hemî rengîniyên xwe. [[Kategorî:erdnîgarî]] 6184 64476 2007-01-13T23:05:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[lij:Lituania]] [[image:LocationLithuania.png|thumb|300px|Nexşê Lîtvanya li [[Ewropa]]]] '''Lîtvanya''' (lît. '''Lietuva''', '''Lietuvos Respublika''', kurd. ''Respublika Litvanya'') - yanji bi kuti [[Polonya]], li bakur behra [[Baltık]] u [[Rusya]], li rojhalat [[Letonya]]. '''paytaxt''' [[Vilnius]]. '''serokkomar e Lîtvanya''' [[Valdas Adamkus]] '''serokwezir e Lîtvanya ''' [[Gediminas Kirkilas]] ==Lîtvanyan== *[[Dalia Grybauskaitė]], [[Union EU]] Kommission, 2004-2009. *[[Vytautas Landsbergis]], Sing Revoliution [[Sąjūdis]], [[Vilnius]], 1989-1993; [[Union EU]] Parlament, 2004-2009. Lietuvos Respublika Republik Litauen (Details) (Details) == Bajaren Lithuania == *[[Kaunas]], 320 000 *Klaipeda, 220 000 *Šiauliai, 128 000 *Panevėžys *Palanga, Kurortbajar *Nida, Kurortbajar *Šventoji, Kurortbajar *Druskininkai, Kurortbajar == Spormend == * Arvydas Sabonis, Basket, [[Kaunas]] Žalgiris. * Šarūnas Jasikevičius, New Orlean, USA. ==Lînk== *[http://www.lietuva.lt Homepage (en, de, fr, ru, lt)] {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Lîtvanya]] <!-- interwiki --> [[af:Litaue]] [[als:Litauen]] [[am:ሊትዌኒያ]] [[an:Lituania]] [[ang:Lithuania]] [[ar:لتوانيا]] [[arc:ܠܬܘܢܝܐ]] [[ast:Lituania]] [[ay:Lituania]] [[az:Litva]] [[bat-smg:Lietova]] [[be:Летува]] [[bg:Литва]] [[br:Lituania]] [[bs:Litvanija]] [[ca:Lituània]] [[ceb:Lituanya]] [[co:Lituania]] [[cs:Litva]] [[csb:Lëtewskô]] [[cv:Литва]] [[cy:Lithuania]] [[da:Litauen]] [[de:Litauen]] [[el:Λιθουανία]] [[en:Lithuania]] [[eo:Litovio]] [[es:Lituania]] [[et:Leedu]] [[eu:Lituania]] [[fa:لیتوانی]] [[fi:Liettua]] [[fiu-vro:Leedu]] [[fo:Litava]] [[fr:Lituanie]] [[frp:Lituanie]] [[fur:Lituanie]] [[fy:Litouwen]] [[ga:An Liotuáin]] [[gd:Lituania]] [[gl:Lituania - Lietuva]] [[gn:Lituania]] [[he:ליטא]] [[hi:लिथुआनिया]] [[hr:Litva]] [[ht:Lityani]] [[hu:Litvánia]] [[hy:Լիտվա]] [[ia:Lituania]] [[id:Lituania]] [[ie:Lituania]] [[ilo:Lituania]] [[io:Lituania]] [[is:Litháen]] [[it:Lituania]] [[ja:リトアニア]] [[jv:Lituania]] [[ka:ლიტვა]] [[kk:Литва]] [[ko:리투아니아]] [[ksh:Littaue]] [[kw:Lithouani]] [[ky:Литва]] [[la:Lituania]] [[lb:Litauen]] [[li:Litouwe]] [[lij:Lituania]] [[lmo:Lituània]] [[lt:Lietuva]] [[lv:Lietuva]] [[mi:Litovia]] [[mk:Литванија]] [[mn:Литва]] [[mr:लिथुएनिया]] [[ms:Lithuania]] [[mt:Litwanja]] [[na:Lithuania]] [[nah:Lituantlān‎]] [[nap:Lituania]] [[nds:Litauen]] [[nds-nl:Litouwen]] [[ne:लिथुआनिया]] [[nl:Litouwen]] [[nn:Litauen]] [[no:Litauen]] [[nrm:Lithuanie]] [[oc:Lituània]] [[os:Литва]] [[pam:Lithuania]] [[pdc:Litaun]] [[pl:Litwa]] [[pms:Lituania]] [[pt:Lituânia]] [[qu:Lituwa]] [[rm:Lituania]] [[rmy:Lituaniya]] [[ro:Lituania]] [[roa-rup:Litva]] [[ru:Литва]] [[sa:लिथ्वानिया]] [[sc:Lituana]] [[scn:Lituania]] [[sco:Lithuania]] [[se:Lietuva]] [[sh:Litva]] [[simple:Lithuania]] [[sk:Litva]] [[sl:Litva]] [[sq:Lituania]] [[sr:Литванија]] [[sv:Litauen]] [[sw:Lituanya]] [[tet:Lituánia]] [[tg:Литва]] [[th:ประเทศลิทัวเนีย]] [[tl:Lithuania]] [[tpi:Litva]] [[tr:Litvanya]] [[tt:Litua]] [[uk:Литва]] [[uz:Litva]] [[vec:Łituania]] [[vi:Litva]] [[vls:Litown]] [[vo:Lietuvän]] [[wa:Litwaneye]] [[war:Lituania]] [[yi:ליטע]] [[zh:立陶宛]] [[zh-min-nan:Lietuva]] [[zh-yue:立陶宛]] 6193 sysop 22666 2005-12-05T14:22:46Z Diyako 273 Hîşyar: Piştî te guherandinê dest pê kir ew rûpel hat jêbirin! 6196 sysop 22466 2005-12-04T17:09:34Z Diyako 273 Kurte: 6211 sysop 47828 2006-09-18T15:27:05Z Bangin 450 Li $1 seke? 6212 sysop 47826 2006-09-18T15:26:30Z Bangin 450 Rûpelên vemirandî seke 6213 sysop 40172 2006-08-16T08:11:11Z Bangin 450 ziman kir kurdî $1 xeyrandinên Bot 6215 24631 2006-01-14T01:08:44Z KureCewlik81 295 '''Lorî''' zimaneke navberî [[kurdî]] u [[farsî]] ye. hînek çavkanî lorî wek zaraweke kurdî u hînek jî wek zaraweke farsî dijmêrin. Lorî bi zimanê [[Farsî]] u kurdî nêzîk e. u gelek lêkçûn navberî wan hene. Lorî li [[Loristan|Loristanê]] Dê axavtin Lorî bi zimanê [[Farsî]] nezdik e. [[Kategorî:Ziman]] {{kurt}} [[de:Lorī]] [[en:Luri language]] [[fa:لری]] 6216 18854 2005-09-05T21:01:24Z Shaliko 253 Lalishe Nurani Lalishe Nurani 6220 25976 2006-01-29T11:16:24Z Erdal Ronahi 2 /* Girêdan */ [[Wêne:Ismail deniz.JPG|thumb|Îsmail Deniz]] Li gorî zargotina me Êzdiyan ya li ser rêûresmên şînê têne gotin, dema evdeke/î Êzdî kiras diguhêre (Êzdî nabêjin dimire) û şûnde, divê merivên nas, heval, mal û malbata kesê ku çuyî ber dilovaniyê Xwedê(miriye) di sê , heft û çil roja mirî de ji bo xwarina zad û qurbanên xêra miriyan bi hevûdinê re bixwin û miriyên xwe li bîra xwe binîn li hevûdinê kom bivin. Li Kurdîstanê jî neferên di nav mal û malabata evdê/a mirî de bihindikayî heta çil rojî şîn dikirin. Ji xwe li hinek herêman jî heta çil roja kesa/ê mirî ne diqediya, evdên mêr por(muh- pirç) û ruyên xwe ne diqusandin û jinan jî ji xeynî libasên xurû reş pêştir tû libasekî ji rengên dinê li xwe ne dikirin. Gelek ji me dizanin di mîtolojiya me ye kevn de jî hatiye gotin û em vêga hêjî dibêjin ku, ruhê miriyan tûcarî namire. Ez bawerim ew 300-400 jin û mêrên ku di civîna çil rojiya bibîranîna Pêşîmam Îsmail Deniz de amade bûbun, ewan jî ev zindîbûna miriyan bi çavên xwe dîtin. Niha ez dixwazim li goriya dîtinên xwe hinekî ji bo wan kesên ku hêjî ji vê zindîbuna miriyên Êzdiyan bawernakin anjî ew heval û nasên ku nikarîbûn werin beşdarî vê rêûremsa ola Êzdiyatiyê bivin, bahsa rewşa vê civîna bibîranîna çil rojiya Pêşîmam Îsmail Deniz ya ku di roja 04.09.2005 de di nav mala Êzdiyan ya li bajarê Oldenburgê de çêbuyî bikim. Bibîranîn 1 Civîna bibîranînê bi gotinên van herdû sebeqên Qewlê„Miskîno jaro“ dest pêkir. „Ev erda xane, evd û beşer bazirgane, hineka mala xwe barkir û hina nû danî Bin Ademo hezar salî temamkî, Mîrantiyê li şerq heta şamkî, Dumahiyê her tê ji kassa mirinê tamkî” “Binî Adem livê diniyayê mebe tema, Ev zêr û malî gelek meke cema, Diniya bo Resulê Xudê nema.” Pêşîmam Îsmail Deniz Ev text ji aliyê Soniya Karaca keçeke mirîda Pêşîmam Îsmail Deniz ve bi sewt û Kurdî yeke zelal hate xwandin. 2 Di pey van gotinan re Pêşîmamê Xaltiya û biraziyê Pêşîmam Îsmail Deniz, Berkat Çengil derkete ser dikê, ewî jî bi dengekî keser û kovan çend malikên/sebeqên beyta “ Lavijê Pîrê” ji bo bibîranîna apê xwe bistran got. Bêşadrên amadebûn jî dizanin, gava Pêşîmam Berkat bi sewteke dilêşî ev stran got, hingê girî kete gewriya gelek beşdaran, hinek berketiyên jin bi dengê bilind lîrandin û meriv stêrkên ji çavan dihatine xwarê didît. 3 Dûre Pêşîmam Hesen yê birayê Îsmail Deniz û hersê biraziyên xwe derketine ser dikê. Li hemberî heval, nas, pismam, zeyî, mirîd, şêx û hemî mêvanên xwe sekinîn. Hemî beşdarên amade yeko yeko silav kirin û ew ji bo rêzgirtina olî û vî qedrê didine Bira û bavê wan spas kirin. Bira û lawên Pêşîmam Îsmail Deniz (Ekrem û Şêxmûs) sozdane nas, heval, oldar û mirîdên xwe û gotin:”heta ji me were emê di rêya Pêşîmam Îsmail Deniz de bimeşin û ji we dost, heval, nas û pismaman jî hêvîdikin ku hûn alîkariyê bi me re bikin. Em dibêjin gerek ji vê gavê pêde êdî tû kes ji bo me şînoyî ne mîne. Hêvîdikin încar hemû berketiyên me kêf û şahiyên xwe dîsa bidomînen. Jin libasên xweyî reş deynin. Her weha divê tû kes bê xwarina xêra Pêşîmamê xwe ne xwo ji vê malê dernekeve. Qedir û rûmeta we dayî me li ser serê me. Înşallah em ê jî layiqî vê rêzgirtin û rûmeta we bimeşin” Mêrxasî û welatparezî Belê li ser mêrxasî û welatpareziya Pêşîmam Îsmail Deniz jî gelek camêran axivîn û beşdaran gelek buyerên Pêşîmam yên ji bo xizmeta Êzdiyatî, parastina Kurd û Kurdiyatiyê anîne ser ziman. Weke nimûne navên hinek axiftvanan wehane: [[Şewqî Şemo Îsa]], Dr. [[Cemal Nebez]], [[Nezîr Şebikanlî]], [[Çelikê Mala Seran]], Cînarên Pêşîmam e Alman, Berpirsyarê Mala Êzdiya ya li Oldenburgê Şehab Dag , Nûnerê Komergeha Kurdên Suriyê yên Berlîn, Komelgeha Aremiyan ya Delmenhorst û whd. Ez nikarim li virê cîh bidime axaftinên wan tevan. Lê , hêvîdar im ku ew kesên ji bo mêrxasî û welatpareziya Pêşîmam Îsmail Deniz axivîn bi xwe wan gotinên xwe ye hêja bi weşînin. Anjî gava yek bixwaze wan axaftinên dost, heval, nas û pismaman Pêşîmam Îsmail Deniz guhdarî bike, dikare seriyekî bide kur û malbata Pêşîmam û kassetê hatî girtin guhdarî bike. Belê wekî ez dizanim tû kesî mîrî ji goristanan ranekirine, lê dost, heval, nas û pismamên Pêşîmam Îsmail Deniz bi vê xêr, civîna bibîranîna çil rojî û mêrxasiya Îsmail Deniz zindîkirina ruhê Pêşîmam Îsmail Deniz hêjî mezintir kirin. Ez wer bawerim ku ev xizemta malbata pêşîmaman ji bo parastina Êzdiyatiyê kirî û dikin, wê ji virûpêde jî dîsa ji bo gelek şînên Êzdiyan bive pêşengî. Dawiyê de dibêjim Xwedê û Tawisî-Melek xizmeta heval, nas, malbata pêşîmam û hemû Êzdiyên ku keda wan di vê bibîranînê de çêbuye qebûl bike. Bila rahma Xwedê û hemû xasên Xwedê li ser Pêşîmam Îsmaîl Deniz be û ez sersaxyê ji malbet, hemû dost û pismamên wî re dixwazim. ==Çavkanî== *[[Kemal Tolan]] == Girêdan == *[http://www.ezid.ru/plugins/content/content.php?type.2.content.114 ÎSMAIL DENIZ] [[Kategorî:êzidî]] 6221 18864 2005-09-06T16:55:49Z Shaliko 253 Ismail_deniz Ismail_deniz 6222 37615 2006-08-05T05:34:23Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Zimanê lorî]] 6229 49623 2006-10-07T23:00:19Z Erdal Ronahi 2 Di nivisîna [[zarave|zaraveya]] [[kurmancî]] de [[tîpên latînî]], [[kîrîlî]] û [[erebî]] tên bikaranîn. Ji van [[alfabe|alfabeyan]] yê herî zêde tê bikaranîn û ji aliyê nivîskar, hunermend, rojnamevan û rewşenbîran ve hatiye pejirandin tîpên latînî ye. Tîpên latînî ên di kurmancî de tên bikaranîn 31 heb in. [[Alfabeya kurdî ya latînî ]] ji van tîpan pêk tê; A - a, B - b, C - c, Ç - ç, D - d, E - e, Ê - ê, F - f, G - g, H - h, I - i, Î - î, J - j, K - k, L - l, M - m, N - n, O - o, P - p, R - r, S - s, Ş - ş, T - t, Û - û, U - u, V - v, W - w, Y - y, Z - z, Q - q, X - x [[Kategorî:alfabe]] 6230 18886 2005-09-07T14:08:55Z Kurdperwer 255 Helbesteke Celadet Bedirxan Helbesteke Celadet Bedirxan 6232 18891 2005-09-07T18:35:18Z Erdal Ronahi 2 ÎSMAIL DENIZ çû cihê Îsmaîl Deniz #redirect [[Îsmaîl Deniz]] 6236 19991 2005-10-11T22:29:55Z Derbaz 163 '''Mihemmed Îqbal''' di sala 1873 an da li welatê [[Pakistan]] ê li bajarê [[Siyalkut]] ê ji dê û bavekî sofî û oldar hatiye dinê. Zanistiya wî yê yêkemin li ser [[Quran]] a Piroz bûye. Di piştî xilas kirina medreseyê, Îqbal bi alikariya mamosteyên xwe yên zimanê erebî û farisî, dest bi xwendina edebiyata îslamî kiriye. Dûra jî li bajarê [[Lahor]] ê zanko xwendîye û li fakûlta zimanzanina rojhilat bi xwe mamostetî kiriye. Di van salan da wî gellek helbest jî nivisandiye û weşandiye. Di sala 1905 an da Îqbal li zankoya [[Londra]] yê bi nav [[Chambrich]] ê li ser felsefe û îqtisadê mezûn dibe. Li Londra yê sê salan dimînî û li vir li fakûlta ziman û edebiyata erebî mamostetiyê dike û gellek konferansan li ser ola [[Îslam]] ê dide. Dîsa di van sê salan da Îqbal li ser dadmendiyê dixwinî û di piştî girtina diplomaya dozgertiyê, tere [[Elemanya]] yê û li zankoya [[München|Munih]] ê li ser felsefeyê doktora xwe dike. Gava ku Îqbal di sala 1908 ê da vedigerî li [[Hindistan]] ê di hêla xandewanên xwe da bi coşekî mezin tê pêşwazî kirin. Dûra Îqbal bi salan beşdarî siyaseta welatê xwe dibe û di hêla pirr mirovan da tê qebûl kirin. Îqbal li ser siyasetê aha gotiye:“ Siyaset; kar kirin û ji bo rûmet û mezintîyê davet kirine.“ Helbest û nivisên wî li ser misilmanên li Hindistan ê di serxwebûna li dijî Ingilterê da û di damezrandina Pakistan ê da bandûrekî gellekî mezin kirine. Iqbal di piştî nexaşîyekek giran û dirêj, di 21 ê Avrêl ê da di sala 1938 an da tere heqiya xwe. [[category:Dîrok]] [[category:Kes]] 6238 18995 2005-09-11T18:49:08Z 141.84.69.20 Hz. [[Îbrahîm]] du jinên xwe hebûn. Navê yekê [[Sarê]] û navê yê din jî [[Hacer]] bû. Hz.Îshaq lawê Hz. Îbrahîm û jina wî yê bi nav Sarê ye. Hz. Îshaq bi şiklekî mûcizevî hatiye dinê. Di rojina bûyîna wî da bavê wî sed û bist salî û dîya wî jî nod salî bû. Di pêşiyêda qet zarokên Sarê nedibûn. Ji ber vî yekê Hz. Îbrahîm bi Hacer ra zewicî û lawekî wan bi nav [[Îsmaîl]] hat dinê. Ji bona vî yekê jina yekemîn Sarê gellekî xemgîn bû û ji [[Xwedê]] zarokek xwest. Xwedê jî va dûayê wî qebûl kir û Îshaq hat dinê. Va bûyera di [[Quran]] a Piroz da aha tê neql kirin:" Û bi sond elçîyên me bi mizginîyê hatin li ba Îbrahîm û gotin " Silav". Wî jî silava wan ragirt û bi lezî çû û ji bona wan ra golikekî pêjandî hanî. Gava Îbrahîm dît ku ewna qet destê xwe dirêjî wî (xwarinê) nakin, bêkêyf bû û tirsek ket dilê wî. Wana got " Qet metirse, em ji gellê [[Lût]] ra hatine şandinê". Jina wî li pîya bû û bi wan keniya. Êdî me jî ji wî ra mizginîya Îshaq û dûra jî yê [[Yaqûb]] da. Jinikê got " Ez jinikekî pîrim, mêrê min jî kalikek. Ezê çer zarokan bînim? Bi rastî va tiştekî matî ye". Wana (elçî) gotin " Ey jina malê. Êdî gava ku dilovanî û pîrozahîya Xwedê li ser weye, tu çer ji karê Xwedê ra mat dibî. Ew [[Hamîd]] û [[Comerd]] e ". (Sûreta Hûd 11/69-73) Hz. Îshaq di pirtûkên dîrokî da aha tê neql kirin: Ew yekê bejn dirêj, bi sûretekî xweşik, gotinên xwe rast bû û di kaltîya xwe da porr û rîya xwe êdî sipî bûn. Ji Hz. Îshaq ra du lawên bi nav [[Yaqûb]] û [[Ays]] bûne. Yaqûb yek ji pêxamberên Xwedê ye û bavê Hz. [[Ûsif]] e. Hz. Îshaq di Quran ê da aha hatîye meth kirin: "Ey [[Mihemmed]]; tu qûlên me yên bi hêz û sehîker bi nav Îbrahîm, Îshaq û Yaqûb jî bîne bîra xwe. Me ewna kirine mirovên bi dil û can ku yên dinê din (exîretê) tînin bîra xwe. Bi rastî ewna li ba me jî mirovên bijartî û qenc in." (Sûreta Sad 38/45-47) Hz. Îshaq di piştî mirina Hz. Îbrahîm, ji welatê [[Şam]] ê ra bi pêxembertîyê hat şandin. Di gora riwayetan Hz. Îshaq kêm û zêde sed û şêşt salan jîyaye û li [[Filîstin]] ê li nêzika [[Qudis]] ê wefat kirîye. Derbaz [[category:pêxember]] 6240 66865 2007-01-28T01:48:39Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ms:Tehran]] [[Wêne:Tehranshomal.jpg|thumb|300px|bajêrê Tehran li bin [[Çiyayê Elborz]]]] '''Tehran''' (bi [[farsî]]: تهران) paytextê dewleta [[Îran]] ê ye û li gora hijmartina meha çile ya sala 2005 an 14 mîlyon kes lê dijin. Tehran li başûr ê çiyayên [[Elborz]] ê û li deryaya [[Kaspîyan]] ê ye. Li bajêr deh zanko, çend mûze û gellek mizgeftên dîrokî. Teyarexanekek navnetewî bi nav Teheran/Mehrebad li derweyî bajêr cîh digirî. Bi xwe Tehran merkeza endustrie û bazirganî ya welatê Îran ê ye. Di sala 1999 an vir li Tehran ê metroyek bi sê rayan jî heye. [[wêne:AzadiTower.jpg|thumb|300px|Sazî ya Azadî ku wek sembola Tehranê dêt binav kirin]] Di dîroka Îranê da Tehran ne tim bi nav û deng bûye. Bajarekî bi na Tehran cara yekemîn di sala 942 hatiye nivisîn û wê demê Tehran navçeyekî bi bax û baxçan hêşin bûye. Lê bi damizrandina împaratoriya [[Kaçaran]] di sala 1795 an da, [[Axa Mihemmed Xan]] Tehran ê dike paytextê [[Îran]]. Bi vî avayî Tehran dibe merkeza leşkerî û bazirganîya imparatoriyê. Êdî hemû tişt li Tehran ê ava dibî. Tenê di sala 1800 an da 15. 000 kes li Tehran ê dijiyane. [[Şax Nasrettin]] di dema hukumdarîya xwe da ji ber ku erdê bajêr êdî nake der sindorê bajêr bi temamî pênc qatan mezintir dike û diwarekî li dor bajêr çê dike. Bi vî avayî Tehran hê tere hê mezin dibî û di sala 1900 an da 250.000 an pirtir mîrov li Tehran ê dijin. Bi vî avayî Tehran dibî bajarê yê herî mezin yê Îran ê. Di sala 1996 nifûsa bajêr bi 6,8 mîlyon kes hatin hêjmartin. Di sala 1979 an da li Îran ê şoreşa îslamî pêk te û li Tehran ê balyozxaneya emerikî di hêla ciwanan tê girtin. Di vî bûyera da 66 emerikî tên bindest kirin û di piştî salekî dîsa tên berdan. سۆرانی:[[تاران]] [[kategorî:Bajar]] [[am:ቴህራን]] [[ar:طهران]] [[az:تهران]] [[bat-smg:Teherans]] [[bn:তেহরান]] [[bo:ཐེ་ཧེ་རན]] [[bs:Teheran]] [[ca:Teheran]] [[cs:Teherán]] [[cv:Тегеран]] [[da:Teheran]] [[de:Teheran]] [[diq:Tehran]] [[en:Tehran]] [[eo:Tehrano]] [[es:Teherán]] [[et:Teheran]] [[eu:Teheran]] [[fa:تهران]] [[fi:Teheran]] [[fr:Téhéran]] [[gl:Teherán - تهران]] [[he:טהראן]] [[hi:तेहरान]] [[hr:Teheran]] [[hu:Teherán]] [[hy:Թեհրան]] [[id:Teheran]] [[io:Tehran]] [[it:Teheran]] [[ja:テヘラン]] [[ka:თეირანი]] [[ko:테헤란]] [[lt:Teheranas]] [[lv:Teherāna]] [[mk:Техеран]] [[mr:तेहरान]] [[ms:Tehran]] [[mzn:تهرون]] [[nl:Teheran]] [[nn:Teheran]] [[no:Teheran]] [[os:Тæхран]] [[pl:Teheran]] [[pt:Teerã]] [[ro:Teheran]] [[ru:Тегеран]] [[scn:Teheran]] [[sh:Teheran]] [[simple:Tehran]] [[sk:Teherán]] [[sr:Техеран]] [[sv:Teheran]] [[sw:Tehran]] [[ta:டெஹ்ரான்]] [[tg:Теҳрон]] [[th:เตหะราน]] [[tr:Tahran]] [[ur:تہران]] [[vi:Tehran]] [[vo:Tehran]] [[zh:德黑兰]] 6242 50435 2006-10-10T16:57:33Z Erdal Ronahi 2 /* Kesên navdar û naskirî */ '''Karaz''' li bakurê rojhilatê [[Amed]] ê, li ser riya Amed û [[Çewlik]] (Bingol) ê ye û 65 km ji Amed ê dûr e. Şaroçka(qeza) Amed ê ya herî biçûk û nû ye. == Cih û dîrok == Kes nizane Karaz kengî hatiye ava kirin. Li herêmê hindek şûnewarên dîrokî û balkêş hene. Ev jî ji dema kalkolîtîk (bz. 5000-4000) in. Li herema [[Serêkanî]] yê da navbera 60-70 şikeftên xerabe kirî hene ku ji wan re dibêjin [[Şikeftên Karazê]]. Ji derve van li heremê qaleyên [[Kafir ]], [[Ardûç]], li gundê [[Şeqlad]] ê nawis, li [[Qetîn]], [[Tiltapan]] û li çend ciyên din jî girên dîrokî hene. == Şaredarî == Karaz heta sala 1972 an gundekî [[Licê]] bû û ji vê salê şûn de Karaz dan ser navenda Amed ê. Di 6ê Hezîran a 1976an de sîstema şaredarî hat avakirin. Di 7ê Îlona 1982an de taxên wê hatin dîyar kirin û keyayên taxan hatin hilbijartin. Di 12ê adara 1983an de santralên enerjiyê ketin dewrê û kahrîbar hat navenda şaroçkê. Di 20ê Gulana 1990an de jî statûya wê hat guhertin û bû şaroçka Amed ê ya 13mîn. Bi [[tirkî]] jê re dibêjin Kocaköy. Bi rêzê heta niha ev kes bûne serokê şaredariya Karazê: Hacî Mûsa Kaya Huseyîn Razî Oral Îbrahîm Sari Aydin Demîr Ahmet Ture M. Halîm Yigit Hamdullah Kiliç == Qad û nifûs == Şaroçke li ser 26400 metre çargoşe hatiye avakirin. Niha pênc taxên navenda bajêr hene: Taxa Qeya, Yenîşehîr, Şêx Şerefedîn, Kaniya Bîno û taxa Şerîfan. Bi navê Tilêlek, ku bi tirkî navê Ozekli lê kirine, nehyeke wê heye. Du taxên Tilêlekê hene: Pîder û Yunûs Emre. Ji derî vê du gomên bi navên Kanîdiz û Meşkênî li ser vê nehyê ne. 13 gund û 15 gomên Karazê hene. Li gor hejmartina giştiya 2000an nifûsa Karaze 5.678 e. Wek li gelek deverên [[Kurdistan]] ê li herêma Karaz ê jî di van 15-20 salên dawî de, ji ber sedemên şer dewletê piraniya gundên stratejîk û yên çiyayî vala kiriye an jî şewitandiye. Loma her ku diçe hejmar kêm dibe. Li gor hejmartina giştî ya sala 2000an nifûsa navendê 5678 ê û ya hemû gundan jî 7391 e. Bi giştî nifûsa Karazê 13.109 e. Li navend û gundan hejmara jin û mêran CÎH Jin Mêr GIŞTÎ Navend 2748 2930 5678 Embarê 347 364 711 Mehmediyan 603 640 1243 Benê 256 240 496 Qûçik 350 279 629 Şêxomeran 156 134 290 Qetîn 896 876 1772 Akrag 159 171 330 Tiltapan 147 140 287 Şeqlatê 108 122 230 Tepecûk 226 226 452 Hewrê 479 472 951 TEVÎ 6475 6594 13109 == Perwerde û hîdekarî == Li navend û hemû gundên Karazê 22 [[dibistan|dibistanên]] sereta û lîseyek heye. Li hin gund û mezran dibistan tune ne û zarok tên gundên nêzîkî ku dibistan li wir hene. Ji bo kesên temenmezin ên ku xwendin û nivîsandina wan tune, li navenda şaroçkê dewletê çend dibistan ve kirine. Rejiya xwendin û nivîsandinê gelek kêm e û bi taybetî ev rejî di nav jinan de hîn bilintir e. Piraniya xwendekaran keç û jinên genc in. Armac ne hînkirina xwendin û nivîsandinê ye, armanc asîmîle kirina dayikan e. == Bîrên petrolê == Li herêma Amed ê ji mêj ve û herî bêtir petrol di nav tixûbên (sînorên) Karazê de hatiye dîtin. Li [[Qetîne]] yê ku çend kîlometre dikeve başûrê Karazê li ser riya Licê bîrên Petrolê hene. Ew [[petrol]] di sîloyan de tên parastin û di boriyên bin erdê de, bi ser Amedê re dişînin [[Îskenderûn]] ê ku li perava [[Deryaya Spî]] ye. Îsal di meha havînê de dîsa bîrên petrolê hatin dîtin. Li herêma Qetîn ê di 2325 metreyî kûrahî de petroleke nû derket. 39 bîr hatin kolandin. Ev li Kurdistan û [[Tirkiye]] yê petrola herî bi kalîte ye û 32 gravîd e. Di van bîr û avahiyên petrolê de xelkê herêmê wek karker qebûl nakin û kar nadin wan. Karkeran ji hêla Tirkiyê tînin û di van cih û avahiyan de dixebtînin. == Kiştûkal == Debara xelkê şaroçkê piranî û giranî bi kiştûkal(ziraetê) dibe. Li herêmê helberîna gulê berbiro her ku diçe zêde dibe. Di van salên dawî de li Licê fabrîka rûnê gulê berbiro kete faliyetê. Herweha xelkê herêmê giraniyê da ser çandina gulê berbiro. Li herêma [[Embar]] ê 7.000 dekar pembû tê çandin. Dîsa li herêma gundên [[Mehmediyan]] û [[Tepecûk]] ê 15.000 dekarî de birinç û titûn tê çandin. Qada kiştûkala ji bo hebûbatên bejî 189.000 dekar e. Ji vê 141.000 hebûbat, 6.000 dekar bakle, 2.000 petêx û zebeş tên çandin 40.000 hektar şov e. == Ajel == Hatina xelkê Karazê li ser kiştûkal û ajelxwedîkirinê (heywan xwedî kirinê) ye. Di nav tixûbên şaroçkê de, bi qasî ku hatiye tespît kirin 8.000 dewar û 15.000 jî pez hene. Ji sedî heftê [[pez]] û dewarên binecîh in û ji sedî 30 jî yên ziretê ne. Bi qasî 300 î jî gamêş hene. == Kesên navdar û naskirî == *Prof. Dr. [[Abdülbaki Turan]] *[[Ahmet Geniş]], bilûrvaneke bi nav û deng e. *[[Seyda Mele Mihemed Efendî]] *[[Seyda Şêx Îsmetullah Efendî]] *[[Mehemed Efendî]] *[[Asaf Efendî]] *[[Abdulkadîr Aksû]], wezîrê bergiriyê Tirkiyê niha. *Çavkanî; Amed Tîgrîs amed.tigris@amidakurd.com (© www.amidakurd.com) [[kategorî: navçeya Amedê]] 6243 39252 2006-08-13T16:35:59Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Eşîra '''Xelikan''' bi Kurdî, zarawaye Kurmancîya jêrîn deng dikin (Kurmancîya Serhedî, Amedî, [[Botan]]î, Badinanî) diaxevin. Ji ber kû Kurdî bi salan li Xelikan qedexe bû, ji ber we jî Kurmancîya Xelikan jî pêş neket. Eşîra Xalikan yek jî eşîrên Reşwan e. Ji hêla Pasûr, Besnî, Kehtayê hatine. Di sala 1870´î de li herêmê bicihbûne. Firehiya erdê Xalikanê 100km² û bilindahî ji rûyê avê 1140m ye. Gundeke nûjen, xwendekar e. Li herêmê rewşa hewayê ya Anatoliya Navîn xûya dibe. Bi havînan germahî heya 32C û zivistanan jî kêm heya -4 C ye. Herwekî '''Xalikan''' navê gundekî girêdayî [[Kûlû]] ye. Navê wê bi Tirkî Karacadag e. Xwedî şaredarî ye. Nifûsa wê li dora 5000'î ye. 100 % Kurd in. 12 km li dûrê Kûlû dikeve. == Girêdanên derve == * [http://www.karacadag.de/ Malpera Xalikan] *[http://www.xelkedondurma.com/ Dengê Xelikan] [[Kategorî:eşîr]] 6244 46925 2006-09-10T10:12:23Z Erdal Ronahi 2 '''Duhok TV''' [[kanal]]ek [[televizyon]]î ye li [[bajar]]rê [[Dihok]]ê, li [[Başûrê Kurdistanê]]. [[category:Televîzyona kurdî]] {{kurt}} 6247 37598 2006-08-05T05:32:41Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Xelîkan]] 6248 62612 2007-01-02T00:28:39Z Cyrus the virus 619 '''Nîsa''' yek [[sûre|sûreyek]] ji [[Quran]] a Pîroz e û li bajarê [[Medîne|Medînê]] hatiye danin. Dirêj bûna xwe 176 ayet e. "Nîsa" bi zimanê [[erebî]] ye û bi [[kurdî]] tê mana "[[jin]], [[pîrek]]". Va Sûra bi taybetî qala mafên jinan, rewşa wan yê [[dadmend|dadmendî]] û civakî dike. Ji ber vî yekê va nava hatiye dayin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة النساء]] [[en:An-Nisa]] [[id:Surat An Nisaa’]] [[ko:안 니사]] [[nl:Soera De Vrouwen]] [[ru:Сура Женщины]] 6249 62615 2007-01-02T00:29:48Z Cyrus the virus 619 '''Maîde''' [[sûre|sûreyek]] ji [[Quran]] a Pîroz e. Li bajarê [[Medînê]] hatiye danin. Ji 120 [[ayet|ayetan]] pêk tê. Sûre navê xwe ji ayetên 112 yemin û 114 yemin girtiye. Di herdû ayetan da peyva "Maîde" derbaz dibî, kû yê bi kurdî tê mana "sifre" yê. Di sûra Maîde yê da çend mijarên giring hene: Gerê mîrov sozên xwe bîne şindê; mînaka Kurên [[Îsraîl]], ku yên soza xwe nenine şindê; bawerîya nerast û bêrêtî yên Îsawîyan û hinek ferman, îkaz û darazên olî ji bona [[misilman|misilmanan]]. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة المائدة]] [[en:Al-Ma'ida]] [[id:Surat Al Maa-idah]] [[ms:Surah Al-Maa’idah]] [[nl:Soera De Tafel]] [[ru:Сура Трапеза]] [[tr:Mâide Suresi]] 6250 62614 2007-01-02T00:29:37Z Cyrus the virus 619 '''El-En'am''' sûreyek ji Quran a Pîroz e. [[Sûre]] li bajarê [[Mekkê]] da hatiye danin. Lê li gora hinek olzanan ayetên 91., 92., 93., 151., 152., û 153. [[Medînî]] ne. Bi tevahî sûre ji 165 ayetan tê holê. Sûre navê xwe ji peyva "el-Enam" ku di ayetên 136., 138. û 139 an da derbaz dibî girtiye. El Enam di zimanê erebî da ji heywanên mîna pez, bizin, deve û dewar ra tê gotin yanê bi gotinên din ji heywanên kedî kirî yên mezin ra tê gotin. Sûre bi taybetî li hêlkî va qala yek bûna [[Xwedê]], dadê, [[pêxember]]an û roja dawîyê dike û li hêla din va qala kufrê û bawerîyên ji rastîyê dûr dike. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الأنعام]] [[en:Al-An'am]] [[id:Surat Al An’aam]] [[ms:Surah Al-An’aam]] [[nl:Soera Het Vee]] [[ru:Сура Скот]] 6251 58737 2006-11-28T13:34:28Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[tr:A'raf Suresi]] Di dema [[Mekke]]yê da hatiye danin. Bi temamî ji 206 ayetan pêk tê. Li gora hinek zanyaran ayetên 163 yemin hettanî 170 yemin li bajarê [[Medînê]] hatine danin. Sûre navê xwe ji peyva „el-Araf“ û ji ayetên 46 şemin û 4 yemin digirî. „el Araf“ bi zimanê me tê mana cîh û şundên bilind. Di sûreyê da mijyarên li ser rastbûna fermanên Xwedê û pêwistîya peyxaman ji bona mirovan derbaz dibî. [[kategorî:Sûre]] [[ar:سورة الأعراف]] [[en:Al-A'raf]] [[id:Surat Al A’Raaf]] [[nl:Soera De Kantelen]] [[ru:Сура Ограды]] [[tr:A'raf Suresi]] 6252 62616 2007-01-02T00:30:01Z Cyrus the virus 619 '''El-Enfal''' Sûreyek ji Quran a Pîroz e û di dema [[Medine]] yê, li sala duyemîn yê hîcretê (koç kirinê) û piştî şerê [[Bedir]] ê hatiye danin. Ji 75 ayetan pêk tê û navê xwe ji ayeta yekemîn girtiye. Peyva “Enfal” bi kurdî tê mana xenimetên şerê. Di sûreyê da ji bona misilmanan tê neqil kirin ku bi çi avayî û ji kê ra xenimetên şeran tên parva kirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الأنفال]] [[en:Al-Anfal]] [[id:Surat Al Anfaal]] [[nl:Soera De Buit]] [[ru:Сура Добыча]] 6253 56327 2006-11-13T17:26:00Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Lalish.jpg|thumb|Laliş]] '''Laliş - Warê bav û kalan''' Pîr Xidir Silêman Piraniya nivîskarên, ku li ser Êzîdiyan nivîsandine, geliyê Lalişê jî anîne ser ziman. Gotine, ku ev gelî li cem Êzîdiyan pîroztirîn cih e, jiber ku Laliş cî û warê bêtirîn xas û babçakên wan e û wekî din jî herdu kaniyên pîroz "[[Kaniya Spî]]" û "[[Kaniya Zimzim]]" li wir diherikin. Hindek ji wan nivîskaran pesnê xweşbûn û delalbûna vî gelî dane û li er bayê wî yê hênik û dar û deviyên wî nivîsandine. Lê belê bi kurtî li ser qub û avaniyên wî hatiye nivîsandin. Hinekan giraniya nivîsarên xwe berdane ser fermanên dijwar, yên li herêma Lalişê hatine serê Êzîdiyan. Beşekî ji wan nivîskar û lêkolînvanên rohilatê baweriya xwe li ser dîroka Laliş û xwediyê wê dane. Li vir bîr û baweriyê wan hev nedigirtin û ne weke hev bûn. Bê çawa bîr û baweriyên wan li ser kevnarbûna Lalişê ne weke hev in, wisa jî di peydabûn û çavkaniya Êzîdîtiyê publikasiyon û weşanên wan li hevketî ne. Wisa diyar e, ku wan ne lêkolîneke baş lêkirine, anjî mebesta wan ji vê yekê ew bû, ku Êzîdîtiyê bê qîmet û bê rûmet bikin. Lê belê me di pêşgotina pirtûka xwe "Êzîdiyatî" yê de ev tişt baş aniye ser ziman. Di vir de ew ketine pir şaşîtiyan. Li gor dîtina me pewist e, çi mirovê li ser ola Êzîdîtiyê tiştekî binivîsîne, tiştekî jî li ser dîroka avabûna Lalişa Nûranî bizanibe. Ji me gişkan re diyar e, ku xelekên zincîra dîroka Lalişê jî hinda ne û dîtin û bihevxistina wan pir zor e. Erê çend hevok li ser Lalişê di dîrokê de hatine nivîsandin, lê belê ew jî ji dema Şîxadî ve ne û ew pir kêm in û kurtiyên wan hene.Lê jiber ku Laliş ji berê de û heya îro jî cî û perestgeha Êzîdiyan e û her wiha ew ciyê xasên me bû û dîrok bi xwîna xwe nivîsandibû pir rojnamevan û dîrokvanan qesta wê dikirin, çaxê bixwastina li ser Êzîdiyan binivîsînin. Heke em li ser hemû beşên bi dîroka Laliş ve girêdayî binivîsin û hemû xasên li wir bînin ser ziman dê pirtûkeke serbixwe jê çêbibe. Bêtir ji 150 xasên Êzîdiyan li Lalişê mane û li wir hatine veşartin. Û heke em bingeha peydabûna Lalişê derxînin, pewist e, ne bi tenê ji dema Şîxadî û vir de bidine ber çavan. Her em dixwazin, ku Laliş berî Şîxadî û êla wî û biraziyê wî ava bû. Her dar û bereke Lalişê dîrok nivîsiye û nîşan dide, bê çend ferman û talankirin bi ser Laliş û Êzîdiyan ve hatine. Jiber vê yekê em dê çend xalan ji rewşenbîrên xwe re zelal bikin. == Navê Lalişê ji ku tê? == Min ev gotin(bêje, peyv) û bingeha wê di tu ferhengên zimanan de nedîtibû, ne di ferhengên kurdî û farisî de û ne jî di ferhengên erebî de. Her digotin, ku Laliş gundeke li herêma bajarê Mûsilê yanî Nînewa ye, ziyaret û perestgeha Şîxadî yê kurê Misafir bû û li cem Êzîdiyan pir pîroz e. Lê belê hinek caran jî baweriyên din berguhî min bûne. Weke van zelalkirinên jêrîn: • Laliş gotineke Kurdî ye û ji dû beşan hatiye avakirin: Ji "la" û ji "laş". Beşê pêşî mane xwe "cî" anjî "li cem" e. Beşê din mane xwe "laş" e. Heke em herdu beşan bighînin hev, hingê dibe " ciyê laş". Argûmentên van kesên vî tiştî dibêjin vê yekê ye, jiber ku laşê Şîxadî li wir e. • Hinekî din dibêjin, ku Laliş rastiya wê ji Lal, yanî mirovê nikaribe biaxive, bê zar û zimann be, û ji hiş(raman) hatiye. Ev jî dibêjin: "Jiber ku Laliş ciyekî pîroz e, pêwist e, çi mirovê bikeve sinorê wê bêdeng be. Weke çaxê mirovek ji mirovekî din re bibêje: ‘Tu lal û hiş be!’". Her çiqas ku ez pir rûmetê didim ramanên van mirovan jî, lê belê ev zelalkirinên wan bêbingeh in û wan ji cem xwe derxistine. Di Qewlek ji qewlên Êzîdiyan de navê Laliş bi vî rengî hatiye gotin: Qewl "Erd mabû bihitî Hidûdekî xwedidî, Got: "Ezîzê min, erd bê wê surê natebitî." Badî çil salî bi hijmar e Erdê bi xwe re negirt hişare Heya Laliş di nav de nehate xware. Laliş ku dihate Li erdê şîn dibû nebate Pê dizeyînîn çiqas kinyate. Li vir Laliş tê surr û hêvên == Pîroziya Lalişê di mitiyologiya Êzîdiyan de == Erê rast e, Laliş perestgeheke Êzîdiyan e û nivîskar û dîrokvanan ev tişt anîne ser ziman, lê çima û jiber çi Laliş pîroz e? Ji me re gerîng e, ku em li pey vê pirsê bikevin.Qewlê Zebûnî Meksûr bi rengekî zelal Laliş aniye ser ziman: Qewlê Zebûnî Meksûr "Erd mabû bihitî Hidûdekî xwedidî Got: "Ezîzê min erd bê wê surê natebitî." Badî çil salî bi hijmar e Erdê bi xwe re negirt heşare Heya Laliş di nav de nehate xware. Laliş ku dihate Li erdê şîn dibû nebate Pê dizeyînîn çiqas kinyate. Ku kinyat pê dizeyînîn Çar qismet têk hincinîn Ax û av û ba û agirîn Qalibê Adem Pêxember jê nijinîn. û hwd. Ji ber pîroziya Lalişê navê wê di qewl û diwayên me de tê gotin. Sedem jî ew e, ku diwa û nivêjên me dê bên qebûlkirin û bi cî bibin, çaxê navê Lalişa Nûranî were gotin. Hêvî û bendewariyên mirovan bi cî dibin. Her wisa jî Êzîdî her sal havînê mastê xwe û hevîrtirşê nanê xwe bi ava Kaniya Spî çêdikin. Îman e bi çi nîşan e Berî ne erd hebû ne jî ezmane Ne çiya hebû ne sikane Ne mij hebû ne dixane. Rê hebû, terîqet e Îman hebû, marîfet e Wê rojê Kaniya Sipî ji bo çendî mêran kiribû qublete. Her wiha di baweriya me de çaxê mirovek bimre û ji jiyanê here, rihê wî dibine Geliyê Lalişê, nav Sûka Marîfetê û hesab ji wî/wê tê xwestin. Heya birîna dar û deviyên li dora Lalişê û yên di Geliyê Lalişê de guneh ye û heram e. Helbet Laliş pîroz û bi nav û deng bû, lewma Şîxadî jî ji Şamêhat û xwe lê girt. Hey can e û hey can e Ew Siltanê mêran e Şîxadî ji Şamêdihate Li Lalişê dikir xebate. == Xwedanê Lalişê kî bû? == Berî hatina Şîxadî min navê Laliş di tu pirtûk û weşanên wê demê de ne dîtibû. Dibe, ku navê Laliş piştî diyarbûna Şîxadî yê Hekarî di hinek pirtûkan de peydabû. Piştî Şîxadî bi sed sal û dused sal kit kit nivîskarên rohilatê weke Ibn Esîr, Ibn Xelekan, Abû Fida, Hafiz Zeheb, Ibn Werdî, Meqrîzî, Yaf‘î û Şe‘ranî çend tişt li ser Laliş û Şîxadî û Êzîdîtiyê nivîsandin. Lê belê dîtinên van dîrokvan û lêkolînvanên rohilatê gişt nêzîkî hev bûn. Bi taybetî baweriya wan li ser Şîxadî yê Hekarî ew bû, ku ew ji Şamêyanî Balbek, ji Beytil Far, bi Kurdî: Gundê Kunemişkê hatiye Lalişê û pir Kurdên Êzîdî li xwe civandiye û Laliş ji xwe re xiste weke perestgehê. Emrê wî gihişte nêzîkî 90 salî. Geliyê Lalişê hêja bi navê Şîxadî yê Hekarî tê binavkirin. (557) Di destpêka sedsala 20. de dîrokvan û lêgerên kevnariyê rastî nivîsînekê bi zimanê Keldanî hatin. Di wê nivîsînê de nivîskar dide xuyakirin, ku Laliş berî dema Şîxadî dêrek ji dêrên xaçperestan bû. Ev pirtûk jî bi destê Keşe Ram Îşo hatiye nivîsîn. Ew jî mirovekî xaçperest bû. Wî digot, ku ev dêr piştî Îsa di sedsala 7. de hatiye avakirin û Êzîdiyan bi serokatiya Şîxadî bi kotek û zorê ji xaçperestan standin. (855) Helbestvan û nivîskar Ibn Mûqadam, yê ku di dêra Erbîlê de di çerxa sedsala 15. de Keşe bû, di helbesteke xwe ya olî de dibêje, ku Laliş dêra wan bû, heya dema Şîxadî di sala 616. de diyar bû û bi darê zorê ji wan stand. Heke em nivîsandinên van herdu c iwanmêran baş zelal bikin û tozekê baş û hûr lê çavdêrî deynin, em dê bibînin, ku çerx û demên nivîsînê, pir li hevketî ne û hevdu nagirin. Ez dipirsim: "Dê çawa Şîxadî miribû û çûbû dilovaniyê û di eynî çax de dêra wan ji wan bistîne?" Li gor gotinên wan Şîxadî nêzîkî 60 salî piştî mirina xwe ev dêr ji wan standiye û Laliş avakir. Heke mebesta wan ew e, ku Şîxadî II. bû, yê dêra wan ji wan stand, ew jî ne rast e, jiber kû em dizanin, Şîxadî destpêka sedsala 6 (şeşan) de hatiye Lalişê. Hingê Laliş avakirî bû û Êzîdîtî têde hebûn. Mizeferê Erbîlî dibêje, ku wî bi xwe Şîxadî li bajarê Mûsilê dîtibû, çaxê ku dixwast here Lalişê. Piştî mirina Şîxadî I. biraziyê wî Şêx Berkat ciyê wî girtiye û bû şêxê Êzîdiyan. Piştî wî Şîxadî yê II. û Şêxsin li Lalişa Nûranî cî girtin. Şêxsin di sala 644 de bi destên serekbajarê Mûsilê, Bedredîn Lûlû, bi bêbextî hate kuştin. Nivîskarê xaçperest Corc Hebîb, her ew dîrokvanekî pêbawer e, di pirtûka xwe de, ya ku li ser Êzîdiyan nivîsîbû, dibêje, ku tucar ne rast e, çaxê em bibêjin Laliş dêra xaçperestan bû. Ew dibêje, ku Laliş berî Xaçperesiyê ava bû û perestgehek ji perestgehên Rojperestan yanî Mîtrayiyê bû. Ew bê guman û bê dilxirabî û bi rastiya Xwedê Mal-Agireke rojperestan bû. Êzîdiyên vê demê paşhatiyê anjî şûnwarên rojperestan in. Heya îro jî em şêşims weke nîşana Ezdayê pak li ezmên dibînin. Qewlê Şîxadî yê bê qedar û di pir caran de vî tiştî tîne ser ziman. Li ser dîwarên Lalişa Nûranî hêjî nîşanên şêşimsê mefera me Êzîdiyan û sembolên Mîtrayiyan weke niqişan hene. Tesbîteke her mestir jî heye, ku Lalişa Nûranî ciyê me bû û ji çîroka dêrê re tu bingeh tune. Nivîskar Corc Hebîb li dereke din dibêje: "Yaqûbê Hemewî di pirtûka xwe "Mû`cam El-Bûldan" de dibêje, ku gotina şêx, gotineke Erebî ye û di dema Şîxadî de derketiye, lê belê ew ciyê îro Laliş li ser e û li ser ava ye, jê re digotin Êzîda. Ev jî peyveke Mîtrayî ye". Ez bi xwe vê baweriya nivîskar Corc Hebîb pir nêzîkî rastiyê dibînim. Em hêja û heya îro jî ciyê Lalişa Nûranî bi " Ciyê Êzîdxanê" bi nav dikin. Her wiha ez baweriyên nivîskarên ereb Demlûcî û Hisênî jî di derheqa pirsgirêka Xwediyê Lalişê û avabûna wê de qebûl dikim. Mirov dikare bibêje, ku Lalişa Nûranî keleheke pir asê bû û perestgeheke Mîtrayiyê bû. Dibe, ku di demekê de Aşûriyan jî ev keleha asê ji xwe re xistibin ciyê şerên xwe û pîş pê kiribin. Ya rastî û dirist ev e, ku xaçperestan Laliş ji me standibûn û ji xwe re xistibûn dêr û ne me ji wan bi darê zorê standiye û piştî barkirina wan ji wir demekê vale û bê kes mabe. Çaxê Şîxadî yê hatibû Lalişa Nûranî û xwe lê girtibû, wî dizanîbû, ku ew li cî û warê bav û kalê bû. Qewlbêj, feqîr, pîr û dunavên me eynî vî tiştî dibêjin. Lêkolînvanê ola Êzîdîtiyê mirîdê min Şewqî Şemo Îsa dibêje, ku di civateke olî de ev tişt ji Pêşîmam Hesen, Pêşîmamê welatê Xaltan, ji gundê Dûşayê, pirs kir. Pirs jî bi vî şêweyî hatibû kirin: "Bavê Pêşîmam! Çima di Qewlê Şîxadî yê de gotinên Hena û Berhena hatine, ez tê nagijim, ku ev tên çi manê?" Bersiva wî zelalbûnek li vê pirsgirêkê kir û bingeha wê ronahî kir. Wî got: "Dema Şîxadî hate Lalişê, Laliş avabû û xaçperestan ji xwe re xistibûn dêr. Metranê li ber wê dêrê, bê guneh, navê xwe Mar Yûhana bû. Şîxadî jê re digot, ‘ku ew mecbûr in, ji ciyê bav û kalên wî derkevin’, jiber ku Laliş ya me ye û ew bixwe jî dizanin. Şîxadîyê sê caran vê gotinê lê vedgerîne û jê re dibêje, pewist e, ‘ku ew pêşî dîroka cî bizanibin û ji nû vê li Lalişê bimînin asê’. Qewlbêj, dunav û rûspiyên me wiha dibêjin, ku Mar Yûhana bi rastiya avabûna Laliş û kî xwediyê wê ye dizanîbû. Wî di cî de amadekirina xwe diyar kir, ku ew dê Lalişê berdin, lê ji bo bîranîna mabûna wan li wî cihî pewest e, ew di qewlekî de werin ser ziman. Dibêjin, ku Şîxadî yê soz bi wan re dabû û soza xwe jî bi cî anîbû , lewma navê Hena û Berhena di nav Qewlên Şîxadî yê de hene." Pir gotin û nivîsandinên bi tîpên kevn yên bizmarî li ser dîwarê Lalişa Nûranî hebûn. Ji tirsa lêkolînvanên Ewropayê piraniya van nivîsandinan jê birin. Li kolanê Lalişê hêja jî hinek nivîsîn bi zimanê bizmarî (nîvîsa bizmarî) hene. Jiber van sedemên hat gotin û jiber hebûna sembol û neqşên Mîtrayiyan li ser deriyê Lalişa Nûranî ez dikarim bibêjim: Laliş ji berê de, berî hatina Krîstos (Îsa), perestgeheke Mîtrayizmê bû û Mala Êzîdiyan bû. Dibe, weke ku carek din jî di vê gotarê de hatiye gotin, ku Laliş jiber ciyê xwe yê asê û stratejîk ketibe destên Asûriyan. Ne dûr e, ku di dema Sasaniyan de Zerdeştiyan jî ew xistibin weke navendekê ji xwe re. Her wiha xaçperest jî ketine Lalişê û ji destên me deranîbin. Li dawiyê Şîxadî yê diyar bû û ciyê bav û kalên xwe dîsa girt û ava kir. Dîndarên Êzîdiyan heya îro jî dibêjin, ku Lalişa Nûranî her û tim ciyê bav û kalên wan bû, xaçperestan ji me standibû û heya dema Mar Yûhana di destên wan de mabû. Şîxadî hat û bi şêweyekî aştî baweriya Mar Yûhana pê anîbû, ku Laliş ciyê Êzîdiyan e û pir nîşan û delîl hene. Wiha diyar e, ku xaçperestan bi serokatiya Mar Yûhana ev rastî dizanîbûn ji bo vê yekê jî wan Laliş bi bêdengî dabûn Êzîdiyan. Bi kurtî Laliş bê şik perestgeheke Kurdên Êzîdî bû. Pir xir, cir û biserhatinên dijwar bi ser ve hatine, lê belê her pîroziya wê berdewam kir û avakirî ma. Şîxadî yê Hekarî rêberê ola me, qenciyeke hew tê jibîrkirin bi me Kurdan û bi ola me ya kevnar kir. Heke Şîxadî yê ev toza li ser rûpelên dîroka gelê me hilnanîbûna, dê hindakirin û qelandin para me bûya û çira me dê hin bi hin bitemirya. == Laliş di nava stran û helbestên hozan û helbestvanên Kurd de == Jiber pîrozbûna vî cihî helbestvan, olperest û xasên me Êzîdiyên Kurd pir helbest, qewl û gotinên xweş li ser Laliş û Geliyê Lalişê belav kirin. Qewl her bi zimanê kurdî yê şêrîn bûn û helbest geh bi zimanê kurdî geh jî bi zimanê erebî bûn. Şêx Zendîn nebiyê Şêx Hesen çend helbest li ser eşq û bêrîkirina xwe ji Lalişê re weşandin Melayê Cizîrî di helbestekê de dibêje: Îro mela ser û pî lew têde bûme atiş Min dît seher xereman ne yî şekir e, şêrîn e meş Dil geşta mi ji dêrê ye, naçim kenîsteyê qet Mihrab wê bi min re were biçine Laliş. Helbestvan Tîrêj Ebdilrehman Dure û Edîb Çêlkî, Laliş di helbestên xwe de anîne ser ziman. == Çend biserhatin û fermanên ku li Lalişê çêbûne == Serekbajarê Mûsil, Bedredîn Lûlû, êrîş bire ser Lalişê û Êzîdiyan. Wî nemerdî gora Şîxadî yê vekir û li ber çavên Êzîdiyan şewitand. Wekî din jî wî Êzîdî bê qedar êsîr kirin û avêt binê zindanên bajarê Mûsilê û pir jî kuştin. Dîrok dibêje, ku wî bêrûmetî nêzîkî sed mêr, mêrxas û serekêlên Êzîdiyan bi şêweyekî hovîtî kuştin û laşên wan xweşmêran bi daran ve vekir. Ji bo çavên Êzîdiyan bişkêne û wan bi zorê misilman bike, rabû laşê Mîrê wan perçe perçe kir û bi deriyê bajarê Mûsil ve kir. Di sala 817 de, weke ku di pirtûka "El-Silûk li marîfet diwel el milûk" ya nivîskar Meqrîzî de hatiye nivîsîn, li çiyayê Hekarî li welatê Kurdan, li Lalişê Mela Yûsif Helwan şafi`î destûra kuştina Êzîdiyan yanî Fetwa dabû û dîsa gora(mezelê) Şîxadî vekir û hestiyên mabûn şewitandin. Hinek mîrên Kurdan bi leşkerekî pir giran êrîş berdane ser ciyê Êzîdiyan, Laliş, quba Şîxadî hilweşandin, bê qedar ji gelê Şîxadî kuştin û welatê wan talan kirin. Êzîdiyan dîsa quba Şîxadî yê avakirin. Ev bitenê hinek ji ferman û wêrankirinên bi ser Laliş ve hatine. Yek tişt pewist e, em tucar ji bîr nekin, ku Misilmanan Laliş ji destên me deranîn û xistin Medresa Îslamî. Lê her Êzîdiyan serên xwe ji wan nemerdan re netewandin û her Lalişa xwe bi xwîna xwe parastin. Bê hejmar ferman hatine ser Êzîdiyan û heke em gişkan binivîsin, dê pirtûkeke mezin jê derkeve. Laliş dê her bimîne gula geş di Kurdistanê de. Salek derbas nabe, ku rojnamevan, nivîskar û dîrokvan û mirovên din nayêne Lalişê. Nivîskar Hesenî di pirtûka xwe de ya li ser Êzîdiyan nivîsiye di rûpelê 21ê de dibêje: "Cî û devera Laliş lê ye, beşek ji Hekarê ye. Sinorê wê digihîje heya Îranê. Berê ew beşek ji wilayeta Mûsilê bû. Osmaniyan ev dever xistine welatekî serbixwe. Paşî ew kirin beşek ji welatê Wanê. Sinorê wê ji aliyê rohilatê ve Îran bû, ji aliyê rohavayê Sêrt bû, ji bakûr ve Mûsil bû, Welatê Xaltan. Girîng e, ez bibêjim, ku min ev lêkolîna li ser Lalişê bi zimanê Erebî di kovara "Laliş", Sal: 1993, Hejmar: 1, Dihok, belav kiribû. Her me dît, ku ev gotar çiqas ferze ji bo naskirina ol û dîroka Êzîdiyan jiber vê yekê me gotar wergerand zimanê kurdî [[Kategorî:bajar]] [[ru:Лалыш]] 6254 56202 2006-11-13T15:01:06Z Erdal Ronahi 2 Payîzok, paîzok, pehîzok navê meqamekî stranbêjiyê li herêma [[Botan]] û [[Hekkarî|Hekkariyê]] ye. Ev meqam di rewşên asayî de bêyî alavên muzîkê tê gotin. Di şêwaza gotinê de tişta balkêştirîn pêlpêlkirina deng di gewriyê de ye. Gelek stran û klamên dîrokî bi vî miqamî hatine gotin. [[Kategorî:meqam]] 6260 62819 2007-01-02T21:19:44Z 84.103.196.26 çewtekê rast kir {{çavlêgerandin}} [[Wêne:hekar1.jpg|thumb|Hekar Findî]] '''Hekar [[Findî]]''' nivîskarekî kurd e. * Li sala 1982an li Duhok ji dayik bûye. * Xwendina xwe li wir dike. * Peyamnêr û nivîser e li Kovara [[Dicle]] ya ku bi pîtên latînî li Herêma Kurdistanê tê weşandin. * Peyamnêre Kovara KARWAN ( Hewlêr ) e li Duhok ya ku ji aliyê Wezareta Roşinbîrî ya Hukmeta Herêma Kurdistanê tê weşandin. * Peyamnêrê Kovara ASOYÎ FULIKLOR ( Hewlêr) bû ya ku ji aliyê Wezareta Roşinbîrî ya Hukmeta Herêma Kurdistanê dihat weşandin. * Rêveberê Hunerî ye li rojnama El-Ehalî (Duhok) ya ku bi zimanê erebi tê weşandin. * Nexşekêşê kovara [[Dicle]] bû . * Berhemê xwe di van kovar û rojnama de weşandîye (Dicle , Nivîs, Heng , Karwan , Asoyî Fuliklor , Sînema û Şano , Zagros , Herêm , Huner , El-Ehalî , Peymana Edeb û Huner , Edeb û Huner - Evro - , Cavdêr ) . * Her wesa Nivîs û nuce û berhemê wî di van malperan de hatîne weshandin ( Pena Kurdi , Avesta , Amude , Mehname , Urmiye , Iraq4all , pdk-xoybun , Rizgarî Online , evarbash, Rojname , kdp.info , Peyamner , … û gelekin din). * Peyamnêrê Rojnama (Elaph) a Eliktironi ye li Kurdistanê / Duhok . * Di Shere Azadkirna Iraqe de , Peyamnêrê Malpera (Iraq4all) bu . * Endamê [[PENa Kurd]] ye. * Endamê Sendîka Rojnamevanên Kurdistanê ye. * Xwendekarê kolîja Yasa ye li zanîngeha Duhok. == Girêdanên Derve == *[http://www.hekar.4t.com/ Malpera şexsî ya Hekar Findî] [[category:rojnamevan|Findî, Hekar]] [[category:nivîskar|Findî, Hekar]] 6263 34165 2006-07-03T05:49:15Z YurikBot 242 robot Adding: ar, cv, en, fa '''Xaneqîn''' anku '''Xaniqîn''' [[bajarr]]ek e li [[Başûrê Kurdistanê]], li nêzî [[Rojhilata Kurdistanê]].We xellk î em şare be zarawe y kurdî y goranî qise eken we herweha newtêk î zor zor le xaneqîn û nawçekan î dewrûber î he ye. {{bajar_kurd}} {{kurt}} [[ar:خانقين]] [[cv:Ханакин]] [[de:Chanaqin]] [[en:Khanaqin]] [[fa:خانقین]] 6264 19317 2005-09-23T23:19:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Xaneqîn]] 6265 63705 2007-01-08T14:41:07Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[he:מוסול]] '''Mûsil''' [[parêzgeh]]ek û [[bajar]]ek e li [[Başûrê Kurdistanê]] û dikeve ser [[sinor]]ê [[Bakurê Kurdistanê]] û [[Başûr-Rojavayê Kurdistanê]]. Mûsil yek ji bajarên mezintirîn ên [[iraq|Iraqê]] ye. Li [[parêzgeh]]a Mûsilê bi zaravayê [[Kurmancî]] tê peyivîn. Beri 5000 salan [[kurd]] li bajare Muisile hene. Wexte [[mîtanî|mitaniyan]] kurd li Muisile hebun, nave bajari Muisil bu ne Musil. Areban nave muisil gihorand bu musil. Berê hatina Araban kurd li wi bajari hebun. Niha %50 xelke bajari kurd in. Arab, fele (surian) armeni,... hene, kurden [[yêzidî]], [[sunnî]], [[şabak]], [[xristian]] li muisilê dijin. sererray ew hemûwe derkirdin û kûştin û qedexe kirdin î ziman û gorrîn î nasname û ............. bellam ta êstaş kurd le şarî Muisil da her hen betaybetî le Rojhellat î em şare 50% bellam zor bedaxewe lelayen hendêk le kurdekanewe Musil wekû şarêk î Kurdistanî hisab nakirê.Legell hatin î Samîyekan wate Ereb derkirdin î kurd le Parêzga y Muisill û Şar î Muisill betaybetî zor buwe be şêweyek ke ta êstaş her berdewame we em siyasete dirêje y he ye tenanet le paş kotayî hatin î Rijêm î Be's î Ereb î Êraqî xellkan î ereb î Têrorist î em şar e estawin be tirsandin î kurd û derkirdin î kurd takû şareke becê bihêllin le sallî 2003 we takû êsta 2000 mall î kurd î em şare em şareyan becê hêştuwe şayen î bas e ke lelayen hîç hizb û layenêk takû êsta bas û awirrêk le xellk î kurd î çewsawe y em şare nedirawetewe bigire be kurdistanîşî le qellem nayen . Başûr î Kurdistan (kurdland):Musil , Hewlêr, Silêmanî , Kerkuk , Dihok , Şengal , Xaneqîn , koye {{bajar_kurd}} {{kurt}} [[kategorî:bajar]] [[ar:موصل]] [[bg:Мосул]] [[ca:Mosul]] [[cs:Mosul]] [[da:Mosul]] [[de:Mosul]] [[en:Mosul]] [[es:Mosul]] [[fa:موصل]] [[fi:Mosul]] [[fr:Mossoul]] [[he:מוסול]] [[it:Mossul]] [[ja:モースル]] [[ko:모술]] [[lv:Mosula]] [[nl:Mosoel]] [[no:Mosul]] [[pl:Mosul]] [[pt:Mossul]] [[ru:Мосул]] [[sr:Мосул]] [[sv:Mosul]] [[tr:Musul]] 6266 19320 2005-09-23T23:22:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] 6267 19323 2005-09-23T23:24:45Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Qamişlo]] 6268 20801 2005-11-02T23:59:04Z 80.135.111.151 '''Seyid Celal Nizamî''' nivîskar û helbestvanê kurd, kurê Seyid Mihemed û nevyê Seyid Nizam û Nevîçirkê Şêx Mehmedemîn ji binemala Mezine seyidê Nehriyê ye ku li ber serhildana Şêx Obeydilla li Nehriyê hatine koçandin û li nav axa Rojhilata kurdistanê de hatine cîbicê kirin. Seyid Celal li sala [[1951]] li gundê Kuranê li 5 kîlometriya sînorê Îranê û Tirka li navça [[Soma]] û [[Biradosta]] ser bi Bajarê mezine [[Urmiyê]] hatiye dinyayê, li ber destê babe xwe ku alimekî mezin bû perverde dibe û gelik kul û derdê bav û bapîrê xwe li koçandina zemanê van dibihîze û hertim evaretiya van tîne ber cave xwe û her li zarûtiya xwe de derdê gelê kurd li nav guşt û pêstê vî de cî digre. Piştî 7 salan li sala [[1958]]ê dersa fermiye xwe ya sertayîy destpê dike çiko hingê li gundê van de dibistan çinebû ev mecbûr bû li bo dersxwendinê bi pêyê xwe li nav sir û sermaya zistanê de her roj hat û çoya gundê devr û bera Kuranê bike heta bikare xwe bigehîne gondê [[Mafera]] û [[Masteka]] û [[Gengeçîn]]ê û li dibistanê van gunda de dersê bixîne. Heta sinfa 6ê li van gunda de dersa xwe davî tine û ji pişt re diçe bajarê Urmyê û dersa xwê ya dibistana navîn û daviyê livê didomîne û li sala 1970ê li debîristana EmîrKebîre vî bajarî diploma xwe distîne. 2 salê xizmeta eskeriye xwe li nav gondê Kurane û Hevsara de wekî eskerê perverdê diqetîne û van du sala de jî zarûkê kurda re wekî mamostayê sertayî dersê dibêje.tebîetê civane navçê li ser riha vî esera xwe didane û her li hinge re dest bi gotina helbestê farisî dike mixabin li van helbestê vî tiştik nemane. ev işq û evînê li vê demê de baş ihsas dike û li evîna xwe de dev li hink meişûqê xwe berdide.eva li helbestê evîndariye vî de bibaşî xûyane. Li sala 1974ê di gel dotmama xwe Şehlaya keça Seyd Hacî dizevice û semera vê zivacê 4 zarûne bi navê Şehîn û Salar û Emîr û Areş. Di heman salê de yanî li sala 1974ê dibe bêjerê radyoya kurmanciye bajarê QesriŞîrînê ser bi Kirmanşahê û ber destê Seyid Ezîzê Elevî pismam û pêşengê xwe behreyekî baş diwergire û 4 sala li bajarê QesrŞîrîn û Kirmanşahê de dimîne û her xebata radyoya kurdî dike. Piştî hinge bo damezrandina radyoya kurdî seyd Celal dişînine bajarê Tevrêzê. Li vê sale de ku sala 1978ê ye û şorişa Îranê destê şah li hikûmetê kurt dike ev lêvê re tê Urmiyê û sal û nîwekê li pişka kurdiye radyoya Urmiyê de dixebite. Li sala 1979ê digel despêka radyoya kurdiye Tehranê diçe vî bajarî de li sala 1992ê de lîsansa wergêriya zimanê inglîsî qetandiye û heta sala 2000ê livê mijûlî kar û barê radyoya kurdiye Tehranê bûye.bilî kar û barê radyoyê di gelik karê perverda kurdî û rojname û kovaran de şirîkatî kirye wekî: Kovara Amanc li Tehranê, Kovara Avêne li Tehranê, Kovara Sirve li Urmiyê, Kovara Kurdistan li Tehranê Pirtûkên vî : *[[Dîvana Hizr û Hîvî]] *[[Rênivîsa kurdî]] *[[Efsaneyî Memî Alan]] (wergêr) [[kategorî:Helbestvan|Nizamî]] [[kategorî:Nivîskar|Nizamî]] 6270 63274 2007-01-05T18:23:15Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser sûreya Yûnus e. Ji bo wateyên din a "Yûnus", li [[Yûnus (cudakirin)]] binihêre.}} Yûnus [[sûre|sûreyek]] ji [[Quran]] a Pîroz e. Ji hemû ayetên sûra Yûnus tenê ayetên 40, 94, 95 û 96. di dema [[Medînê]] hatine danîn. Yên din hemû [[Mekkê|Mekkî]] ne. Sûre bi xwe 109 ayetan dirêje. Di sureyê da çîvrokên [[pêxember]]ên bi nav Yûnus, [[Nûh]] û [[Mûsa]] derbaz dibin. Sûre navê xwe ji pêxember Yûnus girtiye ku yê ji hêla masikî va tê daqulandin û bi dilovanîya [[Xwedê]] dîsa tê xilas kirin. Herweha sûre qala dilovanî û xezawa Xwedê jî dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة يونس]] [[en:Yunus (sura)]] [[id:Surat Yunus]] [[nl:Soera Jonas]] [[ru:Сура Юнус]] 6271 62620 2007-01-02T00:31:15Z Cyrus the virus 619 Sûreya '''R'ed''' li bajarê [[Mekkê]] hatiye danin. Dirêjiya xwe 43. [[ayet|ayete]]. [[Sûre]] navê xwe ji ayeta 13 yemin ji peyva "Rad" girtiye. "Rad" bi kurdî tê mana "gire gira ewran". Di Sûreyê da yekbûna [[Xwedê]], [[pêxember|pêxembertî]], jiyana piştî mirinê, roja heşir û meşir ê û gumanên ku yên nebawermend di derbarê ola Îslamê davên holê derbas dibin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الرعد]] [[en:Ar-Ra'd]] [[id:Surat Ar Ra’d]] [[nl:Soera De Donder]] [[ru:Сура Гром]] 6272 63253 2007-01-05T17:48:08Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser sûreya Îbrahîm e. Ji bo wateyên din a "Îbrahîm", li [[Îbrahîm (cudakirin)]] binihêre.}} Bi temamî li bajarê [[Mekkê]] hatiye danin. Sûre ji 52 ayetan pêk tê. Ji bona ku sûre qala Hz. [[Îbrahîm]] û malbata wî dike va nava hatiye dayin. Di sûreyê da şertên baweriyê yanê bawerî ji Xwedê ra, ji pêxemberên Wî ra derbaz dibin. {{Sûrên Qur'ane}} [[Kategorî:Sûre]] [[ar:سورة إبراهيم]] [[en:Ibrahim (sura)]] [[id:Surat Ibrahim]] [[nl:Soera Abraham]] [[ru:Сура Ибрахим]] 6274 47715 2006-09-17T16:34:06Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Navçeya Mûşê]] '''Kop''' (tr: ''Bulanık'') yek ji navçeyên [[Mûş]]ê ye. Gorî hejmartinên herî dawî, hejmara navendê 41.000, bi giştî 139.000 e. Şik heye ku nifûs zêdetir be. Lewra li herêmê gelek kes di nifûsê de netomarkirî ne. Ev realîte li hemî Bakurên Kurdistanê heye. Şik heye ku dûgela Tirk dixwaze hejmara Kurdan kêm nîşan bide. Bawerî bi statîstîkên dûgela Tirk nabe. Di sala 1927´î de bûye navçe. Aborî bi pirranî li ser çandiniyê ye. Genim, ceh, nîsk, silq hwd. Dîsa xwedîkirina sewalan jî heye. Kop li ser riya Mûş - Agiriyê dikeve. 107km li dûrî Mûşê ye. Firehiya erdê navçeyê 1.706km û bilidahî ji rûyê avê 1.480m ye. Li rojhilatê Milazgir, li rojava Gimgim, li bakur Erzerom û Xinûs û li başûr jî Xelat a Bedlîsê, Têlî hene. Di navbera Kop û Milazgirê de 25km heye. Bi zivistanan berfî û sar, bi havînan germ û ziha ye. Dîroka Kopê jî wekî ya herêmê pirr kevn e. Li herêmê Medan, Hûrriyan, Ûrartûyan, Bîzansiyan, Osmaniyan, Ûrisan hwd desthilatî kirine. Herêm jî wekî hemî deverên Kurdistanê heya Şerê Dinyayê ya Yekemîn herdem di bin hukmê mîrîtiyên Kurdan de bûye. Piştî parçekirina Kurdistanê û şikestina serhildanên Kurdan rewş bo Kurdan xirab bûye. Gorî hin îdîayan navê herêmê di dema Ûrartûyan de Horhorîkî bûye. Beriya Terteleya Filehan gelek Fileh jî hebûne li herêmê. Gundên ku Fileh lê jiyane ji navên wan tê derxistin. Kurd û Fileh bi biratî bi hev re li herêmê jiyane. Di serhiladana Agiriyê, dagirkirina Ûrisan hwd de gelek car Kurdên Qers, Erdêxan û Erzeromê koçberkirine rojava û başûrê Bakurê Kurdistanê. Herwekî hatina Kopê jî. == Gundên Navçeyê: == [[Arî]] [[Abirî]] [[Adgon]] [[Delikî]] (ya Şibo) Delikî (ya Xelîl) [[Meledawût]] [[Hesengoran]] Kopo Koxak Xoşgel(d)î Golçiman Lîz Evdalbazîd Piyong Melekend Alagez Xirbe Pirkaşên Melekork Semerşêx Kanîspî Kanîcotk Bêtûl Qereaxil (Qeraxlî) Gebolan Ûncelî Têxût Şêrwanşêx Hemzeşéx Melemistefa Kuştiyan Niftik Arîncik Akrag Sîmo Siltanlî Şaberat Gundê Temo Gundê Xelê Elîkulekan Xirabeşehr Odimçor Pîran Xaçlî Vangesor Şewaqûp Pilûr Sogutlî Kekelî Tirtop Newala Hestiyan Tırçonk Neynik Şéxwelyan Şatiryan Şehîd Salihan Méxik Méxika Bilîcan Memanan Melexidran Ristemgêdûk Girqemo Leter Qerceoren [[Category:Navçeya Mûşê]] 6275 19381 2005-09-27T08:58:09Z Erdal Ronahi 2 {{çavlêgerandin}} ==Musade== ---- Insaneki go ji maleke bixaze rabe, musade ji male dixaze go rabe. 6276 62622 2007-01-02T00:31:45Z Cyrus the virus 619 Sûreya '''El-H´ecer''' li bajarê [[Mekkê]] hatiye danin û ji 99 ayetan pêk tê. Sûre navê xwe ji peyva "Hicr" di ayeta 80 emin da girtiye. "Hicr" navê cihekî li bakûrê Mekkê ye û li gora dîrokzanên misilman gellê [[Semûd]] li wê derê jiyaye. Di sûreyê da yekbûna [[Xwedê]], [[pêxember]]tî, jiyana di piştî mirinê û roja eşir û meşirê cîh digirin. Xwedê bi vî avayî qala têkoşina pêxemberan li dijî mirovên har û bitir û bêxuda dike. Wekî din di sûreyê da parastina [[Quran]] a Piroz ji guhertinên mirovan jî tê bîranin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الحجر]] [[en:Al-Hijr]] [[id:Surat Al Hijr]] [[nl:Soera Al-Hidjr]] [[ru:Сура Ал-Хиджр]] 6277 62624 2007-01-02T00:31:58Z Cyrus the virus 619 '''Nahl''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûreya Nahl li bajarê [[Mekkê]] hatiye danin. Dirêjiya xwe 128 ayete. [[Sûre]] navê xwe ji ayeta 68 emin girtiye."Nahl" di zimanê kurdî da tê mana "mêşa hungiv". Sûre qala delilên, ku yên di [[gerdûn|gerdûnê]] da hebûn û yekbûna [[Xwedê]] nîşan didin, dike. Wahîy û jiyana di piştî mirinê jî di sûreyê da derbaz dibin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة النحل]] [[en:An-Nahl]] [[id:Surat An Nahl]] [[nl:Soera De Bijen]] 6280 62720 2007-01-02T13:05:38Z Erdal Ronahi 2 Ayetên 26, 32, 33, 57 û 73-80. yên sûreya '''Îsra''' li [[Medîne]] û ayetên din jî li bajarê [[Mekkê]] hatine danin. Sûre bi temamî ji 111 ayetan pêk tê. Sûre navê xwe ji bûyera bi nav „Îsra“, yê ku di ayeta yekemin da derbaz dibe, digire. Manaya „Îsra“ yê bi kurdî „di şev da bi rêva çûn“ e. Bi gotinên din „Îsra“ rêwitîya Hz. [[Mihemmed Pêxamber]] di şeva [[Mîraç]] de tinî ziman. Wî demê Hz. Mihemmed di şevekî da bi destûra [[Xwedê]] ji Mekkê çû bû [[Qudis]] ê û dîsa şunde hatî bû. Ji sûreya Îsra yê ra sûra „Benî [[Îsraîl]]“ jî tê gotin. {{Sûrên Qur'ane}} [[kategorî: sûre]] [[ar:سورة الإسراء]] [[en:Al-Isra]] [[id:Surat Al Israa’]] [[nl:Soera De Nachtreis]] [[tr:İsra Suresi]] 6281 62626 2007-01-02T00:32:23Z Cyrus the virus 619 Sûreya '''El-Kehf''' li bajarê [[Mekkê]] hatiye danin. Lê tê gotin ku ayeta 28 emin li [[Medinê]] hatiye wahîy kirin. Dirêjiya xwe 110 ayetin. Sûre navê xwe ji peyva „kehf“ girtiye. Va peyva di sûreya Kehf da di çend ayetan da derbaz dibî, lê cara yekemîn di ayeta 9. da. “Kehf” di zimanê me da tê mana “[[şikeft]]” ê. Di sûreyê da çîvroka “mirovên şikeftê” tê gotin: Çend hevalên cîwan ji bona baweriya xwe ji [[Xwedê]] ra di hêla mire wê demê bi mirinê tên gefandin. Ewna jî direvin dikevin şikeftekî û bi demekî pirr dirêj di şikeftê da ra dikevin û dîsa bi şiklekî mucizevî hişyar dibin. Di sûreyê da çîvroka Hz. [[Mûsa]] û [[Zulqarneyn]] jî ji mirovan ra tê agahdar kirin. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الكهف]] [[en:Al-Kahf]] [[nl:Soera De Spelonk]] 6282 62628 2007-01-02T00:32:46Z Cyrus the virus 619 Tahe sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûreya '''Ta Ha''' li bajarê [[Mekkê]] hatiye danîn. Bi temamî 135 ayete. [[Sûre]] navê xwe ji herdu tîpên [[erebî]] bi navên Ta û Ha yên ayeta yekemin girtiye. Sûre qala rastîya ola [[Xwedê]] dike. Ew ola ku Xwedê yê dilovan bi rêya [[pêxamber]]an ji mirovan ra nişan daye. Dûra di sûreyê da Xwedê xema Hz. [[Mihemmed Pêxamber]] direvîne û jê ra serkeftin tê mizgin kirin. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة طه]] [[en:Ta-Ha]] [[id:Surat Thaha]] [[nl:Soera Ta Ha]] 6286 20123 2005-10-13T16:03:34Z Erdal Ronahi 2 '''Cemil Oğuz''' di sala [[1975]]’an de li gundê [[Zeng]]ê ya [[Licê]]ya [[Amed]]ê hat dinê. Oğuz di 4’ê Tîrmeha 1998’an di rojnameyê Azadiya Welat de dest bi xebatê kir û heta 12’yê Tîrmeha 2003’yan di rojnameyê de karê nûçegîhanî, edîtorî û gerînendetiya weşanê girt ser milên xwe. Heta niha di gelek rojname, kovar û malperên înternetê de nûçe û nivîsên Oğuz hatin weşandin. Pirtûka yekem a nivîskar bi navê “Rojnamegerî û pîvanên wê yên sereke” di berfanbara 2002’yan de ji [[Weşanên Pêrî]] derket. Pirtûka duyem a Oğuz, bi navê "[[Qurtek Evîn]]" sala reşemî (sibat) 2005'an de ji Weşanên Pêrî derket. Cemil Oğuz niha edîtoriya malpereke bi navê [[Diyarname.com]]'ê dike. [[kategorî:Rojnamevan|Oguz, Cemil]] 6287 62629 2007-01-02T00:32:57Z Cyrus the virus 619 '''Enbîya''' sureyeke [[Quran]] a Pîroz e û li bajarê [[Mekkê]] hatiye danin. Ji 112 ayetan pêk tê. "Enbiya" bi kurdî tê mana "[[pêxamber]]an". Ji ber ku sûre bi giştî qala pêxamberan û doza wan yê ji bona yekbûna [[Xwedê]] dike, va nava hatiye dayin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الأنبياء]] [[en:Al-Anbiya]] [[id:Surat Al Anbiyaa’]] [[nl:Soera De Profeten]] [[tr:Enbiyâ Suresi]] 6288 62630 2007-01-02T00:33:08Z Cyrus the virus 619 '''Hecc''' sûreyeke [[Quran]] a Pîroz e. Pirranîya ayetên vî sûra li [[Mekkê]] û hinek jî li [[Medînê]] ji [[pêxamber]] ra hatine danin. Bi temamî 78 ayete. Mijara yekemîn yê sûreyê îbadeta [[hec]] yanê serlêdana [[Kabê]] ye û ji ber vî yekê va nava hatiye dayin. Dûra sûre qala erjengiya û bûyina roja [[qiyamet]]ê, [[cihad]]ê û tune bûna gellên/komelên belê yên sîtemkar dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الحج]] [[en:Al-Hajj]] [[id:Surat Al Hajj]] [[nl:Soera De Bedevaart]] 6289 62631 2007-01-02T00:33:24Z Cyrus the virus 619 '''Muminûn''' sûreyeke [[Quran]] a Pîroz e. Li bajarê [[Mekkê]] hatiye danin û ji 118 ayetan pêk tê. [[Sûre]] navê xwe ji peyva "el-Muminun" yê [[ayet|ayeta]] yekemin girtiye. Peyva "el-Muminun" di zimanê [[kurdî]] da tê mana "bawermendan". Va sûra ji bona şîrkdaran îkazekî dawî û ji bona [[misilman|misilmanan]] ra jî mizginiyek mezin bû. Di sûreyê da serfiraziya bawermendan û ceza kirina mirovên xiraw di demekî kurt da derbaz dibî. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة المؤمنون]] [[en:Al-Muminun]] [[id:Surat Al Mu’minuun]] [[nl:Soera De Gelovigen]] 6291 19404 2005-09-28T11:19:42Z Erdal Ronahi 2 Îbrahîm (ayet) çû cihê Îbrahîm (sûre) #redirect [[Îbrahîm (sûre)]] 6292 19407 2005-09-28T11:22:40Z Erdal Ronahi 2 Cemil Oguz çû cihê Cemil Oğuz #redirect [[Cemil Oğuz]] 6294 20633 2005-10-29T10:41:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Navên kurdî]] 6295 62632 2007-01-02T00:33:36Z Cyrus the virus 619 '''Nûr''' sûreyekê ji [[Quran]] a Pîroz e. Li bajarê [[Medînê]] hatiye danin û dirêjiya xwe 64 ayete. Navê xwe ji peyva "nûr" di ayeta 35 emin girtiye. "Nûr" bi [[kurdî]] tê mana "ronayî". Di sûreyê da bi pirranî fermanên û destûrên cûr be cûr di der barê jiyana ferdî û civakî derbaz dibin. Bi taybetî bingehîyên li ser jiyana [[malbat]]ê jî tê da bi cîh digirin [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة النّور]] [[en:An-Nur]] [[nl:Soera Het Licht]] 6296 62712 2007-01-02T13:03:39Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ka:მექა]] '''Mekke''' (bi [[erebî]] مكة Makka yan jî مكة المكرّمة Makka al-Mukarrama) bajarek mezin li rojava yê welatê [[Sûdî Erebîstan]] ê ye û pirr û hindik 100 km ji [[Behra Sor]] (Derya Sor) dûrtire. Tevayiya nifûsa bajêr 1.294.168 e (li gora hêjmara sala 2004 an). Mekke di [[Îslam]] ê de û ji bona misilmanan bajarekî pîroze, ji ber ku [[Mizgeft]]a Pîroz û [[Kabe]] li wî bajarê ne. Her sal di dema hec da bi milyonan misilman ji her derên dinyayê terin Mekkê û bi vî avayî yek ji penc rûkneyên ola Îslam ê tînin şindê. Lê ji nemisilmanan ra ser lêdana bajarê Mekkê qedexe ye. Di Kurdî de herwiha bilêvkirinên Mekkê û Mekih jî ji bo vî bajarî hene. == Coxrafya == [[Medîne]] li bakûr, [[Jîddah]] li rojava û [[Taîf]] jî li rojhilat a Mekkê dimînin. Bajarê Mekkê di navbera rêzên du çiyan da bi cîh digirî. Derdora Mekkê bi temamî çîya û çol e. Bajarê kewn belê li dora Kabê hatî bû çê kirin, lê îro qet tiştek ji bajarê kewn şinda nemaye. Mizgeft a Pîroz bi heft Mînaran û Kabe jî di navenda bajêr da ne. == Dîrok == Li gora ola Îslam ê Hz. [[Îbrahîm]] lawê xwe [[Îsmaîl]] û jina xwe yê bi nav [[Hacer]] anîye şinda îro yê bajarê Mekkê û dûra bi tev lawê xwe, bi fermana [[Xwedê]], Kabe disa ji nuva inşa kiriye. Di sala 570 an da Hz [[ Mihemmed Pêxamber|Mihemmed]] li Mekkê ji dayik bûye. Di çel saliya Pêxamber Mihemmed da [[Quran]] a Pîroz cara yekemin bi sûreya [[E'leq]] li çîyayê Mekkê hatiye danin. Bajar di sala 630 an da ket destê misilmanan û nebawermend êdî başebaş bi bin ketin. Dîsa di wî salê da Hz. Mihemmed di Mekke yê da xutba xwe yî xatir xastinê ji misilmanan ra xwend. Lê hîna di berê dema Hz. Mihemmed Mekke bajarekî bazirganiyê bû. Karwanên ji [[Suriye]] yê, [[Misir]] ê û hîn welatên din ji Mekkê va derbaz dibûn û bi vî avayî mirovên Mekkê yê li gora mirovên bajarên din yên [[Erebistan]] ê gellekî dewlemend bûn. ==Mekke== *[http://www.qibla.com.br Mekke] [[kategorî: Bajar]] [[Category:Îslam]] [[an:A Meca]] [[ar:مكة]] [[bg:Мека]] [[bo:མ་ཁ]] [[bs:Mekka]] [[ca:La Meca]] [[cs:Mekka]] [[cy:Mecca]] [[da:Mekka]] [[de:Mekka]] [[el:Μέκκα]] [[en:Mecca]] [[eo:Mekao]] [[es:La Meca]] [[et:Meka]] [[eu:Meka]] [[fa:مکه]] [[fi:Mekka]] [[fr:La Mecque]] [[ga:Meice]] [[gl:A Meca - مكة]] [[haw:Meka]] [[he:מכה]] [[hr:Meka]] [[id:Mekkah]] [[is:Mekka]] [[it:La Mecca]] [[ja:マッカ]] [[ka:მექა]] [[ko:메카]] [[la:Mecca]] [[lt:Meka]] [[ms:Makkah al-Mukarramah]] [[nl:Mekka]] [[nn:Mekka]] [[no:Mekka]] [[pl:Mekka]] [[pt:Meca]] [[ro:Mecca]] [[ru:Мекка]] [[scn:Mecca]] [[sh:Мека]] [[simple:Mecca]] [[sk:Mekka]] [[sl:Meka]] [[sr:Мека]] [[sv:Mekka]] [[th:มักกะหฺ]] [[tr:Mekke]] [[ur:مکہ]] [[vo:Mäkkä]] [[zh:麥加]] 6298 19422 2005-09-29T09:16:34Z Erdal Ronahi 2 Mekkê çû cihê Mekke #redirect [[Mekke]] 6299 20629 2005-10-29T10:30:36Z Erdal Ronahi 2 '''Mîkaîlê Reşîd''' yek ji helbestvanên [[kurd]]ên [[Sovyet]] ê(ya berê) yên herî mezin û navdar e. Ew li rex helbestvan [[Firîkê Ûsiv]] û [[Sikoyê Hesen]] di salên [[1950]]-an de bibûn nîshanek nû ya helbestvaniya [[kurdî]]. Helbestvan û wêjevanê mezin Mîkaîlê Reşîd, yek ji pêshengên nûjentiya helbesta kurdî ya kurdên Soveyet ê bû. Wî gelek stîl, mûtîf û cureyên teknîka helbesta nûjen ya cîhanî xiste nava helbesta kurdî. Di helbestên wî de teknîka nûjen û giyanê kurdî yên resen di nava hev de bi awakî jîr û hostayî hatiye strandin. Di helbestên wî de deng û bêhna civaka kurd, bi xeml û shemaleke nûjen diherikin. Herî zêde jî wî di nava sepeta helbestên xwe de, wêneyên [[Kurdistan]] û nîshtiman bikarhaniye. Hezkirina ji welat, ji xwe bêhtir hezkirina ji netewên din, dilsozî û welatperwerî ji hêmanênhemû helbestên wî ne. Mîkaîlê Reşîd di sala [[1925]]-an de, li paytexta [[Gurcistan]] ê [[Tîblîsî]] ji dayîk bûye. Li [[Êrîvan]] ê xwendiye û di sala [[1948]]-an de, xwendingeha Êrîvan ê ya amadekirina mamostetiyê qedandiye. Piştî du salan ew li Înustîtuta [[Moskowa]] ya Wêjeya cîhanî [[Maksîm Gorkî]] tê qebulkirin. Di sala 1954-an de înstîtutê ye bi dawî dike û vedigere [[Ermenîstan]] ê. Li Ermenîstan ê jî çend salan bi karê rojnamegeriyê re mujul dibe. Di Rojnameya “Kolxonîkê Eshterekê” û “Riya teze” de dixebite. Gelek salên du û dirêj jî, di radiyoyê Êrîvanê-Beshê weshana kurdî de wek wergervan xebitiye. Gelek helbestên wî hatine weshandin û çend pirtûkên wî hatine çapkirin. Mîkaîlê Reshîd bi 3 zimanan helbest nivîsandin(Kurdî, Ermenî û Russî). Bi wan her sê zimana jî pirtûkên wî hatine çapkirin. Ji pirtûkên wî em dikarin çend navan bidin: “Rêdama”, “Mitale”, “SHems”, “Pencere”, “Wede” û hineke din jî hene. Helbestvan û rojnamegerê kurd yê mezin Mîkaîlê Reşîd di sala [[1985]]-an çû ser dilovaniya xwe. Wî gelek berhemên bi nirx yên wêjeyî ji pirtûkxaneya kurdî re hîshtin. Wî sermayekî giranbuha ya hozanvaniya kurdî xist xezîneya wêjeya gelê kurd. Hezar heyf û mexabin ku berhemên wî û bi deham yên wek wî negihîştin kurdên derveyî Sovyet ê. Sedema sereke jî ew ku hemû bi tîpên [[krilî]] hatine çapkirin. Heya ku ev berhemên wan neyên wergerandin ser tîpên latînî, wê xwendevan û wêjevanên kurd ji vê xezîneya binirx bêpar û bê agahî bin. Em dixwazin di vir de sê helbestên wî biweşînin. WETEN Dayîka min ezîz avê veduxwe Û kaniya gundê wan tê bîra wê, Dayîka min nanê Somîyê germ dixwe Nanê tendûra wan tê bîra wê, Vê biharê xwesh baran dibare, Ewrê ezmanê wan tê bîra wê, SHeher de dayê hêdî digere, Gundê wanî nas, çûk tê bîra wê, Timê wetenê dûr tê bîra wê, Û Kurdistane navê weten. Hizreta dê de Û çavê wê de Ez Kurdistana xwe dûr dibînim. Baxçê gelek mileta de Vebûn hezar kûlîlk û gul, Lê nav bax û baxçê Kurda Tijî derdin û tijî kul 1966 QÎZA KURDA Nava hezara Ew qey xezale, Baxçê de gule, Mirazê dile. Bi xwe qemere, Enî kevere, Lêve narînin Dişewtînin. Bejne zirave, Sot dil-hinave, Birû kevanin, Çav tîrê wanin. Lê çaxê sher be, Eseh wê shêr be, Ta li dinêbim, Qurbana wêbim. Gelo ew kî ye? Ji çi eslî ye? Shede ezmane, Qîza Kurdan e. 1968 DUA DAYÎKA KURMANC Herro, her sibe Dayê radibe û dua dike: “Rebê alemê, mirazê heftê û du mileta dinê de bike, mirazê xerîb, bêçara bike, mirazê der û cinara bike, tek paşê were tu hewara min û ewladê min, û mirazê min kurê min bike.” Dê bûye dayîka Hemû mileta, Hemû xerîba, û tek dê zane derd û kulê wan, wekî xwe bîrke, boy wan duake. 1966 * ÇAVKANÎ: Rojnameya Mezopotamiya-Hêjmara 1. sala 2002-an. [[Kategorî:Helbestvan|Reşîd]] 6300 19438 2005-09-30T12:19:59Z Erdal Ronahi 2 Mîkaîlê RESÎD. çû cihê Mîkaîlê Reşîd #redirect [[Mîkaîlê Reşîd]] 6301 19440 2005-09-30T12:26:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Ahûra Mazda]] 6302 52115 2006-10-15T14:05:40Z Zeki 614 Çend peyvên bi vî navî hene: # [[Gol (erdnîgarî)]] # [[Gol (Dêrsim)]] # [[Gol (Mehsert)]] {{cudakirin}} 6303 62971 2007-01-04T09:21:16Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ast:Península]] [[Image:Peninsula croatia.jpg|thumb|Nîgirav]] [[Image:South India satellite.jpg|thumb|Başûrê [[Hîndistan]]ê]] '''Nîgirav''' an '''nîmdûrge''' parçeyeke zemîn e ku ji sê aliyan ve bi avê dorpêçkirî ye, ev parçe wek nikilê çivîkan pozê xwe di avê de ye, û xîma xwe jî bi axê ve girêdayî ye, gewreya vî laþî navê wî nîþan dike, ango hin caran rûbera xwe mezin e, û ev mezinahî ji alî hewayî ve taybetmendiyên parzemînê dide wê, lewre jê re dibêjin nîvparzemîn, wek nîvparzemîna [[Hindistan|Hindistanê]], û hin caran jî biçûktir e, û gedên xwe ji ên herêma derdorê ne cuda ne, lewre jê re dibêjin, nîvgirav, wek, nîgirava [[Erebistan|Erebistanê]] û nîvgirava [[Eybêriya]] ango [[Spaniya]] û [[Portogîz]]. [[Kategorî:Erdnîgarî]] {{kurt}} [[ar:شبه جزيرة]] [[ast:Península]] [[bg:Полуостров]] [[bs:Poluotok]] [[ca:Península]] [[cs:Poloostrov]] [[da:Halvø]] [[de:Halbinsel]] [[en:Peninsula]] [[eo:Duoninsulo]] [[es:Península]] [[et:Poolsaar]] [[eu:Penintsula]] [[fi:Niemimaa]] [[fr:Péninsule]] [[gl:Península]] [[he:חצי אי]] [[hu:Félsziget]] [[id:Semenanjung]] [[io:Peninsulo]] [[it:Penisola]] [[ja:半島]] [[ko:반도]] [[la:Paeninsula]] [[mk:Полуостров]] [[nl:Schiereiland]] [[nn:Halvøy]] [[no:Halvøy]] [[pl:Półwysep]] [[pt:Península]] [[ro:Peninsulă]] [[ru:Полуостров]] [[sh:Poluotok]] [[simple:Peninsula]] [[sk:Polostrov]] [[sl:Polotok]] [[sr:Полуострво]] [[sv:Halvö]] [[tr:Yarımada]] [[uk:Півострів]] [[zh:半岛]] [[zh-min-nan:Poàn-tó]] 6305 19446 2005-09-30T18:10:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[KDE]] 6307 19448 2005-09-30T18:15:53Z Erdal Ronahi 2 6308 62633 2007-01-02T00:33:47Z Cyrus the virus 619 '''Furqan''' [[sûre]]yeke ji [[Quran]] a Pîroz e û di bajarê [[Mekkê]] hatiye danin. Lê li gora hinek dîroknasan ayetên 68-70. di [[Medînê]] hatine wahîy kirin. Sûre bi temamî 77 ayete û navê xwe ji peyva "el-Furqan" di [[ayet]]a yekemin girtiye. Furqan yêk ji navên Quran a Pîroz e û bi zimanê kurdî tê maneya "tiştê ku rastî û nerastîyê ji nav hev derdixinî". Mijarên sûreyê bi kurtî vana ne: Hz. [[Mihemmed Pêxamber|Mihemmed]] ji hemû cîhanê ra bi pêxambertiyê hatiye şandin. Çend dijwartîyên ku Pêxamber di jiyana xwe da kişandiye. Mizginîya tune bûna şîrkê û pûtperestîye û çênd minakên jiyana [[komal]]ên berê. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الفرقان]] [[en:Al-Furqan]] [[id:Surat Al Furqaan]] [[nl:Soera De Onderscheiding]] 6309 62722 2007-01-02T13:06:33Z Erdal Ronahi 2 '''Şuera''' sûreyekê ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûre di bajarê [[Mekkê]] da hatiye danin û ji 227 ayetan tê holê. [[Sûre]] navê xwe ji peyva "eş-Şu’arâ" di ayeta 224 emin da girtiye. Eş-Şu’arâ tê mana helbestvanan. Sûre qala çivrokên Hz. [[Mûsa]], [[Îbrahîm]], [[Nûh]], [[Hûd]], [[Salîh]] û [[Şû’eyb]] dike. {{Sûrên Qur'ane}} [[kategorî: Sûre]] [[ar:سورة الشعراء]] [[en:Ash-Shu'ara]] [[id:Surat Asy Syu’araa’]] [[nl:Soera De Dichters]] [[tr:Şuarâ Suresi]] 6310 62634 2007-01-02T00:33:58Z Cyrus the virus 619 '''Neml''' sûreyekê ji [[Quran]] a Pîroz e. [[Sûre]] di bajarê [[Mekkê]] da hatiye danin û ji 93 ayetan tê holê. Sûre navê xwe ji peyva "en-Neml" di ayeta 18 emin girtiye. Neml tê maneya "gêle". Sûre qala çîvroka Hz. [[Suleyman]] û melîkeya welatê [[Sebe]] bi nav [[Belqis]] dike. Di sûreyê da bûyerên [[pêxamber]] [[Salîh]] û [[Lut]] jî derbaz dibin. Dûra rizgarîya [[bawermendan]] û tune bûna dijminên ola [[Îslam]] ê ji [[misilman]]an ra tê mizgin kirin. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة النّمل]] [[en:Al-Naml]] [[nl:Soera De Mieren]] [[tr:Neml Suresi]] 6311 39174 2006-08-13T16:33:00Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Hadîs''' (bi erebî حديث pirane أحاديث Ahadîth agahî, kevneşopî) gotin û kirinên Hz. [[Mihemmed Pêxamber|Mihemmed]] in. Ji tiştên ku [[Pêxamber]] bê gotin red yan jî qebûl kirine jî hadîs tên gotin. Ji hemû tiştên di derbarê Hz. Mihemmed ra jî [[Sinet]] a Pêxamber tê gotin. Hemû Hadîs ji naverokê (matn) û girtekê (isnad) pêk tên. Girtek bi xwe jî ji mirovên ku hadîsek riwayet kirine (rawî) tê holê. Hadîsek dikanî bi du aliyan lawaz be. Yan ji alîyê girtekê, yan jî ji alîyê rawîyan. Ji hadîsên beşa yekemin ra di gora saxlemiya xwe musnad, mursal, mutasil, munqatî, mudal û muallaq tên gotin. Ji hadîsên beşa duyemîn ra jî mevzu, metruk, munker û şaz tê gotin. Mînakek ji bona girtekê: "A ji min ra got ku, wî ji B bihistîye û wî jî ji C bihistiye ku Pêxamber aha gotiye....." [[Zanyar|Zanyarên]] ola [[Îslam]] ê hadîsan ji gora rewacdariyê/bawermendiyê di çar beşan da parva dikin: sahîh - xurt, resen, zexm; hasan - baş; zayîf - lawaz, bişik û maudu - nerast. Va parva kirina ji gora rewacdariya girtekê û rawîyan bi hev re dibe. Lê yê herî pirr dîsa şexsîyet û jiyana rawîyan rolekî mezin dilizî. Di diroka Îslam ê da gellek [[pirtûk|pirtûkên]] hadîsan hatine nivisîn. Niviskarên yê herî navdar [[Buxarî]], [[Muslim]], [[Malik ibn Anas]] û [[Exmed ibn Hanbal]] in. Exmed ibn Hanbal bi xwe imamê mezheba [[Hanbelî]] yan e. Pirtûkên navdar yên hadîsan: * Sahih Bukhari, al-Dschami as-sahih * Sahih Muslim, al-Dschami as-sahih * Ibn Madscha, Kitab as-sunan * Abu Dawud, Kitab as-sunan * At-Tirmidhi, al-Dschami as-sahih fi s-sunan * an-Nasa'i, Kitab as-sunan * Malik ibn Anas: al-Muwatta` * Ahmad Ibn Hanbal: Musnad ibn Hanbal * Yahia bin Sharaful-Deen An-Nawawi, Kitab Al-Arba'in [[Kategorî:Îslam]] 6312 39843 2006-08-14T08:32:05Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Mehmet_deviren.jpg|thumb|Mehmet Deviren]] '''Mehmet Deviren''' helbestkarekî kurd e. Ew di sala 1975'an de li gundê [[Gola Gulê]] ku girêdayî [[Şemrex]] a [[Mêrdîn]] e hatiye dinê. Dibistana seretayî û navîn li Şemerxê kuta kiriye. Dû re dibistana amadehiyê jî li Amedê kuta dike. Di sala 1992'an de ji doza kurdayetiyê hate girtin û di sala 1995'an de jî ji girtîgehê derketiye. Ew di girtîgehên Amed û Entabê de razaye. Helbestên wî bi navê [[Anlat!]] (vebêje) di sala 2003'an de wekî pirtûk derket. Wî helbestên xwe bi zimanê tirkî nivîsiye. Helbestvan piştî vê pirtûkê dest ji tirkî berdaye û êdî bi zimanê dayika xwe helbestên xwe nivîsiye. Ew di 30'ê adara 2004'an de bû endamê [[Pena Kurd a Amedê]] û di kongreya yekemîn a awarte de wekî endamê rêveberiya komeleyê hate hilbijartin. Zewiciye û 2 law û du qîzên wî hene. [[Kategorî:Helbestvan|Deviren, Mehmet]] 6313 19470 2005-10-01T12:56:10Z RezanTovjin 60 Mafên vî wêneyê yê beşa kurdî ya wikipedia ye. Mafên vî wêneyê yê beşa kurdî ya wikipedia ye. 6314 19472 2005-10-01T13:02:05Z RezanTovjin 60 Ev pirtûka Mehmet Deviren e. Wêneyê wê ji bo beşa kurdî ya wikipedia hatiye şandin. Ev pirtûka Mehmet Deviren e. Wêneyê wê ji bo beşa kurdî ya wikipedia hatiye şandin. 6315 19474 2005-10-01T17:44:04Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dawid]] 6316 19479 2005-10-01T17:55:38Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Payîzok]] 6317 19480 2005-10-01T17:55:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Payîzok]] 6318 37614 2006-08-05T05:34:12Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Zimanê fransî]] 6319 19505 2005-10-01T18:35:56Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Kîmya]] 6321 19510 2005-10-02T10:20:01Z Kurdperwer 255 Helbesteke Ebdulrehman Efif Helbesteke Ebdulrehman Efif 6323 53346 2006-10-19T21:57:40Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Diyar]] #redirect[[Diyar]] 6324 19518 2005-10-03T10:04:58Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:Erdnîgarî]] 6326 19521 2005-10-03T13:08:39Z Erdal Ronahi 2 6327 65896 2007-01-22T08:54:15Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[nah:Netēmachīltlahtōlli]] [[Image:Flag of Esperanto.svg|thumb|Alaya Esperanto]] [[Image:Zamenhof.gif|thumb|right|L.L. Zamenhof, Damezrênerê Esperanto]] '''Nav: Esperanto''' '''Cihê axaftinê: li piranîya Welatên dinyayê''' '''Hejmara kesên ku pê diaxvin: nêzîkîya 2 000 000 kesan''' ==Pênas== '''Esperanto''' Esperanto [[zimanên çêkirî|zimanekî çêkirî]] ye. Zimanên çêkirî ji aliyê merivek an civatek tên darxistin. Sedemên wan ên [[zanist]], [[wêje]] û [[civat|civatî]] he ne. Sedema çêkirina esperanto jî daxwaza aşitiyê bû. Zamenhof, doktorekî çavan li [[polonya]] di salên 1880an de, bawerkiriye ku sedema şerê nav gelan netêghîştina hev e. Ew dem li bajarê wî, Białystok, şer di navbera [[polon|polonan]], [[rûs|rûsan]] û [[cihû|cihuyan]] çêdibûn. Ewî jî xwast ku bi çêkirina zimanek gelerî vî şerî û şerên din ên li cîhanê biqedîne. ==Dîrok== Dr. [[L.L. Zamenhof]] di sala 1887an de pirtûka yekemîn, "[[unua libro]]", a esperanto derxist, berê bi [[rûsî]], paşê [[polonî]], [[elmanî]], [[fransî]] û [[înglîzî]]. Di vê pirtûkê de cara yekemîn 16 zagonên ziman hatin diyarkirin. Di sala 1888an de pirtûka duyemîn, "[[dua libro]]" derket. Ji 1889 ta 1895 li bajarê [[nürnberg]] a elman kovara "la esperantisto" hat derxistin. Di nav van salan de esperanto li her derê [[ewropa]] belav bû. Di sala 1905an de li [[berlin]] kongreya cîhanî a esperanto çê bû. Li wir din nivîsa "[[Fundamento de Esperanto]]" bingehên ziman hat rûniştandin. 1907 hin kes guherandina esperanto xwastin û ji nerayîbûna wan zimanê [[îdo]], ji aliyê [[Louis de Beaufront]] ê fransewî derket holê. Di dema [[Stalin]] û [[Hitler]] hemî komelên esperanto hatin qedexekirin. Di sala [[1954]]an de ji aliyê [[UNESCO]] bi piraniya dengan wek zimanekî navnetewî hat nasandin. Unesco fêrkirin û fêrbûna esperanto pêşniyarê endamên xwe kir. Herwisa Unesco di 100emîn salvegera derçûna esperanto, di sala [[1986]]an de ji bo careka din û bi belavokeka din li ser helwêstên peşiya xwe cext kir û piştevaniya xwe li esperanto der bir. Esperanto zimanê ti welatek nîne. Her sal sedan kongre û konfrans, semîner û hevdîtnan bi zimanê esperanto tê girtin. Bi sedan rojname, kovar, û pertûkên zanistî, teknîkî û hunerî bi esperanto tên weşandin. Bi dehan radyoyên navnetewî li [[Çîn]], [[Brezîlya]], [[Kûba]], [[Awustirya]], [[Vatîkan]] weşanên xwe bi esperanto belav dikin. Hejmara kesên esperanto dizanin bi 2 000 000 kesan tê nirxandin. ==Rêzimanê Esperanto== Rêzimanê esperanto gelek asan û zagonmend e, ji tenê '''16 zagonan''' berhev dibe. hemû [[nav]]an paşgire (-o) digrin, hemû [[sifat]]an paşgire (-a) digrin, hemû navek di plural de paşgire "j" (y, tê xwendin) digrin. ==Alfabeya Esperanto== zimanê Esperanto bi [[Alfabeya Latin]] tê nivîsandin û 28 tîpên wê henê. Q, W, X, Y tûne, lê 6 tîpên ĉ (ç), ĝ (c), ĥ (x), ĵ (j), ŝ (ş), ŭ (w) hene. a b c ĉ d e f g ĝ h ĥ i j ĵ k l m n o p r s ŝ t u ŭ v z a b ts ç d e f g c h x î y j k l m n o p r s ş t û w v z (xwendina tîpên esperanto) ==Bêjeyên Esperanto== Dema meriv esperanto dibihîze, wek zimanek ewropî ye, bi taybetî zimanek romanî. Rast e, ji ber ku pirraniya bêjeyan ji zimanên latinî, fransî, îtyalyanî, spanî, portûgîzî, elmanî, înglîzî, rûsî û polonî ne. Lê rêzimanê wî wek zimanên bantû (efrîqa) û tirkî ye. Herwiha rêziman ji zimanên din ên hind û ewropî dûr e. '''Hin bêjeyên esperanto''' Esperanto Kurdî :du = du :kvar = çar :ses = şeş :naux= neh :dek = de :cent= sed :mi = ez :ci = tu :vi = hûn :akva = av :nun = niha :frato = bra :astro = stêr :stelo = stêr :monato = meh :futo = pê :osto = hestî ==Edebyata Esperanto== ==Nûserên bi navbangên Esperanto== == Nirxandin== Kesên esperanto rexne dikin dibêjin anha ew ne pêwîst e, ji ber ku, înglîzî niha rola zimanê cîhanê dilîze. Hinekên din dibêjin ew ne navnetewî ye, lê ewropî ye. ''' * === Web links === *[http://it.groups.yahoo.com/group/ni_parolas_esperante Diskutgrupo "Ni parolas Esperante"] [[kategorî:ziman]] [[af:Esperanto]] [[als:Esperanto]] [[am:ኤስፔራንቶ]] [[an:Esperanto]] [[ar:إسبرانتو]] [[ast:Esperanto]] [[be:Эспэранта]] [[bg:Есперанто]] [[br:Esperanteg]] [[bs:Esperanto]] [[ca:Esperanto]] [[cs:Esperanto]] [[csb:Esperanto]] [[cv:Эсперанто]] [[cy:Esperanto]] [[da:Esperanto]] [[de:Esperanto]] [[el:Εσπεράντο]] [[en:Esperanto]] [[eo:Esperanto]] [[es:Esperanto]] [[et:Esperanto]] [[eu:Esperanto]] [[fa:اسپرانتو]] [[fi:Esperanto]] [[fr:Espéranto]] [[frp:Èsperanto]] [[fy:Esperanto]] [[ga:Esperanto]] [[gl:Esperanto]] [[he:אספרנטו]] [[hi:एस्पेरान्तो]] [[hr:Esperanto]] [[hsb:Esperanto]] [[hu:Eszperantó nyelv]] [[ia:Esperanto]] [[id:Bahasa Esperanto]] [[io:Esperanto]] [[is:Esperantó]] [[it:Esperanto]] [[ja:エスペラント]] [[jbo:esperant]] [[ka:ესპერანტო]] [[kn:ಎಸ್ಪೆರಾಂಟೊ]] [[ko:에스페란토]] [[la:Esperanto]] [[lad:Esperanto]] [[lb:Esperanto]] [[li:Esperanto]] [[lt:Esperanto]] [[lv:Esperanto]] [[ms:Bahasa Esperanto]] [[nah:Netēmachīltlahtōlli]] [[nds:Esperanto]] [[nl:Esperanto]] [[nn:Esperanto]] [[no:Esperanto]] [[nov:Esperanto]] [[oc:Esperanto]] [[os:Эсперанто]] [[pl:Esperanto]] [[pt:Esperanto]] [[ro:Esperanto]] [[ru:Эсперанто]] [[sco:Esperanto]] [[sh:Esperanto]] [[simple:Esperanto]] [[sk:Esperanto]] [[sl:Esperanto]] [[sq:Gjuha Esperanto]] [[sr:Есперанто]] [[sv:Esperanto]] [[sw:Kiesperanto]] [[tg:Забони эсперанто]] [[th:ภาษาเอสเปรันโต]] [[tr:Esperanto]] [[uk:Есперанто]] [[ur:اسپرانٹو]] [[uz:Esperanto]] [[vi:Quốc Tế Ngữ]] [[vo:Sperantapük]] [[wa:Esperanto]] [[zh:世界语]] [[zh-classical:世界語]] [[zh-min-nan:Sè-kài-gí]] 6328 65357 2007-01-19T07:59:51Z SieBot 710 روبوت تعديل: [[sq:Gjuha ido]] [[Image:Ido.jpg|right]] '''Ido''' zimanekî dest kirîya mirov e ku li ser binema zimanê [[Esperanto]] bi mebesta pêwendî yên navnetewî li sala [[1907]] bi navê esperanto ya reform kirî hat afrandin. [[Louis DE BEAUFRONT]] esperanto zanê navdar û grûpek esperanto zan ên din bawer dikir ku hêj jê esperanto pir giran e ji bo bûn bi zimaneke navnetewî û divê pêtir bêt asan kirin. Lê ji ber ku piranî ya Endam ên [[civak]]a Espranto zanan ne dixast ku dest li binema û binçîna esperanto biden lewma Louis DE Beaufront û grûpê wî zimanê '''Ido''' afrand. [[kategorî:ziman]] [[af:Ido]] [[als:Ido]] [[an:Ido]] [[ar:لغة إدو]] [[ast:Ido]] [[be:Іда]] [[bg:Идо]] [[ca:Ido]] [[cs:Ido]] [[cy:Ido]] [[da:Ido]] [[de:Ido]] [[en:Ido]] [[eo:Ido (lingvo)]] [[es:Ido]] [[et:Ido]] [[eu:Ido]] [[fa:ایدو]] [[fi:Ido]] [[fr:Ido]] [[frp:Ido]] [[fy:Ido]] [[ga:Ido]] [[gl:Ido]] [[he:אידו (שפה)]] [[hr:Ido]] [[hu:Ido nyelv]] [[ia:Ido]] [[id:Bahasa Ido]] [[io:Ido]] [[is:Ido]] [[it:Ido]] [[ja:イド語]] [[ka:იდო]] [[ko:이도]] [[la:Ido]] [[lb:Ido]] [[li:Ido]] [[lt:Ido]] [[ms:Bahasa Ido]] [[mt:Lingwa Ido]] [[nds:Ido]] [[nl:Ido (kunsttaal)]] [[nn:Ido]] [[no:Ido]] [[nov:Ido]] [[oc:Ido]] [[pl:Ido]] [[pt:Ido]] [[ro:Ido]] [[ru:Идо]] [[sco:Ido]] [[simple:Ido]] [[sk:Ido]] [[sl:Ido]] [[sq:Gjuha ido]] [[sr:Идо]] [[sv:Ido]] [[sw:Kiido]] [[tr:İdo dili]] [[uk:Ідо]] [[vo:Ido]] [[zh:伊多语]] 6330 65319 2007-01-18T22:30:47Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ms:UNESCO]] [[Image:UNESCO flag.png|thumb|Arma UNESCO]] '''UNESCO''' kû kurteya "The '''United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization"''' e rekxiraveka taybeta [[Netevên Yekgirtî]] ye kû la sala [[1945]] hat damezrandin. Armancên serekîyên wê, berfreh kirina aştî û dadperverîye li nav welatên dinyaye li reka ferhengî u zanistî û perverdeyî.<p> 191 [[welat|welatan]] endamên wê rêxirawêne. [[Kategorî:sazî]] [[af:UNESCO]] [[ar:منظمة الأمم المتحدة للتربية والتعليم والثقافة]] [[be:ЮНЭСКА]] [[bg:ЮНЕСКО]] [[bn:জাতিসংঘ শিক্ষা, বিজ্ঞান ও সংস্কৃতি সংস্থা]] [[br:UNESCO]] [[bs:UNESCO]] [[ca:UNESCO]] [[cs:UNESCO]] [[cy:UNESCO]] [[da:UNESCO]] [[de:United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization]] [[en:UNESCO]] [[eo:Unesko]] [[es:Organización de las Naciones Unidas para la Educación, la Ciencia y la Cultura]] [[et:UNESCO]] [[eu:UNESCO]] [[fa:یونسکو]] [[fi:UNESCO]] [[fr:Organisation des Nations unies pour l'éducation, la science et la culture]] [[frp:Organisacion des Nacions unies por l’èducacion, la science et la cultura]] [[fy:UNESCO]] [[gl:UNESCO]] [[he:אונסק"ו]] [[hr:UNESCO]] [[hu:UNESCO]] [[id:UNESCO]] [[it:Organizzazione delle Nazioni Unite per l’Educazione, la Scienza e la Cultura]] [[ja:国際連合教育科学文化機関]] [[ka:იუნესკო]] [[ko:유네스코]] [[lb:UNESCO]] [[lt:UNESCO]] [[lv:UNESCO]] [[mk:УНЕСКО]] [[ms:UNESCO]] [[nl:United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization]] [[nn:UNESCO]] [[no:UNESCO]] [[pl:UNESCO]] [[pt:Organização das Nações Unidas para a Educação, a Ciência e a Cultura]] [[ro:UNESCO]] [[ru:Организация Объединённых Наций по вопросам образования, науки и культуры]] [[scn:UNESCO]] [[sh:UNESCO]] [[simple:United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization]] [[sk:UNESCO]] [[sl:Organizacija Združenih narodov za izobraževanje, znanost in kulturo]] [[sr:УНЕСКО]] [[sv:UNESCO]] [[sw:UNESCO]] [[ta:ஐக்கிய நாடுகள் கல்வி, அறிவியல், பண்பாட்டு நிறுவனம்]] [[th:ยูเนสโก]] [[tr:UNESCO]] [[uk:ЮНЕСКО]] [[vec:UNESCO]] [[vi:Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc]] [[zh:联合国教育科学文化组织]] [[zh-min-nan:Unesco]] 6331 38940 2006-08-13T16:19:38Z Liesel 539 Revert to the revision prior to revision 38219 dated 2006-08-13 14:43:25 by 85.96.94.205 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Image:UN flag.png|thumb|Alaya Netevên Yekgirtî]] [[Image:Nyc-un-building.jpg|thumb]] '''Netevên Yekgirtî''', an ''' United Nations''', an jî '''UN''', rêxiraveka navnetevîye kû li sala [[1945]] hat damezrandin. [[Kategorî:Saziya navnetewî]] [[de:Vereinte Nationen]] 6332 20614 2005-10-29T10:18:43Z Erdal Ronahi 2 Latin çû cihê Zimanê latinî '''Latin''' an jî bi kurdî Latîn navê zimanekî [[Hîndû-Ewrûpî]]ye kû li devera nîzûka [[Rom]] tê bi karhînan. Lewma ew ziman, zimanê [[Emperatorî]] ya [[Roman]] bû, bû xudan gringîyeka taybet. {{kurt}} [[kategorî:ziman]] 6333 66260 2007-01-24T11:39:02Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[dv:ފަރަންސޭސިވިލާތް]], [[ml:ഫ്രാന്‍സ്]] [[Image:LocationFrance.png|thumb|right|300px|Nexşeya Fransa li [[Ewropa]]]] [[Image:Flag of France.svg|thumb|right|250px|Ala Fransa]] '''Fransa''' ('Frensa' jî tê gotin) [[welat]]ekî [[Yekîtiya Ewropayê]] ye. Peytaxta wê [[Parîs]] e. Navê vî welatî yê fermî République française (bi kurdî ''Komara Fransa'') ye û dewleteke navendîparêz û yekneteweyî ye. Welatê cîranê wê li Ewrûpa ev in: [[Belçîka]], [[Luksembûrg]], [[Elmanya]], [[Swîsre]], [[Îtalya]], [[Monako]], [[Spanya]], [[Andora]] Sînorên Fransa li bakur bi [[Atlantîk]] û li başûr bi [[Derya Spî]] re hene. Ji bilî li Ewrûpa erda Fransa li [[parzemîn]]ên din jî heye. Li [[Karîbîkan]] wek mînak [[Saint-Martin]], li [[Başûrê Emrîka]] Guayana Fransewî, li qeraxên [[Bakurê Emrîka]], li Okyanûsa Hindê û li [[Okyanûsya|Okyanûsyayê]] herêm û welatên girêdayî Fransa hene. Li gor texmînên 2004'an tê gotin ku hejmara şêniyên Frensayê tevlî şêniyên li herêmên derveyî Ewrûpa dijîn 61,9 milyon in. {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Fransa|!]] [[kategorî:welat]] [[af:Frankryk]] [[als:Frankreich]] [[am:ፈረንሣይ]] [[an:Franzia]] [[ang:Francland]] [[ar:فرنسا]] [[arc:ܦܪܢܣܐ]] [[ast:Francia]] [[bar:Frankreich]] [[be:Францыя]] [[bg:Франция]] [[bn:ফ্রান্স]] [[br:Bro-C'hall]] [[bs:Francuska]] [[ca:França]] [[ceb:Pransiya]] [[co:Francia]] [[cs:Francie]] [[csb:Francëjô]] [[cv:Франци]] [[cy:Ffrainc]] [[da:Frankrig]] [[de:Frankreich]] [[dv:ފަރަންސޭސިވިލާތް]] [[el:Γαλλία]] [[en:France]] [[eo:Francio]] [[es:Francia]] [[et:Prantsusmaa]] [[eu:Frantzia]] [[fa:فرانسه]] [[fi:Ranska]] [[fiu-vro:Prantsusmaa]] [[fr:France]] [[frp:France]] [[fur:France]] [[fy:Frankryk]] [[ga:An Fhrainc]] [[gd:An Fhraing]] [[gl:Francia - France]] [[gu:ફ્રાઁસ]] [[gv:Yn Rank]] [[he:צרפת]] [[hi:फ़्राँस]] [[hr:Francuska]] [[hsb:Francoska]] [[ht:Frans]] [[hu:Franciaország]] [[hy:Ֆրանսիա]] [[ia:Francia]] [[id:Perancis]] [[ilo:Francia]] [[io:Francia]] [[is:Frakkland]] [[it:Francia]] [[ja:フランス]] [[jbo:fasygu'e]] [[ka:საფრანგეთი]] [[kn:ಫ್ರಾನ್ಸ್]] [[ko:프랑스]] [[ks:फ्रांस]] [[ksh:Frankrish]] [[kw:Pow Frynk]] [[la:Francia]] [[lad:Fransia]] [[lb:Frankräich]] [[li:Frankriek]] [[lmo:Francja]] [[ln:Falansia]] [[lt:Prancūzija]] [[lv:Francija]] [[mg:Frantsa]] [[mk:Франција]] [[ml:ഫ്രാന്‍സ്]] [[mn:Франц улс]] [[mr:फ्रान्स]] [[ms:Perancis]] [[na:France]] [[nds:Frankriek]] [[nds-nl:Frankriek]] [[ne:फ्रान्स]] [[nl:Frankrijk]] [[nn:Frankrike]] [[no:Frankrike]] [[nov:Fransia]] [[nrm:France]] [[oc:França]] [[os:Франц]] [[pam:France]] [[pl:Francja]] [[pms:Fransa]] [[ps:فرانسه]] [[pt:França]] [[qu:Fransya]] [[rm:Frantscha]] [[rmy:Franchiya]] [[ro:Franţa]] [[roa-rup:Gallia]] [[ru:Франция]] [[ru-sib:Францыя]] [[sa:फ्रांस]] [[sc:Frantza]] [[scn:Francia]] [[sco:Fraunce]] [[sh:Francuska]] [[simple:France]] [[sk:Francúzsko]] [[sl:Francija]] [[so:Faransiiska]] [[sq:Franca]] [[sr:Француска]] [[st:France]] [[sv:Frankrike]] [[sw:Ufaransa]] [[ta:பிரான்ஸ்]] [[tet:Fransa]] [[tg:Фаронса]] [[th:ประเทศฝรั่งเศส]] [[tl:Pransya]] [[tpi:Pranis]] [[tr:Fransa]] [[ty:Farāni]] [[udm:Франция]] [[ug:فرانسىيە]] [[uk:Франція]] [[ur:فرانس]] [[vec:Franzsa]] [[vi:Pháp]] [[vls:Vrankriek]] [[vo:Fransän]] [[war:Fransya]] [[zh:法国]] [[zh-classical:法蘭西共和國]] [[zh-min-nan:Hoat-kok]] [[zh-yue:法國]] 6334 64700 2007-01-14T20:43:11Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[lad:Argentina]], [[ml:അര്‍ജന്റീന]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>República Argentina<br> Arjantîn</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[wêne:Flag of Argentina.svg|120px]]<br/><br/><br/>[[Ala Arjantînê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Argentina coa.png|110px]]<br/>[[Arma Arjantînê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Himno Nacional Argentino]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationArgentina.png|220px]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Spanî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Buenos Aires]] |- | '''[[Sîstema siyasî]]''' || [[ Serokatî ]] |- | '''[[Serok Dewlet]]''' || [[ Néstor Kirchner ]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[ 9 tîrmeh 1816 ]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 2 766 8901 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/> [[Berbilavî]] ||<br/> 39 921 833 <br/> 14 /km² |- | '''[[Dirav]]''' || [[ Pesoya argantînê]] (ARS) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] -3 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .ar |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +54 |} '''Arjantîn''', ''(República Argentina)'', welatekî li [[Amerîkaya Başûr]] e. Welatiyên Arjantînê bi zimanê [[spanî]] diaxivin. Ev welat dikeve navbera zincîra [[çîyayên Andê]] û li başûr rojava jî dikeve ser [[Okyanûsa Atlantîk]]. Herwiha Arjantîn dikeve ser sînorên çend welatan jî: [[Ûrûgûay]], [[Brezîlya]], [[Paragûay]], [[Bolîvya]] û [[Şîlî]]. Navê Arjantînê ji peyveka [[latînî]] Argentumê peyda bûye û wateya wê jî zîv e. [[Wêne:En-argentinamap.gif|thumb|center|Nexşeya Arjantînê]] == Herêmên federal ên Arjantînê == {| border="0" |- valign="top" |[[wêne:Argentina - Map - Provinces with names.png|thumb|left|Herêmên Arjantînê]] | # [[Buenos Aires ]] ([[La Plata]]) # [[Córdoba ]] ([[Córdoba (Arjantîn)|Córdoba]]) # [[Santa Fe]] ([[Santa Fe (Arjantîn)|Santa Fe]]) # Sîteya Otonom [[Buenos Aires]] # [[Mendoza]] ([[Mendoza (bajar)|Mendoza]]) # [[Tucumán]] ([[San Miguel de Tucumán]]) # [[Entre Ríos]] ([[Paraná (Arjantîn)|Paraná]]) # [[Salta (herêm)|Salta]] ([[Salta]]) # [[Misiones]] ([[Posadas]]) # [[Chaco]] # [[Corrientes]] ([[Corrientes (paytext)|Corrientes]]) # [[Santiago del Estero]] ([[Santiago del Estero (bajar)|Santiago del Estero]]) | # [[Jujuy]] ([[San Salvador de Jujuy]]) # [[San Juan (herêma Arjantînê)|San Juan]] ([[San Juan (paytext)|San Juan]]) # [[Río Negro (herêma Arjantînê)|Río Negro]] ([[Viedma]]) # [[Formosa]] ([[Formosa (bajar)|Formosa]]) # [[Neuquén]] ([[Neuquén (bajar)|Neuquén]]) # [[Chubut]] ([[Rawson]]) # [[San Luis (herêma Arjantînê)|San Luis]] ([[San Luis (Arjantîn)|San Luis]]) # [[Catamarca (herêm)|Catamarca]] ([[San Fernando del Valle de Catamarca]]) # [[La Rioja (herêma Arjantînê)|La Rioja]] ([[La Rioja (Arjantîn)|La Rioja]]) # [[La Pampa (herêm)|La Pampa]] ([[Santa Rosa (Arjantîn)|Santa Rosa]]) # [[Santa Cruz (herêma Arjantînê)|Santa Cruz]] ([[Río Gallegos]]) # [[Axa agir (herêma Arjantînê)|Tierra del Fuego, Antártida, e Islas del Atlántico Sur]] ([[Ushuaïa]]) |} {{Commons|Category:Argentina|Arjantîn}} [[kategorî:Dewlet]] [[af:Argentinië]] [[an:Archentina]] [[ar:الأرجنتين]] [[ast:Arxentina]] [[bat-smg:Argentina]] [[be:Аргентына]] [[bg:Аржентина]] [[bn:আর্জেন্টিনা]] [[br:Arc'hantina]] [[bs:Argentina]] [[ca:Argentina]] [[cs:Argentina]] [[cy:Yr Ariannin]] [[da:Argentina]] [[de:Argentinien]] [[el:Αργεντινή]] [[en:Argentina]] [[eo:Argentino]] [[es:Argentina]] [[et:Argentina]] [[eu:Argentina]] [[fa:آرژانتین]] [[fi:Argentiina]] [[fiu-vro:Argentina]] [[fr:Argentine]] [[frp:Argentena]] [[fur:Argjentine]] [[gd:Argentina]] [[gl:Arxentina - Argentina]] [[gn:Argentina]] [[he:ארגנטינה]] [[hi:अर्जेन्टीना]] [[hr:Argentina]] [[ht:Ajantin]] [[hu:Argentína]] [[hy:Արգենտինա]] [[ia:Argentina]] [[id:Argentina]] [[ilo:Argentina]] [[io:Arjentinia]] [[is:Argentína]] [[it:Argentina]] [[ja:アルゼンチン]] [[jbo:getygu'e]] [[ka:არგენტინა]] [[km:អារហ្សង់ទីន]] [[kn:ಅರ್ಜೆಂಟೀನ]] [[ko:아르헨티나]] [[kw:Arghantina]] [[la:Argentina]] [[lad:Argentina]] [[lb:Argentinien]] [[li:Argentinië]] [[lt:Argentina]] [[lv:Argentīna]] [[mk:Аргентина]] [[ml:അര്‍ജന്റീന]] [[ms:Argentina]] [[na:Argentina]] [[nah:Arxentitlān]] [[nds:Argentinien]] [[nl:Argentinië]] [[nn:Argentina]] [[no:Argentina]] [[nov:Argentina]] [[oc:Argentina]] [[pam:Argentina]] [[pdc:Artschenti]] [[pl:Argentyna]] [[pms:Argentin-a]] [[ps:ارجنټاين]] [[pt:Argentina]] [[qu:Arhintina]] [[rm:Argentina]] [[ro:Argentina]] [[ru:Аргентина]] [[sa:अर्जन्टीना]] [[scn:Argintina]] [[se:Argentina]] [[simple:Argentina]] [[sk:Argentína]] [[sl:Argentina]] [[sq:Argjentina]] [[sr:Аргентина]] [[sv:Argentina]] [[sw:Argentina]] [[ta:அர்ஜென்டினா]] [[tet:Arjentina]] [[th:ประเทศอาร์เจนตินา]] [[tl:Arhentina]] [[tr:Arjantin]] [[ug:ئارگېنتىنا]] [[uk:Аргентина]] [[ur:ارجنٹائن]] [[vi:Argentina]] [[vo:Largäntän]] [[yi:ארגענטינע]] [[zh:阿根廷]] [[zh-min-nan:Argentina]] 6335 65835 2007-01-22T00:57:21Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mr:अँगोला]], [[sw:Angola]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>República de Angola<br> Komara Angolayê</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[wêne:Flag of Angola.svg|120px]]<br/><br/><br/>[[Ala Angolayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Angola coa.png|110px]]<br/>[[Arma Angolayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Angola Avante]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationAngola.png|LocationAndorra.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Portûgalî ]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Luanda]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[José Eduardo dos Santos]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[11 rezber 1975]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 1.246.700 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>13 766 471<br/>8.6/km² |- | '''[[Dirav]]''' || |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .ao |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +244 |} == Gelemperî == '''Angola''' [[welat]]eke li başûrî rojavayê [[Efrîqa]] ye. Bi welatên [[Namîbiya]], [[Zambiya]] û [[Kongo|Komara Demokratîk a Kongoyê]] re cîran e. Navê wê ji zimanê Bantû ji peyva Ngola tê. Berê wekî koloniyeke Portûgalê bû. Di sala 1975´î de azadiya xwe bidestxist. Mixabin li vê welatê şerê birakujî yê navxweyî hêj berdewam e. [[wêne:Angola map.png|thumb|left|Nexşeyê Angolayê]] == Herêmên Angolayê == '''Angola ji 18 herêman pêk tê:''' {| border="0" |- valign="top" |[[wêne:Angola_Provinces_numbered_300px.png|200px|Nexşeya herêmên Angolayê]] | *<small>1</small> [[Bengo]] *<small>2</small> [[Benguela]] *<small>3</small> [[Bié]] *<small>4</small> [[Cabinda]] *<small>5</small> [[Cuando Cubango]] *<small>6</small> [[Cuanza Bakur]] *<small>7</small> [[Cuanza Başûr]] *<small>8</small> [[Cunene]] *<small>9</small> [[Huambo]] | *<small>10</small> [[Huila]] *<small>11</small> [[Luanda]] *<small>12</small> [[Lunda Bakur]] *<small>13</small> [[Lunda Başûr]] *<small>14</small> [[Malanje]] *<small>15</small> [[Moxico]] *<small>16</small> [[Namibe]] *<small>17</small> [[Uige]] *<small>18</small> [[Zaire]] |} {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Efrîqa}} [[kategorî:Angola]] [[kategorî:Dewlet]] [[af:Angola]] [[am:አንጎላ]] [[an:Angola]] [[ar:أنغولا]] [[ast:Angola]] [[be:Анґола]] [[bg:Ангола]] [[bn:অ্যাঙ্গোলা]] [[bs:Angola]] [[ca:Angola]] [[cs:Angola]] [[cv:Ангола]] [[cy:Angola]] [[da:Angola]] [[de:Angola]] [[el:Αγκόλα]] [[en:Angola]] [[eo:Angolo]] [[es:Angola]] [[et:Angola]] [[eu:Angola]] [[fa:آنگولا]] [[fi:Angola]] [[fr:Angola]] [[gd:Angola]] [[gl:Angola]] [[he:אנגולה]] [[hi:अंगोला]] [[hr:Angola]] [[ht:Angola]] [[hu:Angola]] [[ia:Angola]] [[id:Angola]] [[io:Angola]] [[is:Angóla]] [[it:Angola]] [[ja:アンゴラ]] [[jv:Angola]] [[ka:ანგოლა]] [[kg:Ngola]] [[km:អាង់កូឡា]] [[ko:앙골라]] [[kw:Angola]] [[la:Angolia]] [[lb:Angola]] [[li:Angola]] [[lt:Angola]] [[lv:Angola]] [[mg:Angola]] [[mk:Ангола]] [[ml:അംഗോള]] [[mr:अँगोला]] [[ms:Angola]] [[na:Angola]] [[nds:Angola]] [[nl:Angola]] [[nn:Angola]] [[no:Angola]] [[oc:Angòla]] [[pam:Angola]] [[pl:Angola]] [[pms:Angòla]] [[ps:آنګولا]] [[pt:Angola]] [[ro:Angola]] [[ru:Ангола]] [[ru-sib:Ангола]] [[sa:अंगोला]] [[scn:Angola]] [[se:Angola]] [[sh:Angola]] [[simple:Angola]] [[sk:Angola]] [[sl:Angola]] [[sq:Angola]] [[sr:Ангола]] [[sv:Angola]] [[sw:Angola]] [[tet:Angola]] [[tg:Ангола]] [[th:ประเทศแองโกลา]] [[tl:Angola]] [[tr:Angola]] [[ug:ئانگولا]] [[uk:Анґола]] [[vi:Angola]] [[vo:Langolän]] [[zh:安哥拉]] [[zh-min-nan:Angola]] 6336 66351 2007-01-24T18:33:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pms:Antigua e Barbuda]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big><br><br>Antigua and Barbuda <br> Antigûa û Berbûda'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Antigua and Barbuda.svg|140px|]]<br/><br/><br/>[[Ala Antigûa û Berbûdayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Antigua and barbuda coa.png|110px|]]<br/>[[Arma Antigûa û Berbûdayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Fair Antigua, We Salute Thee]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationAntiguaAndBarbuda.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[ îngilîzî ]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Saint John's]] |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[Monarşiya Makezagonî]] |- | '''[[Serokê giştî ê dewletê]]''' || [[James Carlisle]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Baldwin Spencer]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[1 rezber 1981]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 442 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2002]])<br/> [[Berbilavî]] ||<br/>67 448 <br/> 152 /km² |- | '''[[Dirav]]''' || [[Dolarê Karaîba rojhilat (XCD)]] |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] -4 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .ag |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +1 |} == Gelemperî == '''Antigûa û Berbûda''', ''(Antigua and Barbuda)'', welatekî li [[derya Karaîbê]] ye. Ji du gravên serekê ên bi navê Antîgûa û Berbûda pêk tê. Ji xeynî van gravan çend gravên biçûk jî hene. Klîmaya van gravan germ û [[tropîkal]] e. Antîgûa û Berbûda koloniyek [[Brîtanya|Brîtanyayê]] ye. [[Image:Antigua and Barbuda-CIA WFB Map.png|thumb|left|Nexşeya Antigûa û Berbûdayê]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> == Herêmên Antigûa û Berbûdayê == Antigûa û Berbûda ji 6 herêman pêk tê: {| | *<small>1</small> [[Saint-George (Antigua-et-Barbuda)|Saint-George]] *<small>2</small> [[Saint-John (Antigua-et-Barbuda)|Saint-John]] *<small>3</small> [[Saint-Mary (Antigua-et-Barbuda)|Saint-Mary]] *<small>4</small> [[Saint-Paul (Antigua-et-Barbuda)|Saint-Paul]] *<small>5</small> [[Saint-Peter (Antigua-et-Barbuda)|Saint-Peter]] *<small>6</small> [[Saint-Philip (Antigua-et-Barbuda)|Saint-Philip]] | [[wêne:Antigua_parishes_numbered.png|right|px150|Herêmên Antigûa û Berbûdayê]] |} {{Commons|Category:Antigua and Barbuda|Antigûa û Berbûda}} {{kurt}} [[kategorî:Antigûa û Berbûda]] [[kategorî:Dewlet]] [[an:Antigua y Barbuda]] [[ar:أنتيغا وبربودا]] [[ast:Antigua y Barbuda]] [[bg:Антигуа и Барбуда]] [[bn:এন্টিগুয়া ও বারবুডা]] [[bs:Antigva i Barbuda]] [[ca:Antigua i Barbuda]] [[cs:Antigua a Barbuda]] [[da:Antigua og Barbuda]] [[de:Antigua und Barbuda]] [[el:Αντίγκουα και Μπαρμπούντα]] [[en:Antigua and Barbuda]] [[eo:Antigvo-Barbudo]] [[es:Antigua y Barbuda]] [[et:Antigua ja Barbuda]] [[eu:Antigua eta Barbuda]] [[fa:آنتیگوا و باربودا]] [[fi:Antigua ja Barbuda]] [[fr:Antigua-et-Barbuda]] [[frp:Antigoa-et-Barbuda]] [[fy:Antigua en Barbûda]] [[gl:Antiga e Barbuda - Antigua and Barbuda]] [[he:אנטיגואה וברבודה]] [[hr:Antigva i Barbuda]] [[hu:Antigua és Barbuda]] [[ia:Antigua e Barbuda]] [[id:Antigua dan Barbuda]] [[io:Antiga e Barbuda]] [[is:Antígva og Barbúda]] [[it:Antigua e Barbuda]] [[ja:アンティグア・バーブーダ]] [[ko:앤티가 바부다]] [[kw:Antiga ha Barbuda]] [[la:Antiqua et Barbuda]] [[lt:Antigva ir Barbuda]] [[lv:Antigva un Barbuda]] [[ms:Antigua dan Barbuda]] [[na:Antigua me Barbuda]] [[nds:Antigua un Barbuda]] [[nl:Antigua en Barbuda]] [[nn:Antigua og Barbuda]] [[no:Antigua og Barbuda]] [[oc:Antigua e Barbuda]] [[pam:Antigua and Barbuda]] [[pl:Antigua i Barbuda]] [[pms:Antigua e Barbuda]] [[ps:انټيګ او بربودا]] [[pt:Antígua e Barbuda]] [[ro:Antigua şi Barbuda]] [[ru:Антигуа и Барбуда]] [[sa:अंटीग्वा]] [[scn:Antigua e Barbuda]] [[sh:Antigva i Barbuda]] [[simple:Antigua and Barbuda]] [[sk:Antigua a Barbuda]] [[sl:Antigva in Barbuda]] [[sq:Antigua dhe Barbuda]] [[sr:Антигва и Барбуда]] [[sv:Antigua och Barbuda]] [[tl:Antigua at Barbuda]] [[tr:Antigua ve Barbuda]] [[uk:Антигуа і Барбуда]] [[vo:Lantigeän e Barbudeän]] [[zh:安提瓜和巴布达]] [[zh-min-nan:Antigua kap Barbuda]] 6337 19589 2005-10-04T16:18:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Elbanya]] 6338 48730 2006-09-29T23:56:19Z Luqman 401 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>مملكة البحرين <br> Mamlakat al-Bahrayn<br> Bahreyn</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[wêne:Flag of Bahrain.svg|120px]]<br/><br/><br/>[[Ala Bahreynê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Bahrain coa.png|110px]]<br/>[[Arma Bahreynê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Bahrainouna]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBahrain.png|LocationBahrain.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Erebî]] [[îngilîzî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Manama]] |- | '''[[Key]]''' || [[Cheikh Hamad ben Issa al-Khalifa]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[14 tebax 1971]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 707 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>645 361 <br/>1040/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Dînarê Bahreynê |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +3 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .bh |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +973 |} == Gelemperî == '''Bahreyn''', ''(مملكة البحرين - Mamlakat al-Bahrayn)'' welatekî li [[Kendava Basrayê]] ''(en: Persian Gulf)'' ye. Bahreyn ji koma gravan pêk tê. Gradayî Keyatiya [[Erebîstana Siûdî]] ye. Bahreyn mîna dewletên herêmê yên din ji aliyê petrolê ve gellekî dewlemend e. == Herêmên Bahreynê == [[Image:Bahrain_governorates_numbered.png|left|Nexşeya herêmên Bahreynê]] Bahreyn ji 5 herêman pêk tê : #[[Herêma Paytextê]] #[[Herêma Navenda Bahreynê]] #[[Herêma Muharraq a Bahreynê]] #[[Herêma Bakurê Bahreynê]] #[[Herêma Başûrê Bahreynê]] [[kategorî: dewlet]] [[an:Bahrein]] [[ar:البحرين]] [[arc:ܒܚܪܝܢ]] [[ast:Bahrein]] [[bg:Бахрейн]] [[bn:বাহরাইন]] [[bs:Bahrein]] [[ca:Bahrain]] [[cs:Bahrajn]] [[cy:Bahrain]] [[da:Bahrain]] [[de:Bahrain]] [[el:Μπαχρέιν]] [[en:Bahrain]] [[eo:Barejno]] [[es:Bahréin]] [[et:Bahrein]] [[eu:Bahrain]] [[fa:بحرین]] [[fi:Bahrain]] [[fr:Bahreïn]] [[fy:De Barein]] [[gd:Bahrain]] [[gl:Bahrain - البحرين]] [[he:בחריין]] [[hi:बहरीन]] [[hr:Bahrein]] [[hu:Bahrein]] [[hy:Բահրեյն]] [[ia:Bahrein]] [[id:Bahrain]] [[io:Bahrain]] [[is:Barein]] [[it:Bahrain]] [[ja:バーレーン]] [[ko:바레인]] [[ks:बहरैन]] [[kw:Bahreyn]] [[la:Bachrania]] [[li:Bahrein]] [[lt:Bahreinas]] [[lv:Bahreina]] [[ml:ബഹറിന്‍]] [[ms:Bahrain]] [[na:Bahrain]] [[nds:Bahrain]] [[nl:Bahrein]] [[nn:Bahrain]] [[no:Bahrain]] [[oc:Barein]] [[os:Бахрейн]] [[pam:Bahrain]] [[pl:Bahrajn]] [[ps:بحرين]] [[pt:Bahrein]] [[ro:Bahrain]] [[ru:Бахрейн]] [[sa:बहरैन]] [[scn:Bahrain]] [[se:Bahrain]] [[sh:Bahrein]] [[simple:Bahrain]] [[sk:Bahrajn]] [[sl:Bahrajn]] [[sq:Bahraini]] [[sr:Бахреин]] [[sv:Bahrain]] [[tg:Баҳрайн]] [[th:ประเทศบาห์เรน]] [[tl:Bahrain]] [[tr:Bahreyn]] [[udm:Бахрейн]] [[ug:بەھرەين]] [[uk:Бахрейн]] [[zh:巴林]] [[zh-min-nan:Bahrain]] [[zh-yue:巴林]] 6339 53840 2006-10-22T17:12:17Z KureCewlik81 295 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Gano Projātontrī Bānglādesh<br> Bangladeş</big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Bangladesh.svg|160px]]<br/>[[Ala Bangladeşê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Bangladesh coa.png|110px]]<br/>[[Arma Bangladeşê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Amar Shonar Bangla]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBangladesh.png|LocationBangladesh.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Bengalî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Dhâkâ]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Iajuddin Ahmed]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Khaleda Zia]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[26 adar 1971]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 144.000 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>147 365 352<br/>1023/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Taka (BDT) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +6 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .bd |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +880 |} == Gelemperî == '''Bangladeş''', ''(Bi Bengalî: Gano Projātontrī Bānglādesh)'', welatekî ku ji sê aliyê xwe di nava axa [[Hîndîstan|Hîndîstanê]] de ye. Tenê sînorekî wî yê biçûk bi [[Myanmar]] re heye. Hind e. Bangladeş li bakurê Kendava Bengalê ye. Bangladeş tê wateya welatê Bengalan. Berê mîna [[Pakîstan|Pakîstana]] Rojava dihat binavkirin. == Herêmên Bangladeşê == Bangladeşê ji 6 herêmên mezin pêk tên û navê her wîlayetî bi ''zila'' an ''jela'' diqede. {| | ; [[Barisâl_(herêm)|Barisâl]] * [[Barguna zila|Barguna]] * [[Barisal zila|Barisal]] * [[Bhola zila|Bhola]] * [[Jhalakati zila|Jhalakati]] * [[Patuakhali zila|Patuakhali]] * [[Pirojpur zila|Pirojpur]] | style="position:relative;left:50px;vertical-align:right;border:1px solid #f4f5f6;" |[[Image:LocMap Bangladesh Barisal.png|left|top|100px]] |} <br/><br/> {| | ; [[Chittagong_(herêm)|Chittagong]] * [[Bandarban zila|Bandarban]] * [[Brahmanbaria zila|Brahmanbaria]] * [[Chandpur zila|Chandpur]] * [[Chittagong zila|Chittagong]] * [[Comilla zila|Comilla]] * [[Cox's Bazar zila|Cox's Bazar]] * [[Feni zila|Feni]] * [[Khagrachari zila|Khagrachari]] * [[Lakshmipur zila|Lakshmipur]] * [[Noakhali zila|Noakhali]] * [[Rangamati zila|Rangamati]] | style="position:relative;left:50px;vertical-align:right;border:1px solid #f4f5f6;" |[[Image:LocMap Bangladesh Chittangong.png|left|top|100px]] |} <br/><br/> {| | ; [[Dhâkâ_(herêm)|Dhâkâ]] * [[Dhaka zila|Dhaka]] * [[Faridpur zila|Faridpur]] * [[Gazipur zila|Gazipur]] * [[Gopalganj zila|Gopalganj]] * [[Jamalpur zila|Jamalpur]] * [[Kishoreganj zila|Kishoreganj]] * [[Madaripur zila|Madaripur]] * [[Manikganj zila|Manikganj]] * [[Munshiganj zila|Munshiganj]] * [[Mymensingh zila|Mymensingh]] * [[Narayanganj zila|Narayanganj]] * [[Narsingdi zila|Narsingdi]] * [[Netrakona zila|Netrakona]] * [[Rajbari zila|Rajbari]] * [[Shariatpur zila|Shariatpur]] * [[Sherpur zila|Sherpur]] * [[Tangail zila|Tangail]] | style="position:relative;left:50px;vertical-align:right;border:1px solid #f4f5f6;" |[[Image:LocMap Bangladesh Dhaka.png|left|top|100px]] |} <br/><br/> {| | ; [[Khulnâ_(herêm)|Khulnâ]] * [[Bagerhat zila|Bagerhat]] * [[Chuadanga zila|Chuadanga]] * [[Jessore zila|Jessore]] * [[Jhenaidah zila|Jhenaidah]] * [[Khulna zila|Khulna]] * [[Kushtia zila|Kushtia]] * [[Magura zila|Magura]] * [[Meherpur zila|Meherpur]] * [[Narail zila|Narail]] * [[Satkhira zila|Satkhira]] | style="position:relative;left:50px;vertical-align:right;border:1px solid #f4f5f6;" |[[Image:LocMap Bangladesh Khulna.png|left|top|100px]] |} <br/><br/> {| | ; [[Râjshâhî_(herêm)|Râjshâhî]] * [[Bogra zila|Bogra]] * [[Dinajpur zila|Dinajpur]] * [[Gaibandha zila|Gaibandha]] * [[Jaipurhat zila|Jaipurhat]] * [[Kurigram zila|Kurigram]] * [[Lalmonirhat zila|Lalmonirhat]] * [[Naogaon zila|Naogaon]] * [[Natore zila|Natore]] * [[Nawabganj zila|Nawabganj]] * [[Nilphamari zila|Nilphamari]] * [[Pabna zila|Pabna]] * [[Panchagarh zila|Panchagarh]] * [[Rajshahi zila|Rajshahi]] * [[Rangpur zila|Rangpur]] * [[Sirajganj zila|Sirajganj]] * [[Thakurgaon zila|Thakurgaon]] | style="position:relative;left:50px;vertical-align:right;border:1px solid #f4f5f6;" | [[Image:LocMap Bangladesh Rajshahi.png|right|100px]] |} <br/><br/> {| | ; [[Sylhet_(herêm)|Sylhet]] * [[Habiganj zila|Habiganj]] * [[Moulvibazar zila|Moulvibazar]] * [[Sunamganj zila|Sunamganj]] * [[Sylhet zila|Sylhet]] | style="position:relative;left:50px;vertical-align:right;border:1px solid #f4f5f6;" | [[Image:LocMap Bangladesh Sylhet.png|left|top|100px]] |} {{Commons|Category:Bangladesh|Bangladeş}} {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[kategorî:welat]] [[kategorî:Dewlet]] [[an:Bangladesh]] [[ar:بنغلاديش]] [[ast:Bangladesh]] [[be:Бангладэш]] [[bg:Бангладеш]] [[bn:বাংলাদেশ]] [[bs:Bangladeš]] [[ca:Bangla Desh]] [[cs:Bangladéš]] [[cy:Bangladesh]] [[da:Bangladesh]] [[de:Bangladesch]] [[en:Bangladesh]] [[eo:Bangladeŝo]] [[es:Bangladesh]] [[et:Bangladesh]] [[eu:Bangladesh]] [[fi:Bangladesh]] [[fr:Bangladesh]] [[fur:Bangladesh]] [[fy:Banglades]] [[gd:Bangladesh]] [[gl:Bangladesh - বাংলাদেশ]] [[he:בנגלדש]] [[hi:बांग्लादेश]] [[hr:Bangladeš]] [[ht:Bangladèch]] [[hu:Banglades]] [[id:Bangladesh]] [[io:Bangladesh]] [[is:Bangladess]] [[it:Bangladesh]] [[ja:バングラデシュ]] [[ka:ბანგლადეში]] [[ko:방글라데시]] [[ks:Baṅgalādēśa]] [[kw:Bangladesh]] [[la:Bangladesia]] [[li:Bangladesj]] [[lt:Bangladešas]] [[lv:Bangladeša]] [[mk:Бангладеш]] [[ml:ബംഗ്ലാദേശ്]] [[mr:बांगलादेश]] [[ms:Bangladesh]] [[na:Bangladesh]] [[nds:Bangladesch]] [[nl:Bangladesh]] [[nn:Bangladesh]] [[no:Bangladesh]] [[oc:Bangladèsh]] [[os:Бангладеш]] [[pl:Bangladesz]] [[ps:بنګله دېش]] [[pt:Bangladesh]] [[ro:Bangladesh]] [[ru:Бангладеш]] [[scn:Bangladesci]] [[se:Bangladesh]] [[sh:Bangladeš]] [[simple:Bangladesh]] [[sk:Bangladéš]] [[sl:Bangladeš]] [[sq:Bangladeshi]] [[sr:Бангладеш]] [[sv:Bangladesh]] [[ta:பங்களாதேஷ்]] [[te:బంగ్లాదేశ్]] [[tg:Бангладеш]] [[th:ประเทศบังคลาเทศ]] [[tl:Bangladesh]] [[tr:Bangladeş]] [[ug:بېنگلا]] [[uk:Бангладеш]] [[ur:بنگلہ دیش]] [[vi:Bangladesh]] [[zh:孟加拉国]] [[zh-min-nan:Bangladesh]] 6340 65145 2007-01-18T04:58:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[jv:Chad]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>جمهورية تشاد <br> Jumhuriyat Tashad <br/> Çad</big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Chad.svg|160px]]<br/>[[Ala Çadê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Chad coa.png|110px]]<br/>[[Arma Çadê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[La Tchadienne]]'' (Çadî) |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationChad.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Fransî]], [[Erebî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Ndjamena]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Idriss Déby Itno]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Pascal Yoadimnadji]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[11 tebax 1960]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 1 284 000 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2005]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/> 9 826 419 <br/> 7.2/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Franka Çadê (XAF) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .td |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +235 |} '''Çad''', ''(جمهورية تشاد - Jumhuriyat Tashad)'' welatekî [[Efrîqa|Efrîqaya ]] navîn e. Çad li başûrê [[Libya]], li rojhilatê [[Nîjer]], li bakurê [[Kamerûn]] û [[Komara Efrîqaya Navîn]] û li rojavayê [[Sûdan|Sûdanê]] dimîne. [[Wêne:Tchad carte.gif|thumb|left|Nexşeya Çadê]] {{kurt}} [[kategorî:welat]] [[af:Tsjaad]] [[am:ቻድ]] [[an:Chad]] [[ang:Chad]] [[ar:تشاد]] [[ast:Chad]] [[az:Çad]] [[be:Чад]] [[bg:Чад]] [[bn:চাদ]] [[br:Tchad]] [[bs:Čad]] [[ca:Txad]] [[cs:Čad]] [[da:Tchad]] [[de:Tschad]] [[el:Τσαντ]] [[en:Chad]] [[eo:Ĉado]] [[es:Chad]] [[et:Tšaad]] [[eu:Txad]] [[fa:چاد]] [[fi:Tšad]] [[fr:Tchad]] [[frp:Tch·ad]] [[gd:Chad]] [[gl:Chad - Tchad]] [[he:צ'אד]] [[hr:Čad]] [[ht:Tchad]] [[hu:Csád]] [[ia:Tchad]] [[id:Chad]] [[io:Chad]] [[is:Tsjad]] [[it:Ciad]] [[ja:チャド]] [[jv:Chad]] [[ka:ჩადი]] [[kg:Tasadi]] [[ko:차드]] [[kw:Chad]] [[la:Tzadia]] [[lmo:Cjad]] [[lt:Čadas]] [[lv:Čada]] [[mk:Чад]] [[ms:Chad]] [[na:Chad]] [[nds:Tschad]] [[nl:Tsjaad]] [[nn:Tsjad]] [[no:Tsjad]] [[oc:Chad]] [[pam:Chad]] [[pl:Czad (państwo)]] [[ps:چاډ]] [[pt:Chade]] [[rm:Tschad]] [[ro:Ciad]] [[ru:Чад]] [[scn:Ciad]] [[sco:Chad]] [[sh:Čad]] [[simple:Chad]] [[sk:Čad]] [[sl:Čad]] [[sq:Çadi]] [[sr:Чад]] [[sv:Tchad]] [[sw:Chad]] [[tg:Чад]] [[th:ประเทศชาด]] [[tl:Chad]] [[tr:Çad]] [[ug:چاد]] [[uk:Чад]] [[vi:Tchad]] [[vo:Tjadän]] [[wa:Tchad]] [[zh:乍得]] [[zh-min-nan:Tchad]] 6341 66876 2007-01-28T03:01:35Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[ro:Cehia]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Česká republika<br> Komara Çêkiyayê</big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of the Czech Republic.svg|160px]]<br/>[[Ala Komara Çêkiyayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Coat of arms of the Czech Republic.svg|110px]]<br/>[[Arma Komara Çêkiyayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Kde domov můj?]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationCzechRepublic.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[çekî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Prag]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Václav Klaus]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Mirek Topolanek]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || Di [[1 rêbendan 1993]]'an de ji Çekoslovakyayê qetya. |- | '''[[Rûerd]]''' || 78 866 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2000]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/> 10 264 212 <br/>130 /km² |- | '''[[Dirav]]''' || Kûrona çek (CZK) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .cz |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +420 |} '''Komara Çêkiyayê''', (bi [[çekî]]: ''Česká republika'') welatekê endamê [[Yekîtiya Ewrûpayê]] ye (ji 1'ê Gulana 2004'ê). Çêkiya welatekê dorpêçdayî li nîveka [[parzemîn|parzemîna]] [[Ewrûpa|Ewrûpayê]] ye û li çi aliyekî nagehit avên azad. Hevsiyên welatî li bakur [[Polonya]], li bakurê rojava û rojavayê [[Elmanya]], li başur [[Nemsa]] ([[Avûstûrya]]) û li rojhilat [[Slovakya]] ne. Bajêrê dîrokî yê [[Prag|Pragê]] (bi Çêkî: Praha), paytext û mezintirîn bajêrê wê ye. Bajêrên dî [[Birno (Brno)]] ji ber tivengên wê di nav [[Kurd|Kurdan]] da binavûdeng e. Welat ji du herêmên dîrokî yên cida pêkdihêt: [[Bohêmiya]] û [[Moraviya]], hindek ji [[Sîlêsiya (Silesia)]] û pareka biçûk ji [[Nemsaya Jêr (Avûstûrya ya Jêrîn)]]. [[Wêne:CZ-mapa.png|thumb|left|Nexşeya Komara Çêkiyayê]] == Nav == Wezareta Karûbarên Derve ya Çêkiyayê li sala 1993'ê navê ''Çêkiya''yê (Czechia) wekî berdêlekê fermî ji bo navê komarê dîiyarkir dema navê dirêjê komarê ne pêdvî bit. Lê di zimanê [[Inglîzî]] da vî navî cihê xwe venekiriye. Malpera fermî ya komarê (www.czech.cz) ko ji aliyê Wezareta Karûbarên Derve ya Komara Çêkiyayê dihêt rêvebirin, li sala 2006'ê ew nav êdî bikaraniye. Navê Çêkî yê wê ''Česko'' cihê gengeşê ye, lê hindek bikardianin. == Dîrok == [[Kevnarnas|Kevnarnasan]] dirovên anko belgeyên akincîbûna mirovan li demên berîdûrokî li herêmê vedîtine ko heta çaxê [[Nû-berîn (Neolithic)]] diçit. Li demên Kevin, hema ji sedsala 3'ê Berî Bûna Îsayî, mişextên [[Kêltîk (Sêlt)]] û [[Boî (Boii)]] (binihêre [[Bohêmiya|Bohêmiyayê]]) û paştir li sedsala yekê eşîrên Elmanî yên [[Markomanî (Marcomanni)]] û [[Kuadî (Quadi)]] li wan herêman akincî bûn. Li [[Heyama Mişextbûnan]] li derdora sedsala 5'ê, gelek ji eşîrên Elmanî ber bi rojava û başur çûn û ji [[Ewrûpaya Navîn]] derkevtin û [[Gelên Slavî]] ji derdora [[Derya ya Reş]] herêma [[Karpatî (Carpathian)]] hatin û cihê wan girt. Ev hatin bi êrîşên gelên dî yên ko bi hovîtî ji [[Sîberya|Sîberyayê]] dihatin, mîna [[Hûn|Hûnan]], [[Avar|Avaran]], [[Bulxarî|Bulgaristan]] û [[Mecar|Mecaran]] xurttir dibû. Li sedsala 7'ê bazirganekê Frankî bi navê [[Samo|Samoyî]] li dijî xûnkarên Avar piştevaniya gelên Slavî kir û bû desthilatdarê hukmeta Slavî ya herî pêşîn li Ewrûpaya Navîn. Li sedsala 8'ê û li bin rêveberî ya [[Moraviyayê Mezin]] desthilatdarî ya Moraviyan hat damezrandin. Hukmeta Çêk an Bohêmiya li sedsala 9'ê peyda bû. Şayatî ya Bohemiyayê li çaxên navîn yek ji desthilatên xwecihî yên girig bû. Ew bi dirêjahî ya hebûna [[Emperatorî ya Pîroz a Romê]] parek ji wê konfederasyonê bû. Şerên dînî û mezhebî li sedsalên 15 heta 17'ê bandoreka gelek xirab li ser xelkê Bohemiyayê hêla û li dawiyê ew kevtin bin destê [[Hapisburg|Hapisburgê (Habsburg)]] û paştir bûn parek ji [[Emperatorî ya Nemsa-Mecaristanê]]. Piştî heriftina wê emperatoriyê li piştî [[Şerê Cîhanî yê Yekê]], li sala 1918'ê komara serbixwe ya [[Çêkoslovakiyayê]] hat damezrandin. Komarê gelek deverên ko piranî ya akinciyên wan bi [[Elmanî]], [[Mecarî]], [[Polonyayî]] û [[Rûtênî]] jî diaxivtin anîn bin desthilata xwe. Herçind e Komara Çêkoslovakiyayê komareka navendanî (sentralîst) jî bû, gelek ji mafên kêmanî yên neteweyî ewle kiribûn. Lê di nave wan mafan da çi mafên hebûna herêmên siyasî yên tuxûbkirî yên nîvxweser (otonom) nebûn. == Herêmên Komara Çêkiyayê == Komara Çêkiyayê ji 13 herêman (''kraj'', pirhijmar''kraje'') û paytextek statuya wê taybet pêk tê (''hlavní město'' <sup>*</sup>): [[Image:Czech-regions.png|right|Nexşeya Herêmên Komara Çêkiyayê]] {| class="wikitable" |- !width="25"| !Herêm!!Paytext |- |bgcolor="#FFFFFF"| |[[Prag]]* (Hlavní město Praha)||&nbsp; |- |bgcolor="#0000CC"| |[[Bohêma Navendî|Herêma Bohêma Navendî]] (Středočeský kraj)||buro li [[Prague]] (Praha) |- |bgcolor="#00CC00"| |[[région de Bohême du Sud]] (Jihočeský kraj)||[[České Budějovice]] |- |bgcolor="#CC00CC"| |[[Herêma Plzeň]] (Plzeňský kraj)||[[Plzeň]] |- |bgcolor="#CCCCCC"| |[[Herêma Karlovy Vary]] (Karlovarský kraj)||[[Karlovy Vary]] (Carlsbad) |- |bgcolor="#CC9900"| |[[Herêma Ústí nad Labem]] (Ústecký kraj)||[[Ústí nad Labem]] |- |bgcolor="#666666"| |[[Herêma Liberec]] (Liberecký kraj)||[[Liberec]] |- |bgcolor="#00FFCC"| |[[Herêma Hradec Králové]] (Královéhradecký kraj)||[[Hradec Králové]] |- |bgcolor="#FFFF99"| |[[Herêma Pardubice]] (Pardubický kraj)||[[Pardubice]] |- |bgcolor="#660066"| |[[Herêma Olomouc]] (Olomoucký kraj)||[[Olomouc]] |- |bgcolor="#009900"| |[[Herêma Moravie-Silésie]] (Moravskoslezský kraj)||[[Ostrava]] |- |bgcolor="#ff8800"| |[[Herêma Moravie du Sud]] (Jihomoravský kraj)||[[Brno]] |- |bgcolor="#00CCFF"| |[[Herêma Zlín]] (Zlínský kraj)||[[Zlín]] |- |bgcolor="#CC0000"| |[[Herêma Vysočina]] (Vysočina)||[[Jihlava]] |} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Tsjeggië]] [[am:ቼክ ሪፑብሊክ]] [[an:Republica Checa]] [[ang:Cecland]] [[ar:تشيك]] [[arc:ܬܫܝܟ]] [[ast:República Checa]] [[az:Çex Respublikası]] [[be:Чэхія]] [[bg:Чехия]] [[bn:চেক প্রজাতন্ত্র]] [[bo:ཅེ་ཁེ]] [[br:Republik Tchek]] [[bs:Češka]] [[ca:República Txeca]] [[co:Ripublica Cecca]] [[cs:Česko]] [[csb:Czeskô Repùblika]] [[cu:Чешьско]] [[cy:Gweriniaeth Tsiec]] [[da:Tjekkiet]] [[de:Tschechien]] [[el:Τσεχία]] [[en:Czech Republic]] [[eo:Ĉeĥio]] [[es:República Checa]] [[et:Tšehhi]] [[eu:Txekiar Errepublika]] [[fa:جمهوری چک]] [[fi:Tšekki]] [[fiu-vro:Tsehhi Vabariik']] [[fr:République tchèque]] [[frp:Rèpublica tch·èca]] [[fur:Republiche Ceche]] [[fy:Tsjechje]] [[ga:An tSeic]] [[gl:Chequia - Česko]] [[gv:Yn Pobblaght Sheckagh]] [[he:צ'כיה]] [[hi:चेक गणराज्य]] [[hr:Češka]] [[hsb:Čěska republika]] [[hu:Csehország]] [[hy:Չեխիայի Հանրապետություն]] [[ia:Republica Chec]] [[id:Ceko]] [[io:Chekia]] [[is:Tékkland]] [[it:Repubblica Ceca]] [[ja:チェコ]] [[ka:ჩეხეთი]] [[ko:체코]] [[la:Res publica Bohemica]] [[lb:Tschechesch Republik]] [[li:Tsjechië]] [[lij:Repubbrica Ceca]] [[lt:Čekija]] [[lv:Čehija]] [[mk:Чешка]] [[mr:चेक प्रजासत्ताक]] [[ms:Republik Czech]] [[na:Republik Czechia]] [[nds:Tschechien]] [[nds-nl:Tsjechie]] [[ne:चेक रिपब्लिक]] [[nl:Tsjechië]] [[nn:Tsjekkia]] [[no:Tsjekkia]] [[nrm:Républyique Tchèque]] [[oc:Republica Chèca]] [[os:Чехи]] [[pam:Czech Republic]] [[pl:Czechy]] [[pms:Repùblica Ceca]] [[ps:چېک جمهوريت]] [[pt:República Checa]] [[qu:Chik Suyu]] [[rmy:Chexiya]] [[ro:Cehia]] [[roa-rup:Cehia]] [[ru:Чехия]] [[ru-sib:Чехия]] [[scn:Ripùbblica Ceca]] [[se:Čeahkka]] [[sh:Češka Republika]] [[simple:Czech Republic]] [[sk:Česko]] [[sl:Češka]] [[sq:Republika Çeke]] [[sr:Чешка Република]] [[sv:Tjeckien]] [[sw:Ucheki]] [[tg:Чехия]] [[th:สาธารณรัฐเช็ก]] [[tl:Czechia]] [[tr:Çek Cumhuriyeti]] [[uk:Чехія]] [[vi:Cộng hòa Séc]] [[vo:Tsyegän]] [[war:Republika Czeka]] [[yi:טשעכיע]] [[zh:捷克]] [[zh-min-nan:Česko]] [[zh-yue:捷克]] 6343 19583 2005-10-04T16:12:35Z Erdal Ronahi 2 Netevên Yekgirtî çû cihê Netewên Yekgirtî #redirect [[Netewên Yekgirtî]] 6345 64157 2007-01-11T21:11:24Z 80.142.107.254 /* Çand */ [[Image:Mahabad.jpg|right|200px|thumb|reight|Mehabad]] '''Sablax''' an jî bi farsî '''Mehabad (Mahabad)''' bajareka binavûdeng a [[Kurd]] li [[Iran]], li başûrê [[Gola Urmiyê]] yê, 1300 m bilindahiya wê ji ruyê avê ye. Ew li bakûrê rojavayê [[Komara Îslamiya Îranê]]ê li parêzgeha [[Azerbaycana Rojava (parêzgeh)| Azerbaycana Rojava]] û 162.434 kes lê dijîn (2005). Di sala 1946'an de li vir [[Komara Kurdistan a Mahabadê]] hatiye afirandin. == Agahiyên bingehîn== Mehabad navendeka mezin a [[bêşesaziya çandinê]] ye. Ew li ser [[rêdûr|rêdûran]] bi du bajarên din ên mezin ên bakurê xwe, [[Tebrîz]] 300 km, [[Urmiye]] 150 km, girêdayî ye. Mehabad navenda [[dever|deverê]] bi navê xwe ye. Wê di sala 2008 bi navê ''Mahabad Petrochemical Company'' [[bêşegeh|bêşegehek]] ji bo [[hilberandin|hilberandina]] berên kîmyewî ji nefte were avakirin. Li Mehabadê [[zanko|zankoyek]] heye:[http://www.iau-mahabad.ac.ir/ Islamic Azad University von Mahabad]. ==Paytexta di dilan de== Mehabad navenda ramana dewleteka Kurd a serbixwe ye. Di sala [[1946]]an de Mahabad paîtexta [[Komara Kurdistan a Mahabadê]], dewleteka serbixwe yê Kurd bû. Piştî [[şerê dinê ê duwemîn]] artêşa Rus li Îranê mabû û nidihîşt Îran bikeve Kurdistan û Azerbaycanê. Di bin stara leşkerên Rus de Kurd serxwebûna xwe dan zanîn. Melle Mistefa Berzanî ji [[Başûrê Kurdistan]] hat Mehabadê û bû berpirsiyarê berevaniya Mehabadê. Lê piştê 11 mehan, bi lîstikê [[Brîtanya Gir]] artêşa Rus ji Îranê derket û rê ji leşkerê Îranê re vebû. Kurdên Mehabadê gotin „Faris xwîşk û birayên me ne, em bi wan re şer nakin.“ Fermandarên Îranê jî soz dabûn ku şer çênebe. Leşkerên Kurdan rê dan Farisan. Lê dema ku ew hatin, serê serokên Kurdan li [[Meydana Çarçira]] lêxistin û [[Komara Kurdistan a Mahabadê]] ji holê rakirin. Mehabad sembola [[welatparêzî|welatparêziya]] Kurdan e. Tê gotin, ku gelek Kurd Mehabad di dilê xwe de veşartî digirin; wê di dema pêşeroje de bibe paîtexta [[Kurdistan a Azad]]. Mehabad wek [[Amed|Amedê]] girîng e, hem ji bo Kurdan û hem jî ji bo desthilatdaran. Serokê [[Partiya Demokrat a Kurdistan]] [[Mesud Barzanî]] li vir bûye, merzelê bavê wî, [[Mele Mistefa Barzanî]] jî berê li wir bû. ==Dîrok== Di salherzara yekan (b.z.) herêmê Mehabad navenda kayaniya [[Mana]] bû. Ev di [[dema Hesin]] de hêzek mezin li vî herêmî bûn. Têkiliyên wan bi [[Asurî|Asuriyan]] û bi gelên din li herêm hebûn. Berî serokê Kurdên [[Mukrî]] [[Sultan Budaq]] Mehabad an jî bi navê din „Seblax“ ({{fa|سابلاخ}}) kir paytexta herêmên xwe, ew gundekî piçûk li [[Deşta Deryaz|Deşta Deryazê]] bû. Bi guman navê ''Sablakh'' ri rehên [[Mongolî]] ye. Di dema [[Sefawiyan]] de herêmê [[Mukriyan]] navenda berxwedana dijî [[Şah Ebbas]] ê 1. bû. Di salên [[1609]] û [[1610]] an de, di dema [[Şerê Dimdim]] pişta [[Emîr Xan Lepzêrîn]] girtin. Ew xanê [[Destê Zêrîn]] Fermandarê [[Biradost|Biradostan]] bû. Dema ew dijî Ebbas binketin ewî komkujiyeka mezin li ser gelê bajarê anî. Pir Kurd hatin [[nefîkirin]]e [[Xurusîn]]. Heta dawiya sedsala 19an Kurd li baja hukmkirin. Di şerê cîhanê ê yekan de Mehabad cîhê cengê [[Osmanî]] û [[Rûs]] bû. Di sala 1935 de [[leyî|leyiyek]] bajar rûxandin. Bajarê modern û nû li ser pelişên bajara kevn hat avakirin. Di dema [[Şoreşa Îslamî ya Îranê]] de Mehabad û hin bajarên din, ji aliyê Artêşa Îranê hatin êrişkirin û bombe li ser wan hat barandin û hatin dagirkirin (Êlûn,1979). Kurd bi [[Humeynî]] di şer de bûn, ji ber ku wî [[xwemuxtarî]] nedixwast bide Kurdan. Humeynî dijî Kurdan [[Cîhad]] dayanîn û Êrişek giran bir ser wan. === Îro === Di sala 2005an de Hêzên Ewlwkariyê Îranê xortekî Kurd, [[Şwaneh Qaderî]] (26 s.) kuştin. Ev bû sedema serhildaneke mezin li Mehabad û paşê gihîşte bajarên din ên Kurdan li rojhilat. Gelek Kurd hatin kuştin. Hukumeta Îranê 100.000 leşker şand Kurdistanê, 3000î zaftir hatin Mehabadê. Wek li bajarên din ên Rojhilata Kurdistan li Mehabad jî Hukumeta Îranê zordariyê li ser Kurdan dike. ==Arkeolojî== Derdora Mehabadê bi dewsên dîrokî, yên di dîrokê de dûr digihîjin, tije ye. Hin ji wan ta dama berî [[Îslam|Îslamê]] û [[Xirîstiyani|Xirîstiyaniyê]] diçin. Li nêzîkê gundê [[Enderghaş]] di nav zinaran de gorşaneka ji dema [[Sasaniyan]] heye. Ev bi navê ''Faghrigha'' tê naskirin. Li pir cîhên wê [[nepix]] û cîhên şinê hene. ==Erdnigarî== Derdorê Mehabadê tije [[kanî|kaniyan]] e. Ew û robara di nav bajarê re diherike sedemê hêşînahê û klîmake nerm in. Dibêjin kaniyên Mehabadê [[derman|dermanên]] pir nexweşiyan in. Berê her tiştî ew dermanê [[nexweşiyên çerm]] in û ji bo sivikbûnê jî baş in. == Çand == Mehabad jî navendeka Kurdan a [[Çand]] û [[Wêje]] ye. Gelek [[helbestvan]] û [[nivîskar]] ji wir derketine; [[Hejar]] (Ebdur-Rihman Şarfkandî) (1920-1990), [[Hêmin]] (Syyîd Mihemmed Amînî Şêxo-al-Îslam Mukrî) (1920-1986), [[Ebdur-Rihman Zabihî]] (1920-1980) û [[Gîw Mukriyanî]] hinekên girîng in.Ferhenga yekemîn a Kurdî-Farisî Hejar nivîsî. Di [[Komara Kurdistan a Mahabadê]] de navê „Helbestvanê Netewiyê Kurd“ li Hemîn hat dayîn. Berhemên wî yên bi [[Zarava Mehabadî]], ya ku zimanê wêje li rojhilata Kurdistan e, jê re bûn sedem. Mirov dikare bi xwendina romana nivîskarê Kurd [[Jan Dost]] re [[Mijabad]], bêtir nêzîkî vî bajarî û bûyerên ku lê qewimîne bibe. {{bajar_kurd}} [[kategorî:bajar]] [[Kategorî:Mehabad]] [[ar:مهاباد]] [[de:Mahabad]] [[en:Mahabad]] [[eo:Mehabad]] [[es:Mahabad]] [[fa:مهاباد]] [[fr:Mahabad]] [[nl:Mehabad]] [[no:Mahabad]] [[ru:Мехабад]] [[simple:Mahabad]] [[sv:Mahabad]] 6346 55551 2006-11-08T10:17:40Z Thogo 540 rv vandalîzm '''Bokan''' bajareke bi navbangê [[rojhilata Kurdistanê]] li [[Îran]]ê ye. [[Hesen Zîrek]] stranbêjê dengxweşê kurd xelkê gundeke Bokan e. {{bajar_kurd}} {{kurt}} [[kategorî:bajar]] [[de:Bukan]] [[en:Bukan]] [[eo:Bukan]] [[fa:بوکان]] [[fr:Bukan]] 6347 66878 2007-01-28T03:14:32Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hy:Թուրքմենիստան]] [[Image:LocationTurkmenistan.png|right]] [[Image:Flag of Turkmenistan.svg|right|200px]] '''Turkmenistan''' welatek e li bakurê rojhilatê [[Îran]] li [[Asya]]yê ye. {{Commons|Category:Turkmenistan|Turkmenistan}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Turkmenistan]] [[an:Turkmenistán]] [[ar:تركمانستان]] [[az:Türkmənistan]] [[be:Туркмэністан]] [[bg:Туркменистан]] [[bs:Turkmenistan]] [[ca:Turkmenistan]] [[cs:Turkmenistán]] [[cy:Turkmenistan]] [[da:Turkmenistan]] [[de:Turkmenistan]] [[en:Turkmenistan]] [[eo:Turkmenio]] [[es:Turkmenistán]] [[et:Türkmenistan]] [[eu:Turkmenistan]] [[fa:ترکمنستان]] [[fi:Turkmenistan]] [[fr:Turkménistan]] [[gl:Turcomenistán - Türkmenostan]] [[he:טורקמניסטן]] [[hr:Turkmenistan]] [[hsb:Turkmenistan]] [[hu:Türkmenisztán]] [[hy:Թուրքմենիստան]] [[id:Turkmenistan]] [[io:Turkmenistan]] [[is:Túrkmenistan]] [[it:Turkmenistan]] [[ja:トルクメニスタン]] [[ka:თურქმენეთი]] [[kk:Түрікменстан]] [[ko:투르크메니스탄]] [[kw:Pow Turkmen]] [[ky:Түркмөнстан]] [[la:Turcomannia]] [[li:Turkmenistan]] [[lt:Turkmėnija]] [[lv:Turkmenistāna]] [[ms:Turkmenistan]] [[nds:Turkmenistan]] [[nl:Turkmenistan]] [[nn:Turkmenistan]] [[no:Turkmenistan]] [[oc:Turcmenistan]] [[pam:Turkmenistan]] [[pl:Turkmenistan]] [[pt:Turquemenistão]] [[qu:Turkminsuyu]] [[ro:Turkmenistan]] [[ru:Туркмения]] [[sh:Turkmenistan]] [[simple:Turkmenistan]] [[sk:Turkménsko]] [[sl:Turkmenistan]] [[sq:Turkmenistani]] [[sr:Туркменистан]] [[sv:Turkmenistan]] [[tg:Туркманистон]] [[th:ประเทศเติร์กเมนิสถาน]] [[tk:Türkmenistan]] [[tl:Turkmenistan]] [[tr:Türkmenistan]] [[ug:تىركمةنعستان]] [[uk:Туркменістан]] [[ur:ترکمانستان]] [[uz:Turkmaniston]] [[vi:Turkmenistan]] [[vo:Turkmenän]] [[zh:土库曼斯坦]] [[zh-min-nan:Turkmenistan]] 6348 46469 2006-09-08T05:08:22Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: da, es, no, sv '''Silêmanî''' bajareke here mezin li [[başûrê Kurdistanê]] ye. şar î Silêmanî gewretirîn şar î başûr î Kurdistan e jimarey danîştuwan î em şare ziyatir le 1000 000 e we herweha em şare 100% şarêkî kurdî ye . 1918 legell kotayî hatin î Cengî Cihan î yekem û hatinî Berrîtanya bo nawçeke yekem hukumet î kurdî damezra be serokayetî Şêx Mehmûd Berzincî we Silêmanî bû be Paytext î em hukumete le Başûr î Kurdistan da. Gellêk piaw î kurd î roşinbîr lem şare da hellkewtûn ke xizmetyan be Kurdistan û kurd kirduwe we herweha her le konewe Paytext î Mîrnişînî Baban bû le Kurdistan da bo yekem car le sallî 1784 da dirûst kirawe lelayen diwa mîrî Baban .Silêmanî hêmîşe cêgay raperrînekan buwe le Kurdistan we be roşinbîrtirîn û kurdistanîtirîn şar da enrê le Kurdistan da. 1991 gel î kurd le başûr î kurdistan da raperrî û raperrîneke le parêzga y Silêmanîyewe destî pêkird diway şar î Ranye xellk î şar î Silêmanîş raperrîn we lewkatewe em şare azad e û bote şar î hemû kurdan î Kurdistan. {{bisoranî|سلێمانی}} [[kategorî:bajar]] {{bajar_kurd}} [[da:Sulaymaniyah]] [[de:Silemani]] [[en:Sulaymaniyah]] [[es:Suleimaniya]] [[fa:شهر سلیمانیه]] [[no:Suleimania]] [[sv:As-Sulaymaniyah]] 6349 19618 2005-10-05T08:37:24Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[êrîvan]] 6350 37543 2006-08-05T05:27:20Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Mehabad]] 6351 19617 2005-10-05T08:36:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[êrîvan]] 6353 19620 2005-10-05T08:38:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[êrîvan]] 6354 19625 2005-10-05T08:41:54Z Erdal Ronahi 2 Turkmenîstan çû cihê Turkmenistan #redirect [[Turkmenistan]] 6360 65864 2007-01-22T04:28:32Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९४५]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1940]] | [[1941]] | [[1942]] | [[1943]] | [[1944]] | [[1945]] | [[1946]] | [[1947]] | [[1948]] | [[1949]] | [[1950]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) *Di roja [[8]]. [[Gulan|Gulanê]] [[Şerê cîhanî yê duhem]] li [[Ewropa]] xilas bû. *Di roja [[2]]. [[Rezber|Rezberê]] [[Şerê cîhanî yê duhem]] li [[Asya]] jî xilas bû. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1945]] [[am:1945 እ.ኤ.አ.]] [[an:1945]] [[ar:1945]] [[ast:1945]] [[av:1945]] [[az:1945]] [[be:1945]] [[bg:1945]] [[bn:১৯৪৫]] [[bpy:মারি ১৯৪৫]] [[br:1945]] [[bs:1945]] [[ca:1945]] [[co:1945]] [[cs:1945]] [[csb:1945]] [[cv:1945]] [[cy:1945]] [[da:1945]] [[de:1945]] [[el:1945]] [[en:1945]] [[eo:1945]] [[es:1945]] [[et:1945]] [[eu:1945]] [[fa:۱۹۴۵ (میلادی)]] [[fi:1945]] [[fo:1945]] [[fr:1945]] [[frp:1945]] [[fur:1945]] [[fy:1945]] [[ga:1945]] [[gd:1945]] [[gl:1945]] [[he:1945]] [[hr:1945]] [[ht:1945 (almanak gregoryen)]] [[hu:1945]] [[hy:1945]] [[ia:1945]] [[id:1945]] [[ilo:1945]] [[io:1945]] [[is:1945]] [[it:1945]] [[ja:1945年]] [[jv:1945]] [[ka:1945]] [[ko:1945년]] [[ksh:Joohr 1945]] [[kw:1945]] [[la:1945]] [[lb:1945]] [[li:1945]] [[lmo:1945]] [[lt:1945]] [[lv:1945]] [[mk:1945]] [[ms:1945]] [[nah:1945]] [[nap:1945]] [[nds:1945]] [[new:ई सं १९४५]] [[nl:1945]] [[nn:1945]] [[no:1945]] [[nov:1945]] [[nrm:1945]] [[oc:1945]] [[os:1945]] [[pam:1945]] [[pl:1945]] [[pt:1945]] [[ro:1945]] [[ru:1945 год]] [[ru-sib:1945]] [[scn:1945]] [[se:1945]] [[sh:1945]] [[simple:1945]] [[sk:1945]] [[sl:1945]] [[sq:1945]] [[sr:1945]] [[su:1945]] [[sv:1945]] [[sw:1945]] [[te:1945]] [[tet:1945]] [[tg:1945]] [[th:พ.ศ. 2488]] [[tk:1945]] [[tl:1945]] [[tr:1945]] [[tt:1945]] [[uk:1945]] [[ur:1945]] [[uz:1945]] [[vec:1945]] [[vi:1945]] [[vls:1945]] [[wa:1945]] [[zh:1945年]] 6361 67185 2007-01-30T23:05:54Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[qu:Iskay Ñiqin Pachantin Maqanakuy]] ==Puxte== ===Ewropa=== Di [[1'ê rezberê]], [[1939]], [[Elmanyayê Nazî]], [[Adolf Hitler]] bi peymanaka [[Rûsya]] va êrîşa [[Polonya]] kir. [[3'ê rezbêrê]] de [[Brîtanya]] û [[Fransa]] ji [[Elmanya]] re qada şerê kir. Elmanya ji nişka ve [[Polonya]], [[Norwec]], [[Holanda]], [[Belçîka]] û [[Fransa]] [[1940]]an de, [[Yûgoslaviya]] [[Yewnanîstan]] jî [[1941]]an de dagirkirin. Di havînê 1941an de [[Elmanya]] êdî [[Fransa]] û bi piranî [[Ewropaya Rojhelat]] dest xwe xistî bû. Hitler çi qas xwest ku Brîtanya dagir bike jî, ji bo [[Royal Air Force]] benderên Elmanya bombe baran kirin, na kanî dest pê bika. [[22'ê pûşperê]], [[1941]]an de [[Hitler]] bi surprîzî dest bi [[Operasyona Barbarossa]], ango dagirkirina Rûsya kir. [[Elmanya]] di dawîya [[1941]]an de heta ber [[Moskova]] hat. Lê, paş re di [[Parastina Stalîngradê]] de bin ket û paş de vekêşîye. [[Artêşa Sor]] heta Berline pey artêşa Elmanya çû û talî di [[30 nîsanê]], [[1945]]an de Elmanya bi temamî bin xist. Wê demê de Dewletên Hevalbendî 1943an de [[Îtalya]] 1944an de Fransa li dagirkirna Elmanya filitand û li Berlînê gehîşte [[Rûsya]]. Dema Şerê cîhanî yê duyemîn de 4 milon [[Cû]] di [[Cenosîd]]ê(Jenocide) de hat kûştin. ===Asya û Pasîfîk=== Japonya di [[7'ê tîrmehê]], [[1937]]an de êrîşa [[Çîn]]ê kir. Di [[7'ê barfenbarê]], [[1941]]an de Japonya êrîşa [[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] kir. [[6'ê gelawêjê]], [[1945]]an de [[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] bomba atomê avêta [[Hiroşima]] û [[9'ê gelawêjê]] jî [[Nagasakî]]. Di [[15'ê gelawêjê]] de Japonya radest bû. ===Dawî=== Di wê Şerê de 62 milon kes mir. ==Berê Şerê, Sedeman Şerê== ==Kronolojîya Şerê== ===1939=== ===1940=== ===1941=== ===1942=== ===1943=== ===1944=== ===1945=== ==Mirîn, Winda== ==Encama Şerê== {{kurt}} [[kategorî:Dîrok]] [[Kategorî:şer]] [[af:Tweede Wêreldoorlog]] [[als:Zweiter Weltkrieg]] [[ang:Ōðru Woruldgūþ]] [[ar:حرب عالمية ثانية]] [[ast:Segunda Guerra Mundial]] [[az:II Dünya Müharibəsi]] [[ba:Икенсе донъя һуғышы]] [[be:Другая сусветная вайна]] [[bg:Втора световна война]] [[bn:দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]] [[br:Eil brezel bed]] [[bs:Drugi svjetski rat]] [[ca:Segona Guerra Mundial]] [[cs:Druhá světová válka]] [[cy:Yr Ail Ryfel Byd]] [[da:2. verdenskrig]] [[de:Zweiter Weltkrieg]] [[el:Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος]] [[en:World War II]] [[eo:Dua mondmilito]] [[es:Segunda Guerra Mundial]] [[et:Teine maailmasõda]] [[eu:Bigarren Mundu Gerra]] [[fa:جنگ جهانی دوم]] [[fi:Toinen maailmansota]] [[fr:Seconde Guerre mondiale]] [[fy:Twadde Wrâldkriich]] [[ga:An Dara Cogadh Domhanda]] [[gl:Segunda Guerra Mundial]] [[gn:Ñorairõ Guasu]] [[he:מלחמת העולם השנייה]] [[hi:द्वितीय विश्वयुद्ध]] [[hr:Drugi svjetski rat]] [[hu:II. világháború]] [[ia:Secunde Guerra Mundial]] [[id:Perang Dunia II]] [[io:Duesma Mondo-milito]] [[is:Seinni heimsstyrjöldin]] [[it:Seconda guerra mondiale]] [[ja:第二次世界大戦]] [[ka:მეორე მსოფლიო ომი]] [[ko:제2차 세계 대전]] [[la:Bellum Orbis Terrarum II]] [[lb:Zweete Weltkrich]] [[li:Twiede Wereldoorlog]] [[lt:Antrasis pasaulinis karas]] [[lv:Otrais pasaules karš]] [[mk:Втора Светска војна]] [[mr:दुसरे महायुद्ध]] [[ms:Perang Dunia II]] [[mt:Tieni Gwerra Dinjija]] [[nah:Inic ōme Cemānāhuac yāōyōtl]] [[nds:Tweete Weltkrieg]] [[nl:Tweede Wereldoorlog]] [[nn:Andre verdskrigen]] [[no:Andre verdenskrig]] [[pl:II wojna światowa]] [[pt:Segunda Guerra Mundial]] [[qu:Iskay Ñiqin Pachantin Maqanakuy]] [[ro:Al doilea război mondial]] [[ru:Вторая мировая война]] [[scn:Secunna guerra munniali]] [[sh:Drugi svetski rat]] [[simple:World War II]] [[sk:Druhá svetová vojna]] [[sl:Druga svetovna vojna]] [[sq:Lufta e Dytë Botërore]] [[sr:Други светски рат]] [[sv:Andra världskriget]] [[sw:Vita Kuu ya Pili ya Dunia]] [[ta:இரண்டாம் உலகப் போர்]] [[th:สงครามโลกครั้งที่สอง]] [[tl:Ikalawang Digmaang Pandaigdig]] [[tr:II. Dünya Savaşı]] [[uk:Друга світова війна 1939—45]] [[ur:دوسری جنگ عظیم]] [[vi:Đệ nhị thế chiến]] [[wa:Deujhinme guere daegnrece]] [[yi:דער צווייטער וועלט קריג]] [[zh:第二次世界大战]] [[zh-min-nan:Tē-jī-chhù Sè-kài Tāi-chiàn]] [[zh-yue:第二次世界大戰]] 6362 25575 2006-01-25T17:54:22Z Sebjarod 318 redirect [[Polonya]] #REDIRECT [[Polonya]] 6363 44340 2006-08-30T20:52:04Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Elmanya]] 6364 56264 2006-11-13T16:37:47Z Erdal Ronahi 2 Zimanê elmanî çû cihê Zimanê almanî '''Almanî''' (ya '''elmanî''') zimanê welatê [[elmanya]] û çend welat ên din li [[Ewropa]] ye, wek [[Nemsa]], [[Luksemburg]] û [[Siwîsra]]. {{InterWiki|code=de|elmanî}} [[Kategorî:Ziman]] {{kurt}} 6365 19680 2005-10-08T12:30:16Z Erdal Ronahi 2 Ev jixwe hebû! #redirect [[Zimanê îngilîzî]] 6366 19673 2005-10-07T14:23:32Z Diyako 273 6367 37609 2006-08-05T05:33:38Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Zimanê elmanî]] 6368 49522 2006-10-07T14:19:43Z Erdal Ronahi 2 #[[Şerê cîhanî yê yekemîn]] #[[Şerê cîhanî yê duyemîn]] {{cudakirin}} 6369 22015 2005-12-02T00:33:45Z Erdal Ronahi 2 Fevzi Özmen çû cihê Fevzî Özmen '''Fevzi Özmen''' nivîskarekî Kurd e. ji [[Bakurê Kurdistanê]], Ji hêrêma Serhedê, ji navçeya Çatê ku girêdayî Erzoromê, ye. Ji sala [[1975]]-an û vir de [[helbest]], [[çîrok]] û [[roman|romanan]] dinivîse. Gelek nivîsên wî ji bo çapê amade ne. Lê hetanî roja îro, tenê pitûkeke wî ya çîrokan bi navê «Sîyên Şikestî“ di Îlona [[2005]]-an de, li Stembolê ji aliyê "[[Weşanên Pêrî]]" de hatiye çapkirin. Nivîskar li Almanyayê dijî û karê xwe yê nivîsê didomîne. ==Berhem== * [[Sîyên Şikestî]] [[Kategorî:Nivîskar|Özmen, Fevzi]] 6370 19691 2005-10-08T13:02:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Awustralya]] 6372 21158 2005-11-13T12:02:12Z Erdal Ronahi 2 +wêne [[Wêne:Rojniviskadineki.jpg|thumb|Afîşa Festîvala Ankara 2005]] '''Rojnivîska Dînekî''' (1835) lîstîkeke [[Gogol]] e. Ji aliyê [[Tiyatroya Avesta]] li kurdî hat wergerandin. [[kategorî:Şano]] 6373 60792 2006-12-19T11:48:22Z Erdal Ronahi 2 '''Nîkolay Gogol''' ([[1809]]-[[1852]]) nivîskarekî [[rûs]] e. Gogole nivîskarê [[Rojnivîska Dînekî]] ye. [[kategorî:Nivîskar]] [[kategorî:Nivîskarên rûs]] 6374 19698 2005-10-08T13:15:04Z Erdal Ronahi 2 Gogol çû cihê Nîkolay Gogol #redirect [[Nîkolay Gogol]] 6375 19700 2005-10-08T13:16:57Z Erdal Ronahi 2 Tiyatroya Avesta çû cihê Şanoya Avesta [[Şanoya Avesta]] komeke tiyatroyê ye. Avesta li [[Tirkiye]] û [[Kurdistan|Kurdistanê]] çalak e. [[kategorî:Şano]] 6376 19701 2005-10-08T13:16:57Z Erdal Ronahi 2 Tiyatroya Avesta çû cihê Şanoya Avesta #redirect [[Şanoya Avesta]] 6377 56466 2006-11-14T11:28:36Z Erdal Ronahi 2 '''Şar''' albumeke [[Koma Azad]] e. Weylo weylo, weylo weylo Daye xerîb im. daye Sara bûka min reş e weylo weylo, weylo weylo Gundiyan girtî meş e, daye xerîb im. daye Wey malîno kura çaye Tape, Qerse Wey gundîno kura çaye Tape, Qers Wey la kule tu bi kul bî bikevî mala bave davvete Silingi bes e vvee eman şare eman şare Derde şare wee li min bûye dendika jehre Sara bûka min sor e, vveylo vveylo, vveylo vveylo Gundiyan girtî dor e, daye xerıb im, daye Wey malîno sara sere min gevez e Wey gundîno sara sere min gevez e Welle sara sere min dane sere bûka teze Eman şare eman şare Derde şare li min bûye dendika jehre Sara bûka min spî ye vveylo vveylo, vveylo vveylo Xeliya xwe daniye. daye xerîb im, daye Wey malîno sara sere min maden e Wey gundîno sara min maden e Welle îro reşe sara min badane Eman şare eman şare Derde şare li min bûye dendika jehre [[Kategorî:albûm]] 6381 47765 2006-09-17T21:33:20Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Mahmut Aydin92.JPG|thumb|Mahmut Aydin]] '''Mahmut Aydin''' nivîskar û mamosteyê zimanê kurdî ye. Aydin di sala 01.01.1967 de li [[Gundê Şêxo]] (mezraya [[Gundê Avakor]]) ku li ser navçeya Tatosa Erziromê ye, hatiye dunê. Wî li gundê xwe dibistana seretayî qedandiye. Dû re dibistana navendî (Tatos), lise (Erzirom) û [[Zankoya Dokuz Eylûl]]/Fakulteya Perwerdeyê ya Bucayê, beşa Mamostetiya Erdnîgariyê (Izmir-TR) qedand. Mahmut Aydin ji sala [[1994]] vir de li Almanyayê dijî û ew ji sala 2001 vir de hemwelatê Almanya ya Federal e. Aydin Ji sala 1998 vir de jî mamostetiya zimanê dayîkê dike. Ew bi karên perwerdeyê re mijûl e. Ji bo ku zarokên Kurd zimanê xwe hîn bibin, wî du pirtûkên dersê ji bo polên 1. û 2. amade kirine û li ser berhemên nû xebata xwe dimeşîne. Ji bilî karên perwerdeyê, ew helbestan jî dinivîse. Gelek helbestên wî di malperên internetê û kovarên wêjeyî de hatine weşandin. [[Kategorî:mamoste|Aydin, Mahmut]] [[Kategorî:kurd|Aydin, Mahmut]] 6383 47738 2006-09-17T20:44:34Z Mahmut Aydin 293 [[Wêne:Siyen sikesti.jpg|thumb|Berga Sîyên Şikestî]] '''Sîyên Şikestî''' pirtûkeke [[Fevzî Özmen]] e. Gelo Fevzî Ozmen çima heta nuha karê wêjevaniyê neda pêşiya xwe û ji xwe re nekir armanc? Helbet sedemên vê bêşansiya wêjeya Kurd hene. Ew şayesandina wî ya herikbar, ew zimanê bi letif û bi naz, divê ji zû de biketa xizmeta wêjeya Kurd! [[Kategorî:Pirtûk]] 6386 62635 2007-01-02T00:34:08Z Cyrus the virus 619 '''Qeses''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e û li bajarê [[Mekkê]] hatiye danin. Ji 88 ayetan pêk tê. [[Sûre]] navê xwe ji peyva zimanê [[erebî]] "el-Kasas" di ayeta 25 emin digirî. Kasas bi [[kurdî]] tê mana "bûyeran, çivrokan" û ji bûyerên di Quran ê da tê gotin. Di Sûreyê da zarokatiya Hz. [[Mûsa]], pêxambertiya wî, derketina wî bi [[Zarokên Israil]] ji welatê [[Misir]] ê û xendiqandina [[Firavûn]] û artêşa wî derbaz dibin. Dûra jî Sûre qala [[Karûn]] dike, ku yê gellekî dewlemend bû û ji bona mal û milkê xwe li dijî [[Xwedê]] derket. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة القصص]] [[en:Al-Qisas]] [[id:Surat Al Qashash]] [[ms:Surah Al-Qasas]] [[nl:Soera De Vertelling]] 6387 62636 2007-01-02T00:35:26Z Cyrus the virus 619 '''Enkebût''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Li bjarê [[Mekkê]] wahî kirin û bi temamî 69. ayete. Sûre navê xwe ji peyva di sûreya 41 emin girtiye. "Ankebût" di zimanê me da tê mana "pindepîr, pîrik". Sûre qala çend mijarên baweriyê wekî yekbûna [[Xwedê]], [[pêxamber|pêxambertî]] û jiyana li dû mirinê dike. Çivrokên bi fêre yên Hz. [[Nûh]], [[Îbrahîm]], [[Lut]] û [[Şû’eyb]] yek ji mijarên sûreyê ne. Dûra bûyerên ku hatine li serê gellê [[Ad]] û [[Semûd]] jî di sûreyê da tên zimîn. Di dawîyê Xwedê bala mirovan dikşinî li ser jiyana [[Karûn]] û [[Haman]], ku yên di dirokê da bi dewlemendiya xwe har û bitir bûn. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة العنكبوت]] [[en:Al-Ankabut]] 6388 20605 2005-10-28T19:05:04Z Erdal Ronahi 2 '''Peymana Kevin''' beşa pêşî ya Kitêba Pîroz e. Beş û pirtûkên Peymana Kevin ev in: [[Tewrat]]: Destpêkirin / Derketin / Qanûna Kahîntiyê / Hijmartin / Dubarekirina Şerîetê [[Pirtûkên dîrokî]]: [[Yêşû]] / [[Hukumdar]] / [[Rût]] / [[Samûêl]] I+II / [[Padîşah]] I+II / Dîrok I+II / [[Ezra]] / [[Nehemya]] / [[Ester]] [[Pirtûkên helbestî]]: [[Eyûb]] / [[Zebûr]] / [[Gotinên Silêman]] / [[Zanebêj]] / [[Strana Stranan]] [[Pirtûkên Pêxemberan]]: Îşaya / Yêremya / Lorînên Yêremya / Hezekiyêl / Daniyêl / Hoşêya / Yoêl / Amos / Obedya / Ûnis / Mîxa / Nehûm / Habaqûq / Sêfanya / Hagay / Zekerya / Melaxî Ew pirtûk hemû berî hatina Îsa Mesîh bi zimanê Îbranî an Aramî hatine nivîsandin. [[Kategorî:Pirtûk]] [[Kategorî:Ol]] 6389 58963 2006-11-29T22:40:53Z Tintazul 662 +iw '''Zebûr''' pirtûkeke [[Peymana Kevin]] e ku tê de 150 stranên ruhanî (Zebûr) hatin berhevkirin. 73 Zebûr ji aliyê [[Dawid]] (li dor 1000 B.Z.) ve hatin nivîsandin. Navên nivîskarên din ên naskirî ev in: *[[Asaf]] (12 Zebûr) *[[Kurên Korax]] (10 Zebûr) *[[Mûsa]] (1 Zebûr) *[[Silêman]] (1 Zebûr) *[[Heman]] (1 Zebûr) *[[Etan]] (1 Zebûr) 51 Zebûr bê navê nivîskar hene. Zebûra herî kevin Zebûra 90 e, nivîskarê wê Mûsa ye. Zebûrên herî nû Zebûra 126 û 137 in (li dor 500 B.Z.). Li gor dabaşên wan çend cûreyên Zebûran hene: * Zebûrên ku pesnê Xwedê didin, an jê re şikir didin * Zebûrên tobekirinê (mirov di wan de ji Xwedê afûbûna gunehan dixwaze) * Zebûrên hîndariyê * Zebûrên dîrokî (ji bo karên Xwedê yên dîrokî pesnê wî didin) * Zebûrên ji bo padîşah * Zebûrên ji bo cejnan [[Zebûra 23]] belkî ya herî bi nav û deng e: Zebûra Dawid 1 Xudan şivanê min e, Tiştek ji min kêm nabe. 2 Ew min li nav mêrga nû dide mexel, Û li ber ava rihet rêve dibe. 3 Ew dilê min nû dike, Û di ber navê xwe de, di riya rast de rêberiya min dike. 4 Erê, ez di geliyê siha mirinê de bigerim jî, Ez ji xerabiyê natirsim, çimkî tu bi min re yî. Gopal û şivdarê te, dilgeşiyê didin min. 5 Li pêş dijminên min, tu sifrê datînî ber min. Tu dohn li serê min didî. Fincana min tije ye, ser re tavêje. 6 Erê, di hemû rojên jiyana min de Qencî û kerem wê hevaltiya min bikin Û di hemû rojan de ezê di mala Xudan de rûnim. [[Kategorî:ol]] [[af:Psalms]] [[bg:Псалми]] [[cs:Kniha žalmů]] [[de:Buch der Psalmen]] [[en:Psalms]] [[eo:Psalmo]] [[es:Salmos]] [[fi:Psalmien kirja]] [[fr:Livre des Psaumes]] [[he:תהילים]] [[id:Mazmur]] [[it:Salmi]] [[ja:詩篇]] [[jv:Masmur]] [[ko:시편]] [[la:Liber Psalmorum]] [[ln:Nzembo]] [[nl:Psalmen]] [[nn:Salmane]] [[no:Salmenes bok]] [[nrm:Sieaume]] [[pl:Księga Psalmów]] [[pt:Salmos]] [[ru:Псалом]] [[sk:Kniha žalmov]] [[sl:Psalm]] [[sr:Псалми]] [[sv:Psaltaren]] [[zh:詩篇]] 6390 66920 2007-01-28T20:19:44Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Musa]] '''Mûsa''' / Musa Mana peyva "Mûsa" bi Îbranî ev e: "ji avê derxistî". Mûsa di [[Peymana Kevin]] de mirovê herî bi nav û deng e. Ew rêber, [[pêxamber]], dîrokvan, qanûndanêr û navberkarê di nav [[Xwedê]] û gellê xwe bû. Li ser wî hat gotin, ku di nav mirovan de yê herî nefsbiçûk ew bû (Hijmartin 12:3). == Çavkanî == Çavkaniyên herî kevin ên li ser jiyana Mûsa, kitêbên [[Tewrat|Tewratê]] ne. == Mûsa di [[Tewrat|Tewratê]] de == Di dema [[Ûsif]] ê kurê Ya’qûb de, bavkalên gelê [[Îsrail]] hatî bûn Misirê û gelê Îsrail ji bo çar sed salan li wir ma. Mûsa di dawiya wê demê de li Misirê çê bû (Derketin 2). Di wê demê de [[Firawun]] (padîşahê misiriyan) gelek zordarî li gelê Îsrail kir: Wî emir dabû ku hemû kurên gelê Îsrail piştî çêbûnê bên kuştin. Dê û bavê Mûsa yê biçûk, ew di selikekê de di nav çîtikên tenişta çemê [[Nîl|Nîlê]] de veşartin. Li wir keça Firewn ew dît, xwedî kir û wek kurê xwe qebûl kir, ew bir qesra Firewn. Çaxê Mûsa çil salî bû, wî bi çavê xwe dît ku yekî Misrî li Îsrailiyekî dixe. Mûsa hêrs ket, yê Misrî kuşt û revî çola [[Midyan|Midyanê]], li wir bû [[şivan]]. Wî ji xwe re jinek anî (Zipora) û du kurên wî çêbûn (Gerşom û Eliyezer). Piştî çil salan Xwedê li çolê jê re xuya bû (Derketin 3) û ew şand Misrê, da ku gelê xwe rizgar bike. Pêşî Mûsa qet nexwest û bi Xwedê re ket peyvînê, lê piştre qebûl kir û bi birayê xwe [[Harûn]] re çû ber Firewn. Wek ku Xwedê ji wan re gotî bû, Firewn nexwest gelê Îsrail berde. Hingê Xwedê deh belayên giran şandin ser diyarê Misriyan (Derketin 7-12), heta ku Firewn û hemû Misriyan hêvî ji gelê Îsrail kir, ku ew ji Misir ê derkevin. Mûsa bû rêberê gelê xwe û ew di [[Deryaya Sor]] re birin çola [[Sînay| Sînayê]]. Li wir Xwedê daket ser çiyayê [[Horeb|Horebê]] / [[Sînay|Sînayê]] û di nav ewr, agir û mijê de ji wan re xuya bû. Wî bi destê Mûsa li ser nivîsdekên kevirîn her deh [[Emrên Mezin]] da wan (Derketin 20). Xwedê gelek qanûnên din jî bi destê Mûsa dan gelê xwe («[[Şerîeta Mûsa]]») û li wir peymana xwe bi wan re girêda. Lê gelê Îsrail guhdarî nekir, golikekî zêrîn çêkir û wek ku biperizin Xwedê perizîn wî (Derketin 32). Mûsa ji Xwedê hêvî kir ku ew gelê xwe helak neke û Xwedê ev daxwaza Mûsa qebûl kir. Li çola Sînayê [[perestgeh|perestgeha]] wan a yêkemîn hat çêkirin (Derketin 25-40); heta dema [[Silêman]] padîşah ew cadir bû. Kurên Harûn bûn kahîn û Harûn bi xwe bû serokê kahînan. Çaxê nêrevan (casûs) bi tirseke mezin ji welatê [[Kenan|Kenanê]] vedigeriyan, xelkê dîsa bawariya xwe bi Xwedê neanî û Xwedê nehişt ku ew bikevin welatê sozdayî Kenan (Hijmartin 13-14); ew çil salan di çolê de digeriyan. Di wan hemû salan de Mûsa rêberê wan bû. Çend caran jî mirov li hember Mûsa rabûn û nexwestin rêberiya wî qebûl bikin (birayê wî Harûn û xwişka wî Meryem (Hijmartin 12), Korax, Datan û Abîram (Hijmartin 16)). Wî bi xwe jî carekê guhdarî nekir (Hijmartin 20) û ji ber vê yekê Xwedê destûr neda wî ku ew bi xwe bigihîje welatê Kenan ê. Ji çiyayê [[Nebo|Neboyê]] (li [[Urdun|Urdunê]]), Xwedê ji Mûsa re welatê sozdayî nîşan da. Hingê Mûsa – emrê wî 120 salî bû – mir û Xwedê bi xwe ew veşart (Dubarekirina Şerîetê 34). Mûsa nivîskarê [[Zebûr|Zebûra]] 90 e û wî Şerîeta Xwedê nivîsand, an da nivîsandin. Di Peymana Kevin de di van kitêban de li ser Mûsa tê gotin: Yêşû, Samûêl I, Padîşah I+II, Nehemya, Zebûr, Îşaya pêxember, Yêremya pêxember, Daniyêl pêxember, Mîxa pêxember, Melaxî pêxember. Mûsa pêxemberekî mezin tê hesabkirin û wî li ser [[Mesîh]] jî weha pêxamberîtî kir: «Xudan Xwedayê we wê ji nav birayên we, ji we re pêxemberekî wek min rake. Ew her çi ji we re bêje, divê hûn guhdariya wî bikin. Îcar her kesê ku guhdariya wî pêxamberî neke, wê ji nav gel bê derxistin û helak bibe.» (Dubarekirina Şerîetê 18:15-16) Îcar çaxê [[Îsa]] Mesîh li ser vê dinyayê bû, Mûsa li ser çiyayekî jê re xuya bû û bi wî re peyivî (Metta 17). == Zebûra Mûsa == Zebûr 90 Duaya Mûsa 1 Ya Xudan, di hemû dewran de Tu ji me re mesken bûyî; 2 Hê çiya çênebûn, Hê te erd û dinya neafirandin, Ji bêdestpêkê heta bêdawiyê tu Xwedê yî 3 Tu mirovan li axê vedigerînî, Û tu dibêjî: „Ya kurên Adem, vegerin." 4 Ji ber ku li ba te hezar sal wek roja duh ya bihûrî, Û wek nobetek ya şêvê ye. 5 Tu wan dimalî, dibî, ew dibin wek xewnê; Ew wek wî giyayê ne ku sibehî şîn dibe. 6 Sibehî kulîlk dide û mezin dibe; Êvarê tê dirûn û hişk dibe. 7 Bi hêrsa te em wêran dibin, Û bi xezeba te em dibizdîn. 8 Te neqenciyên me danîn ber xwe Û te gunehên me yên veşartî danîn ber ronahîya rûyê xwe. 9 Ji ber ku hemû rojên me bi xezeba te diçin Û salên me wek bîhnkişandinekê derbas dibin. 10 Rojên emrê me heftê sal in Û bi qewetê ew bibin heştê sal jî, Dîsa bengîtiya wan ked û keder e; Çimkî zûka dibihûre û em jî difirin, diçin. 11 Qeweta xezeba te kî dizane? Û li gor ku divê mirov ji te bitirse, hêrsa te kî dizane? 12 Hijmartina rojên me wisa hînî me bike Ku em bibin xwediyê dilê şehreza. 13 Vegere ya Xudan, ma heta kengê ...? Rehmê li xulamên xwe bike. 14 Sibehî me bi kerema xwe têr bike, Da em di hemû rojên xwe de dilgeş û şa bibin. 15 Li gor wan rojên ku te em xistin nav kederan, Li gor wan salên ku bela hatin serê me, me dilgêş bike. 16 Bila karên te ji xulamên te re bên dîtin Û mezinahiya te li ser zarokên wan bixuye. 17 Bila qenciya Xudan Xwedayê me li ser me be, Û karên destên me ji me re qayîm bike. Erê, karên destên me qayîm bike. == Mûsa di [[Peymana Nû]] de == Di Peymana Nû de 80 caran behsa Mûsa tê kirin. a) Mûsa wek pêxemberê Xwedê tê qebûlkirin: "Şerîet bi destê Mûsa hat dayîn" (Yûhenna 1:17). Şerîeta Mûsa jî ji aliyê Mesîh hat qebûlkirin: "Nefikirin ku ez hatime Şerîetê û nivîsarên pêxemberan ji holê rakim. Ez nehatime ku ji holê rakim, lê ez hatime ku temam bikim. Beriya ku erd û ezman bibihûre, herfek an nuqteyeke biçûk ji Şerîetê winda nabe, heta ku her tişt bê cih." (Metta 5:17-18) b) Îsa dibêje ku Mûsa li ser Mesîh pêxemberîtî kiriye: - Piştî mirin û rabûna xwe, Îsa ji şagirtên xwe re şîrove dike ku her tiştê ku Mûsa û pêxemberan li ser wî gotine, hat cih (Lûqa 24:27). - Îsa ji Cihûyan re got: "Eger we ji Mûsa bawer bikira, weyê ji min jî bawer bikira, çimkî wî li ser min nivîsiye." (Yûhenna 5:46) c) Mirovên din jî ev yek qebûl kirin: - Filîpos Natanyêl dît û jê re got: "Me ... Îsayê Nisretî dît, yê ku Mûsa di Şerîeta xwe de û pêxemberan li ser nivîsîne." (Yûhenna 1:45) - Cihûyan got: "Bi rastî jî ew pêxemberê ku wê bihata dinyayê, ev e!" (Yûhenna 6:14) Bi vê yekê wan gotina Mûsa a li ser Mesîh qebûl kir: "Ev, ew Mûsa ye ku ji zarokên Îsraêl re got: ‹Xwedê wê ji nav birayên we pêxemberekî wek min ji we re rake› (ji: Dubarekirina Şerîetê 18:15)." (Karên Şandiyan 7:37) d) Mesîh ji Mûsa meztir e: "Şerîet bi destê Mûsa hat dayîn, kerem û rastî bi destê Îsa Mesîh hatin." (Yûhenna 1:17) "Her kesê ku baweriyê bi Îsa tîne, ji wan hemû tiştên ku bi Şerîeta Mûsa we nikaribû hûn bê sûc bibin, rastdar derdikeve." (Karên Şandiyan 13:39) Tu kes nikare Şerîeta Mûsa ji sedî sed pêk bîne, loma xizmeta Mûsa "mirin aniye" (Korîntî II, 3:7); lê Mesîh hat ku jiyana herheyî bide mirovan: "Vejîn û jiyan ez im. Yê ku bawerî bi min anîbe, miribe jî ewê bijî." (Yûhenna 11:25) == Mûsa di Quranê de == Di Quranê de jî çend caran behsa Mûsa û serhatiyên wî tê kirin (Sûra 2; 5; 7; 18; 20; 28; 40) [[Kategorî:Pêxember]] [[ar:موسى]] [[br:Moizez]] [[bs:Musa]] [[ca:Moisès]] [[cs:Mojžíš]] [[da:Moses]] [[de:Mose]] [[el:Μωυσής]] [[en:Moses]] [[eo:Moseo]] [[es:Moisés]] [[et:Mooses]] [[fi:Mooses]] [[fr:Moïse]] [[gd:Maois]] [[he:משה]] [[hi:मूसा]] [[hr:Mojsije]] [[hu:Mózes]] [[id:Musa]] [[it:Mosè]] [[ja:モーセ]] [[ka:მოსე]] [[ko:모세]] [[la:Moyses]] [[lt:Mozė]] [[ms:Nabi Musa a.s.]] [[nl:Mozes]] [[no:Moses]] [[pl:Mojżesz]] [[pt:Moisés]] [[ru:Моисей]] [[sh:Mojsije]] [[simple:Moses]] [[sk:Mojžiš]] [[sr:Мојсије]] [[sv:Mose]] [[ta:மோசே]] [[tr:Musa]] [[uk:Мойсей]] [[yi:משה רבינו]] [[yo:Mósè]] [[zh:摩西]] 6393 62637 2007-01-02T00:36:31Z Cyrus the virus 619 '''Rûm''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e û li bajarê [[Mekkê]] hatiye danin. [[Sûre]] ji 60 ayetan pêk tê û nave xwe ji peyva “er-Rûm” di ayeta duyemin da girtiye. Sûre qala roja qiyametê, hêz û yekbûyina [[Xwedê]] û eşira [[Qûreyş]] dike, kû yê di dema [[Mihemmed Pêxamber]] da li dijî ola [[Îslam]] ê derketî bû. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الرّوم]] [[en:Ar-Rum]] 6394 65010 2007-01-17T08:17:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:سورة لقمان]], [[en:Luqman (sura)]], [[nl:Soera Luqman]] {{ev gotar|li ser pexemberê Loqman e. Ji bo wateyên din a "Loqman", li [[Loqman (cudakirin)]] binihêre.}} '''Loqman''' [[pêxember]]ekî navê xwe di [[Quran]]ê de derbaz dibe ye. [[kategorî:Pêxember]] {{kurt}} [[ar:سورة لقمان]] [[en:Luqman (sura)]] [[nl:Soera Luqman]] 6395 62639 2007-01-02T00:37:17Z Cyrus the virus 619 '''Secde''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Li bajarê [[Mekkê]] hatiye danin û bi temamî 30 ayete. Sûre navê xwe ji ayeta 15 emin girtiye ku yê ji bawermendan tenê ji [[Xwedê]] ra perestinê ferman dike. Sûre qala hêza Xwedê, roja dawiyê, pirtûkên Xwedê, [[pêxamber|pêxamberan]] û afirandina [[mirov|mirovan]] dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة السجدة]] [[en:As-Sajda]] [[nl:Soera De Aanbidding]] 6396 63005 2007-01-04T14:03:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:Ahzab Suresi]] '''Ehzab''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Li bajarê [[Medînê]] hatiye danin û bi temamî 73 ayete. [[Sûre]] navê xwe ji peyva „el-Ahzab“ di ayetên 20 emin û 22 yemin girtiye. Peyv bi zimanê [[kurdî]] tê mana „[[komal]]“. Sûre bi giranî qala şerê [[Hendek]] û şerê [[Benî Kureyza]] dike ku yê li dema [[Mihemmed Pêxamber]] da hatine kirin. Hinek fermanên [[Xwedê]] li ser jiyana malbatî jî di sûreyê da derbaz dibin. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الأحزاب]] [[en:Al-Ahzab]] [[nl:Soera De Partijscharen]] [[tr:Ahzab Suresi]] 6398 50380 2006-10-10T16:05:52Z Erdal Ronahi 2 '''Zêtkan''' (tr: ''Eleşkirt'') navê navça [[Elajgir]] a [[Agirî|Agiriyê]] ye û bi zimanê [[hayî]], ango [[êrmenî]] ye; Zetikyan (Êrmenî). Beriya tevkuştina gellê [[êrmen]], li Elajgir ê êrmen û [[kurd]] bi hev ra dijiyan. Piştî tevkuştina wan, Komara [[Tirkiye]] yê [[tirk]] li gundên êrmen da dan runiştandin. Îro li [[Zêtka]] (Gellê Elajgirê ji bajarê xwe re wisa dibêjin) ti êrmen tunin. [[Mahacir]] (Tirkên ji derve hatin anîn) di dewsa wan de li gundên wan, di xaniyên wan de dijîn. Gund û bajarên êrmenan: [[Zetikyan]], [[Hemzikyan]], [[Remikyan]], [[Xweşyan]], [[Xanzir]] hwd. Çemmên Êlajgir ê: Çemê [[Şeryan]] ê di deşta şeryanê de dikişe, [[çemmê Çetelê]] ji [[Kosedag]] ê tê û ji [[Kaşesor]] ê ve digihîje nav bajêr. [[Wêne:zedkan.jpg]] [[kategorî: Navçeya Agiriyê]] 6399 61584 2006-12-24T19:09:33Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nl:Amediye]] '''Amedî''' li devera [[Behdînan]]ê bajarekî biçûk e. Di serdema [[Mîrîtiya Badînan]] de [[paytext]]î kiriye. Li Amediyê nêzîkî 5000 kes dijîn. Amêdîyê bajêrkekê Kurdistana başûre. Amêdîyê di kevîte di nav sinûrê Badînan da. Daniştîyên vî bajêrkî nêzîkî 6000 kesane. Di serdemê mîrnişîna Badînan da Amêdîyê paytextê vê mîrnişînê bo. {{bajar_kurd}} [[kategorî:bajar]] {{kurt}} [[de:Amedî]] [[en:Amedi]] [[nl:Amediye]] [[no:Amediye]] 6401 63221 2007-01-05T14:23:49Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: am, an, bxr, fa, kl, mg, mk, mt, na, ne, qu, te, tk, ve, zh-min-nan, zu تعديل: ar, arc, bg, bn, hy, ko '''Îsa(Kurdî Eso)''' 2000 sal berê li Fîlîstîn hatiye dinyayê û ji aliyê dûgela Roma hatiyê kuştin. Li gora [[Xiristiyan|xiristiyanan]], Îsa kurê [[xwede|xwedê]] ye. Jê re '''îsah Mesîh''' dibêjin. Li gora misilmanan, Îsa peygamberekî girîng e. Mana peyva "Îsa" (bi Îbranî: "Yêşûya") ev e: "Xudan xilas dike". Mana peyva "'''Mesîh'''" bi Îbranî ev e: "yê rûnkirî / yê dohnkirî / yê meshkirî". Çaxê yek dibû padîşah, an pêxember, an serokkahîn, ew dihat meshkirin, yanî rûnekî taybetî li serê wî dihat dan. Mana peyva "Mesîh" bi Yewnanî "XRISTOS" e. == Serkanî == Serkaniyên li ser jiyana Îsa Mesîh ên herî girîng û kevin, nivîsarên Metta, Marqos, Lûqas û Yûhenna ne. Metta û Yûhenna şagirtên Îsa Mesîh bûn; Marqos û Lûqa şagirtên Mesîh rû bi rû naskirin. == Jiyana Îsa Mesîh == Îsa Mesîh li welatê Îsraêl, li Beythlemê (bajarê Dawid) ji Meryema keçik çêbû (Metta 1) û li bajarê Nisretê mezin bû. Çaxê [[Yûhennayê imadkar]] derket û xelk imad dikir, Îsa jî hat ba wî û ji aliyê wî ve hat imadkirin (Metta 3). Di wê gavê de Ruhê Xwedê li ber çavê hemûyan hat ser Îsa û li ser wî ma. Piştî vê yekê Îsa ji aliyê Îblîs ve hat ceribandin, lê bi ser ket û ma bê guneh (Metta 4). Îsa ji bo sê salan li Celîlê, li Cihûstanê û li derên din Mizgîniya Xwedê da bihîstin. Bi ser ku wî peyva Xwedê ji gel re digot û gelek keramet jî dikirin, li dawiyê gelê wî ew red kir. Çaxê ew hat [[Orşelîmê]] (Qudsê), ew li gor daxwaza serwerên Cihûyan ji aliyê Romayiyan ve hat xaçkirin (Metta 27). Wek ku wî berê gotibû, piştî sê rojan ew ji nav miriyan rabû (Metta 28), xwe nîşanî şagirtên xwe da û piştî çil rojan vegeriya ezmên (Karên Şandiyan 1). Wî soz da ku ewê li dawiya demê vegere û wan ên ku li pey wî diçîn, bibe ba xwe (Yûhenna 14:1-4). Di Roja Dawî de ewê dîwana hemû mirovan bike (Metta 24-25). == Şagirtên Îsa Mesîh == Îsa Mesîh diwanzdeh şagirt hilbijartin, da ku ew tevî wî bin û ji wî hîn bibin (Metta 10:1-4). Piştî hilkişîna Îsa Mesîh a ezmên, Xwedê Ruhê Pîroz da wan (Karên Şandiyan 2) û bi qewata Ruhê Xwedê ew çûn her derê û Mizgîniya Îsa Mesîh didan bihîstin (Karên Şandiyan 8-28). Di nav şagirtan de yên herî nasdar ev in: Petrûs, Aqûb û Yûhenna. Îro li hemû dinyayê ji du milyar mirovan bêtir Xiristiyan hene; heyf û mixabin gelek ji wan ji hînkirina Îsa Mesîh dûr ketine. == Hindareya Îsa Mesîh == Îsa Mesîh Mizgîniya hatina «Padîşahiya Xwedê» dida (Metta 4:17). Pêxemberên berê gotibûn ku Xwedê wê xilaskarekî (Mesîh) bişîne û di dema Îsa de, gelek mirov li hêviya vî Mesîhê Xwedê bûn. Îsa got ku ew bi xwe ew Mesîh e (Yûhenna 4:25-26). Keramet û gotinên wî yên bi qewet ev yek eşkere dikirin: Wî gelek mirovên nexweş sax kirin û sê mirovên mirî rakirin (Metta 9; Lûqa 7; Yûhenna 11). Wî dikarî gunehên mirovan jî efû bike (Metta 9). Îsa dixwest ku mirov tobe bike, ji gunehê xwe vegere û jiyaneke nû bistîne (Marqos 1:14-15). Yê ku Mizgîniya Mesîh a li ser Padîşahiya Xwedê qebûl dikir, diviyabû Îsa Mesîh Xudanê xwe jî qebûl bike. Îsa ji şagirtên xwe re li ser jiyaneke nû digot a ku li gor daxwaza Xwedê ye (Metta 5-7) û gelek caran bi meseleyan hînî wan dikir (Metta 13; Lûqa 15). Di [[Tewrat|Tewratê]] de emrê herî mezin ev e: «Ji Xudan Xwedayê xwe bi hemû dilê xwe, bi hemû canê xwe û bi hemû hişê xwe hez bike» û: «Wek ku tu ji xwe hez dikî, ji cîranê xwe hez bike.» Îsa ev tam qebûl kir û mana vê hê bêtir şîrove kir (Metta 5:17-48). Xelkê li gotinên wî yên li ser hezkirina rast şaş ma: Wî ne bi tenê got ku mirov ji dijminê xwe hez bike (Metta 5:44), wî bi xwe jî weha kir (Lûqa 23:33-43). Peyvên Îsa Mesîh bi desthilatî û bi qewet bûn û gelek mirovan ji xwe dipirsî, ka ew kî ye. Hinan digot ku ew yekî dînî ye. Hinan digot ku ew pêxember e. Hinan ew qebûl kir, lê dixwestin, ku Mesîh bi zorê li hember dijminên gelê xwe rabe; çaxê dîtin ku Îsa ev yek nekir, dev ji wî berdan. Hinên din jî ew û Mizgîniya wî ji dil û can qebûl kirin. Îsa eşkere got ku ew ne wek pêxemberên din e (Metta 22:33-45, Yûhenna 10:7-18) û hin bi hin şagirtên Îsa têgihîştin ku Îsa bi xwe Mesîhê Xwedê ye. Çend caran Îsa Mesîh ji wan re eşkere got ku divê ew bimire (Metta 16; 17; 20), lê wan ev yek fêm nedikir. Lê belê Îsa dizanibû ku Xwedê ew şandiye, da ku li gor gotina Îşaya pêxember di ber mirovan de bimire (Îşaya 52-53), da ku mirov ji gunehan û ji mirinê xilas bibin (Marqos 10:45; Yûhenna 10:11). Piraniya serwerên dîn li hember Îsa rabûn. Sedem ev bû ku Îsa rexne li wan dikir; wan bi adet û hîndariyên xwe, mana emrên Xwedê xera dikirin û barên giran datanîn ser pişta mirovan (Metta 23). Ji ber ku di nav xelkê de bandora Îsa mezin dibû, serwerên dîn ditirsiyan ku hukumdariya wan wê ji wan bê standin (Yûhenna 11:47-53). Wan şêwira kuştina Îsa dikirin û bi alîkariya şagirtekî wî, ew girtin. Li ber dîwanê çend şahidên derewîn rabûn, lê şahidiya wan hevdû negirt; lê belê çaxê Îsa got ku ew "Kurê Yê Pîroz, Mesîh" e, wan ev kirin sedemê kuştina wî (Marqos 14:53-64) û ew anîn ber Pîlatosê walî. Bi ser ku wî sedemê kuştina Îsa nedît jî, wî ew da xaçkirin (Lûqa 23:1-25). Serwerên dîn dizanibûn ku Îsa li ser rabûna xwe ya ji nav miriyan gotibû. Ji ber vê yekê nobedar şandin ber gora wî (Metta 27: 62-66), lê Îsa rabû, ji gorê derket û hat nav şagirtên xwe (Mat 28). Piştî ku ew çil rojan di nav wan de ma û hînî wan kir, ew hilkişiya ezmên û li wir li aliyê Xwedê yê rast rûnişt; ewê li wir be, heta ku ew dîsa vegere. == Îsa Mesîh di Quranê de == Quran qebûl dike ku Îsa ji Meryema keçik çêbû (19:16-33) û dibêje ku wî kerametên nedîtî kirin (5:110). Ew Mesîh e (3:45) û Tewratê erê dike (3:50). Navê wî "Peyv ya ji Xwedê" û "Ruh yê ji Xwedê" tê gotin (4:171). Yên ku baweriya xwe bi wî nayînin, dîwana wan wê bê kirin (4:159). Li gor Quranê Îsa Mesîh pêxemberekî mezin e, lê Muhamad gotinên pêxemberan û nivîsarên [[Peymana Kevin]] û [[Peymana Nû]] yên li ser Mesîh rast hesab nekirin. Hin dibêjin nivîsar bi xwe hatine guhertin (îspata vê yekê tune), an jî ew xelet tên şîrovekirin (5:47/51; 4:169/171; Tabarî, Ibn Xaldûn). == Çend gotinên Îsa Mesîh ên bi nav û deng == «Hûn dizanin ku serekên miletan serdestiyê li wan dikin û giregirên wan jî hukumdariya xwe li ser wan dikin. Lê di nav we de wê ne weha be. Di nav we de, kî ku bixwaze bibe yê mezin, divê bibe xizmetkarê we. Û di nav we de kî ku bixwaze bibe yê pêşî, divê bibe xulamê we. Çawa ku Kurê Mirov (= Îsa) jî nehatiye ku jê re xizmet bê kirin, lê hatiye ku xizmetê bike û di ber gelekan de canê xwe berdêl bide.» (Metta 20:25-28) «Werin ba min, ey hemû yên westayî û bargiran, ezê rihetiyê bidim we. Nîrê min deynin ser stûyê xwe û ji min hîn bibin, çimkî ez nerm û ji dil nefsbiçûk im û hûnê rihetiyê ji bo canê xwe bibînin. Çimkî nîrê min hêsanî û barê min sivik e.» (Metta 11:28) «Nanê jiyanê ez im. Yê ku bê ba min, qet birçî nabe û yê ku baweriyê bi min bîne, tu caran tî nabe.» (Yûhenna 6:35) «Ez ronahiya dinyayê me; yê ku li pey min bê, tu caran di tariyê de rêve naçe, lê wê bibe xweyî ronahiya jiyanê.» (Yûhenna 8:12) «Ez şivanê qenc im. Şivanê qenc ji bo miyan canê xwe dide.» (Yûhenna 10:11) «Vejîn û jiyan ez im. Yê ku bawerî bi min anîbe, miribe jî ewê bijî. Û her kesê ku dijî û baweriyê bi min tîne, qet namire.» (Yûhenna 11:25-26) [[Kategorî:Pêxember]] {{Link FA|de}} [[af:Jesus Christus]] [[am:ኢየሱስ]] [[an:Chesús de Nazaret]] [[ang:Iesus Crist]] [[ar:يسوع]] [[arc:ܝܫܘܥ]] [[ast:Xesús]] [[az:İsa]] [[be:Езус Хрыстус]] [[bg:Иисус Христос]] [[bi:Jisas Kraes]] [[bm:Yesu Krista]] [[bn:যিশু]] [[bs:Isus]] [[bxr:Иисус Христос]] [[ca:Jesús de Natzaret]] [[cs:Ježíš Kristus]] [[cv:Иисус Христос]] [[cy:Iesu Grist]] [[da:Jesus fra Nazaret]] [[de:Jesus von Nazaret]] [[ee:Yesu Kristo]] [[el:Ιησούς Χριστός]] [[en:Jesus]] [[eo:Jesuo Kristo]] [[es:Jesús de Nazaret]] [[et:Jeesus]] [[fa:عیسی]] [[fi:Jeesus]] [[fj:Jisu Karisito]] [[fr:Jésus de Nazareth]] [[ga:Íosa Críost]] [[gd:Iosa Chrìosd]] [[he:ישו]] [[hi:ईसा मसीह]] [[hr:Isus]] [[hu:Jézus]] [[hy:Հիսուս Քրիստոս]] [[hz:Jesus Kristus]] [[ia:Jesus Christo]] [[id:Yesus Kristus]] [[ilo:Jesus]] [[is:Jesús]] [[it:Gesù]] [[ja:イエス・キリスト]] [[ka:ქრისტე]] [[kg:Yesu]] [[kj:Jesus Kristus]] [[kk:Иса]] [[kl:Jesus Kristus]] [[kn:ಯೇಸು ಕ್ರಿಸ್ತ]] [[ko:예수]] [[kv:Исус Христос]] [[kw:Yesu Krist]] [[la:Iesus]] [[lb:Jesus vun Nazaret]] [[lg:Jesu Kristo]] [[li:Zjezus Christus]] [[lt:Jėzus Kristus]] [[lv:Jēzus Kristus]] [[mg:Jesoa]] [[mi:Ihu Karaiti]] [[mk:Исус Христос]] [[ml:യേശു ക്രിസ്തു]] [[mn:Есүс Христ]] [[ms:Jesus Christ]] [[mt:Ġesù Kristu]] [[na:Jesu Kristo]] [[nds:Jesus Christus]] [[ne:यशु क्राइस्ट]] [[nl:Jezus (traditioneel-christelijk benaderd)]] [[nn:Jesus]] [[no:Jesus Kristus]] [[nrm:Jésus-Chrît]] [[ny:Yesu Kristu]] [[pa:ਈਸਾ ਮਸੀਹ]] [[pdc:Yeesus Grischdus]] [[pl:Jezus Chrystus]] [[pt:Jesus]] [[qu:Jesus]] [[rm:Gesu da Nazaret]] [[ro:Isus din Nazaret]] [[ru:Иисус Христос]] [[scn:Gesù Cristu]] [[sh:Isus]] [[simple:Jesus]] [[sk:Ježiš Kristus]] [[sl:Jezus Kristus]] [[sm:Iesu Keriso]] [[sq:Jezu Krishti]] [[sr:Исус Христос]] [[sv:Jesus]] [[sw:Yesu]] [[ta:இயேசு கிறிஸ்து]] [[te:యేసుక్రీస్తు]] [[tg:Исо]] [[th:พระเยซู]] [[tk:Isa Pygamber]] [[tl:Hesus]] [[tpi:Jisas]] [[tr:İsa]] [[ts:Yesu Kreste]] [[tt:Ğaysa]] [[tw:Yesu Kristo]] [[ty:Iesu Mesia]] [[ug:ئەيسا پەيغەمبەر]] [[uk:Ісус Христос]] [[uz:Iso Masih]] [[ve:Yesu Kristo]] [[vi:Giê-su]] [[yi:ישוע]] [[zh:耶稣]] [[zh-min-nan:Iâ-so͘]] [[zh-yue:耶穌]] [[zu:UJesu Krestu]] 6403 43303 2006-08-25T08:52:33Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Sebe (sûreyek Quranê)]] # [[Sebe (Şemrex)]] {{cudakirin}} 6404 62642 2007-01-02T00:37:51Z Cyrus the virus 619 '''Fatir''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Li bajarê [[Mekkê]] hatîye hinartînê û ji 45 ayetan pêk tê. Sûre navê xwe ji ayeta yekemîn ji peyva "Fatir" girtiye. Fatir bi kurdî tê mana " ewê ku diafirinî, ji tûne bûnê çê dike". Hinek mirov ji vî sûreyê ra "el-Melaîke" jî dibêjin. "el- Melaîke" tê mana "feriştan, melekan" û va peyva jî di ayeta yekemîn da derbaz dibe. Sûre bi temamî qala hebûna û yekbûna [[Xwedê]], jiyana li dû mirinê, nîmetên Xwedê ji bona hemû mirovan û cûdahîya di navbera bawermend û nebawermendan dike [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة فاطر]] [[en:Fatir]] [[nl:Soera Schepper]] [[tr:Fâtır Suresi]] 6405 62644 2007-01-02T00:38:03Z Cyrus the virus 619 '''Yasîn''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Li bajarê [[Mekkê]] hatîye hinartînê û ji 83 ayetan pêk tê. Sûre navê xwe ji ayeta yekemîn ji tîpên erebî "Ya û Sîn" girtiye. [[Misilman]] vî sûra di şeva [[înî]] yê û li ser gorên mirovên xwe dixwînin. Sûre qala berpirsyarîyên rewiştî yên mirovan dike. Wahîy, eşîra [[Qureyş]] ê ku yê [[Mihemmed Pêxamber ]] derewandin, hinek pêxamberên din, yêkbûna û hêza [[Xwedê]], jiyana li dû mirinê û roja heşir û meşir ê jî hinek ji mijarên sûreya Yasîn in. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة يس]] [[en:Ya-Seen]] [[id:Surat Yaasiin]] [[nl:Soera Ya Sin]] 6406 62645 2007-01-02T00:38:14Z Cyrus the virus 619 '''Safat''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Li bajarê [[Mekkê]] hatîye hinartînê û ji 182 ayetan pêk tê. Sûre navê xwe ji ayeta yekemîn ji peyva erebî "es-Saffat" girtiye. "Es- Saffat" bi kurdî tê mana " yên ku qor bi qor rêz dibin yan jî di rêzekî da disekinin". Sûre qala feriştên [[Xwedê]],cinan û bûyerên roja qiyametê û exiretê dike. Çivrokên Hz. [[Nûh]], [[Îbrahîm]], [[Îsmail]], [[Mûsa]], [[Harûn]], [[Îlyas]], [[Lût]] û [[Yûnus]] jî di sûreyê da derbaz dibin [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الصافات]] [[en:As-Saaffat]] [[nl:Soera De in de Rangen Behorenden]] 6407 20109 2005-10-13T14:50:39Z Erdal Ronahi 2 Karazê çû cihê Karaz #REDIRECT [[Karaz]] 6408 37485 2006-08-05T05:21:44Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Badînan]] 6409 58987 2006-11-30T00:43:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ca:Harold Pinter]] '''Harold Pinter''' nivîskarekî îngilîz e. Di sala [[2005]]'an de [[Xelata Nobel a Wêje]] qezenc kir. Pinter di sala 1930'yî de li Hackney'a Londrayê ku cihê karkeran e, wekî kurê terziyek cihû hat dinî. Bi destpêkirina Şerê Cîhanê yê Duyemîn re ji bajêr dekte û di 14 saliya xwe de vegeriya Londrayê. Di dibistanê de wî ji nivîskarên wekî Kafka û Hemingway hez kir. Piştî lîseyê beşdarî Dibistana Amademiya Drama a Hunerê ya Qrarileyetê, lê du sal paşê dev jê berda. Sala 1949'an de ji ber ku çûyîna leşkeriyê red kir hat darizandin, lê bi cezaya pereyan ji hepsê rizgar bû. Sala 1950 de bi navê Harold Pinta di kovara Poems de helbestên wî derketin. Di bernameyên radyoyê yên BBC de xebitî, sala 1957'an de yekem lîstika xwe bi navê "The Room (Ode)" ji bo Zanîngeha Bristol'ê 4 rojan de nivîsî Yekem berhema wî ya radyayê "A Slight Ache" 1959'an de di BBC de hate weşandin. Lîstikên wî bi giştî di nav odeyekê de, bi karekterê kesane têne lîstin; armancê wan ê sereke, ne ji aliyê temaşevan, ne jî ji aliyê karakteran ve nayê zanîn û hêzên nayên zanîn wan tehdît dikin. Ev karakter gelek caran ji bo neyên kuştin têkoşîneke kûr didin Piştî derbeya li hemberî Serokê Şîlî Allande ku 1973'yan de bi derbeyê ji kar hatibû girtin, Pinter di nav têkoşîna mafên mirov de xebateke aktîf dike. Ew di sala 1999'an li hemberî tevgera NATO'yê ya li Kosovayê derket, sala 2001'ê de di nav ji bo parastina Slobodan Miloseviç, di nav Komîteya Neteweyî de cih girt. Sala 2002'yan de bi şêrpenceya (qansêr) qirikê ket. Heman salê di meha sermaweyê de nêzîktêdayîna Dewletên Yekbûyî ya Amerîkayê (DYE) ya bi rengê "şerê pêşîlêgirtinê" rexne kir. Li hemberî Serokê DYE Bush derket û got: "Buhs got, 'emê destûrê nedin çekên herî xirab ên dinyayê, di destê rêberên herî xirab de bimînin' Tu rast dibêjî, li neynikê binêre dostê min. Vaye ew tu yî." Pinter di reşemiya 2005 de ragihandibû ku wî êdî dev ji nivîsandina nivîskariya şanoyê berdaye û ewê hemû kariyera xwe ji bo siyasetê bikar bînim. Û gotibû:"29 sal e ez lîstikan dinivîsim. Ma ev ne bes e?" ==Berhem== *[[Zimanê Çiya]] (Werger: [[M. Uzun]]) [[kategorî:Nivîskar|Pinter]] [[Kategorî:Nivîskarê îngilîz]] [[ar:هارولد بنتر]] [[be:Гаралд Пінтэр]] [[bn:হ্যারল্ড পিন্টার]] [[bs:Harold Pinter]] [[ca:Harold Pinter]] [[cs:Harold Pinter]] [[de:Harold Pinter]] [[el:Χάρολντ Πίντερ]] [[en:Harold Pinter]] [[eo:Harold Pinter]] [[es:Harold Pinter]] [[et:Harold Pinter]] [[eu:Harold Pinter]] [[fi:Harold Pinter]] [[fr:Harold Pinter]] [[gd:Harold Pinter]] [[gl:Harold Pinter]] [[he:הרולד פינטר]] [[hr:Harold Pinter]] [[ia:Harold Pinter]] [[id:Harold Pinter]] [[ilo:Harold Pinter]] [[is:Harold Pinter]] [[it:Harold Pinter]] [[ja:ハロルド・ピンター]] [[ka:პინტერი, ჰაროლდ]] [[ko:해럴드 핀터]] [[ml:ഹാരോള്‍ഡ്‌ പിന്റര്‍]] [[nl:Harold Pinter]] [[nn:Harold Pinter]] [[no:Harold Pinter]] [[pl:Harold Pinter]] [[pt:Harold Pinter]] [[ro:Harold Pinter]] [[ru:Пинтер, Гарольд]] [[sr:Харолд Пинтер]] [[sv:Harold Pinter]] [[ta:ஹெரால்ட் பிண்டர்]] [[tr:Harold Pinter]] [[uk:Пінтер Гарольд]] [[vi:Harold Pinter]] [[zh:哈罗德·品特]] 6410 60954 2006-12-20T00:21:15Z Erdal Ronahi 2 '''Xelata Nobel ya edebiyatê''' ko mezintirîn xelata edebiyatê ye, ji sala 1901ê û vir ve tê belav kirin. Xelat di bin sîwana Akademiya Swêdê de, ji aliyê komîteyeke edebiyatzan ve tê destnîşan kirin. Xelatgirê edebiyatê, digel xelatgirên Nobelê yên din, di roja wefata [[Alfred Nobel]] de, di 10ê meha dozdehan de xelata xwe bi merasimeke mezin ji destê qiralê Swêdê digirin. Şeva xelatê bi şahiyeke xweş bi dawî dibe. ==Wergirên Xelata Nobelê ya Wêjeyê== <br/>1901 — Sully Prudhomme — Fransa <br/>1902 — Theodor Mommsen — Almanya <br/>1903 — Bj&oslash;rnstjerne Bj&oslash;rnson — Norwec <br/>1904 — Frédéric Mistral — Fransa <br/> José Echegaray — Spanya <br/>1905 — Henryk Sienkiewicz — Polonya <br/>1906 — Giosuè Carducci — &Icirc;taya <br/>1907 — Rudyard Kipling — Brîtanya <br/>1908 — Rudolf Eucken — Almanya <br/>1909 — Selma Lagerl&ouml;f — Swêd <br/>1910 — Paul Heyse — Almanya <br/>1911 — Maurice Maeterlinck — Belçîka <br/>1912 — Gerhart Hauptmann — Almanya <br/>1913 — Rabindranath Tagore — Hindistan <br/>1914 — Xelat nehat belavkirin <br/>1915 — Romain Rolland — Fransa <br/>1916 — Verner von Heidenstam — Swêd <br/>1917 — Karl Gjellerup — Danîmarka <br/> Henrik Pontoppidan — Danîmarka <br/>1918 — Xelat nehat belavkirin <br/>1919 — Carl Spitteler — Swîsre <br/>1920 — Knut Hamsun — Norwec <br/>1921 — Anatole France — Fransa <br/>1922 — Jacinto Benavente — Spanya <br/>1923 — William Butler Yeats — &Icirc;rlanda <br/>1924 — Wladyslaw Reymont — Polonya <br/>1925 — George Bernard Shaw — &Icirc;rlanda <br/>1926 — Grazia Deledda — &Icirc;talya <br/>1927 — Henri Bergson — Fransa <br/>1928 — Sigrid Undset — Norwec <br/>1929 — Thomas Mann — Almanya <br/>1930 — Sinclair Lewis — Amerîka <br/>1931 — Erik Axel Karlfeldt — Swêd <br/>1932 — John Galsworthy — Brîtanya <br/>1933 — Ivan Bunin — Yekîtiya Sovyet (li sirgûnê) <br/>1934 — Luigi Pirandello — &Icirc;talya <br/>1935 — Xelat nehat belavkirin <br/>1936 — Eugene O'Neill — Amerîka <br/>1937 — Roger Martin du Gard — Fransa <br/>1938 — Pearl Buck — Amerîka <br/>1939 — Frans Eemil Sillanp&auml;&auml; — Finlandiya <br/>1940 — Xelat nehat belavkirin <br/>1941 — Xelat nehat belavkirin <br/>1942 — Xelat nehat belavkirin <br/>1943 — Xelat nehat belavkirin <br/>1944 — Johannes V. Jensen — Danîmarka <br/>1945 — Gabriela Mistral — &#350;île <br/>1946 — Hermann Hesse — Almanya / Swîsre <br/>1947 — André Gide — Fransa <br/>1948 — T.S. Eliot — Amerîka / Brîtanya <br/>1949 — William Faulkner — Amerîka <br/>1950 — Bertrand Russell — Brîtanya <br/>1951 — P&auml;r Lagerkvist — Swêd <br/>1952 — François Mauriac — Fransa <br/>1953 — Winston Churchill — Brîtanya <br/>1954 — Ernest Hemingway — Amerîka <br/>1955 — Halld&oacute;r Kiljan Laxness — &Icirc;slanda <br/>1956 — Juan Ram&oacute;n Jiménez — Spanya <br/>1957 — Albert Camus — Fransa <br/>1958 — Boris Pasternak — Yekîtiya Sovyet (xelat qebûl nekir) <br/>1959 — Salvatore Quasimodo — &Icirc;talya <br/>1960 — Saint-John Perse — Fransa <br/>1961 — Ivo Andric — Yugoslaviya <br/>1962 — John Steinbeck — Amerîka <br/>1963 — Giorgos Seferis — Grekland <br/>1964 — Jean-Paul Sartre — Fransa (xelat qebûl nekir) <br/>1965 — Michail Sjolochov — Yekîtiya Sovyet <br/>1966 — Samuel Agnon — &Icirc;sraîl <br/> Nelly Sachs — Almanya / Swêd <br/>1967 — Miguel Angel Asturias — Gûatemala <br/>1968 — Yasunari Kawabata — Japonya <br/>1969 — Samuel Beckett — &Icirc;rlanda <br/>1970 — Aleksandr Solzjenitsyn — Yekîtiya Sovyet <br/>1971 — Pablo Neruda — &#350;îlî <br/>1972 — Heinrich B&ouml;ll — Almanya <br/>1973 — Patrick White — Australya <br/>1974 — Eyvind Johnson — Swêd <br/> Harry Martinson — Swêd <br/>1975 — Eugenio Montale — &Icirc;talya <br/>1976 — Saul Bellow — Kanada / Amerîka <br/>1977 — Vicente Aleixandre — Spanya <br/>1978 — Isaac Bashevis Singer — Polonya / Amerîka <br/>1979 — Odysseus Elytis — Grekland <br/>1980 — Czeslaw Milosz — Polonya / Amerîka <br/>1981 — Elias Canetti — Bulgaristan / Yekîtiya Sovyet / Swîsre <br/>1982 — Gabriel Garc&iacute;a M&aacute;rquez — Colombia <br/>1983 — William Golding — Brîtanya <br/>1984 — Jaroslav Seifert — &Ccedil;ekoslovakya <br/>1985 — Claude Simon — Fransa <br/>1986 — Wole Soyinka — Nîgeriya <br/>1987 — Joseph Brodsky — Yekîtiya Sovyet / Amerîka <br/>1988 — Naguib Mahfouz — Misir <br/>1989 — Camilo José Cela — Spanya <br/>1990 — Octavio Paz — Meksîka <br/>1991 — Nadine Gordimer — Afrîka Ba&#351;ûr <br/>1992 — Derek Walcott — Saint Lucia <br/>1993 — Toni Morrison — Amerîka <br/>1994 — Kenzaburo Oe — Japonya <br/>1995 — Seamus Heaney — &Icirc;rlanda <br/>1996 — Wis&#322;awa Szymborska — Polonya <br/>1997 — Dario Fo — &Icirc;talya <br/>1998 — [[José Saramago]] — Portekîz <br/>1999 — [[Günter Grass]] — Almanya <br/>2000 — [[Gao Xingjian]] — &Ccedil;în / Fransa <br/>2001 — [[V.S. Naipaul]] — Trinidad û Tobago / Brîtanya <br/>2002 — [[Imre Kertész]] — Macaristan <br/>2003 — [[J.M. Coetzee]] — Afrîka Ba&#351;ûr <br/>2004 — [[Elfriede Jelinek]] — Austûriya <br/>2005 — [[Harold Pinter]] — Brîtanya <br/>2006 — [[Orhan Pamuk]] — Tirkiye [[category:Wêje|Xelata Nobel a Wêjeyê]] 6411 37597 2006-08-05T05:32:35Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Xelata Nobel a Wêjeyê]] 6412 20129 2005-10-13T16:10:10Z Erdal Ronahi 2 Xelata Wêjeyê ya Nobelê çû cihê Xelata Nobel a Wêjeyê #REDIRECT [[Xelata Nobel a Wêjeyê]] 6413 45593 2006-09-05T22:46:17Z Erdal Ronahi 2 /* Berhem */ '''Rojan Hazim''' ji Hekariya ye nêzîkî 25 salan e ko dem bi dem, di rojname û kovarên cuda yên kurdî de dinivîse. Baskê nivîskariya wî fireh e: Hem li ser pirs û pirsgirêkên rewşa welat ya polîtîk bi giştî, hem jî li ser dîsa bi giştî ziman, edebiyat, folklor û kultura kurdî lêkolîn, analîz û komentaran dinivîse. Li milê dî çîrok û novelan jî dinivîse. Helbet carna ji edebiyata cîhanê jî wergeran dike. Endamê [[grûba KURMANCÎ]] ya [[Enstîtûya Kurdî ya Parîsê]] ye. Paralelî nivîskariya xwe, rojnamevaniyê jî dike. Sala 1989an [[Weşanxaneya Xanî & Bateyî]] damezrandiye û heta niha jî edîtoriya wê dike. Ji beriya 1980ê heta niha gelek nivîs, nûçe û wergêrên wî bi navên cuda, di kovar û rojnameyên mîna Nûdem, Huner, [[Özgür Politika]], [[Ek Politika]], [[2000´de Yeni Gündem]] û [[Hîwa]] de hatine weşandin. Ji 1980ê heta 1991ê jî redaktoriya rojname û kovarên [[Roja Gel]], [[Bingeh]] û [[Hêza Welatparêz]] kiriye. Herweha ji 1989an heta niha jî, lêkolîneriya rojnameya KURMANCÎ dike. == Berhem == Xebatên wî yên ko heta niha di nav weşanên »Weşanxaneya Xanî & Bateyî« û weşanxaneyên dî de hatine weşandin jî ev in: *[[Masîvanê Kal û Masiyê Sor]], A. [[Puşkîn]], (Wergêr), *Bilbil, H.C. Andersen, (Wergêr), (Weşanên Hans Reitzels, Danmark), *[[Zimanê Çiya]], [[Harold Pinter]], (Wergêra [[M. Uzun]], bi redaksiyona R. H.), *[[Li ser Evdirehîm Rehmiyê Hekarî]] *Stêr, rojnameya Mîr Kamiran Bedir Xan, *Stran & Sang, *[[6name]], *[[Pelatînk]], H.C. Andersen, (Wergêr), *[[Bîranîna Elî Kaşifpûr]], Zimanê Wêneya, Kürdistan'a Sevgiler (tirkî), (Weşanên Enstîtuta Kurdî ya Brukselê), *[[Bîr û Raman]], (W. E. K. ya Brukselê), *[[Krîterên Kopenhagê]], (W. E. K. ya Brukselê, Kovara Koerden, îlon 2002), *Paşeroj, (W. E. K. ya Brukselê) *Devokê Hekarîya. [[Kategorî:Nivîskar|Hazim, Rojan]] 6414 20135 2005-10-13T16:20:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[mehmed Uzun]] 6415 25479 2006-01-24T17:53:20Z RewşenBaran 74 hate kategorîzekirin. Weşanên Weşanxaneya Xanî & Bateyî: *[[Masîvanê Kal û Masîyê Sor]], [[A. Puşkîn]], (Wergêra [[ROJAN HAZIM]]) *[[Bilbil]], [[H.C. Andersen]], (Wergêra ROJAN HAZIM), (Ji nav weşanên Hans Reitzels, Danmark) *[[Zimanê Çiya]], [[Harold Pinter]], (Wergêra [[Mehmed Uzun]], bi redaksîyona R. H.) *[[Li ser Evdirehîm Rehmîyê Hekarî]], ROJAN HAZIM *[[Stêr]], rojnameya [[Mîr Kamiran Bedir Xan]], ROJAN HAZIM *[[Stran & Sang]], ROJAN HAZIM *[[6name]], ROJAN HAZIM *[[Pelatînk]], H.C. Andersen, (Wergêra ROJAN HAZIM) *[[Bîranîna Elî Kaşifpûr]] *[[Zimanê Wêneya]], ROJAN HAZIM *[[Kürdistan’a Sevgiler]] (tirkî), ROJAN HAZIM, (Ji nav weşanên Enstîtuta Kurdî ya Brukselê) *[[Bîr û Raman]], ROJAN HAZIM, (Ji nav weşanên Enstîtuta Kurdî ya Brukselê) *[[Krîterên Kopenhagê]], ROJAN HAZIM & POLA ROJAN, (Ji nav weşanên Enstîtuta Kurdî ya Brukselê, Kovara Koerden, hejmara taybetî, Îlon 2002) *[[Paşeroj]], ROJAN HAZIM, (Ji nav weşanên Enstîtuta Kurdî ya Brukselê) *[[Devokê Hekarîya]], ROJAN HAZIM *[[Ferhenga Devokê Hekarîya]], ROJAN HAZIM *[[Devokê Hekarîya]], S. A. RHEA (Amadekar: ROJAN HAZIM) *[[Berdestka Mamostayan]], ROJAN HAZIM *[[Alfabe]], ROJAN HAZIM *[[Kurmancî & Kirmancî]], ROJAN HAZIM *[[Dilin Dili]] (tirkî), ROJAN HAZIM *[[Zimanê zimanan]], ROJAN HAZIM [[category:Weşanxane|Weşanxaneya Xanî & Bateyî]] 6416 20139 2005-10-13T16:26:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[rojan Hazim]] 6417 20141 2005-10-13T16:28:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hüseyin Kartal]] 6418 20144 2005-10-13T16:51:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[navên kurdî]] 6419 65720 2007-01-21T11:38:31Z Luqman 401 *[http://wikisource.org/wiki/Nav%C3%AAn_ke%C3%A7an Navên keçan] *[http://wikisource.org/wiki/Nav%c3%aan_xortan Navên xortan] [[Kategorî:lîste]] 6420 20146 2005-10-13T16:56:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Navên kurdî]] 6422 62646 2007-01-02T00:38:26Z Cyrus the virus 619 '''Sad''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Di bajarê [[Mekkê]] hatiye hinartinê û ji 88 ayetan pêk tê. [[Sûre]] navê xwe ji ayeta yekemin ji tîpa elîfbê ya erebî "Sad" girtiye. Di vî sûreyê da çîvrokên Hz. [[Dawid]], [[Silêman]], [[Eyûb]], [[Îbrahîm]], [[Îsmaîl]], [[Îshaq]], [[Zul-kifil]] û [[Elyes'e]] derbaz dibin. Dûra sûre qala yekbûna [[Xwedê]] û nebawermendan dike, ku yê ji bona înkarî û neheqîya xwe hatî bûn tune kirinê. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة ص]] [[en:Sad (sura)]] [[nl:Soera Saad]] 6424 20183 2005-10-15T08:54:01Z Kurdperwer 255 Yaqop Tilermeni Yaqop Tilermeni 6425 67037 2007-01-29T16:45:12Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[csb:Estóńskô]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Eesti Vabariik<br/> Estonya'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Estonia.svg|140px|Ala Estonyayê]]<br/><br/>[[Ala Estonyayê|Ala Estonyayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[Image:Estonia coatofarms.png|110px|Arma Estonyayê]]<br/>[[Arma Estonyayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Mu isamaa, mu õnn ja rõõm]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationEstonia.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Estonî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Tallinn]] |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[Komarî]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Toomas Hendrik Ilves]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Andrus Ansip]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[24 rêbendan 1918]] hat îlankirin <br/>[[2 rêbendan 1920]] hat naskirin |- | '''[[Rûerd]]''' || 45 226 |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2004]])<br/> [[Berbilavî]] ||<br/> 1 401 945<br/> 31 /km² |- | '''[[Dirav]]''' || [[Kron]] a Estonyayê ([[EEK]]) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +2 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .ee |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +372 |} '''Estonya''' [[welat]]eke li [[Ewropa]]yê ye. Yek ji welatên kevn ê [[Yekîtiya Komarên Sowyet ên Sosyalîst]] e. Di sala [[1991]]'an de ji [[Yekîtiya Komarên Sowyet ên Sosyalîst]] veqetiya ye. Cîranê [[Letonya]] û [[Rûsya]]yê ye. Li rojava û bakurê Estonyayê jî [[Kendava Fînlandiyayê]] cih digre. [[Wêne:En-map.jpg|thumb|left|Nexşeya Estonyayê]] == Herêmên Estonyayê == Estonya ji 15 herêman pêk tê û bi maakond ''(ku:welat)'' tên bi nav kirin. *[[Harjumaa]] *[[Hiiumaa (maakonnad)|Hiiumaa]] *[[Virumaa oriental]] (Ida-Virumaa) *[[Jarvamaa]] *[[Jogevamaa]] *[[Laanemaa]] *[[Virumaa occidental]] (Lääne-Virumaa) *[[Parnumaa]] *[[Polvamaa]] *[[Raplamaa]] *[[Saaremaa (maakonnad)|Saaremaa]] *[[Tartumaa]] *[[Valgamaa]] *[[Viljandimaa]] *[[Vorumaa]] {{kurt}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Estland]] [[am:ኤስቶኒያ]] [[an:Estonia]] [[ang:Ēastland]] [[ar:إستونيا]] [[arc:ܐܣܬܘܢܝܐ]] [[ast:Estonia]] [[bat-smg:Estėjė]] [[be:Эстонія]] [[bg:Естония]] [[br:Estonia]] [[bs:Estonija]] [[ca:Estònia]] [[cs:Estonsko]] [[csb:Estóńskô]] [[cv:Эстони]] [[cy:Estonia]] [[da:Estland]] [[de:Estland]] [[el:Εσθονία]] [[en:Estonia]] [[eo:Estonio]] [[es:Estonia]] [[et:Eesti]] [[eu:Estonia]] [[fa:استونی]] [[fi:Viro]] [[fiu-vro:Eesti]] [[fo:Estland]] [[fr:Estonie]] [[frp:Èstonie]] [[fy:Estlân]] [[ga:An Eastóin]] [[gl:Estonia - Eesti]] [[he:אסטוניה]] [[hi:एस्टोनिया]] [[hr:Estonija]] [[hsb:Estiska]] [[ht:Estoni]] [[hu:Észtország]] [[hy:Էստոնիա]] [[ia:Estonia]] [[id:Estonia]] [[ilo:Estonia]] [[io:Estonia]] [[is:Eistland]] [[it:Estonia]] [[ja:エストニア]] [[jbo:gugrxesti]] [[ka:ესტონეთი]] [[ko:에스토니아]] [[kw:Estoni]] [[la:Estonia]] [[lb:Estland]] [[li:Esland]] [[lt:Estija]] [[lv:Igaunija]] [[mk:Естонија]] [[mr:एस्टोनिया]] [[ms:Estonia]] [[na:Estonia]] [[nds:Estland]] [[nds-nl:Estlaand]] [[ne:इस्टोनिया]] [[nl:Estland]] [[nn:Estland]] [[no:Estland]] [[nrm:Estonnie]] [[oc:Estònia]] [[os:Эстони]] [[pam:Estonia]] [[pl:Estonia]] [[pms:Estònia]] [[ps:اېسټونيا]] [[pt:Estónia]] [[qu:Istunya]] [[rmy:Estoniya]] [[ro:Estonia]] [[roa-rup:Estonia]] [[ru:Эстония]] [[ru-sib:Естоння]] [[sa:एस्टोनिया]] [[sc:Estonija]] [[scn:Estonia]] [[sco:Estonia]] [[se:Estlánda]] [[sh:Estonija]] [[simple:Estonia]] [[sk:Estónsko]] [[sl:Estonija]] [[sq:Estonia]] [[sr:Естонија]] [[ss:Estonia]] [[sv:Estland]] [[sw:Estonia]] [[tet:Estónia]] [[tg:Эстония]] [[th:ประเทศเอสโตเนีย]] [[tl:Estonia]] [[tpi:Estonia]] [[tr:Estonya]] [[tt:Estonia]] [[udm:Эстония]] [[uk:Естонія]] [[vi:Estonia]] [[vo:Lestiyän]] [[war:Estonia]] [[zh:爱沙尼亚]] [[zh-min-nan:Eesti]] [[zh-yue:愛沙尼亞]] 6426 66601 2007-01-26T11:31:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[az:Niderland]] تعديل: [[ro:Ţările de Jos]] [[Image:LocationNetherlands.png|thumb|right|300px|Nexşê Holanda li [[Ewropa]]]] [[Image:Flag of the Netherlands.svg|thumb|right|250px|Alê Holanda]] '''Hollanda''' [[welat]]eke li rojava yê Ewrûpa ye. Hollanda (Nederland, Netherlands, Pays Bas) di kevite ser sinurên 2 welatan. Li rojhelat [[Almanya]] û li başûr ji [[Belçîka]] û li aliyê rojava ji Hollanda di kevite ser derya ya bakûr. ruberê hollanda 41.526 kilometrên çargoşe ye. Hollanda mêjoyeka dir û dirêj ya hey. Ev welate welatekê dagirker bo di wî serdemî da(di çerxên 15 ta 18 ). Hollanda bi dirêjahiya 400 salan welatê Endenozya (Welateke di kevite başûrê rojhelatê kîşwerê Asya) dagir kir bo. Di wî serdemî da Hollanda êk ji mezintrîn welat bo di warê bazirganî da. Bi gemîyan ji Hollanda derbazî Endenozya di bon. Bi direjahiya heyvan rêwîtya wan di kêşa. Hollanda û Belçîka bi êk welat di hatine hejmartin. Lê bele li sala 1830 ev êkgirtine hate helweşandin û Belçîka serxobuya xo ragehand. Herwesa Hollanda ji la yê welatê Ispanya ve bi dirêjahya 13 sala hatiye dagir kirin. Zêdebarî vî welatî pişikdarî di cenga duyemîn ya Cihanê da kiriye. Sistema deshelata Hollanda perlemaniye. Herwesa welatekê Şanşîne(melikî). Hollanda ji 12 parêzgehan pêkhatiye. Paytextê vî welatî Amsterdame. Herçende Amsterdam paytexte ji lê belê Den Haag (Lahay, The Hauge) navenda deshelata Hollanda ye. Herwesa hemi balyozxanên cîhanê ji li Den Haag bi cih dibin. Li bajêrê Den Haag barega yê Neteweyê yekbuy ([[UN]]) beşê dad lê heye. Bajêrên giring yên Hollanda: Rotterdam ( bi benderêke mezin ya navdare), Utrecht Navende hatin û çuna şemendefirên Hollanda ya. Eindhoven bi bajêrê 5ê yê mezin tête hejmartin. Zimanê fermî [[Hollandi]] ye. zêdebarî diyalekta parêzgeheka bakur bi navê Friesland bi diyalekta Friesi di peyvin. Hollanda êk ji welatên dewlemend tête hejmartin. Ji berko li Hollanda (Rotterdam) benderekê cihanî heye. Bi 100an gemiyên bazirgani rojane têne vî benderî. Herwesa Benderê Rotterdam êk ji benderên mezin yên cîhanê tête hejmartin. Zêdebarî balefirgeheka navdewletî bi nave Schiphol li Amsterdame. Evê balefirgehê û benderê Rotterdam helbet kartêkrineka mezin ya hey ji layê aburî ve. Hollanda di warê pişesazî, kişt û kalî û teknoloji da ji ya pêşketiye. Hollanda bi gulên cure û cur ya navdare. Hersal bi bihaye milyonan para ev gule têne firotin. {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Holenda]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Nederland]] [[als:Niederlande]] [[an:Países Baxos]] [[ang:Niðerland]] [[ar:هولندا]] [[arc:ܗܘܠܢܕܐ]] [[ast:Holanda]] [[az:Niderland]] [[be:Нідэрлянды]] [[bg:Холандия]] [[br:Izelvroioù]] [[bs:Nizozemska]] [[ca:Països Baixos]] [[cs:Nizozemsko]] [[cy:Yr Iseldiroedd]] [[da:Holland]] [[de:Niederlande]] [[el:Ολλανδία]] [[en:Netherlands]] [[eo:Nederlando]] [[es:Países Bajos]] [[et:Holland]] [[eu:Herbehereak]] [[fa:هلند]] [[fi:Alankomaat]] [[fiu-vro:Holland]] [[fr:Pays-Bas]] [[frp:Payis-Bâs]] [[fy:Nederlân]] [[ga:An Ísiltír]] [[gl:Países Baixos - Nederland]] [[got:𐌽𐌹𐌸𐌴𐍂𐌰𐌻𐌰𐌽𐌳]] [[he:הולנד]] [[hr:Nizozemska]] [[hsb:Nižozemska]] [[hu:Hollandia]] [[ia:Pais Basse]] [[id:Belanda]] [[ilo:Nederlandia]] [[io:Nederlando]] [[is:Holland]] [[it:Paesi Bassi]] [[ja:オランダ]] [[ka:ნიდერლანდი]] [[ko:네덜란드]] [[ksh:Nederläng]] [[la:Nederlandia]] [[lb:Holland]] [[li:Nederland]] [[lt:Nyderlandai]] [[lv:Nīderlande]] [[mk:Холандија]] [[ms:Belanda]] [[na:Eben Eyong]] [[nah:Ahmotlacpactli]] [[nds:Nedderlannen]] [[nds-nl:Nederlaand]] [[nl:Nederland]] [[nn:Nederland]] [[no:Nederland]] [[nrm:Pays Bas]] [[oc:Païses Basses]] [[pam:Netherlands]] [[pap:Hulanda]] [[pl:Holandia]] [[pms:Pais Bass]] [[pt:Países Baixos]] [[qu:Urasuyu]] [[ro:Ţările de Jos]] [[roa-rup:Olanda]] [[ru:Нидерланды]] [[rw:U Buholandi]] [[scn:Olanda]] [[se:Hollánda]] [[sh:Nizozemska]] [[simple:Netherlands]] [[sk:Holandsko]] [[sl:Nizozemska]] [[sq:Holanda]] [[sr:Холандија]] [[st:Hôlanê]] [[sv:Nederländerna]] [[sw:Uholanzi]] [[ta:நெதர்லாந்து]] [[tg:Нидерланд]] [[th:ประเทศเนเธอร์แลนด์]] [[tl:Netherlands]] [[to:Holani]] [[tpi:Holan]] [[tr:Hollanda]] [[ug:گوللاندىيە]] [[uk:Нідерланди]] [[vi:Hà Lan]] [[vls:Olland]] [[vo:Nedän]] [[wa:Bas Payis]] [[war:Paises Bajos]] [[xh:ENetherlands]] [[zea:Nederland]] [[zh:荷兰]] [[zh-classical:尼德蘭]] [[zh-min-nan:Kē-tē-kok]] [[zh-yue:荷蘭]] 6427 67115 2007-01-30T09:02:00Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[am:እስፓንያ]] [[Image:LocationSpain.png|thumb|right|300px|Nexşê Spanya li [[Ewropa]]]] [[Image:Flag of Spain.svg|thumb|right|250px|Alê Spanya]] '''Spanya''' [[welat]]eke li [[Ewropa]] ye. {{Commons|Category:Spain|Spanya}} {{kurt}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Spanje]] [[als:Spanien]] [[am:እስፓንያ]] [[an:España]] [[ang:Spēonland]] [[ar:إسبانيا]] [[arc:ܐܣܦܢܝܐ]] [[ast:España]] [[az:İspaniya]] [[bat-smg:Ispanėjė]] [[be:Гішпанія]] [[bg:Испания]] [[bn:স্পেন]] [[br:Spagn]] [[bs:Španija]] [[ca:Espanya]] [[cbk-zam:España]] [[ceb:Espanya]] [[co:Spagna]] [[cs:Španělsko]] [[csb:Szpańskô]] [[cv:Испани]] [[cy:Sbaen]] [[da:Spanien]] [[de:Spanien]] [[dz:Spain]] [[el:Ισπανία]] [[en:Spain]] [[eo:Hispanio]] [[es:España]] [[et:Hispaania]] [[eu:Espainia]] [[fa:اسپانیا]] [[fi:Espanja]] [[fiu-vro:Hispaania]] [[fo:Spania]] [[fr:Espagne]] [[frp:Èspagne]] [[fur:Spagne]] [[fy:Spanje]] [[ga:An Spáinn]] [[gd:An Spàinn]] [[gl:España]] [[gn:Epaña]] [[gu:સ્પેઇન]] [[gv:Yn Spaainey]] [[haw:Sepania]] [[he:ספרד]] [[hi:स्पेन]] [[hr:Španjolska]] [[hsb:Španiska]] [[ht:Espay]] [[hu:Spanyolország]] [[hy:Իսպանիա]] [[ia:Espania]] [[id:Spanyol]] [[ilo:Espania]] [[io:Hispania]] [[is:Spánn]] [[it:Spagna]] [[ja:スペイン]] [[jbo:sangu'e]] [[ka:ესპანეთი]] [[ko:에스파냐]] [[ks:Spēna]] [[kw:Spayn]] [[la:Hispania]] [[lad:Espanya]] [[lb:Spuenien]] [[li:Spanje]] [[ln:Espania]] [[lt:Ispanija]] [[lv:Spānija]] [[mg:Espaina]] [[mi:Pāniora]] [[mk:Шпанија]] [[mr:स्पेन]] [[ms:Sepanyol]] [[mt:Spanja]] [[na:Pain]] [[nah:Caxtillān]] [[nds:Spanien]] [[nds-nl:Spanje]] [[ne:स्पेन]] [[new:स्पेन]] [[nl:Spanje]] [[nn:Spania]] [[no:Spania]] [[nrm:Espangne]] [[oc:Espanha]] [[os:Испани]] [[pam:Espanya]] [[pl:Hiszpania]] [[pms:Spagna]] [[ps:اسپانيا]] [[pt:Espanha]] [[qu:Ispaña]] [[rm:Spagna]] [[ro:Spania]] [[roa-rup:Ispania]] [[ru:Испания]] [[ru-sib:Еспання]] [[sc:Ispagna]] [[scn:Spagna]] [[sco:Spain]] [[se:Spánia]] [[sh:Španija]] [[simple:Spain]] [[sk:Španielsko]] [[sl:Španija]] [[sq:Spanja]] [[sr:Шпанија]] [[st:Spain]] [[sv:Spanien]] [[sw:Hispania]] [[ta:ஸ்பெயின்]] [[tet:España]] [[tg:Испониё]] [[th:ประเทศสเปน]] [[tl:Espanya]] [[to:Sepeni]] [[tpi:Spen]] [[tr:İspanya]] [[ty:Paniora]] [[udm:Испания]] [[ug:ئىسپانىيە]] [[uk:Іспанія]] [[ur:اسپین]] [[vec:Spagna]] [[vi:Tây Ban Nha]] [[vls:Spanje]] [[vo:Spanyän]] [[war:Espanya]] [[yi:שפאניע]] [[zh:西班牙]] [[zh-min-nan:Se-pan-gâ]] [[zh-yue:西班牙]] 6428 66802 2007-01-27T18:01:39Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eml:Itâglia]] [[Image:LocationItaly.png|thumb|right|Nexşê Îtalya li [[Ewropa]]]] [[Wêne:Alê Îtalîya.png|thumb|right|Alê Îtalya]] '''Italya''' [[welat]]eke [[Ewropa]] ye. Îtalya ji layê cografî ve di kevîte başûrê kîşwerê Europa. Welatên bi îtalya re sînorên xwe hêne wiha ne: [[Slovenya]] bakur rojhelat, [[Awûstûrya]] bakur, [[Swîs]] bakur û [[Fransa]] bakurrojava. Herwesa beşê herî mezin yê vî welatî di kevite ser derya ya spî ya navendî. Zêdebarî vî welatî 2 giravên mezin ji hene: [[Sîcîlya]] û [[Sardinya]]. Ev herdo girav di kevine di nav derya ya spî da. Sîstema Îtalya ya deshelatê: komereka demokratik û perlemanî ye. Roma xodan şaristaniyeta herî mezin paytextê vî welatî ye. herwesa bajêrên dî yên girin ji evene: [[Milano]], [[Napolî]], Turino û Vênîsya. Ji layê dirokî ve ji ciwantrin welat li cîhanê, ji berko welateke pire ji şînwarên kevin. Welatê padişahê fela ye(hizretî Isa), welatê mozexanaye, welatê muzikê ye. Welateke xodan dirokeka herî kevne di warê şaristaniyetiyê da. Çunkî Imbratoriya Roman bi dirêjahiya çerxan deshelatdarî li wê deverê di kir. Bi taybetî di warê bînasazî da ya aktif bu. {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Îtalya| ]] [[af:Italië]] [[als:Italien]] [[an:Italia]] [[ar:إيطاليا]] [[arc:ܐܝܛܠܝܐ]] [[ast:Italia]] [[az:İtaliya]] [[bar:Italien]] [[bat-smg:Italėjė]] [[be:Італія]] [[bg:Италия]] [[bo:དགྱིའི་དའ་རླིས]] [[br:Italia]] [[bs:Italija]] [[ca:Itàlia]] [[co:Italia]] [[cs:Itálie]] [[cu:Италї]] [[cv:Итали]] [[cy:Yr Eidal]] [[da:Italien]] [[de:Italien]] [[el:Ιταλία]] [[eml:Itâglia]] [[en:Italy]] [[eo:Italio]] [[es:Italia]] [[et:Itaalia]] [[eu:Italia]] [[fa:ایتالیا]] [[fi:Italia]] [[fiu-vro:Itaalia]] [[fr:Italie]] [[frp:Étalie]] [[fur:Italie]] [[fy:Itaalje]] [[ga:An Iodáil]] [[gd:An Eadailt]] [[gl:Italia]] [[haw:Italia]] [[he:איטליה]] [[hi:इटली]] [[hr:Italija]] [[hsb:Italska]] [[ht:Itali]] [[hu:Olaszország]] [[hy:Իտալիա]] [[ia:Italia]] [[id:Italia]] [[ilo:Italia]] [[io:Italia]] [[is:Ítalía]] [[it:Italia]] [[ja:イタリア]] [[jbo:gugdrxitali]] [[ka:იტალია]] [[kn:ಇಟಲಿ]] [[ko:이탈리아]] [[kw:Itali]] [[la:Italia]] [[lad:Italia]] [[lb:Italien]] [[li:Italië]] [[lij:Italia]] [[lmo:Itàlia]] [[lt:Italija]] [[lv:Itālija]] [[mk:Италија]] [[ml:ഇറ്റലി]] [[mn:Итали]] [[mr:इटली]] [[ms:Itali]] [[mt:Italja]] [[na:Italy]] [[nap:Italia]] [[nds:Italien]] [[nds-nl:Italiën]] [[ne:इटाली]] [[nl:Italië]] [[nn:Italia]] [[no:Italia]] [[nrm:Italie]] [[oc:Itàlia]] [[os:Итали]] [[pam:Italy]] [[pl:Włochy]] [[pms:Italia]] [[ps:اټاليا]] [[pt:Itália]] [[qu:Italya]] [[rm:Italia]] [[rmy:Italiya]] [[ro:Italia]] [[roa-rup:Italia]] [[ru:Италия]] [[sa:इटली]] [[sc:Itàlia]] [[scn:Italia]] [[sh:Italija]] [[simple:Italy]] [[sk:Taliansko]] [[sl:Italija]] [[so:Talyaaniga]] [[sq:Italia]] [[sr:Италија]] [[sv:Italien]] [[sw:Italia]] [[ta:இத்தாலி]] [[tg:Итолиё]] [[th:ประเทศอิตาลี]] [[tl:Italya]] [[tpi:Italia]] [[tr:İtalya]] [[ty:’Itāria]] [[uk:Італія]] [[ur:اٹلی]] [[vec:Itałia]] [[vi:Ý]] [[vo:Litaliyän]] [[war:Italya]] [[yi:איטאליע]] [[zh:意大利]] [[zh-classical:義大利]] [[zh-min-nan:Italia]] [[zh-yue:意大利]] 6429 65950 2007-01-22T13:06:44Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Luxemburgska]], [[qu:Luksimbur]] [[Image:LocationLuxembourg.png|thumb|right|300px|Nexşê Luksemburgê li [[Ewropa]]]] [[Image:Flag of Luxembourg.svg|thumb|right|250px|Alê Luksemburg]] [[Image:Luxemburg.jpg|right|300px|thumb|Luksemburg ([[bajar]])]] '''Luksembûrg''' [[welat]]ek li [[Ewropa]] ye. {{Commons|Category:Luxembourg|Luksemburg}} {{kurt}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Luxemburg]] [[als:Luxemburg]] [[an:Lusemburgo]] [[ang:Letseburh]] [[ar:لوكسمبورغ]] [[arc:ܠܘܟܣܡܒܘܪܓ]] [[ast:Luxemburgu]] [[be:Люксэмбург]] [[bg:Люксембург]] [[br:Luksembourg (bro)]] [[ca:Luxemburg]] [[cs:Lucembursko]] [[csb:Luksembùrskô]] [[cy:Lwcsembwrg]] [[da:Luxembourg]] [[de:Luxemburg]] [[dv:ލަޒަންބާ]] [[el:Λουξεμβούργο]] [[eml:Lussembûrg]] [[en:Luxembourg]] [[eo:Luksemburgio]] [[es:Luxemburgo]] [[et:Luksemburg]] [[eu:Luxenburgo]] [[fa:لوکزامبورگ]] [[fi:Luxemburg]] [[fr:Luxembourg (pays)]] [[frp:Luxembôrg (payis)]] [[fy:Lúksemboarch]] [[ga:Lucsamburg]] [[gd:Lucsamburg]] [[gl:Luxemburgo - Lëtzebuerg]] [[he:לוקסמבורג]] [[hi:लक्सेम्बर्ग]] [[hr:Luksemburg]] [[hsb:Luxemburgska]] [[hu:Luxemburg]] [[ia:Luxemburg]] [[id:Luxemburg]] [[io:Luxemburgia]] [[is:Lúxemborg]] [[it:Lussemburgo]] [[ja:ルクセンブルク]] [[ka:ლუქსემბურგი (ქვეყანა)]] [[ko:룩셈부르크]] [[kw:Lushaborg]] [[la:Luxemburgum]] [[lb:Lëtzebuerg (Land)]] [[li:Luxemburg (land)]] [[lij:Luxemburgo (Naçioin d'Euròpa)]] [[lt:Liuksemburgas]] [[lv:Luksemburga (valsts)]] [[mk:Луксембург]] [[ms:Luxembourg]] [[nds:Luxemborg]] [[nds-nl:Luxemburg (laand)]] [[ne:लक्जेम्बर्ग]] [[nl:Luxemburg (land)]] [[nn:Luxembourg]] [[no:Luxembourg]] [[nrm:Luxembourg]] [[oc:Luxemborg (estat)]] [[os:Люксембург (паддзахад)]] [[pam:Luxembourg]] [[pl:Luksemburg (państwo)]] [[pms:Lussemborgh]] [[pt:Luxemburgo]] [[qu:Luksimbur]] [[rm:Luxemburg]] [[ro:Luxemburg]] [[roa-rup:Luxemburg]] [[ru:Люксембург]] [[sc:Lussemburgu]] [[sh:Luksemburg]] [[simple:Luxembourg]] [[sk:Luxembursko]] [[sl:Luksemburg]] [[sq:Luksemburgu]] [[sr:Луксембург]] [[sv:Luxemburg]] [[sw:Luxemburg]] [[tg:Люксембург]] [[th:ประเทศลักเซมเบิร์ก]] [[tl:Luxembourg]] [[tr:Lüksemburg]] [[ug:ليۇكسېمبۇرگ]] [[uk:Люксембург]] [[vi:Luxembourg]] [[vo:Luxämburgän]] [[wa:Grande-Dutcheye do Lussimbork]] [[war:Luxemburg]] [[zh:卢森堡]] [[zh-min-nan:Luxembourg]] [[zh-yue:盧森堡]] 6430 65981 2007-01-22T15:03:57Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[br:Roumania]], [[hsb:Rumunska]], [[mo:Ромыния]] [[Image:LocationRomania.png|thumb|right|300px|Nexşê Romanya li [[Ewropa]]]] [[Wêne:Alê Romanya.png|thumb|right|250px|Alê Romanya]] '''Romanya''' [[welat]]eke li [[başûr]]-[[rojhilat|rojhilatê]] [[Ewropa]] ye. Erdê xwe 238.391 [[km²]] e. Li wir nêzîkî 22.305.000 ([[sal]]: [[2006]]) kes hene. Peytextê xwe [[Bûkarêst|Bûkarêste]]. == Cografî == Romanya digê [[Derya Reş]]. [[Dewlet|Dewletên]] digên Romanya evin: *[[Bulgaristan]] *[[Serb]] *[[Macaristan]] *[[Hirvatistan]] *[[Moldavistan]] {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Roemenië]] [[als:Rumänien]] [[am:ሮማንያ]] [[an:Rumanía]] [[ar:رومانيا]] [[arc:ܪܘܡܢܝܐ]] [[ast:Rumanía]] [[be:Румынія]] [[bg:Румъния]] [[bn:রোমানিয়া]] [[br:Roumania]] [[bs:Rumunija]] [[ca:Romania]] [[chr:ᎶᎹᏂᏯ]] [[cs:Rumunsko]] [[cy:Rwmania]] [[da:Rumænien]] [[de:Rumänien]] [[el:Ρουμανία]] [[en:Romania]] [[eo:Rumanio]] [[es:Rumania]] [[et:Rumeenia]] [[eu:Errumania]] [[fa:رومانی]] [[fi:Romania]] [[fiu-vro:Romaania]] [[fr:Roumanie]] [[frp:Roumanie]] [[fy:Roemeenje]] [[ga:An Rómáin]] [[gd:Romàinia]] [[gl:Romanía - România]] [[he:רומניה]] [[hi:रोमानिया]] [[hr:Rumunjska]] [[hsb:Rumunska]] [[ht:Woumani]] [[hu:Románia]] [[hy:Ռումինիա]] [[ia:Romania]] [[id:Rumania]] [[io:Rumania]] [[is:Rúmenía]] [[it:Romania]] [[ja:ルーマニア]] [[jbo:romanis]] [[ka:რუმინეთი]] [[ko:루마니아]] [[ks:रोमानिया]] [[kw:Roumani]] [[la:Romania]] [[lad:Rumania]] [[lb:Rumänien]] [[li:Roemenië]] [[lt:Rumunija]] [[lv:Rumānija]] [[mk:Романија]] [[mo:Ромыния]] [[ms:Romania]] [[mt:Rumanija]] [[na:Romania]] [[nds:Rumänien]] [[nds-nl:Roemenië]] [[ne:रोमानिया]] [[nl:Roemenië]] [[nn:Romania]] [[no:Romania]] [[nrm:Roumanie]] [[oc:Romania]] [[pam:Romania]] [[pl:Rumunia]] [[pms:Romanìa]] [[pt:Roménia]] [[qu:Rumanya]] [[rm:Rumenia]] [[rmy:Rumuniya]] [[ro:România]] [[roa-rup:Romãnia]] [[ru:Румыния]] [[sa:रोमानिया]] [[scn:Rumanìa]] [[sh:Rumunija]] [[simple:Romania]] [[sk:Rumunsko]] [[sl:Romunija]] [[sq:Rumania]] [[sr:Румунија]] [[sv:Rumänien]] [[sw:Romania]] [[ta:ருமேனியா]] [[tet:Roménia]] [[tg:Руминия]] [[th:ประเทศโรมาเนีย]] [[tl:Romania]] [[tr:Romanya]] [[ug:رومىنىيە]] [[uk:Румунія]] [[vi:Romania]] [[vo:Rumän]] [[wa:Roumaneye]] [[war:Rumania]] [[yi:ראמעניע]] [[zh:羅馬尼亞]] [[zh-min-nan:Lô-má-nî-a]] [[zh-yue:羅馬尼亞]] 6431 66120 2007-01-23T09:47:16Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Ukraina]], [[ml:യുക്രെയിന്‍]] [[Image:LocationUkraine.png|right|300px]] [[Image:Flag of Ukraine.svg|right|250px]] '''Ukrayna''' [[welat]]eke li Ewrûpa ye. {{Commons|Category:Ukraine|Ukrayna}} {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:dewlet]] [[Kategorî:welat]] [[af:Oekraïne]] [[als:Ukraine]] [[am:ዩክሬን]] [[an:Ucraína]] [[ang:Ucrægna]] [[ar:أوكرانيا]] [[arc:ܐܘܟܪܢܝܐ]] [[ast:Ucrania]] [[be:Украіна]] [[bg:Украйна]] [[br:Ukraina]] [[bs:Ukrajina]] [[ca:Ucraïna]] [[chr:ᏳᎬᎳᎢᏅ]] [[cs:Ukrajina]] [[cu:Ѹкраина]] [[cv:Украина]] [[cy:Wcráin]] [[da:Ukraine]] [[de:Ukraine]] [[el:Ουκρανία]] [[en:Ukraine]] [[eo:Ukrainio]] [[es:Ucrania]] [[et:Ukraina]] [[eu:Ukraina]] [[fa:اوکراین]] [[fi:Ukraina]] [[fiu-vro:Ukraina]] [[fo:Ukraina]] [[fr:Ukraine]] [[frp:Ucrayena]] [[fy:Oekraïne]] [[ga:An Úcráin]] [[gl:Ucraína - Україна]] [[he:אוקראינה]] [[hi:युक्रेन]] [[hr:Ukrajina]] [[hsb:Ukraina]] [[hu:Ukrajna]] [[hy:Ուկրաինա]] [[ia:Ukraina]] [[id:Ukraina]] [[ilo:Ukrainia]] [[io:Ukrainia]] [[is:Úkraína]] [[it:Ucraina]] [[ja:ウクライナ]] [[ka:უკრაინა]] [[kk:Украина]] [[kl:Ukraine]] [[ko:우크라이나]] [[kw:Ukrayn]] [[la:Ucraina]] [[lb:Ukraine]] [[li:Oekraïne]] [[lt:Ukraina]] [[lv:Ukraina]] [[ml:യുക്രെയിന്‍]] [[mo:Украина]] [[ms:Ukraine]] [[na:Ukraine]] [[nds:Ukraine]] [[nds-nl:Oekraïne]] [[ne:युक्रेन]] [[nl:Oekraïne]] [[nn:Ukraina]] [[no:Ukraina]] [[nrm:Ukraîne]] [[oc:Ucraïna]] [[pam:Ukraine]] [[pl:Ukraina]] [[ps:اوکراين]] [[pt:Ucrânia]] [[qu:Ukranya]] [[ro:Ucraina]] [[roa-rup:Ucraina]] [[ru:Украина]] [[ru-sib:Украина]] [[se:Ukraina]] [[sh:Ukrajina]] [[simple:Ukraine]] [[sk:Ukrajina]] [[sl:Ukrajina]] [[sq:Ukraina]] [[sr:Украјина]] [[sv:Ukraina]] [[tg:Украина]] [[th:ประเทศยูเครน]] [[tl:Ukraine]] [[tr:Ukrayna]] [[ug:ئۇكرائىنا]] [[uk:Україна]] [[ur:یوکرین]] [[vi:Ukraina]] [[vo:Lukrayän]] [[wa:Oucrinne]] [[yi:אוקריינע]] [[zh:乌克兰]] [[zh-min-nan:Ukrayina]] [[zh-yue:烏克蘭]] 6432 65910 2007-01-22T10:01:18Z JAnDbot 575 روبوت تعديل: [[arc:ܝܘܢ]] [[Image:LocationGreece.png|thumb|right|300px|Nexşê Yewnanistan li [[Ewropa]]]] [[Wêne:Alê Yewnanistan.png|thumb|right|200px|Alê Yewnanistan]] '''Yewnanistan''' [[welat]]eke li başûr-rojhilata [[Ewropa]] ye. [[Atîna]] peytaxta Yewnanistanê ye. {{kurt}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Griekeland]] [[als:Griechenland]] [[an:Grezia]] [[ar:يونان]] [[arc:ܝܘܢ]] [[ast:Grecia]] [[az:Yunanıstan]] [[bat-smg:Graikėjė]] [[be:Грэцыя]] [[bg:Гърция]] [[bn:গ্রীস]] [[br:Gres (bro)]] [[bs:Grčka]] [[ca:Grècia]] [[cs:Řecko]] [[cy:Gwlad Groeg]] [[da:Grækenland]] [[de:Griechenland]] [[el:Ελλάδα]] [[en:Greece]] [[eo:Grekio]] [[es:Grecia]] [[et:Kreeka]] [[eu:Grezia]] [[fa:یونان]] [[fi:Kreikka]] [[fiu-vro:Kriika]] [[fo:Grikkaland]] [[fr:Grèce]] [[frp:Grèce]] [[fy:Grikelân]] [[ga:An Ghréig]] [[gd:A' Ghrèig]] [[gl:Grecia - Ελλάδα]] [[haw:Helene]] [[he:יוון]] [[hi:ग्रीस]] [[hr:Grčka]] [[hsb:Grjekska]] [[hu:Görögország]] [[hy:Հունաստան]] [[ia:Grecia]] [[id:Yunani]] [[ilo:Grecia]] [[io:Grekia]] [[is:Grikkland]] [[it:Grecia]] [[ja:ギリシャ]] [[ka:საბერძნეთი]] [[ko:그리스]] [[kw:Pow Grek]] [[la:Graecia]] [[lb:Griicheland]] [[li:Griekeland]] [[lt:Graikija]] [[lv:Grieķija]] [[mk:Грција]] [[ml:ഗ്രീസ്]] [[mo:Гречия]] [[ms:Yunani]] [[na:Greece]] [[nds:Grekenland]] [[nds-nl:Griekenlaand]] [[ne:ग्रीस]] [[nl:Griekenland]] [[nn:Hellas]] [[no:Hellas]] [[oc:Grècia]] [[os:Греци]] [[pam:Greece]] [[pl:Grecja]] [[pms:Grecia]] [[ps:يونان]] [[pt:Grécia]] [[qu:Grisya]] [[ro:Grecia]] [[roa-rup:Gãrtsia]] [[ru:Греция]] [[scn:Grecia]] [[sh:Grčka]] [[simple:Greece]] [[sk:Grécko]] [[sl:Grčija]] [[sq:Greqia]] [[sr:Грчка]] [[sv:Grekland]] [[sw:Ugiriki]] [[tet:Grésia]] [[tg:Юнон]] [[th:ประเทศกรีซ]] [[tl:Gresya]] [[tpi:Gris]] [[tr:Yunanistan]] [[udm:Греция]] [[ug:گرېتسىيە]] [[uk:Греція]] [[ur:یونان]] [[vec:Grecia]] [[vi:Hy Lạp]] [[vo:Grikän]] [[war:Gresya]] [[zh:希腊]] [[zh-classical:希臘]] [[zh-min-nan:Hi-lia̍p]] 6433 29002 2006-03-04T12:24:49Z Diyako 273 #redirect[[Îsraîl]] 6434 65917 2007-01-22T10:33:38Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Jendźelska]] تعديل: [[th:อังกฤษ]] {{border|[[Image:UK england.png|right|250px]]}} {{border|[[Image:Flag of England.svg|right|200px]]}} '''Îngiltere''' [[welat]]eke li Ewrûpa ye. Îngiltere beşeke [[Brîtanyaya mezin]] e. {{Commons|Category:England|Îngiltere}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[af:Engeland]] [[als:England]] [[ang:Englaland]] [[ar:إنجلترا]] [[ast:Inglaterra]] [[az:İngiltərə]] [[be:Англія]] [[bg:Англия]] [[br:Bro-Saoz]] [[bs:Engleska]] [[ca:Anglaterra]] [[cs:Anglie]] [[cy:Lloegr]] [[da:England]] [[de:England]] [[el:Αγγλία]] [[en:England]] [[eo:Anglio]] [[es:Inglaterra]] [[et:Inglismaa]] [[eu:Ingalaterra]] [[fa:انگلستان]] [[fi:Englanti]] [[fr:Angleterre]] [[fy:Ingelân]] [[ga:Sasana]] [[gd:Sasainn]] [[gl:Inglaterra - England]] [[gn:Ingyaterra]] [[gv:Sostyn]] [[he:אנגליה]] [[hi:इंग्लैंड]] [[hr:Engleska]] [[hsb:Jendźelska]] [[hu:Anglia]] [[ia:Anglaterra]] [[id:Inggris]] [[io:Anglia]] [[is:England]] [[it:Inghilterra]] [[ja:イングランド]] [[ka:ინგლისი]] [[ko:잉글랜드]] [[kw:Pow Sows]] [[la:Anglia]] [[lb:England]] [[li:Ingeland]] [[ln:Ingɛlandi]] [[lt:Anglija]] [[lv:Anglija]] [[mk:Англија]] [[ms:England]] [[nds:England]] [[nds-nl:Engelaand (regio)]] [[nl:Engeland]] [[nn:England]] [[no:England]] [[nrm:Angliétèrre]] [[oc:Anglatèrra]] [[pl:Anglia]] [[pms:Anghiltèra]] [[pt:Inglaterra]] [[rm:Engalterra]] [[ro:Anglia]] [[roa-rup:Anglia]] [[ru:Англия]] [[sco:Ingland]] [[sh:Engleska]] [[simple:England]] [[sk:Anglicko]] [[sl:Anglija]] [[sr:Енглеска]] [[st:Engelane]] [[sv:England]] [[sw:Uingereza (nchi)]] [[ta:இங்கிலாந்து]] [[tg:Англия]] [[th:อังกฤษ]] [[tpi:Inglan]] [[tr:İngiltere]] [[uk:Англія]] [[ur:انگلستان]] [[uz:Angliya]] [[vi:Anh]] [[vo:Linglän]] [[zh:英格兰]] [[zh-classical:英格蘭]] [[zh-min-nan:Eng-tē]] [[zu:INgilandi]] 6435 53893 2006-10-22T21:59:34Z KureCewlik81 295 [[Image:LocationIreland.png|thumb|right|300px|Nexşê Îrlanda li [[Ewropa]]]] [[Image:Flag of Ireland.svg|thumb|right|250px|Alê Îrlanda]] [[Image:Inishmaan Gardens.JPG||thumb|right|300px|Baxçekî Îrlandî]] '''Komara Îrlanda''' [[welat]]eke li Ewrûpa ye. Ji beşeke mezin a girava [[Îrlanda]] pêk tê. {{Commons|Category:Ireland|Îrlanda}} {{kurt}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[ar:ايرلندا]] [[bg:Република Ирландия]] [[de:Republik Irland]] [[en:Republic of Ireland]] [[es:Irlanda]] [[eo:Respubliko de Irlando]] [[fr:Irlande (pays)]] [[ga:Poblacht na hÉireann]] [[ko:아일랜드]] [[zh-min-nan:Éire]] [[nl:Ierland (land)]] [[ja:アイルランド]] [[pl:Irlandia (państwo)]] [[pt:República da Irlanda]] [[simple:Republic of Ireland]] [[sl:Irska (država)]] [[sv:Irland]] [[tl:Ayrland (bansa)]] [[zh:爱尔兰共和国]] 6436 63464 2007-01-07T12:08:26Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[qu:Magyarsuyu]] [[Image:LocationHungary.png|thumb|right|300px|Nexşê Macaristan li [[Ewropa]]]] [[Image:Flag of Hungary.svg|thumb|right|250px|Alê Macaristan]] '''Macaristan''' [[welat]]eke li [[Ewropa]] ye. {{Commons|Category:Hungary|Macaristan}} {{kurt}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Hongarye]] [[als:Ungarn]] [[am:ሀንጋሪ]] [[an:Ongría]] [[ar:مجر]] [[arc:ܡܓܪ]] [[ast:Hungría]] [[az:Macarıstan]] [[bar:Ungarn]] [[be:Вугоршчына]] [[bg:Унгария]] [[br:Hungaria]] [[bs:Mađarska]] [[ca:Hongria]] [[cs:Maďarsko]] [[cv:Венгри]] [[cy:Hwngari]] [[da:Ungarn]] [[de:Ungarn]] [[el:Ουγγαρία]] [[en:Hungary]] [[eo:Hungario]] [[es:Hungría]] [[et:Ungari]] [[eu:Hungaria]] [[fa:مجارستان]] [[fi:Unkari]] [[fiu-vro:Ungari]] [[fo:Ungarn]] [[fr:Hongrie]] [[frp:Hongrie]] [[fy:Hongarije]] [[ga:An Ungáir]] [[gd:An Ungair]] [[gl:Hungría - Magyarország]] [[gv:Yn Ungaar]] [[he:הונגריה]] [[hr:Mađarska]] [[hsb:Madźarska]] [[ht:Ongri]] [[hu:Magyarország]] [[hy:Հունգարիա]] [[ia:Hungaria]] [[id:Hongaria]] [[io:Hungaria]] [[is:Ungverjaland]] [[it:Ungheria]] [[ja:ハンガリー]] [[ka:უნგრეთი]] [[ko:헝가리]] [[kw:Hungari]] [[ky:Венгрия]] [[la:Hungaria]] [[lb:Ungarn]] [[li:Hongarieë]] [[lt:Vengrija]] [[lv:Ungārija]] [[mk:Унгарија]] [[mo:Унгария]] [[mr:हंगेरी]] [[ms:Hungary]] [[na:Ungari]] [[nds:Ungarn]] [[nds-nl:Hongaarnlaand]] [[ne:हंगेरी]] [[nl:Hongarije]] [[nn:Ungarn]] [[no:Ungarn]] [[nrm:Hongrie]] [[oc:Ongria]] [[os:Венгри]] [[pam:Hungary]] [[pl:Węgry]] [[pms:Ungherìa]] [[ps:هنګري]] [[pt:Hungria]] [[qu:Magyarsuyu]] [[rmy:Ungariya]] [[ro:Ungaria]] [[ru:Венгрия]] [[sa:हंगरी]] [[scn:Unghirìa]] [[sco:Hungary]] [[se:Ungár]] [[sh:Mađarska]] [[simple:Hungary]] [[sk:Maďarsko]] [[sl:Madžarska]] [[sq:Hungaria]] [[sr:Мађарска]] [[sv:Ungern]] [[sw:Hungaria]] [[tet:Ungria]] [[tg:Маҷористон]] [[th:ประเทศฮังการี]] [[tl:Hungary]] [[tpi:Hungari]] [[tr:Macaristan]] [[udm:Венгрия]] [[ug:ۋېنگرىيە]] [[uk:Угорщина]] [[uz:Vengriya]] [[vi:Hungary]] [[vo:Macarän]] [[war:Hungarya]] [[yi:אונגארן]] [[zh:匈牙利]] [[zh-min-nan:Magyar-kok]] [[zh-yue:匈牙利]] 6437 55252 2006-11-04T14:49:04Z 84.164.248.11 Redirecting to [[Makedonya]] #redirect[[Makedonya]] 6438 62991 2007-01-04T12:56:50Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[war:Portugal]] تعديل: [[yi:פארטוגאל]] [[Image:LocationPortugal.png|thumb|right|300px|Nexşê Portekîzê li [[Ewropa]]]] [[Image:Flag of Portugal.svg|thumb|right|250px|Alê Portekîz]] '''Portekîz''' [[welat]]eke li [[Ewropa]] ye. {{Commons|Category:Portugal|Portekîz}} {{kurt}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Portugal]] [[als:Portugal]] [[an:Portugal]] [[ar:برتغال]] [[arc:ܦܘܪܬܘܓܠ]] [[ast:Portugal]] [[bat-smg:Portugalėjė]] [[be:Партугалія]] [[bg:Португалия]] [[bo:ཕུ་ཐོ་ཡ]] [[br:Portugal]] [[bs:Portugal]] [[ca:Portugal]] [[co:Portugallu]] [[cs:Portugalsko]] [[cy:Portiwgal]] [[da:Portugal]] [[de:Portugal]] [[el:Πορτογαλία]] [[en:Portugal]] [[eo:Portugalio]] [[es:Portugal]] [[et:Portugal]] [[eu:Portugal]] [[fa:پرتغال]] [[fi:Portugali]] [[fr:Portugal]] [[frp:Portugal]] [[fy:Portegal]] [[ga:An Phortaingéil]] [[gl:Portugal]] [[gv:Yn Phortiugal]] [[he:פורטוגל]] [[hi:पुर्तगाल]] [[hr:Portugal]] [[ht:Pòtigal]] [[hu:Portugália]] [[hy:Պորտուգալիա]] [[ia:Portugal]] [[id:Portugal]] [[ilo:Portugal]] [[io:Portugal]] [[is:Portúgal]] [[it:Portogallo]] [[ja:ポルトガル]] [[ka:პორტუგალია]] [[ko:포르투갈]] [[ks:पुर्तगाल]] [[kw:Portyngal]] [[la:Lusitania]] [[lb:Portugal]] [[li:Portugal]] [[lt:Portugalija]] [[lv:Portugāle]] [[mr:पोर्तुगाल]] [[ms:Portugal]] [[mt:Portugall]] [[nds:Portugal]] [[nds-nl:Portugal]] [[ne:पोर्चुगल]] [[nl:Portugal]] [[nn:Portugal]] [[no:Portugal]] [[nrm:Portûnga]] [[oc:Portugal]] [[os:Португали]] [[pam:Portugal]] [[pl:Portugalia]] [[pms:Portugal]] [[pt:Portugal]] [[qu:Purtugal]] [[rm:Portugal]] [[ro:Portugalia]] [[ru:Португалия]] [[sa:पुर्तगाल]] [[sc:Portugallu]] [[sh:Portugal]] [[simple:Portugal]] [[sk:Portugalsko]] [[sl:Portugalska]] [[sq:Portugalia]] [[sr:Португалија]] [[sv:Portugal]] [[ta:போர்த்துகல்]] [[tet:Portugál]] [[tg:Португалия]] [[th:ประเทศโปรตุเกส]] [[tl:Portugal]] [[tpi:Potugal]] [[tr:Portekiz]] [[ty:Pōtītī]] [[ug:پورتۇگالىيە]] [[uk:Португалія]] [[uz:Portugal]] [[vec:Portogało]] [[vi:Bồ Đào Nha]] [[war:Portugal]] [[yi:פארטוגאל]] [[zh:葡萄牙]] [[zh-min-nan:Phû-tô-gâ]] [[zh-yue:葡萄牙]] 6439 65045 2007-01-17T15:46:13Z JAnDbot 575 روبوت تعديل: [[qu:Busna-Hirsiquwina]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big> Bosna i Hercegovina - Босна и Херцеговина <br/> Bosna Hersek </big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|160px]]<br/>[[Ala Bosna Hersekê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Coat of arms of Nauru.png|110px]]<br/>[[Arma Bosna Hersekê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Intermeco]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBosniaAndHerzegovina.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Bosnayî]], [[Xirvatî]], [[Sirbî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Sarayevo ]] |- | '''[[Hevserokên dewletê]]''' || [[ Ivo Miro Jović]]<br/> [[Borislav Paravac]] <br/> [[Sulejman Tihić]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[1 adar 1992 ]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 51 129 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2001]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>3 922 205 <br/>76/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Mark (BAM) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .ba |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +387 |} <br/> == Gelemperî == '''Bosna Hersek''', ''(Bosna i Hercegovina - Босна и Херцеговина)'', welatekî [[Balkan|Balkanan]] e û li başûr-rojavayê [[Ewropa|Ewropayê]] ye. Di navbera [[Xirvatîstan]], [[Sirbîstan]] û [[Montenegro|Montenegroyê]] ye. Sînorêkî pir biçûk ê Bosna Hersekê bi [[Derya Adrîyatîk]] re heye. Bosna Hersek Welatekî [[Yûgoslavya|Yûgoslavyaya]] kevn e. [[wêne:Carte-de-bosnie-herzegovine.png|thumb|left|Nexşeya Bosna Hersekê]] <br/><br/><br/> {{kurt}} {{Commons|Category:Bosnia and Herzegovina|Bosna Hersek}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[als:Bosnien-Herzegowina]] [[an:Bosnia y Erzegobina]] [[ar:البوسنة و الهرسك]] [[arc:ܒܘܣܢܐ ܘܗܪܣܟ]] [[ast:Bosnia-Herzegovina]] [[be:Босьнія і Герцагавіна]] [[bg:Босна и Херцеговина]] [[bn:বসনিয়া ও হার্জেগোভিনা]] [[br:Bosnia-ha-Herzegovina]] [[bs:Bosna i Hercegovina]] [[ca:Bòsnia i Hercegovina]] [[chr:ᏉᏍᏂᏯ]] [[cs:Bosna a Hercegovina]] [[cu:Босна]] [[cy:Bosna a Hercegovina]] [[da:Bosnien-Hercegovina]] [[de:Bosnien und Herzegowina]] [[el:Βοσνία και Ερζεγοβίνη]] [[en:Bosnia and Herzegovina]] [[eo:Bosnio kaj Hercegovino]] [[es:Bosnia y Herzegovina]] [[et:Bosnia ja Hertsegoviina]] [[eu:Bosnia-Herzegovina]] [[fa:بوسنی هرزگووین]] [[fi:Bosnia ja Hertsegovina]] [[fiu-vro:Bosnia ja Hertsegoviina]] [[fr:Bosnie-Herzégovine]] [[frp:Bosnie-Hèrzègovena]] [[fy:Bosnje]] [[gl:Bosnia - Hercegovina - Босна и Херцеговина]] [[he:בוסניה והרצגובינה]] [[hi:बॉस्निया और हर्ज़ेगोविना]] [[hr:Bosna i Hercegovina]] [[hsb:Bosniska]] [[hu:Bosznia-Hercegovina]] [[hy:Բոսնիա և Հերցոգովինա]] [[id:Bosnia-Herzegovina]] [[io:Bosnia e Herzegovina]] [[is:Bosnía og Hersegóvína]] [[it:Bosnia-Erzegovina]] [[ja:ボスニア・ヘルツェゴビナ]] [[ka:ბოსნია და ჰერცეგოვინა]] [[ko:보스니아 헤르체고비나]] [[ks:बास्निया]] [[kw:Bosni–Hertsegovina]] [[la:Bosnia et Herzegovina]] [[lb:Bosnien-Herzegowina]] [[li:Bosnië en Hercegovina]] [[lt:Bosnija ir Hercegovina]] [[lv:Bosnija un Hercegovina]] [[mk:Босна и Херцеговина]] [[ms:Bosnia dan Herzegovina]] [[na:Bosnia me Herzegowina]] [[nds:Bosnien-Herzegowina]] [[ne:बोस्निया र हर्जगोविना]] [[nl:Bosnië en Herzegovina]] [[nn:Bosnia-Hercegovina]] [[no:Bosnia-Hercegovina]] [[oc:Bòsnia e Ercegovina]] [[pam:Bosnia and Herzegovina]] [[pl:Bośnia i Hercegowina]] [[pms:Bòsnia ed Erzegòvina]] [[pt:Bósnia-Herzegovina]] [[qu:Busna-Hirsiquwina]] [[ro:Bosnia şi Herţegovina]] [[roa-rup:Bosna shi Hertsegovina]] [[ru:Босния и Герцеговина]] [[sa:बास्निया]] [[scn:Bosnia-Erzegovina]] [[se:Bosnia-Hercegovina]] [[sh:Bosna i Hercegovina]] [[simple:Bosnia and Herzegovina]] [[sk:Bosna a Hercegovina]] [[sl:Bosna in Hercegovina]] [[sq:Bosnja dhe Hercegovina]] [[sr:Босна и Херцеговина]] [[sv:Bosnien och Hercegovina]] [[sw:Bosnia na Herzegovina]] [[ta:பொசுனியாவும் எர்செகோவினாவும்]] [[tg:Босния ва Ҳерсеговина]] [[th:ประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา]] [[tl:Bosnia at Herzegovina]] [[tr:Bosna-Hersek]] [[ug:بوسنىيە]] [[uk:Боснія і Герцеґовина]] [[vi:Bosna và Hercegovina]] [[vo:Bosnän e Härzegovän]] [[war:Bosnia ngan Herzegovina]] [[zh:波斯尼亚和黑塞哥维那]] [[zh-min-nan:Bosna kap Hercegovina]] 6440 65974 2007-01-22T14:37:56Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[mo:Словачия]] [[Image:LocationSlovakia.png|thumb|right|Nexşê slovakya li [[Ewropa]]]] [[Wêne:Alê Slovakya.png|thumb|right|Alê Slovakya]] '''Slovakiya''' (bi [[Slovakî]] ''Slovensko'', bi[[Inglîzî]] ''Slovakia'') [[welat]]ekê [[parzemîn|parzemîna]] [[Ewropa|Ewrûpayê]] ye ko ji wealtên [[Ewrûpaya Navîn]] dihêt hesibandin. Li Bakur hevsiya [[Polonya|Polonyayê]], li Bakurê Rojava hevsiya [[Komara Çêkiyayê]] û li Başur hevsiya [[Macaristan|Macaristanê]] ye. [[rûber|Rûberê]] wê 48,845 [[Kîlometr|Kîlometrên]] çargoşe (nêzî 18,859 [[mayl|maylên]] çargoşe) ne. Baytextê wê [[bajêr|bajêrê]] [[Bratîslava]] ye ko mezintirîn bajêrê welatî ye. ==Cihnasî (Cografî)== Slovakiya bi welatekê kûstanî û çiyayî hatiye niyasîn. Çiyayê bilind ê [[Tatra]] ko yek ji çiyayên [[Zincîra Çiyayên Karpatî]] ye, li kopîtka [[Gerlachovsky]] nêzî 2655 [[metir|metiran]] anko 8711 [[pê|pêyan]] bilind e. Lê Başurê Rojhava ya welatî deştên nevî yên rûbarê [[Danub]] pêkdiînin. Ev rûbar parek ji sînorê digel welatê Mecaristanê ye. [[Rêl]] û daristan 40 ji sedê ji rûberê welatî vedigirin û hêlîna [[rûvî]], [[gurg]], [[kûşik]] û [[kêrvoşik|kêrvoşikan]] e. Zivistanên Slovakiyayê sar û havînên wê gerim in. ==Xelkê Slovakiyayê== [[hêşet|Hêşeta]] anko popyulasiyona Slovakiyayê li goreyê berisandin (texmînandin) a sala 2004ê, nêzî 5,423,567 kesan e. 17 ji sedê ji hêşeta welatî [[zaro|zaroyên]] ji 15 salîyê biçûktir in. [[ziman|Zimanê]] fermî yê Slovakiyayê zimanê [[Slovakî]] ye ko ji bo 85% ji xelkî [[zimanê daykê]] ye. Ev ziman gelek ji zimanê [[Çêkî]] nêzîk e. [[Mecarî]] deh ji sedê ji hêşeta Slovakiyayê pêkdiînin. ==Dîrok== [[eşîret|Eşîretên]] Slovakî li sedsala 6ê li welatê Slovakiyayê akincîbûn. Li sedsala 10ê piraniya deverên wan kevtin bin destê [[Mecarî|Mecariyan]] û ev rewş heta nêzî 1000 salan berdewam bû. Dema li sala 1526ê Mecaristan bi tivavî kevt bin destê [[Emperatoriya Osmanî]], Slovakiya her di destê Mecariyan da ma û Bratîslava (ko hingî navê wê [[Pozsonî]] bû) bû paytextê nû yê Eperatoriya Hapisburgê. Zordariya Mecariyan ji Slovakiyan dixwest ko dest ji ziman û hebûna xwe ya [[netewe|neteweyî]] berbidin. Serhildana netewî ya Slovakiyan lidijî wê zordariyê dest pêkir û li tevaya sedsala 18 û 19ê berdewam bû. Piştî [[Şerê Cîhanî yê Yekê]], dema li sala 1918ê Çêkiyan xweseriya xwe ragihandî, Slovakiyan jî xwe da gel wan û herduan bi hevra [[Komara Çêkoslovakiayê]] pêkanî. Di komara nû pêkhatî da jordestiya Çêkiyan hebû û ev li dilê Slovakiyan giran bû. Wan li sala 1939ê, hema berî destpêbûna [[Şerê Cîhanî yê Duyê]] bi seroktiya [[Yusêf Tîso]] xweseriya xwe ragihand. Tîsoî bixêrhatina leşkirê [[Hîtler|Hîtlerî]] kir. Li sala 1945ê Komara Çêkoslovakiyayê vejîve. Heta sala 1993ê ko her du gelên Slovakî û Çêkî bi awayekê gelek aştiyane û bê xwînrêhtin jihev cida bûn, wan herduan li ser pirsên aborî û siyasî hev nedigirt û Komara Çêkoslovakiyayê her wekî du komarên xweser bû. {{YE}} {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Slovakya]] [[af:Slowakye]] [[als:Slowakei]] [[am:ስሎቫኪያ]] [[an:Eslobaquia]] [[ar:سلوفاكيا]] [[arc:ܣܠܘܦܟܝܐ]] [[ast:Eslovaquia]] [[be:Славаччына]] [[bg:Словакия]] [[br:Slovakia]] [[bs:Slovačka]] [[ca:Eslovàquia]] [[cs:Slovensko]] [[csb:Słowackô]] [[cy:Slofacia]] [[da:Slovakiet]] [[de:Slowakei]] [[el:Σλοβακία]] [[en:Slovakia]] [[eo:Slovakio]] [[es:Eslovaquia]] [[et:Slovakkia]] [[eu:Eslovakia]] [[fa:اسلواکی]] [[fi:Slovakia]] [[fiu-vro:Slovakkia]] [[fo:Slovakia]] [[fr:Slovaquie]] [[frp:Slovaquie]] [[fur:Slovachie]] [[fy:Slowakije]] [[gl:Eslovaquia - Slovensko]] [[he:סלובקיה]] [[hi:स्लोवाकिया]] [[hr:Slovačka]] [[hsb:Słowakska]] [[hu:Szlovákia]] [[hy:Սլովակիա]] [[ia:Slovachia]] [[id:Slowakia]] [[ilo:Slovakia]] [[io:Slovakia]] [[is:Slóvakía]] [[it:Slovacchia]] [[ja:スロバキア]] [[ka:სლოვაკეთი]] [[ko:슬로바키아]] [[kw:Slovaki]] [[la:Slovacia]] [[lb:Slowakei]] [[li:Slowakieë]] [[lt:Slovakija]] [[mk:Словачка]] [[mo:Словачия]] [[ms:Slovakia]] [[na:Slovakia]] [[nds:Slowakei]] [[nds-nl:Slowaaknlaand]] [[ne:स्लोभाकिया]] [[nl:Slowakije]] [[nn:Slovakia]] [[no:Slovakia]] [[nov:Slovakia]] [[nrm:Slovaquie]] [[oc:Eslovaquia]] [[os:Словаки]] [[pam:Slovakia]] [[pl:Słowacja]] [[pms:Slovachia]] [[pt:Eslováquia]] [[qu:Isluwakya]] [[rmy:Slovaiko]] [[ro:Slovacia]] [[ru:Словакия]] [[sa:स्लोवाकिया]] [[sh:Slovačka]] [[simple:Slovakia]] [[sk:Slovensko]] [[sl:Slovaška]] [[sq:Sllovakia]] [[sr:Словачка]] [[sv:Slovakien]] [[sw:Slovakia]] [[tg:Словакия]] [[th:ประเทศสโลวาเกีย]] [[tl:Slovakia]] [[tr:Slovakya]] [[ug:سلوۋاكىيە]] [[uk:Словаччина]] [[vi:Slovakia]] [[vo:Slovakän]] [[war:Eslovakia]] [[zh:斯洛伐克]] [[zh-min-nan:Slovensko]] [[zh-yue:斯洛伐克]] 6441 64609 2007-01-14T16:02:21Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[qu:Isluwinya]] [[Image:LocationSlovenia.png|thumb|right|250px|Nexşê Slovenya li [[Ewropa]]]] [[Wêne:Alê Slovenya.png|thumb|right|200px|Alê Slovenya]] '''Slovenya''' [[welat]]eke li [[Ewropa]] ye. {{kurt}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Slowenië]] [[als:Slowenien]] [[am:ስሎቬኒያ]] [[an:Eslobenia]] [[ar:سلوفينيا]] [[arc:ܣܠܘܦܝܢܝܐ]] [[ast:Eslovenia]] [[bar:Slowenien]] [[be:Славенія]] [[bg:Словения]] [[bn:স্লোভেনিয়া]] [[bs:Slovenija]] [[ca:Eslovènia]] [[cs:Slovinsko]] [[cy:Slofenia]] [[da:Slovenien]] [[de:Slowenien]] [[el:Σλοβενία]] [[en:Slovenia]] [[eo:Slovenio]] [[es:Eslovenia]] [[et:Sloveenia]] [[eu:Eslovenia]] [[fa:اسلوونی]] [[fi:Slovenia]] [[fiu-vro:Sloveeniä]] [[fo:Slovenia]] [[fr:Slovénie]] [[frp:Slovènie]] [[fur:Slovenie]] [[fy:Sloveenje]] [[gl:Eslovenia - Slovenija]] [[he:סלובניה]] [[hi:स्लोवेनिया]] [[hr:Slovenija]] [[hsb:Słowjenska]] [[hu:Szlovénia]] [[hy:Սլովենիա]] [[ia:Slovenia]] [[id:Slovenia]] [[ilo:Slovenia]] [[io:Slovenia]] [[is:Slóvenía]] [[it:Slovenia]] [[ja:スロベニア]] [[ka:სლოვენია]] [[ko:슬로베니아]] [[kw:Sloveni]] [[la:Slovenia]] [[lb:Slowenien]] [[li:Slovenië]] [[lt:Slovėnija]] [[lv:Slovēnija]] [[mk:Словенија]] [[ms:Slovenia]] [[mt:Slovenja]] [[nds:Slowenien]] [[nds-nl:Sloveniën]] [[ne:स्लोभेनिया]] [[nl:Slovenië]] [[nn:Slovenia]] [[no:Slovenia]] [[nrm:Slovénie]] [[oc:Eslovènia]] [[os:Словени]] [[pam:Slovenia]] [[pl:Słowenia]] [[pms:Slovenia]] [[pt:Eslovénia]] [[qu:Isluwinya]] [[ro:Slovenia]] [[ru:Словения]] [[sh:Slovenija]] [[simple:Slovenia]] [[sk:Slovinsko]] [[sl:Slovenija]] [[sq:Sllovenia]] [[sr:Словенија]] [[sv:Slovenien]] [[sw:Slovenia]] [[tet:Eslovénia]] [[tg:Словения]] [[th:ประเทศสโลวีเนีย]] [[tl:Slovenia]] [[tr:Slovenya]] [[ug:سلوۋېنىيە]] [[uk:Словенія]] [[vo:Slovenän]] [[war:Eslovenia]] [[zh:斯洛文尼亚]] [[zh-min-nan:Slovenia]] 6442 49598 2006-10-07T22:32:18Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Fînlanda]] #redirect[[Fînlanda]] 6443 25578 2006-01-25T18:01:03Z Sebjarod 318 redirect [[Norwec]] #REDIRECT [[Norwec]] 6444 20580 2005-10-28T18:44:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Swêd]] 6445 47226 2006-09-11T22:38:17Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Endonezya]] #redirect[[endonezya]] 6446 51975 2006-10-14T21:12:22Z Erdal Ronahi 2 '''Kore''' welateke li rojhilata [[Asya]]yê. #[[Komara Korêyê]] (başûr) #[[Komara Gelêrî ya Demokratîk a Korêyê]] (bakur) {{cudakirin}} 6447 47392 2006-09-14T08:47:22Z Luqman 401 Redirecting to [[Malezya]] #redirect[[Malezya]] 6448 66600 2007-01-26T11:28:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:നേപ്പാള്‍]] [[Image:LocationNepal.png|right|300px]] [[Image:Flag of Nepal.svg|right|250px]] '''Nepal''' welateke li naverasta [[Asya]]yê. {{Commons|Category:Nepal|Nepal}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[an:Nepal]] [[ar:نيبال]] [[az:Nepal]] [[be:Непал]] [[bg:Непал]] [[bh:नेपाल]] [[bn:নেপাল]] [[bpy:নেপাল]] [[ca:Nepal]] [[cs:Nepál]] [[cv:Непал]] [[cy:Nepal]] [[da:Nepal]] [[de:Nepal]] [[dv:ނޭޕާލް]] [[el:Νεπάλ]] [[en:Nepal]] [[eo:Nepalo]] [[es:Nepal]] [[et:Nepal]] [[eu:Nepal]] [[fa:نپال]] [[fi:Nepal]] [[fo:Nepal]] [[fr:Népal]] [[frp:Nèpal]] [[fy:Nepal]] [[gl:Nepal - नेपाल अधिराज्य]] [[gu:નેપાળ]] [[he:נפאל]] [[hi:नेपाल]] [[hr:Nepal]] [[hsb:Nepal]] [[ht:Nepal]] [[hu:Nepál]] [[id:Nepal]] [[ilo:Nepal]] [[io:Nepal]] [[is:Nepal]] [[it:Nepal]] [[ja:ネパール]] [[jbo:nepal]] [[ka:ნეპალი]] [[ko:네팔]] [[ks:नेपाल]] [[kw:Nepal]] [[la:Nepalia]] [[li:Nepal]] [[lt:Nepalas]] [[lv:Nepāla]] [[mk:Непал]] [[ml:നേപ്പാള്‍]] [[ms:Nepal]] [[nds:Nepal]] [[ne:नेपाल]] [[nl:Nepal]] [[nn:Nepal]] [[no:Nepal]] [[oc:Nepal]] [[os:Непал]] [[pam:Nepal]] [[pl:Nepal]] [[pt:Nepal]] [[qu:Nepal]] [[rmy:नेपाल]] [[ro:Nepal]] [[ru:Непал]] [[sa:नेपाल]] [[scn:Nepal]] [[sh:Nepal]] [[simple:Nepal]] [[sk:Nepál]] [[sl:Nepal]] [[sq:Nepali]] [[sr:Непал]] [[sv:Nepal]] [[ta:நேபாளம்]] [[th:ประเทศเนปาล]] [[tl:Nepal]] [[tr:Nepal]] [[ug:نېپلا]] [[uk:Непал]] [[vi:Nepal]] [[vo:Nepalän]] [[zh:尼泊尔]] [[zh-min-nan:Nepal]] 6449 65943 2007-01-22T12:39:25Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Kazachstan]] [[Image:LocationKazakhstan.png|right|300px]] [[Image:Flag of Kazakhstan.svg|right|250px]] '''Qezexistan''' welateke li [[Asya]] navîn e. {{Commons|Category:Kazakhstan|Qazakistan}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[an:Kasajstán]] [[ang:Casacstan]] [[ar:كازاخستان]] [[ast:Kazakhistán]] [[az:Qazaxıstan]] [[be:Казахстан]] [[bg:Казахстан]] [[br:Kazac'hstan]] [[bs:Kazahstan]] [[ca:Kazakhstan]] [[cs:Kazachstán]] [[cv:Казахстан]] [[cy:Kazakstan]] [[da:Kasakhstan]] [[de:Kasachstan]] [[el:Καζακστάν]] [[en:Kazakhstan]] [[eo:Kazaĥio]] [[es:Kazajstán]] [[et:Kasahstan]] [[eu:Kazakhstan]] [[fa:قزاقستان]] [[fi:Kazakstan]] [[fr:Kazakhstan]] [[frp:Kazacstan]] [[fy:Kazakstan]] [[ga:An Chasacstáin]] [[gd:Kazakhstan]] [[gl:Casaquistán - Қазақстан]] [[he:קזחסטן]] [[hi:कस़ाख़िस्तान]] [[hr:Kazahstan]] [[hsb:Kazachstan]] [[ht:Kazakstan]] [[hu:Kazahsztán]] [[hy:Ղազախստան]] [[id:Kazakhstan]] [[ilo:Kazakstan]] [[io:Kazakstan]] [[is:Kasakstan]] [[it:Kazakistan]] [[ja:カザフスタン]] [[ka:ყაზახეთი]] [[kk:Қазақстан]] [[ko:카자흐스탄]] [[kw:Pow Kasagh]] [[ky:Казакстан Республикасы]] [[la:Casachia]] [[lb:Kasachstan]] [[li:Kazachstan]] [[lt:Kazachija]] [[lv:Kazahstāna]] [[mk:Казахстан]] [[mo:Казахстан]] [[ms:Kazakhstan]] [[na:Kazakhstan]] [[nds:Kasachstan]] [[nl:Kazachstan]] [[nn:Kasakhstan]] [[no:Kasakhstan]] [[oc:Cazacstan]] [[os:Хъазахстан]] [[pam:Kazakhstan]] [[pl:Kazachstan]] [[pt:Cazaquistão]] [[ro:Kazahstan]] [[ru:Казахстан]] [[sa:कजाकस्थान]] [[scn:Kazakistan]] [[sh:Kazahstan]] [[simple:Kazakhstan]] [[sk:Kazachstan]] [[sl:Kazahstan]] [[sq:Kazakistani]] [[sr:Казахстан]] [[sv:Kazakstan]] [[sw:Kazakhstan]] [[te:కజకిస్తాన్]] [[tg:Қазоқистон]] [[th:ประเทศคาซัคสถาน]] [[tk:Gazagystan]] [[tl:Kazakhstan]] [[tr:Kazakistan]] [[tt:Qazaqstan]] [[ug:قازاقسىتان]] [[uk:Казахстан]] [[ur:قازقستان]] [[uz:Qozogʻiston]] [[vi:Kazakhstan]] [[vo:Kasakistän]] [[war:Kasahistan]] [[yi:קאַזאַקסטאַן]] [[zh:哈萨克斯坦]] [[zh-min-nan:Kazakhstan]] 6450 66763 2007-01-27T13:47:03Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:സിംഗപ്പൂര്‍]] [[Wêne:Flag of Singapore.svg|thumb|300px|right|Alê Singapûr]] '''Singapûr''' bi awayê fermî '''Komara Singapûrê''', (bi zimanê [[Malayî]] Republik Singapura, bi [[Çînî]] 新加坡共和国), [[bajêr-welat|bajêr-welatekê]] başûrê rojhilata [[Asya|Asyayê]] û biçûktirîn welatê wê herêmê ye. Ew li dawîya [[Arşîpela Malay]]î da û li başûrê herêma [[Cuhûr]] welatê [[Malezya|Malezyayê]] û bakurê welatê [[ Indonesiya| Indonesiyayê]] ye. Ew tenê 137 [[kîlomitir|kîlometiran]] ango 80 [[mîl|mîlan]] li bakurê [[kembera erdî]] ango Îstîwayê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Singapoer]] [[am:ሲንጋፖር]] [[an:Singapur]] [[ar:سنغافورة]] [[ast:Singapur]] [[bg:Сингапур]] [[ca:Singapur]] [[cs:Singapur]] [[da:Singapore]] [[de:Singapur]] [[el:Σιγκαπούρη]] [[en:Singapore]] [[eo:Singapuro]] [[es:Singapur]] [[et:Singapur]] [[eu:Singapur]] [[fa:سنگاپور]] [[fi:Singapore]] [[fr:Singapour]] [[frp:Singapor]] [[fy:Singapore]] [[gd:Singapore]] [[gl:Singapur - 新加坡]] [[he:סינגפור]] [[hi:सिंगापुर]] [[hr:Singapur]] [[hu:Szingapúr]] [[id:Singapura]] [[ilo:Singapore]] [[io:Singapur]] [[is:Singapúr]] [[it:Singapore]] [[ja:シンガポール]] [[ka:სინგაპური]] [[ko:싱가포르]] [[kw:Singapour]] [[la:Singapura]] [[lb:Singapur]] [[li:Singapore]] [[lt:Singapūras]] [[lv:Singapūra]] [[mg:Singapour]] [[ml:സിംഗപ്പൂര്‍]] [[mr:सिंगापूर]] [[ms:Singapura]] [[nds:Singapur]] [[nl:Singapore]] [[nn:Singapore]] [[no:Singapore]] [[oc:Singapor]] [[pam:Singapore]] [[pl:Singapur]] [[pt:Singapura]] [[qu:Singapur]] [[ro:Singapore]] [[ru:Сингапур]] [[scn:Singapura]] [[sh:Singapore]] [[simple:Singapore]] [[sk:Singapur (štát)]] [[sl:Singapur]] [[sm:Sigapoa]] [[sq:Singapori]] [[sr:Сингапур]] [[sv:Singapore]] [[ta:சிங்கப்பூர்]] [[tg:Сингапур]] [[th:ประเทศสิงคโปร์]] [[tl:Singapore]] [[tr:Singapur]] [[ug:سىنگاپور]] [[uk:Сінґапур]] [[vi:Singapore]] [[vo:Singapurän]] [[zh:新加坡]] [[zh-min-nan:Sin-ka-pho]] [[zh-yue:新加坡]] 6451 65110 2007-01-17T22:30:51Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Sri-Lankän]] تعديل: [[kn:ಶ್ರೀಲಂಕಾ]] '''Srî Lanka''' [[welat]]eke li [[Asya]]yê. {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[an:Sri Lanka]] [[ar:سريلانكا]] [[az:Şri Lanka]] [[be:Шры Лянка]] [[bg:Шри Ланка]] [[bn:শ্রীলঙ্কা]] [[ca:Sri Lanka]] [[cs:Šrí Lanka]] [[cy:Sri Lanka]] [[da:Sri Lanka]] [[de:Sri Lanka]] [[dv:ސިރީ ލަންކާ]] [[el:Σρι Λάνκα]] [[en:Sri Lanka]] [[eo:Sri-Lanko]] [[es:Sri Lanka]] [[et:Sri Lanka]] [[eu:Sri Lanka]] [[fa:سری لانکا]] [[fi:Sri Lanka]] [[fr:Sri Lanka]] [[frp:Sri Lanka]] [[gd:Sri Lanka]] [[gl:Sri Lanka - Sri Lankā]] [[he:סרי לנקה]] [[hi:श्रीलंका]] [[hr:Šri Lanka]] [[hu:Srí Lanka]] [[hy:Շրի Լանկա]] [[id:Sri Lanka]] [[ilo:Sri Lanka]] [[io:Sri Lanka]] [[is:Srí Lanka]] [[it:Sri Lanka]] [[ja:スリランカ]] [[ka:შრი-ლანკა]] [[kn:ಶ್ರೀಲಂಕಾ]] [[ko:스리랑카]] [[kw:Shri Lanka]] [[la:Sri Lanca]] [[li:Sri Lanka]] [[lt:Šri Lanka]] [[lv:Šrilanka]] [[ml:ശ്രീലങ്ക]] [[ms:Sri Lanka]] [[nds:Sri Lanka]] [[nl:Sri Lanka]] [[nn:Sri Lanka]] [[no:Sri Lanka]] [[oc:Sri Lanka]] [[os:Шри-Ланка]] [[pam:Sri Lanka]] [[pl:Sri Lanka]] [[ps:سريلانکا]] [[pt:Sri Lanka]] [[qu:Sri Lanka]] [[ro:Sri Lanka]] [[ru:Шри-Ланка]] [[sa:श्रीलङ्का]] [[scn:Sri Lanka]] [[sh:Šri Lanka]] [[si:ශ්‍රී ලංකාව]] [[simple:Sri Lanka]] [[sk:Srí Lanka]] [[sl:Šrilanka]] [[sq:Shiri Lanka]] [[sr:Шри Ланка]] [[sv:Sri Lanka]] [[ta:இலங்கை]] [[tg:Шри-Ланка]] [[th:ประเทศศรีลังกา]] [[tl:Sri Lanka]] [[tr:Sri Lanka]] [[ug:سرى لانكا]] [[uk:Шрі-Ланка]] [[vi:Sri Lanka]] [[vo:Sri-Lankän]] [[zh:斯里蘭卡]] [[zh-min-nan:Sri Lanka]] 6452 20594 2005-10-28T18:48:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Turkmenistan]] 6453 66122 2007-01-23T09:55:03Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Vietnam]] [[Image:LocationVietnam.png|right|300px|thumb|Nexşê Vîyetnam]] [[Image:Flag of Vietnam.svg|right|250px|thumb|Alê Vîyetnam]] '''Vîyetnam''' welateke li başûr-rojhilata [[Asya|Asyayê]]. {{Commons|Category:Vietnam|Vîyetnam}} {{kurt}} [[Kategorî:welat]] [[Kategorî:dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[an:Bietnam]] [[ar:فيتنام]] [[ast:Vietnam]] [[az:Vyetnam]] [[be:Віетнам]] [[bg:Виетнам]] [[bn:ভিয়েতনাম]] [[br:Viêt Nam]] [[bs:Vijetnam]] [[ca:Vietnam]] [[cs:Vietnam]] [[da:Vietnam]] [[de:Vietnam]] [[el:Βιετνάμ]] [[en:Vietnam]] [[eo:Vjetnamio]] [[es:Vietnam]] [[et:Vietnam]] [[eu:Vietnam]] [[fa:ویتنام]] [[fi:Vietnam]] [[fr:Viêt Nam]] [[frp:Viêt Nam]] [[fy:Fietnam]] [[ga:Vítneam]] [[gd:Vietnam]] [[gl:Vietnam - Việt Nam]] [[he:וייטנאם]] [[hi:वियतनाम]] [[hr:Vijetnam]] [[hsb:Vietnam]] [[hu:Vietnam]] [[id:Vietnam]] [[ilo:Vietnam]] [[io:Vietnam]] [[is:Víetnam]] [[it:Vietnam]] [[ja:ベトナム]] [[ka:ვიეტნამი]] [[ko:베트남]] [[kw:Vietnam]] [[la:Vietnamia]] [[li:Viëtnam]] [[lt:Vietnamas]] [[lv:Vjetnama]] [[mi:Whitināmu]] [[mk:Виетнам]] [[ms:Vietnam]] [[nds:Vietnam]] [[nl:Vietnam]] [[nn:Vietnam]] [[no:Vietnam]] [[oc:Vietnam]] [[os:Вьетнам]] [[pam:Vietnam]] [[pl:Wietnam]] [[pt:Vietname]] [[qu:Vietnam]] [[ro:Vietnam]] [[ru:Вьетнам]] [[sa:वियेतनाम]] [[scn:Vietnam]] [[sh:Vijetnam]] [[simple:Vietnam]] [[sk:Vietnam]] [[sl:Vietnam]] [[sq:Vietnami]] [[sr:Вијетнам]] [[sv:Vietnam]] [[ta:வியட்நாம்]] [[te:వియత్నాం]] [[tg:Виетнам]] [[th:ประเทศเวียดนาม]] [[tk:Wýetnam]] [[tl:Vietnam]] [[tr:Vietnam]] [[udm:Вьетнам]] [[ug:ۋيېتنام]] [[uk:В'єтнам]] [[vi:Việt Nam]] [[vo:Vietnamän]] [[wa:Vietnam]] [[zh:越南]] [[zh-min-nan:Oa̍t-lâm]] [[zh-yue:越南]] 6454 46576 2006-09-08T09:17:20Z Luqman 401 Redirecting to [[Filîpîn]] #redirect[[Filîpîn]] 6455 36990 2006-07-30T10:12:32Z Bangin 450 Redirecting to [[Erîtrêya]] #REDIRECT [[Erîtrêya]] 6456 53843 2006-10-22T17:16:43Z KureCewlik81 295 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big> Druk Yul<br/> Keyatiya Bûtanê</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Bhutan.svg|160px]]<br/>[[Ala Bûtanê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Bhutan emblem.png|110px]]<br/>[[Arma Bûtanê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Druk tsendhen]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBhutan.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Dzongkha]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Thimphou]] <br/> 27° 29' N, 89° 40' E |- | '''[[Key]]''' || [[ Jigme Singye Wangchuck]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Lyonpo Sangay Ngedup]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[8 tebax 1949]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 47 000 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2002]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>2 094 176<br/>45/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Ngultrum (BTN) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +6 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .bt |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +975 |} == Gelamperî == '''Bûtan''', [[Welat|welatekî]] [[Asya|Asyayê]] ye. Li rojavayê çiyayên [[Hîmalaya|Hîmalayan]] e. Li başûr, rojava û rojhilatê Bûtanê [[Hîndîstan]] û li bakur jî [[Çîn]] ([[Têbet]]) heye. Bûtan welatê herî dawiyê ku bûye xwedî televîzyon e. [[Televîzyon]] bi 48 kanalan di sala 1999'an de hatiye vî welatî. [[Wêne:Carte Bouthan.png|thumb|left|Nexşeya Bûtanê]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> == Herêmên Bûtanê == Bûtan ji 20 herêman ''(dzongkhag)'' pêk tê [[Image:Bhutan-divisions-numbered.png|thumb|left|200px|Herêmên ''(Dzongkhagê)'' Bûtanê]] {| | #[[Bumthang]] #[[Chukha]] (''Chhukha'') #[[Dagana ]] #[[Gasa]] #[[Haa]] #[[Lhuntse]] (''Lhuntshi'') #[[Mongar]] #[[Paro]] #[[Pemagatshel]] (''Pemagatsel'') #[[Punakha]] | <ol start="11"> <li>[[Samdrup Jongkhar]] <li>[[Samtse]] (''Samchi'') <li>[[Sarpang]] <li>[[Thimphu]] <li>[[Trashigang]] (''Tashigang'') <li>[[Trashiyangste]] <li>[[Trongsa]] (''Tongsa'') <li>[[Tsirang]] (''Chirang'') <li>[[Wangdue Phodrang]] (''Wangdi Phodrang'') <li>[[Zhemgang]] (''Shemgang'') </ol> |} {{Commons|Category:Bhutan|Bûtan}} {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[an:Bután]] [[ar:بوتان]] [[bg:Бутан]] [[bn:ভূটান]] [[br:Bhoutan]] [[ca:Bhutan]] [[cs:Bhútán]] [[cy:Bhutan]] [[da:Bhutan]] [[de:Bhutan]] [[dz:འབྲུག་ཡུལ]] [[en:Bhutan]] [[eo:Butano (lando)]] [[es:Bután]] [[et:Bhutan]] [[eu:Bhutan]] [[fi:Bhutan]] [[fy:Bûtan]] [[gl:Bután - Druk Yul]] [[he:בהוטן]] [[hi:भूटान]] [[hr:Butan (država)]] [[id:Bhutan]] [[io:Bhutan]] [[it:Bhutan]] [[ja:ブータン]] [[kn:ಭುತಾನ]] [[ko:부탄]] [[li:Bhoetaan]] [[lt:Butanas]] [[lv:Butāna]] [[ms:Bhutan]] [[na:Bhutan]] [[nds:Bhutan]] [[nl:Bhutan]] [[nn:Bhutan]] [[no:Bhutan]] [[pl:Bhutan]] [[pt:Butão]] [[ro:Bhutan]] [[ru:Бутан (государство)]] [[sh:Butan (država)]] [[simple:Bhutan]] [[sl:Butan (država)]] [[sr:Бутан (држава)]] [[sv:Bhutan]] [[ta:பூடான்]] [[th:ประเทศภูฏาน]] [[tl:Bhutan]] [[tr:Bhutan]] [[zh:不丹]] [[zh-min-nan:Bhutan]] 6457 26114 2006-01-29T19:29:58Z Erdal Ronahi 2 Etîyopîya çû cihê Etîyopiya '''Etiyopiya''' [[welat]]eke li bakûrî rojhelatê [[Afriqa]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] 6458 65936 2007-01-22T12:22:06Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Libyska]], [[vo:Lübän]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''الجماهيرية العربية الليبية الشعبية الاشتراكية'''</big><br> <big>'''Lîbya'''</big><br /> |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#efefef;" |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Libya.svg|125px]] || align="center" width="140px" | [[Wêne:Libya coa.gif|80px]] |- | align="center" width="140px" | ([[Alê Lîbya]]) || align="center" width="140px" | ([[Arma Lîbya]]) |} |- | align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Wêne:LocationLibya.png|250px]] |- | '''[[Zimanên fermî|Zimanê Fermî]]''' || [[Erebî]] |- | '''[[Srûda netewî]]''' || ''[[Allah û Akbar]]'' |- | '''[[Paytext]]''' || [[Trîpolîs]] |- | '''[[Serokkomar ]]''' || [[Muhemmar al-Gaddafî]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Şûkrî Ganem]] |- | '''[[Rûerd]]'''||1.775.500 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>5.673.000<br/>3,2/km² |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[24'ê berfanbarê]] [[1951]] ji [[Îtalya]] |- | '''[[Dirav]]''' || [[Dînarê Lîbyî]] |- | '''[[Navçeya Demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1, havînê +2 |- | '''[[Internet TLD]]''' || .ly |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +218 |- |} '''Lîbya''' [[welat|welatek]] li bakûrê [[Efrîqa|Efrîqayê]] ye. {{Commons|Category:Libya|Lîbya}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Lîbya]] [[af:Libië]] [[am:ሊቢያ]] [[an:Libia]] [[ang:Libia]] [[ar:ليبيا]] [[arc:ܠܘܒܐ]] [[ast:Libia]] [[bg:Либия]] [[bn:লিবিয়া]] [[br:Libia]] [[bs:Libija]] [[ca:Líbia]] [[cs:Libye]] [[da:Libyen]] [[de:Libyen]] [[el:Λιβύη]] [[en:Libya]] [[eo:Libio]] [[es:Libia]] [[et:Liibüa]] [[eu:Libia]] [[fa:لیبی]] [[fi:Libya]] [[fr:Libye]] [[frp:Libie]] [[ga:An Libia]] [[gd:Libia]] [[gl:Libia - ليبيا]] [[he:לוב]] [[hi:लीबिया]] [[hr:Libija]] [[hsb:Libyska]] [[hu:Líbia]] [[id:Libya]] [[ilo:Libya]] [[io:Libia]] [[is:Líbýa]] [[it:Libia]] [[ja:リビア]] [[ka:ლიბია]] [[ko:리비아]] [[kw:Libi]] [[la:Libya]] [[lt:Libija]] [[lv:Lībija]] [[mk:Либија]] [[ms:Libya]] [[nds:Libyen]] [[nl:Libië]] [[nn:Libya]] [[no:Libya]] [[oc:Libia]] [[pl:Libia]] [[pt:Líbia]] [[ro:Libia]] [[ru:Ливия]] [[sa:लिबिया]] [[scn:Libbia]] [[sh:Libija]] [[simple:Libya]] [[sk:Líbya]] [[sl:Libija]] [[sq:Libia]] [[sr:Либија]] [[sv:Libyen]] [[sw:Libya]] [[tg:Либия]] [[th:ประเทศลิเบีย]] [[tl:Libya]] [[tr:Libya]] [[ug:لىۋىيە]] [[uk:Лівія]] [[vi:Libya]] [[vo:Lübän]] [[zh:利比亚]] [[zh-min-nan:Libya]] 6459 66333 2007-01-24T16:34:04Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ഈജിപ്റ്റ്‌]] [[Image:LocationEgypt.png|right|300px]] [[Image:Flag of Egypt.svg|right|250px]] [[Image:Cairo, late afternoon view from the Tower of Cairo, Egypt, Oct 2004.jpg|right|300px]] [[Image:Cairo, Gizeh, Sphinx and Pyramid of Khufu, Egypt, Oct 2004.jpg|right|300px]] '''Misir''' [[welat]]eke li bakûrî rojhelatê [[Afriqa]] ye. Welatê Misrê mezintrîn welate li nav cîhana Erebî Ji bo serjimêrîya daniştîyan. Herwesa Misir Serperiştîya Welatên Êkgirtîya Ereban di ket. Misir ya navdare ji berko paşmawên Şanşîna Firewni, Piramdan. Drêjtrîn rîbarê cîhanê(Nîl) di xakê Misrê da di borît. {{Commons|Category:Egypt|Misir}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Misir]] [[af:Egipte]] [[als:Ägypten]] [[am:ግብፅ]] [[an:Echipto]] [[ar:مصر]] [[arc:ܡܨܪܝܢ]] [[ast:Exipto]] [[be:Эгіпет]] [[bg:Египет]] [[br:Egipt]] [[bs:Egipat]] [[ca:Egipte]] [[cs:Egypt]] [[cu:Егѵпьтъ]] [[cy:Yr Aifft]] [[da:Ægypten]] [[de:Ägypten]] [[el:Αίγυπτος]] [[en:Egypt]] [[eo:Egiptio]] [[es:Egipto]] [[et:Egiptus]] [[eu:Egipto]] [[fa:مصر]] [[fi:Egypti]] [[fj:Ijipta]] [[fr:Égypte]] [[frp:Èg·ipte]] [[fy:Egypte]] [[ga:An Éigipt]] [[gd:An Eiphit]] [[gl:Exipto - مصر]] [[gv:Eajipt]] [[he:מצרים]] [[hr:Egipat]] [[hsb:Egyptowska]] [[ht:Ejip]] [[hu:Egyiptom]] [[ia:Egypto]] [[id:Mesir]] [[ilo:Ehipto]] [[io:Egiptia]] [[is:Egyptaland]] [[it:Egitto]] [[ja:エジプト]] [[ka:ეგვიპტე]] [[ko:이집트]] [[kw:Ejyp]] [[la:Aegyptus]] [[lb:Egypten]] [[li:Egypte]] [[lt:Egiptas]] [[lv:Ēģipte]] [[mg:Egypta]] [[mk:Египет]] [[ml:ഈജിപ്റ്റ്‌]] [[mr:इजिप्त]] [[ms:Mesir]] [[na:Egypt]] [[nap:Naggitto]] [[nds:Ägypten]] [[nds-nl:Egypte (laand)]] [[nl:Egypte (land)]] [[nn:Egypt]] [[no:Egypt]] [[nrm:Êgypte]] [[oc:Egipte]] [[os:Мысыр]] [[pam:Egypt]] [[pl:Egipt]] [[ps:مصر]] [[pt:Egipto]] [[ro:Egipt]] [[ru:Египет]] [[scn:Eggittu]] [[sh:Egipat]] [[simple:Egypt]] [[sk:Egypt]] [[sl:Egipt]] [[sm:Aikupito]] [[sq:Egjipti]] [[sr:Египат]] [[sv:Egypten]] [[sw:Misri]] [[ta:எகிப்து]] [[tg:Миср]] [[th:ประเทศอียิปต์]] [[tl:Egypt]] [[tr:Mısır (ülke)]] [[ug:مىسىر]] [[uk:Єгипет]] [[ur:مصر]] [[vi:Ai Cập]] [[vo:Lägüptän]] [[yi:מצרים]] [[zh:埃及]] [[zh-min-nan:Ai-ki̍p]] 6460 57596 2006-11-19T18:45:18Z Bangin 450 Redirecting to [[Mongolya]] #redirect[[Mongolya]] 6461 65970 2007-01-22T14:16:42Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Somalija]], [[qu:Sumalya]] [[Image:LocationSomalia.png|right|300px]] [[Image:Somalia flag 300.png|right|250px]] '''Somaliya''' [[welat]]eke li [[Afriqa]] ye. {{Commons|Category:Somalia|Somaliya}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Somalië]] [[am:ሶማሊያ]] [[an:Somalia]] [[ar:الصومال]] [[ast:Somalia]] [[bg:Сомалия]] [[bn:সোমালিয়া]] [[bs:Somalija]] [[ca:Somàlia]] [[cs:Somálsko]] [[cy:Somalia]] [[da:Somalia]] [[de:Somalia]] [[el:Σομαλία]] [[en:Somalia]] [[eo:Somalio]] [[es:Somalia]] [[et:Somaalia]] [[eu:Somalia]] [[fa:سومالی]] [[fi:Somalia]] [[fr:Somalie]] [[frp:Somalie]] [[gd:Somalia]] [[gl:Somalia - Soomaaliya]] [[he:סומליה]] [[hi:सोमालिया]] [[hr:Somalija]] [[hsb:Somalija]] [[hu:Szomália]] [[id:Somalia]] [[ilo:Somalia]] [[io:Somalia]] [[is:Sómalía]] [[it:Somalia]] [[ja:ソマリア]] [[ka:სომალი]] [[ko:소말리아]] [[kw:Somali]] [[la:Somalia]] [[lij:Somalia]] [[lt:Somalis]] [[lv:Somālija]] [[mk:Сомалија]] [[ms:Somalia]] [[nds:Somalia]] [[nl:Somalië]] [[nn:Somalia]] [[no:Somalia]] [[oc:Somalia]] [[pam:Somalia]] [[pl:Somalia]] [[pt:Somália]] [[qu:Sumalya]] [[rm:Somalia]] [[ro:Somalia]] [[ru:Сомали]] [[sa:सोमालिया]] [[sh:Somalija]] [[simple:Somalia]] [[sk:Somálsko]] [[sl:Somalija]] [[so:Soomaaliya]] [[sq:Somalia]] [[sr:Сомалија]] [[sv:Somalia]] [[sw:Somalia]] [[tg:Сумолӣ]] [[th:ประเทศโซมาเลีย]] [[tl:Somalia]] [[tr:Somali]] [[ug:سومالى]] [[uk:Сомалі]] [[vi:Somalia]] [[vo:Somalän]] [[zh:索马里]] [[zh-min-nan:Somalia]] 6462 66862 2007-01-28T01:07:23Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Swasisuyu]] [[Image:LocationSwaziland.png|right|300px]] [[Image:Flag of Swaziland.svg|right|250px]] '''Siwaziland''' [[welat]]eke li başûrî [[Afriqa]] ye. {{Commons|Category:Swaziland|Siwaziland}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Swaziland]] [[am:ስዋዚላንድ]] [[an:Suazilandia]] [[ang:Swasiland]] [[ar:سوازيلند]] [[ast:Suazilandia]] [[bg:Свазиленд]] [[br:Swaziland]] [[bs:Svazi]] [[ca:Swazilàndia]] [[cs:Svazijsko]] [[cy:Gwlad Swazi]] [[da:Swaziland]] [[de:Swasiland]] [[el:Σουαζιλάνδη]] [[en:Swaziland]] [[eo:Svazilando]] [[es:Swazilandia]] [[et:Svaasimaa]] [[eu:Swazilandia]] [[fa:سوازیلند]] [[fi:Swazimaa]] [[fr:Swaziland]] [[frp:Souazilande]] [[gd:Swaziland]] [[gl:Suacilandia - Swaziland]] [[he:סווזילנד]] [[hi:स्वाजीलैंड]] [[hr:Svazi]] [[hu:Szváziföld]] [[id:Swaziland]] [[ilo:Swaziland]] [[io:Swazilando]] [[is:Svasíland]] [[it:Swaziland]] [[ja:スワジランド]] [[ka:სვაზილენდი]] [[ko:스와질란드]] [[kw:Pow Swati]] [[la:Suazia]] [[lt:Svazilandas]] [[lv:Svazilenda]] [[mk:Свазиленд]] [[ms:Swaziland]] [[nds:Swasiland]] [[nl:Swaziland]] [[nn:Swaziland]] [[no:Swaziland]] [[nov:Swazilande]] [[oc:Swaziland]] [[pam:Swaziland]] [[pl:Suazi]] [[pt:Suazilândia]] [[qu:Swasisuyu]] [[ro:Swaziland]] [[ru:Свазиленд]] [[sa:स्वाजीलैंड]] [[sh:Svazilend]] [[simple:Swaziland]] [[sk:Svazijsko]] [[sl:Svazi]] [[sq:Suazilandia]] [[sr:Свазиленд]] [[ss:Umbuso weSwatini]] [[sv:Swaziland]] [[sw:Uswazi]] [[tg:Свазиленд]] [[th:ประเทศสวาซิแลนด์]] [[tl:Swaziland]] [[tr:Svaziland]] [[ug:سۋازىلاند]] [[uk:Свазиленд]] [[vi:Swaziland]] [[vo:Svasiyän]] [[zh:斯威士兰]] [[zh-min-nan:Swazi-tē]] 6463 65969 2007-01-22T14:13:47Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Sudan]], [[qu:Sudan]] [[Image:LocationSudan Africa.png|right|300px]] [[Image:Flag of Sudan.svg|right|250px]] '''Sudan''' [[welat]]eke li [[Afriqa]] ye. {{Commons|Category:Sudan|Sudan}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Soedan]] [[am:ሱዳን]] [[an:Sudán]] [[ang:Sudan]] [[ar:السودان]] [[ast:Sudán]] [[az:Sudan]] [[bg:Судан]] [[bn:সুদান]] [[bs:Sudan]] [[ca:Sudan]] [[cs:Súdán]] [[cy:Swdan]] [[da:Sudan]] [[de:Sudan]] [[el:Σουδάν]] [[en:Sudan]] [[eo:Sudano]] [[es:Sudán]] [[et:Sudaan]] [[eu:Sudan]] [[fa:سودان]] [[fi:Sudan]] [[fr:Soudan]] [[frp:Sodan]] [[ga:An tSúdáin]] [[gd:Sudan]] [[gl:Sudán - السودان]] [[he:סודאן]] [[hi:सूडान]] [[hr:Sudan]] [[hsb:Sudan]] [[ht:Soudan]] [[hu:Szudán]] [[id:Sudan]] [[ilo:Sudan]] [[io:Sudan]] [[is:Súdan]] [[it:Sudan]] [[ja:スーダン]] [[ka:სუდანი]] [[ko:수단]] [[kw:Soudan]] [[la:Sudania]] [[lij:Sudan]] [[lt:Sudanas]] [[lv:Sudāna]] [[mk:Судан]] [[ms:Sudan]] [[nds:Sudan]] [[nl:Soedan]] [[nn:Sudan]] [[no:Sudan]] [[oc:Sodan]] [[pam:Sudan]] [[pl:Sudan]] [[pt:Sudão]] [[qu:Sudan]] [[rm:Sudan]] [[ro:Sudan]] [[ru:Судан]] [[se:Sudan]] [[sh:Sudan]] [[simple:Sudan]] [[sk:Sudán]] [[sl:Sudan]] [[sq:Sudani]] [[sr:Судан]] [[sv:Sudan]] [[sw:Sudan]] [[ta:சூடான்]] [[th:ประเทศซูดาน]] [[tl:Sudan]] [[tr:Sudan]] [[ug:سۇدان]] [[uk:Судан]] [[uz:Sudan]] [[vi:Sudan]] [[vo:Sudän]] [[yi:סודאן]] [[zh:苏丹共和国]] [[zh-min-nan:Sudan]] 6464 65966 2007-01-22T14:06:58Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Thailand]] تعديل: [[qu:Thaysuyu]] [[Image:Flag of Thailand.svg|right|250px|thumb|Alê Tayland]][[Image:LocationThailand.png|right|300px|thumb|Nexşê Tayland]] '''Tayland''' [[welat]]eke li başûrî rojhelatê [[Asya]] ye. [[Paytext|Paytexta]] xwe [[Bankok|Bankoke]]. {{Commons|Category:Thailand|Tayland}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Thailand]] [[an:Tailandia]] [[ar:تايلند]] [[ast:Tailandia]] [[az:Tayland]] [[bg:Тайланд]] [[bn:থাইল্যান্ড]] [[bo:ཐའེ་གོ]] [[br:Thailand]] [[bs:Tajland]] [[ca:Tailàndia]] [[cs:Thajsko]] [[cy:Gwlad Thai]] [[da:Thailand]] [[de:Thailand]] [[el:Ταϊλάνδη]] [[en:Thailand]] [[eo:Tajlando]] [[es:Tailandia]] [[et:Tai]] [[eu:Tailandia]] [[fa:تایلند]] [[fi:Thaimaa]] [[fr:Thaïlande]] [[frp:Tayilande]] [[fy:Tailân]] [[ga:An Téalainn]] [[gl:Tailandia - ประเทศไทย]] [[gu:થાઇલેન્ડ]] [[he:תאילנד]] [[hi:थाईलैंड]] [[hr:Tajland]] [[hsb:Thailand]] [[hu:Thaiföld]] [[id:Thailand]] [[ilo:Thailand]] [[io:Tailando]] [[is:Taíland]] [[it:Thailandia]] [[ja:タイ王国]] [[ka:ტაილანდი]] [[kn:ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್]] [[ko:타이]] [[ks:थाइलैंड]] [[kw:Pow Tay]] [[la:Thailandia]] [[li:Thailand]] [[lt:Tailandas]] [[lv:Taizeme]] [[mg:Thaïlande]] [[mk:Тајланд]] [[ms:Thailand]] [[nds:Thailand]] [[nl:Thailand]] [[nn:Thailand]] [[no:Thailand]] [[oc:Tailàndia]] [[pam:Thailand]] [[pl:Tajlandia]] [[ps:تايلېنډ]] [[pt:Tailândia]] [[qu:Thaysuyu]] [[ro:Thailanda]] [[ru:Таиланд]] [[sa:थाइलैंड]] [[scn:Tailandia]] [[sh:Tajland]] [[simple:Thailand]] [[sk:Thajsko]] [[sl:Tajska]] [[sq:Tailanda]] [[sr:Тајланд]] [[sv:Thailand]] [[ta:தாய்லாந்து]] [[te:థాయిలాండ్]] [[tg:Таиланд]] [[th:ประเทศไทย]] [[tk:Taýland]] [[tl:Thailand]] [[tr:Tayland]] [[uk:Таїланд]] [[vi:Thái Lan]] [[vo:Tayän]] [[war:Thailand]] [[zh:泰国]] [[zh-min-nan:Thài-kok]] [[zh-yue:泰國]] 6465 54239 2006-10-24T00:54:36Z Luqman 401 '''Tayvan''' [[welat]]eke li başûrî rojhelatê [[Asya]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} 6466 66884 2007-01-28T09:30:39Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cy:Zambia]] [[Image:LocationZambia.png|right|300px]] [[Image:Flag of Zambia.svg|right|250px]] '''Zambiya''' [[welat]]eke li [[Afriqa]] ye. {{Commons|Category:Zambia|Zambiya}} {{kurt}} [[kategorî:welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Zambië]] [[am:ዛምቢያ]] [[an:Zambia]] [[ar:زامبيا]] [[ast:Zambia]] [[az:Zambiya]] [[bg:Замбия]] [[bn:জাম্বিয়া]] [[bs:Zambija]] [[ca:Zàmbia]] [[cs:Zambie]] [[cy:Zambia]] [[da:Zambia]] [[de:Sambia]] [[el:Ζάμπια]] [[en:Zambia]] [[eo:Zambio]] [[es:Zambia]] [[et:Sambia]] [[eu:Zambia]] [[fa:زامبیا]] [[fi:Sambia]] [[fr:Zambie]] [[gd:Zambia]] [[gl:Zambia]] [[he:זמביה]] [[hr:Zambija]] [[hu:Zambia]] [[id:Zambia]] [[ilo:Zambia]] [[io:Zambia]] [[is:Sambía]] [[it:Zambia]] [[ja:ザンビア]] [[ka:ზამბია]] [[ko:잠비아]] [[ks:जाम्बिया]] [[kw:Sambi]] [[la:Zambia]] [[lt:Zambija]] [[lv:Zambija]] [[ml:സാംബിയ]] [[ms:Zambia]] [[nds:Sambia]] [[nl:Zambia]] [[nn:Zambia]] [[no:Zambia]] [[ny:Zambia]] [[oc:Zambia]] [[pam:Zambia]] [[pl:Zambia]] [[ps:زېمبيا]] [[pt:Zâmbia]] [[qu:Sambya]] [[ro:Zambia]] [[ru:Замбия]] [[sa:जाम्बिया]] [[simple:Zambia]] [[sk:Zambia]] [[sl:Zambija]] [[sq:Zambia]] [[sr:Замбија]] [[sv:Zambia]] [[sw:Zambia]] [[tg:Замбия]] [[th:ประเทศแซมเบีย]] [[tl:Zambia]] [[tr:Zambiya]] [[ug:زامبىيە]] [[uk:Замбія]] [[vi:Zambia]] [[vo:Sambän]] [[zh:赞比亚]] [[zh-min-nan:Zambia]] 6467 49610 2006-10-07T22:44:20Z Erdal Ronahi 2 Zimbabve çû cihê Zimbabwe '''Zimbabve''' [[welat]]eke li [[Afriqa]] ye. {{kurt}} [[kategorî:welat]] 6468 66864 2007-01-28T01:27:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:താജിക്കിസ്ഥാന്‍]] [[Image:LocationTajikistan.png|right|300px]] [[Image:Flag of Tajikistan.svg|right|250px]] [[Image:Tajikistan satellite photo.jpg|right|300px]] '''Tacîkistan''' [[welat]]eke li [[Asya]] navîn e. {{Commons|Category:Tajikistan|Tacîkistan}} {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] [[kategorî:welat]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[an:Tadyikistán]] [[ar:طاجيكستان]] [[az:Tacikistan]] [[bat-smg:Tadžikistans]] [[bg:Таджикистан]] [[bo:ཐ་ཇི་ཁེ་སི་ཏན]] [[br:Tadjikistan]] [[bs:Tadžikistan]] [[ca:Tadjikistan]] [[cs:Tádžikistán]] [[cv:Таджикистан]] [[cy:Tajikistan]] [[da:Tadsjikistan]] [[de:Tadschikistan]] [[el:Τατζικιστάν]] [[en:Tajikistan]] [[eo:Taĝikio]] [[es:Tayikistán]] [[et:Tadžikistan]] [[eu:Tadjikistan]] [[fa:تاجیکستان]] [[fi:Tadžikistan]] [[fr:Tadjikistan]] [[frp:Tadj·iquistan]] [[ga:An Táidsíceastáin]] [[gd:Tajikistan]] [[gl:Taxiquistán - Тоҷикистон]] [[he:טג'יקיסטן]] [[hr:Tadžikistan]] [[hsb:Tadźikistan]] [[hu:Tádzsikisztán]] [[hy:Տաջիկիստան]] [[id:Tajikistan]] [[io:Tajikistan]] [[is:Tadsjikistan]] [[it:Tagikistan]] [[ja:タジキスタン]] [[ka:ტაჯიკეთი]] [[kk:Тәжікстан]] [[ko:타지키스탄]] [[kw:Pow Tajik]] [[ky:Тажикстан]] [[la:Tadzikistania]] [[li:Tadzjikistan]] [[lt:Tadžikija]] [[lv:Tadžikistāna]] [[mk:Таџикистан]] [[ml:താജിക്കിസ്ഥാന്‍]] [[nds:Tadschikistan]] [[nl:Tadzjikistan]] [[nn:Tadsjikistan]] [[no:Tadsjikistan]] [[oc:Tatgiquistan]] [[pam:Tajikistan]] [[pdc:Datschikischtaan]] [[pl:Tadżykistan]] [[ps:تاجکستان]] [[pt:Tadjiquistão]] [[qu:Tayiksuyu]] [[ro:Tadjikistan]] [[ru:Таджикистан]] [[se:Tažikistan]] [[sh:Tadžikistan]] [[simple:Tajikistan]] [[sk:Tadžikistan]] [[sl:Tadžikistan]] [[sq:Taxhikistani]] [[sr:Таџикистан]] [[sv:Tadzjikistan]] [[sw:Tajikistan]] [[te:తజికిస్తాన్]] [[tg:Тоҷикистон]] [[th:ประเทศทาจิกิสถาน]] [[tr:Tacikistan]] [[ug:تاجىكىستان]] [[uk:Таджикистан]] [[ur:تاجکستان]] [[vi:Tajikistan]] [[vo:Tacikistän]] [[zh:塔吉克斯坦]] [[zh-min-nan:Tajikistan]] 6469 47372 2006-09-13T17:48:32Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Tûnis]] #redirect[[Tûnis]] 6470 66879 2007-01-28T03:25:44Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ast:Uganda]], [[qu:Uganda]] [[Image:LocationUganda.png|right|300px]] [[Image:Flag of Uganda.svg|right|250px]] '''Uganda''' [[welat]]eke li [[Afriqa]] ye. {{Commons|Category:Uganda|Uganda}} [[kategorî: dewlet]] [[af:Uganda]] [[am:ዩጋንዳ]] [[an:Uganda]] [[ar:أوغندا]] [[ast:Uganda]] [[az:Uqanda]] [[be:Уганда]] [[bg:Уганда]] [[bo:ཝུ་གན་ད]] [[bs:Uganda]] [[ca:Uganda]] [[cs:Uganda]] [[da:Uganda]] [[de:Uganda]] [[el:Ουγκάντα]] [[en:Uganda]] [[eo:Ugando]] [[es:Uganda]] [[et:Uganda]] [[eu:Uganda]] [[fa:اوگاندا]] [[fi:Uganda]] [[fr:Ouganda]] [[frp:Oganda]] [[ga:Uganda]] [[gd:Uganda]] [[gl:Uganda]] [[he:אוגנדה]] [[hi:युगांडा]] [[hr:Uganda]] [[hu:Uganda]] [[id:Uganda]] [[ilo:Uganda]] [[io:Uganda]] [[is:Úganda]] [[it:Uganda]] [[ja:ウガンダ]] [[ka:უგანდა]] [[ko:우간다]] [[kw:Ouganda]] [[la:Uganda]] [[lij:Uganda]] [[lt:Uganda]] [[lv:Uganda]] [[mk:Уганда]] [[ml:ഉഗാണ്ട]] [[ms:Uganda]] [[nds:Uganda]] [[nl:Oeganda]] [[nn:Uganda]] [[no:Uganda]] [[oc:Oganda]] [[pam:Uganda]] [[pl:Uganda]] [[pms:Uganda]] [[ps:يوګانډا]] [[pt:Uganda]] [[qu:Uganda]] [[rm:Uganda]] [[ro:Uganda]] [[ru:Уганда]] [[se:Uganda]] [[sh:Uganda]] [[simple:Uganda]] [[sk:Uganda]] [[sl:Uganda]] [[sq:Uganda]] [[sr:Уганда]] [[sv:Uganda]] [[sw:Uganda]] [[ta:உகாண்டா]] [[tg:Уганда]] [[th:ประเทศยูกันดา]] [[tl:Uganda]] [[tr:Uganda]] [[ug:ئۇگاندا]] [[uk:Уґанда]] [[uz:Uganda]] [[vi:Uganda]] [[vo:Lugandayän]] [[zh:乌干达]] [[zh-min-nan:Uganda]] 6471 66457 2007-01-25T13:30:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ast, hy, ml, pms, th تعديل: ar, tr [[Image:LocationMadagascar.png|right|300px]] {{Border|[[Image:Flag of Madagascar.svg|right|250px]]}} '''Madagaskar''' [[welat]]eke li rojhelatê [[Afriqa]] ye. {{Commons|Category:Madagascar|Madagaskar}} {{kurt}} [[kategorî:welat]] [[af:Madagaskar]] [[am:ማዳጋስካር]] [[an:Madagascar]] [[ar:مدغشقر (دولة)]] [[ast:Madagascar]] [[bg:Мадагаскар]] [[br:Madagaskar]] [[bs:Madagaskar]] [[ca:Madagascar]] [[cs:Madagaskar]] [[da:Madagaskar]] [[de:Madagaskar]] [[el:Μαδαγασκάρη]] [[en:Madagascar]] [[eo:Madagaskaro]] [[es:Madagascar]] [[et:Madagaskar]] [[eu:Madagaskar]] [[fa:ماداگاسکار]] [[fi:Madagaskar]] [[fr:Madagascar]] [[gd:Madagascar]] [[gl:Madagascar]] [[he:מדגסקר]] [[hr:Madagaskar]] [[hu:Madagaszkár]] [[hy:Մադագասկար]] [[id:Madagaskar]] [[ilo:Madagascar]] [[io:Madagaskar]] [[is:Madagaskar]] [[it:Madagascar]] [[ja:マダガスカル]] [[ka:მადაგასკარი]] [[ko:마다가스카르]] [[ks:मडगास्कर]] [[ksh:Maddajaßka]] [[kw:Madagaskar]] [[la:Madagascaria]] [[lt:Madagaskaras]] [[lv:Madagaskara]] [[mg:Madagasikara]] [[mk:Мадагаскар]] [[ml:മഡഗാസ്കര്‍]] [[ms:Madagascar]] [[nds:Madagaskar]] [[nl:Madagaskar]] [[nn:Madagaskar]] [[no:Madagaskar]] [[oc:Madagascar]] [[pam:Madagascar]] [[pl:Madagaskar]] [[pms:Madagascar]] [[ps:مادغاسکر]] [[pt:Madagáscar]] [[ro:Madagascar]] [[ru:Республика Мадагаскар]] [[sa:मडगास्कर]] [[sh:Madagaskar]] [[simple:Madagascar]] [[sk:Madagaskar]] [[sl:Madagaskar]] [[sq:Madegaskari]] [[sr:Мадагаскар]] [[sv:Madagaskar]] [[sw:Madagaska]] [[ta:மடகாஸ்கர்]] [[tg:Мадагаскар]] [[th:ประเทศมาดากัสการ์]] [[tl:Madagascar]] [[tr:Madagaskar]] [[ug:ماداگاسكار]] [[uk:Мадаґаскар]] [[vi:Madagascar]] [[zh:马达加斯加]] [[zh-min-nan:Madagasikara]] 6472 66431 2007-01-25T10:18:53Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:കെനിയ]] [[Image:LocationKenya.png|right|300px]] [[Image:Flag of Kenya.svg|right|250px]] '''Kenya''' [[welat]]eke li rojhelatê [[Afriqa]] ye. Paytaxta : [[Naîrobî]] {{Commons|Category:Kenya|Keniya}} {{kurt}} [[kategorî:welat]] [[af:Kenia]] [[am:ኬንያ]] [[an:Kenia]] [[ar:كينيا]] [[ast:Keña]] [[bg:Кения]] [[bn:কেনিয়া]] [[bo:ཁེ་ནི་ཡ]] [[bs:Kenija]] [[ca:Kenya]] [[cs:Keňa]] [[cy:Kenya]] [[da:Kenya]] [[de:Kenia]] [[el:Κένυα]] [[en:Kenya]] [[eo:Kenjo]] [[es:Kenia]] [[et:Kenya]] [[eu:Kenya]] [[fa:کنیا]] [[fi:Kenia]] [[fr:Kenya]] [[frp:Kenia]] [[gd:Ceinia]] [[gl:Quenia - Kenya]] [[he:קניה]] [[hr:Kenija]] [[hsb:Kenia]] [[hu:Kenya]] [[id:Kenya]] [[io:Kenia]] [[is:Kenýa]] [[it:Kenya]] [[ja:ケニア]] [[ka:კენია]] [[ki:Kenya]] [[kn:ಕೀನ್ಯಾ]] [[ko:케냐]] [[kw:Kenya]] [[la:Kenia]] [[li:Kenia]] [[lt:Kenija]] [[lv:Kenija]] [[mk:Кенија]] [[ml:കെനിയ]] [[mr:केन्या]] [[ms:Kenya]] [[na:Kenya]] [[nds:Kenia]] [[nl:Kenia]] [[nn:Kenya]] [[no:Kenya]] [[oc:Kenya]] [[pam:Kenya]] [[pl:Kenia]] [[pms:Chenia]] [[pt:Quénia]] [[ro:Kenya]] [[ru:Кения]] [[sa:केन्या]] [[sh:Kenija]] [[simple:Kenya]] [[sk:Keňa]] [[sl:Kenija]] [[so:Kenya]] [[sq:Kenia]] [[sr:Кенија]] [[sv:Kenya]] [[sw:Kenya]] [[ta:கென்யா]] [[tg:Кения]] [[th:ประเทศเคนยา]] [[tl:Kenya]] [[tr:Kenya]] [[ug:كېنىيە]] [[uk:Кенія]] [[vi:Kenya]] [[vo:Keniyän]] [[zh:肯尼亚]] [[zh-min-nan:Kenya]] 6473 49599 2006-10-07T22:32:58Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Gambiya]] #redirect[[Gambiya]] 6474 66345 2007-01-24T17:12:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Ghana]] [[Image:LocationGhana.png|right|300px]] [[Image:Flag of Ghana.svg|right|250px]] '''Gana''' [[welat]]eke li [[Afriqa]] ye. {{Commons|Category:Ghana|Gana}} {{kurt}} [[kategorî:welat]] [[af:Ghana]] [[am:ጋና]] [[an:Ghana]] [[ar:غانا]] [[ast:Ghana]] [[bg:Гана]] [[bo:ཀ་ན]] [[bs:Gana]] [[ca:Ghana]] [[cs:Ghana]] [[cy:Ghana]] [[da:Ghana]] [[de:Ghana]] [[el:Γκάνα]] [[en:Ghana]] [[eo:Ganao]] [[es:Ghana]] [[et:Ghana]] [[eu:Ghana]] [[fa:غنا]] [[fi:Ghana]] [[fr:Ghana]] [[frp:Gana]] [[gl:Gana - Ghana]] [[he:גאנה]] [[hi:घाना]] [[hr:Gana]] [[hu:Ghána]] [[id:Ghana]] [[ilo:Ghana]] [[io:Ghana]] [[is:Gana]] [[it:Ghana]] [[ja:ガーナ]] [[ka:განა]] [[ko:가나]] [[kw:Ghana]] [[la:Ghana]] [[li:Ghana]] [[lt:Gana]] [[lv:Gana]] [[mk:Гана]] [[ml:ഘാന]] [[ms:Ghana]] [[na:Ghana]] [[nds:Ghana]] [[nl:Ghana]] [[nn:Ghana]] [[no:Ghana]] [[oc:Ghana]] [[pam:Ghana]] [[pl:Ghana]] [[ps:ګانا]] [[pt:Gana]] [[qu:Ghana]] [[ro:Ghana]] [[ru:Гана]] [[scn:Gana]] [[sh:Gana]] [[simple:Ghana]] [[sk:Ghana]] [[sl:Gana]] [[sq:Gana]] [[sr:Гана]] [[sv:Ghana]] [[sw:Ghana]] [[tet:Gana]] [[tg:Гана]] [[th:ประเทศกานา]] [[tk:Ghana]] [[tl:Ghana]] [[tr:Gana]] [[tw:Ghana]] [[ug:گانا]] [[uk:Гана]] [[vi:Ghana]] [[vo:Ganän]] [[wa:Gana]] [[zh:加纳]] [[zh-min-nan:Ghana]] 6475 66080 2007-01-23T05:32:25Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cv:Бурунди]], [[ht:Bouroundi]], [[vo:Rundiyän]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Republika y'Uburundi <br> Bûrûndî</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Burundi.svg|160px]]<br/>[[Ala Bûrûndiyê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Bangladesh coa.png|110px]]<br/>[[Arma Bûrûndiyê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Burundi bwacu]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBurundi.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[ Kirundi]], [[Fransî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[ Bujumbura ]] |- | '''[[Serokdewlet]]''' || [[Pierre Nkurunziza]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[01 pûşper 1962 ]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 27 830 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2001]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>6 223 897 <br/>223/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Franka Bûrûndî (fbi) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +2 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .bi |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +257 |} '''Bûrûndî''', (''Republika y'Uburundi'',) welatekî li naverasta [[Efrîqa|Efrîqayê]] li [[Herêma Golên Mezin]] e. Cîranên Bûrûndî li rojava [[Komara Demokratîk a Kongo]] li bakur [[Rwanda]] û li başûr rojhilat [[Tanzanya]] ye. [[Wêne:By-map.png|thumb|left|Nexşeya Bûrûndiyê]] <br><br><br><br><br><br><br><br><br><br><br><br/> == Herêmên Bûrûndiyê == Bûrûndî ji 17 herêman pêk tê. Paytext Bujumbura bajarê herî mezin e. Bajarên din ên grîng: [[Gitega]], [[Muyinga]], [[Ngozi]] û [[Ruyigi]] ne. Lîsteya herêmên Bûrûndiyê: * [[Bubanza]]; * [[Bujumbura Şaredarî]]; * [[Bujumbura Bajar]]; * [[Bururi]]; * [[Cankuzo]]; * [[Cibitoke]]; * [[Gitega]]; * [[Karuzi]]; * [[Kayanza]]; * [[Kirundo]]; * [[Makamba]]; * [[Muramvya]]; * [[Muyinga]]; * [[Mwaro]]; * [[Ngozi]]; * [[Rutana]]; * [[Ruyigi]]. {{Commons|Category:Burundi|Bûrûndî}} {{kurt}} [[kategorî:Dewlet]] [[af:Burundi]] [[am:ቡሩንዲ]] [[an:Burundi]] [[ar:بوروندي]] [[ast:Burundi]] [[bg:Бурунди]] [[bn:বুরুন্ডি]] [[bs:Burundi]] [[ca:Burundi]] [[cs:Burundi]] [[cv:Бурунди]] [[da:Burundi]] [[de:Burundi]] [[el:Μπουρούντι]] [[en:Burundi]] [[eo:Burundo]] [[es:Burundi]] [[et:Burundi]] [[eu:Burundi]] [[fa:بوروندی]] [[fi:Burundi]] [[fr:Burundi]] [[frp:Burundi]] [[ga:An Bhurúin]] [[gd:Burundi]] [[gl:República de Burundi - Republika y'u Burundi]] [[he:בורונדי]] [[hr:Burundi]] [[ht:Bouroundi]] [[hu:Burundi]] [[hy:Բուրունդի]] [[ia:Burundi]] [[id:Burundi]] [[ilo:Burundi]] [[io:Burundi]] [[is:Búrúndí]] [[it:Burundi]] [[ja:ブルンジ]] [[ka:ბურუნდი]] [[ko:부룬디]] [[ks:बुरुंडी]] [[kw:Burundi]] [[la:Burundia]] [[li:Boeroendi]] [[lt:Burundis]] [[lv:Burundi]] [[mk:Бурунди]] [[ml:ബറുണ്ടി]] [[ms:Burundi]] [[na:Burundi]] [[nds:Burundi]] [[nl:Burundi]] [[nn:Burundi]] [[no:Burundi]] [[oc:Burundi]] [[pam:Burundi]] [[pl:Burundi]] [[ps:برونډي]] [[pt:Burundi]] [[rn:Burundi]] [[ro:Burundi]] [[ru:Бурунди]] [[rw:Burundi]] [[sa:बुरुंडी]] [[sh:Burundi]] [[simple:Burundi]] [[sk:Burundi]] [[sl:Burundi]] [[sq:Burundi]] [[sr:Бурунди]] [[sv:Burundi]] [[sw:Burundi]] [[ta:புருண்டி]] [[tg:Бурунди]] [[th:ประเทศบุรุนดี]] [[tl:Burundi]] [[tr:Burundi]] [[ug:بۇرۇندى]] [[uk:Бурунді]] [[vi:Burundi]] [[vo:Rundiyän]] [[wo:Buruundi]] [[zh:蒲隆地]] [[zh-min-nan:Burundi]] 6476 66071 2007-01-23T03:58:49Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ബോട്സ്വാന]], [[vo:Zvanän]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big> Lefatshe la Botswana <br/> Botswana</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Botswana.svg|160px]]<br/>[[Ala Botswanayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Botswana coa.png|110px]]<br/>[[Arma Botswanayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Fatshe leno la rona]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBotswana.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[îngilîzî]], [[Tswanî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Gaborone]] |- | '''[[Serokdewlet]]''' || [[Festus Mogae ]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[30 rezber 1966]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 581 730 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2005]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>1 765 000 <br/>3,12/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Pula (BWP) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +2 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .bw |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +267 |} == Gelemperî == '''Botswana''', (''Lefatshe la Botswana''), welatekî li başûrê [[Efrîqa]] ye. Botswana bi '''tswanî''' tê wateya welatê Tswaniyan. Botswana koloniyek [[Brîtanya|Brîtanyayê]] bû. [[Wêne:Bc-map.png|thumb|left|Nexşeya Botswana]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> == Herêmên Botswanayê == Botswana ji 10 herêman pêk tê: *Navend *[[Kweneng]] *[[Gaborone]] *[[Ngwaketse]] *[[Kgatleng]] *Bakur-rojhilat *Başûr-Rojhilat *[[Kgalagadi]] *[[Ghanzi]] *[[Chobé]] {{Commons|Category:Botswana|Botsvana}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Botswana]] [[am:ቦትስዋና]] [[an:Botsuana]] [[ang:Botswana]] [[ar:بتسوانا]] [[ast:Botsuana]] [[bg:Ботсвана]] [[bn:বতসোয়ানা]] [[bs:Bocvana]] [[ca:Botswana]] [[cs:Botswana]] [[cv:Ботсвана]] [[da:Botswana]] [[de:Botsuana]] [[el:Μποτσουάνα]] [[en:Botswana]] [[eo:Bocvano]] [[es:Botsuana]] [[et:Botswana]] [[eu:Botswana]] [[fa:بوتسوانا]] [[fi:Botswana]] [[fr:Botswana]] [[frp:Botsouana]] [[ga:An Bhotsuáin]] [[gl:República de Botsuana - Republic of Botswana]] [[he:בוטסואנה]] [[hi:बोत्सवाना]] [[hr:Bocvana]] [[ht:Botswana]] [[hu:Botswana]] [[ia:Botswana]] [[id:Botswana]] [[ilo:Botswana]] [[io:Botswana]] [[is:Botsvana]] [[it:Botswana]] [[ja:ボツワナ]] [[ka:ბოტსვანა]] [[ko:보츠와나]] [[ks:बोत्सवाना]] [[kw:Botswana]] [[la:Botsuana]] [[lt:Botsvana]] [[lv:Botsvāna]] [[mk:Боцвана]] [[ml:ബോട്സ്വാന]] [[ms:Botswana]] [[na:Botswana]] [[nds:Botswana]] [[nl:Botswana]] [[nn:Botswana]] [[no:Botswana]] [[oc:Botswana]] [[pam:Botswana]] [[pl:Botswana]] [[ps:بوټسوانا]] [[pt:Botswana]] [[ro:Botswana]] [[ru:Ботсвана]] [[sa:बोत्सवाना]] [[sh:Bocvana]] [[simple:Botswana]] [[sk:Botswana]] [[sl:Bocvana]] [[sq:Botsuana]] [[sr:Боцвана]] [[sv:Botswana]] [[sw:Botswana]] [[tg:Ботсвана]] [[th:ประเทศบอตสวานา]] [[tl:Botswana]] [[tn:Botswana]] [[tr:Botsvana Cumhuriyeti]] [[ug:بوتسۋانا]] [[uk:Ботсвана]] [[vi:Botswana]] [[vo:Zvanän]] [[zh:波札那]] [[zh-min-nan:Botswana]] [[zu:IButswana]] 6477 66264 2007-01-24T12:36:44Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[dv:ޖަޒާއިރު]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية<br> Cezayêr</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Algeria.svg|160px]]<br/>[[Ala Cezayêrê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Algeria coa.png|110px]]<br/>[[Arma Cezayêrê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Kassaman]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationAlgeria.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Erebî]], [[Berberî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Cezayêr]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Abdelaziz Bouteflika]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Abdelaziz Belkhadem]] |- | '''[[Ola fermî]]''' || [[Îslam]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[5 pûşper 1962]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 2 381 741 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>33 600 000<br/>13.6/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Dînara Cezayêrê (DZD) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .dz |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +213 |} '''Cezayêr''',''(الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية)'' [[welat|welatekî]] li bakurê ([[Magreb]]) [[Efrîqa|Efrîqayê]] ye. Cezayêr ji serxwebûniya xwe û vir de ye, endamê [[Yekitiya Efrîkayê]], û [[Lîga Ereban]] e. Cezayêr di avakirina [[Yekitiya Magrebê]] ([[UMA]]) ya [[1988]]'an de jî cih girtiye. Cezayêr piştî [[Sûdan|Sûdanê]] duyemîn dewletê mezintirîn ê Efrîqayê ye. Sînorên Cezayêrê li bakur-rojava [[Tûnis]], li rojhilat [[Libya]], li başûr-rojhilat [[Nîjer]], li başûr-rojava [[Sahara]] rojava, [[Malî]] û [[Morîtanya]] û li Rojava jî bi [[Fas]] re ye. Cezayir welatekî [[Ereb]] û [[Berberî|Berberiyan]] e. Ola Cezayêrê [[Îslam]] e. [[Wêne:Algeria map-FR.png|thumb|left|Nexşeya Cezayêrê]] {{kurt}} [[kategorî: dewlet]] [[af:Algerië]] [[am:አልጄሪያ]] [[an:Alcheria]] [[ang:Algeria]] [[ar:الجزائر]] [[ast:Arxelia]] [[az:Əlcəzair]] [[bg:Алжир]] [[bn:আলজেরিয়া]] [[br:Aljeria]] [[bs:Alžir]] [[ca:Algèria]] [[cs:Alžírsko]] [[cv:Алжир (патшалăх)]] [[cy:Algeria]] [[da:Algeriet]] [[de:Algerien]] [[dv:ޖަޒާއިރު]] [[el:Αλγερία]] [[en:Algeria]] [[eo:Alĝerio]] [[es:Argelia]] [[et:Alžeeria]] [[eu:Aljeria]] [[fa:الجزایر]] [[fi:Algeria]] [[fr:Algérie]] [[frp:Alg·èrie]] [[fy:Algerije]] [[ga:An Ailgéir]] [[gd:Algeria]] [[gl:Alxeria - الجزائر]] [[ha:Aljeriya]] [[haw:ʻAlekelia]] [[he:אלג'יריה]] [[hi:अल्जीरिया]] [[hr:Alžir]] [[hsb:Algeriska]] [[ht:Aljeri]] [[hy:Ալժիր]] [[ia:Algeria]] [[id:Aljazair]] [[io:Aljeria]] [[is:Alsír]] [[it:Algeria]] [[ja:アルジェリア]] [[ka:ალჟირი]] [[km:អាល់ជែរី]] [[ko:알제리]] [[kw:Aljeri]] [[la:Algerium]] [[lad:Arjelia]] [[lb:Algerien]] [[li:Algerieë]] [[lt:Alžyras]] [[lv:Alžīrija]] [[mk:Алжир]] [[ms:Algeria]] [[na:Algeria]] [[nds:Algerien]] [[nl:Algerije]] [[nn:Algerie]] [[no:Algerie]] [[oc:Argeria]] [[os:Алжир]] [[pam:Algeria]] [[pl:Algieria]] [[pms:Algerìa]] [[ps:الجېريا]] [[pt:Argélia]] [[qu:Alhirya]] [[rm:Algeria]] [[ro:Algeria]] [[ru:Алжир]] [[sa:अल्जीरिया]] [[scn:Algirìa]] [[simple:Algeria]] [[sk:Alžírsko]] [[sl:Alžirija]] [[so:Aljeeriya]] [[sq:Algjeria]] [[sr:Алжир]] [[sv:Algeriet]] [[tg:Алҷазоир]] [[th:ประเทศแอลจีเรีย]] [[tl:Algeria]] [[tr:Cezayir]] [[ug:ئالجىرىيە]] [[uk:Алжир]] [[ur:الجزائر]] [[vi:Algérie]] [[wa:Aldjereye]] [[wo:Aljeeri]] [[yi:אלזשיר]] [[zh:阿尔及利亚]] [[zh-min-nan:Algeria]] 6478 66464 2007-01-25T14:08:26Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[dv:މައުރިބު]] '''Fas''' an jî "Merakêş" [[welat]]eke li bakûrî rojawa [[Afriqa]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Marokko]] [[am:ሞሮኮ]] [[an:Marruecos]] [[ang:Morocco]] [[ar:المغرب]] [[ast:Marruecos]] [[bat-smg:Maroks]] [[bg:Мароко]] [[bn:মরোক্কো]] [[bo:མའེ་ལོ་ཀོ]] [[bs:Maroko]] [[ca:Marroc]] [[cs:Maroko]] [[cy:Moroco]] [[da:Marokko]] [[de:Marokko]] [[dv:މައުރިބު]] [[el:Μαρόκο]] [[en:Morocco]] [[eo:Maroko]] [[es:Marruecos]] [[et:Maroko]] [[eu:Maroko]] [[fa:مراکش]] [[fi:Marokko]] [[fr:Maroc]] [[frp:Maroc]] [[fy:Marokko]] [[gd:Maroc]] [[gl:Marrocos - المغرب]] [[gv:Yn Varoc]] [[he:מרוקו]] [[hr:Maroko]] [[hsb:Marokko]] [[hu:Marokkó]] [[id:Maroko]] [[ilo:Morocco]] [[io:Maroko]] [[is:Marokkó]] [[it:Marocco]] [[ja:モロッコ]] [[ka:მაროკო]] [[ko:모로코]] [[ks:मोराको]] [[kw:Marokk]] [[la:Marocum]] [[lb:Marokko]] [[li:Marokko]] [[lt:Marokas]] [[lv:Maroka]] [[mk:Мароко]] [[ms:Maghribi]] [[nds:Marokko]] [[nl:Marokko]] [[nn:Marokko]] [[no:Marokko]] [[oc:Marròc]] [[pam:Morocco]] [[pl:Maroko]] [[pms:Maròch]] [[pt:Marrocos]] [[ro:Maroc]] [[ru:Марокко]] [[sa:मोराको]] [[scn:Maroccu]] [[sh:Maroko]] [[simple:Morocco]] [[sk:Maroko]] [[sl:Maroko]] [[sq:Maroku]] [[sr:Мароко]] [[sv:Marocko]] [[sw:Moroko]] [[tg:Марокаш]] [[th:ประเทศโมร็อกโก]] [[tl:Morocco]] [[tr:Fas]] [[ug:ماراكەش]] [[uk:Марокко]] [[ur:مراکش]] [[vi:Maroc]] [[vo:Marokän]] [[wa:Marok]] [[zh:摩洛哥]] [[zh-min-nan:Morocco]] 6479 38984 2006-08-13T16:23:51Z Pill 538 Guherandina 88.226.37.196 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Gabon''' [[welat]]eke li [[Afriqa]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] 6480 66270 2007-01-24T13:22:18Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:കാമറൂണ്‍]] [[Image:LocationCameroon.png|right|300px]] [[Image:Flag of Cameroon.svg|right|250px]] '''Kamerûn''' [[welat]]eke li naverasta [[Afriqa]] ye. {{Commons|Category:Cameroon|Kamerûn}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Kameroen]] [[am:ካሜሩን]] [[an:Camerún]] [[ar:كاميرون]] [[ast:Camerún]] [[az:Kamerun]] [[bg:Камерун]] [[bn:ক্যামেরুন]] [[bs:Kamerun]] [[ca:Camerun]] [[cs:Kamerun]] [[cy:Camerŵn]] [[da:Cameroun]] [[de:Kamerun]] [[el:Καμερούν]] [[en:Cameroon]] [[eo:Kameruno]] [[es:Camerún]] [[et:Kamerun]] [[eu:Kamerun]] [[fa:کامرون]] [[fi:Kamerun]] [[fr:Cameroun]] [[frp:Cameron]] [[gd:Cameroon]] [[gl:Camerún - Cameroun]] [[he:קמרון]] [[hr:Kamerun]] [[hu:Kamerun]] [[ia:Camerun]] [[id:Kamerun]] [[ilo:Camerun]] [[io:Kamerun]] [[is:Kamerún]] [[it:Camerun]] [[ja:カメルーン]] [[ka:კამერუნი]] [[kn:ಕ್ಯಾಮರೂನ್]] [[ko:카메룬]] [[kw:Kameroun]] [[la:Cameronia]] [[lt:Kamerūnas]] [[lv:Kamerūna]] [[mk:Камерун]] [[ml:കാമറൂണ്‍]] [[mr:कामेरून]] [[ms:Cameroon]] [[na:Camerun]] [[nds:Kamerun]] [[nl:Kameroen]] [[nn:Kamerun]] [[no:Kamerun]] [[oc:Cameron]] [[pam:Cameroon]] [[pl:Kamerun]] [[ps:کېمرون]] [[pt:Camarões]] [[ro:Camerun]] [[ru:Камерун]] [[sa:केमेरून]] [[sh:Kamerun]] [[simple:Cameroon]] [[sk:Kamerun]] [[sl:Kamerun]] [[sq:Kameruni]] [[sr:Камерун]] [[sv:Kamerun]] [[sw:Kamerun]] [[tg:Камерун]] [[th:ประเทศแคเมอรูน]] [[tl:Cameroon]] [[tr:Kamerun]] [[ug:كامېرون]] [[uk:Камерун]] [[vi:Cameroon]] [[vo:Kamerunän]] [[zh:喀麦隆]] [[zh-min-nan:Cameroon]] 6481 44414 2006-08-31T10:01:12Z Luqman 401 Komara Efriqaya Navîn çû cihê Komara Efrîqaya Navîn: rastnivîs '''Komara Afriqaya Navîn''' welateke li naverasta [[Afriqa]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] 6482 64489 2007-01-14T00:15:24Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Mosambikän]] [[Image:LocationMozambique.png|right|300px]] [[Image:Flag of Mozambique.svg|right|250px]] '''Mozambik''' [[welat]]eke li başûrê rojhilatê [[Afriqa]] ye. {{Commons|Category:Mozambique|Mozambik}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Mosambiek]] [[am:ሞዛምቢክ]] [[an:Mozambique]] [[ang:Mosambice]] [[ar:موزمبيق]] [[ast:Mozambique]] [[bg:Мозамбик]] [[bn:মোজাম্বিক]] [[bs:Mozambik]] [[ca:Moçambic]] [[cs:Mosambik]] [[da:Mozambique]] [[de:Mosambik]] [[el:Μοζαμβίκη]] [[en:Mozambique]] [[eo:Mozambiko]] [[es:Mozambique]] [[et:Mosambiik]] [[eu:Mozambike]] [[fa:موزامبیک]] [[fi:Mosambik]] [[fr:Mozambique]] [[frp:Mozambique]] [[gd:Mozambique]] [[gl:Mozambique - Moçambique]] [[he:מוזמביק]] [[hi:मोस़ाम्बीक]] [[hr:Mozambik]] [[hu:Mozambik]] [[ia:Mozambique]] [[id:Mozambik]] [[ilo:Mosambike]] [[io:Mozambik]] [[is:Mósambík]] [[it:Mozambico]] [[ja:モザンビーク]] [[ka:მოზამბიკი]] [[ko:모잠비크]] [[ks:मोजम्बीक]] [[kw:Mosambik]] [[la:Mozambicum]] [[lt:Mozambikas]] [[lv:Mozambika]] [[mk:Мозамбик]] [[ms:Mozambique]] [[nds:Mosambik]] [[nl:Mozambique]] [[nn:Mosambik]] [[no:Mosambik]] [[oc:Moçambic]] [[os:Мозамбик]] [[pam:Mozambique]] [[pl:Mozambik]] [[pt:Moçambique]] [[ro:Mozambic]] [[ru:Мозамбик]] [[sa:मोजम्बीक]] [[sh:Mozambik]] [[simple:Mozambique]] [[sk:Mozambik]] [[sl:Mozambik]] [[sq:Mozambiku]] [[sr:Мозамбик]] [[sv:Moçambique]] [[sw:Msumbiji]] [[tet:Mosambike]] [[tg:Мозамбик]] [[th:ประเทศโมซัมบิก]] [[tl:Mozambique]] [[tr:Mozambik]] [[ts:Mozambique]] [[ug:موزامبىك]] [[uk:Мозамбік]] [[vi:Mozambique]] [[vo:Mosambikän]] [[zh:莫桑比克]] [[zh-min-nan:Moçambique]] 6483 64994 2007-01-17T02:59:47Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ast:Sierra Leona]] [[Image:LocationSierraLeone.png|right|300px]] [[Image:Flag of Sierra Leone.png|right|250px]] '''Sierra Leone''' [[welat]]eke li rojawa [[Afriqa]] ye. {{Commons|Category:Sierra Leone|Sierra Leone}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Sierra Leone]] [[am:ሴየራ ሌዎን]] [[an:Sierra Leone]] [[ar:سيراليون]] [[ast:Sierra Leona]] [[bg:Сиера Леоне]] [[bs:Sijera Leone]] [[ca:Sierra Leone]] [[cs:Sierra Leone]] [[cy:Sierra Leone]] [[da:Sierra Leone]] [[de:Sierra Leone]] [[el:Σιέρα Λεόνε]] [[en:Sierra Leone]] [[eo:Siera-Leono]] [[es:Sierra Leona]] [[et:Sierra Leone]] [[eu:Sierra Leona]] [[fa:سیرالئون]] [[fi:Sierra Leone]] [[fr:Sierra Leone]] [[frp:Siérra Leone]] [[gl:Serra Leoa - Sierra Leone]] [[he:סיירה לאונה]] [[hr:Sijera Leone]] [[hu:Sierra Leone]] [[id:Sierra Leone]] [[io:Sierra Leone]] [[is:Síerra Leóne]] [[it:Sierra Leone]] [[ja:シエラレオネ]] [[ka:სიერა ლეონე]] [[ko:시에라리온]] [[kw:Sierra Leon]] [[la:Mons Leoninus]] [[lt:Siera Leonė]] [[lv:Sjerraleone]] [[mk:Сиера Леоне]] [[ms:Sierra Leone]] [[nds:Sierra Leone]] [[nl:Sierra Leone]] [[nn:Sierra Leone]] [[no:Sierra Leone]] [[oc:Sierra Leone]] [[pam:Sierra Leone]] [[pl:Sierra Leone]] [[pt:Serra Leoa]] [[ro:Sierra Leone]] [[ru:Сьерра-Леоне]] [[sh:Sijera Leone]] [[simple:Sierra Leone]] [[sk:Sierra Leone]] [[sl:Sierra Leone]] [[sq:Siera Leone]] [[sr:Сијера Леоне]] [[sv:Sierra Leone]] [[sw:Sierra Leone]] [[ta:சீராலியோனி]] [[tg:Сиерра Леоне]] [[th:ประเทศเซียร์ราลีโอน]] [[tl:Sierra Leone]] [[tr:Sierra Leone]] [[ug:سېررالېئون]] [[uk:С'єрра-Леоне]] [[vi:Sierra Leone]] [[vo:Sieraleonän]] [[zh:塞拉利昂]] [[zh-min-nan:Sierra Leone]] 6484 65740 2007-01-21T11:51:29Z Luqman 401 Redirecting to [[Rwanda]] #redirect[[Rwanda]] 6485 62647 2007-01-02T00:38:43Z Cyrus the virus 619 '''Zumer''' sûreyek ji [[Quran]] pertûka Pîroza musûlmanan e. Sûre li [[Mekkê]] daketîye û 75 ayet in. Navê xwe ji ayetên 71 emin û 73 yemin girtiye. "Zumer" peyvek ji zimanê erebî ye û tê wateya/maneya "komalan". Sûrê Zumer, bi me dide zanîn ku li ezmîn û zemîn ayetên ku yên yekbûna û hebûna [[Xwedê]] nîşan didin, hene. Dûra sûre behsa [[bihûşt]] (cennet) û [[dojeh]] ê (cehennem) dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الزمر]] [[en:Az-Zumar]] [[nl:Soera De Groepen]] 6486 62648 2007-01-02T00:42:05Z Cyrus the virus 619 '''Mumîn''' sûreyek ji [[Quran]] pertûka pîroza [[misilman|misilmanan]] e. Ji xêçî ayetên 56 û 57 emin, hemû sûre li [[Mekkê]] daketîye û ji 85 ayetan pêk tê. Navê xwe ji ayeta 28 emin ji peyva "mu´min" girtiye. "Mu´min" tê maneya "mirovê bawermend". Ew mirovê bawermend ku yê di sûreyê da tê qal kirin, ji malbata [[Firawun]] bû û bi dizî Firawun bû misilman. Ji vî sûreyê ra "Xafir" jî tê gotin. Xafir yek ji navên [[Xwedê]] ye û tê mana "ew ê ku diborinî/dibexşînî". Sûre qala hinek ayetên, ku yên di gerdûnê da yekbûna Xwedê nîşan didin, dike. Çend bûyerên roja [[qiyamet|qiyametê]] jî di sûreyê da derbaz dibin. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة غافر]] [[en:Ghafir]] 6489 66923 2007-01-28T21:04:57Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[de:Provinz Kurdistan]] [[Wêne:IranKurdistan.png|right|Eyaleta Kurdistan li [[Îran]]ê]] '''Kurdistan''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên Îran û yek ji herêmên [[kurd]]nişîn a [[Îran]]ê ye ku "yek ji sê" (1/3) ji axa [[rojhilatê Kurdistanê]] digirête xwe. Nawenda wê bajarê [[Sine]] (an jî Senendec an Sanandaj) e. bajar ên giring ên din yên wê [[parêzgeh]]ê, [[Seqiz]], [[Merîwan]], [[Bane]], [[Kamyaran]]... e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] [[kategorî:Herêm]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة کردستان]] [[de:Provinz Kurdistan]] [[en:Kurdistan Province (Iran)]] [[eo:Provinco Kurdistan]] [[es:Provincia de Kurdistán]] [[eu:Kurdistango probintzia (Iran)]] [[fa:استان کردستان]] [[fr:Province iranienne du Kurdistan]] [[it:Kurdistan (provincia)]] [[ja:コルデスターン州]] [[nl:Kurdistan (provincie)]] [[pt:Curdistão (província)]] [[tg:Устони Курдистон]] [[tr:Kürdistan Eyaleti,İran]] [[zh:庫爾德斯坦省]] 6490 30448 2006-04-12T07:23:30Z 212.238.143.99 '''Kirmanşan''', '''Kirmanşah''' an jî '''Kirmaşan''' navê bajareke kurdnişîn e li [[Kurdistana Îran]]ê. Bajarê kirmanşan yek ji heft bajar ên mezin ên Îranê u nawendê [[parêzgeha Kirmanşan]] e. Xelkê wê parêzgehê bi Farsi u zarawa [[kelhurî]] diaxivin. {{kurt}} {{bajar_kurd}} [[Kategorî:Bajar]] 6491 32795 2006-06-14T21:45:54Z 81.68.228.49 '''Îlam''' yekêk e le şare cuwanekan î Iran we danîştuwan î em şare Lur û Kurd in û be zarawe y Lurî qise eken. Ji bo eyaletê, bibîne: [[Îlam (herêm)]] {{Iran}} [[kategorî:bajar]] 6492 63200 2007-01-05T12:20:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:西亞塞拜疆省]] [[Image:IranWestAzerbaijan.png|right]] '''Azerbaycana Rojava''' (farsi: آذربايجان غربى / Azarbayjān-e Bakhtari) yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê rojava wê welatê. Nawenda wê parêzgehê bajarê [[Orumiye]] ye. xelkê wê pirani [[Kurd]]in lê [[Azerî|Turkên Azerî]] hene. Bajar ên giring ên wê parëzgehê ew in: [[Mehabad]], [[Bokan]], [[Serdeşt]], [[Şino]], [[Pîranşar]] (Xanê), [[Nexede]], [[Urmê]]... û hwd. [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة آذربایجان غربي]] [[de:West-Aserbaidschan]] [[en:West Azarbaijan Province]] [[eo:Okcidenta Azerbajĝano]] [[es:Azerbaiyán Occidental]] [[et:Lääne-Aserbaidžaan]] [[eu:Mendebaldeko Azerbaijan]] [[fa:استان آذربایجان غربی]] [[fr:Azerbaijan-e-gharbi (de l'ouest)]] [[it:Azarbaijan occidentale]] [[ja:西アーザルバーイジャーン州]] [[nl:West-Azarbaijan]] [[pt:Azerbaijão Ocidental]] [[tg:Устони Озарбойчони ғарбӣ]] [[tr:Batı Azerbaycan]] [[zh:西亞塞拜疆省]] 6493 65523 2007-01-20T09:52:04Z Luqman 401 '''Hemedan''' navê eyalet û bajareke li [[Kurdistan]]ê. '''Hêgmetane''' navê kevinê bajêrê [[Hemedan]] li [[Îran]]ê ye ku pêtexta Împeratorî ya [[Mad]] bû. Hêgmetane bi watayê "şûna kom bûna gel" tê zanîn. hêgmetane yek ji bajêrên kevintirînê [[Îran]]ê ye. {{kurt}} [[kategorî:eyalet]] [[kategorî:bajar]] [[fa:هگمتانه]] 6494 49748 2006-10-08T17:19:33Z Erdal Ronahi 2 '''Destnimêj''' yek ji ferzên ola [[Îslam]] ê ye. Di pêş [[nimêj]]ê yan jî xwendina [[Quran]] a Pîroz da bi avê tê girtin. Gava ku av neyê diyîn, mirov dikanî bi qûmê yan jî xaliyê jî destnimêj bigirî. Ji ber ku mirov çû huzûra [[Xwedê]] , divê mirov pir paqij be. Paqijîya cismê mirovan, rihetîya dilê mirovan e. == Wateya Destnimêj ê == Hîkmetê destnimêjê ew e ku; mirov xwe ji bilî bûna hemû kar û xebatên dinê dûr bixine û xwe bi her awayê ji bona îbadetên ji Xwedê ra amade dike. Destnimêj girtin sembola paqijîya hemî cism û dilê mirovan e, ji çavreşî, hesûdî, fesadî û derewan e. Destnimêj girtin, emrê Xwedê ye û di Quran a Pîroz da ayetên ji bona destnimêj girtinê hene. Destnimêj di sûra [[Maîde]] yê da di ayeta 6 an da derbaz dibe; " Gelî bawermendan, dema we xwest rabin Nimêj bikin, serçavên xwe û herdû milên xwe bi înişkan ve bişon û serê xwe mesih bikin û herdû lingên xwe bi gûzekan va jî" (Sûra [[Maîde]] 5/6) [[kategorî:Îslam]] 6495 20289 2005-10-17T22:39:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kirmanşan]] 6496 37575 2006-08-05T05:30:27Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Rojhilata Kurdistan]] 6497 20298 2005-10-17T22:48:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kirmanşan]] 6498 20302 2005-10-17T22:55:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Urmiye]] 6499 20304 2005-10-17T22:56:11Z Erdal Ronahi 2 Sablax çû cihê Mehabad #REDIRECT [[Mehabad]] 6500 20328 2005-10-18T00:55:48Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[fîs]] 6501 39031 2006-08-13T16:27:59Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako *[[Komara Çek|Çek]] welateke li [[Ewropa]] ye. *[[Çek (amêr)|Çek]] amêreke şer kirin e. {{cudakirin}} 6502 20332 2005-10-18T01:39:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bedlîs]] 6504 20334 2005-10-18T01:45:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kanîreş]] #redirect [[Kanîreş]] 6505 20336 2005-10-18T01:57:59Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Çewlik]] 6506 20337 2005-10-18T01:59:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dîlok]] 6507 20338 2005-10-18T01:59:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dîlok]] 6508 20339 2005-10-18T02:01:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[mezra]] 6509 20340 2005-10-18T02:01:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mehabad]] 6510 20344 2005-10-18T02:12:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Silopî]] 6511 20345 2005-10-18T02:14:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Cizîr]] 6512 20346 2005-10-18T02:14:04Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Cizîr]] 6513 20347 2005-10-18T02:15:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Farqîn]] 6514 20348 2005-10-18T02:15:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Farqîn]] 6515 32039 2006-06-04T19:42:30Z Benyadem 433 '''Eşîrên Botan''' sih, sih û pênc eşîr in û bi awayê jêrîn lêk vedibin: [[Koçer]] û [[Dêmanî]]. ==Koçer== Koçer jî du bir in: [[Çoxsor]] û [[Şilît]]. ===Çoxsor=== [[Mîran]], [[Alikan]], [[Dûdêran]], [[Dawûdiyan]], [[Soran]], [[Garisan]], [[Gergerî]]. ===Şilît=== [[Batûyan]], [[Teyan]], [[Xêrkan]], [[Kiçan]], [[Mûseresan]]. Eşîrên deşta Slopî: [[Hewêrî]], [[Zêwkî]], [[Spêrtî]], [[Reşikan]]. ==Dêmanî== Di vî milê avê de: [[Meman]], [[Hesinan]] (jêrîn û jorîn), [[Ebasan]], [[Aliyan]]. Di wî milê avê de: [[Berwarî]], [[Erih]], [[Garisan]] (Koçerên wan jî hene) [[Welat–Kelhok]], [[Welat–Kêver]], [[Welat–Kilîs]], [[Şûvan]], [[Jêliyan]], [[Dêrsew]], [[Hacî–Aliyan]], [[Keran]], [[Harûnan]], [[Slopiyan]], Hacî-Bêra: [[Şernax]], [[Goyan]]. Eşîrên Botan tev de silîv in. ==Herêma [[Colemêrg]]== *[[Pinyanişî]] *[[Ertoşî]] *[[Doskî]] *[[Dirî]] *[[Oremarî]] *[[Silehî]] *[[Beyzade]] *[[Hinareî]] *[[Bayî]] [[kategorî:eşîr]] 6516 20352 2005-10-18T02:33:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Qerejdax]] 6517 25546 2006-01-25T16:17:03Z RewşenBaran 74 Abdülbaki Turan çû cihê Abdûlbakî Tûran: bi zimanê kurdî ev rasttir e Prof. Dr. '''Abdülbaki Turan''', di sala [[1937]]an de, li [[Karaz|Karazê]] ji dayîk bûye. Di medreseyên kurdî de xwendiye. Diploma dibistana sereta û ya îmam xetîbê ji der ve girtiye. Di sala [[1969]]an de [[Înstîtuya Îslamî ya bilind]] qedandiye. Di [[fakulteya Îlahîyeta Konyayê]] û li [[zankoya Dîclê]] mamosteti kiriye. Ji werger û xebatên wî yên olî çend jê ev in: *Aliyyu’l-Karî’nin “Envaru’l-Kur’an ve Esrâru’l-Furkan” *“Envaru’t-Tenzil ve Asraru’t-Te’vil” *Tefsîra Baba Ni’metullah Nahcivanî û el-Feratihu’l-İlahiyye ve’l-Mefatihu’l-Xaybiyye” *Ayetên Kur’an-ı Kerim’deki İtâb *Asamu’l-Kur’an *Tefsîra Kuşeyrî ve “Letâifu ‘İşârât” *Asr-ı Saadetteki İslâm Şehitleri,tercûme *İslâm’ın Işığında Doğu ve Batı, tercûme [[category:Nivîskar|Tûran, Abdulbakî]] 6518 20356 2005-10-18T02:49:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Simkoyê Şikak]] 6519 20357 2005-10-18T02:50:14Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Simkoyê Şikak]] 6520 20358 2005-10-18T02:52:22Z Erdal Ronahi 2 6521 65758 2007-01-21T12:19:29Z Luqman 401 [[Wêne:Simko.jpg|thumb|Simko]]'''Simkoyê Şikak''' ([[1887]] [[Kela Çarîyê]]- 30.06.[[1930]] bajarê [[Şino]]) şoreşgerekî kurd bû. ==Girêdanên derve== *[http://www.kurdistanmedia.com/Kurmanci/dirok/simko/kakshar01.htm 72 saliya şehîdbûna lîderê Kurd, Simkoyê Şikak] {{kurt}} [[Kategorî:siyasetmedar]] [[Kategorî:kurd]] 6522 47068 2006-09-11T09:12:53Z Ali333 584 {{soranî}} {{rtl}} ده‌ستور سیسته‌مێکه‌ و زور جار به‌ڵگه‌یه‌کی نوسراوه‌ که‌ ئه‌و یاسا و پره‌نسیپه‌ بنه‌ره‌تیانه‌ ده‌سه‌پێنێ که‌ ریکخراوێک به‌رێوه‌ ده‌به‌ن. له‌ حالَه‌تی دةوڵه‌تانيش ئه‌م ده‌سته‌واژه‌يه‌ ئاماژه‌ بۆ ده‌ستوري نيشتيمانی ده‌كات، كه‌ پره‌نسيپه‌ سياسييه‌ بنه‌رِه‌تييه‌كانی وڵات ده‌ستنيشان ده‌كات و، ئه‌رك و ده‌سهڵاته‌كانی حكومه‌ت ديار ده‌كات. زۆربه‌ی ده‌ستوره‌ نيشتيمانيه‌كان هه‌روه‌ها ژماره‌يه‌ك ماف بۆ هاوڵاتيان مسۆگه‌ر دةكات. له‌ ڕوی مێژوه‌وه‌ و به‌ر لة هاتنه‌ كايه‌وه‌ی ده‌ستوره‌ نيشتيمانييه‌ مۆدێرنه‌كان، ئه‌وه‌ ده‌كرا ده‌سته‌واژه‌ی (ده‌ستور) به‌هه‌موو ياسايه‌كی گرنگ بگوترێ. ده‌ستور له‌ جۆره‌ها ڕێكحراودا هه‌يه‌. به‌ڵام به‌شيَوه‌يه‌كی ضرش له‌ حكومه‌تدا و له‌سه‌ر ئاستی سوثه‌رنيشتيمانی (بۆ نمونه‌ په‌يماننامه‌ی نه‌ته‌وه‌ يه‌كگرتووه‌كان) و نيشتيمانی (ده‌ستوری فه‌ره‌نسا) و ئاستی نيمچه‌ نيشتيمانه‌ / هه‌رێمی (بۆ نمونه‌ ده‌ستوری ويلايةتي ميَريلاند) هةن. جۆرۆها گروپی سياسي ده‌ستوريان هه‌يه‌، وه‌ك پارتة سياسيه‌كان و گروپه‌كانی فشار هێنان و له‌وانه‌ سه‌نديكاكانه‌ كرێكاران. هه‌روه‌ها ده‌كرێ گروپ قه‌واره‌ی ناسياسی وه‌ك كۆمپانيا و رێكخراوه‌ خۆبۆخشه‌كان ده‌ستوريان هه‌بێ. [[kategorî:soranî]] 6523 20387 2005-10-18T16:21:20Z Kurdperwer 255 Xarpet Xarpet 6524 32385 2006-06-08T23:44:59Z Muhamed 345 ku: '''Misilman''' ji mirovên girêdayê ola [[Îslam]] ê ra tê gotin. Misilman bi pirranî di rojhilat a navîn û rojhilat a dûr da dijin. Di roja îro da 1,3 mîlyar misilman li serê dinê hene û bi mezintîya xwe li dû mesihiyan/xiristiyanan komala duyemîn in. Pirranîya gellê [[kurd]] û [[Kurdistan]] ê jî misilman in. Lê kurdên [[musevî]], [[mesihî]] û [[êzidî]] jî hene. [[Kategorî:Îslam]] [[ar:إسلام]] [[cs:Muslimové]] [[da:Muslim]] [[de:Muslim]] [[et:Muslim]] [[es:Musulmán]] [[eo:Islamano]] [[fa:مسلمان]] [[fr:Musulman]] [[ko:무슬림]] [[en:Muslim]] [[it:Musulmano]] [[he:מוסלמי]] [[ms:Muslim]] [[nl:Moslim]] [[ja:ムスリム]] [[pl:Muzułmanin]] [[sr:Муслимани (религија)]] [[sv:Muslim]] [[tl:Muslim]] [[th:มุสลิม]] [[tr:Müslüman]] [[zh:穆斯林]] 6526 49533 2006-10-07T16:55:41Z Erdal Ronahi 2 '''Cebraîl''' (erebî: جبريل) navê yek ji çar [[melek|melekên]] mezin e û di gora ola [[Îslam]] ê Cebraîl ji [[pêxamber|pêxamberan]] ra wahîya [[Xwedê]] tinî. Di [[Quran]] ê da navê Cebraîl di çend [[ayet|ayetan]] da derbaz dibî û ji wî ra Ruhil Qudis, Ruhu’l-Emîn, Ruh û [[Resûl]] jî tê gotin. Cebraîl melekekî bi hêz, serkeftî û zana ye. Li ba Xwedê li cîhekî bilind da ye û serokê pirr melekên din e. Di Quran a Pîroz da ji bona Cebraîl ra aha tê gotin: "Û kê bibe neyarê Xwedê û melekên wî û pêxamberên wî û Cebraîl û [[Mikaîl]], bira bizane ku bi rastî Xwedê jî neyarê xudanenasa ne." ( [[Beqere]]: 2/98) [[kategorî:Melek]] 6527 20399 2005-10-19T17:49:09Z Erdal Ronahi 2 '''Mikaîl''' yek ji çar melekên mezin e. Peyva "Mikaîl" bi kurdî tê wateya/mana "Qûlê piçûk û hêja yê [[Xwedê]]". Di gora ola [[Îslam]] ê melekê Mikaîl bi destûra Xwedê hemû karên [[gerdûn|gerdûnê]] bi rêve dibe. Ew hettanî roja dawîyê yê dinê bi karê gerdûnê hatiye vatinandin. Navê Mikaîl tenê yek carekî di [[Quran]] ê da derbaz dibe: "Û kê bibe neyarê Xwedê û melekên wî û pêxamberên wî û [[Cebraîl]] û Mikaîl, bira bizane ku bi rastî Xwedê jî neyarê xudanenasa ne." ( [[Beqere]]: 2/98) [[kategorî: melek]] 6529 20400 2005-10-19T17:49:49Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Ol]] 6530 20411 2005-10-19T18:45:48Z 141.84.69.20 '''Îsrafil''' yek ji çar [[melek|melekên]] mezin e. Di gora ola [[Îslam]] ê Îsrafil di roja qiyametê da bi destûra [[Xwedê]] pifê sûrê yan jî lûleyê dike. Hz. [[Mihemmed Pêxamber]] di [[hadîs|hadîsekî]] xwe da ji Îsrafil ra "sahib - i karn" yanê xudiyê sûrê, xudiyê lûlê gotiye. Di roja dawiyê Îsrafil du caran pifê sûrê dike. Bi pif kirina yekemin, hemû tişt di ezmîn û zemîn da tune dibin. Di [[Quran]] ê da aha tê gotin: " Êdî gava ku di Sturî da bi carekî tenê tê pif kirin ê, zemîn û çiya tên ra kirin û bi yek carekî li hev dikevin." (Sûreya [[Haqqe]]: 69/13,14) Lê bi pif kirina duyemîn, hemû mirov disa zindî dibin û bi hev ra li derekî bi nav "Mahşer" li ba Xwedê kom dibim. Li ser vî bûyera jî Quran aha dibêjî: " Gava ku di Stur ê da tê pif kirinê. Êdî ew ji goran derketine û li ba Xwedê yê xwe da lez dikin. " (Sûreya [[Yasîn]]: 36/51) [[kategorî: Melek]] 6531 20413 2005-10-19T22:00:05Z Derbaz 163 '''Azraîl''' yek ji çar melekên mezin e. Di gora ola [[Îslam]] ê Azraîl di hêla [[Xwedê]] da bi kuştina mirovan hatiye wezîfe kirin. Lêbelê navê vî meleka mezin di [[Quran]] ê da û di [[hadîs|hadîsên]] [[Mihemmed Pêxamber]] da ne Azraîl e. Ji wî ra "melekû´l - mevt" yanê "meleka mirinê" tê gotin. Di Quran ê da ji bona Azraîl aha tê gotin: "Ew melekê mirinê, ku yê ji bona we hatîye wezîfe kirin, gerê canê we bigire û dûra jî hûn li ba Xwedê yê xwe da bêne zivirandinê." (Sûreya [[Secde]]: 32/11) Ji bona girtina rihê her mirovekî melekek heye û Azraîl jî serokê van melekan e. Di Quran ê da aha derbaz dibe: " Paşê danê mirina yekî ji we hatî be saîyên me canê wî digirin û ewna di wezîfa xwe da qet tu kêmasiyekî nakin." (Sûreya [[El-En'am]]: 6/61) [[kategorî: melek]] 6532 45333 2006-09-04T07:53:53Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Xirîstiyanî]] 6533 20416 2005-10-20T13:20:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şuera]] 6534 20417 2005-10-20T13:21:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[încîl]] 6535 45334 2006-09-04T07:53:55Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Xirîstiyanî]] 6536 45339 2006-09-04T07:54:09Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Xirîstiyanî]] 6537 20420 2005-10-20T13:25:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Îbrahîm]] 6538 20421 2005-10-20T13:26:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dawid]] 6546 46673 2006-09-08T15:14:51Z Erdal Ronahi 2 /* N */ __NOTOC__ {{ne rind kurdî}} {{naverok}} == A == ad [[Andorra]] ae [[United Arab Emirates]] af [[Efxanistan]] ag [[Antîgûa û Barbûda]] ai [[Anguîla]] al [[Albania]] am [[Armenia]] an [[Antîlên Holandî]] ao [[Angola]] aq [[Antarktîka]] ar [[Arjantîn]] arpa [[ARPANET]] as [[Samoyayê Emerîkî]] at [[Nemsa]] au [[Awustralya]] aw [[Arûba]] az [[Azerbaidjan]] == B == ba [[Bosna Hersek]] bb [[Barbados]] bd [[Bangladeş]] be [[Belçîka|Belgium]] bf [[Burkîna Faso]] bg [[Bulgaristan]] bh [[Behreyn]] bi [[Bûrûndî]] bj [[Bênîn]] bm [[Bermûda]] bn [[Brûney]] bo [[Bolîvîa]] br [[Brazîl]] bs [[Bahamas]] bt [[Bûtan]] bv [[Bûvê]] bw [[Botsvana]] by [[Rûsya Sipî]] bz [[Bêlîz]] == C == ca [[Keneda]] cc [[Giravê Kokos]] cf [[Central African Republic]] cd [[Komara Efrîqayê Navînê]] cg [[Kongo]] ch [[Swisra]] ci [[Berderya Aç]] ck [[Giravên Kok]] cl [[Şîlê]] cm [[Kamrûn]] cn [[Sîn]] co [[Kolombîya]] com ''Company'' cr [[Costa Rîca]] cs / cz [[Çîk]] cu [[Kûba]] cv [[Kap Verde]] cx [[Giravên Christmas]] cy [[Qubris]] == D == de [[Elmanya]] dj [[Cîbûtî]] dk [[Danîmarka]] dm [[Domînîka]] do [[Komara Domînîk]] dz [[Cezayêr]] == E == ec [[Ekûador]] edu ''Educational'' ee [[Estonya]] eg [[Misir]] eh [[Sahrayê rojava]] er [[Erîtrêya]] es [[Spanya]] et [[Etîyopîya]] ==F== fi [[Fînlanda]] fj [[Fîdşî]] fk [[Giravên Falklanda]] fm [[Mîkronêsîya]] fo [[Giravên Faroyar]] fr / fx [[Fransa]] == G == ga [[Gabon]] gb [[Brîtaniya mezin|Great Britain]] gd [[Grenada]] ge [[Georgia]] gf [[French Guyana]] gh [[Ghana]] gi [[Gibraltar]] gl [[Greenland]] gm [[Gambia]] gn [[Guinea]] gov [[USA Government]] gp [[Guadeloupe (French)]] gq [[Equatorial Guinea]] gr [[Yewnanistan|Greece]] gs [[S. Georgia & S. Sandwich Isls.]] gt [[Guatemala]] gu [[Guam (USA)]] gw [[Guinea Bissau]] gy [[Guyana]] == H == hk [[Hong Kong]] hm [[Heard and McDonald Islands]] hn [[Honduras]] hr [[Croatia]] ht [[Haiti]] hu [[Macaristan|Hungary]] == I == id [[Indonesia]] ie [[Îrlanda|Ireland]] il [[Israel]] in [[India]] int [[International]] io [[British Indian Ocean Territory]] iq [[Iraq]] ir [[Iran]] is [[Iceland]] it [[Îtalya|Italy]] == J == jm [[Jamaica]] jo [[Jordan]] jp [[Japan]] == K == ke [[Kenya]] kg [[Kyrgyz Republic (Kyrgyzstan)]] kh [[Cambodia, Kingdom of]] ki [[Kiribati]] km [[Comoros]] kn [[Saint Kitts & Nevis Anguilla]] kp [[North Korea]] kr [[South Korea]] kw [[Kuwait]] ky [[Cayman Islands]] kz [[Kazakhstan]] == L == la [[Laos]] lb [[Lebanon]] lc [[Saint Lucia]] li [[Liştinştayîn]] lk [[Sri Lanka]] lr [[Liberia]] ls [[Lesotho]] lt [[Lîtvanya|Lithuania]] lu [[Luksemburg|Luxembourg]] lv [[Letonya|Latvia]] ly [[Libya]] ==M== ma [[Morocco]] mc [[Monaco]] md [[Moldavia]] mg [[Madagascar]] mh [[Marshall Islands]] mil [[USA Military]] mk [[Makdonya|Macedonia]] ml [[Mali]] mm [[Myanmar]] mn [[Mongolia]] mo [[Macau]] mp [[Northern Mariana Islands]] mq [[Martinique (French)]] mr [[Mauritania]] ms [[Montserrat]] mt [[Malta]] mu [[Mauritius]] mv [[Maldives]] mw [[Malawi]] mx [[Mexico]] my [[Malaysia]] mz [[Mozambique]] == N == na [[Namibia]] nato [[NATO]] nc [[New Caledonia (French)]] ne [[Niger]] net [[Network]] nf [[Norfolk Island]] ng [[Nigeria]] ni [[Nicaragua]] nl [[Holanda|Netherlands]] no [[Norwec]] np [[Nepal]] nr [[Nauru]] nt [[Neutral Zone]] nu [[Niue]] nz [[New Zealand]] == O == om [[Oman]] org [[Non-Profit Making Organisations]] == P == pa [[Panama]] pe [[Peru]] pf [[Polynesia (French)]] pg [[Papua New Guinea]] ph [[Philippines]] pk [[Pakistan]] pl [[Polonya|Poland]] pm [[Saint Pierre and Miquelon]] pn [[Pitcairn Island]] pr [[Puerto Rico]] pt [[Portekîz|Portugal]] pw [[Palau]] py [[Paraguay]] == Q == qa [[Qatar]] == R == re [[Reunion (French)]] ro [[Romanya|Romania]] ru [[Russian Federation]] rw [[Rwanda]] == S == sa [[Saudi Arabia]] sb [[Solomon Islands]] sc [[Seychelles]] sd [[Sudan]] se [[Swêd|Sweden]] sg [[Singapore]] sh [[Saint Helena]] si [[Slovenya|Slovenia]] sj [[Svalbard and Jan Mayen Islands]] sk [[Slovakya|Slovak Republic]] sl [[Sierra Leone]] sm [[San Marino]] sn [[Senegal]] so [[Somalia]] sr [[Suriname]] st [[Saint Tome (Sao Tome) and Principe]] su [[Former USSR]] sv [[El Salvador]] sy [[Syria]] sz [[Swaziland]] == T == tc [[Turks and Caicos Islands]] td [[Chad]] tf [[French Southern Territories]] tg [[Togo]] th [[Thailand]] tj [[Tadjikistan]] tk [[Tokelau]] tm [[Turkmenistan]] tn [[Tunisia]] to [[Tonga]] tp [[East Timor]] tr [[Turkey]] tt [[Trinidad and Tobago]] tv [[Tuvalu]] tw [[Taiwan]] tz [[Tanzania]] == U == ua [[Ukraine]] ug [[Uganda]] uk [[United Kingdom]] um [[USA Minor Outlying Islands]] us [[United States]] uy [[Uruguay]] uz [[Uzbekistan]] == V == va [[Holy See]] ([[Vatican City State]]) vc [[Saint Vincent & Grenadines]] ve [[Venezuela]] vg [[Virgin Islands (British)]] vi [[Virgin Islands (USA)]] vn [[Vietnam]] vu [[Vanuatu]] == W == wf [[Wallis and Futuna Islands]] ws [[Samoa]] == X == - == Y == ye [[Yemen]] yt [[Mayotte]] yu [[Yugoslavia]] == Z == za [[South Africa]] zm [[Zambia]] zr [[Zaire]] zw [[Zimbabwe]] [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] 6547 20448 2005-10-22T19:12:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Awustralya]] 6548 37484 2006-08-05T05:21:30Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Azerbeycan]] 6549 20450 2005-10-22T19:13:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rûsya]] 6550 20451 2005-10-22T19:13:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rûsya]] 6551 27470 2006-02-17T21:50:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] 6553 44341 2006-08-30T20:52:19Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Elmanya]] 6554 54909 2006-10-31T16:54:42Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Danimarka]] #redirect [[Danimarka]] 6557 37502 2006-08-05T05:23:34Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Efxanistan]] 6558 20462 2005-10-22T19:30:38Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Fînlanda]] 6559 20463 2005-10-22T19:31:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[japonya]] 6560 20464 2005-10-22T19:31:39Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Norwec]] 6561 44358 2006-08-30T20:56:31Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Sûrî]] 6562 37834 2006-08-08T13:34:31Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Komara Tirkiyê]] 6563 20467 2005-10-22T19:33:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Çîn]] 6564 20469 2005-10-22T19:37:59Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Îran]] 6565 20470 2005-10-22T21:02:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Ermenistan]] 6566 20472 2005-10-22T21:10:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ARPANET]] 6571 65044 2007-01-17T15:43:20Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ln:Nzámbe]] {{çavlêgerandin}} Peyvên "'''Xwedê'''", '''Xweda''', Xudê û Xwedî yek in. Wateyên wan yek e, Xwada Xwedanê her tiştî ye, ji ber ku her tişt ji aliyê Wî hatiye afirandin. Meriv jî afrinadiye, ku xwe û her tiştên ji xwe cihê bibîne, wan têbigehîje. Mejuyê mirov dikare tenê bi tiştên xwedî destpêk û dawî bigehîje. Lêbelê Xweda li dem , û li cîh (li zeman û mekan) bê dawî ye, li her derê ye û di her demê de ye. Hayê me ji şiklê Wî tunne, em tenê hin ji gewşînên Wî dizanin. Xweda di Quranê de Nod û Neh navên xwe gotiye. Her navekî Wî salix li ser gewşîneka Wî dide. Mînak: Ellah, Xwedayê tek û bê şêrîk, Hay, Yê ku Jiyanê dide, Xaliq, Yê diafirrîne, Alim, Yê ku her tiştî dizane. Ev peyv bingeha xwe ji peywa xwedanî, xwedi tistek bun distine. (wek malik, sahip meriv dikare zelal bike. == Navên Xwedê == * [[Yahowa]] * [[Allah]] * [[Ahûra Mazda]] [[Kategorî:ol]] {{kurt}} [[af:God]] [[an:Dios]] [[ar:الله]] [[be:Бог]] [[bg:Бог]] [[bn:ঈশ্বর]] [[br:Doue]] [[bs:Bog]] [[ca:Déu]] [[cs:Bůh]] [[cu:Богъ]] [[da:Gud]] [[de:Gott]] [[el:Θεός]] [[en:God]] [[eo:Dio]] [[es:Dios]] [[et:Jumal]] [[fa:خدا]] [[fi:Jumala]] [[fr:Dieu]] [[gd:Dia]] [[gl:Deus]] [[got:𐌲𐌿𐌸]] [[he:אלוהים]] [[hi:ईश्वर]] [[hr:Bog]] [[hu:Isten]] [[ia:Deo]] [[id:Tuhan]] [[ig:Chineke]] [[is:Guð]] [[it:Dio]] [[ja:神]] [[ko:하느님]] [[kw:Dyw]] [[la:Deus]] [[ln:Nzámbe]] [[lt:Dievas]] [[lv:Dievs]] [[mk:Бог]] [[ms:Tuhan]] [[na:Gott]] [[nds-nl:God]] [[nl:God]] [[nn:Gud]] [[no:Gud]] [[nrm:Dùu]] [[pl:Bóg]] [[pt:Deus]] [[qu:Dyus]] [[ro:Dumnezeu]] [[ru:Бог]] [[scn:Diu]] [[simple:God]] [[sk:Boh]] [[sl:Bog]] [[sq:Perëndia]] [[sr:Бог]] [[sv:Gud]] [[sw:Mungu]] [[tl:Diyos]] [[tr:Tanrı]] [[ug:خۇدا]] [[uk:Бог]] [[vi:Thiên Chúa]] [[vls:God]] [[yi:גאט]] [[zh:神]] [[zh-min-nan:Siōng-tè]] [[zu:UNkulunkulu]] 6572 20483 2005-10-25T14:26:35Z Kurdperwer 255 îsmaîil beşîkçî îsmaîil beşîkçî 6573 36161 2006-07-24T21:21:02Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 85.108.88.24 [[Wêne:IsmailBesikci.jpg|right|Îsmaîl Beşîkçî]] '''Îsmaîl Beşîkçî''' di sala 1937an de, li Bajarê [[Çorum|Çorumê]], li qeza Îskîlîpê hatiye dinê. Ew di 1962an de ji faqulta siyasî mezûn bûye û di sala 1964an de li [[zanîngeh]]a Erzurimê bûye asîstan. Îsmaîl Beşîkçî bi lêkolîn û nivîsên xwe yên li ser kurdan tê nasîn. Ji ber van xebatên xwe 16 sal di zîndanê de maye. Hemû li ser hev 100 sal cezayê zîndanê û 10 milyon TL ceza lê hatiye birrîn. Bêşîkçî di sala 1999an de bi guhertina [[qanûn]]a [[tirk]]an serbest bû. Ji 36 pirtûkên wî 32 heb hatine qedexe kirin. [[category:Civaknas|Beşîkçî, Îsmaîl]] [[category:Nivîskar|Beşîkçî, Îsmaîl]] 6574 35356 2006-07-15T08:41:33Z Erdal Ronahi 2 http://wikimediafoundation.org/wiki/Fundraising 6576 20499 2005-10-27T13:05:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Îsmaîl Beşîkçî]] 6577 20500 2005-10-27T13:05:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Îsmaîl Beşîkçî]] 6580 53830 2006-10-22T15:44:50Z Thogo 540 vorher wars vermutlich sinnvoller... #redirect [[Abdullah Ocalan]] 6582 20512 2005-10-28T17:40:52Z Kurdperwer 255 Hesenê Metê Hesenê Metê 6583 61723 2006-12-26T04:42:11Z Metin84 686 [[Wêne:HRK - ARGK - HPG - -1982-1986-2000-.png|thumb|HRK - Hêzên Rizgariya Kurdistan]] '''Hêzên Rizgariya Kurdistan''' yan '''HRK''' yekîtiyên çekdarî ya [[PKK]] ji 1982 heta 1986 bûn. Di 1986'de [[ARGK]] hat afirandin. [[kategorî:Rêxistina leşkerî]] [[Category:Rêxistin (Kurdistan)]] 6584 37613 2006-08-05T05:34:04Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Farisî]] 6585 37612 2006-08-05T05:33:53Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Farisî]] 6586 20551 2005-10-28T18:36:15Z Erdal Ronahi 2 Hollanda çû cihê Holanda #REDIRECT [[Holanda]] 6587 20557 2005-10-28T18:37:36Z Erdal Ronahi 2 Ispanya çû cihê Spanya #REDIRECT [[Spanya]] 6588 20561 2005-10-28T18:38:36Z Erdal Ronahi 2 Italya çû cihê Îtalya #REDIRECT [[Îtalya]] 6589 20563 2005-10-28T18:38:53Z Erdal Ronahi 2 Estonîya çû cihê Estonya #REDIRECT [[Estonya]] 6590 20572 2005-10-28T18:41:16Z Erdal Ronahi 2 Luksembûrg çû cihê Luksemburg #REDIRECT [[Luksemburg]] 6591 20574 2005-10-28T18:41:58Z Erdal Ronahi 2 Siloveniya çû cihê Slovenya #REDIRECT [[Slovenya]] 6592 20583 2005-10-28T18:44:43Z Erdal Ronahi 2 Silovakiya çû cihê Slovakya #REDIRECT [[Slovakya]] 6593 20592 2005-10-28T18:47:17Z Erdal Ronahi 2 Yunanistan çû cihê Yewnanistan #REDIRECT [[Yewnanistan]] 6594 20600 2005-10-28T18:50:59Z Erdal Ronahi 2 Romaniya çû cihê Romanya #REDIRECT [[Romanya]] 6595 20607 2005-10-28T19:06:23Z Erdal Ronahi 2 Kodên ISO yên welatan çû cihê Lîsteya kodên ISO yên dewletan #REDIRECT [[Lîsteya kodên ISO yên dewletan]] 6596 20615 2005-10-29T10:18:43Z Erdal Ronahi 2 Latin çû cihê Zimanê latinî #REDIRECT [[Zimanê latinî]] 6597 20617 2005-10-29T10:19:03Z Erdal Ronahi 2 Zimanê Frensî çû cihê Zimanê fransî #REDIRECT [[Zimanê fransî]] 6598 20618 2005-10-29T10:19:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Luksemburg]] 6599 20623 2005-10-29T10:25:15Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:civaknasî]] 6600 20625 2005-10-29T10:27:57Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Sazî]] 6601 20628 2005-10-29T10:29:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Yewnanistan]] 6602 20639 2005-10-29T10:44:14Z Erdal Ronahi 2 Lorî çû cihê Zimanê lorî #REDIRECT [[Zimanê lorî]] 6603 20642 2005-10-29T10:45:37Z Erdal Ronahi 2 Kategorî 6604 22461 2005-12-04T16:47:10Z Diyako 273 dabezandin 6605 20649 2005-10-29T10:48:50Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:Erdnîgarî]] 6607 20653 2005-10-29T18:51:01Z Kurdperwer 255 Mela Hisênê Bateyî Mela Hisênê Bateyî 6608 20655 2005-10-29T18:53:16Z Kurdperwer 255 Melayê Bate çû cihê Mela Hisênê Bateyî #REDIRECT [[Mela Hisênê Bateyî]] 6609 20670 2005-10-30T17:42:31Z Kurdperwer 255 6610 25468 2006-01-24T17:13:37Z RewşenBaran 74 Hate Kategorîzekirin [[Wêne:Omerhayyam.jpg|right|Omer Xeyyam]] '''Omer Xeyam (1048 – 1131) û çarînên wî''' Xiyaseddîn Ebulfatih Omer ibn Îbrahîm el-Xeyamî li Nîşeporê, paytexta herêma [[Xorasan]] ê li 1048 hat dinyayê. Ew bi gelemperî wek [[Omer Xeyyam]] tê nasîn. Di jiyana xwe de ew jimarnas, stêrnas, fîlozof, bijîşk û şaîr bû. Kêm ji jiyana wî tê zanîn, ji bilî hindê ku ew li Nîşeporê hatiye perwerdekirin û pirraniya jiyana xwe li wir û li Semerqendê jiyaye. Xeyam hevdemiyek Nîzam-ul-Mulkê Tusî bû. Xeyam dikarî bibe karmendek payebilind yê dewletê. Lê wî xwest xwe gorî ilm û zanistê bike. Ew li navendên mezin yên zanist û zanyariyê yên serdema xwe digerriya daku xwe bigihîne ilmên bilind. Xeyam li 1131 wefat kir. Di gel ku Xeyam wek zanistvanek jêhatî tê nasîn, ew herî zêde bi çarînên xwe navdar e. Edward FitzGerald sala 1839 çarînên Xeyamî bi inglîzî berdestî xwendevanên Rojava kirin. Ji hingê ve hezkirina ji helbestvaniya Xeyamî her diçe zêdetir dibe. Nêzî 600 çarîn (rubaiyat, quatrain) li ser navê Omer Xeyamî hene. Hin ji wan resen in ango Xeyamî bi xwe ew nivîsîne lê tê bawerkirin ku gelek ji çarînan paşï li ser navê wî hatine vehûnandine. Lêkoler ne hevbîr in ka kîjan ji çarînan bi rastî yên Xeyamî ne û kîjan jî na. Lê ya giring ew e ku hemî malê Xeyamî tên nasîn. Kêm berhemên bijare yên wêjeya cîhanî hindî çarînên Xeyamî li gelek zimanan hatine wergerandin. Xeyam li hemî zimanên mezin yên cîhanê hatiye wergerandin û bi hemiyan jî tê xwendin û jê tê hezkirin. Xwendevanên kurd jî ji Xeyamî bêpar nemane. Rêzdar [[Kamiran Bedirxan]] 35 çarînên wî wergerrandine kurmancî û mamoste [[Hejar]] jî tevavek çarînên bi soranî gihandine xwendevanên kurd. '''Çavkanî:Husein Muhammed, Helsinki 11.06.2004''' =Lînkên Derve= *http://www.geocities.com/mehname2004/54/diyari4.html [[category:Helbestvan|Xeyyam, Omer]] 6612 41785 2006-08-23T08:15:42Z Luqman 401 '''Tal''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 6615 20684 2005-10-31T11:52:50Z 194.78.218.129 #redirect [[Kamûran Elî Bedirxan]] 6619 20919 2005-11-07T18:31:18Z Erdal Ronahi 2 Wîkîpediya "Lîstik" çû cihê Wîkîpediya:Lîstik test 1 2 3 4 v5 6 <b><i> alo </i></b> <center>süperb</center> [[test]] [test] {{test}} ~test~ °test° 6621 32586 2006-06-11T04:36:54Z Abdo36 385 == '''‏((میَژووى دامه‌زراندنى (ى,ن,ك) و نویَ بوونه‌وه‌ ))‏''' == پیَشه‌كى :‏ شۆرشى ئه‌یلول له‌ سالى (1961 ) له‌ باردۆخیَكى ناوچه‌یى و نیَوده‌وله‌تى دیارى كراو و له‌ ئه‌نجامى زولم و سته‌م و چه‌وسانه‌وه‌ى نه‌ته‌وه‌یى ‏و كۆمه‌لایه‌تیدا هه‌لگیرسا و زۆربه‌ى كورد له‌ژیَر بالى ئه‌و شۆرشه‌دا كۆببۆوه‌ ، زیاتر له‌ (100) هه‌زار پیَشمه‌رگه‌ى هه‌بوو له‌ رووى مادى و ‏مه‌عنه‌وى ده‌وله‌تى ئیَران پشتوانى ده‌كرد ، ئیَران بۆ لابه‌لا كردنه‌وه‌ى ناكۆكیه‌كانى خۆى له‌گه‌ل عیَراق هاوكارى شۆرشى كوردى ده‌كرد .‏ دواى ریَكه‌وتننامه‌ى (11 ى/ ئادارى / 1970 و چوار سال گفتوگۆ كردن ، له‌ ئه‌نجامى رازى نه‌بوونى حكومه‌تى عیَراق بۆ دان نان به‌ ‏مافه‌كانى گه‌لى كورد ، له‌ نیسانى (1974) شه‌رِ به‌ گه‌رمى ده‌ستى پیَكرده‌وه‌ و حكومه‌تى عیَراق له‌ ریَگاى چه‌ندین ده‌وله‌تى وه‌ك ( روسیا – ‏ئوردن- میسر – ئه‌مریكا ) هه‌ولیدا بۆ گفتوگۆ كردن له‌گه‌ل (شاى ئیران ) كه‌ ئه‌مه‌ دوا كارتى عیَراق بوو بۆ له‌ باربردنى شۆرشى كورد .‏ له‌ ریَكه‌وتى 6/3/1975 ریَكه‌وتننامه‌ى جه‌زائیر له‌ نیَوان (ێدام حسیَن ) و(شاى ئیران) له‌ جه‌زائیر مۆركرا و ریَكه‌وتنه‌كه‌ به‌ ئاكام گه‌یشت ‏برِیاردرا كه‌وا چیتر ده‌ست له‌ كاروبارى یه‌كتر وه‌رنه‌ده‌ن و ئیران ده‌رگاى هاوكارى كردن دابخات له‌ شۆرش . ‏ رۆژى 12/3/1975 وه‌فدیَكى پارتى به‌ سه‌رۆكایه‌تى بارزانى چووه‌ ئیران دواى هه‌ولدانیَكى زۆر توانیان (شاى ئیران ) ببینن و (شا) پیَیانى ‏رِاگه‌یاند كه‌ ماوه‌ى (42) ساله‌ ناكۆكیمان هه‌یه‌ له‌گه‌ل عیَراقدا ئیَستا ریَكه‌وتن به‌ ئاكام گه‌یشتووه‌ و ئیَوه‌ش (3) ریَگاتان له‌ پیَشه‌ :- ‏ ‏-‏ دیَن بۆ ئیَران وه‌ك هاولاتى ئیران حسابتان بۆ ده‌كرىَ ‏ ‏-‏ ده‌گه‌ریَنه‌وه‌ عیَراق ئاره‌زووى خۆتانه‌ ‏ ‏-‏ دریَژه‌ به‌ خه‌بات ده‌ده‌ن ئیَمه‌ سنوور داده‌خه‌ین و به‌ پىَ ى ئیتفاقیه‌ى جه‌زائیر هه‌ر كه‌سیَك له‌ سنوور بگیرىَ ته‌سلیم به‌ عیَراق ‏ده‌كریَته‌وه‌ . ‏ وه‌لامى بارزانى : ئیمه‌ش به‌رژه‌وه‌ندى ئیرانمان به‌لاوه‌ گرنگه‌ . ‏ وه‌فده‌كه‌ گه‌رایه‌وه‌ بۆ كوردستان له‌ 14/3/1975 كۆبونه‌وه‌ى سه‌ركردایه‌تى پارتى ده‌ستى پیَكرد بۆ ماوه‌ى (6) رۆژ به‌رده‌وام بوو ، شه‌وى ‏‏18/19/3/1975 سه‌رجه‌م سه‌ركردایه‌تى و مه‌كته‌بى سیاسى و فه‌رمانده‌كان كۆبونه‌وه‌ و داوا كرا كه‌وا دریَژه‌ به‌ خه‌بات بدرىَ به‌لام بىَ سوود ‏بوو ، دواجار له‌ رۆژى 19/3/1975 برِیارى شه‌رِ رِاوه‌ستان درا و ئاش به‌تال كرا . ‏ جگه‌ له‌ پارتى (كۆمه‌له‌و حزبى شیوعى ) هه‌بوو به‌لام بچوك بوون تواناى مانه‌وه‌یان نه‌بوو ، (كۆمه‌له‌ى ماركسى لینینى كوردستان ) له‌ ‏‏10/6/1970 دامه‌زرابوو به‌ نهیَنى له‌ ناو ریزه‌كانى پارتى كارى ریَكخراوه‌یى خۆیان ده‌كرد به‌ سه‌رپه‌رشتى (مام جه‌لال) . ‏ بۆ ئه‌وه‌ى خه‌لك له‌ ده‌ورى ئه‌و ریَكخراوه‌ كۆببیَته‌وه‌ كه‌سانى رۆشنبیرى هه‌لبژارد له‌ وانه‌ (نه‌وشیَروان مسته‌فا – شازاد ێائیب – مه‌حمودى ‏مه‌لا عزه‌ت – رفعه‌ت مه‌لا مه‌حمود ) ئه‌وانه‌ش به‌ نهیَنى له‌ ناو ( بالى مه‌كته‌بى سیاسى ) كاریان ده‌كرد . ‏ دیاره‌ پیَش حه‌فتاكانیش پارتى توشى كیَشه‌ى گه‌نده‌لى سیاسى ببوو له‌ ناوخۆ ، تواناى دریَژه‌دان به‌ خه‌باتى نه‌مابوو (مام جه‌لال ) له‌ ‏هه‌ولى دروست كردنى ریَكخراویَكى نیشتمانى شۆرشگیَردابوو .‏ ئه‌ندامانى سه‌ركردایه‌تى (كۆمه‌له‌) له‌ سالى 1970 له‌ مانه‌ پیَكهاتبوون (شهابى شیَخ نورى سكرتیَرى كۆمیته‌ى سه‌ركردایه‌تى له‌ ناوه‌وه‌ى ‏ولات – محه‌مه‌د سه‌عید میرزا/ ل. لیژنه‌ى بغدا ‏ ‏-‏ جه‌عفه‌ر عه‌بدولواحد/ ل. لیَژنه‌ى هه‌ولیَر ‏ ‏-‏ ئاوات عه‌بدولغه‌فور / ل. لیژنه‌ى سلیمانى ‏ ‏-‏ فریدون عه‌بدولقادر / ل. لیژنه‌ى كه‌ركوك .‏ له‌و سه‌رده‌مه‌ گه‌نجیَكى زۆر په‌یوه‌ندیان به‌ كۆمه‌له‌وه‌ ده‌كرد هه‌ڤال (شازاد ێائیب ) سه‌فه‌رى ده‌ره‌وه‌ى كرد بۆ لاى ( مام جه‌لال ) ‏به‌مه‌به‌ستى بردنى نامه‌ و ئاگاداربوونى له‌ وه‌زعى كوردستان هه‌روها نامه‌ى (مام جه‌لال ) ى هیَنا بۆ كوردستان كه‌ هه‌لومه‌رجه‌كه‌ له‌ باره‌ ‏بۆ دروست كردنى ریَكخراویَكى نیشتمانى فراوان . ‏ ‏ (( ده‌سته‌ى دامه‌زریَنه‌رى / ى.ن.ك ))‏ ‏ له‌ (22/5/1975) له‌ (دیمشق ) له‌ ریستورانى (گلیگله‌) له‌ گه‌ره‌كى (ابو رمانه‌) ى سوریا یه‌كه‌م كۆبونه‌وه‌ى ده‌سته‌ى دامه‌زریَنه‌ر به‌ عه‌مه‌لى ‏ده‌ستى به‌ جیَبه‌جىَ كردنى كاره‌گانى خۆى كرد ئه‌م هه‌ڤالانه‌ به‌شداربوون :- ‏ ‏1-‏ مام جه‌لال 2- نه‌وشیَروان مسته‌فا 3- د. فوئاد معێوم 4- د. كمال فوئاد 5- عادل مراد 6- عه‌بدولره‌زاق فه‌یلى 7- عمر شیَخ ‏مووس نه‌یتوانى به‌شدار بىَ چونكه‌ كوردى سوریا بوو . ‏ كۆبونه‌وه‌ى دووه‌م له‌ به‌رلین به‌سترا له‌ 27/5/1975 به‌ سه‌رپه‌رشتى ( مام جه‌لال) هه‌ندیَك گۆرِان له‌ پرۆژه‌كه‌ كرا و به‌ رِه‌سمى له‌ رۆژى ‏‏1/6/1975 بلاوكراوه‌ . ‏ ئه‌زمونى ناو یه‌كیَتى ى نیشتمانى ى كوردستان ئه‌زمونیَكى نوىَ بوو له‌ كوردایه‌تیدا كه‌ (3) ریَكخراوى جیاواز (3) سه‌ركردایه‌تى جیاواز كه‌ ‏هه‌ر سیَكیان سه‌ربه‌خۆى ریَكخراوه‌یى ته‌واویان هه‌بوو .‏ ‏- كۆمه‌له‌ى ماركسى لینینى كوردستان له‌ 10/6/1970 به‌ نهیَنى دامه‌زرابوو ‏ ‏- بزوتنه‌وه‌ى سۆسیالیستى كوردستان ‏ ‏- هیَلى گشتى . ‏ له‌ براده‌رانى ده‌سته‌ى دامه‌زریَنه‌رى ( ى.ن.ك ) پیَكهاتبوو + ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ نه‌ بزوتنه‌وه‌ى سۆسیالیست بوون نه‌ كۆمه‌له‌ بوون ، ناویان ‏لیَنان ( خه‌تى گشتى ) .‏ ‏ (( ئاشكرابوونى رِیَكخستنه‌كانى كۆمه‌له‌ )) ‏ كۆمه‌له‌ دۆستایه‌تى له‌گه‌ل رِیَكخراویَكى عه‌ره‌بى هه‌بوو به‌ ناوى (حره‌كه‌ العربیه‌ اشتراكیه‌ ) كه‌ به‌ نهیَنى كارى ده‌كرد له‌ ناو عیَراق ‏لیَپرسراوه‌كه‌ى ناوى (عبدالله‌ النێراوى ) بوو .‏ بۆ په‌یوه‌ندى كردن به‌ یه‌كتره‌وه‌ له‌ لایه‌ن كۆمه‌له‌ (انور زۆراب ) له‌لایه‌ن حره‌كه‌ (ولید ژنون) دیاریكرابوون هه‌ردووكیان له‌ معمل كارتۆن ‏برِین ئیشیان ده‌كرد له‌ به‌غدا ، دواى تاوتۆ كردنى وه‌زعى كوردستان (فریدون عه‌بدولقادر ) رِاسپیَردرا كه‌ بچیَته‌ ده‌ره‌وه‌ به‌مه‌به‌ستى ‏ئاگادار كردنه‌وه‌ى (مام جه‌لال ) له‌ وه‌زعى كوردستان پیَش چوونى كاك (فه‌ره‌یدون – مام جه‌لال ) نامه‌یه‌ك ره‌وان ده‌كات له‌ ریَگاى (حره‌كه‌ ‏‏) نامه‌كه‌ ده‌گاته‌ ده‌ستى (ولید) كه‌ دانیشتوى به‌غدایه‌ كورِیَك به‌ ناوى (ستار شعلان) له‌ ریَكخستنه‌كانى (حره‌كه‌) له‌گه‌ل (ولید ) ده‌بىَ له‌ ‏گه‌ره‌ك ده‌بیَته‌ شه‌رِیان كه‌ پۆلیس دیَت بۆ گرتنى (ستار) رۆژنامه‌یه‌كى (حره‌كه‌ ) له‌ ماله‌كه‌ى ده‌گیرىَ له‌ ئه‌منى به‌غدا دان به‌ بوونى ‏ریَكخستن ده‌كات له‌ ناو عیَراق و هه‌روها باسى (ولید) ده‌كات كه‌ ده‌چنه‌ مالى (ولید) كۆمه‌لیَك به‌لگه‌نامه‌ى (حره‌كه‌) یان ده‌ست ده‌كه‌وىَ له‌ ‏وانه‌ نامه‌كه‌ى ( مام جه‌لال ) كه‌ بۆ كوردستان هاتبوو پاش لیَدانى (ولید) ناوى ( انور زۆراب ) دیَنى و شه‌و كات ژمیَر (2) ده‌یبه‌ن له‌ ‏ماله‌كه‌ى به‌رنامه‌ى كۆمه‌له‌ و ده‌مانچه‌یه‌ك ده‌دۆزنه‌وه‌ ، بۆ به‌یانى مه‌وعیدى كۆبونه‌وه‌ ده‌بىَ له‌ مالى ( انور زۆراب ) كه‌ براده‌ران دیَن ده‌زانن ‏گیراوه‌ هه‌رچى به‌لگه‌نامه‌ى كه‌ هه‌بووه‌ له‌وىَ له‌گه‌ل خۆیان دیبه‌ن به‌ره‌و سنوورى ئیران ده‌رِۆن به‌مه‌به‌ستى خۆرِزگاركردنیان نه‌وه‌ك ‏ئاشكراببن ، له‌ سه‌ر سنوور هه‌موویان ده‌گیریَن له‌ رۆژى 24/9/1975 كه‌ ژماره‌یان (40) كه‌سه‌و له‌ رۆژى 1/1/1976 به‌ پىَ ى اتفاقیه‌ى ‏جه‌زائیر ئیران هه‌موویان ته‌سلیم به‌ حكومه‌تى عیَراق ده‌كاته‌وه‌ 0‏ ‏ ((هه‌لگیرسانه‌وه‌ى شۆرش ))‏ له‌ 1/6/1976 یه‌كه‌م مه‌فره‌زه‌ى چه‌كدارى له‌ لایه‌ن به‌ریَز (مام جه‌لال ) له‌ سوریا به‌ ریَكرا كه‌ ژماره‌یان (37) پیَشمه‌رگه‌ بوون نه‌قیبى ‏مهندس (ئیبراهیم عه‌زۆ) لیَپرسراویان بوو ،ئه‌م (37) پیَشمه‌رگه‌یه‌ كرا به‌ (4) مه‌فره‌زه‌ى بچوك ، دواى گه‌یشتنیان له‌ سنوورى سوریا – ‏توركیا – بۆ كوردستان .‏ هه‌ر چوار مه‌فره‌زه‌كه‌ له‌لایه‌ن قیاده‌ی موه‌قه‌ته‌ی ئه‌و كاته‌ی پارتی ده‌ستگیر كران و شه‌هید كران له‌ناوچه‌كان.‏ ‏"ووه‌م وه‌جبه‌ی ناردنی پیَشمه‌رگه‌ بۆ كوردستان"‏ ئه‌م هیَزه‌ له‌فه‌رمانده‌ و كادیره‌كانی سوریا پیَك هاتبوو، كارن به‌ سیَ ره‌تل به‌ سه‌رپه‌رشتی كاك نه‌وشیَروان مسته‌فا له‌ 21/11/1976 ‏ره‌وانه‌ی كوردستان كران. به‌ڵام هیَشتا مام جه‌لال به‌تیَچوونی مه‌فره‌زه‌ی یه‌كه‌می نه‌ده‌زانی دوو نامه‌ی دانیَ بۆ عه‌لی عه‌بدوڵڵا، ئیدریس ‏بارزانی و مه‌سعود بارزانی. پاش گه‌یشتنی دووه‌م مه‌فره‌زه‌ له‌ سیَ سنوور باره‌گایان دانا. ‏ ‏"یه‌كه‌م وه‌جبه‌ی چه‌ك"‏ یه‌كه‌م وه‌جبه‌ی چه‌ك له‌سوریاوه‌ هات پاش ئیتفاق كردن له‌گه‌ڵ قیاده‌ی موه‌قه‌ته‌. له‌1/3/1977 چه‌كه‌كان بریتی بوون له‌: 60 كلاشینكۆف ‏كه‌ له‌لایه‌ن نه‌وشیروانه‌وه‌ وه‌رگیران.‏ گه‌رِانه‌وه‌ی مام جه‌لال له‌ ساڵی 1977 بۆ كوردستان دوای گه‌رِانه‌وه‌ی له‌به‌یروت بۆ كوردستان یه‌كه‌م كۆبوونه‌وه‌ی كۆمیته‌ی سه‌ركردایه‌تی ‏له‌سه‌ر خاكی كوردستان له‌ 31/8/1977 به‌ست، كه‌ 12 رۆژی خایاند.‏ له‌كۆبوونه‌وه‌كه‌ مام جه‌لال به‌ سكرتیَری گشتی دانرا.‏ كۆمه‌ڵه‌: ئارام - سالار عه‌زیز.‏ بزووتنه‌وه‌: ره‌سول مامه‌ - عه‌لی عه‌سكه‌ری.‏ خه‌تی گشتی: ئه‌ندامانی ده‌سته‌ی دامه‌زریَنه‌ری (ی. ن. ك)‏ دوای لابردنی سه‌ركردایه‌تی له‌ سیَ سنوور بۆ نۆكان. له‌مانگی 3/1978 دووه‌م كۆبوونه‌وه‌ی سه‌ركردایه‌تی به‌سترا بۆ ریَكخستنی پیَشمه‌رگه‌ – ‏دارایی – دانانی نه‌خشه‌ و پلان – دروست كردنی هه‌شت هه‌ریَم. ‏ دوای چه‌ند مانگیَك برِیار درا بگه‌رِیَنه‌وه‌ بۆ سیَ سنوور. له‌به‌ر نزیكی له‌سوریا – توركیا – ئیَران – كوردستان.‏ ئه‌و كاته‌ زیاتر له‌ هه‌زار پیَشمه‌رگه‌ له‌ سه‌ركردایه‌تی بوون، كران به‌ سیَ ره‌تل و ژماره‌یه‌كی زۆری بیَ چه‌ك بوون. پاش وه‌رگرتنی زانیاری ‏له‌سه‌ر سیَ سنوور كه‌ هیَزه‌كانی قیاده‌ موه‌قه‌ته‌ له‌ویَ بوون ژماره‌یان 300 كه‌س بوون. ‏ دوای به‌رِیَ كه‌وتنی ره‌تلی یه‌كه‌م و دووه‌م له‌ هه‌كاری تووشی شه‌رِ بوون له‌گه‌ڵ قیاده‌ موه‌قه‌ته‌ و جاشه‌كانی توركیا. زیاتر له‌ 750 ‏پیَشمه‌رگه‌ له‌و سه‌رده‌مه‌ تیاچوون.‏ باقی هیَزه‌كه‌ی سه‌ركردایه‌تی گه‌رِانه‌وه‌ قه‌ندیل له‌20/9/1978 دوای خۆریَكخستنه‌وه‌ی سه‌ركردایه‌تی و دریَژه‌دان به‌شۆرِش و هه‌ڵگیرسانی ‏شه‌رِی نیَوان عیَراق و ئیَران له‌ ساڵی 1980 په‌یوه‌ندی نیَوان كۆماری ئیسلامی ئیَران له‌گه‌ڵ یه‌كیَتی باش بوو.‏ له‌ماوه‌یه‌كی كه‌م یه‌كیَتی توانی خۆ ریَك بخاته‌وه‌ و زۆر له‌سنووره‌كان له‌رژیَم ئازاد بكات و تا ساڵی 1988.‏ دوای شه‌رِی نیَوان عیَراق و كویَت یه‌كیَتی به‌رنامه‌ی ئازاد كردنی كوردستانی دانا و ئه‌و كاته‌ زۆربه‌ی هیَزه‌كانی یه‌كیَتی وه‌ك پارتیزان ‏مابوونه‌وه‌ تا راپه‌رِینی 1991. ‏ ‏"نویَ بوونه‌وه‌"‏ هه‌موو ریَكخراویَكی سیاسی سه‌ره‌تای دروست بوونی به‌قۆناخه‌كانی منداڵی و گه‌نجی و پیریدا تیَده‌په‌رِیَ و هه‌وڵی گه‌یشتن به‌ ئامانج ‏ده‌دات. ‏ شۆرِشی نویَ له‌ماوه‌ی خه‌باتی سیاسی و چه‌كداری له‌شاخ كۆمه‌ڵیَك گۆرِانی تیَدا رووداوه‌. هه‌روه‌ها به‌ره‌نگاری هه‌موو رۆژه‌ سه‌خته‌كان ‏بوه‌ته‌وه‌ و توانای هه‌ڵسانه‌وه‌ی هه‌بووه‌ سه‌ره‌رِای بوونی كۆمه‌ڵیَ بیری جیاواز له‌ناو یه‌كیَتی.‏ به‌ستنی چه‌ندین كۆنفرانس له‌شاخ، له‌ساڵانی 80 كان وه‌ك كۆنفرانسی كۆمه‌ڵه‌ له‌ساڵی 83 و 84 هه‌روه‌ها كۆنفرانسی هه‌ردوو باڵی ناو ‏یه‌كیَتی – خه‌تی گشتی و بزووتنه‌وه‌ی سۆسیالیست پاش جیابوونه‌وه‌ی به‌شیَكی بزووتنه‌وه‌ی سۆسیالیست له‌ناو یه‌كیَتی له‌و كۆنفرانسه‌ ‏هه‌ر دوو باڵه‌كه‌ یه‌كیان گرت و ناویان نا یه‌كیَتی شۆرِشگیَران. له‌وه‌ به‌دواوه‌ یه‌كیَتی بووه‌ دوو باڵ. یه‌كیَتی شورِشگیَران و كۆمه‌ڵه‌ی ‏ره‌نجده‌ران.‏ به‌ستنی كۆنگره‌ی یه‌ك له‌ 28/1/1992 له‌سلیَمانی دوای دوو رۆژ گواستراوه‌ بۆ هه‌ولیَر كه‌ ماوه‌ی 17 رۆژی خایاند. زیاتر له‌ 750 كادیر له‌و ‏سه‌رده‌مه‌ به‌شداری كۆنگره‌كه‌ بوون، هه‌ر دوو باڵی كۆمه‌ڵه‌ و یه‌كیَتی شۆرشگیَران توانه‌وه‌ و برِیاری یه‌كخستنی هه‌ردوو باڵه‌كه‌ درا و ته‌به‌نی ‏فیكره‌ی سۆسیال دیموكرات كرا كه‌ فره‌ مینبه‌ری و جیَگای هه‌موو تاكیَكی كوردستانی تیَدا ده‌بیَته‌وه‌ و ده‌توانن له‌ناو ئه‌م ریَكخراوه‌ خه‌باتی ‏سیاسی خۆیان بكه‌ن و سه‌ره‌رِای بوونی بیر و رای جیاوازیش. ‏ وه‌ له‌دوای ساڵی 1996 یه‌كیَتی بۆ ماوه‌ی چه‌ندین رۆژ كۆبوونه‌وه‌ی سه‌ركردایه‌تی به‌ست له‌ سلیَمانی به‌ مه‌به‌ستی گۆرِانكاری له‌به‌رنامه‌ی ‏كاری خۆی وه‌ك:‏ دانانی وه‌زاره‌تی مافی مرۆڤ و كردنه‌وه‌ی نووسینگه‌ی مافی مرۆڤ له‌ سه‌رجه‌م دام و ده‌زگاكان. دروست كردنی چه‌ندین ریَكخراوی مه‌ده‌نی و ‏كردنه‌وه‌ی كه‌ناڵی جیاجیای ئازاد و ده‌ركردنی چه‌ندین رۆژنامه‌ و گرنگی دان به‌ریَكخراوه‌ پیشه‌ییه‌كان و كردنه‌وه‌ی چه‌ندین سه‌نته‌ر و ‏كۆمه‌ڵه‌ی رۆشنبیری به‌ مه‌به‌ستی گۆرِان و كرانه‌وه‌.‏ له‌رِووی خزمه‌ته‌وه‌ هه‌ولیَ باشی دا بۆ بوژانه‌وه‌ی وه‌زعی دانیشتوانی سنووری حكومه‌ته‌كه‌ی و زیاد كردنی مووچه‌ی سه‌رجه‌م فه‌رمانبه‌ران ‏پیَش رووخانی حكومه‌تی عیَراق. له‌ 4/4/1999 كۆنفرانسی ناوخۆ به‌سترا بۆ ریَكخستنه‌كان له‌ سه‌رجه‌م مه‌ڵبه‌نده‌كان، له‌ 2001 كۆنگره‌ی ‏دووه‌می یه‌كیَتی له‌ سلیَمانی به‌سترا، ته‌به‌نی فیكره‌ی سۆسیالیست و دیموكرات كرا و سه‌ركردایه‌تی نویَ هه‌ڵبژیَردرا و به‌ریَز مام جه‌لال به‌ ‏سكرتیَری گشتی یه‌كیَتی هه‌ڵبژیَردرا. ‏ سه‌ره‌رِای ئه‌و بارودۆخه‌ی كه‌ كوردستانی پیَدا تیَده‌په‌رِی بوونی شه‌رِ له‌نیَوان یه‌كیَتی و پارتی هه‌روه‌ها له‌نیَوان حكومه‌تی عیَراق به‌ ‏هاوكاری پ. ك. ك و انێار والاسلام له‌سه‌ر سنووری ئیَران و هیَرشه‌كانی ساڵی 1997ی پارتی به‌هاوكاری ده‌وڵه‌تی توركیا بۆ سه‌ر ‏هیَزه‌كانی یه‌كیَتی. ‏ به‌شداری كردنی یه‌كیَتی له‌كۆنفرانسی ریَكخراوی ‏SI‏ له‌رۆژانی 31/5 و 1/6/2001 له‌مه‌راكیش و وه‌رگیرانی یه‌كیَتی به‌ئه‌ندامی چاودیَر له‌و ‏ریَكخراوه‌ كه‌ به‌دووه‌م ریَكخراو دیَ له‌دوای ‏UN‏ و نویَنه‌ری 172 پارت و ریَكخراوی تیَدا ئه‌ندامه‌.‏ میَژووی 31 ساڵه‌ی یه‌كیَتی به‌هه‌موو قۆناخ و به‌رزی و نزمی و گه‌رمی و ساردیه‌ هه‌مه‌ جۆریه‌كانیه‌وه‌، ده‌مانباته‌وه‌ سه‌ر راستی توانای ‏یه‌كیَتی له‌خۆ گونجاندن و ره‌و كردن له‌گه‌ڵ ئه‌و واقیعه‌ تازه‌ی كه‌ هه‌یه‌. ‏ له‌سه‌رده‌می شاخ و رووبه‌رِوو بوونه‌وه‌ی چه‌كدارانه‌ له‌گه‌ڵ داگیر كه‌راندا و له‌دونیای قوربانیدان دا دژی سیَ كوچكه‌ی ته‌عریب – ته‌بعیز – ‏ته‌هجیر. یه‌كیَتی خاوه‌نی مه‌زنترین سه‌رمایه‌یه‌. ‏ له‌راپه‌رِیَنی هه‌لومه‌رجی شار و ئاوه‌دان كردنه‌وه‌ دامه‌زراندنی به‌ردی بناغه‌ی دیموكراسی و مه‌ده‌نیه‌ت و ئازادیش دا یه‌كیَتی له‌ریزی ‏پیَشه‌وه‌ی پارته‌ سیاسییه‌كانی كوردستان بووه‌. ‏ قۆناغی دوای رزگار كردنی به‌شه‌كه‌ی تری ژیَر ده‌سه‌ڵاتی رژیَم له‌ساڵی 2003 وه‌ ئه‌ركی پاراستن و چه‌سپاندیان ئاماژه‌ی به‌هیَزن و توانای ‏یه‌كیَتی.‏ پاش 2003 مه‌سه‌له‌ی به‌خۆدا چوونه‌وه‌ و خۆ نویَ كردنه‌وه‌ له‌ناو یه‌كیَتی خستنه‌ رووی كیَشه‌كان و به‌شداری پیَ كردنی خه‌ڵك له‌كیَشه‌كان ‏شتیَكی تازه‌یه‌ له‌رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌رِاست به‌گشتی و له‌كوردستان به‌ تایبه‌تی.‏ جبار كریم رشید به‌شی هه‌لبژاردنی مه‌لبه‌ندی 3ى هه‌ولیر 6622 51798 2006-10-14T16:25:12Z Erdal Ronahi 2 Gundê Yeniceoba/ '''Yîncov''''ê di nav gundên [[kurdên Anatoliya Navîn]] de yê herî mezin e. Li Yîncov'ê bi [[zimanê kurdî|kurdî]] ([[kurmancî]]) dipeyîvên. Kal û pîrên gund ji xeynî kurdî ti zimanên din nizanin. Hîn gundên li derdorê Yîncov'ê ev in; [[Hecîlara]], [[Kûtiga]], [[Gundê Buldix]], [[Celeb'ê]], [[Omera]] û [[Qeyê]]. Ji bilî Qeyê hemû gundên din kurd in û bi kurmancî dipeyîvên. Yîncov di navberê Ankara û Konya'yê de ye. Yîncov gundekî pirr dewlemend e (zengîn e). Bi hezaran Yîncov'î li Danmark, Swêd, Swîsre hwd kar dikin. Li gund erdî bi av pirr e, lê cêh û genim, silik/ pencar diruzê. Dar û ber lê kêm e... Tê gotin ku Yîncov ji 250 salî zêdetir e ku li wira bicîh bûye.. Her wuha Yîncovî bi xwe dibêjin ku ew ji alîyê [[Mereş]] , [[Semsûr]]/ Adiyaman, [[Ruha]] hatine. [[kategorî:gundê Qonyê]] 6623 20726 2005-11-01T21:32:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Veger]] 6624 20725 2005-11-01T21:31:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[veger]] 6625 20722 2005-11-01T21:24:26Z Erdal Ronahi 2 İncove çû cihê Yîncov #REDIRECT [[Yîncov]] 6626 35602 2006-07-20T01:32:26Z 83.93.51.101 Berga hejmara 3 ya kovara Veger, ji www.vegernu.com 6627 20731 2005-11-01T21:39:02Z Erdal Ronahi 2 ARMANC çû cihê Armanc (kovar) #REDIRECT [[Armanc (kovar)]] 6628 20733 2005-11-01T22:26:25Z Delav 289 6629 66261 2007-01-24T11:42:10Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[de:Al-Hasaka (Gouvernement)]] [[Image:Hasakah.PNG|thumb|Hesiça]] '''Hesiça''' an jî hesexe an jî [[Heseke]] û bi [[zimanê erebî|Erebî]] '''الحسکة''' yek ji eyaletên [[Sûriye]] ye ku dikeve bakûr-rojhilatê wê welatê u piranî ya xelkên wê Kurd in. Hejmara xelkên wê pêtir ji 1,204,427 kesane. Bajarên wê yên serekî [[Qamişlo]] û [[Efrîn]] e. {{şitlek}} [[Kategorî:Sûrî]] biji qamislo qamisloboy dj damm [[ar:حسكة]] [[de:Al-Hasaka (Gouvernement)]] [[en:Al Hasakah]] [[eo:Hasaka]] [[fa:حسکه]] [[fr:Djézireh]] [[it:Al Hasak]] [[sv:Al-Hasakah]] 6630 28953 2006-03-03T18:24:26Z Diyako 273 Guherandina 84.230.197.44 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Kurî''' navê [[eşîr|eşîreteke]] li derdora [[Sason|Sasona]] [[Sêrt|Sêrtê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:eşîr]] 6631 63458 2007-01-07T10:53:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:Enternasyonal]] Srûda Enternasyonal Srûda hevpiştî ya çînê krêkare li dinya yê. Ev srûd li sala 1870 li aliya [[Ojin potye]] (Eugène Pottier) li [[Fransa]] hat nivîsandin. *Deqa orjînala Srüd bi [[zimanê Fransî]]: Debout, les damnés de la terre<br> Debout, les forçats de la faim<br> La raison tonne en son cratère<br> C'est l'éruption de la fin<br> Du passé faisons table rase<br> Foules, esclaves, debout, debout<br> Le monde va changer de base<br> Nous ne sommes rien, soyons tout<br> &nbsp; C'est la lutte finale<br> &nbsp;&nbsp;Groupons-nous, et demain<br> &nbsp;&nbsp;L'Internationale<br> &nbsp;&nbsp;Sera le genre humain Il n'est pas de sauveurs suprêmes<br> Ni Dieu, ni César, ni tribun<br> Producteurs, sauvons-nous nous-mêmes<br> Décrétons le salut commun<br> Pour que le voleur rende gorge<br> Pour tirer l'esprit du cachot<br> Soufflons nous-mêmes notre forge<br> Battons le fer quand il est chaud<br> &nbsp; C'est la lutte finale<br> &nbsp;&nbsp;Groupons-nous, et demain<br> &nbsp;&nbsp;L'Internationale<br> &nbsp;&nbsp;Sera le genre humain L'état comprime et la loi triche<br> L'impôt saigne le malheureux<br> Nul devoir ne s'impose au riche<br> Le droit du pauvre est un mot creux<br> C'est assez, languir en tutelle<br> L'égalité veut d'autres lois<br> Pas de droits sans devoirs dit-elle<br> Egaux, pas de devoirs sans droits<br> &nbsp; C'est la lutte finale<br> &nbsp;&nbsp;Groupons-nous, et demain<br> &nbsp;&nbsp;L'Internationale<br> &nbsp;&nbsp;Sera le genre humain Hideux dans leur apothéose<br> Les rois de la mine et du rail<br> Ont-ils jamais fait autre chose<br> Que dévaliser le travail<br> Dans les coffres-forts de la bande<br> Ce qu'il a créé s'est fondu<br> En décrétant qu'on le lui rende<br> Le peuple ne veut que son dû.<br> &nbsp; C'est la lutte finale<br> &nbsp;&nbsp;Groupons-nous, et demain<br> &nbsp;&nbsp;L'Internationale<br> &nbsp;&nbsp;Sera le genre humain Les rois nous saoulaient de fumées<br> Paix entre nous, guerre aux tyrans<br> Appliquons la grève aux armées<br> Crosse en l'air, et rompons les rangs<br> S'ils s'obstinent, ces cannibales<br> A faire de nous des héros<br> Ils sauront bientôt que nos balles<br> Sont pour nos propres généraux<br> &nbsp; C'est la lutte finale<br> &nbsp;&nbsp;Groupons-nous, et demain<br> &nbsp;&nbsp;L'Internationale<br> &nbsp;&nbsp;Sera le genre humain Ouvriers, paysans, nous sommes<br> Le grand parti des travailleurs<br> La terre n'appartient qu'aux hommes<br> L'oisif ira loger ailleurs<br> Combien, de nos chairs se repaissent<br> Mais si les corbeaux, les vautours<br> Un de ces matins disparaissent<br> Le soleil brillera toujours.<br> &nbsp; C'est la lutte finale<br> &nbsp;&nbsp;Groupons-nous, et demain<br> &nbsp;&nbsp;L'Internationale<br> &nbsp;&nbsp;Sera le genre humain *Deqa Kurdî: *[http://www.prato.linux.it/~lmasetti/antiwarsongs/confronta.php?id=2003&ver=3427&lang=en L'Internationale] [[Kategorî:stran]] [[ar:نشيد الأممية]] [[ast:La Internacional]] [[bg:Интернационалът]] [[br:Etrebroadel]] [[ca:La Internacional]] [[cs:Internacionála (píseň)]] [[cy:Yr Internationale]] [[da:Internationale (sang)]] [[de:Die Internationale (Lied)]] [[en:The Internationale]] [[eo:La Internacio (himno)]] [[es:La Internacional]] [[et:Internatsionaal (laul)]] [[fa:سرود انترناسیونال]] [[fi:Kansainvälinen]] [[fiu-vro:Rahvidõvaihõlinõ (laul)]] [[fr:L'Internationale]] [[fy:De Ynternasjonale]] [[gl:A Internacional]] [[he:האינטרנציונל]] [[hr:Internacionala]] [[hu:Internacionálé]] [[id:Internationale]] [[io:L'internaciono]] [[is:Internasjónalinn]] [[it:L'Internazionale (inno)]] [[ja:インターナショナル (歌)]] [[ko:인터내셔널 (노래)]] [[la:Internationalis hymnus]] [[mk:Интернационала]] [[ms:Internationale]] [[nl:Internationale (lied)]] [[nn:Internasjonalen]] [[no:Internasjonalen]] [[pl:Międzynarodówka (pieśń)]] [[pt:A Internacional]] [[ro:Internaţionala]] [[ru:Интернационал (гимн)]] [[se:Internationala]] [[sh:Internacionala (himna)]] [[sl:Internacionala]] [[sv:Internationalen (sång)]] [[th:แองเตอร์นาซิอองนาล]] [[tr:Enternasyonal]] [[vi:Quốc tế ca]] [[zh:国际歌]] [[zh-min-nan:Kok-chè-koa]] [[zh-yue:國際歌]] 6632 39202 2006-08-13T16:34:48Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi {{soranî}} <div dir=rtl align=right style="direction:rtl;font-family:unikurd web, tahoma;font-size:13px;text-align:right;padding:10px;border-bottom:solid 1px #bbbbbb"> &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740; &#1603;&#1670;&#1742;&#1606;&#1740; &#1670;&#1740;&#1740;&#1607;&#1567;<br> Hymen &#1740;&#1575;&#1606; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740; &quot;&#1603;&#1670;&#1742;&#1606;&#1740;&quot; &#1604;&#1575;&#1740;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1740; &#1606;&#1575;&#1587;&#1603;&#1607; &#1603;&#1607; &#1607;&#1607;&#8204;&#1605;&#1608;&#1608; &#1740;&#1575;&#1606; &#1603;&#1607;&#8204;&#1605;&#1742;&#1705; &#1604;&#1607; &#1576;&#1607;&#8204;&#1588;&#1740; &#1688;&#1608;&#1608;&#1585;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1586;&#1575;&#1585;&#1603;&#1740; (&#1711;&#1608;&#1604;&#1740;&#1606;&#1705; vagina) &#1583;&#1575;&#1583;&#1607;&#8204;&#1662;&#1734;&#1588;&#1742;&#1606;&#1742;&#1578;. Hymen &#1608;&#1588;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1740; &#1740;&#1608;&#1606;&#1575;&#1606;&#1740;&#8204;&#1740;&#1607; &#1608; &#1604;&#1607; &#1606;&#1575;&#1608;&#1740; &#1582;&#1608;&#1575;&#1740; &#1576;&#1608;&#1608;&#1603;&#1742;&#1606;&#1740; &#1608; &#1586;&#1607;&#8204;&#1605;&#1575;&#1608;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583; God Hymen &#1608;&#1607;&#8204;&#1585;&#1711;&#1740;&#1585;&#1575;&#1608;&#1607;. &#1574;&#1607;&#8204;&#1605; &#1608;&#1588;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204; &#1604;&#1607; &#1740;&#1608;&#1606;&#1575;&#1606;&#1740; &#1603;&#1734;&#1606; &#1576;&#1734; &#1607;&#1607;&#8204;&#1605;&#1608;&#1608; &#1580;&#1734;&#1585;&#1607; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1705; &#1576;&#1607;&#8204;&#1578;&#1575;&#1740;&#1576;&#1607;&#8204;&#1578; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1740; &#1583;&#1717;&#1740; &#1604;&#1607;&#8204;&#1606;&#1742;&#1608; &#1582;&#1734;&#1740;&#1583;&#1575; &#1581;&#1607;&#8204;&#1588;&#1575;&#1585; &#1583;&#1575;&#1608;&#1607;&#1548; &#1576;&#1607;&#8204;&#1603;&#1575;&#1585;&#1607;&#1575;&#1578;&#1608;&#1608;&#1607; &#1603;&#1607; &#1583;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1717; &#1578;&#1742;&#1662;&#1607;&#8204;&#1685;&#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1603;&#1575;&#1578; &#1576;&#1607;&#8204;&#1603;&#1575;&#1585;&#1607;&#1742;&#1606;&#1575;&#1606;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1605; &#1608;&#1588;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1711;&#1734;&#1685;&#1575;&#1606;&#1603;&#1575;&#1585;&#1740; &#1576;&#1607;&#8204;&#1587;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1575; &#1607;&#1575;&#1578;&#1608;&#1608;&#1607; &#1608; &#1604;&#1607; &#1603;&#1734;&#1578;&#1575;&#1740;&#1740;&#1583;&#1575; &#1578;&#1607;&#8204;&#1606;&#1740;&#1575; &#1576;&#1607; &#1605;&#1575;&#1606;&#1575;&#1740; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740; &#1603;&#1670;&#1742;&#1606;&#1740; &#1576;&#1607;&#8204;&#1603;&#1575;&#1585;&#1711;&#1740;&#1585;&#1575;&#1608;&#1607;.<br> <br> &#1604;&#1607; &#1587;&#1607;&#8204;&#1585;&#1607;&#8204;&#1578;&#1575;&#1740; &#1711;&#1607;&#8204;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1585;&#1607;&#8204;&#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1603;&#1734;&#1585;&#1662;&#1607;&#8204;&#1604;&#1607; &#1604;&#1607;&#8204;&#1606;&#1742;&#1608; &#1605;&#1606;&#1583;&#1575;&#1717;&#1583;&#1575;&#1606;&#1583;&#1575;&#1548; &#1576;&#1607;&#8204;&#1711;&#1588;&#1578;&#1740; (&#1711;&#1608;&#1604;&#1740;&#1606;&#1705; Vagina) &#1576;&#1607;&#8204;&#1588;&#1740; &#1670;&#1608;&#1608;&#1606;&#1607;&#8204;&#1688;&#1608;&#1608;&#1585;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1606;&#1740;&#1740;&#1607; &#1608; &#1578;&#1607;&#8204;&#1606;&#1740;&#1575; &#1576;&#1607; &#1685;&#1740;&#1588;&#1575;&#1717;&#1607;&#8204;&#1578;&#1608;&#1742;&#1740;&#1607;&#8204; &#1576;&#1575;&#1585;&#1740;&#1603;&#1607; &#1583;&#1575;&#1662;&#1734;&#1588;&#1585;&#1575;&#1608;&#1607; &#1603;&#1607; &#1662;&#1742;&#1588; &#1604;&#1607;&#8204;&#1583;&#1575;&#1740;&#1705;&#1576;&#1608;&#1608;&#1606; &#1576;&#1607; &#1588;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1740; &#1606;&#1575;&#1578;&#1607;&#8204;&#1608;&#1575;&#1608; &#1583;&#1575;&#1576;&#1607;&#8204;&#1588;&#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1585;&#1742;. &#1607;&#1607;&#8204;&#1585; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1685;&#1740;&#1588;&#1575;&#1717;&#1607;&#8204;&#1578;&#1608;&#1742;&#1740;&#1607;&#8204; &#1576;&#1575;&#1585;&#1740;&#1603;&#1607; &#1583;&#1608;&#1575;&#1578;&#1585; &#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578; &#1576;&#1607; Hymen&#1740;&#1575;&#1606; &#1607;&#1607;&#8204;&#1605;&#1575;&#1606; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740; &quot;&#1603;&#1670;&#1742;&#1606;&#1740;&quot;. &#1574;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1585; &#1583;&#1575;&#1576;&#1607;&#8204;&#1588;&#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1685;&#1740;&#1588;&#1575;&#1717;&#1607;&#8204;&#1578;&#1608;&#1742;&#1740;&#1607;&#8204; &#1576;&#1575;&#1585;&#1740;&#1603;&#1607; &#1662;&#1742;&#1588; &#1604;&#1607;&#8204;&#1583;&#1575;&#1740;&#1705;&#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1605;&#1606;&#1583;&#1575;&#1717; &#1576;&#1607; &#1588;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1740; &#1578;&#1607;&#8204;&#1608;&#1575;&#1608; &#1608; &#1603;&#1575;&#1605;&#1717; &#1587;&#1607;&#8204;&#1585;&#1576;&#1711;&#1585;&#1742;&#1548; &#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;&#1607; &#1607;&#1734;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1604;&#1607; &#1688;&#1606;&#1575;&#1606; &#1608;&#1607;&#8204;&#1705; &#1588;&#1578;&#1742;&#1603;&#1740; &#1587;&#1585;&#1608;&#1588;&#1578;&#1740; &#1608; &#1586;&#1711;&#1605;&#1575;&#1711;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1740;&#1575;&#1606; &#1606;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;! &#1586;&#1734;&#1585; &#1603;&#1607;&#8204;&#1587; &#1608;&#1575; &#1576;&#1740;&#1585; &#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607;&#8204;&#1606;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607; &#1603;&#1607; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1604;&#1607;&#8204;&#1606;&#1742;&#1608; (&#1711;&#1608;&#1604;&#1740;&#1606;&#1705; Vagina) &#1583;&#1575;&#1740;&#1607;. &#1576;&#1607;&#8204;&#1717;&#1575;&#1605; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1576;&#1734;&#1670;&#1608;&#1608;&#1606;&#1607; &#1685;&#1575;&#1587;&#1578; &#1606;&#1740;&#1740;&#1607; &#1608; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1576;&#1607;&#8204;&#1588;&#1740; &#1583;&#1607;&#8204;&#1585;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1575;&#1605;&#1740; &#1580;&#1606;&#1587;&#1740;&#1740;&#1607; &#1608; &#1588;&#1608;&#1742;&#1606;&#1740; &#1685;&#1575;&#1587;&#1578;&#1607;&#8204;&#1602;&#1740;&#1606;&#1607;&#8204;&#1740; &#1604;&#1607; &#1587;&#1607;&#8204;&#1585;&#1607;&#8204;&#1578;&#1575;&#1740; &#1576;&#1607;&#8204;&#1588;&#1740; &#1670;&#1608;&#1608;&#1606;&#1607;&#8204;&#1688;&#1608;&#1608;&#1585;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1711;&#1608;&#1604;&#1740;&#1606;&#1705;&#1583;&#1575;&#1740;&#1607;.<br> <br> &#1576;&#1575; &#1604;&#1607;&#8204;&#1588;&#1740; &#1582;&#1734;&#1605;&#1575;&#1606; &#1576;&#1606;&#1575;&#1587;&#1740;&#1606;<br> &#1586;&#1734;&#1585; &#1711;&#1585;&#1606;&#1711;&#1607; &#1604;&#1607;&#8204;&#1587;&#1607;&#8204;&#1585; &#1574;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1575;&#1605;&#1607;&#8204;&#1603;&#1575;&#1606;&#1740; &#1604;&#1607;&#8204;&#1588;&#1605;&#1575;&#1606; &#1586;&#1575;&#1606;&#1740;&#1575;&#1585;&#1740;&#1605;&#1575;&#1606; &#1607;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;. &#1574;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1575;&#1605;&#1740; &#1580;&#1606;&#1587;&#1740; &#1604;&#1607; &#1578;&#1575;&#1603;&#1742;&#1603;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607; &#1576;&#1734; &#1578;&#1575;&#1603;&#1742;&#1603;&#1740;&#8204;&#1578;&#1585; &#1588;&#1603;&#1717; &#1608; &#1685;&#1607;&#8204;&#1606;&#1711;&#1740;&#1575;&#1606; &#1583;&#1607;&#8204;&#1711;&#1734;&#1685;&#1742;&#1578;. &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1578;&#1734;&#1582;&#1606; &#1608; &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1603;&#1575;&#1717;&#1578;&#1585;&#1606;. &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1711;&#1607;&#8204;&#1608;&#1585;&#1607;&#8204;&#1606; &#1608; &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1576;&#1670;&#1608;&#1608;&#1603;&#1606;. &#1576;&#1607;&#8204;&#1717;&#1575;&#1605; &#1607;&#1740;&#1670;&#1740;&#1607;&#8204;&#1603; &#1604;&#1607;&#8204;&#1608;&#1575;&#1606;&#1607; &#1606;&#1575;&#1574;&#1575;&#1587;&#1575;&#1740;&#1740; &#1606;&#1740;&#1606;. &#1607;&#1607;&#8204;&#1585;&#1608;&#1607;&#8204;&#1607;&#1575; &#1588;&#1742;&#1608;&#1607; &#1608; &#1588;&#1603;&#1717;&#1740; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740; &quot;&#1603;&#1670;&#1742;&#1606;&#1740;&quot; &#1604;&#1607; &#1578;&#1575;&#1603;&#1742;&#1603;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607; &#1576;&#1734; &#1578;&#1575;&#1603;&#1742;&#1603;&#1740;&#8204;&#1578;&#1585; &#1580;&#1740;&#1575;&#1608;&#1575;&#1586;&#1607;. &#1670;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583; &#1606;&#1605;&#1608;&#1608;&#1606;&#1607;&#8204; &#1604;&#1607;&#8204;&#1608;&#1575;&#1606;&#1607; &#1576;&#1585;&#1740;&#1578;&#1740;&#1606; &#1604;&#1607;: <br> <br> - &#1588;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1576;&#1575;&#1586;&#1606;&#1607;&#8204;&#1740;&#1740;: &#1604;&#1607;&#8204;&#1605; &#1588;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#8204;&#1583;&#1575; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1608;&#1607;&#8204;&#1705; &#1576;&#1575;&#1586;&#1606;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1705; &#1583;&#1607;&#8204;&#1608;&#1585;&#1740; &#1586;&#1575;&#1585;&#1603;&#1740; &#1711;&#1608;&#1604;&#1740;&#1606;&#1603;&#1740; &#1583;&#1575;&#1662;&#1734;&#1588;&#1575;&#1606;&#1583;&#1608;&#1608;&#1607;. <br> <br> [http://hem.bredband.net/b160853/v1.jpg وێنه‌] <br> &#1604;&#1607; &#1588;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1740; &#8204;&#1578;&#1585;&#1583;&#1575; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607; &#1578;&#1608;&#1575;&#1606;&#1575;&#1740;&#1740; &#1670;&#1607;&#8204;&#1605;&#1575;&#1606;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607; &#1608; &#1582;&#1734;&#1603;&#1742;&#1588;&#1575;&#1606;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1607;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1608; &#1603;&#1575;&#1578;&#1740; &#1587;&#1742;&#1603;&#1587; &#1576;&#1734; &#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607;&#8204;&#1605; &#1580;&#1575;&#1585; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607; &#1606;&#1575;&#1583;&#1685;&#1742;&#1578; &#1576;&#1607;&#8204;&#1717;&#1603;&#1608; &#1576;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742; &#1582;&#1608;&#1742;&#1606;&#1685;&#1742;&#1688;&#1740; &#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1742;&#1588;&#1585;&#1742;&#1578;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607; &#1608; &#1604;&#1575;&#1583;&#1607;&#8204;&#1583;&#1585;&#1742;&#1578;. <br> <br> [http://hem.bredband.net/b160853/v2.jpg وێنه‌] <br> <br> - &#1588;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1705; &#1607;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1604;&#1607;&#8204;&#1608;&#1742;&#1583;&#1575; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607; &#1604;&#1607; &#1583;&#1585;&#1742;&#1688;&#1575;&#1740;&#1740; &#1586;&#1575;&#1585;&#1603;&#1740; &#1711;&#1608;&#1604;&#1740;&#1606;&#1603;&#1583;&#1575; &#1576;&#1607; &#1583;&#1608;&#1608; &#1576;&#1607;&#8204;&#1588; &#1583;&#1575;&#1576;&#1607;&#8204;&#1588; &#1603;&#1585;&#1575;&#1608;&#1607;. <br> <br> [http://hem.bredband.net/b160853/v3.jpg وێنه‌] <br> <br> - &#1601;&#1734;&#1685;&#1605;&#1740; &#1576;&#1742;&#1688;&#1606;&#1711;&#1740;: &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1576;&#1607; &#1578;&#1607;&#8204;&#1608;&#1575;&#1608;&#1740; &#1662;&#1575;&#1606;&#1575;&#1740;&#1740; &#1586;&#1742;&#1740; &#1583;&#1575;&#1662;&#1734;&#1588;&#1575;&#1606;&#1583;&#1608;&#1608;&#1607;&#1548; &#1576;&#1607;&#8204;&#1717;&#1575;&#1605; &#1685;&#1608;&#1608;&#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607;&#8204;&#1740; &#1603;&#1608;&#1606; &#1603;&#1608;&#1606;&#1607;. <br> <br> [http://hem.bredband.net/b160853/v4.jpg وێنه‌] <br> <br> &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1603;&#1670; &#1576;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1662;&#1600;&#1600;&#1600;&#1600;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1604;&#1607;&#8204;&#1583;&#1575;&#1740;&#1705;&#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1606;. &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742;&#1603;&#1740;&#8204;&#1578;&#1585; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607;&#8204;&#1740;&#1575;&#1606; &#1603;&#1608;&#1606;&#1740; &#1578;&#1742;&#1583;&#1575; &#1606;&#1740;&#1740;&#1607;. &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1607;&#1607;&#8204;&#1606; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607;&#8204;&#1740;&#1575;&#1606; &#1586;&#1734;&#1585; &#1574;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578;&#1608;&#1608;&#1585;&#1607; &#1608; &#1576;&#1734; &#1583;&#1685;&#1575;&#1606;&#1583;&#1606;&#1740; &#1604;&#1607;&#8204;&#1608;&#1575;&#1606;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1740;&#1575;&#1585;&#1605;&#1607;&#8204;&#1578;&#1740; &#1662;&#1586;&#1740;&#1588;&#1705; &#1662;&#1742;&#1608;&#1740;&#1587;&#1578; &#1576;&#1742;&#1578; &#1578;&#1575; &#1662;&#1742;&#1588; &#1576;&#1607; &#1688;&#1575;&#1606; &#1608; &#1574;&#1575;&#1586;&#1575;&#1585;&#1740; &#1603;&#1575;&#1578;&#1740; &#1587;&#1742;&#1603;&#1587; &#1576;&#1711;&#1740;&#1585;&#1742;&#1578;.<br> <br> &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740; &#1576;&#1742; &#1603;&#1608;&#1606; &#1740;&#1575;&#1606; &#1576;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578;&#1585;&#1575;&#1608; &#1670;&#1740;&#1740;&#1607;&#1567;<br> &#1574;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1588; &#1588;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1705; &#1604;&#1607; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1603;&#1607; &#1578;&#1607;&#8204;&#1606;&#1740;&#1575; &#1583;&#1608;&#1575;&#1740; &#1604;&#1607;&#8204;&#1583;&#1575;&#1740;&#1603;&#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607;&#8204;&#1605; &#1605;&#1606;&#1583;&#1575;&#1717; &#1583;&#1607;&#8204;&#1583;&#1685;&#1742;&#1578;. &#1576;&#1607;&#8204;&#1717;&#1575;&#1605; &#1608;&#1607;&#8204;&#1705; &#1670;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583; &#1607;&#1742;&#1717;&#1740; &#1606;&#1575;&#1607;&#1575;&#1608;&#1578;&#1607;&#8204;&#1585;&#1740;&#1662;&#1740; &#1711;&#1734;&#1588;&#1578;&#1740; &#1604;&#1607; &#1583;&#1607;&#8204;&#1608;&#1585;&#1740; &#1586;&#1575;&#1585;&#1603;&#1740; &#1711;&#1608;&#1604;&#1740;&#1606;&#1705; &#1583;&#1607;&#8204;&#1605;&#1742;&#1606;&#1606;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;. &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1603;&#1670;&#1575;&#1606;&#1607;&#8204;&#1740; &#1576;&#1607; &#1578;&#1607;&#8204;&#1605;&#1607;&#8204;&#1606;&#1740; (&#1607;&#1607;&#8204;&#1585;&#1575;&#1588; puberty) &#1583;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1606; &#1603;&#1607; (&#1606;&#1740;&#1588;&#1578;&#1606;&#1607;&#8204;&#1582;&#1608;&#1742;&#1606; monthly period) &#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1606;&#1548; &#1574;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1585; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740; &#1576;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578;&#1585;&#1575;&#1608;&#1740;&#1575;&#1606; &#1576;&#1742;&#1578; &#1574;&#1575;&#1586;&#1575;&#1585;&#1742;&#1603;&#1740; &#1586;&#1734;&#1585;&#1740;&#1575;&#1606; &#1662;&#1742;&#1583;&#1607;&#8204;&#1711;&#1575;&#1578;&#1548; &#1670;&#1608;&#1606;&#1603;&#1607; &#1582;&#1608;&#1742;&#1606;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607; &#1604;&#1607; &#1662;&#1588;&#1578; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1583;&#1575; &#1603;&#1734;&#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607; &#1608; &#1606;&#1575;&#1685;&#1688;&#1742;&#1578;&#1607; &#1583;&#1607;&#8204;&#1585;. &#1603;&#1575;&#1578;&#1740; &#1608;&#1575; &#1576;&#1607; &#1740;&#1575;&#1585;&#1605;&#1607;&#8204;&#1578;&#1740; &#1662;&#1586;&#1740;&#1588;&#1705; &#1608; &#1606;&#1607;&#8204;&#1588;&#1578;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1585;&#1740; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607; &#1603;&#1608;&#1606; &#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607;&#8204;&#1606; &#1578;&#1575; &#1582;&#1608;&#1742;&#1606; &#1604;&#1607;&#8204;&#1608; &#1606;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1583;&#1575; &#1603;&#1734;&#1606;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;. <br> <br> [http://hem.bredband.net/b160853/v5.jpg وێنه‌] <br> <br> &#1576;&#1734;&#1670;&#1740; &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1604;&#1607; &#1688;&#1606;&#1575;&#1606; &#1604;&#1607; &#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607;&#8204;&#1605; &#1662;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1740; &#1580;&#1606;&#1587;&#1740; &#1582;&#1608;&#1742;&#1606;&#1685;&#1742;&#1688;&#1740; &#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607;&#8204;&#1606; &#1608; &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1606;&#1575;&#1567;<br> &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1580;&#1734;&#1585;&#1607;&#8204;&#1740; &#1576;&#1575;&#1587;&#1603;&#1585;&#1575;&#1548; &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1688;&#1606; &#1586;&#1711;&#1605;&#1575;&#1711;&#1740; &#1576;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607; &#1604;&#1607;&#8204;&#1583;&#1575;&#1740;&#1705;&#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1606; &#1608; &#1587;&#1585;&#1608;&#1588;&#1578;&#1740;&#1740;&#1607; &#1604;&#1607; &#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607;&#8204;&#1605; &#1662;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1740; &#1580;&#1606;&#1587;&#1740; &#1582;&#1608;&#1742;&#1606;&#1685;&#1742;&#1688;&#1740; &#1606;&#1575;&#1603;&#1607;&#8204;&#1606;. &#1576;&#1607;&#8204;&#1717;&#1575;&#1605; &#1580;&#1711;&#1607; &#1604;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1588; &#1574;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1585; &#1688;&#1606; &#1604;&#1607; &#1576;&#1575;&#1585;&#1740; &#1601;&#1740;&#1586;&#1740;&#1603;&#1740; &#1608; &#1685;&#1734;&#8204;&#8204;&#1581;&#1740; &#1608; &#1583;&#1607;&#8204;&#1585;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740;&#1740;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607; &#1576;&#1734; &#1587;&#1742;&#1603;&#1587; &#1574;&#1575;&#1605;&#1575;&#1583;&#1607; &#1576;&#1742;&#1578;&#1548; &#1578;&#1585;&#1587; &#1608; &#1588;&#1607;&#8204;&#8204;&#1585;&#1605; &#1608; &#1588;&#1608;&#1608;&#1585;&#1607;&#8204;&#1740;&#1740; &#1604;&#1607; &#1574;&#1575;&#1585;&#1575;&#1583;&#1575; &#1606;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;&#1548; &#1605;&#1607;&#8204;&#1578;&#1605;&#1575;&#1606;&#1607;&#8204;&#1740; &#1576;&#1607; &#1607;&#1575;&#1608;&#1685;&#1742;&#1603;&#1607;&#8204;&#1740; &#1607;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578; &#1608; &#1662;&#1742;&#1588;&#1607;&#8204;&#1603;&#1740; &#1576;&#1607; &#1605;&#1575;&#1670; &#1608; &#1576;&#1575;&#1608;&#1607;&#8204;&#1588; &#1608; &#1604;&#1575;&#1608;&#1575;&#1606;&#1583;&#1606;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1578;&#1585;&#1740;&#1606; &#1583;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578; &#1662;&#1742;&#1576;&#1603;&#1607;&#8204;&#1606;&#1548; &#1586;&#1575;&#1585;&#1603;&#1740; &#1711;&#1608;&#1604;&#1740;&#1606;&#1705; &#1576;&#1607; &#1685;&#1575;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740; &#1662;&#1742;&#1608;&#1740;&#1587;&#1578; &#1578;&#1607;&#8204;&#1685; &#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578; &#1608; &#1574;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1575;&#1605;&#1740; &#1586;&#1575;&#1608;&#1586;&#1742;&#1740; &#1662;&#1740;&#1575;&#1608; &#1576;&#1607; &#1606;&#1607;&#8204;&#1585;&#1605;&#1740; &#1608; &#1576;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742; &#1574;&#1742;&#1588; &#1608; &#1574;&#1575;&#1586;&#1575;&#1585; &#1583;&#1607;&#8204;&#1670;&#1742;&#1578;&#1607; &#1606;&#1742;&#1608; &#1604;&#1607;&#8204;&#1588;&#1740; &#1688;&#1606;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607; &#1608; &#1604;&#1607;&#8204;&#1608; &#1581;&#1575;&#1717;&#1607;&#8204;&#1578;&#1607;&#8204;&#1583;&#1575; &#1582;&#1608;&#1742;&#1606;&#1685;&#1742;&#1688;&#1740; &#1606;&#1575;&#1576;&#1742;&#1578;. &#1576;&#1607; &#1662;&#1742;&#1670;&#1607;&#8204;&#1608;&#1575;&#1606;&#1607; &#1574;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1585; &#1688;&#1606; &#1576;&#1578;&#1585;&#1587;&#1742;&#1578;&#1548; &#1605;&#1607;&#8204;&#1578;&#1605;&#1575;&#1606;&#1607;&#8204;&#1740; &#1606;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;&#1548; &#1582;&#1734; &#1711;&#1585;&#1605;&#1734;&#1717;&#1607; &#1576;&#1603;&#1575;&#1578; &#1608; &#1605;&#1575;&#1670; &#1608; &#1576;&#1575;&#1608;&#1607;&#8204;&#1588; &#1608; &#1604;&#1575;&#1608;&#1575;&#1606;&#1583;&#1606;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1578;&#1585; &#1604;&#1607;&#8204;&#1711;&#1734;&#1685;&#1742;&#1583;&#1575; &#1606;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;&#1548; &#1586;&#1575;&#1585;&#1603;&#1740; &#1711;&#1608;&#1604;&#1740;&#1606;&#1705; &#1608;&#1588;&#1603;&#1607; &#1608; &#1582;&#1734; &#1603;&#1734;&#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1575;&#1578;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607; &#1608; &#1688;&#1606; &#1603;&#1575;&#1578;&#1740; &#1670;&#1608;&#1608;&#1606;&#1607;&#8204;&#1688;&#1608;&#1608;&#1585;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1575;&#1605;&#1740; &#1586;&#1575;&#1608;&#1586;&#1742;&#1740; &#1662;&#1740;&#1575;&#1608;&#1548; &#1574;&#1575;&#1586;&#1575;&#1585;&#1742;&#1603;&#1740; &#1586;&#1734;&#1585;&#1740; &#1662;&#1742;&#1583;&#1607;&#8204;&#1711;&#1575;&#1578; &#1608; &#1582;&#1608;&#1742;&#1606;&#1740; &#1604;&#1742;&#1583;&#1742;&#1578;. <br> <br> &#1582;&#1575;&#1717;&#1742;&#1603;&#1740; &#1587;&#1607;&#8204;&#1585;&#1606;&#1580;&#1685;&#1575;&#1603;&#1742;&#1588; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1603;&#1607; &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1662;&#1740;&#1575;&#1608; &#1662;&#1742;&#1740;&#1575;&#1606; &#1608;&#1575;&#1740;&#1607; &#1583;&#1607;&#8204;&#1578;&#1608;&#1575;&#1606;&#1606; &#1604;&#1607; &#1603;&#1575;&#1578;&#1740; &#1587;&#1742;&#1603;&#1587; &#1583;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1717; &#1688;&#1606;&#1742;&#1705; &#1576;&#1586;&#1575;&#1606;&#1606; &#1574;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1585; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1688;&#1606;&#1607; &#1662;&#1742;&#1588;&#1578;&#1585; &#1587;&#1742;&#1603;&#1587;&#1740; &#1607;&#1607;&#8204;&#1576;&#1608;&#1608;&#1607; &#1740;&#1575;&#1606; &#1606;&#1575;&#1548; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607; &#1685;&#1575;&#1587;&#1578; &#1606;&#1740;&#1740;&#1607;. &#1578;&#1607;&#8204;&#1606;&#1740;&#1575; &#1588;&#1578;&#1742;&#1705; &#1603;&#1607; &#1662;&#1740;&#1575;&#1608; &#1603;&#1575;&#1578;&#1740; &#1574;&#1575;&#1608;&#1575; &#1607;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578;&#1740; &#1662;&#1742;&#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1575;&#1578; &#1607;&#1607;&#8204;&#1585; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1578;&#1585;&#1587; &#1608; &#1588;&#1607;&#8204;&#1585;&#1605; &#1608; &#1606;&#1575;&#1605;&#1734;&#1740;&#1740; &#1608; &#1606;&#1740;&#1711;&#1607;&#8204;&#8204;&#1585;&#1575;&#1606;&#1740; &#1688;&#1606;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607; &#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;&#1607; &#1607;&#1734;&#1740; &#1582;&#1734;&#1711;&#1585;&#1605;&#1734;&#1717;&#1607;&#8204;&#1603;&#1585;&#1583;&#1606;&#1740; &#1688;&#1606; &#1608; &#1608;&#1588;&#1705; &#1576;&#1608;&#1608;&#1606; &#1608; &#1578;&#1607;&#8204;&#1606;&#1711; &#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1586;&#1575;&#1585;&#1603;&#1740; &#1711;&#1608;&#1604;&#1740;&#1606;&#1705;.<br> <br> &#1606;&#1607;&#8204;&#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1586;&#1575;&#1606;&#1740;&#1575;&#1585;&#1740; &#1576;&#1734;&#1578;&#1607; &#1607;&#1734;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1582;&#1607;&#8204;&#1717;&#1705; &#1662;&#1742;&#1740;&#1575;&#1606; &#1608;&#1575;&#1576;&#1742; &#1603;&#1607; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1740; &#1586;&#1734;&#1585; &#1574;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578;&#1608;&#1608;&#1585;&#1607; &#1608; &#1576;&#1607; &#1607;&#1742;&#1586;&#1742;&#1603;&#1740; &#1586;&#1734;&#1585; &#1606;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578; &#1606;&#1575;&#1583;&#1685;&#1742;&#1578;. &#1607;&#1607;&#8204;&#1585; &#1576;&#1734;&#1740;&#1607;&#8204;&#1588; &#1604;&#1607; &#1603;&#1575;&#1578;&#1740; &#1587;&#1742;&#1603;&#1587;&#1583;&#1575; &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1662;&#1740;&#1575;&#1608; &#1576;&#1607; &#1607;&#1607;&#8204;&#1605;&#1608;&#1608; &#1607;&#1742;&#1586; &#1608; &#1578;&#1608;&#1575;&#1606;&#1575;&#1740;&#1575;&#1606;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607; &#1662;&#1575;&#1717;&#1607;&#8204;&#1662;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578;&#1734;&#1740; &#1688;&#1606; &#1583;&#1607;&#8204;&#1583;&#1607;&#8204;&#1606; &#1608; &#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1606;&#1607; &#1607;&#1734;&#1740; &#1574;&#1742;&#1588; &#1608; &#1574;&#1575;&#1586;&#1575;&#1585; &#1608; &#1576;&#1585;&#1740;&#1606; &#1608; &#1582;&#1608;&#1742;&#1606;&#1685;&#1742;&#1688;&#1740; &#1604;&#1607;&#8204;&#1604;&#1575;&#1740; &#1688;&#1606;. &#1604;&#1607; &#1581;&#1575;&#1717;&#1742;&#1603;&#1583;&#1575; &#1574;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607; &#1688;&#1606; &#1608; &#1662;&#1740;&#1575;&#1608; &#1586;&#1575;&#1606;&#1740;&#1575;&#1585;&#1740;&#1740;&#1575;&#1606; &#1604;&#1607;&#8204;&#1587;&#1607;&#8204;&#1585; &#1574;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1575;&#1605;&#1740; &#1582;&#1734;&#1740;&#1575;&#1606; &#1608; &#1574;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1575;&#1605;&#1740; &#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1578;&#1585; &#1607;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;&#1548; &#1574;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1585; &#1576;&#1607; &#1606;&#1607;&#8204;&#1585;&#1605; &#1608; &#1606;&#1740;&#1575;&#1606;&#1740; &#1583;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578;&#1662;&#1742;&#1576;&#1603;&#1607;&#8204;&#1606;&#1548; &#1574;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1585; &#1603;&#1575;&#1578; &#1576;&#1583;&#1607;&#8204;&#1606; &#1576;&#1607; &#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1578;&#1585; &#1578;&#1575; &#1588;&#1607;&#8204;&#1585;&#1605; &#1608; &#1578;&#1585;&#1587; &#1604;&#1607; &#1606;&#1742;&#1608;&#1575;&#1606;&#1740;&#1575;&#1606;&#1583;&#1575; &#1606;&#1607;&#8204;&#1605;&#1742;&#1606;&#1742;&#1578; &#1608; &#1574;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1585; &#1606;&#1607;&#8204;&#1740;&#1603;&#1607;&#8204;&#1606;&#1607; &#1662;&#1607;&#8204;&#1604;&#1607; &#1662;&#1607;&#8204;&#1604;&#1548; &#1607;&#1740;&#1670; &#1662;&#1742;&#1608;&#1740;&#1587;&#1578;&#1740; &#1576;&#1607; &#1662;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578;&#1575;&#1606; &#1608; &#1607;&#1742;&#1586; &#1608; &#1578;&#1608;&#1575;&#1606;&#1575;&#1740; &#1587;&#1607;&#8204;&#1740;&#1585; &#1608; &#1587;&#1607;&#8204;&#1605;&#1607;&#8204;&#1585; &#1604;&#1607;&#8204;&#1604;&#1575;&#1740;&#1607;&#8204;&#1606; &#1662;&#1740;&#1575;&#1608;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607; &#1606;&#1740;&#1740;&#1607; &#1608; &#1688;&#1606;&#1740;&#1588; &#1662;&#1742;&#1608;&#1740;&#1587;&#1578; &#1606;&#1575;&#1603;&#1575;&#1578; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1607;&#1607;&#8204;&#1605;&#1608;&#1608; &#1574;&#1575;&#1586;&#1575;&#1585; &#1608; &#1574;&#1742;&#1588;&#1607;&#8204;&#1740; &#1662;&#1742; &#1576;&#1711;&#1575;&#1578;.<br> <br> &#1574;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1711;&#1585;&#1606;&#1711;&#1607; &#1576;&#1740;&#1586;&#1575;&#1606;&#1740;&#1606;<br> &#1688;&#1605;&#1575;&#1585;&#1607;&#8204;&#1740; &#1583;&#1607;&#8204;&#1605;&#1575;&#1585;&#1607; &#1685;&#1740;&#1588;&#1575;&#1717;&#1607;&#8204;&#1603;&#1575;&#1606; &#1604;&#1607;&#8204;&#1605; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1583;&#1575; (Hymen) &#1603;&#1607;&#8204;&#1605;&#1606;&#1548; &#1607;&#1607;&#8204;&#1585; &#1576;&#1734;&#1740;&#1607;&#8204;&#1588; &#1574;&#1575;&#1585;&#1575;&#1605; &#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1688;&#1606; &#1604;&#1607; &#1576;&#1575;&#1585;&#1740; &#1685;&#1734;&#1581;&#1740; &#1608; &#1583;&#1607;&#8204;&#1585;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1608; &#1574;&#1575;&#1605;&#1575;&#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1604;&#1607; &#1576;&#1575;&#1585;&#1740; &#1601;&#1740;&#1586;&#1740;&#1603;&#1740;&#1740;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#1548; &#1583;&#1607;&#8204;&#1578;&#1608;&#1575;&#1606;&#1742;&#1578; &#1608;&#1575; &#1576;&#1603;&#1575;&#1578; &#1603;&#1607; &#1583;&#1685;&#1575;&#1606;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#8204;&#1605; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1574;&#1742;&#1588; &#1608; &#1574;&#1575;&#1586;&#1575;&#1585; &#1608; &#1582;&#1608;&#1742;&#1606;&#1685;&#1742;&#1688;&#1740; &#1576;&#1607;&#8204;&#1583;&#1608;&#1575;&#1608;&#1607; &#1606;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;. &#1685;&#1607;&#8204;&#1606;&#1711;&#1607; &#1607;&#1607;&#8204;&#1585; &#1576;&#1734;&#1740;&#1607;&#8204;&#1588; &#1576;&#1575;&#1588;&#1578;&#1585;&#1607; &#1662;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1740; &#1587;&#1742;&#1603;&#1587; &#1576;&#1582;&#1607;&#8204;&#1606;&#1607; &#1603;&#1575;&#1578;&#1742;&#1603;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607; &#1603;&#1607; &#1607;&#1607;&#8204;&#1604;&#1608;&#1605;&#1607;&#8204;&#1585;&#1580; &#1576;&#1734; &#1574;&#1575;&#1585;&#1575;&#1605;&#1740; &#1608; &#1574;&#1575;&#1605;&#1575;&#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1604;&#1607;&#8204;&#1588; &#1608; &#1685;&#1734;&#1581;&#1740; &#1607;&#1607;&#8204;&#1585; &#1583;&#1608;&#1608;&#1604;&#1575;&#1740;&#1575;&#1606; &#1587;&#1575;&#1586;&#1607;. &#1576;&#1734; &#1606;&#1605;&#1608;&#1608;&#1606;&#1607; &quot;&#1588;&#1607;&#8204;&#1608;&#1740; &#1576;&#1608;&#1603;&#1742;&#1606;&#1740;&quot; &#1603;&#1607; &#1583;&#1575;&#1740;&#1705;&#1608;&#1576;&#1575;&#1576; &#1608; &#1576;&#1607;&#8204;&#1585;&#1576;&#1608;&#1608;&#1705; &#1608; &#1582;&#1586;&#1605; &#1608; &#1603;&#1607;&#8204;&#1587; &#1608; &#1607;&#1734;&#1586; &#1604;&#1607; &#1662;&#1588;&#1578; &#1583;&#1607;&#8204;&#1585;&#1711;&#1575; &#1670;&#1575;&#1608;&#1607;&#8204;&#1685;&#1742;&#1606; &#1608; &#1586;&#1575;&#1608;&#1575; &#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578; &quot;&#1662;&#1740;&#1575;&#1608;&#1607;&#8204;&#1578;&#1740;&quot; &#1582;&#1734;&#1740; &#1576;&#1607; &#1607;&#1607;&#8204;&#1605;&#1608;&#1608; &#1603;&#1607;&#8204;&#1587; &#1576;&#1587;&#1607;&#8204;&#1717;&#1605;&#1607;&#8204;&#1606;&#1742;&#1578;&#1548; &#1603;&#1575;&#1578;&#1742;&#1603;&#1740; &#1576;&#1575;&#1588; &#1576;&#1734; &#1606;&#1586;&#1740;&#1603;&#1740; &#1603;&#1585;&#1583;&#1606; &#1606;&#1740;&#1740;&#1607;. &#1576;&#1608;&#1608;&#1705; &#1608; &#1586;&#1575;&#1608;&#1575; &#1607;&#1607;&#8204;&#1585; &#1583;&#1608;&#1608; &#1605;&#1575;&#1606;&#1583;&#1608;&#1608;&#1606; &#1608; &#1576;&#1607; &#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1607;&#1607;&#8204;&#1605;&#1608;&#1608; &#1582;&#1607;&#8204;&#1717;&#1603;&#1607; &#1604;&#1607; &#1583;&#1607;&#8204;&#1608;&#1585;&#1608;&#1576;&#1607;&#8204;&#1585; &#1608; &#1604;&#1607; &#1662;&#1588;&#1578; &#1583;&#1607;&#8204;&#1585;&#1711;&#1575; &#1602;&#1607;&#8204;&#1578; &#1607;&#1740;&#1670;&#1603;&#1575;&#1605;&#1740;&#1575;&#1606; &#1606;&#1575;&#1578;&#1608;&#1575;&#1606;&#1606; &#1574;&#1575;&#1585;&#1575;&#1605; &#1608; &#1574;&#1575;&#1605;&#1575;&#1583;&#1607; &#1576;&#1606; &#1576;&#1734; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1576;&#1607; &#1588;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1740; &#1583;&#1585;&#1608;&#1587;&#1578; &#1587;&#1742;&#1603;&#1587;&#1740;&#1575;&#1606; &#1607;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;.<br> <br> &#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1605; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &quot;Hymen&quot; &#1576;&#1607; &#1607;&#1740;&#1670; &#1588;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1705; &#1606;&#1740;&#1588;&#1575;&#1606;&#1607;&#8204;&#1740; (&#1603;&#1670;&#1742;&#1606;&#1740; a gils virginal state) &#1606;&#1740;&#1740;&#1607;. &#1603;&#1607;&#8204;&#1587; &#1578;&#1607;&#8204;&#1606;&#1740;&#1575; &#1576;&#1607; &#1670;&#1575;&#1608;&#1604;&#1742;&#1603;&#1585;&#1583;&#1606; &#1606;&#1575;&#1578;&#1608;&#1575;&#1606;&#1742;&#1578; &#1604;&#1607; &#1576;&#1608;&#1608;&#1606; &#1740;&#1575;&#1606; &#1606;&#1607;&#8204;&#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1605; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1583;&#1717;&#1606;&#1740;&#1575; &#1576;&#1742;&#1578;. &#1578;&#1607;&#8204;&#1606;&#1740;&#1575; &#1662;&#1607;&#8204;&#1606;&#1580;&#1575; &#1604;&#1607; &#1587;&#1607;&#8204;&#1583;&#1740; &#1688;&#1606;&#1575;&#1606; &#1604;&#1607; &#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607;&#8204;&#1605; &#1662;&#1607;&#8204;&#1740;&#1608;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1740; &#1580;&#1606;&#1587;&#1740;&#1583;&#1575; &#1582;&#1608;&#1742;&#1606;&#1685;&#1742;&#1688;&#1740; &#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607;&#8204;&#1606;. &#1603;&#1607;&#8204;&#1608;&#1575;&#1576;&#1608;&#1608; &#1576;&#1608;&#1608;&#1606; &#1740;&#1575;&#1606; &#1606;&#1607;&#8204;&#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1670;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583; &#1583;&#1717;&#1734;&#1662;&#1607; &#1582;&#1608;&#1742;&#1606;&#1607; &#1606;&#1575;&#1578;&#1608;&#1575;&#1606;&#1742;&#1578; &#1576;&#1607;&#8204;&#1717;&#1711;&#1607;&#8204;&#1740; &#1607;&#1740;&#1670; &#1588;&#1578;&#1742;&#1705; &#1576;&#1742;&#1578;. &#1711;&#1608;&#1578;&#1605;&#1575;&#1606; &#1588;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;&#8204;&#1705; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607; &#1607;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1603;&#1607; &#1578;&#1608;&#1575;&#1606;&#1575;&#1740;&#1740; &#1582;&#1734;&#1603;&#1742;&#1588;&#1575;&#1606;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1607;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1608; &#1604;&#1742;&#1585;&#1607;&#8204;&#1583;&#1575; &#1670;&#1608;&#1608;&#1606;&#1607;&#8204;&#1688;&#1608;&#1608;&#1585;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1575;&#1605;&#1740; &#1586;&#1575;&#1608;&#1586;&#1742;&#1740; &#1662;&#1740;&#1575;&#1608;&#1548; &#1576;&#1734; &#1606;&#1742;&#1608; &#1574;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1575;&#1605;&#1740; &#1580;&#1606;&#1587;&#1740; &#1688;&#1606; &#1606;&#1575;&#1576;&#1742;&#1578;&#1607; &#1607;&#1734;&#1740; &#1582;&#1608;&#1742;&#1606;&#1685;&#1742;&#1688;&#1740; &#1604;&#1607;&#8204;&#1604;&#1575;&#1740; &#1688;&#1606;&#1548; &#1574;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1585;&#1670;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1688;&#1606;&#1607; &#1602;&#1607;&#8204;&#1578; &#1662;&#1742;&#1588;&#1578;&#1585; &#1662;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1740; &#1580;&#1606;&#1587;&#1740; &#1606;&#1607;&#8204;&#1576;&#1608;&#1608;&#1607;.<br> <br> &#1586;&#1734;&#1585; &#1576;&#1575;&#1588;&#1607; &#1688;&#1606; &#1662;&#1742;&#1588; &#1662;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1740; &#1587;&#1742;&#1603;&#1587; &#1576;&#1734; &#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607;&#8204;&#1605; &#1580;&#1575;&#1585; &#1576;&#1670;&#1742;&#1578;&#1607; &#1604;&#1575;&#1740; &#1662;&#1586;&#1740;&#1588;&#1603;&#1740; &#1662;&#1587;&#1662;&#1734;&#1585;&#1740; &#1688;&#1606;&#1575;&#1606;. &#1583;&#1740;&#1575;&#1585;&#1607; &#1606;&#1607;&#8204;&#1705; &#1576;&#1734; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1605;&#1607;&#8204;&#1576;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578;&#1607; &#1603;&#1607; &#1576;&#1607;&#8204;&#1717;&#1711;&#1607;&#8204;&#1606;&#1575;&#1605;&#1607;&#8204;&#1740; &quot;&#1603;&#1670; &#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&quot; &#1608;&#1607;&#8204;&#1585;&#1711;&#1585;&#1742;&#1578;&#1548; &#1576;&#1607;&#8204;&#1717;&#1603;&#1608; &#1576;&#1734; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1586;&#1575;&#1606;&#1740;&#1575;&#1585;&#1740; &#1604;&#1607;&#8204;&#1587;&#1607;&#8204;&#1585; &#1588;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204; &#1608; &#1588;&#1603;&#1717;&#1740; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740; &quot;&#1603;&#1670;&#1742;&#1606;&#1740;&quot; &#1582;&#1734;&#1740; &#1608;&#1607;&#8204;&#1585;&#1711;&#1585;&#1742;&#1578; &#1608; &#1604;&#1607;&#8204;&#1588;&#1740; &#1582;&#1734;&#1740; &#1576;&#1575;&#1588;&#1578;&#1585; &#1576;&#1606;&#1575;&#1587;&#1742;&#1578;. &#1576;&#1607;&#8204;&#1578;&#1575;&#1740;&#1576;&#1607;&#8204;&#1578; &#1574;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1585; &#1582;&#1575;&#1608;&#1607;&#8204;&#1606;&#1740; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578;&#1608;&#1608;&#1585; &#1740;&#1575;&#1606; &#1576;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578;&#1585;&#1575;&#1608; &#1576;&#1742;&#1578;&#1548; &#1576;&#1734; &#1604;&#1575;&#1576;&#1585;&#1583;&#1606;&#1740; &#1662;&#1742;&#1608;&#1740;&#1587;&#1578;&#1740;&#1575;&#1606; &#1576;&#1607; &#1740;&#1575;&#1585;&#1605;&#1607;&#8204;&#1578;&#1740; &#1662;&#1586;&#1740;&#1588;&#1705; &#1607;&#1607;&#8204;&#1585; &#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;. &#1607;&#1607;&#8204;&#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1586;&#1575;&#1606;&#1740;&#1575;&#1585;&#1740;&#1740;&#1575;&#1606;&#1607;&#8204; &#1662;&#1742;&#1588; &#1576;&#1607; &#1586;&#1734;&#1585; &#1685;&#1608;&#1608;&#1583;&#1575;&#1608;&#1740; &#1606;&#1575;&#1582;&#1734;&#1588; &#1608; &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1580;&#1575;&#1585; &#1583;&#1717;&#1578;&#1607;&#8204;&#1586;&#1742;&#1606; &#1583;&#1607;&#8204;&#1711;&#1585;&#1742;&#1578;!<br> <br> &#1603;&#1607; &#1586;&#1575;&#1585;&#1603;&#1740; ( &#1711;&#1608;&#1604;&#1740;&#1606;&#1705; Vagina) &#1578;&#1607;&#8204;&#1606;&#1711; &#1576;&#1608;&#1608;&#1548; &#1576;&#1575;&#1588;&#1578;&#1585; &#1608;&#1575;&#1740;&#1607; &#1576;&#1607; &#1603;&#1585;&#1742;&#1605;&#1740; &#1578;&#1575;&#1740;&#1576;&#1607;&#8204;&#1578; &#1670;&#1607;&#8204;&#1608;&#1585; &#1576;&#1603;&#1585;&#1742;&#1578; &#1740;&#1575;&#1606; &#1604;&#1607; &#1688;&#1742;&#1717; &#1740;&#1575;&#1606; &#1587;&#1662;&#1585;&#1742;&#1740; &#1603;&#1607;&#8204;&#1717;&#1705; &#1608;&#1607;&#8204;&#1585;&#1711;&#1740;&#1585;&#1742;&#1578;. &#1608;&#1607;&#8204;&#1603;&#1740; &#1576;&#1575;&#1587; &#1603;&#1585;&#1575;&#1548; &#1583;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578;&#1662;&#1742;&#1603;&#1742;&#1603;&#1740; &#1606;&#1607;&#8204;&#1585;&#1605; &#1608; &#1606;&#1740;&#1575;&#1606; &#1608; &#1604;&#1575;&#1608;&#1575;&#1606;&#1583;&#1606;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1587;&#1607;&#8204;&#1585;&#1607;&#8204;&#1578;&#1575; &#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;&#1607; &#1607;&#1734;&#1740; &#1578;&#1607;&#8204;&#1685;&#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1575;&#1605;&#1740; &#1580;&#1606;&#1587;&#1740; &#1688;&#1606; &#1608; &#1662;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1740; &#1587;&#1742;&#1603;&#1587; &#1711;&#1607;&#8204;&#1604;&#1742;&#1705; &#1574;&#1575;&#1587;&#1575;&#1606; &#1583;&#1607;&#8204;&#1576;&#1742;&#1578;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;.<br> <br> &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1580;&#1575;&#1585; &#1574;&#1607;&#8204;&#1605; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1576;&#1607; &#1740;&#1607;&#8204;&#1705; &#1583;&#1608;&#1608; &#1580;&#1575;&#1585; &#1662;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1740; &#1587;&#1742;&#1603;&#1587; &#1576;&#1607; &#1578;&#1607;&#8204;&#1608;&#1575;&#1608;&#1740; &#1606;&#1575;&#1583;&#1685;&#1742;&#1578; &#1576;&#1607;&#8204;&#8204;&#1717;&#1603;&#1608; &#1607;&#1607;&#8204;&#1585; &#1580;&#1575;&#1585;&#1607;&#8204;&#1740; &#1576;&#1607;&#8204;&#1588;&#1742;&#1603;&#1740; &#1583;&#1607;&#8204;&#1583;&#1685;&#1742;&#1578; &#1608; &#1604;&#1607;&#8204;&#1608;&#1575;&#1606;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1603;&#1607;&#8204;&#1605;&#1742;&#1705; &#1582;&#1608;&#1742;&#1606;&#1740; &#1604;&#1742; &#1576;&#1742;&#1578;. &#1587;&#1607;&#8204;&#1585;&#1607;&#8204;&#1685;&#1575;&#1740; &#1606;&#1607;&#8204;&#1583;&#1685;&#1575;&#1606;&#1740; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607; &#1576;&#1607;&#8204;&#1578;&#1607;&#8204;&#1608;&#1575;&#1608;&#1740;&#1548; &#1578;&#1734;&#1608;&#1575;&#1608;&#1740; &#1662;&#1740;&#1575;&#1608; &#1583;&#1607;&#8204;&#1578;&#1608;&#1575;&#1606;&#1742;&#1578; &#1604;&#1607; &#1603;&#1608;&#1606;&#1607;&#8204;&#8204;&#1603;&#1575;&#1606;&#1740; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1607; &#1583;&#1607;&#8204;&#1585;&#1576;&#1575;&#1586; &#1576;&#1742;&#1578; &#1608; &#1583;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1717; &#1607;&#1742;&#1604;&#1603;&#1607;&#8204;&#1604;&#1607;&#8204;&#1740; &#1688;&#1606; &#1740;&#1607;&#8204;&#1705; &#1576;&#1711;&#1585;&#1606; &#1608; &#1605;&#1606;&#1583;&#1575;&#1717; &#1587;&#1575;&#1586; &#1576;&#1742;&#1578;. &#1608;&#1575;&#1578;&#1607; &#1688;&#1606; &#1587;&#1607;&#8204;&#1585;&#1607;&#8204;&#1685;&#1575;&#1740; &#1576;&#1608;&#1608;&#1606;&#1740; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740; &quot;&#1603;&#1670;&#1742;&#1606;&#1740;&quot; &#1583;&#1607;&#8204;&#1603;&#1585;&#1742; &#1587;&#1603;&#1740; &#1662;&#1685; &#1576;&#1742;&#1578;.<br> <br> &#1607;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583;&#1742; &#1670;&#1575;&#1604;&#1575;&#1603;&#1740;&#1740; &#1608;&#1607;&#8204;&#1585;&#1586;&#1588;&#1740; &#1608;&#1607;&#8204;&#1705; &#1574;&#1607;&#8204;&#1587;&#1662;&#1587;&#1608;&#1575;&#1585;&#1740;&#1548; &#1578;&#1742;&#1606;&#1575;&#1606; &#1608; &#1583;&#1607;&#8204;&#1585;&#1607;&#1742;&#1606;&#1575;&#1606;&#1740; (&#1578;&#1575;&#1605;&#1662;&#1734;&#1606; tampon) &#1608; &#1583;&#1607;&#8204;&#1587;&#1578;&#1662;&#1607;&#8204;&#1685;&#1603;&#1585;&#1583;&#1606; &#1583;&#1607;&#8204;&#1578;&#1608;&#1575;&#1606;&#1742;&#1578; &#1574;&#1607;&#8204;&#1605; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1604;&#1575;&#1583;&#1575;&#1578; &#1740;&#1575;&#1606; &#1576;&#1740;&#1583;&#1685;&#1742;&#1606;&#1742;&#1578;. &#1576;&#1607;&#8204;&#1717;&#1575;&#1605; &#1670;&#1575;&#1604;&#1575;&#1603;&#1740;&#1740; &#1608;&#1607;&#8204;&#1705; &#1607;&#1607;&#8204;&#1717;&#1575;&#1578;&#1606;&#1548; &#1605;&#1607;&#8204;&#1604;&#1607;&#8204;&#1608;&#1575;&#1606;&#1740;&#1548; &#1587;&#1607;&#8204;&#1605;&#1575;&#1548; &#1606;&#1575;&#1576;&#1606;&#1607; &#1607;&#1734;&#1740; &#1583;&#1685;&#1575;&#1606;&#1740; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740; &quot;&#1603;&#1670;&#1742;&#1606;&#1740;&quot;&#1548; &#1605;&#1607;&#8204;&#1711;&#1607;&#8204;&#1585; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1603;&#1575;&#1578;&#1740; &#1603;&#1575;&#1740;&#1607;&#8204;&#1603;&#1585;&#1583;&#1606;&#1548; &#1576;&#1575;&#1586;&#1583;&#1575;&#1606; &#1740;&#1575;&#1606; &#1603;&#1607;&#8204;&#1608;&#1578;&#1606;&#1548; &#1606;&#1608;&#1608;&#1603;&#1740; &#1588;&#1578;&#1742;&#1705;&#1548; &#1685;&#1742;&#1705; &#1576;&#1711;&#1575;&#1578;&#1607; &#1574;&#1607;&#8204;&#1608; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607; &#1608; &#1576;&#1740;&#1583;&#1685;&#1742;&#1606;&#1742;&#1578;!<br> <br> &#1670;&#1607;&#8204;&#1606;&#1583; &#1588;&#1742;&#1608;&#1607;&#8204;&#1740; &#1578;&#1585;&#1740; &#1574;&#1607;&#8204;&#1605; &#1662;&#1607;&#8204;&#1585;&#1583;&#1607;&#8204;&#1740;&#1607;<br> <br> [http://hem.bredband.net/b160853/v6.jpg وێنه‌] <br> 6634 20753 2005-11-02T01:22:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şablon:kurt]] 6635 20755 2005-11-02T01:24:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Hesiça]] 6636 20761 2005-11-02T03:25:31Z Erdal Ronahi 2 6637 28477 2006-02-27T16:48:51Z RewşenBaran 74 Navê pira kevn an jî dîrokî ya [[Amed|Amedê]] '''pira Dehderî''' ye. Ji bo deh çaviyên wê yên avê hene, jê re gotine pira Dehderî. Pira Dehderî, li derî bajêr, li alyê başûr, ji [[Derê Mêrdînê]] 3 km ji bajêr dûr e. Dirêjiya pirê 180 metre û firehiya wê jî 7-8 metre ye. Pir ji kevirên bazalt ên birî hatiye çekirin. Bi kevirên sêgoşe li hev hatine siwar kirin. Di lengerên pirê de dîwarên taybetî hatine çêkirin. Pir du beş e. Beşê aliyê rojhilat û beşê aliyê rojava. Di nav van herdu beşan de stûneke bi taybetî heye û ev stûn herdu beşan bi hev girê dide. Ji bo şîpa avê bi hêz li aliyê rojavayê pirê dixe, dîwarê vî alî stûr û çaviyên wê firehtir hatine çekirin. Gelek dîrokzan û bi taybetî ji wan dîrokzanan Niebuhr dinivîse ku pira Amedê bi qasî dîroka bajêr kevn e. Lêbelê ev pira Dehderî ya ku niha hîn jî heye ne ya yekem e; ev di dema dewleta Kurd a Merwaniyan de hatiye çêkirin an jî hatiye tamîr kirin. Dîrokzan M. Van Berchem û Albert Gabrîel dinivîsin ku di dema antîk de ev pir hebûye lê her cara ku hêzên ku dor li bajarê Amedê pêçane û xwestine bajar bigrin, pira hebûye xerab kirine. Piştre dema ku bi paş ve vekişiyane pir ji nû ve hatiye çekirin an jî hatiye tamîr kirin. Yanî di her şerê ser Amedê de, pira Amedê ji dijmin re bûye hedefa yekemîn. Wek tê zanîn di sala 974an de çaxa ku împaratorê Bîzansî Juannes Tzîmîsces dor li Amedê pêçabû, pir hilweşandibû. Nivîsara ku di sala 1065an de li ser dîwarê pirê hatiye kolandin û heta îro jî hîn heye û destnîşan dike ku pir ji aliyê padîşahê Merwaniyan Nîzamuldewle ve hatiye çêkirin, weha ye: [[Wêne:PiraDehderi.JPG]] Kurdiya wê weha ye: “Ji bo rehmet û xêra xwedê qezenc bike, emîrê me yê hêja, efendiyê me(?), nîzama dîn, hêzdarê dewletê... Îzetê îslamê (Xwedê emrê wî dirêj bike, serkeftina wî ezîz bike û jê re hîdayet bike)... ji bo çêkirinê emir daye, pere serf kiriye. Ev jî... di bin berpirsiyariya qadî Ebdul Hesen Evdulvahîd de û ji aliyê westayê dîwaran Sacerê(?)* kurê Ubeyd ve di sala 457an** de hatiye çekirin.” Belê, çemê Dîclê ji bo Amediyan pîroz tê dîtin. Xelk bawer dike ku ava Dîclê raste rast diçe bihuştê (cenetê). Xwedê û firîşteyên (melekên )xwe li bihuştêne. Li ser bingeha ve baweriyê jin û keçên amedî êvara cejna qurbanê li ser kaxez daxwaz û gilinameyên xwe dinivîsin û diçin ser pira Dehderî. Dest bi dueyan dikin û nameyên xwe yên amadekirî di pirê re davêjin jêr, name bi avê re diçin bihuştê. Nameyên ku bi ava re birê dikin, di demeke nêzîk de digihên destê Xwedê û daxwaz û dueyên wan qebûl bibin. Wek di wêneyan de jî baş xuya dike, pira Dehderî ya dîrokî, bi salan e ku nehatiye tamîr kirin û her ku diçe ber bi xerabûn û hilweşandinê ve diçe. Kamyonên mezin û giran û traktor bi barên xwe yên tijî ve, di ser re derbas dibin. Av jî binê lengerên wê dikole. Terk û tîş li kolon û lengeran ketine. Hinek kes bi krêder û dozeran axa derdora pirê dikolin û dibin. Hinek ciyên wê kirine ciyê qirş, qal û sergo. Heger bi lez û bez destwerdaneke neyê kirin heta çend sal paşê ev pira dîrokî dikare hilweşe û berhemeke meyê din jî ji navê wenda bibe. Pêwîst e ku şaredariya Amedê û dem û dezgehên navnetewî ku berhemên dîrokî diparêzin destê xwe sivik û lez bigrin û vê berhema hezar salan a dîrokî û bi taybetî ya kurdan biparêzin. Derdora pirê paqij bikin, rast bikin. Park û bexçeyan ava bikin û kulîlkan biçînin. Bala gel û turîstan bikşînin ser vê berhema dîrokî. Amed Tîgrîs ==Çavkanî û jêrenot== # Sevket Baysanoglu, Diyarbakir tarihi, cilt 1 sayfa 221 # http://www.diyarbekir.com # http://sur.dicle.edu.tr/ # http://diyarbakir1.tripod.com *hinek dinivîsin ku westayê pirê ne Sacarê Ubeyd e, Wusivê Ubeyd e. **457 bi sala mîladî dike 1065. [[Kategorî:pir]][[category:Cihê Dîrokî]] 6638 37560 2006-08-05T05:29:02Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Pira Dehderî]] 6639 37561 2006-08-05T05:29:07Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Pira Dehderî]] 6646 40825 2006-08-20T23:54:26Z Erdal Ronahi 2 '''Bizutnawai Îslami le Kurdistân''' ([[Zimanê erebî|erebî]]: ''بزووتنةوي ئيسلامي له‌ كوردستان/ عيراق ''[[inglîzî]]: ''Islamic Movement in Kurdistan'') êw Rêxistina [[Îslam|Islamîya]] [[Iraq|Îrake]] [[Kurd]]a sala 1980'an hata damezrandin. Serokê wê [[Osman Abdulaziz]] e. ==Grêdanên derve== * [http://bzotnawa.org/ bzotnawa.org] * [http://www.regayrasty.com regayrasty] * [http://news.bbc.co.uk/1/hi/not_in_website/syndication/monitoring/media_reports/2588623.stm Bizutnawai Islami le Kurdistân] * [http://www.csmonitor.com/2002/0402/p01s03-wome.html Sheikh Sadiq Abdulaziz] [[Category:Rêxistin (Kurdistan)]] [[category:Rêxistina Îslamî]] [[de:Islamische Bewegung in Kurdistan]] [[en:Islamic Movement of Kurdistan]] 6647 62672 2007-01-02T06:45:26Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[az:Kateqoriya:İslam]], [[ia:Categoria:Islam]] {{GotarêBingeh}} [[kategorî:Ol]] [[af:Kategorie:Islam]] [[ar:تصنيف:إسلام]] [[ast:Categoría:Islam]] [[az:Kateqoriya:İslam]] [[be:Катэгорыя:Ісьлям]] [[bg:Категория:Ислям]] [[bs:Kategorija:Islam]] [[ca:Categoria:Islam]] [[cs:Kategorie:Islám]] [[cy:Categori:Islam]] [[da:Kategori:Islam]] [[de:Kategorie:Islam]] [[el:Κατηγορία:Ισλάμ]] [[en:Category:Islam]] [[eo:Kategorio:Islamo]] [[es:Categoría:Islam]] [[et:Kategooria:Islam]] [[eu:Kategoria:Islama]] [[fa:رده:اسلام]] [[fi:Luokka:Islam]] [[fr:Catégorie:Islam]] [[he:קטגוריה:אסלאם]] [[hr:Kategorija:Islam]] [[ht:Category:Islamis]] [[hu:Kategória:Iszlám]] [[ia:Categoria:Islam]] [[id:Kategori:Islam]] [[io:Category:Islamo]] [[is:Flokkur:Íslam]] [[it:Categoria:Islam]] [[ja:Category:イスラム教]] [[ka:კატეგორია:ისლამი]] [[ko:분류:이슬람교]] [[la:Categoria:Religio Islamica]] [[lb:Category:Islam]] [[lt:Kategorija:Islamas]] [[ms:Kategori:Islam]] [[mt:Category:Islam]] [[nds:Kategorie:Islam]] [[nl:Categorie:Islam]] [[nn:Kategori:Islam]] [[no:Kategori:Islam]] [[pl:Kategoria:Islam]] [[pt:Categoria:Islão]] [[ro:Categorie:Islam]] [[ru:Категория:Ислам]] [[simple:Category:Islam]] [[sk:Kategória:Islam]] [[sl:Kategorija:Islam]] [[sq:Category:Islam]] [[sr:Категорија:Ислам]] [[sv:Kategori:Islam]] [[sw:Category:Uislamu]] [[th:หมวดหมู่:ศาสนาอิสลาม]] [[tr:Kategori:İslam]] [[tt:Törkem:Íslam]] [[uk:Категорія:Іслам]] [[ur:زمرہ:اسلام]] [[vi:Thể loại:Hồi giáo]] [[zh:Category:伊斯兰教]] 6651 36970 2006-07-29T21:32:41Z Muhamed 345 [[Wêne:Komele Islami le Kurdistan.jpg|thumb|Komele Îslami]] '''Komala Îslami le Kurdistan''' ([[Zimanê erebî|erebî]]: كؤمةلَي ئيسلامي لة كوردستان/ عيراق [[Zimanê englî|englî]]: ''Islamic Group in Kurdistan'') êw Partiya [[Îslam]]i [[Kurdistan]]e [[Iraq|Îraqe]] tiwa 2001`an hata damezrandin. Serokê Komala Îslami [[Alî Bapir]]. ==Grêdanên derve== * [http://www.komall.org komall] * [http://www.komalnews.net komalnews] [[category:Ol]] [[Category:Rêxistin (Kurdistan)]] [[category:Rêxistina Îslamî]] [[en:Islamic Group Kurdistan]] [[de:Islamische Gemeinschaft in Kurdistan]] 6653 53333 2006-10-19T20:15:49Z Luqman 401 '''Celeb''', gundekî biçûk lê şîrîn e. Celebî bi [[kurdî]]/[[kurmancî]] dipeyivin. Li gund tenê kurd hene. Ev gund jî mîna gundên din yên [[Anatoliya Navîn]] pirr dewlemend e. Bi hezaran Celebî li [[Swêd]] û [[Almanya]] kar dikin. [[Kategorî: Gund]] 6654 20828 2005-11-03T21:52:49Z Erdal Ronahi 2 Celebê çû cihê Celeb #REDIRECT [[Celeb]] 6655 20829 2005-11-03T22:42:29Z Mahmut Aydin 293 6657 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 59373 2006-12-04T01:14:09Z Cool Cat 347 {{Ev gotar| der barê welatê kurdan e. Ji bo wateyên din ên "Kurdistan" bibîne: [[Kurdistan (cudakirin)]]}} [[Image:Flag of Kurdistan.svg|thumb|Alê Kurdistanê]] [[Image:Kurdish lands 92 cropped.jpg|thumb|Nexşeya Kurdistanê]] '''Kurdistan''' tê wateyê ''welatê [[Kurd|kurdan]]''. Welatê Kurdistan di nav dewletên [[Tirkiye]], [[Sûriye]], [[Iraq]] û [[Îran|Îranê]] de hat perçe kirin. Beşên Kurdistanê ev in: [[Bakurê Kurdistanê]], [[Başûrê Kurdistanê]], [[Rojhilata Kurdistanê]] û [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]]. == Dîrok == :''Gotara mezin:'' [[Dîroka Kurdistanê]] Kurd yek ji gelên herî kevnare yên [[Mezopotamya]] ye. Bi kêmayî ji [[Împaratoriya Medya]] û vir ve gelê Kurd, cîhekî girîng di dîroka şaristaniyê de girtiye. şaristaniya ku li ser riyên bazirganiyê yên girîng hatiye avakirin, bi êrîşên [[Helen]], [[Rom]], [[Bîzans]], [[Ereb]], [[Pers]] û paşiyê jî [[Osmanî]] re rû bi rû maye. Kurdan li hemberî van êrîşan bêwestan ji bo parastina serxwebûn û azadiyê li ber xwe dane; tevî hemû ferman û komkujiyên xwîndar jî, kevneşopiya berxwedanê, mîna yek ji nirxên herî girîng yê çand û toreya xwe dîtine û bi berhemên xwe yên gelî re ew dane jiyandinê. Gelê Kurdistanê bi sedan sal şêweyê rêxistinî yê civaka komunal, ku girêdana endaman ji nêzîkahiya xwînê pêk tê domand. Ev dirûvê rêxistinî ku mirov dikare wekî civakî-aborî binav bike, bi taybetî ji êl û eşîran pêk dihat û bingeha xwe ji koçertiyê digirt. Ji ber van taybetîyên civakî ye ku Kurdan, ji dêla dewletek yekgirtî ku ji navendekê tê birêvebirin, mîrîtiyên piçûk sazkirine. Berxwedanên van mîrîtiyan li hember êrîşên dijwar yên biyaniyan lawaz mane û ew nikarîne li ser piyan bimînin. === Al === [[Alaya Kurdistanê|Alê Kurdistanê]] di sala [[1920]] hatiye damezrandin ji layê Komelên Kurdistanî ve di wî serdemî da. Alayê Kurdistanê ji sê rengan pêk tê û li ser wan sê rengan jî rojeka 21 tijk heye. Ji serî bu binî rengê sore li nivekê renge spîye u li binî renge keske. Raman rengan ji eveye: *Sor, Xwina canemergên Kurdistanê ye eva hatiye rêjtin. *Spî, raman azadiye di det li Kurdistanê *Kesk, raman suruştê Kurdistanê ye Ramana rojê ji ewe ku roja Kurdiye, rojeka geşe bu Kurd u Kurdistanê. Roj ji 21 tijkan pêk têt === Marş === Sirûda netewiye Kurdistan [[Ey Reqîb]] e. === Coxrafya === Ji bo bajarên Kurdistanê binêre: [[Listeya bajarên Kurdistanê]] <center> <gallery> Image:kurdmap_mezin.gif|Nexşeya Kurdistanê Image:Kurdistan_perce.jpg|Nexşeya Kurdistanê </gallery> </center> ==Girêdanên derve== *[http://www.travel-images.com/kurdistan.html Kurdistan - Travel-Images.com] {{bisoranî|كوردستان}} {{perçeya_kurdistan}} {{bajar_kurd}} [[Category:Welat]] [[ar:كردستان]] [[bg:Кюрдистан]] [[ca:Kurdistan]] [[da:Kurdistan]] [[de:Kurdistan]] [[el:Κουρδιστάν]] [[fr:Kurdistan]] [[es:Kurdistán]] [[eo:Kurdio]] [[fa:سرزمین کردستان]] [[fr:Kurdistan]] [[gl:Curdistán]] [[ko:쿠르디스탄]] [[he:כורדיסטן]] [[it:kurdistan]] [[nl:Koerdistan]] [[ja:クルディスタン]] [[no:Kurdistan]] [[nn:Kurdistan]] [[pl:Kurdystan]] [[pt:Curdistão]] [[ru:Курдистан]] [[sv:Kurdistan]] [[tr:Kürdistan]] [[zh:庫爾德斯坦]] [[zh-yue:庫爾德斯坦]] 6662 20843 2005-11-04T18:24:24Z Erdal Ronahi 2 Rojnameya kurdistan çû cihê Kurdistan (rojname) #REDIRECT [[Kurdistan (rojname)]] 6666 20849 2005-11-04T22:42:20Z Mahmut Aydin 293 6670 22761 2005-12-06T20:22:35Z Diyako 273 #REDIRECT [[Kercews]] 6671 49830 2006-10-08T22:55:42Z Erdal Ronahi 2 '''Piştiwananî Îslam le Kurdistan''' êni '''Ansar al-Îslam''' ([[Zimanê erebî|erebî]]: '''انصار الاسلام''') êw groupê [[Îslam]]i [[Cîhad]]ê [[Kurdistan]]e, hata tiwa 2001`an damezrandin. Serokê Pishtiwanani Îslam la Kurdistan [[Najm al-Din Faraj Ahmad]]a. ==Grêdanên derve== * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/2285703.stm Îraqi Kurdi] * [http://www.pwhce.org/krekar.html Najm al-Din Faraj Ahmad] * [http://i-cias.com/e.o/ansar_al-islam.htm Pishtiwanani Îslam la Kurdistan] [[Category:Rêxistin (Kurdistan)]] [[category:Rêxistina Îslamî]] [[ar:أنصار الإسلام]] [[de:Ansar al-Islam]] [[en:Ansar al-Islam]] [[es:Ansar al Islam]] [[no:Ansar al-Islam]] [[ru:Ансар аль-Ислам]] 6674 61764 2006-12-26T16:56:18Z 213.254.144.229 /* Grêdanên derve */ '''Yekîtiya Îslamiya Kurdistan''' ([[Zimanê erebî|erebî]]: مالَثةرِي حزبي يةكطرتووي كوردستان / عيَراق) êw Organisationê [[Îslam]]iya [[Kurdistan]]e [[Iraq|Îraqe]] Sala 1994 hata damezrandin. Serokê Yekîtiya Îslamiya Kurdistan [[Salaheddine Bahaaeddin]]. ==Grêdanên derve== * [http://www.kurdiu.org] [[Category:Rêxistin (Kurdistan)]] [[Kategorî:Rêxistina Îslamî]] [[en:Kurdistan Islamic Union]] 6678 20920 2005-11-07T18:31:18Z Erdal Ronahi 2 Wîkîpediya "Lîstik" çû cihê Wîkîpediya:Lîstik #REDIRECT [[Wîkîpediya:Lîstik]] 6681 59383 2006-12-04T02:39:33Z Cool Cat 347 <br clear="all"> <div class=plainlinks; style="font-size:small; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 10 auto;"> {| | [[Image:WikiLettreMini.png]] | Ev gotara bi <font color="red">kurmancî</font>: |'''[[{{{1}}}]]''' |:ه‌ۋ گۆتارێ بی <font color="red">كرمانجی</font> |} </div> <br clear="all"> [[Kategorî:Gotarên bi du zaravan]] <noinclude> [[Kategorî:Şablon]] [[Kategorî:Gotarên bi du zaravan|!]] </noinclude> 6683 35912 2006-07-23T07:27:02Z 210.5.233.195 {{soranî}}{{rtl}} '''سیاسه‌ت''' سیاسه‌ت پرۆسه‌یه‌ك یا شیوازیَكی وه‌رگرتنی برِیاره‌ بۆ گروپه‌كان. هه‌رچه‌ند باوه‌ كه‌ سیاسه‌ت به‌ حكومه‌ته‌وه‌ وابه‌سته‌ بیَ، به‌لاَم سیاسه‌ت سیاسه‌ت له‌ هه‌موو چالاَكییه‌كانی مرۆڤدا و له‌ دامه‌زراوه‌ ئه‌كادیمیایی و ئایینی و بازرگانیه‌كاندا به‌دی ده‌كریَ. زانستی سیاسی بریتیه‌ له‌ دیراسه‌كردنی هه‌ڵس و كه‌وتی سیاسی و پشكنینی چۆنیه‌تی وه‌ده‌ستهیَنان و پیَره‌وكردنی ده‌سه‌لاَته‌، بۆ نمونه‌ توانای سه‌پاندنی ئیراده‌ی خۆت به‌سه‌ر كه‌سیَكی تر. تیۆرزانیَك به‌ناوی هارۆڵد لاسویَڵ به‌م شیَوه‌یه‌ پیَناسه‌ی سیاسه‌تی كردووه‌ "كیَ چی وه‌ده‌ست دیَنی و كه‌ی و چۆن". ناوه‌رۆك • 1. ده‌وڵه‌تی سروشتی • 2. سه‌ره‌تاكانی میَژوو • 3. پیَناسه‌كان • 4. ده‌سه‌لاَتی سیاسی • 5. ده‌سه‌لاَت و شه‌رعیه‌ت • 5.1 ته‌قلیدی • 5.2 كاریزمایی • 5.3 شه‌رعی- مه‌نتیقی == ده‌وڵه‌تیَكی سروشتی == له‌ ساڵی 1651 دا تۆماس هۆبز به‌ناوبانگترین كتیَبی خۆی بو ناوی Leviathan به‌ چاپ گه‌یاند و، له‌و كتیَبه‌ بۆ به‌هانه‌ هیَنانه‌وه‌ بۆ هاتنه‌كایه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌كانی مرۆڤـ مودیَلیَكی په‌ره‌سه‌ندنی سه‌ره‌تایی مرۆڤـ خسته‌ روو. هۆبز له‌و مودیَله‌ باسی له‌ ده‌وڵتیَكی نایابی سروشت ده‌كرد كه‌ تیایدا هه‌موو تاكه‌كان به‌یه‌كسانی سود له‌ سه‌رچاوه‌كانی سروشت وه‌ده‌گرن و له‌ به‌كارهیَنانی هه‌ر ئامرازیَك بۆ گه‌یشتن به‌و سه‌رچاوانه‌ ئازادن. بۆ هۆبز ده‌ركه‌وت كه‌ ئه‌مجۆره‌ ریَكخستنه‌ بووه‌ هۆی په‌یدابوونی "شه‌رِی هه‌مووان دژی هه‌مووان" یاخود به‌ لاتینی "bellum omnium contra omnes". جگه‌ له‌وه‌ش بۆی ده‌ركه‌وت كه‌ پیاوان له‌و حاڵته‌دا ده‌چنه‌ نیَو حاڵتیَكی گریَبه‌ستی كۆمه‌لاَیه‌تی و ده‌ستبه‌رداری مافی ره‌های خۆیان بۆ هه‌ندیَ جۆری پاراستن ده‌بن. له‌كاتیَكدا وا دیاره‌ كه‌ هه‌ره‌مه‌كانی زاڵبوون و هاوكاری كۆمه‌لاَیه‌تی بونیان بۆ سه‌رده‌می به‌ر له‌ هاتنه‌كایه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌كانی مرۆڤـ ده‌گه‌رِیَته‌وه‌. مودیَلی هۆبز لۆژیكی هیَنانه‌كایه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی مرۆڤـ پیشان ده‌دات. میَژووی كۆن ڤی جی گلاید ئه‌و گۆرِانكاریه‌ی كه‌ به‌سه‌ر كۆمه‌ڵگه‌ی مرۆڤـ كه‌ له‌ ده‌وروبه‌ری ساڵی 6000 پیَشی زاینیدا هات به‌ شۆرشی شارستانی ناو ده‌بات. یه‌كیَ له‌ روخساره‌كانی ئه‌م جۆره‌ نویَیه‌ی شارستانیه‌ت به‌ دامه‌زراوه‌كردنی چینایه‌تی كۆمه‌لاَیه‌تی و پیشه‌ ناكشتوكاڵییه‌كان (له‌وانه‌ پیاوانی ئاین و پاریَزه‌ران) و باجسه‌ندن و نوسینه‌. كه‌ هه‌موویان پیَویستیان به‌ بوونی به‌ شویَنیَكی پرِ له‌ دانیشتوانه‌- یاخود شاره‌كانه‌. وشه‌ی سیاسه‌ت (politics) له‌ وشه‌ی یۆنانی (polis) سه‌رچاوه‌ی گرتووه‌. سیاسه‌تی بازرگانی و ئاینی و ئه‌كادیمیایی و هه‌موو جۆره‌ سشیاه‌تیَكی تر – به‌ تایبه‌تی ئه‌وانه‌ی به‌ده‌ست كه‌م سه‌رچاوه‌ییه‌وه‌ ده‌ناڵیَنن- هه‌ره‌میَكی زاڵبون له‌خۆیان ده‌گرن، كه‌واته‌ سیاسه‌تن. زۆربه‌ی جار سیاسه‌ت له‌رووی په‌یوه‌ندی به‌ به‌ریَوه‌بردنی حكومه‌ته‌كاندا ده‌خویَندریَ. كۆنترین شیَوه‌ی حكومه‌ت شیَوه‌ی ریَكخراوی خیَڵكی بوو. حوكمی پاشایه‌تی میراتگری حوكمی گه‌وره‌ پیاوانی خیَل بوو و سیسته‌میچكی فیوداڵ وه‌ك ریچكخستنیَگ كه‌ تیایدا تاكه‌ خیَزانیَك كۆنترۆڵی كاروباره‌ سیاسیه‌كانی گروپیَك ده‌كرد. كه‌واته‌ میَژووی سیسته‌می پاشایه‌تی بۆ 5000 ساڵ له‌مه‌وبه‌ر ده‌گه‌رِیَته‌وه‌ كه‌ به‌رده‌وام به‌شیَوه‌یه‌ك له‌ شیَوه‌كان هه‌بووه‌. == پیَناسه‌كان == • هیَز (Power) توانای سه‌پاندنی ویستی خۆته‌ به‌سه‌ر كه‌سیَكی تر. ره‌نگه‌ سه‌پاندنه‌كه‌ توانای هیَزیشی له‌گه‌ڵدایه‌، یاخود با بڵیَن توند و تیژی. • ده‌سه‌لاَت (Authority) هیَزی سه‌پاندنی یاساكان و مسۆگه‌ركردنی ملكه‌چی و سه‌ركردایه‌تیكردن و ده‌ستنیشانكردن و حوكمكردن. • شه‌رعیه‌ت (Legitimacy) خه‌سڵه‌تیَكی حكومه‌ته‌ كه‌ به‌ریَگه‌ی وه‌ده‌ستهیَنان و پراكتیزه‌كردنی ده‌سه‌لاَتی هیَز به‌پیَی پره‌نسیپ و پیَوه‌ری دانپیانراو و قبوڵكراو وه‌ریگرتووه‌. • حكومه‌ت ئه‌و ده‌سته‌یه‌ كه‌ ده‌سه‌لاَتی هه‌یه‌ یاسا ده‌ربكات و بیانسه‌پیَنیَ. هیَزی سیاسی رسته‌ به‌ناوبانگه‌كه‌ی سامویَل گۆمپه‌رز "دۆسته‌كانت خه‌لاَت بكه‌ و دوژمنه‌كانت سزا بده‌" باس له‌ دوو جۆر له‌ پیَنج جۆره‌كه‌ی هیَز ده‌كات كه‌ زانایانی ده‌رونناسی كۆمه‌لاَیه‌تی باسیان لیَوه‌ ده‌كه‌ن، یاخود با بڵیَن هیَزی هانده‌ر incentive power (ده‌سه‌لاَتی خه‌لاَتكردن) و هیَزی خورتی coercive power (ده‌سه‌لاَتی سزادان). هه‌رسیَ هیَزه‌كه‌ی تریش له‌م دووانه‌ هه‌ڵده‌قوڵیَن. هیَزی شه‌رعیانه‌، هیَزی پۆلیس یاخود ناوبژیوان، ئه‌و ده‌سه‌لاَته‌یه‌ كه‌ به‌ تاكیَك به‌خشراوه‌ و به‌و پیَیه‌ ده‌توانیَ پیَوه‌ری هه‌ڵس و كه‌وته‌كان بسه‌پیَنیَ. هیَزی شه‌رعیانه‌ له‌ هیَزی خورتی ئه‌چیَ به‌وه‌ی كه‌ هه‌ڵس و كه‌وتی نابه‌جیَ به‌ غه‌رامه‌ یاخود سزایه‌كی تر سزا ده‌دات. هیَزی ناوبژیوان، هیَزیَكه‌ به‌ كه‌سانیَك ده‌به‌خشریَ له‌به‌ر چاكییان یاخود ده‌ستكه‌وته‌كانیان یاخود هه‌ڵویَسته‌كانیان. تیَركدرنی حه‌زی هه‌ستكردن به‌ ویَكچوون له‌گه‌ڵ ناوداریَك یا قاره‌مانیَك ئه‌وه‌ خه‌لاَتی ملكه‌چبوونه‌. هیَزی پسپۆر، هیَزیَكه‌ له‌ خویَندن یا ئه‌زموونه‌ سه‌رچاوه‌ی گرتووه‌. زۆر جار جیَبه‌جیَكردنی ریَنماییه‌كانی راهیَنه‌ریچكی به‌ئه‌زموون سه‌ركه‌وتنی لیَ به‌رهه‌مدیَ وه‌ك خه‌لاَت. هیَزسپۆران به‌ بارودۆخه‌كانه‌وه‌ به‌نده‌، چونكه‌ نه‌شته‌گه‌ریَكی میَشك ناتوانیَ بۆرِیه‌كانی ئاوی ماڵه‌كه‌ت بۆ چاك بكاته‌وه‌. == ده‌سه‌لاَت و شه‌رعیه‌ت == ماكس ویَبه‌ر سیَ سه‌رچاوه‌ی شه‌رعیه‌ت بۆ ده‌سه‌لاَت ده‌ستنیشانكردووه‌ كه‌ به‌ (پۆلینكردنی سیَ لایه‌نه‌ی ده‌سه‌لاَت) ناسراوه‌. هه‌روه‌ها سیَ هۆی پیَشنیار كردووه‌ كه‌ له‌به‌ر چی خه‌ڵك ئه‌و فه‌رمانانه‌ی كه‌ پیَیان ده‌دریَ جیَبه‌جیَ ده‌كه‌ن: '''ته‌قلیدی''' ده‌سه‌لاَته‌ ته‌قلیدیه‌كان پشتیوانیان هه‌یه‌ چونكه‌ به‌رده‌وامن و پشتیوانی له‌ به‌ها هه‌بووه‌كان و حاڵی حازر status quo ده‌كه‌ن. ده‌سه‌لاَتی ته‌قلیدی دریَژترین میَژووی هه‌یه‌. كۆمه‌ڵگه‌ی باوكسالاری (و له‌وه‌ش ده‌گمه‌نتر دایكسالاری) سه‌رچاوه‌ی پاشایه‌تی بۆماوه‌یین كه‌ تیایاندا ده‌سه‌لاَت وه‌چه‌كانی سه‌ركرده‌كانی پیَشوو ده‌درا. شویَنكه‌وتوانیش ملكه‌چی ئه‌مجۆره‌ ده‌سه‌لاَته‌ ده‌بن چونكه‌ ده‌ڵیَن "ئیَمه‌ هه‌ر فیَری ئه‌م شیَوازه‌ بووینه‌". نمونه‌ی ده‌سه‌لاَتدارانی ته‌قلیدی پادشاكان و شاژنه‌كانن. '''كاریزمایی''' ده‌سه‌لاَتی كاریزمایی بۆ جوانی روح سوكی كه‌سیَك یاخود هیَزی كه‌سایه‌تی تاكیَك ده‌گه‌رِیَته‌وه‌ (بۆ نمونه‌ی هه‌ره‌ توندرِۆ بروانه‌ كه‌سایه‌تی په‌رستن). رژیَمه‌ كاریزماییه‌كان به‌ ته‌مه‌ن كورتی ناسراون و به‌ده‌گمه‌ن له‌پاش مردنی ئه‌و كه‌سانه‌ی به‌ریَوه‌یان ده‌به‌ن ده‌میَنن. '''یاسای- هوشیارانه‌''' ده‌سه‌لاَته‌ یاسایی و مه‌عقوله‌كان تواناكانییان له‌ سه‌پاندنی هه‌ڵس و كه‌وت له‌و پۆسته‌ی كه‌ هه‌یانه‌ وه‌رده‌گرن. ئه‌وجۆره‌ ده‌سه‌لاَته‌ پیَویستی به‌ ملكه‌چی بۆ پۆسته‌كه‌ نه‌ك بۆ خاوه‌ن پۆسته‌كه‌ بن. دیموكراسییه‌ مۆدیَرنه‌كان نممونه‌ی رژیَمه‌ یاسایی هۆشیاریانه‌ن. [[Kategorî:soranî]] 6686 36527 2006-07-25T09:12:41Z Erdal Ronahi 2 Ne li vir! 6688 53988 2006-10-23T17:50:18Z Luqman 401 '''Hesana''', gundekî yê asûrî (Assyrîan) bû kû li Navçeya [[Silopî|Silopîya]] û di qontara çîyayê [[Cûdî]] de dijîyan. Ev miletê Asûrî û Kurdên Misilman di ser hevdu de diçûn û dihatin û ne li dijî hevdu bûn, wekî gelek caran ev tête gotin. Ev gundekî gelek xweş bû; dehil, rez, av, kanî, erd, milk û pezên wan hebûn. Herweha di gundên Asûrîyan tinê de ev Şal û Şapigên cilên Kurdî dihatin çêkirin. Divê bête zanîn ku Asûrîyan gelek arîkarîya miletê Kurd û Tarîx û Kultura Kurdan kirine û herweha miletê [[Axa Mezopotamya]] ne. Kilîseyek û Xwendegeha gundê Hesana jî hebû û ji berê û pêde xwenda bûn. Ew gundê Asûrî piranîya wan li Stembul Ewropa jî jîyana xwe berdewam dikirin. Bes wekî gelek gundên navçeya Silopî`ya ev gund jî bi destê rejima Tirk hat di salên 1995 an de xirakirin û hat valekirin. Hemî revîyan û weke gelek Kurdan li Cîhanê belav bûn. Gelek ji Asûrî`yan çûn bajarên wekî Stembul û bes behra bêhtir çûne Ewropa û Elmanya. Gelek ji van miletê Axa Mezopotamya li paytextê Elmanya Berlîn û gelek bajarên din yên Elmanya dimîn in. Îro hiskê Aûrî, Ermenî anjî Kurdên Êzidû û Misilman jî bin, hemî jî bûne Koçberên sedsalî. Weke tête zanîn heta niha 4.000 gundên Kurd, Asûrî û Ermenîyan di Axa Mezopotamya de ji alîyê dewleta Tirkî ve hatine xirakirin û wêrankirin. ==Girêdanên derve== *[http://www.silopi.net.tc][[Silopî]] [[kategorî:Gundê Silopiyê]] 6695 52307 2006-10-16T11:54:06Z Luqman 401 '''Helobelo''', gundekî girêdayî navçe [[Wêranşar]] a ser bi [[Riha|Rihayê]] ve ye. Dibe ko ji bêjeyên helo ([[Qertel]]) û bel pêk hatibe. Yanî qertelê bel. [[kategorî: Gundê Wêranşarê]] 6696 48569 2006-09-28T07:40:32Z 80.141.100.36 image under new name on commons [[Image:Granizo.jpg|thumb|Hebek Zîpik]] [[Image:Hailstorm.jpg|thumb]] [[Image:Queensland HailStorm 260305.JPG|thumb]] '''Zîpik''', heb an perçeyên qeşayê ko ji hewa dibarin in.. Mezinahiya perçeyen cûda cûda ye. Dema mij an buxar li bilindahiyên ezman ji nişka ve dicemide ev perçeyên qeşayê (bûz) pêk tên. Li jorê di nav ewran de carina dilopên [[baran]]ê diqerisin, dibin qeflayên wekî nokan û dibarin. Ji wan re dibêjin zîpik. Zîpik bêtir [[bihar]] û [[havîn]]an dibare. Ji zîpika libgir re dibêjin [[teyrok]]. Teyrok di dema tavên xurt û [[brûsk]]î de tên xwarê. Teyrok zerareke mezin didin sebze û mêweyên nû. Zîpika ku libên wê hûr in, jê re dibêjin gijlok an jî xilorîk. Di devokên kurdî ji zîpik, [[terze]] jî tê gotin. Bide ber: *[[baran]] [[Kategorî:Hewanasî]] {{kurt}} [[cs:Kroupy (meteorologie)]] [[da:Hagl (nedbør)]] [[de:Hagel]] [[en:hail]] [[es:Granizo]] [[eo:Hajlo]] [[fr:Grêle]] [[it:Grandine]] [[he:ברד]] [[nl:Hagel]] [[ja:霰]] [[no:Hagl]] [[nn:Hagl]] [[pl:Grad]] [[simple:Hail]] [[sv:Hagel]] [[th:ลูกเห็บ]] 6697 56429 2006-11-14T10:41:27Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Kreis.png|right]] '''Gilover''' an girover di [[Geometrî|geometriyê]] de tişteke ku di dirûvê gogê de ye. [[Kategorî:Geometrî]] [[de:Kreis]] [[en:circle]] 6698 56422 2006-11-14T10:36:06Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Gilover]] #redirect[[Gilover]] 6701 sysop 22441 2005-12-04T15:35:08Z Diyako 273 Nîşan bide rûpelên bi pêşgira: 6702 sysop 48740 2006-09-30T00:24:38Z Webmaster 3 Bîra vê rûpelê jêbîbe ? $1 6705 sysop 22664 2005-12-05T14:14:43Z Diyako 273 Dem û rêkewt 6708 sysop 22471 2005-12-04T17:22:27Z Diyako 273 goh nede hîşyaran! 6735 sysop 40208 2006-08-16T08:51:42Z Bangin 450 Kategorîyên tên xwestin 6736 sysop 40174 2006-08-16T08:13:12Z Bangin 450 $1 x $2 6737 21067 2005-11-10T22:37:05Z Erdal Ronahi 2 '''Pelîn''' kovareke edebî ye ku li [[Stenbol|Stenbolê]] ji aliyê [[weşanxaneya Dozê]] ve dihat çapkirin û li hemû bajarên kurdan û Ewropayê dihat belavkirin. Kovara ku bi edîtoriya [[Îbrahîm Seydo Aydogan]] ve derdiket û ji çar perçeyên Kurdistanê û ji Ewropayê gellek nivîskar bi ser hev de anîn, bi tenê pênc hejmar dan çapkirin û berî çapa hejmara şeşan ji ber nebûna derfetên aborî weşana xwe da sekinandin. Xwedî û berpirsiyarê wê yê fermî [[Ahmet Zekî Okçuoglu]] bû. Di her hejmara kovarê de, weke prensîb, hevpeyvînek bi nivîskar, lêkolîner an jî hunermendekî kurd re û rexneyeke edebî li ser berhemek kurdî hebû. Kovarê herweha cih da gellek nivîskarên ciwan jî û cih da nivîskarên berê jî. Yak ji wan kovaran bû ku xwast dîwarên polîtîk ji nava nivîskarên kurd rake. Ji ber wê, di nava nivîsikarên wê de kesên ji fraksiyonên cuda jî hebûn. Hin beşên wergera romana Orhan Pamûk ya bi navê "[[Navê Min Sor e]]" û beşê romana [[Mehmed Uzun]] a bi navê "[[Hawara Dîcleyê]]" yê yekem cara peşîn di vê kovarê de çap bûn. Kovarê cih da wergerên helbest û çîrokan jî (ji tirkî û ji frensî), lê betir nivîsên pexşanî yên weke çîrok, nirxandin û ceribandin bi pêş ve derdixist. Herweha, di her hejmara wê de, beşekî danasîna berhemên kurdî yên nûçapbûyî jî hebû. Zimanekî kovarê yê têkûz hebû û di hilbijartina nivîsan de xwedî pîvan bû. Kovar bi bergeke rengîn û çapeke bi qalîte derdiket pêşberî xwendevanên xwe. Di kovarê de hin nivîsên [[Celadet Bedirxan]] û [[Kamûran Bedirxan]] yên li ser ziman û edebiyatê ji Hawarê wergirtin û ji nû ve dan çapkirin. [[kategorî:kovar]] 6738 21066 2005-11-10T22:33:45Z Erdal Ronahi 2 '''Nilufer Akbal''' stranbêjeke kurd e. {{kurt}} [[kategorî:hunermend|Akbal]] 6741 21072 2005-11-10T22:54:44Z Erdal Ronahi 2 Pishtiwanani Îslam la Kurdistan çû cihê Piştiwananî Îslam le Kurdistan #REDIRECT [[Piştiwananî Îslam le Kurdistan]] 6742 21073 2005-11-10T22:55:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Piştiwananî Îslam le Kurdistan]] 6744 21077 2005-11-11T01:06:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kirmanşan]] 6745 21079 2005-11-11T01:07:10Z Hejaro 50 Saîdê Hemo çû cihê Seîdê Hemo: Min xeletî existibî di sernav de. Sipas #REDIRECT [[Seîdê Hemo]] 6746 37319 2006-08-02T21:07:47Z YurikBot 242 robot Adding: [[no:Piranshahr]] '''Pîranşar''' (an Xanê an jî Xanwê) bajareke li [[Rojhilata Kurdistanê]] li [[parêzgeh]] a [[Azerbaycana Rojava]] ya [[Iran]]ê, nêzîke sînora [[Iraq|Iraqê]] ye. ==Girêdanên derve== *[http://www.piranshar.com Malpera Pîranşar] *[http://www.piranshar.com/nexshe.htm Nexşe] [[kategorî:bajar]] {{bajar kurd}} {{kurt}} [[de:Piranshar]] [[en:Piranshahr]] [[fa:پیرانشهر]] [[fr:Piranshahr]] [[no:Piranshahr]] 6747 21082 2005-11-11T01:10:59Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Seqiz]] 6748 21084 2005-11-11T01:12:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Zimanê lorî]] 6750 56089 2006-11-12T23:46:15Z Erdal Ronahi 2 '''Xerbik''', xaniyê li hewşê ko wek embar (depo) ji bo ardû û arban û [[genim]] û hwd. û ciyê xarin pêjandinê tê bi kar anîn. Ji bo çêkirina xwarinê [[tifik]] li xerbik heye. [[Kategorî:çand]] 6752 65550 2007-01-20T10:56:34Z Luqman 401 '''Lem''', şitla û darika hin sebzeyên wek lema [[zebeş]], [[petêx]],lema [[îsot]], [[bacan]] û [[fringî|fringiyan]]. {{kurt}} [[Kategorî:nebat]] 6753 65572 2007-01-20T12:30:18Z Luqman 401 [[Wêne:Kitchen Funnel.jpg|thumb|mastêrk]] Mastêrk, kovikeke ko bo veguhastina lîkîtên wek [[mazot]] û [[benzîn]] ji qabekê bo qabek ko devê wê teng û piçûk e. {{kurt}} [[Kategorî:amûr]] {{wîkîferheng|mastêrk}} 6755 25738 2006-01-27T12:57:51Z Erdal Ronahi 2 '''Xirafa''' taxeke [[Qoser]]ê ye ko li ser rêya [[Erad]]ê ye. {{kurt}} [[category:Tax]] 6756 53697 2006-10-22T13:03:00Z Zeki 614 '''Girbeşk''' ( bi tirkî: ''Altintoprak'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 6758 54587 2006-10-26T10:04:44Z 83.26.135.100 /* Girêdanên derve */ [[Wêne:Azureus.png|left]] [[Wêne:Azureus 2.3.0.6 screenshot.png|thumb]] '''Azureus''' clienteke ji bo protokola [[BitTorrent]] e. Azureus bi [[Java]] hat nivîsandin. Azureus [[nivîsbariya azad]] bin [[GPL]] ye. ==Girêdanên derve== {{commons|Azureus}} *[http://azureus.sourceforge.net/ Rûpela projeya Azureus] * [http://www.torrentmania.info/ Azureus] Azureus Mods Download [[kategorî:Nivîsbariya azad]] [[ar:أزورس]] [[cs:Azureus]] [[da:Azureus]] [[de:Azureus (Filesharing-Client)]] [[en:Azureus]] [[es:Azureus]] [[fi:Azureus]] [[fr:Azureus]] [[he:אזורוס]] [[hu:Azureus]] [[it:Azureus]] [[ja:Azureus]] [[nl:Azureus]] [[no:Azureus]] [[pl:Azureus]] [[pt:Azureus]] [[ru:Azureus]] [[sv:Azureus]] [[th:Azureus]] [[tr:Azureus]] [[vi:Azureus]] [[zh:Azureus]] 6760 39224 2006-08-13T16:35:16Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako '''Şemamok''' kovareke zarokan ku bi [[zimanê kurdî|kurdî]] ji aliyê Şaredariya Surê ya Diyarbakirê ve hate çapkirin e. Kovar bi qasî 10 hezar heban hate çapkirin û belaş li zarokan hate belavkirin. Xebatkarên [[Şaredariya Surê]] 10 hezar kovar bi mekîneyan birin cem sazî û dezgeyên [[Amed|Diyarbekirê]] da ku li zarokan were belavkirin. [[kategorî:kovar]] 6761 47480 2006-09-14T16:06:44Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Serekani.png|right]]'''Serêkanî''' an bi tirkî ''Ceylanpınar'' navçeyeke [[Riha|Rihayê]] ye. {{kurt}} [[kategorî:navçeya Rihayê]] 6762 47287 2006-09-12T17:33:28Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Serêkanî, Riha]] #redirect [[Serêkanî, Riha]] 6763 21103 2005-11-11T17:05:02Z Erdal Ronahi 2 6764 47286 2006-09-12T17:33:14Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Serêkanî, Riha]] #redirect [[Serêkanî, Riha]] 6765 21109 2005-11-11T18:32:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Weşanên Avesta]] 6766 21110 2005-11-11T18:33:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Weşanxana Apec]] 6768 21130 2005-11-12T17:26:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Seîdê Hemo]] 6770 21181 2005-11-15T02:29:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Zêdkan]] 6771 53440 2006-10-20T14:35:31Z Luqman 401 '''Hemzikyan''', [[gund]]ekî navçe [[Zêdkan]] a bi ser [[Agirî]] ve ye. {{kurt}} [[kategorî:gundê Zedkanê]] 6772 51814 2006-10-14T16:33:09Z Erdal Ronahi 2 '''Remikyan''' gundekî bajarê [[Zêdkan]] (navça [[Agirî|Agiriyê]]) ye. {{kurt}} [[Kategorî:gundê Zêdkanê]] 6773 54397 2006-10-25T12:04:25Z Luqman 401 '''Xweşyan''', [[gund]]ekî navçe [[Zêdkan]] a bi ser [[Agirî]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:gundê Zêdkanê]] 6774 53540 2006-10-21T08:41:25Z Luqman 401 '''Xanzir''', [[gund|gundekî]] navçe [[Zêdkan]] a bi ser [[Agirî|Agiriyê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:gundê Zêdkanê]] 6775 53443 2006-10-20T14:39:39Z Luqman 401 '''Kaşesor''' [[gund]]ekî li herêmek li bakûrê [[Zêdkan]], li ser riya gundê [[Qopiz]] e. {{kurt}} [[Kategorî:gundê Zêdkanê]] 6777 25716 2006-01-27T12:28:12Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Zanîngeh]] [[Zanko|Zankoya]] yekemîn li [[Komara Federal a Almanya]]. Di sala 1965 an de avakirina wê hat qedandin. Zankoke grîng, bi nav û deng e. [[Kategorî:Zanîngeh]] 6778 61664 2006-12-25T18:16:44Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hu:Bochum]] '''Bochum''' (''Boxum'') bajarmezinekî [[Almanya]] li herêmê [[Ruhr]] e. {{kurt}} [[kategorî:bajar]] [[ar:بوخوم]] [[ca:Bochum]] [[cs:Bochum]] [[da:Bochum]] [[de:Bochum]] [[en:Bochum]] [[eo:Bochum]] [[es:Bochum]] [[et:Bochum]] [[fi:Bochum]] [[fr:Bochum]] [[he:בוכום]] [[hu:Bochum]] [[id:Bochum]] [[it:Bochum]] [[ja:ボーフム]] [[lv:Bohuma]] [[nds:Baukem]] [[nl:Bochum]] [[no:Bochum]] [[pl:Bochum]] [[pt:Bochum]] [[ro:Bochum]] [[ru:Бохум]] [[simple:Bochum]] [[sk:Bochum]] [[sv:Bochum]] [[tr:Bochum]] [[vo:Bochum]] [[zh:波鸿]] 6779 21191 2005-11-15T02:56:25Z Erdal Ronahi 2 '''Ruhr''' çemek li bakurê rojhilatê [[Almanya]] li eyaletê [[Bakûrê Rayn û Fallen a Rojhilat]] e. Navê xwe daye wî herêmî ku tê re dikishe. Ji ber ku komir li wir dihat û hê tê derxistin, di dîroka dewlemendbûna Almanya de cîhekî zef mezin digre. Çend bajarên mezin li gel Ruhrê ev in: [[Bochum]], [[Bottrop]], [[Dortmund]], [[Duisburg]], [[Essen]], [[Gelsenkirchen]], [[Hamm]], [[Herne]], [[Mülheim an der Ruhr]] û [[Oberhausen]] [[Kategorî:çem]] 6780 36376 2006-07-25T09:03:34Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Digit''' ji zimanê [[Latinî]] ye. Kurdiya wê "tilî" ye. Ji ber ku meriv bi tilliyên xwe dijimartin, ji jmaran re jî digotin tillî. '''Digital''' tiştek e, ku têkiliya wê bi tilliyan, ango bi jmaran ve heye. Di teknîkê de sinyalên analog, wek [[Elektrîk]], li jımaran tên wergerandin û dibin sinyalên jmarî. Ev sinyal bi [[CPU]] (Central Processing Unit, Yekbûna Navendî), an jî micro controller, cîhazên ku hemû karên di [[Compûter]]an de dikin, tên xwendin. [[Bername]] yên computeran bi rastî ev sinyalên digital in. [[Kategorî:teknolojî]] 6781 21157 2005-11-13T12:00:33Z Erdal Ronahi 2 Afişa Festîvala Tîyatroya Ankara Afişa Festîvala Tîyatroya Ankara 6782 21159 2005-11-13T18:03:36Z 85.105.33.71 alikari ji bo ma galaki lazima .am kurd nizanin bi zimane xwa binivisinin.ji ber ve yake galaki roj lazimın . 6784 21166 2005-11-14T20:08:13Z Kurdperwer 255 şêrko bêkes şêrko bêkes 6785 21167 2005-11-14T20:26:54Z Kurdperwer 255 6786 58811 2006-11-28T22:12:51Z 217.87.116.200 '''Qereyazî''' (Qeza, Gogsî, tr: ''Karayazı'') navçeyeke [[Erzirom|Erziromê]] ye. '''Qereyazi''' an '''Qeza''' nave wi ê heri kevin [[Bayraktar]]ê, mîlletê hereme '''Qeza''' diweje. Qeza bajereki lî herema [[Serhad|Serhade]] ê. Gelek heremeki bîlînd u sarê. Gele hereme hemû Kurden u bi [[zarave]] [[kurmancî]] qese dikin. ==Dîrok== Medeniyet bere İsa salen 300 e da hatiye çebun. Li ciheku diben Cuni nivisen pir qewn hatine ditin.Li ser navçeye hukme Orarti, Med, Pers, Roma, Bizans, Selçoqi u Osmaniyan derbas buye. Ji hereme gellek dengbej u stranbej derketine. Dengbeje meşur [[Şakiro]] ye. Şakiro bi xwe Patnos'eye ema jiyana xwe li Qereyaziye qıriye. ==Lînkên derve== * http://karayazi.biz [[Kategorî:Navçeya Erziromê]] 6787 50434 2006-10-10T16:56:25Z Erdal Ronahi 2 '''Aşqele''' bajareki lî Navbera [[Erzingan|Erzinganê]] U [[Erzirom|Erzîrome]] ê. Li Eşqele [[Tirk]] u [[Kurd]] hene, Kurd bî [[Zarave]] [[Kirmanckî]] qese dikin. [[kategorî:navçeya Erziromê]] 6788 25726 2006-01-27T12:35:01Z Erdal Ronahi 2 '''Çiyayê Gewrik''' çiyayekî lî herêma [[Goksî]] yê. {{kurt}} [[Kategorî:Çiya]] 6790 21179 2005-11-15T02:28:48Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Zêdkan]] 6791 21185 2005-11-15T02:47:55Z Erdal Ronahi 2 Gogsi çû cihê Qeza #REDIRECT [[Qeza]] 6792 21188 2005-11-15T02:49:19Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Qeza]] 6793 21193 2005-11-15T03:03:42Z Erdal Ronahi 2 Logoya Rêxistina Mafên Mirovan li Kurdistanê Logoya Rêxistina Mafên Mirovan li Kurdistanê 6794 53294 2006-10-19T17:28:35Z Erdal Ronahi 2 malper [[Wêne:Logo rmmk.gif|right|RMMK]] '''Rêxistina Mafên Mirovan li Kurdistanê''' li [[rojhilata Kurdistanê]] hat afirandin. ==Lînkên derve== * [http://www.insaniyet.com insaniyet.com], malpera RMMK'yê [[kategorî:Sazî]] 6795 21195 2005-11-15T03:05:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rêxistina Mafên Mirovan li Kurdistanê]] 6796 39388 2006-08-13T16:40:26Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi *Çiyayê [[Agiriyê Mezin]] *Bajarê [[Agirî]] *[[Agirî (rojname)|Agirî]], Rojnameya [[PDK-Î]] {{cudakirin}} 6797 21198 2005-11-15T03:12:06Z Erdal Ronahi 2 '''Agirî''' rojnameya [[Partiya Demokratik a Kurdistana Îranê|PDK-Îran]] e. ==Girêdanên derve== *[http://www.kurdistanmedia.com/Kurmanci/kurmanci.php Malpera Agirî] [[kategorî:rojname]] 6798 44363 2006-08-30T20:57:49Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Çiyayê Agirî]] 6799 21201 2005-11-15T03:19:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Demoqratî Kurd Li Sûrya]] 6800 39351 2006-08-13T16:38:53Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:PDKS.jpg|thumb|P.D.K.S.]] '''Partiya Demoqratî Kurd Li Sûrya''' şaxa [[PDK]] li [[Sûriyê]] ye. {{kurt}} [[kategorî:Partî (Kurdistan)]] [[Kategorî:Partî (Sûriye)]] 6801 21204 2005-11-15T03:22:09Z Erdal Ronahi 2 6802 37541 2006-08-05T05:27:07Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Mahmûd Lewendî]] 6803 56245 2006-11-13T16:20:42Z Erdal Ronahi 2 '''Kamal Mavane''' di sala 1968an de li bajarê [[Urmiyê]] -li kêleka gola Urmiyê, li Rojhelatê Kurdistanê ji dayîk bû. Mavane li [[Swêd|Swêdê]] li [[Unîversîteya Uppsalayê]] beşê Zimanzaniya Kompyuter (Computational Linguistics) û [[zimanê kurdî]] xwendiye. Di [[Dibistana Kurdî]] de cih digire. [[Kategorî:zimannas|Mavane, Kamal]] 6804 64578 2007-01-14T14:51:23Z Luqman 401 [[Wêne:800px-Bodleian J2 fol 175 Y 28 1.jpg|thumb|200px|[[Yesna]] 28.1]] ''Ji bo wateyên din yên "Avesta", bibîne: [[Avesta]]'' ---- '''Avesta''', [[pirtûk|pirtûka]] pîroz a [[Zerdeşt]] e. {{kurt}} [[Kategorî:Pirtûk]] [[Kategorî:Ol]] [[Kategorî:Dîrok]] [[ca:Avesta]] [[de:Avesta]] [[en:Avesta]] [[eo:Avesto]] [[es:Avesta]] [[fa:اوستا]] [[fi:Avesta]] [[fr:Avesta]] [[gl:Avesta]] [[hu:Aveszta]] [[it:Avesta]] [[ja:アヴェスター]] [[nl:Avesta (literatuur)]] [[pl:Awesta]] [[pt:Avesta]] [[ru:Авеста]] [[sv:Avesta (religiös skrift)]] [[tg:Авесто]] [[th:คัมภีร์อเวสตะ]] [[tr:Avesta]] [[uk:Авеста]] [[zh:波斯古经]] 6805 21213 2005-11-15T03:47:45Z Erdal Ronahi 2 ji http://www.christusrex.org/www1/pater/JPN-kurmanji.html ji http://www.christusrex.org/www1/pater/JPN-kurmanji.html 6806 66127 2007-01-23T13:13:22Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: ang, ar, arc, bat-smg, be, bg, ca, chr, cs, csb, cu, da, el, en, eo, es, et, fi, fiu-vro, fj, fo, fr, fur, gd, gl, got, he, hi, hr, hsb, hu, hy, id, io, is, it, ja, jv, ka, ko, kw, la, li, lt, mi, mk, my, nah, nds, nds-nl, nl, [[Wêne:Baveme.jpg|thumb]] '''Bavê me''' duayeke girîng a [[Xiristiyan|Xiristiyanan]] e. ==Girêdanên derve== *[http://www.christusrex.org/www1/pater/JPN-kurmanji.html Bavê me bi kurmancî] *[http://www.christusrex.org/www1/pater/JPN-kurdi.html Bavê me bi soranî]] [[Kategorî:dua]] [[als:Vaterunser]] [[ang:Fæder ūre]] [[ar:الصلاة الربيّة]] [[arc:ܨܠܘܬܐ ܡܪܢܝܬܐ]] [[bat-smg:Tėve Mūsų]] [[be:Ойча наш]] [[bg:Отче наш]] [[ca:Parenostre]] [[chr:ᎣᎩᏙᏓ ᎦᎸᎳᏗ ᎮᎯ]] [[cs:Otčenáš]] [[csb:Òjcze Nasz]] [[cu:Lord's Prayer]] [[da:Fader vor]] [[de:Vaterunser]] [[el:Κυριακή προσευχή]] [[en:Lord's Prayer]] [[eo:Patro Nia]] [[es:Padre nuestro]] [[et:Meieisapalve]] [[fi:Isä meidän]] [[fiu-vro:Mi Esä]] [[fj:Na Masu]] [[fo:Faðir vár]] [[fr:Notre Père]] [[fur:Pari Nestri]] [[gd:Ùrnaigh an Tighearna]] [[gl:Noso Pai]] [[got:𐌰𐍄𐍄𐌰 𐌿𐌽𐍃𐌰𐍂/Atta Unsar]] [[he:תפילת האדון]] [[hi:विनय से स्वामी]] [[hr:Oče naš]] [[hsb:Wótčenaš]] [[hu:Miatyánk]] [[hy:Հայր Մեր]] [[id:Doa Bapa Kami]] [[io:Patro nia]] [[is:Faðir vor]] [[it:Padre Nostro]] [[ja:主の祈り]] [[jv:Kanjeng Rama]] [[ka:Lord's Prayer]] [[ko:주님의 기도]] [[kw:Pader]] [[la:Pater noster]] [[li:Oze vader]] [[lt:Tėve mūsų]] [[mi:Inoi a te Ariki]] [[mk:Оче наш]] [[my:Lord's Prayer]] [[nah:Totahtzin]] [[nds:Vadderunser]] [[nds-nl:Oenzevaoder]] [[nl:Onzevader]] [[no:Fader vår]] [[pag:Ama Mi]] [[pl:Ojcze nasz]] [[pt:Pai Nosso]] [[qu:Yayayku]] [[ro:Rugăciunea domnească]] [[roa-rup:Tatã a nostru]] [[ru:Отче Наш]] [[sk:Otčenáš]] [[sl:Očenaš]] [[sq:Ati ynë]] [[sr:Оче наш]] [[st:Lord's Prayer]] [[sv:Herrens bön]] [[ta:கிறிஸ்து கற்பித்த செபம்]] [[th:การอธิษฐานของศาสนาคริสต์]] [[tl:Ama Namin]] [[uk:Отче наш]] [[vo:Pleked Söla]] [[zh:主禱文]] 6807 21217 2005-11-15T04:09:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Fewzî Bîlge]] 6808 21219 2005-11-15T04:12:15Z Erdal Ronahi 2 '''Zahîr Kayan''' [[wênesaz|wênesazekî]] kurd e. ==Girêdanên derve== *[http://www.amidakurd.com/Pes_ZKayan.html Pêşangeha Zahîr Kayan] {{kurt}} [[Category:Wênesaz|Kayan, Zahîr]] 6809 21222 2005-11-15T04:34:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Culemêrg]] 6810 63786 2007-01-08T23:06:37Z Erdal Ronahi 2 /* Dîrok */ '''Şemzînan''' (tr: ''Şemdinli'') yêk ji navçeyên [[Hekarî]] ye. Nawê navenda bajêr [[Nawşar]]e. ==Dîrok== *Di 1884 [[serhildana Şemzinan]] *Di [[15'ê tebaxê 1984'a]]n de [[tekoşîna çekdarî]] ya [[PKK]] di Şemzînan de dest pê kir. *Di mijdara 2005'an gele Şemzînan [[serhildan|serhildanek]] pêk anî. [[Bûyerê Şemzinan]] ==Navdar== *[[Şêx Ubeydûllahê Nehrî]] *[[Qahir Bateyî]] *[[Seferî Yilmaz]] ==Gund== {| | valign="top" | *[[Harûna]] *[[Helanê]] *[[Dêman]] *[[Bembo]] *[[Sûrûnûs]] *[[Bay]] *[[Derebanî]] *[[Şebetan]] *[[Bişems]] *[[Bentûr]] | | valign="top" | *[[Bedew]] *[[Nugaylan]] *[[Baroş]] *[[Bêdaw]] *[[Bezenî]] *[[Bedkar]] *[[Herkî]] *[[Bîgalta]] *[[Bêsosin]] *[[Kelît]] | | valign="top" | *[[Rûbarok]] *[[Girana]] *[[Rizî]] *[[Biskan]] *[[Beruh]] *[[Mavan]] *[[Gerepêç]] *[[Suni]] *[[Benevik]] *[[Ewliyan]] | | valign="top" | *[[Nehrî]] *[[Şavlirta]] *[[Masûrî]] *[[Garê]] *[[Şêxan]] *[[Bedgaruk]] *[[Katuna]] *[[Şikeftan]] *[[Dêman]] *[[Dûrê]] |} {{kurt}} [[Kategorî:Navçeya Culemêrgê]] [[arc:ܫܲܡ̱ܣܕܝܼܢ]] [[en:Şemdinli]] [[tr:Şemdinli, Hakkari]] 6811 21225 2005-11-15T04:39:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[15'ê gelawêja 1984'an]] 6812 21226 2005-11-15T08:51:08Z Erdal Ronahi 2 6813 21227 2005-11-15T08:54:42Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Ihd.gif|right|Logo ya IHD]] '''Komela Mafên Mirovan''' (tr:''İnsan Hakları Derneği'', İHD) komeleyeke ku di [[Tirkiye|Tirkiyê]] de [[mafên mirovan]] diparêze ye. Komele di sala [[1986]]'an de hat afirandin. Serokê IDH [[Yusuf Alataş]] e. [[kategorî:sazî]] 6814 21228 2005-11-15T08:55:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Komeleya Mafên Mirovan]] 6815 21229 2005-11-15T08:55:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Komeleya Mafên Mirovan]] 6816 21230 2005-11-15T08:55:55Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Komeleya Mafên Mirovan]] 6817 21234 2005-11-15T09:14:30Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Logo mha.gif|right|MHA]] '''Ajansa Nûçeyan Mezopotamya''' (MHA) ajanseke nûçeyan bin navenda li [[Almanya|Almanyayê]] bû. Di îlona 2005 piştî erîşên dewleta Alman li hemberê [[Özgür Politika]], polîs êrîşê ser [[Weşanxaneya Mezopotamya]], Navenda muzîkê [[Mîr]] û ajansê, MHA hat girtin. [[kategorî:ajans]] 6818 21232 2005-11-15T09:11:28Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:Medya]] 6819 21233 2005-11-15T09:13:46Z Erdal Ronahi 2 6820 21236 2005-11-15T09:17:47Z Erdal Ronahi 2 *[[Mezopotamya]], welat *[[Mezopotamya TV]], TV *[[Navenda Çanda Mezopotamya]] *[[Ajansa Nûçeyan Mezopotamya]] *[[Weşanxaneya Mezopotamya]] {{cudakirin}} 6821 30415 2006-04-10T18:10:00Z Diyako 273 {{Kultur_Kurd}} '''Govend''' [[dans]]a folklorik an xomali ya kurdî ye. Çend govend: *[[Delîlo]] *[[Bablekan]] *[[Çepkî]] *[[Çepik]] *[[Sêling]] *[[Klîçe]] {{kurt}} [[Kategorî:folklor]] [[en:Kurdish dance]] [[fa:رقص کردی]] 6824 40251 2006-08-16T11:43:15Z Erdal Ronahi 2 '''Sêling''' yek ji [[govend|govendên]] hesantirîn e. {{kurt}} [[kategorî:govend]] 6826 38094 2006-08-11T18:36:32Z Luqman 401 {{çavlêgerandin}} Gundê '''Banêhebanê''' bi navçeya [[Merdîn|Merdînê]] bi [[Kerboran|Kerboranê]] girêdayî ye. Gündeki piçûk bû li pir şirinbu, dahlu avu bırkeve zahf xweşbun.Çiya e ve bı dare mazi u bı dare sımaqe şenbu.Tama tırhe ve i taifi 40 sala he dı ber dınanemındeye...Dı neqebeyna şıkeftıka u qavaqa u küpras deye lı dorave gülbiş u botıje heye. Bı aşira basqılva te naskerın.LI MIXABIN geleki balkeşe iro geleka jı vanaka hebunaxwe vındakıriye.Jıber ku her nimet bi insana hena ,ku insan jı vedere hata koçberkırın nımet ji pıre koçberbun u hebuna xwe vındakırın. Vexte mıhov jı kerboran derdıket jı aliye sere kıryava ber bı mıdırsafa va u ber bı aşı kevır,ber bı nuvala aşava dıçuvi ,ev sıpindare bılınd ev hejire bınati u ye ezraqi u bıhneke xweş u hinik leruve mıhov dıxıst mıhov xwe de beheşta dınya eda dıdit. Lı ser ve reya nuvala aşa 6 7 aş di şuğulin.jı sere kahni aşe mala ağe, aşe mala kosa,aşe sope, aşe kevır, aşe mala sıloğero...jıvara dahata gotın. He kavıle hınek jı va aşa hene.Mıhov sere kahniye xalastıke duvre dıgıhe ava dore, cıhe şahlulu bılbıla,qab qaba keve ribat,duvre günde şıkeftıka ava lata gevri hasreta dıla...Günde banehabane günde bavu kalema , cıhe şer u agitu veiya.Günde berxwedane bıngeha şehida, lı hembere zılmu koledara cıhe cangevara...Dı dirokeda tüccara serıxwe lı ber zılmu neheqiye netevandiye. Ne cerdavani ne hilevani ne koledari qabul nekıriye.Gele ve her vext xerxwazu u jir u zaneye...Şuğulkerexwe mahbube dıle xalqıxweye u her tım lı ser piyaya. Le mıxabın hata velatıma xweşnebe BANEHABANE ji nema te sıhra bere...Hata aşiti çınebe denge romiya u çekdari nesekne tıder xweşnabe...SLAVE GERM JI JİRU ZANA U XWENDEWANA RA.....İDRİSE BANAHABANİ. 6827 21327 2005-11-18T01:56:47Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Aslikaqadir.jpg|thumb|Aslika Qadir]] '''Aslîka Qadir''' hunermernda kurd e. Aslîka Qadir sala [[1945]]an li gundê navça [[Axbaran|Axbaranê]] yê Elegezê (piştra ev gund ket nava sînorên navçên [[Elegez|Elegezê]], [[Aragas|Aragasê]] û [[Aragasotin|Aragasotinê]]) ji dayka xwe bûye. Piştî temamkirina dibistana gundê xwe ew salên 1963-1968an di fakûlteta Rojhilatzaniyê da ya [[Zanîngeha Yêrêvanê]] da perwerdebûna xwe bi cî tîne û gava perwerde, xwendina bilind distîne dibistaneke Yêrêvanê da dibe mamosta ziman û [[edebiyeta Ermenî]] û li vir digihîje posteke bilind û bi rûmet ya serwera beşa perwerdê. Piştî çend salan Aslîka qadir Wezareta Ermenistanê ya Ronkayê (perwerdê) da dibe mêdodîst (pispora karê mamostatiyê). Çawa piştî hilweşana [[Yekîtiya Sovyêtiyê]] li [[Ermenistan|Ermenistanê]] nijadperestan serî hildan û xwestin bi şikênandina ronakbîrên Kurd, ku yekîtiya miletê Kurd diparastin, dutîretiyê bixin nava olka Kurdên Ermenistanê ser bingeha cihêtiya olê Aslîka Qadir wek mêrekî çarquçikî piştgiriya hogirên xwe-ronakbîran kir û rê neda, ku kitêbên fêran wek yê bi navê “[[Zimanê êzdîkî]]” bên weşandinê. Aslîka Qadir mecbûr ma dawiya salên 90î ji Ermenistanê derkeve û li welatekî [[Ewropa|Ewropayê]] bi cî bibe. [[Kategorî:jin|Qadir, Aslîka]] [[Kategorî:hunermend|Qadir, Aslîka]] 6828 21252 2005-11-16T23:01:06Z Firat 308 Aslika Qadir Aslika Qadir 6829 36014 2006-07-24T10:42:18Z Sero 515 [[Wêne:Mutevelizade.jpg|thumb|Îsmail Hakki Mutevelizade]] [[1952]] de [[Çolîg]] de amê dinya. O lacî Evdilvahab Muteliyûn bi. Keyê Muteliyûn yew keyeo xanedan o. Wextî Osmaniyan de idarê Çolîg destî Muteliyûn de bi. Wext ke 1923 de semedî xelaskerdiwî kurdistana partiya “AZADΔ niyay rue, mesûlî Azdaî ê Çolîg keye muteliyûn ra Tayyib Ali bi. Îsmail hakki lise zi Çolîg de qedna û cuwa pey şi Ankara ADMMA- Yükseliş de wend. O wext ke ankara de bi, hêver yew mudeyo kilm komelê wendoxan [[ADYÖD]] de ca girot û [[Abdulah Öcalan]] û embazanî ey ya kar kerd, la cuwa pey înan abirya. Îsmail Hakki Ankara [[DDKD]] de zaf aktif kar kerd, heta îdareciyê na komel kerd. Ey ADMMA ra sey muhendisî makina qedna û amê Çolîg de Bayindirlik de xebitiya. Goreyî agahdariye Ebukat Osman Aydin Îsmail Hakki 1976 de bi endamî Partiya Karkerên Kurdistan (PKK- KIP). La na parti ne partiya Abdulah Ocalan`a. na partî embazani Dr.Şivan naybî rue. Ey myanî şar de sey DDKD – Devrimci Demokratlar ameni sinasnayiş. Ey heta darbeyi 12 elul 1980 [[KÎP]] de aktif xebatê siyasî kerd û merkez komiteyî na partî de cagirot. Îsmail Hakki 1982 de tepişiya û mehkemayî eskeriya de amê mahkimakerdiş. Ey endambiyayişî komite merkezî ê KÎP re 15 serr ceza girot û hende 8 serrî hepisxaneyî Diyarbekir de mend. O wext ke verradiya dewlet piyerê heqanî ey dest ra girotib. O zi zi mecbur mend dest bi mutehîtê kerd. Îsmail Hakki Çolîg de zaf ray geriya bindêst û emniyetî Çolîg de îfadeyî ey geriya. O 1995 de hêna tepişiya û hende 5 aşm Hepisxaneyanî Çolîg û [[Muş]] de mend. Îsmail Hakki çiray fek welatperiyê ra verranida, ey bênatê serranî 2000 -2002 de platformanî kurd de ca girot. Înan yew komisyon semedî ruenayişî yew partiya kurd niyabi rue. Îsmail Hakki zi myanî nê komisyon de ca girot. Bi xebatê nê komisyonan partiya [[HAK-PAR]] niyay rue. Îsmail Hakki îdarê HAK-PAR de ca nêgirot, la sey dostî HAK-PAR mend û piyerê kombiyayişanî HAK-PAR de ca girot.<br><br> Welatparezî kurd Îsmail Hakki Mutevelizade 05.10.2005 de Ankara de neweşxaneyî Îbnî Sîna de kanseri Pankreas re merd. Cenzay Îsmail Hakki 06.10.2005 de Çolîg –Duzagax de defa bî. Her cayi kurdistan re welatparezî amê defa kerdişî Îsmail Hakki de hedre bî. [[Category:zazakî]] 6830 21257 2005-11-16T23:29:55Z Firat 308 Îsmail Hakki Mutevelizade Îsmail Hakki Mutevelizade 6831 49461 2006-10-07T00:19:45Z 201.222.242.215 /* Girêdanên derve */ [[Wêne:Madhatsidovy.jpg|thumb|Madhat Kakeî]] Wênesazê '''Madhat Kakeî''' kurdê [[Germiyan]] e. Li sala 1954‘ê li [[Kerkûk]]‘ê ji diya xwe bûye. Li [[Bexda]]yê xwendina xwe ya li Zanîngehê, ya liser Hunerên Ciwan biriye serî (1970-1976). Jiber sûc û tawanên dagîrkeriya beesî, bêgav maye ku ji [[Kurdistan|Kurdistanê]] dûr bikeve. Li destpêka salên 80‘yî hatiye li [[Swêd|Swêdê]] bi cî bûye. Li nîvê salên 70‘yî, ta destpêka salên 80‘yî, dest bi xwendinek liser Hunerên Ciwan a li zanîngeha [[Madrîd]]‘ê kiriye. Piştî vê xwendinê, heyamek dirêj û bi tundî (kesîfî) karê hunermendiya wênekêşiyê kiriye. Di vî warî de bi serketiye. Ji lew re, wî hunera xwe li nîvê dunyayê gerandiye û bi vî awayî pêşkêşî gelê cîhanê civata hunermendî kiriye. Madhat Kakeî di warê hunera wênekêşiyê de bûye navek navneteweyî. Madhat Kakeî tabloyên xwe li mişe paytextên mezin ên cîhanê raxistine. Pêşangehên wî li Tokyo, Madrîd, Parîs, New York, Kopenhag û li Stockholm‘ê li galeriyên bi nav û deng hatine raxistinê. Berhemên wî, li Stockholmê li du galeriyên pir bi nav û deng û xwedî prestîj, wek galeriya Aronovitj û Liljevalls‘ê hatine raxistinê. Madhat Kakeî neha xwediyê 4 atêlyeyên li Tokyo, Parîs, Stockholm û li Silêmani‘yê ne. Vê payizê (2005) jî ewê li New York‘ê pêşangehek amade bike. Sala 2006‘ê jî, li Svenska Konstakademin pêşangeha teybetî ya Madhat Kakeî amade dibe. Rexnegîrên Hunerê, yên navdar, rexneyên ciwan liser hunera Madhat Kakeî kirine. Çend ji van rexnegîran: Ichi Hariu (japon), Antonio Guijarro (spanî), Erik Steffensen (danmarkî), û yên herî dawî, ne kêmtir ji Olle Granath (serkarê Muzexaneya Hevdem / Moderna Muséet) û Mats B, yek ji rexnegîrên herî navdar ê swêdî ye. ==Girêdanên derve== *[http://www.madhatkakei.blogspot.com] * www.madhatkakei.blogspot.com [[Kategorî:Wênesaz|Kakeî, Madhat]] 6832 21261 2005-11-17T00:10:34Z Firat 308 Madhat Kakeî Madhat Kakeî 6833 59498 2006-12-05T17:38:26Z Erdal Ronahi 2 {{yekkirin}} [[Wêne:Urfan.jpg|thumb|Urfan Alparslan]] '''Urfan Alparslan''', di sala 1945an de li bajarê Agirî, li gundê Mîrengiyê hatiyê dinyayê. Wî, xwendina xwe ya seretayî li wir xelas kiriye. Paşî di dibistana mamostatiyê de xwendina xwe domand. 1967an de dest bi mamostetiyê kir Di sala 1979an de ji bo Serokatiya Belediya Agirî bû berendam û bû serokê Belediya Agirî. Dema bû serokê belediyê li gora îmkanên xwe karûbar ji gel re dikirin, gel ew kir rêber û baweriya xwe pê anî. Hêzên dewletê her roj êriş û provakasyonên xwe zêde dikirin. Rojekê bi 75 hevalên xwe ve hat girtin. Paşî sûîqest çêkirin û ew birîndar bû. Êrişên qirêj tucaran Urfan Alparslan ji tekoşîna gelê wî paş de nehişt. Xebatên xwe yên gelêrî bi xebatên siyasî ve gireda û bi awayekî kollektîf digel hevalên xwe xebitî. Çend rojan beriya 12ê İlona 1980yî ji aliyê wezîrê hundirîn ve serokatiya belediyê ji Urfan Alparslan „hat sitandin“. 12ê Îlonê çêbû, bi biryara rêxistina xwe derbasî Kurdistana rojhilat bû. Urfan Alparslan û grubek hevalên wî ji bo dîtinên cûda ji rêxistina xwe dûrketin. PSKT.-Roja Welat ava kirin. Wan di 1986an de Tevgera Sosyalîsta Kurdîstanê (TSK) avakirin û bi biryara bilindkirina tekoşînê li ser axa welat li Rojhilata navîn cîh girtin. Urfan Alparslan, bi navê xwe yê din Kamilê Reşo, avakirin û parastina Kurdîstana serbixwe-azad û demokratîk ji xwe re kiribû armanc. Wî, bawer dikir ku şoreşa Kurdîstanê, encax dikare di riya tekoşîna çekdarî re bighîje serfiraziyê. Bi wê baweriyê di damezirandina Ordiya Rizgariya Kurdistanê (ORK) de cih girt û vegeriya welat. Urfan Alparslan û hevalên wî bi leşkerên Tirk û cehşên wan re di îlona 1988an da li sînorê Uludere-Beytuşebab dest bi şer kirin. Ew şerê wan 3ê Oktobera 1988an da li Uludere çiyayê Torisanê bi kîmyabarandina Tirkan bi dawî bû. '''Urfan Alpaslan''' (Serhat, Ararat, Kamilê Reşo) Endamê navendî ên TSK ([[Tevgera Sosyalist a Kurdistané]]) û Serokê Konseya Leşkerî ya bilind a [[Artêşa Rizgarîya Kurdîstan]] bû (Kürdistan Kurtuluş Ordusu Yüksek Askeri Konsey Başkanı) Urfan Alpaslan di sala 1945 an da li gundê [[Mirangî]] (Yurpınar) ya ku bi bajarê [[Agirî]] va girêdayîyê tê dinê. Li gundê xwe [[dibistan]]a seretayî dixwînê, piştra terê dibistana mamostetîye. Sala 1967 dibistanê xilas dike û dest bi mamostetîyê dike, ev 6 sal dikude. Sala 1973da li Stenbol ê dikeve Înstîtuya Ataturk a Perwerdeye (Istanbul Atatürk Eğitim Enstitüsû), vîya jî di sala 1975 an da diqedîne û cardin dest bi momostetîye dike. Di navbera salên 1975-1978 an da gelek caran tê sirgûn kirin. 1978 an da bi daxweziya xwe tere Agirî. 1979 da hilbijartina Şarederîyê da dibe namzetê PSKT ê û di vî hilbijartinê da dibe serokê bajare Agirî. Di vî demê da gelek tehdayî lê dibe, tê girtin, tê birîndar kirin. Piştî cûnta Leşkerî ya 12 Îlone ji welat derdikeve. Di sala 1984 an da ew û [[Zeki Adsiz]] tev bi hevalên xwe yên din ji PSKT ye diqetin û xeta TKSP-Roja Welat ava dikin, dûra ev xet di bin nave TSK (Tevgera Sosyalıst a Kurdistané) dest bi xebatê diki. Ji bo destpêkirina şerî çekdarî derbazî Rojhilata Navîn dibe. Di piştî perwerdeya leşkerî derbazî welat dibin û di 01.10.1988 de li çîyayê [[Sorisan]] di şer da şehîd dikeve. [[kategorî:Şehîd|Alpaslan, Urfan]] 6834 21265 2005-11-17T00:38:07Z Firat 308 Urfan Alparslan Urfan Alparslan 6838 21280 2005-11-17T19:16:06Z Erdal Ronahi 2 Banehbane çû cihê Banehabane #REDIRECT [[Banehabane]] 6839 45329 2006-09-04T07:53:42Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Silhedînê Eyûbî]] 6840 22002 2005-12-02T00:13:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Abdullah Ocalan]] 6841 21304 2005-11-17T22:15:47Z Erdal Ronahi 2 '''KÜRD-DER''' di 05. 03. 2005 hat damezrandin. Serokê KÜRD-DER [[İbrahim Güçlü]] ye. [[KURD-DER]] ji vê komelê cuda ye. {{kurt}} [[kategorî:komele]] 6842 21305 2005-11-17T22:17:19Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Komeleya Demokrasî û Çand û Hevgirtina Kurd ya Enqere]] 6843 21306 2005-11-17T22:18:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[KÜRD-DER (Diyarbakır)]] 6844 45330 2006-09-04T07:53:44Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Silhedînê Eyûbî]] 6845 21309 2005-11-17T22:35:07Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Îsa]] 6846 62321 2006-12-30T18:15:44Z Bangin 450 Revert to revision 58981 dated 2006-11-30 00:06:06 by Thijs!bot using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Wêne:Faravahar.png|thumb]] '''Zerdeştî''' oleke kevina Îranê ye. '''Afırandına mirovan''':"mirov jı sé demaran gihaye hev. *laş *hış *can e. laş; wında dıbi u dıbe ax. hış; ku bı xéra vi mirov dıkari qenci u xırabiyé jı hev bıdi ali u nasbıki.Can; ango rıh namıre u her dımine.jı bo kuştına laşé xwe xwedest dırıst nedaye u gelek gunehkari dıbine.u dıbéje ku;ew mirové ku xwe dıkuji,yeki jı leşkeré xéré kém dıki. Her weki dın navé xwedé lı gor felsefaya wi bı maneyake Diyalektiki ye. Xwedé ango [[Ahûra Mazda]]; aho ( ez ra cihan)mazda (xwedé )ye.ew té vé maneyé;wi da,çékır,afırand,yani wi xwe afırandiye.bı mana kurmanci mér u jın e. (nér u mé) yani Hurmız daweré xér. [[Ahriman]] dawré şeré ye.du hézén xurt dı cihané de hene XéR U ŞER. Li gor felsefaya [[Zerdeşt]] mirov hene evi ku mina rojé jı paş çiyan hılté u wek pıreke jı bo péşerojé dıréj dıbe u ronak dıde hawir doré xwe u dıçe ava. Mirov ne ewe,evi ku dı navré,mıtfax u tuwaleté wek lule avé kér té. dıvé mirov jı lat u put an durkeve,xwe jı derewan bıparéze,goşt nexwe.pey namusé xelké nekeve.dıziya malé xelké neke.bıxwine u jı nezaniyé xwe azad bıke u dı karé xwe de sıst nebe. dîsa Zerdeşt dıbéje: "ma çı ye va dér u mızgeft bıl goristanén xwedé" lé bellé :" mirovén dı réz de wek çemeki qıréj ın.mirové zana wek derya ne.wi çemé qıréj dıke hundıré xwe u pé xıra nabe". ... Zerdeşt dıbé: "Ez ewan ku péşerojé bı heq derdıxınin u yén çuyi xılas dıkın jı wan hez dıkım.Yén ku mın fahm nakın ez jı bo guhé wan ne dev ım. Ji bona mafé şerefa mın ew tışté ku hun dıbéjın hiç yek ji wan tuneye. ne dojeh ne jı bıhişt. qet tu jı jı tışteki metırse,cané te jı beri laşé te bımıri. "yén ku xırab radıkevın u şevé de şiyarın lı ser réyén wan derkevın " her weki dın jı lı ser Dewlet wisan dıbéje: "ma çı ye Dewlet,jı bo çı ye? cınawıré heri wahş u hov u sar u sartır dewlet e.Dewlet bı her zımani derew dıke u bı her haceti zor u zılm lı cıvaté dıke.dı dıné de tışti ne hevce dewlet e. Demé ku meri van regezén hızré ramaniya zerdeş dınéhre dıbine ku bıngehé kevnar a [[sosyalîzm|sosyalizmê]] pé ve gırédayiye.lı vır de gelek ramanén kur ji hene. yén ku xwere lı başiyé dıgerin dıkevın véré yé u lı du vé baweriyé dıçın.yén nezan u bé fam ji zagonên jiyané xıra dıkın u hım ji bo mırına xwe, hım ji jı bo mırına dinyayê dixebitin. [[Category:Ol]] {{kurt}} [[af:Zoroastrisme]] [[ar:زردشتية]] [[bg:Зороастризъм]] [[bs:Zoroastrijanizam]] [[ca:Zoroastrisme]] [[cs:Zoroastrismus]] [[cv:Зороастризм]] [[da:Zarathustrianisme]] [[de:Zoroastrismus]] [[en:Zoroastrianism]] [[eo:Zaratuŝtrismo]] [[es:Zoroastrismo]] [[eu:Zoroastrismo]] [[fa:زرتشتی‌گری]] [[fi:Zarathustralaisuus]] [[fr:Zoroastrisme]] [[ga:Sorastrachas]] [[he:זורואסטריות]] [[hi:पारसी धर्म]] [[hr:Zoroastrizam]] [[ia:Zoroastrismo]] [[it:Zoroastrismo]] [[ja:ゾロアスター教]] [[ka:ზოროასტრიზმი]] [[ko:배화교]] [[lt:Zoroastrizmas]] [[lv:Zoroastrisms]] [[nds:Zoroastrismus]] [[nl:Zoroastrisme]] [[nn:Parsisme]] [[no:Zoroastrisme]] [[pl:Zaratusztrianizm]] [[pt:Zoroastrismo]] [[ru:Зороастризм]] [[simple:Zoroastrianism]] [[sk:Zoroastrizmus]] [[sl:Zoroastrstvo]] [[sr:Зороастризам]] [[sv:Zoroastrism]] [[th:ศาสนาโซโรอัสเตอร์]] [[tr:Zerdüştçülük]] [[uk:Зороастризм]] [[zh:琐罗亚斯德教]] 6847 45335 2006-09-04T07:53:58Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Xirîstiyanî]] 6848 21312 2005-11-17T22:38:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Yekîtiya Ewropayê]] 6849 21319 2005-11-17T23:02:39Z Erdal Ronahi 2 ---- <center>[[Wêne:Evolution-tasks.png]] Li vir ji yek zêdetir gotar hene. Ji kerema xwe van bike yek.</center> ---- 6850 21322 2005-11-18T01:30:16Z Erdal Ronahi 2 Gotarên bi şablona "rtl". 6851 47294 2006-09-12T18:59:57Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[ئیران]] 6853 39924 2006-08-14T13:29:43Z Mani1 152 '''Fars''' navê geleke li [[Rojhilata navîn]]. Ew ji nijada [[Îndo-Ewrûpî]] ne u zimanê wan [[farsî]] ye. Di dîroka rojhilata navîn de roleke mezin lîstine û gellek [[dewlet]] û [[Împaratorî]] yên mîna [[Sasanî]], [[Safevî]], pers, [[îran]]... avakirine. Zimanê wan, [[zimanê farsî]], zimanekî [[hînt]] [[Ewrûpî]] ye. [[Kategorî:gel]] {{kurt}} [[de:Perser (Volk)]] [[en:Persian people]] [[ko:페르시아인]] [[it:Persiani]] [[ka:სპარსელები]] [[pl:Persowie]] [[pt:Persa]] [[sv:Perser]] 6854 65746 2007-01-21T12:02:23Z Luqman 401 [[Image:Salman-Rushdie-1.jpg|thumb|Salman Rushdie]] '''Ehmed Selman Ruşdî''' navê nivîskarê navdarê biregez [[Hind]]î ye. Romana [[Ayetên Şeytanî]] berhema wî ye. {{kurt}} [[Kategorî:nivîskarê îngilîz]] [[Kategorî:nivîskarê Hindî]] [[ar:سلمان رشدي]] [[bg:Салман Рушди]] [[ca:Salman Rushdie]] [[cs:Salman Rushdie]] [[da:Salman Rushdie]] [[de:Salman Rushdie]] [[en:Salman Rushdie]] [[eo:Salman Rushdie]] [[es:Salman Rushdie]] [[fa:سلمان رشدی]] [[fi:Salman Rushdie]] [[fr:Salman Rushdie]] [[he:סלמאן רושדי]] [[hu:Salman Rushdie]] [[id:Salman Rushdie]] [[is:Salman Rushdie]] [[it:Salman Rushdie]] [[ja:サルマン・ラシュディ]] [[ko:살만 루시디]] [[lv:Salmans Rušdi]] [[mk:Салман Ружди]] [[nl:Salman Rushdie]] [[no:Salman Rushdie]] [[pl:Salman Rushdie]] [[pt:Salman Rushdie]] [[ro:Salman Rushdie]] [[ru:Рушди, Салман]] [[sa:सलमान रश्दी]] [[simple:Salman Rushdie]] [[sk:Salman Rushdie]] [[sv:Salman Rushdie]] [[tr:Salman Rüşdi]] [[vi:Salman Rushdie]] [[zh:薩爾曼·魯西迪]] 6855 21442 2005-11-20T19:50:51Z Erdal Ronahi 2 '''Ayetên Şeytanî''' navê [[roman]]eke. [[Selman Ruşdî]] nivîskarê wê ye. {{kurt}} [[kategorî:Pirtûk]] 6856 21403 2005-11-19T22:05:25Z Diyako 273 Ji wiki farsi bajêrê Tehran li bin Çiyayê Elborz. Ji wiki farsi bajêrê Tehran li bin Çiyayê Elborz. 6857 21405 2005-11-19T22:09:32Z Diyako 273 Ji wiki farsi Azadi Tower Ji wiki farsi Azadi Tower 6858 56888 2006-11-16T13:09:28Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar| û [[Med û Mediya]] bila werin yekkirin}} [[Wêne:Median Empire.jpg|thumb|300px|Împeratorî ya Med li [[Rojhilata navîn]]]] '''Med''' şûn û diyara gelekî kevn bû, li rojava [[Îran]]ê ku wek yek ji gelên serekî a bapîrên [[Kurd]]an u [[Azeri]]an u geli rojavayê Îran tên naskirin. Ew diyar, rojhilat û başûrê Kurdistan û başûrê [[Azerbaycan]] ku wek Meda biçûk dihat binav kirin û hemû [[Çiyayê Zagros]] ku wek Meda mezin dihat binav kirin li xwe digirt. Paytexta Med bajêrê [[Hêgmetane]] bû. Gelên wê demê yên akincî yên zagrosê ku birîtî bûn ji [[Gûtî]], [[Lolo]], [[Kasî]], [[Horî]]... û hwd zimanê Mediyan qebûl kirin. ==Derketin== [[Wêne:Mad-nishan.jpg|right|framed|Nîşaneke [[konfederasyona Med]]]] Piştî helmatên qurs û xwînawiya [[Aşûrî]]yan bo ser deverên Med, Mezin û serokên Med girdî zana û mêrxaseke xwe bi navê [[Diyako]] kom bûn, dewleta Aşûr li nav birin û yekemîn emperatoriya [[Aryayî]] li [[Rojhilata navîn]] damezrandin. [[Diyako]] 700 B.Z. bû patşahê Med. ==Patşahên Med== *[[Diyako]] (708 heya 655 B.Z) 53 sal patşa bû. *[[Frortîş]] (655 heya 633 B.Z) 22 sal. *[[Hewxşter]] (633 heya 584 B.Z) 49 sal. *[[Astiyag|Ejî Dehak]] (584 heya 550 B.Z) 34 sal. ==Sinorên împeratoriya Med== Sinûrên împeratoriya Med li bakûr degeheşte rûbarê Eres, le başûrewe heta [[Xûzistan]], le rojeelatewe heta belx û le rojavaşewe degeyşte rûbarî [[halîs]] wate ew çomey ke ewroke pêyî delên qzl îrmaq. em nawçe berbilawe, beşêkî giringî asiyay bçûk û deverekanî [[Azerbaycan]] û [[Kurdistan]] û [[Hemedan]] û erak û rey û damxan û fars û belx beşêk le xûzstan û tewawî maznderanî degirtewe. ==Cînarên Med== Li dewruberî Med gelek xelk û netewe û hozên din hebûn. Bo nimûne le dewruberî [[Gola Urmê]] xelkek bi navê [[Skayi]]yan dijiyan. Hinek le rojavatir împiratoriyek bi bavê împiratorî [[xaldî]]yan hebû. Li rojavayê Mediyan împiratoriyeke mezn hebû bi navê împiratorî aşûriyekan. Paytextî wan bajarî [[Neynewa]] bû ku dikeve nêzîkî [[Mûsil]] a îro. Ew li bineret de [[Samî]] bûn u ji navçey Erebstan ve hatbûn û lewê bo xo împiratoriyekî mezin pêk hînabû. Imperatorî Aşûriyekan zor behêz û bêbezeyî bû û herdem bo perepêdanî molgey xoy hêrşî debirde ser dewruberekanî û twanîî le mawey deselatdarîî xoyda gelê împiratorî û dewlet birûxênê û biyanxate jêr deselatî xoyewe, bo nimûne împiratorîî hîtiyekanî rûxand, Filistînî dagîr kir, împiratorîî hezaran saley 'îlamiyekan ke le lay xwaruwî rojeelatî iêstakey Kurdistanda bû têk da. le rojeelatewe heta çiyaî demawend û kewîrî lût kişan û beser pars û Medekanda zal bûn. aşûriyekan le gelê netewey nawçeke pîtak û seraneyan be zor werdegirt, tenanet le parsekan û Medekanîş weriyan degirt. împiratorîî aşûrî deselatêkî behêz û metirsîdar bû bo hemû xelkanî nawçeke. belam dwatir le nêw hoze ariyayiyekanda take hozêk bo yekem car serî helda û bû be împiratoriyek û dwatirîş kewte giyanî impiratorîî drndey aşûr û ew împiratoriyey le rûperî mêjûda bo hemîşe sriyewe. ewîş împiratorîî behêzî Medekan bû, bapîrey Kurdanî ewroke. împiratorîî Med, împiratoriyeke ke Kurdan debê hemîşe be şanaziyewe yadî lê biken. debê kor û komelî pspor û taybetî terxan bikirê bo lêkolînewe leser ew împiratoriye mezne. ==Lînkên derve== *[http://www.geocities.com/dyako700/iMed.html Sîteya Diyako] {{kurt}} [[kategorî:Dewleta dîrokî]] [[de:Meder]] [[en:Medes]] [[fa:ماد]] [[ja:&#12513;&#12487;&#12451;&#12450;&#29579;&#22269;]] [[pl:Medowie]] [[tr:Medler]] [[fr:Mèdes]] MED Û MEDİYA Împaratoriya Medan- ji Hîndîstanê heta Anatoliya Navîn, ji Wîkîpediya Kurdî hatiye wergirtin. Gelê Med ji nijada ariyan bûn, ji ber vê yekê hîmê wan ji lawê Nûh Yafet tê. Bi zelalî dikare bê gotin ku, ew ji lawê Yafet Maday¹ tên (1. Mûsa 10:2). [Ji kerema xwe re li bêjeya Maday binêrin.] PİRTÛKA 1. DÎROKAN – Jİ PİRTÛKA PÎROZÊ 1 Adem, Şît, Enoş, 2 Kẹnan, Mahalạlel, Yared, 3 Hẹnox, Methûşaleh, Lạmex, 4 Nûh,Sem, Ham û Yạfet. 5 Lawên Yafet: Gọmer û Mecuc û Mạday û Yạvan û Tûbal û Meşek û Tîras. NÛH Li gor 1. Mûsa [Destpêkirin] 5:32 „Û Nûh pênc sed sal buhurand pêv, bi navê Sem, Ham û Yafet sê lawên wî hatin dinê.“ YAFET Şaxa Arîziman:Hîndîgermanî (14 Malbat) GOMER Kîmerî, bakurê Derya Rêş AŞQENAZ Başurê rojhilata Derya Reş RİFAT Paflagonî TOGARMA Ermenî MAGOG MADAY Medan ji başurê Derya Xezarê heta çiyayên Zagrosê YAVAN Îyonî, Yewnanî ÊLÎŞA Li ba Yewnanistan TARŞÎŞ pêş Îspanî KİTÎM Qibris RODANÎM Rodos û giravên Derya Egeyê TUVAL Tîberî, li Asya Biçûk MEŞEK Frîgyayî, li Asya Biçûk TÎRAS Tîrhenî, girav û qeraxên Derya Egeyê Nijad, ziman û olê Medan pir nêzîkî gelê Farisan bû. Gelê Medan bi şêweyekî xelk di dîroka Pirtûka Pîrozê de di sedsala 8 an de Berî Zayînê derdikeve meydanê. Lê belê di dîroka cîhanê de, cara yekem ew di dema padîşahê Asûr Salmanasarê sêyem de, ku hemdemê padîşahê Îsraêl yê Yehû ye, yanî kêmzêde B. Z. di salên 904 – 877 an de bi wan tê îşaretkirin. Li gor bidestxistinên arkeolojî û vekolandinên din, tê gotin ku, gelê Med di navîna hezarsaliya duyem de B. Z. li ser zozanên Rojavaya Îranê niştecîh û cîhwar bûne. welat û cîhûwarê Medan û gelên cîranên wan Cîhûwarê Medan. Her çend sînorên kevnên herêm û cîhûwarên Medan hatibe guhartin jî, lê bi gelemperî ew di herêma rojava û başurê Derya Xezar û çiyayîstana Elburzê de cîhwar bûn. Sînorê başurê rojava digihîşt jorî gola Ormiyê û derbasî dahlên rûber û çemê Arasê dibû. Çiyayên Zagrosê heta rûberê Dicleyê jî di navbera Med û Asûran de sînorê rojava bû. Sînorên rojhilat jî heta çola mezin diçû. Li aliyê başur sînorê Medan digihîşt Elamê. Bi vî awayî em dibînin ku, welatê Medan bi gelemperî zozanên çiyayî bû. Ev bilindahî di navbera 900 û 1.500 metre ji deryayê bilin bû. Gelek cîh û dever beyarên bê av, çiya û banî bûn, ji ber ku baran hindik dibarî. Lê pir dahl û mêrgên biber hebûn. Piraniya çem û rûberên mezin bi aliyê beriyê ve diçin û lîtav çê dibe bi destê germahiya havînê av dimiçiqe hişk dibe û di şûna wê de xwê dimîne. Sînorên xwezayî bo parastina cîhûwarê Medan gelek baş bûn. Çiyayên li aliyê rojava, yanî Çiyayên Zagrosê, herî bilindin. Ew gelek caran ji çarhezar metreyan bilindin, lê tenê Demavendê ku li ser Elburzê, nêzîkî Derya Xezarê ye, 5.771 metre ji deryayê bilin e. Kar û Barê Medan. Wek îro, wê demê jî bi gelemperî ew li gundên biçûk yan jî bi koçerî bi xwedîkirina pez û terşên xwe mijûl bûn. Nivîsên mixî, yên ku ji êrişbûna Asûriyan bi ser Medan vê diçûn, vê gotine îsbat dikin û nîşan didin. Sedema êrişên Asûrîyan pir bi nav û deng bûyîna hespên Medan bûn. Ji vê sedemê gelek dijminên Medan êriş dibirin ser wan. Wekî din li ser zozan û mêrgên dahlan mîh, bizin, ker, bargîr û çelek û mange ditewilîn. Asûriyan carcaran gelê Med di wêneyên kevirî de bi awayekî gîzmeyên postî ku, bo şivantiyê di holikên çiyayî, berfî û bilind de pir sûdmendin, nîşan didan. Dîtinên ku bi destê arkeolojiyê hatine peydakirin, nîşan didin ku Medan di karê hesinkerî, zîfkerî û gewherfiroşiyê, de gelek zana û zîrek bûn. Li gor hindik kesên zana Medan navê xwe ji madena ku li welatê wan pir peyda dibe girtîne. Li gor dîrokzanan sifira ku li Erxanî – Madenê tê derxistin, di dîroka mirovatiyê de kana gewheriya herî kevintir e. Erger mirov îro tenê li cîhên ku kanên gewherê welatê Kurdan binêre, rastiya vê gotinê tê ber çavan. Mesela tenê çend mînak ku, li Xulaman nezîkî Xarpêtê Krom, li Erxanî – Madenê sifir, navê Dersîm – deriyê sim yan jî zîv, li Hezexê, Şirnaxê komir, li Qulpê kevirên gewherî, ji Batman heta Kerkûkê neft yanî petrol ji me re nîşan dide ku, li welatê Medan çi hebû û îro ji Medan kîjan gel pêk hatiye. Dîrok û Mêjûya Medan. Medan berhemên nivîsî ku wan bidin nasandin şûnde nehiştine. Agahiyên ku li ser wanin, yan ji Pirtûka Pîrozê yan jî nivîsên Asûrî û berhemên kevnên Yewnanî hatine wergirtin. Wek tê zanîn Medan gelek padîşahî bi destên rûspiyên ber û êlan pêkanîne. Pesndayîn û fortên ku padîşahên Asûrî Şamşî-Adadê pêncem, Tîglatpîlezerê sêyem û Sargonê duyem didin, wusa ku xwe bi awayekî serkevtî li ser hindik serwerên bajarên Medan ku ji Asûriyan dûrbûn, nîşan didin. Piştî ku Asûriyan padîşahiya Îsraêl di sala 740 an B. Z. de xistin bindest û ew sergom kirin, ew „Di salan nehan ya Hoşeya de, qiralê Aşûrê Samîriyê bi dest ve xist û Îsraêlê berbi Aşûrê ve ajotin û wan di Halalê de û di Habora [îro jê re Xebûr tê gotin] ku li ber çemê Gozanê de ve û di bajarên Medan de bi cîh kirin“ (Pirtûka Pîroz 2. Qiralan ayetên 17:6; 18:11). Êrişên Asûriyan ku „Medên asê“ têxin bin nîrê xwe heta dema ku padîşahê Asûr yan Aşûr Azar-Hadon yê lawê Sanherîb ku hemdemê padîşahê Cihûda Manase salên 716 – 662 an B. Z. dewam kirin. Azar-Hadon di lewhayên xwe yên nivîsî de, di derbarê Medan de wusa dinivisîne: „Welatek sînorên wê heta beriya xwê diçe, di navbera welatê Medan de ku pir dûr e, li Bîknî li Çiyayên-Lapîslasûlî, serwerê bajarê bihêz ku tu carî stuyê xwe di bin kesî de xwar nekiriye, min ew û temamê gel, hesp, terş û pez û hiştirên wî bi xenîmetek mezin bir Asûrê“ (R. Borger, di lewhayên Azar-Hadon di Archiv für Orientforschung deftera 9 de li Bajarê Graz 1956, rûpel 55). Wekî din ew vê yekê jî dibêje ku, wî baca padîşahiya hersalî jî li wî bar kirîbû. Li gor dîroknivîsê Yewnanî Herodot (Historien, I, 96), Medan yeketiyek padîşahî di bin serweriya kesê bi navê Deykos ava kirîbûn. Hindik dîrokzanên nûjen dêbêjin ku, di lewhayên ku tê gotin serwerê Deykos ew bi xwe Deyaûkû ye. Di êrişekî de Sargonê duyem wî esîr digre û sergomê Hamatê dike. Le belê zêdeyî kesên zana bawer dikin ku, padîşahên Medan di dema Kîyaksares (neviyê Deykos li gor Herodot [Historien, I, 102, 103]) di bin serwerekî taybet de dest bi avakirna yeketiya xwe kirine. Her çi be jî, ew wekî serwerên Kenaniyan bûn, carcaran di bin destûra padîşahekî ceng dikirin, le belê ew dîsa jî ta hedekî serbixwe û azad bûn (Kerem kin li Yêşû 11:1-5 binêrin). Li dijî êrişên Asûriyan, dîsa jî Medan hêza xwe parastin û ew hê jî bihêztir bûn. Û êdî ew bo Asûriyan gelek bixeter bûn. Çaxa Nebupolaserê Babîlî yê bavê Nebukadnesar, li dijî Asûriyan serhilda, Kîyaksares leşkerê Medan bi Babîliyan re kom kir. Piştî sala 12. ku Nebupolase hukûmdarê Babîle bû, Medan bi hevkariya Babîliyan (634 B. Z.) Asûr girtin, (li gor nivîsên Babîlî ku U-ma-kîs-tar tê gotin) Kîyaksares û Nebupolaser di bajarê hatibû bidestxistin û girtin de „Peymana Hevalbendî û Yeketiyê“ çê kirin (çavkanî Altorientalische Texte zum Alten Testament, derhênar H. Greßmann, Berlin û Leipzig 1926, S. 363). Berossos (ku li ser Polyhistor û Abydenosê binav û deng e, Eusebius van her du jî tîne ziman) dibêje ku, lawê Nebukadnesar Nebupolaser keça padîşahê Medan ji xwe re dike jin ku, navê wê Amîtîs e (li gor Abydenos ew Amuheya ye). (Eusebius, Chronicorum liber prior, derhênar ji A. Schoene, Berlin 1875, Sp. 29, Z. 16—19, Sp. 37, Z. 5—7). Gelo Amîtîs keça Kîyaksares bû yan jî keça lawê wî Astîyages bû, dîrokzan li ser vê mijarê ne hemfikrin. Med Bi Yeketiya Babîliyan Re Li Ser Asûriyan Serkevtî Dibin. Di piştî şerên li hemberî Asûriyan de, di 14. sala padîşahiya Nebupolaser de (sala 632), leşkerên yekbûyî yên Med û Babîliyan bajarê Neynowê digrin. „Û dê destê xwe ber bi bakur dirêj bike û dê Aşûrê tune bike û dê neynowê bike wêranxaneyek û mîna çolê ziwa bike“ (Tsêfanya 2:13 axeta Pirtûka Pîrozê). Hêzên dijberê Asûriyan sînorên xwe nêzîkî 369 kîlometre bi aliyê rojava ve heta Haranê birin, herçend Misiriyan bi hewara Asûriyan hatin jî, Asûriyan temamê hêza xwe ya leşkerî winda kirin û împaratoriya Asûriyan di navbera Medan û Babîliyan de hat parve kirin. Mîna ku Pirtûka Pîroz dibêje: „Ji şikestina te re derman nîne; birîna te ya mirinê ye!“ (kerem kin li Nahûm 2:8-13; 3:18, 19 jî binêrin). Wek tê zanîn medan bakurê wêlatê Asûriyan xistin bin destê xwe. Babîliyan jî başurê welatê Asûriyan xistin bin destê xwe, bi vî awayî Sûriye û Fîlîstîn jî ketin bin destê Babîliyan. Pîştî van bûyeran padîşahê Medan Kîyaksares berê xwe da Asya Biçûk, ew heta çemê Halîs [îro jê re Kizilirmak tê gotin) pêşve çû. Li wir Medan bi Lîdyan cengek bê encan kirin. Pêy vê bûyerê ev çem û rûberê Halîs bû sînorên rojava yê împaratoriya Medan. Vê împaratoriyê xwe dirêjî heta zozanên temamê Îranê, Mezopotamya Bakur, Ermenîstan û Kapadokiyayê kir. Împaratoriya Med Hêza Xwe Didin Farisan. Wê demê paytexta Medan Ekbatana yan jî Akmeta bû. Îro jê vî bajarî re Hemedan tê gotin. Navê He-Medan nîşan dide ku, ev bajar û şar bi Medan pêvendiyek mezin heye (Esra 6:2). Med li gor Farisan – Parsan xwedîcîhek baş bûn. Farisan wê çaxê herêma başurê welatê Medan xistibûn bin destê xwe. Dîroknivîsê Yewnanî Herodot û Ksenofon (li gor van çavkaniyan Historien, I, 107, 108 Cyropädie, I, ii, 1) dibêjin ku, Kîyaksares ku dundarê Astîyages ( di nivîsên mixî „Ištumegu“ de) keça xwe Mandanê bi jintî dide serwerê Kambîzes, ji vî çiftî jî Koreş yê duyem tê dunya ye. Piştî ku Koreş dibe padîşahê Anşanê, ku ew deverek ji Farisan bû, ew leşkerên Farsan li hev kom dike, ku Farisan ji bin nîrê medan rizgar bikin. Di Dîroknameya – Nabonîd weha tê gotin: „Li dijî Ištumegu [Astîages] leşkerên wî serî hildan, û wan jî ji Koreş re “girtiyên” xwe şandin, piştî vê yekî jî Koreş paytextê medan girt (H. Greßmann [Hg.], Altorientalische Texte, S. 366, 367). Di vê demê de Med û Fars yek bûn. Wan ji vir û şûnde împaratoriya Med – û – Fars ava kirin. Bi vî awayî pêxembertiya Danîêl li ser duhêziya Med – û – Fars ku, bi beranekî bi du qiloç tê nîşan dayîn, „yê ku bilind e dawiyê derket“ yanî di cîhangiriyê de bihêzbûyîn û pêşdeçûyîna farisan li vir tê nîşan dayîn, pêk hat (Danîêl 8:3, 20). Lê belê rastî ev e ku, Koreşê Mezin ji Medan re pir hêz û memûriyet daye, û Medan jî di hukûmdariya împaratoriya Med – û – Fars de gelek girîngiya xwe pêk anîne. Mîna ku pêxember danîêl ji padîşahê Belşatsar re sira nivîsa ku li ser rûyê dîwêr wekir, eynî wusa hat cîh: Wê imparatoriya cîhaniya babîliyan parçe bibûya û „ji Medan û Farisan re“ bihatibûya dayîn. Di pirtûka Danîêl di cîhên din de bi gotina „zagona Medan û Farisan“ pir caran Med bi gotina pêşîn tê dîsakirin (kerem kin li ayetên Danîêl 5:28; 6:8, 12, 15 binêrin). Ev gotin bi dîroka wan nîşan dike. Di sedsalên şûnde rêz û dora gotinan tê guhartin, lê tenê bi yek carekî derveyî qayde tê ziman (Kerem kin li ayetên Ester 1:3, 14, 18, 19 Ester 10:2 binêrin). Nîşandayîn vê rêz û dorê zelal dike ku, ji aliyê dîrokê ve Med berî Farsan di dîroka cîhanê de desthilatdar bûn. Med û Faris Li Ser Babîliyan Biser Dikevin. Di sedsala 8 an de B. Z. Îşaya pêxember ji berê ve pêşgotinî kirî bû ku, wê Yahowa li dijî Babîliyan “Medan” hişyar bike, “bo wan qîmeta zîvê nîne û bi zêran ve dilê wan xweş nabin. Û dê bi kevanan ciwanan li erdê bixin” (Îşaya 13:17-19; 21:2). Bêjeya Med dikare li vir, di heman demê de bo Farisan jî bê fêhmkirin. Qîmetnedayîna zîv û zêr dikare li vir bi vê maneyê be ku, ew bi giştî li pey girtin û bidestxistina xenîmeta Babîle bûn, wan tu carî qîmet nedan diyariyên rişwetan, da ku ew ji hedefa xwe şaş bibin. Med û Farisan tîr û kevan bi gelemperî bi şêweya çek bikar dianîn. Carcaran medan kevanên xwe bi metal yanî tunc û bafûn yan jî bi sifir dineqişandin (Kerem kin vê bidin ber ayeta Zebûr 18:34 an). Herhalde „bona ku Babîlê helak bike“ û ciwanên wan hûr bike tîrên wan mîna refê çûkan û tava zîpikê difiriyan û diçirûsikîn, ji ber ku ew hatibûn birqandin da ku tîrên wan bikarîbûyan di bedenê de kûr biçûyan (kerem kin li ayeta Yêremya 51:11 an binêrin). Di ayeta Yêremya 51:11, 28 an de gootina padîşahên Medan tê ziman. Gotina Padîşahên Medan li vir bi mane û wateya ku, ew hêzên di bin fermandariya Koreş de êrişî Babîlê bûn, ew leşkerên pirhêz jî di bin fermandariya padîşah yan jî padîşahên Medan bûn. Di wê demê de ev irf û edet gelek caran hebû. (Ji kerema xwe re li ayeta Yêremya 25:25 an binêrin). Ji vê sedemê ye ku, em dibînin Babîl bi destên leşker û hêzên yekbûyî yên Med – Farisan, Elamiyan û hêzên ciranên din hat girtin. Padîşahekî Medî ku navê wî Dara yan Daryûsê Med bû bi şêst û du saliya xwe bû padîşahê warê Kîldaniyan yan jî Babîliyan. Herhalde bi destê Padîşahê Koreşê Mezin Daryûşê ji nijada Medan li ser temamê Babîlê bû padîşah (Danîêl 5:31; 9:1). Kerem kin li Daryûşê yekem re binêrin. • Ji bilî nexşeya pêşîn ev agahî gişt ji pirtûka Insight on the Scriptures ku bi zinamê îngilîzî ye, hatine wergirtin. Serkevtina Îskenderê Mezin. Di dema Aheşveroşê padîşah de, herhal ew Kserksesê yekem bû, dîsa jî bi „leşkerên Med û Farisan“ tê îşaretkirin. Pirtûka Pîroz jî vê yekê dipejirîne û dibêje: ‚Heft serokên Faris û Mediyayê ên ku herî nêzîkî Padîşah bûn’ û hê jî behsa „Zagonên Farisiyan û Mediyan“ hukûm dikir (Ji kerema xwe re li Ester 1:3, 14, 19 binêrin).Di sala 334 de B. Z. Îskenderê Mezin bizû û bihêz serkevtinek mezin li ser leşkerên Med û Farisan bidest xist, û di sala 330 an de B. Z. Mediya xist bin destê xwe. Piştî mirina Îskenderê Mezin başurê Mediyayê ket bin destê împaratoriya Seloykiyan, lê parçê bakur padîşahiya azad ma. Her çiqas Mediya ket bin destê Partan û Zeloykiyan jî, lê dîsa jî zanyarê cîhûwaran, Ştrabo destnîşan dike ku, di sedsala yekem de D. Z. hê jî dundana padîşahiya Medan hebû (Strabos Erdbeschreibung, 11, XIII, 1). Di sala 33 an de D. Z. di roja Pentîkostê de bi Medan re Part û Elamî jî di nav neteweyên din hebûn. Ew bo perestinê hatibûn Orşalîmê. Ji ber ku ew bi gotina „Cihûyên xwedêtirs ji hemû miletên ser rûyê erdê“ tên binavkirin, bi îhtîmalek pir mezin ew dundar û neviyên Cihûyan bûn ku, Asûriyan ew ji Îsraêlê sergom kirîbûn. Asûriyan ew Cihû bi esîrtî biribûn bajarên Medan, yan jî hindik ji wan, baweriya xwe bi olê Cihûyan anîbûn (Kerem kin ayetên Pirtûka Pîroz – Karên Şandiyan 2:1, 5, 9 bixwînin). Îro gelê Kurd dibêje û îdea dike ku, ew dundan û neviyên Medanin. Eger mirov ziman, dîrok, cîhûwar û civaka Kurdan bîne ber çavan, em pir nêzîkiyan di navbera Medan û Kurdan de dibîne. Bi îhtimalek pir mezin Med bapîrên Kurdan bûn. [Nexşe yekem] (Nivîsa ku li ser nexşeyê ye) Kaspisches Meer Derya Xezerê MEDIEN MEDİYA Araxes Çemê Arasê Urmiasee Gola Ûrimiye Elbursgebirge Çiyayistana Elburzê Ekbatana Ekbatana-Hemedan Sagrosgebirge Çiyayistana Zagrosê Tigris Çemê Dîcleyê Babylon Babîl Euphrat Çemê Firatê ELAM ELAM Persischer Golf Delava Îranê ASSYRIEN ASÛRİYAN MADAY¹ Lawê sêyemê Yafet e, ku ew jî lawê Nûh yê sêyem bû (1.Mûsa - Destpêkirin [Pirtûka Pîroz] 10:2; 1Ch 1:5). Ew bapîrê Medan tê hasibandin. Li gor vê gihîştinê ye ku, bêjeya Îbranî ya Maday di Pirtûka Pîrozê de bi gotina „Medan“ yan jî „Mediya“ tê wergerandin, bo mînak di ayetên mîna 2. Qiralan 17:6; 18:11; Ester 1:3; Îşaya 13:17 û 21:2. Gelê Med di zimanê Asûr û Babîlî de (Akadî) Madaya û di zimanê farsiya kevn de jî Mada tê naskirin. Di demekî derbasbûyî de ew li çiya û zozanen Îranê, taybetî di navbera herêma çiyayîstana Elburzê yanî başurê derya Xezarê û çiyayîstana Zagrosê rojhilatiya Asûrê şûnwar û cîhwar bûnin. Bêje û gotina ku îro bo Îranê tê gotin, ji bêjeya „Arî“ pêk tê, ku bo dundan û neviyên Yafet tê bikar anîn. zelakirina wêneyan: 1: Nexşeya Med û cîranên wan 2: Lewhaya li Hemedanê ku bi sê zimanên hemwelatiyên Medan hatiye nivîsandin 3: Ahura Mazda (dibe ku bi maneya „Agirê Mezin” be) Xwedayê tenê yê Medan û Farisan 4: Gora Koreşê Mezin ku li Persepolîs yanî Pasargadê nêzîkî bajarê Şîrazê ye 5: Gora Danîêlê pêxember ku nêzîkî bajarê Şûşê li herêma nê ye 6: Kevirnîşanek ji memûrên Padîşahê Med û Farisan, kumê grover-Med, kumê kofîyî-Faris 7: Ester û Mordekay li ber hizûra Ahaşveroşê padîşah 7: Gundorê Koreşê Mezin ku di cîhe mora wî de dihat qebûlkirin. 8: Geliyê ku Îskenderê Mezin çiyayistanê Zagrosê derbas bû û dawî li împaratoriya Med û Farisan anî. Ev cîh piştî bajarê Nûrabadê li ser reya Şîrazê de ye. 9: Gora Ester û Mordekay e ku ev gor bo cihûyan ziyaret e û li bajarê Hemedanê ye. 10: Nûh piştî tofanê ji keştiyê derdikeve der û bi jin, sê law û sê bûkên xwe ji Xwedê re qurbanê dide. 6859 64837 2007-01-16T09:42:08Z Luqman 401 '''Diyako''' (728 B.Z.-715/714 B.Z.) patşahê [[Mad]] bû. Nêzîk 700 sal berî zayîn li nav gelê [[Mad]] kesayetiyek dijiya ku ji aliya hemû madian rêz u hurmeteke taybet hebû, Navê wî ''Diyako'' bû. Diyako miroveke bi awez, têgeheştî u navdarê gundê xwe bû ku bawer dikir li navberî "zulm" u "dad" de xebateke hemîşeyî u hetahetayî heye. Gel ku lêzanî, jêhatî u têgeheştî bûn u dadwerî ya Diyako dîtbûn jibo çareserkirina gîr u girift u kêşe u ajaweyan ji wi yarmetî dixwestin u diçûn aliya wî. Diyako bû xoşewîstê gel u nawbanga wî derkete holê, bi wê rengî ku jibona dadgerî u mêrxasî ji aliya xelk re daxwaz lê hat kirin ku bibê serok u patşayê wan. Ew jî ku bi bilavî u alozî ya navçe nerazî bû, wê daxwazî qebûl kir u biriyar da madan le cem hev kom bike u ji wan neteweyeke yekgirtî u hawbeş pêk bihîne. Yekem kar ku Diyako kir ew bû ku ji xelkê xwest waz ji hevkûjî bihînin u li cem hev kom bin u ferman da ku paytexte çê biken. Lewma bajarê ''[[îkbatan]]'' va kir. Ew bajar heft dîwarê bazneyî li dewra wê hebû u her dîwar jî ji wê din bilindtir bû u baregahê şa u xezêneyên wî li nav axirîn dîwar de bû. Rengên wan dîwaran birîtî bûn ji: sipî, reş, erxewanî, şîn u narincî. Herwisa dîwarên navîn, yek bi zîv u ewî din bi zêr dapoşadibûn [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:dîrok]] [[de:Deiokes]] [[en:Deioces]] [[fa:دیاکو]] [[no:Deiokes]] [[sv:Deïokes]] 6860 65522 2007-01-20T09:51:02Z Luqman 401 Redirecting to [[Hemedan]] #redirect[[Hemedan]] 6861 66888 2007-01-28T10:32:07Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fr:Gurani]], [[sv:Gurani]] تعديل: [[en:Gorani (linguistics)]] '''Hewramî''' yek ji zarawên [[kurdî]] li başûrê [[kurdistanê]] ye. Hewrami lêkçûnekî zaf ligel [[zazakî]] u [[Goranî]] heye. Pêtir ji 30% yên wişeyên hewramî ligel [[zimanê Avestayî]] yekin. ==Lîkên derve== *[http://www.avesta.org/avdict/avdict.htm Ferhenga Avesta-Îngilîzî] {{kurt}} [[kategorî:ziman]] [[br:Goraneg]] [[de:Gorani]] [[en:Gorani (linguistics)]] [[fa:اورامی]] [[fr:Gurani]] [[sv:Gurani]] 6863 39727 2006-08-13T21:45:51Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Crypto #[[Mediyan]] an Med, gel û împeryatorî di rojhilata navîn de #[[MED-TV]], televîzyona kurd {{cudakirin}} 6864 33954 2006-07-03T03:32:48Z YurikBot 242 robot Adding: [[eo:Komala]], [[fr:Komala]] Modifying: [[en:Komalah]] '''Komele''' yek ji parti yên sereki ya kurd li [[Kurdistana Îran]]ê ye. Li navberî salên 1979-83 komele ligel [[PDK-Î]] deselatê rojhilata kurdistanê li dest dabû. Komele rekxistiyekî krekari ye. ==Lînkên derve== *[http://www.komala.org/ malpera Komele] [[kategorî:Partî (Kurdistan)]] [[Category:Partî (Îran)]] [[de:Komalah]] [[en:Komalah]] [[eo:Komala]] [[fa:کومله]] [[fr:Komala]] 6865 37413 2006-08-04T04:23:43Z YurikBot 242 robot Modifying: [[en:Spring (hydrology)]] '''Kanî''' şûna helqulîna avê ye. Avê kanî ji bin [[erd|erdê]] re an jî ji bin [[çiya|çiyayan]] heldequlê. Her we ha be kurdiya [[Hewramî]] û hejmarek diyalektên başûrê Kurdistanê "kenî"" anjî "kinaçî" be manay [[kîj|kîj]] be kar debiryet. {{kurt}} [[kategorî:Erdnîgarî]] [[cs:Pramen]] [[de:Quelle (Gewässer)]] [[en:Spring (hydrology)]] [[es:Nacente]] [[et:Allikas]] [[fa:چشمه]] [[fi:Lähde]] [[fr:Source (eau)]] [[he:מעיין]] [[ja:湧水]] [[ko:샘]] [[nl:Bron (water)]] [[pt:Nascente]] [[ro:Izvor]] [[ru:Исток]] [[sv:Källvatten]] [[uk:Витік ріки]] 6866 66253 2007-01-24T10:01:30Z Escarbot 482 روبوت تعديل: [[ast:Categoría:Xunión Europea]] [[kategorî:Ewropa]] [[an:Categoría:Unión Europeya]] [[ar:تصنيف:اتحاد أوروبي]] [[ast:Categoría:Xunión Europea]] [[be:Катэгорыя:Эўрапейскі Зьвяз]] [[bg:Категория:Европейски съюз]] [[br:Rummad:Unaniezh Europa]] [[bs:Kategorija:Evropska Unija]] [[ca:Categoria:Unió Europea]] [[cs:Kategorie:Evropská unie]] [[cy:Categori:Yr Undeb Ewropeaidd]] [[da:Kategori:EU]] [[de:Kategorie:Europäische Union]] [[el:Κατηγορία:Ευρωπαϊκή Ένωση]] [[en:Category:European Union]] [[eo:Kategorio:Eŭropa Unio]] [[es:Categoría:Unión Europea]] [[et:Kategooria:Euroopa Liit]] [[eu:Kategoria:Europar Batasuna]] [[fa:رده:اتحادیه اروپا]] [[fi:Luokka:Euroopan unioni]] [[fr:Catégorie:Union européenne]] [[ga:Catagóir:An tAontas Eorpach]] [[he:קטגוריה:האיחוד האירופי]] [[hr:Kategorija:Europska unija]] [[hu:Kategória:Európai Unió]] [[ia:Categoria:Union Europee]] [[id:Kategori:Uni Eropa]] [[is:Flokkur:Evrópusambandið]] [[it:Categoria:Unione Europea]] [[ja:Category:欧州連合]] [[ka:კატეგორია:ევროპის კავშირი]] [[ko:분류:유럽 연합]] [[lb:Category:Europäesch Unioun]] [[lt:Kategorija:Europos Sąjunga]] [[lv:Kategorija:Eiropas Savienība]] [[mk:Категорија:Европска Унија]] [[nl:Categorie:Europese Unie]] [[nn:Kategori:EU]] [[no:Kategori:EU]] [[oc:Categoria:Union europèa]] [[os:Категори:Европæйаг Цæдис]] [[pl:Kategoria:Unia Europejska]] [[pt:Categoria:União Europeia]] [[ro:Categorie:Uniunea Europeană]] [[ru:Категория:Европейский Союз]] [[scn:Category:Unioni europea]] [[simple:Category:European Union]] [[sk:Kategória:Európska únia]] [[sl:Kategorija:Evropska unija]] [[sr:Категорија:Европска унија]] [[sv:Kategori:EU]] [[ta:பகுப்பு:ஐரோப்பிய ஒன்றியம்]] [[th:หมวดหมู่:สหภาพยุโรป]] [[tl:Category:Kaisahang Europeo]] [[tr:Kategori:Avrupa Birliği]] [[tt:Törkem:Awrupı Berlege]] [[uk:Категорія:Європейський Союз]] [[vi:Thể loại:Liên Minh Châu Âu]] [[zh:Category:欧盟]] 6867 21500 2005-11-21T01:35:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mustafa Kemal Ataturk]] 6868 25970 2006-01-29T11:11:20Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Bedirxan]] '''Mîqdad Mîdhed Bedirxan''' ji malbata [[Bedirxan|Bedirxanan]] damezrandinêrê [[Kurdistan (rojname)|rojnameya Kurdistan]] e. {{kurt}} [[Kategorî:Bedirxan]] 6869 21504 2005-11-21T01:44:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mîqdad Mîdhed Bedirxan]] 6870 21506 2005-11-21T01:54:14Z Erdal Ronahi 2 6871 37625 2006-08-05T05:35:34Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Împêratorîya Osmanî]] 6872 28166 2006-02-23T23:26:57Z Mani1 152 Correcting rediredtion #REDIRECT [[ده‌ستور]] 6873 21518 2005-11-21T02:40:43Z Erdal Ronahi 2 دهستور çû cihê ده‌ستور #REDIRECT [[ده‌ستور]] 6874 21523 2005-11-21T03:17:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bedlîs]] 6875 39470 2006-08-13T17:08:08Z Liesel 539 Guherandina 85.107.109.12 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Partî Karkerî Kurdistan''' ji [[Partiya Karkerên Kurdistan]] ya [[Abdullah Ocalan]] cuda ye. Partî Karkerî Kurdistan an '''KÎP''' di 1975'an de hat damezrandin. Piştre navê xwe wekî [[Partiya Pêşeng a Karkerên Kurdistanê]] guherand. ==Girêdanên derve== *[http://www.kurdishlibrary.org/Kurdish_Library/SvenskaKB/Organisations_SWE/KIP_Kur.html Bernameya KÎP] [[Kategorî:Partî (Kurdistan)]] 6876 21526 2005-11-21T03:28:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[komele]] 6877 21527 2005-11-21T03:29:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Pêşeng a Karkerên Kurdistanê]] 6878 21528 2005-11-21T03:29:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Pêşeng a Karkerên Kurdistanê]] 6879 30047 2006-03-30T08:06:33Z 213.115.31.2 '''Partiya Pêşeng a Karkerên Kurdistanê''' an '''PPKK''' partiyeke Kurdistana bakurê bû. Di 22'ê avrêlê 1975'an de wekî [[Partî Karkerî Kurdistan]] hat damezrandin. Serokê PPKK demekê [[Mûrad Ciwan]] bû. Organên wan [[Jîna Nû]] û [[Pêşeng]] bûn. [[kategorî:Partî (Kurdistan)]] [[en:Workers Vanguard Party of Kurdistan]] 6880 21532 2005-11-21T03:46:30Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Darbeya leşkerî ya 12'ê îlonê]] 6881 21533 2005-11-21T03:47:10Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partî Karkerî Kurdistan]] 6882 47570 2006-09-15T15:07:13Z Erdal Ronahi 2 Devrimci Demokratik Kültür Derneği çû cihê Komeleya Çandê ya Şoreşgerên Demokrat '''Komeleya Çandê ya Şoreşgerên Demokrat''' (Devrimci Demokratik Kültür Derneği) an '''DDKD''' komeleyeke li [[Tirkiye]] û [[bakurê Kurdistanê]] bû. Di sala [[1977]]'an de li [[Amed|Amedê]] hat damezrandin. {{kurt}} [[Kategorî:komele]] 6883 47572 2006-09-15T15:07:46Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Komeleya Çandê ya Şoreşgerên Demokrat]] #REDIRECT [[Komeleya Çandê ya Şoreşgerên Demokrat]] 6884 27244 2006-02-15T22:21:29Z Erdal Ronahi 2 '''Devrimci Doğu Kültür Ocakları''' an '''DDKO''' komeleyeke netewperest a kurdan bû. DDKO di sala [[1969]]'an de li [[Stenbol|Stenbolê]] hat damezrandin. [[Necmettin Büyükkaya]] yek ji serokên DDKO bû. {{kurt}} [[kategorî:Komele]] 6885 21539 2005-11-21T03:53:19Z Erdal Ronahi 2 DDKO çû cihê Devrimci Doğu Kültür Ocakları #REDIRECT [[Devrimci Doğu Kültür Ocakları]] 6886 21543 2005-11-21T04:12:06Z Erdal Ronahi 2 6887 21544 2005-11-21T04:15:30Z Erdal Ronahi 2 6888 21545 2005-11-21T04:17:06Z Erdal Ronahi 2 6889 21546 2005-11-21T04:17:32Z Erdal Ronahi 2 6890 21547 2005-11-21T04:22:33Z Erdal Ronahi 2 6891 65585 2007-01-20T12:54:02Z Luqman 401 <gallery> Wêne:Dêmeke ji nêçîrê li Hekariyê.jpeg|1 Dêmeke ji nêçîrê li Hekariyê Wêne:Dagirkirina Kela Dizê.jpeg|2 Dagirkirina Kela Dizê Wêne:Amediye.jpeg|3 Amediye Wêne:Cizîra Botan û Mem û Zîn.jpeg|Cizîra Botan û Mem û Zîn Wêne:Serê Çaldiranê.jpeg|20 </gallery> ==Girêdanên derve== *[http://web.telia.com/~u63802125/Xaneper/Hemsida/serefbild/minyaturkurd.html Mînyaturên Şerefname] {{kêm}} [[Kategorî:pirtûk]] 6892 53351 2006-10-19T23:11:00Z 81.68.228.49 [[Wêne:Amediye.jpeg|framed|Yek ji [[mînyaturên Şerefnameyê]]]] '''Şerefname''' pirtûkeke dîrokî ya Farsi ya [[Şerefxan Bedlîsî]] ye. ==Nasandina Şerefnameyê== Şerefname ew kitêb e ku di tarîxa kurdan de cara pêþîn ew seranser li ser dîroka mîr, eþîr û xanedanên kurdan, têkiliyên wan ên bi hev re, bi gel û dewletên cîran re û þerê wan ê li gel Împaratoriya Osmanî û Îrana sefewî, zilma van her du dewletên super a li ser kurdan hatiye nivîsîn. Ew, her wiha behsa ziman, kultur û zanyariya nav kurdan dike, zana û alimên wan ên dewra nivîskarî dide nasîn. Şerefname ji du cildan pêk tê. Ew nusxeya pêþîn a ku Þeref Xanî bi destê xwe nivîsiye îro jî li Îngîltereyê li Kutubxana Bodleiana Oxfordê di bin reqema 312-yê de tescîlkirî ye. Mamosta Abdulreqîb Yûsuf kopyeyeka vê destnivîsê ji wê kutubxaneya binavkirî daye anîn û lêkolînek li ser kiriye. Li gora agahdariyên ku ew dide, destnivîs wekî du cildan, lê bi hev re; wekî dewama hev hatiye amadekirin. Li ser vê destnivîsê -bi nivîseke ku diyar e piþt re hatiye nivîsîn- navê kitêbê wiha hatiye danîn:''Þerefname Tarîxê Kurdistan''. Þeref Xan bi xwe navê ''Xatîme'' li cildê duduyan kiriye. Kitêb bi zimanê farisî hatiye nivîsîn. Di dawiya cildê yekê de wiha hatiye nivîsîn:''Weqíe tahrîreh we teshîheh åela yed muellîfetuíl feqîr we musennîfetuíl heqîr -el muhtac îla rehmetî el-melikiíl barî Þeref bîn Þemseddîn el-Kisrayî hafîzehullahuíl teíala åenzellatuíl qelem we hefattuíl reqem fî selx zilhicce sene 1005 mîn-el hîcretî nebewîyye(S.A.W.)''(Ev di dawiya meha zilhicca sala 1005-ê ya piþtî hicreta pêxemberê mezin(S. A.W.) de bi destê nivîskarê hejar û musennifê feqîr ê muhtacê rehmeta Xwedê Þerefê kurê Þemseddînê Kisrayî hatiye nivîsîn û teshîhkirin, Xwedê qelema wî ji þemitandin û þaþiyan biparêze.[Hin þaþîtiyên çapê ji bal min ve hatine rastkirin M. C.] (19: 1991, r. 15) Nusxe hemî ji 247 rûpelan pêk tê. Cildê yekê heta nîvê rupelê 155-ê ye û cildê duduyan jî ji vî rûpelî destpê dike. Cildê yekê li ser tarîxa kurdan, cildê duduyan li ser tarîxa paþayên osmanî û þahên Îran û Tûranê ye. Þeref Xan di navberekê de li nik Sultan Muhammed Xanê kurê Sultan Mûradê Sisiyê maye û ev cildê duduyan li ser daxwaza wî nivîsiye. Cildê duduyê ji bûyerên 689-ê hicrî(1290) destpê dike hata digihîje bûyerekê ku di çaryeka dawîn a meha rebîulewwela sala 1005-ê hicrî(25-ê tiþrîna yekê a 1596-ê) bûye dewam dike.(19: 1991, r. 15-16). Ew tarîxa ku tê gotin tarîxa xelasbûna Þerefnamê ye(14-ê tebaxa 1597-ê dawiya zilhicca 1005-ê) esas tarîxa temambûna cildê yekê ye. çimkî di wê destnivîsa Þeref Xan bi xwe de ev tarîx li dawiya cildê yekê hatiye nivîsîn. Tarîxa temambûna cildê duduyê ne diyar e. çimkî di vê destnivîsê de Þeref Xan her eynî tarîxa xelasbûna cildê yekê li dawiya cildê duduyan jî danîye. Li gor qenaeta Dr. Kemal Mezher Ahmed cildê duduyan teqrîben di dawiya meha heþtan an destpêka meha nehan a 1598-ê de xelas bûye. (3:1983 r. 107). Di nava vê nusxeya destnivîs de 20 tabloyên mînyaturî hatine resimkirin ku þazde ji wan dikevin nava cildê yekê û çar ji wan jî di cildê duduyê de bi cih bûne. Her tabloyek bi wî awayî di kitêbê de bicih bûye ku li gor mijara nivîsê hatiye eyarkirin. (19:1991, r. 24). Mînyatura yekê û ya duduyê di rûpelê 33-yê vê detnivîsê de ne û teswîra fermanrewatiya Hekariyê ne, yên sisê û çarê di rûpelê 39-ê de ne û li ser fermanrewatiya Bahdînan in, yên pênc û þeþê di rûpelê 43-yê de ne û li ser fermanrewatiya Botan in, yên heft û heþtê di rûpelê 56-ê de ne û li ser fermanrewatiya Hesenkêfê ne, neh û deh di rûpela 66-ê de ne û li ser fermanrewatiya Egilê ne, yazde û duwazde di rûpelê 77-ê de ne û li ser fermanrewatiya Hîzanê ne, sêzde di rûpelê 89-ê de ye û li ser fermanrewatiya Tercilê(Hezroyê) ye, ya çardeyan di rûpelê 132-yê de ye û ablûqekirina kela Bedlîsê ya ji alî Akkoyunluyan ve teswîr dike. Mînyatura panzdeyan di rûpelê 145-ê de ye û teswîra meclisa mîrê Bedlîsê dike, ya þanzdeyan jî di rûpelê 145-ê de ye û ew Þah Tahmasb li bajarê Xelatê nîþan dide. Mînyatura huvdeyan ku di rûpelê 158-ê de ye teswîra sultanekî osmanî yê kevn e, ya hijdeyan ku di rûpelê 173-yê de ye teswîra þerê Edirneyê ye, ya nozdeyan ku di rûpelê 191-ê de ye Sultan Muhammed Fatîh(Fatih Sultan Mehmet) teswîr dike û ya bîstê ku di rûpelê 208-ê de ye teswîra Þerê çaldiranê ye. (19: 1991, r. 25). Kevntirîn, binirxtirîn û rasttirîn nusxeya destnivîs ev e (3:1983: r121). Dr. Kemal Mezher Ahmed dinivîse ku cildê yekê ya çapa yekê ya farisiya Þerefnameyê 459 rûpel û cildê dudyê ya çapa yekê 307 rûpel in (1: 1991, r. 23 û 3: 1983, r. 111) Qenaeta zanayan ew e ku Þeref Xanî piþtî ku ji Îranê hatiye ser mîrîtiya Bedlîsê dest bi nivîsandina Þerefnamê kiriye. çavkanî û malzemên Þerefnamê ew kitêbên dîrokê yên wê demê û beriya wê, behs û rîwayetên zana, rîsipî, gerok û xwedîtecrubeyan, þiîr û destanên þairan, belgenameyên li ber destê nivîskarî bi xwe, jiyan, tecrube, serboriyên wî, yên der û dora wî û hemdemên wî ne ku gîhaþtine wî. Lê wî, tiþtên ku bihîstine heta tehqîq nekirine, rastiya wan tekûz nekiriye û dilê wî lê rûneniþtiye nenivîsîne. Eugenia Vasilieva di vê behsê de dinivîse ku: Nivîskarî bi hedê zêde yê dudilî li wan xeberan dinihêrt, kengî ku gûmana wî ji rastî û durustiya wan nemaya wê çaxê bikar dianî. ( 3: 1983, r. 115) Li cihekî din Vasilieva dinivîse ku bi ya wê tu çavkanî tuneye ku qasî Xatîmê mewzûî û rastgoyaneyê jiyana navbera îranî û osmaniyan a sedsala þazdeyan teswîr kiribe. ( 3: 1983, r. 116). Mewzûiyet û bêalîtî, ew du þertên giring ên pêdiviyê serkeftina dîroknivîsiyê, di Þerefnameyê de diyar in. Wê wexta ku Þeref Xanî dest bi nivîsîna Þerefnameyê kiriye, têkiliyên wî li gel þehên Sefewiyan xerab û li gel sultanên osmaniyan lirê bûne. Gava ku hatiye ser kê ji wan, hewl daye ku çavê wî ji ser rastiya bûyeran neþemite. Di mesela nêrînên Þeh Tahmasb û Sultan Mûradî de yên li hemberî hev, wek yekê ji wan nekiriye, di þerê navbera wan de bêalî maye, heta ew bi xwe di bin hukmê osmaniyan de buye jî gava cih hatiye texsîr nekiriyre ku pesnê Þah Tahmasbî bide (3: 1983, r. 116). Zernov nivîsiye ku''tu gûman li ser rûmetê zanistî yê vê dîroka kurdan nîne. Tevî ku sêsed sal di ser re derbas bûye heta niha li rojhilatê karekî din ê bi vî awayî nehatiye kirin ku bi taxa Þerefnameyê bikeve'' (14: 1860, r. 82). Ne bê sebeb e ku zanayekî mezin ê wekî Petroçevsky, Þerefnamê digihîne payeya çavkaniyên ermaniyan yên kevn ku kes tune gûmanê ji qîmeta wan bike. Her çendîn Þerefname ji du cildan pêk tê hem di nava kurdan de, hem jî di nava rojhilatnasan de pirtirîn cildê yekê yê li ser kurdan bal kiþandiye ser xwe. Dr. Kemal Mezher dinivîse ku sedemê vê yekê ne ew e ku qîmetê cildê duduyan ne qasî yê yekê ye. Her du cild qasî hev bi rûmet in û cih didin bûyerên balkêþ û belgeyên dîrokî. Li gora qenaeta Kemal Mezher Ahmed ji bo ku cildê pêþîn li ser kurdan e û ne berî wê ne jî di dema jiyana Þeref Xanî de tu kesî bi wê berfirehî û giþtayetîyê cih nedaye jiyana kurda, bûyerên li nav û li ser wan, loma jî yên ku li ser dîroka kurdan rawestiyane serî li vê cildê dane û bi vî awayî ew cild balkêþtir bûye. Lê Kemal Mezher Ahmed destnîþan dike ku di cildê duduyan de jî hem li ser kurdan û hem jî li ser sultanên osmanî û þahên îranî behsa bûyerên bi wî awayî hene ku lu tu derên din bi wê zelalî û firehiyê li wan nayê rasthatin. Ev cild jî hem ji bo kurdan, hem jî ji bo rojhilatnasan çavkaniyeka hêja ye (3: 1983: r. 110-111). [[Kemal Mezher Ahmed]] li ser van tesbîtan hin bûyeran jî ji cildê duduyê neqil dike ku wiha ne: Bi saya gellek çavkaniyên kevn mêjûnas agadar in ku çewa Rûkslanê rûsnîjad ê hemsalê xweþdiviyê Qanûnî Sultan Suleyman(1520-1566) kariye wiha li Sultan bike ku ew Mistefayê kurê xwe yê mezin bikuje ku ji dêlva wî ve kurê wî yê bi navê Selîm karibe were ser textê padîþahiyê. Lê belê heke cildê duduyê yê Þerefnamê nebûya kesî nedizanî ku destê Seyid Muhammedê mîrê Hekariyan di rêkxistina vê planê de heye. Li gora Þerefnamê, gava Qanûnî Sultan Suleyman di sala 960-ê hicrî de(1553-yê mîladî) ji bo sefera ser Îranê ji Îstanbolê derdikeve, li ser rê gava li Erkelê datîne kurê wî yê mezin Þehzade Mistefa ji bo dîtina bavê xwe ji Amasyayê tê cem wî. Wezîrê Azam Rustem Paþa ku gellek tirsa wî ji Þehzade Mistefa hebû bi alîkariya Seyid Muhammedê mîrê Hekariyan nameyeka sexte ku guya ji bal Þah Tahmasbî ji Þehzadeyî re hatiye hinartin, pêþberî Qanûnî dike. Gava Qanûnî vê nameyê dibîne gellek hêrs dibe, derhal Þehzade Mistefayî dide girtin û bi dizî wî dide xeniqandin.(3: 1983, r. 112) Nimûneyeka din jî ew agahdariya li ser xezîneya Þah Tahmasbî ye. Gava Þah Îsmîlê Duduyê tê ser text, wazîfe dide Þeref Xanî ku tesbîta xezîneya Þah Tahmasbî bike. Ew jî bi tekûzî hemî dewlemendiya xezînê tesbît dike û bîlançoya wê di cildê duduyê ê Þerefnamê de dinivîse. Li wir derdikeve ku Þah Tahmasb çi qas dewlemend e. Ev agahdarî jî li tu ciyê din bi vê firehiyê tunene(3:1983, r. 113) Behsa bûyera liberxwedana boxtiyên kela Ercîþê jî bûyereka gellek balkêþ e û di cildê duduyê de diyar dibe ku ji berxwedana Kela Dimdimê ne kêmtir e: ''... Þah berê xwe da Ercîþê û ferman da ku bi hiþkî kelê abloqe bikin. Qizilbaþan bi tevayî dor lê girtin, heta ku ji wan hat li hemberê ewên di nava kelê de ketin þerî. Lê roj hatin û roj çûn, ji çar mehan zêdetir di ser abloqê re buhurî, zivistan, serma , þilope û berf û baranê dayê, Þah Tahmasb ku bi xwe jî li gel leþkerê xwe di çileyê zifistanê de di nava xîvetan de ji ber berf û baranê dest hilnedigirt, ferman da ku tu firsendê nedin wan. Diyar bû ku çend deste ji boxtiyên wek Îbrahîmê Gurkêlî û merivên wî di kelê de ne û bi tu awayî ne amade ne ku xwe bidin dest. Lê bi eksê, romiyan(tirkan) piþtî hemû wê berxwedanê dixwestin teslîm bibin. Wan di binî re li gel qizilbaþên abloqedar li hev kirin û destê xwe gihandin hev, bi hev re bi tîr û tiving erîþ birin ser wan. Boxtiyên ku nedixwestin dev ji þerî berdin û kelayê teslîm bikin, naçar kirin têkevin kuncekî teng û vê carê ew bi xwe naçar man ku qelayê teslîm bikin. Peyayên Þah Tahmasbî ku yekser fermana kuþtina boxtiyên palewan dan, her li wê derê postê serê wan bi zindîyî guran( 3: 1983: r. 114) ==Destnivîsên Şerefnameyê== Şerefnameyê her zû bi zû bala xwendevan, dîroknas û dîrokhezan kiþandiye. Yên ku ew bidest xistine ketine jibernivîsîna wê ya bi destxet a her du cildan jî. Bi vî awayî hê gellekî berî çapbûna wê ew di navbera zana, alim, dîroknivîs, mîr, beg, þah û paþayan de belav bûye û ketiye nav kutubxanên miletên Rojhilata-navîn. Sala 1606-ê li bajarê Kilîsê, Hesenê kurê Nûreddînî di 327 rûpelan de bêyî ku tê de guhertinê bike ji ber destnivîsa pêþîn a Þerefnamê bi dest nivîsî ku ev nusxe jî niha li Kitêbxana Bodleiana Oxfordê tê parastin. Hesen Begê Yezdî jî kesek e ku sala 1645-ê Þerefname nivîsiye. Niha bes di kitêbxaneyên navdar de 22 nusxe destnivîs ên Þerefnamê hene (3: 1983: r. 120). Wekî me berê jî nivîsî nusxeya herî kevn û rasttirîn a Þerefnameyê ya bi bîst tabloyên mînyaturî ku Þeref Xan bi xwe nivîsiye ew e ku li Kitêbxaneya Bodleianê ye. Di pêþgotina xwe de Zernov destnîþan dike ku wî çapa xwe ya farisî li ber çar nusxeyên destnivîs amade kiriye. Ew, bi vî awayî agahdariyê li ser wan nusxeyên destnivîs dide. 1) Desnivîsa Kitêbxaneya Qeyser li Peterburgê ku sala 1007-ê hicrî -piþtî nivîsîna nusxeya pêþîn bi du salan-[salek û hîjde rojan M. C.] hatiye nivîsîn û xwediyê kitêbe; Þeref Xanî çav lê gerandiye. Lê gellek kêm û kurrî di vê destnivîsê de hene. (14: 1981, r. 88) Dr. Kemal Mezher Ahmed dinivîse ku Þeref Xan bi xwe ev destnivîs redakte kiriye û bi destê xwe yê pîroz mora xwe lê xistiye. Ev, ji wan kitêbên bi nav û deng ên kitêbxana sefewiyan bûye ku rûsan di dema þerê 1826-28-an de ew kitêbxane ji Erdebîlê anîne Rûsyayê(1: 1991, r 24). 2) Destnivîsa M–sy– Xanîkof. Ev zana û rojhilatnasê han sala 1854-ê li Îranê konsulê giþtî yê Rûsyayê bû. Wî pêþiyê nusxeyek ji alî Dîlmekan-Salmasê- peyda kiriye, du destnivîsên din jî ji kitêbxaneya Yehya Xanê xanê fermanrewayê Azerbaycanê wergirtine, ew dane ber hev û ya xwe li ber wan durust kiriye. Destnivîsa Xanîkof di nozdeyê meha þabana sala 1252-yê hicrî(1837-ê mîladî) de ji alî kesekî ku navê wî Mehmûd Rizayê kurê Sabir Alîyê Kerbelayî ye, bi fermana Rewþen Efendî, li gundê Dîlmekanê ji ber destnivîseka Þerefnamê hatiye nivîsîn ku dîroka wê vedigere sala 1007-ê hicrî (1598)û di dawiya wê de wiha hatiye nivîsîn: ''Ez danerê hejar ê nivîskarê bêtaqet û çav li rehma Xwedayê mezin; Þerefê kurê Þemseddînê rojekî yê kisrayî di dawiya meha muharrema 1007-ê hicreta Pêxemberî de -silavên Xwedê li ser bin- li bajarê Bedlîsê -Xwedê ji belayan biparêze- ji nivîsîn û rastkirina wê bûme.''(14: 1981, r. 89) 30-ê muharrema 1007-ê hicrî dike 1-ê îlona 1598-ê. 3) Destnivîsa Muzeya Asyayê ya Akademiya Qeyser li S:t Peterburgê. Ev bi reqema 756 li ser navê Ruso qeydkirî ye. Nayê zanîn ku kengî hatiye nivîsîn lê xwediyê wê Ruso li serê notek daniye ku ew diyarî ye ji hakimê Sawucbulaxê(Mehabada niha). 4) Destnivîsa Muzeya Asyayê ya bin reqema 576-ê ku Baron Bud ji Îranê aniye. Ev nusxeyeka gellek kêm e.(14: 1981, r. 90) Zernov di pêþgotina xwe de destnîþan dike ku ji bilî van destnivîsan li Awrûpayê jî hin destnivîs hene û agahdariyên bi vî awayî li ser wan destnivîsan dide: Ji bilî van destnivîsên li Rûsyayê sê destnivîs jî li Avusturyayê li nik Dr. Barbe hene, Sir John Malcolmî jî li Londonê nusxeyek heye ku niha li nik Komeleya Asyayê ya Qiralî ya Birîtanya û Îrlandayê ye. Li Parîsê jî nusxeyek heye. Li Muzeya Birtanyayê jî nusxeyeka Mr. Rich heye ku li Kurdistanê bi destê wî ketiye. Ew du tercumeyên bi tirkî jî li Muzexana Brîtanyayê ne.(14: 1981, r. 93) Destnivîsên din li kutubxaneyên Brîtanyayê û yên Îstanbulê hene(3: 1983, r. 121) Me berê bahs kir ku M. Alî Awnî nusxeyek li Helebê li Kitêbxaneya Medresa Osmanî peyda kiribû û cildê pêþîn ji ber wê nivîsîbû, nusxeyek jî li ba Sureyya Bedirxanî hebû. ==Xebatên li ser Şerefnameyê== Hacî Xelîfe (Katip çelebî) ji bo danîna kitêba xwe ya bi navê cihannuma ji Þerefnameyê gellek fêde girtiye û navê wê jî di kitêba xwe de li gellek ciyan anîye(14: 1981, r. 82, û 3: 1983, r.121) Her wiha Zeynelabidîn ku kitêba Riyad el-Seyahe çêkiriye jî, di heqê kurdan de gellek tiþt ji Þerefnameyê wergirtine.(14: 1981, r. 82) Şerefname du caran hatiye wergerandin ser zimanê tirkî. Yek ji wan ên ku ew wergerandine navê wî Samî bûye û wî, ev werger ji bo mîrekî kurdan ê bi navê Mistefa Beg kiriye1 (14: 1981, r. 82). Ev werger di salên 80-yê yên sedsala 17-yê de hatiye kirin û wergereke temam e. Wergera din berî vê ji bal Mehemed Begê Ahmed Begê Mîreza ve di sala 1078-ê hicrî(1667-68) bi kurtebirî hatiye kirin û heta niha du nusxeyên wê hatine dîtin(1: 1991, r.24 û 3: 1983: r. 121) Li Awrûpayê cara pêþîn Herbilo behsa Þerefnameyê kiriye û di du nivîsarên xwe de cih daye navê wê carekê bi navê Tarîxa Þeref Xan Bedlîsî carekê jî bi navê Tarîxa Kurdan.(14: 1981, r. 82)Wî navê kitêbê ji cihannumaya Katîp çelebî bihîstiye û di sala 1776-ê di wê kitêba xwe ya fransizî de ya bi navê Kitêbxaneya Rojhilatê ya Ferhanga Giþtî cih daye wê(3: 1983, r. 122) Wiha diyar e ku berî hemû awrûpayiyan Þerefname ketiye destê Sir John Malcolm(1769-1833) ê ku demekê li Hindistanê û li Îranê konsuliya Brîtanyayê kiriye û zimanê farisî baþ zanîbûye. Di cildê dudyê ê wê kitêba xwe de ya li ser tarîxa Îranê ew bikar aniye2. Vê nusxeyê mazinê eþîra mihêziyan ya kurd dayiyê. Wî li ser vê nusxeyê nivîsiye Kurden Kronik a von Sheref.(14: 1981 r. 82) Dîroknivîs Etienne Marc QuatremËre ê Faransiz di tarîxa xwe de ya bi navê Tarîxa Moxoliyên Îranê çend perçe ji Þerefnameyê wergirtine. Ev kitêb di 1836-ê de hatiye weþandin(3:1983, r. 122). Li bajarê [[Viyena]]yê, paytexta Avusturyayê, Þerefname ji alîyê G. A. Barbe ve hatiye wergerandin ser zimanê Almanî û beþ bi beþ di navbera salên 1853 û 1859-ê de li gel pêþgotineke wergêr hatiye belavkirin(1: 1991, r.25 û 3: 1983, r. 123). Şerefnameyê zû bi zû bala rojhilatnasên rûsî jî kêþaye. X. D. Frahn zanayê pêþîn ê rûs e ku sala 1826-ê di yek ji wan rojnameyên Peterbûrgê de behsa navê Þerefnamê wekî ''çavkaniyeka mêjûyî ya yekcar giring'' kiriye. Her wê salê M. Volkoviç bi dirêjî behsa Þerefnamê kiriye. Piþtî sê salan Frahn careka din di yek ji wan nivîsên xwe de hatiye ser behsa Þerefnameyê û dawe kiriye ku zûtirîn wext orîjînalê kitêbê bê weþandin û bê derengî bê wergerandin ser zimanekî awrûpî. Piþtî Frahn, hin rojhilatnasên din jî dawe kirine ku Þerefname bê wergerandin. (3: 1983, r. 123). Sala 1860-ê rojhilatnas û karbidestê Akademiya Zanyarî ya Rûsyayê F. Viljaminov Zernov(1830-1914) cildê yekê ê Þerefnameyê li Peterburgê da weþandin. Wî bi vê re pêþgotineka bîst rûpel a lêkolanê ya hêja bi zimanê fransizî jî pêþkêþ kir bahsa xebatên li ser Þerefnameyê ên heta dewra wî, hin agahdariyên li ser nusxeyên destnivîs ên Þerefnameyê û qîmeta wê ya zanistî ya di dîroka gelên Rojhilata-navîn de dike. Zernov du salan piþtî vê bi pêþgotineka heft rûpel cildê duduyê ê Þerefnameyê jî bi farisî da weþandin. (1: 1991, r. 23). Prof F. B. Charmoy, ku di wextê xwe de mezintirîn farisîzanê Awrûpayê dihat hesabkirin di navbera salên 1868 û 1875-ê de Þerefname wergerand ser zimanê fransizî û her du cildên wê jî bi vî zimanî li Peterburgê da weþandin. Bi saya vî zanayî Awrûpayî bi awayekî berfireh hay ji Þerefnameyê bûn. Ev karê han berhemê bêwestanê 30 salan bû. Wî wergera xwe ji ber çapa farisiya Zernov amade kiribû, lê ew dabû ber du nusxeyên destnivîs ên din jî. çapa fransizî ya Þerefnamê çar cildên serbixwe bûn. Beþa yekê a cildê pêþîn di sala 1868-ê, beþa duduyê a cildê pêþîn di sala 1870-yê, beþa yekê a cildê duduyan di sala 1873-yê û beþa duduyê ya cildê duduyê di 1875-ê de hat weþandin(1: 1991, r. 25-26). Morli jî di fihrista Þerefnameyê de navên wan eþîr û mezinên ku þeþ hatine nivîsîn li ber wan her du tercumên wê yên tirkî rast kiriye ku di Muzeya Britanyayê de ne. Larssen di behsa kurdan de kurtegotarek li ser tarîxa kurdan nivîsiye çend bûyerên balkêþ neqil kirine ku ji Þerefnameyê wergirtine.(14: 1981, r. 87) ==Rojhilatnasiya sovyetî û Şerefname== Hejmarek zêde ji rojhilatnasên Sovyetê, çi ji bo nivîsên xwe yên li ser dîroka Kurdistanê, çi jî yên herêmên din ên Rojhilata-navîn be, gellek ji Þerefnameyê îstîfade kirine. Di salên 30-an de, ji rojhilatnas û kurdnas F. P. Rastopiçin hat xwestin ku ew Þerefnamê wergerîne ser zimanê rûsî, lê gellek mixabin ku mirina bêwext musaeda cîbicîkirina vî karê zanistî yê pêwîst neda (1: 1991, r. 19-20). Di dawiya salên 50-yan de Beþa Kurdî ya Liqa Lenîngradê ya Unîversîteya Rojhilatnasiyê ya Akademiya Zanistî ya Sovyet karê wergerandin Þerefnamê ji farisî ser bi zimanê rûsî siparte Eugenia Vasilieva. Xebateka wiha çend sal dixwestin. Di encama vê xebata rojhilatnas û kurdnasa jêhatî de, di sala 1967-ê de cildê yekê hat weþandin(1: 1991, r. 19-20). Cildê yekê yê Þerefnameya bi zimanê rûsî 619 rûpel in, 412 rûpelên wê ji nivîsandina Þeref Xan pêk hatiye. Yên din ji pêþgotin, paþgotin û kurtebahseka bi îngilîzî ye ku li ser kitêbê hatiye nivîsîn. Ev hemî ji bal Eugenia Vasilieva ve hatine amadekirin(1: 1991, r. 21). Eugenia Vasilieva di pêþgotinê de li ser giringiya Þerefnameyê sekiniye û qîmeta wê ya bilind a zanistî daye diyarkirin û gellek zanyarî û agahdariyên di vî warî de xistine navê. Di vê pêþgotinê de Vasilievayê bi dirêjayî behsa dîroka lêkolînên Þerefnamê û destnivîsên wê dike(1: 1991, r. 21). Cildê duduyan ê Þerefnamê ku Þerefxan navê Xatîme lêkiriye jî, ji bal Eugenia Vasilieva ve hatiye wergerandin ser zimanê rûsî û bi pêþgotinekê di sala 1976-ê de li Moskovayê hatiye weþandin.(3: 1983: r. 125) çend mehan piþtî vê, fermanberê zanistî yê Unîversîta Gelên Rojhilata Nêzîk û Navîn a ser bi Akademiya Zanyarî ya Azerbaycana Sovyetî Mehmet Þemsî payeya xwe ya doktorayê bi wê xebatê stend ku bi navê Þerefnameya Þeref Xanê Bedlîsî wek Serokaniya[çavkaniya] Dîroka Gelê Kurd li ser Þerefnameyê amade kiribû(1: 1991, r. 20). Ev nameya han a ku di 1967-ê de temam bûye(3: 1983: r. 124) bi azerî hatiye nivîsîn û kurtiyeka wê jî bi rûsî hatiye weþandin. Piþtî vê bi demekê doktoraname bi xwe jî wekî kitêb serbixwe li Bakuyê hatiye weþandin.(1: 1991, r. 20). Dr. Mehmet Þemsî di doktoranameya xwe de bi dirêjayî behsa jiyan û serpêhatiyên Þeref Xan û rewþa jiyana siyasî û civakî ya Kurdistanê ya sedsala16-yê dike û li ser naveroka Þerefnamê disekine. Ji bo zelalkirina van bahsên han hejmarek gellek zêde çavkaniyên wekî Nuzhetuíl-Qulûba Hamdullah Qezwînî û berhemên birrek dîroknivîsên hevçaxê Þeref Xan bikar tîne, her wekî berhema Qazî Ahmedê Xeffarî(1: 1991, r. 28 û 3: 1983, r. 125). Dr. Þemsî jî bi dirêjayî li ser qîmeta Þerefnamê radiweste û wiha dinivîse: dîroknivîsên piþtî Þeref Xanî ên wekî Katip çelebî, Ewliya çelebî û gellekên din di berhemên xwe de ji hemû çavkaniyan zêdetir Þerefname bikar anîne.(1: 1991, r. 28) Di eynî wextê de Dr. Þemsî þaþîtiyekê jî rast dike ku grûbek dîroknivîs êdîa dikin guya Þeref Xan, Þerefname bi teþwîqa þahê Îranê nivîsiye. Di rastiya xwe de wextê Þeref Xan Þerefname nivîsiye nêzîkayiya wî bi sultanên osmaniyan re zêdetir bûye û heta osmaniyan alîkariya wî jî kirine(1: 1991, r. 28). Dr. Mehmet Þemsî ji bilî doktoranameya xwe zincîregotarên zanistî li ser Þeref Xanê Bedlîsî û Þerefnameyê nivîsîne, her wekî ''Dîroknivîsê bi nav û deng ê kurd Þeref Xanê Bedlîsî'' û ''Behsa serîhildanên sedsala þanzdehan a eþîrên kurdan di Þerefnameyê de.''(1: 1991, r. 28). ==Xebata kurdan li ser Şerefnameyê== [[Mele Mehmûdê Bayezîdî]] kurdê herî pêþîn e ku Þerefname wergerandiye ser zimanê kurdî. Wî ev kar di sala 1858, an 1859-ê de temam kiriye ku Aleksandre Jaba; konsolosê Rûsyayê yê wê demê yê Erzuromê yekser ev werger þandiye Peterburgê. Ev karê ku bi destxeta Mela Mehmûdê Bayezêdî bi xwe hatiye nivîsîn îro li Kitêbxaneya Giþtî ya Saltikof Þêdrîn li Peterburgê tê parastin. Di van salên dawiyê de kurdnasê hêja J. S Mûsaelian lêkolînek li ser vê wergerê kiriye û bi pêþgotineka xwe û ya K. K. Kurdoev a muþterek orîjînala wê ya kurdî daye çapkirin. Ev çap di 1986-ê de li Moskovayê pêk hatiye ( 7: 1986, Moskova). Muhemmed Alî Awnî(1897- 11-ê temmûza 1952-yê li Qahîreyê) cara pêþîn di sala 1931-ê de çapa farisî ya cildê pêþîn ê Þerefnamê daye weþandin. Wî ji bo vê çapê pêþgotin û jêrenotên hêja amade kirine. Ew cara pêþîn di sala 1922-yê de, di Kitêbxana Medreseya Osmanî de nusxeya destnivîs a Þerefnameyê dibîne, cildê pêþîn ji ber dinivîse û li gel xwe dibe Misrê. Li wir bi Þêx Ferecullah Zekî Kurdî re li ser Þerefnamê diaxive û dibîne ku nusxeyek ji çapa rûsî ya 1860-ê û nusxeyeka destnivîs a Sureyya Bedirxanî li nik wî hene û ew jî li ser vê eserê kar dike (14: 1981, r. 76). Piþt re Þêx Muhyeddîn Sebrîyê Kurdî (bavê wî Zekeriyya Muhyeddîn e ku destê rastê yê Cemal Abdulnasir bû) ji ber ku baþ farisî dizanî û di edebiyata farisî de þareza bû xwe gîhand wan û her siyan bi hev re dest bi karê amadekirina çapa farisî kirin (14: 1981, r. 77). Hersê nusxe dan ber hev lê çapa Rûsyayê kirin esas û di xebata salekê de ew amade kirin. Ev nusxe di 1931-ê de li Qahîrê weþiya. [[Muhammed Alî Awnî]], her du cildên Þerefnamê kirine erebî û Yehya Xeþab ji her cildekê re pêþgotinek nivîsîye. Piþtî mirina Muhammed Alî Awnî wergera cildê yekê di sala 1958-ê de, ya cildê duduyê jî di 1962-yê de li Qahîrê hatiye weþandin (15: 1991, r. 5-6). Ew pêþgotina ku Zernov li Rûsyayê ji bo çapa pêþîn a farisî nivîsiye di van wergeran de jî heye. Mela [[Cemîl Bendî Rojbeyanî]] (1912- ) ji bo wê wergera xwe ya erebî pêþgotinek nivîsiye, li berhemên Husên Huznî Mukriyanî û Muhammed Emîn Zekî Beg û gellek kitêbên tir bi hûrî nihêrtiye û agahdariyên ku bi dest xistine wekî þerhan di wergera xwe de bicih kirine. Ev wergera han di sala 1953-yê de li Bexdadê weþiyaye (14: 1981, r. 45 û 54). Mamosta [[Hejar Mukriyanî]] cara pêþîn cildê pêþîn ê Þerefnameyê wergerandiye ser zimanê kurdiya baþûr(soranî) û ev çap di 1972-yê de li Necefê ji bal Korrî Zanyarîy Kurdî ve hatiye weþandin. Her ev çapa han bêyî dest lêdan cara duduyan di sala 1981-ê de li Tahranê hatiye weþandin. Di pêþiya vê wergerê de pêþgotin û sipasnameyeka Mamosta Hejar, agahdariyek li ser wan kurdên dîroknas ên ku di amadekirina Þerefnameyê de bi kêrî Hejar hatine; her wekî Husên Huznî Mukriyanî, [[Mihemed Emîn Zekî Beg]], Muhammed Alî Awnî, Mela Cemîl Bendî Rojbeyanî hene. Piþt re hin bîr û baweriyên wan zanayan tên ku li ser wergera Þerefnameyê ya bi ser zimanê kurdî nivîsên xwe pêþkêþ kirine. Nivîsara Mesûd Muhammed, Elaeddîn Seccadî, Hêmin Mukriyanî û Dr. Kemal Mezher Ahmed ev nirxandin in. Piþt re pêþgotina ku Muhammed Alî Awnî ji bo çapa farisî a 1931-ê nivîsîye û di pey wê re ew pêþgotina lêkolînî ya hêja ku ji bal Zernov ve ji bo çapa pêþîn a farisî hatiye nivîsîn jî di wê wergera kurdî ya Hejarî de cih digrin. Îhtîmal e ku pêþgotina Zernov di çapa Misrê ya farisî û piþt re jî di ya erebî de ku ji bal Awnî ve hatine amadekirin cih girtiye û ji wir jî hatiye wergerandin ser zimanê kurdî û di wergera Hejarî de bicih bûye (14:1981, r. 74 û 81). Li pey pêþgotina Zernov vê carê pêþgotina Muhammed Alî Awnî tê ku ji bo çapa erebî nivîsiye. (14: 1981, r.96). Dîroknasê misrî Yehya Xeþab jî lêkolîneka dûr û dirêj li ser dîroka kevn û nû ya kurdan ji bo vê wergera Muhemmed Alî Awnî amade kiriye û ew di wê çapê de hatiye weþandin. Piþt re ev lêkolîn hatiye wergerandin ser zimanê kurdî û di Þerefnameya wergera Hejarî de jî wekî pêþgotinekê ciyê xwe girtiye. (14: 1981, r. 109) Her wiha di vê wergerê de nivîsareka lêkolînî ya li ser Þerefnameyê û kurdnasiya Sovyetî ji bal Dr. Kemal Mezher Ahmed ve hatiye amadekirin. Wê nivîsara nirxandin û lêkolînê ya Dr. Kemal Mezher Ahmed piþt re bi hin nivîsarên din re wekî berhevokekê di nava kitêba wî ya bi navê çend lapere le Mêjûyî Gelî Kurd di sala 1985-ê de li Iraqê hatiye weþandin. Dûv re Elî Þêr ev kitêb kiriye kurmanciya bakur û ew di sala 1991-ê de li Stockholmê hatiye weþandin. (1: 1991, Stockholm). Di kitêba Hejarî de, piþt re wergera cildê yekê ê Þerefnameyê tê. Gava ew xelas dibe nameyeka Ziya Þerefxan, fîhrîst û ferhengokek û jiyannameyek ku Hejarî bi xwe nivîsîye tê. Herî dawîn jî, li ser dema berî sala 1972-yê ya tevgera Kurdistana Iraqê lêkolînek heye. Bi tevayî ev wergera Hejar Mukriyanî 176 rûpelên pêþgotinan û 871 rûpelên din in(binêre; 14: 1972 û 1981). [[Mehmed Emîn Bozarslan]] cildê yekê yê çapa Qahîrê ya weregera erebiya Muhemmed Alî Awn? kiriye tirkî û cara pêþîn tirkiya wê di sala 1971-ê de li &SHY;stanbulê hatiye weþandin. Her vê wergera han cara duduyan di 1976-ê û ya sisiyan jî di 1990-ê de li Istanbulê hatiye weþandin(15: 1990, Istanbul) [[Qanadê Kurdo]] jî di sala 1972-yê de di wê gotara xwe de ya bi navê ''Kurdnasî'' weþandiye, behsa Þerefnameyê kiriye. Di vê gotarê de Q. Kurdo, bi taybetî bal kêþaye ser destnivîsên kevn ên Þerefnamê (1: 1991, r. 30). Ji kurdan yek jê jî yê ku bala xwe pirr daye ser Þerefnamê Dr. Kemal Mazhar Ahmed e. Ew wek dîroknas bi awayekî ciddî li ser vê berhema hêja rawestiyaye, lêkolîn li ser kirine ew kesên ku li ser wê xebat kirine û bi taybetî rojhilatnas û kurdnasên sovyetî yên ku li ser Þerefnameyê rawestiyane raxistiye ber çavên xwendevanên kurd. Nivîsara wî ya pêþîn a di vî warî de ew e ku me li jorê binav kir ku wekî pêþgotin di Þerefnameya wergera Hejar de hat weþandin û cara duduyan ji di kitêba wî de ya bi navê çend lapere le mêjûyî gelî kurd ciyê xwe girt. Ev kitêb wekî me berê jî nivîsî cara duduyan bi kurmancî li Stockholmê hat weþandin. Dr. Kemal Mezher Ahmed di sala 1983-yê de kitêba xwe ya bi navê Mêjû - kurtebasêkî zanistî mêjû we kurd û mêjû li Bexdayê da weþandin ku ev kitêb li ser teorî û dîroka mêjûyê radiweste, behsa dîroknasên dewra kevn û yên nuh ên kurdan û berhemên wan, cih û rola wan di dîroka gelê kurd de dike. Di vê navberê de cihekî gellek giring jî dide Þerefnamê û nivîskarê wê Þeref Xanê Bedlîsî. Wan xebat û wergerên ku li ser Þerefnamê û nivîskarê wê hatine kirin dinasîne û bîr û baweriyên wan pêþkêþî xwendevanên kurd dike. Di vir de jî xebatên kurdolog û rojhilatnasên Rûsya Qeyserî û Yekîtiya Sovyetan cihekî giring digre. Ew bi xwe jî bîr û baweriyên xwe li ser Þerefnamê û nivîskarê wê dide û qîmetek gellek mezin dide wan. (binêre; 3: 1983, r. 104-132) Mamoste Abdulreqîb Yûsuf nivîsareka lêkolînî li ser wan mînyaturên di nava nusxeya pêþîn a destnivîs de nivîsiye. Ew nusxe bi destxeta Mîr Þeref Xanî bi xwe hatiye danîn. Beþekî ji nivîsara Abulreqîb Yûsufî di hejmarên 116 û 117-yê Rewþenbîrî Nwê de di 1988-ê de li Iraqê hatiye weþandin. Piþt re tevlî beþê neweþandî Elî Þêr hemû wergerandiye ser kurmanciya bakur û ew li gel 20 mînyaturên rengîn di nava weþanên Jîna Nû de sala 1991-ê li Swêdê wekî kitêb bi navê Hunerên Tabloyên Þerefnamê hatiye weþandin. Di vê lêkolînê de Abdulreqîb Yûsuf bi hûr û kûrî li ser wan 20 mînyaturan radiweste û wan ji alî hunerê neqqaþî û resamî ji alî naveroka mînyaturan a dîrokî û etnografî tehlîl dike. Wî bi xwe kopyeka vê destnivîsa Þerefnameyê ji Kitêbxaneya Oxfordê ya bi navê Bodleianê daye anîn û lêkolîna xwe li ber kopyayên reþ û sipî yên mînyaturan amade kiriye. Piþt re Jîna Nû nusxeyên rengîn ên van mînyaturan ji kitêbxaneya navderbasbûyî daye anîn û kitêb li gel van mînyaturên rengîn ên gellek bi qîmet hatiye weþandin. Qîmetê van mînyaturan gellek zêde ye. çimkî ji aliyekî ve ew teswîra wê demê ya civaka xanedanî û bi giþtî ya kurdan a mîmarî, kultur û medeniyeta wan nîþan didin. Ji aliyê din ve jî Abdulreqîb Yûsuf êdîa dike ku îhtîmaleka mezin ev mînyatur ji destê Þeref Xanî bi xwe derketine. Gava meriv bibîr bîne ku Þeref Xanî di dema piçûktiya xwe de di harema xas a Þah Tahmasbî de xwendiye, yên li wê derê hunerên neqqaþî û resamiyê jî hîn dibûn û bi gellek hunermendên wê demê yên bi nav û deng re radibûn û rûdiniþtin, ev îddîa ne gotinaka vala ye. Þeref Xan yekî herî bi nav û deng ê xetatên farisî hatiye hesibandin û navê wî li gel navên xetatên mezin derbas bûye; wekî Mîr Elî Tebrîzî, Îmadeddînê Huseynî, Muhemmed Riza Tebrîzî û Hesen Þamîlo (19: 1991, r. 23-24). Em ji bîr nekin ku karên wiha yên hunerî, di qesra xanedaniya mîrên Bedlîsê de gellek belav bûn. Gava Ewliya çelebiyê tirk li gel Melîk Ahmet Paþa çû Bedlîsê wê gavê neviyê Þerf Xanî Mîr Evdal Xan li ser hukum bû. Ewliya çelebî gava behsa Mîr dike bahsa bi dehan huneran dike ku Mîr di wan de bikêrhatî û zîrek bûye. Ressamî û neqqaþî jî di nava van huneran de ye. Lewra jî mesela zanîna van huneran ne xas e bi Þeref Xanî tenê ve, diçe digihîje mîrên din jî (binêre, 19: 1991). [[Elîşêr]] ev demek e li ser Şerefnameya wergêra mamoste Hejarî radiweste ku wê wergerîne ser kurmanciya bakur. Wergera wê temam bûye. Di dema ku ev nivîsar tê nivîsîn ev werger ji bo ku bi munasebeta 400 saliya Þerefnameyê bigihîje ber destê xwendevanên kurmancîaxêv di çapxanê de bû. ==Binere herwiha== [[Mînyaturên Şerefnameyê]] ==Çavkanî== [[Mûrad Ciwan]]: Şerefname; pencereya kurdan a ber li mêjûyê [[en:Sherefname]] [[fa:شرفنامه بدلیسی]] [[Kategorî:Pirtûk]] 6893 34076 2006-07-03T04:44:41Z YurikBot 242 robot Adding: [[de:Sardasht]], [[eo:Serdeşt]] '''Serdeşt''', yek ji bajarên [[eyalet]]a [[Azerbaycana Rojava]] li [[Îran]]ê ye. Piraniya xelkê Sredeşt ku pêtir ji 100,000 e [[kurd]]in. ==Lînkên derve== {{kurt}} [[kategorî:bajar]] {{bajar_kurd}} [[de:Sardasht]] [[en:Sardasht]] [[eo:Serdeşt]] [[fa:سردشت]] 6894 39180 2006-08-13T16:33:34Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya YurikBot '''Şino''' (an bi [[farsî]]: اشنویه: Oşneviyê), yek ji bajarên [[eyalet]]a [[Azerbaycana Rojava]] li [[Îran]]ê ye. Piraniya xelkê Şino ku pêtir ji 100,000 e [[kurd]]in. Dewleta Îranê tu gelaleyeka awedan kirin li Şino nemeşandiye u lewma ew bajêr yek ji bajêrên hejartirînê [[Îran]]ê ye. ==Lînkên derve== {{bajar_kurd}} {{kurt}} [[kategorî:bajar]] [[en:Oshnavieh]] [[fa:اشنویه]] [[fr:Oshnaviyeh]] 6895 21597 2005-11-21T15:07:56Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Parêzgeh]] 6896 55554 2006-11-08T10:18:10Z Thogo 540 rv vandalîzm '''Bane''', bajerekî kurdan e li bakûrê rojava [[Kurdistan (eyalet)|eyaleta Kurdistanê]] li [[Îran]]ê. Hejmara nufûsa wê pêtir ji 100,000 e. [[Kategorî: Bajar]] {{bajar kurd}} {{kurt}} [[en:Baneh]] [[eo:Bane]] [[fa:بانه]] [[fr:Baneh]] 6897 49215 2006-10-04T19:35:42Z 89.51.170.179 [[Image:Marivan-zarivar-Iran.jpg|thumb|200px|Zarivar]] '''Merîwan''', bajerekî kurdan e li rojava [[Kurdistan (eyalet)|eyaleta Kurdistanê]] li [[Îran]]ê. Hejmara nufûsa wê pêtir ji 100,000 e. [[Kategorî: Bajar]] {{bajar kurd}} {{kurt}} [[de:Marivan]] [[en:Marivan]] [[eo:Meriwan]] [[fa:مریوان]] 6898 38948 2006-08-13T16:20:21Z Liesel 539 Revert to the revision prior to revision 38221 dated 2006-08-13 14:43:29 by 85.96.94.205 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] '''Kamyaran''', bajerekî kurdan e li başûrê rojava [[Kurdistan (eyalet)|eyaleta Kurdistanê]] li [[Îran]]ê. Hejmara nufûsa wê pêtir ji 100,000 e. [[Kategorî: Bajar]] {{bajar kurd}} {{kurt}} [[en:Kamyaran]] [[eo:Kamyaran]] [[fa:کامیاران]] 6899 34048 2006-07-03T04:31:59Z YurikBot 242 robot Adding: [[en:Paveh]] '''Pawe''', bajerekî kurdan e li bakûrê rojava [[Eyaleta Kirmanşanê]] li [[Îran]]ê. Hejmara nufûsa wê pêtir ji 100,000 e. [[Kategorî: Bajar]] {{bajar kurd}} {{kurt}} [[en:Paveh]] [[fa:پاوه]] 6900 37559 2006-08-05T05:28:57Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Kurdistan (parêzgeh)]] 6901 21584 2005-11-21T13:22:03Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Pîranşar]] 6902 21587 2005-11-21T13:28:32Z Diyako 273 #REDIRECT [[Pîranşar]] 6903 62623 2007-01-02T00:31:46Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ar, fr, nl, ru, sv, tg تعديل: en [[Wêne:IranKhuzestan.png|right|[[Parêzgeh]]a Xuzestan li [[Îran]]ê]] '''Xuzestan''' yek ji [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye. Xuzestan dikeve başûrê rojava [[Îran]]ê. îklîma wê gelek germe u mezintirîn [[bîr]]ên [[petrol]]a [[Îran]]ê li wê ye. Piraniya xelke wê eyaletê [[Farsî]], [[Lur]], [[Lek]], û [[ereb]]in. Nawendê wê bajarê [[Ehvaz]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة خوزستان]] [[da:Khusistan]] [[de:Chuzestan]] [[en:Khuzestan Province]] [[eo:Ĥuzestano]] [[es:Khuzestán]] [[fa:استان خوزستان]] [[fr:Khuzestan]] [[ja:フーゼスターン州]] [[nl:Khuzestan]] [[pt:Khuzistão]] [[ru:Хузестан]] [[sv:Khuzestan]] [[tg:Устони Хӯзистон]] 6904 37837 2006-08-08T13:34:38Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Xûzistan (parêzgeh)]] 6907 21594 2005-11-21T14:38:12Z Diyako 273 Meydanek li Kerkûkê. (Ji wikipediya farsi u erebi re) Meydanek li Kerkûkê. (Ji wikipediya farsi u erebi re) 6908 52329 2006-10-16T15:23:45Z Luqman 401 '''Parêzgeh''' an '''Parêzga''' beş an parçeyeke ji [[dewlet]] ku ji çend [[bajar|bajaran]] pêk dê. {{kurt}} [[kategorî:Herêm]] [[en:Province]] 6909 21598 2005-11-21T15:08:47Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Parêzgeh]] 6910 64698 2007-01-14T20:32:00Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fi:Ararat (maakunta)]] [[Wêne:ArmeniaArarat.png|thumb|Parêzgeha Ararat]] '''Ararat''' navê parêzgeheke [[Ermenistan]]ê ye, nawenda wê bajêrê [[Artaşat]]e. Ew parêzgeh dikeve başûrê [[Ermenistan]] u li sînûrê Tirkiye u Azerbaycan e. {{kurt}} [[Kategorî:Parêzgeh]] [[bg:Арарат (провинция)]] [[ca:Airarat]] [[de:Ararat (Provinz)]] [[en:Ararat (province)]] [[es:Ararat]] [[et:Ararati maakond]] [[fa:آرارات (استان)]] [[fi:Ararat (maakunta)]] [[fr:Ararat (province)]] [[hy:Արարատի մարզ]] [[ja:アララト地方]] [[nl:Ararat (provincie)]] [[pl:Prowincja Ararat]] [[tr:Ararat İdari Bölgesi]] 6911 31867 2006-06-03T09:46:12Z Vargenau 211 interwiki [[Wêne:révas.jpg|thumb|Rêwas li Kurdistanê]] [[Wêne:Rhubarb 01.jpg|thumb|Rêwas]] '''Rêwas''' navê [[giya]]yeke kesk e ku li [[çiya]]yan şîn dibe. Rêwas nebatek e u baharan li çiyayên Kurdistanê pir tê dîtin. Jê re "Bananasa Kurdî" jî tê gotin. {{kurt}} [[Kategorî:Riwek]] [[ar:راوند]] [[ca:Ruibarbre]] [[cy:Riwbob]] [[da:Rabarber]] [[de:Gemeiner Rhabarber]] [[en:Rhubarb]] [[eo:Rabarbo]] [[es:Rheum rhabarbarum]] [[fa:ریواس]] [[fi:Raparperi]] [[fr:Rhubarbe]] [[ja:ダイオウ]] [[lt:Rabarbaras]] [[nl:Rabarber]] [[no:Rabarbra]] [[ru:Ревень]] [[simple:Rhubarb]] [[sv:Rabarber]] [[tr:Işgın]] [[zh:大黄]] 6913 21664 2005-11-21T22:01:01Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Bokan]] 6914 21665 2005-11-21T22:02:09Z Diyako 273 #REDIRECT [[Bokan]] 6915 48284 2006-09-23T22:14:31Z 69.174.252.80 [[kategorî:wîkîpediya]] [[af:Kategorie:Saadjie]] [[am:Category:መዋቅሮች]] [[ar:تصنيف:بذرة]] [[an:Category:Borradors]] [[be:Катэгорыя:Накіды]] [[ca:Categoria:Esborranys]] [[cs:Kategorie:Pahýly]] [[cy:Category:Stwbyn]] [[da:Kategori:Artikelstump]] [[en:Category:Stubs]] [[el:Κατηγορία:Επέκταση]] [[es:Categoría:Wikipedia:Esbozo]] [[eo:Kategorio:Stumpo]] [[eu:Kategoria:Zirriborroak]] [[fa:رده:مقاله‌های ناقص]] [[fr:Catégorie:Wikipédia:ébauche]] [[ga:Rang:Stumpaí]] [[gl:Category:Wikipedia:En progreso]] [[ko:분류:토막글]] [[hi:श्रेणी:स्टब]] [[id:Kategori:Rintisan]] [[ia:Category:Wikipedia:Stub]] [[is:Flokkur:Stubbar]] [[it:Categoria:Stub]] [[he:קטגוריה:קצרמר]] [[csb:Kategòrëjô:Ùzémczi artiklów]] [[la:Categoria:Stipulae]] [[lt:Kategorija:Nepilni]] [[lb:Category:Wikipedia:Skizzen]] [[li:Kategorie:Sjtumpke]] [[hu:Kategória:Csonkok]] [[mt:Category:Stub]] [[mi:Category:Tumu]] [[ms:Kategori:Rencana ringkas (stub)]] [[nah:Categoría:Tepoltik]] [[na:Category:Kadudu]] [[nl:Categorie:Beginnetje]] [[ja:Category:スタブ]] [[no:Kategori:Stubber]] [[os:Категори:Stub]] [[pl:Kategoria:Zalążki artykułów]] [[pt:Categoria:!Esboços]] [[ro:Categorie:Ciot]] [[ru:Категория:Незавершённые статьи]] [[sq:Category:Cung]] [[scn:Category:Stub]] [[sk:Kategória:Výhonky]] [[sl:Kategorija:Škrbina]] [[fi:Luokka:Tyngät]] [[sv:Kategori:Stubbar]] [[tt:Törkem:Töpçek]] [[vi:Thể loại:Stub]] [[tr:Kategori:Taslak]] [[uk:Категорія:Stub]] [[vec:Categoria:Stub]] [[zh:Category:小作品]] 6916 37526 2006-08-05T05:25:43Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Kirmanşan (parêzgeh)]] 6917 21685 2005-11-22T19:58:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[pawe]] 6920 37527 2006-08-05T05:25:47Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Kirmanşan (parêzgeh)]] 6922 27471 2006-02-17T21:50:48Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] 6923 58385 2006-11-25T21:26:44Z Cyrus the virus 619 zimanên din [[Wêne:Izmir Turkey Provinces locator.gif|thumb|250 px|İzmir li Tirkiyê]] '''İzmir''' [[bajar]]eke li rojava [[Tirkiye]] ye. Navê wê yî berê '''Smyrna''' (Smîrna) ye û ji zimanê [[Grekî]] ye. Îzmîr heya piştî avakirina [[Komara Tirkiyê]] pirranî ji niştecihên Yewnanan pêk dihat. Di şerê Tirk û Yewnanan de Grekiyên li Anatoliya dijiyan hatin derkirin û Smyrna jî bi şereke dijwar hate bidestxistin. Navê wê tê qedexekirin û dikin Îzmîr. Îzmîr sêyemîn bajarê mezin ê Tirkiyê ye. Di ber Derya Egeyê de ye û ji aliyê aboriyê ve pêşketiye. Bi sed hezaran Kurd li vê bajarê dijî. Mixabin jiber ku hebûna Kurdan nedihate qejirandin û qedexe bû hejmara Kurdan li tevayî Komarê veşartî ye û ya rastî kes nizane. Bi texmînî 700.000 Kurd li Îzmîrê dijî. {{kurt}} {{Bajarên Tirkiyê}} [[Category:Tirkiye]] [[ar:إزمير]] [[bg:Измир]] [[cs:İzmir]] [[cv:Измир]] [[de:İzmir]] [[el:Σμύρνη]] [[en:İzmir]] [[eo:Izmiro]] [[es:Esmirna]] [[fr:İzmir]] [[he:איזמיר]] [[id:Izmir]] [[it:Smirne]] [[ja:イズミル]] [[nl:İzmir]] [[pl:Izmir]] [[pt:Esmirna]] [[sv:İzmir]] [[tr:İzmir]] [[uz:Izmir]] [[zh:伊兹密尔]] 6924 64898 2007-01-16T17:42:47Z Luqman 401 [[Wêne:800px-Saltmarsh-Grass.jpg|thumb|right|300px|Giya]] '''Giya''' giyanlebere u ji bin [[erd]]ê re şîn dibe. Giya nikare ku bimeşe, rîşeye wê heye u li rêga rîşeya xwe ji erdê materyalên pêwîst u pêdivî dimije. Li [[dinya]]yê bi milyonan cor giya hene. Rengê piraniya giyayan kesk (sewz) e. {{kurt}} [[Kategorî:nebat]] [[cs:Tráva]] [[de:Gras]] [[en:Grass]] [[eo:Herbo]] [[fr:Gazon]] [[sv:Gräs]] 6927 21731 2005-11-23T20:22:32Z Diyako 273 '''Goranî''' yek ji zarawên [[kurdî]] li başûrê [[Kurdistan]]ê ye. {{kurt}} [[kategorî:ziman]] [[fa:گورانی]] 6928 38830 2006-08-13T16:07:02Z 84.158.84.5 re '''Goran (1905-1962)''' Goran di sala [[1905]]an de, li bajarê [[Helebce]] hatê dinê. Goran, li dawiya xwe gelek berhem hiştin. Helbestvan Goran 18ê mijdara di sala [[1962]]an de li Parezgeha Sileymaniyê ji ber nexweşiya kenserê çû ser dilovanya xwe. ---- Hinek berhemên Goran ev in; "Bihis û Yadigar, Firmêsk û Hûner, Sirûşt û Derûn". {{kurt}} [[category:helbestvan]] [[en: Abdulla Goran]] 6929 22871 2005-12-07T15:29:36Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 81.173.230.36 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako '''Goran''' navê devereke li başûrê [[Kurdistan]]ê. Xelkê wê deverê bi zarawa [[Goranî]] diaxvin. {{kurt}} [[Kategorî:kurdistan]] [[fa:گوران]] 6930 21737 2005-11-23T20:48:35Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Hewramî]] 6937 21751 2005-11-25T19:31:25Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Dildar (Yunis Rauf)]] 6940 65103 2007-01-17T21:54:59Z 88.229.110.236 Gundê '''Xelîla''' di nav gundê navçeya [[Kerboran]] de gundê herî mazin e. Dîse di herêmê de yê ku bêhtir xwendevanê wê hene Xelîlaye. Di kevé başuré rojhilata [[Kerboran]], Ji Kerboran 8 km dure. Xelîla di ilmé dînî de beré bi navdarbu. Xelîlî bi mirovatîya xwe ve jî bi nav û dengin. Li gorî gotinê bav û kalan ê ku gund ava kirî navê wî Xelîl e. Ew jî kurê [[Ereb]] e. Bavikê Xelîla jî evin: [[Budaxkî]], [[Aydokî]],[[Şêlîlkî]], [[Aslankî]], [[Sînkî]], [[Hûrikî]] u [[Mehmereşkî]] Gund ev sê seredemin ku beledîye ye. Ré asfalte. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 6942 54011 2006-10-23T19:24:37Z Luqman 401 '''Hizar''', gundekî di bınê [[çiyayê Sîtê]] de ye. Gundekî zahf xweş e . Bı dehl û kanîye. Şeş kilometre dûrî [[Kerboran]] e. Lı ser rîya gundê [[Germav|Germavê]] ye. Nêzîkê şêst malî ye. Neha gundî ne avaye. Bı tenê sê mal tê dene. dı sala [[1995]]a de hate xıra kırın. Jı ber ku dı wextekî de [[Şêx Seyda]] lı wır bû dı herêmê de gırîngîya wî jî hebû.( Lı der dora gundê [[kerboran]] teva hê jî qedrekî zêde bı şêxa tê dayîn.) [[kategorî:Gundê Kerboranê]] 6946 21770 2005-11-27T11:14:39Z Diyako 273 çavkanî: WIKI english çavkanî: WIKI english 6947 22162 2005-12-02T17:14:48Z Diyako 273 '''Koye''' (an Koysinceq) bajareke li [[başûrê Kurdistan]]ê li nik bajarê [[Hewlêr]]ê ye. [[Kategorî:bajar]] {{kurt}} 6948 28015 2006-02-21T19:00:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[ranye]] 6949 24566 2006-01-11T16:42:26Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Yewnanistan]] 6950 21792 2005-11-27T15:22:54Z Diyako 273 Ji wkiki english Ji wkiki english 6955 37565 2006-08-05T05:29:30Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[ranye]] 6958 56810 2006-11-15T19:59:25Z Erdal Ronahi 2 Di 25'ê sermawezê [[1960]]‘an de xûşkên [[Minerva Mirabel|Minerva]], [[Maria Teresa Mirabel|Maria Teresa]] û [[Patria Mirabel]] ku wekî [[perperok]] jî tên bîr anîn, hatin qetilkirin. Her sê di [[Komara Domînîk]] de li dijî dîktatoriya Trujillo berxwe dabûn. Roja 25'ê sermawez Ev roj ji ber vê wekî '''roja li dijî şîdeta li dijî jinan''' hat îlan kirin. 25’ê mijdara 1960’î li Komara Domînîk sê jinên xuşkên hev Patria, Minerva û Maria Teresa ku li dijî dîktatoriya Trujîllo têdikoşiyan hatin tecawizkirin û qetilkirin. Patria Teresa di hezîrana sala 1960’î de li dijî dîktatoriya Trujîllo tevgera mezintirîn Clandestîna ava kir. Her du xûşkên wê jî beşdarî nav vê tevgerê bûn. Bandora vê tevgerê ew qasî mezin bû ku di heman salê de dîktatorî mecbûr ma ku bêje ev xûşkên Mîrabel ji bo wan talûkeya herî mezin pêk tînin. Piştî vê daxuyaniyê bi demeke kurt roja 25’ê mijdara 1960’î her sê xuşk hatin tecawizkirin û qetilkirin. Lê têkoşîna ku wan da destpêkirin, piştî mirina wan jî berdewam kir. Û ev tevger bû wekî serhildanekê û li her derê belav bû û dawiya dîktatoriyê anî. Di komcivîna jinan a [[Amerîkaya Latîn]] de ku di sala 1981’ê de li Kolombiyayê kom bû, ji bo bîranîna hersê xûşkan ku têkoşîna azadiyê dane, 25’ê mijdarê ‘Li Cîhanê Roja Têkoşîna li Dijî Şideta li Hemberî Jinê’ hate îlankirin. Têkoşîna Mirabelan îro ji aliyê jinên berxwedêr ve tê piştgirîkirin û meşandin. [[Neteweyên Yekbûyî]] (NY) jî di sala 1999’an de biryar girt ku ev bibe, ‘Ji bo Rakirina Şideta li Hemberî Jinê Roja Têkoşîna Navneteweyî’. [[Kategorî:Salveger]] 6959 21866 2005-11-29T12:42:20Z Erdal Ronahi 2 wêne [[Wêne:BiwejKurdi.jpg|thumb|Ferhenga [[Mustafa Borak]]]] [[Wêne:BiwejTirki.jpg|thumb|Ferhenga [[Dilawer Zeraq]]]] Di '''ferhengên biwêjan''' de peyv nayên îzahkirin, lê [[biwêj]]. Di sala [[2005]]'an de du ferhengên biwêjan yên [[zimanê kurdî]] derketin. Yek ji wan ji aliyê [[Mustafa Borak]] (kurdî-kurdî) hat amade kirin, ya din ji aliyê [[Dilawer Zeraq]] (tirkî-kurdî). Her du di Weşanên [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]] de hatin weşandin. ==Girêdanên derve== *[http://www.diyarname.com/modules.php?name=News&file=article&sid=402 gotara diyarname.com] [[Kategorî:Ferheng]] 6960 21861 2005-11-29T12:19:53Z Erdal Ronahi 2 6961 21929 2005-11-30T16:50:13Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Reziman.gif|thumb|Berg]] '''Rêziman û Rastnivîsa Zaravayê Kurmancî''' pirtûkeke [[Samî Tan]] e. Di sala [[2005]]'an de derket. Di vê pirtûkê pêşî li ser zimanê kurdî, têkiliyên wî zimanî bi zimanên din ên îranî re û li ser [[zaravayên kurdî]] agahî hatine dayîn. Piştre pirtûk li ser [[densazî]], [[bêjesazî]], [[hevoksazî]] û [[rastnivîsa kurmancî]] agahiyên berfireh dide. [[kategorî:pirtûk]] 6962 65749 2007-01-21T12:04:33Z Bangin 450 {{pirtûk}} 6963 21865 2005-11-29T12:27:50Z Erdal Ronahi 2 6964 65748 2007-01-21T12:04:15Z Bangin 450 [[Wêne:BiwejKurdi.jpg|thumb|[[Ferhenga biwêjan]]]] [[Mustafa Borak]] nivîskarê kurd e. Xelqê Îdirê, navçe ya Qulpê (Tuzluca) ye. Borak amadekarê [[ferhenga biwêjan]] ya kurdî-kurdî ye. ==Berhem== *[[Gotinê Pêşiyên Kurda]] *[[Ferhenga Biwêjan]] {{kurt}} [[Kategorî:nivîskar]] [[Kategorî:Kurd]] 6965 21874 2005-11-29T17:05:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mesopotamia Music Channel]] 6966 21875 2005-11-29T17:06:19Z Erdal Ronahi 2 6967 46928 2006-09-10T10:13:37Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Mmc- tv.jpg|thumb|mmc]] '''Mesopotamia Music Channel''' (mmc) kanaleke [[TV]] ye. Rayedarên MMC'yê didin xuyakirin ku ew ê muzîkên bi zimanê kurdî zaravên [[kurmancî]], [[zazakî]], [[soranî]], bi zimanên [[tirkî]], [[erebî]], [[farisî]] û [[îngilîzî]] biweşînin. Frekansê Mesopotamia Music Channel – MMC ev in: 12474 [[Hotbird]], Horizantal, Symbol Rate 27500 == Malper == *http://www.mmc.tv/ [[category:Televîzyona kurdî]] 6968 21878 2005-11-29T17:19:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[ferhenga biwêjan]] 6969 62649 2007-01-02T00:42:23Z Cyrus the virus 619 '''Fussîlet''' sûreyek ji [[Quran]] a pirtûka pîroza misilmanan e. Sûre li bajarê [[Mekkê]] daketîye û ji 54 ayetan pêk tê. Navê xwe ji ayeta 3 yemin ji peyva "fussîlet", ku yê hemû ayetên Quran ê diwesifinî, girtiye. "Fussîlet" bi zimanê [[kurmancî]] tê maneya "tiştê ku berfireh hatiye şirove kirin". Ji sûreya Fussîlet ra "Hâ Mîm, es Secde" jî tê gotin. Sûre qala daweta rastîyê, hişyar kirina mirovên ku yên li ser rîya şaş dane û bandora rewiştî û arişî yê wahîyê li ser mirovan dike [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة فصّلت]] [[en:Fussilat]] [[nl:Soera Duidelijk Uiteengezet]] 6970 62650 2007-01-02T00:42:33Z Cyrus the virus 619 '''Sûra''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz yê misilmanan e û li bajarê [[Mekkê]] hatîye wahîy kirin. Bi temamî ji 53 ayetan pêk tê. Sûre navê xwe ji ayeta 38 emîn ji peyva erebî bi nav “Sûra“ girtiye. “Sûra” bi zimanê me [[kurd|kurdan]] tê maneya “pirsîn yan istîşare”. Di sûreyê da ji bona misilmanan ra tê gotin ku bila karên xwe di nav xwe da bi pirsîn û muşawereyê bi rêva bibin. Êdî sure qala ayetên di gerdûnê da kû yên yekbûna [[Xwedê]] nîsan didin û qala rewsa roja dawî yê dinyayê (qiyametê) dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الشورى]] [[en:Ash-Shura]] [[nl:Soera De Consultatie]] 6971 40061 2006-08-15T13:16:43Z Thogo 540 Guherandina 85.107.109.116 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Pill '''Hec''' yêk ji pênc rûknên ola [[Îslam]] ê ye. Bi kurtayî di hec da [[misilman]] [[Kabe]] ya pîroz li bajarê [[Mekkê]] zîyaret dikin. Di gora ola Îslam ê gerê her misilman di jiyana xwe da carekî here hec. Lêbelê hec girêdayîya dewlemendî û tenduristi ya mirovan e. Ji bona mirovên belengaz û nexweş hec ne mecbûr e. Hec bi xwe kirina îhramê dest pê dike, bi serî lêdana tipikê [[Erefat]] ê berdewam dike û bi tevaf kirina Kabe yê jî dawî dibe. Çend şertên hec hene: # Mirov gerê [[misilman]] be # Mirov balix-kamil be # Mirov bi aqil be # Mirov [[azad]] be # û ji bona kirina hec mal û milkên xwe hebe yanê dewlemend be. [[kategorî: Ol]] [[kategorî: Îslam]] 6985 54172 2006-10-23T23:39:41Z Luqman 401 '''Qarna''' navê gundeke li [[rojhilata Kurdistanê]] ye ku xelkê wê li salên [[1980]] ji aliya [[Komara Îslamiya Îranê]] ve hatin kuştin. [[Kategorî:Gund]] {{kurt}} [[ar:قارنا]] [[en:Qarna]] [[sv:Qarna]] 6986 21932 2005-11-30T16:52:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[îran]] 6987 21934 2005-11-30T18:07:48Z Derbaz 163 '''Bangevan''' (bi zimanê erebî: مؤذّن mu'adhdhin) di [[mizgeft|mizgeftê]] da bawermendan di rokî da pênc caran bangî [[nimêj|nimêjê]] dike. Ji banga bangevan ra [[ezan]] jî tê gotinê û li welatên misilman li ser [[mînare|mînarê]] tê bang kirinê. Lê îro pirrî caran bangevan ezanê bi alîkarîya hoperlorê/dengweşê dixwînin. Bangevanê yêkemîn di ola [[Îslam]] ê da [[Bilal ê Habeşî]] bû. Hz. Bilal mirovekî reş û hevalê [[Mihemmed Pêxamber]] bû. [[kategorî: ol]] 6988 63098 2007-01-04T21:33:24Z Cyrus the virus 619 '''Nas''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Va sûra li bajarê [[Mekkê]] hatîye danîn û ji 6 ayetan pêk tê. Peyva "Nas" bi [[kurdî]] tê maneya "Mirov, insan". [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الناس]] [[en:Al-Nas]] [[fa:ناس]] [[id:Surat An Naas]] [[ms:Surah An-Nas]] [[nl:Soera De Mensheid]] [[tr:Nas Suresi]] 6989 63099 2007-01-04T21:33:54Z Cyrus the virus 619 '''Feleq''' yek sûreyek ji pirtûka pîroz yê [[misilman|misilmanan]] bi nav [[Quran]] ê ye. Sûre li bajarê [[Mekkê]] da ji [[Mihemmed Pêxamber]] ra hatîye wahîy kirin û bi temamî ji 5 ayetan pêk tê. "Feleq" bi zimanê [[kurdî]] tê mana "ronahîya sibê". [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الفلق]] [[en:Al-Falaq]] [[fa:فلق]] [[id:Surat Al Falaq]] [[ms:Surah Al-Falaq]] [[nl:Soera De Doorbraak]] [[tr:Felak Suresi]] 6991 64993 2007-01-17T02:55:27Z Robbot 231 روبوت إضافة: ar, be, et, fa, fi, hu, io, is, lv, ms, nn, qu, ro, simple, sk, sr, su, th, tr, ug, wa تعديل: bg '''Neft''' an '''petrol''' li gor erdnasan ([[jeolog]]) bi vî awayî çêbûye: Gava rawirên deryayan dimirin, cihên wan yên bi dohn di binê deryayan de kom dibin û bi hin madeyên din re tevlihev dibin. Cihê ku ev dohn lê çêdibe hek li tevgereke erdîn rast bê ev dohn di binê erdekî pir giran de dimîne. Di binê vê giranîyê de ev dohn dibe neft. Deryayên ku neft lê çêdibin ne yên mezin yên teng û nizm in. Neft, di qul û qelîştekên keviran de pir tê dîtin. Di nav neftê de hin [[azot]], [[oqsîjen]], [[sulfur]] û [[helyûm]] jî hene. [[kategorî:Kîmya]] [[af:Ru-olie]] [[ar:بترول]] [[be:Нафта]] [[bg:Нефт]] [[ca:Petroli]] [[cs:Ropa]] [[cy:Petroliwm]] [[da:Råolie]] [[de:Erdöl]] [[en:Petroleum]] [[eo:Nafto]] [[es:Petróleo]] [[et:Nafta]] [[fa:نفت]] [[fi:Maaöljy]] [[fr:Pétrole]] [[he:נפט]] [[hr:Nafta]] [[hu:Kőolaj]] [[id:Minyak bumi]] [[io:Nafto]] [[is:Hráolía]] [[it:Petrolio]] [[ja:石油]] [[ko:석유]] [[lt:Nafta]] [[lv:Nafta]] [[ms:Petroleum]] [[nl:Aardolie]] [[nn:Petroleum]] [[no:Petroleum]] [[pl:Ropa naftowa]] [[pt:Petróleo]] [[qu:Allpa wira]] [[ro:Petrol]] [[ru:Нефть]] [[simple:Petroleum]] [[sk:Ropa]] [[sl:Nafta]] [[sr:Нафта]] [[su:Minyak bumi]] [[sv:Petroleum]] [[th:ปิโตรเลียม]] [[tr:Petrol]] [[ug:نېفىت]] [[uk:Нафта]] [[vi:Dầu mỏ]] [[wa:Petrole]] [[zh:石油]] 6992 21940 2005-11-30T20:34:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Oksîjen]] 6997 36510 2006-07-25T09:09:40Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''NASA World Wind''' nivîsbariya azad ji bo [[Microsoft Windows]]ê ye. Bi World Wind yek dikare hemû dinyayê bi weneyên satelîtan bigere. ==Girêdanên derve== *[http://worldwind.arc.nasa.gov/ Malpera NASA World Wind] [[kategorî:Nivîsbariya azad]] 6999 21970 2005-12-01T16:18:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[NASA World Wind]] 7000 63101 2007-01-04T21:35:20Z Cyrus the virus 619 '''Tebbet''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Va sûra kurt li bajarê [[Mekkê]] hatîye danîn û ji 5 ayetan pêk tê. Sûre ji bona apê [[Mihemmed Pêxamber]] bi nav [[Ebû Leheb]] hatîye wahîy kirin. Ebû Leheb yek ji dijmin û kîndarên mezin yê Hz. Mihemmed bû. Wî di jiyana xwe da li dijî ola [[Îslam]] ê û li dijî birazîyê xwe Hz. Mihemmed şer kir. Ji ber vî yekê Ebû Leheb di vî sûreyê da tê lanet kirinê. Sûre dibê ku bila herdû destên Ebû Leheb vemirin û ew bi xwe jî bikevî agirê [[Dojeh]] ê. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة المسد]] [[en:Al-Masadd]] [[id:Surat Al Lahab]] [[ms:Surah Al-Lahab]] [[nl:Soera De Touwvezels]] [[tr:Tebbet Suresi]] 7001 63102 2007-01-04T21:35:31Z Cyrus the virus 619 '''Nesr''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. [[Sûre]] bi xwe li bajarê [[Medînê]] hatîye wahîy kirin û tenê ji 3 ayetan tê holê. "Nesr" di zimanê me da tê maneya "alîkarî" [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة النصر]] [[en:An-Nasr]] [[fa:نصر]] [[id:Surat An Nashr]] [[nl:Soera De Hulp]] [[tr:Nasr Suresi]] 7002 63103 2007-01-04T21:35:43Z Cyrus the virus 619 '''Kafirûn''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûre bi xwe li bajarê [[Mekkê]] hatîye şandin û ji 6 ayetan pêk tê. "Kafirûn" tê wateya "mirovên ku înkar dikin". Sûre bi xwe qala serbestîya/azadîya bawerîyê dike û ji nebawermendan tê gotin ku ew ne mecbûr in ji ola [[Îslam]] ê ra bawer bikin. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الكافرون]] [[en:Al-Kafirun]] [[fa:کافرون]] [[id:Surat Al Kaafiruun]] [[nl:Soera De Ongelovigen]] [[ru:Сура Неверные]] [[tr:Kafirun Suresi]] 7003 63105 2007-01-04T21:36:05Z Cyrus the virus 619 '''Ma'ûn''' yek [[sûre|sûreyek]] ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûre li bajarê [[Mekkê]] hatîye wahîy kirin û ji heft [[ayet|ayetan]] pêk tê. "Ma'ûn" tê wateya "alîkarî û zekat" ê. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الماعون]] [[en:Al-Ma'un]] [[fa:ماعون]] [[id:Surat Al Maa’uun]] [[nl:Soera De Noden van Buren]] [[tr:Ma'un Suresi]] 7004 21978 2005-12-01T19:32:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Şirnex]] 7005 21979 2005-12-01T19:33:50Z Erdal Ronahi 2 worldwind://goto/world=Earth&lat=37.48856&lon=42.54586&alt=14741&dir=115.3&tilt=67.8 worldwind://goto/world=Earth&lat=37.48856&lon=42.54586&alt=14741&dir=115.3&tilt=67.8 7006 21982 2005-12-01T19:40:14Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[NASA World Wind]] 7007 31500 2006-05-18T14:39:51Z 81.215.66.46 --[[Bikarhêner:81.215.66.46|81.215.66.46]] 14:39, 18 gulan 2006 (UTC)--[[Bikarhêner:81.215.66.46|81.215.66.46]] 14:39, 18 gulan 2006 (UTC)Gola Wanê bi [[World Wind]] worldwind://goto/world=Earth&lat=38.61972&lon=42.87926&alt=163214&dir=0.2&tilt=0.6 7008 65679 2007-01-20T20:21:23Z 87.69.217.212 [[Wêne:WW Gola Wanê.jpg|thumb|400px|Gola Wanê bi [[WorldWind]]]] [[Image:Akdamar_kirche.jpg|thumb|225px|Dîmenek ji dêra [[Axtamar]]ê]] '''Gola Wanê''', [[gol|gola]] herî mezin ya [[Kurdistan|Kurdistanê]] ye (3713 km²). Girava [[Axtamar]] di Gola Wanê de ye. {{kurt}} [[kategorî:gol]] [[ca:Llac Van]] [[cs:Vanské jezero]] [[de:Vansee]] [[en:Lake Van]] [[eo:Van (lago)]] [[es:Lago Van]] [[et:Vani järv]] [[fr:Lac de Van]] [[he:ימת ואן]] [[hu:Van-tó]] [[id:Danau Van]] [[it:Lago Van]] [[ja:ヴァン湖]] [[lv:Vana ezers]] [[nl:Vanmeer]] [[pl:Wan (jezioro)]] [[ru:Ван (озеро)]] [[sv:Vansjön]] [[tr:Van Gölü]] [[uk:Ван]] 7009 21987 2005-12-01T20:22:32Z Erdal Ronahi 2 #Çiyayê [[Nemrûd (Tetwan)]] #Çiyayê [[Nemrûd (Semsûr)]] {{cudakirin}} 7010 21988 2005-12-01T20:24:04Z Erdal Ronahi 2 Çiyayê Nemrûd ([[Tetwan]]) bi [[WorldWind]] worldwind://goto/world=Earth&lat=38.68288&lon=42.28186&alt=22257&dir=10.1&tilt=59.5 Çiyayê Nemrûd ([[Tetwan]]) bi [[WorldWind]] worldwind://goto/world=Earth&lat=38.68288&lon=42.28186&alt=22257&dir=10.1&tilt=59.5 7011 21989 2005-12-01T20:24:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Nemrûd]] 7012 64886 2007-01-16T14:55:21Z Luqman 401 Nemrûd (Tetwan) çû cihê Nemrûd, Tetwan [[Wêne:WW Nemrûd Tetwan.jpg|thumb|400px|Çiyayê Nemrûd, [[Tetwan]] û [[Çiyayê Sîpan]]]] '''Çiyayê Nemrûd''' [[Volkan|volkaneke]] li [[Tetwan]] e. Çîyayê Nemrûde 2935m bilind e û ji ber teqandina agirpijan (volkanan) gelek golên kraterîn di nav çîyayî de peyda bûne, ya balkêş ew e ko Gola Sar (şîn) û Gola Germ (kesk) her çiqas nêzikê hev in jî, di Gola Sar de, zebeş ji sira avê diperçive û di Gola Germ de jî hêk di demeka kurt de ji kela avê dipije. == Koordînat == * {{Coor dm|38|37|N|42|14|E}} {{kurt}} [[Kategorî:Çiya]] == Lînkên derve == *[http://www.tatvan.net/galleryshow,1,3.htm Nemrûd] [[de:Nemrut (Vulkan)]] [[en:Nemrut (volcano)]] [[fr:Nemrut (volcan)]] [[sk:Nemrut Dagi]] 7013 25725 2006-01-27T12:34:46Z Erdal Ronahi 2 Çiya [[Wêne:WW Sîpan.jpg|thumb|300px|Sîpan ji bakurê, bi [[World Wind]]]]'''Çiyayê Sîpan''' (4058 m) yek ji çiyayên mezin ên [[Kurdistan|Kurdistanê]] ye. Sîpan li berava bakurê [[Gola Wanê]] ye. [[Kategorî:Çiya]] [[de:Süphan Dağı]] 7014 21994 2005-12-01T21:12:44Z Erdal Ronahi 2 Sîpan bi [[WorldWind]] worldwind://goto/world=Earth&lat=38.87838&lon=42.79072&alt=12164&dir=179.3&tilt=72.7 Sîpan bi [[WorldWind]] worldwind://goto/world=Earth&lat=38.87838&lon=42.79072&alt=12164&dir=179.3&tilt=72.7 7015 21996 2005-12-01T22:17:03Z Erdal Ronahi 2 Girava Îmrali bi [[World Wind]] worldwind://goto/world=Earth&lat=40.53907&lon=28.53171&alt=12638&dir=-0.6 Girava Îmrali bi [[World Wind]] worldwind://goto/world=Earth&lat=40.53907&lon=28.53171&alt=12638&dir=-0.6 7016 22013 2005-12-02T00:30:07Z Erdal Ronahi 2 Bi destûrê nivîskarê Bi destûrê nivîskarê 7017 22016 2005-12-02T00:33:45Z Erdal Ronahi 2 Fevzi Özmen çû cihê Fevzî Özmen #REDIRECT [[Fevzî Özmen]] 7018 22017 2005-12-02T00:39:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Enstîtuyên kurdî]] 7019 22021 2005-12-02T00:48:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Asûrî]] 7021 63572 2007-01-07T21:31:15Z 87.179.87.196 <gallery> Wêne:HakiKARER.jpg|[[Hakî Karer]] Wêne:Halilcavgun.jpg|[[Halil Çavgun]] Wêne:Salihkandal.jpg|[[Salih Kandal]] Wêne:Beserakadas.jpg|[[Bese Anuş]] Wêne:MAZLUMDOGAN.jpg|[[Mazlum Doğan]] Wêne:Kurtay.jpg|[[Ferhat Kurtay]] Wêne:ZENGIN.jpg|[[Mahmut Zengîn]] Wêne:NECMI.jpg|[[Necmi Öner]] Wêne:MAZLUMDOGAN.jpg|[[Mazlum Doğan]] Wêne:Yilmaz.jpg|[[Akîf Yilmaz]] Wêne:Hayridurmus.jpg|[[Mehmet Xeyrî Durmuş]] Wêne:KemalPir.jpg|[[Kemal Pîr]] Wêne:Karasungur.jpg|[[Mehmet Karasungur]] Wêne:Mustafayondem.jpg|[[Mustafa Yöndem]] Wêne:Agit.jpg|[[Mahsum Korkmaz (Agit)]] Wêne:Mehmetsevgat.jpg|[[Mehmet Sevgat (Bedran)]] Wêne:Mehmetsalihsahin.jpg|[[Mehmet Salih Şahîn]] Wêne:Beritan.jpg|[[Gülnaz Karataş (Bêrîtan)]] Wêne:Hcelebi.jpg|[[Hüseyin Çelebi]] Wêne:Zilanark.jpg|[[Zeynep Kınacı (Zîlan)]] Wêne:Semayuce.jpg|[[Sema Yüce (Serhildan)]] Wêne:Andreawolf2.png|[[Andrea Wolf (Ronahî)]] Wêne:Huseyinozbey.jpg|[[Hüseyin Özbey (Harun)]] Wêne:Filizyerlikaya.jpg|[[Filiz Yerlikaya (Gulan)]] Wêne:Enginsincer.jpg|[[Engîn Sîncer (Erdal)]] Wêne:Silan_kobanî.jpg|[[Meysa Bakî (Şîlan Kobanî)]] Wêne:Viyan_soran.jpg|[[Leyla Walî Hasan (Viyan Soran)]] Wêne:M_emin_aslan.png|[[M.Emin Aslan (Sabri) ]] </gallery> [[Kategorî:galerî]] [[Kategorî:Şehîd]] 7022 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 59673 2006-12-07T11:56:14Z Erdal Ronahi 2 *[[Hakî Karer]] *[[Halil Çavgun]] *[[Salih Kandal]] *[[Bese Anuş]] *[[Mazlum Doğan]] *[[Ferhat Kurtay]] *[[Mahmut Zengîn]] *[[Necmi Öner]] *[[Mazlum Doğan]] *[[Akîf Yilmaz]] *[[Mehmet Xeyrî Durmuş]] *[[Kemal Pîr]] *[[Mehmet Karasungur]] *[[Mustafa Yöndem]] *[[Mahsum Korkmaz (Agit)]] *[[Mehmet Sevgat (Bedran)]] *[[Mehmet Salih Şahîn]] *[[Gülnaz Karataş (Bêrîtan)]] *[[Hüseyin Çelebi]] *[[Zeynep Kınacı (Zîlan)]] *[[Sema Yüce (Serhildan)]] *[[Andrea Wolf (Ronahî)]] *[[Hüseyin Özbey (Harun)]] *[[Filiz Yerlikaya (Gulan)]] *[[Engîn Sîncer (Erdal)]] *[[Meysa Bakî (Şîlan Kobanî)]] *[[Leyla Walî Hasan (Viyan Soran)]] *[[M.Emin Aslan (Sabri)]] [[Kategorî:Lîste]] [[Kategorî:PKK]] 7023 22029 2005-12-02T01:28:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mehmet Sevgat (Bedran)]] 7024 22032 2005-12-02T01:31:58Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Mehmetsevgat.jpg|thumb|Mehmet Sevgat]] Endamê Komîteya navendî yê [[PKK]]ê '''Mehmet Sevgat''' (Bedran) di şerê li çiyayê Herekolê de di roja [[8'ê avrêlê]] [[1987]] de şehîd ket. [[Kategorî:Şehîd|Sevgat, Mehmet]] 7025 22034 2005-12-02T01:40:52Z Erdal Ronahi 2 Hüseyin Çelebi Hüseyin Çelebi 7026 22035 2005-12-02T01:42:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Anatoliya Navîn]] 7027 25543 2006-01-25T16:10:15Z RewşenBaran 74 hate kategorîzekirin [[Wêne:Hcelebi.jpg|thumb|Hüseyin Çelebî]] '''Huseyn Çelebî''' ji malbateke [[Dêrsim]]î di sala [[1967]] li bajarê [[Elmanya]] yê [[Hambûrg]]ê hate cîhanê. Dû [[komkujiya Dêrsimê]] ya di sala [[1938]] de, malbata wî mala xwe barkir [[Anatolya navîn]]. Pişt re mala xwe dîsa barkirin û ber bi [[Stenbol]]ê çûn. Jiyana ku li Dêrsimê destpêkir edî li Almanya domand. Ji ber perwerdeya bavê xwe, ku welatparêzekî bi hêz bû, wî ji zarokiya xwe gavavêtinên ber bi polîtîkayê kiriye. Di 1'ê îlona sala [[1974]]'ê de, bi bavê xwe re tevlî şermezarkirinên polîtîkayên reş ku bi komkujiyên mezin bi dawî bûn tevlî bû, wê demê hîn 7 salê bû. Wêneyên [[Mustafa Barzanî]], ku wî wek kalkê xwe didît, li ser dîwêrê li jorî doşeka xwe hilda. Rojek ji bavê xwe re got, “Roja ku Kurdistan azad bû tu dê bibî kral, ez jî prens”. Dibe ku taybetmendiya wî ya herî xurt kesayetiya wî ya hişk bû. Wî tucar nedihişt ku nerastiyên jiyanê xwe ber bi reşdîtinê bibe û herdem li dijî wan derdiket. Di dibistanê da bihtir ji mijarên dîrok, polîtîk, û zmanên biyanî hezdikir û balkêş didît û zmanên Englîzî û Espanî hîn bû. Di nava alîgirên çepên tirk de mijara pirsgirêka Kurd anîbû zman. Lê ne tenê ji bo Kurdan, ji bona gelên Emêrîkayê Başûr û gelên Efrîka jî difikirî; ew jî nedihatin jibîrkirin. Ji ber dîtinên xwe yên [[enternasyonalîst]] wî digot, “Ez çi Kurd, çi Tirk, çi Ereb yan Çînî bim bê xem e; bi tenê girîng e ku ez bindest nebim”. Di dawiya salên xwe yên dibistana bilind wî dest bi nivîsandina kurteçîrokan kir. Gava ku dijî gotina “Ez tirk im, rast im, xebatkarim” derket mamhoste li wî xist. Di destpêka salên 1980'an de gava ku xwendevanê zanîngehê bû endametiya gelek rêxistinên çep ên cûda cûda kiribû. Wan deman hem jî ji bona komara Kurdan dixebitî. Bi baxaneya ku gelek caran tev bi têkoşînên polîtîk bû ew cara bi cezaya perê hatibû girtin. Di nava salên 1980'an de êdî hemû hêza xwe ji bo tekoşîna Kurdistan a azad pêşxistiye. Di sala 1986'ê di Zanîngeha Dusildorfê de dest bi standina dersên li ser mijara sosyolojî kiriye. Di salên xwe yên xwendevanî da bi belavoka “Rapora Kurdistan” – ku bi zmanê Elmanî dihat nivîsandin – roleke mezin lîst. Dû demek ji bo “Kurdistan Zentrum” (Navenda Kurdistanê) xebitî. Di sala [[1988]]'ê da, bi baxaneya ku ew berpirsyarê [[PKK]] yê Ewrûpa bû, Huseyn Çelebî hate girtin. Du (2) salên dirêj bê têkiliyên derve di zîndana [[Wuppertal]]ê da ma. Ji bo parêzvaniyên dozê di baweriya kûr de ma. Ji ber wan xebatan gelek girtiyên PKK yên din azad hatine berdan. Di destpêka sala [[1990]]'ê de tev bi vekirina komara “Dostên Gelê Kurdistan” xebatên xwe domand. Gelek caran wî bi çepgirên Elman re li ser mijara pirsgirêka Kurd gotûbêj û axaftin kirin; bi saya wî gelek mirovên Elman nêzîkî tekoşîna me bûn. Li gor wî sosyalîzm wek roj, ba, û cîhanê bû, pêwîstiya jiyanê bû. Dema ku dît rêxistinên Elman ên çepgir şovenîstê gelan dibûn, xwe ji wan paş ve kişand. Di sala [[1992]]'ê de hat çiyayên Kurdistan ên başûr. Di dema ku hêzên PDK û YNK bi dewleta tirk li dijî PKK xebitîn, bû gerîla û li dijî wan şerkir. Bi guleyê pêşmergeyek Barzanî çavên xwe li cîhanê girt. Kuştina wî jî wek kuştina [[Eliyê Şêr]] bû, herdu bi hemwelatiyên xwe, bi destê Kurdistaniyan hatine kuştin. Di kongreya [[YXK]] ya duyemînê ku di sala [[1992]] li Ewrûpa pêkhat ji hêla xwendevanên Kurd ve bi awakî giştî “Serokê Nîşanî” (Serokê Sembolîk) hate hilbijartin. Ji wê demê pê ve her sal ji bo bîranîna Husêyn Çelebî xwendevan pêşbirka helbest û çîrokan li dar dixin. ==Girêdanên derve== *[http://ku.yxk-online.de Malpera YXK] (çavkanî) [[category:Şehîd|Çelebî, Hüseyin]] 7028 22037 2005-12-02T01:44:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mele Mistefa Barzanî]] 7029 22040 2005-12-02T01:57:40Z Erdal Ronahi 2 Eşref Anyik Eşref Anyik 7030 sysop 25527 2006-01-25T14:11:24Z Diyako 273 Wergerand Hesabê te heye? $1. 7031 sysop 25528 2006-01-25T14:15:23Z Diyako 273 Wergerand Têkeve (login) 7032 sysop 25526 2006-01-25T14:06:44Z Diyako 273 Wergerand Tu hêj ne endamî? $1. 7033 sysop 25525 2006-01-25T13:58:22Z Diyako 273 Wergerand Bibe endam 7035 sysop 40163 2006-08-16T07:38:34Z Bangin 450 Cîhê şîfreya te vala ye. Carekê din binivisîne. 7036 22084 2005-12-02T02:28:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Kemal Pîr]] 7037 22085 2005-12-02T02:29:42Z Erdal Ronahi 2 <timeline>ImageSize = width:700 height:100 PlotArea = width: 700 height:40 left:0 bottom:20 DateFormat = dd/mm/yyyy Period = from:1973 till:2005 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:2 start:1974 PlotData= color:red width:25 mark:(line,white) align:left fontsize:S shift:(25,0) # shift texts up or down manually to avoid overlap from:start till:27/11/1978 shift:(-30,15) text:[[Apocî]] from:27/11/1978 till:04/04/2002 shift:(-50,15) text:[[PKK]] from:04/04/2002 till:01/10/2003 shift:(-35,15) text:[[KADEK]] from:01/10/2003 till:end shift:(-40,15) text:[[Kongra-Gel]] </timeline> 7038 47295 2006-09-12T19:00:11Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Pêşangeha şehîdên PKK]] 7039 22088 2005-12-02T02:41:37Z Erdal Ronahi 2 7040 49595 2006-10-07T22:29:18Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Uta-Schneiderbanger.jpg|framed|Uta Schneiderbanger]] '''Uta Schneiderbanger (Nûdem)''' [[enternasyonalîst]]eke [[alman]] û endama [[PAJK]] bû. Di roja 31'ê gulana 2005'an de di [[başûrê Kurdistanê]] de bi encamê qezaya trafîkê şêhîd ket. Gel wê [[Ekin Ceren Doğruak (Amara)|Ekîn Ceren Dogruak]] şêhîd ket. ==Girêdanên derve== *[http://www.rojname.azadiyawelat.com/pdf/AzadiyaWelat-487/w4.pdf Gotara Azadiya Welat] [[Kategorî:Şehîd]] [[kategorî:Şoreşger]] 7041 22092 2005-12-02T02:45:14Z Erdal Ronahi 2 7042 34977 2006-07-09T21:02:09Z Benyadem 433 [[Wêne:Ekin amara.gif|framed|Ekîn Ceren Dogruak (Amara)]] '''Ekin Ceren Doğruak (Amara)''' (8.1.1981 Ankara-31.5.2005 [[Qeladize]]) şoreşgerek enternasyonalîst bû. Di 31ê gulana 2005an de li başûrê Kurdistanê herêma Qeladizê di encama qezayekê de şehîd ket. Di wê qezayê de şoreşgera enternasyonalîst a Alman [[Uta Schneiderbanger]] jî jiyana xwe ji dest dabû. Dogruak endama [[PAJK]] û [[KONGRA-GEL]] bû. [[Kategorî:Şehîd]] 7043 22095 2005-12-02T02:45:54Z Erdal Ronahi 2 Ekîn Ceren Dogruak çû cihê Ekîn Ceren Dogruak (Amara) #REDIRECT [[Ekîn Ceren Dogruak (Amara)]] 7044 22096 2005-12-02T02:50:44Z Erdal Ronahi 2 7045 22098 2005-12-02T02:55:37Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Silan kobanî.jpg|framed|Şîlan Kobanî]] '''Meysa Bakî (Şîlan Kobanî)''' (1971 [[Kobanî]]-2004 [[Mûsil]]) rêvebera [[PYD]] û Endama Lijneya Rêveberiyê ya [[KONGRA-GEL]] bû. Di [[29'ê sermawez]] [[2004]] de ligel [[Zekerya Îbrahîm (Zekerya Toros)]], Endamê Koordînasyonê yê PYD'ê [[Hîkmet Tokmak (Fuat)]] û endamên PYD'ê [[Haci Cumalî (Cîvan Kobanî)]] û [[Nebû Alî (Cemîl Kobanî)]] hat qetilkirin. [[kategorî:şehîd|Bakî, Meysa]] 7046 32552 2006-06-10T13:35:54Z 72.152.173.234 english: rm dead interwiki links Sê cure '''golên cemedê''' hene: 1) Di [[dema çarem ya jeolojiyê]] de dinya pir sar bûye û gelek dever cemed girtiye. Li hin deran cemedê erd verotiye û kortên mezin çêkirine. Piştî ku dema cemedê derbas dibe û dinya germ dibe ev kortên ku cemedê çêkiribûn bi avê tije dibin û dibin gol. Hin ji van golan pir kûr in. 2) Cemed li hin deran [[şujik]] û [[kevir]]an li ber çemekî dicivîne ser hev û pêşiya ava çem dike wek bendekê. Ev benda dibe sedem ku li ber ava çem gol çêbibe. Ji van golan re gola bendî jî tê gotin. 3) Li ser hin çiyayên bilind berfên herdemî (yên ku bi tevayî nahelin) hene. Ev berf di nabêna berf û cemedê de ye. Ava ku ji van berfan diherike li jêr di kortekê de kom dibe û dibe gol. Ji van golan re [[golên sîrkî]] tê gotin. Hin ji van golan pir biçûk in. {{erd}} [[en:glacial lake]] 7048 35826 2006-07-21T19:22:57Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Hallan Çemi''' gundê kevntirîn e ku heta îro hate dîtin. Tê de di salên 10.600-10.000 B.Z. de mirov sabît man. Vekolîna Hallan Çemi di gundê [[Kaletepe]] di [[Hezo]]/[[Êlih]] de tê çêkirin. ==Girêdanên derve== *worldwind://goto/world=Earth&lat=38.23384&lon=41.25023&alt=19142&dir=20.2 Girêdana [[World Wind]] [[Kategorî:cihê arkeolojîk]] 7049 22130 2005-12-02T05:11:55Z Erdal Ronahi 2 '''Nevalî Çorî''' (Nevali Çori) yek ji gundên kevntirîn yên mirovatiyê ye. Nevalî Çorî nêzîkê [[Riha]] bû, niha di bin avê bendavekê de ye. Nevalî Çorî ji [[Göbekli Tepe]] 50 km dûr e. [[kategorî:cihê arkeolojîk]] 7050 22122 2005-12-02T04:53:39Z Erdal Ronahi 2 Nevalê Çorî çû cihê Nevalî Çorî #REDIRECT [[Nevalî Çorî]] 7051 22125 2005-12-02T04:55:07Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Arkeolojî]] 7052 66623 2007-01-26T14:44:58Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[es:Göbekli Tepe]], [[tr:Göbeklitepe]] '''Göbekli Tepe''', nêzîke [[Riha|Urfayê]], cihê [[mabet|mabeta]] kevntirîn ya cîhanê. ==Girêdanên derve== *[http://www.saradistribution.com/kurdistanbihusht.htm Gotareke kurdî] *[http://www.geocities.com/izkir/gobeklitepe.html Gotareke tirkî] ==Koordînat== * {{Coor dms|37|18|00|N|39|05|38|E}} {{kurt}} [[Kategorî:Cihê arkeolojîk]] [[de:Göbekli Tepe]] [[en:Göbekli Tepe]] [[es:Göbekli Tepe]] [[fr:Göbekli Tepe]] [[he:ג'ובקלי טפה]] [[tr:Göbeklitepe]] 7053 22131 2005-12-02T05:12:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Girê Mozan]] 7054 39008 2006-08-13T16:26:59Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya YurikBot '''Çayönü''' gundê neolîtîk a herî kevn di Mezopotamya de ye. Nav [[Sîverek]] û [[Erxanî|Erxaniyê]] li hemberê gundê [[Hilar]] (''sesverenpınar'') ye. Tê di nav 7,250-6,750 B.Z. de însan man. ==Girêdanên derve== * worldwind://goto/world=Earth&lat=38.22079&lon=39.73479&alt=11167&dir=1.6 * [http://www.geocities.com/mxez/cayonu.htm gotareke bi tirkî] [[Kategorî:cihê arkeolojîk]] [[de:Çayönü]] [[en:Çayönü]] [[tr:Çayönü]] 7055 22137 2005-12-02T12:30:03Z Erdal Ronahi 2 Uta Schneiderbanger çû cihê Uta Schneiderbanger (Nûdem) #REDIRECT [[Uta Schneiderbanger (Nûdem)]] 7056 22138 2005-12-02T12:37:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Îmrali]] 7057 65423 2007-01-19T18:37:46Z Bangin 450 <br clear="all"> <div class=plainlinks; style="font-size:small; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 10 auto;"> {| | [[Image:WikiLettreMini.png]] | Ev gotara bi <font color="red">soranî</font>: |'''[[{{{1}}}]]''' |:ەڤ گۆتارێ بی <font color="red">سۆرانی</font> |} </div> <br clear="all"> [[Kategorî:Gotarên bi du zaravan]] <noinclude> [[Kategorî:Gotarên bi du zaravan|!]] [[Kategorî:Şablon]] </noinclude> 7058 22149 2005-12-02T16:53:17Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Komara Kurdistan a Mahabadê]] 7059 22151 2005-12-02T16:53:40Z Erdal Ronahi 2 Şablon:Kurmancî çû cihê Şablon:Bikurmancî #REDIRECT [[Şablon:Bikurmancî]] 7060 60400 2006-12-14T20:36:15Z Bablekan 495 [[Wêne:QaziMohammed.jpg|thumb|Qazî Mihemmed]] '''Qazî Mihemmed''' (an '''Qazî Muhemmed''') (* 1898, 1900 an 1901; † 30'ê adarê 1947 li Mahabad)sazûmankare [[Partîya Demokrata Kurdîstan a Îran]] ê û serokê [[Komara Mehabad]]ê bû. Qazî Mihemed lawê Qazî Elî ye û sala 1898’an li bajarê Mihabadê ji dayîk bûye. Bi [[Mîna Qazî]] ra dizewice. Le salî 1946 da le Mehabad Qazî komarî Mihabad'î damezrand. Piştî têkçûyîna hêza Kurd Qazî bi tevî rêvebirên komarê li [[Meydana Çarçira]] tên darvekirin. == Wesiyeta Qazî Mihemmed li gelê Kurd (ji arşîvên fermî yên Îranê hatiye bidestxistin) == Bi navê Xwedêyê mezin û dilovan; Gelê minê kurd û birayên min ên hêja, birayên min ên behr xwarî, gelê min ê zorlêkirî, vame ez di gavên herî dawîn ên jiyana xwe de me, werin ji bo xatirê Xwedê êdî dijminayiya hev nekin û pişta xwe bidin hev, li hember dijminê zordest û zalim derkevin, xwe belaş mefiroşin dijminan, dijmin her ewqas we dixwaze tenê karê xwe bi we pêk tîne û qed bi we re dilovanî naket; di her fersendekê de be qed li we nabihure. Dijminê gelê Kurd pir in, zordest û bê dilovanî ne, sîmbola serketina her gel û netewekê hevgirtin û yekbûn e, piştgiya tev gel e. Her gelê ku yekîtî û tebayiya wî nebe; ewê hertim bin destê dujmin be, ti tiştê we gelê Kurd ji gelên li ser rûkê vê erdê; ne kêmtir e, belkî hun bi mêranî û egîdî û hêjatiya xwe; ji gelên ku rizgar bûne; li pêştir in jî. Gelên ku ji destê dujminên xwe yên zordest rizgar bûne; mîna we ne, lêbelê yekîtiya ên xwe rizgar kirine hebûye, bila hun jî mîna tev gelên li ser rûkê erdê; îdî bin dest nebin, her bi yekbûn û hesûdî bi hev nebirinê û xwe nefirotina ji dujminan re li dijî neteweya me; hun dikarin rizgar bibin, birayên min îdî bi dujmina neyên xapandin, dujminên Kurdan ji her reng û destek û netewekê bin, her dujmin e, bê dilovanî ye, bê wijdan e û rehmê bi we nake, wê we bi hevdu bide kuştin, wê we temah bike û bi direw û xapandinê; wê we berengarî hev bike, ji tev dujminên gelê Kurd, dujminê Ecem ji tevan zalimtir û melûntir û Xwedê nenastir û bê dilovantir e, destê xwe ji ti tawanan li dijî gelê Kurd naparêze, bi dirêjayiya dîrokê bi gelê Kurd re xerez û kîna wî ya kevnar hebûye û heye jî, temaşa kin, binêrin tev zilamên we yên mezin, her ji Simayîl Axayê Şikak, tanî Cewher Axayê birê wî û Hemze Axayê Mengur û çend û çendîn zilamên din, ew hemû bi xapandin aram kirin û xelq ji pişt wan vekir û ca pir bi nemerdî ew kuştin, ew tev bi sond û Quran xapandin ku xudêgiravî niyaza eceman ya xêrê bi wan re heye û wê qenciyê bi wan re bikin, lêbelê her xweşbawer e û bi sond û sozên Eceman hatiye xapandin û jê bawer kiriye, lêbelê tanî niha bi dirêjiya dîrokê kes nedîtiye bi tenê carekê jî ecem li sond û sozên xwe xwedî derketibe û ehdên dane Kurdan pêk bînin, tev de direw û xapandin bûye, ca vaye ez wek birayek we yê biçûk, di riya Xwedê de, ji bo xatirê Xwedê ji we re dibêjim hev bigirin û ti carî pişta hev ber medin, piştrast bin ger ecem hingiv bide we, diyar e jar xistiyê, bi sond û sozên direwên eceman mexapin, ku ger hezar carî jî dest li Qurana pîroz bixe û soz bide we, bi tenê niyaza wî xapandina weye, ji bo hîlekê li we bike. Va me ez di demên dawî yên jiyana xwe de me, ji we re dibêjim û ji bo xatirê Xwedê yê mazin ez we şîret dikim ku a ji destê min hat bi ser can û tekoşîn, bi şîret û nîşandana riya rast; min ji we re xemsarî nekiriye, niha jî di vê dem û rewşê de dîsa ji we re dibêjim ku îdî bi eceman mexapin û ji sond û dest li Quranê xistin û ehd û peymanên wan bawer mekin, ji ber ne Xwedê dinasin û ne jî ji Xwedê û pêxember û roja qiyametê û hîsab û kîtaban bawer dikin, li cem wan bi tenê ji ber ku hun Kurd in, bila hun musilman jî bin, hun sûçdar û mehkûm in, hun ji wan re dujmin in, ser û mal û canê we ji wan re helal e û weke xeza qebûl dikin, soza min ne ew bû ez herim û we di destê van dujminên dilreş de bihêlim, min pir caran jî raborî û zilamên me yên mezin dihizirand, ên ku eceman bi xapandin û sond û direw û hîle ew girtine û kuştine, neçar bi direw û hîle ew xapandin e, kuştin e. Ew tev li bîra min bûn û ti carî jî min ji eceman bawer nekiriye, lêbelê beriya ku vegerin vir, çendîn caran gotin û rasparin bi name û bi şandina kesên navdêrên Kurd û Fars, bi dayîna soz û ehdên yekcar pir û mezin ku niyaza xêrê ya dewleta ecem û Şah bi xwe jî heye û ne amade ne ku bi tenê dilopeke xwînê jî li Kurdistanê birije, niha hun bi çavê serê xwe encama sozên wan dibînin, ger mezinên hoz û eşîrên me îxanet nekira û xwe nefirotina hukûmeta ecem, weha nedihate serê me û we û Komara me jî. Şîret û wesiyeta min ew e bila zaroyên we bixwînin, ji ber ti tiştê me ji yê gelên din ne kêmtir e, bi tenê xwendin nebe, bixwînin ji bo hun ji karwanê gelen paşve nemînin û her xwandin çeka kujeka dujminan e. Piştrast bin û bizanin ger tebayî û yekbûn û xwandina we baş be, hunê pir baş bi ser dujminê xwe de serbikevin jî. Çênabe bi kuştina min û bi kuştina bira û pismamên min çavê we bitirse, tanî hin digîjin hêvî û meremên xwe; divê hê jî pir kesên din yên mîna me di vê rê de gorî bikin. Piştrast im piştî me pir kesên din jî her wê bi xapandin û durûtiyê ji holê werin rakirin. Piştrast im pir kesên ku wê piştî me jî bikevin xapandina eceman de; wê ji me zanatir û hêjatir jî bin, lêbelê hêvîdar im kuştina me ji dilsozên gelê Kurd re bibe pend û îbret. Wesiyeteke din min ji were ew e daxwaz bikin her çiyê we ji bona serfiraziya gel kir, alîkarê we gel be, piştrast im Xwedê yê mezin wê we serbixe û wê alîkariya we bike, heye ku hun bêjin; lê çima ez serneketim?! di bersivê de dibêjim, bi Xwedê kim ez serketime, çi nîmetek, çi serketinek ji wê yekê mezintir e ku va me ez niha di riya gel û welatê xwe de, ser û mal û canê xwe didim, bawer bin min pir ji dil dixwest ger ez mirim bi mergekî bimirim ku di hizûra Xwedê û resûlê Xwedê û gel û welatê xwe de rûsor bim, ji min re ev serketin e. Xweştiviyên min, Kurdistan mala her Kurdekî ye, her wek di malê de; endamên malê her kesê ji her karekî dizane, wî dispêrin wî, îdî mafê ti kesî ti ne ku hesûdiyê pê bibe, Kurdistan jî her ew mal e, ger we zanî kesek li vê malê dikare karekî bike, dev jê berdin bila bike. Êdî çênabe hun kevira danin ser riya wî û çênabe dilê we ji wê yekê bêşe ku berpirsyariyên mezin di destê yekî ji we de hene, ger karên mezin ketin ser milê yekî û ew kar bi rêve bir, welê diyare jê dizane û berpirsiyariyên wî yên mezin jî li hember wî erkî hene. Piştrast be birayê te yê Kurd her ji dujminê dil bi kîn baştir e û ger berpirsiyariyên mazin li ser milê min nebûna, niha ez di bin darê sêdarê de neradiwestiyam, lewra çênabe hun bi hev re temahkar bin, ên ku fermanên me pêk ne anîn, ne her bi tenê pêk ne anîna fermanan, lêbelê tam dujminatiya me dikir, ji ber me xwe wek xizmetkarê gelê xwe qebûl dikir, niha ew di nava mal û zarokên xwe de, di nava xwea şirîn de ne, lêbelê vaye li ser navê xizmeta gel di bin darê sêdarê de me û wa ezê demên dawî yên jiyana xwe bi vê wesyetnamê derbaz dikim. Ca ger berpirsyariyên mezin di sitoyê min de nebûna, ez jî wê niha di nava zarok û zêçiyên xwe de di xewa şirîn de bûma, ku ez niha ji bo piştî çûyîna xwe jî we şîret dikim, ew jî yek ji berpirsyariyên di sitoyê min de ye, piştrast im ger yekî din ji we berpirsiyariyên min bigirtana sitoyê xwe, niha ewê li şûna min di bin darê sêdarê de bûya, ji bo razîbûna Xwedê û li gor berpirsyariya di sitoyê xwe de mîna Kurdekî xizmetkarê gel û di riya çakiyê de, min ev şîret li we kirin ku hêvîdarim ji niha pê ve pendan jê wergirin û dirust guhdariya şîretên min bikin, bi hêviya Xwedê yê mezin we bi ser dujminên we de serbixe. 1- Baweriya we bi Xwedê û tiştê li cem Xwedê tê û peristina Xwedê û pêxember (silavên Xwedê lê bin) hebe, di pêk anîna erkên Olî de xurt bin. 2- Yekîtî û tebayiya di nava xwe de biparêzin, karê neqenc li hember hev mekin û temah mebin, bi taybetî jî di berpirsiyariyê û xizmetê de. 3- Xwendin û zanist û pileya zaniyariya xwe pêşve bibin ji bo dujmin kêmtir we bixapîne. 4- Ji dujminan bawer mekin, bi taybetî jî dujminên ecem, ji ber bi çend awa û riyan ecem dujminên we ne, dujminê gel û welat û Ola we ne. Dîrokê selmandiye ku berdewam ji Kurdan bi behane ne, bi kêmtirîn tawanê we dikujin û ji ti tawanan di derheq Kurdan de destê xwe nagirin. 5- Ji bo hin rojên jiyana bê qîmeta vê dinê, xwe mefiroşin dujminan, ji ber dujmin dujmin e û ne cihê pêbawerbûnê ye. 6- Îxanetê li hev mekin, ne îxaneta siyasî û ne giyanî û malî û ne jî ya namûsî, ji ber îxanetkar li cem Xwedê û mirovan jî sivik û sûçbar e, îxanet li îxanetkar vedigere. 7- Ger yekî ji ve dikaribû karên xwe bê îxanet pêk bîne, pê re alîkarî bikin, ne ji ber temahî û bexîliyê li dijî wî derkevin, yan Xwedê neke li ser wî bibin sîxurên biyaniyan. 8- Cihên ku min di wesiyetnameyê de ji mizgeft û nexoşxane û dibistanan re nivîsandiye, hun tev daxwaz bikin ji bo pêk werin û mifa jê bigirin. 9- Hun ji xebat û hewl û tekoşînê ramewestin ji bo mîna tev gelên din ji bin destê dujminan rizgar bibin, malê dinê ne tiştek e, ger welatê we hebe, serbestiya we hebe, wî çaxî her tiştê we heye, hem mal, hem serwet, hem dewlet, hem rûmet û hem wê nîştimanê we jî hebe. 10- Ez nebawer im, heqê Xwedê nebe, ti heqên din li ser min hebin, lêbelê ger kesekî welê dît ku kêm yan jî pir tiştikî wî li cem min e, min malekî pir hiştiye, bila biçe ji warisên min bixwaze û wergire. Tanî ku hun hev negirin, hunê sernekevin, zilm û zorê li hev mekin, ji ber Xwedê pir zû zalim ji holê radike û nabûd dike. Ew soza Xwedê ya bê kêm û zêde ye, zalim dirûxiyê û nabûd dibe, Xwedê toleya zilmê jî hil tîne. Hêvîxwaz im wan gotinan têxin guhê xwe û Xwedê we bi ser dujminên we de bi ser bixe, weke Sedî Kerem kiriye: Muradê ma nesîhet bûd û gufîtm Hewalet ba Xuda kerdîm û reftîm Ango: Mirama me şîret bûn û me kir, me hun rasparin Xwedê û em çûn. Xizmetkarê gel û welat Qazi Mihemmed [[Kategorî: Siyasetmedarên kurd]] {{kurt}} [[de:Qazi Mohammed]] [[en:Qazi Muhammad]] [[nl:Qazi Mohammed]] [[ru:Кази Мухаммед]] [[simple:Qazi Muhammad]] [[sv:Qazi Muhammad]] 7061 22159 2005-12-02T17:10:48Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Qazî Mihemmed]] 7062 22161 2005-12-02T17:13:42Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Koye]] 7063 22164 2005-12-02T17:25:23Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Ahûra Mazda]] 7064 63546 2007-01-07T19:18:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[uk:Халеб]] '''Heleb''' (bi [[Erebî]]: حلب) yek ji bajarên mezintirîn yên [[Sûriyê]] ye. Dikeve bakûrê wî welatî. {{kurt}} [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Sûrî]] [[ar:حلب]] [[bg:Халеб]] [[ca:Alep]] [[da:Aleppo]] [[de:Aleppo]] [[en:Aleppo]] [[eo:Alepo]] [[es:Alepo]] [[et:Ḩalab]] [[eu:Alepo]] [[fi:Aleppo]] [[fr:Alep]] [[gl:Alepo - حلب]] [[he:חאלב]] [[id:Aleppo]] [[it:Aleppo]] [[ja:アレッポ]] [[lt:Alepas]] [[nl:Aleppo]] [[no:Aleppo]] [[pl:Aleppo]] [[pt:Alepo]] [[ru:Халеб]] [[sl:Alep]] [[sv:Aleppo]] [[tr:Halep]] [[uk:Халеб]] [[ur:حلب]] 7065 22169 2005-12-02T17:46:53Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Heleb]] 7066 22172 2005-12-02T17:53:33Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Mezopotamya]] 7067 22173 2005-12-02T17:55:25Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Firat]] 7068 28958 2006-03-03T18:29:21Z Diyako 273 Guherandina 84.230.197.44 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Selmas''' bajareke li bakûrê parêzgeha [[Azerbaybana Rojawa]] ya Îranê ye. Piraniya xelkê wê bajarê [[Kurd]] in. [[Kategorî:bajar]] {{kurt}} 7069 24194 2006-01-02T04:59:34Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Azerbaycana Rojava (parêzgeh)]] 7070 22180 2005-12-02T18:16:00Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Urmiye]] 7071 63613 2007-01-08T01:31:46Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[he:ימת אורמיה]] [[Image:Lake urmia.jpg|thumb|wêneyeke setelit ji gola Urmiyê re]] [[Image:Lake urmia2.jpg|thumb|Gola Urmiyê]] '''Gola Urmiyê''', mezintirîn [[Gol]]a [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê rojawa wê welatê. Li rojawa wê golê [[Kurd|Kurdan]] u li rojhilatê wê jî [[Azerî|Tirkên Azerî]] dijîn. Bajarê [[Urmiyê]] jï dikeve rojawa wê [[gol]]ê. Avê wê golê pir [[şor]] e u tê de [[masî]] tune. [[Kategorî:Gol]] {{kurt}} [[ca:Llac Urmia]] [[cs:Urmijské jezero]] [[de:Urmia-See]] [[en:Lake Urmia]] [[fa:دریاچه ارومیه]] [[fr:Lac d'Orumieh]] [[he:ימת אורמיה]] [[it:Lago di Urmia]] [[ja:ウルーミーエ湖]] [[lv:Urmijas ezers]] [[pl:Urmia (jezioro)]] [[ru:Урмия (озеро)]] [[uk:Урмія]] [[zh:爾米亞湖]] 7072 64088 2007-01-11T11:35:51Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:霍爾木茲甘省]] [[Image:IranHormozgan.png|right]] '''Hormozgan''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve başûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Bender Ebbas]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة هرمزگان]] [[de:Hormozgan]] [[en:Hormozgān Province]] [[es:Hormozgan]] [[eu:Hormozgan]] [[fa:هرمزگان]] [[fr:Hormozgan]] [[it:Hormozgan]] [[ja:ホルモズガーン州]] [[nl:Hormozgan]] [[pl:Hormozgan]] [[pt:Hormozgan]] [[ru:Хормозган]] [[tg:Устони Ҳурмузгон]] [[tr:Hürmüzgan]] [[zh:霍爾木茲甘省]] 7073 63996 2007-01-10T18:58:26Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:吉蘭省]] [[Image:IranGilan.png|right]] '''Gîlan''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Reşt]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة غیلان]] [[ca:Gilan]] [[de:Gilan]] [[en:Gīlān Province]] [[eo:Gilano]] [[es:Gilán]] [[eu:Ekialdeko Azerbaijan]] [[fa:گیلان]] [[fr:Gilan]] [[it:Gilan]] [[ja:ギーラーン州]] [[nl:Gilan]] [[pt:Gilan]] [[ru:Гилян]] [[tg:Устони Гелон]] [[tr:Gilan]] [[zh:吉蘭省]] 7074 37510 2006-08-05T05:24:11Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Gîlan (parêzgeh)]] 7075 37538 2006-08-05T05:26:46Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Kurdistan (parêzgeh)]] 7076 37622 2006-08-05T05:35:12Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Îlam (parêzgeh)]] 7077 37839 2006-08-08T13:34:41Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Îlam (parêzgeh)]] 7078 24166 2006-01-01T23:45:29Z Mani1 152 Correcting redirect #REDIRECT [[Kirmanşan (parêzgeh)]] 7080 64273 2007-01-12T07:58:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:馬贊德蘭省]] [[Image:IranMazandaran.png|right]] '''Mazenderan''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Sarî]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة مازندران]] [[de:Mazandaran]] [[en:Māzandarān Province]] [[eo:Mazenderano]] [[es:Mazandarán]] [[eu:Mazandaran]] [[fa:استان مازندران]] [[fr:Mazandaran]] [[it:Mazandaran]] [[ja:マーザンダラーン州]] [[mzn:مازرون]] [[nl:Mazandaran]] [[pt:Mazandaran]] [[ru:Мазендеран]] [[sv:Mazandaran]] [[tg:Устони Мозандарон]] [[zh:馬贊德蘭省]] 7081 37511 2006-08-05T05:24:21Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Gîlan (parêzgeh)]] 7082 37838 2006-08-08T13:34:39Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Xûzistan (parêzgeh)]] 7083 37601 2006-08-05T05:32:57Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Xûzistan (parêzgeh)]] 7084 62349 2006-12-31T01:04:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ru, tr, zh تعديل: pt [[Image:IranHamadan.png|right]] '''Hemedan''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve naverastê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Hemedan]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة همدان]] [[de:Hamadan (Provinz)]] [[en:Hamadān Province]] [[fa:استان همدان]] [[fr:Province de Hamedan]] [[it:Hamadan (provincia)]] [[ja:ハマダーン州]] [[nl:Hamadan (provincie)]] [[pt:Hamadã (província)]] [[ru:Хамадан (остан)]] [[tr:Hemedan]] [[zh:哈馬丹省]] 7085 64106 2007-01-11T15:05:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:伊斯法罕省]] [[Image:IranEsfahan.png|right]] '''Parêzgeha Îsfehan''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve naverastê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Îsfehan]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة اصفهان]] [[az:İsfahan (ostan)]] [[de:Esfahan (Provinz)]] [[en:Eşfahān Province]] [[es:Provincia de Isfahan]] [[eu:Ispahango probintzia]] [[fa:استان اصفهان]] [[fr:Province d'Esfahan]] [[ja:エスファハーン州]] [[nl:Isfahan (provincie)]] [[pt:Isfahan (província)]] [[ru:Исфахан (остан)]] [[sh:Provincija Isfahan]] [[tg:Устони Исфаҳон]] [[tr:İsfahan]] [[zh:伊斯法罕省]] 7086 67098 2007-01-30T00:54:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eu:Teherango probintzia]] [[Image:IranTehran.png|right]] '''Parêzgeha Tehran''' (an Taran) yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Tehran]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة طهران]] [[de:Teheran (Provinz)]] [[en:Tehran Province]] [[es:Provincia de Teherán]] [[eu:Teherango probintzia]] [[fa:استان تهران]] [[fr:Province de Téhéran]] [[ja:テヘラン州]] [[nl:Tehran (provincie)]] [[pt:Província de Teerão]] [[tg:Устони Tеҳрон]] [[zh:德黑蘭省]] 7087 62890 2007-01-03T11:19:12Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ru:Кум (остан)]], [[zh:庫姆省]] تعديل: [[pt:Qom (província)]] [[Image:IranQom.png|right]]'''Parêzgeha Qom''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve naverastê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Qom]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة قم]] [[de:Qom (Provinz)]] [[en:Qom Province]] [[es:Qom (Irán)]] [[eu:Qom (probintzia)]] [[fa:استان قم]] [[fr:Province de Qom]] [[it:Qom (provincia)]] [[ja:ゴム州]] [[nl:Qom (provincie)]] [[pt:Qom (província)]] [[ru:Кум (остан)]] [[sv:Qom]] [[tg:Устони Қум]] [[tr:Kum (İran)]] [[zh:庫姆省]] 7088 64260 2007-01-12T07:15:55Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:中央省 (伊朗)]] [[Image:IranMarkazi.png|right]] '''Parêzgeha Merkezî''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Erak]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة مرکزي]] [[de:Markazi]] [[en:Markazi Province]] [[es:Markazi]] [[eu:Markazi]] [[fa:استان مرکزی]] [[fr:Markazi]] [[it:Markazi]] [[ja:マルキャズィー州]] [[nl:Markazi]] [[pt:Markazi]] [[ru:Центральный остан]] [[tg:Устони Марказӣ]] [[tr:Merkezi]] [[zh:中央省 (伊朗)]] 7089 52460 2006-10-16T20:40:54Z KureCewlik81 295 [[Image:IranQazvin.png|right]] '''Parêzgeha Qazwên''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Qazwên]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة قزوين]] [[de:Qazvin (Provinz)]] [[en:Qazvin Province]] [[es:Provincia de Qazvin (Irán)]] [[fa:استان قزوین]] [[fr:Province de Qazvin]] [[it:Qazvin]] [[ja:ガズヴィーン州]] [[nl:Qazvin]] [[pt:Província de Qazvin]] [[tg:Устони Қазвин]] 7090 63231 2007-01-05T15:24:00Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ru:Йезд (остан)]], [[zh:亞茲德省]] [[Image:IranYazd.png|right]] '''Parêzgeha Yezd''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve naverastê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Yezd]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة یزد]] [[de:Yazd (Provinz)]] [[en:Yazd Province]] [[es:Provincia de Yazd]] [[eu:Yazd]] [[fa:استان یزد]] [[fr:Province de Yazd]] [[it:Yazd (provincia)]] [[ja:ヤズド州]] [[nl:Yazd (provincie)]] [[pt:Yazd (província)]] [[ru:Йезд (остан)]] [[sv:Yazd]] [[tg:Устони Язд]] [[zh:亞茲德省]] 7091 63236 2007-01-05T16:00:17Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:贊詹省]] [[Image:IranZanjan.png|right]] '''Parêzgeha Zencan''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê rojawa wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Zencan]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة زنجان]] [[az:Zəncan (ostan)]] [[de:Zandschan (Provinz)]] [[en:Zanjan Province]] [[es:Provincia de Zanjan]] [[eu:Zanjan]] [[fa:استان زنجان]] [[it:Zanjan (provincia)]] [[ja:ザンジャーン州]] [[nl:Zanjan (provincie)]] [[pt:Zanjan (província)]] [[tg:Устони Занчон]] [[tr:Zencan]] [[zh:贊詹省]] 7092 66432 2007-01-25T10:19:34Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sv:Ardabil (provins)]] [[Image:IranArdabil.png|right]] '''Parêzgeha Erdebîl''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê rojawa wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Erdebîl]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة اردبیل]] [[de:Ardabil (Provinz)]] [[en:Ardabīl Province]] [[es:Provincia de Ardabil (Irán)]] [[eu:Ardabil (probintzia)]] [[fa:استان اردبیل]] [[it:Ardabil (provincia)]] [[ja:アルダビール州]] [[nl:Ardabil (provincie)]] [[pt:Ardabil (província)]] [[ru:Ардебиль (остан)]] [[sv:Ardabil (provins)]] [[tg:Устони Ардабел]] [[tr:Erdebil]] [[zh:阿爾達比勒省]] 7093 67053 2007-01-29T18:24:50Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[nl:Oost-Azarbeidzjan]] [[Image:IranEastAzerbaijan.png|right]] '''Parêzgeha Azerbaycana Rojhilat''' (Farsi: '''آذربایجان شرقی''', '''Āzārbāijān-e Sharqi''') yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Tewrêz]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة آذربایجان شرقي]] [[az:Şərqi Azərbaycan]] [[de:Ost-Aserbaidschan]] [[en:East Azarbaijan Province]] [[eo:Orienta Azerbajĝano]] [[es:Azerbaiyán Oriental]] [[et:Ida-Aserbaidžaan]] [[fa:استان آذربایجان شرقی]] [[fr:Azerbaijan-e-sharghi (de l'est)]] [[it:Azarbaijan orientale]] [[ja:東アーザルバーイジャーン州]] [[nl:Oost-Azarbeidzjan]] [[pt:Azerbaijão Oriental]] [[sh:Istočni Azerbejdžan]] [[tg:Устони Озарбойҷони шарқӣ]] [[tr:Doğu Azerbaycan]] [[zh:東亞塞拜疆省]] 7094 54578 2006-10-26T09:07:20Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tg:Устони Луристон]] [[Image:IranGolestan.png|right]] '''Parêzgeha Gulistan''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê rojhilata wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Gurgan]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة گلستان]] [[de:Golestan]] [[en:Golestan Province]] [[es:Golestán]] [[fa:استان گلستان]] [[fr:Golestan]] [[it:Golestan]] [[ja:ゴレスターン州]] [[nl:Golestan]] [[pt:Golestan]] [[ru:Голестан]] [[tg:Устони Луристон]] 7095 64170 2007-01-11T22:20:34Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:克爾曼省]] [[Image:IranKerman.png|right]] '''Parêzgeha Kirman''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve başûrê rojhilata wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Kirman]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة کرمان]] [[de:Kerman (Provinz)]] [[en:Kermān Province]] [[es:Provincia de Kermán]] [[eu:Kerman (probintzia)]] [[fa:استان کرمان]] [[fr:Province de Kerman]] [[id:Kerman (Provinsi)]] [[ja:ケルマーン州]] [[nl:Kerman (provincie)]] [[pt:Kerman (província)]] [[ru:Керман (остан)]] [[tg:Устони Кирмон]] [[zh:克爾曼省]] 7096 63377 2007-01-06T14:12:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:Bu-şehr]], [[zh:布什爾省]] [[Image:IranBushehr.png|right]] '''Parêzgeha Bûşehr''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve başûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Bûşehr]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة بوشهر]] [[de:Buschehr (Provinz)]] [[en:Bushehr Province]] [[es:Provincia de Bushehr]] [[eu:Bushehr]] [[fa:استان بوشهر]] [[it:Bushehr (provincia)]] [[ja:ブーシェフル州]] [[nl:Bushehr (provincie)]] [[pt:Bushehr (província)]] [[ru:Бушир (остан)]] [[tg:Устони Бӯшеҳр]] [[tr:Bu-şehr]] [[zh:布什爾省]] 7097 60288 2006-12-13T20:35:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eu:Fars]], [[pl:Fars]] تعديل: [[en:Fārs Province]] [[Image:IranFars.png|right]] '''Parêzgeha Fars''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve başûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Şîraz]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة فارس]] [[bs:Fars (provincija)]] [[de:Fars]] [[en:Fārs Province]] [[es:Fars]] [[eu:Fars]] [[fa:فارس (ابهام‌زدایی)]] [[fi:Fars]] [[fr:Fars]] [[it:Fars]] [[ja:ファールス州]] [[nl:Fars]] [[no:Fars]] [[pl:Fars]] [[pt:Fars]] [[sv:Fars (provins)]] [[tg:Устони Фарс]] 7098 22239 2005-12-02T20:08:14Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Iraq]] 7099 62989 2007-01-04T12:34:26Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[it:Sistan e Baluchistan]], [[zh:錫斯坦－俾路支斯坦省]] [[Image:IranSistanBaluchistan.png|right]] '''Parêzgeha Sîstan û Belûçistan''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Zahîdan]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة سيستان وبلوتشستان]] [[de:Sistan und Belutschistan]] [[en:Sistan and Baluchestan Province]] [[es:Sistán y Baluchistán]] [[eu:Sistan eta Balutxistan]] [[fa:استان سیستان و بلوچستان]] [[fr:Sistan-o-Balouchestan]] [[it:Sistan e Baluchistan]] [[ja:スィースターン・バルーチェスターン州]] [[nl:Sistan en Baluchistan]] [[no:Sistan og Baluchistan]] [[pt:Sistan e Baluchistão]] [[sv:Sistan]] [[tg:Устони Сӣстон у Балӯчистон]] [[tr:Sistan ve Belucistan]] [[zh:錫斯坦－俾路支斯坦省]] 7100 62977 2007-01-04T10:20:56Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:塞姆南省]] تعديل: [[pt:Semnan (província)]] [[Image:IranSemnan.png|right]] '''Parêzgeha Simnan''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê rojhilata wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Simnan]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة سمنان]] [[de:Semnan (Provinz)]] [[en:Semnān Province]] [[es:Provincia de Semnan (Irán)]] [[eu:Semnan]] [[fa:استان سمنان]] [[fr:Province de Semnan]] [[it:Semnan (provincia)]] [[ja:セムナーン州]] [[nl:Semnan (provincie)]] [[pl:Semnan (ostan)]] [[pt:Semnan (província)]] [[tg:Устони Симнон]] [[zh:塞姆南省]] 7101 63555 2007-01-07T19:57:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:恰哈馬哈勒－巴赫蒂亞里省]] [[Image:IranChaharMahaalBakhtiari.png|right]] '''Parêzgeha Çehar Mehal û Bextiyarî''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve başûrê rojawa wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Şarîkurd]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة چهارمحل و بختیاري]] [[de:Tschahār Mahāl und Bachtiyārī]] [[en:Chaharmahal and Bakhtiari Province]] [[es:Chahar y Bakhtiari]] [[eu:Chahar eta Bakhtiari]] [[fa:استان چهارمحال و بختیاری]] [[fr:Chahar Mahaal et Bakhtiari]] [[it:Chahar Mahal e Bakhtiari]] [[ja:チャハール＝マハール・バフティヤーリー州]] [[nl:Chahar Mahaal en Bakhtiari]] [[pt:Chahar Mahaal e Bakhtiari]] [[tg:Устони Чаҳормаҳол у Бахтиёрӣ]] [[zh:恰哈馬哈勒－巴赫蒂亞里省]] 7102 64184 2007-01-11T23:35:48Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:科吉盧耶－博韋艾哈邁德省]] [[Image:IranKohkiluyehBuyerAhmad.png|right]] '''Parêzgeha Kohkilûye û Bûyer Ehmed''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve başûrê rojawa wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Yasûc]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة کهکیلویه و بویر أحمد]] [[de:Kohkiluyeh und Buyer Ahmad]] [[en:Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province]] [[es:Kohkiluyeh y Buyer Ahmad]] [[eu:Kohkiluyeh eta Buyer Ahmad]] [[fa:کهگیلویه و بویراحمد]] [[it:Kohkiluyeh e Buyer Ahmad]] [[ja:コフギールーイェ・ブーイェル＝アフマド州]] [[nl:Kohgiluyeh va Boyer Ahmad]] [[pt:Kohkiluyeh e Buyer Ahmad]] [[tg:Устони Куҳгилуя у Буйир-Аҳмад]] [[zh:科吉盧耶－博韋艾哈邁德省]] 7103 64172 2007-01-11T22:37:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:北呼羅珊省]] [[Image:IranNorthKhorasan.png|right]] '''Parêzgeha Xorasana Bakûr''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê rojhilata wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Bocnûrd]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة خراسان شمالي]] [[az:Şimali Xorasan]] [[de:Nord-Chorasan]] [[en:North Khorasan Province]] [[fa:خراسان شمالی]] [[fr:Khorasan-e-shomali (du Nord)]] [[it:Khorasan settentrionale]] [[ja:北ホラーサーン州]] [[nl:Khorasan-e-shomali]] [[pt:Coração do Norte]] [[ru:Северный Хорасан]] [[tg:Устони Хуросони шимолӣ]] [[tr:Kuzey Horasan]] [[zh:北呼羅珊省]] 7104 64174 2007-01-11T22:38:15Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh:南呼羅珊省]] [[Image:IranSouthKhorasan.png|right]] '''Parêzgeha Xorasana Başûr''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve rojhilata wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Bîrcend]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة خراسان جنوبي]] [[de:Süd-Chorasan]] [[en:South Khorasan Province]] [[fa:خراسان جنوبی]] [[it:Khorasan meridionale]] [[ja:南ホラーサーン州]] [[nl:Khorasan-e-Jonoobi]] [[pt:Coração do Sul]] [[ru:Южный Хорасан]] [[tg:Устони Хуросони ҷанӯбӣ]] [[zh:南呼羅珊省]] 7105 66881 2007-01-28T04:21:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eu:Razavi Khorasan]] [[Image:IranRazaviKhorasan.png|right]] '''Parêzgeha Xorasana Rezewî''' yek ji 30 [[parêzgeh]]ên [[Îran]]ê ye ku dikeve bakûrê rojhilata wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Meşhed]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îranê}} [[ar:محافظة خراسان رضوي]] [[de:Razavi-Chorasan]] [[en:Razavi Khorasan Province]] [[eu:Razavi Khorasan]] [[fa:خراسان رضوی]] [[fr:Khorasan-e-razavi]] [[it:Razavi Khorasan]] [[ja:ラザヴィー・ホラーサーン州]] [[nl:Khorasan-e-Razavi]] [[pt:Razavi Coração]] [[ru:Хорасан-Резави]] [[sh:Razavi Korasan]] [[tg:Устони Хуросони разавӣ]] [[zh:呼羅珊省]] 7106 63134 2007-01-04T21:52:48Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[fi:Luokka:Iranin provinssit]] [[Kategorî:Parêzgeh]] [[ar:تصنيف:محافظات إيران]] [[cs:Kategorie:Íránské provincie]] [[de:Kategorie:Provinz (Iran)]] [[en:Category:Provinces of Iran]] [[fi:Luokka:Iranin provinssit]] [[ja:Category:イランの地方行政区分]] [[nl:Categorie:Provincie van Iran]] [[no:Kategori:Iranske provinser]] [[tr:Kategori:İran'daki eyaletler]] 7107 22354 2005-12-03T17:47:17Z 84.143.93.90 [[Kategorî:Erdnîgarî]] 7108 52487 2006-10-16T21:21:39Z KureCewlik81 295 [[Wêne:IraqBaghdad.png|right| ]] '''Parêzgeha Bexdad''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve naverast wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Bexda]] ye. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:محافظة بغداد]] [[bg:Багдад (област)]] [[de:Provinz Bagdad]] [[en:Baghdad Governorate]] [[es:Bagdad (provincia)]] [[fa:استان بغداد]] [[he:מחוז בגדאד]] [[it:Baghdad (provincia)]] [[ja:バグダード県]] [[pl:Bagdad (prowincja Iraku)]] [[ro:Bagdad (provincie)]] [[sv:Bagdad (provins)]] [[tg:Вилояти Бағдод]] [[zh:巴格達省]] 7109 52496 2006-10-16T21:29:02Z KureCewlik81 295 [[Wêne:IraqSalahadDin.png|right| ]] '''Parêzgeha Selahedîn''' (Ereb:صلاح الدين) yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve naverastê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Tikrît]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:محافظة صلاح الدين]] [[ca:Salah ad Din]] [[de:Provinz Salah ad-Din]] [[en:Salah ad Din Governorate]] [[es:Salah ad Din]] [[fa:استان صلاح‌الدین]] [[he:מחוז סלאח א-דין]] [[ja:サラーフッディーン県]] [[pl:Salah Ad-Din]] [[ro:Salah ad Din]] [[sv:Salah ad Din]] [[tg:Вилояти Салоҳаддин]] [[zh:撒拉丁省]] 7110 58877 2006-11-29T10:25:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fa:استان دیاله]] [[Image:IraqDiyala.png|right]] '''Parêzgeha Diyale''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve rojhilatê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Baqûbe]] e. bajarê giring a din ya wê parêzgehê [[Xaneqîn]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:محافظة ديالى]] [[bg:Дияла]] [[ca:Diyala]] [[da:Diyala]] [[de:Diyala]] [[en:Diyala Governorate]] [[es:Diyala]] [[fa:استان دیاله]] [[he:דיאלי]] [[ja:ディヤーラー県]] [[pl:Dijala]] [[sv:Diyala]] [[tg:Вилояти Диёла]] 7111 52802 2006-10-17T14:01:50Z KureCewlik81 295 [[Image:IraqWasit.png|right]] '''Parêzgeha Wasit''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve rojhilatê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Elkût]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[de:Provinz al-Wasit]] [[en:Wasit]] [[es:Wasit]] [[sv:Wasit]] 7112 63721 2007-01-08T16:17:11Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fa:استان میسان]], [[tg:Вилояти Майсон]], [[zh:米桑省]] [[Image:IraqMaysan.png|right]] '''Parêzgeha Meysan''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve başûrê rojhilata wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Elmenare]] ye. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:محافظة ميسان]] [[bg:Майсан]] [[de:Provinz Maisan]] [[en:Maysan Governorate]] [[es:Maysan]] [[fa:استان میسان]] [[he:מיסאן]] [[ja:マイサーン県]] [[pl:Majsan]] [[sv:Maysan]] [[tg:Вилояти Майсон]] [[zh:米桑省]] 7113 52790 2006-10-17T13:39:18Z KureCewlik81 295 [[Image:IraqAlBasrah.png|right]] '''Parêzgeha Besre''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve başûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Besre]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[bg:&#1041;&#1072;&#1089;&#1088;&#1072; (&#1086;&#1073;&#1083;&#1072;&#1089;&#1090;)]] [[de:Provinz Basra]] [[en:Basra Governorate]] [[es:Al Basrah]] [[it:Bassora (provincia)]] [[fa:&#1575;&#1587;&#1578;&#1575;&#1606; &#1576;&#1589;&#1585;&#1607;]] [[pl:Al-Basra (prowincja Iraku)]] [[sv:Al Basrah]] 7114 63419 2007-01-07T00:04:31Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tg:Вилояти Зӣқор]] [[Image:IraqDhiQar.png|right]] '''Parêzgeha Zîqar''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve başûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Nasiriye]] ye. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:محافظة ذي قار]] [[bg:Ди Кар]] [[de:Provinz Dhi Qar]] [[en:Dhi Qar Governorate]] [[es:Dhi Qar]] [[he:ד'י קאר]] [[it:Dhi Qar]] [[ja:ジーカール県]] [[pl:Zi Kar]] [[sv:Dhi Qar]] [[tg:Вилояти Зӣқор]] 7115 52490 2006-10-16T21:22:55Z KureCewlik81 295 [[Image:IraqAlMuthanna.png|right]] '''Parêzgeha Elmusenna''' ([[Erebî]]: '''المثنى''') yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve başûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Semawe]] ye. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:محافظة المثنى]] [[de:Provinz al Muthanna]] [[en:Al Muthanna Governorate]] [[es:Al Muthanna]] [[fa:استان مثنی]] [[he:אל-מות'נא]] [[ja:ムサンナー県]] [[pl:Al-Musanna]] [[sv:Al Muthanna]] [[tg:Вилояти Мусанно]] [[zh:穆薩納省]] 7116 52794 2006-10-17T13:47:25Z KureCewlik81 295 [[Image:IraqAlQadisyah.png|right]] '''Parêzgeha Elqadisiye''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve başûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Dîwaniye]] ye. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:محافظة القادسية]] [[de:Provinz al-Qadisiyya]] [[en:Al-Qādisiyyah Governorate]] [[es:Al Qadisyah]] [[he:אל-קאדסיה]] [[ja:カーディーシーヤ県]] [[pl:Al-Kadisijja]] [[tg:Вилояти Қодисия]] [[zh:卡迪西亞省]] 7117 52789 2006-10-17T13:37:32Z KureCewlik81 295 [[Image:IraqBabil.png|right]] '''Parêzgeha Babil''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve başûrê vî welatî. Nawendê wê bajarê [[Hille]] ye. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:محافظة بابل]] [[bg:Бабил]] [[de:Babil]] [[en:Babil Governorate]] [[es:Babil]] [[fr:Babil]] [[he:מחוז באבל]] [[it:Babil]] [[ja:バービル県]] [[pl:Babilon (prowincja Iraku)]] [[pt:Babil]] [[sv:Babil]] [[tg:Вилояти Бобил]] [[zh:巴比倫省]] 7118 62392 2006-12-31T13:08:23Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: da, fa, fr, id, it, nl, nn, no, pt, ro, ru, sr, sv, tr تعديل: ar, bg, de, en, es, he, ja, pl [[Image:IraqKarbala.png|right]] '''Parêzgeha Kerbela''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve başûrê naverastê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Kerbela]] ye. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:كربلاء]] [[bg:Кербала]] [[da:Karbala]] [[de:Kerbela]] [[en:Karbala]] [[es:Kerbala]] [[fa:کربلا]] [[fr:Kerbala]] [[he:כרבלא]] [[id:Karbala]] [[it:Kerbala]] [[ja:カルバラー]] [[nl:Karbala]] [[nn:Karbala]] [[no:Karbala]] [[pl:Karbala]] [[pt:Karbala]] [[ro:Karbala]] [[ru:Кербела]] [[sr:Карбала]] [[sv:Karbala]] [[tr:Kerbela]] 7119 52798 2006-10-17T13:54:11Z KureCewlik81 295 [[Image:IraqNajaf.PNG|right]] '''Parêzgeha Necef''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve başûrê rojawa wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Necef]] e. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:محافظة النجف]] [[bg:Наджаф (област)]] [[de:Provinz Nadschaf]] [[en:Najaf Governorate]] [[es:Provincia de Nayaf]] [[fa:استان نجف]] [[he:מחוז נג'ף]] [[ja:ナジャフ県]] [[pl:An-Nadżaf (prowincja Iraku)]] [[sv:An Najaf]] [[tg:Вилояти Наҷаф]] [[zh:納傑夫省]] 7120 66059 2007-01-23T01:09:50Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cy:Al Anbar]] تعديل: [[zh:安巴尔省]] [[Image:IraqAlAnbar.png|right]] '''Parêzgeha Elenbar''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve rojawa wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Remadî]] ye. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:محافظة الأنبار]] [[bg:Ал Анбар]] [[cy:Al Anbar]] [[da:Al Anbar]] [[de:Al-Anbar]] [[en:Al Anbar Governorate]] [[es:Al Anbar]] [[fa:استان انبار]] [[it:Al Anbar]] [[ja:アンバール県]] [[pl:Al-Anbar]] [[sv:Al Anbar]] [[tg:Вилояти Анбор]] [[zh:安巴尔省]] 7121 63710 2007-01-08T14:55:55Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tg:Вилояти Нинаво]], [[zh:尼尼微省]] [[Image:IraqNinawa.png|right]] '''Parêzgeha Neynewa''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve bakûrê rojawa wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Mûsil]] ye. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:محافظة نينوى]] [[da:Ninawa]] [[de:Ninawa]] [[en:Ninawa Governorate]] [[es:Ninawa]] [[he:מחוז נינוה]] [[ja:ニーナワー県]] [[pl:Niniwa (prowincja Iraku)]] [[sv:Ninawa]] [[tg:Вилояти Нинаво]] [[zh:尼尼微省]] 7122 33042 2006-06-19T18:28:01Z 85.101.31.158 Dihok parêzgeha Kurdistanê ye ne ya Iraqê. '''Parêzgeha Dihok''' yek ji [[parêzgeh]]ên [[Kurdistan]]ê ye. Nawendê wê bajarê [[Dihok]] ye. Bajêrê Duhokê 1969 boye wilayet. Parêzgeha Duhokê ek ji biçiktrîn parezgayên Iraqê tête hejmartin. daniştiyên vê parezgayê di gehen 1000.000 mirovan. Çendîn bajêrên di bi vê parzgayê ve têne girêdan: Akrê, Zaxo, Amêdiyê, Sêmêlê, Zawite u Sersinkê. [[Kategorî:Parêzgeh]] {{kurt}} 7123 52795 2006-10-17T13:49:28Z KureCewlik81 295 [[Image:IraqArbil.png|right]] '''Parêzgeha hewlêr''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve bakûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Hewlêr]] ye. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[bg:Арбил]] [[de:Provinz Hewlêr]] [[en:Arbil Governorate]] [[es:Arbil (Irak)]] [[fa:&#1575;&#1585;&#1576;&#1740;&#1604;]] [[ja:&#12450;&#12523;&#12499;&#12523;]] 7124 52801 2006-10-17T14:00:30Z KureCewlik81 295 [[Image:IraqAtTamim.png|right]] '''Parêzgeha te'mîm''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve bakûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Kerkûk]] ye. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:محافظة كركوك]] [[de:Provinz Kerkûk]] [[en:At-Ta'mim Governorate]] [[es:At Ta'mim]] [[he:מחוז א-תאמים]] [[ja:タミーム県]] [[pl:At-Tamim]] [[sv:At Ta'mim]] 7125 52800 2006-10-17T13:59:21Z KureCewlik81 295 [[Image:IraqAsSulaymaniyah.png|right]] '''Parêzgeha Silêmanî''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve bakûrê rojhilata wê welatê. Nawendê wê bajarê [[silêmanî]] ye. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[de:Provinz Silêmanî]] [[en:As Sulaymaniyah Governorate]] [[es:Suleimaniya (provincia)]] [[fa:استان سلیمانیه]] [[sv:As Sulaymaniyah]] 7126 54375 2006-10-25T11:40:27Z Luqman 401 '''Qeleyçî''' gundeki [[Tatos|Tatosa]] bi ser [[Erzirom]]ê ve ye. Hejmara şêniyên vî gundî derdora hezar kesî ye.[[Serhildana Şêx Seîd]] pêşî li vî gundî bûye. Qeleyçî ji bo xebatên welatparêziyê jî gelek malovani kirîye. Li bakurê wê [[Meçilî]], Li rojhilatê wê [[Kilîse]],li rojavayê wê jî [[Qirikan]] he cîh digre. Qeleyçî îro di kar û barê siyasî de cîhê xwe digre û xebatên [[Komalên Ciwan]] jî li vî gundî hene. Di warê cografî de jî ev gund girîng e. [[Kategorî: Gundê Tatosê]] 7127 45321 2006-09-04T07:51:58Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Qeleyçî]] 7128 22297 2005-12-03T12:13:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Serhildana Şêx Seîdê Pîranê]] 7129 22302 2005-12-03T12:40:48Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Kirmanşan]] 7130 63109 2007-01-04T21:37:54Z Cyrus the virus 619 '''E´sr''' [[sûre|sûreyek]] ji [[Quran]] a Pîroz e û li bajarê [[Mekkê]] hatîye wahîy kirin. Bi temamî ji sê ayetan pêk tê. "E´sr" bi zimanê [[kurdî]] tê wateya "dema berêvarê" yan jî "demekî dirêj,dem". {{Sûrên Qur'ane}} [[kategorî: Sûre]] [[ar:سورة العصر]] [[en:Al-Asr]] [[fa:عصر]] [[id:Surat Al ‘Ashr]] [[tr:Asr Suresi]] 7131 63111 2007-01-04T21:38:17Z Cyrus the virus 619 '''Tekasur''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e û sûre li bajarê [[Mekkê]] ji [[Mihemmed Pêxamber]] ra hatîye wahîy kirin. Bi temamî ji 8 ayetan pêk tê. "Tekasur" bi [[kurdî]] tê maneya "xwe bi mal, xwedanî û zarokên xwe pesnîn". [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة التكاثر]] [[en:At-Takathur]] [[fa:تکاثر]] [[id:Surat At Takaatsur]] [[nl:Soera De Wedijver om Vermeerdering]] [[tr:Tekasür Suresi]] 7132 63114 2007-01-04T21:39:18Z Cyrus the virus 619 '''Qari´e''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. [[Sûre]] li bajarê [[Mekkê]] hatîye danîn û ji 11 ayetan pêk tê. Peyva Qaria tê wateya "yê ku lê dixinî, lê qelibî, dêrê lê dixinî" yan jî "tirsan dike ji nava dilan". Peyv bi kurtayî qala roja dawîyê yanê roja qiyametê dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة القارعة]] [[en:Al-Qaria]] [[id:Surat Al Qaari’ah]] [[nl:Soera De Dag van Oproering]] [[tr:Kaari'a Suresi]] 7133 63113 2007-01-04T21:39:02Z Cyrus the virus 619 '''A´diyat''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûre bi xwe li bajarê [[Mekkê]] hatiye wahîy kirin û ji 11 ayetan tê holê. Adiyat tê wateya "hespên ku zu dibezin". [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة القارعة]] [[en:Al-Qaria]] [[id:Surat Al Qaari’ah]] [[tr:Kaari'a Suresi]] 7134 52425 2006-10-16T19:29:38Z KureCewlik81 295 [[kategorî:Parêzgeh]] 7135 22317 2005-12-03T16:13:57Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Bexda]] 7136 55015 2006-11-02T07:50:02Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ar:تصنيف:سور القرآن]], [[de:Kategorie:Sure]], [[ko:분류:수라]] {{GotaraBingehîn}} Sûreyên Quranê [[Kategorî:Quran]] [[ar:تصنيف:سور القرآن]] [[de:Kategorie:Sure]] [[en:Category:Sura]] [[ko:분류:수라]] [[nl:Categorie:Soera]] [[ru:Категория:Суры Корана]] [[tr:Kategori:Sureler]] 7137 63115 2007-01-04T21:39:29Z Cyrus the virus 619 '''Zelzele''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Va sûra li bajarê [[Mekkê]] hatîye wahîh kirin û bi temamî ji 8 ayetan pêk tê. "Zelzele" bi zimanê [[kurdî]] tê maneya "erdhejîn". Sûre qala roja dawîyê yê [[gerdûn|gerdûnê]] dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الزلزلة]] [[en:Az-Zalzala]] [[id:Surat Az Zalzalah]] [[nl:Soera De Beving]] 7138 63116 2007-01-04T21:39:40Z Cyrus the virus 619 '''Beyyine''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Va [[sûre|sûra]] li bajarê [[Medînê]] hatîye wahîh kirin û bi temamî ji 8 ayetan pêk tê. "Beyyine" bi zimanê [[kurdî]] tê maneya "ayeta/delila eşkere/xweyayî". Sûre qala bawermendan û nebawermendan dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة البينة]] [[en:Al-Bayyina]] [[id:Surat Al Bayyinah]] [[nl:Soera Het Uitsluitende Bewijs]] [[tr:Beyyine Suresi]] 7139 66965 2007-01-29T08:18:26Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[bs:Kategorija:Korisnik fr]] [[Kategorî:Bikarhêner]] [[af:Kategorie:User fr]] [[als:Kategorie:User fr]] [[am:Category:User fr]] [[ang:Category:User fr]] [[ar:تصنيف:مستخدمون fr]] [[ast:Categoría:Usuarios por idioma - Francés]] [[az:Kateqoriya:User fr]] [[be:Катэгорыя:Вікіпэдыйцы, якія ведаюць мову fr]] [[bm:Catégorie:User fr]] [[bs:Kategorija:Korisnik fr]] [[ca:Categoria:Usuaris per idioma - Français]] [[chr:Category:User fr]] [[co:Category:User fr]] [[cs:Kategorie:User fr]] [[csb:Kategòrëjô:Brëkòwnik fr]] [[cy:Categori:User fr]] [[da:Kategori:Brugere fr]] [[de:Kategorie:User fr]] [[el:Κατηγορία:User fr]] [[en:Category:User fr]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto fr]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Francés]] [[et:Kategooria:User fr]] [[eu:Kategoria:Frantsesa (erabiltzaileak)]] [[fa:رده:User fr]] [[fi:Luokka:User fr]] [[fr:Catégorie:Utilisateur fr]] [[fur:Categorie:Utent fr]] [[fy:Kategory:Meidogger/Taal fr]] [[ga:Catagóir:Úsáideoir fr]] [[gl:Category:Usuario fr]] [[gn:Categoría:User fr]] [[he:קטגוריה:User fr]] [[hsb:Kategorija:User fr]] [[ht:Category:User fr]] [[hu:Kategória:User fr]] [[hy:Category:User fr]] [[ia:Categoria:Usator fr]] [[id:Kategori:User fr]] [[io:Category:User fr]] [[it:Categoria:Utenti fr]] [[ja:Category:User fr]] [[jv:Kategori:User fr]] [[ka:კატეგორია:მომხმარებელი fr]] [[kk:Санат:User fr]] [[ko:분류:사용자 fr]] [[kw:Category:User fr]] [[la:Categoria:Usor fr]] [[lad:Category:User fr]] [[lb:Category:User fr]] [[li:Categorie:Gebroeker fr]] [[ln:Category:User fr]] [[lt:Kategorija:User fr]] [[lv:Kategorija:User fr]] [[mg:Category:User fr]] [[mi:Category:User fr]] [[mn:Category:User fr]] [[mt:Category:User fr]] [[na:Category:User fr]] [[nah:Categoría:Usuarios ic tlahtōlli fr]] [[nap:Categoria:Utenti fr]] [[nds:Kategorie:User fr]] [[nl:Categorie:Gebruiker fr]] [[no:Kategori:Bruker fr]] [[oc:Categoria:Utilizaire fr]] [[pdc:Category:Benutzer fr]] [[pl:Kategoria:User fr]] [[pt:Categoria:Usuário fr]] [[qu:Categoría:Ruwaq:fr]] [[ru:Категория:User fr]] [[scn:Category:User fr]] [[sco:Category:User fr]] [[sh:Category:User fr]] [[simple:Category:User fr]] [[sk:Kategória:User fr]] [[sl:Kategorija:Uporabnik fr]] [[sm:Category:User fr]] [[sq:Category:User fr]] [[sr:Категорија:Корисник fr]] [[su:Kategori:User fr]] [[sv:Kategori:Användare fr]] [[sw:Category:User fr]] [[ta:பகுப்பு:User fr]] [[th:หมวดหมู่:User fr]] [[tl:Category:User fr]] [[tr:Kategori:User fr]] [[uk:Категорія:User fr]] [[ur:زمرہ:User fr]] [[uz:Category:User fr]] [[vi:Thể loại:User fr]] [[wa:Categoreye:Uzeus fr]] [[zh:Category:Fr 使用者]] [[zh-min-nan:Category:User fr]] [[zh-yue:Category:User fr]] 7140 66964 2007-01-29T08:16:13Z JAnDbot 575 روبوت تعديل: [[bs:Kategorija:Korisnik fr-N]] [[Kategorî:User fr]] [[af:Kategorie:User fr-N]] [[als:Kategorie:User fr-M]] [[am:Category:User fr-N]] [[az:Kateqoriya:User fr-A]] [[be:Катэгорыя:Вікіпэдыйцы, якія ведаюць мову fr-N]] [[bs:Kategorija:Korisnik fr-N]] [[co:Category:User fr-N]] [[cs:Kategorie:User fr-N]] [[csb:Kategòrëjô:Brëkòwnik fr-M]] [[cv:Категори:User fr-N]] [[cy:Categori:User fr-N]] [[da:Kategori:Brugere fr-N]] [[de:Kategorie:User fr-M]] [[en:Category:User fr-N]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto fr-D]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Francés nativo]] [[et:Kategooria:User fr-N]] [[eu:Kategoria:Frantsesa ama hizkuntza]] [[fa:رده:User fr-N]] [[fi:Luokka:User fr-N]] [[fr:Catégorie:Utilisateur fr-M]] [[fur:Categorie:Utent fr-N]] [[fy:Kategory:Meidogger/Taal fr-M]] [[gl:Category:Usuario fr-N]] [[he:קטגוריה:User fr-N]] [[ht:Category:User fr-N]] [[hu:Kategória:User fr-N]] [[hy:Category:User fr-N]] [[ia:Categoria:Usator fr-N]] [[id:Kategori:User fr-N]] [[io:Category:User fr-N]] [[it:Categoria:Utenti fr-M]] [[ja:Category:User fr-N]] [[jv:Kategori:User fr-N]] [[kk:Санат:User fr-N]] [[ko:분류:사용자 fr-M]] [[la:Categoria:Usor fr-N]] [[lad:Category:User fr-N]] [[li:Categorie:Gebroeker fr-M]] [[lt:Kategorija:User fr-N]] [[lv:Kategorija:User fr-N]] [[mg:Category:User fr-N]] [[mi:Category:User fr-N]] [[mn:Category:User fr-N]] [[mt:Category:User fr-N]] [[na:Category:User fr-N]] [[nah:Categoría:Usuarios ic tlahtōlli fr-N]] [[nl:Categorie:Gebruiker fr-M]] [[no:Kategori:Bruker fr-N]] [[oc:Categoria:Utilizaire fr-M]] [[pl:Kategoria:User fr-N]] [[pt:Categoria:Usuário fr-M]] [[ru:Категория:User fr-N]] [[scn:Category:User fr-N]] [[sco:Category:User fr-N]] [[sh:Category:User fr-N]] [[simple:Category:User fr-N]] [[sk:Kategória:User fr-N]] [[sl:Kategorija:Uporabnik fr-N]] [[sm:Category:User fr-N]] [[sq:Category:User fr-N]] [[su:Kategori:User fr-N]] [[sw:Category:User fr-N]] [[th:หมวดหมู่:User fr-N]] [[tl:Category:User fr-N]] [[uk:Категорія:User fr-N]] [[ur:زمرہ:User fr-N]] [[uz:Category:User fr-N]] [[vi:Thể loại:User fr-N]] [[wa:Categoreye:Uzeus fr-N]] [[zh-yue:Category:User fr-N]] 7141 22332 2005-12-03T16:52:30Z Hégésippe Cormier 173 changed [[Kategorî:Bikarhêner]] [[Kategorî:Bikarhêner]] 7142 22327 2005-12-03T16:48:42Z Hégésippe Cormier 173 [[Kategorî:User en]] [[Kategorî:User en]] 7143 66962 2007-01-29T08:08:46Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[bs:Kategorija:Korisnik en-2]] [[Kategorî:User en]] [[af:Kategorie:Gebruiker en-2]] [[als:Kategorie:User en-2]] [[am:Category:User en-2]] [[ar:تصنيف:مستخدم en-2]] [[ast:Categoría:Usuarios por idioma - Inglés mediu]] [[az:Kateqoriya:User en-2]] [[be:Катэгорыя:User en-2]] [[br:Rummad:Implijer en-2]] [[bs:Kategorija:Korisnik en-2]] [[ca:Categoria:Usuaris per idioma - English-2]] [[ceb:Category:User en-2]] [[co:Category:User en-2]] [[cs:Kategorie:User en-2]] [[csb:Kategòrëjô:Brëkòwnik en-2]] [[cv:Категори:User en-2]] [[cy:Categori:User en-2]] [[da:Kategori:Brugere en-2]] [[de:Kategorie:User en-2]] [[en:Category:User en-2]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto en-2]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Inglés intermedio]] [[et:Kategooria:User en-2]] [[eu:Kategoria:Ingelesa maila ertainean]] [[fa:رده:User en-2]] [[fi:Luokka:User en-2]] [[fo:Bólkur:Brúkari en-2]] [[fr:Catégorie:Utilisateur en-2]] [[fur:Categorie:Utent en-2]] [[fy:Kategory:Meidogger/Taal en-2]] [[ga:Catagóir:Úsáideoir en-2]] [[gl:Category:Usuario en-2]] [[he:קטגוריה:User en-2]] [[hsb:Kategorija:User en-2]] [[hu:Kategória:User en-2]] [[ia:Categoria:Usator en-2]] [[id:Kategori:User en-2]] [[io:Category:User en-2]] [[it:Categoria:Utenti en-2]] [[ja:Category:User en-2]] [[ka:კატეგორია:მომხმარებელი en-2]] [[ko:분류:사용자 en-2]] [[la:Categoria:Usor en-2]] [[lad:Category:User en-2]] [[lb:Category:User en-2]] [[li:Categorie:Gebroeker en-2]] [[lt:Kategorija:User en-2]] [[lv:Kategorija:User en-2]] [[mi:Category:User en-2]] [[mn:Category:User en-2]] [[na:Category:User en-2]] [[nah:Categoría:Usuarios ic tlahtōlli en-2]] [[nds:Kategorie:User en-2]] [[nds-nl:Kattegerie:Gebruker en-2]] [[nl:Categorie:Gebruiker en-2]] [[no:Kategori:Bruker en-2]] [[oc:Categoria:Utilizaire en-2]] [[pap:Category:User en-2]] [[pdc:Category:Benutzer en-2]] [[pl:Kategoria:User en-2]] [[pt:Categoria:Usuário en-2]] [[ru:Категория:User en-2]] [[ru-sib:Category:User en-2]] [[scn:Category:User en-2]] [[sco:Category:User en-2]] [[simple:Category:User en-2]] [[sk:Kategória:User en-2]] [[sl:Kategorija:Uporabnik en-2]] [[sq:Category:User en-2]] [[sr:Категорија:Корисник en-2]] [[su:Kategori:User en-2]] [[sv:Kategori:Användare en-2]] [[th:หมวดหมู่:User en-2]] [[tl:Category:User en-2]] [[tr:Kategori:User en-2]] [[ug:Category:User en-2]] [[uk:Категорія:User en-2]] [[wa:Categoreye:Uzeus en-2]] [[zh:Category:En-2 使用者]] [[zh-yue:Category:User en-2]] 7144 22329 2005-12-03T16:49:36Z Hégésippe Cormier 173 [[Kategorî:User de]] [[Kategorî:User de]] 7145 42709 2006-08-24T10:46:21Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Wîkîpediya]] 7146 22334 2005-12-03T16:53:34Z Hégésippe Cormier 173 [[Kategorî:User tr]] [[Kategorî:User tr]] 7147 62443 2006-12-31T18:54:12Z Escarbot 482 روبوت تعديل: [[ar:تصنيف:مستخدم tr]], [[fy:Kategory:Meidogger/Taal tr]] [[Kategorî:Bikarhêner]] [[als:Kategorie:User tr]] [[ar:تصنيف:مستخدم tr]] [[az:Kateqoriya:User tr]] [[be:Катэгорыя:User tr]] [[bg:Категория:Потребител tr]] [[bs:Kategorija:User tr]] [[ca:Categoria:Usuaris per idioma - Türkçe]] [[cs:Kategorie:User tr]] [[cv:Категори:User tr]] [[cy:Categori:User tr]] [[da:Kategori:Brugere tr]] [[de:Kategorie:User tr]] [[el:Κατηγορία:Χρήστης tr]] [[en:Category:User tr]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto tr]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Turco]] [[et:Kategooria:User tr]] [[eu:Kategoria:Turkiera (erabiltzaileak)]] [[fa:رده:User tr]] [[fi:Luokka:User tr]] [[fr:Catégorie:Utilisateur tr]] [[fy:Kategory:Meidogger/Taal tr]] [[he:קטגוריה:User tr]] [[hu:Kategória:User tr]] [[id:Kategori:User tr]] [[io:Category:User tr]] [[is:Flokkur:Notandi tr]] [[it:Categoria:Utenti tr]] [[ja:Category:User tr]] [[ka:კატეგორია:მომხმარებელი tr]] [[kk:Санат:User tr]] [[ko:분류:사용자 tr]] [[ky:Category:User tr]] [[lad:Category:User tr]] [[lt:Kategorija:User tr]] [[nds:Kategorie:User tr]] [[nl:Categorie:Gebruiker tr]] [[pl:Kategoria:User tr]] [[pt:Categoria:Usuário tr]] [[ro:Categorie:User tr]] [[ru:Категория:User tr]] [[simple:Category:User tr]] [[sk:Kategória:User tr]] [[sl:Kategorija:Uporabnik tr]] [[sq:Category:User tr]] [[sr:Категорија:Корисник tr]] [[sv:Kategori:Användare tr]] [[tk:Category:User tr]] [[tr:Kategori:User tr]] [[tt:Törkem:Äğzä tr]] [[ug:Category:User tr]] [[uk:Категорія:User tr]] [[uz:Category:User tr]] [[zh:Category:Tr 使用者]] 7148 65177 2007-01-18T09:43:27Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[fur:Categorie:Utent fr-1]] مسح: [[bs:Kategorija:User fr-1]] [[Kategorî:User fr]] [[af:Kategorie:Gebruiker fr-1]] [[als:Kategorie:User fr-1]] [[am:Category:User fr-1]] [[az:Kateqoriya:User fr-1]] [[be:Катэгорыя:Вікіпэдыйцы, якія ведаюць мову fr-1]] [[ca:Categoria:Usuaris per idioma - Français-1]] [[cs:Kategorie:User fr-1]] [[cy:Categori:User fr-1]] [[da:Kategori:Brugere fr-1]] [[de:Kategorie:User fr-1]] [[en:Category:User fr-1]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto fr-1]] [[et:Kategooria:User fr-1]] [[eu:Kategoria:Frantsesa oinarrizko mailan]] [[fa:رده:User fr-1]] [[fi:Luokka:User fr-1]] [[fr:Catégorie:Utilisateur fr-1]] [[fur:Categorie:Utent fr-1]] [[fy:Kategory:Meidogger/Taal fr-1]] [[ga:Catagóir:Úsáideoir fr-1]] [[gl:Category:Usuario fr-1]] [[he:קטגוריה:User fr-1]] [[hsb:Kategorija:User fr-1]] [[ht:Category:User fr-1]] [[hu:Kategória:User fr-1]] [[hy:Category:User fr-1]] [[ia:Categoria:Usator fr-1]] [[id:Kategori:User fr-1]] [[it:Categoria:Utenti fr-1]] [[ja:Category:User fr-1]] [[ka:კატეგორია:მომხმარებელი fr-1]] [[kk:Санат:User fr-1]] [[ko:분류:사용자 fr-1]] [[la:Categoria:Usor fr-1]] [[lad:Category:User fr-1]] [[lb:Category:User fr-1]] [[li:Categorie:Gebroeker fr-1]] [[ln:Category:User fr-1]] [[lt:Kategorija:User fr-1]] [[lv:Kategorija:User fr-1]] [[mg:Category:User fr-1]] [[mi:Category:User fr-1]] [[mn:Category:User fr-1]] [[mt:Category:User fr-1]] [[na:Category:User fr-1]] [[nds:Kategorie:User fr-1]] [[nl:Categorie:Gebruiker fr-1]] [[no:Kategori:Bruker fr-1]] [[oc:Categoria:Utilizaire fr-1]] [[pdc:Category:Benutzer fr-1]] [[pl:Kategoria:User fr-1]] [[pt:Categoria:Usuário fr-1]] [[qu:Categoría:Ruwaq:fr-1]] [[ru:Категория:User fr-1]] [[scn:Category:User fr-1]] [[sh:Category:User fr-1]] [[simple:Category:User fr-1]] [[sk:Kategória:User fr-1]] [[sl:Kategorija:Uporabnik fr-1]] [[sq:Category:User fr-1]] [[sr:Категорија:Корисник fr-1]] [[su:Kategori:User fr-1]] [[sv:Kategori:Användare fr-1]] [[th:หมวดหมู่:User fr-1]] [[tl:Category:User fr-1]] [[tr:Kategori:User fr-1]] [[uk:Категорія:User fr-1]] [[uz:Category:User fr-1]] [[vi:Thể loại:User fr-1]] [[wa:Categoreye:Uzeus fr-1]] [[zh:Category:Fr-1 使用者]] [[zh-min-nan:Category:User fr-1]] [[zh-yue:Category:User fr-1]] 7149 22534 2005-12-05T10:26:54Z Diyako 273 [[Kategorî:User ku]] 7150 22340 2005-12-03T17:00:20Z Hégésippe Cormier 173 neue Vorlage <div style="float:left;border:solid #6EF7A7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#C5FCDC" | style="width:45px;height:45px;background:#6EF7A7;text-align:center;font-size:14pt" | '''fr''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Cet utilisateur a pour '''[[:Kategorî:User fr-N|langue maternelle]]''' le '''[[:Kategorî:User fr|français]]'''. [[Category:User fr|{{PAGENAME}}]] [[Category:User fr-N|{{PAGENAME}}]] |} </div> 7151 22341 2005-12-03T17:02:19Z Hégésippe Cormier 173 neue Vorlage <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''de-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Dieser Benutzer hat '''[[:Kategorî:User de-1|grundlegende]] [[:Kategorî:User de|Deutschkenntnisse]]'''. [[Kategorî:User de|{{PAGENAME}}]] [[Kategorî:User de-1|{{PAGENAME}}]] |} </div> 7152 43540 2006-08-26T09:51:53Z Erdal Ronahi 2 <div style="float:left;border:solid #FFB3B3 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#FFE0E8" | style="width:45px;height:45px;background:#FFB3B3;text-align:center;font-size:14pt" | '''ku-0''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Ew bikarhêner''' [[:Kategorî:User ku|Kurdî]] [[:Kategorî:User ku-0|nizane]].''' [[Category:User ku-0|{{PAGENAME}}]] |} </div> 7154 22344 2005-12-03T17:12:50Z Hégésippe Cormier 173 neue Vorlage <div style="float:left;border:solid #77E0E8 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:#D0F8FF"><tr> <td style="width:45px;height:45px;background:#77E0E8;text-align:center;font-size:14pt">'''en-2'''</td> <td style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em;">This user is able to contribute with an '''[[:Kategorî:User en-2|intermediate]]''' level of '''[[:Kategorî:User en|English]]'''. [[Kategorî:User en|{{PAGENAME}}]][[Kategorî:User en-2|{{PAGENAME}}]]</td> </tr></table></div> 7158 47604 2006-09-16T09:57:19Z Bangin 450 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF"><tr> <td style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt">'''ar-3'''</td> <td style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em"><div lang="ar" dir="rtl"> هذا المستخدم بامكانه ان يشارك '''[[:Category:User ar|بالعربیة]]''' بمستوى '''[[:Category:User ar-3|عالي]]'''.</div> [[Category:User ar|{{PAGENAME}}]][[Category:User ar-3|{{PAGENAME}}]]</td> </tr></table></div> 7160 22358 2005-12-03T17:56:31Z Diyako 273 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF"><tr> <td style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt">'''fa-3'''</td> <td style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em"> دانش '''[[:Category:User fa|فارسی]]''' این کاربر درسطح '''[[:Category:User fa-3|پیشرفته‌]]''' است[[Category:User fa|{{PAGENAME}}]][[Category:User fa-3|{{PAGENAME}}]]</td> </tr></table></div> 7161 22361 2005-12-03T18:00:57Z Diyako 273 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF"><tr> <td style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt">'''sv-3'''</td> <td style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em">Denna användare behärskar '''[[:Category:User sv|svenska]]''' '''[[:Category:User sv-3|flytande]]''' [[Category:User sv|{{PAGENAME}}]][[Category:User sv-3|{{PAGENAME}}]]</td> </tr></table></div> 7163 22369 2005-12-03T18:17:50Z Derbaz 163 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''de-3''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" |Dieser Benutzer hat '''[[:Category:User de-3|sehr gute]]''' '''[[:Category:User de|Deutschkenntnisse]]'''.[[Category:User de|{{PAGENAME}}]][[Category:User de-3|{{PAGENAME}}]] |}</div> 7164 22373 2005-12-03T18:22:51Z Derbaz 163 <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''la-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Hic usuarius '''[[:Kategorî:User la-1|simplice]]''' ''' [[:Kategorî:User la|latinitate]]''' contribuere potest. [[Kategorî:User la|{{PAGENAME}}]] [[Kategorî:User la-1|{{PAGENAME}}]] |} </div> 7165 22374 2005-12-03T18:37:10Z Diyako 273 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF"><tr> <td style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt">'''eo-3'''</td> <td style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em"> Ĉi tiu uzanto povas komuniki per '''[[:Category:User eo-3|alta]]''' nivelo de '''[[:Category:User eo|esperanto]]''' [[Category:User eo|{{PAGENAME}}]][[Category:User eo-3|{{PAGENAME}}]]</td> </tr></table></div> 7167 22379 2005-12-03T21:10:30Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Mezopotamya]] 7168 33541 2006-07-01T09:58:48Z Escarbot 482 robot Adding: als, ar, be, el, gl, he, is, lb, lt, mk, nn, pt, ro, th, tr, vi [[kategorî:Erdnîgarî]] [[als:Kategorie:See]] [[ar:تصنيف:بحيرات]] [[ast:Categoría:Llagos]] [[be:Катэгорыя:Азёры]] [[bg:Категория:Езера]] [[bs:Kategorija:Jezera]] [[ca:Categoria:Llacs]] [[cs:Kategorie:Jezera]] [[da:Kategori:Søer]] [[de:Kategorie:See]] [[el:Κατηγορία:Λίμνες]] [[en:Category:Lakes]] [[eo:Kategorio:Lagoj]] [[es:Categoría:Lagos]] [[et:Kategooria:Järved]] [[fi:Luokka:Järvet]] [[fr:Catégorie:Lac]] [[gl:Category:Lagos]] [[he:קטגוריה:ימות ואגמים]] [[hu:Kategória:Tavak]] [[id:Kategori:Danau]] [[io:Category:Lago]] [[is:Flokkur:Stöðuvötn]] [[it:Categoria:Laghi]] [[ja:Category:湖]] [[ko:분류:호수]] [[la:Categoria:Lacus]] [[lb:Category:Séien]] [[lt:Kategorija:Ežerai]] [[mk:Категорија:Езера]] [[nl:Categorie:Meer]] [[nn:Kategori:Innsjøar]] [[no:Kategori:Innsjøer]] [[os:Категори:Цæдтæ]] [[pl:Kategoria:Jeziora]] [[pt:Categoria:Lagos]] [[ro:Categorie:Lacuri]] [[ru:Категория:Озёра]] [[simple:Category:Lakes]] [[sk:Kategória:Jazerá]] [[sl:Kategorija:Jezera]] [[sr:Категорија:Језера]] [[sv:Kategori:Sjöar]] [[th:หมวดหมู่:ทะเลสาบ]] [[tr:Kategori:Göller]] [[uk:Категорія:Озера]] [[vi:Thể loại:Hồ]] [[zh:Category:湖泊]] [[zh-min-nan:Category:Ô·]] 7169 22384 2005-12-04T02:31:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[bexda]] 7170 22386 2005-12-04T08:37:52Z Diyako 273 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Zimanê Kurdî|ku]]-3''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Ev bikarhêner '''[[:Category:User ku|kurdî]] [[:Category:User ku-3|baş]]''' dizane. [[Category:User ku|{{PAGENAME}}]] [[Category:User ku-3|{{PAGENAME}}]] |} </div> 7171 22387 2005-12-04T08:39:09Z Diyako 273 <div style="float:left;border:solid #CCCC00 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#FFFF99" | style="width:45px;height:45px;background:#FFFF00;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Zimanê Kurdî|ku]]-4''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Ev bikarhîner '''[[:Category:User ku|kurdî]]''' '''[[:Category:User ku-4|wekî zimanê dayikî]]''' dizane. [[Category:User ku|{{PAGENAME}}]][[Category:User ku-4|{{PAGENAME}}]] |}</div> 7172 57394 2006-11-18T23:39:37Z Cyrus the virus 619 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc;" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Zimanê Kurdî|ku]]''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Zimanê [[:Category:User ku-N|zikmakî]] yê vê/vî bikarhênerê/î '''[[:Category:User ku|Kurdî]]''' ye. [[Category:User ku|{{PAGENAME}}]] [[Category:User ku-N|{{PAGENAME}}]] |} </div> 7173 43548 2006-08-26T10:02:37Z Erdal Ronahi 2 <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt" | [[Zimanê Kurdî|ku]]-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Ev bikarhêner '''[[:Category:User ku|kurdî]] [[:Category:User ku-1|hinekî]]''' dizane. [[Category:User ku-1|{{PAGENAME}}]][[Category:User ku|{{PAGENAME}}]] |} </div> 7174 53524 2006-10-21T07:46:27Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[tr:Kategori:User ku-4]] [[Kategorî:User ku]] [[de:Kategorie:User ku-4]] [[en:Category:User ku-4]] [[eu:Kategoria:Kurduera aditu maila]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ku-4]] [[tr:Kategori:User ku-4]] 7175 58768 2006-11-28T16:28:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[da:Kategori:Brugere ku-1]] [[Kategorî:User ku]] [[da:Kategori:Brugere ku-1]] [[de:Kategorie:User ku-1]] [[en:Category:User ku-1]] [[eu:Kategoria:Kurduera oinarrizko mailan]] [[fi:Luokka:User ku-1]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ku-1]] [[ja:Category:User ku-1]] [[ko:분류:사용자 ku-1]] [[lad:Category:User ku-1]] [[tr:Kategori:User ku-1]] 7176 53525 2006-10-21T07:47:37Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[fi:Luokka:User ku-3]], [[tr:Kategori:User ku-3]] [[Kategorî:User ku]] [[de:Kategorie:User ku-3]] [[en:Category:User ku-3]] [[eu:Kategoria:Kurduera maila aurreratuan]] [[fi:Luokka:User ku-3]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ku-3]] [[ja:Category:User ku-3]] [[ko:분류:사용자 ku-3]] [[lad:Category:User ku-3]] [[tr:Kategori:User ku-3]] 7177 53236 2006-10-19T11:39:34Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[eu:Kategoria:Kurduera ama hizkuntza]] <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc;" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Zimanê Kurdî|ku]]''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Zimanê [[zikmakî]] yê van bikarhêneran '''Kurdî''' e. |} </div> [[Kategorî:User ku]] [[de:Kategorie:User ku-M]] [[en:Category:User ku-N]] [[eu:Kategoria:Kurduera ama hizkuntza]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ku-M]] [[he:קטגוריה:User ku-N]] [[ja:Category:User ku-N]] [[ko:분류:사용자 ku-M]] [[lad:Category:User ku-N]] 7178 65510 2007-01-20T08:46:16Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:اے۔کے 47]] [[wêne:AK47.jpg|thumb|300px]] '''Ak-47''' an jî Klaşnîkov, çekeke sivik u [[partîzan]]î ye. ew çek li sala 1947 li [[Rûsya]] ji aliya [[Mixaîl Kalaşnîkov]] hat saz kirin. Di nav kurdan ji wekî "kleş" tê naskirin. Di [[rojhilata navîn]] de gelek tê bi kar anîn. Li gora [[M-16]] girantir e. Gulleyên wê 7.62 mm in. [[Kategorî:Çek (amêr)]] [[Kategorî:Çek û Çol]] {{kurt}} [[ar:ايه كاي 47]] [[bg:АК-47]] [[bn:একে-৪৭]] [[ca:AK-47]] [[cs:AK-47]] [[da:AK-47]] [[de:AK-47]] [[en:AK-47]] [[eo:AK-47]] [[es:AK-47]] [[et:AK-47]] [[fa:کلاشنیکف]] [[fi:AK-47]] [[fr:AK-47]] [[gl:AK-47]] [[he:AK-47]] [[hr:AK-47]] [[hu:AK–47]] [[id:AK-47]] [[is:AK-47]] [[it:AK-47]] [[ja:AK-47]] [[kn:ಎಕೆ - ೪೭]] [[ko:AK-47]] [[ms:AK-47]] [[nl:AK-47]] [[nn:AK-47]] [[no:AK-47]] [[pl:Karabinek AK]] [[pt:AK-47]] [[ru:АК-47]] [[simple:AK-47]] [[sl:AK-47]] [[sr:АК-47]] [[sv:AK-47]] [[th:เอเค 47]] [[tr:AK-47]] [[ur:اے۔کے 47]] [[vi:AK-47]] [[zh:АК-47]] 7179 22401 2005-12-04T13:19:35Z Diyako 273 çavkanî: wiki englisi çavkanî: wiki englisi 7180 62709 2007-01-02T13:01:55Z Cyrus the virus 619 '''Qedr''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Va sûra li bajarê [[Mekkê]] ji [[Mihemmed Pêxamber]] ra hatîye wahîy kirin û bi temamî ji 5 ayetan pêk tê. Sûre qala Şeva [[Qedr]] rê dike û ji bona vî yekê va nava hatîye danîn. Qedr navê şevekî pîroz di nava meha [[Remezan]] ê da ye. Di vî şevê da [[bawermend]] ji [[Xwedê]] borandinê daxwez dikin. Qedr bi zimanê [[kurdî]] tê mana "pirr mezin, rûmetî". [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة القدر]] [[en:Al-Qadr (sura)]] [[id:Surat Al Qadr]] [[nl:Soera De Waardevolle Nacht]] [[tr:Kadir Suresi]] 7181 65057 2007-01-17T16:12:10Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[mo:Москова]], [[ru-sib:Москва]], [[ur:ماسکو]] [[Image:Moscow In Europe.png|right|300px]] [[Image:St Basils Cathedral-500px.jpg|right|300px]] '''Moskova''' an '''Mosko''' [[Paytext]]ê welatê [[Rûsya]] ye. {{Commons|Category:Moscow|Mosko}} {{kurt}} [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Rûsya]] [[af:Moskou]] [[als:Moskau]] [[am:ሞስኮ]] [[an:Moscú]] [[ang:Moscow]] [[ar:موسكو]] [[arc:ܡܘܣܟܘ]] [[ast:Moscú]] [[be:Масква]] [[bg:Москва]] [[bn:মস্কো]] [[bo:མོ་སི་ཁོ]] [[bs:Moskva]] [[ca:Moscou]] [[ce:Москва]] [[co:Moscù]] [[cs:Moskva]] [[csb:Mòskwa]] [[cu:Москъва]] [[cv:Мускав]] [[cy:Moscfa]] [[da:Moskva]] [[de:Moskau]] [[diq:Moskowa]] [[el:Μόσχα]] [[en:Moscow]] [[eo:Moskvo]] [[es:Moscú]] [[et:Moskva]] [[eu:Mosku]] [[fa:مسکو]] [[fi:Moskova]] [[fr:Moscou]] [[frp:Moscou]] [[fy:Moskou]] [[ga:Moscó]] [[gl:Moscova - Москва]] [[got:𐌼𐍉𐍃𐌺𐍅𐌰]] [[he:מוסקבה]] [[hi:मास्को]] [[hr:Moskva]] [[hsb:Moskwa]] [[hu:Moszkva]] [[hy:Մոսկվա]] [[ia:Moscova]] [[id:Moskwa]] [[io:Moskva]] [[is:Moskva]] [[it:Mosca (Russia)]] [[ja:モスクワ]] [[jbo:moskuas]] [[ka:მოსკოვი]] [[ko:모스크바]] [[la:Moscua]] [[lb:Moskau]] [[li:Moskou]] [[lt:Maskva]] [[lv:Maskava]] [[mk:Москва]] [[mo:Москова]] [[mr:मॉस्को]] [[nds:Moskau]] [[nds-nl:Moskou (stad)]] [[nl:Moskou]] [[nn:Moskva]] [[no:Moskva]] [[nrm:Moscou]] [[oc:Moscòu]] [[os:Мæскуы]] [[pl:Moskwa]] [[ps:مسکو]] [[pt:Moscovo]] [[ro:Moscova]] [[ru:Москва]] [[ru-sib:Москва]] [[scn:Mosca (Russia)]] [[sh:Moskva]] [[simple:Moscow]] [[sk:Moskva]] [[sl:Moskva]] [[sq:Moska]] [[sr:Москва]] [[sv:Moskva]] [[ta:மாஸ்கோ]] [[tg:Маскав]] [[th:มอสโก]] [[tr:Moskova]] [[tt:Mäskäw]] [[udm:Муско]] [[ug:موسكۋا]] [[uk:Москва]] [[ur:ماسکو]] [[uz:Moskva]] [[vi:Moskva]] [[vo:Moskva]] [[wa:Moscou]] [[yi:מאסקווע]] [[zh:莫斯科]] [[zh-classical:莫斯科]] [[zh-min-nan:Bo̍k-su-kho]] 7182 22407 2005-12-04T13:35:00Z Diyako 273 #REDIRECT [[Serbajar]] 7183 63117 2007-01-04T21:39:57Z Cyrus the virus 619 '''Tîn''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûre bi xwe li bajarê [[Mekkê]] hatîye danîn û bi temamî ji 8 ayetan pêk tê. "Tîn" bi zimanê [[kurdî]] tê wateya "[[hêjîr]]" ê. [[Xwedê]] di vî sûreyê da li ser hêjîrê, [[zeytûn|zeytûnê]], Çîyayê [[Sîna]] yê û bajarê Mekkê sond vedixwe. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة التين]] [[en:At-Tin]] [[id:Surat At Tiin]] [[nl:Soera De Vijgenboom]] [[tr:Tin Suresi]] 7184 63118 2007-01-04T21:40:08Z Cyrus the virus 619 '''Inşirah''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûre li bajarê [[Mekkê]] hatîye danîn û bi temamî ji 8 ayetan pêk tê. [[Xwedê]] di vî sûreyê da qala [[Mihemmed Pêxamber]] dike. "Inşirah" tê wateya "ve bûn, fireh bûn". [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الشرح]] [[en:Al-Inshirah]] [[id:Surat Al Inshirah]] [[nl:Soera De Expansie]] [[tr:İnşirah Suresi]] 7185 64269 2007-01-12T07:52:23Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[it:Mawtini]] '''Mawtinî''' ([[Erebî]]: '''موطني''', ku tê watayê Nîştmana min) navê srûda netewî a [[Îraq]] e. ew srûd li sala [[2004]] li aliya [[Îbrahîm Tewqan]] hatiye nivîsandin u li gel srûda çaxa rêjîma [[Baas]] ne yekin. [[Kategorî:]]#redirect[[]]ڤ==Deqa srûd bi [[erebî]]:== :موطني، موطني، :الجلال والجمال :والسناء والبهاء :في رباک، في رباک :والحیاة والنجاة :والهناء والرجاء :في هواک في هواک :هل أراک، هل أراک :سالما منعما :و غانما مکرما :هل أراک في علاک :تبلغ السماک :تبلغ السماک :موطني، موطني، :موطني، موطني، :الشباب لن یکل همه :أن تستقل أو یبید :نستقی من الردي :ولن نکن للعدی :کالعبید :کالعبید :لانرید لانرید :دلنا الموءبدا :وعیشنا المنکدا :لانرید بل نعید :مجدا التلید :مجدا التلید :موطني، موطني :موطني، موطني :الحسام والیراع :لاالکلام والنزاع :رمزنا، رمزنا :مجدنا و عهدنا :و واجب من الوفا :یهزنا یهزنا :عزنا عزنا :‌غایة تشرف :و رایة ترفرف :یا هناک :فی علاک :قاهرا عداک :قاهرا عداک :موطني، موطني ==wergerandina srûd bi [[kurdî]]:== ==Lînkên derve== *[http://www.bridgeport.edu/~akram/html/mawtini.htm Fayla Srûda Mewtinî] [[Category:Iraq]] [[category:Helbest]] [[category:Sirûd]] {{kurt}} [[de:Mautini]] [[en:Mawtini]] [[es:Mawtini]] [[fa:سرود ملی عراق]] [[fi:Mawtini]] [[fr:Hymne national de l'Irak]] [[hu:Iraki himnusz]] [[it:Mawtini]] [[ko:이라크의 국가]] [[nl:Mawtini]] [[pl:Hymn Iraku]] [[ro:Mawtini]] [[sv:Mawtini]] 7186 22415 2005-12-04T13:47:52Z Diyako 273 Mawtini çû cihê Mewtinî: navê drûst bi kurdî #REDIRECT [[Mewtinî]] 7187 22417 2005-12-04T14:07:24Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[AK-47]] 7188 22422 2005-12-04T14:16:54Z Diyako 273 Ararat (Parêzgeh) çû cihê Parêzgeha Ararat: navê hasantir #REDIRECT [[Parêzgeha Ararat]] 7189 22456 2005-12-04T16:31:45Z Diyako 273 Linkên ji boşahiya navekê bo boşahiya navekê din 7191 62651 2007-01-02T00:42:45Z Cyrus the virus 619 '''Duha''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Di piştî sûreya [[Fecr]] li [[Mekkê]] hatîye wahîy kirin. Sûre bi temamî ji 11 ayetan pêk tê û navê xwe ji peyva zimanê [[erebî]] "Duha", di ayeta yekemîn da girtîye. Duha bi zimanê [[kurdî]] tê wateya " danê sibê". Sûre qala sêwî bûna [[pêxamber|pêxamberê]] dawî bi nav [[Mihemmed Pêxamber|Mihemmed Mistefa]] dike û wî bi mizgînîyan teselî dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الضحى]] [[en:Ad-Dhuha]] [[id:Surat Adh Dhuha]] [[nl:Soera De Glorieuze Ochtend]] [[tr:Duha Suresi]] 7192 38745 2006-08-13T16:00:05Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Derbaz Bawerîya bi '''qederê''' (çarenivîsê) yek ji ruknê [[îman|îmanê]] yê ola [[Îslam]] ê ye. Çarenivîs ( Qeder ) ”Ji roja ku [[mirov]] ji dayîka xwe dibe tê dunyayê û hetanî roja ku mirov dimire, ji kar û kirên ku mirov dikin û bûyerên ku tên serê mirovan, rê ya ku mirov tê de diçe û ji liv, tevger, fikr û ramanên mirov re qeder tê gutin” Yanî jîyana mirovan qedera mirovan e. Di jîyana her mirovek de, tişt hene di bin îrada mirovan da ye û mirov li ser wan tiştana desthiladare û bi riza xwe wî karî dike û hin tişt jî hene ku ji îrada mirovan der e û ne bi daxwaz û xwesteka mirovan e. Bi gotinên din qeder li gorî zanîna [[Xwedê]] ya ezelî û li gorî xwestina hikmeta wî, teqdîr û tertîpkirina Xwedê Teala ya gerdûnê ye. Teqdîrkirina Xwedê Teala ya kaînatê li gorî zanîna wî ya ezelî û xwestina hikmeta wî ye. Zanîna Xwedê ne girêdayê demek an jî cîyek kifşey e, belkî zanîna xweda ya ku meqdûr e. Divê mirov bawer bike ku Xweda Teala yekser û bi kitekitayî (mufessel), ezelî û ebedî her tistî dizanê . Qet ferq nake; çi ev yek bi kirinên wî re peywendîdar be û çi jî bi kirinên evdên wî re be. Xweda dizane û haya Wî jê heye ku mirov di jîyana xwe de çi dike û wê çi bike. Dûra mirov gerê bawer bike ku Xwedê Teala ev yek di [[Lewhul-Mehfûz]] ê de nivîsandiye. Çavkanî: [http://www.serhed.net/Qeder.htm serhed.net] [[kategorî: Ol]] [[kategorî: Îslam]] 7193 63100 2007-01-04T21:35:08Z Cyrus the virus 619 '''Îxlas''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûrê li bajarê [[Mekkê]] daketîye û ji 4 ayetan pêk tê. Îxlas bi zimanê [[kurdî]] tê wateya samîmîyetê, ku ji dil û can bi tiştek bawer bike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الإخلاص]] [[de:Al-Ichlas]] [[en:Al-Ikhlas]] [[fa:اخلاص]] [[fi:Al-Ikhlas]] [[tr:İhlas Suresi]] 7194 63104 2007-01-04T21:35:54Z Cyrus the virus 619 '''Kewser''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e.Sûre li bajarê [[Mekkê]] daketîye û 3 ayet in. Kewser tê wateya pirr nîmetan û wekî din jî di [[Cennet]] ê ([[Behişt]]) da navê hewûzekî avê ye. Ji ber ku zarokên [[Mihemmed Pêxamber]] yên lawîn nediman muşrikên Mekkê ji Pêxember re digotin (ebter) yanî bê [[ûrt]], ûrt qelyayî, binbirî, îjar ev ayet jî bersîva wan muşrîkan dide. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الكوثر]] [[en:Al-Kawthar]] [[fa:کوثر]] [[id:Surat Al Kautsar]] [[nl:Soera De Overvloedigheid]] [[tr:Kevser Suresi]] 7195 63107 2007-01-04T21:37:16Z Cyrus the virus 619 '''Humeze''' sûreyej ji [[Quran]] a Pîroz e. Li bajarê [[Mekkê]] daketîye û bi temamî 9 ayet in. Wateya "Humeze" ewe ku, li pas hinekan gotûbêj kirin, dudîqûdi kirin, pê tinaz kirin, ew êşandin. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الهمزة]] [[en:Al-Humaza]] [[id:Surat Al Humazah]] [[nl:Soera De Lasteraar]] [[tr:Hümeze Suresi]] 7196 22517 2005-12-05T01:53:08Z Erdal Ronahi 2 7197 64518 2007-01-14T08:43:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bg:PhpMyAdmin]] [[Wêne:Phpmyadmin.png|right|Logo ya phpMyAdmin]]'''phpMyAdmin''' amûreke ji bo rêvebirkirina [[danegir|danegirên]] [[MySQL]] e. phpMyAdmin bi [[php]] hat nivîsandin û gelek tê bi kar anîn. {{kurt}} [[kategorî:nivîsbariya azad]] [[bg:PhpMyAdmin]] [[cs:PhpMyAdmin]] [[da:PhpMyAdmin]] [[de:PhpMyAdmin]] [[en:PhpMyAdmin]] [[es:PhpMyAdmin]] [[et:PhpMyAdmin]] [[fi:PhpMyAdmin]] [[fr:PhpMyAdmin]] [[it:PhpMyAdmin]] [[ja:PhpMyAdmin]] [[lt:PhpMyAdmin]] [[nl:PhpMyAdmin]] [[pl:PhpMyAdmin]] [[ru:PhpMyAdmin]] [[sr:PhpMyAdmin]] 7198 22519 2005-12-05T01:55:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[PHP]] 7199 22538 2005-12-05T10:42:44Z Diyako 273 Parêzgeha Tehran çû cihê Tehran (parêzgeh) #REDIRECT [[Tehran (parêzgeh)]] 7200 22540 2005-12-05T10:43:17Z Diyako 273 Parêzgeha Qom çû cihê Qom (parêzgeh) #REDIRECT [[Qom (parêzgeh)]] 7201 22542 2005-12-05T10:43:42Z Diyako 273 Parêzgeha Merkezî çû cihê Merkezî (parêzgeh) #REDIRECT [[Merkezî (parêzgeh)]] 7202 22544 2005-12-05T10:44:10Z Diyako 273 Parêzgeha Qazwên çû cihê Qazwên (parêzgeh) #REDIRECT [[Qazwên (parêzgeh)]] 7203 22546 2005-12-05T10:44:39Z Diyako 273 Gîlan çû cihê Gîlan (parêzgeh) #REDIRECT [[Gîlan (parêzgeh)]] 7204 22548 2005-12-05T10:45:03Z Diyako 273 Parêzgeha Erdebîl çû cihê Erdebîl (parêzgeh) #REDIRECT [[Erdebîl (parêzgeh)]] 7205 22550 2005-12-05T10:45:58Z Diyako 273 Parêzgeha Zencan çû cihê Zencan (parêzgeh) #REDIRECT [[Zencan (parêzgeh)]] 7206 22552 2005-12-05T10:46:21Z Diyako 273 Azerbaycana Rojhilat çû cihê Azerbaycana Rojhilat (parêzgeh) #REDIRECT [[Azerbaycana Rojhilat (parêzgeh)]] 7207 22554 2005-12-05T10:46:41Z Diyako 273 Azerbaycana Rojava çû cihê Azerbaycana Rojava (parêzgeh) #REDIRECT [[Azerbaycana Rojava (parêzgeh)]] 7208 22556 2005-12-05T10:47:49Z Diyako 273 Parêzgeha Kurdistan çû cihê Kurdistan (parêzgeh) #REDIRECT [[Kurdistan (parêzgeh)]] 7209 22558 2005-12-05T10:48:28Z Diyako 273 Parêzgeha Hemedan çû cihê Hemedan (parêzgeh) #REDIRECT [[Hemedan (parêzgeh)]] 7210 22560 2005-12-05T10:48:51Z Diyako 273 Parêzgeha Kirmanşan çû cihê Kirmanşan (parêzgeh) #REDIRECT [[Kirmanşan (parêzgeh)]] 7212 22564 2005-12-05T10:49:18Z Diyako 273 Parêzeha Îlam çû cihê Îlam (parêzgeh) #REDIRECT [[Îlam (parêzgeh)]] 7213 43894 2006-08-27T20:10:17Z Erdal Ronahi 2 # [[Loristan (parêzgeh)|Loristan]], parêzgeheke Îranê # [[Loristan (dewlet)|Loristan]], dewleteke kevn ji sedsala 12-15 {{cudakirin}} 7214 22568 2005-12-05T10:50:01Z Diyako 273 Xûzistan çû cihê Xûzistan (parêzgeh) #REDIRECT [[Xûzistan (parêzgeh)]] 7215 22570 2005-12-05T10:50:38Z Diyako 273 Çehar Mehal û Bextiyarî çû cihê Çeharmehal û Bextiyarî (parêzgeh) #REDIRECT [[Çeharmehal û Bextiyarî (parêzgeh)]] 7216 22572 2005-12-05T10:51:00Z Diyako 273 Kohkilûye û Bûyer Ehmed çû cihê Kohkilûye û Bûyer Ehmed (parêzgeh) #REDIRECT [[Kohkilûye û Bûyer Ehmed (parêzgeh)]] 7217 26318 2006-02-03T00:46:36Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Bûşêhr (parêzgeh)]] 7218 22576 2005-12-05T10:52:01Z Diyako 273 Parêzgeha Fars çû cihê Fars (parêzgeh) #REDIRECT [[Fars (parêzgeh)]] 7220 22580 2005-12-05T10:53:31Z Diyako 273 Hormozgan çû cihê Hormozgan (parêzgeh) #REDIRECT [[Hormozgan (parêzgeh)]] 7221 22582 2005-12-05T10:53:52Z Diyako 273 Sîstan û Belûçistan çû cihê Sîstan û Belûçistan (parêzgeh) #REDIRECT [[Sîstan û Belûçistan (parêzgeh)]] 7222 22584 2005-12-05T10:54:10Z Diyako 273 Parêzgeha Kirman çû cihê Kirman (parêzgeh) #REDIRECT [[Kirman (parêzgeh)]] 7223 22586 2005-12-05T10:54:35Z Diyako 273 Parêzgeha Yezd çû cihê Yezd (parêzgeh) #REDIRECT [[Yezd (parêzgeh)]] 7224 22588 2005-12-05T10:54:58Z Diyako 273 Parêzgeha Îsfehan çû cihê Îsfehan (parêzgeh) #REDIRECT [[Îsfehan (parêzgeh)]] 7225 22590 2005-12-05T10:55:24Z Diyako 273 Parêzgeha Simnan çû cihê Simnan (parêzgeh) #REDIRECT [[Simnan (parêzgeh)]] 7226 22592 2005-12-05T10:55:41Z Diyako 273 Mazenderan çû cihê Mazenderan (parêzgeh) #REDIRECT [[Mazenderan (parêzgeh)]] 7227 22594 2005-12-05T10:56:00Z Diyako 273 Gulistan çû cihê Gulistan (parêzgeh) #REDIRECT [[Gulistan (parêzgeh)]] 7228 22596 2005-12-05T10:56:21Z Diyako 273 Xorasana Bakûr çû cihê Xorasana Bakûr (parêzgeh) #REDIRECT [[Xorasana Bakûr (parêzgeh)]] 7229 22598 2005-12-05T10:56:43Z Diyako 273 Xorasana Başûr çû cihê Xorasana Başûr (parêzgeh) #REDIRECT [[Xorasana Başûr (parêzgeh)]] 7230 22600 2005-12-05T10:56:59Z Diyako 273 Xorasana Rezewî çû cihê Xorasana Rezewî (parêzgeh) #REDIRECT [[Xorasana Rezewî (parêzgeh)]] 7231 22602 2005-12-05T10:57:45Z Diyako 273 Parêzgeha Bexdad çû cihê Bexdad (parêzgeh) #REDIRECT [[Bexdad (parêzgeh)]] 7232 22604 2005-12-05T10:58:03Z Diyako 273 Parêzgeha Selahedîn çû cihê Selahedîn (parêzgeh) #REDIRECT [[Selahedîn (parêzgeh)]] 7233 22606 2005-12-05T10:58:23Z Diyako 273 Parêzgeha Diyala çû cihê Diyala (parêzgeh) #REDIRECT [[Diyala (parêzgeh)]] 7234 22608 2005-12-05T10:58:43Z Diyako 273 Parêzgeha Wasit çû cihê Wasit (parêzgeh) #REDIRECT [[Wasit (parêzgeh)]] 7235 22610 2005-12-05T10:59:09Z Diyako 273 Parêzgeha Meysan çû cihê Meysan (parêzgeh) #REDIRECT [[Meysan (parêzgeh)]] 7236 22612 2005-12-05T10:59:33Z Diyako 273 Parêzgeha Besre çû cihê Besre (parêzgeh) #REDIRECT [[Besre (parêzgeh)]] 7237 22614 2005-12-05T10:59:53Z Diyako 273 Parêzgeha Zîqar çû cihê Zîqar (parêzgeh) #REDIRECT [[Zîqar (parêzgeh)]] 7238 22616 2005-12-05T11:00:15Z Diyako 273 Parêzgeha Elmusenna çû cihê Elmusenna (parêzgeh) #REDIRECT [[Elmusenna (parêzgeh)]] 7239 22618 2005-12-05T11:00:38Z Diyako 273 Parêzgeha Elqadisiye çû cihê Elqadisiye (parêzgeh) #REDIRECT [[Elqadisiye (parêzgeh)]] 7240 22620 2005-12-05T11:01:02Z Diyako 273 Parêzgeha Babil çû cihê Babil (parêzgeh) #REDIRECT [[Babil (parêzgeh)]] 7241 22622 2005-12-05T11:01:24Z Diyako 273 Parêzgeha Kerbela çû cihê Kerbela (parêzgeh) #REDIRECT [[Kerbela (parêzgeh)]] 7242 22624 2005-12-05T11:02:14Z Diyako 273 Parêzgeha Necef çû cihê Necef (parêzgeh) #REDIRECT [[Necef (parêzgeh)]] 7243 22626 2005-12-05T11:02:41Z Diyako 273 Parêzgeha Elenbar çû cihê Elenbar (parêzgeh) #REDIRECT [[Elenbar (parêzgeh)]] 7244 22628 2005-12-05T11:03:02Z Diyako 273 Parêzgeha Neynewa çû cihê Neynewa (parêzgeh) #REDIRECT [[Neynewa (parêzgeh)]] 7245 22630 2005-12-05T11:03:37Z Diyako 273 Parêzgeha Dihok çû cihê Dihok (parêzgeh) #REDIRECT [[Dihok (parêzgeh)]] 7246 22632 2005-12-05T11:03:59Z Diyako 273 Parêzgeha Te'mîm çû cihê Te'mîm (parêzgeh) #REDIRECT [[Te'mîm (parêzgeh)]] 7247 22634 2005-12-05T11:04:23Z Diyako 273 Parêzgeha Silêmanî çû cihê Silêmanî (parêzgeh) #REDIRECT [[Silêmanî (parêzgeh)]] 7248 22644 2005-12-05T11:29:23Z Diyako 273 #REDIRECT [[Hewraman]] 7249 22870 2005-12-07T15:29:33Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 81.173.230.36 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako '''Hewraman''' yek ji herêmên kurdî li [[Başûrê Kurdistan|başûr]] û li [[rojhilatê Kurdistan]]ê ye. [[Kategorî:Kurdistan]] {{kurt}} 7250 65023 2007-01-17T12:05:59Z 130.237.202.200 /* Bajarên Rojhilat */ [[Wêne:IranianKurdistan.png|right|200px]] [[Wêne:Iran_ethnoreligious_distribution_2004.jpg|thumb|right|250px|Zerdê kal: Axa Kurdan li Îranê]] '''Rojhilatê Kurdistanê''' perçeyê Kurdistanê ye ku di nav sînorên [[Îran|Îranê]] de ye. == Rûerd == Rûberê Rojhilata Kurdistanê 175.000 km2 ye. Rojhilat herêmke çiyayî ye. Rojhilata Kurdistanê ji van navçan pêk tê: Ji Bakur ber bi başûr ve navçeya [[Mako]], [[Urmiye]], [[Somabiradost]], [[Bêlewer]], [[Mukriyan]], [[Erdelan]], [[Hewreman]], [[Kirmanshah]], û [[Îlam]] in. Heger mirov wekî ku di balafireke de be fi bi jor ve, li herêma Rojhilat mêze bike, çiyayên bilind û daristanên gurr dibîne. Di navbera van çiyan û baniyan de deştên rast & bi ber, çem & newalên bi av hene. Çiya û deshten herî girîng ên van navçeyan jin bakur ber bi bashûr ve ev in: Çiyayên [[Çilikan]] û [[Sarîdaş]], deştên Soma & Bêlewar, [[Çiyayê Reş]] (3578 m.), [[Deştên Wirmiye û Mergewer]]. [[Çiyayên Mukri]] yan, deshta Sharwêran, zincîra çiyayê [[Zagros]] û li bashûr çiyayên [[Şaho]] (3390 m.), Dalaxanî û Paraw, deştên Kamyaran û Mayîdesht, çiyayên [[Wushnrankêw]] (4050 m.), Mezin û Spî hene. Piranî darên mazî û berû ne. Di nav wan de darên mêwe ji hene. Wekî enab, beyîv û hirmiyê kovî, aqasya, erxewan, spîndar, soreçinar, berû mazî û mêxik. Her- weha tû, mêw, xox, qeysî, gûz, hinar, hirmî, guyîj, be- lalûg, sêv, gelaz, bîhok û sincû ji hene. Li herêma çiyayên Qendil û Zagros baran zêdetir di- bare. Hebûna baran û berfê li çiyayên Kurdistanê bune sedem ku çem û kanî pir bi av in. Havînan li Kir- manshahê germahî digihe 35- 45 pileyî. Germtirîn bajarê herêmê Qesrêshêrîn û Mêhran in. Sartirîn bajar Saqiz, Sine û Mehabad in. Zivistanan li van bajaran serma di- keve binî -30-35 pileyî. === Zincîra çiyayên zagros === Çiyayên Zagros ji geliyê shîn heta geliyê Alaêe ji Kurdistana Rojhilat û Bashûr re dibe wekî tixûb. Zagros rêzçiyayên Kurdistanê ne. Ew ji bakur ve ber bi bashûr, ji Agirî heta Loristanê dom dikin. Ew heta herêma shirazê diçin. Dirêjiya Zagrosan ji 1000 km zêdetir e. Bilindiya wan li Wushtrankêw 4700 metreyî derbas dike. Divê herêmê de, ji bakur, ber bi bashûr ve çiya paralel in. Li bakur çiyayên Sahend û Sebelan bi berf in. Berfên wan ji payîza pêshîn heta dawiya biharê dimîne. Rêza Zagrosan ber bi Mezopotamyayê ve, di navbe- ra geliyê Shîn û Alan de/ bilind û tûj in. Lê, di navbera Badînan û Mûsilê de nizim dibin. Dadikevin 450 me- treyî. Li aliyê rojhilat Ji 1000 metreyî bilintir cîh hene. Gelîyê Shîn 2860 metre ye. Ji ber vê yekê di hindava Mûsilê de çemên Rojhilatê Kurdistanê dadikevin Bashûrê Kurdistanê. Bi taybetî Zêyê Biçûk li herêma Mukriyan û Bane geiek av û çemên din jî berhev dikin û di herêma Serdeshtê de ji geliyê Alan derbasê Bashûr dibe. === Av û bendav === [[Gola urmiyê]], dikeve rojhilatê bajare [[Urmiye]]. Qerexê rojavayê wê beshek ji tixûbê Rojhilatê Kurdistanê ye. Dirêjayiya wê nezîkî 140 km û firehiya wê jî 50 km ye. Qada wê 6.000 km2. ye. Kûriya wê 6 û hinek cîh digîhe 15 metreyî derbas dike. Di nav golê de çend gi- rav hene. Lê, ya herî mezin girava Şahîye ye. Gola Zirêbarê, li nêzîkî bajarê Merîwan e. Dor û berê wê deşt û çiya ne. Bi dar û devî ne. Dirêjîya wê 5 km û firehiya wê jî 2 km ye. 15 metre kûr e. Ava gola Zirêbar şêîn e û masî tê de dijîn. ==== Bendav ==== *[[Bendava Qişlax]], li bakurê bajarê Sine ye ku 224.000.000 metrekûbîk av digire û 5000 kilowat enerjî dide. Li Mehabadê jî du bendên avê hene: * [[Bendava Mezin]], ev dikeve rojhilatê bajarê Mehabadê. * [[Bendava Biçûk]], ev jî dikeve bakurê bajêr. == Herêmên Rojhilat == Di sîstema îdariya [[Îran|Îranê]] de şûna sîstema wîlayetan de herêm hene. Herweha Kurdistan dibe şeş herêm. # [[Bakur (herêm)|Bakur]] # [[Mukriyan]] # [[Erdelan]] # [[Kirmanşah (herêm)|Kirmanşah]] # [[Îlam (herêm)|Îlam]] Rojhilatê Kurdistanê ji van herêman pêk tê: === Herêma Bakur === Ev herêm ji çemê [[Aras]] dest pê dike û heta [[Deştebêl]] dom dike. Di ve herêmê de navçeyên [[Urmiye]], [[Bazirgan]], [[Mako]], [[Soma]], [[Biradost]] û [[Salmazê]] hene. === Herêma Mukriyan === Ev herêm ji [[Şino]] dest pê dike û heta Saqiz diçe. Di vê herêmê de Bajarê Şino, [[Pîranşar]], Nexede, Serdeşt, [[Mehabad]], [[Mîyamduaw]], [[Şayîndij]] û [[Bokan]] hene. === Herêma Erdalan === Ev herêm ji [[Saqiz]] dest pê dike û heta [[Kamyaran]] dom dike. Di vê herêmê de bajarên [[Saqiz]], [[Bane]], [[Dîwandere]], [[Tîab]], [[Bicar]], [[Sine]], [[Merîwan]] û [[Kamyaran]] hene. ===Herêma Kirmanaşah=== Ev herêm ji Kamyaran dest pê dike û heta Şahabad diçe. Di vê herêmê de bajarên [[Bêstûn]], [[Pawa]], [[Sonqur]], [[Rewanser]], [[Sahane]], [[Serpêlzahaw]], [[Mahîdeşt]], [[Kirênd]], [[Qesrê Şîrîn]], [[Hersîn]], [[Gîlangerb]] û [[Şahabad]] hene. === Herêma Îlam === Ev herêm ji Shahabad dest pê dike û heta Serpêl û Zahaw dom dike. Divê herêmê de Bajarên Îlam,Neftêsha, Mihran û Eywandesht hene === Herêma Loristan === Ev herêm ji Sunqur û Kengawer dest pê dike û heta Endîmishka Xûzistanê diçe. == Bajarên Rojhilat == Mirov dikare bajarên Rojhilat ji bakur ve ber bi bashûr ve weha rêz bike: [[Bazirgan]], [[Qutûr]], [[Mako]], [[Urmiye]], [[Şino]], [[Nexede]], [[Pîranşar]], [[Mehabad]], [[Miyanduaw]], [[Shahîndij]], [[Bokan]], [[Tîkab]], [[Seqiz]], [[Serdeşt]], [[Bane]], [[Dîwandere]], [[Bîcar]], [[Merîwan]], [[Sine]], [[Qurwe]], [[Pawe]], [[Rewanser]], [[Kamyaran]], [[Sonqur]], [[Serpêlzahaw]]/ [[Kirin]], [[Mayîdeşt]], [[Kirmanşah]], [[Sehene]], [[Kengawer]], [[Hersîn]], [[Şahabad]], [[Nefteşah]], [[Îlam]], û [[Mêhran]], ==Dîrok== :Binêre gotara mezin: ''[[Dîroka Kurdistana Rojhilat]]'' {{perçeya_kurdistan}} [[Category:Kurdistan]] [[ar:أكراد إيران]] [[en:Iranian Kurdistan]] [[fa:کردستان ایران]] [[fr:Kurdistan iranien]] 7251 22663 2005-12-05T14:05:38Z Diyako 273 Rûpel: 7256 48179 2006-09-22T17:43:10Z Bangin 450 Redirecting to [[Sanî]] #redirect[[Sanî]] 7258 46195 2006-09-07T20:33:36Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pl:Artaszat]], [[pt:Artaxata]] '''Artaşat''' bajarekî kevin e li nik [[rûbar]]ê [[aras]], li dola [[çiya]]yê [[Ararat]]ê. Ew bajar di sala 166 P.Z ji aliyê Artaşes ve hatiye avedankirin û wekî navenda siyasî û çandî ya [[ermenistan]]ê dihate binavkirin. Navê Artaşat ji [[Farsiya navîn]] hatiye girtin û tê wateya "şahî ya erdê" an şahiya xudanê erdê an jî şahiya Artaşes. [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:Bajarên Ermenistanê]] {{kurt}} [[ca:Artaxata]] [[de:Artaxata]] [[en:Artaxata]] [[fa:آرتاشات]] [[pl:Artaszat]] [[pt:Artaxata]] [[ru:Арташат]] 7259 22691 2005-12-05T18:26:28Z Diyako 273 [[Kategorî:Bajarên Ermenistanê]] 7260 35771 2006-07-21T19:20:11Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya YurikBot [[Wêne:Jugha-khachkar-CIMG1581.JPG|thumb|Xaçkar]] '''Xaçkevir''' keviran di [[ermenistan|ermenistanê]] ye ku wêneya [[xaç|xaçeke]] li ser wan e û bi [[ermenî]] [[Xaçkar]] dibêjnê. Li Ermenistanê bi hizaran Xaçkeviran hene. [[Kategorî:Ermenistan]] {{kurt}} [[de:Khachkar]] [[en:Khachkar]] [[fa:چلیپاسنگ]] [[fr:Khachkar]] [[pl:Chaczkar]] [[ru:Хачкар]] [[sl:Hačkar]] 7261 22693 2005-12-05T18:42:34Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Xaçkevir]] 7262 22703 2005-12-05T19:28:17Z Diyako 273 Serûpel çû cihê Destpêk: Nav #REDIRECT [[Destpêk]] 7264 63119 2007-01-04T21:40:22Z Cyrus the virus 619 '''Leyl''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Va sûra li bajarê pîroz yê [[misilman|misilmanan]] bi nav [[Mekkê|Mekke]] hatîyê wahîy kirin û 21 [[ayet]] in. "Leyl" bi zimanê [[kurdî]] tê wateya "[[şev]]" ê. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الليل]] [[en:Al-Lail]] [[id:Surat Al Lail]] [[nl:Soera De Nacht]] [[tr:Leyl Suresi]] 7266 63120 2007-01-04T21:40:33Z Cyrus the virus 619 '''Şems''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûre li bajarê [[Mekkê]] hatîye wahîy kirin û 15 ayet in. Sûre navê xwe ji peyva bi zimanê [[erebî]] "eş-Şems" ji ayeta yekemîn girtîye û va peyva bi [[kurdî]] tê wateya "[[roj]], [[tav]]" ê. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الشمس]] [[en:Ash-Shams]] [[id:Surat Asy Syams]] [[nl:Soera De Zon]] [[tr:Şems Suresi]] 7267 63121 2007-01-04T21:40:44Z Cyrus the virus 619 '''Beled''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûre li bajarê [[Mekkê]] hatîye wahîy kirin û 20 ayet in. Sûre navê xwe ji peyva "el-Beled" ji ayeta yekemîn girtîye. "Beled" bi zimanê [[kurdî]] tê wateya "bajar". [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة البلد]] [[en:Al-Balad]] [[nl:Soera De Stad]] [[tr:Beled Suresi]] 7268 62782 2007-01-02T14:46:52Z Cyrus the virus 619 '''Ayet''' navê beşên biçûk ji [[Qur'an]]ê ye. Her [[sûre]] ji çend ayetan pêkdê. [[Quran]] ji 6236 [[ayet]]an de pêk tê. [[Kategorî:Quran]] {{kurt}} 7270 63345 2007-01-06T12:17:23Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[th:อ่าวเปอร์เซีย]] [[Image:NSATHorizontal.jpg|thumb|Kendawa fars]] '''Kendava fars''' an '''Kendava Basrayê''' deryayeke li başûrê [[Îran]]ê ye. [[Kategorî:Kendav|Fars]] {{kurt}} [[ar:الخليج العربي/الخليج الفارسي]] [[bg:Персийски залив]] [[bs:Perzijski zaljev]] [[ca:Golf Pèrsic]] [[cs:Perský záliv]] [[da:Persiske Bugt]] [[de:Persischer Golf]] [[el:Περσικός Κόλπος]] [[en:Persian Gulf]] [[eo:Persa Golfo]] [[es:Golfo Pérsico]] [[et:Pärsia laht]] [[eu:Pertsiar Golkoa]] [[fa:خلیج فارس]] [[fi:Persianlahti]] [[fr:Golfe Persique]] [[gl:Golfo Pérsico]] [[he:המפרץ הפרסי]] [[hr:Perzijski zaljev]] [[id:Teluk Persia]] [[is:Persaflói]] [[it:Golfo Persico]] [[ja:ペルシア湾]] [[ko:페르시아 만]] [[lt:Persijos įlanka]] [[nl:Perzische Golf]] [[nn:Persiabukta]] [[no:Persiabukten]] [[pl:Zatoka Perska]] [[pt:Golfo Pérsico]] [[ro:Golful Persic]] [[ru:Персидский залив]] [[sh:Perzijski zaljev]] [[simple:Persian Gulf]] [[sk:Perzský záliv]] [[sl:Perzijski zaliv]] [[sr:Персијски залив]] [[sv:Persiska viken]] [[sw:Ghuba ya Uajemi]] [[ta:பாரசீக வளைகுடா]] [[th:อ่าวเปอร์เซีย]] [[tr:Basra Körfezi]] [[uk:Перська затока]] [[ur:خلیج فارس]] [[vi:Vịnh Péc-xích]] [[zh:波斯湾]] 7271 63456 2007-01-07T10:48:33Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[th:ภาษาบาโลชิ]] '''Belûçî''' zimanek endame [[Zimanmalbata Hind û Ewropî]] ji şitlê [[Zimanên Îranî]] zimanlêzimê herî nêzîk ê [[Kurdî]] ye. 6 ml. kes ([[Belûç]],[[Belûçistan]]) li [[Efxanistan]], [[Îran]], [[Pakistan]] û [[Umman]] bi vî zimanî dipeyvin. Nivîsa wê bi [[Elfabeta Latinî]], [[Elfabeta Erebî|Erebî]] û bi [[Elfabeta Kîrîlî|Kîrîlî]] tê nivîsandin. [[Kategorî:Ziman]] {{kurt}} [[br:Balotcheg]] [[cs:Balúčština]] [[de:Belutschische Sprache]] [[en:Balochi language]] [[eo:Baluĉa lingvo]] [[fa:زبان بلوچی]] [[fr:Baloutche]] [[id:Bahasa Baluchi]] [[it:Lingua beluci]] [[nl:Baloetsji]] [[no:Balutsji (språk)]] [[pl:Język beludżi]] [[pt:Língua balúchi]] [[sv:Baluchiska]] [[th:ภาษาบาโลชิ]] [[zh:俾路支语]] 7272 46211 2006-09-07T20:55:50Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[en:Baloch people]] [[Wêne:Pakistan ethnic 80.jpg|thumb|Axa Belûçan]] '''Belûç''' navê geleke li başûrê rojhilata [[îran]]ê û başûrê rojawa [[pakistan]]ê dijîn. [[Kategorî:Netewe]] {{kurt}} [[bs:Baluč]] [[de:Belutschen]] [[en:Baloch people]] [[fa:بلوچ]] [[fr:Baloutches]] [[ko:발루치족]] [[no:Balucher]] [[pl:Beludżowie]] [[ru:Белуджи]] [[zh:俾路支]] 7274 66397 2007-01-24T22:56:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ഭൂമി]], [[wa:Daegne]] [[Image:The Earth seen from Apollo 17.jpg|thumb|Erd, ji ezmên ve]] [[Image:Physical world.jpg|thumb|Nexşeya Erdê]] [[Image:Earthlights dmsp.jpg|thumb|Erd bi şev]] '''Erd''' (bi [[almanî]]: Erde, bi [[Îngilîzî]]: earth, bi [[fransî]]: terre) tê wateya cîhan, zewî, û navê [[gerstêrk|gerstêrkekê]] ye ku bi dewrê [[Xor]] digerê. {{Pergala rojê}} {{kurt}} [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[af:Aarde]] [[als:Erde]] [[ang:Eorðe]] [[ar:أرض]] [[ast:Tierra]] [[az:Yer]] [[be:Зямля]] [[bg:Земя]] [[bn:পৃথিবী]] [[br:Douar (planedenn)]] [[bs:Zemlja (planeta)]] [[ca:Terra]] [[chr:ᎡᎶᎯ]] [[cs:Země]] [[csb:Zemia]] [[cy:Daear]] [[da:Jorden]] [[de:Erde]] [[el:Γη]] [[en:Earth]] [[eo:Tero]] [[es:Tierra]] [[et:Maa (planeet)]] [[eu:Lurra]] [[fa:زمین]] [[fi:Maa]] [[fo:Jørðin]] [[fr:Terre]] [[frp:Tèrra]] [[fur:Tiere]] [[fy:Ierde]] [[ga:An Domhan]] [[gd:An t-Saoghal]] [[gl:Terra (planeta)]] [[gu:પૃથ્વી]] [[he:כדור הארץ]] [[hi:पृथ्वी]] [[hr:Zemlja]] [[hu:Föld]] [[ia:Terra]] [[id:Bumi]] [[ilo:Daga (planeta)]] [[io:Tero]] [[is:Jörðin]] [[it:Terra]] [[ja:地球]] [[jbo:terdi]] [[ka:დედამიწა]] [[kg:Ntoto]] [[kn:ಭೂಮಿ]] [[ko:지구]] [[kw:Dor]] [[la:Tellus (planeta)]] [[lb:Äerd]] [[li:Eerd]] [[ln:Mabelé]] [[lt:Žemė]] [[lv:Zeme (planēta)]] [[map-bms:Bumi]] [[mk:Земја]] [[ml:ഭൂമി]] [[mo:Пэмынт]] [[ms:Bumi]] [[mt:Art]] [[nah:Cemānāhuac]] [[nds:Eer]] [[nds-nl:Eerde]] [[ne:पृथ्वी]] [[nl:Aarde (planeet)]] [[nn:Jorda]] [[no:Jorden]] [[nrm:Tèrre]] [[oc:Tèrra]] [[pam:Yatu]] [[pl:Ziemia]] [[pt:Terra]] [[qu:Tiksi muyu]] [[rmy:Phuv]] [[ro:Pământ]] [[ru:Земля]] [[scn:Terra (pianeta)]] [[sco:The Yird]] [[sh:Zemlja (planet)]] [[simple:Earth]] [[sk:Zem]] [[sl:Zemlja]] [[sq:Toka]] [[sr:Земља (планета)]] [[su:Marcapada]] [[sv:Jorden]] [[sw:Ardhi]] [[ta:பூமி]] [[th:โลก]] [[tl:Daigdig]] [[tpi:Graun]] [[tr:Yer (gezegen)]] [[ug:اغايلىماق (ئاسترونومىيە)]] [[uk:Земля]] [[ur:زمین]] [[uz:Yer]] [[vi:Trái Đất]] [[vls:Eirde (planete)]] [[wa:Daegne]] [[zh:地球]] [[zh-classical:地球]] [[zh-min-nan:Tē-kiû]] [[zh-yue:地球]] 7275 63122 2007-01-04T21:40:58Z Cyrus the virus 619 '''Xaşîye''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûre li bajarê [[Mekkê]] hâtîye wahîy kirin û ji 26 [[ayet|ayetan]] pêk tê. [[Sûre]] navê xwe ji peyva "el-Xaşîye" di ayeta yekemîn da girtiye. "Xaşîye" bi zimanê [[kurdî]] tê wateya "bi tiştekî girtin yan jî bi rûyê tiştekî girtin" [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الغاشية]] [[en:Al-Ghashiya]] [[nl:Soera Het Overweldigende Moment]] 7276 29875 2006-03-26T17:06:21Z RewşenBaran 74 "'''At, Avrat, Silah'''" (Hesp, Jin, Çek) navê filmeke [[Yilmaz Guney]] e. Di sala [[ 1966]] bi zimanê tirkî di bin derhêneriya [[Yilmaz Guney]] û [[Hasan Kazankaya]] hatiye kişandin. [[Kategorî:fîlm]] {{kurt}} 7278 47296 2006-09-12T19:00:55Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Ro]] 7280 29483 2006-03-14T11:42:27Z Muhamed 345 [[en:Category:Kurdish organisations]] [[de:Kategorie:Politik (Kurdistan)]] [[kategorî:rêxistin]] [[kategorî:Kurdistan]] 7281 22914 2005-12-07T15:54:14Z Erdal Ronahi 2 Bizutnawai Islami le Kurdistân çû cihê Bizutnaway Îslamî le Kurdistan #REDIRECT [[Bizutnaway Îslamî le Kurdistan]] 7282 22915 2005-12-07T15:55:48Z 84.143.53.61 #redirect [[Wîkîpediya:Rûpela parastî]] 7283 22916 2005-12-07T15:58:03Z Erdal Ronahi 2 Gelek rûpel wekî [[Kurdistan]], [[Kurd]] û [[Abdullah Ocalan]] ji aliyê kesên nenas tên jêbirin. Ji ber vê yekê, hatin parastin. Heke tu dixwazî tiştekî zêde bikî, ji kerema xwe di rûpela gufûgoya gotaran bike, emê di gotarê de zêde bikin. --[[Bikarhêner:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] 15:58, 7 Berfanbar 2005 (UTC) 7284 63123 2007-01-04T21:41:10Z Cyrus the virus 619 '''E'la''' [[sûre|sûreyek]] ji [[Quran]] a Pîroz e. Li bajarê [[Mekkê]] hatîye danîn û ji 19 [[ayt|ayetan]] pêk tê. Sûre navê xwe ji peyva "el-E´la" ji ayeta yekemîn girtîye. "E´la" bi zimanê [[kurdî]] tê wateya "yê hêrî bilind/mezin" û peyv ji bona [[Xwedê]] tê gotin. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الأعلى]] [[en:Al-Ala]] [[nl:Soera De Allerhoogste]] [[tr:A'la Suresi]] 7285 63124 2007-01-04T21:41:20Z Cyrus the virus 619 '''Tarik''' [[sûre|sûreyek]] ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûre li bajarê [[Mekkê]] hatîye danîn û ji 17 ayetan pêk tê. Sûre navê xwe ji peyva "et-Tarik" ji [[ayet|ayeta]] yekemîn girtîye. "Tarik" bi zimanê [[kurdî]] tê wateya "tiştê ku bi dijwarî lê dikevî/lê dixinî, tiştê ku şev tê". [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الطارق]] [[en:At-Tariq]] [[nl:Soera De Nachtelijke Bezoeker]] 7286 63379 2007-01-06T14:30:30Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:Büruc Suresi]] '''Burûc''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. [[Sûre]] li bajarê [[Mekkê]] hatîye danîn û ji 22 [[ayet|ayetan]] tê holê. Sûre navê xwe ji peyva "el-Burûc" ji ayeta yekemîn girtîye. "Buruc" bi zimanê [[kurdî]] tê wateya "[[birç]]" an. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة البروج]] [[en:Al-Burooj]] [[nl:Soera De Sterrenbeelden]] [[tr:Büruc Suresi]] 7287 63126 2007-01-04T21:41:41Z Cyrus the virus 619 '''Inşiqaq''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. [[Sûre]] li bajarê [[Mekkê]] hatîye danîn û ji 25 [[ayet|ayetan]] tê holê. Sûre navê xwe ji peyva zimanê [[erebî]] "inşiqaq" ji ayeta yekemîn girtîye. "Inşiqaq" bi zimanê [[kurdî]] tê wateya "tiştê ku tê qelişandinê". [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الانشقاق]] [[en:Al-Inshiqaq]] [[nl:Soera De Uiteenscheuring]] 7288 65372 2007-01-19T10:17:22Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[it:Monti Zagros]] [[Image:Zagros 1992.jpg|thumb|Çiyayên Zagrosê]] {{ev gotar| der barê Çiyayên Zagrosê ye. Ji bo wateyên din a peyva "Zagros" li '''''[[Zagros (cudakirin)]]''''' binihêre.}} '''Zagros''' navê zîncîreçiya ye ku ji herêma Wanê - Hekariyê dest pê dike û ber bi başûr ve diçe. Di nav axa Kurdistanê de derbas dibe. Ji bakur ve di destpêk de, di navbera tixûbên Tirkiye û Îrana îroyîn de û piştre wek tixûb di navbera Îran û Îraqa îroyîn de dom dike. Nêzîkî Kendava Îranê di nav axa Îranê de heta herêma Hurmizê diçe. Dirêjiya Zagrosan 1.500 km ye. Di zîncîreya Zagrosan de gelek çiya hene. Di nav van çiyan de çiyayê bi navê Zana û çiyayê bi navê Zerd ên herî bilind in. Çiyayê Zana 5.098 m û yê Zerd jî 4.548 metre bilind e. Ji Zagrosan re çiyayê Kurdistanê jî dibêjin. di Ji ber ku piraniya Zagrosan di nav axa Kurdistanê de ne. [[Îbnî Xaldûn]] di pirtûka xweya [[Muqaddîme]] de ji Zagros de wek ''çîyayên Kurdîstanê'' behz dike. Zîncîreçiyayên Zagrosan bi hezar salan in ku di navbera çandên herêm ên cuda cuda de wek tixûb hatine kişandin. Di navbera gelên wek faris, asûrî, ermenî, kurd û ereb de. == Etîmolojiya Zagros == Di derbarê [[etîmolojî|etîmolojiya]] peyva “Zagros” de sê çavkanî û teoriyên cuda hene: 1. Li gor Zend Avesta wateya Zagros ”bilindahî” ye. Ango çiyayê bilind ku roj di pişta wî de derdikeve. Koka gotinê zuxur an zarg e. Zarg tê wateya qerqez û bilind ku bi tirki dibêjin “uçurum”. Zarga Fîsê ku li nêzîkî Licê ye û Zarga Fîsê ya ku li navenda Amedê li ser çemê Dîclê ye û tirkan navê Fîs Kayasi lê kiriye. 2. Tê gotin ku peyvên Zengene û Zagros ji heman etîmîlojiyê tên. Wek tê zanîn Zengene eşîreke kurdan e û hîn îro jî ev eşîr li Başûr dijî. 3. Her çiqas kêm be jî hinek îdea dikin ku Zagros ji yunaniya kevn tê û tê wateya tofan û firtonê. == Di dîrokê de Zagros: == Zagros bi tenê ne zîncîreçiyayên bilind û asê ne. Li gor arkeolog û dîrokzanan cara yekem çandinî û şaristanî li qontarên Zagrosan destpê kiriye û ew gel kurd bi xwe bûne. Kurd heta îro jî li ser axa xwe mane û li heman herêmê dijîn. Ji wan kurdên herî kevn heta îro arkeologan navên sê eşîran tespît kirine: Eşîrên Makran, Zengene û Çigînî (Chigini). Bi rastî ev hersê eşîr hîn îro jî li Kurdistanê dijîn. Di serdema me de arkeolog û lêkolîngerên dîrokî dibêjin ku Sumer ji Zagrosan ber jêr daketine deştê û şaristaniya ku li Zagrosan hebûye, bi xwe re anîne û bi pêş xistine. Esas navê Sumeran Hatî ne. Hatî yanî yên ku ji çiya hatine. Piştre ji Hatiyan re Sumer gotine. Bajarên yekemîn ên ku îro hatine dîtin li nêzîkî Zagrosan bajarên wek Ansan, Sûsa, Şandiyar û Yarmo ne. Îro hema hema hemû arkeolog û dîrokzan hemfikir in ku 9.000 sal berî zayînî ango 11.000 sal berî niha li qontarên Zagrosan mirovan dest bi xwedîkirina ajelan kirine. Cara yekem li wir bizin, mîh û mange û beraz kedî û xwedî kirine. Xanî û mal lêkirine. Genim, çewder û fesûliye çandine. Berî zayînî di navbera salên 5.400-5.300 li nêzîkî qontarên çiyayên Zagrosan bi awayekî sîstematîk rez xwedî kirine û ji tirî mey çêkirine. Navê tiriyê Vîtîs Sîlvestrîs bûye ku îro jî bi latînî navê wê Vîtîs Vînîfera ye. Herweha bîra jî li wir hatiye çêkirin. Ksenophan da "Di vegera dehhezaran de" (beri zayînî 401-400) behsa serpêhatiya xwe û Zagrosan dike ku çawa asê ne û di wan çiyayên asê de qala şerê artêşa xwe û Kardoxiyan dike. 75 sal piştî vegera Ksenophan, vê carê Îskenderê Mezin dixwazê di ser Zagrosan de here Îranê. Lê ji ber ku di ”Vegera dehhezaran de” bûyerên ku li Zagrosan hatibû serê artêşa Ksenophan hemû xwendibû û di derheqê Zagrosan de êdî xwedî zanyarî bû. Loma di jêrê Zagrosan de derbasî Îranê bû. Zagros di jiyana şerê çekdarî ya kurdan de ciyekî xwe yê girîng û pîroz heye. Di serdema me de, bi salan pêşmergeyên Başûr û Rojhilat di dema tengasiyê de hildikişiyan Zagrosan, li wir bi cih dibûn û xwe diparastin. Di van 15-20 salên dawî de gerîlayên PKKê hema hema li seran serên zîncîreçiyayên Zagrosan biryargehên xwe yên mezin û navendî danîn û niha jî li Zagorsan in. Artêşa tirk bi balafir, helîkopter û teknîka nûjen a şer nikare li Zagrosan bi ser bikeve. Operasyonên artêşê bê encam dimînin. Zagros ne bi tenê hêlîna pêşmerge û gerîlayên kurd e, herweha hêlîna teyrê Sîmir e jî. Zagros ji aliyê siruştê ve him paradîs (bihuşt, cennet) û him jî dojeha (cehenem) nedîtî ye! Zivistanan ba, bager û pûk e. Tu jîndarek nikare xwe li ber pêtî, serma, fîgan û fîzana Zagrosan bigre. Hirç bi hirçîtiya xwe bi mehan newêre ji qula xwe derkeve. Di demsalên bihar û havînan de mirov dikare çar demsalan li gel hev bibîne. Dar û ber, nebat û kulîlkên Zagrosan bi dîmen û bîhna xwe paradîsa rasteqîn e. Di mîtolojiyê de, li Zagrosan giyayekî pîroz heye ku mirov bixwe, namire. Amed Tîgrîs [[kategorî:zîncîreçiya]] {{kurt}} [[ca:Zagros]] [[de:Zagros]] [[en:Zagros Mountains]] [[eo:Zagros-montaro]] [[es:Zagros]] [[eu:Zagros Mendiak]] [[fa:زاگرس]] [[fi:Zagros-vuoristo]] [[fr:Zagros]] [[is:Sagrosfjöll]] [[it:Monti Zagros]] [[ja:ザグロス山脈]] [[nl:Zagrosgebergte]] [[no:Zagros-fjellene]] [[pl:Zagros]] [[pt:Cordilheira de Zagros]] [[sh:Gorje Zagros]] [[sv:Zagros]] [[zh:札格羅斯山脈]] 7289 62764 2007-01-02T13:54:05Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zagros (rêzeçiya)]] #redirect [[Zagros (rêzeçiya)]] 7290 62762 2007-01-02T13:50:13Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Dolomiten Fanes Blau.jpg|thumb|300px|]] [[wêne:Dibonabridge01.jpg|thumb|thumb|300px|]] '''Zîncîrçiya''' an '''Rêzeçiya''' bi hejmareke mezin ji [[çiya]]yan ku li navçeyeki berfreh û berîn de ne tê gotin, mîna [[Zagros]]. [[Kategorî:Erdnîgarî]] {{kurt}} [[da:Bjergkæde]] [[de:Gebirge]] [[en:Mountain range]] [[et:Mäestik]] [[eo:Montara sistemo]] [[es:Cordillera]] [[fa:رشته‌کوه]] [[fr:Cordillère]] [[ga:Sliabhraon]] [[it:Catena montuosa]] [[ja:&#23665;&#33032;]] [[nl:Gebergte]] [[no:Fjellkjede]] [[pt:cordilheira]] [[jbo:ma'arlinsi]] [[fi:Vuoristo]] [[sv:Bergskedja]] [[zh:&#23665;&#33033;]] 7291 37604 2006-08-05T05:33:10Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Zagros (rêzeçiya)]] 7292 63127 2007-01-04T21:41:52Z Cyrus the virus 619 '''Muteffifîn''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. [[Sûre]] li bajarê Mekkê hatîye wahîy kirin û 36 [[ayet]] in. Sûre navê xwe ji peyva "el-Mutaffifîn" di ayeta yemîn da girtîye. Muteffifîn tê wateya " yên ku di pîvanê da hiletîyê dikin". Sûre qala [[Dojeh]] û [[Behişt]] ê jî dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة المطففين]] [[en:Al-Mutaffifin]] [[nl:Soera De Knoeiers]] 7293 63128 2007-01-04T21:42:05Z Cyrus the virus 619 '''Infitar''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. [[Sûre]] li dema bajarê [[Mekkê]] hatîye wahîy kirin û 19 [[ayet]] in. Sûre navê xwe ji peyva "infitar" di ayeta yemîn da girtîye. Infitar tê wateya " tiştê ku tê qelişandin". Sûre qala roa [[qiyamet|qiyametê]] dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الانفطار]] [[en:Al-Infitar]] [[nl:Soera De Splijting]] 7294 63129 2007-01-04T21:42:15Z Cyrus the virus 619 '''Tekwîr''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûre li dema bajarê [[Mekkê]] hatîye wahîy kirin û 29 ayet in. Sûre navê xwe ji peyva "küvviret" di ayeta yekemîn da girtîye. Tekwîr tê wateya " lif kirin, alandin, tiştekî li hev pêçandin ". Sûre qala roja [[qiyamet|qiyametê]], [[pêxamber|pêxambertîyê]] û [[peyxam|peyxamê]] dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة التكوير]] [[en:At-Takwir]] [[nl:Soera Het Opvouwen]] 7295 63130 2007-01-04T21:42:26Z Cyrus the virus 619 '''Ebese''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. [[Sûre]] li bajarê [[Mekkê]] hatîye peyxam kirin û ji 42 ayetan pêk ê. Sûre navê xwe ji kirara "Ebese" di [[ayet|ayeta]] yekemîn da girtîye. Ebese bi zimanê [[kurdî]] tê wateya " rûyê xwe tirş kir". Sûre qala [[bawerî|baweriyê]], [[pêxamber|pêxambertîyê]], hêza [[Xwedê]] û qala roja [[qiyamet|qiyametê]] dike. [[Kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة عبس]] [[en:Abasa]] [[nl:Soera Hij Fronste]] 7296 22961 2005-12-08T00:13:03Z Derbaz 163 [[kategorî: User de]] 7297 22965 2005-12-08T00:16:44Z Derbaz 163 [[kategorî: Bikarhêner]] 7298 22964 2005-12-08T00:14:34Z Derbaz 163 [[kategorî: User la]] 7299 66810 2007-01-27T19:42:04Z Bangin 450 Revert to revision 22969 dated 2005-12-08 12:07:05 by Erdal Ronahi using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] #[[Yûnus (pêxember)]] #[[Yûnus (sûre)]] {{cudakirin}} 7301 63131 2007-01-04T21:42:37Z Cyrus the virus 619 '''Nazi'at''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. [[Sûre]] li bajarê [[Mekkê]] hatîye [[peyxam]] kirin û ji 46 [[ayet|ayetan]] pêk ê. Sûre navê xwe ji peyva "en Naziat" di ayeta yekemîn da girtîye. Nazi'at li vê sûreyê da bi zimanê [[kurdî]] tê wateya "[[ferişt|feriştên]] (melek) ku ruhên [[mirov|mirovan]] kaş dikin û digirin". Sûre qala yêkitiya [[Xwedê]], pêxambertîyê, jiyana di piştî mirinê û roja heşirê dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة النازعات]] [[en:An-Naziat]] [[nl:Soera De Uitrukkenden]] 7302 44350 2006-08-30T20:54:35Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Rêzeçiya]] 7303 23009 2005-12-08T20:36:59Z Diyako 273 Zagros (zincîre çiya) çû cihê Zagros (rêzeçiya): nave #REDIRECT [[Zagros (rêzeçiya)]] 7304 23010 2005-12-08T20:37:51Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECt [[Zagros (rêzeçiya)]] 7307 37605 2006-08-05T05:33:15Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Zagros (rêzeçiya)]] 7308 46915 2006-09-10T10:10:15Z Erdal Ronahi 2 '''Zagros TV''' [[televizyon]]eke kurdî ye. [[category:Televîzyona kurdî]] {{kurt}} 7309 60579 2006-12-17T05:58:57Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ur:مدینہ منورہ]] تعديل: [[hu:Medina]] [[Image:Masjid Nabawi. Medina, Saudi Arabia.jpg|thumb|Medîne]] '''Medine''' bajarek li [[dewlet|dewleta]] [[Siûdî Erebistan|Siûdî Erebistanê]] ye. Medîne 300 km li bakûrê bajarê [[Mekkê]] ye. Ji bona [[misilman|misilmanan]] Medîne bajarekî pîroz e. Di dîroka [[Îslam]] ê da ji bona zordarîyên nebawermendên eşîra [[Qureyş]] ê [[Mihemmed Pêxamber]] mecbûr ma ku ji Mekkê koç bike here Medînê. Îro [[mezel|mezela]]/[[gor|gora]] Mihemmed Pêxamber û pirrên hevalên wî jî li Medînê ye. Ji bona vî her sal bi mîlyonan [[hecî]] ji bona [[hec]] terin Medînê. [[Mizgeft|Mizgefta]] pîroz yê duyemîn yê misilmanan jî li bajarê Medînê cîh digirî û va mizgefta di hêla Mihemmed Pêxamber bi xwe hatîye çê kirin. {{commons|Medina}} [[kategorî:Bajar]] [[kategorî:Ol]] [[kategorî:Îslam]] [[ar:المدينة المنورة]] [[cs:Medína]] [[cy:Medina (Saudi Arabia)]] [[da:Medina]] [[de:Medina]] [[en:Medina]] [[eo:Medino]] [[es:Medina]] [[et:Mediina]] [[fa:مدینه]] [[fi:Medina]] [[fr:Médine (Arabie saoudite)]] [[gl:Medina]] [[he:אל-מדינה]] [[hi:मदीना]] [[hu:Medina]] [[id:Madinah]] [[it:Medina]] [[ja:マディーナ]] [[ka:მედინა]] [[la:Medina]] [[lt:Medina]] [[ms:Madinah al-Munawwarah]] [[nl:Medina (Arabië)]] [[nn:Medina]] [[no:Medina]] [[pl:Medyna]] [[pt:Medina (Arábia Saudita)]] [[ru:Медина]] [[sl:Medina]] [[sv:Medina]] [[tr:Medine]] [[ur:مدینہ منورہ]] [[vo:Mädinä]] [[zh:麦地那]] 7310 63639 2007-01-08T09:48:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hu:Kába szentély]] '''Kabe''' xanîyekî çarkoşe li bajarê [[Mekkê]] li [[Sûdî Erebistan|Sûdî Erebistanê]] ye. Kabe bi perdeyekî neqişkirî û reş hatîye dadan û ji bona [[misilman|misilmanan]] xanîyê herî pîroz e. Misilman Kabê wekî "mala [[Xwedê]]" dibînin û her sal bi mîlyonan [[bawermend]] ji bona serlêdana Kabê terin [[hec]]. Bi gotinên din Kabe sembola yekîtîya hemû misilmanan e. Ji ber vî yekê bawermend di [[nimêj|nimêjê]] da berê xwe didin Kabê yanê [[qible|qiblê]]. Di gora ola [[Îslam]] ê Kabê di hêla Hz. [[Îbrahîm]] û lawê wî Hz. [[Îsmaîl]] hatîye înşa kirin. Di sala 570 an da serokê leşkeran bi nav [[Ebrehe]] xwestîye ku Kabê hilbişînî û ji bona vî bi hêzên xwe hatîye Mekkê, lê Xwedê bi xwe Kabe parastîye û hêzên Ebrehe tune kiriye. ==Kabe== * [http://www.qibla.com.br Kabe] [[kategorî: ol]] [[kategorî: îslam]] [[ar:الكعبة المشرفة]] [[bs:Kaba]] [[ca:Ka'ba]] [[cs:Ka'ba]] [[da:Ka'ba]] [[de:Kaaba]] [[el:Κάαμπα]] [[en:Kaaba]] [[eo:Kaaba]] [[es:Kaaba]] [[et:Kaaba]] [[fa:کعبه]] [[fi:Kaaba]] [[fr:Ka'ba]] [[gl:Kaaba - الكعبة]] [[he:כעבה]] [[hu:Kába szentély]] [[ia:Kaaba]] [[id:Ka'bah]] [[is:Kaba]] [[it:Ka'ba]] [[ja:カアバ]] [[lt:Kaaba]] [[ms:Kaabah]] [[nl:Ka'aba]] [[nn:Kaba]] [[no:Kaba]] [[pl:Kaaba]] [[pt:Kaaba]] [[ru:Кааба]] [[sk:Kába]] [[sq:Qabeja]] [[sr:Каба]] [[sv:Kaba]] [[th:กะอฺบะหฺ]] [[tr:Kâbe]] [[ur:خانہ کعبہ]] 7311 66130 2007-01-23T14:20:17Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[da:Qibla]] '''Qible''' di hêla xanîyê pîroz [[Kabe]] yê li bajarê [[Mekke]] yê ye. [[Misilman]] di [[nimêj]] ê da berê xwe didin hêla Kabê yanê qiblê. Di salên yêkemîn yên ola [[Îslam]] ê da qible di hêla [[mizgeft|mizgefta]] bi nav [[Aqsa]] li bajarê [[Qudis]] ê bû, lê dûra qible hate guhartin. ==Qible== * [http://www.qibla.com.br Qible] [[kategorî: ol]] [[kategorî: Îslam]] [[ar:قبلة]] [[bs:Kibla]] [[da:Qibla]] [[de:Qibla]] [[en:Qibla]] [[eo:Kiblo]] [[es:Alquibla]] [[et:Qiblah]] [[fi:Qibla]] [[fr:Qibla]] [[id:Kiblat]] [[it:Qibla]] [[ja:キブラ]] [[ms:Kiblat]] [[nl:Qibla]] [[nn:Qibla]] [[no:Qibla]] [[pl:Kibla]] [[pt:Qibla]] [[ru:Кибла]] [[sv:Qibla]] [[th:กิบลัต]] 7312 39499 2006-08-13T17:55:14Z Liesel 539 Guherandina 88.224.144.14 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Bi '''ezanê''' an '''bangê''', [[bangevan]] bawermendan di rokî da pênc caran bangî [[nimêj|nimêjê]] dike. Belê di [[mizgeft|mizgeftên]] mezin da ezan li ser [[mînare|mînarê]] dahat bang kirinê, lê îro ezan bi piranî bi alikarîya hoparloran tê bang kirinê. Ezana yekemîn di diroka ola [[Îslam]] ê da di hêla [[Bilal ê Habeşî]] li bajarê [[Mekkê]] hatîye bang kirin. Ezan tim bi zimanê [[erebî]] tê bang kirinê: * Allahu ekber ([[Xwedê]] yê herî mezin e) - 4 caran * Eşhedu en la ilahe illAllah (Ez şehadetî dikim ku ji bilî Xwedê qet xudayekî din tune) - 2 caran * Eşhedu enne Muhammaden rasulAllah (Ez şehadetî dikim ku [[Mihemmed Pêxamber|Mihemmed]] resûlê Xwedê ye) - 2 caran * Heyya 'ala al-selah (Were nimêjê) - 2 caran * Hayya 'ala al-felah (Were xilas bûnê) - 2 caran * al-salatu xeyrun min-a-naum (Nimêj ji [[xew|xewê]] baştir e) - 2 caran (tenê nimêja sibê) * Allahu ekber (Xwedê yê herî mezin e) - 2 caran * La ilahe illAllah (Ji bilî Xwedê qet xudayekî din tune) - 2 caran [[kategorî: ol]] [[kategorî: Îslam]] 7320 23421 2005-12-12T23:19:50Z Erdal Ronahi 2 Îmralî çû cihê Îmrali #REDIRECT [[Îmrali]] 7321 66543 2007-01-26T03:07:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eml:Îsla]], [[nds-nl:Eilaand]] [[Wêne:Island.jpg|thumb|Girav]] '''Girav''' ji reşahiyên (bej) ku hawirdorên wan bi [[av|avê]] tije ne re tê gotin. Sê beşê golan hene: Hin perçeyên zinaran an [[resîf]], [[giravok]] û giravên esasî. Li hin deran gelek girav li cem hev cih distîne, ji van re [[komgirav]] tê gotin. Hin girav wek kevan an xelekekê rêz dibin, ji van re jî [[rêzegirav]] tê gotin. Di devokên kurdî de ji giravê re [[durge]] jî tê gotin. {{Commons|Category:Islands|girav}} {{erd}} [[kategorî:erdnîgarî]] [[af:Eiland]] [[an:Isla]] [[ar:جزيرة]] [[arc:ܓܙܪܬܐ]] [[bg:Остров]] [[bs:Otok]] [[ca:Illa]] [[cr:ᒥᓂᔥᑎᒄ]] [[cs:Ostrov]] [[da:Ø]] [[de:Insel]] [[el:Νησί]] [[eml:Îsla]] [[en:Island]] [[eo:Insulo]] [[es:Isla]] [[et:Saar]] [[eu:Uharte (geografia)]] [[fa:جزیره]] [[fi:Saari]] [[fr:Île]] [[gl:Illa]] [[he:אי]] [[hr:Otok]] [[id:Pulau]] [[io:Insulo]] [[is:Eyja]] [[it:Isola]] [[ja:島]] [[jbo:daplu]] [[ko:섬]] [[la:Insula]] [[lb:Insel]] [[lt:Sala]] [[mk:Остров]] [[ms:Pulau]] [[nap:Isula]] [[nds:Insel]] [[nds-nl:Eilaand]] [[nl:Eiland]] [[nn:Øy]] [[no:Øy]] [[nrm:Île]] [[os:Сакъадах]] [[pap:Isla]] [[pl:Wyspa]] [[pt:Ilha]] [[rm:Insla]] [[rmy:Dvip]] [[ro:Insulă]] [[ru:Остров]] [[sh:Ostrvo]] [[simple:Island]] [[sl:Otok]] [[sr:Острво]] [[sv:Ö (land)]] [[ta:தீவு]] [[th:เกาะ]] [[tl:Pulo]] [[tpi:Ailan]] [[tr:Ada]] [[ug:بىخەتەر ئورۇن]] [[uk:Острів]] [[vi:Đảo]] [[yi:אינזל]] [[zh:島]] [[zh-min-nan:Tó-sū]] [[zh-yue:島]] 7322 23425 2005-12-12T23:33:05Z Erdal Ronahi 2 '''Delta''', ji berîyên (deşt) ku li devên [[çem|çeman]] çêbûne re tê gotin. Çemên ku li devên wan berî çêdibin pirtirîn bi çend devan digihêje ser gol an deryayê. Li van devên çem û li peravê [[aluvyon]] kom dibin ser hev û berîyeke nizm çêdibe. Hek kombûna aluvyonan di binê deryayê de pêk hatibe jê re deltaya binê deryayê tê gotin. Ji ber ku dişibe tîpa deltayê ya [[Yûnanî]] (&Delta;) ev nav stendiye. Lê şiklê hin deltayên çeman cuda ne. Li deverên ku hilatin û dahatin lê pir kêm an tune delta çêdibin. Hilatin û dahatin an jî şîp nahêle ku aluvyon bicivin ser hev, wan ber bi nava deryayê diherikîne. {{erd}} [[kategorî:erdnîgarî]] 7324 23523 2005-12-13T18:57:51Z Diyako 273 +interwiki '''Nalişkêne''' yek ji çiya yên navdar li devera [[Bukan]] li [[rojhilata Kurdistanê]] ye. Gorê [[Hesen Zîrek]] Hûnermendê [[kurd]] li ser wê çiyayê hatiye naştin. [[Kategorî:Çiya]] {{kurt}} [[en:Nalishkêne]] [[fa:نالشکن]] 7325 53985 2006-10-23T17:45:09Z Luqman 401 '''Hermêle''' gundeke li nêzîk bajarê [[Bukan]] li [[rojhilata Kurdistanê]] ku dikeve [[Azerbaycana Rojava (parêzgeh)|Parêzgeha Azerbaycana Rojawa]]. [[Hesen Zîrek]] Hunermendê navdarê [[kurd]] li wê gundê ji dayik buye. [[Kategorî:Gundê Bukanê]] {{kurt}} [[en:Hermêle]] [[fa:هرمیله‌]] 7326 23507 2005-12-13T13:52:26Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Nalişkêne]] 7327 50355 2006-10-10T15:46:15Z Erdal Ronahi 2 '''Karaçoban''' navçeyeke [[Erzirom|Erziromê]] ye. {{kurt}} [[kategorî:navçeya Erziromê]] 7329 67089 2007-01-29T22:27:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:पेरिस]] [[Image:Tour eiffel at sunrise from the trocadero.jpg|thumb|[[Qûleya Eyfelê]] di cîhanê de mîna sembola Parîsê tê naskirin.]] '''Parîs''' paytexta [[Fransa]] ye, di heman demê de paytexta herêma [[Île-de-France]] e. Gorî hijmartina meha çile ya sala 2004 an 11.5 mîlyon kes lê dijî. Parîs di [[Yekîtiya Ewropayê]] de bajarê herî zêde kes lê dijîn e. Di hemû [[Ewropa]]yê de jî piştî [[Moskowa]]yê (bi [[London]]ê re) bajarê duyemîn e, û di cîhanê de di nav 20 [[metropol]]ên herî mezintirîn de ye. Parîs di cîhanê de bi navê "Bajarê Ronahiyê" (la Ville Lumière) tê naskirin, navendek herî mezin a tûrîstan e. Cihên tûrîstîkên herî binav li Parîs evin: *[[Qûleya Eyfelê]] *[[Muzeya Lûvrê]] *[[Muzeya Orsayê]] *[[Dêra Notirdamê]] *[[Kela Versayê]]. [[kategorî:bajar]] [[Kategorî:Fransa]] [[af:Parys]] [[als:Paris (Stadt)]] [[am:ፓሪስ]] [[an:París]] [[ar:باريس]] [[arc:ܦܪܝܣ]] [[ast:París]] [[be:Парыж]] [[bg:Париж]] [[bo:ཕ་རིས]] [[br:Pariz]] [[bs:Pariz]] [[ca:París]] [[cs:Paříž]] [[cy:Paris]] [[da:Paris]] [[de:Paris]] [[el:Παρίσι]] [[en:Paris]] [[eo:Parizo]] [[es:París]] [[et:Pariis]] [[eu:Paris]] [[fa:پاریس]] [[fi:Pariisi]] [[fr:Paris]] [[frp:Paris]] [[fur:Paris]] [[fy:Parys]] [[ga:Páras]] [[gd:Paris]] [[gl:París - Paris]] [[gv:Paarys]] [[he:פריז]] [[hi:पेरिस]] [[hr:Pariz]] [[hu:Párizs]] [[hy:Փարիզ]] [[ia:Paris]] [[id:Paris]] [[io:Paris]] [[it:Parigi]] [[ja:パリ]] [[jbo:pariz]] [[ka:პარიზი]] [[kn:ಪ್ಯಾರಿಸ್]] [[ko:파리 시]] [[ksh:Paris]] [[kw:Paris]] [[la:Lutetia]] [[lad:Paris]] [[lb:Paräis]] [[li:Paries]] [[lij:Parigg-i]] [[lmo:Paris]] [[ln:Pari]] [[lt:Paryžius]] [[lv:Parīze]] [[mg:Paris]] [[mr:पॅरिस]] [[ms:Paris]] [[na:Paris]] [[nds:Paris]] [[nl:Parijs]] [[nn:Paris]] [[no:Paris]] [[oc:París]] [[os:Париж]] [[pl:Paryż]] [[pms:Paris]] [[pt:Paris]] [[qu:Paris]] [[ro:Paris]] [[roa-rup:Parij]] [[ru:Париж]] [[sc:Parigi]] [[scn:Pariggi]] [[sco:Paris]] [[sh:Pariz]] [[simple:Paris]] [[sk:Paríž]] [[sl:Pariz]] [[sq:Parisi]] [[sr:Париз]] [[sv:Paris]] [[sw:Paris]] [[ta:பாரிஸ்]] [[tet:París]] [[tg:Париж]] [[th:ปารีส]] [[tl:Lungsod ng Paris]] [[tr:Paris]] [[ty:Paris]] [[ug:پارىژ]] [[uk:Париж]] [[ur:پیرس]] [[vi:Paris]] [[vls:Paris]] [[war:Paris]] [[zh:巴黎]] [[zh-min-nan:Pa-lí]] 7330 46926 2006-09-10T10:12:55Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Medtv.jpeg|right]] '''Med TV''', Yekemîn [[televizyon]]a [[Kurdî]] ya ser setalîtê ku di Ewropa de dest bi weşana xwe kir. Med TV di dema weşana xwe de [[Kurdistan|Kurdistanek]] azad û serbixwe di esma de afirand. [[category:Televîzyona kurdî]] {{kurt}} 7331 62668 2007-01-02T05:41:11Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[arc:ܠܘܢܕܘܢ]], [[bat-smg:Londons]], [[pms:Londra]] [[Image:Houses.of.parliament.overall.arp.jpg|300px|thumb|Koşka Parleman û "Big Ben"]] '''London''' [[paytext]]a Brîtaniya u mezintirin bajarê wê welatê û herwisa yek ji bajarên mezin a [[Ewropa]] ye. [[Kategorî:Bajar]] {{kurt}} [[af:Londen]] [[als:London]] [[am:ለንደን]] [[an:Londres]] [[ang:Lunden]] [[ar:لندن]] [[arc:ܠܘܢܕܘܢ]] [[ast:Londres]] [[az:London]] [[bat-smg:Londons]] [[be:Лондан]] [[bg:Лондон]] [[bn:লন্ডন]] [[br:Londrez]] [[bs:London]] [[ca:Londres]] [[co:Londra]] [[cs:Londýn]] [[cy:Llundain]] [[da:London]] [[de:London]] [[el:Λονδίνο]] [[en:London]] [[eo:Londono]] [[es:Londres]] [[et:London]] [[eu:Londres]] [[fa:لندن]] [[fi:Lontoo]] [[fiu-vro:London]] [[fr:Londres]] [[frp:Londres]] [[fy:Londen]] [[ga:Londain]] [[gd:Lunnainn]] [[gl:Londres - London]] [[gu:લંડન]] [[he:לונדון]] [[hi:लंदन]] [[hr:London]] [[hu:London]] [[hy:Լոնդոն]] [[ia:London]] [[id:London]] [[io:London]] [[is:London]] [[it:Londra]] [[ja:ロンドン]] [[ka:ლონდონი]] [[ko:런던]] [[kw:Loundres]] [[la:Londinium]] [[lb:London]] [[li:Londe]] [[ln:Londoni]] [[lt:Londonas]] [[lv:Londona]] [[mk:Лондон]] [[mr:लंडन]] [[ms:London]] [[nds:London]] [[nl:Londen]] [[nn:London]] [[no:London]] [[nrm:Londres]] [[oc:Londres]] [[os:Лондон]] [[pl:Londyn]] [[pms:Londra]] [[pt:Londres]] [[qu:London]] [[rm:Londra]] [[ro:Londra]] [[roa-rup:Londra]] [[ru:Лондон]] [[scn:Londra]] [[sco:Lunnon]] [[sh:London]] [[simple:London]] [[sk:Londýn]] [[sl:London]] [[sq:Londra]] [[sr:Лондон]] [[sv:London]] [[ta:இலண்டன்]] [[tg:Лондон]] [[th:ลอนดอน]] [[tr:Londra]] [[tt:London]] [[ug:لوندون]] [[uk:Лондон]] [[ur:لندن]] [[vi:Luân Đôn]] [[vo:London]] [[yi:לאנדאן]] [[zh:伦敦]] [[zh-min-nan:London]] [[zh-yue:倫敦]] 7332 23566 2005-12-14T18:41:22Z Diyako 273 Paris çû cihê Parîs: Navê bajar #REDIRECT [[Parîs]] 7334 55211 2006-11-04T02:25:43Z Huzzlet the bot 625 Huzzlet the bot إضافة: ang, ast, be, br, eu, fj, fy, got, ht, hy, ilo, ka, lb, mk, mr, oc, pam, ps, sq, ta, th, tpi, ug, uz, yo, zh-yue مسح: hi تعديل: yi [[Image:LocationIsrael.png|right|300px]] {{Border|[[Image:Flag of Israel.svg|right|250px]]}} '''Îsraîl''' (an Israel, מדינת ישראל : Medînat Yisra'el) yek ji welatên [[Rojhilata navîn]] e. Hejmara nifûsa wê 6 milyon e. Welatê Israîl piştî Şerê duhem a cihanî ku bi sedema wë 6 milyon ji [[cû]]yan li [[Ewropa]] hatin kuştin hat damezrandin. Zimanê fermî yê Îsraîlê [[Îbranî|Ibrî]] (Ivrît) û [[Erebî]] ne. Li Îsraîl hejmareke mezin Kurdan dijîn. ==Lînkêm derve== * [http://www.kurdishjewry.org.il אתר הארגון הארצי של יהודי כורדיסטן (Kurdan li Israîl)] {{Commons|Category:Israel|Îsraîl}} [[Kategorî:Dewlet]] [[kategorî:Welat]] {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Israel]] [[an:Israel]] [[ang:Israhēl]] [[ar:إسرائيل]] [[ast:Israel]] [[be:Ізраіль]] [[bg:Израел]] [[br:Israel]] [[ca:Israel]] [[cs:Izrael]] [[cy:Israel]] [[da:Israel]] [[de:Israel]] [[el:Ισραήλ]] [[en:Israel]] [[eo:Israelo]] [[es:Israel]] [[et:Iisrael]] [[eu:Israel]] [[fa:اسرائیل]] [[fi:Israel]] [[fj:Isireli]] [[fr:Israël]] [[fy:Israel]] [[ga:Iosrael]] [[gd:Israel]] [[gl:Israel - ישראל]] [[got:𐌹𐍃𐍂𐌰𐌴𐌻/Israel]] [[he:ישראל]] [[hr:Izrael]] [[ht:Izrayèl]] [[hu:Izrael]] [[hy:Իզրաել]] [[ia:Israel]] [[id:Israel]] [[ilo:Israel]] [[io:Israel]] [[is:Ísrael]] [[it:Israele]] [[ja:イスラエル]] [[ka:ისრაელი]] [[ko:이스라엘]] [[kw:Ysrael]] [[la:Israel (civitas)]] [[lad:Medinat Yisrael]] [[lb:Israel]] [[li:Israël]] [[lt:Izraelis]] [[lv:Izraēla]] [[mk:Израел]] [[mr:इस्रायल]] [[ms:Israel]] [[na:Israel]] [[nds:Israel]] [[nl:Israël]] [[nn:Israel]] [[no:Israel]] [[oc:Israèl]] [[pam:Israel]] [[pl:Izrael]] [[ps:اسرايل]] [[pt:Israel]] [[ro:Israel]] [[ru:Израиль]] [[scn:Israeli]] [[sh:Izrael]] [[simple:Israel]] [[sk:Izrael]] [[sl:Izrael]] [[sq:Izraeli]] [[sr:Израел]] [[sv:Israel]] [[ta:இசுரேல்]] [[th:ประเทศอิสราเอล]] [[tl:Israel]] [[tpi:Israel]] [[tr:İsrail]] [[ug:ئىسرائىلىيە]] [[uk:Ізраїль]] [[ur:اسرائیل]] [[uz:Isroil]] [[vi:Israel]] [[yi:מדינת ישראל]] [[yo:Israel]] [[zh:以色列]] [[zh-min-nan:Í-sek-lia̍t-kok]] [[zh-yue:以色列]] 7336 23597 2005-12-15T22:16:59Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Hezzo]] 7337 64687 2007-01-14T19:33:17Z 81.62.20.136 '''Hezzo''' (tr:''Kozluk'') [[navçe|navçeyekî]] Batman'ê ([[Êlih|Êlihê]]) ye. Li bakura rojhilata Batman´ê ye u çil kilometre ji Batman'ê dûr e. Hezzo-Kozluk bajarekî kevn e li dorî [[Birca hezzo]]´ê hatiye avakirin. Bajarê hezzo Kozluk´ê di sala 1514´a de ketiye bin hukmê [[Osmaniyan]]. Dema ku Dewleta Cumhuriyeta Tirk avabu hezzo Kozluk bajarokekî li ser bajarê [[Sason|Sasonê]] bu. Lê di sala [[1938]]´a de bu bajarek wek Sason. Ji wê salê heta sala 1990´a hezzo Kozluk Navçeyekî li ser bajarê [[Sêrt|Sêrte]] bu. Lê belê piştî ku Batman di sala 1990´an de bu wilayet, navçeyahezzo Kozluk´ê bi wilayeta Batman´ê ve hat girêdan. Li rojhilata bajar wilayetên [[Bedlîs]] u [[Sêrt]], li rojavayawî wilayeta [[Amed]]'ê cî digre. Li bakurawê navçeya Sason u li başurawê navçeya [[Qubin]]'ê heye. Kozluk bajarekî di nav çiyayandeye. Lewra jî ji xelqêwêre te gotin Çiyayi. Ji xeynîvi jî ji xelqê Kozluk´ê re tê gotin [[Xerzî]], bela ku Kozluk li mintiqa [[Xerzan]] dimîne. malbendên kevn wek Xalid Effendî û avdurrahman effendî (mala ìsê dstê navî li vî shaxî )wek pêsweruwekanîn heman heremanin.malbatên Baltas an wek maarûf ( mala shêxbalî) pêshwerû jî lêre gellek henin û wek herwiha malbatekanî xerzanî jî di li heman deveran nefî u pênaber bûnin bi tahbîrî êmin li dewereyen dewletên derveyide bicih bunin. . [[Kategorî:Navçeya Êlihê]] {{kurt}} 7338 45653 2006-09-06T19:52:38Z Luqman 401 Redirecting to [[Avûstûrya]] #redirect[[Avûstûrya]] 7339 49454 2006-10-06T23:36:51Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]] #REDIRECT [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]] 7340 66126 2007-01-23T12:53:16Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: am, lij, ty تعديل: arc, la {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland<br> Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of the United Kingdom.svg|160px]]<br/>[[Ala Brîtaniyayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Coat of arms of the United Kingdom.png|110px]]<br/>[[Arma Brîtaniyayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[God Save the Queen]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationUnitedKingdom.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[îngilîzî ]], [[gallî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[London]] |- | '''[[Şahbanû]]''' || [[Élisabeth II]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Tony Blair]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[1801]]'an de rewşa vêga girtiye |- | '''[[Rûerd]]''' || 244 101 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>59 911 586<br/>244/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Sterling (GBP) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +0, havînê +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .uk |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +44 |} '''Keyatiya Yekbûyî''' anjî bi şiklê dirêj "'''Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda Bakur'''", dewleteke li bakura rojavaya [[Ewropa]] û bi şiklê [[Keyatiya Makezagonî]] tê îdarekirin. Ev dewleta giravî ji Britaniya Mezin ([[Îngiltere]], [[Îskoçya]] û [[Wales]]) û ji bakura girava [[Îrlanda]] tê meydanê. [[Wêne:Europe location UK.png|thumb|left|Nexşeya Brîtanyayê]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> == Dewletên Keyatiya Yekbûyî ya Brîtanya Mezin == {| class="wikitable" |- bgcolor=cccccc !Al!!Dewlet!!Paytext!!Nifûs!!Rûerd |- |[[Image:Flag of England.svg|20px]] || [[Îngiltere]] || [[London]] || 50,100,000 || 120,395 km² |- |[[Image:Flag of Scotland.svg|20px]] || [[Îskoçya]] || [[Edinburgh]] || 5,062,000 || 88,782 km² |- |[[Image:Flag of Wales 2.svg|20px]] || [[Wales]] || [[Cardiff]] || 2,950,000 || 20,779 km² |- |[[Image:Flag of Northern Ireland (bordered).svg|20px]] || [[Bakurê Îrlandayê]] || [[Belfast]] || 1,685,000 || 13,843 km² |} {{Commons|Category:United Kingdom|Qralîyeta Yekbuyî}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] {{kurt}} [[af:Verenigde Koninkryk]] [[als:Grossbritannien und Nordirland]] [[am:ዩናይትድ ኪንግደም]] [[an:Reino Unito]] [[ang:Geānlǣht Cynerīce]] [[ar:المملكة المتحدة]] [[arc:ܡܠܟܘܬܐ ܚܕܝܬܐ]] [[ast:Reinu Xuníu]] [[az:Böyük Britaniya]] [[bar:Großbritannien]] [[be:Вялікабрытанія]] [[bg:Обединено кралство Великобритания и Северна Ирландия]] [[bn:যুক্তরাজ্য]] [[br:Rouantelezh Unanet Breizh-Veur ha Norzhiwerzhon]] [[bs:Ujedinjeno Kraljevstvo]] [[ca:Regne Unit de la Gran Bretanya i Irlanda del Nord]] [[co:Regnu Unitu]] [[cs:Spojené království]] [[cy:Y Deyrnas Unedig]] [[da:Det Forenede Kongerige Storbritannien og Nordirland]] [[de:Vereinigtes Königreich]] [[el:Ηνωμένο Βασίλειο]] [[en:United Kingdom]] [[eo:Unuiĝinta Reĝlando]] [[es:Reino Unido]] [[et:Suurbritannia]] [[eu:Erresuma Batua]] [[fa:پادشاهی متحده]] [[fi:Yhdistynyt kuningaskunta]] [[fo:Stóra Bretland]] [[fr:Royaume-Uni]] [[frp:Royômo-Uni]] [[fy:Grut-Brittanje]] [[ga:An Ríocht Aontaithe]] [[gd:An Rìoghachd Aonaichte]] [[gl:Reino Unido - United Kingdom]] [[gv:Reeriaght Unnaneyssit]] [[he:הממלכה המאוחדת]] [[hi:संयुक्त राजशाही]] [[hr:Ujedinjeno Kraljevstvo]] [[hsb:Wulkobritaniska]] [[ht:Wayòm Ini]] [[hu:Egyesült Királyság]] [[hy:Միավորված Թագավորություն]] [[ia:Regno Unite]] [[id:Britania Raya]] [[ilo:Pagarian ti Britania ken Umamianan nga Irlandia]] [[io:Unionita Rejio]] [[is:Bretland]] [[it:Regno Unito]] [[ja:イギリス]] [[ka:გაერთიანებული სამეფო]] [[ko:영국]] [[kw:Rywvaneth Unys]] [[la:Britanniarum Regnum]] [[lb:Groussbritannien an Nordirland]] [[li:Vereineg Keuninkriek]] [[lij:Regno Unïo]] [[lt:Jungtinė Karalystė]] [[lv:Apvienotā Karaliste]] [[mi:Kīngitanga Kotahi]] [[mk:Обединетото Кралство]] [[ms:United Kingdom]] [[mt:Renju Unit]] [[nds:Grootbritannien un Noordirland]] [[nds-nl:Verienigd Keuninkriek]] [[nl:Verenigd Koninkrijk]] [[nn:Storbritannia]] [[no:Det forente kongerike Storbritannia og Nord-Irland]] [[nrm:Rouoyaume Unni]] [[oc:Reialme Unit]] [[os:Стыр Британи]] [[pam:United Kingdom]] [[pl:Wielka Brytania]] [[pms:Regn Unì]] [[ps:برطانيه]] [[pt:Reino Unido]] [[qu:Hukllachasqa Qhapaq Suyu]] [[rm:Reginavel Unì da la Gronda Britannia ed Irlanda dal Nord]] [[rmy:Phandlo Thagaripen la Bare Britaniyako thai le Nordutne Irlandesko]] [[ro:Regatul Unit]] [[roa-rup:Britania Mare]] [[ru:Великобритания]] [[scn:Regnu Unitu]] [[sco:Unitit Kinrick]] [[sh:Ujedinjeno Kraljevstvo]] [[simple:United Kingdom]] [[sk:Spojené kráľovstvo]] [[sl:Združeno kraljestvo Velike Britanije in Severne Irske]] [[sq:Britania e Madhe]] [[sr:Уједињено Краљевство]] [[sv:Storbritannien]] [[ta:ஐக்கிய இராச்சியம்]] [[tet:Reinu Naklibur]] [[tg:Подшоҳии Муттаҳида]] [[th:สหราชอาณาจักร]] [[tl:Nagkakaisang Kaharain]] [[tr:Birleşik Krallık]] [[ty:Paratāne]] [[ug:برىتانىيە]] [[uk:Велика Британія]] [[ur:برطانیہ]] [[vi:Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland]] [[yi:בריטאניע]] [[zh:英国]] [[zh-classical:英國]] [[zh-min-nan:Liân-ha̍p Ông-kok]] [[zh-yue:英國]] 7341 37562 2006-08-05T05:29:12Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Qraliyeta Yekbûyî]] 7343 39061 2006-08-13T16:28:57Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Qralîyeta Makezagonî''' an jî '''Keyanîya Makezagonî''' şiklekî [[Keyanî]]yêye. Di vî sîstema îdarîde qewet u karbidestîya keyan an jî [[şah|şahan]] bi [[qanuna bingehî]] tê kêmkirin. Ji xeynî key [[meclîs|meclîsek]] heye u ev meclîs qanunêxwe an bi tenê an jî bi hevkarîya key dertixe. [[Kategorî:siyaset]] 7346 51756 2006-10-14T15:59:39Z Erdal Ronahi 2 '''Kupik''' gûndekî dîrokî yê Bajarê [[Dêsim]] ê li Bakûrê Kurdistanê girêdayê Navça [[Mêzgir]]ê ye. Gund ji aliyê Gundên [[Qurqurikê]] (bakur), [[Şowag]] (Rojhilat), [[Lodek]] (Rojava) û [[Dawalî]] (Başur) ve hatiye dorpêş kirin. Gund di bin [[Çiyayê Curnikan]] de hatiye ava kirin û ji şeş [[Gom]] (zom)an pêk tê. Navê gomên wê Nava gund (navenda gund), Gom, [[Mala Wîyalî]], [[Goma Karê]], [[Kortareş]], [[Sêdikan]] û [[Mala Welîyêhesê]] ne. Du newalên gund hene. Yek Newala Beravê ye ku di nava gund de derbas dibe ku navê xwe ji berava gundiyan distîne. Newala duyemîn Newala Gola Miyan e. Ku di navbera Kupikê û Gundê LOdekan de diherike. Her du newal li binê gund ku tevlê hev dibin navê wan dibe Newala Qemlaxan. Ev newal ji gundên Dawalî, Çet, Goma POcê, Karê, Canîg û hin gundên din ku derbaz bu tevlê Çemê PÊRE dibe. Gund ji Du bavan hatiye. Yêkem: DEWRÊŞGEWRÎ, Duyem: BAMASÛRÎ Bamasûrî di nava xwe de çar Ezbetin. SEYNÛRIYAN, SEYDAWASAN, Mala Aliyê SEYMISTEFÊ, MALA WELYÊ HESÊ (SAFIYAN) ne. DEWRÊŞGEWRÎ: MALA KARÊ, MALA MACÊ, MALA CAKÊ, MALA AWÊS in. Li Kupikê Ziyareta bi navê QORÎ heye. Ku li herêmê gelekî navdar e. Heman demê de ciyekî gelek bilind e. Ji ber ku li ser Qorî, Deşta OXÎ ( DEP), XIRAN, MAMEKÎ, û Çiyayên Miradê tevahî xuya dikin. Çavkanî: Dizgûn DENÎZ [[Kategorî:gundê Mêzgirê]] 7347 23699 2005-12-17T18:59:56Z Erdal Ronahi 2 Qralîyeta Makezagonî çû cihê Qralîyeta makezagonî #REDIRECT [[Qralîyeta makezagonî]] 7348 23704 2005-12-17T19:10:31Z Erdal Ronahi 2 Israîl çû cihê Îsraîl #REDIRECT [[Îsraîl]] 7349 23706 2005-12-17T19:15:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Cihûtî]] 7350 25215 2006-01-21T15:45:29Z RewşenBaran 74 Kategorî '''Anton Çexov''' [[çîrroknivîs]]ek [[rûsî]] ye. Ta niha gelek [[çîrok]]ên wî bi [[kurdî]] jî derketine. Yek jê [[Keşîşê Reş]] e ku [[Husein Muhammed]] wergerrandiye kurdî. [[category:nivîskar|Çexov, Anton]] 7351 44705 2006-09-01T00:51:06Z Hok'ta 565 {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px" | <center>'''[[Wîkîpediya:Babel]]'''</center> |- | {{User {{{1}}}}} |- | {{User {{{2}}}}} |- | {{User {{{3}}}}} |- | {{User {{{4}}}}} |- |} 7352 63171 2007-01-05T07:24:47Z Guillom 664 use of [[m:ParserFunctions]] to display a field only if an language is given {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px" | <center>'''[[Wîkîpediya:Babel]]'''</center> |- | {{#if:{{{1|}}}|{{User {{{1}}}}}}} |- | {{#if:{{{2|}}}|{{User {{{2}}}}}}} |- | {{#if:{{{3|}}}|{{User {{{3}}}}}}} |- | {{#if:{{{4|}}}|{{User {{{4}}}}}}} |- | {{#if:{{{5|}}}|{{User {{{5}}}}}}} |- | {{#if:{{{6|}}}|{{User {{{6}}}}}}} |- | {{#if:{{{7|}}}|{{User {{{7}}}}}}} |- |} 7354 65807 2007-01-21T21:08:55Z 85.16.183.230 '''Faysal Dagli''' nivîskarê kurd e. Dagli li sala 1966 li [[Amed|Amedê]] li navçe a [[Farqîn|Farqînê]] hate dinyayê.Di zaningeha Dicle di besha wejeye de xwend. Ji sala 1988an virve rojnamevani dike. Heta niha 3 Tirki 7 pirtuken wi hatine weshandin. Dagli ji sala 1996an virve di TV'yen Kurdi de belgefilmen diroki amade dike. Dagli li Almanya bi malbata xwe diji. car lave wi hene. {{kurt}} [[Kategorî:nivîskar|Dagli, Faysal]] 7355 40108 2006-08-15T18:17:11Z 194.78.180.146 [[Wêne:KemalSeidQadir.jpg|thumb|Dr. Kemal Seyîd Qadir]] '''Kemal Seyîd Qadir''' huqûqnas û nivîskarê kurd e. Hemwelatiya [[Avusturya|Avusturyayê]] jî ya wî jî heye. Di roja 23'ê cotmehê 2005'an de li [[Hewlêr|Hewlêrê]] winda bû. Piştre diyar bû ku di deste [[KDP]]'ê de ye. [[Amnesty international]] [[çalakiya bilez|çalakiyeke bilez]] ji bo wî derxistibû. ==Girêdanên derve== * [http://www.amude.net/Nuce_Kurdi_deep.php?newsId=4085 Gotara Amude.com] [[category:Nivîskar|Qadir, Kemal Seyîd]] 7356 23730 2005-12-18T13:58:33Z 194.78.218.129 #redirect [[Kemal Seyîd Qadir]] 7357 23731 2005-12-18T14:11:18Z 194.78.218.129 #redirect [[Kemal Seyîd Qadir]] 7358 23732 2005-12-18T14:12:11Z 194.78.218.129 #redirect [[Kemal Seyîd Qadir]] 7359 23736 2005-12-18T14:30:56Z Erdal Ronahi 2 7360 23740 2005-12-18T14:33:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Abdullah Ocalan]] 7362 25989 2006-01-29T11:24:59Z Erdal Ronahi 2 Keyanî çû cihê Monarşî '''Keyanî''' an jî '''Keyîtî''' an '''[[Monarşî]]''' şiklekî îdarekirina dewletêye, ku dewlet ji alîyê yek şexsekîve tê îdarekirin. Di Keyanîyêde [[key|Key]] an jî [[şah|Şah]] ne bi rêya hilbijartinê tê serî, belkî ew di xwede qeweteka yezdanî dibîne, an jî xwe bi esl dibîne, an jî xwe serokê temamen welatiyên dewletaxwe dibîne. Di vî sîstemîde dibe ku temamê qewet u karbidestî di destê keydebe, an jî dibe ku qewet u karbidestîyawi bi zagon u qanunên bingehî hatibe kêmkirin. [[Kategorî:siyaset]] 7363 23757 2005-12-18T22:30:11Z Erdal Ronahi 2 [[category:rêxistin]] 7364 37552 2006-08-05T05:28:20Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Monarşî]] 7366 23769 2005-12-18T23:16:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bafûn]] 7367 23770 2005-12-18T23:17:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Pîl]] 7368 23771 2005-12-18T23:18:08Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Çînko]] 7369 23772 2005-12-18T23:19:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Sifir]] 7370 66882 2007-01-28T05:56:04Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[sr:0 (број)]] '''Sifir''' ('''0''') ji navê [[latînî]] "''nullus''" tê. Ew li navberê -1 û [[Yek|1]] ye. Sifir kane li nav komê [[hejmarên xwezayî]] be, bes pir dibêjin, ew ne raste. Li [[zimanê erebî]] hejmarê sifir "۰" e. ==Dîrok== Berê xelk vê sifirê hesabdikirin. Loma li [[hejmarên romî]] da ew tine. Li [[sal|salê]] [[300]] berî mîlad li [[Hindistan|Hindistanê]] wan sifirê "çêkirin". Wergî kirin çima wana dîn, pir çêtine [[hejmar|hejmarên]] mezin vê tişta binîvîsînin. [[category:hejmar]] [[bg:Нула]] [[ca:Zero]] [[cs:Nula]] [[da:0 (tal)]] [[de:Null]] [[el:Μηδέν]] [[en:0 (number)]] [[eo:Nulo]] [[es:Cero]] [[et:Null]] [[eu:Zero]] [[fi:0 (luku)]] [[fr:0 (nombre)]] [[gl:Cero]] [[he:0 (מספר)]] [[hi:शून्य]] [[hu:0 (szám)]] [[ia:0 (numero)]] [[it:Zero]] [[ja:0]] [[ka:ნული]] [[ko:0]] [[la:0]] [[lmo:Nümar 0]] [[lt:0 (skaičius)]] [[nds-nl:0 (getal)]] [[new:शून्य]] [[nl:0 (getal)]] [[nn:0]] [[pl:0]] [[pt:Zero]] [[ro:0 (cifră)]] [[ru:0 (число)]] [[simple:Zero]] [[sk:0 (číslo)]] [[sl:0]] [[sr:0 (број)]] [[sv:0 (tal)]] [[th:0]] [[tl:0 (bilang)]] [[tr:Sıfır]] [[vi:0]] [[vls:0 (getal)]] [[yi:נול]] [[zh:0]] [[zh-yue:0]] 7371 23776 2005-12-18T23:20:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[neft]] 7372 53399 2006-10-20T14:01:02Z Luqman 401 '''Denwan''', [[gund]]ekî [[Êzîdî]] li herema [[Tor (herêm)|Torê ]] navçeya [[Midyad|Midyadê]] ye. ==Girêdanên derve== * [http://www.denwan.de/wsc116188023/index2.html Malpera Denwan] {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 7373 23785 2005-12-19T02:45:41Z Erdal Ronahi 2 7374 38815 2006-08-13T16:05:43Z 84.158.84.5 re [[Wêne:Yusuf aslan.gif|thumb|Yusuf Aslan]] Yusuf, di sala 1947'an de li gundekî [[Yozgat]]ê hate dinê. Hindekariya xwe ya navîn li dorhêleke oldar û antî-komînîst qedand. Di sala [[1966]]'an de ket [[ODTU]]'yê. Hîna saleke wî neqediya bû tevlî kulûba ramanên [[Sosyalîst]] a ODTU'yê bû, di nava [[Dev-Genç]]'ê de dest bi xebatan kir. Piştî vê demê destpêkê di dibistana amadekariyê de paşê jî li fakulteya Endezyartiyê de di rêxistina çalakiyên boykotê û dagirkirina ODTU'yê de yek ji pêşengên zîrek bû. Çalakiya ku destpêkê jê hate darizandin, şewitandina wesayeta sefîrê Amerîka û ajanê [[CIA]] Commer bû. Di sala [[1969]]'an de tevî hevalên xwe çû Fîlîstînê. Li vê derê fêrî pîlotiya helîkopter û balafiran bû. Ji traktorê bigir heta helîkopterê hemû cûreyên wesayetan bi hostatiyeke mezin bikardianî. Di sala 1970'yî de tevî Yusuf Aslan û Deniz Gezmîş dema diçû tevlî koma gerîla ya li çiyayên Nûrhakê bibe li Şarkişlaya Sêwasê birîndar hate girtin. Li dadgehên rêvebiriya awerte hate darizandin. Di 6'ê Gulana 1972'yan de tevî [[Denîz Gezmîş]], [[Huseyîn Înan]] hate dardekirin. [[Kategorî:Şehîd|Aslan, Yusuf]] 7375 23788 2005-12-19T02:51:42Z Erdal Ronahi 2 Huseyin İnan çû cihê Huseyîn Înan #REDIRECT [[Huseyîn Înan]] 7376 23789 2005-12-19T02:52:24Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Yusuf Aslan]] 7377 23791 2005-12-19T02:54:01Z Erdal Ronahi 2 7378 23793 2005-12-19T02:56:14Z Erdal Ronahi 2 7379 25549 2006-01-25T16:19:16Z RewşenBaran 74 hate kategorîzekirin [[Wêne:Ibrahim kaypakkaya.gif|framed|Îbrahîm Kaypakkaya]] Di sala [[1949]]'an de li [[Alaca]] ya ser bi [[Çorûm|Çorûmê]] hate dinê. Sazûmankarê [[TKP/ML]]'ê ye. Li dibistana Mamostetî ya Hasanoglan, dibistana Çapa ya mamostetiya bilind û ÎÜ fakulteya Fen beşa matematîk-fîzîkê xwend. Di sala 1968'an de bû endamê [[TÎP]]'ê yê Emînonuyê. Di desteya weşanê ya kovarên Ant û Çepa Tirk de cih girt. Tevlî çalakiyên protestoya [[fîloya 6'emîn a Amerîkayê]] bû. Di nîqaşên [[MDD-SD]] de destpêkê tezên [[SD]], paşê jî tezên [[MDD]] pejirand. Ji TÎP'ê hate derxistin. Paşê di nav rêxistina [[PDA-TİİKP]] ku bi pêşengiya [[Dogu Perînçek]] hatibû damezirandin de cih girt. Ji vê tevgerê cihê bû û tevî hevalên xwe tevgera TKP/ML saz kir. Di 24'ê Çileya 1973'an de li çoltera Dersimê hate girtin. Sê meh û nîvan di bin çavan de ma. Di [[18'ê Gulana]] [[1973]]'an de li Amedê dema di binçav de bû bi îşkenceyê hate şehîd kirin. [[category:Şoreşger|Kaypakkaya, Îbrahîm ]] 7380 23795 2005-12-19T03:00:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Îbrahîm Kaypakkaya]] 7381 23807 2005-12-19T12:56:27Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Êstil]] 7382 23808 2005-12-19T12:58:43Z Erdal Ronahi 2 Ji WP ya alman. Ji WP ya alman. 7383 63527 2007-01-07T17:36:43Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[la:Debian]] [[Wêne:Debian.jpg|right]] '''Debian''' an jî '''Debian GNU/Linux''' [[dîstrîbusyon|dîstrîbusyoneke]] [[Linux|Linuxê]] ye ku bi tevahî je [[nivîsbariya azad]] pêk te. Niha dîstrîbusyoneke herî mezin e, ji 14500 paketan pêk tê. Debian di pêşkêşkaran de gelek tê bi kar anîn. Gelek dîstrîbusyonên din ser bingeha Debian tên avakirin. Di nava wan de [[Ubuntu]] û [[Knoppix]] in. Navê [[sîstema paketan]] ya Debian .[[deb]] e, ev sîstem gelek xurt e. Rojanekirina bi vê sîstemê gelek hesan e. Sîstema .deb ji aliyê [[Ubuntu]] jî tê bi kar anîn. Beşeke girîng a Debian sazkerê wê ([[Debian installer]]) e. Ev sazker bi kurdî hat wergerandin. [[Kategorî:Dîstrîbusyon]] [[als:Debian]] [[ar:ديبيان]] [[bg:Дебиан]] [[bs:Debian]] [[ca:Debian]] [[cs:Debian]] [[da:Debian]] [[de:Debian]] [[el:Debian Linux]] [[en:Debian]] [[eo:Debiano]] [[es:Debian]] [[eu:Debian]] [[fa:دبیان]] [[fi:Debian]] [[fr:Debian]] [[gl:Debian]] [[he:דביאן GNU/לינוקס]] [[hr:Debian]] [[hu:Debian]] [[ia:Debian]] [[id:Debian]] [[it:Debian]] [[ja:Debian]] [[ko:데비안]] [[la:Debian]] [[lt:Debian]] [[ml:ഡെബിയന്‍ ലിനക്സ്]] [[nl:Debian]] [[nn:Debian]] [[no:Debian]] [[pl:Debian]] [[pt:Debian]] [[ro:Debian GNU/Linux]] [[ru:Debian]] [[simple:Debian GNU/Linux]] [[sk:Debian]] [[sl:Debian]] [[sr:Debian]] [[sv:Debian GNU/Linux]] [[th:เดเบียน]] [[tr:Debian]] [[uk:Debian GNU/Linux]] [[vi:Debian]] [[zh:Debian]] 7384 23816 2005-12-19T14:14:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[rastnivîsa kurdî]] 7387 23819 2005-12-19T16:19:08Z Erdal Ronahi 2 7388 23820 2005-12-19T16:19:42Z Erdal Ronahi 2 7389 54991 2006-11-01T22:26:54Z Erdal Ronahi 2 /* Kongreya Yekem */ [[Wêne:Karger-logo.jpg|thumb|Logo ya Karger]] '''Karger''' Komeleya Lêkolîn û Pêşxistina Çand û Ziman. Navenda wê li [[Amed|Amedê]] ye. Piştî amadehiyên 4 mehan, di 19'ê Berfanbara 2005'an de bi awayekî fermî hate avakirin. KARGER li ser çend beşan hatiye avakirin.Kongreya xwe ya yekem di 08.08.2006'an de pêk aniye. * Xebatên [[Komputergerî]] * Xebatên [[Sînemagerî]] * Xebatên [[Şanogerî]] * Xebatên Muzîkê * Lêkolîn û Pêşxistina Ziman * Xelatên Salê ==Xebatên Komputergerî== [[Wêne:Karger cihan.jpg|thumb|... û gelek ziman winda bûn.]]Pîvanên '''Karger'''ê di warê komputerê de wiha hatine rêzkirin: * Li dinyayê her mirov xwedî mafê bidestxistina nivîsbariya belaş e. Ew dikare belaş her bernameyê bi kar bîne. Dewlet di pêkanîna vî mafî de berpirsiyar in. '''Karger''' vî mafî ji bo hemû mirovan dixwaze. * Komele '''NIVÎSBARIYA AZAD''' a ku li bin banê [[GPL|GPLê]] tê pêşxistin, ji bo mirovahiyê gelekî nirxdar dibîne. * '''Karger''' mafê kesan ê îmtiyazî û telîfê ji bo nivîsbariyan diparêze. * Komele dixwaze ku her kes nivîsbariyên xwe bi kodên vekirî binivîse û yên ku bi kodên nepenî nivîsandine jî ji gelan re kodên xwe aşkere bikin. * Komele, nivîsbariyên ku bi armanca qezencê ciwan û mirovan bi ser tiştên xerab de dajon, ji bo civakan xetere dibîne û li hember wan têdikoşe. Kurdîkirina [[Ubuntu]] Kargerê beşeke giran a xebata xwe da ser kurdîkirina [[Ubuntu]] [[GNU]]/[[Linux]]. Bi vê armancê komeke endamên Kargerê li avahiya saziyê civiyan û ji meha [[pûşper]]a 2006'an û pê ve dest bi wergerandina wê kirin. Xebatên Kargerê projeya Linuksa Kurdî di navbera 2 mehan de bi qasî 2 salan pêşde bir. Rastnivîsa Kurdî Kargerê beşeke xwe jî daye ser bernameyên rastnivîsa kurdî. Li ser vê yekê rastnivis.org weşana fermî ya komeleyê ye û ji bo xebatên rastnivîsê hatiye vekirin. Bi riya vê projeyê dê bernameyek were amadekirin ku dema mirov li komputera xwe bar bike, kontrola rastnivîsa kurdî bixweber bike. ==Herêma Xebatê Ji Bo Komputergeriyê== * Nivîsbariyên malpersaziyê. * Nivîsbariyên ferhengan. * Nivîsbariyên rastnivîsê. * Nivîsbariyên wergerê. * Nivîsbariyên gerokan. * Lîstik. * Grafîk. * Muzîk. * Peyama elektronîk. * Vîrus-kuj. * Pergalên Xebatê. * Office û hin wekî din. Karger ji bo sala 2006'an jî yekemîn '''PÊŞBAZIYA NIVÎSBARIYÊ''' bi kurdî li dar dixe. [[Wêne:Karger cd.jpg|thumb|hemû bi zimanê we]] Karger dixwaze [[CD]]'ya yekemîn bi bernameyên kurdî amade bike. ==Xebatên Sînemagerî== Karger ji bo sînemaya kurdî bi pêş bixe, dê di sala 2006'an de bi '''PÊŞBAZIYA SENORYOYÊ''' dest bi xebata xwe bike. Di vê pêşbaziyê de senaryo bi çi zimanî werin şandin jî, heke werin hilbijartin, dê li kurdî werin wergerandin û fîlm bi kurdî were girtin. Xebatên sînemageriyê li ser du xalan hatine rûniştandin: * Rêzefîlm * Fîlmên ku bi xezîneyeke mezin werin girtin. ==Kongreya Yekem== Kongreya yekem a Kargerê di 8'ê gelawêjê de li Amedê pêk hat. Di kongreya yekem de rêz û rêçikên komeleyê, bernameya sala 2006'an, xebatên hatine kirin û yên dê bên kirin hatin nîqaşkirin. Di kongreyê de Lijneya Rêveberiyê, Lijneya Kargeriyê û Lijneya Saxtîkirinê hatin hilbijartin. Ji bo rêveberiya komeleyê [[Rêzan Tovjîn]], [[Rizoyê Xerzî]], [[Yılmaz Dünen]] (Farqîn), [[Roşen Arî]], [[Mehmet Sait Alpaslan]], [[Felat Jiyan]] û [[Bedirxan Amed]] hatin hilbijartin. == Lînkên derve == * [http://www.karger.org.tr/kurdish/ Malpera KARGER'ê] [[kategorî:sazî]] 7390 37394 2006-08-03T22:47:46Z YurikBot 242 robot Adding: [[fa:کمال اسفرم]] '''Şivan Qadirî''' [http://www.pjak.com/default.asp?p=youth_so] (anjî Seyid Kemal Esferem) xebatkareke siyasiya [[Kurd]] li bajarê [[Mehabad]]ê bû ku ji aliya hêzên [[Komara Îslamiya Îran]]ê hat kuştin û termê wî li bajarê bi [[Jeep]] hat gerandin. Piştî kuştina wî ta çend heftan li bajarên [[rojhilata Kurdistanê]] ji aliya xelkê wê xwepîşandan hat lidar xistin. ==Lînkên derve== * [http://web.amnesty.org/wire/October2005/Iran Amnesty International] [[Kategorî:Kurd]] {{kurt}} [[de:Schuaneh Ghaderi]] [[en:Shivan Qaderi]] [[es:Shivan Qaderi]] [[fa:کمال اسفرم]] [[simple:Shivan Qaderi]] 7391 23824 2005-12-19T16:44:28Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Îran]] 7392 23826 2005-12-19T16:46:02Z Diyako 273 #REDIRECT [[Şivan Qadirî]] 7393 23827 2005-12-19T16:46:39Z Diyako 273 REDIRECT #REDIRECT [[Şivan Qadirî]] 7394 23832 2005-12-19T20:20:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[fransa]] 7400 23859 2005-12-20T17:54:28Z Diyako 273 #REDIRECT [[Fransa]] 7401 62591 2007-01-01T21:42:10Z Cyrus the virus 619 [[Image:LocationPoland.png|thumb|300px|right|Nexşê Polonya li [[Ewropa]]]] [[Image:Flag of Poland.svg|thumb|250px|right|Alê Polonya]] '''Polonya''' [[welat|welateke]] li [[Ewropa]]yê. {{Commons|Category:Poland|Polonya}} {{kurt}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[kategorî:welat]] [[kategorî:Dewlet]] [[af:Pole]] [[als:Polen]] [[am:ፖላንድ]] [[an:Polonia]] [[ang:Polaland]] [[ar:بولندا]] [[arc:ܦܘܠܢܕܐ]] [[ast:Polonia]] [[az:Polşa]] [[be:Польшча]] [[bg:Полша]] [[br:Polonia]] [[bs:Poljska]] [[ca:Polònia]] [[cs:Polsko]] [[csb:Pòlskô]] [[cu:Пол̑ьска]] [[cv:Польша]] [[cy:Gwlad Pwyl]] [[da:Polen]] [[de:Polen]] [[el:Πολωνία]] [[en:Poland]] [[eo:Pollando]] [[es:Polonia]] [[et:Poola]] [[eu:Polonia]] [[fa:لهستان]] [[fi:Puola]] [[fiu-vro:Poola]] [[fo:Pólland]] [[fr:Pologne]] [[frp:Pologne]] [[fur:Polonie]] [[fy:Poalen]] [[ga:An Pholainn]] [[gd:A' Phòlainn]] [[gl:Polonia - Polska]] [[gn:Polonia]] [[gv:Yn Pholynn]] [[he:פולין]] [[hi:पोलैंड]] [[hr:Poljska]] [[hsb:Pólska]] [[hu:Lengyelország]] [[hy:Լեհաստան]] [[ia:Polonia]] [[id:Polandia]] [[ilo:Polandia]] [[io:Polonia]] [[is:Pólland]] [[it:Polonia]] [[ja:ポーランド]] [[jbo:polskas]] [[jv:Polandia]] [[ka:პოლონეთი]] [[ko:폴란드]] [[kw:Poloni]] [[la:Polonia]] [[lb:Polen]] [[li:Pole]] [[lt:Lenkija]] [[lv:Polija]] [[mk:Полска]] [[mo:Полония]] [[ms:Poland]] [[mt:Polonja]] [[na:Poland]] [[nap:Pulonnia]] [[nds:Polen]] [[nds-nl:Pooln]] [[nl:Polen]] [[nn:Polen]] [[no:Polen]] [[nrm:Polongne]] [[oc:Polonha]] [[os:Польшæ]] [[pam:Poland]] [[pl:Polska]] [[pms:Polònia]] [[pt:Polónia]] [[qu:Pulska]] [[ro:Polonia]] [[roa-rup:Polandia]] [[ru:Польша]] [[ru-sib:Польша]] [[scn:Pulonia]] [[sco:Poland]] [[se:Polen]] [[sh:Poljska]] [[simple:Poland]] [[sk:Poľsko]] [[sl:Poljska]] [[sq:Polonia]] [[sr:Пољска]] [[sv:Polen]] [[sw:Poland]] [[tet:Polónia]] [[tg:Полша]] [[th:ประเทศโปแลนด์]] [[tl:Poland]] [[tr:Polonya]] [[ug:پولشا]] [[uk:Польща]] [[uz:Polsha]] [[vi:Ba Lan]] [[vls:Pooln]] [[vo:Polän]] [[war:Polonya]] [[yi:פוילן]] [[zh:波兰]] [[zh-min-nan:Polska]] [[zh-yue:波蘭]] 7402 23861 2005-12-20T17:57:58Z Diyako 273 #REDIRECT [[Ewropa]] 7403 65946 2007-01-22T12:52:13Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: hsb, mo, ru-sib تعديل: qu [[Wêne:Nexşê Letonya li Ewropa.png|thumb|300px|Nexşê Letonya li Ewropa]] [[Wêne:Alê Letonya.png|thumb|200px|Alê Letonya]] '''Letonya''' welateke li [[Ewropa]]yê ye. [[Kategorî:Welat]] {{kurt}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[af:Letland]] [[am:ላትቪያ]] [[an:Letonia]] [[ang:Latvia]] [[ar:لاتفيا]] [[arc:ܠܬܦܝܐ]] [[ast:Letonia]] [[az:Latviya]] [[bat-smg:Latvėjė]] [[be:Латвія]] [[bg:Латвия]] [[br:Latvia]] [[bs:Latvija]] [[ca:Letònia]] [[co:Lettonia]] [[cs:Lotyšsko]] [[cv:Латви]] [[cy:Latfia]] [[da:Letland]] [[de:Lettland]] [[el:Λεττονία]] [[en:Latvia]] [[eo:Latvio]] [[es:Letonia]] [[et:Läti]] [[eu:Letonia]] [[fa:لاتویا]] [[fi:Latvia]] [[fiu-vro:Läti]] [[fr:Lettonie]] [[frp:Lètonie]] [[fy:Letlân]] [[ga:An Laitvia]] [[gd:Laitbhia]] [[gl:Letonia - Latvija]] [[he:לטביה]] [[hi:लातविया]] [[hr:Letonija]] [[hsb:Letiska]] [[ht:Letoni]] [[hu:Lettország]] [[ia:Latvia]] [[id:Latvia]] [[ilo:Latvia]] [[io:Latvia]] [[is:Lettland]] [[it:Lettonia]] [[ja:ラトビア]] [[ka:ლატვია]] [[ko:라트비아]] [[kw:Latvi]] [[la:Lettonia]] [[lb:Lettland]] [[li:Letland]] [[lt:Latvija]] [[lv:Latvija]] [[mk:Латвија]] [[mo:Летония]] [[mr:लात्व्हिया]] [[ms:Latvia]] [[nds:Lettland]] [[nds-nl:Letlaand]] [[ne:लात्भिया]] [[nl:Letland]] [[nn:Latvia]] [[no:Latvia]] [[nrm:Lettonnie]] [[oc:Letònia]] [[os:Латви]] [[pam:Latvia]] [[pl:Łotwa]] [[pms:Letònia]] [[pt:Letónia]] [[qu:Litunya]] [[rm:Lettonia]] [[rmy:Latviya]] [[ro:Letonia]] [[roa-rup:Letonia]] [[ru:Латвия]] [[ru-sib:Латвия]] [[sc:Latvia]] [[sco:Latvia]] [[se:Látvia]] [[sh:Letonija]] [[simple:Latvia]] [[sk:Lotyšsko]] [[sl:Latvija]] [[sq:Letonia]] [[sr:Летонија]] [[sv:Lettland]] [[sw:Latvia]] [[tg:Латвия]] [[th:ประเทศลัตเวีย]] [[tl:Latvia]] [[tpi:Latvia]] [[tr:Letonya]] [[tt:Latvia]] [[ug:لاتۋىيە]] [[uk:Латвія]] [[vi:Latvia]] [[vo:Latviyän]] [[war:Letonia]] [[yi:לעטלאנד]] [[zh:拉脫維亞]] [[zh-min-nan:Latvia]] [[zh-yue:拉脫維亞]] 7405 50442 2006-10-10T17:02:35Z Erdal Ronahi 2 '''Egil''' navçeyeke bajarê [[Amed|Amedê]] ye ku nifûsa wê 19176 e. {{kurt}} [[Category:Navçeya Amedê]] 7408 sysop 24049 2005-12-28T16:39:01Z Diyako 273 Ciyawazî ji revîzyona berê re 7417 sysop 24029 2005-12-28T15:05:42Z Erdal Ronahi 2 $1 yên te hene ($2). 7418 23924 2005-12-22T19:02:06Z Erdal Ronahi 2 Gowend çû cihê Govend #REDIRECT [[Govend]] 7421 23932 2005-12-23T01:58:17Z Erdal Ronahi 2 7422 65601 2007-01-20T13:40:06Z Bangin 450 <div class="infobox sisterproject"><div style="float: left;"> {| |[[Image:Commons-logo.svg|45px|none|Commons]] |Di [[Wikimedia Commons]] da medîyayên derbarê '''[[Commons:{{{1}}}|{{{2|{{PAGENAME}}}}}]]''' hene. |}</div></div> <noinclude> [[ar:قالب:كومونز]] [[id:Templat:Commons]] [[bg:Шаблон:Commons]] [[ca:Template:Commons]] [[cs:Šablona:Commons]] [[da:Skabelon:Commons]] [[de:Vorlage:Commons1]] [[et:Mall:Commons]] [[es:Plantilla:Commons]] [[eo:Ŝablono:Commons]] [[fr:Modèle:Commons]] [[gl:Template:Commons]] [[io:Template:Commons]] [[ilo:Template:Commons]] [[kn:Template:Commons]] [[ko:Template:Commons]] [[it:Template:Commons]] [[he:תבנית:ויקישיתוף]] [[hu:Sablon:Commons]] [[nl:Sjabloon:Commons]] [[ja:Template:Commons]] [[no:Mal:Commons]] [[pl:Szablon:Commons]] [[pt:Predefinição:Commons]] [[ro:Format:Commons]] [[ru:Шаблон:Commons]] [[simple:Template:Commons]] [[sk:Šablóna:Commons]] [[sl:Template:Commons]] [[sr:Шаблон:Commons]] [[fi:Malline:Commons]] [[sv:Mall:Commons]] [[uk:Шаблон:Commons]] [[vi:Tiêu bản:Commons]] [[wa:Modele:Commons]] [[zh:Template:Commons]] </noinclude> 7424 23938 2005-12-23T02:10:14Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[MediaWiki:Monobook.css]] 7425 59819 2006-12-08T20:12:36Z Bangin 450 .infobox { border: 1px solid #aaaaaa; background-color: #f9f9f9; color: black; margin-bottom: 0.5em; margin-left: 1em; padding: .2em; float: right; clear: right; } .infobox.sisterproject { width: 20em; font-size: 90%; } /* Change the external link icon to an Adobe icon for all PDF files */ /* (in browsers that support these CSS selectors, like Mozilla and Opera) */ #bodyContent a[href$=".pdf"].external, #bodyContent a[href*=".pdf?"].external, #bodyContent a[href*=".pdf#"].external, #bodyContent a[href$=".PDF"].external, #bodyContent a[href*=".PDF?"].external, #bodyContent a[href*=".PDF#"].external { background: url(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Icons-mini-file_acrobat.gif/15px-Icons-mini-file_acrobat.gif) center right no-repeat; padding-right: 16px; } /* Change the external link icon to an Adobe icon anywhere the PDFlink class */ /* is used (notably Template:PDFlink). This works in IE, unlike the above. */ span.PDFlink a { background: url(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Icons-mini-file_acrobat.gif/15px-Icons-mini-file_acrobat.gif) center right no-repeat !important; padding-right: 17px !important; } /*Add formatting to make sure that "external references" from [[Template:Ref]] do not get URL expansion, not even when printed. The mechanism up to MediaWiki 1.4 was that the HTML code contained a SPAN following the anchor A; this SPAN had the class "urlexpansion", which was not displayed on screen, but was shown when the medium was "print". The rules below ensure (a) that there is no extra padding to the right of the anchor (displayed as "[<number>]"), (b) that there is no "external link arrow" for the link, and (c) that this SPAN of class "urlexpansion" is never shown. [[Bikarhêner:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] 17:31, 18 rezber 2006 (UTC) */ .plainlinksneverexpand { background: none ! important; padding: 0 ! important; } .plainlinksneverexpand .urlexpansion { display: none ! important; } /* Make sure that ext links displayed within "plainlinksneverexpand" don't get the arrow... */ .plainlinksneverexpand a { background: none !important; padding: 0 !important; } /* With MediaWiki 1.5, the mechanism has changed: instead of a SPAN of class "urlexpansion" following the anchor A, the anchor itself now has class "external autonumber" and the expansion is inserted when printing (see the common printing style sheet at http://en.wikipedia.org/skins-1.5/common/commonPrint.css) using the ":after" pseudo- element of CSS. We have to switch this off for links due to Template:Ref! [[Bikarhêner:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] 00:25, 22 kewçêr 2006 (UTC) */ .plainlinksneverexpand a.external.text:after { display: none !important; } .plainlinksneverexpand a.external.autonumber:after { display: none !important; } /* * Farbdefinitionen für Rahmen und Hintergründe von Textbausteinen. * Hier: Standardvorgaben für "dunkle Schrift auf hellem Grund". * Für Hell-auf-dunkel-Skins (Amethyst) müssen dort entsprechende Definitionen * zusätzlich eingetragen werden! Anpassungen für andere Skins sind optional. * (Die Angaben der Rahmenstärke dienen der Bequemlichkeit, so dass man * für dünne Rahmen nur noch "border-style" angeben muss.) */ .rahmenfarbe1 { /* Wie Inhaltsverzeichnis */ border-color: #aaaaaa; border-width: 1px; } .rahmenfarbe2 { /* Unauffällig, geringer Kontrast */ border-color: #e9e9e9; border-width: 1px; } .rahmenfarbe3 { /* "Rot", auffällig */ border-color: #c00000; border-width: 1px; } .rahmenfarbe4 { /* Neutrale Farbe, deutlich */ border-color: #8888aa; border-width: 1px; } .rahmenfarbe5 { /* "Schwarz", hoher Kontrast */ border-color: #000000; border-width: 1px; } .hintergrundfarbe1 { /* Wie Inhaltsverzeichnis */ background-color: #f9f9f9; } .hintergrundfarbe2 { /* "Weiß", für Nicht-Artikel-Seiten, neutral */ background-color: #ffffff; } .hintergrundfarbe3 { /* "Gelb", auffällig */ background-color: #ffff40; } .hintergrundfarbe4 { /* Sehr auffällig */ background-color: #ffaa00; } .hintergrundfarbe5 { /* Neutral, abgesetzt */ background-color: #e0e0e0; } .hintergrundfarbe6 { /* Allgemein „bunt“, für Hervorhebungen und Unterscheidungen */ background-color: #b3b7ff; } .hintergrundfarbe7 { /* Allgemein „bunt“, für Hervorhebungen und Unterscheidungen */ background-color: #ffcbcb; } .hintergrundfarbe8 { /* Allgemein „bunt“, für Hervorhebungen und Unterscheidungen */ background-color: #ffebad; } .hintergrundfarbe9 { /* Allgemein „bunt“, für Hervorhebungen und Unterscheidungen */ background-color: #b9ffc5; } /* Template:Link_FA style, see function linkFA in MediaWiki:Monobook.js */ /* hide the code generated by the Template:Link_FA */ #bodyContent span.FA { display: none; } /* the FA-class is added with JS */ #p-lang li.FA { padding: 0 0 0 16px; background-image: url('http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/60/LinkFA-star.png'); background-repeat: no-repeat; } 7426 63486 2007-01-07T13:55:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mr:हेलसिंकी]] [[Image:Central Helsinki from plane.jpg|right|350px]] '''Hêlsînkî''' paytexta welatê [[Fînland]] e. {{Commons|Category:Helsinki|Hêlsînkî}} [[Kategorî:bajar]] {{kurt}} [[af:Helsinki]] [[am:ሄልሲንኪ]] [[ar:هلسنكي]] [[arc:ܗܠܣܢܟܝ]] [[bar:Helsinki]] [[be:Хэльсынкі]] [[bg:Хелзинки]] [[br:Helsinki]] [[bs:Helsinki]] [[ca:Hèlsinki]] [[cs:Helsinky]] [[da:Helsinki]] [[de:Helsinki]] [[el:Ελσίνκι]] [[en:Helsinki]] [[eo:Helsinko]] [[es:Helsinki]] [[et:Helsingi]] [[eu:Helsinki]] [[fa:هلسینکی]] [[fi:Helsinki]] [[fr:Helsinki]] [[fy:Helsinki]] [[ga:Heilsincí]] [[gd:Helsinki]] [[gl:Helsinqui - Helsinki]] [[he:הלסינקי]] [[hr:Helsinki]] [[hu:Helsinki]] [[hy:Հելսինկի]] [[id:Helsinki]] [[io:Helsinki]] [[is:Helsinki]] [[it:Helsinki]] [[ja:ヘルシンキ]] [[ka:ჰელსინკი]] [[ko:헬싱키]] [[la:Helsinkium]] [[lb:Helsinki]] [[lt:Helsinkis]] [[lv:Helsinki]] [[mr:हेलसिंकी]] [[na:Helsinki]] [[nds:Helsinki]] [[nl:Helsinki]] [[nn:Helsingfors]] [[no:Helsingfors]] [[oc:Helsinki]] [[pl:Helsinki]] [[pt:Helsínquia]] [[qu:Helsinki]] [[ro:Helsinki]] [[ru:Хельсинки]] [[se:Helsset]] [[sh:Helsinki]] [[simple:Helsinki]] [[sk:Helsinki]] [[sl:Helsinki]] [[sq:Helsinki]] [[sr:Хелсинки]] [[sv:Helsingfors]] [[sw:Helsinki]] [[th:เฮลซิงกิ]] [[tr:Helsinki]] [[zh:赫尔辛基]] 7428 23964 2005-12-24T12:19:15Z Diyako 273 #REDIRECT [[Fînlanda]] 7431 24016 2005-12-26T20:25:17Z Diyako 273 #REDIRECT [[Asya]] 7432 24020 2005-12-26T21:37:19Z Diyako 273 '''Mezher Xaliqî''' yek ji stranbej û hunermendên navdarê [[Kurd]] e. Mirov dikare ji stranên wî "Asoy Kurd" û "Pepûley Azadî" binav bike. ==Lînkên derve== *[http://www.worldmusic.cn/musicboxv2/index.php?action=album&id=119 Hejmarek ji Stranên Mezher Xaliqî] [[category:hunermend|Xaliqî, Mezher]] {{kurt}} [[fa:مظهر خالقی]] 7434 39859 2006-08-14T08:34:47Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi == Dîroka Televîzyonvanîya kurdî û Rewşa niha ya Televîzyonvanîya Kurdî== [[Image:medtv.jpeg|right|MedTV]] [[wêne:medyatv.jpg|right|100px|Medya TV]] Bi destpêkirina weşanên herêmî a televîzyonên [[PDK]] û [[YNK]] 1991an ji vir ve nêzî 15 sal derbas bû. Di 15 salan de televîzyonvanîya Kurdî gelek pêşket. [[XEBAT TV]] ku li Duhokê di sala 1992an de hate damezirandin û hin jî bi navê K.TV-DUHOK weşan dike, televîzyona yekemîn a bi Kurdî di nava Kurdistan da bû.Her wiha li başur televizyona [[PARLEMENA KURDISTANÊ]] jî her roj 1-2 katjimêr weşan dikir. [[MED TV]] yekemîn televîzyona Kurdî bû ku netewî, satalaytî weşan dikir. [[MED TV]] di sala 1994an de dest bi weşanê kir û di sala 1999an de hate girtin. Piştî girtina MED TV [[MEDYA TV]] dest bi weşanê kir. MEDYA TV jî di sala 2003an de hate girtin. Heman salan de Kurdistan TV û Kurdsat TV jî li [[DEWLETA FEDERAL A KURDISTANÊ]] ango li başurê Kurdistanê de bi şêwaya satalaytî dest bi weşanê kirin. Televîzyona fermî ya Îranê [[Sahar TV]] jî her roj nêzî 5 katjimêr Kurdî weşan dike ev bo Tirkîye û Surîye mînakeke başe. Televîzyona fermî ya Tirkîye [[TRT]] jî 2004an de dest bi weşanê Kurdî kir. Li bakurê Kurdistanê hin televîzyonên cigayî hindik be jî Kurdî weşan dikin, piranî klipên Kurdî diweşînin. Niha televîzyonvanîya Kurdî de valahîyek mezin heye. Gel li benda televîzyonên nû de ye. Televîzyonên li başur ku hejmarê wan nêzî 20 e û herêmî weşan dikin divê derbasî satalytê bibin.Bi vî avahî valahîya hanê hinek be jî tije bibe. Televîzyonên Kurdî de ji ber rewşa wan a aborî û mîsyona wan a sîyasî profesyonel bûn ne pêş da ye. Divê tvên gelê Kurd jî bi dehan be, nûjen be û bo muzîkê, belgefîlmê, çandê, dengubasê û hwd. == [[Televîzyonên Kurdî]]''' == [[Image:kurdistantv.jpg|50px|right]] [[Image:Kurdsat.jpg|88px|right|KurdSAT]] [[Image:Roj_tv.PNG|88px|right]] [[Image:metv.png|88px|right]] [[Image:Medyalogo.png|right]] *[[Kurdistan TV]] Ji Kurdistana Azad(Başur) 24 katjimêr weşan dike.Satalyt-Netewî[http://www.kurdistan.tv] *[[Kurdsat]] Ji Kurdistana Azad(Başur) 24 katjimêr weşan dike.Satalyt-Netewî[http://www.kurdsat.tv] *[[Zagros TV]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike. *[[Mezopotamya TV]] (metv) Ji ewrupa weşan dike. Satalyt-Netewî [http://www.metv.dk] *[[Roj TV]] Ji ewrupa weşan dike.Satalyt-Netewî[http://www.roj.tv] *[[KNN TV]] Li ser Înternetê weşan dike.Înternet-Netewî http://www.knntv.net *[[SAHAR TV-BEŞA KURDÎ]] Ji Îranê weşan dike.Beşa Kurdîya tv ya Komara Îranê ye. Satalyt-Netewî http://www.sahartv.com *[[GULAN TV]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.Herêmî http://www.gulan-media.com *[[XAK TV]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.Herêmîhttp://www.khaktv.com *[[KTV]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.Herêmîhttp://www.ktv.cjb.net *[[PERWERDE TV]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.Herêmî *[[PUK TV]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.Herêmîhttp://www.pukmedia.net *[[KCP TV]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.Herêmîhttp://www.kurdistancp.org *[[PDK TV]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.Herêmî *[[KTV-DUHOK]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.Herêmî *[[U TV]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.Herêmî *[[T.GELÎ KURDISTAN]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.Herêmî *[[S TV-KURDÎ]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.Herêmî *[[TV KURDISTAN]] Ji Kurdistana Azad(Başur) weşan dike.Herêmî *[[GUN TV]] i Bakurê Kurdistanê(Amed) Weşan Dike.Herêmî www.gunradyotv.com *[[TRT-BEŞA KURDÎ]] Ji Tirkîye weşan dike.Beşa Kurdîya tv ya Komara Tirkîye ye.Satalyt www.trt.net *[[KURD TV-I]] Ji Kanada weşan dike.Herêmî http://www.kurdtv.com *[[KURD TV-II]] Televîzyona Kurdî li DanîmarkaHerêmî http://www.kurdtv.dk *[[TV LI USA&CANADA]] http://www.kurdistantv.net ==Televîzyonên Cîgayî (Mehelî)== *[[DUHOK TV]] Li Kurdistana Azad(Duhok) Weşan dike.www.ktvonline.com *[[KERKUK TV]] Li Kurdistana Azad(Kerkuk) Weşan dike. *[[TV KURDISTAN]] Li Kurdistana Rojhilat(Sîne) Weşan dike. ==Bernameyên Televîzyonên Kurdî== *SABATÎ STRAN http://www.sabatistran.com *MERG Û ÇÎMEN http://www.mergucimen.tvk *JIVANA STRANAN http://jivanastran.ktvonline.com *SIMIRÊ TAVSORKE http://people.freenet.de/helbest [[category:Medyaya kurdî|Televîzyonên kurdî]] 7437 24043 2005-12-28T15:29:33Z Erdal Ronahi 2 Televîzyonên Kurdî çû cihê Televîzyonên kurdî #REDIRECT [[Televîzyonên kurdî]] 7438 65737 2007-01-21T11:50:04Z Luqman 401 Jinek ya Kurd ya xwenda, zana û keça [[Xalidê Reşo]] û bi Dengbêj [[Seîdê Hemo]] re zewicî bû... Berdewam dike! {{kurt}} [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:jin]] 7439 63211 2007-01-05T13:17:50Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[fa:اهل حق]] '''Yarsan''' (Yaresan) anjî bi [[farsî]]: Ehl-e heq, navê oleke Kurdan a kevin e li rojhilatê navîn. Hejmara Yarsaniyan li gor hin kesan 4 ji milyonan zêdetir e, piraniyan wan li [[parêzgeha Kirmanşan]] a Îranê dijîn. Hejmarek ji wan jî nêzîkî [[Kerkûk]]ê bi cîh in. Lê li gor hin çavkaniyan hejmara wan ji milyonekê kêmtir e û civateke wan a girîng li Tehranê jî heye. Yarsan [[Gorî]] û [[Lekî]] diaxivin (zimanzan Goranî û Zazakî weke komeke ziman dibînin) û sê terîqetê wan yên ku ji hev gelekî chê ne hene. Yarsan ango Ehl-e Heq ji aliyê rejîma Tehranê ve weke Şîiyan tên bi nav kirin, lê ew ji bo pêkanîn û pratîka ola xwe terîqeta mîstîk a Nuralî Îlahî û bavê wî Nîmetullah Ceyhûnabadî dişopînin. Nuralî Îlahî pirtûka pîroz Burhan nivîsiye, ku weke pirtûkeke ola Ehl-e Heq tê dîtin. Gelek ronakbîr Yarsaniyan û [[Êzidî|Êzidiyan]] wek hev dibînin. Navê pirtûka pîroza yarsaniyan [[Serencam]] e. Rejîma Komara Îslamiya Îranê Yarsan wekî oleke serbexwe qebûl nake û lewma herdem ji aliya parêzerên mafên mirovên dinyayê rexne lê dê girtin. Gelek caran xwepîşandan û têkhelçûn navberî xelkê Yarsaniyan û Komara îslamiya Îranê diqewme. ==Herwusa binihêre== * [[Elewî]] * [[Êzidî]] ==Lînkên derve== * [http://www.pdk-iran.org/english/doc/unhrc_iran_2002_minorities.htm Doxa Yarsaniyan li Îranê] * [http://www.ahle-haqq.com/ Malperek li ser yarsaniyan] * [http://www.ostadelahi.com Malperek li ser yarsaniyan] * [http://www.razbar.com Ahle Haqq music , Grûpa muzîka Razbar (Rezber) a Yarsaniyan] [[Kategorî:Goran]] [[Kategorî:Ol]] {{kurt}} [[de:Ahl-e Haqq]] [[en:Yarsan]] [[fa:اهل حق]] [[fr:Yârsânisme]] [[it:Ahl-e Haqq]] [[pl:Ahl-e hakk]] [[sv:Yarsanism]] [[tr:Ahli-Hak]] 7440 24067 2005-12-28T18:38:39Z Diyako 273 #REDIRECT [[Yarsan]] 7441 24069 2005-12-28T18:44:40Z Diyako 273 #REDIRECT [[Eyşe Şan]] 7442 26124 2006-01-29T20:08:04Z Erdal Ronahi 2 '''Serencam''' navê pirtûka pîroza [[Yarsan|Yarsaniyan]] e. [[Kategorî:Pirtûk]] [[Kategorî:ol]] {{kurt}} [[en:Serencam]] [[fa:سرانجام]] 7444 54352 2006-10-25T11:22:22Z Luqman 401 '''Kumet''', gundekî [[Kanîreş]] yê 70 xaneyî ye. Gundekî desteye çiyayê wî yê dewlemed bi bilindiya xwe tê naskirin. *[[çiyayê Xirxal]] û *[[kaniya sor]]. {{kurt}} [[kategorî:gundê Kanîreşê]] 7447 66936 2007-01-28T23:37:45Z Nizamettinakkurt 428 [[Wêne:Nizamettin akkurt.JPG|thumb|Nîzamettin Akkurt]] Nivîskar '''Nîzamettîn Akkurt''' di sala [[1968]]'an de li gundê Bêkendê ku bi [[Misirc|Misirca]] [[Sêrt|Sêrtê]] ve girêdayî ye, ji dayik bûye. Dibistanê li gund û navçeya Misircê (Kurtalan) xwendiye. Ûnîversîteyê li [[Stenbol|Stenbolê]] beşa Medyayê xwend, lê ji ber xetereyên jiyanî, hestên welatperwerî û şoreşgerî ûnîversîteyê di nîvîde dihêle û tevlî tevgera azadî dibe. Edîtoriya kovarên weke [[Dengê Amed]] û [[Bergeh]] kiriye. Li [[wargeha Maxmûr]] di rojnameya Maxmûr Rojev de weke [[qunciknivîs]] xebitiye. Ji bilî du pirtûkên zimanê tirkî, Nîzamettîn Akkurt îmze avêtiye çend pirtûkan. Di nava pirtûkên wî de [[roman]], [[helbest]], [[muzîkal]], [[pexşan]] û [[lêkolîn]] hene. Nivîskar endamê [[Pena Kurd]] e. Ew bi hevjîna xwe [[Serpîl Kilinc]] re li [[Swêd|Swedê]] dije û karê xwe yê nivîskariyê berdewam dike. Hinek ji pirtûkên wî ev in: * [[Çîroka Du Ezîzan]] (Helbest) * [[Vejîn ]] (Helbest) * [[Nivîsa Qafikên Entîke]] (Pexşan) * [[Binefşî Heyamên Veqetînê]] (Helbest) * [[Kevalên Tenişta Jiyanê]] (Pexşan) * [[Gedeyê Şîrî]]n (Roman) * [[Xwedavendên Wenda]] (Helbest) * [[Maxmûr Dişewite]] (Lêkolîn) * [[Vejîn 2]] (Muzîkal) ==Girêdanên derve== *http://www.mozelan.com *http://www.pen-kurd.org/kurdi/nizamettin-akkurt/nizamettin-akkurt.html [[Kategorî:Nivîskar|Akkurt, Nizamettin]] 7449 58190 2006-11-24T11:43:39Z Kêzê 570 '''Gulistan Perwer''' [[stranbêj|stranbêjeke]] [[Kurd]] e. [[Kategorî:Stranbêj|Perwer, Gulistan]] [[Kategorî:Kurd|Perwer, Gulistan]] [[Kategorî:Jin|Perwer, Gulistan]] {{kurt}} 7450 24102 2005-12-30T13:33:41Z Erdal Ronahi 2 Kampa Mexmûr çû cihê Wargeha Mexmûr #REDIRECT [[Wargeha Mexmûr]] 7451 24103 2005-12-30T13:33:55Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Wargeha Mexmûr]] 7452 24107 2005-12-30T13:44:10Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Navenda PEN a Kurd]] 7453 24110 2005-12-30T13:48:50Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Wîkîpediya:Çavkaniyên Wîkîpediyayê]] 7454 24112 2005-12-30T17:58:22Z RezanTovjin 60 Ez vî wêneyî didim ji bo Ensîklopediya Kurdî Wikipedia Ez vî wêneyî didim ji bo Ensîklopediya Kurdî Wikipedia 7455 24114 2005-12-30T18:17:53Z RezanTovjin 60 Vê berga kovarê ji bo Ensîklopediya Kurdî dişînim. Vê berga kovarê ji bo Ensîklopediya Kurdî dişînim. 7456 25466 2006-01-24T17:09:04Z RewşenBaran 74 Hate kategorîzekirin [[Image:Kovara_pckurd.jpg|right|framed|Kovara PC KURD]] Bi qasî ku tê zanîn yekemîn kovara komputergeriyê ya kurdî ye. [[Koma Pckurd]] ku di sala 2005'an de ava bû, bi armanca ku bernameyên komputerê wergerînin kurdî û dûre jî kovareke komputergeriyê biweşînin, hate avakirin. Endamên Komê dûre li Amedê bi navê Komeleya Lêkolîn û Pêşxistina Çand û Ziman ([[Karger]]) komeleyek ava kirin. Vê komeleyê Kovara Pc Kurd di berfanbara 2005'an de amade kir û hejmara yekem jî di heman mehê de derket. == Girêdanên Derve == [http://www.pckurd.net Malpera Kovara PCKURD] [[category:Kovar|PCKURD]] 7465 24170 2006-01-02T02:38:50Z Erdal Ronahi 2 سنـه çû cihê سنه #REDIRECT [[سنه]] 7467 24189 2006-01-02T03:57:31Z Diyako 273 Ebdurehman Şerefkendî (Mamosta Hejar) çû cihê Hejar #REDIRECT [[Hejar]] 7468 24192 2006-01-02T04:57:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Selmas]] 7469 64892 2007-01-16T17:34:00Z Luqman 401 Kesên kû bi [[Fransî]] diaxivin an jî cîhê ku bi piranî bi fransî diaxivin. Mînak; [[Senegal]], [[Bruksel]], [[Kêbek]] ([[Kanada]]) {{kurt}} [[Kategorî:ziman]] [[Kategorî:civak]] ==Lînkên Derva== * [http://www.francophonie.org/francophonie/presentation/ Organisation internationale de la francophonie] (Fransızca) [[cs:Frankofonie]] [[de:Frankophonie]] [[en:Francophonie]] [[eo:Franclingvio]] [[es:Francofonía]] [[eu:Frankofonia]] [[fi:La Francophonie]] [[fr:Francophonie]] [[hr:Frankofonija]] [[io:Frankofonio]] [[ja:フランコフォニー]] [[ko:프랑코포니]] [[ms:La Francophonie]] [[nl:Francophonie]] [[pl:Frankofonia]] [[pt:Francofonia]] [[sl:Frankofonija]] [[sr:Франкофонија]] [[sv:Organisation internationale de la francophonie]] [[tr:Frankofon]] [[zh:全球法語區]] 7470 65556 2007-01-20T11:01:22Z Luqman 401 '''Girêdan''' an jî '''lînk''', bi taybetî di [[înternet]]ê de dû rûpel bi hev re girê didin. Di [[Wîkîpediya]]yê de, girêdan bi nîşanên <nowiki>[[ ]]</nowiki> tên holê û [[şîn]] an [[sor]] derdikevin. ==Komputer== * Gihiştinê [[amûr]]ên li ser [[tor]] * [[Hiperlink]] * [[Linkên (Gerokê Tor)]] * [[Linkek sembolik]] an [[Hard link]] bo pela komputerek, yekbûneke pelên bi pelên din anji daneyên pelê. ==Din== Gihiştineke dû tiştên di navên objeyan. {{kurt}} [[Kategorî:kompûter]] [[Kategorî:înternet]] [[de:Link]] [[fr:Lien]] [[io:Ligo]] [[nl:link]] [[sk:Links]] [[th:ลิงก์]] 7473 53320 2006-10-19T19:04:31Z Luqman 401 '''Balîsan''' yek ji gundên here mezin a devera Xoşnaw li bajarê [[Hewlêr]] li [[Başûrê Kurdistan]] e. Balîsan wekî navendê komek gundên din tê hejmar; wekî [[Berawe]], [[Şêxwestan]], [[Kanîberd]], [[totme]], [[Darereş]]... û htd. Balîsan û Şêxwestan li sala 1987 li rêka rijêma [[Bexda]]yê a [[Seddam Husên]] bi hêrşeke gasa kuşinde hatin borduman kirin ku bu sedema kuştina sedan kes. [http://www.npr.org/programs/wesat/features/2005/jun/balisan/iraq_balisan200.jpg] [[Kategorî:Gundê Hewlêrê]] {{kurt}} 7474 24219 2006-01-03T07:42:10Z Diyako 273 #REDIRECT [[Sedam Huseyîn]] 7475 24223 2006-01-03T07:44:03Z Diyako 273 Balisan çû cihê Balîsan #REDIRECT [[Balîsan]] 7477 25985 2006-01-29T11:21:28Z Erdal Ronahi 2 Kategorî:Koma muzîkê '''Koma Berxwedan''', grûpeke mûzîk a [[Kurd]] e. {{kurt}} * Çavkanî: http://www.ronibaran.de/berxwedan.html [[Kategorî:Koma muzîkê]] 7478 45384 2006-09-04T11:56:27Z 194.78.180.146 '''Fatma Savci''' helbestvaneka [[Kurd]] e. == Zarokatî == Di sala 1974an de li Girêmîra, gundê [[Nisebîn|Nisêbînê]], ji dayîk bû. Bav û Kalên wê ji Hêştrekê, gundê [[Mîdyad|Midyadê]], ne. Li gundê [[Girêmîra]] dibistana bingehîn xwend. == Dema Şoreşê == Tevlî [[Şoreşa Kurdistanê]] bû. == Girtîgeh == Di sala 1992an de hat girtin. Pazdeh salan ceza wergirt. Duwanzdeh salan di girtîgehên wekî Çolemêrg, Elezîz, Çanakkale, Stembol, Mêrdîn û Midyadê de de ma. Di wir de dest bi helbestnivîsandinê kir. Helbestên wê di gelek kovar û malperan de ([[Jiyana Rewşen]], [[Azadiya Welat]], [[Tîroj]], Peyv, [[Kovara W]], [[Hîwa]], [[Mavî ve Kent]]) hatin weşandin. == Niha == Piştî duwanzdeh salan Dİ sala 2003'yan de ji girtîgehê hate berdan. Niha li Stenbolê dijî û nivîsandina helbest û pexşanên wêjeyî didomîne. == Berhem == * [[Gulên Qasid]] -helbest- [[Weşanên Avesta]] 2006 '''Çavkanî''': Jîr DILOVAN [[Kategorî:Helbestvan]] {{kurt}} 7479 24289 2006-01-04T21:28:34Z Diyako 273 +interwiki '''Şaho''' çiyayeke berz li [[Rojhilata Kurdistanê]] ye. Berzahiya wî 3390 metre ye. Çiyayê Şaho dikeve navberî [[parêzgeha Kurdistan]] û [[parêzgeha Kirmanşan]] li [[Îran]]ê. [[kategorî:Çiya]] {{kurt}} [[fa:شاهو]] 7481 25542 2006-01-25T16:07:04Z RewşenBaran 74 kategorî hate rastkirin. Koma muzîkê '''Koma Avreş''' sala 1993'an xebatên xweyê huneri li [[Navenda Çanda Mezopotamya]] şaxa Amedê da destpêkirin. Navê xwe li şehideki Kurdistanê girtiye. Xebatê Koma Avreş niha jî li nav [[Navenda Çanda Dicle-Firat]] berdewam dike... [[category:Koma muzîkê|Koma Avreş]] 7482 57468 2006-11-19T10:59:10Z 88.226.31.149 /* Destpêkirina stranbêjî */ {{Çavlêgerandin}} Hunermend '''Kemalê Amedê''', stranbêjeki [[Kurd]] e. Kemal Yaman, Ji [[Amed]]ê ye. Ew navê xwe yê hunermendîyê jî bi navê bajarê xwe xemiland, ango Kemalê Amedê. Ew jî wek gelek zarokên Kurd ji ber dijwarîya şertên jîyanê û problemên aborî ji welatê xwe qetîya û li Enkêrê bi cîh bû. Sedemê hatina wî a van deran yek jî ev bû; xwe di werê muzîkê pêşxe. Ew dizanibû ku di van metrepolan de hejmara Kurdan pir zêdeye, ji ber vê jî ew dikare xebatên xwe yên muzîkê baştir bimeşîne. ==Destpêkirina stranbêjî== Ew bi hevaltîya stranên kurdî yên ku mezinên wî û dengbêjan digotin mezin bû. Mêla wî li ser muzîkê hebû, ji ber vê jî di demeke kurt de ew dest bi gotina stranan kir. Ji sala 2003 re ew bi awayekî profesyonel jîyana xwe ya muzîkê didomîne. Kemal dibêje: "Berî her tiştî ez Kurd im. Dema ku ez bi Kurdî dibêjim gelek kêfa min tê, tesîrek mezin li ser min çêdibe. Ji ber ku ez baş zanim zman û folklora gelê min pirr dewlemend e. Mixabin ku ji ber temenê xwe di derheq hunermend û dengbêjên pêşîya me de zêde agahdarîyên min tunin. Lê min gelek stranên hosteyên pêşîya me ji mezinên xwe yên gund guhdarî kirin. Di stîla min de tesîra Şivan Perwer heye. Tarz û stranên wî pir tesîrê li ser min dihêlin. Dikarim vê bêjim ku armanca min ewe ku ez rojekî bibim wek Şivan Perwer." ==Kasetên wî== Heta naha (2005) kasetek wî derket pîyasê. Demek berê ew di fîlmeke bi navê Azad ya derhênerê fîlma Drêjan kekê wî Ganî Ruzgar Şavata de roleke piçûk girt. [[Kategorî:Stranbêj]] 7483 24267 2006-01-04T18:09:27Z Diyako 273 Koma AvreŞ çû cihê Koma Avreş #REDIRECT [[Koma Avreş]] 7484 26022 2006-01-29T11:51:00Z Erdal Ronahi 2 /* Bikaranîn */ '''Apocî''' (yan '''Apoçî''', carine jî '''Apoyî''') [[bernav]]ek e ku ji [[mirîd]]ên [[Abdullah Öcalan]]ê serokê [[Partiya Karkerên Kurdistanê]] re têt bikaranîn. ==Etîmolojî== Peyva ''Apocî'' ji ''Apo'' û ''-cî'' tê. ''Apo'' bi xwe jî ji peyva ''ap'' (mam, birayê babê kesekî) û [[paşgir]]a ''[[-o]]'' têt û bernavê [[Abdullah Öcalan]]î ye. ''Apocî'' jî wiha têt wateya kesên li dû Apo diçin. ==Bikaranîn== Peyva ''Apocî'' bi giştî bi wateya kesên di [[PKK]]ê de yan jî [[sempatîst]]ên wê re têt bikaranîn. Hin kes jî hene ku xwe wek PKKyî dibînin lê ''Apocîtiyê'' nefret dikin û dibêjin ku divêt êdî PKK ne bi destê Abdullah Öcalanê zîndanî bêt birêvebirin. ==Navê berê yê PKKê== ''Apocî'' di heman demê de navê berê yê [[Partiya Karkerên Kurdistanê]] bû. Ev jî diyar dike ku qenc be yan xirab be, PKK bi gelek awayan têt wateya Apo û Apo jî hemî PKK ye. [[Kategorî:rêxistin]] 7485 64513 2007-01-14T02:28:53Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cs:Al-Káida]] '''El-Qaîde''' (القاعدة anku ''bingeh'', bi inglîzî ''al-Qaida'' yan ''al-Qaeda'') [[rêkxistin]]ek terorî ye. Dibe iddi'akirin ku [[êrişên 11ê rezberê]] dijî [[Amerîka]]yê kirin. Serokê EL-Qaîdeyê [[Usame bin Ladin]] ê [[Erebistana Siûdî]] e lê çalakvanên wê serbixwe ne. El-Qaîde dibêje ku armanca wê derxistina "[[kafir]]an" ji welatên [[Îslam]]ê ye. El-Qaîdeyê diyar kiriye ku ew ne pabendî ti [[dada navneteweyî]] ye û ew [[sivîl]]an jî wek [[leşker]]an dike hedefa êrişên xwe. Lêbelê agahîyên di derheq vê rêxistinê de gişk biguman in. Lewra bi destê dijminên wan ve tên belakirin. Ji ber wê hindê ne agahîyên piştrast in. Heta ku tê gumankirin ka gelo bi rastî rêxistinke bi vî awayî heye yan ne. Lewra ji hin hêlan ve tê dozkirin ku rêxistineke bi vî rengî tuneye.Tenê hêzên sîxûriyê yên dewletên wekî '''Îsraîl''' û '''Usa''' li ser navê vê bizava xeyalî daxwazên xwe yê hovane pêk tînin. [[category:Rêxistina Îslamî]] [[ar:قاعدة (منظمة)]] [[bs:Al-Kaida]] [[ca:Al-Qaida]] [[cs:Al-Káida]] [[cy:Al-Qaeda]] [[da:Al-Qaida]] [[de:Al-Qaida]] [[en:Al-Qaeda]] [[eo:Al-Kaida]] [[es:Al Qaida]] [[eu:Al-Kaida]] [[fa:القاعده‌]] [[fi:Al-Qaida]] [[fr:Al-Qaida]] [[fy:Al Kaida]] [[gl:Al Qaida]] [[he:אל-קאעידה]] [[hr:Al-Kaida]] [[hu:Al-Kaida]] [[id:Al-Qaeda]] [[io:Al-Kaida]] [[it:Al-Qaida]] [[ja:アルカーイダ]] [[ko:알카에다]] [[la:Alcaeda]] [[lb:Al-Qaida]] [[ms:Al Qaeda]] [[nl:Al Qaida]] [[nn:Al-Qaida]] [[no:Al-Qaida]] [[pl:Al-Kaida]] [[pt:Al Qaeda]] [[ro:Al-Qaida]] [[ru:Аль-Каида]] [[sh:Al Kaida]] [[simple:Al-Qaeda]] [[sk:Al-Káida]] [[sl:Al Kaida]] [[sr:Ал-Каида]] [[sv:Al-Qaida]] [[vi:Al-Qaeda]] [[zh:基地組織]] 7486 66661 2007-01-26T16:05:01Z Bangin 450 '''Usama bin Ladin''' (yan ''Osama bin Ladin'') serokê [[rêxistin]]a [[terorîst]] [[El-Qaîde]]yê ye. [[Wêne:Osama-med.jpg|thumb|270px|right]] ==Ji Erebistanê== Bin Ladin bi xwe ji [[Erebistana Siûdî]] ye. ==Niha== Niha nayê zanîn ka bin Ladin hatiye kuştin yan sax e lê [[Dewletên Yekbûyî yên Emerîkayê|Amerîka]] li [[Efxanistan]]ê li wî digerre. ==Berî el-Qaîdeyê== Berê bin Ladin [[bazirgan]] anku ticar bû. Jixwe ew ji binemalek pirr zengîn e. ==Şagirdê CIAyê== Di salên 1970ê û 1980yê de ji alî rêkxistina [[sîxurî]] ya [[Amerîka]]yê anku [[CIA]]yê ve dijî [[Sovyetistan]]ê dihat perwerdekirin. Piştî derketina Sovyetistanê ji [[Efxanistan]]ê, bin Ladin dijî Amerîkayê rabû. ==Êrişên 11.9.2001== Nivîsara sereke: ''[[%C3%8Ar%C3%AE%C5%9F%C3%AAn_11%60%C3%AA_%C3%AElon%C3%AA|Êrişên 11.9.2001]]'' Rêkxistina bin Ladinî 11.9.2001ê bi [[firroke]]yên revandî li [[New York]]ê [[Washington]]ê da. [[Kategorî:kes]] [[Category:Misilman]] [[Kategorî:Kujer]] [[ar:أسامة بن لادن]] [[bat-smg:Osama bin Ladens]] [[bg:Осама бин Ладен]] [[bs:Osama bin Laden]] [[ca:Osama bin Laden]] [[cs:Usáma bin Ládin]] [[da:Osama bin Laden]] [[de:Osama bin Laden]] [[el:Οσάμα μπιν Λάντεν]] [[en:Osama bin Laden]] [[eo:Usama bin Laden]] [[es:Osama bin Laden]] [[eu:Osama bin Laden]] [[fa:اسامه بن لادن]] [[fi:Osama bin Laden]] [[fr:Oussama Ben Laden]] [[fy:Osama bin Laden]] [[ga:Osama bin Laden]] [[gl:Osama bin Laden]] [[he:אוסאמה בן לאדן]] [[hi:ओसामा बिन लादेन]] [[hr:Osama bin Laden]] [[id:Usamah bin Ladin]] [[io:Osama bin Laden]] [[is:Osama bin Laden]] [[it:Osama bin Laden]] [[ja:ウサーマ・ビン＝ラーディン]] [[jv:Osama bin Laden]] [[ka:ბინ ლადენი, ოსამა]] [[ko:오사마 빈 라덴]] [[la:Osama bin Laden]] [[lb:Osama Bin Laden]] [[li:Usâmah bin Lâdin]] [[lt:Osama bin Ladenas]] [[lv:Osama bin Ladens]] [[mk:Осама бин Ладен]] [[ms:Osama bin Laden]] [[nds:Osama bin Laden]] [[nl:Osama bin Laden]] [[nn:Osama bin Laden]] [[no:Osama bin Laden]] [[pdc:Osama bin Laden]] [[pl:Osama bin Laden]] [[pt:Osama bin Laden]] [[ro:Osama bin Laden]] [[ru:Осама бен Ладен]] [[sh:Osama bin Laden]] [[simple:Osama bin Laden]] [[sk:Usáma bin Ládin]] [[sl:Osama bin Laden]] [[sq:Bin Laden]] [[sr:Осама бин Ладен]] [[sv:Usama bin Ladin]] [[th:อุซามะห์ บิน ลาดิน]] [[tl:Osama bin Laden]] [[tr:Usame bin Ladin]] [[uk:Осама бен Ладен]] [[vi:Osama bin Laden]] [[yi:אסאמא בין לאדן]] [[zh:奥萨玛·本·拉登]] 7487 24280 2006-01-04T20:58:49Z 130.232.114.214 #redirect:[[Usama bin Ladin]] 7488 24281 2006-01-04T20:59:36Z 130.232.114.214 #redirect:[[Usama bin Ladin]] 7489 24282 2006-01-04T21:00:06Z 130.232.114.214 #redirect:[[Usama bin Ladin]] 7490 24283 2006-01-04T21:00:39Z 130.232.114.214 #redirect:[[Usama bin Ladin]] 7491 24291 2006-01-04T21:30:20Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Êrîşên 11'ê îlonê]] 7492 24293 2006-01-04T21:30:28Z Erdal Ronahi 2 Êrîşên 11`ê îlonê çû cihê Êrîşên 11'ê îlonê #REDIRECT [[Êrîşên 11'ê îlonê]] 7493 24294 2006-01-04T21:31:08Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Usama bin Ladin]] 7494 24295 2006-01-04T21:31:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[El-Qaîde]] 7495 24296 2006-01-04T21:36:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Navenda Çand û Hunera Dîcle Firatê]] 7496 24299 2006-01-04T21:43:23Z Diyako 273 #REDIRECT [[Erebê Şemo]] 7497 28751 2006-03-02T17:55:42Z RewşenBaran 74 '''Şivanê Kurd''', di dîroka wêjeya Kurdî de romanê yekemîn bi zimanê [[Kurdî]] ye. Ev roman ji aliyê [[Erebê Şemo]] hatiye nivîsandin. Pirtûka bi navê “Şivanê Kurd” a bavê romana Kurdî, [[Ereb Şemo]] sereboriyên niviskarî ya dewra zaroktî û xortaniya wî û koçerên Kurd ên [[Qafqas]]ê ye. [[Ereb Şemo]] lı dora biraninên dewra zarotî û xortaniya xwe, rewşa civati ya Kurdên [[Qafqasya]]yê ji bıhûrbilî û bi hosteyî dihone û weke berr û mafêreke rengîn a destkariya keçeke Kurd a bengî radixe ber çavên xwendevanan. Di beşên dawîn ên romana xwe de jî, Nivîskar bahsa bûyerên dema şoreşa mezin a '17an, şerê li dijî emperyalîstan û şerê navxweyî jî dike. Her wiha roman, zahmetî û dijwariyên parastina destketiyên piştî, şoreşê jî dike û bi awayekî serketî wêneyê demê teswîr dıke. Roman pêşi bi Kurdî hatiye nivîsîn, lê paşê hatiye wergerandın ser zimanên [[Rûsî]] li Tiflisê,[[Tirkî]] û [[Frensî]] çap bûye. "Di Şivanê Kurd de Ereb Şemo, bi awayeki gelek xwezayî û zelal, û ne bê şiîr, bûyerên her roj, jiyana hêsîrên Kurdên koçer bi me dide nasîn. Mirov ewê nikaribe van nivîsaran bê heyecan û bê eleqe bixîne, nemaze ji ber ku êdî îro ev ferhengên sedsalan di piraniya Kurdistanê de li ber windabûnê ne." [[Kategorî:Roman]] 7498 37554 2006-08-05T05:28:33Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[PCKURD (kovar)]] 7499 24305 2006-01-04T22:00:04Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Koma PCKurd]] 7500 24308 2006-01-04T22:01:21Z Erdal Ronahi 2 PCKURD (Kovar) çû cihê PCKURD (kovar) #REDIRECT [[PCKURD (kovar)]] 7502 63588 2007-01-07T22:30:55Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Pinchikilla]] '''Elektrîk''' bi Kurdî: kehreb (ji Yewnanî ήλεκτρο (îlektro) [[karîban]], [[kehrebar]]) têgiha jorîn ji bo hemû diyardeyên sedemên wan di [[barên kehrebar|barên elektrîkyên]] rawestî an barên hatine livîn ([[herk]]) û [[warê kehrebar|warên]] wan ên kehrebar û manyetîk e. Barkêşên barên kehrebar [[elektron]] bi [[neyînî]], [[proton]] û [[iyon]] bi [[erênî]] hatine barkirin in. Barên wekhev hev û du didefînin û yên cihê hev û du dikşînin. Ji bo sedema hêzên bandorgewrîn kehreb wek wizekêş pir girîng e. Barên kehrebê kaniya warê kehrebar, barên hatine livîn kaniya warên manyetîk in. Pêlên kehrebar, wek ronî, bandora li ser warê kehrebar in û piştî afirandina wan ji barkêşan serbixwe (wek [[foton]]) di mekan de dikarin xwe biweşînin, ango bilivin, bandorgewrîna wan bi bûje jî heye. {{kurt}} [[kategorî:fîzîk]] [[af:Elektrisiteit]] [[ar:كهرباء]] [[be:Электрычнасць]] [[bg:Електричество]] [[bm:Kùran]] [[bn:বিদ্যুৎ]] [[br:Tredan]] [[bs:Elektricitet]] [[ca:Electricitat]] [[cs:Elektřina]] [[cy:Trydan]] [[da:Elektricitet]] [[de:Elektrizität]] [[en:Electricity]] [[eo:Elektro]] [[es:Electricidad]] [[et:Elekter]] [[fa:الکتریسیته]] [[fi:Sähkö]] [[fr:Électricité]] [[fur:Eletricitât]] [[gl:Electricidade]] [[gu:વિધ્યુત]] [[he:חשמל]] [[id:Listrik]] [[io:Elektro]] [[is:Rafmagn]] [[it:Elettricità]] [[ja:電気]] [[ko:전기]] [[kw:Tredan]] [[li:Elektrische laojing]] [[lt:Elektra]] [[mg:Aratra]] [[ml:വൈദ്യുതി]] [[nl:Elektriciteit]] [[nn:Elektrisitet]] [[no:Elektrisitet]] [[nrm:Êtricitaé]] [[pl:Elektryczność]] [[pt:Electricidade]] [[qu:Pinchikilla]] [[ru:Электричество]] [[simple:Electricity]] [[sk:Elektrina]] [[sl:Elektrika]] [[sv:Elektricitet]] [[th:ไฟฟ้า]] [[tr:Elektrik]] [[ug:ھاياجان]] [[ur:برق]] [[yi:עלעקטריציטעט]] [[zh:電]] [[zh-yue:電]] 7503 24318 2006-01-05T22:09:43Z Erdal Ronahi 2 '''Proton''' nava [[dendik|dendikê]] de cihê xwe ya taybet girtîye. Cîrana protonê [[notron]] e. Giraniya dendikê proton û notron pêk tîne. Proton mîna [[elektron|elektronê]] ne bitevgere. Bitenê çaxa cîsîmekê bibarbûyê biyekî din re nêzîkê hevdibin proton qarî tevbigere. {{kurt}} [[kategorî:fîzîk]] 7505 24328 2006-01-06T11:42:14Z 213.39.184.90 #redirect [[Silêmanî]] 7507 24347 2006-01-06T16:07:20Z Diyako 273 '''Xorasan''' herêm an parêzgehekî mezin bûye li bakûrê rojhilata [[Îran]]ê. Ew herêm li sala 2004 bu se parçe an parêzgehan: * [[Parêzgeha Xorasana bakûr]] * [[Parêzgeha Xorasana başûr]] * [[Parêzgeha Xorasana rezewî]] Xelkên wê [[Fars]] û [[Kurd]] bûne. Li parêzgeha Xorasana bakûr piranî Kurd in ku le çaxa Nadirşa ji herêma [[Urmê]] hatin dûrxistn. Kesayetiya here navdarê wê deverê li dîrok de [[Ebû Muslim Xoresanî]] bûye. [[Kategorî:Parêzgehên Îranê]] {{kurt}} 7508 24342 2006-01-06T16:02:24Z Diyako 273 Xoresan çû cihê Xorasan #REDIRECT [[Xorasan]] 7509 24344 2006-01-06T16:03:52Z Diyako 273 #REDIRECT [[Xorasana Bakûr (parêzgeh)]] 7510 24345 2006-01-06T16:04:47Z Diyako 273 #REDIRECT [[Xorasana Başûr (parêzgeh)]] 7511 24346 2006-01-06T16:05:35Z Diyako 273 #REDIRECT [[Xorasana Rezewî (parêzgeh)]] 7512 24376 2006-01-06T23:21:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Êzidîtî]] 7515 24410 2006-01-07T15:40:26Z Diyako 273 #redirect[[Sedam Huseyîn]] 7516 33846 2006-07-02T19:43:33Z YurikBot 242 robot Adding: ar, de, fr, it '''Helmeta Te'rîb''' an "erebandin" helmetek bû ku ji aliya hikûmetên baas yên [[Îraq]] û [[Sûriye]] dijî Kurdan dihat birêveçûn û bi sedema wê bi hezaran Kurdan ji malê xwe hatin derkirin an kuştin û erebên şûnên din dihînan cihê wan. {{kurt}} [[ar:تعريب]] [[de:Arabisierung]] [[en:Arabization]] [[fr:Arabisation]] [[it:Arabizzazione]] 7517 24441 2006-01-07T21:40:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Xozat]] 7519 67126 2007-01-30T09:50:07Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: am, nah, pam, tk, zh-min-nan تعديل: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1978]] | [[1979]] | [[1980]] | [[1981]] | [[1982]] | [[1983]] | [[1984]] | [[1985]] | [[1986]] | [[1987]] | [[1988]] </div> == Bûyer == === Cîhan === *Paytextê [[Berderya Aç]] bû "[[Yamoussoukro]]". === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1983]] [[als:1980er#1983]] [[am:1983 እ.ኤ.አ.]] [[an:1983]] [[ar:1983]] [[ast:1983]] [[av:1983]] [[az:1983]] [[be:1983]] [[bg:1983]] [[bpy:মারি ১৯৮৩]] [[br:1983]] [[bs:1983]] [[ca:1983]] [[co:1983]] [[cs:1983]] [[csb:1983]] [[cv:1983]] [[cy:1983]] [[da:1983]] [[de:1983]] [[el:1983]] [[en:1983]] [[eo:1983]] [[es:1983]] [[et:1983]] [[eu:1983]] [[fi:1983]] [[fo:1983]] [[fr:1983]] [[frp:1983]] [[fy:1983]] [[ga:1983]] [[gd:1983]] [[gl:1983]] [[he:1983]] [[hr:1983]] [[ht:1983 (almanak gregoryen)]] [[hu:1983]] [[hy:1983]] [[ia:1983]] [[id:1983]] [[ilo:1983]] [[io:1983]] [[is:1983]] [[it:1983]] [[ja:1983年]] [[ka:1983]] [[kn:೧೯೮೩]] [[ko:1983년]] [[ksh:Joohr 1983]] [[kw:1983]] [[la:1983]] [[lb:1983]] [[lmo:1983]] [[lt:1983]] [[mk:1983]] [[ms:1983]] [[nah:1983]] [[nap:1983]] [[nl:1983]] [[nn:1983]] [[no:1983]] [[nov:1983]] [[nrm:1983]] [[oc:1983]] [[os:1983]] [[pam:1983]] [[pdc:1983]] [[pl:1983]] [[pt:1983]] [[ro:1983]] [[ru:1983 год]] [[ru-sib:1983]] [[scn:1983]] [[se:1983]] [[simple:1983]] [[sk:1983]] [[sl:1983]] [[sq:1983]] [[sr:1983]] [[sv:1983]] [[sw:1983]] [[ta:1983]] [[te:1983]] [[th:พ.ศ. 2526]] [[tk:1983]] [[tl:1983]] [[tr:1983]] [[tt:1983]] [[uk:1983]] [[uz:1983]] [[vec:1983]] [[vi:1983]] [[wa:1983]] [[zh:1983年]] [[zh-min-nan:1983 nî]] 7520 67073 2007-01-29T20:57:51Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[am:ፈረስ]] [[Image:Holsteiner Apfelschimmel-2005.jpg|thumb|Hesp]] [[Image:Equus Arabian2.JPG|thumb|Hespê erebî]] '''Hesp''' (soranî: ''esp'') astor [[dewar]]ek e ji [[ker]]an mezintir e û bo [[siwar]]bûn û [[bar]]hilgirtinê têt bikaranîn. Bo ku [[sim]]ên wan neêşin, tên [[nal]]kirin. Ji hespên [[mê]] re '''[[mahîn]]''' yan '''[[mehîn]]''' tê gotin. Yên ciwan jî '''[[canîk]]''' in. Ji yên berî siwarbûnê re li hindeveran hesptor tê gotin ===Bide ber=== *[[deve]] *[[hêstir]] *[[hêştir]] *[[ker]] *[[maker]] [[category:Ajalên guhandar]] {{kurt}} [[am:ፈረስ]] [[ang:Hors]] [[ar:حصان]] [[ast:Caballu]] [[bg:Кон]] [[bo:རྟ་]] [[ca:Cavall]] [[cr:ᑳᐸᓚᑲᔅᐧᑫᐤ]] [[cs:Kůň]] [[cy:Ceffyl]] [[da:Hest]] [[de:Hauspferd]] [[el:Άλογο]] [[eml:Cavàl]] [[en:Horse]] [[eo:Ĉevalo]] [[es:Equus caballus]] [[et:Hobune]] [[eu:Zaldi]] [[fa:اسب]] [[fi:Hevonen]] [[fr:Cheval]] [[gd:Each (mamal)]] [[gl:Cabalo]] [[he:סוס]] [[hu:Ló]] [[ia:Cavallo]] [[id:Kuda]] [[io:Kavalo]] [[is:Hestur]] [[it:Equus caballus]] [[ja:ウマ]] [[ka:ცხენი]] [[ko:말 (동물)]] [[kw:Margh]] [[la:Equus]] [[li:Taam peêrd]] [[lij:Cavallo]] [[lt:Arklys]] [[lv:Zirgs]] [[mt:Żiemel]] [[nah:Cahuāyoh]] [[nds:Peer]] [[nds-nl:Peerd]] [[nl:Paard (dier)]] [[nn:Hest]] [[no:Hest]] [[nrm:J'va]] [[os:Бæх]] [[pdc:Gaul]] [[pl:Koń]] [[pt:Cavalo]] [[qu:Kawallu]] [[ro:Cal]] [[ru:Лошадь]] [[scn:Cavaddu]] [[simple:Horse]] [[sl:Domači konj]] [[sr:Коњ]] [[sv:Häst]] [[ta:குதிரை]] [[tg:Асп]] [[th:ม้า]] [[tr:At]] [[ug:ئوينىماق]] [[uk:Кінь]] [[zh:马]] [[zh-min-nan:Bé]] 7521 46008 2006-09-07T15:18:20Z Erdal Ronahi 2 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Soran]], kesên soranîaxiv # [[Soranî]] , zaravayeke zimanê kurdî # [[Soran (herêm)|Soran]], herêmeke Kurdistanê # [[Soran (Hezex)]] {{cudakirin}} 7522 25996 2006-01-29T11:34:07Z Erdal Ronahi 2 /* Bide ber */ ''Ev nivîsar li ser kurdên [[kurmancî]]axiv e. [[Kurd|Kurmanc]] her wiha bi wateya [[Kurd]] jî têt bikaranîn.'' ==Kurmanc== '''Kurmanc''' (''kirmanc'' yan ''kurdmanc'') ew kes in yên ku bi [[zarava]]ya serekî ya [[kurdî]] anku [[kurmancî]] diaxivin. Kurmanc bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê|Bakur]] û [[Başûr-Rojavayê Kurdistanê]] dijîn. Lê kurmanc her wiha li [[Başûrê Kurdistanê|Başûr]] û [[Rojhilata Kurdistanê]] jî hene. Li başûr [[Behdînan]] kurmanc in. Li rojhilat jî bajarrê [[Urmiye|Urmiyeyê]] û derdorên wê ber bi bakur. ==Etîmolojî== Peyva ''kurmanc'' ji peyva ''kurd'' û ''-manc'' tê. Li ser paşgira ''-manc'' lihevkirin nîne lê dibe ew jî heman paşgir be ya ku bi awayê ''-men'' di peyva ''tirkmen'' de heye. Peyva ''kurmanc'' di dîrokê de bo hemî kurdan hatiye bikaranîn. Lê niha êdî herî zêde tenê bo axiftvanên [[kurdiya bakur]] tê bikaranîn. ==Têkildar== *[[kurmancî]] ==Bide ber== *[[goran]] *[[soran]] *[[zaza]] [[Kategorî:kom]] 7523 58630 2006-11-27T08:52:13Z Erdal Ronahi 2 '''Derman''' ew tişt in yên mirov dixwe daku ji [[nesaxî|nesaxiyekê]] sax bibe. Ji bilî xwarinê, gengaz (mimkin) e ku mirov hin dermanan bi awayin din bike nav [[leş]]î, bo nimûne bi [[derzî|deriyê]] anku [[kutan]]ê. ==Cûnên dermanan== *[[Zîndedij]] **[[Aspirîn]] **[[Penîsîlîn]] *[[heb]] [[Kategorî:bijîşkî]] 7524 24435 2006-01-07T21:22:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Laşê mirov]] 7526 50304 2006-10-10T15:16:23Z Erdal Ronahi 2 '''Xozat''' (tr:''Hozat'') navçeyeke [[Dêrsim|Dêrsimê]] ye. Ji bilî gundên hatine şewitendin 24 [[gund]] û 45 [[mezra]] girêdayi ye Xozatê hene. Ji hemû gund a dibîstan tunene. ==Girêdanên derve== Ji bo derbarey xozatê, bikeve malpera http://www.hozat.gov.tr. Ew malper a bi zimanê Tirkî ji alîyê sazîyê fermî hatîye amadekirin. [[Kategorî:Navçeya Dêrsimê]] 7528 40719 2006-08-19T21:01:24Z Luqman 401 '''Dîlan''' dikeve başûrê [[Kerboran]]ê, navbera [[Xelîla]] û ava mezin ([[ dîcle]]) yanî navê din Şete bota. Gund bi mezinatiya xwe derdora 50 mali ye. Gund ji 5 bavika pêk te. Ji va bavikan di serî de mala Qêsim, mala Birhê, mala Hamedkê mala Îsê û mala Silto ne. Gundê Dîlan, aliyek jê tor e, aliyek jî dibe çiya û eşira wan ASIRA ALIKA ye. [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 7530 24456 2006-01-08T11:57:06Z Erdal Ronahi 2 #Ji bo leyîstina gelê, binihêre: [[govend]] #Ji bo gundê Dîlan binihêre: [[Dîlan (gund)]] {{cudakirin}} 7532 36933 2006-07-28T22:36:59Z YurikBot 242 robot Adding: [[en:Ciwan Haco's 2003 Batman concert]] [[Ciwan Haco]] di 12.10.2003'an de piştî 23 salan carê yekemîn di Batmanê de konserek da. Konser gelek biserket, ji 100.000 zêdetir kes hatin. VCD û DVD ya konserê derketin. [[Kategorî:konser]] [[en:Ciwan Haco's 2003 Batman concert]] 7533 24463 2006-01-08T12:08:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Şerefname]] 7535 24467 2006-01-08T12:10:53Z Erdal Ronahi 2 Pijîşkî çû cihê Bijîşkî #REDIRECT [[Bijîşkî]] 7536 24468 2006-01-08T16:32:48Z 84.143.77.75 #redirect[[Komara Kurdistan a Mahabadê]] 7537 24469 2006-01-08T16:33:51Z 84.143.77.75 #redirect[[lolo]] 7538 28077 2006-02-22T23:08:33Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:dewleta dîrokî]] {{çavlêgerandin}} == DEWLETA MERWANIYA KURDÎ == Ev dewleta Kurdiya hanê, bi destê Baze kurê Dostikê. Axa û mezine esîra Hemîdîyan tête sazkirin. Baz di destpêkê da bi ceteyên dora xwe bajarê Erdise dixe destê xwe. Di pist ra Caldiran û Malazgirtê jî distine. Berjer bi aliyê basur ve tê bajarê [[Farqîn|Farqine]] û Diyarbekrê jî ku distîne, li Diyarbekirê dewleta wî roj bi roj xurt û berfireh dibe. Di sala 380 (hicri) da li nezike bajare [[Mûsil|Musile]] di sere wan û Hemdaniyan sa sehid dibe û dumahîk li vê dewleta hanê te. :Ibnul esir el kamil 7/443 {{kurt}} [[Kategorî:dewleta dîrokî]] 7539 24471 2006-01-08T16:37:28Z 84.143.77.75 == Dewleta Sedadiya Kurdî == Ev dewleta hanê, di sala 951´ê miladî 340´ê hicri da bi deste [[Muhemmedê kurê Sedadê]] li herêma Eranê hatiya sazkirin. Ev dewlet, yek ji wan dewlaten Kurda yên ku di dema islamiyete da hatine sazkirin. Bi rasti ev dewleta kurdî, gelek xurt û temen (umir) direj buyê. Sinoren wê pir fireh bûye, bajarê [[Nexcivan]], [[Gence]], [[Tiflis]], [[Demirqapi]], [[Qerebax]], [[Anî]], [[Duwin]] hemu bi vê dewletê ve girêdayi bûne. Di demekida sinoren ve dewletê heya [[Meletî|Meletyê]] fireh buwe. Di wê demeda li basur ji, hukumeta Merwaniyan, li rojhilat hukumeta Hesnevi hebuye. Ev devlet ji aliye cardeh hukumdaren Sedadi ve hatiye idarekirin. le belê bi erisa [[Melikşah]] hukumdare Selcuqi li ser wê herême di sala 1075´an da dawî lê hatiye. [[Kategorî:dîrok]] 7540 25307 2006-01-21T20:43:58Z Erdal Ronahi 2 hewcet nake :) *[[Komara kurdî ya Mahabadê]] * [[Gutî]] *[[Lollo]] *[[Dewleta Sedadî]] *[[Mîtanî]] *[[Merwanî]] [[kategorî:Dîrok]] 7541 56972 2006-11-16T22:24:33Z Bablekan 495 kurtesererastkirin [[Wêne:Cehshek_Kurd_ê_Alaya_Hemîdiyê.jpg|thumb|Cehşek Kurd ê Alaya Hemîdiyê]] [[Ebdulhemîd]] ê keyserê Osmanî (kizil sultan), bi navê "Hamîdiye Hafif Süvari Alaylari- '''Alayên Hemîdiyan'''" di sala [[1891]] ´î de 36 alayê dadimezirîne. Wekî tîm û [[cerdevan]] ên îro, arteşeke taybetî, ji hin [[beg]], [[axa]] û serokên [[eşîrên Kurdan]] damezirandibû. Pirraniya eşîrên Kurdan daxwaza tevlîbûna van alayan napejirînin. Hejmara alayan di ala 1895´î de 57 û paşê jî digihîje 64´î. Armanca Evdilhemîd ew bû ku tixûbên Osmanî û Keyaniya Îran bi destê Kurdan biparêze, xwe ji êrîşên Îranê dûr bixîne û bi van dayînan devê Kurdan girê bide, dawî li serhildanên Kurdan bîne. Piştî ji text daxistina Evdilhemîd Alayên Hemidiyê tên belavkirin di sala [[1908]] ´î de. Keyserê nû Mahmûd Şewket Paşa bi navê "[[Alayên Eşîretan]] " hin alayan dîsa birêxistin dike lê hejmara wan tenê 3 alay in. Bi destpêkirina Şerê Dinyayê yê I. van alayên ku [[Mahmût Şewket Paşa]] damezrandîbûn bi artêşa sêyemîn a Osmaniyan ve tê girêdan û li dijî Ûrisan şer dikin. Osmanî di şerê dinyayê I. de têk diçe lê ji ber ku li Rûsyayê şoreşa Bolşevîkan dibe, Ûris ji Bakurê Kurdistanê vedikişin. Bi pirranî Mezopotamya û Anatoliya ji aliyê serkeftên şerê dinyayê yê I. tê dagirkirin. Daxwazên Kurdan, Filehan, Pontûsan, Grekan hwd zêde dibin. Osmanî ji kerba têkçûne dest bi tevkujiyan dike. Di sala [[1914]] -[[1915]] ´î de rûreşiyeke mezin a di dîroka mirovahiyê de pêk tînin. [[Komkujiya ermeniyan]] dikin. Bi qasî 1,5 mîlyon Fileh qirdikin, dest didin ser dewlemendiyê wan. Hinek eşîrên Kurd jî bi saya serokên xwe tevlî tevlîkujiyê dibin. Gotina hin dîroknasên Tirk a"Eşîrên Hemîdiyê bi tevayî tevlî tevkujiya Filehan bûn û alîkariya me kirin" ne rast e. Lewra di sala 1908´î de Alayên Hemidiyê hatin belavkirin. Dîsa ew alayên ku Mehmûd Şewket Paşa damezrandîbûn jî bi têkçûyîna Osmaniyan û dagirkirina serkeftiyên şerê dinyayê yê I. bi serê xwe ve mabûn. Tirk dixwazin vê rûreşiya xwe bikin para Kurdan jî. Tê zanîn ku di heman demê de bi sed hezaran Kurdên [[Êzîdî]] . [[Asûrî]] , [[Pontûs]] hatine qirrkirin û koçberkirin. Pirraniya Kurdên li Sovyeta berê ji ber tevkujiya dûgela Tirk reviyane ji Bakurê Kurdistanê çûne. Dîsa dinya dizane hin eşîrên Kurdan di tevkujiyê de alîkarî dane Filehan. Şêrê Dêrsîmê [[Seyîd Riza]] 30.000 Ermenî ji ber tevkujiyê parastiye. [[Kategorî:rêxistin]] [[Kategorî:Dîroka Kurdistanê]] 7542 54690 2006-10-28T11:03:40Z KurdoChali 500 Piştî ko komara Tirkan serhildana [[Şêx Seîd]]î bi hovîtî sekinandî, serokên xîretkêş ên Kurdan,li sala 1926´ê dest bi xebatê kir û li [[Paris|Parêsê]] civiyan û ji bo azadiya Kurdistanê biryara kongreyekê da. Li sala [[1927]]'ê li ser axa Kurdistan´ê ya di di destê Tirkan da kongireyek hat sazkirin ko mehek û nîvan berdewam bû. Di kongreyê da ev biryar hatin dan: # Ji bo sazkirina rêkxistineka neteweyî divê hemû rêkxistinên din bihên betalkirin. # Heya ko leşkerê Tirkan yê dawî ji axa Kurdistanê bihêt derêxistin, divê têkuşîn bidome. # Beriya destpêka şerî, ev tedbîrên jêrîn bihên liberçavgirtin: ## Serdarekê gişti ji hêza neteweyî ya Kurd ra bihêt diyarkirin. ## Navendek ji bo şoreşê û eniya neteweyî bihêt diyarkirin. ## Divê hêzeka leşkerî ya Kurdî bihêt sazkirin û çek û sîleh jî bihên berhevkirin. # Divê peywendî û têkhilîyên hezkirin û dostînîyê bi hukumet û gelê Îranê ra bihên sazkirin. # Têkhilî û dostînî bi hukumeta Sûrîyê û Iraqê ra bihên çêkirin û li beranberî wan têkoşîn nehên kirin. Ji wan pêkanîna mafên Kurdan yên ko peymana dewletên cîhanê pejirandine bihêt xwestin. Piştre, di bin serokatiya [[Îhsan Nûrî Paşa]]î da, enî ya neteweyî ya Kurdî bi navê 'Xoybûn'ê hat damezrandin. Îdareyeka sivîl jî di bin serokatî ya Îbrahîm Paşaî da hat sazkirin. Li 27.10.1927´ê serxwebûna Kurdistanê hat eşkerekirin û ala ya Kurdistanê li serê çiyayê Agirî hat çikandin. ==Binihêre== *[[Serhildana Agiriyê ya yekemîn]] [[Kategorî:rêxistin]] [[de:Xoybûn]] [[en:Xoybûn]] 7543 37498 2006-08-05T05:23:14Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Dr. Nûrî Dêrsimî]] 7544 24481 2006-01-08T16:54:32Z Erdal Ronahi 2 Piştî ku [[dewleta Osmaniyan]] di [[cenga cîhanê ya yekemin]] de bindest derket, dewletên hevgirtî di serê sala 1919´an de kongra sulh û asitiyê li bajarê [[Parîs|Parîsê]] amede kirin û biryara serxwebûna gelên ku di bin Osmaniyan de ne girtin. Li hember vê biryarê Tirk liviyan, dest bi xapandinan kirin. [[Mustafa Kemal]] cû bajarê [[Erzirom|Erziromê]], [[sêx]], [[axa]] û serokên Kurda civandin û li wir kongrek li dar xist, vê mesajê da wan: :"Gelê Kurdan! Em birayên hevin, dînê me yeke, kafir dixwazin me bixin bin desê xwe, me teslîmî Ermeniyan bikin, dîn ji dest dice. Welat ji dest dice, namus ji dest dice, ez soza namus û serefê didim we ku em bi hevre li hember wan derkevin, wan ji welat durxin, amê weke bira rûnên hemû mafên Kurdan bidinê". Bi vê axaftina xwe ya minafiqane ew hemû qani kirin, ew xapandin, xistin alîye xwe, bi vî awayî azadiya Kurdistanê pelisandin. [[Kategorî:dîrok]] 7545 37626 2006-08-05T05:35:40Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Împêratorîya Osmanî]] 7547 49452 2006-10-06T23:35:14Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]] #redirect[[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]] 7548 24491 2006-01-08T18:14:40Z Erdal Ronahi 2 Îvan çû cihê Îwan #REDIRECT [[Îwan]] 7550 59173 2006-12-01T18:55:49Z Bablekan 495 tishtinên beredayî nivîsîn min jêbir '''Diyarbekir''' albûma [[Ciwan Haco]] ye. ==Stran== Ev stran li ser albûmê ne: #[[Diyarbekir]] #Behr #Welatperest #Hawar E #Yadê #Cenga Gel #Kazacok #Te Zu Te Deranî #[[Leşker]] #Enstrumental [[Kategorî:Albûm]] 7554 24514 2006-01-10T02:55:39Z Erdal Ronahi 2 ^i 7561 24541 2006-01-10T21:24:46Z Erdal Ronahi 2 7562 36984 2006-07-30T09:38:48Z YurikBot 242 robot Adding: [[it:FileZilla]], [[sv:FileZilla]], [[tr:FileZilla]] [[Wêne:FileZilla-ku.jpg|thumb|FileZilla 3 ya kurdî]] [[Wêne:Filezilla-logo.gif]] '''FileZilla''' bernameyeke [[FTP]] ji bo [[Windows]] û [[Linux|Linuxê]] ye. FileZilla [[nivîsbariya azad]] e. FileZilla 3 li kurdî tê wergerandin. ==Girêdanên derve== * [http://filezilla.sourceforge.net/ Malpera FileZilla] [[Kategorî:nivîsbariya azad]] [[de:FileZilla]] [[en:FileZilla]] [[eo:Filezilla]] [[es:FileZilla]] [[fr:FileZilla]] [[it:FileZilla]] [[pl:FileZilla (klient FTP)]] [[sv:FileZilla]] [[th:ไฟล์ซิลลา]] [[tr:FileZilla]] [[zh:FileZilla]] 7564 46913 2006-09-10T10:09:55Z Erdal Ronahi 2 /* Girêdanên Derve */ [[category:Televîzyona kurdî]] [[Wêne:Kurdistantv.jpg|right]] '''Kurdistan TV''' (anku '''KTV''' yan '''Televizyona Kurdistanê''') televizyoneka asmanî ya kurdistanî ye, yekemîn televizyona asmanî ye ko ji axa azada welat ji başûrê Kurdistanê weşanê dike û yekemîn weşana xwe di [[17'ê rêbendanê]] sala [[1999]]ê de dest pê kiriye. KTV dikare bi rêya [[satelît]]ê li seranserî [[cîhan]]ê bêt temaşekirin. ==Bername== === Bernameyên Siyasî === *DÎVÇÛN *EMRRO LE MÊJÛDA *LE RÊGEY NEMIRÎDA *MANŞÊT *MEDYA *PEYVÎ XOT *RAPIRSÎ *RASTEWXO *ROJNAME *ROŞNAYÎ *RONÎ *RAVE *LE KURDISTANEWE === Bernameyên Rewşenbîrî === *AYINDE *CE HEWRAMANEWE *DIYARDE *DÎDGA *DÎWAN *DOKUMENT *DUNYAMIZ *HELLWESTE *LE KOMELLGEWE *SERDAN *TÎŞK *ZENG === Bernameyên Hunerî === *DERWAZEY HUNER *FERAŞÎN *ISTATÎKA *JIVANA STRANAN *KEVAL *KLAKET *LAVIJ *MELODÎ *PIŞÛY HEFTE *STYLE *XENDE === Bernameyên Zarokan === *ÇÎROK Û NÎGAR *GEŞBÛN *HELO PEPÛLE *KAMO *KARÎ DESTÎ ==Zimanên KTVê== KTVyê bi pirranî bi zimanê [[kurdî]] ye. Ew herdu [[zarava]]yên serekî yên kurdî - [[kurmancî]] û [[soranî]] ye herweha jî bi zimanên [[erebî]], [[ingilîzî]], [[farsî]], [[tirkî]], [[siryanî]] û [[turkmenî]] jî bernameyên xwe pêşkêş kirine. Hinek program bi van zimanan ko niha pêwîst nayêne dîtin, hatine rawestandin. ==TVya PDKê== KTV ser bi [[PDK|Partiya Demokrat ya Kurdistana Başûr]] ve ye. == Girêdanên Derve == *[http://www.kurdistantv.net Malpera Kurdistan TV] [[category:Televîzyona kurdî]] 7565 24548 2006-01-11T12:36:55Z Zanistvan 333 #redirect:[[Kurdistan TV]] 7566 24549 2006-01-11T12:37:21Z Zanistvan 333 #redirect:[[Kurdistan TV]] 7567 24550 2006-01-11T12:37:39Z Zanistvan 333 #redirect:[[Kurdistan TV]] 7568 24551 2006-01-11T12:38:01Z Zanistvan 333 #redirect:[[Kurdistan TV]] 7573 24563 2006-01-11T16:40:57Z Erdal Ronahi 2 Dr. Nûrî Dersimî çû cihê Dr. Nûrî Dêrsimî #REDIRECT [[Dr. Nûrî Dêrsimî]] 7574 24571 2006-01-11T17:06:59Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Çand]] 7575 24576 2006-01-11T18:41:48Z Diyako 273 #REDIRECT [[Qazî Mihemmed]] 7577 39540 2006-08-13T18:15:02Z Liesel 539 Guherandina 210.17.38.206 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 194.95.119.139 '''Hêmin''' an '''Hêmin Mukriyanî''', (1921-1986) navê '''Muhemmedemîn Şêxulîslamî Mukrî''' ye ku helbestvan, nivîskar û wergêrekî [[kurd]] bu. Hêmin li gunda [[Laçîn]] ser bi bajarê [[Mehabad]] li [[Îran]]ê ji dayik bû. Li gel hevalê xwe [[Hejar]] bû endamê [[Komeley Jiyanewey Kurd]]. Li Komara Mehabad de nasnavê helbestvanê netewî wergirt. ==Berhem== * [[Tarîk û Rûn]] * [[Naley Cudayî]] * [[Paşerokî mamosta Hêmin]] [[Kategorî:helbestvan]] {{kurt}} [[de:Hemin Mukriyani]] [[en:Hemin Mukriyani]] [[fa:هیمن]] 7578 24587 2006-01-12T12:16:20Z Diyako 273 #redirect[[Hêmin]] 7580 24589 2006-01-12T12:16:45Z Diyako 273 #redirect[[Hêmin]] 7582 44733 2006-09-01T08:00:28Z 80.142.95.234 '''Ronî Mîna Evîn e Tarî Mîna Mirin e''' [[roman]]ekî [[Kurdî]] û yek ji berhemên [[Mehmed Uzun]] e. Ew roman berhema wî ya şeşemîn bû û li sala 1998 li [[Stembol]]ê hat weşandin. Piştî wê ew roman ji aliyê [[Muhsîn Kizilkaya]] bi tirkî hat wergerandin û li sala 2000 hat weşandin. wergera tirkî a wê gellek ji aliyê xelkê ve pêşwazî lê hat kirin u ta niha 10 caran hatiye weşandin [[Kategorî:roman]] {{stub}} [[fa:روشن مانند عشق، تیره مانند مرگ]] 7583 37577 2006-08-05T05:30:39Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Ronî Mîna Evînê Tarî Mîna Mirinê]] 7587 25477 2006-01-24T17:46:00Z RewşenBaran 74 '''Merwan Osman''' an '''Marwan Othman''' an Royarê Amedî an Bêwar (bi van navan tevan nivîsandiye ji ber sedemên hebûna rêjîmeke dikator û ne demokrat li sûryayê ) helbestvan û siyastemdar e. Di sala 1959an li gundê Talikê, yê ku bi bajarê [[Amûdê]] girêdayî, ji dayik bûye. Yek e ji bingehdarên koma serxwebûn a floklorî û rewşenbîrî li amûdê. Yek e ji damezrênerên kovara pirs e û endamê desteya wê ya rêvebir e. Di sala 1988an de di 11 heyva sebatê de hate girtin ji hêla hêzên ewlekariya leşkerî ya sûryayê û dîwanek wî û ew herdû shano û destnivîsa şanoyeke din hat zemtkirin ji hêla hêzên ewlekariya leşkerî. Di sala 1990î çend rojan hate binçavkirin dîsa ji hêla hêzên ewlekariya leşkerî û gelek eşkence lê hate kirin ji ber eşkenceyê sê movikên pişta wî ziyan xwarin . Di sala 2002an di roja gerdûnî ya dazanîna mafên mirov ew mamoste Hesen Salih wek du endamên komîteya navendî û polîtîkbîroya partiya yekitiya kurd li sûryayê serdariya xwepêshindanekê kirin û bi wê sedemê hatin girtin û sê sal hukum li wan hate birîn lê ji ber zexteke cemawerî û navneteweyî piştî salekê û sê heyvan hatin berdan di 24.02.2004 de Di serhildan kudan de ya 12e adara 2004an de dîsa hate bin çavkirin ango piştî azadbûna wî bi demeke hindik. Di 01.09. 2004an borseya feylesûfa elman [[Hannah Arendt]] li bajarê [[Hannover]] stand ==Berhem== * shanoya Mirina mêrxasê chiyê , di newroza sala 1982an ji hêla koma serxwebûn ya ku ew rêvebirê wê bû hate pêşkêşkirin. * shanoya Reşo di sala newroza 193an hate listin ji hêla heman komê. * xwîna kewan û siwarên rewrewkê. helbest, di sala 1990î bi nehênî li Şamê paytexta sûryayê hate çapkirin [[category:Helbestvan|Osman, Merwan]] [[category:Siyasetmedar|Osman, Merwan]] 7588 24617 2006-01-12T22:15:45Z Diyako 273 Ronî Mîna Evîn e Tarî Mîna Mirin e çû cihê Ronî Mîna Evînê Tarî Mîna Mirinê: Navê drûst ew e. #REDIRECT [[Ronî Mîna Evînê Tarî Mîna Mirinê]] 7590 42857 2006-08-24T11:54:11Z Erdal Ronahi 2 '''Darahênî''' navê navçeyeke [[Çewlik]] e. Gel mîyanê xu di vanî "darêyeni". darêyeni=dar û yeni ra yena. tirkî di dar=ağaç, yeni=su kaynağı. Darahênî ra tirkî di vanî"genç". [[Kategorî:navçeya Çewlikê]] {{kurt}} 7594 24642 2006-01-14T09:37:30Z Sebjarod 318 redirect [[Efrîqa]] #REDIRECT [[Efrîqa]] 7595 24650 2006-01-14T17:15:04Z Erdal Ronahi 2 Helbestvan '''Bozan Yaman''',di sala 1964'an de li Kurdistana Bakur (li Siruc'ê) ji dayîk bû. Wî bi zimanê Tirkî dest bi nivisandinê kir. Sê pirtuken wî yên helbestan bi zimanê Tirkî hatine weşandin. Helbestê wî ye bi Kurdî li ser înternete di "[[Mehname]]", "[[Avesta]]" û "[[Nivîs]]" de hatine weşandin. [[Kategorî:Helbestvan|Yaman, Bozan]] 7596 65054 2007-01-17T16:08:03Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[cu:Львъ]] [[Wêne:Lion waiting in Nambia.jpg|thumb|Şêrek li [[Namîbiya]]]] '''Şêr''' [[cûn]] [[kitik]]ên anku [[pisîk]]ên [[kûvî]] ne. ==Jînge== Şêr bi taybetî li [[Efrîqa]]yê dijîn. ==Şahê Daristanê== Di zimanê gelêrî de şêr têt wateya Şahinşahî û mêranî, zîrekî, çelengî û fêrisî jî. ==Meselok== Şêr şêre çi jine çi mêre {{wîkîferheng|şêr}} [[Kategorî:Ajalên guhandar]] {{kurt}} [[af:Leeu]] [[am:አንበሳ]] [[ar:أسد]] [[bg:Лъв]] [[ca:Lleó (animal)]] [[co:Lionu]] [[cs:Lev]] [[cu:Львъ]] [[cy:Llew]] [[da:Løve]] [[de:Löwe]] [[en:Lion]] [[eo:Leono]] [[es:Panthera leo]] [[et:Lõvi]] [[fi:Leijona]] [[fr:Lion]] [[got:𐌻𐌹𐍅𐌰]] [[he:אריה]] [[hr:Lav]] [[ia:Leon]] [[id:Singa]] [[is:Ljón]] [[it:Panthera leo]] [[ja:ライオン]] [[jv:Singa]] [[ka:ლომი]] [[ko:사자]] [[la:Leo]] [[lb:Léiw]] [[li:Liew]] [[ln:Nkosi]] [[lt:Liūtas]] [[lv:Lauva]] [[mt:Iljun]] [[nl:Leeuw (dier)]] [[nn:Løve]] [[no:Løve]] [[nrm:Lion]] [[oc:Panthera leo]] [[pl:Lew]] [[pt:Leão]] [[ro:Leu]] [[ru:Лев]] [[simple:Lion]] [[sl:Lev]] [[sq:Luani]] [[sr:Лав]] [[st:Tau]] [[su:Singa]] [[sv:Lejon]] [[ta:சிங்கம்]] [[th:สิงโต]] [[tl:Leon]] [[tr:Aslan]] [[ug:شىر]] [[vi:Sư tử]] [[zh:狮]] [[zh-min-nan:Sai]] [[zu:Ibhubesi]] 7598 edit=sysop:move=sysop 24665 2006-01-15T00:27:00Z Gangleri 171 please protect this page against moves and edits - please read [[commons:Template talk:DIRMARK]] - [[user:Gangleri|]] &lrm; 7599 27837 2006-02-19T21:57:14Z Gangleri 171 from [[en:template:wikivar]] <center><font id="top" /><span dir="ltr" ><span class="plainlinks">[{{SERVER}}{{localurl:template:wikivar|action=purge}} purge] [{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|oldid={{REVISIONID}}}} rev-ID : {{REVISIONID}}] &nbsp; [[b:template:wikivar|b:]] [[commons:template:wikivar|c:]] [[m:template:wikivar|m:]] [[n:template:wikivar|n:]] [[q:template:wikivar|q:]] [[s:template:wikivar|s:]] [http://test.wikipedia.org/wiki/template:wikivar t:] [[<!--- w: --->template:wikivar|w:]] [[wikt:template:wikivar|wikt:]] '''[[special:SiteMatrix#ku|?]]''' &ndash; [[special:Version|version]] [[special:Allmessages|all messages]]<br />[http://cvs.sourceforge.net/viewcvs.py/wikipedia/phase3/languages/Language.php?view=markup $wgMagicWordsEn at CVS Language.php] &nbsp; [[meta:help:Variable|meta:help:Variable]], [[meta:Global variables|meta:Global variables]]</span></span></center> {| border="1" cellpadding="0" cellspacing="0" align="center" width="80%" valign="top" height="38" !method a !method b !generates |- ! colspan="3" align="center" | <font id="common_namespaces" /><span dir="ltr" >[[#top|&uarr;]] common namespaces [-2 - 15] / used at all <span class="plainlinks">[http://www.mediawiki.org/ MediaWiki]</span> projects [[#bottom|&darr;]]</span> |- | align="center" | <font id="ns_-2" /><nowiki>{{ns:-2}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Media}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:-2}} |- | align="center" | <font id="ns_-1" /><nowiki>{{ns:-1}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Special}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:-1}} |- ! colspan="3" align="center" | <span dir="ltr" ><font id="ns_0" />[[#top|&uarr;]] (Main) &ndash; [[MediaWiki:Blanknamespace]] &ndash; {{DIRMARK}}<span dir="ltr" >'''{{MediaWiki:Blanknamespace}}'''</span> [[#bottom|&darr;]]</span> |- | align="center" | <font id="ns_1" /><nowiki>{{ns:1}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Talk}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:1}} |- | align="center" | <font id="ns_2" /><nowiki>{{ns:2}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:User}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:2}} |- | align="center" | <font id="ns_3" /><nowiki>{{ns:3}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:User_talk}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:3}} |- | align="center" | <font id="ns_4" /><nowiki>{{ns:4}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Project}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:4}} |- | align="center" | <font id="ns_5" /><nowiki>{{ns:5}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Project_talk}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:5}} |- | align="center" | <font id="ns_6" /><nowiki>{{ns:6}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Image}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:6}} |- | align="center" | <font id="ns_7" /><nowiki>{{ns:7}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Image_talk}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:7}} |- | align="center" | <font id="ns_8" /><nowiki>{{ns:8}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:MediaWiki}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:8}} |- | align="center" | <font id="ns_9" /><nowiki>{{ns:9}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:MediaWiki_talk}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:9}} |- | align="center" | <font id="ns_10" /><nowiki>{{ns:10}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Template}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:10}} |- | align="center" | <font id="ns_11" /><nowiki>{{ns:11}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Template_talk}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:11}} |- | align="center" | <font id="ns_12" /><nowiki>{{ns:12}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Help}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:12}} |- | align="center" | <font id="ns_13" /><nowiki>{{ns:13}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Help_talk}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:13}} |- | align="center" | <font id="ns_14" /><nowiki>{{ns:14}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Category}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:14}} |- | align="center" | <font id="ns_15" /><nowiki>{{ns:15}}</nowiki> | align="center" | <nowiki>{{ns:Category_talk}}</nowiki> | align="center" | &nbsp;{{ns:15}} |- ! colspan="3" align="center" | <font id="reserved_namespaces" /><span dir="ltr" >[[#top|&uarr;]] reserved namespaces [[#bottom|&darr;]]</span> |- | align="center" | <font id="ns_16" /><nowiki>{{ns:16}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:16}} |- | align="center" | <font id="ns_17" /><nowiki>{{ns:17}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:17}} |- | align="center" | <font id="ns_98" /><nowiki>{{ns:98}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:98}} |- | align="center" | <font id="ns_99" /><nowiki>{{ns:99}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:99}} |- ! colspan="3" align="center" | <font id="custom_namespaces" /><span dir="ltr" >[[#top|&uarr;]] custom namespaces [[#bottom|&darr;]]</span> |- | align="center" | <font id="ns_100" /><nowiki>{{ns:100}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:100}} |- | align="center" | <font id="ns_101" /><nowiki>{{ns:101}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:101}} |- | align="center" | <font id="ns_102" /><nowiki>{{ns:102}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:102}} |- | align="center" | <font id="ns_103" /><nowiki>{{ns:103}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:103}} |- | align="center" | <font id="ns_104" /><nowiki>{{ns:104}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:104}} |- | align="center" | <font id="ns_105" /><nowiki>{{ns:105}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:105}} |- | align="center" | <font id="ns_106" /><nowiki>{{ns:106}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:106}} |- | align="center" | <font id="ns_107" /><nowiki>{{ns:107}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:107}} |- | align="center" | <font id="ns_121" /><nowiki>{{ns:121}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:121}} |- | align="center" | <font id="ns_122" /><nowiki>{{ns:122}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:122}} |- | align="center" | <font id="ns_127" /><nowiki>{{ns:127}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:127}} |- | align="center" | <font id="ns_128" /><nowiki>{{ns:128}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:128}} |- | align="center" | <font id="ns_2147483646" /><nowiki>{{ns:2147483646}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:2147483646}} |- | align="center" | <font id="ns_2147483647" /><nowiki>{{ns:2147483647}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:2147483647}} <!--- |- | align="center" | <font id="ns_2147483648" /><nowiki>{{ns:2147483648}}</nowiki> || &nbsp; || align="center" | &nbsp;{{ns:2147483648}} ---> |- ! colspan="3" align="center" | <font id="variables" /><span dir="ltr" >[[#top|&uarr;]] variables [[#bottom|&darr;]]</span> |- | align="center" | <font id="CURRENTDAY" /><nowiki>{{CURRENTDAY}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{CURRENTDAY}} |- | align="center" | <font id="CURRENTDAY2" /><nowiki>{{CURRENTDAY2}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{CURRENTDAY2}} |- | align="center" | <font id="CURRENTDAYNAME" /><nowiki>{{CURRENTDAYNAME}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{CURRENTDAYNAME}} |- | align="center" | <font id="CURRENTDOW" /><nowiki>{{CURRENTDOW}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{CURRENTDOW}} |- | align="center" | <font id="CURRENTMONTH" /><nowiki>{{CURRENTMONTH}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{CURRENTMONTH}} |- | align="center" | <font id="CURRENTMONTHABBREV" /><nowiki>{{CURRENTMONTHABBREV}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{CURRENTMONTHABBREV}} |- | align="center" | <font id="CURRENTMONTHNAME" /><nowiki>{{CURRENTMONTHNAME}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{CURRENTMONTHNAME}} |- | align="center" | <font id="CURRENTMONTHNAMEGEN" /><nowiki>{{CURRENTMONTHNAMEGEN}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{CURRENTMONTHNAMEGEN}} |- | align="center" | <font id="CURRENTTIME" /><nowiki>{{CURRENTTIME}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{CURRENTTIME}} |- | align="center" | <font id="CURRENTWEEK" /><nowiki>{{CURRENTWEEK}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{CURRENTWEEK}} |- | align="center" | <font id="CURRENTYEAR" /><nowiki>{{CURRENTYEAR}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{CURRENTYEAR}} |- | align="center" | <font id="FULLPAGENAME" /><nowiki>{{FULLPAGENAME}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{FULLPAGENAME}} |- | align="center" | <font id="FULLPAGENAMEE" /><nowiki>{{FULLPAGENAMEE}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;<span dir="ltr" >{{FULLPAGENAMEE}}</span> <sup><small>[[#1|1]]</small></sup>&lrm; |- | align="center" | <font id="NAMESPACE" /><nowiki>{{NAMESPACE}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{NAMESPACE}} |- | align="center" | <font id="NAMESPACEE" /><nowiki>{{NAMESPACEE}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;<span dir="ltr" >{{NAMESPACEE}}</span> <sup><small>[[#1|1]]</small></sup>&lrm; |- | align="center" | <font id="NUMBEROFARTICLES" /><nowiki>{{NUMBEROFARTICLES}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{NUMBEROFARTICLES}} |- | align="center" | <font id="NUMBEROFFILES" /><nowiki>{{NUMBEROFFILES}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{NUMBEROFFILES}} |- | align="center" | <font id="PAGENAME" /><nowiki>{{PAGENAME}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{PAGENAME}} |- | align="center" | <font id="PAGENAMEE" /><nowiki>{{PAGENAMEE}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;<span dir="ltr" >{{PAGENAMEE}}</span> <sup><small>[[#1|1]]</small></sup>&lrm; |- | align="center" | <font id="SCRIPTPATH" /><nowiki>{{SCRIPTPATH}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;<span dir="ltr" >{{SCRIPTPATH}}</span> <sup><small>[[#1|1]]</small></sup>&lrm; |- | align="center" | <font id="SERVER" /><nowiki>{{SERVER}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{SERVER}} |- | align="center" | <font id="SERVERNAME" /><nowiki>{{SERVERNAME}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{SERVERNAME}} |- | align="center" | <font id="SITENAME" /><nowiki>{{SITENAME}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{SITENAME}} |- ! colspan="3" align="center" | <font id="predefined_templates" /><span dir="ltr" >[[#top|&uarr;]] predefined templates [[#bottom|&darr;]]</span> |- | align="center" | <font id="FULLURL" /><nowiki>{{FULLURL:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | <font id="FULLURLE" /><nowiki>{{FULLURLE:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | <font id="GRAMMAR" /><nowiki>{{GRAMMAR:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp;<span dir="ltr" ><span class="plainlinks">[[template:wikivar/GRAMMAR|GRAMMAR]] [http://cvs.sourceforge.net/viewcvs.py/wikipedia/phase3/ CVS]&nbsp;[http://cvs.sourceforge.net/viewcvs.py/wikipedia/phase3/languages/ /languages/]</span></span> |- | align="center" | <font id="INT" /><nowiki>{{INT:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | <font id="LC" /><nowiki>{{LC:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | <font id="LCFIRST" /><nowiki>{{LCFIRST:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | <font id="LOCALURL" /><nowiki>{{LOCALURL:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | <font id="LOCALURLE" /><nowiki>{{LOCALURLE:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | <font id="MSG" /><nowiki>{{MSG:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | <font id="MSGNW" /><nowiki>{{MSGNW:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | <font id="NS" /><nowiki>{{NS:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | <font id="PLURAL" /><nowiki>{{PLURAL:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | <font id="REVISIONID" /><nowiki>{{REVISIONID:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | '''<nowiki>{{REVISIONID}}</nowiki>''' | align="center" colspan="2" | &nbsp;{{REVISIONID}} |- | align="center" | <font id="SUBST" /><nowiki>{{SUBST:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | <font id="UC" /><nowiki>{{UC:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | align="center" | <font id="UCFIRST" /><nowiki>{{UCFIRST:}}</nowiki> | align="center" colspan="2" | &nbsp; |- | colspan="3" align="center" | <font id="1" /><span dir="ltr" ><sup><small>[[#1|1]]</small></sup> this documentation displays this value [[w:en:LTR|LTR]] (left to right)</span> |- | colspan="3" align="center" | <font id="index" /><span dir="ltr" >[[#top|&uarr;]]&nbsp;<nowiki>|</nowiki>&nbsp;[[#common namespaces|common]]&nbsp;[[#reserved_namespaces|reserved]]&nbsp;[[#custom namespaces|custom]]&nbsp;'''namespaces''' <nowiki>|</nowiki>&nbsp;[[#variables|variables]] <nowiki>|</nowiki>&nbsp;[[#predefined templates|predefined templates]] <nowiki>|</nowiki>&nbsp;[[#bottom|&darr;]]</span> |}<font id="bottom" /> 7600 66743 2007-01-27T12:08:28Z Luqman 401 Di mîtolojiya îranî de, '''Zervan''' bavê [[Ahûra Mazda]] û [[Ehrîman]] e. {{kurt}} [[Kategorî:mîtolojî]] [[en:Zurvanism]] [[fa:زروان]] [[ja:ズルワーン]] [[pl:Zurwan]] [[fi:Zurvalaisuus]] [[sv:Zurvan]] 7603 31115 2006-05-07T18:44:58Z Erdal Ronahi 2 {{soranî}}{{rtl}} '''خۆزگ'''ه له‌ ساڵی 2002 له‌ لایه‌ن دوو هاوڕێ وه‌ دروست کرا، بیرۆکه‌ی دامه‌زراندنی خۆزگه‌ له‌یادنه‌کردنی ڕۆژانێک بوو که‌ تاراوگه‌ ئه‌و دوو هاوڕێیه‌ی له‌یه‌کدی نزیکردبووه‌. هه‌روه‌ها گرنگی پێدان به‌ هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی مرۆڤایه‌تی پێک دێنن. خۆزگه‌ بووه‌ کۆشکێکی بیره‌وه‌ری بۆ هاوڕێیان، ئه‌وینداران و بۆ له‌ یادنه‌کردنی ڕۆژانێک که‌ خۆزگه‌ی تیادا دروست بوو. ===خۆزگه=== ماڵپه‌رێکی سه‌ربه‌خۆ و ئازاده‌،‌ ماڵپه‌ری هونه‌رمه‌ندان، ڕۆشنبیران، خوێندکاران و لاوانی کورده پێگه‌یه‌کی ڕووناکبیری سه‌ربه‌ستت ه‌ خۆزگه‌ بایه‌خ ده‌دات، به‌ هه‌موو بابه‌تێکی ڕۆشنبیری، کۆمه‌ڵایه‌تی، زانستی، وێژه‌یی و هونه‌ری گرنگی ده‌دات به‌ به‌رهه‌م و داهێنانی لاوان ===مه‌رجه‌کانی بڵاوکردنه‌وه=== زمانی نوسینه‌که بێلایه‌ن بێت، تایبه‌ت به‌ هیچ پارت و لایه‌نێکی ڕامیاری نه‌بێت، بابه‌ته‌که‌ په‌یوه‌ندیدار بێت به‌ و باس و به‌شانه‌وه‌ که‌ تایبه‌ته‌ به‌ ماڵپه‌ری خۆزگه هه‌موو جۆرێکی سوکایه‌تی، جنێو هێرشکردنه‌ سه‌ر که‌سایه‌تی و لایه‌نێک لای خۆزگه‌ ده‌چێته‌ خانه‌ی پێشێلکردنی مافه‌کانی مرۆڤ و خۆزگه‌ به شیاوی بڵاوکردنه‌وه‌ی نازانێت ڕه‌خنه‌ ئازاده‌ به‌مه‌رجێک ڕه‌خنه‌ی درووستکه‌ربێت، نه‌ک ڕووخێنه‌ر هیچ بابه‌تێکی ڕامیاری له‌ خۆزگه‌دا بڵاو ناکرێته‌وه خۆزگه‌ به‌رپرسیار نییه‌ له‌ ناوه‌رۆکی هیچ بابه‌تێک که‌ سه‌ر به‌خۆزگه‌ خۆی نه‌بێت، خاوه‌نی بابه‌ته‌کان به‌رپرسیارن له‌ ناوه‌رۆکی نووسینه‌کانیان {{-r}} == Girêdan == * http://www.xozga.com 7605 24697 2006-01-15T19:10:06Z Erdal Ronahi 2 خۆزگه çû cihê خۆزگه‌ #REDIRECT [[خۆزگه‌]] 7607 24699 2006-01-15T19:12:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[E-name]] 7608 24701 2006-01-15T19:15:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[E-name]] 7609 65015 2007-01-17T09:49:30Z Luqman 401 '''Hasan Atmaca (Ferhan)''' endamê [[PKK]]'ê bu. Di sala 2004'an de ji [[KONGRA-GEL]] veqetiya bû, dema ji [[Ermenîstan|Ermenîstanê]] dixwest biçe [[Almanya|Almanyayê]] hat girtin. Atmaca bi angaşta di navbera salên 2000-2001'an de berpirsyariya PKK'ê ya Ewropayê kiriye, ji hêla polîsên Almanyayê ve hatibû girtin û derxistibûn dadgehê. Di encama darizandinê de Atmaca bi 2 cezayê girtîgehê hatibû cezakirin. Tê diyarkirin ku Atmaca der barê PKK'ê de gelek agahî dane îstîhbarata Almanyayê. [[Kategorî:kes]] 7611 24709 2006-01-15T21:26:08Z Erdal Ronahi 2 7612 63302 2007-01-06T01:44:44Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cy:Amnest Rhyngwladol]] تعديل: [[ko:앰네스티]] [[Wêne:Amnesty Logo.gif|framed|Logo ya amnesty international]] '''Rêkxistina Efûyê ya Navneteweyî''' an ji '''amnesty international (ai)''', tevgerek e ku ji bo [[mafên mirovan]] li her derê cîhanê kampanyayan dide meşandin. Ji hemû hikumetan, ji hemû bîrdozîyên sîyasî û berjewendiyên aborî û olan, serbixwe ye. Xebatên wê girêdayî lêkolînên terwende û standartên civaka navneteweyî ye. Rêkxistin li hember hedîseyên binpêkirina mafên mirovan, aktivîstên xwe yên dilxwaz yên li her derê cîhanê dixe tevgerê. ==Girêdanên derve== * [http://www.amnesty-turkiye.org/v1803200401.si Malpera ai bi kurdî] [[category:Rêxistin|Rêxistina Efûyê ya Navneteweyê]] [[ar:منظمة العفو الدولية]] [[bs:Amnesty International]] [[ca:Amnistia Internacional]] [[cs:Amnesty International]] [[cy:Amnest Rhyngwladol]] [[da:Amnesty International]] [[de:Amnesty International]] [[en:Amnesty International]] [[eo:Amnestio Internacia]] [[es:Amnistía Internacional]] [[fa:سازمان عفو بین‌الملل]] [[fi:Amnesty International]] [[fr:Amnesty international]] [[gl:Amnistía Internacional]] [[he:אמנסטי אינטרנשיונל]] [[hr:Amnesty International]] [[hu:Amnesty International]] [[id:Amnesty International]] [[it:Amnesty International]] [[ja:アムネスティ・インターナショナル]] [[ko:앰네스티]] [[nl:Amnesty International]] [[nn:Amnesty International]] [[no:Amnesty International]] [[pl:Amnesty International]] [[pt:Anistia Internacional]] [[ro:Amnesty International]] [[ru:Международная амнистия]] [[sk:Amnesty International]] [[sr:Амнести интернешнал]] [[sv:Amnesty International]] [[ta:சர்வதேச மன்னிப்பு சபை]] [[tr:Uluslararası Af Örgütü]] [[uk:Міжнародна амністія]] [[vi:Ân xá Quốc tế]] [[zh:國際特赦組織]] 7613 24712 2006-01-15T21:28:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Rêxistina Efûyê ya Navneteweyê]] 7614 24713 2006-01-15T21:29:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Rêxistina Efûyê ya Navneteweyê]] 7616 24725 2006-01-16T14:48:55Z Erdal Ronahi 2 7620 65170 2007-01-18T09:35:47Z Luqman 401 Ew Lîsteyan Navên [[kurdî]] ye ku jibo binavkirina mirovan li nav [[kurd|kurdan]] dê bikarhînan: Binêrê: [[Navên kurdî]] ==Navên kuran== #Aso #Asos #Akar #Akam #Ako #Agrîn #Amanc #Artîn #Awat #Aza #Bagro #Bahoz #Barzan #Belên #Behêz #berzan #Berhem #Betîn #Blêse #Bilind #Blîmet #Brûsk #Birwa #Biryar #Boran #Çeko #Çiya #Çiyako #Çoman #Dalaho #Danyar #Dara #Dirsîm #Diyar #Diyarî #Diyako #Dîlman #Dîmen #Egîd #Elend #Erdelan #Erdewan #Ejder #Ewîndar #Ferhad #Firya #Goran #[[Govend]] #Hawrê #Hawraz #Helmet #Hejar #Hêmin #Helkewt #Helgurd #Helo #Herdî #Hewram #hewraz #Hêja #Hêriş #Hîwa #[[Hozan]] #Homer #Hêdî #Hendrên #Hogir #Jawero #Jiwan #Jîr #Jîlemo #Jîwar #Jêhat #Kardo #Karwan #Karox #Kazêwe #Karzan #Kajaw #Komas #Las #Lawçak #Lêzan #Mardîn #Merdox #Merîwan #Mîlan #Mîran #Narî #Nasîko #Nisko #Nebez #Nehroz #Nesrew #Newşîrwan #Nekeroz #Nêçîrvan #Pejar #Peşêw #Piştîwan #Pişko #Pêşeng #Rajan #Raman #Ramyar #Rëbwar #Rêwan #Rêbaz #Rênas #Rêbîn #Rêkewt #Rêzan #Rizgar #Rojan #Saro #Sakar #Sako #Samal #Samrend #Serdar #Sengaw #Serko #Simko #Sîrwan #Soran #Şaho #Şêrwan #Şemal #Şemzîn #Şêrko #Şoriş #Şiwan #Tîrêj #Wirya #Xebat #Xonas #Zagros #Zal #Zana #Zanyar #Zimnako #Zîlan #Zorab #Zoran #Zêbar #Ziryan ==Navên keçan== #Ala #Alan #Alê #Askê #Avan #Awing #Bajîlan #Beyan #Befrîn #Benaz #Bêrîwan #Bêxal #Cuwan #Çawcuwan #Çawreş #Çinûr #Çro #Çîmen #Çopî #Dîlan #Dilovan #Dilniya #Diyana #Dîmen #Esrîn #Estê #Estêre #Ewîn #Firmêk #Fênik #[[Gelawêj]] #Gulale #Gizing #Hana #[[Havîn]] #Helale #Hêro #Jîno #Jiyar #[[Jiyan]] #Kalê #Kanî #Kejal #Kwêstan #[[Kurdistan]] #[[Medya]] #[[Mehabad]] #Nalîn #Naskê #Naskol #Neşmîl #Nermîn #Nexşîn #Niyaz #Niyan #Nîştman #Perîxan #Pirşing #Razan #Roj #Rojîn #Rûnak #Rêjne #Sazan #Sema #Seyran #Skala #Srûşt #sirwe #Stran #Sozan #Sokar #Şîlan #Şlêr #Şoxan #Şine #Şino #Şepol #Şemam #Tanya #Tara #Telar #Tenya #Trîfe #Tîroj #Viyan #[[Xezal]] #Xezêm #Xozge #Xonaw #Zayele #Zeyno #Zîn {{kurt}} [[Kategorî:Lîste]] [[en:List of Kurdish given names]] [[fa:فهرست نام‌های کردی]] 7625 26564 2006-02-05T16:30:43Z Diyako 273 Bikarhênerê nû ([[Rûpela guftugo ya bikarhêner:$1|$2]] | [[Special:Contributions/$1|$3]] | [[Special:Blockip/$1|$4]]) 7627 24822 2006-01-17T21:42:49Z 85.176.97.87 #redirect[[Namûs]] 7629 37596 2006-08-05T05:32:29Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Weşanvaniya kurdî li ser înternetê]] 7630 24827 2006-01-17T22:16:44Z Erdal Ronahi 2 Weşanvanîya kurdî li ser înternetê çû cihê Weşanvaniya kurdî li ser înternetê #REDIRECT [[Weşanvaniya kurdî li ser înternetê]] 7631 24828 2006-01-17T22:17:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[dmoz]] 7634 24894 2006-01-18T18:38:59Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Serhad B. Rênas]] 7635 38742 2006-08-13T15:59:56Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran '''Ganî Mîrzo''' an jî Xenî Mîrzo muzîkareke kurd e. Ew di sala [[1968]]ê de li bajarekî [[Kurdistana Suriyê]] ji dayik bû. Ji destpêka sala 1990î û virde ew li bajarê Barcelona yê spanî dijî û dixebite. Mîrzo [[Heleb]] (Surî) û [Ispanya]yê mûzik xwendiye û elementên muzîka kurdî bi flamenco ya ispanî ve girêdaye û "Jazza kurdî" çêkiriye. Ta niha du CDeyên wî yên bi navên "[[Ronî]]" û "[[Totico]]" derketine. == Grêdanên Derve == http://www.ganimirzo.com/ [[category:Hunermend|Mîrzo, Ganî]] 7638 24912 2006-01-18T22:43:19Z Diyako 273 #REDIRECT[[Başûrê Kurdistanê]] 7639 56088 2006-11-12T23:44:18Z Erdal Ronahi 2 #[[Weşanên Pêrî]] #[[Pêrî (mîtologî)]] {{cudakirin}} 7640 28066 2006-02-22T19:16:08Z RewşenBaran 74 '''Weşanxaneya Pêrî''' li Stenbolê karê wesangeriyê dike. Heta niha zêdetirî 100 berhemên kurdî-tirkî ji hêla vê wesanxaneyê ve hatine wesandin. Xwedî û Berpirsiyarê Giştî yê Pêriyê [[Ahmed Onal]] e. Ahmed Onal heta niha ji ber berhemên ku cap kirine, hatiye dadgehkirin û gelek caran cezayê girtin û peran lê hatiye birîn. Wesanxane berê li Beyogluya [[Stenbol|Stenbolê]] karê xwe pêk dianî, lê ev du sal in ku cihê xwe veguhestiye navceya [[Kadikoy|Kadikoya]] Stenbolê. Wesanxaneya navborî navê xwe ji [[Çemê Pêriyê]] ku dikeve nava sînorê [[Çewlik|Çewlikê]] (Bîngolê) wergirtiye. == Girêdanên Derve == [http://www.nefel.com/articles/article_detail.asp?RubricNr=8&ArticleNr=556 Lîsteya kitêbên weşanxaneya Pêrî] [[Kategorî:Weşanxane]] 7643 47474 2006-09-14T16:03:38Z Erdal Ronahi 2 '''Pirsûs''' (tr: ''Birecik'') navçeyeke [[Riha|Rihayê]] ye. {{kurt}} [[kategorî:navçeya Rihayê]] 7644 24953 2006-01-19T11:33:25Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Pirsûs]] 7645 24955 2006-01-19T11:33:59Z Erdal Ronahi 2 Birecûk çû cihê Pirsûs #REDIRECT [[Pirsûs]] 7646 48521 2006-09-27T13:36:44Z 80.142.220.85 /* BERHEM */ '''Yilmaz Odabaşi''' helbestvanek kurd e û bi tirkî dinivisîne[[Image:yilmaz_odabasi.jpg|right|Yilmaz Odabasi]] == Jiyan == Di sala [[1961]] da li [[Amed]] ê ji dayik dibe. [[1980]] tê girtin. Di navbera 1985-2005 da gotar, çîrok û ceribandinên wî di kovar û rojnameyên mîna [[Yazko Somut]], [[Günümüzde Kitaplar]], [[Düşün]], Sokak, Gerçek, [[2000'e Doğru]], [[Özgür Gündem]], [[Evrensel Kültür]], [[Edebiyat û Eleştiri]], [[Varlık]], [[Express]], Söz, [[Cumhuriyet]], Siyah Beyaz, Birikim, [[Öküz]], Birgun, [[Esmer]] da hat weşandin. == BERHEM == *Yurtsuz Şiirler (Helbest, 1987) *Reşo Talan Iklimi (Helbest, 1987) *Aynı Göğün Ezgisi (Helbest 1998) *Feride (Helbest 1990) *Her Ömür Kendi Gençliğinde Vurulur (Helbest 1992) *Günlerin Çarmıhında (Helbest 1994) *Cehennem Bileti (Helbest 1995) *Eylül Defterleri (Bîranîn, 1991/3. çap 2000), *Güneydoğu'da Gazeteci Olmak (Lêkolîn, 1994/3. Çap 2001), *Sevginin Herkesten Şikayeti Var (Gotarên Hilbijartî, 1996/3. Çap 2001), *Bütün Kanamalar Umuttan (Rojane, 1996), *Düş ve Yaşam (Gotarên Hilbijartî, 1997/Hat qedexe kirin.), *Şafak Keya'da Çıplaktı (Çîrok, 1998/2. Çap 2000), *Çocuklara Hikâyeler (Ji bo 5-8 salîyan, 12 Pirtûk/2000), *Hayat Bilgisi Notları (Ceribandin, 1. Çap 2001), *Kuşlar Uzaktı Sonra (Çîrok, 1. Çap 2001) == Xelatên Girtî == *Xelata kovara Temmuz a 1.(1987) *Xelata Tayyad a 2. (1989) *Xelata Cahit Sıtkı Tarancı (1990) *Petrol İş Sendikası a 2. (1992) == Binihêre == [[Demsalan û Stranan]] [[Kategorî:helbestvan|Odabaşi, Yilmaz]] 7647 58154 2006-11-23T22:36:14Z 80.142.69.84 [[Image:jana_Seyda.jpg|thumb|Jana Seyda]] '''Jana Seyda''' [[helbestvan|helbestvaneke]] Kurd e. Di sala 1976 an da li [[Amûdê]] hatêyê dinyayê. Li universîteya [[Heleb|Helebê]] endezyarî xwendîye. Di despêka [[1990]] da nivîs û helbestên wê gelek kovar û rojnameyên kurdî û erebî da dest bi weşandinê dike. Berhem: *[[Şeva Dawî]] Helbest [[Kategorî:helbestvan|Seyda, Jana]] *[[destê sibê]] helbest *[[Bîrewerîya laş]] wergerandina romana romannivîsa cezayirî Ehlam Mistganmî niha li istembolê dijî 7648 24972 2006-01-19T20:46:34Z Jiyanalpirani 65 7650 24977 2006-01-19T21:11:09Z Jiyanalpirani 65 7652 31078 2006-05-06T17:19:04Z Mani1 152 interwiki Persian '''Ebdulla peşêw''' helbestvanek [[kurd]] e û bi soranî dinivîse. Salên 1960 tev li [[şoreşa başûr]] dibe, demekî [[pêşmerge]]tîye dike Piştra derdikeve derveye welat. == Berhem == Veger (Helbest, 1996 Avesta) di hêla Rûken Bagdû û Bedran Hebib da li kurmancî hatîye wergerandin. ==Herwisa binihêre== [[Leşkerê Winda]] {{kurt}} [[Kategorî:helbestvan]] [[en:Abdulla Pashew]] [[fa:عبدالله پشیو]] 7654 24986 2006-01-19T23:04:33Z Jiyanalpirani 65 7657 24999 2006-01-20T13:02:55Z Diyako 273 Evdila Peşêw çû cihê Ebdulla Peşêw #REDIRECT [[Ebdulla Peşêw]] 7660 53352 2006-10-19T23:54:46Z Erdal Ronahi 2 [[de:Diyar]] [[Wêne:Diyar xelil-xemgin.jpg|rast|framed|[[Xelîl Xemgîn]] û [[Hozan Diyar]]]] '''Hozan Diyar''' [[stranbêj|stranbêjekî]] kurd e. Çend [[kaset|kasetên]] wî hene. ==Berhem== *[[Tina Rojê]] *[[Gulê Neçe]] *[[Way Dunya Yê]] *[[Cenga Jînê]] *[[Kerwan (album)|Kerwan]] *[[Kehniya Stranan]] (bi [[Xelîl Xemgîn]]) *Oxir be Ugur (2006) ==Girêdanên derve== * [http://www.ozan-diyar.com/ Malpera Diyar] [[Kategorî:Stranbêj]] {{kurt}} [[de:Diyar]] 7661 25015 2006-01-20T17:30:58Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Bexda]] 7662 25029 2006-01-20T19:06:20Z Erdal Ronahi 2 '''Tosinê Reşîd''' yek ji rojnameger û nivîskarên kurdên li [[Ermenîstan|Ermenîstanê]] ye. Her çiqas berê bi karê rojnamegeriyê rabûye jî, zêdetir bi nivîskariya xwe tê naskirin. Di warê nivîskariya kurteçîrokan de xwedî navekî taybet e. Ev çend sal in ku ew ji welatê bav û bapîran bi dehezaran kîlometre dûr, li welat-parzemîna [[Awûstralya|Awûstralyayê]] dijî. Her dema ku derfet û mecal dibîne berê xwe dide cihê ku lê ji dayîk bûye. [[kategorî:nivîskar|Reşîd, Tosin]] [[kategorî:rojnamevan|Reşîd, Tosin]] 7663 25705 2006-01-27T12:18:13Z Erdal Ronahi 2 '''Sersal''' çalakiyek ji çalakiyên gelêrî ên herêma [[efrîn|Efrînê]] ye, berê bi teşeyekî çalak û firehtir dihat çêkirin, nemaze, wexta jiyana mirovan tekûz bi çandin û berhemên xwezayê ve girêdayîbû. Sersal bi resenê xwe diyardeyeke olî ye, ango ji baweriya ku xwedê desthilatdarê her tiştî ye tê, û bêyî razîbûn û pesenda wî, ne pêkan e tu tişt li ser rûyê zemîn çêbibe. Heyama peydabûna vê têgînê vedigere destpêka jiyana mirovê baqil, wê çaxê mirov hêma û sembolên xwezayê wek hêzên nediyar dihesibandin, û roj ji rojê têgîna ku ew hêz mirovne jîndar in, û ji ber ku hêzeke wan a taybet heye, mirovên asan nikarin tu caran wek wan bibin peyda bû, hingê raman û têgihêştina mirovê asan navê xwedewandan li wan kir, û her hêzeke xwezayê bi xwedewandekî hat bercestekirin, her wiha xwedawendê şer, mirinê, baranê …hwd derketin, û ji ber ku bandora wan hêzên xwezayê bi şêweyekî rasterê li mirovên asan dibû, mirovên han girift û arîşeyên neyênî ên ku bi serê wan dihatin, dispartin van xwedawendan, û ji bo xwe ji xeyd û nifirên wan biparêzên, ew hertim li pesend û razîbûna xwedawendan digeriyan, di encamê de ew têgihêştin, rêya pêşkêşkirina qurbanan, qurban jî wê çaxê hem mirov û hem jî lawir bûn, belê ji bo qurban li wargehekî taybet bên pêşkêşkirin, perestgeh jî hatin afirandin, ji hingê ve, jiyana mirov û terzên cihêreng ên vê jiyanê bi van xwedawendan ve hatin girêdan û hêj berdewam in. Bi borîna salan, herçend hiş û ramanên mirovantiyê bi pêş ketin û werar bûn jî, lê ta roja îro bandora têgîn û ramanên ku mirov cara yekemîn wergirtinbûn berdewam e, ev dîmen di civaka me kurdan de pirtir diyar e, nemaze, Kurd xwedî baweriyeke olî ne, ku ji hezar salan ve bêbirîn berdewam e, belê ew jî ola Ezdayetî ye, û digel ku piraniya Kurdan îro misliman in, lê di jiyana wan ya rojane de, dirûv û terzên ola kevin bi xurtî cihê xwe girtine û hêj digrin. Ta roja îro oldarên tev perest ên ku ola mislimantiyê dişopînin, pir caran bi serî şêx û îmamên Êzidiyan sûnd dixwin, Dayîka min jineke misliman e, lê ta roja îro dibêje, KEREMETEK DI CIDÊ SÊX SILÊM DE HEYE, BI SERÊ EZÎZ Û WEZÎZ, TU JI DESTÊ GOLA ŞÎN BIBÎNÎ, (digel ku ne ew û ne jî ez em dizanin, gola şîn çî ye û ev sûnd ji ku hatiye). Sersal jî yek ji wan fêr û dabên ku ji dema kevn de maye ye. Berê pir caran baranê xwe radigirt û nema bi salan dibariya, belê wê çaxê jiyana Kurdên Efrînê sedîsed bi çandin û berhemên xwezayê ve girêdayî bû, çi ji bo wan çi ji bo lawirên wan, û ji ber ku hemû xelkê Herêmê têkildarî vê giriftê bûn, ew bi şêweyekî hevbeş li pesend û dilovaniya xwedê digeriyan, wek çawa mirov berî hezarsalan li eynî tiştî digeriya. Libergerîna xewdê ji alî xelkê ve niha di sersalê de tê berceste kirin, armanca sereke ya xelkê ew bû ku xwedê ji wan razî bibe û barana ragirtî bi ser gemin, giya û zoznên wan de jinûve bibarîne. Teqez, wan jî dizanî ku beyî tikan, lavan û qurbanê ew tişt ne pêkan e, di encamê de meşa sersalê derket holê. Bi rahatî, meş û boneya sersalê di danê şevê de çêdibe, hingê ciwanmêrêm her gundekî li hev dicivin û dest bi meşa sersalê dikin, serekê koma ciwanmêran li defikekê dixe, saz û lîrîkên olî distirê û hemû kesê vê re dimeşin jî li pey wî lîrîkan dubare dikin, hemû sazên wan jî, tika, lava, pesnên xwedê û gazî ji mala ku li deriyê wê dixin in. Çole çole ez ê herim Çole çole em ê têne Senek bilxur em ê têne Xatûn bacê em ê têne Senek bilxur em ê têne Her wiha, karwana ciwanmêran mal bi malên gund digerin, û hertim bang û tikayên wan ligel defikê berz û bilin din, Xelkê gund jî, ên ku karwan diçe mala wan her kes li gor reşwa xwe ya aborî beşdarî bizavên meşê dibin, û her kes li gor taqeta xwe, savar, nîsk, nok û diravan didin karwanê, pêre, piştî ku çi ji destan tê der, xwedanê malê dê kodikek av bi ser karwanê de bireşîne, ev jî tê wateya arîşanî û razberî ku barana ragirtî wisa bi ser wan de bibare, gera karwana sersalê bi mal û sînora gund ve ne girêdayî ye, ew diçe gundên hawîdora gundê wan, û li beranberî wan jî karwanên gundên din tên gundê wan, her wiha, sersal dibe tiştekî gelemper û giştî û li hemû gundên herêmê belav dibe. Karwan di heyama hefteyekê de digere û hertim jî meş û gera xwe bi şev e, di dawiya hefteyê de, ciwanmêrêm karwanê dê bicivin û tiştê xelkê ji wan re pêşkêşkiribû, veqetînin, tiştê tê firotan dê li aliyekî bê danîn, û dirav dê li aliyekî bên danîn, pêre çend ciwanmêr dê biçin bazarê û tiştê tê firotin bikin dirav û têxin ser diravên ji sersalê komkirine, bi hemû diravan, ew ê berxekî yan jî beranekî bikirin, û bibin li ber perestgehekî bikin qurban, ango eynî serpêhatiya berî hezarsalan dubare bikin. Di boneya pêşkêşkirina qurbanê de hemû endamên beşdarî sersalê bûbûn û çend mirovên ji gund bi wan re çûne ber perestgehê, wexta ku serê berên tê jêkirin, destên xwe berve ezmên dikin û yekdeng tikan û lavan ji xwedê dikin ku baran bibare û jiyana wan jinûve şîn bike, pêre ew xwarina xwe dixwin, û goştê mayî jî li feqîr û hejaran belav dikin. Bi rastî, pir caran xwedê an jî xweza lava û tikan dibihîse, û xelkê ewqas cefa dîtiye dilşkestî nahêle, ango piştî çend rojan baran dibare û hemû jiyana wan jinûve şîn û şad dike. Lê wek her tiştekî ku kurd vê re têkildar in, Kurdên Efrînê qerf û henek jî der barî sersalê gontine. Dibêjin salekê encama gera sersalê pir berdar bû, ta wexta endamên sersalê çûne bazarê biryar dan ku beranê tev mezin bikirin, û piştî çend rojan ji pêşkêşkirina wê qurbanê, baran barî û nema sekinî, baranê wê çaxê jiyana wan şîn nekir; lê jiyana wan reş û tarî bû, çimkî mal û çandina wan tev li ber lehî û lêmiştan çû, hingê ew ji nûve çûn bazarê, û beranekî din kirin qurban, lê wê carê bo ji xwedê tikan bikin baran raweste. [[Kategorî:folklor]] 7664 25021 2006-01-20T18:54:13Z Erdal Ronahi 2 Tosinê resid çû cihê Tosinê Reşîd #REDIRECT [[Tosinê Reşîd]] 7665 25061 2006-01-20T19:44:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Lîsteya lîstikan]] 7666 56179 2006-11-13T14:43:02Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Sersal.jpg|thumb|350px|Sersal]] '''Sersal''', roja yekemîna saleke nû ye. Li gora [[salname|salnameyên]] cuda, roja sersalê cuda ye. Di salnameya mîladî de, sersal roja [[1'ê rêbendanê]] ye. [[Kategorî:salname]] *Binihêre jî: [[Sersal (folklor)]] [[ca:Nit de cap d'any]] [[da:Nytårsaften]] [[de:Silvester]] [[en:New Year's Eve]] [[eo:Silvestro]] [[es:Nochevieja]] [[fi:Uudenvuodenaatto]] [[fr:Réveillon de la Saint-Sylvestre]] [[he:סילבסטר]] [[ja:大晦日]] [[nl:Oudejaarsavond]] [[nrm:Tchu dé l'An]] [[pl:Noc sylwestrowa]] [[simple:New Year's Eve]] 7667 25063 2006-01-20T19:49:49Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Egide-cimo-salih kevirbiri.gif|thumb|[[Salihê Kevirbirî]] û Egîdê Cimo]] ‘Mîrê [[Bilûr|Bilûrê]]’ '''Egîdê Cimo''' di sala 1932’yan de li Gundê [[Erdeşîr]]ê ku bi ser Nehiya Armavîrê ve ye hatiye dinyayê. Xortê 72 salî (!) di sala 1955’an de dema ku li [[Radyoya Dewletê ya Ermenistanê]] de para kurdî vedibe, mirovê yekem e di warê sazbendiyê de. Li gorî xwesteka Rehmetiyê [[Casimê Celîl]] ku berpirsiyarê beşa kurdî ye, gund bi gund dikeve pey şopa sazbend û dengbêjan da ku berê wan bide ser riya radyoyê. Paşê jî salên dûvedirêj; bi mey, fîq û bilûra xwe li pey dengbêjên eyan çi jin, çi jin disekine û navê xwe li ser dergeha sazbendiya kurdî bi tîpên zêrîn dide nivîsandin. Li gorî gotina wî, 37 sal li ser hev li Radyoya Erîvanê bi bilûr, fîq û meya xwe sazbendiya kurdî pêk aniye. Di sala 1967’an de baştirîn Koleja Sazbendiyê ya bi navê ‘Romanos Melîkyan’ ku li Erîvanê ye kuta dike û dibe sazbendekî profesyonel. Ji bo wî bêjeya ‘Mîrê Bilûrê’ tê bilêvkirin. Carinan jî bi bilêvkirina Keremê Seyad ku li ser pêlên Radyoya Erîvanê digot; ‘Distre Susika Simo, lê dixe Egîdê Cimo!’ navê wî ciwamêrî diket dil û mejiyê mezinên li cıvata ‘giregir’ên li ‘dîwan’a gund. ==Çavkanî== Besek ji gotar-hevpeyvîna [[Salihê Kevirbirî]] ya bi navê "Mîrê Bilûrê: "Egîdê Cimo" ku di capemeniya kurd de hate wesandin. [[kategorî:Hunermend|Cimo]] 7668 25030 2006-01-20T19:08:10Z Kevirbirî 351 7669 25031 2006-01-20T19:09:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Awustralya]] 7670 25045 2006-01-20T19:30:12Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Dengbe_Salihe_Qubini.jpg|thumb|Salihê Qubînê]] '''Salihê Qûbînê''' yek ji [[dengbêj|dengbêjên]] me yê bi nav û deng e ku bi taybetî li Herêma [[Xerzan]], bi giştî jî li seranserê welêt tê naskirin. Qûbînî di sala 1949’an de li Gundê Eyndarê (Agaçlîpînar) ya bi ser [[Misirc|Misirca]] (Kurtalan) Sêrtê ve ye, hatiye dinyayê. Ji ber feqîrî û belengaziyê, hêj di zarokatiya xwe de malbata wî li gelek gundan geriyaye. Berê mala wî li gundê ‘Girikê Boto’ ya bi ser [[Farqîn|Farqîna]] (Silîvan) Diyarbekirê ve ye bû, niha ew li [[Batmanê]] bi cih û war e. Qûbînî ji bilî karê dengbêjiyê, ji bo dabara malbata xwe bike, di çêkirina avahî û [[mizgeftên]] gundan de karê sewaxê û lêkirina dîwaran dike. Di gotûbêjeke ku me pê re kiribû de, bersiva pirsa me ya bi rengê: “We çawa, çi çax û bi çi awayî dest bi karê dengbêjiyê kiriye? Ev çend sal in ku hûn stranan dibêjin? Di malbata we de ji xeynî we kesên ku distrên hene gelo?” wisa bersivandibû:“Hêj di 12-13 saliya xwe de, li poxan û bênderên gund min kilam û stran digotin. Min dênh û bala xwe dida darekî, xaniyekî, mirovekî an jî heywanekî, min digot û li hev dianî. Di malbata me de birayê min ê mezin ku ‘Qasimê Dengbêj’ jê re digotin, berê stran digotin û îro kêm be jî dibêje. Babê min ‘Sofî Hemê’ jî dengbêjekî baş bû. Lê dema ez dibim 9-10 salî, êdî ji ber bêtaqetiyê, dest ji kilam û stranan dikişîne. Ev 40 sal e ku ez dibêjim. Hinek kilam û awaz min ji birayê xwe Qasim û hinek ji wan jî min ji bavê xwe Hemê girtine. Gelek kilamên ku min bi xwe çêkirine jî hene....” Gelo dengbêjên ku herî zêde tesîr li Salihê Qûbînê kirine kî ne? Li gorî gotina wî Teyîboyê Siertî ku niha li Gundê Marîbê ya Misircê rûdine, Şakirê Bedih ango Şakirê Mezin û Rehmetiyê Hiseynê Orginosî yê Mûşî tesîreke mezin lê kirine. Lê dengbêjek jî heye ku gelek dixwaze li civat û dîwana wî bibe mêvan û pê re dîwaneke ‘Xerzanî’ pêk bîne. Ew dengbêj jî ‘Bermahiyê Komkûjiya Filehan’, ‘Qûlîngê Deşta Xerzan’, ‘Lejyonerê Artêşa Fransa’, ‘Hevalbendê Seîd Axayê Cîzîrî’ û ‘Xweşawazê Radyoya Erîvanê’ [[Karapetê Xaço]] ye. Li gorî gotina wî 5-6 meh berê bi riya telefonê, bi Karapêt re ketine têkiliyê û ji hev re çend bend kilam gotine. Heta niha bi sedan kasetên Salihê Qûbînê bi awayên amatorî hatine qeydkirin û tomarkirin. Lê bi awayeke profesyonelî ev 6-7 sal in ku 6 kasetên wî derketine pêşberî kilamhezan. Bi kurtasî mirov bibêje; ev ciwanmêrê hanê Deng û Awaza Deşta Xerzan bixwe ye. Dema kilamên [[Metran Îsa]], [[Derwêşê Evdî]], Genc Xelîl û Edûlê, [[Lawiko Dîno]], Hay lo li min (Xêlyeya Farqînî), Koçero Lawikê Silîvanî, Şerê Hethetkê, Kilama Behcetê Dawûd bê gotin Salihê Qûbînê tê bîra mirov. Her wiha Emê Gozê ku wekî “Rêbirê Posteya Dewletê” tê nasîn, kilameke ku ji hêla Seydayê Cegerxwîn ve jî gelekî hatiye ecibandin, awazeke şêrîn e ji devê Salihê Qûbînê... * Ji nivîsar-gotûbêja Salihê Kevirbirî [[Kategorî:Dengbêj]] 7671 25037 2006-01-20T19:18:36Z Kevirbirî 351 7672 37539 2006-08-05T05:26:56Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Lîsteya lîstikan]] 7673 39213 2006-08-13T16:35:03Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Lîstika '''qîntê''' lîstikeke gerîlî ji lîstikên herêma [[Efrîn|Efrînê]] ye, û pir bi coşî berê ji alî gundiyan ve dihate temaşe kirin. Ji ber ku qînte hêz û şiyanê dixwaze, ew bi zayendê nêr ve girêdayî ye, ango keç vê lîstikê nakin. Hejmara lîskevanan di qîntê de ji du heya çar kesan e, yek li dijî yekî, yan jî dudu li dijî duduyan dileyizin. Amûrên lîstika qîntê ji çû û qîntê ve pêk tên, çû dora 50 santîman dirêj e û dawiya wî ji jêr ve quloç e, amûra din jî qînte ye, qînte ji çû kintir û ziravtir e, û bi rahatî ji darekî zirav û ter tê çêkirin, nemaze darî zeytonê, herdu aliyên qîntê tûjkirî ne bo ew bi asanî hilpeke heyama lîskevan bi çû li aliyekî wê dixe, belê hertim sê, çar qînte ji bo lîstikê tên amede kirin, çimkî di dewsa lîstikê de pir caran qînte tên şikestin, û bo lîstik neraweste gerek şûngira wê hebe, hêjayî gotinê ye ku ji mafê her lîskevanekî ye qînteyeke taybet di lîska xwe de bikar bîne. Ji bilî çû û qîntê ve, kêl jî amûreke girîng di lîstika qîntê de ye, kêl navenda lîstikê ye, ji wê lîstik dest pê dike, û ew nîşana ku mokevan qîntê davêjê ye, bi kêlê ser-bin mokevan jî diyar dike. Ji fêr û daba lîstika qîntê ye ku ew li meydanên gundan tê lîstin, çimkî wek em dizanin li her gundekî kurdan meydaneke vala heye. Ligel ew ne tiştekî fermî ye, lê bi baweriya min yasaya ku dibêje, heke qînte bikeve hewşa malên derdorî meyadnê, mok dibe ya lîskevan, ji têgîna ku bêhna malên derdorî meydanê teng nebe tê, lewma û bi teşeyekî xoza kêlîka qînte dikeve hewşên derdorî meydanê, lîskevan mirina xwe ango moka xwe dipejirîne. ==Qînte çawa tê lîstin== Berî lîstik dest pê bike, lîskevan ser-bin dikin, bo zanibin dê bibe moka kîjanî, ser-bin jî wisa ye: yek ji lîskevanan şelpekî(derbekê) lar li qîntê dixe bo ew pir ji kêlê bi dûr nekeve, û pêre ji rikberê xwe re dibêje ” ser lê bin”, heke rikber bêje ser, lîskevanê qînte avêjtibû dê here ji cem qîntê ta kêlê çû teqle bike û ji teqleyekê re bêje ser û ji a din re bin, teqleya dawî, ango cara ku çû dighêje kêlê dê mokevan û lîskevan diyar bike, rikber gotibû ser, û eger teqleya dawî ser be, ewê ku çû teqle dike, dê biçe ber moka xwe, lê eger berevajî be, ango bin be dê bibe moka rikber. Piştî ku lîskevan diyar dibe, ew diçe ber kêlê û çû û qîntê dixe nav destên xwe, belê li vir ji mafê mokevan e, ku here li ber qîntê bisekine, çimkî dibe ew qîntê li banî bigre û ji destpêkê de moka xwe derxe. Berî lîskevan qîntê bavêje ew du sê caran çûyê xwe li kêlê dixe, û ev jî pêdivî ye, pêre ew qîntê davêje banî û şelpekî bi çû li bin dixe. Wek me gotiye, eger qînte ji alî mokevan ve di şelpê yekem de li banî bê girtin, tavilê dibe moka lîskevan; lê heke qînte bikeve bêyî ku bê girtin, mokevan dê gavekê pêşve bê û qîntê bavêje kêlê, carik din eger li kêlê ket, moka xwe mir, lê eger li kêlê neket, lîskevan dê biçe û sê şelpan li erdê li qîntê xwe û dûr bajêve, belê her şelpek qîntê ji kêlê dûrtir dike, ew mewda (mesafet) jî wek xalan di berjewndiya lîskevan de tên hejmartin, ango dibe di sê şelpên yekem de qînte 300 xalik biçe, û di a duyem de 600 biçe ta xalik digihêjin hejmakere li ser lihevkirî, û ji gihîştina wê hejmarê re dibêjin (xweşkirin an jî xweş bû), wek nimûne dibe hejmara xweşkirinê 2000 bin, belê hejmar her sê şelpan tên komkirin, yanê piştî sê şelpên yekemîn, dê mewda ku qîte gihîştiye bijmêrin, û pêre mokevan qîntê davêje kêlê, heke li kêlê ket mok mir, û heke lê neket, sê şelpên din ji alî lîskevan ve hene, û herweha ta xweş dibe yan jî qînte li kêlê dikeve, hêjeyî gotinê ye, ku heyama lîskevan xwe ji şelpên erdê re amede dike û bi çewtî qîntê berî şelp lêxe bihejîne, dîsa dibe moka wî. [[kategorî:lîstik]] 7674 37619 2006-08-05T05:34:46Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Êlih]] 7675 25048 2006-01-20T19:31:05Z Erdal Ronahi 2 Karapêtê Xaço çû cihê Karapetê Xaço #REDIRECT [[Karapetê Xaço]] 7676 25052 2006-01-20T19:36:41Z Erdal Ronahi 2 '''Veşartok''' an '''çavgirtonek''', lîstikeke şahî ya zarokan e, di vê lîstikê de hejmara lîskevanan ne bi [[sînor]] e, lê hertim ji 4 heya 10 lîskevanan tevle vê lîstikê dibin. Bingeha lîstikê wisa ye, ew kesê ku moka wî ye, dê serê xwe tev çavên girtî bi ser hêlanê de xar bike û heya hejmareke li ser lihevkirî bijmêre, di vê navberê de lîskevanên mayî xwe vedişêrin. Piştî jimartinê mokevan dê bi dengekî berz bang li ew kesên xwe veşartine bike û bêje VEKE û dest bi lêgerînê bike, belê heya ku moka mokevan rabe, gerek ew yekî ji ên veşartî bi destên xwe bigre, lê dema mokevan bala xwe dide ser yekî taybet, ên mayî derfetê digrin, û dibezin hêlanê û dibêjin HÊLAN, heya ê ku mokevan jî bala xwe daye ser karê bighîne hêlanê û mokê carik din di stûyê mokevan de bihêle, çimkî dema mokevan dibeze lîskevan bigre, dibe lîskevan ji wî lezgîntir be û xwe nexe destên wî, û bighîne hêlanê û bêje HÊLAN. Heke wisa be, dê mokevan sînaroya derbasbûyî dubare bike, lê heke ew kesekî bi destên xwe bigre, lîskevanê girtî dê bibe mokevan û herweha, lîstik berdewan dike. Hêjayî gotinê ye, ku ev lîstik pir di dana şevê de tê lîstin. Berî ku lîstik dest pê bike, lîskevan di nav hev de peymanê dîdinin, ka dê bi moka kîjanî be, û cihên xweveşartinê li ku bin, derbarî warên veşartinê, ew bi şêweyekî giştî tên nîşan kirin, lê ka dê bibe moka kê, bi şingêra diyar dibe, şingêra jî wisa ye, yek ji zarokan, kevirekî biçûk dixe nav mistên xwe û li paş xwe di yekî ji destên xwe de vedişêre, pêre destên xwe dide pêş û ji ê ku li pêş xwe dipirse di kîjan destî de ye, heke tê derxe, ew ê ji mokê azad bibe û heke berevajî be, ew ê kêvir bibe û ji zarokekî din bipirse, lê zarokê ku cara yekemîn şingêra kirî dê bi fermî ji mokê xilas be û wek lîskevan tevle lîstikê bibe. [[kategorî:lîstik]] 7677 25050 2006-01-20T19:35:45Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Veşartok]] 7678 25051 2006-01-20T19:36:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Veşartok]] 7679 25054 2006-01-20T19:39:19Z Erdal Ronahi 2 '''Pîpê''', eynî lîstika [[çavşirtonek]] e, lê li şûn ku mokevan lîskevanekî bi destên xwe bigre têrî dike ew bêje PÎP+NAVÊ LÎSKEVAN û destê xwe bi hêlanê bike, belê herweha lîskevanê binavkirî dê bibe mokevan, û lîstik berdewam dike. [[Kategorî:Lîstik]] 7680 25055 2006-01-20T19:40:11Z Erdal Ronahi 2 Lîstika '''şîşê''' lîstikeke zayendê nêr e. Hejamara lîskevanan di vê lîstikê de 5 kes in, û naverokên wê, kêl û tope ne. Kêl ji pênc keviran an jî libatan tê çêkirin, her pênc libat li ser hev tên danîn û navenda lîstikê jî ev kêla ye. Amûra din jî tope ye, tope ji bo avêjtina kêlê û rûxandina libatan tê bikar anîn. Berî lîskevan dêst bi [[Lîstik|lîstika]] xwe bikin, hev şingêra dikin bo zanibin dê bibe moka kîjanî. Piştî mokevan tê nîşankirin, ew diçe li ber kêlê radiweste, her çar lîskevanên mayî jî, dora pênc mitran ji kêlê bi dûr dikevin û yek ji wan topê dixe destên xwe û davêje kêlê, heke top kêlê birûxîne, mokevan bi lezgînî dibeze topê û wê davêje lîskevanên ku dema kêl dikeve, direvin û belav dibin. kêlîka top li kêlê nekeve, lîskevanekî din dê topê bavêje kêlê, û herweha heya kêl dikeve, çimkî ji mercên domandina lîstikê, rûxandina kêlê ye. Kêlîka kêl dikeve, me got mokevan topê radike û davêje lîskevanan, heke mokevan bi bext û jîr be, ew ê topê li lîskevanekî xe, heke wisa bibe, mok tavilî ji stûyê mokevan derdikeve û dibe moka ewê ku top lêketiye, lê eger topa mokevan vala diçe, ango li tu kesî nekeve, ew ê bi lezgînî here topa xwe bîne. Di vê navberê de lîskevan derfetê distînin û diçin kêlê didin ser hev, heke kêl berî hatina mokevan bê avakrin, lîskevan dê bang bikin û bêjin DAWÎ. Dibe hûn bipirsin çima mokevan ji dûr ve topê navêje lîskevanan?, na, ew nabe, ji hîm û bingehên lîstikê ne ku mokevan topa xwe ji ber kêlê de bavêje lîskevanan. Kêlîka kêl tê venandin û DAWÎ tê bangkirin, bez û rev hêviş dibe û carik din lîskevan li ber kêlê dicivin û lîstika xwe dubare dikin, herweha heya lîstik diqede. [[Kategorî:Lîstik]] 7681 25059 2006-01-20T19:43:24Z Erdal Ronahi 2 Kortika hêlînan çû cihê Kortika hêkan Lîstika '''korta hêkan''' [[lîstik|lîstikeke]] zarokan e, nemaze, ên temen biçûk, ango kêmtirî dozdeh salan. Hejmara lîskevanan di vê lîstikê de ji çar heya heft kesan e. Amûrên lîstikê ji tope û kortên di erdê de hatine kolandin pêk tên, kort li gorî hejmara lîskevanan tên kolandin, yanê her lîskevanekî kortika xwe ya taybet heye. Li rex kortikan jî komek kevirên biçûk tê dayîn, ev kevir wek xalikan tên bikar anîn bo xuya bikin ka lîskevan gihîştiye kîjan radeyê. Lîstik bi vî şêweyî tê lîstin. Mokevan (ew kesê ku mok di stûyê wî de ye), li ber kortikan radiweste û lîskevanên mayî jî dora pênc mitran ji kortikan bi dûr dikevin, yek ji lîskevanan, helbet, bi dobe û bi teşeyekî rêzkirî topê tol nav kortikan dike, heke top bikeve kortika mokevan, ew ê topê rake û bavêje lîskevanên dema top dikeve kortika wî direvin, eger top li lîskevanekî keve dê kevirekî biçûk ji komikê rakin û têxin kortika wî; lê heke li tu kesî nekeve dê kevirekî bixin kortika mokevan. Hêjayî gotinê ye, ku keke top têkeve kortika lîskevanekî ji kortikan dûr sekiniye, ew eynî karê mokevan dike, yanê dibeze topê û davêje lîskevanên din, heya mokevanê yekem jî bi lîskevanan re baz dide. Kengî lîstik bi dawî dibe, bi demê ve ne girêdayî ye; lê hejmara keviran di kortikên lîskevanan de dawiya lîstikê nîşan dike. Ji fêr û daba lîstikê ye, ku dema dozdeh kevir di kortika lîskevanekî de kom dibin, lîstik kuta dibe. Ji erkê lîskevanê ku daye der e, ku xwarin an jî vexwarinekê ji lîskevanên din re bikire, dendik, kazûz, dondirme…hwd. [[Kategorî:Lîstik]] 7682 25060 2006-01-20T19:43:24Z Erdal Ronahi 2 Kortika hêlînan çû cihê Kortika hêkan #REDIRECT [[Kortika hêkan]] 7683 42869 2006-08-24T12:11:32Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Hkmglogo.PNG|thumb|Logoya Hawar Kurdistan Media Group]] [[Image:Hawardengubas_logo.png|thumb|Logoya HAWARDENGÛBAS]] '''Hawar Kurdistan Media Group''' grubekî [[medyaya Kurdî]] ye. Hawar Kurdistan Media Group 25 Kewçêra 2005'an de hatîye damezirandin Xwedî û Damezrênerê HKMG [[Serhad B. Rênas]] e. HKMG bi giranî grubekê medyaya înteraktîf e.Ger şertûmerc dirûst be medyaya dîtbarî, çapkirî û xizmetên produsîyon(bo mûzîk û sînemaya kurdî) di nav projeyên HKMG de ne. HKMG bi giştî pêngaveke taybet,bê layen yekem grûba medyaya înteraktîf(online) ya Kurdî ye. Bi pêkhatina demên pêş ya vê projeyê de HKMG xwe li Kurdistana Azad jî wê birexistin bike. HKMG Serxwebûna Kurdistan,piştî serxwebûnê jî di Cîhanê de bo Kurdistan rola herî mezin û asta herî bilind ji xwe re bingeh digre. == Armanc == Armanca bingehîn a HKMG pêşxistina medya,ziman,çand,folklor,wêje,hişmendîya dîrokê,înternet û zanista kurdî,bernamesazîya kurdî,hêza sîyasîya Kurdistan,modernîze kirin û pêşxistina Kurdistan de alîkarî dayîn û bi vê avahî parastin,pêşxistin û berdewamîya Şaristanîya Kurdistan e. == Zanyariyên giştî == Niha girêdayî HKMG portala nûçe [[HAWARDENGÛBAS]] malpera lînkên Kurdî(Kurdistan Malper) portala Medyaya Kurdî (Medyaya Kurdî), malpera xebatên Serhad B.RÊNAS,malpera dîroka Kurdistan (Mejû Dewletên Kurdî), Malpera wêjeya Kurdî, (Wêje û Pirtûk), malpera Sînemaya Kurdî (Sînema Kurd), malpera mûzîka Kurdı (MûzîkKurd),malpera Dewleta Federe ya Kurdistan,malperek derbarê Kerkûkê de, malpera zanist û teknolojîjîyê,malpera zankoyên Kurdistanê û di mijar û babetên cûrbecûr de ji zêdetirê 50 malper(Hûn dikarin di stûna rast de hemû malperan bibînin) girêdayî HKMG weşan dike. Ji %95 ê malperan bi zimanê Kurdî weşan dikin. HKMG Zimanê Kurdî wekî zimanê “tenê” ya Medyaya Kurdî dibîne.Hemû zimanên din divê bo dîplomasîyê were bikaranîn. == Dahatû == Di projeyên dema navîn vekirina Televizyon(Hawar TV) û radyo(Radyo MuzîKurd) ser webê di projeyên dema dirêj de jî vekirina Televizyon(Hawar TV) û radyo(Radyo MuzîKurd) bi şêweya satalaytî, rojname(Rojnameya HawarKurdistan),kovara wêjeyî(Kurdolog),kovara aktualîteyê (24 Saet) hene.Şîrketên musîk û filmê(KurdFilm û HawarKurd Music) jî di nav projeyê de ne. ==Kadroya bingehîn a Hawar Kurdistan Media Group== *Serokê Desteya Rêvebirîyê(Xwedî û Damezrêner): [[Serhad B.RÊNAS]] *Alîkarê Desteya Rêvebirinê: [[Şevîn ARÎ]] *Endamên Rêvebirinê:Rebiwar KURDO,Etem FERQÎN,Hesen DILGEŞ,Salim OZ,Îlhan SEMSÛRÎ,Hêlîn BARZAN *Edîtorî-Malpersazî: [[Rebiwar KURDO]], [[Etem FERQÎN]], Serhad B.RÊNAS *Beşên Zimanên Bîyanî:Hesen DILGEŞ *Stretejî-Cêbecekirin:Serhad B.RÊNAS,Salim OZ *Derhênerê Dîtbarî:Şevîn ARÎ,Îlhan SEMSÛRÎ,.Ang *Proje-Lêkolîn-Nûçe-Kontrol-Nivîs:Serhad B.RÊNAS,Hêlîn BARZAN,Pasewan,Azad *Têkîlî:Rebiwar KURDO ==Girêdanên Sereke ya Hawar Kurdistan Media Group== '''Malpera Dezgehîya HKMG''' http://www.hkmg.net '''HAWARDENGÛBAS''' http://www.hawardengubas.com Hûn dikarin di malpera dezgehîya HKMG http://www.hkmg.net de navnîşanên '''[[hemû malper û weşanên HKMG]]''' bibînin ==Çavkanî== * http://www.hkmg.net [[Kategorî:Şirket]] 7684 25070 2006-01-20T21:08:40Z 84.143.71.221 #redirect[[Hawar Kurdistan Media Group]] 7686 32109 2006-06-05T16:28:30Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 62.245.207.10 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Zaza Map.gif|thumb]] '''Zaza''' ew kes in yên ku bi [[zarava]]ya yan [[ziman]]ê [[Zazakî]] dipeyivin û bi taybetî li [[Bakurê Kurdistanê]] û [[Tirkiye]]yê dijîn. ==Deverên zazayan== Zaza bi taybetî li van [[bajarr]]ên [[Bakurê Kurdistanê]] peyda dibin: *[[Dêrsim]] *[[Çewlik]] *[[Amed]] *[[Siwêreg]] ==Kurd yan na?== [[Zarava]]yê yan [[ziman]]ê zazayan anku [[Zazakî]] nêzî [[kurmancî]], [[soranî]] û bi taybetî [[goranî]] yan [[hewramî]] ye. Lê di têgihiştina zaravayên hev de dijwariyek berçav heye. Dîsan jî hemû [[kurmanc]], [[soran]] û [[goran]] zazayan [[kurd]] dihesibînin. Pirraniya zazayan bi xwe jî di vê baweriyê de ne. Li dinyaji betir bi kurd tên naskirin [http://0-www.search.eb.com.library.uor.edu/eb/article-9046467?query=Kurdish%20language&ct=eb]. Bo nimûne, hemû [[nivîskar]] û [[siyasetvan]]ên berçav yên zaza xwe kurd dibînin. Pirraniya wan ji bilî bi zazakî, herwiha bi [[kurmancî]] dinivîsîn. Bo nimûne: [[Malmisanij]], [[Roşan Lezgîn]] û [[Mehmûd Lewendî]]. Tenatent bi genetik ji zaza kurdin mîna hemî kurdeke din. [http://www.blackwell-synergy.com/doi/abs/10.1046/j.1529-8817.2005.00174.x] Tenê hin zazayên li [[Ewropa]]yê xwe [[milet]]ek ji kurdan cuda dibînin. Ew herwiha doza [[Zazastan]]ekê dikin. Lê ti xebata wan ya [[siyaset|siyasî]] yan [[çande|çandeyî]] ne diyar e. ==Etîmolojiya peyva "zaza"== {{çavlêgerandin}} Za+za=yek cisin;yek asil;yek milet;yek netew;yek Éshir;yek bab yani keseki yek di u yek bab ra hatiye dine nave hemu meruvê hevu dine. Bi zimane Zazaki tê navkerine. Misal vek: Da+za Bra+za war+za Xal+za Ém+za 7688 65303 2007-01-18T20:32:05Z Cyrus the virus 619 '''Ecem''' ji Cemşîd re dê û dê wateya xelkên [[Îran|Îranê]] re tê gotin jî ew di erebî de hîmî ji bo ew kesî ne [[ereb]] re dihat gotin. Li nav gellek netewan ew wuşe dê bikarhînan. Mîna kurdan, ereban û hînek ji welatên bakûrê [[Efrîqa]]. Li nav Kurdan "Ecem" wekî navê kur û keçan jî tê bikaranîn. {{kurt}} [[Kategorî:gel]] [[ar:عجم]] [[de:ʿAdscham]] [[en:Ajam]] [[fa:عجم]] [[fr:Ajam]] [[ja:アジャム]] [[simple:Ajam]] 7690 25137 2006-01-21T12:52:52Z Diyako 273 {| class="plainlinks" border="0" align="center" style="margin: 0 auto; float:center;" | style="background:#ccccff;" | [[Wêne:Stop hand.svg|40px]] '''Rastiya nawerokê wê gotar Nehatiye Selmandin. Ji kerema xwe ji wê gotarê re çavkaniyên pêwîst yên bawerpêkirî binivîse an şîroveke binivîsê [[:{{NAMESPACE}} talk:{{PAGENAME}}|rûpela nîqaşa wê gotarê]].'''&nbsp; |} 7691 25183 2006-01-21T14:35:10Z RewşenBaran 74 Dîmenek ji Fîlma Klamek Ji Bo Beko Dîmenek ji Fîlma Klamek Ji Bo Beko 7692 25192 2006-01-21T14:52:18Z RewşenBaran 74 [[Image:Kilamek_ji_bo_beko.gif|right|framed|Dîmenek ji "Klamek ji bo Beko" (Nîzamettîn Arîç)]] '''Klamek ji bo Beko''' yekemîn fîlmê kurdî ye. Mijara filmê li ser rêwîtiya dirêj ya lehengê fîlmê, '''Beko'''' ye. Beko li birayê xwe yê ku ji girtîgehê reviya ye digere. Destpêka fîlmê li Kurdistanê derbas dibe û di dawiyê de bi hatina Elmanya ya Beko bi dawî dibe. Fîlm bi zaraveya kurmancî hatiye kişandin û beşdarî gelek festîwalên navnetewî bû ye. Herwiha '''Klamek ji bo Beko''' gelek caran di Tv yên kurdan û Ewropiyan de jî hate pêşkêşkirin. == Nasname == '''Derhêner:''' [[Nîzamettîn Arîç]] '''Derhênêrê Dîmenê:''' [[Thomas Mauch]] '''Senaryo:''' [[Nîzamettîn Arîç]] û [[Christine Kernich]] '''Lîstikvan:''' [[Nîzamettîn Arîç]] (Beko), [[Bezara Arsen]] (Zînê), [[Lusîka Hesen]] (Zeyno), [[Cemalê Jora]] (Cemal) '''Welat:''' [[Ermenistan]] û [[Elmanya]] '''Dirêjahî:''' 110 dk. '''Muzîk:''' [[Nîzamettîn Arîç]] '''Sal:''' [[1992]] '''Cûre:''' 33 mm/Rengîn [[category:fîlm]] 7693 27258 2006-02-16T00:29:55Z KureCewlik81 295 '''Nizamettin Ariç''' [[hunermend|hunermedekî]] kurd e. Bi [[muzîk]] û [[fîlm|fîlmên]] xwe tê nas kirin. Ew bi navê [[Feqiyê Teyran]] hatiye naskirin, lê belê navê wî yê rastîn Nizamettin Ariç e. Ariç li herêmeke ku [[dengbêj|dengbêjî]] lê xurt bû hate dinyayê, li [[Serhed|Serhedan]]. Ew li ber dengê [[Şakiro]], [[Gerabêtê Xaço]], [[Meyrem Xan]] û [[Zadîne Şakir]] mezin bû. Di sala [[1956]] ji ber sedemin aborî malbata Ariç ji Agirî bar dike Enqerê. Di sala [[1976]] de jî ew bi awayekî çalek di radyoya [[TRT]] ya Enqereyê de programên hunerî amade dike. Ji ber ku ew di sala 1979 de li Agirî konsrekê bi [[zimanê Kurdî]] pêşkêş dike, ji TRT tê avêtin. Piştre di navbera salên [[1979]]-[[1980]] de cara yekemîn bi navê Feqiyê Teyran albomên bi navê Bêrîvan, Dîlan û Diyarbekir derdixe. Nizamettin Ariç, xwediyê awayeke taybet e, ew hunermendekî dengxweş, deng bilind û gotin şêrîn e. Bi giranî wî stranên folklorîk gotine, lê belê gelek helbestên [[Cegerxwîn]] jî bi dengê xwe pêşkêş kirine. Yek ji albomên wî yên navdar Zînê ye. Zînê neynika trajedî û dramaya gelê Kurd e, [[Şahînê Bekirê Soreklî]] nivîsandiye. Li kêleka stranan Ariç fîlmeke serkeftî jî pêşkêş kiriye, ew jî [[Klamek ji bo Beko]] ye. 25 salên jiyana xwe pêkêşî [[stran]] û [[huner|hunera]] [[kurdî]] kirin. Bi [[deng]], [[awaz]] û sazbendiya xwe wî bi her awayî bizav kiriye ku vê çandê biparêze û ji bo nifşên pêşerojê bi awayekî modern pêkêş bike. Yek ji afirandinên wî jî ew bû ku stranên gelêrî bi şêweyekî nû eda bike. Ne tenê serkeftina di awayê strandinê de, her wiha wî di warê rejîsoriya fîlman û lîstikvaniyê de nîşan da. ==Berhem== *[[Bir günün hikayesi-Çîroka rojekî]] - fîlm(tirkî) *[[Klamek ji bo Beko]] - fîlm *Kurdish Ballads 1 û 2 *Cûdî *Wêneyên xewnê (Helepçe) *Çiyayên me *Dayê *Zînê *Bêrîvan *Dîlan *Diyarbekir [[category:hunermend|Ariç, Nizamettin]] [[de:Nizamettin Ariç]] 7694 25221 2006-01-21T15:51:26Z RewşenBaran 74 Kara Sabah çû cihê Sabah Kara: Rêza nav û paşnavê ne rast bûn... #REDIRECT [[Sabah Kara]] 7695 25249 2006-01-21T16:39:47Z RewşenBaran 74 '''Deştebal''' hêremeke li bajarê [[Urmiyê]], li [[Rojhilata Kurdistanê]] ye. [[Kategorî:Herêm]] {{Kurt}} 7696 35409 2006-07-15T19:44:34Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Radyo Nawa]] #REDIRECT [[Radyo Nawa]] 7697 25239 2006-01-21T16:18:33Z RewşenBaran 74 7698 46857 2006-09-10T09:44:42Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Newa_logo.gif|right|framed|Logoya Radyo Newa]] '''Radyo Newa''', radyoyeke kurdî ye. '''Radyo Newa''', radyoyeke nûçeyan e, ku bi [[kurdî]] û [[erebî]], li ser du kenalên radyoya satelaytî, rojane 24 saetan weşanê dike; ku ji saet 6'ê sibê heta 12'ê şevê, serê nîv saetê carekê nûçe û guherînên [[Iraq]] û [[Herêma Kurdistanê]] bi taybetî û yên cîhanê bi giştî belav dike. '''Radyo Newa''', ku li [[Iraq]]ê ezmûna yekem a bi vî rengî ye, 1'ê rêbendana 2005'an de dest bi weşanê kir. Newa, li Iraqê destpêka projeyeke mezin a dezgeheke medyayê ya serbixwe ye, ku di di pêş de projeyeke mezintir, wekî kenaleke televîzyoneke fezayî û ya rojnameyekê daye ber xwe. == Bernameyên Radyo Newa == *'''Bêsansûr''' Bernameyeke rojane ye û bi awayekî giştî li ser pirseke diyarkirî girîngiyê dide nêrîn û ramanên welatiyan ku di bernameyê de tê azirandin. *'''Şirove''' Ev bername heftê carekê tê pêşkêşkirin û zêdetir li ser şirovekirina daxuyaniyên komelayetî, siyasî û rewşenbîrî ye. *'''Germegerm''' Ev bername pêdeçûn û şirovekirina wan bûyerên germ û giring ên siyasî û komelayetî ye, ku li Kurdistan û Iraq û herêmê têne rojevê == Girêdanên Derve == *[http://www.radionawa.com Malpera Radyo Newa] [[category:radyoya kurdî]] 7699 25245 2006-01-21T16:29:27Z RewşenBaran 74 [[category:Medya]] 7700 25252 2006-01-21T16:59:12Z RewşenBaran 74 7701 29575 2006-03-15T19:34:19Z 85.102.45.162 [[Image:MehmetDicle.jpg|right|framed|Mehmet Dicle]] '''Mehmed Dicle''' nivîskarekî kurd e. == Kurtejiyana Wî == Mehmet Dicle di sala [[1977]]'an de li [[Hezro]]ya [[Amed]]ê hatye dinê. Di sala [[2003]] de li [[Zanîngeha Stenbol]]ê beşa Erdnîgariyê kuta kiriye. Dicle heta niha di kovarên [[Jiyana Rewşen]] û [[Rewşen-name]]yê de kar kiriye, di [[Dibistana Taybet a Zimanê Kurdî]] de mamostetî kiriye û nivîsên wî di gelek kovar û derên din de hatine weşandin. == Berhemên Wî == *[[Asûs]]-Kurteçîrok ([[Weşanên Tevn]]-[[2005]]) [[Category:Nivîskar|Dicle, Mehmet]] 7706 31025 2006-05-05T01:20:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Seîd Nûrsî]] 7708 25343 2006-01-21T23:33:28Z Erdal Ronahi 2 Gotarên ku bi alfabeya latînî hatin nivîsandin, bi taybetî gotarên ku soranî û latînî ne. [[Kategorî:wîkîpediya]] 7709 25347 2006-01-22T00:38:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mûsil]] 7710 25348 2006-01-22T00:39:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Înstîtûta Kurdî li Berlîn]] 7711 46954 2006-09-10T12:28:58Z 80.135.80.3 [[Wênesaz|Wênesazê]] '''Fehmî Balayî''' sala 1963 li Başurê Kurdistanê li Berwarî bala ser bi parêzgeha Duhokê ve hatiye dinê. Sala 1986 xwendina li Înstîtuta Hunerî li [[Mosil]] bi dawî aniye, beşa şêwekarî dîplom wergirtiye. Sala 1992-1995 mamosteyê Înstîtuta Hunerî bûye li Duhokê. Sala 1993-1995 weke serokê [[Yekîtiya Hunermendên Kurdistana Başûr]] li Duhokê çendîn pêşangehên teybet û girop li Kurdistan ê û Îraqê vekirîne. Sala 1995 koçberî Elmanya bûye û li Bajarê Berlînê digel malbata xwe û hevala xwe ya helbestvan [[Hêvî Berwarî]] û du zaroyên bi navên Komat û Agirî bi hev re dijîn. Sala 1997 Navenda Çand û Hunera Kurdî li Berlîn dameziraye, niha weke serokê wê bi fermî li Berlînê kar dike. Endamê [[Înstîtuta Kurdî ji bo Zanist û Lêkolînê]] li Berlîn e. 8 pêşengehên hunerî yên taybet li Almanya û Ewrûpa vekirîne, endamê Komela Resamên Berlînê, endamê Bingeha Kulturî ya Rusya ya li Berlîn, endamê neqaba hunermendên Îraqî ye, gelek nivîsên hunerî, dîrokî li rojname û kovarên kurdî belav kirîne. Pirtûkek li jêr navê (Mezopotamya-bingehê hunera şêwekariya kurdî) ji 322 rûpela pêk tê, li jêr çapêye. Pirtûkek lêkolîna reng li ber amadebûnê ye. Katelokek tabloyên hunera wî li jêr navê (rengên welatekî winda) çapkiriye niha jî berdewam e li ser wêne kirin û nivîsînên hunerî. ==Girêdanên derve== *[http://www.kurdsun.de/index.htm Kurdsun.de] Malpera Fehmî Balayî * [http://www.instituyakurdi.com/kurdi/avasin/14/tabloyenFehmiBalayi.htm Çend tablo] [[Kategorî:Wênesaz|Balayî, Fehmî]] 7712 25351 2006-01-22T00:41:40Z Erdal Ronahi 2 Hîvî Berwarî çû cihê Hêvî Berwarî #REDIRECT [[Hêvî Berwarî]] 7714 28912 2006-03-03T17:58:10Z Diyako 273 Guherandina 84.230.197.44 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi # [[Hogir Berbir]] # [[Hogir (Cemîl Işik)]] {{cudakirin}} 7715 64829 2007-01-16T09:28:34Z Luqman 401 '''Cemîl Işik (Hogir)''' endamekî kevn yê [[PKK]] ye. Bi vehşetiya xwe tê nasin. 1990, di [[Kongra çaremîn ya PKK]] de, hat mehkûm kirin. Ji PKKyê dûr ket, bû kontra û di kuştina [[Mûsa Anter]]ê de rol leyîst. Piştre li Avrupayê hat kuştin. {{kurt}} [[Kategorî:îtîrafkar]] 7716 25357 2006-01-22T12:07:48Z Erdal Ronahi 2 Hogir (Cemîl Işik) çû cihê Cemîl Işik (Hogir) #REDIRECT [[Cemîl Işik (Hogir)]] 7718 25390 2006-01-22T19:26:13Z Diyako 273 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc;" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''fi-4''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" |Tämä käyttäjä [[:Category:User fi|puhuu suomea kuin äidinkieltään]] [[Category:User fi|{{PAGENAME}}]] [[Category:User fi-N|{{PAGENAME}}]] |} </div> 7721 25382 2006-01-22T19:07:11Z Sebjarod 318 import from commons <span style="display:table-cell; border-collapse:collapse; border: solid 1px #BBBBBB;">{{{1}}}</span> 7722 62768 2007-01-02T14:07:01Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[az:Kateqoriya:User fi-A]] [[Kategorî:User fi]] [[az:Kateqoriya:User fi-A]] [[bs:Kategorija:User fi-N]] [[cs:Kategorie:User fi-N]] [[da:Kategori:Brugere fi-N]] [[de:Kategorie:User fi-M]] [[en:Category:User fi-N]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Finés nativo]] [[et:Kategooria:User fi-N]] [[fi:Luokka:User fi-N]] [[fr:Catégorie:Utilisateur fi-M]] [[he:קטגוריה:User fi-N]] [[ht:Category:User fi-N]] [[hu:Kategória:User fi-N]] [[ja:Category:User fi-N]] [[ko:분류:사용자 fi-M]] [[lad:Category:User fi-N]] [[lt:Kategorija:User fi-N]] [[lv:Kategorija:User fi-N]] [[mi:Category:User fi-N]] [[nl:Categorie:Gebruiker fi-M]] [[no:Kategori:Bruker fi-N]] [[pl:Kategoria:User fi-N]] [[pt:Categoria:Usuário fi-M]] [[qu:Categoría:Ruwaq:fi-N]] [[ro:Categorie:User fi-N]] [[ru:Категория:User fi-N]] [[simple:Category:User fi-N]] [[sk:Kategória:User fi-N]] [[sv:Kategori:Användare fi-N]] [[uk:Категорія:User fi-N]] [[wa:Categoreye:Uzeus fi-N]] 7723 49938 2006-10-10T03:43:52Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[lad:Category:User fi]] [[kategorî:Bikarhêner]] [[als:Kategorie:User fi]] [[az:Kateqoriya:User fi]] [[bs:Kategorija:User fi]] [[cs:Kategorie:User fi]] [[cy:Categori:User fi]] [[da:Kategori:Brugere fi]] [[de:Kategorie:User fi]] [[en:Category:User fi]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto fi]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Finés]] [[et:Kategooria:User fi]] [[eu:Kategoria:Finlandiera (erabiltzaileak)]] [[fi:Luokka:User fi]] [[fr:Catégorie:Utilisateur fi]] [[ga:Catagóir:Úsáideoir fi]] [[he:קטגוריה:User fi]] [[ht:Category:User fi]] [[hu:Kategória:User fi]] [[id:Kategori:User fi]] [[is:Flokkur:Notandi fi]] [[it:Categoria:Utenti fi]] [[ja:Category:User fi]] [[ka:კატეგორია:მომხმარებელი fi]] [[ko:분류:사용자 fi]] [[la:Categoria:Usor fi]] [[lad:Category:User fi]] [[lt:Kategorija:User fi]] [[lv:Kategorija:User fi]] [[mi:Category:User fi]] [[nl:Categorie:Gebruiker fi]] [[no:Kategori:Bruker fi]] [[pl:Kategoria:User fi]] [[pt:Categoria:Usuário fi]] [[qu:Categoría:Ruwaq:fi]] [[ro:Categorie:User fi]] [[ru:Категория:User fi]] [[sco:Category:User fi]] [[simple:Category:User fi]] [[sk:Kategória:User fi]] [[sr:Категорија:Корисник fi]] [[sv:Kategori:Användare fi]] [[tr:Kategori:User fi]] [[uk:Категорія:User fi]] [[wa:Categoreye:Uzeus fi]] [[zh:Category:Fi 使用者]] 7724 25403 2006-01-22T20:29:42Z Diyako 273 Wergerand Reşahiya çêkirina hesabên nû 7725 66148 2007-01-23T16:28:47Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[es:Antiguo Oriente Próximo]] {{çavlêgerandin}} [[Wêne:Ancient Orient.png|thumb|250px|[[Rojhilata navîn]] a kevnar.]] ---- '''Ji kerema xwe alfabeta Kurdî bi kar bîne!''' ---- == Lİ ROJHİLATA NAVÎN ÇANDA KURDÎ == Li rojhilata navîn du çandên bingehî qewimîne. Ev herdû çand bıgeha tevî çanda Rojhilata Navînin. Bi kurtahî dîroka Rojhilata Navîn dîroka du çandan e. Çanda Misirî û Çanda Mezopotamya. Lê nav çanda rojhilata navin çanda [[Misir|Çanda Misirî]] serbixwe ye, ne wek [[Zagros|Çanda mezopotmaya a bingeha wêna çanda Zagrosî ye]]. Emê li vir qala çanda rojhilata Navîn herêma Zagros a binavê Mezopotamya tê naskîrîn bikin. Ev çand nevbera xwe da sê beşên. <b>Yek</b>; Bingeha wê [[Gûtî| Çanda Gûtî]] [[Sumer|Çanda Sumerî]] ye, ber bi bakûr dikişe, heya [[Anatoliya]]. <br> <b>Du</b>; [[Akad|Çanda Akadî]] ye, ber bi rojava dikişe, di warê [[Amorî|Amoriyan]] de reh digire. Gelek bin bandora Çanda Sumeriyan de maye. [[Asûrî]] jî di nav vê Çandê de xuya dikin.<br> <b>Sê</b>; [[Elam|Çanda Elam]] e, ber bi rojhilatê dikişe. Ew jî gelek bin bandûra Sumeriyan de maye. <br> Hîmê van her sê çanda jî Zagros e. [[Şanîdar|Şikefta Şanîdar]] e. Çanda merivê şanîdar ji Zagrosê belavî [[Rojhilata Navîn]] bûye. Bi gotineke din, Çanda Gûtiyan belavî Rojhilata Navîn bûye. Ew çand bi destê Pêxember Ademê duyemîn [[Nûh]] belav bûye. [[Gemiya Nûh]] li ser çiyayê [[Cûdî]] rûniştiye. Ew çiya di nav çiyayê Zagros de ye.Ew der warê merivê şikefta Şanîdar e, warê Gûtiyan e. Meriv dîrokê heya serê Nûh bibe, hinekî dibe Mîtolojîk. Raste, lê dîroka Rojhilata Navîn çiqas gevin bejî dîsa bi zindî îro nav gelên Rojhilata Navîn dijî. Dîrok û mîtolojî tê rex hev. Bi hevra dijî. Tevî cîhanê Tûfana Nûh digere.Gemiya Nûh digere. Lê neviyên Nûh ên Rojhilata Navîn bi oldarî Nûh baverin. Lê bi îlmî dûrî Nûh dikevin. Nûh çiqas oldarîbe heqas jî zanistiye. Dîroka Rojhilata Navîn bi Nûh destpê dike. ==1- GÛTÎ== [[Gûtî]], Guttî, anjî Qutî, anjî Gortî berî zayinê, di dema Sumeriyan de, li çiyayê Zagros jiyane. [[Dîrokzan]] di derheqa Gûtiyan de gelek tiştan nizanin. Lewre derheqa Gûtiyan de gelek [[lêkolin]] ne hatine çêkirin. Dîsa jî, kî li ser dîroka [[Mezopotamya]] kar bike, bi taybetî li ser dîroka Sumeriyan, rastî Gûtiyan tê. [[Mezopotamya|Dîroka Mezopotamya]] bê Gûtiyan nabe. Lê gelek jî tehrîfkirin heye. Dîrokzanên welatên dora [[Zagros|Zagrosê]] Gûtiyan dûrî Kurdan dixin. Dibêjin ji Kafkasya, Asya navîn an Ewrupa û cîhên din hatine. Hinek ji wana naxazin qala Gûtiyan bê kirin. Ya herî girîng bi dîroka Rojhilata navîn gelek tê lîstin. Levra çavê her neteweyê devrdpra Zagros li vire li vê çandêye li vê çandê xwedi derketinêye. Bi teybet çanda kurdî. Kû ber arkeolojiya Kurdî tuneye. Qala çanda Kurdî de zêde tişt rast nayin gotin. Her wiha hinek zanyar çanda Kurdî rind nasnakin ber wêyekê têkiliyên çanda Zagros a gevnar û çanda kurda a nûjen zêde nikarin çêkin. Destpêka Gûtiyan ne gelek zelale û gelek tişt nayên zanîn. Dîsa di destê me de hinek tîşt hene, wek xebata dîrokzanê Kurd [[Torî]] û xebatên [[Cemşîd Bender]]. Em ji nivîskar Torî dizanin, ku ew gelê Zagros di sala 2600 [[b.z|(b.z.)]] de li Zagrosê jiyane. Hinek zanyar dibêjin di sala 2700 (b.z). Ji ber ku lêkolînê arkeolojîk pir ne hatine çêkirin, ev bi zelalî nayê zanîn û her wiha ev dîrok tenê kêm maye. Lêkolinên arkeolojik pêwîst in, bi taybetî li ser Gûtiyan. Beriya vê dîrokê jî heye; dema em li dîroka Sumeriyan binêrin, emê bibînin, ku Gûtî hîn kevntir in. <i>Gelo em dikarin bibêjin, ku Gûtî <b>kalebavên Sumeriyan</b> in?</i> Dema mirov Çanda Sumeriyan baş têbigihîje, wê sê tiştên girîng bibîne. Dema meriv li van tiştan dinêre dikare bibêjê ku Gûtî kalebavê Sumeriyan in. Dijwariya baweriya vî li ber çavan e. Lê çawa ku li jêr hatiye nivîsandin, wê were dîtin, ku ev yek ne zaf ji rastiyan dûr e. Ev çand milê Zagros li aliyê rojhilat bi navê Mediya derdikeve holê, li bakûrê Zagros bi navê Ûrartuyan, li rojava Zagros bi navê Hurî, [[Mîtanî]], Sûbartu û Luvî, li başurê Zagros bi navê [[Lûlû]], [[Kasî]], Sumerî, li navça Zagros de bi navê [[Gûtî]] derdikeve holê. Çanda Med cidatiya wê heye ji hemî çandên Zagros. Levra çanda Med împaratoriye li sînorê Asya navîn bigre heya Anatolya navîn belav bûye. Ber vê yekê çanda Zagros a Gûtî li Erebistanê pêştîr tevî Rojhilata Navîn belav bûye. Ev derana bin bandora çanda Med de mane. Emê niha qala Çanda Zagros her wiha çanda Gûtî û Sumeriyan û têkilyên wê û devdora wêna bikin. == Gaûto == Me qala sê pêvîstan kiri bu. Her sê pêvistî evin. Yek; yezdanê Sumeriyan yê heri kevin û mezin GAÛTO ye. Duwemîn; bêja ZA ye. Ya sêvemîn; ZAGÛRAT in Sumeriyane. Yekemîn; Gaûto, wek navê Gûtî tê xwandin. Ew du bêjene. Ga- ûto, ga; mezin, ûto; Roj tê xwandin. Dema berîzayînê sala 2150 de Aqadî Warê Sumeriyan îstîla dikin. Gûtî diçin hewara Sumeriyan. Aqadiyan ji Warê sumeriyan dertixên. Wê demê Aqadî'ya bo Gûtiyan dibêjin BELA XWEDÊ. Piştî derketina Aqadiya li warê Sumeriyan, Sumerî navê qralê xwe dikin GÛDEA. Ev qral ne yezdane lê qralê Sumeriyan yê herî mezine. Nivîskarê Sumeriya Lûdîngîrra di kîtabeyên xwe de wiha difikire; gelo Gûtî xismên me bûn, dijî îstîla Aqadiya hatin e hewara me. Ez dibêjim ev raste Gûtî û Sumerî xismên hevbûn. Gûtî çûne hewariya Sumeriyan. Ev têkilî di navbera Sumeriyan û KASSÎYAN ji heye. Berîzayinê sala 1600 de dema kassiyan Babîl û warê Sumeriyan bin dest kirin Kassî bo bilind kirina çanda Sumeriyan kar dikin. Nahêlin çanda Sumeriyan winda be. Dijî çanda Aqadiya çanda Sumeriya bilindikin û diparêsin. Em ser bêja Gûtî û Gaûto ya Ga sekinî bûn. Ev bêje di zimanê Kurdî de jî hene. Ga; zimanê Kurdî de tê mana devarê nêr. Pêşiya bêja an paşiya bêja were nivîsandin tê mana mezin. Bêja GA, ya despika Gûtiyan,despêka yezdanê Sumeriyan û Gaûto cîh hildide mezintiriyê tîne ziman. Ev bêje Pir gevne dema Sumeriyanda maye. Dibe Sumeriyan ji Gûtiyan hilda ye. Di zimanê Ûrartûyan de jî heye. Ûrartûyan ji qralê xwere gotine Şargalû. Şar; qral, ga; mezin, lû; meriv. Ev her sê bêje li nav zimanê Kurdî, li nav zimanê Sumeriyan jî cîh hilda ye. Piştî van yeka, meriv dikare bêje GÛTÎ kalebavên Sumeriyan bu? Ber vê yekê Sumeriyan ji yezdanê xwe yê herî mezin re gotine GAÛTO. == Za == Ya duwemîn bêja ''ZA'' ye. [[ZA;]] bêjeke zimanê Gûtî ye. Îro jî di zimanê Kurdî de heye. Ev bêje zimanê [[Sûmerî|SUMERÎYAN]] de jî heye. Di gelek cîhanda hatiye karkirin. Mîna Zag, Zagûrat. [[Zi;]] zimanê Sumeriyan da tê watea ji dayîk buna wxe. [[ZA;]] Zimanê kurdî de tê mana ji dayîk bunê. Za-gros bi vê bêjê destpi dike. Zagros; cîhê zayînê. Cîhê zayîna Sumeriya. [[ZA;]] Za-r bûna ji dayîkê. Zabûna li erdê. Mîna meriv bêje ''zar'' dayîka xwe bû. Mîna merêv bêje av li erdê ''Za.'' [[Za]] bingehe; Za-rbûn( zarbûna li dayîkê), Za-nîn( zanîna her tiştî) , Zi-man ( axiftina meriv), Za-gon ( kanûn-gotinên zanan), Zû ( bi lez), [[Zêde]] ( her tiştî gelektir). Zabûna çanda merivatiyê li dema merivê Şanîdar,li Zagrosê çê bûye. Ber wê yekê ZA bûye bingeha gelek tiştan. Ji Kurdên Îro bigre heya Sumeriyan gelek dema gelek gelan ev bêja ZA kar kiriye. == Zagûrat == Pêvîsta Sêwemîn; Zagûrat e. [[Zagûrat]] navê goristanin yezdanê Sumeriyan e. Ev goristan ne wek goristanê gelên dinin. Ev goristan ji erdê gelek bilindtirin. Wek çiyayê zagros. Zag-ros, zag-orat wekhevin. Em vêya ji bêjin, dema ola Zerdûşt da Kurdên Mediya Cîhê bilind bu miriyê xera çêkiribûn. Dema miryên wana dimirîn ew dibirin dadinîne wê derê bilind. Bilidtayî evîna Zagros. Bi zimanê Kurdî ji merzelan ra dibêjin GOR-GORAT. Cihê bilind re ji dêbêjin GİR. Gir hem cîhê bilinde hemjî Cîhê mezin e. Evana jî rengê çanda Zagûrat didin. Em dikarin bêjin Sumerî ji Zagrosê hatine, ber wê yekê jî zagûrat çêkirine. Bo bir anîna welatin xwe yê berê. ji xwe Sumerî dê belgeyin xwede dibêjên em ji bakur hatine. Dema meriv, GAÛTO,ZA, ZAGÛRAT mêze dike ev warê gevin Zagros e. Zagorat tenê ne gorêstanin. Her Wiha cîhê jiyana yezdanin Sumeriyan e. Cihê oldariya Sumeriyane. Yezdanin Sumerî li deşta jêr de cîhê wek zagros bilind çêkirine. Cidabuna yezdanan û gel wiha derxistine holê. Bi vî avayî ji gel jorda mêze kirêne. Ça li çiyayê zagros cîhê bilind destê yezdanan dabu li vir jî cîhê bilind xwera çêkirin. [[Zag;]] li zimanê Sumeriyan tê mana pak bunê jî. Mana bêqirêjiyê. Bi zimanê Kurdî tê mana şîrê pezê nû zayî. Şîrê piştî zayînê. Şîrê Sê rojê re di bêjin zag. Ev şîr nûye, pake, bê qirêje. Wek zagros. Navê yezdaneki Uraratuyan ZÎGÛNÎ' ye. Wek Zagurat. [[Zik]]; bi zimanê Kurdî tê mana hur. Cîhê zar têde. cîhê pak, bê qirêjî. wek Zar(piçûk). Ev hemi tiştên pakin. Bê qirêjin. Ne Kurdan ne jî Sumeriyan bi tesadufî ev bêje kar kirine. Ev bêje ji bêqirêjiya Zagrosê tê. Çemê zagrosê yê mezin Navê wêna Zap e. Bê qirêje. Pake wek zagros. Gundek girêdayî bajarê Wan'ê navça Seray'ê navê wêna Zag e. Li bjarê Mêrdîn'ê navê gundekî Zagnis'ê.Dîsa li rojava çiyayê zagros navê bajareki Kurda ZA(XO) ye. Ew neqşa tenê ne Wekheviya Bêjane. Ev wekhewî, wekheviya çandêye. Naqşa çanda zagrose li rohjilata navîn bi hezar salane dijî. == Çiyayê Nîzîr == Gemiya Nûh li çiyayê Cûdî sekiniye. Ev çiya nav rêze çiyayê Zagros dane. Warê Gûtiya her wiha warê Kurda ye. Lê gemiya Nuhê Sumeriya ê navê wîna Ûtnapîştîm/ ye li çiyayê nîzîr sekiniye. Ev çiya li kuye? Dibe Zagros pêştir cîhekî dinbe? Na, Sumeriyan Zagros pêştir çiya nas ne dikirin. Levra çiyayên din gelek dûrî wana bûn. Lê çiyayê Zagros ber serê wana bû. Ber vê yekê li çiyayê Nîzîr cîvat çêkirin. Li vir ya pêvist eve. Gemiya Zîûsîdra li vî çiyayî sekiniye. Piştî Tûfanê yezdanê Sumeriyan li vî çiyayê civat çêkirine. Li vir jî meriv dibîne nav çanda Sumeriyan û nav oldariya Sumeriyan çiya heye. Zagros heye. Gelo çima? Nîzîr, nêzîkî çand û zimanê Kurdiye. Rexê çiya, yê roj hilnade Kurdî jêra dibêjin Nizar . Rexê çiya aliyên bakûr. Nizar û bakûrê çiyan yeke. Sumeriyan li bakûrê çiyan re gotine nîzîr. Dibe nizar li nîzîr tê. Anjî meriv bêje ''Nûzar'' Nû-za-r. Levra hemî tiştên merivatiyê inda dibin bi tûfanê re. Piştî tûfanê jiyan nû destpê dike. Nîzîr evê pirsê tîne hişê meriva, gelo merivatî piştî tûfanê li çiyayê zagros ''nu za''. Gelo wiha bû. == Kur-Kir == Bi zimanê Sumeriyan KUR navê çiyaye. Navê gelek yezdanên Sumeriyan bi bêja ''ki'' destpê dike. Ev ''ki'' kurtaya ''kur'' anji ''kir'' e. Mînanî ENKÎ. Enkî yezdanê Sumeriyan yê erdêye. Dibêjin Tê watea Efendiyê Erdê. Meriv dikare bêje tê mana Efendiyê Çiya. Meriv li virda dîsa çiya dibîne. Têkiliyên Sumeriyan Çiya dibîne. Berê Sumeriyan Yê lî çiya dibîne. Jiyana deştê çanda Çiya. Gelo çima heqas çiya lî nav çanda Sumeriyan heya. Sumeriyan hem ji çiyan ra hemjî ji erdênra gotine Ki. Erd û çiya yekin li nav çanda Sumeriyan. Kur anjî Kir ne biyanî çanda Kurda ye. Li nav jiyana Kurda cîhê çiya pir girînge. Meriv dikare bêje çiya u Kurd li hev na veqetin. Mînanî canikîne. Vê pêştêr bi zimanê Kurdî KİR tê mana çiyayê volkanîk. Çiyayê bê gîha bê dar û ber. Wek Kurda jê çiyayê Tendûrekê re dibêjin Kirê Tendûrekê. Çiyayê Agirî re ji dibêjên Kirê Gridê. Grîd li hinek devera navê çiyayê Agiriye. Kir û Gir wek hevin. Gir zimanê Kurdî de Cîhê bilinde. wek tê gotin Girê serê çiya. Li vir balkêşek heye. Meriv KUR û D danîne rex hev dibe çi. Dibe KUR-D. Gelo ev nav dema Sumeriyan hatibû kar kirin bo gelê Zagrosê. == Xaldî == [[Xaldî;]] navê yezdanê Ûrartûyan yê neteviye. Rêza yekemîndaye. Gelek cîhanda şiklê wî li ser milê şêrekî şûr destîda ser kevira şikil girine. Ser milê şêr dest wîda şûr.Ev çanda Ûrartûyane, çanda Gûtî, çanda Kurdî ye. Carna mîna pêtek agir destê wîda rim davêje ser dijmin. Meriv dibê qey nav agirê Zerduşt derketiye. [[Xwedê;]] bi zimanê Kurdî. Tê mana yezdan. Xwedan, xwuyî. Bi Kurdî dibêjin xweyî û xwedanê min. [[Xalîdî;]] Herêma botan navê eşîreke Kurde. [[XATTÎ-XWETTÎ]]; Navê çande ke zagros e. Çande ke kevnar berî Ûrartûyan e. Çand û zimanê wan Hûriyan, Lûviyan Ûrartûyan wekheve. Tê gotin çanda Ûrartûyan, Xatiyan û Lûviyan bin çandên Hûriyan e. Navê devleta vana Mîtanî bûye. Libe evana rastbin.Her wiha çanda Hitatan ziman pêştir her tiştên vana yê Hûriyan e. Li pêşiya XATÎ Û XWETî peyva ''X'' rakin ''G'' danine dewsê dibe çi? Dibe ''GATİ'' yanê GÛTÎ. Vira jî meriv dikare bêje ev wekhevî ne wekheviya bêjane. Wekheviya çandê ye. [[Xatî]]; Herêma Xerzan navê eşîreke Kurd e. [[Xort]]: bi zimanê Kurdî tê mana jêhatbûnê. Merivê jêhatî merivê mêrxaz. ''Xaldî- Xatî-Xort-Gort,Kurd'' Gelo meriv dikare bêje evana ne wekhevin. Evqas wekhevî ji kîjan çandê de heye. Çanda zagros û Kurdî de heye. Em Yezdanê Sumeriyan yê herî mezin GAUTO danin rex, Xaldî- Xatî-Xort-Gort,Kurd ija dîna xwe bidenê ka merıv çı dibîne. Wekheviya ''denk, şikil, çandê'' tê cem hev. == Şîn - Şanîdar - Şînar == Di nav dîroka Mezoptamya li herêma Zagros, pêştirî van sê pêvîstan çend pêvîstên din jî hene. Yek ji wana şkefta ŞANÎDAR E. Şanîdar gevne dîrokiya Rojhilata navîne. Dîroka Şanîdar gevintir dîroka Rojhilata navîn nayê zanîn. Dîroka şanîdar qasî diroka çanda merivatiyê gevne. Zanyar Roger Levîn di pirtûka xwe ya bi navê ''Bingeha Merivê Nûjen'' de wiha dibêje; 60 hezar sal berî niha li nav çiyayê Zagros merivekî kal miribû. Ewî merivî li navbera însan û can têkilî çêdikirn. Ew şaman bû. Gelê Zagrosê ji merivê xwe yê biriz re merasimeke mirinê çêkir ew çalkirin. Bi kulîlkên xortan lî çiya û baniya berav kirî. Li nav vê mersimê evînek hebû. ( The orijin of modern humans. Modern insanin kökeni. Verger Nazim Özüaydın. Weşanin TUBİTAK) 60 hezar sal berî niha , ji tu derê cîhane baver nakim tiştekî wiha hebe. Ji cîhana kevinde em raste rast dizanin tiştekî viha tineye. Ber vê yekê em dibêjin çanda zagros beri çanda Sumeriyane. Zanyar dibê evînek li nav wê mersimê hebû. Ya pêvîst jî eve. mirovatiyê bi evînê destpê kirî ye. Destpêka mirovatiyê her wiha ya evînê li çiyayê Zagrose. meriv dikare mînak bıke. Mîna Înîna. Li dema Sumeriyan Yezdanê evinê yê navê wêna İnîna bû li çiyayê zagros ber pirsiyarî dike. Em li ku mêzedikin evîn û çiyayê zagros rex hev dibînin. Şikefta Şanîdar li navanda Zagros e. Bi gotina gelek dîrokzanan 9000-11000 hezar sal berî zayinê li Şkefta Şanîdar pez xwedan kirîne. Pez li vê şkeftê hatiye kedî kirin. Navê şkeftê pêvîste. Ev nav gelek li herêmi xerîb nine,her wiha li Sumeriyan ji xerib nine. Hinek dîrokzan dibêjin navê warê Sumeriya yên berê ŞİNARE. Bi rastî, Şîn, Şînar, Şanîdar, çanda Zagrosê ye. Di zimanê Kurdî de, Şîn navê rengekî ye,lê şînatî tê mana derketina gîha li erdê. Mîna gîha şîn bû, mîna zevî şînbû. Mina şînatiya erdê. Dema bihar tê çiya û zozan şîn dibin. Her wiha di nav yezdanin Ûrartûyan de yezdanê sêvemîn yezdan Şuîniye ( şîvînî). Dîrokzan dibêjin yezdanê rojê ye. Belê hem yezdanê Rojê ye hem Jî yezdanê bereketê ye. Şûînî pêştir navê yazdanın Ûrartuyan yên wek şînar gelekin. Mîna,''Şînîrî,Arşûnîuînû, Şînûîardî''. Nav vana ''Şînûîardi'' gelek balkêşe. Mîna kurdî tê gotin; Şîniya erdê- erdê şîn. Ev nav li zozanê Zagrosê û li devera bajarê Wanê ser gelek zozan û gunda heye. Li sinorê Bitlisê bigre heya Zagrosê ev nav tê kar kirin. Pêtir bo zozana. Yek ji wana navê Norşîne. Norşîn navçeke Bitlîsê ye. Norşîn gundekî bajarê Wan'ê ye. Ya din gundê Aspeşîne. Aspeşîn gundekî bajarê Wan'ê ye. Kela Ûrartûyan lê vî gundî heye. Ên dinê zozanin. Tirkeşîn zozaneke li bajarê Wan'ê navça Westan e. Bebleşîn, Feraşîn, Tirîşîn, Geliyê şîn, Zozanê Zagrosin. Gelek adanin. Li zozanê Tirîşîn ser kevira şiklê pez hatine çêkirin gelek sal berî zayînê. Evder warê GÛTÎYA ne. Şîn, Şînar, Şanîdar, Şûînî, wekheviya wana gelek pêvîste. Hem çanda wan jî wekheviye. Nav vê çandê pez heye. Em ji dîrokê dizanin Ûrartûyan gelek pez xwedî kirine. Merivê şekefta ŞANÎDAR jî pez xwedî kiriye. Belkî pez ewî kedî kiribe. Kurd jî gelek pez xwedî dikin. Zozanê Tirkeşîn,Feraşîn,Tirîşîn û Geliyê şîn cîh û warên pezin. Di zimanê Kurdî de bêjekî heye. Şîvan, şivantî, şivanî. Ev bêje tên watea pez çêrandinî. Xwedanê pez.Xweyê pez. Dema meriv dîrokê mêzedike ev bêje rengê bêja ŞANÎDAR dide. Rengê yezdanê Ûrartûyan Şûînî dide. Rengê şînatiyê dide. Gelo merivê şkefta şanîdar şivanê pezê zagros bu. Ewî pez kedî kir. Raste, merivekî şkafta Şanîdar 9500 sal beri zayînê pez kedî kir. Paşê jî Ûrartûyan ew kire yezdan. Derxiste asîmana. Paşê jî Kurdan ew kire şivan. Şivanê rast. Yê reel. Şîn, şînatî, Şûînî,Şanîdar,şivan, roj, bereket, pez, ev bêje verne rexhev Zagros tê bira meriv. Zayîn tê bîra meriv. Zayîna çanda merivatiyê. Merivatiyê berî her tiştî pez kedî kir. Bi kedî kirina pez çanda merivatiyê dest pêkir. Ev destpêkirin li Zagrosê li şkefta şanîdar destpêkir. Mina me, jorê gotî şîn, bi mana şînatiyê tê mana bereketê. Wek heviyeke wê û yezdanê Ûrartûyan Şûînî heye. Şînar Welatên Sumeriyan yê berê ye. Ez dibêjim ev wekhevî ne tesedufiye. Ew çanda Zagrose bi hezar salane berdevame heya îro. Vana pêştir navê qralekî Ûrartûyan Îşpûîniye. Ev nav jî wek navê Şûîniy e. Wek navê Şînare. Ev merasim li Şînar çê bûye. Meriv dikare ji vanara bêje Şivînî anjî şivan.Levra li nav dirokê ev rêç hene. Li navça Hekkariyan ya binavê Şemızdînan li Geliyê Şîn se steleki bi Asurî û Ûrartûî hatiye nivîsandin viha dibêje. Îşpûînî li ber bawergeha xwe, Îşpûînî yê kurê Sardûrî,ji yezdanan ra çek û terşên qelew û amanên mîs bi hejmareke zêde terşên ji bo gorîkirinê pêşkêş kir. Evana danîne ber deriyê yazdan Xaldî û evana dane yezdan Xaldî yê şabûna jiyana wi. Evî (Îşpûînî)bo gorikirinê 1112 conega,9120 bizin û bex, 12480 bizinê mezin.( Hakkari Suretleri/İhsan Çolemerikli.Weşanên Lis 2006/ rûpela 12.) Çanda Zagros duhu jî mînanî îroye. Dîsa Zagros, Dîsa pez, dîsa şivan. Dîsa Çand. == Înîna - Înana == Mîna çandên cîhanê, Sumerî ji bo her tiştekî yezdaneki wan heye. Yezdanê rojê, yezdanê avê, yezdanê bayê. Yek ji van yezdana, yezdanê evinê ye. Navê wê ÎNÎNA ye. Înîna, anjî Înana bi Kurdî Evîna. Wek heviyek jî li vir heye. Înîna ne yezdane lê bi zora jêhatiya xwe dikeve rêza yezdana. Ser textê yezdana rûdinê. Dibe yezdanê evînê. Pey evîna Dûmûzî diçe bin erdê. Dûmû-zi; dûmû xort,lav, zî; tê mana zayînê. Dêmo li nav Kurdan jî navê merêvane. Gelek meriv binavê dêmo dijîn. Hinek jî dibêjin tenmûzî, ev jî vek Kurdiye. Tên; bi Kurdî germayiye. Za; zayîne. Tê mana ''germayî za''. Germaya meha temmûzê ne xeribê tenmûzî ye. Gera nav çanda zagros, meriv lê têr nabe. Mîna derya zanîstinêye. Li her derî meriv rast tiştekî nu tê vek Dêm. Dêm bi zaminê Kurdî tê watea Erdê bê av.Ev j girêdayî Dûmûzî ye. Navê xwûşka dûmûzî Geştaînîna ye ev jî wek Kurdiya îro ye, bi Kurdî ji geştî re Keç, ji Înîna ra jin tê gotên. Balkêşe navê yezdanekî Ûrartûyan jî AÎNAU'YE. Yekî din jî navê wî ÛNÎNA'YE. Berî vana em vek navê Înîna navê Anînî li Zagros nav qralê Gûtiyan dibînin. Navê qralek Gûtiyan Anînî - Banînî ye. Li vir ji tê xuya navên Sumeriyan li nav navên Gûtiyan jî hene. Li nav zimanê Kurdîde jin û jiyan wek heviyeke wana înîna heye. Ev tiştekî balkêşe. Bi Kurdî Jin bi zimanê sumerî İn. Tenê Kurda bêja (j) daniye peşiyê În girine Jin. Anjî Sumeriyan jin kirine în. bi Kurdî dayîkê re ji dibêjin inê. Dema bûkatiya jina xilas dibe jin dibe xayî zar û zêç, zarê wana jire dibêjin inê. Bi zimanê Tirkî dibêjin Ana. Carna bi xeletî dibêjin ev bêje Tirkî ye. Na, em dizanin Saziya Zimanê Tirkî (TDK ) go ev bêje ne Tirkî ye. Navê dayîkê kire DOĞURGAÇ ( ya dizê ) lê gelê Tirk eva heznekir. Dîsa ANA bi kardîne. Ev bêje ximê wina Kurdî ye. Gelên Tirk li Kurda girtiye. Exleb bêjê Kurdî û çanda Kurdî dema Mediyan de tesîr ser çanda Asya Navîn kiriye. Dema Osmaniyan de ji çê bûye. Osmaniyan kîjan bêje ji kuhê vana xweş bihata hildidan nav zimanê xwe. ji biyantiya wêna mêze ne dikirin. Evîndara Dûmûzî Înîna bi parastina çiyayê bakûr wezîfedar e. Parastina çiyayê bakûr bi zimaneki zêde fesîh çiyayê Zagrosê bin destê Înîna dane. Înîna yezdanê evînê parêzvanê çiyayê Zagros. Li virda evîn û çiyayê Zagros tên cem hev. Li nav çiyayê zagros giradayî bajarê Wanê gundek bi navê ÎNÎNİS heye. Ev nav wek navê Înîna ye. Evîna Sumeriya li çiyayê Zagrose. Ber wê yekê Yezdanê evînê bi parastina vî çiyayê wezifedar dikin. Mîna li vir tê xuya têkiliyên Sumeriyan û Kurdî ne têkiliyên bêjane. Têkiliyên wana çandî ye . Çanda wana wekheve. Bi înîna- Evînê destpê dike. == Erîdû-Puzur == Erîdû, bajarekî Sumeriyan e. Bi gotina zanyara tê mana ''erdê dûr''. ji xwe vê pêştir ti wate nay lê kirin. Ev bêje li nav zimanê Kurdî heye. Kurdî cihê ne parkirî re dibêjin erd. ERD li gelek zimana, teybetî bi zimnê Hînt Avrupiyan tê mana cîh, ax, war. Li zimanê Sumeriyan de jî wisaye. PUZUR bi zimanê Sumeriyan Tê mana zanînê, pisporiyê. Bi zimanê Kurdî dêbêjin pispor. Navê qralekî Gûtiyan Erîdû-Pûzûr e. Pisporê dûr. Pisporê Sumeriyan li kuye. Meriv jê vêna wiha fêm dike. Pisporê Sumeriya erdekî dûre. Li zagrosê nav Gûtiyan e. Eridû-Puzur, Pispor; çandeke lî nav Gûtiyan û Kurdan û Sumeriyan. Çanda bi zanînê destpê kirî == Erd == Erd Çanda Sumeriyan de jî tê mana cîh. Çanda Kurdî de jî,Çanda Ûrartûyan de jî ya Mediyan de jî. Mediya ji Ûrartûyan re gotine Erîmena. Yanê Erdê menua. Qrali Ûrartûyan yê herî navdar navê wi Menûa ye. De menua de sinorê Ûrartûyan gelek mezin bûye. Wê demê ji Ûrartûyan re gotine Erûmena. Warê Ûrartûyan bi navê qralê vana hatiye zanîn. Arû -bani navê bajareki Ûrartûyan e. Tê mana erdê-ava kirî. Erîdû navê bajarê Sumeriyane. [[Urûk]] jî bajarekî Sumeriyane. Ew ji kurta ya erdê tê. Bingeha vana bêja erde. Nav zimanê Sumeriyan çanda erdê gelek pêviste. Ber wê yekê gelek cîhanda kar kirine. == Lû == Yek jivan bêja LÛ ye, tevî çandin Zagros û Anatolya de LÛ tê mana meriv.Gelek navê qral û yezdanin wana bi bêja lû destpê dike. Bi zimanê Kurdî jî Lû tê mana meriv.lo; mêr, lê ; jin. Istiranin Kurdî bi lê lo dest pê dikin. Ev pirs di cîhê xwe de ye. Yek çandê merivre gotiye lû, anjî her çandeki cida cida gotiye lû. Ev wekhevi tasedufiye? Na ev wekhevi tesadufî nine. Yek çandê ji merivre gotiye lû. Çandên dinê jî ji wan girtiye. Ev çanda berê bêja lû kar kiriye çanda Gûtiya ne. Çandin dinê ji Gûtiya girtiye. Têkilyê van çanda tenê LÛ ye. Na zidetir têkiliyê wan hene. Gûtiyan, Sumeriyan, Lûviyan, Xatiyan, Ûrartûyan ji meriv re gotine lû. Navê qralê wana bi lû destpê dikin. Mîna qralê Ûrartûyan LÛTÎPRÎ. Mîna qralê Sumeriyan ZÛGALÛGESİ. Meriv dikare van mînaka gelek zêde bike. Lê bese. Lûlû; Bakurê Zagros li nav dîrokê navê çandeke Kurdiye. Beri zayînê ew çand jiyan kiriye. Li nav çanda rojhilata navin cihê giran digre çanda Lûlû. Her visa rojava bakûr navê çandekî jî Lûvî ye. Ev jî çandake pir kevnare. Berî zayînê dema Xatiyanda jiyane. Lûvi; herêma bajarê Wanê navê eşîreke Kurde. Ev Eşiret li devdora navça Erdîşê dijî. Nivîskarê navdar Kemal Yaşar li vê eşîretêye. Navê kale bavê Yaşar Kemal ''Kotê'' ye. Ev kotê û Gaûto wek hev tê xwandin. Berê navê Kotê ser gelek Kurdan hebu. Lav; bi zimanê kurdî tê mana xortan. xortên hêj nû dipije. Nu sımbêlê vî xoy dide. == Lûgal-Galû == Li nav çanda Zagros LÛGAL cîhe pir grîng hildide ser xwe. Berê Sumerî, paşê gelên Zagros hemî lûgal kardikin. Sumeriyan ji qralên xwe re dikotin lûgal,anjî lûgalgalû, li vir lu tê mana meriv. Ga tê mana mezin. Bêja Ga; pêşiya bêja anjî paşiya bêja were kar kirin tê mana ''mezin''. Lûgal merivê mezin. Ûrartûyan jî qralê xwe re kotine ŞARGALÛ ev galû Sumeriyan de maye. Ûrartuyan şarû daniye ser. Her wıha kurdiya îrode Kalu merivê mezin. Merivê temenê wî pêşta çûyî. Merivê Xwedî nebî. Mîna tê gotin ''Kalû bavê me '' == Şarû == Şaru; bêjeke Ûrartûya ne. Her wiha Kurdiye. Zimanê Ûrartûyan de tê mana [şur]. Zimanê Kurdî şûr, şer, şêr wek hevin. Hemu jî tên mana mêrxaziyê. Şêr; qralê daristanê, şur; çeka mêrxaza, şer karê mêranî. ber vê yekê Ûrartûyan şarû danîne pêşî ya lûgal. Mîna qralê Ûrartûyan yê herî mêrxaz Şargiştî. Şar; qral, Giştî; hemu. Zanyar Arkeolog Prof. Dr. Altan Çiligiroğlu wiha dibêje; ''Nivîsa ser Şûrê Tûncî a li qela Eyanis de hatî dîtin a qralı Ûrartûyan Rûsa ye duwemine. Ser vê çekê ŞÛRî dinvîse. Ev nivîs delîlê Şûrî navê Şûr anji Rim anji bi giştî navê çekane. Ev şûr sala 1996 de li qela Eyanîs hatiye dîtin. '' ( Urartu Krallığı ve Sanatı İzmir 1997) Qela Eyanis girêdayî bajarê Wan'ê herêma Tîmara dane. Ûrartûyan wek Sumriyan ji qralê xwera gotine ''galu''. Lê pêştir şaru jî danîne pêşya galû carna jî paşiya bêja galû qralê xwere gotine ''şargalu'' anjî ''şargalûşar''. Hinek dibêjin ''Şarkalu'' evjî raste. Zêde nêzikî kurdiya îroye. Li nav zimanê Sumeriyn jî ŞAR heye. Wek meriv bêje ANŞAR. Anşar tê watea perensesê asîmana.Navê stêrka Saturn e. KİŞAR tê watea Qralê erdê. Navê qralê Mediyan ê Împaratoriya Mediyan damezêrandiye navê wîna KEAŞTARATÎ ye. Şar piştî zımanê Sumeriyan û Ûratûyan Mediya ew zivirandine KEY. Mediyan ji qralên xwera gotine KEY. Mînanî Key Akser, Key Astayeg. Dema em zêde ser bêja Şaru disekinin gelek tişt têda têne xuya. Yek ji wana navkirina bajaraye. Bi kurdî cîhbûnêre Gund, an jî bi zaravê Dimilkî Dûva dibêjin. Li cîhe çand û huner û serdarî lê dijiya jêra gotine Şaristan û Bajar. her bajareki qraleki wêna hebû yanê Şarû ki wêna hebû. Li vir tiştek xuya dike ev bêja ''Şaristan'' (şaru-istan) li ''Şarû'' tê. Şarû serdarên bajaran bûn, levra ew bajara rûdiniştın. Bo parastina bajara devdorê vina Şûre dikişandin. Ber wê yekê jira gotine Cîhê bi ''Şûre'' ciha serdar yanê şarû têda rûniştî. Paşı ev bêje tevi rojhilata navin bi mana ''Şehir'' hatiye karkirin. Bingeha wê Şarû ye. Bajar; Li Birc û Birgê tê. Dema Şarû ya ser şûre devdorê bajara birc bilindkirin Kurdan ji vira ra gotin bajar Yanê birc. Cîhê devdora wêna bi birca hatî qehimkirin. Kesên tida rûniştî re jî gotin ''Bajarî''. Paşê ev bêje zimanê avrupîde bu ''Bûrjûva.'' == Şûînî-Şîvînî == Mîna me jorê gtî,Şûînî qralekî Ûrartûyan e. Kurdî tê mana şivan. Tenê ewe? Na navê çend qralê Ûrartûyan yê wek Şûînî hene. Wek Şînîrî,Arşûnîûînû, Şînûîardî,Îrmûşînî,Alaptûşînî. Pêştirî vana tiştekî dinê balkêş jî heye. Ev jî memê şivane. Memê şivan li nav zozanê Nordizê ber çemê qrom şikeftê wî hene. Mîna şkefta maran, şıkefta usub xan. Her şkeftik 600-700 pez têda cîh dibe. Memê şivan xwudanê gelek pezî buye. Perçeki zozanê Feraşîn ên li nav Zagros zozanê Nordizê warê memê şivane. Memê şivan tenê ne şivanê zozanê Nordizêye. Ew nav çironga bîrû baweriyê kurdan jî dijî. Memê şivan çîronga ''Osê Arnêsê'' de jî heye. Osê şivanê pezê kuviye,şivanê pezê şahê cinaye. Li çiyayê Arnêsê. Wina pêştır, Memê şivan li nav sed roja beranberdanê tê pirozkirên gejna bereketê dejî heye. Kurd vê gejnê re Dibêjin gejnê ''kuseger'', ''kose''. Bi baweriya kurda wê rojê piştî pîrozkirina şivana, nîvê şevê şûnda Memê Şivan tê nav gova digere bo adana pez. Bo Mem tariyê ne tırse xwediyê pez çira dadinin gova bona Mem vere govê wana. Em li vira çi dibînin. Pez xwuyîkirn u pêvîstiya wêna ya çanda Ûrartûyan û Kurdan. Wekheviya çanda Ûrartûyan û Kurdan. == Ebanî-Banî-Wan == Ûrartûyan ji welat xwere gotine EBANÎ. Gelek dîrokzan dibêjin navê Ûrartûyan yên berê Bîanî bû. Navê bajarê Wanê li vir tê. Evana rastin lê Bîani lazime bi mana neyartiyê nebe. Ew tê mana cîh bûnê yanê Bani. Paşê ew bûye wanî u Wan. Lewra B û W dewsa hevdir tê xandin. Bi zimanê Kurdî Banî tê mana cîh bûnê. BAN sergırtına avahiyaye. Avayî lı ebanî tê. Avayî li nav gelek çanda heye. Berî vana em Ebanî li Zagros nav qralê Gûtiyan dibînin. Navê qraleki Gûtiyan ANÎNÎ-BANÎNÎ YE. Ev Banînî ya vira tê mana cih bûnê. Navê bajarekî Ûrartûyan Erûbanî ye. Tê mana !!erdê banî!! Navê dayîka Yezdanê Ûarrtûan yên herî mezin Baniye. Li rojhilata Zagros navê bajarekî Kurdan Bane ye. Vana pêştir bi navê wan destpidike anji bi navê wan xilas dibe mînanî Tetvan - mînanî zorava- Kurdava- Kendalava- Vartînis bi sedan navê bajar û gunda heye. Alîkî din em vî navî li nav çanda Xatiyan dibînin. Xatiyan bo gunda gotine !!Duwa!!. Duwa mana cîhê avakirî. Paşê eva bi zimanê Erebî bûye !!Duwalet, Duwal!!. Bi Tirkî di bêjin Dewlet. Hê niha ji Kurd bi zaravê dimilkî gundara dibêjin Dûwa. Em li ku binêrin Dûwa, Bîanî, Banî, Wan evana hemi tên mana cîhbûnê. Di dema Gûtiyan de heya niha tê karkirin. Lûviyan jî gotine Dûva ji cihê banîre. Lûviyan bêja ava mînanî kurdiya iro paşiya navê bajara karkirine. Mînanî Arzûva, Aadanava( Adana) Adiyava(Adiyaman) Navê bajarekî Mediyan jî Zamua ye. Yanê Zamûva. Sumeriyan gotine DÛ ji avayî çêkirinêre. Dûvar jî lî vir tê. Bi Kurdî iro dibêjin ava. Ava îda tenê nayê watea cîhbunê anjî ban çêkirinê tê watea cîhê pêkte çûyî. Cîhê geş bûyî, cîhê devlemend. Ava Bûye çand. Bo cihê xaş bi Kurdî dibêjin xwedê AVAKE. Çanda avayi bi serê xwe nav dîroka merivatiyê de cîhe giring digre. Mîna me livir dîtî em her derî têkiliyên çanda Zagros û Sumeriyan û Kurdan bi hevra dibînin. Ev têkilî ne têkilyên bêjane yê çandêye. == Hinek wekheviyên din == [[Bad:]] Bi zimanê Sumerî bad tê watea ên dûr û bilind. Bi wate ke din ên kevin, ên cîhê mirî têda. Yanê tiştên bi faîde. Ev jî ne dûri çanda kurdiye. Bi kurdî tiştin faîde nede jira dibêjin ''çû badê''. Keda bi serkeftin re dibêjin ''Keda me çû badê''. Yanê çû hewa. yanjî me xêr lê nedît çû bin erdê. Bad navê merivaye jî. Badê kurê Rustemê Zal. Bad Bîn Dostêk navê dîrokîne. Bado çend sal berî niha navê gelek merivê kurd bû. Bad ser navê gunda jî heye. Mînanî Sînava, Zorava, Badava ji navê gunda ye. [[Dilbad]]: Navê stêrka Venûs e. Venûs di mîtolojiyê de sembola evînê ye. Li vir jî hewa tê xuya. Kurdî ji weye. Dilbad- Dîlber bi zimanê Kurdî hezkirîne. Hezkiriya Kurda li hewa dibe Dilbad. Bû ye stêrk. Gava stêrk li esmana dirijin bi Kurdî dêbêjin merivek mir. Her wiha tê gotin Stêrka me li esmana rijiya. Berî mirinê Dilbad yanê evîna Kurda li esmana li jor tê xar. [[Ninza;]] Nawê yezdanê sumeriyene, ê nan zayîni. [[Ninda;]] navê yezdanê sumeriyane ê nan belavkirî. [[Dîkdîko;]] bi zimanê sumerî navê civîkî ye. bi kürdi navê mirîşka nêr e. [[Girgamêş]]; Navê şervanê sumeriyane. Bi wate; gir bi zimanê kurdi mezin e, grînge, ga tê wateya devarê nêr. anjî ên bi hêz. mêş tê watea tiştên reş. == Çanda Zagros == Pirsgirêke ke mezin pêşiya me de heye. Ev pirsgirêk ne hatiye bersîv kirin. Em dikarin bêjin ne hatiye pirs kirin. Lazime ev pirs were zelal kirin. Ev pirs Mezopotamya ku ye.? Heya ku diçe? Mezopotomya jorî ku derêye? Ya jêr ku derêye? Anatolya ku derêye? Zagros heya ku derê ye. Em van pirsan zelal nekin em nikarin dîroka Mezopotamya, çanda Mezopotamya zelal bikin. Bi sînorê cografî belkî ev pirs neyê bersîv kirin. Lê bi çandî em dikarin evî sînorî zelal bikin. ji mera çi lazime em vê pirsê zelal bikin. Em dikarin dîsa dîrokê mêze bikin. Dîrokzan dibêjin Mezopotamya tê mana navbera çemê Dîcle û Firat. Ev terîf teng nîne? Pirseke wiha tê hişê meriv. Belê tenge. Ber vê yekê Mezopotamya jêr u jor lazim buye. Li navbera Firat û Dîcle tenê Sumeriyan jiyan kirine. Li jêriya navbera Dîcle û Firat. Carna çandê dev dorê ketine vî erdî. Lê ev erd warê Sumeriyane. ji bo meriv vê yekê saz bike, dixaze meriv beriya Sumeriyan mêzeke. Beriya Sumeriyan van dera çi hebu. Wê mijarê emê di behsa beşa Sumerî ku hatine de bikin. Bila Ev yek çêtir vere famkirin. Berî vana em dikarin evê yekê bêjin. Mezopotamya bi firetayî devdora çemi Firat û Dîcle hildide nav xwe yan jî na. Eger wiha nebe Wê çandêre meriv tenê nikare bêje çanda Mezopotamya. Wê demi meriv wê çandêre bêje çanda zagros zêdetir raste. Her viha firetaya vê çandê li zagros bigre heya Derya Hezar. Li vir bigre heya Kafkasya û Anatolya navîn, li wir jî dizivire Behra Sipî heya Deşta Kenanê diçe. Ev der hemî bin bandora çanda Zagros dane. Serê Nuh pêxamber de bigre heya Îbrahîm pexember gelek pêxember li vir derketine. Van pêxeberan jî çanda zagros gerandine. Mezoptamya jorîn, İrana rojava,Anatolya, hinek jî Kafkasya jêrin bin bandora vê çandê ne. Ber vê yekê meriv vê çandêre bêje çanda mezopotamya teng tê. Lerva ev çand berî navbera du çema 13.000 berî zayînê li Zagros bê banî kirina genim û genim çandênê dest pê kiriye. Piştî wêna 11.000 sal berî zayînê li Newala Çorî bi cîhbûnê berdevam kiriye. Li Newala Çorî bi banîbûnê re çanda baniye dest pêkiriye. Gelek paşê şûnda ev çand peyayî Şînar bûye. Yanê Mezopotamya jêrîn. Navenda vê çandê zagrose. Ev çand li Zagrosê zaye. Paşê dora Zagrosê tejî kiriye. Mezopotmya jorîn û Anatolya Rojhelat gelek pêvistin. Ber ku gelê van erdan jiyana wana wekhevin. Çanda wana vek çanda Zagros e. Bin bandora Zagros de mane. Meriv çanda Mezopotamya jorîn a Anatolya Rojhelat re bêje çanda ZAGROS gelo şaşiye. Lazime ne şaşî be. Ev çand wekhevin. Perçekî bi navê çanda Mezopotamya, perçekî bi navê çenda Anatolya li hev weqetandine. Ev dibe sebebê şaşiyan. Wekheviya çanda Zagros perçe dike. Bi rastî çanda Zagros bin vê perçekirinê de winda dibe. Çanda zagros nayê xuya. Dibe çanda Anatolya, ya Mezopotamya, ya Îrana Rojava. Hemû jî rastin. Pêvîste yek navê vê çandê hebe. Ew jî çanda Zagrose. Bi cografîk Anatolya, Mezopotamya û yên din, lê bi çandî em bêjin Çanda Zagros zêdetir rast tê. Li Anatolya [[Xatî]], [[Lûvî]], [[Hûrî]], [[Mîtanî]], Mûskî,[[Bîanî]], [[Sûbartû]], [[Ûrartû]], li Mezopotamya [[Gûtî]], [[Lûlû]], [[Qasi]], [[Qardûk]], Hûbişka, [[Med]], çanda wan gelek wekhevin. Li jêrtir Sumerî wekî wanin. Em vê çandêre bêjin çanda Zagros. Şaşiyên meyin kêm bin. Dîrokzan Samoel Kramer Noah li ser Sumeriyan gelek kar kiriye. Di dîrokede 33 zanînê ewilî peyda kiriye ser navê Sumeriya. Gelo Sumerî kîne û li ku hatine. == Sumerî Ji Kû Hatine == Gelek dîrokzan li ser dîroka Sumeriyan sekinîne. Bi teybet Sumerî ji ku hatine. Ev bûye pirsa tevî dîrokzanê Rojhêlata navîn û dîrokzanin Avrûpî. Serekê van dîrokzanan Samoel Kramer Noah e. Hem Samoel yekemine. Piştî Samoel gelek tiştên nû derketine holê. Zêde xwebat hatine çêkirin. Niha bila eva vira bisekine em verin ser dîroka kevnar ka çi dibêje. Di dîroka merivatiyê de teybetiya herî mezin dema Neolîtîke. Piştra jî dema Kalkolîtîk e. Berî neolîtîkê çand bo merivatiyê gelek pêvîst nîne . Levra hêj meriv ji şikefta derneketine. Gera mervatiyê tenge. Zêde lazimî jî tineye. Meriv her derî ji şikefta xwe ya germ razîne. ji xwe cîhana meriva şikefte wana ye. Qasî şikeftê tenge. Kar û bar tineye. Bal meriva ji geliyê wî pêştir cîhan tineye. Geliyê xwe derneketiye nizane. Lê dema neolîtîk visa nine. Neolîtîk destpika çanda merivatiyê ye. Yekemin meriv,gunda avadikin çandinê dikin. Zeviya diçînin. Dest ji nêçirvaniyê bernedin lê dest bi çandini dikin. Li kî derê?. Ev pirs gelek pêvîste. Bersîva gelek pirsa têdane. Li ku dest pê kiriye. Li Zagrosê. Berî zayînê salin 11.000 de li Newala Çorî. Ji wêra tê gotin NEOLÎTÎKA Rojhilata nêzik. Wê demê li Avrûpayê, li Asya Navîn, li Kafkasya,li Afrîka neolîtîk destpê nekiriye. Neolîtîk; Li Ewropa berî zayînê navbera 5000-6000 salan, li Rusyayê sala 5200 de, li Asya navîn salên 5500 de, li Afrîka Bakûr salên 5000 de destpê kiriye. Di van sala de Zagrosê dema Kalkolîtîk destpê dike. Piştî Zagros berî her derî Anatolya navîn de neolîtîk destpê dike. Sala 8500 de.Li vir tê xwuya Çanda Zagros qasî 5000 hezar sala berÎ herderî despê kiriye. Niha em dîsa verne ser pirsa xwe ya berê. Sumerî li ku hatine? Berî Sumerê, berî tevî cîhanê neolîtîk li Zagros dest pê kiriye. Sumerî jî cînarê vê çandê ne. Em li vir evê dibînin. Çanda Zagros peyayî warê Sumeriyan bûye. Sumerî li Zagrosê peyayi sumerê bûne. Li Avrûpayê anjî li Kafkasya anjî li Asya navîn ne hatine. Sumerî berî zayînê sala 5000 de derketine holê.Piştî derbas bûna Zagrosê dema kalkolîtîk. Dema neolîtîk de merivê Zagros pêştir li tu dera meriva hê ne dizanîn genim biçînin. Hê nêçirvanî dikirin. Ça rabûn li wandera hatin, tu derî nesikinîn heya warê Sumeriyan. Sedemê wê çiye. Li tu derî nesekinîne. Çima nesekinîne. Ewana warê Sumeriyan nasdikirin heya wira bê bêhn hatin. Çi pêvîstiya deşta sumerê hebû. li ku, li nav Çend salada hatin. Li ku derbasbûn. Netevê Zagrosê ça rê dane wana. Sumerî heya vira hatin qet rêçek pey xwe nehiştin. Gelek pirsên Wiha. Çûyîna Sumeriyan li Zagrosê em bêjin wekheviya çanda wan bi çanda Zagros ra tînebe dîsa jî meriv dikare bêje li zagros rabûn çûne Sumerê. Lewra cîhekî nêzîk bû. Hêdi hêdi çûn . Nav çend salan çûn. Netewê zagrosê jihev belavbûn. Gelek sedemê viha meriv dikare bêje. Li Zagrosê pêştir ti derî sedem tineye Sumerî li dervayî Rojhilata Navîn werin. Zanyar jî dibêjin Sûmerî li Zagros peyayî ''Şînar'' bûne 12000 sal berî zayînê. Heya niha dîrokzanekî jî ne gotiye livir hatine. Li ber vê yekê hatine. levra nesedmk neyheye nejî belge hene. Heya niha li tuderî beriya Sumeriyan ne hatiye dîtin ji zagros pêştir. Hinek bêjê Sumeriyan rengê bêjê vana didin ev sedem bo wana bes tê xwuya, ji bo hatina Sumeriyan li derveyî Rojhilata Navîn. Eger ev besbe bi sedan bêjê Sumeriyan rengê bêjê Zagrosê dide. Her wiha bêjê Kurdan. Bi Zanîstîna îro meriv dikare evê bêje; Sumerî li zagrosê çûne. Levra çanda Sumeriya gelek xurt bejî lê pêştirî çanda Zagrose. Sumeriya ev çand li Zagrosê birin li warê xwe yê nûde geş kirin. Levra jiyana deştê ne wekî jiyana çiya hisay bû. Germayî zor bû. Avayî lazim kir. Sumeriyan avayî çêkirin eva jî piştî çanda zagros e. Germayî zorbû avdarî lazim kir. Cew çêkirin zevî avdan. Deşt ewana ne diparistin, ber wê yekê Qela û şûre lazim bû. Qela û şûre çêkirin. Gelek tiştên wiha. Em pirsek dinê pirs bikin. Gelo Sumerî mecbûrin ji cîhekî dinê werin. Çima em wana ji derve dînin. Em bêjin, em çanda Sumeriyan û dîroka Sumeriyan nizanin. Me tiştekî wiha ne bihîstiye. Dîsa jî li Rojhilata Navîn çandeke gelek kevnar heye. Ew çiye? Ew çanda pêxembera ye . Berî zayînê bi hezar salan çandan pêxembera li Rojhilata Navîn derketiye holê. Gelek dîrokeke balkêşe jî. Em tim dibêjin berî zayînê, zayîna kê ya pêxembr Îsa. 2000 sal berî niha ji Rojhilata Navîn derketiye. Berî wîna pêxember Mûsa heye. Îbrahîm heye. Adem pêxember heye. Merivê yekemîn.Çanda yekemîn. Bila merivê yekemîn nebe, dîsa jî gelek kevnare. Li Avrûpa li Asya Navîn li Kafkasya çande ke wiha tineye. Sumerî jî bê çand nabin.Cîhê çand têde tinebe Sumerî ji têda tinene. Çanda Sumeriyan kengê derdikeve holê? 5.000 hezar sal berî zayînê. Li Zagros kengê derketiye holê 13.000 hezar sal berî zayînê. Banîbûn li ku çêbûye 11.000 hezar sal berî zayînê li Nevala Çorî rojava Zagros. Em pirs bikin 11.000 hezar sal berî zayinê li Avrûpa, li Kafkasya, li Asya Navîn yanjî li Afrîka banîbûn hebû. Na, tineye. wêsa be em disa pirsbikin Sumeriyan banîbun li kê girtin. Yek bersîv heye, li Zagros Şikefta Şanîdar û Nevala Çorî. Li ku hatine? Zanyar wiha dibêje; ''Piş tî tûfanê 13.000 hezar sal berî nîha hêj deştên jêr hişk nebibûn. Heya merîv neval û baniyê dora çiya peyayî deştê bûn hezar sal sera derbas bû, piştî hişkbûna deştan. Evêya esasên Pirtûka Teqwîn jı mere dibêje; Çend nesîl piştî tûfanê merivên li rojhilatê yanê Rojhîlata Mezopotamya lî herêma çiya jêrtir li diyarê ŞÎNAR da (Sumer ) deşt dîtin lî wir rûniştin. ''Bi gotîna nivisên Sumeriyan, dexil ( genim û ceh û şilêl) yekemîn li girên bilind li çiya, ne li deştan destpêkir. Bi vî avayî ENLÎL dexil li ava lehiya parast û çandina dexil belavkir. ''Paşê du heb yazdanên Sumeriyan yên navê wana NÎNMAZÛ û NÎNMADA çandina dexil anîne deştên jêr. ''Çevganiya genim û şilêl bê xuşuş ên mîna Şikefta Şanîdar da hatî dîtin bingeha wana genim û cehê beredayî ye ''''.'''' (12 th planet/ Zecrharia Sitcihn- 12.Gezegen. Werger Yasemin TOKATLI.Weşanın Ruh ve Madde/ Rupel 439-440) Em dîsa pirsbikin Sumerî li ku hatine ? Ev cîhê Zanyar dibêje kîdere? Yek bersîv heye Zagros Warê Gûtî warê Kurdan. Zanyar Zecrharia Sitcihn eyni pirtûka xwe de li perê 351 de qala peyveke Sumeriyan dike; A.RA.Lİ. cîhên ava bin erd. Cihê avê. Ev peyva wek Kurdiya îroye, yanê AV. Rİ. LÊ. cîhê av têda. ''Avrêl'' her wiha navê meha Nîsanê ye. Nîsan meha baranê ye, meha avê ye. Gelo zêde gotin lazime ji vêna ra. Ev NÎNMADA ji Kurdî ne navekî xerîbe.bi Kurdiya îro ''Nan Me Da ''. Ji xwe ev yezdanê Sumeriyan nan daye. Yezdan dibê Nan Me Da. Raste nan evî daye. Ber wê yekê navê wîna NÎNMADA ye. Ê din jî NÎNMAZÛ ye. Ew jî dibê ''Nan Me Za''. Yanê nan min îcatkir. Li kîderê. Mîna zanyar gotî li Zagros. Nînmazû Nan îcat kiriye Nînmada nan belav kiriye. Ev herdu bêje jî Kurdîne. Em dizanin Sumeriyan ji Nan ra wek Kurdiya îro gotine NAN. ''Nînmada'' bi zimanê Kurdî tê watea ''Nan da me ''. Gotinên Zanyar Bedrich Hrozny ji vî avayiye. Hrozny dema zimanê Hîtîtan şirove dike bi peyva Sûmeriyan NîNDA dest bi xebata Xe dike. Zanyar Hrozny wiha dibêje; ''NİNDA-an ezzatenî watara ekuttenî'' Yanê ''Hûnê nan ji buxwen av ji wexen''. Zanyar Bi bêja NîNDA destpê dike têkiliya zimanê Hîtîtan û Hînt Avrûpiya derdixe holê. ( Hitit Çağında Anadolu/ Sedat Alp/ weşanên TUBİTAK.) Eger zanyar çanda Kurdî rind nas kiriba anjî alî ne girtîba, yanê şovenîzma Avrûpayê ne kiriba bi hêsayî dikarî bi alîkariya Kurdî evê peyvê şirove bike. Levra Nan Kurdî ye watara, bi awayekî din ''avtera'' Kûrdî ye. Bi gotina zanyar Muazzez İlmiye ÇIĞ jî ya pirtûka xwe ya bi navê ''Sumerli ludingirra '' rûpela 14 mîn de ''Sumerli Ludingirra wiha dibêje; ''Kalebavên me li çiyayê Rojhilata bakûrê Şînar hatine deşta Şînarê.'' Em disa pirs bikin ev çiya kîdere, bê xuşûş Zagros e. Meriv dikare bêje cîhekî dine, na. Li eynî pirtukê rûpela 65 de Lûdîngirra wiha dibêje; ''Gûtiyan welatê me talankirin, lê serdariya bajarê Ûr, Ûmma,Nîppûr, Urûk ji qral Lagaş re hiştine. Ev bajarana cîhê çanda Sumerîne. Carna tê hişê min gelo ew ji millekî netewê me bûn''. Em vê beşa xwe bi gotina Zanyar Zecrharia Sitcihn bigrin. Zanyar dibê em bê şik dizanin ''Merivatiyê li mezoptamya, li deştan destpê nekiriye. Merivatiyê li Çiyayê Zagros destpê kiriye''. == Rêça Çanda Zagros == Çanda Zagros bi navekî din Çanda Gûtî anji çanda Mezopotamya bi teybeti çanda Sumerî li devdora çiyayê Zagros pêştir belavî cîhana kevin jî ( Avrûpa asya navîn rojhilata navîn) bûye. Heya serketina çanda Sumeriyan netewê cîhana kevin tenê devdora wana bala wan dikişand. Levra ji wan re çêre lazim bû ew jî devdora wana zêde hebû. Piştî serketina çanda Zagros Rojhilata Navîn bala wana jî kişande ser xwe. Genim çandin, pez kedî kirin û banîbûna gunda revşa neteva becayiş kir. Dema Sumerî bê vê çandêre daketine deşta Şînar beri her netewî bala netevê Amorî anjî Samî ya kîşandin. Netevê Amorî hêdi hedi ber bu Şînar hatin. Li deştê da têkilî ji Sumeriyan ra çêkirin. Parastına deştan zor bu ber wê yekê carna jî talan avêtine ser varê wana. Lê beri hinga nedikarîn talana bavêjine ser Zagros. Gelê zagros di selametiyêda bû saya serê çiya. Piştî nivîsa Sûmeriyan çanda Sumeriyan li devdora xwe zêde hate naskîrîn bala gelek netevên din kişande ser xwe. Zagros û devdora wêna bibû zeviya çandê. Çavê her netewî li vê zeviyê bû. Îda hêdi hêdi netewên dûr ên binivîsa wana ew naskirîn ber bi Zagros dihatin. Ne dikarîn bikevine nav çiyayên Zagros lê deştên devdora Zagros dixistine bin bandora xe anjî talan dikirin. Hinek ji wana aliyê Rojava Anatolya cîhbûn ên mînanî Hititan û Lîdya û ên din. Peyğemberin demê û bazirganiya Hûriyan û Asuriyan jî naskirina çanda Sumeriyanda gelek rola wana çê bûne. Bazirganên Hûrî hêj 3000 sal berî zayînê diçûn Şînarê dihatin. Cil û bergê Sumeriyan Huriyan tevn dikirin. Hê niha jî herêma Hekkarî ya ev cil ûberg tewnekirin heye. Hespên Zagrosê Hûriyan banî dikirin. Hûrî cinarê netevê roj avabûn têkilêyên Zagros û rojava bi bazirganiya Hûriyan dihate çêkirin. Heya dema mediyan. Çanda Zagros gav bi gav zêde dihate naskirin. Gava herî mezin piştî Hûriyan Mediyan avêtin. Împaratorya Mediyan ya mezin çanda Zagros li Anatolya Navîn bigre haya Asya navîn belavkir. Sînorekî Mediya gihîştî bû Asya Yavîn yek jî gihîştibû Anatolya navîn. Evana çanda Zagros tevî Rojhilata Navîn dane naskirin. Piştî Mediyan Axamediya ( ahamenid) ida ev rol hildane ser xwe. Dema Axamediyanda netevê Derya Ege ên mînanî Yûnanan çanda Zagros naskirin. Bi ola peyxember Îsa ra Avrûpiya jî ev çand zêde naskirin bala wana kişande ser xwe. Ola Rojhilata Navîn bu ola Ewropa. Berê wana îda zivirî ser Rojhilata navin. Îda çanda zagros tevî cîhana kevin dihate naskirin. Bala her netevi ser rojhilata navin bû. tedî û talanî destpê kiribû. Çanda zagros ji ber nivîsînbûnê çandê devdora xwe hilda bin bandora xwe. Xurtiya çanda Sumeriyan mînanî lehiyê devdora xwe dixiste bin bandora xwe. Çanda Sumeriyan îda bal her netewî hebû. Bi teybetî peyvên Sumeriyan. Gelek netewa peyvên sumerî kar dikirin. Mînanî Îngilîziya niha. Zimanê sumeriyan bi bû zimanekî sereke. Zimanê edebiyatê û hunerê. Hêj niha jî ev peyv hene nav zimanê wana. NaV çanda wana çanda Sumeriya niha jî heye. Mina Navê meha nisanê. Meha AVREL, Mîna meriv bije ERD. Bi Kurdi ji razibunê re dibêjin SİPAS zimanê Rusî jî dibêjin SİPASÎBA, bi Kurdi merivê yekeminre dibêjin MİN anjî Ez Tirkî û Azerî dibêjin BEN û ÖZ. Ev peyvan dema Mediyan li nav zimanê vanda cîh hildaye. Kurdî AVA, tirki buye EV. ber vê yeki hinek niviskar dibêjin zimanê me û Sumeriyan vek heve. Sumerî û Kurd dibêjin ERD. Îngîlîz jî dibêjin WORD. Erebi; arz. Tirkî bûye YURT. Kurdî alî girtinê re dibêjin DUALİ Firansiz dibêjin DUALİZM. Kurdî ji Pê re dibijin LİNG İngilîz jî dibêjin LİNG. Nuh; pêxemberê teze. Nûh, Nû, New evana bi zimanê Kurdî tên watea teze, hêj. Bi zimanê Avrûpî New tê watea teze. Mînanî Nevyork. New years; sala nû. Bingeha mîtolojiya Yûnan mîtolojiya Rojhilata navine. Mina tufana Nûh, tufana Yûnan jî heye. piştî tûfanê yezdanê Sumeriyan çiyayê Nîzîr tên cem hev. Yezdanê Yûnan li çiyayê Olîmpûs tên cem hev. Destana Kawayê hedad li Asya navîn bûye Ergenekon Destanı. Newroza Zagros belavî tevî Rojhilata navîn buye. Lê neveroka wê vek esasê wêye. Li nav Mîtolojiya Yunan cengaverek wek Kawa heye. Bırc- Bajar li Ewropa bûne Burg. Mînanî navê bajarê Hambûrg,Luksembûrg. Bajarî li Arûpa bûye Bûjûva. Bûrjû-va; êb birc ava kirî. Em pirseke bê bersîv danine vêderê. Gelo netewê Hînt-Ewropa bi teybetî netwê Aryan li Ewropa hatine Rojhilata Navîn anji Çanda Zagros çûye Avrûpa. Demeke nêzik de evê jî zelal be. == Za-Ka-Lu == ZA-KA-LU; Merivê mezin za. Merivê mezin li Zagros zaye. Ev hersê bêje tenê zimanê Kurdî de hene. Ne zimanê Ereban ne zimanê Farisî de hene. Ne jî zimanê Tirkî. ji xwe Tirk salên 800 piştî zayinê hatine Rojhilata navin. Herwiha ev hersê bêje zimanê Sumerî de jî hene. Çanda Sumerî de cîhê van hersê bêja pir girînge. Em bê şik dizanin Sumerî navbera 5000- 1950 salan da berî zayinê li Rojhilata Navîn herêma Mezoptmya jiyane. Wisa tê xuya ev hersê bêje wê demêda mane. Li dema Sumeriyan. Li vir eva tê hişê meriv. Eger Kurd qasî Sumeriyan kevnar nebin çavakî ev bêjana bi şirîkatî kar kirine. Kurdan ev bêje ne dabine Sumeriyan li kê Sumeriyan ev bêje hildan. Anjî Sumeriyan ev bêje ne dabine Kurdan, Kurdan li kê hildan. Bê şik meriv dikare bêje çanda Kurdî qasî çanda Sumerî kevnare. Levra wek heviya çanda Kurdî û Sumerî ji çandên din ên Rojhilata Navîn de tineye. [[NOT:]] ev gotar hê projyeke nuye hedi hedi dinivisim. fikru ramana mine. lê ezê çavkaniyanji binivisim. daviya gotarde. hê gelek kêmasi ji hene. bo agadariya ve gelek sipas. [[kategorî:dîrok]] [[cs:Starověký Orient]] [[de:Alter Orient]] [[en:Ancient Near East]] [[es:Antiguo Oriente Próximo]] [[id:Timur Tengah Kuno]] [[vi:Nền văn minh Tây Á]] 7727 25421 2006-01-22T23:25:11Z Erdal Ronahi 2 Gutî çû cihê Gûtî #REDIRECT [[Gûtî]] 7728 25422 2006-01-22T23:25:30Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Gûtî]] 7729 39261 2006-08-13T16:36:08Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Berwarî Bala''' navê herêmekê ye. Berwarî Bala ji 75 gundan pêk têt. Devera Berwari Bala dikevite ser sinûrê parêzgeha [[Duhok|Duhokê]]. Hozên di kevine ser sinûrên Berwari Bala eve ne: [[Gulî]] rojhelat, [[Doskî]] başûr, [[Mizûrî]] dikevine rojavayê devera Berwari Bala û Kurdên bakur jî dikevine bakurê devera Berwari Bala. [[kategorî:herêm]] 7730 25432 2006-01-22T23:49:07Z Erdal Ronahi 2 #[[Berwarî Bala]] #[[Berwarî (eşîr)]] #[[Hêvî Berwarî]] {{cudakirin}} 7732 25452 2006-01-23T18:02:07Z Erdal Ronahi 2 Bedil çû cihê Bedîl #REDIRECT [[Bedîl]] 7734 62973 2007-01-04T09:35:36Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pms:Scòssia]] {{border|[[Image:UK scotland.png|right|250px]]}} {{border|[[Image:Flag of Scotland.svg|right|200px]]}} '''Îskoçya''' [[welat]]eke li Ewrûpa ye. Li bakurê [[Ingilîztanê]] ye. Îskoçya beşeke [[Brîtanyaya mezin]] e. {{Commons|Category:Scotland|Îskoçya}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] ztan [[af:Skotland]] [[als:Schottland]] [[an:Escozia]] [[ang:Scotland]] [[ar:أسكتلندا]] [[ast:Escocia]] [[be:Шатляндыя]] [[bg:Шотландия]] [[br:Skos]] [[bs:Škotska]] [[ca:Escòcia]] [[cs:Skotsko]] [[cy:Yr Alban]] [[da:Skotland]] [[de:Schottland]] [[el:Σκωτία]] [[en:Scotland]] [[eo:Skotlando]] [[es:Escocia]] [[et:Šotimaa]] [[eu:Eskozia]] [[fa:اسکاتلند]] [[fi:Skotlanti]] [[fo:Skotland]] [[fr:Écosse]] [[fy:Skotlân]] [[ga:Albain]] [[gd:Alba]] [[gl:Escocia - Alba]] [[gv:Nalbin]] [[he:סקוטלנד]] [[hr:Škotska]] [[ht:Ekòs]] [[hu:Skócia]] [[ia:Scotia]] [[id:Skotlandia]] [[io:Skotia]] [[is:Skotland]] [[it:Scozia]] [[ja:スコットランド]] [[ka:შოტლანდია]] [[ko:스코틀랜드]] [[kw:Alban]] [[la:Scotia]] [[lb:Schottland]] [[li:Sjotland]] [[ln:Ekósi]] [[lt:Škotija]] [[lv:Skotija]] [[mi:Koterana]] [[ms:Scotland]] [[nds-nl:Schotlaand]] [[nl:Schotland]] [[nn:Skottland]] [[no:Skottland]] [[nrm:Êcosse]] [[oc:Escòcia]] [[pl:Szkocja]] [[pms:Scòssia]] [[pt:Escócia]] [[rm:Scozia]] [[ro:Scoţia]] [[roa-rup:Scotlandia]] [[ru:Шотландия]] [[sco:Scotland]] [[sh:Škotska]] [[simple:Scotland]] [[sk:Škótsko]] [[sl:Škotska]] [[sr:Шкотска]] [[sv:Skottland]] [[sw:Uskoti]] [[tg:Шотландия]] [[th:สกอตแลนด์]] [[tr:İskoçya]] [[ug:شوتلاندىيە]] [[uk:Шотландія]] [[vi:Scotland]] [[zh:蘇格蘭]] [[zh-min-nan:Scot-tē]] 7735 25456 2006-01-23T21:37:45Z Diyako 273 #REDIRECT[[Rêxistina Efûyê ya Navneteweyê]] 7738 48121 2006-09-22T08:16:43Z Erdal Ronahi 2 [[Category:zanyar]] [[Category:Civak]] 7739 63189 2007-01-05T10:20:20Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hsb:Wales]], [[mk:Велс]], [[pms:Gàles]] {{border|[[Image:UK wales.png|right|250px]]}} {{border|[[Image:Flag of Wales 2.svg|right|200px]]}} '''Wales''' an '''Galer''' [[welat]]eke li Ewrûpa ye. Îngiltere beşeke [[Brîtanyaya mezin]] e. {{Commons|Category:Wales|Wales}} {{kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[af:Wallis]] [[als:Wales]] [[ar:ويلز]] [[az:Uels]] [[bg:Уелс]] [[br:Kembre]] [[bs:Vels]] [[ca:Gal·les]] [[cs:Wales]] [[cy:Cymru]] [[da:Wales]] [[de:Wales]] [[en:Wales]] [[eo:Kimrio]] [[es:Gales]] [[et:Wales]] [[eu:Gales]] [[fi:Wales]] [[fr:Pays de Galles]] [[ga:An Bhreatain Bheag]] [[gd:A' Chuimrigh]] [[gl:Gales - Cymru]] [[gv:Bretin]] [[he:ויילס]] [[hr:Wales]] [[hsb:Wales]] [[ht:Gal]] [[hu:Wales]] [[ia:Galles]] [[id:Wales]] [[io:Wals]] [[it:Galles]] [[ja:ウェールズ]] [[ka:უელსი]] [[ko:웨일스]] [[kw:Kembra]] [[la:Cambria]] [[ln:Ekólo Wali]] [[lt:Velsas]] [[lv:Velsa]] [[mi:Wēra]] [[mk:Велс]] [[nds:Wales]] [[nl:Wales]] [[nn:Wales]] [[no:Wales]] [[nrm:Galles]] [[oc:País de Galas]] [[pl:Walia]] [[pms:Gàles]] [[pt:País de Gales]] [[rm:Valisa]] [[ro:Ţara Galilor]] [[roa-rup:Wales]] [[ru:Уэльс]] [[sco:Wales]] [[simple:Wales]] [[sk:Wales]] [[sl:Wales]] [[sr:Велс]] [[sv:Wales]] [[tg:Уелс]] [[th:เวลส์]] [[tr:Galler]] [[uk:Уельс]] [[zh:威爾士]] [[zh-min-nan:Cymru]] 7741 39672 2006-08-13T21:36:26Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Chek.jpg|thumb]] '''Çek''' yek ji amûrên şer kirin (an [[Çek û Çol]]) e ku bi [[barût]]ê dixebite. [[Kategorî:Çek (amêr)]] [[Kategorî:Çek û Çol]] {{kurt}} [[fa:&#1578;&#1601;&#1606;&#1711;]] [[fi:tykki]] [[simple:gun]] [[vi:Súng]] 7742 25496 2006-01-24T21:13:21Z Diyako 273 This work is in the public domain because it is a work of the United States federal Government. This applies worldwide. This work is in the public domain because it is a work of the United States federal Government. This applies worldwide. 7743 63476 2007-01-07T13:24:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Ayñi]] '''Çek û Çol''' bi hemû wan amêran dë gutin ku li dema şer de dê bikarhînan. Çek û Çol ji demên kevnar re ji aliya mirov hatine bikarhînan û ew jî gellek corên ciyawaz hene. Nimune: [[Çek (amûr)]] [[Kategorî:Çek (amêr)]] [[Kategorî:Çek û Çol]] {{kurt}} [[ar:سلاح]] [[bg:Оръжие]] [[ca:Arma]] [[cs:Zbraň]] [[da:Våben]] [[de:Waffe]] [[en:Weapon]] [[eo:Armilo]] [[es:Arma]] [[fa:جنگ‌افزار]] [[fi:Ase]] [[fr:Arme]] [[gd:Ball-airm]] [[he:כלי נשק]] [[hr:Oružje]] [[hu:Fegyver]] [[id:Senjata]] [[it:Arma]] [[ja:武器]] [[ka:საბრძოლო იარაღი]] [[ko:무기]] [[la:Arma]] [[lb:Waff]] [[lt:Ginklas]] [[ms:Senjata]] [[nl:Gevechtswapen]] [[nn:Våpen]] [[no:Våpen]] [[pl:Broń]] [[pt:Arma]] [[qu:Ayñi]] [[ru:Оружие]] [[simple:Weapon]] [[sl:Orožje]] [[sr:Оружје]] [[su:Pakarang]] [[sv:Vapen]] [[th:อาวุธ]] [[tr:Silah]] [[uk:Зброя]] [[vi:Vũ khí]] [[zh:武器]] 7745 25520 2006-01-25T11:04:59Z Erdal Ronahi 2 Çek (amêr) çû cihê Çek (amûr) #REDIRECT [[Çek (amûr)]] 7746 25521 2006-01-25T11:05:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Wales]] 7749 25539 2006-01-25T16:03:15Z RewşenBaran 74 Kategoriyek nû [[category:Erdnîgarî|Tax]] 7750 25547 2006-01-25T16:17:03Z RewşenBaran 74 Abdülbaki Turan çû cihê Abdûlbakî Tûran: bi zimanê kurdî ev rasttir e #REDIRECT [[Abdûlbakî Tûran]] 7751 67088 2007-01-29T22:19:31Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nrm:Liste des listes]] تعديل: [[sq:Lista e listave]] Li wê rûpelê de lîsteyek ji mijarên ku de Wîkîpediya kurdî de bi aliyeke serekî u li gora pîtên elfabê hatine lîste kirin hene. Nawerokê her yek ji wan lîsteyan jî bi xwe dikare ji çendîn lîsteyan berhev bibe: *[[Lîsteya bajaran]] *[[Lîsteya dewletên serbixwe yê cîhanê]] *[[Lîsteya e-pirtûkan kurdî]] *[[Lîsteya e-pirtûkxaneyan]] *[[Lîsteya e-pirtûkan]] *[[Lîsteya gotarên bi soranî]] *[[Lîsteya kesayetiyan]] *[[Lîsteya kovaran]] *[[Lîsteya lîstikan]] *[[Lîsteya muzîkarên kurd]] * [[Lîsteya Rêxistinan]] *[[Lîsteya romanan]] *[[Lîsteya Serhildanan]] {{kurt}} [[Kategorî:lîste]] [[ar:ويكيبيديا:قوائم مرجعية]] [[bg:Списък на списъците]] [[br:Roll ar rolloù]] [[cs:Seznam seznamů]] [[da:Wikipedia:Tematiske lister]] [[de:Liste der Referenztabellen]] [[en:List of reference tables]] [[fa:فهرستی از فهرست‌های موجود]] [[fo:Evnislýsandi listar]] [[fr:Liste des listes]] [[he:ויקיפדיה:מפתח רשימות]] [[hr:Popis popisa]] [[hu:Wikipédia:Kategorizálási módszerek]] [[ja:一覧の一覧]] [[ka:ვიკიპედია:სიების სარჩევი]] [[lb:Wikipedia:Referenztabellen]] [[mo:Листа листелор]] [[nl:Wikipedia:Overzichten en lijsten]] [[nrm:Liste des listes]] [[oc:Lista de las listas]] [[pl:Tablice i listy przeglądowe]] [[pt:Lista de listas]] [[ro:Lista listelor]] [[ru:Список списков]] [[scn:Lista dî Listi]] [[sq:Lista e listave]] [[sv:Lista över listor]] [[uk:Довідкові таблиці та списки]] [[vi:Danh sách]] [[zh:参考目录列表]] [[zh-min-nan:Chham-khó chu-liāu lia̍t-toaⁿ]] 7752 65173 2007-01-18T09:37:41Z Luqman 401 *[[Lîsteya Rêxistinên kurdî]] {{kurt}} [[Kategorî:Lîste]] 7753 65168 2007-01-18T09:32:52Z Luqman 401 *[[Lîsteya kovar û rojnameyên kurdî]] {{kurt}} [[Kategorî:Lîste]] 7754 65166 2007-01-18T09:31:50Z Luqman 401 *[[Lîsteya e-pirtûkxaneyên Kurdî]] {{kurt}} [[Kategorî:lîste]] 7755 47024 2006-09-10T21:58:08Z Luqman 401 *[[Lîsteya nivîskarên kurd]] *[[Lîsteya nivîskarên Îranî]] *[[Lîsteya nivîskarên inglîz]] *[[Lîsteya nivîskarên rûs]] {{kurt}} [[Kategorî: Lîste]] [[Kategorî:Nivîskar]] 7756 65165 2007-01-18T09:30:48Z Luqman 401 *[[Lîsteya bajarên Kurdistanê]] *[[Bajarên Komara Tirkiyê]] {{kurt}} [[Kategorî:lîste]] 7757 60960 2006-12-20T00:26:46Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Lîsteya zimannasên kurdî]] #redirect[[Lîsteya zimannasên kurdî]] 7758 65172 2007-01-18T09:37:13Z Luqman 401 *[[Lîsteya romanên kurdî]] {{kurt}} [[Kategorî:Lîste]] 7759 35795 2006-07-21T19:21:31Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi *[[Lîsteya Serhildanên Kurdan]] {{kurt}} [[Kategorî:lîste]] 7760 53859 2006-10-22T20:25:28Z Jiyanalpirani 65 *[[Lîsteya helbestvanên kurd]] *[[Lîsteya helbestvanên cîhanê]] [[category:Lîste|Lîsteya helbestvanan]] 7761 65174 2007-01-18T09:38:03Z Luqman 401 *[[Lîsteya wênesazên kurd]] {{kurt}} [[Kategorî:Lîste]] 7763 65167 2007-01-18T09:32:29Z Luqman 401 *[[Lîsteya helbestvanan]] *[[Lîsteya kesên ku navê wan di Parastina Gelekî de derbas dibe]] *[[Listeya siyasetmedaran]] *[[Lîsteya nivîskaran]] *[[Lîsteya wênesazan]] *[[Lîsteya zimannasan]] {{kurt}} [[Kategorî:Lîste]] 7764 65557 2007-01-20T11:02:01Z Luqman 401 *[[Lîsteya siyasetmedarên kurd]] {{kurt}} [[Kategorî:Lîste]] 7765 63518 2007-01-07T16:55:48Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[th:แม่น้ำโวลก้า]] [[Wêne:Rzhev.jpg|thumb]] '''Volga''' rûbareke li rojawa [[Rûsya]] ye. Drêjahiya wê 3,690 kîlometre ye u bi mezintirîn rûbarê [[Ewropa]] tê hejmardin. Bi sedema çalakiyên pîşesazîyen berfreh li Rûsya, avê wê rûbarê tevî paşmawên pîşesazî dibe. Lewma avê wê rûbarê ku dirijê [[deryayê Mazenderan]] wek yek ji ploxtrirîn avê dinyayê tê hejmar. [[Kategorî:çem]] [[Kategorî:Rûsya]] {{kurt}} [[am:ቮልጋ ወንዝ]] [[ar:فولغا]] [[bg:Волга]] [[ca:Volga]] [[cs:Volha]] [[cv:Атăл]] [[da:Volga]] [[de:Wolga]] [[el:Βόλγας]] [[en:Volga River]] [[eo:Volgo]] [[es:Volga]] [[et:Volga]] [[fa:ولگا]] [[fi:Volga]] [[fr:Volga]] [[gl:Río Volga]] [[he:וולגה]] [[hr:Volga]] [[hu:Volga]] [[is:Volga]] [[it:Volga]] [[ja:ヴォルガ川]] [[ka:ვოლგა (მდინარე)]] [[ko:볼가 강]] [[la:Rha]] [[lt:Volga]] [[lv:Volga]] [[nl:Wolga]] [[nn:Volga]] [[no:Volga]] [[pl:Wołga]] [[pt:Rio Volga]] [[rm:Volga]] [[ro:Volga]] [[ru:Волга (река)]] [[sh:Volga]] [[sk:Volga]] [[sl:Volga]] [[sq:Vollga]] [[sr:Волга]] [[sv:Volga]] [[tg:Дарёи Волга]] [[th:แม่น้ำโวลก้า]] [[tr:Volga Nehri]] [[tt:İdel]] [[uk:Волга]] [[vi:Sông Volga]] [[zh:伏尔加河]] 7766 44352 2006-08-30T20:55:07Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT[[Sumerî]] 7767 40939 2006-08-21T17:24:25Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Nivîsa mîxî]] #redirect[[Nivîsa mîxî]] 7768 25593 2006-01-25T18:25:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[MED TV]] 7769 25596 2006-01-25T18:27:22Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya Rêxistinan çû cihê Lîsteya rêxistinan #REDIRECT [[Lîsteya rêxistinan]] 7770 25598 2006-01-25T18:27:38Z Erdal Ronahi 2 Çek û Çol çû cihê Çek û çol #REDIRECT [[Çek û çol]] 7771 41514 2006-08-22T19:09:31Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Nivîsa mîxî]] 7772 25612 2006-01-25T18:43:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[încîl]] 7773 66430 2007-01-25T10:10:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[br:Mor Kaspia]], [[vi:Biển Caspi]] [[Image:Caspian Sea from orbit.jpg|thumb|Deryayê Mazenderan]]'''Deryayê Mazenderan''', [[deryayê Xezer]], an [[deryayê Qazwên]] mezintirîn gola dinyayê ye ku dikeve bakûrê [[Îran]]ê û di navbera welatên [[Rûsya]], [[Turkmenîstan]], [[Kazakîstan]] û [[Azerbaycan]]ê de ye. Rûbera wê 371,000 km&sup2; ye. [[kategorî:Derya]] [[kategorî:Erdnîgarî]] {{kurt}} [[ar:بحر قزوين]] [[av:Каспий]] [[az:Xəzər dənizi]] [[be:Каспійскае мора]] [[bg:Каспийско море]] [[br:Mor Kaspia]] [[bs:Kaspijsko more]] [[ca:Mar Càspia]] [[cs:Kaspické moře]] [[da:Kaspiske Hav]] [[de:Kaspisches Meer]] [[en:Caspian Sea]] [[eo:Kaspio]] [[es:Mar Caspio]] [[et:Kaspia meri]] [[eu:Kaspiar Itsasoa]] [[fa:دریای خزر]] [[fi:Kaspianmeri]] [[fr:Mer Caspienne]] [[fy:Kaspyske See]] [[gl:Mar Caspio]] [[he:הים הכספי]] [[hi:कैस्पियन सागर]] [[hr:Kaspijsko jezero]] [[hu:Kaszpi-tenger]] [[id:Laut Kaspia]] [[is:Kaspíahaf]] [[it:Mar Caspio]] [[ja:カスピ海]] [[ka:კასპიის ზღვა]] [[ko:카스피 해]] [[la:Mare Caspium]] [[lmo:Maar Caasp]] [[lt:Kaspijos jūra]] [[lv:Kaspijas jūra]] [[mr:कॅस्पियन समुद्र]] [[mzn:مازرون دریا]] [[nl:Kaspische Zee]] [[nn:Kaspihavet]] [[no:Det kaspiske hav]] [[os:Къаспы денджыз]] [[pl:Morze Kaspijskie]] [[pt:Mar Cáspio]] [[qu:Kaspi hatun qucha]] [[ro:Marea Caspică]] [[ru:Каспийское море]] [[scn:Mar Caspiu]] [[sh:Kaspijsko more]] [[simple:Caspian Sea]] [[sk:Kaspické more]] [[sl:Kaspijsko jezero]] [[sr:Каспијско језеро]] [[sv:Kaspiska havet]] [[sw:Bahari ya Kaspi]] [[th:ทะเลแคสเปียน]] [[tk:Hazar deňizi]] [[tr:Hazar Denizi]] [[ug:قارا دېڭىز]] [[uk:Каспійське море]] [[ur:بحیرہ قزوین]] [[vi:Biển Caspi]] [[zh:裡海]] 7774 44338 2006-08-30T20:51:32Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Derya Mazenderan]] 7775 44339 2006-08-30T20:51:50Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Derya Mazenderan]] 7776 40485 2006-08-17T17:04:57Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Qezexistan]] 7777 39208 2006-08-13T16:34:55Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 85.107.33.57 '''Evdirehîm Rehmî''' nivîskarekî kurd e. Hinik nivîsên wî rojname [[Jîn]] da hatîye weşandin. Li ser Evdurrehim Rehmî Hekkarî li sala 1890 de li navçeya Elbakê/Başkale hatîye dinyayê. di gelek babetan de nivisîye û li ser vî şairê hêja niviskar [[Ayhan Geverî]] dixebite û jiyan û berhemên wî amade dike... ==Berhem== *Memê Alan (pîyes 1919) *Gazîya Welat [[Kategorî:nivîskar|Rehmî, Evdirehîm]] {{kurt}} 7779 25703 2006-01-27T11:28:15Z Erdal Ronahi 2 *[[Mahmut Tanrikulu (Felat)]] 7780 25999 2006-01-29T11:35:15Z Erdal Ronahi 2 '''Ferhenga soranî - kurmancî''' (bi soranî: ''Ferhengî soranî - kirmancî'') [[ferheng]]ek [[Husein Muhammed]]î ye. Di wê ferhengê de peyvên zaravaya [[soranî]] hatine rêzkirin û bi kurmancî hatine şirovekirin. Ferheng bi [[alfabeya latînî]] ye. ==Ji A ta P== Ferheng ji tîpa A ta tîpa P amade ye. Lê Husein Muhammed li ser dixebite ku wê di sala 2006ê de bi dawî bîne. ==Girêdanên derve== * http://www.geocities.com/soraniferheng/sorani/ * http://www.ferheng.org/sorani.html [[Kategorî:ferheng]] 7782 65413 2007-01-19T17:28:43Z SieBot 710 روبوت إضافة: bs, fa, vi تعديل: th '''Joomla''' her wekî [[Php-Nuke]], [[PostNuke]], [[Mambo]] û hin scrîptên din, ew jî scrîpteke [[malpersaz]]iyê ye û bi kodên [[PHP]]'ê hatiye nivîsîn. Joomla ji %95 wekî Mambo ye. Avakirina malpereke bi Joomla jî her wekî Mambo ye. Lê hinekî pêşketîtir e. Joomla ji aliyê [[Karger]]ê ve li kurdî hate wergerandin. Joomla [[nivîsbariya azad]] e. [[Kategorî:Nivîsbariya azad]] [[bs:Joomla!]] [[cs:Joomla!]] [[da:Joomla!]] [[de:Joomla!]] [[en:Joomla!]] [[es:Joomla!]] [[fa:جوملا]] [[fi:Joomla!]] [[fr:Joomla!]] [[he:ג'ומלה]] [[id:Joomla!]] [[it:Joomla!]] [[nl:Joomla!]] [[no:Joomla!]] [[pl:Joomla!]] [[pt:Joomla]] [[ru:Joomla]] [[th:จูมลา!]] [[tr:Joomla]] [[vi:Joomla!]] 7783 65171 2007-01-18T09:36:48Z Luqman 401 ==Havçarx== *[[Sadiq Hidayat]] *[[Sîmîn Danişver]] *[[Nîma Yuşic]] {{kurt}} [[Kategorî:Lîste]] [[fa:فهرست نویسندگان معاصر ایرانی]] 7784 25696 2006-01-27T11:19:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[PHP-Nuke]] 7785 25698 2006-01-27T11:21:20Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya nivîskarên Îranî çû cihê Lîsteya nivîskarên îranî #REDIRECT [[Lîsteya nivîskarên îranî]] 7786 25701 2006-01-27T11:26:59Z Erdal Ronahi 2 Mahmut Tanrikulu çû cihê Mahmut Tanrikulu (Felat) [[Wêne:felat.jpg|thumb|Mahmut Tanrikulu]] '''Mahmut Tanrikulu''' şervanê azadîya gelê kurd bu. Di nav refên [[PKK]] ê da cih digirt. Roja 14 tirmeh ê di sala 1989 an de li navçeya [[Merdîn]] [[Kerboran]] ê dı nav şerê tekoşîna azadîyê de jiyana xwe ji dest da . [[Kategorî:şehîd|Tanrikulu, Mahmut]] 7787 25702 2006-01-27T11:26:59Z Erdal Ronahi 2 Mahmut Tanrikulu çû cihê Mahmut Tanrikulu (Felat) #REDIRECT [[Mahmut Tanrikulu (Felat)]] 7789 25710 2006-01-27T12:21:12Z Erdal Ronahi 2 Pîra Dehderî çû cihê Pira Dehderî #REDIRECT [[Pira Dehderî]] 7790 66530 2007-01-25T21:45:10Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[sr:Категорија:Мостови]] [[Kategorî:avahî]] [[af:Kategorie:Brûe]] [[ast:Categoría:Pontes]] [[bg:Категория:Мостове]] [[bs:Kategorija:Most]] [[ca:Categoria:Ponts]] [[cs:Kategorie:Mosty]] [[cy:Categori:Pontydd]] [[da:Kategori:Broer]] [[de:Kategorie:Brücke]] [[el:Κατηγορία:Γέφυρες]] [[en:Category:Bridges]] [[eo:Kategorio:Pontoj]] [[es:Categoría:Puentes]] [[eu:Kategoria:Zubiak]] [[fi:Luokka:Sillat]] [[fr:Catégorie:Pont]] [[he:קטגוריה:גשרים]] [[hr:Kategorija:Mostovi]] [[id:Kategori:Jembatan]] [[io:Category:Ponto]] [[it:Categoria:Ponti]] [[ja:Category:橋]] [[ka:კატეგორია:ხიდები]] [[ko:분류:다리]] [[lb:Category:Brécken]] [[nds:Kategorie:Brüch]] [[nl:Categorie:Brug]] [[nn:Kategori:Bruer]] [[no:Kategori:Broer]] [[os:Категори:Хидтæ]] [[pl:Kategoria:Mosty i wiadukty]] [[pt:Categoria:Pontes]] [[ro:Categorie:Poduri]] [[ru:Категория:Мосты]] [[simple:Category:Bridges]] [[sk:Kategória:Mosty]] [[sl:Kategorija:Mostovi]] [[sq:Category:Ura]] [[sr:Категорија:Мостови]] [[sv:Kategori:Broar]] [[th:หมวดหมู่:สะพาน]] [[tr:Kategori:Köprüler]] [[uk:Категорія:Мости]] [[vi:Thể loại:Cầu]] [[zh:Category:橋樑]] [[zh-yue:Category:橋]] 7791 25713 2006-01-27T12:24:08Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:mîmarî]] 7792 36430 2006-07-25T09:07:58Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Kategorî:çand]] [[Kategorî:teknolojî]] 7793 44342 2006-08-30T20:52:36Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Elmanya]] 7794 25729 2006-01-27T12:41:59Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:îslam]] '''Ehlê Beyt''' ji bo malbate mihemmed peyxamber tê bikaranîn, bi taybetî ji bo [[Elî]], [[Hesen]] û [[Huseyîn]]. == Girêdanên derve == *http://www.al-shia.com/html/kur_eng/index.html [[Kategorî:îslam]] 7795 25733 2006-01-27T12:50:21Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[êzidîtî]] 7796 47361 2006-09-13T16:21:41Z Silêman 10 [[Image:malabadi.jpg|thumb|Pira Malabadî]] '''Pira Malabadî''' di navbera navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve û Batmanê de ye û li ser çemê Batmanê ava ye. Ev Pir di sala 1147 an da hatiyê çêkirin. Dirêjîya wê 150 m, firehîya wê 7 m û bilindîya wê 19 m ye. Pir bi kevirên rengîn hatiyê hûnandin û di dinê de di nav pirên ji kevirên birî de ya xwedîye kimberên herî fireh e. Di navbera her du kêlekên kimberê da 2 ode hene û ji 5 çavîyan pêk tê. [[Kategorî:pir]] 7797 25740 2006-01-27T13:44:24Z Jiyanalpirani 65 7799 49539 2006-10-07T17:05:39Z Erdal Ronahi 2 {{GotarêBingeh}} {{GotarêBingeh}} [[Kategorî:hunermend]] [[category:Muzîk]] 7800 25764 2006-01-27T14:31:54Z Erdal Ronahi 2 Kemale Amede çû cihê Kemalê Amedê #REDIRECT [[Kemalê Amedê]] 7801 25767 2006-01-27T14:39:20Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Ehmedê Xanî]] 7802 27392 2006-02-16T22:41:04Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Seîd Nûrsî]] 7803 25776 2006-01-27T15:28:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Lolo]] 7804 25778 2006-01-27T15:30:11Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Asûrî]] 7805 44353 2006-08-30T20:55:21Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Sumerî]] 7806 37606 2006-08-05T05:33:21Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Zagros (rêzeçiya)]] 7808 25785 2006-01-27T16:12:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Yekîtiya Xwendekarên Kurdistan]] 7809 39018 2006-08-13T16:27:19Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Yekîtiya Xwendekarên Kurdistan''' (YXK) di 12./13. Kanûna 1991 li bajarê [[Bochum]] hat damezrandin. Di kongreya YXK ya duyemînê ku di sala 1992 li Ewrûpa pêkhat [[Hüseyin Çelebi]] ji hêla xwendevanên Kurd ve bi awakî giştî “Serokê Nîşanî” (Serokê Sembolîk) hate hilbijartin. Ji wê demê pê ve her sal ji bo bîranîna Husêyn Çelebî xwendevan pêşbirka helbest û çîrokan li dar dixin. ==Girêdanên derve== *[http://ku.yxk-online.de Malpera YXK] (çavkanî) {{kurt}} [[kategorî:rêxistin]] 7810 50233 2006-10-10T14:46:40Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îdir]] #redirect[[îdir]] 7811 25798 2006-01-27T18:25:01Z 80.135.79.145 #redirect [[Idir]] 7812 25802 2006-01-27T18:36:28Z Erdal Ronahi 2 Êlên kurdan çû cihê Eşîrên kurdan #REDIRECT [[Eşîrên kurdan]] 7813 25804 2006-01-27T18:37:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Eşîrên kurdan]] 7814 25805 2006-01-27T18:37:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Eşîrên kurdan]] 7815 25806 2006-01-27T18:38:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Eşîrên kurdan]] 7816 25811 2006-01-27T18:46:12Z Erdal Ronahi 2 Eşîrên Botan çû cihê Lîsteya eşîrên Botan #REDIRECT [[Lîsteya eşîrên Botan]] 7817 27479 2006-02-17T22:07:42Z Erdal Ronahi 2 [[Memanî]], [[Berjerî]], [[Asî]], [[Sipkî]] an [[Sipîkî]] ([[Birîmî]]), [[Torinî]], [[Bilikî]], [[Kazkî]], [[Hemdikî]], [[Soranî (eşîr)|Soranî]], [[Seğ]], [[Kolozî]], [[Helkî]], [[Sorî]], [[Şemskî]], [[Celalî]], [[Çuxurî]], [[Laçekî]], [[Mala Sûwar (Cibirî)]], [[Moxilî]], [[Memikî]], [[Şêxikî]], [[XELSINİ]], [[HEYDERİ]], [[MAMEDİ]], [[KEÇELİ]], [[QOTİ]], [[Birîmî]], [[Simaîlî]], [[Taloyî]], [[Seyidoyî]], [[Cemaldînî]], [[Mîllî]], [[Dilxeerî]], [[Şadîyan]], [[GELTURİ]], [[GÊLOYİ]], [[ŞÊĞBIZINİ]], [[MAMEDKİ]], [[MALA ESO]], [[CERDÊSİ]], [[HESESORİ]], [[KESKOİ]], [[Torin]] , [[Kategorî:lîste]] [[Kategorî:eşîr]] 7818 25865 2006-01-28T00:23:58Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya eşîrên Anatoliya navîn çû cihê Lîsteya eşîrên Anatoliya Navîn [[Canbegî]], [[Şêxbizinî]], [[Reşî]], [[Mikaîlî]], [[Ruta]], [[Zirkî]], [[Terkî]], [[Sidunî]], [[Qilorî]], [[Doykan]], [[Motikan]], [[Şexbilî]], [[Bilkî]], [[Hêcibî]], [[Atmana]], [[Bazikî]], [[Milli]], [[Bereketî]], [[Mifkî]], [[Oxçî]], [[Pisî]], [[Sêwidî]], [[Cutkî]], [[Xelikî]], [[Omerî]], [[Sefkî]], [[Celkî]], [[Nasirî]] [[Kategorî:Lîste]] [[Kategorî:eşîr]] 7820 25823 2006-01-27T18:56:20Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Alaya Kurdistanê]] 7821 25824 2006-01-27T18:59:27Z Diyako 273 #redirect[[Serbajar]] 7822 25825 2006-01-27T19:00:34Z Diyako 273 #redirect[[Hewlêr]] 7823 25829 2006-01-27T19:14:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[silêmanî]] 7824 25830 2006-01-27T19:24:02Z RewşenBaran 74 Ji saradistribution.com Ji saradistribution.com 7825 58968 2006-11-29T23:06:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eu:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] تعديل: [[ar:جيورج فيلهلم فريدريش هيجل]] [[Wêne:hegel.jpg|thumb|Hegel]] '''Georg Wilhelm Friedrich Hegel''' (27 Tebax 1770-14 Sermawez 1831) [[Fîlozof|fîlozofekî]] [[alman]] e, li Stuttgartê ji dayik bû. Yek ji fîlozofên herî grîng ên [[Îdealîzm|Îdealîzmê]] ye. Navê [[sîstem|sîstema]] ku avakiriye "mantiqa [[diyalektîk|diyalektîkî]]" ye. Gorî vê [[mantiq|mantiqê]]; Ramanek (yanî tezek) li dijberî ramaneke din derdikeve, di encamê de jî [[sentez]] çêdibe. Li gor dîtîna Hegel [[xweza]] û hemû hêmanên zanyariyê berhemên zêhna mutlaq in, ev jî, ji derveyî sînorên zêhna mirovan e. Hegel ji ber nexweşiya [[Kolera|kolerayê]] li [[Berlîn]]ê jiyana xwe ji dest da. Hegel gelek bandor li ser [[Marx]] û [[Engels]] kir. ==Berhem== *Phänomenologie des Geistes *Wissenschaft der Logik *Enzyklopadie der Philosophischen Wissenschaften im Grundrisse *Grundlinien der Philosophie des Rechts [[Kategorî:Fîlozof|Hegel]] [[ar:جيورج فيلهلم فريدريش هيجل]] [[be:Георг Гегель]] [[bg:Георг Хегел]] [[bn:গেয়র্গ ভিলহেল্ম হেগল]] [[bs:George Wilhelm Friedrich Hegel]] [[ca:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[cs:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[da:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[de:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[en:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[eo:Hegelo]] [[es:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[et:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[eu:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[fa:هگل]] [[fi:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[fr:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[gl:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[he:גיאורג וילהלם פרידריך הגל]] [[hr:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[hu:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[io:Friedrich Hegel]] [[is:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[it:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[ja:ゲオルク・ヴィルヘルム・フリードリヒ・ヘーゲル]] [[ka:ჰეგელი, გეორგ ვილჰელმ ფრიდრიხ]] [[ko:게오르크 빌헬름 프리드리히 헤겔]] [[la:Georgius Wilhelmus Fridericus Hegel]] [[lt:Georgas Vilhelmas Frydrichas Hėgelis]] [[mk:Георг Вилхелм Фридрих Хегел]] [[nl:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[no:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[pl:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[pt:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[ro:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[ru:Гегель, Георг Вильгельм Фридрих]] [[sk:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[sr:Георг Вилхелм Фридрих Хегел]] [[sv:Friedrich Hegel]] [[tpi:Hegel]] [[tr:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] [[uk:Геґель Ґеорґ Вільгельм Фрідріх]] [[zh:黑格尔]] 7826 25856 2006-01-27T20:00:48Z RewşenBaran 74 [[Image:Hemresreso.jpg|thumb|Hemreş Reşo]] '''Hemreş Reşo''' (1939 - 2003) siyasetmedar û nivîskareke kurd e. == Kurtejiyan== '''Hemreş Reşo''' li mêjuyê [[11'ê reşemiyê]] sala 1939'ê li gundê [[Saqo]]'yê li qeza [[Kolik]] ê ku li nav herêma bajarê [[Semsûr]]ê ye, hatiye dunyayê. Dibistana destpêkî û navînî li Kolikê xwendiye. [[Kolêja Amerîkî]] li bajarê [[Cesaria]]'yê (Kayserî) biriye serî. Di navbera salên [[1957]]-[[1960]]'î de li Stanbolê xwandina xwe ya lîse'yê kiriye. Di salên 1961-1963'yî de jî, li [[Enqerê]] xwendina zankoyî (unîversîte) ya [[Ankara Hukuk Fakultesi]] biriye serî. Di sala [[1963]]'yî de hatiye [[Swîsrê]] û paşê ji wir jî derbasê Elmanya'yê bûye. Di navbera sala [[1967]]-[[1975]]'ê de jî li zankoya [[Berlîn]]'ê xwandina aboriyê (ekonomî) kiriye. Piraniya jiyan û têkoşîna watedar a rewşenbîr û siyasetmedarê kurd mamoste Hemreş Reşo, ji bo vejandin, pêşvexistin û parastina ziman û çanda kurdî bûye. Hemreş Reşo van salên xwe yên li dîasporayê ku tam 40 sal dike, bi tevayî di riya pêşvexistin û parastina çand û zimanê kurdî de buhurandiye. Ji me re sê govarên kurdî yên di dîroka çand û zimanê me de, her yek bi serê xwe sê dîmen û bihnên geş û xweş in, pêşkêş kiriye; == Kovarên Ku Derxistiye == *[[KURDISTAN]] (multi-lingual kurd/îng/ereb), *[[HÊVIYA WELÊT]] *[[ÇIYA]]. Doz û têkoşîna '''Hemreş Reşo''''yî, xebata wî ya di warê çand û zimanî de, di dîroka xebata li derveyî welêt, gavên pir ber bi pêş de ne û di dîroka ziman û çanda kurdî de wê her dem xwedî ciyek herî diyar be. Hemreş Reşo di roja [[27'ê berfanbarê]] sala [[2003]]'yî de li bajarê [[Dîsburg]]'ê li [[Elmanya]]'yê koçê dawiyê kiribû. Hemreş Reşo gava ji dunyayê bar kir, serokê [[Partiya Demokrat a Kurdistan - Bakur]] bû. == Girêdanên Derve == [http://www.gelawej.org/kurmanci/modules.php?name=News&file=article&sid=72 Hevpeyvînek Bi Hemreş Reşo] Çavkanî:Malpera Pirtûkxaneya SARA [[category:Siyasetmedar|Reşo, Hemreş]] [[category:Nivîskar|Reşo, Hemreş]] 7827 25863 2006-01-28T00:21:30Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Partiya Demokrat a Kurdistan - Bakur]] 7828 25838 2006-01-27T19:40:11Z Erdal Ronahi 2 Hegel çû cihê Georg Wilhelm Friedrich Hegel #REDIRECT [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel]] 7829 25840 2006-01-27T19:43:48Z Erdal Ronahi 2 PDK-Bakur çû cihê Partiya Demokrat a Kurdistan - Bakur #REDIRECT [[Partiya Demokrat a Kurdistan - Bakur]] 7830 25884 2006-01-28T08:41:30Z 85.96.89.183 '''Fûad Ehmed''' (1933-2004) stranbêj û muzîkareke kurd e. == Jiyan == Stranbêjê dengîxwoş sala [[1933]]'yî, li gundê [[Ewêne]] li bajarê [[Hewlêr]]'ê hatiye dunyayê. Di Sala 1953'yê xwendina Mamostatiyê biriye serî. Wî li dor sed stran li Radyoya Kurdî kom kirine. Li dor pêncî stran li Televîzyona Kurdî Li Bexda'yê kom kirine. Fûad Ehmed piraniya stranên xwe bi xwe dibeste û dibêje. Muzîka wî li seranserî Kurdistanê dihate guhdarkirin û ew yek ji wan hunermendan bû, ku muzîka wî bandoreke mezin li ser muzîka kurdî heye. Heyşt zaruyên Fûad Ehmed'î hene. Roja [[18 Tebaxê]] [[2004]] hunermendê mezin Fûad Ehmed li [[Hollanda]] çû ser dilovaniya xwe. Hunermendê navdar Fûad Ehmed li gundekî di navbera bajarên [[Mûsil]] û [[Hewlêr]]ê hate veşartin. == Grêdanên Derve == [http://www.saradistribution.com/fuadehmed.htm Wêneyên Fûad Ehmed] [[category:stranbêj|Ehmed, Fûad]] 7832 25866 2006-01-28T00:23:58Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya eşîrên Anatoliya navîn çû cihê Lîsteya eşîrên Anatoliya Navîn #REDIRECT [[Lîsteya eşîrên Anatoliya Navîn]] 7834 25936 2006-01-28T19:57:59Z Erdal Ronahi 2 /* Girêdanên Derve */ '''Cengo Elî''' wênesazekî kurd e. Cengo Elî di [[25'ê gulanê]] sala 1967an de li bajarê [[Amûdê]] xwedê daye. Li Amûdê jî ta bakalorya xwendiye. Di salên [[1986]]-1987 li [[Şam]]ê di xwendegeha hunerî de xwendiye. Di salê [[1987]]-[[1993]] li Akademya hunerî li [[Lenîngrad]]ê xwendiye û vê demê bo dektoratê li Akademya Şanoyî (hunerê dekorê) dixwêne.Di 2-3.12.1996an pêşangeheke hevbeş bi hunermendên Rûs re li Salona '''Yekîtiya Hunermendên Rûs''' çêkiriye. == Girêdanên Derve == *[http://web.telia.com/~u22600089/d5cengo.htm Çend Wêneyên Cengo Elî] [[Kategorî:Wênesaz|Elî, Cengo]] 7835 39264 2006-08-13T16:36:21Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Şanoya Bîra Welat''' li [[Awustralya]]yê xebatên xwe didomîne. Şanoya Bîra Welat, girêdayî [[Komeleya Kurdên Vîctorîa]] ye. ('''Victoria''', eyaletek [[Awustralya]] ye.) Koma Şanoya Bîra Welat, di sala [[1999]]’an de dest bi xebatên Şanoyê kir. Bi lîstika bi navê '''Kes Nikare Roja Me Tarî Bike''' di [[Mijdar]]ê de dest bi şanoyê kir. [[15’ê Çilê]] [[1999]]’an de navê koma xwe kirin Şanoya Bîra Welat. == Lîstikên Şanoya Bîra Welat == *27’ê Mijdara 1999-Kes Nikare Roja Me Tarî Bike (Bê peyv, bi govend û mûzîk) *25-30’yê Kanûna 1999-Kalikê Sersal (Kurdî) *13’ê Çileya 2000-Kosegelî (Kurdî) *15’ê Çileya 2000-Mixtaro (Tirkî) *16’ê Adara 2000-Em Bîr Nakin Helebçe-Qêrînên Bêdeng (Kurdî) *25’ê Adara 2000-Newroz (Bê peyv, bi govend û mûzîk) *27’ê Tirmexa 2000-Avahî (Tirkî, li ser çêkirina avahiya Komala Kurdên Vîctorîa) *25’ê Tebaxa 2000-Qomplo (Bê peyv, bi govend û mûzîk) Şanoya Bîra Welat lîstikên xwe bi gelemperî li [[Melbourn]]ê û li [[Sydney]]ê dileyizin. Azîna wan ya şanoyê azîna epîk e. Ew bi azîna [[Bertolt Brecht]] dixwazin lîstikên xwe amade bikin. == Girêdanên Derve == *[http://home.iprimus.com.au/birawelat/kurdishtheater Malpera Şanoya Bîra Welat] [[category:şano]] 7836 49691 2006-10-08T10:45:25Z Erdal Ronahi 2 [[Image:CirCaraPlaceatnight.jpg|thumb|200px|Meydana Çarçira]] '''Çuwarçira''' navê meydaneke navdar e li bajarê [[Mehabad]]ê li [[rojhilata Kurdistanê]] li [[Îran]]ê ku [[Qazî Mihemmed]] ji aliya Îranê re li wê hat li sêdare dayin. {{kurt}} [[category:Cihê Dîrokî]] [[Kategorî:Mehabad]] [[de:Car-Cira-Platz]] [[en:Chuwarchira Square]] [[simple:Chuwarchira Square]] 7838 25911 2006-01-28T17:34:22Z RewşenBaran 74 Ji bedirxani.com Ji bedirxani.com 7839 39322 2006-08-13T16:38:18Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Medresasor.jpg|thumb|Medresa Sor]] '''Medresa Sor''', li [[Cizîra Botan]] cihekî dîrokî û kevnare ye. '''Medresa Sor''' ji alîyê [[Emîr Şeref'ê dûwemîn]] ve hatîye ava kirin. Emîr Şeref'ê'ê dûwemîn kûrê Emîr Bedreddîn, kûrê Emîr Şeref'ê yekemîn, kûrê [[Emîr Alî Beg]], kûrê Mecduddîn'e. Cizîr, [[1475]]'an de ketîye bin destê Akkoyulîyan de. Di wî demî de Mîr'ên Cizîr'ê tevde hatine sirgûn kirin, gelek ji wan jî hatine kûştin. Emîr Şeref'ê dûwemînê kûrê '''Emîr Bedreddîn''' bi alîkarîya gelê Botan 1508'an de dîsa Cizîr vegirtîye. Avahîya Medres'a Sor bi mîmarîya xwe ji cûreyên medresên hewşa wan vekirîye. Di nava gel de bi “Medres'a Sor” tê navkirin. Medres'a Sor, li roj avayê Cizîr'ê li ser sûrhê hatîye avakirin. Ji ber ko bi pirnî bi toxlayên sor hatîye ava kirin ji wê re “Medres'a Sor” hatîye gotin. Ji bo ketina malde li pêşîya derîyê wê yê ji derve 4 derincên bi kevir hatîye çêkirin. Medrese ji alîyê rojhilat ve '''18.95''' metreyan ji erdê bilinde, bes binetara wê jî 1.10 metreyan ji erdê bilindtir hatîye danîn. Alîyê wê yê başûr bi 3 eywan e û mizgefta medresê jî di wê beşê de ye. Tirb'a mele Ehmed'ê Cizîr'î li alîyê rojhilat yê mizgeftê ye. Li alîyê medresê yê bakûr '''3 eywan''' hene, ya alîyê çepê '''3.45 metreyan''' vekirîye û mîhraba wê ya zivistanî jî heye. Eywana alîyê rastê 3'''.46 metreyan''', ya nêvê jî '''5.19 metreyan''' vekirîye. Ew eyvanên difekin hewşê, gûşeyê hemîyan 10-13 cm. bi çal û mirtikin. Ji eywana nêvê ji bo çoyîna herdû eywanên teniştê derîyên bi '''1.33 metre''' û serdera wan jî bi qûbbe hene. Eywana alîyê rastê di rastê wê de derîyek '''0.93 metre''' fireh heye, peşderîyek 2.44x2.45 metre û serbanê wê bi qûbbe hatîye çêkirin. '''Çavkanî:''' Malpera Bedirxanî [[category:Cihê Dîrokî|Medresa Sor]] [[Kategorî:Cizîr]] 7843 25935 2006-01-28T19:57:42Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Meydana Çarçira]] 7844 25934 2006-01-28T19:57:20Z Erdal Ronahi 2 Çarçira çû cihê Meydana Çarçira #REDIRECT [[Meydana Çarçira]] 7845 25939 2006-01-28T20:00:31Z Erdal Ronahi 2 [[category:Erdnîgarî]] [[category:Dîrok]] 7846 25942 2006-01-28T20:05:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Silopî]] 7848 25961 2006-01-29T10:21:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Nûh]] 7849 25969 2006-01-29T11:10:45Z Erdal Ronahi 2 Endamên malbata Bedirxan. 7852 25987 2006-01-29T11:23:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Navenda PEN a Kurd]] 7853 25990 2006-01-29T11:24:59Z Erdal Ronahi 2 Keyanî çû cihê Monarşî #REDIRECT [[Monarşî]] 7854 26000 2006-01-29T11:36:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Alfabeya kurdî ya latînî]] 7855 45319 2006-09-04T07:51:51Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Kompûter]] 7856 26026 2006-01-29T11:52:48Z Erdal Ronahi 2 Linux çû cihê GNU/Linux #REDIRECT [[GNU/Linux]] 7857 26030 2006-01-29T11:54:41Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:muzîk]] 7861 37479 2006-08-05T05:21:01Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Alayên Hemîdiye]] 7862 37504 2006-08-05T05:23:42Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Eşîrên kurdan]] 7863 35165 2006-07-11T11:20:17Z Bablekan 495 Gelê '''ermenî''', yek ji gelên kevn ya [[Rojhilata Navîn]] e. Binêre: * [[Ermenistan]], [[Êrîvan]] * [[Zimanê ermenî]] * [[Komkujiya ermeniyan]] [[Kategorî:gel]] 7865 64360 2007-01-12T15:43:46Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[th:ไนโรบี]] [[Image:Nairobi-skyline.jpg|right|300px]] [[Naîrobî]] peytaxta [[Keniya|Keniyayê]] ye. {{Commons|Category:Nairobi|Naîrobî}} [[Kategorî:bajar]] [[af:Nairobi]] [[am:ናይሮቢ]] [[ar:نيروبي]] [[bg:Найроби]] [[bs:Nairobi]] [[ca:Nairobi]] [[cs:Nairobi]] [[da:Nairobi]] [[de:Nairobi]] [[en:Nairobi]] [[eo:Najrobo]] [[es:Nairobi]] [[eu:Nairobi]] [[fa:نایروبی]] [[fi:Nairobi]] [[fr:Nairobi]] [[he:ניירובי]] [[hu:Nairobi]] [[id:Nairobi]] [[io:Nairobi]] [[is:Naíróbí]] [[it:Nairobi]] [[ja:ナイロビ]] [[ki:Nairobi]] [[ko:나이로비]] [[lt:Nairobis]] [[lv:Nairobi]] [[mk:Најроби]] [[nds:Nairobi]] [[nl:Nairobi]] [[no:Nairobi]] [[pl:Nairobi]] [[pt:Nairobi]] [[ro:Nairobi]] [[ru:Найроби]] [[simple:Nairobi]] [[sk:Nairobi]] [[sl:Nairobi]] [[sr:Најроби]] [[sv:Nairobi]] [[sw:Nairobi]] [[th:ไนโรบี]] [[tr:Nairobi]] [[vi:Nairobi]] [[zh:奈洛比]] 7866 26062 2006-01-29T18:35:41Z 80.135.72.181 '''Dîana Wekîl''' hunermenda [[opera (muzîk)|operayê]] ya kurd e. {{kurt}} [[kategorî:hunermend|Wekîl, Dîana]] 7867 26068 2006-01-29T18:42:17Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:hunermend]] [[Kategorî:sînema]] 7868 49068 2006-10-03T00:18:43Z Webmaster 3 [[Kategorî:hunermend]] [[category:Muzîk]] 7869 26072 2006-01-29T18:44:30Z Jiyanalpirani 65 7870 26073 2006-01-29T18:44:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[xinûs]] 7871 26074 2006-01-29T18:48:38Z Erdal Ronahi 2 7872 38816 2006-08-13T16:05:57Z 84.158.84.5 re [[Image:fuat-eli.jpg|thumb|Fûad Elî]] '''Fûad Elî''' [[peykertiraş]]ek kurd e. Ev 30 sale li [[Îtalya]]yê dijî. Niha li ser projeya [[abîdeya Leşkerê Winda]] dixebite, Ev proje di hêla hukimeta Kurdîstanê da hatîye destpêkirin. ---- * Çavkanî:Malpera Netkurd [[kategorî:heykeltiraş]] 7873 26076 2006-01-29T18:50:10Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Medya TV]] 7874 46927 2006-09-10T10:13:15Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Medyatv.jpg|thumb|Medya TV]] [[Wêne:Medyalogo.png]] Piştî girtina [[MED TV]], di sala [[1999]]'an de televîzyona kurdî '''Medya TV''' hat afirandin. Medya TV di sala [[2004]]'an de hat girtin, şûna wê [[Roj TV]] hat afirandin. [[category:Televîzyona kurdî]] 7875 26080 2006-01-29T18:52:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Medya TV]] 7876 26083 2006-01-29T18:54:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[MED TV]] 7877 26090 2006-01-29T19:07:52Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya Serhildanan çû cihê Lîsteya serhildanan #REDIRECT [[Lîsteya serhildanan]] 7878 26093 2006-01-29T19:08:53Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya Serhildanên Kurdan çû cihê Lîsteya serhildanên kurdan #REDIRECT [[Lîsteya serhildanên kurdan]] 7880 26099 2006-01-29T19:13:04Z Erdal Ronahi 2 Radyo Newa çû cihê Radyo Nawa #REDIRECT [[Radyo Nawa]] 7881 26105 2006-01-29T19:23:49Z Erdal Ronahi 2 Keniya çû cihê Kenya #REDIRECT [[Kenya]] 7882 26107 2006-01-29T19:24:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[hindistan]] 7884 40482 2006-08-17T17:04:31Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Malayzîya]] 7885 26112 2006-01-29T19:28:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Somaliya]] 7887 26115 2006-01-29T19:29:58Z Erdal Ronahi 2 Etîyopîya çû cihê Etîyopiya #REDIRECT [[Etîyopiya]] 7888 39842 2006-08-14T08:31:01Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi #[[Laleş Qaso]] #[[Lal Laleş]] #Bajarê [[Laliş]], navenda Êzidiyan {{cudakirin}} 7889 26120 2006-01-29T19:41:56Z Erdal Ronahi 2 7890 26126 2006-01-29T20:36:34Z Rizgarkurdistani 361 Logoya Hawar Kurdistan Media Group Logoya Hawar Kurdistan Media Group 7891 26127 2006-01-29T20:43:31Z Rizgarkurdistani 361 Logoya HAWARDENGÛBAS Logoya HAWARDENGÛBAS 7892 45046 2006-09-02T15:31:55Z RewşenBaran 74 Hate bikategorîkirin. [[Image:Hawardengubas_logo.png|thumb|Logoya HAWARDENGÛBAS]] '''HAWARDENGÛBAS''' weşana nûçe, [[dengûbas]] û agahîyên Kurdî ye. HAWARDENGÛBAS girêdayî [[Hawar Kurdistan Media Group]] e. Di beşên Kurdistan, Cîhan, Çand, Huner û Zimanê Kurdî, [[Kurdistana Azad]], [[Medyaya Kurdî]], Aktuel, [[Aborî]], [[Teknolojî]] û [[Zanist]], [[Jiyan]]/[[Civak]] de nûçe û agahîyan diweşîne û beşa nivîskaran jî heye. Weşanek nûjen û netewî ye. Xwedî û berpirsê giştî [[Serhad B. Rênas]] e. ==Girêdanên Derve== *Malpera HAWARDENGÛBAS http://www.hawardengubas.com [[Kategorî:Malper]] 7893 43320 2006-08-25T09:08:23Z Luqman 401 '''Kanîka''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 7895 49604 2006-10-07T22:39:28Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Pasûr]] #redirect[[Pasûr]] 7896 66376 2007-01-24T20:35:50Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:വില്ല്യം ഷേക്സ്പിയര്‍]] [[Wêne:Hw-shakespeare.jpg|thumb|300px|William Shakespeare]] '''William Shakespeare''' (bixwîne: ''Wilyam Şeykspîr'') navdartirîn [[şanonivîs]]ê yek ji navdartirîn [[nivîskar]]ên dinyayê ye. Shakespeare (1564 - 1616) gelek [[trajedî|tradejiyên]] xurt û [[komedî|komediyên]] xweş nivîsîne. ==Berhemên Shakespeare== *[[Trajediyên Shakespeare]] **''Romeo and Juliet'' ([[Romeo û Juliet]], bi kurdî: [[Aram Gernas]]) **''[[Macbeth]]'' **''[[King Lear]]'' **''[[Hamlet]]'' **''[[Othello]]'' (Othello, bi kurdî (amade dibe): [[Husein Muhammed]]) **''[[Titus Andronicus]]'' **''[[Julius Caesar (şano)|Julius Caesar]]'' **''[[Antony and Cleopatra]]'' **''[[Coriolanus]]'' **''[[Troilus and Cressida]]'' **''[[Timon of Athens]]'' *[[Komediyên Shakespeare]] **''[[The Comedy of Errors]]'' **''[[All's Well That Ends Well]]'' **''[[As You Like It--Text|As You Like It]]'' **''[[A Midsummer Nights Dream|A Midsummer Night's Dream]]'' ([[Xewna havînê]], bi kurdî (amade dibe): [[Husein Muhammed]]) **''[[Much Ado About Nothing]]'' **''[[Measure for Measure]]'' **''[[The Tempest]]'' **''[[Taming of the Shrew]]'' **''[[Twelfth Night|Twelfth Night or What You Will]]'' **''[[The Merchant of Venice]]'' **''[[The Merry Wives of Windsor]]'' **''[[Love's Labour's Lost]]'' **''[[The Two Gentlemen of Verona]]'' **''[[Pericles Prince of Tyre]]'' **''[[Cymbeline]]'' **''[[The Winter's Tale]]'' *[[Dîrokên Shakespeare]] **''[[Richard III (şano)|Richard III]]'' **''[[Richard II (şano)|Richard II]]'' **''[[Henry VI, part 1]]'' **''[[Henry VI, part 2]]'' **''[[Henry VI, part 3]]'' **''[[Henry V (şano)|Henry V]]'' **''[[Henry IV]]'' **''[[Henry IV]]'' **''[[Henry VIII (şano)|Henry VIII]]'' **''[[King John|King John]]'' ==Lînk== {{commons|William Shakespeare}} {{Quote|William Shakespeare}} [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Nivîskarê îngilîz]] [[ar:ويليام شكسبير]] [[ast:William Shakespeare]] [[bg:Уилям Шекспир]] [[br:William Shakespeare]] [[bs:William Shakespeare]] [[ca:William Shakespeare]] [[cs:William Shakespeare]] [[cy:William Shakespeare]] [[da:William Shakespeare]] [[de:William Shakespeare]] [[el:Ουίλλιαμ Σαίξπηρ]] [[en:William Shakespeare]] [[eo:William Shakespeare]] [[es:William Shakespeare]] [[et:William Shakespeare]] [[eu:William Shakespeare]] [[fa:ویلیام شکسپیر]] [[fi:William Shakespeare]] [[fr:William Shakespeare]] [[fy:William Shakespeare]] [[ga:William Shakespeare]] [[gl:William Shakespeare]] [[he:ויליאם שייקספיר]] [[hr:William Shakespeare]] [[hu:William Shakespeare]] [[ia:William Shakespeare]] [[id:William Shakespeare]] [[ilo:William Shakespeare]] [[io:William Shakespeare]] [[is:William Shakespeare]] [[it:William Shakespeare]] [[ja:ウィリアム・シェイクスピア]] [[jv:William Shakespeare]] [[ka:შექსპირი, უილიამ]] [[ko:윌리엄 셰익스피어]] [[la:Gulielmus Shakespeare]] [[li:William Shakespeare]] [[lt:Viljamas Šekspyras]] [[lv:Viljams Šekspīrs]] [[mk:Вилијам Шекспир]] [[ml:വില്ല്യം ഷേക്സ്പിയര്‍]] [[ms:William Shakespeare]] [[nl:William Shakespeare]] [[nn:William Shakespeare]] [[no:William Shakespeare]] [[nrm:William Shakespeare]] [[pl:William Shakespeare]] [[pt:William Shakespeare]] [[ro:William Shakespeare]] [[ru:Шекспир, Уильям]] [[scn:William Shakespeare]] [[sh:William Shakespeare]] [[simple:William Shakespeare]] [[sk:William Shakespeare]] [[sl:William Shakespeare]] [[sq:William Shakespear]] [[sr:Вилијам Шекспир]] [[sv:William Shakespeare]] [[ta:வில்லியம் ஷேக்ஸ்பியர்]] [[tg:Вилям Шекспир]] [[th:วิลเลียม เชกสเปียร์]] [[tr:William Shakespeare]] [[uk:Шекспір Вільям]] [[vi:William Shakespeare]] [[yi:וויליאם שייקספיר]] [[zh:威廉·莎士比亚]] [[zh-yue:莎士比亞]] 7898 26148 2006-01-30T14:46:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[William Shakespeare]] 7899 26155 2006-01-30T19:32:23Z 80.135.74.240 #redirect[[FileZilla]] 7900 26156 2006-01-30T19:37:27Z Erdal Ronahi 2 7904 35317 2006-07-13T16:56:48Z Erdal Ronahi 2 Haydar Isik çû cihê Haydar Işik '''Haydar Işik''' nivîskar û serokê [[PENa Kurd]] yê kevn e. Çend pirtûkên wî li almanî û zimanên din hatine wergerandin. Işik li [[almanya|Almanyayê]] de dijî. {{kurt}} [[kategorî:Nivîskar|Işik, Haydar]] 7905 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 56180 2006-11-13T14:43:38Z Erdal Ronahi 2 '''Stranbêj''' keseke ku [[stran|stranan]] dibêje ye. Navekî din ji bo stranbêjan jî "[[hozan]]" e. *Binêre: [[Dengbêj]] [[Kategorî:Pîşe]] 7907 53382 2006-10-20T13:30:44Z Luqman 401 '''Bamerd''' navê herêmeke Kurdistanêye ku girêdayî [[Misirc|Misircê]] ye. li başûrê Misircê li ser kevîya çemê Dicle bicîye. Herêma Bamerd ji van gundan pêk tê: [[Awta xwar]], [[Awta jor]], [[Tilê]], [[Bêleka Jor]], [[Bêleka Jêr]], [[Cefanê]], [[Rikniyê]], [[Gozikê]], [[Qubanê]]. [[Kategorî:herêm]] [[Kategorî:misircê]] 7908 26198 2006-02-01T15:14:22Z Diyako 273 #redirect[[Mekke]] 7909 26199 2006-02-01T15:14:48Z Diyako 273 #REDIRECT: [[Mekke]] 7910 26197 2006-02-01T15:11:39Z Diyako 273 #redirect[[Silêmanî]] 7911 26203 2006-02-01T19:19:57Z Efrin2612 41 7912 26288 2006-02-02T20:43:37Z Diyako 273 [[Wêne:slingshot.jpg|thumb|Neçik]] '''Neçik''', '''qanik''', '''berkanî''' an jî '''darneçûk''' alavek ji alavên aw û [[nêçîr|nêçîrê]] ye. Ev amûra folklorî di nav Kurdên herêma [[efrîn|Efrînê]], û nemaze zarokan de, pir belavbûye, belê li herêmên din ên [[Kurdistan|Kurdistanê]] jî heye. Mirov nikare dîroka wî paşve bişopîne û heyameke teqez ji afirandina wî re bêlî bike; lê tiştê dabîn ew e, ku vedigere pirtirî sed û pêcî salî. Temenê bikarhênerên neçik berê ne bi sînor bû, lê niha ew bi giştî di nav zarokan de tê bikaranîn, nemaze piştî ku xurdax û çîfte bûne alavên nêçîrê ji bo mezinan. Neçik ji sê zîvaran pêk tê, Neçik an jî wek me gotiye darneçik, ew jî tim ji darikekî tê çêkirin, nemaze darikên zeytonê, an jî heke yek bextewar be dê tûşî neçikekî ji dara palûtê bibe. Şêwazê neçik wek tîpa “[[Y]]” ye. Zîvara duwemîn, Lestîk e, ew jî du ta lestîk in, berê ev ta ji lestîkê dêxûnan, yan jî ji şamblêrên loqên wanyayan (otomobêlan) bûn, lê niha ew ji lestîkê pîşesazî ne, nemaze ên ku ji Tirkiyê tên. Zîvara sêyemîn jî jê re Çermik tê gotin, çermik bi rahatî ji çêrmê pêlavên qetî tê çêkirin, sêwazê çermik çargoşe ye, û ji her du aliyên rast û çepê ve qulkirî ye, ev qul jî lestîk tê re derbas dibe û çermik bi xwe ve diçespîne. Ev her sê zîvarên navborî bi girêdanan bi hev ve tên çespandin û alaveke ku jê re dibêjin Neçik peyda dikin. == Neçik çawa tê bikaranîn == Peywira sereke a neçik ew e, ku kevir pê bên avêtin. Avêtina kêvir jî ji şiyana ku dema lestîk ji hev tê kişandin peyda dibe, çêdibe, hingê ewê ku Neçik bikar tîne kevirekî li gorî meziniya çermik, dixîne nav çêrmik, û neçik bi destekî digre û bi destê din kevirê di nav çermik de digire û paşve dikşîne. Li vir berî ew kevirê xwe bavêje, ew ê nêçîra raçavkirî nîşan bike, û nîşankirin jî di nav her du pîçikên neçik re tê girtin, dema nêçîr kete nav her du pîçikan, û nêçîrvan, bikarhênerê Neçik dabîn bû ku nîşana wî baş hatiye danîn, ew ê çêrmik berde, berdana çêrmik jî hezeke têvedanê dide kêvir û bihêz pêşve davêje. Anîna nîşanê li gorî zîrekî û jêhatina nêçîrvan e. Neçik digel ku alaveke asan e, lê ew li dijî [[çûk|çûkên]] curbecur tê bikaranîn, ji çitikên pêşî bigire heya [[qaz]] û [[werdek|werdekan]]. Tevî ku Neçik alaveke asan e, lê bandora xwe di nêçîrê de pir mezin e, û ta roja îro dikare şûna çekên xurdax û saçmeyan bigire. [[kategorî:alav]] [[da:Slangebøsse]] [[de:Catchie]] [[en:Slingshot]] [[es:Honda (arma)]] [[fr:Lance-pierre]] [[ja:&#25237;&#30707;&#22120;]] [[pl:Proca katapulta]] [[pt:Bodoque]] 7913 53381 2006-10-20T13:29:51Z Luqman 401 '''Bêlekê''' gundekî [[Bamerd|Bamerdê]] ye. Li kêviya [[Dîcle]] bi cîh bûye. Ev li ber dîcle ava bûye û dîroka wî gelekî kevin e.Li vir xaniyên şikeft hene.Her wiha mizgeft û dêreke xirabe (kilîse) jî heye ê de.Her mal ji yek ango du odeyan pêk tê.Li gor gotinan di zemanên kevin de ev cih ciheke pir taybet bû.Aboriya vê gundê çandin, masîvanî û kelekvanî bû. Piştî ku avabûna Bêleka Jor hemû kes mala xwe kişandin Bêleka Jor. [[Kategorî:Gundê Misircê]] 7916 46287 2006-09-07T23:11:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[he:טבעת]] '''Gustîr''' [[cewer]]ek e mirov dike [[til]]ek xwe. ==Cewerê gustîrê== Gustîr bi gelemperî ji [[zêr|zêrr]] yan [[zîv]]î ne. Bi taybetî [[jin]] gustîrên [[elmas]]î jî bi kar tînin. ==Nîşana zewacê== Li gelek welatan gustîra li [[tila bênav]] ya destê çepê nîşana hindê ye ku mirov zewicî ye anku bijin yan bimêr e. <br>Ew gustîr dikare herwa nîşana hindê be ku ew kes ne île zewicî ye lê [[destgirtî]] heye. ==Navên gustîrê== Di devokên kurmancî de bi kêmî ev nav ji gustîrê re hene: *[[engustîle]] *[[gustîl]] *[[gustîlk]] *[[gustîrk]] *[[hingustîl]] *[[hingustîlk]] *[[hingustîr]] *[[hingustîrk]] *[[hungustîl]] *[[hungustîlk]] *[[hungustîr]] *[[hungustîrk]] ==Bide ber== *[[bazin]] *[[gerdenî]] *[[guhar]] [[Kategorî:Cewer]] {{kurt}} [[en:Ring (finger)]] [[he:טבעת]] [[ja:指輪]] [[sv:Fingerring]] [[ug:ئايلانما (بارماق)]] 7919 26253 2006-02-02T20:07:03Z Diyako 273 {{GFDL-self}} {{GFDL-self}} 7920 26256 2006-02-02T20:14:23Z Zanistvan 333 Gusîr çû cihê Gustîr: Bi çewtî bûbû "gusîr", ya rast "gustîr" e #REDIRECT [[Gustîr]] 7921 39480 2006-08-13T17:09:20Z Pill 538 Guherandina 85.97.115.246 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya KureCewlik81 '''Cewer''' (yan ''gewer'') [[kanza]]yên yan [[mîneral]]ên bihadar û binirx in. ==Cûnên ceweran== [[Zêr]]r wek navdartirîn cewer têt hesibandin. Herwiha [[zîv]] jî pirr belav e. Herçi [[elmas]] e, ji hemiyan bihadartir e. ==Bikaranîn== Mirov ceweran bi xwe ve dike yan jî mala xwe pê radixîne. Cewer bi taybetî wek [[gustîr]], [[bazin]] yan [[gerdenî]] tên bikaranîn. ==Navên cewerî== Di devokên kurmancî de, ji bilî "cewer", ji van maddeyên bihadar re bi kêmî ev nav tên bikaranîn: *[[cehwer]] *[[cewher]] *[[gehwer]] *[[gewher]] *[[gewer]] [[Kategorî:mîneral]] {{kurt}} [[bg:Бижутерия]] [[da:Smykke]] [[de:Schmuck]] [[en:Jewellery]] [[es:Joyería]] [[eo:juvelo]] [[fr:Joaillerie]] [[nl:Sieraad]] [[pl:Jubilerstwo]] [[pt:Joalheria]] [[ru:Ювелирные изделия]] [[simple:Jewellery]] [[sv:Smycken]] 7922 26267 2006-02-02T20:34:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Navenda PEN a Kurd]] 7923 26269 2006-02-02T20:35:54Z Diyako 273 This file has been released into the public domain by the copyright holder, its copyright has expired, or it is ineligible for copyright. This applies worldwide. This file has been released into the public domain by the copyright holder, its copyright has expired, or it is ineligible for copyright. This applies worldwide. 7924 26270 2006-02-02T20:36:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Cewer]] 7925 26271 2006-02-02T20:36:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Cewer]] 7926 26272 2006-02-02T20:36:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Cewer]] 7927 26273 2006-02-02T20:36:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Cewer]] 7929 26275 2006-02-02T20:36:37Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:mîneral]] 7930 26276 2006-02-02T20:36:56Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:made]] 7931 26283 2006-02-02T20:41:01Z Erdal Ronahi 2 Neçik (darneçik) çû cihê Neçik #REDIRECT [[Neçik]] 7932 26284 2006-02-02T20:41:30Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Neçik]] 7933 26285 2006-02-02T20:41:57Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Neçik]] 7934 26286 2006-02-02T20:42:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Neçik]] 7935 26289 2006-02-02T20:44:51Z Diyako 273 #redirect[[Neçik]] 7936 44343 2006-08-30T20:52:50Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Elmanya]] 7937 26293 2006-02-02T21:21:02Z Diyako 273 #redirect[[Gustîr]] 7938 26294 2006-02-02T21:21:14Z Diyako 273 #redirect[[Gustîr]] 7939 26295 2006-02-02T21:21:23Z Diyako 273 #redirect[[Gustîr]] 7940 26296 2006-02-02T21:21:35Z Diyako 273 #redirect[[Gustîr]] 7941 26297 2006-02-02T21:21:47Z Diyako 273 #redirect[[Gustîr]] 7942 26298 2006-02-02T21:43:45Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[7-Zip]] 7943 52755 2006-10-17T12:27:20Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ca:7-Zip]] [[Wêne:7ziplogo.png|right]] [[Wêne:7zfm.png|thumb|7-Zip]] '''7-Zip''' bernameyeke ji bo [[şidandin|şidandina]] dosiyan e. [[Algorîtm|Algorîtma]] 7-Zip gelekî xurt e, formatên wekî [[7z]], [[zip]], [[bzip2]], [[gzip]] û [[tar]], ji bilî wan jî wekî [[RAR]], [[ARJ]], [[CAB]], [[CHM]], [[CPIO]], [[LZH]], [[Z (format)|Z]], [[RPM]] û [[Deb]] nas dike. 7-Zip [[nivîsbariya azad]] e. Wergara 7-Zip ji bo kurdî ji aliyê endamê [[Koma Pc Kurd]] [[Rizoyê Xerzî]] ve hatiye kirin. Ji bo sazkirin û bikaranîna 7-Zip e-pirtûkeke bi kurdî jî hatiye amadekirin. ==Girêdanên derve== * [http://www.7-zip.org/ Malpera 7-Zip] * [http://www.pckurd.net/ Kovara Pc Kurd] * [http://www.bername.net/ Kovara Bername Net] [[Kategorî:Nivîsbariya azad]] [[Kategorî:Nivîsbariya kurdî]] [[Kategorî:Şidandin]] [[ast:7-Zip]] [[ca:7-Zip]] [[cs:7-Zip]] [[da:7-Zip]] [[de:7-Zip]] [[en:7-Zip]] [[es:7-Zip]] [[fi:7-Zip]] [[fr:7-Zip]] [[hu:7-Zip]] [[it:7-Zip]] [[ko:7-Zip]] [[lt:7-Zip]] [[nl:7-Zip]] [[pl:7-Zip]] [[pt:7-Zip]] [[ru:7-Zip]] [[sk:7-Zip]] [[sv:7-Zip]] [[vi:7-Zip]] [[zh:7-Zip]] 7944 26300 2006-02-02T21:47:03Z Erdal Ronahi 2 ji http://www.7-zip.org/tr/ ji http://www.7-zip.org/tr/ 7945 26301 2006-02-02T21:50:49Z Erdal Ronahi 2 ji http://www.7-zip.org/ ji http://www.7-zip.org/ 7946 26304 2006-02-02T22:12:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[7-Zip]] 7948 60097 2006-12-10T20:09:43Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Enstîtuya Kurdî ya Amedê]] #redirect[[Enstîtuya Kurdî ya Amedê]] 7949 42870 2006-08-24T12:11:56Z Erdal Ronahi 2 *[[Hasan Atmaca (Ferhan)]] *[[Osman Öcalan (Ferhat)]] *[[Faysal Dunlayici (Kanî Yilmaz)]] *[[Nîzamettîn Taş (Botan)]] *[[Hidir Yalçin (Serhat)]] *[[Hidir Sarikaya (Ekrem)]] *[[Halîl Ataç (Ebûbekir)]] *[[Dursun Alî Kuçuk]] [[Kategorî:Lîste]] 7950 26324 2006-02-03T02:03:49Z Erdal Ronahi 2 Kanikâ (Inkaya) çû cihê Kanika #REDIRECT [[Kanika]] 7951 47213 2006-09-11T20:59:59Z Bangin 450 +herf Herfa '''C''' tîpa alfabeya sisiyan e. "C" jî navê zimakekî bernamekirinê ye. [[C (Zimanê bernamekirinê)]] zimanekî wergerî ye. Bernama nivîsandî li zimanê makînê tê wergerandin û dibe fermanên makînî. {{Herf}} 7952 66082 2007-01-23T05:49:57Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[id:C (bahasa pemrograman)]] '''Zimanê bernamekirinê C''' di destpêka salên 70an de ji aliyê [[Ken Thompson]] û [[Dennis Ritchie]] ji bo sîstema bikaranîn a Unix ê (bixwîne: <i>Yûniks</i>) hat amadekirin. Ken Thompson zimanê bernamekirinê ê BCPL hilda û li gor pêwîstiyên xwe guhurand û navê vî zimanê nû danî "B". Ev herdu zanyar li <b>B</b>ell Laboratories dixebitîn. Ji wî zimanî B paşê zimanê C çêbû.<br> Bernamên bingehîn yên Sîstemên Unix û dendikên (kernel) pirraniya sîstemên bikaranînê bi C hatine bernamekirin. C li ser nêzîkê her sîstemên xwejimêran de dibe. Zimanên wek BASIC wergerokeka nav sîstema bikaranînê û bername de divê. Lê bernamên C, dema ku hatin nivîsandin û wergeandin, êdî bê tişteka din tên bikaranîn. Ji bo vê sedemê û hin yên din, wek hêsanbûna hînbûna vî zimanî, ti zimanekî bernamekirinê tunne ku wek C belav bûye. Bernamên bi C hatine nivîsandin zehf bi lez in. Ji bo bernamekirina sîsteman C zehf baş e. Bi C Bernamên piçûk û bi hêz dikarin wérin nivîsandin. Lewma dendikên sîstemên bikaranînê bi C tên bernamekirin. Lê ji bo nivîsandina bernamên kar zimanên din wek C++, Oject Pascal, Java meydan ji C standine. == Zimanê C == Bernamên C berê bi "text editor"ekî tên nivîsandin (source code, source:kanî). Paşê ev nivîs (yek an pirr) tê wergerandin (compiling). Ji van re "objec code" tê gotin. Pişt re object code bi hev re tên girêdan û dibin bername (linking, binding). Birastî bername wisa tên çêkirin, ku her perçe bi xwe tê nivîsandin, wergerandin. Piçtre ev perçe di her bernameyî de dikarin werin bikaranîn. == Bernameya "Silav cîhan" == <code> #include <stdio.h> int main (void) { printf("Silav Cihan!\n"); return 0; } </code> <i>#include</i> û her hevokên bi "#" destpêdikin, fermanên ne ji bo wergerok (compiler), lê ji bo "prepocessor" in. Ji "stdio.h" re 'haeder file' (hevnivîsa serî) tê gotin. Preprocessor li "stdio.h" digerre û ku dît naveroka wî derbasî nivîskaniyê dike. Di wir de fonksiyonên din yên berê hatine bernamekirin an jî tenê navên wan hene û ew hatine wergerandin û wek object code li hêviya grêdandina xwe ne. Di "stdio.h" (Standart input output) de fonksiyonên nivîsandin û xwendinê hatine amadekirin. Lê di wir de ev fonksiyon nehatine nivîsandin; li wir tenê navên wan û naveroka wan heye (function prototypes). Fonksiyon bixwe hatine wergerandin û di pirtûkxanê de ne (library). Bi alikariya "stdio.h" ev fonksiyon dikarin di nav bernameyan de werin bikaranîn. Yek ji van fonksiyonan "printf" e. Bi printf dayinên bernamê li monitorê an printerê tên nivîsandin "standart output". Her bernameyê C yek an jî ji yekî zehftir fonksiyon in. Fonksiyona herî grîng, bê wê bernameyên C nameşin, "main" e. Her fonksiyon, dema biqede, verdigere main ê. Main vedigere sîstema bikaranînê. [[Category:C (zimanê bernamekirinê)]] [[af:C (programmeertaal)]] [[am:ሲ (የኮምፒዩተር ፍርገማ ቋንቋ)]] [[an:Lenguache de programazión C]] [[ar:سي]] [[ast:Llinguaxe de programación C]] [[az:C (proqramlaşdırma dili)]] [[be:C (мова праграмавання)]] [[bg:C (език за програмиране)]] [[bs:C programski jezik]] [[ca:Llenguatge C]] [[cs:C (programovací jazyk)]] [[da:C (programmeringssprog)]] [[de:C (Programmiersprache)]] [[el:C (γλώσσα προγραμματισμού)]] [[en:C (programming language)]] [[eo:C (programlingvo)]] [[es:Lenguaje de programación C]] [[et:C (programmeerimiskeel)]] [[eu:C (programazio lengoaia)]] [[fi:C (ohjelmointikieli)]] [[fr:C (langage)]] [[ga:C (Teanga ríomhchlárúcháin)]] [[gl:Linguaxe de programación C]] [[he:C (שפת תכנות)]] [[hr:C (programski jezik)]] [[hu:C programozási nyelv]] [[ia:C (linguage de programmation)]] [[id:C (bahasa pemrograman)]] [[is:Forritunarmálið C]] [[it:C (linguaggio)]] [[ja:C言語]] [[ko:C 프로그래밍 언어]] [[la:C (codex programmandi)]] [[lt:C (kalba)]] [[lv:C (programmēšanas valoda)]] [[ms:Bahasa pengaturcaraan C]] [[nl:C (programmeertaal)]] [[nn:Programmeringsspråket C]] [[no:C (programmeringsspråk)]] [[pl:C (język programowania)]] [[pt:Linguagem de programação C]] [[ro:Limbajul de programare C]] [[ru:Си (язык программирования)]] [[sh:C (jezik)]] [[simple:C (programming language)]] [[sk:C (programovací jazyk)]] [[sl:Programski jezik C]] [[sq:Gjuha programuese C]] [[sr:Програмски језик C]] [[sv:C (programspråk)]] [[ta:சி நிரலாக்கல் மொழி]] [[th:ภาษาซี]] [[tr:C programlama dili]] [[uk:C (мова програмування)]] [[vi:C (ngôn ngữ lập trình)]] [[zh:C语言]] [[zh-min-nan:C (thêng-sek gí-giân)]] [[zh-yue:C程式語言]] 7953 26374 2006-02-03T22:53:59Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[C (zimanê bernamekirinê)]] 7954 36406 2006-07-25T09:04:36Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya KureCewlik81 '''Zimanekî programkirinê''' an '''zimanekî bernamekirinê''' zimanekî ku bi destê mirovan hatiye çêkirin e, daku fermanên bikaranînê yên sîstemên jimartinê pê werin amadekirin. Ev ziman hem ji bo meriv, ê ku bernamê dinivîse, û hem jî ji bo kompûter, a ku wê ev bername li ser bixebite, divê bikaribe were xwendin. Zimanên bernamekirinê pêwîst in, ji ber ku zimanên xwezayî ji bo jimartinên kompûter, ên ku ji wan re fermanên zelal divê, pirrmenayî ne. Ji gotinên zimanê bernamekirinê, yên ku meriv dikare bixwîne, re nivîsa kanî tê gotin. Karê ji bo çêkirina van bernamekirin e. Ev kar ji aliyê bernamekarekî tê kirin. Nivîsa kanî ji bo ku ji kompûterê were têgihîştin, divê were wergerandin. Ev wek wergeandina gotinên zimanekî li zimanekî din e; em bibêjin ji Kurdî li Almanî. Lê ev bi bikaranîna bernameka wergerandinê dikare were xwemeşwariyê. Di dawiyê de bernama xwejimêrê di destê me de ye. <br> Di destpêka Computeran de Zimanên bernmakirinê tune bûn. Bername bi [[zimanê makînê]] dihatin nivîsandin. Paşê [[assembler]] hat damezirandin. Mirov bi peyvên Inglîzî wek MOVE, ADD wek cîgirên fermanên zimanê makînî bikaranî û bernama assembler ev dizivirrand zimanê makînî (assembling). Ji bo tegihîştina mirovan û bernamekirina hêsanî ev gavek mezin bû, lê têr ne bû. Mirov zimanek baştir pê bigihîje divê. Lewma gava piştre damezrandina [[zimanên bilind]] wek C hatibû. Daxaz ew bû, ku nivîsên bernaman hem baş werin têgihîştin û hem jî li zimanê makînî bi hêsanî werin wergerandin.<br> Mînak: [[C (Zimanê bernamekirinê)|C]], [[COBOL]], [[FORTRAN]], [[AGOL]], [[BASIC]], [[Ada]], [[Erlang]], [[Prolog]], [[Smaltalk]], [[Scheme]], [[Pascal]], [[C++]],[[C#]],[[Java]] [[Kategorî:Kompûter]] 7957 66169 2007-01-23T18:56:20Z Bangin 450 '''Şêxo''' hunermendekî kurd e. Şêxo di sala 1959an de li gundê [[Keralmaz]] yê girêdayî herêma Serigolle ([[Semsûr]]) di nav malbateke cotkaran û elewiyan Kurdperwer de hat dinê. Şêxo xwendina xwe ya destpêk û navemdî li xwîndingehên bajarê [[Cepeqçûr]] (Bingol) û Muş'ê bi dawî anîn. Dora sal û niveki ew zarokên gundê xwe ra mamoste bû. Piştre ew ji welatê xwe derket û cu ewropa. Li Elmanya Federal wi zmanê Almani fêr bu. Li Uniwersita Karlsruheyê Teknik beşa Makina Muhendisligi xwand û diploma xwe girt. Ji sala 1988 heta îro ew li ser karê xweyî muhendisi ye. Wî xwandina xwe li welateki xerib bi qota xwe amadekir. Alikariya keseki nedit û li fabriqan karkir û xwandina xwe bi xwe finanse kir. Şêxo di serda li welateki derwayi karê siyasî û pirsgirêka Kurdîye zanati çêkir. Wî xwendina xwe berneda. Ji ber ku ew zû pêhesîya ku bi riya zimanê serdest siyaseta asîmîlasiyônê yê di Kurdistanê de bêtir bê meşandin. Evîna Şêxo ya ji bo muzîka Kurdî di temenê zarokatiyê de bi rêya guhdarkirina radyoyên Êrîvan û Bexdayê zedetir bû. Deng û awazên hunermendên mîna M. Arifê Cizîrî, Meryem Xan, Kawîs Axa, Hesenê Cizîrî, û hwd. bandorek mezin li ser bilindkirina hestên wî yên hunerî hiştin. Şêxo li eramê xwe û li dibistanê da xorteki bi nav û deng bû. Bi zarokti wi pir helbestên dilani û evinti nivisandin. Carên pir stranên Aşik Mahsuni, Ihsani, Aşik Veysel û... hwd digot. Di piştê da Ruhi Su naskir û hûneriya Ruhi Su ji wi ra bû rêya hûneriyê. Lê bi hatina Şêxo'yê Almanya wî stranên Şivan Perwer guhdar kirin - ciger û qezeba wî bi agirket. Şêxo ji sala 1979 heta îro (2006) li ser zmanê xweyê kurdi ket û ew daket çavkaniyê Mamosteyê mezin Seydayê Cegerxwîn. Ji navbera helbestên Cegerxwîn' da Şêxo dora 40 helbestan stran çêkirin. Wî di sala 1981yan da mamoste li Swed ziyaretkiri bû û dengê wî qeydkir. Şêxo heta îro 6 Caset û CDyên xwe derketin: *Sala 1979 da : HAWAR HAWAR, *Sala 1985 da : JO BÎRANINA [[Cegerxwîn|CEGERXWÎN]], *sala 1994 da : PRANGALAR, *sala 1995 da : POESIE DER WURZELN - WURZELN DER POESIE (bi zmanê Almani/Kurdi û Tirki), *sala 2002 da : DENGÊ AXÊ, *sala 2005 da : LI EZMANAN HEZKIRIN. Ew pir caran bû mêwanê radyo û telewizyonê Alman, yê MED-TV, tvt û Kanal 7. Dora 300 helbestên xwe hene. Di meha berçile 2005da xanimek ji Swiss li ser Şêxo pirtukek çirokan û helbestan bi navê "DREI GESCHICHTEN - EIN LIED" derxist. Şêxo di bin tesîra ogit û şîretên hûneriya paqij da hertim xwest ku di qada huner de ber bi pêşve bimeşe. Em tev bi dilxweşî li benda xebat û berhemên hozanê xwe yê dengxweş Şêxo ne. [[Kategorî:hunermend]] 7958 26364 2006-02-03T21:39:55Z Crypto 305 Mihemmed Pêxamber çû cihê Mihemmed Pêxember: Pêxember, ne Pêxamber. Pêxamber ne rast e li gor rastnivîsa Kurdî. #REDIRECT [[Mihemmed Pêxember]] 7959 26368 2006-02-03T22:47:46Z Erdal Ronahi 2 Zimanê bernamekariyê C çû cihê C (zimanê bernamekirinê) #REDIRECT [[C (zimanê bernamekirinê)]] 7961 26394 2006-02-04T04:39:17Z Crypto 305 Zimanê programkirinê çû cihê Zimanê Bernamekirinê: Kurdiya wê Bernamekirin e. Mirov dikare linkekî ji "zimanê programkirinê" bigihîjîne "zimanê bernamekirinê". Cima bê nîwas hat guhurdandin? #REDIRECT [[Zimanê Bernamekirinê]] 7965 66186 2007-01-23T22:16:13Z 67.167.51.1 '''Franso Herîrî''', siyasetmedarê [[Asûrî]] û endamê serkirdatiya komita nawendi ya [[PDK]] bu ku li 19.2.2001 hat kustin. [[Hikûmeta Herêma Kurdistanê]] jibona mirina wî 3 rojan pirse ya netewî ragehand. ==Binêre== *[[Nêwçiya]] [[Kategorî:Asûrî]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] {{kurt}} [[arc:ܦ̮ܪܢܣܘ ܗܪܝܪܝ]] [[de:Franso Hariri]] [[en:Franso Hariri]] [[nl:Franso Hariri]] 7966 60440 2006-12-15T03:07:10Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hikumekî Herêmî Kurdistan]] #redirect[[Hikumekî Herêmî Kurdistan]] 7967 45341 2006-09-04T07:54:14Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Şanoya kurdî]] 7969 26427 2006-02-04T12:39:04Z Sebjarod 318 redirect #REDIRECT [[Belçîka]] 7971 66382 2007-01-24T21:22:48Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eml:Nóvvla]], [[nah:Mixtli]] [[Wêne:Ewr.jpg|thumb|Ewr]] '''Ewr''' [[av]]a yan [[cemed]]a li [[esman]]an e. Ewr [[hilm]]a ji [[av]]ê ye ku bilind dibe û li [[esman]]an dicemide û diqerrise. Dema tav li rûyê erdê dixe, hilm û gulma li hewayê sar dibe û dibe [[ewr]]. Paşî ewr qurs (giran) dibin û xwe hew li hewa digirin loma dibin [[baran]] yan [[berf]] û [[barîn|dibarin]]. ==Navên ewrî== Di devokên kurdî de navê "ewr"î bi kêmî bi van gotinan e jî: *ewir *'ewir *'ewr *hewir *hewr ==Corên ewran== <center> <gallery> Image:Cumulus cloud.jpg|Ewr Image:Clouds edited.jpg|Ewr Image:Mackerelskybig.jpg Image:Clouds02.jpg Image:Cumulonimbus0713.jpg Image:CloudColors.jpg Image:Picture 077.jpg Image:Low clouds.jpg </gallery> </center> {{kurt}} [[Kategorî:erdnîgarî]] [[ar:سحاب]] [[bs:Oblak]] [[ca:Núvol]] [[chr:ᎤᎶᎩᎸ]] [[cr:ᑲᔥᑰᐧᐃᓐ]] [[cs:Oblak]] [[da:Sky (meteorologi)]] [[de:Wolke]] [[eml:Nóvvla]] [[en:Cloud]] [[eo:Nubo]] [[es:Nube]] [[eu:Hodei]] [[fi:Pilvi]] [[fr:Nuage]] [[gd:Neul]] [[gl:Nube]] [[he:ענן]] [[hr:Oblaci]] [[hu:Felhő]] [[id:Awan]] [[is:Ský]] [[it:Nube]] [[ja:雲]] [[ko:구름]] [[lb:Wollek]] [[lt:Debesis]] [[mk:Облак]] [[nah:Mixtli]] [[nl:Wolk]] [[nn:Sky]] [[no:Sky]] [[nrm:Nouage]] [[pdc:Wolk]] [[pl:Chmura]] [[pt:Nuvem]] [[qu:Phuyu]] [[ro:Nor]] [[ru:Облако]] [[simple:Cloud]] [[sk:Oblak]] [[sl:Oblak]] [[sv:Moln]] [[th:เมฆ]] [[tr:Bulut]] [[ug:بۇلۇت]] [[uk:Хмари]] [[vi:Mây (khí tượng học)]] [[zh:云]] [[zh-min-nan:Hûn]] [[zh-yue:雲]] 7972 26443 2006-02-04T15:17:45Z Zanistvan 333 7973 66640 2007-01-26T15:44:32Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nah:Quiyahuitl]], [[nn:Regn]] [[Image:22 Regen ubt.jpeg|thumb|250px|Baran]] '''Baran''' ew av e ya ku ji [[ewr]]an dikeve [[erd]]ê. Ji hatina baranê re "barîn" têt gotin. Baran di [[pile]]ya 0 yan pileyek bilindtir yan [[Celsius]] (C) de dibare. Eger pile ji 0 C kêmtir be, hindê ava ji ewran têt xwarê [[berf]] e. Dema baran pirr dibare, [[lehî]] peyda dibin. ==Baran û çand== [[Wêne:Umbrella with raindrops.jpg|thumb]] Di gellek çandan de baran bi nîşaneya xêr u bereketê tê dîtin bi taybet demê ku jibo cotyaran baş bê nirxandin. Di nav [[kurd]]an jî de, dab û nerîten taybet bi baranê hene; mîna: [[Bûkebarane]]. ==Bide ber== *[[berf]] *[[gijlok]] *[[şilope]] *[[terg]] *[[zîpik]] [[Kategorî:Hewanasî]] {{kurt}} [[an:Plebia]] [[ast:Lluvia]] [[be:Дождж]] [[bm:Sanji]] [[br:Glav]] [[ca:Pluja]] [[chr:ᎠᎦᏍᎬ]] [[cs:Déšť]] [[cy:Glaw]] [[da:Regn]] [[de:Regen]] [[el:Βροχή]] [[en:Rain]] [[eo:Pluvo]] [[es:Lluvia]] [[et:Vihm]] [[eu:Euri]] [[fi:Sade]] [[fr:Pluie]] [[gd:Uisge-adhair]] [[gl:Chuvia]] [[he:גשם]] [[hr:Kiša]] [[id:Hujan]] [[io:Pluvo]] [[it:Pioggia]] [[ja:雨]] [[ko:비]] [[la:Pluvia]] [[lt:Lietus]] [[lv:Lietus]] [[mk:Дожд]] [[ms:Hujan]] [[nah:Quiyahuitl]] [[nds-nl:Regen]] [[ne:वर्षा]] [[nl:Regen (neerslag)]] [[nn:Regn]] [[no:Regn]] [[nrm:Pllie]] [[oc:Pluèja]] [[pl:Deszcz]] [[pt:Chuva]] [[qu:Para]] [[ro:Ploaie]] [[ru:Дождь]] [[scn:Acqua (chiuvuta)]] [[sh:Kiša]] [[simple:Rain]] [[sk:Dážď]] [[sl:Dež]] [[sq:Shiu]] [[sr:Киша]] [[su:Hujan]] [[sv:Regn]] [[sw:Mvua]] [[ta:மழை]] [[th:ฝน]] [[tl:Ulan]] [[tr:Yağmur]] [[uk:Дощ]] [[vi:Mưa]] [[yi:רעגן]] [[zh:雨]] [[zh-min-nan:Hō͘]] [[zh-yue:雨]] 7974 26450 2006-02-04T15:39:34Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[asûrî]] 7975 26454 2006-02-04T15:47:08Z Diyako 273 GNU Free Documentation License, GNU Free Documentation License, 7976 26456 2006-02-04T15:47:48Z Diyako 273 GNU Free Documentation License, GNU Free Documentation License, 7977 26458 2006-02-04T15:50:43Z Diyako 273 #redirect[[ewr]] 7978 26459 2006-02-04T15:51:09Z Diyako 273 #redirect[[Ewr]] 7979 26460 2006-02-04T15:51:20Z Diyako 273 #redirect[[Ewr]] 7982 26464 2006-02-04T15:57:33Z Diyako 273 #redirect[[Gustîr]] 7983 26466 2006-02-04T15:57:47Z Diyako 273 #redirect[[Gustîr]] 7984 26467 2006-02-04T15:57:57Z Diyako 273 #redirect[[Gustîr]] 7985 26468 2006-02-04T15:58:06Z Diyako 273 #redirect[[Gustîr]] 7986 26469 2006-02-04T15:58:15Z Diyako 273 #redirect[[Gustîr]] 7987 26470 2006-02-04T15:58:25Z Diyako 273 #redirect[[Gustîr]] 7988 26471 2006-02-04T15:58:35Z Diyako 273 #redirect[[Gustîr]] 7989 26474 2006-02-04T16:15:19Z Diyako 273 GNU Free Documentation License, GNU Free Documentation License, 7990 26482 2006-02-04T16:41:57Z Diyako 273 #redirect[[Zîpik]] 7991 40132 2006-08-15T20:34:46Z Bangin 450 +kat [[Image:Lightning animation.gif|thumb|right|350px|Brûsk]] '''Brûsk''' ji elektrîkî bûna [[ewr]]an pêk tê. Ewrê bielektrîkê dagirtî vala dibe û dibe brûsk. Gelek caran ev brûsk di nav tilpên ewran de diçin û tên. Carina jî ji tilpên ewran ber bi erdê ve tên xwarê, wê demê em dibêjin brûskê veda. Dengê brûskê nîflan dide ku çirûska wê çiqas germ û xurt e. ==Lez== Brûsk (cem 0°C) 332 [[mitir|mitiran]] di [[sane|sanîyekê]] da dare (<math>332 \frac{m}{s}</math>) ==Çend dîmenan ji Brûskan== <center> <gallery> Image:Lightning in Arlington.jpg|Brûsk Image:Lightning02.jpg Image:Lightning.jpg Image:Lightning-with-streamers.jpg Image:Lightning cloud to cloud (aka).jpg Image:Lightning over Oradea Romania 2.jpg Image:LightningToronto.jpg Image:Lightning scar 0009.jpg|Cihê brûsk a kevin li ser wê darê </gallery> </center> [[kategorî:Fîzîk]] [[ca:Llamp]] [[cs:Blesk]] [[da:Lyn]] [[de:Blitz]] [[en:Lightning]] [[es:Rayo]] [[fr:Foudre]] [[he:ברק (תופעה מטאורולוגית)]] [[hu:Villám]] [[io:Fulmino]] [[id:Kilat]] [[it:Fulmine]] [[ja:&#38647;]] [[ko:번개]] [[nl:Bliksem]] [[no:Lyn (naturfenomen)]] [[pl:Błyskawica]] [[ru:Молния]] [[sl:Strela]] [[tr:Yıldırım]] [[zh:闪电]] 7992 58224 2006-11-24T18:18:35Z 88.240.230.92 <<<GNU Free Documentation 7993 26490 2006-02-04T17:29:45Z Diyako 273 GNU Free Documentation License, GNU Free Documentation License, 7994 26493 2006-02-04T17:34:34Z Diyako 273 #redirect[[Brûsk]] 7995 66776 2007-01-27T14:15:36Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eml:Naiv]] [[Wêne:Utahsnow.jpg|thumb|250px|Berf]] '''Berf''' yek ji wan barînan e. [[Hilm]]a ku ji [[erd]] û [[derya]]yê bilind dibe bi çavan nayê dîtin. Ev hilm li jor sar dibe û dibe [[ewr]]. Ger ev hilm têra xwe hebe û sariya wê bikeve bin sifirê, wê demê krîstalên qeflayî pêk tên. Ev krîstal bi stêrkên biçûk dimînin. Dema ku ev krîstalên qeflayî digihin hev, dibin kuliyên berfê û tên xwarê, wê demê mirov dibêje berf dibare. Di devokên [[kurdî]] de ji berfê re [[befr]] jî tê gotin. <center> <gallery> Image:Falling snow Graz 2005 original.jpg|barîna berfê Image:Small snowman.jpg|Çêkirina [[Mirovê berfîn]] </gallery> </center> {{kurt}} [[Kategorî:erdnîgarî]] [[an:Nieu]] [[ar:ثلج]] [[be:Сьнег]] [[bg:Сняг]] [[bs:Snijeg]] [[ca:Neu]] [[chr:ᎤᎾᏥ]] [[cs:Sníh]] [[cv:Юр]] [[da:Sne]] [[de:Schnee]] [[el:Χιόνι]] [[eml:Naiv]] [[en:Snow]] [[eo:Neĝo]] [[es:Nieve]] [[fa:برف]] [[fi:Lumi]] [[fr:Neige]] [[fy:Snie]] [[gl:Neve]] [[he:שלג]] [[hi:हिमपात]] [[hr:Snijeg]] [[hu:Hó]] [[id:Salju]] [[io:Nivo]] [[is:Snjór]] [[it:Neve]] [[ja:雪]] [[ko:눈 (날씨)]] [[la:Nix]] [[ln:Neje]] [[lt:Sniegas]] [[lv:Sniegs]] [[ms:Salji]] [[nds-nl:Snei]] [[nl:Sneeuw]] [[nn:Snø]] [[no:Snø]] [[pdc:Schnee]] [[pl:Śnieg]] [[pt:Neve]] [[qu:Rit'i]] [[ro:Zăpadă]] [[ru:Снег]] [[simple:Snow]] [[sk:Sneh]] [[sl:Sneg]] [[sq:Dëbora]] [[sr:Снег]] [[sv:Snö]] [[sw:Theluji]] [[th:หิมะ]] [[tr:Kar]] [[ug:قايىل قىلماق]] [[uk:Сніг]] [[zh:雪]] [[zh-min-nan:Seh]] [[zh-yue:雪]] 7996 26496 2006-02-04T17:44:43Z Diyako 273 7997 26497 2006-02-04T17:45:13Z Diyako 273 #REDIRECT[[Berf]] 7998 62837 2007-01-02T22:19:35Z 88.242.55.186 '''Deywan''' ( bi tirkî: ''Sümer'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 8000 26523 2006-02-04T22:57:49Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[سياسه‌ت]] 8001 26519 2006-02-04T22:18:11Z Erdal Ronahi 2 سیاسه‌ت çû cihê سياسه‌ت #REDIRECT [[سياسه‌ت]] 8003 26530 2006-02-04T23:21:00Z Diyako 273 Manî çû cihê Manî (pêxember) #REDIRECT [[Manî (pêxember)]] 8004 26533 2006-02-04T23:25:31Z Diyako 273 release it into the public domain. release it into the public domain. 8006 26551 2006-02-05T00:10:50Z Diyako 273 Free Free 8010 26565 2006-02-05T16:36:03Z Diyako 273 Wergerand Guherandinan 8012 26580 2006-02-05T18:34:50Z Muhamed 345 Kurte:Ali Bapir/[http://de.wikipedia.org/wiki/Bild:Komele_Islami_le_Kurdistan.jpg Komele Islami le Kurdistan] 8013 26582 2006-02-05T18:39:18Z Muhamed 345 Komele Îslami le Kurdistan çû cihê Komala Îslami le Kurdistan: Rast cu #REDIRECT [[Komala Îslami le Kurdistan]] 8014 26595 2006-02-05T22:57:30Z Erdal Ronahi 2 ji celadet.com ji celadet.com 8015 65733 2007-01-21T11:46:52Z Luqman 401 [[Wêne:Qirix.jpg|right]] '''Qirix''' navê rêzekê [[karîkatûr|karîkatûran]] a [[Dogan Guzel]] e. “Qirix” bi wateya xwe ya din “Pêxwasê Amedê”, bi karekterên Keko, Siyasî Abê, Dewê, Hacî Silêman, Feyzo û hwd. ku heryek bi serê xwe xwedî karekterên cûdane, bûyerên siyasî û yên civakî yên serdema tê de bi zimanekê ku herkes fêhm bike tîne ziman. Gelek xwendevanan di serdema rojnameyên [[Özgür Gündem]] û [[Özgür Ülke]] de tenê ji ber karîkatura “Qirix” rojname dikirîn, gelek xwendevanan pêşiya li sernivîs û naveroka rojnameyê binêrin, wan dîrekt çav li Qirix digerand. Sedemê wê yekê ew bû ku herkesî xwe û derdora xwe di nava Qirix de didît. Gelek caran sedemê berhevkirina rojnameyên navderbasbûyî ji hêla dadgehên tirkan ve naveroka karîkaturên Qirix bû. Afirenêrê karîkatura Qirix, Dogan Güzel wextek dirêj ji ber Qirixa xwe hate girtin û di cîhanê de yekem car bû ku karîkaturîstek ji ber karîkaturên xwe dihate girtin. Karîkatura Qirix ji hêla televizyona yekem ya kurdan Med TV ve jî mîna rêzefîlm hate kişandin lê belê wê rêzefîlmê nekarî serkeftina karîkaturê bi dest bixe. Piraniya karîkaturên Qirix ji hêla weşanxeneya [[Avesta (weşanxane)|Avesta]] û ya [[Mezopotamya (weşanxane)|Mezopotamya]] ve mîna pirtûk hatin weşandin. *Çavkanî: celadet.com [[Kategorî:wêje]] [[Kategorî:karîkatûr]] 8016 26598 2006-02-05T23:12:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Weşanên Avesta]] 8017 26599 2006-02-05T23:34:52Z Diyako 273 Free Free 8018 26601 2006-02-05T23:37:21Z Diyako 273 #redirect[[Girav]] 8019 26624 2006-02-06T16:53:22Z Erdal Ronahi 2 '''Sebrî Botanî''' nivîskarekî kurd e. Botanî di sala 1925an de hatiye dinyayê. Wî hemû jiyana xwe xistibû xizmeta ziman, edebiyat û çanda kurdî. Di gelek [[kovar]] û [[rojname|rojnameyên]] kurdî de li ser mijarên cihê dinivîsand û yek ji çalaktirîn kesayetiyên kurd bû. Ew di salmeziniya xwe de sirgûn bû û heta dawiya jiyana xwe li [[Norwec|Norwecê]] dijiya. Hin ji kitêbên Sebrî Botanî yên çapkirî ev in: * [[Şîn û Şadî]], dîwan -1- * [[Dilistan]], dîwan -2- * [[Dengê Metîn û Cûdî]], dîwan -3- * [[Dibêjin]], çîrok û çîvanok Herweha nêzîkî deh kitêbên Botanî yên neweşandî jî hene. ==Girêdanên derve== * http://aboutme.com/users/bashir/ [[Kategorî:Nivîskar|Botanî, Sebrî]] 8022 37564 2006-08-05T05:29:25Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Qraliyeta Yekbûyî]] 8024 26631 2006-02-06T19:04:51Z Erdal Ronahi 2 8025 31769 2006-06-01T16:08:40Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Viyan_soran.jpg|thumb|Leyla Walî Hasan (Viyan Soran)]] '''Leyla Walî Hasan''' '''(Viyan Soran)''' (1981 [[Silêmanî]]-1 sibat 2006 Haftanîn) şehîda tekoşîna azadiyê ye. Soran di sala 1997an de tev li refên PKKê bû. ji bona protestokirina tecrît û zextên li ser [[Abdullah Ocalan]], agir bi bedena xwe xist. Viyan Soran endama meclîsa [[PKK]] û [[YJA Star]] bû. [[Kategorî:Şehîd|Hasan, Leyla Walî]] 8026 26634 2006-02-06T19:07:31Z Erdal Ronahi 2 Viyan Soran çû cihê Leyla Walî Hasan (Viyan Soran) #REDIRECT [[Leyla Walî Hasan (Viyan Soran)]] 8027 26635 2006-02-06T19:08:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Yekîtiyên Jinên Azad STAR]] 8028 64900 2007-01-16T17:46:49Z Luqman 401 '''Gîw Mukriyanî''' amadekarê [[ferheng|ferhenga]] "[[Kurdistan]]" e. {{kurt}} [[Kategorî:nivîskar]] 8030 56989 2006-11-17T11:13:47Z 84.188.82.166 vandalîzm jêbir '''Zimanê grekî''' an '''yewnanî''' (a kevn an a nû Ἑλληνικὴ γλῶσσα ''hellēnikē glōssa'') zimanek [[Îndogermanî]] û şitleka zimanmalbata Îndogermanî a serbixwe ye. Bi zimanê zimanê Makedoniya kevn eqreba ye. Li Grekistan an Yewnanistanê, li giravên Derya Egeyê, Qubrisê ´tê axavtin. Herwekî cihên ku Grek lê dijîn tê axavtin. Zimanekê kevn ê dinyayê ye, wekî Kurdî. Bi qasî 15-20 milyon kesî ve tê bikaranîn. Grekiya nûjen herçendî guhertîbe jî, bingeha xwe ji Şarezayiya Grek a Kevn digire. Gellek peyvên [[Yewnaniya Kevn]] di zimanên rojane de tên bikaranîn. Yewnanî di 3500 salan vir de xwediyê nivsê ye. Di vî warî de piştî [[Çînî]] zimanê herî kevn e. Elfabeyeke taybet ê vê zimanê heye. Grekî yek ji zimanên Hîndo-Ewropayî ye. Grekiyan heya niha gelek elfabe bikaranîne û pêşxistine. == Zimanê Grekî == * Malbat: [[Hîndo-Ewropayî]] * Şax : Grekî * Kom : Grekiya nûjen {{kurt}} [[Kategorî:ziman]] [[af:Grieks (taal)]] [[als:Griechische Sprache]] [[ast:Griegu]] [[be:Грэцкая мова]] [[bg:Гръцки език]] [[br:Gresianeg]] [[ca:Grec]] [[cs:Řečtina]] [[da:Græsk (sprog)]] [[el:Ελληνική γλώσσα]] [[en:Greek language]] [[eo:Greka lingvo]] [[es:Idioma griego]] [[et:Kreeka keel]] [[fi:Kreikan kieli]] [[fr:Grec]] [[gl:Grego]] [[he:יוונית]] [[hu:Görög nyelv]] [[ia:Lingua grec]] [[id:Bahasa Yunani]] [[is:Gríska]] [[it:Lingua greca]] [[ja:ギリシア語]] [[ka:ბერძნული ენა]] [[ko:그리스어]] [[kw:Grew]] [[la:Lingua Graeca]] [[lb:Griichesch]] [[li:Nuigrieks]] [[lt:Graikų kalba]] [[lv:Jaungrieķu valoda]] [[mk:Грчки јазик]] [[ms:Bahasa Greek]] [[nds:Greeksche Spraak]] [[nl:Grieks]] [[nn:Gresk språk]] [[no:Gresk språk]] [[oc:Grègo]] [[pl:Język grecki]] [[pt:Língua grega]] [[ro:Limba greacă]] [[ru:Греческий язык]] [[simple:Greek language]] [[sl:Grščina]] [[sr:Грчки језик]] [[sv:Grekiska]] [[th:ภาษากรีก]] [[tl:Wikang Griyego]] [[vi:Tiếng Hy Lạp]] [[zh:希腊语]] 8033 26681 2006-02-07T08:58:17Z Erdal Ronahi 2 Yewnanî çû cihê Zimanê yewnanî #REDIRECT [[Zimanê yewnanî]] 8034 26683 2006-02-07T09:23:16Z Erdal Ronahi 2 '''Ebubekîr Çelebî''' serokê [[Enstîtuya Zimanê Kurdî ya Amedê]] ye. Çelebî di sala 1960'î de li gundê [[Kosa]], yê navçeya [[Çelîkhan]]a [[Semsûr]]ê hatiye dinê. Dibistana seretayî li gundê xwe ya navîn û lîse jî li Meletiyê xwendiye. Piştî wê çûye Enqereyê li Zanîngeha Gazî Fakûlteya Perwerdehiyê, Beşa Werzîşî qedandiye. Heta 2004'an li bajarên cihê cihê ên Tirkiyeyê mamostetî kiriye. Di sala 1991'ê de bi damezrandina Eğitim-Sen'ê xebat kiriye. Gelek salan li [[Egîtîm-Sen]]'ê, di Komîsyona Perwerdiyê de li ser perwerdehiya zimanê zikmakî xebat kiriye. Di sala 1998-99 de jî Serokatiya Egitim-Sen'a Amedê kiriye û 2004 de ji mamostatiyê malnişîn bûye. [[Kategorî:kes|çelebî, Ebûbekîr]] 8037 58851 2006-11-29T07:36:03Z 81.213.199.182 /* Firat Yildirim ( Piling ) */ ==Şehîdên Malbata Mihemed Cizîrî== === M. Latîf Yildirim ( Delîl) === Navê bav : Abdullah<br> Navê dê : Şemşîxan<br> Ji dayikbûn : Nisêbîn, Gundê Çalê - 14.8.1942<br> Tevlêbûn : Eyaleta Botanê, tîrmeh - 1984<br> Pakrewanî : Herêma Omeriyan, li Gundê Talatê, di 4.6.1988 de kete nav karwanê şehîdan.<br> Di berfanbara 1979 an de, dema Serok Abdullah Ocalan diçe [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ku derbasî [[Sûrî]] û [[Lubnan]]ê be, li Gundê Zorava Serok Abdullah Ocalan pê re hevdîtinekî pêktîne, û dibe endamê PKK ê. Di 10’ê tîrmeha 1984 an de. Li herêma Omerya dikeve nav refê [[gerîla]] û di bin fermandariya [[Egît]] de 15’ê gelawêja 1984'an beşdarê fîşeka yekem dibe. Di nav gerîla de fermandarekî ramyarî bû. Di berfanbara 1984’an de wî û M. Emîn Aslan ([[Sebrî]]) fîşeka duwem bikaranîn. 15.12.1984'an de beşdarî şerê li Kerboranê, 7.3.1987'an de beşdarî cerda ser gundê Eferê,, gulana 1987'an de beşdarî cerda ser gundê Xerzikerebo,pûşpera 1987'an de beşdarî cerda ser Radara Mêrdînê bû. 1.4.1988’an de beşdarî şerê Bagokê bû. === Firat Yildirim ( Piling ) === Navê bav : Nezîr<br> Navê dê : Henîfe<br> Ji dayikbûn : Nisêbîn, Gundê Çalê – 1974<br> Tevlêbûn : Reşemî - 1988 Herêma Botanê<br> Pakrewanî : Nisêbînê, Gundê Hamza – 3.3.1993<br> Di şehadeta wî de, qehremaniya ku kiriye, li herêmê deng vedaye. .rihê wî qehremanî şad û xweş be... Hêjaye bîranînê... === Newaf Yildirim ( Celal ) === <br> Navê bav : Huseyn<br> Navê dê : Naîle<br> Ji dayikbûn : Nisêbîn, gundê Çalê – 1975<br> Tevlêbûn : 15 reşemî – 1988 - Eyaleta Botanê<br> Pakrewanî : 1. 4. 1988 di şerê Bagok de.<br> === Ali Yildirim ( Kamûran ) === <br> Navê bav : Hüseyin<br> Navê dê : Naile<br> Ji dayinbûn : Nisêbînê, Gundê Çalê – 1973<br> Tevlêbûn : 21.3.1990 Serhed <br> Pakrewanî : Sêrt, Çiyayê Reş ( Çiyayê Çiravê ) – 20.8.1991<br> === Halise Yildirim ( Rojîn ) === <br> Navê bav : Elî<br> Navê dê : Terfa<br> Ji dayikbûn : Nisêbîn, Gundê Çalê – 1.4.1975<br> Tevlêbûn : 1988 – Eyaleta Botanê û Amedê. Di Akademiya Mahsum K. de perwerdehiya leşkerî dît.<br> Pakrewanî : 30.8.1991 ê de li Amed, Gundê Xirbe Sîtil.<br> Di tariya şevê de kete kemîna dijmin. Bi birîndarî, berxwedana xwe berdewam kir, radestî dijmin nebû, lê bi xwe re negiha ku destanekê binivîse. Jixwe ew bixwe destanek bû.Di temenekî pir biçûk de beşdarî gerîlayên rizgariya neteweyî bûbû. Jê re "leşkerê Biçûk" digotin. Pir xwîn winda kir û kete nav karwanê pakrewanan. Tabûta wê bi Ala Rengîn hat xemlandin, anîn Nisêbînê, gundê Çalê; bi dû cenazeyê wê de ji gelê herêmê girseyeke pir xilbe, bi pey wan de hêzên dewletê û tîmên taybet, di ser serê wan re perwanefir... Li wir di dilê gelê kurd de hate naşandin. Hêzên dewletê ji bavê wê dipirsin: "Çima Ala Kurd?" Bavê wê dibêje: "Ji ber ku ji bo vê Alê canê xwe da. Daxwaza wê ya dawî ev bû. Ev jî mafê wê ye." Rihê wê şad, riya wê pîroz be.<br> === Evîn Yildirim ( Mizgîn ) === <br> Navê bav : Elî<br> Navê dê : Terfa<br> Ji dayikbûn : Nisêbînê, gundê Çalê – 5.6.1969<br> Tevlêbûn : 1990, eyaleta Amedê <br> Pakrewanî : 1991, ji layê me ve Mechûl(nayê zanîn).<br><br> === Abdullah Yildirim ( Kazim ) === <br> Navê bav : Kilêb<br> Navê dê : Leyla<br> Ji dayikbûn : Nisêybîê, Çalê – 1969<br> Tevlêbûn : Eyaleta Botanê <br> Şehîdbûn : 12.9.1991 - Kerboran<br> Beşdarî gelek çalakiyan bû. Di pêvajoya rizgariya neteweyî de navê xwe bi tîpên zêrîn tomar kir. Ruhê pakrewanê qehreman şad be...<br> <br> === Ezîn Yildirim ( Kazim ) === <br> Navê bav : Kilêb<br> Navê dê : Leyla<br> Ji datyikbûb : Nisêbînê, gundê Çalê – 1976<br> Tevlêbûn(derketin) : 17.6.1993 – Eyaleta Botanê <br> Şehadet : 7.7.1993, herêma Omeryan, gundê Yestê. <br> Rûmeta wî û karû kirinên wî li ba me pirr bilind û giranbuha ye .<br> <br> === Safûre Yildirim ( Hêvîdar ) === <br> Navê bav : Kilêb<br> Navê dê : Leyla <br> Ji dayikbûn : Nisêbînê, gundê Çalê - 1971<br> Tevlêbûn : Gulan – 1993 – Eyaleta Botanê<br> Şehadet : Wêranşarê - 3.9.1994.<br> Ji bo propaganda partî û ARGK’ e di durûvê qîzeke gundî de li gundê bi ser Nisêbînê ve “Bamidê” tîmên taybet li ser îxbarê ew girt. Çi qas îşkence danê li xwe û kirinên xwe mikur nehat, ango ser da lê sir neda... Piştî mehekê laşê wê li Wêranşarê bi şeklekî nenas hate dîtin. Di dilê gelê xwe de hate bicîhkirin.<br> <br> === Husrev Yildirim ( Îsa ) === <br> Navê bav : Hesen<br> Navê dê : Terfa<br> Ji dayikbûn : Nisêbînê, gundê Çalê – 1972<br> Tevlêbûn : Adar – 1989 Eyaleta Botanê <br> Şehadet : Herêma Omeryan – rezber – 1989<br> Ruhê şehîd şad be...<br> === Zibêr Yildirim === <br> Navê bav : Abdullah<br> Navê dê : Sêda<br> Ji dayikbûn : Nisêbîn, gundê çalê – 1932<br> Tevlêbûn( Bi milîsî) : 1984<br> Şehadet : 16-17 / 3 / 1986<br> <br> Di sala 1944’an de malbata wî Sorgonî bajarê [[Denizli]]yê bû. Lê ew bi bavê xwe re neçû wî welatî. Bi diya xwe re çû Başûrê Piçûk. Li gundê Helemê Şêxo cîranê Seydayê nemir Cegerxwîn bû û xwe di nav civaka [[Têkoşîna Rizgariya Netewî]] de dît. Bi wî hestî mezin bû. Piştî Sorgonê vedigere serxetê, gundê Çalê. Di sala 1967’an de bi [[Seîd Elçî]], [[Mêhdî Zana]], [[Feqî Huseyin]], [[Derwêşê Sado]] re [[KDP Şaxê Bakur]] avakirin. Hatin girtin û ceza xwarin. Di Têkoşîna Rizgariya Neteweyî ya bakur de cihekî grîng digire. Dewletê dixwest wî pasîvîze bike yan jî wî ji holê rake. Di bin çav de pir îşkence lê tê kirin. Di encama wê îşkeceyê de 16-17 / 3 / 1986 jiyana xwe jidest dide. Xwedê Rihma Xwe li wî û hemû Şehîdên Kurdistanê bike. <br> <br> ==Şehîdên Malbata Mihemed Cizîrî bi paşnavên cihê== ===Pîroz Guneş ( Bêrîvan )=== <br> Navê bav : Eshed<br> Navê dê : Narincî<br> Ji dayikbûn : Nisêbînê, gundê, Çalê <br> Tevlêbûn : 1991 – Eyaleta GAP<br> Şehadet : Qoser, gundê Erban – 6.4.1992<br> <br> ( ...Lê lê lê wayê, destê bi tenê Şêrê Elî be, deng jê nayê...) Heta gihîşt goristana bav û kalan, bi têkoşîn û serhildan sê tirb guhertin. Ruhê wê û şehîdan şad be. === Eslîxan Demir ( Zinarîn )=== <br> Navê bav : Ezîz<br> Navê dê : Wehbiye<br> <ji dayikbûn : Nisêbînê, gundê Çalê <br> Tevlêbûn : 1992 Eyaleta Botanê<br> Şehadet : 1993 Mêrdîn, gundê Bıkêrê <br> Ruhê şehîdan şad be... === Abdullah Demir ( Bettal ) === <br> Navê bav : Ezîz<br> Navê dê : Wehbiye<br> Ji dayikbûn : Nisêbînê, gundê, Çalê<br> Şehadet : Sêrt, li Çiyayê Çiravê tev li karwanê şehîdan bû...<br> === Edîb Kahraman ( Zinar ) === <br> Navê bav : Fevzi<br> Navê dê : Selima<br> Ji dayikbûn : Nisêbînê, gundê Çalê<br> Tevlêbûn : ? Şehadet : Rezber- 1989- Mêrdîn- Herêma Omeryan.<br> nîşe: di tomarkirina nasnameyê de ne li ser navê bavê xwe lê, li ser navê apê xwe Sîrac hatiye nivîsandin.Em xwe li ber doz û biryara wî ditewînin... === Sîdar ( Reşo ) === <br> Navê bav : Hemîd<br> Navê dê : Sûriye<br> Ji dayikbûn : Qamışlo – 1968<br> Tevlêbûn : 1987 – Bekaa; Piştî 40 rojên perwerdehiya leşkerî li herêma Botanê tevli refê gerîla bû… <br> Şehadet : Rezber – 1989 - Herêma Omeryan . <br> <br> === Fethî Sîncar ( Kamûran ) === <br> Navê bav : Tewfîk<br> Navê dê : Sultan<br> Ji dayikbûn : Mahsertê, gundê Terê <br> Tevlêbûn : 1980 – Bekaa. Tevlêbûna Gerila: bihara 1984’ an, Eyaleta Botanê.<br> Şehadet : 1990 – Sêrtê, Çiyayê Çiravê.<br> Di sala 1980yî de wî û M. Emîn Aslan(SEBRÎ) li Qoserê bi navê Mahmûd polisek kuştin. Mehkûm bûn, piştî 12’ ê rezbera 1980 yî derbasî Lubnanê bûn. Li Bekae yê perwerdeya leşkerî dît û di sala 1985’ an de li botanê tev li refê gerîla bû. 1.4.1988’ an de beşdarî şerê Bagokê bû, di wî şerî de birîdar bû. === Şukrî Sîncar ( Remzî ) === <br> Navê bav : Tewfîk<br> Navê dê : Siltan<br> Ji dayikbûn : Mahsertê, gundê Terê <br> Tevlêbûn : 1988 – Eyaleta GAP’ ê<br> Şehadet : 1991 - Qoser, gundê Daşik... Xwedê mala xiyanetê xira bike.<br> <br> === [[Mehmed Sîncar]], Nûnerê Mêrdînê === Navê bav : Tewfîk<br> Navê dê : Siltan<br> Ji dayikbûn : Mahsertê, gundê Terê – 1953 Di payîza 1991’ an de ji [[HEP]]’ ê bû mebûs . 04.09. 1993’an de ji layê kontrgerîla ve li [[Êlih]]ê hate şehîkirin.Di dilê gelê xwe de bû sembol, berxwedêr û nemir. Em li hember wî, têkoşîn û ramana wî xwe ditewînin. Rihê wî şad be... ===Mesud Yildirim === <br> Navê bav : Ûsif<br> Navê dê : Şukriye<br> Ji dayikbûn : Nisêbînê – gundê Çalê<br> Şehadet : Nisêbîn- 1994<br> ji aliyê Hizbilkontra ve. [[category:Şehîd|Şehîdên Malbata Mihemmed Cizîrî]] 8038 26724 2006-02-07T22:14:34Z Crypto 305 ŞEHÎDÊN MALBATA MIHEMEDCIZÎRÎ çû cihê Şehîdên Malbata Mihemmed Cizîrî: Tîpên piçûk #REDIRECT [[Şehîdên Malbata Mihemmed Cizîrî]] 8039 29705 2006-03-19T20:29:46Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Ubuntu GNU/Linux]] 8040 51058 2006-10-11T20:18:49Z 69.174.253.25 {{soranî}} {{rtl}} <div dir="rtl"> '''روبی''' (Ruby) زمانێکی نوێ نییه‌ به‌ڵکو له‌ ساڵی 1993 له‌ یابانه‌وه‌ له‌لایه‌ن [[Yukihiro Matsumoto]] هاتۆته‌ داڕشتن و له‌ ساڵی 1995 یه‌که‌م وه‌شانی بڵاوکراوه‌ته‌وه‌. له‌به‌ر زۆر بڵاوبوونه‌وه‌ی ئه‌م زمانه‌ له‌ ڕاژانی ئێستادا، به‌باشم زانی شتێکی له‌سه‌ر بنووسرێت، به‌تایبه‌تی که‌ گوایه‌ ده‌توانێت شوێنی [[PHP]] له‌ق بکات. به‌ تایبه‌تی که "روبی" ته‌نها بۆ درووستکردنی ئنته‌رنێت به‌ڵکو زۆر گشتی تره‌. ئه‌م زمانه‌ وه‌ک زه‌ڵاته‌ وایه‌ و داڕێژه‌ره‌‌که‌ی ده‌یه‌وێت ئاسانکاری زمانه‌کانی تر بخاته‌ قاڵبی "روبی": وه‌ک [[Smalltalk]] دینامیکه‌ و به‌ ته‌وای زمانێکی [[Object Oriented]] ـه‌ و هیچ زانیارییه‌کی نه‌گۆڕاو static به‌کارناهێنێت. وه‌ک [[Perl]] و [[Python]] که‌ زیاتر به‌ سکریپت-زمان ناسراون، به‌ڵام له‌ ڕاستیدا وانییه. ته‌نها له‌ ڕواڵه‌ت نه‌بێت: بۆ نموونه‌ که‌ پێویستییان به‌ compile کردن نییه‌. خێرا ده‌نووسرێن که‌ پێویستییان به‌ نووسینی کودێکی زۆر نییه‌. زۆر خه‌ڵک لای وایه‌ ئه‌م دوو زمانه‌ بێهێزن له‌به‌ر ڕواڵه‌ته‌که‌یان. بۆیه‌ به‌هه‌مان شێوه‌ روبی سکریپت زمان نییه‌. له‌گه‌ڵ ده‌رچوونی [[Ruby on Rails]] شوێنی "روبی" به‌هێزتر ده‌بێت که‌ بریتییه‌ له‌ Framework ـێک بۆ درووستکردنی ئنته‌رنێت له‌گه‌ڵ به‌ستنه‌وه‌ی به‌ داتابێیس. چه‌ند لنکێکی به‌سوود: </div> {{-rtl}} *http://poignantguide.net/ruby/ *http://zamples.com/JspExplorer/content/rubyUG/ *http://www.onlamp.com/pub/a/onlamp/2005/01/20/rails.html *http://www.math.umd.edu/~dcarrera/ruby/0.3/install.html *http://www.ruby-lang.org/en/20020102.html [[ar:روبي(لغة برمجة)]] [[bg:Руби]] [[ca:Ruby]] [[cs:Ruby]] [[da:Ruby (programmeringssprog)]] [[de:Ruby (Programmiersprache)]] [[es:Ruby]] [[en:Ruby (programming language)]] [[eo:Ruby (komputillingvo)]] [[fr:Ruby]] [[ko:루비 프로그래밍 언어]] [[hr:Ruby (programski jezik)]] [[id:Ruby]] [[it:Ruby]] [[he:Ruby]] [[lt:Ruby]] [[nl:Ruby (programmeertaal)]] [[ja:Ruby]] [[nn:Ruby]] [[pl:Ruby (język programowania)]] [[pt:Ruby (linguagem de programação)]] [[ru:Руби]] [[sr:Руби]] [[fi:Ruby]] [[sv:Ruby]] [[th:ภาษารูบี้]] [[vi:Ruby (ngôn ngữ lập trình)]] [[zh:Ruby]] 8041 26744 2006-02-07T23:37:30Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Dewleta Eyûbiyan]] 8042 26745 2006-02-07T23:38:05Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Merwanî]] 8043 26750 2006-02-08T01:46:05Z Crypto 305 Afganistan çû cihê Efxanistan #REDIRECT [[Efxanistan]] 8045 56185 2006-11-13T14:46:23Z Erdal Ronahi 2 [[Image:IE_countries.png|right|thumb|280px|Pirteqalî: Welatên pirraniya şêniyên wan bi zimanek hindûewropî dipeyivin<br />Zer: Welatên zimanek hindûewropî yê kêmeneteweyek naskirî ye.]] '''Zimanmalbata Hind û Ewropî''' (zimanzanên Alman jê re dibêjin ''Zimanmalbata Hind û Germanî'') zimanmalbata zimanên hevlêzim ên ji [[Ewropa]] ta [[Hindistan]], bi 2,5 mly. axaftinêran a herî mezin li ser erdê ye. Lêzimiya [[Zimanên Hind û Ewropî]] bi qadên Flexion, Numerus, Genus û deng hatiye isbatkirin. [[Kurdî]] endamê wê ye. ==Têgiha "Hind û Germanî"== Zimanzanên sedsala mezin ev têgih bikar dianîn, ji ber ku zimanên di vê zimanbalbatê de ji hev dûrtirîn zimanê Hindî yê kevn, Sanskrît û Germanî bûn. Zimanê Keltî ewdem ne dihatin jimartin, ji ber ku rêzimanên wan xwedî hin taybetiyên cihê bûn û Toxarî a bêhtir li Rojhilatê bû di sala 1890 hat dîtin. Di warê zanistiya zimanên Hind û Ewropî de zimanzanên Alman pêşiya giştan in. Ew navê "Hind û Germanî" bikartînin. ==Reh û Peresendî== Zimanên Hind û Ewropî di wateya zimanzanî de lêzimê hev in. Di dawiya sedsala 18an de Rojhilatnasê Îngilîz William Jones wekheviyên di navbera Sanskrît a zimanê Hindistanê ê kevn û Latinû û Yewnanî de dît û têgihîşt ku rehên wan yek in. Pişt re ev lêzimî di navbera Farisî û Keltî de jî texmîn kir. Franz Bopp ê Alman bi berhema xwe ya li ser yekrehiya Sanskrît, Yewnanî, Latinî, Farisî û Almanî bingeha zanistiya Hind û Ewropî li Almanya danî. Zimanê Hind û Ewropî yê rehane bi awayê zimanzanî hat veafirrandin. Lê ti kes nikare bibêje ku ev zimanê kalên Hind û Ewropiyan bû. Welatê gelê kal û bavên Hind û Ewropiyan li ku der e, ew jî baş nayê zanîn. Ewropî dibêjin ew bakûra Derya Reş e. Lê dîroknasên Arî, bi taybetî Kurd, dibêjin ew Çiyayên Zagros, ango Kurdistan e. *[[Zimanê albanî|Albanî]] *[[Zimanên anatolî]] mirin... *[[Zimanê ermenî|Êrmenî]] *[[Zimanên baltî]] **[[Zimanên Baltî yên Rojhilatê]] **[[Zimanên Baltî yên Rojava]] mirin... *[[Zimanên germanî]] **[[Zimanên Germanî yên Bakûr]] **[[Zimanên Germanî yên Rojhilat]] mirin... **[[Zimanên Germanî yên Rojava]] *[[Zimanê yewnanî|Yewnanî]] *[[Zimanê Îlûrî|Îlûrî]] mir... *[[Zimanên Hind û Îranî]] **[[Zimanên Hind û Arî]] **[[Zimanên îranî]] **[[Zimanên Nuristanî]] *[[Zimanên Îtalî]] **[[Zimanên Latin û Faliskî]] ''(bi [[Latinî]] û [[Zimanên Romanî]])'' **[[Zimanên Oskî û Umbrî]] mirin... *[[Zimanên Keltî]] **[[Zimanên Keltî yên Ewropa]] mirin... **[[Zimanên Keltî yên Britanya]] *[[Zimanê Frîgî]] mir... *[[Zimanên Slavî]] **[[Zimanên Slavî yên Rojhilat]] **[[Zimanên Slavî yên Rojava]] **[[Zimanên Slavî yên Başûr]] *[[Zimanê Trakî]] mir... *[[Zimanê Toxarî]] mir... *[[Zimanê Venetî]] mir... [[kategorî:Zimanmalbat]] [[af:Indo-Europese tale]] [[ang:Indo-Europisc geþéodu]] [[ar:هندوأوربية]] [[bg:Индоевропейски езици]] [[be:Індаэўрапейскія мовы]] [[br:Yezhoù Europa]] [[bs:Indoevropski jezici]] [[ca:Llengües indoeuropees]] [[cs:Indoevropská jazyková rodina]] [[cy:Ieithoedd Indo-Ewropeaidd]] [[da:Indoeuropæiske sprog]] [[de:Indogermanische Sprachfamilie]] [[el:Ινδοευρωπαϊκές Γλώσσες]] [[en:Indo-European languages]] [[es:Lenguas indoeuropeas]] [[eo:Hindeŭropa lingvaro]] [[et:Indoeuroopa keeled]] [[fa:زبانهای هندواروپایی]] [[fo:Indo-evropeisk mál]] [[fr:Langues indo-européennes]] [[fy:Yndo-Jeropeeske talen]] [[ga:Cine teangeolaíoch Ind-Eorpach]] [[he:שפות הודו-אירופיות]] [[hr:Indoeuropska jezična porodica]] [[hu:Indoeurópai nyelvcsalád]] [[it:Lingue indoeuropee]] [[jbo:xinjoiro'o bangu]] [[ko:인도유럽어족]] [[kw:Yethow Eyndo-Europek]] [[la:Linguae Indoeuropaeae]] [[lv:Indoeiropieši]] [[nds:Indoeuropääsche Spraken]] [[nl:Indo-Europese talen]] [[ja:インド・ヨーロッパ語族]] [[no:Indo-europeiske språk]] [[oc:Indo-europèu]] [[pl:Języki indoeuropejskie]] [[pt:Línguas indo-européias]] [[ro:Limbile indo-europene]] [[ru:Индоевропейские языки]] [[se:Indoeurohpálaš gielat]] [[sl:Indoevropski jeziki]] [[fi:Indoeurooppalaiset kielet]] [[sv:Indoeuropeiska språk]] [[th:ภาษากลุ่มอินโด-ยูโรเปียน]] [[tr:Hint-Avrupa dil ailesi]] [[uk:Індоєвропейські мови]] [[vi:Hệ ngôn ngữ Ấn-Âu]] [[zh:印欧语系]] 8046 56182 2006-11-13T14:45:04Z Erdal Ronahi 2 /* Zimanên Îranî yên kevn */ '''Zimanên Îranî''' şitlekî [[Zimanmalbata Hind û Ewropî]] ye. Kesên, ku yek ji van zimanan zimanê wan ê zikmakî ye, re Îranî tê gotin. Ji aliyê 270 mly. kesan tên axaftin. ==Cihêkirin bi Erdnigarî== Mirov dikare Zimanên Îranî têxe du cîhan, ên Rojhilat û yên Rojava. Her yek ji wan jî cardin têxe du cîhan, ên bakur û yên başûr. ===Cihêtiya dengan di Zimanên Îranî yên Rojava û Zaraveyên Kurdî=== {| {{Prettytable}} ! Îranî a Kevn !! Partî !! Goranî !! Zazakî !! Talî !! Semnanî !! Zaraveyên Hezarî!!Zaraveyên Navend!! Beluçî !! Kurdî !! Farisî |- | *ś/ź|| s/z|| s/z|| s/z|| s/z|| s/z|| s/z|| s/z|| s/z|| s/z|| s/z|| h/d |- | *č|| -ž-|| -ž-|| -ž-|| -ǰ-|| -ž-|| ǰ.ž|| -ǰ-|| ǰ.ž.z|| -č-|| -ž-|| -z- |- | *ǰ|| ž|| ž|| ž (y-)|| ǰ|| ž|| ǰ.ž|| ǰ (z-)|| ǰ.ž.z|| ǰ|| -ž-|| z |- | *thr|| hr|| (ya)r|| (h)r|| (hī)r|| (h)*r|| (h)r|| r|| r|| s|| s|| s |- | *d|| b|| b|| b|| b|| b|| b|| b|| b|| b(?)|| d|| d |} ===Zimanên Îranî yên Rojhilat=== '''Bakûr:''' #[[Avestî]] (''mirî ye''; wateya olî heye) #[[Xwarizmî]] (''mirî ye'') #[[Baktrî]] (''mirî ye'') #[[Zogdî]] (''mirî ye''; Zaraveyên wê: Xirîstiyan, Budîst, [[Mana]]) --> [[Yagnobî]] (li [[Tacikistan]]) #[[Skitî]] (''mirî ye''), [[Sarmatî]] (''mirî ye''), [[Alanî]], #[[Ostî]] (Zaraveyên wê: Îron, Dîgoron) '''Başûr:''' #Muncî, Sanglexî, Îşkaşmî, Zebakî, Sarikolî, Şugnî, Ruşanî, Yazgulamî, Waxî, Yidga, Wanecî #[[Sakî]] (''mirî ye''; Zaraveyên wê: Xotî û Tumşuqî ) #[[Paştû]] ===Zimanên Îranî yên Rojhilat=== '''Bakur:''' #[[Partî]] (''mirî ye'') #Urmûrî, Paraçî #Darî ya Zerdeştan (ne Darî ya Efxanistanê ye) #[[Kurdî]], bi [[Kurmancî]], [[Soranî]], [[Goranî]], [[Zazakî]], [[Lorî]], [[Bextiyarî]], [[Feylî]], [[Kumzarî]] #Semnanî, Sangisarî #[[Gilakî]], [[Mazanderanî]], [[Şahmirzadî]] #[[Belûçî]] #Talî, Harzanî '''Başûr:''' #[[Farisî a Kevn]] (''mirî ye'') #[[Farisî a Pehlevî]] #[[Farisî]] (Zarave: Zimanê Nivîsê [[Darî]], [[Tadschikî]], [[Hazaragî]]) #[[Tatî]] bi Tatiya Cihûdan #Fars, Larî (Laristanî), [[Başkardî]] ==Cihêkirina dîrokî û erdnigarî== ===Zimanên Îranî yên nû=== Yên ku Îro tên axaftin: '''Bakûrê Rojhilat:''' *[[Osetî]] li [[Qafkasya]] *[[Yagnobî]] ([[Tacikistan]]) '''Başûrê Rojhilat:''' *[[Paştû]] ([[Efxanistan]], [[Pakistan]]) *[[Zimanên Pamîr]]: Şugnî, Oroşorî, Bartangî, Roşanî, Sarikolî, Yazgulamî; Zengleçî, Îşkaşmî, Waxî; Muncî, Yidga; Wanecî ([[Tadschikistan]]) '''Bakûrê Rojava:''' *[[Zimanê Kurdî]] bi zaraveyên: **[[Kurmancî]] ([[Tirkiye]], [[Eraq]], [[Sûrî]]) **[[Soranî]] ([[Eraq]]) **[[Zazakî]] Zazakî ya Bakur "Kirmanckî", û ya Başûr Dimilî, herwekî [[Ginî]], [[Kirdkî]] ([[Tirkiye]]) **[[Lorî]] Başûrê [[Êran]] **[[Goranî]] Goranî, Bacelanî ([[Îran]]) *Gilakî, Mazanderanî, Şahmirzadî ([[Îran]]) *[[Belûçî]] ([[Pakistan]]) '''Başûrê Rojava:''' *[[Farisî]], an [[Tacikî]] ([[Efxanistan]], [[Îran]], [[Tacikistan]]) ** Zimanê nivîsê a Farisî: [[Darî]] *[[Tatî]] ===Zimanên Îranî yên nîvkevn=== *[[Partî]] *[[Pehlevî]] *[[Zogdî]] *[[Xwarizmî]] *[[Baktrî]] *[[Sakî]] *[[Osetî]]) ===Zimanên Îranî yên kevn=== Zimanên Îranî yên kevn ji 5000 hate 1000 (b.z.) hatin axaftin. *[[Farisî a Kevn]] *[[Avestî]] *[[Medî]] Di Lêkolînên nû yên Nicholas Sims-Williams ji zankoya London hat dîtin ku Avestî zimanê herî kevn e. Yên din ji wî peyda bûne. [[Kategorî:zimanmalbat]] [[az:İran qrupu]] [[bg:Ирански езици]] [[da:Iranske sprog]] [[de:Iranische Sprachen]] [[en:Iranian languages]] [[eo:Irana lingvaro]] [[fa:زبان‌های ایرانی]] [[fr:Langues iraniennes]] [[he:שפות איראניות]] [[lt:Iranėnų kalbos]] [[nl:Iraanse talen]] [[os:Ирайнаг æвзæгтæ]] [[pl:Języki irańskie]] [[pt:Línguas iranianas]] [[ru:Иранские языки]] [[sv:Iranska språk]] [[zh:伊朗语支]] 8047 26763 2006-02-08T04:23:54Z Crypto 305 Beluçî çû cihê Belûçî #REDIRECT [[Belûçî]] 8050 26797 2006-02-08T20:53:13Z Erdal Ronahi 2 '''Hz. Elî''' (Milâdi 598) li [[Mekke]] yê tê dinê, him pismam (lawê Ebû Talib ê apê) û him jî zavayê (mêrê Fatma ya keça) [[Hz. Mihemed]] e. Li cem wî mezin bûyî û yekemîn kesên ku berê bi pêxamberîya Hz. Mihemed ra bîad kirîye ew e, di nav 12 Îmaman da Îmamê 1.e. Wek serleşkerîkî belavbûyîna ola îslamê da ristek girîng lîstîye û tev li hemû (bê şerê Tebûk ê) şeran bûyî, ji xwe ji ber van sedeman wek şêrên Xwedê an jî Şûrên îslamê tê nasîn. Piştî kuştina Xelîfeyê 3. [[Hz. Osman]] ew dibe xelîfe( 656 -661 ). Bi tevahî 4 sal 9 meha li ser hev xîlafetî kir. Dema xeîfetîya wî mirov dikare bibêje bi şerê navxwûyî derbaz dibe. Şerên wê dewrê #Şerê Cemel (di navbera wî û Muavîye û Zubeyr da dibe) #Şerê Siffin (di navbera wî û Muavîye da dibe) #Şerê Nehrevan (di navbera wî û Haricîyan da dibe) Di 63 salîya xwe da li bajarê Kufê dema nimija sibe pêk dianî di mizgeftê da hêla Harîcîyan da tê kuştin. [[kategorî:Xelîfe]] 8051 28922 2006-03-03T18:03:09Z Diyako 273 Guherandina 84.230.197.44 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Jiyanalpirani '''Hz. Osman''' Bi Rukîya keça Hz. Mihemed ra zewicîye. 3. [[xelîfe]]yê ola [[îslam]]ê ye. Piştî [[Hz. Omer]] dibe xelîfe (644-656). Dema hatina vahîyan da ji Hz. Mihemed ra nivîsvanîye dike, û hemû wahîyên jiber dike. Dema xelîfetîya xwe da Qur'an a Kerîm wek pirtûk berhev dike û dide belavkirin. Wexta wî da dîsa şerê belavbuyîna ola Îslamê didome.Şervanên muslumanan ber bi îranê û Kafkasan terê, Qibris tê girtin, li himber bîzansan gelek şer tê kirin. [[kategorî:Xelîfe]] 8052 26807 2006-02-08T21:24:04Z Jiyanalpirani 65 '''Hz. Omer''' Navê bavê wî Hattab b. Nüfeyl, navê dîya wî Hanteme'ye û ji Kûreyşîyane. 2. [[xelîfe]]ye ola [[îslam]]ê ye ([[634]]-[[644]]). Piştî [[Hz. Ebûbekir]] ew dibe xelîfe û nav oldarên îslaman da wek xelîfeye herî bidad tê nasîn. Cara yekemîn di dema wî da walî û Qadî ji hev cuda tê tayîn kirin. Salnameya [[Hîcrî]] wek salnameyek fermî tê pejirandin. Dîsa dema wîda welatên mîna [[Iraq]], [[Îran]], [[Horasan]], [[Surî]], [[Filîstin]] û [[Misir]] muslumantîye dipejirîne û dikeve bin ala îslamê. [[kategorî:Xelîfe]] 8053 26805 2006-02-08T21:09:05Z Jiyanalpirani 65 '''Hz. Ebûbekir''' di sala 571 da li bajarê Mekke'yê hatîye dine. Navê dîya wî Ümmü'l-Hayr Selma, navê bavê wî Ebû Kuhafe Osman'e. Ji eşîran Teym e. Mirovek dewlemend bûye. Pîştî dibe musluman dewlemendîya ji bo îslamê bikartîne. 1. [[xelîfe]]yê ola [[îslam]]ê ye(632-634). Piştî wefata [[Hz. Mihemed]] ew dibe xelîfe. Bi pejirandina wî a ola îslmê gelek kesên navdar di bin bandora wî da dimîne û dibin musluman. Ji bo ku ola îslamê di nav erebanda belav bibe di nav hewildanên gelek mezin da bû. bi tevahî 2 sal û 3 meh xelîfetî kir. Piştî wefat dike li kêleka Hz. Mihemed da tê binax kirin. [[kategorî:Xelîfe]] 8054 26795 2006-02-08T20:51:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Zimanê Avestayî]] 8055 26799 2006-02-08T20:54:08Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:îslam]] [[kategorî:Mirovê olê]] 8056 26801 2006-02-08T20:54:55Z Erdal Ronahi 2 Hz Ebûbekir çû cihê Hz. Ebûbekir #REDIRECT [[Hz. Ebûbekir]] 8057 26803 2006-02-08T20:55:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Mihemmed Pêxember]] 8058 26823 2006-02-08T22:04:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Peymana Sêwrê]] 8059 26825 2006-02-08T22:06:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Peymana Qesra Şîrîn]] 8061 66956 2007-01-29T07:13:34Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sv:Kordiene]] '''Kardox''' navê parêzgehek ji împeratoriya roma ya kevin u gellek bu ku bi yek ji bapirên serekiyê kurdan tê naskirin [http://www.bartleby.com/65/ku/Kurds.html]. Kardoxiyan ligel romiyan hevpeyman bûn. [[category:Dîrok]] {{kurt}} [[ar:كاردوخيون]] [[ca:Gordiene]] [[en:Corduene]] [[fa:کردو]] [[ru:Корчайк]] [[sv:Kordiene]] 8063 26846 2006-02-08T23:05:33Z Diyako 273 Celal Talabanî çû cihê Celal Talebanî #REDIRECT [[Celal Talebanî]] 8064 26865 2006-02-08T23:56:12Z Diyako 273 #redirect[[Gurçik]] 8065 62941 2007-01-03T19:02:00Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[es:Said Nursî]] [[Image:Said nursi.jpg|thumb|Seîd Nûrsî]] '''Bediuzzeman Seîd Nursî (Kurdî)''' yek ji zanayên Îslamê ye ku ji wan re [[Bedîuzzeman]] (Di dema wî de kes bi ser wî re tune) tê gotin. Di dîroka Îslamê de çar kes xwediyê vî şerefa mezin bûne. Xwedê yek ji wan şrefdarên mezin kiriye nesîbê gelê Kurd. ==Jiyana Bedîuzzeman== '''Bedîuzzeman Saîd-ê Kurdî''' ('''Seîdê Nursî''', 1876-23.4.1960) li bajarê [[Bedlîs]]'ê, navçeya [[Hîzan]]'ê, li gundê [[Nurs]]'ê ji dayik bûye. Tehsîla pêşîn û navîn li welêt diqedîne. Di xortaniya xwe de xebatên welatperwerî dike. Beşdarî Şerê Cîhanê yê Yekemîn dibe. Li Rûsyayê, du salan dîl dimîne û paşê vedigere welêt. Di tevgera welatperwerî de xebata xwe domand. Paşê, dev ji van xebatan berda û bi temamî xwe da riya dînî. Di vê xebatê de dijayetiya rejimê kişand. Li gelek deran heps û surgûnî kişand. Li Ruhayê di 23 adara sala 1960 de çû ser heqiya xwe. ===Perwerdehî=== '''Bediuzzeman Seîd Nursî''' di sala [[1878]] de li [[Nûrs]]ê gundekî [[Xîzan]]ê navça [[Bidlîs]] ê ji daykê bû. Perwerdahiya pêşîn ji [[Melle Ebdullah]] girt. [[Îcazet]]a xwe li [[Bazîd]]ê li Medresa [[Sêx Mihemmed Celalî]] stand. Navê [[Bedîuzzeman]] lê hat danîn ji ber ku di zanîna Îslamî de pir pêşvçuyî bû, di nav civata Îslamzanan de cîhek zaf mezin digirt. Di sala 1894ê de li pirtûkxana Bidlîsê du sal xwendina xwe berdewam kir û di Ulema Îslamî de bû xwedî navekî giran. Ji wir çû Wanê. 10 sal li Wanê ma. Xebatên xwe li wir berdewam kir. di hengama ku li bajarê Wanê ma di qonaxa waliyê Wanê de pirtûkên hemdem û yên li ser zanistên fennî dîtin û bi balkêşî ew zanistên hanê di demeke kurt de bidest xistin. di jiyana xwe ya li bajarê Wanê pirtûkek xwe ya li ser matematîkê jî nivîsandiye lê mixabin di agirekî de ew pirtûk şewitiye. dema ku li qonaxa walî di rojnameyekê de nûçeya "yan divê em hemû Quranan ji nav mislimanan hilînin yan jî mislimanan ji Quranê sar bikin. jiholêrakirina hemû Quranan bêîmkan e lê divê em bi awayekî mislimana ji Quranê sar bikin. yan na heta ku Quran di destê wan de be em bi tu awayî nikarin li wan hukum bikin." li ser vê nûçeya hanê Xîreta Bedîuzzeman Seîdê Kurdî ya olî difûre û weha dibêje "Ez dê nîşanî hemû cîhanê bidim ku Quran xwedî ronahiyeke ne vedimire û nejî dikare bê vemirandin!" li ser vê yekê berê xwe dide paytextê Osmanî Istenbolê û li wê derê di xana Şekercî de odeyekê kirê dike û li ser deriyê wê odê lewheyek balkêş darde dike "ji hemû pirsan re bersîv heye lê ji tu kesî pirs nayin kirin" li ser vê daxuyaniya balkêş bi sedan kes ji ehlê ilm û zanistê berê xwe didin xana şekirciyan û pirsên xwe yên herî zor jê dikin. ew jî bi alikariya Xwedayê Zane bê dudilî û xeletî bersîvê li hemûyan vedigere. li ser vê yekê navê wî di nav cîhana zanayên paytext de jî pêl bi pêl belav dibe û navdar dibe. dema ku Rektorê zanîngeha El-Ezherê ji bo serîdanekê hatiye Istenbûl alimên wê derê jê lawa dikin ku bi Bedîuzzeman Seîdê Kurdî re têkeve nîqaşê. ew alimê han jî ji bo ku asta zanistiya wî bipîve pirseke weha jê dike "Gelo nerîna te ya derbarê Ewrûpa û Osmaniyan çi ye? " Bedîuzzeman bersîvê lê vedigerîne: "Ewrûpa bi dewleteke Îslamê Avis e û dê rojekê ji dayîk bibe û Osmanî jî bi dewleteke Ewrûpî Avis e dê rojekê ji dayîk bibe!" li ser vê bersîvê Rektorê El-Ezherê waha dibêje "Ez jî di heman nerînê de bûm lê bi vê kurtayê bilêvkirin tenê Bedîuzzeman dikare bike. naxwe bi vî xortî re kes nikare têkeve nîqaşê û zora wî bibe! ===Zanîngeha Zehra=== Xewna wî ya herî girîng ew bû ku li Wanê Zanîngeheka Îslamî bi navê "[[Medresa Zehra]]" were avakirin. Ev Daxwaza xwe ragihand Padişahê Osmanî. Guh nedan gotinên wî û ew berê avitin Tîmarxanê paşê ji wir girtin avitin girtîxanê. Piştî serbestberdana wî li Stenbolê di 'xîtaba li Hurrîye' de ji gel re got ku 'Meşrûtîye' ne tiştek dijî Îslamê ye. Ew axaftin di rojnamên wê demê de hat weşandin. Di sala 1910an de zivirî welêt û hat Wanê. Li bajarên Kurdistan geriya, çû Mûş, Bidlîs, Çolamêrg, Amed û Rihayê. Li wan deran di nivîs û axaftinên xwe yên bi navê 'Munazarat' de bi serokê Eşîrên Kurdan re li ser buyerên demê peyivî. Di sala pey wî de çû Şamê û di mizgefta Emewî de xutbek li ser kêşeyên siyasî, aborî û civatî yên Civata Îslamê da. Ew xutbe paşê bi navê '[[Xutba Şamê]]' hat çapkirin. Ji Şamê hat Stenbolê û tev li gerra Sultan Reşad li welatên rojhilatê bû. Li Skopiyê tev li hîmavitina Zanûngehê bû. Dema ji ber Şerê Balkan ew proje hat sekinandin, bi Hukumeta Osmanî da pejirandin, ku ew texsîsata Zanîngeha Skopiyê li 'Medresa Zehra' were guhêztin. Paşê hat Wanê. Hîmê Zanîngeha Zahra di sala 1913an de li kêleka Derya Wanê, li Artemîtê hat avitin. Lê ji ber destpêkirina Şerê Cîhanê Yekan avakirin rawest. Di vê navberê de pêwendiyên xwe bi kurdên li Istenbûlê re çêdikir serî dida qehwexaneyên ku kurd lê rûdiniştin û di ber xwe dida ku wan hişyar bike û yekîtiya navxweyî çêbike da ku bi saya vê yekîtiyê hem namûsa Kurdayetiyê û hem jî ya alema îslamê rizgar bike. ji bo nimûne maqaleyeke xwe de Bedîuzzeman Seîdê Kurdî nexweşî û çareseriya nexweşiyên kurda û qenciyên wan weha rêz dike. '''"Ey gelî kurdan! Îttifaqê de quwwet, îttihadê de heyat, di biratiyê de se'adet heye. Kabika Îttihadê û şirîta muhebbetê qewî bigrin da we ji belayê xelas ke. Qenc guhê xwe bidinê, ezê tiştekî ji we re bibêjim: Hûn bizanin ku sê cewherên me hene, hifza xwe ji me dixwazin. yek ÎSLAMIYET e, ku hezar xûna şehîdan buhayê wê dane. Ê duduwan ÎNSANIYET, ku lazim e em nezera xelqê de, bi xizmeta 'eqlî, ciwanmêranî û însaniyeta xwe nîşanî dinê bidin. Ê sisêyan, MILLIYETA me ye, ku mezîyet da me, ê berê ku bi qenciya xwe saxin, em bi karê xwe, bi hifza milliyeta xwe, ruhê wan qebra wan de şad bikin. piştî wê, sê dujminê me hene, me xerab dikin. Yek feqîrtî ye, çil hezar hemmalê Îstembolê delîla wê ye. Ê duduwan: Cehalet û bêxwendinî ku hezar ji me da yek "qezete-rojname" nikarin bixwînin delîla wê ye. Ê sisêyan: Dujminî û îxtilaf e, ku ew 'edawet quweta me wunda dike, me jî musteheqî terbiyê dike û hukumet jî ji bêînsafiya xwe zulm li me dikir. ku we ev seh kir, bizanin çara me ew e, ku em sê şûrê elmas bi destên xwe bigrin, ta ku em hersê cewherên xwe ji destên xwe nekin! Hersê dujminê xwe ser xwe rakin. Û şûrê ewwil: Me'rîfet û xwendin e. Ê duduwan: Îttifaq û muhebbeta millî ye. Ê sisêyan: Însanê şuxla xwe bi nefsa xwe bike û mîna sefîlan ji qudreta xelkê hêvî neke û pişta xwe nedê. Wesîyeta paşê: Xwandin, xwandin, xwandin û destêhevgirtin, destêhevgirtin, destêhevgirtin. " ===Dema Şerê Cîhanê=== Seîd Nursî bi şagirtên xwe ji bo parastina welat dijî Rusya ket şer. Xebata xweya nivîsandinê di şer de jî neda rawestandin û 'Işaret-ul Îcaz' qedand. Di şer de pir kes ji xwendevanên wî şehîd ketin. Ew jî ji aliyê Rusan hat girtin. Di şoreşa Rus de tevlihevî li Rusya çêbû û ev jî ji bo rvîna wî bû sedem. Ji Kosturma derbasî Petersburgê, ji wir jî Varşovayê û di dawiyê de Viyanayê bû. Bi alîkariya Hukumeta Alman derbasî Stenbolê bû. Dema Osmanî di Şerê Cîhanê Yekan de binketin û Îngilîz ketin Stenbolê Seîdê Nursî berhemekî xwe bi navê 'Xutuwatî Sîtte' dijî dagirkeriya Îngilîzan weşand. Desthilatdarê Înglîz dan ragihandin ku mirî an jînde wî bigrin û bînin. ===Serhildana Anatoliya=== Dema serhildana Anatoliya dijî dagirkeran destpêkir [[Sêxul Îslam]] dijî wan fetwa derxist. Seîd Nursî jî dijî wê fetwayê fetwak wederxist û da ragihandin ku serhildana '[[Quwwe-î Milliye]]' cîhad e û kesên dijî desthilatdaran şer bikin mucahîd in. Herwiha li aliyê [[Mistefa Kemal]] dijî desthilatdaran mucadele kir. Ev ji aliyê Mistefa Kemal û hevalên wî hat dîtin û wan xwast ku Bediuzzeman were Enqerê. ===Dema Enqerê === Bediiuzzeman di 25ê sermaweza sala 1922an de bi merasîmeka fermî hat meclîsa Enqerê. Li Meclîsa Enqerê bi piraniya dengan berdewamkirina avakirina Zanîngeha Zehra li Wanê da pejirandin. Lê dema raghiand endamên meclîsê ku bila ev nimêj bikin û girîngiya nimçjkirinê ji gel re bibêjin ew û meclîs ji hev qetiyan. Di dawiyê de ew têgihîşt ku daxwaza Îslamnexwazan pêkhatiye. ===Dema Nefî=== Di serhildana [[Şêx Seîd]] de di sala 1925an de ew jî hat girtin û li Burdurê hat nefîkirin. Di destpêka sala 1926 ew anîn gundekî piçûkê Ispartayê, [[Barla]]. Piraniya berhema xwe a herî mezim, [[Risaleya Nûr]] li vir nivîsand û da weşandin. Ji ber ku hukumet dixwast ew li ber çavên wan be, Bedizzeman anîn nava Ispartayê. Li vir polîs ew û 120 şagirtên wî girtin û birin girtîxana [[Eskîşehîr]]. Biryara dadgehê ew bû ku wê Bedîuzzeman 11 di girtîgehê de binmîne û pişt re nefî [[Kastamonî]] be. Di sala 1943 de careka din hat girtin. Dew hemû li ser 'Risaleya Nûr' lê dihat kirin. Ew Ji wir şandin [[Denizlî]] li wir heta 1944ê ma. Piştî berdana wî dîsa serbest nema û ew şandin [[Emîrdag]]ê navça [[Afyonê]]. Li wir li hemberê bîna hukumetê bicîh kirin. Nedihîştin biçe mizgeftê jî. Dewletê pê nikari bû, ewî karê xwe yê ronakkirina cîwanan li her derê berdewam kir. Sê caran hewl dan xwe ku wî bi jehrê bikujin. Bi saya serê pêşveçûna gerdişên teknîk êdî nivîsên wî li her derê dikarî bûn werin belavkirin. Ev di çavên hukumeta [[CHP]]ê de bibû qîtek. Lewma cardin hate girtin û 20 meh heps jê re hat dayinç Lê dadgeheka din ev biryar ji holê rakir û ew serbest ma. Paşê biryerk din ji Enqerê hat û li Afyonê hat rawestandin. Di dawiya sala 1949 de car din hîştin ku were Emirdagê. ===Dema Partiya Demokrat=== Di dema [[Partiya Demokrat]]ê de jî ji bo sedema [[şepqe]] hat dadkirin, pişt re ji bo pirtûka wî a 'Rêbera Cîwanan'. Piştî dadkrinia li Stenbolê sê mehan li wir ma û zivirî Isapartayê. Di sala dawiya jiyana xwe de çû Rihayê. Pir nexweş li ser mirinê bû. Lê hukumetê ew li Kurdistan nedixwast, jê re ferman derxistin da ku biçe Ispartayê. Li Rihaye 23ê adarê di sala 1960 gihîşt rihmeta xwedê. Piştî [[Alpaslan Turkeş]] generalek nijadperest bi zordariyê hukumet kir destê xwe laşê Bedîuyyeman dizîn û bi balafirek leşkerî revandin birinç Heta niha kes ni zane li ku ye. Xwedê Rihma xwe lê ke. ==Girêdanên derve== *[http://www.mizgin.net/Jiyana_Bediuzzeman.asp Gotara der barê Seîdê Kurdî] (mizgin.net) [[kategorî:Mirovê olê]] [[kategorî:Misilman]] [[Kategorî:Zanayên îslamî]] [[Category:Kurd]] [[Kategorî:Neqşîbendî]] {{kurt}} [[de:Said Nursi]] [[en:Said Nursî]] [[es:Said Nursî]] [[nl:Said Nursi]] [[ru:Нурси, Саид]] [[tr:Said Nursî]] 8066 26873 2006-02-09T00:12:46Z Diyako 273 8067 26882 2006-02-09T11:54:06Z Diyako 273 Listeya muzikarên kurd çû cihê Lîsteya muzîkarên kurd #REDIRECT [[Lîsteya muzîkarên kurd]] 8069 26894 2006-02-09T20:27:36Z Diyako 273 Helmeta Te'rîb çû cihê Erebandin #REDIRECT [[Erebandin]] 8070 26898 2006-02-10T01:34:04Z KureCewlik81 295 #REDIRECT [[Xoybûn]] 8072 26912 2006-02-10T11:12:06Z Erdal Ronahi 2 Zimanên Îranî çû cihê Zimanên îranî #REDIRECT [[Zimanên îranî]] 8073 28894 2006-03-03T17:51:43Z Diyako 273 Guherandina 84.230.197.44 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Zanistvan '''Makeqanûna Yekîtiya Ewropayê''' anku ''Qanûna Bingehîn ya Yekîtiya Ewropayê'' anku ''Destûra Yekîtiya Ewropayê'' qanûnek e di navbera welatên [[Yekîtiya Ewropayê]] de lê hê nehatiye pejirandin. ==Makeqanûna ne-makeqanûn== "Makeqanûna Yeketiya Ewropayê" bi rastî ne makeqanûn e lê peymanek navneteweyî ye di navbera welatên endamên YEyê. Ew ne makeqanûn e ji ber ku, berevajî ku perlemanên welatan dikarin makeqanûnên wan biguherrînin, dezgehên YEyê nikarin "Makeqanûna YEyê" biguherrînin. Tenê perlemanên welatên endam yan jî gel bi referanduman dikarin wê biguherrînin. Ger Makeqanûn wek hatî plankirin bêt pejirandin, ev guhartinên jêrîn dê di pergala YEyê de bi cih bên. ==Seroka/ê YEyê == Li gor Makeqanûnê dê serokek bo Yeketiya Ewropayê bêt hilbijartin. Hêza wê / wî dê pirr sinorkirî be. Heyama serokatiya wê / wî dê ne ji pênc salan dirêjtir be. Karê wê / wî dê berdevkiya civînên bilind (zîrweyan) be. ==Wezîra/ê Derve == Tê xwestin ku kesek ji hemî karûbarên [[YE]]yê yên bi hêzên derve re berpirs be. Wezîra/ê derve dê karûbarên niha yên nûnerê siyaseta derve Javier Solana bi cih bîne û di komisyonê de jî berpirsa/ê karûbarên derve be. ==Nûkirina komisyonê == Karê [[KOmisyona YEyê|komisyonê]] amadekirina pêşniyar-qanûnan û çavdêrîkirina bicihanîna qanûnan e. Niha her welatek endam maf heye komîserek xwe di komisyonê de hebe. Ji ber berfirebûna YEyê, belkî komisyon bêt bertengkirin û postên komîseran li welatên endam dorê bikin. Nûkirina komisyonê yek ji dijwartirîn arîşeyên Makeqanûnê ye. ==Nûkirina perlemanê == Makeqanûn dê zêdetir mafê qanûndanînê li ser mijarên cuda-cuda bide [[Perlemana YEyê|perlemana YEyê]]. ==Nûkirina hêza dengê welatên endam == Makeqanûn dê derfetên zêdetir bide bo biryardana bi [[dengdan]]ê. Li gelek biwaran êdî mafê [[veto]]yê di destê welatên endam de namîne. Armanc asankirin û lezandina biryardanê ye. Ev yek ji dijwartirîn xalên [[Makeqanûn]]ê ye. ==Dozgera/ê Ewropî== Welatên endamên YEyê dikarin bi biryarek yekdeng [[dozger|Dozgeriya]] Ewropî damezrînin. Dozgera/ê ewropî dê maf hebe dozan li dijî wan tawanan veke yên ku li herêma YEyê dijî berjewendiyên aborî yên YEyê ne, yan sinorên welatên endam derbas dikin, yan jî bazirganiya tilyakê ne. ==Bazirganî== Hêza biryardanê ya dezgehên YEyê li ser mijarên [[bazirganî]] dê zêde bibe. Ew dê xwe bigihîne bazirganiya eşyayî, xizmetguzariyê, bazirganiya mafên samanê giyanî û razemeniyên yekser yên derveyî. Anku YE dikare peymanan li ser van mijaran li gel hêzên derve, wek Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê, girê bide. ==Siyaseta derve û ya ewlehiyê == [[Siyaseta derve]] ya hevpar dê bêt xurtkirin. YE dê ji berê zêdetir xwe bo karûbarên kontrolkirina krîzan amade bike. Bi taybetî Hêzên (leşkerî yên) Xebata Lezgîn dê bên afirandin. Welatên di YEyê de dê soz bidin ku hev dijî êrişên derve biparêzin. Herwa welatên endam soza alîkariyê dijî belayên mezin û êrişên teroristî didin hev. ==Nirxên YEyê== Nirxên bingeha YEyê rêzgirtina li nirxê mirovî, azadî, desthilatiya gel, wekhevî, serdestiya qanûnê, mafên mirovan û yên endamên kêmeneteweyan in. YE dikare xwe bispêre van nirxan ger welatek endam wan binpê bike. Herwa dema welatek dixwaze bibe endam, dê jê bêt xwestin ku van nirxan bi cih bîne. ==Welatvaniya YEyê == [[Welatvanî|Welatvaniya]] YEyê welatvaniya li welatên endam temam dike. Her welatvana/ê YEyê maf heye li her welatê endam bijî yan bixebite û li kîj welatî be, li wir di hilbijartinên YEyê û yên deverî de deng bide. ==Mafname== [[Mafname]] beşek ji Makeqanûnê ye û mafên bingehîn yên welatvanên YEyê diyar dike. ==Çavkanî== *[[Husein Muhammed]], [[Kovara Mehname]], hejmar 65 [[Kategorî:Yekîtiya Ewropayê]] [[Kategorî:Dadnasî]] [[Kategorî:Siyaset]] 8074 53467 2006-10-20T17:16:30Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:بنجمن ڈزریلی]] [[Wêne:Disraeli-photo.jpg|thumb|Benjamin Disraeli]] '''Benjamin Disraeli''' ([[1804]] - [[1881]]) [[siyasetvan]], [[helbestvan]] û [[eseyîst]]ek [[Brîtanya|brîtanî]] bû. ==Lînk== {{Quote|benjamin Disraeli}} {{commons|benjamin Disraeli}} [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[Kategorî:Helbestvan]] [[bg:Бенджамин Дизраели]] [[da:Benjamin Disraeli]] [[de:Benjamin Disraeli]] [[en:Benjamin Disraeli, 1st Earl of Beaconsfield]] [[eo:Benjamin Disraeli]] [[es:Benjamin Disraeli]] [[fi:Benjamin Disraeli]] [[fr:Benjamin Disraeli]] [[ga:Benjamin Disraeli, 1st Earl of Beaconsfield]] [[gl:Benjamin Disraeli]] [[he:בנימין ד'יזראלי]] [[id:Benjamin Disraeli, 1st Earl of Beaconsfield]] [[it:Benjamin Disraeli]] [[ja:ベンジャミン・ディズレーリ]] [[lt:Bendžaminas Dizraelis]] [[nl:Benjamin Disraeli]] [[nn:Benjamin Disraeli]] [[no:Benjamin Disraeli, 1. jarl av Beaconsfield]] [[pl:Benjamin Disraeli]] [[pt:Benjamin Disraeli]] [[ru:Дизраэли, Бенджамин]] [[sv:Benjamin Disraeli]] [[uk:Дізраелі Бенджамін]] [[ur:بنجمن ڈزریلی]] [[zh:本杰明·迪斯雷利 (比肯斯菲尔德伯爵)]] 8075 45004 2006-09-02T09:08:31Z Bangin 450 '''Ralph Waldo Emerson''' (25.5.1803 - 27.4.1882) [[fîlosof]], [[helbestvan]] û [[eseyîst]]ek [[Emerîka|emerîkayî]] bû. ==Lînk== {{Quote|Ralph Waldo Emerson}} {{msg:kurt}} [[Kategorî:Fîlozof|Emerson, Ralph Waldo]] [[bg:Ралф Уолдо Емерсън]] [[bs:Ralph Waldo Emerson]] [[de:Ralph Waldo Emerson]] [[en:Ralph Waldo Emerson]] [[eo:Ralph Waldo Emerson]] [[es:Ralph Waldo Emerson]] [[fr:Ralph Waldo Emerson]] [[gl:Ralph Waldo Emerson]] [[he:ראלף ואלדו אמרסון]] [[hr:Ralph Waldo Emerson]] [[it:Ralph Waldo Emerson]] [[ja:ラルフ・ワルド・エマーソン]] [[ko:랠프 에머슨]] [[nl:Ralph Waldo Emerson]] [[no:Ralph Waldo Emerson]] [[pl:Ralph Waldo Emerson]] [[pt:Ralph Waldo Emerson]] [[ru:Эмерсон, Ральф Уолдо]] [[sk:Ralph Waldo Emerson]] [[sl:Ralph Waldo Emerson]] [[sv:Ralph Waldo Emerson]] [[th:ราล์ฟ วอลโด เอเมอร์สัน]] [[tr:Ralph Waldo Emerson]] [[vi:Ralph Waldo Emerson]] [[zh:浪漫主义文学]] 8076 26982 2006-02-11T15:53:12Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Ralph Waldo Emerson]] 8077 63168 2007-01-05T06:51:46Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[nl:Vergilius]], [[tr:Publius Vergilius Maro]] '''Publius Vergilius Maro''' (15.10.70 bZ – 19 pz), helbestvanek romî bû ku sê pirtûkên wî yên navdar ji me re mane: <br>[[Eklog]], [[Gurcîk]] û [[Êned]] ya ku destana neteweyî ya [[Împeretora Romê]] bû. ==Pendên Vergiliusî bi kurdî== {{Quote|Vergilius}} [[Kategorî:Nivîskar]] [[bg:Вергилий]] [[bs:Vergilije]] [[ca:Virgili]] [[cs:Publius Vergilius Maro]] [[cy:Fyrsil]] [[da:Publius Vergilius Maro]] [[de:Vergil]] [[el:Βιργίλιος]] [[en:Virgil]] [[eo:Vergilio]] [[es:Virgilio]] [[et:Vergilius]] [[eu:Vergilius]] [[fi:Vergilius]] [[fr:Virgile]] [[he:ורגיליוס]] [[hr:Vergilije]] [[hu:Vergilius]] [[id:Publius Vergilius Maro]] [[is:Virgill]] [[it:Publio Virgilio Marone]] [[ja:ウェルギリウス]] [[ka:პუბლიუს ვერგილიუს მარონი]] [[ko:베르길리우스]] [[la:Publius Vergilius Maro]] [[lt:Vergilijus]] [[ms:Virgil]] [[nl:Vergilius]] [[nn:Vergil]] [[no:Publius Vergilius Maro]] [[pl:Wergiliusz]] [[pt:Virgílio]] [[ro:Publius Vergilius Maro]] [[ru:Публий Вергилий Марон]] [[scn:Virgiliu]] [[sh:Vergilije]] [[simple:Virgil]] [[sk:Vergílius]] [[sl:Vergil]] [[sr:Вергилије]] [[sv:Vergilius]] [[tl:Vergilius]] [[tr:Publius Vergilius Maro]] [[uk:Вергілій Публій Марон]] [[zh:维吉尔]] 8078 65332 2007-01-18T23:32:50Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:والٹیئر]] [[Wêne:Voltaire2.JPG|thumb|François Marie Arouet de Voltaire]] ==Jiyan== '''Voltaire''' (21.10.1694 Parîs - 30.05.1778 Malek li sînorê [[Swîsre]] û Fransayê ) ku bi navê wî yê rastî ''François-Marie Arouet'' bû, [[nivîskar]] û [[fîlozof]]ek [[Fransa|fransî]] bû. Di [[Şoreşa fransî]] de roleke mezin lîst. Ji xeynî nivîsên xwe yên li ser ol û [[Azadiya Ramanê]] bi nivîsên xwe yên li ser mijara [[Mafên Mirovan]] jî tê naskirin. Di berhemên xwe de pêkanînên dêrê û saziyên wê demê ên Fransayê rexne kiriye. Di gelek beşên wêjeyê de berhemên Voltaire hene. == Berhemên wî == *Oedipe (1718) *Zaire (1732) *Lettres philosophiques sur les Anglais (1733) *Le Mondain (1736) *Sept Discours en Vers sur l'Homme (1738) *Zadig (1747) *Micromegas (1752) *Candide (1759) *Dictionnaire philosophique (1764) *Épître à l'Auteur du Livre des Trois Imposteurs (1770) '''Berhemên [[Şano|Şanoyê]]''' Voltaire tevlî yên ku xilas nebûye 50-60 lîstik nivisandiye. Hin ji wan lîstikan : *Ecossaise *Eriphile *Mahomet *Mérope *Nanine *Zaire '''[[Helbest]]''' Voltaire cara yekemîn helbestên wî hatine çapkirin. *Henriade *Pucelle '''[[Felsefe]]''' *Pirtûka wî ya herî mezin û navdar a felsefê Dictionnaire philosophique (Ferhenga Felsefê) e. ==Lînk== {{Quote|Voltaire}} [[Kategorî:Fîlozof|Voltaire]] [[ar:فولتير]] [[bg:Волтер]] [[bs:Voltaire]] [[ca:Voltaire]] [[cs:Voltaire]] [[cy:Voltaire]] [[da:Voltaire]] [[de:Voltaire]] [[el:Βολταίρος]] [[en:Voltaire]] [[eo:Voltaire]] [[es:Voltaire]] [[et:Voltaire]] [[eu:Voltaire]] [[fa:ولتر]] [[fi:Voltaire]] [[fr:Voltaire]] [[ga:Voltaire]] [[gl:Voltaire]] [[he:וולטיר]] [[hr:Voltaire]] [[hu:Voltaire]] [[id:Voltaire]] [[io:Voltaire]] [[is:Voltaire]] [[it:Voltaire]] [[ja:ヴォルテール]] [[ka:ვოლტერი]] [[ko:볼테르]] [[la:Voltarius]] [[lt:Volteras]] [[mk:Волтер]] [[ms:Voltaire]] [[nl:Voltaire]] [[no:François Voltaire]] [[pl:Voltaire]] [[pt:Voltaire]] [[ro:Voltaire]] [[ru:Вольтер, Мари-Франсуа]] [[scn:Voltaire]] [[simple:Voltaire]] [[sk:Voltaire]] [[sv:Voltaire]] [[th:วอลแตร์]] [[tr:Voltaire]] [[uk:Вольтер]] [[ur:والٹیئر]] [[vi:Voltaire]] [[zh:伏爾泰]] 8079 39001 2006-08-13T16:26:44Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako [[Wêne:Nalin Pekgul.jpg|thumb|Nalîn Pekgul]] '''Nalîn Pekgul''', (1967) siyasetmedareke [[swêd]]î ye ku li gundeke [[bakûrê Kurdistan]] ji dayik bû ye. Nalîn, li navberî salên 1994-2002 de, endama perlemana Swêdê bû. Niha jî seroka [[Federasyona netewiya Jinên Sosyaldemokrat yên Swêdê]] ye. ==Lînkên derve== *[http://www.s-kvinnor.a.se/?s=107H Sïteya S-women] [[Category:siyasetmedar]] {{kurt}} [[en:Nalin Pekgul]] [[fa:نالین پکگول]] [[sv:Nalin Pekgul]] 8080 66379 2007-01-24T21:01:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:विन्स्टन चर्चिल]], [[zh-yue:邱吉爾]] تعديل: [[sh:Sir Winston Churchill]] [[Image:Churchill-in-quebec-1944-23-0201a.gif|thumb]] '''Winston Churchill''' (1874 - 1965) brîtaniyek siyasetvan, serokwezîr û wergirê Nobela wêjeyê bû. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} {{msg:kurt}} [[Kategorî:Siyasetmedar|Churchill, Winston]] [[af:Winston Churchill]] [[ar:ونستون تشرشل]] [[ast:Winston Churchill]] [[bg:Уинстън Чърчил]] [[bn:উইন্‌স্টন চার্চিল]] [[bs:Winston Churchill]] [[ca:Winston Churchill]] [[cs:Winston Churchill]] [[cy:Winston Churchill]] [[da:Winston Churchill]] [[de:Winston Churchill]] [[el:Ουίνστων Τσώρτσιλ]] [[en:Winston Churchill]] [[eo:Winston Churchill]] [[es:Winston Churchill]] [[et:Winston Churchill]] [[eu:Winston Churchill]] [[fa:وینستون چرچیل]] [[fi:Winston Churchill]] [[fr:Winston Churchill]] [[ga:Winston Churchill]] [[gd:Winston Churchill]] [[gl:Winston Churchill]] [[he:וינסטון צ'רצ'יל]] [[hi:विन्स्टन चर्चिल]] [[hr:Winston Churchill]] [[hu:Winston Churchill]] [[hy:Չերչիլ Ուինսթոն]] [[id:Winston Churchill]] [[io:Winston Churchill]] [[is:Winston Churchill]] [[it:Winston Churchill]] [[ja:ウィンストン・チャーチル]] [[ko:윈스턴 처칠]] [[la:Vinstonis Churchill]] [[lb:Winston Churchill]] [[lt:Winston Churchill]] [[ms:Sir Winston Churchill]] [[nap:Winston Churchill]] [[nl:Winston Churchill]] [[nn:Winston Churchill]] [[no:Winston Churchill]] [[oc:Winston Churchill]] [[pl:Winston Churchill]] [[pms:Winston Churchill]] [[pt:Winston Churchill]] [[ro:Winston Churchill]] [[ru:Черчилль, Уинстон]] [[scn:Winston Churchill]] [[sh:Sir Winston Churchill]] [[simple:Winston Churchill]] [[sk:Winston Churchill]] [[sl:Winston Churchill]] [[sr:Винстон Черчил]] [[sv:Winston Churchill]] [[sw:Winston Churchill]] [[ta:வின்ஸ்ரன் சேர்ச்சில்]] [[th:วินสตัน เชอร์ชิลล์]] [[tr:Winston Churchill]] [[uk:Черчілль Вінстон]] [[ur:چرچل]] [[vi:Winston Churchill]] [[yi:ווינסטאן טשערטשיל]] [[zh:温斯顿·丘吉尔]] [[zh-yue:邱吉爾]] 8081 45007 2006-09-02T09:09:49Z Bangin 450 '''Otto von Bismarck''' (1815 - 1898) siyasetvan û serokwezîrek [[Almanya|Elmanyayê]] bû. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} {{kurt}} [[Kategorî:Siyasetmedar|Bismarck, Otto von]] 8082 26992 2006-02-11T17:38:43Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Otto von Bismarck]] 8083 31336 2006-05-12T23:05:33Z Erdal Ronahi 2 '''Feleknas Uca''' (* [[17.09]] [[1976]] li [[Celle]]), nûnera [[Partiya Sosyalîzma Demokratîk]] ya [[Almanya]] li [[Perlemana Ewropayê]] ye. Feleknas li sala 1976 li malbateke [[kurd]] a [[Êzidî]] ji [[Bakûrê Kurdistanê]] li Almanyayê ji dayik bû. Feleknas, pêwendiyeke nêzik ligel partî yen çepên Tirkya bi taybetî jî partî yên kurdî hebû ye u bi yek ji piştîwanên [[Leyla Zana]] tê naskirin. ==Lînkên derve== * [http://www.feleknasuca.de Malpera feleknas Uca] [[Kategorî:Siyasetmedar]] {{kurt}} [[Category:Kurd]] [[de:Feleknas Uca]] [[en:Feleknas Uca]] [[fa:فلکناس اوجا]] 8084 65388 2007-01-19T15:33:52Z SieBot 710 روبوت إضافة: [[ur:روسو]] '''Jean-Jacques Rousseau''' (bixwîn: ''Jan Jak Ruso'') (* [[1712]]; † [[1778]]) [[fîlosof|fîlosofek]], [[nivîskar|nivîskarek]], [[awazvan|awazvanek]] û [[teorîst|têorîstek]] siyasî yê [[Swîsre|swîsreyî]]-[[Frensa|frenseyî]] bû. ==Pirtûk== Navdartirîn pirtûka Rousseau ''[[Peymana Civakî (pirtûk)|Peymana Civakî]]'' (Du contrat social) e. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} [[Kategorî:Fîlozof|Rousseau, Jean Jaques]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:nivîskarên fransiz]] [[ar:جان جاك روسو]] [[bg:Жан-Жак Русо]] [[bn:জঁ-জাক রুসো]] [[bs:Jean-Jacques Rousseau]] [[ca:Jean-Jacques Rousseau]] [[cs:Jean-Jacques Rousseau]] [[cy:Jean-Jacques Rousseau]] [[da:Jean-Jacques Rousseau]] [[de:Jean-Jacques Rousseau]] [[el:Ζαν Ζακ Ρουσσώ]] [[en:Jean-Jacques Rousseau]] [[eo:Jean-Jacques Rousseau]] [[es:Jean-Jacques Rousseau]] [[et:Jean-Jacques Rousseau]] [[eu:Jean-Jacques Rousseau]] [[fa:ژان ژاک روسو]] [[fi:Jean-Jacques Rousseau]] [[fr:Jean-Jacques Rousseau]] [[gl:Jean-Jacques Rousseau]] [[he:ז'אן-ז'אק רוסו]] [[hr:Jean Jacques Rousseau]] [[hu:Jean-Jacques Rousseau]] [[ia:Jean Jacques Rousseau]] [[id:Jean-Jacques Rousseau]] [[io:Jean-Jacques Rousseau]] [[is:Jean-Jacques Rousseau]] [[it:Jean-Jacques Rousseau]] [[ja:ジャン＝ジャック・ルソー]] [[ka:რუსო, ჟან-ჟაკ]] [[ko:장 자크 루소]] [[la:Iohannes-Iacobus Rousseau‎]] [[lt:Žanas Žakas Ruso]] [[lv:Žans Žaks Ruso]] [[mk:Жан Жак Русо]] [[nl:Jean-Jacques Rousseau]] [[nn:Jean-Jacques Rousseau]] [[no:Jean-Jacques Rousseau]] [[oc:Jean-Jacques Rousseau]] [[pl:Jan Jakub Rousseau]] [[pt:Jean-Jacques Rousseau]] [[ro:Jean-Jacques Rousseau]] [[ru:Руссо, Жан Жак]] [[scn:Jean-Jacques Rousseau]] [[sh:Jean-Jacques Rousseau]] [[sk:Jean-Jacques Rousseau]] [[sq:Jean-Jacques Rousseau]] [[sr:Жан Жак Русо]] [[sv:Jean-Jacques Rousseau]] [[th:ชอง-ชาก รุสโซ]] [[tr:Jean-Jacques Rousseau]] [[uk:Руссо Жан-Жак]] [[ur:روسو]] [[vi:Jean-Jacques Rousseau]] [[zh:让·雅各·卢梭]] 8085 26997 2006-02-11T17:48:54Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Jean-Jacques Rousseau]] 8087 45009 2006-09-02T09:10:18Z Bangin 450 '''William Butler Yeats''' (1865 - 1939) helbestvan, [[şanonivîs]] û [[mîstîkvan]]ek [[Îrlenda|îrlendayî]] bû. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} {{kurt}} [[Kategorî:Nivîskar]] 8088 27003 2006-02-11T18:00:05Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[William Butler Yeats]] 8089 27004 2006-02-11T18:02:24Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[William Butler Yeats]] 8090 51098 2006-10-12T07:44:06Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Confucius 02.gif|thumb|Konfiçyûs]] [[Image:Confucius Statue at the Confucius Temple.jpg|thumb|right|Peykelekî Konfuçe]] '''Konfuçe''' an '''Konfiçûs''' fîlozofê [[Sîn|çînî]] di salên 551- 479 B.Z. de li Shandongê hatiyê dinê û li wir miriye. Navê wî yê rast Kongfûzî (孔夫子, anku Mamoste Kong; bi inglîzî: ''Confucius'' ye. Ew weke mirovekî oldar tê naskirin, lê ya rastî ew zêde li ser ol neaxiviye. Ramanên konfiçyûs bi sedsalan bandorek mezin li Asya rojhilat kirine. Ew di dema şerên mîrekên Çînde, di dema ku mirektiyên bi navên bihar û payîzê şer dikirin de jiyaye. Wî dixwest dinyayê sererast bike, lê belê ew ne giha armanca xwe. Ji bona ku vê ramana xwe bi cî bêne ew yek bi yek li cem hikûmdarên Çînê geriya. Di dawiyê de wî zanebûna xwe xûrttir kur û bi diravan ders dan. wateya gotina "tzû" ku li dawiya navê wî ye tê wateya "hosta" û ev yek jî ji mamostetiya wî tê. Ji vê hostayiya xwe ya mîstîk, ji baweriya ku bixwe dianî û ji xwesgotina xwe, ew bûye yek ji mamosteyên herî navdar yê dîrokê. Fêrmendiya wî bi giranî li ser birêvebirinê ye û di nav gel de berpirsyariyek giran derpêş dike. bingiha felsefa wî li ser çar linga ye; Rewişt(ahlak), Têkiliyên civakî, polîtîka û Dad. Wî felsefeya xwe bi van ramanan aniye ziman ; "Tişta ku ji kurekî tê xwestin, bide bav, tista ku ji mamur tê xwestin bide hikûmdar, tişta ku ji birayê piçûk tê xwestin, bide bêra yê mezin û tişta ku tu ji bo xwe dixwazî bide hevalê xwe. Di van ramanan de hiyerarşiyek xwurt xwuya dike. Ev felsefe ji nava felsefeyen wek [[Taoizm]]ê, û hin felsefeyên din cuda dibe, li herêma Asiya bi gûr bela dibê û heta ku dibê ol. Ev bawerî jî bi "[[Konfisûs-tî]]" yê hate bi nav kirin. Hetanî sedsala 20 an jî, ji aliyê dewletên Çînê ve wek ola resmî hate pejirandin. Konfüçyüs, ji aliyê E.T.C. [[Werner]] ve di pirtuka " Myths & Legends of China" (1922) de hatiye neqişandin û hemî ramanên wî hatinê berhevkirin. Piştî mirina Werner, ev hemû di pirtika bi navê "Bijartinên ji Konfiçyûs " de hatine berhev kirin. Di van berheman de cî dane hin axaftinên di navbera wî û xwendekarên wî de jî. Di vê berhemêde wiha diyar e ku gelek ji van nivîsan, ne yên Konfiçyûs in, lê belê bi wextre ev wek ramanên wî hatine pejirandin. Di van berheman de "Zanebûna Mezin" û "Doktirîna navberê" bi zimanekî zelal hatiye dân. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} [[Kategorî:Fîlozof]] [[be:Канфуцый]] [[bg:Конфуций]] [[bn:কনফিউশিয়াস]] [[ca:Confuci]] [[de:Konfuzius]] [[et:Kong Fuzi]] [[es:Confucio]] [[eo:Konfuceo]] [[fr:Confucius]] [[gd:Confucius]] [[gl:Confucio]] [[ko:공자]] [[id:Kong Hu Cu (filsuf)]] [[it:Confucio]] [[he:קונפוציוס]] [[jv:Kong Hu Cu]] [[la:Confucius]] [[lv:Konfūcijs]] [[lt:Konfucijus]] [[ms:Ajaran Konfucius]] [[nl:Confucius]] [[nds:Konfuzius]] [[ja:孔子]] [[pl:Konfucjusz]] [[pt:Confúcio]] [[ru:Конфуций]] [[sk:Konfucius]] [[sl:Konfucij]] [[sr:Конфучије]] [[fi:Kungfutse]] [[sv:Konfucius]] [[th:ขงจื๊อ]] [[en:Confucius]] [[vi:Khổng Tử]] [[zh:孔子]] 8091 65407 2007-01-19T16:46:47Z SieBot 710 روبوت إضافة: [[el:Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε]] [[Wêne:Johann Wolfgang Goethe 1811.jpg|200px|right|Johann Wolfgang von Goethe|thumb]] '''Johann Wolfgang von Goethe''' (1749–1832) [[romannivîs]], [[helbestvan]], [[humanîst]], [[zanistvan]], [[firmesun]] û deh salan [[wezîr]]ek [[Elmanya|elmanî]] bû. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} [[kategorî:Nivîskar|Goethe]] [[kategorî:Fîlozof|Goethe]] [[af:Johann Wolfgang von Goethe]] [[als:Johann Wolfgang von Goethe]] [[ar:يوهان فولفغانغ فون غوته]] [[ast:Goethe]] [[be:Ёган Вольфґанґ фон Ґётэ]] [[bg:Йохан Волфганг фон Гьоте]] [[bs:Johann Wolfgang von Goethe]] [[ca:Johann Wolfgang Von Goethe]] [[cs:Johann Wolfgang von Goethe]] [[cy:Johann Wolfgang von Goethe]] [[da:Johann Wolfgang von Goethe]] [[de:Johann Wolfgang von Goethe]] [[el:Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε]] [[en:Johann Wolfgang Goethe]] [[eo:Johann Wolfgang von Goethe]] [[es:Johann Wolfgang von Goethe]] [[et:Johann Wolfgang von Goethe]] [[eu:Johann Wolfgang von Goethe]] [[fa:یوهان ولفگانگ گوته]] [[fi:Johann Wolfgang von Goethe]] [[fr:Johann Wolfgang von Goethe]] [[ga:Johann Wolfgang von Goethe]] [[gl:Johann Wolfgang von Goethe]] [[he:יוהן וולפגנג פון גתה]] [[hi:जोहान वुल्फगांग गेटे]] [[hr:Johann Wolfgang von Goethe]] [[hu:Johann Wolfgang von Goethe]] [[id:Johann Wolfgang von Goethe]] [[io:Goethe]] [[is:Johann Wolfgang von Goethe]] [[it:Johann Wolfgang von Goethe]] [[ja:ヨハン・ヴォルフガング・フォン・ゲーテ]] [[ka:გოეთე, იოჰან ვოლფგანგ]] [[ko:요한 볼프강 폰 괴테]] [[la:Ioannes Wolfgang Goethe]] [[lb:Johann Wolfgang von Goethe]] [[lt:Johanas Volfgangas fon Gėtė]] [[lv:Johans Volfgangs fon Gēte]] [[mk:Јохан Волфганг фон Гете]] [[ms:Johann Wolfgang von Goethe]] [[nds:Johann Wolfgang von Goethe]] [[nl:Johann Wolfgang von Goethe]] [[nn:Johann Wolfgang von Goethe]] [[no:Johann Wolfgang von Goethe]] [[pl:Johann Wolfgang von Goethe]] [[pt:Johann Wolfgang von Goethe]] [[qu:Johann Wolfgang von Goethe]] [[ro:Johann Wolfgang von Goethe]] [[ru:Гёте, Иоганн Вольфганг]] [[sa:जोहान वुल्फगांग गेटे]] [[scn:Johann Wolfgang von Goethe]] [[sh:Johann Wolfgang von Goethe]] [[simple:Johann Wolfgang von Goethe]] [[sk:Johann Wolfgang von Goethe]] [[sl:Johann Wolfgang von Goethe]] [[sq:Johann Wolfgang Goethe]] [[sr:Јохан Волфганг Гете]] [[sv:Johann Wolfgang von Goethe]] [[th:โยฮันน์ โวล์ฟกัง ฟอน เกอเท]] [[tr:Johann Wolfgang von Goethe]] [[uk:Ґете Йоганн Вольфґанґ фон]] [[zh:歌德]] 8092 27012 2006-02-11T18:31:10Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Johann Wolfgang von Goethe]] 8093 33834 2006-07-02T19:35:49Z YurikBot 242 robot Adding: ca, da, de, en, fr, no, pl, ru '''frevertîş''' an '''frortîş''' paş [[Diyako]] deselatî [[Mad]]î girte dest u bo mawey 22 sal le nêwan salanî 655 u 633 hukmî gêra. le katî hatine ser textî frurtîş, hozî skayî ke tîreyekî şerxir u cengawer bûn le dewruberî golî urmêda dejiyan. parsekanîş le başûr dejiyan. frurtîş herdem hewlî deda ke snûrgey împiratorîî mad berbilawtir bika, ewe bû hêrşî birde ser parsekan u melbendekeyanî xste jêr deselatî xoy u qelemrewî împiratorîî madî berîntir kird. belam ew le xuliyaî eweda bû ke hêrşîş berête ser împiratorîî aşûr u kotayî be zolm u stemî asûriyekan bênê u gelê netewe ke naçar bûn bac u pîtak u serane be asûriyekan biden le jêrî ew bêdadiyeda rizgar bikat. supayekî giranî ko kirdewe u berew neynewa paytextî aşûuriyekan kewte rê. hewal geyşte aşûriyekan, ewan le pêşewe berperçî madekaniyan dayewe. skayiyekanîş ke le dewruberî deriyaçey urmêda dejiyan u hawpeymanî aşûriyekan bûn, supayekî giraniyan le piştewe xsterê bo hêrşbirdine ser madekan u piştîwanî le aşûriyekan. maweyekî dûrudrêj gelê şerî qurs u giran lew nêweda kira. madekan kewtbûne gemaroy skayiyekan u aşûriyekanewe. le yekê lew şeraneda le salî 633î pêş zayîn frurtîş kujra u dewletî mad kz bû u skayiyekan ke heliyan be lebar dezanî kewtine dagîrkirtin u talankirdinî melbendî madekan. ewan nzîkey 28 sal heteran u teteraniyan le wilatî madda dekird u kewtbûne kuştubirî madekan. [[Kategorî:Mad]] {{kurt}} [[ca:Fraortes de Mèdia]] [[da:Fraortes]] [[de:Phraortes]] [[en:Phraortes]] [[fa:فرورتیش]] [[fr:Phraortès]] [[no:Fraortes]] [[pl:Fraortes]] [[ru:Фраорт]] 8094 40325 2006-08-16T18:08:16Z Erdal Ronahi 2 '''Hwexşetre''' an '''Hwexştir''' sêyemîn patşahê [[Mad]] bû. Paş kujranî [[Frewertîş]], kurekey ke nawî Hwexşter bû deselatî girte dest. diyare ew kêşey zorî legel skayiyekan hebû. huxşter pêşewayekî lebar u le berêwebirdinî karubarî wilatda serkirdeyekî bêwêne bû. ew bo ewey ke btwanê berengarî supay dujmn bêt, supayekî rêkupêkî ko kirdewe u psporane barî hênan. supayek birîtî le sware u piyade. swarekaniyan şaniyan le şanî swarekanî aşûrî deda u piyadekaniyan le tîrhawîştin bêwêne bûn u be tîrukewan u nêze çekdar bûn. leber ewey ke wilatî mad cêgeyekî lebar bo perwerdey esp bû u madekan her le mindaliyewe şarezay espswarî u tîrhawîştin bûn, karî huxşter asantir debû bo pêkhênanî swareyekî xawen ezmûn u bezîpkuzakûn. huxşter twanîî cengaweranî aza u becergî wa bar bênê ke le hîç ştê nedeslemîn. her be yarmetîî ew supa nebeze twanîî skayiyekan ke demêk bû le wilatî madda kewtbûne talan u kuştubir têk bşkênê u le wilat wederiyan nê. bewcore toley bawkî u wilate talankirawekey madî le skayiyekan kirdewe. paşanîş legel ([[nebû polassar]]) patşay babil ke pêştir be yarmetîî madekan serbexoyî xoyan bedest hêna bû, yekî girt u be supayekî giranewe hêrşî birde ser aşûriyekan u şarî neyneway le 612î pêş le zayînda girt ke paytextî aşûriyekan bû. sarakus ([[senaxerîb]]) ke paş mergî (aşûrbenîpal) bibuwe patşay wilatî aşûr, ke dîî bergey madekan nagirê agirêkî gewrey helkird u xoy u xawuxêzanî xste naw agireke u bewcore çray temenî hezar saley împiratorîî [[aşûr]] kujrayewe. le serdemî huxşterda wilatî mad gelêk perey send. huxşter be têgeyştuwîî u zanayîî xoy xizmetî gewrey be madekan kird. împiratorîî mad le serdemî huxşterda zor bilaw u berîn bibwewe. huxşter le salî 584î pêş zayîn koçî duwayîî kird. [[Kategorî:Mad]] {{kurt}} [[ca:Ciaxares de Mèdia]] [[da:Kyaxares]] [[de:Kyaxares II.]] [[en:Cyaxares]] [[es:Ciáxares]] [[fa:هووخشتره]] [[fr:Cyaxare]] [[it:Ciassare]] [[no:Kyaxares]] [[pl:Kyaksares]] [[pt:Ciáxares]] [[ru:Увахшатра]] [[sl:Kjaksar]] 8095 66441 2007-01-25T11:28:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sv:Astyages]] '''Ejî Dehak''' (an iştovigo) patşahë dawî ya [[Mad]] bû. Paş [[Hwexşetre]], kurê wî ku navê wî Astiyag bû deselat girte dest. Ew jî nêzîkey 34 sal deselatdarî kir. li serdema wî de wilatî mad hêmin u kir u kip bû. Astiyag be lasayîkirdinewey patşayanî aşûrî baregay drust kird u xelkêkî zor tiyaî kewtine kar kirdin. derbariyekan clî rengawrengiyan leber dekird u le rêwresm u bone taybetiyekanda zncîr u mlwankey zêrîniyan dekirde ml. astiyag kçêkî hebû be nawî [[mandana]], em kçe drabû be mêrd be yekê le serkirdekanî pars le başûr. ewîş dwacar kurêkî debê ke nawî denên kûrş. katê kûrş gewre debê xoy be parsêkî tewaw dezanê u biriyarîş deda ke wilatî mad dagîr bikat. lemlaw ewla supayek ko dekatewe u be siyasetîş xoy le babiliyekan nêzîk dekatewe u dawayan lê deka ke pêkewe helmet berne ser împiratorîî mad. babiliyekanîş ke demêk bû le hesretî (haran)da bûn ke rêgay hatuçoy nêwan sûriya u babil bû u lejêr destî madekanda bû, debin be hawpeymanî parsekan u dû qolî hêrş debene ser wilatî mad u paş gelê şerî qurs u giran, astiyag ke zorîş betemen bû upatşa u serkirdey supay mad bû, le layen parsekanewe be dîlî degîrê u çemeserîî zor debînê. bewcore deselatdarîî madekan dekewête destî parsekan u kûrş detwanê hkûmetî hexamenşiyekan bo yekemcar damezrênê. bewcore împiratorîî mad le salî 550î pêş le zayînda estêrey deselatî le tirûske dekewê [[Kategorî:Mad]] [[Kategorî:Dîrok]] {{Kurt}} [[ca:Astíages de Mèdia]] [[da:Astyages]] [[de:Astyages]] [[en:Astyages]] [[es:Astiages]] [[fa:ایشتوویگو]] [[it:Astiage]] [[ka:ასტიაგე]] [[pl:Astyages]] [[ru:Иштувегу]] [[sv:Astyages]] 8096 64258 2007-01-12T06:57:04Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[et:Cicero]] [[Image:Cicero.jpg|thumb|right|"Erkê yekem yê mirovî lêgerrîn û vekolîna rastiyê ye."]] '''Marcus Tullius Cicero''' (Bixwîne: ''Markus Tulliyus Kîkêro'') (106 BZ - 43 BZ) [[fîlosof]] û [[siyasetvan]]ek [[Împeretora Romê|romî]] bû. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} {{msg:kurt}} [[Kategorî:Fîlozof]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[an:Zizerón]] [[ar:شيشرون]] [[bg:Цицерон]] [[ca:Ciceró]] [[co:Cicerone]] [[cs:Marcus Tullius Cicero]] [[da:Marcus Tullius Cicero]] [[de:Marcus Tullius Cicero]] [[el:Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας]] [[en:Cicero]] [[eo:Cicerono]] [[es:Cicerón]] [[et:Cicero]] [[eu:Zizeron]] [[fi:Cicero]] [[fr:Cicéron]] [[gl:Marcus Tullius Cicero]] [[he:מרקוס טוליוס קיקרו]] [[hu:Marcus Tullius Cicero]] [[is:Cíceró]] [[it:Marco Tullio Cicerone]] [[ja:マルクス・トゥッリウス・キケロ]] [[ka:ციცერონი]] [[ko:키케로]] [[la:M. Tullius Cicero]] [[li:Cicero]] [[lt:Ciceronas]] [[mk:Цицерон]] [[nl:Marcus Tullius Cicero]] [[nn:Cicero]] [[no:Marcus Tullius Cicero]] [[pl:Cyceron]] [[pt:Cícero]] [[ro:Marcus Tullius Cicero]] [[ru:Цицерон]] [[scn:Ciciruni]] [[sk:Marcus Tullius Cicero]] [[sr:Цицерон]] [[sv:Cicero]] [[tl:Cicero]] [[tr:Marcus Tullius Cicero]] [[uk:Ціцерон]] [[zh:西塞罗]] 8097 27025 2006-02-11T19:09:50Z Zanistvan 333 8098 64369 2007-01-12T18:28:16Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fa:نیکولو ماکیاولی]] [[Image:Machiavelli.jpg|thumb|150px|Machiavelli, n. sala 1500ê.]] '''Niccolò Machiavelli''' (1469 - 1527) [[fîlosof]], [[muzîk]]van, [[helbestvan]] û [[şanonivîs]]ek [[Îtalya|îtalî]] bû. Lê ew herî ba&#351; bi pirtûka xwe [[Mîr (pirtûk)|Mîr]] têt nasîn ku pendnameyek e bo birêveberên dewletê. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} [[Kategorî:Fîlozof]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[Kategorî:Îtalî]] [[Kategorî:Helbestvan]] [[af:Niccolò Machiavelli]] [[ar:نيكولو مكيافيلي]] [[bg:Николо Макиавели]] [[bn:নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] [[bs:Niccolò Machiavelli]] [[ca:Nicolau Maquiavel]] [[cs:Niccolò Machiavelli]] [[cy:Niccolò Machiavelli]] [[da:Niccolò Machiavelli]] [[de:Niccolò Machiavelli]] [[en:Niccolò Machiavelli]] [[eo:Makiavelo]] [[es:Nicolás Maquiavelo]] [[et:Niccolò Machiavelli]] [[fa:نیکولو ماکیاولی]] [[fi:Niccolò Machiavelli]] [[fr:Nicolas Machiavel]] [[ga:Niccolò Machiavelli]] [[gl:Niccolò Machiavelli]] [[he:ניקולו מקיאוולי]] [[hr:Niccolò Machiavelli]] [[hu:Niccolò Machiavelli]] [[id:Niccolò Machiavelli]] [[is:Niccolò Machiavelli]] [[it:Niccolò Machiavelli]] [[ja:ニッコロ・マキャヴェッリ]] [[ko:니콜로 마키아벨리]] [[la:Nicolaus Machiavellus]] [[lt:Niccolò Machiavelli]] [[lv:Nikolo Makjavelli]] [[mk:Николо Макијавели]] [[nl:Niccolò Machiavelli]] [[nn:Niccolò Machiavelli]] [[no:Niccolò Machiavelli]] [[pl:Niccolò Machiavelli]] [[pt:Nicolau Maquiavel]] [[ro:Niccolò Machiavelli]] [[ru:Макиавелли, Никколо]] [[scn:Niccolò Machiavelli]] [[simple:Niccolo Machiavelli]] [[sk:Niccolò Machiavelli]] [[sl:Niccolo Machiavelli]] [[sq:Nikolo Makiaveli]] [[sr:Николо Макијавели]] [[sv:Niccolò Machiavelli]] [[tr:Niccolò Machiavelli]] [[uk:Макіавеллі Нікколо]] [[zh:尼可罗·马基亚维利]] 8099 27033 2006-02-11T20:01:51Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Niccolò Machiavelli]] 8100 62542 2007-01-01T15:49:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[id:Jonathan Swift]] [[Image:jonathan_swift.JPG|right|thumb|Jonathan Swift]] '''Jonathan Swift''' (1667 - 1745) nivîskar û satîrîstek îrlendayî bû. Swift herî baş bi pirtûka xwe [[Gerrên Gulliver (pirtûk)|Gerrên Gulliver]] têt nasîn. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} [[kategorî: nivîskar]] [[Kategorî:Nivîskarê îngilîz]] [[bg:Джонатан Суифт]] [[cs:Jonathan Swift]] [[cy:Jonathan Swift]] [[da:Jonathan Swift]] [[de:Jonathan Swift]] [[en:Jonathan Swift]] [[eo:Jonathan Swift]] [[es:Jonathan Swift]] [[fi:Jonathan Swift]] [[fr:Jonathan Swift]] [[he:ג'ונתן סוויפט]] [[hr:Jonathan Swift]] [[hu:Jonathan Swift]] [[id:Jonathan Swift]] [[io:Jonathan Swift]] [[it:Jonathan Swift]] [[ja:ジョナサン・スウィフト]] [[lt:Džonatanas Sviftas]] [[nds:Jonathan Swift]] [[nl:Jonathan Swift]] [[no:Jonathan Swift]] [[oc:Jonathan Swift]] [[pl:Jonathan Swift]] [[pt:Jonathan Swift]] [[ro:Jonathan Swift]] [[ru:Свифт, Джонатан]] [[sk:Jonathan Swift]] [[sv:Jonathan Swift]] [[tr:Jonathan Swift]] [[zh:乔纳森·斯威夫特]] 8101 47248 2006-09-11T22:58:18Z Erdal Ronahi 2 '''Graham Greene''' (1904 – 1991) [[romanivîs]], şanonivîs, çîrroknivîs û rexnegirek [[inglîz]] bû. ==Lînk== {{Quote|Graham_Greene}} {{kurt}} [[Kategorî:Nivîskarê îngilîz]] 8102 66322 2007-01-24T15:51:43Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eml:Vincent van Gogh (BLG)]] [[Image:VanGogh-self-portait-as an artist.jpg|thumb|right|Vincent van Gogh]] '''Vincent Willem van Gogh''' (* [[30'ê adarê]] [[1853]] di [[Zundert]], [[Holanda]]; † [[29'ê tîrmehê]] [[1890]] di [[Auvers-sur-Oise]], [[Fransa]]) holendî bû yek ji nîgarvanên herî mezin têt hesibandin. ==Lînk== {{Quote|Vincent Van Gogh}} {{kurt}} [[Kategorî:Wênesaz]] [[af:Vincent van Gogh]] [[ar:فان غوخ]] [[bg:Винсент ван Гог]] [[bn:ভিনসেন্ট ভ্যান গখ]] [[bpy:ভিনসেন্ট ভ্যান গগ]] [[br:Vincent van Gogh]] [[bs:Vincent van Gogh]] [[ca:Vincent van Gogh]] [[cs:Vincent van Gogh]] [[da:Vincent van Gogh]] [[de:Vincent van Gogh]] [[el:Βίνσεντ βαν Γκογκ]] [[eml:Vincent van Gogh (BLG)]] [[en:Vincent van Gogh]] [[eo:Vincent van Gogh]] [[es:Vincent van Gogh]] [[et:Vincent van Gogh]] [[eu:Vincent van Gogh]] [[fa:ونسان ونگوگ]] [[fi:Vincent van Gogh]] [[fr:Vincent van Gogh]] [[fy:Vincent van Gogh]] [[gd:Vincent van Gogh]] [[gl:Vincent van Gogh]] [[he:וינסנט ואן גוך]] [[hr:Vincent van Gogh]] [[hu:Vincent van Gogh]] [[id:Vincent van Gogh]] [[io:Vincent van Gogh]] [[is:Vincent van Gogh]] [[it:Vincent van Gogh]] [[ja:フィンセント・ファン・ゴッホ]] [[ka:ვან გოგი, ვინსენტ]] [[ko:빈센트 반 고흐]] [[lad:Vincent van Gogh]] [[li:Vincent van Gogh]] [[lt:Vincentas van Gogas]] [[mi:Vincent van Gogh]] [[mk:Винсент ван Гог]] [[mr:फिन्सेंत फां गोघ]] [[nds:Vincent van Gogh]] [[nds-nl:Vincent van Gogh]] [[nl:Vincent van Gogh]] [[nn:Vincent van Gogh]] [[no:Vincent van Gogh]] [[oc:Vincent van Gogh]] [[pl:Vincent van Gogh]] [[pt:Vincent van Gogh]] [[ro:Vincent Van Gogh]] [[ru:Ван Гог, Винсент]] [[scn:Vincent van Gogh]] [[sco:Vincent van Gogh]] [[sh:Vincent van Gogh]] [[simple:Vincent van Gogh]] [[sk:Vincent van Gogh]] [[sl:Vincent van Gogh]] [[sq:Vincent van Gogh]] [[sr:Винсент ван Гог]] [[sv:Vincent van Gogh]] [[th:ฟินเซนต์ ฟาน ก็อกฮ์]] [[tr:Vincent van Gogh]] [[uk:Ван Гог Вінсент]] [[vi:Vincent van Gogh]] [[wa:Vincent van Gogh]] [[zh:文森特·梵高]] [[zh-yue:梵高]] 8103 58771 2006-11-28T16:36:22Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eo:Stendhal]] [[Image:Stendhal.jpg|250px|thumb|right|Stendhal]] '''Henry Beyle''' anku ''Stendhal'' ([[1783]] — [[1842]]) [[nivîskar|nivîskarek]] [[frensa|frensî]] bû. ==Lînk== {{Quote|Stendhal}} {{msg:kurt}} [[Kategorî:Nivîskar]] [[bg:Стендал]] [[br:Stendhal]] [[cs:Stendhal]] [[de:Stendhal]] [[en:Stendhal]] [[eo:Stendhal]] [[es:Stendhal]] [[fi:Stendhal]] [[fr:Stendhal]] [[he:סטנדל]] [[hr:Stendhal]] [[hu:Stendhal]] [[it:Stendhal]] [[ja:スタンダール]] [[ko:스탕달]] [[lt:Stendalis]] [[nl:Stendhal]] [[no:Stendhal]] [[pl:Stendhal]] [[pt:Stendhal]] [[ro:Stendhal]] [[ru:Стендаль]] [[sk:Stendhal]] [[sr:Стендал]] [[sv:Stendhal]] [[tr:Stendhal]] [[zh:司汤达]] 8104 45020 2006-09-02T09:15:49Z Bangin 450 [[Image:William Blake by Thomas Phillips.jpg|244px|thumb|right|William Blake (1807)]] '''William Blake''' (1757 - 1827) helbestvanek inglîz bû. [[Husein Muhammed]] hin helbest û gelek gotinên wî wergerrandine kurdî. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} [[Kategorî:Helbestvan]] 8105 60561 2006-12-16T22:37:04Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[id:Marcel Proust]] '''Valentin Louis Georges Eugène Marcel Proust''' (1871 - 1922) nivîskarek frensî bû. Çîroka Marcel Proust ya bi navê [[Mirina Baldassare Silvande]] ji alî [[Husein Muhammed]] ve hatiye wergerrandin û di hejmara 39 - 40 ya [[Nûdem]]ê de û herwiha jî di [[Kovara Mehname]] de hatiye weşandin. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} {{msg:kurt}} [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:nivîskarên fransiz]] [[bg:Марсел Пруст]] [[bn:মার্সেল প্রুস্ত্‌]] [[bs:Marcel Proust]] [[ca:Marcel Proust]] [[cs:Marcel Proust]] [[da:Marcel Proust]] [[de:Marcel Proust]] [[en:Marcel Proust]] [[eo:Marcel Proust]] [[es:Marcel Proust]] [[et:Marcel Proust]] [[eu:Marcel Proust]] [[fa:مارسل پروست]] [[fi:Marcel Proust]] [[fr:Marcel Proust]] [[gl:Marcel Proust]] [[he:מרסל פרוסט]] [[hr:Marcel Proust]] [[id:Marcel Proust]] [[io:Marcel Proust]] [[is:Marcel Proust]] [[it:Marcel Proust]] [[ja:マルセル・プルースト]] [[ka:პრუსტი, მარსელ]] [[ko:마르셀 프루스트]] [[lv:Marsels Prusts]] [[nl:Marcel Proust]] [[no:Marcel Proust]] [[pl:Marcel Proust]] [[pt:Marcel Proust]] [[ro:Marcel Proust]] [[ru:Пруст, Марсель]] [[sk:Marcel Proust]] [[sl:Marcel Proust]] [[sr:Марсел Пруст]] [[sv:Marcel Proust]] [[tr:Marcel Proust]] [[zh:馬塞爾·普魯斯特]] 8106 45012 2006-09-02T09:12:16Z Bangin 450 +quote, +kurt '''Søren Aabye Kierkegaard''' [[nivîskar]] û teologek [[danmarkî]] bû. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} {{kurt}} [[Kategorî:Nivîskar|Kierkegaard, Soren]] 8107 52092 2006-10-15T13:14:28Z Luqman 401 Gellek wateyên vê peyvê hene: #[[Dînar (Dirav)]] #[[Dînar, Kerboran]] {{cudakirin}} 8110 65766 2007-01-21T14:29:36Z Luqman 401 [[Image:Thomas Edison, 1878.jpg|thumb|right| Thomas Alva Edison (1878)]] '''Thomas Alva Edison''' ([[1847]] – [[1931]]) [[keşaf]]ek [[Emerîka|emerîkayî]] bû. ==Lînk== {{Quote|Edison}} {{kurt}} [[Kategorî:îcatker]] 8113 45029 2006-09-02T09:21:50Z Bangin 450 '''Pîrozname''' têt wateya ''[[Peymana Kevn]]'' ([[Tewrat]]ê) ya ku ji [[Mûsa]] pêxember û ''[[Peymana Nû]]'' ([[Incîl]] anku [[Mizgîn]]ê) ya ku ji [[Îsa]] re hatine. Bo pirtûkên din yên pîroz, binere: * [[Quran]] ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} [[kategorî:pirtûk]] [[kategorî:ol]] 8114 65985 2007-01-22T15:14:58Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:سپینوزا]] [[Image:Spinoza.jpg|thumb|Benedictus de Spinoza]] '''Baruch Spinoza''' (24'ê [[Çirya Paşîn]] 1632'ê [[Amsterdam]] – 21'ê [[Reşemeh]] 1677'ê [[Lahey]]), [[felsefe|Feylesofekê]] [[cuhî]]-[[Holendî]] bû. Ev nav mezinên cihûyan li wî kiribû. Lê Amestirdamîyan jê ra digot ''Benedictus de Spinoza'' an ''Bento d'Espiñoza''. Bi [[René Descartes]] û [[Gottfried Leibniz]] ra ji [[rasyonalîst|rasyonalîstên]] herî mezin ên sedsala 17'ê ye. Ew ji ber Kitêba xwe ya herî grîng ''Ethica'' yê wekî yek ji mezintirîn [[sincbawerî|sincbaweran]] dihêt niyasîn. Ew bi pîşeya xwe berçaviksaz bû û [[nîskok]] (lênz) çêdikirin. Nivîsînên wî nîşa didin ko wî şehrezayîyeka mezin di warê [[matêmatîk|matêmatîkê]] da hebûye. Bandora wî ya mezin li paş mirina wî, dema kitêba wî [[Opera Posthuma]] belavbûy, eşkira bû. Ew wekî rêxweşkerekê [[ruhnhizrî|ruhnhizrîyê]] anko enlightmentê li sedsala 18'ê û wekî rexnegirê nûdem yê [[Tewrat|Tewratê]] dihêt niyasîn. ==Jînenîgar== Daybabên cihû yên Spînozayî ji tirsa hindê ko bizor nebin [[Fele]] (Xiristan) ji [[Pirtogal|Pirtogalê]] revîn û çûn [[Holenda|Holendayê]]. Spinoza kurê bazirganekê dewlemend ê [[Portekîz|Portekîzî]] bû. Di 6 saliya xwe da malbata xwe winda kir û li Amsterdamê li dibistaneka [[Cihû|Cihûyan]] hat qeydkirin.Ji ber ramanên wî yên dijî dînî, di navbera wî û xwîndinkarên dî û berpirsiyarên dibistanê da arîşe derkevtin û li sala 1656'ê ji dibistanê hat derkirin. Li sala 1656'ê ji ber bawerî ya bi hindê ko [[Xudê]] mîkanîsma hebûnê ye û çi kesayîyeka diyarkirî wekî ko dihêt fêmkirin nîne û Tewrat kitêbek e bi zimanekê mecazî hatîye nivîsîn, ji civaka dînî ya cihûyan hat derêxistin. Spinoza demekê li vê dibistanê ma û [[latînî]] û [[Yewnanî]] ya xwe pêşve bir. Spinoza ji dibistanê veqetya û di atolyekê da xebitî. Piştî atolyê, li gundekê biçûk akincî dibit û het du sê salên dawî ya jiyana xwe xebatên xwe li vî gundî meşandin. Spînoza li Laheyê jiyana mir. ==Havrîyek li Felsefeya Wî== Li berahîyê Spînozayî wekî [[Dêkart|Dekartî]] bawer dikir ko mirov ji du pêkhateyên cida pêkhatîye: Can û Laş. Lê paşî qayîlbû ko ew herdu alîyên ji hev cida yên yek tiştî ne. Wî bawerî bi hindê hebî ko Xudê û [[Hebûn]] (Kewn) du alîyên yek tiştî ne. Wî ji wî tiştî ra digot ''substans'', lê ramana vê peyvê li nik wî ne ''madde'' bû. Ramana ko wî pê mebest bû ''bin û koka her tiştî'' bû. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} [[Kategorî:Fîlozof]] {{Link FA|nl}} [[ar:باروخ سبينوزا]] [[bg:Барух Спиноза]] [[bn:বারুক স্পিনোজা]] [[bs:Baruch Spinoza]] [[ca:Baruch Spinoza]] [[cs:Baruch Spinoza]] [[da:Baruch de Spinoza]] [[de:Baruch Spinoza]] [[el:Μπαρούχ Σπινόζα]] [[en:Baruch Spinoza]] [[eo:Spinozo]] [[es:Baruch Spinoza]] [[eu:Baruch Spinoza]] [[fa:باروخ اسپینوزا]] [[fi:Baruch Spinoza]] [[fr:Baruch Spinoza]] [[gl:Baruch de Spinoza]] [[he:ברוך שפינוזה]] [[hr:Baruch de Spinoza]] [[hu:Baruch Spinoza]] [[io:Benedictus de Spinoza]] [[is:Baruch Spinoza]] [[it:Baruch Spinoza]] [[ja:バールーフ・デ・スピノザ]] [[ko:스피노자]] [[la:Benedictus de Spinoza]] [[nl:Baruch de Spinoza]] [[nn:Baruch Spinoza]] [[no:Baruch de Spinoza]] [[pl:Baruch Spinoza]] [[pt:Bento de Espinosa]] [[ro:Baruch Spinoza]] [[ru:Спиноза, Бенедикт]] [[sk:Baruch Spinoza]] [[sr:Барух Спиноза]] [[sv:Baruch Spinoza]] [[th:บารุค สปิโนซา]] [[tr:Baruch Spinoza]] [[ur:سپینوزا]] [[zh:巴魯赫·斯賓諾莎]] 8115 63316 2007-01-06T04:12:26Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ms:Ernest Hemingway]] '''Ernest Hemingway''' (1899 – 1961) roman- û çîrroknivîsek emerîkayî û wergirê Nobela wêjeyê ya sala 1954ê ye. Ernest kore Clarence Edmond û Grace Hall. Bavé wî pezîşk bu wa dia wî Operasinger bû. ==Bi kurdî== Ta niha romanek wî ya bi navê ''Bi xatirê sîlehan'' (Farewell to arms) hatiye kurdîkirin.. Ji bilî wê romanê, hin [[kurteçîrok|kurteçîrrokên]] wî jî bi [[kurdî]] derketine. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} [[Kategorî:Nivîskar]] {{kurt}} [[ar:إرنست همنغواي]] [[bg:Ърнест Хемингуей]] [[bn:আর্নেস্ট হেমিংওয়ে]] [[bs:Ernest Hemingway]] [[ca:Ernest Miller Hemingway]] [[cs:Ernest Hemingway]] [[da:Ernest Hemingway]] [[de:Ernest Hemingway]] [[el:Έρνεστ Χέμινγουεϊ]] [[en:Ernest Hemingway]] [[eo:Ernest Hemingway]] [[es:Ernest Hemingway]] [[et:Ernest Hemingway]] [[eu:Ernest Hemingway]] [[fa:ارنست همینگوی]] [[fi:Ernest Hemingway]] [[fr:Ernest Hemingway]] [[ga:Ernest Hemingway]] [[gd:Ernest Hemingway]] [[gl:Ernest Hemingway]] [[he:ארנסט המינגווי]] [[hr:Ernest Hemingway]] [[hu:Ernest Hemingway]] [[id:Ernest Hemingway]] [[io:Ernest Hemingway]] [[is:Ernest Hemingway]] [[it:Ernest Hemingway]] [[ja:アーネスト・ヘミングウェイ]] [[ka:ჰემინგუეი, ერნესტ]] [[ko:어니스트 헤밍웨이]] [[lt:Ernestas Hemingvėjus]] [[lv:Ernests Hemingvejs]] [[mk:Ернест Хемингвеј]] [[ms:Ernest Hemingway]] [[nl:Ernest Hemingway]] [[nn:Ernest Hemingway]] [[no:Ernest Hemingway]] [[oc:Ernest Hemingway]] [[pl:Ernest Hemingway]] [[pt:Ernest Hemingway]] [[ro:Ernest Hemingway]] [[ru:Хемингуэй, Эрнест Миллер]] [[scn:Ernest Hemingway]] [[simple:Ernest Hemingway]] [[sk:Ernest Hemingway]] [[sq:Ernest Hemingway]] [[sr:Ернест Хемингвеј]] [[sv:Ernest Hemingway]] [[sw:Ernest Hemingway]] [[ta:ஏர்னெஸ்ட் ஹெமிங்வே]] [[tg:Эрнест Ҳемингуей]] [[th:เออร์เนสต์ เฮมมิงเวย์]] [[tr:Ernest Hemingway]] [[vi:Ernest Hemingway]] [[zh:欧内斯特·海明威]] 8116 62871 2007-01-03T03:43:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ko:오스카 와일드]] [[Image:Oscar.jpg|thumb|right|''Em hemî di nav herriyê re ne lê berê hinan ji me li stêran e.'']] '''Oscar Fingal O'Flahertie Wills Wilde''' (16.10.1854 – 30.11.1900) [[şanonivîs]], [[helbestvan]] û [[eseyîst]] [[Îrlenda|îrlendî]] bû. Hê ti pirtûkên Oscar Wilde bi kurdî derneketine. Lê [[Husein Muhammed]] çend [[çîrok|çîrrok]] û gelek gotinên wî kirine kurdî. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Helbestvan]] [[af:Oscar Wilde]] [[ar:أوسكار وايلد]] [[ast:Oscar Wilde]] [[bg:Оскар Уайлд]] [[bs:Oscar Wilde]] [[ca:Oscar Wilde]] [[cs:Oscar Wilde]] [[cy:Oscar Wilde]] [[da:Oscar Wilde]] [[de:Oscar Wilde]] [[el:Όσκαρ Ουάιλντ]] [[en:Oscar Wilde]] [[eo:Oscar Wilde]] [[es:Oscar Wilde]] [[et:Oscar Wilde]] [[eu:Oscar Wilde]] [[fi:Oscar Wilde]] [[fr:Oscar Wilde]] [[ga:Oscar Wilde]] [[gl:Oscar Wilde]] [[he:אוסקר ויילד]] [[hr:Oscar Wilde]] [[hu:Oscar Wilde]] [[id:Oscar Wilde]] [[io:Oscar Wilde]] [[is:Oscar Wilde]] [[it:Oscar Wilde]] [[ja:オスカー・ワイルド]] [[ka:უაილდი, ოსკარ]] [[ko:오스카 와일드]] [[mt:Oscar Wilde]] [[nl:Oscar Wilde]] [[no:Oscar Wilde]] [[oc:Oscar Wilde]] [[pl:Oscar Wilde]] [[pt:Oscar Wilde]] [[ro:Oscar Wilde]] [[ru:Уайльд, Оскар]] [[scn:Oscar Wilde]] [[simple:Oscar Wilde]] [[sk:Oscar Wilde]] [[sr:Оскар Вајлд]] [[sv:Oscar Wilde]] [[tr:Oscar Wilde]] [[uk:Вайльд Оскар]] [[zh:王尔德]] 8117 64025 2007-01-10T23:57:25Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eu:Groucho Marx]] '''Julius Henry "Groucho" Marx''' (1890 - 1977) [[komediyen]] û [[aktor]]ek emerîkayî bû. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} {{kurt}} [[Kategorî:Kes]] [[Kategorî:şanoger]] [[bg:Граучо Маркс]] [[ca:Groucho Marx]] [[da:Groucho Marx]] [[de:Groucho Marx]] [[en:Groucho Marx]] [[es:Groucho Marx]] [[eu:Groucho Marx]] [[fi:Groucho Marx]] [[gl:Groucho Marx]] [[he:גראוצ'ו מרקס]] [[it:Groucho Marx]] [[nl:Groucho Marx]] [[no:Groucho Marx]] [[pt:Groucho Marx]] [[simple:Groucho Marx]] [[sv:Groucho Marx]] 8118 27088 2006-02-12T17:26:59Z RewşenBaran 74 '''Mistefa Kewê''' helbestvanekî mirovahî ye. Di [[1'ê rêbendanê]] [[1950]]’an de li [[Mûş]]ê hatiye dinê. Navê gundê wî [[Soktîlî]] ye. Ev gund navçeya [[Kop]]ê ye. Helbestvan Mistefa hem jî gundiyê helbestvanê bênavdar [[Mele Weysîyê Soktîlî]] ye. Mistefa heta temenê 25 saliya xwe li vê gundî ma. Kewê, di navbera salên [[1970]]-[[1971]]’an de ji bo vê çend sedeman de bêgavî/mecbûrî malbatê xwe koçberîya bajarên rojava dike. '''Mistefa Kewê''' zehf bajarên Tirkiyê xebitî û niha li bajarê [[Bûrsa]]yê dijî. Lê jiyana xwe li ev bajarê biyanîyan derbas dike. Helbestvan di ev jiyanê dijwar de jî helbestên xwe dest bernedaye. Hê jî dinivîse. '''Helbestvan Mistefa''' Kewê helbestên xwe zimanê kurdî û zimanê tirkî dinivîse. Ji ber vê yekê her çiqas ew bi [[kurdî]] jî binivîse li [[tirkî]] jî dinivîse. Helbestên wî li ser mirovahî, li ser xweza, li ser dinya, li ser Xweda, li ser pêxember û hwd e. Mixabin helbestên wî hezaran e lê ji bilî du helbestên wî zêdetir ne hatîye weşandin. Du helbestê wî ya yekemîn tenê di sala [[2005]]’an de li [[Kovara Mehname]] li alîyê [[Metîn Kewê Dilxêrî]] hate weşandin. [[category:helbestvan|Kewê, Mistefa]] 8119 27092 2006-02-12T17:30:01Z Crypto 305 Mad çû cihê Mediyan #REDIRECT [[Mediyan]] 8120 60110 2006-12-10T23:04:24Z 85.102.54.235 '''Abidin Parilti''' nivîskar û çîroknûsekî kurd e. '''Abidîn Parilti''' di sala [[1978]]an de li [[Nisêbîn]]ê hatiye dinyayê. Heta bi lîseyê li [[Nisêbîn]]ê xwendiye û paşê koçî [[Îzmîr]]ê kiriye. Ew niha li [[Îzmîr]]ê, li unîversîteya bi navê »'''Dokuz Eylül Üniversitesi'''« beşa drama û nivîskariyê dixwîne. qedand. teza xwe li ser dengêja da. Heta niha gelek nivîs, hevpeyvîn û wergerên A. Parilti yên bi [[kurdî]] û [[tirkî]] di [[kovar]] û [[rojname]]yên kurd û tirkan de hatine weşandin.neha li Stenbolê di weshanên mina radikal kitap, virgül, kitaplık, gundem, esmer de dinivîsîne. di filmê Hiner Saleem ê bi navê DOL de asistanîya Hiner Saleem kir.kitêba wî bi navê "dengbêjler, sözün yazgısı" ji ithakî yayınları derket. li Stenbolê dijî [[category:nivîskar|Parilti, Abidîn]] 8121 39064 2006-08-13T16:29:07Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran '''Babayê Keleş''' çîroknûs û nivîskarekî kurd e. '''Babayê Keleş''' di sala [[1947]]an de hatiye dinyayê. Kalikê wî – '''Dodoyê Baba''' aqilmendekî dema xwe bû. Wî neviyê xwe – Baba bi serpêhatî, destan, beyt û çîrokên kurdan mezin kir. '''Babayê Keleş''' beşa kurdzaniyê ya [[Ûnîversîteya Yêrêvanê]] xelas kiriye. Paşê 18 salan di redaksiyona rojnama kurdî [[Riya Teze]] de kar kiriye. Heta niha pirtûkeke wî bi sernivîsa [[Nîşanî]] çap bûye ko tê de 14 serhatiyên bijare hene. Xên ji vê pirtûkê, gelek serhatiyên wî di almanaxa [[Bahara Teze]]" de çap bûne, ko her sal li [[Yêrêvan]]ê çap dibû. Çend serhatiyên wî bi ermenî û rûsî jî çap bûne. Pirtûkeke wî ya din jî li ber çapê ye. '''Babayê Keleş''' jî mîna gelek ronakbîrên kurdên [[Sovyeta Berê]] ji dest rewşa aborî, ji [[Ermenistan]]ê derketiye û berê xwe daye biyanistanê. Ew niha digel malbata xwe li [[Rûsya]]yê dijî. [[category:nivîskar|Keleş, Babayê]] 8122 39042 2006-08-13T16:28:12Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran [[Image:Bubeeser.jpg|thumb|Bûbê Eser]] '''Bûbê Eser''' nivîskarekî kurd e. '''Bûbê Eser''' di sala [[1955]]an de li gundê [[Xozberiya]] [[Dêrika]][[ Çiyayê Ma]]zî hetiye dinyayê. Wî dibistana xwe ya destpêkê li [[Qesra Qenco]], navîn û lîse jî li bajarê [[Mêrdîn]]ê di sala [[1973]]an de qedand. Wî di sala [[1971]]ê de dest bi siyasetê kir. Di sala [[1975]]an de li[[ Enqerê]] dest bi xwendina bilind a bi navê ‘Ankara Îktisadi Tîcarî Îlîmler Akademîsî’(Akademiya Zanistiyên Aborî Ticarî) kir. Di sala dawîn de ko wî ê unîversîta xwe biqedanda, polîsan di dîroka [[2'ê reşemiyê]] sala [[1980]]yî de li [[Diyarbekir]]ê, li cihê karê wî ew girtin. Ew 72 rojan di îşkencê û nêzîkê 3 salan jî di girtîgeha bi nav û deng ya [[Diyarbekir]]ê ko navê wê 5 nolu bû de ma û di [[19'ê gulanê]] sala [[1983]]an de ji girtîgehê hat berdan. Piştî berdana xwe ya girtîgehê, ji ber binçavkirina polîsan û nexweşiya xwe mecbûr ma ko welatê xwe biterkîne. Ew di dîroka [[24'ê sermawezê]] sala [[1983]]an de li [[Swêd]]ê bi cih bû û hê jî li wir dijî. [[Bûbê Eser]] ji sala [[1992]]an û vir de dinivîsîne. Berhemeke wî a bi navê [[Gardiyan]] ko li ser rewşa wê girtîgeha bi nav û deng e di sala [[1994]]an de di nav [[Weşanên Roja Nû]] de hatiye weşandin. Ew roman bi zimanê [[yewnanî]] jî hatiye wergerandin û weşandin. Her weha wî di [[Kovara Niştiman]], [[Berbang]], [[Nûdem]] û di [[Roja Nû]] de nivîsî ye. Wî di rojnameya [[Azadî]], [[Dengê Azadî]], [[Ronahî]], [[Hêvî]] de nivîsî ye û niha jî nivîskarekî rojnameya [[Dema Nû]] ye. [[category:nivîskar|Eser, Bûbê]] 8123 27099 2006-02-12T17:45:38Z RewşenBaran 74 Ji Malpera www.avestakurd.net Ji Malpera www.avestakurd.net 8124 54343 2006-10-25T11:13:24Z Luqman 401 {{çavlêgerandin}} '''Kilîse''', [[gund]]ekî [[Tatos|Tatosê]] ye. Kilîse bı sesed nıfuse xwe gunde ki lı roj ava ye tekmane ye.dı kılise da sembole şere duyemin gelek merıv dıkarın bıbinın.kılise weki muza dirokeye.lı rojava ye wi mağara tari[karanlık mağara]kurubuna wi,tari a wi,tırsa wi,qısaca bı her hunere xwe merıva gelek taxrik dıke. [[kategorî:gundê Tatosê]] 8125 27110 2006-02-13T00:50:02Z Kurdperwer 255 Husein Husein 8126 43719 2006-08-26T21:34:45Z Erdal Ronahi 2 #[[Gurbet Aydin (Mizgîn)]], şehida PKK #[[Încîl]], pirtûka pîroz a Xiristiyanan #[[Koma Mizgîn]], koma Dibistana Şehîd Sefkan #[[Koma Mizgîn (Almanya)|Koma Mizgîn]], komeke muzîkê li Almanyayê #[[Mizgîn (kovar)|Kovara Mizgîn]] {{cudakirin}} 8127 35775 2006-07-21T19:20:17Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Faysal Turnaci''' (Faysal Dunlayici, '''Kanî Yilmaz''') endamê kevn yê [[PKK]] û yek ji damezrandinêrên [[PWD]] ye. Di roja 11.02.2006 li [[Silêmanî|Silêmanîyê]] hat kuştin. [[Kategorî:Siyasetmedar|Yilmaz, Kanî]] 8128 27121 2006-02-13T18:16:09Z 84.143.94.29 #redirect[[Partiya Welatparêzên Demokrat]] 8129 27122 2006-02-13T18:17:30Z 84.143.94.29 #redirect[[Kanî Yilmaz]] 8130 27123 2006-02-13T21:43:40Z Erdal Ronahi 2 ji indymedia û http://www.tak.cjb.net/ ji indymedia û http://www.tak.cjb.net/ 8131 27124 2006-02-13T21:43:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Teyrêbazên Azadiya Kurdistan]] 8132 44646 2006-08-31T21:29:44Z Xani 449 ew melpara weca nine [[Wêne:TAK baz.jpg|thumb|TAK]] '''Teyrêbazên Azadiya Kurdistan''' (TAK) komeke ku çalakiyên wekî sûîkastên bibombê pêk te. Li gora gelek kurdan, TAK rêxistineke tohildanê ye. Li gora wan, li dijî komkujiya, zext û zordariya dewleta Tirk a li ser gelê Kurd hatiye damezrandin. Rêxistin ji aliyê kesan an jî komekê ve nehatiye avakirin. Weke hêzeke nerazîbûn û bersivdayîna rewa ya Ciwanên Kurd dikare were binavkirin. Ji aliyê gelek kesên din wekî komeke [[terorîst]] tê dîtin. Hat idiya kirin ku girêdayê [[PKK]] ne, lê ev ji aliyê PKK nehat pejirandin. [[HPG]] çend çalakiyên TAK'ê mehkûm kir. ==Girêdanên derve== [[Kategorî:rêxistin]] [[de:Teyrêbazên Azadiya Kurdistan]] [[en:Kurdistan Freedom Falcons]] 8133 27127 2006-02-13T22:27:56Z Erdal Ronahi 2 Klise çû cihê Kilîse #REDIRECT [[Kilîse]] 8134 45013 2006-09-02T09:12:42Z Bangin 450 '''Publius Ovidius Naso''' (bi inglîzî ''Ovid'') (43 BZ - 17 BZ) helbestvanek romî bû. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} [[Kategorî:Helbestvan]] 8135 66161 2007-01-23T17:21:37Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:സൌദി അറേബ്യ]] [[Image:Flag of Saudi Arabia.svg|thumb|Ala]] [[Image:LocationSaudiArabia.png|thumb]] '''Erebistana Siyûdî''' mezintirîn welatê [[Rojhilata Navîn]] e û dikeve navbera [[Kendava Farisî]] û [[Deryaya Sor]]. Erebistana Siyûdî herwiha cihê [[Hec]]a [[misilman]]an e. jî. [[Kategorî:dewlet]] [[Kategorî:welat]] {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Saudi-Arabië]] [[an:Arabia Saudí]] [[ar:السعودية]] [[arc:ܣܥܘܕܝ]] [[ast:Arabia Saudina]] [[az:Səudiyyə Ərəbistanı]] [[bg:Саудитска Арабия]] [[bn:সৌদি আরব]] [[br:Arabia Saoudat]] [[bs:Saudijska Arabija]] [[ca:Aràbia Saudita]] [[cs:Saúdská Arábie]] [[cy:Saudi Arabia]] [[da:Saudi-Arabien]] [[de:Saudi-Arabien]] [[el:Σαουδική Αραβία]] [[en:Saudi Arabia]] [[eo:Saŭda Arabio]] [[es:Arabia Saudita]] [[et:Saudi Araabia]] [[eu:Saudi Arabia]] [[fa:عربستان سعودی]] [[fi:Saudi-Arabia]] [[fr:Arabie saoudite]] [[frp:Arabie saoudita]] [[fy:Saûdy-Araabje]] [[ga:An Araib Shádach]] [[gl:Arabia Saudí - العربية السعودية]] [[he:ערב הסעודית]] [[hi:साउदी अरब]] [[hr:Saudijska Arabija]] [[hsb:Saudi-Arabska]] [[ht:Arabi Sawoudit]] [[hu:Szaúd-Arábia]] [[ia:Arabia Saudi]] [[id:Arab Saudi]] [[io:Saudia Arabia]] [[is:Sádí-Arabía]] [[it:Arabia Saudita]] [[ja:サウジアラビア]] [[ka:საუდის არაბეთი]] [[ko:사우디아라비아]] [[kw:Arabi Saoudek]] [[la:Arabia Saudiana]] [[lb:Saudi-Arabien]] [[li:Saoedi-Arabië]] [[lt:Saudo Arabija]] [[lv:Saūda Arābija]] [[ml:സൌദി അറേബ്യ]] [[ms:Arab Saudi]] [[nds:Saudi-Arabien]] [[nl:Saoedi-Arabië]] [[nn:Saudi-Arabia]] [[no:Saudi-Arabia]] [[oc:Arabia Saudita]] [[pam:Saudi Arabia]] [[pl:Arabia Saudyjska]] [[pt:Arábia Saudita]] [[qu:Sawud Arabsuyu]] [[ro:Arabia Saudită]] [[ru:Саудовская Аравия]] [[scn:Arabbia Saudita]] [[sh:Saudijska Arabija]] [[simple:Saudi Arabia]] [[sk:Saudská Arábia]] [[sl:Saudova Arabija]] [[sq:Arabia Saudite]] [[sr:Саудијска Арабија]] [[su:Saudi Arabia]] [[sv:Saudiarabien]] [[ta:சவூதி அரேபியா]] [[tg:Арабистони Саудӣ]] [[th:ประเทศซาอุดีอาระเบีย]] [[tl:Saudi Arabia]] [[tr:Suudi Arabistan]] [[ug:سەئۇدى ئەرەبىستان]] [[uk:Саудівська Аравія]] [[ur:سعودی عرب]] [[vi:Ả Rập Saudi]] [[vo:Sauda-Larabän]] [[war:Arabya Saudi]] [[zh:沙特阿拉伯]] [[zh-min-nan:Saud ê A-la-pek]] [[zh-yue:沙地阿剌伯]] 8136 66613 2007-01-26T14:08:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:दान्ते ऐलिगिरी]] [[Image:Dante alighieri.jpg|thumb|180px|right|Dante Alighieri]] '''Dante Alighieri''' (1265 - 1321) [[helbestvan]]ek [[îtalî]] û [[nivîskar|nivîser]]ê ''[[Komediya Yezdanî]]'' (La divina commedia) ye. ''[[Komediya Yezdanî]]'' wek giringtirîn [[eser]]a [[Ewropa|ewropî]] ya [[Serdema Navîn]] û bingehdanîna [[ziman]]ê [[îtalî]] têt pejirandin. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} * [http://tuttotempolibero.altervista.org/poesia/duecento/dantealighieri.html Cîhanê Dante Alighieri] [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Helbestvan]] [[ar:دانتي أليغييري]] [[ast:Dante Alighieri]] [[bg:Данте Алигиери]] [[bn:দান্তে আলিগিয়েরি]] [[bs:Dante Alighieri]] [[ca:Dante Alighieri]] [[cs:Dante Alighieri]] [[cy:Dante Alighieri]] [[da:Dante Alighieri]] [[de:Dante Alighieri]] [[el:Δάντης Αλιγκέρι]] [[eml:Dante Alighieri]] [[en:Dante Alighieri]] [[eo:Dante Alighieri]] [[es:Dante Alighieri]] [[et:Dante Alighieri]] [[eu:Dante Alighieri]] [[fi:Dante Alighieri]] [[fr:Dante Alighieri]] [[ga:Dainté Ailigéirí]] [[gd:Dante Alighieri]] [[gl:Dante Alighieri]] [[he:דנטה אליגיירי]] [[hi:दान्ते ऐलिगिरी]] [[hr:Dante Alighieri]] [[hu:Dante Alighieri]] [[id:Dante Alighieri]] [[is:Dante Alighieri]] [[it:Dante Alighieri]] [[ja:ダンテ・アリギエーリ]] [[ko:단테 알리기에리]] [[la:Dantes Alagherius]] [[lt:Dantė]] [[lv:Dante Aligjēri]] [[mk:Данте Алигиери]] [[mt:Dante Alighieri]] [[nl:Dante Alighieri]] [[nn:Dante Alighieri]] [[no:Dante Alighieri]] [[nov:Dante Alighieri]] [[pl:Dante Alighieri]] [[pt:Dante Alighieri]] [[ro:Dante Alighieri]] [[ru:Данте Алигьери]] [[scn:Danti Alighieri]] [[sh:Dante Alighieri]] [[simple:Dante Alighieri]] [[sk:Dante Alighieri]] [[sl:Dante Alighieri]] [[sq:Dante Aligieri]] [[sr:Данте Алигијери]] [[sv:Dante Alighieri]] [[tl:Dante Alighieri]] [[tr:Dante Alighieri]] [[uk:Данте Аліґ'єрі]] [[ur:دانتے]] [[zh:但丁]] 8138 27161 2006-02-15T13:00:45Z Mani1 152 Pronunciation Hwexşetre is more correct though. #redirect [[Hewxşter]] 8141 27173 2006-02-15T17:56:21Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Dante Alighieri]] 8142 27175 2006-02-15T18:09:46Z RewşenBaran 74 Gundê Şaxê/Ji malpera Bedirxani.comê Gundê Şaxê/Ji malpera Bedirxani.comê 8143 27176 2006-02-15T18:13:43Z RewşenBaran 74 Gundê Şaxê/Ji malpera Bedirxani.com ê Gundê Şaxê/Ji malpera Bedirxani.com ê 8144 27177 2006-02-15T18:15:54Z RewşenBaran 74 Gundê Şaxê/Ji malpera Bedirxani.comê Gundê Şaxê/Ji malpera Bedirxani.comê 8145 51896 2006-10-14T17:18:23Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Gundasax.jpg|thumb|Gundê Şaxê]] Gundê Şaxê ji yek gundê dîrokî û kevnareyê girêdarî navçeya [[Cizîr]]ê ye. Şax Cih û warên [[Malbata Bedirxaniyan|mala Berdixaniyan]] bû. '''Gundê Şax''', seyrangeha mîran bû. Ev gundê xweza ya wê bê hempa herkes kiribû heyranê xwe. Evî gûndî malxwêtîya gelek şaristaniyan kirîye. Ji xwe ev rewş ji bermayîyên wan şaristanîyan yên li gûnd de tê fêhmkirin. Ew '''Şax'''a ko ji artêşên [[Îskenderê Mezin]] û [[Tîmûr]] re singa xwe kirî çeper, dikeve qûntara [[Çiyayê Çeko]]'yê li alîyê rojhiltê [[Çiyayê Cûdî]]. Li gorî çavkanîyên mîtolojîk '''Şax''', piştî tofana [[Nûh]] pêximber hatîye avakirin. Hawidûrên Şax bi sûrhan hatîye dûrpêçkirin. Li Şax û hawirdûrên wê de bi navê '''Kelha Dûşê''', '''Kelha Çeko''', '''Kelha Keçê''', '''Kelha Kirtî''' (Kelha Mamgûrî), '''Kelha Bêgîne''', '''Kelha Xirabe''' (Kelha Birahîm Paşa) û''' Kelha Bedirxan Begê''', heft '''(7)''' kelih hene. Di van kelhan de dewsên cûre cûre şaristanîyan xweya dikin. Di nav van kelhan de '''Kelha Bedirxan Beg''''ê, '''365''' odên wê hene û li alîyê rojhilatê kehlê li wî kevirê kelih ser hatî avakirin de şkeftek bi destan hatî çêkirin heye û derincên diçe şkeftê jî bi kolandina kevirî hatîye çêkirin. Ji bo pêşwazîkirina hewceyîya avê di nava kelhê de Serhincek heye. Ji bo avê bînin ser kelhê dîwarek nêzîkî '''300''' metreyan dirêj û '''5''' metreyan bilind hatîye avakirin û li ser wî dîwarî re cûya avê hatîye çêkirin û ava kelhê li ser wî dîwarî re hatîye anîn. Ava kelhê bi wî awayî dihate pêkanîn. Di kelhê de ji bo derketina ji derve tenê derîyek li alîyê [[Taxa Hêşet]]ê heye. Li alîyê başûrê kelhê Mizgeftek li alîyê bakûrê kelhê jî Dêrek hatîye avakirin. Hawidûrên Şax bi sûrhan hatîye dûrpêçkirin. Li gorî firehîya wan sûrnan û li gorî eserên li navbeyna wan sûrhan de hatîn dîtin tê zanîn ko Şax di wî demî de bajarek pir mezin û xwedîyê şaristanîye pir zengîn bo. Di nava Şax'ê de medreseyek bi navê '''Medresa Şazeh''' ji alîyê ji Mîrên Cizîr'ê [[Mecduddîn'ê kûrê Emir Abdal]] ve hatî avakirin heye. Wextê bê xwestin bê çoyîn diwanxana '''Kayser''' ewa li alîyê bakûrê Şax'ê, ji Şax'ê heta bi gihê serê çîyê li cem diwanxana Kayser, mirov rastê 6 heykelên li ser keviran bi tarzên wekhev hatîn çêkirin tê. Heykelê yekemîn yê li ser rêka '''Dîwanxana Kayser''', pêşberê kelha Bedirxan Beg'ê de Çîyayek bi navê “'''Berê Kelhê'''” heye. Li bin wî çîyayî de dû '''2''' şkeft hene. Bi derincên bi kolandina keviran hatîn çêkirin e hilkişandina ji bo wan şkeftan. Nêzîkî wan şkeftan li ser kevirek nêzîkî erdê figûrên zelamek ji nevkê û evraz hatî çêkirin heye. Li ser serê wî kûm heye û zelamek bi rih e, li destê wî yê çepê de di rasta singê xwe girtî xencerek heye. Bi destê xwe yê rastê, bi tlîya şehdê Kelha Keçê nîşan dide. Heykel'ê dûwemîn, ji yê yekemîn nêzîkî 500 metreyan pêşdetir li alîyê bâkûr ve li nêzîkî wî cihê ko sûrha Şax'ê digihê çîyayê Berê Kehlê, li ser rûyê kevirê çîyayî, bi çar '''4''' metreyan nêzîkî erdê hatîye çêkirin. Ebadên wî nêzîkî mirovekî bi rastî ne. Bejna wî temam e, bi rihe û li ser serê wî jî kûm heye. Di destê wî yê çepê de xencerek, herwekî ji ber kemera xwe re hilkişandî, heye. Bi destêxwe yê rastê, bi tilîya şehdê Kelha Keçê yan jî Şkefta Kûnba'yê nîşan dide. Li ser wî cûbbeyek dirêj heta tê ser lingê wî heye û lser cûbbeyî kemerek li ser nêva wî re hatîyî girêdan heye û lingê wî jî pêxwas e. Demê mirov 300 metreya pêşdetir biçe, mirov rasta derinceyek ko di hilkişêt li ser Berê Kelhê tê û navê jî Derinca Xûşabê ye. Piştî mirov ji wê derincê hilkişa bi '''100''' metreyan mirov rastê heykelek li ser rûyê kevirek nêzîkî dû '''2''' metreyan bilind, '''50 cm'''.yan ji erdê bilindti û ji nêvkê evraztir hatî çêkirin tê. Tişta vî heykelî ji wan heykelên dî cûda dike, li ser serê vî heykelî re rêzek nivîs heye û wê nivîsê de jî “'''QOYN'''” herf eşkere tên xwûyakirin. Heykelê çaremîn ji yê sêyemîn 300 metreya pêşdetir, nêzîkî Dîwanxana Kayser li alîyê çepê, li ser rûyê kevirek hişk, wekî natorvanekê li ser pîyan rawestayî hatîye çêkirin. [[Image:Gundesax5.jpg|thumb|Gundê Şaxê]] Ev figûr ji wan figûrên dî çêtir bi rêkûpêk hatîye çêkirin. Li ser serê wî kûm heye, pêxwas e û cûbbeyê wî dirêjî ser lingê wî dibe. Bi teybetî rihê wî bi şehkirin û rêkûpêkbona xwe gelek balkêşe. Di destê xencerek nêzîkî singa xwe girtî heye. Bi tilîya xwe ya şehdê ya destê rastê ew jî îstîqameta wan heykelên dî nîşan dide. Heykelê pêncemîn bi '''10''' metreyan nêzîkî Diwanxana Kayser li ser rûyê kevirek di nîvîre boyî dû qet hatîye çêkirin. Dema mirov biçe li cem '''Dîwanxana Ka'''yser divê mirov di navbeyna wan herdû kevirên ji hevdû hatîn qet kirin re derbaz bibe. Dema mirov di navbeyna herdû keviran re derbaz bibe, mirov rastê figûrê zelamekê, li ser rûyê kevirê alîyê rastê bi 50 cm.yan ji erdê bilindtir tê. Ev heykel jî heman wekî wan heykelên dî ne. Heykelê şeşemîn di nava dîwanxaê de ye. Ji bilî van berheman li Şax'ê dêr'ek dîrokî bi navê û pirek li ser ava '''Nêrdûş''' bi navê '''Pira Bagoz''''ê heye. Ji bilî vê pirê jî li ser ava '''Nêrdûş''' sê pir dî jî hene. Yek ji wan di gelîyê şax'ê de li ser rêya diçe '''Kelha Bêgîne''' ye. Herdû pirên dî li binya Şax'ê ew jî li ser ava '''Nêrdûş''' hatine avakirin, bes yek ji wana xirabeye navê wê jî Pira Şkestî ye, ya dî li ser lingan hêja avaye, navê wê '''Pira Aşa''' ye. Pira Gelî di sala [[1975]]'an de hatîye temîr kirin. [[Image:Gundesax2.jpg|thumb|Gundê Şaxê]] Di kitêba dîroka Kurd [[Şerefname]]'yê de dema behsa Şax dike pesnê wê bi xweşîya Hinar'ê wê dide. Ji bilî wê dibêje: ''Di Şax'ê de [[Ermenî]],[[ Fi]]leh û qebîla [[Şildî]]yan dijîn. Jîyana [[Misilman]], [[Ermenî]] û Fileh'ên [[kildanî]] bi hevre di vê herêmê de û heyîna Dêr û Mizgeftê bi tevde di kelha Bedirxan Begê de nîşan dide ko di vê herêmê de di navbeyna çand û bawerîyan de hevkarî, lihevkirin û aşîtî hebo. Ew nivîsên bizmarî yên li ser keviran jî nîşan dide ko ev herêm jibermayê bajarek antîk e.'' Ji berya zayînê ve, di salên [[330]]'an de, ev herêm ketîye bin hakimîyeta [[Iskenderê Mezin]] yê [[Makedonî]] de û li bermayên wan jî di vê herêma antîk de lê tê rasthatin. Li cihên cûda cûda şeş heykelên li ser keviran hatîn çêkirin, herwekî bi hevdû re şêwirîn hemi yek alîyê nîşan diden. Li gorî hinekan ev tevde xezîneyekê işaret dikin, li gorî hinekan jî ew tilîyên alîyê rojhilat nîşan diden, dema İskender'ê mezin viyayî li [[Cûdî]] re derbaz bibe, bi hezaran leşkerên wî di [[Cûdî]] de telef bowîne, ev heykelên he balkêşîya mirovan li ser heybetîya çîyayê Cûdî dikin. www.bedirxani.com [[category:Gundê Cizîrê|Şaxê]] [[category:Cihê Dîrokî|Gundê Şaxê]] [[Kategorî:Cizîr]] 8146 45024 2006-09-02T09:17:26Z Bangin 450 '''Charlotte Whitton''' (1896 - 1975) [[femînîzm|femînîstek]] navdar ya [[Kanada|kanadayî]] û [[parêzgar]]a (waliya) [[paytext]] [[Ottawa]]yê bû. <BR>Whitton yekem jin bû ku li Kanadayê sala 1951ê wek parêzgar hat hilbijartin. ==Lînk== {{Quote|{{PAGENAME}}}} {{msg:kurt}} [[Kategorî:Kes]] 8147 62263 2006-12-30T03:41:02Z 85.102.204.145 [[Image:Surhencizir1.jpg|thumb|Sûrhên Cizîrê]] '''Sûrhên Cizîrê''' cîheke dîrokî li [[Cizîr]]ê ye. '''Sûrhên Cizîrê''' ewên [[Cizîr]] seranser dorpêç kirîn, eserên gelek saxlem û bi heybetin. Di demê Gudî’yan de hatine avakirin. Sûrhên Cizîr’ê di şiklê wê Keştîya [[Nûh]] Pêximber ya liser çîyayê [[Cûdî]] rawestîyayî de hatîye ava kirin. Ji nav derîyên wê yê kevin de, derîyê Tor’ê û derîyê Deşt’ê wekî mecrefên keştîyê dihatin dîtin. Tevayê sûrhê bi kevirên reş hatîye avakirin. Her çiqas piranîya kevirên wê ji wan kevirên reş û hişk û bê kûnik bin jî, ew Bûrc’a li alîyê rastê yê pozê Seray’ê û hindek ji sûrha wê, ji wan kevirên reş, bi kûnik û wekî sûngerî hatîye çêkirin. Bilindahîya sûrhan, '''14-15 m'''.ye, sitûrahîya dîwarê wan jî nêzîkî 2 m.yane. Vê gavê li alîyê başûr 5 bûrc, li alîyê rojava 1 bûrc, li alîyê bakûr jî 2 bûrc heyîne. Ew bûrcên dî û sûrhên wan, di êrîş û şerên derbazboyî de hatine hilweşandin û li ser erdê tû eserên wan nemayî ne. Kevirên van sûrhan bi piranî di nava kelhê de di avakirina avahîyên wekî melbex û firin û avahîyên cûda-cûda de hatine bi kar anîn. [[Image:Surhencizir.jpg|thumb|Dîmenek Ji Sûrhên Cizîrê]] Tê gotin ko sûrhên Cizîr’ê, pêşîya zayînê bi [[4000]] salan ji alîyê [[Gudî]]yan ve hatîne avakirin. Di demê piştî [[Gudî]]’yan de bi êrîş û şeran cih bi cih hilweşaye. Di demê [[Aşûrî]]’yan de tamîratek mezin lê hatîye kirin. Piştî [[Aşûrî]]’yan bi karesatên xwezayî û bi êrîşên dijminan dîsacih bi cih hilweşayîye û ji alîyê [[Sasanî]]yan ve hatîye tamîr kirin. Piştî zayînê di sala [[639]]’an de demê artêşa [[misilman]]an hate ser [[Cizîr]]’ê, ji ber ko gelê [[Cizîr]]’ê bi vîyana xwe [[Îslamîyet]] qebîl kirin, ji alîyê [[misilman]]an ve hatin ecibandin. Ew sûrhên hilweşayîn ji nû ve hatin tamîr kirin û li ser wan [[Qûrana Pîroz]] bi tevayî hate nivîsandin. Di sala [[1596]]’an de, ji alîyê yek ji begên [[Cizîr]]’ê '''mîr Şeref’ê kûrê mîr Muhammed kûrê Han Abdal''' ve “'''Bûrc’a Belek'''” hatîye avakirin û ji wê bûrcê re bi zimanê [[erebî]] gotîne “'''Burcu’l-Ebleq'''”.Ji berk o ew bûrc rêzekevirên wê yek reş û yek jî sipî hatibo avakirin, bi wî navî hatibo navdan. Tê gotin ko hostayê ew bûrc ava kirî yeke ji oldarên Îsewîyan bo, navê wî jî hosta '''Henna''' bo. Di roja me ya îro de jî, ji alîyê [[Wezareta Çand û Turîzm]]’ê ve, '''sûrha Cizîr'''’ê bi kelha wê ve hatîne tescîl kirin û di bin parastina wezaretê de ne. www.bedirxani.com [[category:Cihê Dîrokî|Surhên Cizîrê]] [[Kategorî:Cizîr]] 8148 66087 2007-01-23T06:24:09Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:കാനഡ]] [[Image:Flag_of_Canada.svg|thumb|180px|right|[[Ala]]ya Kanadayê]] [[Image:LocationCanada.png|thumb|180px|right|Kanada li [[cîhan]]ê (keskê tarî)]] '''Kanada''' yan ''Keneda'' (bi inglîzî û frensî ''Canada'') [[welat]]ek [[federal]] e li [[Amerîkaya Bakur]]. Kanada bi axa xwe ve duyem mezintirîn welatê cîhanê ye. Lê [[gelhe]]ya wê tenê nêzî 30 milyon e. [[Paytext]]a Kanadayê [[Ottawa]] ye lê [[bajarr]]ê herî navdar û mezin [[Toronto]] ye. Kanadayê du [[zimanên fermî]] hene: [[inglîzî]] û [[frensî]]. Inglîzî li pirraniya welatî û frensî li [[parêzgeh]]a [[Qêbek]]ê tên axiftin. ==Bi kurtî== *[[Zimanên fermî]]: [[inglîzî]] û [[frensî]]<br> *[[Dirav]]: [[Dolar]]ê [[Kenedî]]<br> *[[Serbajar]]: [[Ottawa]]<br> *[[Gelhe]]: 32 507 874 (2004)<br> *[[Rûber]]: 9 984 670 [[km]] [[çg]] [[Kategorî:Keneda]] [[kategorî:dewlet]] [[af:Kanada]] [[als:Kanada]] [[an:Canadá]] [[ang:Canada]] [[ar:كندا]] [[arc:ܟܢܕܐ]] [[ast:Canadá]] [[bat-smg:Kanada]] [[be:Канада]] [[bg:Канада]] [[bn:কানাডা]] [[bo:ཁ་ནའ་ཏ]] [[bs:Kanada]] [[ca:Canadà]] [[cs:Kanada]] [[cy:Canada]] [[da:Canada]] [[de:Kanada]] [[dv:ކެނެޑާ]] [[el:Καναδάς]] [[en:Canada]] [[eo:Kanado]] [[es:Canadá]] [[et:Kanada]] [[eu:Kanada]] [[fa:کانادا]] [[fi:Kanada]] [[fr:Canada]] [[frp:Canada]] [[fy:Kanada]] [[ga:Ceanada]] [[gd:Canada]] [[gl:Canadá - Canada]] [[gv:Yn Chanadey]] [[haw:Kanakā]] [[he:קנדה]] [[hi:कनाडा]] [[hr:Kanada]] [[hsb:Kanada]] [[ht:Kanada]] [[hu:Kanada]] [[ia:Canada]] [[id:Kanada]] [[ilo:Canada]] [[io:Kanada]] [[is:Kanada]] [[it:Canada]] [[iu:ᑲᓇᑕ]] [[ja:カナダ]] [[jbo:kadnygu'e]] [[ka:კანადა]] [[ko:캐나다]] [[kw:Kanada]] [[la:Canada]] [[lb:Kanada]] [[li:Canada]] [[lt:Kanada]] [[lv:Kanāda]] [[mk:Канада]] [[ml:കാനഡ]] [[mr:कॅनडा]] [[ms:Kanada]] [[na:Canada]] [[nah:Canauhtlān]] [[nds:Kanada]] [[nds-nl:Kannede]] [[nl:Canada]] [[nn:Canada]] [[no:Canada]] [[nrm:Cannada]] [[oc:Canadà]] [[pam:Canada]] [[pdc:Kanadaa]] [[pl:Kanada]] [[ps:کاناډا]] [[pt:Canadá]] [[qu:Kanada]] [[rn:Kanada]] [[ro:Canada]] [[ru:Канада]] [[sa:केनडा]] [[scn:Canadà]] [[sco:Canadae]] [[se:Kanáda]] [[sh:Kanada]] [[simple:Canada]] [[sk:Kanada]] [[sl:Kanada]] [[sq:Kanadaja]] [[sr:Канада]] [[sv:Kanada]] [[sw:Kanada]] [[ta:கனடா]] [[tg:Канада]] [[th:ประเทศแคนาดา]] [[tl:Canada]] [[to:Kānata]] [[tpi:Kanada]] [[tr:Kanada]] [[ty:Tanata]] [[ug:كانادا]] [[uk:Канада]] [[uz:Kanada]] [[vi:Canada]] [[vo:Kanadän]] [[yi:קאנאדע]] [[yo:Kánádà]] [[zh:加拿大]] [[zh-classical:加拿大]] [[zh-min-nan:Canada]] [[zh-yue:加拿大]] [[zu:IKhanada]] 8149 27193 2006-02-15T18:41:02Z RewşenBaran 74 Surhên Cizîrê/Ji Malpera Bedrixani.com Surhên Cizîrê/Ji Malpera Bedrixani.com 8150 27194 2006-02-15T18:42:52Z RewşenBaran 74 Sûrhên Cizîrê/Ji Malpera Bedirxani.com Sûrhên Cizîrê/Ji Malpera Bedirxani.com 8151 27204 2006-02-15T18:54:09Z RewşenBaran 74 Tehsin Taha çû cihê Tehsîn Taha: Kurdî ya wê ev e. #REDIRECT [[Tehsîn Taha]] 8152 27208 2006-02-15T18:57:46Z RewşenBaran 74 #REDIRECT [[Mihemed Arif Cizîrî]] 8153 27209 2006-02-15T18:58:28Z Diyako 273 #redirect[[Gola Urmiyê]] 8154 27211 2006-02-15T18:58:35Z RewşenBaran 74 Mihemmed Arif Cizîrî çû cihê Mihemed Arif Cizîrî: Di gelemperî wisa tê nivîsandin #REDIRECT [[Mihemed Arif Cizîrî]] 8155 27215 2006-02-15T19:04:41Z Diyako 273 Gola Urmiyê (Public Domain). Gola Urmiyê (Public Domain). 8156 27925 2006-02-20T18:18:48Z Diyako 273 Gola Urmiyê {{PD}} 8157 27221 2006-02-15T19:14:19Z Diyako 273 #redirect[[Qur'an]] 8159 27234 2006-02-15T20:25:02Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Mihemmed Pêxember]] 8161 27236 2006-02-15T21:38:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Îslam]] 8162 27239 2006-02-15T21:42:10Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Gûtî]] 8163 27240 2006-02-15T21:45:38Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mûsa]] 8164 27241 2006-02-15T21:49:12Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Zîndana Amedê]] 8165 27242 2006-02-15T21:50:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Partiya Demokrat a Kurdistan - Bakur]] 8167 27250 2006-02-15T23:29:57Z Diyako 273 '''Hurmizgan''' (an jî: Hormizgan, Hurmuzgan) helbesteke kevin a [[Kurdî]] ye ku li dema êrişên Erebên musulman bo ser [[Kurdistan]]ê hatiye xwendin. Ew helbest ku li ser pêstê askê hatiye nivîsîn li nêzîk salên 1910 li gundê [[Hezarmêrd]] ser bi bajarê [[Slêmanî]] hat vedîtin. ==Têxt== :''Hurmizgan riman, Atiran kûjan'' ::''Wişan Shardewe gewrey gewrekan'' :''Zorkar ereb kirne xapûr'' ::''Ginay paleyi heta Şarezûr'' :''Jin u kenikan we dîl beşîna'' ::''Mêrd aza tlî we rûy hwêna'' :''Reweşti Zerdeştre manuwe bekes'' ::''Bezeyika neka Hewrmez we hwîçkes''. [[Kategorî:Helbest]] {{kurt}} [[en:Hurmizgan (poem)]] 8168 27249 2006-02-15T23:25:42Z Diyako 273 #redirect[[Hurmizgan (helbest)]] 8169 27253 2006-02-15T23:46:05Z Diyako 273 #redirect[[Mediyan]] 8170 65833 2007-01-22T00:51:41Z 87.69.217.212 '''Urartû''' yek ji gelên kevnarên li [[Ermenistan]]ê û li bakûrê [[Kurdistan]]ê bûn. Li nav çenda Zagrosda, cihê Urartuyan pir girane. Berizayini salin 1300 de bin çandin zagros, çanda Horiya, Mitaniya, Xatiya, Muskiya bin zextin [[Asuriya]], Hititan hatubun ber daviyê. İda li zaxrosê çanda Asuriyan, li kafkasya ji çandin [[Kafkas]] zor didane çanda [[Zagros]]. çanda Zagros bin zexteki girna bu. Vê demê çanda urartuyan derdikeve holê.Gelek dîrokzan bi avayeki bê xuşuş dibêjin Urartuyan b.z. sala 1800 de li Bajari Wani serketine. Ev raste. Lê pêşiya vêji heye.BZ.salin 1300 çandin Zagros Yi binvê cida cida, wek biyaniya vek nêriya, vek Kikiya, beravi ser hevdu dibun hemberi çanda asuriya parastina xwe dikirin. Qasi 500 sali viha berdevam kir. Paşi 500 sali ev çandin buçuk bi hevre Çanda Urartuyan saz kirin. Meriv dikare bije çenda urartuyan, çanda zagros pişti Gûtiyan ya heri mezin e. Ya heri sereke ye. Gelek naveroka wê tujiye. Pişti çenda uaratuyan bi ciheki giran biha çenda mediya destpidike. vira ev tê xwuya. çenda zagros her viha çenda Gûtiyan, li heremêde bê qetandin hezar salin berdevame. carna navê vê çendê Gûtiye, carna uartuya, carna mediye,carna huriye, carna, luluye. lê ev çand navê wê çi dibe bilabibe ev çanda zagrose. [[Kategorî:Dewleta dîrokî]] {{kurt}} [[ar:أرارات]] [[ca:Urartu]] [[da:Urartu]] [[de:Urartu]] [[en:Urartu]] [[es:Urartu]] [[fi:Urartu]] [[fr:Urartu]] [[he:אוררטו]] [[hu:Urartu]] [[hy:Ուրարտու]] [[it:Urartu]] [[ja:ウラルトゥ]] [[ka:ურარტუ]] [[lt:Urartija]] [[nl:Urartu]] [[no:Urartu]] [[pl:Urartu]] [[ru:Урарту]] [[sv:Urartu]] [[tr:Urartular]] 8171 27256 2006-02-15T23:57:50Z Diyako 273 #redirect[[Urartû]] 8172 66753 2007-01-27T12:46:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[es:Hurritas]] '''Hûrî''' gele kevnar li [[Kurdistan]] bûn. Heta îro bi qasî ku hatiye tespîtkirin. 6.000 sal berî niha yanî 4.000 sal bz cara pêşî [[Subaro]] li herêma Amede jîyane û hukim kirine. [[Sumer]] û [[Akad|Akadan]] bi wateya xelkê navbera herdu çeman, ku paşê Grekiyan ji vê herêmê re bi zimanê xwe gotine [[Mezopotamya]]. Piştre navê Subaro bûye [[Hûrî]]. Yanî Subaro û Hûrî heman gel in. Dibe ku li gor eşîretan navê wan were guhertin. Di wê demê de kijan eşîr desthilatdariyê bigirta destê xwe, ew bi wî navî dihat nas kirin. Îro hemû dîroknas dibêjin ku Subaro û Hûrî heman xelk in û zimanê wan hînd-ewropî bûye. Hûriyan li herêma jorê Dîclê hukim kirine. Demeke ji Zagrosan, heta Amed, [[Riha]], [[Mêrdîn]], [[Kerkûk]], û beşek ji Suriyeya îron û heta [[derya Spî]] jî ketine bin destê Hûriyan. Li van herêman kevneşopên Hûriyan îro jî gelek in. Bz di navbera salên 1800-1500an de li herêmê dewleta herî mezin û bi nav û deng ew bûne. Bz piştî 1500î mirov êdî li herêmê ji derî Hûriyan Mîtaniyan jî dibîne. Subaro, Hurî û Mîtanî heman xelk bûne, yek eşîrek bûye. Piştre Mîtanî desthilatdariyê digrin destê xwe. Mîtanî bêtir li herêmên Mêrdîn, Haran, Riha, Heleb, Antakyayê hukim kirine. Li Amedê bi tenê herêma rojava girtine bin kontrola xwe. Weha xuyaye ku herêmên bakur û rojhilatê Amedê di destê Mîtaniyan de maye. [[Kategorî:Dîrok]] {{kurt}} [[bg:Хурити]] [[ca:Hurrites]] [[da:Hurrierne]] [[de:Hurriter]] [[en:Hurrians]] [[es:Hurritas]] [[fi:Hurrilaiset]] [[fr:Hourrites]] [[gl:Hurritas]] [[hu:Hurrik]] [[ja:フルリ人]] [[nl:Hurrieten]] [[no:Hurritter]] [[pl:Huryci]] [[ru:Хурриты]] [[simple:Hurrians]] [[sv:Hurriter]] 8173 27261 2006-02-16T03:04:35Z Gangleri 171 from [[template:Babel-5]] {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px" | <center>'''[[Wîkîpediya:Babel]]'''</center> |- | {{User {{{1}}}}} |- | {{User {{{2}}}}} |- | {{User {{{3}}}}} |- | {{User {{{4}}}}} |- | {{User {{{5}}}}} |- | {{User {{{6}}}}} |- | {{User {{{7}}}}} |- | {{User {{{8}}}}} |- | {{User {{{9}}}}} |- | style="text-align: center" | [[:Category:User languages|Search user languages]] |} 8174 63549 2007-01-07T19:33:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fr:Adiabène]] '''Hezewan''' (Adiabene), qraliyeteka kurdî a kevnar li bakûrê [[Mezopotamya]] bi pêtextiya [[Hewlêr]]ê bû. Li sedeya 1em paş zayinê ji hristaniyetê vegeryane [[cihûtî|cuhûtiyê]] [http://www.eretzyisroel.org/~jkatz/kurds.html]. ==Hakimên Adiabene== #Izates I Nêzîk. 15 zayini #Bazeus Monobazus I 20?-30? #Heleni nêzîk. 30-58 #Izates II bar Monobazus Nêzika. 34-58 #Vologases (a Parthian rebel oposing Izates II) c. 50 #Monobazus II bar Izates 58-70'yan #Meharaspes ? -116 #Emperatoria Romiyan 116-117 #Narsai c. 170-200 #ne naskirî 200. 310 #Aphraates . 310 #emperatoriya Sasaniyan 226-649 ==Qeşeyên Adiabenê== * Pkidha (104-114) * Semsoun (120-123) * Isaac (135-148) * Abraham (148-163) * Noh (163-179) * Habel (183-190) * Abedhmiha (190-225) * Hiran (225-258) * Saloupha (258-273) * Ahadabuhi (273-291) * Sri'a (291-317) * Iohannon (317-346) * Abraham (346-347) * Maran-zkha (347-376) * Soubhaliso (376-407) * Daniel (407-431) * Rhima (431-450) * Abbousta (450-499) * Joseph (499-511) * Huana (511-?) [[Kategorî:Dîrok]] [[Kategorî:Dewleta dîrokî]] {{Kurt}} [[ar:هزوانيون]] [[ca:Adiabene]] [[de:Adiabene]] [[en:Adiabene]] [[fr:Adiabène]] [[gl:Adiabena]] [[he:חדייב]] [[hu:Adiabene]] [[ja:アディアバネ王国]] [[pl:Adiabene]] [[zh:阿迪亚波纳]] 8175 27270 2006-02-16T12:51:25Z Diyako 273 Public Domain Public Domain 8176 27274 2006-02-16T12:59:23Z Diyako 273 Nijadên mirovan Nijadên mirovan 8177 27283 2006-02-16T15:03:21Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:dîrok]] [[Kategorî:dewlet]] 8178 27290 2006-02-16T15:52:30Z Diyako 273 XFCE çû cihê Xfce #REDIRECT [[Xfce]] 8179 27304 2006-02-16T17:10:30Z Diyako 273 #redirect[[Mako]] 8180 39093 2006-08-13T16:30:12Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya YurikBot '''Mako''' bajareke [[Iran]]ê ye ku dikeve bakûrê rojava Îranê Nêzîkê sînora [[Tirkiye|Tirkiyê]] ye. [[Kategorî:Bajar]] [[de:Maku (Iran)]] [[en:Maku, Iran]] [[fa:شهرستان ماکو]] [[fi:Maku (kaupunki)]] [[fr:Maku]] 8181 37542 2006-08-05T05:27:16Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Mako]] 8182 27296 2006-02-16T16:50:31Z RewşenBaran 74 Mizgefta Nûh Pêxember-Ji Malpera Bedirxani.com'ê Mizgefta Nûh Pêxember-Ji Malpera Bedirxani.com'ê 8183 27297 2006-02-16T16:52:02Z RewşenBaran 74 Tirba Nûh Pêxember/Ji Malpera Bedirxani.com'ê Tirba Nûh Pêxember/Ji Malpera Bedirxani.com'ê 8184 62264 2006-12-30T03:41:40Z 85.102.204.145 [[Image:Mizgeftanuh1.jpg|thumb|Mizgefta Nûh Pêxember]] Mizgefta Nûh Pêxember û tirba wî ji yek cihên dîrokî û kevnare li Cizîrê ye. Tê gotin cihê '''Mizgefta Nûh''' û tirba wî berî [[Îslamiyet]]ê Dêr bo û navê wê jî '''“Derebuna”''' bo. Bi hatina [[Îslamiyet]]ê re wergerandinê mizgeftê hatîye kirin. Li qeta bin mizgeftê de tirba [[Nûh]] Pêxember heye. Li ser tirbê mizgefte û pêşîya deryê mizgeftê jî tirba [[Ebulîzz İsmaîl'ê kûrê Rezzaz]] heye. Tirba '''Nûh Pêxember''' '''5''' metreyan dirêje. Zîyaretkirin û dîtina tirba babê mirovayetîyê yê dûwemîn bala turîstên bîyanî û navxweyî dikişîne. Ew qeta bodrumê ya tirba '''Nûh Pêxember''' têde teng û dirêje. [[Image:Tirbanuh.jpg|thumb|Tirba [[Nûh]] Pêxember]] Pêşî bi derincan mirov diçe xwarê, mirov digihêt cîyek yê nimêjê ya xwedî mîrabek kevnar, di nava mîhrabê de li ser kevirek sipî bi rengên sor û şîn nexşek hatîye çêkirin. Li ser kevirekê nivîsandinek jî berî dûsed salan heye û di wê nivîsandinê de dibêje: '''''“Kamûsa Fîrozabadî ka cihê tirba Nuh pêximber li kîjan cihîye dibêje.”''''' www.bedirxani.com [[category:Cihê Dîrokî|Mizgefta Nûh Pêxember]] [[Kategorî:Cizîr]] 8187 27311 2006-02-16T17:28:35Z RewşenBaran 74 Birca Belek, li Kela Cizîrê/Ji Malpera Bedirxani.com'ê Birca Belek, li Kela Cizîrê/Ji Malpera Bedirxani.com'ê 8188 62757 2007-01-02T13:40:37Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.102.204.145 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Pill [[Image:Bircabelek.jpg|thumb|Birca Belek]] '''Kela Cizîrê''' ji yek cihê dîrokî û kevnare li [[Cizîr]]ê ye Li bakûrê Cizîrê li ber ava [[Dîcle]] ye. Ev kelha xwedîyê şatoyek mezin, di dema [[Gudî]]yan de hatîye avakirin, piştî wan di demê [[Aşûrî]]’yan de ji nove hatiye tamîr kirin. Salên pêşî yê [[Îslamîyet]]ê de hindek tamîrat lê hatine kirin û di demê [[Ebbasiyan]] de jî cîyên xirab boyîn ji alîyê [[Emerê kûrê Ebdilazzîz]] ve hatîne tamîr kirin. Hindek ji vê kehlê bi '''3 qetî''', hindek jî bi '''2 qetî''' hatîye ava kirin. Tevayê kelhê di demê tekûzîya xwe de '''365 ode''' bo. Ji mîrên [[Cizîr]]’ê [[Emîr Seyfeddîn kûrê İzzeddîn kûrê Seyfeddîn]], li ser navê xwe di nava kehlê de “'''Medres’a Seyfîyye'''” da avakirin. Di demê îro de Mizgefta wê medresê li ser pîya ye dîwarên wê saxlemin, bes serbanê wê hatîye xwarê, lê belê mixabin medrese bi tevayî hilweşaye. Di navbeyna '''Medresa Seyfîyye''' û [[Birca Belek]] de cihek bilind û bervekirî hebo, ji wî cihî re “'''Şaneşîn'''” dihat gotin. Di nava kehlê de ji bilî wan tiştê me gotîn Hemam jî hatibî avakirin. Ava kelhê bi borîyên kûzîn ji '''“Cehfer Sadiq”''' hatibî kişandin. Di nava kelhê de zindanek jî heye, niho jî dimîne. Derîyê zindanê dinêre alîyê başûr. Dîwarên wê pir sitûr, avahîya wê girover, serê wê jî bi qûbbe hatîye çêkirin. Dû pencereyên wê yê dinêrin alîyê jiderve û çar derîyê wê hene. Nava zindanê '''3-4 mitre''' ye, wekî bîrekê fireh e serê wê jî qûbbe ye. Te gotin di demê berî [[Îslamîyet]]ê de ew zindan wekî cihê potperestîyê dihate kar anîn. Li bakûrê kelhê, di navbeyna kelhê û ava Dicle de valehîke heye ji wê valehîyê re tê gotin “'''Rezê Mîran'''”. Wekî ji navê wê jî tê fêhmkirin ev valehî heta demê [[1700]]’an jî bi cûre cûre darên fêkî, darên gûl û çîçek û cûre cûre ajalên kedî ve wekî baxçeyek yên ajalan xwe nîşan dida. [[category:Cihê Dîrokî|Kela Cizîrê]] [[Kategorî:Cizîr]] 8189 27318 2006-02-16T18:05:58Z RewşenBaran 74 Radyoya Dengê Mezopotamya/Ji Malpera www.denge-mezopotamya.com Radyoya Dengê Mezopotamya/Ji Malpera www.denge-mezopotamya.com 8190 46858 2006-09-10T09:45:10Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Dengemezoptamya.gif|thumb|Logoya Dengê Mezopotamya]] Radyoya '''Dengê Mezopotamya''' [[radyo]]yeke [[kurdî]] ye. Radyoya Dengê Mezopotamya di gulana 2001ê de dest bi weşana xwe kir. Ewil du saet bû, piştre di nav salekê de li dû hev bû 4, 6 û dawî jî 12 saet. Radyo bi 5 zarava û devokên Kurdî, bi [[Kurmancî]], [[Soranî]], [[Zazakî]], [[Hewremanî]] û [[Lorî]] weşanê dike. Ev di dîroka kurdan de hemle û rûpelekî nû ye. Weşan hem zindî û hem jî wek pakêt dibe. Coxrafya weşana Radyoya Dengê Mezopotamya fireh e, li seranserê [[Rojhilata Navîn]],[[ Kafkasya]], [[Bakurê Efrîka]] û saetên piştî nîvro jî li[[ Ewropa]] weşanê dike. == Girêdanên Derve == [http://www.denge-mezopotamya.com Malpera Radyoya Dengê Mezoptamya] [[category:radyoya kurdî]] 8191 27341 2006-02-16T19:27:23Z Zanistvan 333 [[Image:Lotikxane.gif|thumb|Logoya Malperra Lotikxane]] ==Malperek mîzahî== '''Lotikxane''' [[malper]]rek [[satîr]]îk yê xwerû bi zimanê [[kurdî]] ye. Lotikxane radigihîne ku ew bê[[sansûr]] e û xwendevanên xwe hişyar dike ku belkî ew aciz bibin. Malperra Lotikxane di sala [[2006]]ê vebûye. Nayê zanîn ka berpirsên wê kî ne yan jî ka gelo ew serbixwe yan girêdayî dezgehekê ye. Ya ta niha diyar ew e ku Lotikxane hem kurdan û hem jî biyaniyan dide ber devê [[das]]a xwe ya [[qerf]] û [[henek]]an. ==Lînkên derve== [http://www.lotikxane.com Lotikxane] ==Di hin peyvên gotarê nagihî?== [http://ku.wiktionary.org Ferhenga kurdî-kurdî] [[Kategorî:Malper]] 8192 27326 2006-02-16T18:43:42Z Zanistvan 333 8193 35657 2006-07-21T14:27:32Z Zanistvan 333 [[Image:Netkurd.gif|right|Logoya Malperra Netkurd]] '''Netkurd''' (Netkurd.com, Netkurd.net yan netkurd.org) yek ji dewlemendtirîn [[malper]]ên bi [[kurdî|zimanê kurdî]] ye. ''Netkurd''ê di [[newroz]]a 2005ê de dest bi [[weşan]]a xwe kiriye. ==Nûçeyî== Netkurd rojane bi dehan [[nûçe]]yên nû di malperra xwe de belav dike. Belkî tişta Netkurdê ya ji malperrên din yên kurdî cuda ew e ku Netkurd ji bilî nûçeyên li ser kurdan, herwiha nûçeyên cîhanê jî diweşîne. Hin ji nivîskarên Netkurdê [[soranî]] jî dizanin û [[rojname]]yên [[Başûrê Kurdistan]]ê jî wek serekaniya nûçeyên xwe pirr bi kar tînin. ==Nivîsar== Di Netkurdê de gelek [[nivîskar]]ên navdar yên kurd, wek [[Şahînê Bekirê Soreklî]], [[Enwer Karahan]], [[Hasan Kaya]] û [[Mûrad Ciwan]] her hefte bi [[nivîsar]]ên xwe malperrê dixemilînin. Ji bilî van kesî navborî, bi dehan kesên din jî di Netkurdê de wek nivîskarên berdewam yên jî nivîskarên mêvan dinivîsin. ==Înteraktîf== Xwendevanên Netkurd dikarin bi xwe nûçe û nivîsarên malperrê şirove bikin. Şiroveyên xwendevanan diçin ber destê [[redaksiyon]]a malperrê lê ti [[sansor]]ek berçav nediyar e û şiroveyên ji gelek bîr û baweriyan belav dibin. ==Dosyeyên taybet== Netkurd bi berdewamî hevpeyivînên dirêj bi [[siyasetvan]] yan [[hunermend]]ên kurd re dike û wan di beşa xwe ya bi navê "Dosye" de belav dike. Di "Dosye"yê de herwiha [[lêkolîn]]ên hêja jî hatine weşandin, wek lêkolînek [[Rohat Alakom]] li ser kurdbûna [[Hülya Avşar]]ê. ==Karîkator== Di beşa "Karîkator" de nîgarên qerfî yên [[Mamoste Nûjen]] derdikevin. Pirraniya karîkatoran bi awayekî yan yek din [[rexne]]kirina dewleta [[Tirkiye]]yê ne. ==Xwendevan== Dixwiye ku Netkurd xwendîtirîn malperra kurdî ye. Ger bawerî bi [[statîk]]ên wê yên li binê malperrê hebin, bi berdewamî bi sedan kes mêvanên wê ne. ==Xweseriya Netkurdê== Netkurd dikare bi giştî wek malperrek serbixwe bêt hesibandin ku kesên ji bîr û baweriyên cuda li xwe hewandine. Xweseriya wê herwiha ji hindê diyar e ku ew mîna hin malperrên din yên qaşo serbixwe pesna ti serokên [[kurd]]an jî nade. Netkurd vekirî hin kêmasiyên kurdan jî berçav dike. Lê kêm car cih dide rexneyên yekser yên li ser [[PDK|Partiya Demokrat ya Kurdistanê]] yan jî [[YNK|Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê]]. ==Lînkên derve== [http://www.netkurd.net Malperra Netkurd] [[Kategorî:Malper]] 8194 27334 2006-02-16T19:06:19Z Zanistvan 333 8196 27353 2006-02-16T21:01:27Z Zanistvan 333 [[Image:bayeazadiye.jpg|thumb|Berga ''Bayê Azadiyê'']] '''Bayê Aazadiyê''' [[pirtûk]]ek [[kurteçîrrok]]an ya [[Lokman Polat]] e. ==Çîrrokên pirtûkê== ''Bayê Azadiyê'' ji 15 [[kurteçîrok]]an pêkhatî heye ku digel pêþgotina nivîskar, li ser hev 106 rûpel e. Ev kurteçîrok di destpêka salên 1990î de hatine nivîsîn û bi giranî li ser jiyan û xebata þervanên kurd, rewþa gundiyên Kurdistanê û hovîtiya dijmin li welatê me ne. Pirtûk ji aliyê birêz Lokman Polat de hatiye nivîsîn û [[Weşanxaneya Çanda Nûjen]] ew weþandiye. ==Pêşgotin== Niha, ji ber ku pirtûk êdî ne mîna nanê tenûrê germ û nerm e û çend sal di ser derketina wê re derbas bûne, ez gelekî fikirîm ka vê pirtûkê çawa binirxînim û dîsan jî min zehmetî di nirxandinê de kiþand. Ne ji ber ku min ê nikaribûya tiþtek li ser wê bigota, min ê nexwestibûya wê bipesinînin an jî newêrîbûya kêmasiyên wê bînim ziman û rexne bikim lê ji ber ku diviyabû min ji xwe re perspektîvek bibijartiya. Lê perspektîv di rewþên wiha de zaf bûn, tenak problem ew bû ku yek ji wan jî nikare bi tena serê xwe têr hêjayî û kêmasiyên pirtûkê bîne ber xwendevanan. Eger bi tenê armanc ev nivîsar bûya, bes bû min bi tenê perspektîva dîrokî, ango di vê delîvê de rewþa kurteçîroknivîsiya kurdî bi taybetî an jî wêje û zimanê kurdî bi giþtî di dema nivîsîna van çîrokan de, li ber çavan bigirta û diyar bikira ku birêz Lokman Polat karek bêwêne hêja kiriye. Bêguman ev yek bi serê xwe jî rast e: herçî ku pirtûkên kurdî niha jî kêm in û hunera çîroknivîsiya nûjen li cem me hê baþ nekemiliye, di destpêka salên 90î de rewþ sedcarî ji niha jî kamax- û wêrantir bû. Li aliyek din, bi dehan þoreþ û serhildan li Kurdistanê hat pêkanîn, di nav wan de bi hezaran mêrxas û çelengên nedîtî û bêmînak rabûn û dîsan jî bi dehan hezaran keç û xortên nestêle giyanê xwe yê pak di vê þopê de gorî roj û tavek geþ kirin daku ew bê û ewrên tikîtarî ji ser esmanê welatê me rabike û tîrêjên azadiyê li çiyayên berz û zozanên hênik, bejiyên beyar û mêrgên têrav bireþîne... Lê piþtî têkçûna yek li pey a din a van serhildan û berxwedanên bêpayan tiþtek ji me re li pey wan nemaye çimkî roman û çîrokên nivîskî li ser wan bûyer û rûdanan nehatine vegotin; serokatiya pirraniya serhildan û þoreþên me girîngî nedaye dokumentkirina þer û pevçûnan, serkeftin û têkçûnan û ji ber ku gelê me hema bi temamî ji arþîvek gelêrî/neteweyî ya başparastî bêpar bûye, hertiþtê me hertim di bin gefa wenda- û jibîrbûnê de maye. ==Jiyana şerrvanên kurd== Lê, mîna ku hat gotin, nivîskar jiyan û çelengiyên þervanên kurd, bi taybetî gerîlayan, serekanî girtiye û hema hemû çîrokên wî kêm-zêde li ser vê mijarê ne. Tevî ku gelekî yekalî û reþespî be jî, ev 15 kurteçîrok wêneyek jêhatî li ser tevgera neteweyî û þerê çekdarî, jiyana gundiyan û zilma li ser wan, þiyarbûna gel û têgihîna rêça rizgariyê radixe ber çavên xwendevanan. Ango serekanî û îlhama nivîskar rewþa rojane ya Kurdistanê û realîteya gelê me ye. Jiyana gundewarî, stemkariya dijmin û zimanê kurteçîrokan realîst in û jixwe ev yek armanca nivîskar jî bûye. Lê - bi yan jî bê dilxwaziya nivîskar - pirraniya lehengên çîrokên wî ne realîst lê îdealîst in. Ew bi asanî dikevin nav refên þoreþê, xwe, malbat û gundê xwe û pirranî caran hemû hebûna xwe gorî þoreþê dikin. Ez nabêjim ku bi vî awayî vegotina çîrokan xerab e çimkî nivîskar azad e ku lehengên çîrokên xwe li gor dilê xwe biafirîne. Tenak kêmasî ew e ku leheng gelekî sernerm in û li gor daxwaza nivîskar tev digerin. Nizanim ka ji serhiþkiya min bi xwe ye yan çima ez zêde ji lehengên hinekî serhiþk hez dikim ku ne li gor nivîskar lê jiyana xwe bi xwe bijîn. Bi vî awayî ew wisan jîndar dibin ku xwendevan zêdetir pê tê bawerandin û herwiha bandorandin jî. Li aliyê din baweriya nivîskar bi şervanên kurd bêsînor e. Ev yek jî li ser herdu çavan. Lê nivîskar hevsarê [[leheng]]ên xwe jî wisan dikêşe ku ew jî ji şervanan hez bikin, alîkariya wan bikin û hwd. Bêguman e ku bi mîlyonan kurd ji þervanên xwe hez dikin û ji her alî de alîkariya wan dikin. Di navbera salên 1986 û 1988an de malbata me li wargehek çiyayî li ber sînorê Bakur û Baþûrê Kurdistanê bi cî bûbû. Ez hingê gelekî biçûk bûm lê hê jî hinekî tê bîra min ku hem gerîla û hem jî pêþmerge gelek caran li wargehê me dibûn mêvan, me hem xwarin û hem jî derfeta razanê dida wan. Û ji ber ku bavê min û pirraniya zelamên gund bi xwe jî bi dirêjiya salan di nav þoreþê de bûn, me ji þervanên kurd gelekî hez dikir. Dîsan jî ji gund gelek kesên gernas û navdayî rabûbûn û þehîdên me hebûn. Lê vê yekê jî tirsa heyî ji dilê me dernedixist. Me baþ dizanî ku her deqeyê balafirên artêþa Iraqê yan jî ya Tirkiyeyê dê gundê me xopan kiribûya. Di wê demê de, ku hem li Baþûr û hem jî li Bakur tevgera rizgarîxwaz qels û lawaz bû, bêguman dîtina bi sedan þervanên kurd bêyom kêfa me dianî lê hatina wan - ji ber gef û tehdîdên dijmin li ser me - ji me re tirs bû jî... Lê ev rastî hema qet di çîrokên di pirtûkê de dernakeve ber çavan. Li aliyê din, eger em rewşa dema nivîsîna van çîrokan li ber çavan bigirin, divê bê pejirandin ku nivîskar ew ji bo hiþyarkirina gel nivîsîne loma beþek ji yekalîtiya wê divê wek kêmasî neyê hesibandin. ==Tevnê pirtûkê== Herçî hunera hûnandina kurteçîrokên "Bayê Azadîyê" ye, birêz Polat bi xwe di pêþgotina xwe de daye diyarkirin ku pêwîst e çîrok û çîvanok (çîçîrok) ji hev bên veqetandin û cihêtiya di nav wan de bê dîtin. Mirov dikare kurteçîrokên vê pirtûkê wek navbeyna çîrokên klasîk û yên nûjen bihesibîne. Rast e ku di çîrokên wî de lawir napeyivin û cin tine ne lê li aliyê din kronolojî bi temamî klasîk e ango bûyer bi herikîna demê re tên salixdan. Li bûyerên rûdayî hema qet nayê vegerîn û nivîskar ji xwe re kurtedemekê nagire daku di neynika wê re hem basa pêþeroj û hem jî ya paþerojê bike. Lê pirraniya çîrokan ji bûyerên pey hev ên demek dirêj pêk tên loma nivîskar mecbûr dimîne ku gelek caran vê gotinê bi kar bîne: "Di nabeynê da cîsan (dîsan) çend roj derbas bubû." ==Zimanê pirtûkê== Herçî zimanê çîrokan e, ew asan e û xweþ li wan tiþtan tê ku bas jê tê kirin. Hevok jî sade û baþ kêrî wan kesan jî tên ku ji berî vê pirtûkê gelekî bi zimanê kurdî nexwendibe. Bêguman divê negotî nemîne ku gelek þaþîtiyên rêzimanî û yên çapê hene. Bi taybetî kesandina lêkeran/verban (ango tewandina lêkeran li gor cînavan) mîna tevlihevandina nîsk û savarê dixwiye. Lê dîsan jî divê neyê jibîrkirin ku pirtûkên din jî yên di heman demê de derketî bi heman tevliheviyan rû bi rû ne. Tiþtek din jî a biçûk lê balkêþ bala min kiþand: nivîskar çend caran paþgirtika tirkî "-sa/-se" bi lêkerên kurdî ve zeliqandiye: "bike-se" (yapar-sa= ku bike), "biçe-se" (gider-se= ku biçe). Herwiha carinan "en"a tirkî jî ji bo superlatîvandina rengdêran (adjektîvan) bi kar aniye: "En pirr jî keyfa Zozanê hatibû" (Herî pirr ...). ==Paşgotin== Min ev nirxandin li gor zanîn û pêçêbûna xwe kir lê dibe ku min gelekî hêjayiyên pirtûkê nedîtibin an jî ji bîr kiribin û/yan jî di rexnegiriya xwe de gelekî tûj bim. Eger wisan be, hêviya lêborînê ji xwendevanan û birêz Lokman Polat dikim. Li dawiyê dixwazim bibêjim ku ev pirtûk - tevî kêmasiyên heyî jî - karek gelekî serkeftî bû ku di dema xwe de hat kirin. Herwiha divê bê gotin ku "Bayê Azadiyê" li aliyekî û romana birêz Lokman Polat "Fîlozof" û romanên birêz Laleþ Qaso "Sê þev û sê roj" û "Xezeba Azadiyê" li aliyê din, nîþanên wê yekê ne ku divê tevgera neteweyî - ya kîjan perçeyê û kîjan partiyê dibe, bila bibe - hem bi hêjayî û hem jî kêmasiyên xwe ve bê nirxandin û rexnekirin. ==Çavkanî== [[Husein Muhammed]]: [[Kovara Mehname]], hejmar 11/2000 [[Kategorî:Pirtûk]] 8197 27351 2006-02-16T20:58:53Z Zanistvan 333 8198 54965 2006-11-01T18:24:54Z 84.86.220.210 war '''Ferhenga kurdî-holendî''' ((Koerdisch-Nederlands Woordenboek) ferhengek e ku tê de peyvên [[kurdî]] bi zimanê [[holendî]] hatine şirovekirin. Ferheng ji alî birayan Mahabad B. Qilorî û Nêçîrvan Qilorî ve li sala 2002ê hatiye amadekirin. ==Bi giştî== Ferhenga Kurdî-Holendî yek ji mezintirîn ferhengên kurmancî û zimanek ewropî ye ku ta niha hatine weşandin. Ferhenga 365-rûpelî ji alî birayan Mahabad B. Qilorî û Nêçîrvan Qilorî ve hatiye amadekirin û 2002yê di nav weşanên Bulaaq de li Amsterdamê derketiye. Ferheng bi çapek bedew û zelal e û bo bikaranînê pirr asan e. Ji bilî ferhenga yekalî ya kurdî-holendî, tê de nivîsarek dirêj ya rojhilatnasê navdar yê holendî Prof. dr. Martin van Bruinessen jî heye. Li gel nivîsara holendî wergera wê ya kurdî jî di pirtûkê de cî digire. Mijara nivîsarê ne tenê ev ferheng e lê Bruinessen bi kurtî dîroka ferhengên kurdî û zimanê kurdî bi giştî jî dide nasîn. Bo asankirina bikaranîna ferhengê, danerên wê çend rûpel şîretên bikaranînê jî pêşkêş kirine. ==Naverrok== Di vê ferhengê de hema hemû peyvên pirr tên bikaranîn yên kurdiya [[kurmancî]] û gelek jî yên [[soranî]] û [[dimilî]] ([[zazakî]]) û bergind û wateyên wan yên holendî hene. Lê pirrî caran tenê wateya bingehîn ya peyvê hatiye dan û bikaranîna peyvê di rewşên taybet de bi berfireyî û bi nimûneyan nehatiye ravekirin. ==Nirxandin== Li ber wê rastiyê ku tevî ku bi sedan hezaran kurd li welatên Rojava dijîn lê hê jî ferhengek tekûz û bikêrhatî ya kurmancî û zimanek Rojavayî peyda nabe, ev ferheng biserketinek mezin e. Di ferhengê de gelek peyv ji hemû devokên kurmancî hene û her kurmanc dikare vê ferhengê bi asanî bi kar bîne. Kêmasiya serekî ya ferhengê ne ferheng bi xwe ye lê ew e ku ferheng kurdî-holendî ye. Holendî ne zimanek mezin e ku gelek kurd têkildarî wî bin. Ne tenê kurdên "sade" lê zimannasên kurd jî dê bikarin mixabin tenê sûde û mifayek bisinor - eger qet - jê werbigirin. Eger ferheng kurdî-îngilîzî yan ta kurdî-fransî yan kurdî-elmanî jî ba, dê rewş têvel û cuda ba. ==Çavkanî== [[Husein Muhammed]]: [[Kovara Mehname]], hejmar 40, 5/2003 [[Kategorî:Ferheng]] 8199 27743 2006-02-19T17:20:48Z Zanistvan 333 /* Nirxandin */ [[Wêne:Ferhenga tanrikulu.jpg|thumb|Ferhenga tirkî-kurdî ya Mehmet Tanrıkulu]] Ferhenga Tirkî-Kurdî (Kurmancî) (Türkçe-Kürtçe Sözlük) ya [[Mehmet Tanrıkulu]] yek ji wan çendîn [[ferheng]]ên tirkî-kurdî ye ku di salên 1990î de derketine. ==Naverrok== Ev [[ferheng]]a yekalî (tirkî-kurdî) ji zêdeyî 520 rûpelan pêk têt û bi çapek pirr spehî li [[Stockholm]]ê di nav [[Weşanên Podium]] de bi hevkariya li gel Pirtûkxaneya Kurdî ya Stockholmê derketiye. Ji bilî rêzkirina peyvan, di ferhengê de çend rûpel şîretên bikaranînê (tenê bi tirkî) hene. ==Nirxandin== Ev ferheng pirr baş e lê ji ferhenga [[Zana Farqînî]] ya tirkî-kurdî û ya [[D. Îzolî]] jî ya kurdî-tirkî-kurdî vedimîne tevî ku ji van herdu ferhengan ya dûtir dehsalekê berî ya Tanrikulu derketiye jî. Li gor kurtedaxwiyaniyek bi [[swêdî]] ya bi ferhengê ve hatiye zeliqandin, Tanrikulu bîst sal li ser vê ferhengê xebitiye. Rast e ku daner xwe pirr bi diyarkirina tîp û bingehên peyvên tirkî ve westandiye lê mixabin gelek ji bergind û wateyên wan yên kurdî pirr qels in - eger ne ta şaş jî bin. Ferheng bi xwe bi tidarikek sivik hatiye danîn ango tenê peyv hatine wergerandin û bikaranîna wan û pend û biwêjên têkildarî wan nehatine dan. Bêşik ferheng bi awayek wa sivik jî dibe. Lê, li aliyê din, daner ta etîmolojî û serekaniya peyvan jî lê zêde kiriye û bikaranîna wê bo xwendevanan dijwar bûye. Tanrikulu gelek çavkaniyên baş bi kar anîne. Lê hin ji wan ta yên têkiliya wan bi zimanê kurdî re kêm jî, wek: Ferhenga Etîmolojiyê ya Hindo-cermenî (Indogermanisches Etymologisches Wörterbuch). Lê mixabin ti ferhengên heyî yên tirkî-kurdî (yan kurdî-tirkî) bi kar neanîne. Ku ew ferheng bi kar neanîne ne tenê ji çavkaniyên di ferhengê de hatine rêzkirin lê herwa ji naveroka ferhengê jî diyar e. Ji min re pirr seyr e çima wî - bo nimûne - ferhenga kurdî-tirkî-kurdî ya D. Îzolî bi kar neaniye ku du çapên wê bi salan ji berî derketina ferhenga Tanrikulu hem li Ewropa û hem jî li Tirkiyeyê mişe hebûne. Eger wî ev ferhenga baş ya wê demê heyî bi kar bianiya, dê ferhenga Tanrikulu herî kêm hindî wê bikêr ba lê mixabin ya Tanrikulu nage wê pileyê. Hatiye diyarkirin ku di ferhengê de zêdeyî 23 hezar peyv hene. Mixabin dikare bêt gotin ku beşek ne kêm ji van peyvan yên ji zimanên ewropî ne. Ne ku dijî rêzkirina wan peyvan im di ferhengan de lê di vê ferhengê de bergind û wateyên wan tenê her eynî peyv hatiye dan û bi ti awayî nehatine ravekirin. Mînak: "anket anket; dantel dantêl; gotik gotîk" û bi hezaran peyvên din. Dikare bêt pirsîn: Eger bikarînera/ê vê ferhengê vê peyvê fam bike, dê çima di ferhengê de lê bigere yan jî eger di "anket, dantel, gotik" nege, dê çi feyde ji "anket, gotîk, dantêl" hebe? ==Çavkanî== [[Husein Muhammed]]: [[Kovara Mehname]], hejmar 40, 5/2003 [[Kategorî:Ferheng]] 8200 27373 2006-02-16T21:32:32Z Erdal Ronahi 2 [[Image:raman-ferheng.jpg|thumb|Berga ''Bayê Azadiyê'']] '''Raman''' [[ferheng]]ek [[inglîzî]]-[[kurdî]] (soranî) ye. ==Naverrok== Raman bi peyvên inglîzî pêşkêş dike û wateya wan bi kurdî (soranî) û [[alfabeya kurdî-erebî]] dide. Di Ramanê de dorî 30 000 [[peyv]] û [[biwêj]] hene. ==Çavkanî== http://www.ferheng.co.uk/index.htm [[Kategorî:ferheng]] 8201 27365 2006-02-16T21:28:03Z Zanistvan 333 8202 27375 2006-02-16T21:33:50Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:kurdistan]] 8203 38935 2006-08-13T16:19:18Z Liesel 539 Revert to the revision prior to revision 38217 dated 2006-08-13 14:43:20 by 85.96.94.205 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Image:Hoshyar Zebari.jpg|thumb|right|Hişyar Zêbarî]] '''Hişyar Zêbarî''' (yan ''Hoşyar Zêbarî'' yan ''Huşyar Zêbarî''; bi inglîzî ''Hoshyar Zebari'') (z. [[1953]]) [[siyasetvan]]ek [[kurd]] e. ==Wezîrê derve yê Iraqê== Hişyar Zêbarî ji sala 2003 ve [[wezîrê karûbarên derve]] yê [[Iraq]]ê ye. Ew [[nûner]]ê [[Hevpeymaniya Kurdistanê]] û [[PDK|Partiya Demokrat ya Kurdistanê]] ye. ==Nûnerê Kurdistanê li DYA û Brîtanyayê== Berî Hişyar Zêbarî bibe wezîrê karûbarên derve yê Iraqê, ew [[nûner]]ê [[Hikûmeta Herêma Kurdistanê]] ([[Îdareya Hewlêrê]]) bû li gelek welatan, bi taybetî li [[DYA|Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] û li [[Brîtanya|Brîtanyayê]]. ==Civaknas û pêşmerge== Hişyar Zêbarî ji [[zanîngeh]]a [[Essex]] ya [[Brîtanya|brîtanî]] bûye [[master]]ê [[civaknasî|civaknasiyê]] anku [[sosyolojî|sosyolojiyê]]. Lê rêzdar Zêbarî herî baş bi karûbarê xwe yê salên dirêj yên [[pêşmerge]]tiyê têt nasîn. [[Kategorî:Kurd|Zêbarî, Hişyar]] [[Kategorî:Siyasetmedar|Zêbarî, Hişyar]] [[ar:هوشيار زيباري]] [[de:Hoschyar Zebari]] [[en:Hoshyar Zebari]] [[fa:هوشیار زیباری]] [[fr:Hoshyar Zebari]] [[pl:Hosziar Zebari]] 8205 27480 2006-02-17T22:07:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Lîsteya eşîrên Serhed]] 8206 27429 2006-02-17T18:26:33Z Diyako 273 Adiabene çû cihê Hezewan #REDIRECT [[Hezewan]] 8207 27435 2006-02-17T19:05:52Z Zanistvan 333 {{Infobox Language |Nav=Kurdî |navêxwe=Kurdî |malbat=Indo-European |welat=[[Turkey]], [[Iraq]], [[Iran]], [[Syria]], [[Armenia]], [[Lebanon]] |herêm=[[Middle East]] |peyiver=20–40 million (''disputed'') |rank=33 (''disputed'') |fam2=[[Indo-Iranian|Indo-Iranian]] |fam3=[[Iranian languages|Iranian]] |fam4=[[Western Iranian languages|Western Iranian]] |fam5=[[Northwestern Iranian languages|Northwestern Iranian]] |nation=[[Iraq]] |iso1=ku |iso2=kur |lc1=kur|ld1=Kurdish (generic)|ll1=none |lc2=ckb|ld2=Central Kurdish|ll2=Sorani |lc3=kmr|ld3=Northern Kurdish|ll3=Kurmanji |lc4=sdh|ld4=Southern Kurdish }} 8208 65991 2007-01-22T15:45:26Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: ha, hsb, mo, mus {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>'''United State of America<br> Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê</big><br> |- | align="center" width="140px" | [[Image:Flag of the United States.svg|140px|Alaya DYAyê]]<br/>[[Alaya DYAyê|Alaya fermî]] || align="center" width="140px" | [[Image:Great Seal of the US.png |100px|Arma DYAyê]]<br/>[[Emblema DYA'yê|Emblema fermî]] |- |align=center colspan=2| ''[[Sirûda neteweyî]]: [[The Star-Spangled Banner]]'' |- |align=center colspan=2| [[Image:LocationUSA.png|260px]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || nîne; [[inglîzî]] ''[[de facto]]'' |- | '''[[Paytext]]''' || [[Washinton, D.C.]] |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[komarî]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[George W. Bush]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || nîne |- | '''[[Damezrandin]]''' || [[1776]] |- | '''[[Rûerd]]''' || nêzîkî 80 000 [[Çargoşê kîlomitir|km&sup2;]] |- | '''[[Nifûs]]'''|| 290,342,554 (2006) |- | '''[[Roja neteweyî]]''' || [[4 tîrmehê]] (July 4) |- | '''[[Dirav]]''' || Dolar (USD) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] -5, -10 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .us |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +1 |} '''Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê''' ango DYA, ''(United States of America)'' welatekî li [[Amerîkaya Bakur]] e. DYA ji 50 dewletan pêk tê. 48 dewlet di navbera [[Kanada]] û [[Meksîk|Meksîkê]] de ne. [[Alaska]] li bakurê Kanada, [[Hawaî]] jî di [[Okyanûsa Pasîfîk]] de dimîne. ==Nav== Hem di kurdî û hem jî di gelek zimanên din de gelek navên vî welatî hene: * Amerîka * Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê * Wîlayetên Hevgirtî yên Emerîkayê û hwd. == Dîrok == Axa DYA ya îro berê di bin destê [[Çermesor|Çermesoran]] de bû. Çermesorên vir ji gellek eşîran pêk dihat in, bi gellek zimanan diaxivîn û çandên wan cûrbecûr û ji hev cuda bûn.. Îro pir zêde tişt ji çanda wan nemaye. Di sedsalên XVI û XVII de Ewropî hêdî hêdî li vir bi cih bûn. Bi piranî [[Îngilîz]] û [[Fransiz]] li bakur bi cih bûn û çandek pir cuda anîn vir. 13 koloniyên Brîtanyayê di 14 tîrmeh sala 1776'an de li dijî [[Brîtanyaya Mezin]] serxwebûniya xwe îlan kirin. Di sala 1787'an de jî DYA'yê îlan kirin. Ev herdu tekstên îlankirinê bûye avakerê nasnama Emerîkî. Di sedsala XX'an de DYA bû hêzeke pir mezin a [[cîhan|cîhanê]]. Bi taybetî jî piştî Şerê duyemîn ê cîhanê, ji aliyê Leşkerî, [[aborî]], [[polîtîka|polîtîk]] û [[çand|çandî]] ve bû yek ji dewletên herî xurt ên cîhanê. DYA hetanî belavbûna [[Yekitiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst]] serkêşiya [[Şerê Sar]] ê li dijî Yekitiya Sovyetan dikir. Piştî belavbûna Sovyetan DYA bi serê xwe bû hêza herî mezin a leşerî a Cîhanê. == Erdnîgarî == [[Wêne:US map - geographic.png|thumb|right|Nexşeya DYA'yê]] ====Sînor==== Dirêjiya sînoran 12&nbsp;034 km ye : *8&nbsp;893 km bi [[Kanada]] re (ji vê 2&nbsp;477 km bi [[Alaska]] re ye) *3&nbsp;326 km bi [[Meksîk]] re *29 km bi [[Kuba]] re (sînorê [[Gûantanamo]]) ====Erdnîgariya Fîzîkî==== [[Image:DeathValley_dunes1.png|thumb|right|Newala mirinê. Nuxteya herî nizm û herî germ a DYA'yê]] *Çend agahî: **Bajarê Nifûsa wî herî zêde : [[New York]] (19 mîlyon kes) **Nuxteya herî bilind : [[Çiyayê McKinley]] li Alaska (6&nbsp;194&nbsp;metre) **Nuxteya herî nizm : [[Badwater]] li [[Newala mirinê]] li Kalîforniyayê (- 86 metre) **Çemê herî mezin : [[Mîsîsîpî-Mîsûrî]] ==== Çiyayên Volkanîk ==== [[Image:MtHood TrilliumLake.jpg|thumb|Çiyayê Hood, Oregon]] Çiyayên volkan ên aktîf bi piranî li rojava, li Alaska û li ser gravên Hawaî dikevin: * [[Çiyayê Rainier]] (4392 m.), Washington * [[Çiyayê Shasta]] (4322 m.), Kalîforniya * [[Çiyayê Loa]] (4171 m.), Hawaî * [[Çiyayê Adams]] (3743 m.), Washington * [[Çiyayê Hood]] (3429 m.), Oregon * [[Çiya-cemed Peak]] (3213 m.), Washington * [[Çiyayê Redoubt]] (3108 m.), Alaska * [[Çiyayê Saint Helens]] (2549 m.), Washington ==== Çemên herî mezin û dirêj ên DYA'yê ==== [[Image:GrandCanyon.jpg|thumb|right|Dîmenek ji Kanyona Mezin ]] *[[Mîsîsîpî-Mîsûrî]] : 6&nbsp;270 km *[[Rio Mezin]] : 3&nbsp;060 km *[[Arkansas (çem)|Arkansas]] : 2&nbsp;348 km *[[Kolorado (çem)|Kolorado]] : 2&nbsp;317 km *[[Ohio (çem)|Ohio]] : 2&nbsp;102 km *[[Columbia (fleuve)|Columbia]] : 2&nbsp;044 km *[[Snake River]] : 1&nbsp;670 km ==== Golên DYA'yê ==== [[Image:Great Lakes from space.jpg|thumb|right|Wêneya satelît a Golên Mezin]] Rûbera [[Golên Mezin (Amerîkaya Bakur)|Golên Mezin]] bi timamî 250&nbsp;000 km² ye. * Lîsteya golên herî mezin: **[[Gola Mezin ]] **[[Gola Huron]] **[[Gola Michigan]] **[[Gola Érié]] **[[Gola Ontario]] [[Image:Lake Powell Above Wahweap Marina.jpg|thumb|Gola Powell, Utah]] *Golên din ên grîng: **[[Gola mezin a Şor]] **[[Gola Champlain]] **[[Gola Mead]] **[[Gola Powell]] **[[Utah Lake|Gola Utah]] **[[Gola Tahoe]] ==== Bajarên herî mezin ==== ji 4'an 3 ê nifûsa DYA'yê li Bakur-rojhilatê welêt dijîn. * Lîsta bajarên herî mezin û nifûsên wan : # [[New York]] (New York) : 24 112 176 # [[Los Angeles]] (Kalîforniya) : 18 313 809 # [[Şikago]] (Îllnûa) : 11 318 384 # [[Washington DC]] - [[Baltîmore]] : 8 026 607 # [[San Fransîsko]] (Kalîforniya) : 7 159 693 [[Image:DowntownChicagoILatNight.jpg|thumb|Şikago (Chicago), Îllnûa]] # [[Fîladelfiya]] (Pensîlvanya) : 5 951 797 # [[Dallas]] (Teksas) : 5 931 956 # [[Detroît]] (Mîşigin) : 5 905 754 # [[Boston]] (Massachusetts) : 5 809 111 # [[Mîamî]] (Florîda) : 5 726 495 # [[Hûston]] (Teksas) : 5 280 752 # [[Atlanta]] (Georgie) : 5 034 362 == 50 Dewletên DYA'yê == [[Image:US_state_abbrev_map.png|right|250px|Nexşeya Dewletên DYA'yê]] {| |----- ! Nav ! Koda Postê bi kurtasî ! Navê Îngilîzî ! Paytext |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | A |----- | [[Alabama]] || AL || ''Alabama'' | [[Montgomery]] |----- | [[Alaska]] || AK || ''Alaska'' || [[Juneau]] |----- | [[Arîzona]] || AZ || ''Arizona'' | [[Phoenix (Arizona)|Phoenix]] |----- | [[Arkansas]] || AR || ''Arkansas'' | [[Little Rock]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | C |----- | [[Kalîforniya]] || CA || ''California'' | [[Sacramento]] |----- | [[Karolîna Bakur]] || NC || ''North Carolina'' | [[Raleigh]] |----- | [[Karolîna Başûr]] || SC || ''South Carolina'' | [[Columbia (Caroline du Sud)|Columbia]] |----- | [[Kolorado]] || CO || ''Colorado'' | [[Denver]] |----- | [[Konnektîkit]] || CT || ''Connecticut'' | [[Hartford]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | D |----- | [[Dakota Bakur]] || ND || ''North Dakota'' | [[Bismarck (Dakota du Nord)|Bismarck]] |----- | [[Dakota Başûr]] || SD || ''South Dakota'' | [[Pierre|Pierre]] |----- | [[Delaware]] || DE || ''Delaware'' | [[Dover|Dover]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | F |----- | [[Florîda]] || FL || ''Florida'' | [[Tallahassee]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | G |----- | [[Jeorjî (Dewlet)|Jeorjî]] || GA || ''Georgia'' | [[Atlanta]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | H |----- | [[Hawaî]] || HI || ''Hawaii'' || [[Honolulu]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | I |----- | [[Îdaho]] || ID || ''Idaho'' || [[Boise]] |----- | [[Îllînûa]] || IL || ''Illinois'' | [[Springfield|Springfield]] |----- | [[Îndîana]] || IN || ''Indiana'' || [[Indianapolis]] |----- | [[Îowa]] || IA || ''Iowa'' || [[Des Moines]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | K |----- | [[Kansas]] || KS || ''Kansas'' || [[Topeka]] |----- | [[Kentucky|Kentukî]] || KY || ''Kentucky'' | [[Frankfort (Kentucky)|Frankfort]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | L |----- | [[Louisiana|Lûîziyana]] || LA || ''Louisiana'' | [[Baton Rouge]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | M |----- | [[Maine (Dewlet)|Meyn]] || ME || ''Maine'' | [[Augusta (Maine)|Augusta]] |----- | [[Maryland|Marîland]] || MD || ''Maryland'' | [[Annapolis]] |----- | [[Massachusetts|Massaşûsets]] || MA || ''Massachusetts'' | [[Boston]] |----- | [[Michigan|Mîşîgin]] || MI || ''Michigan'' | [[Lansing]] |----- | [[Minnesota]] || MN || ''Minnesota'' | [[Saint Paul (Minnesota)|Saint Paul]] |----- | [[Mîssîssîppî (Dewlet)|Mississippi]] | MS || ''Mississippi'' || [[Jackson (Mississippi)|Jackson]] |----- | [[Mîssûrî]] || MO || ''Missouri'' | [[Jefferson City]] |----- | [[Montana]] || MT || ''Montana'' | [[Helena (Montana)|Helena]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | N |----- | [[Nebraska]] || NE || ''Nebraska'' | [[Lincoln (Nebraska)|Lincoln]] |----- | [[Nevada]] || NV || ''Nevada'' || [[Carson City]] |----- | [[New Hampshire|Hampşayra Nû]] || NH || ''New Hampshire'' | [[Concord (New Hampshire)|Concord]] |----- | [[New Jersey]] || NJ || ''New Jersey'' | [[Trenton (New Jersey)|Trenton]] |----- | [[New Mexico|Meksîka Nû]] || NM || ''New Mexico'' | [[Santa Fe]] |----- | [[New York|New York]] || NY || ''New York'' | [[Albany (New York)|Albany]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | O |----- | [[Ohio]] || OH || ''Ohio'' || [[Columbus (Ohio)|Columbus]] |----- | [[Oklahoma]] || OK || ''Oklahoma'' | [[Oklahoma City]] |----- | [[Oregon]] || OR || ''Oregon'' || [[Salem (Oregon)|Salem]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | P |----- | [[Pensîlvanya]] || PA || ''Pennsylvania'' | [[Harrisburg]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | R |----- | [[Rhode Island]] || RI || ''Rhode Island'' | [[Providence (Rhode Island)|Providence]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | T |----- | [[Tennessee]] || TN || ''Tennessee'' | [[Nashville]] |----- | [[Teksas]] || TX || ''Texas'' || [[Austin (Texas)|Austin]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | U |----- | [[Utah]] || UT || ''Utah'' || [[Salt Lake City]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | V |----- | [[Vermont]] || VT || ''Vermont'' | [[Montpelier]] |----- | [[Vîrjînya (Dewlet)|Vîrjînya]] || VA || ''Virginia'' | [[Richmond (Virginie)|Richmond]] |----- | [[Vîrjînya-Rojava]] || WV || ''West Virginia'' | [[Charleston (Vîrjînya-Rojava)|Charleston]] |----- | colspan="4" style="background:#EEE" | W |----- | [[Washington (État)|Washington]] || WA | ''Washington'' || [[Olympia (Washington)|Olympia]] |----- | [[Wisconsin|Wîskonsin]] || WI || ''Wisconsin'' | [[Madison (Wisconsin)|Madison]] |----- | [[Wyoming]] || WY || ''Wyoming'' | [[Cheyenne (Wyoming)|Cheyenne]] |} [[Kategorî:DYE]] [[Kategorî:dewlet]] [[af:Verenigde State]] [[als:USA]] [[am:አሜሪካ]] [[an:Estatos Unitos]] [[ang:Geānlǣht Rīcu American]] [[ar:الولايات المتحدة الأمريكية]] [[ast:Estaos Xuníos d'América]] [[az:Amerika Birləşmiş Ştatları]] [[bat-smg:JAV]] [[be:Злучаныя Штаты Амэрыкі]] [[bg:Съединени американски щати]] [[bn:মার্কিন যুক্তরাষ্ট্র]] [[bpy:তিলপারাষ্ট্র]] [[br:Stadoù-Unanet Amerika]] [[bs:Sjedinjene Američke Države]] [[ca:Estats Units d'Amèrica]] [[chr:ᎠᎺᎢ]] [[cs:Spojené státy americké]] [[cv:Америкăри Пĕрлешӳллĕ Штатсем]] [[cy:Unol Daleithiau America]] [[da:USA]] [[de:Vereinigte Staaten]] [[dv:އެމެރިކާ]] [[el:Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής]] [[en:United States]] [[eo:Usono]] [[es:Estados Unidos de América]] [[et:Ameerika Ühendriigid]] [[eu:Amerikako Estatu Batuak]] [[fa:ایالات متحدهٔ امریکا]] [[fi:Yhdysvallat]] [[fo:USA]] [[fr:États-Unis d'Amérique]] [[frp:Ètats-Unis d’Amèrica]] [[fur:Stâts Unîts di Americhe]] [[fy:Feriene Steaten]] [[ga:Stáit Aontaithe Mheiriceá]] [[gd:Na Stàitean Aonaichte]] [[gl:Estados Unidos de América - United States of America]] [[gu:સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા]] [[ha:Amurika]] [[he:ארצות הברית]] [[hi:संयुक्त राज्य अमेरिका]] [[hr:Sjedinjene Američke Države]] [[hsb:Zjednoćene staty Ameriki]] [[ht:Etazini]] [[hu:Amerikai Egyesült Államok]] [[hy:Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ]] [[ia:Statos Unite de America]] [[id:Amerika Serikat]] [[ilo:Estados Unidos iti America]] [[io:Usa]] [[is:Bandaríkin]] [[it:Stati Uniti d'America]] [[iu:ᐊᒥᐊᓕᑲ]] [[ja:アメリカ合衆国]] [[jbo:mergu'e]] [[ka:ამერიკის შეერთებული შტატები]] [[km:សហរដ្ឋ]] [[kn:ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]] [[ko:미국]] [[ks:संयुक्त राज्‍य अमेरिका]] [[kw:Statys Unys]] [[la:Civitates Foederatae Americae]] [[lb:Vereenegt Staate vun Amerika]] [[lg:Amereka]] [[li:Vereinegde State van Amerika]] [[lt:JAV]] [[lv:Amerikas Savienotās Valstis]] [[mk:Соединети Американски Држави]] [[ml:അമേരിക്കന്‍ ഐക്യനാടുകള്‍]] [[mo:Стателе Уните але Америчий]] [[mr:अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने]] [[ms:Amerika Syarikat]] [[mt:Stati Uniti]] [[mus:USA]] [[my:အမေရိကန္‌ပ္ရည္‌ေထာင္‌စု]] [[nah:Tlahtocayotl In Cepanca ihuicpa America]] [[nds:USA]] [[nds-nl:Verienigde Staoten van Amerika]] [[ne:संयुक्त राज्य अमेरिका]] [[nl:Verenigde Staten]] [[nn:USA]] [[no:Amerikas forente stater]] [[nov:Unionati States de Amerika]] [[nrm:Êtats Unnis d'Améthique]] [[nv:Wááshindoon bikéyah ałhidadiidzooígíí]] [[oc:Estats Units d'America]] [[os:Америкæйы Иугонд Штаттæ]] [[pam:United States]] [[pdc:Amerikaa]] [[pl:Stany Zjednoczone]] [[ps:د امريکا متحده ايالات]] [[pt:Estados Unidos da América]] [[qu:Hukllachasqa Amirika Suyukuna]] [[rm:Stadis Unids da l'America]] [[rn:Leta Zunze Ubumwe za Amerika]] [[ro:Statele Unite ale Americii]] [[ru:Соединённые Штаты Америки]] [[rw:Leta Zunze Ubumwe z’Amerika]] [[sa:संयुक्त राज्‍य अमेरिका]] [[scn:Stati Uniti]] [[sco:Unitit States]] [[se:Amerihká ovttastuvvan stáhtat]] [[sh:Sjedinjene Američke Države]] [[simple:United States]] [[sk:Spojené štáty]] [[sl:Združene države Amerike]] [[sq:Shtetet e Bashkuara]] [[sr:Сједињене Америчке Државе]] [[su:Amérika Sarikat]] [[sv:USA]] [[sw:Marekani]] [[ta:ஐக்கிய அமெரிக்க நாடுகள்]] [[tg:Иёлоти Муттаҳидаи Амрико]] [[th:สหรัฐอเมริกา]] [[tl:Estados Unidos]] [[tpi:Yunaitet Stets]] [[tr:Amerika Birleşik Devletleri]] [[ty:Fenua Marite]] [[ug:ئامېرىكا قوشما شتاتلىرى]] [[uk:Сполучені Штати Америки]] [[ur:ریاستہائے متحدہ امریکہ]] [[uz:Amerika Qo`shma Shtatlari]] [[vec:Stati Unìi d'Amèrica]] [[vi:Hoa Kỳ]] [[vo:Lamerikän]] [[wa:Estats Unis]] [[yi:פאראייניקטע שטאטן פון אמעריקע]] [[yo:Orílẹ̀-Èdè Amẹ́ríkà]] [[za:Meijgoz]] [[zh:美國]] [[zh-classical:美國]] [[zh-min-nan:Bí-kok]] [[zh-yue:美國]] [[zu:IMelika]] 8209 35786 2006-07-21T19:21:19Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran [[Image:Kovaratirej.jpg|thumb|Kovara Tîrêj]] '''Tîrej''' Li [[Kurdistana Bakur]] û li [[Tirkiye]]yê yekemîn kovara edeb û kulturê ye ku xwerû bi [[kurdî]] dereket û nivîsên wê bi du zaravayan;nivî bi [[kurmancî]] û nivî jî bi [[dimilî]](zazakî) bûn. Di [[Çileya Pêşîn]]a [[1979]]an de li [[Îzmîr]]ê dest bi weşana xwe kir. 4 hejmarên wê derket. Hêr sê hejmarên wê yê pêşîn li [[Îzmîr]]ê derketin. Hejmara wê ya 3an cara duyem li [[Stokholm]]ê hat çapkirin. Piştî [[12'ê îlonê]] di sala [[1980]]yî ku cûnta hatibû ser hukim êdî firsed nema ku li [[Tirkiye]]yê derkeve, hejmara wê ya 4 an li [[Swêd]]ê, li [[Stokholm]]ê hate çapkirin. Tîraja wê di navbera '''4000''' û '''5000''' de bû. [[category:Kovar|Tîrêj]] 8210 27455 2006-02-17T20:19:12Z RewşenBaran 74 8211 27458 2006-02-17T20:26:05Z RewşenBaran 74 Kovara Tîrêj/Ji Malpera kurdinfo.com'ê Kovara Tîrêj/Ji Malpera kurdinfo.com'ê 8212 27462 2006-02-17T20:30:23Z RewşenBaran 74 Kovara Armanc/Ji malpera kurdinfo.com'ê Kovara Armanc/Ji malpera kurdinfo.com'ê 8213 27464 2006-02-17T20:35:47Z RewşenBaran 74 Kovara Avaşîn/Ji Malpera instituyakurdi.com Kovara Avaşîn/Ji Malpera instituyakurdi.com 8214 27466 2006-02-17T20:40:38Z RewşenBaran 74 Kovara Bîrnebûn/Ji malpera birnebun.com'ê Kovara Bîrnebûn/Ji malpera birnebun.com'ê 8215 65742 2007-01-21T11:53:39Z Bangin 450 Revert to revision 27483 dated 2006-02-17 22:12:13 by Erdal Ronahi using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] #REDIRECT [[Lêkolîn (kovar)]] 8216 27485 2006-02-17T22:46:05Z Erdal Ronahi 2 8217 55989 2006-11-12T11:02:02Z Huzzlet the bot 625 Huzzlet the bot إضافة: cs, el, et, eu, hr, it, ko, la, nds-nl, oc, sk, tr مسح: lv تعديل: de, fi, nl, sr [[Image:Fuji apple.jpg|thumb|Sêv]] [[Image:Appletree bloom l.jpg|thumb|Gula dare sêvê]] '''Sêv''' meyweyeka şêrîne. Sêv [[meywe]] ye. [[Category:Meywe]] [[kategorî:Xwarin]] {{kurt}} [[ar:تفاح]] [[bg:Ябълка]] [[bs:Jabuka]] [[ca:Poma]] [[cs:Jabloň]] [[cy:Afal]] [[da:Æble (frugt)]] [[de:Kulturapfel]] [[el:Μήλο]] [[en:Apple]] [[eo:Pomo]] [[es:Manzana]] [[et:Õun]] [[eu:Sagar]] [[fa:سیب]] [[fi:Tarhaomenapuu]] [[fr:Pomme]] [[gl:Maceira]] [[he:תפוח]] [[hr:Jabuka]] [[it:Malus domestica]] [[ja:リンゴ]] [[ko:사과]] [[la:Malum]] [[mg:Paoma]] [[nds-nl:Appel (vruch)]] [[nl:Appel (vrucht)]] [[nn:Eple]] [[no:Eple]] [[oc:Poma]] [[pl:Jabłoń]] [[pt:Maçã]] [[ru:Яблоко]] [[simple:Apple]] [[sk:Jablko]] [[sl:Jabolko]] [[sr:Јабука]] [[sv:Äpple]] [[sw:Tofaa]] [[ta:ஆப்பிள்]] [[tr:Elma]] [[wa:Peme]] [[zh:苹果]] 8218 35485 2006-07-17T18:12:12Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îskenderê Mezin]] #redirect[[Îskenderê Mezin]] 8219 27502 2006-02-18T12:21:59Z Diyako 273 8220 27507 2006-02-18T12:46:02Z RewşenBaran 74 Kovara Deng/ji malpera demanu.com.tr hate girtin. Kovara Deng/ji malpera demanu.com.tr hate girtin. 8221 55565 2006-11-08T12:35:40Z KurdoChali 500 '''Akrê''' [[bajar|bajarekê]] [[Kurdistana Başûr]] e. Ev bajêr dikevit navbera [[Dihok]], [[Hevlêr]], [[Mûsil]] û [[Amêdî|Amêdîyê]]. Bajêrê kevin li pala [[Çiayaê Akrê]] ye û li gelek taxan serbanê malekê hewşa maleka dî ye. Lê niha bajêr ber bi alîyê deştê ve zêde dibit. Kelha Akrê ya kevin bêguman yek ji cihên asê ji bo bergirî ya dijberî dujminan bûye. Li dema hatina leşkirê [[Ereb|Ereban]] Kelha Akrê yek ji cihên şerê dijberî leşkirê [[Îslam|Îslamê]] bûye. Ev kelh niha wêeaneyeka bêxudan e. Karên giring li wê kelhê hatine kirin. Ji wan karan anîna avê bi borîyan ji nihalekê bo ser çiya ye. Pêkhateya [[civak|civakî]] ya bajêrî têkhilek ji jiyana bajêriyan û xelkên [[eşîret|eşîretî]] ye. Akreyî wekî bajêrî ji nimûneyên bajêrwarî ya kevin ya [[Mîrgeha Behdînan]] in, lê eşîretên mîna [[Zêbarî]], [[Herkî]] û [[Sûrçî]] rolên gelek giring di dîroka vî bajêrî da lîstine. Yek ji bingehên rewşenhizirî ya Mîrgeha Behdînan Akrê bûye. Hind cihên girêdayî bi Akrê ve mîna gundê [[Şoş|Şoşê]] jî gelek zana, nivîskar û hozanvan pêgehandine. ==Cihên turîstîk== * [[Kelha Akrê]] * [[Sûlava Akrê]] * [[Kanî Zerik]] * [[Mezar Evdilezîz]] ==Navdarên Akrê== *[[Hiner Selîm]] *[[Mihemed Teha Akreyî]] *[[Miqedim Ezîz Akreyî]] {{bajar_kurd}} [[Kategorî:Bajar]] [[de:Akrê]] [[en:Aqrah]] 8222 27584 2006-02-18T19:36:50Z Erdal Ronahi 2 '''Demî barkirina wêne an faylên nû:''' #Wirdekarî yên pêdivî derbarê '''çavkanî''' (serçawe) ya wêneyê binivîse. #Îcazenameya wê bixe ser wêneyê. Mînak: yek ji wan şablonan: <nowiki>{{GDFL}}</nowiki> an <nowiki>{{PD}}</nowiki> bikarbihîne. Bikarhênerek ku berdewam li rêka nedrûst wê sîstemê bikarbihîne dê bê asteng kirin. [[Kategorî:Wîkîpediya]] 8223 59865 2006-12-09T10:07:17Z Bangin 450 Şablon:GDFL çû cihê Şablon:GFDL <!-- License: GFDL, transcluded from Template:GFDL --> <div class="boilerplate" style="margin:0.5em auto;width:80%;background-color:#f7f8ff;border:2px solid #8888aa; padding:4px;font-size:85%;min-height:64px;vertical-align:center" id="imageLicense"> <div style="float:left" id="imageLicenseIcon">[[Image:Heckert GNU white.svg|64px|GFDL]]</div> <div style="text-align:center;margin-left:68px" id="imageLicenseText"> Permission is granted to copy, distribute and/or modify this document under the terms of the '''[[Wikipedia:Text of the GNU Free Documentation License|GNU Free Documentation License]]''', Version 1.2 or any later version published by the Free Software Foundation; with no Invariant Sections, no Front-Cover Texts, and no Back-Cover Texts<br/>Subject to [[Wikipedia:general disclaimer|disclaimers]]. </div> </div> <includeonly>[[Category:Wêneyê GFDL|{{PAGENAME}}]]</includeonly> <noinclude>[[Kategorî:Etîketa lîsansê|{{PAGENAME}}]] [[en:Template:GFDL]] [[vi:Tiêu bản:GFDL]] </noinclude> 8224 59774 2006-12-08T18:47:37Z Bangin 450 <!-- License: Public domain, transcluded from Template:PD-old --> <div class="boilerplate" style="margin:0 auto;width:80%;background-color:#f7f8ff;border:2px solid #8888aa; padding:4px;font-size:85%;min-height:50px;vertical-align:center" id="imageLicense"> <div style="float:left" id="imageLicenseIcon">[[Image:PD-icon.svg|50px|Public license]]</div> <div style="text-align:center;margin-left:68px" id="imageLicenseText"> '''Ew dosya ji aliya xudan [[Copyright|Copyrightê/a]] wê ketiye [[xawendarêtiya giştî]], copyrighta wê hatiye dawî, anjî ne giring e. '''</div> </div> <includeonly>[[Category:Public Domain|{{PAGENAME}}]]</includeonly> <noinclude>[[Kategorî:Etîketa lîsansê|{{PAGENAME}}]]</noinclude> 8226 27535 2006-02-18T17:32:52Z RewşenBaran 74 Jîna Nû/Ji Malpera kurdinfo.com'ê Jîna Nû/Ji Malpera kurdinfo.com'ê 8227 27537 2006-02-18T17:38:09Z RewşenBaran 74 Şemamok/Ji malpera dibistankurdi.com Şemamok/Ji malpera dibistankurdi.com 8228 27674 2006-02-19T05:07:35Z Erdal Ronahi 2 Kurdistan Report/Ji Malpera Nadir.Org Motîf: Heykela [[Uğur Kaymaz]] 8229 27543 2006-02-18T17:59:15Z RewşenBaran 74 Kovara Lêkolîn/ji http://members.aol.com/kurdins/ Kovara Lêkolîn/ji http://members.aol.com/kurdins/ 8230 27548 2006-02-18T18:07:47Z RewşenBaran 74 Medya Güneşi/Ji malpera kurdinfo.com'ê Medya Güneşi/Ji malpera kurdinfo.com'ê 8231 61534 2006-12-23T23:20:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ro:Aesop]] [[Image:Aesopnurembergchronicle.jpg|thumb|250px|right|Aysopos ji [[Kronîka Nurembergê]].]] '''Aysopos''' (bi inglîzî ''Aesop'', bi latînî ''Aesopus'') [[fabl|fabilnivîsek]] [[Yewnanistan|yewnanî]] bû ku li nêzî navbera 620 û 560 [[BZ]] jiyaye. ==Fablên Aysopos== Nêzî 600 [[fabl]]ên Aysopos tên nasîn. Pirraniya wan wek şîret û nesîhet tên hesibandin. ==Aysopos bi kurdî== Ta niha [[Husein Muhammed]] bi dehan [[fabl]]ên Aysopos wergerrandine kurdî û di [[Kovara Mehname]] de belav kirine. [[Kategorî:Nivîskar]] [[bg:Езоп]] [[cs:Ezop]] [[da:Æsop]] [[de:Äsop]] [[el:Αίσωπος]] [[en:Aesop]] [[eo:Ezopo]] [[es:Esopo]] [[fa:ازوپ]] [[fi:Aisopos]] [[fr:Ésope]] [[gl:Esopo]] [[he:איזופוס]] [[hr:Ezop]] [[hu:Aiszóposz]] [[ia:Esopo]] [[id:Aesop]] [[it:Esopo]] [[ja:アイソポス]] [[ko:아이소포스]] [[la:Aesopus]] [[lv:Ēzops]] [[nl:Aisopos]] [[no:Æsop]] [[pl:Ezop]] [[pt:Esopo]] [[ro:Aesop]] [[ru:Эзоп]] [[simple:Aesop]] [[sk:Ezop]] [[sv:Aisopos]] [[th:อีสป]] [[tr:Ezop]] [[ur:ایسپ]] [[zh:伊索]] 8232 27558 2006-02-18T18:31:16Z RewşenBaran 74 Nûbihar/ji nubihar.com'ê Nûbihar/ji nubihar.com'ê 8233 27562 2006-02-18T18:49:16Z RewşenBaran 74 Nûdem/Ji malpera welcome.to/nudem Nûdem/Ji malpera welcome.to/nudem 8234 27565 2006-02-18T18:59:47Z RewşenBaran 74 Roj (kovar) çû cihê Roj (rojname): ji ber ku danasîna wê bi navê rojnameyê bû. #REDIRECT [[Roj (rojname)]] 8235 27569 2006-02-18T19:09:26Z RewşenBaran 74 Tîroj/Ji malpera tioj.net'ê Tîroj/Ji malpera tioj.net'ê 8236 34324 2006-07-04T08:40:21Z Erdal Ronahi 2 Hêmen Kurdaxî çû cihê Hêmin Kurdaxî '''Hêmin Kurdaxî''' (Neşet Betal) helbestvanekî kurd e. Kurdaxî sala 1973an li Gundê [[Qermîtliq]], herêma [[Kurdax]]ê ([[Çiyayê Kurmênc]]) ji dayîk bûye. Ji sala 2000-î ve li [[Almanya|Almaniyayê]] dijî. Ji bilî helbestên wî yên ku di hin weşanên kurdî de hatine weşandin, ev yekemîn berhe-voka wî ya çapkirî ye, ku tê de dixwaze bi zimanekî hêsan î nazik û bi wêneyine ji peyvên hestedar derd, êş û kela dilê xwe, herwekî evîn, arzû û helwesta xwe veguhêze hunav û wij-dana xwendevanên xwe. Bi rastî jî ew dikare xewn û hestên mera ên xulmaşbûyî bi awazên peyv û hevokên xwe, bi sirweya qêrînên xwe ên lal şiyar bike û wan di asoyên xwe de bifirîne ==Girêdanên derve== * http://free.pages.at/kurdaxi/ [[Kategorî:Helbestvan|Kurdaxî, Hêmin]] 8238 27578 2006-02-18T19:25:53Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:riwek]] 8239 37627 2006-08-05T05:35:44Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Îskenderê Mezin]] 8240 27586 2006-02-18T19:38:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[tewrat]] 8241 27589 2006-02-18T19:42:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Cihûtî]] 8242 27591 2006-02-18T19:43:46Z Diyako 273 {{PD}} {{PD}} 8243 27593 2006-02-18T19:44:38Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[alfabe]] 8244 27600 2006-02-18T19:47:15Z Erdal Ronahi 2 Ji kerema xwe kategoriya "[[:kategorî:Ajal|Ajal]]" bi kar bînin. 8245 67113 2007-01-30T08:56:57Z JAnDbot 575 روبوت تعديل: [[qu:Simi yachaq]] {{zimannasî}} '''Zimannasî''' (carine ''zimanzanî'' û kêm car ''zimanvanî''; bi inglîzî ''linguistics'') vekolîna [[zanist]]î ya [[ziman]]an e. Ji kesên mijûlî zimannasiyê re '''zimannas''' (''zimanzan, zimanvan, lîngwîst'') têt gotin. ==Beşên zimannasiyê== *[[fonetîka]] ([[dengnasî]]) *[[morfolojî]] ([[şêwenasî]]) *[[semantîka]] ([[watenasî]]) *[[leksîkolojî]] ([[peyvnasî]]) *[[sentaks]] ([[hevoknasî]]) ==Zimannasên kurd== [http://ku.wikipedia.org/wiki/Kategor%C3%AE:Zimannas Zimannasên kurd] {{kurt}} [[Kategorî:Ziman]] [[kategorî:Zimannas]] [[af:Taalwetenskappe]] [[am:የቋንቋ ጥናት]] [[an:Lingüistica]] [[ar:لسانيات]] [[ast:Llingüística]] [[be:Мовазнаўства]] [[bg:Езикознание]] [[bm:Kankalan]] [[bn:ভাষাবিজ্ঞান]] [[br:Yezhoniezh]] [[ca:Lingüística]] [[ceb:Linggwistiks]] [[co:Linguistica]] [[cs:Lingvistika]] [[csb:Lingwistika]] [[cv:Лингвистика]] [[cy:Ieithyddiaeth]] [[da:Sprogforskning]] [[de:Sprachwissenschaft]] [[dv:ބަހަވީ އިލްމު]] [[el:Γλωσσολογία]] [[en:Linguistics]] [[eo:Lingvistiko]] [[es:Lingüística]] [[et:Keeleteadus]] [[eu:Hizkuntzalaritza]] [[fa:زبانشناسی]] [[fi:Kielitiede]] [[fiu-vro:Keeletiidüs]] [[fr:Linguistique]] [[fur:Lenghistiche]] [[fy:Taalkunde]] [[ga:Teangeolaíocht]] [[gl:Lingüística]] [[he:בלשנות]] [[hi:भाषाविज्ञान]] [[hr:Jezikoslovlje]] [[hsb:Rěčespyt]] [[hu:Nyelvészet]] [[ia:Linguistica]] [[id:Linguistik]] [[ie:Linguistica]] [[io:Linguistiko]] [[is:Málvísindi]] [[it:Linguistica]] [[ja:言語学]] [[ka:ენათმეცნიერება]] [[ko:언어학]] [[ksh:Shproocheweßßeschaff]] [[kw:Scyens Yeth]] [[la:Linguistica]] [[lad:Linguistika]] [[lb:Sproochwëssenschaft]] [[li:Taalweitesjap]] [[lt:Kalbotyra]] [[lv:Valodniecība]] [[mk:Лингвистика]] [[mo:Лингвистикэ]] [[mt:Lingwistika]] [[nah:Tlahtōlmatiliztli]] [[nds:Spraakwetenschop]] [[nl:Taalkunde]] [[nn:Lingvistikk]] [[no:Lingvistikk]] [[nov:Linguistike]] [[nrm:Lîndgistique]] [[os:Æвзагзонынад]] [[pl:Językoznawstwo]] [[pt:Lingüística]] [[qu:Simi yachaq]] [[rmy:Chhibavipen]] [[ro:Lingvistică]] [[ru:Лингвистика]] [[sc:Linguìstica]] [[scn:Linguìstica]] [[sco:Lingueistics]] [[sh:Jezikoslovlje]] [[simple:Linguistics]] [[sk:Jazykoveda]] [[sl:Jezikoslovje]] [[sq:Gjuhësia]] [[sr:Лингвистика]] [[su:Linguistik]] [[sv:Språkvetenskap]] [[ta:மொழியியல்]] [[tg:Забоншиносӣ]] [[th:ภาษาศาสตร์]] [[tl:Linggwistika]] [[tr:Dil bilimi]] [[tt:Tel beleme]] [[uk:Мовознавство]] [[ur:لسانيات]] [[vec:Łenguìstega]] [[vi:Ngôn ngữ học]] [[wa:Linwince]] [[war:Lingguwistika]] [[zh:语言学]] [[zh-classical:語言學]] [[zh-min-nan:Gí-giân-ha̍k]] 8246 49547 2006-10-07T17:16:08Z Erdal Ronahi 2 {| cellpadding="1" style="float: right; border: 1px solid #8888aa; background: #f7f8ff; padding: 5px; font-size: 90%; margin-center: 0 15px 0 15px;" |- | style="background: #ccf; text-align: center;" | '''[[Zimannasî]]''' |- | [[Zimannasiya teoretîk]] |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Dengnasî]] (fonetîka) |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Fonolojî]] |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Awanasî]] (morfolojî) |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Hevoknasî]] (sîntaks) |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Watenasî]] (semantîka) |- | style="padding-left: 2.0em;"|[[Watenasiya peyvî]] (semantîkaya leksîkal) |- | style="padding-left: 2.0em;"|[[Watenasiya avanî]] (semantîkaya struktûral) |- | style="padding-left: 2.0em;"|[[Watenasiya prototîpî]] |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Şêwaznasî]] |- | style="padding-left: 2.0em;"|[[Rêzimana saloxî]] |- | style="padding-left: 2.0em;"|[[Rêzimana fermanî]] |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Pragmatîka]] |- |style="border-bottom: 1px solid #ccc"| |- | [[Applied linguistics]] |- | [[Zimannasiya derûnî]] |- | [[Zimannasiya civakî]] |- | [[Generative linguistics]] |- | [[Cognitive linguistics]] |- | [[Computational linguistics]] |- | [[Zimannasiya saloxî]] |- | [[Zimannasiya dîrokî]] |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Etîmolojî]] |- | [[Lîsteya zimannasan]] <!-- |- |style="border-bottom: 1px solid #ccc"| |- |style="text-align: center;"|<small>[http://en.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Template:Linguistics&action=edit Edit this box]</small> --> |} <noinclude> [[Kategorî:Şablon]] </noinclude> 8247 27632 2006-02-18T21:38:13Z Diyako 273 #redirect[[Mekke]] 8248 27638 2006-02-18T21:57:03Z Diyako 273 Joomla çû cihê Joomla! #REDIRECT [[Joomla!]] 8249 27644 2006-02-18T23:48:46Z Erdal Ronahi 2 8250 46924 2006-09-10T10:12:14Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Guntv-radyo.jpg|right]] Gun TV (Gün TV-Radyo) ji [[Amed]]ê weşan dike. ==Girêdanên derve== * [http://www.gunradyotv.com/index.php?lang=kr Malpera Gun TV] [[category:Televîzyona kurdî]] [[Kategorî:Teleweşanên ji aliya kesan]] 8251 27647 2006-02-18T23:51:55Z Erdal Ronahi 2 GUN TV çû cihê GÜN TV #REDIRECT [[GÜN TV]] 8252 27652 2006-02-19T01:11:26Z Diyako 273 {{GDFL}} 8253 27653 2006-02-19T01:14:57Z Diyako 273 #redirect[[Dînosaur]] 8254 66330 2007-01-24T16:12:49Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ln:Mbísi]] [[Image:Herring2.jpg|thumb|Masî]] '''Masî''' ajaleke di nav [[av|avê]] da dijî. [[Goşt|Goştê]] masîyan tê xwarin. {{commons|category:Fish}} {{kurt}} [[Kategorî:Ajal]] [[af:Vis]] [[ar:سمك]] [[bg:Риби]] [[bo:ཉ་]] [[bs:Ribe (životinje)]] [[ca:Peix]] [[ceb:Poisson]] [[chr:ᎠᏣᏗ]] [[cr:ᓇᒣᔅ]] [[cs:Ryby]] [[cy:Pysgodyn]] [[da:Fisk]] [[de:Fische]] [[el:Ψάρι]] [[en:Fish]] [[eo:Fiŝoj]] [[es:Pez]] [[et:Kalad]] [[fa:ماهی]] [[fi:Kala]] [[fr:Poisson]] [[gd:Iasg]] [[gl:Peixe]] [[he:דג]] [[hr:Ribe]] [[hu:Hal]] [[id:Ikan]] [[io:Fisho]] [[is:Fiskur]] [[it:Pesci]] [[ja:魚類]] [[jbo:finpe]] [[ka:თევზები]] [[ko:물고기]] [[ksh:Fesch]] [[la:Piscis (animal)]] [[lb:Fësch]] [[li:Vèsse]] [[ln:Mbísi]] [[lt:Žuvys]] [[mk:Риби]] [[ms:Ikan]] [[nah:Michin]] [[nl:Vissen (dieren)]] [[nn:Fisk]] [[no:Fisk]] [[nrm:Paîsson]] [[oc:Peis]] [[pl:Ryby]] [[pt:Peixe]] [[qu:Challwa]] [[ro:Peşte]] [[ru:Рыбы]] [[scn:Pisci]] [[sh:Riba]] [[simple:Fish]] [[sk:Ryby (v najširšom zmysle)]] [[sl:Ribe]] [[sq:Peshku]] [[sr:Рибе]] [[su:Lauk]] [[sv:Fiskar]] [[ta:மீன்]] [[tg:Моҳӣ]] [[th:ปลา]] [[tr:Balık (hayvan)]] [[uk:Риби]] [[vi:Cá]] [[yi:פיש]] [[zh:鱼]] [[zh-min-nan:Hî]] 8255 27675 2006-02-19T05:58:38Z Erdal Ronahi 2 == Beschreibung, Quelle == * Bildbeschreibung: Solifugae spec. * Quelle: selbst fotografiert * Fotograf: Swen Langel * Datum: 4. August 2004 == Lizenz == {{Bild-CC-by-sa/2.0/de}} == Beschreibung, Quelle == * Bildbeschreibung: Solifugae spec. * Quelle: selbst fotografiert * Fotograf: Swen Langel * Datum: 4. August 2004 == Lizenz == {{Bild-CC-by-sa/2.0/de}} 8256 30955 2006-05-03T11:15:06Z Erdal Ronahi 2 hellpeze [[Wêne:Solifugae40804.jpg|right|500px|Paspazok (wind scorpion, camel spider)]] '''Paspazok''' an '''hellpeze''' (''Galeodes arabs'', malbata ''solifugae'', wind scorpion, camel spider) bê [[jehr]] in. Li Kurdistanê hene. ==Girêdanên derve== * [http://www.camelspiders.net/large-camel-spider-picture.htm fotograf] *[http://www.youtube.com/watch?v=BY9Cc-13Ubk Videoya Paspazokê] {{kurt}} [[Kategorî:ajal]] [[de:Walzenspinnen]] [[en:solifugae]] [[fr:Solifugae]] [[pl:Solfugi]] [[pt:Solifugae]] 8257 64585 2007-01-14T15:00:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ka:პლათი, სილვია]] [[Helbestvan|Helbestvana]] '''Sylvia Plath''' di rojê 27. Avrêl sala 1935 da li [[Boston]] ji dayik bû. Bavê wê Almanê û dema ku Sylvia 8 salî bû, mir. Piştea Sylvia bi nivîsandina helbestên destpê kir. Di sala 1950 da bûrsek bo çûne zaningehê Smith COllege qezenç kir. Dema Sylvia wê 19 salî bû xwekujî yek pêk anî, lê dê û birayê wê wê rizgar kirin. Sedema ceribandina xwekujî ye wê vala ne bû. Pirsgirêka Sylvia bi pejirandina rewşa dinê hebû. Şeş sal şunda Ted Hughes nas kir û bi wî zewicî. Ted Hughes jî wekê wê helbestvan bû. Dû ve dû zarê wê çe bûn. Lê bi vê zewace û bûne dû zarokan jî problemên Sylvia Plath dawî ne bûn. Hîna jî kêfxweşî çi ye tam ne kirî bû. Vê çaxê da da pir helbest nivîsand û wan helbestan ji herî dinê tên rêz kirin. Talî di 11 Sebat 1966 da, li zivistanek sar û tarî da, xwe kuşt.<br><br> Ji helbestekî xwe da wisa dibêje: <br><br> Mirin jî,<br> fena her tişte, hûner ê<br> û ez vê gelekî baş dizanim<br> [[Kategorî:Helbestvan|Plath, Sylvia]] [[Kategorî:Jin|Plath, Sylvia]] [[cs:Sylvia Plath]] [[cy:Sylvia Plath]] [[da:Sylvia Plath]] [[de:Sylvia Plath]] [[el:Σύλβια Πλαθ]] [[en:Sylvia Plath]] [[eo:Sylvia Plath]] [[es:Sylvia Plath]] [[fa:سیلویا پلات]] [[fi:Sylvia Plath]] [[fr:Sylvia Plath]] [[he:סילביה פלאת']] [[ilo:Sylvia Plath]] [[is:Sylvia Plath]] [[it:Sylvia Plath]] [[ja:シルヴィア・プラス]] [[ka:პლათი, სილვია]] [[ko:실비아 플래스]] [[mk:Силвија Плат]] [[nl:Sylvia Plath]] [[no:Sylvia Plath]] [[pl:Sylvia Plath]] [[pt:Sylvia Plath]] [[ro:Sylvia Plath]] [[sv:Sylvia Plath]] [[tg:Силвия Плат]] [[tr:Sylvia Plath]] 8258 27693 2006-02-19T10:44:58Z Erdal Ronahi 2 Tu ne têketî. Navnîşana IP ya te wê di dîroka guherandina vê rûpelê de bê tomar kirin. 8261 55933 2006-11-11T16:23:44Z Bangin 450 <div style="font-size:11px"> {|width="270" align="right" border="2" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin:0 0 1em 1em;border:1px solid #999999;border-right-width:2px;border-bottom-width:2px;border-collapse:collapse;background-color:{{{rengapişt}}}" |-valign="top" !colspan="2" style="background-color:{{{rengamalbat}}}"| {|width="100%" align="center" style="background:{{{rengamalbat}}}" |style="padding:15px"|&nbsp; |width="100%" align="center"|<font color="black" size="3">{{{nav}}} {{#if:{{{navî|}}}|<br />({{{navî}}})}} |style="padding:15px"|&nbsp; |} |-valign="top" |Welat |bgcolor="white"|{{{welat|—}}} |-valign="top" |Hêrem/Navçe |bgcolor="white"|{{{hêrem|—}}} |-valign="top" |Hejmaran Zimanaxêv |bgcolor="white"|{{{zimanaxêv|—}}} |-valign="top" |[[Lîsteya zimananaxêvan bi hecmara tevî|Rêz]] |bgcolor="white"|{{{rêz|—}}} |-valign="top" |valign="top"|[[Tîpolojiya Zimanan|Tîpolojî]] |bgcolor="white"|{{{tîpolojî|—}}} |-valign="top" bgcolor="{{{rengapişt}}}" !colspan="2"|Rêz bi Zimanmalbat |-valign="top" bgcolor="white" |colspan="2"|{{{Zimanmalbat|—}}} <div align="center"><small>(Rêz [http://www.ethnologue.com/family_index.asp SIL] - hesankirin)</small></div> |-valign="top" !colspan="3" bgcolor="{{{rengapişt}}}"|'''Rewşa fermî û kodên ziman''' |-valign="top" |[[Zimanê fermî]] ya |bgcolor="white"|{{{zimanafermî|—}}} |-valign="top" |Bi rêxistin |bgcolor="white"|{{{rêxistin|—}}} |-valign="top" |[[ISO 639-1]] |bgcolor="white"|{{{iso1|—}}} |-valign="top" |[[ISO 639-2]] |bgcolor="white"|{{{iso2|—}}} |-valign="top" |ISO/DIS<br />639-3 |bgcolor="white"|{{{iso3|—}}} |-valign="top" |[[SIL]] |bgcolor="white"|{{{sil|—}}} {{#if:{{{minak|}}}|{{Minakan ziman|{{{rengapişt|}}}|{{{minak|}}}}}}} |-valign="top" |colspan="2" align="center"|<small>Bibînin &nbsp;: [[ziman]], [[lîsteya zimanan bi rêza alfabetîk|listeya zimanan]], [[Proje:Nexşeya Grafîk/Tablo zimanan|koda rengan]]</small> |} </div> <noinclude> [[Kategorî:Şablon]] </noinclude> 8262 27712 2006-02-19T12:40:30Z Zanistvan 333 {{qif |test={{{1|}}} |then={{qif |test={{{2|}}} |then=1 |else= }} |else= }}<noinclude> [[Category:Boolean templates|and]] [[vi:Tiêu bản:Booland]] </noinclude> 8263 27713 2006-02-19T12:41:20Z Zanistvan 333 {{booleq/eq2|{{{1}}}=1|@={{{2}}}}}<noinclude>[[Category:Boolean templates|eq]][[vi:Tiêu bản:Booleq]]</noinclude> 8264 27714 2006-02-19T12:42:36Z Zanistvan 333 {{qif |test={{{1|}}} |then= |else=1 }}<noinclude> [[Category:Boolean templates|not]] [[vi:Tiêu bản:Boolnot]] </noinclude> 8265 27715 2006-02-19T12:43:40Z Zanistvan 333 {{qif |test={{{1|}}} |then={{qif |test={{{2|}}} |then= |else=1 }} |else={{qif |test={{{2|}}} |then=1 |else= }} }}<noinclude> [[Category:Boolean templates|xor]] [[vi:Tiêu bản:Boolxor]] </noinclude> 8266 27716 2006-02-19T12:44:49Z Zanistvan 333 {{{else{{{test|}}}|{{{test{{{test|}}}|{{{then|}}}}}}}}}<noinclude>{{esoteric}}[[Category:If templates|Qif]]</noinclude> 8267 34990 2006-07-09T21:41:54Z Benyadem 433 [[Wêne:payizadereng.jpg|thumb|Bergê ''Payiza Dereng'']] '''Payiza Dereng''' [[roman]]ek [[nivîskar]]ê [[kurd]] [[Firat Cewerî]] ye ku sala [[2005]]ê ji [[Weşanên Nûdemê]] derketiye. ==Payiza Dereng Bi giştî== Payiza 2005ê yekem romana nivîskarê demdirêj rêzdar Firat Cewerî bi navê Payiza dereng ji Weşanên Nûdem derket. Roman li ser jiyana kesek bi navê Ferda ye ku piştî 28 salên li biyanistanê dixwaze vegerre Kurdistanê. Payiza dereng bi şîvek li mala dostê Ferdayî anku Ferîdê vebêjê romanê dest pê dike. Ev şîv li êvara berî birêketina Ferdayî ya ber bi Kurdistanê ve tê xwarin. Roja din Ferîd Ferdayî digihîne nik kurrê wî, Cengoyê yekane ku hê ji zarrokiyê diya wî li babê wî winda kiribû. Pişka romanê ya li mala Cengoyî yekbêjiyek anku monologek 125-rûpelî ye ku Ferda hemî jiyana xwe ya tijî serpêhatiyên evînî û trajîk li Swêdê radixe ber çavên kurrê xwe. Keç- yan jinpeydakirin û jidestdana wan ji Ferdayî re her carê ji ya berê jandartir bû. Taliyê Ferda bi keçek kurd re dizewice û wê ji Kurdistanê tîne Swêdê û zarrokek anku Cengo jê re dibe. Lê jina wî ya kurd jî di civaka swêdî de roj bi roj diguherre û taliyê Ferdayî dihêle û kurrê wî lê heram dike. Birêz Firat Cewerî guherrînên di Ferdayî û jina wî ya kurd Hêlînê û derdorên wan de çêdibin bi awayine hosteyane vedihûne û dîmenek tarî yê tijî bûyerên kitekit yên balkêş lê xemgîn ji jiyana awaretiyê û dûrwelatiyê diyarî xwendevanên xwe dike. Piştî 28 salan Ferda vedigerre bajarrê xwe, bajarrokek bakurê Kurdistanê. Ji hingê ve em êdî bi nameyên wî yên ji Ferîdî re haydar û agadarî rewşa wî û welatî dibin. Di ber nameyên Ferdayî re, Ferîd çîrroka wî ji zarrokiyê ta revîna ji Kurdistanê raberî me dike. Ferda pêşî ji guherrînên li welatî peydabûyî pirr bigazin e. Ew xizm û lêzim û hevbajarriyên xwe xerîb û sar dibîne û li wir jî xwe biyan hes dike. Hevdem Ferîd bi serpêhatiyên xwe û Ferdayî jiyana şorreşxwaz ya salên 1970yê li gel xwestek û xeletiyên çepgiran radixe ber çavên xwedevanên romanê. Em ji Ferîdî fêr dibin ku Reşît û Selîm jî berî derketina Ferdayî û Ferîdî hogirên wan yên çepgiriyê bûn. Lê ji nameyên Ferdayî diyar dibe ku yek ji wan bûye serokê cerdevanan (caşan, qoriciyan) û yek jî serdarê gerîlayên wê herêmê ye. Herduyan şerrê dijî dijminan ji bîr kiriye lê berberiya wan ya dijî hev û dijî heval û malbatên hev ti sinor û dilovaniyê nanase. Bajarrê Ferda vegerriyayê ji azadî û aramiyê dinyayekê dûr e. Esker û polîs nahêlin mirov çayekê jî bi rehetî vexwe. Lê ya gerîla jî tînin serê gel ne ji ya dewletê kêmtir e. Ferda bi xwe ji her kesî zêdetir di bin gef û herreşeyên herdu hêzên hov de ye loma ew neçar dibe ji wê cîhana cinawiran bireve. Lê vê carê ew baznade Swêdê lê xwe dispêre dilê zeriyek zarşirîn ya ku ne kêmî wî zilmlêbûyî ye. Ew xwe diavêjin himêza hev û birînên xwe bi evînê dicebirînin yan diniximînin ta ku rojekê êdî hay ji wan namîne. ==Tevnê romana Payiza Dereng== Vebêjê Payiza dereng Ferîdê dostê lehengê romanê anku Ferdayî ye. Li mala Cengoyî Ferda bi xwe bi dirêjî basa jiyana xwe ya hatina Swêdê, siyasetkirin û sarbûna ji siyasetê, tenêtî û ramanên xwekujiyê, peydakirin û jidestdana evînên yek li pey ya din dike. Piştî Ferda vedigerre Kurdistanê ew nameyan bo Ferîdê li Swêdê dinivîse. Ev name nedestdayî di romanê de tên weşandin û rewşa welatî û jiyana Ferdayî ya piştî vegerrê li wir bi van nameyan arasteyî xwendevanan têt kirin. Di navbera nameyên Ferdayî de, Ferîd jî basa zarrokî û xortaniya Ferdayî û xwe û hinekî jî ya Selîmê niha cerdevan û Reşîtê niha serhildêr dike. ==Civak di Payiza Dereng de== ===Biyanistan=== Bi pêşkêşkirina hin ji bûyerên jiyana Ferdayê ku bo demek kurt hatiye derveyî welatî lê piştî 28 salan dixwaze vegerre, nivîserê romanê hosteyane dîmenin ji guherrînên hêvî, rastî û mejiyên kurdên aware û mişextiyî biyanistanê bûyî di ber çavên me re diborîne. Bêguman e ku Ferda bi armanca siyasetkirinê hatiye Ewropayê lê piştî ew lihevnekirin û nezaniya siyasetvanên kurd dibîne, li siyasetê jî sar dibe û taliyê bi temamî dest jê berdide. Ew roj bi roj bi hesreta welatê xwe dijî lê dibîne ku ev firset her roj ji destî direve. Hema bêje hemî kurd xerîbî û dûrwelatiyê zor û zehmet dibînin û nivîskarên me jî pirr li ser dinivîsin û bi taybetî jî helbestan pê vedihûnin. Lê belkî tenê Şahînê Bekirê Soreklî ne tê de, min nedîtiye ku nivîskarek din ya / yê kurd karîbe bi nimûneyên kit-kitî anku yek-yekî û detalî wek Firat Cewerî vê dijwariyê rabixe ber çavan. Tevî gelek trajediyên tên serê Ferdayê reben jî, roman ne tenê xemgînî û bedbextî ye lê ew jî wek jiyanê carine çirîsk û tîrêjên hêvîdar dide. Tevî ku Ferda gelek car evîndar dibe jî, her evîna wî ji yên berî xwe cuda ye û bidawîhatina wan jî têvel û cihê ye loma xwendevan bi wan nakerrixe û zivêr nabe. ===Kurdistan=== Piştî vegerra Ferdayî bo Kurdistanê, em niha jiyana wir bi giştî û ya wî bi taybetî ji nameyên wî yên ji Ferîdî re fêr dibin. Bi kêmî be jî destpêkê, Ferda li Kurdistanê jî xwe xerîb dibîne û nagunce rewş û rabûn û rûniştina wir. Dewlet bi her awayî hovîtiya xwe didomîne lê çekdarên serhildêr jî bela xwe ji xelkê venakin. Di ber nameyên Ferdayî re, Ferîd ji me re basa jiyana Ferdayî ya berî revîna ji Kurdistanê dike. Di xortaniya xwe de Ferda û hevalên wî Ferîd, Selîm û Reşît roj bi roj li çepgiriyê û sosyalîzmê dişarin anku germ dibin û ji ber hindê taliyê dikevin belayan û Ferda û Ferîd neçar dibin warê xwe bihêlin û bazbidin Ewropayê. Bi bûyerên di jiyana wan de diqewimin, nivîserê romanê gelek aliyên çepgiriya salên 1970yê, mentalîteya çepgiran û helwesta wan ya dijî niştimanperweriya kurdan xuya dike. ==Evîn di Payiza Dereng de== Evîn hêza serekî ye ku vê romanê kelecan û balkêş dike. Roman ne bi evînên abstrakt wek hezkirina ji welatî yan heval û mirovên xwe lê berî her tiştî bi hezkirinên ji keç û jinan û bêsiûdiya Ferdayî di wî warî de dagirtî ye. Lê berevajî lomeyên ku Amed Tigrîs di rexnekirina vê romanê de dike, têkiliyên zayendî ti carî di romanê de nêzî pornografiyê nabin lê nivîserê romanê ji erotîzmê jî nareve. Têkiliyên zayendî yên di romanê de pirralî û têvel in û ti carî ne tenê bi armanca provokasyonan lê wek parek bingehîn ji jiyanê xwe didin pêş. Ew têkilî geh şadiyê û geh jî kovandariyê peyda dikin û her carê ji hev cuda û taybet in. ==Xwarin û vexwarin di romanê de== Bawer nakim ku ta niha ti romanek din ya kurdî wiha bi berfireyî cih dabe çêjî û teamên xweş. Nivîserê romanê wisan bi kit-kitî basa çêkirin û xwarina wan dike ku mirov dikare bawer bike ku ew bi xwe divê miriyê çêkirin û xwarinê be. Lê xwendevana/ê bixwaze zû romanê biqedîne belkî bipirse ka çi pêwîstî bi ev qas vegotina lezetên xwarin û vexwarinê heye. ==Zimanê romanê== ===Bi giştî=== Belkî [[Enwer Karahan]], [[Perwîz Cîhanî]] û [[Laleş Qaso]] ne tê de, min bi xwe zimanê ti nivîskarek kurmancînivîs wek yê Firat Cewerî dewlemend û berfire nedîtiye. Lê wek ku ji Payiza dereng dixwiye, belkî zimanê birêz Cewerî ji yê yên binavkirî jî pirralîtir be. Mijar jiyana gundewariyê, çepgiriyê, têkiliyên nav nivînan, xwarin û vexwarin, lîstina li gel zarrokan, kom û komelên kurdên aware yan jî xeyidîna jinûmêran be, zimanê Firat Cewerî hespek rewan e û bêyî asêbûn li astengan bi çargavî dibeze û xwendevanan jî bi xwe re difirrîne. [[Amed Tigrîs]] dibêje ku zimanê Payiza dereng sivik û [[Nisêbîn|nisêbînî]] ([[Mêrdîn|mêrdînî]]) ye. Lê bi baweriya min sivikiya zimanê vê romanê ne ji yekalîtî û qelsiya wê lê ji herrikbarî û kurdîtiya zimanê nivîserê wê tê. Mêrdînîtiya zimanê hêja Cewerî ne veşartî ye û nayê haşa- û mandelkirin lê ew ne ji nivîskarên din yên kurd herêmîtir e. Bi min gencîneya peyvan ya devoka Mêrdînê wek xezîneya biwêjan ya Behdînan zengîn e û ji ber hindê pirr baş e ku nivîskar xwe ji hin peyvên li Mêrdînê tên bikaranîn neşûştiye lê bi xebitandina wan bi dehan – ger ne bi sedan – peyvên kêmpeyda tevî wêjeya spehî ya nivîskî ya kurdî kirine. Guman jê nîne ku nivîserê Payiza dereng bi kurdî ramiye û romana bi kurdî nivisiye û ta raman û tiştên biyanî jî xweş li kurdî anîne. &#350;a&#351;iyên rêzimanî mînîmal in lê yên tên kirin mixabin bi berdewamî tên kirin. <p>Hin ji kêmasiyên rêzimanî ji bandora devoka nivîskarî ne, wek jibîrkirina pa&#351;bendika ”î” ji dû lêkerê di dema borî ya sade de dema bireser (obje) ”tu” be: <p><i>*Min tu dît</i>. (Ku divê ”Min tu dît<b>î</b>” be ji ber ku “Te ez dît<b>im</b>.”)<p> <i>*Wî tu girt</i>. (Ku divê ”Wî tu girt<b>î</b>” be ji ber ku ”Wî ez girt<b>im</b>”.) <p>Herwiha yek ji &#351;a&#351;iyên berdewam jî bikaranîna cînavên (pronavên, pronomên) tewandî ye li gel lêkera ”çûn”:<p> <i>*Min çû.</i> (ku divê ”Ez çûm” be.)<p> <i>*Te çû.</i> (ku divê ”Tu çûyî” be.)<p> Nivîser bi &#351;a&#351;î peyva ”çay” û ya ”hay” hingê jî ditewîne dema divê netewandî be: <p><i>*Min çayê da ser</i>. (ku divê ”Min çay/ça da ser” be) <p><i>*Me hayê jê bû</i>. (ku divê ”Me hay/ha jê bû” be.) <p>Ji bilî van &#351;a&#351;iyan, nivîserê romanê herwiha forma arkaîk ya guherrandina tîpa ”a” yan ”e” bi tîpa ”ê” wek forma tewandî a navdêrên zayendnêr de bi kar tîne: <i>agir > êgir; neyar > neyêr</i>. Ti &#351;a&#351;î di vê formê de nîne lê dibe hin xwendevanên di devoka wan de ev form bi vî awayî nayêt bikaranîn biheyirîne û behitî bihêle û ta belkî têgihi&#351;tinê jî hinekî dijwar bike. ===Rastnivîsî=== Rastnivîsiya anku îmlaya <i>Payiza dereng</i> ji pirraniya pirtûkên kurdî gelek ba&#351;tir e. Lê li vir dixwazim çend kêmasiyên berdewam dubarebûyî diyar bikim: <p>Ji nivîserê vê romanê re dijwar tê kengî ”ye / ne” yan ”bû / bûn” ji lêkerê cuda û kengî pê ve zeliqandî binivîse, anku: <p><i>- ”vekirî ye”</i> yan <i>”vekiriye” <p> - ”birrî bû”</i> yan <i>”birrîbû”</i><p> Divê neyê jibîrkirin ku nuansek giring ya wateyê di van herdu &#351;êwazên cuda de heye. Yên zeliqandî dînamîzma rew&#351;ê diyar dikin:<p> <i>- ”Min pencere vekiriye / vekiribû.”</i> (Min rew&#351;a wê ji girtîbûnê guherrandiye / guherrandibû vekirîbûnê.) <p>Lê yên ji hev cuda tên nivîsîn xuya dikin ku rew&#351; statîk e: -<i> Pencere vekirî ye / vekirî bû</i>. (Vekirîbûn taybetmendiyek pencereyê ye / bû, wek: ”Pencere mezin e.”)<p> Bi kurtî: Ger kesekî ti&#351;tek kiribe, divê ”ye / bû” bi lêkerê ve bên nivîsîn. Lê dema ti&#351;tek bi xwe ti&#351;tek e yan ti&#351;tek bû, divê hingê ”ye / bû” ji lêkerê bên veqetandin. <p>Yek ji &#351;a&#351;iyên berdewam ku nivîskar dike jî ew e ku pa&#351;daçeka ”da (=de)” û ”ve” bi lêkerên li pey wan ve dizeliqîne:<p> <i>* ”Min bi serê wî <b>dakir</b></i>.” Ku divê binivîse: ”<i>Min bi serê wî <b>de/da kir</b></i>.” ji ber ku fraza adverbiyal ”bi serê wî de” ye, ne ”bi serê wî” anku ger bêt pirsîn: ”Bi kû de/da?”, bersiv dê wiha be: ”Bi serê wî de/da”, ne ”bi serê wî”.<p> <i>* ”Min berê xwe bi wî alî <b>vekir</b></i>.” Ku divê bêt nivîsîn: <i>”Min berê xwe bi wî alî <b>ve kir</b></i>.” ji ber ku fraza adverbiyal ”bi wî alî ve” ye, ne ”bi wî alî” anku ger bêt pirsîn: ”Bi kîjan alî ve?”, dê bersiv ”Bi wî alî ve” be, ne ”bi wî alî”. <p>Nivîser herdem gotina ”we bû” anku ”wer bû, wilo bû, wisan bû, welê bû, wa bû” bi hev re wek ”webû” dinivîse. Belkî armanc ew e ku vê ”we bû”yê li gel ”we bû < hûn bûn” tevlihev neke. Lê ger bixwaze xwe ji tevliheviyê rizgar bike, çare ne pêkvenivîsîna ”we bû”ya pê&#351;tir e lê dikare awayên wek ”wer bû, wilo bû, wisan bû hwd” bi kar bîne.<p> Kêmasiyên rêzimanî û rastnivîsî hema bêje tenê ev bûn û pirraniya wan kozmetîk in û tenê ji xwendevanên li rêzimanê û rastnivisiyê pirr sexbêr re belkî nerazîbûnê peyda bikin. ==Encam== Payiza dereng yekem romana birêz Firat Cewerî ye lê gihiştîbûna wê encama dehsalên nivîskariyê ye. Tevî ku nivîserê romanê lehengên xwe dide peyivîn û çîrrokên wan yên hema bêje sade û rojane vedibêje, nivîskar bi rêya bûyer û belayên tên serê Ferdayî dîroka civaka me ya nîv sedsalekê digel guherrînên derveyî û yên hindirrî mejiyê mirovekî – ku xwendevan dikare bi gelek awayan xwe tê re bibîne – radixe ber çavên me. Berevajî gazinên Amed Tigrîsî ku dibêje hemî Payiza dereng tenê helwesta subjektîv ya lehengê romanê ye, di rastiyê de lehengên romanê bi awayek seyr û sosret rewşê bi objektîvî ji me re radigihînin. Ta carine wisan objektîv in ku êdî baweriya mirovî pê nayê! Rêzdar Cewerî bi vê romanê çêjek xweş ya wêjeyî dide xwendevanên xwe û bi taybetî [[klasîkên rusî]] [[Turgenev]] û [[Dostoyevskî]] tîne bîra min. Lê berî her tiştî ev roman dîmenek pirralî yê xem û xweşiyên civaka me ye. Nivîserê romanê û lehengên wî peyamek heye: her awayê jiyanê bi zimanê kurdî dibe. Kêm berhem wek romana Payiza dereng xweş wê angaşt û îdiayê rast derdixin. ==Çavkanî== [[Husein Muhammed]]: [[Kovara Mehname]], hejmar 72, 1/2006 [[Kategorî:Pirtûk]] [[Kategorî:Roman]] 8268 27722 2006-02-19T13:03:19Z Zanistvan 333 Ev wêneyê ji alî nivîskarê romanê, birêz Firat Cewerî ve hatiye belavkirin û dikare azad di çapemeniyê de bêt bikaranîn. Ev wêneyê ji alî nivîskarê romanê, birêz Firat Cewerî ve hatiye belavkirin û dikare azad di çapemeniyê de bêt bikaranîn. 8269 27736 2006-02-19T14:52:27Z Zanistvan 333 '''Li Bin Dara Biyê''' [[pirtûk]]ek [[çîrrok]]an ya [[Roşan Lezgîn]] e. Ew pêşî bi [[zazakî]] bi navê [[Binê Dara Valêre de]] de hatibû weşandin û paşî ji alî birêz Lezgîn bi xwe ve hatiye [[kurmancî]]kirin. ==Destpêk== Pirtûka Roşan Lezgîn ya kurteçîrokan bi navê Li Bin Dara Biyê bi kurmancî ji nav Weşanên Mîr li Stembolê derket. Ev heman pirtûk berê li Stockholmê di nav Weşanên Apec de bi zaravaya kirmanckî (zazakî / dimilî) bi navê Binê Dara Valêre de derketibû. Birêz Lezgîn bi xwe pirtûka xwe li kurmancî wergerandiye û bi zimanek spehî xistiye ber destê me xwendevanan. Li Bin Dara Biyê ji deh kurteçîrokan pêk tê ku pênc ji wan bi kurmancî yan kirmanckî berê di Mehnameyê de jî derketine. Li vir em dê bi kurtî basa her çîrokekê bikin daku bi wî awayî çend hêjayiyên - û eger pêdivî be rexneyên li - nivîskariya Roşan Lezgîn destnîşan bikin. Roşan Lezgîn sala 2003yê bi [[Xelata Wêjeyê ya Weşanxaneya Apec]]ê ya salane wergirt. ==Huzna== (bn [[Mehname]], hjm. 35) Gelek sedem hene bêt gotin ku ev yek ji bedewtirîn çîroka vê pirtûkê ye û di nav çîrokên ta niha bi kurdî hatine nivîsîn de xwe digihîne nav wan çîrokan yên di pileya herî jorîn de ciyê xwe diparêzin. Çîrok bi her awayî bi şêwaz û stîlek romantîkî hatiye vehûnandin. Ji destpêkê ta dawiyê stranek gelêrî yan jî mîna yên gelêrî têt strandin. Ev stran têt rawestandin û piştî çend paragrafên vegotina çîrokê ew dîsan têt domandin. Stran û çîrok dest di dest hev de diperisin û pêşve diçin. Ta dikare bêt gotin ku çîrok bi xwe şirove û ravekirina stranê ye. Nivîskar pirr serkeftî bedewiya keçek ciwan ya bi navê Huzna û geşbûna wê û dilê xortan li wê salox dide. Kêm çîrokên nûjen yên kurdî di erotîzma xwe de digihin çîroka Huznayê. Pirr balkêş û bi awayek şarezane nivîskar sirişta gundên Kurdistanê dinexşîne. Nivîskar bi xwe jî wê siriştê baş dinase lew kariye hosteyane delalî û şepaliya wê di çîrokek hêjayî wê siriştê de vebêje. Herwa Huzna û xweza tên berhevdan û xwendevan dikare ta wan bişibîne hev yan ta herduyan her eynî tişt bihesibîne jî. Tiştek ku vê çîrokê dike mîna çîrokên dî yên pirtûka Li Bin Dara Biyê ew bextreşî ye ya ku li dawiya çîrokê diqewime û ew gundê biheştane têt wêrankirin. Çawan ku nivîskar biharê wek vejîn û bedewiya siriştê dibîne, ew wa payizê jî dişibîne bextreşî û tarîtiyê. Biharê Huzna digihe û bedew dibe; payizê wêranî dest pê dike. Di saloxdana demsalan de û di rewşa bextiyarî û bextreşiyê de nivîskar kariye pirr baş zîrekiya xwe berçav bike. Wek kêmasiya vê çîrokê dikarim nebûna kelecana qewimîna belayan destnîşan bikim. Nivîskar dikarî wa bike ku xwendevan hê ji destpêkê li benda guherrîna rewşê bin yan qet nebe di dilê wan de peroşiyek çêbibe daku bibe motîvek ku çîrokê bixwînin daku bigihin encamê. Mixabin haya xwendevan ji hatina belayan yan tiştek wek wan qet nîne: Biharê her der biheşt e û xwendevan bawer dike ku dê her wa bidome; payizê agirê dojehê hildibe û xwendevan bi tenê dimîne! ==Beraz pirr bûne== Eger çîroka "Huzna" ji ber nebûna kelecanî û peroşiyê hat lomekirin, divê bêt dirikandin ku kelecanî ji vê çîrokê ne kêm e. Ev çîroka Hesoyê govendgêrr e yê ku vebêjê çîrokê wî hinekî ji dûr ve dibîne û basa wî dike. Pêşî, ku xwendevan berev Heso ve têt kişandin, Heso li ber dîwarê mizgeftekê kesek rebenok e. Paşî xwendevan bi çîrokbêj re difirre rojên Heso yên geş û xortaniyê dema ew "govedgêrekî yeman bû. Def û zirne pevre dibetilandin." Peyre xwendevan fêr dibe ka di şkence û lêdanan de çi hatiye serê Heso. Çîroka Heso neynika xopanbûna civakekê, welatekî ye. Bi çar rûpelan nivîskar nîgarek reş yê rewşa welat radixe ber çavan: ka gundiyên kurd di çi rewşê de ne, gund çawan tên kavilkirin, yên ji gundên xwe bar dikin dikevin çi rewşê... Berevajî çîroka "Huzna", ya ku di demê de rasterêk pêşve diçe, "Beraz pirr bûne" di nav deman de pêşûpaş digerre û derfet û delîvan dide nivîskar ku bi awayek xweş û lihevhatî çîrokek pirralî vebêje. ==Rev== (bn [[Mehname]], hjm. 22) Rev, jihevveqetîn, jihevdûrketina bûye belaya serê kurdan belkî di hemû dîroka mirovatiyê de ti gel û miletên dî ew nedîtiye. Kurd ji war û welatê xwe, ji xizm û lêzimên xwe, ji heval û hogirên veqetîne û dûr ketine. Bi pirranî ev rasterast bi destê dijminan hatiye pêkanîn. Lê bi hezaran kurdên dost û yar di xortaniya xwe de dildarên xwe jî hêlane û neçar mane bo jiyanek azad û birûmet bidin pey rêbaza niştimanperwerî. Gelek xort bûne şervan, pêşmerge û gerîla, û destgirtiyên xwe bi cî hêlane û mixabin êdî ti car ew negihane hev. Ev çîrok jî li ser Şemalê û dildarê wê ye. Lê ne dildarê wê lê Şemal bi xwe bi armanca serxwebûna welat çûye. Dildarê Şemalê ye yê vê çîroka xwe û wê vedibêje. Vebêj çîroka xwe û wê keserkûr dirêse. Rewşa wan ya kembax li bajar, sotandina gundê wan, awayê xelkê awir didan wan... Li gel nameya li dawiya çîrokê ji Şemalê re têt nivîsîn, ev çîroka xemgîn gelek xweş hatiye afirandin. Kêmasî: Gilî û gazin zêde hatine dubarekirin û armanca serekî bûye ew ku dilê xwendevan bi çîrokbêj bişewite. ==Baba== Ev kurttirîn çîroka hemû pirtûkê ye. Lê kurtiya wê xurtiya wê ye jî. Di vê çîroka derdtijî de dayikek neçar dimîne pirsên keçika xwe ya biçûk bersiv bide li ser hindê ka çima bavê keçikê venagerre malê. Nivîskar pirr xweş keçik bi zimanê zarokan peyivandiye. Kêmasî: Dibe nivîskar bawer kiribe ku (hin) xwendevan di zimanê keçikê nagihin lew pirraniya gotinên wê bi zimanê mezinan bi diya wê dane dubarekirin. Ev ne pêdivî ye. ==Li Bin Dara Biyê== (bn [[Mehname]], hjm. 38) Vê çîroka navê xwe daye pirtûkê bi her awayî hêjayî hindê ye. Paleyan ji ber kel û gurmija nîvroyên havînan xebata xwe rawestandiye û xwe daye ber sîberan. Li dema firavînê diya lehengê çîroka me wî dixeyidîne û kurrik sil dibe û dikeve rê ta xwe digihîne nav cinînka (baxçeyê fêkî yê) Apê Wuso. Hemêza xwe bi hejîran / încasan dadigire û xwe berdide ber "Gola Spî". Piştî kêlîkekê dibîne keçek tê ser golê û xwe tazî diavêje avê. Birêz Roşan Lezgîn wa bi hosteyî vê çîrokê vedihûne ku gelek nivîskar dikarin tenê hesûdiyê bi wî bibin. Germa havînê, silbûna ji ber zeleya dayikê li kurrik daye, cinînka biheşta sererdî, Cemîleya gulendam rûs di ava sîs de, hevgihîna du bedenên nûgihayî... Ev hemû kerese ne bû çîrokek kêmnimûne xweş li hev hatiye. ==Îtîraf== Ev dirêjtirîn çîroka pirtûkê li ser rewşa wan jinan e yên neçar mane xwe bifiroşin. Di van 10 - 15 salên dawîn de, ku bi hezaran gundên kurdan li Bakurê Kurdistanê wêran bûn û delîvên jiyanê ji gundiyan re neman, wan ji neçariya xwe berê da bajaran. Li bajar pirraniya wan bêkar in û di kembaxtirîn şertên jiyanê de dijîn yan jî her di vê kembaxiyê de mecbûr in pîstirîn karan bikin. Çîroka "Îtîraf" bi rêya mêrekî rewşa xwefiroşiya jinan radixe ber çavan, bi taybetî di neynika jinek ew dinase re, jinek ku bo keça xwe xwedî bike neçarî vê rûreşiyê bûye. ==Şeva Spî== (bn Mehname, hjm. 17 bo çapa kirmanckî / zazakî: Şewa Spî) "Şeva Spî" helbestek pexşanî ya bêtixûb bedew e. Tê de nivîskar li şevek berf dibare bangî yara xwe ya wenda dike û gilî û gazinên xwe digihîniyê. Lê ne tenê gilî û gazinan, herwa bedewiya sîsiya berf bi xwe re tîne jî. Her peyva "Şeva Spî" bijare ye û tevî ku ew ji kirmanckî li kurmancî hatiye wergerandin jî, ti ji geweriya xwe wenda nekiriye. Diyarbekir Seranser Eşq (bn Mehname, hjm. 22 bo çapa kirmanckî / zazakî: Diyarbekir Seraser Eşq) Pirr li ser vê pesnenivîsa bo Amedê fikirîm ka wek nirxandin û rexne çi bibêjim lê piştî gelek dudiliyan: Ti nabêjim! Ev helbesta pexşanî wa lihevhatî û spehî ye, her peyva wê hind bijare û şirîn e ku eger peyvek wê jî li derî nirxandina xwe bihêlim, nirxandin dê ne hejî vê helbestê be. Lew hêviya lêborînê ji nivîskar û xwendevanên ezîz dikim û hêvîdar im xwendevan bi xwe wê bixwînin û lezet û zewqê jê bistînin. ==Çûyin== Lehengê çîroka me dê ji neçariya xwe Diyarbekirê dihêle. Bi awayek helbestane hestên xwe yên kûr, stemkariya di bin de ye, berfa dibare, gulmiçkên bi pencereyên otobûsê dikevin, qeşaya Dîcle girtiye... dibêje. ==Ta== Ev çîrok dikare dewama çîroka "Çûyin" be. Di wê de kesekî Amed terk dikir, di vê de leheng li bajarek xerîb e û hestên xwe yên xerîbiyê, yên bêrîkirina welat û yên bêkesiya xwe pêşkêş dike. ==Dawî== Sala 2003yê Roşan Lezgîn - li gel [[Dilawer Zeraq]] - bi [[xelata wêjeyî ya Weşanxaneya Apec]] ya salane ya Weşanxaneya Apec hat xelatkirin ji ber çîrokên wî yên di vê pirtûkê de. Hingê ev çîrok di pirtûka bi navê Binê Dara Valêre de bi kirmanckî (zazakî) hatibûn weşandin. Lê bi wergerandina van çîrokan li kurmancî, hêja Roşan Lezgîn xizmetek mezin ji zimanê kurdî re kiriye. Tevî ku zaravaya wî ya malbatî kirmanckî be jî, ti kêmasiyên berçav di nivîsîna wî ya kurmanciya de jî nînin. Hêviya min ew e ku ew her berdewam be li ser nivîsîna xwe - bi herdu zaravayan. ==Çavkanî== [[Husein Muhammed]]: [[Kovara Mehname]], hejm. 43, 8/2003 [[Kategorî:pirtûk]] 8270 27735 2006-02-19T14:52:04Z Zanistvan 333 '''Binê Dara Valêre de''' navê [[pirtûk]]ek [[Roşan Lezgîn]] e ku bi [[zazakî]] hatiye nivîsîn. Birêz Lezgîn bi xwe ew pirtûk kiriye [[kurmancî]] û bi navê [[Li Bin Dara Biyê]] daye weşandin. Bo agadariyên berfiretir binere: [[Li Bin Dara Biyê]] [[Kategorî:pirtûk]] 8271 57969 2006-11-22T16:10:44Z 193.111.133.143 /* Çavkanî */ [[Kategorî:Pirtûk]] [[Kategorî:Helbest]] Ev lîsteyeka pirtûkên kurdî yên helbestan e. Lîste ne temam e ___ NO NAV HELBESTKAR WEŞANXANE SAL ____ 1 1- Mem û Zîn Ehmedê Xanî Gun 1968 2 1- Mem û Zîn Ehmedê Xanî Koral 1973 3 1- Şefeqa Lenîn Cegerxwîn Kaynak 1976 4 1- Li Bandeva Spêde Rojen Barnas Tîrêj 1979 5 1- Dîwan Melayê Cizîrî Firat 1987 6 1- Mem û Zîn Ehmedê Xanî Hasat 1990 7 1- Kîne Em Cegerxwîn Pelê Sor 1991 8 2- Kela Dimdimê Jan Dost Melsa 1991 9 3- Sîpan 1 Sîpan Xizan Dicle-Firat 1991 10 1- Nûbar Ehmedê Xanî Firat 1992 11 2- Helbestên Welatê Bindest M. Seîd Alpaslan Pelê Sor 1992 12 3- Nalînên Min M. Şakirê Koçer --------- 1992 13 Prisk û Pêtî-Sewra Azadî (Diwan-1-2) Cegerxwîn Deng 1992 14 5- Evîna Welat Abdurehman Durre Melsa 1992 15 1- Destanek Ji Bîhuşta Winda M.Zahir Kayan Berfîn 1993 16 2- Evîna Dilê Min Mehdî Zana Belge 1993 17 3- Azadî û Jiyan Kemal Burkay Deng 1993 18 4- Kîme Ez-Ronak(Dîwan 3-4) Cegerxwîn Deng 1993 19 5- Doza Jîn Hisêyn Elî Başar --------- 1993 20 6- Hîroşîma Duwem Helebçe Riza Çolpan Dîlan 1993 21 1- Stranên Azadiyê M. Seîd Alpaslan Pelê Sor 1994 22 2- Brîna Bêar Îlhamî Sertkaya Med 1994 23 3- Mewlûdê Kirdî (zazakî) Mele Ehmedê Xasî Firat 1994 24 1- Ez Reşîdê Kurd Avesta 1995 25 2- Ji nav Şiîrên Min Şêrko Bêkes Avesta 1995 26 3- Mulkê Evînê Rojen Barnas Nûdem 1995 27 4- Adir û Asme Qemerê Alî Piya 1995 28 5- Gome Kemal Astare Piya 1995 29 6- Ariya Demsalê Ez im Mahzar Kara Govend 1995 30 7- Berf Fedî Dike Kemal Burkay Deng 1995 31 8- Potîna Reş Remzi Çakin Pêrî 1995 32 1- Veger Evdila Peşêw Avesta 1996 33 2- Çarîn Kemal Burkay Deng 1996 34 3- Mem û Zîn Ehmedê Xanî Deng 1996 35 1- Sê Reng Nesimî Yaman Yaman 1997 36 2- Gulbihar Latif Ozdemîr Kora 1997 37 3- Xewnên Rojê Ronî M.Şakirê Koçer -------- 1997 38 4- Nalîna Şevê Seracettîn Kirici Sor 1997 39 5- Zend Avesta- Şefaq(dîwan 5-6) Cegerxwîn Deng 1997 40 6- Gaziya Min Berhîm Paşa Nûbihar 1997 41 1- Ji Çem Bi Derya(Çarîn) Sabah Kara Nûbihar 1998 42 2- Evîna Qedexe A.Sivar Yalçin Aso 1998 43 3- Xewna Avê Raîf Yaman Pêrî 1998 44 4- Kulîlkên Ezêb Kamîran Alî Bedirxan Avesta 1998 45 5- Dubeytî Baba Tahîrê Uryan Nûbihar 1998 46 6- Were Dotmam Celadet Alî Bedirxan Avesta 1998 47 7- Awazên Xerîbiyê Bedirxan Epozdemîr Aso 1998 48 1- Dîwan Seyid Eliyê Findikî Nûbihar 1999 49 2- Zîlan Agir û Stranên Jiyanê Medenî Ferho Pêrî 1999 50 3- Hêvî û Jiyan Derwêş M.Ferho Pêrî 1999 51 4- Di Siya Dara Xaçê de Serhildan Miraz Ronî Pêrî 1999 52 5- Janya Rênas Jiyan Doz 1999 53 6- Çend Xezel û Helbest Siyahpûs Ens. Kurdî ya Stenb. 1999 54 7- Çerxa Felekê M.Şakirê Koçer --------- 1999 55 8- Ey Avê Av Feqiyê Teyran Ens. Kurdî ya Stenb. 1999 56 9- Rozê Yena Hawar Tornê Cengî Tîj 1999 57 1- Ramûsan Min Veşartin Arjen Arî Avesta 2000 58 2- Duri Siya Nezdi Ama Xal Çekler Tîj 2000 59 3- Hêvî-Aştî(Dîwana 7-8) Cegerxwîn Deng 2000 60 4- Feqiyê Teyran(M.Xalid Sadinî) Feqiyê Teyran Nûbihar 2000 61 5- Şeva Dawî Jana Seyda Avesta 2000 62 1- Helbestên Kelogrî Mucteba Baravî ------ 2001 63 2- Arzeba M. Zahir Kayan Sî 2001 64 3- Êş Berken Bereh Sî 2001 65 4- Evîna Mîr Hesen Feyzî Demirag Pêrî 2001 66 5- Ji Nav Şiîrên Min Şêrko Bêkes Avesta 2001 67 6- Gulîstana Bêçare Raîfê Bêçare ------ 2001 68 7- Bêdeng Mane Zozanên Kurdan Fatma Bozarslan Deng 2001 69 8- Bimre Brakujî Riza Çolpan Dêrsim 2001 70 9- Hesreta Pênce Salî Riza Çolpan Dêrsim 2001 71 10- Me Welatek Hebû Can Gulşenoglu Doz 2001 72 1- Ev Çiya Rûspî ne Arjen Arî Avesta 2002 73 2- Şi’r Rojen Barnas Nûdem 2002 74 3- Sê Kulm Ax Mezher Bozan Pêrî 2002 75 4- Ratîka Cîhan Roj Sî 2002 76 5- Dîmenên Derizî Irfan Amîda Sî 2002 77 6- Qeşem Bêrî Bihar Sî 2002 78 7- Azebe(Zazakî) Çetîn Satici Sî 2002 79 8- Dîwan Dîlbêzarê Bêkes Pêrî 2002 80 9- Rêbaz(Dîwan-1) Molla Suleyman Kurşun ------ 2002 81 10- Keskê Dawî di Cenazeya Xwedê Hoşeng Broka Pêrî 2002 82 11- Gulûcinûkavil Osman Mehmed Avesta 2002 83 12- Dîwan Ehmed Huseynî Avesta 2002 84 13- Nehcul Enam Mele Xelîlê Sêrtî Ens. Kurdî ya Stenb 2002 85 14- Dîwana Rûhî Şêx Evdirehmane Axtepî Ens. Kurdî ya Stenb 2002 86 15- Dîwana Kerbelayî Şêx Mihemed Kerbelayî Ens. Kurdî ya Stenb 2002 87 16- Alîsû Hassan Îrandost Sî 2002 88 17- Nalîna Agirî Mehmet Avci Sî 2002 89 1- Şagirtên Evînê Berken Bereh Sî 2003 90 2- Zomafer Serkeft Botan Elma-Mîr 2003 91 3- Berbejna Rê Lal Laleş Belkî 2003 92 4- Mexzena Xwînê Rênas Jiyan Belkî 2003 93 5- Bajarê Dirinde Ehmed Huseynî Belkî 2003 94 6- Roja Spiye Çetîn Satici Elma-Mîr 2003 95 7- Qêrîn Medenî Ayhan Ozanli 2003 96 8- Agirbanû Ilhamî Ozer Elma –Mîr 2003 97 9- Kurdê Rahîm Qoserî Pêrî 2003 98 10 -Selpakfiroş Kawa Nemir Rewşen-Name 2003 99 11- Destana Kawa Arjen Arî Elma-Mîr 2003 100 12- Zend-Avista Cegerxwîn Avesta 2003 101 13- Şefaq Cegerxwîn Avesta 2003 102 14- Mewlûdî Nebî Mela Kamil Puexî ------- 2003 103 15- Nameyên Nabersivin Îrfan Amîda Aram 2003 104 16- Hêviya Brînê Yalçin Yaşar M 2003 105 17- Kewê Canê Receb Dildar Gun-Hîvron 2003 106 18- Helbestên Sirgûniyê Lokman Polat Veng 2003 107 19- Guantanomo M. Şakirê Koçer ------- 2003 108 20- Agir û pirûsk Cegerxwîn Avesta 2003 109 21- Sewra Azadî Cegerxwîn Avesta 2003 110 22- Kî Me Ez Cegerxwîn Avesta 2003 111 23- Ronak Cegerxwîn Avesta 2003 112 24- Zend-Avesta Cegerxwîn Avesta 2003 113 25- Şefaq Cegerxwîn Avesta 2003 114 26- Hêvî Cegerxwîn Avesta 2003 115 27- Aşitî Cegerxwîn Avesta 2003 116 28- Salar û Mîdya Cegerxwîn Avesta 2003 117 29- Şerefnameya Menzûm Cegerxwîn Avesta 2003 118 30- Kesreta Zerrê Mi Xeyrî Tîj 2003 119 31- Destûr Bide Kemal Astare Tîj 2003 120 32- Awaza Serpêhatîyan Evîn Çîçek Pêrî 2003 121 33- Awaza Serpêhatîyan-2 Evîn Çîçek Pêrî 2003 122 34- Awaza Serpêhatîyan-3 Evîn Çîçek Pêrî 2003 123 1- Dîwan Osman Sebrî Pêrî 2004 124 2- Ez jî jîyame Mezher Bozan Pêrî 2004 125 3- Hesret Fuad Dogan Pêrî 2004 126 4- Tav û Leylan Cemîl Denlî Bajar 2004 127 5- Monologên Evînên Kedîkirî Mem Bawer Bajar 2004 128 1- Şop Reşit Keskin Tevn 2005 129 2- Jana Sîpan Sîpan Xizan Tevn 2005 130 3- Qetran Dost Çiyayî Avesta 2005 131 4- Hestên Veşartî Aydin Orak Berçem 2005 132 5- Ta Ji Sêvan û Wêdetir Hoşeng Broka Pêrî 2005 133 6- Kêr û Hevrîsim Nihat Çelik Elma 2005 134 7- Dêsan de Sûretê Ma Nimite Roşan Lezgîn Vate 2005 135 8- Evîna Dilê Min Mehmet Geçit Tevn 2005 136 9- Stranên Çavbiken Cemal Ozçelik Doz 2005 137 10- Bazên Welat Serdar Roşan Doz 2005 138 11- Zulfîyar Rehîm Koserî Tevn 2005 139 12- Buwariya hestên lerizî Bêrî Bihar Avagon 2005 140 13- Dilê Min Bû Jîngeha Evînê Hemîd Dilbihar Aram 2005 141 14- Ez Bûm Jînperest Hemîd Dilbihar Aram 2005 142 15- Mem û Zîn Ehmedê Xanî Deng 2005 143 16- Çima Serkeft Botan Belkî 2005 144 17- Nesrîna Qedexe Ji Bêcirriya Te Tengezarê Marînî Belkî 2005 145 Ev agirê evînê me dihelîne Mewlana Celaledînê Rûmî Wergerrandin: [[Husein Muhammed]] Weşanên [[Nûdem]]ê 2005 146 Sorgul û bilbil Hafizê Şîrazî Wergerrandin: [[Husein Muhammed]] Weşanên [[Nûdem]]ê 2005 - 147 Min Shev nas dikrin berî resh bibin Helbestvan : Necîb Balayî sala Chapê : 1998 Swêd Ewropa Weshanxane : Rewshen -148 Efsaneya Stranên bindestiyê Helbestvan : Necîb Balayî Sala Chapê :2006 Duhok Kurdistan Weshanxane : Hawar 8273 27753 2006-02-19T17:52:47Z Zanistvan 333 #redirect [[Helepçe]] 8274 27759 2006-02-19T18:08:40Z Diyako 273 NASA copyright policy. NASA copyright policy. 8275 27761 2006-02-19T18:16:19Z Diyako 273 Mehmet Tanrıkulu çû cihê Mehmet Tanrikulu #REDIRECT [[Mehmet Tanrikulu]] 8276 27764 2006-02-19T18:19:03Z Diyako 273 Siyasetmedar çû cihê Ramyar #REDIRECT [[Ramyar]] 8277 44506 2006-08-31T17:00:14Z Crypto 305 {{rêziman}} '''Rêzimanê kurdî''' bend û qaydên [[zimanê kurdî]] û bikaranîna wan vedikole. ==Beşên rêzimana kurdî== * [[cînavên kurdî]] * [[daçekên kurdî]] * [[hejmarên kurdî]] * [[hokerên kurdî]] * [[lêkerên kurdî]] * [[navdêrên kurdî]] * [[rengdêrên kurdî]] [[Kategorî:Ziman]] [[Kategorî:Rêziman]] 8278 27806 2006-02-19T19:45:08Z Zanistvan 333 {| cellpadding="1" style="float: right; border: 1px solid #8888aa; background: #f7f8ff; padding: 5px; font-size: 90%; margin-center: 0 15px 0 15px;" |- | style="background: #ccf; text-align: center;" | '''[[Rêziman]]''' |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Daçek]] (prepozîsyon) |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Cînav]] (pronav) |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Hoker]] (adverb) |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Lêker]] (verb) |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[navdêr]] (substantîv) |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[rengdêr]] (adjektîv) |- |style="border-bottom: 1px solid #ccc"| |- | [[Pirtûkên rêzimanê]] |- | [[Zimannasî]] |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Etîmolojî]] |- | [[Lîsteya zimannasan]] <!-- |- |style="border-bottom: 1px solid #ccc"| |- |style="text-align: center;"|<small>[http://en.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Template:Linguistics&action=edit Edit this box]</small> --> |} 8280 27832 2006-02-19T21:00:58Z Zanistvan 333 /* Çavkanî */ {{rêziman}} '''Lêkerên kurdî''' [[peyv]]ên liv, livîn û livandinê yên [[zimanê kurdî]] ne. Bo nimûne, ''hatin, çûn, kirin, kuştin û mirin'' lêker in lê ''sêv, sor, baş, mal yan di, li, jê'' ne lêker in. Ev rûpel li ser tewîn (çemîn) û xebitîna lêkerên kurdî ne. ==Tewîna lêkerên kurdî== ===Komên lêkeran li gor tewînê=== '''Koma I''' {| border="1" cellspacing="0" padding="5" ! Rader !!Rayê lêkerê !! Dema niha |-- |barîn ||-bar-||dibare |-- |bezîn ||-bez-||dibeze |-- |bûn (3)|| -b- || dibe |-- |çûn || -ç- || diçe |-- |dizîn || -diz- || didize |-- |gihan || -gih- || digihe |-- |kolan || -kol- || dikole |-- |renîn || -ren- || direne |} '''Ravek bo koma I''' Ji bilî lêkerên ''anîn, dirûn, gan, girîn, jîn, man, şiyan û zan'' hemû lêkerên bi tîpên '''în''', '''ûn''' û '''an''' bi dawî tên, dikevin vê komê. Di dema niho (presens) û ya bêt (future) de, '''în'''' an '''ûn''' yan '''an'''a xwe wenda dikin û [[paşgirên kesîn]] û [[pêşgirên demkî]] yan ên [[negasyon]]î digirin. '''Koma II''' {| border="1" cellspacing="0" padding="5" ! Rader !!Rayê lêkerê !! Dema niha |-- |axiftin ||-axiv- ||diaxive |-- |girtin ||-gir- ||digire |-- |guhertin ||-guher- ||diguhere |-- |lîstin ||-lîz- ||dilîze |-- |kuştin ||-kuj- ||dikuje |-- |jendin ||-jen- ||dijene |} '''Ravek bo koma II''': Ji bilî lêkerên bi tîpa '''a'''+[[dengdar]]ek+'''tin''' bi dawî tên, hemû lêkerên bi dengdarekê (konsonant, îng. consonant) û her sê tîpên '''tin/din''' bi dawî tên, ciyê xwe di vê komê de digirin. Di demên niho û ya bêt de '''tin/din''' dikeve û eger ji berî wê tîpa '''f''' hebe, dibe '''v''' (''axiftin > diaxivim''), '''s''' dibe '''z''' (''lîstin > dilîzî'') û '''ş''' dibe '''j''' (''kuştin > dikujin''). '''Koma III''' {| border="1" cellspacing="0" padding="5" ! Rader !!Rayê lêkerê !! Dema niha |-- |axaftin|| -axêv-|| diaxêve |-- |bijartin|| -bijêr-|| dibijêre |-- |biraştin|| -birêj-|| dibirêje |-- |guhastin|| -guhêz-|| diguhêze |-- |hejmartin|| -hejmêr-|| dihejmêre |-- |parastin|| -parêz-|| diparêze |-- |qewartin|| -qewêr-|| diqewêre |-- |ve/şartin|| ve-şêr-|| ve/dişêre |} '''Ravek bo koma III''' Hemû lêkerên bi tîpa '''a''' + [[dengdar]]ek +'''tîn''' bi dawî tên, dikevin vê komê. Di dema niha û ya bêt de '''a''' dibe '''ê''' û '''tin''' dikeve. Eger li berî '''tin'''ê '''f''' hebe, dibe '''v''' (''axaftin > diaxêvim''), '''s''' dibe '''z''' (''parastin > diparêze'') û '''ş''' dibe '''j''' (''biraştin > diparêjin''). '''Koma IV''' {| border="1" cellspacing="0" padding="5" ! Rader !!Rayê lêkerê !! Dema niha |-- |birin|| -b-|| dibe |-- |kirin|| -k-|| dike |-- |xwarin|| -xw-|| dixwe |-- |çê/kirin|| çê-k-|| çêdike |-- |ra/kirin|| ra-k-|| radike |-- |ve/xwarin|| ve-xw-|| vedixwe |} '''Ravek bo koma IV''': Ji bilî lêkera '''mirin''', hemû lêkerên li dawiya wan [[dengdêr]]ek (vokal, îng. vowel) û '''rin''' (di soranî de '''rdin''') heye, dikevin vê komê. Di demên niha û bêt de '''rin''' ('''rdin'''a soranî) û dengdêra li pêş wê dikevin. '''Koma V''' {| border="1" cellspacing="0" padding="5" ! Rader !!Rayê lêkerê !! Dema niha |-- |afirandin|| -afirîn-|| diafirîne |-- |ceribandin|| -ceribîn-|| diceribîne |-- |çandin|| -çîn-|| diçîne |-- |stendin|| -stîn-|| distîne |-- |xwendin|| -xwîn-|| dixwîne |} '''Ravek bo koma V''': Hemû lêkerên bi '''andin''' an '''endin''' bi dawî tên, dikevin nav vê komê. Di dema niha û ya bêt de '''andin''' an '''endin''' dikeve û '''în''' (di [[soranî]] û hin [[devok]]ên [[kurmancî]] de ''ên'') têt şûna wan. '''Koma VI''' {| border="1" cellspacing="0" padding="5" ! Rader !!Rayê lêkerê !! Dema niha |-- |nivistin|| -niv-|| dinive |-- |xistin|| -x-|| dixe |-- |maliştin|| -mal-|| dimale |-- |rû/niştin|| rû-n-|| rûdine |} '''Ravek bo koma VI''': Ji bilî lêkerên ''ristin'' û ''hiştin'', hemû lêkerên bi '''-istin''' an jî '''-iştin''' bi dawî tên endamên vê komê ne. Di dema niha û ya bêt de ''-istin/-iştin'' dikeve. '''Koma VII''' {| border="1" cellspacing="0" padding="5" ! Rader !!Rader 2 !!Rayê lêkerê !! Dema niha |-- |anîn|| înan/hênan|| -în-|| tîne |-- |avêtin|| avêştin|| -avêj-|| diavêje |-- |cûn|| cûtin|| -cû-|| dicû |-- |dirûn|| dirûtin|| -dirû-|| didirû |-- |dîtin|| bînan|| -bîn-|| dibîne |-- |dotin|| doşan|| -doş-|| didoşe |-- |firotin|| firoştin|| -firoş-|| difiroşe |-- |gan|| -|| -gê-|| digê |-- |gotin|| -|| -bêj-|| dibêje |-- |hatin|| -|| -ê-|| tê |-- |hiştin|| hêlan|| -hêl-|| dihêle |-- |jîn|| jiyan|| -jî-|| dijî|| |-- |kan|| kiyan|| -kê-|| dikê |-- |ketin|| keftin|| -kev-|| Dikeve |-- |man|| -|| -mîn-|| dimîne |-- |mêtin, mêhtin|| mêjan|| -mêj-|| dimêje |-- |mirin|| -|| -mir-|| dimire |-- |pan, payîn|| -|| -pê-|| dipê |-- |patin, pehtin|| pêjan|| -pêj- dipêje |-- |rêtin|| rêjan|| -rêj-|| dirêje |-- |ristin|| rêsan|| -rês-|| dirêse |-- |sotin|| sojan/sojîn|| -soj-|| disoje |-- |şiyan|| -|| -şê-|| dişê |-- |şkestin|| şkiyan|| -şkê-|| dişkê |-- |şûştin|| -|| -şo-|| dişo |-- |xwestin|| xwastin|| -xwaz-|| dixwaze |-- |zan|| -|| -zê-|| dizê |} '''Ravek bo koma VII''' Lêkerên vê komê heftem bêrêz in û qaydek ji bo çawantewîna wan tine ye. Di pirraniya zimanên hindo-ewropî (îngilîzî, almanî, îspanî û hwd) de lêker di demên raborî (îng. past tense) de bi bêrêzî ditewin lê ev bêrêzî di zimanê kurdî de tine ye. Bêrêziya van peyvên jorîn di zimanê kurdî de di demên niha û yên bêt de ye. ==Çavkanî== * [[Husein Muhammed]]: [[Kurtenerînek li rêzimana kurdî|Kurtenerînek li hin beşên rêzimana kurdî]] [[Kategorî:Ziman]] *[[Kategorî:Rêziman]] [[en:Kurdish verbs]] 8281 27834 2006-02-19T21:06:50Z Zanistvan 333 {{rêziman}} '''Daçek''' (prepozîsyon) ew [[peyv]] in yên ku hatina cihekî, mana li cihekî yan derketina ji cihekî diyar dikin. ==Daçekên kurdî== ''Binere nivîsarek berfire'': '''[[Daçekên kurdî]]'' Daçekên bingehîn di [[zimanê kurdî]], [[zarava]]ya [[kurmancî]] de ev in: * bi * bo * di ... de (tê de) * ji (jê) * li (lê) Ji daçekên bingehîn gelek daçekên din jî tê çêkirin: * ber bi * ji ... re * li ser ... [[Kategorî:Ziman]] [[Kategorî:Rêziman]] 8282 38728 2006-08-13T15:58:29Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Zanistvan {{rêziman}} ==Destpêk== Eger em bixwazin bi kurtî rave bikin, em dikarin bibêjin ku daçek ango prepozîsyon (îng. preposition) hin peyvikên alîkar in ku dikevin pêşiya peyvên serekî û pêwendî û têkiliya wan diyar dikin yan jî cî, dem û hwd. ji me re eşkere dikin. Tevî ku ti şaxek rêzimanî yê zimanê kurdî bi qasî pêwîst nehatiye lêkolandin jî, li gor hayjêbûna min, herî kêm li ser rola daçekan hatiye rawestîn. Lê ev peyvikên biçûk rolek gelekî bingehîn di ziman de dilîzin loma pêwîstî bi vekirina gotûbêjê li ser wan heye. Ta niha ez bi kêm zimanan hesîme ku tê de bi qasî zimanê kurdî daçek zaf hebin. Lê çi mixabin ku ev dewlemendiya daçekan, mîna dewlemendiya her biwar û şaxên din jî ên zimanê me yê şîrîn, li gor zengîniya gencîneya xwe nayê xebitandin. Herwiha ne gelekî ji rastiyê dûr e eger em îddîa bikin ku hin daçek jî bi berdewamî ne li ciyê xwe yê rast tên xebitandin û pirr şaşîtî jî di bikaranîna wan de tê kirin. Ji berî ku em dest bi ferisandin ango analîzandina kitekit a daçek û paşdaçekan bikin, em dikarin vê mînaka sade bidin: -li malê -di malê ve -di malê de Tevî ku ya pêşîn herî zêde bê xebitandin jî, pirranî caran herduyên paştir jî li şûna wê û bi mebesta wateya wê tên bikaranîn. Lê di rastiyê de di herduyên paştir de daçek ew qas bandorek tûj li peyva "mal" dikin ku êdî di wan herdu biwêjan de bêjeya "mal" bi wateya xwe ya asayî namîne. "Di malê ve" bi zimanê gelêrî tê wateya "di xanî ve" û "di malê de" jî tê wateya "di malbatê/aîleyê/famîlyayê de". Mînak: "Li derve sar bû; ez çûm hundur û di malê ve li ber argûna hilkirî/vêxistî rûniştim." Û "Di malê de mêrek tine ye ku vê zivistanê biçe nêçîr û kewgîrê." Problema lêkolîn û jênivîsîna daçekan ew e ku - berevajî lêker û nomînan (navdêr, rengdêr, hejmar û cînav) - mirov nikare bi awayek giştî li ser wan rabiweste. Tenak gengazî ew e ku ew yek bi yek bên ferisandin û erkên her yekê ji wan bên destnîşankirin. ==Daçek bi cînavan re== Lê pêşî divê bê diyarkirin ku eger daçek bikeve pêşiya peyva bingehîn/serekî, eger ev peyv [[navdêr]] (substantîv), cînav (pronom) an jî hejmar (numeral) be, ew peyv ditewe (1). Di kurmancî de cînavan du celeb form hene; forma netewandî (ez, tu ew, em, hûn, ew, ev û kî) û forma tewandî (min, te, wê, wî, me, we, wan, van û kê). Bi daçekan re forma tewandî tê bikaranîn. Mînak: bi min re, li gor te, ji bo wê, li cem wî, ji nik me ve, bi saya we... ==Daçek bi navdêran re== ===Daçek bi navdêrên zayendmê re=== Peyvên zayendmê di yekhejmariya xwe ya kifş de paşgirtika "(Y)Ê" digirin: Mînak: li mal-ê, di pirtûk-ê de, ber bi xweşi-yê ve... Peyvên zayendmê di yekhejmariya xwe ya nekifş de paşgirtika "Ê" digirin lê "(Y)EK", a ku nîşana nekifşiyê ye, jî li ciyê xwe dimîne: Mînak: li mal-ek-ê, di pirtûk-ek-ê de, ber bi xweşi-yek-ê ve... Peyvên zayendmê di pirrhejmariya xwe ya kifş de paşgirtika "(Y)AN" digirin: Mînak: li mal-an, di pirtûk-an de, ber bi xweşi-yan ve... Peyvên zayendmê di pirrhejmariya xwe ya nekifş de jî paşgirtika "(Y)AN" digirin lê "IN/NE", a ku nîşana nekifşiyê ye, jî li ciyê xwe dimîne: Mînak: li mal-in-an, di pirtûk-in-an de, di xweşî-ne-yan de... (2) ===Daçek bi navdêrên zayendnêr re=== Eger mijara me ya "Daçek bi navdêrên zayendmê re" sivik be û em bikarin bi asanî hemfikir bin, di mijara "Daçek bi navdêrên zayendmê re" de yekdilî û hemfikirî ta niha berpê nebûye. Peyvên zayendnêr di pirrhejmariya xwe ya kifş û nekifş de tam mîna peyvên zayendnêr di pirrhejmariya xwe ya kifş û nekifş de ditewin. Mînak: li welat-an, bi şivan-an re, ber bi xani-yan ve; li welat-in-an, bi şivan-in-an re, ber bi xanî-ne-yan ve... Lê dudiliya herî zêde li ser tewîna yekhejmariya navdêrên zayendnêr di rewşa kifş û hinekî jî di ya nekifş de ye. Li gor devokên kurmancî navdêrên zayendmê dikarin bi sê-çar şêweyên ji hev cuda bitewin: şivan > şivên/şivanî/şivani/şivîn. Dibe ku gelek zimannas bi min re ne hemfikir bin lê ev hemû li me "bela" ne û ji bo zimanek yekgirtî yê nivîskî li kurmancînivîsan bûne asteng. Hem ew bi tewîna xwe tevliheviyê dixin ziman (3) û hem jî bikanînerên kurmancî li hev nakin ku yekê ji wan bibijêrin. Loma niha pêwîstiya me bi kompromîsekê heye: pêwîst e ku em forma netewandî bi kar bînin. Jixwe di pratîkê de jî wiha tê kirin lê hin purîst û "paqijkerên" ziman zorê didin van navdêran û, tevî ku gel ticaran wan wisan netewîne jî, ew her ditewînin. Mînak: Li şûna: li welêt/welatî/welati em binivîsin: li welat Li şûna: bi hêsp/hespî/hespi em binivîsin: bi hesp Li şûna: ji Kemêl/Kemalî/Kemali re em binivîsin: ji Kemal re û hwd. û hwd. Herwiha di yekhejmariya nekifş a [[navdêrên zayendnêr]] de jî dudiliyek peyda dibe. Bi gelemperî di zimanê nivîskî de ta niha zêde tîpa "Î" li pey "(Y)EK", a ku nîşana nekifşiya yekhejmariya navdêrên zayendnêr e, hatiye danîn: li welat-ek-î, bi hesp-ek-î, ji xani-yek-î re. Lê di hin devokan de li şûna vê tîpa "Î" tîpa "Ê" heye, û hin kes wê tercî dikin (4). Ango: li welat-ek-ê, bi hesp-ek-ê, ji xani-yek-ê re. Mîna ku tê zanîn navdêrên zayendmê jî di heman rewşê de heman tîpê digirin loma diyarbûna zayenda peyvê namîne (5). ==Daçek bi navdêrên "girêdayî" re== Ji beşa "Daçek bi navdêran re", ya ku me ta niha dabaş jê kir, bi wê şert û mercê ye ku navdêr bi peyva (peyvên) li pey xwe ve ne girêdayî ye ku wê peyvê bandor li navdêrê kiribe û navdêr hatibe tewandin. Lê em hemû dizanin ku pirrî caran rengdêr (adjektîv) û cînav (pronom) dikevin pey navdêran û ji ber wê yekê navdêr jî ditewin û wek xwe namînin. Mînak: mal-a te, welat-ê min, pirtûk-ên wê; sêv-a sor, xani-yê bilind, derya-yên kûr... Niha eger em daçekan jî li van gotinên jorîn zêde bikin, em ê bibînin ku paşgirtikên me di beşên "Daçek bi navdêrên zayendmê re" û "Daçek bi navdêrên zayendnêr re" dabûn, êdî nikarin bikevin pey navdêrên di van gotinên jorîn de. Ew gotin bi xwe tewandî ne û çimkî pêwendiya xwedîtiyê (mala te; welatê min...) û rengdêran (sêva sor...) a bi navdêran re ji pêwendiya daçekan bi navdêran re xurttir e, paşgirtikên asayî yên xwedîtî û rengdêran li ciyê xwe dimînin û pêwîstî bi paşgirtikên asayî yên daçekan tine ye: Mînak: li malê > mala min, ji sêvê > ji sêva sor Herwiha eger navdêr di yekhejmariya xwe ya nekifş de jî bi rengdêr an jî cînavekê re hatibe girêdan, hin nakokî derdikevin. Çimkî em di yekhejmariya kifş de, dema ku navdêr bi cînav an jî rendêra li pey tê, li navdêrên zayendmê tîpa "A" û li navdêrên zayendnêr jî "Ê" zêde dikin (sêv-a sor/min, hesp-ê te/spî), li gor hin kesan divê ev herdu tîp di rewşa nekifş a heman navdaran jî bên bikaranîn, ango: -sêv-ek-a sor/min; bi daçekê re: Wî ji sêv-ek-a sor/min xwar. -hesp-ek-ê te/spî; bi daçekê re: Ez dixwazim li hesp-ek-ê te/spî siwar bibin. Lê ez bawer dikim, tevî ku gelek xwendevan pêrgî vî awayê nivîsînê hatibin jî, ew bi xwe wisan naxebitînin. Niha di kurmanciya nivîskî de bi vî awayî zêdetir tê nivîsîn: -sêv-ek-e sor/min; bi daçekê re: Wî ji sêv-ek-e sor/min xwar. -hesp-ek-î te/spî; bi daçekê re: Ez dixwazim li hesp-ek-î te/spî siwar bibin. Herdu awayan jî argumentên baş hene ku çima ew bên bikaranîn û dev ji ya din bê berdan. Ti ji herduyan ji aliyê rêzimanî de ne çewt û şaş in. Lê nabe ku bi hetahetatî em wan herduyan bi kar bînin an jî nîqaş û gengeşeyê bikin ji bo ku em yekê bibijêrin. Û ji pêzanîn û tecrubeyên heyî ez dizanim ku em qet bi asanî li hev nakin û ta ji me bê em - carinan ji dexesî û carinan jî ji famkorî - her li ser rêya xwe ya berê dimeşin tevî ku ew şaş be jî! Lê li vir ez dixwazim dîsan pêşniyazek kompromîsî bikim: Em dev ji van herdu paşgirtikan berbidin: Li şûna: sêv-ek-e sor/min yan sêv-ek-a sor/min em binivîsin: sêv-ek sor/min Li şûna: hesp-ek-î te/spî yan hesp-ek-ê te/spî em binivîsin: hesp-ek te/spî Li vir hin kes dê reaksiyonan nîşan bidin û diyar bikin: "De baş e, lê bi vî awayî zayend wenda dibe û êdî mirov nikare ji navdêran bibîne ka ew zaynedmê yan jî zayendnêr in!" Bêguman ev yek rast e, em dizanin ku "welat-ê min" zayendnêr û "sêv-a sor" jî zayendmê ye lê em di nivîsê de diyar nabe ka zayenda "welat-ek dûr" û sêv-ek şîrîn" çi ye. Erê, lê diyarkirina zayendê di kurdî de - berevajî gelek zimanên din ên zayend tê de heyî - ne pêwîst e. Mînak: Di hevoka "Heval dibêje" de ti şaşî tine ne lê dîsan jî jê naxwiye ka "heval" zayendmê yan jî zayendnêr ango keç/jin an jî kur/zelam e. Herwiha di pirrhejmariyê de kurdî zayendê nanase. Ji "Hevalan got" naxwiye ka ev heval keç an jî kur in. Jixwe gelekî baştir û pratîktir e ku zayend di pirrhejmariyê de tine be çimkî hin ji van hevalan dikarin keç û hin jî kur bin. Eger di pirrhejmariyê de jî zayend hebûya, em ê neçar bimana peyva "heval" du caran - carekê bi zayendmêyî û yekê jî bi zayendnêrî - bigota. Bi vî awayî ziman ê zehmet bibûya û me dê nikariya di hema heyamê de bi qasî niha tişt bigotina û guhdarên/hevalên xwe agadar û serwext bikirana. Bi heman awayî pirsgirêka navdêran bi cînava nîşandekî "ev" û tewandiyên wê re jî tê çareserkirin. Mîna ku tê zanîn, eger "ev" yan tewandiyek wê bikeve pêşiya navdêran, navdêr dikarin di kurmancî de bi çend awayên ji hev cuda ditewin û ta niha yekdilî û lihevkirinek gelemper pêk nehatiye loma ew jî hin kompromîsan dixwaze. Li gor devokên kurmancî herî kêm "ev" dikare van paşgirtikên jêrîn bixe pişt navdêran: '''Zayendmê''' -ev pirtûk-a han, ev pirtûk-a ha, ev pirtûk-a he, ev pirtûk-e, ev pirtûk-a Mînak: ev pirtûka han mezin e, ev pirtûka ha xweş bû, te ev pirtûka he xwendiye, ev pirtûke ne li ber destê min bû, ev pirtûka nayê xwendin... '''Zayendnêr''' -ev welat-ê han, ev welat-ê ha, ev welat-ê he, ev welat-e, ev welat-a Mînak: ev welatê han mezin e, ev welatê ha ne xweş e, ev welatê he min nedîtiye, ev welate gelekî bi min xweş tê, ev welata bixêrûbêr e... Tevî ku hin ji van ji hin ên din baştir bin jî, ta niha min çi dît, her kes wan li gor devokan xwe dixebitîne. Lê niha dem hatiye ku em li rêyekê bigerin ku em ti kesekî nexeyidînin û li derve nehêlin lê dîsan jî zimanek yekgirtî û standard ava bikin. Bi baweriya min, a herî baş ew e ku em van paşgirtikên destnîşankirî "biavêjin" ango wan li derveyî nivîsîna xwe bihêlin. Ango em li şûna mînakên jorîn bibêjin: -ev pirtûk mezin e, ev pirtûk xweş bû, te ev pirtûk xwendiye, ev pirtûk ne li ber destê min bû, ev pirtûk nayê xwendin... -ev welat mezin e, ev welat ne xweş e, min ev welat nedîtiye, ev welat gelekî bi min xweş tê, ev welat bixêrûbêr e... Dîsan hin kes dê bipitin û gazinan bikin ku me zayend ji bîr kir lê heman kes her dibêjin: -ew pirtûk mezin e, ew pirtûk xweş bû, te ew pirtûk xwendiye, ew pirtûk ne li ber destê min bû, ew pirtûk nayê xwendin... -ew welat mezin e, ew welat ne xweş e, min ew welat nedîtiye, ew welat gelekî bi min xweş tê, ew welat bixêrûbêr e... an jî: -pirtûk mezin e, pirtûk xweş bû, te pirtûk xwendiye, pirtûk ne li ber destê min bû, pirtûk nayê xwendin... -welat mezin e, welat ne xweş e, min welat nedîtiye, welat gelekî bi min xweş tê, welat bixêrûbêr e... Ango ti zayend di wan de nayê xwiyandin. Êdî ez bawer dikim ku em hinekî ji mijara xwe ya bingehîn dûr ketine loma pêwîst nake ku em êdî gelekî dûrtir biçin lê mînakek din jî didim ku baştir e - eger em bikarin - em paşgirtikên zayendî nexebitînin: Di gelek kovar û rojnameyên kurdî de, eger li pey navdêra di yekhejmariya nekifş de rengdêr an cînav bên, paşgirtik ji bo diyarkirina zayendê tên danîn. Mînak: sêv-ek-e/a sor an hesp-ek-î/ê reş. Lê em hemû dizanin ku di kurdî de bêhejmar navdêr hene ku li gor tevgirêdan û kontekstê dikarin hem zayendmê û hem jî zayendnêr bin. Mînak: mamoste, heval, nas, zarok... Ango eger ev kes jin/keç be: "mamosteya min, hevala wê, nasa me, zaroka wan" lê eger zelam/kur be: "mamosteyê min, hevalê wê, nasê me, zarokê wan". Lê carinan bêjeyên bi vî awayî di yekhejmariya nekifş de tên bikaranîn û nivîser nizane ka ew jin/keç an zelam/kur in, naxwaze zayenda wan diyar bike yan jî dixwaze herdu zayendan diyar bike ji bo ku destnîşan bike ku ji herdu zayendan dibin. Hingê neçar dibe ku wiha binivîse: "mamosteyeke/î min, hevalekî/e çê, nasekî/e me, zarokeke/î biçûk" an jî "mamosteyeka/ê min, hevalekê/a çê, nasekê/a me, zarokekê/a biçûk". Lê eger em paşgirtikên zayendî di van rewşan de bi kar neînin, em ê ji vê belaya "e/î" û "ê/a" bifilitin, û hevokên xwe bi vî awayî bi rêz bikin: "mamosteyek min, hevalek çê, nasek me, zarokek biçûk". Û dîsan jî ev "mamosteyek min" û hwd. dikarin hem zayendmê û hem jî zayendnêr bin. ==Celebên daçekên kurdî== Em dikarin daçekên kurdî di sê koman de bisinifînin. • Daçekên sade û serbixwe: bi tenê yekpeyvikî ne (bi soranî di kevanokan de): bi (be), ji (le ... we) û li (le). Mînak: bi tirimpêlê, ji malê, li Kurdistanê... • Daçekên dubeşî: Ev daçek ji du beşan pêk tên. Beşa pêşîn li berî û ya paşîn jî li dû peyvên serekî tên danîn: bi ... ve (pê ve), di ... de (tê de), ji ... re (jê re) û hwd. Mînak: bi wê re, di qonaxê de, ji malê ve... • Daçekên biwêjî: ev daçek ji hin daçekên serbixwe û sade yan jî daçekên dubeşî û hin daçekên neserbixwe pêk tên: ji alî de, bi ser re, di bin ve, li jêr, li gor, li pey, ji cem, bi saya û hwd. Mînak: ji ser qapa pirtûkê xwend; di bin tirarê mast ve bû, tu çima ew qas li dûr lê digerî; li gor encamên lêkolînê wî xwe bi stranbêjiya xwe di dilê xelkê de ezîz kiriye; di Kurdistanê re derbas bûn û li pey şopa wan çûn... ==Hin daçek== ===Bi=== *bi *bi bin ... *bi hev ... *bi pey ... *bi qasî ... *bi vî/wî alî de *bi ... de (pê de) *bi ... re (pê re) *bi ... ve (pê ve) *bi bin ... ve *bi derî ... *bi dû ... ve *bi jêr de, bi jêrî ... de *bi jêr ve, bi jêrî ... ve *bi jor de, bi jorî ... de *bi jor ve, bi jorî ... de *bi rex ... *bi rex ... ve *bi ser ... *bi ser ... de *bi ser ... ve ===Di=== *di *di ... de *di ... re *di ... ve *di ber ... re *di ber ... ve *di bin ... ve *di bin ... de *di bin ... re *di cî de *di nav ... re *di pey ... re *di ser ... de *di ser ... re ===Ji=== *ji *ji bin ... *ji ber ... *ji bilî ... *ji ... pê ve *ji hingê ve *ji ... şûnde *ji bo (ji boyî/ ji bona) ... *ji hev ... *ji pey ... *ji vî/wî alî ... *ji vî/wî alî de ... *ji aliyê ... *ji ... de *ji ... re *ji ... ve *ji aliyê ... ve *ji bin ... *ji ... şûnde *ji der(ê) *ji derve *ji derveyî ... *ji derî ... *ji dêl(v)a ... *ji dil *ji ... ve (jê ve) *ji bin ... ve *ji nav ... *ji nû ve *ji nişka/ê ve *ji rex ... *ji rex ... ve *ji ser ... *ji ser ... ve *ji vir *ji wir *ji kû *ji vê gavê pê ve *ji vir pê ve *ji xwe ===Li=== *li *li ser ... *li ber ... *li ber ... re *li jêr *li jor *li dor *li dora ... *li gor ..., li gora/î ... *li kû *li bin *li nav ... *li paş ... *li pêş ... *li pişt ... *li ser ... re *li vir *li wir *li derekê *li gel ==Çavkanî== * [[Husein Muhammed]]: [[Kurtenerînek li rêzimana kurdî]] [[Kategorî:Ziman]] [[Kategorî:Rêziman]] 8284 54376 2006-10-25T11:41:09Z Luqman 401 '''Qetîn''', [[gund]]ê herî mezin li [[Karaz]]ê ye. [[Kategorî:Gundê Karazê]] {{kurt}} 8285 50444 2006-10-10T17:02:59Z Erdal Ronahi 2 '''Çinar''' navçeyek [[Amed]]ê ye. Li ser rêya [[Mêrdîn]]ê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Navçeya Amedê]] 8286 50308 2006-10-10T15:17:54Z Erdal Ronahi 2 '''Siwêreg''' navçeya [[Riha]]yê ye. Di navbera [[Amed]] û Rihayê de cih digre. Li wê derê [[Kurmancî]] û [[Zazakî]] tên axaftin. [[Kategorî:Navçeya Rihayê]] {{kurt}} 8287 27849 2006-02-20T12:50:44Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[wêje]] 8288 27853 2006-02-20T13:02:17Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Wêje]] 8289 27858 2006-02-20T13:17:01Z Zanistvan 333 {| cellpadding="1" style="float: right; border: 1px solid #8888aa; background: #f7f8ff; padding: 5px; font-size: 90%; margin-center: 0 15px 0 15px;" |- | style="background: #ccf; text-align: center;" | '''[[Wêje]]''' |- | [[Wêje|Wêjeya spehî]] |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Helbest|Helbestvanî]] (poetîka) |- | style="padding-left: 1.0em;"|[[Pexşan]] (proza) |- | style="padding-left: 2.0em;"|[[cerribandin]] (esey) |- | style="padding-left: 2.0em;"|[[Çîrrok]] (novel) |- | style="padding-left: 2.0em;"|[[Pend]] (aforîzma) |- | style="padding-left: 2.0em;"|[[Roman]] |- | style="padding-left: 2.0em;"|[[Şano]] (piyes) |- |style="border-bottom: 1px solid #ccc"| |- | [[Wêjeya zanistî]] <!-- |- |style="border-bottom: 1px solid #ccc"| |- |style="text-align: center;"|<small>[http://en.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Template:Linguistics&action=edit Edit this box]</small> --> |} 8290 27859 2006-02-20T13:23:14Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Ol]] 8291 28355 2006-02-26T16:31:32Z RewşenBaran 74 __NOTOC__ ''Bo lîsteya nivîskarên kurd, binere: [[Lîsteya nivîskarên kurd]]'' ---- ''Bo nivîsarên heyî yên li ser nivîskaran, binere: [[:category:nivîskar|Kategorî:Nivîskar]]'' ---- Ev lîsteya nivîskarên hemû cîhanê ye. {{naverok}} ==A== ==B== *[[Giovanni Boccaccio|Boccaccio, Giovanni]] ==M== *[[Amin Maalouf|Maalouf, Amin]] ==S== * [[William Shakespeare|Shakespeare, William]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Wêje]] [[Kategorî:Lîste]] 8292 27869 2006-02-20T13:49:51Z Zanistvan 333 Afrozîm çû cihê Aforîzm #REDIRECT [[Aforîzm]] 8293 30306 2006-04-04T18:42:58Z Erdal Ronahi 2 ==Kurmancî== '''Ranye''' [[bajarrok]]ek e li rojhilata parêzgeha [[Silêmanî|Silêmaniyê]]. ==Soranî== {{rtl}} شاری [[ڕانیه‌]] ده‌كه‌وێته‌ ڕۆژهه‌ڵاتی شاری سلێمانییه‌وه‌ {{-rtl}} ==Girêdanên derve== * [http://www.raniacity.com Bajêrê Ranye] [[Kategorî:Bajar]] {{bajar_kurd}} 8295 47163 2006-09-11T14:19:19Z Bangin 450 '''NY''' kurtenavê van gotinan ne: * [[Neteweyên Yekbûyî]] * [[New York]] {{cudakirin}} [[Kategorî:Kurtenav]] [[en:NY]] 8296 66276 2007-01-24T13:48:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ha:Majalisar ɗinkin duniya]] [[Image:Flag of the United Nations.svg|200px|right|Alaya Neteweyên Yekbûyî]] '''Neteweyên Yekbûyî''' (Neteweyên Hevgirtî, Neteweyên Yekgirtî; bi inglîzî ''The United Nations'') mezintirîn [[rêkxistin]]a navneteweyî ye. Li sala 1945 hatiye damezrandin. ==Armanc û Endam== Neteweyên Yekbûyî (NY; bi inglîzî ''UN'') piştî [[Cenga Duyem ya Cîhanê]] hat damezrandin bi armanca rêgirtina li ber [[ceng]]ên navneteweyî û rêxweşkirina li ber aştiya herherî. Niha hema bêje hemû [[dewletên cîhanê yên serbixwe]] endamên NY ne. ==Xebat== Baregeha NY li [[New York]]a [[DYA|Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] ye. Dewletên endam nûnerên xwe dişînin wê baregehê daku li ser mijarên [[cîhan]]î gotûbêjan bikin û birryaran bidin. ==Dezgehên NY== Neteweyên Yekbûyî şeş dezgehên bingehîn û jimareyek mezin jî dezgehên taybet hene. ===Dezgehên bingehîn yên NY=== * [[Encûmena Giştî ya Neteweyên Yekbûyî]] * [[Encûmena Asayîşê ya Neteweyên Yekbûyî]] * [[Sekreteriya Neteweyên Yekbûyî]] * [[Dadgeha Navneteweyî]] * [[Encûmena Spartinê]] (''êdî naxebite'') * [[Encûmena Aborî û Civakî]] ===Dezgehên taybet yên NY=== Dezgehên taybet yên Neteweyên Yekbûyî: *[[Fona Zarrokan ya Neteweyên Yekbûyî]] ([[UNICEF]]) *[[Rêkxistina Saxlemiyê ya Cîhanî]] ([[WHO]]) *[[Rêkxistina Qût û Çandinê]] ([[FAO]]) *[[Rêkxistina Perwerdeyî, Zanistî û Çandeyî ya Neteweyên Yekbûyî]] ([[UNESCO]]) *[[Rêkxistina Karî ya Navneteweyî]] ([[ILO]]) *[[Fona Diravî ya Navneteweyî]] ([[IMF]]) ==Girêdanên derve== * [http://www.un.org Malpera NY] [[Kategorî:Rêxistin]] [[af:Verenigde Nasies]] [[an:Organizazión d'as Nazions Unitas]] [[ar:الأمم المتحدة]] [[ast:Organización de les Naciones Uníes]] [[az:Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]] [[be:Арганізацыя Аб'яднаных Нацый]] [[bg:Организация на обединените нации]] [[bi:Unaeted Neisen]] [[bn:জাতিসংঘ]] [[bpy:উন]] [[br:Aozadur ar Broadoù Unanet]] [[bs:Ujedinjeni narodi]] [[ca:Organització de les Nacions Unides]] [[cs:Organizace spojených národů]] [[cv:Пĕрлешнĕ Нацисен Организацийĕ]] [[cy:Y Cenhedloedd Unedig]] [[da:Forenede Nationer]] [[de:Vereinte Nationen]] [[el:Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών]] [[en:United Nations]] [[eo:Unuiĝintaj Nacioj]] [[es:Organización de las Naciones Unidas]] [[et:ÜRO]] [[eu:Nazio Batuen Erakundea]] [[fa:سازمان ملل متحد]] [[fi:Yhdistyneet kansakunnat]] [[fr:Organisation des Nations unies]] [[frp:Organisacion des Nacions unies]] [[fur:Organizazion des Nazions Unidis]] [[fy:Feriene Naasjes]] [[ga:Náisiúin Aontaithe]] [[gl:ONU]] [[ha:Majalisar ɗinkin duniya]] [[he:האומות המאוחדות]] [[hi:संयुक्त राष्ट्र]] [[hr:Ujedinjeni narodi]] [[hu:Egyesült Nemzetek Szervezete]] [[hy:Միավորված Ազգերի Կազմակերպություն]] [[ia:Organisation del Nationes Unite]] [[id:Perserikatan Bangsa-Bangsa]] [[ilo:Dagiti Nagkaykaysa a Pagilian]] [[io:Unionita Nacioni]] [[is:Sameinuðu þjóðirnar]] [[it:Organizzazione delle Nazioni Unite]] [[ja:国際連合]] [[ka:გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია]] [[kk:Біріккен Ұлттар]] [[kn:ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ]] [[ko:국제 연합]] [[kw:Kenedhlow Unys]] [[la:Nationes Unitae]] [[lb:Vereent Natiounen]] [[lij:Organizzaçion de e Naçioin Unïe]] [[lt:Jungtinių Tautų Organizacija]] [[lv:Apvienoto Nāciju Organizācija]] [[mk:Обединети Нации]] [[ml:ഐക്യരാഷ്ട്ര സഭ]] [[mn:Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага]] [[mr:संयुक्त राष्ट्रसंघ]] [[ms:Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu]] [[nds:Vereente Natschonen]] [[nl:Verenigde Naties]] [[nn:Dei sameinte nasjonane]] [[no:FN]] [[pl:Organizacja Narodów Zjednoczonych]] [[ps:ملګري ملتونه]] [[pt:Organização das Nações Unidas]] [[qu:Huñusqa Nasyunkuna]] [[ro:Organizaţia Naţiunilor Unite]] [[ru:Организация Объединённых Наций]] [[scn:Nazzioni Uniti]] [[sh:Ujedinjeni narodi]] [[simple:United Nations]] [[sk:Organizácia Spojených národov]] [[sl:Organizacija združenih narodov]] [[sq:Organizata e Kombeve të Bashkuara]] [[sr:Уједињене нације]] [[sv:Förenta nationerna]] [[sw:Umoja wa Mataifa]] [[ta:ஐக்கிய நாடுகள் சபை]] [[tg:Созмони Милали Муттаҳид]] [[th:สหประชาชาติ]] [[tl:Mga Nagkakaisang Bansa]] [[tr:Birleşmiş Milletler]] [[uk:Організація Об'єднаних Націй]] [[ur:اقوام متحدہ]] [[vi:Liên Hiệp Quốc]] [[yi:יו-ען]] [[zh:联合国]] [[zh-min-nan:Liân-ha̍p-kok]] [[zh-yue:聯合國]] 8297 27885 2006-02-20T16:20:29Z Zanistvan 333 #redirect [[Şerefxan Bedlîsî]] 8298 27887 2006-02-20T16:29:51Z Diyako 273 #redirect[[Dîrok]] 8299 35142 2006-07-10T23:33:04Z Erdal Ronahi 2 '''Pêşdîrok''' (pêşmêjû, pêştarîx, prehîstorya'') [[dîrok]]a wê demê ye ku hê [[nivîs]]în tine bû. ==Serdemên pêşdîrokî== Pêşdîrok dikare ji destpêka peydabûna [[cîhan|dinya]]yê dest pê bike lê bi gelemperî pêşdîrok basa jiyana [[jîndar]]an, bi taybetî ya [[mirov]]an dike. Bo nimûne, hem dîroka [[dînosaur|dînozor]] û hem jî mirovên di [[şkeft]]an ve dijiyan pêşdîrok e. ==Peydakirina agahiyan== Ji ber ku li serdemên pêşdîrokê berhemên nivîskî tine bûn, agahiyên li ser pêşdîrokê bi rêya [[paleontolojî|paleontolojiyê]], [[stêrnasî|stêrnasiyê]], [[biyolojî|biyolojiyê]], [[jeolojî|jeolojiyê]], [[antropolojî|antropolojiyê]], [[arkeolojî|arkeolojiyê]] û [[zanistên siriştî]] dikare bêt wergirtin. [[Kategorî:Dîrok]] [[ast:Prehistoria]] [[bn:প্রাক-ইতিহাস]] [[br:Ragistor]] [[ca:Prehistòria]] [[cs:Pravěk]] [[da:Menneskets urhistorie og forhistorie]] [[de:Vorgeschichte]] [[en:Prehistory]] [[et:Esiaeg]] [[es:Prehistoria]] [[eo:Prahistorio]] [[fr:Préhistoire]] [[ko:선사시대]] [[id:Prasejarah]] [[it:Preistoria]] [[he:פרהיסטוריה]] [[la:Praehistoricum aevum]] [[lv:Aizvēsture]] [[lb:Virgeschicht]] [[hu:Őskor]] [[nl:Prehistorie]] [[ja:先史時代]] [[no:Oldtiden]] [[pl:Prehistoria]] [[pt:Pré-história]] [[ru:Древний мир]] [[su:Prasajarah]] [[ta:தொல் பழங்காலம்]] [[th:ยุคก่อนประวัติศาสตร์]] [[tr:Prehistorya]] [[zh:史前史]] 8300 66439 2007-01-25T11:13:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[dv:ފަލަކީ އިލްމު]] [[Image:USA.NM.VeryLargeArray.02.jpg|thumb|250px|[[Radyoteleskop]] yek ji çendîn alavên stêrnasan e]] '''Stêrnasî''' (''stêrzanî'') anku ''astronomî'' ew [[zanist]] e ya ku vekolînan li ser [[stêr]]an, [[exter]]an û [[galaksî|galaksiyan]] dike. Bi kurtî, stêrnasî eleqedarî hemû tiştên di [[esman]]an heye. Ew [[gerdûn]]ê, [[stêr]]ê û [[pergala rojê]] vedikole. Kesa/ê karê wê / wî stêrnasî be, stêrnas (astronom) e. Astronom û [[astronotî|astronot]] ji hev cuda ne. Astronot lêkolînan li ser stêran dikin. Astronot li [[esman]]an digerrin. ==Peyva "stêrnasî" û "astronomî"== Peyva ''stêrnasî'' ji ''[[stêr]]'' û ''-nasî'' têt. [[Paşgir]]a ''-nasî'' di kurdî de têt wateya [[zanist]]ê yan pirsporiyê Peyva "astronomî" ji peyvên [[yewnanî]] ''ástron'' ([[stêr]]) û ''nómos'' ([[Dad]]) pêk hatiye. ==Dîroka stêrnasiyê== Stêrnasên berê [[bazirganî|bazirgan]] û [[deryagerrî|deryagerr]] bûn ku hewceyî rêberiya [[stêr]]an daku rêya xwe winda nekin. Herwiha [[cotkarî|cotkaran]] jî xêra stêran dizanî ka kengî [[zevî|zeviyên]] xwe [[çandin|biçînin]], kengî dê [[lehî]] rabin û kengî dema [[dirûn]]ê [[xerman]]ê ye. Herwiha [[şaristanî|şaristaniyên]] berê ji ber sedemên [[ol|olî]] çavdêriya stêran û [[esman]]an bi giştî dikir. Hin çavdêrên stêran jî bawer dikir ku bi livên stêran mirov dikare pêşerojê anku demên bên pêşbînî bike. Ji wan kesan re [[astrolojî|astrolog]] têt gotin. Tevî ku karê wan wek [[zanist]]ê nayêt pejirandin jî, çavdêriyên wan pirr alîkariya stêrnasan kiriye ku agadar bikin ka pergala [[gerdûn]]ê çawan e. ==Karê stêrnasan== Stêrnasî zanistek pirr kevnare û giring e. Lê dîsan jî hema her kes dikare di jiyana xwe ya rojane de jî bi [[amûr]]ên erzan, yan jî bê ti hacet û amûran hinek stêrnasiyê bike. Stêrnasên amator di rastiyê de rolek pirr giring di pêşketina stêrnasiyê de lîstiye. Bi taybetî ew gelek car yekem kes bûne ku hay ji [[asteroîd]]an yan [[komet]]an bûne. Carine jî ew bûne govan û şahidên peydabûn yan mirina stêran. [[Dûrbûn]] baştirîn amûr e bo kesên dest bi stêrnasiyê dikin. ==Cûnên stêrnasiyê== Di van sedsalên dawîn de stêrnasî berfire bûye û gelek çeq jê diçin. ''Stêrnasên heyvê'' (lunas astronomer) vekolînan li ser [[heyv]]ê dikin. ''Stêrnasên exterî'' (planetary astronomer) bala xwe dibin [[Pergala Rojê]]. Hin stêrnas dibin pisporên hin stêrên taybet. Hin jî xwe mijûlî [[galaksî|galaksiyên]] dûr dikin. Hin stêrnas jî hene ku qet ne hewceyî nerîna li [[esman]] û [[stêr]]an in. Ev ''stêrnasên teorîk'' [[zagon]]ên [[fîzîk]]î û [[matematîk]]î bi kar diînin û bi [[kompûter]]ên xwe modelên [[gerdûn]]ê diafirînin û paşî wan modelan li gel çavdêriyan berhev dikin. Armanca wan ew e ku tê bigihin ka gerdûn çawan peyda bûye û ka belkî dê çi biqewime. ==Mijarên têkildar== *[[Asteroîd]] *[[Galaksî]] *[[Gerdûn]] *[[Gerrestêr]] **[[Berham]] **[[Gelawêj]] **[[Merîx]] **[[Erd]] *[[Heyv]] *[[Komet]] *[[Kunên reş]] *[[Pergala Rojê]] *[[Roj]] *[[Stêr]] ==Ferhenga kurdî-kurdî== http://ku.wiktionary.org ==Herwisa binêre== *[[Gelawêj]] *[[Behram]] [[Kategorî:Zanist]] [[af:Sterrekunde]] [[am:ሥነ ፈለክ]] [[an:Astronomía]] [[ar:فلك]] [[ast:Astronomía]] [[ba:Астрономия]] [[bg:Астрономия]] [[bm:Dolokalan]] [[bn:জ্যোতির্বিজ্ঞান]] [[br:Steredoniezh]] [[bs:Astronomija]] [[ca:Astronomia]] [[co:Astronomia]] [[cs:Astronomie]] [[csb:Astronomijô]] [[cv:Астрономи]] [[cy:Seryddiaeth]] [[da:Astronomi]] [[de:Astronomie]] [[dv:ފަލަކީ އިލްމު]] [[el:Αστρονομία]] [[en:Astronomy]] [[eo:Astronomio]] [[es:Astronomía]] [[et:Astronoomia]] [[eu:Astronomia]] [[fa:اخترشناسی]] [[fi:Tähtitiede]] [[fiu-vro:Tähetiidüs]] [[fo:Stjørnufrøði]] [[fr:Astronomie]] [[frp:Astronomia]] [[fur:Astronomie]] [[fy:Stjerrekunde]] [[ga:Réalteolaíocht]] [[gd:Reul-eòlas]] [[gl:Astronomía]] [[gu:ખગોળશાસ્ત્ર]] [[gv:Rollageydys]] [[he:אסטרונומיה]] [[hi:खगोल शास्त्र]] [[hr:Astronomija]] [[ht:Astwonomi]] [[hu:Csillagászat]] [[ia:Astronomia]] [[id:Astronomi]] [[ie:Astronomie]] [[io:Astronomio]] [[is:Stjörnufræði]] [[it:Astronomia]] [[iu:ᓯᓚᓯᐅᕐᓂᖅ]] [[ja:天文学]] [[jbo:kesyske]] [[jv:Astronomi]] [[ka:ასტრონომია]] [[kn:ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ]] [[ko:천문학]] [[kw:Astronymyl]] [[la:Astronomia]] [[lad:Astronomiya]] [[lb:Astronomie]] [[li:Sjtarrekónde]] [[lo:ດາຣາສາດ]] [[lt:Astronomija]] [[lv:Astronomija]] [[mo:Астрономие ши астрофизикэ]] [[ms:Astronomi]] [[mt:Astronomija]] [[nap:Astronumia]] [[nds:Astronomie]] [[nds-nl:Steernskunde]] [[ne:ज्योतिष]] [[nl:Astronomie]] [[nn:Astronomi]] [[no:Astronomi]] [[nov:Astronomia]] [[nrm:Astrononmie]] [[oc:Astronomia]] [[pa:ਤਾਰਾ ਵਿਗਿਆਨ]] [[pam:Astronomia]] [[pl:Astronomia]] [[pt:Astronomia]] [[qu:Quylluryachay]] [[rm:Astronomia]] [[rmy:Chexanipen]] [[ro:Astronomie]] [[ru:Астрономия]] [[sc:Astronomia]] [[scn:Astronumìa]] [[sco:Astronomie]] [[sh:Astronomija]] [[si:තාරකා විද්‍යාව]] [[simple:Astronomy]] [[sk:Astronómia]] [[sl:Astronomija]] [[sq:Astronomia]] [[sr:Астрономија]] [[su:Astronomi]] [[sv:Astronomi]] [[sw:Falaki]] [[ta:வானியல்]] [[tet:Astronomia]] [[th:ดาราศาสตร์]] [[tl:Astronomiya]] [[tpi:Estronomi]] [[tr:Gökbilim]] [[ug:ئىلمىي نۇجۇم]] [[uk:Астрономія]] [[vec:Astronomia]] [[vi:Thiên văn học]] [[vo:Stelav]] [[wa:Astronomeye]] [[war:Astronomiya]] [[zh:天文学]] [[zh-min-nan:Thian-bûn-ha̍k]] 8301 27911 2006-02-20T17:49:35Z Diyako 273 Stêrk çû cihê Stêr: li pirraniya dialektan stêr di gotin anjî /k/ tu ne. #REDIRECT [[Stêr]] 8303 27920 2006-02-20T18:07:08Z Diyako 273 {{PD}} {{PD}} 8305 43507 2006-08-26T04:50:52Z Heja helweda 325 Pêwendî bi gotara Ingilîzîyê '''Perwîz Cîhanî''' (z. 1955) [[nivîskar]]ek kurd e. Ew ji [[Rojhilata Kurdistanê]] ye lê niha li [[Swîsre]] bi cih bûye. ==Jiyan== Perwîz Cîhanî li yekê Gulana sala 1334 ê koçîyê tavî, beranber digel 21.04.1955 ê Z. li gundê [[Belesora Jêrîn]] ser bi bajarê [[Xoy]]ê li [[Kurdistana Rojhilat]] li binemaleyeke xwenda û edebdost û torevan da hatiye cîhanê. Hê ji zarotiyê ew li gel [[çande]] û [[wêje]]ya [[kurdî]] û [[farisî]] nasyar e. ==Xebatên çandeyî== Perwîz Cîhanî nivîsîna bi zimanê Kurdî li sala 1977 ê ra dest pê kir. Wî pêşî [[helbest]]ên xwe bo [[Radyoyên Kurdî ya Ormiyeyê]] û [[Radyoya Kurdî ya Kirmancşarê]] (Kirmanşa) û radyoya Azerî li [[Tewrêz]]ê dişandin. MIxabin hingê çi helbestên wî di radyoyên kurdî da belav nebûn. Lê yekemîn helbesta wî bi [[Zimanê azerî]] li radyoya Tewrêzê havîna sala 1976 ê hate weşandinê. Bi gotina xwe, Perwîz Cîhanî hingê bi êş û azara gelê Kurd û belengaziya wî hesiya. Dû re wî li sala 1977ê [[çîrok]]a [[folklorî]] ya [[Gur û Bizin]]ê ji bo [[zarok]]an bi helbest nivîsî. Ev çîrok li sala 1978 ê ji alî zangirên kurd li [[zanistgeh]]a Tewrêzê wek şirît ([[kaset|kasêt]]) hate weshandinê. Perwîz Cîhanî li dirêjaya salên 1978-1983 helbestên xwe bi navê nihînî ([[Şafir Şatoyî]]) ji [[Radyoya Kurdî ya Tehranê]] re dişandin. Hemû jî bêy kêm û kas dihatin weşandinê. Dû re Cîhanî li heman radyoyê wek [[nivîskar]] û [[bejêr]]ê du bernameyên [[çande]]yî xebitî. Li bihara sala 1984 Perwîz Cîhanî li radyoya Kurdî ya Ormiyê li ser kar bû. Wî du bernameyên toreyî - "Genc û law" û "Ferhenga gel bi Kurmancî" dinivîsî. Herdu bername jî bi dengê wî belav dibûn û pirr guhdar peyda kiribûn. Perwîz Cîhanî li sala 1984ê [[helbest]]vanê navdar [[Hêmin]] nas kir û dû re me bi arîkariya çend hevalan dest bi weşandina kovara [[Sirwe]] kir. Du helbestên wî - "Bînbera gundê Kurdistanê" û "Metelok" - di yekem hejmara kovarê de weşîn. Cîhanî danê spêdeyê li radyoyê û danê êvarê jî li Sirweyê dixebitî. Lê vê rewşê dirêj dom nekir. Li sala 1986ê herdu bernameyên wî yên radyoya Ormîyê hatin girtin û ew ji kar hat avêtin. Lê Cîhanî ta payiza 1995ê di Sirweyê de dixebitî. Li dirêjaya wan deh salan bi dehan [[nivîsar]] û helbest û [[kurteçîrok]]ên wî di Sirweyê û çendîn kovarên din yên kurdî de hatin weşandin. Payiza 1995ê Perwîz Cîhanî neçar ma ku dest kar û warê xwe berde daku xwe ji girtin û kuştinê bifilitîne. Cîhanî bi taybetî bi lêkolînên xwe yên li ser [[Mem û Zîn]]a [[Ehmedê Xanî]] û herwiha [[klasîkên kurdî]] yên din navdar e. [[Roman]]a wî ya yekem, [[Bilîcan]], dirêjtirîn romana bi [[kurmancî]] ye. Perwîz Cîhanî niha li ser [[ferheng]]ek pirr dewlemend ya kurdî - kurdî dixebite. ==Berhem== * [[Hezarav]] (ferheng) * [[Bilîcan]] (roman) [[en: Perwîz Cîhanî]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Helbestvan]] [[Kategorî:Zimannas]] [[Kategorî:Wêje]] 8306 66129 2007-01-23T13:23:31Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Šwicarska]] '''Swîsre''' [[welat]]ek li navenda [[Ewropa]]yê ye. {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:dewlet]] [[Kategorî:welat]] [[af:Switserland]] [[als:Schweiz]] [[am:ስዊዘርላንድ]] [[an:Suiza]] [[ang:Swissland]] [[ar:سويسرا]] [[arc:ܣܘܣܪܐ]] [[ast:Suiza]] [[az:İsveçrə]] [[be:Швайцарыя]] [[bg:Швейцария]] [[br:Suis]] [[bs:Švicarska]] [[ca:Suïssa]] [[cs:Švýcarsko]] [[cv:Швейцари]] [[cy:Y Swistir]] [[da:Schweiz]] [[de:Schweiz]] [[el:Ελβετία]] [[eml:Svézzra]] [[en:Switzerland]] [[eo:Svislando]] [[es:Suiza]] [[et:Šveits]] [[eu:Suitza]] [[fa:سوئیس]] [[fi:Sveitsi]] [[fo:Sveis]] [[fr:Suisse]] [[frp:Suisse]] [[fur:Svuizare]] [[fy:Switserlân]] [[ga:An Eilvéis]] [[gd:An Eilbheis]] [[gl:Suíza - Schweiz]] [[he:שווייץ]] [[hi:स्विट्स़रलैंड]] [[hr:Švicarska]] [[hsb:Šwicarska]] [[ht:Swis]] [[hu:Svájc]] [[hy:Շվեյցարիա]] [[ia:Suissa]] [[id:Swiss]] [[ilo:Switzerland]] [[io:Suisia]] [[is:Sviss]] [[it:Svizzera]] [[ja:スイス]] [[jbo:elvet]] [[ka:შვეიცარია]] [[ko:스위스]] [[kw:Swistir]] [[la:Helvetia]] [[lb:Schwäiz]] [[li:Zwitserland]] [[lij:Svissëa]] [[lmo:Svízzera]] [[ln:Swisi]] [[lt:Šveicarija]] [[lv:Šveice]] [[mk:Швајцарија]] [[mr:स्वित्झर्लंड]] [[ms:Switzerland]] [[nap:Sguizzera]] [[nds:Swiez]] [[nds-nl:Zwitserlaand]] [[ne:स्वीट्जरल्याण्ड]] [[nl:Zwitserland]] [[nn:Sveits]] [[no:Sveits]] [[nrm:Suisse]] [[oc:Soïssa]] [[pam:Switzerland]] [[pdc:Schweiz]] [[pl:Szwajcaria]] [[pms:Svìssera]] [[ps:سويس]] [[pt:Suíça]] [[qu:Suysa]] [[rm:Svizra]] [[ro:Elveţia]] [[ru:Швейцария]] [[scn:Svìzzira]] [[simple:Switzerland]] [[sk:Švajčiarsko]] [[sl:Švica]] [[sq:Zvicra]] [[sr:Швајцарска]] [[sv:Schweiz]] [[sw:Uswisi]] [[ta:சுவிஸர்லாந்து]] [[tet:Suisa]] [[tg:Швейтсария]] [[th:ประเทศสวิตเซอร์แลนด์]] [[tl:Switzerland]] [[tr:İsviçre]] [[ug:شۋېتسارىيە]] [[uk:Швейцарія]] [[ur:سوئٹزرلینڈ]] [[vi:Thụy Sĩ]] [[vo:Jveizän]] [[war:Suiza]] [[wo:Suwis]] [[yi:שווייץ]] [[zh:瑞士]] [[zh-min-nan:Sūi-se]] [[zh-yue:瑞士]] 8307 27948 2006-02-20T19:02:21Z Zanistvan 333 {{Infobox Country |common_name = Switzerland |native_name = Confoederatio Helvetica<br><small>Confédération suisse<br>Confederazione Svizzera<br>Confederaziun svizra<br>Schweizerische Eidgenossenschaft</small> |image_flag = Flag of Switzerland.svg|image_coat = Coat of Arms of Switzerland.svg |image_map = Europe_location_CH.png |national_anthem = [[Swiss Psalm]] |national_motto= ''[[Unus pro omnibus, omnes pro uno]]''<!-- IF YOU FEEL TEMPTED TO REPLACE THIS WITH "none", PLEASE CHECK THE TALK PAGE AND ITS ARCHIVES FIRST, and also read the linked article! Thank you. --> (traditional)<ref>The motto is traditional; it does not have an official status that was defined by the Swiss constitution or a Swiss law. See [[Unus pro omnibus, omnes pro uno]] for more information.</ref><br>("One for all, all for one") |official_languages = [[German language|German]], [[French language|French]], [[Italian language|Italian]], [[Romansh language|Romansh]] |capital = [[Bern]] (federal capital) |latd=46|latm=57|latNS=N|longd=7|longm=27|longEW=E |largest_city = [[Zürich]] |government_type = [[Federal republic]] |leader_titles = [[Swiss Federal Council|Federal Council]] |leader_names = <!-- ordered by seniority -->[[Moritz Leuenberger]] <small>([[President of the Confederation (Switzerland)|Pres. 06]])</small><br>[[Pascal Couchepin]]<br>[[Joseph Deiss]]<br>[[Samuel Schmid]]<br>[[Micheline Calmy-Rey]] <small>(V[[President of the Confederation (Switzerland)|P 06]])</small><br>[[Christoph Blocher]]<br>[[Hans-Rudolf Merz]] |area = 41,285|area_rank=132nd|area_magnitude=1 E10|percent_water=4.2 |population_estimate = 7,399,100|population_estimate_year=2003|population_estimate_rank=92nd |population_density = 181|population_density_rank=44th |population_census = 7,288,010|population_census_year=2000 |GDP_PPP = $233 billion|GDP_PPP_year=2003|GDP_PPP_rank=35th |GDP_nominal = $309 billion|GDP_nominal_year=2003|GDP_nominal_rank=17th |GDP_PPP_per_capita = $30,186|GDP_PPP_per_capita_rank=8th |GDP_nominal_per_capita = $42,138|GDP_nominal_per_capita_rank=3rd |HDI_year=2003|HDI=0.947|HDI_rank=7th |HDI_category=<font color="#009900">high</font> |sovereignty_type =[[Independence]] |established_events =- Declared<br> - Recognised<br>Federal state |established_dates =[[Federal Charter of 1291|Federal Charter]]<br> [[August 1]], [[1291]]<br> [[October 24]], [[1648]]<br>[[1848]] |currency = [[Swiss franc]]|currency_code=CHF |time_zone = [[Central European Time|CET]] |utc_offset=+1 |time_zone_DST = [[Central European Summer Time|CEST]] |utc_offset_DST=+2 |cctld = [[.ch]] |calling_code = 41 |footnotes = }} 8308 27955 2006-02-20T19:47:23Z Zanistvan 333 '''Laleş Qaso''' (z. 1957) [[nivîskar]]ek [[kurd]] e. Ew ji [[Bakurê Kurdistanê]], ji [[Mêrdîn]]ê ye lê niha li [[Swêd]]ê bi cih bûye. ==Jiyan û kar== Birêz Laleş Qaso ji ber nerînên xwe yên siyasî nêzî deh salan di zindanên [[Tirkiye]]yê ve maye û ketiye ber [[şkence]]yên giran. L. Qaso ji salên 1990ê ve li [[Swêd]]ê dimîne û [[roman]]an, [[nivîsar]]an û [[helbest]]an dinivîse. Berhemên L. Qaso bi gelemperî satîrîk in û rexneyên tûj in hem li dewleta Tirkiyeyê û hem jî li [[PKK]]ê. Ta niha şeş [[pirtûk]]ên Laleş Qaso derketine. Çar jê roman in û yek jî dîwana helbestan e. Sê romanên wî - [[Sê şev û sê roj]], [[Xezeba Azadiyê]] û [[Wêran]] - mîna [[trîlogî|trîlogiyê]] berdewamiyên hev in lê dikarin serbixwe jî bên xwendin. Pirtûka wî ya dawiyê, [[Ronakbîr (pirtûk)|Ronakbîr]], romanek kurt e. Berhemên Laleş Qaso li hin zimanên biyanî jî hatine wergerrandin, wek [[erebî]] û [[swêdî]]. ==Berhem== *[[Daran pel dan]], [[helbest]], [[Stockholm]], [[Weşanên Pelda]] *[[Se şev û sê roj]], [[roman]], [[Stockholm]], [[Nûdem]], 1999, 328 r. - ISBN 91-88592-43-X *[[Zindanên Diyarberirê û şoreşgeriya me]], [[Stockholm]], [[Pelda]], 1999, 363 r. *[[Xezeba azadiyê]], roman, Stockholm, [[Weşanên Pelda]], 2000, 312 r. ISBN: 91-972275-4-4 *[[Wêran (roman)|Wêran]], roman, Stockholm, Pelda, 2002. - 303 r. ISBN: 9197227560 [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Romannivîs]] [[Kategorî:Helbestvan]] [[Kategorî:Wêje]] 8309 49372 2006-10-06T10:18:40Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:rojin.jpg|right|framed|Rojîn]] '''Rojîn''' [[bernav]]ê [[hunermend]]ek [[kurd]] ya [[jin]] e. Ew hem [[stran]]an dibêje û hem jî [[şano]]yê dilîze. ==Malbata Rojîn== Dayika Rojîn ji Sûrîyê bavê wê jî Kurdê Mêrdînê ye. Rojîn bi xwe li Edenê hatiye dinê. Pênç zarokê malbata wê heye. Ew a navîn e. Wek gelek zarokê li vî welatî dijî jiyana wê jî di nav tunebûnê de û trajîk derbasbûye. Xwendina xwe a serî û navîn li Edenê qedand. Dure jî “Adana Belediye Konservatuary” (konservatuar a şaredarê Edenê) domand. Her çi qas malbata wê li dij derdiket jî wê şaxê xwe ji huner nebirî. Çar sala çu qursa qerete. Ew fêrî teknîka xwe parastinê û dengê bû. Di vê navê de bi amatorî mûzîkê re dadiket û dersê şanê distand. ==Jiyana hunerî== Di sala 1990î de ket “Adana Devlet Konservatuary”. Di eynî salê de beşdarî festîwal a tiyatro a Erlangenê bû. Bi leyistik a “Tazîye” beşa xwe bi dereceke başh qedand. Piştî xwendina xwe qedand li “Ankara Devlet Tiyatrosu” dest bi xebatê kir. Li devreyî welêt tiyatroya zaroka û a xorta çêkir. Peymana albûma xweyî pêşî di sala 1996a de çêkir. Lê sala 2000a de albûm xelas bû. Ev astengîyek piyaseya mûzîkê bû. Çar sala gelek wexta wê biribû. Albûma wê ya pêşî, “Ya Hep Ya Hiç” di sala 2000a de derket. Gelek bal kişand û dengekî bilind derxist. Piştî vê, bi fîrmaya profesyonel û navneteweyî, Sony Mûzik re peyman danî. Bi vî awayî sîngleya xweyî pêşî derxist û di arenaya navneteweyî de xweqebûl kirin dan, derbasî jiyanê bû. Ev di serî de ji bo wê dûre jî ji bo mûzika Kurdî û a etnîk pêşketinek başh bû. Albûma wê ya duda bi navê “Sî” wek sîngle di 2003a de derket. Ev sîngle ji terefê gel hat qebûl kirin û gihîşt gelek deveran. Di Festîwal a Doşu Beyazitê de ji ber stranek Kurdî got DGMê biyara girtina wê a giyabî (paşpenî) da. Li berxweda. Qîrîya kû tu sûc nekiriye û teslîm nabe. Di vê demê de xebatên wê yî ji bo albûma nû berdewam bû. Di sala 2005a de albûma xweyî dawî “Jan/Syzy” derxist. Vê albûmê ji ber têkîlîyên di hundirê wê de û mijarên wê, gelek deng derxist. Lewre di albûmê de 9 bi Kurdî, 6 bi Tirkî 15 stran hebû. Stranek qlasîk a awaza wê Ara Dinçkiyan çêkiriye û Sezen Aksû dibêje “Vazgeçtim”; a Melike Demiraş “Arkadaş”, û a Lorena Mc Kennit “Tango to Evoro bi Kurdî got. Strana Hakky Bulut ku li Turkiyê pir bi nave “Ykimiz Bir Fidanyz” jî got. Taybetiyek din a albûmê jî hema bêje nîvê stran û awazê di albûmê de wê çêkiribû. Albûma nû iwmeyek cidî da jiyana wêyî huner. Li ser albûmê gelek hevpeyvîn bi televîzyon û qezeta re kir. Di 12 Nisan 2005a de xelat a “Altyn Kelebek, En Yyi Halk (Etnik) Müzik” sitand. Xelat a “Altyn Kelebek” ev cara 32a ye tê dan û bi rayê gelî, xwedîyê xelatê tê tespît kirin. Xelat di dîroka xwede cara pêşîye kû dikeve destê hunermendek muzîka Kurdî çêdike. Ev hunermend a di şaxê xwede perwerdeye û piralîye, piştî konservatuar qedand, li “Adana Devlet Tiyatrosu” de, di gelek leyistika de rol sitandiye. Dûre jî di gelek leyistikên “Ankara Devlet Tiyatrosu”de rol sitandiye. Li Britanya tîyatroya zarok û xorta çekireye. Piştî bi qederê salekê li wir ma vegeriya Turkîyê… ===Leyistikên heta neha leyistiye=== *Bozuk Düzen *Romeo Juliet *Ferhat ile Şirin *Asiye Nasıl Kurtulur *Kanlı Düğün *Köşe Kapmaca *Sevgili Doktor *Taziye *Kiss Me Cate *Orkestra *Yeşil Trampetçi *Çok Geç Olmadan *Çamaşırhane *Kadınlarda savaşı Yitirdi *Mutsuz prens ile komik prenses *Chasing Shadows.(gölgelerin peşinde) *Morgan Dağı'ndan İniş. *İstanbul Efendisi *TV projeleri *Rinso reklamı *Bosch reklamı *Orkid reklamı *Hülya Avşar show *Tatlı Kaçıklar *Yasemince *Evimiz olacak mı? *Böyle mi olacaktı? *Nisan Yağmuru *Feride *Kadınlar Klubu Hunermend niha li “Erzurum Devlet Tiyatrosu” bi profesyonelî leyistikvaniyê dike. ==Çavkanî== *[http://www.rojinrojin.com Rûpelê Rojîn] [[Kategorî:Stranbêj]] [[Kategorî:Şanoger]] [[de:Rojîn]] 8310 27959 2006-02-20T20:42:38Z Zanistvan 333 8311 37607 2006-08-05T05:33:25Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Zagros (rêzeçiya)]] 8312 27968 2006-02-21T01:26:12Z KureCewlik81 295 #REDIRECT [[Amedî]] 8316 65934 2007-01-22T12:15:18Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[lad:Kontinente]], [[mo:Континент]] [[Image:Continents vide couleurs.png|thumb|300px|Kîşwerên [[cîhan|cîhanê]] ]] '''Kîşwerên''' (an '''parzemînên''') [[Zemîn|zemînê]] [[heft]] in: *[[Asya]] *[[Efrîqa]] *[[Ewropa]] *[[Awistralya]] *[[Emerîkaya Bakur]] *[[Emerîkaya Başur]] *[[Antartîka]] [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[Kategorî:parzemîn]] {{Kîşwer}} {{kurt}} [[af:Lande]] [[an:Continén]] [[ar:قارة]] [[arc:ܝܒܝܫܬܐ]] [[ast:Continente]] [[bat-smg:Žemīnā]] [[be:Кантынэнт]] [[bg:Континент]] [[bn:মহাদেশ]] [[br:Kevandir]] [[bs:Kontinent]] [[ca:Continent]] [[cs:Kontinent]] [[cv:Континент]] [[cy:Cyfandir]] [[da:Verdensdel]] [[de:Kontinent]] [[el:Ήπειροι]] [[en:Continent]] [[eo:Kontinento]] [[es:Continente]] [[eu:Kontinente]] [[fa:قاره]] [[fi:Maanosa]] [[fr:Continent]] [[fy:Wrâlddiel]] [[ga:Mór-roinn]] [[gl:Continente]] [[he:יבשת]] [[hi:महाद्वीप]] [[hr:Kontinent]] [[hsb:Kontinent]] [[hu:Kontinens]] [[ia:Continente]] [[id:Benua]] [[io:Kontinento]] [[is:Heimsálfa]] [[it:Continente]] [[ja:大陸]] [[jbo:braplu]] [[ka:კონტინენტი]] [[kn:ಖಂಡ]] [[ko:대륙]] [[ks:Bhūgōla]] [[ksh:Kontinänt]] [[kw:Brastir]] [[ky:Материк]] [[la:Continens]] [[lad:Kontinente]] [[lb:Kontinent]] [[lt:Žemynai]] [[lv:Kontinents]] [[mg:Kontinenta]] [[mk:Континент]] [[mo:Континент]] [[ms:Benua]] [[nds:Eerddeel]] [[nl:Continent]] [[nn:Kontinent]] [[no:Kontinent]] [[nrm:Continnent]] [[pl:Kontynent]] [[pt:Continente]] [[qu:Allpa pacha]] [[rmy:Kontinento]] [[ro:Continent]] [[ru:Континент]] [[scn:Cuntinenti]] [[sh:Kontinent]] [[simple:Continent]] [[sk:Svetadiel]] [[sl:Celina]] [[sm:Konitineta]] [[so:Qaaradaha]] [[sq:Kontinenti]] [[sr:Континент]] [[su:Buana]] [[sv:Världsdel]] [[sw:Bara]] [[ta:கண்டம்]] [[tg:Қитъа]] [[th:ทวีป]] [[tpi:Kontinen]] [[tr:Kıta]] [[ug:ئۆزىنى تۇتۇالغان]] [[uk:Материк]] [[wa:Continint]] [[yi:קאנטינענט]] [[zh:洲]] [[zh-min-nan:Tāi-lio̍k]] 8317 27983 2006-02-21T15:58:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Amedî]] 8318 27985 2006-02-21T16:00:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan]] 8319 27987 2006-02-21T16:00:56Z Erdal Ronahi 2 Zimanmalbata Hind û Ewropî çû cihê Zimanmalbata hind û ewropî #REDIRECT [[Zimanmalbata hind û ewropî]] 8320 27991 2006-02-21T16:09:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Makeqanûna Yekîtiya Ewropayê]] 8321 27992 2006-02-21T16:09:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Makeqanûna Yekîtiya Ewropayê]] 8322 27993 2006-02-21T16:11:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Siwêreg]] 8323 44354 2006-08-30T20:55:34Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Sumerî]] 8324 27996 2006-02-21T16:15:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Siwêreg]] 8325 57383 2006-11-18T22:19:59Z 85.97.144.239 Asık 8326 28004 2006-02-21T16:20:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[ڕانیه]] 8328 28016 2006-02-21T19:02:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[spanya]] 8329 28017 2006-02-21T19:02:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[portekîz]] 8330 28018 2006-02-21T19:17:53Z Diyako 273 #redirect[[Hindistan]] 8331 28019 2006-02-21T19:21:34Z Diyako 273 #redirect[[Serbajar]] 8332 28020 2006-02-21T19:22:31Z Diyako 273 [[Kategorî:Bajar]] 8333 28021 2006-02-21T19:27:27Z Diyako 273 #redirect[[Erd]] 8334 28026 2006-02-21T19:31:16Z Diyako 273 Parzemîn çû cihê Kîşwer #REDIRECT [[Kîşwer]] 8335 66205 2007-01-24T00:35:58Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[be:Бахрэйн]] [[Image:LocationBahrain.png|thumb]] [[Image:Flag of Bahrain.svg|thumb|Ala]] '''Behreyn''' welateke [[ereb]]î di [[Kendawa fars]]ê ye. [[Kategorî:welat]] {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Bahrein]] [[an:Bahrein]] [[ar:البحرين]] [[arc:ܒܚܪܝܢ]] [[ast:Bahrein]] [[be:Бахрэйн]] [[bg:Бахрейн]] [[bn:বাহরাইন]] [[bs:Bahrein]] [[ca:Bahrain]] [[cs:Bahrajn]] [[cy:Bahrain]] [[da:Bahrain]] [[de:Bahrain]] [[el:Μπαχρέιν]] [[en:Bahrain]] [[eo:Barejno]] [[es:Bahréin]] [[et:Bahrein]] [[eu:Bahrain]] [[fa:بحرین]] [[fi:Bahrain]] [[fr:Bahreïn]] [[frp:Bahreyin]] [[fy:De Barein]] [[gd:Bahrain]] [[gl:Bahrain - البحرين]] [[he:בחריין]] [[hi:बहरीन]] [[hr:Bahrein]] [[hsb:Bahrain]] [[hu:Bahrein]] [[hy:Բահրեյն]] [[ia:Bahrein]] [[id:Bahrain]] [[ilo:Bahrayn]] [[io:Bahrain]] [[is:Barein]] [[it:Bahrain]] [[ja:バーレーン]] [[ko:바레인]] [[ks:बहरैन]] [[kw:Bahreyn]] [[la:Bachrania]] [[li:Bahrein]] [[lt:Bahreinas]] [[lv:Bahreina]] [[mk:Бахрaин]] [[ml:ബഹറിന്‍]] [[ms:Bahrain]] [[na:Bahrain]] [[nds:Bahrain]] [[nl:Bahrein]] [[nn:Bahrain]] [[no:Bahrain]] [[oc:Bahrayn]] [[os:Бахрейн]] [[pam:Bahrain]] [[pl:Bahrajn]] [[ps:بحرين]] [[pt:Bahrein]] [[qu:Bahrayn]] [[ro:Bahrain]] [[ru:Бахрейн]] [[sa:बहरैन]] [[scn:Bahrain]] [[se:Bahrain]] [[sh:Bahrein]] [[simple:Bahrain]] [[sk:Bahrajn]] [[sl:Bahrajn]] [[sq:Bahraini]] [[sr:Бахреин]] [[sv:Bahrain]] [[sw:Bahrain]] [[ta:பஹ்ரேய்ன்]] [[tg:Баҳрайн]] [[th:ประเทศบาห์เรน]] [[tl:Bahrain]] [[tr:Bahreyn]] [[udm:Бахрейн]] [[ug:بەھرەين]] [[uk:Бахрейн]] [[vi:Bahrain]] [[vo:Bahruäns]] [[war:Barein]] [[zh:巴林]] [[zh-min-nan:Bahrain]] [[zh-yue:巴林]] 8336 55739 2006-11-10T07:35:58Z Chobot 236 روبوت مسح: [[tg:Доҳа (шаҳр)]] [[Image:LocationQatar.png|thumb]] [[Image:Flag of Qatar.svg|thumb|Ala]] '''Qeter''' welateke [[ereb]]î di [[Kendawa fars]]ê ye. [[Kategorî:welat]] {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Qatar]] [[an:Qatar]] [[ang:Qatar]] [[ar:قطر]] [[arc:ܩܜܪ]] [[ast:Qatar]] [[bg:Катар]] [[bs:Katar]] [[ca:Qatar]] [[cs:Katar]] [[da:Qatar]] [[de:Katar]] [[en:Qatar]] [[eo:Kataro (lando)]] [[es:Qatar]] [[et:Katar]] [[eu:Qatar]] [[fa:قطر (کشور)]] [[fi:Qatar]] [[fr:Qatar]] [[fy:Katar]] [[gl:Qatar - قطر]] [[he:קטאר]] [[hr:Katar]] [[ht:Katar]] [[hu:Katar]] [[id:Qatar]] [[is:Katar]] [[it:Qatar]] [[ja:カタール]] [[ko:카타르]] [[kw:Katar]] [[la:Cataria]] [[li:Katar]] [[lt:Kataras]] [[lv:Katara]] [[ms:Qatar]] [[nds:Katar]] [[nl:Qatar]] [[nn:Qatar]] [[no:Qatar]] [[oc:Qatar]] [[os:Катар]] [[pam:Qatar]] [[pl:Katar]] [[pt:Qatar]] [[ro:Qatar]] [[ru:Катар]] [[simple:Qatar]] [[sk:Katar (štát)]] [[sl:Katar]] [[sq:Katari]] [[sr:Катар]] [[sv:Qatar]] [[th:ประเทศกาตาร์]] [[tl:Qatar]] [[tr:Katar]] [[ug:قاتار]] [[uk:Катар]] [[uz:Qatar]] [[vi:Qatar]] [[zh:卡塔尔]] [[zh-min-nan:Qatar]] 8337 47244 2006-09-11T22:55:11Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Kuweyt]] #redirect[[Kuweyt]] 8338 65912 2007-01-22T10:14:43Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Jemen]], [[sw:Yemen]] [[Image:Flag of Yemen.svg|thumb|Ala]] [[Image:LocationYemen.png|thumb]] '''Yemen''' welateke [[ereb]]î ye li başûrê [[Erebistan]]ê. [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Jemen]] [[an:Yemen]] [[ar:اليمن]] [[arc:ܝܡܢ]] [[ast:Yemen]] [[az:Yəmən]] [[be:Емэн]] [[bg:Йемен]] [[bn:ইয়েমেন]] [[br:Yemen]] [[bs:Jemen]] [[ca:Iemen]] [[cs:Jemen]] [[da:Yemen]] [[de:Jemen]] [[el:Υεμένη]] [[en:Yemen]] [[eo:Jemeno]] [[es:Yemen]] [[et:Jeemen]] [[eu:Yemen]] [[fa:یمن]] [[fi:Jemen]] [[fr:Yémen]] [[frp:Yèmen]] [[fy:Jemen]] [[gl:Iemen - اليمن]] [[he:תימן]] [[hr:Jemen]] [[hsb:Jemen]] [[hu:Jemen]] [[id:Yaman]] [[ilo:Yemen]] [[is:Jemen]] [[it:Yemen]] [[ja:イエメン]] [[ka:იემენი]] [[ko:예멘]] [[kw:Yemen]] [[la:Iemenia]] [[li:Jeme]] [[lt:Jemenas]] [[lv:Jemena]] [[mk:Јемен]] [[ms:Yaman]] [[nds:Jemen]] [[nl:Jemen]] [[nn:Jemen]] [[no:Jemen]] [[oc:Iemèn]] [[os:Йемен]] [[pam:Yemen]] [[pl:Jemen]] [[ps:يمن]] [[pt:Iémen]] [[qu:Yaman]] [[ro:Yemen]] [[ru:Йемен]] [[scn:Yemen]] [[sh:Jemen]] [[simple:Yemen]] [[sk:Jemen]] [[sl:Jemen]] [[sq:Jemeni]] [[sr:Јемен]] [[sv:Jemen]] [[sw:Yemen]] [[th:ประเทศเยเมน]] [[tl:Yemen]] [[tr:Yemen]] [[udm:Йемен]] [[ug:يەمەن]] [[uk:Ємен]] [[uz:Yaman]] [[vi:Yemen]] [[vo:Yämän]] [[zh:也门]] [[zh-min-nan:Yemen]] 8339 67069 2007-01-29T20:05:48Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sw:Lebanoni]] [[wêne:Flag of Lebanon.svg|thumb|Ala Lubnanê]] [[Image:LocationLebanon.png|thumb]] '''Libnan''', (bi arabî '''« لبنان »'''), welatekî [[ereb]]î ye li rojhilatê [[derya spî]] ye. Li bakur û rojhilatê Libnanê, [[Sûriye]], li rojava [[Derya Spî]] û li başûr jî [[Îsraîl]] heye. Heya destpêka salên 70´î Libnan welatekî dewlemend û biewle bû. Piştî şerê [[Ereb]] - [[Îsraîl]] gelek [[Filistîn]]î hatin Libnanê. Li Libnanê gelek netewe û hindikayî dijîn. Mixabin çaresernebûna pisrgirêka Filistînê û nakokiyên Ereb û Îsraîlê bû sedema şerê navxweyî ku vê şerî Libnan kir welateke qada şer û kambax. Nêzîkî 150.000 kesî jiyana xwe ji dest dan. Beriya salên 70´î Libnan welatekî tûrîstîk bû û ji paytext Bêrûtê re digotin "[[Parîs]] a [[Rojhilata navîn]]". Li Libnanê gelek Kurd jî dijîn. Herwiha [[Asurî]] û [[Ermenî]] jî gelek in. Libnan ji %70'î [[misilman]] ([[sunnî]] û [[şîî]]) û ji %30 jî [[îsewî]] ([[katolîk]] û [[ortodoks]]) ne. zimanê fermî [[erebî]] ye ([[fransî]], [[îngilîzî]], û bi [[ermenîkî]] jî tê axaftin) [[wêne:Libanon.png|thumb|Nexşeya Lubnanê]] * Rûber: 10.452km² * Gelhe: nêzîkî 4 Milyon * Zimanê fermî: [[Erebî]] * Paytext: [[Bêrût]] * Dirav: [[Paund]] * Kat: ([[UTC]] +2) * Sirûda netewî: Kulluna lîl watan lîl ula lîl alam * Koda Internetê: .lb * Koda Têlefonê: +961 {{Şablon:Dewletên Asya}} [[Kategorî:Welat]] {{kurt}} [[af:Libanon]] [[an:Libano]] [[ang:Lebanon]] [[ar:لبنان]] [[arc:ܠܒܢܢ]] [[bg:Ливан]] [[br:Liban]] [[bs:Libanon]] [[ca:Líban]] [[cs:Libanon]] [[cv:Ливан]] [[cy:Libanus]] [[da:Libanon]] [[de:Libanon]] [[el:Λίβανος]] [[en:Lebanon]] [[eo:Libano]] [[es:Líbano]] [[et:Liibanon]] [[eu:Libano]] [[fa:لبنان]] [[fi:Libanon]] [[fr:Liban]] [[frp:Liban]] [[fy:Libanon]] [[gl:Líbano - لبنان]] [[he:לבנון]] [[hi:लेबनान]] [[hr:Libanon]] [[hsb:Libanon]] [[ht:Liban]] [[hu:Libanon]] [[hy:Լիբանան]] [[ia:Libano]] [[id:Lebanon]] [[ilo:Lebanon]] [[io:Libano]] [[is:Líbanon]] [[it:Libano]] [[ja:レバノン]] [[ka:ლიბანი]] [[ko:레바논]] [[kw:Lebnon]] [[la:Libanus]] [[li:Libanon]] [[lt:Libanas]] [[lv:Libāna]] [[mk:Либан]] [[ms:Lubnan]] [[nds:Libanon]] [[nl:Libanon]] [[nn:Libanon]] [[no:Libanon]] [[oc:Liban]] [[pam:Lebanon]] [[pl:Liban]] [[pt:Líbano]] [[ro:Liban]] [[ru:Ливан]] [[scn:Lìbbanu]] [[sh:Libanon]] [[simple:Lebanon]] [[sk:Libanon]] [[sl:Libanon]] [[sq:Libani]] [[sr:Либан]] [[sv:Libanon]] [[sw:Lebanoni]] [[ta:லெபனான்]] [[tg:Лубнон]] [[th:ประเทศเลบานอน]] [[tl:Lebanon]] [[tr:Lübnan]] [[ug:لىۋان]] [[uk:Ліван]] [[uz:Livan]] [[vi:Liban]] [[vo:Lubnän]] [[yi:לבנון]] [[zh:黎巴嫩]] [[zh-min-nan:Lī-pa-lùn]] 8340 28034 2006-02-21T20:07:28Z Diyako 273 #redirect[[Kendawa fars]] 8341 34863 2006-07-08T07:57:35Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Erebistana Siyûdî]] #redirect[[Erebistana Siyûdî]] 8342 50403 2006-10-10T16:25:33Z Erdal Ronahi 2 Gurdilan çû cihê Misirc '''Misirc''' (''tr. Kurtalan'') yek ji navçeyên [[Sêrt]]ê ye. Navê ''Kurtalan'' ji '''Gurdilan''' tê. ==Gurdilan== '''Gurdilan''' peyveki farisi te vate cihe kurdan herçıqas tirkan ev pevy zivirandi be tirki ji bo navçeye [[Misirc]]ê bi tirki ''Kurtalan'' te gotin ve peyve peyv peyv zivirandıne Gur=kurt U ilan mina alan yani 'vare gura'le bele çawa te zanin naven erdnigari di Kürdi de paşdeka -an diqedin, mîna Reşan, Raman, Botan, Xerzan u Barzan. Gurdilan e li vê hereme dijin bi nave "Gurdilli" ten bi navkrin. Ji 7 gunda pêk te ev gund: [[Qadiya]], [[Siya]], [[Bêkend]], [[Kirava]], [[Sindiya]], [[Sarib]] u [[Serendê]] hefte gunde Gurdilan te gotin. [[Kategorî:navçeya Sêrtê]] 8343 56082 2006-11-12T23:39:43Z Erdal Ronahi 2 '''Xerzan''' deşteki kurdistana bakur e. Peşiya îslamê de bajarek di nava deşte hebû bi navê [[Erzen]]. Pişti ereb hatin hereme ji virre Xerzan hat gotin. Xerzan navê rubareke jî. [[Kategorî:Herêm]] [[Kategorî:Kurdistan]] 8344 63595 2007-01-07T23:05:25Z Erdal Ronahi 2 [[en:Nochiya Region]] [[Image:Shamezdin.jpg|right|thumb|350px|'''Nexşeya herêma Şamezdîn''']] '''Navçiya''' an Nêwçiya (bi [[Siryanî]]: <big>ܢܘܿܟܝܼܐ</big>) ku dikeve bakûrê Kurdistanê ta dema genç turkler navçeyeke Asûrî bû. Nêzîkê [[Şemzînan]] e. ==Nêwçiyayiyên navdar== * [[Fawzi Toma Hariri]] - Iraqi Minister for Industry' & 'Elected INC Member * [[Sarkis Aghajan Mamendo]] - Minister of Finance and the Economy in the [[Kurdistan Regional Government]] * [[Franso Herîrî]] - The previous governor of [[Arbil]] * [[Kristo Yalda Torkhan]] - Head of Kurdistani Unions * [[Nenif Matran Hariri]] - Politburo Advisor on Christian Affairs [[Kategorî:Asûrî]] [[Kategorî:herêm]] {{Kurt}} [[arc:ܫܡܙܕܝܢ]] [[en:Nochiya Region]] 8351 28062 2006-02-22T19:09:45Z RewşenBaran 74 '''Weşanên Roja Nû''' ji sala 1980î heta niha (heziran 1999) 50 pirtûk (ku ji vana 48 heb bi zmanê kurdî ne) pêşkêsî lîteratûra kurdî kirîye. Kitêbên nivîskar û alimên kurd yên eyan wek [[Cegerxwîn]], Prof. [[Qanatê Kurdo]], [[Ereb Şemo]], [[Kemal Burkay]], [[Eskerê Boyîk]] û berhemên şairên me yên qedîmî wek [[Melayê Cizîrî]], [[Ehmedê Xanî]], [[Feqiyê Teyran]], [[Mela Ehmedê Batê]] û gelekên din çapkirîye û belavkirîye. == Girêdanên Derve == [http://www.rojanu.org/pirtuk/roja_nu/hemu_liste.htm Pirtûkên Weşanên Roja Nû] [[category:weşanxane|Weşanên Roja Nû]] 8352 56438 2006-11-14T10:52:50Z Erdal Ronahi 2 '''Pencînar''' - Weşanxaneya Çanda Kurdî - lêkolîn li folklora kurdi ya bi devoka [[kurmancî]] dike. Kilasîkên kurdi yên hetanî 1923'an ku bi alfabeya erebî hatine nivisandin, werdigerine alfabeya latînî.Herweha projeyeke pirtukên zarokan jî ji cirokên folklori yen rawilan (fabil) amade kiriye ku ji 100 pirtukî pêk hatiye. Berpirsiyarê weşanxaneyê [[Zeynelabidîn Zinar]] e û navenda weşanxaneyê jî li [[Swêd|Swêdê]] ye. Beşek ji weşanxaneyê jî çapxane ye. == Girêdanên Derve == * [http://www.pencinar.com Malpera Pencînar] [[category:Weşanxane|Pencînar]] 8354 52108 2006-10-15T13:46:10Z Luqman 401 Redirecting to [[Meran]] #redirect[[Meran]] 8355 43560 2006-08-26T10:15:15Z Erdal Ronahi 2 * [[Weşanên Roja Nû]] * Kovara [[Roja Nû (kovar)|Roja Nû]] * Rojnameya [[Roja Nû (rojname)|Roja Nû]] a Kamûran Elî Bedirxan {{cudakirin}} 8356 28071 2006-02-22T23:00:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Nîgirav]] 8357 28072 2006-02-22T23:00:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Nîgirav]] 8358 45621 2006-09-06T09:58:09Z Silêman 10 Redirecting to [[Şeddadî]] #redirect: [[Şeddadî]] 8360 28088 2006-02-23T00:32:06Z Diyako 273 #redirect[[Nêwçiya]] 8362 59492 2006-12-05T12:51:41Z 85.107.91.111 /* Jiyan û kar */ ---------------------------- ''[[Malmîsanij|Zazakî]]'' ---------------------------- [[Image:Malmisanij.png|right|Malmîsanij]] '''Malmîsanij''' anku ''Mehmet Tayfun'' (z. 1952) [[rojnamevan]] û [[nivîskar]]ek [[kurd]] e. Ew bi [[zazakî]], [[kurmancî]] û [[tirkî]] dinivîse. ==Jiyan û kar== Malmîsanij di sala 1952yê de li [[gund]]ek [[Amed]]ê hatiye dinyayê. Wî xwendina xwe ya pêşîn û navîn li [[Kurdistan]]ê û ya bilind ([[zanînbgeh]]) jî li [[Enqere|Enqereyê]] qedandiye. Malmîsanij di navbera salên 1975 û 1981ê de di [[zîndan]]ên [[Tirkiye]]yê ve bû. Di sala 1982yê de wî bar kir biyanistanê. Malmîsanij li [[Zanîngeha Sorbonne]] ([[Parîs]]) û [[Zanîngeha Uppsala]]yê ([[Swêd]]) beşê [[zimanên îranî]] xwendiye. Paşî wî li [[Zanîngeha Linköping]]ê [[perwerdenasî]] xwend. Taliyê ew ji [[Zanîngeha Göteborg]]ê bû [[master]]. Malmîsanij herî zêde bi [[zazakî]], [[kurmancî]] û [[tirkî]] dinivîse. Ew yekem kes bû ku piştî [[EMhedê Xasî]] û [[Usman Efendiyê Babijî]] bi [[zazakî]] binivîse. Malmîsanijî û hin hevalên xwe di salên 1979ê - 1980ê de [[kovar]]ek bi navê [[Tîrêj]] derdixist ku bi kurmancî û zazakî bû. Di sala 1987ê de [[ferheng]]a Malmîsanij ya [[zazakî]] hat weşandin. Wî herwiha [[Mewlûd]]a Ehmedê Xasî û Usman Efindiyê Babijî ji [[tîpên erebî|alfabeya erebî]] kir bi [[tîpên latînî|alfabeya latînî]] û ew herdu [[helbest|helbestvan]]ên kurd dan nasîn. Malmîsanijî ta niha di bi dehan [[rojname]] û [[kovar]]ên kurdî de nivîsiye. Ew hrwiha wek yek ji birêveberên van kovaran xebitiye: [[Tîrêj]] ([[Îzmîr]]), [[Hêvî]] (Parîs), [[Armanc]] (Stockholm), [[Çarçira]] (Stockholm), [[Wan (kovar)|Wan]] (Stockholm), [[Çira]] (Stockholm). Malmîsanij sala 2005ê [[Xelata Pîremêrd]]î wergirt. Niha Malmîsanij li [[Swêd]]ê dijî û endamek [[Komeleya Nivîskarên Kurd]] li Swêdê ye. Ta niha gelek ji berhemên Malmîsanij li [[erebî]], [[frensî]], [[swêdî]] û [[tirkî]] hatine [[wergerandin]]. ==Berhem== *Yüzyılımızın Başlarında Kürt Milliyetçiliği ve Dr. Abdullah Cevdet, Uppsala, 1986, 124 rîpel *Ferhengê Dimilkî-Tirkî, Uppsala, 1987; İstanbul, 1992, 431 rîpel *Herakleîtos, Uppsala, 1988, 51 rîpel *Li Kurdistana Bakur û Li Tirkiyê Rojnamegeriya Kurdî (1908-1992), Ankara, 1992, 465 rîpel (Malmîsanij & Mahmûd Lewendî) *Folklorê Ma ra Çend Numûney, Uppsala, 1991; Îstanbul, 2000, 319 rîpel *Said-i Nursi ve Kürt Sorunu, Stockholm, 1991; İstanbul, 1991 *Abdurrahman Bedirhan Ve İlk Kürt Gazetesi Kürdistan sayı: 17 ve 18, Stockholm, 1992, 138 rîpel *Bitlisli Kemal Fevzi ve Kürt Örgütleri İçindeki Yeri, Stockholm, 1993; Îstanbul, 1993 *Cızira Botanlı Bedirhaniler ve Bedirhani Ailesi Derneği’nin Tutanakları, Stockholm, 1994; İstanbul, 2000 *Kırd, Kırmanc, Dımıli veya Zaza Kürtleri, İstanbul, 1996, 88 rîpel *Ferhengekê Kirdkî-Pehlevkî-Kurmanckî, Stockholm, 1997, 38 rîpel *Kürt Teavün ve Terakki Cemiyeti ve Gazetesi, Stockholm, 1998; İstanbul, 1999 *Kurdiskt författarskap och kurdisk bokutgivning: bakgrund, villkor, betydelse, Stockholm, 1998, 64 rîpel *Gotibûn Ku.../[[Vate]]/ 136 rûpel/2006 == Lînkên derve == *[http://hem.passagen.se/antoloji1 Antolojiya nivîskarên zazakî] *[http://www.diyarname.com/modules.php?name=News&file=article&sid=582 Gotarek li ser Pirtûka "Gotibûn ku..."] [[de:Malmîsanij]] [[Category:Nivîskar]] [[Kategorî:Rojnamevan]] 8363 33464 2006-06-28T14:03:19Z Benyadem 433 [[Image:Eyaz Zaxoyî.JPG|right|thumb|Eyaz Zaxoyî]] '''Eyaz Zaxoyî''' (yan ''Eyaz Zaxolî'', bi navê xwe yê resen ''Eyaz Yûsif Ehmed'', 1961 - 1986) yek ji naskirîtirîn [[hunermend]]ên [[stranbêj]] yên herêma [[Behdînan]] e. ==Jiyan û xebat== Eyaz Zaxoyî li sala 1961ê li bajarê [[Zaxo]] ji dayik bûye. Her ji zarokatiya xwe heza wî ji [[huner]]ê re hebû û hemû dema xwe di dîwanên [[dengbêj]]an de derbaz dikir û guhdarî dengê wan dikir. Eyaz xwendina xwe ya seretayî, navendî û amadeyiya [[çandin]]ê li Zaxo temam kiriye. Her di dema xwendinê de, di ahengên xwendingehan de stran digotin. Pişt re Eyazê nemir seredana [[Radyoya Kurdî ya Bexdayê|Radioya Kurdî]] dike li Bexda û li wir gelek [[stran]]an tomar dike û hin stranan jî digel [[Tîpa Duhok ya Hunerî]]. Herwisan digel hunermend [[Erdewan Zaxoyî]] jî hinek stranan tomar dike. Yekemîn kaseta wî li sala 1982 derket û bi wê kasetê navûdengiya xwe diyar kir, piştre li salên 1983, 1984 û 1985an jî kaset çêkirin. Anku di jiyana xwe ya hunerî de wî tenê çar kaset çêki-rin. Naskirîtirîn strana Eyaz Zaxoyî ''[[Newroz hat bi gul û rihan]]'' e. Eyazê nemir di temenê 25-saliyê de li roja 20/01/1986an çû ser dilovaniya xwe. Eyazê nemir digel keçeke endama Tîpa Hunerî ya Duhok peywendiyek evîndarî hebû û peywendiyê tesîr liser jiyana wî ya hunerî jî dikir, loma di warê strana evîndarî de, gelekî serketî bû. Eyaz bi berhemê xwe yê kêm jî şiya bala xelkê bikîşîne û ta niha xelk ji hu-nera wî hez dikin. Gelek mamoste û helbestvanan [[helbest]]ên xwe dane wî û alîkariya wî û Erdewan kirine. Ji wana [[Ebdulezîz Silêman]], [[Bedirxan Sindî]], [[Beşar Mihemed]] û gelek din. Bêtiriya xelkê dibêjin ku Eyaz bi rêya jehrê ji aliyê rijîma Bees ve hatibû kuştin. ==Çavkanî== [[Kawe Alîxan]]: [[Peyama Kurd]], hj. 73, sal 2006 [[Kategorî:Hunermend]] [[Kategorî:Stranbêj]] 8364 39099 2006-08-13T16:30:22Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Zanistvan '''Erdewan Zaxoyî''' (yan ''Erdewan Zaxolî'', bi navê xwe yê resen ''Erdewan Elî'', 1957 - 1986) [[hunermend]]ek [[stranbêj]] yê pirr navdar yê herêma [[Behdînan]] e. ==Jiyan û xebat== Erdewan Zaxoyî li sala 1957an li bajarê [[Zaxo]] ji dayik bû. Ji ber rewşa dijwar ya jiyana wê demê wî nekarîbû xwendina xwe temam bike. Li sala 1978an yekem [[kaset]]a xwe derxist. paşî bû [[pêşmerge]] û li gel pêşmergatiyê jî berdewamî bi [[huner]]ê da û çend berhem û kaset çêkirin. Wî çendîn stranên [[şoreş]]gerî çêkirin ku ta niha jî ew stran pirr tên guhdarîkirin. Helbet ji ber ku çêkirina kasetan li çiya gelekî bi zehmet bû û jiber ku Erdewan dixwest hunera xwe pêşbixe û bigihîne hemû gelê Kurd, wî gelek hewil dan ku xwe bigihîne [[Ewropa]]. Lê derfet çênebûn û pêwîst bû ew [[pasport]]ek [[Iraq|iraqî]] derxîne. Loma ew careke din vegeriya bajarê Zaxo û mijûlî çêkirina pasporta xwe bû. Lê dîsan wî dest ji hunerê berneda û xwe weke pêşmerge hesab dikir û li hemû şev û ahengan de, li [[Kurdistan]]ê û li Bexda jî. Dema ku diçû ser seko û sehnê, wî bi navê ‘Kurdistan [[Barzanî]] û Pêşmerge’ şahî dest pê dikir, ev yek jî bi dilê karbidestên rijîma [[Bees]] nebû. Loma li roja 26/01/1986, anku piştî şeş rojan ji wexerkirina [[Eyaz Zaxoyî]], di demekê de ku Erdewan di [[hotel]]eke bajarê [[Bexda]] razayî bû, kabidestên Emn û Istixbarata Bees ew girt, wenda kir û ta niha jî kes nizane ew li kû ye û çi lê hatiye. Gelek hunermendên kurd dibêjin ku dengê Erdewan dengekî nimûneyî bû û ta li ba kesek din peyda bûye. ==Têkildar== *[[Eyaz Zaxoyî]] *[[Ehmed Zêbarî]] *[[Seîd Gabarî]] ==Çavkanî== [[Kawe Alîxan]]: [[Peyama Kurd]], hj. 73, sal 2006 [[Kategorî:Hunermend]] [[Kategorî:Stranbêj]] 8365 34980 2006-07-09T21:09:23Z Benyadem 433 '''Ebdulwahid Zaxoyî''' (yan ''Ebdilwahid Zaxoyî, Ebdulwahid Zaxoyî Evdulwahid Zaxoyî'', bi navê xwe yê resen 'Ebdulwahid Qadir Necmeddîn, 1972 - 2001) [[hunermend]]ek [[stranbêj]] yê navdar bû. ==Jiyan û xebat== Evdilwahid Zaxoyî li sala 1972yê li bajarê [[Zaxo]] hat dinyayê lê ji sala 1983yê ve li [[Mûsil]]ê lê paşî ji hikûmeta [[Iraq]]ê dîsan revî [[Kurdistan]]ê, [[Dihok]]ê. Li Kurdistanê wî xebata xwe ya [[huner]]î domand û di sala 1993yê de yekem [[kaset]]a xwe da derxistin. Paşî jî hin kasetên din jê derketin. Ew bi pirranî bi [[stranên evîndarî]] têt nasîn û dengê wî gelek li [[dawet]] û [[dîlan]]an têt bîstin. Evdilwahid Zaxoyî ji ber hin pirsgirêkên malbatî di şeva 25/26-01-2000î de hat kuştin. ==Têkildar== *[[Erdewan Zaxoyî]] *[[Eyaz Zaxoyî]] ==Çavkanî== [[Kawe Alîxan]]: [[Peyama Kurd]], hj. 73, sal 2006) [[Kategorî:Hunermend|Zaxoyî,Evdilwahid ]] 8366 47871 2006-09-18T18:55:16Z 69.174.252.80 {{soranî}} {{rtl}} __NOEDITSECTION__ '''سلێمانی''' شارێكه‌ له‌ باشووری [[كوردستان]], [[عێراق]] ''تۆ بڵیَی خه‌ڵكی سلیَمانی خویَنه‌واریَكی تیا نه‌بیَ له‌سه‌ر میَژووی شاره‌كه‌یان شتیَ بنوسیَ! ده‌شتیه‌كی لای ئه‌ولا'' ==مێژووی شاری سلێمانی== شاری سلێمانی له‌ ساڵی ١٧٨٤ له‌لایه‌ن ئیبراهیم پاشای بابان ه‌وه‌ ئاوه‌دانكراوه‌ته‌وه‌. ئیبراهیم پاشا شاره‌كه‌ی به‌ناوی باوكی‌یه‌وه(سلێمان)پاشا‌ ناوناوه. سلێمانی جگه‌له‌‌وه‌ی ده‌بێته‌ پایته‌ختی میرنشینی بابان له‌هه‌مانكاتدا ده‌بێته‌ مه‌ڵبه‌ندێكی بازرگانی و ڕۆشنبیری ناوچه‌كه. به‌شه‌ دیالێكتی سۆرانی له‌ناوچه‌كه‌دا په‌ره‌ ده‌ستێنێ و ده‌بێته‌ زمانی خوێندن و نووسین به‌ جورێك كه‌ به‌شه‌دیالێكتی گۆرانی له‌ناوچه‌كه‌دا به‌ره‌و كه‌مبون و نه‌مان ده‌چێت. پاش ڕووخانی میرنشینی بابان له‌ساڵی ١٨٥١ وه‌ له‌ناوچوونی ده‌وڵه‌تی عوسمانی له‌ جه‌نگی یه‌كه‌می جیهانی، شاری سلێمانی ده‌خرێته‌سه‌ر كۆماری عێراقی ئه‌مڕۆ.‌ له‌ ساڵی ١٩٢٢ تا ١٩٢٤ شاری سلێمانی پایته‌ختی ده‌وڵه‌ته‌كه‌ی مه‌لیك مه‌حمود([[شێخ مه‌حمودی حه‌فید]]) بووه‌. ‌شاری سلێمانی جگه‌له‌وه‌ی لانكه‌ی ڕۆشنبیرو تێكۆشه‌رانبووه‌، مه‌ڵبه‌ندی هه‌ڵگیرسانی شۆڕشو ڕاپه‌ڕینش بووه‌ له‌مێژووی كوردستاندا. ==شاعیرانی شاری سلێمانی== حاجی تۆفیق [[پیره‌مێرد]] فایه‌ق بێكه‌س [[بێكه‌س]] ==ناودارانی شاری سلێمانی== '''شێخ مه‌حمودی حه‌فید''' ==ده‌سته‌خوشكانی شاری سلێمانی== شاری توسان له‌ویلایه‌تی ئه‌ریزۆنای وڵاته‌یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا [[Wêne:tucson_slemani_02.jpg|thumb|left]] {{-rtl}} <br clear=all> {{bikurmancî|Silêmanî}} {{bajar_kurd_Soranî}} [[kategorî:bajar]] [[da:Sulaymaniyah]] [[de:Silemani]] [[en:Sulaymaniyah]] [[es:Suleimaniya]] [[fa:شهر سلیمانیه]] [[no:Suleimania]] [[sv:As-Sulaymaniyah]] 8370 60969 2006-12-20T00:34:11Z Erdal Ronahi 2 '''Mela Enwerê Maî''' hozanek [[kurd]] e û ji başûrê kurdistanê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Stranbêj]] [[Kategorî:kurd]] 8372 28140 2006-02-23T16:42:59Z 84.143.71.44 #redirect[[Siyehpûş]] 8373 35057 2006-07-10T12:14:16Z Erdal Ronahi 2 '''Pertewê Hekarî''' helbestvanekî kurd e. {{kurt}} [[Kategorî:Helbestvan]] 8377 28149 2006-02-23T19:25:07Z Diyako 273 #redirect[[Mezopotamya]] 8378 44916 2006-09-01T16:57:33Z Bangin 450 <div class="infobox sisterproject"> <div style="float: left;">[[Image:Wikipedia-logo.png|45px|none|Wikipedia]]</div> <div style="margin-left: 60px;">'''Wîkîpediya bi [[:{{{code}}}:|{{{1}}}]] '''</div> </div> 8379 47508 2006-09-14T20:54:22Z A2raya07 383 '''Zimanê Suryanî''' an '''zimanê asûrî''' [[Asûrî|zimanê Asuriyan]] e. {{InterWiki|code=arc|siryanî}} {{kurt}} [[Kategorî:ziman]] [[Kategorî:Asûrî]] 8380 28186 2006-02-24T01:43:27Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[MediaWiki:Common.css]] 8381 49370 2006-10-06T10:17:56Z Erdal Ronahi 2 Endama koma muzîkê ya [[Gulên Xerzan]] '''Rojda''', ku bi şirovekirina stranên klasîk mîna strana "Wer Helîmê" dengê xwe gihand mîlyonan, li gundê Tutun ê ser bi navçeya [[Sêrt]] [[Mirsic]]ê hat dinê. Di 12 saliya xwe de dest bi xebatên muzîkê kir. Sê salandi nava komên di bin sîwanên [[HEP]] û [[DEP]]'ê de stran got. Paşê tevlî xebatên (Navenda Çanda Mezopotamyayê) [[NÇM]]'ê bû û bû yek ji solîstên Koma Gulên Xerzan. Rojda ku dikare li tenbûr, dahol û erbanê bixe di heman demê de solîstiya [[Koma Asmîn]] a ji jinan pêk tê jî kir. [[Kategorî:Stranbêj]] [[Kategorî:Jin]] 8382 44329 2006-08-30T15:50:12Z Erdal Ronahi 2 '''Teatra Jiyana Nû''' komekî şano ye, ku di bin serbana [[NÇM]]'ê de kara xwe dike. Piştî sazkirina [[NÇM]]'ê, pêwistiya komên hunerî yen cûr be cûr hatî dîtin. Ji wan koman komek jî, koma şanoyê bû. Koma şanoyê ji karkeran, xwendekaran û bêkaran pêk hatibû. Koma Şanoyê cara yekem di bin rêvebiriya Mamoste Cemil’ de dest bi xebatên xwe yên [[Şano|şanoyê]] kir. Heyanî sala 1992’ an, koma şanoyê xebatên xwe li ser navê Koma Teatra NÇM’ê didomand. Koma Şanoyê, di vê demê de bi navê “Mişko” fablek derxist ser textê şanoyê û pêşkeşî temaşevanên xwe kir. Piştî vê fablê çend kes ji ber hin sedeman ji komê veqetiyan. Yên mayî, bi nû ve xwe bi rê kirin û dibistana şanoyê vekirin. Endamên şanoyê (Husên Kaytan, Kemal Orgun, Kazım Öz, Nihat Öz, Murat Batgi, Şevîn Civaknas, Rojê Civaknas, Yıldız Gültekin û Fatma Arslan) him mamosteyên, him jî him jî xwendekarê vê dibistanêbûn. *Şanogerên vê dibistanê, bi piranî li ser teoriya şanoyê lêhûr bûn û di demeke kin de pêşketine mezin çi bû ji bo şanoyê. Bi coşa vê pêşketinê, di pûşpera 1992’an de bi sê kurte lîstikan derketin tûrneya “Behra Spî”. Çar şanoger (Husên Kaytan, Kemal Orgun, Kazım Öz û Nihat Öz) derketibûn turneyê. Rawestgeha turneyê ya yekem Edene bû. Li tûrneyê, li bajarê Edeneyê, berî ku derkevin ser dikê, li kulîsê li hev civiyan û biryarek girtin. Û gotin; :"Êdî em navê şanoya xwe lê kin." Navê koma xwe lê danî û bi navê Teatra Jiyana Nû derketin pêşberî temaşevanan. Piştî vegera tûrneyê, bi navê “Dibistana Teatra Jiyana Nû” dibistaneke şanoyê damezirand û bi profesyonelî ser şanoyê lêhûr bûn. Di vê dibistanê de him mamoste, him jî xwendevan bûn. Di alîkî de bi rêbaza “Şanoya Ajîtprop” di alîkî de jî ji bo afirandina şanoyeke netewî, Teatra Jiyana Nû ji pêvajoyê re bûn bersiv. TJN heyan niha 32 lîstikên kurt û dirêj pêşkeşî temaşevanên xwe kirî ye. Di sala 2002’an de di bin serbana NÇM’e de bi navê Teatra Amar komeke din hatê damezirandin. Teatra Amar heyanî 2004’an, du lîstikên dirêj (Çend Diyalog û Çol û Av) û du kurtelîstik derxist û pêşkeşî temaşevanan kir. Paşê, Teatra Amar bi Teatra Jiyana Nû hat girêdankirin û wan aniha bi profesyonelî xebatên xwe yên şanoyê didomînin. *Çavkanî: [http://www.mezopotamya.org Malpera NÇM] [[Kategorî:şano]] 8383 28226 2006-02-25T12:37:32Z Zanistvan 333 #redirect [[Hewlêr]] 8384 50921 2006-10-11T12:58:51Z 83.250.143.64 /* Kesên ku di amadekirin û rêvebirina Roja Nû da kar kirine û tê da nivîsîne */ [[Image:Rojanuberg.gif|thumb|Hejmara pêşîn a Roja Nû]] '''Kovara Roja Nû''' di sala [[1978]]an dest bi weşanê kir. Di nav kovarên kurdî yên [[Kurdistana Bakur]] da ya here jîyandirêj '''Roja Nû''' ye. '''Roja Nû''', di meha [[mijdar]]ê, sala [[1978]]an da wek organa [[Komela Karkerên Kurdistanê li Swêdê]] ([[KOMKAR-Swêd]]) dest bi weşanê kir. Di destpêkê da bi zimanên [[kurdî]]-[[tirkî]], di forma rojneme da û mehê carekê derdiket. Naveroka wê derbarî kar û barê komelê, deng û basên welat û cîhanê û nivîsên li ser ziman û çanda kurdî bûn. Hîna di destpêkê da '''Roja Nû''' rûmeteke mezin da nivîsandina bi zimanê kurdî. Di salên 70-yî da, weşanên [[Partiya Sosyalîst a Kurdistan]]ê [[Riya Azadî]], [[Roja Welat]] û hin weşanên din li nav welêt zimanê kurdî bi kar dianîn û di nav gel da belav dikirin. '''Roja Nû''' jî li dervayî welat beşdarî prosesa pêşxistin û geşkirina zimanê kurdî yê nivîsandinê bû. Lê di destpêkê da hem nivîskar û hem jî xwendevanên kurdî kêm bûn. Wê wextê li tevaya [[Kurdistana Bakûr]] kesên ku bi kurdî dixwendin û dinivîsandin bi tilîyan dihatin jimartin. Hingê di nivîsandina tekstên kurdî da iairê mezin [[Cegerxwîn]] (ku hingê hatibû [[Swêd]]ê), Prof. [[Qanatê Kurdo]], [[Têmûrê Xelîl]], [[Tosinê Reşîd]] û gelekên din alîkarîya '''Roja Nû''' kirin. Bi wextê ra jimara nivîskar û xwendevanên zimanê kurdî zêdetir bûn. Di sala [[1983]]an da Roja Nû forma xwe guherand bû kovareke edebî û çandî. Ji wê wextê heta niha kovar xwerû bi zimanê [[kurdî]] derdikeve. Her hejmar 800 an jî 1200 nusxe hatîye çapkirin. Îsal bi 1500 nusxeyî derdikeve. Kovar, bi 32-44 rûpelan û salê 4 hejmar derketiye, lê ji sala [[1998]]an pêve salê seş hejmar derdikeve. Bergên wê her dem rengîn bûne, gelek wêne - nîgar tê da cî girtine. Heta sala [[1987]]an li [[Swêd]]ê û paşê li [[Koln]]ê di çapxana arizî ya [[KOMKAR]]ê da hatiye çapkirin û tê çapkirin. == Kesên ku di amadekirin û rêvebirina Roja Nû da kar kirine û tê da nivîsîne == Ji ber ku '''Roja Nû''' organa dezgehekî ye, keda gelek kesan di wê da heye. Heta sala[[ 1996]]´an navê endamên redaksîyonê nedihatine dîyarkirin. Lê xasima destpêkê da keda [[Salîh înce]], [[Henefî Celeblî]] û [[Haluk Öztürk]] mezin e. [[Haluk Öztürk]] 20 sal e her di nav karê derxistin û rêvebirina '''Roja Nû''' da ye. Wî bilî gelek nivîsên bê îmze, bi nasnavê Xalit Lezgîn û Azad Nûbar jî nivîsîye. Herweha [[Rohat Alakom]], [[A. Gernas]] ('''Dilsoz, A. Bawer'''), [[M. Elî]] ('''B. Dersîm'''), [[Selîm Can]] û [[Evîndar Farqînî]] bi salan di derxistina kovarê da xwedî ked in. [[Cegerxwîn]], [[Qanatê Kurdo]], [[Kemal Burkay]], [[Prof. Zera Ûsiv]], Akadêmîk [[Şekroyê Xudo]], [[Ahmed Cengîz Çamlibel]] (Vazgal Bazîdî), [[Têmûrê Xelîl]], [[Mecît Şêxo]], Gundî ([[Sadiq Birîm]]), [[Newroz]], [[Ehmed Şerîfî]], [[Cankurd]], [[Tosinê Reşîd]], [[Nûra Cewarî]], [[Munzur Çem]], [[Husên Hebeş]], [[A. Balî]], [[B. Zinar]], [[Sîpan]], [[Salih Omerî]], [[Beşîr Botanî]], [[Marîna Ezîz]], [[Sidqî Hirorî]], [[Ehmed Tewfîq]], [[Hemîd Kilicaslan]], [[Serdar Roşan]], [[Silêman Alî]], [[Bûbê Eser]],[[Fexredin Tahîr]], [[Cemşîd Heyderî]] û gelek kesên din ji '''Roja Nû''' ra nivîsîne. == Redaksiyona Kovarê == '''Xwedî:''' KOMKAR-Swêd '''Redaktorê berpirsiyar:''' Haluk Öztürk '''Redaksîyon:''' Haluk Öztürk Ahmet Cengîz Çamlibel Selim Can == Girêdanên Derve == [http://www.rojanu.org Malpera Kovara Roja Nû] [[category:kovar|Roja Nû]] 8385 28217 2006-02-25T09:47:31Z RewşenBaran 74 Kovara Roja Nû/Ji malpera rojanu.orgê Kovara Roja Nû/Ji malpera rojanu.orgê 8386 28228 2006-02-25T13:53:01Z Erdal Ronahi 2 # [[Rohat Alakom]] {{cudakirin}} 8387 28227 2006-02-25T13:52:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Jan Axîn]] 8389 28232 2006-02-25T13:55:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[stenbol]] 8390 28236 2006-02-25T13:57:11Z Erdal Ronahi 2 Zimanê Suryanî çû cihê Zimanê suryanî #REDIRECT [[Zimanê suryanî]] 8391 28237 2006-02-25T14:10:15Z 85.101.54.69 #REDIRECT [[Komela Karkerên Kurdistanê li Swêdê]] 8392 43561 2006-08-26T10:16:15Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Logoyakomkarswed.jpg|thumb|Logoya KOMKAR-Swêd]] '''KOMKAR-Swêd''', yan jî bi navê xwe yê din '''Komela Karkerên Kurdistanê li Swêdê''', di sala [[1976]] ji alî hin welatparêzên Kurd, penaberên sîyasî, xwendekar û karkeran hatîye avakirin. Berî Komela Karkerên Kurdistanê, tenê yek komeleyeke xwendekaran hebû li Swêdê. Li Swêdê komela kurdan ya herî kevin '''KOMKAR-Swêd''' ê ku îro jî di jîyana komeletîyë da cihekî giring digre. Dema di salên [[1970]]-yî da li nav welat hişiyarbûna neteweyî û çînî bi lez pêşda diçû, hingê karker û xwendekarên kurd jî li dervayî welat dest pê kirin xwe di komeleyan da rêz kirin. Û Piştgirî dane tevgera azadîya gelê Kurd. Wan li hember zilm û zordestîya neteweyî dengê gelê kurd bilind kirin. Ne tenê li Swêdê, hema bêje li hemû welatên [[Ewropa]] Rojava komeleyên [[KOMKAR]] hatin avakirin. Wan li dijî dewletên kolonyalîst li dervayî welêt cepheyeke têkoşînê vekirin. Xasma piştî ku komeleyên karkerên kurd li [[Almanya]]yê di sala [[1979]]an da, gîhan hev û [[Federasyona Komeleyên Kurdistan]] KOMKAR sazkirin, tevgera welatparêz ya li dervayî welat kete qonaxeke nû û pêşketî. == Girêdanên Derve == *[http://www.kurdistan.nu/komkar/komkar_swed.htm Malpera KOMKAR-Swêd] [[category:Komele|Komela Karkerên Kurdistanê li Swêdê]] 8393 28242 2006-02-25T14:24:52Z RewşenBaran 74 Logoya KOMKAR-Swêd/Ji Malpera kurdistan.nu Logoya KOMKAR-Swêd/Ji Malpera kurdistan.nu 8394 36142 2006-07-24T21:19:37Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Image:Kelarebet.jpg|thumb|Dîmenek Ji Kela Rebetê]] '''Kela Rebetê''' cihekî dîrokî li [[Dêrik]]ê girêdayî [[Mêrdîn]]ê ye. '''Keleya Rebetê''' '''15''' km li rojavayê [[Dêrik]]ê dikeve û di nav sinorê [[Gundê Rebetê]] deye. Keleya ku li bakurê gund e li ser girekî bi qasî '''150 Met'''reyî bilind e û li kêleka newaleke teng hatiye ava kirin. Di newalê de jî xerabbajarek heye. Tevhiya gir ji kevirên hişk pek hatiye. Avahiya herî mezin ku ji berî dewra [[Artûkiyan]] de maye, ev keleya ye. Pivana bedena keleyê '''1500 M''' ye. 15 birc û çar nêrîngehên wê hene. Bilindahiya bircan '''15 M''' û yan bedenê jî '''10 M''' ye. Bilindahiya bedenê li hinek cîhan dibe qasî 20 M yî. Du deriyên keleyê henin û yek li rojava ye û yên din jî li rojhilat e. Gava mirovên di van deriyan re dikeve hundirê kelayê, mirov lê haydibe ku keleya hundir bi du bedenên parastinê hatine pêçan. Ev hersê beden bi deriyan bi hevre girêdayî ne. Ji ber ku avahî di bin axê de hatinin çêkirin hundirê keleyê wek meydanekê xuya dibe. Di hundirê kelayê de sarê hustûnan û rolyefên şêran tên dîtin. Xirbeyên serayan, enbarên zexîreyê, sarîncên avê û avahiyên din, heta îro jî li ser lingan mane. Hewcedariya wan kesên ku ji avahiyên dîrokî hez dikin pê heye ku kele û xerabbajarê di newalê de ye bibînin. == Girêdanên Derve == * [http://www.derikli.com/rebet001.htm Wênealbûma Rebetê] [[category:Cihê Dîrokî|Kela Rebetê]] 8395 28246 2006-02-25T15:00:19Z RewşenBaran 74 Keleya Rebetê/Ji malpera Derikli.com'ê Keleya Rebetê/Ji malpera Derikli.com'ê 8396 51551 2006-10-14T12:33:37Z Zeki 614 [[Image:Tilbisim.jpg|thumb|Dîmenek ji gundê Tilbisimê]] '''Tilbisim''' gundekî li [[Dêrik]]ê ye. Tilbisim 3 kîlomerteyan li binya [[Dêrik]]ê, li ser rêya [[Mêrdîn]]ê ye û ji '''180 malî''' pêk tê. Bi Tirkî, jê re "Tepebağ/''Tepebax tê xwendin''" tê gotin. Gund li dora girê keleyê ava bûye. Li ser vî girî di meydanek bi qasî''' 300-400 M2''' de xirbeyê kelaya hundir heye. Ji şiklê çêkirina vê keleyê tê fahm kirin ku ew ji aliyê [[Bîzans]]iyan ve hatiye çêkirin. Bedena bajêr jî ji alîyê başûr ve digihêje [[Çemê Zuha]], ji alîyê rojava jî digihêje [[Girê Çalan]], ji alîyê bakur digihêje baxçeyên Xabê û di alîyê rojhilat jî Qesra Nebî di nav sînorên wê de dimîne û digihêje [[Çemê Zuha]]. Dirêjbûna bedenê nêzîkî 2000 metre ye û bajarê Tilbisim yê kevin di hundirê vê bedenê de ye. Ava Bajêr û Keleyê ya vexwarinê, zifistanî ji ava Xabê û havînî jî ji sarîncan dihate sitendin. Ji xirbeyên '''Taxa Hecîyan''' tê fahm kirin ku başûrê bajêr bi temamî ji serayan pêk dihat. Di hinek xanîyan de mozaikên rengîn yên Bizansîyan heta vê dewrê jî mane. Beden û xirbeyên bajêr niha bi tevayî wenda bûne. {{kurt}} [[category:Cihê Dîrokî|Tilbisim]] [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 8397 28250 2006-02-25T15:08:50Z RewşenBaran 74 Gundê Tilbsimê/Ji malpera Derikli.comê Gundê Tilbsimê/Ji malpera Derikli.comê 8398 28256 2006-02-25T15:19:32Z RewşenBaran 74 [[Image:Xirbeyenofi.jpg|thumb|Dîmenek ji Xirbeyên Ofiyê]] '''Xirbeyên Ofîyê''' 10 KMan li rojavayê [[Dêrik]]ê ye. Ev bajarê ku li ser girekî biçûk e di dewra [[Roma]]yê de hatîye ava kirin. Di dema xwe de ev bajar navenda ilim û bazirganîyê bû ye. Lê belê, ji bajêr bi tenê esasên avahîyan û bedena bajêr, sarînc û tirbên ji kevir hatiye kolan û rolyefek şêrekî mane. == Girêdanên Derve == [http://www.derikli.com/zorava1.htm Wênealbûma Xirbeyên Ofiyê] [[category:Cihê Dîrokî|Xirbeyên Ofî]] 8399 28253 2006-02-25T15:16:22Z RewşenBaran 74 Xirbeyên Ofiyê/Ji malpera derikli.comê Xirbeyên Ofiyê/Ji malpera derikli.comê 8401 28268 2006-02-25T21:42:11Z Diyako 273 '''Xalid Sofî''' di sala 1964 de li bajarê [[Kobanî]] ji malbateke dîndar û alim ji dayîk bû ye. Bavê wî miftiyê Kobanê bû (1986 çûye ser dilovaniya xwe), piştî mirina wî, birayê Xalid yê mezin Mehmûdê Miftî bû miftiyê bajêr. Ji vê malbata alim û dîndar [[muzîkzan]]ê mezin [[Reşîd Sofî]] derketiye. Xalid Sofî heya sinifa 9. li Kobanî xwendiye. 5 salan li [[Heleb]]ê dersên [[muzîk]]ê dane. Heya niha jî bi awayekî profesyonel bi muzîkê re mijûl e. ==Jêder== *[http://www.avestakurd.net/avesta27/xalid%20sofi.htm Avestakurd] [[Kategorî:Muzîkar]] {{kurt}} 8402 31793 2006-06-01T21:31:58Z Jiyanalpirani 65 '''Hawara Dîcleyê''' [[roman]]eke li ser serpêhatiyên [[Mîr Bedirxan]] hatiye nivîsandin. [[Mehmet Uzun]] serboriyên Mîr bi vegotina dengbêjê wî Biro digihîne me. Li tirkî hatîye wergerandin. Ew pirtûk du cild e. Cûre:Roman Nivîskar:[[Mehmet Uzun]] Weşanxane:[[Avesta]] Dem: Cîld I. 2001, Cîld II. 2003 [[Stenbol]] Rûpel: I.304, II. 436 [[Kategorî:Roman]] {{kurt}} 8430 sysop 62142 2006-12-29T18:26:06Z Bangin 450 Nameyên nih li $1 ji te ra hene. 8431 35462 2006-07-17T14:54:57Z Zanistvan 333 /* Nivîskarên Nefelê */ [[Image:Malperanefele.JPG|thumb|Serûpela Malpera Nefelê]] '''Nefel''' malpereke [[kurdî]] ye == Danasîn == Nefel malpereke kurdî ye û armanca wê ew e ko li ser banê Internetê alaya zimanê kurdî hilde ber perên asimanan. Malpera Nefelê serbixwe ye û ne girêdayê ti partî, rêxistin yan ol û mezheban e. Herwiha nefel navê giyayekî ye ko li Kurdistanê hişîn dibe. Malpera Nefelê di sala 1998ê de dest bi weşanê kir. == Beşên Nefelê == *Nûçe *Nivîsar *Kulturmagazîn *Hevpeyvîn *Kolumnîst *Ewrokurd *E-Pirtûk *Lîteratûr *Ziman *Muzîk *Foto *Lînk == Nivîskarên Nefelê == *[[Arif Zêrevan]] *[[Behrûz Şûcaî]] *[[Felat Dilgeş]] *[[Îbrahîm Gûçlû]] *[[Mihemed Evdila]] *[[Newzad Hirorî]] *[[Samî Ergoşî]] *[[Seîd Veroj]] *[[Selam Nûman]] *[[Serdar Roşan]] *[[Sidqî Hirorî]] *[[Xalid Salih]] *[[Vîldan Tanrikulu]] == Redaksiyona Nefelê == '''Birêvebirê giştî''' *[[Arif Zêrevan]] '''Redaksiyona nûçeyan''' *[[Arif Zêrevan]] *[[Mihemed Evdila]] *[[Mewla Benavî]] *[[Seîd Veroj]] *[[Sidqî Hirorî]] '''Redaksiyona zimanî''' *[[Newzad Hirorî]] *[[Arif Zêrevan]] '''Malpersaz''' *[[Hîwa Efendî]] == Girêdanên Derve == [http://www.nefel.com Malpera Nefelê] [[category:Malper|Nefel]] 8432 28340 2006-02-26T10:20:58Z RewşenBaran 74 #REDIRECT [[Nefel (malper)]] 8433 28337 2006-02-26T10:12:44Z RewşenBaran 74 Malpera Nefelê/Ji nefel.comê Malpera Nefelê/Ji nefel.comê 8434 39247 2006-08-13T16:35:54Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi ''Ev gotar li ser kovara Ronahî ya ji alî [[Celadet Alî Bedir-Xan]] ve dihat weşandin e. Bo Ronahiya Hafiz Qazî, binere [[Ronahî (kovar2)|Ronahî]]''. ---- '''Ronahî''' kovarek mehanî bû. Ji alî [[Celadet Alî Bedir-Xan]] ve di sala [[1942]]an hetanî sala [[1944]]an hate weşandinê. Kovar hemû li ser hev '''28''' hejmar derket. '''Ronahî''' xwerû bi zimanê [[kurdî]], bi zaravayê [[kurmancî]]ya jorîn û bi tîpên [[Latînî]] bû. '''Kovara Ronahî''' di germîya [[şerê cîhanê yê duyem]] de hate weşandinê. Naveroka wê bi giranî li ser bûyerên şer e. Nûçeyên şer, çekên nû derketî, rewşa cepha şer, jîyana gelan, lehengîya leşkeran, qehremanîya fermandaran û hwd, hemû di nav rûpelên '''Ronahî'''’yê de cîh girtine. '''Kovara Ronahî''' li dij [[Faşîzm]] û [[Nazîzm]]ê bû. Kovar bi her awayî pesnê şerê cepha demokrasîyê didan û li dij Faşîzmê radiwestîya. '''Kovara Ronahî''' bi nûçeyên şer, gotar, çîrok, şîrove û wêneyên xwe ve kovarek magazîna nûçeyên şer bû. Loma jî pirranîya nûçe û wêneyên wê li ser şer bû. Lê, li gel van nûçeyên şer jî, di nav rûpelên '''Kovara Ronahî''' de li ser folklor û edebîyata kurdî jî gelek nivîs hene. '''28''' hejmarên '''Kovara Ronahî''' ji alî weşanxana [[Jîna Nû]] hatîye berhevkirinê û hemû hejmar li ser hev di ebata pirtûkek mezin de hatîye weşandinê. [[Çapxana Jîna Nû]] pêşgotinek li ser kovar û xwedîyê wê nivîsandîye û di pêşgotinê de gelek agahdarî didin xwendevanan. Pirtûka mezin a berhevkirina hemû hejmarên Ronahîyê li ser hev '''584 rûpel''' e. Di nav rûpelên kovarê de gelek îmzayên hêja û navdar hene. Nivîskarên kurd, li ser jîyana kurdan, têkilîyên civakî di nav wan de, û li ser gelek tiştên din nivîsandine. Wan gelek çîrok, stran, serpêhatî û helbestên kurdî di nav rûpelên '''Ronahî'''yê de çap kirine. Xwedî û berpirsîyarê kovarê [[Celadet Alî Bedir–Xan]], [[Osman Sebrî]], [[Hesen Hişyar]], [[Cigerxwîn]], û her w. d. gelek nivîsên hêja nivîsandin e. [[Simaîlê Serhedî]], [[Bişarê Segman]] û [[Melle Enwer]] jî gelek çîrok, lêkolîn, werger û helbest nivîsandine. Serokê serîhildana Sasonê [[Evdirehmanê Elîyê Ûnis]] û serokê [[serîhildana Agirî]] [[Îhsan Nurî]] jî di kovara Ronahîyê de nivîsandine û keda xwe xistine nav rûpelên Ronahîyê. '''Kovara Ronahî''' jî wek kovara [[Hawar]] û rojnama [[Roja Nû]], di warê edebî û ziman de xwedîyê rûmetêk bilind e. Çîrok û helbestên ku di nav rûpelên Ronahîyê de hatine weşandinê di nav edebîyata kurdî de cîyekî payebilind girtine. == Girêdanên Derve == * [http://www.rojhilat.net/modules.php?name=News&file=article&sid=242 Ji bo Zêdetir Agahî Gotara Lokman Polat] [[category:Kovar|Ronahî]] 8435 28342 2006-02-26T10:37:21Z RewşenBaran 74 #REDIRECT [[Celadet Elî Bedirxan]] 8437 28360 2006-02-26T16:39:35Z RewşenBaran 74 '''Hesen Şerîf''' stranbêj û hunermendekî kurd e. '''Hesen Şerîf''' di sala [[1969]]an de li [[Başûrê Kurdistanê]] li gundê [[Kêste]] ku li parêzgeha [[Duhok]]ê ye hatîye dinê. Xwendina xwe ya seretayî li gund û bajarê [[Duhok]]ê xwendîye lê mixabin ji ber hinek sedemên taybetî nikaribûye berdewam bike. '''Hesen Şerîf''' ji zaroktîya xwe ve bûye evindarê stranên kurdî. Di yazdeh salîya xwe de dest bi lêdana tembûrê kirîye û di salên berdewam de jî ji gelek hunermendên kurd re bi tembûra xwe bûye alîkar ta ku di şazdeh salîya xwe de rêka xwe ya hunerî hilbijartîye. '''Hesen Şerîf''' di sala [[1985]] de berhema xwe ya yekemîn bi navê "[[Tembûra min]]" û di sala [[1986]] de jî berhama bi navê "[[Baran Barî]]" derdixe. Di sala '''1987''' de ji ber stranên xwe yên welatparêzî û ramyarî neçar dibe ku ji [[Duhok]]a nazdar derdikeve û berê xwe dide Çîyayên [[Kurdistan]]ê kû bûbû warê [[pêşmerge]]yên qehreman. Ji ber êrîşên, [[Enfal]], ku hukumeta [[Iraq]]ê di sala [[1988]]an de li dijî kurdên bê guneh pêk anî bû ew jî weka her kurdekî neçar dibe û di welatê xwe de, li [[Amed]]ê dibe penaber û herweha li [[Amed]]ê hetanî dawîya sala [[1991]]an dimîne. Kaseta xwe ya bi navê "[[Helepçe-Hîroşîma Kurdîstanê]]" li kampa penaberan li [[Amed]]ê ku bi têlan û cendirman hatibû cîtkirin û di bin mercên gelek dijwar de tomar kiribû ku ew berhem di nav kurdan de gelek deng daye. Pîştî serhildana pîroz di sala [[1991]] de li [[Başûrê Kurdistanê]] ew jî weka her kurdekî penaber dagerîya warê xwe. Di dema destpêka azadîyê de beşdarî gelek aheng, pîrozbayî û cejnên netewî bûye. Di sala [[1993]] de kaseta xwe ya bi navê "[[Şêrê Çiya]]" û di sala [[1994]] de jî kaseta xwe ya bi navê "[[Şeva Eşqa Min Dirêj bû]]" deranîye. '''Hesen Şerîf''' di sala [[1995]] de ji welat derdikeve û diçe [[Swêd]]ê. Çende ji gelê xwe durketibe jî her ew eşqa dilê wî ya xebata hunerî û netewî berdewamkirîye. Her wek têye zanîn ew beşdarî gelek helkeftin û bîrewerîyên netewî yên ku li welatên [[Ewropî]] pêk hatine bûye û herwusa kurdên [[Kanada]] û [[Emerîka]] jî ji huner û dengê xwe bêpar nehîştîye. Di sala [[1998]] de berhema ya bi navê "[[Xwezî]]" li [[Swêd]]ê derdixîne. [[2002]]yan de albûma bi navê "[[Tora Evînê]]" û [[2004]]an de jî ya bi navê "[[Mizgînî]]" derxist ber hezgirên xwe. Klîba '''Hesen Şerîf''' a bi navê "[[Beyta Laleş]]" ku derhêneriya wê [[Husên Hesen]] kiriye, di '''Yekemîn Pêşbaziya Video Klîbên Kurdî ya Zaxoyê''' de sala [[2006]]an wekî Kilîba Herî Serketî, hatibû hilbijartin. == Girêdanên Derve == *[http://www.hesen-sherif.com Malpera fermî ya Hesen Şerîf] [[category:Stranbêj|Şerîf, Hesen]] [[category:Hunermend|Şerîf, Hesen]] 8438 48811 2006-09-30T14:21:04Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[scn:Amin Maalouf]] '''Amîn Maalouf''' di sala [[1949]]'an de li [[Libnan]]ê ji dayik bûye û ji sala [[1976]]'an ve li [[Fransa]]yê dijî û berhemên xwe jî bi zimanê [[frensî]] dinivîse. '''Maalouf''' piştî xwendina aborî û civatnasiyê rojnamevanî kir. Di berhemên xwe de çand, efsane û mitolojiyên [[Derya Spî]] ji awireke dîrokî ve dihone. Berhemên nivîskar bi gelek zimanan hatine wergerandin û balê kişandine ser xwe. * [http://www.aminmaalouf.narod.ru/ Amin Maalouf Website] {{kurt}} [[category:Nivîskar|Maalouf, Amin]] [[Kategorî:nivîskarên fransiz]] [[ar:أمين معلوف]] [[bg:Амин Маалуф]] [[ca:Amin Maalouf]] [[cs:Amin Maalouf]] [[de:Amin Maalouf]] [[el:Αμίν Μααλούφ]] [[en:Amin Maalouf]] [[es:Amin Maalouf]] [[fa:امین معلوف]] [[fi:Amin Maalouf]] [[fr:Amin Maalouf]] [[gl:Amin Maalouf]] [[hu:Amin Maalouf]] [[id:Amin Maalouf]] [[it:Amin Maalouf]] [[nl:Amin Maalouf]] [[no:Amin Maalouf]] [[pl:Amin Maalouf]] [[pt:Amin Maalouf]] [[ro:Amin Maalouf]] [[ru:Маалуф, Амин]] [[scn:Amin Maalouf]] [[simple:Amin Maalouf]] [[sl:Amin Maalouf]] [[sv:Amin Maalouf]] [[tr:Amin Maalouf]] [[zh:阿敏·馬盧夫]] 8439 35038 2006-07-10T11:52:28Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Eyşe Şan]] #redirect[[Eyşe Şan]] 8440 28366 2006-02-26T16:50:45Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Semed Behrengî]] 8441 28365 2006-02-26T16:50:00Z Zanistvan 333 '''Semed Berhengî''' (yan ''Samed Behrengî'', bi farisî '''صمد بهرنگی''') [[nivîskar]]ek navdar yê [[Îran|îranî]] ye. Semed Behrengî (1939-1968) nivîskarekî îranî yê bi nav û deng e. Bêtir bi çîrokên xwe yên ji bo zarok û gêncan hatiye naskirin. Her çendî ew bi çîrokên xwe xitabî zarokan dike lê, di eynî wextî de &#351;îretan jî li mezinan dike. Samed Behrengî di 1939ê de li [[Tebrîz]]ê ji dayik bûye. Li gelek gundên [[Azerbeycana Îranê]] mamostetî kiriye. Di 1968 de ji alî hêzên tarî yên dewleta Îranê ve tê ku&#351;tin. Demek di ser ku&#351;tina wî re derbas dibe, termê wî di çemê Arasê de tê dîtin. ==Berhem== *[[Masiyê Re&#351;ê Biçûk]] *[[Xoxek û Hezar Xox]] *[[Kevokvanê Keçel]] *[[Qijik]] ==Çavkanî== [[Mehmûd Lewendî]]: [[Kovara Mehname]], hj. 74, 3/2006 [[Kategorî:Nivîskar]] [[fa:صمد بهرنگی]] [[en:Samad Behrangi]] [[de:Samad Behrangi]] 8442 49358 2006-10-06T10:10:09Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Hunermendacopi.jpg|thumb|Çopî]] '''Çopî''' (Chopy) hunermendeka muzîkê ye. == Jiyana Çopî == '''Çopî''' hîn sê sal derbaz nekir bu ku rjêma Behis deshilatiya xwe xurt kir bu û mîna bahoza reş komkujî û sîyaseta biereb kirinê li ser bajara wan [[Kerkûk]]ê demeşand. Ji ber vaye malbata Çopî îdin nikarbun li [[Kerkûk]]ê jîyan biken û naçar man berê xwe bidene çîyayên Kurdistanê û bi armanca derketin ji bo dervey welat, piştî saleki li [[Holanda]]yê bi cîbun. Ji ber van sedemaji '''Çopî''' pir zu bi dur ma ji sozên gelê kurd û derdora xwe. Her wisa bêbeş ma ji fêrbuna zimanê kurdî ya resen û paqij. Lê bav û dîya wî harîkrîyeka wisa kirn ku '''Çopî''' zimanê kurdî ji bîr neke û hîn bibe. Ev 17 sal in ku Çopî bi malbata xwe re li [[Holanda]]yê jiyan dike, bav û dîya wî û herdu brayên ji wî biçukitr '''Binar''' (19 sal) û '''Rojgar''' (13) sal. == Jiyana hunerî == '''Çopî''' ji zarokatîya xweve hez ji muzîk û stranan kirye. Ji '''7 salîya''' xwede çuye komeka koral li bajêra [[Haillo]] li [[Holanda]]yê, li wir bi grupekî re stran gotîye û carna jî strana solo bi Çopî hatîye daîyn. Li dibistanê jî de '''Çopî''' gelek zîrek bûye û li salekê da bûye xwendevana yekemin li dibistana xwe. '''Çopî''' li '''13 salîya''' xwede çûye dibistana (Deng) û ji bo ku bi awayekî zanistî tişteki ji zanista deng nasbike û hîn bibe 2 salan jî li vê dibistanê xwendiye. Li '''16 salîya''' xwede çûye [[Koma Berxwedan]] li akademiya kurdi li [[Elmanya]]yê, li vir da '''Çopî''' zêdetir eşqawî ji bo muzîk û stranên folklora kûrdî çûye. Her wisa her li vêderê mamosta[[ Wurya Ehmed]] naskirye û îdin karwana hunera '''Çopî''' bi rengekî fermî û cdî destpêkiriye. == Berhem == Çopî heta niha zêdedetir ji 30 stranên folklorî û dubare li [[Medya TV]] û 2 stran jî li [[KURDSAT]] tomar kiriye. '''Çopî''' beşdarî gelek şev û ahengan bûye li [[Elmanya]], [[Swêd]], [[Holanda]], [[Înglîstan]],[[Kanada]] û gelek welatên din djî. Her wisa '''Çopî''' li gel pir hunermendên bi nav û deng û naskirî beşdariya şev û ahanga bûye, mîna hunermendên rêzdar : [[Nasir Rezazî]], [[Merzîye Ferîqi]], [[Şivan Perwer]], [[Ednan Kerîm]], [[Hesen Şerîf]], [[Necmedîn Xulamî]], [[Şehrîbana Kurdî]], [[Gulistan Perwer]], [[Feyzî Nejadî]], [[Omer Gundî]] û gelek hunermendên din. Berhema yekemîna '''Çopî''' li ser CD bi navê ([[Çît naw binêm?]]) derketye, ku ji 9 stran pêktê û bi herdû zaraveya [[kurmancî]] û [[soranî]] gotiye û tevahî ev sitran nû ne û carê yekê ji aliyê Çopî hatine gotin. == Girêdanên Derve == *[http://www.chopy.net Malpera Fermî ya Çopî] [[category:Stranbêj]] 8443 28375 2006-02-26T17:23:18Z RewşenBaran 74 Çopî/Ji malpera chopy.netê hate girtin Çopî/Ji malpera chopy.netê hate girtin 8444 31192 2006-05-09T11:39:00Z Erdal Ronahi 2 /* Kurtejiyan */ [[Image:Sehribanakurdi.jpg|thumb|Şehrîbana Kurdî]] '''Şehrîbana Kurdî''' stranbêj û hunermendeka kurd e. == Kurtejiyan == '''Şehrîbana Kurdî''' di sala [[1973]]an de li [[Îzmîr]]ê di nava malbateke nîv halxweş de hat dinê. Bavê wê karmendekî dewletê bû û ji bona wê jî ew ji [[Kurdistan]]ê hatibûn bajarê [[Îzmîr]]ê li [[Tirkiyê]]. Malbata Şehrîbanê bi esila xwe ji gundê [[Xûrs]]ê yê girêdayî bajarê '''Qiziltepe'''/[[Qoser]](Girê Sor) li bajarê [[Mêrdîn]]ê ne. Ew ji eşîreta [[Ûmerî]]yên herêma [[Mêrdîn]]ê ne ku di nava vê eşîretê de gelek hunermendên din yên mîna ([[Miradê Kinê]]) jî rabûne. Herêma jiyana malbata Şehrîbanê ji aliyê xwe yê dîrokî pir kevnar û xwediyê çand û hunereke dewlemend e. == Jiyana Hunerî == Sala [[1983]]an Şehrîban hê 13 salî bû ku di kêbirkiyeke muzîkê ya salane de di nava hemû xwendevanên bajarê [[Îzmîr]]e de yekemîn derket. Kêbirkî ji aliyê ('''Turk Halk Müziki''') hatibû organîzekirin û ji aliyê xweşiya deng û hostatiyê de Şehrîban di nava 32 kesên ku di kêbirkîyê de beşdar bibûn, pileya yekemîn bi dest xist û hat xelat kirin. Strana ku di wê rojê de Şehrîbanê xwend bi zimanê [[Tirkî]] bû û navê stranê jî "'''Ben Dogarken Aglamişim-Dema ez hatime dinê, giriyame'''" bû. Şehrîban di destpêkê de bi teşwîqa xaleta xwe ya bi navê Soreya yê ku pir jî dengxweşe û piştre jî bi piştgîriya bav û endamên din yên malbata xwe dest bi karê stranbêjiyê kir û niha jî li bi awayekî bilinditir li ser hunera xwe disekine. Şehrîban di jiyana xwe ya malbatî û hunerî de xanimek pir bi şexsiyet û bi dîspilîne. Ji bona wê jî ew hertim di wê baweriyê de ye ku:“ Ger stranbêjek bixwaze strana hunermendekî kilasîk yê Kurd bixwîne, divê heqê wê stranê baş bidê. Yanî bila an stranê baş bixwînin an jî dema nikarin vî karê han pêkbînin, stranê xerab neken“. Dema ku Şehrîban stranên Meryem Xanê dixwîne, mirov keyfxweş dibe ku piştî gelek salên dûr û dirêj cîgireke wê peyda bû ku bi hiss û hesetên gelek bilind careke din nav û hunera wê li ber çavên me zindî dike. Ji aliyekî din ve ew dibêje:” Ez mirovek oldarim, lê Xwedê dengek daye min û ez dixwazim bi rêya dengê xwe xizmeta gelê xwe yê bindest û bêmaf ji bo standina azadî û serxwebûnê bikem.” Şehrîban xanim bi kesayetiya xwe ya Kurdewarî, exlaq û pirensîpên xwe yên civakî û kesayetî jî di nava gel de navekî bi hurmet û bilinde. Ji bona wê jî gel di warê civakî û exlaqî de jî ji vê xanima Kurd pir hez dikin. Di vî berhemê giranbiha da Şehrîban bi wî dengê xwe yê îllahî çar hunermendên Kurd jî bi bîr tîne: [[Hesen Cizîrî]], [[Meryem Xan]], [[Kawîs Axa]] û [[Hesen Zîrek]]. Şehrîban xwediya çar zarokan: '''Navdar, Pîroz, Hîvî û Narîn'''(kurek û sê keç)a ne. Malxê Şehrîbanê, kek Şêrko jî di warê hunerî de hertim piştgîriyê dide xanima xwe ya hêja Şehrîbanê. == Berhem == '''Şehrîbanê''' sala [[1987]]an di xwendingeh û merasimên malbatî de dest bi stirînê kir, lê bi awayekî profesyonal ji sala [[199]]1an dest bi tomarkirina stranên xwe kir û di wê salê de yekemîn kasêta xwe ya bi navê "[[Ez Keçim Keça Kurdanim]]" di nava gel û muzîkhezên Kurd de belav kir. Beriya wê salekê li ba hunermendên bispor li ser terbiyetkirina dengê xwe kar kiribû û dizanî ku çawa qirka(gewriya) xwe ji bo strîna lorîkên Kurdî bikar bîne. Di wan salan de ku ji ber pêşkeftina rewşa siyasîya Kurdan li [[bakurê Kurdistanê]] zimanê Kurd ne bi awayekî fêrmî serbest bibû, gelek kesên din jî hatibûn meydana huner û stranbêjiyê, lê di demeke kin de nav û dengê '''Şehrîban'''ê ji sinorên [[bakurê Kurdistanê]] derbas bû û heta di nava [[Azerî]], [[Tirk]] û [[Ereb]]an de jî kasêtên wê hatin guhdarkirin. Ev jî tiştekî sirûştî bû, ji ber ku Şehrîban xwediyê dengekî pir xweş, bilind û bi awayekî gelek baş jî dest bi karê xwe yê hunermendiyê kir. Li sala [[1992]]an kasêta wê ya duyemîn "[[Sor Gula Min]]" li [[Tirkiyê]], li sala [[1993]]an kasêta sêyemîn "[[Yek, do, sê]]" li [[Tirkiyê]] û li sala [[1995]]an de jî kasêta wê ya çaremîn "[[Ez Hatim]]" li [[Elmanya]] di nava gel de bi awayekî berfireh hatin pêşwazî kirin. CD û kasêta herî dawiyê hunermenda Kurd Şehrîbanê bi berpirsyartiya mamostayê mezin [[Dilşad Seîd]] bi dawî anîye. Navê vê albûmê "[[Evîna Stranan]]" e == Girêdanên Derve == *[http://www.sehribana-kurdi.com Malpera Fermî ya Şehrîbana Kurdî] *[http://www.rizgari.com/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=513 Hunermenda stranbêj ya Kurd, Şehrîbana Kurdî: 'EZ REWŞA MUZÎKA KURDÎ NEBAŞ DIBÎNIM'] [[category:Hunermend|Kurdî, Şehrîban]] [[category:Stranbêj|Kurdî, Şehrîban]] [[en: Şehrîbana Kurdî]] [[tr: Şehrîbana Kurdî]] 8445 28384 2006-02-26T17:57:23Z RewşenBaran 74 Şehrîbana Kurdî/Ji malpera sehribana-kurdi.comê hate girtin. Şehrîbana Kurdî/Ji malpera sehribana-kurdi.comê hate girtin. 8447 28391 2006-02-26T21:15:15Z A2raya07 383 8448 47499 2006-09-14T20:49:13Z A2raya07 383 ==Binêre== *[[Nêwçiya]] [[Kategorî:Asûrî]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] {{kurt}} [[en:Fawzi Toma Hariri]] 8449 47501 2006-09-14T20:50:37Z A2raya07 383 ==Binêre== *[[Nêwçiya]] [[Kategorî:Asûrî]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] {{kurt}} [[en:Kristo Yalda Torkhan]] 8450 47503 2006-09-14T20:51:36Z A2raya07 383 ==Binêre== *[[Nêwçiya]] [[Kategorî:Asûrî]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] {{kurt}} [[en:Nenif Matran Hariri]] 8451 47504 2006-09-14T20:52:05Z A2raya07 383 '''Sarkîs Aghacan Mamendo''' (1962, [[Diyana]]) siyasetmedarê [[Asûrî]] ye ku malbata wî ji [[Nêwçiya]] ne. Sarkis Aghacan, endamê Perleman, cêgirê serokwezîran u herwiha wezîrê Aborî yê [[Hikûmeta herêma Kurdistan]]ê ye.. ==Binêre== *[[Başûrê Kurdistanê]] *[[Nêwçiya]] ==Lînkên derve== * [http://www.kaldaya.net/Meetings/SarkisAgajan.htm www.Kaldaya.netl] [[Kategorî:Asûrî]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] {{kurt}} [[en:Sarkis Aghajan Mamendo]] 8453 56283 2006-11-13T16:55:40Z Erdal Ronahi 2 {{InterWiki|code=arc|asûrî}} [[Kategorî:Li gorî neteweyê kes]] 8456 28441 2006-02-27T05:00:21Z Erdal Ronahi 2 Ubuntu Linux çû cihê Ubuntu GNU/Linux #REDIRECT [[Ubuntu GNU/Linux]] 8457 63230 2007-01-05T15:16:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eo:Xubuntu]], [[fi:Xubuntu]] [[Image:Xubuntu-6.06-pl.png|thumb|Xubuntu 6.06]] '''Xubuntu''' guhertoya [[Ubuntu]] bi [[Xfce]] şûna [[GNOME]] ye. [[Kategorî:Dîstrîbusyon]] [[bs:Xubuntu]] [[ca:Xubuntu]] [[en:Xubuntu]] [[eo:Xubuntu]] [[es:Xubuntu]] [[eu:Xubuntu]] [[fa:زوبونتو]] [[fi:Xubuntu]] [[fr:Xubuntu]] [[it:Xubuntu]] [[lt:Xubuntu]] [[nl:Xubuntu]] [[no:Xubuntu]] [[pl:Xubuntu]] [[pt:Xubuntu]] [[ru:Xubuntu]] [[sv:Xubuntu]] [[uk:Xubuntu]] [[zh:Xubuntu]] 8458 62602 2007-01-01T23:16:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[uk:Kubuntu]] [[Image:KDE 3.4.2 under Kubuntu.png|thumb|Kubuntu bi KDE 3.4.2]] '''Kubuntu''' guhertoyeke [[Ubuntu]] ye. Di Kubuntu di wekî derdora sermasê [[KDE]] şûna [[GNOME ]] tê sepandin. {{kurt}} [[Kategorî:Dîstrîbusyon]] [[ar:كوبونتو]] [[bs:Kubuntu]] [[ca:Kubuntu]] [[cs:Kubuntu]] [[de:Ubuntu#Kubuntu]] [[en:Kubuntu]] [[es:Kubuntu]] [[eu:Kubuntu]] [[fa:کوبونتو]] [[fi:Kubuntu]] [[fr:Kubuntu]] [[hr:Kubuntu]] [[it:Kubuntu]] [[ko:쿠분투]] [[lt:Kubuntu]] [[nl:Kubuntu]] [[no:Kubuntu]] [[pl:Kubuntu]] [[pt:Kubuntu]] [[ru:Kubuntu]] [[sk:Kubuntu]] [[sv:Kubuntu]] [[tr:Kubuntu]] [[uk:Kubuntu]] [[zh:Kubuntu]] 8459 36428 2006-07-25T09:05:15Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Kategorî:Linux]] 8460 36488 2006-07-25T09:09:10Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 84.143.21.54 Şidandin, ji bo dosiyên komputerê ku tên bikaranîn bi hinek bernameyên taybet tên kirin. Ji van bernameyan heta niha bi tenê [[7zip]] kurdî destek dike. Her wiha '''Şidandin''' ji bo biresên ku mirov dikare wan bi riya tiştekî wekî ta, werîs, kindir û hwd bişidîne jî tê gotin. [[Kategorî:Şidandin]] 8461 62149 2006-12-29T19:05:09Z Cyrus the virus 619 '''Sidqî Hirorî''' (yan ''Sidqî Hurorî'') (z. 1958) [[nivîskar]]ek kurd yê ji [[Başûrê Kurdistanê]] ye lê niha li [[Swêd]]ê dijî. Ew bi [[kurmancî]] dinivîse. ==Jiyan û xebat== Sidqî Hirorî sala 1956ê li [[gund]]ê [[Hiror]]ê li [[Başûrê Kurdistanê]] hatiye dinyayê. Wî paşî li [[Polonya]]yê [[rojnamevanî]] xwendiye lê niha li [[Swêd]]ê bi cih bûye. Sidqî Hirorî ta niha du [[roman]], çendîn [[çîrok]] û gelek [[nivîsar]] nivîsîne. Ew niha bi taybetî ji [[malper]]a [[Nefel.com]]ê re dinivîse. ==Berhem== *[[Kurê Zinarê Serbilind]], [[roman]], [[Nûdem]], 1996, 156 r. ISBN 91-88592-20-0 *[[Evîn û Şewat]], roman, Nûdem, 1998. ISBN 91-88592-40-5 [[Kategorî:Nivîskar|Hirorî, Sidqî]] [[Kategorî:Romannivîs|Hirorî, Sidqî]] [[Kategorî:Çîroknivîs|Hirorî, Sidqî]] ==Çavkanî== http://www.immi.se/kultur/authors/kurder/hirori.htm 8462 28466 2006-02-27T16:18:42Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Dr. Cuwan Batû]] 8463 28456 2006-02-27T15:31:57Z Zanistvan 333 #REDIRECT [[Dr. Cuwan Batû]] 8464 28457 2006-02-27T15:42:36Z Zanistvan 333 '''Koyo Berz''' [[nivîskar]]ek [[kurd]] yê ji [[Bakurê Kurdistan]]ê ye. Ew niha [[Swêd]]ê dimîne û bi kurdiya [[zazakî]] dinivîse. ==Jiyan û xebat== Koyo Berz sala 1951ê hatiye dinyayê û ji 1986ê ve li Swêdê bi cih bûye. ==Berhem== *[[Siyamed û Xeca]], [[Apec]], 1993, 255 r. - ([[Weşan nû 32) - ISBN: 91-87730-32-4 *[[Kole nêba]] : şeher ê dimilî. [[Stockholm]], [[Iremet]], 1995. - 98 r. *[[Namdarê Sêwregî]], Stockholm, Iremet, 1995., 59 r. - ISBN: 91-972069-6-2 (korr.) *[[Dêrsim: şeher ê zazakî]]. - Stockholm : Iremet, cop. 1996. - 121 s. - ISBN: 91-972069-7-0 *[[Ewro sorî mesti bêrî]] - Stockholm : Iremet, 1996. - 153 s. *[[Begae Dimiliyan]] - Estemol, 2001. - 285 s. *[[Giramerê zazakî]], - Stockholm : Iremet, 2002. - ISBN: 91-973977-1-7 ==Çavkanî== http://www.immi.se/kultur/authors/ [[Kategorî:Nivîskar|Berz, Koyo]] 8465 62148 2006-12-29T19:04:35Z Cyrus the virus 619 '''Mezher Bozan''' [[nivîskar]]ek kurd yê ji [[Bakurê Kurdistanê]] ye. Ew bi kurdiya [[kurmancî]] dinivîse. ==Berhem== *[[Av zelal bû]]. [[çîrok]], [[Stenbol]], [[Weşanên Pêrî]], 2002 - ISBN: 975-8245-54-6 *[[Sê Bûyer û Sînema]]. [[kurteçîrrok]] - çapa 1. - Istanbul : Weşanên Pêrî, 2002. - ISBN 975-8245-81-3 *[[Sê Kulm Ax]]. [[helbest]] - çapa 1. - Istanbul : Weşanên Pêrî, 2002. - ISBN 975-8245-63-5 *[[Förlåt mig! (demokrati)]]. bi [[swêdî]], 2003. - ISBN 91-631-4099-3 ==Çavkanî== http://www.immi.se/kultur/authors/ [[Kategorî:Nivîskar|Bozan, Mezher]] [[Kategorî:Çîroknivîs|Bozan, Mezher]] [[Kategorî:Helbestvan|Bozan, Mezher]] 8466 39652 2006-08-13T21:33:44Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RezanTovjin '''Ehmed Cantekîn''' (yan ''Ahmet Cantekin'' yan ''Ahmed Cantekin'') (z. 1955) [[nivîskar]] û [[nîgarker]]ekî [[kurd]] e. Ew ji [[Bakurê Kurdistanê]] ye lê li [[Swêd]]ê dijî. ==Jiyan û xebat== Ehmed Cantekîn nivîskarê berhemên ji bo [[zarok]]an e. Ew [[pirtûk]]ên [[wane]]yan dinivîse yan [[wergerandin|werdigerîne]] û [[nîgar]]ên wan jî bi xwe çêdike. Cantekîn bi kurdiya [[kurmancî]] dinivîse. ==Berhem== ===Berhemên wî nivîsîne=== *[[Pênc sehkarên me]]. - Çapa yekem. - Spånga : [[Haykurd]], 1987. - [2], 20 r. : ill. - ISBN 91-87508-00-1 *[[ABC Kurdî]]. - Stockholm : Statens institut för läromedel (SIL), 1988. - 71 r. : bi [[wêne]] - ISBN 91-7688-111-3 *[[Bihizire, bigere û bibîne!]] - Çapa yekem. - Spånga : Haykurd, 1988. - 35 s. : bi wêne - ISBN 91-87508-01-X *[[Em hîn dibin]]. - [[Spånga]]: Haykurd, 1988. - 58 s.: bi wêne. - ISBN 91-87508-06-0 *[[Fêrbûna zimanê Kurdî, tîpên dengdar]]. Stockholm : Statens institut för läromedel (SIL), 1988. - 41 r. : bi wêne - ISBN 91-7688-112-1 *[[Heval]] - Çapa yekem. - Spånga : Haykurd, 1988. - 34 s. : bi wêne - ISBN 91-87508-02-8 *[[Hirç û daristan]]. - Çapa 1. - Spånga : Haykurd, 1988. - 22 s. : bi wêne - (Weşanên Haykurd ; 5) - ISBN 91-87508-04-4 *[[Kurdî şîrîn e]] - Kolik : pirtûka xebatê. - Çapa 1. - Spånga : Haykurd, 1988. - 58 s. : ill. - ISBN 91-87508-08-7 *[[Panda (pirtûk)|Panda]]. - Spånga : Haykurd, 1988. - 18 s. : ill. - ISBN 91-87508-03-6 *[[Qeşmer (pirtûk)|Qeşmer]]. - Çapa 1. - Spånga : Haykurd, 1988. - 18 s. : ill. - ([[Weşanên Haykurd]], 6) - ISBN 91-87508-05-2 *[[Reng, mêwe, matematîk]]. - Çapa 1. - Spånga : Haykurd, 1988. - 26 s. : ill. ISBN 91-87508-07-9 *[[Zeman]]. - Stockholm : Statens institut för läromedel (SIL), 1988. - 30 s. : ill. - ISBN 91-7688-110-5 *[[Gulê û Nazê]]. [[çîrok]]. - Çapa 1. - Spånga : Haykurd, çap. 1989. - [2] s., s. 5-34 : ill. - ISBN 91-87508-09-5 *[[Gav 1]]. - Çapa 1. - Spånga : Haykurd, 1991. - 22 s. - (Wesanên Haykurd ; 12) - ISBN 91-87508-11-7 *[[Kurdî - 1]]: destpêk. - Çapa 1. - Spånga : Haykurd, 1991. - 24 s. : ill. - (Wesanên Haykurd ; 13) - ISBN 91-87508-12-5 ===Bi hevkarî=== *[[Tûte xanî çêdike]] / [[Gunilla Wolde]], wergera Kurdî: Ahmed Cantekin, kurmancî, [[Ferhad Shakely]], soranî. - Spånga : [[Apec]], 1996. - [25] s. : färgill. - ISBN 91-89014-02-2 ===Wergerrandin=== *[[Sven Nordqvist]]: [[Pasteya kiloran]]: nivîs û wêne / wergera Kurdî: Ahmet Cantekin. - Spånga : Apec, 1995. - [27] s. : färgill. - ISBN: 91-87730-78-2 (inb.) ===Nîgarkirin=== *[[Mehmed Emîn Bozarslan]]: [[Serketina mişkan]] / wêne: Ahmet Cantekîn. - [[Uppsala]]: Studieförl., 1984. - 85 r. - (Meselokên lawiran ; 4) - ISBN 91-7382-604-9 *[[Pêkenokên gelî: 1: Masiyên bejî]] / wêne: Cano (Ahmet Cantekîn) / M. Emîn Bozarslan. - Uppsala : Deng, cop. 1987. - 64 r. : ill. - ISBN 91-970702-4-6 *[[Pêkenokên gelî: 2: Ji dînan dîntir]] / wêne: Cano (Ahmet Cantekîn) / M. Emîn Bozarslan. - Uppsala : Deng, 1988. - 64 r. : ill. - ISBN 91-970702-7-0 *[[Em bixwînin 2]] / [[Nesrîn Aydin]], Ahmet Cantekîn, [[Jîr Rexnegir]]; birêveber: [[Siv Nordell]], wêne: [[Siyabend]]. - Örebro : SIL-lagret, 1989. - 75 r. : ill. - ISBN 91-7688-163-6 *[[Pêkenokên gelî: 3: Ilmê tûrik]] / wêne: Cano (Ahmet Cantekin) / M. Emîn Bozarslan. - Uppsala : Deng, 1989. - 79 r. : ill. - ISBN 91-970702-8-9 *[[Pêkenokên gelî: 4 : Bûka Gulsûn]] / wêne: Cano (Ahmet Cantekîn) / M. Emîn Bozarslan. - Uppsala : Deng, 1990. - 85 r. : ill. - ISBN 91-970702-9-7 *[[Mehmed Emîn Bozarslan]]: [[Malaria-amuletten]]: [[çîrrok]]; ji kurdî li swêdî: [[Sureya Çalli]]; pêveçûna zimanî: [[Lars Bäckström]]; - Uppsala : Deng, 1994. - 80 s. : ill. - ISBN 91-88246-06-X ==Çavkanî== http://www.immi.se/kultur/authors/ [[Kategorî:Nivîskar|Cantekîn, Ehmed]] [[Kategorî:Nîgarker|Cantekîn, Ehmed]] 8467 28467 2006-02-27T16:19:07Z RewşenBaran 74 '''Serdar Roşan''' nivîskar û çîroknûseke kurd e. Di sala [[1958]]an de li gundekî ([[Hezan]]) li ser qezaya [[Licê]] hatiye dinyayê. Li [[Diyarbekir]]ê, '''Enstutuya Perwedekirinê''' xwend û bû mamosteyê '''Tarîx û Cografyayê'''; Li [[Swêd]]ê jî du salan li '''Zanîngeha Bilind ya Mamostetiyê''' xwend. Heta sala [[1982]]an li [[Kurdistan]]ê ma û di dawiya wê salê de hat [[Swêd]]ê. Ji wê sala vir de li [[Stokholm]]ê dijî. Bi edebiyatê ve mijûl dibe û di malpera [[Nefel.com]]ê de quncika dinivisîne, heta niha sê werger Çîrokên Hezar û şevekê, Mircana Qelew, Bi Xatirê Sîlehan û pitûkeke wî e çîrokan hatiye weşandin. [[category:Nivîskar|Roşan, Serdar]] 8468 29079 2006-03-04T18:30:19Z 85.97.107.164 '''Mihemed Dehsiwar''' [[nivîskar]]ek kurd yê ji [[Bakurê Kurdistanê]] ye. Ew niha li [[Swêd]]ê dijî. M. Dehsiwar di sala [[1959]]an de li [[Batman]]ê hatiye dinyayê. Wî xwendegeha pêşî, navî û lîse li wir xwendiye. Hê di xortaniya xwe de ketiya nav sefên welatperwerî û şoreşgeriyê. Piştî cûntayê ew mecbûrî derketina dervayî welêt bû û niha li [[Swêd]]ê, li [[Stokholm]]ê dijî. Piştî bicîbûna li Stockholmê û îmkanên xwendin û nivîsandina bi zimanê kurdî, hewil da ko di vî warî de kar û xebatê bike. Wî digel vê, pêşî xwendegeha grafîkê ko di warê amadekirin û çapemeniyê de mirov digihîne û du sal bû, kuta kiriye. Paşê wî li Unîversîteya [[Stokholm]]ê '''pêwendiyên navneteweyî''' (international relations) xelas kir û beşek jî ji »siyasalê« (politcal sience) xwend. Niha jî bi teza xwe ya di vî warî de mijûl e. Ew di nav cîhana pirtûkan de, li '''Pirtûkxaneya Navneteweyî''' kar dike û di wir de berpirsiyarê beşa pirtûkên [[kurmancî]] û [[tirkî]] ye. Ji bilî romana bi navê [[Çirîskên rizgariyê]] ferhengeke zarokan jî amade kiriye û di kovarên kurdî de çîrok û nivîsên wî jî derçûne. Ew her wiha wergeriyê [[Henning Mankell]]) wergerandine kurdî. M. Dehsiwar bi kurdiya [[kurmancî]] dinivîse. ==Berhem== * [[Çiriskên rizgariyê]]. [[roman]]. - Çapa 1. - [[Stockholm]]: [[Weşanên Newroz]], 1995. - 314 r. - ISBN 91-88128-01-6 *[[Mizgîn: ferhengoka zarokan a bi wêne]]. - Çapa 1. - Stockholm: Newroz, 1995. - 255 r. - ISBN 91-88128-00-8 ==Çavkanî== *[[Firat Cewerî]] *http://www.immi.se/kultur/authors/ [[Kategorî:Nivîskar|Dehsiwar, Mihemed]] [[Kategorî:Romannivîs|Dehsiwar, Mihemed]] 8469 36601 2006-07-25T22:03:46Z Hekar 491 '''Kovara Nûbûn''' kovareke sîyasî, rewşenbîrî û edebî ye. '''Kovara Nûbûn''' di gulana [[2003]]an bi yekem hejmara xwe derketibû ber xwendevanên xwe. Kovara Nûbûn li [[Başûrê Kurdistanê]] li bajarê [[Duhok]]ê bi tîpên latînî mehane çap dibe. Kovara Nûbûn'ê ji aliyê '''Wezereta Rewşenbirîya Hikumeta Kurdistanê''' tê çapkirin. == Redaksiyona Kovarê == '''Xwedîyê îmtîyazî''' *Samî Şoriş '''Sernivîskar''' *[[Xelîl Duhokî]] == Girêdanên Derve == *[http://www.eduhok.net/nubun Malpera Kovara Nûbûnê] [[category:Kovar]] 8472 60441 2006-12-15T03:07:15Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hikumekî Herêmî Kurdistan]] #redirect[[Hikumekî Herêmî Kurdistan]] 8474 36489 2006-07-25T09:09:11Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 84.143.21.54 [[Kategorî:nivîsbarî]] 8475 28523 2006-02-28T07:18:33Z RezanTovjin 60 Dîroka kevnar ya rojhilata navîn çû cihê Dîroka kevnar a rojhilata navîn #REDIRECT [[Dîroka kevnar a rojhilata navîn]] 8479 28618 2006-02-28T21:20:57Z 85.176.121.23 '''Mîrkut''' kovareke mîzahî ye, hejmara wê ya pêşî di 1985an de derket. Li ser hev 3 hejmarên wê derketine. Her hejmarek wê 40-50 rûpel e. Hemû nivîsên kovarê bi Kurmancî ne (yek du pêkenîn bi zazakî û soranî ne). Tê de gelek karikatur jî hene. Ev kovar rawestîyaye. '''MÎRKUT''', ''kovara mîzahî, Stockholm, no:1/1985'' Xwedî û berpirsiyar: '''[[Mahmûd Lewendî]]''' [[Kategorî:kovar]] 8481 28668 2006-03-01T20:26:40Z 80.135.117.217 #redirect[[Edîb Polat]] 8482 28667 2006-03-01T20:24:26Z 80.135.117.217 #redirect[[MED TV]] 8483 28630 2006-03-01T11:12:53Z 85.182.8.16 Slav u rèz Ez dixwazim cihi ku navè min heye helbest u kurte cirokin xwe bavijim ser, lè mixabin ez nizanim u nikarim ku cawa cèdibe ger hun bikaribin ez dikarim ji were nivisin xwe biseynim hun capbikin di bin navè minde serkeftin u spas jiwere Mürüvet Y.Cacim NOT: maila min: muruvetcacim@gmx.de 8487 28675 2006-03-01T22:58:20Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Ehmed Cantekîn]] 8488 28676 2006-03-01T22:58:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Ehmed Cantekîn]] 8489 34696 2006-07-06T08:16:06Z Bangin 450 {{soranî}}{{rtl}} '''گه‌نده‌ڵى سیاسى''' به‌ مانایه‌كى فراوان، گه‌نده‌ڵى سیاسى بریتیه‌ له‌ خراپ به‌كارهیَنانى ئۆفیسه‌ گشتیه‌كان (حكومیه‌كان) له‌ پیَناو ده‌ستكه‌وته‌ نهیَنى و نایاسایى و تایبه‌ته‌كاندا. هه‌موو فۆرمه‌كانى حكومه‌ت ئه‌گه‌رى كه‌وتنه‌ ژیَر كاریگه‌رى گه‌نده‌ڵى سیاسیان تیَدا هه‌یه‌. شیَوازه‌كانى گه‌نده‌ڵى به‌ له‌ یه‌كترجیاوازن، به‌ڵام باوترینیان بریتین له‌ دانى مافى پیَشینه‌ له‌ ئه‌نجامدان و به‌ده‌ستهیَنانى خزمه‌تى گشتى و به‌رتیل و به‌كارهیَنانى هه‌رِه‌شه‌ له‌به‌ده‌ستهیَنانى خزمه‌ته‌ گشتیه‌كان به‌كارهیَنانى كاریگه‌رى و دزینى ماڵى حكومه‌ت له‌لایه‌ن فه‌رمانبه‌ره‌وه‌ و به‌كارهیَنانى واسته‌كارى. ئامانجى كۆتاییش له‌ گه‌نده‌ڵى سیاسى بریتیه‌ له‌ (Kleptocracy) كه‌ مانا حه‌رفیه‌كه‌ى بریتیه‌ له‌ له‌ فه‌رمانرِه‌وایه‌تى دز و جه‌رده‌كان، كه‌ ته‌نانه‌ت تیایدا رِواڵه‌ته‌ ده‌ره‌كیه‌كه‌ى رِاستگۆییش به‌دى ناكریَت. گه‌نده‌ڵكارى له‌ هه‌ردوو ئۆفیسه‌ سیاسى و بیرۆكراتیه‌كان سه‌رهه‌ڵده‌دات و ده‌كریَت به‌ ریَژه‌یه‌ك كه‌م یان به‌ ریَژه‌یه‌كى زۆر، به‌شیَوه‌یه‌كى ریَكخراو یان نا ریَكخراو بیَت. هه‌رچه‌نده‌ گه‌نده‌ڵى زۆربه‌ى جار ریَگه‌ خۆشكه‌ره‌ بۆ چاڵاكیه‌ تاوانكاریه‌كانى تر وه‌ك مامه‌ڵه‌كردن به‌ ماده‌ بیَهۆشكه‌ره‌كان، شۆردنه‌وه‌ى دراوى، له‌شفرۆشى، به‌ڵام گه‌نده‌ڵى به‌و چاڵاكیانه‌وه‌ به‌ند نیه‌. به‌ مه‌به‌ستى تیَگه‌یشتنى كیَشه‌كه‌ و دۆزینه‌وه‌ى ریَگاچاره‌كان، شتیَكى گرنگه‌ كه‌ تاوان و گه‌نده‌ڵى له‌ رووى شیكاركردنه‌وه‌ به‌ له‌یه‌كترجیاكراوه‌یى بهیَڵیته‌وه‌. به‌ گویَره‌ى وڵات و تایبه‌تمه‌ندیه‌تى دادگه‌رى، ئه‌و شتانه‌ى كه‌ به‌ گه‌نده‌ڵى داده‌نریَن و ئه‌وانه‌شى كه‌ به‌گه‌نده‌ڵى دانانریَن گۆرِانیان به‌سه‌ردادیَت. بۆ نمونه‌ هه‌ندیَك كردارى ته‌مویلكردنى سیاسى له‌وانه‌یه‌ له‌ شویَنیَكى دیاریكراو یاسایى بیَت كه‌چى له‌ وڵاتیَكى تر یاساغ بیَت. ئه‌و بارودۆخانه‌ى ده‌بنه‌ هانده‌رى دروستبوونى گه‌نده‌ڵى:  چه‌قگیرى ده‌سه‌ڵات به‌ده‌ست ئه‌و برِیارده‌رانه‌وه‌ كه‌ به‌شیَوه‌یه‌كى رِاسته‌وخۆ به‌رپرسیارنین له‌ به‌رامبه‌ر خه‌ڵك وه‌ك ئه‌وه‌ى زۆربه‌ى جار له‌ رژیَمه‌ نا دیموكراتیه‌كان ده‌یانبینین.  كه‌مى شه‌فافیه‌تى حكومى له‌ پرۆسه‌ى برِیاردروستكردندا.  هه‌ڵمه‌ته‌ سیاسیه‌ (هه‌ڵبژاردن) گران خه‌رجیه‌كان، كه‌ خه‌رجیه‌كانى زۆر له‌ سه‌رچاوه‌ ئاساییه‌كانى ته‌مویلكردنى سیاسى تیَپه‌رِ بكات.  به‌گه‌رِخستنى برِیَكى زۆرى سه‌رمایه‌ى گشتى له‌ پرِۆژه‌یه‌كدا.  بوونى گروپیَكى به‌رژه‌وه‌ندیخوازى بچووك وداخراو و تۆرِیَكى په‌یوه‌ندیه‌كانى نیَوان "كۆنه‌ هاورِیَكان".  لاوازى سه‌روه‌رى یاسا.  لاوازى پیشه‌گه‌رى یاسایى.  كه‌مى ئازادى راده‌ربرِین و ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى.  كه‌مى مووچه‌ى فه‌رمانبه‌ر و كارمه‌ندان.  بوونى جه‌ماوه‌ریَكى خاو (ته‌مبه‌ڵ) و بایه‌خ نه‌ده‌ر و خۆشباوه‌رِ كه‌ نه‌توانیَت سه‌رنجى ته‌واو بداته‌ پرۆسه‌ سیاسیه‌كان.  نه‌بوونى كۆنترۆڵكردنیَكى ته‌واو بۆ به‌رتیل و ئه‌وه‌ى كه‌ پیَى ده‌وتریَت"به‌خشینه‌كان بۆ هه‌ڵمه‌ته‌كانى هه‌ڵبژاردن". كاریگه‌ریه‌ نیَگه‌تیڤه‌كان: '''دیموكراسیه‌ت''' گه‌نده‌ڵى به‌ره‌نگاریه‌كى زۆر ترسناك ده‌خاته‌ به‌رده‌مى پیَشكه‌وتن. له‌ بوارى سیاسه‌تدا، ده‌بیَته‌ هۆى لاوازكردنى دیموكراسى و ئه‌نجامدانى حكومرِانیه‌تیه‌كى باش له‌ریَگه‌ى بنكۆڵكردنى (رووخاندنى) پرۆسه‌ ره‌سمیه‌كان. گه‌نده‌ڵیكردن له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان و ده‌سته‌ و دامه‌زراوه‌كانى یاسادانان ده‌بیَته‌هۆى كه‌مكردنه‌وه‌ى لیَپیَچینه‌وه‌ و كه‌مكردنه‌وه‌ى ریَژه‌ى نویَنه‌رایه‌تیكردن له‌ پرۆسه‌ى برِیاردروستكردندا؛ گه‌نده‌ڵى له‌ ده‌سه‌ڵاتى دادگه‌رى ده‌بیَته‌ هۆى له‌كارخستنى سه‌روه‌رى یاسا؛ گه‌نده‌ڵى له‌ به‌ریَوه‌بردنى خزمه‌تگوزاریه‌ گشتیه‌كاندا ده‌بیَته‌ هۆى پیَشكه‌شكردنى خزمه‌تگوزاریه‌كان به‌ شیَوه‌یه‌كى نا یه‌كسان. به‌ شیَوه‌یه‌كى زیاتر گشتیتر، گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ هۆى به‌ره‌ به‌ره‌ تیَكشكانى توانا دامه‌زراوه‌ییه‌كانى حكومه‌ت له‌ كاتیَكدا كه‌ ریَوشویَنه‌كان به‌ هه‌ند وه‌رناگیریَن، سه‌رچاوه‌كان هه‌ڵده‌لووشریَن، و كارمه‌ندان و فه‌رمانبه‌ران داده‌مه‌زریَنریَن و پله‌یان به‌رزده‌كریَته‌وه‌ به‌ بىَ ره‌چاوكردنى ئاستى كاركردنیان. له‌ هه‌مان كاتیشدا، گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ هۆى بیَهیَزكردنى ره‌وایه‌تى (شرعیه‌) حكومه‌ت و هه‌ندیَك به‌هاى دیموكراتیانه‌ى وه‌ك باوه‌رِى(راستگۆیى) و لیَبورده‌یى. '''ئابورى''' به‌ هه‌مان شیَوه‌ گه‌نده‌ڵى پیَشكه‌وتنى ئابورى لاواز ده‌كات له‌ ریَگه‌ى ئه‌و هه‌موو شیَواندن و ناكاراییه‌ى كه‌ به‌رهه‌مى ده‌هیَنیَت. له‌ كه‌رتى تایبه‌تدا، گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ هۆى به‌رزبوونه‌وه‌ى تیَچوونى كاره‌ بازرگانیه‌كان به‌هۆى نرخى ئه‌و پارانه‌ى كه‌ به‌ریَگه‌ى یاساغه‌وه‌ ده‌دریَن و تیَچووى ئه‌نجامدانى وتوویَژى مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ فه‌رمانبه‌ران و مه‌ترسى پیَشیَلكردنى ریَكه‌وتنه‌كان و ئاشكرابوونیان. هه‌رچه‌نده‌ هه‌ندیَك كه‌س بانگه‌شه‌ى ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ هۆى كه‌مكردنه‌وه‌ى تیَچوونه‌كان له‌ ریَگه‌ى په‌رِاندنى رۆتینه‌كان، ئاماریَكى ده‌ركه‌وتوو ئه‌وه‌ پیشانده‌دات كه‌ بوونى به‌رتیل هانى فه‌رمانبه‌ران ده‌دات كه‌ ریَسا و ریَگرى نوىَ دابریَژن. كاتیَكیش گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ هۆى هه‌ڵئاوساندنى تیَچوونه‌كانى كارو پرۆژه‌بازرگانیه‌كان، به‌هه‌مان شیَوه‌ش ده‌بیَته‌ هۆى شیَواندنى بوارى یاریه‌كه‌، و دوورخستنه‌وه‌ى كۆمپانیا و دامه‌زراوه‌كان له‌ پیَشبرِكیَكردن و به‌م پیَیه‌ش ده‌بیَته‌ هۆى مانه‌وه‌ى كۆمپانیا و دامه‌زراوه‌ى ناكارا. هه‌روه‌ها گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ هۆى دروستبوونى شیَواوى ئابورى له‌ كه‌رتى گشتیدا له‌ریَگه‌ى گۆرِینى وه‌به‌رهیَنانى گشتى بۆ پرۆژه‌ى سه‌رمایه‌دارى كه‌ تیایاندا به‌رتیل و پاره‌ وه‌رگرتنى نارِه‌وا زۆر زیاتره‌. كارمه‌ندان له‌وانه‌یه‌ ئالۆزكارى ته‌كنیكى زیاتر دروستبكه‌ن له‌ پرۆژه‌كانى كه‌رتى گشتیدا بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌و جۆره‌ كیَشانه‌ بشارنه‌وه‌، كه‌واته‌ شیَواندنى زیاترى وه‌به‌رهه‌مهیَنان دیَته‌ئاراوه‌. گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ نزمكردنه‌وه‌ى ئاستى گویَرِایه‌ڵیه‌كان بۆ ریَنماییه‌كانى بنیاتنانه‌وه‌، و ژینگه‌یى، و ریَنامایى دیكه‌؛ ده‌بیَته‌ هۆى كه‌مكردنه‌وه‌ى جۆرایه‌تى ژیَرخان و خزمه‌تگوزاریه‌ حكومیه‌كان و ده‌بیَته‌ هۆى به‌رزكردنه‌وه‌ى فشارى بوجه‌یى له‌سه‌ر حكومه‌ت. ئابوریزانان ده‌ڵیَن یه‌كیَك له‌ فاكته‌ره‌كان له‌دواوه‌ى پیَشكه‌وتنى جیاجیاى ئابورى له‌ ولاتانى ئه‌فریقیایى و ئاسیایى بریتیه‌ له‌وه‌ى له‌ رووى فۆرِمه‌وه‌ گه‌نده‌ڵى فۆرمى ده‌ركیَشانى سه‌رمایه‌ى (استنزاف راس المال) وه‌رگرتووه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و سه‌رمایه‌ داریایه‌ به‌ده‌ستهاتووه‌ى كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ به‌كارده‌هیَنریَت نه‌وه‌ك له‌ ناوه‌وه‌ى وڵات وه‌به‌ربهیَنریَت( له‌به‌ر ئه‌مه‌ش ئه‌و ویَنه‌باوه‌ش، كه‌به‌داخه‌وه‌ زۆربه‌ى جار ورد و دروسته‌، له‌مه‌رِ بوونى دیكتاتۆره‌ ئه‌فریقاییه‌كان كه‌ حیسابى بانكى سویسرِیان هه‌یه‌). به‌ به‌راورد، دیكتاتۆره‌ ئاسیاییه‌كان وه‌ك سۆهارتۆ زۆربه‌ى جار برِیَكیان له‌ هه‌موو شتیَك ده‌گیَرِایه‌وه‌(داواى به‌رتیلیان ده‌كرد)، به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا زۆربه‌ى مه‌رجه‌كانیان بۆ پیَشكه‌وتن دابینده‌كرد، له‌ ریَگه‌ى وه‌به‌رهیَنان له‌ كه‌رته‌كانى ژیَرخان(البنى التحتیه‌)، یاسا و ریَكخستن، هتد. تویَژه‌ره‌وانى زانكۆى (massachuesets) ئه‌وه‌یان خه‌مڵاندووه‌ كه‌ له‌ ساڵى 1970 ه‌وه‌ بۆ ساڵى 1996، ره‌وكردنى سه‌رمایه‌ له‌ 30 ى وڵاتانى ئه‌فریقیاى خواروو به‌ تیَكرِا بریتیه‌ له‌ 187$ بلیۆن، كه‌ له‌ قه‌رده‌ ده‌ره‌كیه‌كانى ئه‌و نه‌ته‌وانه‌ زیاتر تیَپه‌رِ ده‌كات.(1) http://www.newstatesman.com/Economy/20053140015) ( (ده‌رئه‌نجامه‌كان له‌ رووى گه‌شه‌سه‌ندن( یان كه‌مى گه‌شه‌سه‌ند) كراوه‌ به‌ تیۆر له‌لایه‌ن مانكه‌ر ئۆلسۆنى (Mancur Olson) ى كۆمۆنیسته‌وه‌.) له‌ حاڵه‌تى ئه‌فریقیادا، یه‌كیَك له‌ فاكته‌ره‌كان بۆ ئه‌م هه‌ڵس و كه‌وته‌ بریتى بوو له‌ ناسه‌قامگیرى سیاسى، و به‌هۆى ئه‌و راستیه‌ش كه‌ هه‌رده‌م حكومه‌تى نوىَ دیَت ئه‌و ره‌سیده‌ به‌ گه‌نده‌ڵى به‌ده‌ستهاتووانه‌ى حكومه‌تى پیَشوو ده‌ست به‌سه‌ر داده‌گریَت، بۆیه‌ ئه‌مه‌ش وا ده‌كات كه‌ به‌رپرسان سامانه‌كانى خۆیان له‌ده‌ره‌وه‌ى وڵات حه‌شاربده‌ن وبیپاریَزن، دوور له‌ ده‌ستى هه‌موو داماڵینیَكى خاوه‌نداریه‌تى (نزع الملكیه‌) له‌كاتى له‌سه‌ر كار لابردنیان. '''خۆشگوزه‌رانى نیشتمانى گشتى''' گه‌نده‌ڵى له‌ زۆر له‌ وڵاتان به‌ربڵاوه‌، و بریتیه‌ له‌ سه‌ره‌كیترین زیانبه‌خش بۆ سه‌ڵامه‌تى هاوڵاتیانى ئه‌و وڵاتانه‌. گه‌نده‌ڵكارى سیاسى ماناى وایه‌ سیاسه‌ته‌كانى حكومه‌ت له‌به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌وانه‌ده‌بیَت كه‌ به‌رتیل ده‌به‌خشن نه‌وه‌ك بۆ جه‌ماوه‌رى گشتى. نمونه‌یه‌كى تر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ چۆن سیاسه‌تمه‌داران ئه‌و یاسایانه‌ داده‌رِیَژن كه‌ پاریَزگاریده‌كه‌ن له‌ كۆمپانیا گه‌وره‌كان و زیانیش به‌ پرِۆژه‌ بازرگانیه‌ بچووكه‌كان ده‌گه‌یه‌نن. ئه‌م سیاسیانه‌ش كه‌(پاڵپشتیكارى بازرگانین) زۆر به‌ ئاسانى ده‌گۆرِیَن بۆ پاڵپشتیكارى ئه‌و كۆمپانیا گه‌ورانه‌ى كه‌ به‌ ریَژه‌یه‌كى زۆر له‌ هه‌ڵمه‌ته‌كه‌ى هه‌ڵبژاردنى ئه‌واندا به‌ پاره‌ به‌شداریانكردووه‌. '''جۆره‌كانى پیَشیَلكارى''' گه‌نده‌ڵى سیاسى پیَشیَلكاریه‌كانى كارمه‌ندانى حكومه‌ت وه‌ك دزینى پاره‌ى حكومى (اختلاس) و به‌كارهیَنانى ناسراویه‌تى و خزمایه‌تى له‌ كاره‌ گشتیه‌كاندا(واسته‌كارى) ده‌گریَته‌ خۆ، هه‌روه‌ها به‌ هه‌مان شیَوه‌ش پیَشیَلكاریه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانى تر له‌ كه‌رتى تایبه‌ت یان كه‌رتى گشتى وه‌ك به‌رتیل و ده‌ستبه‌سه‌داگرتنى زۆرداره‌كى ریَگرى به‌كارهیَنانى كاریگه‌رى(نفوژ)، ساخته‌كردن(تزویر) ده‌گریَته‌وه‌. به‌رتیل: به‌رتیل وه‌رگر و به‌رتیل به‌خشه‌ر گه‌نده‌ڵى پیَویستى به‌ دوو لایه‌ن هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ى دروستببیَت" به‌رتیل ده‌ر و به‌رتیل وه‌رگر. له‌ هه‌ندیَك وڵاتاندا كه‌لتورى به‌رتیل وه‌رگرتن به‌ هه‌موو لایه‌نه‌كانى ژیانى گشتیدا بڵاوده‌بیَته‌وه‌، واى لیَده‌كات كه‌ نزیكه‌ى نه‌توانیت له‌ كارى بازرگانى به‌رده‌وام بیت به‌بىَ به‌خشینى به‌رتیل. وڵاته‌ زۆرترین به‌رتیل به‌خشه‌ره‌كان به‌شیَوه‌یه‌كى گشتى له‌ هه‌مان شیَوه‌ى وڵاته‌ زۆرترین به‌رتیل وه‌رگره‌كان نین. ئمانه‌ش 12 وڵاتى كه‌مترین گه‌نده‌ڵكارن، به‌ پیَى سه‌رژمیَرى نیَوده‌وڵه‌تى بۆ تیَگه‌یشتنى شه‌فافیه‌ت بریتین (به‌پیَى ریَكخستنى ئه‌لف و بىَ)له‌: ئوستراڵیا، كه‌نه‌دا، دانیمارك، فینلندا، لۆكسه‌مبۆرگ، هۆڵه‌ندا، بیوزله‌ندا، نه‌رویج، سه‌نغافور، سوید، سویسرِا. به‌ گویَره‌ى هه‌مان سه‌رژمیَرى، 13 زۆرترین وڵاتى گه‌نده‌ڵكار بریتیت له‌ (به‌پیَى ریَكخستنى ئه‌لف و بىَ)له‌: ئازربایجان، به‌نگلادیش، بۆلیڤیا، كامیرۆن، ئه‌نده‌نوسیا، كینیا، نایجیریا، پاكستان، فیلیپین، روسیا، ته‌نزانیا، ئۆگه‌ندا، ئۆكرِانیا. هه‌رچه‌نده‌ نرخى ئه‌م سه‌رژمیَریه‌ كیَشه‌ى له‌سه‌ره‌، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى له‌سه‌ر بنه‌ماى تیَگه‌یشتنى تاكه‌كه‌سى كه‌سه‌ سه‌رژمیَریكاره‌كان دامه‌زراوه‌. به‌شداریكردنى به‌ پاره‌ له‌ هه‌ڵمه‌ته‌كان و پاره‌ى به‌ ئاسان وه‌ده‌ستهاتوو. له‌بوارى سیاسیدا، زۆر قورسه‌ كه‌ گه‌نده‌ڵى بسه‌لمیَندریَت، به‌ڵام مه‌حاڵیشه‌ كه‌ نه‌بوونى بسه‌لمیَندریَت. له‌به‌ر ئه‌م هۆیه‌ش ، زۆربه‌ى جار ده‌نگۆ له‌سه‌ر زۆر له‌ سیاسه‌تمه‌داران دروست ده‌بیَت. سیاسه‌تمه‌داران به‌ شیَوه‌یه‌كى ئاشكرا له‌و پیَگه‌یه‌دان كه‌ سازش و وتوویَژده‌كه‌ن له‌باره‌ى پیَگه‌كان له‌به‌ر پیَویستبوونیان به‌ شداریه‌ مادیه‌كان بۆ هه‌ڵمه‌ته‌كانیان. زۆربه‌ى جار وا ده‌رده‌كه‌ویَت كه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌و لایه‌نانه‌ كارده‌كه‌ن كه‌ پاره‌یان پیَده‌به‌خشن، ئه‌مه‌ش ده‌بیَته‌ هۆى ئه‌وه‌ى كه‌ قسه‌ له‌باره‌ى گه‌نده‌ڵى سیاسیه‌وه‌ بكریَت. پاڵپشتیكارانى سیاسه‌تمه‌داران ئه‌وه‌ دووپات ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ شتیَكى ته‌واو ریَكه‌وته‌ كه‌ زۆر له‌ سیاسه‌تمه‌داران وا ده‌رده‌كه‌ون كه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌و كه‌سانه‌ كارده‌كه‌ن كه‌ پاره‌یان پیَداون یان پاڵپشتى داراییان كردوون. ئه‌وكه‌سانه‌ى كه‌ باوه‌رِیان وایه‌ مرۆڤ بۆ به‌رژه‌وه‌ندى تاكه‌كه‌سى كارده‌كات پرسیار له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ بۆ چى ئه‌م ریَكخراوانه‌ پاره‌ به‌و سیاسه‌تمه‌دارانه‌ ده‌ده‌ن ئه‌گه‌ر هیچ شتیَك له‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و پاره‌یه‌ وه‌رنه‌گرنه‌وه‌؟ جیَگاى سه‌ره‌نجه‌ كه‌ كۆمپانیاكانى ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مه‌ریكا، به‌ تایبه‌تى كۆمپانیا گه‌وره‌كان، پاڵپشتى دارایى ده‌به‌خشنه‌ هه‌موو پارته‌ سه‌ره‌كیه‌كان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ى زۆرینه‌یان لایه‌نگیرى پارتیَك زیاتر ده‌كه‌ن وه‌ك له‌ پارته‌كانى تر. به‌هۆى ده‌ره‌نجامه‌كانى پاره‌به‌خشینى دامه‌زراوه‌بازرگانیه‌كان به‌ سیاسه‌تمه‌داران، وه‌ك ئه‌و مه‌ترسیه‌ هه‌ستپیَكراوه‌ى كه‌ ئه‌و دامه‌زراوه‌ بازرگانیانه‌ هه‌ڵده‌ستن به‌ كرِینى ئیراده‌ى ئه‌و لیَپرسراوه‌ هه‌ڵبژیَرداروانه‌، هه‌ندیَك وڵاتى دیاریكراو، وه‌ك فه‌ره‌نسا، پاره‌ به‌خشینى دامه‌زراوه‌ و كۆمپانیا بازرگانیه‌كانى به‌ هه‌ڵمه‌ته‌كانى پارته‌ سیاسیه‌كان قه‌ده‌غه‌ ده‌كه‌ن. له‌به‌ر ئه‌گه‌رى لادان له‌ ریَساكانى ئه‌م قه‌ده‌غه‌كردنه‌ كه‌ له‌باره‌ى پاره‌ به‌خشینى دامه‌زراوه‌ بازرگانیه‌كان به‌ پارته‌ سیاسیه‌كان ، فه‌ره‌نسا به‌هه‌مان شیَوه‌ هه‌ڵساوه‌ به‌ سه‌پاندن و دانانى ریَژه‌ی زۆرترین برِى پاره‌ كه‌ سه‌رف ده‌كریَت له‌ هه‌ڵمه‌تكردندا؛ ئه‌و پاڵیَوراوانه‌ى كه‌ له‌و برِه‌ پاره‌ دیاریكراوه‌ تیَده‌په‌رِیَنن، یان ئه‌وانه‌ى راپۆرتى دارایى نا راسته‌قینه‌ پیَشكه‌شده‌كه‌ن له‌م باره‌یه‌وه‌، خۆیان ده‌خه‌نه‌ مه‌ترسى ئاشكراكردنیان وه‌ك دۆرِاو له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان، یان ته‌نانه‌ت ریَگه‌یان پیَنادریَت تا له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى داهاتووشدا به‌شدارى بكه‌ن. سه‌ربارى ئه‌وه‌ش، حكومه‌ت هه‌ڵده‌ستیَت به‌ پاره‌دان به‌ پارته‌ سیاسیه‌كان به‌ گویَره‌ى سه‌ركه‌وتنیان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا. ته‌نانه‌ت ئه‌و ریَوشویَنه‌ یاساییانه‌ش باسى ئه‌وه‌یان له‌سه‌رده‌كریَت كه‌ وه‌ك فۆرِمیَكى گه‌نده‌ڵى وان، له‌و روانگه‌یه‌ى كه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندى بارودۆخى هه‌نووكه‌یى سیاسیدا ده‌بن. حیزبه‌ بچووكه‌كان و سه‌ربه‌خۆكان زۆربه‌ى جار ده‌ڵیَن هه‌وڵه‌كانى جڵه‌وگیركردنى (سنورداركردنى) كاریگه‌رى به‌شداریكردنه‌ داراییه‌كان زیاتر بۆ پاراستنى پارته‌ گه‌وره‌كانه‌ له‌ ریَگه‌ى دابینكردنیان به‌ پاره‌ى گه‌ره‌نتیكراو له‌لایه‌ن حكومه‌ت له‌ كاتیَكدا پاڵپشتى دارایى ده‌ره‌كى سنوردارده‌كریَت. له‌م حاڵه‌تانه‌شدا، به‌رپرسان به‌ شیَوه‌یه‌كى یاسایى پاره‌ له‌ خه‌زیَنه‌ى گشنتى وه‌رده‌گرن بۆ هه‌ڵمه‌ته‌كانى هه‌ڵبژاردنیان به‌م شیَوه‌یه‌ش گه‌ره‌نتى ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ به‌رده‌وام ده‌بن له‌سه‌ر پیَگه‌ كاریگه‌ر و مووچه‌ باشه‌كانیان. تۆمه‌تى گه‌نده‌ڵكارى وه‌ك ئامرازیَكى سیاسى: زۆربه‌ى كات، سیاسه‌تمه‌داران ره‌نگه‌ به‌دواى ئه‌وه‌دا بگه‌رِیَن كه‌ ركابه‌ره‌كانیان به‌ تۆمه‌تى گه‌نده‌ڵى تۆمه‌تباربكه‌ن. له‌ كۆمارى میللى چینى ئه‌م دیارده‌یه‌ له‌ لایه‌ن (زو رۆنگى ) و له‌م دواییانه‌شدا له‌لایه‌ن (هو جینتاو) به‌كارده‌هیَنرا بۆ ئه‌وه‌ى ركابه‌ره‌كانیان به‌ هۆیه‌وه‌ لاوازبكه‌ن. '''پیَوانه‌كردنى گه‌نده‌ڵى''' پیَوانه‌كردنى گه‌نده‌ڵى_ به‌ مانایه‌كى ئاماریانه‌، بۆ به‌راوردكردنى وڵاتان – به‌ شیَوه‌یه‌كى سروشتى بابه‌تیَكى ئاسان نیه‌، هه‌تاوه‌كو به‌شداربووان به‌ شیَوه‌یه‌كى گشتى بیانه‌ویَت له‌باره‌یه‌وه‌ بیَده‌نگبن. ریَكخراوى به‌رچاورِوونى نیَوده‌وڵه‌تى (منچمه‌ الشفافیه‌ العالمیه‌)، كه‌ ریَكخراویَكى پیَشه‌نگى دژبه‌ گه‌نده‌ڵیه‌، سىَ پیَوانه‌ى دابینكردووه‌، نویَكردنه‌وه‌ى ساڵانه‌: دانانى لیستیَكى له‌باره‌ى ریَژه‌ى هه‌ستپیَكراوى گه‌نده‌ڵى ( له‌سه‌ر بنه‌ماى راوبۆچوونى شاره‌زایان له‌ باره‌ى جیاوازى وڵاتان له‌ رووى گه‌نده‌ڵكاریانه‌وه‌ دامه‌زراوه‌). بارۆمیترى گه‌نده‌ڵى جیهانى( له‌سه‌ر بنه‌ماى هه‌ڵویستى گشتى خه‌ڵكى ئاساییه‌ له‌ هه‌مبه‌ر پرسى كیَشه‌ى گه‌نده‌ڵى دامه‌زراوه‌یى)؛ و سه‌رژمیَرى به‌رتیل ده‌ره‌كان، كه‌ بریتیه‌ له‌ سه‌ره‌نجدان له‌ ئاره‌زووى دامه‌زراوه‌ بازرگانیه‌ ده‌ره‌كیه‌كان بۆ به‌خشینى به‌رتیل. هه‌روه‌ها ریَكخراوى به‌رچاوروونى نیَوده‌وڵه‌تى هه‌ڵده‌ستیَت به‌ بڵاوكردنه‌وه‌ى راپۆرتى گه‌نده‌ڵى جیهانى http://www.globalcorruptionreport.org/ ؛ بڵاوكراوه‌ى ساڵى 2004 له‌سه‌ر گه‌نده‌ڵى سیاسى جه‌ختكرابووه‌وه‌. بانكى جیهانى كۆمه‌ڵیَك زانیارى له‌سه‌ر گه‌نده‌ڵى كۆكردۆته‌وه‌ http//www1.worldbank.org/publicsector/anticorrupt/datatools.htm له‌ ناویشیدا ده‌سته‌یه‌ له‌ ئاماژه‌ى حكومى هه‌یه‌ http://worldbank.org/wbi/governance/data.htmm1 . هه‌روه‌ها ئه‌مانه‌ى خواره‌وه‌ش سه‌یربكه‌: '''فۆرم و رووه‌كانى گه‌نده‌ڵى'''  به‌كارهیَنانى هاورِیَیه‌تى و سه‌رمایه‌دارى گرووپى هاوه‌ڵان  به‌رتیل  واسته‌كارى  گه‌رِان به‌ دواى كریَدا  پیَكهیَنانى كۆمه‌ڵه‌ى لۆبى به‌بىَ چاوه‌دیَرى گشتى حوكمرِانى باش:  حكمرِانى باش  سه‌روه‌رى یاسا  شه‌فافیه‌ت-به‌رچاوروونی  لیَپیَچینه‌وه‌  په‌یماننامه‌ى نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان له‌ دژى گه‌نده‌ڵى لایه‌نه‌ تیۆریه‌كان: نمونه‌كانى گه‌نده‌ڵى:  گه‌نده‌ڵى له‌ یه‌كیَتى ئه‌وروپا  ئابرِووچوونه‌ سیاسیه‌كانى ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان  ئابرووچوونه‌ گه‌نده‌ڵكاریه‌كان له‌ هه‌ریَمى پاریس  لیژنه‌ى سه‌ربه‌خۆى دژبه‌ به‌ گه‌نده‌ڵى  داربرِینى نایاسایى  سیسته‌مى گه‌نده‌ڵكار (Tangentopoli)  بیتینۆ كراكسى (Bettino Craxi) گه‌نده‌ڵى له‌ نووسینى خه‌یاڵیدا  رۆمانه‌كه‌ى هیَنرى ئاده‌م 1880(دیموكراسى)  رۆمانه‌كه‌ى كارل هیاسیَن (گوجیله‌ نه‌خۆشه‌كه‌) 1999 8490 39011 2006-08-13T16:27:05Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi {{soranî}}{{rtl}} '''گه‌نده‌ڵى سیاسى''' به‌ مانایه‌كى فراوان، گه‌نده‌ڵى سیاسى بریتیه‌ له‌ خراپ به‌كارهیَنانى ئۆفیسه‌ گشتیه‌كان ([[حكومی]]ه‌كان) له‌ پیَناو ده‌ستكه‌وته‌ نهیَنى و نایاسایى و تایبه‌ته‌كاندا. هه‌موو فۆرمه‌كانى حكومه‌ت ئه‌گه‌رى كه‌وتنه‌ ژیَر كاریگه‌رى گه‌نده‌ڵى سیاسیان تیَدا هه‌یه‌. شیَوازه‌كانى گه‌نده‌ڵى به‌ له‌ یه‌كترجیاوازن، به‌ڵام باوترینیان بریتین له‌ دانى مافى پیَشینه‌ له‌ ئه‌نجامدان و به‌ده‌ستهیَنانى خزمه‌تى گشتى و به‌رتیل و به‌كارهیَنانى هه‌رِه‌شه‌ له‌به‌ده‌ستهیَنانى خزمه‌ته‌ گشتیه‌كان به‌كارهیَنانى كاریگه‌رى و دزینى ماڵى حكومه‌ت له‌لایه‌ن فه‌رمانبه‌ره‌وه‌ و به‌كارهیَنانى واسته‌كارى. ئامانجى كۆتاییش له‌ گه‌نده‌ڵى سیاسى بریتیه‌ له‌ (Kleptocracy) كه‌ مانا حه‌رفیه‌كه‌ى بریتیه‌ له‌ له‌ فه‌رمانرِه‌وایه‌تى دز و جه‌رده‌كان، كه‌ ته‌نانه‌ت تیایدا رِواڵه‌ته‌ ده‌ره‌كیه‌كه‌ى رِاستگۆییش به‌دى ناكریَت. گه‌نده‌ڵكارى له‌ هه‌ردوو ئۆفیسه‌ سیاسى و بیرۆكراتیه‌كان سه‌رهه‌ڵده‌دات و ده‌كریَت به‌ ریَژه‌یه‌ك كه‌م یان به‌ ریَژه‌یه‌كى زۆر، به‌شیَوه‌یه‌كى ریَكخراو یان نا ریَكخراو بیَت. هه‌رچه‌نده‌ گه‌نده‌ڵى زۆربه‌ى جار ریَگه‌ خۆشكه‌ره‌ بۆ چاڵاكیه‌ تاوانكاریه‌كانى تر وه‌ك مامه‌ڵه‌كردن به‌ ماده‌ بیَهۆشكه‌ره‌كان، شۆردنه‌وه‌ى دراوى، له‌شفرۆشى، به‌ڵام گه‌نده‌ڵى به‌و چاڵاكیانه‌وه‌ به‌ند نیه‌. به‌ مه‌به‌ستى تیَگه‌یشتنى كیَشه‌كه‌ و دۆزینه‌وه‌ى ریَگاچاره‌كان، شتیَكى گرنگه‌ كه‌ تاوان و گه‌نده‌ڵى له‌ رووى شیكاركردنه‌وه‌ به‌ له‌یه‌كترجیاكراوه‌یى بهیَڵیته‌وه‌. به‌ گویَره‌ى وڵات و تایبه‌تمه‌ندیه‌تى دادگه‌رى، ئه‌و شتانه‌ى كه‌ به‌ گه‌نده‌ڵى داده‌نریَن و ئه‌وانه‌شى كه‌ به‌گه‌نده‌ڵى دانانریَن گۆرِانیان به‌سه‌ردادیَت. بۆ نمونه‌ هه‌ندیَك كردارى ته‌مویلكردنى سیاسى له‌وانه‌یه‌ له‌ شویَنیَكى دیاریكراو یاسایى بیَت كه‌چى له‌ وڵاتیَكى تر یاساغ بیَت. ناوه‌رِۆك: • 1 ئه‌و بارودۆخانه‌ى ده‌بنه‌ هانده‌رى دروستبوونى گه‌نده‌ڵى • 2 كاریگه‌ریه‌ نیَگه‌تیڤه‌كان.  2.1 دیموكراسیه‌ت  2.2 ئابورى  خۆشگوزه‌رانى نیشتمانى گشتى • 3 جۆره‌كانى خراپ به‌رِیَوه‌بردنى ده‌سه‌ڵات  3.1 به‌رتیل: به‌رتیل وه‌رگر و به‌رتیل به‌خشه‌ر  3.2 به‌شداریكردنه‌ داراییه‌كان له‌ هه‌ڵمه‌ته‌كان و پاره‌ى به‌ ئاسان وه‌ده‌ستهاتوو. • 4 تۆمه‌ته‌كانى گه‌نده‌ڵى وه‌ك ئامرازیَكى سیاسى. • 5 پیَوانه‌كردنى گه‌نده‌ڵى. • 6 هه‌روه‌ها سه‌یرى ئه‌مانه‌ش بكه‌:  6.1 شیَوه‌كانى یان رووه‌كانى گه‌نده‌ڵى  6.2 حكومرِانیكردنى باش  6.3 لایه‌نه‌ تیۆریه‌كان  6.4 نمونه‌كانى گه‌نده‌ڵى  6.5 گه‌نده‌ڵى له‌ نووسینه‌ خه‌یاڵیه‌كاندا ( له‌ رۆمان و چیرۆكدا) ئه‌و بارودۆخانه‌ى ده‌بنه‌ هانده‌رى دروستبوونى گه‌نده‌ڵى:  چه‌قگیرى ده‌سه‌ڵات به‌ده‌ست ئه‌و برِیارده‌رانه‌وه‌ كه‌ به‌شیَوه‌یه‌كى رِاسته‌وخۆ به‌رپرسیارنین له‌ به‌رامبه‌ر خه‌ڵك وه‌ك ئه‌وه‌ى زۆربه‌ى جار له‌ رژیَمه‌ نا دیموكراتیه‌كان ده‌یانبینین.  كه‌مى شه‌فافیه‌تى حكومى له‌ پرۆسه‌ى برِیاردروستكردندا.  هه‌ڵمه‌ته‌ سیاسیه‌ (هه‌ڵبژاردن) گران خه‌رجیه‌كان، كه‌ خه‌رجیه‌كانى زۆر له‌ سه‌رچاوه‌ ئاساییه‌كانى ته‌مویلكردنى سیاسى تیَپه‌رِ بكات.  به‌گه‌رِخستنى برِیَكى زۆرى سه‌رمایه‌ى گشتى له‌ پرِۆژه‌یه‌كدا.  بوونى گروپیَكى به‌رژه‌وه‌ندیخوازى بچووك وداخراو و تۆرِیَكى په‌یوه‌ندیه‌كانى نیَوان "كۆنه‌ هاورِیَكان".  لاوازى سه‌روه‌رى یاسا.  لاوازى پیشه‌گه‌رى یاسایى.  كه‌مى ئازادى راده‌ربرِین و ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى.  كه‌مى مووچه‌ى فه‌رمانبه‌ر و كارمه‌ندان.  بوونى جه‌ماوه‌ریَكى خاو (ته‌مبه‌ڵ) و بایه‌خ نه‌ده‌ر و خۆشباوه‌رِ كه‌ نه‌توانیَت سه‌رنجى ته‌واو بداته‌ پرۆسه‌ سیاسیه‌كان.  نه‌بوونى كۆنترۆڵكردنیَكى ته‌واو بۆ به‌رتیل و ئه‌وه‌ى كه‌ پیَى ده‌وتریَت"به‌خشینه‌كان بۆ هه‌ڵمه‌ته‌كانى هه‌ڵبژاردن". كاریگه‌ریه‌ نیَگه‌تیڤه‌كان: دیموكراسیه‌ت: گه‌نده‌ڵى به‌ره‌نگاریه‌كى زۆر ترسناك ده‌خاته‌ به‌رده‌مى پیَشكه‌وتن. له‌ بوارى سیاسه‌تدا، ده‌بیَته‌ هۆى لاوازكردنى دیموكراسى و ئه‌نجامدانى حكومرِانیه‌تیه‌كى باش له‌ریَگه‌ى بنكۆڵكردنى (رووخاندنى) پرۆسه‌ ره‌سمیه‌كان. گه‌نده‌ڵیكردن له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان و ده‌سته‌ و دامه‌زراوه‌كانى یاسادانان ده‌بیَته‌هۆى كه‌مكردنه‌وه‌ى لیَپیَچینه‌وه‌ و كه‌مكردنه‌وه‌ى ریَژه‌ى نویَنه‌رایه‌تیكردن له‌ پرۆسه‌ى برِیاردروستكردندا؛ گه‌نده‌ڵى له‌ ده‌سه‌ڵاتى دادگه‌رى ده‌بیَته‌ هۆى له‌كارخستنى سه‌روه‌رى یاسا؛ گه‌نده‌ڵى له‌ به‌ریَوه‌بردنى خزمه‌تگوزاریه‌ گشتیه‌كاندا ده‌بیَته‌ هۆى پیَشكه‌شكردنى خزمه‌تگوزاریه‌كان به‌ شیَوه‌یه‌كى نا یه‌كسان. به‌ شیَوه‌یه‌كى زیاتر گشتیتر، گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ هۆى به‌ره‌ به‌ره‌ تیَكشكانى توانا دامه‌زراوه‌ییه‌كانى حكومه‌ت له‌ كاتیَكدا كه‌ ریَوشویَنه‌كان به‌ هه‌ند وه‌رناگیریَن، سه‌رچاوه‌كان هه‌ڵده‌لووشریَن، و كارمه‌ندان و فه‌رمانبه‌ران داده‌مه‌زریَنریَن و پله‌یان به‌رزده‌كریَته‌وه‌ به‌ بىَ ره‌چاوكردنى ئاستى كاركردنیان. له‌ هه‌مان كاتیشدا، گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ هۆى بیَهیَزكردنى ره‌وایه‌تى (شرعیه‌) حكومه‌ت و هه‌ندیَك به‌هاى دیموكراتیانه‌ى وه‌ك باوه‌رِى(راستگۆیى) و لیَبورده‌یى. ئابورى: به‌ هه‌مان شیَوه‌ گه‌نده‌ڵى پیَشكه‌وتنى ئابورى لاواز ده‌كات له‌ ریَگه‌ى ئه‌و هه‌موو شیَواندن و ناكاراییه‌ى كه‌ به‌رهه‌مى ده‌هیَنیَت. له‌ كه‌رتى تایبه‌تدا، گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ هۆى به‌رزبوونه‌وه‌ى تیَچوونى كاره‌ بازرگانیه‌كان به‌هۆى نرخى ئه‌و پارانه‌ى كه‌ به‌ریَگه‌ى یاساغه‌وه‌ ده‌دریَن و تیَچووى ئه‌نجامدانى وتوویَژى مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ فه‌رمانبه‌ران و مه‌ترسى پیَشیَلكردنى ریَكه‌وتنه‌كان و ئاشكرابوونیان. هه‌رچه‌نده‌ هه‌ندیَك كه‌س بانگه‌شه‌ى ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ هۆى كه‌مكردنه‌وه‌ى تیَچوونه‌كان له‌ ریَگه‌ى په‌رِاندنى رۆتینه‌كان، ئاماریَكى ده‌ركه‌وتوو ئه‌وه‌ پیشانده‌دات كه‌ بوونى به‌رتیل هانى فه‌رمانبه‌ران ده‌دات كه‌ ریَسا و ریَگرى نوىَ دابریَژن. كاتیَكیش گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ هۆى هه‌ڵئاوساندنى تیَچوونه‌كانى كارو پرۆژه‌بازرگانیه‌كان، به‌هه‌مان شیَوه‌ش ده‌بیَته‌ هۆى شیَواندنى بوارى یاریه‌كه‌، و دوورخستنه‌وه‌ى كۆمپانیا و دامه‌زراوه‌كان له‌ پیَشبرِكیَكردن و به‌م پیَیه‌ش ده‌بیَته‌ هۆى مانه‌وه‌ى كۆمپانیا و دامه‌زراوه‌ى ناكارا. هه‌روه‌ها گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ هۆى دروستبوونى شیَواوى ئابورى له‌ كه‌رتى گشتیدا له‌ریَگه‌ى گۆرِینى وه‌به‌رهیَنانى گشتى بۆ پرۆژه‌ى سه‌رمایه‌دارى كه‌ تیایاندا به‌رتیل و پاره‌ وه‌رگرتنى نارِه‌وا زۆر زیاتره‌. كارمه‌ندان له‌وانه‌یه‌ ئالۆزكارى ته‌كنیكى زیاتر دروستبكه‌ن له‌ پرۆژه‌كانى كه‌رتى گشتیدا بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌و جۆره‌ كیَشانه‌ بشارنه‌وه‌، كه‌واته‌ شیَواندنى زیاترى وه‌به‌رهه‌مهیَنان دیَته‌ئاراوه‌. گه‌نده‌ڵى ده‌بیَته‌ نزمكردنه‌وه‌ى ئاستى گویَرِایه‌ڵیه‌كان بۆ ریَنماییه‌كانى بنیاتنانه‌وه‌، و ژینگه‌یى، و ریَنامایى دیكه‌؛ ده‌بیَته‌ هۆى كه‌مكردنه‌وه‌ى جۆرایه‌تى ژیَرخان و خزمه‌تگوزاریه‌ حكومیه‌كان و ده‌بیَته‌ هۆى به‌رزكردنه‌وه‌ى فشارى بوجه‌یى له‌سه‌ر حكومه‌ت. ئابوریزانان ده‌ڵیَن یه‌كیَك له‌ فاكته‌ره‌كان له‌دواوه‌ى پیَشكه‌وتنى جیاجیاى ئابورى له‌ ولاتانى ئه‌فریقیایى و ئاسیایى بریتیه‌ له‌وه‌ى له‌ رووى فۆرِمه‌وه‌ گه‌نده‌ڵى فۆرمى ده‌ركیَشانى سه‌رمایه‌ى (استنزاف راس المال) وه‌رگرتووه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و سه‌رمایه‌ داریایه‌ به‌ده‌ستهاتووه‌ى كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ به‌كارده‌هیَنریَت نه‌وه‌ك له‌ ناوه‌وه‌ى وڵات وه‌به‌ربهیَنریَت( له‌به‌ر ئه‌مه‌ش ئه‌و ویَنه‌باوه‌ش، كه‌به‌داخه‌وه‌ زۆربه‌ى جار ورد و دروسته‌، له‌مه‌رِ بوونى دیكتاتۆره‌ ئه‌فریقاییه‌كان كه‌ حیسابى بانكى سویسرِیان هه‌یه‌). به‌ به‌راورد، دیكتاتۆره‌ ئاسیاییه‌كان وه‌ك سۆهارتۆ زۆربه‌ى جار برِیَكیان له‌ هه‌موو شتیَك ده‌گیَرِایه‌وه‌(داواى به‌رتیلیان ده‌كرد)، به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا زۆربه‌ى مه‌رجه‌كانیان بۆ پیَشكه‌وتن دابینده‌كرد، له‌ ریَگه‌ى وه‌به‌رهیَنان له‌ كه‌رته‌كانى ژیَرخان(البنى التحتیه‌)، یاسا و ریَكخستن، هتد. تویَژه‌ره‌وانى زانكۆى (massachuesets) ئه‌وه‌یان خه‌مڵاندووه‌ كه‌ له‌ ساڵى 1970 ه‌وه‌ بۆ ساڵى 1996، ره‌وكردنى سه‌رمایه‌ له‌ 30 ى وڵاتانى ئه‌فریقیاى خواروو به‌ تیَكرِا بریتیه‌ له‌ 187$ بلیۆن، كه‌ له‌ قه‌رده‌ ده‌ره‌كیه‌كانى ئه‌و نه‌ته‌وانه‌ زیاتر تیَپه‌رِ ده‌كات.(1) http://www.newstatesman.com/Economy/20053140015) ( (ده‌رئه‌نجامه‌كان له‌ رووى گه‌شه‌سه‌ندن( یان كه‌مى گه‌شه‌سه‌ند) كراوه‌ به‌ تیۆر له‌لایه‌ن مانكه‌ر ئۆلسۆنى (Mancur Olson) ى كۆمۆنیسته‌وه‌.) له‌ حاڵه‌تى ئه‌فریقیادا، یه‌كیَك له‌ فاكته‌ره‌كان بۆ ئه‌م هه‌ڵس و كه‌وته‌ بریتى بوو له‌ ناسه‌قامگیرى سیاسى، و به‌هۆى ئه‌و راستیه‌ش كه‌ هه‌رده‌م حكومه‌تى نوىَ دیَت ئه‌و ره‌سیده‌ به‌ گه‌نده‌ڵى به‌ده‌ستهاتووانه‌ى حكومه‌تى پیَشوو ده‌ست به‌سه‌ر داده‌گریَت، بۆیه‌ ئه‌مه‌ش وا ده‌كات كه‌ به‌رپرسان سامانه‌كانى خۆیان له‌ده‌ره‌وه‌ى وڵات حه‌شاربده‌ن وبیپاریَزن، دوور له‌ ده‌ستى هه‌موو داماڵینیَكى خاوه‌نداریه‌تى (نزع الملكیه‌) له‌كاتى له‌سه‌ر كار لابردنیان. خۆشگوزه‌رانى نیشتمانى گشتى گه‌نده‌ڵى له‌ زۆر له‌ وڵاتان به‌ربڵاوه‌، و بریتیه‌ له‌ سه‌ره‌كیترین زیانبه‌خش بۆ سه‌ڵامه‌تى هاوڵاتیانى ئه‌و وڵاتانه‌. گه‌نده‌ڵكارى سیاسى ماناى وایه‌ سیاسه‌ته‌كانى حكومه‌ت له‌به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌وانه‌ده‌بیَت كه‌ به‌رتیل ده‌به‌خشن نه‌وه‌ك بۆ جه‌ماوه‌رى گشتى. نمونه‌یه‌كى تر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ چۆن سیاسه‌تمه‌داران ئه‌و یاسایانه‌ داده‌رِیَژن كه‌ پاریَزگاریده‌كه‌ن له‌ كۆمپانیا گه‌وره‌كان و زیانیش به‌ پرِۆژه‌ بازرگانیه‌ بچووكه‌كان ده‌گه‌یه‌نن. ئه‌م سیاسیانه‌ش كه‌(پاڵپشتیكارى بازرگانین) زۆر به‌ ئاسانى ده‌گۆرِیَن بۆ پاڵپشتیكارى ئه‌و كۆمپانیا گه‌ورانه‌ى كه‌ به‌ ریَژه‌یه‌كى زۆر له‌ هه‌ڵمه‌ته‌كه‌ى هه‌ڵبژاردنى ئه‌واندا به‌ پاره‌ به‌شداریانكردووه‌. جۆره‌كانى پیَشیَلكارى: گه‌نده‌ڵى سیاسى پیَشیَلكاریه‌كانى كارمه‌ندانى حكومه‌ت وه‌ك دزینى پاره‌ى حكومى (اختلاس) و به‌كارهیَنانى ناسراویه‌تى و خزمایه‌تى له‌ كاره‌ گشتیه‌كاندا(واسته‌كارى) ده‌گریَته‌ خۆ، هه‌روه‌ها به‌ هه‌مان شیَوه‌ش پیَشیَلكاریه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانى تر له‌ كه‌رتى تایبه‌ت یان كه‌رتى گشتى وه‌ك به‌رتیل و ده‌ستبه‌سه‌داگرتنى زۆرداره‌كى ریَگرى به‌كارهیَنانى كاریگه‌رى(نفوژ)، ساخته‌كردن(تزویر) ده‌گریَته‌وه‌. به‌رتیل: به‌رتیل وه‌رگر و به‌رتیل به‌خشه‌ر گه‌نده‌ڵى پیَویستى به‌ دوو لایه‌ن هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ى دروستببیَت" به‌رتیل ده‌ر و به‌رتیل وه‌رگر. له‌ هه‌ندیَك وڵاتاندا كه‌لتورى به‌رتیل وه‌رگرتن به‌ هه‌موو لایه‌نه‌كانى ژیانى گشتیدا بڵاوده‌بیَته‌وه‌، واى لیَده‌كات كه‌ نزیكه‌ى نه‌توانیت له‌ كارى بازرگانى به‌رده‌وام بیت به‌بىَ به‌خشینى به‌رتیل. وڵاته‌ زۆرترین به‌رتیل به‌خشه‌ره‌كان به‌شیَوه‌یه‌كى گشتى له‌ هه‌مان شیَوه‌ى وڵاته‌ زۆرترین به‌رتیل وه‌رگره‌كان نین. ئمانه‌ش 12 وڵاتى كه‌مترین گه‌نده‌ڵكارن، به‌ پیَى سه‌رژمیَرى نیَوده‌وڵه‌تى بۆ تیَگه‌یشتنى شه‌فافیه‌ت بریتین (به‌پیَى ریَكخستنى ئه‌لف و بىَ)له‌: ئوستراڵیا، كه‌نه‌دا، دانیمارك، فینلندا، لۆكسه‌مبۆرگ، هۆڵه‌ندا، بیوزله‌ندا، نه‌رویج، سه‌نغافور، سوید، سویسرِا. به‌ گویَره‌ى هه‌مان سه‌رژمیَرى، 13 زۆرترین وڵاتى گه‌نده‌ڵكار بریتیت له‌ (به‌پیَى ریَكخستنى ئه‌لف و بىَ)له‌: ئازربایجان، به‌نگلادیش، بۆلیڤیا، كامیرۆن، ئه‌نده‌نوسیا، كینیا، نایجیریا، پاكستان، فیلیپین، روسیا، ته‌نزانیا، ئۆگه‌ندا، ئۆكرِانیا. هه‌رچه‌نده‌ نرخى ئه‌م سه‌رژمیَریه‌ كیَشه‌ى له‌سه‌ره‌، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى له‌سه‌ر بنه‌ماى تیَگه‌یشتنى تاكه‌كه‌سى كه‌سه‌ سه‌رژمیَریكاره‌كان دامه‌زراوه‌. به‌شداریكردنى به‌ پاره‌ له‌ هه‌ڵمه‌ته‌كان و پاره‌ى به‌ ئاسان وه‌ده‌ستهاتوو. له‌بوارى سیاسیدا، زۆر قورسه‌ كه‌ گه‌نده‌ڵى بسه‌لمیَندریَت، به‌ڵام مه‌حاڵیشه‌ كه‌ نه‌بوونى بسه‌لمیَندریَت. له‌به‌ر ئه‌م هۆیه‌ش ، زۆربه‌ى جار ده‌نگۆ له‌سه‌ر زۆر له‌ سیاسه‌تمه‌داران دروست ده‌بیَت. سیاسه‌تمه‌داران به‌ شیَوه‌یه‌كى ئاشكرا له‌و پیَگه‌یه‌دان كه‌ سازش و وتوویَژده‌كه‌ن له‌باره‌ى پیَگه‌كان له‌به‌ر پیَویستبوونیان به‌ شداریه‌ مادیه‌كان بۆ هه‌ڵمه‌ته‌كانیان. زۆربه‌ى جار وا ده‌رده‌كه‌ویَت كه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌و لایه‌نانه‌ كارده‌كه‌ن كه‌ پاره‌یان پیَده‌به‌خشن، ئه‌مه‌ش ده‌بیَته‌ هۆى ئه‌وه‌ى كه‌ قسه‌ له‌باره‌ى گه‌نده‌ڵى سیاسیه‌وه‌ بكریَت. پاڵپشتیكارانى سیاسه‌تمه‌داران ئه‌وه‌ دووپات ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ شتیَكى ته‌واو ریَكه‌وته‌ كه‌ زۆر له‌ سیاسه‌تمه‌داران وا ده‌رده‌كه‌ون كه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌و كه‌سانه‌ كارده‌كه‌ن كه‌ پاره‌یان پیَداون یان پاڵپشتى داراییان كردوون. ئه‌وكه‌سانه‌ى كه‌ باوه‌رِیان وایه‌ مرۆڤ بۆ به‌رژه‌وه‌ندى تاكه‌كه‌سى كارده‌كات پرسیار له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ بۆ چى ئه‌م ریَكخراوانه‌ پاره‌ به‌و سیاسه‌تمه‌دارانه‌ ده‌ده‌ن ئه‌گه‌ر هیچ شتیَك له‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و پاره‌یه‌ وه‌رنه‌گرنه‌وه‌؟ جیَگاى سه‌ره‌نجه‌ كه‌ كۆمپانیاكانى ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مه‌ریكا، به‌ تایبه‌تى كۆمپانیا گه‌وره‌كان، پاڵپشتى دارایى ده‌به‌خشنه‌ هه‌موو پارته‌ سه‌ره‌كیه‌كان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ى زۆرینه‌یان لایه‌نگیرى پارتیَك زیاتر ده‌كه‌ن وه‌ك له‌ پارته‌كانى تر. به‌هۆى ده‌ره‌نجامه‌كانى پاره‌به‌خشینى دامه‌زراوه‌بازرگانیه‌كان به‌ سیاسه‌تمه‌داران، وه‌ك ئه‌و مه‌ترسیه‌ هه‌ستپیَكراوه‌ى كه‌ ئه‌و دامه‌زراوه‌ بازرگانیانه‌ هه‌ڵده‌ستن به‌ كرِینى ئیراده‌ى ئه‌و لیَپرسراوه‌ هه‌ڵبژیَرداروانه‌، هه‌ندیَك وڵاتى دیاریكراو، وه‌ك فه‌ره‌نسا، پاره‌ به‌خشینى دامه‌زراوه‌ و كۆمپانیا بازرگانیه‌كانى به‌ هه‌ڵمه‌ته‌كانى پارته‌ سیاسیه‌كان قه‌ده‌غه‌ ده‌كه‌ن. له‌به‌ر ئه‌گه‌رى لادان له‌ ریَساكانى ئه‌م قه‌ده‌غه‌كردنه‌ كه‌ له‌باره‌ى پاره‌ به‌خشینى دامه‌زراوه‌ بازرگانیه‌كان به‌ پارته‌ سیاسیه‌كان ، فه‌ره‌نسا به‌هه‌مان شیَوه‌ هه‌ڵساوه‌ به‌ سه‌پاندن و دانانى ریَژه‌ی زۆرترین برِى پاره‌ كه‌ سه‌رف ده‌كریَت له‌ هه‌ڵمه‌تكردندا؛ ئه‌و پاڵیَوراوانه‌ى كه‌ له‌و برِه‌ پاره‌ دیاریكراوه‌ تیَده‌په‌رِیَنن، یان ئه‌وانه‌ى راپۆرتى دارایى نا راسته‌قینه‌ پیَشكه‌شده‌كه‌ن له‌م باره‌یه‌وه‌، خۆیان ده‌خه‌نه‌ مه‌ترسى ئاشكراكردنیان وه‌ك دۆرِاو له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان، یان ته‌نانه‌ت ریَگه‌یان پیَنادریَت تا له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانى داهاتووشدا به‌شدارى بكه‌ن. سه‌ربارى ئه‌وه‌ش، حكومه‌ت هه‌ڵده‌ستیَت به‌ پاره‌دان به‌ پارته‌ سیاسیه‌كان به‌ گویَره‌ى سه‌ركه‌وتنیان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا. ته‌نانه‌ت ئه‌و ریَوشویَنه‌ یاساییانه‌ش باسى ئه‌وه‌یان له‌سه‌رده‌كریَت كه‌ وه‌ك فۆرِمیَكى گه‌نده‌ڵى وان، له‌و روانگه‌یه‌ى كه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندى بارودۆخى هه‌نووكه‌یى سیاسیدا ده‌بن. حیزبه‌ بچووكه‌كان و سه‌ربه‌خۆكان زۆربه‌ى جار ده‌ڵیَن هه‌وڵه‌كانى جڵه‌وگیركردنى (سنورداركردنى) كاریگه‌رى به‌شداریكردنه‌ داراییه‌كان زیاتر بۆ پاراستنى پارته‌ گه‌وره‌كانه‌ له‌ ریَگه‌ى دابینكردنیان به‌ پاره‌ى گه‌ره‌نتیكراو له‌لایه‌ن حكومه‌ت له‌ كاتیَكدا پاڵپشتى دارایى ده‌ره‌كى سنوردارده‌كریَت. له‌م حاڵه‌تانه‌شدا، به‌رپرسان به‌ شیَوه‌یه‌كى یاسایى پاره‌ له‌ خه‌زیَنه‌ى گشنتى وه‌رده‌گرن بۆ هه‌ڵمه‌ته‌كانى هه‌ڵبژاردنیان به‌م شیَوه‌یه‌ش گه‌ره‌نتى ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ به‌رده‌وام ده‌بن له‌سه‌ر پیَگه‌ كاریگه‌ر و مووچه‌ باشه‌كانیان. تۆمه‌تى گه‌نده‌ڵكارى وه‌ك ئامرازیَكى سیاسى: زۆربه‌ى كات، سیاسه‌تمه‌داران ره‌نگه‌ به‌دواى ئه‌وه‌دا بگه‌رِیَن كه‌ ركابه‌ره‌كانیان به‌ تۆمه‌تى گه‌نده‌ڵى تۆمه‌تباربكه‌ن. له‌ كۆمارى میللى چینى ئه‌م دیارده‌یه‌ له‌ لایه‌ن (زو رۆنگى ) و له‌م دواییانه‌شدا له‌لایه‌ن (هو جینتاو) به‌كارده‌هیَنرا بۆ ئه‌وه‌ى ركابه‌ره‌كانیان به‌ هۆیه‌وه‌ لاوازبكه‌ن. پیَوانه‌كردنى گه‌نده‌ڵى: پیَوانه‌كردنى گه‌نده‌ڵى_ به‌ مانایه‌كى ئاماریانه‌، بۆ به‌راوردكردنى وڵاتان – به‌ شیَوه‌یه‌كى سروشتى بابه‌تیَكى ئاسان نیه‌، هه‌تاوه‌كو به‌شداربووان به‌ شیَوه‌یه‌كى گشتى بیانه‌ویَت له‌باره‌یه‌وه‌ بیَده‌نگبن. ریَكخراوى به‌رچاورِوونى نیَوده‌وڵه‌تى (منچمه‌ الشفافیه‌ العالمیه‌)، كه‌ ریَكخراویَكى پیَشه‌نگى دژبه‌ گه‌نده‌ڵیه‌، سىَ پیَوانه‌ى دابینكردووه‌، نویَكردنه‌وه‌ى ساڵانه‌: دانانى لیستیَكى له‌باره‌ى ریَژه‌ى هه‌ستپیَكراوى گه‌نده‌ڵى ( له‌سه‌ر بنه‌ماى راوبۆچوونى شاره‌زایان له‌ باره‌ى جیاوازى وڵاتان له‌ رووى گه‌نده‌ڵكاریانه‌وه‌ دامه‌زراوه‌). بارۆمیترى گه‌نده‌ڵى جیهانى( له‌سه‌ر بنه‌ماى هه‌ڵویستى گشتى خه‌ڵكى ئاساییه‌ له‌ هه‌مبه‌ر پرسى كیَشه‌ى گه‌نده‌ڵى دامه‌زراوه‌یى)؛ و سه‌رژمیَرى به‌رتیل ده‌ره‌كان، كه‌ بریتیه‌ له‌ سه‌ره‌نجدان له‌ ئاره‌زووى دامه‌زراوه‌ بازرگانیه‌ ده‌ره‌كیه‌كان بۆ به‌خشینى به‌رتیل. هه‌روه‌ها ریَكخراوى به‌رچاوروونى نیَوده‌وڵه‌تى هه‌ڵده‌ستیَت به‌ بڵاوكردنه‌وه‌ى راپۆرتى گه‌نده‌ڵى جیهانى ؛ بڵاوكراوه‌ى ساڵى 2004 له‌سه‌ر گه‌نده‌ڵى سیاسى جه‌ختكرابووه‌وه‌. بانكى جیهانى كۆمه‌ڵیَك زانیارى له‌سه‌ر گه‌نده‌ڵى كۆكردۆته‌وه‌له‌ ناویشیدا ده‌سته‌یه‌ له‌ ئاماژه‌ى حكومى هه‌یه‌ . هه‌روه‌ها ئه‌مانه‌ى خواره‌وه‌ش سه‌یربكه‌: فۆرم و رووه‌كانى گه‌نده‌ڵى  به‌كارهیَنانى هاورِیَیه‌تى و سه‌رمایه‌دارى گرووپى هاوه‌ڵان  به‌رتیل  واسته‌كارى  گه‌رِان به‌ دواى كریَدا  پیَكهیَنانى كۆمه‌ڵه‌ى لۆبى به‌بىَ چاوه‌دیَرى گشتى حوكمرِانى باش:  حكمرِانى باش  سه‌روه‌رى یاسا  شه‌فافیه‌ت  لیَپیَچینه‌وه‌  په‌یماننامه‌ى نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان له‌ دژى گه‌نده‌ڵى لایه‌نه‌ تیۆریه‌كان: نمونه‌كانى گه‌نده‌ڵى:  گه‌نده‌ڵى له‌ یه‌كیَتى ئه‌وروپا  ئابرِووچوونه‌ سیاسیه‌كانى ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان  ئابرووچوونه‌ گه‌نده‌ڵكاریه‌كان له‌ هه‌ریَمى پاریس  لیژنه‌ى سه‌ربه‌خۆى دژبه‌ به‌ گه‌نده‌ڵى  داربرِینى نایاسایى  سیسته‌مى گه‌نده‌ڵكار (Tangentopoli)  بیتینۆ كراكسى (Bettino Craxi) گه‌نده‌ڵى له‌ نووسینى خه‌یاڵیدا  رۆمانه‌كه‌ى هیَنرى ئاده‌م 1880(دیموكراسى)  رۆمانه‌كه‌ى كارل هیاسیَن (گوجیله‌ نه‌خۆشه‌كه‌) 1999 [[Kategorî:گه‌نده‌ڵى]] 8491 30608 2006-04-17T22:16:39Z Erdal Ronahi 2 '''Mahabad Felat Arda''' [[nivîskar|nivîskarekî]] kurd e. Di sala [[1966]]an de li bajaroka [[Farqîn]]ê ku li ser bajarê [[Amed]]ê ye hatiye dinê. Xwendina xwe ya sereta, ya navîn û lîseyê li Farqînê kiriye. Paşê ji ber gelek sedeman, bi malbatî koçberî metropolan bûne. Heft salan li bajarê [[Mersîn]]ê maye û li wir di rêveberiya [[Komeleya Mafên Mirovan]] de cî girtiye û di heman demê de nûneriya kovara [[Özgür Halk]]ê ya herêmê kiriye. Di sala 1992yan de çûye Stenbolê û li wir alîkariya hevalên Rojnameya Welat kiriye. Bi navê Salar Amedî hin caran nivîs nivîsandine. Di dawiya heman salê de derketiye Ewropayê û li wir jî têkiliyên wî heya demekê bi rojnameya Welat re berdewam kirine. Di sala [[1995]]an de li [[MED-TV]] kar kiriye, di rêveberiya televizyonê de cî girtiye û di heman demê de nûçeyên kurdî amade û pêşkêş kirine. Herweha çend programên [[Kursiya Gel]] û Gotûbêjê jî, pêşkêş kirine. Nêzî du sal li wir maye û di vê navberê de jî bi navê Mahabad Amedî ku heman navî li TVyê jî bi kar aniye, ji rojnameya Özgür Politikayê re nivîsên bi tirkî nivîsîne. Çend nivîs ji bo rojnameya [[Axîna Welat]] jî nivîsîne ku li Sovyeta Berê derdiket. Ji sala 1999an ve li Swêdê li bajarê Stockholmê dijî. Ji hin malperên kurd re bi navê Felat Arda carna nivîs û helbestên bi kurdî û tirkî nivîsîne. Ev nêzîkî sê sal in bi temamî dest ji nivîsandina bi tirkî berdaye. Ev salek e jî ku ew û [[Amed Tîgrîs]], [[Robîn Rewşen]], [[Zana Farqînî]], [[Nijad Arda]], [[Murat Batgî]], [[Edîb Polat]] û [[Denîz Ekîcî]] bi hev re di malpera Amîda Kurdê de, ji bo çand ziman wêje û hunera kurdî kar dikin. Mahabad Felat Arda edîtoriya malperê dike. Redaksiyoneke wan li Stenbolê ye û yek jî li [[Stockholm]]ê ye. Herweha hevalek wan mîna redaktor yek li Amedê heye Edîb Polat û yek jî li [[DYA]] yê heye Denîz Ekîcî. Demek Berê li Swêdê, komeleyek kurdî bi navê Komeleya Perwerdeyî, Wêjeyî, Çandî û Hunerî ya Kurd ([[PERKURD]]) hate avakirin. Mahabad Felat Arda serokatiya vê komeleyê jî dike. Li gor Arda, ew bi xwe ne helbestvan e, lê carnan ku kela dilê wî ya ji ber bindestiyê, bê welatiyê û xerîbiyê bilind dibe, ew jî xwe li helbestan qirase dike û nizane gelo çiqasî bi ser dikeve, lê ji bo wî ya grîng ew e ku hewl dide û hestên xwe bi awayekî li ser kaxizekî, li bin hev rêz dike. [[Kategorî:Nivîskar|Arda, Mahabad, Felat]] 8492 28686 2006-03-02T09:00:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Idir]] 8493 28704 2006-03-02T09:28:35Z Erdal Ronahi 2 Karger çû cihê KARGER #REDIRECT [[KARGER]] 8494 37875 2006-08-09T14:37:31Z 212.156.176.208 '''Murad Celalî''' nivîskarekî kurd e. Murad Celalî di sala [[1980]] de li [[Agirî]]yê ji dayik bûye. Dibistana seretayî û ya navîn li bajarê [[Îdir]]ê qedandîye. Pey re xwendina xwe di [[Zanîngeha Stenbolê]] fakulta Edebîyatê beşa '''Dîrokê''' de berdewam kiriye. Nivîsên wî di kovara [[Nûbihar]]'ê de herweha di malperên [[Ayetler.com]], [[Beroj.com]] û [[Netkurd.com]] ê de tên weşandin. Nivîskar lêkonîn xwe yê li ser dîroka olan û kurdan berdewam dike. Her weha bi wergerê re jî eleqedar dibe. Pirtûkeke wî ya di derheq dîroka pêxemberan de bi navê [[Li Ber Ronahîya Qur'anê Dîroka Pêxemberan]] hêvîya çapkirinê ye. [[Kategorî:Nivîskar|Celalî, Murad]] [[Kategorî:Wergêr|Celalî, Murad]] 8495 34949 2006-07-09T14:45:26Z Benyadem 433 Her çiqas ev nav wek navê eşîra [[Xalit Begê Cibirî]] têt zanîn jî le ev ne raste, ji ber ku ev nav navê eşîrekî nîne û navê çend eşîrane. Hinik eşîrên kurd ên navçeya [[Kanîreş]] û [[Gimgim]]ê (hinik ji wan eşîran [[Bilikî]], [[Mala Sûwar]], [[Memikî]], [[Moxilî]], [[Torinî]], [[Şivilî]]) ji bo alozî û nakokîyên nav xwe bidin alîkî di bin rêberîya [[Xalit Begê Cibirî]] da tên cem hev û bi hevra têkilîyen baş çê dikin. Mirov dikare wek federasyona çend eşîran bi nav bike. Ji xwe ev nav ji peyva cebirî tê û wateya wî kewandina an jî çêkirina tiştek şikestîye. [[Kategorî:Eşîr]] 8496 28732 2006-03-02T16:49:12Z RewşenBaran 74 Xirbeyên Finikê/ji malpera bedirxani.com'ê Xirbeyên Finikê/ji malpera bedirxani.com'ê 8497 62265 2006-12-30T03:44:26Z 85.102.204.145 [[Image:Finik.jpg|thumb|Dîmenek ji Xirbeyên Finikê]] '''Xirbeyên Finikê''' cihêkî dîrokî kevanere li [[Cizîra Botan]] ê. '''Xirabeyên Finik''', 35 km.yan li alîyê başûrê rojhilatê [[Şirnex]]ê ye. Di dewama çîyayê [[Gabar]] de, di cihê hevbirîna Çiyayê [[Gabar]] û ava [[Dîcle]], di devê niwalekê de, berîya zayînê 4 hezar salan ji alîyê [[Gudî]]'yan ve hatîye avakirin. Bermayên wê gihane heta salên me yê paşî. Bi kevirên sipî hatîye avakirin. Keleh, bi seraya di nava xwe de, zindan, serhinç û kûna di daxwûşê ser avê ve ciyek yê rûniştinê yê antîk e. Di zemanê dawî de bi texrîbatan derbeyên mezin xwarîne. Di salên [[1990]]an de, demê ji alîyê dewltê ve hate valekirin, eserên dîrokî hêjî bêhtir hatin texrîbkirin. == Pîra Finikî== Li gorî rîwayetan, li '''Finikê''' bi navê '''Pîra Finikî''' pîrejinek hûkumdar jîyan dikir. Di demekê de xeraç dayîna Împaratorîyê red kir, împaratoriyê bi leşkerek giran êrîşê li ser''' Finikê''' kir. Ev fermandara pîrejin xwe di kelha xwe de parast û împaratorîyê jî ji bona wê êxsîr bike bi mehan kelha wê êxist bi muhaserê de. Ev dûrpêçkirin heta nîvê zivistanê berdewam dike. Ji ber vê qasê leşkerê wê dikeve tengasîyek mezin ya birçîbonê de. Di kelhê de ji ajalan kûçikek ya mê tinê li ser linga mayîbî. Fermandar a pîrejin ewê kûçikê di dûşe û şîrê wê dike mast û bi hinek pîvazên mayîn kelhê de ve dirêke ji fermandarê diminê xwe re. Fermandarê dijmin pêşberê vê tewrê de şaş dibe û dûrpêçkirina leşkerî ya li ser kelhê dirake û şûnde vedigerê. Piştî Tûfan'a [[Nûh|Nûh Pêxember]], ewa di pirtokên pîroz de mîtolojîya wan hatîyî dîyar kirin, zayîna mirovatîyê ya dûwemîn çêboyî û heta roja me ya îro, di her bostek axa vî welatî de mûmkine mirov rasta berhemên şaristanîyên kevin û antîk bê. Di Çiyayê [[Gabar]]ê de, ko tê bawer kirin ji alîyê hêzên sermirovî (Harîkûlade) ve hatîye çêkirin, bajarê [[Darê|Dara]] û sûrhên li dora bajarî hatîn çêkirin, Di çîyayê[[Cûdî]] de jibermayên [[Bajarikard]] û [[Girê Çolya]] jî, hindek ji wan jibermayîyên kevnare û antîkin. Di navbeyna [[Şirnex]] û [[Cizîr]]'ê de, di nav wan jibermayîyên ji şaristanîya Guttî'yan mayîn tê qebul kirin de, di derkvit holê ko kevir hatîne kolandin û cûwa avê têre hatîye birin. Di boxaza [[Qesrik]]'ê de heykelek yê şervanekê li ser hepsî sûwar, ko berî hezaran salan hatîye çêkirin û heta demê nêzîk jî saxlem mayîbî, di şerê qirêj de berî çend salan boye hedefa gûlleyan û zerar gihiştîyê. www.bedirxani.com [[category:Cihê Dîrokî]] [[Kategorî:Cizîr]] 8498 28737 2006-03-02T17:03:11Z RewşenBaran 74 Mizgefta Mezin ya Cizîrê/Ji malpera bedirxani.comê hate girtin. Mizgefta Mezin ya Cizîrê/Ji malpera bedirxani.comê hate girtin. 8499 28806 2006-03-03T14:37:52Z RezanTovjin 60 Mizgefta Mezin ya Cizîrê çû cihê Mizgefta Mezin a Cizîrê [[Image:Mizgeftamezinyacizire.jpg|thumb|Mizgefta Mezin]] '''Mizgefta Mezin ya [[Cizîr]]ê''' li [[Cizîr]]ê [[mizgeft]]eke bi nav û deng e. Wekî tê gotin Mizgefta Mezin ya Cizîrê beri [[Îslamiyet]]'e dêr bu. Di sala [[639]]an de wextê [[Îslamiyet]] hat [[Cizîr]]ê ev dêr hatîye guhertin, buye mizgeft. Di demê [[Abbasî]]yan de '''Emer'ê kurê Abdulezîz''' buye valîyê [[Cizîr]]'ê û ev mizgeft ji binî xirakirîye û li ser eslê wê yê kevin ji nuve ava kirîye. Piştî wê di sala [[555]]\[[1160]]'an de ji alîyê [[Atabegê Zengî]] yê [[Cizîr]]'ê [[Ebulkasim Mahmut Sencerşah]] ve hatîye xirakirin û li gorî aslê wê yê kevin dîsa hatîye avakirin. Li ser derîyên navîn yê mizgeftê li alîyê çepê de ev tiştên he bi nivîsandin he ne. Ji bilî wê jî li ser vê mizgeftê dinivîsek dî de : '''" Cuddide fi vekâletil hari bin Ali Sencer bin Baz Şah fi seneti selasın ve semanine ve sittumietın "''' hatîye nivîsandin. Wergera wê bi kurdî ev e : '''" Li ser vekaleta xêra kurê Alî Sencer'ê kurê Baz Şah ve di sala 683'yê de hatîye nuvejenkirin."''' [[Image:Mizgeftamezinyacizire-ejderha.jpg|left|thumb|Deriyê Mizgeftê]] Li ser derîyê Mizgefta Mezin ya Cizîr'ê, doqikêk yê Ejder bi kompozîsyonên şêr û teyr ji alîyê zanyarê mezin yê Fen, Otomat û Sîbernîtîk'ê, [[Ebûl-Îzz Îsmaîl kûrê Rezzaz'ê Cizîr'î]] ([[1153]]-[[1233]]) ve bi madenê [[Tûnç]]'î hatî çêkirin heye. Li ser herdû alîyên derî tam pêşberî hevdû dû doqikên Ejderan sekinî ne û di nava wan de jî kompozîsyona serê Şêrekê heye. Herdû ejder jî cavên wan Behîvî ne, gûhên wan sertîj û hatîne şibhandinê afirîdeyên bi per. Bejna wan bi kolandinê pûl bi pûl, bi mar hatîne şibihandin. Li alîyê jêr ve dûvên wan li hevdû hatîne alandin û serê dûvê wan wekî serê teyran hatîye dûmahîdan. Dirêjîya bejna wan 27 cm., pehnahîya wan '''24 cm'''. û stûrahîya wan ji '''3 cm'''. ne. [[category:Cihê Dîrokî]] [[Kategorî:Cizîr]] 8500 28739 2006-03-02T17:10:16Z RewşenBaran 74 Doqa li ser deriyê Mizgefta Mezin ya Cizîrê/ji malpera bedirxani.comê hate girtin Doqa li ser deriyê Mizgefta Mezin ya Cizîrê/ji malpera bedirxani.comê hate girtin 8501 38920 2006-08-13T16:17:35Z Pill 538 Revert to the revision prior to revision 38874 dated 2006-08-13 16:12:36 by 85.99.208.125 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] '''Xirbeyên Fitnê''' li [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ye '''Xerabbajarê Fitnê''' li binya [[Gundê Fitnê]] ye û bi qasî''' 13 km''' yan li '''bakurê rojavayê Dêrikê''' dikeve. Ev Xerabbajar di newalekê de ye û ji bakur ber bi başûr ve fireh dibe. Dirêjbûna newalê bi qasî KMê û fireh bûna wê jî bi qasî '''500 metreyî''' ye. Di vî Xerbbajarî de, xirbeyên dêran, serayan û hejmareke zêde xanîyên xerabe henin. Bi taybetî, xirbeyên dêra mezin xuya dike ku ev bajar bi teknîk û zanebûneke pêşveçûyî hatiye ava kirin. Kevirên avahî pê hatiye çekirin pir giran in û bi sitîleke pir bedew hatiye neqişandin. Pilana bajêr û sitîla çêkirina avahîyan xuyadike ku ev bajar di dewra Bîzansîyan de hatiye ava kirin. Ev bajarê mezin û mûazem ji ber afatên Îlahî û ji destê defînegeran, di dema me de, ketiye rewşeke pirî xerab. [[category:Cihê Dîrokî]] 8502 36144 2006-07-24T21:19:39Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran '''Keleya Dêra Metînan''' bi qasî '''20 KMyî''' li bakurê rojavayê [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ye û gundê ku Kele lê ye bi [[Şermix]]ê ve girêdayî ye. Kele di dewra [[Bîzans]]iyan de, li ser girekî ku bilindahîya wî li dor '''150 metre'''yî ye, hatiye ava kirin. Kesên ku ev Keleya çêkiribûn, rêya karwanan jî xistibûn bin kontrola xwe. Nêrîngeha Keleyê li ser '''8''' bircan hatiye çêkirin. Hew deriyakî wê heye û ew jî li bakur dinêre û derî li ser rasta meydana keleyê ye. Di hundirê keleyê de sarîncên avê, embarên zexîreyê û avahiyên xerabe henin. Bilindahiya nêrîngehê '''20 M''', ya bircan '''15 M''' û ya bedenê jî '''10 M''' ye. Kele û avahiyên hundirê wê di rewşeke xerabdenin. [[category:Cihê Dîrokî]] 8503 64878 2007-01-16T14:37:32Z Luqman 401 '''Ethem Xemgîn''' dîrokzan û nivîskarekî [[kurd]] e. == Berhem == *Kürdistan Tarihi ([[Dîroka Kurdistanê]]) I ,II ,III - 3cilt (Dîroka Kurdîstan I,II,III) *Kürdistan'da İnsan Hakları (Li Kurdîstanê Mafê Mirovan) *[[Kürdistan'da Dini İnançlar ve Etkileri]] I,II 2.cilt (Li Kurdistanê Baweriyên Olî û Bandora wan) {{kurt}} [[Kategorî:dîrokzan]] [[Kategorî:nivîskar]] 8504 28755 2006-03-02T18:06:42Z RewşenBaran 74 E. Xemgîn çû cihê Ethem Xemgîn: Navê wî ev e. #REDIRECT [[Ethem Xemgîn]] 8505 28784 2006-03-02T22:58:43Z Diyako 273 '''Şerefxan Cizîrî''' Dîrokzan û Sîyasetmedarekî Kurd e. Di sala 1955 da li [[Qamîşlo]] hatîye dinê, Perwerdeya seretayî û navîn li [[Mêrdîn]] û [[Niseybîn]] ê da diqedîne. Di Sala 1975 da dihere li [[Swêd]] bi cîh dibe. Li Unîversîteyên [[Stockholm]] û [[Uppsala]] yê da li ser Dîroka Raman û Dîrokê dixwûne . Li vî welatê bi awayek çalak sîyasetê dikî û endamên Konseya Partîya Çep a Swêd e. ==Berhem== *Tarih ve Uygarlık (Dîrok Şaristanî) [[Kategorî:Dîrokzan]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] {{kurt}} 8507 28978 2006-03-04T01:19:35Z Jiyanalpirani 65 '''Fyodor Mihayloviç Dostoyevski''' nivîskarekî [[Rusya|rûsî]] ye. Di wêjevanîya dinê da wek kevirek bingehîn hatîye pejarandin. Di 30 Cotmeha 1821’da li [[Moskova]] ye ji dayî dibe. Li ser Endezarîya Leşkerî perwerdê dibîne. Dûra ji bo nivîskarî ye vî pîşeye diterikîne. Di jîyana xwe da gelek tedayî dibîne, sêwî dimîne, xizanîye dikşîne, tê girtin, sirgûn dibe, 2 hev kovara derdixe le ser nakeve, dibe xûmarbaz bi kurtî jîyanek tevlihev dijî. Dawîyê da ji ber deynan welatê xwe diterikîne. Salên wî ên xerîbîyê bêtir wî dike afirîner. Rojnameyek derdixîne û xwe warê rojnamavanîyê da jî dide pejirandin. Dûra vedigere. û di 28 Çilê 1881 da dihere ser dilovanîya xwe. Berhemên vî nivîskarî bi nav û deng hema hema li her zimanê hatîye wergerandin. pirtûka wî ya herî naskirî Tewan û Cirm e, çend berhemên wî bûnin fîlmên sînemaye. Pirtûka wî ya bi navê [[Şevên Spî]] di hêla [[Firat Cewerî]] da li kurdî hatîye wergerandin == Çend Berhem == *Bednye Ljudi (Mirovik) *Prestuplenie i Nakazanie (Tewan û Cirm) *Belye Noci (Şevên Spî) di hêla [[Firat Cewerî]] da li kurdî hatîye wergerandin *Le Marî Jaloux (Mêrê Pexûl) *Zapiski iz Mertvogo Doma (Bîranîn ji Mala Mirîyan) * Besi (Cin) 2 cîlt *Podrostok (Cîwanmêr) *Bratya Karamazavi [[Kategorî:Nivîskar]] 8508 56199 2006-11-13T14:59:23Z Erdal Ronahi 2 '''Robert Olson''' dîrokzanekî [[DYE|emerîkî]] ye. ==Berhem== *Kürt Milliyetçiliğinin Kaynakları ve Şeyh Said İsyanı (Jêderka Netewperestîya Kurda û Serhildana Şêx Seîd), [[Weşanên Özge]] [[Kategorî:dîrokzan|Olson, Robert]] [[Kategorî:emerîkî|Olson, Robert]] [[Kategorî:Mêr|Olson, Robert]] 8509 39395 2006-08-13T16:43:00Z Pill 538 Guherandina 85.96.223.38 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Richard David Bach''' nivîskarê amerîkî ye. Di sala 1955´an de koleja bajarê Long Beach qedand. Rawesteka hewa û li ser sentrala Hêz' e xwend. Di 1975' an da Dînamîk a hewa xwend. Di 1963'yan da bi berpirsîyarîya kovara hewatî yê ya Flying Magazîn ê ya bêşê Amerika Rojava kir. Paşê bû pîlotê balafirê. Di 1975 an da dest bi mamostetîya Felsefa Firînê kir.Di navbera 1959-1970 da wek rojnamevanek serbixwe xebitî. Niha li Newyork e dijî. Romana wî bi navê Qaqlibaz li 40 zimanê zêdetir hatîye wergerandin û dinê da bi mîlyonan hat frotan. Ev berhema han di hêla [[Osman Ozçelik]] da li kurdî jî hat wergerandin ==Berhem== *Stranger To The Ground (Bîyanîyê Axê) * Nothing By Chance(Tu Tişt Nespêre Şans) * Jonathan Livingston Seagull ([[Qaqlibaz]]) * A Gift Of Wings(xelatên Baskan) * The Advantures Of A Reluctant Mesîhekî(Serpêhatîyên Mesîhekî Bidil) * There Is No Place As For Away(Cîhekî Wîlo Dûrtir Nîne) Çavkanî: Pirtûka Qaqlibaz [[Kategorî:Nivîskar|Bach, Richard]] 8510 63362 2007-01-06T13:02:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: cs, es, fr, it, ru '''Qaqlibaz''' romaneke Richard Bachê ye. Cûre: Roman Nivîskar: [[Richard Bach]] Wergerandin: [[Osman Ozçelik]] Navê orjînal: Jonathan Livingston Seagull Romana Qaqlibaz di sala 1994' an da hêla Osman Ozçelîk ta hatîye wergerandin û nav [[weşanên Firat]] da hatîye weşandin. Roman ji 80 rûpelê pêk tê. Ev roman di bergeha paşîn da aha hatîye nasandin: Gernasê romanê derî adetê qaqlibazeke. Nivîskar bi jîyana qaqlibazekê bîr û bawerîyên cîvatê rexne dike. û dide xûyan ku kevneşopî ne qasî ku mirov jê bitirse xurte. Bes bila mirov bizanibe çi dixwaze. Piştî eşkere kirina daxwazê rêyek li ber mirov dimîne. Şikandina tiştên ku jîyana cîvatê bi şûnde dikşîne. Ew jî bi xebatek bawerî û bê tirs dibe. Qaqlibaz çi qas bilind difirin ewqas dûrtir dibînin. mirov jî çiqas fireh bifikire ewqas nêzî rastîyê dibe. Mirov bizanibe sînoran jî ser mejîye xwe rake, berê mejî paşê beden azad dibe. Û bi evînîyê digîhîje bihuştê. Em bawerên hûnê ji qaqlibaza Jonathan hez bikin. [[Kategorî:Roman]] [[cs:Jonathan Livingston Racek]] [[de:Jonathan Livingston Seagull]] [[en:Jonathan Livingston Seagull]] [[es:Juan Salvador Gaviota]] [[fr:Jonathan Livingston le goéland]] [[he:ג'ונתן ליווינגסטון השחף]] [[it:Il gabbiano Jonathan Livingston]] [[lt:Džonatanas Livingstonas Žuvėdra]] [[pt:Fernão Capelo Gaivota]] [[ru:Чайка по имени Джонатан Ливингстон]] [[sl:Jonatan Livingston Galeb]] 8511 39033 2006-08-13T16:28:02Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Alexsandr Isayeviç Soljenitsin''' nivîskar û sîyasetmedarek rûsî ye. Di sala 1918 an da li Qafqasya yê li bajarê Kislovodsk hatîye dinê. Li Unîvesîteya Donê Fîzîk û matematîk xwend, Xwendina xwe li Moskova bi felsefe, dîrok û edebîyatê domand. Di 1941 an da wek serbaz diçe leşkerîye. Di nameyên ku ji hevalên xwe ra dişîne da, rexneyan li [[Stalîn]] dike. Ji ber van rexneya 8 sal cirma hepsê û 2 sal jî a sirgûnê digre. Di sala 1950 da wî dişînên qampên taybetî ên Asya Navîn. Di van qampan da nexwaşîya mirovxwerê dikeve. Piştî mirina Stalîn ji hevsê derdikeve. Piştî romanên wî tê weşandin ji hem welatîye tê avitin û wî teslîme Almanya ye dikin. Di sala 1991 da biryara sirgunîya wî tê betal kirin. Di 1994 da vedigere. Romana wî a bi navê Rojeke Ivan Denisoviç di hêla [[Osman Ozçelik]] da li kurdî tê wergerandin ==Xelat== * Xelata Nobel (1970) ==Çend Berhem== *[[Rojeke Ivan Denisoviç]], Roman *Xeleka Yekemîn, Roman *Totinekê Sor 4 Cîlt, Roman *Lenin li Zurichê *Pirsgirêka Rûsan *Şevên Prûsya yê [[Kategorî:Nivîskar|Soljenitsin]] 8512 39201 2006-08-13T16:34:47Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Rojeke Îvan Denîsovîç''' romaneke [[Alexsandr Soljenitsin]]ê ye. *Cûr: Roman *Nivîskar: [[Alexsandr Soljenitsin]] *Wergerandin: [[Osman Ozçelik]] *Weşanxane: [[Avesta]] Roman ji 136 rûpelan pê tê. Û di bergeha paşîn da aha hatîye nasandin. Salên 40'î...Îvan Denîsovîç Şûhov; gundîyekî ji Sovyetê, hosteyê dîwaran e. [[Şerê Dinyayê ê 2.]] derdikeve. Artêşa Alman êrîşî YS kirîye. Şûhov ji diçê şer, û dîl dikeve, Tevî 4 hevalên xwe ji kampê direve,ji wan sê kes tên kuştin, Şûhov û hevalekî wî xwe digîhîne yekîneya ya leşkerî. Çi tê serê Şûhov wê rojê tê. Qey leşkerê Artêşa Sor dîl dikeve? Dîl bikeve jî ji destê Almanan xelas dibe? Û jîyana kampên taybet dest pê dike. [[Kategorî:Roman]] 8513 60378 2006-12-14T18:40:13Z Erdal Ronahi 2 '''Qralîyeta Kurdistan''' ji du qraliyetan tê gotin: *[[Keyaniya Kurdistanê]], qraliyeta [[Şêx Mehmûd Berzincî]] li [[Başûrê Kurdistanê]]. *Qraliyeta duhê li bakûrê Kurdistanê, binihêre: [[Serhildana Şêx Seîdê Pîranê]]. [[Kategorî:Kurdistan]] [[Kategorî:Dîrok]] {{kurt}} 8515 28803 2006-03-03T10:55:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Şêx Mehmûdê Berzencî]] 8521 28807 2006-03-03T14:37:52Z RezanTovjin 60 Mizgefta Mezin ya Cizîrê çû cihê Mizgefta Mezin a Cizîrê #REDIRECT [[Mizgefta Mezin a Cizîrê]] 8524 51504 2006-10-14T12:08:12Z Zeki 614 '''Qesra Qenco''' bi qasî 30 kîlometreyî li başûrê rojavayê [[Dêrika Çiyayê Mazî]] li gundê [[Qesr]]ê ye. Ev gund kîlo mertreyekê li binya rêya [[Mêrdîn]] û [[Ruha]]yê ye û ev cîhê hanê bi navê kîlo metreya 67em tê binav kirin. Ji qesiran re [[Ewropî]] dibêjin ''şato'' û [[Tirk]] jî dibêjin ''konak''. Di dewra berê, di navbera eşîran de şer û pevçûn kêm ne dibûn. Ji bona vê yekê bû ku qesr wek keleyan dihatin lêkirin. Qesrên ku wek '''Qesra Qenco''', li derdora [[Mêrdîn]] û [[Ruha]]yê bi jimarek zêde hebûn. Lê belê, qesra ku heta vê rojê li ser lingan maye '''Qesra Qenco''' bi tenê ye. Nivîsteka (kîtabe) li ser derî ye xuya dike ku Qesir, bi hicrî di sala [[1120]]an û bi mîladî jî di sala [[1705]]an de hatiye lêkirin û dîsa bi hicrî, di sala [[1320]]an û bi mîladî jî di sala [[1905]]an de, ji alîyê '''Husênê Qenco''' ve hatiye tahmîr kirin. Dora Qesrê, bi bedeneke ku dirêjbûna wê 300 M ye hatiye pêçan. Firehbûna bedenê jî 80-90 Cm ye. Ji bona ku ew bikaribin bi rehetî ji êrîş û tehlûkeyan haydar bibin, li her çar qoziyên bedenê jî nêrîngeh hatinin çêkirin. Du deriyên wê hene ku yek li bakur û yek jî li başûr dinere. Qesir li ser çar tebaxa ye û bi kevirên reş hatiye lêkirin. Beştên odeyan jî li ser çar hustûnên kevir e û wek kubeyan hatiye çêkirin. Li pişta xênî jî çar nêringeh û bedeneke bilindahiya wê bi qasî 1.5-2 metreyan e, heye. Ji bona parastinê, di her nîv metreya vê bedenê de berkaz (mazgal) hatine çêkirin. Li tebaxa duyemin odeyek heye ku wek kîlerê tê bikar anîn, derî û perwazên vê odeyê ji kevirên Bazaltê yên yekpare hatinin çêkirine. Li sedera derî du rêz nivîsa Romayî bala mirov dikişîne. Ev derî ji kevirekî reş û yekpare û qalindbûna wî jî 30 Cm ye hatiye çêkirin. Li gor gotinê, ev derî ji xirbeyên Kerkuştî ku 3 KMan li rojavayê Qesirê ye hatiye derxistin û tê texmînkirin ku ev derî, deriyê dêreke [[Roma]]yîyan e. {{kurt}} [[Kategorî:Cihê Dîrokî]] [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 8525 56151 2006-11-13T14:15:27Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî:Îslam]] [[Kategorî:li gorî kar û pîşeyê kes]] 8526 49532 2006-10-07T16:55:03Z Erdal Ronahi 2 '''Îmam Şafîî''' îmame [[mezheba Şafîî]] ye. Navê wî Muhammed îbnî Îdrîs e,li gor salnameya Hîcrî sala 150 da li [[Filîstîn]] ê bajarê [[Gazze]] tê dunê, li vir dest bi perwerdaya olî dike,Qur'an a pîroz ji ber dike. Zaroktîya di nav xizanîyê da derbaz dibe, ji ber vî yekê dîya wî digre tihere [[Mekke]] bi cîh dibe. Perwerda xwe li vir didomîne, di alîyekî da dest bi hîn bûna zimanê erebî dike, alîyekî hedisan hîn dibe. 20 salîya xwe da pirtûka [[Îmam Malîkî]] a bi navê el-Muvatta dixwûne tihere bacarê [[Medine]] li cem wî perwerdeye dibîne. 29 salîya xwe da tihere [[Necran]]'a [[Yemen]] ê dibe qadî. 39 salîya xwe da wek alîgirê [[Hz. Elî]] tê tewanbarkirin le serbest tê berdan û tihere [[Bexdat]] ê cem Muhammed îbnî Hasan dersên [[fiqih]] hîn dibe. Dûra tihere Mekke ye û di Harem-i Şerîf ê da dest bi ders dayîne dike.Di hêla fiqih ê da bi mamoste xwe [[Îmam Malîkî]] dikeve nakokîyan ev nakokî piştî derketina pirtûka wî a bi navê "Hîlafetî Malîk" her diçê kûr dibe. Tihere Misirê da bi cîh dibe. 54 salîya xwe da li wir wefat dike. Niha gora wî li Misir ê bin çîyayê Mukattana da ye. Îro jî bi hijmarek zêde kurd di mezheba îmamê Şafîî da ye =='''Berhem'''== *Hîlafetî Malîk *Ahkamu'l Kuran *Es-Sunen *Kitabu'l-um *Musned-i Şafîî [[Kategorî:Îmam]] [[Kategorî:Zanayên îslamî]] 8527 49196 2006-10-04T14:08:11Z 85.102.205.75 '''Ayhan Geverî''' (z. 1980) [[nivîskar]]ek kurd e. Ayhan Geverî di sala 1980 de li navçeya [[Gever]]ê ku girêdayî bi [[Hekarî|Hekariyê]] ye, hatiyê dinyayê. xwendinên xwe yên serata û navîn li Gever û Hekkarîyê temam kirine û paşî jî li Zangoya Stenbolê de beşa Ziman û Edebîyata Tirkî qedand. Nivîsên wî li Kovara [[Nûbihar (kovar)|Nûbihar]]ê derdikevin û heta niha kitêbek wî bi ya ji zimanê Tirkî wergerandî [[Dewleta Dilan]] heye. Her wisa [[Yusuf û Zuleyxa]] ya Selîmî jî amade kiriye ku ew jî li ber çapê ye. Kitêba wî ya ku bi navê [[Leyl-name]] jî derketîye. [[Kategorî:Nivîskar|Geverî,Ayhan]] [[Kategorî:Wergêr|Geverî,Ayhan]] 8528 38818 2006-08-13T16:06:24Z 84.158.84.5 re '''Îrfan Amîda''' helbestvan û nivîskarekî kurd e. Di sala [[1968]]an de, li [[Mêrdîn]]ê ji dayik bûye. Xwendina xwe li [[Qesrê]]ya gundê [[Mêrdîn]]ê, [[Qoser]], [[Dirbêsiyê]] û li [[Zanîngeha Dîcle ya Amedê]], Para Perwerdehiyê kuta kiriye. Helbestên wî di [[Azadiya Welat]], [[Jiyana Rewşen]], [[Mehname]] û [[Kulîna Kulîlkan]] her wiha çîrok û nivîsên wî di [[Kovara W]] de hatine weşandin. == Berhem == *[[Dimenên Derizî]] ([[Weşanên Sî]], [[Reşemî]] [[2002]], ISBN 975-6560-14-2) *[[Nameyên Nabersivin]] ([[Weşanên Aram]], ISBN 975-8242-82-2) [[Kategorî:Helbestvan|Amîda,Îrfan]] [[Kategorî:Nivîskar|Amîda,Îrfan]] 8529 33133 2006-06-22T18:00:55Z 85.97.30.53 ''Ev rûpel li ser Kovara Nûbihar e. Bo [[ferheng]]oka [[Ehmedê Xanî]] ya erebî-kurdî binere: [[Nûbihar]]. ---- [[Image:Kovaranubihar.jpg|thumb|Nûbihar]] '''Nûbihar''' kovareke [[Îslam]]î, [[çand]]î û [[Wêje|edebî]] ye. Ji salên 1990 mêj ve bi [[zimanê kurdî]] weşana xwe didomîne. Destpêkê de bi mehane derdiçû. Lê ji piştî qeyrana aboriya [[Tirkiyê]] nêzîkî du sala weşana xwe da rawestandin û pey ra bi formekî nû dest bi weşanê kir. Ji wê virda weşana xwe bi sêmehane; Ango salê çar caran, serê demdsalên biharê, havînê, payizdê û zivistanê dertê. Bi nivîsên wêjeyî, dîrokî, çandî û olî ve naverokeke wê ya delemenda rengîn heye.Bi weşandina belge, berhem û çavkaniyên çanda kurdî ve di çapemeniya kurd de ciyekî wî yê cîhawaz heye. Digel kovarê, weşana pirtûkan jî dike. == Girêdanên Derve == [http://www.nubihar.com Malpera Kovara Nûbihar] [[kategorî:Kovar]] [[kategorî:Weşanxane]] 8530 29025 2006-03-04T15:02:05Z RewşenBaran 74 '''Cankurd''' nivîskarekî kurd e. '''Cankurd''' di sala [[1948]]an de li gundê [[Meydankê]] / [[Rojavayê Kurdistanê]] hatiye dinyayê. Xwendina xwe ya destpêkê li gundê xwe û ya navîn û lîse jî li [[Efrîn]] û [[Heleb]]ê biriye serî. Du salan piştî lîseyê li '''Enstîtuya Amadekirina Mamosteyan''' / beşê zimanê erebî li [[Heleb]]ê xwendiye. Ji ber xebata siyasî gelek caran hatiye girtin û îşkencekirin. Cankurd di sala [[1979]]an de çûye [[Almanya]]yê û xebata xwe ya siyasî û çandî dewam kiriye. Ew bi [[kurdî]], [[erebî]] û [[almanî]] dinivîse û heta niha ev berhem çap kirine: == Berhem == '''Bi kurdî:''' *Gundê Dîna, kurteçîrok. *Selahdînê Eyûbî (Kurdekî cîhan hejand) *Alexander Jaba (Berhevoka çêrokên kurmancî) *Dilopeka xwîna dila, helbest. *Bazirganê Vênîsiya – Werger ji Shakespeare. '''Bi erebî:''' *El–Muslîmon wel Qediye El–Kurdiyye. *El –Hîlal El–Meeqof. *El–Merhele Errahîne mîn Kîfah Eşeeb El–Kurdî. '''Bi almanî:''' *Gutachten Pirtûkek li ser rewşa rojavayê Kurdistanê wek belav kiriye. [[Kategorî:Nivîskar]] 8531 29032 2006-03-04T15:19:29Z RewşenBaran 74 '''Wezîrê Eşo''' nivîskar û rewşenbîrekî kurd e. '''Wezîrê Eşo''' di [[1ê mijdar]]a [[1934]]an de li paytextê [[Gurcistan]]ê – [[Tiblîs]]ê hatiye dinyayê. Ew di sala [[1953]]an de li fakulteya tarîxê ya Zanîngeha paytextê [[Ermenistan]]ê – [[Êrîvan]]ê tê qebûlkirin û gava ew xelas dike, di navbera salên [[1958]]–[[1961]]ê de li gundê Pampê wek serokê dibistanê kar dike. Salên [[1961]]–[[1963]]an wek berendamê doktorayê beşa kurdzaniyê ya '''Enstîtuya Rohilatzaniyê''' de li [[Lenîngrad]]ê (niha Sankt–Pêtêrsbûrg) di nava tarîxa [[Kurdistan]]ê de kûr dibe. Salên [[1964]]–[[1983]]an weke redaktor û redaktorê sereke yê polîtîkî di radyo, televîzyon û weşanên [[Ermenistan]]ê de kar dike. Salên [[1983]]–[[1994]]an karê redaktorîkirinê û wergeriyê di beşa weşanên kurdî ya [[Radyoya Êrîvanê]] de bi cî tîne. '''Wezîrê Eşo''' xwediyê çend kitêbên çîrok, kurteroman û wergerê ye: *[[Mizgînî]] *[[Dengbêj kal bûbû]] *[[Pamp–Sîpan]] *[[Xaçatûr Abovyan]] û lêkolînên wî yên *[[Kurd]] *[[Êzdî]] *[[Xebera dosta]] Weke rojnamevan zêdeyî hezar gotar û şiroveyên wî li ser rûpelên [[Rya Teze]] û hemû rojname û kovarên [[Ermenistan]]ê û [[Moskova]]yê yên navendî de hatine weşandin, lê welê jî di radyoyê de hatine weşandin. Ji ber vê kedê ew kirine endamê '''Yekîtiyên nivîskar û rojnamevanên Ermenistanê''' û yê '''Yekîtiya Sovyeta berê'''. ''' '''Wezîrê Eşo''' di sala [[1991]]ê de hêjayî '''xelata Yekîtiya Nivîskarên Ermenî û Seksyona nivîskarên kurd''' ya bi navê [[Erebê Şemo]] bû. '''Wezîrê Eşo''' niha li [[Belçîka]]yê dimîne. Ew li [[Belçîka]]yê jî di kar û mijûliyên nivîskariyê de berdewam e. [[Kategorî:Nivîskar]] 8532 29030 2006-03-04T15:17:47Z RewşenBaran 74 Wezîrê Êşo çû cihê Wezîrê Eşo: Biborînîn xeteriyek çêbû #REDIRECT [[Wezîrê Eşo]] 8533 29039 2006-03-04T16:32:09Z RewşenBaran 74 '''Ebdilbaqî Huseynî''' nivîskarekî kurd e. '''Ebdilbaqî Huseynî''' di sala [[1961]]ê de li [[Qamişlo]]ka binxetê hatiye dinyayê. Wî xwendina xwe a sereke, navîn û lîse li [[Qamişlo]] xwendiye. Pişê li Zanîngeha [[Şam]]ê di navbera salên [[1979]]–[[1985]]an de xwendina xwe di fakulteya çandiniyê de wek endezyarê çandiniyê xelas kir. Ji sala [[1999]]an vir ve li [[Norwec]]ê dijî. == Berhem == Ji berhemên wî: Pirtûkek folklorî bi navê: [[Çîrokên Mîran]] di sala [[1991]]ê de li [[Beyrûd]]ê çap kiriye. Herwekî berpirsyariya du kovarên kurdî dikir; [[Gurzek Gul]] ([[1989]]–[[1991]]). / [[Zanîn]] ([[1991]]–[[1997]]). Hin berhemên wî li ber çapê ne. Ew niha gotarên xwe bi zimanên kurdî û erebî di rojneme, kovar û malperên Internetê de belav dike. [[Kategorî:Nivîskar|Huseynî, Ebdilbaqî]] 8534 29041 2006-03-04T16:38:14Z RewşenBaran 74 Antolojiya çîrokên kurdî (1856-2003), weşanên Nûdemê 2003-Ji Nefel.comê '''Ehmed Mehemed Îsmaîl''' nivîskarekî kurd e. '''Ehmed Mehemed Îsmaîl''' di sala [[1943]]an de li bajarê [[Kerkûk]]ê hatiye dinyayê. Wî di destpêka salên heftêyan de çîrokên xwe di kovar û rojnameyan de dane weşandin û mîna çîroknivîs deng daye. Heta niha çar kitêbên wî ên kurteçîrokan hatine weşandin û hin berhem jî ji tirkî wergerandine kurdî. [[Kategorî:Nivîskar|Îsmaîl, Ehmed Mehemed ]] 8535 29042 2006-03-04T16:42:23Z RewşenBaran 74 Antolojiya çîrokên kurdî (1856-2003), weşanên Nûdemê 2003-Ji Nefel.comê '''Elaeddîn Secadî''' nivîskarekî kurd e. '''Elaeddîn Secadî''' di sala [[1907]]an de li [[Kurdistana Iraqê]] hatiye dinyayê. Di sala [[1938]]an de destûra meletiyê wergirtiye û li [[Bexda]]yê, li mizgefta '''Neîme Xatûnê''' meletî kiriye. Di [[1939]]an de ketiye nav qada rojnamevaniyê, di [[1941]]ê de bûye berpirsiyarê kovara [[Gelavêj]] û heta [[1949]]an dewam kiriye. Di sala [[1948]]an de bi navê "[[Nizar]]" kovarek bi [[kurdî]] û [[erebî]] derxistiye. Di navbera salên [[1958]]-[[1974]]an li [[zankoya Bexdayê]] mamostetiya edeb û dîroka edebiyata kurdî kiriye. '''Hinek ji berhemên Secadî ev in:''' *Ristey Mirwarî, ji 1-8, sala 1957-1938. *Mêjuya edebiyata kurdî, 1952. *Şoreşên kurdan û şoreşa Iraqê. *Hemîşe Behar, kurteçîrok, 1960. *Destûr û ferhenga zimanê kurdî, 1961. *Edebê kurdî û lêkolîna edebê kurdî, 1986. *Kurdewarî, 1974. *Deqekanê edebî kurdî, 1978. *Nawî kurd. *Geştêk le Kurdistan. *Nirx Sinasî. Elaeddîn Secadî di 13.12.[[1948]]an de wefat kiriye û niha li [[Bexda]]yê, li '''Goristana Şêx Ebdulqadirê Gêlanî''' veşartî ye. [[Kategorî:Nivîskar|Secadî, Elaeddîn]] 8536 39392 2006-08-13T16:42:47Z Pill 538 Guherandina 85.96.223.38 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran '''Eliyê Ebdilrehman''' nivîskarekî kurd e. '''Eliyê Ebdilrehman''' di sala [[1920]]î de li [[Kurdistana Tirkiye]]yê hatiye dinyayê, lê hê di şeşsaliya xwe de digel malbata xwe ji ber zilma tirkan koçî [[Kafkasya]]yê dike. '''Eliyê Ebdilrehmanê''' xwendinhez tavilê dest bi xwendinê dike, ji bilî zanistgeha Yêrêvanê ew herweha li [[Baku]]yê enstîtuya pedagojiyê jî xelas dike. Sala [[1955]]an li [[Yêrêvan]]ê dîsa rojnama [[Rya Teze]] tê çapkirin. '''Eliyê Ebdilrehman''', di vê rojnamê de digel gotarên civakî gotarên edebî jî dinivîsîne. Riya '''Eliyê Ebdilrehman''' ya edebî ji vê rojnamê dest pê dibe. Kitêba wî ya pêşî di sala [[1959]]an de çap dibe. Di berhevoka [[Xatê xanim]] de çar afirandinên cihê hene. Ew di derheqê jiyana kurdan ya doh û îro de ne. Eliyê Ebdilrehman gotar, helbest, çîrok û roman nivîsandine. Hin ji pirtûkên wî ev in: *Morof *Gundê mêrxasa *Şer çiya da *Dê *Hesreta min *Gulista [[Kategorî:Nivîskar|Eliyê Ebdilrehman]] 8537 29044 2006-03-04T16:48:24Z RewşenBaran 74 '''Emerîkê Serdar''' nivîskar û ronakbîrekî kurd e. '''Emerîkê Serdar''' di sala [[1935]]an de li gundê [[Pamp]]a Kurda, navça [[Axbaran]]ê, li [[Ermenistan]]ê di maleke sade de hatiye dinyayê. Bavê wî '''Dewrêş''', di sala [[1941]]ê de çû şerê [[Almanya]] [[Nazîst]] û bê ser–berate winda bû. Heta niha jî '''Emerîk''' nizane bavê wî li ko û çawa şehîd bûye. Heta niha jî nizane mezelê wî li ko ye û ji bo wê heta niha jî gelekî li ber xwe dikeve. Ev tema di çîrokên wî de gelek derbas dibin. Lê dildimiya ber dilê wî ew e, ko ew ciyê mezelê diya xwe zane û her sal dixwaze here ser mezelê dayika xwe. '''Emerîkê Serdar''' yek ji wan ronakbîrên kurdên [[Ermenistan]]ê ye, ko bi kar û barên xwe alî pêşketina çand û edebiyeta kurdan bi giştî kiriye. Piştî ko çend salan di radyoya kurdî ya [[Yêrêvan]]ê da kar kir, ji sala [[1961]]ê heta roja îro li redaksiyona rojnama [[Rya teze]] de kar dike û ev çend sal in redaktorê wê ye. Di karê nivîsara bedewetiyê (prosa) de keda wî jî heye. Heta niha wî çend pirtûkên serhatiyan çap kirine, gelek çîrokên wî di kovar û rojnameyan de jî derketine. [[Kategorî:Nivîskar|Emerîkê Serdar]] 8538 29046 2006-03-04T16:52:58Z RewşenBaran 74 Antolojiya çîrokên kurdî (1856-2003), weşanên Nûdemê 2003-Ji Nefel.comê '''Enwer Mehemed Tahir''' çîroknûsekî kurd e. '''Enwer Mehemed Tahir''' di sala [[1949]]an de li gundê [[Tît]]ê, nêzîkî bajarê [[Duhok]]ê hatiye dinyayê. Serî, navî û berhevî li [[Duhok]]ê xwendiye û di sala [[1974]]an de beşê kurdî li zanîngeha [[Bexda]]yê bi dawî aniye. Wî destpêkê bi zimanê [[erebî]] dinivîsî û yekem çîroka xwe di sala [[1967]]an de belav kiriye. Paşê dest bi nivîsîna kurdî kiriye û yekem çîroka xwe di sala 1972an de, di kovara [[Hîvî]] de –li [[Duhok]]ê derdiket– belav kiriye. Gotarên rexneyî û nivîsînên xwe di kovar û rojnameyên kurdî de belav kirine, di festîvalên edebî de, li [[Kurdistana Ba]]şûr, beşdarî kiriye. Heta niha du pirtûk çap kirine: *Ev çîroke bi dîmahî nehat, Kurdistana Başûr, 1983. *Çend gotarekêt rexneyî, Kurdistana başûr, 1988. Her wisa berhemên wî yên amade ji bo çapê ev in: *Kitêbeke kurteçîrokan. *Kitêbeke çîrokên zarokan. Ew endamê [[Yeketiya Nivîskarên Kurd]] e û niha jî li [[Kurdistana Başûr]] dijî. [[Kategorî:Nivîskar|Tahir, Enwer Mehemed]] 8539 42430 2006-08-24T02:04:41Z Heja helweda 325 pêwendî bi rûpela Ingilîziyê '''Eskerê Boyîk''' helbestvan û nivîskarekî kurd e. '''Eskerê Boyîk''' di sala [[1941]]ê de li gundê [[Qundexsaz]]ê (niha Riya Teze), li [[Ermenistan]]ê hatiye dinyayê. Berê li gundê xwe, paşê li gundê cîran: [[Elegez]]ê xwendina navîn standiye. Sala [[1966]]an '''Enstîtuya bajarê Yêrêvanê''' ya '''Malhebûna Gundîtiyê''' xelas kiriye.Teza kandîdatê ulmê ekonomiyê standiye. Gelek berhemên wî yên ilmî (pirtûk, biroşûr, gotar) di derheqê pirsgirêkên aboriya malhebûna gundîtiyê de bi zimanê [[ermenî]] û [[rûsî]] çap bûne. Di salên [[1960]]î de helbest û gotarên wî di rojnameyan de çap bûne, di radyoyê de hatine weşandin. '''Heta niha ev pirtûkên wî hatine weşandin:''' *Şiverê, helbest, Yêrêvan, 1966. *Kulîlkên Çiya, helbest, Yêrêvan, 1975. *Sinco keça xwe dide mêr, şano,Yêrêvan, 1980. *Mem û Zîn, şano, Stokoholm, 1989. *Tîrênc, (di berhevoka BAHAR de), helbest, Yêrêvan, 1987. *Li Çiya, kurteçîok, Yêrêvan, 1991. *Duaya Serê Sibê, helbest, Roja nû, 1997. *Oda Çîrokan 1, helbestên zarokan, Roja nû,1997. *Kulîlkên Birîndar, helbest, Stockholm, 1998. *Govenda Herfan, helbestên zarokan, Stockholm, 2002. '''Eskerê Boyîk''' niha jî li [[Almanya]]yê dijî. [[Kategorî:nivîskar]] [[Kategorî:helbestvan]] [[en:Eskerê Boyîk]] 8540 51259 2006-10-13T13:20:29Z 82.123.15.51 '''Fawaz Husên''' nivîskar û wergêrekî kurd e. '''Fawaz Husên''' di sala [[1953]]an de li binya xetê hatiye dinyayê. Ew ji sala [[1978]]an heta bi [[1992]]an li [[Parîs]]ê li '''unîversîteya Sorbonnê''' dixwîne û di sala [[1988]]an de dibe doktorê ziman û edebiyata [[frensî]]. '''Fawaz Husên''' endamê [[Yekîtiya Nivîskarên Swêdê]] û endamê [[Rêxistina Nivîskarên Fransayê]] ye. Ew li [[Parîs]]ê dijî. ''' '''Kitêb û wergerên Fawaz Husên:''' *Siwarên êşê. Kurteçîrok. Stockholm, weşanxaneya Welat, 1994. *Biyanî. Wergera L’Étranger, berhema Antonio Camus. Stockholm, weşanxaneya Nûdemê, 1995. *Mîrzayê Piçûk. Wergera Le Petit Prince, berhema A. de Saint–Exupéry. Stockholm, weşanxaneya Nûdemê, 1995. *Le Fleuve. Kurteçîrok. Parîs, weşanxaneya Méréalê, 1997. *Dîroka edebiyata firansî, sedsala hivdehan û hîjdehan. Antolojî. Stockholm, weşanxaneya APECê, 1998. *La Poursuite de l’ombre. Wergera Siya Evînê, romana Mehmed Uzun. Parîs, weşanxaneya Phébus’ê, 1999. *Chroniques boréales. Kurteçîrok. Parîs, weşanxaneya L’Harmattanê, 2000. *Kurdên Haymanayê. Gotara Georges Perrot. Werger û amadekirin. Stockholm, weşanxaneya APECê, 2000. *Amîdabad. Kurteçîrok. Stembol, weşanxaneya Avestayê, 2001. * Le Fleuve. Çapa nû ya bêrîkê, weşanxaneya Le Rocher / Le Serpent à Plumes : Motifs, 2006. * Prof dans une ZEP ordinaire. weşanxaneya Le Rocher :/ Le Serpent à Plumes, 2006. * Les Sables de Mésopotamie. (meha adarê sala 2007). Le Rocher, 2007. [[Kategorî:nivîskar]] [[Kategorî:wergêr]] 8541 29052 2006-03-04T17:03:49Z RewşenBaran 74 Antolojiya çîrokên kurdî (1856-2003), weşanên Nûdemê 2003-Ji Nefel.comê '''Fazil Umer''' çîroknûsekî kurd e. '''Fazil Umer''' di sala [[196]]2an de, li gundê [[Girreş]]ê, nêzîkî bajarê [[Zaxo]]yê hatiye dinyayê. Serî, navî û berhevî li çendîn gund û bajaran xwendiye û di sala [[1986]]an de, pişka nojdariyê li zanîngeha [[Mûsil]]ê bi dawî aniye û niha jî li [[Duhok]]ê doktoriyê dike. Wî di sala [[1980]]ê de çîrokên xwe di kovar û rojnameyên kurdî de belav kirine. Heta niha kitêbeke kurteçîrokan bi navê ‘[[Kalê peşêman’]] çap kiriye. '''Fazil Umer''' niha li [[Kurdistana Başûr]] dimîne. [[Kategorî:nivîskar]] 8543 29192 2006-03-06T02:32:18Z Erdal Ronahi 2 '''Felat Dilgeş''' nivîskar û lêkolînerekî kurd e. Felat Dilgeş di sala [[1965]]an de li gundekî [[Pasûr]] ê ([[Qulp]]ê) yê bi navê [[Duderya]] hatiye dinyayê. Xwendina xwe ya seretayî û navîn li [[Farqîn]]ê, ya lîseyê li [[Licê]] temam kir. Li Unîversîteya [[Stenbol]]ê felsefe û siyasetzanî xwend. Di sala [[2000]]î de, li Unîversîteya [[Stenbol]]ê, di warê siyaseta navnetewî de doktoraya xwe temam kir. Heta niha di gelek kovar û rojnameyan de nivîs nivîsîn, stûnnivîskarî kir. Di sala [[2002]]an de, di derxistina kovara edebî û kulturî [[Gulistan]]ê de, roleke girîng leyist û berpirsiyartiya wê ya giştî kir. == Kitêbên wî: == *[[Kula Dêrsimê]] (1992–şano). *[[Rojnameya Kurdî ya Pêşîn Kurdistan]] (1988–Lêkolîn). *[[Dilşa]] (2002–çîrok). Her wiha di malperên [[Netkurd]] û [[Nefel.com]]ê quncika dinivisîne. [[Kategorî:nivîskar|Dilgeş, Felat]] '''Çavkanî:''' [[Firat Cewerî]] 8544 29057 2006-03-04T17:13:35Z RewşenBaran 74 '''Ferhad Pîrbal''' nivîskarek, helbestavan û lêkolînerekî kurd e. '''Ferhad Pîrbal''' di sala [[1961]]ê de li [[Hewlêr]]ê hatiye dinyayê. Di sala [[1983]]an de li [[Unîversîteya Selahadînê]] ([[Kurdistana Iraqê]]) beşa ziman û edebiyata [[kurdî]] temam kiriye. Di sala [[1986]]an de derket derveyî welêt. Li [[Parîs]]ê li '''Unîversîteya Sorbonne''' Edebiyata Kurdî (Îrannasî) xwend. Piştî salên [[1990]]î vegeriya [[Kurdistan]]ê. Li Hewlêrê dezgeha kulturî »Mala Şerefxanê Bedlîsî« ava kir. == Kitêbên Ferhad Pîrbal: == *Mal ava ey welatê min (şano, 1984). *Sibeha te bi xêr ey xerîbî (şano, 1988). *Exil (şiîr, 1994). *Serçavkanî Kurdistan (lêkolîn, 1998). *Wêneyên kurd ji arşîva kurdnasên ewrûpî (Lêkolîn, 1999). *Manîfestoya duwem î wêran spiyên nav reş–reşên nav spî (Şiîr, 1999). *Zêrê nav zibil (wergera nivîsên rojhilatnasan li ser kurdan, ji fransî werger, 1999). *Încîl di Dîroka Edebiyata Kurdî de (1857–1957). *Destpêkên serhildana pexşana kurdî (Lêkolîn, 1999). *Cudahî (Tevî neh şaîrên hewlêrî, 1999). *Petatxurekan (Çîrok, 2000). [[Kategorî:nivîskar|Pîrbal, Ferhat]] [[Kategorî:helbestvan|Pîrbal, Ferhat]] '''Çavkanî:''' [[Firat Cewerî]] 8545 29191 2006-03-06T02:31:46Z Erdal Ronahi 2 '''Fewaz Ebdê''' nivîskarekî kurd e. Fewaz Ebdê di sala [[1961]]ê de li gundekî nêzîkî [[Qamişlo]] bi navê [[Niqare]] hatiye dinyayê. Wî xwendina destpêkê li gund qedandiye, ya navîn û lîse jî li [[Qamişlo]] xwendiye. Di sala [[1980]]ê li zanîngeha [[Şam]]ê zimanê [[erebî]] (tore û edebiyata erebî) xwend. Di sala [[1995]]an de li binxetê xelata [[Koma Xanî]] ya çîrokê wergirt. Bi navê [[Xewaro]] kitêbeke wî ya kurteçîrokan çap bûye. Fewaz Ebdê digel çend hevalên xwe di sala [[1986]]an de tiyatro bir gundan û di hizûra gundiyan de pêşkêş kir. Fewaz Ebdê niha li [[Qamişlo]] dijî. '''Çavkanî:''' [[Firat Cewerî]] [[Kategorî:Nivîskar|Ebdê, Fewaz]] 8546 29063 2006-03-04T17:26:34Z RewşenBaran 74 '''Fûad Temo''' ronakbîrekî kurd e ko ji bajarê [[Wan]]ê ye û kurê mebûsê [[Wan]]ê '''Tewfîq Begê Wanî''' ye. Li [[Stenbol]]ê digel ronakbîrên kurdan ew jî yek ji aktîftirîn kesan e ko beşdarî kar û barên siyasî û kulturî yên kurdan dibe. Di komele û kovarên kurdan de dixebite. Di [[1912]]an de digel [[Qedrî Cemîl Paşa]], [[Cerrahzade Zekî Beg]] û hin ronakbîrên din, li [[Stenbol]]ê yekemîn komela xwendekarên Kurdan;[[ Civata Telebeyên Kurdan]]–[[Hêvî]]’yê datînin. [[Kategorî:Nivîskar|Temo, Fuad]] [[Kategorî:Ronakbîr|Temo, Fuad]] '''Çavkanî:''' [[Firat Cewerî]] 8547 29065 2006-03-04T17:47:32Z RewşenBaran 74 '''Hesenê Qizilcî''' di sala [[1914]]an de li gundekî di navbera [[Bokan]] û [[Mehabad]]ê de hatiye dinyayê. Di nav malbatek zana de mezin bû. Li ber detsê mamê xwe hînî [[farisî]] û [[erebî]] bû, lê meletî nekir. Piştî avakirina [[PDK]]ê bû endamê partiyê. Di dema avakirina [[Komara Mehabadê]] ([[1946]]) '''Qizilcî''' sernivîskariya kovara [[Helale]] kir û di kovara [[Kurdistan]]ê de nivîsî. Piştî hilweşandina komarê, derbasî [[Kurdistana Iraqê]] bû, paşê derket derveyî [[Kurdistan]]ê. Bi ketina rejîma Şah re, di [[1979]]an de vegeriya [[Îran]]ê. Ew endamê [[Tudeh]] û berpirsiyarê rojnameya [[Namêyê Mardom]] bû. Di sibata [[1984]]an de hat girtin. Ji hingî heta niha kesî tu xeber jê nestand, kes nizane çi pê hat û li ko ye. [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Rojnamevan]] '''Çavkanî:''' [[Firat Cewerî]] 8548 29740 2006-03-20T18:14:29Z 85.103.221.51 '''Murad Pola''' nivîskar û wergêrekî kurd e. '''Murad Pola''' xelkê [[Bazîd]]a ku kela wêjeya kurd e. Ji zozanên serhedê yê bi nav û deng [[Sîneg]]ê ji dîya xwe re bûye. Ji '''Zankoya [[Stembol]]ê''' mezûn bûye. Zewicîye û keçeka wî heye. Nivîs û wergerên wî di [[Nûbihar]]ê de tên weşandin. '''Heya nika ev wergerên wî hatine çapkirin:''' *[[Mislimanê Heq]] *[[Dîn li Hember dîn]] *[[Rîsala Gorîkirinê]] '''Wergerên ku dê bên çapkirin jî evna ne:''' *[[Gunehên Mezin]] *[[Di Dîn De Sê Esas]] *[[Ji Tolstoy Çend Çîrok]] [[Kategorî:nivîskar|Pola, Murad]] [[Kategorî:wergêr|Pola, Murad]] 8549 38976 2006-08-13T16:22:58Z Pill 538 Guherandina 85.99.208.125 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran '''Kamiran Haco''' nivîskarekî kurd e. '''Kamiran Haco''' di sala [[1959]]an de, li [[Tirbespiya binxetê]] hatiye dinyayê. Xwendina seretayî, navendî û amadeyî li [[Tirbespi]]yê û [[Qamişlo]] temam kir. Sala [[1983]]an xwendina endezyariyê beşê Mekanîk li zanîngeha [[Heleb]]ê qedand... Ji destpêka salên [[1990]]î ve, wî dest bi nivîsandinê kiriye. Di kovar û rojnameyên wek: [[Gelawêj]], [[Gurzek Gul]], [[Stêr]],[[ Xunav]], [[Metîn]], [[Armanc]], [[Pirs]], [[Deng]], [[Medya Güneşi]], [[Çira]] û [[Nûdem]]ê de nivîsî ye. Ji dawiya sala [[1997]]an ve li [[Swêd]] dijî û niha di redaksiyona kovara [[Rastî]] de dixebite. Di sala [[1977]]an de pirtûkeke wî ya kurteçîrokan bi navê [[Kelevajî]] di nav [[Weşanên Avesta]]yê de derketiye. [[Kategorî:Nivîskar|Haco, Kamiran]] '''Çavkanî:''' [[Firat Cewerî]] 8550 29071 2006-03-04T18:04:30Z RewşenBaran 74 '''Keça Kurd''' nivîskar û helbestvaneka kurd e. '''Keça Kurd''' li binya xetê di maleke welatperwer de hatiye dinyayê. Wê di navbera salên [[1972]], [[1973]], [[1974]]an de li zanîngeha [[Silêmanî]]yê beşê kurdî xwend. Heta niha '''Keça Kurd''' ev berhemên li jêr weşandine: *Çîrokine helbijartî, Azîz Nesîn; ji erebî bo kurdî, sala 1990. *Xoybûn, Mihemedê Mele Ehmed, sala 1993. *Zayenda mê û nêr. *Lêkolînek li ser giramera zimanê kurdî, Kurmanciya bakur, sala 2001. *Helbest, heta niha dîwanek belav bûye, bi navê "Pela dawî" sala 2002. '''Keça Kurd''' niha li [[Almanya]]yê dijî û di karê xwe yê nivîskariyê de berdewam e. [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Helbestvan]] '''Çavkanî:''' [[Firat Cewerî]] 8551 29074 2006-03-04T18:17:49Z RewşenBaran 74 '''Mahabad Qeredaxî''' nivîskar, lêkolîner û helbestvaneke kurd e. '''Mahabad Qeredaxî''' di [[1966]]an de li bajarokê [[Kifrî]] yê girêdayî [[Kerkûk]]ê li [[Başûrê Kurdistanê]] hatiye dinyayê. Di sala [[1980]]ê yekem berhema wê ya helbestan hatiye belavkirin. Ji [[1980]] ta [[1981]]ê ji ber nivîsîna helbestan ji alî be'siyan ve hatiye girtin û zindankirin. '''Qeredaxî''' ji sala [[1993]]an û vir ve li [[Swêd]]ê dijî. == Pirtûkên wê yên çapkirî == '''Helbest:''' *Nexşey diwarojî kirêkar *Panorama *Saxêlkey genmesamiye *Mîdalya *Hajey roh *Snöfåglar '''Çîrok:''' *Fentazya *Koç '''Lêkolîn:''' *Le pênawî jiyanewey afret da *Azadkirdinî mêjû *Ziman, raman û nasname *Jin û komelge le qonaxî balindeyî Şêrko Bêkes da. '''Wergerandin:''' *Şî'r henasey gerdûn e (helbijardeyek le şi'rî hawçerxî cîhan) *Danpêdanêkî piyawane (komeleçîrokî Newal Se'dawî) *Nanî jehrawî (şanonameyekî Vesselin Hanchev). '''Pirtûkên perwerdeyî bi hevkariya hin nivîskarên dî:''' *Germiyan *Bawegurrgurr *Dîlan [[Kategorî:Nivîskar|Qeredaxî, Mahabad]] [[Kategorî:Helbestvan|Qeredaxî, Mahabad]] [[Kategorî:Wergêr|Qeredaxî, Mahabad]] '''Çavkanî:''' [[Firat Cewerî]] 8552 39206 2006-08-13T16:34:53Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya RewşenBaran Mihemed Elî Kut çîronûsekî kurd e. Mihemed Elî Kut di sala [[1964]]an de li [[Zorava]]ya [[Nisêbîn]]ê hatiye dinyayê, di sala [[1983]]an de hatiye [[Swêd]]ê û niha jî li [[Swêd]]ê dijî. Bi navê [[Mehkûm]] kitêbeke wî ya kurteçîrokan heye. [[Kategorî:nivîskar|Kut, Mihemed Elî]] 8553 29076 2006-03-04T18:23:58Z RewşenBaran 74 #redirect[[Mihemed Elî Kut]] 8554 39398 2006-08-13T16:43:55Z Erdal Ronahi 2 '''Mehemmed Mewlûd''' an jî '''Mem''' çîronûsek3i kurd e. '''Mehemmed Mewlûd (Mem)''' di sala [[1927]]an de li [[Şeqlewê]], li [[Kurdistana Iraqê]] hatiye dinyayê. Wî di salên xwe yên xortaniyê de çîrokên xwe di kovar û rojnameyan de dane weşandin. Heta niha du cild çîrokên Mem hatine weşandin. Cildê yekê di sala [[1970]]ê de û cildê dudan jî di sala [[1984]]an de hatiye weşandin. '''Mem''' di sala [[1987]]an de wefat kir. [[Kategorî:Nivîskar]] 8555 29085 2006-03-04T18:41:37Z RewşenBaran 74 '''Meşal Temo''' nivîskarekî kurd e. '''Meşal Temo''' di sala [[1957]]an de li gundekî biçûk ji herêma [[Dirbêsiyê]] ([[Rojavayê Kurdistanê]]) hatiye dinyayê. Wî di sala [[1980]]ê de li zanîngeha [[Heleb]]ê xwendina endezyariya çandiniyê qedandiye. Ji sala [[1972]]an û vir ve tevlî çalakiyên tevgera kurdî bûye. Ew yek ji wan kesan e ko [[Navenda Celadet Bedir-Xan a rewşenbîrî]] li Qamişlo di 10-12-[[2000]]î de ava kiriye. == Pirtûkên wî ên çapkirî: == *Gotina dawî (bi erebî) *Nerîn û helwest (bi erebî). == Pirtûkên wî ên ko li ber çapê ne: == *Rûpelên zemîna welatekî bê welat (bi kurdî) *Gopalê sor, çîrok (bi kurdî). '''Meşal Temo''' niha li [[Qamişlo]] dijî. [[Kategorî:Nivîskar|Temo, Meşal]] '''Çavkanî:''' [[Firat Cewerî]] 8556 29087 2006-03-04T18:47:59Z RewşenBaran 74 '''Mihemed Ferîq Hesen''' nivîskarekî kurd e. '''Mihemed Ferîq Hesen''' di sala [[1941]]ê de li gundê [[Qazanqay]]ê girêdayî bi [[Qeredax]]ê ye hatiye dinyayê. Xwendina destpêkê li [[Qeredax]] û navendî li [[Helebçe]] û xwendina Akademî ya Mamostayan li [[Silêmaniyê]] bi dawî aniye. Salên [[1979]]–[[1982]]an endamê '''Desteya Birêvebir ya Yekîtiya Nivîskarên Kurd'''/tayê [[Silêmaniyê]] bû. Sala [[1989]] [[çîroka Nêrgiz bûka Kurdistan]] ko ji derhênana [[Ce'fer Elî]] ye û '''yekemîn fîlmê sînemayî yê kurdî''' (35 mlm) e, nivîsîye? Sala [[1991]]ê (piştî serhildanê) serokê tayê [[Silêmaniyê]] yê '''Yekêtiya Nivîskarên Kurd''' bû. Ji sala [[1998]]an û vir de li [[Danîmarka]]yê dijî. == Kitêbên çêrokan ko weşandine == *Sêberî Espeşê 1978 Silêmanî *Ristêk Zengîyaneî Awî 1979 Bexda *Perîxan 1991 Swêd, Dûrbîn 1992 Swêd *Bapîrê Kurdo 1992 (çîrokên zarokan) Swêd == Kitêbên din yên çêroknivîsî == *Huner û Meselekanî Serdem 1985 Silêmanî *Memleketî Masî 1997 Hewlêr *Deselatî çwarem 1998 Hewlêr *Dujminî Gel (werger) 1986 Bexda *Melî Awat (werger) 2002 Hewlêr [[Kategorî:Nivîskar|Hesen, Mihemed Ferîq]] 8557 29090 2006-03-04T18:53:26Z RewşenBaran 74 '''Mihemed Evdila''' an jî '''Mehmet Sanri''' nivîskar û rojnamevanekî kurd e. Di sala [[1967]]an de li gundê bi navê [[Gundikê Melî]] ko girêdayî [[Şirnex]]ê ye hatiye dinyayê. Di sala [[1988]]an de dest bi karên nivîsandin û rojnamevaniyê kiriye. Niha jî gerînendeyê giştî yê kovara [[Serbestî]] ye ko li [[Stenbol]]ê bi zimanê [[tirkî]] derdikeve. Her wiha di malpera [[Nefel.com]]ê de quncikan dinivisîne. [[Kategorî:Nivîskar|Evdila, Mihemed]] [[Kategorî:Rojnamevan|Evdila, Mihemed]] 8558 29092 2006-03-04T18:55:28Z RewşenBaran 74 Mehmûd Lewendî çû cihê Mahmûd Lewendî #REDIRECT [[Mahmûd Lewendî]] 8559 30355 2006-04-06T21:57:02Z KureCewlik81 295 '''Mele Mehmûdê Beyazîdî''' di sala [[1797]]an de li [[Bakurê Kurdistanê]] hatiye dinyayê. '''Beyazîdî''' yek ji wan kesan e ko di sedsala hîjdehan de dest bi nivîsandina nesra kurdî kiriye. Wî kitêbek bi navê [[Adetên kurdan]] nivîsandiye û [[Şerefname]]ya [[Şerefxanê Bedlîsî]] wergerandiye [[kurmancî]]. '''Mele Mehmûdê Beyazîdî''' herweha gelek çîrokên gelêrî jî nivîsandine. [[Kategorî:Nivîskar]] [[de:Mahmud Bayazidi]] [[en:Mahmud Bayazidi]] 8560 29110 2006-03-04T19:17:47Z RewşenBaran 74 '''Hilbijartin''', lisîtkekî şanoyê ye. Leyîstik a Şano. Ji aliyê [[Mehmet Sait Alpaslan]] ve hatiye nivîsandin û di sala 2004 an de beri hilbijartina şaredariyan, ji aliyê Şanoya Şaredariya Sûrê ve hatiye lîstin. [[Kategorî:şano]] 8561 29107 2006-03-04T19:14:26Z Bedirhan21 390 [[Wêne:001.ez.jpg]] 8562 43386 2006-08-25T12:33:39Z Erdal Ronahi 2 '''Zîlan''' (Dilek ALPASLAN) Muzîkzan, stranbêj û hunermendeka kurd e. '''Zîlan''' Di sala [[1972]]'an de li [[Amed]]ê ji dayikê bûye. Xwendina xweyi pêşîn û navîn li [[Amed]]ê bir seri. Di sala [[1989]]'an de bi azmûnekê kete koroya muzîka gel ya şaredariya [[Amed]]ê. Di sala [[1992]]'an de kaseta wê ya yekem [[Îro]] derket lê ji aliyê mehkemê ve hate qedexe kirin. Di sala [[1999]]'an de kaseta wê ya duwem [[Edlê]] derket. '''Zîlan''' hîn li [[Amed]]ê diji xebatên wê yên muzîkê didomin. Bi hunermend [[Mehmet Sait Alpaslan]] re zewiciye û dayika du zarokan e. == Berhem == * [[Îro (album)|Îro]], 1992 * [[Edlê]], 1999 [[Kategorî:Hunermend]] 8563 29114 2006-03-04T19:26:52Z Bedirhan21 390 Zîlan (ba) çû cihê Hozan Zîlan: ji ber ku rûpelên wekhev û yeknav pirr bûn #REDIRECT [[Hozan Zîlan]] 8564 49151 2006-10-03T21:41:19Z Bangin 450 '''Îro''' kaseta hunermend û [[Hozan Zîlan]] ya yekemîne. Di sala 1990'an de ji aliyê [[Koçer Muzik]] ve li [[Stenbol|Stenbolê]] da derketiye. ==Stran== Stranên ku tê de cih digirin: #Newroz Hat #Îro #Canê #Em Azadî Dixwazin #Hatin #Dinyayê #Gula Azad #Vaye [[Kategorî:Albûm]] 8565 49141 2006-10-03T21:34:49Z Bangin 450 '''Edlê''' kaseta hunermend û [[Hozan Zîlan]] ya Duwemîn e. Di sala 1999'an de ji aliyê [[Aşanlar Muzik]] ve li Îstenbûl a Turkiyê derketiye. Stranên ku tê de cih digirin: #Edlê #Glîzer #Dilberam Dilber #Yarê #Cizîrê #Heyran #Leyla #Dosto [[Kategorî:Albûm]] 8566 29162 2006-03-05T19:45:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mehmet Sait Alpaslan]] 8567 29163 2006-03-05T19:45:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Mehmet Sait Alpaslan]] 8569 59449 2006-12-04T18:28:43Z Bangin 450 == Nivîsara sernameyê == '''Badînan''' yan '''Behdînan''' devereka Kurdistana başûr e. == Cugrafî == Badînan di kevite nav paralelên 41° û 42° - 44° û 45°, Merîdyenên 36° û 37° - 37° û 38° Ji alîyê bakûr ve [[Botan]] û [[Hekarî]] di kevîne ser sinûrê vê deverê. Başûrê rojhelatê vê deverê bi devera [[Soran]] ve tête girêdanê. Başûrê rojava yê vê deverê di kevîte ser sinûrê parêzgeha Musilê. Li alîyê rojava di kevite ser sinûre deverên [[Heseke]] û [[Qamişlo]] yên [[Kurdistana rojava]]. Rûberê vê deverê di navbera 20.000 ta 30.000 km2. Ev devere ya dewlemnde ji layê Cugrafî ve. Herwesa ev devere ji çîya, deşt, gelî û rîbaran pêk têt. Li vê deverê bi 10an çîyayên navdar hene wekî çîyayên Metîn, Gare, Spîrêz, Şaranîyê, Pîris, Meqlob, Elkoş, çîyayê Şirîn, Çiyayê Şengalê,Çîyayê Akrê û heta domahîyê. Deştên navdar jî evene: Deşta Silêvaneya, deşta Sindîya, deşta Dubanê, deşta [[Feydîyê]] û çendîn deştên dî. Herweku tête zanîn Kurdistan bi giştî ya dewlemende di warê çavkanîyên avê da. Herwesa çendîn rîbarên navdar jî li vê deverê hene weku rîbarên; [[Dîcle]], Hîzil, Ro-Şîn, Zê yê mezin, Xabîr, Nihnik, Xazir, Sîrwanê-mezin û gelek rîbarên dî. Bi giştî li devera Badînan hemî corên dar û barî lê şîn di bîn. Lê yên bernîyas weku: sêv, tirî, hejîr, hinar, xox û heta domahîyê. Zêdebari hemî corên keskatî yê. == Devok(zerave) == Xelkê vê deverê jî weku badînî (behdînî) têne navkirin. Herwesa têne naskirin bi Kirmancên [[Kurdistana başûr]]. Navê devokê (zeravê) wan jî her Badînîye. Devoka Badînî nêzîkî devoka Botanî û Hekarî yê ye. Ji berko ev hersê devere nêzîkî êkin. Lêbelê mixabin ji ber egerên sîyasî û parçebûna [[kurdistanê]] mirov hest pê diket ko ev devere jêk dîrin û di warê kargêrî (îdarî) da ji êk cudane. Lê herçende jêk cudane jî belê bazirganîyeka bi hêz di nav bera wan da heye. == Kargêrî û parêzgeha Badînan == Daniştîyên vê deverê di navbera 1000.000 ta 1.500.000. Li parêzgeha [[Duhok]]ê bi tinê nêzîkî 920.000 kesan di jîn. Ji wana 241000 li malbendê (merkezê) parêzgehê di jîn, yan mirov di şêt bêjît 26,19% ji daniştîyên parêzgehê li bajêrê [[Duhok]]ê bi xo di jîn. [[Duhok]] di kevîte navenda devera Badînan. [[Duhok]] nêzîkî 75 kîlometran ji Kurdistana bakûr dîre. Parêzgeha Duhokê ji 6 qezayan pêk têt: [[Duhok]],[[Zaxo]], [[Akrê]], [[Sêmêl]], [[Amediyê]], û [[Şêxan]]. Bajêrê [[Zaxo]] di kevite ser sinûrê [[Kurdistana bakûr]] bi dîratîya nêzîkî 8 km. [[Zaxo]] dergehekê zoor giringe di warê aborî da ji bo devera Badînan bi taybetî û Kurdistana başûr bi giştî. Daniştîyên bajêrê [[Zaxo]] pêtirin ji 80.000 mirovan. Bajêrê [[Akrê]] di kevîte rojhelata devera Badînan. [[Akrê]] tête hejmartin êk ji bajêrkên mezin yên devera Dadînan. Daniştîyên devera Akrê nêzîkî 200.000 mirova ne. Bajêrkê Sêmêlê di kevîte rojavayê bajêrê Duhokê bi dîratîya 8 km. Herwesa rêjeyeka berçav li vî bajêrkî akincîne. Bajêrkê [[Amêdiyê]] di serdemê [[Mîrnişîna Badînan]] da peytextê vê Mîrnişîna navhatî bû û malbendê edeb û zanîna vê deverê bû. Ta îro jî şînwarên vê dibistanê maynê mîna fêrgeha Qobadî û çendîn fêrgehên dî li vê deverê. Zêdebarî vê çendê hejmara daniştîyên bajêrkê [[Amêdiyê]] nêzîkî 25000 ta 30000 mirova ne. Şêxan bajêrkekê taze rizgar kirîye. Ev bajêrke di kevîte navbera Etrûşê û Akrê da. Akincîyên evî bajêrkê navhatî pêkhatîye ji Bislmanan, Êzidîyan û Kiristîyanan. Herwesa devera Şengal di hête hejmartin êk ji deverên giring yên Badînan. Lê ev devere ne hatibû rizgar kirin ta piştî cenga rizgarîya Iraqê li sala 2003. Li dîf çend jêderan tê zanîn ko hejmara daniştîyên bajêrkê Şengal nêzîkî 40.000 kesane. Herwesa jimareka zoor ji bajêrk, komelgeh û gundan ser bi sinûrê devera Badînan ve ne. == Ayîn == Di nav devera Badînan da gelek ayînên cida hene weku [[Bisilman]], [[Êzidî]], [[Kirîstîyan]] û [[Ermenî]]. Herwesa tê zanîn [[Cihî]] ji berê li vê deverê di jîyan. Lê rêjaya Bisilmanan rêjeya herî mezine li devera Badînan. Rêjeya Bisilmanan nêzîkî 70% ta 75%. Çonkî li bajêrên mezin weku [[Duhok]],[[ Zaxo]], [[Akrê]] piranîya herî mezin ya akincîyan ji ayînê Bisilmanan pêk têt. Ayînê Êzidîyan têt hejmartin ko ayînê 2 yê ye li vê deverê, ji ber ko rêjeyeka berbiçav li vê deverê di jîn. Hejmara wan li devera Badînan di navbera 500.000 ta 600.000 kesane. Piranîya Êzidîyan daniştîyên devera Şengal û Şêxan in. Herwesa ayînê Kirîstîyana ji kevin da akincîyên vê deverê ne. Mirov di şêt bêjit li ser demê Imbratorîya Aşûriya ta nûke li vê deverê di jîn. Ev ayîne yê berbelave li çendîn deverên ciyaciya yên Badînan. Piranîya akincîyên Kirîstîyanan li bajêrên Duhok û Zaxo di jîn. Ermenî olekê dî yê taybete ji ayînê Kirîstîyana. Wekî tête zanîn piranîya wan li bajêrê Zaxo di jîn. == Mêjo == Herwesa Badînan ya navdare bi [[mîrnişîna Badînan]] ya ko di navbera çerxên 13 û 14 de li ser destên Behaeddîn Şemdînî hatiye avakirin. Wekî tête zanîn ko ev mîrnişîne bi hêztirîn mîrnişîn bu li deverên Kurda di wî serdemî da. Mîrnişîna Badînan Hikomranî di kir di navbera salên 1262 ta 1842. Herwesa leşkerekê(40.000) bi rêk û pêk hebu. Paytextê vê mîrnişînê [[Amêdiyê]] bo. Bajêrê Amêdîyê di kevite navbera çîyayên Metîn û Gare. Dîrok dîdevana çerxê 20 ye û karesatên devera Badînan. Badînan li salên 80 yan ketibû ber şepolên kêmyabaran û enfalan. Bi 1000an mirovên bê goneh bibun qorbaniyên van karesatên enfalan yên hovane. Bi 100an mirov bune qorbanîyên kîmyabaranan û bi 1000an gund hatine wêrankirin. [[Kategorî:Kurdistan]] [[Kategorî:Herêm]] [[ar:بهدينانيون]] [[de:Badinan]] [[en:Badinan Emirate]] 8571 29166 2006-03-05T19:51:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[amedî]] 8572 29167 2006-03-05T19:51:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[mûsil]] 8573 39346 2006-08-13T16:38:45Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Kurdan, berî pîvên giranî û dirêjahiyê yên niha, hin pîvên din bi kar anîne. Çend ji wan ev in: * [[Tilm]] (23 kg) * [[Tuxt]] (325 gr) * [[Men]] (2.20 kg) * [[Rîtil]] (8 kg. bo tiştên ron) * [[Çap]] an [[Şînik]] (8 kg. bo [[tene]]) * [[Çapan]] (Bi qanda navbera serê tiliya beran û ya Şehadetê ye) * [[gaz (pîv)|Gaz]] (Bi qanda dirêjahîya ji nava îngê heta serê tilîyên milê dirêj kirî ye; bi texminî 70-75 cm.) * [[Weqî]] (28.35 gr) [[Category:Zanist]] 8574 64835 2007-01-16T09:39:50Z Luqman 401 [[Romulus]] û [[Remus]], damezrînerên efsaneyî ên bajarê [[Roma|Romayê]], paytexta Roma a kevn û ya [[Îtaliya]] îroyîn in. Bavê wan [[Mars]], xwedawendê şer bûye, û diya wan jî Rhea Silvia an jî Îlia, yek ji bismilên kinaçe bûye. Rhea Silvia keça Numitor keyayê Alba Longa bûye, evî dawîn ji alî birayê xwe î biçûk Amulius ve ji ser desthilatdariyê hate rûxandin, û bo keça wî Rhea silvia tu zarokan di pêşerojê de çêneke û doza desthilatdariyê li apê xwe venekin, Amulius biraziya xwe dike kahîne. Piştî Rhea silvia bi Mars re mar dibe, du zarokên wan çêdibin, lê ev yek endîşeyê dixe dilê Amulius û ditirse ku ev herdu zarok sibe hereşe li desthilatdariya wî bikin, lewre wan dixe qufekê(sepetekê) û davêje rûbarê Tiber. Lê çarenûsa cêwî li gorî vîna Amulius naçe, ango ew di avê de nafetisin. Cêwî ji alî gurekê ve tê xilas kirin, û ew gura cêwî çend rojan bi şîrê xwe li ber girê Palatine dimêjîne û ji dêw û hovan diparêze... Gur çavdêriya herdu zarokan dike heya rojekê şivanekî bi navê Faustulus tûşî wan dibe û bi xwe re dibe mal... Jina şivanî Acca Larentia cêwî xwedî dike heya ew mezin dibin, piştî Romulus û Remus digihînin, ew vedigerin ser warê bapîrê xwe Numitor û wî piştî rûxandina Amulius ji nûve vedigerînin ser desthilatdariyê. Demek derbas dibe (dora 753 B.Z) herdu bira biryarê distînin ku bajarekî nû ava bikin. Lê ew li ser cihê bajêr li hev nakin û ji lewre pevdiçin, piştî pevçûnê, ew li hev dikin ku bajar li ser girê palatine bê avakirin... Romulus di despêkê de dîwarekî dadimezrîne, lê Remus wek çawa dixwaze kelevajiya xwe bi dîwarê Romulus bike, dibeze û xwe di ser wî dîwarî re davêje. Ev yek bêhna Romulus teng dike û pêngava Remus wek kîmasiyê li xwe dihesbîne, lewre ew radibe û birayê xwe Remus dikuje. Pê kuştina Remus re, Romulus dibe serwerê tekane ê bajêr. Romulus li ser girê (Monte Capitoline) sengerekê ava dike û ew senger dibe parêzxana benî û kuştarên ji dadweriyê reviyane, demek diçe, Romulus dixwaze kevaniyan ji wan kesên ku li cem wî bûbûn penbar re bîne, radibe êrîşekê dibe ser gelê Sabine (gelekî ku di Îtaliya navîn de dijiya û têkiliyên xwe ji nêzîk ve bi Romanan re hebûne) û jinên wan direvîne û dide wan kuştar û beniyan... Kiryara Romulus dibe sedema şerekî tund û dijwar di navbera wî û Sabinan de, lê li dawiyê herdu alî aşitiyê datînin, û Romulus dibe keyayê herdu gelan. angorî efsanê Romulus hildikşe cem bavê xwe Mars û di civaka xwedawendan de dibe xwedawendê şer Quirinus... [[Kategorî:mîtolojî]] 8575 29173 2006-03-05T21:32:26Z Erdal Ronahi 2 Îro çû cihê Îro (album) #REDIRECT [[Îro (album)]] 8576 49371 2006-10-06T10:18:06Z Erdal Ronahi 2 Di sala 1969’an de, li dilê [[Serhed]] ê [[Bazîd]] ku li gûntara [[çiyayê Agirî]] ye ji dayîk dibe. Dibistana seretayî , ya navîn û lise li Bazîdê kuta dike.Di sala 1991’an de bi damezrîna [[N.Ç.M.]] ’ê re di warê muzîkê de dest bi xebatên xwe yî profesyonel dike. Di wan salan de [[Koma Rojhilat]] ava dike. Tevî komê di sala 1997’ande albuma "Mezrabotan ım ez" derdixe. Hunermend ji welatê dengbêjîyê tê ku ev ax warê Ehmedê Xanî ye. Li aliyê din radyoya êrîvane ji bandoreke mezın li serê kiribû. Ev hest bi xebatên li ser huner û muzîkê ya li nav NÇM’ê gihaşt û bi pêş ket. Di vê demê de tevî koma xwe li welat, li Ewrûpa, li Qafgasya û li deverên din ên dinyayê konsertan pêk tîne. Piştî demeka di kargêriya beşa muzîkê ya NÇM’ê de di sala 2001’an de ji bo programeke Newrozê diçe Avustralya û li wê derê dimîne. Bi taybeti lêkolînên xwe yên liser kelepora dengbejiyê û muzîka otantik li [[Avustralya]] didomîne. Hunermend xebatên di vê albumê de wek dilopek di derya ked û bîreweriya welatê xwe de dibîne. Ew album bi repertuar û şîroveya hunermend hêza wi ya radebilind û nasnameya wi ya hunerî derdixe holê. ==Girêdanên derve == * [http://www.ibrahimrojhilat.com/index.php?newlang=kurdish Malpera Îbrahim Rojhilat] [[Kategorî:Stranbêj|Rojhilat, Îbrahim]] 8577 29183 2006-03-06T02:21:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Awustralya]] 8578 29184 2006-03-06T02:21:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Navenda Çanda Mezopotamya]] 8579 29188 2006-03-06T02:26:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[îtalya]] 8580 29190 2006-03-06T02:29:37Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Tîroj]] 8581 29204 2006-03-06T02:48:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[netkurd]] 8582 29208 2006-03-06T09:56:15Z Diyako 273 #redirect[[Ubuntu GNU/Linux]] 8583 43508 2006-08-26T05:26:43Z 217.10.38.105 [[Wêne:idres-barzani.jpg|thumb|Idrîs Barzanî]] '''Îdrîs Barzanî''', (1944?-1987) kurê [[Mele Mustafa Barzanî]] û birayê mezîn a [[Mesûd Barzanî]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Siyasetmedar|Barzanî, Îdris]] [[Kategorî:Kurd|Barzanî, Îdris]] [[de:Idris Barzani]] [[en:Idris Barzani]] [[fa:ادریس بارزانی]] 8585 29229 2006-03-06T18:38:37Z Erdal Ronahi 2 '''Îmam Malîkî''' zanyarek ola islam û îmamê [[mezhebê Malîkî]] ye. Di sala 93 hîcrî li bajarê Medîn ê hatîye dinê. ji ber malbata jî li ser [[hedîsên şerîf]] ra mijûl dibûn wîjî piçûktîya xwe dest bi perwerda li ser hedîsan kir, Dûra tehere cem alimê navdar [[Îbn-î Hurmuz]] û 13 salan perwerde dibe. Di warê hedîsan da 17 salîya xwe da dest bi dersdayînê kirîye. kesên ku jê ders girtîye yek jî îmamê [[mezhaba Şafîî]] [[Îmam Şafîî]] ye. Têt gotin ku 100.000 zêdetir hedîs kom kirîye û li ser wan lekolîn çêkirîye, le nav vanan da tenê 1.720 hev kirîya pirtûka xwe a bi nave Muvatta. Di sala 179 yê hîcretê li bajarê [[Medîne]] yê çûye ser dilovanîya xwe. =='''Berhem'''== *Muvatta [[Kategorî:îmam]] 8586 38766 2006-08-13T16:01:32Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Îmam Ahmed b. Hanbel''' ji zanyarek ola [[îslam]] û îmamê [[Mezhebê Hanbelî]] ye. Di sala 164 ê hîcretê li bajare [[Bexdat]] ê ji dayîk bûye. Perwerdeyek rind dibîne û zêdetir di warê hedîsan da dixebite. Zedetir di bin bandora [[Îmam Şafîî]] da dimîne. Ew jî wek alimên din zilm û zorê dibîne, tê girtin, dikeve girtîgehan, dersdayîn lê tê qedexe kirin. Li ser 1.000.000 ekî hedîsa kom dike û ser dixevite, le tenê ji wan 30.000 hevê dike pirtûka xwe a bi navê Müsned. di nav her çar mezhebên mezin îslamê da alîgirin herî hindik ên mezheba Hanbelî ye bêtir li Erebîstana Siudî belav bûye. Di sala 128 hîcretê da tihere ser dilovanîya xwe. =='''Berhem'''== *Müsned [[Kategorî:îmam]] 8587 29231 2006-03-06T18:39:48Z Erdal Ronahi 2 '''Îmam-i Azam Ebu Hanefî''' zanyarek ola [[îslam]] û Îmamê [[Mezhebê Hanefî]] ye. Di sala 80 yê hîcretê li bajarê Kuffe ye ji dayîk dibe. Navê wî ê rast Numan b. Sabît'e. Ji malbatek dewlemend bûye. li ser Fikih û hedîsan xebitîye. berê bazirganîye dike, le dûra dev ji bazirganîye ber dide û di medrese yan da dest bi dersdayîne dike. Zldetir di bin bandora [[Hammad b. Ebu Suleyman]]'da dimîne. Îmam-i Azam him dema [[Emevî]] yan da him jî dema [[Ebasî]] yan gelek tedayîya dibîne, tê girtin. Di sala 150 yê hîcretê da li [[Bexdat]]ê tihere ser dilovanîya xwe. =='''Berhem'''== *El Fikihu'l Ekber *El Fikihu'l Ebsat *Reddş Kaderîyye *Rîsale-ş Reddş Havarîç [[Kategorî:îmam]] 8588 29232 2006-03-06T18:40:57Z Erdal Ronahi 2 '''Îmam-i Matûrîdî''' zanyarek ola îslam û îmamê [[mezhebê Matûrîdî]] ye. Navê wî ê rast Ebu Mansûr Muhammed bîn Mahmud el-Maturîdî ye. Di sala 238 ê Hîcrî da li bajarê [[Semerkand]] ê ji dayîk bûye. Li gor hinekan wek berdewamîya mezhebê [[Hanefî]] tê pejirandin, zêde belav nebûye. ==Berhem== *Kitabu't Tevhîd *Te'vîlatu'l Kuran *Kîtabu'l Cedel [[Kategorî:îmam]] 8589 38933 2006-08-13T16:19:01Z Liesel 539 Revert to the revision prior to revision 38215 dated 2006-08-13 14:42:36 by 85.96.94.205 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] Ebu'l Hesen Eş'arî zanyarek ola îslam û îmamê [[mezhebê Eş'arîyye]] ye. Hîcrî 260 da li bajarê [[Besra]]ye ji dayîk dibe. Di berhemên xwe da zedetir li dîjî [[Cihû]], [[File]] û [[Xwezaperestan]] disekine. Di hîcrî 324 an da li [[Bexdat]]ê tihere ser dilovanîya xxwe. =='''Berhem'''== *Rîsaletu'l-Îman *Makalatu'l Îslamîyyîn [[Kategorî:îmam]] 8590 29225 2006-03-06T18:35:49Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Bexda]] 8591 32397 2006-06-09T00:23:50Z Muhamed 345 K: nû [[Kategorî:Mirovê olê]] [[Kategorî:Îslam]] 8592 39257 2006-08-13T16:36:04Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 213.39.128.184 Li gora dîrokê, kalanên me, bi [[astronomî]]yê ve mijulbûne. Hêna berî mildadê pêykê rojê û stêrên muhim peyitandine û nav li wan kirinae. Çend navên ji wan ku hin jî di zimanê Kurdî de dijîn ev in: *[[Zawe]] (Merkûr) *[[Gelawêj]] (Venus) *[[Behram]] (Mars) *[[Bercîs]] (Jupîter) *[[Keywan]] (Satûrn) *[[Gêlaxe]] (Stêrka Behtlehem), *[[Perwîn]] (Ulker) [[Kategorî:astronomî]] 8593 31127 2006-05-07T18:55:31Z Erdal Ronahi 2 {{soranî}} {{rtl}} == یاساى هه‌ڵبژاردن == یاساى هه‌ڵبژاردن دیسپلنیَكه‌ ده‌كه‌ویَته‌ سه‌ر خاڵى به‌یه‌ك گه‌یشتنى یاساى ده‌ستورى و زانستى سیاسى. یاساكه‌ له‌ بواری "سیاسه‌ته‌كانى یاساو یاساى سیاسه‌ت" ده‌كۆڵیَته‌وه‌. به‌تایبه‌تیش له‌ دواى هه‌ڵبژاردنه‌ به‌ناوبانگه‌كه‌ى 2000 ى بوش – ئال گۆر گرنگی ئه‌م یاسایه‌ په‌ره‌ى سه‌ند و ئیَستا له‌ زۆربه‌ى قوتابخانه‌ یاساییه‌كان له‌سه‌رتاسه‌رى ولاَته‌ یه‌كگرتووه‌كان , ولاَتانى ده‌ره‌وه‌ به‌ وانه‌ ده‌گوتریَته‌وه‌. ئه‌مانه‌ی خواره‌وه‌ هه‌ندیَ پرسن كه‌ یاساى هه‌ڵبژاردن چاره‌سه‌ریان ده‌كات: • كیَنه‌ ئه‌وانه‌ی مافی ده‌نگدانیان له‌ هه‌ڵبژاردن هه‌یه‌ (مه‌رجه‌كانی: ته‌مه‌ن، شویَنى دانیشتن یان مه‌رجه‌كانی فیَركردن یان باجی ده‌رامه‌ت) هه‌روه‌ها ریَوره‌سمى تۆماركردنی ناوی ئه‌و كه‌سانه‌ بۆ ده‌نگدان و به‌ڵگه‌ و ناسنامانه‌ی پیَویست له‌ كاتی ده‌نگدان پیَشكه‌ش بكریَن. • كیَنه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی مافی خۆپالاَوتنیان هه‌یه‌ (مه‌رجه‌كانی: ته‌مه‌ن، شویَنى نیشته‌جیَبوون، له‌دایكبوون یان مه‌رجه‌كانی هاولاَتیبوون)، هه‌روه‌ها ریَوره‌سمى پیَویست كه‌ به‌ هۆیانه‌وه‌ پاڵیَوراوه‌كان له‌سه‌ر كارتى ده‌نگدان ناویان تۆمار ده‌كریَ ( وه‌ك دروستكردنء پرِكردنه‌وه‌ى فۆرمه‌كانی خۆپالاَوتن) هه‌روه‌ها ریَساكانی ناونوسكردنی پاڵیَوراوان دیار ده‌كات. • ریَساكان له‌باره‌ی دیاریكردنی ئه‌و بابه‌تانه‌ی ده‌كریَ بخریَنه‌ به‌ر ده‌نگدانى راسته‌وخۆ به‌ ریَگه‌ی ریفراندۆم یان راپرسیى گشتی، هه‌روه‌ها ریَساكانی پیَویست بۆ فه‌رمانگه‌ حكومیه‌كان ء هاولاَتى پیَرِه‌ویان بكه‌ن بۆ خستنه‌ رووی هه‌ر پرسیَك بۆ ده‌نگدانی جه‌ماوه‌ر. • دیاریكردنی چوارچیَوه‌ی كاركردنی پارته‌ سیاسیه‌كان وشیَوازی به‌رریَوه‌بردنی چالاَكییه‌كانیان و، چۆن كاندیده‌كانی خۆیان هه‌ڵده‌بژیَرن (بۆ نموونه‌ هه‌ڵبژاردنه‌ سه‌ره‌تاییه‌كان). • دیاریكردنی بودجه‌ی تایبه‌ت به‌ هه‌ڵبژارادنه‌كان (هه‌روه‌ها دیاریكردنی: سنوری به‌خششه‌ داراییه‌كان و، ریَساكانی ریَكخستنی به‌خششه‌ جه‌ماوه‌ریه‌كان بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كان و، راگه‌یاندنی ناوی لایه‌نه‌ پاره‌به‌خشه‌كان و، ریَساكانی ریَكخستنی كاری گروپه‌كانى داكۆكیكردن جگه‌ له‌ ریَكخستنى هه‌ڵمه‌تی پاڵیَوراوه‌كان). • دابینكردنی پیَداویستیه‌كانی دیاریكردنی ناوچه‌كانی هه‌ڵبژاردن كه‌ نویَنه‌ره‌كان له‌ویَوه‌ هه‌ڵده‌بژیَردریَن بۆ ئه‌نجومه‌نى یاسادانان ( بۆ نمونه‌ وه‌ك ناوچه‌كانی هه‌ڵبژاردنی: ئه‌ندامانی كۆنگرس یاخود یان یه‌كه‌ ئیداریه‌كان له‌ سنوورى شاره‌وانیه‌ك). • چ كۆت و به‌ندیَك له‌ سه‌ر هه‌ڵمه‌ته‌كانی داكۆكیكردندا داده‌نریَن ( وه‌ك: ریَساكانى سه‌باره‌ت به‌ ریَكلامه‌ ساخته‌ یان بیَناوه‌كان). • ده‌نگدان له‌ هه‌ڵبژاردن به‌ چ شیَوه‌یه‌ك ده‌بیَ ( بۆ نمونه‌ به‌كارهیَنانی كارتی ده‌نگدان وه‌ك كاغه‌ز یاخود شیَوه‌ی ترى ده‌نگدان وه‌ك ئامیَرى ده‌نگدانى میكانیكى یان ئامیَرى ده‌نگدانى ئه‌لكترۆنى، هه‌روه‌ها چۆنیه‌تی خخستنه‌ رووی زانیاریه‌كانى سه‌ر كارته‌كان یان ئامیَره‌كان بۆ ده‌نگده‌ران). • چۆن ده‌نگه‌كان ده‌ژمیَردریَن له‌ هه‌ڵبژاردن ء دووباره‌ ژماردنه‌وه‌یان ء هه‌روه‌ها به‌ره‌نگاریه‌كانى هه‌ڵبژاردن. • چۆن ده‌نگده‌ران ء پاڵیَوراوان داوا تۆمار بكه‌ن له‌ دادگا یاخود فه‌رمانگه‌یه‌كی حكومی بۆ سه‌پاندنی مافه‌كانیبان یاخود تانه‌دان له‌ ئه‌نجامه‌كانى هه‌ڵبژاردندا. • چ كرداریَكی دژی پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن شایه‌نى سزادنه‌ و به‌ تاوان ده‌ژمیَردریَت. • سه‌رچاوه‌ی یاساى هه‌ڵبژاردن (بۆ نموونه‌ سه‌رچاوه‌كه‌ی: ده‌ستوره‌، یاسا نیشتیمانیه‌كانه‌ یاخود برِیاری دادگاكانه‌) هه‌روه‌ها كارلیَكردنی نیَوان ئه‌م سه‌رچاوانه‌ى یاسا. [[Kategorî:soranî]] 8595 29243 2006-03-07T07:08:15Z Abdo36 385 هه‌ڵبژاردن çû cihê ياساي هه‌ڵبژاردن #REDIRECT [[ياساي هه‌ڵبژاردن]] 8597 37835 2006-08-08T13:34:34Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Komara Tirkiyê]] 8600 29285 2006-03-07T22:09:29Z Erdal Ronahi 2 *[[Digital Subscriber Line]] (aDSL) *[[Damn Small Linux]] {{cudakirin}} 8601 63954 2007-01-10T14:36:56Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bn, new, sd, uk تعديل: de, eo, fi, gl, lt [[Image:Gandhi studio 1931.jpg|thumb|Gandî]] Navê wî yê rastî '''Mohadandas Karîmçand Gandî''' ye, lê bi navê Mahatma Gandî tê naskirin. Pêşeng û avakirê dewleta [[Hind]]ê ye. Di sala 1888ê de li [[Brîtanya]]yê dest bi perwerdeyiya dadê kir. Di sala 1896ê de bû parêzer. Derbasî [[Efrîka Başûr]] bû. Gandî li vir de dest bi xebatên siyasi kir. Bi vê xebatê, navê wî li [[Hîndîstan]] û [[Brîtanya]] belav bû hat nas kirin. Di 1914ê de vegeriya Hindê Gandî li [[welat]]ê xwe li dijÎ [[kolonyalîzm]]a Brîtanyayê di nav gelê xwe de roleke mezin lîst.Ewqas [[bandor]] li gelê xwe kir ku êdî bi navê Mahatma(rihê mezin) dihat nas kirin. Navekî wî yên din jî Bapû(bavo) bû.Gandî li dijî zordarîyê derket. Ji ber vê yekê dixwest ku bê xwînrijandin Hindê ji kolonyalîstan rizgar bike. Di vê xebatê de Gandî bi ser ket û di sala 1947ê [[dewlet]]a Hindê hat damezirandin. Gandî 30ê [[Rêbendan]]a sala 1948ê de ji alîyê [[old]] perestekî hîndûyî ve hate kuştin. [[Kategorî:siyasetmedar|Gandî, Mahatma]] [[af:Mahatma Gandhi]] [[ar:مهاتما غاندي]] [[ast:Mohandas Gandhi]] [[bg:Махатма Ганди]] [[bn:মহাত্মা গান্ধী]] [[br:Mahatma Gandhi]] [[bs:Mahatma Gandhi]] [[ca:Mohandas Gandhi]] [[cs:Móhandás Karamčand Gándhí]] [[cy:Mahatma Gandhi]] [[da:Mahatma Gandhi]] [[de:Mohandas Karamchand Gandhi]] [[el:Μαχάτμα Γκάντι]] [[en:Mahatma Gandhi]] [[eo:Mohandas Karamchand Gandhi]] [[es:Mohandas Gandhi]] [[eu:Mohandas Karamchand Gandhi]] [[fa:ماهاتما گاندی]] [[fi:Mahatma Gandhi]] [[fr:Mohandas Karamchand Gandhi]] [[ga:Mahatma Gandhi]] [[gl:Mahatma Gandhi]] [[gu:મહાત્મા ગાંધી]] [[he:מוהנדס קרמצ'נד גאנדי]] [[hi:महात्मा गांधी]] [[hr:Mahatma Gandhi]] [[hu:Mahatma Gandhi]] [[ia:Mahatma Gandhi]] [[id:Mahatma Gandhi]] [[io:Mahatma Gandhi]] [[is:Mohandas Gandhi]] [[it:Mahatma Gandhi]] [[ja:マハトマ・ガンジー]] [[ka:განდი, მოჰანდას კარამჩანდ]] [[kn:ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ]] [[ko:마하트마 간디]] [[la:Mahatma Gandhi]] [[lt:Mohandas Gandis]] [[ml:മഹാത്മാഗാന്ധി]] [[mr:महात्मा मोहनदास करमचंद गांधी]] [[ms:Mahatma Gandhi]] [[new:महात्मा गान्धी]] [[nl:Mahatma Gandhi]] [[nn:Mahatma Gandhi]] [[no:Mahatma Gandhi]] [[pl:Mahatma Gandhi]] [[ps:مهاتماګاندهي]] [[pt:Mahatma Gandhi]] [[rmy:Mahatma Gandhi]] [[ro:Mahatma Gandhi]] [[ru:Ганди, Мохандас Карамчанд]] [[sa:मोहनदास करमचन्द गान्धी]] [[scn:Mahatma Gandhi]] [[sd:مھاتما گانڌي]] [[simple:Mahatma Gandhi]] [[sk:Móhandás Karamčand Gándhí]] [[sl:Mahatma Gandhi]] [[sq:Mahatma Gandhi]] [[sr:Махатма Ганди]] [[sv:Mahatma Gandhi]] [[ta:மோகன்தாஸ் கரம்சந்த் காந்தி]] [[te:మహాత్మా గాంధీ]] [[th:มหาตมะ คานธี]] [[tl:Mahatma Gandhi]] [[tpi:Gandi]] [[tr:Mahatma Gandhi]] [[uk:Махатма Ганді]] [[vi:Mahatma Gandhi]] [[zh:圣雄甘地]] 8602 29305 2006-03-08T11:03:57Z Erdal Ronahi 2 '''Mîr Mihemed''' kurê Mîrê Soran [[Mistefa Beg]] e. Di dawîya [[sedsal]]a 18. de hatiye dinyayê. Ji [[dersdar]] ên [[taybet]] î [[ders]] girt û [[perwerde]] yek baş dît. Di gelek qedemên [[Mîrîtîya Soran]] de wezîfe stend. Di sala 1820ê de bû Mîrê Soran. Di demek kurt de Mîrîtîyên derdora xwe jî tevlî mîrîtîya xwe kir.Li ser navê xwe pere derxist û xutbe da xwendin. Bi armanca dewleteke [[serbixwe]] tevgeriya. [[Dewleta Osmanî]] ji bihêz bûna Mîrê ditirsîya.Bihemû hêzên xwe êrîşî ser Mîr kir. Mîr, di sala 1934ê de leşkerên Osmaniyan welêt qewirand. Osmanîyan jî ser vê yekê bi [[Îran]] ê re hevkarî danî û ji [[Brîtanya]] yê jî alîkarî girt. Osmanîyan bi vê sayê, di sala 1836ê de hêzên mîr belav kir. Mîr teslîm bû û sirgunê [[Stenbol|Stenbolê]] hate kirin. Di derhaqê mirina wî de agahî nîne. [[Kategorî:Mîr]] 8604 63643 2007-01-08T10:00:55Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[ko:댐 스몰 리눅스]] '''Damn Small Linux''' (DSL) dîstrîbusyoneke gelek biçûk a [[Linux]] e. {{kurt}} [[Kategorî:Dîstrîbusyon]] [[bs:Damn Small Linux]] [[cs:Damn Small Linux]] [[da:Damn Small Linux]] [[de:Damn Small Linux]] [[en:Damn Small Linux]] [[es:Damn Small Linux]] [[fi:Damn Small Linux]] [[fr:Damn Small Linux]] [[hr:Damn Small Linux]] [[it:Damn Small Linux]] [[ko:댐 스몰 리눅스]] [[nl:Damn Small Linux]] [[no:Damn Small Linux]] [[pl:Damn Small Linux]] [[pt:Damn Small Linux]] [[ru:Damn Small Linux]] [[sv:Damn Small Linux]] [[ta:டாம் ஸ்மோல் லினக்ஸ்]] [[tr:Damn Small Linux]] [[uk:Damn Small Linux]] 8606 29301 2006-03-08T10:58:38Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Mahatma Gandî]] 8607 56135 2006-11-13T14:06:59Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî kar û pîşeyê kes]] 8608 29324 2006-03-08T20:40:04Z Erdal Ronahi 2 '''Mihemed Mukrî''' nivîskarekî kurd e. Mukrî, di sala [[1949]]? de li [[Kerkûk]]ê hatiye dinyayê. Ew edebiyatvanekî piralî ye. Ew [[helbest]], [[çîrok]] û [[roman]]an dinivîsîne. Digel du romanên bi navên [[Segwir]] û »Heres« wî çend kitêbên din jî nivîsandine. Mihemed Mukrî niha li bajarê [[Silêmaniyê]] dimîne. [[Kategorî:Nivîskar|Mukrî, Mihemed]] 8609 61645 2006-12-25T14:51:43Z 84.60.8.214 '''Mustafa Aydogan''' nivîskarekî kurd e. Mustafa Aydogan di sala [[1957]]an de li [[Qoser]]a [[Mêrdîn]]ê hatiye dinyayê. Ew di sala [[1985]]an de li [[Swêd]]ê bi cih bû û heta niha jî her li [[Swêd]]ê dimîne. Mustafa Aydogan li [[Swêd]]ê ket nav tevgera kulturî û heta niha ji [[Jack London]], [[Yaşar Kemal]], [[Aziz Nesin]], [[Edîp Karahan]], [[Ann Eriksson]] û [[Orhan Pamuk]] kitêb wergerandine û bi xwe jî bi navê [[Pêlên Bêrîkirinê]] û [[Berê gotin hebû]] du kitêb nivîsandine. Wekî din Aydogan di kovar û rojnameyên cihê de li ser mijarên cihê gotar nivîsandine. == Wergerên Wî == *Navê Min Sor e Orhan Pamuk Weşanxaneya [[Doz]] [[Kategorî:Nivîskar|Aydogan, Mustafa]] [[Kategorî:Wergêr|Aydogan, Mustafa]] 8610 29322 2006-03-08T20:38:33Z Erdal Ronahi 2 '''Necîbe Ehmed''' nivîskareka kurd e. Necîbe Ehmed di sala [[1954]]an de li bajarê [[Kerkûk]]ê hatiye dinyayê. Wê li zankoya [[Silêmaniyê]] ziman û edebiyata kurdî xwendiye. Ew ji sala [[1975]]an û vir ve dinivîsîne û di nivîsandinê de yek ji jinên pêşeng û xwediyê dengekî taybetî ye. Necîbe Ehmed heta niha çend kitêbên helbestan, kitêbeke çîrokan û hin kitêbên wergerê weşandine. Ew niha jî li [[Kurdistana Îranê]], li bajarê [[Seqiz]]ê dimîne. [[Kategorî:Nivîskar|Ehmed, Necîbe]] [[Kategorî:Jin|Ehmed, Necîbe]] 8611 29319 2006-03-08T17:42:03Z Sebjarod 318 redirect #REDIRECT [[Bangladeş]] 8617 29346 2006-03-09T16:12:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Karapetê Xaço]] 8621 29361 2006-03-10T19:48:44Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Dawid]] 8622 43761 2006-08-27T07:11:33Z 85.102.207.134 {{çavlêgerandin}} '''Mehmet Emin Hunik''' mîlîtanekî PKK bû. Mehmet Emin HUNİK jı SÊWREK gundê HAŞTAŞ dayik buye navê kod "ZAFER". Mehmet Emîn HUNİK yan jî bi navê gelê kurd dıbêjı "MEXEMEDO" di sala [[1979]]'an de ket nava [[PKK]] û cihê xwe girt. Gellek cara dıkevı zindanan cara dawi sürgüna sêwrek dıbı nêzika salki sêwrek dıminı dura gurubakı terı LÜBNAN-BEKAA teviwan terı bekaa rojeki İSRAİL êrışa Qampawan dıkı ew u hevalê xu Qehremaniyeki nahatiyı diyın va bı İSRAİL va dıkevın şer u İSRAİL paşta vedıkşı hina ew şerrêwan bı hêla LÜBNAN niyan dê gotın dura bı aliyê serok apo va tên şandına herama AMED.RIHA.MÊRDİN.BATMAN.ELEZİZ.SEMSUR jı van deran gel şiyar kırın u keşva en ewul bu görevawan dura rojeki çun herama QEREJDAX lı wır xaineki bı navê FETHİ wana gıliyê tsk dıkı<gora kı gundiyê DIMIRLİ dıbêjın heb dıkı nava xoarınêwan<dura ew u hevalêwi CELALÖZALP KOD<SALMAN< dıkevın dest romi<tsk< gellek zext u zori şunda tsk wana dıbı gundê KALECİK<ÇERMİK< lıwır hınık gerilla va tên hemberê hev gorakı êkı dıbinın dıbêjın hevalê ZAFER radıbı ser xu u dıkirı<gazi dıkı< hevalênxunara dıbêjı me bıkujın vana gellek zext u zorê bı me dıkın dura jı wır YÜZBAŞI ki<tsk<radıbı u tıfengêxu bervı MEXEMEDO dıkı u ser MEXEMEDO gulle dıbarinı lıwır şehit dıkeve dura hevalêwiyênkı van tıştana dıbinın u cihê kı xu vedışşêrın derdıkevın u tsk va dıkevın şer 2 hevalêndınji lıwır şehit dıkeve hevalêxuyen kı şehit dıkevın <tevi wi 3 heval şehit dıkevı bı navê kod <ZAFER.ALİ.CABBAR.< lı AMED tevi kınc u sol tên veşartın jı ba me yani hevalênwiye tekoşinê ew hevaleki pır QEHREMAN bu jı şexsêwi em xemu şehida tên bir anin wi tışti em biranekın heval ZAFER nava PKK da êkı gerilla eğitimi ditıbu u bı çatışmakida şehidê en ewule DEM 27.04.1985 8623 36431 2006-07-25T09:07:59Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Pîl'''ê pêşîn di sala [[1800]]ê de ji alîyê [[Alesandro Volta]] ve hatiye nûvedan. Paşê [[John Frederick Daniell]] û hin zanyarêrn din, pîlê Volta pêşxistin. [[Kategorî:Nûvedan]] 8624 29385 2006-03-10T22:03:21Z Erdal Ronahi 2 Bizd û Bad çû cihê Bizd û bad Du [[lîstikvan]] çend gavan ji hev dûr derin û berê xwe didin hev. Bi dorê yek piyekî davêje û dibêje: "Bizd im!" Yê din piyekî davêje û dibêje: "Bad im". Bi vî avahî qinika "Biz dim, bad im, yasîn im, kir misîn im, hatime te di xesîn im" tê gotin. Piyê kê, berê bigihihêje yê din ew ji pîriktîyê rizgar dibe. [[Kategorî:Lîstik]] 8625 36370 2006-07-25T09:03:27Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.23.16 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Kategorî:teknolojî]] 8626 39012 2006-08-13T16:27:09Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya YurikBot #[[Pîl (baterî)]] #[[Pîl (metal)]] {{cudakirin}} [[en:Tin (disambiguation)]] [[nl:Tin]] 8628 29381 2006-03-10T21:59:10Z Erdal Ronahi 2 #REDIRECT [[Pîl]] 8630 29386 2006-03-10T22:03:21Z Erdal Ronahi 2 Bizd û Bad çû cihê Bizd û bad #REDIRECT [[Bizd û bad]] 8631 29405 2006-03-11T15:19:25Z 83.253.175.22 Batifa '''Batifa''' yan ko nahya batifa dekevi devera [[Zaxo]] . Batifa be nezike 20.000 kes tê da dijî. [[Kategorî:bajarok]] 8633 54413 2006-10-25T14:10:32Z Bangin 450 [[Image:Herb Kurowa.png|right]] [[Wêne:KurówPoland.png|thumb]] '''Kurów''' gundeke li başûrê rojhilatê [[polonya]] ye, hata tiwa 1431 damezrandin û hatanê 1442 azadî bû. Gundê ye Kurów nesikê [[Powiat Puławski]] û [[Woiwodşaft Lublin]]a. [[Kategorî:gundê Polonya]] {{kurt}} [[af:Kurów]] [[als:Kurau]] [[am:ኩሩቭ]] [[ang:Kurów]] [[ar:كوروف]] [[an:Kurów]] [[arc:ܟܘܼܪܘܿܘ]] [[ast:Kurów]] [[zh-min-nan:Kurów-chhi]] [[be:Кураў]] [[bs:Kurov]] [[bg:Курув]] [[ca:Kurów]] [[ceb:Kurów]] [[cv:Куров]] [[co:Kurów]] [[cs:Kurów]] [[cy:Kurów]] [[da:Kurów]] [[de:Kurów]] [[en:Kurów]] [[et:Kurów]] [[el:Κουρόβ]] [[es:Kurów]] [[eo:Kurów]] [[eu:Kurow]] [[fa:روستای کورو (لهستان)]] [[fr:Kurów]] [[fy:Kurów]] [[fur:Kurów]] [[ga:Kurów]] [[gl:Curóv - Kurów]] [[got:𐌺𐌿𐍂𐍉𐍅]] [[ko:쿠루프]] [[hy:Կուռով]] [[hi:कुरोव]] [[hr:Kurów]] [[io:Kurów]] [[ilo:Kurów]] [[id:Kurów]] [[ia:Kurów]] [[is:Kurów]] [[it:Kurów]] [[jv:Kurów]] [[ka:კუროვი]] [[csb:Kùrów]] [[kw:Kurów]] [[lad:Kurów]] [[lv:Kurova]] [[lb:Kurów]] [[hu:Kurów]] [[mk:Куров (село)]] [[mg:Kurów]] [[ml:ക്യുറോ]] [[mi:Kurów]] [[mr:कुरो, पोलंड]] [[ms:Kurów]] [[mo:Курув]] [[na:Kurów]] [[nap:Kurów]] [[nl:Kurów]] [[nds:Kurów]] [[ja:クルフ]] [[no:Kurów]] [[nn:Kurów]] [[oc:Kurów]] [[os:Курув]] [[pl:Kurów (powiat puławski)]] [[pt:Kurów]] [[ro:Kurów]] [[ru:Куров]] [[sq:Kurów]] [[sh:Kurov]] [[scn:Kurów]] [[simple:Kurów]] [[sk:Kurów]] [[sl:Kurów]] [[sr:Куров (повјат пулавски)]] [[su:Kurów]] [[fi:Kurów]] [[sv:Kurów]] [[tl:Kurów]] [[tt:Kurów]] [[te:కురోవ్]] [[th:กูรูฟ]] [[vi:Kurów]] [[tr:Kurów]] [[uk:Курів]] [[war:Kurów]] [[yi:קוראָב]] [[zh:库鲁夫市]] 8634 29418 2006-03-11T20:25:14Z Mesoud4 399 8635 47485 2006-09-14T16:10:44Z Erdal Ronahi 2 #[[Wêranşar, Riha]] , navçeyeke Ruha (tr: ''Viranşehir'') #[[Wêranşar (Meletî)]], navçeyeke Meletî (tr: ''Doganşehîr'') #[[Wêranşar (Kanîreş)|Weranşar]], gundekî Kanîreş {{cudakirin}} 8636 29431 2006-03-12T01:10:12Z Luqman 401 Perestgeha Oragonal ya Romayê Perestgeha Oragonal ya Romayê 8639 29439 2006-03-12T10:38:26Z Erdal Ronahi 2 Ji beşa Tirkî (http://tr.wikipedia.org/wiki/Resim:Zaza_Map.gif) Ji beşa Tirkî (http://tr.wikipedia.org/wiki/Resim:Zaza_Map.gif) 8640 29443 2006-03-12T10:43:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Siwêreg]] 8641 47297 2006-09-12T19:01:17Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Ingilîstan]] 8642 56102 2006-11-13T10:42:14Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Irska (čvor)]], [[ko:아일랜드 (동음이의)]] # [[Îrlandaya bakur]] # [[Komara Îrlanda]] {{cudakirin}} [[ar:إيرلندا]] [[ast:Irlanda]] [[bs:Irska (čvor)]] [[da:Irland]] [[el:Ιρλανδία (αποσαφήνιση)]] [[en:Ireland (disambiguation)]] [[fr:Irlande (homonymie)]] [[id:Irlandia]] [[it:Irlanda]] [[ko:아일랜드 (동음이의)]] [[lb:Irland]] [[nds-nl:Ierlaand]] [[nl:Ierland]] [[oc:Irlanda]] [[sl:Irska]] [[zh:爱尔兰]] 8643 29453 2006-03-12T11:15:28Z Erdal Ronahi 2 Qralîyeta Yekbuyî çû cihê Qraliyeta Yekbûyî #REDIRECT [[Qraliyeta Yekbûyî]] 8644 65961 2007-01-22T13:47:19Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Sewjerna Irska]] [[Wêne:Nordirland.png|thumb|right|250px|Alê Îrlandaya bakur (qedexe)]] Bakûra girava [[îrlanda]] wekî '''Îrlandaya bakur''' bi [[Qraliyeta Yekbûyî]] re girêdayî ye. == Hên seke == *[[Brîtaniya mezin]] {{kurt}} [[kategorî:Dewlet]] [[af:Noord-Ierland]] [[ang:Norðerne Īrland]] [[ar:أيرلندا الشمالية]] [[ast:Irlanda del Norte]] [[az:Şimali İrlandiya]] [[be:Паўночная Ірляндыя]] [[bg:Северна Ирландия]] [[br:Norzhiwerzhon]] [[ca:Irlanda del Nord]] [[cs:Severní Irsko]] [[cy:Gogledd Iwerddon]] [[da:Nordirland]] [[de:Nordirland]] [[el:Βόρεια Ιρλανδία]] [[en:Northern Ireland]] [[eo:Nord-Irlando]] [[es:Irlanda del Norte]] [[et:Põhja-Iirimaa]] [[eu:Ipar Irlanda]] [[fi:Pohjois-Irlanti]] [[fr:Irlande du Nord]] [[ga:Tuaisceart Éireann]] [[gd:Èirinn-a-Tuath]] [[gl:Irlanda do Norte - Northern Ireland]] [[he:צפון אירלנד]] [[hr:Sjeverna Irska]] [[hsb:Sewjerna Irska]] [[hu:Észak-Írország]] [[ia:Irlanda del Nord]] [[id:Irlandia Utara]] [[io:Nord-Irlando]] [[it:Irlanda del Nord]] [[ja:北アイルランド]] [[ka:ჩრდილოეთი ირლანდია]] [[ko:북아일랜드]] [[kw:Kledhbarth Iwerdhon]] [[la:Hibernia Septentrionalis]] [[lb:Nordirland]] [[ln:Irlandi ya Nor]] [[lt:Šiaurės Airija]] [[lv:Ziemeļīrija]] [[mk:Северна Ирска]] [[nl:Noord-Ierland]] [[nn:Nord-Irland]] [[no:Nord-Irland]] [[nrm:Irlande du Nord]] [[oc:Irlanda del Nòrd]] [[pl:Irlandia Północna]] [[pms:Irlanda dël Nòrd]] [[pt:Irlanda do Norte]] [[rm:Irlanda dal Nord]] [[rmy:Nordutno Irland]] [[ro:Irlanda de Nord]] [[ru:Северная Ирландия]] [[sco:Northren Ireland]] [[simple:Northern Ireland]] [[sk:Severné Írsko]] [[sl:Severna Irska]] [[sr:Северна Ирска]] [[sv:Nordirland]] [[tg:Ирландияи Шимолӣ]] [[tpi:Not Aialan]] [[tr:Kuzey İrlanda]] [[uk:Північна Ірландія]] [[zh:北爱尔兰]] [[zh-min-nan:Pak Éire]] 8646 67119 2007-01-30T09:18:22Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[frp:Veretâbla Égllése de Jèsus]] [[Image:TJC.jpg|thumb|Navendê klîsa li Taywanê]] '''Klîsa ya Îsa yê rastîn''' an '''TJC''' [[klîsa]]yeke serbexwe ye ku li sala 1917 li [[Pekîn]] pêtextê [[Çîn]]ê hat damezrandin. Serokê encumena navnetewiya wî "Yung-Ji Lin" e. Li dinyayê de nêzîkî 1,5 milyon bavermendên wî hene. ==The Main Doctrines and Beliefs== #"[[Îsa|Peyamber Îsa]] yê ku gotinên xwedê digihand mirovan, bû kurê bi ruh û can, ji bona gunehkaran rizgar bike hate çarmîxkirin. Roja sêyemîn dîsa ew anîn jiyanê û çû bihuştê. Ew rizgarvanê yekane yê mirovahiyê, afirênerê bihuşt û cîhanê ye û tenê ew xwedayê rastî ye." #"[[Incîl|Incîla]] ku ji aliyê xwedê ve hat afirandin bi beşên xwe yên kevn û nû ve, rastiya pîroz a yekane û standarda jiyana [[Xirîstiyanî|Xristiyanan]] e." #"Rizgarî alîkariya (diyariya) xwe ya ji bona baweriyê ye. Divê yên bibawerî; ji bona berdewamiya pîrozbûnê, firazwerkirina xwedê û hezkirina mirovan, ji Ruh el Qudûs bawer bikin." #"Hatina duyemîn a Mesîh dê bibe "Roja Dawî". Ewê ji bihuştê ji bona damezirandina cîhanê were; yên dilpak dê wê bibin xwedî jiyanek bê dawî û yên di giyana wan de xerabî hene dê ji bona jiyanek bêdawî werin lanetkirin." [[category:Ol]] {{kurt}} [[af:Ware Jesuskerk]] [[als:Wahre Kirche Jesu]] [[am:ዕውነተኛ ኢየሱስ ቤተ ክርስቲያን]] [[an:Berdadera Ilesia de Chesús]] [[ang:Sōþ Iesus Cirice]] [[ar:كنيسة يسوع الحقيقي]] [[arc:ܥܕܬܐ ܝܫܘܥ ܫܪܝܪܐ]] [[as:প্ৰকৃত যীশু গীৰ্জা]] [[ast:Verdadera Ilesia de Xesús]] [[az:Həqiqi İsa Kilsəsi]] [[bar:Wahre Jesus Kirchn]] [[bat-smg:Tėkruojė Jezaus bažninčė]] [[be:Праўдзівая Царква Ісуса]] [[bg:Истинска църква на Исус]] [[bn:সত্য যীশু গীর্জা]] [[bo:བདེན་པའི་ཡི་ཤུ་ཚོགས་པ།]] [[bpy:হায় যীশুর গীর্জাগ]] [[br:Iliz Gwir Jezuz]] [[bs:Prava Crkva Isusova]] [[ca:Veritable Església de Jesús]] [[cbk-zam:El Verdadero Iglesia de Jesus]] [[ceb:Matuod Simbahan ni Jesus]] [[chr:ᏗᎦᎳᏫᏍᏗ ᏥᏌᏯ]] [[co:Vera Chjesa di Ghjesù]] [[cs:Pravá církev Ježíšova]] [[csb:Prôwdzëwô Cerkwiô Jezësa]] [[cv:Иссусăн чăн чиркĕвĕ]] [[cy:Eglwys y Gwir Iesu]] [[da:Den Sande Jesus Kirke]] [[de:Wahre Kirche Jesu]] [[diq:Kiliseyê Gercek Hz. İsay]] [[dv:ހަގީގީ މަސީހީ ކަނީސާ]] [[el:Αληθινή Εκκλησία του Ιησού]] [[eml:Vera Césa ed Gesù]] [[en:True Jesus Church]] [[eo:Vera Eklezio de Jesuo]] [[es:La Verdadera Iglesia de Jesús]] [[et:Tõeline Jeesuse Kirik]] [[eu:Jesusen Egiazko Eliza]] [[fa:کلیسای حقیقی عیسی]] [[fi:Todellisen Jeesuksen Kirkko]] [[fiu-vro:Tõõlinõ Jeesusõ Kerik]] [[fj:Dina Jisu Lotu]] [[fo:Sannur Jesus Kirkja]] [[fr:Véritable Église de Jésus]] [[frp:Veretâbla Égllése de Jèsus]] [[fur:Vere Glesie di Jesù]] [[fy:Wiere Jezustsjerke]] [[ga:Eaglais Fhíor Íosa]] [[gd:Eaglais Fhìor Ìosa]] [[gl:Verdadeira Igrexa de Xesús]] [[glk:Isǎ haqiqi kalisǎ]] [[got:𐍃𐌿𐌽𐌾𐌰 𐌰𐌹𐌺𐌺𐌻𐌴𐍃𐌾𐍉 𐌹𐌴𐍃𐌰𐌿𐍃]] [[gu:સત્ય ઈશુ મસીહ ઘર]] [[gv:Agglish Yeesey Firrinagh]] [[haw:Ka Ho'omana Iesū 'Oia'i'o]] [[he:הכנסייה האמיתית של ישו]] [[hi:ईसा मसीह सत्य गिरजाघर]] [[hr:Prava Crkva Isusova]] [[ht:Legliz de Vre Jezi]] [[hu:Igaz Jézus Egyház]] [[hy:Հիսուսի ճշմարիտ Եկեղեցի]] [[ia:Ver Ecclesia de Jesus]] [[id:Gereja Yesus Sejati]] [[ig:Ezigbo ulo uka Jesu]] [[ilo:Agpayso a Simbaan ni Jesus]] [[io:Vera Eklezio di Iesu]] [[is:Sanna Jesús kirkjan]] [[it:Vera Chiesa di Gesù]] [[ja:真イエス教会]] [[jbo:stace lijda befi la .iecuax]] [[jv:Gréja Yesus Sajati]] [[ka:ქრისტეს ჭეშმარიტი ეკლესია]] [[kg:Dibundu ya Kieleka ya Yesu]] [[kk:Исаның Нағыз Шіркеуі]] [[km:ព្រះវិហារយេស៊ូគ្រិស្គពិត]] [[kn:ಟ್ರೂ ಜೀಸಸ್ ಚರ್ಚ್]] [[ko:참예수교회]] [[ksh:Kirresh fum Woohre Jesu Krißti en Shiina]] [[kv:Истинная церковь Иисуса]] [[kw:Eglos Wir Yesu]] [[ky:Ыйсанын Нукура Чиркөөсү]] [[la:Vera Ecclesia Iesu]] [[lad:Verdadera Eglesia de Jesus]] [[lb:True Jesus Church]] [[li:Ware Zjezus Kèrk]] [[lmo:Vera gesa da Gesüü Criist]] [[lo:ນິກາຍ ໂບດທູຈຶຊັດ]] [[lt:Tikrojo Jėzaus bažnyčia]] [[lv:Patiesā Jēzus Baznīca]] [[map-bms:Gereja Yesus Sejati]] [[mg:Tena Fiangonan'i Jesoa]] [[mi:Hāhi Tika o Ihu]] [[mk:Вистинска црква на Исус]] [[ml:സത്യ യേശു സഭ]] [[mn:Үнэн Есүсийн Сүм]] [[mo:Бисeрикa Aдeвэрaтулуй Исус]] [[mr:सत्य येशू प्रार्थनास्थळ]] [[ms:Gereja Jesus Benar]] [[mt:Knisja Vera ta' Ġesù]] [[my:စစ္‌မ္ဟန္‌ေသာေယရ္ဟုဘုရား၏အသင္‌းေတာ္‌]] [[mzn:عیسی ره حقیقی کیلیسا]] [[nap:'A chiesa overa 'e Giesù]] [[nds:Wohre Jesuskark]] [[nds-nl:Waore Jezuskärke]] [[ne:साँचो यशु गिर्जाघर]] [[new:True Jesus Church]] [[nl:Ware Jezuskerk]] [[nn:Den sanne jesuskyrkja]] [[no:Sanne Jesus Kirke]] [[nov:Veri Jesu Eklesie]] [[nrm:Véthitabl'ye Églyise dé Jésû]] [[oc:Glèisa vertadièra de Jèsus]] [[os:Чырыстийы æцæг аргъуан]] [[pa:ਟਰੂ ਜੀਸਸ ਚਰਚ]] [[pam:Tutung Pisamban nang Jesus]] [[pap:E Misa Berdadero di Hesus]] [[pdc:True Jesus Church]] [[pl:Prawdziwy Kościół Jezusa]] [[pms:La Vera Cesa ëd Gesù]] [[ps:د مسيح حقيقي کليسا]] [[pt:Verdadeira Igreja de Jesus]] [[qu:Chiqap Jesuspa Inlisyan]] [[rm:Baselgia Vaira da Jesus]] [[rmy:I Khangeri le Chache Jesuseski]] [[ro:Biserica Adevăratului Isus]] [[roa-rup:Bisearica di Dealihea al Isus]] [[ru:Истинная церковь Иисуса]] [[ru-sib:Праведна церьква Христова]] [[rw:Idini Ryitwa Yezu Nyakuri]] [[sa:ट्रु जीसस चर्च]] [[scn:Vera Chiesa di Gesù]] [[sco:True Jesus Kirk]] [[sd:سَچِي يَسُو چَرچ]] [[sh:Prava Crkva Isusova]] [[si:සත්‍යයේ ජේසු සමිදාණන්ගේ සභාව]] [[simple:True Jesus Church]] [[sk:Pravá cirkev Ježišova]] [[sl:Prava Jezusova Cerkev]] [[sm:'O le Lotu a Iesu Moni]] [[so:Mida Rumeed Kaniisada Ciise]] [[sq:Kisha e Vërtetë e Jezusit]] [[sr:Права црква Исусова]] [[su:Gareja Yesus Sajati]] [[sv:The True Jesus Church]] [[sw:True Jesus Church]] [[ta:உண்மையான இயேசு தேவாலயம்]] [[te:నిజ ఏసుక్రీస్తు మండలి]] [[tg:Масчиди хаконии Исо]] [[th:โบสถ์ทรูจีซัส]] [[tk:Çyn Isa Serkowy]] [[tl:Totoong Simbahan ni Hesus]] [[to:Siasi moʻoni ʻa Sēsū]] [[tpi:Tru Jisas Lotu]] [[tr:Gerçek İsa Kilisesi]] [[tt:Ğaysanıñ Çın Çirkäwe]] [[ug:ئەمەلیي ئەيسا چەركوۋ]] [[uk:Істинна церква Ісуса]] [[ur:کلیساۓ عیسوی حقیقی]] [[uz:Chin Iso Cherkovi]] [[vec:Vera Ciesa de Gesù]] [[vi:Chân Giê-xu Giáo hội]] [[vls:Woare Jezuskerke]] [[wa:Vraiye Eglijhe da Djezus]] [[war:Tinuod Hesus Simbahan]] [[wuu:真耶稣教会]] [[yi:ישו'ס ריכטיגע קירכע]] [[yo:Ijo Jesu l’otito]] [[zh:真耶稣教会]] [[zh-min-nan:Chin Iâ-so͘ Kàu-hōe]] [[zh-yue:真耶穌教會]] [[zu:True Jesus Church]] 8647 66258 2007-01-24T11:32:07Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fa:پکن]], [[hr:Peking]] '''Pekîn''' paytextê [[Çîn]]ê ye. [[Kategorî:Bajar]] {{kurt}} [[af:Beijing]] [[am:ቤዪጂንግ]] [[an:Pekín]] [[ar:بكين]] [[be:Пэкін]] [[bg:Пекин]] [[bn:বেইজিং]] [[bo:པེ་ཅིན]] [[bpy:বেইজিং]] [[br:Beijing]] [[bs:Peking]] [[ca:Pequín]] [[cs:Peking]] [[cv:Пекин]] [[cy:Beijing]] [[da:Beijing]] [[de:Peking]] [[el:Πεκίνο]] [[en:Beijing]] [[eo:Pekino]] [[es:Pekín]] [[et:Peking]] [[eu:Pekin]] [[fa:پکن]] [[fi:Peking]] [[fr:Pékin]] [[frp:Pèquin]] [[ga:Béising]] [[gl:Beijing - 北京]] [[he:בייג'ינג]] [[hi:बेइजिन्ग]] [[hr:Peking]] [[hu:Peking]] [[id:Beijing]] [[io:Beijing]] [[is:Peking]] [[it:Pechino]] [[ja:北京]] [[jv:Beijing]] [[ka:პეკინი]] [[ko:베이징]] [[kv:Пекин]] [[la:Pechinum]] [[lb:Peking]] [[lt:Pekinas]] [[lv:Pekina]] [[mk:Пекинг]] [[mr:बीजिंग]] [[ms:Beijing]] [[na:Beijing]] [[nl:Peking]] [[nn:Beijing]] [[no:Beijing]] [[nrm:Péqùin]] [[os:Пекин]] [[pl:Pekin]] [[pt:Pequim]] [[ro:Beijing]] [[ru:Пекин]] [[scn:Pechinu]] [[sh:Peking]] [[simple:Beijing]] [[sk:Peking]] [[sl:Peking]] [[sq:Pekini]] [[sr:Пекинг]] [[su:Beijing]] [[sv:Peking]] [[ta:பீஜிங்]] [[tg:Пекин]] [[th:ปักกิ่ง]] [[tpi:Beijing]] [[tr:Pekin]] [[ug:بېيجىڭ شەھىرى]] [[uk:Пекін]] [[vi:Bắc Kinh]] [[za:Baekging]] [[zh:北京市]] [[zh-classical:北京]] [[zh-min-nan:Pak-kiaⁿ]] [[zh-yue:北京]] 8648 29461 2006-03-12T13:55:30Z Diyako 273 #redirect[[Pekîn]] 8650 39226 2006-08-13T16:35:17Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 85.101.31.159 '''Bêhna Axê''' romana duyem a [[Omer Dilsoz]] e. Di sala 2005'ê de ji [[Weşanên Berçem]] der çûye. Roman ji 206 rûpelan durist dibe. Sê lehengên wê yên sereke hene: Dilgeş, Soza û Roza. Soza û Dilgeş ji zindanê derketine û çu tiştê wan nîn e, di nava heyiyê de neyî ne, di nava kesanên xwe de bêkes in; her wiha Roza jî ku bi Midûrê Dibistanê yê temenmezin re zewicî ye, desgirtiya berê ya Dilgeş e. Kul û xem, têkoşîna li jiyanê mayinê di Bêhna Axê de bi awayekî aşkera mirov ber bi xwe ve dikêşe. Her wisa roman bi zimanekî lîrîk î sivik hatiye nivîsandin, hevok kin û sade ne; roman bi serdanpê ji diyalogan hatiye pê. [[Kategorî:roman]] 8652 61251 2006-12-22T01:59:47Z Escarbot 482 روبوت إضافة: de, fr, id, it, ja, nl, tr [[Kategorî:Partî]] [[de:Kategorie:Türkische Partei]] [[en:Category:Political parties in Turkey]] [[fr:Catégorie:Parti politique turc]] [[id:Kategori:Partai politik di Turki]] [[it:Categoria:Partiti politici turchi]] [[ja:Category:トルコの政党]] [[nl:Categorie:Turkse politieke partij]] [[tr:Kategori:Türkiye'nin siyasi partileri]] 8653 55053 2006-11-02T14:18:29Z Soman 634 [[Kategorî:Partî]] [[Kategorî:Kurdistan]] [[de:Kategorie:Kurdische Partei]] [[ru:Категория:Политические партии Курдистана]] 8654 29508 2006-03-14T15:11:59Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Partî]] [[Kategorî:Iraq]] 8656 29516 2006-03-14T15:15:53Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Partî]] [[Kategorî:Sûriye]] 8657 29519 2006-03-14T15:17:53Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Partî]] [[Kategorî:Îran]] 8658 29532 2006-03-14T15:25:03Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Rêxistin]] 8659 29533 2006-03-14T15:25:18Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Rêxistin]] [[Kategorî:Kurdistan]] 8660 32226 2006-06-07T01:27:42Z 84.61.11.51 [[Kategorî:Dîrok]] [[Kategorî:Kurdistan]] [[en:Category:History of the Kurds]] [[de:Kategorie:Kurdische Geschichte]] [[fr:Catégorie:Histoire kurde]] 8662 29549 2006-03-15T10:57:23Z 80.135.102.138 #redirect[[Alaya Kurdistanê]] 8664 61553 2006-12-24T04:58:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cs:Andreas Vesalius]], [[tr:Andreas Vesalius]] {{soranî}} {{rtl}} '''ئه‌ندریاس ڤێسالیوس'''، كه‌سایه‌تییه‌كی ناوداری سه‌رده‌می خۆی بوو. ئه‌و ناوداره‌ له‌ ساڵی [[١٥٠٠]] له‌ ولاتی [[به‌لجیكا]] له‌ دایكبووه‌. هه‌ر له‌ هه‌رزه‌كارییه‌وه ‌خولیایی خوێندنی ئه‌ناتۆمی بووه‌. ئه‌ندریاس ڤێسالیوس به‌ یه‌كێك له‌و كه‌سانه‌ داده‌نرێ كه‌ بۆ یه‌كه‌مین جار توانی به‌ شێوه‌یه‌كی زانستی لێكۆلینه‌وه‌ له‌ سه‌ر ئێسقانه‌كانی مرۆڤ و ئۆرگانه‌كانی بكا. له‌ داهاتوو ته‌واوی ده‌كه‌م [[Kategorî:soranî]] [[cs:Andreas Vesalius]] [[de:Andreas Vesalius]] [[en:Vesalius]] [[es:Andrés Vesalio]] [[fr:André Vésale]] [[id:Andreas Vesalius]] [[it:Andrea Vesalio]] [[nl:Andreas Vesalius]] [[no:Andreas Vesalius]] [[pl:Andreas Vesalius]] [[pt:Andreas Vesalius]] [[ru:Везалий, Андреас]] [[sk:Andreas Vesalius]] [[sv:Andreas Vesalius]] [[tr:Andreas Vesalius]] 8665 43215 2006-08-24T23:33:18Z Erdal Ronahi 2 {{soranî}} {{rtl}} '''كه‌ریم كابان''' یه‌كێكه‌ له‌ گۆرانی بێژه‌كانی [[كورد]] كه‌ ساڵانێكی زۆر له‌ بواری هونه‌ریدا كار ده‌كا دانيشتووي شاري سليمانييه. {{-rtl}} {{bikurmancî|Kerîm Kaban}} [[Kategorî:soranî]] 8666 42366 2006-08-23T20:05:09Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Qale]] #redirect[[Qale]] 8668 35047 2006-07-10T12:01:08Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îdris Barzanî]] #redirect [[Îdris Barzanî]] 8670 29591 2006-03-15T20:56:50Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Silêmanî]] 8671 42937 2006-08-24T13:31:14Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Qale]] 8672 37620 2006-08-05T05:34:55Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Îdris Barzanî]] 8673 29604 2006-03-15T21:19:33Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Komara Kurdistan a Mahabadê]] 8674 29605 2006-03-15T21:20:38Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Şêx Mehmûdê Berzencî]] 8675 29606 2006-03-15T21:24:03Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Iraq]] 8676 56411 2006-11-14T10:26:07Z Erdal Ronahi 2 '''PDK-Xoybun''' partiyeke siyasî ya biçûk e. {{çavlêgerandin}} == Armanc û Mîsyon == Wek tê zanîn gelê Kurd di demekî tevlihev û dîrokî de derbas dibe û divê ji bo pêşketin, serkeftin û azadîya gelê Kurd em tev bi hemî quwweta xwe bixebitin. PDK-Xoybun.com malperekî Sîyasî, Hunerî û Çandîye û Redaksîyona wî ji alîyên xebatkarên kevneşopên PDK-1965 tê kirin. Armanca PDK-Xoybun.com pêşketina PDK di [[bakurê Kurdistan]] de, çareserîya paşvemayîna partîyê, nasandina mîsyona PDK yê, tekoşîna siyasi û xebatên liser dîrok, huner û çanda Kurd e. Armancên PDK - Xoybun.com : Nasandina mîsyona sîyasî ya PDK yê Xebat ji bo ji holê rakirina kêmasîyên li ser Dîroka Kurd û Kurdistan di internetê de Lêkolîn, guftigo lis er tekoşîna netewa Kurd, şaşitîyên sîyasî yên tên (hatine) kirin, niqaşên li ser stratejîya siyasî ya pêşeroja Kurd Tehdeyîyen Siyasi û civakî li ser jîna Kurd û çareserîyên pirsgirekên Jinan Xebaten li ser çand û hunera Kurd û nasandina berheman Xebat ji bo yekîtî, pêşketin û serkeftina gelê Kurd, lêkolîn û xebat ji bo çareserkirina pirsgirekên civakî, sîyasî di nav Kurdan de. PDK-Xoybun.com wê bi weşana xwe hewl bide ku pirsgirek werin çareserkirin, ji ber vî wê weşanekî positiv were kirin û wê armanc çareserî û pêşketin be, ne heqaret, rexne, û mezinkirina problemên Kurdan be. Herçiqas ev malper ji alîyê kevneşopên PDK li Bakurê Kurdistan hatibe amadekirin ji, her Kurdekî dikare bi qaideyên weşanên PDK-Xoybun.com ê ku li jor hatiyê ziman fikir û ramanên xwe bi azadî di vê malperê de bide weşandin û bîne ziman. Redaksîyon : PDK - XOYBUN ==Lînk== * http://www.pdk-xoybun.com * http://www.xoybun.com [[Kategorî:Partî (Kurdistan)]] 8678 31556 2006-05-21T06:21:16Z Abdo36 385 {{soranî}} {{rtl}} '''به‌رچاورِوونى''' شه‌فافیه‌ت به‌رچاورِوونى وه‌ك له‌ كلتوری ئاده‌میزادا به‌كارده‌هیَنریَت مانای كرانه‌وه‌یی و په‌یوه‌ندیكردن و لیَپیَچینه‌وه‌ له‌خۆوه‌ده‌گریَت. به‌رچاورِوونى به‌ مانا خوازه‌ییه‌كه‌ى ماناكه‌ی له‌ زانستی فیزیادا ئه‌وه‌یه‌: ماده‌ی "دیوه‌ده‌ر" ماده‌ی روون و شوشه‌ییه‌ كه‌ دیوه‌كه‌ى تری لیَیه‌وه‌ دیاره‌. كاتیَك سیسته‌مه‌ دیموكراسیه‌ لیبرالیه‌كانی وه‌ك سیسته‌می ئه‌مریكا یاخود فلیپین سیسته‌مه‌كانیان هه‌نگاویَك به‌ره‌و پیَش ده‌به‌ن به‌رچاورِوونى وه‌ك ئامرازیَكی لیَپیَچینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ به‌رپرسه‌ حكومیه‌كان و له‌ناوبردنی گه‌نده‌ڵی به‌كار دیَنن. هه‌ر كاتیَك كۆبوونه‌وه‌ حكومیه‌كان به‌ رووی میدیا و جه‌ماوه‌ر كراوه‌بوون و، بوار بۆ هه‌موو كه‌س فه‌راهه‌م بوو به‌ بودجه‌ی حكومه‌ت و كارنامه‌ داراییه‌كانی دابچیَته‌ه‌وه‌ و، كاتیَك یاسا و ریَسا و برِیاره‌كان جیَگاى گفتو گۆ له‌سه‌ركردن هه‌ڵبگرن ، ئه‌وسا ئه‌و سیسته‌مانه‌ به‌ سیسته‌مى شه‌فاف ده‌ژمیَردریَن و هه‌لی كه‌متر له‌به‌رده‌م حكومه‌ت بۆ خراپی به‌كارهیَنانی ده‌سه‌لاَت بۆ به‌رژه‌وه‌ندی به‌رپرسه‌كانی ده‌ره‌خسیَ. ناكریَ به‌رچاورِوونى وه‌ك په‌یوه‌ندیه‌كی تاك لایه‌نه‌ بوونی هه‌بیَ. ئه‌گه‌ر میدیا و جه‌ماوه‌ر هه‌موو ئه‌و شتانه‌یان زانی كه‌ له‌سه‌ر هه‌موو ئاسته‌كانی حكومه‌ت روو ده‌ده‌ن، ئه‌وسا زۆر پرسیار و نارازیبوون و پیَشنیار له‌ لایه‌ن میدیاكان و جه‌ماوه‌ر دیَنه‌ ئاراوه‌. ئه‌وسا خه‌ڵكانیَك كه‌ بایه‌خ به‌ پرسیَكی دیاریكراو ده‌ده‌ن هه‌وڵی كارلیَكردن له‌ برِیاره‌كانی تایبه‌ت به‌و پرسه‌ ده‌ده‌ن. به‌رچاوروونى به‌شداریكردنیَكی رۆژانه‌ له‌ پرۆسه‌ی سیاسی به‌ هۆی میدیاكان و جه‌ماوه‌ر ده‌خوڵقیَنی. سیسته‌مه‌ مۆدیَرنه‌كانی دیموكراسی له‌ سه‌ر بناغه‌ی ئه‌مجۆره‌ به‌شداربوونه‌ی خه‌ڵك و میدیاكان بونیات ده‌نریَن. و هه‌ر كه‌سیَكیش حه‌ز بكات ئه‌وا چه‌ند ریَگه‌یه‌ك هه‌ن بۆ كارلیَكردن له‌ برِیاره‌كان له‌سه‌ر هه‌موو ئاسته‌كانی ده‌وڵه‌تدا. هه‌ڵبژاردنه‌كان و ریفراندۆمه‌كان چیتر به‌ تاكه‌ ریَگه‌ دانانریَن بۆ ئه‌وه‌ی جه‌ماوه‌ر حوكمی خۆیانی پیَبكه‌ن. دیموكراسی به‌ بیَ پچرِان كار ده‌كات و هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌ سیسته‌می دیموكراسیدا ته‌نها بۆ هیَنانه‌ كایه‌وه‌ی گۆرِانی مه‌زن له‌ ره‌وتی سیاسه‌تدا به‌كاردیَن. له‌ كاتیَكدا ده‌كریَ سیسته‌می دیموكراسی لیبراڵ ببیَته‌ حوكمی چینی ده‌وڵه‌مه‌ندان (plutocracy)، كه‌ تیایدا برِیاره‌كان له‌ پشت ده‌رگا داخراوه‌كان وه‌رده‌گیریَن و بواریَكی زۆر كه‌م بۆ جه‌ماوه‌ر هه‌یه‌ كاریگه‌ریان له‌سه‌ر نه‌خشه‌كیَشانى سیاسه‌ته‌كاندا له‌ ماوه‌ى نیَوان هه‌ڵبژاردنه‌كاندا هه‌بیَ، هه‌ر بۆیه‌ دیموكراسی به‌شداربووانه‌ (participatory) زیاتر به‌ ویستی جه‌ماوه‌ره‌وه‌ گریَدراوه‌. دیموكراسیی به‌شداربووانه‌ كه‌ له‌سه‌ر بناغه‌ی به‌رچاورِوونى و به‌شداربوونی رۆژانه‌ بونیات نراوه‌ ماوه‌ی چه‌ندین ده‌یه‌یه‌ به‌ شیَوه‌یه‌كی ره‌سمی له‌ باكوری ئه‌وروپا به‌كار ده‌هیَنریَت و، به‌ ره‌سمی وه‌ك ئامانجیَكی نمونه‌یی بۆ ده‌وڵه‌تانی تری یه‌كیَتی ئه‌ورپا به‌كار هیَنراوه‌. هه‌رچه‌نده‌ زۆر له‌ ولاَتانی جیهان شیَوازی كۆنتری دیموكراسی یا حكومرِانیان هه‌یه‌. ریَوشویَنی به‌رچاوروون و شه‌فاف كۆبونه‌وه‌ی به‌ ئاشكرا و راگه‌یاندنه‌كانی له‌باره‌ی ریَكاره‌ داراییه‌كانی حكومه‌ت و یاساى ئازادی زانیاریه‌كان و پیَداچونه‌وه‌ و و ووردبینی بودجه‌ و ...... هتد ده‌گریَته‌وه‌. له‌ بواره‌كانی سیاسه‌ت و ره‌وشتناسی و كارزانیدا (بیزنس) و كارگیَرِی و یاسا و ئابوری و كۆمه‌ڵناسی و ....هتد دیوه‌ده‌ری پیَچه‌وانه‌ی نهیَنیه‌. كار یا چالاَكی ئه‌و كاته‌ شه‌فاف روون ده‌بیَت ئه‌گه‌ر هه‌موو زانیاریه‌كان له‌باره‌یه‌وه‌ به‌رده‌ست و ئاشكرا بن. هه‌ر بۆیه‌ كه‌ دادگاكان ریَگه‌ به‌ هاولاَتیان ده‌ده‌ن له‌ دانیشتنه‌كانیان ئاماده‌ بن و، كاتىَ به‌رز و نزمی نرخه‌كانی بۆرسه‌كان له‌ رۆژنامه‌كان بلاَو ده‌كریَنه‌وه‌ ئه‌م پرۆسانه‌ پیَیان ده‌گوتریَ به‌رچاوروونى. كاتیَك ده‌سه‌لاَتی سه‌ربازی پلانه‌كانی خۆیان به‌ نهیَنی ناو ده‌به‌ن ئه‌وسا به‌رچاورِوونى بوونى نامیَنیَ. ئه‌م كاره‌ش به‌ دوو دیوی پۆزه‌تیڤ و نیكه‌تیڤ سه‌یر ده‌كریَت. به‌دیوی یه‌كه‌م چونكه‌ ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی به‌ هیَز ده‌كات و، به‌ دیوی نیگه‌تیڤیش چونكه‌ ده‌بیَته‌ هۆی نهیَنیه‌تی و ته‌نانه‌ت هاتنه‌ كایه‌وه‌ی رژیَمیَكی سه‌ربازی و دیكتاتۆری. بۆ نمونه‌ هه‌ندیَ ریَكخراو و تۆرِی وه‌ك (Wikipedia و GNU و كۆمه‌ڵه‌ی Linux و Inymedia) پیَ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ داده‌گرن كه‌ نه‌ك ته‌نها ئه‌و زانیاریانه‌ی جیَگه‌ی بایه‌خی كۆمه‌ڵگه‌ن دابین و به‌رده‌ست بكریَن، به‌ڵكو ده‌بیَ هه‌موو (نزیكه‌ی هه‌موو) ئاسته‌ شاراوه‌كانی ریَكخستن و برِیار دروستكردن ئاشكرا و راگه‌یه‌نراو بن. ئه‌مه‌ش به‌ به‌رچاوروونى رادیكاڵیانه‌ ناوده‌بریَت. • بۆ په‌ره‌پیَدانی دیوه‌ده‌ری له‌ سیاسه‌تدا هانز پیته‌ر مارتن و پۆڵ ڤان بویتنن (ئه‌وروپای به‌رچاوروونى و شه‌فاف) و ئاشلی مۆت برِیاریان دا هاوكاری یه‌كتری بكه‌ن و ده‌سته‌ی پلاتفۆرمی به‌رچاوروونى (Platform for Transparency) یان دامه‌زراند له‌ ساڵی 2005دا. • ریَكخراویَكی تری هاوشیَوه‌ هه‌یه‌ كه‌ په‌ره‌ به‌ به‌رچاوروونى ده‌دات به‌ ناوی به‌رچاورِوونى نیَوده‌وڵه‌تی (Transparency International). 8680 29626 2006-03-16T14:31:13Z Mesoud4 399 8685 29640 2006-03-18T01:06:17Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Ali Serhat Baran]] 8687 65430 2007-01-19T18:49:11Z Bangin 450 Undo revision 65322 by [[Special:Contributions/83.252.233.7]] ([[User talk:83.252.233.7]]) Sedem: berê hebû {{soranî}} {{rtl}} پارتی كرێكانی [[كوردستان]] {{-rtl}} {{bikurmancî|PKK}} {{كورت}} [[de:Partiya Karkerên Kurdistan]] [[en:Kurdistan Workers Party]] [[fa:حزب کارگران کردستان]] [[fi:Kurdistanin työväenpuolue]] [[fr:Parti des travailleurs du Kurdistan]] [[it:PKK]] [[ja:クルド労働者党]] [[nl:Congres voor Vrijheid en Democratie in Koerdistan]] [[sv:PKK]] [[tr:Kürdistan İşçi Partisi]] 8689 34979 2006-07-09T21:05:58Z Benyadem 433 '''Epîlog''', navê pirtûkeke [[Hesenê Metê]] ye. Cûr: Çîrok Weşanxane: Çapa 1.Nûdem 1998 Stockholm, Çapa 2.Avesta 2000 Stenbol ISBN 975-7112-82-8 Pirtûk bi tevayî 128 rûpelan pêk tê û tê da 9 çîrok henin. Sernavên çîrokan *Êş *Nakokî *Xoce Xizir *Monsieur et Madame *Panorama *Welle *Evîneke melodramîk *Kubarname *Ya star [[Kategorî:Pirtûk]] 8690 39311 2006-08-13T16:38:09Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Benyadem '''Dr. Kamiran Bêkes''' nivîskarek kurde û di sala 1966 an da di Başûrê rojavayê kurdîstan da li herêma Efrîn ê ji dayîk bûye. Dibistana seretayî heta lîsê li li bajarê Helep ê xwendîye. Dûra terê [[Hirvatîstan]] e û li wir dest bi xwendina bijîşkîye dike. Di sala 1993 dibistanê kuta dike û dest bi Bijîşkîye dike. Ji sala 2000 virva li Almanyayê dijî. Helbest û nivîsên Dr.Kamiran Bêkes di gelek kovarên Kurdî ên mîna [[Newroz (kovar)|Newroz]], [[Pênûs]], [[Pirs]] da hat weşandin. ==Berhem== *Kurd - Miletek bê dewlet- Bi 1993 zimanê Hirvatî *Ez ne xemgîr im Helbest 1994 *Di baweşa bagerê da 1995 *Bingehên Rêzimana Kurdî-zaravayê kurmancîya bakur-2004 Almanya [[Kategorî:Nivîskar|Bêkes, Dr. Kamiran]] 8691 29666 2006-03-18T21:56:25Z Serhat 405 MİZGİN'îya ku ji deryaya İman'ê tê. MİZGİN'îya ku ji deryaya İman'ê tê. 8697 29694 2006-03-19T14:37:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Şahmaran]] 8699 65756 2007-01-21T12:16:27Z Luqman 401 Hunermend '''Sileman Guli''', yek ji hunermendên bajarê [[Zaxo]]yê ye. Sileman je dest peka xo le gunde Rise le devera gullia hatiye dinê le piştî rakerina gunden [[kurd]]a ye hatiye bajere batifa le were dest be xandigeha seretay keriye le were wi xandina xo ya seretay be dimahi inat . Piştî anfalla reş ya [[1999]] sileman gulli je bajere batifa barker u chu bajere zaxo le were dest be kare huneri kri . == Grêdanên derve == *http://www.silemanguli.tk [[Kategorî:Hunermend]] 8700 29716 2006-03-19T23:39:31Z Erdal Ronahi 2 Sileman guli çû cihê Sileman Guli #REDIRECT [[Sileman Guli]] 8701 65540 2007-01-20T10:47:11Z Luqman 401 Komputergeriya Kurdî xwedî dîrokeke nû ye. Amadekirin û wergera bernameyên komputergeriyê ji bo kurmancî di sala 2003 û 2004'an de dest pê kiriye. Di sala 2005'an de bi avabûna [[Koma PCKurd]] re vê pêşveçûnê hêz standiye. Bi vebûna malperên kurdî yên komputergeriyê jî çapemeniya komputergeriya kurdî hêdî hêdî derketiye holê. ==Soranî== Komên [[kurditgroup]] û [[zkurd]] xwediyên gelek xebatên binirx in. ==Kurmancî== ===Malpersazî=== Malpersaziya kurdî bi awayekî rêk û pêk ji [[Php-Nuke]] dest pê kiriye. Pêşî bi wergera [[Ruşen Bilgin]] dû re jî bi wergera [[Rêzan Tovjîn]] û [[Serhad Ronahî]] di malpersaziya kurdî de Php-Nuke ketiye pêşiya hemû scriptên din. Dû re bi wergera [[Mambo]] hinek malperên kurdî bi Mambo peyda bûbin jî, malperên ev bi qasî Php Nuke zêde nebûn. Lê bi wergera [[Joomla]]! re tevgreke nû kete malpersaziya kurdî. Joomla li gor scriptên din bêhtir bi lez belav bû, e-pirtûkên wê bi kurdî hatin weşan û malper û beşên taybet ji bo wê hatin vekirin. ===Epeyam=== Her wekî gmail, hotmail û yahoo bingeheke e-peyamê ku kurmancî bi kar tîne nîn e. Bikarhênerên kurd bi piranî di nivîsandina e-peyamên xwe de zimanên wekî îngilîzî, tirkî, erebî, farisî, almanî û hwd bi kar tînin. Cara yekem ji bo vê yekê [[Squirrel Mail]] li kurdî hatiye wergerandin. Squirrel Mail hem bi kurmancî ye, hem jî bi tîpên latînî ye. Squirrel Mail jî nivîsbariyeke azad e û kesên ku Linuxê bi kar tînin, wê bi kar tînin. Lê kesê ku Windowsê bi kar tînin jî bi hêsanî bi Squirrel Mail'ê bi kar tînin. ===Bernamenûsî=== Bernamenûsiya kurdî gelekî lawaz e. Bernameyên ku bi kurdî tên bikaranîn bi piranî ji zimanên biyanî li kurdî hatine wergerandin. Çend Bernameyên ku bi kurdî hatine amadekirin: Geroka Koçero - Kadir Dilsiz. Werger - Bawer Hizirvan Kurdish Office 2004 - ===Gerok=== Cara yekem [[Opera]] 5.74 li kurdî hate wergerandin. Dû re [[Avant Browser]] li kurdî hatibe wergerandin jî Avant Browserê kurdî destek nekir û neweşand. Lê bi wergera Koma Pc Kurd a [[Firefox]] re di cîhana komputergeriya kurdî de paceyeke nû vedibe. ===Şidandin=== Her çiqas bêhtir bernameyên [[WinZip]] û [[WinRar]] bên naskirin jî, bernameya [[7-Zip]] gelek cureyên şidandinê nas dike û hem yekemîn, hem jî tekane bernameya şidandinê ye ku li kurdî hatiye wergerandin. ===Zîrokuj=== Worm, an jî zîro mijareke girîng a rojên bi tirs ên têkilhevbûna komputerê ne. Gelek bername hene ku li jî van êrîşan hatine amadekirin. Bernameya zîrokuj a bi navê [[Ad-Aware]] li kurdî hatibe wergerandin jî vê bernameyê kurdî destek nekiriye û ji ber vê jî kurdiya wê belav nebûye. ===Editor=== Bernameyên edîtor ku ji bo nivîsandina bername, script û hin wekî din tên bikaranîn di kurdî de ji bilî [[PSPad]] peyda nabin. Ev bername bi gelek guhertoyên xwe bi kurdî derketiye û hîn jî derdikeve. ===Viruskuj=== Bernameyên ku vîrusan bigirin û bikujin heta îro li kurdî nehate wergerandin. ===FTP=== Wekî bernameyeke [[FTP]] îro [[FileZilla]] li kurdî hatiye wergerandin. Lê ev bername hêj bi awayekî fermî nehatiye weşan. ===Office=== Her çiqas bi navê Kurdish Office 2004 bernameyek hatibe amadekirin jî, ji ber ku vê bernameyê tîpên erebî bi kar aniye di kurmancî de belav nebûye. Bi wergera [[Abiword]] re cara yekem Word a kurdî hatiye amadekirin. Abiword ku ji aliyê Koma Pc Kurd ve hate wergerandin ji bo rastinivîsa kurdî jî bû hêviyek. Lê bi Wergera Koma Pc Kurd a OpenOffice re tê hêvîkirin ku di warê Office ya kurdî de pêşerojek geş derkeve holê. ===Pergalên Xebatê=== Di pergalên xebatê de îro ji wergerê pê ve tu pêşeroj ji kurdî re nîn e. Her çiwas kampanyaya Windowsa Kurdî hatibe destpêkirin jî, komputergeriya kurdî ji ber vê kampanyayê gelek roj û sal belasebe winda kiriye. Lewre komputergeriya kurdî bi bernameyên azad û yên di bin banê [[GPL]]ê de bêhtir zû bi pêş ketiye û hatiye destekirin. Cara yekem ji aliyê Kadir Dilsiz ve kampanyaya Linuxa Kurdî hatibe destpêkirin jî ev kampanya bi dawî nebûye. Lê dîsa jî gihaştiye armanca xwe û gelek komputergerên kurd kişandiye ser vê mijarê. Bi destpêka kampanya Koma Pc Kurd a Linuxa Kurdî re cara yekem wekî Pergala Xebatê Linux Ubuntu li kurdî hatiye wergerandin û guhertoyeke wê bi kurdî derketiye. ==Perwerde== Di kurmancî de hêj wekî pirtûk materyalên perwerdehî ji bo komputergeriyê nîn in. Bi taybetî ji bo kurmanciya latînî mirov dikare vê bêje. Her çiqas li Başûrê Kurdistanê di warê komputergeriya kurdî de bi tîpên erebî û zaravayê soranî pêşketin hebin jî, ev yek bandora xwe qet li ser komputergeriya kurmancî nake. Di kurmancî de heta niha çend e-pirtûk der barê malpersaziyê de hatine weşan. Ev jî: * Sazkirin û Bikaranîna PHP Nuke - Serhad Ronahî * Sazkirina Joomla Li Ser Localhostê - Rêzan Tovjîn * Sazkirin û Bikaranîna PDFCreator - Rêzan Tovjîn ==Projeyên Rojane== *[https://launchpad.net/distros/ubuntu/dapper/+lang/ku/ Wergera Ubuntu] *[http://filezilla-project.org/translations.php/ Wergera FileZilla] *[http://https://sourceforge.net/projects/myspellkurdish/ Amadekirina MySpell Kurdish] ==Girêdanên Derve== *[http://www.pckurd.net/ Kovara Pc Kurd] *[http://www.bername.net/ Kovara Bername Net] *[http://www.pckurd.com/ Malpera Pc Kurd Com] [[Kategorî:Kompûter]] [[Kategorî:zanist]] 8703 29727 2006-03-20T12:25:33Z Erdal Ronahi 2 Komputergeriya Kurdî çû cihê Komputergeriya kurdî #REDIRECT [[Komputergeriya kurdî]] 8704 37537 2006-08-05T05:26:41Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Kurd IT Group]] 8705 36464 2006-07-25T09:08:37Z Abdo36 385 {{soranî}} {{rtl}} == دیموكراسی ئازاد == [[دیموكراسی]] ئازاد شیَوه‌یه‌كه‌ له‌ شیَوه‌كانی دیموكراسی نویَنه‌ران كه‌ تیایدا توانای نویَنه‌ری هه‌ڵبژیَردراو له‌ كارلیَكردن له‌ سه‌ر ده‌سه‌لاَتی برِیار وه‌رگرتن ملكه‌چی ده‌سه‌لاَتی یاسایه‌ و به‌ هۆی ده‌ستوره‌وه‌ كه‌ جه‌خت له‌سه‌ر پاراستنی ماف و ئازادیه‌كانی تاك و كۆ ده‌كات هه‌موار كراوه‌ (و هه‌روه‌ها به‌ دیموكراسی ده‌ستوری یاخود لیبراڵیزمی ده‌ستوری ناو ده‌بریَت) و كۆت و به‌ند ده‌خاته‌ سه‌ر ئه‌و ئاسته‌ی كه‌ پیَویسته‌ ویستی زۆرینه‌ بسه‌پیَنریَ. ئه‌م ماف و ئازادیانه‌ مافی بوونی دادگاییكردنیَكی ره‌وا و مافی موڵكایه‌تی تایبه‌ت و نهیَنیَتی كه‌سیَتی و یه‌كسانی له‌به‌رده‌م یاسا و ئازادی قسه‌كردن و كۆمبوون و ئایین له‌خۆ ده‌گریَ. ئه‌م مافانه‌ش له‌ دیموكراسی ئازاددا (كه‌ به‌ "مافه‌ ئازاده‌كانیش" ناوده‌بریَن) هه‌ندیَ جار ده‌ستور زامنیان ده‌كات یاخود به‌ هۆی یاسایه‌كی نیشتیمانی یاخود تایبه‌تدا دیَنه‌ كایه‌وه‌ كه‌ ئه‌مه‌ش ده‌سه‌لاَت به‌ جۆره‌ها دامه‌زراوی مه‌ده‌نی بۆ به‌ریَوه‌بردن و پاراستنی ئه‌م مافانه‌ ده‌دات. هه‌روه‌ها سیسته‌مه‌ دیموكراسیه‌ ئازاده‌كان به‌ سینگ فراوان و فره‌لایه‌نی ناسراون: كه‌ تیایدا جۆره‌ها راوبۆچونی سیاسی و كۆمه‌لاَیه‌تی – ته‌نانه‌ت ئه‌وانه‌ی به‌ توندرِۆ و زیَده‌رِۆ ده‌ژمیَردریَن- بوونیان هه‌یه‌ و ركابه‌ری یه‌كتری ده‌كه‌ن بۆ وه‌ده‌ستهیَنانی ده‌سه‌لاَتی سیاسی له‌سه‌ر بنه‌مایه‌كی دیموكراسیدا. هه‌روه‌ها دیموكراسی ئازاد به‌ لیَبورده‌یی و فره‌لایه‌نی ناسراوه‌، دید و بۆچونی كۆمه‌لاَیه‌تی و سیاسی زۆر لیَك جیاواز بیر و بۆچونه‌ توندرِۆ و زیادرِۆكانیش له‌ دیموكراسی ئازاددا بواریان هه‌یه‌ پیَكه‌وه‌ بژین و به‌ پیَی بنه‌ما دیموكراسیه‌كان ده‌سه‌لاَتی سیاسی وه‌ده‌ست بهیَنن. له‌ دیموكراسی ئازاددا به‌ شیَوه‌یه‌كى خولى هه‌لڕَبژاردن ئه‌نجام ده‌دریَن كه‌ تیایاندا گروپه‌كان به‌ جیاوازى دیده‌ سیاسیه‌كانیان هه‌لى وه‌ده‌ستهیَنانى ده‌سه‌لاَتى سیاسیان بۆ ده‌رِه‌خسیَت. '''تایبه‌تمه‌ندیه‌كانى دیموكراسی ئازاد''' ئه‌مانه‌ی خواره‌وه‌ تایبه‌تمه‌ندیه‌كانى دیموكراسیی ئازادن: • ده‌ستوریَك كه‌ ده‌سه‌لاَته‌كانى حكومه‌ت سنوردار ده‌كات • مافی جیهانی ده‌نگدان كه‌ به‌ هۆیه‌وه‌ هه‌موو هاوولاَتیه‌كى پیَگه‌یشتوو مافی هه‌یه‌ ده‌نگ بدات به‌ بیَ جیاوازی له‌سه‌ر بنه‌ماكانی نه‌ژادى، ره‌گه‌زى یان خاوه‌نداریَتى سامان • ئازادى ئایین • ئازادى راده‌ربرِین، قسه‌كردنیش ده‌گریَته‌وه‌ • ئازادى رۆژنامه‌وانى ء گه‌یشتن به‌ سه‌رچاوه‌ جۆراوجۆره‌كانى زانیارى • ئازادى دامه‌زراندنی كۆمه‌ڵه‌ و ئه‌نجومه‌نه‌كان • یه‌كسانى له‌به‌رده‌م یاسا ء دادگایی ره‌وا له‌ ژیَر سایه‌ى ده‌سه‌لاَتی یاسادا • مافی سامانى تایبه‌تى • دادگای سه‌ربه‌خۆء بوونى هه‌ل بۆ پیاهه‌ڵچونه‌وه‌ی برِیاره‌كانی دادگه‌ • سیسته‌میَكى كۆت و به‌ند ء هاوسه‌نگى له‌ نیَوان لقه‌كانی حكومه‌تدا '''ره‌خنه‌''' ره‌خنه‌گران ده‌ڵیَن دیموكراسی ئازاد به‌ هیچ جۆریَك نه‌ دیموكراسیه‌ء نه‌ ئازاده‌. هه‌روه‌ها ده‌ڵیَن دیموكراسی ئازاد ریَز له‌ بنه‌ماى زۆرینه‌ ناگریَت (ته‌نها ئه‌و كاته‌ نه‌بیَ كه‌ هاوولاَتیان داوایان لیَده‌كریَت نویَنه‌ره‌كانیان هه‌ڵبژیَرن) و، هه‌روه‌ها گوایه‌ كه‌ (ئازادی) ئه‌و دیموكراسیه‌ له‌لایه‌ن ده‌ستور یان برِیارى پیَشینه‌ (له‌ به‌ریتانیا) له‌لایه‌ن نه‌وه‌ى پیَشوو كۆت ء به‌ند كراوه‌. هه‌روه‌ها ده‌ڵیَن بیَبه‌شكردنى هاوولاَتیان له‌ مافى ده‌نگدان له‌سه‌ر هه‌موو پرسه‌كان (به‌تایبه‌تی هه‌ندیَ مه‌سه‌له‌ى گرنگى وه‌ك: چوونه‌ جه‌نگ، هه‌مواركردنه‌ ده‌ستوریه‌كان یان ره‌تكردنه‌وه‌ى ده‌ستور ... هتد)، دیموكراسی ئازاد به‌ره‌و ئاقاری حوكمى كه‌مینه‌ ده‌بات. نه‌یارانى سه‌رمایه‌داره‌كان، كه‌ ماركسیه‌كان ء سۆشیالیستیه‌كان ء گیَره‌شیَویَنیه‌كان ده‌گریَته‌وه‌ ده‌ڵیَن دیموكراسی ئازاد به‌شیَكى ته‌واوكارى سیسته‌مى سه‌رمایه‌داریه‌ء له‌سه‌ر بنه‌مای چینایه‌تى دامه‌زراوه‌و دیموكراسى ته‌واو یاخود به‌شداربووانه‌ نییه‌. به‌ گوته‌ی ئه‌وان دیموكراسی ئازاد بریتیه‌ له‌ دیموكراسی بۆرژوا كه‌ تیایدا ته‌نها خه‌ڵكی ده‌وڵه‌مه‌ند حوكم ده‌كه‌ن. له‌به‌رئه‌وه‌ دیموكراسییه‌كی نایه‌كسانیه‌ و بوون ء كاركردنى به‌ شیَویه‌ك وه‌به‌رهیَنانى ئابوورى ئاسان بكات. هه‌ندیَكیش ده‌ڵیَن كه‌وا ته‌نها (دیموكراسیه‌تى لیبرِاڵى)یه‌ ده‌توانیَت ئازادیه‌كانى تاك مسۆگه‌ر بكات بۆ هاوولاَتیانىء ریَگا بگریَت له‌ گه‌شه‌سه‌ندن به‌ره‌و دكتاتۆریه‌ت. له‌م سۆنگه‌یه‌وه‌، حوكمى زۆرینه‌یه‌كى توندرِه‌و به‌ره‌و چه‌وساندنه‌وه‌ى كه‌مایه‌تیه‌كان ده‌رِوات. یه‌كیَك له‌ دیارده‌ گرنگه‌كانى دیموكراسیه‌تى نویَنه‌رایه‌تى، هه‌رچۆنیَك بیَت، ئه‌و راستیه‌یه‌ كه‌وا ده‌سه‌لاَتى راسته‌قینه‌ له‌ راستیدا تاراده‌یه‌ك به‌ده‌ست ده‌سته‌یه‌كى نویَنه‌رایه‌تى بچوكه‌وه‌یه‌. ده‌سه‌لاَته‌كه‌ هه‌رچۆنیَك بیَت له‌لایه‌ن زۆرینه‌وه‌ به‌ریَوه‌ده‌چیَت، به‌لاَم له‌ راستیدا بریتیه‌ له‌ گروپیَكى بچوكى هه‌ڵبژیَردراو له‌سه‌ر بناغه‌یه‌كى جه‌ماوه‌رى. '''كۆمه‌ڵگه‌ى كراوه‌''' (دیموكراسیه‌تى لیبرِاڵى) به‌هه‌مان شیَوه‌ ریَگایه‌كه‌ بۆ گه‌یشتن به‌ كۆمه‌ڵگه‌ كراوه‌كه‌ى (كارل پۆپه‌ر Karl Popper)، ئه‌و كۆمه‌ڵگایه‌ی كه‌ تیَیدا تاك ریَگاى پیَدراوه‌ چاره‌نووسى خۆى هه‌ڵبژیَریَت، به‌ پیَچه‌وانه‌ى ئه‌وه‌ى له‌سه‌رى سه‌پیَندرابیَت، هه‌روه‌ها كۆمه‌ڵگاء سه‌ركردایه‌تیه‌كشى ده‌تواندریَت بگۆرِدریَن له‌ ریَگه‌ى گفتوگۆكردنه‌وه‌. دیموكراسیه‌ لیبرِالیخوازه‌كان به‌ته‌واوى به‌ شیَوه‌یه‌كى ساده‌ سه‌یرى كۆمه‌ڵگه‌ى مه‌ده‌نى ده‌كه‌ن وه‌ك باشترین ریَگا بۆ رازى كردنى ئاره‌زووه‌ تایبه‌تىء كلتورىء هاوبه‌شیه‌كانى كه‌مایه‌تیه‌كان (به‌هه‌مان شیَوه‌ زۆرینه‌ش). به‌ شیَوه‌یه‌كى دیموكراسی، پشتگیرى كردنى هونه‌رء كۆمه‌ڵگه‌ تایبه‌ته‌كانء یه‌كیَتیه‌ وه‌رزشیه‌كانء یان یه‌كیَتیه‌كانى تر له‌ ناو كۆمه‌ڵگه‌ى مه‌ده‌نیدا، له‌لایه‌ن ئه‌وانه‌وه‌ به‌ پشتگیریكردنى ئاره‌زووه‌كانى زۆرینه‌ دیَته‌به‌رچاو، جا ئه‌وه‌ به‌ ئاره‌زووى دانه‌رانى سیاسه‌ته‌كان بیَت یان به‌ ئاره‌زوویان نه‌بیَت. '''په‌یوه‌ندى له‌گه‌ڵ دیموكراسیه‌تى ناراسته‌وخۆ''' (دیموكراسیه‌ته‌ لیبرِاڵى)یه‌كان بریتین له‌ دیموكراسیه‌ته‌ نویَنه‌رایه‌تیه‌كان. هه‌ندیَك له‌و دیموكراسیانه‌ چه‌ند سیسته‌میَكى پاشكۆیی راپرسى هه‌یه‌ تا توانایه‌ك بدریَت به‌ ده‌نگده‌ران تا ده‌سه‌لاَتیان ببیَت به‌سه‌ر برِیاره‌كانى ئه‌نجومه‌نى هه‌ڵبژیَردراوى یاسادانان یان به‌لای كه‌م دروستكردنى برِیار له‌ ریَگه‌ى راپرسى گشتى به‌بىَ ئه‌وه‌ى بوار بده‌نه‌ ئه‌نجومه‌نى یاسادانان قسه‌ى یه‌كلاكه‌ره‌وه‌ بكات له‌و برِیاره‌دا. سویسراو ئۆروگواى له‌و ولاَته‌ دیموكراسیه‌ لیبرِاڵیه‌ كه‌مانه‌ن كه‌ سیسته‌میَكى نویَنه‌رایه‌تیان هه‌یه‌ گریَدراوه‌ له‌گه‌ڵ راپرسى گشتى. ولاَتانى تر له‌سیسته‌مى سیاسیاندا له‌ پله‌یه‌كى نزمتر راپرسی به‌كاردیَنن. زیادكردنى پرۆسه‌ى راپرسى له‌ سیسته‌میَكى سیاسیدا له‌وانه‌یه‌ یارمه‌تیده‌ر بیَت بۆ ریَگه‌گرتن له‌ په‌ره‌سه‌ندنى دیموكراسیه‌تیَكى لیبرِاڵى به‌ره‌و حوكمیَكى كه‌مینه‌. زانایانى سیاسه‌ت به‌ شیَوه‌یه‌كى گشتى كۆمه‌ڵه‌ زانیاریه‌كى ریَكدانراوى تایبه‌ت به‌كاردیَنن بۆ پیَوانى ئه‌وه‌ى تاچه‌ند ولاَتیَك دیموكراسه‌ یان نا، یاخود چه‌نده‌ نزیكء دووره‌ له‌ دیموكراسى. ئه‌م كۆمه‌ڵه‌ زانیاریانه‌ش ئه‌مانه‌ن: كۆمه‌ڵه‌ زانیارى ده‌وڵه‌ت(Polity Data)ء هه‌روه‌ها كۆمه‌ڵه‌ زانیارى كۆشكى ئازادى (Freedom House Data). به‌پىَ ى كۆمه‌ڵه‌ زانیارى كۆشكى ئازادى، هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌ك به‌ كۆى گشتى چوار خاڵ یان زیاتر تۆمار بكات ئه‌وا به‌ دیموكراسیه‌تیَكى ده‌نگپیَدراو له‌ قه‌ڵه‌م ده‌دریَت، وه‌هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌كیش دوو خاڵء نیو یان زیاتر تۆمار بكات ئه‌وا به‌ دیموكراسى لیبرِاڵى داده‌ندریَت. ئه‌و ولاَتانه‌ى خواره‌وه‌ به‌ هه‌ردوو پیَوه‌ر نموونه‌ى دیموكراسى لیبرِاڵین: ئوستراڵیا – كه‌نه‌دا – ولاَتانى ئه‌ندام له‌ یه‌كیَتى ئه‌وروپا – ئایسله‌ند – هندستان – ژاپۆن – نیوزیله‌ند – فلپیین – نه‌رویج – به‌رازیل – ولاَته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مریكا. Kategoriyên rûpelan: [[Soranî]] | [[کوردی]] | [[Rtl]] [[سياسةت]] 8706 62967 2007-01-04T08:09:16Z Abdullah M Gaznaii 690 پێنج ووشه‌ی عه‌ره‌بیم چاک کرد که‌ به‌ هه‌ڵه‌یی نوسرابوون وه‌کو (مگلق-->مطلق) {{soranî}} {{rtl}} == ئازادى قسه‌كردن - ئازادى ڕاده‌ربڕین == ئازادى قسه‌كردن زۆربه‌ى جار به‌ چه‌مكیَكى جه‌وهه‌رى داده‌نریَت له‌ دیموكراسیه‌ته‌ لیبراڵیخوازه‌ نویَكاندا، كه‌ تیایاندا ئازادى قسه‌كردن وه‌ك قه‌ده‌غه‌كار و یاساغكاریَك ره‌چاوده‌كریَت بۆ نه‌هیَشتنى سانسۆر و چاودیَرى. مافى ئازادى قسه‌كردن له‌ژیَر سایه‌ى یاساى نیَوده‌وڵه‌تیدا زامنكراوه‌ له‌ ریَگه‌ى چه‌ندین هۆكارى (وسائل) بیَشومارى تایبه‌ت به‌ مافه‌كانى مرۆڤه‌وه‌، و به‌ شیَوه‌یه‌كى به‌رچاویش ئه‌مه‌ له‌ مادده‌ى 9 ى جارِى گه‌ردوونى مافه‌كانى مرۆڤ و مادده‌ى 10 ى په‌یماننامه‌ى ئه‌وروپى له‌سه‌ر مافه‌كانى مرۆڤدا هاتووه‌، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا كه‌موكورِیه‌كان له‌ وارى جیَبه‌جیَكردندا له‌ زۆر له‌ وڵاتاندا هه‌ر به‌ چاره‌سه‌رنه‌كراوى ده‌میَننه‌وه‌. زاراوه‌ى هاوتاى ئه‌م زاراوه‌یه‌ش كه‌ ئازادى راده‌ربرِینه‌ هه‌ندیَك جار به‌ زاراوه‌یه‌كى باشتر ره‌چاو ده‌كریَت وه‌ك له‌ ئازادى قسه‌كردن چونكه‌ ئازادى قسه‌كردن تیایدا مه‌به‌ست ته‌نها قسه‌كردنى زاره‌كى نیه‌، به‌ڵام ئه‌م مافه‌ به‌م شیَوه‌یه‌ لیَكده‌دریَته‌وه‌ كه‌ پاریَزگارى له‌هه‌موو كرداریَكى گه‌رِان، و وه‌رگرتن، و گواستنه‌وه‌ى زانیارى و بیرۆكه‌كان بكات به‌ چاوپۆشین له‌و ناوه‌ندانه‌ى كه‌ به‌كارده‌هیَنریَن بۆ ئه‌نجامدانى ئه‌م كردارانه‌ له‌ ریَگه‌یانه‌وه‌. مافى ئازادى راده‌ربرِین مافیَكى ره‌ها (مطلق) نیه‌؛ هیَشتا حكومه‌ته‌كان ره‌نگه‌ هه‌ندیَك جۆرى زیانبه‌خشى راده‌ربرِین به‌ قه‌ده‌غه‌كراو ره‌چاوبه‌كه‌ن. له‌ ژیَر سایه‌ى یاساى نیَوده‌وڵه‌تى، سنورداركردنه‌كان بۆ سه‌ر ئازادى قسه‌كردن پیَویسته‌ بگونجیَن له‌گه‌ڵ تاقیكردنه‌وه‌یه‌كى سىَ به‌شى توندا و تیایدا ده‌ربچن: پیَویسته‌ ئه‌و سنورداركردنانه‌ به‌یاسا پاڵپشتى بكریَن، و به‌دواى به‌ده‌ستهیَنانى ئامانجیَكه‌وه‌ دانرابن كه‌ ئامانجیَكى ره‌وا بیَت، و پیَویست بیَت ( واته‌ به‌به‌راورد گونجاو بیَت) بۆ به‌ده‌ستهیَنانى ئه‌م ئامانجه‌. له‌ نیَو ئه‌و ئامانجانه‌ش كه‌ به‌رِه‌وا داده‌نریَن بریتین له‌ پاریَزگاریكردن له‌ ماف و ئابرِوومه‌ندى كه‌سانى تر (ریَگه‌نه‌دان به‌ ناوزرِاندن)، و پاریَزگاریكردن له‌ ئاسایشى نه‌ته‌وه‌یى و شیرازه‌ى سیسته‌مى گشتى (النظام العام)، و ته‌ندروستى گشتى و ره‌وشته‌ گشتیه‌كان. به‌شیَوه‌یه‌كى گشتى ئازادى راده‌ربرِیَن وه‌ك ریَساى بنچینه‌یى (ره‌سه‌ن) دانیپیداده‌نریَت و سنورداركردنه‌كانیش وه‌ك هه‌ڵاویَردراو (استثناءات) له‌و ریَسایه‌ ره‌چاوده‌كریَن، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا، گویَرِایه‌ڵى و جیَبه‌جیَكردنى ئه‌و ریَسایه‌ شتیَكه‌ زۆربه‌ى جار كه‌موكورِى تیَدایه‌و به‌ته‌واوى ئه‌نجامنادریَت. '''باكگراوه‌ندى میَژوویى''' یه‌كه‌م جار یاساى مۆدیَرن له‌ باره‌ى ئازادى قسه‌كردن و ده‌سپیَرِِاگه‌یشتنى خه‌ڵكى گشتى به‌ زانیاریه‌كان له‌ شانشینى سویدى له‌ ساڵى 1766 دامه‌زرا. لیَره‌شدا به‌زۆرى سوپاسه‌كه‌ بۆ هه‌وڵه‌كانى فه‌یله‌سوفى فینله‌ندى ( ئه‌ندیَرَس چیدینه‌س Anders Chydenius) ده‌گه‌رِیَته‌وه‌. ئه‌م فه‌یله‌سوفه‌ لیبرالیه‌كى ته‌قلیدى بوو، كه‌ بانگه‌شه‌ى بۆ بازرگانى ئازاد و ئازادى زانیاریه‌كان ده‌كرد بۆ ئه‌وه‌ى كه‌ناڵیَكى دروستى پیَدانه‌وه‌ى زانیاریه‌كان دابینبكریَت بۆ پرۆسه‌ى یاسادانان و برِیاردان له‌سه‌ر دابه‌شكردن و ته‌رخانكردنى سه‌رچاوه‌كان ده‌رامه‌تیه‌كان: پیَویست به‌بوونى هیچ به‌ڵگه‌یه‌ك نیه‌ كه‌ هه‌ر جۆریَكى دیاریكراوى ئازادى نووسین و له‌چاپدان یه‌كیَكه‌ له‌ به‌هیَزترین شوره‌كانى مانه‌وه‌ و پاریَزگاریكردن بۆ ریَكخستنى ئازادانه‌ى ده‌وڵه‌ت، كه‌ به‌بىَ ئه‌وه‌، ده‌وڵه‌تان زانیارى ته‌واویان له‌به‌رده‌ست نابیَت بۆ دارِشتنى یاسا باشه‌كان، و ئه‌م دادپه‌روه‌ریه‌ به‌خشراوه‌ش ناواندریَت چاوه‌دیَرىبخریَته‌سه‌ر، و ته‌نانه‌ت خه‌ڵكی فه‌رمانرِه‌وایى كراویش نازانن كه‌ پیَداویستیه‌كانى یاسا چین، و سنوره‌كانى مافى حكومه‌ت چین، و به‌رپرسیاریه‌تى خۆشیان نازانن وه‌ك فه‌رمانرِه‌وایی كراو. و به‌بىَ ئه‌وه‌ په‌روه‌رده‌ و ره‌فتارى باش له‌ناوده‌چن، و توندو تیژى و پیَشیَلكارى له‌ بیرۆكه‌، و قسه‌و و شیَوازه‌كانى ره‌فتاركردن به‌ده‌رده‌كه‌ون، و تاریكى سه‌راپاى ئاسمانى ئازادیه‌كانمان له‌ماوه‌ى چه‌ند ساڵیَكى كه‌مدا داده‌پۆشیَت-------- ئه‌مه‌ له‌یاداشتنامه‌ى چیدینه‌س له‌باره‌ى یاساى ئازادى زانیاریه‌كان وه‌رگیراوه‌. فه‌یله‌سوف (ئه‌لیكس دو توكیوڤىَ Alexis de Tocqueville) (1805-1859) تیَبینى ئه‌وه‌ى كرد كه‌ ره‌نگه‌ خه‌ڵك دوودڵ بن له‌ قسه‌كردن به‌ ئازادى نه‌وه‌ك له‌ ترسى ئازاردانیان له‌لایه‌ن حكومه‌ته‌وه‌ به‌ڵكو له‌به‌ر دروستبوونى فشارى كۆمه‌ڵایه‌تى زۆر له‌سه‌ریان. كاتیَك كه‌ تاكه‌كه‌سیَك بۆچوونیَك راده‌گه‌یه‌نیَت كه‌ باو و جه‌ماوه‌رى نیه‌، ره‌نگه‌ ئه‌و كه‌سه‌ رووبه‌رِوى قیَز و رقلیَبوونه‌وه‌ى كۆمه‌ڵگه‌كه‌ى خۆى ببیَته‌وه‌ و ته‌نانه‌ت له‌وانه‌یه‌ بكه‌ویَته‌ ژیَر شه‌پۆڵى توندوتیژى په‌رچه‌كرداره‌كانیشه‌وه‌. له‌ كاتیَكدا ئه‌م جۆره‌ سه‌ركپكردنه‌وه‌ى ئازادى قسه‌كردن (سه‌ركپكردنى كۆمه‌ڵایه‌تى) وه‌لاوه‌نانى زۆر گرانتره‌ له‌ سه‌ركپكردنه‌كانى حكومه‌ت بۆ ئازادى قسه‌كردن، پرسیار له‌سه‌ر ئه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ ئایا به‌رِاستى ئه‌مه‌ ده‌كه‌ویَته‌ نیَو چوارچیَوه‌ى ئازادى قسه‌كردنه‌وه‌، كه‌ به‌شیَوه‌یه‌كى ئاسایى وه‌ك ئازادبوونیَكى مه‌ده‌نیانه‌ یان ئازادبوون له‌ كرداره‌كانى حكومه‌ت ره‌چاوده‌كریَن. '''تیۆره‌كانى قسه‌كردنى ئازاد:''' '''تیَرِوانینى گشتى:''' گرنگه‌ كه‌ له‌ پاساوه‌ تیۆریه‌ جۆراوجۆره‌كان بۆ ئازادى قسه‌كردن تیَبگه‌ین ئه‌گه‌ر بمانه‌ویَت تیَرِوانینیَك له‌باره‌ى سروشتى راسته‌قینه‌ى چه‌مك و سنوره‌ عه‌قلانیه‌كانى ئازادى قسه‌كردن دروستبكه‌ین. به‌شیَكى پاساوى قسه‌كردنى ئازاد بریتیه‌ له‌ گریمانه‌ى لیبرالى گشتى یان گریمانه‌ى لیبرالیانه‌ (الفرچیه‌ اللبرالیه‌) له‌ دژى ناچاركردنى تاكه‌كه‌سه‌كان و دوورخستنه‌وه‌یان له‌و ریَگه‌یه‌ى كه‌ بۆ خۆیان حه‌زیان لیَیه‌ بژین و له‌وه‌ى كه‌ بۆ خۆیان ده‌یانه‌ویَت ئه‌نجامى بده‌ن. به‌هه‌رحاڵ، ژماره‌یه‌ك له‌ پاساوى زیاتر روون و دیاریكراوتر هه‌ن كه‌ به‌ شیَوه‌یه‌كى به‌ربڵاو وه‌ك پاساو بۆ ئازادى قسه‌كردن پیَشنیاركراون. بۆ نمونه‌، دادوه‌رى دادگاى باڵاى كه‌نه‌دى (ماكلاچلان McLachlan) له‌ باره‌ى كیَسى (R v. Keegstra) كه‌ كیَسیَكى ساڵى 1990 ه‌ له‌باره‌ى قسه‌كردنیَك كه‌ رق و كینه‌ ده‌رببرِیَت ئه‌م ده‌رئه‌نجامانه‌ى خواره‌وه‌ى ده‌ستنیشانكردووه‌: (1) قسه‌كردنى ئازاد ده‌بیَته‌ هۆى په‌ره‌پیَدانى "هاتنه‌ناوه‌وه‌ى ئازادانه‌ى ئه‌و بیرۆكانه‌ى كه‌ زۆر گرنگ و بنچینه‌یین بۆ دیموكراسیه‌تى سیاسى و ده‌زگا و دامه‌زراوه‌ دیموكراتیه‌كان" و تواناكانى ده‌وڵه‌ت پیَوه‌ند و سنوردارده‌كات له‌ پیَشیَلكردنى ماف و ئازادیه‌كانى تر؛ (2) قسه‌كردنى ئازاد ده‌بیَته‌ هۆى بره‌ودان به‌ هیَنانه‌كایه‌وه‌ى بازارِیَك بۆ بیرۆكه‌كان كه‌ له‌رووى نمونه‌ هیَنانه‌وه‌ نه‌وه‌ك له‌رووى ناونان و ده‌ستنیشانكردنه‌وه‌ گه‌رِان به‌ دواى راستیه‌كان له‌خۆوه‌ ده‌گریَت، (3) و ئازادى قسه‌كردن له‌ رووى خودى سروشتى شته‌كه‌شه‌وه‌ وه‌ك هۆكاریَك بۆ خۆ به‌ واقعیكردنى قسه‌كه‌ر و گویَگر شتیَكى گرنگ و به‌ نرخه‌؛ (4) و هه‌روه‌ها ئازادى قسه‌كردن بۆ به‌هۆى ئه‌و مه‌ترسیانه‌ى له‌ حكومه‌تیَكى باش ده‌كه‌ویَته‌وه‌ ئه‌گه‌ر بیَت و ریَگه‌ به‌ كپكردنه‌وه‌كانى بدات بۆ ئازادى قسه‌كردن پاساوى بۆ هیَنراوه‌ته‌وه‌. له‌وانه‌یه‌ ئه‌م جۆره‌ پاساوانه‌ تیَكه‌ڵ به‌یه‌ك ببن. هه‌موویان به‌یه‌كه‌وه‌، پاساویَك دروستده‌كه‌ن كه‌ به‌ شیَوه‌یه‌كى به‌رفراوانتر قه‌بولده‌كریَت بۆ داننان به‌ ئازادى قسه‌كردن وه‌ك ئازادیه‌كى بنچینه‌یى سیاسى و مه‌ده‌نى. ده‌كریَت به‌ شیَوه‌یه‌كى وورد له‌ ریَگه‌ى جیاوازه‌وه‌ هه‌ریه‌ك له‌م پاساوانه‌ روونبكریَنه‌وه‌ و ره‌نگه‌ پیَویست بكات هه‌ندیَكیان راده‌ى لیَهاتووییان تاقیبكریًَته‌وه‌. ده‌كریَت پاساوى یه‌كه‌م و چواره‌م له‌گه‌ڵ یه‌ك دابنریَن به‌و پیَیه‌ى كه‌ پاساوى دیموكراتیانه‌ن، یان جۆره‌ پاساویَكن كه‌ په‌یوه‌ندیدارن به‌ خود فه‌رمانرِه‌واییكردنه‌وه‌. ئه‌مانه‌ ده‌گه‌رِیَنه‌وه‌ بۆ رووه‌كانى رۆڵى سیایانه‌ى قسه‌كردنى ئازاد له‌ كۆمه‌ڵگاى دیموكراتیدا. پاساوى دووه‌م په‌یوه‌ندیداره‌ به‌ ئاشكراكردنى راستیه‌كان. پاساوى چواره‌میش زۆر به‌ توندى په‌یوه‌ندیداره‌ به‌ به‌ها ئازادیخوازیه‌ (لیبرالیه‌) گشتیه‌كان به‌ڵام جه‌خت له‌سه‌ر گرنگیه‌تى تایبه‌تى زمان، و هیَمابازى (الرمزیة)، و نویَنه‌رایه‌تیكردن بۆ ژیان و سه‌ربه‌خۆییمان ده‌كاته‌وه‌. ئه‌م شیكاریانه‌ش ژماره‌یه‌ك ده‌رئه‌نجام پیَشنیار ده‌كه‌ن. یه‌كه‌م، به‌ڵگه‌ى به‌ هیَز و تیَكه‌ڵ به‌یه‌ك هه‌ن بۆ قسه‌كردنى ئازاد وه‌ك بنه‌مایه‌كى سیاسى سه‌ره‌كى له‌ هه‌ر دیموكراسیه‌تیَكى لیبرالیدا. دووه‌م، هه‌رچۆنیَك بیَت، قسه‌كردنى ئازاد چه‌مكیَكى ره‌هاو ساده‌ نیه‌ به‌ڵكو ئازادیه‌كه‌ كه‌ له‌ ریَگه‌ى به‌هاى قوولتره‌وه‌ ره‌وایه‌تى خۆى وه‌رده‌گریَت. سیَیه‌م، ئه‌م به‌هایانه‌ى كه‌ له‌ پاساوه‌ جۆراوجۆره‌كاندا ده‌رده‌كه‌ون بۆ قسه‌كردنى ئازاد ره‌نگه‌ به‌ هه‌مان هیَزى هاوشیَوه‌ نه‌تواندریَت بچه‌سپیَندریَن به‌سه‌ر هه‌موو جۆره‌كانى قسه‌كردن و هه‌موو جۆره‌ بارودۆخیَكدا. '''خود فه‌رمانرِه‌واییكردن''' ئازادى قسه‌كردن زۆر گرنگه‌ له‌ هه‌موو دیموكراسیه‌تیَكدا، چونكه‌ گفتوگۆى كراوه‌ى نیَوان پاڵیَوراوان له‌به‌رده‌مى خه‌ڵك شتیَكى بنچینه‌ییه‌ بۆ ده‌نگده‌ران تا بتوانن برِیارى خۆیان بده‌ن له‌ ماوه‌ى هه‌ڵبژاردنه‌كاندا. هه‌ر له‌ ریَگه‌ى قسه‌كردنه‌وه‌یه‌ كه‌ خه‌ڵك ده‌توانن كاریگه‌ریان به‌سه‌ر بژاره‌كانى حكومه‌ته‌كه‌یانه‌وه‌ هه‌بیَت له‌ ده‌ستنیشانكردنى پلانه‌ سیاسیه‌كاندا. هه‌روه‌ها، كارمه‌نده‌ گشتیه‌كان له‌ ریَگه‌ى ئه‌و ره‌خنانه‌وه‌ به‌رپرسیارده‌كریَن كه‌ لیَیان ده‌گیریَت و ریَگه‌ خۆشده‌كه‌ن بۆ له‌سه‌ر كارلادان و دانانى كه‌سانى تر له‌ شویَنیان. دادگاى باڵاى ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان دان به‌ تواناى ره‌خنه‌گرتن له‌ حكومه‌ت و به‌رپرسانى حكومه‌ت داده‌نیَت به‌م شیَوه‌یه‌ى كه‌ "جه‌وهه‌رى یه‌كه‌م هه‌مواركردن بووه‌." نیۆرك تایمز ڤ . سه‌لیڤان New York Times v. Sullivan . به‌ڵام ئه‌وه‌ش دیاریده‌كات " گه‌ره‌نتیه‌كانى قسه‌كردن و رۆژنامه‌وانى ته‌نها په‌یوه‌ست نین به‌ راده‌ربرِینى سیاسى یان باسكردنى كاروبارى گشتى كه‌ بنچینه‌یین بۆ بوونى حكومه‌تیَكى ساخله‌م." Time، Inc. v. Hill. هه‌ندیَك پیَیان وایه‌ كاتیَك كه‌ خه‌ڵك له‌ ده‌رخستنى ناكۆكیه‌كانیان ده‌سڵه‌میَنه‌وه‌ ئه‌مه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌ سزادان و تۆڵه‌كردنه‌وه‌ ده‌ترسن، له‌و كاته‌ش حكومه‌ت وه‌ڵامى داواكاریه‌كانیان نادانه‌وه‌ كه‌ ئه‌وان داواى نه‌كن، كه‌واته‌ حكومه‌ت كه‌متر له‌به‌رامبه‌ر كرداره‌كانی خۆیدا به‌رپرسیارده‌بیَت. به‌رگریكاران بۆ هیَنانه‌كایه‌وه‌ى حكومه‌تیَكى ئازاد زۆربه‌ى جار پیَیان وایه‌ كه‌ ئه‌مه‌ هۆكارى سه‌ره‌كیه‌ كه‌ واده‌كات حكومه‌ت قسه‌كردنى ئازاد سه‌ركوتبكاته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ى خۆى له‌ لیَپرسینه‌وه‌ به‌ دوور بگریَت. هه‌رچۆنیَك بیَت، ره‌نگه‌ بووتریَت كه‌ هه‌ندیَك له‌ پیَوه‌نده‌كانى سه‌ر ئازادى قسه‌كردن ده‌كریَت بوونیان هه‌بیَت و بگونجیَن له‌گه‌ڵ دیموكراسیه‌ت یان ته‌نانه‌ت بگره‌ پیَویستیش بن بۆ پاراستنى دیموكراسیه‌ت. '''ئاشكراكردنى راستى:''' پاساویَكى كلاسیكیانه‌ بۆ پاریَزگاریكردن له‌ ئازادى قسه‌كردن وه‌ك مافیَكى بنچینه‌یى ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌م مافه‌ شتیَكى سه‌ره‌كى و پیَویسته‌ بۆ ئاشكراكردنى راستى. ئه‌م پاساوه‌ به‌تایبه‌تى په‌یوه‌ندیداره‌ به‌ فه‌یله‌سوفى به‌ریتانى جۆن ستاورت میل (John Stuart Mill). دادوه‌ر ئۆلیڤه‌ر ویندیل هۆلمز (Oliver Wendell Holmes) نووسیویه‌تى " باشترین تاقیكردنه‌وه‌ بۆ راستى بریتیه‌ له‌ هیَزى بیرۆكه‌كان له‌ كیَبرِكیَكردن بۆ به‌ده‌ستهیَنانى ره‌زامه‌ندى له‌ بازارِى بیرۆكه‌كاندا، و راستیش تاكه‌ زه‌مینه‌یه‌ بۆ ئه‌و بیرۆكانه‌ كه‌ بتوانن له‌سه‌رى خواسته‌كانیان به‌ سه‌لامه‌تى به‌جیَبگه‌یه‌نن." وه‌رگیراوه‌ له‌ Abrams v.. هه‌روه‌ها دادوه‌رى ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مه‌ریكا هۆڵمز (Holmes)بوو كه‌ئه‌و خوازه‌ (استعارة) به‌ هیَزه‌ى "بازارِى بیرۆكه‌كانى" ورووژاند و هیَنایه‌ كایه‌وه‌. ئه‌م پاساوه‌ى بازارِى بیرۆكه‌كان بۆ ئازادى قسه‌كردن له‌لایه‌ن پسپۆرِانه‌وه‌ ره‌خنه‌ى لیَگیراوه‌ له‌سه‌ر بنه‌ماى ئه‌وه‌ى كه‌ كاریَكى هه‌ڵه‌یه‌ هه‌موو بیرۆكه‌كان بیَنه‌ ناو ئه‌و بازارِه‌وه‌، هه‌تاوه‌كو ئه‌گه‌ر بیَنه‌ ناو بازارِه‌كه‌شه‌وه‌، ره‌نگه‌ هه‌ندیَك له‌ بیرۆكه‌كان هه‌ندیَك بیرۆكه‌ى تر وه‌لاوه‌بنیَن ته‌نها له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئه‌و بیرۆكانه‌ له‌لایه‌ن سه‌رچاوه‌ى باڵاتره‌وه‌ بڵاوده‌كریَنه‌وه‌و هیَزى زیاتریان ده‌بیَت. هه‌روه‌ها بازارِى بیرۆكه‌كان له‌به‌ر ئه‌و گریمانه‌یه‌ى كه‌ ده‌ڵیَت له‌كۆتاییدا راستى هه‌ر به‌سه‌ر نارِاستیدا سه‌رده‌كه‌ویَت ره‌خنه‌ى لیَده‌گیریَت. شتیَكى بینراوه‌ به‌ دریَژایى میَژوو كه‌ خه‌ڵك ره‌نگه‌ به‌ گویَره‌ى سۆز و هه‌سته‌كانیان پاڵبنریَن و كاردانه‌وه‌یان هه‌بیَت نه‌وه‌ك له‌ ریَگه‌ى عه‌قڵیانه‌وه‌، ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر واشبیَت كه‌ راستى له‌ كۆتاییدا هه‌ر به‌ ده‌ر بكه‌ویَت، تا ئه‌و كات ئه‌وا زه‌ره‌رى زۆر گه‌وره‌ روویداوه‌ له‌و ماوه‌یه‌ى تا راستیه‌كه‌ ئاشكرا ده‌بیَت. هه‌رچۆنیَك بیَت، ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر ئه‌م لایه‌نه‌ لاوازانه‌ى بازارِى بیرۆكه‌كان دانیان پیادابنریَت ئه‌وا لایه‌نگرانى ئه‌و تیۆره‌ ده‌ڵیَن گۆرِینه‌وه‌ى ئه‌م بیرۆكه‌یه‌ بۆ گه‌رِان به‌ دواى راستیه‌كان به‌ دیاریكردنى راستیه‌كان له‌لایه‌ن حكومه‌ت و چاودیَریكردنى نارِاستیه‌تى شتیَكى خراپتره‌. ئالان هۆرس له‌ كتیَبه‌كه‌یدا (قسه‌كردنى ئازاد) (1998)، ده‌ڵیَت به‌كارهیَنانى خوازه‌ى بازارِى بیرۆكه‌كان شتیَكى هه‌ڵخه‌ڵه‌تیَنه‌ره‌. ئه‌و ده‌ڵیَت پاساوى پاریَزگاریكردنى كلاسیكیانه‌ى میل Millبۆ ئازادى قسه‌كردن له‌ كتیَبه‌كه‌یدا به‌ ناوى له‌باره‌ى ئازادى (On Liberty) هه‌ڵناستیَت به‌ پیَشخستن و هیَنانه‌ كایه‌وه‌ى بیرۆكه‌ى بازارِ ( كه‌ دواتر له‌لایه‌ن هۆلمزه‌وه‌ ئه‌م بیرۆكه‌یه‌ ده‌ناسریَنریَت) به‌ڵكو به‌ شیَوه‌یه‌كى سه‌ره‌كى داواى ئازادى پیَشكه‌وتن و گفتوگۆكردنى بیرۆكه‌كان ده‌كات له‌ گه‌رِانیاندا به‌ دواى راستیه‌كان یان له‌ تیَگه‌یشتنیاندا بۆ راستیه‌كان. له‌ دارِشتنى ئه‌م به‌ڵگه‌یه‌، هۆرس ده‌ڵیَت میل (Mill) كۆمه‌ڵگا وه‌ك شتیَك كه‌ زیاتر له‌ سیمیناریَكى ئه‌كادیمى به‌رز بكات ویَنه‌ ده‌گریَت نه‌وه‌ك بازارِیَك بۆ بیرۆكه‌كان. ئه‌مه‌ش پیَویستبوونى ستانده‌رده‌ نه‌نووسراوه‌كان بۆ ره‌فتاركردن و كارلیَككردن له‌ خۆوه‌ده‌گریَت، كه‌ له‌ ناویشیاندا چه‌ند پله‌یه‌كى زیَرگرتنى دوو لایه‌نانه‌ هه‌بیَت. ئه‌مه‌ش ره‌نگه‌ به‌ باشى ئه‌و جۆره‌ قسانه‌ سنورداربكات كه‌ پاساوى پاریَزگاریلیَكردنیان هه‌یه‌. ریَگه‌یه‌كى تر بۆ دارِشتنه‌وه‌ى ئه‌م خاڵه‌ بریتیه‌ له‌وه‌ى كه‌ دان به‌ بانگه‌شه‌كه‌ى میل دابنیَین كه‌ هه‌ندیَك جۆرى ئازادى قسه‌كردن پیَویستن له‌به‌ر زه‌روره‌تى عه‌قلانیانه‌. ئه‌مه‌ش ده‌كریَت پاڵپشتى ئه‌و پیَویستیه‌ بانگه‌شه‌ بۆكراوه‌ بكات كه‌ داواى پاراستنى بیرۆكه‌ نا جه‌ماوه‌ریه‌ مومكنه‌كان ده‌كات. هه‌رچۆنیَك بیَت، ده‌كریَت ئه‌و كات ئه‌مه‌شى بخریَته‌ سه‌ر كه‌ ئه‌وه‌ مه‌رج نیه‌ ببیَته‌ هۆى ئه‌وه‌ى كه‌ ریَژه‌یه‌كى به‌رفراوانى قسه‌كردن، له‌ نیَویشیاندا قسه‌ تانه‌ و ته‌شه‌ر و سوكایه‌تیپیَكه‌ره‌كان، پیَویست بیَت هه‌مان پاریَزگارى هاوشیَوه‌یان پیَشكه‌شبكریَت. وه‌ك ئه‌وه‌ى میل دایرِشتووه‌، ئه‌م پاساوه‌ به‌هه‌مان شیَوه‌ ده‌كریَت به‌و چاوه‌ سه‌یر بكریَت كه‌ نوخبه‌ویه‌، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى قسه‌و ده‌ربرِینه‌ بچووكه‌كان زیاتر سه‌ره‌نجى بیرمه‌نده‌كان به‌لاى خۆیاندا راده‌كیَشن. هه‌رچۆنیَك بیَت، هه‌ندیَك بۆچوون و هه‌ست هه‌ن كه‌ تیایاندا بریتیه‌ له‌وه‌ى ئه‌م پاساوه‌ فراوانتر بكریَته‌وه‌ بۆ ئه‌و دیوى قسه‌ى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ خه‌ریكى به‌دواگه‌رِانى هزرى به‌رته‌سكن، وه‌ك زانایان و تویَژه‌ره‌وه‌ ئه‌كادیمیه‌كان. به‌ مانایه‌ك له‌ مانایه‌كان ئه‌مه‌ تیَكه‌ڵده‌بیَته‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و پاساوانه‌ى له‌سه‌ر بنه‌ماى سه‌ربه‌خۆیى دامه‌زراون، ئه‌گه‌ر بیَت و له‌سه‌ر بنه‌ماى په‌یوه‌ندیبوون به‌ پیَویستبوونى سایكۆلۆجیانه‌ى تاكه‌كان بۆ گه‌رِان به‌ دواى راستیه‌كان و تیَگه‌یشتنیان شیبكریَنه‌وه‌. به‌ مانایه‌كى تر، ره‌نگه‌ ئه‌مه‌ به‌رفراوانتر بكریَته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ى پاریَزگارى بۆ ئه‌و ئه‌ده‌ب و هونه‌رانه‌ش بگریَته‌خۆ كه‌ داوایه‌كیان بۆ هه‌ندیَك جۆرى به‌ها كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان هه‌یه‌. '''پیَشخستنی سه‌ربه‌خۆیی''' بۆچونی تر هه‌یه‌ كه‌ ده‌ڵیَ ئازادی قسه‌كردن لایه‌نیَكی گرنگی كه‌سایه‌تی و سه‌ربه‌خۆیی ئاده‌میزاد. بۆ نمونه‌ گوتراوه‌ كه‌ خۆپیشاندانی سیاسی جۆریَكه‌ له‌ جۆره‌كانی خۆناساندن و خۆناسین ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر خۆپیشانده‌ر بزانیَ كه‌ خۆپیشاندانه‌كه‌ی بیَ هوده‌یه‌. ئه‌م بیرۆكه‌یه‌ ریَگه‌ بۆ بۆچونیَكی تر خۆش ده‌كات كه‌ بانگه‌شه‌ بۆ پاراستنی چالاَكییه‌كانی گوزارشتكردن كه‌ مۆركی سیاسی ئاشكرایان پیَوه‌ دیار نیه‌ و وه‌ك هونه‌ری ته‌جریدی و مۆسیقا و سه‌ماكردن بۆ سه‌ربه‌خۆیی كه‌سیَتی ژیاری نین. چونكه‌ پاراستنی ئازادی قسه‌كردن یارمه‌تی پرۆسه‌ی سیاسی ده‌دات و گه‌رِان به‌دوای راستیه‌كان پیَش ده‌خات بۆیه‌ گرنگیی به‌هاكانی گوزارشتكردن باشتر دیار ده‌كات. جستس تۆرگورد مارشه‌ڵ نوسی: " یه‌كه‌م هه‌مواركردنی (ده‌ستوری ئه‌مریكا) ته‌نها پیَداویستیه‌كانی سیاسه‌ت دابین ناكات، به‌ڵكو پیَویستیه‌كانی رۆحی ئاده‌میزادیش – ئه‌و رۆحه‌ی داوا ده‌كات گوزارشت له‌ خۆی بكات". ئه‌م بۆچونه‌ جاری وا هه‌یه‌ زیاتر په‌ره‌ی پیَده‌دریَت به‌ هۆی ئاماژه‌كردن به‌ گرنگی گه‌یاندنی هزر و بیره‌ ره‌سه‌نه‌كانیان و به‌های داهیَنان كه‌ له‌ ویَژه‌ و هونه‌ر و چه‌ندین ریَگه‌ی تر گوزارشتی لیَده‌كریَت. پرسه‌كه‌ لیَره‌دا ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پیَویسته‌ ئیَمه‌ چۆن له‌گه‌ڵ تاكه‌كانی تر وه‌ك بونیَكی سایكۆلۆژی و ئه‌خلاقی ره‌فتار بكه‌ین ئه‌و تاكانه‌ كه‌ پیَویستیان به‌ گوزارشت له‌خۆكردن و خۆناساندن هه‌یه‌. ره‌خنه‌گرانی ئه‌م بۆچونه‌ ده‌ڵیَن كه‌ هیچ هۆیه‌كی زكماكی بۆ ئه‌وه‌ی ئازادی قسه‌كردن ببیَته‌ مافیَكی سه‌ره‌كی ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ جۆره‌ها چالاَكی تر به‌راوردی بكه‌ین كه‌ ره‌نگه‌ ئه‌و چالاَكیانه‌ به‌ به‌شیَك له‌ سه‌ربه‌خۆیی یاخود په‌ره‌پیَدانی خۆناساندن داده‌نریَن. '''په‌ره‌پیَدانی سینگ فراوانی''' راڤه‌كردنیَكی تر هه‌یه‌ له‌باره‌ی ئازادی قسه‌كردن كه‌ ده‌ڵیَ ئه‌و ئازادیه‌ ته‌اوكه‌ری سینگ فراوانیه‌ كه‌ هه‌ندیَ كه‌س پیَیان وایه‌ كه‌ پیَویسته‌ ببیَته‌ به‌هایه‌كی بنچینه‌یی كۆمه‌ڵگه‌دا. پرۆفیسۆر لی بولینگه‌ر یه‌كیَ له‌ داكۆكیكارانی ئه‌ بۆچونه‌یه‌ و له‌مباره‌یه‌وه‌ده‌ڵیَ: "پره‌نسیپی ئازادی قسه‌كردن كرداریَكی تایبه‌تی له‌گه‌ڵدایه‌ كه‌ بریتیه‌ له‌ ته‌رخانكردنی لایه‌نیَكی كارلیَكردنی كۆمه‌لاَیه‌تی بۆ دان به‌خۆگرتن كه‌ مه‌به‌سته‌كه‌ی په‌ره‌پیَدان و پیشاندانی توانایه‌كی كۆمه‌لاَیه‌تییه‌ بۆ كۆنترۆڵكردنی ئه‌و هه‌ست و سۆزانه‌ی به‌هۆی كۆمه‌ڵیَك روبه‌روبونه‌وه‌ی كۆمه‌لاَیه‌تی دیَنه‌ ئاراوه‌". پره‌نسیپی ئازادی قسه‌كردن نیگه‌رانیه‌كی تری له‌گه‌ڵدایه‌ ئه‌ویش كه‌متر نیه‌ له‌ یارمه‌تیدان له‌ هیَڵكاریكردنی "كه‌سایه‌تییه‌ هزریه‌كه‌ی كۆمه‌ڵگه‌". مه‌به‌ست له‌و بۆچونه‌ش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ سینگ فراوانی به‌هایه‌كی داواكراوه‌ ئه‌گه‌ر بنچینه‌یی نه‌بیَ و پاراستنی قسه‌كردنی نه‌ناسیش خۆی له‌ خۆیدا كرداریَكی سینگ فراوانییه‌. ئه‌مجۆره‌ سینگ فراوانیه‌ش وه‌ك نمونه‌یه‌كه‌ كه‌ هانی بوونی سینگ فراوانی زیاتر ده‌دات له‌ كۆمه‌ڵگه‌دا. به‌لاَم ره‌خنه‌گران ده‌ڵیَن كه‌ كۆمه‌ڵگه‌ نابیَ بۆ نمونه‌ له‌ به‌رامبه‌ر ئه‌ون تاكانه‌ی داكۆكی له‌ گه‌یاندنی زیانی گه‌وره‌ و ته‌نانه‌ت جینۆساید به‌ خه‌ڵك سینگ فراوان بیَ . ریَگه‌ گرتن له‌مجۆره‌ زیانانه‌ وه‌ك ره‌خنه‌گران ده‌ڵیَن گرنگتره‌ له‌وه‌ی سینگ فراوان بین له‌به‌رامبه‌ری ئه‌و كه‌سانه‌ی بانگه‌شه‌ بۆ گه‌یاندنی ئه‌و زیانانه‌ ده‌كه‌ن. '''كۆت و به‌نده‌كانی سه‌ر ئازادی قسه‌كردن''' جۆره‌ها ده‌سته‌ی حاكم و كۆنترۆڵكار و یاخود به‌هیَز له‌ زۆر شویَنی جیهان هه‌وڵیاندا بیرو رای جه‌ماوه‌ر یا خه‌ڵكانی تر بگۆرِن به‌ هۆی كرداریَك كه‌ به‌رِاستی به‌رژه‌وه‌ندی یه‌ك لایه‌ن ده‌پاریَزیَ. ئه‌م هه‌وڵه‌ بۆ سه‌پاندنی شیَوه‌یه‌ك له‌ شیَوه‌كانی كۆنترۆڵ به‌ هۆی كۆنترۆڵكردنی په‌یوه‌ندیكردن میَژووی هه‌یه‌ و به‌ تیَر و ته‌سه‌لی له‌ لایه‌ن میشیَل فوكۆ تیۆری بۆ دانراوه‌. زۆر كه‌س ئه‌و هه‌ولاَنه‌ی كۆنترۆلكردنی مشتومرِ به‌ هیَرش بۆ سه‌ر ئازادی قسه‌كردن داده‌نیَن و، و نمونه‌كانی كه‌ ده‌یهیَنن له‌مباره‌یه‌وه‌ ئه‌مانه‌ن: • هه‌ندیَ كه‌س ده‌ركردنی سكۆت پاركین چالاَككاری بواری ئاشتی له‌ ئۆسترالیا له‌ ئه‌یلولی 2005دا وه‌ك هیَرشیَك دژی ئازادی قسه‌كردن داده‌نیَن. ده‌ركردنه‌كه‌ش به‌ گوته‌ی حكومه‌تی فیدراڵی ئوسترالیا گوایه‌ بۆ پاراستنی ئاسایشی نیشتیمانی بووه‌. • له‌ فینله‌ند یاسایه‌كی نویَی مافی له‌چاپدان ده‌ركراوه‌ و له‌ 25 تشرینی یه‌كه‌م 2005 كه‌ نوسین له‌ باره‌ی چه‌ند شیَوازیَكی كردنه‌وه‌ی جفره‌ی نوسینه‌كان قه‌ده‌غه‌ ده‌كات. • كۆمپانیای (Gunns Limited) كه‌ له‌ بواری دار و دارتاشی له‌ ئۆسترالیا كار ده‌كات داوای له‌سه‌ر 17 كه‌سی چالاَككاری تۆمار كردووه‌ كه‌ یه‌كیَكیان سیناتۆر بۆب براونی سه‌ربه‌ پارتی سه‌وزی ئۆسترالیایه‌ له‌ گه‌ڵ سیَ یرَكخراوی ژینگه‌پاریَزی قازانج نه‌ویست و داوای برِی 7.8 ملیۆن دۆلار قه‌ره‌بوویان لیَده‌كات. كۆمپانیاكه‌ ئیدیعای ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ گوایه‌ ناوبانگیان زرِاندووه‌ و بونه‌ته‌ هۆی له‌ده‌ستدانی قازانجیَكی زۆر و شكا لیَكراوه‌كانیش ده‌ڵیَن ئه‌وان ته‌نها هه‌وڵیان داوه‌ ژینگه‌ بپاریَزن. هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م نمونه‌یه‌ داوای یاسای باری تایبه‌ت ده‌گریَته‌وه‌ نه‌ك سانسۆری حكومه‌ت، به‌لاَم هه‌ندیَ كه‌س ده‌ڵیَن ئه‌مه‌یان گوایه‌ بریتیه‌ له‌ خراپی به‌كارهیَنانی ده‌سه‌لاَت و په‌یوه‌ندی به‌ یاسای ناوزرِاندن هه‌یه‌، چونكه‌ چالاَككارانی بواری ژینگه‌ پاریَزی راده‌كیَشیَته‌ دادگا و كۆمپانیای Gunns ره‌نگه‌ كارگه‌یه‌كی داربرِین له‌ هه‌ریَمی ته‌سمانیای باكور داده‌مه‌زریَنیت. به‌ پیَی ئه‌م بۆچونه‌ داواكار واته‌ كۆمپانیاكه‌ هه‌وڵی پاراستنی ناوبانگیان ناكه‌ن به‌ڵكو هه‌وڵی ترساندنی داوالیَكراوان واته‌ چالاَككاره‌كانی بواری ژینگه‌ به‌ هۆی داوای قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی زۆر و مه‌سروفاتی له‌ راده‌به‌ده‌ری دادگاییكردنه‌كه‌ ده‌ده‌ن. ئه‌مجۆره‌ داوایانه‌ پرسیاری به‌ بایه‌خ قیت ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ تا چه‌ند بۆ كۆمپانیا مه‌زنه‌كان هه‌یه‌ سوود له‌ یاسای ناوزرِاندن وه‌ربگرن. • له‌ به‌ریتانیاش په‌رله‌مان یاسای تاوانه‌ خه‌ته‌رناك و ریَكخراوه‌كان و پۆلیسی له‌ ساڵی 2005دا په‌سند كرد كه‌ خۆپیشاندانی به‌ بیَ مۆڵه‌ت له‌ دووری یه‌ك كیلۆمه‌تر له‌ په‌رله‌ماندا قه‌ده‌غه‌ كرد. یه‌كه‌مین حاڵه‌تی تاوانباركردن به‌ پیَی یاساكه‌ له‌ كانونی یه‌كه‌می ساڵی 2005 دا بوو كه‌ مایا ئیڤه‌نز له‌ مانگی تشرینی یه‌كه‌می هه‌مان ساڵ به‌ تاوانی خویَندنه‌وه‌ی ناوی كوژراوه‌كانی شه‌رِی عیَراق له‌ سه‌ربازی به‌ریتانی و هاولاَتی عیَراقی به‌ بیَ مۆڵه‌تی پۆلیس له‌ ژیَر مۆنیومیَنتی سه‌ربازه‌ كوژراوه‌كان له‌ له‌نده‌ن خویَندووه‌. • له‌ ئیتالیا خاوه‌ن چه‌ندین كۆمپانیای بواری راگه‌یاندن سیلڤیۆ برلسكۆنی سانسۆری به‌كارهیَناوه‌ له‌ ریَگه‌ی راگرتنی زنجیره‌ی به‌رنامه‌ی ره‌خنه‌ئامیَز (Raiot) كه‌ سابینا گوزانتی له‌سه‌ر كه‌ناڵی RAI پیَشكه‌شی ده‌كرد به‌ به‌هانه‌ی ئه‌وه‌ی به‌رنامه‌كان بازارِین و سوكایه‌تیه‌كی زۆریان ده‌رباره‌ی حكومه‌ت تیایه‌. (ئه‌و ده‌ڵیَ كه‌ به‌ نیازه‌ داوا له‌ دژی RAI تۆمار بكات و داوای قه‌ره‌بوو كردنه‌وه‌ به‌ برِی 21 ملیۆن یۆرۆ لیَیان بكات ئه‌گه‌ر به‌رنامه‌كه‌ چیتر په‌خش بكریَت). كه‌ناڵی RAI په‌خشی به‌رنامه‌كه‌یان راگرت و، سابینا گوزانتی داوای ل دادگه‌ تۆمار كرد بۆ دووباره‌ په‌خشكردنی به‌رنامه‌كه‌ی و داواكه‌ی برده‌وه‌. به‌لاَم سه‌ره‌رِای ئه‌وه‌ حكومه‌ت و كه‌ناڵی RAI به‌ برِیاری دادگه‌ قایل نه‌بوون و چیتر به‌رنامه‌كه‌ په‌خش نه‌كرا. • له‌ هه‌ندیچ ولاَتی ئه‌وروپایی ره‌تكردنه‌وه‌ی روودانی هۆلۆكۆستی جوله‌كه‌كان به‌ تاوان داده‌نریَ. له‌ نه‌مسا سزای سیَ ساڵ زیندانی بۆ دیَڤد ئیَرڤینگ یه‌كیَ له‌ نه‌یارانی ئه‌م یاسایه‌ برِایه‌وه‌ چونكه‌ له‌ شوباتی 2006 روودانی هۆلۆكۆستی ره‌تكرده‌وه‌. • هه‌ندیَ ولاَت تا ئیَستاش یاسای به‌سه‌رچووی سانسۆریان هه‌یه‌ كه‌ به‌ ده‌گمه‌ن به‌كار ده‌هیَنریَن. له‌ رووی ته‌كنیكییه‌وه‌ یاسای به‌ریتانی تا ئیَستا كفر كردن و نمایشكردنی كیَری ره‌پ و هاندانی خۆكوشتن قه‌ده‌غه‌ ده‌كات. '''ئینته‌رنیَت''' په‌ره‌سه‌ندنی ئینته‌رنیَت هه‌لی نویَی بۆ وه‌دیهیَنانی ئازادی قسه‌كردن هیَنایه‌ كایه‌وه‌ به‌ هۆی به‌كارهیَنانی چه‌ند شیَوازیَك كه‌ پشت به‌ ریَكاره‌كانی یاسایی نابه‌ستنه‌وه‌. ناوی خواستراو و په‌ناگه‌ی زانیاریه‌كان (وه‌ك Freenet) بوار به‌ ئازادی قسه‌كردن ده‌ده‌ن، نه‌خاسمه‌ ته‌كنۆلۆژیاكه‌ گره‌نتی ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ بابه‌ته‌ نوسراوه‌كان لا نابریَن (سانسۆر ناكریَن). ئه‌و سایتانه‌ی له‌ هه‌ندیَ ولاَت ده‌كه‌ونه‌ ژیَر سانسۆری حكومه‌ت دووباره‌ له‌ سیَرڤه‌ری ولاَتانی تر میَوان ده‌كریَن به‌ بیَ ئه‌وجۆره‌ سانسۆرانه‌. چونكه‌ ولاَیه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا كه‌مترین كۆت و به‌ندی حكومه‌تی له‌سه‌ر ئازادی قسه‌كردندا هه‌یه‌، بۆیه‌ زۆربه‌ی ئه‌و سایتانه‌ی له‌ ولاَتانی سانسۆر ده‌كریَن له‌سه‌ر سیَرڤه‌ریَكی ئه‌مریكایی ئینته‌رنیَت دووباره‌ میوان ده‌كریَن و، به‌م شیَوه‌یه‌ له‌سانسۆر نه‌جاتیان ده‌بیَ و به‌رده‌وامی به‌ خزمه‌ته‌كانیان بۆ جه‌ماوه‌ره‌كانیان ده‌ده‌ن. ئه‌مه‌ش حاڵه‌تی سایته‌كانی (neo-nazi) نازیه‌ نویَه‌كان و سایته‌كانی تره‌ كه‌ بانگه‌شه‌ی رق لیَبوونی ره‌گه‌زی ده‌كه‌ن، چونكه‌ ئه‌و سایتانه‌ له‌ ژماره‌یه‌ك ولاَتی ئه‌وروپایی قه‌ده‌غه‌كراون. پیَویسته‌ ئه‌وه‌ش بگوتریَت كه‌ حكومه‌تی ئه‌مریكا هه‌وڵی دا چه‌ند جۆریَكی دیاریكراوی كردار و قسه‌كردن له‌سه‌ر ئینته‌رنیَت به‌ یاسا ریَكبخات. دامه‌زراوه‌ی مه‌رزی ئه‌لیكترۆنی EFF (The Electric Frontier Foundation) ریَكخراویَكه‌ كار له‌ پیَناوی پاراستنی ئازادی قسه‌كردن له‌سه‌ر ئینته‌رنیَت ده‌كات. حكومه‌تی چین توانیویه‌تی پیَشكه‌وتووترین جۆر و شیَوازی سانسۆركردنی ئینته‌رنیَت دابهیَنی به‌ مه‌به‌ستی كۆنترۆڵكردن ریَگه‌گرتن له‌ بلاَوبوونی زانیاری له‌ باره‌ی بابه‌تی هه‌ستناكی وه‌ك رووداوه‌كه‌ی گۆرِه‌پانی تیان ئان مینی ساڵی 1989 و فالون گۆنگ و تیبت و تایوان و كڵتووری رووتی (پۆرنۆگرافی) و دیموكراسی. هه‌ر له‌مباره‌یه‌وه‌ چین داوای یارمه‌تی له‌ هه‌ندیَ كۆمپانیای ئه‌مریكی وه‌ك كۆمپانیای MSN كه‌ زۆرجار له‌ لایه‌ن ركابه‌ره‌كانیانه‌وه‌ ره‌خنه‌یان له‌ باره‌ی ریَگرتن له‌ ئازادی قسه‌كردن لیَگیراوه‌. ئه‌و پرسانه‌ی به‌ هۆی پیَگیری له‌خۆوه‌ ده‌وروژیَندریَن كه‌مینه‌یه‌كی بچوك پرسیار له‌باره‌ی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئایا یاساكانی په‌یوه‌ستبوونى خۆنه‌ویستانه‌وه‌ ، كاتیَك كه‌ ئیَش ناسینی نه‌خۆشی میَشك به‌شیَكی یا هه‌مووی ده‌بیَته‌ هۆی په‌یوه‌ستبوونی تا راده‌یه‌ك له‌سه‌ر بناغه‌ی ئازادی قسه‌كردن یا نوسینی تاكیپه‌یوه‌ست ده‌بیَته‌ مایه‌ی پیَشیَلكردنی مافی ئازادی قسه‌كردنی تاكی نیَوبراو له‌و داوا یاساییه‌ په‌یوه‌نداره‌كان. '''وته‌ی ناوداران:''' • من له‌گه‌ڵ رای تۆ كۆك نیم به‌لاَم گیانیشم ده‌كه‌مه‌ قوربانی بۆ پاراستنی مافت له‌ گوزارشتكردنی ئه‌و رایه‌ت" ئیڤلین بیتریس هۆڵ كه‌ له‌و ژیَر ناوی س.ج. تالینتایر له‌ ساڵی 1906، به‌لاَم ئه‌م قسه‌یه‌ به‌ ناوی ڤۆڵتیَر بلاَوكراوه‌ كه‌ تالیتایر ژیاننامه‌ی بۆ نوسیوه‌. • "ئه‌گه‌ر ئازادی له‌ هه‌موو كاتیَكدا هیچ مانایه‌كی هه‌بیَ مانای ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و بۆچونه‌ به‌ خه‌ڵك بڵیَی كه‌ نایانه‌ویَ گویَبیستی بن". جۆرج ئۆرویَڵ • "... كاتیَك به‌راوردی بكه‌ین له‌گه‌ڵ سه‌ركوتكردنی پشیَوی هه‌موو پرسه‌كانی تر نوقمی بیَ بایه‌خی ده‌بن. پشیَویكار (anarchist) دوژمنی مرۆڤایه‌تییه‌، دوژمنی هه‌موو مرۆڤایه‌تییه‌ و، تاوانی له‌ هه‌موو تاوانیَكی گه‌وره‌تره‌. هیچ كۆچبه‌ریَك بواری بۆ نییه‌ بیًَته‌ كه‌ناره‌كانمان ئه‌گه‌ر پشیَویكار بیَ: وهیچ رۆژنامه‌یه‌ك چ لیَره‌ بلاَو بكریَت یا له‌ هه‌نده‌ران نابیَ له‌م ولاَته‌ دابه‌ش بكریَت ئه‌گه‌ر بانگه‌شه‌ بۆ بیری پشیَوی بكات". تیۆدۆر رۆزفڵت، 1908. • "پره‌نسیپی بیرورای ئازاد مانای ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌ ئازادیه‌كه‌ بۆ ئه‌و كه‌سانه‌یه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ بیر و رای ئیَمه‌ كۆكن به‌ڵكو بۆ ئه‌و بیر و رایانه‌ كه‌ رقمان لیَیه‌". ئۆلیڤه‌ر ویندڵ هۆڵمز دادوه‌ری دادگه‌ی بالاَی ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا، 1929. • گۆبڵز پشتیوانی له‌ ئازادی قسه‌كردن ده‌كرد ده‌رباره‌ی ئه‌و بوچونانه‌ی له‌گه‌ڵیان كۆك بوو و هه‌روه‌ها ستالینیش. ئه‌گه‌ر ئیَوه‌ له‌گه‌ڵ ئازادی قسه‌كردنن كه‌واته‌ ده‌بیَ پشتیوانی له‌ ئازادی قسه‌كردن بكه‌ن له‌باره‌ی ئه‌و رایانه‌ی ئیَوه‌ له‌گه‌ڵیان كۆك نین. چونكه‌ به‌ پیَچه‌وانه‌ ئیَوه‌ له‌گه‌ڵ ئازادی قسه‌كردن نین". نۆم چۆمسكی له‌ كتیَبه‌كه‌ی (دروستكردنی قایلبوون: نۆم چۆمسكی و میدیاكان 1992). • "...... هه‌ر بیر و رایه‌ك كپ بكریَت ئه‌و بیر و رایه‌ ره‌نگه‌ و، بیَگومان دڵنیاین كه‌ راسته‌. ره‌تكردنی ئه‌م راستیه‌ش مانای ئه‌وه‌یه‌ خۆمان به‌ پاكیزه‌ داده‌نیَین" جۆن ستیوارت میڵ له‌ كتیَبی له‌باره‌ی ئازادی 1895. • "له‌ ده‌وڵه‌تیَكی ئازاددا زمانیش ده‌بیَ ئازاد بیَ" ئیراسمۆس، فیَركردنی شازاده‌یه‌كی مه‌سیحی (1516). • " خه‌ڵكی پرِ و پووچ! قه‌ت جاریَك ئه‌و ئازادیانه‌ی هه‌یانه‌ به‌كار ناهیَنن، به‌ڵكو داوای ئه‌و ئازادیانه‌ ده‌كه‌ن كه‌ نییانه‌، ئه‌وان ئازادی بیركردنه‌وه‌یان هه‌یه‌ كه‌چی داوای ئازادی قسه‌كردن ده‌كه‌ن" سۆرن كیركگارد، دیابسالماتا ئیزه‌ر (1843). • "نرخی ئازادی ئاین یاخود قسه‌كردن ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئیَمه‌ ده‌بیَ ته‌حه‌مولی برِیَكی زۆری گلیَش بكه‌ین" رۆبرت ه. جاكسن. [[ئازادی رۆژنامه‌گه‌ری]] 8709 29757 2006-03-22T15:01:00Z Erdal Ronahi 2 ئازادي قسةكردن çû cihê ئازادي قسه‌كردن #REDIRECT [[ئازادي قسه‌كردن]] 8710 29760 2006-03-22T18:39:24Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Weşanên Bajar]] 8715 45387 2006-09-04T12:16:44Z RobotJcb 275 robot Adding: br, hy, zu Modifying: eu, tr '''Holandî''' di rêzên [[zimanên germanî]] daye. Zimanên germani ji 3 zimanan pêkhatiye; [[îngilîzî]], [[elmanî]] û zimanê holandî. [[Kategorî:ziman]] [[af:Nederlands (taal)]] [[als:Niederländisch]] [[ang:Niðerlandisc sprǣc]] [[ar:لغة هولندية]] [[bg:Нидерландски език]] [[br:Nederlandeg]] [[ca:Neerlandès]] [[cs:Nizozemština]] [[cy:Iseldireg]] [[da:Nederlandsk (sprog)]] [[de:Niederländische Sprache]] [[en:Dutch language]] [[eo:Nederlanda lingvo]] [[es:Idioma neerlandés]] [[et:Hollandi keel]] [[eu:Nederlandera]] [[fa:زبان هلندی]] [[fi:Hollannin kieli]] [[fr:Néerlandais]] [[fy:Nederlânsk]] [[ga:Ollainnis]] [[he:הולנדית]] [[hi:डच भाषा]] [[hr:Nizozemski jezik]] [[hu:Holland nyelv]] [[hy:Հոլանդերեն]] [[ia:Lingua nederlandese]] [[id:Bahasa Belanda]] [[it:Lingua olandese]] [[ja:オランダ語]] [[ko:네덜란드어]] [[kw:Iseldiryek]] [[la:Lingua Batava]] [[li:Nederlands]] [[lv:Nīderlandiešu valoda]] [[ms:Bahasa Belanda]] [[nds:Nedderlandsche Spraak]] [[nds-nl:Nederlaands]] [[nl:Nederlands]] [[nn:Nederlandsk språk]] [[no:Nederlandsk språk]] [[oc:Neerlandés]] [[pap:Idioma hulandes]] [[pl:Język niderlandzki]] [[pt:Língua neerlandesa]] [[ro:Limba neerlandeză]] [[ru:Нидерландский язык]] [[sco:Dutch leid]] [[se:Hollánddagiella]] [[sk:Holandčina]] [[sl:Nizozemščina]] [[sr:Холандски језик]] [[sv:Nederländska]] [[th:ภาษาดัตช์]] [[tl:Wikang Olandes]] [[tr:Flemenkçe]] [[ug:گوللاندىيە تىلى]] [[uk:Нідерландська мова]] [[zh:荷蘭語]] [[zu:IsiHolandi]] 8717 29850 2006-03-25T23:58:10Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Neteweyên Yekbûyî]] 8719 53824 2006-10-22T15:25:00Z Zeki 614 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Ziyaret (ol)]] (Mêrdîn) # [[Ziyaret (gundê Şirnexê)]] # [[Ziyaret (gundê Qoserê)]] {{cudakirin}} 8720 38939 2006-08-13T16:19:35Z Pill 538 Guherandina 88.226.34.178 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Luqman '''Mitirb''', ji kesên ku amurên muzîkê lê didin bi gişti yên ku [[ribab]] ([[kemançe]]) lê dixin tê gotin. Gotin ji zimanê erebî derbasi kurdî buye. Berî îro li cem kurda kesên karê muzîke dikirin biçûk û kêm dihatin dîtin. Di heman demêde [[sazbend]], [[daholvan]], [[dervêş]] (li herêma torê kesê li [[def]] û [[erbanê]] dixê), kemançe û ribabsaz ev kêmayî vekî zirhekî girtine laşê xwe û bûne dijberê herî tûj ê sîstema feodal. Jiber gotinê wan kes nediêşandin li odê axa dijûn û sxêfên herî giran, zimandirêjî, devavêtin tenê haqê wan bû. Li herêma [[Tor]]ê Mitirb ango muzîkvanên profesyonel an jî nîv profesyonel, di avakirin û belavkirina berhemên wêjeya devkî de rolê sereke dilîzin. Gotina mitirb ji koka arebî ya gotina بﺮط (T.R.B) tê û wateya wê jî « bi liv û tevgerbûn » an jî « şabûn ». Duyemîn û çaremîn formên koka بﺮط (T.R.B) tê wateya çalakiya şakirinê, bi taybetî bi riya stranan. Bêjeya ﺏﺮﻄﻣ (MUTRIB) di wateya « muzîkvan » de tê bi kar anîn û mebesta gotinê ew kes in ku li amûreke mûzîkê dixin an jî mûzîkê dijenin (Wehr 1977 : 503). Lê ji ber kêmbûna çavkaniyan em nikarin gelek agahdariyan der barê kevneşopiya mitirbiyê li cem Kurdan bidin. Pisporê folklora Kurdî [[Celîlê Celîl]] di sala 1982’an de berê xwe da bû başûr rojavayê Kurdistanê û li nav Kurdên Sûrî berhemên [[wêjeya devkî]] komkiribûn. Celîlê Celîl behsa saziya « [[Ode]]yê » û mûzîkvanên profesyonel « mitriban » dike (Celîl 1989 : 12 – 24). Li gor Celîl li odeyan kevneşopiya levanînê û nihurandinê hebû. Bêyî odeyan afirandina berhemên wêjeya devkî ne mumkin e û ev berhem herwiha wê nikaribin ji nifşekî derbasî nifşê din bibin. Dîsa Celîl gelekî di cîh de destnîşan dike ku ode cîhê afirandin û guherandina van berheman e û ode yek ji şertên afirandin û vejandina berhemên wêjeya devkî ne. Wekî din hêjayî gotinê ye ku Celîl jî balê dikşîne ser têkilî û pêwendiya di navbera [[dengbêj]] û guhdaran. Xuyaya dema ku Celîl çûye herêmê ku mirov dikara çanda we û ya herêma Torê nêzî hev dikare bi nav bike, êdî kevneşopiya odeyê hêdî hêdî wenda dibe. Ji ber vê yekê Celîlê Celîl gazinan dike û dibeje wendabûna odeyan ji bo çanda neteweyî ya Kurdan wendayiyeke mezin e (Celil 1989 : 18 –19). Helbet weke saziyeke perwerdeyê ji bo mitirb, dengbêj û hwd ode dibistanek bû. Bi sedan salan her wiha li odeyan gundî, [[eşîr]] û êl rûdiniştin, ji hevûdin re [[serpêhatî]], [[stran]], [[çîrok]] û [[şîret]] digotin. Li van odeyan herwiha mitirb jî rûdiniştin. Bi awayekî giştî ode saziyeke civakî bû ji bo kombûn û şêwrdanîna civakê. Mirtibên ku Celîlê Celîl behsa wan kir û mitirbên Torê wisa xuya ye heman kevneşopî ne û ew bixwe jî carina mirtib û carinan mitirb dinivîse. Celîl pêşî rave dike ku herêma Kurd li bakur rojhilatê Sûrî beşek ji herêma [[Kurdistan]]ê ye ku ew weke Mêrdîn – Cizîra Botan bi nav dike. Ev herêma ku herwiha li başûr rojhilatê Tirkiyê ye Torê jî digre nav xwe. Celîl mitirban weke muzîkvanên ku di dawetan de û di şahiyên din yên civakî de di nav de [[kemaçe]], [[def]], [[tembûr]], [[zirne]] li curbecur amûrên mûzikê dixin û [[stran]]an dibêjin, dide nasîn. Dema ku Celîl çûbû herêmê ev kevneşopî hîn hebû û em dikarin bi dilekî ku hinekî hînikbûyî bêjin ku ev kevneşopî hîn jî li herêma ku em jî dê weke [[Mêrdîn]] – [[Cizîra Botan]] bi nav bikin dijî. Xuya ye ev kevneşopî mamosteyê ku mitirb fêrî gotin û pêşkeşkirina şer, dîlok û stranan kiriye. Bi xêra vê perwerdeyê mitirban dikarî û hîn jî dikarin debara xwe û malbatên xwe bikin. Li vir em dixwazin her wiha balê bikşînin ser vê yekê ku Celîl herçend gotibe ku ew ji gelek malbatên curbecur tên jî wî mixabin behsa van malbatan u cîhê wan di civakê de nake. Weke ku niviskarê vê gotarê ji bapîr u dapîrên xwe bihîstibûn Celîl jî dibêje ku mitirb salê çend hefteyan gund bi gund digerin û di berdêla pereyan an jî dexl de li amûrên xwe dixin û stranan dibêjin. Lê nivîsakarê vê gotarê bi xwe li herêma Torê şahidî kiriye ku mitirb dema bênderan digerin û li ser bênderan li amûrên xwe dixin u stranan dibêjin. Li vê deverê hêjayî gotinê ye ku Celîl gelekî di bin bandora hunerê mitirban de maye u pesnê hunerê wan bi awayên cihê dide. Ew dibêje mitirb hostayên levanîn û nuhurandinê ne, ew herwiha hostayên komkirina bûyerên girîng yên gundan in jî. Ev jî dihêle em mafdar bighêjin vê encamê ku mitirb ne tenê hunerê heyî yên çand û kevneşopiyê fêr dibin û pêşkêş dikin, lê ew her wiha bi xwe jî bûyeran kom dikin, dinuhurînin û berhemên nû diafirînin. Mirov dikare bi hêsanî îddîa bike ku mitirbên jêhatî helbestvanên civakê bûn û ger kevneşopi bidome ew dê her [[helbestvan]]ên civakê bimînin. Nivîskarê Kurd [[Kendal Nezan]] jî gotina mitirb bi kar tîne. Nezan dengbêj û mitirban ji hev cihê dike. Li gor Nezan dengbêj keseki xwedî hiş û bîreke gelekî dewlemend e û hin ji wan jî li amûrine muzîkê dixin. Dengbêj hem helbestvan e û hem jî derhêner e. Ew ji dehma ve berhemên wêjeya devkî diafirîne. Nezan her wiha behsa mitirban dike û dibêje ew Bohemî ne û bi binyada xwe qereçî ne. Nezan wisa dewam dike û dibêje mitirb muzîkvanên nîv profesyonel in û di dawet û şahiyan de amûrên mîna def û zirnê lê dixin. Mixabin Nezan jî behsa cîhê wan di civakê de û di wêjeya devkî de nake; û ev cîhê gazinan ji nivîskarê vê goterê re dihêle ji ber ku behsa çavkaniyên nivîsa xwe nake(Nezan 1996 : 11 – 20). Her wiha em nizanin Nezan çawa gihiştiye wê encamê ku mitirb bi binyada xwe qereçî ne, ew tenê agahdariyên xwe li pey hev rêz dike. Kurdolog [[Mehrdad R. Izady]] jî behsa hin muzîkvanên gerhok dike. Agahdariyên Izady balkêş in ji ber ku ev muzîkvan tenê li tembûr û kemaçê dixin. Lê navê van muzîkvanan mitirb nîne, navê wan [[şargar]] e. Ev yek dihêle ku em bifikirin ku kevneşopiya mitirban bi şêwazên cihê li seranserê Kurdistanê belav e. Izady wisa dinivîse : « Muzîkvanên gerhok yên Kurd ango şargar [[destan]]an distrin ku di şeran de an jî di serhatiyên evîniyê de behsa qehremaniyan dikin. » Izady dinivîse ku navê van destanan [[şarîga]] ne û mirov wan li tembûr an jî kemaçê dibêje. Izady îddîa dike ku şargarek gelek varyantên şarigayekê (yên mîna [[Memê Alan]], [[Kela Dimdim]]) dizane. Li gor Izady rûmeta şargarekî girêdayî ferehbûna repertuwara wî ye. Berhemên şargaran her wiha gelekî balkêş in, ew destanên ku beşbeş li ber amûrêkî muzîkê û beş beş bêyî amûreke muzîkê tên strandin diafirînin û ev destan nîv helbestî ne û nîv pexşanî ne(Izady 1996 : 21 – 28). Civaknas [[Şerefxan Cizîrî]] di pirtûka xwe ya bi navê Kultur û Edebiyata Devkî de behsa mitirban dike. Cizîrî navê hunermend li mitirban dike. Ew îdda dike ku berê hemû [[mîrîtî|mîrîtiyên]] [[Kurd]]an û Axayên wan di dîrokê de xwedî mitirb bûn. Cizîrî dibêje mitirb bîra bûyer û qewmînên civakî – aborî û her wiha ên siyasî yên eşîrên xwe û yên eşîrên cîran tomar dikin. çavkanî http://www.iranistik.uni-goettingen.de/Cembeli%20Buch.htm [[Kategorî:Çand]] 8722 60516 2006-12-16T09:05:10Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[cy:Categori:Mudiadau Islamaidd]], [[ko:분류:이슬람주의 단체]] [[Kategorî:Rêxistin]] [[Kategorî:îslam]] [[bg:Категория:Ислямистки групировки]] [[cy:Categori:Mudiadau Islamaidd]] [[de:Kategorie:Islamistische Organisation]] [[en:Category:Islamist groups]] [[ja:Category:イスラム主義組織]] [[ko:분류:이슬람주의 단체]] [[ru:Категория:Исламистские организации]] [[sv:Kategori:Islamistiska organisationer]] 8728 45320 2006-09-04T07:51:54Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Kompûter]] 8729 29893 2006-03-27T19:43:55Z Gewran 296 "Perê didoyê ji îcazenameya Şêx Şemseddîn Şehrînûhî Efendî.Ji bal Şêx Tahir el-Maî ve hatîye nivîsandin. Muhra Şêx Xalid el-Gundikî û Şêx Tahir el-Maî li ser e. Sala 1908 ê hatîye nivîsandin." "Perê didoyê ji îcazenameya Şêx Şemseddîn Şehrînûhî Efendî.Ji bal Şêx Tahir el-Maî ve hatîye nivîsandin. Muhra Şêx Xalid el-Gundikî û Şêx Tahir el-Maî li ser e. Sala 1908 ê hatîye nivîsandin." 8763 65220 2007-01-18T12:22:25Z Bangin 450 '''bername.net''' kovareke komputergerî û înternetê ye ku weşana xwe bi kurdî dike. Hejmara yekem di [[sermawez|sermaweza]] [[2006]]an de wekî hejmara taybet a [[Kovara W]] derket. Kovar wekî weşaneke Komeleya [[Karger]]ê derdikeve. [[Kategorî:kovar|Bername]] == Girêdanên derve == * [http://www.bername.net bername.net] 8767 58334 2006-11-25T15:48:22Z Elizabeth 656 interwiki {{zazakî}} Ji bo kurmancî biçe: [[???]] ---- ([[Ibrani]]: יהודים, Yehudim) Pe kelumun Musewitine, İbrani, Musevi o İsrail din Musay yen vatış. Din musayır dinug yo humay ra, avıg en pak, en tenaw vajiyen. Tık tena ne yo mezheb, ne yo mıllet o nez yo milliyeta moderna. Er poreyı dünyad punciyes milyun ten(kişi) xu Musewitine vinen, kavul ken. [[Category:Zazakî]] [[en:Jew]] [[af:Jood]] [[ar:يهود]] [[bs:Jevreji]] [[bg:Евреи]] [[ca:Jueu]] [[cs:Židé]] [[cy:Iddew]] [[da:Jøde]] [[de:Juden]] [[et:Juudid]] [[el:Εβραίος]] [[es:Judío]] [[eo:Judoj]] [[eu:Judu]] [[fr:Juif]] [[ko:유대인]] [[hi:यहूदी]] [[hr:Židovi]] [[id:Yahudi]] [[ia:Judeo]] [[is:Gyðingar]] [[it:Ebrei]] [[he:יהודים]] [[la:Populus Iudaicus]] [[lt:Žydai]] [[mk:Евреи]] [[nl:Joden]] [[ja:ユダヤ人]] [[no:Jøder]] [[nn:Jødar]] [[nrm:Juis]] [[pl:Żydzi (naród)]] [[pt:Judeu]] [[ro:Evrei]] [[ru:Евреи]] [[scn:Abbreu]] [[simple:Jew]] [[sl:Judje]] [[sr:Јевреји]] [[sh:Židovi]] [[fi:Juutalaiset]] [[sv:Jude (etnicitet)]] [[tl:Hudyo]] [[th:ยิว]] [[tr:Museviler]] [[uk:Юдеї]] [[yi:ייד]] [[zh:犹太人]] 8768 30217 2006-04-01T18:52:35Z Diyako 273 Guherandina 85.178.152.74 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Diyako {{zazakî}} Ji bo kurmancî biçe: [[???]] ---- Na çekuye [[biyolociye]] Yunanki ra yena [''bios'' = cu /heyat + ''logos'' = zanışiye]. Biyolociye lızgê zanışiya rawa ke cuyê /heyatê cından sero cıfetelina /cıgeyrena. Na arızêni, sınıfe u halê organizman rê bena aleqadar. Biyena tewırê cından çıturi yena meydan u ni yewbin u dormê xo sero çı tesir kenê, biyolociye naine kena arêze. Biyolociye de dı lızgê gırşi estê, yanê [[botanik]] [zanışiya ke nebat sero cıfetelina /cıgeyrena] u [[heywanşınasiye]] [zanışiya ke heywanan sero cıfetelina /cıgeyrena]’. Hama tabi ke hewna zaf lızgê binê bınêni ki estê. Mesela: [[antropolociye]] [zanışiya ke insanan /merdıman sero cıfetelina /cıgeyrena], [[anatomiye]] [zanışiya ke awankerdışê cından sero cıfetelina /cıgeyrena], [[cênetik]] [zanışiya ke ero yewbini şiyena cından sero cıfetelina /cıgeyrena] uib. [[Category:Zazakî]] 8769 30212 2006-04-01T18:50:59Z Diyako 273 {{zazakî}} Ji bo kurmancî biçe: [[???]] ---- Kezaye Dareyeni, humag çolig vilayet nibıb, bağli cirununa vilayete sencak o eyaletuna. Kezaya kıhuna. Cu rap e [[1878]] serunıd Hukmat Osmanli idare xu kerd nevı o vilayet Bitlis ard meydu, o kezay darayeni naya ujara. 1924-1927 serunıd Dareyeni biya vilayet. 1927 serunıd hina biya keza o naya vilayete xarpiyetra. 1936 serunıd vextog vilayet çolig umı meydu, kezaye dareyeni niyaya ın vilayet ra. Miyun erd Dareyenid yo (1) belediye keza o dı(2) belediye nehya(kasaba) est. Muxtarıye poreyı mehlu 13 (hırıyes) a. Inuna punc he( 5 tane) he belediye kezad, hothe(7 tane) he nehye sivunid, yoz ha nehye Valerıd( Çaytepe). Mıyun erd kezad şeşt dı hev(62) dev o bağlı ın devu dısev çoras hiru hev mezre est. ==Cime== *[http://genc.bel.tr/ Belediyeyi Daraheni] *[http://www.caytepe.bel.tr/ Belediyeyi Çaytepe] [[Category:Zazakî]] 8772 30625 2006-04-18T11:39:35Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Zimanê fransî]] 8782 43490 2006-08-25T21:10:48Z Erdal Ronahi 2 '''Michael Jackson''' stranbêjekî amerîkan e. 28 Meha hêşta Sala [[1958]] çêbuya. Pi şaş Sala dast pêkir go dîloka bêjê. {{kurt}}[[Kategorî:stranbêj|Jackson, Michael]] 8787 30150 2006-03-31T15:31:03Z Gewran 296 8790 30164 2006-04-01T00:40:53Z Erdal Ronahi 2 Cûdî çû cihê Çiyayê Cûdî #REDIRECT [[Çiyayê Cûdî]] 8795 47806 2006-09-18T13:30:34Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Komaazadsemal.jpg|right]] '''Koma Azad''' [[koma muzîkê|komeke muzikê]] a [[zimanê kurdî|kurdî]] ye. Koma Azad li qeza Dêrikê ya bi ser Mêrdînê ve di sala 1987’an de bi awayekî amatorî bi navê “Grup Özgür”ê ava bû. Özgür Grup di sala 1990’î de koçî [[Edenê]] dike û li wir navê xwe diguherîne û dike Koma Azad. Koma Azad di sala 1991’ê de li Edenê di bin banê [[Navenda Çanda Mezopotamya Jorîn]] de xebatên xwe didomîne. Di sala 1993’an de dema [[Navenda Çanda Mezopotamya]] (NÇM) li Diyarbekirê ava dibe, Koma Azad tê li vir xebatên xwe didomîne. Di sala 1995’an de Navenda Çanda Mezopotamya ji hêla dewletê ve tê girtin û Koma Azad îjarê koçî [[Îstenbol]]ê dike û li wir di bin banê NÇM’ê de xebatên xwe didomîne. Piştî ku di sala 2003’an de li Diyarbekirê [[Navenda Çandî Hunerî ya Dîcle-Firatê]] ava dibe Koma Azad ji Îstenbolê bar dike û tê li wir xebatên xwe didomîne. Koma Azad Heta niha sê album çêkiriye; Şemal - 1994 (ev album pêşî li Ewropayê di sala 1993’an de hate çapkirin û bi piştre di sala 1994’an de li Tirkiyê hate çapkirin), Bihuşta Min - 2001, Şar - 2004 ==Berhem== *[[Şemal]] (1993) *[[Bihuşta min]] *[[Şar]] ==Grêdanên derve== *[http://www.komaazad.net/ Malpera Koma AZAD] (tirkî) *[http://rewiti.tripod.com/gruplar/komaazad.htm Koma Azad] (tirkî) [[Category:Koma muzîkê]] 8798 30220 2006-04-01T19:19:03Z Diyako 273 #redirect[[Dîrok]] 8799 31052 2006-05-06T10:49:10Z Erdal Ronahi 2 {{zazakî}}{{bikurmancî|Ziman}} == Ziwan == [[Image:Human_Language_Families_Map_%28Wikipedia_Colors_.PNG|thumb|400px|Xaritey Ziwanan]] Varyantê xo: '''zuwan, jüan, jîan, jîon, zan, ziwon, zon, zun''' Ziwan, merdum pê keno têsere, wesîley suhbetîo. Gorey taîne yew hacetê komunîkasyonî ra serkewte hafiza tarîx u kultur u adet u torey mordemî ziwan de yeno dîyaene. Senatê da însanîa ke teyna ci rê xaso. Serranê peyênan de roştberê [[Zaza|Zazaan]] çim de qiymetê ziwanî bî zêde, kenê ke ziwanê xo rareynê, pay ra verdê, raver berê. [[Zazakî]] de qese ''ziwan'', hetê kokî (ristimî) ra Ewista ([[Avesta]]) de ''hîzū-'', Hîndkîyo Khan ([[Sanskrît]]) de ''jîhvā- (cîhwā)'' Partkî de ''îzβān'', Farskîyo Mîyanên (Pehlevkî) de ''îzwān, uzwān'' bîyo. Kurdkî ''ziman'', Farskî ''zebān زَبان'', Paşto ''žîba'', Osetkî ''äwzág'' vanê. '''Îlmê Ziwanî''' Îlmo ke gineno ziwanî sero, ziwanî tarîf u îfade keno, ziwananê Ewropa de ci rê vanê "lînguîstîc". Qism u letey îlmê ziwanî zahfê. Fêlê îlmê ziwanî cigeyraîşê nişananê ziwanîo ke mixtelif tebeqeyanê hêrarşîye seroê. ==Qismê meqsedê tarîfê ziwanî== * [[Fonetîk]] u [[Fonolocîye]] (Îlmê veng u vacan) * [[Grafematîk]] (Îlmê nişananê nuştey) * [[Morfolocîye]] (Îlmê şiklî) * [[Viraştena Qiseyan]] * [[Rêzê Cumla]] * [[Îlmê Mena]] (Semantîk) * Îlmê Ziwanê Nüşten u Uslübî (Stîlîstîk) * [[Pragmatîk]] * Îlmê Ziwanîo Umumî u ê bînî. ==Zar u Ziwan== Zar vengo, ziwan kî letey goştîo ke fekê însanî de, oyo. Bê zon kî îsan şeno veng veco, biqêro, bilimo, feqet nêşeno qisey bikero. Qiseykerdene ê letey goştî lewnena, hewna perse qesa fekê însanî ra vecîyena. Hurdmêna ke resnay pê, beno qiseykerdene u însani kî ebe nê ornagî jewbînî fahm kenê. Bê zar u bê ziwan kî şenê, însanî jewbînî de qisey bikerê, jewbînî serwext kerê. Be teknîkanê tezeyan, be destan, be bêçikan (engiştan) u be hereketan jewbînî danê fahmkerdene. Feqet qet çîyê qasê qiseykerdene jewbînî ra hendae nezdî nîyo. Qey vanê 'zar u ziwanê xo ameo girewtene’; yanê, ne vengê xo vecîyeno, ne kî qisey keno. Milet u qewmê ke dewletê xo estê, se serre, disey serre be ziwanê xo qisey kenê, ziwanê xo kerdo ziwanê teknîk u teknolocîye, ancî kî sero vindenê, raver benê, vanê ke; ziwanê ma wertey ziwananê diwelan de vînî mebo. Eke ma ziwanê xo goranê teknîk u teknolocîya ewroy de raver meberîme, qiseyanê neweyan mevecîme, pey de maneno. Be no qeyde zanaê ma, îlmdarê ma meşte bîro be ziwananê diwelan nüşteyanê xo nüsnenê. O waxt kî qewmê ma nê ziwanî ra fahm nêkeno. Gereke ancî ma nê ziwanî biçarnîme, se ke qewmê ma fahm keno, henî binüsnîme. Beno di karî. Eke roştberê jew qewmî be ziwanê xo nê, be ziwananê diwelan de nüsnenê, faydey nê îlmî u zanoğî qewmê xo de hewndae nêno zanitene. Qewmo ke seba ey ra nüsneno, gereke be ziwanê ey bo, be ziwanê dê ğerîbî mebo. Ewro teknîk u teknolocîye her ziwanî sero hukim keno. Ziwan, îlmî her roc raver şono. Eke rocê raver nêgirewt xo dest, peynîye zaf çetin yena. ==Vervate Ziwanî ser== Gerek her merdim hemverê xu, hemverê pîranê xu wezîfey xu bîyaro ca. Wezîfe; wezîfey vindernayişê vinî-bîyaenda ziwanê ma Zazakîyo. Gerek her merdimê do zane, nuşkar, wendey xu u kokê xu nas bikero. Naskerdena xu, naskerdena welatê xu kêberê şarê bînan rê xu qebulkerdiş'a beno. Her merdim bi şexsîyetê xu'ya yeno naskerdeni. Senîn ki her mileti, nuşkar, artîs bî çîyê xuyê taybetî'a yenê naskerdeni. Êyê ki nînan rê beno kilîdê komünîkasyoîn zî fina ziwano. Yanê ziwan, kilîdê komünîkasyonê nuş u ê qisey mabêndê şaran u însanano. Ziwan şexsîyetê welatîo. Kokê welatî, kokê namey welatî her wext xu ziwan ra gêno. Swêdî-Swêd, Yunanî-Yunanistan, Fransîzî-Fransa, Romanî-Romanya, Rusî-Rusya u.ê.b… Çi wext merdim bi ziwanê xu'ya nênuşno, ziwano xu nîyaro kar, caê di ê merdimî kewnê tengaseya vînayişî u nêşenê rayê da newîye akerê qandê ziwanê xu u nêşenê bibê rayberê şarê xu. Ziwan, fek u dîyalekt zengîn-bîyayena şar-bîyaena. Bi ziwanê Zazakî heta nika çîyo muhîm nîameo nuşnaeni. Çîyê ki heta nika ameo nuşnayeni zî, zaf neweo. Na newe-bîyayeni zî, ziwanê maê nuştey zehmetey veceno ser raya ma. Heta nika ê çîyê ki ameyê nuşnaeni, ê zî tenya ser çîyê polîtîk u estaniki mendo. Gere ma ney çî bivirnîm. Enercî u giraneya xu bidê çîyê bînî ser zî. Coki çendê ma ziwan, tarîx, tradîsyon (urf u adet) u çîyê açarnayişî ser bigurwey, maê ziwanê xuyê ma u pî bikerê dewlemend. Her çîyo muhîm zî noyo ki, ziwanê Zazakî di diyalekt u fekî estê. Nuşnaeni di, qiseykerdeni di qandê coyo ki ma zehmetey ancenê. Gere ma qederê ziwanê xuyê bindest di mendey bivirnê u günîa tezîye cidê. Eger ma ney nêvirazê se, qeçekê ma do ma ra hesab pers kerê. Ma kar u xebatê ma zî wunî tecrîd bikerê ki ma do nêşê werzê lingandê xu ser. Tiya di ez wazenan çîyê vecan çiman ver. Gere ma enercî u günîa xu bidê ziwan ser u ma xu lete nêkerê. Fek u dîyalektê Zazakî bîyarê pêhet u bi înan ra ma ziwanê xyyê nuştişî virazê. No kar zî, karê merdimê ciddî u ê zaneyo. Eger ma wazenê, ziwanê xu newede ra virazê, gere ma akademî u enstytîyanê xu virazê u bi newede ra ma günîa tezîye cidê. Bi zür u nêzaney'a qet çîyê nêkewno ser. Zane bîyayeni zî, kokê xu, ziwanê xu u kulturê xu naskerden'a u girwe kerden'a beno. Gere her merdim girwe u enercîya xu di ciddî bo. Virazîyaen u bîyayena dinya ra heta nika heme çî ameo virnayiş. Însanî, sî (kemere), awi, dar u çar wextê serri ameo virnayiş u zaney tarîxê ney rê vanê mutasyon. Ziwan zî nê virnayişî ra heqê xu girewto u ameo virnayiş. No virnayiş hem hetê negatif u hem zî hetê posîtîv rao. O çî ki negatîf tarîx di xu misnao, noyo ki, şar ziwanê xu, xu vîra kerdo u ziwanê do bîn misao. Ziwanê ma di zî çîyê newey vecîyenê. Nê çî ser werzaeni zaf girda. Qandê ki, heta nika ziwanê ma ameo pelçikîyaeni u nika ma gamanê xuyê girdan erzenê u xu nezdîyê pê anê. Qandê jew-bîyaena ziwanê ma Zazakî dest pê dê, mil bidê mil... ''Faruk Îremet'' - ==Ziwanî== *[[Almankî]] *[[Farskî]] *[[Fransizkî]] *[[Îngîlîzkî]] *[[Kurdkî]] *[[Tirkî]] *[[Zazakî]] 8801 30224 2006-04-01T23:52:06Z KureCewlik81 295 #REDIRECT [[Malmîsanij]] 8802 56113 2006-11-13T13:47:27Z Erdal Ronahi 2 {{bisoranî|مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی}} '''Merîwan Helebceyî''', nasraw be [[Selman Ruşdî]] [[kurdistan]], yekêk lew nûseraneye ke xawenî kitêbî benawî sêks u şer' u jinan le îslamda. Em nûsere kurde lelayen îslamiye tundrewekan fituway kuştinî drawe. Emeş bote maiyeyî narezayî xelk ke piştgîrî le mafî azadî mirov azadî nûsîn deken. [[Kategorî:Nivîskar|Halabjayî, Mariwan]] [[fa:مریوان حلبجه‌ای]] 8803 65324 2007-01-18T23:08:36Z 83.252.233.7 {{soranî}} {{rtl}} '''مه‌ریوان هـه‌ڵه‌بجه‌یی''' خاوه‌نی كتێبی ، سێكس و شه‌رع و ژن له‌ ئیسلامدا، ئه‌و كتێبه‌ بوو به‌هۆی ناڕه‌زایی ئیسلامییه‌ توند ڕه‌وه‌كان. نووسه‌ری كورد مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی له‌لایه‌ن ئیسلامیه‌كانه‌وه‌ فتوای كوشتنی دراوه‌، ئه‌مه‌ش بۆته‌ مایه‌یی ناڕه‌زایی خه‌ڵكانی ئازادی خواز و هه‌موو ڕێكخراوه‌كانی مافی مرۆڤ. {{-rtl}} {{bikurmancî|Mariwan Halabjayi}} [[fa:مریوان حلبجه‌ای]] 8805 33129 2006-06-22T13:24:31Z 81.68.228.49 {{soranî}} {{rtl}} داستانی ئیرانی كاوه‌ی ئاسنگه‌ر و زوحاك به فارسی 8806 30328 2006-04-05T16:38:15Z Mani1 152 interwiki Persian {{soranî}} {{rtl}} گۆرانی بێژی ناوداری كوردستان، حه‌سه‌ن زیره‌ك حه‌سه‌ن زیره‌ك له‌ گوندێكی ناوچه‌ی شاره‌ بۆكان له [[ئیران]] له‌ ساڵی ١٩٢١ هاتۆته‌ دنیاوه‌. حه‌سه‌ن زیره‌ك ئه‌گه‌ر له‌ بنه‌ماڵه‌یه‌كی هه‌ژار بوو به‌ڵام هه‌ر له‌ هه‌رزه‌كارییه‌وه‌ توانی به‌ ده‌نگه‌ ناسكه‌كه‌ی خۆی ببێته‌ ئاوازێ له‌ گوێی هه‌موو كردێكدا بزره‌نگێته‌وه‌. حه‌سه‌ن زیره‌ك له‌ ژیاندا ئازاری زۆری كێشا. [[fa:حسن زیرک]] 8808 56211 2006-11-13T15:15:31Z Erdal Ronahi 2 {{Rtl}}سنه سیتی مالپه‌رێكی تازه كراوه‌ێه كه به یارمه‌تی ئێوه جوانتر ده‌بێ هێندێ بابه‌تی وه‌كو جوک و هێنێ بابه‌تی دیكه‌ێ له خو گرتوه www.geocities.com/senacity {{-Rtl}} [[Kategorî:malper]] 8813 30261 2006-04-03T11:18:41Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Partiya Karkerên Kurdistan]] 8815 30278 2006-04-04T09:50:18Z Erdal Ronahi 2 Michael jackson çû cihê Michael Jackson #REDIRECT [[Michael Jackson]] 8818 64833 2007-01-16T09:37:01Z Luqman 401 '''Dawet Nebî''' adetek ê [[Gundig]]îyan bû. Her heftî, evarên înîyan mirov li derekî kom dibûn. Her malekê lalîyeka (ferax) xwarinê rêdikirin wêderê. Zelam u zarok jî, kevçikên xwe dikirin kurgên (berîk) xwe de u diçûn xwarin xwarinê. Heta va salên paşîyan jî ([[1980]]) dewam kir. [[Bapîrê Nihê]] [[bang]] dida û herkes dawet dikir. Lêbelê iro ev adet dewam nake. Hem milet têr bûye, [[xela]] jî nîne. Bapîrê Nihê ji ne sax e ku bang hildêre. [[Kategorî:dab]] 8819 30619 2006-04-18T09:57:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[ezan]] 8820 50923 2006-10-11T12:59:08Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Gundik]] #redirect[[Gundik]] 8824 30338 2006-04-06T01:36:01Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Şirnex]] 8828 64859 2007-01-16T13:22:55Z Luqman 401 Redirecting to [[Dêrik, Başûrê rojava]] #redirect[[Dêrik, Başûrê rojava]] 8829 31070 2006-05-06T11:17:08Z 83.253.174.234 [[Şefik Yaktın]] Sala 2002 Çiyayê Xinêre. Beré ku derbasê Heftanîn'e be stranén ku çékirîye qeyd dike û dide Dibistana Çand û Huner a Şehid Sefkan. 8830 30372 2006-04-07T22:49:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Şefik Yaktın (Argeş Norşinî)]] 8831 54623 2006-10-26T17:29:00Z 83.253.168.245 [[Wêne:Sefik Yaktin.jpg|thumb]] '''Şefik Yaktin''' di sala 1975'an li [[Bîtlîs]]'ê qezayê [[Norşîn]]'ê hate dinê. Hemû zaroktîya xwe yanî heya 14 salîya xwe li Norşîn'e dijî. Piştî wî bi xwesteka xwe berê xwe dide Bajarên Tûrkiye wek [[Mugla]] û [[Îzmîr]]. Li wan deran karên cûda cûda dike. Karên wîyê Mûzîkê bi salên 90'î destpêdike. Sala [[1994]]'an tekilîyên xwe ji malbatê xwe dibire û welatparêzîya xwe di domîne.Ji sala 1993 heya 1998'an karê xwe ya hunerî li nav [[Navenda Çanda Mezopotamya]] dide meşandin. Cihê xwe li nav [[Koma Agirê Zerdeşt]] û demekî pir kurt ji li nav [[Koma Agirê Jîyan]] digire. Piştî 98'an berê xwe dide [[Qafqasya]]'yê. Li wê derê jî xwe karên mûzîkê dûr naxîne. Sala 2000 bi hêstên welatparêzî tevlê Artêşa [[PKK]] dibe û êdî bi navê "Argeş Norşinî" tê naskirin. Li nav gerîlla ji demekî karên xweyî mûzîkê dimeşîne, bes piştî demekî din bi pêşnêyarê xwe wek endamekî artêş cihê xwe li nav gerîlla digire. Roja 21 Kewçêr 2003 li [[Çiyayê Cûdî]] şehîd dikeve. [[Kategorî:şehîd]][[Kategorî:Hunermend]] 8833 30371 2006-04-07T22:49:21Z Erdal Ronahi 2 Şefik Yaktın çû cihê Şefik Yaktın (Argeş Norşinî) #REDIRECT [[Şefik Yaktın (Argeş Norşinî)]] 8843 34386 2006-07-04T11:54:08Z 194.95.119.139 image will be deleted soon on Commons (no source and / or no license) {| cellpadding="3" style="float: right; border: 1px solid #8888aa; background:#81DF85; padding: 5px; font-size: 85%; margin: 0 15px 0 15px;" | style="background: #DA82DF; text-align: center;" | |- | style="text-align: center;"|'''<font color=black>[[Kultura kurdî]]</font>''' |- | style="text-align: center;"|'''<font color=red>[[Wêjeya kurdî|Wêje]]</font>''' |- | style="text-align: center;"|'''<font color=yellow>[[Folklora kurdî|Folklor]]</font>''' |- | style="text-align: center;" background: #09BF5F"|'''<font color=red>[[^Sînema kurdî|Sînema]]</font>''' |- | style="text-align: center;"|'''<font color=yellow>[[Metbexa kurdî|Metbex]]</font>''' |- | style="text-align: center;"|'''<font color=red>[[Govend]]</font>''' |- | style="text-align: center;"|'''<font color=yellow>[[Muzîka kurdî|Muzîk]]</font>''' |- | style="text-align: center;"|'''<font color=red>[[Twena kurdî|Tewn]]</font>''' |- | style="text-align: center;"|'''<font color=yellow>[[]]</font>''' |- | style="text-align: center;"|'''<font color=red>[[Cilkên kurdî|Cilk]]</font>''' |- | style="text-align: center;"|'''<font color=yellow>[[]]</font>''' |- | style="border-bottom: 1px solid #ccc"| |} 8847 30454 2006-04-12T16:12:49Z RewşenBaran 74 '''Emîn Erbanî''' stranbêjekî kurd e. Ew ji gundê [[Erban]] girêdayî [[Qoser]]a[[ Mêrdîn]]ê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Stranbêj|Erbanî, Emîn]] 8848 30459 2006-04-12T19:37:28Z Erdal Ronahi 2 8849 66321 2007-01-24T15:47:51Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Vilnius]] [[Vilnius]] paytaxt e [[Lîtvanya]] e. 541.600 kes te da dijinin u ew bajara e heri mezine di nav welat de.nezika 40 km. dure sinore [[Russia spi]]. [[Kategorî:Lîtvanya]] [[Category:Bajar]] [[am:ቪልኒውስ]] [[ar:فيلنيوس]] [[bat-smg:Vėlnios]] [[be:Вільня]] [[bg:Вилнюс]] [[br:Vilnius]] [[bs:Vilnius]] [[ca:Vílnius]] [[cs:Vilnius]] [[da:Vilnius]] [[de:Vilnius]] [[el:Βίλνιους]] [[en:Vilnius]] [[eo:Vilno]] [[es:Vilna]] [[et:Vilnius]] [[eu:Vilnius]] [[fa:ویلنیوس]] [[fi:Vilna]] [[fr:Vilnius]] [[frp:Vilnius]] [[gl:Vilnius]] [[he:וילנה]] [[hr:Vilnius]] [[hu:Vilnius]] [[hy:Վիլնյուս]] [[id:Vilnius]] [[io:Vilnius]] [[it:Vilnius]] [[ja:ビリニュス]] [[ka:ვილნიუსი]] [[ko:빌뉴스]] [[ksh:Vilnius]] [[la:Vilna]] [[lb:Vilnius]] [[lt:Vilnius]] [[lv:Viļņa]] [[mk:Вилнус]] [[mo:Вильнюс]] [[nap:Vilnius]] [[nds:Vilnius]] [[nl:Vilnius]] [[nn:Vilnius]] [[no:Vilnius]] [[oc:Vílnius]] [[os:Вильнюс]] [[pl:Wilno]] [[pt:Vilnius]] [[qu:Vilnius]] [[ro:Vilnius]] [[roa-rup:Vilnius]] [[ru:Вильнюс]] [[sh:Vilnius]] [[simple:Vilnius]] [[sk:Vilnius]] [[sq:Vilnius]] [[sr:Виљњус]] [[sv:Vilnius]] [[sw:Vilnius]] [[th:วิลนีอุส]] [[tr:Vilnüs]] [[uk:Вільнюс]] [[vo:Vilnius]] [[zh:维尔纽斯]] [[zh-min-nan:Vilnius]] 8851 30453 2006-04-12T16:11:09Z RewşenBaran 74 Emin Arbani çû cihê Emîn Erbanî: navê rastî ev e #REDIRECT [[Emîn Erbanî]] 8854 53914 2006-10-22T22:29:11Z Luqman 401 '''Qotel''', gundekî [[Dîlok]]ê yî piçûk yî bi 20 malan e. Yî 100 km li rojhilatî Dîlokê (Gaziantep), 30km li rojhilatî [[Kelê]] ye (Araban). Li ser sînorê Dîlokê û Ruhê, li ber Çemê [[Ferat]] e. Wir ji dîroka kevinda bûye warên mîrovane. Li wan doran hûn dikarin şikeftên ku bi terefên mîrovên berêda hatin kolan bûnin. Qotel ji demeka kevinda bûye şûna Kurdên [[Êzîdî]] ye. Bi texmînekê, di sedasala 19'da malbateka Bêskîyan hatîye û teva Kurdên wir yên kevin bûne. naha ew malbata, mala Xelan, bi malê Heman ra li vî gundî tev disekinin. [[Kategorî:Gundê Dîlokê]] 8855 30462 2006-04-12T19:39:40Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[firat]] 8857 30595 2006-04-16T15:21:44Z RewşenBaran 74 [[Image:Siyar_4.jpg|thumb|Hozan Şiyar]] Bilbilê [[Farqîn]]ê '''Hozan Şiyar''' hunermend û stranbêjek Kurd e. Navê hozan Şiyar ê rastî [[Celal Sarıkaya]] ye. Ew sala 1953 yan li navçeya [[Farqîn]] a [[Amed]]ê hatiye dinyayê. Bavê hozan Şiyar Şerîf li [[Farqîn]]ê fotoğrafkêşî dikir. Hozan di salên xwe yên zaroktiyê da alîkariya bavê xwe dikir. Lê mixabin ku hozan Şiyar hê di heft saliya xwe de bavê xwe wenda dike. Dayika Şiyar tevî çar zarokên xwe yên hûrik bî dimîne. Dayika ciwan ji bo xwedî kirina zarokên xwe li kar digere. Ew piştî demekî li fabrîqaya Tekelê ya li [[Farqîn]]ê weke karkerekî dixebite. Hozan Şiyar li aliyekî li dibistana razanê dimîne û ji aliyê din va jî ew dixebite da ku alikariya malbatê bike. Di van salan de dengê hozanê xweş bala mamoste û şagirtan dikşîne. Ew li şahî û çalakiyên dibistanê de distre. Di heman demê de jî ew sal salên ku tevgerên pelên şoreşên şoreşgerî û welatparêzî di nava ciwanan da bi xûrtî belav dibe. Hozan Şiyar jî xwe ji ber van pêlan nade alî. Ew jî bi xûrtî cihê xwe di nava tevgera şoreşgerî da digre û ew bi dengê xwe li dijî asîmîlasyonê da derdikeve. Ew bi zimanê dayika xwe bi [[Kurmanci]]ya şêrîn stranan dibêje. Hozan Şiyar di sala 1973 yan de dizewice û hema piştî zewaca xwe diçe leşkeriyê. Hozan Şiyar sala 1975 an li şubeya leşkeriya [[Farqîn]]ê wekî karmendekî dest bi kar dike. Di ber vî karî ra jî ew komeke muzîkê ava dike. Ew tevî koma xwe li şahî û dawetan li stranan bi [[Kurmancî]] dibêje, bi vî awayî jî ew ber bi profesyoneliyê va diçe. Helbet tevgera Hozan Şiyar bala dewletê jî dikişîne. Dewlet biryara sirgûn kirina Şiyar digre. Li ser vê yekê Şiyar dev ji karmendiya dewletê berdide. Hozan Şiyar salên 1976-77 an bi temamî xwe dide kar û barên mûzîkê û tevgera şoreşgeriyê. Di van salan de ew dibe endamê rêxistina [[Kawa]] û bi awayekî aktîf beşdarî karê rêxistinê dibe. Sala 1977 an ew qaseta xwe ya pêşî derdixe. Piştî vê qaseta xwe ya pêşî Hozan di navbera salên 1977 û 1980 yan de tevî hemî zor û zehmetî û qedexe kirinan jî ew pênç qasetan di pey hevra derdixe. Ber bi salên 80 yan nav û dengê hozan Şiyar li bajarên [[Kurdistan]]ê belav dibe. Ew li bajar û bajarokên [[Kurdistan]]ê bi stranên xwe yê şoreşgerî bang li hişyariyê li gel dike. Hozan Şiyar jî wekî piraniya rewşenbîr, siyasetmedar û hûnermendê [[Kurd]] para xwe ji cûntaya leşkeriya sala 1980 yan digre. Rejîma leşkerî hozan digre û davêje zîndanê. Ew qederê dû salan di zîndana bi nav û deng ya [[Diyarbekir]]ê da dimîne. Piştî dû salên zîndanê hozan tê berdan. Gelek dem li ser berdanê de derbas nabin sala 1984 an ew careke din jî ji ber deranîn û belav kirina qasetên [[Kurd]]î tê girtin. Ew sala 1986 an jî tê berdan. [[Hozan Şiyar]]ê bi înad û aht stranên [[Kurd]]î distre. Dewlet jî bi ısrar wî digre bi işkenceyên giran li wî dike. Di sala 1990 î de hozan bi qasetên nû derdikeve pêşberî hezkirên xwe. Navê wê qaseta nû “[[Şêrîna min]]”e. Lê her ku diçe rewş girantir dibe. Xwedî kuştin û kiryarên ne diyar navê [[Hozan Şiyar]] bi listeya xwe de dinivisînin. Êdî hozan nema dikare ji mal ve derkeve. Ew çar pênç mehan di malê da dimîne, heta ku ew xwe davêje [[Stenbol]]ê. Li vir ew bi [[Navenda Çanda Mezopotamya]]yê ra têkiliya xwe datîne. Piştra sala 1992 yan ew tê [[Swêd]]ê. Hozan Şiyar sala 1998 an li qanserê dikeve û ew sala 22 [[Avrêl]]a 2001 î di seet 8:55 deqiqeyan de tevî hesreta [[Farqîn]]ê di dilê xwe de li [[Stockholm]]ê diçe ser dilovaniya xwe. Li gor daxwaza dilê wî, li [[Farqîn]]ê li goristana Şêxelîlê hat veşartin. [[category:Hunermend|Hozan, Şiyar]] 8858 30495 2006-04-13T15:36:46Z Mirhac 424 Ji malpera silivan.org hatiye girtin Ji malpera silivan.org hatiye girtin 8860 34244 2006-07-03T09:11:47Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Menas-botan kopyason.jpg|thumb|Mehmed Nas]] '''Mehmed Nas''' [[Nivîskar]] û [[rojnamevan]]eke [[Kurd]] e. Ew di sala 1975 an de li bakurê [[Kurdistan]]ê bajarê [[Sêrtê]] hatiye dinê. Xwendin û nivîsandina xwe heya dibistana lisê li [[Sêrtê]] xwendiye. sala 1997 an de ji [[zanîngeh]]a [[Enedol]]û ya beşa [[Têkiliyên gel]] an jî beşa [[civaknasî]] qedandiye. Mehmed Nas] sala 2001 de li ser navê şirketa [[MENAS ORGANİZASYON]] ltd şti li [[Sêrt]]ê gelek konser û çalakiyên hunerî li dar xistiye. li nav van çalakiyên hunerî de Konsera [[Koma Azad]], [[Koma Çiya]], [[Nurettin Rençber]], [[Onur Akın]] û gelek konserên din disa cara yekemin li [[Sêrt]]ê ji bo seydayê Nemir [[Cegerxwin]] şeva bîranîn û helbestan li dar xistiye. dîsa cara yekemîn nivîskarên wek [[Mehmed Uzun]] û [[Cezmî Ersoz]] jî vexwendiye [[Sêrt]]ê û roja imzeyan amade kiriye. Dîsa li nav van çalakiyan de hewl daye ku li [[Sêrt]]ê pirtukên [[Kurdî]] werin firotin ji bo vê yekê jî demeke dirêj li [[seyrangeha Girê Keçikan]] de kampanyaya pirtukên [[Kurdî]] daye destpêkirin. Mehmed Nas [[27 Sermawez]]a sala [[2002]] yan de li bajarê [[Sêrt]]ê [[rojnama Sêrta Azad]] derxistiye. piştî weşana 10 an [[4 Avrêl]]a [[2003]] yan bi awayeke fermî di rojnama xwe de destura weşana Kurdî ji devleta dagirker wergirtiye. [[15 Avrêl]]a [[2003]] yan de rojname cara [[yekemîn]] li bakurê [[Kurdistan]]ê de bi awayekî fermî dest bi weşanê [[Kurdî]] kiriye. mixabin ji ber hin pirsgirêkan piştî hejmara 25 an [[rojnama Sêrta Azad]] hatiye rawestandin. Mehmed Nas bi malpera [[Dengê Botan Sêrt]] de dîsa dest bi weşana [[Kurdî]] kiriye û berhemek wî ya bi navê [[Ax Dayê]] ya Kurteçîrokan heye. ji bilî [[Rojnama Sêrta Azad]] nivîsên Mehmed Nas di [[Rojnama Azadiya welat]], [[Yeni Gündem]], [[Evrensel]], [[kovara Tîroj]] malpera [[amidakurd]], [[rojava]], [[lalishduhok]] û gelek malperên din de jî nivîsandiye. Mehmed Nas niha ji li ser axa welatê xwe li bajarê Sêrtê dijî. [[Kategorî:Rojnamevan|Nas, Mehmed]] [[Kategorî:Nivîskar|Nas, Mehmed]] 8861 30503 2006-04-13T18:07:03Z Mirhac 424 Mehmed Nas Mehmed Nas 8862 30508 2006-04-13T19:48:15Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Tîroj]] 8863 30509 2006-04-13T19:48:52Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Azadiya Welat]] 8864 30510 2006-04-13T19:49:16Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Cegerxwîn]] 8865 30511 2006-04-13T19:49:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Sêrt]] 8866 39467 2006-08-13T17:08:04Z Liesel 539 Guherandina 85.107.109.12 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Rojnama '''Sêrta Azad''' [[rojname]]yeke niştecîhe û yekemin [[rojname]]ye ku li [[Kurdistan]]a Bakur de bi awayekî [[fermî]] weşana [[Kurdî]] kiriye. li bajarê [[Sêrt]]ê derdikeve xwedî û berpirsiyarê wê [[Muharrem Nas]] ([[Mehmed Nas]]) e carna heftiyê carek û carna jî her panzdeh rojan carekî derketiye. 27 [[Sermawez]]a 2002 yan de dest bi weşana xwe kiriye. piştî hejmara 10 an 04 [[Avrel]] 2003 yan de bi awayeke [[fermî]] cara yekemin li [[Kurdistan]]a bakur de destura weşana [[Kurdî]] wergirtiye û 15 [[Avrêl]]a 2003 yan de dest bi weşana [[Kurdî]] kiriye. piştî hejmara 25 an sala 2004 an de [[rojname]] ji ber hin pirsgirêkên aborî hatiye rawestandin. dîsa [[Rojnama Sêrta Azad]] li diroka komara Tirkiyê de [[rojnama]] herî zêde ku jêra doza pereyan hatiyî xwestine. Di sala 2003 an de dadgehên Tirk doza 75 milyarên perê Tirk li [[rojnamê]] kirine. du salan de 5 doz ji [[rojnamê]] re hatiye vekirin. piştî du salan hemu doz hatine taluk kirin. Rojnama Sêrta Azad ji bo xwendin û nivîsandina [[Kurdî]] pêş de here gelek caran kampanyayên [[ziman]] û bi [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbol]]ê re pêşbaziya [[Zargotina Kurdî]] li dar xistiye. dîsa cara yekemîn bi awayeke fermî li [[Sêrt]]ê afişên [[Kurdî]] yên ji bo pêşbaziyê aliqandiye. Ev [[rojname]] ne girêdayî tu rêxistin û komeleyî ye [[rojname]]yek bi taybet û serbixweye. Niha arşîva [[rojnamê]] malpera [[Dengê Botan Sêrt]] de tê weşandin. [[Kategorî:rojname]] 8867 39152 2006-08-13T16:32:17Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Dengê Botan Sêrt''' [[malper|malpereke]] sedî sed bi [[Kurdî]] ye û cara yekemîne ku bi bernama [[Joomla Kurdî]] hatiye saz kirin. navenda malperê li bakurê [[Kurdistan]] bajarê [[Sêrt]]ê ye. xwedî û berpirsiyarê malperê [[Mehmed Nas]] e. di nava malperê de beşê [[nuçeyên rojane]], [[çîrokên gelêrî]], [[Chat a Kurdî]], [[e-pirtûk]], [[Rojnama Sêrta Azad]], [[pexşan]], [[Muzik]], [[Wêne]], [[Helbest]], [[hevpeyvîn]], [[Listokên zarokan]], [[navdarên Kurd]], [[Sêrt]], [[pirtukên Kurdî]] û beşa [[peyamên telefonên desta]] hene. di beşa [[pirtukên Kurdî]] hemu pirtukên ku bi [[Kurdî]] hatine weşandin li wir bi nas kirina wan ve hatiye weşandin. ==Girêdanên derve== * [http://www.dengebotan.com Dengê Botan Sêrt] [[Kategorî:Malper]] 8868 35085 2006-07-10T15:02:39Z Benyadem 433 Kategorî '''Diyana''' şareké [[Kurdistana başûr]] e. Li nizukê 50.000 kes li di ji. (Soran) {{msg:kurt}} [[Kategorî:Bajar]] 8870 30528 2006-04-14T12:10:50Z Erdal Ronahi 2 Rojnama Sêrta Azad çû cihê Sêrta Azad #REDIRECT [[Sêrta Azad]] 8871 30531 2006-04-14T12:17:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Dengê Botan Sêrt]] 8872 30532 2006-04-14T12:17:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Dengê Botan Sêrt]] 8874 67183 2007-01-30T22:53:34Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nl:Tur Abdin]] Herêma '''Tûrabdîn''' di nav kurdan de weke Tora [[Hevêrka]] tê binavkirin. Tûrabdîn herêmeke ji çiya pêkhatî ye. Li gor hin kesan niştecihên vê derê bi pirranî [[suryanî]] ([[Asurî]]) ne, lê em ji nivîsarên [[Eugen Prym]] û [[Albert Socin]] jî fêr dibin ku li herêmê di sedsala 19'an de jî bi pirranî Kurd dijîn (binêre li [[Lawija Mesîh]]). {{kurt}} [[Kategorî:herêm]] [[Kategorî:Asûrî]] [[ar:طور عبدين]] [[de:Tur Abdin]] [[en:Tur Abdin]] [[fr:Tour Abdin]] [[it:Tur Abdin]] [[nl:Tur Abdin]] [[sv:Tur Abdin]] 8875 39223 2006-08-13T16:35:14Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 85.100.182.82 '''Hevêrka''' navê [[eşîr|eşîreke]] mezin û giring di nav kurdan de ye. Herêma wan, [[Turabdîn]], bi navê '''Tora Hevêrka''' anjî '''çîyayê hevêrka''' jî tê nasîn. [[Kategorî:Eşîr]] 8876 64891 2007-01-16T17:30:40Z Luqman 401 '''Filah''' an '''file''', navên din ji bo [[Xirîstiyan]] an jî mesîhyan e. Gotina ''filah'' ji zimanê [[erebî]] tê, wateya vê gotinê di zimanê erebî de tê maneya [[cotkar]] {{kurt}} [[Kategorî:ol]] 8877 43670 2006-08-26T18:17:01Z Erdal Ronahi 2 # [[Tûrabdîn]], herêmek # [[Tor (komputer)]], bi navê îngilîzî ''network'' {{cudakirin}} 8878 35376 2006-07-15T11:36:06Z Benyadem 433 [[Wêne:Bataniyenserte.jpg|thumb]] Tu bi ku dera dinyayê ve herî dema tu bêjî [[Sêrt]], berî her tiştî bi ‘[[Betani]]yên [[Sêrt]]ê’ [[Sêrt]] tê naskirin. [[Betani]]yên [[Sêrt]]ê bi nav û dengê xwe li her derê dinyayê hatine gerandin. Li ku derê goşek şerqî hebe miheqeq di nav de goşeyek ji [[betani]]yên [[Sêrt]]ê re jî heye. Bi wan biskên xwe yên par parî [[Betanî]] hatiye daliqandin bi dîwarekî ve. Lê di rastiya xwe de [[betani]]yên [[Sêrt]]ê ne yên daliqandinê bi tenê ne. Ji ber ku taybetiyên van [[betani]]yan zehf in û bi gelek awayî tên emilandin. [[Betani]]yên [[Sêrt]]ê ji mûyê ([[Kej]]) pezê çûr tê çêkirin. Taybetiya vî pezê çûr û pezê reş ê [[Sêrt]]ê jî ew e ku li kontarên çiyayên bilind tê xwedî kirin. Pezê ku li çiyayên bilind ên derdora [[Sêrt]]ê tên xwedî kirin zêde ne tavê û ne jî sermê dibînin. Ji ber hewayê vê herêmê hewayeke hênik e, ne seqem e, pezê ku li ber vê hênikahî û tirojên tava nerm tê xwedî kirin pirça wan jî bi taybet dibe ev yek jî dihêle ku [[betani]]yên ji vê [[kej]]ê çêdibin, zivistanan germ û havînan mirov hênik digrin. Ji ber wî qasî ye ku ne ew pezê çûr li her derî hene û ne jî ew hewaya ne zêde germ û ne zêde sar û emrê wê gelek dirêj, bi qasî sedîn salan. [[Betani]]yên [[Sêrt]]ê taybetmendiya wan a herî mezin ew e ku berî sedin sala yarmendî ji mirovên vî welatî re kiriye. Berî ku [[betani]]yên nermik û elyafî derkevin [[betani]]yên [[Sêrt]]ê xelkê germ dikirin. Li gor hostayên ku van [[betani]]yan çêdikin, wekî her karî hostayî û şagirtîtî di vî karî de jî heye. Yanî her [[betanî]]çêkerek bi xwe re sirekî vedişêre û zû zû nîşanî şagirtê xwe nake. Li gor gotinan ev sin’et ji dema [[Keldan]] an maye û ev desbikêrî dest xetê wan bûye. Lê vêga halê hazir li [[Sêrt]]ê ev kar di destê nişteciyên bajêr, destê [[Ereb]] ên bajêr de ye. Yanî ev ev destxet ji [[Keldan]] an derbasî [[Ereb]] an bûye. Heta van salên dawî [[Ereb]] ên hosta tu carî nedihiştin ku [[Kurd]]ên nişteciyên [[Sêrt]]ê jî hînî vî karî bibin û ev sin’et derbasî [[Kurd]]a bibe. Tişteke gelek balkêş e. Ku di gelek civatên dinyayê de ev hawayên parastina destxetan heye. Wekî [[Suryan]] an ku li ser keviran neqaşiyê dikin, [[Ermen]] zêrker in û hwd… li [[Sêrt]]ê jî wisa ye, destbikêriya çêkirina [[Betani]]yên [[Sêrt]]ê jî di destê [[Ereb]] an da ye. Hostayên ku li ser çêkirina [[betani]]yan agahdarî dayî min go ku; ew bixwe, di [[Sêrt]]ê de bi tenê Hostayeke [[Kurd]] e ku [[betani]]yan çêdike. Û ji xwe çîroka wî jî gelek balkêş bû. Hosta bixwe, [[Kurd]] e, li gundekî ku piraniya wan [[Ereb]] in dibe û mezin dibe, li wî gundî heta demeke dirêj dimîne û xwe wekî [[Ereb]] an dihesibîne, paşê ku tê [[Sêrt]]ê li ber destê hostayek [[Ereb]] dibe şagirt û ji ber ku bi erebî zane ev yek dihêle ku hostayê wî dihêle bigihêje merheleya hostatiyê û paşê jî jixwe ji xwe re atolyekê vedike û niha ew û kurê xwe di atolyê de dixebitin. Li gor gotinên hosta çîroka çêkirina [[Betani]]yan gelek dûve dirêj e. Berî her tiştî ji bo [[betani]]yeke [[Sêrt]]ê ya xas were çêkirin divê [[kej]]a pezê çûr bê peyda kirin. Ev pez jî zêdetir li aliyê çiyayên Şêrwa([[Kufra]])yê, li zozanên çiyayên di navbera herêma [[Serhed]]ê û [[Xerzan]] de tên xwedî kirin. Ji bo [[betani]]ya baş, [[kej]]a bezê salane be hîn çêtir e. [[Kej]] tê qûsandin û paşê tê şûştin. Pîştî şûştinê li ser şehên mein tê şehkirin, dikin lalûvk ji bo ristinê. [[Kej]]a lalûvkan dirêsi, dikin peng. Paşê van peng an li ser dolabê dikin avde û pê li ser dezgeh dihonin. Piştî honandinê dibe cacîm. Vê cacîma ji [[kej]]ê dibin malan û êdî kar dikeve ser milê jinan. Jin van cacîma li mal dişon, hildiweşînin û ji şehkirinê re amade dikin. Gava av li [[kej]]ê dikeve [[kej]] xwe ji hev berdide û cara ewil şeh dikin ji bo pirça [[kej]]ê jê bidin der û paşê jî wê pirçê dixin qalibên şeh û şikil didinê. Zêdetir şiklê qalibê beqlewê, şiklê kezî û hwd. didinê. Piştî şehkirin jî xilas êdî ew cacîm dibe [[betanî]]. Zêtir van [[betani]]yan ji bo [[meyzer]]([[secade]]), [[betani]]yên bi xwe dakirinê, [[betani]]yên ji bo ser textên razanê, [[betani]]yên xemlê malan, turikê milan, kurkên ji bo li xwe kirinê û van demên dawî de zêdetir ji bo nav û logoyên şirket û fîrmayan tên ristin û çêkirin. Lê van demanên dawî, ji ber sedema ku mirov mecbûr man dev koçeriyê berdan ev taybetmendiya [[kej]]a bezê çûrê vê herê mê jî nema û niha li gor agahdariyan dibên ku êdî ev kej ji welatê [[Enedol]]iyê tê û taybetmendiya [[Betani]]yên [[Sêrt]]ê bi tenê di dîtina [[betani]]yê de maye. Lê [[betani]]yên [[Sêrt]]ê havîn û zivistanan êdî mirov bi tenê germ dike. [DENGÊ BOTAN SÊRT] [[Kategorî:Çand]] 8879 39291 2006-08-13T16:37:38Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Parêv.JPG|thumb]] [[Parêv]] (Büryan) [[xwarin]]ek ji herema [[Botan]] e. Ji ber ku ev [[xwarin]] demeke gelekî dirêje tê çêkirin û [[xwarin]] kesek nizane kengê û çawa hatiye çêkirin. Lê hê di dema [[Mîrek]]ên [[Botan]] de, li herêma [[Botan]] di dawet û şahiyan de gelek pez dihatin serjê kirin û ji bo parêvê dihat amade kirin. Di wê demî de li [[tenûr]]ên biçûk de dihat çêkirin û ji bo mêvanên dawetê dihat pehtin. Niha jî ev [[xwarin]] li herema [[Botan]] tê çêkirin. Ji ber vê yekê jî gelek kes dibêjin ev [[xwarin]] di dema [[Mîrek]]an de û ji bav û kalên [[Botan]] ve hatiye çêkirin û xwe gihandiye heya dema me. == Çawa tê çêkirin == Beriya rojekî goştê ji cem qesab hatiyî amadekirin, tînin li çengelan ve dialiqînin û spehî dişon. Paşê wî goştî dihêlin heta sibê da goşt piçekî rehet bibe. nîvê şevê seet duduyan de tên [[tenur]]ê bi darên hişk buyî pê dixin. Heta ew agir dibe pêlux, heger [[tenur]] zehf germ bu be, qederê deh deqiqan disekinin heya [[tenur]] piçekî sar dibe. Dema [[tenur]] sar bî pêşî goştên hestî ku di nava [[taxar]] (qazanek mezin) de ye û hinekî av jî ber didin ser [[taxar]] û paşê [[taxar]] têxin nava [[tenur]]ê paşê jî goştê bê hestî ku çengelan ve daliqandiye dadihelînin nava [[tenur]]ê. Paşê qapaxa [[tenur]]ê datînin ser, derdora qepaxê jî pê heriyê ji xwelî hatî çêkirin derdora qepaxê têxistin da ku [[tenur]] hewa nastîne. Li gorî goşt êdî ka goştê berxa be, an jî goştekî bi dohn be li gorî wî goştê nazik dihêlin nava [[tenur]]ê. Her goşt nabe parêv, divê goştê berxa be û goştê herî spehî be. Zivistanê wextê payizê paşî goştê Hevuriyê xesî tê çêkirin. Ew goşt êdî spehîtir çêdibe. ji bilî pezê Hevuriyan ji van jî tê çêkirin. zivistanê berx tunin, ji kavira çêdikin. Payîza paşide ji Gîskan jî tê çêkirin. == Çawa Dipije == [[Sadıq Usta]] (Hostayê [[parêv]]ê yê xwaringeha Sadıq Usta 48) “Wextê me [[tenur]] berdayê û [[taxar]]a xwe xist xwarê goştê xwe em dadihelînin nava [[tenur]]ê û qepaxa [[tenur]]ê em digrin. Dimîne herî kirina wî yanî xweliya wî. Herîya ji axê li ser qapaxê wê çênabê divê illeh ji herîya xwelîbe. Ne xwelî be herîya ji ax dişeqite lê xwelî dema zuwa dibe wekî tehtê lê tê û ji tu derî hewa nastîne. Ew goştê di nava tenurê de ji berk u hewa nastîne di nava wê germiyê de dibeece û dipije.” == Taybetmendiyên Tenurê == [[Tenur]]a [[parêv]]ê 3 mitro kûr e, mitroyek jî firehe, ji tu deveran ve nefes nastîne. Wekî nefes bistîne goşt tê de baş napije derdora [[tenur]]ê tev xwê ye û ji xwê hatiye çêkirin. Dema [[tenur]] çêdikin derdora wê tije xwê dikin. Dema ew xwê hişk dibe, wekî tehtê lê tê û ji tû deveran ve nefes nastîne. Eger [[tenûr]] nefes bistîne, wî çaxî goşt baş napije û tû germahî nade goşt, ji ber ku ew bi hêlma di hûndirê [[tenur]]ê de bela vela bibuya. Li her derê wê tê girtin ji tu deveran nefes nastîne û ew goştê di hundirê [[tenur]]ê de dibeece. Tama goşt tu deveran ve naçe, tama goştê dîsa di nava xwe de dimîne. Lezzeta goşt dernakeve ji derveyê [[tenur]]ê, lezzeta goşt çi hebe dimîne nava goşt de. Dema em qapaxê [[tenur]]ê vedikin gelekî hêlm li ser [[tenur]]ê derdikeve. Parêv bi tenê sibeha û nîvro ya tê xwarin. Ji ber ku xwarinek girane, bi şevan mirov pê rehet nabe û ji bo vê yekê jî ev xwarin bi şevan nayê xwarin. Parêv bi kiloyan tê firotin, sed gr goşt an jî [[parêv]] têra neferek dike. Ji xwe bi tenê sibeha û nîvroya tê serwîs kirin û firotin. Li ber xwarinê re dew, salata tirşî û îsot jî tê xwarin. [[Kategorî:xwarin]] 8880 65765 2007-01-21T12:32:13Z Luqman 401 '''Tenur''', [[çand]]eke [[Kurd]]ewariye. li her deverên [[Kurdistan]]ê tenur têne bikaranîn. Du çeşnê tenurê hene. çeşnekî tenura nan e û çeşnê dî tenura [[parêv]]ê ye. tenura nan ji axa spî tê çêkirin tevlî axa sipî jî ka jî tê bikaranîn da ku tenur zû bi zû neşeqite. tenura nan bi giştî li ser axê ye mitroyek ji erdê bilind firehiya wê jî mitroyek heye lê ji erdê heya tenurê firehî biçuktir dibe. devê tenurê nîv mitroye û tenur bi pejink û darên hişk têye germ kirin. çeşna din[tenura parêvê, ev tenur sê mitro li bin erdêye û firehiya wê mitroyek e. ev tenur bi tenê ji bo pehtina parêvê tê bikar anîn. derdora vê tenurê bi tuxlayên sor tê çêkirin. ji bo tenur germahiya xwe baş biparêze li der dora tenurê xwê tê tije kirin. ev xwê ya li derdora tenurê ji ber germahiyê piştî demeke dihele û wekî tehtê lê tê û ji tu deveran ve germahî bernade. ev tenur bi taybetî li [[Sêrt]] û [[Betlîs]]ê têne bikaranîn. [[Kategorî:amûr]] 8882 30556 2006-04-14T23:02:48Z Mirhac 424 Parêv an jî Büryan Parêv an jî Büryan 8884 56209 2006-11-13T15:12:05Z Erdal Ronahi 2 '''Taxar''' bi çêkirina [[parêv]]ê de tê bikaranîn. Qazanek gelek mezine û ji bo pehtina [[goşt]]ê bi hestî tê bikaranîn. Taxar ji [[sifir]] ji alî hedadan ve tê çêkirin. Bi taybetî li bajarê [[Sêrt]]ê ji alî [[parêv]]çêkeran ve bikaranîn. [[Kategorî:firaq]] 8885 30581 2006-04-15T20:36:02Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Sêrta Azad]] 8887 43277 2006-08-25T08:06:30Z Luqman 401 '''Baskan''' gundekî dîrokî ye. [[Tirk|Tirkan]] navê gund kirine Kaynarca. Dîroka Pireya Baskan a navdar gelek kevn e. Nexşeyên li ser kevirê Pireyê ji aliyê arkeologiyê ve girîng in. Tê zanîn ku di dema [[Ûrartû|Ûrartûyan]] de jî gund hebûye. Mixabin dûgela Tirk xwedî li bermahiyên dîrokî yên herêmê derneketiye û pirraniya wan tehrîp bûne. Li gund arkîtektiya Filehan berbiçav e. Germika Baskan û zozanên wê Çepax û Hezar gelek ciwan in. [[Kategorî:Gund]] 8888 52184 2006-10-15T17:35:11Z 80.142.249.108 Gundê '''Çilbazar''' berpala çiyan de hate avakirin. Ewilîn kurd é welaté jér ([[Botan]]) ji boy pezé xwe mehé havîné biçérîne hatiye vanderan û bi zeman ve li vir cih bûne. Té zanîn ku xeynî kurda geleke qedîm û kevnar [[Ermenî]] jî li vir dijiyan. Li rojilat é gund [[Warto]], rojava [[Kanîreş]] (kanreş=kanyareş), başur gundeke Kanreş é [[Siqavêla]], bakur jî tixûb é gund heta ku [[Erzirom]] û qeza Erziromé [[Tekman]]é diçe.Deştek gund a mezin heye,çiyayê gund bi héla çem û kaniya ve dewlemend e. "MÎHRÎCAN A TAVÊ" li çiyayé gund é bi navûdeng KOX pékté. Şéneyé gund bi piranî debar a xwe bi pez dike. Gund çarsed xaneya pékté. Navé gund bi esasî ÇİLBAZAR e. Té gotin ku gund héla danûstandiné,li derdoré cihekî navend bûye. çav min de jiyînek navhevî tiştek wiha afirandiye. yané zen'atkarîya Ermenîyan; çandin û ajalkarî ya Kurdan berek wiha daye. Navé gund dû dagirkerîya Tirka hate guherandin, ewilîn kirine "Kırkpazar" nuha jî bi héla Tirkan ve wekî "Kargapazar" té binavkirin.Wekî hûn jî dibîne ku navé gund ji wateya xwe dûrketiye. [[Dr. Xetîp Demîralp]] ku demekî sekretîrîya KDP-Tirkîye kiri bû ji vî gundêye. [[Kategorî:Gundê Kanîreşê]] 8889 30573 2006-04-15T12:09:37Z Avagon 427 Qerxebazar çû cihê Çilbazar: ji ber ku navé rastî ev e. #REDIRECT [[Çilbazar]] 8891 39537 2006-08-13T18:14:58Z Liesel 539 Guherandina 210.17.38.206 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Liesel '''Php-Fusion''' her wekî [[Php-Nuke]], [[Post Nuke]], [[Mambo]] û [[Joomla!]] skrîpteke malpersaziyê ye. Bêhtir dişûbe pergala Php-Nuke. Php-Fusion ji aliyê Komeleya Lêkolîn û Pêşxistina Çand û Ziman [[Karger]]ê ve li kurdî hatiye wergerandin. [[Kategorî:nivîsbarî]] 8893 30590 2006-04-15T20:45:00Z Erdal Ronahi 2 Murat Batgi çû cihê Murat Batgî #REDIRECT [[Murat Batgî]] 8895 30675 2006-04-20T16:23:32Z Silêman 10 Pirtûka '''Maxmûr Dişewite''' ya [[Nîzamettin Akkurt]] di meha Adara sala 2006an de di nav [[weşanên Pêrî]] de li [[Stenbol]]ê çap bû. [[Kategorî:Pirtûk]] 8896 30680 2006-04-20T17:02:03Z Erdal Ronahi 2 Pirtûka [[helbest|helbestan]] '''Çîroka Du Ezîzan: Helbestên [[Gerîlla]] II''' ya [[Nîzamettin Akkurt]] di nav [[weşanên Aram]] de li [[Stenbol]]ê sala 2003an çap bûye. [[Kategorî:Pirtûk]] 8897 30612 2006-04-17T22:35:35Z Nizamettinakkurt 428 8899 30627 2006-04-18T11:41:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Yekîtiya Ewropayê]] 8900 30634 2006-04-18T13:19:29Z Mirhac 424 [[Wêne:Bataniyenserte.jpg]] [[Wêne:Bataniyenserte.jpg]] 8901 30637 2006-04-18T13:29:58Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[asûrî]] 8902 30638 2006-04-18T13:30:13Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Ermenî]] 8903 54804 2006-10-29T16:51:04Z Erdal Ronahi 2 Hevdîtinên [[Abdullah Öcalan|Öcalanê]] bi parêzerên xwe gelek car tên asteng kirin. Li vir lîsteya rojan hevdîtinên pêkanî heye. ==2006== *27.10.2006 (în) *07.09.2006 (pêncşem) *09.08.2006 *10.05.2006 * 29.03.2006 * 22.02.2006 * 01.02.2006 * 18.01.2006 ==2005== {{kurt}} [[Kategorî:Lîste]] [[Kategorî:Abdullah Öcalan]] 8907 45336 2006-09-04T07:54:01Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Xirîstiyanî]] 8908 30655 2006-04-18T20:10:51Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Êzidîtî]] 8909 30658 2006-04-19T03:14:21Z Joseph 431 [[Klîsa ya Îsa yê rastîn]]. 8911 30664 2006-04-19T21:58:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Yaşar Kemal]] 8912 30670 2006-04-20T10:22:24Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Şivan Perwer]] 8914 50127 2006-10-10T11:07:42Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Gewer (Culemêrg)]] # [[Gewer (Şirnex)]] {{cudakirin}} 8915 35800 2006-07-21T19:21:40Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Esat Canan''' endama TBMM (meclisa tirkiyê) û endamê partiya "[[CHP]]" ye. Parêzere û nav [[eşir|eşireta]] "[[Doskî]]" da navek serekeye. Di "[[Bûyera Şemzînan]]" de roleke mezin ya wî heye. [[Kategorî:Siyasetmedar|Canan, Esat]] 8916 30707 2006-04-21T21:46:10Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Rêwas]] 8917 30694 2006-04-21T16:34:10Z Erdal Ronahi 2 Gever çû cihê Gewer #REDIRECT [[Gewer]] 8918 30695 2006-04-21T16:35:00Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[gewer]] 8919 37505 2006-08-05T05:23:47Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Eşîrên kurdan]] 8920 64827 2007-01-16T09:26:04Z Luqman 401 Di tarixa 09.11.2005 de 3 endamên "[[Artêşa Tirk]]" bombê avêtin pirtûkxaneya "[[Umut kitapevi]]" ya [[Seferî Yilmaz]]. Gelê [[Şemzînan]] ew girtin û [[serhildan|serhildanek]] çêbû. {{kurt}} [[Kategorî:dîrok]] 8921 30705 2006-04-21T21:43:30Z Erdal Ronahi 2 Eşîra '''Doskî''' [[eşir|eşiretek]] mezin e û wekî "Dostiki" jî tê nasin. Herema [[Colemêrg]]ê bingehine u der dora herêmê jî gelek endam hene. [[kategorî:Eşîr]] 8927 30731 2006-04-23T11:17:35Z Erdal Ronahi 2 '''Mustafa Zeydan''' (1938 Gewer), endama [[TBMM]] (meclisa tirkiyê) û endamê partiya [[AKP]] ye. Axayî eşireta [[Pinyanişiyan]] e. 20 salan şaredarê [[Gewer|Gewerê]] bu. Dure bu parlamenê [[Culemêrg]]ê. Nav devletê xwedi rêze . Vek sercerdevan ji tê nasin. [[Kategorî:siyasetmedar|Zeydan, Mustafa]] [[Kategorî:Kurd|Zeydan, Mustafa]] 8929 30730 2006-04-23T11:06:07Z 80.135.67.254 *[[Tux (Linux)]] sembola [[Linux]] e. *[[Tetwan|Tux]] navekî din ê [[Tetwan]]ê ye. {{cudakirin}} 8930 36519 2006-07-25T09:09:50Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 193.140.184.164 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 80.135.67.254 [[Image:Tux wiki.png|thumb|Tux û Wîkîpediya]] '''Tux''' sembola [[Linux]]ê ye. Wêneya orîjînal ji aliyê [[Larry Ewing]] hat amade kirin. {{kurt}} [[Kategorî:Linux]] 8931 66460 2007-01-25T13:43:28Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[it:Categoria:Curdi]] [[Kategorî:Li gorî neteweyê kes]] [[Kategorî:Kurdistan]] [[ar:تصنيف:كرديون]] [[da:Kategori:Kurdere]] [[de:Kategorie:Kurde]] [[en:Category:Kurdish people]] [[eo:Kategorio:Kurdio]] [[fr:Catégorie:Personnalité kurde]] [[it:Categoria:Curdi]] [[ja:Category:クルド人]] [[ka:კატეგორია:ქურთები]] [[nl:Categorie:Koerdisch persoon]] [[nn:Kategori:Kurdarar]] [[no:Kategori:Kurdere]] [[oc:Categoria:Personalitat kurda]] [[pl:Kategoria:Kurdowie]] [[ru:Категория:Курды]] [[simple:Category:Kurdish people]] [[sr:Категорија:Курди]] [[sv:Kategori:Kurder]] [[tr:Kategori:Kürtler]] 8933 33495 2006-06-29T19:53:59Z Bangin 450 '''Mehmet Salih Yildiz''' (* [[22]]. [[gelawêj (meh)|gelawêjî]] [[1949]]) [[Şaredar]]ê [[Gewer]]ê yê 7. e. {{kurt}} [[Kategorî:şaredarê Gewerê]] 8937 52072 2006-10-15T12:56:19Z Erdal Ronahi 2 '''Windows XP''' navê guhertoyeke Windowsê ye. Piştî [[Windows 2000]] û [[Windows Milenium Edition]] derketiye. Gohertoyên Windowsê yên kevin DOS, Windows 95, Windows 98 û Windows NT jî hene. Windows Pergaleke Xebatê ya komputeran e. Ew hilberîna şîrketên [[Microsoft]]ê ye. Lê li cîhanê bi pereyan tê firotin. Li hember wê, bê pere wekî [[Linux]] gelek Pergalên Xebatê yên din jî hene. {{Dîroka Microsoft Windowsê}} [[Kategorî:Pergala xebitandinê]] [[Kategorî:Windows NT]] [[zh-min-nan:Windows XP]] [[bs:Microsoft Windows XP]] [[bg:Windows XP]] [[ca:Windows XP]] [[cs:Windows XP]] [[da:Windows XP]] [[de:Microsoft Windows XP]] [[el:Windows XP]] [[en:Windows XP]] [[es:Windows XP]] [[fr:Microsoft Windows XP]] [[gl:Windows XP]] [[hr:Windows XP]] [[it:Windows XP]] [[hu:Windows XP]] [[nl:Windows XP]] [[ja:Microsoft Windows XP]] [[no:Windows XP]] [[pl:Microsoft Windows XP]] [[pt:Windows XP]] [[ru:Windows XP]] [[simple:Windows XP]] [[sl:Windows XP]] [[fi:Windows XP]] [[sv:Windows XP]] [[ta:விண்டோஸ் எக்ஸ்பி]] [[vi:Windows XP]] [[tr:Windows XP]] [[yi:ווינדאוס XP]] [[zh:Windows XP]] 8938 65574 2007-01-20T12:30:58Z Luqman 401 '''Masûlk''' ser pişta [[masî]] ye. Ji serê dûvê masî heta ser pişta serê wî, seranser masûlk e. Her wisa ji seranserê lûtkeya çiyê re jî mirov dikare bêje masûlk. Heke [[çiya]] dirêj be lûtkeya çiyê wekî pişta masî xuya dike û hingê dibêjin "masûlkê çiyê." {{kurt}} [[Kategorî:biyolojî]] 8939 30750 2006-04-24T09:32:20Z Erdal Ronahi 2 Ji qilçix û stiriyên [[masî]] re '''dasî''' tê gotin. Dasiyên masiyan jî cur bi cur in. Dasiyên duneçel, dasiyên pahn, dasiyên mûyî û dasiyên gir hene. Dasiyên masiyan tunebûna, dê masî nikaribûna li ser xwe bimana. Lewre dasî laşê masiyan bi hêz dike. Heke na, dê masî wekî goşt bimana û ew dê wekî [[zîro]] an jî ajalekî din bimana. [[Kategorî:Anatomî]] 8940 48969 2006-10-01T11:14:29Z RezanTovjin 60 '''Malper''' ango bi îngilîzî '''Web Site''' li ser înternetê rûpela şexsî ye. Malper li ser medyaya cîhana nû, ku navê wê înternet e, rûpel an jî paceya mirov e. Bi derketina [[înternet]]ê re malper bûye para herî girîng. Zêdebûna malperan li ser înternetê jî bûye xezîneyeke nedîtî ya agahî, zanîn û saloxan. Wekî tê zanîn înternet her wekî [[Radyo]] û [[Televizyonan]] medya tê dîtin û wekî bandor ji wan bêhtir jî dîtin. Bi vekirina malperekê mirovek sînorên di navbera xwe û hemû cîhanê de radike û li her dera cîhanê mirov dikarin her gav têkevin wê rûpelê û agahiyên nû bibînin. Malper li ser înternetê ji aliyê hêzên aborî ve amûreke nedîtî ye. Saziyên aborî bi riya malperan hewl didin ku bêhtir danasîna xwe bikin û hilberînên xwe bifiroşin. Lê saziyên civakî jî bi riya malperan xwe didin nasîn, xurtir dikin, perwerdehiyên xwe li dar dixin, endamên xwe dicivînin û agahdar dikin, her wisa jî çalakiyên xwe birêxistin dikin. [[Kategorî:Înternet]] 8942 51706 2006-10-14T15:25:37Z RezanTovjin 60 '''Şikeftika''' gundekî [[kerboran]]ê ye. Û 7 km bakura Kerborên ye. == ERDNÎGARÎ == Berê nêzî 70 malan bû. Sê taxên wê hebûn. Gund hîn jî li dereke rast û taxeke biniya kêş de ye. Di nav gund de bestek jî diçe. Ev best ji gundê Kawa tê û di nav gund re diherike û di nav Kerboranê re dibore. == SIYASÎ == Lê belê dema ku gund ji aliyê artêşa tirk ve hatin şewitandin, gund vala bû. Ev bûye 2-3 sal ku hinek mal vegeriyane. [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 8943 30771 2006-04-24T21:23:26Z Erdal Ronahi 2 '''Hetem İke''' (1949 Gewer) Şaredarê [[Gewer]]ê yê 6. e. [[Kategorî:şaredarê Gewerê]] 8944 47532 2006-09-15T08:20:13Z Erdal Ronahi 2 '''Nejdet Buldan''' (1948 [[Gewer]]) şaredarê Gewerê yê 3. e. Her wesa çend pirtûk bi tirkî nivîsand. Brayê wi ê biçûk [[Savaş Buldan]] di sala 1994 da bi destê hêzên devleta tirk hatibû kuştin. Malbata wî axayê [[eşir|eşireta]] "[[Oremar]]"îyane. Wê demê jîyana xwe li bajarê [[Gelsenkirchen]] ê (Elmanya) derbas dike. == Berhem == * "Bitmeyen Yolculuk Kürt Kaçış Öyküleri, 2000" * "Savaş'a Mektuplar 2002" * "PKK'de Kadın Olmak 2004" [[Kategorî:Siyasetmedar|Buldan, Nejdet]] [[Kategorî:Nivîskar|Buldan, Nejdet]] [[Kategorî:şaredarê Gewerê]] 8945 31576 2006-05-21T14:09:12Z Benyadem 433 '''Ali İhsan Zeydan''' ([[1946]] [[Gewer]]) Şaredaré [[Gewer]]ê ê 4. e. Brazavayê [[Mustafa Zeydan]]e. Nawéwi zêdetir "Yüksekova Çetesi" [[Çeteya Gewerê]]) re tı bîranîn. Bi xêra sîstema hibijartina tirkîye buye şaredar. Dûre gelek doz hatin vekirin lê belê tu ciza ne dîtin. [[Kategorî:Şaredarê Gewerê]] 8946 31014 2006-05-04T16:44:50Z Erdal Ronahi 2 '''Muhittin Güngör''' ([[1910]] [[Gewer]]) Şaredarê Gewerê ê 1. e. (1936-1960) nav civakê bi navê reisê kevin tê nasîn. Neviyekî Güngör bi vî navî jî heye. Ev Muhittin Güngör (1974 Gewer) parêzer û endamê Baroya Colemêrgê ye. [[Kategorî:şaredarê Gewerê]] 8947 33482 2006-06-29T12:37:50Z Benyadem 433 # [[Muhittin Güngör]] (1936-1960) # [[Mustafa Zeydan]] (1963-1989) # [[Nejdet Buldan]] (1989-1994) # [[Ali İhsan Zeydan]] (1994-1998) # [[Hetem İke]] (1998-2004) # [[Mehmet Salih Yıldız]] (2004-...) [[Kategorî:Gewer]] 8948 30768 2006-04-24T21:22:03Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gewer]] 8949 50248 2006-10-10T14:51:40Z Erdal Ronahi 2 {{GotaraBingehîn|Gewer, Culemêrg}} [[Kategorî:Kurdistan]] 8950 54433 2006-10-25T15:36:08Z Luqman 401 '''Xalêsînan''' (Odabaşi) kazaye yunogero girtina. girtina [[Konya|Qonya]]yê dused sal in hatine [[anatolya]] tom pence xoniyê gund haye mariye xo gistik ji ciftcina gannim ca şakir pincore dicinin gunt li adiyamane hotina asireti ciombaginan gunt neskiakgoledo cekirina zimone ma kirmanciya em kirmancin kurdina gundi doremaji kirmancin. [[Kategorî:Gundê Qonyê]] 8951 30789 2006-04-25T13:45:26Z Erdal Ronahi 2 '''Enkîdû''' di [[mîtolojî|mîtolojiyê]] de desthevalê [[Gilgameş]] bû. {{kurt}} [[Kategorî:Mîtolojî]] 8953 53444 2006-10-20T14:40:08Z Luqman 401 '''Kerpêl''' yek ji gundên bajarê [[Gewer]]ê ye li naw sinorên Colemêrgê ye. Navé tirki ''Köprücük'' e. Yek ji gundê eşireta [[Pinyanişiyan]]e. 5 kilometre duri Gewerê ye u destpêka [[deşta Gewerê]] ye. Bi avên xwe yên tezi tê nasîn. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 8954 30793 2006-04-25T16:15:07Z Erdal Ronahi 2 Kerpél çû cihê Kerpêl: é tune #REDIRECT [[Kerpêl]] 8956 64871 2007-01-16T14:28:55Z Luqman 401 '''Elîxan Loran''', Di [[reşemî|reşemiya]] 1984'an de li Dêrika Çiyayê Mazî, hatiye dinê. Ji nozdesaliya xwe û vir ve hemû hewldanên wî ji bo zimanê kurdî ye. Helbestên wî di kovarên wekî Kulîlka Ciwan û Kovara W de hatine weşandin. Di malpera www.amidakurd.com de jî dinivîse Di sala 2006'an de wekî endamê Komeleya [[Karger]] dest bi wergera Linux [[Ubuntu]] kir. Di nav komên Kargerê yên [[komputergeriya kurdî]] de cih girt. [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:helbestvan]] 8960 30810 2006-04-26T13:53:22Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Êzidîtî]] 8961 35821 2006-07-21T19:22:49Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Benyadem '''Çeteya Gewerê''' (tr: ''Yüksekova çetesi'') di salên 90. de [[Gewerê]] leşker û polîsên tirk bi alikariya hînek cerdewan û hêzên heremî gelek kuştin, girtin, revandin û sucên cûda kirin. Fermandarê tabûra Gewerê yê vê demê [[M. Emin Yurdakul]], îtîrafkarê [[PKK]]ê [[Kahraman Bilgiç]] û gelek kesdîn ji hatin dozkirin. [[Kategorî:Dîrok]] [[Kategorî:Gewer]] 8962 50701 2006-10-11T09:38:06Z KureCewlik81 295 '''Yilmaz Erdogan''' (1968 [[Culemêrg]]) nivîskar, listîkvan û derhêner e. Li Tirkiye de Şanogerek popûlere. Salên dawîda sê filmên serkeftî çêkirin. ([[Vizontele]], [[Vizontele Tuuba]], [[Organize Işler]]) Eleqawê ya bi hunera kurdî tuneye. Filmên wî kû buyer Colemêrgê derbazdibin Vizontele 1-2 tikine û mesajên siyasi hebin ji, ew pir hîsîne. [[de:Yılmaz Erdoğan]] [[en:Yılmaz Erdoğan]] [[tr:Yılmaz Erdoğan]] [[Kategorî:Şanoger|Erdogan, Yilmaz]] [[Kategorî:Derhêner|Erdogan, Yilmaz]] 8963 30817 2006-04-26T23:13:28Z Erdal Ronahi 2 Yüksekova çetesi çû cihê Çeteya Gewerê #REDIRECT [[Çeteya Gewerê]] 8965 47378 2006-09-13T22:43:18Z 69.174.252.80 {{soranî}}{{rtl}} [[Wêne:Tehranshomal.jpg|thumb|left|300px|تاران]] '''تاران'''(تهران) په ئتختی [[ئيران]] هاته. Kurmancî: [[Tehran]] [[ar:طهران]] [[az:تهران]] [[bn:তেহরান]] [[bs:Teheran]] [[ca:Teheran]] [[cs:Teherán]] [[cv:Тегеран]] [[da:Teheran]] [[de:Teheran]] [[en:Tehran]] [[eo:Tehrano]] [[es:Teherán]] [[et:Teheran]] [[fa:تهران]] [[fi:Teheran]] [[fr:Téhéran]] [[gl:Teherán - تهران]] [[he:טהרן]] [[hi:तेहरान]] [[hr:Teheran]] [[hy:Թեհրան]] [[id:Teheran]] [[io:Tehran]] [[it:Teheran]] [[ja:テヘラン]] [[ka:თეირანი]] [[ko:테헤란]] [[lt:Teheranas]] [[lv:Teherāna]] [[mk:Техеран]] [[nl:Teheran]] [[nn:Teheran]] [[no:Teheran]] [[os:Тæхран]] [[pl:Teheran]] [[pt:Teerã]] [[ro:Teheran]] [[ru:Тегеран]] [[scn:Teheran]] [[sh:Teheran]] [[simple:Tehran]] [[sk:Teherán]] [[sr:Техеран]] [[sv:Teheran]] [[ta:டெஹ்ரான்]] [[tg:Теҳрон]] [[th:เตหะราน]] [[tr:Tahran]] [[ur:تہران]] [[vi:Tehran]] [[vo:Tehran]] [[zh:德黑兰]] 8966 63339 2007-01-06T11:49:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eu:Bahman Ghobadi]], [[pl:Bahman Ghobadi]] '''Bahman Ghobadi''' derhênerekî kurdi Iran e. [[Image:Bahman ghobadi.jpg|right|thumb|Bahman Ghobadi]] Di sala [[1969]]an li [[Iran]]ê, bajarê [[Bane]] hatiye dinê. Dema perwerdebûna xwe de di radyoyeke de xebitî. Di 12 saliya xwe de li bajarê [[Siney]]ê bi amatorî tevlî koma derhenerên filman bû û bi wan re kurtefîlman çêkir. Piştî li [[Tehran]]ê Dibistana Bilind ya Weşan û Çapemenî yê qedand dest bi wênekêşiya Sanayiyê kir. Di navbera salên [[1995]]-[[1999]] derhêneriya 10 kurtefîlmên ku di pêşbaziyên netewî û navnetewî de xelat stendiye, kir. Ji yek van fîlma '''Jiyana li Mijê''' di '''Festîvala Clermont-Ferrand''' Xelata Jurîya Taybet stend. Di sala [[1999]] di fîlma derhêner Abbas Kierostamî ya "Ba wê me hilde" asîstantiya sereke kir û di fîlma Samira Makhmalbaf ya [[Textê Reş]] de jî ji yek rolên sereke lîst. Fîlma Ghobadî ya [[Dema Hespên Serxweş]] di sala 2000î de di Festivala Cannesê ya Filmê Xelata Kamereya Zêr, Xelata Sînemaya Ciwan û xelata PIPRESCI girt. == Berhemên Wî == === Filmên Dirêj === [[Image:BahmanGhobadi.JPG|right|250px]] *[[Dema Hespên Serxweş]] *[[Awaza Dayîka Niştiman]] *[[Kûsî Jî Dikarin Bifirin]] === Kurtefîlm === *[[Def]] *[[War is over?!]] == Girêdanên Derve == *[http://www.mijfilm.com Mij Fîlm] *[http://www.amude.net/Nivisar_Kurdi_deep.php?newsLanguage=Kurdi&newsId=53 Bahman Ghobadî û êşa jidayikkirina sînemaya kurdî] *[http://www.nefel.com/articles/article_detail.asp?RubricNr=8&ArticleNr=332 Şkêvlatok (kîso) û Behmenê Qubadî bi hev re ji Kurdistanê ber bi dinyayê ve difirin] *[http://www.rojava.net/20.06.2005-%20mehmud%20Ose.htm Dîmenên rast û armancek nerast ji civaka kurdan] *[http://www.rojev.com/news.asp?id=83155 Behmen Qûbadî: Kurdistan dayîka min e] *[http://www.rizgari.com/modules.php?name=Rizgari_Niviskar&cmd=read&id=660 ”Kusî jî dikarin bifirin”] [[Kategorî:Derhêner|Ghobadi, Bahman]] [[de:Bahman Ghobadi]] [[en:Bahman Ghobadi]] [[es:Bahman Ghobadi]] [[eu:Bahman Ghobadi]] [[fa:بهمن قبادی]] [[ja:バフマン・ゴバディ]] [[pl:Bahman Ghobadi]] [[tr:Bahman Ghobadi]] 8969 32984 2006-06-18T18:44:25Z Benyadem 433 Hiner Saleem çû cihê Huner Salem: ne kurdî bu '''Hiner Saleem''' (Hûner Salem, 09.04.1954 [[Akrê]]) [[derhêner]] e. Filmê bi navê [[Sifir Kîlometre ]] ku di 58'emîn Mîhrîcana [[Cannes]]ê de ji bo [[Palmiyeya Zêr]] hat nîşandayî. Mijara vî filmî bûyerek ku di dema şerê [[Îran]] û [[Îraq]]ê yê sala 1988'an derbas bûye. == Filmên Hûner Salem == *[[Sifir Kîlometre ]], 2005 *[[Vodka Lemon]], 2003 *[[Kategorî:Derhêner|Salem, Hûner]] [[de:Hiner Saleem]] [[en:Hiner Saleem]] 8971 30846 2006-04-28T15:02:35Z RewşenBaran 74 '''Mehabad Qeredaxî''' helbesvaneka kurd e. Ew di sala [[1966]]an de li bajarê [[Kifrî]] yê girêdayî [[Kerkûk]]ê hatiye dinyayê. Di 12 û 13 saliya xwe de dest bi nivîsandina helbestan kiriye. Di sala [[1980]]î de yekem helbesta wê di rojnameyan de belav bûye. Di heman salê de jî ji aliyê rejîma [[Bees]] ve hatiye girtin û salekê di zîndanê de maye, rastî tûnd û tûjî û êşkenceyeke xedar bûye. Li [[Kurdistan]]ê aborî xwendiye û li [[Swêd]]ê jî civaknasî û derûnnasî xwendiye. Heta niha 24 berhemên curbecur ku ji helbest, çîrok û lêkolînan pêk tên belav kirine. Her wiha ew ê Şêwirmenda Serokwezîrê Hikûmeta Kurdistanê [[Nêçîrvan Barzanî]] ya ji bo '''Karûbarê Jin û Malbatê''' ye. Ew dayika keçeke 7 salî ye. == Girêdannên Derve == *[http://www.avestakurd.net/mehebad%20qeredaxi.htm Hevpeyvînek digel Mehabad Qeredaxî di rojnameya Avestayê de.] [[Kategorî:Helbestvan]] 8972 64111 2007-01-11T17:59:01Z 212.138.64.177 /* Weblinks */ '''Metin & Kemal Kahraman''' komeke musikê ya ji [[Kurdistana bakûr]] ye. Di sala 1990 an de li bajarê Istenbolê hate sazkirin. Endamên komê Metîn û Kemal brane. Ew navçeya [[dersîm]]ê [[Pülümür]]ê ji ber xwandinê hatin [[Istenbol]]ê. Ew musîka Kurdî bi avayekî modern şirove kirin. Terzeke nû hervesa teybet avakirin. Endamê komê [[Metin Kahraman]] bi alikariya hinek hewalênxwo Koma [[Grup Yorum]] sazkribû. [[Kemal Kahraman]]ji heman demêde alikari krîbû lê belê ne endamê komê bu. albûmên vê komê bi navên *"[[Deniz Koydum Adını]]"(1994), *"[[Renklerde Yaşamak]]"(1995), *"[[Yaşlılar Dersim Türküleri Söylüyor]]"(1997) *"[[Ferfecîr]]"(1999) *"[[Sürela]]"(2000) *"[[Meyman]]"(2002) [[category:Koma muzîkê]] ==Weblinks== *[http://www.mkkahraman.org] "Cevere Hazaru/Binler Kapisi"(2006) 8973 30873 2006-04-29T00:09:04Z Erdal Ronahi 2 Metin&Kemal Kahraman çû cihê Metin & Kemal Kahraman #REDIRECT [[Metin & Kemal Kahraman]] 8976 53401 2006-10-20T14:02:21Z Luqman 401 '''Emerîn''', (tirkî: ''Kocapinar'') [[gund]]ekê girêdayî [[Cizîra Botan]] e. Nêzîka hezar mirovan lê dijîn. Emerîn nêzîkî [[rêya Îpekê]] ye û ji Cizîra Botan 21 km´e. Navên gundên cîran yên Emerînê ev in: [[Bêdar]] (Ew jî mirovên emerînya ne û niha sînorên herdu gundan bûye yek), [[Batil]], [[Hoser]], [[Xirabê Tûwa]], [[Dikî]], [[Pelîsî]], [[Cinibir]], [[Giraxîn]], [[Kavilbekran]], [[Gozik]], [[Ernebat]], [[Cibrî]] û [[Biyaqubik]]. Ji hêla din ve ji bilî Cizîrê bajarên herî nêzîk [[Hezex]], [[Nisêbîn]] û [[Silopî]] ne. [[Kategorî:Gundê Cizîrê]] 8977 32959 2006-06-18T00:38:46Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Bûyera Şemzînan]] #REDIRECT [[Bûyera Şemzînan]] 8978 30891 2006-04-29T20:58:32Z Erdal Ronahi 2 Bûyera Şemzinan çû cihê Bûyera Şemzînan #REDIRECT [[Bûyera Şemzînan]] 8979 30896 2006-04-29T21:14:37Z Erdal Ronahi 2 '''Yekitiya Jinên Rojhilatê Kurdistan''' (YJRK) rêxistineke jinan li [[Rojhilatê Kurdistanê]] ye. ==Girêdanên derve== * [http://www.denge-mezopotamya.com/haber/news_detail.asp?newsid=-135994420 Konferansa yekemîn] {{kurt}} [[Kategorî:Rêxistin]] 8980 30895 2006-04-29T21:13:54Z Erdal Ronahi 2 YJRK çû cihê Yekitiya Jinên Rojhilatê Kurdistan: Yekitiya Jinên Rojhilatê Kurdistan #REDIRECT [[Yekitiya Jinên Rojhilatê Kurdistan]] 8983 30930 2006-05-01T21:44:04Z 85.178.220.234 [http://www.aydinweb.com aydinweb.com] 8988 50347 2006-10-10T15:36:27Z Erdal Ronahi 2 '''Çelê''' (tr: ''Çukurca'') yêk ji navçeyên [[Colemêrg]]ê ye. Sinora [[Îraq]]êye. ==Dîrok== *Di [[1926, Peymana Enqere]] ve tewli [[Komara Tirkiya]] bû. [[Kategorî:Navçeya Culemêrgê]] 8992 30956 2006-05-03T11:15:28Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Paspazok]] 8993 39959 2006-08-14T20:22:37Z Pill 538 Guherandina 168.187.0.35 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[A. Balî]] li [[Kurdistana Bakûr]] di sala 1940 î de hatiye dinê. Li gundê Gurê zaroktiya wî derbas dibe. Di wê demê li gundê wî dibistana seretayî nîn bû. Di navbeynê de nîv sedsal derbas bûye îro jî li wî gundê dibistana hatî avakirin de mamhoste lê nîn e. Li gundê cinar dibistana seretayî qedand şunda dibistana navîn û lise di sala 1963 an de qedand. Sala lise qedand dest bi memurtiyê kir. Li gel karê memurtiyê li sala 1972 an de li [[Zanîngeha Enqerê]], beşê Ziman û Wêjeyê tewaw kir ‚unda ew dest bi mamostetiya lîsê dike. Zilm û zordariya nijadperestiya Tirkan ya wê demê li ser ‚ore‚ger û neteweya Kurd roj bi roj zêdetir dibû. Ji bo sedema çend bûyeran ew ji kar hate avêtin. Di sala 1973 an de li ser bîryara bête girtin, ew derket çû Ewrûpeyê. Qasî salekê li Ewrûpa ma ‚unda, li gor mercên wê demê hikumatekî nû bi zirûfên gelerî xwe nî‚an dida hat ser rêvaberiya Tirkiyê û serok wezîrê wê demê gazî mamhosteyên derketin dervayî welat dike. Li ser vê gazîkirinê A. Balî dest bi diktoreya pêkirî berdide, vedigere welat û dîsa dest bi mamhostetiya wêjeyê dike. Îzna havîna sala 1976 an, ji bo du mehan ew diçe Elmanyê. Li Elmanyê meqamên Tirk pasaporta wî jê distînin. Paşê jî neheqiya herî mezin wînî ji hemwelatiya Tirkiyê derdiêxin. Wê demê şunda qasî bîst salan ew nikare biçe welatê xwe yî ‚îrîn Kurdistanê bibîne. Li Elmanyê ji bo zarokên beyanî ew dibe dersdar. Li revra jî di Zanîngeha Berlînê ya Azade Polîtologî ([[Rêzanî]]) dixwîne û di sala 1983 an de wê tewaw dike. Di wê zanîngehê de li ser rew‚a Kurdan çend semîneran jî dide. Li wê zanîngehê, beşê [[Îranîstîk]] de dest bi diktoreya li ser mijara “Rêzimana Kurdî” dike. Ew karê zanistî li sala 1992 an de li Stenbolê di nav [[weşanên Alan]] de tê çapkirin. Di Zanîngeha Enqerê de dema [[zimannasî]] (Lînguîstîk) dixwend ew fêrî zimanê [[Farisî]], [[Moxolî]], [[Ezerî]] û [[Fransizî]] dibe. Dema diçe Elmanyê ew hînî [[zimanê Elmanî]] jî dibe. Li ser [[zaravayên Kurdî]] û [[alfabeya Kurdî ya Latînî]] lêkolînên zanistî pêk tîne, seminar û konferansan de beşdar dibe, diaxive. Dema ew tê dervayî welat [[Komela Xwendekarên Kurd]] dinase. Di nav refên komelê û di rêvabiriya gi‚tî de ciyê xwe digire. Kovara Dengê Xwendekarên Kurdistan der tîne û diwe‚îne. Di dawiya sala 1979 an de cara yekemîn komela karkerên Kurd li dervayî welat wek federasyon li Elmanyê saz dibe. Ew jî di nav rêvabirên saziyê de ciyê xwe digire. Ew endametî û karûbarên wî yên siyasî dibe sedema dadgeha Enqerê li dijî wî dawe vebike. Lê wê demê Kurdên siyasî gelek hindik bûn. Kurdên xwendin û nivîsandina zimanê Kurdî bi tîpên Latînî dizanîn jimara wan ne bilind bû. Li Ewrûpa kovar û rojnameyên Kurdî bi karên ew rojên teng de dest pêkir. Kurdên zana û welatparêz di detpêkê de gelek hindik bûn. Roj bi roj ewna pir bûn, dengê Kurdan li cîhan dane bihîstin. Gotar û lêkolînên A. Balî di gelek rojname û kovarên Kurdî de hatin we‚andin. Wînî li ser gotinên pê‚iyan, li ser lêkolîna navên zarokên Kurd û ferhenga Kurdî ya ansîklopedîk bi salên dûr û dirêj karê xwe berdewam kir. A. Balî dît ku, dema welatê mirov azad nebe, ew li Ewrûpe jî bijî, hemî dinê ji bo mirov dibe girtîgeh û zindan. Wî û hevalên wî dizanîn, azadbûna wan, bi azadbûna gelê wan ra ye. Wî, [[Cigerxwîn]] û [[Osman Sebrî]] naskir ‚unda li ser ‚opa wana me‚în ji xwe re kire armanc. Ew bi kar û barê wana serbilind bû. Ji bo vê jî hilbijartina hey‚ dîwanên Cigerxwîn û bi wergerandina Zimanê Tirkî pirtûka bi navê “[[Kîne Em]]” amade kir û li Stenbolê li pey hevdu du çap di salên 1991/92 an de we‚andin. Dîwana tekoşerê nemir ya Osman Sebrî di saxiya wî de bi alikariya wî cara yekemîn amade kir û li pa‚ mirina wî li Swêdê sala 1998 an daye we‚andin. Çapa dîwanê ya duwemîn di sala 2005 an, bi sed saliya hatina wî ya dinê de li Berlînê carek din daye we‚andin. Ew herdu şaîrên Kurd yên gewre tesîrek mezin li ser jiyana A. Bali kirin. Ji bo nasandina her du şaîran wî gelek seminer û gotar nivîsin û ewna dan we‚andin. Di dawiya salên saxiya şaîrên nemir de, wana ji wî ra gotibûn: “Em dizanin Kurdistanê çê be! Lê belê belku em nebînin!.. Lê rastî jî wana azadbûna Kurdistana Ba‚ûr nedîtin. Lê karê wana ji bo Kurdistanê kirî, Kurd tu caran bîrnakin. A. Bali di rêya helbestvanên Kurd yên nemir û yên îro di nav gelê xwe de bi serbilindî dengê xwe bilind dikin de dimêşe û wana je xwe re pê‚eng dibîne. == Berhem == Berhemên A. Balî yên heya îro hatin çapbûyî li jêr in: # [[Berevoka Helbestvanên Kurd]], [[weşanên Komkar]], 1982 # Alfabeya Kurdî, weşanên Rê, çapa yekemîn 1982, çapa duwemîn we‚anên Rê, 1983, çapa sêyemîn, weşanên Komkar, 1983, çapa çaran weşanên Înstîtûta Kurdî li Elmanyê, 2003 # Gurê Har û Heft Kar, çîrok, [[weşanên Rê]], 1983 # Hawar, helbest, weşanên Rê, 1983 # Sebra Di Veşartgehê De, weşanên Rê, 1984 # [[Kurdisch-Deutsch Fibel]], [[weşanên Senetoya Elman]], 1985 # [[Jiyana Lenîn]], weşanên Rê, # [[Klama Rê, Tosinê Reşîd]], Helbest, Kurdî-Tirkî, weşanên Rê # [[Navên Kurdî/Kurdische Namen]], weşanên Komkar, 1990 # [[Rêzimana Kurdî]], [[weşanên Alan]], 1991, Stenbol # Kîne Em, Cigerxwîn, Helbest, Kurdî-Tirkî, 1992, Stenbol, Çapa duwemîn, 1993, Stenbol # [[Antolojiya Helbestvanên Kurd]], [[weşanên Pelê Sor]], 1992 # [[Gotinên Pêşiyan ên Kurdî]], Kurdî-Tirkî, pelê Sor, 1993 # [[Dîwana Osman Sebrî]], [[weşanên apec]], Swêden, 1998, Çapa duwemîn, [[weşanên Evra]], Elmanya 2005 Berhemên di çapê de: # Ferhenga Kurdî-Tirkî ya Ansiklopedîk bi wêneyan, du berg # Helbestvanên Kurd yên Sedsala Dawî ( sedsala 20 an) du berg # Ansîklopediya Navên Kurdî # Li Kurdistanê Dîmenên Mirovan, dîwana helbestan ya nû [[Kategorî:Zimannas|Balî, Awê]] [[Kategorî:Nivîskar|Balî, Awê]] [[Kategorî:Kurd|Balî, Awê]] 8994 30961 2006-05-03T11:21:50Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Bakurê Kurdistanê]] 8995 37532 2006-08-05T05:26:13Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Komara Tirkiyê]] 8997 37533 2006-08-05T05:26:18Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Komara Tirkiyê]] 8998 30969 2006-05-03T11:24:35Z Erdal Ronahi 2 A. Balî çû cihê Awê Balî #REDIRECT [[Awê Balî]] 9000 30975 2006-05-03T11:39:43Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Alfabeya kurdî]] 9001 65976 2007-01-22T14:49:47Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Persišćina]] [[Image:Persian-speaking Area.png|thumb|Zer: Cihê ku farsî zimanê daykî ye; Kesk: Cihên ku farsî zimanê duhem e.]] '''Farsî''' zimanekî ji koma zimanên Îndo-Ewrûpî ye. Zimanzan Farsî dixin beşa Îndo-Îranî û dibêjin ku Farsî yek ji zimanên beşa başûrî rojavayê Îranê ye. Farsî bi Kurdî re di warê ziman de ji nêz ve cîran e. Farsî zimane gelê [[Fars]] e. [[Efxanî]] û [[Tacîkî]]yan jî bi Farsî diaxvin. Li [[Îran]]ê 70 milyon, li [[Efxanistan]]ê 20 milyon, li [[Tacîkistan]]ê 5 milyon u li [[Uzbekistan]]ê 7 milyon kesan bi farsî diaxvin. yanî li dinyayë de 102 milyon kesan farsî dizanin. {{kurt}} [[kategorî:ziman]] [[ar:لغة فارسية]] [[arc:ܠܫܢܐ ܦܪܣܝܐ]] [[az:Fars dili]] [[bg:Фарси]] [[bs:Perzijski jezik]] [[ca:Persa]] [[cs:Perština]] [[da:Persisk]] [[de:Persische Sprache]] [[diq:Farski]] [[dv:ފާރިސީ]] [[el:Περσική γλώσσα]] [[en:Persian language]] [[eo:Persa lingvo]] [[es:Idioma persa]] [[eu:Persiera]] [[fa:فارسی]] [[fi:Persian kieli]] [[fr:Persan]] [[ga:Peirsis]] [[he:פרסית]] [[hi:फ़ारसी भाषा]] [[hr:Perzijski jezik]] [[hsb:Persišćina]] [[hu:Perzsa nyelv]] [[hy:Պարսկերեն]] [[id:Bahasa Persia]] [[is:Persneska]] [[it:Lingua persiana]] [[ja:ペルシア語]] [[ka:სპარსული ენა]] [[ko:페르시아어]] [[kw:Persek]] [[la:Lingua Persica moderna]] [[li:Perzisch]] [[lt:Persų kalba]] [[lv:Farsi]] [[ms:Bahasa Parsi]] [[nl:Perzisch]] [[nn:Farsi]] [[no:Persisk språk]] [[pl:Język perski]] [[ps:فارسي]] [[pt:Língua persa]] [[ro:Limba persană]] [[ru:Персидский язык]] [[sh:Perzijski jezik]] [[simple:Persian language]] [[sr:Персијски језик]] [[sv:Persiska]] [[sw:Kiajemi]] [[ta:பாரசீக மொழி]] [[tg:Забони Форсӣ]] [[th:ภาษาเปอร์เซีย]] [[tr:Farsça]] [[tt:Farsı tele]] [[ur:فارسی]] [[vi:Tiếng Ba Tư]] [[zh:波斯語]] 9002 51023 2006-10-11T16:13:57Z Thogo 540 linkfix '''Ebex''' (tr: ''Çaldıran'') navçeyeke [[Wan|Wanê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Navçeya Wanê]] 9003 31003 2006-05-04T15:58:12Z Erdal Ronahi 2 Şêx Mahmûdê Berzencî Şêx Mahmûdê Berzencî 9004 31005 2006-05-04T16:01:11Z Erdal Ronahi 2 9005 46859 2006-09-10T09:45:33Z Erdal Ronahi 2 '''Zayele''' ku maneya wê ”dengvedan” e, beşa kurdî ya Radyoya Navneteweyî ya Swêdê (SR international) e. Programa xwe ya pêşiyê di 6-ê kanûna-paşiyê sala 2001-ê de ji [[Stokholm|Stokholmê]] bi kurmancî û soranî weşand. Weşanên Zayele ji roja 16 çile 2006 ve bûye rojane. Xebatkarên Zayele [[Şîlan Diljen]], [[Zana Seri]]n û [[Nasser Sina]] ne. ==Girêdanên derve== *[http://www.sr.se/rs/red/ind_kur.html Malpera Zayele] *[http://www.sr.se/rs/diverse/AppData/Zayele/sounds/zayele.ram Zayele zindî] [[category:radyoya kurdî]] 9010 56420 2006-11-14T10:35:27Z Erdal Ronahi 2 '''Dogan Guzel''' (''Doğan Güzel'') nivîskarê karîkaturên [[Qirix]] û [[Niyo]] ye. [[Kategorî:Hunermend]] 9011 31051 2006-05-06T10:48:07Z Erdal Ronahi 2 Zıwan çû cihê Ziwan #REDIRECT [[Ziwan]] 9012 48915 2006-10-01T08:14:21Z Erdal Ronahi 2 <br clear="all"> <div class=plainlinks; style="font-size:small; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 10 auto;"> {| | [[Image:WikiLetraMini.png]] | Ev gotara bi <font color="red">zazakî</font>: |'''[[{{{1}}}]]''' |:ه‌ۋ گۆتارێ بی <font color="red">زازاکی</font> |} </div> <br clear="all"> <noinclude> [[Kategorî:Gotarên bi du zaravan|!]] [[Kategorî:Şablon]] </noinclude> 9020 65432 2007-01-19T18:50:19Z Bangin 450 {{soranî}} {{rtl}} [[Wêne:Kurdish lands 92 cropped.jpg|left|200px]] [[Wêne:Flag of Kurdistan.svg|left|200px]] '''کوردستان''' ناوچه‌یه‌که‌ له‌ [[روژهه‌لاتی ناوه‌راست]] که‌ رۆربه‌ی دانیشتوانی کوردن، و چه‌ند ناوچه‌یه‌ک له‌ [[تورکیا]]، [[عێراق]] و [[ئيران]] به‌ زۆری و چه‌ند پارچه‌یه‌ک له‌ [[سوریا]] و ئه‌رمینیا ده‌گرێته‌وه‌. زۆربه‌ی کورده‌کان به‌ زمانی [[کوردی]] قسه‌ ده‌که‌ن. سنوره‌که‌ی زۆر قورسه‌ دیاری بکریت، چونکه هیچ له‌و ولاتانه‌ پێاسه‌ی ئه‌و ناوچه‌یه‌ ناکه‌ن وه‌کو یه‌که‌یه‌کی جوگرافی یاخود نه‌ته‌وی، به‌لکو زۆر جار ته‌نیا به‌و ناوچانه‌ ناو ده‌بریت که‌ زۆربه‌ی دانیشتوانی کوردن. به‌ گویره‌ی سه‌رژمیرییه‌ك، کورد له‌ ده‌وری ٢٧ تا ٢٨ ملیون ده‌بن که‌ له‌ روبه‌ریکی ١٩٠,٠٠٠ کم ٢ (٧٤،٠٠٠ میل٢) ده‌ژین. به پیچه‌وانه‌وه‌هه‌ندیکیکه ژماره‌ی کورد له‌ نزیکه‌ی ٤٠ ملیون ئه‌خه‌ملینن و ده‌لێن ناوچه‌که‌ به‌قه‌ده‌ر ولاتی فه‌ره‌نسا ئه‌بیت.هه‌ریمی کوردستان له‌ عیراق ته‌نها‌ پیناسه‌یه‌کی‌ یاسایی کوردستانه‌ له‌ ئێستادا وه‌ک ته‌نها هه‌رێمێکی فیردراڵی ئه‌م زانیاره‌ زۆر کورته‌و له‌ داهاتووداهيوادارين زۆر ده‌وڵه‌مه‌نتر ئه‌کرێت ==Hên seke== *[[حكومه تى هه رێمى كوردستان]] {{-rtl}} {{bikurmancî|Kurdistan}} [[ar:كردستان]] [[bg:Кюрдистан]] [[ca:Kurdistan]] [[da:Kurdistan]] [[de:Kurdistan]] [[el:Κουρδιστάν]] [[en:Kurdistan]] [[fr:Kurdistan]] [[es:Kurdistán]] [[eo:Kurdio]] [[fa:سرزمین کردستان]] [[fr:Kurdistan]] [[gl:Curdistán]] [[ko:쿠르디스탄]] [[he:כורדיסטן]] [[it:kurdistan]] [[nl:Koerdistan]] [[ja:クルディスタン]] [[no:Kurdistan]] [[nn:Kurdistan]] [[pl:Kurdystan]] [[pt:Curdistão]] [[ru:Курдистан]] [[sv:Kurdistan]] [[tr:Kürdistan]] [[zh:庫爾德斯坦]] [[zh-yue:庫爾德斯坦]] 9022 31158 2006-05-08T03:42:47Z Erdal Ronahi 2 که‌ریم كابان çû cihê كه‌ریم كابان #REDIRECT [[كه‌ریم كابان]] 9023 31160 2006-05-08T03:43:19Z Erdal Ronahi 2 کوردی çû cihê كوردی #REDIRECT [[كوردی]] 9025 31164 2006-05-08T03:43:23Z Erdal Ronahi 2 کوردستان çû cihê كوردستان #REDIRECT [[كوردستان]] 9026 31167 2006-05-08T03:47:17Z Erdal Ronahi 2 کاوه‌ی ئاسنگه‌ر‌ çû cihê كاوه‌ی ئاسنگه‌ر‌ #REDIRECT [[كاوه‌ی ئاسنگه‌ر‌]] 9031 50573 2006-10-10T19:25:30Z Luqman 401 #[[Kupik, Dêrsim]] #[[Kupik, Kanîreş]] {{cudakirin}} 9032 31198 2006-05-09T11:46:49Z Erdal Ronahi 2 Kupik (Dêrsim ) çû cihê Kupik (Dêrsim) #REDIRECT [[Kupik (Dêrsim)]] 9033 31206 2006-05-09T11:50:54Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Sait Elçi]] 9042 31265 2006-05-10T15:32:08Z Benyadem 433 Bahman Bahman 9046 31285 2006-05-10T23:22:21Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Diyar xelil-xemgin.jpg|rast|framed|[[Xelîl Xemgîn]] û [[Hozan Diyar]]]] '''Xelîl Xemgîn''' stranbêjekî kurd e. Xemgîn endamê [[Koma Berxwedan]] bû. ==Album== * Bagok (1988) * Ey Şehîd (1992) * Name (1997) * Zend (2004) * [[Kehniya Stranan]] (bi [[Hozan Diyar]] re) ==Girêdanên derve== * [http://xelil-xemgin.com/ Malpera Xelîl Xemgîn] [[Kategorî:stranbêj|Xemgîn, Xelîl]] [[Kategorî:kurd|Xemgîn, Xelîl]] [[Kategorî:Endamê Koma Berxwedan]] 9047 31283 2006-05-10T23:13:33Z Erdal Ronahi 2 [[Diyar]] û [[Xelîl Xemgîn]] [[Diyar]] û [[Xelîl Xemgîn]] 9048 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 31293 2006-05-11T18:20:24Z Erdal Ronahi 2 Parastî [[Stranbej]] [edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed] #redirect[[Stranbêj]] 9052 60957 2006-12-20T00:24:10Z Erdal Ronahi 2 /* Girêdanên derve */ '''Dr. Zerdeşt Haco''' zimanvan û nivîskarê kurd e. Di sala 1950ê de li welatê sûriye ji dayik bûye. Li [[Almanya]] dijî. Serokê [[PEN a Kurd]] e. Ew PhD ya xwe li Zanîngeha Berlîna Azad li warên ziman-nasî û zimanên hînd û îranîyê de wergirtiye. Heta niha li zanîngehên Berlîn, Birêmên û Hambûrg ê wane gotiye. Dr. Haco tevlî wergerandina Incîla pîroz ser zimanê kurdî bûye. Wî gelek gotar li ser babetên ziman-nasiyê de li govar û rojnameyên kurdî weşandine. Pirtûka wî ya helbestan bi navê ''Goraniyên Xerîbiyê'' hatiye çapkirin. == Girêdanên derve == *[http://www.pen-kurd.org/kurdi/zerdeshthaco/zerdesht-haco.html Gotarên Zerdeşt Haco] *[http://www.kurdish-bible.org/ Incîla Pîroz] (Wergereke din) {{kurt}} [[Kategorî:Mêr|Zerdeşt Haco]] [[Kategorî:Nivîskar|Zerdeşt Haco]] [[Kategorî:Kurd|Zerdeşt Haco]] [[Kategorî:Zimannas|Zerdeşt Haco]] [[en:Zaradachet Hajo]] 9053 31315 2006-05-12T21:39:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Dr. Zerdeşt Haco]] 9054 31316 2006-05-12T21:40:38Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Navenda PEN a Kurd]] 9055 31317 2006-05-12T21:41:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Hüseyin Kartal]] 9056 31822 2006-06-02T08:37:03Z Erdal Ronahi 2 * [[Hüseyin Kartal]], nivîskarê kurd * [[Remzî Kartal]], siyasetmedarê kurd * [[Eylo]], [[Qertel]], çûkek {{cudakirin}} 9057 31320 2006-05-12T21:44:53Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Mehmet Sait Alpaslan]] 9058 31324 2006-05-12T21:49:26Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Peymana Kevin]] 9059 38973 2006-08-13T16:21:53Z Pill 538 Guherandina 85.99.208.125 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Zubeyir Aydar''' (1 Çile 1961 [[Berwarî]], Sêrt) siyasetvaneki kurd e. [[Wêne:Aydar.jpg] * 1985 Karê Avoqati le Stembole * 1988 mezene IHD ya Tirkiye u serokatiya SHP, * 1991 Endamê Meclisa Tirkiye, Niha Aydar Serokê [[Kongra-Gel]] e. Aydar bavê du Zarokane u mala wi a niha Isvice. Ew sê zimana dizane: Ingilizî, Kurdi u Tirki [[Kategorî:Siyasetmedar|Aydar, Zübeyîr]] [[Kategorî:Kurd|Aydar, Zübeyîr]] [[de:Zübeyir Aydar]] 9060 31347 2006-05-13T09:39:09Z Erdal Ronahi 2 #redirect [[Feleknas Uca]] 9062 53997 2006-10-23T17:58:34Z Luqman 401 ==Cografî== '''Hiror''' gundeke ji layê cografi ve di kevite devera [[Berwarî Bala]] li [[Kurdistana başur]] e. Çendîn gundên dî di kevine ser sinûrê vî gundî: [[Kêste]] rojava bakur, [[Çelkê]] rojava, [[Qomriyê]] rojhelat, [[Dêşêş]] bakur rojhelat û [[Birîfka]] başur. Herwesa ev gunde êk ji mestrîn gundên devera [[Berwarî Bala]] ye. Herwesa ev gunde di kevîte di navbera 3 geliya da (geliyê Tebala, geliyê Derarê û geliyê di kevîte ser sinûrê gundê Çelkê. Herwesa ev gunde yê pire ji hemî corên darûbarî ==Daniştîyên gundê Hirorê== Amara xelkê gundê Hirorê li dîf serjimêrîya sala 1947 719 kes bun. Li dîf serjimêrîya 1958 xelkê vî gondî 825 kes bun. Herwesa li dîf sejimêrîya 2006 xelkê vî gundî ji 1120 xêzanan û 7320 kesan pêkhatîye. Ev serjimêrîye hatîye tomarkirin piştî Hiroryên hemî cihanê hatîne hejmartin. ==Jêderên siruştî== Gundê Hirorê yê dewlemende bi avê, mêw û keskatîyê. Rîbarkekê tezi(Ro) di nav gundê Hirorê ra di burit. Ro gundê Hirorê di kete 2 beş. beşekê mezin ji ji mêw û keskatiya vî gundî li ber vê avê tête avdan. Ser û kaniya vî ribarkê biçîk ji geliyekî(geliyê Derar) derdikevît. Ser û kaniya vî ribarkî bi dûratîya 500 m ta 1 km ji gundî dûre. Zêdebarî çendîn kanî yên dî yên avê li vî gundî hene, jimara wan di gehîte 69 kanîyan. ==Mêjo== Ji layê mêjoyi ve, ev gunde gelek yê kevne ji berko diyardeyên gelek kevin li vî gundî têne dîtin. Şikefta Memka di kevite rojhelatê gundî. Herwesa ji bilî vê şikeftê navên gelek cihan bi zimanê fela(Aşûrî) yêt hatîne naf kirin, û goristanên kevin jî li gondê Hiror hene. Ev hemî dîyarde di bine dîdevan ko gondê Hirorê gundekê kevne. Şikefta Memka gelek kevne çunkî diyardeya vê şkeftê diyardiket ko ya kevne. Dergehê vê şkeftê bi şêweyekê bazine yê hatîye çêkirin. Herwesa ev şkefte ya ji 3 textan pêkhati. Kela Hirorê di kevîte başûr rojavayê gondî, êk ji kelên navdare li deverê. Şûnwarê vê kelê dîyardiket ko vê kelê di mêjoya xoda kartêkirinek li deverê hebu. [[Kategorî:Gundê Berwarî Bala]] 9065 31356 2006-05-13T12:08:29Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Rojhilata Kurdistan]] 9067 31367 2006-05-13T14:16:06Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[başûrê Kurdistanê]] 9070 31371 2006-05-13T18:45:39Z Shikai shaw 161 from en <div style="float:left;border:solid #6EF7A7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc;" ! style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | <span lang="en">ja</span> | style="text-align:left;vertical-align:middle;font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" lang="ja" dir="ltr" | この利用者は'''[[:Category:User ja|日本語]]'''を'''[[:Category:User ja-N|母語]]'''としています。[[Category:User ja|{{PAGENAME}}]] [[Category:User ja-N|{{PAGENAME}}]] |} </div><noinclude> [[an:Template:User_ja]] [[cy:Nodyn:User_ja]] [[en:Template:User_ja]] [[eo:Ŝablono:Vikipediisto_ja]] [[es:Plantilla:·Usuarios_por_idioma_(ja)]] [[eu:Txantiloi:·Hizkuntza_(ja)]] [[fa:الگو:User_ja]] [[gl:Template:User_ja]] [[he:תבנית:User_ja]] [[io:Template:User_ja]] [[ja:Template:User_ja]] [[jv:Template:User_ja]] [[ka:თარგი:User_ja]] [[mk:Шаблон:Корисник_ja]] [[mo:Template:User_ja]] [[ms:Templat:Pengguna_ja]] [[nds:Vörlaag:User_ja]] [[os:Шаблон:User_ja]] [[scn:Template:User_ja]] [[sco:Template:User_ja]] [[sh:Template:User_ja]] [[zh-min-nan:Template:User_ja]] [[zh-yue:Template:User ja]] </noinclude> 9071 31372 2006-05-13T18:55:42Z Shikai shaw 161 from en <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt;white-space:nowrap" | '''[[Zimanê îngilîzî|en]]-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | This user is able to contribute with a '''[[:Category:User en-1|basic]]''' level of '''[[:Category:User en|English]]'''.[[Category:User en|{{PAGENAME}}]][[Category:User en-1|{{PAGENAME}}]] |}</div><noinclude> * [[Şablon:User en-0|previous level]] * [[Şablon:User en-2|next level]] [[en:Template:User_en-1]] [[fr:Modèle:User_en-1]] [[ja:Template:User_en-1]] [[os:Шаблон:User_en-1]] </noinclude> 9072 54379 2006-10-25T11:43:25Z Luqman 401 '''Qitmê''', (erebi: قطمه) gundekî biçûk di nava [[Efrîn]] û [[Heleb]] e. Li wir, nêzîkî 5000 kes malê xwe hene. == Aborî == Qitmê ji [[genim|gênim]], [[zêytûn|zêytûna]], [[hijîr|hijîra]] û tiştên din yên çandinê (wekî [[tirî]]) dijî. Pir kes nikanin vê wan tiştan bijîn. [[de:Katma]] [[en:Katma]] [[Kategorî:gundê Efrînê]] 9073 31374 2006-05-13T20:53:11Z Bangin 450 #REDIRECT [[Qitmê]] 9079 47489 2006-09-14T18:11:01Z 69.174.252.80 ''Ev nivîsar bi kurmancî'': '''[[Demokrasî]]''' ---- {{rtl}} ده‌ستواژه‌ی دیموكراسی بۆ ویَنه‌كردنی شیَوازیَكی حوكمكردن به‌كاردیَت كه‌ تیایاندا برِیاره‌كان به‌ پیَی ریَنماییه‌كانی زۆرینه‌ی هاولاَتیان به‌هۆی پرۆسه‌یه‌كی هه‌ڵبژاردنی بیَگه‌رد ورده‌گیریَن. ئه‌م ده‌سته‌واژه‌یه‌ ده‌كریَ بۆ كۆمه‌ڵیَك سیسته‌می حوكمكردن به‌كار بیَ، نه‌خاسمه‌ كه‌ چه‌مكه‌كانی جاری وا هه‌یه‌ له‌شیَوه‌كانی تر تیده‌په‌رِیَنی و زۆر جاریش له‌گه‌ڵیان روو ده‌دات. وشه‌ی دیموكراسی له‌ وشه‌ی یۆنانی (دیموكراتیا= demokratia) وه‌رگیراوه‌. وشه‌ی یۆنانیه‌كه‌ له‌ دوو به‌ش پیَكهاتووه(demos) كه‌واته‌ گه‌ل و (kratein) كه‌واته‌ حوكم له‌گه‌ڵ پاشگری (ia). كه‌واته‌ وشه‌كه‌ مانای "حوكمی گه‌له‌". '''مانا و پیَناسه‌ی دیموكراسی له‌ ژیاندا''' '''په‌ره‌سه‌ندنی دیموكراسی''' '''وتاری سه‌ره‌كی: میژووی دیموكراسی''' ده‌سته‌واژه‌ی "دیموكراسی" – یاخود با بڵیَین وشه‌ ره‌سه‌نه‌ (یۆنانیه‌ كۆنه‌كه‌)- له‌ ئه‌سینای كۆن له‌ سه‌ده‌ی پیَنجه‌می پیَش زایندا داتاشراوه‌. ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ی ئه‌سیناش به‌ كۆنترین نمونه‌ی سیسته‌می حوكم داده‌نریَت كه‌ له‌گه‌ڵ هه‌ندیَ له‌ هزره‌كانی حوكمی دیموكراسیی ئیَستا ده‌گونجیَ. به‌لاَم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا زۆر كه‌س هه‌ن كه‌ ئه‌سینای كۆن به‌ دیموكراسی ناژمیَرن چونكه‌ ته‌نها كه‌مینه‌یه‌كی دانیشتوانه‌كه‌ی مافی ده‌نگدانیان هه‌بوو و ئافره‌ت و كۆیله‌ و بیَگانه‌كان له‌و مافه‌ بیَبه‌ش كرابوونو، ته‌نها 16% دانیشتنوانانی مافی ده‌نگدانیان هه‌بوو. به‌لاَم سه‌ره‌رِای ئه‌وه‌ ده‌نگدان له‌ ئه‌سینای كۆن له‌گه‌ڵ بیرۆكه‌ی دروستكردنی راسته‌وخۆی برِیار ده‌گونجیَ له‌ جیاتی ئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌نگدان بۆ هه‌ڵبژاردنی نویَنه‌ران وه‌ك ئیَستا له‌ سیسته‌می دیموكراسیدا پیاده‌ ده‌كریَ. به‌ تیَپه‌رِبوونی كات واتای "دیموكراسی" گۆرِانی به‌سه‌ردا هات، و پیَناسه‌ نویَكه‌ی له‌ سه‌ده‌ی 18 هه‌مه‌وه‌ تا ئیَستا له‌ له‌گه‌ڵ هاتنه‌ كایه‌وه‌ی سیسته‌می "دیموكراسی" له‌ چه‌ندین ولاَت په‌ره‌سه‌ندندایه‌. لیكۆڵینه‌وه‌كانی ده‌زگای Freedom House باس له‌و ده‌كه‌ن كه‌ له‌ ساڵی 1900 دا ته‌نها یه‌ك سیسته‌میَكی دیموكراسی لیبراڵی خاوه‌ن مافی ده‌نگدانی گشتگیر له‌ جیهان نه‌بوو، به‌لاَم ئه‌مرِۆ 120 (62.5%) له‌ 192 ولاَته‌كه‌ی جیهان دیموكراسی لیبراڵن. له‌ساڵی 1900 دا 25 ده‌وڵه‌ت (19.2%) خاوه‌نی نه‌ریتیَكی سنورداری دیموكراسی بوون و ئیَستا ژماره‌یان 16 ده‌وڵته‌ (8.3%). هه‌ر له‌و ساڵه‌دا 19 یاخود (14.6%) ده‌وڵه‌تان خاوه‌ن سیسته‌می پادشایه‌تی ده‌ستوری بوون كه‌ تیایاندا ده‌ستور ده‌سه‌لاَته‌كانی پاشا كه‌م ده‌كاته‌وه‌ و ده‌یدا به‌ په‌رله‌مان، به‌لاَم ئیمرِۆ ده‌وڵه‌تی له‌مجۆره‌ نییه‌. ده‌وڵه‌تانی تر شیَوه‌ی جۆراوجۆری حوكمی نادیموكراسیان هه‌بوو و هه‌یه‌. ئیمرِۆ چه‌ندین پۆڵینكردنی پوخته‌ی تایبه‌ت به‌ ده‌سته‌واژه‌ی "دیموكراسی" هه‌ن، هه‌ندیَكیان وه‌ك تیَۆر و هه‌ندیَكیشیان جیَبه‌جیَ كراون. '''هه‌ڵبژاردن وه‌ك نه‌ریتیَك''' هه‌بوونی هه‌ڵبژاردن وه‌ك مه‌رجیَك بۆ بوونی دیموكراسی به‌س نییه‌. زۆرجار هه‌ڵبژاردن له‌ لایه‌ن رژیَمه‌ تۆتالیتاره‌كان و دیكتاتۆره‌كان بۆ خۆشاردنه‌و له‌ژیَر په‌رده‌ی دیموكراسی به‌كارهیَنراوه‌. ئه‌مه‌ش به‌ چه‌ندین ریَگه‌ی جۆراوجۆره‌ روو ده‌دات: • كۆتكردنی لیستی ئه‌وانه‌ی بۆیان هه‌یه‌ له‌ هه‌ڵبژاردنا به‌شدار بن. • كۆتكردنی برِی راسته‌قینه‌ی ده‌سه‌لاَت كه‌ بۆ نویَنه‌ره‌ هه‌ڵبژیَردراوه‌كان هه‌یه‌ وه‌ریبگرن، یاخود ئه‌و سیاسه‌تانه‌ی بۆیان هه‌یه‌ له‌كاتی بوونیان له‌ پۆسته‌كانیان هه‌ڵیانبژیَرن. • ده‌نگدان به‌ راستی ئازاد و بیَگه‌رد نه‌بیَ (بۆ نمونه‌ به‌هۆی ترساندنی ئه‌و كه‌سانه‌ی ده‌نگ به‌ كاندیدیَكی تر ده‌ده‌ن). • ئه‌نجامدانی ساخته‌كاری له‌ ئه‌نجامه‌كانی هه‌ڵبژاردنه‌كه‌. نمونه‌ میَژوویه‌كانی ئه‌م حاڵه‌ته‌ یه‌كیَتی سۆڤیه‌تی پیَشوو به‌ر له‌ روخانی حوكمی حیزبی كۆمۆنیستی له‌ 1991 ده‌گریَته‌وه‌عیراقی سه‌دام حوسیَن به‌ر له‌ روخانی و فلیپین له‌ژیَر حوكمی فردیناند ماركۆسدا. '''دیموكراسی لیبراڵ''' وه‌ك باوه‌ دیموكراسی زۆر به‌مه‌ لیَك ده‌دریَته‌وه‌ كه‌ وه‌ك دیموكراسی لیبراڵه‌. كه‌چی له‌ راستیدا دیموكراسی به‌خۆی سیسته‌میكی حوكمكردنه‌ و به‌هۆی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ پیَناسه‌كراوه‌ وشه‌رعیه‌تی پیَ به‌خشراوه‌َ، له‌ كاتیَكدا دیموكراسی لیبراڵ بریتیه‌ له‌خۆگرتنه‌وه‌ی لیبرالیزمی ده‌ستوری، یاخود پاراستنی ژماره‌یه‌ك مافی تاكه‌ كه‌سی له‌ ده‌نگدانی زۆرینه‌وه‌ و، پیَچه‌وانه‌ی ئه‌مه‌ش له‌ دیموكراسی نالیبراڵدا ده‌بینریَ كه‌ هیچ كۆت و به‌ندیَكی له‌مجۆره‌دا تیا نییه‌. خه‌سڵه‌ته‌كانی زۆربه‌ی سیسته‌مه‌ دیموكراته‌ لیبراڵه‌كان بریتین له‌: • بوونی ده‌ستوریَك كه‌ ده‌سه‌لاَتی حكومه‌ت سنوردار ده‌كات و زۆر له‌ مافه‌ سڤیلیه‌كان ده‌پاریَزیَ • مافی ده‌نگدانی جیهانی، كه‌ هه‌موو هاولاَتیان مافی ده‌نگدانیان هه‌بیَ بیَ ئه‌وه‌ی ره‌چاوی ره‌گه‌ز یا توخم یا برِ سه‌روه‌ت و سامان بكریَ • ئازادی راده‌ربرِین و له‌وانه‌ ئازادی قسه‌كردن و كۆبونه‌وه‌ و خۆپیشاندان • ئازادی رۆژنامه‌وانی و سودوه‌رگرتن له‌ سه‌رچاوه‌كانی تری زانیاریه‌كان • ئازادی پیَكهیَنانی كۆمه‌ڵه‌كان • یه‌كسانی له‌به‌رده‌م یاسا و یاسا سه‌روه‌ر بیَ و رۆڵی خۆی ببینیَ • مافی هه‌بوونی سه‌روه‌ت و سامان و سه‌ربه‌خۆیی كه‌سایه‌تی (privacy) • مافی خویَندن و زانینی ماف و ئه‌ركه‌ مه‌ده‌نییه‌كان • بوونی كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی مه‌ده‌نی جیَگیر و فراوان • دادگه‌ری سه‌ربه‌خۆ • بوونی سیسته‌میَكی كۆت و هاوسه‌نگیه‌كان له‌ نیَوان لقه‌كانی حكومه‌تدا به‌شیَوه‌یه‌كی گشتی ئه‌م پیَناسه‌یه‌ چه‌ند پیَویستییه‌كی له‌گه‌ڵدایه‌. ئه‌و برِیارانه‌ی له‌ ریَگه‌ی هه‌ڵبژاردن وه‌رده‌گیریَن هه‌موو هاولاَتیان وه‌رناگیریَن، به‌ڵكو له‌ لایه‌ن ئه‌وانه‌ی له‌ هه‌ڵبژاردن به‌شداربن وه‌رده‌گیریَن. جگه‌ له‌وه‌ش خۆ هه‌موو هاولاَتیان مافی ده‌نگدانیان نییه‌. زۆربه‌ی ولاَته‌ دیموكراسیه‌كان ته‌مه‌نی ده‌نگدان گروپیَكی دیاریكراوی هاولاَتیان ده‌گریَته‌وه‌ و به‌زۆری ته‌مه‌نی 18 سالاَنه‌. هه‌ندیَ ولاَت چه‌ند گروپیَكی تری هاولاَتیان له‌ ده‌نگدان بیَبه‌ش ده‌كه‌ن وه‌ك( زیندانیانی تاوانباركراو چ ئیَستا بیَ چ له‌ رابردوودا). هه‌ندیَ جار دیموكراسی لیبراڵ ده‌بیَته‌ دیفاكتۆی حكومه‌ت له‌كاتیَكدا شیَوه‌كانی تری دیموكراسی ده‌بیَ ئه‌و شویَنه‌ بگرن، بۆ نمونه‌ كه‌نه‌دا پادشای هه‌یه‌ به‌لاَم له‌ واقیعدا له‌ په‌رله‌مانیَكی هه‌ڵبژیَردراو به‌ریَوه‌ی ده‌بات. هه‌ندیَ كه‌س به‌كورتی دیموكراسی به‌وه‌ پیَناسه‌ ده‌كات كه‌ "حوكمی زۆرینه‌یه‌ له‌گه‌ڵ پاراستنی مافی كه‌مینه‌". '''"دیموكراسی" له‌به‌رامبه‌ر "كۆماری"''' پیَناسه‌ی وشه‌ی "دیموكراسی له‌ سه‌رده‌می كۆنی یۆنانی و تا ئیَستا هه‌ر له‌ گۆرِاندا بووه‌. له‌ به‌كارهیَنانی ئیَستا ده‌سته‌واژه‌ی "دیموكراسی" واتای حكومه‌تیَكی هه‌ڵبژیَردراو چ راسته‌وخۆ یاخود نویَنه‌رایه‌تی ده‌دات. له‌ نیَو تیۆری ده‌ستوری و، له‌ به‌كارهیَنانی میَژووی به‌ تایبه‌تی كاتیَك سه‌یری كرده‌وه‌كانی "باوكه‌ دامه‌زریَنه‌ره‌كان"ی ئه‌مریكا ده‌كه‌ین پیَناسه‌یكی تری دیموكراسی هه‌یه‌. به‌پیَی ئه‌و به‌كارهیَنانه‌ وشه‌ی "دیموكراسی" ته‌نها مانای دیموكراسی راسته‌خۆ ده‌گه‌یه‌نیَت، له‌ كاتیَكدا دیموكراسی نویَنه‌رایه‌تی تیایدا نویَنه‌رانی گه‌ل به‌پیَی ده‌ستور حوكم ده‌كه‌ن و ئه‌مه‌یانپیَ ده‌گوتریَ "كۆماری".ئه‌م به‌كارهیَنانه‌ تا راده‌یه‌ك له‌ ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا و گفتوگۆ ئه‌كادیمیاییه‌كاندا باو ماوه‌. دانه‌ره‌ سه‌ره‌كییه‌كانی ده‌ستوری ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا به‌شیَوه‌یه‌كی به‌رچاو له‌مه‌ترسیه‌كانی حوكمی زۆرینه‌ له‌سه‌ر ئازادیه‌كانی تاك گه‌یشتبوون. (بروانه‌ زۆرداری زۆرینه‌ له‌ خواره‌وه‌). بۆ نمونه‌ جه‌یمس مادیسۆن له‌ رۆژنامه‌ی فیدرالی ژماره‌ 10 بانگه‌شه‌ بۆ كۆمار ده‌كات و له‌ دیموكراسی به‌ باشتری ده‌زانیَ ئه‌ویش بۆ پاراستنی شیَوه‌ی تاقانه‌ی زۆرینه‌. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا له‌ هه‌مان كاتدا دانه‌رانی ده‌ستور وشیارانه‌ دامه‌زراوه‌ی دیموكراسیان دامه‌زراند و چاكسازی سه‌ره‌كی به‌ره‌و كۆمه‌ڵگه‌ی كراوه‌یان له‌ دوتۆی ده‌ستور و به‌ڵكه‌نامه‌ی مافه‌كان چاند. ئه‌وان به‌مه‌زنده‌ی خۆیان باشترین پیَكهاته‌كانی دیموكراسیان هیَشته‌وه‌ و به‌هاوسه‌نگییه‌كی ده‌سه‌لاَته‌كان و سیسته‌میَكی فیدراڵی چه‌ند ئاستیی پاراستیان. پیَناسه‌ مۆدیَرنه‌كانی زاراوه‌ی "كۆماری" ئاماژه‌ بۆ هه‌ر ولاَتیَك ده‌كه‌ن كه‌ سه‌رۆكه‌كه‌ی هه‌ڵبژیَردراو بیَ و بۆ ماوه‌یه‌كی دیاریكراو حوكم بكات و، به‌ پیَچه‌وانه‌ی زۆربه‌ی پادشایه‌تییه‌ بۆماوه‌ییه‌كان كه‌ خاوه‌ن سیسته‌می دیموكراسی نویَنه‌رایه‌تین و پادشایه‌تی ده‌ستوری كه‌ پابه‌ندی سیسته‌می په‌رله‌مانین. (سیسته‌مه‌ كۆنتره‌كانی پادشایه‌تی هه‌ڵبژیَردراو به‌ سیسته‌می كۆماری ناژمیَردریَن). '''دیموكراسی سۆسیالیستی''' بیَ ده‌وڵه‌تی Anarchy و كۆمۆنیزم (وه‌ك قۆناغی كۆتایی په‌ره‌سه‌ندنی كۆمه‌لاَیه‌وتی به‌ پیَی تیۆری ماركسی) تیۆری سیاسین كه‌ (له‌ تیۆردا) شیَوه‌یه‌كی دیموكراسی راسته‌وخۆ به‌كاردیَنیَ و ده‌وڵه‌تی نییه‌ كه‌ پشت به‌ گه‌ل ببه‌ستیَ. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا زۆربه‌ی ده‌وڵه‌تان كه‌ له‌ لایه‌ن پارتی كۆمۆنیست حوكم ده‌كران بوونه‌ ده‌وڵه‌تی دیكتاتۆری و ئاوهاش مانه‌وه‌ هه‌تا پارته‌كه‌ له‌سه‌ر حوكم مابیَته‌وه‌. تیۆردانه‌رانی سۆشیالیستی وه‌ك Tony Cliff ده‌یانگوت كه‌ زۆربه‌ی ده‌وڵه‌ته‌ كۆمۆنیسته‌كان بوونه‌ ده‌وڵه‌تی دیكتاتۆری چونكه‌ ئه‌و ولاَتانه‌ كۆمۆنیسته‌كان تیایاندا هاتنه‌ سه‌ر كورسی ده‌سه‌لاَت به‌گشتی ئه‌و ولاَتانه‌ بوون كه‌ هیَشتا هیَزه‌ به‌رهه‌مهیَنه‌ره‌كانی په‌ره‌سه‌ندن نه‌گه‌یشتبوونه‌ ئه‌و ئاسته‌ی كه‌ تیایدا پشتیوانی له‌ سۆشیالیزم بكه‌ن. '''كلتوری دیموكراسی''' بۆ ئه‌و ولاتانه‌ی نه‌ریتیَكی ره‌سه‌نی حوكمی زۆرینه‌یان نه‌بیَ به‌ده‌گمه‌ن هه‌ڵ ره‌خساندن بۆ ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنی ئازاد ده‌بیَته‌ مایه‌ی گواستنه‌وه‌ی راسته‌قینه‌ له‌ دیكتاتۆریه‌ته‌وه‌ بۆ دیموكراسی: به‌ڵكو گواستنه‌وه‌یه‌كی فراوانتر له‌ كلتوری سیاسی و دارِشتنیَكی پله‌ به‌ پله‌ی ده‌زگاكانی حكومه‌تی دیموكراتی ولاَت پیَویسته‌. له‌مباره‌یه‌شه‌وه‌ نمونه‌ی جۆراوجۆرمای وه‌ك (فه‌ره‌نسای شۆرِشگیَری، ئۆگه‌ندای ئیَستا و ئیَران) مان هه‌یه‌ كه‌ ولاَتی خاوه‌نه‌ توانای دریَژه‌پیَدانی دیموكراسی به‌ شیَوه‌ سنورداره‌كه‌یه‌وه‌ تاوه‌كو گۆرِانیَكی كلتوری فراوانتر ده‌هاتنه‌ كایه‌وه‌ كه‌ بواریان بۆ حوكمی زۆرینه‌ ده‌رِه‌خساند. لایه‌نیَكی سه‌ره‌كی كلتوری دیموكراسی چه‌مكی "ئۆپۆزسیۆنی دڵسۆز=Loyal Opposition". ئه‌مه‌یان گۆرِانیَكی كلتوری زه‌حمه‌ته‌ به‌ تایبه‌تی له‌و ولاَتانه‌ی ده‌ستا و ده‌ستی ده‌سه‌لاَت به‌ ریَگه‌ی توند و تیژی بووه‌. زاراوه‌كه‌ له‌ ناوه‌رۆكدا مانای ئه‌وه‌یه‌ كه‌ هه‌موو لایه‌نه‌كانی سیسته‌می دیموكراسی پابه‌ندبوونیَكی گشتی به‌ به‌ها بنچینه‌ییه‌كان كۆیان ده‌كاته‌وه‌. ره‌نگه‌ نه‌یارانی سیاسی له‌گه‌ڵ یه‌كتر كۆك نه‌بن به‌لاَم ده‌بیَ لیَبورده‌یی له‌گه‌ڵ یه‌كتری بنویَنن و دان به‌ شه‌رعیه‌تی و گرنگی رۆڵی یه‌كتری بنیَن. ریَسا سه‌ره‌كییه‌كانی ئه‌م كۆمه‌ڵگه‌یه‌ پیَویسته‌ هانی لیَبورده‌یی و نه‌رمی نواندن له‌ دانوستانی میللی بده‌ن. له‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی له‌مجۆره‌دا دۆرِاوه‌كان به‌ حوكمی ده‌نگده‌ران قایل ده‌بن له‌ پاش كۆتایی هه‌ڵبژاردنه‌كان و، بوار به‌ ده‌ستاوده‌ستی ئاشتیانه‌ی ده‌سه‌لاَت ده‌كه‌ن. دۆرِاوه‌كان دڵیان به‌وه‌ ئارامه‌ كه‌ ژیان و ئازادیی خۆیان له‌ده‌ست ناده‌ن و له‌به‌شداریكردن له‌ ژیانی رۆژانه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ به‌رده‌وام ده‌بن. ئه‌وان دلسۆزی سیاسه‌ته‌كانی حكومه‌ت نین، به‌لاَم دڵسۆزی شه‌رعیه‌تی بنچینه‌یی ده‌وڵه‌ت و خودی پرۆسه‌ دیموكراسیه‌كه‌ن. '''زۆرینه‌ی ریَژه‌یی به‌رامبه‌ر زۆرینه‌ی نویَنه‌رایه‌تی''' هه‌ندیَ سیسته‌می هه‌ڵبژاردن – وه‌ك جۆره‌ها شیَوه‌ی نویَنه‌رایه‌تی ریَژه‌یی- هه‌وڵ ده‌ده‌ن (له‌وانه‌ گروپه‌كانی كه‌مینه‌ كه‌ ده‌نگ بۆ پارته‌ بچوكه‌كان ده‌ده‌ن) ئه‌وه‌ زامن بكه‌ن كه‌ هه‌موو گروپه‌ سیاسییه‌كان به‌ شیَوه‌یه‌كی "دادپه‌روه‌رانه‌" له‌ ده‌سته‌ په‌رله‌مانییه‌كانی ولاَت نویَنه‌ریان هه‌یه‌، ئه‌ویش به‌ پیَی ریَژه‌ی ده‌نگه‌كانیان له‌ جیاتی ئه‌وه‌ی به‌ پیَی ریَژه‌ی ده‌نگده‌رانیان كه‌ به‌هۆیدا ده‌توانن زۆرینه‌یه‌كی ناوچه‌یی زامن بكه‌ن (نویَنه‌رایه‌تی زۆرینه‌یی). ئه‌م نویَنه‌رایه‌تیه‌ له‌ به‌رامبه‌ر جیاكردنه‌وه‌ ته‌نها كیَشه‌یه‌كی تیۆری نییه‌، چونكه‌ هه‌ردوو شیَوه‌ی سیسته‌می هه‌ڵبژاردن له‌ جیهاندا باون و هه‌ریه‌كه‌یان جۆره‌ حكومه‌تیَكی جیاواز له‌ ئه‌ویتر دیَنیَته‌ كایه‌وه‌. یه‌كیَ له‌ خاڵه‌ سه‌ره‌كییه‌كانی ناكۆكی ئه‌وه‌یه‌ تۆ كه‌سیَكت هه‌بیَ راسته‌وخۆ نویَنه‌رایه‌تی ناوچه‌ بچوكه‌كه‌ی تۆ بكات له‌ ولاَته‌كه‌ت، له‌به‌رامبه‌ر شیَوازه‌كه‌ی تر كه‌ تیایدا ده‌نگی هه‌موو هه‌موو كه‌سیَك سه‌نگی خۆی هه‌یه‌ بیَ ره‌چاوكردنی شویَنی نیشته‌جیَبوونی تۆ له‌ ولاَتدا. هه‌ندیَ ولاَت وه‌ك ئه‌ڵمانیا و نیزله‌ندا خوازیارن هه‌ردوو جۆری نویَنه‌رایه‌تی ناوچه‌یی و ریَژه‌ییان هه‌بیَ به‌لاَم به‌شیَوه‌یه‌ك پیَشیَلی یه‌كتر نه‌كه‌ن. ئه‌م سیسته‌مه‌ش به‌ناوی ئه‌ندامیَتی تیَكه‌لاَوی ریَژه‌یی (mixed Member Proportional ناسراوه‌. '''سوود و خراپیه‌كانی دیموكراسی''' حوكمی ده‌وڵه‌منده‌كان [[Plutocracy]] ره‌نگه‌ تیَچوونی ئه‌نجامدانی هه‌ڵمه‌تی سیاسی له‌ سیسته‌مه‌ دیموكراسیه‌كان واتای ئه‌وه‌ بدات كه‌ سیسته‌مه‌كه‌ هه‌ڤیازی كه‌سانی ده‌وڵه‌مه‌ند ده‌كات، یاخود كاندیده‌كان هانده‌دات سه‌فقه‌ له‌گه‌ڵ كه‌سانی ده‌وڵمه‌ند ببه‌ستن بۆ وه‌دیهیَنانی په‌رله‌مانیَك به‌ دڵی ئه‌وجۆره‌ پشتیوانانه‌ پاش سه‌ركه‌وتنی كاندیده‌كانیان دیَته‌ كایه‌وه‌. له‌ لایه‌كی تره‌وه‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان ته‌نها كه‌مینه‌یه‌كی بچوكن له‌ نیَو ده‌نگده‌راندا. پیچویسته‌ میدیكان له‌ سیسته‌می دیموكراسی سه‌ربه‌ هیچ پارتیَك نه‌بن. میدیای بیستراوی پارته‌كان – له‌ ریَگه‌ی په‌خش یا بلاَوكراوه‌كان- زۆربه‌یان سه‌ربه‌ كۆمپانیاكانی كه‌رتی تایبه‌تن. هه‌ندیَ له‌ ره‌خنه‌گران ده‌ڵیَن كه‌ ره‌خنه‌ی ره‌وای دژی سه‌رمایه‌داری له‌ لایه‌ن ئه‌مجۆره‌ كۆمپانیانه‌ بۆ پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندیه‌ تایبه‌تییه‌كانیان كپ ده‌كریَنه‌وه‌. به‌لاچم لایه‌نگرانی ئه‌و كۆمپانیا به‌وه‌ وه‌لاَم ده‌ده‌نه‌وه‌ كه‌ ئازادی راده‌ربرِین كه‌ ده‌ستور ده‌یپاریَزی بوار ریَكخراوی بازرگانی و ریَكخراوی خۆبه‌خش میدیا خۆیان دامه‌زریَنن و ره‌خنه‌ له‌ سه‌رمایه‌داری بگرن. هه‌روه‌ها ده‌ڵیَن سه‌رنه‌كه‌وتنی ئه‌وجۆره‌ میدیایانه‌ ره‌نگدانه‌وه‌ی ویستی جه‌ماوه‌ره‌ نه‌ك سانسۆره‌ له‌ سه‌ر میدیاكان. جه‌ختكردنی كورتخایه‌ن ئه‌و ماوه‌ كورته‌ی به‌ر له‌وه‌ی حكومه‌ت رووبه‌رووی هه‌ڵبژاردنیَكی نویَ ببیَته‌وه‌ ره‌نگه‌ هانده‌ریَك بن بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و سیاسه‌تانه‌ دابرِیژریَن و جیَبه‌جیَ بكریَن كه‌ سودی كورتخایه‌نیان بۆ ده‌نگده‌ران هه‌بیَ، نه‌ك جیَبه‌جیَكردنی سیاسه‌تیبَك له‌ ماوه‌ی كورتدا زه‌حمه‌ت بیَ به‌لاَم به‌رهه‌می پاش چه‌ندین ده‌یه‌ یان سه‌ده‌یه‌ك ده‌بیَ. زۆرداری حوكمی زۆرینه‌ ئه‌م پرسه‌ له‌ بابه‌تی زۆرینه‌ییش باس كراوه‌. حوكمی زۆرینه‌ چ مافیَكی فراوان و گشتگیری تیابیَ یان نه‌ْ مه‌ترسی "زۆرداری زۆرینه‌ی" هه‌یه‌. ئه‌مه‌ش به‌ واتای ئه‌و ئه‌گه‌ره‌ی كه‌ سیسته‌می دیموكراسی نویَنه‌ری هه‌ڵبژیَردراو ده‌سه‌لاَتدار ده‌كات به‌ ناو و بۆچونی زۆرینه‌ كه‌مینه‌یه‌ك بچه‌وسیَنیَته‌وه‌. ئه‌مه‌ش بیَگومان له‌به‌ینبردنی ئاواتی دیموكراسییه‌ كه‌ بریتیه‌ له‌ ده‌سه‌لاَتپیَدانی هاولاَتیانه‌ به‌گشتی. بۆ نمونه‌ له‌ سیسته‌می دیموكراسی ده‌كریَ ده‌سته‌یه‌كی نویَنه‌ران هه‌لبژیَردریَ ده‌سه‌لاَتی هه‌بیَ كه‌مینه‌یه‌ك (ئاینی، سیاسی ....تاد) تاوانبار بكات (چ به‌شیَوه‌یه‌كی راسته‌وخۆ یا ناراسته‌وخۆ بیَ). ئه‌مه‌ی خواره‌وه‌ چه‌ند نمونه‌یه‌كن كه‌ تیایاندا زۆرینه‌ به‌شیَوه‌یه‌كی گۆمانلیَكراو له‌به‌رامبه‌ر ویسته‌كانی كه‌مینه‌یه‌ك هه‌ڵس و كه‌وتی كردووه‌: • له‌ فه‌ره‌نسا هه‌ندیَ كه‌س پیَیان وایه‌ قه‌ده‌غه‌كردنی هیَما ئاینییه‌ كه‌سایه‌تییه‌كان له‌ قوتابخانه‌كانی میری پیَشیَلكاری مافه‌ ئاینیه‌كانی مرۆڤه‌. • له‌ ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا: • بلاَوكردنه‌وه‌ی بلاَوكراوه‌ی سیَكسی به‌ نایاسایی داده‌نریَ ئه‌گه‌ر بابه‌ته‌كه‌ "پیَوه‌ره‌كانی كۆمه‌ڵگه‌" بۆ ئابرِووی ببه‌زیَنیَ. • چالاَككارانی بواری"پشتیوانی ژیان" (دژی له‌باربردن) منداڵی له‌دایك نه‌بوو له‌ سكی دایكیان به‌ كه‌مینه‌یه‌كی چه‌وساوه‌ و بیَ ئومیَد و مافخوراو ناو ده‌به‌ن. • له‌ ئه‌مریكا ره‌شنوه‌سی یاسای شه‌رِی ڤیَتنام ئه‌و ره‌خنه‌یه‌ی لیَگیرا كه‌ كه‌مینه‌یه‌كی مافخوراو كه‌ گه‌نجانی ته‌مه‌ن نیَوان 18 – 21 سالاَنن ده‌چه‌وسیَنیَته‌وه‌. وه‌ك وه‌لاَمدانه‌وه‌یه‌كیش بۆ ئه‌مه‌ ته‌مه‌ن ناونوسكردن بۆ خزمه‌تی سه‌ربازی بۆ 19 ساڵ به‌رز كرایه‌وه‌ و ته‌مه‌نی ئه‌وانه‌ی مافی ده‌نگدانیان هه‌یه‌ كه‌منتر كرایه‌وه‌ (له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا له‌هه‌ندیَ ویلایه‌ت ته‌مه‌نی ده‌ستپیَكردنی مه‌ی خواردن كه‌متر كرایه‌وه‌). هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وانه‌ی بۆ سوپا ناونوه‌س ده‌كران هه‌رچه‌نده‌ مافخوراو نه‌مانه‌وه‌ به‌لاَم هیَشتا ژماره‌كانیان به‌قه‌د ئه‌انی تر نه‌بو. • زۆربه‌ی جار زۆرینه‌ باج به‌سه‌ر كه‌مینه‌ ده‌سه‌پیَنیَ كه‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌ به‌ریَژه‌یه‌كی به‌رز و هه‌رده‌م له‌ زیادبووندایه‌، ئه‌مه‌ش به‌ نیه‌تی ئه‌وه‌ی ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی باجیَكی زۆرتر بده‌ن بۆ خزمه‌تكردنی مه‌به‌ستی كۆمه‌لاَیه‌تی. • ئه‌وانه‌ی بۆ رابواردن ماده‌ سرِكه‌ره‌كان به‌كارده‌هیَنن هه‌ندیَ كه‌س به‌ كه‌مینه‌یه‌كی به‌رچاویان ده‌بینی كه‌ له‌ لایه‌ن زۆرداری زۆرینه‌وه‌ له‌ چه‌ندین ولاَت به‌ ریَگه‌ی تاوانباركردن به‌ به‌كارهیَنانی ماده‌ سرِكه‌ره‌كان ده‌چه‌وسیَندریَنه‌وه‌. له‌ زۆر ولاَت ئه‌وانه‌ی به‌ تۆمه‌تای به‌كارهیَنانی ماده‌ سرَكه‌ره‌كان مافی ده‌نگدان له‌ده‌ست ده‌ده‌ن • ره‌فتاری كۆمه‌ڵگه‌ له‌گه‌ڵ لوتی و نیَربازه‌كانیش له‌م روانگه‌یه‌وه‌ سه‌یر ده‌كریَ. نمونه‌یه‌كیش لیَره‌دا به‌ تاوان دانانی نیَربازیه‌ له‌ به‌ریتانیا له‌ سه‌ده‌ی نۆزده‌هه‌م و به‌شیَك له‌سه‌ده‌ی بیسته‌مدا، كه‌ تیشكی خرایه‌ سه‌ر به‌ هۆی دادگایكردنی هه‌ره‌یه‌ك له‌ ئۆسكار وایڵد و ئاڵن تورینگ. • رچیَمه‌ دیموكراسۆیه‌كه‌ی ئه‌سینا سوقراتی به‌ تۆمه‌تی بیَئاینی له‌ سیَداره‌دا یاخود به‌هۆی رای جیاوازدا. ئینجا چ ئه‌مه‌ بۆ مه‌ترسیه‌كانی دیموكراسی سه‌رده‌م بشیَن یا نه‌ْ تا ئیَستاش بابه‌تی ناكۆكیه‌كی به‌رده‌وامه‌. • ئه‌دۆڵف هیتله‌ر كه‌ به‌رزترین ریَژه‌ی كه‌مینه‌ی له‌ میَژووی كۆماری ڤایمار له‌ ساڵی 1933 وه‌ده‌ستهیَنا. ره‌نگه‌ هه‌ندیَ كه‌س وای بۆ بچیَ كه‌ ئه‌مه‌ نمونه‌یه‌كی زۆرداری كه‌مینه‌ بیَ چونكه‌ هیتله‌ر لقه‌ت زۆرینه‌ی ده‌نگی وه‌ده‌ست نه‌هیَنا. به‌لاَم له‌ لایه‌كی تر خوی سیسته‌مه‌ دیموكراسیه‌كان (ره‌نكه‌ پیَویستیش بیَ) ره‌نگه‌ له‌ كۆتاییدا ده‌سه‌لاَت بده‌نه‌ ده‌ستی كه‌سیَك یا لایه‌نیَك كه‌ سه‌ركردایه‌تی گه‌وره‌ترین كه‌مینه‌ ده‌كات، هه‌ر بۆیه‌ش به‌رزبوونی هیتله‌ر ناكریَ له‌و لیَهاتووییه‌ی دیموكراسی به‌دوور بگیریَ. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا پیَشیَلكاری فراوانی مافی مروڤـ پاش له‌ناوبردنی سیسته‌مه‌ دیكوكراسیه‌كه‌ی ئه‌ڵمانیا سه‌ریان هه‌لًَدا. و هه‌روه‌ها ده‌ستوری كۆماری ڤایمار و له‌ حاڵه‌تیَكی "بارای نائاساییدا" بواری به‌ ده‌سه‌لاَته‌ دیكتاتۆریه‌كاندا و هه‌ڵپه‌ساردنی بنه‌ماكانی ده‌ستور به‌بیَ هیچ ده‌نگدان یاخود هه‌ڵبژاردنیَك، كه‌ ئه‌مه‌یان كاریَكی ئه‌سته‌مه‌ له‌ زۆربه‌ی سیسته‌مه‌ دیموكرات لیبراڵه‌كاندا. پشتیوانانی دیموكراسی به‌م شیَوه‌یه‌ به‌رپه‌رچی ئه‌م ره‌خنانه‌ ده‌ده‌نه‌وه‌: یه‌كه‌م: بوونی ده‌ستور له‌ زۆر له‌و ولاَته‌ دیموكراته‌كان وه‌ك پاراستنیَكه‌ له‌ دژی زۆرداری زۆرینه‌دا. به‌ شیَوه‌یه‌كی گشتی ئه‌نجامدانی گۆرِانكاری له‌و ده‌ستورانه‌ پیَویستی به‌ ده‌نگی زۆرینه‌ی نویَنه‌ره‌ هه‌ڵبژیَردراوه‌كان هه‌یه‌، یاخود پیَویستی به‌ دادوه‌ریَك و ده‌سته‌ی سویَندخواردوان هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی په‌سندی بكه‌ن كه‌ ده‌وڵه‌ت پیَوه‌ری به‌ڵگه‌یی و ریَوشویَنی جیَبه‌جیَكردووه‌، یاخود پیَویستی به‌دوو ده‌نگدانی جیاواز هه‌یه‌ له‌ لایه‌ن دوو گبوپی نویَنه‌ران كه‌ به‌هۆی هه‌ڵبژاردنیَكدا جیاكراون، یاخود له‌ حالچه‌تی ده‌گمه‌ندا پیَویستی به‌ ریفراندۆم هه‌یه‌. زۆر ئه‌م پیَداویستیانه‌ تیَكه‌ڵ ده‌كریَن. هه‌روه‌ها جیاكردنه‌وه‌ ده‌سه‌لاَته‌كان بۆ ده‌سه‌لاَتی یاسادانان و راپه‌رِاندن و دادگه‌ری ئه‌مه‌ش ریَگه‌یه‌كی تره‌ بۆ زه‌حمه‌تكردنی سه‌پاندنی ویستی زۆرینه‌یه‌كی كه‌م به‌سه‌ر به‌شه‌كانی تری هاولاَتیاندا. ئه‌مه‌ش به‌و واتایه‌ دیَت كه‌ زۆرینه‌ ئیَستاش ده‌توانی شت به‌زۆر به‌سه‌ر كه‌مینه‌ بسه‌پیَنیَ (كه‌ تاَستاش له‌ رووی ئه‌خلاقییه‌وه‌ مایه‌ی ناكۆكیه‌)، به‌لاَم ئه‌مجۆره‌ كه‌مینه‌یه‌ دیاره‌ زۆر بچوك ده‌بیَ، به‌لاَم به‌گشتی زۆر زه‌حمه‌تتره‌ ریچژه‌یه‌كی زیاتری خه‌ڵك به‌مجۆره‌ كردارانه‌ قایل بكه‌ی. دووه‌م: له‌مباره‌یه‌وه‌ كه‌ زۆرینه‌ و كه‌مینه‌ هه‌ڵویَستی جیاجیان هه‌یه‌ له‌مه‌رِ كیَشه‌ هه‌مه‌جۆره‌كان. زۆر جار خه‌ڵكی ده‌گه‌ڵ زۆرینه‌ له‌باره‌ی هه‌ندیَ پرس كۆك ده‌بن و له‌گه‌ڵ كه‌مینه‌ له‌باره‌ی هه‌ندیَ پرسی تر كۆك ده‌بن. بۆچونی مرۆڤیش ره‌نگه‌ بگۆرِیَ. بۆیه‌ ره‌نگه‌ ئه‌ندامانی زءۆرینه‌یه‌ك سنوریَك بۆ چه‌وساندنی كه‌مینه‌ دابنیَن نه‌خاسمه‌ كه‌ ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ هه‌یه‌ به‌خۆیان له‌ ئاینده‌دا ببنه‌ ئه‌ندام له‌ كه‌مینه‌یه‌كدا. سیَیه‌م: قسه‌یه‌كی باو هه‌یه‌ كه‌ ده‌ڵیَی سه‌ره‌رِای مه‌ترسیه‌كان حوكمی زۆرینه‌ له‌ جۆره‌كانی تری حوكم باشتره‌ و "زۆرداری زۆرینه‌" به‌هه‌ر حاڵ پیَشڤه‌چونیَكه‌ به‌سه‌ر "زۆرداری كه‌مینه‌دا" هاتووه‌. پشتیوانانی دیموكراسی ده‌ڵیَن كه‌ هه‌موو به‌ڵگه‌ زانستیه‌كان پیشان ده‌ده‌ن دیموكراسی زیاتر ده‌بیَته‌ هۆی كه‌مبوونی توند وتیژی و وله‌ناوچوونی دیموكراسی. ئه‌مه‌شیان هه‌ندی جار به‌ "یاسای رومل" ناوده‌بریَ كه‌ ده‌ڵیَ خه‌ڵك چه‌ند ئازادیه‌ دیموكراسیه‌كانیان كه‌م بن ئه‌وه‌نده‌ش ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ هه‌یه‌ ده‌سه‌لاَتداره‌كان ئازادیه‌كانیان له‌ناو ببه‌ن. '''سه‌قامگیری سیاسی''' له‌باره‌ی دیموكراسی قسه‌یه‌ك هه‌یه‌ كه‌ هینانه‌ كایه‌وه‌ی سیسته‌میَك كه‌ تیایدا خه‌ڵك ده‌توانن ئیداره‌كان لاببه‌ن، بیَ ئه‌وه‌ی بناغه‌ یاساییه‌كانی حكومه‌ت بگۆرِن و حكومه‌تی دیموكراسییه‌ مه‌به‌ستی كه‌مكردنه‌وه‌ی نادیاری و ناسه‌قامگیری سیاسی و دڵنیاكردنی هاولاَتیان كه‌ هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وان له‌گه‌ڵ سیاسه‌ته‌كانی ئیَستا كۆك نین به‌لاَم ده‌رفه‌تیان پیَ ده‌دریَ به‌شیَوه‌یه‌كی ریَك وپیَك ئه‌و ده‌سه‌لاَتدارانه‌ بگورِن یاخود ئه‌و سیاسه‌تانه‌ كه‌ جیَگه‌ی ناره‌زاییبونیانه‌ بگۆرِن. ئه‌م سیسته‌مه‌ش له‌و سیسته‌مه‌ باشتره‌ كه‌ گگۆرِانكاریی سیاسیی تیایدا به‌هۆی توند و تیژی ده‌بیَ. هه‌ژاری زیادبوونی ریَژه‌ی دیموكراسی له‌ ولاتیَك به‌ به‌رزبوونی ریَژه‌ی كۆی گشتی به‌رهه‌می نیشتیمانییه‌وه‌ به‌نده‌، كه‌واته‌ كه‌مبوونی ریَژه‌ی هه‌ژاری له‌و ولاَته‌دا. به‌لاَم ئه‌و بۆچونه‌ تا ئیَستا هه‌موو كه‌س له‌سه‌ری كۆك نه‌بوون، چونكه‌ كه‌سانیَك هه‌ن ده‌ڵیَین كه‌ به‌ڵگه‌كان پشتیوانی له‌و بۆچونه‌ ده‌كه‌ن كه‌ سه‌رمایه‌داری زیاتر -كه‌ به‌هۆی ئازادی ئابوری پیَوانه‌ ده‌كریَ- په‌ره‌سه‌ندنی ئابوری زیاد ده‌كات و ئه‌ویش خۆشگوزه‌رانیی هاولاَتیان زیاتر ده‌كات و له‌ئه‌نجامدا دیموكراسی دیَنیَته‌ كایه‌وه‌. ئابوریناسی ناودار ئه‌مارتیا سن ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌ هیچ دیموكراسییه‌كی كارا دووچاری گرانییه‌كی فراوان نه‌بووه‌. ئه‌م قسه‌یه‌ش به‌ پیَی به‌ڵگه‌ی میَژووی ئه‌و دیموكراسیانه‌ش ده‌گریَته‌وه‌ كه‌ زۆر ده‌وڵه‌مه‌ند نه‌بوون وه‌ك هیندستان كه‌ دواترین گرانیی له‌ ساڵی 1943 و چه‌ندین گرانیی تری فراوان له‌ سالاَنی كۆتایی سه‌ده‌ی نۆزده‌یه‌م له‌ سه‌رده‌می حوكمی به‌ریتانی بینیوه‌. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا به‌ بۆچونی هه‌ندیَ تویَژه‌ران گرانییه‌كی ساڵی 1943 كه‌ به‌نگلادیشی گرته‌وه‌ هۆیه‌كه‌ی بۆ شورِی جیهانیی یه‌كه‌م ده‌گه‌رِیَته‌وه‌. (پیَویسته‌ بگوتریَت حكومه‌تی هیندستان به‌رده‌وام پیَشڤه‌چوونی دیموكراسی به‌خۆوه‌ ده‌بینی و ئه‌و ره‌وشه‌ حكومه‌ته‌ هه‌ریَمیه‌كانیشی گرته‌وه‌ له‌ وه‌ته‌ی ده‌رچونی یاسای ساڵی 1935 دا). '''شه‌رِه‌كان''' به‌ پیَی تیۆری ئاشتی دیموكراسی به‌ڵگه‌ زانستیه‌كان ده‌یسه‌لمیَنن كه‌ سیسته‌مه‌ دیموكراسیه‌كان هه‌رگیز شه‌رِ دژ به‌ یه‌كتری ناكه‌ن. نمونه‌ش لیَره‌دا لیَكۆڵینه‌وه‌یه‌كی زانستیانه‌ كه‌ شه‌رِه‌كانی نیَوان سالاَنی 1816 تا 1919 ی گرته‌وه‌، شه‌رِ به‌ پیَی لیَكۆڵینه‌وه‌كه‌ به‌وه‌ پیَناسه‌ ده‌كرا كه‌ كرداریَكی سه‌ربازیه‌ و له‌ شه‌رِیكدا (1000) كه‌سی تیا ده‌كوژریَ و، دیموكراسیش به‌وه‌ پیَناسه‌ ده‌كرا كه‌ سیسته‌میَكه‌ تیایدا ریَژه‌ی دوو له‌سه‌ر سیَی ده‌نگده‌رانی نیَرینه‌ مافی ده‌نگدانیان هه‌یه‌. ئه‌نجامی لیَكۆڵینه‌وه‌ ده‌ریان خست كه‌ 198 له‌و شه‌رِانه‌ شه‌رِی نیَوان ولاَتانی نادیموكراسی بوون و، 155 شه‌رِیش له‌ نیَوان ولاَتانی دیموكراسی و نادیموكراسی بوونه‌ و، هیچ شه‌رِیِك له‌ نیَوان دوو ولاَتی دیموكراسیدا رووی نه‌داوه‌ له‌و ماوه‌ی. (www.hawaii.edu/powerkills/MIRACLE.HTM). به‌لاَم ئه‌م تیَۆره‌ مایه‌ی ناكۆكیه‌ و پیَویستی به‌ لیَكۆڵینه‌وه‌ی زیاتر له‌و باره‌یه‌وه‌ هه‌یه‌. هه‌ندیَ جار سیسته‌مه‌ دیموكراسیه‌كان وه‌لاَمدانه‌وه‌یان بۆ بارودۆخی شه‌رِ زیره‌كانه‌ نییه‌. هۆیه‌ ئه‌مه‌ش بۆ بیۆرۆكراسی و ده‌سه‌لاَتی په‌رله‌مان بۆ برِیاروه‌رگرتن ده‌گه‌رِیَته‌وه‌، چونكه‌ له‌ سیسته‌می دیموكراسی په‌رله‌مان ده‌سه‌لاَتی جارِدانی شه‌رِی هه‌یه‌، هه‌رچه‌نده‌ جار وا هه‌یه‌ حكومه‌ت كرداری شه‌رِ ده‌ستپیَده‌كات و له‌ هه‌مان كاتیش ئاگاداری په‌رله‌مانیش ده‌كات. ئه‌گه‌ر به‌سه‌ربازكرنی زۆره‌میلی یاسایی بیَت ئه‌وه‌ بۆ هاولاَتیان هه‌یه‌ پرۆتیستۆی ئه‌و به‌سه‌ربازكردنه‌ بۆ شه‌رِ بكه‌ن.له‌ تیۆردا سیسته‌مه‌كانی پادشایه‌تی و دیكتاتۆری ده‌توانن یه‌كه‌وسه‌ر جارِ شه‌رِ بده‌ن به‌لاَم زۆرجار وا ناكه‌ن. به‌گشتی و به‌ پیَی به‌ڵگه‌ میَژووییه‌كانیش سیسته‌مه‌ دیموكراسیه‌كان له‌ به‌اری پاراستین ئاسایشی خۆیاندا له‌ سیسته‌مه‌كانی تردا به‌ تواناتر بوونه‌. [[af:Demokrasie]] [[ar:ديمقراطية]] [[bg:Демокрация]] [[bn:গণতন্ত্র]] [[bs:Demokracija]] [[ca:Democràcia]] [[cs:Demokracie]] [[cy:Democratiaeth]] [[da:Demokrati]] [[de:Demokratie]] [[el:Δημοκρατία]] [[en:Democracy]] [[eo:Demokratio]] [[es:Democracia]] [[et:Demokraatia]] [[eu:Demokrazia]] [[fa:مردمسالاری]] [[fi:Demokratia]] [[fr:Démocratie]] [[ga:Daonlathas]] [[gl:Democracia]] [[he:דמוקרטיה]] [[hr:Demokracija]] [[ht:Demokrasi]] [[hu:Demokrácia]] [[id:Demokrasi]] [[is:Lýðræði]] [[it:Democrazia]] [[ja:民主主義]] [[ka:დემოკრატია]] [[ki:Ndemookirathĩ]] [[ko:민주주의]] [[ln:Demokrasi]] [[lt:Demokratija]] [[lv:Demokrātija]] [[mk:Демократија]] [[mr:लोकशाही]] [[nl:Democratie]] [[nn:Folkestyre]] [[no:Demokrati]] [[pl:Demokracja]] [[pt:Democracia]] [[ru:Демократия]] [[scn:Dimucrazzìa]] [[sh:Demokracija]] [[simple:Democracy]] [[sk:Demokracia]] [[sl:Demokracija]] [[sv:Demokrati]] [[th:ประชาธิปไตย]] [[tl:Demokrasya]] [[tr:Demokrasi]] [[uk:Демократія]] [[ur:جمہوریت]] [[vi:Dân chủ]] [[yi:דעמאקראטיע]] [[zh:民主]] 9080 31404 2006-05-14T16:58:21Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[alfabeya kurdî]] 9081 62891 2007-01-03T11:25:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sq:Quentin Tarantino]] '''Quentin Tarantino''' (Knoxville Tennessee 27.03.1963) Hûnermendê [[DYA]]. Amadekarê Senaryo, derhêner û lîstikvanê fîlm. Bi navê xwe yê rast Quentin Jerome Tarantino. ==Filmên Quentin Tarantino== * Inglorious Bastards (2006) * Kill Bill: Vol. 2 (2004) * Kill Bill (2003) * Jackie Brown (1997) * Four Rooms (1995) * Pulp Fiction (1994) * Reservoir Dogs (1992) == Girêdanên Derve == * {{imdb name|id=0000233|name=Quentin Tarantino}} * [http://www.tarantino.info/ www.tarantino.info] The Quentin Tarantino Archives [[Category:Derhêner|Tarantino, Quentin]] [[bg:Куентин Тарантино]] [[bs:Quentin Tarantino]] [[ca:Quentin Tarantino]] [[cs:Quentin Tarantino]] [[da:Quentin Tarantino]] [[de:Quentin Tarantino]] [[el:Κουέντιν Ταραντίνο]] [[en:Quentin Tarantino]] [[es:Quentin Tarantino]] [[et:Quentin Tarantino]] [[eu:Quentin Tarantino]] [[fi:Quentin Tarantino]] [[fr:Quentin Tarantino]] [[he:קוונטין טרנטינו]] [[hr:Quentin Tarantino]] [[hu:Quentin Tarantino]] [[it:Quentin Tarantino]] [[ja:クエンティン・タランティーノ]] [[lb:Quentin Tarantino]] [[mk:Квентин Тарантино]] [[nl:Quentin Tarantino]] [[no:Quentin Tarantino]] [[pl:Quentin Tarantino]] [[pt:Quentin Tarantino]] [[ru:Тарантино, Квентин]] [[simple:Quentin Tarantino]] [[sk:Quentin Tarantino]] [[sl:Quentin Tarantino]] [[sq:Quentin Tarantino]] [[sr:Квентин Тарантино]] [[sv:Quentin Tarantino]] [[tr:Quentin Tarantino]] [[zh:昆廷·塔伦蒂诺]] 9086 31419 2006-05-15T15:22:38Z Benyadem 433 9087 31420 2006-05-15T15:28:18Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[rêwas]] 9088 31432 2006-05-16T12:04:52Z Erdal Ronahi 2 '''Yûhennayê imadkar''' (an jî: '''Yahya''' pêxember) berî hatina [[Îsa Mesîh]] pêxemberê herî dawî bû (Lûqa 16:16). == Serkanî == Serkaniyên herî giring û kevin nivîsarên [[Metta]], [[Marqos]], [[Lûqa]] û [[Yûhenna]] ne. Endrawis pêşî şagirtê Yûhennayê imadkar bû û piştre li pey [[Îsa]] [[Mesîh]] çû, bû şagirtê wî. Dîroknasê Cihû, Ûsivê Flaviyus jî li ser Yûhennayê imadkar nivîsî (Tarîxa Cihûyan 18.117 (94 PZ)). == Jiyana Yûhennayê imadkar == Navê bavê wî Zekerya û navê diya wî Êlîzabêt bû. Ew herdu ji dûndana birayê [[Mûsa]] [[Harûn]] bûn û ji bo demeke dirêj bê zarok man, lê dîsa Xwedê di kalîtiya wan de kurek da wan (Lûqa 1). Çaxê Yûhenna derket û dest bi hinkirinê kir, xelkê guman dikir ku ew bi xwe [[Mesîh]] e, lê wî ev yek qebûl nekir û li ser xwe weha got: "Ez ew deng im ku li çolê gazî dike: 'Riya Xudan rast bikin!' wek ku Îşaya pêxember gotibû." (Îşaya 40:3) Wî xelk ji bo hatina Mesîh amade dikir û berê gel dida Îsa Mesîh, da ku baweriya xwe bi wî bînin. Gelek pêxemberên din hebû,lê ew yê tenê bû ku mirovên tobedar di avê de [[imad]] dikirin (noq dikirin); ev bû nîşana tobekirinê û nîşana afûbûna gunehên wan (Lûqa 3:3-20). Cara pêşî ku Yûhenna Îsa dît, wî got: "Va ye, Berxê Xwedê yê ku gunehên dinyayê radike" (Yûhenna 1:29). Bi vê yekê wî kifş kir ku Îsa wê wek qurbanekê ji bo gunehên mirovan bimire. Yûhennayê imadkar ji aliyê Îsa û ji aliyê xelkê ve wek [[pêxember]] hatiye qebûlkirin (Metta 11:7-19; Metta 14:5). [[Hêrodês Antîpas]], mîrê Celîlê, Yûhenna li qesrê Maxêrus avêt zîndanê, çimkî Yûhenna li hember gunehê wî rabû û jê re gotibû: "Nabe ku tu jinbira xwe bînî." Piştî demekê ew di zîndanê de hat kuştin, serê wî jêkirin (Metta 14). Çaxê Yûhennayê imadkar hatibû girtin, Îsa dest bi hînkirinê kir û hin bi hin şagirtên Yûhenna fêm kirin ku Îsa bi xwe ew Mesîh e, yê ku Yûhenna li ser gotiye . [[Kategorî:Pêxember]] 9089 31430 2006-05-16T12:02:42Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Yûhennayê imadkar]] 9090 31437 2006-05-16T17:05:23Z 80.135.93.123 #redirect[[Îsa]] 9091 63665 2007-01-08T10:55:09Z 83.252.80.80 '''Nêcirvan Barzanî''' ([[نێچیرڤان بارزانی]]) kûre [[Êdris Barzanî]] yê. Necîrvan Barzanî bû cara 2ye dê bîta Sêrokê [[hikumêta hêrema Kurdistanê]] (Kabina 5). {{kurt}} [[Kategorî:Siyasetmedar|Barzanî, Nêcirvan]] [[Kategorî:Kurd|Barzanî, Nêcirvan]] [[de:Neçirvan Barzani]] [[en:Nechervan Idris Barzani]] u nave wi ye direst Zagros idris baraniye 9093 37621 2006-08-05T05:35:02Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Îdris Barzanî]] 9094 31449 2006-05-16T22:57:46Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Mele Mistefa Barzanî]] 9096 59923 2006-12-09T17:13:23Z Soapy 592 vandalîzm revert kir '''Off''' albûma dawîyê ya hunermendê [[Kurd]] [[Ciwan Haco]] ye. Ew 24ê Adarê [[2006]] di [[Ewropa|Ewropayê]], [[Tirkî|Tirkîyê]] û [[Kurdistana Bakur]] de hate derxistinê. Di vê albûmê de 13 stranan hene. Piranî ji van stranan bi zaravaya [[Kurmancî]] tên gotinê û yek ji wan ('Dipirsin') bi zaravaya [[Soranî]] jî tê gotinê. Di strana [[Li hêviya te]] de jî, parçeke vê stranê ya piçuk bi [[Fransî]] ji jinikekê ve tê gotinê. ==Lîsta Stranan== # "Ez dimam" # "Dil ketîme" # "Felek" # "Daristana te" # "Dipirsin" # "Kal" # "Xunav" # "Welatê min" # "Havîn" # "Li hêviya te" # "Winda bû" # "Hayê" # "Gotin sar dibin" ==Lînkên derva== *[http://www.hawardengubas.com/CANDHUNERZIMAN/2006/adar/albciwanhacooffderket_25.htm Gotareke Hawardengûbas ser vê albûma wî] [[Kategorî:Albûm]] [[en:Off (album)]] 9098 32260 2006-06-07T14:32:52Z Bangin 450 Katêgorî '''Katovîts''' (polonî: ''Katowice'' [http://pl.wikipedia.org/wiki/Katowice]) bajarek li [[Polonya]] ye. Li wir dora 320.000 kes dijîn. == Pîşesazî == Li Katovîts pir rijî (komir) heye. == Lînk == *[http://www.um.katowice.pl/ Adresî Katovîts li Înternet da (polonî)] *[http://www.silesiadocument.com/slides/Skiba.php Sûretên Katovîts (înglîzî)] *[http://plan.naszemiasto.pl/plan_katowice.html Nexşê Katovîts (elmanî)] [[category:Bajar]] [[ast:Katowice]] [[bg:Катовице]] [[ca:Katowice]] [[cs:Katovice]] [[cv:Катовица]] [[de:Kattowitz]] [[en:Katowice]] [[eo:Katowice]] [[es:Katowice]] [[et:Katowice]] [[fi:Katowice]] [[fr:Katowice]] [[hu:Katowice]] [[id:Katowice]] [[it:Katowice]] [[lv:Katovice]] [[na:Katowice]] [[nds:Kattowitz]] [[nl:Katowice]] [[no:Katowice]] [[pl:Katowice]] [[pt:Katowice]] [[ro:Katowice]] [[sq:Katowice]] [[simple:Katowice]] [[sk:Katovice]] [[sl:Katovice]] [[sr:Катовице]] [[sv:Katowice]] 9103 31507 2006-05-18T19:31:22Z Benyadem 433 [[Image:ihsancolemerikli.jpg|right|thumb|Îhsan Colemêrgî]] '''Îhsan Colemêrgî''' Nivîskarê kurd e. di sala [[1944]]'an de li [[Colemêrg]]ê hatiye dinê. Li [[Amed]]ê dibistana mamosteyi xwand. Çend salan mamosteî kir. Hinek kowar û rojnaman de li ser [[mîtolojîya kurdî]] û dîroka [[Colemêrg]] nivîsên wî derketine. Romana wî [[Cembelî]] di sala 1995 an de li [[Swed]]ê hat weşan. [[Category:Nivîskar|Colemêrgî, Îhsan]] 9104 31506 2006-05-18T19:28:15Z Benyadem 433 9106 60166 2006-12-11T19:56:58Z 85.99.185.158 {{çavlêgerandin}} '''Nawdiyan''' Gundeki navça GEWER'é 5 km bakuré Geweré gundeki berbıroje. Ev gund terefé babpirét Mele Eziz hatiye awakırın. Mela eziz dı Diroka Geweréde melayek pır zana u welatparéz bu. Herkesi jére hes dıkır. Nıha kuretwi keçétwi u newiyétwi qasi 286 Kesanın hınek jıvane Nawdiyané hınek Geweré Wané hınek lı Kurdıstana rojhelat (İrané) hınek lı Kurdistana Başur é mezın (Iraqé) u hınji kanadaye dıjin, jı malbata Mela Eziz gelek Dema seferberlıké çobune başur lıvırji gelek mane jiyanaxwo dom dıken. Kuréwi Mela Mıhyeddin nıhaji lı Kurdıstana rojhelat malayek nawdare wek dıbéjın melayé 12 ılım dızane Wi lı İrané belgeya ((zanısti)) wergırtiye. Mela Eziz Qasi 6 Pırtuk Mela Mıhyeddin Qasi 20 Pırtuk nıwisandıne lé mıxabın ewana héj ji nehatıne çapkırın. [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 9107 31527 2006-05-19T12:39:46Z RewşenBaran 74 Dîcle–Firat rojnameyeka kurdî-tirkî bû. Di sala 1962an ji aliyê rewşenbîrê kurd Edîp Karahan ve hate derxistin. Ji sala 1962 ta 1963 8 hejmarên rojnmeyê derketin. == Girêdanên Derve == *[http://www.edipkarahan.com/indexDile-Firat.html Dîcle-Firat] {{kurt}} [[Kategorî:Rojname]] 9108 66256 2007-01-24T10:27:36Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[dv:އޭ]], [[ms:A]] [[Image:Fonts-A.jpg|right|Tîpêt '''A''']] '''A''' tîpa yekê di alfabê da ye. == Çêbûn == Tîpa '''A''' ('''a''') dîrokekî dirêj heye. Vir mera dibine, ço çêbû. {| align="center" cellspacing="10" |- align="center" |[[Image:EgyptianA-01.png|50px|]]<br />serî ga (misir) |[[Image:Proto-semiticA-01.png|50px|]]<br />hersêmîtek serî ga |[[Image:PhoenicianA-01.png|50px|]]<br />''Alêfa'' fînîqî |[[Image:Alpha_uc_lc.svg|80px|]]<br />''Alêfa'' yûnanî |- align="center" |[[Image:EtruscanA-01.png|50px|]]<br />A ya atrûskî |[[Image:RomanA-01.png|50px|]]<br />A ya latînî |[[Image:Early Cyrillic letter Azu.png|50px|]]<br />A ya krîlî ya kevin |[[Image:Cyrillic letter A.png|100px|]]<br />A ya krîlî |} {{Herf}} [[category:herf]] [[als:A]] [[ar:A]] [[arc:A]] [[bs:A]] [[ca:A]] [[cs:A]] [[da:A]] [[de:A]] [[dv:އޭ]] [[el:A]] [[en:A]] [[eo:A]] [[es:A]] [[et:A]] [[eu:A]] [[fi:A]] [[fr:A (lettre)]] [[fur:A]] [[gd:A]] [[gl:A]] [[he:A]] [[hr:A]] [[hu:A]] [[ia:A]] [[id:A]] [[ilo:A]] [[io:A]] [[is:A]] [[it:A]] [[ja:A]] [[ko:A]] [[kw:A]] [[la:A]] [[lt:A]] [[ms:A]] [[nl:A (letter)]] [[nn:A]] [[no:A]] [[nrm:A]] [[pl:A]] [[pt:A]] [[ro:A]] [[ru:A (латиница)]] [[scn:A]] [[simple:A]] [[sk:A]] [[sl:A]] [[sr:A (латиничко)]] [[sv:A]] [[th:A]] [[tl:A]] [[tr:A]] [[uk:А (літера)]] [[uz:A (xarf)]] [[vi:A]] [[yo:A]] [[zh:A]] [[zh-yue:A]] 9109 39348 2006-08-13T16:38:48Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Curnikan''' çiyayê gundê [[Kupik]]ê ye û ruyê rojava li ser KUPIKÊ, ruyê Rojhilat li ser gundê ŞOWAGÊ ye. Li ruyê Şowagê Mêrgê GAZÊ hene. Gaz bi taybetî Biharî û havînî derek wekî bihuşt e. Deşta Gazê, seyrangehek berbiçav e. Di salên borî de gundî diçûn "Waran" û heta payîzê li vir diman. Di jiyana her însanê Kûpikî de gaz xwedî bîranînek delal e. Taqriben 1400 metre ji behrê bilindtir e. Li gorî gundîyan, çiyayê curnikan berê ji Gundiyan re buye warê dayîm. Lê paşê gundiyên ku li wir ciwar bune dakatine binê çiyê; Gundê Kupikê. Mala CURNIKÎ ku malek ji ezbeta Seynuriyanin navê xwe ji vir werdigirin. Bênê çiyayê Curnikan Zînar û kevirin. Nêrgiz û Berfînên van zinaran binav û dengin. Ji ber xeta gundiyan, dar û kelemê vî çiyayî ku kêm buye Erezyonê gelek zerar û ziyan gihandiye vî çiyayê rindik. [[Kategorî:Çiya]] 9113 31827 2006-06-02T08:52:23Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Nesrinfexri mihemed.jpg|right|thumb|Nesrîn Fexrî]] '''Nesrîn Fexrî Muhemed''' nivîskar, helbestvan û wêjenasa kurd e. Heta niha gelek berhemên wê hêjayî xelatan hatine dîtin. Di heman demê de li zanîngehên [[Iraq]]ê di warê wêje û [[zimanê kurdî]] de dersan dide. Çend berhemên wê yên bi erebî jî hatine weşandin. [[Kategorî:Jin]] [[Kategorî:Nivîskar|Muhemed, Nesrîn]] [[Kategorî:Helbestvan|Muhemed, Nesrîn]] 9114 31546 2006-05-20T16:08:45Z Jiyanalpirani 65 9115 31821 2006-06-02T08:34:23Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[mîde]] 9117 64731 2007-01-15T12:36:50Z Abdullah M Gaznaii 690 {{rtl}} '''لێپێچینه‌وه‌''' لێپێچینه‌وه‌ چه‌مكێكى ڕه‌وشتیه‌ چه‌ند مانایه‌ك له‌خۆوه‌ ده‌گریَت. زۆربه‌ى جار ئه‌م زاراوه‌یه‌ وه‌ك هاوتاى ماناى ئه‌و چه‌مكانه‌ى ترى وه‌ك لێپرسراویه‌تى، و لۆمه‌هه‌ڵگرتن، و به‌رپرسیاریه‌تى و و زاراوه‌كانى ترى په‌یوه‌ندیدار به‌ پێشبینیكردنى به‌خشینى روونكردنه‌وه‌ له‌به‌رامبه‌ر ره‌فتاره‌كاندا. و وه‌ك لایه‌نێكى حوكمرِانى، ئه‌م زاراوه‌یه‌ ته‌وه‌رى ئه‌و گفتوگۆیانه‌ بوو كه‌ په‌یوه‌ندیدارن به‌ كێشه‌كانى هه‌ردوو كه‌رتى گشتى و تایبه‌ت. لێپێچینه‌وه‌ له‌ بنه‌ڕِه‌تدا هه‌موو ئه‌و پێشبینى و گریمانانه‌ى روونكردنه‌وه‌ى ره‌فتاره‌كان له‌خۆوه‌ده‌گرێت. و یه‌كه‌م كه‌س كه‌ له‌باره‌ى لیَكۆلینه‌وه‌ى پاساوهیَناوه‌ بۆ ره‌فتاره‌كان له‌ كۆمه‌لڕزانیدا رایگه‌یاند بریتیتبوون له‌ مارفن سكۆت و ستانفۆرد لایمان له‌ بابه‌ته‌ هاوبه‌شه‌كه‌یاندا به‌ ناوى " لیَپیَچینه‌وه‌كان Accounts " ئه‌مه‌ سه‌ره‌رِاى ئه‌وه‌ى ئه‌گرى گه‌رِاندنه‌وه‌ى بنه‌رِه‌تى زاراوه‌كه‌ بۆ جى. ئیَڵ. ئۆستن له‌ بابه‌ته‌كه‌یدا به‌ ناوى "داوایه‌ك بۆ وه‌رگرتنى پاساوه‌كان" كه‌ له‌ساڵى 1956 بڵاویكرده‌وه‌ و تیایدا پاساوهیَنانه‌وه‌ى وه‌ك كرداره‌كانى ئازادى قسه‌كردن به‌كارهیَناوه‌. تویَژه‌ره‌وه‌كانى په‌یوه‌ندیكردن ئه‌م كاره‌یان به‌رفراوانكرد له‌ ریَگه‌ى تاقیكردنه‌وه‌ى به‌كارهیَنانه‌ ستراتیژیه‌كانى پاساوهیَنانه‌وه‌ و پاكانه‌كردن و به‌ عه‌قلانیكردنى ره‌فتاره‌كان و پۆزش هیَنانه‌وه‌ و شیَوه‌كانى ترى روونكردنه‌وه‌ى ره‌فتاره‌كان له‌لایه‌ن تاكه‌كه‌س و دامه‌زراوه‌كاندا, فیلپ نینلوك و هاوه‌ڵانى ته‌كنیكه‌ تاقیكاریه‌كانى ریَكخستنیان به‌كارهیَنا بۆ دۆزینه‌وه‌ى ئه‌و چۆنیه‌تیه‌ى كه‌ تاكه‌كان له‌ ریَگه‌یه‌ ره‌فتارده‌كه‌ن به‌ گویَره‌ى جۆره‌ها ئه‌و سیناریۆ و حاڵه‌تانه‌ى كه‌ تیایاندا پیَویسته‌ روونكردنه‌وه‌ له‌سه‌ر ره‌فتاره‌كانیان بده‌ن. و له‌ سیاسه‌تدا به‌تایبه‌تى له‌ له‌ سیته‌مه‌كانى دیموكراسیه‌تى نویَنه‌رایه‌تى لیَپیَچینه‌وه‌ به‌ فاكتریَكى گرنگ داده‌نریَت بۆ گه‌ره‌نتى كردنى سیته‌میَكى فه‌رمانرِه‌وایه‌ باش. و لیَپیچینه‌وه‌ جیاوازه‌ له‌ به‌رچاوروونى (شه‌فافیه‌ت) له‌به‌رئه‌وه‌ى لیَپیَچینه‌وه‌ ته‌نها په‌یوه‌ندیاره‌ به‌ریزبه‌ندكردن و خستنه‌رووى سه‌لبیانه‌ پاش ئه‌نجامدانى كاریَك یان وه‌رگرتنى برِیاریَك, به‌ڵام شه‌فافیه‌ت ئه‌گه‌رى ئه‌م خستنه‌ رووه‌ى پیَش ئه‌نجامدانى كاره‌كه‌ یان وه‌رگرتنى بریاره‌كان یان له‌كاتى ئه‌نجامدانى كاره‌كه‌ یان وه‌رگرتنى برِیاره‌كه‌دا. لیَپیَچینه‌وه‌ ریژه‌یه‌ كه‌مده‌كاته‌وه‌ كه‌ تیایدا نویَنه‌ره‌ هه‌ڵبژیَردراوه‌كان یان ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ پله‌وپایه‌ باڵاكان به‌رِیوه‌ده‌به‌ن ده‌كریَت به‌ئه‌نقه‌ست له‌ ریَگه‌ لابده‌ن و له‌ سنورى به‌رپرسیاریه‌تیه‌ تیۆریه‌كانیان لابده‌ن و له‌ ده‌رئه‌نجامیشدا گه‌نده‌ڵى رووبدات. هه‌ندیَك كات ئامانجى لیَپرسینه‌وه‌ له‌ كاته‌ سه‌خته‌كاندا له‌گه‌ڵ ئامانجى سه‌ركردایه‌تیدا یه‌كده‌گریَته‌وه‌. و ره‌نگه‌ بنكه‌ى ده‌نگده‌ران ئامانجى مه‌ودا كورتیان هه‌بیَت كه‌ له‌گه‌ڵ به‌رژه‌وه‌ندیه‌ مه‌ودا دریَژه‌كان یه‌كنه‌گرنه‌وه‌. {{-rtl}} [[Kategorî:Soranî]] 9119 31555 2006-05-21T06:17:06Z Abdo36 385 شه‌فافیه‌ت çû cihê بةرجاورووني: ناوي كوردية #REDIRECT [[بةرجاورووني]] 9120 31558 2006-05-21T06:26:05Z Abdo36 385 {{soranî}} {{rtl}} == '''خزمگه‌ریه‌تى''' == خزمگه‌ریه‌تى بریتیه‌ له‌ به‌پیَشخستنى خزم و دۆسته‌ نزیكه‌كان به‌هۆى په‌یوه‌ندیان به‌ تۆوه‌ نه‌وه‌ك به‌ هۆى لیَهاتوویان. زۆربه‌ى كات ئه‌م زاراوه‌یه‌ مانایه‌كى نه‌خوازراو و نیَگه‌تیڤانه‌ ده‌گه‌یه‌نیَت. بۆ نمونه‌ ئه‌گه‌ر به‌رِیَوه‌به‌ریَك هه‌ڵسا به‌ دامه‌زراندنى فه‌رمانبه‌ریَك یان به‌ به‌ه‌رزكردنه‌وه‌ى پله‌كه‌ى به‌ هۆى په‌یوه‌ندى خزمایه‌تى له‌ برى فه‌رمانبه‌ریَكى تر كه‌ له‌و كه‌سه‌ لیَهاتووتر بیَت به‌ڵام په‌یوه‌ندى خزمایه‌تى له‌گه‌ڵ به‌رِیَوه‌به‌ره‌كه‌ نه‌بیَت ئه‌و كاته‌ به‌رِیَوه‌به‌ره‌كه‌ به‌ خزمگه‌ریه‌تى تاوانبارده‌بیَت. هه‌ندیَك له‌ زانایانى بوارى زینده‌وه‌رزانى ئاماژه‌یان به‌وه‌كردووه‌ كه‌ بوونى ئاره‌زوو بۆ خزمگه‌ریه‌تى ئاره‌زوویه‌كى زگماكیه‌ له‌ مرۆڤدا و شیَوه‌یه‌كه‌ له‌ شیَوه‌كانى به‌پیَشخستنى خزمایه‌تى. وشه‌ ئینگلیزیه‌كه‌ى (Nepotism) بنه‌رِه‌ته‌كه‌ى لاتینیه‌ و له‌ وشه‌ى Nepos وه‌رگیراوه‌ كه‌ ماناى منداڵى برا یان خوشك ده‌گه‌یه‌نیَت له‌ چه‌رخه‌ ناوه‌راسته‌كاندا كه‌ هه‌ندیَك له‌ پاپاكان و قه‌شه‌ كاپۆلیكیه‌كان كه‌ په‌یمانى ره‌به‌ن بوونیان له‌سه‌ر خۆیاندابوو منداڵه‌ نا شه‌رعیه‌كانى خۆیان به‌خیَوده‌كرت به‌و پاساوه‌ى كه‌ ئه‌مانه‌ منداڵى خوشك یان برایانان و له‌ ماڵه‌كردنیشدا پیشینه‌یان پیَده‌دان له‌سه‌ر خه‌ڵكانى تر. و هه‌ندیَك له‌ پاپاكان له‌و جۆره‌ منداڵه‌ نا شه‌رعیانه‌ى خۆیان یان منداڵه‌ خزمه‌كانیان گه‌یشتن به‌ پله‌ى كاردینالى. و زۆربه‌ى جار ئه‌م جۆره‌ دامه‌زراندنانه‌ بۆ دامه‌زراندنى شتیَك كه‌ له‌ " خانه‌واده‌ پاشاییه‌كان" ده‌چوو ده‌ستیان به‌سه‌ر كورسى پاشایه‌تیدا ده‌گرت. بۆ نمونه‌ پاپا كلیستۆسى سیَه‌م له‌ خانه‌واده‌ى بۆرجیا دوو له‌ كورِه‌براكانى خۆى وه‌ك كاردینالیه‌ دامه‌زراند یه‌كیَكیان بریتى بوو له‌ رۆدیرگ كه‌ ئه‌ویش پیَگه‌كه‌ى خۆى وه‌ك كاردینال دواتر به‌كارهیَنا بۆ گه‌یشتن به‌ پاپایه‌تى, و بوو به‌ پاپا ئه‌لكسه‌ندر ى شه‌شه‌م. وا ریَكه‌وت كه‌ ئه‌لكسه‌نده‌ر- كه‌ یه‌كیَك له‌ هه‌ره‌ گه‌نده‌ڵترین پاپاكان بوو—پله‌ى كاردیناڵى به‌براى دڵبه‌نده‌كه‌ى خۆیدا كه‌ ئه‌لیساندرۆ فارنیه‌: كه‌ پله‌وپایه‌ى فارنیه‌ش به‌رزده‌بیَته‌وه‌ دوایى ده‌بیَت به‌ پاپا پۆلى سیَه‌م. پۆلیش به‌ هه‌مان شیَوه‌ خه‌ریكى خزمگه‌ریه‌تى بوو كه‌ بۆنمونه‌ دوو له‌ منداڵه‌ خوشكه‌كانى (كه‌ ته‌مه‌نیان 14 و 16 ساڵان بوو) وه‌ك كاردیناڵ دامه‌زراند. و ئه‌م پیاده‌كردنه‌ له‌وكاته‌ كۆتایى پیَهات كه‌ پاپا ئه‌نوسنت فه‌رمایشتیَكى پاپایى ده‌ركرد به‌ قه‌ده‌غه‌كردنى ئه‌م جۆره‌ كارانه‌ له‌ساڵى 1692. ئه‌م برِیاره‌ پاپاییه‌ بۆ هه‌موو پاپایه‌ك له‌ هه‌موو سه‌رده‌میَك قه‌ده‌غه‌ى كرد كه‌ زه‌وى و خانووبه‌ره‌ و پله‌وپایه‌ و قازانجه‌ داراییه‌كان نابیَت به‌ هیچ له‌ خزمه‌كانى خۆى بدات بیَجگه‌ له‌ یه‌ك خزم نه‌بیَت كه‌ شیاو لیَهاتووى ئه‌وه‌بیَت ئه‌و په‌رِى ببیَته‌ كاردیناڵ. خزمگه‌ریه‌تى تۆمه‌تیَكى باوه‌ له‌ ناوه‌ندى سیاسیدا كاتیَك كه‌ خزمی كه‌سیَكى خاوه‌ن كاریگه‌رى پله‌وپایه‌كى ده‌سه‌ڵات وه‌رده‌گریَت به‌بىَ ئه‌وه‌ى لیَهاتوویى گونجاوى هه‌بیَت بۆ ئه‌و شویَنه‌. بۆ نمونه‌ كاتیَك كه‌ سیناتۆرى ئه‌مه‌ریكى فرانك ماركوفسكى وه‌ك فه‌رمانرِه‌واى ویلایه‌تى الاسكا كچى لیزا ماركۆفسكى وه‌ك نویَنه‌رى ویلایه‌ته‌كه‌ دامه‌زران بۆ ئه‌وه‌ى له‌ ئه‌و پیَگه‌یه‌ به‌رِیَوه‌ببات له‌ ماوه‌ ئه‌و دوو ساڵه‌ى كه‌ مبووى وه‌ك فه‌رمانرِه‌واه‌ ویلایه‌ته‌كه‌ و له‌وكاته‌شدا به‌ خزمگه‌ریه‌تى تۆمه‌تباركرا. ( و كچه‌كه‌ى لیزا سه‌ركه‌وتنى به‌ده‌ستهیَنا له‌ دووباره‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌یدا له‌و كاته‌ى له‌ساڵى 2004 خۆى پاڵاوت بۆ ئه‌م پۆسته‌). جۆن كه‌نه‌دیش له‌لایه‌ن ژماره‌یه‌ك له‌ ركابه‌ره‌كانیه‌وه‌ به‌ خزمگه‌ریه‌تى تاوانباركرا كاتیَك براكه‌ى رۆبرت كینیدى وه‌ك به‌رِیَوه‌به‌رى گشتى دامه‌زراند. له‌ هموو شویَنیَك خاناوه‌دا هه‌ن كه‌ ده‌ستیان به‌سه‌ر سیاسه‌تى وڵاته‌كانیاندا گرتووه‌ وه‌ك خاناواده‌ى تون عبدالرزاقى دووه‌م وه‌ك سه‌رۆك وه‌زیرانى مالیزیاو كورِه‌كه‌ى نه‌جیب تون عبدالرزاق كه‌ جیَگرى ئیَستاى سه‌رۆك وه‌زیرانى مالیزیا و مینتور لى كوان یه‌كه‌م سه‌رۆك وه‌زیرانى سه‌نگافوره‌ و كورِه‌كه‌ى لى هین لونگ كه‌ به‌م دواییه‌ جیَگاى گوه‌ تونگ ى گرته‌وه‌ وه‌ك سه‌رۆك وه‌زیرى سه‌نگافوره‌. و زۆر له‌ وڵاتانى ئاسیا به‌لاى فه‌رمانرِه‌واییكردنى خانه‌واده‌ فه‌رمانرِه‌واكاندان. له‌ هندستان تا ئیَستا خانه‌واده‌ى نه‌هرۆ--- و خانه‌واده‌ى غاندى فه‌رمانرِه‌وا فه‌رمانرِه‌وایى هندستان ده‌كه‌ن له‌ زۆرینه‌ى ماوه‌ى دواى سه‌ربه‌خۆیى له‌ كاتیَكدا خه‌ڵكانى تریش له‌ ویلایه‌ته‌ هندیه‌كانیش له‌سه‌ر پیَشخستنى خزم و ناساویه‌كانیان به‌رده‌وامن. و له‌ رۆمانیا زاراوه‌ى "په‌یوه‌ندى" به‌ربڵاوه‌ بۆ ناونانى خزمگه‌ریه‌تى كه‌ ریَگه‌ به‌ مرۆڤده‌دات كاریَك به‌ده‌ستبهیَنیَت به‌ هۆیه‌وه‌. هه‌رچى وشه‌ى (Nepot) ه‌ له‌ زمانى رۆمانیدا ماناى كورِى برا یان كورِى خوشك ده‌گه‌یه‌نیَت. و له‌ماوه‌ى فه‌رمانرِه‌وایى كۆمۆنیستى خزمگه‌ریه‌تى تاكه‌ ریَگه‌ بوو بۆ به‌ده‌ستهیَنانى كاریَكى باش به‌ مووچه‌یه‌كى سه‌رنجراكیَش. بۆب مامى خۆته‌ ئه‌و ده‌سته‌واژه‌ى كه‌ له‌ شانشینى یه‌كگرتووى به‌ریتانیا به‌كارده‌هیَنریَت بۆ گوزارشتكردن له‌ خزمگه‌ریه‌تى بریتیه‌ له‌ " بۆب مامى خۆته‌". بنه‌ره‌تى ئه‌و وته‌یه‌ش بۆ ئه‌و كاته‌ ده‌گه‌ریَته‌وه‌ كه‌ روبرت سیسل دوك سالزبرى سه‌رۆكى وه‌زیران بوو و كوره‌ براكه‌ى خۆى ارسه‌ر به‌لفۆر له‌ پله‌یه‌كى به‌رز دامه‌زراند. ئه‌م ده‌سته‌واژه‌یه‌ له‌ بنه‌رِه‌تدا وه‌ك گاڵته‌جارِى به‌ خزمگه‌ریه‌تى به‌كارده‌هیَنرا به‌ڵام ئیَستا ماناكه‌ى بریتیه‌ "هیچ كیَشه‌یه‌ك نیه‌" یان " هه‌موو شتیَك ته‌واو كراوه‌" وه‌ك له‌و رسته‌یه‌ " پلاكه‌ كاره‌باییه‌كه‌ بخه‌ره‌ ناوى و په‌نجه‌ به‌ دوگمه‌كه‌ بنىَ ئیتر بۆب مامى خۆته‌." 9121 37720 2006-08-06T08:10:24Z Abdo36 385 {{soranî}}{{rtl}} '''سه‌روه‌رى یاسا''' سه‌روه‌رى یاسا مانى وایه‌ حكومه‌ت ناتوانیَت ده‌سه‌ڵاته‌كانى خۆى پیاده‌بكات ته‌نها به‌ گویَره‌ى یاساى نووسراو نه‌بیَت كه‌ به‌ تیَپه‌رِبوونى به‌ ریَوشویَنى توندوتۆڵدا دارِیَژرابن. ئامانجیش له‌مه‌ گه‌یشتنه‌ به‌ پره‌نسیپى پاریَزگاریكردن له‌ دژى برِیاره‌ زۆرداره‌كیه‌كان له‌ حاڵه‌ته‌ تاكه‌كه‌سیه‌كاندا. بنه‌ما گشتیه‌كان ره‌نگه‌ روونترین لیَكدانه‌وه‌ بۆ چه‌مكى سه‌روه‌رى یاسا بدۆزینه‌وه‌ له‌و یاساى كۆمۆنویَڵز،كه‌ البرت فین دایسى له‌ ده‌روازه‌ى یاساى ده‌ستوردا له‌ ساڵى 1958 نووسیویه‌تى ده‌ڵیَت: "هه‌موو به‌رپرسیَك له‌ سه‌رۆك وه‌زیرانه‌وه‌ بگره‌ تا ده‌گاته‌ پۆلیس یان فه‌رمانبه‌ریَكى ئاسایى كۆكه‌ره‌وه‌ى باج هه‌مان به‌رپرسیاریتیان هه‌یه‌ وه‌ك هه‌ر هاوڵاتیه‌كى تر له‌به‌رامبه‌ر هه‌ر كرده‌وه‌یه‌ك كه‌ ئه‌نجامى ده‌ده‌ن به‌بىَ بوونى پاساویَكى یاسایى. و راپۆرته‌كان پرِن له‌و حاڵه‌تانه‌ى كه‌ تیایدا به‌رپرسان په‌لكیَشى به‌رده‌م دادگاكراون و سزایان به‌سه‌ردا سه‌پیَندراوه‌—وه‌ك تاكه‌كه‌س--- له‌ئه‌نجامى ئه‌و كارانه‌ى كه‌ ئه‌نجامیانداوه‌ به‌ سیفه‌تى فه‌رمى تیایدا ده‌سه‌ڵاته‌ یاساییه‌كانى خۆیان به‌زاندووه‌." -- یاساى ده‌ستورى (لندن، ماكمیلان، 1950) له‌به‌ر ئه‌وه‌، ئه‌وانه‌ى كه‌ یاساكان داده‌نیَن و جیَبه‌جیَیانده‌كه‌ن بۆ خۆیان ناچار پیَیانه‌وه‌ په‌یوه‌ست بن و له‌ یاساى ئه‌مه‌ریكى به‌ ناوبانگترین شرۆڤه‌ بۆ هه‌مان پره‌نسیپ جۆن ئاده‌مز دایناوه‌ له‌ ده‌ستورى كۆمنویَڵز ماساشوسیتس ئه‌مه‌ش له‌ ده‌روازه‌ى روونكردنه‌وه‌ پره‌نسیپى جیاكردنه‌وه‌ى ده‌سه‌ڵاته‌كان: "لقى یاسادانان له‌م حكومه‌تى كۆمۆنویَڵز هه‌رگیز ده‌سه‌ڵاته‌ جیبه‌جیَكاریه‌كان و دادگه‌ریه‌كان یان هه‌ردووكیان پیاده‌ناكات: و به‌ هه‌مان شیَوه‌ش لقى جیَبه‌جیَكردن هه‌رگیز ده‌سه‌ڵاته‌ یاسادانانیه‌كان و دادگه‌ریه‌كان یان هه‌ر كامیَكیان پیاده‌ ناكات: و لقى دادگه‌رى هه‌رگیز ده‌سه‌ڵاته‌كانى یاسادانان و جیَبه‌جیَكردن پیاده‌ناكات: ئامانج له‌مه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ حكومه‌ت حكومه‌تى یاسا بیَت نه‌وه‌ك حكومه‌تى تاكه‌كه‌سه‌كان بیَت." دستور ماساشوسیتس، به‌شى یه‌كه‌م، مادده‌ XXX (1780) ده‌سته‌واژه‌ى دواهه‌مین " ئامانج له‌مه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ حكومه‌ت حكومه‌تى یاسا بیَت نه‌وه‌ك حكومه‌تى تاكه‌كه‌سه‌كان بیَت" دادگاى باڵاى ئه‌مه‌ریكى و دادگا باڵاكانى هه‌ریه‌ك له‌ ویلایه‌ته‌كان پیَیان وه‌رگرتووه‌. چه‌مكى سه‌روه‌رى یاسا به‌گشتى په‌یوه‌ندیداره‌ به‌ هه‌ندیَك چه‌مكى تره‌وه‌ وه‌ك: Nullum crimen، Nulla poena sine praeia lege poenali، دانه‌رِتنى یاسایه‌ك كه‌ كاریگه‌رى له‌سه‌ر ئه‌و رووداوانه‌ى پیَش ده‌رچوونى خۆى هه‌بیَت (اپر رجعى). گریمانه‌كردنى بىَ تاوانى – " هه‌موو كه‌سیَك بىَ تاوانه‌ تاوه‌كو پیَچه‌وانه‌ى ئه‌مه‌ نه‌سه‌لمیَندریَت." هه‌نگاونانى دووجا – تاكه‌كه‌سه‌كان ته‌نها یه‌كجار سزاده‌دریَن بۆ هه‌ر تاونیَكى دیاریكراو. ده‌كریَت ریَگه‌ به‌ دووباره‌ دادگاییكردنه‌وه‌ بدریَت یان نه‌دریَت له‌سه‌ر بنه‌ماى به‌رده‌ستبوونى به‌ڵگه‌ى ترى نوىَ. یه‌كسانى یاسایى—هه‌موو تاكه‌كان هه‌مان مافیان هه‌یه‌ به‌بىَ جیاوازیكردن له‌سه‌ر بنه‌ماى پیَگه‌ى كۆمه‌لایه‌تى، ئایین، هه‌ڵویستى سیاسى و شتى له‌م شیَوه‌یه‌. و به‌م شیَوه‌یه‌ وه‌ك چۆن مۆنتسكیۆ گووتى واته‌ " پیَویسته‌ یاسا وه‌ك مردن وابیَت كه‌ له‌كه‌س نابوریَت." Habeas Corpus – زاراوه‌یه‌كى لاتینیه‌ ماناى و داواى چاوخشاندنه‌وه‌ بكات به‌ "پیَویسته‌ جه‌سته‌یه‌كت هه‌بیَت" ده‌گه‌یه‌نیَت. مافى هه‌موو كه‌سیَكه‌ كه‌ ده‌ستگیرده‌كریَت پیَى رابگه‌یه‌نریَت كه‌ ئه‌و تاوانه‌ چیه‌ كه‌ پیَى تۆمه‌تباركراوه‌. و مافى ئه‌وه‌ى هه‌یه‌ داوابكات له‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتیَكى دادگه‌ریه‌وه‌ چاو به‌ زیندانیكردنه‌كه‌یدا بخشیَنریَته‌وه‌. پیَویسته‌ ئه‌و ده‌ستگیركراوانه‌ى كه‌ به‌ شیَوه‌یه‌كى نایاسایى ده‌سگیركراون ئازادبكریَن. چه‌مكه‌ "سه‌روه‌رى یاسا" بۆ خودى خۆى هیچ شتیَك له‌خۆوه‌ ناگریَت له‌باره‌ى دادپه‌روه‌رى یاساكان، به‌ڵكو زۆر به‌ ساده‌یى ئه‌وه‌ روونده‌كاته‌وه‌ چۆن سیسته‌مى یاسایى پاریَزگارى له‌ یاساكان ده‌كات. و له‌ ده‌رئه‌نجامى ئه‌وه‌ش ده‌كریَت ولاتانیَك هه‌بن كه‌ نا دیموكراسه‌ى بن ریَز له‌ مافه‌كانى مرۆڤ نه‌نیَن و سه‌روه‌رى یاساش تیایاندا هه‌بیَت و ده‌كریَت تیاشیاندا نه‌بیَت، ئه‌مه‌ش حاڵه‌تیَكه‌ كه‌ زۆران ده‌ڵیَن ده‌كریَت به‌سه‌ر سیسته‌مه‌ دیكتاتۆریه‌ نویَكاندا جیَبه‌جیَبكریَت. سه‌ره‌رِاى ئه‌وه‌ش " سه‌روه‌رى یاسا" به‌ مه‌رجیَكى پیَشینه‌ داده‌نریَت بۆ دیموكراسیه‌ت، سه‌روه‌رى یاسا بووه‌ به‌ بنه‌مایه‌كى باو بۆ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ مافه‌كانى مرۆڤ له‌ نیَوان ئه‌ وڵاتانه‌ى وه‌ك كۆمارى چین و رۆژئاوا. سه‌روه‌رى یاسا نمونه‌یه‌كى باڵاى (مپل اعلى) كۆنه‌ و ئه‌رستۆ یه‌كه‌م كه‌س بووه‌ كه‌ وه‌ك سیسته‌میَك له‌ یاساى ره‌سه‌ن له‌ سیسته‌مى سروشتى باسى كردووه‌. و تا ئیَستاش ئه‌م نمونه‌ باڵایه‌ گرنگیه‌كه‌ى خۆى له‌ده‌ست نه‌داوه‌ وه‌ك نمونه‌یه‌كى باڵاى پیَوه‌ریانه‌، هه‌تاوه‌كو له‌گه‌ڵ به‌رده‌وامبوونى هه‌وڵى نه‌پچرِاوه‌ى رۆشه‌نبیران بۆ دانانى پیَناسه‌یه‌كى دیاریكراو بۆى. له‌ فه‌لسه‌فه‌ى سیاسى چینى له‌ باره‌ى سه‌روه‌رى بیَلایه‌نانه‌ى یاسا تایبه‌ت به‌ په‌یوه‌ست بوون به‌ یاساكانه‌وه‌ هاتووه‌، سروشتى گشتگیریانه‌ى ئه‌و سیسته‌مانه‌ى كه‌ بووه‌ هۆى هیَنانه‌ كایه‌وه‌ى ئه‌م فه‌لسه‌فه‌یه‌ كاریگه‌ریه‌كى زۆرى له‌سه‌ر بیرى سیاسى چینى به‌جیَهیَشت كه‌ به‌ لایه‌نى كه‌م به‌رجه‌سته‌ى په‌یوه‌ندیه‌ ره‌وشتیه‌ تاكه‌كه‌سیه‌كان له‌سه‌ر په‌یوه‌ندیه‌ یاساییه‌ بابه‌تى و نا تاكه‌كسیه‌كاندا به‌رجه‌سته‌ده‌كاته‌وه‌. سه‌ره‌رِاى ئه‌وه‌ى ئیمبراتۆره‌كانى چین ملكه‌چى یاساكان نه‌بوون، به‌ڵام بینیان كه‌ پیَویسته‌ به‌ گویَره‌ى ریَوشویَنى ریَكخراو كاربكه‌ن له‌به‌ر چه‌ند هۆیه‌ك په‌یوه‌ندیدار به‌ سیاسه‌تى به‌رِیَوه‌بردنى ده‌وڵه‌ت. و له‌ نه‌ریتى ئه‌نگله‌ئه‌مه‌ریكیدا سه‌روه‌رى یاسا به‌ پاریَزگاریه‌ك ره‌چاوكراوه‌ به‌ رووى زۆرداره‌كى وه‌ك پیَناویَك بۆ سه‌پاندنى پیَوه‌نده‌كان به‌سه‌ر ده‌سه‌لاته‌كانى حكومه‌تدا. هه‌رچى له‌ كۆمارى چینى میللیدا شتى نوىَ له‌باره‌ى سه‌روه‌رى له‌سه‌ر ئه‌و بیرۆكه‌یه‌ چرِده‌بیَته‌وه‌ كه‌ سه‌روه‌رى یاسا له‌ كۆتاییدا هه‌ر ده‌سه‌ڵاتى ده‌وڵه‌ت به‌سه‌ر گه‌لدا به‌هیَزتر ده‌كاته‌وه‌. ره‌خنه‌كان له‌و كاته‌ى كه‌ ده‌بینین كۆك بوونیَك له‌ نیَوان چین و رۆژئاوادا هه‌یه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى كه‌ سه‌روه‌رى یاسا شتیَكى باشه‌، ناكریَت ئه‌وه‌ به‌ راستیه‌كى سه‌لمیَندراو و وه‌رگیراو له‌سه‌ر ئاستى جیهانى وه‌ربگرین. هه‌ندیَك حكومه‌تى شیویعى، له‌ ناویشیاندا چین له‌سه‌رده‌مى شۆرِشى رۆشنبیریدا، تا راده‌یه‌ك نیَگه‌تیڤانه‌ بوون سه‌باره‌ت به‌ بیرۆكه‌ى سه‌روه‌رى یاسا و پاساوه‌كانى ئه‌مه‌ش له‌به‌ر ئه‌وه‌ى گوایه‌ بیرۆكه‌ى سه‌روه‌رى یاسا له‌گه‌ڵ ململانیَى چینایه‌تیدا دژیه‌كه‌. سه‌ربارى ئه‌وه‌ش به‌رهه‌ڵستیكردنى سه‌روه‌رى یاسا له‌ زۆر له‌ ده‌وڵه‌ته‌ گشتگیر (شمولى) و فاشیسته‌كان هه‌یه‌. سیاسه‌تى ئاشكراى ئه‌م حكومه‌تانه‌، وه‌ك چۆن له‌ ئه‌ڵمانیاى نازى وابوو، خۆى له‌ هیَشتنه‌وه‌ى گه‌ڵ له‌ ترسیَكى به‌رده‌وام ده‌بینیَته‌وه‌ له‌ حكومه‌ت. چه‌ند ره‌خنه‌یه‌ك بۆ سه‌روه‌رى یاسا سه‌ریان هه‌ڵدا. یه‌كه‌میان بریتیه‌ له‌وه‌ى كه‌ جه‌ختكردنه‌وه‌ى مرۆڤ له‌سه‌ر ئه‌و ریَوشویَنه‌ په‌یرِه‌وكراوانه‌ى دروستكردنى یاساكان واى لیَده‌كات ئاگاى له‌ سه‌یركردنى ناوه‌رِۆكى یاساكان و ده‌رئه‌نجامه‌كانى نه‌بیَت. ره‌خنه‌كه‌ى تر، كه‌ بیرمه‌نده‌ ناسراوه‌كان باسیان لیَوه‌كردووه‌، بریتیه‌ له‌وه‌ى به‌ پیَى گووته‌ى ئه‌وان چه‌مكى سه‌روه‌رى یاسا شتیَكه‌ زیاتر نیه‌ له‌ په‌یرِه‌ویَك كه‌ چینه‌ فه‌رمانرِه‌واكان به‌كاریده‌هیَنن بۆ پاساو هیَنانه‌وه‌ بۆ فه‌رمانرِه‌وایه‌تیه‌كانیان، چونكه‌ ئه‌و چینه‌ فه‌رمانرِه‌وایانه‌ن كه‌ برِیارده‌ده‌ن كه‌ چ یاسایه‌ك ده‌بچیَت و چ یاسایه‌كیش ده‌رنه‌چیَت ( واته‌ به‌ مانایه‌كى تر پاساواى ره‌خنه‌گران له‌وه‌ خۆى ده‌بینیته‌وه‌ كه‌ سه‌روه‌رى یاسا له‌ راستیدا بریتیه‌ له‌ سه‌روه‌رى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ یاسایه‌كان ده‌رده‌كه‌ن یان ده‌یانگۆرِن. ) ره‌خنه‌یه‌كى تریش هه‌یه‌ ده‌ڵیت سه‌روه‌رى یاسا جه‌خت له‌سه‌ر نه‌هیَشتنى كرداره‌ زۆرداره‌كیه‌كان ده‌كاته‌وه‌، و له‌ هه‌مانكاتیشدا ره‌وایه‌تى به‌ هموو ئه‌و شتانه‌ش ده‌دات كه‌ بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ جیَبه‌جیَده‌كریَن " به‌گویَره‌ى یاسا" هه‌تاوه‌كو زۆرینه‌ى خه‌ڵكیش دژ به‌م ریَوشویًَنانه‌ بن. [[ديموكراسي]] [[ئازادي قسه كردن]] [[ئازادي رادهبرين]] [[ئازادي رۆزنامةواني]] [[سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى]] 9122 42432 2006-08-24T04:44:54Z Abdul 553 {{soranî}}{{rtl}} == '''ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى''' == ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى یان ( رۆژنامه‌گه‌رى ئازاد) بریتیه‌ له‌ گه‌ره‌نتیه‌ك كه‌ كه‌ حكومه‌ت بۆ ئازادى راده‌ربرِین و و زۆربه‌ى جاریش ئه‌م مافه‌ له‌لایه‌ن ده‌ستورى ده‌وڵه‌ته‌وه‌ ده‌پاریَزریَت بۆ هاوڵاتیان و كۆمه‌ڵه‌ و به‌رفراوانده‌بیَته‌وه‌ تا ریَكخراوه‌كانى په‌خشكردنى هه‌واڵ و راپۆرته‌ چاپكراوه‌كانیش ده‌گریَته‌وه‌. ئه‌م مافه‌ كۆكردنه‌وه‌ى هه‌واڵ و كرداره‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانى به‌ده‌ستهیَنانى زانیاریه‌ هه‌واڵیه‌كان و بۆ مه‌به‌ستى بڵاوكردنه‌وه‌. و ئه‌وه‌ى تایبه‌ته‌ به‌ كۆكردنه‌وه‌ى زانیاریه‌كان له‌باره‌ى حكومه‌ته‌وه‌ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ویَته‌ ژیَر ده‌سه‌ڵاتى حكومه‌ت كه‌ دیاریبكات كامه‌ زانیارى پیَویسته‌ خه‌ڵكى گشتى بیزانیَت و ئه‌و زانیاریانه‌ چین كه‌ پیَویسته‌ بپاریَزریَن و نه‌كه‌ونه‌ به‌رده‌ستى خه‌ڵكى گشتى به‌ گویَره‌ى پۆلینكردنى زانیاریه‌كان بۆ زانیاریه‌ هه‌ستیاره‌كان, ئه‌و په‌رِى نهیَنى, و نهیَنى, و یان پاریَزراوه‌ له‌ بڵاوكردنه‌وه‌ى له‌به‌ر كاریگه‌رى له‌سه‌ر ئاسایشى نیشتمانى. زۆر له‌ وڵاتان ئیَستا كه‌وتوونه‌ته‌ ژیَر بارى ئه‌و یاسایانه‌ى كه‌ مۆركى ئازادى یان یاساى ئازادى زانیاریه‌كان لاده‌به‌ن و كه‌ به‌كارده‌هیَنریَن بۆ دیاریكردنى به‌ره‌وه‌ندى نیشتمانى. بنه‌ما سه‌ركیه‌كان و پیَوه‌ره‌كان ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى سه‌باره‌ت زۆربه‌ى وڵاته‌كان ماناى ئه‌وه‌ له‌ دوو تویَى خۆیدا هه‌ڵده‌گریَت كه‌ هه‌موو كه‌س مافى ئه‌وه‌ى هه‌یه‌ گوزارشت له‌ خۆى بكات به‌ نووسین یان به‌ هه‌ر شیَوازیَكى ترى راده‌ربرِین یان ئه‌فراندن. و له‌ جارِى گه‌ردوونى مافه‌كانى مرۆڤدا هاتووه‌: " هه‌موو تاكیك مافى ئازادى بۆچوون و راده‌ربرِینى هه‌یه‌, و ئه‌م مافه‌ش مئازادى په‌یرِه‌وكردنى بۆچوونه‌كان و به‌بىَ هیچ ده‌ستیَوه‌ردان و پشكنینیَك و وه‌رگرتنى زانیاریه‌كان و بیرۆكه‌ گرنگه‌كان له‌ ریَگه‌ى هه‌ر پیَناویَكى راگه‌یاندنى به‌ چاوپۆشین له‌ هه‌موو سنوریَك." به‌ شیَوه‌یه‌كى ئاسایى ئه‌م فه‌لسه‌فه‌یه‌ به‌ یاسایه‌كه‌وه‌ ده‌لكیَندریَت كه‌ پله‌ى جۆراوجۆرى ئازادى تویَژینه‌وه‌ى زانستى و بڵاوكردنه‌وه‌ و له‌ چاپدان ده‌سته‌به‌رده‌كات, به‌ڵام قوولایى به‌رجه‌سته‌كردنى ئه‌م یاسایه‌ له‌ سیسته‌مى داگه‌رى وڵاتیَك بۆ وڵاتیَكى تر ئه‌وا ده‌كریَت بگاته‌ راده‌ى گه‌ره‌نتى كردن و به‌ ده‌قكردنى له‌ ده‌ستوردا. زۆربه‌ى جاریش هه‌ر هه‌مان ئه‌و یاسایه‌ هه‌ردوو چه‌مكى ئازادى قسه‌كردن و ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى له‌ خۆوه‌ده‌گریَت ئه‌مه‌ش ماناى وایه‌ له‌ ده‌رئه‌نجامدا چاره‌سه‌رى بۆ ئازادى تاكه‌كان و ده‌زگاكانى راگه‌یاندن به‌ شیَوه‌یه‌كى یه‌كسان پیَشكه‌شده‌كات. شان به‌ شانى ئه‌م پیَوه‌ره‌ یاساییانه‌ هه‌ندیَك له‌ ریَكخراوه‌ نا حكومیه‌كان پیَوه‌رى زیاتر به‌ كارده‌هیَنن بۆ برِیاردان له‌سه‌ر ریَژه‌ى ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى له‌ ناوچه‌كانى جیهان. ریَكخراوى رۆژنامه‌نووسانى بىَ سنوور ژماره‌ى رۆژنامه‌نووسه‌ كوژراو یان ده‌ستبه‌سه‌ركراو یان دوورخراوه‌ یان هه‌رِه‌شه‌لیَكراوه‌كان و ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنى ده‌وڵه‌ت بۆ ته‌له‌فزیۆن و رادیۆ و له‌گه‌ڵ بوونى سانسۆر و سانسۆرى خودى له‌ ده‌زگاكانى راگه‌یاندن و سه‌ربه‌خۆیى ته‌واو بۆ ده‌زگاكانى راگه‌یاندن و هه‌روه‌ها ئه‌و ئاسته‌نگانه‌ى په‌یامنیَره‌ بیانیه‌كان له‌و وڵاته‌دا روو به‌رووى ده‌بنه‌ه‌وه‌ له‌به‌رچاوده‌گریَت وه‌ك پیَوه‌ر. به‌ڵام ریَكخراوى ماڵى ئازاد Freedom House هه‌ڵده‌ستیَت ب ه‌لیَكۆلینه‌وه‌ى ژینگه‌ سیاسی و ئابوریه‌ زیاتر گشتیه‌كان بۆ هه‌ر وڵاتیَك به‌ مه‌به‌ستى دیاریكردنى بوونى په‌یوه‌ندی پشت به‌یه‌كترى به‌ستن كه‌ له‌كاتى چه‌سپاندندا له‌ ئاستى ئه‌و ئازادیه‌ رۆژنامه‌وانیه‌ى كه‌ له‌ رووى تیَۆریه‌وه‌ دوور له‌و په‌یوه‌ندیانه‌ بوونى هه‌یه‌ كه‌مده‌كاته‌وه‌. له‌به‌ر ئه‌وه‌ چه‌مكى سه‌ربه‌خۆیى رۆژنامه‌گه‌رى په‌یوه‌ندیه‌كى به‌ تینى هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى. رۆژنامه‌گه‌رى وه‌ك ده‌سه‌ڵاتى چواره‌م چه‌مكى رۆژنامه‌گه‌رى وه‌ك ده‌سه‌ڵاتى چواره‌م به‌كارده‌هیَنریَت بۆ به‌راودركردنى رۆژنامه‌گه‌رى ( هه‌موو ده‌زگاكانى راگه‌یاندن به‌ شیَوه‌یه‌كى گشتى) له‌گه‌ڵ سىَ لقه‌كه‌ى مۆنتیسكیۆ كه‌ بریتین له‌: ده‌سه‌ڵاتى یاسادانان و ده‌سه‌ڵاتى جیَبه‌جیَكردن و ده‌سه‌ڵاتى دادگه‌رى. ئادمۆند برۆك له‌مباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵیَت: "سىَ ده‌سه‌ڵات لیَره‌دا یه‌كده‌گرنه‌وه‌ له‌ ژیَ بنمیچیَكدا له‌ په‌رله‌مان, به‌ڵام له‌ ویَدا له‌ هۆڵى په‌یامنیَران ده‌سه‌ڵاتى سیَه‌م دانیشتوون كه‌ له‌ هه‌مووتان گرنتره‌". پیَشكه‌وتنى راگه‌یاندنى رۆژئاوایى هاوشان بوو له‌ گه‌ڵ پیَشكه‌وتنى لیبرالیه‌ت له‌ ئه‌وروپا و ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كاندا. و فر. س. سایبرت له‌ بابه‌تیَكدا به‌ ناونیشانى تیۆرى لیبرالیه‌ت بۆ ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى نووسیویه‌تى: بۆ تیَگه‌یشتنى ئه‌و پره‌نسیپانه‌ى كه‌ جڵه‌وى رۆژنامه‌گه‌ریان به‌ده‌سته‌ له‌ حكومه‌ته‌ دیموكراسیه‌كان, مرۆڤ پیَویسته‌ له‌ فه‌لسه‌فه‌ى لیبرالیه‌تى بنچینه‌یى تیَبگات كه‌ به‌ دریَژاى ماوه‌ى نیَوان سه‌ده‌ى حه‌ڤده‌هه‌م و سه‌ده‌ى نۆزده‌هه‌م په‌ره‌ى سه‌ندووه‌." ئازادى راده‌ربرِین مافیَك نه‌بووه‌ كه‌ ده‌وڵه‌ت بیبه‌خشیَته‌وه‌ به‌ڵكو مافیَكه‌ كه‌ تاك به‌ پیَى یاساى سروشتى هه‌یه‌تى. بۆیه‌ ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى به‌شیَكى جیانه‌كراوه‌ى مافه‌ كه‌سیه‌كانى مرۆڤ بووه‌ كه‌ ئایدۆلۆژیاى لیبرالى پاڵپشتى لیَده‌كات (سه‌یرى – تیَرِوانینیَكى میَژوویى- بكه‌ له‌ خواره‌وه‌.) برۆكه‌ى لیبرالیه‌ت بۆ ئازادیه‌كان خۆى له‌ ئازادی نیگه‌تیڤانه‌ (نه‌كرده‌نى) ده‌بینیَته‌وه‌ به‌ مانایه‌كى تر واته‌ كۆتایی هیَنان به‌ له‌ سه‌ركوتكارى, مافه‌كانى تاك له‌ گه‌شه‌سه‌ندندایه‌ به‌ىَ هیچ به‌ربه‌ستیَك. و ئه‌م بیرۆكه‌یه‌ وه‌ك بیرۆكه‌یه‌كى دژ به‌ هه‌ندیَك فه‌لسه‌فه‌ى شۆشیالیزمى كه‌ ئازادى به‌ شیَوه‌یه‌كى پۆزه‌تیڤانه‌ (كرده‌نى) دیاریده‌كه‌ن یان به‌ مانایه‌كى تر ئازادى بریتیه‌ له‌ ئازادى كاركردن و ئازادى دروستكردنى خانوو و شتى ترى له‌و جۆره‌. له‌به‌ر ئه‌وه‌ شتیَكى ئاساییه‌ كه‌ ئازادى راده‌ربرِین له‌ ماوه‌ى سه‌رهه‌ڵدانى لیبرالیه‌ت گه‌شه‌ بسیَنیَت و ئازادیه‌كانیش نه‌كرده‌نى (سه‌لبى) بن. ئازادى ئه‌گه‌رى بڵاوكردنه‌وه‌ى بیرۆرِا بۆ هیچ كه‌سیَك گه‌ره‌نتى ناكات به‌ڵكو ئه‌وه‌ گه‌ره‌نتى ده‌كات كه‌ هیچ كه‌سیَك ریَگه‌ى پیَنه‌گریَت له‌ بلاوكردنه‌وه‌كه‌. پیَگه‌ى ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى له‌ سه‌رتاپاى جیهاندا ریَكخراوى رۆژنامه‌نووسانى بىَ سنور هه‌موو ساڵیَك راپۆرتى خۆى بلاوده‌كاته‌وه‌ كه‌ ناوى وڵاته‌كانى تیَدا به‌ گویَره‌ى مه‌رجه‌كانى ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى پۆلیَن ده‌كات. ئه‌م راپۆرتانه‌ش پشت به‌ ده‌رئه‌نجامى ئه‌و فۆرمى راپرسیانه‌ ده‌به‌ستیَت كه‌ بۆ ئه‌ندامانى ریَكخراوه‌ هاوشیَوه‌كانى ریَكخراوى رۆژنامه‌نووسانى بیَ سنور ده‌نیَردریَن سه‌ربارى تویَژینه‌وه‌كانى تویَژه‌ره‌وه‌ تایبه‌تمه‌نده‌كان و یاساناسان و چاڵاككاره‌كانى بوارى مافه‌كانى مرۆڤ. ئه‌م راپرسیه‌ش پرسیار له‌باره‌ى هیَرشكردنى راسته‌وخۆ بۆ سه‌ر رۆژنامه‌نووسان و ده‌زگاكانى راگه‌یاندن و هه‌روه‌ها سه‌رچاوه‌كانى ترى فشاربۆ هیَنان له‌سه‌ر ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى وه‌ك فشارى لاینه‌ نا حكومیه‌كان بۆ سه‌ر رۆژنامه‌نووسان له‌خۆوه‌ده‌گریَت. و رۆژنامه‌نووسانى بىَ سنور گرنگیپیَدانیَكى له‌راده‌به‌ده‌ر ده‌به‌خشن بۆ ئه‌وه‌ى كه‌ راپۆرته‌كه‌ پۆلینكردن یان " ریَبه‌رى ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى تیَدابیَت و به‌دوور بیَت له‌ هه‌ڵسه‌نگاندنى خودى كارى رۆژنامه‌گه‌رى. له‌ ساڵى 2003 دا ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ى كه‌ ئازادیه‌كى رۆژنامه‌وانى ته‌واویان هه‌بوو بریتى بوون له‌ فینله‌ندا,ئایسله‌ندا, هۆله‌نده‌, نرویج. و له‌ ساڵى 2004 هاوشان له‌گه‌ڵ ئه‌و وڵاتانه‌ى كه‌ له‌سه‌ره‌وه‌ ناویان هاتووه‌ وڵاتانى وه‌ك دانیمارك و ایرله‌ندا و سلۆفاكیا و سویسرا له‌سه‌ره‌وه‌ى لیستى ئه‌و وڵاتانه‌ بوون كه‌ ئازادیه‌كى رۆژنامه‌گه‌رى ته‌واویان هه‌یه‌ و دوابه‌دواى ئه‌وانیش نیوزله‌ندا و لاتیڤیا دیَن. به‌ڵام ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ى كه‌ له‌ نزیمترین ئاستى ئازادى رۆژنامه‌گه‌ریان هه‌بوو له‌ پیَشه‌وه‌ى هه‌موویان كۆریاى باكور دیَت به‌دواى ئه‌میشه‌وه‌ كوبا و پۆرما و توركمانستان و اریتیریا و چین و ڤیَتنام و نیپال و سعودیه‌ و ایران دیَن. ده‌وڵه‌ته‌ نا دیموكراسیه‌كان به‌ گویَره‌ى راپۆرته‌كانى " رۆژنامه‌نووسانى بىَ سنور" سىَ یه‌كى دانیشتوانى سه‌ر گۆى زه‌وى له‌و وڵاتانه‌دا ده‌ژین كه‌ ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى تیَدا بوونى نیه‌. زۆرینه‌ش له‌و وڵاتانه‌دا ده‌ژین كه‌ سیسته‌میَكى دیموكراسى تیَدا نیه‌ یان ئه‌وه‌تا كه‌م و كورِى زۆر ترسناكیان تیَدا له‌ پرۆسه‌ى دسموكراسیه‌ت. ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى به‌ چه‌مكیَكى زۆر كیَشه‌ئامیَز داده‌نریَت بۆ بۆ زۆرینه‌ى سیسته‌مه‌ فه‌رمانرِه‌واییه‌ نا دیموكراسیه‌كان, نه‌خاسمه‌ كۆنترۆڵكردنى گه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان له‌ سه‌رده‌مى نویَدا به‌ شتیَكى گرنگ و زیندوو داده‌نریَت بۆ مانه‌وه‌ى زۆرینه‌ى حكومه‌ته‌ نا دیموكراتیه‌كان به‌ هاریكارى ده‌زگاكانى كۆنترۆڵكردن و ده‌زگاكانى ئاسایش. و بۆ گه‌یشتن به‌و ئامانجه‌ زۆرینه‌ى كۆمه‌ڵگا نا دیموكراتیه‌كان ئاژانسى هه‌واڵى سه‌ربه‌ حكومه‌ت داده‌مه‌زریَنن بۆ ده‌سته‌به‌ركردنى پرِۆپاگه‌نده‌ى پیَویست بۆ پاراستنى بناغه‌ى پاڵپشتیكارانى سیاسیان و سه‌ركوتكردنى (كه‌ زۆربه‌ى جار به‌ شیَوه‌یه‌كى درِندانه‌ى توند ده‌بیَت له‌ ریَگه‌ى به‌كارهیَنانى ده‌زگاكانى پۆلیس و ئاسایش) هه‌ر هه‌وڵدانیَكى به‌رچاو له‌لایه‌ن ده‌زگاكانى راگه‌یاندن یان تاكه‌كان بۆ به‌زاندنى "هیَلى حیزب" ى دروست له‌ پرسه‌ ناكۆكه‌كاندا. و ئه‌و رۆژنامه‌نووسانه‌ى كه‌ له‌و جۆره‌ وڵاتانه‌دا ده‌ژین ده‌بنه‌ ئامانجیَك بۆ هه‌رِه‌شه‌ دووباره‌ بووه‌وه‌كان له‌لایه‌ن به‌كریَگیراوانى حكومه‌ت. و ئه‌م مه‌ترسیانه‌ش له‌ هه‌رِه‌شه‌ى ساده‌ له‌سه‌ر دوارۆژى پیشه‌كه‌یان (ده‌ركردن له‌ كار, دانانى ناوى رۆژنامه‌نووسه‌كه‌ له‌ لیستى ره‌شدا) ده‌ستپیَده‌كات تا ده‌گاته‌ هه‌رِه‌شه‌كردن به‌ كوشتن و رفاندن و ئه‌شكه‌نجه‌دان و تیرۆركردن. "رۆژنامه‌نووسانى بیَ سنور" رایانگه‌یاندووه‌ كه‌ 42 رۆژنامه‌نووس له‌ ساڵى 2004 له‌ ده‌ره‌وه‌ى كاتى ئه‌نجامدانى كاره‌كانیان كوژراون و له‌هه‌مان ساڵدا 130 رۆژنامه‌نووس خزیَنراونه‌ته‌ زیندانیه‌وه‌ به‌هۆى چاڵاكیه‌ پیشه‌ییه‌كانیانه‌وه‌. [[ئازادي قسه‌كردن]] [[یاساى ئازادى زانیاریه‌كان]] 9123 31561 2006-05-21T06:47:32Z Abdo36 385 {{soranî}}{{rtl}} == '''فیدرالیزم''' == فیدرالیه‌ت شیَوازیَكه‌ له‌ شیَوازه‌كانى حوكمرِانى كه‌ تیایدا ده‌سه‌لاته‌كان به‌ گویَره‌ى ده‌ستوور دابه‌شكراون له‌ نیَوان حكومه‌تى ناوه‌ندى و یه‌كه‌ى ترى حكومى بچوكتر دابه‌شكراون (هه‌ریم و ویلایه‌ته‌كان), ئه‌و دوو ئاسته‌ ئاماژه‌پیَكراوه‌ى حكومه‌ت پشت به‌یه‌كترى ده‌به‌ستن و به‌شدارى له‌سه‌ سه‌روه‌رى ده‌وڵه‌ت ده‌كه‌ن و دابه‌شى ده‌كه‌ن. ده‌كریَت فیدرالیه‌ت ئه‌مانه‌ له‌ خۆوه‌ بگریَت:  شیَوه‌ى حكومه‌ت و پیَكهاته‌ى ده‌ستوورى كه‌ هه‌ردووكیان له‌ ده‌وله‌تى فیدرالیدا هه‌ن.  فه‌لسه‌فه‌ى سیاسى پاڵپشتیكارانى فیدرالیه‌ت. تایبه‌تمه‌ندیه‌كانى فیدرالیه‌ت: نووسینه‌كانى دوو له‌ چاودیَره‌ سیاسیه‌كانى ئینگلیز (البیَرت دایسى و جیمس برایس) كاریگه‌ریه‌كى گه‌وره‌یان هه‌بوو له‌ سه‌ر سه‌ره‌تاكانى تیۆرى فیدرالیه‌ت. دایسى دوو مه‌رجى بۆ پیَكهیَنانى ده‌وڵه‌تى فیدرالى دانا. یه‌كه‌میان بوونى چه‌ند ده‌وڵه‌تیَك " به‌ جۆریَك په‌یوه‌ندیه‌كى به‌هیَزى ناوچه‌یى و میَژوویى و نه‌ژادى یان له‌و جۆره‌ به‌یه‌كیانه‌وه‌ ببه‌ستیَته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ى وابكات بتوانیَت- له‌ روانگه‌ى دانیشتوانه‌كانیانه‌وه‌- ناسنامه‌یه‌كى نیشتمانى هاوبه‌ش هه‌ڵبگریَت. و مه‌رجى دووه‌م ئه‌وه‌یه‌ " ئاره‌زووى نیشتمانى له‌ یه‌كگرتنى نیشتمانى و پیَداگیرى له‌سه‌ر پاراستنى سه‌ربه‌خۆیى هه‌موو ده‌وڵه‌ته‌كانى ناو یه‌كگرتنه‌كه‌." یه‌كیَك له‌ ئاكاره‌ سه‌ره‌كیه‌كانى فیدرالیه‌ت بریتیه‌ له‌ دابه‌شكردنى ده‌سه‌ڵاته‌كان. برۆفیسۆر ك. س. ویر له‌ كاریَكى كلاسیكیدا له‌باره‌ى بابه‌تى حكومه‌تى فیدرالى پیَمان راده‌گه‌یه‌نیَت: " ئایا سیسته‌مى فه‌رمانرِه‌وایى دابه‌شكرنیَكى گه‌وره‌ له‌ نیَوان ده‌سه‌ڵاته‌كانى ناوه‌ند و هه‌ریَمه‌كان به‌رجه‌سته‌ ده‌كات و ئایا هه‌ریه‌كه‌یان له‌ چوارچیَوه‌ى ده‌سه‌ڵاته‌كانى خۆیدا هه‌ماهه‌نگى له‌گه‌ڵ ئه‌وانى تردا ده‌كات و پشتیان پیَده‌به‌ستیَت؟" ده‌رئه‌نجامى سه‌ره‌كى بۆ دابه‌شكردنى ده‌سه‌ڵاته‌كان خۆى له‌ له‌ نا توانایى هه‌ریه‌ك له‌ دوو حكومه‌ته‌كه‌ ( حكومه‌ت ناوه‌ند و هه‌ریَمه‌كان) ده‌بینیَته‌وه‌ له‌ پیاده‌كردنى هه‌مان برِى ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ى كه‌ ئه‌گه‌ر حكومه‌ته‌كه‌ حكومه‌تیَكى یه‌كپارچه‌ و نا فیدرالیبایه‌ ده‌یتوانى پیاده‌ى بكات. ده‌ستور له‌ سیسته‌مى فیدرالیدا بریتیه‌ له‌ باڵاترین ده‌سه‌ڵات كه‌ ده‌وڵه‌ت ده‌سه‌ڵاته‌كانى له‌وه‌وه‌ وه‌رده‌گریَت. و پیَویستیشه‌ كه‌ ده‌سه‌ڵاتیَكى دادگه‌رى سه‌ربه‌خۆ هه‌بیَت بۆ پووچه‌ڵ كردنه‌وه‌ى هه‌ر یاسایه‌ك كه‌ له‌گه‌ڵ ده‌ستوردا نه‌گونجیَت. ره‌وایه‌تیش ریَگره‌ له‌به‌رده‌م فیدرالیه‌ت. به‌ جۆریَك ده‌ستور ده‌بیَت توند و یه‌كلاكه‌ره‌وه‌ بیَت نه‌وه‌ك فشۆڵ بیَت. و پیَویسته‌ ئه‌و ریَسایانه‌ى كه‌ له‌ ده‌ستوورى ناوبراودا هاتوون نه‌تواندریَت بگۆرِدریَن ته‌نها له‌ لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتیَكى باڵاتره‌وه‌ یان ده‌سته‌ و دامه‌زراوه‌كانى یاسادانانه‌وه‌ نه‌بیَت. و زۆر به‌ى جار گرانى گۆرِینى ده‌ستوور ده‌بیَته‌ هۆى دروستكردنى هه‌ستى پاریَزگاریكردن. فیدرالیه‌ت و دیموكراسیه‌ت فیدرالیه‌ت له‌ تیۆره‌كه‌ى دا سیسته‌میَكه‌ى ده‌ستورى به‌هیَز ده‌سته‌به‌ر ده‌كات كه‌ دیموكراسیه‌تى فره‌لایه‌نى پشتى پیَده‌به‌ستیَت, و په‌ره‌ به‌ دیموكراسیه‌تى نویَنه‌رایه‌تیكردن ده‌دات له‌ ریَگه‌ى دابینكردنى هاوڵاتیبوونى دوولایه‌نه‌ له‌ یه‌ك چوارچیَوه‌ى كۆماریدا. و ده‌تواندریَت ئه‌م لیَدوانه‌ كلاسیكیه‌ بدۆزیته‌وه‌ له‌ په‌یماننامه‌ى فیدرالیه‌ت ( The Federalist Paper) كه‌ ده‌ڵیَت فیدرالیه‌ت به‌شداریده‌كات له‌ به‌رجه‌سته‌كردنى پره‌نسیپى دادپه‌وه‌رى دادگه‌رى و كه‌مكردنه‌وه‌ى كرداره‌ سه‌ركوتكاریه‌كانى ده‌وڵه‌ت. ئه‌مه‌ش لبه‌رئه‌وه‌ى فیدرالیه‌ت, یه‌كه‌م: ده‌توانیَت تواناى ده‌وڵه‌ت له‌ پیَشیَلكردنى مافه‌كان كه‌مبكاته‌وه‌, له‌به‌رئه‌وه‌ى گه‌ره‌نتى ئه‌وه‌ده‌كات كه‌ په‌رله‌مان ئاره‌زووى سنورداركردنى ئه‌و ئازادیانه‌ ده‌كات كه‌ ده‌سه‌ڵاتى ده‌ستووریان نیه‌ و ئه‌و حكومه‌ته‌ش كه‌ بتوانیَتیش ئه‌مه‌ ئه‌وا ئاره‌زووى نابیَت. و دووه‌م: پرۆسه‌ یاساییه‌كانى دروستكردنى برِیار له‌ سیسته‌مه‌ فیدرالیه‌كان واده‌كات خیَرایى حكومه‌ت كه‌مده‌كاته‌وه‌ له‌ ره‌فتاركردن. ئه‌و وته‌یه‌ى كه‌ ده‌ڵیَت فیدرالیه‌ت یارمه‌تى دابینكردنى دیموكراسیه‌ت و مافه‌كانى مرۆڤ ده‌دات كاریگه‌رى ئه‌و تویَره‌ هاوچه‌رخى هه‌ڵبژاردنى جه‌ماوه‌رى له‌سه‌ره‌. له‌ یه‌كه‌ سیاسیه‌ بچووكتره‌كان تاكه‌كان ده‌توان به‌ شیَوه‌یه‌كى راسته‌وخۆ له‌ حكومه‌تیَكى ستوونى یه‌كپارچه‌ به‌شداریبكه‌ن. سه‌ربارى ئه‌وه‌ش ئه‌و تاكه‌ نارِه‌زا و تورِانه‌ى كه‌ له‌یه‌كیَك له‌ ده‌وڵه‌ته‌كانى فیدرالیه‌ته‌كه‌دا ده‌ژین بۆیا هه‌یه‌ بچن له‌ ده‌وڵه‌تیَكى ترى نیَو فیدرالیه‌ته‌كه‌دا بژین- و بیَگومان ئه‌وه‌ش به‌ گریمانه‌كردنى ئه‌وه‌ى كه‌ ده‌ستور مافى گواستنه‌وه‌ له‌ نیَوان وڵاته‌كانى ده‌وڵه‌تى فیدرالى یه‌گرتوو. و تا ئیَستا توانایى سیسته‌مى فیدرالى له‌ پاراستنى ئازادیه‌ مه‌ده‌نیه‌كان جیَگاى مشتومرِه‌, چونكه‌ زۆربه‌ى جار تیَكه‌ڵیه‌ك له‌ نیَوان مافه‌كانى تاك و مافه‌كانى ده‌وڵه‌ت هه‌یه‌. ئه‌مه‌ش واى كردووه‌ كه‌ دانانى پیَوه‌ند له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵاته‌كانى خحكومه‌ته‌ خۆجیَیه‌كان پیَویست بیَت. و پیَویسته‌ تیَكه‌ڵى له‌ نیَوان ئه‌و پیَوه‌ندانه‌ى كه‌ ده‌سه‌ڵاتى دادگه‌رى دایان ده‌نیَت—ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ ده‌ستووریانه‌ى كه‌ به‌ دادگه‌رى دراوه‌ به‌بىَ ئه‌وه‌ى بگه‌رِیَته‌وه‌ بۆ بپه‌رله‌مان—و له‌ نیَوان خودى فیدرالیه‌تیشدا روونه‌دات. له‌لایه‌ك هه‌ندیَك له‌ ویلایه‌ته‌كانى ئه‌مه‌ریكایى میَژوویه‌كى ره‌شیان هه‌یه‌ له‌ له‌ ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنى ئازادیه‌ مه‌ده‌نیه‌كانى گرووپه‌ ئیتنیكیه‌كان و ئافره‌تان و گرووپه‌كانى تریش, له‌ لایه‌كى تریش یاسا و ده‌ستوره‌كان له‌ هه‌ندیَك ویلایه‌تى تردا كه‌ بۆ پاراستنى ئه‌و گرووپانه‌ دارِیَژراون هیَشتا له‌سه‌ره‌وه‌ى ئه‌و ده‌قانه‌ى ده‌ستورى ئه‌مه‌ریكى و په‌یماننامه‌ى مافه‌كانى ئه‌مه‌ریكایین كه‌ پاشكۆیه‌تى. فیدرالیه‌ت و ده‌ستورى ئه‌مه‌ریكى فیدرالیه‌ت به‌ یه‌كیَك له‌و سىَ كۆڵه‌گه‌یه‌ى ده‌ستورى ئه‌مه‌ریكى داده‌نریَت شان به‌شانى جیاكردنه‌وه‌ى ده‌سه‌ڵاته‌كان – واته‌ ده‌سه‌ڵاتى یاسادانان و دادگه‌رى و جیَبه‌جیكردن--- و ئازادیه‌ مه‌ده‌نیه‌كان. دارِیَژه‌رانى ئه‌م په‌یمانامه‌ فیدرالیه‌ ده‌ڵیَن له‌ هه‌ردوو 45 و 46 بۆچوونى خۆیان له‌باره‌ى سیسته‌مى پشكنین و هاوسه‌نگى روونده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ به‌ گویَره‌ى ئه‌م سیسته‌مه‌وه‌ حكومه‌ته‌كانى ویلایه‌ته‌كان له‌سه‌ر ئاستى نیشتمانى كارده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ى به‌ تیَپه‌رِبوونى كات بگه‌ن به‌ حاڵه‌تیَك له‌ حكومه‌تى ده‌سه‌ڵات سنورداركراو. ده‌ستورى ئه‌مه‌ریكى روونكردنه‌وه‌یه‌ك یان باسكردنیَكى دیاریكراو بۆ فیدرالیه‌ت ناداته‌ ده‌سته‌وه‌ له‌ هیچ به‌شیَك له‌ به‌شه‌كانیدا, به‌ڵكو له‌ برى ئه‌وه‌ ئاماژه‌ى جۆراوجۆر بۆ ماف و به‌رپرسیاریه‌تیه‌كانى حكومه‌ته‌كانى ویلایه‌ته‌كان و به‌رپرسیاره‌كانیان له‌به‌رامبه‌ر حكومه‌تى فیدرالى ناوه‌ندى. تویَژینه‌وه‌كان له‌ باره‌ى فیدرالیه‌ت هه‌ندیَك له‌ باشترین تویَژنه‌وه‌كان له‌باره‌ى فیدرالیه‌ت له‌ ناوه‌رِاست و كۆتاییه‌كانى سه‌ده‌ى بیسته‌مدا له‌لایه‌ن دانییل. جى. الیعازر ئه‌نجامدراون كه‌ یه‌كیَكه‌ له‌ تویَژه‌ره‌وه‌ پرِ به‌رهه‌مه‌كان و له‌ هه‌ردوو زانكۆى Temple و Bar Lian كارى كردووه‌, بۆیه‌ بۆ ئه‌وانه‌ى كه‌ گرنگى به‌ فیدرالیه‌تى ئه‌مه‌ریكى و سیسته‌مى فیدرالى ده‌ده‌ن ده‌توانن چاو به‌ تویَژینه‌وه‌كانیدا بخشیَننه‌وه‌ له‌: 9124 31562 2006-05-21T06:53:33Z Abdo36 385 {{soranî}}{{rtl}} == '''لیَبورده‌یى''' == لیَبورده‌یى زاراوه‌یه‌كى كۆمه‌ڵایه‌تى و رۆشه‌نبیرى و ئایینیه‌ به‌كارده‌هیَنریَت بۆ ئاماژه‌كردن به‌و پیاده‌كردنه‌ كۆمه‌ڵیانه‌ یان تاكه‌سیانه‌ى كه‌ لیَپیَچینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ ناكان كه‌ باوه‌رِیان یان هه‌ڵسوكه‌تیان به‌شیَوه‌یه‌كى جیاوازه‌ له‌ گه‌ڵ ئه‌وه‌ى كه‌ ره‌نگه‌ مرۆڤ پیَى رازینه‌بیَت. پیاده‌كردنه‌كانى سیسته‌مه‌ گشتگیره‌كان (شمولیه‌كان) به‌ پیَچه‌وانه‌ى لیَبورده‌ییه‌ كه‌ به‌ توندرِۆیى ناوده‌بریَت. زاراروه‌ى لیَبورده‌یى زیاتر باوتره‌ له‌ زاراوه‌كانى ترى وه‌ك "قه‌بوڵكردن" و "ریَزگرتن" كه‌ گروپه‌ جۆراوجۆره‌كانى پىَ قه‌رزبارده‌كریَت. لیَبورده‌یى وه‌ك چه‌مكیَك سه‌پاندنى سزا هاوشان له‌گه‌ڵ برِیاردان به‌ ئاگایانه‌ پاش به‌كارهیَنانى ئه‌م توانیه‌. زاراوه‌ى زۆربه‌ى جار بۆ ئاماژه‌كردن به‌ پیاده‌كردنه‌ كۆمه‌ڵیه‌ نا توندوتیژه‌كان به‌كارده‌هیَنریَت جا ئه‌مه‌ پیاده‌كردنى ئایینى یان ره‌گه‌زیانه‌ یان سیاسى بیَت و ئه‌مه‌ش زۆر به‌ ده‌گمه‌ن ریَگه‌ به‌ ره‌فتاره‌ توندو تیژه‌كان ده‌دات. ماناى كۆمه‌ڵایه‌تیه‌ فراوانه‌كه‌ى لیَبورده‌یى ئه‌و بیرۆكه‌یه‌ له‌خۆوه‌ده‌گریَت كه‌ ده‌ڵیَت "توندرِۆیى" و نه‌گونجان بریتین له‌ سه‌رچاوه‌ى توندوتیژى و ناجیَگیرى بارى سیاسى. له‌به‌ر ئه‌وه‌ لیَبورده‌یى بووه‌ به‌ په‌سه‌نكراوترین زاراوه‌ى كۆمه‌ڵایه‌تى بۆ پیَناسه‌كردنى ئه‌و پیاده‌كرنه‌ كردارى و عه‌قلانیانه‌ى كه‌ ریَگه‌ به‌ هه‌مه‌ ره‌نگى و پیاده‌كردنه‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌ نا باوه‌كان ده‌دات. مرۆڤ لیَبورده‌یه‌ ته‌نها به‌رامبه‌ر ئه‌و خه‌ڵكانه‌ى كه‌ حه‌زیان پیَناكات به‌ هۆى جیاوازبوونیان له‌و. و له‌كاتیَكدا كه‌ ناكریَك ریَكه‌وتن له‌گه‌ڵ ئه‌و خه‌ڵكانه‌ بكریَت له‌به‌ر ئه‌وه‌ى نه‌خوازراون, ئه‌وا "لیَبورده‌یى" وا پیَویستده‌كات كه‌ واز له‌و لایه‌نه‌ یان گرووپه‌ جیاوازه‌كان بهیَنیت و ره‌خنه‌كانت بۆ ئه‌و گرووپانه‌ وروژاندن و هاندانى بۆ تورِه‌یى تیَدا نه‌بیَت. ئایین و سیاسه‌ت لیبورده‌یى ئایینى و سیاسى به‌ دریَژایى كات و چه‌رخه‌كان به‌ به‌رچاوترین لایه‌نه‌كانى چه‌كى لیَبورده‌یى داده‌نریَن. نه‌خاسمه‌ جیاوازیه‌كان له‌ ئایدۆلۆژیا ئایینى و سیاسیه‌كاندا بووه‌ته‌ هۆى نانه‌وه‌ى شه‌ر و هه‌ڵمه‌ته‌كانى پاكتاوى ره‌گه‌زى و ئابرووچونه‌كان كه‌ له‌ ژمار نایه‌ن. هه‌ریه‌ك له‌ ڤۆڵتر و لیسینك له‌و فه‌یله‌سوفانه‌ى سه‌رده‌مى رۆشه‌نگه‌رى بوون كه‌ بانگه‌شه‌یان بۆ لیَبورده‌یى ئایینى ده‌كرد و كاریگه‌ریه‌كى به‌رچاویان هه‌بوو له‌ كۆمه‌ڵگا رۆژئاواییه‌كاندا ( سه‌ییرى فره‌ لایه‌نى بكه‌). به‌ڵام به‌ داخه‌وه‌ ئه‌م دوو فه‌یله‌سوفه‌ سه‌ركه‌وتوو نه‌بوون له‌ به‌خشینى گرنگیدان به‌ لایه‌نیَكى تر له‌ لیَبورده‌یى كه‌ گرنگیه‌كه‌ى كه‌متر نیه‌ له‌ لیَبورده‌یى ئایینى ئویش لیَبورده‌یى سیاسیه‌. له‌ كاتیَكدا نه‌بوونى لیَبورده‌یى ئایینى كیَشه‌ى له‌زۆر ناوچه‌ى جیهاندا دروستكردووه‌, ئه‌وا جیاوازیه‌كان له‌ ئایدۆلۆژیاى سیاسیه‌ به‌ ته‌نها له‌ سه‌ده‌ى بیسته‌مدا بۆته‌ هۆى كوشتنى ملیۆنه‌ها مرۆڤ. له‌به‌ر ئه‌وه‌ ئاره‌زووى رۆشه‌نبیران و كه‌سانى ئه‌كادیمى هاوچه‌رخ بریتیه‌ له‌ پیَشخستنى تیۆریَكى به‌رفراوانترى لیَبورده‌یى سیاسى. و ئه‌مه‌ش به‌ داوایه‌كى زۆر پیَویست داده‌نریَت له‌ رۆژئاوا نه‌خاسمه‌ كاریگه‌رى ئایین له‌سه‌ر سیاسه‌ت له‌ دژیه‌كیه‌كى به‌رده‌وامدایه‌ له‌ ئه‌وروپاو ئه‌مه‌ریكاى باكور. ده‌سته‌واژه‌ى " شتیَك هه‌یه‌ كه‌ له‌به‌رامبه‌رى لیَبورده‌نابم ئه‌ویش نا لیَبورده‌ییه‌" كه‌ خاوه‌نه‌كه‌ى نه‌انسراوه‌ ئه‌وه‌ ده‌رده‌خات كه‌ سنوریَك هه‌یه‌ بۆ پیوانه‌كردنى لیَبورده‌یى و توندرِۆیى. به‌ شیَوه‌یه‌ك كه‌ كۆمه‌ڵگاى لیَبورده‌یى نابیَت ئاسانكار بیَت له‌به‌رامبه‌ر توندرِۆیى كه‌ دارووخان و به‌دواى خۆیدا ده‌هیَنیَت. به‌ڵام چه‌سپاندنى هاوسه‌نگه‌ى له‌و بواره‌دا گرانه‌ ئه‌گه‌ر مه‌حاڵ نه‌بیَت له‌به‌رئه‌وه‌ى كۆمه‌ڵه‌ فره‌ ره‌نگ و لایه‌نه‌كان هه‌رگیز له‌سه‌ر ورده‌كاریه‌كانى بیرۆكه‌كه‌ ریَكناكه‌ون. بۆ نمونه‌ داپڵۆسینى نازیه‌ نویَكان به‌ توندرِۆیى داده‌نریَت. و زۆر پرسى تر هه‌ن كه‌ جیَگاى مشتومرِ و ناكۆكین له‌ وڵاتیَكه‌وه‌ بۆ وڵاتیَكى تر له‌وانه‌ش بۆ نمونه‌ پرسى جیاكردنه‌وه‌ى ئایین له‌ ده‌سه‌ڵات و سیَكسى هاوره‌گه‌ز و جگه‌ره‌كیَشان و خواردنه‌وه‌ى ئه‌لكهول و مخدرات و خویَندنه‌وه‌ى بۆچوون و بیرۆكه‌ سیاسیه‌ ره‌تكراوه‌كان و ره‌فتاره‌ سیَكسیه‌ نائاسییه‌كان و سه‌ربارى كاردانه‌وه‌ى دروستى ره‌فتارى له‌بارچوو و گووناهه‌كان ( سه‌یرى سیاسه‌تى نا لیَبورده‌یى بكه‌.) لیَبورده‌یى وه‌ك چاكه‌یه‌ك (فه‌زیله‌): لیَبورده‌یى وه‌ك چاكه‌ زه‌مینه‌یه‌كى ناوه‌ند له‌ نیَوان به‌هه‌ند هه‌ڵنه‌گرتنى زهنى ( زیاده‌رِۆیى له‌ لیَبورده‌یى) و به‌رته‌سكى ئاسۆى بیركردنه‌وه‌ (زیاده‌رِۆیى له‌ نا لیَبورده‌یى.) سه‌یرى ئه‌مانه‌ش بكه‌: بزووتنه‌وه‌ى مافه‌كانى هه‌ڵاتووان له‌ واقیعدا بۆ خه‌یاڵ. بززووتنه‌وه‌ى رازیبوون به‌ قه‌ڵه‌وى ئازادى ئایینى ناوچه‌ ره‌ملیه‌كان باوه‌رِ نه‌بوون به‌ ئایین. دادگاكانى پشكنین نا لیَبورده‌یى له‌به‌رامبه‌ر فره‌جۆرى 9125 39508 2006-08-13T18:06:11Z Liesel 539 Guherandina 211.76.97.230 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Abdo36 {{soranî}}{{rtl}} == '''دیموكراسیه‌تى نویَنه‌رایه‌تى''' == دیموكراسیه‌تى نویَنه‌رایه‌تى شیَوه‌یه‌ك له‌ شیَوه‌كانى دیموكراتى پیَكده‌هیَنیَت و تیۆریَكى مه‌ده‌نیه‌ كه‌ تیایدا ده‌نگده‌ران ( به‌ شیَوازیَكى نهیَنى و ئازاد له‌ هه‌لبژاردنیَكى فره‌لایه‌ندا) ئه‌و نویَنه‌رانه‌ى كه‌ نویَنه‌رایه‌تیان ده‌كه‌ن هه‌ڵده‌بژیَرن, ئه‌مانه‌ نابن به‌ بریكارى ده‌نگده‌ران ته‌نها نویَنه‌ریانن – یان به‌ مانایه‌كى تر واته‌ ته‌نها له‌و كاته‌ كارناكه‌ن كه‌ ده‌نگده‌ران ئاراسته‌یان بكه‌ن به‌ڵكو ده‌سه‌ڵاتیَكى ئه‌وتۆیان هه‌یه‌ كه‌ بتوانن ده‌سپیَشخه‌رى بكه‌ن له‌ كاتى هاتنه‌كایه‌وه‌ى گۆرانكاریه‌كان. دیموكراسیه‌ته‌ لیبرالیه‌ نویَكان به‌ نمونه‌ى گرنگى دیموكراسیه‌تى نویَنه‌رایه‌تى داده‌نریَن. و له‌ ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مه‌ریكا زۆربه‌ى جار ئه‌م زاراوه‌یه‌ هاوتاى ماناى زاراوه‌ى "كۆمارى" داده‌نریَت. دیموكراسیه‌تى نویَنه‌رایه‌تى به‌خشینى ده‌سه‌ڵاتیَكى گه‌وره‌تر بۆ نویَنه‌ران له‌ په‌رله‌مان له‌خۆوه‌ده‌گریَت وه‌ك له‌وه‌ى كه‌ شانشینیه‌تى ده‌ستورى یان دیموكراتیه‌تى هاوبه‌شیكردن (participatory democracy) ده‌یبه‌خشیَت له‌به‌ر ئه‌وه‌ هه‌موو ده‌ستوره‌كان به‌ده‌ق له‌سه‌ر سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى و ریَوشویَنه‌كانى تر ده‌نووسیَت بۆ هاوسه‌نگكردنى ده‌سه‌ڵاته‌ نویَنه‌رایه‌تیه‌كان:  دیموكراسیه‌ت گۆرِینى نویَنه‌ره‌كان له‌ خۆوه‌ده‌گریَت كاتیَك كه‌ ده‌نگده‌ره‌كانیان لیَیان رازى نه‌بن.  و هه‌روه‌ها هه‌ندیَك ورده‌كارى دیموكراسیانه‌ى تر له‌ خۆوه‌ده‌گریَت ( وه‌ك كۆمیته‌ى شانشینى كه‌نه‌دى بۆ نمونه‌) یان  هه‌ندیَك ریَوشویَنى دیموكراسیانه‌ى راسته‌وخۆ (وه‌ك ریفراندۆم بۆ نمونه‌), به‌ڵام سه‌ره‌رِاى ئه‌وه‌ش به‌ ریَوشویَنى په‌یوه‌ست دانانریَن و زۆربه‌ى جار ئه‌نجامدانیان پیَویستى به‌ برِیاریَك هه‌یه‌ كه‌ له‌ په‌رله‌مانه‌وه‌ ده‌ربچیَت --- واته‌ ده‌سه‌ڵاتى یاسا هه‌ر به‌ ده‌ستى نویَنه‌ران له‌ په‌رله‌مانه‌وه‌ ده‌میَنیَته‌وه‌.  ریَگا چاره‌ى ماناوه‌ند له‌ نیَوان ئه‌و دوو دیموكراسیه‌ته‌دا بریتیه‌ له‌ بوونى " په‌رله‌مانیَكى باڵاتر" كه‌ له‌ ریَگه‌ى ده‌نگدانى راسته‌وخۆوه‌ هه‌ڵنه‌بژیَردرابن نمونه‌ش له‌سه‌ر ئه‌وه‌ وه‌ك ئه‌نجوومه‌نى پیرانى كه‌نه‌دى كه‌ به‌ كۆپیه‌كى هاوتاى ئه‌نجومه‌نى لۆرده‌كانى به‌ریتانیا. نه‌ریتى هه‌ڵبژاردنى نویَنه‌رانى ویلایه‌ته‌كان له‌ ئه‌وروپا له‌ سه‌ده‌ى نۆزده‌هه‌م ( و به‌ شیَوه‌یه‌كى زیاتر كاریگه‌رانه‌تر كه‌ نویَنه‌رایه‌تى هه‌موو چینیَكیان ده‌كرد به‌ڵام به‌ شیَوه‌یه‌كى جیاواز له‌وه‌ى كه‌ ئیَمه‌ ده‌یبینین) بۆ پیَشكه‌شكردنى راویَژكارى ئاراسته‌كردنى پاشاكان بووه‌ هۆى دروستكردنى ئاشنایه‌تیه‌كى قووڵ له‌گه‌ڵ سیسته‌مى نویَنه‌رایه‌تیكردن. و ئیدمۆند بۆرك له‌ گووتاره‌كه‌یدا له‌به‌رده‌م ده‌نگده‌راندا له‌ بریستۆل راڤه‌كردنیَكى ته‌قلیدى ماف و ئه‌ركه‌كانى نویَنه‌رى هه‌ڵبژیَردراوى پیَشكه‌شكرد. ئه‌و جه‌ماوه‌ریه‌تیه‌ زۆره‌ى كه‌ دیموكراسیه‌ت وه‌ده‌ستى هیَنا له‌ دواى شۆرِشى پیشه‌سازیه‌وه‌ بوو له‌ كاتیَكدا كه‌ ژماره‌ى هاوڵاتیانى وڵاته‌ پیشه‌سازیه‌كان زۆر بوو یان (له‌ سه‌رده‌مه‌ نویَتره‌كاندا) هاوڵاتیان زیاتر گرنگى خۆیان بۆ سیاسه‌ت ده‌رده‌خست, به‌ڵام ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ى خه‌ڵك و ته‌كنه‌لۆجیا له‌و سه‌رده‌مه‌ نه‌گونجاو بوون بۆ دیموكراسیه‌تى راسته‌وخۆ. شانشینى یه‌كگرتووى به‌ریتاینا به‌ ولاتیَكى سیسته‌م دیموكراسى نویَنه‌رایه‌تى داده‌نریَت و ئه‌ڵمانیاش به‌ هه‌مان شیَوه‌ له‌ساڵى 1949 وابوو و ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مه‌ریكا و كه‌ندا دوونمونه‌ى ترن بۆ جیَبه‌جیَكردنى دیموكراسیه‌تى نویَنه‌رایه‌تى. له‌ ساڵى 2003 توانرا بۆ یه‌كه‌م جار له‌ میَژووى مرۆڤایه‌تیدا بوونریَت كه‌ زۆرینه‌ى دانیشتوانى سه‌ر گۆى زه‌وى له‌سایه‌ى سیسته‌مى دیموكراسیه‌تى نویَنه‌رایه‌تیدا ده‌ژین له‌ ناویشیاندا ئه‌و شانشینیه‌ته‌ ده‌ستوریانه‌ش كه‌ حكومه‌تیَكى نویَنه‌رایه‌تى به‌هیَزیان هه‌یه‌. [[ديموكراسي]] [[ديموكراسي ئازاد]] [[سیاسه‌ت]] 9130 31806 2006-06-02T08:16:47Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Amed]] 9131 39689 2006-08-13T21:38:43Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Bi çavkanîyên dîrokî hatîye zanîn ko '''Malbata Bedirxaniyan''' di nava civaka Kurdan de xwediyê paşerojek pir girîng u kevnare ne. Evê malbatê di nava gelê Kurd de her demî bi rûmet jîyan kirîne u bi vê rûmeta xwe jî cihekî xwe yê girîng di dilê wan de vekirîne. Bi teybetî di herêma [[Botan]] de bi demsalan hikumranîya xwe berdewam kirîne u dem bi dem ew hikumranîya wan fireh bowîye gihaye gelemperîya cografîya Kurdistanê. Paşeroja wan ya dirêj de çawa gelek rojên wan yên bi rûmet u serkeftî çêbowîne, rojên wan yên pir bi tengasî derbazboyî jî çêbowîne. Ev rastîyek ya dîrokî ye. Pirtoka bi navê “Emîr Bedirxan” de wekî hatî dîyar kirin, di demê Osmanîyan de ev malbat rastê dû felaketên mezin hatîne: Felaketa yekemîn di demê [[Yawuz Sultan Selîm]] de çêbowîye. Malbat tevayî bi komkujî hatine qirkirin, ji wan tinê dû zarok ji alîyê gel ve li herêma Şirnex hatine veşartin u bi vî awayî ji komkujîyê hatîne parastin. Ev herdu zarok piştî mezinbowînê li mîrasê malbata xwe xwedî derketîne u xwe gihandîne astek bilind u layîqê malbata xwe. == Endamên Malbatê == #[[Bedirxanê Evdalxan]] (1803?-1899?) #[[Emîn Elî Bedirxan]] (1851-1926) #[[Celadet Alî Bedirxan]] (1897-1951) #[[Kamûran Elî Bedirxan]] #[[Mîqdad Mîdhed Bedirxan]] #[[Ebdulrehman Bedirxan]] #[[Sureyya Bedirxan]] #[[Rewşen Bedirxan]] (1909-1986) #[[Leyla Bedirxan]] (1908-1986) [[Kategorî:Malbat]] 9133 32802 2006-06-15T01:28:01Z Erdal Ronahi 2 /* Çîroka Fîlmê */ '''Kûsî Jî Dikarin Bifirin''' ji yek berhemên, derhênerê kurdi Irani [[Bahman Ghobadi]] ye. == Çîroka Fîlmê == Çîrok di beriya şerê navbera [[Îraq]] û [[Emerîka]]yê biqewime di kampeka penaberiyê li ser tixûbên[[ Îraq]] û [[Tirkiye]] yê derbas dike. Soranê 13 salî ye û ew jî mîna gelek hevalên xwe yên kampê malbata xwe di şer de wenda kiriye. Soran di nav gel de bi navê Satelayt tê nasîn û ji Emerikayê pir hez dike. Rojên xwe bi tamîrkirina televizyonan û bi serêkatiya zarokan derbas dike. Her wiha ji ber ku çend hevokên ingilizî dizane nûçeyên biyanî yên derbarê şer, ji gel re werdigerîne kurdî. Soran di nav gel de her wiha di nava zarokan de pir tê hezkirin. Soran û hevalên xwe mayinên di nav erdê derdixînin û wan difroşin. Rojeke keçeke bi navê Agrîn tê kampê. Agrîn 14 salî ye. Ew zarokê wê û birayê wê ji [[Helebçe]]yê hatine vê kampê. {{Çavlêgerandin}}{{kurt}}[[Kategorî:Fîlm]] [[fa:لاک‌پشت‌ها هم پرواز می‌کنند]] 9134 47455 2006-09-14T14:05:40Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Yekîtiya Ewropayê]] [[Kategorî:Ewropa]] [[an:Category:Lituania]] [[ar:تصنيف:لتوانيا]] [[ast:Categoría:Lituania]] [[be:Катэгорыя:Летува]] [[bg:Категория:Литва]] [[ca:Categoria:Lituània]] [[cs:Kategorie:Litva]] [[da:Kategori:Litauen]] [[de:Kategorie:Litauen]] [[en:Category:Lithuania]] [[eo:Kategorio:Litovio]] [[es:Categoría:Lituania]] [[et:Kategooria:Leedu]] [[fi:Luokka:Liettua]] [[fr:Catégorie:Lituanie]] [[gl:Category:Lituania]] [[he:קטגוריה:ליטא]] [[hu:Kategória:Litvánia]] [[id:Kategori:Lituania]] [[io:Category:Lituania]] [[it:Categoria:Lituania]] [[ja:Category:リトアニア]] [[ko:분류:리투아니아]] [[lb:Category:Litauen]] [[lt:Kategorija:Lietuva]] [[lv:Category:Lietuva]] [[mk:Категорија:Литванија]] [[mo:Category:Литуания]] [[na:Category:Lithuania]] [[nds:Kategorie:Litauen]] [[nl:Categorie:Litouwen]] [[nn:Kategori:Litauen]] [[no:Kategori:Litauen]] [[os:Категори:Литва]] [[pl:Kategoria:Litwa]] [[pt:Categoria:Lituânia]] [[ro:Categorie:Lituania]] [[ru:Категория:Литва]] [[scn:Category:Lituania]] [[simple:Category:Lithuania]] [[sk:Kategória:Litva]] [[sl:Category:Litva]] [[sr:Категорија:Литванија]] [[sv:Kategori:Litauen]] [[th:Category:ประเทศลิทัวเนีย]] [[tl:Category:Lithuania]] [[tr:Kategori:Litvanya]] [[uk:Категорія:Литва]] [[vi:Thể loại:Lát Vi]] [[wa:Categoreye:Litwaneye]] [[zh:Category:立陶宛]] 9137 56117 2006-11-13T13:50:53Z Erdal Ronahi 2 '''Osman Aydin''' avukat û Niwiskarekî kurd e. 1944 lê Gundê Himan a [[Karakocan]] hatiye dune. sala 1971 de Fakulta Hukuk li Istanbolê xilaskiriye. Kitibin wîyi hatine capkirin : *Kürt Ulus Hareketi 1925 (Hereketa Netewîyi Kurd - 1925) *Kürdistan'ın Demografisi ve Kürdistan'da nüfus Hareketleri (Demografîya Kurdistanê û dı Kurdistanêde hereketên nifûsê) *Möglichkeiten der Konfliktlösung in der Türkischen Republik (Komara Tirkîyêde Çareserîyê pirsgirêke -nivîskarên vê pirtûkê tev Osman Aydin şeş kesin-) *Di rojname û kovarên kundan de gelek meqaleyên wî hene. [[Kategorî:Nivîskar|Aydin, Osman]] [[Kategorî:Kurd|Aydin, Osman]] [[Kategorî:Avukat|Aydin, Osman]] 9140 66894 2007-01-28T10:46:52Z Bangin 450 [[Image:znew6.jpg|thumb|Stranbêjê Zakarîa]] '''Zakaria''' (Zakaria Abdulla) stranbêjekî kurd e. == Kurtejiyan == Zakaria Abdulla li [[Hewlêr]]ê li [[Kurdistan]]ê hatiye dinê, di zaroktiya xwe de piraniya dem û heza xwe bi mûzîkê re derbas kiriye. Ew di malbatekê de mezin bû ku mûzîk wek hogira herî xwe ya mezin qebûl dikir. Di sala [[1993]]ê de koçbarî [[Swêd]]ê bû û dest bi karê mûzîkê kir, her li wir bi stranbêjîn navdêrên kurd re dest bi jenîna Kîborê kir. Di sala [[1998]]ê de yekemîn albuma xwe "Tu Hatî" weşand û ev albuma wî bû pira wî ya ku jê ve derbasî cîhana mûzîkê bû û karibû navê xwe li wir bide bihîstin. Sala [[1999]]ê albuma xwe ya bi navê "Bigerrêwe" weşand, piştire karên xwe pêşvetir birin û bi riya weşandina albuma "Dayê" di sala [[2001]]ê de bêtirî milyoneka alîgirên kurd li xwe civandin. Piştî vê yekê jî berdewam pêşve çûye, bi awakî ku her dema bixwaze dikare pir alîgiran li dorên xwe bicivîne. Sala [[2002]]ê albuma xwe ya silverî ya bi navê "Rojgar" weşand û bala hemû alîgirên mûzîka Kurdistanê kişande ser xwe. Heta niha jî 1.5 milyon kopiyên vê albumê hatine çapkirin û li Kurdistanê bûye albuya wî ya silverî. Bi riya vê albumê pir alîgirên wî li Kurdistanê çê bûn. Di vê albumê de 14 stran hene, herweha jî gelek stranên xwe kirine vîdeo klîp û li kanalên kurdî têne weşandin û tenê ji stêrikeka hunerî jî mezintir û rêzdartir bûye. Baweriya Zakaria tenê bi stêrikbûyinê nehatiye û albuma "Tîlînaz" jî di sala [[2004]]ê de weşand ku bû albuma zêrîna Zakaria û li Kurdistanê sê milyon kopiyên wê hatine çapkirin. Pir alîgirên Zakaria yên ciwan hene, lê belê alîgirên mûzîka wî di nava hemû temenan de jî hene. Niha Zakaria karé albuma xweya nu timam dikat li Tirkiye ku ji 12 (Dwazde) track/stran péktét. Wé berhhema nu bi astaka proffesional tomar diken dako muzika Zakaria bibe cıhani. == Berhemên Wî == '''Tu Hatî''' ([[January 1998]]) *01. Tu hatî *02. Xanmé *03. Aminé *04. Nemzani *05. Were lam *06. Laye laye *07. Lanek '''Bigerewe''' ([[November 1999]]) *01. Bigerewe *02. Serchopi *03. Kiji hawlery *04. Chende cwani *05. Xeletanit em dile *06. Emané *07. Wele te nagirim *08. Nazanm chon xoshimwisti *09. Hawri dildari '''Daye''' ([[January 2001]]) *01. Daye *02. Baw baw *03. Rébwar *04. Aziz wanabé *05. Agir ketiye dilé min *06. Naze *07. Guli genim *08. Gulfiroş *09. Her yadit mawe *10. Ha gulé *11. Boçi hati *12. Durî to '''Rojgar''' ([[May 2002]]) *01. Rojgar *02. Netbinm *03. Bochi *04. Dilana *05. Helperké *06. Beserhati *07. Suham *08. Yaran *09. Gullalla *10. Tu naza neke *11. Werewe *12. Gullé *13. Sallana *14. Takey '''Telînaz''' ([[October 2004]]) *01. Bo peshimani *02. Telînaz *03. Jiyan bé tu *04. Shahjina rojhilaté *05. Le dudlit wazbéne *06. Were esmer *07. Chon wanabé *08. Waré min *09. Tum nawé *10. Meily wilat *11. Were saqi *12. Agiri ishq *13. Were semaye *14. Shvané garé *15. Sergerdani '''Gencî Pîr''' ([[January 2007]]) (NEW) *01. Direng hati *02. Gullé *03. Kijé nekey *04. Min tu navé *05. Genci pir *06. Tom dewé *07. Jaré dil dedey *08. Roji bextim *09. Bo min be *10. Derdé te *11. Ishqit *12. Chon dilit dé == Girêdanên Derve == *[http://www.zakariamusic.com Malpera Fermî ya Zekeriya] [[Kategorî:Stranbêj]] [[Kategorî:Kurd]] [[en:Zakaria]] 9141 31626 2006-05-25T13:29:41Z RewşenBaran 74 Ji Malpera kurdistantv.net hate girtin. Ji Malpera kurdistantv.net hate girtin. 9142 35834 2006-07-21T19:23:10Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Benyadem Bob Truel programvaneke komputerê ye. Wî bi [[Rich Skrenta]], [[Bryn Dole]], [[Chris Tolles]] û [[Jeremy Wenokur]] re, di salan 1998an de [[Open Direcroty Project]] avakir. Ew hîn nîv-avakerek (yek ji avakeran) e û di [[Topix.net]]ê de dixebit e. == Lînkên derve == *[http://www.topix.net/ Topix.net] (bi îngilîzî) {{msg:kurt}} [[category:kes|Truel, Bob]] [[en:Bob Truel]] 9144 65738 2007-01-21T11:50:55Z Luqman 401 '''Richard "Rich" Skrenta''' programevaneke komputerê, û weşînereke ku di salan 1982 da yekemîn [[virusa komputerê]] [[Elk Cloner]] li makîneyên [[Apple II]] de peyda kir. Navbera salan [[1989]] û [[1991]]an da ew bi [[Amiga Unix]] re ser [[Commodore Business Machines]] kar kir. Navbera salan [[1991]] û [[1995]]an da ew li Unix System Labs da û ji salan [[1996]] heta [[1998]]an IP-level encryption bi [[Sun Microsystems]] kar kir. Skrenta demek din Sun berda û yek jî avakeran [[Open Directory Project]] bû. Ew hîn li rêza ODPê de û lêgerînan [[Netscape]], Muzîka [[AOL]], û Bazarê [[AOL]] dixebit e. Têkiliya xwe da [[VMS Monster]], berî [[MUD]] bû, ji bo [[Virtual Memory System|VMS]]. VMS Monster bestlêrabûnê bo [[TinyMUD]] e. Salan 1989da ew destbi xebatê listek wek minandina listîkwanê çêkir. Di salan [[1994]]an de listikeke bi navê ''Olympia'' dan-bo-listik ji aliya [[Shadow Island Games]] çêkir. Ew hîn CEOê rojane bo [[Topix.net]] e. ==Lînkên derve== * http://www.skrenta.com/ * http://www.topix.net/ * [http://www.npost.com/interview.jsp?intID=INT00102 Roportaj bi Rich Skrenta, Avakerê Topixê] [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:înformatîsyen]] [[en:Rich Skrenta]] [[it:Rich Skrenta]] 9151 65571 2007-01-20T12:29:02Z Luqman 401 '''Mala Wiyalî''' (wî alî), perçeyek ji [[Mala Elî Seymistefê]] ye. Ew mal, eslê xwe ji gundê Qurqurikê hatiye. Lê piraniya vê malê li gundê Qûrqûrikê man e, û îro jî hîna wekî '''Mala ÎMAMÊ''' tên nasîn. Seysilêmanê Îmamê kesekî navdar ê û ji vê malê ye. SEYSILÊMAN,li derdora xwe wekî însanekî zana dihate qebul kirin. Ew heman demê de, dengbêjekî sereke yê baweriya Elewîtî,û merivekî Sergirane. xwediyê hin besteyên xurt li ser baweriya ELEWITÎ ye. Mala ÎMAMÊ û Mala WÎyalî hîna jî wekî meriyên hev piştgirîya hev û dû dikin. Piştî Qanuna Paşnav dayînê Mala Îmamê bi Paşnavê 'ŞAHÎN', Mala Wiyalî jî bi paşnavê 'YILMAZ' hatin qeyd kirin Mala Aliyê SEYMISTEFê koç jî daye derveyî KÛPIK ê. Hindik ji wan, li TÊRCAN,VARTO, STENBOL, EREGLIYA ZONGULDAKÊ û hin jî li bajarên din bicîh bûne. Ji vê malê, meriyê herî binav û deng SEYMISTEFA bi xwe ye. Eşq û evîna wî û dildara wî AXCÊ, li derdorê pir menşûr e. Ew çîrok wan, wekî çîroka Ferhedî û Şîrînê, wekî Keremî û Eslê tê gotin. Piştî wî,kesê herî navdar yê vê malbatê, SeyBEYTEŞ e. Tê gotin ku ew, jî ji ber fikarên xwe û propogandayên Dewleta Tirk, li hember Serhildana [[Şêx Saîd]]ê [[Pîran]] çek hildaye û di vê buyerê de li Gundê GARISÎGAZÊ hatîye kûştin. Di tarixa gûndê Kûpikê de du kesên ku ji zanîngehê mezûn bûne yêk ji vê malê ye.Awokat KAZIM YILMAZ Û DURSUN ŞAHÎN ji yêkemîn nifşên ku zanîngeh xelas kirin e ne. MALA BAVO, MALA BEYTEŞ, MALA QEMER, MALA WELÎ kevirên hîmê Mala WIYALÎ ne. Ji Mala BEYTEŞ, kes li KÛPIKê namîne. Wan di salên 50î de ji gund barkirin e û li Têrcanê bicîh bune û nika mala SEY MUSLIM li ser vê rêç (şop)ê ye. Ji Mala Qemer jî kes tune. Ew jî, li Stenbolê û hin bajarên din yên Tirkiyê bicîh bune. Gundê Kupikê de ji mala Aliyê Seymistefê Tenê Seykekil (KEKÊ BAVO) dimîne. KEKÊ BAVO jî şaxsiyetekî ku wekî kesekî zana tê nasîn e. Ew li ser tradisyon, beyît û meselên gundê KUPIKÊ xwedî agahî û gotinên muhîm e. Mala Wan di nava gundî û derdorê de malbatek gelek esprîtuel û bextiyar tên nasîn. Afirandina espriyan de gelekî pêşketî ne. [[Kategorî:malbat]] 9152 33103 2006-06-21T21:20:29Z Benyadem 433 '''Rojhan Beken''' 1974 [[Mêrdîn]] hunermendekî kurd e. [[Image:Rojhan.JPG|right|thumb|Konsera Gewerê]] Rojhan Beken 1974'an de wekî zarokê malbateke mêrdînî hat dinê. Li [[Zanîngeha Trakyayê]] beşa perwerdehiyê exwend. Hê li wê zanîngehê komeke muzîkê ava kir. Gelek salan bi muzîkarê tirk [[Haluk Levent]] re karê muzîkê domand, di albumên Levent'e stranên ku gotin ê wî bûn cih girtin. Beken, çend sal berê dema kurdî ferq kir dest bi hînbûna wê kir. Yekem albuma wî bi navê "Lawo" derket. Rojhan Beken ku li Stenbolê dijî, "Evîna Azadî" albuma wî ya duyem e. ==Berhem== *[[Evîna Azadî]] 2004 *[[Lawo]] 2006 ==Grêdanên derve== *[http://www.rojhanbeken.com/index.php Malpera Rojhan Beken] *[http://www.diyarname.com/modules.php?name=News&file=article&sid=789 Hevpeyvînek] {{kurt}} [[Category:Hunermend|Beken, Rojhanl]] 9153 32046 2006-06-04T23:23:20Z 84.61.7.53 '''Mikail Aslan''' 1972 [[Dêrsim]] hunermendekî kurd e. ==Berhem== *[[Agerayis]] 2000 *[[Kilitê koi]] 2003 *[[Miraz]] 2005 ==Grêdanên derve== *[http://www.mikailaslan.net Malpera fermî] {{kurt}} [[de:Mikail Aslan]] [[Category:Hunermend|Aslan, Mikail]] 9154 31696 2006-05-29T14:10:01Z Benyadem 433 Rojan Beken çû cihê Rojhan Beken: Ne rastbu #REDIRECT [[Rojhan Beken]] 9159 65025 2007-01-17T13:32:12Z 81.214.177.7 /* Albûma İsmet Dağ */ '''Îsmet Dağ''' (* 1965) mûzîkarekî kurd e. == Jiyan == İsmet Dağ li [[Dêrik]]a [[Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn]]ê hatiye dinê. Dibistana seretayî, navendî û amadeyî li Dêrikê xwandiye. Dağ, hîna di zaroktiya xwe de bi mûzîkê ve mijûl bûye û li dibistanê, di gelek şevên çand û hunerî de derketiye ser dikê. Wê demê gelek hunermendên bi navdar weka [[Erdoğan Yapıştıran]] û [[Turhan Yapıştıran]] ji wî re li saz dane. Ji ber kû wê demê kurdî qedexe bû helbestên xwe bi tirkî dixwand. Ji ber gelek sedeman, di sala 1984 an de ji welêt dêrdikeve û tê bajarê [[İzmir]]ê bi cih dibe. Di sala [[1990]]'î de bi navê [[Koma Tûrcel]] komekê dadimezirînin. Koma Tûrcel nêzîkî sê salan li tevlî şahî û dîlanên Kurdan dibe. Piştî avabûna şaxa [[NÇM]]ê li Îzmîrê Dağ di sala [[1993]]'î de li wir dest bi xebatê dike. Di sala [[1997]]'î de komekê di bin baskên NÇM şaxa Îzmîrê de, bi navê [[Koma Jiyana Welat]] ava dikin. [[1999]]'î de kaseta xwe ya yekemîn, bi navê [[Dewra Mêhdî hat]] amadekir û ev kaset ji hêla [[Medya Mûzîk]] ve hate belav kirin. Ev kaset ji donzdeh helbestan pêk hatibû, gotin û mûzîk ji aliyê İsmet Dağ ve hatibû amadekirin. == Albûma İsmet Dağ == (A) 01-Dewra Mêhdî hat 02-De rabe xanê 03-Bilîrîn in 04-Rinda min bûye wezîr 05-Qelenê min pirr biha ye 06-Dîlber (B) 01-Werin em bi heval bin 02-Giya di bin kevir de namîn e 03-Bes e lo bira! 04-Kê çi kiribe wê bijîn in 05-Ewil toxim bû 06-Silav û hurmet [[Kategorî:hunermend]] 9160 37130 2006-08-01T03:04:49Z Crypto 305 1= yek 2= du 3= sê 4= çar 5= pênc 6= şeş 7= heft 8= heşt 9= neh 10= deh 11= yanzdeh 12= duwanzdeh 13= sêzdeh 14= çardeh 15= panzdeh 16= şanzdeh 17= hevdeh 18= hîjdeh 19= nozdeh 20= bîst 21= bîst û yek 22= bîst û du ... 30=sî 31= sî û yek ... 40= çil 50= pêncî 60= şêst 70= heftê 80= heştê 90= nod 100= sed 200= dused 300= sêsed 400= çarsed 500= pênsed 600= şesed 700= hefsed 800= heşsed 900= nehsed 1000= hezar 10000= dehhezar 100000= sedhezar 1000000= milyonek 1000000000= milyarek [[Kategorî:Hejmar]] 9161 31809 2006-06-02T08:26:56Z Erdal Ronahi 2 Navdêrên kurdî çû cihê Navdêr '''Navdêr''' tiştekî, lawirekî, an kesekî bi nav dike û ji cureyên din cude dike û ew bi navê xwe nêvnas dibe. Navdêr di nav xwe de dibin du par: hevenav û serenav. [[Hevenav]]: hevenav navdêrên gelempr in, ango ji yekî bêtir tişt, lawir, an kesan bi nav dike. : Çiya, gloik, pirtûk, xanî, karmend, kevir… [[Serenav]]: serenav navdêrên taybet in, ango bi tenê tiştekî, lawirekî, an kesekî bi nav dike. == Raweyên navdêran == Navdêr ji hêla ray û avakirina raweyê ve dibin sê par: 1. navdêrên xwerû (sade): di navdêra xwerû de, tîpên bêjeyê tenê tîpên rayî û resen in, û ti tîp an pirtik bi ser bêjeyê ve nebûne. :Wek: mal, defter, rê, dê, pê, ker, kevir… 2. navdêrên darijtî (pêkhatî,xurdezad): ew ji navdêrê xwerû û paşpirtikekê pêk tên, û bêjeyekê bi wateyeka nû çêdike ango navdêreka nû ku tiştek an heybreka nû bi navdike. : Wek: gavan, şivan, rêvan, karker,nûser,girtî, gundî… 3. navdêrên hevbend (hevedudanî): ev nav ji du bêjeyên xwerû bi hev dikeve û navdêreka nû û bi wateyeka têvel pêk tîne. Helbet yek ji bêjeyan navdêreka xwerû ye, û dibe ku ew ya dî dîsa navdêreka xwerû be, an rengdêr, hoker, daçek, bernav an rayê lêkerê be. :Wek:cegerxwîn, serhildan, keskesor,xwînmij… Renge ku navdêra hevbend ji sê bêjeyên xwerû jî saz bibe. :Wek: berxwedan, Renge ku navdêra hevbend ji navdêreka darijtî û bêjeyeka dî pêk were. :Wek: nêçîrvanî, rewşenbîrî,serokomar, girtîgeh [[Kategorî:Rêziman]] 9170 62077 2006-12-29T09:16:21Z 85.102.45.27 '''Sirûc''' yek ji navçeyên [[Riha|Rihayê]] ye. Nifûsa Sirûcê 93006 e. Deşta Sirûcê; Li rojava yê deşta [[Heran|Heranê]] ye, mezinbûna wê 700 km² ye. Navê xwe yî kevin Ordî bû. Berê deşteke bi av û hêşinahî û dewlemend bû, lê piştî salên nodî ji ber kêmbûna avê her ku diçe nifûsa xwe kêm dibe. Li Sirûcê eşîrên wek "Berazî (Şêxî, Pîjan, Asî, Şedadî, Mîrî, Oxî), Dinan, Bêskî, Kêtikî" hene. {{kurt}} [[Kategorî:Navçeya Rihayê]] 9171 31777 2006-06-01T19:34:14Z Benyadem 433 [[Image:Yekbun.JPG|right|framed|Yekbûn]] '''Yekbûn''' hunermenda kurd e. Yekbûn di sala 1979'ê de li [[Stenbol]]ê ji dayikê bû. Malbata Yekbûn [[Mêrdîn]]î ne. Karê hûnerê li [[Koma Çîya]] de destpêkir. Dure albûma xwo a yekemîn [[Nîrwana]](2000) derxist. ==Girêdanên derve== *[http://www.yekbun.net] [[kategorî:stranbêj]] 9172 31764 2006-06-01T15:06:58Z Benyadem 433 9173 31774 2006-06-01T19:00:38Z Erdal Ronahi 2 # [[Yekbûn (hunermend)]] # [[Yekbûn (rêxistin)]] # [[Yekbûn (ferheng)]] {{cudakirin}} 9174 31807 2006-06-02T08:19:26Z Erdal Ronahi 2 *Cûre: Roman *Nivîskar: [[Mehmet Uzun]] *Weşanxane: [[Dengê Komal]] *Dem: 1984 [[Stockholm]] *Rûpel:220 [[Kategorî:Roman]] 9175 32168 2006-06-06T14:19:13Z 84.61.196.229 *Cûre: Roman *Nivîskar: [[Mehmet Uzun]] *Weşanxane: Avesta *Dem: Mijdar 1995 *Rûpel: 260 *Babet: Li ser jîyana malbata [[Bedirxanî]] yan hatîye nivisandin. [[Kategorî:roman]] 9178 31802 2006-06-02T08:14:09Z Erdal Ronahi 2 İSMET DAĞ çû cihê İsmet Dağ #REDIRECT [[İsmet Dağ]] 9180 31810 2006-06-02T08:26:56Z Erdal Ronahi 2 Navdêrên kurdî çû cihê Navdêr #REDIRECT [[Navdêr]] 9181 31815 2006-06-02T08:31:13Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Dep]] #redirect[[dep]] 9182 31817 2006-06-02T08:31:34Z Erdal Ronahi 2 Depe çû cihê Dep #REDIRECT [[Dep]] 9183 63299 2007-01-05T23:48:00Z Erdal Ronahi 2 '''Orşelîm''' (''Jerusalem'', bi zimanê Misrî yê kevin "Ruşalimum", bi zimanê Aşûriyan ê kevin "Urusalim" an jî "Urisalimmu", bi zimanê Yewnanî ê kevin "Hiyêrosolyma") bajarekî di [[Îsraîl]]/[[Filistîn]] de ye. Navê kevin ê bajarê Qudsê ye. Di dema [[Îbrahîm]] de Melkîsedek li Orşelîmê padîşah û kahîn bû ([[Destpêkirin]] 14:18). Wek ku ji "Nameyên El-Amarnayê" kifş dibe, Orşelîm di sedsaliya 14an BZ de, di destê Misriyan de bû. Piştî Misriyan û heta dema [[Dawid]] padîşah, bajar di destê Yêbûsiyan de ma. Di sala 1000 B.Z. Dawid Orşelîm vegirt (Samûêl II, 5:6-10) û kir peytexta xwe û kurên xwe. Ev wilo ma heta ku 587 B.Z. padîşahê Babîloniyan Nebûkadnesar êrîşî Orşelîmê kir û bajar ket destê wî. 537 B.Z. padîşahê Farisan [[Kyros]] destûr da Cihûyan ku ji Babîlê vegerin cihê xwe û peytexta xwe dîsa ava bikin. Di sala 70ê P.Z. serleşkerê Romayî Tîtus bi ordiya xwe ve Orşelîm vegirt, şûreyên bajêr hilweşandin û gelek xanî jî xera kirin. Di serîhildana Bar Koxba de (132 P.Z.) ordiya Romayiyan careke din ket Orşelîmê û hemû Cihû hatin sirgûnkirin; hingê Romayiyan jî navê bajêr danî "Eliya Kapîtolîna". Bi vê yekê dixwestin ji pûtekî wan ê bi navê "Yûpiter Kapîtolînus" re hurmetê bikin. 638 P.Z. Misilman ketin Orşelîmê û navê bajêr kirin [[Quds]], yanî "pîroz". [[Kategorî:Bajar]] 9186 31841 2006-06-02T14:22:16Z Bangin 450 Redirecting to [[Çîn]] #REDIRECT:[[Çîn]] 9187 47298 2006-09-12T19:01:35Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Avûstûrya]] 9189 31856 2006-06-02T17:37:19Z Erdal Ronahi 2 Nawdîyan çû cihê Navdiyan #REDIRECT [[Navdiyan]] 9193 65948 2007-01-22T13:00:36Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Malta]] [[Wêne:Flag of Malta.svg|thumb|right|Alê Malta|200px]] [[Wêne:Satelite image of Malta.jpg|thumb|right|Sûretê Malta ji ezmên|250px]] '''Malta''' giravek li [[Derya Navîn]] ye. Ew jî di "[[Yekîtiya Ewropayê]]" da ye. Ser nexşê mera Malta li [[başur|başurê]] [[Ewropa]] dibîne. Erdî Malta nêzîkî 246 km² ye. Li wir dora 400.000 (sal:2005) kes dijî. ==Dîrok== Malta [[roj|rojê]] [[21'ê ]][[Îlon|Îlonê]] [[1964]] serbixwe bû. Rojê 1'ê [[Gulan|Gulanê]] [[2004]] Malta ket nav [[Yekîtiya Ewropayê]]. ==Lînk== * [http://www.gov.mt/index.asp?l=2 Rûpelê dewletê Malta] [[kategorî:Dewlet]] {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[af:Malta]] [[als:Malta]] [[am:ማልታ]] [[an:Malta]] [[ar:مالطا]] [[arc:ܡܠܛܐ]] [[ast:Malta]] [[be:Мальта]] [[bg:Малта]] [[br:Malta]] [[bs:Malta]] [[ca:Malta]] [[cs:Malta]] [[cy:Malta]] [[da:Malta]] [[de:Malta]] [[el:Μάλτα]] [[en:Malta]] [[eo:Malto (lando)]] [[es:Malta]] [[et:Malta]] [[eu:Malta]] [[fa:مالت (کشور)]] [[fi:Malta]] [[fiu-vro:Malta]] [[fr:Malte]] [[frp:Malta]] [[fy:Malta]] [[ga:Málta]] [[gl:Malta]] [[he:מלטה]] [[hi:माल्टा]] [[hr:Malta]] [[hsb:Malta]] [[ht:Malt]] [[hu:Málta]] [[ia:Malta]] [[id:Malta]] [[ilo:Malta]] [[io:Malta]] [[is:Malta]] [[it:Malta]] [[ja:マルタ]] [[ka:მალტა]] [[ko:몰타]] [[kw:Malta]] [[la:Melitta]] [[lb:Malta]] [[li:Malta]] [[lt:Malta]] [[lv:Malta]] [[mk:Малта]] [[ms:Malta]] [[mt:Malta]] [[nds:Malta]] [[nds-nl:Malta (laand)]] [[ne:माल्टा]] [[nl:Malta (land)]] [[nn:Malta]] [[no:Malta]] [[nrm:Malte]] [[oc:Malta]] [[os:Мальтæ (паддзахад)]] [[pam:Malta]] [[pl:Malta]] [[pms:Malta]] [[pt:Malta]] [[ro:Malta]] [[ru:Мальта (государство)]] [[scn:Malta]] [[se:Málta]] [[sh:Malta]] [[simple:Malta]] [[sk:Malta]] [[sl:Malta]] [[sq:Malta]] [[sr:Малта]] [[sv:Malta]] [[sw:Malta]] [[tet:Malta]] [[tg:Малта]] [[th:ประเทศมอลตา]] [[tl:Malta]] [[tr:Malta]] [[ug:مالتا]] [[uk:Мальта]] [[vi:Malta]] [[vo:Malteän]] [[wa:Male]] [[war:Malta]] [[zh:马耳他]] [[zh-min-nan:Malta]] 9198 33335 2006-06-26T14:30:47Z 85.105.87.171 Redirecting to [[Komara Tirkiyê]] #REDIRECT [[Komara Tirkiyê]] ==Links== * [http://www.turkeygate.com Turkey Directory in English] 9200 37534 2006-08-05T05:26:21Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Komara Tirkiyê]] 9202 31896 2006-06-03T11:10:46Z Erdal Ronahi 2 Komara Tirkîyê çû cihê Komara Tirkiyê: (îy nabe, iy dibe) #REDIRECT [[Komara Tirkiyê]] 9204 37836 2006-08-08T13:34:36Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Komara Tirkiyê]] 9207 31906 2006-06-03T11:19:22Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Mehmed Emîn Bozarslan]] #redirect[[Mehmed Emîn Bozarslan]] 9208 44252 2006-08-29T16:21:07Z Crypto 305 Redirecting to [[Sûrî]] #redirect [[Sûrî]] 9209 66193 2007-01-23T22:38:19Z Cyrus the virus 619 [[Wêne:Flag of Cyprus.svg|thumb|right|200px|Alê Qubrisê]] [[Wêne:Cihê Qubrisê.png|thumb|right|250px|Cihê Qubrisê li cîhanê]] [[Wêne:Cyprus topo.png|thumb|right|250px|Nexşê Qubrisê]] '''Qubris''' ([[Yewnanistan|yewnanî]]:''Κυπριακή Δημοκρατία'', [[Komara Tirkîyê|tirkî]]:''Kıbrıs Cumhuriyeti'') [[girav]]a sêyem mezinê li nav [[Derya Navîn]] de ye. Li wir nêzikî 780.000 [[mirov]] ([[sal]]:[[2005]]) hene. ==Ziman== Li Qubrisê [[2|du]] [[ziman]] hene: [[Yewnanistan|yewnanî]] û [[Komara Tirkîyê|tirkî]]. ==Cografîya== Qubris li başurê [[komara Tirkîyê]] û li rojavayê [[Sûrîyê]] ye. Başurê Qubrisê [[Yewnanistan|yewnanî]] ye, bakurê wê yê [[Komara Tirkîyê]] ye. ==Dîrok== Qubris [[roj|rojê]] [[1'ê gulanê]] [[2004]] ket nav [[YE]]. ==Lînk== *[http://www.cyprus.gov.cy/ Rûpelê Komara Qubrisê (bi yewnanî, îngilîzî û tirkî)] {{YE}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Girav]] [[kategorî:Derya Navîn]] [[Kategorî:Qubris]] [[af:Ciprus]] [[an:Chipre]] [[ar:قبرص]] [[arc:ܩܒܪܨ]] [[ast:Chipre]] [[az:Cənubi Kipr]] [[be:Кіпр]] [[bg:Кипър]] [[bn:সাইপ্রাস]] [[br:Republik Kiprenez]] [[bs:Kipar]] [[ca:Xipre]] [[cs:Kypr]] [[cy:Cyprus]] [[da:Cypern]] [[de:Republik Zypern]] [[el:Κύπρος]] [[en:Cyprus]] [[eo:Kipro]] [[es:Chipre]] [[et:Küpros]] [[eu:Zipre]] [[fa:قبرس]] [[fi:Kyproksen tasavalta]] [[fiu-vro:Küprüs]] [[fo:Kýpros]] [[fr:Chypre (pays)]] [[fy:Syprus]] [[ga:An Chipir]] [[gl:Chipre - Κύπρος]] [[he:קפריסין]] [[hi:साइप्रस]] [[ht:Chip]] [[hu:Ciprus]] [[hy:Կիպրոս]] [[id:Siprus]] [[ilo:Kyprus]] [[io:Chipro]] [[is:Kýpur]] [[it:Cipro]] [[ja:キプロス]] [[ko:키프로스]] [[kw:Kyproes]] [[la:Cyprus]] [[lb:Zypern]] [[lmo:Cipru]] [[lt:Kipras]] [[lv:Kipra]] [[mk:Кипар]] [[ms:Cyprus]] [[na:Cyprus]] [[nds:Zypern]] [[nl:Cyprus]] [[nn:Republikken Kypros]] [[no:Kypros]] [[nrm:Chypre]] [[oc:Chipre]] [[os:Кипр]] [[pam:Cyprus]] [[pl:Cypr (państwo)]] [[pt:Chipre]] [[ro:Cipru]] [[roa-rup:Chipro]] [[ru:Кипр]] [[scn:Cipru]] [[sh:Cipar]] [[simple:Cyprus]] [[sk:Cyprus (štát)]] [[sl:Ciper]] [[sq:Qipro]] [[sr:Кипар]] [[sv:Cypern]] [[tet:Xipre]] [[tg:Кипр]] [[th:ประเทศไซปรัส]] [[tr:Güney Kıbrıs Rum Kesimi]] [[uk:Кіпр]] [[vi:Kypros]] [[zh:賽普勒斯]] [[zh-min-nan:Ku-pí-lō͘]] [[zh-yue:塞浦路斯]] 9210 31911 2006-06-03T11:27:14Z Bangin 450 Kibris çû cihê Qubris #REDIRECT [[Qubris]] 9212 31913 2006-06-03T11:30:48Z Bangin 450 9213 31922 2006-06-03T13:06:25Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Qubris]] #redirect[[qubris]] 9215 31932 2006-06-03T17:14:20Z Benyadem 433 [[Image:burhanberken.JPG|right|framed|Burhan Berken]] '''Burhan Berken''' 1969 [[Amed]] hunermendekî kurd e. ==Berhem== *[[BA]] 2001 *[[Jahr û evîn]] 2005 ==Grêdanên derve== *[http://www.burhanberken.com Malpera fermî] {{kurt}} [[Category:Hunermend|Berken,Burhan]] 9216 31929 2006-06-03T17:10:41Z Benyadem 433 9218 31940 2006-06-03T21:24:55Z Bangin 450 9221 31961 2006-06-03T22:01:45Z Bangin 450 9222 31963 2006-06-03T22:12:56Z Bangin 450 9223 31966 2006-06-03T22:20:16Z Bangin 450 9224 31967 2006-06-03T22:21:51Z Bangin 450 9226 31978 2006-06-03T22:36:26Z Bangin 450 9227 31980 2006-06-03T22:39:10Z Bangin 450 9228 31986 2006-06-03T22:47:12Z Bangin 450 9229 31988 2006-06-03T22:50:08Z Bangin 450 9231 64165 2007-01-11T21:47:34Z Escarbot 482 روبوت إضافة: co, pdc, uk تعديل: nah '''Yek''' ('''1''') [[hejmarên xwezayî|hejmarêk xwezayî]] ye. Ew li pêşîyê [[2]] û li pişt [[0]] ye. [[Hejmarên romî|Hejmarê romî]] ji yek ra " I "e. Li [[ziman|zimanê]] [[erebî]] hejmarê yek " ۱ "e. == Wateyê yekê == Berê hejmarê yekê manêyên xwe yên din jî hemûn, wek [[xudê]] ya destpêk. Îro çend manên din jî hene. ===Kîmîya=== Hejmarê yekê li Kîmîya manê "[[Hîdrojen]]"e ([[H]]). ===Xalên dibistanê=== Dibistanê da jî hejmar hene. Yek her [[welat|welatekî]] da manêkî din heye. * [[Elmanya]] da hejmarê yekê ê tewri başe. * [[Sûrîyê]] da ev hejmara ê tewrî xerapê. Pir welatan da notê yekê ê tewrî pîse. [[Kategorî:Hejmar]] [[ar:1 (عدد)]] [[arc:1]] [[bg:1 (число)]] [[ca:Un]] [[co:1 (numeru)]] [[cs:1 (číslo)]] [[da:1 (tal)]] [[de:Eins]] [[en:1 (number)]] [[eo:Unu]] [[es:Uno]] [[eu:Bat]] [[fi:1 (luku)]] [[fr:1 (nombre)]] [[gl:Un]] [[gn:1]] [[he:1 (מספר)]] [[hi:एक]] [[ht:1 (chif)]] [[hu:1 (szám)]] [[ia:1 (numero)]] [[it:Uno]] [[ja:1]] [[ko:1]] [[la:Unus]] [[lmo:Nümar 1]] [[lt:1 (skaičius)]] [[nah:Cē (tlapōhualli)]] [[nap:Uno]] [[nds:1 (Tall)]] [[nds-nl:1 (getal)]] [[nl:1 (getal)]] [[nn:Talet 1]] [[no:1 (tall)]] [[pdc:Eens]] [[pl:1 (liczba)]] [[pt:Um]] [[qu:Huk]] [[ru:1 (число)]] [[simple:One]] [[sl:1 (število)]] [[sr:1 (број)]] [[sv:1 (tal)]] [[th:1]] [[tl:1 (bilang)]] [[uk:1 (число)]] [[vi:1 (số)]] [[vls:1 (getal)]] [[zh:1]] [[zh-yue:1]] 9232 32499 2006-06-09T18:29:31Z Bangin 450 Pir manên '''1''' hene. *Salê yekê, seke [[1 (sal)]] *Hejmarê yekê, seke [[Yek]] *[[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Hîdrojen]] ye. {{cudakirin}} 9233 34591 2006-07-05T08:39:32Z Erdal Ronahi 2 {{rtl}} ده‌ستنیشانكردنى ستراتیژیای په‌یوه‌ندیكردن ستراتیژیا بریتیه‌ له‌و چوارچیَوه‌یه‌ى كه‌ دامه‌زراوه‌ یا ریَكخراوی سیاسی چالاَكیه‌كانی به‌هۆیه‌وه‌ پلانریَژ ده‌كات بۆ گه‌یشتن به‌ ئامانجه‌ ده‌ستنیشانكراوه‌كانی. له‌كاتی پیَناسه‌كردنی ستراتیژیا زۆر زه‌رووره‌ وه‌لاَمی چه‌ند پرسیاریَكی سه‌ره‌كی بدریَته‌وه‌. ستراتیژیای په‌یوه‌ندیكردن هاوبه‌شه‌ له‌ پرۆسه‌ی پیَناسه‌كردنی ستراتیژیای سیاسیدا. زۆر جار كه‌م له‌ گروپه‌كان بایه‌خ به‌ ستراتیژیای په‌یوه‌ندیكردن ده‌ده‌ن. زۆر جاریش ده‌ستنیشانكردنی كه‌سیَك بۆ به‌ریَوه‌بردنی پۆستی په‌یوه‌ندیكردن به‌ میدییاكان (Press Relations- PR) به‌ بایه‌خدان و ته‌واوكردنی كاری ستراتیژیای په‌یوه‌ندیكردن ده‌ژمیَردریَت. به‌لاَم ئه‌وه‌ی مایه‌ی سه‌رنجه‌ له‌ سه‌رتاسه‌ری جیهان (PR(Public Relation)) به‌ مانای په‌یوه‌ندیه‌ گشتیه‌كانه‌وه‌ دیَت، كه‌چی له‌ سربیا و مۆنتینیگرۆ به‌ مانای (press relation) په‌یوه‌ندی به‌ میدیاكان دیَت. ره‌نگه‌ هۆی ئه‌م به‌ هه‌ڵه‌ تیَگه‌یشتنه‌ بۆ ئه‌وه‌ بگه‌رِیَته‌وه‌ كه‌ ئیَمه‌ زۆر جار له‌ بیرمان ده‌چیَ په‌یوه‌ندی به‌ "جه‌ماوه‌ر- public" بكه‌ین و له‌ بری ئه‌وه‌ جه‌خت له‌ سه‌ر میدیا وه‌ك تاكه‌ ریَگه‌ بۆ په‌یوه‌ندیكردن به‌ جه‌ماوه‌ر بكه‌ینه‌وه‌. ستراتیژیای په‌یوه‌ندیكردن پیَكهاته‌یه‌كی گرنگی هه‌موو ستراتیژیایه‌كی سیاسیه‌ و له‌ گه‌شه‌سه‌ندینیدا هاوبه‌شه‌. په‌یوه‌ندیكردن به‌ جه‌ماوه‌ر له‌ پیَناسه‌كردنی گروپه‌ به‌ئامانجكراو و ده‌ستنیشانكراوه‌كاندا ده‌ست پیَده‌كات. هه‌ڵمه‌تی تایبه‌تى په‌ره‌پیَدانی سیاسی: # دارِشتنى ستراتیژیای په‌یوه‌ندیكردن #. دارِشتنى پیَكهاته‌یه‌ك بۆ جیَبه‌جیَكردنی ستراتیژیای په‌یوه‌ندیكردن #. ده‌ستنیشانكردنی كاندیده‌كان، پیَشخستن و دارِشتنى پرۆگرامی سیاسی #. دانانی خشته‌ی كاتى بۆ هه‌ڵمه‌ته‌كه‌. #. دانانی بودجه‌یه‌ك #. ده‌ستنیشانكردنی خۆبه‌خشان/ ده‌ستنیشانكردنی بازنه‌ی یه‌كه‌می بایه‌خپیَده‌رانت #. دانانی بانكیَكى زانیاری بۆ ده‌نگده‌ره‌ مسۆگه‌ره‌كانت/ و ئه‌و لایه‌نگرانه‌ی ده‌توانی پشتیان پیَ ببه‌ستی. 1. ده‌ستنیشانكردنی ستراتیژیای په‌یوه‌ندیكردن ستراتیژیای په‌یوه‌ندیكردن به‌ وه‌لاَمدانه‌وه‌ی ئه‌م پرسیارانه‌ی خواره‌وه‌ پیَناسه‌ ده‌كریَ: * ئه‌و ده‌نگده‌رانه‌ كیَن كه‌ له‌ هه‌موو پرسیَكدا پشتیوانیمان ده‌كه‌ن (ده‌نگی بناغه‌یی)، كام ده‌نگده‌ر ره‌نگه‌ پشتیوانیمان بكه‌ن (پشتیوانی چاوه‌رِوانكراو- محتمل) و ئه‌و ده‌نگده‌رانه‌ی ره‌نگه‌ پشتیوانیمان بكه‌ن ئه‌گه‌ر توانیمان هه‌ڵمه‌تیَكی قایلكه‌ر ئه‌نجام بده‌ین. هه‌موو ئه‌و ده‌نگده‌رانه‌ "جیهانی ئیَمه‌" پیَك دیَنن. * كیَ نویَنه‌رایه‌تی بازنه‌ی یه‌كه‌می په‌یوه‌ندی نیَوخۆیی ده‌كات؟ * كیَنه‌ ئه‌و ده‌نگده‌رانه‌ی به‌ ئاسانترین شیَوه‌ پیَیان ده‌گه‌ین؟ كیَنه‌ ئه‌و ده‌نگده‌رانه‌ی ئه‌گه‌ری قایلكردنیان زیاتره‌؟ * پرسه‌ سه‌ره‌كییه‌كانی هه‌ڵمه‌ته‌كه‌مان چین؟ ئایا جیهانی ئیَمه‌ی ده‌نگده‌ران پشتیوانی له‌ هه‌ڵویَسته‌كانمان له‌باره‌ی ئه‌و پرسانه‌ ده‌كه‌ن؟ (له‌ماوه‌ی هه‌ڵمه‌تی دووباره‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ پیَویسته‌ وه‌لاَمی ئه‌م پرسیارانه‌مان له‌ ریَگه‌ی تویَژینه‌وه‌ی پسپۆران و راپرسی سیاسیدا ده‌ست كه‌ویَت. هه‌روه‌ها پیََویسته‌ ئه‌م تویَژینه‌وه‌یه‌ بۆ ئاسانكاری چۆنیه‌تى گه‌یاندنی هه‌ڵویَسته‌كانمان له‌باره‌ى پرسه‌كانه‌وه‌ به‌ جه‌ماوه‌ر به‌كار بهیَنریََت: واته‌ قایلكارترین به‌هانه‌ی كه‌ هه‌مانه‌ له‌باره‌ی پرسه‌كان. * میزاجی ده‌نگده‌ر چۆنه‌، بۆ نمونه‌ ئایا ئه‌وان بیَخه‌من یاخود هیواخوازن له‌باره‌ی ئاینده‌دا؟ پیَویسته‌ ئه‌مه‌ش له‌ ریَگه‌ی تویَژینه‌وه‌ی پیَكهاتوو له‌ چه‌ند پرسیاریَك بزانین. میزاجی "جیهانی ئیَمه‌" چیه‌، بۆ نمونه‌ ئایا به‌جۆشن له‌باره‌ی هه‌ڵبژاردن و هه‌ڵویَسته‌كانمان له‌و پرۆگرامه‌ سیاسیه‌ی رامانگه‌یاندووه‌؟ * ركابه‌ره‌ سیاسیه‌كانمان كیَن؟ هه‌ڵویَسته‌كانیان له‌باره‌ی پرسه‌كان چین؟ بۆچی ركابه‌ریمان ده‌كه‌ن له‌ "پرسه‌كانمان" ئامانجمان گۆرِینی هه‌ڵویَستی سیاسیی ركابه‌ره‌كانمان نیه‌ به‌ڵكو زانینی ستراتیژیا و تاكتیكه‌كانیانه‌. تا وه‌لاَمی پرسیاره‌كانمان بۆ ده‌رده‌كه‌ویَ پیَویسته‌ ئه‌مانه‌ی خواره‌وه‌ ده‌ستنیشان بكه‌ین: 9235 66599 2007-01-26T11:22:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:قدرتی عدد]] '''Hejmarên xwezayî''' ew hejmaren, ê mera pê dihesbîne (<nowiki>[</nowiki>[[0]]<nowiki>]</nowiki>,[[1]],[[2]],[[3]],[[4]],[[5]],[[6]],[[7]],[[8]],[[9]],[[10]],[[11]],[[12]],...). Carna [[0]] jî tê hesbandin di nav komê hejmarên xwezayî. Hejmarê tewrî çûk ya [[0|sifire]] ya [[1|yeke]]. ==Nîşanên hejmarên xwezayî== Nîşanê hejmarên xwezayî :<math>\mathbb{N}</math> e. <br> Koma hejmarên xwezayî vê [[0|sifrê]] mera komê hejmarên xwezayî :<math>\mathbb{N} = \{\, 1, 2, 3, \ldots \,\}</math> dinîvsîne, bi [[0|sifirê]] ra :<math>\mathbb{N} = \{0, 1, 2, 3, \ldots \,\}</math> {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" align="left" style="margin-left:1em; background:#e3e3e3;" !Zimbol !Mene |- bgcolor="#FFFFFF" align="center" |<math>\mathbb{N}^+</math> |Hejmarên erênî, bi sifirê |- bgcolor="#FFFFFF" align="center" |<math>\mathbb{N}^*</math> |Hejmarên erênî, bi sifirê |- bgcolor="#FFFFFF" align="center" |<math>\mathbb{N}_0</math> |Hejmarên erênî, bi sifirê |- bgcolor="#FFFFFF" align="center" |<math>\mathbb{N}_{>0}</math> |Bes hejmarên erênî (vê sifirê) |- bgcolor="#FFFFFF" align="center" |<math>\mathbb{N} \setminus \{0\}</math> |Bes hejmarên erênî (vê sifirê) |} <br clear="all" style="clear:both;" /> ==Lînk== {{wîkîferheng|hejmarên xwezayî}} [[Kategorî:Matematîk]] [[af:Natuurlike getal]] [[ar:عدد طبيعي]] [[bg:Естествено число]] [[bs:Prirodan broj]] [[ca:Nombre natural]] [[cs:Přirozené číslo]] [[da:Naturligt tal]] [[de:Natürliche Zahl]] [[el:Φυσικός αριθμός]] [[en:Natural number]] [[eo:Natura nombro]] [[es:Número natural]] [[et:Naturaalarv]] [[eu:Zenbaki arrunt]] [[fa:اعداد طبیعی]] [[fi:Luonnollinen luku]] [[fo:Teljital]] [[fr:Entier naturel]] [[gl:Número natural]] [[he:מספר טבעי]] [[hr:Prirodan broj]] [[hu:Természetes számok]] [[ia:Numero natural]] [[id:Bilangan asli]] [[is:Náttúrlegar tölur]] [[it:Numero naturale]] [[ja:自然数]] [[jbo:rarna'u]] [[ka:ნატურალური რიცხვი]] [[kn:ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಸಂಖ್ಯೆ]] [[ko:자연수]] [[la:Numerus naturalis]] [[lmo:Nümar natüraal]] [[lt:Natūralieji skaičiai]] [[mk:Природен број]] [[nl:Natuurlijk getal]] [[nn:Naturleg tal]] [[no:Naturlig tall]] [[pl:Liczby naturalne]] [[pt:Número natural]] [[ro:Număr natural]] [[ru:Натуральное число]] [[scn:Nùmmuru naturali]] [[sh:Prirodan broj]] [[simple:Natural number]] [[sk:Množina prirodzených čísel]] [[sl:Naravno število]] [[sq:Numrat natyral]] [[sr:Природан број]] [[sv:Naturliga tal]] [[ta:இயல் எண்]] [[th:จำนวนธรรมชาติ]] [[tr:Doğal sayılar]] [[uk:Натуральне число]] [[ur:قدرتی عدد]] [[vi:Số tự nhiên]] [[vls:Natuurlik hetal]] [[zh:自然数]] [[zh-min-nan:Chū-jiân-sò͘]] [[zh-yue:自然數]] 9240 65904 2007-01-22T09:22:19Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[sw:Bulgaria]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Република България<br/>Republika Balgariya<br> Bulgaristan</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Alê Bulgaristan.png|160px]]<br/>[[Ala Bulgaristanê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Bulgaria coa.png|110px]]<br/>[[Arma Bulgaristanê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Mila Rodino]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBulgaria.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[ Bulgarî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Sofya]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Georgui Parvanov]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Serguei Stanichev]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[3 adar 1878]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 110 910 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ???? <br/>[[Berbilavî]] ||<br/>7 707 495 <br/>69.5/km² |- | '''[[Dirav]]''' || [[Lev]]a nû (BGN) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +2 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .bg |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +359 |} '''Bulgaristan''' ([[bulgarî]]: ''България'') [[dewlet|dewlet]] li [[başur]]-[[rojhilat]]ê [[Ewropa]] ye. Li wir nêzîkî 7.200.000 kes hene ([[sal]]: [[2006]]). Peytextê xwe [[Sofia]] ye. [[Wêne:Bu-map.jpg|thumb|left|Nexşeya Bulgaristanê li Ewropa]] ==Cografîya== Erdê Bulgaristanê 110.994 [[km²]] ye. Ew digê [[Derya Reş]]. [[Dewlet|Dewletên]] digên Bulgaristanê [[Romanya]], [[Serb]], [[Macaristan]], [[Yunanistan]] û [[Tirkîye|Tirkîyê]] ye. == [[Dîn]] == Li Bulgaristanê 85% kes ê [[kinîse|kinîsê]] ortodoksê bulgarî ne, 12% [[Îslam|Îslamin]] û yên din [[Yahudî]] ne. == Dîrok == Bulgaristan [[roj|rojê]] [[3]]'ê [[adar|adarê]] [[1878]] serbixwe bû. Ew xwe ji [[Împêratorîya Osmanî]] ketand. Bulgaristan dikeve nav [[Yekîtiya Ewropayê]] di [[sal|salê]] [[2007]]an da. {{commons|Bulgaria}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[kategorî:Dewlet]] [[af:Bulgarye]] [[am:ቡልጋሪያ]] [[an:Bulgaria]] [[ar:بلغاريا]] [[arc:ܒܠܓܪܝܐ‏]] [[ast:Bulgaria]] [[be:Баўгарыя]] [[bg:България]] [[bn:বুলগেরিয়া]] [[bo:པུ་ར་ག་རི་ཡ]] [[br:Bulgaria]] [[bs:Bugarska]] [[ca:Bulgària]] [[cs:Bulharsko]] [[csb:Bùlgarskô]] [[cu:Блъгарї]] [[cv:Болгари]] [[cy:Bwlgaria]] [[da:Bulgarien]] [[de:Bulgarien]] [[el:Βουλγαρία]] [[en:Bulgaria]] [[eo:Bulgario]] [[es:Bulgaria]] [[et:Bulgaaria]] [[eu:Bulgaria]] [[fa:بلغارستان]] [[fi:Bulgaria]] [[fiu-vro:Bulgaaria]] [[fr:Bulgarie]] [[frp:Bulgarie]] [[fy:Bulgarije]] [[ga:An Bhulgáir]] [[gd:Bulgàiria]] [[gl:Bulgaria - България]] [[he:בולגריה]] [[hi:बुल्गारिया]] [[hr:Bugarska]] [[hsb:Bołharska]] [[ht:Bilgari]] [[hu:Bulgária]] [[hy:Բուլղարիա]] [[ia:Bulgaria]] [[id:Bulgaria]] [[ilo:Bulgaria]] [[io:Bulgaria]] [[is:Búlgaría]] [[it:Bulgaria]] [[ja:ブルガリア]] [[ka:ბულგარეთი]] [[ko:불가리아]] [[kw:Bulgari]] [[la:Bulgaria]] [[lb:Bulgarien]] [[li:Bölgarieë]] [[lt:Bulgarija]] [[lv:Bulgārija]] [[mk:Бугарија]] [[mo:Булгария]] [[ms:Bulgaria]] [[mt:Bulgarija]] [[na:Borgeriya]] [[nds:Bulgarien]] [[nds-nl:Bulgarije]] [[ne:बुल्गेरिया]] [[nl:Bulgarije]] [[nn:Bulgaria]] [[no:Bulgaria]] [[nov:Bulgaria]] [[nrm:Bulgarie]] [[oc:Bulgaria]] [[os:Болгари]] [[pam:Bulgaria]] [[pl:Bułgaria]] [[pms:Bulgarìa]] [[ps:بلغاريه/بلغارستان]] [[pt:Bulgária]] [[qu:Bulgarya]] [[rmy:Bulgariya]] [[ro:Bulgaria]] [[roa-rup:Vurgaria]] [[ru:Болгария]] [[sa:बुल्गारिया]] [[scn:Bulgarìa]] [[se:Bulgária]] [[sh:Bugarska]] [[simple:Bulgaria]] [[sk:Bulharsko]] [[sl:Bolgarija]] [[sq:Bullgaria]] [[sr:Бугарска]] [[sv:Bulgarien]] [[sw:Bulgaria]] [[tg:Булғористон]] [[th:ประเทศบัลแกเรีย]] [[tl:Bulgarya]] [[tr:Bulgaristan]] [[ug:بۇلغارىيە]] [[uk:Болгарія]] [[vi:Bulgaria]] [[vo:Bulgarän]] [[wa:Bulgåreye]] [[war:Bulgaria]] [[yi:בולגאריע]] [[zh:保加利亚]] [[zh-min-nan:Bulgariya]] [[zh-yue:保加利亞]] 9241 32029 2006-06-04T17:11:52Z Bangin 450 Redirecting to [[Cihûtî]] #REDIRECT: [[Cihûtî]] 9242 32030 2006-06-04T17:12:56Z Bangin 450 9245 65380 2007-01-19T11:30:25Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:بحیرہ اسود]] [[Wêne:Derya Resh.jpg|thumb|right|300px|Derya Reş]] '''Derya Reş''' deryekî mezine. Ew teqrîben 424.000 [[km²]] mezine û 2.244 m kûre. Ew navberê [[Ewropa]] û [[Asya]] ye. == Cografîya == Derya Reş digê van [[dewlet|dewleta]]: *[[Tirkîye]] *[[Bulgaristan]] *[[Romanya]] *[[Ûkrayna]] *[[Rûsya]] *[[Gurcistan]] {{commons|Category:Black Sea}} [[kategorî:Derya]] [[kategorî:Erdnîgarî]] [[an:Mar Negro]] [[ar:بحر أسود]] [[ast:Mar Negru]] [[be:Чорнае мора]] [[bg:Черно море]] [[br:Mor du]] [[bs:Crno more]] [[ca:Mar Negra]] [[cs:Černé moře]] [[cv:Хура тинĕс]] [[cy:Y Môr Du]] [[da:Sortehavet]] [[de:Schwarzes Meer]] [[el:Μαύρη θάλασσα]] [[en:Black Sea]] [[eo:Nigra Maro]] [[es:Mar Negro]] [[et:Must meri]] [[eu:Itsaso Beltza]] [[fa:دریای سیاه]] [[fi:Mustameri]] [[fr:Mer Noire]] [[frp:Mar Nêra]] [[fy:Swarte See]] [[gl:Mar Negro]] [[he:הים השחור]] [[hr:Crno more]] [[hu:Fekete-tenger]] [[id:Laut Hitam]] [[is:Svartahaf]] [[it:Mar Nero]] [[ja:黒海]] [[jbo:xekri xamsi]] [[ka:შავი ზღვა]] [[ko:흑해]] [[la:Pontus Euxinus]] [[li:Zwarte Zie]] [[lt:Juodoji jūra]] [[lv:Melnā jūra]] [[mk:Црно Море]] [[mo:Маря Нягрэ]] [[ms:Laut Hitam]] [[nds-nl:Zwarte Zee]] [[nl:Zwarte Zee]] [[nn:Svartehavet]] [[no:Svartehavet]] [[nrm:Néthe Mé]] [[os:Сау денджыз]] [[pl:Morze Czarne]] [[pt:Mar Negro]] [[rmy:Kali Deryav]] [[ro:Marea Neagră]] [[ru:Чёрное море]] [[scn:Mari Nìuru]] [[sh:Crno more]] [[simple:Black Sea]] [[sk:Čierne more]] [[sl:Črno morje]] [[sr:Црно море]] [[sv:Svarta havet]] [[sw:Bahari Nyeusi]] [[ta:கருங்கடல்]] [[tg:Баҳри Сиёҳ]] [[th:ทะเลดำ]] [[tr:Karadeniz]] [[uk:Чорне море]] [[ur:بحیرہ اسود]] [[vi:Biển Đen]] [[zh:黑海]] 9246 32053 2006-06-05T10:15:50Z Bangin 450 9247 32067 2006-06-05T10:55:28Z Bangin 450 9252 32083 2006-06-05T15:11:36Z Bangin 450 #REDIRECT [[.po]] #REDIRECT [[.po]] 9254 32102 2006-06-05T16:18:49Z Bangin 450 Kîlometre çû cihê Kîlomitir #REDIRECT [[Kîlomitir]] 9255 66474 2007-01-25T15:03:19Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:میٹر (پیمائش)]] '''Mitir''' ji [[ziman|zimanê]] [[yewnanî]] te. Li [[yewnanî]] mitir eve: ''μέτρον''. Kurtenavê xwe '''m''' ye. Ew hezarekî [[kîlomitir|kîlomitrekî]] ye. <p> Mitrek *<math>\frac{1}{1000}</math> [[kîlomitir|kilomitirin]]. *10 [[dêsîmitir|dêsîmitirin]]. *100 [[sentîmitir|sentimitirin]]. *1000 [[mîlîmitir|mîlîmitirin]]. [[Kategorî:yeke]] [[af:Meter]] [[als:Meter]] [[ar:متر]] [[ast:Metru]] [[bg:Метър]] [[bn:মিটার]] [[bpy:মিটার]] [[br:Metr]] [[bs:Metar]] [[ca:Metre]] [[cs:Metr]] [[da:Meter]] [[de:Meter]] [[el:Μέτρο (μονάδα μήκους)]] [[en:Metre]] [[eo:Metro]] [[es:Metro]] [[et:Meeter]] [[eu:Metro]] [[fa:متر]] [[fi:Metri]] [[fr:Mètre]] [[gl:Metro]] [[he:מטר]] [[hr:Metar]] [[hu:Méter]] [[ia:Metro]] [[id:Meter]] [[is:Metri]] [[it:Metro (unità di misura)]] [[ja:メートル]] [[ka:მეტრი]] [[ko:미터]] [[la:Metrum]] [[lb:Meter]] [[lt:Metras]] [[lv:Metrs]] [[mr:मीटर]] [[ms:Meter]] [[mt:Metru]] [[nds:Meter]] [[nl:Meter]] [[nn:Meter]] [[no:Meter]] [[nrm:Mète]] [[pl:Metr]] [[pt:Metro]] [[ro:Metru]] [[ru:Метр]] [[sco:Metre]] [[sh:Metar]] [[simple:Metre]] [[sk:Meter]] [[sl:Meter]] [[sq:Metri]] [[sr:Метар]] [[su:Méter]] [[sv:Meter]] [[sw:Mita]] [[ta:மீட்டர்]] [[th:เมตร]] [[tl:Metro]] [[tr:Metre]] [[uk:Метр]] [[ur:میٹر (پیمائش)]] [[vi:Mét]] [[vls:Meter]] [[yi:מעטער]] [[zh:米 (单位)]] [[zh-min-nan:Kong-chhioh]] [[zh-yue:米]] 9256 32113 2006-06-05T16:48:33Z Bangin 450 nuh '''M''' pir menên xwe heye: *Herfê '''M''', seke [[M (herf)]] *Kurtenavê [[Mitir|mitirê]], ''m'' {{cudakirin}} 9258 32126 2006-06-05T17:34:22Z Bangin 450 Menê '''Dm''' (ya '''dm''') pirin. *Li [[lîsteya kodên ISO yên dewletan]] da ''dm'' ê [[Domînîka]] ye. *Kurtênavê [[dêsîmitir|dêsîmitirê]], ''dm''. [[kategorî:kurtenav]] {{cudakirin}} 9259 32180 2006-06-06T15:47:16Z Bangin 450 '''Dêsîmitirek''' *<math>\frac{1}{10000}</math> [[kîlomitir|kîlomitirin]]. *<math>\frac{1}{10}</math> [[mitir|mitirin]]. *10 [[sentîmitir|sentîmitirin]]. *100 [[mîlîmitir|mîlîmitirin]]. [[Kategorî:Yeke]] 9260 32128 2006-06-05T17:34:46Z Bangin 450 Desîmitir çû cihê Dêsîmitir #REDIRECT [[Dêsîmitir]] 9261 32159 2006-06-06T13:53:51Z Erdal Ronahi 2 '''Sentîmitirek''' *<math>\frac{1}{100000}</math> [[kîlomitir|kîlomitirin]]. *<math>\frac{1}{100}</math> [[mitir|mitirin]]. *<math>\frac{1}{10}</math> [[dêsîmitir|dêsîmitirin]]. *10 [[mîlîmitir|mîlîmitirin]]. [[Kategorî:Yeke]] 9262 32145 2006-06-06T12:48:36Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[İsmet Dağ]] 9264 66268 2007-01-24T12:50:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:चार्ल् डे गोल]] [[Image:Gaulle002.jpg|thumb]] '''Charles André Joseph Marie de Gaulle''' (*[[22]]. [[kanûn]]ê [[sal|sala]] [[1890]]ê da li [[Lille]], † [[9]]. [[kanûn]]ê [[1970]]an da li [[Colombey-les-Deux-Églises]]), leşkerekî navdar û ji salan [[1958]] heta [[1969]] [[serokkomar]]ê [[Fransa]] bû. [[Kategorî:Siyasetmedar|Gaulle, Charles de]] [[af:Charles de Gaulle]] [[ar:شارل ديغول]] [[bg:Шарл дьо Гол]] [[bs:Charles de Gaulle]] [[ca:Charles de Gaulle]] [[cs:Charles de Gaulle]] [[cy:Charles de Gaulle]] [[da:Charles de Gaulle]] [[de:Charles de Gaulle]] [[en:Charles de Gaulle]] [[eo:Charles de Gaulle]] [[es:Charles de Gaulle]] [[et:Charles de Gaulle]] [[eu:Charles de Gaulle]] [[fa:شارل دوگل]] [[fi:Charles de Gaulle]] [[fr:Charles de Gaulle]] [[fy:Charles de Gaulle]] [[gl:Charles de Gaulle]] [[he:שארל דה גול]] [[hi:चार्ल् डे गोल]] [[hr:Charles de Gaulle]] [[hu:Charles de Gaulle]] [[hy:Շառլ դե Գոլ]] [[id:Charles de Gaulle]] [[io:Charles de Gaulle]] [[is:Charles de Gaulle]] [[it:Charles de Gaulle]] [[ja:シャルル・ド・ゴール]] [[ka:დე გოლი, შარლ]] [[ko:샤를 드골]] [[la:Carolus de Gaulle]] [[nl:Charles de Gaulle]] [[nn:Charles de Gaulle]] [[no:Charles de Gaulle]] [[pl:Charles de Gaulle]] [[pt:Charles de Gaulle]] [[ro:Charles de Gaulle]] [[ru:Голль, Шарль де]] [[scn:Charles de Gaulle]] [[sh:Charles de Gaulle]] [[simple:Charles de Gaulle]] [[sk:Charles de Gaulle]] [[sl:Charles de Gaulle]] [[sr:Шарл де Гол]] [[sv:Charles de Gaulle]] [[th:ชาลส์ เดอ โกล]] [[tl:Charles de Gaulle]] [[tr:Charles de Gaulle]] [[uk:Шарль де Голль]] [[ur:چارلس ڈیگال]] [[vi:Charles de Gaulle]] [[zh:夏爾·戴高樂]] 9267 32147 2006-06-06T12:55:06Z Erdal Ronahi 2 Bi destûra Sosin. Bi destûra Sosin. 9268 32151 2006-06-06T12:59:00Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Sosin.jpg|thumb|Sosin, Kaseta "[[Reşeba]]"]] '''Sosin''' stranbêja kurd e. ==Berhem== * [[Reşeba]] - 2005 [[Kategorî:Stranbêj]] [[Kategorî:Jin]] 9269 32188 2006-06-06T16:49:23Z Bangin 450 ziman [[Kategorî:Zanist]] [[bg:Категория:Мерни единици]] [[ca:Categoria:Unitats de mesura]] [[cs:Kategorie:Jednotky]] [[da:Kategori:Måleenheder]] [[de:Kategorie:Maßeinheit]] [[el:Category:Μονάδες μέτρησης]] [[en:Category:Units of measure]] [[fr:Catégorie:Unité de mesure]] [[it:categoria:unità di misura]] [[ja:Category:度量衡]] [[nl:Categorie:Eenheid]] [[no:Kategori:Måleenheter]] [[sl:Category:fizikalne enote]] [[zh:Category:度量衡]] [[uk:Категорія:Одиниці вимірювання]] 9270 32169 2006-06-06T15:13:03Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Bedirxan]] #redirect[[Bedirxan]] 9271 39090 2006-08-13T16:30:08Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin Pir manên '''2''' hene. * Salê 2, seke [[2 (sal)]] * Hejmarê 2, seke [[Du]]. * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Hêlyûm]] ye. {{cudakirin}} 9272 39391 2006-08-13T16:42:43Z Pill 538 Guherandina 85.96.223.38 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin Pir manên '''7''' hene. * Salê 7, seke [[7 (sal)]] * Hejmarê 7, seke [[Heft]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Nîtrojen]] ye. {{cudakirin}} 9274 32185 2006-06-06T15:59:12Z Bangin 450 nuh '''Mîlîmitirek''' *<math>\frac{1}{1000000}</math> [[kîlomitir|kîlomitrin]]. *<math>\frac{1}{1000}</math> [[mitir|miririn]]. *<math>\frac{1}{100}</math> [[dêsîmitir|dêsîmitirin]]. *<math>\frac{1}{10}</math> [[sentîmitir|sentîmitirin]]. [[category:Yeke]] 9276 35820 2006-07-21T19:22:48Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin Manê '''mm''' ya '''Mm''' pirin. * [[Lîsteya kodên ISO yên dewletan]] da ''mm'' ê [[Myanmar|Myanmarê]] ye. * Kurtenavê [[mîlîmitir]], ''mm'' {{cudakirin}} [[category:Kurtenav]] 9277 35830 2006-07-21T19:23:05Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin Pir manên '''Cm''' ya '''cm''' hene. *Lî [[Lîsteya kodên ISO yên dewletan]] da ''cm'' ê [[Kamêron|Kamêronê]] ye. *Lî [[kîmya]] da '''Cm''' kurtenavê [[Kuriyûm|Kuriyûmê]] ye. *'''cm''' kurtenavê [[sentîmitir]] ye. {{cudakirin}} [[kategorî:kurtenav]] 9278 32193 2006-06-06T17:24:45Z Bangin 450 9279 32597 2006-06-11T12:02:37Z Bangin 450 '''Çargoşê kîlomitir ''' ya '''km²''' dibêjin, çiqas rûbar heye. Nîşanê rûbarê <math>\ \mathrm{A}</math>e. Cem çargoşa, ê alîyên hemberê wek hevdine, mera alîyê ''a'' [[derb|derbî]] alîyê ''b'' dike (<math>\ \mathrm{a} \cdot {b}</math>). [[Wêne:Çargoşe.gif|right|250px]] <br> Nimûne: "''Erdekî min heye. Alîyek [[10]] [[kîlomitir|kîlomitirin]] û alîyê din [[5]] [[kîlomitir|kîlomitirin]].''" <p> Naka gereke mera seke. Alîyê <p> <math>\ \mathrm{a}={10 km}</math> e û <p><math>\ \mathrm{b}={5 km}</math> e, loma mera gereke naka ev bike: <math>\ \mathrm{10 km}\cdot \mathrm{5 km} </math> <p> Wergî <math>\ \mathrm{50 km^2}</math> derdikeve. Manê xwe rûberê wê erdê 50 km² ye. ==Şêweyekit din== '''Çargoşe kîlomitir''' * 1.000.000 [[çargoşê mitir|çargoşên mitirin]] * 100.000.000 [[çargoşê dêsîmitir|çargoşên dêsîmitirin]] * 10.000.000.000 [[çargoşê sentîmitir|çargoşên sentîmitirin]] * 1.000.000.000.000 [[çargoşê mîlîmitir|çargoşên mîlîmitirin]] [[category:Yeke]] [[category:Matematîk]] 9281 32215 2006-06-06T19:12:31Z Bangin 450 '''km²''' kurtenavê [[çargoşê kîlomitir]]e. [[category:Kurtenav]] [[category:Yeke]] 9282 32598 2006-06-11T12:06:06Z Bangin 450 '''Çargoşê mitir''' ya '''m²''' dibêjin, çiqas rûber heye. Çargoşê mitirek * <math>\frac{1}{1000000}</math> [[çargoşê kîlomitir|çargoşê kîlomitirin]]. * 100 [[çargoşê dêsîmitir|çargoşê dêsîmitirin]]. * 10.000 [[çargoşê sentîmitir|çargoşê sentîmitirin]]. * 1.000.000 [[çargoşê mîlîmitir|çargoşê mîlîmitirin]]. == Hên seke == *[[Çargoşê kîlomitir]] [[category:Yeke]] [[category:Matematîk]] [[bg:Квадратен метър]] [[cs:Metr čtverečný]] [[da:Kvadratmeter]] [[de:Quadratmeter]] [[en:Square metre]] [[eo:Kvadrata metro]] [[es:Metro cuadrado]] [[fi:Neliömetri]] [[fr:Mètre carré]] [[hu:Négyzetméter]] [[it:Metro quadrato]] [[ja:平方メートル]] [[ko:제곱미터]] [[la:Chiliometrum quadratum]] [[li:Veerkante maeter]] [[nl:Vierkante meter]] [[nn:Kvadratmeter]] [[no:Kvadratmeter]] [[pt:Metro quadrado]] [[ru:Квадратный мегаметр]] [[sk:Štvorcový meter]] [[sl:Kvadratni meter]] [[sr:Квадратни километар]] [[sv:Kvadratmeter]] [[zh:平方米]] [[zh-min-nan:Pêng-hong-kong-chhioh]] 9283 32213 2006-06-06T19:10:04Z Bangin 450 nûh '''m²''' kurtenavê [[Çargoşê mitir|çargoşê mitire]]. [[category:Yeke]] [[category:Kurtenav]] 9286 66877 2007-01-28T03:04:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ab, az, eu, fa, hr, sl, vi تعديل: ce [[Wêne:450px-Flag of Chechnya.svg.png|thumb|Çeçenistan]] '''Çeçenistan''' (Rûsy: ''Чеченская Республика'') [[komar]]eke [[federal]] li [[Rûsya]] ye. Piştî damezrandina [[YKSS]] di sala [[1921]]´î de wekî herêmeke serbixwe bi Komarên [[Sowyet]]ên Sosyalîst [[Otonomî]]ya [[Gorskaya]] ve hate girêdan. Di salên 30´î de bu parçeyek ji Otonomiyên Sowyetên Sosyalîst a Çeçen-[[Îngûş]]. Dema YKSS belav bû di sala [[1991]]´î de Çeçenistanê serbixwebûna xwe îlan kir û bi hilbijartinan General [[Çohar Dûdayew]] wekî serokkomar hilbijart. Ji ber ku hikumeta Çeçenistanê doza veqetandinê ji Rûsya kir û rejîma [[Îslam]]ê pejirand, Rûsyayê êrîş bire ser Çeçenistanê. Herçendî hikumeta Îslamîst hate daxistin jî heya niha nakokî û pirsgirêka Çeçenistanê safî nebûye. Rûsyayê hikumetek gorî polîtîkayên xwe avakiriye û nerazîbûnên Çeçenan û şerê navxweyî berdewam e. Heya niha nêzîkî 300.000 mirovan di şer û êrîşên Rûsyayê de jiyana xwe jidestdane. <br>[[Serbajar]]: [[Grosnî]] <br>[[Gelhe]]: 1.141.362 (2005) <br>[[Rûber]]: 15.700 [[km]] [[çg]] [[Kategorî:Çeçenistan]] [[Category:Welat]] [[ab:Чачантәыла Аҳәынҭқарра]] [[ar:شيشان]] [[az:Çeçenistan]] [[bg:Чеченска република]] [[ca:Txetxènia]] [[ce:Noxçiyçö]] [[cs:Čečensko]] [[da:Tjetjenien]] [[de:Tschetschenien]] [[en:Chechnya]] [[eo:Ĉeĉenio]] [[es:Chechenia]] [[et:Tšetšeeni Vabariik]] [[eu:Txetxenia]] [[fa:چچن]] [[fi:Tšetšenia]] [[fr:Tchétchénie]] [[gl:Chechenia - Нохчичьо]] [[he:צ'צ'ניה]] [[hr:Čečenija]] [[id:Chechnya]] [[io:Chechenia]] [[it:Cecenia]] [[ja:チェチェン共和国]] [[ko:체첸 공화국]] [[lt:Čečėnija]] [[nl:Tsjetsjenië]] [[nn:Tsjetsjenia]] [[no:Tsjetsjenia]] [[pl:Czeczenia]] [[pt:Chechênia]] [[ro:Cecenia]] [[ru:Чечня]] [[sh:Čečenija]] [[sl:Čečenija]] [[sr:Чеченија]] [[sv:Tjetjenien]] [[tr:Çeçenya]] [[vi:Chechnya]] [[zh:车臣共和国]] 9287 32253 2006-06-07T11:12:59Z Muhamed 345 Kurte: bere Çeçenistan Kurte: bere Çeçenistan 9288 32596 2006-06-11T12:02:07Z Bangin 450 '''Çargoşê dêsîmitir''' ya '''dm²''' dibêjin, çiqas rûber heye. Çargoşê dêsîmitirek * <math>\frac{1}{100000000}</math> [[çargoşê kîlomitir|çargoşê kîlomitirin]]. * <math>\frac{1}{100}</math> [[çargoşê mitir|çargoşê mitirin]]. * 100 [[çargoşê sentîmitir|çargoşê sentîmitirin]]. * 10.000 [[çargoşê mîlîmitir|çargoşê mîlîmitirin]]. == Hên seke == *[[Çargoşê kîlomitir]] [[category:Yeke]] [[category:Matematîk]] 9289 32264 2006-06-07T14:49:47Z Bangin 450 '''dm²''' kurtenavê [[çargoşê dêsîmitir|çargoşê dêsîmitire]]. [[category:Yeke]] [[category:kurtenav]] 9290 32599 2006-06-11T12:06:21Z Bangin 450 '''Çargoşê sentîmitir''' ya '''cm²''' dibêjin, çiqas rûber heye. Çargoşê sentîmitirek * <math>\frac{1}{10000000000}</math> [[çargoşê kîlomitir|çargoşê kîlomitirin]]. * <math>\frac{1}{10000}</math> [[çargoşê mitir|çargoşê mitirin]]. * <math>\frac{1}{100}</math> [[çargoşê dêsîmitir|çargoşê dêsîmitirin]]. * 100 [[çargoşê mîlîmitir|çargoşê mîlîmitirin]]. == Hên seke == *[[Çargoşê kîlomitir]] [[category:Yeke]] [[category:Matematîk]] 9291 32268 2006-06-07T14:54:00Z Bangin 450 nuh '''cm²''' kurtenavê [[Çargoşê sentîmitir|çargoşê sentîmitire]]. [[category:Yeke]] [[category:Kurtenav]] 9292 32600 2006-06-11T12:06:43Z Bangin 450 '''Çargoşê mîlîmitir''' ya '''mm²''' dibêjin, çiqas rûber heye. Çargoşê mîlîmitirek * <math>\frac{1}{1000000000000}</math> [[çargoşê kîlomitir|çargoşê kîlomitirin]]. * <math>\frac{1}{1000000}</math> [[çargoşê mitir|çargoşê mitirin]]. * <math>\frac{1}{10000}</math> [[çargoşê dêsîmitir|çargoşê dêsîmitirin]]. * <math>\frac{1}{100}</math> [[çargoşê sentîmitir|çargoşê sentîmitirin]]. == Hên seke == *[[Çargoşê kîlomitir]] [[category:Yeke]] [[category:Matematîk]] 9293 32271 2006-06-07T15:02:37Z Bangin 450 nuh '''mm²''' kurtenavê [[çargoşê mîlîmitir|çargoşê mîlîmitire]]. [[category:Yeke]] [[category:Kurtenav]] 9294 62990 2007-01-04T12:38:29Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:شامل سالمانوفيتش باساييف]] [[Wêne:Shamilbasayev.jpg|thumb|Şamil Basayev]] '''Şamîl Basayev''' (Rûsy: Шамиль Салманович Басаев) çebû: tiwa 1965 [[Wedeno]], [[Çeçenistan]]ê da, Şamîl Basayev Serokê [[Mûjhadîn]]ê [[Çeçen]]eya û ye [[Îslam]]iay [[Kaukas]]ê. [[Category:Misilman]] [[ar:شامل سالمانوفيتش باساييف]] [[bg:Шамил Басаев]] [[ca:Xamil Bassàiev]] [[cs:Šamil Basajev]] [[cv:Басаев Шамиль Салманович]] [[da:Sjamil Basajev]] [[de:Schamil Salmanowitsch Bassajew]] [[en:Shamil Basayev]] [[eo:Ŝamil Basajev]] [[es:Shamil Basáyev]] [[fi:Šamil Basajev]] [[fr:Chamil Bassaïev]] [[he:שאמיל באסייב]] [[it:Shamil Basayev]] [[ja:シャミル・バサエフ]] [[ka:ბასაევი, შამილ]] [[ms:Shamil Basayev]] [[nl:Sjamil Basajev]] [[no:Sjamil Basajev]] [[pl:Szamil Basajew]] [[pt:Shamil Bassaiev]] [[ru:Басаев, Шамиль Салманович]] [[sh:Šamil Basajev]] [[sl:Šamil Basajev]] [[sr:Шамил Басајев]] [[sv:Sjamil Basajev]] [[tr:Şamil Basayev]] [[vi:Shamil Salmanovich Basayev]] 9295 32282 2006-06-07T16:30:44Z Muhamed 345 Kurte:Shamilbasayev Kurte:Shamilbasayev 9296 62363 2006-12-31T06:36:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:ابن الخطاب]], [[fr:Ibn al-Khattab]] [[Wêne:Hattab.jpg|thumb|Îbn al-Xattab]] '''Îbn al-Xattab''' (nawê wê rast: ''Habib Abd ar-Rahman'') çebû: tiwa 1969 [[Erebistana Siûdî]], û hatia kuşten tiwa 2002 [[Çeçenistan]]ê da. Îbn al-Xattab Serokê [[Mûjhadîn]]ê [[Çeçenistan]]e û Kaukase da bû. hawalê wê [[Şamil Basayev]]a. [[Category:Misilman]] [[ar:ابن الخطاب]] [[de:Ibn al-Chattab]] [[en:Ibn al-Khattab]] [[fr:Ibn al-Khattab]] [[ja:アミール・ハッターブ]] [[ka:იბნ ალ ხატაბი]] [[nl:Ibn ul Chattab]] [[ru:Хаттаб]] 9297 32525 2006-06-10T12:14:08Z Bangin 450 Pir manên '''5''' hene. * Salê 5, seke [[5 (sal)]] * Hejmarê 5, seke [[Pênc]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Boron]] ye. {{cudakirin}} 9298 32287 2006-06-07T16:43:47Z Muhamed 345 Kurte:xattab Kurte:xattab 9299 57794 2006-11-21T13:53:34Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[lt:Romėniški skaičiai]], [[sk:Rímske číslice]] تعديل: [[sq:Numrat romakë]] '''Hejmarên romî''' ji [[Roma|Romayê]] kevinin. Li wir berê bi hejmarên romî hesab dikirin. Hejmarên [[yek]], [[pênc]], [[deh]], [[pêncî]], [[sed]], [[pêncsed]], [[hezar]], [[pênchezar]], [[dehhezar]], [[pêncîhezar]], [[sedhezar]], [[pêncsedhezar]] û [[milyon]] hene. == Nirx == Wan li şonê [[hejmar|hejmaran]] bi [[tîp|tîpan]] hesabdikirin. <br> '''I''' = [[Yek|1]]<p> '''V''' = [[Pênc|5]]<p> '''X''' = [[Deh|10]]<p> '''L''' = [[Pêncî|50]]<p> '''C''' = [[Sed|100]]<p> '''D''' = [[Pêncsed|500]]<p> '''M''' = [[Hezar|1.000]]<p> <math>\overline{V}</math> = [[pênchezar|5.000]] <p> <math>\overline{X}</math> = [[dehhezar|10.000]]<p> <math>\overline{L}</math> = [[pêncîhezar|50.000]]<p> <math>\overline{C}</math> = [[sedhezar|100.000]]<p> <math>\overline{D}</math> = [[pêncsedhezar|500.000]]<p> <math>\overline{M}</math> = [[milyon|1.000.000]]<p> == Nivîsandin == Mera [[hejmar|hejmarê]] tewrî [[mezin]] li alî [[çepê]] dinîvsîne û [[hejmar|hejmarê]] tewrî [[çûçik]] li [[rast|rastê]]. <p> Nimûne: MDXI (=1511) == Hesab == Hejmarin hene, bi şêweyekî din tên nivîsandin:<br> 1 = '''I'''<p> 2 = '''II'''<p> 3 = '''III'''<p> 4 = '''<font size="3"><font color="orange">IIII --> IV</font></font>''' <p> 5 = '''V''' <p> 6 = '''VI'''<p> 7 = '''VII'''<p> 8 = '''VIII'''<p> 9 = '''<font size="3"><font color="orange">VIIII --> IX</font></font>''',... ==Lînk== *[http://www.arndt-bruenner.de/mathe/scripts/roemischezahlenueben.htm Wir ti kanê (li elmanî) hejmarên romî heviskê] [[Kategorî:Hejmar]] [[ar:أعداد رومانية]] [[be:Рымскія лічбы]] [[bg:Римски цифри]] [[br:Niveradur roman]] [[bs:Rimski brojevi]] [[ca:Numeració romana]] [[cs:Římské číslice]] [[da:Romertal]] [[de:Römische Zahlen]] [[en:Roman numerals]] [[eo:Romiaj ciferoj]] [[es:Numeración romana]] [[fi:Roomalaiset numerot]] [[fr:Numération romaine]] [[ga:Uimhir Rómhánach]] [[gl:Numeración romana]] [[he:ספרות רומיות]] [[hr:Rimski brojevi]] [[hu:Római számok]] [[id:Angka Romawi]] [[is:Rómverskir tölustafir]] [[it:Sistema di numerazione romano]] [[ja:ローマ数字]] [[ko:로마 숫자]] [[la:Numeri Romani]] [[lt:Romėniški skaičiai]] [[nl:Romeinse cijfers]] [[nn:Romartal]] [[no:Romertall]] [[nrm:Chiffes romaines]] [[pl:Rzymski system liczbowy]] [[pt:Numeração romana]] [[ru:Римские цифры]] [[scn:Nùmmura rumani]] [[simple:Roman numeral]] [[sk:Rímske číslice]] [[sl:Rimske številke]] [[sq:Numrat romakë]] [[sr:Римски бројеви]] [[sv:Romerska siffror]] [[ta:ரோம எண்ணுருக்கள்]] [[th:เลขโรมัน]] [[tr:Roma rakamları]] [[uk:Римська система цифр]] [[zh:罗马数字]] 9300 65338 2007-01-19T00:17:11Z SieBot 710 روبوت إضافة: [[hr:Grozni]] '''Grosnî''' [[Paytext]]ê welatê [[Federasyona]] [[Rûsya]] ye, û bajarê [[Çeçenistan]]e. [[Kategorî:Çeçenistan]] [[ca:Grozni]] [[ce:Джовхар-ГӀала]] [[cs:Groznyj]] [[da:Grosnij]] [[de:Grosny]] [[el:Γκρόζνυ]] [[en:Grozny]] [[eo:Grozno]] [[es:Grozni]] [[et:Groznõi]] [[fi:Groznyi]] [[fr:Grozny]] [[he:גרוזני]] [[hr:Grozni]] [[id:Grozny]] [[io:Grozni]] [[ja:グロズヌイ]] [[ka:გროზნო]] [[ko:그로즈니]] [[lt:Groznas]] [[mo:Грозный]] [[nl:Grozny]] [[no:Groznyj]] [[pl:Grozny]] [[pt:Grózni]] [[ro:Groznâi]] [[ru:Грозный]] [[sr:Грозни]] [[sv:Groznyj]] [[tr:Grozni]] 9302 60562 2006-12-16T22:39:19Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[sv:Kategori:Personligheter inom islam]] [[Category:Îslam]] [[Kategorî:li gorî olê kes]] [[bg:Категория:Мюсюлмани]] [[da:Kategori:Muslimer]] [[de:Kategorie:Person des Islam]] [[en:Category:Muslims]] [[fr:Catégorie:Personnalité de la religion musulmane]] [[id:Kategori:Tokoh Islam]] [[ko:분류:무슬림]] [[nl:Categorie:Islamitisch persoon]] [[sq:Category:Personalitete Islame]] [[sv:Kategori:Personligheter inom islam]] [[zh:Category:穆斯林民族]] 9303 32311 2006-06-07T20:24:33Z Muhamed 345 Kurte:Saladin Kurte:Saladin 9304 32313 2006-06-07T20:28:10Z Muhamed 345 Kurte:Salahdin Kurte:Salahdin 9305 32315 2006-06-07T21:49:41Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Orşelîm]] #redirect[[Orşelîm]] 9306 32370 2006-06-08T19:46:31Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[دیموكراسی]] 9308 39755 2006-08-13T22:41:42Z Pill 538 Guherandina 85.195.123.22 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Pill {{rtl}} == بازارِی ئازاد == بریتیه‌ له‌و بازارِه‌ی كه‌ سیاسه‌تی لیبراڵی له‌ پشتیه‌تی و له‌سه‌ر بنه‌مای بنچینه‌یه‌كی وه‌ك پیَشبرِكیَی بازرگانی و ده‌ستیَوه‌ردنه‌دانی حكومه‌ت له‌ دیاریكردنی نرخ و ریَوشویَنه‌ پیَوه‌ندكاریه‌كان له‌سه‌ر بازرگانی. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا بازارِی ئازاد به‌ پیَی ئه‌و ره‌وشه‌ پیَشبرِكیَكاریه‌ی كمه‌ تیَدجایه‌ ره‌وشت و بنه‌ما و ریَوشویَنی تایبه‌ت ‌. {{-rtl}} 9309 67095 2007-01-29T23:32:56Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hu:Kuba]], [[lb:Kuba]] {{ev gotar|li ser ewleta Kûba ye. Ji bo wateyên din a "Kûba", li [[Kûba (cudakirin)]] binihêre.}} [[Wêne:Flag of Cuba.svg|thumb|300px|Alê Kûba]] [[Wêne:LocationCuba.png|thumb|250px|Nexşê Kûba]] '''Kûba''', bi fermî ''Komara Kûba'' ([[spanî]]: ''República de Cuba''), dewletek di [[Emerîkaya Bakur]] da ye. {{commons|Category:Cuba}} {{Kurt}} [[Kategorî:Welat]] [[kategorî:dewlet]] [[af:Kuba]] [[an:Cuba]] [[ar:كوبا]] [[ast:Cuba]] [[be:Куба]] [[bg:Куба]] [[bn:কিউবা]] [[bo:ཀུ་བ]] [[bs:Kuba]] [[ca:Cuba]] [[cs:Kuba]] [[cy:Cuba]] [[da:Cuba]] [[de:Kuba]] [[el:Κούβα]] [[en:Cuba]] [[eo:Kubo (lando)]] [[es:Cuba]] [[et:Kuuba]] [[eu:Kuba]] [[fa:کوبا]] [[fi:Kuuba]] [[fr:Cuba]] [[frp:Cuba]] [[ga:Cúba]] [[gl:Cuba]] [[gv:Yn Choobey]] [[he:קובה]] [[hi:क्यूबा]] [[hr:Kuba]] [[ht:Kiba]] [[hu:Kuba]] [[ia:Cuba]] [[id:Kuba]] [[ilo:Cuba]] [[io:Kuba]] [[is:Kúba]] [[it:Cuba]] [[ja:キューバ]] [[ko:쿠바]] [[kw:Kuba]] [[la:Cuba]] [[lb:Kuba]] [[lt:Kuba]] [[lv:Kuba]] [[ml:ക്യൂബ]] [[ms:Cuba]] [[na:Kiuba]] [[nds:Kuba]] [[nl:Cuba (land)]] [[nn:Cuba]] [[no:Cuba]] [[oc:Cuba]] [[pam:Cuba]] [[pl:Kuba]] [[pms:Cuba]] [[pt:Cuba]] [[ro:Cuba]] [[ru:Куба]] [[scn:Cubba]] [[simple:Cuba]] [[sk:Kuba]] [[sl:Kuba]] [[sq:Kuba]] [[sr:Куба]] [[sv:Kuba]] [[sw:Kuba]] [[ta:கியூபா]] [[th:ประเทศคิวบา]] [[tl:Cuba]] [[tr:Küba]] [[uk:Куба]] [[vi:Cuba]] [[vo:Kubeän]] [[zh:古巴]] [[zh-min-nan:Cuba]] [[zh-yue:古巴]] 9313 39849 2006-08-14T08:33:19Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Pir manên '''3''' hene. * Salê 3, seke [[3 (sal)]] * Hejmarê 3, seke [[Sê]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Lîtyûm]] ye. {{cudakirin}} 9314 32518 2006-06-10T11:54:11Z Bangin 450 Pir manên '''4''' hene. *Salê 4, seke [[4 (sal)]] *Hejmarê 4, seke [[Çar]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Berîlyûm]] ye. {{cudakirin}} 9317 63361 2007-01-06T12:45:47Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[he:ג'וחר דודייב]], [[th:โซคคาร์ ดูคาเยฟ]] [[Wêne:Dudayev.JPG|thumb|Dşoxar Mussajewitş Dudajew]] '''Dşoxar Mussajewitş Dudajew''' (Rûsy: ''Джохар Мусаевич Дудаев'') tiwa 1944 bajerê [[Perwomajskoe]] welata komunîsteya Sovjetê çebû, Îro [[Çeçenistan]]e da yê. Dşoxar Mussajewitş Dudajew bû Serokê [[Çeçen]]a tiwa 1991, lê amrê wê na galakî waxt bû. Çêmkî hakûmata Rûsya lê kabûl nadikir. tiwa 1996 bû Dşoxar Mussajewitş Dudajew [[Şahid]]ê Çeçena. [[Category:Misilman]] [[ca:Djokhar Dudàiev]] [[ce:Джохар Дудаев]] [[de:Dschochar Mussajewitsch Dudajew]] [[en:Dzhokhar Dudaev]] [[es:Dzyojar Dudáyev]] [[et:Džohhar Dudajev]] [[fi:Džohar Dudajev]] [[fr:Djokhar Doudaïev]] [[he:ג'וחר דודייב]] [[ja:ジョハル・ドゥダエフ]] [[ka:დუდაევი, ჯოჰარ]] [[ko:조하르 두다예프]] [[nl:Dzjochar Doedajev]] [[no:Dzjokhar Dudajev]] [[pl:Dżochar Dudajew]] [[pt:Djokhar Dudaiev]] [[ru:Дудаев, Джохар Мусаевич]] [[sv:Dzjochar Dudajev]] [[th:โซคคาร์ ดูคาเยฟ]] [[tr:Cahar Dudayev]] 9319 66854 2007-01-28T00:29:02Z Erdal Ronahi 2 Dr. '''Yekta Uzunoglu''' di sala 1953yan de li [[Farqîn]]ê ji dayîk bûye. Di sala 1971an de ji bo xwendinê tê Fransayê û li Enstûya Turaine zimanê fransî dixwîne. Di sala 2006'an de xelata Frantisek-Kriegelê wergirt. Ji 1973 ta 1979an li Zanîngeha Pragê tiba universal dixwîne. Uzunoglu di dawiya salên 1970yî de bi grûbeka doktorên sînoran nasnakin, diçe [[Kurdistana Îranê]]. Uzunoglu di salên 1980 yî de demekê li Almanyayê dijî û Enstûtîya Kurdî a Bonnê ava dike, paşê dîsa vedigere Komara Çekoslovakyayê. Uzunoglu di salên 1980yî de li Çekoslovakyayê, di salên 1990 yî de jî li Tirkîyeyê tê girtin û demekê di girtîgehan de dimîne. Uzunoglu di sala 1991an de li Pragê li Kultur Palasê tevî Serokkomarê niha [[Vaclav Klaus]] bo başkirina rewşa aborî a Komarê Çekî xelekên semîneran li dar dixe Di sala 1993yan de serokkomar Klaus jî di nav de, li gel komek zanyarên aborî ên çekî, pirtûka bi navê "Perspektîvên Aboriya Komara Çekî" dinivisîne. Ew di salên 1990î de li gelek welatên cîhanê beşdarî konferansên navnetewî yê aboriyê dibe. Uzunoglu zewicî û bavê du zarokan e. [[Kategorî:Bijîşk|Uzunoglu, Yekta]] [[Kategorî:Kurd|Uzunoglu, Yekta]] 9320 32391 2006-06-09T00:07:53Z Muhamed 345 Kurte:Dudayev Kurte:Dudayev 9321 32400 2006-06-09T01:01:40Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Seîd Nûrsî]] #redirect[[Seîd Nûrsî]] 9322 32401 2006-06-09T01:02:13Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Qible]] #redirect[[Qible]] 9323 32402 2006-06-09T01:04:43Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Yekîtiya Îslamiya Kurdistan]] #redirect[[Yekîtiya Îslamiya Kurdistan]] 9324 32403 2006-06-09T01:06:21Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hec]] #redirect[[Hec]] 9325 32406 2006-06-09T03:20:44Z Erdal Ronahi 2 Ferhat Tepe Ferhat Tepe 9326 32407 2006-06-09T03:23:03Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Ferhat-tepe.jpg|thumb|Ferhat Tepe]] '''Ferhat Tepe''' yek ji [[şehîd|şehîdên]] [[çapemenî|çapemeniyê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:şehîd|Tepe, Ferhat]] [[Kategorî:Rojnamevan|Tepe, Ferhat]] 9328 32410 2006-06-09T08:46:15Z Webmaster 3 9329 32411 2006-06-09T08:59:10Z Webmaster 3 Redirecting to [[Ebu Musab El-Zarqawî]] #redirect[[Ebu Musab El-Zarqawî]] 9330 66659 2007-01-26T16:03:29Z Bangin 450 [[Wêne:Abu Musab al-Zarqawi.jpg|thumb|right|Ebu Musab El-Zarqawî]] '''Ebu Musab El-Zarqawî''' (bi [[erebî]]: '''أبومصعب الزرقاوي''') (n7îlonê [[7 îlon]]ê [[1966]]an li à [[Zarqa]] ji [[Urdun]] dayikbû - li [[7 juin]] [[2006]]an [[Bakouba]] ji [[Irak]]ê da mir), eslê wî Urdunî ye, terorîsteke îslamist û rêberê [[Al-Qaida]] ya hêremê Irakî [[émirat djihadiste]] rojhilatê navîn nû. Cara yekê ku li Iraqê dîyar bûyî rêberê komeleke xirabkar bû, bi navê [[Tewhîd]] û [[Cîhad]] ku paşî li domahîya sala 2004 gehîşte tora El Qaîde ya Usame Bin Ladenî. Her weku [[Usame Bin Laden]]î, Zerqawî çend şerîtên dengî belav kirin bo wergirtina piştevanîyê û ku bersîngê Amerîka û hevalbendêt wê rawestet. Ew bi tenê carekê, du heyva berî mirina xo li şirîteke vîdyoyê gotarek xwand. Hemî şerîtêt vîdyoyê ku hatibûne belav kirin bi navê komela Tewhîd û Cîhad bûn ku têda serjêkirina rehînêt bîyanî nîşa didan ku dibêjin Zerqawî bi xo ew zilam bû ku di şirîtêt vîdyoyê da kêr di destî da bû. Kesêt wî dinîyasin dibêjin navê wî yê birastî Ahmed Fadil El Xelayla bû ku zîbizî ture dibû û ne xwendevan bû. Berî [[şerê Iraqê]], li heyva du Sebatê sala 2003 wezîrê derve yê [[Amerîka]] [[Colin Powell]] gote Neteweyêt Yekgirtî ‘‘El Zerqawî hevkarekî Usame Bin Ladenî ye’’ ku pena biriye ber Iraqê. Hingî li dûv raportêt agahîyan, ew li Bexda bû û li dûv gotina rêzdar Powell hatibû piştrast kirin ku Seddam Huseyn peywendî digel El Qaîde hebûn ku eve jî bû eger hêrîşa li ser Iraqê bi hêrîşeke rewa bête jimartin. Zerqawî û Usame Bin Laden herdu weku Erebêt Afganî hatine nasîn ku rêbera şerkerêt bîyanî dikir li şerê bi piştevanîya Amerîka dijî hêzêt Sovyetê li Afganîstanê li domahîya salêt 1980 yan. Lê piştî şikestina hêzêt Sovyetê sala 1992 Zerqawî digel rêbazeke Îslamîya tundrê vegerîyav Urdunê. Heft sale li Urdunê di zindanêde bû, bi tawana plangêranê bo ladana melîk û damezirandina Xilafeteka Îslamî. Piştî lêxoşbûneke giştî sala 1999 hate berdan, paşî ji welatî revî. Urdunê bêy amade bûna wî hukmê mirinê li ser dana bi tawana nexşekêşana hêrîşan li ser gerîdêt Amerîkî û Îsraîlî. [[wêne:Ap_zarqawi_08jun06_2101.jpg|thumb|left]] Agahîyêt rojava ragehand ku Zerqawî hingî çûbû Ewropa. Paşî hêzêt parastina Almanî şaneke milîtan dît ku gotibû Zerqawî rêberê wê ye. Piştî hingî ser û guhêt wî careka dî li Afganistanê dîyar bûn. Wa bawer tête kirin ku wî li wêrê kampeka hîn û fêrkirinê li rojava Herat danabû, nêzîkî tixubê Îranê. Xwînkarêt wî li wê kampê bibûne şarezayêt çêkirin û bikarînana gazê jehrîn. Wa bawer tête kirin li wî demî bû ku Zerqawî careka dî xwe nîzîkî El Qaîde kir. Piştî hêrîşêt 11ê Septemberê sala 2001û dagirkirina Afganistanê ji alî Amerîka ve, dibêjin Zerqawî çûbû Iraqê, piştî Amerîka bi muşekan danaye bingehê wî li Afganistanê. Karbidestêt Amerîkî dibêjin bi fermana El Qaîde ew çûye Iraqê û peywendî girêdan digel komela Ensar El Îslam ku komela îslamîyêt Kurd bû li bakûra Iraqê. Heyva 10 sala 2002 hatibû binaskar kirin bo kuştina karbidestê harîkarîya yê Amerîkî Laurence Folly li Amman. Herwisa hate tawanbar kirin bo hêrîşa yekê ya mezin ya xirabkaran ku Iraq têk hejand, piştî Amerîka Iraq dagir kirî da Seddam ji ser desthilatê bête xwarê. Li wê hêrîşê lorîyek hate peqandin ku 23 kes ji karwanên nunerên Neteweyên Yekgirtî Sergio Vieira de Mello li 19ê heyva 8 sala 2003 hatine kuştin. Deh roja piştî hingî li peqîna Necef mellayekî mezinî Şîa pitir ji 85 kesêt dî hatine kuştin û 2ê heyva sê Adarê sala 2004ê li rêûresmêt aşûrayê hêrîş li ser mizgeftê Şîa hate kirin û 181 kes kuştin. 11ê heyva 5 Gulanê sala 2004ê Nick Berg hate serjêkirin ku yekbû ji bikêmîve neh rehînêt bîyanî ku sala 2004 hatine kuştin û 14ê heyva 9 Septembira sala 2004ê peqîna otomobîlekê ku polîsêt nû li Bexda kiribû armanc ku 47 kes kuştin û 19ê heyva 12 sala 2004ê peqîna otomobîlan li Necef û Kerbela ku 60 kes kuştin. Û 19ê heyva 8 Tebaxa sala 2005ê hêrîşa muşekan ji Urdunê li ser Îsraîlê û hêza deryayî ya Amerîkî û 9ê heyva 11 sala 2005ê çend hêrîş li ser hotelên Amman hatine kirin ku 60 kes kuştin. Îdî bi gotina rêbereke mezinê Îslamî Hedîfa Ezzam hindek piştevanên Zerqawî ji taktîkêt wî razî nebûn, lê herweku jîyana Zerqawî waye dîyar e ku pêzanînên dirust li ser wî tarî, xul û nedîyarin. [[Kategorî:Misilman]] [[Kategorî:Kujer]] [[ar:أبو مصعب الزرقاوي]] [[bs:Abu Musab al-Zarqawi]] [[ca:Abu Muzab al Zarqaui]] [[cs:Abú Músá Zarkáví]] [[cy:Abu Musab al-Zarqawi]] [[da:Abu Musab al-Zarqawi]] [[de:Abu Musab az-Zarqawi]] [[el:Αμπού Μουσάμπ Αλ Ζαρκάουι]] [[en:Abu Musab al-Zarqawi]] [[eo:Abu Musab az-Zarqawi]] [[es:Abu Musab al Zarqaui]] [[fa:ابومصعب الزرقاوی]] [[fi:Abu Musab al-Zarqawi]] [[fr:Abou Moussab Al-Zarqaoui]] [[gl:Abú Muzab al Zarqaui]] [[he:אבו מוסעב א-זרקאווי]] [[id:Abu Musab al-Zarqawi]] [[it:Abu Musab al-Zarqawi]] [[ja:アブー＝ムスアブ・アッ＝ザルカーウィー]] [[ka:აბუ მუსაბ ალ-ზარქაუი]] [[nl:Abu Musab al-Zarqawi]] [[no:Abu Musab al-Zarqawi]] [[pl:Abu Musab al-Zarkawi]] [[pt:Abu Musab al-Zarqawi]] [[ro:Al-Zarqawi]] [[ru:Абу Мусаб аз-Заркауи]] [[sh:Abu Musab al-Zarkavi]] [[simple:Abu Musab al-Zarqawi]] [[sk:Abú Músa Zarkáví]] [[sl:Abu Musab al-Zarkavi]] [[sr:Абу Мусаб ал-Заркави]] [[sv:Abu Musab al-Zarqawi]] [[vi:Abu Musab al-Zarqawi]] [[zh:阿布·穆萨布·扎卡维]] 9332 56445 2006-11-14T10:59:33Z Erdal Ronahi 2 [[Celadet Elî Bedirxan]] ser '''Axayê Bêdarî''' wusa nivîsand: :AXAYÊ BÊDARÎ – Me tu eserên vî şahirî ne dîtine. Me bi tenê navê wî seh kiriye. Rawiyan gote me ko Axayê bêdarî gelek guh daye zimên û çiqas jê hat ewçend bêjeyên erebî û farisî ne xistine şihrên xwe. Melayê Jaba qet qala vî şahirî ne kiriye. Dibêjin ko Axa di pey Batê re rabûye. Ji lewra me ew daniye vê derê. [[Kategorî:nivîskar]] [[Kategorî:klasîkên kurdî]] [[Kategorî:kurd]] [[Kategorî:mêr]] 9333 38166 2006-08-12T13:08:30Z Erdal Ronahi 2 ''Ji meqeleya "Klasîkên me – an şahir û edîbên me ên kevin" ya [[Celadet Alî Bedirxan]] di kovara "[[Hawar]]"ê de.'' MIRAD-XAN – Me navê vî şahirî jî ne bihîstiye. Melayê Jaba qala wî dike û dibêje: »Şahirê heştê Mirad-Xan e ko di tarîxa hezar û sed û pênciyî da li Beyazîdê peyda bûye. Ewî jî miqderekî xezeliyat û eşharan bi zimanê kurmancî gotiye û di hezar û sed û nehê da merhûm bûye û di Beyazidê da medfûn e û paşî wî ji kurmancan êdî şair peyda ne bûne, heta niha« . Herwekî me got di heqê Mirad-Xan de em tu tiştî nizanin. Li gora navê wî divêt ew jî ji mîrekên Kurdistanê be. Melayê Jaba - em wî hergav bi vî navî bi nav dikin ji ber ko bi navê wî nizanin piştî ko heşt şairên jorîn hejmartine benda xwe bi gotinên jêrîn qedandiye: »Berê zaf medaris di wilayetê di Kurdistanê de hebûn. Dikat, bajar, qeza û qesebe û gundan da ehlê islamê di Kurdislanê da elbete felabid medreseyek û dido û sisê û belko êdî zêde hebûn û bila derece diqet û ihtimam ji kenarê di hakim û ehaliyan der heqê emrê di medaris û islaman hebûn. Li nik mezin û piçûkê di Kurdistanê qedr û rifta ilm û ileman hebû. Melayê di qewî û zûfinûn di [[Cizîr]], [[Amed]]î, [[Soran]] û [[Sêrt]] û etrafan da zaf bûn. Lakin niha êdî medrese û ilema û xwendin di Kurdistanê de qewî kêm bûye, nadir peyda dibe. Elbetde elametê axirî ye ko ilm ilema niqsan dibin« . Kitêba kurdîzanê ûris di sala 1860î de ketiye çapê. Li gora vê tarîxê melayê ko em bi navê wî nizanin beriya niho bi 80-90 salî şairên jorîn senifandine û di heqê ilm û zanînê de ev tişt bi dilekî kul gotine. [[Kategorî:Helbestvan]] 9334 33869 2006-07-02T19:54:10Z Erdal Ronahi 2 '''AXAYOK''' – Gelo ev kurdê ko bi zmanê xwe bi qasî [[Ristemê kurd]] mêr e kî bû? Belê ew axa an pisaxayek bû. Lê axayê kû derê, navê wî çi ye, û kengê rabûye? Disan û dîsan em nizanin, em nizanin. Bi tenê çend dûrikên wî ketine destên me û bi vî awayî me zanî şahirek rabûye û leqeba wî '''Axayok''' e. Nebe ko ev û Axayê Bêdarê yek hibin. Dîsan em nizanin. Ev in dûrikên Axayok yê ko bi dest me ketine: Tawûs bi vî şiklê melîh, Şermendeyê saqê di reş Ew qijika gûxwer binêr Qij qij dikit elwan im ez. Şêrê ji heft bavê xwe şêr, Dawayî şêrî naketin Tûlepîsê heft kûçikan Ewew dikit erslan im ez. Nanê cehî têr naxwitin Tiştek di malê da niye Simbêl û çavan bel dikit Zobaşiyê qewman in ez. Fezl û terîqa neqşebend Ger ew bi şorbe germ biya Ew dîzika şorbe di nêv Dê şêxê Bestamî biya Fezl û terîqa sofîyan Ger ew bi reh beh'ta wicûd Ew nêriyê lehyetewîl Dê bê guman sofî biwa Fezl û terîqa aliman Ger ew bi şaşa gir biya Cismê kulindê ser mezin Dê qazî beyzawî biwa. Fezl û terîqa qadirî Ger teq teq û şeq şeq biya Ew şeqşeqa asî, yeqîn Dê qutbê gêlanî biwa. [[Kategorî:klasîkên kurdî]] 9336 56110 2006-11-13T13:44:07Z Erdal Ronahi 2 '''Mewlana Xalîd''' şêxekî [[neqşibendî]] yê bi nav û deng bû. Mewlana Xalîd di sala 1811 ê da îzna Xelîfetîyê ji [[Şêx Ebdullayê Dehlewî]], ji Hindîstanê girtî ye. Şêx Xalid Ziyaedîn di terîqeta neqşibendî de şihba Xalidî daniye. Mewlana Xalid ji kurdên [[Silêmanî|Silêmaniyê]] ye. Şêx Xalid berî ewilî li Bexdayê û di pey re li Şamê terîqeta xwe belav kiriye û di sala 1242 an da li Şamê çûye rehmetê. Di çiyayê Çilyaran de veşartî ye. Mewlana Xalid şahirekî mitesewif e; û wî dîwaneke farisî heye. Min bi xwe dîwan ne dîtiye. Dibêjin ko di wê dîwanê de çend qesîdeyên bi kurdî an nîvkurdî hene. Me got nîvkurdî ji ber ko Mewlana di wan qesîdan de kurdî û farisî tevlî hev kirine. Êdî mirov nizane ew qesîde bi kurdî an bi farisî ne. Eve qesîdeyek ji wan qesîdan: Çi tedbîr ey misilmanan Kî men xod ra nemîdanem Ne tersa me yehûdiyem Ne gebr û ne misilmanem Ne beriyem, ne behriyem Ne şerqiyem ne xerbiyem Ne ez erkanî tebhiyem Ne ez eflakî gerdan im Ne ez Çîn im, ne ez Hind im Ne ez bilxar û maçîn im Ne ez milkê Iraqê me Ne ez xakî Xuristan im Ne ez av im, ne ez ba me Ne ez xak im ne ez ateş Ne ez dinya, ne ez iqba Ne ez firdewsî ridwan im Nişan im bê nişan başed Mekan im lamekan başed Ne ten başed ne can başed Ne min ez canî canan im Ne baba me, ne dada me Ne ema me, ne xala me Li ser wechê çiraya me Dikim îro di efxan im Ji efxana bes e salek Ji maşûqan bes e yarek Ji bo mihiban hero carek Welî bim ez bi çeşman im. [[Kategorî:Şêx]] 9337 65579 2007-01-20T12:49:38Z Luqman 401 MELA YEHYAYÊ MIZÛRÎ – Min bi tenê navê wî bihîstiye û ji min re gotine ko dîwaneke wî heye. Dîsan rawiyan gote min ko Mela Yehya gelek bala xwe daye zimên û di daira imkanê de, bêjeyên erebî û farisî ne xistine dîwana xwe. Çiyayê mizûriyan di ser Dihokê re ye. [[Kategorî:nivîskar]] [[Kategorî:kes]] 9338 33861 2006-07-02T19:52:08Z Erdal Ronahi 2 '''MELA XELÎLÊ SÊRTÎ''' – Dibêjin ko Mela Xelîl di wextê [[Mela Yehyayê Mizûrî]] de rabûye. Evî melayî kitêbek heye hi navê »Nehcel Enam« . Beytên jêrîn ji wê kitêbê ne: Tu guh dêre nitq û beyana fesîh Ji bo ferz û eynan e merdê melîh Ko îman û islam û sewm û selat Li ser malîdaran e hec û zekat Li ser te ji ferzan e ey nûrî can Bizanî tu erkan û şertê di wan Heçî hikmê şerhê tu mihtac dibî Ji bo zanîna wî tu minqad dibî We lêken qe yek bê yekî nabitin Misilmanî bê her diwan nabitin Tû manayê şehdê ko bawer bike Telefiz eger qadir î pê beke. [[Kategorî:klasîkên kurdî]] 9340 33858 2006-07-02T19:51:11Z Erdal Ronahi 2 '''Şêx Nêredînê Birîfkî''' Ji eserên Şêx Nûredînê Birîfkî di destê me de bi tenê Çîroka Siltan [[Ebûbekrê Şiblî]] heye. Ji xwe jû pê ve min tu eserên şêx ne dîtine. Ev in çend beyt ji qesîda Ebûbekrê Şiblî: Ev bendeyî şêxî cîhan Lazim divî sira nihan Zahir bikim qutbî zeman Da hon bizanin qisetê Şêxek hebû xewsê dinê Insan hemî jê bûn xenî Ne d'hate xab û xwarinê Daîm bi terka lezetê Navê ewî qutbî şerîf Şiblî Ebûbekrê zerîf Yekser dibû wek mû zeîf Daîm bi tirs û xeşyetê Eslê terîqa şêx çi ye Ewil emîrî şahiye Şêx hakimek farîsî ye Siltanê mîr û şewketê Mîrê nihawendî bû ew Şahê semerqendî bû ew. [[Kategorî:klasîkên kurdî]] 9341 64881 2007-01-16T14:40:58Z Luqman 401 Evrirehmanê Axtepî çû cihê Evdirrehmanê Axtepî '''Evdirrehmanê Axtepî''', nivîskarekî [[kurd]] e. Kitêbeke wî heye bi navê »Rewzel Neîm« tê de qala wesfên [[pêxember]] û mîraca wî kiriye. Kitêb mênzûm e, û 360 rûpel in. Kitêb di sala 1302ê hicrî de hatiye nivîsandin. Evdirehman teqlîdî [[Ehmedê Xanî]] kiriye û di şihirekê de qala [[kurmancî]] û kurmancan kiriye. Evdirehman di beyteke vê şihirê de dibêje: Me ev çend lefzi şêrîn çêkirin Zimanê di tirkan me pê jêkirin. * * * Heta niho me behsa wan camêran kir ko bi nezmê nivîsandine û xwediyê dîwanê ne. Ji van pê ve çend mirovên din hene ko bi şihirê mijûl ne bûne lê di warên din de bi kurdmancî nivîsandine. Emê niho qala wan bikin. Kurdîzan Eleksandr Jaba jî di kitêba xwe de qala wan dike û welê dixuye ko ev tişt jî jê re ewî melayê kurdmanc bi devkî gotine û Jaba ew bi frensizî nivîsandine. [[Kategorî:nivîskar]] 9343 65581 2007-01-20T12:50:51Z Luqman 401 '''MELA ÛNISÊ ERQETÎNÎ''' – Jê re Melayê helqetînî jî dibêjin. Xuya ye ko »[[Erqetîn]]« an »[[Helqetîn]]« gundê wî ye. Vî melayî daye pey Elî Teremaxî û kitebên tesrîf, zirûf û terkîbê bi zmanê [[kurmancî]] nivîsandine. Min ne eserên Elî ne jî yên Ûnis dîtine ji lewre min nikari bû ez hin tiştan ji wan belav bikim. [[Kategorî:nivîskar]] 9344 56112 2006-11-13T13:46:19Z Erdal Ronahi 2 '''Melayê Erwasê''' kitêbeke kiçik lê hêja nivîsandiye. Kitêba wî li ser nexweşî û dermanên wan e. Mela tê de qala nexweşiyan dike û dermanê her nexweşiyê û çêkirina dermanên jî dibêje. Min bi xwe kitêb ne dîtiye, ez bi salûxdanê dibêjim. Dîsan rawiyan gote min ko Melayê Erwasî di wextê Evdil-Xanê bavê Bedir-Xan de rabûye. Li gora vê û bi texmîn Mela beriya niho bi 150 salî emir kiriye. Ji kitêba wî re »Tiba Melayê Erwasê« dibêjin. [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Kurd]] 9345 56240 2006-11-13T16:13:34Z Erdal Ronahi 2 '''Hecî Qadirê Koyî''' helbestvanekî kurd e. Hacî Qadirê koyî Xaniyê didowan e. Ew jî weke Xanî bi derdê miletê xwe dişewitî. Şihir û qesîdeyên wî tev de li ser milet û welêt in. Çend şihirên Hacî Qadir di sala 1925an de li Bexdayê di bin navê »komela şihirên Hacî Qadirê Koyî« de çap kirine. Di wê komelê de biserhatiya Hacî jî gotine. Li gora wê komelê Hacî Qadir kurê Mela Ehmed e, di gundê Gorqeraçê de ji diya xwe bûye, û ji eşîra Zengenê ye. Lê ji ber ko di zarotiya xwe de guhastiye Koyê navê »koyî« pê ve bûye. Hacî jî weke [[Nalî]] û [[Şêx Riza]] çûye Stenbolê û ketiye civata edîb û şahirên Stenbolê. Ji şahirên wê heyamê pirê wan farisiya xwe li ber destên Hacî xwendine. Hacî dîwaneke mezin heye an hebû. Min dîwana wî dîtiye; bi destnîviseke hûr qederê 800 rûpel hebû. Hacî ji dîwana xwe du nisxe nivîsandî bûn; heke nisxeke wê tirkan şewitandiye heye ko nisxa din rojekê bikeve destên me. Hacî di sala 1912ê hicrî de li Stenbolê çûye rehmetê. Dibe ku li Skûdarê di gornistana Reqece-Ehmed de veşartî ye. [[Kategorî:Helbestvan|Koyî, Hecî]] [[Kategorî:kurd|Koyî, Hecî]] [[Kategorî:Mêr|Koyî, Hecî]] 9347 32439 2006-06-09T13:41:30Z Benyadem 433 9348 66804 2007-01-27T18:30:10Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[tr:Fidel Kastro]] '''Fidel Castro''' [[Image:fidel.JPG|thumb|Fidel Castro]] Şoreşgerê Marksist Fidel Castro, di sala [[1928]]'an de li bajarê [[Mayarî]]ê ji dayîk bû. Ew bi tevî [[Che]], li dijî rêvebiriya dîktator [[Batîsta]], tevlî têkoşîna Rizgariya [[Kûba]]yê bû. Salên dirêj di nava şerê gerîlla de cîh girt. Piştî rizgarbûna Kûbayê bû serok û ta niha dest ji deshilatdariyê bernedaye. {{Kurt}} [[Kategorî:Şoreşger|Siyasetmedar]] [[af:Fidel Castro]] [[ar:فيدل كاسترو]] [[ast:Fidel Castro]] [[be:Фідэль Кастра]] [[bg:Фидел Кастро]] [[bn:ফিদেল কাস্ত্রো]] [[br:Fidel Castro]] [[bs:Fidel Castro]] [[ca:Fidel Castro Ruz]] [[cs:Fidel Castro]] [[cy:Fidel Castro]] [[da:Fidel Castro]] [[de:Fidel Castro]] [[el:Φιντέλ Κάστρο]] [[en:Fidel Castro]] [[eo:Fidel Castro]] [[es:Fidel Castro]] [[et:Fidel Castro]] [[eu:Fidel Castro]] [[fa:فیدل کاسترو]] [[fi:Fidel Castro]] [[fr:Fidel Castro]] [[ga:Fidel Castro]] [[gl:Fidel Castro]] [[he:פידל קסטרו]] [[hr:Fidel Castro]] [[hu:Fidel Castro]] [[id:Fidel Castro]] [[io:Fidel Castro]] [[is:Fidel Castro]] [[it:Fidel Castro]] [[ja:フィデル・カストロ]] [[ka:კასტრო, ფიდელ]] [[ko:피델 카스트로]] [[la:Fidelis Castro]] [[li:Fidel Castro]] [[ln:Fidel Castro]] [[lt:Fidelis Kastro]] [[lv:Fidels Kastro Russ]] [[mk:Фидел Кастро]] [[ms:Fidel Castro]] [[nl:Fidel Castro]] [[nn:Fidel Castro]] [[no:Fidel Castro]] [[oc:Fidel Castro]] [[pl:Fidel Castro]] [[pt:Fidel Castro]] [[ro:Fidel Castro]] [[ru:Кастро Рус, Фидель Алехандро]] [[scn:Fidel Castru]] [[sh:Fidel Castro]] [[simple:Fidel Castro]] [[sk:Fidel Castro]] [[sl:Fidel Castro]] [[sq:Fidel Castro]] [[sr:Фидел Кастро]] [[sv:Fidel Castro]] [[ta:ஃபிடல் காஸ்ட்ரோ]] [[th:ฟิเดล คาสโตร]] [[tl:Fidel Castro]] [[tr:Fidel Kastro]] [[uk:Кастро Фідель]] [[uz:Fidel Kastro]] [[vi:Fidel Castro]] [[zh:菲德尔·卡斯特罗]] [[zh-min-nan:Fidel Castro]] 9349 32442 2006-06-09T14:13:35Z Bangin 450 nuh Pir manên '''2''' hene. *Salê 200, seke [[200 (sal)]]. *Hejmarê 200, seke [[Dused]]. {{cudakirin}} 9350 32450 2006-06-09T14:27:14Z Bangin 450 Heşt çû cihê Heyşt #REDIRECT [[Heyşt]] 9351 32453 2006-06-09T14:28:17Z Bangin 450 Heştê çû cihê Heyştê #REDIRECT [[Heyştê]] 9352 32473 2006-06-09T16:37:17Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Ernesto Che Guevara]] #redirect[[Ernesto Che Guevara]] 9354 61545 2006-12-24T02:16:55Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[kn:ಅಲ್ಲಾಹ]] [[Wêne:Allahi.jpg|thumb|Allah bi [[zimanê erebî|erebî]]]] '''Allah''' ([[Zimanê kurdî|kurdî]]: ''Xodê'' an ''Xwedê'') di Îslamê de navê [[xwedê]] ye. [[Kategorî:Îslam]] [[af:Allah]] [[ar:الله (إسلام)]] [[bs:Allah]] [[ca:Al·là]] [[cs:Alláh]] [[da:Allah]] [[de:Allah]] [[en:Allah]] [[es:Alá]] [[et:Allah]] [[fa:الله]] [[fi:Allah]] [[fr:Allah]] [[he:אללה]] [[hi:अल्लाह]] [[hu:Allah]] [[id:Allah]] [[is:Allāh]] [[it:Allah]] [[ja:アッラーフ]] [[kn:ಅಲ್ಲಾಹ]] [[ko:알라]] [[ms:Allah]] [[nl:Allah]] [[nn:Allah]] [[no:Allah]] [[pl:Allah]] [[pt:Alá]] [[ru:Аллах]] [[ru-sib:Аллах]] [[simple:Allah]] [[sq:Allahu]] [[sr:Алах]] [[sv:Allah]] [[tr:Allah]] [[tt:Allah]] [[uk:Аллах]] [[ur:اللہ]] [[zh:安拉]] 9355 32481 2006-06-09T17:45:57Z Muhamed 345 Kurte:Allah Kurte:Allah 9356 61830 2006-12-27T18:57:03Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ka:დაღესტანი]] [[Wêne:Dagestan-Flagge.png|thumb|Daxistan]] '''Daxıstan''' (rûsî: ''Респу́блика Дагеста́н'') [[welat|welatek]] li [[bakûr|bakûrê]] [[Kaukasus|Kaukasusê]] ye. Zimanê Daxistan [[Rûsî]] û [[Kaukasî]] ye. Di Daxistanê de gelekî [[Rûsya|Rûs]], [[Çeçen]], [[Aserî]], û [[Gorç]] dijîn. [[Kategorî:welat]] [[Kategorî:Daxistan| ]] {{kurt}} [[ab:Даҕьесҭан Аҳәынҭқарра]] [[ar:داغستان]] [[av:Дагъистан]] [[bg:Дагестан]] [[ca:Daguestan]] [[cs:Dagestán]] [[cv:Дагестан Республики]] [[de:Dagestan]] [[en:Dagestan]] [[eo:Dagestano]] [[es:Daguestán]] [[et:Dagestani Vabariik]] [[eu:Dagestan]] [[fi:Dagestan]] [[fr:Daguestan]] [[gl:Daguestán - Дагестан]] [[he:דאגסטן]] [[hr:Dagestan]] [[id:Dagestan]] [[it:Daghestan]] [[ja:ダゲスタン共和国]] [[ka:დაღესტანი]] [[ko:다게스탄 공화국]] [[nl:Dagestan]] [[no:Dagestan]] [[pl:Dagestan]] [[pt:Daguestão]] [[ro:Daghestan]] [[ru:Дагестан]] [[sr:Дагестан]] [[sv:Dagestan]] [[tr:Dağıstan]] [[uk:Дагестан]] [[zh:达吉斯坦共和国]] 9357 32492 2006-06-09T18:15:06Z Bangin 450 Helyûm çû cihê Hêlyûm #REDIRECT [[Hêlyûm]] 9358 32495 2006-06-09T18:19:05Z Muhamed 345 Kurte:Dagestan Kurte:Dagestan 9361 32510 2006-06-09T23:49:47Z Erdal Ronahi 2 Dağıstan çû cihê Daxistan #REDIRECT [[Daxistan]] 9362 59677 2006-12-07T12:08:13Z Erdal Ronahi 2 '''Halil Uysal''' derhinêrê azadiyê, eger derhinêrên kurd li diniyayê dixwazin ji bo azadiyê fîlma çêkin, Halîl Uysal di nav azadiyê de dijî. Ji ber ku Halil ne tenenê derhinêre, lê belê servanê azadiya kurdû kurdistanê ye. Halîl bi xwe akadîmiya sînema azadiya kurd û kurdîstanê ye. ==Berhem== *''[[Tîrêj (fîlm)]]'' *''[[Nepaniya Rûye Me]]'' *''[[Eyna bejnê]]'' *''[[Bêrîtan (fîlm)|Bêrîtan]]'' [[Kategorî:Derhêner|Uysal, Halîl]] 9364 32526 2006-06-10T12:14:53Z Bangin 450 Pir manên '''6''' hene. * Salê 6, seke [[6 (sal)]] * Hejmarê 5, seke [[Şeş]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Karbon]] ye. {{cudakirin}} 9365 32523 2006-06-10T12:09:02Z Bangin 450 nuh Pir manên '''8''' hene. * Salê 8, seke [[8 (sal)]] * Hejmarê 8, seke [[Heyşt]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Oksîjen]] ye. {{cudakirin}} 9366 32528 2006-06-10T12:21:39Z Bangin 450 Pir manên '''9''' hene. * Salê 9, seke [[9 (sal)]] * Hejmarê 9, seke [[Neh]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Flour]] ye. {{cudakirin}} 9367 38962 2006-08-13T16:20:45Z Pill 538 Guherandina 85.99.208.125 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin Pir manên '''10''' hene. * Salê 10, seke [[10 (sal)]] * Hejmarê 10, seke [[Deh]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Nêyon]] ye. {{cudakirin}} 9368 39228 2006-08-13T16:35:19Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin Pir manên '''11''' hene. * Salê 11, seke [[11 (sal)]] * Hejmarê 11, seke [[Yazde]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Sodyûm]] ye. {{cudakirin}} 9369 32534 2006-06-10T12:36:01Z Bangin 450 nuh Pir manên '''12''' hene. * Salê 12, seke [[12 (sal)]] * Hejmarê 12, seke [[Danzdeh]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Manganez]] ye. {{cudakirin}} 9370 32540 2006-06-10T12:39:59Z Bangin 450 Pir manên '''13''' hene. * Salê 13, seke [[13 (sal)]] * Hejmarê 13, seke [[Sêzdeh]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Bafûn]] ye. {{cudakirin}} 9371 32545 2006-06-10T12:42:54Z Bangin 450 Pir manên '''14''' hene. * Salê 14, seke [[14 (sal)]] * Hejmarê 14, seke [[Çarde]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Silisyûm]] ye. {{cudakirin}} 9372 32546 2006-06-10T12:43:47Z Bangin 450 nuh Pir manên '''15''' hene. * Salê 15, seke [[15 (sal)]] * Hejmarê 15, seke [[Panzdeh]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Fosfor]] ye. {{cudakirin}} 9373 32547 2006-06-10T12:44:44Z Bangin 450 nuh Pir manên '''16''' hene. * Salê 16, seke [[16 (sal)]] * Hejmarê 16, seke [[Şazde]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Kukurd]] ye. {{cudakirin}} 9374 32548 2006-06-10T12:45:20Z Bangin 450 nuh Pir manên '''17''' hene. * Salê 17, seke [[17 (sal)]] * Hejmarê 17, seke [[Hevde]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Klor]] ye. {{cudakirin}} 9375 32549 2006-06-10T12:47:47Z Bangin 450 Pir manên '''18''' hene. * Salê 18, seke [[18 (sal)]] * Hejmarê 10, seke [[Heyştde]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Argon]] ye. {{cudakirin}} 9376 32550 2006-06-10T12:48:28Z Bangin 450 nuh Pir manên '''19''' hene. * Salê 19, seke [[19 (sal)]] * Hejmarê 19, seke [[Nozde]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Potasyûm]] ye. {{cudakirin}} 9377 39169 2006-08-13T16:32:47Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin Pir manên '''20''' hene. * Salê 20, seke [[20 (sal)]] * Hejmarê 20, seke [[Bîst]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Kalsiyûm]] ye. {{cudakirin}} 9378 32594 2006-06-11T10:47:30Z Bangin 450 Pir manên '''21''' hene. * Salê 21, seke [[21 (sal)]] * Hejmarê 21, seke [[Bîstûyek]] * [[Element|Elementê]] [[kîmya]] da manê xwe [[Skandiyûm]] ye. {{cudakirin}} 9379 33499 2006-06-29T20:04:10Z Bangin 450 Pir manên '''0''' hene. * Salê 0, seke [[0 (sal)]] * Hejmarê 0, seke [[Sifir (hejmar)]] {{cudakirin}} 9380 60302 2006-12-13T22:53:17Z Robbot 231 روبوت إضافة: [[nn:K]] '''K''' herfa [[çarde]] di [[alfabeya kurdî]] ye. Li nav [[alfabe|alfabeya]] [[latînî]] da '''K''' ê [[yazde]] ye. <center> {| align="center" border="0" cellpadding="5" |align="center" width="130px"|[[Wêne:Hersêmîtek- Kafê dêst.png|Hersêmîtek: Kafê dêst]] |align="center" width="130px"|[[Wêne:Kappaya fînîqî.png]] |align="center" width="130px"|[[Wêne:Kappaya yûnanî.png]] |align="center" width="130px"|[[Wêne:K_ya_atrûskî.png]] |align="center" width="130px"|[[Wêne:Kappaya latînî.png]] |- |align="center" valign="top" width="130px"|Hersêmîtek kafê dêst |align="center" valign="top" width="130px"|Kappa ya fînîqî |align="center" valign="top" width="130px"|Kappa ya yûnanî |align="center" valign="top" width="130px"|K ya atrûskî |align="center" valign="top" width="130px"|K ya latînî |}</center> {{Herf}} [[category:herf]] [[als:K]] [[ar:K]] [[arc:K]] [[az:K]] [[bs:K]] [[ca:K]] [[co:K]] [[cs:K]] [[da:K]] [[de:K]] [[el:K]] [[en:K]] [[eo:K]] [[es:K]] [[eu:K]] [[fi:K]] [[fr:K (lettre)]] [[gd:K]] [[gl:K]] [[he:K]] [[hr:K]] [[hu:K]] [[id:K]] [[ilo:K]] [[it:K]] [[ja:K]] [[ko:K]] [[kw:K]] [[la:K]] [[nl:K (letter)]] [[nn:K]] [[no:K]] [[pl:K]] [[pt:K]] [[ro:K]] [[ru:K (латиница)]] [[simple:K]] [[sl:K]] [[sv:K]] [[tl:K]] [[tr:K]] [[vi:K]] [[yo:K]] [[zh:K]] 9381 32569 2006-06-10T16:15:51Z Bangin 450 9382 32570 2006-06-10T16:19:23Z Bangin 450 9383 32571 2006-06-10T16:20:50Z Bangin 450 9384 32572 2006-06-10T16:21:54Z Bangin 450 9385 32573 2006-06-10T16:22:51Z Bangin 450 9386 32577 2006-06-10T16:34:26Z Bangin 450 nuh Pir manên '''O''' ya '''o''' hene. *Herfê ''O'' li [[alfabe]] da, seke [[O (herf)]] *''O'' kurtenavê [[Oksîjen]] li [[kîmya]] da ye. {{cudakirin}} 9388 40826 2006-08-20T23:55:01Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Scheich Uthman Abdul Aziz.jpg|thumb|125px|Osman Abdulaziz]] '''Osman Abdulaziz''' (Halabjar tiwa 1922 çebû) bû Serokê [[Bizutnaway Îslamî le Kurdistan]]ê hatanê tiwa 1999. ==Grêdanên derve== * [http://bzotnawa.org/ bzotnawa.org] * [http://bzotnawa.org/shek%20osman-k/shekh%20osman-.pdf Osman Abdulaziz] [[Category:Kurd]] [[Category:Misilman]] [[de:Uthman Abdul Aziz]] 9391 32589 2006-06-11T10:10:13Z Tirigan 410 Keyiti Kurdane:Korduene-Sophene Şahitî Kurdane:Korduene-Sophene Kurdish Kingdoms of Sophene-Korduene Korduene ve Sophene Kürt Krallıkları http://www.lib.utexas.edu/maps/historical/shepherd/asia_minor_roman_power.jpg {{PD-PCL|http://www.lib.utexas.edu/maps/historical/shepherd/asia_minor_roman_power.jpg}} 9392 67028 2007-01-29T15:20:30Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[fr:Zéro (homonymie)]], [[pl:Zero (ujednoznacznienie)]] # [[Mis|Sifir]] an [[Mis]], metal û elementek (Cu) # [[Sifir (hejmar)]], hejmara 0 {{cudakirin}} [[de:0]] [[en:0]] [[es:0]] [[et:0]] [[fi:0]] [[fr:Zéro (homonymie)]] [[he:0]] [[it:Zero (disambigua)]] [[ja:0 (曖昧さ回避)]] [[nl:Nul]] [[pl:Zero (ujednoznacznienie)]] [[pt:Zero (desambiguação)]] [[ro:Zero]] [[ru:Ноль]] [[sv:Noll]] 9393 32617 2006-06-11T15:04:33Z Bangin 450 9394 32618 2006-06-11T15:06:40Z Bangin 450 9395 32627 2006-06-11T23:16:31Z Jiyanalpirani 65 9396 66287 2007-01-24T13:59:33Z Bangin 450 [[Wêne:Pabloneruda.jpg|thumb|right|Pablo Neruda]] '''Pablo Neruda''' helbestvanek [[Şîlî|Şîlîyî]] ye. Di 12 Tîrmeha 1904'da ji dîya xwe dibe. Navê wî Neftali Ricardo Reyes Basoalto ye. Ji ber ku gelek helbestvanê Çekî [[Jan Neruda]] hez dike navê xwe dike Pablo Neruda. Sala 1924 da bi helbestên xwe tev li pêşbirka wêjeya dibe bi vî serkevtinê mafê bûrs girtinê bi dest dixe û di [[Santiago]]'da dest bi xwendina wêjeya Frênsî dike. Piştî qedandina perwerdê wek rojnamevan dest bi xebate dike. Demek dirêj wek dîplomat li başûrê Asyayê û meksêka yê da dijî. Di sala 1949 da Partîya Kominîst a Şîlî yê dibe senato, Ji ber ku serokê demê [[Gonzalez Videla]] rexne dike xayîn tê îlankirin, ew jî Şîlîye direve îdî mîna koçerek li Arjantîn ê, Çîn ê, Yekîtîya Rusya û li gelek welatên ewrupaye digere. Di sala 1952 ya da dîsa vedigere welatê xwe. Di 11 Îlon 1973 [[Pinochet]] bi darbeyek leşkerî tê ser text û mala wî dide talankirin û pirtûkên wî dişewîtîne. Nerûda 23 Îlon 1973 terê ser dilovanîya xwe. ==Berhemên wî== *Crespıısctılario 1923 *Veinte poemas de amour y una cancion desesperada 1924 *Kesidencia en la tierra 1935 *Espana en el corazon 1937 *Los versos del Capitan 1952 *Odas elementares 1954 *Nuevas odas elementares 1956 *Tercer libro de las odas 1957 *Estravaganzio 1958 *Memorial de Isla Negra 1964, 5 cîld, Otobîyografî *Confieso que ho Livido Bîranîn *Incitation al nbconcidio y alabanda de la revolution chilena 1973 ==Xelat== *[[Xelata Aştîye]] 1950 *[[Xelata Nobelê]] 1971 [[Kategorî:helbestvan|Neruda, Pablo]] [[Kategorî:Şîlîyî]] [[be:Пабла Нэруда]] [[bg:Пабло Неруда]] [[bs:Pablo Neruda]] [[ca:Pablo Neruda]] [[cs:Pablo Neruda]] [[da:Pablo Neruda]] [[de:Pablo Neruda]] [[en:Pablo Neruda]] [[eo:Pablo Neruda]] [[es:Pablo Neruda]] [[et:Pablo Neruda]] [[eu:Pablo Neruda]] [[fi:Pablo Neruda]] [[fr:Pablo Neruda]] [[gl:Pablo Neruda]] [[he:פבלו נרודה]] [[hr:Pablo Neruda]] [[id:Pablo Neruda]] [[is:Pablo Neruda]] [[it:Pablo Neruda]] [[ja:パブロ・ネルーダ]] [[la:Paulus Neruda]] [[lt:Pablo Neruda]] [[lv:Pablo Neruda]] [[nl:Pablo Neruda]] [[nn:Pablo Neruda]] [[no:Pablo Neruda]] [[oc:Pablo Neruda]] [[pl:Pablo Neruda]] [[pt:Pablo Neruda]] [[qu:Pablo Neruda]] [[ru:Пабло Неруда]] [[sk:Pablo Neruda]] [[sl:Pablo Neruda]] [[sr:Пабло Неруда]] [[sv:Pablo Neruda]] [[sw:Pablo Neruda]] [[ta:பாப்லோ நெருடா]] [[uk:Неруда Пабло]] [[wa:Pablo Neruda]] [[zh:巴勃罗·聂鲁达]] 9397 32634 2006-06-12T12:54:14Z Benyadem 433 '''Kawîs Axa''' Dengbêjê nawdeng. Bi navê rastî '''Kek Weyîs''' di sala 1889‘an de li zozana Carcelî a êla [[Herkî]]yan ji dayîka xwe dibe. Navê bavê wî Ahmed Herkî ye û ji binemala Malebî a êla Herkîyan tê. Navê dayîka wî jî Leyla ye. Êla wan zivistanan ji zozanan dadiketin, deshtên rojhilata [[Mûsil]]ê û li gundê [[Shêxan]] nîshtecîh dibûn. Wê dema Kawîs Axa 10 salî bû, bavê wî koca dawîyê kir. Wê demê brayekî ê wî picûktir hebû. Navê wî jî Kino bû. Kawîs Axa, mirovekî tat bû.. Lê wê wexta stran digot, tatbûna wî qet dîyarnedibû. Tatbûna wî ji dayîkbûna wî ve nebû. Li gor gotina wî, di ciwanîya xwe de zivistanê bi hespê dice ashî û di rê de ji hespê ketîye û di nav berfê de bi seatan maye û ji vê bûyerê shûnda jî tat bûye. Berhemên Kawîs Axa di 43 kasêtan de hatîye tomarkirin. Ev kasêtana di arshîva pishka Kurdî a Radyoya Bexdayê de tên parastin. Kawîs Axa di sala 1936‘an de ji bo serdana êla Herkîyan cû ji bo gundê Hershem ê Koyî û li wir cû ber dilovanîya xwe. Kawîs Axa, car zarok jî li pêy xwe hishtin. [[Kategorî:Dengbêj|Kawîs axa]] 9400 37610 2006-08-05T05:33:45Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Zimanê elmanî]] 9403 32656 2006-06-12T20:39:21Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Swîsre]] #redirect[[Swîsre]] 9404 32657 2006-06-12T20:39:25Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Swîsre]] #redirect[[Swîsre]] 9405 32658 2006-06-12T20:39:52Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Yekîtiya Ewropayê]] #redirect[[Yekîtiya Ewropayê]] 9412 32682 2006-06-13T00:05:46Z Ivan.A 477 Cil û berg û Keltûr î şar î Dîlok ke şarêkî ciwan û rengîn î Kurdistan e Cil û berg û Keltûr î şar î Dîlok ke şarêkî ciwan û rengîn î Kurdistan e 9415 56978 2006-11-16T22:38:29Z Bablekan 495 wêne bash bicihkir, ez hêj nû fêrbûma [[Wêne:Kovara Dengê Penaber.jpg|thumb|Kovara Dengê Penaber û zarok]] Kovara '''Dengê Penaber''' li Germanistanê ([[Elmanya]]), ji hin kesên ku li kampa penaberan dijîn ve hatiye wesandin. Hejmara yekemîn di sala 2000´î de derhatiye. Vê kovarê bi çar zimanî weşan kiriye ([[Kurdî]], [[Tirkî]], [[Germanî]] û [[Îngîlîzî]]). Serî de wekî mehane hatiye plankirin lê paşê bûye demsalane. Bi giştî 13 hejmar hatiye capkirin. Mijar û naveroka kovarê bi giştî penaberî ye. Li ser bergê kovarê "Kovara demokratîk, serbixwe, hûmanîter a penaberên Kurd" dinivîsîne. Damezrêner û berpirsiyarê karê nivîsaran bi navê [[Îlhan Ergîncî]] kesekê ji herêma Serhedê ye. Komîteya karê nivîsaran ji Kurdên ku zaraveyê Kirmanckî (Kirdkî-Dimilkî-Zazakî) diaxivin pêk tê. Kovar ji 32 rûpelan pêk tê. Navenda kovarê kampa penaberan bi navê [[Ueckermuende]] ([[Mecklenburg-Vorpommer]]n) bajarokekî nêzîkî sînorê Polonîa ye. Bi qasî demeke dirêj malpera vê kovarê jî hebû, lê niha nîne. Kovar bi alîkariya penaberan li piraniya welatên Ewropa hatiye belavkirin. Ji ber ku kovareke serbixwe ye, ango bi hêza penaberên li kampan dijîn derketiye, kedkarên vê kovarê rastî gelekî astengiyan bûne. [[Kategorî:Kovar]] 9416 37611 2006-08-05T05:33:49Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Zimanê elmanî]] 9420 33065 2006-06-20T09:44:45Z 84.188.68.91 '''Ilhan Erginci''' damezrêner û berpirsiyarê karê nivîsaran ê kovara [[Dengê Penaber]] e. Li Serhed a Bakurê Kurdistan, li [[Gimgim]]ê (Varto) ji dayîk bûye (1968). Li [[Zanîngeha Stenbolê]] perwerdeya derûnînasî (psîkologî) dîtiye. Ji ber Kurdbûyîn û ramanên xwe gelek caran ji hêla Dewleta Tirk ve hatiye girtin. Li girtîgeha Enqere, Eskîşehîr û Çankiri maye. Sala 1999 ji ber zilma Dewleta Tirk derketiye Ewropa. Li Germanistanê serî li mafê penaberiyê daye. Zewicî ye 1 an 2 zarokên wî hene. Li ser jiyana kampên penaberan romanekî nivîsiye lê ev roman nehatiye çapkirin. [[Kategorî:Rojnamevan|Erginci, Ilhan]] 9422 40598 2006-08-18T16:44:07Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Beritan film1.jpg|thumb|[[Halîl Uysal]] û [[Bêrîtan Dêrsim]] di kişandina fîlmê de]] '''Bêrîtan''' fîlmeke [[Halîl Uysal]], [[Jînda Baran]] û [[Dersîm Zerevan]] li ser jiyana [[Gülnaz Karataş (Bêrîtan)]] e. ==Aktor== * [[Bêrîtan Dêrsim]] (Bêrîtan) * [[Omer Harran]] (Çilûçar) * [[Mehmet Emîn]] (Huseyîn) * [[Jînda Baran]] (Rûken) [[Kategorî:Fîlm]] 9423 32735 2006-06-14T10:40:19Z Erdal Ronahi 2 Halil Uysal çû cihê Halîl Uysal #REDIRECT [[Halîl Uysal]] 9424 35628 2006-07-20T14:57:09Z Erdal Ronahi 2 [[Koma Wetan]] yekemîn koma 'rock a kurdî' bû. Sala 1970 ve hatine gotine. Binêre: [[Kerem Gerdenzerî]] {{kurt}} [[Kategorî:Koma muzîkê]] 9425 32740 2006-06-14T10:48:10Z Erdal Ronahi 2 9426 32743 2006-06-14T10:50:06Z Erdal Ronahi 2 [[Halîl Uysal]] û [[Bêrîtan Dersîm]] 9427 32745 2006-06-14T10:52:54Z Erdal Ronahi 2 9428 32746 2006-06-14T10:53:03Z Erdal Ronahi 2 9429 32747 2006-06-14T10:55:55Z Erdal Ronahi 2 9430 32751 2006-06-14T11:03:53Z Erdal Ronahi 2 '''Bêrîtan''' navê [[eşîr|eşîreke]] di [[Kurdistan|Kurdistanê]] de ye. ==Girêdanên derve== * [http://www.beritan.com Malpera Beritan.com] * [http://www.beritan.org Malpera Beritan.org] * [http://www.beritan.net Malpera Beritan.net] [[Kategorî:eşîr]] 9431 32752 2006-06-14T11:39:16Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Kerem Tahar Gerdenzerî]] #redirect[[Kerem Tahar Gerdenzerî]] 9432 63378 2007-01-06T14:15:45Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ksh:A (Watt ėßß datt?)]], [[uz:A]] Pir manên '''A''' ya '''a''' hene. * [[Yeke|Yekek]] ji makinbûnê ra li [[fîzîk]] da, seke ''[[Ampere]]''. * [[Yeke|Yekek]] ji [[sal|salê]] ra li [[hesêb]] da, seke ''[[a (sal)]]''. * Herfê [[yek|yekê]] di [[alfabe]] da, seke ''[[A (herf)]]''. * Nîşanê rûberê, seke [[A (rûber)]] ya li bin ''[[Çargoşê kîlomitir]]'' da seke. {{cudakirin}} [[de:A (Begriffsklärung)]] [[fr:A]] [[ksh:A (Watt ėßß datt?)]] [[lb:A]] [[nl:A]] [[ru:A (значения)]] [[sq:A]] [[sr:А]] [[uk:А]] [[uz:A]] 9433 32769 2006-06-14T18:01:43Z Erdal Ronahi 2 Berîtan Çendî hebim ji bîr naçe Bêrîtana min Awaz û sirûd li ser dev e Bêrîtana min Kulîlka deşt û çiyan e Bêrîtana min Eniya pêş te wê can daye Bêrîtana min Cenga jînê te xweş dikir Bêrîtana min Wekî pêlan êrîş dikir Bêrîtana min Çeper nedida ber xwe dida Bêrîtana min Paşverûtî mehkum dikir Bêrîtana min Eniya şer de ya li pêş bû Bêrîtana min Şehîdbûnê de her li pêş bû Bêrîtana min Wek şefeqê ron û geş bû Bêrîtana min Xemla xwey bûkanî sor bû Bêrîtana min Gotin: [[Dilşa Yûsiv]] Muzîk: [[Songul Beyazgul]] Ev stran di [[Bêrîtan (fîlm)|fîlma Bêrîtan]] de gelek derbas dibe. [[Kategorî:stran]] 9437 32808 2006-06-15T11:10:25Z Benyadem 433 9441 62539 2007-01-01T14:43:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hu:Dzsihád]] '''Cîhad''' ([[Zimanê erebî|erabî]]: جهاد) nawa [[Zimanê kurdî|Zîmanê kurdî]] da deweçên ''Şahara bo [[Allah]] û [[Islam]]ê''. Êw cîhad êy Islam û [[Misilman|Mislimanê]] Dynaêda. Nawa [[Qur'an]] da Lêkrîeya [[Mihemmed Pêxember|Pêxember Mîhemmed]], çê cîhad bû Misilman û Mislimanaya. [[Kategorî:Îslam]] {{kurt}} [[ar:جهاد]] [[ca:Jihad]] [[da:Jihad]] [[de:Dschihad]] [[en:Jihad]] [[eo:Ĝihado]] [[es:Yihad]] [[eu:Jihad]] [[fa:جهاد]] [[fi:Jihad]] [[fr:Jihad]] [[he:ג'יהאד]] [[hi:जेहाद]] [[hu:Dzsihád]] [[ia:Jihad]] [[id:Jihad]] [[it:Jihad]] [[ja:ジハード]] [[lv:Džihāds]] [[nl:Jihad]] [[no:Jihad]] [[pl:Dżihad]] [[pt:Jihad]] [[ro:Jihad]] [[ru:Джихад]] [[sl:Džihad]] [[sv:Jihad]] [[tr:Cihad]] [[ur:جہاد]] [[zh:圣战]] 9442 60627 2006-12-17T20:46:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[da:Dar al-Islam]], [[ur:دار الاسلام]] تعديل: [[en:Divisions of the world in Islam]] {{çavlêgerandin}} '''Dar al-Îslam''' ([[Zimanê kurdî]] da, ''Mala îslami'') êw glî iş [[Qur'an]] da tê. [[Kategorî:Îslam]] [[da:Dar al-Islam]] [[de:Dar al-Islam]] [[en:Divisions of the world in Islam]] [[fr:Dar al-Islam]] [[he:העולם המוסלמי]] [[it:Dar al-Islam]] [[ja:イスラム世界]] [[pt:Dar al-Islam]] [[ru:Дар аль-ислам]] [[simple:Islamic world]] [[ur:دار الاسلام]] 9443 32849 2006-06-16T15:34:02Z Muhamed 345 Kurte:uthmanAbdulAziz Kurte:uthmanAbdulAziz 9444 66487 2007-01-25T15:43:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nn:Mulla Krekar]] '''Najm al-Din Faraj Ahmad''' ênî '''Mûllah Krekîr''' (çebû tiwa 1956 [[Silêmanî]] da) bû Serokê [[Piştiwananî Îslam le Kurdistan]]ê hatanê tiwa 2003, Mûllah Krekîr naka bêr çava Norwegêya. ==Grêdanên derve== * [http://www.insightnewstv.com/d80 Vîdeo Mûllah Krekîr] [[Category:Kurd]] [[Category:Misilman]] [[de:Mullah Krekar]] [[en:Mullah Krekar]] [[fi:Mullah Krekar]] [[nn:Mulla Krekar]] [[no:Mulla Krekar]] 9446 32874 2006-06-16T18:45:39Z Erdal Ronahi 2 Jîhad çû cihê Cîhad #REDIRECT [[Cîhad]] 9447 32880 2006-06-16T19:00:13Z 217.87.42.138 #redirect[[DRM]] #redirect[[DRM]] 9449 66775 2007-01-27T14:13:54Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[nds-nl:Spaans]] [[Wêne:Map-Hispanophone World.png|thumb|right|300px|Cîhana spanîziman]] '''Zimanê spanî''' ji malbata zimanên romanî ye. Çend ji [[zimanên romanî]] jî ev in: spanî, [[fransî]], [[îtalî]] û [[portugalî]]. Zimanên Romanî jî lînkeke ji Zimanên Îndo-Ewropî. Spanî di [[Spanya]] û gelek welatên [[amerîkaya başûr]] û [[amerîkaya navîn]] de tê bi kar anîn. [[Kategorî:Ziman]] [[af:Spaans]] [[als:Spanische Sprache]] [[an:Idioma español]] [[ang:Spēonic sprǣc]] [[ar:لغة إسبانية]] [[ast:Castellanu]] [[be:Гішпанская мова]] [[bg:Испански език]] [[bn:স্পেনীয় ভাষা]] [[br:Spagnoleg]] [[bs:Španski jezik]] [[ca:Castellà]] [[cs:Španělština]] [[cy:Sbaeneg]] [[da:Spansk (sprog)]] [[de:Spanische Sprache]] [[el:Ισπανική γλώσσα]] [[eml:Spagnôl]] [[en:Spanish language]] [[eo:Hispana lingvo]] [[es:Idioma español]] [[et:Hispaania keel]] [[eu:Gaztelania]] [[fa:زبان اسپانیایی]] [[fi:Espanjan kieli]] [[fr:Espagnol]] [[frp:Castilyan]] [[ga:Spáinnis]] [[gl:Lingua castelá]] [[he:ספרדית]] [[hi:स्पेनी भाषा]] [[hr:Španjolski jezik]] [[hsb:Španišćina]] [[hu:Spanyol nyelv]] [[hy:Իսպաներեն]] [[ia:Lingua espaniol]] [[id:Bahasa Spanyol]] [[ilo:Pagsasao nga Espaniol]] [[io:Hispaniana linguo]] [[it:Lingua spagnola]] [[ja:スペイン語]] [[jbo:sanbau]] [[ka:ესპანური ენა]] [[ko:에스파냐어]] [[kw:Spaynek]] [[la:Lingua Hispanica]] [[lad:Espanyol]] [[lb:Spuenesch]] [[li:Castiliaans]] [[lt:Ispanų kalba]] [[lv:Spāņu valoda]] [[mg:Fiteny espaniola]] [[mk:Шпански јазик]] [[ms:Bahasa Sepanyol]] [[nah:Caxtiltlahtōlli]] [[nds:Spaansche Spraak]] [[nds-nl:Spaans]] [[nl:Spaans]] [[nn:Spansk språk]] [[no:Spansk språk]] [[nv:Naakai bizaad]] [[oc:Castelhan]] [[pl:Język hiszpański]] [[pt:Língua castelhana]] [[qu:Kastilla simi]] [[rm:Lingua spagnola]] [[ro:Limba castiliană]] [[ru:Испанский язык]] [[scn:Lingua spagnola]] [[se:Spánskagiella]] [[sh:Španski jezik]] [[simple:Spanish language]] [[sk:Španielčina]] [[sl:Španščina]] [[sq:Gjuha spanjolle]] [[sr:Шпански језик]] [[sv:Spanska]] [[sw:Kihispania]] [[ta:ஸ்பானிய மொழி]] [[th:ภาษาสเปน]] [[tl:Wikang Kastila]] [[tr:İspanyolca]] [[ug:ئىسپان تىلى]] [[uk:Іспанська мова]] [[vi:Tiếng Tây Ban Nha]] [[war:Kinatsila nga yinaknan]] [[wuu:西班牙文]] [[zh:西班牙语]] [[zh-min-nan:Se-pan-gâ-gí]] [[zh-yue:西班牙話]] [[zu:IsiSpanish]] 9450 32937 2006-06-17T17:43:26Z Muhamed 345 K: [[Wêne:Ali Bapir.JPG|thumb|130px|Alî Bapir]] '''Alî Bapir''' ênî '''Mûllah Alî Bapir''' Serokê [[Komala Îslami le Kurdistan]]ê ya. ==Grêdanên derve== * [http://www.komall.org komall] [[Category:Kurd]] [[Category:Misilman]] [[de:Uthman Abdul Aziz]] 9451 32889 2006-06-16T21:48:13Z Muhamed 345 Kurte:Ali Bapir Kurte:Ali Bapir 9454 56132 2006-11-13T14:03:33Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî olê kes]] 9458 32919 2006-06-17T11:53:29Z Erdal Ronahi 2 Osman Abdulaziz çû cihê Osman Abdulazîz #REDIRECT [[Osman Abdulazîz]] 9459 32921 2006-06-17T11:54:52Z Erdal Ronahi 2 Najm al-Din Faraj Ahmad çû cihê Necmedîn Farac Ehmed #REDIRECT [[Necmedîn Farac Ehmed]] 9461 39116 2006-08-13T16:30:56Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi * [[Cejna Qurbanê]] * [[Sersala Hîccrî]] * [[Roja Eşûrê]] * [[Mewlûda Pêxember]] * [[Îsrra û Mîrac]] * [[Şeva Beratê]] * [[Destpêka Remezanê]] * [[Şeva Leyletûl Qedrê]] * [[Cejna Remezanê]] [[Kategorî:Cejn]] [[Kategorî:îslam]] 9462 32926 2006-06-17T16:40:07Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Roja Eşûrê]] #redirect[[Roja Eşûrê]] 9466 39367 2006-08-13T16:39:49Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 85.107.90.58 '''Ertoşî''' yek jî eşîretên mezin ê herêma [[Culemêrg]]ê ye. Tê gotin kû Ertoşî 12 qanadin. Hin eşîretêin wek [[Gûhreşî]], [[Qewalî]], girêdayî Ertoşîyanin. Ertoşî bi piranî [[Wan]], [[Colemêrg]] û [[Bêşebap]] dijîn. ==Stranek== [[Gula Ertoşî]], [[Mihemed Arif Cizîrî]] [[Kategorî:eşîr]] 9467 47533 2006-09-15T08:20:36Z Erdal Ronahi 2 '''Oremar''' herêmek a [[Gewer]]ê ye. Heman demê, nawê eşîrêyejî. Tê gotin kû bi nawê Oremar, wan gotaran ([[Har]] û [[Mêr]]) (Mêrên Dîn) hatîye ragihandin. ==Dîrok== * 1930, 21'ê tîrmehê - Serhildana [[Oremar]] [[Kategorî:Eşîr]] [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 9468 32968 2006-06-18T10:44:48Z Muhamed 345 Kurte:QaziMohammed Kurte:QaziMohammed 9469 32973 2006-06-18T13:36:51Z Erdal Ronahi 2 Mehmeteminhunik çû cihê Mehmet Emîn Hunik #REDIRECT [[Mehmet Emîn Hunik]] 9471 32983 2006-06-18T18:40:47Z Benyadem 433 Bahman Ghobadi çû cihê Behmen Qubadî: ne kurdîbu #REDIRECT [[Behmen Qubadî]] 9472 32985 2006-06-18T18:44:25Z Benyadem 433 Hiner Saleem çû cihê Huner Salem: ne kurdî bu #REDIRECT [[Huner Salem]] 9473 32987 2006-06-18T18:46:07Z Benyadem 433 Yilmaz Erdogan çû cihê Yilmaz Erdoxan: Ne kurdî bu #REDIRECT [[Yilmaz Erdoxan]] 9474 33002 2006-06-18T22:12:09Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Gewer]] #redirect[[Gewer]] 9475 33022 2006-06-19T14:57:41Z Bangin 450 9477 33027 2006-06-19T15:13:57Z Bangin 450 Erebistana Siûdî çû cihê Erebistana Siyûdî #REDIRECT [[Erebistana Siyûdî]] 9478 66477 2007-01-25T15:18:09Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:بحیرہ روم]] {{ev gotar|li ser Derya Navîn e. Ji wê deryê di navberê [[Emerîkaya Bakur]] û [[Emerîkaya Başûr]] ra li [[Derya Navîn yê Emerîka]] seke.}} [[Wêne:Derya Navîn.jpg|thumb|right|400px|Derya navîn]] '''Derya Navîn''' an '''Derya Sipî''' deryekî pir mezine. Ew teqrîben 2,5 [[milyon]] [[Çargoşê kîlomitir|km²]] mezine, çîçkê ji [[Erebistana Siyûdî]] mezintire. Derya Navîn navberê [[Asya]], [[Ewropa]] û [[Efrîqî|Efrîqîya]] ye. ==Cografî== Derya Navîn digê van [[dewlet|dewletan]]: *[[Spanya]] *[[Fransa]] *[[Îtalya]] *[[Yûgoslaviya|Yûgoslavîyê kevin]] *[[Elbanya]] *[[Yûnanistan]] *[[Tirkiyê]] *[[Sûrîyê]] *[[Libnan]] *[[Îsraîl]] *[[Urdun]] *[[Misir]] *[[Lîbya]] *[[Tûnis]] *[[Cezayêr]] *[[Maxrêb]] ==Binehêre== *[[Giravên Derya Navîn]] [[kategorî:Derya]] [[Kategorî:Derya Navîn| ]] [[af:Middellandse See]] [[am:ሜድትራኒያን ባሕር]] [[an:Mar Mediterranio]] [[ang:Wendelsǣ]] [[ar:البحر الأبيض المتوسط]] [[ast:Mar Mediterraneu]] [[be:Міжземнае мора]] [[bg:Средиземно море]] [[br:Mor Kreizdouar]] [[bs:Sredozemno more]] [[ca:Mar Mediterrània]] [[co:Mari Mediterraniu]] [[cs:Středozemní moře]] [[cv:Вăтаçĕр тинĕсĕ]] [[cy:Y Môr Canoldir]] [[da:Middelhavet]] [[de:Mittelmeer]] [[el:Μεσόγειος Θάλασσα]] [[en:Mediterranean Sea]] [[eo:Mediteraneo]] [[es:Mar Mediterráneo]] [[et:Vahemeri]] [[eu:Mediterraneo itsasoa]] [[fa:مدیترانه]] [[fi:Välimeri]] [[fr:Mer Méditerranée]] [[frp:Mar Mèditèrranê]] [[ga:An Mheánmhuir]] [[gl:Mar Mediterráneo]] [[he:הים התיכון]] [[hr:Sredozemno more]] [[hu:Földközi-tenger]] [[id:Laut Tengah]] [[is:Miðjarðarhaf]] [[it:Mar Mediterraneo]] [[ja:地中海]] [[ka:ხმელთაშუა ზღვა]] [[ko:지중해]] [[la:Mare Mediterraneum]] [[lb:Mëttelmier]] [[lt:Viduržemio jūra]] [[lv:Vidusjūra]] [[mk:Средоземно Море]] [[mn:Газар Дундын тэнгис]] [[mt:Baħar Mediterran]] [[nds:Middelmeer]] [[nds-nl:Middellaanse Zee]] [[nl:Middellandse Zee]] [[nn:Middelhavet]] [[no:Middelhavet]] [[nrm:Mé du Mitan]] [[oc:Mar Mediterranèa]] [[pl:Morze Śródziemne]] [[pt:Mar Mediterrâneo]] [[ro:Marea Mediterană]] [[ru:Средиземное море]] [[scn:Mari Meditirràniu]] [[sh:Sredozemno more]] [[simple:Mediterranean Sea]] [[sk:Stredozemné more]] [[sl:Sredozemsko morje]] [[sr:Средоземно море]] [[sv:Medelhavet]] [[sw:Bahari ya Mediteranea]] [[ta:மத்தியதரைக் கடல்]] [[th:ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน]] [[tr:Akdeniz]] [[uk:Середземне море]] [[ur:بحیرہ روم]] [[vi:Địa Trung Hải]] [[wa:Mîtrinne Mer]] [[zh:地中海]] [[zh-min-nan:Tē-tiong-hái]] 9479 33034 2006-06-19T16:02:18Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya Rêxistina Îslamî çû cihê Lîsteya Rêxistinên Îslamî * [[Groupe Îslamîque Armê]] * [[Al-Gama'a al-Îslamîyya]] * [[Îbda-C]] * [[Jêmaah Îslamîyah]] * [[Al-Qaîda]] * [[Asbat al-Ansar]] * [[Abu Sayyaf]] * [[Jaîsh Ansar al-Sunna]] * [[Hîzbullahî Kurdi Shorîshgêr]] * [[Hîzbullahî Kurdi]] * [[Xebat]] * [[Partîya Îslamîya Kurdistan]] * [[Yekgırtîya Îslamîya Kurdi]] * [[Bizutnaway Îslamî le Kurdistan]] * [[Hereketa Îslamiya Kurdistanê]] * [[Komala Îslami le Kurdistan]] * [[Piştiwananî Îslam le Kurdistan]] * [[Yekîtiya Îslamiya Kurdistan]] [[category:Rêxistina Îslamî]] 9480 33035 2006-06-19T16:02:18Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya Rêxistina Îslamî çû cihê Lîsteya Rêxistinên Îslamî #REDIRECT [[Lîsteya Rêxistinên Îslamî]] 9481 33037 2006-06-19T16:05:10Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Derya Navîn]] #redirect[[Derya Navîn]] 9483 33059 2006-06-19T23:20:45Z Erdal Ronahi 2 9485 33072 2006-06-20T14:20:14Z Erdal Ronahi 2 '''Xoy''' [[bajar|bajarekî]] li [[Kurdistan|Kurdistanê]] ye. Navê wî bajarê vedegerê ji bo xwê ku li zimana kurdî wata suger {{kurt}} {{bajar_kurd}} [[Kategorî:Bajar]] 9486 33075 2006-06-20T16:32:51Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xêzik]] #redirect[[Xêzik]] 9487 49366 2006-10-06T10:14:46Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:banner2.jpg|thumb]] Hozan '''Kawa''' stranbêjekî kurd e. == Jiyan == Çiqas ku bizava Kurdan ya siyasî û rizgarîxwazîyê ber bi pêşve diçe, hunera Kurdan jî di gelek qadan da tê gûherandin. Ciwanên Kurd gelek modern difikirin û kar dikin ku nasnameya muzîk û hunera Kurdan bi gelên cîhanê jî bidin nasandin. Hozan Kawa bi hêz û evîneke kûr ya ji bo stran û awazên Kurdî çend sale ku ji armanceke wiha pîroz re di liv û lebateke bêwestan da ye. Kawa di gundekî herêma Serhedê li bakurê Kurdistanê hat dinê. Gundê [[Palas]] yê girêdayî bajarê Mûşê jî mîna gelek cihwarên din bi dengbêjên xwe naskiriye. Li serhedê dengbêjên mîna[[ Evdalê Zeynikê]], [[Şakiro]], [[Reşo]], [[Husêynê Muşê]] û gelek kesên din heya roja îro jî mîna xwîndingehekê tên hesibandin. Kawa di etmosfêrekî wiha da û li jêr bandora deng û hunera hunermendên Serhedê çavên xwe bi roniya cihanê vekirin. Dayika wî( Gulêya Elif) rojekê jêre wiha gotibû: “ Lawê min ez şîretekê li te dikim ku piştî mirina min jî qet ji bîra neke: Ger tu dixwazî ez bi serbilindî te ji xwe re lawikekî hêja bihesibînim û ji te hez bikim, divê tu vî dengê xwe yê xweş bêxî xizmeta hunera Kurdî û mîna Reso, Şakiro û Evdalê Zeynikê bibî xwedî navekî bilind û bêmirin….“. Kawa ji yazde(11) xwîşik û biran yê kurê herî dawiyê yê malbatê ye. Bavê wî jî li ser kar û xebata wî ya hunerî gelek geşbîn bû û jê dawa dikir ku bibe welatparêzekî baş. Kawa xwîndina xwe ya olî di medreseyên Kurdî da da destpêkirin. Li rex vê xwîndina xwe ya dibistanê jî bi zimanê Tirkî didomand. Lê cîhana bîr û ramanên Kawa tenê di jiyana huner û muzîkê da dibihûrî. Ji ber wê jî xwîndina xwe di nîvco hişt û xwest ku bi yekcarî bi awayekî profesyonal karê muzîk û hunerê bike. Li ser vê armancê ji 15 saliyê û pêda di nava xelkê da dest bi strînê kir. Sala 1987an li bajarê Muşê bi komeke muzîkê dest bi gotina stranên rojê kir. Herî zêde ew di bin bandora stranên gelêrî û koma Berxwedan da mabû. Di nava çalakiyê wê koma muzîkê da ew distirî. Ji ber xwîndina stranên Kurdî û çalakiyên çandî Kawa sala 1993an bi qasî du salan ket girtîgeha bajrê Muşê. Hemû sûçê wî Kurdbûn û bi Kurdî strîn bû. Piştî derketina ji girtîgehê êdî rewşa siyasî li Kurdistanê û qedexebûna karên çandî-hunerî dest nedida ku ew li wira jiyana xwe berdewam bike. Ji ber wê jî tenê heftiyekê li malê ma û payîza sala 1995an neça ma ku rêya mişextiyê bigire ber xwe û hat Ewropa. Çîrka derketina ji Kurdistanê û gehiştina welatê Firansa bi serê xwe çîrokeke dûr û dirêje. Zehmetiyên jiyana li Firansa jî pir bûn, lê evîna ji bo bi destxistina armancên mezin jî pir germ û gur bû. Kawa şîretên bav û dayika xwe ya dilovan qet jî bîra nedikirin. Li Firansa piştî heftiyek dest bi karê huner û xebata welatperweriyê kir. Di Newroza 1996an mîna şanoger û berpirsyarê lîstikvanên koma govend û muzîkê derket pêşberî gel û di vê qadê da pêngava yekê hilanî. Ji ber ku di şanoyê da rolê Kawayê Asinger dilîst, êdî ji wê rojê û pêda nasnavê hunerî yê „ Kawa “ jêre hat diyar kirin. Ji wê rojê û pêda heya sala 2000an ku bû endamê Koma Berxwedan, bênavber Hozan Kawa di hemû çalakiyên Kurdayetiyê da amade û niha jî di nava Kurdên Kurdistanê da navekî naskiriye. Di nava Koma Berxwedan da da dest bi amadekirina albûma xwe ya yekemîn“ [[Ava Evînê]] “ kir. Berhemê wî yê yekê ku di yekê Îlûna sala 2001an da derketibû, bi germî ji aliyê guhdaran ve hat pêşwazîkirin. Piştî vê pêşwaziya germ Hozan Kawa 4ê Nîsana sala 2004an albûma xwe ya duyemîn“ [[Taya Dila]]“ jî derxist. Kawa derheqa albûma xwe ya sêyemîn “ [[Ez û Tu]]“ da wiha dibêje :“ Ez li bendê nebûm ku gel yê wiha ji min xwedî derkeve û dengê min guhdar bike. Ji ber wê jî min xwest ku albûma min ya sêyemîn xwedî tam û çêjeke din be ku li gor hezkirina gel bibim bersiveke layîqî gelê xwe…“. Bi mizgîniyek mezin vaye berhemê Kawa yê sêyemîn jî li ber destê weye. Ew bi hîvîye ku pêşniyar, rexne û dîtinên we hunerhezên stran û awazên Kurdî yên resen, di paşerojê da rêyeke hê berfirehtir li ber wî vebike. Hozan Kawa di dawiyê da wiha dibêje:“ Hebûna me mîna xizmetkarên peyv û strana Kurdî bi hebûna gelê me ve girêdayî ye.“ == Berhem == Albumên Hozan Kawa # [[Ava Evînê]] # [[Taya Dila]] # [[Ez û Tu]] == Girêdanên derve == * [http://www.hozan-kawa.com Malpera fermî a Hozan Kawa. Hozan Kawa resmi website.] [[Kategorî:Stranbêj|Kawa]] 9488 33102 2006-06-21T21:18:01Z Benyadem 433 Konsera Gewer 2005 Konsera Gewer 2005 9489 47766 2006-09-17T23:30:58Z 82.35.66.53 add info on kawa # [[Kawa (mîtolojî)|Kawa]], hesinkarê mîtolojîk .Kawa ledij kralê Dehhaq hateye u gelen bindest azad kir ye . Her sal di roja 21e adare ev serhildan ev yekiti bi nave 'Newroz' te pirozkirin . # [[Hozan Kawa]], stranbêjekî kurd # [[Kawa Nemir]], nivîskar û wergêrekî kurd {{cudakirin}} 9491 63279 2007-01-05T18:36:54Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser sûreya Hûd e. Ji bo wateyên din a "Hûd", li [[Hûd (cudakirin)]] binihêre.}} '''Hûd''' sûreyeke ji [[Quran]]a pîroz de ye. Ew bi temamî li bajarê [[Mekke]] hatiye danin. Sûre ji 123 ayetan pêk tê. * [[Hûd]] [[kategorî: sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة هود]] [[en:Hud (sura)]] [[id:Surat Hud]] [[nl:Soera Hud]] [[ru:Сура Худ]] 9492 60963 2006-12-20T00:29:38Z Erdal Ronahi 2 '''Koma Rewşen''' an '''Rewşen''' komeke rock a kurdî ye. == Endam == *[[Harûn Ataman]] == Berhem == *[[Çiyayê Bêzar]] *[[Asê]] *[[Pola nû]] (2006) {{kurt}} [[Kategorî:Koma muzîkê|Rewşen]] 9493 49149 2006-10-03T21:37:40Z Bangin 450 '''Pola nû''' albûmeke [[Koma Rewşen]] e. Di sala 2006'an de derket. ==Stran== Tê de ev stran hene: #Asiyên Tebaxe #Zagros #Revoko #Demek Kevnare #Şevên Baranê #Zeviyên Edabê #Elegez #Were Lê #Cejna Diza #Qureyê Sedsalê #Deng Ke [[Kategorî:Albûm]] 9495 66953 2007-01-29T05:59:58Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[lv:Maize]] {{xwarin}} [[Image:Strucla sweet bread02.jpg|thumb|right|nanê şirînkirî yê ewropî]] [[Image:Four loaves.jpg|thumb|right|çar [[semon]]]] [[Image:French bread DSC09293.jpg|thumb|right|kerek nanê frensî]] [[Image:Breads and rolls.jpg|thumb|nan li [[firne]]yekê]] [[Image:Continental italian bread.jpg|thumb|nanê îtalî]] [[Image:Tin vienna bread.jpg|thumb|nan ji [[Viyena]]yê]] [[Image:Bread in a traditional oven.JPG|thumb|right|nan ji tenûrê]] [[Image:Brood.jpg|thumb|right|nanê kerkirî]] [[Image:Bread rolls.jpg|thumb|right|babolkên nanî]] [[Image:Pain aux noix.jpg|thumb|right|nanê gûzan]] [[Image:Various grains.jpg|thumb|right|[[xwê]], [[don]], [[zeyt]] û [[av]] [[çêj]]ê didin nanî]] '''Nan''' [[xwarin]]ek e ji [[hevîr]]ê [[ar]]î têt çêkirinê. Nan di [[firne]]yê de, di [[tenûr]]ê de yan jî li ser [[sêl]]ê têt [[pêjan]]. [[kategorî:Xwarin]] [[bat-smg:Douna]] [[bg:Хляб]] [[bs:Hljeb]] [[ca:Pa]] [[cr:ᐲᐧᓭᐋᐃᐦᑯᓈᐤ]] [[cs:Chléb]] [[cy:Bara]] [[da:Brød]] [[de:Brot]] [[el:Ψωμί]] [[en:Bread]] [[eo:Pano]] [[es:Pan]] [[et:Leib]] [[eu:Ogi]] [[fa:نان]] [[fi:Leipä]] [[fr:Pain]] [[ga:Arán]] [[gd:Aran]] [[gl:Pan (alimento)]] [[got:𐌷𐌻𐌰𐌹𐍆𐍃]] [[he:לחם]] [[id:Roti]] [[it:Pane]] [[ja:パン]] [[jbo:nanba]] [[jv:Roti]] [[ka:პური]] [[ko:빵]] [[la:Panis]] [[lb:Brout]] [[lt:Duona]] [[lv:Maize]] [[mk:Леб]] [[ms:Roti]] [[nds-nl:Brood]] [[nl:Brood]] [[nn:Brød]] [[no:Brød]] [[pdc:Brot]] [[pl:Chleb]] [[pt:Pão]] [[qu:T'anta]] [[ru:Хлеб]] [[scn:Pani]] [[simple:Bread]] [[sl:Kruh]] [[sq:Buka]] [[sr:Хлеб]] [[sv:Bröd]] [[th:ขนมปัง]] [[tr:Ekmek]] [[ug:بولكا]] [[uk:Хліб]] [[vi:Bánh mỳ]] [[wa:Pwin]] [[yi:ברויט]] [[zh:麵包]] [[zh-yue:包]] 9496 33405 2006-06-27T15:11:52Z 212.149.84.218 {|style="float:right; margin:0 0 1em 1em;clear:right; border: 1px solid #999; background:#F9F6D4; text-align:center;width:180px;" class="toccolours" | [[image:Pikilia.JPG|thumb|200px|center]] |- | | Ev nivîsar ji xeleka<br/>[[xwarin]]an e |- !style="font-size: 90%; background-color: #F4EEA1"| Amadekirina xwarinan |- | style="font-size: 90%;"|[[Amadekirina xwarinan|Amadekirin]] - [[Amanên xwarinê]]<br/>[[Pîvana xwarinan|Pîvan]] |- !style="font-size: 90%; background-color: #F4EEA1"| Kerese û cûnên xwarinê |- | style="font-size: 90%;"|[[Biharat]]<br/>[[Sos]] - [[Şorbe]] - [[Paşxwarin]]<br/>[[Penîr]] - [[Pasta]] - [[Nan]]<br/> |- !style="font-size: 90%; background-color: #F4EEA1"| Xwarinên herêmî |- | style="font-size: 90%;"|[[Xwarinên kurdî|Kurdistan]] - [[Xwarinên asyayî|Asya]] - [[Xwarinên ewropî|Ewropa]] - [[Latin American cuisine|Latin America]]<br/>[[Xwarinên Rojhilata Navîn|Rojhilata Navîn]] - [[Xwarinên Amerîkaya Bakur|Amerîkaya Bakur]] - [[Xwarinên efrîqî|Efrîqa]] - [[Xwarinên Amerîkaya Latînî|Amerîkaya latînî]]<br/>[[:Category:Cuisine|Xwarinên din...]] |- !style="font-size: 90%; background-color: #F4EEA1"| Binere herwiha: |- | style="font-size: 90%;"|[[Lîsteya xwarinsazan|Xwarinsazên navdar]] - [[Metbex]]<br/> |}<noinclude>[[Category:Food templates|{{PAGENAME}}]] [[en:Template:Cuisine]] [[sv:Mall:Kök]] </noinclude> 9497 47827 2006-09-18T15:26:59Z 69.174.252.80 [[Image:Piremerd.jpg|left|thumb|پیره‌مێرد]] {{rtl}} '''پیره‌مێرد''' ناوی تۆفیق كوڕی مه‌حمود ئاغا كوڕی هه‌مزاغای مه‌سره‌ف ه‌. له‌ ساڵی ١٨٦٧ له گه‌ڕه‌كی گۆیژه‌ی ‌شاری [[سلێمانی]] له‌دایكبووه‌. پیره‌مێرد له‌ ساڵی ١٨٩٩ له‌ته‌ك شێخ سه‌عیدی حه‌فید و شێخ مسته‌فادا چوونه‌ته‌ حه‌ج، وه‌ له‌ دوای گه‌ڕانه‌وه‌ی ئیتر به‌ حاجی تۆفیق ناوبانگی ده‌ركردوه‌. له‌شیعره‌ هه‌ره‌به‌ناو بانگه‌كانی پیره‌میرد ([[نه‌ورۆز]]ی ساڵی بروخێ) یه‌، كه‌ له‌ مارتی ١٩٤٨ دا وتوویه‌تی. {{/rtl}} {{kurmancî|Pîremêrd}} [[de:Pîremêrd]] [[en: Piramerd]] 9498 38814 2006-08-13T16:05:30Z 84.158.84.5 re {{rtl}} '''نه‌ورۆزی مارتی ١٩٤٨''' {{rtl}} ئه‌مڕۆژی ساڵی تازه‌یه‌ نه‌ورۆزه‌ هاته‌وه‌ {{rtl}} جه‌ژنێكی كۆنی كورده‌ به‌خۆشی و به‌ هاته‌وه‌ {{rtl}} چه‌ندساڵ گوڵی هیوای ئێمه‌ پێپه‌ستبوو تاكوپار {{rtl}} هه‌رخوێنی لاوه‌كان بوو گوڵی ئاڵی نه‌وبه‌هار {{rtl}} ئه‌و ڕه‌نگه‌سوره‌ بوو كه‌له‌ ئاسۆی بڵندی كورد {{rtl}} مژده‌ی به‌یانی، بۆ گه‌لی دوورو نزیك ئه‌برد {{rtl}} نه‌ورۆز بوو ئاگرێكی وه‌های خسته‌ جه‌رگه‌وه لاوان به‌عشق ئه‌چوون به‌ره‌وپیری مه‌رگه‌وه {{rtl}} واڕۆژهه‌ڵات له‌ به‌نده‌نی به‌رزی وڵاته‌وه {{rtl}} خوێنی شه‌هیده‌ ڕه‌نگی شه‌فه‌ق شه‌وق ئه‌داته‌وه‌‌‌ .......................................... 9499 33183 2006-06-23T08:09:03Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[سلێمانی‌]] #redirect [[سلێمانی‌]] 9500 37633 2006-08-05T05:36:17Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT[[سلێمانی‌]] 9502 48361 2006-09-24T19:30:58Z Bangin 450 {{rtl}} له‌ زستانی ١٩٤٧ دا كۆچی دوایی كردوه‌. {{-Rtl}} [[Kategorî:Soranî]] 9503 47732 2006-09-17T19:51:45Z 69.174.252.80 [[Wêne:Mahmud berzenci.jpg|left|thumb|شێخ مه‌حمودی حه‌فید]] {{bikurmancî|Şêx Mehmûdê Berzencî}} [[de:Mahmud Berzanci]] [[en:Mahmud Barzanji]] [[ru:Барзанджи, Махмуд]] 9504 64889 2007-01-16T17:22:20Z Luqman 401 {{bisoranî|بێكه‌س}} #redirect[[بێكه‌س]] 9505 49137 2006-10-03T21:31:50Z Bangin 450 [[Wêne:Kapakklein2.jpg|framed|right|Ava Evînê ya Kawa]] '''Ava Evîne''', albûma yekemîn a [[Hozan Kawa]] ye. Di vê albumêde ev stran cîh digrin. # Heliyam # Aşîtî # Gaziya Îsmaîl # Ava evînê # Sê bira # Şevekî tarî # Kî zava # Ha bi dare # Meryem # Hêz bi hêz Ev album yi aliye Mîr-Musîk û Kom-Musîk ê de hatiye çapkirin. == Girêdanên derve == * [http://www.hozan-kawa.com Malpera fermî a Hozan Kawa. Hozan Kawa resmi website.] [[Kategorî:albûm]] 9507 49143 2006-10-03T21:35:39Z Bangin 450 [[Wêne:Ezutu.jpg|framed|right|Ez û Tu ya Kawa]] '''Ez û Tu''', [[album|albuma]] seyemin a [[Hozan Kawa]] ye. Di vê albumêde ev stran cîh digrin. #Hey hey # Amara #Ez û Tu # Were # Dayê # Mezopotamya # Yara Şîrîn # Hucra Tarî # Nazê # Lawîko # Dilnaz # Husna ''Produksiyon'': Mîr Muzîk û Kom Muzîk 2006<br> ''Birêvebir'': Turhan Yapiştran<br> ''Aranje'': Naîl Yurtsever, Kemal Sahir Gürel, Turhan Yapiştran<br> ''Keman aranje'': Adnan Karaduman<br> ''Stüdyo 1'': Sound Istanbul<br> ''Tonmeister'': Nail Yurtsever, Sedat Bider<br> ''Stüdyo 2'': Mîr Tonstudio (Düsseldorf)<br> ''Tonmeister, mix, mastering'': Metin Kalaç<br> ''Stüdyo Demo kayit'': Ciftciler Siegburg<br> ''Grafik'': Bulent Kiliç<br> <p>[[ORKESTRA]]<br> ''Baterî:'' Turgut Alp Bekoglu<br> ''Bass Gîtar:'' Îsmaîl Soyberk<br> ''Elektro, Akustîk, Klasîk Gîtar'': Erdînç Şenyaylar<br> ''Perkusyon:'' Mehmet Akatay, Soner Akalin<br> ''Baglama, Buzikî'': Çetîn Akdeniz<br> ''Selpe Baglama:'' Kutsal Evcûmen<br> ''Baglama, Cura, Elektro B.'': Turhan Yapiştran<br> ''Kaval:'' Osman Aktaş<br> ''Mey, Zurne:'' Ertan Tekîn<br> ''Kanun:'' Halîl Karaduman<br> ''Ud:'' Yildiran Güz<br> ''Ney:'' Eyyüp Hamiş<br> ''Kemanlar:'' Gündem: Yaşar Okyay, Îsmet Okyay, Kadir Okyay, Şaban Okyay, Kemal Okyay, Fahri Karaduman, Tarkan Bergamali, Timur Atasever û Sînan Acar (Stranên Husna û Lawiko)<p> <p>[[Koro:]]<br> [[Xelîl Xemgîn]], [[Eylem]], [[Seyîdxan]], [[Beser Şahîn]], [[Diyar]], [[Sosin]], [[Cewad Merwanî]], [[Xemgîn Bîrhat]], [[Peyvan Arjîn]] û [[Turhan Yapiştran]].<p> == Girêdanên derve == * [http://www.hozan-kawa.com Malpera fermî a Hozan Kawa] [[Kategorî:Albûm]] 9511 51927 2006-10-14T17:39:00Z Erdal Ronahi 2 '''Qeremêş''' gundekî girêdayî navçeya [[Mûş]]ê [[Gimgim]]ê (Varto) ye. 9 km li başûrê Vartoyê dikeve. Peyva Qeremêş dibe ku ji ber darên mêşe derketibe. Lewra ev gund di nav daristana darên mêşe de cih digire. Navê vê gundê yê herî kevn gorî hin îdîayan Qerwaşûn e. Bi navê Qerwaşî eşîreke Kurd heye. Dîsa "qerwaş" tê wateya "Xulam, xizmetkar". Di destpêka 1850´î de li vê gundê du malbat hebûne. Navê malbatek "Mala Evdal Axa" û ya din jî "Mala Çelo (an jî lawê Çelo Sîno)" bûye. Li binê gund bi navê "Kaniya Evdal Axa" kaniyeke heye. Herwekî bi navê "Gola Çelo", "Kaniya Çelo", "Kaniya Sîno" nav hene. Niştecihên gund ên beriya Serhildana Şêx Seîd, Mala Dîlo, Mala Hekkarî, Mala Ozo, Mala Efê, Mala Elo hwd bûne. Piştî têkçûyîna serhildanê wekî Mala Ehmê hin malbatên din jî hatine. Li Qeremêşê nêzîkî 120 mal dijîn. Di [[Serhildana Şêx Seîd]], B[[erxwedana Yado]] ya li Çiyayê Şerevdînê de vê gundê han roleke girîng leyîstiye. Eşîrên [[Ezdînî]] (Êzîdînî) û [[Moxilî]] bi tevayî tevlî Serhildanê bûne. Wekî [[Dîlo]], [[Mîr Elî]], [[Janê Xanim]], [[Dewrêş]] gelekî servanên Kurd şehîd daye. Ji ber welatparêziya van her du eşîrên Kurd Komara Tirk her gav xwestiye van eşîran ji hev re bike dijmin. Piştî têkçûyîna Şêx Seîd, eşîra Xormekan (axayê vê eşîra Kurd di serhildanê de li cem dijmin cih girtiye) gundê Qeremêşê rûxandine, talan kirine. Leyîstikên dûgela Tirk di sala 1978´ê de biserketiye û van her du eşîrên welatparêz rabûne hevdu û ji hev mêr kuştine. Dewleta Tirk navê vê gundê kiriye Karameşe. Cîranên gund, gundê Heyîba (Hebîba an Hebîbaba), Hecîbega Jorîn û jêrîn, Zorava, Darebî û gundê Adê ne. Niştecihên gund bi zaraveyê Kurmancî diaxivin û aboriya xwe bi xwedîkirina pez dikin. Bi havînan derdikevin Çiyayê Şerevdînê (an Şerefdîn) û zivistanan diçin gundên Amedê. Qeremêş di warê şîr de duyemîn gundê dewlemend ê Gimgimê ye. Pezên vê gundê pirr bi qîmet in. Bi havînan fîrmayên Tirkan tên bi erzanî şîr dikirin. Penêr û rûnê Qeremêşê heya Holland belav dibe. Mixabin fîrmayên Kurd ji ber pêkutiyên dûgela Tirk nikarin karê Mandira bikin. Di salên 90´î de dewleta Tirk daristanên Qeremêşê rûxand û derketina zozanan qedexe kir. Ji ber wê, aboriya Qeremêşê xirab bû. Gelekî malbat koçberî [[Enqere]], [[Bûrsa]], [[Edene]] û welatên [[Ewropa]] bûn. == Navdarên Qeremêşê == *[[Janê Xanim]] *[[Dîlo]] [[Kategorî:gundê Gimgimê]] 9512 33225 2006-06-23T19:48:24Z Erdal Ronahi 2 Qeremês - Qerwaşûn çû cihê Qeremêş #REDIRECT [[Qeremêş]] 9514 33239 2006-06-24T12:46:22Z Benyadem 433 Foto: Emin Sari Yüksekova Haber Foto: Emin Sari Yüksekova Haber 9515 33241 2006-06-24T13:20:37Z Benyadem 433 [[Image:qahir bateyi.JPG|thumb|Qahir Bateyî]] '''Qahir Bateyî''' nivîskar û mamostekî kurd e. Sala 1974 an li Gundê [[Bêmbo]]yê [[Şemzînan]] hatiye cîhanê. Dema ku diço dibistana navîn hat binçawkirin û gellek îşkence dît. Gellek caran jî hatîye hepiskirin. 1997 ê ço Stenbolê û [[Enstîtuya Kurdî]] da dest xebatê kir. Qahir Bateyî wê demê endamê rêveberiya [[Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê]] ye. == Berhem == * ''[[Gulên Azadiyê]]'' Weşanxaneya Aramê, 2003 (ev pirtûk bi navê ‘Qahir Firat’ hatiye çapkirin) * ''[[Çavxezal]]'' Weşanên Berçem, 2006 [[Kategorî:Nivîskar|BateyÎ, Qahir]] [[Kategorî:Mamoste|BateyÎ, Qahir]] 9516 40740 2006-08-20T02:20:31Z Bablekan 495 '''Janê Xanim''', şervaneka welatparêz bûye. Ji gundê [[Qeremêş]] a girêdayî [[Gimgim]]a [[Mûş]]ê ye. Piştî mirina zilamê wê, tevî 6 lawên xwe di [[Serhildana Şêx Seîd]] de cih girtine. Jineka dewlemend bûye. Xwedî keriyek pez û warekî (zozanekî) bûye. Bi navê "Warê Janê" zozanek heye. Gorî îdîayan, 6 lawên wê di serhildanê de jiyana xwe ji dest dane. Janê Xanim piştî têkcûyînê ji aliyê şaneyek (şane, ji leşkerên Hemîdiye re tê gotin lê herwekî ji peyayên dûgela Tirk re jî dibêjin) ve dîl hatiye girtin. Navê vî şaneyê Feto bûye. Feto dest daye ser hemî dewlemendiya Janê Xanimê. Xwestiye pê re bizewice. Janê Xanimê Feto kuştiye û ketiye zîndanê. Paşê leşkerên dûgela Tirk ew di zîndanê de kuştine. [[Kategorî:Şehîd]] 9517 40738 2006-08-20T02:15:51Z Bablekan 495 kat '''Dîlo''' şervanekî [[Şêx Seîd]] e û ji gundê [[Qeremêş]] a girêdayî [[Gimgim]]a [[Mûş]]ê ye. Di serhildanê de şehîd ketiye. Gorî hin îdîayan li Amedê hatiye xeniqandin (îdamkirin). [[Kategorî:Şehîd]] 9518 40741 2006-08-20T02:24:59Z Bablekan 495 kat '''Mîr Elî''' şervanekî [[Şêx Seîd]] e, ji [[Qeremêş]] a girêdayî [[Gimgim]]a [[Mûş]]ê ye. Di serhildanê de şehîd ketiye. [[Kategorî:Şehîd]] 9519 40737 2006-08-20T02:10:58Z Bablekan 495 kat '''Dewrêş''' an '''Derwêş''', şervanekî [[Şêx Seîd]] bûye û şehîd ketiye. Ji gundê [[Qeremêş]] a girêdayî [[Gimgim]]a [[Mûş]]ê bûye. Miroveke oldar û welatparêz bûye. Ji eşîra [[Ezdînî]] bûye. [[Kategorî:Şehîd]] 9523 37745 2006-08-06T17:59:17Z 217.171.180.211 {{çavlêgerandin}} [[Wêne:findi.jpg|thumb|Ebdulkerîm Findî]] Ebdulkerîm [[Findî]] nivîskarekî kurd e. - Di sala 1946´an de li gundê [[Qarqarava]] başûrê bajarê [[Duhok]]ê ji dayik bûye - Di gel xêzana xwe li bajarê Duhokê akincî dibe, û li wir xwendina xwe ya seretayi û amadeyi dike - Endamê [[Yekîtiya Qutabiyên Kurdistanê]] bû , û têde gihiştiye pila endadamê mekteba sikirtarîyetê (1959 - 1974 ) - Di sala 1974´an de , zankoya Musil / kolîja Edebiyat / beşa zimanê Ingilizî bi dawî tîne - Wek mamosta tê damezrandin li amadeya Birayetî / Duhok - Di sala 1984´an de dibe rêveber li navinciya Memê Alan / Duhok - Di roja 8.4.1993´an de wek rêveberê giştî yê çand û hunerî di wezareta çanda hukmeta herêma Kurdistanê de tê damezrandin û ta nuha berdewame di vî karê xwe de - Her ji roja 11.10.1970´an de bûye endamê Yekîtiya Nivîserên Kurd - Hatiye hilbijrtin wek sikirtêr di piraniya desteyên rêveber yên Y.N.K /Duhok - Hatiye helbijartin wek endam di desteya rêveber ya Yekîtiya nivîserên Kurd li herêma Kurdistanê her ji sala (1984-1991) - Wek nunerê tayê Kurdistanê hatiye hilbijartin wek endam di civata navîn ya Yekîtiya nivîserên Iraqê her ji sala 1986 - 1991 - Endamê desteya nivîsîna kovara BEYAN bûye , ya ku ji aliyê dezgehê çand û balavkirina kurdî li Bexda ve dihate weşandin - Endamê desteya nivîsîna kovara NUSERî KURD xula sisyan bûye - Endamê nivîsîna kovara PEYV bûye , ya ji aliyê Y.N.K /Duhok tê weşandin - Wek sikirtêrê nivîsînê di kovara METÎN de xula sisyan karkiriye ji hejmar 1-18 - Di sala 1997´an de sernivîserê kovara [[KARWAN]] bûye , ji hejmar 107 - 114 , ya ji aliyê Wezareta çanda hukmeta herêma Kurdistanê ve tête weşandin - Sikirterê nivîsîna kovara [[KARWANî EKADîMî]] bûye , ya ji aliyê wezareta çanda hukmeta herêma Kurdistanê ve tête weşandin - Sernivîserê kovara [[Dicle]] ye , her ji weşana wê û ta nuha - Di piraniya kovar û rojnameyên kurdî de yên ku li Iraqê hatine weşandin berhemên xwe ( vekolînên edebî , rexneyî , folklurî , babetên dîrokî li ser dîroka Kurdan ) weşandine == Berhemên çapkirî == *DîWANA HOZNVAN BEKIR BEGÊ ERIZî , kommirin û tujandin 1982 *MEYRO , komeka çîrokên mamosta Mihemed Emîn Bozarsilan, ji tîpên latînî veguhaztîne ser tîpên erebî 1985 *GULCIN ya mamosta Ordîxanê Celîl , ji pitên eklirlî veguhaztiye ser tîpên erebî 1988 *ŞOREŞA îLONÊ LI KURDISTANA îRAQÊ , Danan ( bi zimanê erebî ) 1995 *RÊBERÊ PARÊZGEHA DUHOKÊ , Danan ( digel çend nivîserên din ) 1995 *HOZÊT KURDI LI BAKURA WîLAYETA MUSIL , wergeran ji zimanê ingilîzî 1996 *Fistevala Xanî , berhevkirin û çapkirin , 1996 *PARTÎ LI SER DEMÊ MIşEXTBUNA BAEZANî , Danan , 1998 *[[AMÊDÎYÊ DI ÇEND ÇERXÊN CUDA CUDA DE]] , danana Ebas Ezawî , tujandin digel Mela Hemdî Mecîd *[[Yobîla Zêrîna Pêşmergeyî]] , berhevkirin: şewket şêx Yezdîn , veguhastin ji tîpên erebî û diyalêkta kurdmanciya jêrî bo ser tîpên latînî û diyalêkta kurmanciya jorî 1999 *[[Barzanî Xwe Nade Dest Kesê]] , wergêran: şewket şêx Yezdin , veguhastin ji tîpên Erebî û diyalêkta kurdmanciya jêrî bo ser tîpên latînî û diyalêkta krmanciya jorî 2001 [[Kategorî:Nivîskar|Findî, Ebdulkerîm]] 9525 61563 2006-12-24T10:46:06Z 212.174.102.68 '''Kardeş Türküler''', (bi Kurdî "Stranên Bira"), komeke mûzîkê li Tirkiyê ye. Di sala 1993´î de bi navê projekta konserekê hate holê. Stranên gelên [[Anatoliya]] bi zimanê wan şîrove kirin. Vê komê di serî de [[Tirkî]], [[Kurdî]], [[Azerî]] û [[Ermenî]] strandin. Paşê ''Kardeş Türküler'' stranên [[Lazî]], [[Gûrcî]], [[Çerkezî]], Romanî (Mitirbî), [[Makedonî]] jî strandine. Awazên navdar ên çanda Elewîtiyê jî bikaranîne. Albûma [[Şivan Perwer]] a bi navê [[Roj û Heyv]] de alîkarî dane. Mûzîka fîlmê [[Yılmaz Erdoğan]] a [[Vizontele]] wan amade kirine. ==Berhem:== *[[Bahar]] - Bihar [[2005]] - [[Kalan Müzik]] *[[Vizontele Tuuba]] - [Vîzontele Tuuba [2004]] - [[Kalan Müzik]] *[[Hemawaz]] - [[2002]] - [[Kalan Müzik]] *[[Vizontele]] (Muzîka Film) - [[2001]] - [[Kalan Müzik]] *[[Doğu]] - Rojhilat[[1999]] - [[Kalan Müzik]] *[[Kardeş türküler]] - Stranên bira [[1997]] - [[Kalan Müzik]] *[[Hardasan]] - Li kû yî (stranên Azerî [[1996]] - [[Güvercin Müzik]] ==Lînkên derve:== *[http://www.kardesturkuler.com Malpera wan] *[http://www.bgst.org Koma pêşengehên hunerî ya Boğaziçi] [[Kategorî:Koma muzîkê]] [[ru:Кардеш Тюркюлер]] [[de:Kardeş Türküler]] [[en:Kardeş Türküler]] [[tr:Kardeş Türküler (Grup)]] (Binnivîs; Ew tê dibêje, "Stiranên Bira" çê û îcra kiriye soundtrack ê filmê "Kingdoom of the Heaven") 9526 33294 2006-06-25T19:38:46Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Yilmaz Erdoxan]] #redirect[[Yilmaz Erdoxan]] 9527 33300 2006-06-25T21:46:21Z Zanko 487 Qubad Talabani in Tucson Qubad Talabani in Tucson 9528 66801 2007-01-27T17:52:16Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fr:Étiquette de danger des substances chimiques]] Li [[kimya]] da pir nîşanên xeterê hene. Nimûne: Wextê tiştek kane pir zû bişewte, ew nîşanekî xeterê pevadixin ([[Wêne:Hazard F.svg|20px]]). Li vir nîşanên xeterê, xeterê xwe û kurtenavê xwe tê pêşandin. <center> {| border="1" | ! style="background:#efefef;" | <center> Nîsan | ! style="background:#efefef;" | <center> Mane | ! style="background:#efefef;" | <center> Kurtenav | ! style="background:#efefef;" | <center> Nimûne |- |[[Wêne:Hazard E.svg|100px]] |<center>Ev tişta kane biteqe. |<center>'''E''' |<center>[[Nîtropenta]] |- |[[Wêne:Hazard F.svg|100px]] |<center>Ev tişta pir zû dişewte <br> (ew di bin 35 °C da dikele) |<center>'''F+''' |<center>[[Hîdrojen]]<br>[[Êtîn]] |- |[[Wêne:Hazard F.svg|100px]] |<center>Ev tişta zû dişewte <br> (ew kane ji ber germê malê bişewte). |<center>'''F''' |<center>[[Benzîn]]<br>[[Êtanol]] |- |[[Wêne:Hazard O.svg|100px]] |<center>Ev tişta naşewte, lê dêle bişewte. |<center>'''O''' |<center>[[Oksîjen]]<br>[[Fluor]] |- |[[Wêne:Hazard T.svg|100px]] |<center>Ev tişta pir jehrî ye<br> (eger mera pir hindikî jî bixwe). |<center>'''T+''' |<center>[[Arzên]]<br>[[Nîkotîn]] |- |[[Wêne:Hazard T.svg|100px]] |<center>Ev tişta jehrî ye <br> (eger mera hindikî jî bixwe). |<center>'''T''' |<center>[[Mêtanol]] |- |[[Wêne:Hazard X.svg|100px]] |<center>Ev tişta xeternake bo tenduristîyê. |<center>'''Xn''' |<center>[[Êtanol]]<br> |- |[[Wêne:Hazard X.svg|100px]] |<center>Ev tişta mera dixrîne |<center>'''Xi''' |<center>[[Anîsol]]<br>[[Oktanol]] |- |[[Wêne:Hazard C.svg|100px]] |<center>Ev tişta diherfîne. |<center>'''C''' |<center>[[Galînstan]]<br>[[Fluor]] |- |[[Wêne:Hazard N.svg|100px]] |<center>Ev tişta kane xwazayê xerebike <br> (naka ya derengtir). |<center>'''N''' |<center>[[Lîndan]] <br> [[Bensol]] |- |[[Wêne:Radiation warning symbol.svg|100px]] |<center>Ev tişta çalakîya atomî ye. |<center> <small>(tune)</small> |<center>[[Radyûm]] |} [[Kategorî:Kîmya]] [[Kategorî:Xeter di kîmya da]] [[ca:Símbols de perillositat]] [[de:Gefahrensymbol]] [[en:Hazard symbol]] [[es:Símbolo de riesgo químico]] [[fr:Étiquette de danger des substances chimiques]] [[it:Simboli di rischio chimico]] [[no:Faresymboler]] [[pl:Piktogramy ostrzegawcze na opakowaniach odczynników]] [[pt:Símbolo de risco]] [[sv:Farosymbol]] 9533 33733 2006-07-02T16:12:16Z Erdal Ronahi 2 '''Selahattin Bulut''' [[nivîskar|nivîskarekî]] kurde. == Berhem == *[[Bihuşta Lal]] {{kurt}} [[kategorî:Nivîskar]] 9534 34945 2006-07-09T14:30:29Z Benyadem 433 Dem: 27 hezîran 2006 sêşem Navê pirtûkê: Bihuşta Lal Nivîskar: [[Selahattin Bulut]] Cureyê wêjeyî: Çîrok Hejmara çîrokan: 10 Rûpelên pirtûkê: 71 Ebat: 13+19 Weşanxane: Avesta Cîh û tarîxa çapê: Beyoglu/İstanbul-2006 Çavkani: Amed Tîgrîs [[Kategorî:Pirtûk]] 9536 60764 2006-12-18T21:07:16Z Bangin 450 <div style="margin:1em; padding:1em; border:solid 1px #FF0040; background-color:#FFFFFF"> <center>[[Image:Fairytale messagebox info.png|20px]] '''Zanibe: Kurdiya vê rûpelê <u>ne serrast e</u>.''' [[Image:Fairytale messagebox info.png|20px]]</center> </div> [[kategorî:Ne rind kurdî]] <noinclude> [[Kategorî:Ne rind kurdî|!]] </noinclude> 9538 33430 2006-06-27T21:01:12Z Bangin 450 nuh Li vir tu kanê wan rûpela bibînê, ê ne rind kurdî ne. 9539 33460 2006-06-28T13:56:01Z Benyadem 433 9540 33765 2006-07-02T17:16:10Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Dengbêj]] Dengbêj '''Reşîdê Baso''' di 1ê Agusta sala 1926an li gundê [[Keleşbeg]] yê ser bi herêma [[Tahlîn]] (komara [[Ermenistan]]) di nava malbatekê da hat dinê ku him evîndarên ziman û hunera Kurdî bûn, him jî ji bo xatirê doza Kurdistanê ji erdê bav û kalên xwe (Serhed) reviyabûn nava Kurdên Ermenistanê. Malbata Reşîdê Baso jî mîna gelek malbatên din ji ber bayê reşê zulm û stema Roma Reş(Tirkên şovînîst) reviyabûn Ermenistanê. Wan tenê canê xwe rizgar kiribû û ji ber ku bi ola xwe Êzidî bûn, qedera wan jî tevlî qedera gelê Ermenî bibû. Hinek hatin kuştin û hejmareke kêm jî derbasî komarên Ermenistan, Gurcistan û Azerbayicanê bûn. Belê ew ji tevkujiyeke dîrokî rizgar bibûn. Ji salên 60an û pêda hate radioya Êrîvanê û dengê xwe yê germ li serê çiyayê Agirî derbasî welatê bav û kalan (Kurdistana delal) kir. Li wira Reşîdê Baso li rex dengbêjên mîna [[Şeroyê Biro]], [[Karapêtê Xaço]], [[Efoyê Esed]], [[Dawûdê Xelo]], [[Memoyê Silo]], [[Egîdê Têcir]] û [[Ordînê Dengbêj]] xeml û rewşa civata dengbêjên Kurd gehandibûn astekî herî bilind. Di radioyê da ew tev bibûn niwênerên nasnameya muzîka Kurdî ya resen. Kilamên ku wan digotin dîrokeke şifahî û nenivîsandî bû. Dîroka siyasî, civakî û hunerî di peyvên stranên wan da esaleta Kurda radixistin ber çavan. Ferqa Reşîdê Baso bi hinek dengbêjên din re ew bû ku wî piraniya stranên ku gotine bixwe afirandine. Hinek ji stranên wî jî hunermedên din strîne. Stranên mîna Felekê, Peyawo, Delal ha delal û gelekên din hunermendên mîna Şemdîn û Dilovanê kurê wî di berhemên xwe da gotine. Ji bîra neken her dengbêjê ku ji nava me koçber dibe, arşîveke dewlemend jî bi xwe re dibe nava axa sar. Heya ew saxin bila medya û ragehandina Kurdî desthilîne. Keda wan biqedrîne, xizîneya stran û jiyana wan ji bo arşîva me ya netewî tomar bike. Dengbêjê nemir di 12.04.2006´ê li [[Osnabrück]] a [[Germanistan]]ê diçe ser dilovaniya Xwedê. [[Kategorî:Dengbêj]] 9541 45546 2006-09-05T14:19:31Z Luqman 401 [[Wêne:qewaqa.jpg|thumb|Qewaqa]] '''Qewaqa'''[[ gund]]ekî [[Kerboran]]ê ye. Qewaqa jî weke gelek gundên herêmê ji aliyê [[dewlet]]a [[tirk]] ve hatiye valakirin. Ji lewma mirov bi tenê kere bi dema buhurî bahsê bike. Gund di serê girekî ne zêde bilind de hatibû avakirin û ji nêzîkê 50 malî pêk dihat.havîrdorê gûnd dahl û avî bûn. Lê mixabin îro ji dî-sê mirovên kal pêve kesek di gund de ne maye û herder hisk û ziwa bûye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 9543 63315 2007-01-06T03:46:21Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[he:ארדהאן]] [[Wêne:Ardahan Turkey Provinces locator.gif|thumb|Erdêxan di [[Tirkiyê]] de]] '''Erdêxan''' an jî '''Erdêhan''' (tr:''Ardahan'') bajarekî li [[Tirkiyê]] ye. Dîroka Erdêxanê heya b.z. 753 aşkera ye. Keyserê Ûrartûyan Sartûr ev herêm kiriye bin desthilatdariya xwe. Herêm nêzîkî Qafqasîa ye. Ji ber wê gelekî car Erdêxan tûşî êrîşan hatiye. Gurcî, Îranî, Ûris hwd. gelek caran herêm xistine bin kontrola xwe. Beriya avabûna Komara Tirkiyê niştecihên herêmê ji sedî 90 Kurd bûn. Herêm di sala 1479´de cara yekemîn ji aliyê Osmaniyan ve hatiye dagirkirin. Osmaniyan misilman û Tirkên Asya Navîn anîne li vir bicihkirine. Lê herdem hejmara Kurdan zêdetir bûye. Di sala 1855´î de dewleta Osmanî zagonek derxistiye û dest daye ser hemî milkên Ermeniyan. Gelê Ermenî herdem li dijî barbarîzma Tirkan serî hildaye. Di Terteleya Filehan de, bi tevayî Ermeniyên herême hatine qirkirin û koçberkirin. Herêm gelekî caran bûye qada şerê Ermenî û Tirkan, Osmanî û Ûrisan, Osmanî û Gurciyan, Osmanî û Îraniyan û Kurd û Tirkan. Di Serhildana Agiriyê de Kurdên herêmê alîkariyeke mezin dane Îhsan Nûrî Paşa. Heya sala 1923´ê Erdêxan herdem bûye kelema pêş çavên Tirkan. Piştî şikestina serhildanên Kurdistanê dûgela Tirk polîtîka pişavtinê (assîmîlation) bi xurtî meşandin û Erdêxanê jî ji vê polîtîkayê para xwe girt. Nifûsa navenda Erdêxanê 19.475 e. Bi tevî navçe û gundên xwe hejmara niştecihên Erdêxanê 137.300 e. Aborî li ser çandiniyê ye. Hilberîna penêr, xwedîkirina Mozhinguv navdar e. 70 %´î gel li gundan dijî û radeya pirrbûna nifûsê pirr kêm e. Niştecihên herêmê bi Kurmancî diaxivin. Herwekî Terekeme (berekî Tirkan e û dûgela Osmaniyan ew anîne), Azerî û pirr hindik Gurcî, Ecem jî hene. Navçeyên girêdayî Erdêxanê: *[[Mêrdînik]] (bi Tirkî Göle), *[[Xanek]] (Hanak) *[[Dêmal]] (Damal) *[[Çildar]] (Çildir) û * [[Posof]] in. Erdêxan xwedî gelekî bermahiyên dîrokî ne. Dêrên Filehan ên ku hatine rûxandin, kelheyên Ûrartûyan, pire, kanî hwd gelek in. {{Bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[ca:Ardahan]] [[de:Ardahan]] [[en:Ardahan]] [[es:Ardahan]] [[fr:Ardahan]] [[he:ארדהאן]] [[hy:Արդահան]] [[pl:Ardahan]] [[tr:Ardahan]] 9545 47464 2006-09-14T15:41:00Z Erdal Ronahi 2 '''Şemrex''' an '''Şermix''' (tr: ''Mazîdag'') bajareki herî xweşikî [[Mêrdîn]]ê ye. *Nifûs 32.443 *Nifûsa navend 13.102 *Pîvana rû 869 KM2. *Jimara gunda 51 *Dûrbûna ji Mêrdîn 47 KM. *Dûrbûna ji Amedê 72 KM. *Dûbûna ji Dêrikê 25 KM. Şermixa çîya yê mazî Şarûd û bilbil lê dikin gazî Li nav çîya û rezî Ew e bihişta welatî Ji pirtûka Dûrik û Çîrok e ev kurtayîya dûrikê ye ku di sala 2005 de hatîye Çapkirin [[Kategorî:navçeya Mêrdînê]] 9546 33494 2006-06-29T19:51:52Z Bangin 450 Mehmet Salih Yıldız çû cihê Mehmet Salih Yildiz #REDIRECT [[Mehmet Salih Yildiz]] 9550 33511 2006-06-29T22:00:19Z Bablekan 495 9551 34837 2006-07-07T21:49:26Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçeya Meletiyê]] [[Wêne:Doganyol small.jpg|right|Doxanyol]] Navçeya '''Doxanyol''' (navê berê Keferdiz, Kefersût an Kefersûk) 120 km dûrî [[Meletî|Meletiyê]] dikeve. Firehiya erdê navçeyê 233 km² ye. Hejmara niştecihên navenda navçeyê 5.418 û bi tevî gundan 11.435 e. Bi girêdayî navçeyê 14 gund û 26 mezre hene. Aborî li ser çandiniyê ye. Gorî îdîayan Keferdiz - Kefersût - Kefersûk (Doxanyol) bi qasî 500 sal berê wekî gundek hatiye avabûn. Ti bermahiyên dîrokî yên bingeha navçeyê kevntirîn nîşan bide nîne. [[Kategorî:Navçeya Meletiyê]] 9556 39703 2006-08-13T21:42:32Z Pill 538 Guherandina 82.197.166.35 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Yazixan''' (an jî '''Patrîkxan'''), 40 km li bakurrojavayê [[Meletî|Meletiyê]] dikeve. Firehiya erdê wê 618 km² ye. Hejmara niştecihên navenda navçeyê 4285 (sala 2000´î), bi tevî gundan 20.614 e. Di sala 1990´î de bûye şaredarî. Li ser riya dîrokî ya "Riya hevrîşimê - Riya Îpegê" dikeve. Di sala 1936´î de riya hesinî hatiye vir. Bilindahî ji deryayê 900 m e. 27 gundê navçeyê û 64 mezreyê wê hene. Aborî li ser çandinî û xwedîkirina sewalan e. Deşta Patrîkxanê deşta herî mezin a Meletiyê ye. Mixabin axa herêmê avî nîne. Niştecihên herêmê ji eşîra Kurd a Dirêjan in. Xalîçeyên herêmê bi nirx in. Dîroka herêmê pirr nayê zanîn. [[Kategorî:navçeya Meletiyê]] 9557 50340 2006-10-10T15:30:40Z Erdal Ronahi 2 Wêranşar (Meletî) çû cihê Wêranşar, Meletî '''Wêranşar''' (tr: ''Doganşehîr'') navçeyeke [[Meletî]] ye. Navê '''Wêranşar''' (navê di dema [[Împaratoriya Rom]] de '''''Zibetra'''''), ji ber rûxandinan tê. Lewra, gelek caran bajêr hatiye rûxandin û talankirin. Di sala 1946´ê de dûgela Tirk Weranşar kiriye navçe û navê "'''Doganşehîr'''" pê ve kirine. Herêm heya avakirina Komara Tirk herdem di bin desthilatdariya Mîrên Besnî de bûye. Niştecihên herêmê bi pirranî Kurdên Qersê ne ku ji ber şerê Osmanî - Ûris reviyane. Bilindahî ji deryayê 1252 m ye. 6 nehiye û 29 gundên navçeyê hene. Aborî li ser xwedîkirina sewalan û çandiniyê ye. b.z. 66 heya 395 desthilatdariya Rom. Bîzansî 395 - 656, 656 - 738 [[Emewî]] desthilatî kirine. Herêm ji sala 1315´ê heya dagirkirina Osmaniyan tûşî gelek êrîşan bûye. Memlûkî, seferên Mongoliyan, Tîmûrleng hwd. Lê herdem di bin desthilatdariya Mîrên Kurdan ê Besniyê de bûye. Mixabin politîkaya dûgela Tirk a pişavtinê ziyaneke mezin daye herêmê. [[Kategorî:Navçeya Meletiyê]] 9558 40634 2006-08-19T01:08:28Z Erdal Ronahi 2 '''Edene''' (tr: ''Adana)'' bajarekî [[Tirkiye]] ye. Pîvana erda bajêr 14.256 km² ye. {{kurt}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] 9559 36155 2006-07-24T21:20:54Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Afyon''' bajarekî [[Tirkiye]] ye. Pîvana erda bajêr 14.532 km² ye {{kurt}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] 9560 57786 2006-11-21T12:28:55Z 85.99.109.244 '''Amasya''' bajarekî [[Tirkiye]] ye. Pîvana erda bajêr 5.731 km² ye * [http://www.turkudostlari.net/search.asp?b=5097&x=2 Amasya Türküleri ve Folklör Kültürü] {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] 9562 61285 2006-12-22T17:08:06Z Cyrus the virus 619 '''Edirne''', an jî bi [[yewnanî]] Andrianopolis bajarekê [[Tirkiye]] li [[Trakya]] ye. Pîvana erda bajêr 6.241 km² ye ==Dîrok== Edirne bajarekê kevin e. Mirov li wir herî pêş de li dor [[sedsala 5'an b.z.]] de bicih bû. Dîrok de ew bi navên ciyawazî hat navkirin. Ew li ber [[Rom]] dema [[Trakyan]] de bi navê [[Odrysai]] nav kirin. Paş [[Rom]]an li [[Trakyan]] ew stand şunda împarator [[Hadrian]] di [[125 b.z.]] de ji bo mezin kirin û çak kirina bajer ferman kir û bi navê ''Hadrianapolis''(ango bajarê Hadrian) nav kir. Ew paşê çerixa ''Adrianapolis'' û bi dawî jî dema [[Osmanan]] çerixa rewşa îroj bû. Ew demakê di dest [[Avar]]an de ma şunda derbaza dest [[Bulgar]] û [[Bîzans]] bû. Di [[1204]]an de ew paş [[Rêwîtîyên Xaçayê Çaram]] re dest leşkerên Xaçîyan ket. Li [[1250]] şunda [[Bîzans]] şunda dest xwe xist û di [[1361]]an de jî [[Osmanan]] dagir kir. Ew navbera [[1365]]an de heta [[1453]]an paytexta [[Osmanan]] bû. Di [[sedsalan 19'an]] de dema şerên navbera [[împaratoriya Osmanî]] [[Rus]]an de gelek caran binket. [[26'e adarê]] [[Bulgar]]an paş dorpêç kirinaka 4 mehan vegirtin. Împaratoriya Osmanîyê paş [[Şêrê Balkana Duyem]] ew şunda hel girt. Paş [[Şerê Cîhanî yê Yekê]] de ew heta [[Peymana Lozan]] de di dest [[Yewnanistan]] de bû. Paş peymanê re ew derbaza sînorên Trikiye bû. ==Erdnîgarî== Ew 220 km li rojavaya [[Stenbol]] li sînora Tirkiyeyê Yewnanistanê ye. [[Çemê Meriç]] li wir sînorên Tirkiye û Yewnanistanê pêk tî ne. {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[ar:أدرنة]] [[az:Ədirnə (vilayət)]] [[bg:Одрин]] [[ca:Adrianòpolis]] [[cs:Edirne]] [[da:Edirne (by)]] [[en:Edirne]] [[eo:Edirne]] [[es:Edirne]] [[fi:Edirne]] [[fr:Edirne]] [[hu:Edirne]] [[id:Edirne]] [[it:Adrianopoli]] [[ja:エディルネ]] [[la:Hadrianopolis]] [[nl:Edirne]] [[pl:Edirne]] [[pt:Edirne]] [[ro:Edirne]] [[ru:Эдирне]] [[sv:Edirne]] [[tr:Edirne (il)]] 9563 33747 2006-07-02T16:21:12Z Erdal Ronahi 2 '''Muğla''' bajarekî [[Tirkiye]] ye. Pîvana erda bajêr 12.716 km² ye {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] 9564 36139 2006-07-24T21:19:33Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.229.162.240 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Muğla''' bajarekî [[Tirkiye]] ye. Pîvana erda bajêr 1.960 km² ye {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] 9565 49150 2006-10-03T21:38:34Z Bangin 450 [[Wêne:Kapak.jpg|thumb|Taya Dila (berg)]] '''Taya Dila''' albûma duemîn a [[Hozan Kawa]] ye. Ev album yi aliye [[Mîr-Muzîk]] û [[Kom-Muzîk]] ê de hatiye çapkirin. ==Stran== Di vê albumêde ev stran cîh digrin.<p> #Rindê #Kanî #Welate me #Heviya me #Newroz #Hozanê dil #Bilbil #Qederê #Ez bê te me #Heyranê #Evîna mem #Lorî lorî == Girêdanên derve == * [http://www.hozan-kawa.com Malpera fermî a Hozan Kawa] [[Kategorî:albûm]] 9568 33550 2006-07-01T10:11:36Z Nurallah 497 9569 33555 2006-07-01T10:15:06Z Nurallah 497 9571 33558 2006-07-01T10:16:41Z Nurallah 497 9572 33568 2006-07-01T10:26:29Z Nurallah 497 9628 50424 2006-10-10T16:47:14Z Erdal Ronahi 2 '''Rûpeleke bi navê "$1" tune.''' Tu dikarî [[:$1|vê rûpelê biafirînî]] 9670 47703 2006-09-17T16:08:44Z Bangin 450 ji $1 ra 9671 40204 2006-08-16T08:46:32Z Bangin 450 ziman kir kurdî Ji bo sekirinê ya xeyrandinê lîsteya te ya şopandinê tu gireke xwe $1. 9672 40203 2006-08-16T08:42:53Z Bangin 450 ziman kir kurdî Lîsteya te ya şopandinê betalbike 9673 40202 2006-08-16T08:42:16Z Bangin 450 ziman kir kurdî Lîsteya te ya şopandinê hate betalkirin. $1 gotar çûn. 9674 40201 2006-08-16T08:40:53Z Bangin 450 ziman kir kurdî Di rast dixazê wan betalbikê? 9675 40200 2006-08-16T08:39:42Z Bangin 450 '''$1 qeydkirin li lîsteya te ya şopandinê bi guftûgoran jî hene.''' 9676 40198 2006-08-16T08:36:42Z Bangin 450 xeyrand <div id="watchlistfor">(ji bo $1)</div> 9678 33753 2006-07-02T16:39:09Z Erdal Ronahi 2 '''Manisa''' bajarekî [[Tirkiye]] ye. Pîvana erda bajêr 13.120 km² ye {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] 9679 33752 2006-07-02T16:38:58Z Erdal Ronahi 2 '''Eskişehir''' bajarekî [[Tirkiye]] ye. Pîvana erda bajêr 13.904 km² ye {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] 9680 58386 2006-11-25T21:29:29Z Cyrus the virus 619 interwiki '''Uşak''' bajarekî [[Tirkiye]] ye. Pîvana erda bajêr 5174 km² ye {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[Category:Tirkiye]] [[az:Uşak (vilayət)]] [[de:Uşak (Provinz)]] [[en:Uşak Province]] [[eo:Provinco Uŝak]] [[es:Usak]] [[fr:Uşak]] [[id:Provinsi Uşak]] [[tr:Uşak (il)]] [[zh:乌沙克省]] 9681 33750 2006-07-02T16:38:27Z Erdal Ronahi 2 '''Trabzon''' bajarekî [[Tirkiye]] ye. Pîvana erda bajêr 4495 km² ye {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] 9684 33737 2006-07-02T16:15:23Z Erdal Ronahi 2 Wêranshehr çû cihê Wêranşar (Meletî) #REDIRECT [[Wêranşar (Meletî)]] 9685 33742 2006-07-02T16:18:35Z Erdal Ronahi 2 Adana çû cihê Edene #REDIRECT [[Edene]] 9686 50413 2006-10-10T16:39:41Z Erdal Ronahi 2 '''Mêrdînik''' (tr: ''Göle)'' navçeyeke [[Erdêxan|Erdêxanê]] ye. Mêrdînik di sala 1992'de bi Erdêxanê ve hatiye girêdan. Navê wê yê Kurdî di sala 1956´î de hatiye qedexekirin. Li başûrê Mêrdînikê [[Çiyayê Elahûekber]] (Kopîl), li bakur Erdêxan, li rojhilat [[Qers]] û li rojava jî [[Erzerom]] dikeve. ==Erdnîgarî== Mezintîyê ev bajarokê biçûk, 245.000 m2. Li başurê, [[Qers]] û [[Sariqamiş]] , li rojavayê bajarokê [[Ardanuç]] û li rojhilatê jî, bajarokê [[Susuz]] hene. Bajarokê Göle hat avakirin li tepika [[Merdinik]]. Navê ew cih li bakurê Göle, deştê Merdinik e. Hîza nehrê ew bajarokê şerîn, 2050 m. Giraniyê bajarokê Göle 1420 km2 ye. Nifûse bajarî 7518, Nifûse gundî 37.191 û nifûsê tim bajarok 44.703 mirovan. Zozanên pir bilind vira hene li başurê Göle.Tepikê [[Kabak]] 3050 m û li sînorê Qers , [[Samayat]] 3047 m ; hemî çiyanên girîng. Pirî gund li nêzikê/li derdora bajarok in. Hejmara niştecihên navendê 10.611 û bi tevî gundan jî 40.140 e. 53 gund girêdayî navçeyê ne. Gundê [[Qoreveng]] (bi Tirkî navê wê kirine Köprülü) xwedî şaredarî ye. Firehî: 1420 km², Bilindahî: 2030m ye. 81 % erdê Mêrdînikê bi daristan e. Mêrdînik kaniya darên Çam e. Zivistan li herêmê pirr dirêj û sar, havîn jî kurt û ziha ye. ==Avûhewa== Jiber bilindiyê bajarok , avûhewa vira pir sare. Li zivistanê [[termometre]] - 30°C nîşan dike . Li rezber ( îlon ) serma dest pêdike û hetta gulan berdewam dike, bilindiyê berfê 1 m derbas dibe. Vira pir xumam dibe . Hawîn , germahî li navbera 17°C û 30°C. Taybetiyê Göle, zivistan li vira pir bedewe û ax li vira pir berhemdarê . Axê Göle , axê çernozyum. çernozyum ( tê zanîn ) axê zehf berdarê .Vira şilîl, genim, ceh, koringa û yulaf pirin.Rewiran (heywanan) pir heyin . Sewze (hêşinahî) jî pir heyin . %10 ji Göle daristanê. Ango derik tên komkirin û firotin. == Dîrok == Dîroka herêmê nîşan dide ku ji Hurrî (b.z. 2000) heya îro herêm a Kurda bûye. Hin caran herêm ketiye bin destê Ûrartû (Keyser Sartûr 2, b.z.753), 415 Bîzans, 646 artêşên Ereb-Îslam, 1080 Gurcî, 1414 Mongol, 1512 Osmanî, 1540 Gurci, 1545 Safewî, 1551 Osmanî, 1878 Ûris, 1915 Fileh.. Herêm 30 Îlon 1920´de dikeve bin dagirkeriya Komara Tirkiyê. == Ziman == Li herêmê bi zaraveyê Kurmancî û pirr hindik jî [[Dimilkî]] tê axavtin. Herwekî [[Terekeme]], [[Azerî]], [[Efganî]] jî hene kû evana ji hêla [[Osmanî]] û dûgela Tirk ve hatine anîn. ==Aborî== Çandinî / Aborîya Rewir;Vira 93.000. mih (mêşin) û 70.000 ji rewirên din hene. Paşî , di cot/ çiftlik ( cot tijî çêlekan / mêşin) da bi navê Inekhane (cihê çêlekan ku lê dihewin) 1300 rewiran ( 700 ji wan mih) tên xwedî kirin Hingiv; Vira pir hingiv tên çêkirin. Çêkirina hingiv destpêkir di salên dawî da. Bû awayê hobi, emme niha çêkirina hingiv ji bo aboriya Göle û Qers branjê girîng e. ===Bazirganî=== Li bajarokê Göle sûkê rewir heye .Pir mirovên ji derveya bajarok vira tên . Kirîn û Firotina malên jibo aboriya Göle , girîng e. ===Aborî li gundekî Göle=== Li gundê me çêlekan pirin. Wan tên dotin. Gundîyan bi şîrê wan çi dikin ? *şîrê wan tên firotin *anjî şîrê wan tên kirin mast , vayê tên firotin *anjî ji [[mast]], [[rûn]] û [[pênîr]] tên çêkirin. ==Perwerde== Di pirî gund da, dibistanan hene. Li [[Çayirbaşi]] dibistanek heye, li navendê Göle 4 dibistanan , dibistaneke bilind û dibistaneke hundermendê (jibo keçan) hene. [[Kategorî:Navçeya Erdêxanê]] 9688 33759 2006-07-02T17:12:06Z Erdal Ronahi 2 Ardahan çû cihê Erdêxan #REDIRECT [[Erdêxan]] 9689 55726 2006-11-09T20:15:19Z Bangin 450 Guherandina 85.104.31.129 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Posof''' ('''Duxur''') yek ji navçeyên [[Erdêxan]]ê ye. Navê wê yê kevn Duxur e. Posof li bakurê Erdêxanê dikeve û di tîxûbê [[Gurcistan|Gurcistanê]] de ye. Firehiya erdê wê 606 km², bilindahî 1583 m ye. Hejmara niştecihan, navend 2861 û bi giştî 55438 (sala 2000) e. Mixabin bêhtirî 40.000´î kes ji ber xizanî û pêkutiyên Dûgela Tirk koçberî [[rojavayê Anatolya]] wekî bajarên [[Stenbol]], [[Enqere]] hwd bûne. Tenê bi qasî 10.000 kes li herême dijîn. 49 gund girêdayî Duxurê ne. Niştecihên herêmê bi havînan bi qasî demeke kurt tên û dîsa vedigerin metropolên Tirkiyê. Navên gundên navçeyên bi Kurdî, [[Gurcî]], û [[Ermenî]] ne. Di sala [[1956]]'î de hemî hatine qedexekirin û navên Tirkî hatine dayîn. [[Kategorî:navçeya Erdêxanê]] 9690 50409 2006-10-10T16:33:14Z Erdal Ronahi 2 '''Çildar''' (tr: ''Çıldır'') navçeyeke [[Erdêxan]]ê ye. Çildar, di 25 Reşemî 1921 ji destê Gurciyan hatiye stendin û ketiye bin dagirkeriya Dûgela Tirk. Dîroka herêmê heya bav û kalên Kurdan Hurriyan tê şopandin. Ûrartûyan, Bîzansiyan, Ereb-Îslaman, Gurciyan, mîrîtiyên [[Kurd]], [[Safewiyan]], [[Mongolan]], [[Ûrisan]] û [[Osmaniyan]] li vir desthilatî kirine. Osmaniyan herêm bi tevî [[Qers]], [[Batûm]] di 14 Tîrmeh 1878´de ([[Peymana Berlîn]] a di navbera Osmanî û Ûrisan de) di şûna deynê şer de firotine Ûrisan. Heya sala 1878´î niştecihên herêmê Kurd, Fileh û Gurcî bûn. Piştî avabûna Komara Tirk û Komkujiya Filehan, Terekeme, Azerî hwd anîn herêmê. Pirraniya Gurciyan jî reviyan Gurcistanê. Niha pirr kêm be jî Gurcî hene li herêmê. Gorî hejmartinên ku Dûgela Tirk di sala 2000´î de kirine hejmara niştecihan bi giştî 14869 e. Hejmara navenda Çildarê 2415 e. Firehî 1163km² ye. [[Gola Çildarê]] ([[Gola Gurciyan]]), 120km² mezin e. Gelê herêmê bi zaraveyê Kurmancî, [[Gurcî]], [[Terekemeyî]] diaxivin. Dûgela Tirk polîtîkayek assîmîlasyonê ya dijwar li ser gelên herêmê dimeşîne. Navên gundên herêmê bi Kurdî, Gurcî, Filehkî ne. Di sala 1956´î de hemî navên cografîk kirine Tirkî. Pirsgirêkên Gurciyên herêmê jî wekî yên Kurdan pirr in. [[Kategorî:navçeya Erdêxanê]] [[en:Çıldır]] [[tr:Çıldır, Ardahan]] 9691 50411 2006-10-10T16:33:31Z Erdal Ronahi 2 '''Xanek''' navçeyeke girêdayî bajarê [[Erdêxan]]ê ye. Hejmara niştecihên wê 5000 e. Yek ji herêmên [[Bakurê Kurdistanê]] yê di bin dijwariyeke taybet a polîtîkaya pişavtinê ya Dûgela Tirk de ye. [[Kategorî:navçeya Erdêxanê]] [[en:Hanak]] [[tr:Hanak, Ardahan]] 9692 50407 2006-10-10T16:32:27Z Erdal Ronahi 2 '''Dêmal''' yek ji navçeyên [[Erdêxan]]ê ye. Navê kurdî yê Dêmal hatiye qedexekirin û bi tirkî kirine Damal. [[Kategorî:navçeya Erdêxanê]] [[tr:Damal]] 9693 53916 2006-10-22T22:32:08Z Luqman 401 '''Qoreveng''' (tr: ''Köprülü)'' gundekî [[Mêrdînik]]a [[Erdêxan]]e ye. Navê gund di sala 1962´de kirine Köprülü. Niştecihên gund 100 % Kurd in û bi zaraveyê [[Kurmancî]] diaxivin û di aliyê olî de [[Sunî]] ne. Avakerê gund bi navê [[Kerîmo Axa]] bûye. Gorî îdîayan navê Qorevengê nîşan dide ku, wextekê Kurdên [[Dimilî]] li vir jiyan e. Ji ber kû ew [[Elewî]] bûne Osmaniyan ew sirgûn kirine bajarê Yozxatê. Lê ev îdîayek e. Dîroka herêmê nîşan dide ku herêm ji Hûrriyan heya îro parçeyek ji Kurdistanê ye. Di sala 1972´de bûye şaredarî. Pirraniya gundiyan koçberê metropolên Anatolyayê bûne. Mirêke an axayeke Kurd bi navê Canîbeg li herêmê desthilatî kiriye. Zozanê Canîbegê navdar e. Qoreveng 25km dûrî navçeya Mêrdînikê dikeve. Nifûsa Qorevengê gorî hejmartina 2000´î 2442 ye. Nêzîkî 5000 kes koçberê Tirkiyê bûne. Pirranî li [[Stenbol]]ê dijîn û hêj jî bi havînan tên gund. Hejmara malbatan 350 ye. Gel bi xwedîkirina sewalan û bi xebata li metropolên Tirkan aboriya xwe dike. [[Kategorî:Gundê Mêrdînikê]] 9694 50414 2006-10-10T16:40:59Z Erdal Ronahi 2 '''Çiyayê Elahûekber''' çiyayekî mezin li Bakurê Kurdistanê, li başûrê [[Mêrdînik]]ê ye. Bilindahî: 3120m. Navê çiya yê kevn [[Kopîl]] e. Di [[şerê Osmanî û Ûrisan]] de 90.000 leskerên Tirkan li vê çiyayê ji serma qefilîne. Ji ber wê piştî avabûna [[Komara Tirkiyê]] bo bîranîna wan leşkeran navê wê kirine Elahûekber. [[Kategorî:Çiya]] 9695 33914 2006-07-02T22:31:16Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Çiyayê Elahûekber]] #redirect[[Çiyayê Elahûekber]] 9696 65555 2007-01-20T11:00:52Z Luqman 401 Redirecting to [[Lînk]] #redirect[[Lînk]] 9697 33923 2006-07-02T22:49:55Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Erdêxan]] #redirect[[Erdêxan]] 9698 33924 2006-07-02T22:50:19Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Erdêxan]] #redirect[[Erdêxan]] 9699 50220 2006-10-10T14:35:42Z Erdal Ronahi 2 '''Milazgir''' an '''Kelê''' (tr: ''Malazgirt'') navçeyeke bajarê [[Mûş]]ê ye. Di çavkaniyên Rojavahiyan de navê Milazgirê wekî Man(t)zîkert derbas dibe. [[Ûrartû]]yan gotine Manavazakert, filehan Manazkert, ereban Manazcîrd. Gelê herêmê bi pirranî dibêje Kelê. Lewra xwedî kelheyeke dîrokî û bêhempa ye. Navçeyeke bajarê Mûşê ye. 137 km dûrê Mûşê ye. Di ber ava Miradê de ye. Di sala 1944´î de bûye belediye. Nifûsa navendê 23.697 (sala 2000´î) û bi giştî 68.990 e. Firêhî 1534km² ye û herêm li ser xeta erdhejê dikeve. Di sala 1903´î de erhejeke mezin pêkhatiye. Gel 80 % aboriya xwe bi çandinî, xwedîkirina sewalan bi rê ve dibe. Herwekî bazirganî û karkerî jî li herêmê heye. Milazgir di deştê de ye. Bi havînan germ û ziha, zivistanan berfî û sar e. Li herêmê ji xeynî Hûrrî û mîrîtiyên Kurdan, Ûrartûyan, [[Makedonî]], [[Bîzansî]], [[Ûrisan]], [[Selçûkî]], [[Safewî]] û Osmaniyan desthilatî kirine. Piştî şikestina Bîzansî koçberên Asyayê pêl bi pêl hatine Kurdistan û Anatolyayê. Dûgela Tirk gelekî nîşaneyên ku hatina wan a Kurdistanê dipesinîne li Milazgirê çêkiriye. Hersal bi sedema "Vebûna deriyê Kurdistan û Anatolyayê" pîrozbahiyan lidardixe û zarokên dibistanan mecbûrê van çalakiyan dike. Niştecihên herêmê ji xeynî rayedar û memûrên dewletê 100 % Kurd in. Gorî statîstîkên dûgela Tirk 15 % kes Tirkî nizanin li herêmê. Lê ev hejmar zêdetir e. [[Kategorî:navçeya Mûşê]] 9700 50376 2006-10-10T16:02:08Z Erdal Ronahi 2 '''Dêrxas''' (tr: ''Hasköy'') navçeyeke bajarê [[Mûş]]ê ye. Li Dêrxasê [[Ereb]] jî dijîn. Navçe ji hêla ekonomiyê ve dewlemend e. Fîrmayên Mûşê yên mezin bi pirranî di destê Dêrxasiyan de ye, wekî bus, bazirganiya silqê, titûn. Di salên 90'î de Dûgela Tirk ev navçe kir cerdewan (qorîcî) û têkiliya Kurd û Ereban xirab kir. Di salên 2000'î de rewş dîsa baş dibe. Parlamenterê Kurd [[Giyasettîn Sayan]] ji Dêrxasê ye. [[Category:Navçeya Mûşê]] [[en:Hasköy]] [[tr:Hasköy, Muş]] 9701 34220 2006-07-03T06:59:54Z Bablekan 495 Malazgir çû cihê Milazgir: Gel bi pirranî jê re dibêje Kelê. Herwekî Milazgir dibêjin. Lê telafûza Malazgir nayê bikaranîn. A rast Milazgir e. #REDIRECT [[Milazgir]] 9702 50377 2006-10-10T16:02:13Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Navçeya Mûşê]] '''Têlî''' navçeyeke bajarê [[Mûş]]ê ye. Navê wê bi Tirkî kirine ''Korkut''. Di sala 1985´î de bûye navçe. Têlî an Tîl (di stranên dengbêjiyê de bi pirranî Tîl derbas dibe) di deşta Mûşê de cih digire. 26 gund bi Têliyê ve hatiye girêdan. Niştecihên herêmê 100 % Kurd in û bi zaraveyê Kurmancî diaxivin. Li herêmê karê çandiniyê pêşketiye. [[Silq]], [[titûn]], [[kartol]], [[genim]], [[lovî]] û çandiniya [[zebeş|zebeşan]] pêşketî ye. Herwekî xwedîkirina [[sewal]]an jî heye. [[Category:Navçeya Mûşê]] 9704 56436 2006-11-14T10:50:34Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Mizgin.JPG|right]] '''Mizgîn''' kovareke [[îslam|îslamî]] ye. Bi zimanên kurdî û tirkî derdikeve. == Girêdanên derve == *[http://www.mizgin.net/%5C?newlang=kurdish Malpera Kovara Mizgîn] [[Kategorî:kovar]] 9705 51791 2006-10-14T16:20:34Z Erdal Ronahi 2 Ev gotar {{Ev gotar| ser navçeya Rihayê ye. Ji bo wateyên din yên Wêranşar, li [[Wêranşar]] binêre}} [[Wêne:birci.jpg|thumb|[[Perestgeha Oragonal]] ya Romayê]] == Gelemperî == '''Wêranşar''' (tr:''Viranşehir'') yek ji navçeyên herî mezin ên [[Riha|Rihayê]] ye. Li Wêranşarê nêzîkî 150.000 kes dijîn. [[Dîrok]]a Wêranşarê digihije [[berî zayinê]] 9000 salî. Li [[rojhilat]]ê Wêranşarê [[Qoser]], li bakur-rojhilat [[Derik]] û [[çiyayê mazî]], li [[başûr]] [[Serêkanî, Riha|Serêkanî]], li [[Rojava]] [[Ruha]], li bakur-rojava [[Siwêreg]] û li [[bakur]] [[çinar]] heye. <br/> Navên Wêranşarê di dema Roma û Bîzansiyan de Antoniopolis û Konstantina bû. <br/> [[Rûber]] 1843km²<br/> Bilindayiya ji rûyê avê 620m ye<br/> Dûrbûna wê ya ji [[Riha]]yê 92 km ye<br/> Wêranşar bajarekî di deştê de ye. Mirov dikare bêje ti çiya lê tuneye. == Navên eşîrên li Wêranşarê == *[[Xidrekan]] *[[Kûran]] *[[Çemkan]] *[[Dêwan]] *[[Seyidan]] *[[Şêxan]] *[[Kumnexşan]] *[[Berguhanan]] *[[Nasiran]] *[[Çûvan]] *[[Mendan]] *[[Dodikan]] == Gundên Wêranşarê == Ji bo gundên Wêranşarê binêre: [[:Kategorî:Gund%C3%AA_W%C3%AAran%C5%9Far%C3%AA|Gundên Wêranşarê]] == Wêneyên Wêranşarê == <gallery> Wêne:dikme.jpg|Perestgeha Oragonal Wêne:kela_çimdin1.jpg|Kela Çimdîn Wêne:huvdemal.jpg|Şkeftên gundê Huvdemalê Wêne:saredari.jpg|Şaredariya kevn a Wêranşarê Wêne:catalat.jpg|Xirabeyên Çatalatê Wêne:weransara_kevn.jpg|Wêranşara kevn Wêne:perestgeh.jpg|Perestgeha Oragonalê rewşa berê Wêne:pirakevn.jpg|Pira kevn </gallery> {{kurt}} [[Kategorî:Navçeya Rihayê]] [[tr:Viranşehir, Şanlıurfa]] 9706 34259 2006-07-03T09:42:53Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Anlat.jpg|thumb|Anlat a [[Mehmet Deviren]]]] '''Anlat!''' pirtûkeke Mehmet Deviren e. {{kurt}} [[Kategorî:pirtûk]] 9707 34258 2006-07-03T09:42:43Z Erdal Ronahi 2 Anlat çû cihê Anlat! #REDIRECT [[Anlat!]] 9708 63575 2007-01-07T21:40:06Z KurdoChali 500 [[Wêne:Organen-jin.png|thumb|Organên cinsî yên jinan]] # [[hêkborî]] # [[mîzdanik]] # [[hestîyê berzuharê]] # [[xala G]] # [[klîtoris]] an [[mîtik]] # [[pêşborî]] # [[vajîna]] an [[zuhar]] (rêv, berzik, riya dol, laş) # [[hêkdank]], bizrê zaro, fer # [[werpêçrûvî]] (sigmoid) # [[malzarûk]] # (fornix vaginae) # [[stuhê malzarûkê]] # [[rastrûvî]] # [[zutik]] (anus) {{Sîstemên organan}} [[Kategorî:Anatomî]] 9709 34263 2006-07-03T09:57:58Z Erdal Ronahi 2 9710 56479 2006-11-14T11:53:41Z Erdal Ronahi 2 {{çavlêgerandin}} Şemdîn xwedî kesayetîyek bilinen hunerek resen Kurdisîane de batiye perwerde ûjiyana Kurdewarîbandorek kiiasîk de him bu hunermendi Şemdîn nifşe davviye ji dengbâjı [[Egîde Cimo]], [[Şeroye Biro]] û geîei Şemdîn bi qasî ku di strîna stram stranân dengbejîyeye û heta ge Ji xeynîwe hinde ku Şemdîn bi yen exlaqî û civakî jî di na Şemdîn ji ber van taybetmendîyi Di van 20 salen derbasbûyî de gelek kes ketine nava derya hüner û strana Kurdî ku xwestine di ve qade de Kİzmefefelî' re bikin. Di ve derya tejî evîn dejinek kes melevanen baş û binek jî piştî demeke kurt bi yek carî wendabûne û nav û dengek ji wan nemaye. Sedema mayîna j|rıek ji wan kesan jî nasyarîya wan ya kür derheqa hüner, ziman û dîroka Kurdistane ye. Şemdîn ku behna denge hemû cKigbejen Serhede ji hüner û awazen wî te, xwedîye dengekî xweş û kiiasîk e. Ew di heremeke " 'n ku bi nave "Kaniya Dengbejen Kurdistane" tâ bi navkirin. Di ve herema mîna bihuşta de sirûşt ü ser tivîna hesten hunerî datîne. Şemdîn di heremeke wiha de, di nava dengbej û hunermenden baş û him jî bu xwedîye kesayetiyek bilind ku bi salaye di xizmeta gele xwe de ye. >erhede ye û di roja îro de dema mirov denge wî dibihîze, nav Q hunera Evdale ZeynikS, Reso, nermenden din jere zindî dibin. kiiasîk de desthiiatdare, ewqas di strîna stranân dirûşmeyî de serkeftî nîne. Ew hostaye gotina ;traneke siyasî jî bi istîia xwe ya dengbejîya herema Serhede bixwîne, tarneke taybetî tedeye. ye di xizmeta hunera gele xwe de ye, ew ji ber heiwesta xwe ya Kurdistanî û pirensîben xwe gel de xwedî rûmetek bilind O cihekî taybetî di nava dile gele xwe de girtîye. Kakşar OREMAR 9711 50282 2006-10-10T15:05:38Z Erdal Ronahi 2 '''Zarûşad''' (tr: ''Arpaçay'') navçeyeke girêdayî [[Qers]]ê ye. 39km dûrî Qersê ye. Gorî hejmartinên sala 2000´î, nifûsa navendê 5154 û bi giştî 26.278 e. 47 gund girêdayî Zarûşadê ne. Firehiya erdê wê 605km², bilindahî ji rûyê avê 1675m ye. Dîroka herêmê wekî ya Qersê ye. Heya Hûrriyan kivşe ye. Di sala 1920´î de ketiye bin dagirkeriya Komara Tirkiyê. Navê navçeyê di sala 1927´î de kirine Arpaçay. Herwekî navên cografîk bi giştî kirine Tirkî. Aborî li ser berhemên şîr û çandiniyê ye. Li herêmê [[Terekeme]], [[Azerî]] jî hene. [[Category:Navçeya Qersê]] 9712 50278 2006-10-10T15:05:17Z Erdal Ronahi 2 Sêlim çû cihê Sêlim, Qers '''Sêlim''' yek ji navçeyên [[Qers]]ê ye. 31km dûrî Qersê ye. Di sala 1957´î de bûye navçe. Li ser riya hesinî ya di navbera Erzerom û Qersê de ye. Di sala 1920´î de ketiye bin dagirkeriya Komara Tirkiyê. Filehên herêmê bi tevayî hatine qirkirin û dêr û bermahiyên wan hatine rûxandin û talankirin. Niha niştecihên herêmê bi tenê Kurd in. Girêdayî Sêlimê 52 gund hene. Di sala 1995´î de çend gundên Kurdan, sedama "ewlekariyê" bi giştî hatine valakirin. Wekî gundê Yilanlî. Nifûsa navendê 5.110 û bi giştî jî 26.374 (sala 2000´î). Aborî li ser xwedîkirina sewalan û çandiniyê ye. Li herêmê 6000 kewarên mozhinguvê hene. Li herêmê [[Dûgela Tirk]] ji bo mezinan kursên Tirkî lidardixe. Gel bi zaraveyê Kurmanci diaxive û di aliyê olî de Sunî ne. [[Category:Navçeya Qersê]] 9713 34274 2006-07-03T16:51:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Komara Tirkiyê]] #redirect[[Komara Tirkiyê]] 9714 34276 2006-07-03T16:51:46Z Erdal Ronahi 2 Selim çû cihê Sêlim #REDIRECT [[Sêlim]] 9715 34278 2006-07-03T16:53:31Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zarûşad]] #redirect[[Zarûşad]] 9716 50283 2006-10-10T15:06:18Z Erdal Ronahi 2 '''Cilawûz''' yek ji navçeyên bajarê [[Qers]]ê ye. 27km dûrî Qersê ye û li ser riya Qers - [[Erdêxan]]ê dikeve. Di sala 1959´ê de bûye navçe. 27 gund girêdayî Cilawûzê ne. Gundên navçeyê bi rêkûpêk ji elektrîkê sûdwernagire. Bi zivistanan pirranî elektrîk nîne û riyên gundan girtîne. Li navenda navçeyê pirsgirêka av û qanalîzasyonê heye û gel jê biazar e. Piştî dagirkirina Komara Tirkiyê hemî Filehên ku ji ber Terteleya Filehan filitî bûn tên qirkirin û Terekeme û Azerî tînin bicihkirin. Niştecihên herêmê bi Kurmancî, [[Terekemeyî]] û Azerî diaxivin. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara navendê 3.797 û bi giştî 14.487 e. Herêm koçberiyeke mezin dide. Aborî li ser xwedîkirina sewalan û çandiniyê ye. Herwekî 1427 kewarên mozhinguvê hene. [[Category:Navçeya Qersê]] 9717 50281 2006-10-10T15:05:49Z Erdal Ronahi 2 '''Aqyaka''' yek ji navçeyên [[Qers]]ê ye. Navê wê yê berê '''Qiz(il)çeqçeq''' (Osmaniyan Kizçakçak an Kizilçakçak bikaranîne) di sala 1961´î de hatiye qedexekirin û navê Tirkî ''Akyaka'' hatiye danîn. 27 gundê wê hene. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara navendê 3.816 û bi giştî jî 14.626 e. Ji xeynî [[Kurmancî]] zimanên Qefkasî û Azerî jî tê axavtin. Li herêmê Azerî û Terekeme hatine bicihkirin. Firehiya erdê navçeyê 550km² ye. Bilindahî ji rûyê avê 1477m ye. Di tixûbê [[Komara Ermenistanê]] de ye. Di sala 1987´î de bûye navçe. Firehiya erdê Çeqçeqê 550km² ye. [[Category:Navçeya Qersê]] 9718 50280 2006-10-10T15:05:44Z Erdal Ronahi 2 '''Sariqamiş''' yek ji navçeyên [[Qers]]ê ye. Bingeja navê navçeyê Filehkî ye. 56 gundê û 7 mezreyên wê hene. Gorî hejmartînên sala 2000´î hejmara navendê 23.505 û bi giştî 57.334 e. Nezîkî 100.000 kes di van salên dawî de ji ber xizanî û pêkutiyên dûgela Tirk koçber bûne. Firehiya erdê navçeyê 1732km² û bilindahî 1500-2000m ye. Zivistan gelek berfî û sar derbas dibe. Nêzîkî 2m berf dibare. [[Category:Navçeya Qersê]] 9719 39034 2006-08-13T16:28:03Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:PregnantWoman.jpg|thumb|Jina dûcan]] '''Ducanîtî''', '''duhalîtî''', '''nesaxî''', '''hemîletî''' , '''bizarûbûn''' an '''avisî''', dema mezinbûna [[zarok|zarokan]] di zikê [[dayîk|dayîka]] xwe de mezin dibe. == Gihiştina hêkan == Gava ku keçekî ji dîya xwe dibe, di [[hêkdank]]a wê da, bi hezaran [[hêk]]ên negihiştî hene. Ew hêkana tenê dema ku jin bi zarok be, digihîjin. Zarûkbûna jinê, bi [[peryod]]a (ketina kincan, bêlimejî) pêşin dest pê dike. Li niveka navbera du peryodan, hêk gihîştiye. Di vê demê de, mezinahiya hêkê, qasî gupika serê derziyê ye. Gava ku hêk digihêje, ji hêkdankê tê avêtin. Di rêya hêkdankê de, dibe ku hêk û ava mêranîyê bigihîjin hevûdu. Je vê re tê gotin [[bergirtin]] an jî [[gonxwarin]]. Hêka gihîştî, ger di nava 8 saetan da bernegire, dimire. == Tovxwarin == Gava jin û mêr yekdibin, bi piranî ji mêr avek tê. Ji vê avê re menî (''sperma'') tê gotin. Ji wî ra pişt hatin jî tê gotin. Di wî avê de ne tenê menî heye, tê de ava prostat û ava li kîsikê menî tenê çêkirin, jî heye. Ev avana ji bo ser jinmayîna menî (''sperma'') pir girîng in. Di menî de pirtikên pir biçûk bi navê tov (''spermatosit'') hene. Mirov nikare wana bi çava bibîne. Ew di ava meniyê de ajnê dikin. Ev tov (bizir) di gehînêka mêraniyê de, di batiyê mêr de, çêdibin. Çêkirina menî bi nêzikayiya 12 salî destpêdike û hetanî mirinê domdike. Di rijê de bi mîlyonan tov, ji batiyên mêr dizên. Tovên nûçêbûyî, ji kana xwe dertên û dikevin rêya batiyan. Paşê ev tov, ava ku ji prostat û ji kîsika meniyê tê, tev hev dibin. Û bi yekbûna jin û mêr, ev tovên ku tevî vê avê bûne, diherikin berzikê (xîzna) jinê. Bi alîkariya vê avê, tov dikarin sê roj bijîn. Ji ber ku tov dikarin bilivîn, ev li ser devê [[malzarûk]] digihîjin malzarîkê. Ji wê dêrê hildikişin rêya hêkdankê. Ger li wê derê hêkekî gihiştî hebe, ev digihîjin hevûdu û tov dikeve hundirê hêkê (tovxwarin). Ji vê re dikarin bibên hêka bigon. Piştî tovxwarina her hêkekî, ne şert e ku jin bizarû bimîne. Hêka bigon ji rêya hêkdankê derbasî nava malzarûkê dibe. Ev derbasbûna hêkê 5 roj dajo. == Hêka bigon == Di hêkdankê de ji aliyekî ve hêk digihîjin, ji aliyê din ve jî dîwarê malzarûkê ji hundir ve hêdî hêdî sitûr dibe. Hêka bigon tê û li vî dîwarê de cihê xwe digire. Ji wê re hêlînçêkirin tê gotin. Bi vî awayî jin bi zarok dimîne. Ger ev hêka li vir de cihnegire û mezin nebe, piştî deh rojan ew bi temamiyê dîwarê malzarûk tê avêtin. Piştî bizarûmayînê, ji vê hêka bigon re dibêjin embîryo. Ew embîryo di malzarûkê de mezin dibe û bi destpêka meha sêyemîn navê wê dibe fetus. Piştî 9 mehan (36 heftan) ev fetus tê dinê û ji wê re dibêjin dergûş, an jî pitik. Embîryo piştî 8 heftan digihîje 3 cm dirêjahiyê û 11 gram giraniyê. Dawiya 3 mehan dirêjahiya wî dibe dora 7-10 cm û giranî jî dibe nêzikî 45 gram. Di meha pêncan de jî dirêjahiya wî dibe dora 25 cm û giranî jî dibe nêzikî 500 gram. Wê çaxê por, bijang û biriyê wî hene. Sîstema mîzê û sîstema hezmkirinê bi temamî dixebitin. Di meha 9'an, giraniya wê derdikeve nêzikî 3-3,5 kiloyan. <gallery> wêne:Month 1.svg|Meha 1'an wêne:Month 2.svg|Meha 2'an wêne:Month 3.svg|Meha 3'an wêne:Month 4.svg|Meha 4'an wêne:Month 5.svg|Meha 5'an wêne:Month 6.svg|Meha 6'an wêne:Month 7.svg|Meha 7'an wêne:Month 8.svg|Meha 8'an wêne:Month 9.svg|Meha 9'an </gallery> {{abm}} [[Kategorî:Jînekolojî]] 9720 34297 2006-07-03T18:09:37Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Ermenistan]] #redirect[[Ermenistan]] 9721 38965 2006-08-13T16:21:23Z Pill 538 Guherandina 85.99.208.125 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Giyasettîn Sayan''' siyasetmedarekî [[kurd]] li [[Elmanya]]yê ye. Sayan li bakurê Kurdistanê li navçeya [[Dêrxas]]ê ya [[Mûş]]ê di 04 Avrêl 1950´î de ji dayik bûye. Piştî Lîseyê derketiye Germanistanê bo perwerdeya kargeriyê. Di sala 1980´î de li Berlin FHW de dîploma kargeriyê girtiye. Piştre dîsa li Berlîn FU, di sala 1984´î de dîploma ramyarîzanîne girtiye. Ji 1985 heya 1998 karê berpirsiyariya sosyal kiriye li bajarê Spendau. Ew ji xeynî Kurdî, Tirkî, Germanî, Erebî û Farisî dizane. Di sala 1982´î de dest bi karê polîtîkayê kiriye di nav çepên Germanistanê de. Ji sala 1995´î vir de wekî parlamentareke Germanan kar dike. Ew herwekî bi karê pirsgirêka Kurd, hindikayî û Neonazî re bilî dibe. Endamê Partiya Sosyalîsta Demokratik ([[PDS]]) e. [[Kategorî:Siyasetmedar|Sayan, Giyasettin]] [[Kategorî:Kurd|Sayan, Giyasettin]] [[de:Giyasettin Sayan]] 9722 34304 2006-07-03T18:45:15Z Erdal Ronahi 2 Xelikan çû cihê Xelîkan #REDIRECT [[Xelîkan]] 9724 63548 2007-01-07T19:30:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[la:Factio Sinistra]] تعديل: [[en:The Left Party.PDS]] [[Image:Die Linke.PDS logo.svg|thumb|Logoyê PDS]] '''Partei des Demokratischen Sozialismus''' (Partiya Sosiyalizma Demokrat) partiyeke siyasî li [[Elmanya]]yê ye. Partî niha bi navê Linkspartei ([[Partiya Çepgîr]]) tê binavkirin. Herwekî navê PDS (Partei des Demokratischen Sozialismus) jî tê bikaranîn. Bingêha vê partiyê ji SED (Sozialistischen Einheitspartei Deutschlans) a DDR´ê (Germanistana Rojhilatê ya berê) tê. Wekî tê zanîn herdu dûgelên Germanistanê di sala 1989´î de dibin yek. Heya 4ê Reşemiya 1990´î wekî SED-PDS tê binavkirin. Di kongreya xwe ya 9emîn de (17 Tîrmeh 2005) bi partiya [[WASG]] (Partiya Xebat-Dadmendiya Sosyal Alternatîva Hilbijartînê) re yekîtiye çêdike û bi navê "Partiya Çepgîr" dikeve hilbijartinan. Linkspartei bi riyên rewa û parlamantarîzmê li avakirina civakeke sosyalîst digere. Pirsgîrêkên di rojevê de ne bi zanîstiya sosyalîzmê şîrove dike. Nizmkirina bacê, parastina sirûştê, rakirina mecbûriyeta leşkerîkirinê, dadgeriya global, parastina destkeftiyên hemwelatiyan, polîtîkayeke mirovane ya hindikahiyan, rakirina cûdatiya di navbera federedewletên Germanistanê, lêgera perwerde û tenduristiya bêdirav hwd projekt û daxwazên vê partiyê ne. Ev partî gelek caran dostaniya xwe ya li dijî têkoşîna gelê Kurdistanê nîşan daye. Di hilbijartinên dawî de wekî opposition di parlamana Germanistanê de cihê xwe girtiye. [[Kategorî:Partî]] [[cs:Die Linkspartei.PDS]] [[da:Die Linkspartei]] [[de:Die Linkspartei.]] [[en:The Left Party.PDS]] [[es:Die Linkspartei.]] [[fa:حزب چپ (آلمان)]] [[fi:Die Linkspartei]] [[hu:Baloldali Párt (Németország)]] [[it:Partito della Sinistra (Germania)]] [[ja:左翼党 (ドイツ)]] [[la:Factio Sinistra]] [[nl:Die Linkspartei.]] [[no:Die Linkspartei]] [[pl:Die Linkspartei.]] [[ru:Левая партия]] [[sv:Die Linkspartei]] 9726 34325 2006-07-04T08:40:21Z Erdal Ronahi 2 Hêmen Kurdaxî çû cihê Hêmin Kurdaxî #REDIRECT [[Hêmin Kurdaxî]] 9730 45157 2006-09-03T20:52:47Z Luqman 401 {{Navçe|parêzgeh=Gimgim}} '''Anêr''' (bi Tirkî navê wê kirine ''Degerli'') bi qasî 40km li rojhilata [[Gimgim]]ê dikeve. Gundeke dîrokî ye. Di klamên dengbêjan de gelek caran navê Anêrê derbas dibe. Niha ji 100´î kêmtir malbat mane li Anêrê. Beriya Terteleya Filehan çend malbatên Filehan li vir jiyane. Gundên cîran, [[Dêrik a Anêrê]], [[Şîp]], [[Viranj]], [[Spehiyan]] (Îspeyan) in. Anêr di Serhildana Şêx Seîd de bûye yek ji baregehên têkoşînê. Dîsa di têkoşîna bin serkêşiya PKK´ê de gelek şehîd daye. Wekî Seyîdxanê Bavê Baran ([[Seyîthan Dûrmûş]]), [[Bûdax Akhan]], [[Naîm Aslan]]. Di salên 90´î de niştecihên vê gundê ji dewleta Tirk gelekî zilm û zordarî dîtine. Pirraniya avahiyên gund ji aliyê dewletê ve hatiye rûxandin. Beriya 12´ê Îlona 1980´ê (Cûntaya leşkerî) gelekî şoreşgerên Kurd ji vê gundê derketine. Dûgela Tirk gundê Anêrê kiriye nav lîsteya gundên bitalûke. Gelekan ji ber pêkutiyên dûgela Tirk koçber kirine bajarên Tirkiyê û Ewropa. Anêr gundeke nûjen, welatparêz û taybet e. Kurmanc û Kirmanc (Dimilî, Zaza), Elewî û Sunî bi hev re di gundekî de di nava biratî û aştiyê de dijîn. Ji hev dizewicin, qîz didin hevûdu. Axa Anêrê ji bermahiyên volkanîk e. Gelek bermahiyên ji dema Medan, Ûrartûyan li derdorê gund hatine dîtin. Kes nizane Anêr kengî ava bûye lê ji bera Elîaxa, Dirbo, lawê wî Cindî, lawê wî Sertîf desthilatî kirine. Bera Elîaxa parçeyek ji eşîra Cibiran e, di dema Osmaniyan û di avabûna Komara Tirkiyê de herdem welatparêz bûye û li dijî wan şer kiriye. Seîdê Nado, Xalit Begê Cibirî hwd. lehengê Kurdên Serhedê ne. Li ser wan gelekî stran hene. Malbateke Laz ji Of a Trabzonê ji ber mêrkujiyê reviyaye û hatiye li Anêrê bicihbûye. Navê zilam [[Ferhat Ûsta]] ye û çend sal berê jiyana xwe ji dest daye. Ferhat Ûsta di gund de gelekî pêşketin çêkiriye. Hawirdor şên û abad kiriye. Gelên herêmê hînê çandiniya ûnce kiriye. Ferhat Ûsta xwe êdî Kurd hesibandiye. Malbata wî Kurdperwer e û yek an du neviyên Ferhat Ûsta di nava refên gerîlayên PKK´ê de şehîd ketine. [[Kategorî:gundê Gimgimê]] 9731 34394 2006-07-04T12:46:05Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Ajal]] #redirect[[ajal]] 9732 66970 2007-01-29T08:44:19Z 80.216.75.175 ÇEMÊ KU BIHUŞT Û ŞARISTANIYÊ AV DIDE: DÎCLE Dem: 24 çile 2007 çarşem (© www.amidakurd.com) Nav û wateya Dîcleyê: Di serdema kevn de ereban ji çemê Dîcleyê re, Dîjla, faris û kurdan Tîgra, rûsan Tîr û yunaniyan jî Tîgrîs gotine. Îro jî hemû ewropî ji çemê Dîcleyê re, Tîgrîs dibêjin. Koka gotinê yek e lêbelê her gelî li gor zimanê xwe bilêv kiriye. Gotina Dîcleyê xerabkirina Tîgra ye. Lêvkirina “Dîcle”ya îroyîn Nêzîkî bilêvkirina(telafuzkirina) erebî ye. Wateya Tîgra; bi tîj û hêz diherike û mezin e. Ji xwe Botî, Cîzîrî, Mêrdînî û heta li hindek deverên Başûr hîn îro jî ji Dîclyê re dibêjin Ava Mezin an Çemê Mezin. Du milên Dîcleyê hene. Serçaviya milek jê, çiyayên Master û Sarê ne ku nêzîkî gola Hezarê ne. Ev mil ber bi Madenê ve tê. Li wir navê wî êdî çemê Madenê ye. Avareş jî dibêjin. Çemê Madenê ber bi Pîranê ve tê û di rojavayê Pîranê de ber bi başûr ve diherike. Milê Dîcleyê yê duyem jî, ji herêma Licê ji Biriqleynê derdikeve û ew jî ber bi rojavayê Hênê û rojhilatê pîranê ve diherike. Herweha çemên Maden û Biriqleynê nêzîkî bajarê Eglê dibin yek. Piştre ava Furkaşo (Devegeçidi) tê ser. Dîcle îro di nav bajarê Amedê de, ber bi Bismilê ve çeng dide. Ava çemên Reş û Ambarê tên ser. Piştre ava çemên Batman, Xerzan û Botanê tên ser û hîn xurtir û bi hêztir dibe. Di Heskîfê de, ber bi Cizîrê ve diçe û dadikive başûrê Kurdistanê. Ji Musilê şûn ve ava Zêyê Mezin û Zêyê Biçûk tên ser. Ji Zêyê Biçûk re Avaşîn jî dibêjin. Ji herêmen Lolan, Şemzînan û Geverê jî çemeke têrav tê ser Zêyê Biçûk ku jê re dibêjin Ava Heyatê. Ya herî dawî jî ji Zagros û herêma Îranê ava çeme Diyalê dikeve ser ava çemê Dîcleyê. Dîcle ji aliyê dirêjbûnê ve çemê Kurdistanê yê duyem e lê piştî ku derbasî Iraqê dibe ji aliyê debiya avê ve çemê Kurdistanê yê herî pirav û mezin e. Dîcle ji serî heta dawî 1900 km dirêj e. Di di nav tixûbên Tirkiya îroyîn de dirêjiya Dîcleyê 523 km ye. Bi tevî, 600 km di nav axa Kurdisanê re derbas dibe. Li başûrê bajarê Bexdayê Dîcle û Ferad dibin yek û êdî jê re dibêjin Yekava Ereb (Şat-ul Arab). Qada(hewza) Dîclêyê, ji %12 li nav tixûbên Tirkiyê (38.280km2), %2 Suriye (6380km2), %54 îraq (172260 km2), %34 Îran û welatên din e. Bi giştî qada avdaniya Dîcleyê 319000 km2 ye. Dîcle di Tewratê de: Di Tewratê de behsa afirandina Adem û bihuştê tê kirin û navê çar çeman derbas dibin. Navê yê sêyem Dîcle ye. Ka em li Tewratê binêrin: “... Xwedê ber bi rojhilat ve, li Adenê bexçeyek ava kir û Ademê ku afirandibû li wir bi cih kir. Û Xwedê dareke xweşik a mêweyan a çêjdar di nav bexçe de çikand.. Ji bo avdana bexçe ji Adenê çemek derket. Ew çem di nav xwe de bû çar çem. Navê yekê Pîşon e; zêrên ku tê de ne li hemû herêma Havîlayê belav dibin. Û zêrên vê herêmê baş in. Li wir zîvên spî û kevirên aqûd jî hene. Navê çemê duyem Gîhon e; hemû çûk li wî welatî ne. Û navê çemê sêyem Dîcle ye; yê ku di ber Aşûr de diherike, ew e. Û çemê çaremîn jî Ferad e....” (Tekvîn 2: 8-14) Dîcle û mîtolijî: Di derbarê çemê Dîcleyê de du mîtolojî hene. Ya yekem: Tê gotin ku Xweda emir daye Pêxember Danyal û jê re gotiye ava ku ji şikefta Biriqleynê derdikeve, bi gopala xwe jê re xêzek bikşîne bila di wê xetê de biherike û here. Pêxember Danyal emir bi cih aniye û asaya xwe li serçaviya çemê ku ji şikefta Biriqleyê û heta Kendava Îranê diçe, dikşîne. Av di cûya gopalê de dikerike û dibe çemê Dîcleyê. Lêbelê ev xêz weha hatiye kişandin ku dema ava çem zêde û bilind bibe, ji bo ku zerarê nede xelkê xizan ên ku li der dora çem dijîn, av bikaribe ciyê xwe biguhêre. Loma çemê Dîclê tim ciyê xwe diguhere. Ya duyem: Amedî bawer dikin ku ava Dîcleyê raste rast diçe bihuştê. Xweda û firîşteyên (melekên )xwe li bihuştê ne. Li ser bingeha vê baweriyê jin û keçên amedî êvara cejna qurbanê li ser kaxez daxwaz û gilînameyên xwe dinivîsin û diçin ser pira Dehderî. Dest bi dueyan dikin û nameyên xwe yên amadekirî di pirê re davêjin jêr. Name bi avê re diçin bihuştê. Nameyên ku bi avê re bi rê dikin, di demeke nêzîk de digihên destê Xweda û daxwaz û dueyên wan qebûl bibin. Dîcle û zebeş: Li cîhanê zebeşên herî mezin û çêjdar, li Amedê li ber çemê Dîcleyê tên çandin. Di meha nîsanê de ava Dîcleyê hêdî hêdî diçike, kêm dibe. Li kenar û keviyên çem qûm û sîlik dimînin. Ev ax aluvyon e. Di navbera 15-30ê meha nîsanê de, êdî zebeşvanên amedî di nav wê aluvyona çem de dest bi kolana çalikên zebeşan dikin. Çalikên xwe 140-150 cm fireh û 40-60 cm jî kûr dikolin. Armanca kûrahiya çalikan a 40-60 cm ew e ku binê wê bigihe sewiya avê. Di navbera du çalikan de jî 50 cm mesafe dihêlin. Borexane û qoxî: Li gundên der dora çem ji bo kevokan ji kerpîçan xaniyên taybetî çêdikin. Ji van xaniyan re borexane dibêjin. Ji ber ku bi kurdî ji kevokên mezin re bore dibêjin, loma ji xaniyên wan re jî borexane dibêjin. Borexaneyên gundên Tirelo û Şerabiyê bi navûdeng in. Di her aliyên borexaneyan de, bi dehan qulik hene ku bore di wan qulan de diçin hundir û derdikevin der. Di hundirê wan borexaneyan de jî lîsên ango ciyên ku bore vedinişin text danîne. Kevok di wan borexaneyan de zîrç dikin. Ji zîrçên kevokan re jî qoxî dibêjin. Ev kevok bi taybetî ji bo qoxî tên xwedî kirin. Di her borexaneyek de salê di navbera 2- 4 tonan de qoxî tê berhev kirin. Di zamanê berê de ev qoxî bi tenê ne ji bo zebeşên ber çem dihatin kom kirin; herweha difrotin herêmên Tirkiyê û Rojhilata Navên jî. Îro borexane hema hema nemane û qoxî jî weha kêm bûye ku êdî bi tenê têra zebeşên ber çemê Amedê nake. Çandin û qoxîdana zebeşan: Pêşî dendikên zebeşan li ciyekî din wek bexçe an li malê dikin nav axê û şîn dibin û dibin şitil. Şitlên zebeşan dibin di wan çalên(koncalên) amadekirî yên ber çem de, yek bi yek datînin. Roja diduyan qoxi dikin ber şitlan. Cara yekem ji bo her çalekê bi qasî du kîloyan koxî û axa ku li nav hev xistine û kirine wek xerc dikin çalê. Qoxî divê di bin çalê de bigihe avê. Qoxî di avê de zûtir dihele û şitlên zebeşan bi ava wê dimijin. Ji vê qoxiya cara pêşî re permist dibêjin. Ji bo qoxiyê bi permist davêjin nav koncalê. Qoxiya cara duyem 10 roj piştî qoxiya cara yekem tê dayîn. Piştî 10 rojan ava ku gehiştibe koka şitilê divê çikiya be û dakeve jêr. Vê carê qûma der û dorê hêdî hêdî tê kolan, kok û rehên şitilê derdixin der. Qoxiya duyem carek din dikin ser reh û kokên şitilê. Armanc kok him av vexwin û him qoxi di nav avê de bikevin ser reh û kokan û carek din bi av û qoxî bimijin û adana xwe bigrin. Av çiqas biçike û berjêr dakeve kok û reh jî hewqas berjêr û kûr diçin. Bi payîzê re êdî zebeş mezin dibin û digihên. Zebeşên Amedê yên ku li ber çemê Dîcleyê tên çandin yeka wê 50-60 kîlo ye. Xwedî di nav zebeşan de kepir çêdikin û bi roj û şev dibin wan kepiran de li zebeşên xwe dinêrin. Dîcle û hatinûçûyîn û bazirganî: Li ser çemê Dîcleyê dîroka komunîkasyon û bazirganiyê gelek kevn e. Heta serdema Sumeran diçe. Li gor arkeolog û lêkolînêran di dema Sumeriyan de, li ser Dîcle û Firadê kelek û qeyîk çêkirine û bi riya avê di nav bajaran de kûtal(mal) û tiştînan birine û anîne. Di navbera bajarên Kîş, Lagaş, Nîpûr, Aşxur de riya avê bi kar anîne. Di serdema Asuriyan de jî, di navbera Amed, Nînova û bajarên din de li ser Dîclê hatinûçûyîn û bazirganî hebûye. Hîn îro jî li Başûrê Kurdistanê li qeraxê Dîcleyê xerabeyên bajarên qedîm Nînova û Nemrûdê hene. Di vê mijarê de di dîroka Heskîfê de nivîseke gelek balkêş heye û beşek ji nivîsê weha ye: “Ji dûr ve li ser avê qeretûnên reş xuya kirin. Dema nêzîk bûn ku qefleya kelekan e. Gelek kelek li pey hev dihatin. Ji Diyarbekir derketibûn ser avê, mirov nizanibû ka ev çend roj in ku li ser hatine û niha gehiştine Heskîfê. 52 ta (çewal) genim û ceh li kelekan bar kirine. Dê bibin Musilê û ji wir jî bibin Basrayê. Sal 1726 an jî 1727 e. Osmanî bi xanedayên Safavî yên Îranê re di şer de ye . Ji eskerên herêmê re, bi vê riya avê alîkariya zexîre dişênin. Wîlayeta Diyarabekirê ji bo wîlayeta Basrayê embara zexîre ye. Û pêdiviyên herêma Basrayê bi vê riya Dîcle re tên temîn kirin. Haziriya rê gelek dem digire. Pêşî meşkên kelekan sîpariş dikin. Kelekvanî ji demeke zû ve li vê herêmê tê kirin. Ji bo ku rêwitî ber bi çuyîna avê ve ye, palkêş zêde zehmetî nabînin. Bi tenê dema herikîna îstîkameta çem tê guhertin û dema di bin pireyan de derbas dibin, palkêş divê hemû hêz û hunerên xwe bi kar bînin. Di Heskîfê re gelek kelekvan derbas dibin. Carnan ji Heskîfê jî kelekên zexîre beşdarî karwanê van kelekan dibin. Helbet ev tiştên ku bi kelekan dibin bi tenê ne zexîre ne. Carek ji bo ku li Bexdayê di îmaretxanên barûtê de bi kar bînin 200 kelek bi darên hevirsan bar kiribûn. Ji bo çêkirina qalibê topan ax, hesin, têl û qele ji Diyarbekir bar dikirin û dibirin Basrayê. Herweha dîsa ji Heskîfê jî çend kelek beşdarî wan bûn...” Niha jî li ser Dîcle ji Yekava Ereb heta nêzîkî Bexdayê keştîyên mezin û ji wir jî heta Musilê keştiyên biçûk li ser Dîcleyê diçin û tên. Heta 30-40 berîha ji der dora Pîranê êzing û bar li kelekan dikirin û li ser siwar dibûn çend kesan bi daran kelekê birêve dibirin. Gelek meşk dinepixandin, dar li ser wan girê didan û piştre bi tonan êzing û daran li ser wan kelekan dikirin û ber dida ser avê û danîn Amedê. Piştre ku tekelên erebeyan derketin vê carê di şûna meşkan de tekerlek bi kar anîn. Gelek tekerleken Traktor û kamyonan ên kevn bi hev ve girêdidan, bar li wan dikirin û berdida ser avê. Dîcle û avedanî: Bi taybetî li Mezopotamya jêrîn avên Zêyê Mezin û Biçûk û Diyalê digre û sewiya debiya ava Dîclê zêde dibe. Yek jî Dîcle di herêmeke serberjêr de diherike; ava wê bi hêz e. Bi taybetî di mehên zivistan û biharan de Dîcle har dibe, ji ciyê xwe derdikeve û zerarê dide herêmên der dora xwe. Ango Guhdariya Danyal nake. Loma hîn ji serdema Sumeriyan ve jê re li çareseriyê geriya ne. Sumeriyan 3.000 sal berî Mîladê li pêş çemê Dîcleyê bend çêkirine. Li gor dîtin û agahdariyên arkeologan di wê serdemê de du wezîfeyê wan bendavan hebûne. Di demsalên zivistan, bihar û payîzan de ji bo ku pêş li rabûna avê û laserê (lehiyê) bigrin bend û dîwarên bilind û mezin çêkirine. Havînan jî zevî û bexçeyên xwe av dane. Dîcle û bendav: Wek zemanê berê niha jî ji ber lehiya Dîcleyê, li Îraqê cara yekem di sala 1939an de bendava Kut, di sala 1958an de bendava Samarra û di sala 1961ê de jî bendava Dokanê Çêkirin. Bi van bendavan him pêş li Laser û zerarê girtin û him jî bi wan bendavan avadaniye kirin. Êdî kêm be jî pêş li harbûn û dînîtiya Dîcleyê girtine. Li Bakur jî di projeya GAPê de biryara şêş bendavan hatibû dayin ku li ser çemê Dîcleyê werin çêkirin. Him jê enerjî bi dest bixin û him jî avdaniyê bikin. Heta niha li herî jor Nêzîkî serçaviya Dîcleyê li rojava û rojhilatê bajarê Pîranê du bendav li ser Dîcleyê hatine çêkirin. Bendava ku li rojavayê Pîranê ye û li ser çemê ku ji herêma Madenê tê bi navê bendava Keça Qiral bi zazakî navê wê yê orjînal Keyneyî Qiralî ye. û ya li rojhilatê Pîranê ku li pêş ava çemê Biriqleynê tê çêkirine, navê wê jî bendava Royê Vêrdanî ye. Tirkan navê Dîcleyê li vê bendavê kirine û ji ya Keynê Qiralî re jî dibêjin Kral Kizi Baraji. Bendava sêyemîn li nêzîkê şaroçka Egilê bi navê Furkaşo(Devegeçidi) hatiye çêkirin. Ya çaran li ser çemê Batmanê hatiye avakirin û navê wê jî Bendava Batmanê ye. Niha jî li Heskîfê nêzîkî Kerboranê dest bi çêkirina bendava Germav (Ilısu) kirine. Bendava Germavê 1820 metre dirêj û 135 metre jî bilind e. Kapasîteya wê 1.200 megawat e û di saetek de 3,8 milyar kilowatt enerjî dê biafirîne. Bi temamkirina bendava Germavê re bajarê Heskîfê yê dîrokî, 52 gund û 15 nehye dê binav bibin. Çanda Kurdan û ya herêmê ya 10 hezar salan noqav dibe. Piştî temamkirina Bendava Germavê vê carê dê dest bi çêkirina bendava Cizîrê bikin. Bendava Cizîrê di navbera sêgoşeyê Bakur, Başûrê Mezin û Başûrê Biçûk de ye. Dê bendava Cizîrê di salê de 1.208 mîlyar kwh enerjî bide û 66225 hektar arazî were avdan. Dîcle û masî: Di demên berê de, di çemê Dîcleyê de gelek cureyên masiyan hebûn. Piştre her ku ava Dîcleyê hat qirêj kirin û bi dînamîtan masî hatin kuştin, gelek cureyên wan qediyan an jî kêm bûn ku mirov îro nikare bibîne. Hezar mixabin ku heta niha kesî li ser cureyên masiyên ku di Dîcleyê de hebûn û hene lêkolîneke zanyarî nekiriye û encamê nenivîsiye. Min hewl da ku li ser cureyên masî yên ku di çemê Dîcleyê de hene lêkolînekê bikim, ez bi rojan lê gerîm, lê kolam bi daxewe min encameke baş bi dest nexist. Lê dîsa jî min çend cureyên masiyên Dîcleyê dîtin û tespît kirin. Yên ku min dîtin ev in: Masiya çemê Dîcleyê ya herî bi navûdeng Şapûd (tor grypus) e. Şapûd 25-50 cm dirêj e. Yeka din Masiya Zîvîn (Chalcalburnus mosullensis) e û bi tenê di çemên Dîcle û Feradê de hene. Lêkolînerekî Ewropî di sala 1843an de masiya zîvîn tespît kiriye û yek bi yek hejmartine. Masiya Mezopotamyayê (Silurus triostegus) jî bi tenê di çemên Dîcle û Firadê de hene. Loma vî navî lêkirine. Masiya mezopotamyayê li çenika wê jêrin du û li ya jorîn jî du perên dirêj hene. Ji masiyên Dîcleyê yek jî masiya Sabûr e. Masiyeke bi dasî ye. Kurd û îranî vê masiyê ji bo xwarina Newrozê çêdikin. Mirwarî (cyprinidae) jî di çemê Dîcleyê de curek masî ye. Pûlen wê ji bo ku wek mirwarî (încî) diçirise jê re dibêjin mirwarî. Niha di van salên dawî de cureyên masiya mirwarî di gola Wanê de jî hatine dîtin. Lêkolîner dibêjin ciyên çem tên ser ava golê li delava wan masiyên mirwarî hene. Mirwarî di navbera 15-24 cm de ye. Marmasî jî di çeme Dîcleyê de gelek in. Goştê marmasiyê him wek derman tê bi kar anîn û him jî tê xwarin. Goştê marmasiyan spî wek ê mirîşkê ye. Devmezin (qspius vorox), ji bo ku çav biçûk û dev mezin e, jê re gotine Masiya Devmezin. Masiyeke çemên mezin e û ew bi xwe jî mezin e. Mezinên wan 12 kîlo ne û dikarin 20-25 sal bijîn. Li Bakur piştî çêkirina bendavan, dewletê tov û çêlikên masî yên çêkirî (sûnî) avêtin nav ava bendavan. Niha ji 20 cureyî bêtir masî di nav ava bendavên ku li ser çemê Dîclê hatine çêkirin de hene. Di nav cureyên masî yên çêkirî de cureya ku hejmara masiyên wê herî zêdene Masîpank(cyprius carpio) e. Bi tirkî navê aynali sazan lê kirine. Amed Tîgrîs amedtigris@hotmail.com [[af:Tigrisrivier]] [[ar:دجلة]] [[arc:ܕܩܠܬ]] [[ast:Tigris]] [[bs:Tigris]] [[ca:Tigris]] [[cs:Tigris]] [[da:Tigris]] [[de:Tigris]] [[en:Tigris]] [[eo:Tigriso]] [[es:Tigris]] [[fa:دجله]] [[fi:Tigris]] [[fr:Tigre (fleuve)]] [[he:חידקל]] [[hr:Tigris]] [[id:Sungai Tigris]] [[it:Tigri]] [[ja:チグリス川]] [[ko:티그리스 강]] [[la:Tigris (flumen)]] [[nl:Tigris]] [[no:Tigris]] [[pl:Tygrys (rzeka)]] [[pt:Rio Tigre]] [[ru:Тигр (река)]] [[sh:Tigris]] [[sk:Tigris]] [[sl:Tigris]] [[sr:Тигар (река)]] [[sv:Tigris]] [[tr:Dicle Nehri]] [[uk:Тигр (ріка)]] [[ur:دریائے دجلہ]] [[zh:底格里斯河]] 9733 edit=sysop:move=sysop 34830 2006-07-07T20:51:39Z Erdal Ronahi 2 Parastî [[Wîkîpediya:Daxuyaniya 1/2006]]: Daxuyaniya fermî [edit=sysop:move=sysop] '''Daxuyaniya Çapemeniyê''' == Di Wîkîpediya kurdî de gotara 3000emîn hat nivîsandin == [[Wîkîpediya]]; ensîklopediya yekemîn a kurdî, ber bi 3000 gotaran diçe. Proje di 07.01.2004an de hat destpêkirin û heta niha [[Special:Allpages|3000]]î zêdetir gotar bi sê zaravayên kurdî anîn ber hev. Bi vî rengî Wîkîpediya bû yek ji projeyên kurdî yên mezintirîn di înternetê de. Herkes dikare bêyî ku qeyd bibe, tevlî vê projeya girîng a ji bo zimanê kurdî bibe. Gelek hevalên bidil gotar nivîsandin. Bi vî rengî ji 576,000 zêdetir peyv hatin ber hev. Heger ev wekî pirtûkan bên weşandin dê ji 800 rûpelî zêdetir bigirin. Wekî ensîklopedîyê sînorên naveroka Wîkîpediyayê tunin. Tê de li ser gelek mijarên wekî zanist, wêje, biyografî, dîrok û erdnîgariyê gotar hene. Lê ji ber ku Wîkîpediya hîn nû ye, di gelek waran de xwedî kêmasî ye. Ji ber vê yekê alîkariya herkesên, ku dikarin bi kurdî binivîsin pêwîst e. Em hêvî dikin, ku di sala 2006an de heta 5000 gotarên Wîkîpediyayê çêbibin. Navnîşana Wîkîpediyayê: http://ku.wikipedia.org 9734 58900 2006-11-29T13:32:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eo:Vaasa]], [[ja:バーサ]] [[Wêne:Location_of_Vaasa_in_Finland.png|thumb|right|Vaasa li derdorî niqteya sor e.]] [[Wêne:Vaasan vaakuna.png|thumb|right|Arma Vaasa]] '''Vaasa''' (bi [[swêdî]] ''Vasa'', bi [[latînî]] ''Wasa'') [[bajar|bajarek]] e li rojavaya [[Fînlandiya|Fînlendayê]]. ==Dîrok== Vaasa li sala [[1606]] hatiye damezrandin. ==Firehî== Berfirehiya navçeya Vaasayê 397 km² e ku 183 km² ax e. ==Gelhe== Li dawiya sala [[2005|2005an]] 57.266 kes li Vaasayê dijiyan. Vaasa bajarek bi fermî duziman e anku fînî û swêdî ye. Pirraniya şêniyê wê, 72 %, [[fînî|fînîziman]] in lê dîsan jî [[swêdî]] jî lê bihêz e. [[Kategorî:Bajarê Fînlendayê]] [[cv:Вааса]] [[de:Vaasa]] [[en:Vaasa]] [[eo:Vaasa]] [[es:Vaasa]] [[et:Vaasa]] [[fi:Vaasa]] [[fr:Vaasa]] [[is:Vaasa]] [[ja:バーサ]] [[lt:Vasa]] [[nl:Vaasa]] [[no:Vasa (by)]] [[pl:Vaasa]] [[ro:Vaasa]] [[sv:Vasa]] [[zh:瓦萨]] 9735 34429 2006-07-04T15:05:00Z Erdal Ronahi 2 Navçeya {{PAGENAME}} {| align=left border=1 cellpadding=4 cellspacing=0 style="float:right; margin-left: 0.5em; margin-bottom: 0.5em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; text-align:left; font-size: 90%; width: 255px; clear: both;" |- ! style="background:#f9f9f9; text-align:center; font-size: 110%;" colspan=2 | Navçeya {{PAGENAME}} <br>Vaasan kaupunki (fînî) <br>Vasa stad (swêdî) |- | colspan=2 style="padding: 0px;" | {| align=center cellspacing=0 cellpadding=3 width=252 |- | align=center width=50% | {{{ala}}} <!--Kuvan leveys 120px--> | align=center width=50% | {{{cih}}} <!--Kuvan leveys 120px--> |- | align=center | ''ala'' | align=center | ''cih'' |} |- bgcolor=#F9F9F9 | Sala damezrandinê | {{{sal}}} |- | [[Parêzgeh]] | [[{{{parêzgeh}}}]] |- bgcolor=#F9F9F9 | [[Pinta-ala]]<!--<br>- Yhteensä--><br>- maa-ala | <!--[[Luettelo Suomen kunnista pinta-alan mukaan|Sijalla {{{pinta-alasijoitus}}}]]<br>-->{{{pinta-ala}}} km²<br>{{{maapinta-ala}}} km² |- | [[Väkiluku]]<!--<br>- Yhteensä--><br>- [[Väestötiheys|väestötiheys]] | <!--[[Luettelo Suomen kunnista väkiluvun mukaan|Sijalla {{{väkilukusijoitus}}}]]<br>-->{{{väkiluku}}}<br>{{{väestötiheys}}} as/km² <!-- |- bgcolor=#F9F9F9 | [[Emäpitäjä]] | {{{pitäjä}}} --> |- bgcolor=#F9F9F9 | [[Kuntaliitos|Kuntaliitokset]] | {{{kuntaliitokset}}} |- | Kunnallisvero | {{{vero}}} |- bgcolor=#F9F9F9 | [[Kunnanjohtaja|Kunnan-]]/<br>[[Kunnanjohtaja|kaupunginjohtaja]] | {{{johtaja}}} |- | [[Kotisivu|Verkkosivut]] | [{{{www-osoite}}} {{{www-nimi}}}] <!-- |- | colspan=2 style="Padding: 2px;" | <small>{{{huomautus}}}</small> --> |} 9736 56342 2006-11-13T17:44:56Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî dewletê bajar]] 9737 34426 2006-07-04T15:02:13Z Bangin 450 Redirecting to [[Yewnanistan]] #REDIRECT [[Yewnanistan]] 9738 62555 2007-01-01T17:24:02Z 88.122.128.185 Ligo al Esperanto '''[[Yekîtiya Ewropayê]]''' 20 [[zimanê fermî|zimanên fermî]] hene: *[[Zimanê çekî|çekî]] *[[Zimanê danmarkî|danmarkî]] *[[Zimanê elmanî|elmanî]] *[[Zimanê estonî|estonî]] *[[Zimanê fînî|fînî]] *[[Zimanê fransî|frensî]] *[[Zimanê holendî|holendî]] *[[Zimanê înglîzî|inglîzî]] *[[Zimanê îtalî|îtalî]] *[[Zimanê mecarî|mecarî]] *[[Zimanê latviyayî|latviyayî]] *[[Zimanê lîtwanî|lîtwanî]] *[[Zimanê maltayî|maltayî]] *[[Zimanê polonî|polonî]] *[[Zimanê portugalî|portugalî]] *[[Zimanê slovakî|slovakî]] *[[Zimanê slovenî|slovenî]] *[[Zimanê spanî|spanî]] *[[Zimanê swêdî|swêdî]] *[[Zimanê yewnanî|yewnanî]] [[Kategorî:Ziman]] [[Kategorî:Yekîtiya Ewropayê]] [[zh-min-nan:Europa Liân-bêng ê koaⁿ-hong gí-giân]] [[br:Yezhoù Unaniezh Europa]] [[ca:Llengües de la Unió Europea]] [[cy:Ieithoedd yr Undeb Ewropeaidd]] [[da:EU's officielle sprog]] [[de:Amtssprachen der Europäischen Union]] [[en:Languages of the European Union]] [[eo:Oficialaj lingvoj de Eŭropa Unio]] [[fr:Langues dans l'Union européenne]] [[fur:Lenghis de Union Europeane]] [[ko:유럽 연합의 언어]] [[id:Bahasa Resmi Uni Eropa]] [[is:Tungumál í Evrópusambandinu]] [[it:Lingue dell'Unione Europea]] [[ka:ევროკავშირის ენები]] [[csb:Jãzëczi Eùropejsczi Ùniji]] [[lt:Europos Sąjungos oficialios kalbos]] [[hu:Az Európai Unió hivatalos nyelvei]] [[nl:Talen van de Europese Unie]] [[no:EUs offisielle språk]] [[pl:Języki w Unii Europejskiej]] [[pt:Línguas da União Europeia]] [[ro:Limbile Uniunii Europene]] [[ru:Языки Евросоюза]] 9740 34441 2006-07-04T15:46:25Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zimanê fransî]] #redirect[[zimanê fransî]] 9741 34442 2006-07-04T15:46:56Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zimanê îngilîzî]] #redirect[[Zimanê îngilîzî]] 9742 34462 2006-07-04T17:56:30Z Bangin 450 nuh [[Du]] manên '''Derya Sipî''' hene. *Derya Sipî ê navberê [[Ewropa]] û [[Efrîqa|Efrîqîya]] ye, seke [[Derya Navîn]]. *Derya Sipî ê li [[bakur|bakurê]] [[rojava|rojavayê]] [[Rûsya]] ye, seke [[Derya Navîn (Rûsya)]]. {{cudakirin}} 9744 34467 2006-07-04T18:17:11Z Bangin 450 nuh [[Du]] manên '''Tûnisê''' hene. *[[Paytext|Paytextê]] [[Tûnisê (dewlet)]], seke [[Tûnis (bajar)]]. *Dewletê li [[bakur|bakurê]] [[Efrîqa|Efrîqîya]], seke [[Tûnis (dewlet)]]. {{cudakirin}} 9745 35825 2006-07-21T19:22:56Z Erdal Ronahi 2 Guherandina Asd hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin [[Wêne:Flag of Tunisia.svg|thumb|200px|right|Alê Tûnisê]] [[Wêne:LocationTunisia.png|thumb|300px|right|Nexşê Tûnisê li [[bakur|bakurê]] [[Efrîqa|Efrîqayê]] ]] '''Tûnis''' ([[erebî|ereb.]]: الجمهورية التونسية) [[dewlet|dewletek]] li [[bakûr|bakûrê]] [[Efrîqa|Efrîqîya]] ye. Li wir nêzîkî 9.500.000 ([[sal]]: [[2005]]) kes hene. [[Paytext|Paytextê]] xwe [[Tûnis (bajar)|Tûnise]]. ==Cografîya== Erdê Tûnisê 163.610 [[km²]] ye. Tûnis digê [[Derya Navîn]] ([[Derya Navîn|Derya Sipî]]). Ew digê [[Cezayêr|Cezayêrê]] û [[Lîbya|Lîbyayê]]. ==[[Dîn]]== Li Tûnisê dora 98% [[Îslam|Îslamin]], yên din ê olê [[Xiristiyantî]] û [[Yahûdî|Yahûdîyê]] ne. [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Tunisië]] [[ar:تونس]] [[bg:Тунис]] [[bs:Tunis]] [[ca:Tunísia]] [[cs:Tunisko]] [[da:Tunesien]] [[de:Tunesien]] [[el:Τυνησία]] [[en:Tunisia]] [[eo:Tunizio]] [[es:Túnez]] [[et:Tuneesia]] [[eu:Tunisia]] [[fa:تونس]] [[fi:Tunisia]] [[fr:Tunisie]] [[gl:Tunisia - الجمهورية التونسية]] [[haw:Tunisia]] [[he:תוניסיה]] [[hi:टुनिशिया]] [[hr:Tunis]] [[hu:Tunézia]] [[id:Tunisia]] [[io:Tunizia]] [[is:Túnis]] [[it:Tunisia]] [[ja:チュニジア]] [[ka:ტუნისი]] [[ko:튀니지]] [[ks:टुनिशिया]] [[la:Tunesia]] [[lt:Tunisas]] [[lv:Tunisija]] [[ms:Tunisia]] [[nds:Tunesien]] [[nl:Tunesië]] [[nn:Tunisia]] [[no:Tunisia]] [[pl:Tunezja]] [[pt:Tunísia]] [[rm:Tunesia]] [[ro:Tunisia]] [[ru:Тунис]] [[sa:टुनिशिया]] [[simple:Tunisia]] [[sk:Tunisko]] [[sl:Tunizija]] [[sq:Tunizi]] [[sr:Тунис]] [[sv:Tunisien]] [[th:ประเทศตูนิเซีย]] [[tl:Tunisia]] [[uk:Туніс]] [[zh:突尼西亞]] [[zh-min-nan:Tunisia]] 9747 38750 2006-08-13T16:00:14Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Seyîdxan Dûrmûş''' (Bavê Baran), di sala 1994´î de li nêzîkî [[Anêr]]ê bi tevî 3 gundiyên temendirêj ji hêla dewleta Tirk ve hatiye kuştin. Zewicî bû û xwedî 4 zarok bû. Lawê Evdilbaqî û Sakîneyê ye. Seyîdxan ji beriya 12ê Îlonê (12 Îlon 1980, Cuntaya leşkerî ya Tirkiyê) heya roja şehîd ketinê herdem ji bo Kurd û Kurdistanê têkoşiya ye. Herwekî karker bû. Li [[Erebistana Saudî]], [[Frensa]], [[Germanistan]] hwd bi salan dima û aboriya malbata xwe bi rê ve dibir. Piştî hatina [[PKK]]ê ya herêmê têkiliya wî bi wan re çêbû. Wekî mîlîs kar dikir. Li nêzîkî gundê xwe tevî 3 mîlîsên gundên cîran dicivin. Ji babirokên artêşa Tirk tên gulebarankirin û hemî bi hev re jiyana xwe jidestdidin. Artêşa Tirk laşê wan xirab dike û cenazeyên wan nade malbatên wan. Li nêzîkî baregeheke artêşa Tirk, li bajarê [[Mûş]]ê meytên wan tên veşartin. [[Kategorî:Şehîd|Dûrmûş, Seyîtxan]] 9748 51830 2006-10-14T16:39:44Z Erdal Ronahi 2 '''Dêrik a Anêrê''' gundekî girêdayî navçeya Mûşê Gimgimê ye. Navê gund ê Tirkî kirine Kumlukiyi. 3km li rojhilata [[Anêr]]ê di tixûbê [[Gimgim]] û [[Kop]]ê de ye. Bi zaraveyên [[Kurmancî]] diaxivin û di aliyê olî de [[Sunnî]] ne. [[Kategorî:gundê Gimgimê]] 9749 34492 2006-07-04T22:39:07Z Erdal Ronahi 2 Seyîthan Dûrmûş çû cihê Seyîtxan Dûrmûş #REDIRECT [[Seyîtxan Dûrmûş]] 9750 34625 2006-07-05T13:30:56Z Bangin 450 çend tiştên çûk, wêne, ziman, commons [[Wêne:Swiss Chard.jpg|thumb|300px|Silq]] '''Silq''' (ya '''silk''','''pincar''') riwekek e. Navê silqê bi [[latînî]] ''Beta vulgaris/altissima'' ye. Di hilberîna [[şekir]] de tê bikaranîn. {{commons|Beta vulgaris}} [[Kategorî:Riwek]] [[da:Almindelig Bede]] [[de:Rübe (Art)]] [[en:Beet]] [[es:Beta vulgaris]] [[fi:Juurikas]] [[fr:Betterave]] 9751 34494 2006-07-04T22:40:25Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Efrîqa]] #redirect[[Efrîqa]] 9752 39864 2006-08-14T08:35:32Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Liesel [[Image:Tobacco.jpg|thumb|Titûn]] Navê '''titûn'''ê bi [[latînî]] ''Nicotiana tabacum'' e. Li [[Kurdistan|Kurdistanê]] li [[Pasûr]], [[Amed]], [[Mûş]]ê ew tê çandin. Titûna Mûşê di dinyayê de navdar e. [[Stalîn]] jî yek ji hezkirên titûna Mûşê bûye. [[Kategorî:Riwek]] [[de:Tabak]] [[en:tobacco]] 9753 34623 2006-07-05T13:24:22Z Bangin 450 [[Wêne:Phaseolus vulgaris.jpg|thumb|Lovî]] Navê '''lovî''' (ya '''lobî''') bi [[latînî]] ''Phaseolus vulgaris'' e. Ji navenda parzemîna [[Emerîka|Emerîkayê]] derketîye. Li cihên germ û avê tê çandin. 80 cure yê loviyê hene. [[Kategorî:Riwek ]] 9754 39645 2006-08-13T21:32:23Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Liesel [[Wêne:Watermelon-garden.jpg|thumb|Zebeş]] Navê '''zebeş'''ê (ya '''cebeş''') bi [[latînî]] ''Citrullus lanatus'' e. Ew ji malbata ''Cucurbitaceae'' ye. Zebeşên [[Amed]]ê di dinyayê de navdar in. [[Kategorî:Riwek]] 9755 34507 2006-07-05T00:42:18Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Silq]] #redirect[[silq]] 9756 34508 2006-07-05T00:42:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Silq]] #redirect[[silq]] 9758 65542 2007-01-20T10:48:55Z Luqman 401 '''Kovik''' gundekî girêdayî [[Gimgim]] a [[Mûş]]ê ye. 5km li bakurrojavayê Gimgimê dikeve. Navê wê yê Tirkî kirine Oglakçi. Gundên nêzîkî Kovikê, [[Gestemerd]] (an Geştamerd) û [[Zaçêx]] e. Niha 45 malbat li gund dijîn. Pirraniya gundiyan ji ber xizanî û pêkutiyên dûgela Tirk koçberê metropolên Anatoliya û Ewropa bûne. Gorî îdîayan gund 600 sal berê avabûye. Kovikê di sala 1946 û 1966´î de du erdhejên mezin jiyaye. Di sala 1966´î de 17 kes di erdhejê de jiyana xwe ji dest dane. {{kurt}} [[Kategorî:gundê Gimgimê]] == Lînkên derve == *[http://www.kovik.de Malpera gundê Kovikê] 9759 51931 2006-10-14T17:40:19Z Erdal Ronahi 2 Navê '''Qerqerût'''ê bi Tirkî kirine ''Sazlica''. Gundekî girêdayî [[Gimgim]] a [[Mûş]]ê ye. Bingeha vê gundê heya sedsala 16emîn kevn e. Avakerên gund berekî ji eşîra [[Pazûkî]], [[Qerbaşî]] (an Qerwaşî) bûne. Bi navê Osman serokmalbatekî cara pêşîn li vir bicihbûye. Gimgim di bin desthilatiya şêxan de bûye. Di navbera Osman û şêxên Gimgimê de gelek caran pevçûn derketiye. [[Lawê Osman Sofî]] û piştre jî Elî Axa gund bi sitar kirine. Têkiliya Elî Axa bi dewleta Osmaniyan re çêbûye û Osmanî ew kirine qeymekam. Qerqerût xwedî sirûşteke ciwan e. Erdê gund avî û deşt e. Çemê bi navê Ava Mezin ku ji [[Goşkarbaba]] (an Koçkarbaba) tê di ber gund re derbas dibe. [[Kategorî:gundê Gimgimê]] 9760 51841 2006-10-14T16:46:52Z Jiyanalpirani 65 '''Reqasan''' (bi Tirkî kirine ''Içmeler'') gundekî girêdayî [[Gimgim]] a [[Mûş]]ê ye. [[Kategorî:gundê Gimgimê]]Bi zaraveyên [[Zazakî]] diaxivin û di aliyê olî de [[Alevî]] ne. 9762 34593 2006-07-05T08:39:55Z Erdal Ronahi 2 Kóvike çû cihê Kovik #REDIRECT [[Kovik]] 9763 51755 2006-10-14T15:57:46Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:gundê Mûşê]] 9764 66062 2007-01-23T01:26:49Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Beninän]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>République du Bénin<br/> Bênîn</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Benin.svg|160px]]<br/>[[Ala Bênînê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Coat of arms of Benin.png|110px]]<br/>[[Arma Bênînê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[L'Aube Nouvelle]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBenin.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Fransî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Porto Novo]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Boni YAYI]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[1'ê gelawêjê]] [[1960]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 112 620 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>7 513 946 <br/>60/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Frank CFA (XOF) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .bj |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +229 |} '''Bênîn''' ([[fransî]]: ''Bénin'') dewletek li [[rojava|rojavayê]] [[Efrîqa|Efrîqayê]] ye. Li wir dora 7.250.000 (sal: [[2004]]) kes hene. [[Paytext|Paytextê]] Bênîn [[Porto Novo]] ye. [[Wêne:Benin carte.png|left|thumb|Nexşeya Bênînê]] ==Cografîya== Erdê Bênîn 112.622 [[km²]] ye. Ev [[dewlet|dewleta]] digê [[Nîjer]], [[Nîjêrîya]], [[Burkîna Faso]] û [[Togo]], li başurê ew digê [[Atlantîk]]. ==[[Dîn]]== Li Bênîn bes 23,3% hên ê "Dînê Xazayê" ne, bere pir kes nav wê dînê bûn. Dora 42,8% [[dîn|dînê]] [[Xiristiyantî]] da ne, 24,4% [[Îslam|Îslamin]]. 9,5% ji kesên Bênînê da [[dîn|dînê]] xwe tune. ==[[Ziman]]== Li Bênîn kesên li wir [[fransî]] û dora [[nod]] [[zimanên efrîqî]] dibêjin. Li wir [[meh|mehê]] [[adar|adarê]] [[2005|2005an]] da 60% ji [[mêr|mêrên]] ser [[15]] [[sal|salîyê]] da nexanda ne, ê [[jin|jina]] hên pire, nêzîkî 75%. ==Dîrok== [[Sal|Salê]] [[1863|1863an]] da [[Fransa]] hat û [[Porto Novo]], [[paytext|paytextê]] Bênîn ji xwe ra bir. [[1868]] ew [[Cotonou]], bajarek li [[başur|başurê]] Bênîn, birin, paşê, dora [[sal|salê]] [[1879]], [[Fransa]] erdên [[bakur|bakurê]] Bênîn dibir.<br> [[Roj|Rojê]] [[1]]. [[gelawêj]] [[1960]] Bênîn sebixwe bû. Ew xwe ji [[Fransa]] ketand. == Herêmên Bênînê == Bênîn ji 12 herêman pêk tê: *[[Alibori]] *[[Atacora]] *[[Atlantîk (herêm)|Atlantîk]] *[[Borgou]] *[[Collines]] *[[Donga]] *[[Couffo]] *[[Littoral]] *[[Mono]] *[[Ouémé]] *[[Plateaux]] *[[Zou]] {{commons|Benin}} [[kategorî:Dewlet]] [[af:Benin]] [[am:ቤኒን]] [[an:Benín]] [[ar:بنين]] [[ast:Benin]] [[bg:Бенин]] [[bn:বেনিন]] [[br:Benin]] [[bs:Benin]] [[ca:Benín]] [[cs:Benin]] [[cv:Бенин]] [[cy:Benin]] [[da:Benin]] [[de:Benin]] [[el:Μπενίν]] [[en:Benin]] [[eo:Benino]] [[es:Benín]] [[et:Benin]] [[eu:Benin]] [[fa:بنین]] [[fi:Benin]] [[fr:Bénin]] [[frp:Bènin]] [[gd:Benin]] [[gl:República de Benín - République du Bénin]] [[he:בנין]] [[hr:Benin]] [[ht:Benen]] [[hu:Benin]] [[ia:Benin]] [[id:Benin]] [[io:Benin]] [[is:Benín]] [[it:Benin]] [[ja:ベナン]] [[ka:ბენინი]] [[ko:베냉]] [[kw:Benin]] [[la:Beninum]] [[li:Benin]] [[lt:Beninas]] [[lv:Benina]] [[mk:Бенин]] [[ms:Benin]] [[na:Benin]] [[nds:Benin]] [[nl:Benin]] [[nn:Benin]] [[no:Benin]] [[oc:Benin]] [[pam:Benin]] [[pl:Benin]] [[pt:Benim]] [[ro:Benin]] [[ru:Бенин]] [[scn:Benin]] [[sh:Benin]] [[simple:Benin]] [[sk:Benin]] [[sl:Benin]] [[sq:Benini]] [[sr:Бенин]] [[sv:Benin]] [[sw:Benin]] [[tg:Бенин]] [[th:ประเทศเบนิน]] [[tl:Benin]] [[tr:Benin]] [[udm:Бенин]] [[ug:بېنىن]] [[uk:Бенін]] [[vi:Bénin]] [[vo:Beninän]] [[zh:贝宁]] [[zh-min-nan:Bénin]] 9765 34621 2006-07-05T13:21:11Z Bangin 450 Redirecting to [[Zebeş]] #REDIRECT [[Zebeş]] 9766 59556 2006-12-05T22:06:57Z Bangin 450 '''Esmer''' kovareke [[çand]]î û [[Wêje|edebî]] ye. Ji sala 2005 ve bi [[zimanê Tirkî]] li [[Stenbol|Stenbolê]] weşana xwe didomîne. Kovar bi mehane derdike. Xwedî û berpirsiyarê wê [[Ferzinde Qaya|Ferzende Kaya]] ye. Nivîskarên wekî [[Mehmed Uzun]], [[Yilmaz Erdoxan]], [[Yaşar Kemal]] û [[Orhan Pamuk]] cih digrin. == Girêdanên Derve == [http://www.esmerdergisi.com Malpera Esmer] [[kategorî:Kovar]] [[de:Esmer (Zeitschrift)]] [[tr:Esmer (dergi)]] 9768 34758 2006-07-07T00:09:57Z Erdal Ronahi 2 '''Tatan''' gundekî girêdayî navçeya [[Mûş]]ê [[Gimgim]]ê ye. Navê gund bi Tirkî kirine ''Güzelkent''. Niştecihên gund bi zaraveyê [[Kirdkî]] (Kirmanckî) diaxivin û ji aliyê olî ve [[Elewî]] ne. [[Kategorî:gundê Gimgimê]] 9769 34649 2006-07-05T19:18:31Z Bablekan 495 Baska çû cihê Baskan: Plural -an, Bask+an, Baskan #REDIRECT [[Baskan]] 9771 63009 2007-01-04T14:09:20Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Sunitski islam]] Peyva '''Sunnî''' an '''Sunî''' - Sûnî ji peyva Erebî ya [[sunne]] û sunnet tê. Wateya "tevgera wekî Hz. Mihemed" e. Piştî wefata peyxember [[Hz. Mihemed]], ola Îslamê dikeve nav siyasetê. Li ser textê Xelîfetiyê pevçûn derdikevin. Herwekî di tevgera rojane, ibadet û tixûbên feylesofiya Îslamê de nakokî destpêdikin. Çendîn şax û dibistanên ku gorî xwe ola Îslamê şîrove dikin derdikevin. Hêdî hêdî ev dibistan xwe birêxistin dikin û di navbera hev de şerên têr bi xwîn lidardixin. Gorî Sunniyan di ola Îslamê de çar dibistanên, mezhebên rast hene: [[Îmamî Azam]] (an [[Hanefî]]), [[Îmamî Şaafî]], [[Îmamî Malîkî]] û [[Îmamî Hanbelî]]. Sunnî, mezheba ku [[Îmamî Caferî]] bingeha wê daniye, Şîa napejirînin. Di dîroka Kurdistanê de bi navê "Şêrê 100 salî" hatina artêşên Ereb-Îslaman tê binavkirin. Kurdan berê bi pirranî ola Zerdeştî dihebûne. Hatina Îslamê bi xwîn, komkujî û azaran bûye. Di nava Kurdan û Ereb- Îslaman de 100 salî şer domiye. Kurd bi pirranî mezheba Îmamî Şaafî dihebînin. Herwekî Îmamî Azam (Henefî) û Şîa jî hene. Hinek Kurdan wê gavê bi nîvanîv Îslam pejirandine û bi navê Elewî formeke Îslamê pêk hatiye. [[Kategorî:Mezheba îslamî]] [[ar:أهل السنة و الجماعة]] [[bg:Сунити]] [[bs:Sunitski islam]] [[ca:Sunnita]] [[cs:Sunnité]] [[da:Sunni-islam]] [[de:Sunniten]] [[el:Σουνίτες]] [[en:Sunni Islam]] [[eo:Sunaismo]] [[es:Sunismo]] [[et:Sunniidid]] [[fa:سنی]] [[fi:Sunnalaisuus]] [[fr:Sunnisme]] [[gl:Sunita]] [[he:סונה]] [[id:Sunni]] [[is:Súnní]] [[it:Sunnismo]] [[ja:スンナ派]] [[ko:수니파]] [[lt:Sunitai]] [[ms:Sunah Waljamaah]] [[nl:Soennisme]] [[nn:Sunniislam]] [[no:Sunniislam]] [[pl:Sunnici]] [[pt:Islão Sunita]] [[ru:Сунниты]] [[simple:Sunni Islam]] [[sk:Sunnitský islam]] [[tl:Sunni Islam]] [[ur:سنی]] [[zh:遜尼派]] 9772 50339 2006-10-10T15:30:01Z Erdal Ronahi 2 '''Hekimxan''' navçeyeke bajarê [[Meletî|Meletiyê]] ye. 80km dûrî bajarê Meletiyê ye. Firehiya erdê wê 1.844km², Bilindahî ji rûyê avê 1.040m ye. Hejmara navendê 13.206 (gorî hejmartina sala 2000'î) û bi tevî gundên xwe 42.515 e. Aborî li ser çandinî û xwedîkirina ajalan e. Herwekî bazirganî û karê destan jî pêşketiye. Li navçeyê [[hesin]] û [[krom]] tê derxistin. 49 gund û 106 mezre girêdayî navçeyê ne. [[Riya hesinî]] heye. [[category:navçeya Meletiyê]] 9773 50336 2006-10-10T15:28:47Z Erdal Ronahi 2 '''Çirmik''' (ya '''Çêrmûg''') navçeyeka girêdayî [[Meletî|Meletîyê]] ye. Navê wê di [[tirkî]] kirine ''Yeşilyurt''. [[4]] [[şaredarî]], [[16]] [[gund]] û [[23]] mezre girêdayî Çirmikê ne. Firehiya erdê navçeyê 568 [[km²]] ye. [[Nifûs|Nifûsa]] navendê 12.000 (sal: [[2000]]) û bi giştî jî 45.500 e. Di sala [[1957]]an da bûye navçe. Gorî îdîayan, di dema [[Bîzansîyan]] da wekî gund hatiye avakirin. [[category:navçeya Meletiyê]] 9774 50335 2006-10-10T15:28:29Z Erdal Ronahi 2 '''Şîro''' yek ji navçeyên [[Meletî|Meletiyê]] ye. Navê wê bi [[tirkî]] kirine ''Pötürge''. Ev bajara 74 [[km]] ji [[Meletî|Meletiyê]] dûre. Firehiya erdê navçeyê 1.181 [[km²]], bilindahî ji rûyê avê 1.250 [[m]] ye. Gorî statîstîkên dûgela [[tirk]] di [[sal|sala]] [[2000]]an da hejmara niştecihên navenda navçeyê 4.795 û bi giştî jî 28.382 ye. [[Nehîye|nehîyek]], [[Belde|beldek]], [[2]] [[şaredarî]], [[62]] [[gund]] û 325 [[mezre]] girêdayî navçeyê ne. Bi qasî [[300]] [[sal]] berê wekî gund hatiye avakirin. [[category:navçeya Meletiyê]] 9775 50337 2006-10-10T15:29:06Z Erdal Ronahi 2 {{çavlêgerandin}} '''Îzolî''' ([[tirkî|tirk]].: ''Kale'') yek ji navçeyên [[Meletî|meletîyê]] ye. Di [[sal|sala]] [[1990]]an da bûye navçe. Ew [[33]] [[km]] dûrî [[bajar|bajarê]] [[Meletî|Meletîyê]] ye. Firehî xwe 192 [[km²]] ye. Hejmara niştecihên navendê 4.000 ([[sal]]: [[2000]]) û bi giştî 9.600 e. [[19]] [[gund]] û [[43]] [[mezre]] girêdayî Îzolîyê ye. Avakerên Îzoliyê bi qasî [[430]] [[sal]] berê [[eşîr|eşîra]] [[Kurd]] a Îzolî bûne. Mixabin piştî çêkirina termîksantrala Karakaya gelek bermahiyên dîrokî di bin avê de mane (wekî sîteya Pîrot a Bîzansiyan). Aborî li ser çandiniyê ye. Herwekî xwedîkirina ajalan jî hene. [[category:navçeya Meletiyê]] 9776 50334 2006-10-10T15:28:22Z Erdal Ronahi 2 Berê '''Tirsekan''' gundek ê bi [[Sêwasê]] girêhdayî bû. Di [[9]]. [[gulan]] [[1990]] de wekî navçe bi [[Meletî|Meletîyê]] ve hatiye girêdan. Ew 110 [[km]] ji bajarê [[Meletî|Meletiyê]] dûre. Firehîya erdê wê 681 [[km²]] ye, bilindahî ji rûyê avê 1.270[[m]] ye. Hejmara niştecihên navendê 6.100 ([[sal]]: [[2000]]) û bi giştî jî 20.880 ye. Li herêmê karên destan pêşketî ye. Li axa navçeyê [[krom]] û [[hesin]] derdikevin. Li herêmê gelek cihên tûrîstîk hene. [[category:navçeya Meletiyê]] 9777 34677 2006-07-06T05:15:55Z Bablekan 495 Quluncak çû cihê Tirsekan: http://www.malatya.gov.tr/ilceler/hekimhan.HTM berê bi navê Tirsekan gundekî hebûye pistre wan ev navce avakirine. Tirsekan 5km dûr e ji navceyê. #REDIRECT [[Tirsekan]] 9778 50333 2006-10-10T15:27:50Z Erdal Ronahi 2 '''Darende''' yek ji navçeyên [[Meletî|Meletîyê]] ye. Navê wê jî berê ''Zengîbar'' (''Hîtît'') bû. Paşê ew hatîye binavkirin. Di sala [[1934]]an da Darende hat bi [[Meletî|Meletîyê]] girêdan. [[7]] [[şaredarî]], [[43]] [[gund]] û [[15]] [[mezre]] girêdayî Darende ne. Firehiya erdê xwe 1.363 [[km²]], bilindahî ji rûyê avê 950-2150 [[Mitir|m]] ye. Hejmara niştecihên navendê 13.900 ([[sal]]: [[2000]]) û bi giştî jî dora 54.450 e. Gelekî navên cografîk ên bi Filehkî hene. [[category:navçeya Meletiyê]] 9779 50331 2006-10-10T15:27:41Z Erdal Ronahi 2 '''Erxewan''' yek ji navçeyên [[Meletî|Meletîyê]] ye. [[Nehiye|Nehiyek]], [[Şaredarî|şaredarîyek]], [[46]] [[gund]], [[4]] [[tax]] û [[73]] [[mezre]] girêdayî navçeyê ne. Ew 64 [[km]] ji [[Meletî|Meletîyê]] dûre. Firehiya erdê navçeyê 1.037 [[km²]] ye. Hejmara niştecihên navendê 2.730 ([[sal]]: [[2000]]) û bi giştî jî 10.600 e. Şik heye ku [[hejmar]] zêdetir be. Lewra li herêmê gelek kesên ku kitim (netomarkirî) in hene. Dûgela Tirk gorî polîtîkaya xwe ya pişavtina Kurdan, hemî stran û awazên Kurdî yên herêmî wergerandiye [[zimanê tirkî]]. Bi navê "Stranên Arguvanê" dizîn û firotina çanda Kurdan berdewam e. Gelê herêmê bi zaraveyê [[Kurmancî]], [[Tirkî]] diaxivin. Ji aliyê [[ol|olî]] ve [[Elewî]] û [[Sunnî]] ne. [[category:navçeya Meletiyê]] 9780 50330 2006-10-10T15:27:19Z Erdal Ronahi 2 '''Erebgir''' yek ji navçeyên [[Meletî|Meletîyê]] ye. Navê wê jî berê ''Daskûzan'' bû. Di [[sal|sala]] [[1928]]an da wekî [[navçe]] bi [[Meletî|Meletiyê]] ve hatiye girêdan. [[Nehîye|nehiyek]], [[Şaredarî|şaredarîyek]], [[42]] [[gund]] û [[49]] [[mezre]] bi Erebgirê girêdayî ne. Firehiya erdê xwe 964 [[km²]] ye. Nifûsa navendê 10.150 ([[sal]]: [[2000]]), bi giştî 17.070 ye. [[category:navçeya Meletiyê]] 9781 50332 2006-10-10T15:27:44Z Erdal Ronahi 2 '''Meletî ya Kevn''' yek ji navçeyên [[Meletî|Meletiyê]] ye. Heya sala 1988´î bi navê "Meletî ya Kevn - ''Eski Malatya''" dihate binavkirin. Di sala 1988´î de navê wê kirin Tirkî ''Battalgazî''. 14 gundê wê hene. Firehiya erdê navçeyê 213km² ye. Nifûsa navendê (2000) 15.154 û bi giştî jî 28.085 e. Dîroka Meletî ya Kevn jî wekî ya Meletiyê bi xwe ye. [[category:navçeya Meletiyê]] 9782 48060 2006-09-21T13:50:55Z 213.181.56.16 [[Wêne:Nuvola apps edu languages.png|left]]Eger pirsên te hebin, tu dikarî li guftûgoya vê rûpelê pirsên xwe binivîsî. [[Wîkîpediya:Koordînasyon|koordînatorek]] wê were û alîkarîya te bike. Lê tu dikarî pirsên xwe ji [[Wîkîpediya:Koordînasyon|koordînatorekî]] ra bibêjî. Li vê lînkê bitikîne <p> <center> '''[[Wîkîpediya:Koordînasyon]]''' </center><p> û koordînatorekî hilbibijêre û pirsên xwe li ser guftûgoya wî binivîse. [[Kategorî:Wîkîpediya]] 9783 56205 2006-11-13T15:02:50Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Solar sys.jpg|right|350px|thumb|pergala roja me]] '''Pergala rojê''' ji [[roj]]ê û [[exter]]ên li dor wê pêk hatiye. <br clear=all> {{Pergala rojê}} [[Kategorî:astronomî]] [[en:solar system]] [[af:Sonnestelsel]] [[als:Sonnensystem]] [[ar:نظام شمسي]] [[ast:Sistema solar]] [[bg:Слънчева система]] [[bs:Sunčev sistem]] [[ca:Sistema solar]] [[cs:Sluneční soustava]] [[da:Solsystem]] [[de:Sonnensystem]] [[el:Ηλιακό σύστημα]] [[eo:Sunsistemo]] [[es:Sistema Solar]] [[et:Päikesesüsteem]] [[eu:Eguzki-sistema]] [[fa:منظومه‌ شمسی]] [[fi:Aurinkokunta]] [[fr:Système solaire]] [[fy:Sinnestelsel]] [[ga:Grianchóras]] [[gl:Sistema Solar]] [[gu:સૂર્યમંડળ]] [[he:מערכת השמש]] [[hr:Sunčev sustav]] [[ht:Sistèm solè]] [[hu:Naprendszer]] [[ia:Systema solar]] [[id:Tata Surya]] [[ie:Solari sistema]] [[io:Sunala sistemo]] [[is:Sólkerfið]] [[it:Sistema solare]] [[ja:太陽系]] [[ko:태양계]] [[la:Systema solare]] [[li:Zonnestèlsel]] [[lt:Saulės sistema]] [[lv:Saules sistēma]] [[mk:Сончев систем]] [[ms:Sistem suria]] [[mt:Sistema Solari]] [[nds:Sünnsystem]] [[nds-nl:Zunnesysteem]] [[nl:Zonnestelsel]] [[nn:Solsystemet]] [[no:Solsystem]] [[pam:Solar System]] [[pl:Układ Słoneczny]] [[pt:Sistema Solar]] [[ro:Sistem solar]] [[ru:Солнечная система]] [[scn:Sistema sulari]] [[sco:Solar seestem]] [[sh:Sunčev sistem]] [[simple:Solar system]] [[sk:Planetárna sústava]] [[sl:Osončje]] [[sv:Solsystemet]] [[sw:Mfumo wa jua na sayari zake]] [[th:ระบบสุริยะ]] [[tr:Güneş Sistemi]] [[ug:قذياش سعستئمعسع]] [[uk:Сонячна система]] [[vi:Hệ Mặt Trời]] [[zh:太阳系]] [[zh-min-nan:Thài-iông-hē]] 9785 62421 2006-12-31T16:47:27Z Bangin 450 {{logo}} Logo ya DejaVu Fonts 9786 36949 2006-07-29T06:29:46Z YurikBot 242 robot Adding: [[fr:DejaVu]], [[it:DejaVu]] [[Wêne:dejavu.png|right|framed|Logo ya DejaVu]] '''DejaVu''' [[curenivîs|curenivîseke]] ji bo gelek alfabeyan e. Di gelek distribusyonên [[Linux]]ê wekî [[Debian]], [[Ubuntu]], [[Suse]] wekî fonta standard tê bikaranîn. Tê de hemû nîşanên ji bo kurmancî û soranî hene. [[Kategorî:font]] [[en:DejaVu fonts]] [[fr:DejaVu]] [[it:DejaVu]] 9787 37509 2006-08-05T05:24:07Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[fontên kurdî]] 9788 34742 2006-07-06T17:01:38Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Sunnî]] #redirect[[sunnî]] 9789 34743 2006-07-06T17:02:23Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Sunnî]] #redirect[[sunnî]] 9790 34746 2006-07-06T17:05:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îmam-i Azam]] #redirect[[Îmam-i Azam]] 9791 34747 2006-07-06T17:06:15Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îmam Ahmed b. Hanbel]] #redirect[[Îmam Ahmed b. Hanbel]] 9792 34748 2006-07-06T17:06:49Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îmam Malîkî]] #redirect[[Îmam Malîkî]] 9793 34749 2006-07-06T17:07:27Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îmam Şafîî]] #redirect[[Îmam Şafîî]] 9797 66078 2007-01-23T05:30:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cv:Буркина Фасо]], [[vo:Burkinän]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Burkina Faso<br> Burkîna Faso</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Burkina Faso.svg|160px]]<br/>[[Ala Burkîna Fasoyê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Burkinafaso coa.png|110px]]<br/>[[Arma Burkîna Fasoyê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Ditanyè]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBurkinaFaso.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Fransî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Ouagadougou]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Blaise Compaoré]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Paramanga Ernest Yonli]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[5 tebax 1960]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 274 200 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2003]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>13 228 460<br/>48/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Frank CFA (XOF) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +0 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .bf |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +226 |} '''Burkîna Faso''' (bi [[kurdî]]: ''welatî dilsozan'') [[dewlet|dewletek]] li [[rojava|rojavayê]] [[Efrîqa|Efrîqayê]] ye. Li wir nêzîkî 13.925.000 kes ([[sal]]: [[2005]]) hene. [[Paytext|Paytextê]] Burkîna Faso [[Ouagadougou]] ye. Ev [[dewlet|dewleta]] yeka tewrî hejare li [[cîhan|cîhanê]]. ==Erdnîgarî== Erdê Burkîna Faso 274.200 [[km²]] ye. Bilindtirîn cih [[Tênakourou]] ye. Ew 749[[mitir|m]] bilinde. Burkîna Faso digê van [[dewlet|dewletan]]: [[Wêne:Burkina Faso carte.png|thumb|left|Nexşeya Burkîna Faso]] *[[Malî]] *[[Nîjer]] *[[Bênîn]] *[[Togo]] *[[Gana]] *[[Berderya Aç]] ==[[Ol]]== Li Burkîna Faso pir [[dîn]] hene, loma mera nikane giştika binivisîne. Lê nêzîkî nîvê kesên li wir [[Îslam|Îslamin]] û dora [[10]]% [[Xiristiyantî]] ne. ==[[Ziman]]== [[Zimanî fermî]] [[fransî]] ye. Ji ber ko hên gelek pir [[ziman]] hene, ne hêja ye mera wan bihejmêre. ==Aborî== Li Burkîna Faso xelk ji [[riz|rizê]], [[gênim|gênimê]] û [[garis|garisê]] dijîn. Hinik darin [[zêr]] komdikin û difroşin. Komkirinê [[Mangan]] ji li wir heye, lê ev hên ne pir peşketîye. ==Dîrok== Di salê [[1898]]an da [[Fransa]] Burkîna Faso dagirkir. Di [[roj|rojê]] [[5]]. [[tebax|tebaxê]] [[1960]] Burkîna Faso serbixwe bû. {{commons|Burkina Faso}} [[kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Burkîna Fazo]] [[af:Burkina Faso]] [[am:ቡርኪና ፋሶ]] [[an:Burkina Faso]] [[ar:بوركينا فاسو]] [[ast:Burkina Faso]] [[bg:Буркина Фасо]] [[bm:Burukina Faso]] [[bn:বুর্কিনা ফাসো]] [[bs:Burkina Faso]] [[ca:Burkina Faso]] [[cs:Burkina Faso]] [[cv:Буркина Фасо]] [[cy:Burkina Faso]] [[da:Burkina Faso]] [[de:Burkina Faso]] [[el:Μπουρκίνα Φάσο]] [[en:Burkina Faso]] [[eo:Burkino]] [[es:Burkina Faso]] [[et:Burkina Faso]] [[eu:Burkina Faso]] [[fa:بورکینافاسو]] [[fi:Burkina Faso]] [[fr:Burkina Faso]] [[frp:Burkina Fasô]] [[ga:Buircíne Fasó]] [[gd:Burkina Faso]] [[gl:Burquina Faso - Burkina Faso]] [[he:בורקינה פאסו]] [[hr:Burkina Faso]] [[ht:Boukinafaso]] [[hu:Burkina Faso]] [[ia:Burkina Faso]] [[id:Burkina Faso]] [[ilo:Burkina Faso]] [[io:Burkina Faso]] [[is:Búrkína Fasó]] [[it:Burkina Faso]] [[ja:ブルキナファソ]] [[ka:ბურკინა ფასო]] [[ko:부르키나파소]] [[ks:बुर्कीना-फासो]] [[kw:Burkina Faso]] [[la:Burcina Faso]] [[li:Burkina Faso]] [[lt:Burkina Fasas]] [[lv:Burkinafaso]] [[mk:Буркина Фасо]] [[ms:Burkina Faso]] [[na:Burkina Faso]] [[nds:Burkina Faso]] [[nl:Burkina Faso]] [[nn:Burkina Faso]] [[no:Burkina Faso]] [[oc:Burkina Faso]] [[pam:Burkina Faso]] [[pl:Burkina Faso]] [[ps:بورکينا فاسو]] [[pt:Burkina Faso]] [[ro:Burkina Faso]] [[ru:Буркина Фасо]] [[sa:बुर्कीना-फासो]] [[scn:Burchina Fasu]] [[se:Burkina Faso]] [[sh:Burkina Faso]] [[simple:Burkina Faso]] [[sk:Burkina]] [[sl:Burkina Faso]] [[sq:Burkina Faso]] [[sr:Буркина Фасо]] [[sv:Burkina Faso]] [[sw:Burkina Faso]] [[tg:Буркина Фасо]] [[th:ประเทศบูร์กินาฟาโซ]] [[tl:Burkina Faso]] [[tr:Burkina Faso]] [[ug:بۇركىنا فاسو]] [[uk:Буркіна Фасо]] [[vi:Burkina Faso]] [[vo:Burkinän]] [[wo:Burkina Faso]] [[zh:布吉納法索]] [[zh-min-nan:Burkina Faso]] 9798 66609 2007-01-26T12:35:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:اورخان پاموک]] [[Image:Orhan.JPG|thumb|"Navê min Sor e"]] '''Ferit Orhan Pamuk''' (7ê Xêveya (Hizîrana) 1952ê, [[Stenbol]]) romanivîsê binavûdengê tirk ko girêdayî edebyata [[paşmodern (postmodern)]] e. Li sala 2005ê hezkirina wî li welatê wî, Tirkîyê, ber bi kêmbûnê çû, lê li seranserî cîhanê hezkirina wî her zêde dibit. Wekî yek ji romannivîsên serkevtî yên Tirkîyê, romanên wî ji bo zêdetir ji 40 zimanan hatine paçvekirin (wergerandin). Ew wergirê gelek xelatên edebî yên Tirkî û navneteweyî e. Li 12'ê Çirya Pêşîna 2006'ê wî wekî [[Tirk]]ê herî pêşîn [[Nobel Xelat]] a [[edebyat|edebyatê]] wergirt. ==Jînenîgar== Ew li sala 1952ê li malbateka zengîn a pîşesaz (sinetî) li Stenbolê hat dinyayê. Ew di kitêbên xwe, mîna ''Kitêba Reş'' û ''Cewdet Beg û Kurên Wî'' da behsa malbata xwe dikit. Wî li [[Kolîja Robertî]] li Stenbolê xwîndîye. Paşî ji ber pesta malbatê ko dixwest ew bibit endazyar an nijyarvanek, li [[Zanîngeha Teknîkî ya Stenbolê]] [[nijyarî (Arkîtekt)]] xwînd. Lê piştî sê salan, wî xwîndina nijyarîyê hêla da bibit nivîskarekê tivavwext û li sala 1976ê li enstîtûya rojnamevanîyê li [[Zanîngeha Stenbolê]] xwîndina rojnamevanîyê dawîkir. Li sala 1982ê bi Aylîn Turegenê ra zewicî, lê li sala 2001ê ji hev cida bûn. Wan kîjek (keçek) bi navê Royayê heye. Birayê Orhanî, Şewket, ko hindek caran wekî kesatîyeka çîrokî di romanên Orhanî da peyda dibit, dîrokzanekê binavûdengê cîhanê e. Ew zêdetir ji bo dîroka aborîyê dihêt niyasîn û li [[Zanîngeha Bosforê]] dersdêr e. ==Berhem== * [[Cevdet Bey ve Oğulları]] * [[Sessiz Ev]] * [[Beyaz Kale]] * [[Kara Kitap]] * [[Yeni Hayat]] * [[Benim Adım Kırmızı]], "Navê min Sor e" * [[Kar]] ===Berhemên wî ên ku li Kurdî hatîye wergerandin=== * [[Navê min Sor e]] (wergêr: [[Mustafa Aydogan]]) * [http://www.the-ledge.com/flash/ledge.php?prsn=348&lan=UK Orhan Pamuk 'Bookweb'] [[Kategorî:Nivîskar|Pamuk, orhan]] [[ar:أورهان باموق]] [[az:Orhan Pamuk]] [[be:Архан Памук]] [[bg:Орхан Памук]] [[br:Orhan Pamuk]] [[bs:Orhan Pamuk]] [[ca:Orhan Pamuk]] [[cs:Orhan Pamuk]] [[cv:Орхан Памук]] [[da:Orhan Pamuk]] [[de:Orhan Pamuk]] [[el:Ορχάν Παμούκ]] [[en:Orhan Pamuk]] [[eo:Orhan Pamuk]] [[es:Orhan Pamuk]] [[et:Orhan Pamuk]] [[fa:اورهان پاموک]] [[fi:Orhan Pamuk]] [[fr:Orhan Pamuk]] [[frp:Orhan Pamuk]] [[he:אורהאן פאמוק]] [[hr:Orhan Pamuk]] [[hu:Orhan Pamuk]] [[id:Orhan Pamuk]] [[io:Orhan Pamuk]] [[it:Orhan Pamuk]] [[ja:オルハン・パムク]] [[ka:პამუკი, ორჰან]] [[ko:오르한 파무크]] [[la:Orhan Pamuk]] [[lv:Orhans Pamuks]] [[ml:ഓര്‍ഹാന്‍ പമുക്]] [[nl:Orhan Pamuk]] [[nn:Orhan Pamuk]] [[no:Orhan Pamuk]] [[oc:Orhan Pamuk]] [[pl:Orhan Pamuk]] [[pt:Orhan Pamuk]] [[ro:Orhan Pamuk]] [[ru:Памук, Орхан]] [[sh:Orhan Pamuk]] [[sl:Orhan Pamuk]] [[sr:Orhan Pamuk]] [[sv:Orhan Pamuk]] [[th:ออร์ฮัน ปามุก]] [[tr:Orhan Pamuk]] [[ur:اورخان پاموک]] [[vi:Orhan Pamuk]] [[zh:奥尔汗·帕穆克]] 9799 34788 2006-07-07T12:09:05Z Benyadem 433 9800 34797 2006-07-07T13:48:50Z Benyadem 433 Çaldiran çû cihê Ebex: Pitir ew nawe tê karanîn #REDIRECT [[Ebex]] 9801 54429 2006-10-25T15:30:21Z Luqman 401 '''Stûkuran''', bi Tirkî navê wê kirine ''Çaylar'', gundekî nehiyeka [[Gimgim]] a [[Mûş]]ê ye. Wekî Uskuran, Ustukran tê bilêvkirin. Gorî zimanzanên herêmê ev peyv bi rastî [[Stûkuran]] e. Di hin devokan de "Stû" wekî "Hustû, ustu hwd" tê bilêvkirin. Nivîskarê [[Kurd]] [[Mehmet Teker]] ji [[Stûkuran]] e. Bi navê "Dî dîroka Kurd de Eşîra [[Xormekan]] - Kürt Tarihinde Hormek Aşireti" pîrtûkek wî heye. Di vê pirtûkê de gelek agahî ji bo herêmê heye herwekî bo [[Stûkuran]] jî. [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 9804 34812 2006-07-07T17:03:00Z Erdal Ronahi 2 Stûkuran - Ustukran - Uskuran çû cihê Stûkuran #REDIRECT [[Stûkuran]] 9805 34877 2006-07-08T11:14:55Z Bangin 450 Çend tişt bi navê '''Îzolî''' hene. * [[Îzolî (eşîr)]] * [[Îzolî (navçe)]] * [[Îzolî (ferheng)]], ferhenga [[D. Îzolî]] {{cudakirin}} 9806 56196 2006-11-13T14:56:52Z Erdal Ronahi 2 '''Îzolî''' yek ji [[eşîrên Kurdan]] e. Bi pirranî li herêma [[Meletî]] yê dijîn û navê xwe daye navçeya [[Îzolî]]. Gorî [[salname]] yên Osmaniyan di sala 1719´î de eşîreke [[nîvkoçber]] bûye. Li [[Meletî]], [[Amed]], [[Mêrdîn]], [[Erzerom]] û [[Dêrsîm]]ê bicihbûne. Hin berên eşîrê bi havînan derdiketibûne cihên hênik û zozanan. Lêkolînên Fakûlteya Perwerdehiyê ya [[Zanko]] ya Abant Îzzet Baysal di sala [[1960]]´î de, li ser salnamayên dema keyserê Osmanî [[Kanunî Silêman]] dide xûyakirin ku Îzolî yek ji eşîrên Kurdan ê nîvkoçber bûye û di dema Kanûnî Sîlêman de li herêma [[Komirî]] ya Meletiyê bi navê Îzolî gundekî hebûye. [[Kategorî:eşîr]] 9807 34827 2006-07-07T20:41:28Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zanîngeh]] #redirect[[Zanîngeh]] 9808 66738 2007-01-27T12:04:01Z Luqman 401 '''Zanîngeh''' an '''zanko''' , cihê ku lê karê zanînê tê kirin. Navendên hilberîn û perwerdehiya zanînê ne. Bi [[îngîlîzî]] ''university.'' * Binihêre: [[Lîsteya zankoyên Kurdistanê]] [[Kategorî:dibistan]] 9810 50224 2006-10-10T14:36:57Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Meletî]] 9811 53780 2006-10-22T13:46:52Z 213.39.143.96 /* Penaberên kurd */ '''Penaber''' kesên ji ber raman, bawerî, aîdiyeta xwe bi komekê re, ol û tercihên xwe yên cînsî ji aliyê dûgel an hêzên bi rêxistinî jiyana wan ketiye xetereyê, di bin gef û biryara [[êşkence]] û [[cezayê dardakirinê]] de ne yan jiyana xwe di xetereyê de dibînin û ji ber wan sedeman [[herêm]] an welatê xwe diterikînin re tê gotin. Penaberî mafeke mirovî ye û di [[Daxûyaniya Mafê Mirovan a Gerdûnî]] de jî cihdigire. Penaber, peyveke dadmendiyê ye. Ji [[koçber]] cudatir e. Piştî [[Şerê Dinyayê ya II.]] , ji bo careke din şer û azareke wiha êdî pêk neyê mirovahî li hin çare, [[norm]] û [[peymanên navneteweyî]] geriya. Li bajarê [[Swîsre]] [[Genewre]] yê gelek peymanên navnetewî hatin mor kirin. Ravekirina peyva Penaber, maf û normên penaberiyê di [[Konvansiyona Mafê Penaberiyê ya Genewreyê]] ya sala [[1951]] de hatine kifşekirin. Kesên ku ji ber raman, bawerî, aîdiyeta xwe bi komekê re, ol û tercihên xwe yên cînsî ji aliyê dûgel an hêzên bi rêxistinî jiyana wan ketiye xetereyê, di bin gef û biryara êşkence û cezayê dardakirinê de ne nikare ji cihên ku hatine re were şandin. Mafê wan kesan ê penaberiyê heye. Ji wan re Pasporta seyahatê tê dayîn. Heger şertê malbatên wan ê penaberiyê çêbûye ew jî ji vê mafê sûdwerdigirin. Mixabin herçendî [[Peymana Mafê Mirovan a Gerdûnî]] ji pirraniya welatên serbixwe hatibe pejirandin heya bigire di destûra bingehîn ên wan welatan de cihgirtibe jî îro wekî gelek destkeftiyên mirovahiyê mafê penaberiyê jî bi berjewendiyên dûgelan ve hatiye girêdan. == Penaberên kurd == Gelê Kurd yek ji gelên bêdewlet e. Bi sed hezaran Kurd ji ber zilm û zordariya welatên [[dagirker]] li rûyê dinyayê belavbûne. Piştî [[kareseta terorîstî ya 11ê Îlonê li New York]] pêk hat, mafê penaberiyê kete bin gefa berjewendiyên welatan. Di serî de [[DYE]] , [[YE]] , [[Kanada]] û [[Awûstûralya]] pirraniya welatan bi navê ewlekariyê li astengkirina destkeftiyên mirovahiyê, herwekî li astengkirina mafê penaberiyê geriyan. Roj bi roj mafê penaberiyê tê qutkirin. [[Kategorî:civaknasî]]heta meriv kare bibije kesên dibin penaber ne bi riza xwe dev ji cih u warê xwe berdane. 9812 34845 2006-07-08T00:06:15Z Erdal Ronahi 2 PENABER çû cihê Penaber #REDIRECT [[Penaber]] 9813 34849 2006-07-08T00:09:07Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Awustralya]] #redirect[[Awustralya]] 9814 46615 2006-09-08T12:14:40Z Erdal Ronahi 2 '''Terekeme''' navê bereke li [[Kurdistan]], [[Tirkiye]], [[Îran]], [[Gurcistan]] , [[Daxistan]] û [[Ûkrayna]] yê dijîn e. Li Bakurê Kurdistanê li hin gundên [[Erdêxan]], [[Qers]], [[Sêwas]] û [[Erzerom]] ê dijîn. Ji wan re [[Qerepapax]] jî tê gotin. Osmanî û dûgela Tirk Terekeme kom bi kom anîne li Kurdistanê bicihkirine. Xwestine nîfûsa Kurd li Kurdistanê kem bikin. Di salên 80´î û 90´î de Efgan, Azeriyên Îranê hwd jî anîne li Kurdistanê bicihkirine. Ev [[etnopolîtîka]] ya dûgela Tirk hêj berdewam e. Li ser peyva Terekeme û bingeha vê berê gelek gengeşî û nîqaş hene. Gorî dîroka Tirkiyê ya fermî Terekeme yek ji berên Tirk ên [[Qefkasî]] ye û di dema [[Selçûkî]] û Osmaniyan da bûne misilman. Lê wekî tê zanîn ti bawerî bi dîroka fermî ya Komara Tirkiyê nabe. Hin Terekeme xwe ne bingeh-Tirk lê Qefqasî dihesibînin. Ji bo vê nêrina xwe jî çand, folklor û peyvên nehatine pişavtin nîşan didin ku bi rastî jî bi pirranî dişibin Qefkasiyan. Hinek [[dîroknas]] jî dibêjin Terekeme ji [[Erebistana Saûdî]] hatine û eşîreke koçber a Ereban e. Gorî îdîaya wan di dema belavbûna ola Îslamê ya li Kurdistan û Anatoliyayê de hin eşîrên Ereban ji [[Mekke]] ya Saûdî Erebistanê hatine bicihbûne. Terak-î Mekke (kesên Mekke terikîne) an Terakîme hatiye gotin ji wan re û ev peyv wiha çêbûye. Ji bo vê îdîayê jî Henbelîbûna Terekemeyan, salnameyên Osmaniyan hwd nîşan didin. Terekeme heya demên dawî ya Osmaniyan bi pirranî mezheba [[Henbelî]] dihebîyan. Bi bandora [[senteza Tirk-Îslamê]] vegeriyane mezheba Henefî. Hêj jî Henbelî hene. Dîroknasên [[Ûris]] Qerepapax an Terekeme, kesên ji Îran û Qefkasyayê hatine û li herêma Alexandropol, Akhaltsîke û herêma Gurcîstanê Akhalkalakiyê bicihbûne re dibêjin. Hinek Terekeme ji xwe re dibêjin Terkekeme. Dîroka fermî ya dûgela Tirk, wekî tê zanîn kê li Tirkeyê dijî dike Tirk û dibêje ew jî bera Tirkên Ogûz hatiye. Bi pirranî Terekemeyan bi Azeriyan ve girê dide. Mixabin [[Azerî]] bi xwe jî Terekemeyan ji xwe nahesibînin û wan napejirînin. Bi sedan pêkenok û çîrokên Azeriyan ên ku Terekemeyan piçûk dixîne hene. [[Kategorî:gel]] [[de:Karapapaken]] [[en:Karapapak]] [[tr:Karapapak]] 9815 34859 2006-07-08T07:19:24Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Terekeme]] #redirect[[terekeme]] 9816 34861 2006-07-08T07:56:05Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Erebistana Siyûdî]] #redirect[[Erebistana Siyûdî]] 9817 34862 2006-07-08T07:56:09Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Erebistana Siyûdî]] #redirect[[Erebistana Siyûdî]] 9819 34870 2006-07-08T09:48:16Z Erdal Ronahi 2 Burkîna Fazo çû cihê Burkîna Faso #REDIRECT [[Burkîna Faso]] 9822 64474 2007-01-13T23:00:02Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[la:Litus Eburneum]] [[Wêne:Flag of Cote d'Ivoire.svg|thumb|right|200px|Alê Berderya Aç]] [[Wêne:LocationCotedIvoire.png|thumb|right|300px|Nexşê Berderya Aç li [[Efrîqa]] û li cîhanê]] [[Wêne:Yamoussoukro.jpg|right|400px|thumb|[[Yamoussoukro]] ]] '''Berderya Aç''' ([[fransî]]: ''République de Côte d'Ivoire'') [[dewlet|dewletek]] li [[rojava|rojavayê]] [[Efrîqa]] ye. Li wir nêzîkî 17.655.000 ([[sal]]: [[2006]]) kes hene. [[Paytext|Paytextê]] Berderya Aç ji [[sal|salê]] [[1983]] da "[[Yamoussoukro]]" ye, berê [[paytext|paytextê]] xwe "[[Abidjan]]" bû. ==Cografîya== [[Rûber|Rûberê]] Berderya Aç 322.460 [[km²]] ye. Li ser [[çargoşê kîlomitir|çargoşê kîlomitirekî]] dora 53 û 54 kes hene. Bilindtirîn cih [[Mount Nimba]] ye. Ew 1.752 [[Mitir|m]] bilinde. Berderya Aç digê [[Atlantîk]] û hên digê van [[dewlet|dewletan]]: *[[Lîberya]] *[[Gîneya]] *[[Malî]] *[[Burkîna Faso]] *[[Gana]] ==[[Dîn]]== Li Berderya Aç 35-40% [[Îslam|Îslamin]], 20-30% [[Xiristiyantî]] û 20-45% di "Dînê Xazayê" da ne. ==[[Ziman]]== [[Zimanê fermî]] di Berderya Aç [[fransî]] ye. Hên li wir [[70]] zimanên din hene, wek ''Lobî'' ya ''Agnî''. ==Aborî== ===Çandin=== Berhema [[kekew]] ê Berderya Aç ê tewrî mezin li cîhanê ye. Di [[sal|salê]] [[2004]]an da berhemê xwe gihîşte [[milyon|milyonek]] ton. Hên [[qehwe]], [[enenes]] û [[pembi]] tê çandin. Bi [[text|têxt]] jî kesên Berderya Açê da kar dikin û difroşin. ===Madeyên xam=== Cem açên Berderya Aç [[neft|nêft]] derdixin. ==Spor== Berderya Aç rinde di [[futbol|futbolê]] da. Ew [[yek]] ji [[deh|dehên]] tewrî rind di [[Efrîqa]] da ne. ===[[Serdarîya cîhanî ya futbolê 2006]]=== Carê pêşîn Berderya Aç di [[serdarîya cîhanî ya futbolê 2006]] di [[Elmanya]] pêşva çû. Ew nav grûpê C da bû. Di wê grûpê da ev [[dewlet]] bûn: <center> {| align="center" width="98%" |- bgcolor="#CCDDEE" ! width="25%" | Grûp C |- align="left" bgcolor="#DDEEFF" |[[Wêne:Flag of Argentina.svg|20px]] [[Arjentîn]] |- align="left" bgcolor="#DDEEFF" |[[Wêne:Flag of Cote d'Ivoire.svg|20px]] Berderya Aç |- align="left" bgcolor="#DDEEFF" |[[Wêne:Flag of Serbia and Montenegro.svg|20px]] [[Serb]] û [[Montenegro]] |- align="left" bgcolor="#DDEEFF" |[[Wêne:Flag of the Netherlands.svg|20px]] [[Holanda]] |} </center> Berderya Aç dijî giştik lîst. Encam: {| border="0" style="width:400px;" |- bgcolor="#dddddd" | colspan="4" | [[10]]. [[pûşper]] [[2006]], saat [[21]] di [[Hamburg]] |- bgcolor="#EEEEEE" | [[Wêne:Flag of Argentina.svg|20px]] '''[[Arjentîn]]'''|| - || [[Wêne:Flag of Cote d'Ivoire.svg|20px]] Berdeya Aç ||2:1 (2:0) |- bgcolor="#dddddd" | colspan="4" | [[16]]. [[pûşper]] [[2006]], saat [[18]] di [[Stuttgart]] |- bgcolor="#EEEEEE" | [[Wêne:Flag of the Netherlands.svg|20px]] '''[[Holanda]]''' || - || [[Wêne:Flag of Cote d'Ivoire.svg|20px]] Berdeya Aç ||2:1 (2:1) |- bgcolor="#dddddd" | colspan="4" | [[21]]. [[pûşper]] [[2006]], saat [[21]] di [[München]] |- bgcolor="#EEEEEE" | [[Wêne:Flag of Cote d'Ivoire.svg|20px]] '''Berderya Aç''' || - || [[wêne:Flag of Serbia and Montenegro.svg|20px]] [[Serb]] û [[Montenegro]]||3:2 (1:2) |} Çima Berderya Aç [[du]] car zirar kir, ew hên pêşva ne çû. {{commons|Category:Côte d'Ivoire}} [[kategorî:Dewlet]] [[af:Ivoorkus]] [[als:Elfenbeinküste]] [[am:ኮት ዲቯር]] [[an:Costa de Bori]] [[ar:ساحل العاج]] [[ast:Costa de Marfil]] [[az:Fil Dişi Sahili]] [[bg:Кот д'Ивоар]] [[bn:আইভরি কোস্ট]] [[bs:Obala Slonovače]] [[ca:Costa d'Ivori]] [[cs:Pobřeží slonoviny]] [[cy:Côte d'Ivoire]] [[da:Elfenbenskysten]] [[de:Elfenbeinküste]] [[el:Ακτή Ελεφαντοστού]] [[en:Côte d'Ivoire]] [[eo:Ebur-Bordo]] [[es:Costa de Marfil]] [[et:Elevandiluurannik]] [[eu:Boli Kosta]] [[fa:ساحل عاج]] [[fi:Norsunluurannikko]] [[fr:Côte d'Ivoire]] [[frp:Couta d’Ivouèro]] [[fy:Ivoarkust]] [[ga:An Cósta Eabhair]] [[gd:Côte d'Ivoire]] [[gl:Costa do Marfil - Côte d'Ivoire]] [[he:חוף השנהב]] [[hr:Bjelokosna Obala]] [[hu:Elefántcsontpart]] [[ia:Costa de Ebore]] [[id:Pantai Gading]] [[ilo:Costa Ivoria]] [[io:Ivora Rivo]] [[is:Fílabeinsströndin]] [[it:Costa d'Avorio]] [[ja:コートジボワール]] [[ka:კოტ-დ'ივუარი]] [[ko:코트디부아르]] [[kw:Côte d'Ivoire]] [[la:Litus Eburneum]] [[lt:Dramblio Kaulo Krantas]] [[lv:Kotdivuāra]] [[mk:Брегот на Слоновата Коска]] [[ms:Côte d'Ivoire]] [[na:Aibori Kot]] [[nds:Elfenbeenküst]] [[nl:Ivoorkust]] [[nn:Elfenbeinskysten]] [[no:Elfenbenskysten]] [[nrm:Côte d'Iviéthe]] [[oc:Còsta d'Evòri]] [[pam:Côte d'Ivoire]] [[pl:Wybrzeże Kości Słoniowej]] [[ps:عاج ساحل]] [[pt:Costa do Marfim]] [[ro:Coasta de Fildeş]] [[ru:Кот-д’Ивуар]] [[scn:Costa d'Avoriu]] [[sh:Obala Slonovače]] [[simple:Côte d'Ivoire]] [[sk:Pobrežie Slonoviny]] [[sl:Slonokoščena obala]] [[sq:Bregu i Fildishtë]] [[sr:Обала Слоноваче]] [[sv:Elfenbenskusten]] [[sw:Cote d'Ivoire]] [[th:ประเทศโกตดิวัวร์]] [[tl:Côte d’Ivoire]] [[tr:Fildişi Sahili]] [[ug:كوتى دى ئىۋۇئېر]] [[uk:Кот-д'Івуар]] [[vi:Côte d'Ivoire]] [[zh:科特迪瓦]] [[zh-min-nan:Côte d'Ivoire]] 9825 65526 2007-01-20T10:02:10Z Luqman 401 '''Joutseno''' bajarekî li kêleka [[çem|çemên]] gola Samîa ya [[Fînlandiya]] ye. Bi [[Rûsya|Rûsyayê]] re 9 km sînorê wî heye. {{kurt}} [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:fînlandiya]] [[da:Joutseno]] [[de:Joutseno]] [[en:Joutseno]] [[et:Joutseno]] [[fi:Joutseno]] [[fr:Joutseno]] [[is:Joutseno]] [[it:Joutseno]] [[nl:Joutseno]] [[no:Joutseno]] [[ro:Joutseno]] [[ru:Йоутсено]] [[se:Joutseno]] [[sv:Joutseno]] 9828 34891 2006-07-08T16:00:07Z Bangin 450 Wêneyê "Wîkîferheng"ê Wêneyê "Wîkîferheng"ê 9831 50154 2006-10-10T12:46:44Z Luqman 401 [[Du]] manên '''Cîbûtî''' hene. *[[Dewlet|Dewleta]] [[rojhilat|rojhilatê]] [[Efrîqa]], binêre [[Cîbûtî (dewlet)]]. *[[Paytext|Paytexta]] [[dewlet|dewleta]] [[Cîbûtî (dewlet)|Cîbûtî]], binêre [[Cîbûtî (paytext)]]. {{cudakirin}} 9833 66221 2007-01-24T03:44:26Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ast:Yibuti]], [[ml:ജിബൂട്ടി]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>جمهورية جيبوتي <br>Ǧumhūriyyah Ǧībūtī <br> Cîbûtî </big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Djibouti.svg|160px]]<br/>[[Ala Cîbûtiyê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Djibouti coa.png|110px]]<br/>[[Arma Cîbûtiyê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: Gotinên [[ Aden Elmi]],<br/> muzîka [[Abdi Robleh]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationDjibouti.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Erebî]], [[Fransî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Cîbûtî ]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Ismail Omar Guelleh]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[27 tîrmeh 1977]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 23 000 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2000]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>460 700 <br/> 21 /km² |- | '''[[Dirav]]''' || Frankê Cîbûtî |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +3 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .dj |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +253 |} '''Cîbûtî''' ([[erebî|ereb]].: ''جيبوتي''; [[fransî]]: ''Djibouti'') [[dewlet|dewletek]] li [[rojhilat|rojhilatê]] [[Efrîqa]] yê. Li wir nêzîkî 767.400 ([[sal]]: [[2005]]) kes hene. [[Paytext|Paytexta]] xwe jî [[Cîbûtî (paytext)|Cîbûtî]] ye. Cîbûtî çend [[kîlomitir|kîlomitira]] ji [[Yemen]] dûr e. ==Cografîya== Erdê Cîbûtî 23.200 [[km²]] ye. Bilindtirin cih "[[Mouso Ali]]" bi nêzîkî 2.000 [[Mitir|m]] ye. Cîbûtî digê [[Derya Sor]] û hên van [[dewlet|dewletan]]: *[[Etiyopya]] *[[Erîtrêya]] *[[Somalî]] [[Wêne:Dj-map.png|thumb|left|Nexşeya Cîbûtiyê]] ==[[Ol]]== 94% ji kesên Cîbûtî [[Misilman]] in, bes 6% [[Xirîstiyan]] in. ==Dîrok== [[Sal|Sala]] [[1862|1862an]] da [[Fransa]] hat û Cîbûtî dagir kir. [[Roj|Roja]] [[27]]. [[pûşber]] [[1977]]'an Cîbûtî bû serbixwe. == Herêmên Cîbûtî == {| |valign="top"| * [[Cîbûtî (bajar)|Cîbûtî]] (bajar) * [[Herêma Ali Sabieh|Ali Sabieh]] (Herêm) * [[Herêma Arta|Arta]] (Herêm) * [[Herêma Dikhil|Dikhil]] (Herêm) * [[Herêma d'Obock|Obock]] (Herêm) * [[Herêma Tadjourah|Tadjourah]] (Herêm) |valign="top"| [[Image:Djibouti_districts_named.png|Map of the districts of Djibouti.]] |} {{commons|Category:Djibouti}} [[kategorî:Dewlet]] [[af:Djiboeti]] [[am:ጅቡቲ]] [[an:Yibuti]] [[ar:جيبوتي]] [[ast:Yibuti]] [[bg:Джибути]] [[bn:জিবুতি]] [[bs:Džibuti]] [[ca:Djibouti]] [[cs:Džibutsko]] [[da:Djibouti]] [[de:Dschibuti]] [[el:Τζιμπουτί]] [[en:Djibouti]] [[eo:Ĝibutio]] [[es:Yibuti]] [[et:Djibouti]] [[eu:Djibuti]] [[fa:جیبوتی]] [[fi:Djibouti]] [[fr:Djibouti]] [[frp:Dj·iboti]] [[ga:Diobúití]] [[gd:Djibouti]] [[gl:Xibutí - Djibouti]] [[he:ג'יבוטי]] [[hi:जिबूती]] [[hr:Džibuti]] [[ht:Djibouti (peyi)]] [[hu:Dzsibuti]] [[ia:Djibouti]] [[id:Djibouti]] [[io:Djibouti]] [[is:Djíbútí]] [[it:Gibuti]] [[ja:ジブチ]] [[ka:ჯიბუტი]] [[ko:지부티]] [[kw:Jibouti]] [[la:Dzibutum]] [[lb:Dschibuti]] [[li:Djiboeti]] [[lt:Džibutis]] [[lv:Džibuti]] [[mk:Џибути]] [[ml:ജിബൂട്ടി]] [[ms:Djibouti]] [[na:Djibouti]] [[nds:Dschibuti]] [[nl:Djibouti (land)]] [[nn:Djibouti]] [[no:Djibouti]] [[oc:Jiboti]] [[os:Джибути]] [[pam:Djibouti]] [[pl:Dżibuti]] [[ps:جېبوتي]] [[pt:Djibouti]] [[ro:Djibouti]] [[ru:Джибути]] [[sh:Džibuti]] [[simple:Djibouti]] [[sk:Džibutsko]] [[sl:Džibuti]] [[so:Jabuuti]] [[sq:Xhibuti]] [[sr:Џибути]] [[sv:Djibouti]] [[sw:Jibuti]] [[tg:Ҷибути]] [[th:ประเทศจิบูตี]] [[tl:Djibouti]] [[tr:Cibuti]] [[ug:جىبۇتى]] [[uk:Джібуті]] [[vi:Djibouti]] [[vo:Cibutän]] [[zh:吉布提]] [[zh-min-nan:Djibouti]] 9834 60937 2006-12-19T23:57:42Z Erdal Ronahi 2 kat + iw '''Êşkence''' yek ji şermên mirovahiyê yê herî kevn e. Ji bo berjewendiyên ferdî, olî, komî û dûgelî mirov êş û azarê dide mirov. Di dîroka mirovahiyê de herdem êşkence hebûye. Mirovahiyê wekî gelek şermên xwe hêj dawî li êşkenceyê jî neaniye. Êşkence, pêkutî, têkiliya nemirovane hwd her dem bûye alaveke desthilatdariya dûgelan. Psîkoanalîst [[Sigmund Freud]], kesê ku li qurbanê xwe êşkence dike wekî nexweşeke dinirxîne û dibêje "êşkenceker her lêdanekê li rûhê xwe dixe". Ferd, ol, kom û dûgel çiqas neheq û zalim be, êşkence jî ewqas neheq û zalim dibe. Tenê di sedsala 20´î de bi milyonan mirov ji aliyê dûgelan ve êşkence dîtine û jiyana xwe ji dest dane. Mixabin [[zagona daristanê]] hêj berdewam e. Kê xurt be li yê din zilmê dike û ne ew lê qurbanê wê neheq tê dîtin. Êşkence jî wekî pêşketinên mirovan, di her warî de pêşketiye. Bi hezaran salan berê zaliman bi teknîkên prîmîtîv êşkence li qurbaniyên xwe dikirin. Di sedsala têr xwîn a 20´î de elektrîk, dînkirin, dermanên [[psîkotrop]] û [[trankîlîzan]] , xurifandina kesayetiyê, [[dardakirina Filistînî]] , bêxewhiştin, tevgerguhastin hwd cure bi cure teknîkên nû afirandine. Bêguman, yek ji netewên mezin ê bêdewlet Kurdan ji êşkenceyê pirtirîn para xwe girtine. Gelek caran tûşî êrîşên barbaran hatine, di hefteyekê de zimanên 25.000 Kurdî hatiye jêkirin, di zîndanên dagirkeran de hovîtiyên nedîtî jiyane. Osmaniyan, Îran, rejîma [[Baas]] a Iraqê, rejîma Baas a Sûriyê û Komara Tirkiyê êşkence wekî çekekî li dijî netewa Kurd bikaranîne û tînin. Bi sedan stranên Kurd behsa êşkenceyan dike. Li ser komkujiyên wan, li ser [[Zîndana Amedê]] hwd bi hezaran stran hene. [[Kategorî:Mafên mirovan]] [[de:Folter]] [[en:Torture]] 9835 66762 2007-01-27T13:41:26Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:सिग्मुंड फ़्रोइड]], [[qu:Sigmund Freud]] '''Sigmund Freud''' di 6ê Gulan [[1856]] ´î de li [[Freiberg]] (Mähren) a [[Awûsturya]] yê ji dayik bûye. Di 23ê Îlon [[1939]] ´î li [[London]] a [[Brîtanya]] yê jiyana xwe jidestdide. [[Bijîşk]] , pisporê [[derûnînasiya kûr]] , avakerê rêgeha [[psîkoanalîtîk]] ê, rexnegirê olan e. Yek ji navdarên sedsala 20emîn e. Herçendî bi xwe miroveke [[ateîst]] bû jî, malbata wî bingeh-Cihû bû navê wî yê jidayikbûne Sigismund Schlomo Freud e. Bavê Sigmund, Kallamon Jacob Freud (1815-1896) sêyemîn zevaca xwe bi diya Sigmund Amalia Nathanson (1835-1930) re kiriye. Zaroktiya Sigmund bi xûsk û birayên damariyê re derbasbûye. Bavê wî kesekî bazirgan û dewlemend bû. Mixabin di sala [[1857]] ´î de ji ber qeyrana aborî ya wê demê xizan dikeve. Piştî perwerdehiyeke serkeftî dibe bijîşk û di sala 1882´î de li Nexweşxaneya Giştî ya [[Wîen]] dest bi kar dike. Di sala [[1885]] ´î de dibe doçentê Neuropathologiyê. Freud gelek caran li bajar û welatan digere. Derûniya mirov bala wî pirr dikişîne û ew ne li têgihîştinê lê li metoda têgihîştinê digere. Teknîkên wê demê têra wî nakin û ew wan kêm û nebaş dibîne. Gorî wê, sirûştê xweparastineke bêhempa daye mirov û ev yeka han nahêle mirov pirsgirêkên xwe yî derûnî nasbike û derêxîne. Ji bo wê divê mirov hêza vê xweparastinê bêyî êş û azarê bişikîne. Freud dest bi lêgerîn û xurtkirina [[hîpnotîzma]] , [[şîrovekirina xewnan]] hwd digere. ==Berdewama jiyana Sigmund Freud== *[[1886]] - Zewac bi Martha Bernays re *[[1887]] - Bikaranîn û xurtkirina hîpnotîzmayê *[[1888]] - Yekemîn cara bikaranîna [[mikurhatina serbest]] *[[1893]] - Xebat û sererastkirinên li ser [[obsesyon]] , [[hîsterî]] û [[anxiete]] (gumanbariyên bêsedem) *[[1895]] - Beyankirina veqetandina derûnînasiyê (psikologî) ji [[neurologî]] û [[psîkîatrî]] yê *[[1896]] - Beyankirina teoriya [[Ravekirina Derûniyê]] *[[1900]] - Şîrovekirina xewnan, keşfên nû wekî hişar û derhişar *[[1901]] - [[Psîkopatologî]] ya Jiyana Rojane, bi vê pirtûka xwe ew nîşan dide ku rêgehên wî ne tenê ji bo [[anormalîte]] yê, herwekî ji bo [[normalîte]] yê jî kêrdar in. *[[1905]] - Li ser jiyana [[seks]] a mirov xebat *[[1908]] - Yekemîn komcivîna navneteweyî ya derûnînasan li [[Salzburg]] *[[1910]] - Xebat li ser [[narsîsîzm]] ê , dayîna konferansan *[[1912]] - Weşandina pirtûka [[Totem]] û [[Tabû]] , veqetina hevalên wî ji Freud wekî [[Alfred Adler]] , [[Carl Gustav Jung]] . Hevalên Freud rexne li metodan digirin û gorî xwe li metodan digerin *[[1920]] - Xebat li ser hezgirî, [[fobiya mirinê]] hwd *[[1921]] - Xebat û pêşkêşkirina [[derûnînasiya komî]] *[[1923]] - Xebat û pêşkêşkirinên wekî [[îd]] ( [[binez an ajez]] ), [[ego]] (ez, [[eze]] ), [[superego]] ( [[serez an ezder]] ) hwd *[[1927]] - Dahatûya Paradîgmayek, bi vê pirtûkê dest bi rexnekirina olan dike *[[1933]] - Li Germanistanê [[Hitler]] tê ser desthilatdariyê. Pirtûkên Freud tên rûxandin *[[1936]] - Artêşên Germanistanê Awûsturyayê dagirdikin. Freud direve Londonê *[[1939]] - Li Londonê jiyana xwe jidestdide [[Kategorî:Psîkoanalîst]] [[af:Sigmund Freud]] [[ar:سيغموند فرويد]] [[ast:Sigmund Freud]] [[bg:Зигмунд Фройд]] [[bn:সিগমুন্ড ফ্রয়েড]] [[bs:Sigmund Freud]] [[ca:Sigmund Freud]] [[cs:Sigmund Freud]] [[da:Sigmund Freud]] [[de:Sigmund Freud]] [[el:Σίγκμουντ Φρόυντ]] [[en:Sigmund Freud]] [[eo:Sigmund Freud]] [[es:Sigmund Freud]] [[et:Sigmund Freud]] [[eu:Sigmund Freud]] [[fa:زیگموند فروید]] [[fi:Sigmund Freud]] [[fr:Sigmund Freud]] [[ga:Sigmund Freud]] [[gl:Sigmund Freud]] [[he:זיגמונד פרויד]] [[hi:सिग्मुंड फ़्रोइड]] [[hr:Sigmund Freud]] [[hu:Sigmund Freud]] [[ia:Sigmund Freud]] [[id:Sigmund Freud]] [[io:Sigmund Freud]] [[is:Sigmund Freud]] [[it:Sigmund Freud]] [[ja:ジークムント・フロイト]] [[jv:Sigmund Freud]] [[ka:ფროიდი, ზიგმუნდ]] [[ko:지그문트 프로이트]] [[la:Sigismundus Freud]] [[lij:Sigmund Freud]] [[lt:Sigmund Freud]] [[mk:Зигмунд Фројд]] [[nl:Sigmund Freud]] [[nn:Sigmund Freud]] [[no:Sigmund Freud]] [[oc:Sigmund Freud]] [[pl:Sigmund Freud]] [[pt:Sigmund Freud]] [[qu:Sigmund Freud]] [[ro:Sigmund Freud]] [[ru:Фрейд, Зигмунд]] [[sco:Sigmund Freud]] [[sh:Sigmund Freud]] [[simple:Sigmund Freud]] [[sk:Sigmund Freud]] [[sl:Sigmund Freud]] [[sq:Sigmund Freud]] [[sr:Сигмунд Фројд]] [[sv:Sigmund Freud]] [[th:ซิกมุนด์ ฟรอยด์]] [[tr:Sigmund Freud]] [[uk:Фройд Зиґмунд]] [[ur:فرائڈ]] [[vi:Sigmund Freud]] [[yi:זיגמונד פרויד]] [[zh:西格蒙德·弗洛伊德]] 9836 34924 2006-07-09T04:06:35Z Bablekan 495 Sigmund freud çû cihê Sigmund Freud: Pashnav bi tîpa mezin destpêdike #REDIRECT [[Sigmund Freud]] 9838 38754 2006-08-13T16:00:24Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Karê hîpnozê. Hîpnoz di zimanê Grekî (Yewnanî) de tê wateya xewê. Helbet çende radeyên xewê hene. Di hîpnozê de mirov bi kûrî ranakeve. Hişar di navbera xew û hişyariyê de ye. Mirov ji bandora gotinan re vekiriye. Bikaranîna hîpnozê di tendurustiyê de cara pêşîn ji aliyê [[Franz Anton Mesmer]] (1734-1835) ve bûye. Di hîpnozê de mirov ji gotin û daxwazên bijîşk re vekirî û amade ye. Bi vê metodê bijîşk dixwazin nexweşê xwe ji sedemên nexweşiyê dûr bixin. Gelek cureyên teknîka hîpnozê hene. Gorî kesayetiya nexweşan metod jî tên guhertin. Amadebûna her mirovî bo hîpnozê ne yek e. Hin kes bêhtir zû hîpnotîze dibin, hin jî pirr derng. Kêm zêde 19 deqîqe bandora hîpnozê didome. Paşê hişar hişyar dibe. Destûra her bijîşk an derunînasê bo hîpnotîzmayê nîne. Perwerdehiyeke taybet divê. Cureyek hîpnotîzmayê bi dermanan tê kirin û bandora vê cureyê ji yên din zêdetir e. Ev metod tenê ji bo nexweşiyên giran tê bikaranîn. [[Kategorî:Psîkoanalîz]] 9839 35190 2006-07-11T13:53:36Z Bablekan 495 '''Obsesyon''', di fikr û ramanan de kilîtbûn. Peyva obsesyonê tê wateya kilîtbûn, cemidandin, matmayî bûn. Bi pirranî di derûnînasiyê de tê bikaranîn. Nexweş nikare fikr, bîranîn, [[dîmen]] an ramanekî ku ew dîl girtiye ji mejiyê xwe derîne. Bo mînak mirov dikeve wê fikrê ku yek li pey mirov e û armanca wê xirabî ye. An bûyereke nebaş piştî çendîn salan hêj di mejiyê mirov de zindî ye. An mirov him dixwaze derkeve derve û him jî naxwaze, herdu daxwaz jî sedî sed di giraniyekê de ne û mirov li cihê xwe dimîne, nikara bilive. [[Kategorî:Psîkoanalîz]] 9840 38724 2006-08-13T15:58:02Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Di psîkoanalîtîka [[klasîk]] de ciheke girîng digire. Avakerê wê [[Sigmund Freud]] e. Mikurhatina an varqilîna serbest yek ji metodên psîkoanalîst bikartînin e. [[Hişar]] (cognition) di bin erk û bandora hezgirî, tevgerên fêrbûyî, faktorên demedorê hwd de ye. Di jiyana rojane de mirov gelek tiştan di mejiyê xwe de dihebîne lê dernaxe der. Hin tiştan mirov ji xwe jî vedişêre, sansûr dike. Bi parranî ev tiştana yên nerewa, nebaş û nelirê ne. An jî mirov wan wisa dinirxîne. Psîkoanalîst alîkarî dike ku nexweş van sedemên nexweşiyê yên tarî û veşartî derxîne der, derxîne radeya hişarê. Mikurhatina serbest metodeke alîkariyê ye. Hin caran di atmosfereke leyîstikê pêk tê. Bijîşk peyvekê ji nexweş re dibêje û dixwaze ew nişkave çi hatiye bîra wê bêje. Bo mînak: Bijîşk "dar" - Nexweş "dirêj", Bijîşk "tenêbûn" - Nexweş "tirs". [[Kategorî:Psîkoanalîz]] 9841 40739 2006-08-20T02:18:37Z Bablekan 495 kat '''Hîsterî''' ji peyva hîsteron a Grekî tê. Wateya wê malzarok e. Di dema Grek a Antîk de bijîşkên wekî [[Hîpokrat]] difikirîn ku jinên pêdiviya wan bi têkiliya cinsî hene û nikarin bicihbînin, [[malzarok]] a wan di laşê wan de digere û nexweşiyan çêdike. Lewra jinên ku hîsterîk bûn laşê wan reaksiyonên cinsî nîşan didan. Heya serdema 19. dihat zanîn ku ev nexweşî tenê ya jinan e û sedemê wê jî pêdiviya ducanîmayina malzarokê ye. Nîşaneyên hîsteriyê: Psîkologiya guherbar, nîşaneyên psîkosomatîk, tevgerên zêde şanoyî, daxwazên sivikî yên têkiliya cinsî ne. Herçendî nexweşî yan astengiyeke organîk nebe jî di hîsterîkan de tevza dest û pêyan, serêş, jixweçûn, [[epîlepsî]] ya xapanok hwd tê dîtin. Heger bijîşk van nîşaneyan baş şîrove neke û nepispor be dikane şaşîtiyan bike. Hîsterî ne tenê nexweşiya jinan, herwekî ya mêran e jî. [[Kategorî:Psîkolojî]] 9842 67094 2007-01-29T23:31:33Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Materica]], [[yi:רחם]] [[Wêne:Organen-jin.png|thumb|10: Malzarok]] '''Malzarok''', rehîm, uterus. Dema [[Ducanîtî|ducanîtiyê]], mirov bi qasî 9 mehan di malzaroka dayîka xwe de dijî û çêdibe. [[Kategorî:Anatomî]] [[ar:الرحم]] [[bg:Матка]] [[bs:Materica]] [[cs:Děloha]] [[cy:Croth]] [[da:Livmoder]] [[de:Gebärmutter]] [[en:Uterus]] [[eo:Utero]] [[es:Útero]] [[et:Emakas]] [[fi:Kohtu]] [[fr:Utérus]] [[gd:Machlag]] [[he:רחם (איבר)]] [[hu:Méh (szerv)]] [[id:Rahim (anatomi)]] [[it:Utero]] [[ja:子宮]] [[la:Uterus]] [[lt:Gimda]] [[nl:Baarmoeder]] [[no:Livmor]] [[pdc:Mudder (Uterus)]] [[pl:Macica]] [[pt:Útero]] [[ru:Матка женщины]] [[simple:Uterus]] [[sk:Maternica]] [[sl:Maternica]] [[sr:Материца]] [[su:Rahim (anatomi)]] [[sv:Livmoder]] [[ta:கருப்பை]] [[tr:Rahim (tıp)]] [[uk:Матка]] [[yi:רחם]] [[zh:子宫]] [[zh-min-nan:Seⁿ-kiáⁿ-tē]] 9843 63471 2007-01-07T13:17:25Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[th:ฮิปโปกราเตส]] '''Hîpokrat ji Kós''' ya '''Hippocrates''' wekî avaker û bavê bijîşkiya zanîstiyê tê zanîn. Di dema Grek a Antîk de jiyaye (b.z. 460 - b.z. 380). Li dijî şarlataniyê derketiye û bingehê bijîşkiya nûjen a îro avêtiye. Pirtûka wî ya [[Corpus Hippocraticum]] (Gotarên Hîpokrat) yek ji berhemên navdar ê mirovahiyê ye. Prînsîbên doktoriyê wî avakiriye û doktor bi wan prînsibên wî sond dixwin. [[Sonda Hîpokrat]] sonda bijîşkan e. [[Kategorî:bijîşk]] [[ar:أبقراط]] [[ast:Hipócrates]] [[bg:Хипократ]] [[bn:হিপোক্রেটিস]] [[bs:Hipokrat]] [[ca:Hipòcrates]] [[cs:Hippokrates]] [[da:Hippokrates]] [[de:Hippokrates von Kós]] [[el:Ιπποκράτης]] [[en:Hippocrates]] [[eo:Hipokrato]] [[es:Hipócrates]] [[eu:Hipokrates]] [[fa:بقراط]] [[fi:Hippokrates]] [[fr:Hippocrate]] [[gl:Hipócrates]] [[he:היפוקרטס]] [[hr:Hipokrat]] [[hu:Hippokratész]] [[id:Hippokrates]] [[is:Hippókrates]] [[it:Ippocrate di Kos]] [[ja:ヒポクラテス]] [[ka:ჰიპოკრატე]] [[la:Hippocrates]] [[lt:Hipokratas]] [[mk:Хипократ]] [[mn:Хиппократэс]] [[nl:Hippokrates van Kos]] [[no:Hippokrates]] [[pl:Hipokrates]] [[pt:Hipócrates]] [[ro:Hippocrate]] [[ru:Гиппократ]] [[scn:Ippocrati]] [[sco:Hippocrates]] [[sh:Hipokrat]] [[simple:Hippocrates]] [[sk:Hippokrates]] [[sl:Hipokrat]] [[sq:Hipokrati]] [[sr:Хипократ са Коса]] [[sv:Hippokrates]] [[ta:ஹிப்போகிரட்டீஸ்]] [[th:ฮิปโปกราเตส]] [[tl:Hippocrates]] [[tr:Hipokrat]] [[uk:Гіппократ]] [[zh:希波克拉底]] 9844 63206 2007-01-05T12:58:44Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eu:Wikimedia Commons]], [[qu:Wikimedia Commons]] [[Wêne:Commons-logo.svg|thumb|right|Nîşana Wikimedia Commons (Wîkîmêdîya Kommons)]] '''Wikimedia Commons''', bi kurdî '''Wîkîmêdîya Kommons''', bankeka navnetewî agadarîya ye ji bo [[wêne|wêneyan]], [[vîdîyo|vîdîyoyan]], [[mûzîk|mûzîkê]] û gotarên hatine xandin. Ew di [[roj|rojê]] [[7]]. [[Îlon|Îlonê]] [[2004]] hate çêkirin. ==Lînk== *[http://commons.wikimedia.org/wiki/Main_Page Rûpela Wîkîmêdîya Commons (bi inglîzî)] {{Wikimedia}} [[kategorî:Wîkîpediya]] [[af:Wikimedia Commons]] [[als:Wikimedia Commons]] [[an:Wikimedia Commons]] [[ar:ويكيميديا كومونز]] [[bat-smg:Wikimedia Commons]] [[bg:Общомедия]] [[bs:Wikimedia Commons]] [[ca:Wikimedia Commons]] [[cs:Wikimedia Commons]] [[cy:Comin Wicifryngau]] [[da:Wikimedia Commons]] [[de:Wikimedia Commons]] [[en:Wikimedia Commons]] [[es:Wikimedia Commons]] [[et:Wikimedia Commons]] [[eu:Wikimedia Commons]] [[fa:ویکی‌انبار]] [[fi:Wikimedia Commons]] [[fr:Wikimedia Commons]] [[ga:Cómhaoin Wikimedia]] [[gu:વિકિમીડિયા કૉમન્સ]] [[he:ויקישיתוף]] [[hu:Wikimedia Commons]] [[id:Wikimedia Commons]] [[it:Wikimedia Commons]] [[ja:ウィキメディア・コモンズ]] [[ka:ვიკისაწყობი]] [[ko:위키미디어 공용]] [[la:Vicimedia Communia]] [[lt:Vikiteka]] [[lv:Wikimedia Commons]] [[mi:Wikimedia Commons]] [[mt:Wikimedia Commons]] [[nds:Wikimedia Commons]] [[nl:Wikimedia Commons]] [[nn:Wikimedia Commons]] [[no:Wikimedia Commons]] [[pl:Wikimedia Commons]] [[pt:Wikimedia Commons]] [[qu:Wikimedia Commons]] [[ro:Wikimedia Commons]] [[ru:Викисклад]] [[sco:Wikimedia Commons]] [[sh:Wikimedia Commons]] [[simple:Wikimedia Commons]] [[sk:Wikimedia Commons]] [[sl:Wikimedijina zbirka]] [[sq:Wikimedia Commons]] [[sr:Викимедијина Остава]] [[su:Wikimedia Commons]] [[sv:Wikimedia Commons]] [[tg:Викимедиаи Умумӣ]] [[tl:Wikimedia Commons]] [[tr:Wikimedia Commons]] [[uk:ВікіСховище]] [[vi:Wikimedia Commons]] [[war:Wikimedia Commons]] [[yi:וויקיקאמאנס]] [[zh:维基共享资源]] 9845 34955 2006-07-09T16:55:46Z Bablekan 495 dinya li min resh bûye dinya li min resh bûye 9846 40831 2006-08-21T00:40:55Z Bablekan 495 Anxiete çû cihê Anksiyete: bilêvkirin [[Wêne:wêne_146.jpg|right]] Endîşe û gumanbariya bêsedem heger gihîştibe radeya [[nevroz]] ê jê re '''anxiete''' (''anksiyete'') tê gotin. Mirov ketiye bin xem, keder, gumanbarî û endişeyeke pirr giran, mixabin mirov êdî nikane sedemê vê rewşê bizane. Li Kurdistanê di nava civakê de ji kesên bi anxiete re dibêjin, "dinya lê reş bûye". Mirov nikane bi hêsanî razê, bi rojê jî hergav di nava pêlên panîkan de ye, jiyan êdî ketiye bin kontrola tirs, xof û anxieteyê. Mirov wisa ketiye bin bandora anxieteyê êdi xwarinê jî bi hêsanî naxwe. Laş jar dikeve. Pispor dibêjin bingeha vê nexweşiyê digihîje jiyana hezar salan berê ya mirovahiyê. Di jiyanên awarte de organîzmaya mirov dikeve alarmekê û bi vî awayê dixwaze xwe hişyar bihêle û biparêze. Lê heger îro û di jiyanake biewle de mirov wisa be ev êdi nexweşiyek e. Dîsa pispor di wê baweriyê de ne ku, sedemên vê nexweşiyê jiyanên awarte, şer, êşkence, koçberî û [[psîkotrawma]] ne. Ango evana vê nexweşiyê ditetikînin. Heger mirov sedemê vê rewşê bizanibe, derîne hişarê û binase, nexweşî bi xwe winda dibe. Lê heger gihîştibe radeya nevrozê êdî tedawî pêwîst e. Bi dermanan nexweşî sax dibe. [[Kategorî:Psîkolojî]] 9847 35064 2006-07-10T12:34:57Z Erdal Ronahi 2 '''Ateîzm''' red kirina baweriya [[Xwedê]] ye. "Teîst" tê wateya bawerî bi Xwedê, "a" jî wateyê berevajî dike. Ateîzm ne red kirina Xwedê lê red kirina baweriya bi Xwedê ye. Ango kesên ateîst di wê baweriyê de ne ku Xwedê nîne. Ateîzm ne [[îdeolojî|ideologiyek]] e an jî rêbazeke azadiya mirovahiyê ye. Kesên ateîst di çi baweriyê de dibin bila bibin, an jî kîjan îdeologiyê dihewînin bila bihewînin di pirsgirêka Xwedê de gihîştine wê baweriyê ku Xwedê nîne. [[Kategorî:felsefe]] 9848 34961 2006-07-09T17:20:47Z Bangin 450 Hîpokrat çû cihê Hîpokrat ji Kós #REDIRECT [[Hîpokrat ji Kós]] 9849 35185 2006-07-11T13:09:51Z Erdal Ronahi 2 Bi hezaran salan berê xewnan bala mirovan kişandiye. Mirovan li sedemên xewnan geriyane, gorî zanyariya xwe têkilî di navbera xewnan û sirûştê de avakirine. Gihîştine wê baweriyê ku di navbera xewnan û paşeroja mirovan de têkilî hene. Çînî, Hîndîstanî, Ewropayî, Misrî hwd gorî xwe sîmbol ên ku di xewnan de tên dîtin sedemê bûyeran nirxandine. Di nava Kurdan de jî bawerî bi şîrovekirinên xewnan heye. Lê zanîstî tiştinên ku bi metodên zanistiyê nehatine tesbîtkirin napejirîne. Cara pêşîn di sedsala 20emîn de li ser xewnan xebatên zanîstî hatine kirin. [[Sigmund Freud]] li ser xewnan xebatên mezin kiriye û wekî rêbazeke psîkoanalîtîkê bikaraniye. Ew gihîstiye wê baweriyê ku xewn ji kûraniya ruh û kesayetiya mirov tê û elementên binirx dihewîne. Xewn di bin bandora [[ajez]] (îd) û [[binhişar]] ê de ye û heger mirov hişyar be kontrola ajezê radibe û mirov bi pirranî xewnan jibîr dike. Pêwîst e [[psîkoanalîst]] bi hişyarbûna nexweş re vana tomar bike. [[Kategorî:Psîkoanalîz]] 9850 56324 2006-11-13T17:22:59Z Erdal Ronahi 2 '''Psîkoanalîtîk''' an '''psîkoanalîz''' yek ji rêbazên şîrovekirina nexweşiyên derûnînasiyê û tedavîkirina wê ye. Avakerê vê rêbazê [[Sigmund Freud]] e. Bingehê nexweşiyên derûnînasiyê bi pirranî ji jiyana zaroktiyê tên. Heger mirov sedaman nas bike nexweşî ji holê radibe. Mixabin dinya hundirîn a mirov pirr kompleks û tevlîhev e. Nexweş bi serê xwe nikane ji bin vî barî derkeve. Pêwîstiya wê bi psîkoanalîstan heye. [[Psîkoanalîst]] rewşeke rehet û bêalî (notr) amade dike. Bi rêbazên zîrek û plankirî pirsan li nexweş dike. Ji pirsên rojane û hêsan berî bi jiyana zaroktiyê û tarî ve diçe. Heger nêzîkayî bi sedemên nexweşiyê were, nexweş reaksiyonan nîşan dide û naxwaze bijîşk zêdetir bimeşe. Wê gavê seans tê qutkirin. Ji her seansê bijîşk gelek tiştan bidestdixe. Psîkoanalîtîk ne tenê bi pirsan dibe, herwekî [[hîpnoz]], bi bikaranîna hin dermanan hwd jî dibe. [[Kategorî:Bijîşkî]] [[Kategorî:Psîkolojî]] 9851 35034 2006-07-10T11:47:45Z Erdal Ronahi 2 '''Alfred Adler''' (7 Reşemî 1870 - 28 Gulan 1937). Bijîşk û avakerê psîkologiya ferdî, ji welatê Awûsturya. Li bajarê [[Penzing]] ji dayikbûye. Di sala 1902´î de bi [[Sigmund Freud]] re hevnasîna wî çêdibe û bi dilxweşiyeke mezin tevlî xebat û keşfên Freud dibe. Ev havaltî heya sala [[1911]] ´î didome. Alfred Adler xwe dide ser derûnînasiya ferdî. Di sala [[1912]] ´î de pirtûkek bi navê "Über den nervösen Charakter - Li ser kesayetiyên bi nevroz" diweşîne. Bi destpêka şerê dinyayê ya I. xebatên wî dikeve astengiyan. Him karê xwe yî doktoriyê dike him jî lêkolînan li ser psîkologiya mirov dike. Di sala [[1927]] ´î de li [[DYE]] wekî profesor kar dike. Destpêka faşîzmê li Germanistanê rê nade Adler vegere welatê xwe û li [[Skotland]] ê jiyana xwe ji dest dide. Tê zanîn ku Adler bi eslê malbata xwe [[Cihû]] bû. Ji ber wê [[Nazî]] hemî pirtûkên wî dişewitînin û dest didin ser klînîkên wî. Alfred Adler yek ji hîmên zanîstiya psîkologiyê ye. [[Kategorî:Psîkoanalîst]] 9854 63382 2007-01-06T15:07:25Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:كارل يونج]] '''Carl Gustav Jung''' , yek ji hîmên psîkologiya nûjen e. Li [[Kesswil]] a [[Swîsre]] yê di 26ê Tîrmeh [[1875]] ´î de ji dayikbûye. Di sala [[1900]] ´î de wekî [[psîkîatrîst]] dest bi kar dike. Bala wî bûyerên mîtolojîk, jiyana bi hezaran salan berê ya mirovan dikişîne. Ronakbîrekî sedsala 20emîn tê zanîn, Carl Gustav Jung. Di derûnînasiyê de deriyên nû vedike. [[Întroversiyon]] û [[ekstroversiyon]] , [[arketîp]] , [[sih]] , [[anîma]] , [[anîmûs]] , [[binhişara kollektîv]] hwd. Herwekî Jung li ser wêje û teologiyê jî xebatên têr zîrekî dike. Ew jî wekî [[Sigmund Freud]] teknîka şîrovekirina xewnan bikartîne. Lê Jung şopa kûraniya xewnan di jiyana mirovahiyê ya demên [[panteîstîk]] de digere. Gorî wî, pêşketina mirov a bi deh hezaran salan di laş û kesayetiya mirov de hin rêçan hiştiye û dihêle. Bo mînak mirov ji avê hezdike, lewra jiyan ji deryayê destpêkiriye. Mirov ji daran û daristanan hezdike, lewra bi deh hezaran salan di daristanan de jiyaye hwd. Jung kesayetiya duyemîn an jî [[siya kesayetiya mirov]] jî aşkera kiriye. Mirov di binhişara xwe de kesayetiyeke bi giştî berevajî kesayetiya xwe dihewîne. Bo mînak heger mirov keseke pirr zalim be di siya kesayetiya xwe de dilnerm e. Heger mirov pirr dilnerm be, di siya kesayetiya xwe de zalim e. Divê mirov siya xwe nasbike. Divê mirov siya kesayetiya xwe derîne hişarê. Heger baş nasneke, analîz neke ew ê her û her tevlîheviyên negatîn ên ku di binhişarê de ne, bandora xwe li kesayetî û jiyana mirov bike. Jung di 6ê Pûşper [[1961]] ´î de li [[Küsnacht]] a [[Swîsre]] yê jiyana xwe jidestda. [[Kategorî:Psîkoanalîst|Jung,Carl Gustav]] [[ar:كارل يونج]] [[cs:Carl Gustav Jung]] [[da:Carl Gustav Jung]] [[de:Carl Gustav Jung]] [[el:Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ]] [[en:Carl Jung]] [[eo:Carl Gustav Jung]] [[es:Carl Gustav Jung]] [[fa:کارل گوستاو یونگ]] [[fi:Carl Jung]] [[fr:Carl Gustav Jung]] [[he:קרל גוסטב יונג]] [[hr:Carl Gustav Jung]] [[hu:Carl Gustav Jung]] [[it:Carl Gustav Jung]] [[ja:カール・グスタフ・ユング]] [[ka:იუნგი, კარლ]] [[ko:카를 융]] [[lt:Karlas Gustavas Jungas]] [[mk:Карл Густав Јунг]] [[nl:Carl Gustav Jung]] [[no:Carl Gustav Jung]] [[pl:Carl Gustav Jung]] [[pt:Carl Gustav Jung]] [[ru:Юнг, Карл Густав]] [[scn:Carl Jung]] [[sh:Karl Gustav Jung]] [[simple:Carl Jung]] [[sk:Carl Gustav Jung]] [[sr:Карл Густав Јунг]] [[sv:Carl Gustav Jung]] [[tr:Carl Gustav Jung]] [[uk:Карл Густав Юнг]] [[zh:荣格]] 9855 35058 2006-07-10T12:18:33Z Erdal Ronahi 2 /* Alavên Neuroradyologiyê bo analîzan */ '''Nuerologî''' heya 100 salên dawî pirr ne pêşketî bû û problemên mirovan yên [[nuerologîk]] (sînîr) di yek bera pisporiyê de çareser dikir. Lê niha gelek şaxên wê çêbûne. Herwekî neurologî bi gelek zanîstiyên din re jî têkiliyê datîne. Neorologî bi nexweşiyên neurologîk re bilî dibe. Wekî, [[nexweşiya Alzheimer]] , [[epîlepsî]] , [[înfarkt SVG]] , [[mîgren]] hwd. == Şaxên zanîstiya neurologiyê == *[[Neuropatologî]] *[[Neurohîstologî]] *[[Neuroonkologî]] *[[Neurogenetîk]] *[[Neurofîzyologî]] *[[Neuroanatomî]] *[[Neurofarmakologî]] *[[Neuroradyologî]] == Alavên Neuroradyologiyê bo analîzan == *[[X-Ray]] *[[MRI]] *[[EMG]] *[[EEG]] *[[BBT]] [[Kategorî:Bijîşkî]] 9856 35016 2006-07-10T10:44:02Z Benyadem 433 '''Psîkîatrî''' pirr caran bi şaşî wekî psîkologiyê tê zanîn. Psîkîatrî jî wekî [[psîkologî]] bi pirsgirêkên derûnînasî, normal û anormal re bilî dibe. Psîkîatrî di dînamîkên tevgerên mirov de metoda bîyopsîkososyal bikartîne. Ango bi nexweşiyên organîk re bilî dibe. Heger ti nexweşî an [[sîmptom]] eke organîk (laşî) tunebe û dîsa jî nexweşiyeke psîkologîk peyda bûbe, ev dikeve warê psîkologiyê. Her nexweşeke psîkologek divê cara pêşîn ji aliyê psîkîatrek ve bête kontrolkirin. Psîkîatrî beşeke tibê ye lê psîkologî nîne. Psîkîatrî bi teknîkên organîk û dermanan kar dike. Di dema Şerê Dinyayê ya II. de zanîstên ji ber terora Nazî ji Germanistanê reviyabûn û hatibûn Tirkiyê, li Tirkiyê bingeha tiba nûjen davêjin. Gelek fakûlte û beşên zanistiyê ava dikin. Herwekî zanîstên Germanan cara yekemîn li Tirkiyê bo nexweşên psîkologîk klînîkek bi navê Bakirköy dadimezirînin û ew kesên ku jê re "dîn û har" dihate gotin bi zanîstîyê tedawî dibin. [[Kategorî:Zanist]] 9857 46389 2006-09-08T03:04:20Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[it:Narcisismo]], [[zh:自戀]] تعديل: [[tr:Narsisizm]] '''Narsîsîzm''' tê wateya hezkiriyê xwe bûn. Ango mirov maşûqê xwe dibe. Ev peyv ji efsaneyeke Grekî tê. [[Nêçîrvan Narkissos]] , rû nade [[Ekho]] ya wekî periyeke ciwan. Ekho bi dileke têr kul û êş ji Narkissos hez dike. Roj bi roj ji êşa dilê xwe jar dikeve û dimire. Dema ew dimire çiya û kendal olan didin û ev peyva eko ango ekho (olan) jî wisa dikeve hemî zimanan. Xwedayên li çiyayê [[Olîmpos]] rûniştine vê yekê dibînin û biryar didin ku nêçîrvan Narkissos ceza bikin. Narkissos ji nêçîrê vedigere. Gelek westiya û tî bûye. Radigihîje ji ava çem vexwe nişka ve xwe dibîne. Maşûqê xwe dibe. Ji wê rojê şunde êdî ji ber devê avê ranabe û ji eşqa xwe dimire. Ango cezaye Xwedayan bicih tê. Li cihê ku ew dimire kulîlkên [[nêrgiz]] şîn dibin. Gorî [[Sîgmund Freud]] di her mirovî de kêm zêde narsîsîzm heye û heger pirr zêde nebe zirara wê nîne. Kesayetiyên wekî [[Adolf Hîtler]], [[Napoléon Bonaparte]], [[Mustafa Kemal Ataturk]] jî xwedî narsîsîzmeke mezin bûne. Hemî dîktator kêm zêde wiha ne. Ji xwe zêdetir çavên wan kesî nabîne. Ezperest, tirsonek, zalim in lê bi tenê ne. Heger gotin an armancên wan bicih neyê wekî nêçîrvan Narkissos hêdî hêdî dihelin û ji kerba dimirin. [[Kategorî:Zanist]] [[Kategorî:Psîkolojî]] [[da:Narcissisme]] [[de:Narzissmus]] [[en:Narcissism]] [[eo:Narcisismo]] [[es:Narcisismo]] [[fi:Narsismi]] [[fr:Narcissisme]] [[he:נרקיסיזם]] [[hu:Nárcizmus]] [[it:Narcisismo]] [[ja:ナルシシズム]] [[nl:Narcisme]] [[pl:Narcyzm]] [[ru:Нарциссизм]] [[sv:Narcissism]] [[tr:Narsisizm]] [[zh:自戀]] 9858 35004 2006-07-10T09:06:51Z Bangin 450 Redirecting to [[Wikimedia Commons]] #REDIRECT [[Wikimedia Commons]] 9860 35020 2006-07-10T11:20:14Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Sigmund Freud]] #redirect[[Sigmund Freud]] 9861 35023 2006-07-10T11:26:49Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Malzarok]] #redirect[[Malzarok]] 9862 35031 2006-07-10T11:39:48Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Zanist]] 9864 35181 2006-07-11T13:08:12Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Psîkoanalîz]] [[Kategorî:Bijîşk]] 9865 35041 2006-07-10T11:54:39Z Erdal Ronahi 2 Hollandi çû cihê Zimanê holandî #REDIRECT [[Zimanê holandî]] 9866 35042 2006-07-10T11:55:32Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zimanê îngilîzî]] #redirect[[zimanê îngilîzî]] 9867 35043 2006-07-10T11:57:09Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zimanê îngilîzî]] #redirect[[zimanê îngilîzî]] 9868 56161 2006-11-13T14:25:53Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî kar û pîşeyê kes]] 9869 35049 2006-07-10T12:01:19Z Erdal Ronahi 2 Îdrîs Barzanî çû cihê Îdris Barzanî #REDIRECT [[Îdris Barzanî]] 9871 37480 2006-08-05T05:21:06Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Alayên Hemîdiye]] 9872 35062 2006-07-10T12:26:30Z Erdal Ronahi 2 Ateîst çû cihê Ateîsm #REDIRECT [[Ateîsm]] 9873 49455 2006-10-06T23:37:00Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]] #REDIRECT [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]] 9875 35069 2006-07-10T12:39:31Z Erdal Ronahi 2 Qraliyeta Yekbuyî çû cihê Qraliyeta Yekbûyî #REDIRECT [[Qraliyeta Yekbûyî]] 9876 35078 2006-07-10T14:34:24Z Benyadem 433 Vincent Van Gogh çû cihê Vincent van Gogh #REDIRECT [[Vincent van Gogh]] 9877 65531 2007-01-20T10:35:53Z Erdal Ronahi 2 '''Ferhenga Kamêran''' [[ferheng]]eke [[kurdî]]-kurdî ([[kurmancî]]-kurmancî) û bi [[alfabeya latînî]] ye. Danerê vê ferhengê [[Kamêran Botî]] (Kamêran Silêman Botî) ye. Ferhenga Kamêran sala 2006ê ji Weşanxaneya [[Spîrêz]] li [[Dihok]]ê derketiye. Ferhenga Kamêran ji 775 rûpelan pêk têt û li gor texmînan 15 ta 20 hezar peyvên sereke tê de cih girtiye. Peyvên kurdî bi kurdî tê de hatine şirovekirin û herwiha [[hevwate]]yên peyvan jî hatine dan. Hêjayiyên Ferhenga Silêman gelek in. Ya ji hemûyan giringtir ew e ku ev yekem ferhenga kurmancî-kurmancî ye ku li ber destê xwendevanan amade ye. Di ferhengê de gelek wêneyên tiştan hene bo asankirina têgihiştina peyvan. Herwiha yek ji hêjayiyên vê ferhengê ew e ku tê de gelek peyvên xweş yên [[devok]]a [[behdînî]] hene ku ta niha di ferhengên din yên kurdî de cih negirtine. Hin kêmasiyên ferhengê jî hene. [[Vekît]]a peyvan (bi taybetî nivîsîna pirtikên peyvan bi hev re yan ji hev cuda) bêserûber e (bo nimûne, dinivîse "ez di çim", "ez di bêjim" li şûna "ez diçim", "ez dibêjim"). Danerê Ferhenga Kamêran herwiha bi zanetî peyvên [[erebî]] yên ku di zimanê kurdî de tên bikaranîn li derî ferhengê hêlane. Ev kêmasiyek mezin e ji ber ku ew peyv di axiftin û nivîsîna zimanê kurdî de her tên bikaranîn û belkî bikarînera/ê ferhengê hewcedarî têgihiştina wan be lê nikare wan di vê ferhengê de bibîne. Ferhenga Kamêran hem li ser kaxezê heye û hem jî li ser internetê di [[malper]]ra [[Weşanxane]]ya [[Spîrêz]]ê de ==Lînkên derve== *[http://www.spirez.org/2006.htm#152 Ferhenga Kamêran bi formata PDF] ==Binere herwiha== *[[Ferhengên kurdî]] [[Kategorî:Ferheng]] 9878 60615 2006-12-17T18:31:23Z 80.142.123.173 /* Berhemên Spîrêzê */ [[Wêne:Spirez.jpg|thumb|550|Spîrêz]] '''Spîrêz''' [[weşanxane]]yek [[kurdî]] ye û bingehê wê li [[Dihok]]ê, [[Başûrê Kurdistan]]ê ye. Spîrêz [[pirtûk]]ên bi [[kurmancî]] hem bi [[alfabe]]ya [[latînî]] û hem jî bi ya [[erebî]] çap dike. Berpirsê Spîrêzê nivîskar û ronakbîr [[Hafiz Qazî]] û birêveberê wê jî helbestvan û nivîskar [[Mueyed Teyîb]] e. Weşanxaneya Spîrêz sala 2002yê li alî dest bi karê xwe kiriye. Spîrêzê destûra karê xwe ji [[Wezareta Çandeyî ya Herêma Kurdistana Iraqê]] wergirtiye û bi alîkariya wê têt fînansekirin. ==Berhemên Spîrêzê== Spîrêz hem [[pirtûk]]an û hem jî [[kovar]]an diweşîne. Spîrêzê niha sê kovaran derdixe. Kovara [[Kepir (kovar)|Kepir]] bo [[zarok|zarrok]]an, ya [[Ciwan (kovar)|Ciwan]] bo [[genc]]an û ya [[Hêlîn (kovar)|Hêlîn]] bo [[jin]]an. Weşanxaneya Spîrêz ji destpêka xwe li sala 2002yê ta niha (7/2006) zêdeyî 150 pirtûk çap kirine. Pirraniya wan bi kurmancî (behdînî) û bi alfabeya kurdî-erebî ne. Lê hin ji pirtûkên Spîrêzê yên herî hêja bi kurmanciya bi alfabeya kurdî-latînî hatine belavkirin. '''Lîsteya hin pirtûkên Weşanxaneya Spîrêzê''': *[[Ferhenga Kamêran]] (ferhengek kurmancî-kurmancî bi alfabeya latînî) *[[Dîwana Feqiyê Teyran bi amadekariya Se'îd Dêreşî]] (bi alfabeya kurdî-erebî) *[[Şerefnama Şerefxanê Bedlîsî bi wergera Dr M. S. Cuma]] (bi alfabeya kurdî-latînî) *[[El durr el semîn fî şerhî Mem we Zîn]] şirove û wergerandina Mem û Zîn a [[ehmedê Xanî]] bi zimanê erebî. [[Kategorî:Weşanxane]] 9879 35105 2006-07-10T16:12:53Z Zanistvan 333 9880 39103 2006-08-13T16:30:28Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Zanistvan '''Kamêran Botî''' (''Kamêran Silêman Botî'') danerê [[Ferhenga Kamêran]] ya kurdî-kurdî ye. [[Kategorî:Nivîskar]] 9881 35120 2006-07-10T16:50:39Z Zanistvan 333 '''Ferhenga Qazî''' [[ferheng]]eke [[kurdî]]-[[erebî]]-kurdî ye û ji alî [[Hafiz Qazî]] ve hatiye amadekirin. Ev ferheng sala 2005ê ji nav [[weşan]]ên [[Spîrêz]]ê derketiye. Ferhenga Qazî bi [[kurmancî]] û [[erebî]] lê herwiha [[peyv]]in [[soranî]] jî tê de cih digirin. Ferheng bi temamî bi [[alfabeya kurdî-erebî]] ye. Ferheng ji 479 rûpelan pêk hatiye. ==Lînkên derve== [http://www.spirez.org/2005.htm#Ferhenga%20Qazî Ferhenga Qazî li ser Internetê bixwîne] ==Binere herwiha== *[[Ferhengên kurdî]] *Weşanxaneya [[Spîrêz]] [[Kategorî:Ferheng]] 9882 35122 2006-07-10T16:59:04Z Zanistvan 333 '''Ferhenga Gulî''' [[ferheng]]eke [[farisî]]-[[kurdî]] (kurmancî) ye. Danerê ferhengê [[Mesûd Xalid Gulî]] ye. Ev ferheng 400-rûpelî ye û ji bilî rêzkirina peyvan, di destpêkê de herwiha bingehê [[rêziman]]a farisî jî bi kurdî hatiye ravekirin. Di ferhengê de peyvên farisî hatine rêzkirin û [[bilêvkirin]]a wan jî bi [[alfabeya kurdî-latînî]] hatiye diyarkirin lê wateya wan bi kurdî bi [[alfabeya kurdî-erebî]] hatiye dan. ==Girêdanên derve== *[http://www.spirez.org/2002.htm#فه‌رهه‌نگا%20گولی Ferhenga Gulî bi bixwîne] ==Binere herwiha== *[[Ferhengên kurdî]] [[Kategorî:Ferheng]] 9883 35136 2006-07-10T20:31:07Z Bangin 450 '''Hafiz Qazî''' [[nivîskar]] û [[ronakbîr]]ek navdar yê [[kurd]] e. Ew niha berpirsê [[Weşanxane]]ya [[Spîrêz]] e ku li [[Başûrê Kurdistan]]ê [[pirtûk]]an bi [[kurmancî]] diweşîne. Hafiz Qazî ji salên 1950yê ta niha di xebatên ronakbîrê de ye. Wî di wan salan de sernivîseriya Kovara [[Hîwa (kovar)|Hîwa]] û ya [[Ronahî (kovar)|Ronahî]] dikir. Rêzdar Qazî herwiha danerê [[Ferhenga Qazî]] ya kurdî-erebî-kurdî ye. [[Kategorî:Nivîskar]] ==Binere herwiha== *Weşanxaneya [[Spîrêz]] 9884 39375 2006-08-13T16:40:02Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi ''Ev gotar li ser kovara Ronahî ya ji alî [[Hafiz Qazî]] ve dihat weşandin e. Bo Ronahiya Celadet Alî Bedir-Xan, binere [[Ronahî (kovar)|Ronahî]]''. ---- '''Ronahî''' [[kovar]]ek [[kurdî]] bû li salên 1950yê li [[Bexda]]yê dihat weşandin. Birêveberê wê [[Hafiz Qazî]] bû. [[Kategorî:Kovar]] 9885 35129 2006-07-10T19:23:28Z Erdal Ronahi 2 Ronahî (kovar2) çû cihê Ronahî (kovar, Hafiz Qazî) #REDIRECT [[Ronahî (kovar, Hafiz Qazî)]] 9888 65754 2007-01-21T12:13:12Z Luqman 401 '''Sih''' an li hin devokên Kurdî de '''sî''', tariya objektek, tiştek e. Li germa havînê de mirov di bin siya daran de rûdinên û xwe ji tîrêjên rojê yên ku ziyanê didin diparêzin. Mirovên berê bi siya objektan dem û katjimêr texmîn dikirin. Li Kurdistanê ji siya ewrên beriya avabûna rojê, rewşa texmînî ya hewayê ya roja dûtir dikirin. Bi siya objektan hin leyîstikên zarokan, teknîkên şanogeriyê hene. Psîkolog [[Carl Gustav Jung]] bi navê " [[siya kesayetiyê]] " fonksiyoneke hişara mirov keşfkiriye. [[Kategorî:fîzîk]] 9889 40421 2006-08-17T10:39:07Z Silêman 10 '''Psîkopatologî''' yek ji beşên zanîstiya psîkologiyê ye. Lêkolîn, lêgerîn û tedawiyê li ser nexweşiyên derûnînasiyê (psîkologî) dike, zagonên anormaliteyê kivşe dike. [[WHO]] (Rêxistina Tenduristiyê ya Dinyayê) rave dike ku ji 1800´î zêdetir nexweşiyên psîkologîk hene. == Hin mijarên psîkopatologiyê ev in == *[[Berpêyên panîkî]] *[[Şîzofrenî (katatonîk an hebefrenîk)]] *[[Depresyon]] *[[Sîmptomên paranoîd]] *[[Depresîv psîkoz]] *[[Sîmptomên obsesîv û kompûlsîv]] *[[Psîkozên manîk depresîv]] *[[Fobî yên sosyal]] *[[Dîstîmiya hiş]] [[Kategorî:Psîkolojî]] 9890 38999 2006-08-13T16:26:14Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 84.138.239.164 '''Ronî Alasor''' (1963- ) nivîskar û rojnamevankî Kurd e. Li gundê [[Govendik]] (niha wek navça Qereçanê / Karaçoban) li herema Serhedê dayik buye. Koka bav u kalên wi li çiyayê Elegez ê ne. Piştî 12 îlonê (1980), dema rejima leşkeri a Tirk, welatê xwe derket u koçber bu. Sala 1988 li Norwecê dest rojnemevaniyê kir. Alasor Kurdi, Norweci, Siwêdi, Tırki u Ingilizi diaxife u heya niha wek "Marko Polo ê Kurd" qedera 50 welati gerya. ==Berhem== * Şifreli Mesaj - Trene bindir (1999) * Gizemli Güneydoğu Asya ''ve Efsanefi Gerilla Komutanı Giap'ın Karargahında Yeşil Çayli Sohbet'' (2004) {{kurt}} [[Kategorî:Rojnamevan|Alasor, Ronî]] 9891 35178 2006-07-11T13:05:03Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Psîkoanalîz]] '''Îd''' , bingeha kesayetiyê ye. Bi Kurdî [[ajez]] an [[binez]] e. Gorî [[Sigmund Freud]] [[hişar]] ji 3 radeyan pêk tê. Îd, [[ego]] û [[superego]] (ajez, [[eze]] û [[serez]] ). Îd kana energiya kesayetiya mirov e û rehên energiyê ji laş digire. Wekî êrîşkarî, hovîtî, seksualîte, birçîbûn hwd pêdiviyên bingehî yên mirov di vê radeyê de cih digire. Ji ber ku hêj derneketiye radeya hişarê tevgera wan bêzanebûn û serbest e. Heger ego an eze ya mirov xurt nebe û wan kontrol neke, dikare zirarê bide mirov. Çêtir e mirov xwedî egoyek, ezeyek xurt û pêşketibe van pêdiviyên ku him di mirovan, him jî di ajalan de hene, bigre bin bandora xwe. Pêwîst e mirov nekeve bin bandora wan. Heger van pêdiviyan bicih neyên, xwe bi formekê didin der. [[Kategorî:Psîkoanalîz]] 9892 59826 2006-12-08T20:19:36Z Elizabeth 656 interwikis '''Ego''' an bi Kurdî eze, yek ji mekanîzmayên kesayetiyê ye ku di navbera îd (bi Kurdî ajez an binez) û [[superego]] (bi Kurdî serez an ezder) yê de cih digire. Di kesayetiyên normal de ego di navbera herdu radeyê an mekanîzmayê kesayetiyê de denge çekiriye. Him vandalîzma îdê kontrol dike û him jî xwe ji vandalîzma serezê diparêze. Di nava Kurdan de şîreteke pirr xweşik heye ku vê dengeyê xweş tîne zimên: "''Lawê xwe bike mêr têke şivan, lê zû bîne ji çolê bila nebe heywan".'' Ego divê desthilatiye li ser ezderê jî neke. Li ir ezder an serez (superego) ez a ku ji bandora demedorê, bi saya sosyal çêbûye ye. Heger kesê ku demedorê nede berçav, piçûk bibîne ji wan re egoîst tê gotin, ango bi Kurdî Ezeperest. [[Kategorî:Psîkoanalîz]] [[en:Id, ego, and super-ego]] [[af:Ego, Superego en Id]] [[cs:Ego, superego a id]] [[de:Über-Ich]] [[es:Ego, Superego e Id]] [[eo:Mio, Miego, kaj Ĝio]] [[fr:Seconde topique]] [[he:מודל הנפש הפרוידיאני]] [[it:Ego]] [[nl:Ego]] [[ja:自我]] [[pl:Ego]] [[pt:Ego]] [[ru:Эго]] [[fi:Minä (Ego)]] [[tr:ego]] 9893 39217 2006-08-13T16:35:08Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Superego''' bi Kurdî serez / ezder e. Gorî [[Sigmund Freud]] kesayetiya mirov ji 3 radeyan pêk tê. Îd (ajez, binez), [[ego]] (eze) û superego. [[Îd]] kana energiya kesayetiyê ye. Zarok dema ji dayîk dibe cara pêşîn radeya yekemîn temam dike, ango îdê. Îd pêdiviyên organîk û stimulusên genetîk (êrîşkarî, sexualite, birçîbun hwd) dihewîne. Mirov cara duyemîn egoya xwe çêdike û herî dawî jî superegoyê. Serez an ezder, kesayetiya mirov a ku ji bandora derve çêdibe ye. Xûyakirina mirov a di nava civakê de ye. [[Kategorî:Psîkoanalîz]] 9894 35157 2006-07-11T01:27:05Z Bablekan 495 Alayên Hemîdiyan çû cihê Alayên Hemîdiye: Hemîd yek keseke, nikare bibe "hemîdiyan". A bash Hemîdiye. Navê orgînal jî "Hemîdiye ye" #REDIRECT [[Alayên Hemîdiye]] 9896 35189 2006-07-11T13:49:57Z Bablekan 495 Peyva '''Totem''' ji zimanê [[Algonkin]] ku zimanê qewmeke li başûrê Kanada dijîn in tê. Di zimanê Algonkin de wateya wê xizmatî, birêvebirina malbatê û hêza ku mirov diparêze ye. Wekî paşnavan e ku îro mirov bikartînin. Çawa di jiyana nûjen de mirov bi paşnava xwe tê nasîn, niştecihên berê yê parzemîna Emerîka, [[Îndîaniyan]] û xwediyên parzemîna Awûstûralya [[Aborjînan]] jî bi totemên xwe didane naskirin. Her berekê xwedî paşnavek an totemek bûn. Ev ya sîmbola parçeyek ji cîhana kûvî bû, an ajalek, an jî ruhê lehengeke wan bû. Her mirovek ji dayîk bûnê dibû xwedî totemek. Diviyabû mirov rêz ji wan re hebûya. Heger totem ajalek e, di xela û birçîbunên herî mezin de jî diviyabû mirov ew nexwara. Kê rêz ji toteman re nebû bi cezayên giran dihatin cezakirin û bi pirranî jî ceza mirin bû. Mirovek diviyabû him ji totemê bera diya xwe û him jî ji yê bera bavê xwe re rêz bigirta. Lê pirranî yek ji yê din birêztir dihate qebûlkirin. Li navenda [[Afrîka]] pirranî totemê rêztir ya bera dê bû. [[Kategorî:Psîkoanalîz]] 9897 35187 2006-07-11T13:47:35Z Bablekan 495 Peyva '''Tabû''' ji zimanên [[Tongayî]] derbasê hemî zimanan bûye. Di zimanên Tongayî de wateya wê; tişta kû qet nikare were birîndarkirin, dest lê dayîn, tişta qedexe, tişta pîroz, tişta pirr veşartî ye. Tabû di hemî beşên zanîstiyê de tê bikaranîn, lewra her mirov, her ber an kom, gel, çîn. ol hwd tabûyeke xwe hene. [[Sigmund Freud]] di psîkologiyê de ciheke girîng daye tabûyan. Tabûyên olan pirr in. Bo mînak mirov nikare nîqaşa hebûna Xwedê bike, lewra ev tabûyek e. Dîsa di hemî çandan de tabû hene. Mirov nikare rût û tazî di stasyona trênê de bigere. Di dadmendiyê de tabû hene. Bo mînak mirov nikare xalên bingehîn ên destûrên bingehîn bi hêsanî guftûgo bike. [[Kategorî:Psîkoanalîz]] 9899 40433 2006-08-17T10:42:59Z Silêman 10 [[Kategorî:Psîkolojî]] [[de:Kategorie:Psychoanalyse]] 9901 40437 2006-08-17T10:48:26Z Silêman 10 Redirecting to [[Kategorî:Psîkolojî]] #REDIRECT [[Kategorî:Psîkolojî]] 9903 35207 2006-07-11T17:13:01Z 80.135.127.73 Redirecting to [[Aram Dîkran]] #redirect [[Aram Dîkran]] 9904 35211 2006-07-11T18:22:13Z Bangin 450 Redirecting to [[Deh]] #REDIRECT [[Deh]] 9905 35229 2006-07-11T19:28:51Z Nurallah 497 9906 40381 2006-08-17T10:10:53Z Silêman 10 '''Psîkologiya komî''', grûbî an jî sosyal wekî ji navê tê fêhmkirin bi civak û pirsgirêkên civakê re bilî dibe. Psîkologî dinya hundirîn ya mirov analîz dike, nas dike û destkeftiyên xwe di nava civakê de diceribîne. Psîkologiya komî an sosyal ji sosyologiyê cûdatir e. Sosyologî prînsîp û normên jiyana civakê analîz dike, psîkologiya komî jî bandora van prînsîp û norman li cîhana hundurîn an mirov analîz dike. Psîkologiya komî ji ber pêwîstiyên mirovahiyê derketiye. Şer, întegrasyon, cûdatiya di navbera komên civakê, nîjadperestî, xizanî, nakokiyên di navbera çandan de, pirsgirêkên jin û ciwanan, alkol, pirsgirêkên li kargehê hwd. Bi giranî li DYE xebatên psîkologiya komî hatine kirin. Lewra behaviorizm (tevgernasî) wekî dibistaneke psîkologiyê li DYE pêşketiye. == Ên li ser psîkologiya komî - psîkologiya sosyal xebat kirine == *[[Wilhelm Wundt]] *[[William McDaugal]] *[[Kurt Lewin]] *[[Theodor Adorno]] *[[Solomon Asch]] *[[Leon Festinger]] *[[Fritz Heider]] *[[Carl Hovland]] *[[Sigmund Freud]] *[[Muzafer Sherif]] *[[Stanley Milgram]] *[[Elliot Aronson]] *[[Erich Fromm]] [[Kategorî:Psîkolojî]] 9907 58947 2006-11-29T21:05:33Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:Wilhelm Wundt]] '''Wilhelm Maximilian Wundt''' di 16 Gelawêj [[1832]] ´î li [[Neckarau]] ya Germanistanê ji dayîk bûye û di 31 Gelawêj [[1920]]´î de li bajarê [[Leipzig]] ê jiyana xwe ji dest daye. Wekî avaker û bavê psîkologiyê tê zanîn. Wî îspat kiriye ku xebatên ceribandinê li ser psîkologiya mirov dikarê were kirin. 1803-1890 li Zanîngeha [[Heidelberg]] û [[Tübingen]] ê perwerdeya xwe diqedîne. [[1874]] dibe profesor li zanîngeha [[Zürich]] û Leipzig ê kar dike. Di sala [[1879]] ´î de li zanîngeha Leipzig enstîtûtek ji bo psîkologiya experimental ava dike. Cara yekemîn e ku li dinyayê yek psîkologiyê bi rêbazên experimental bide ber xwe. Wundt li wir xebatên bêhempa dike. Li ser çand, zanîstiya sirûştê, ziman, bajarî, [[mîtos]] hwd gelek keşfên nû dike û diweşîne. Di destpêka şerê yekemîn ê dinyayê de berevaniya Elmanya dike. Ev yeka han dibe sedem ku gelek rexne li Wundt çêbin. Bi sedan gotar û pirtûkên wî hene. [[Kategorî:Psîkolog]] [[be:Вільгельм Вунт]] [[de:Wilhelm Wundt]] [[en:Wilhelm Wundt]] [[es:Wilhelm Wundt]] [[fi:Wilhelm Wundt]] [[fr:Wilhelm Wundt]] [[he:וילהלם וונדט]] [[hr:Wilhelm Wundt]] [[is:Wilhelm Wundt]] [[it:Wilhelm Wundt]] [[ja:ヴィルヘルム・ヴント]] [[lt:Vilhelmas Vuntas]] [[nl:Wilhelm Wundt]] [[no:Wilhelm Wundt]] [[pl:Wilhelm Wundt]] [[pt:Wilhelm Wundt]] [[ru:Вундт, Вильгельм]] [[sk:Wilhelm Wundt]] [[sv:Wilhelm Wundt]] [[tr:Wilhelm Wundt]] [[zh:威廉·冯特]] 9908 39413 2006-08-13T16:48:31Z Pill 538 Revert to revision 38708 dated 2006-08-13 15:57:18 by 84.158.84.5 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] '''Erich Fromm''' (1900-1980), psîkoanalîst, sosyalpsîkolog, nivîskar û mirovhezekî hêja yê sedsala 20emîn e. Li Frankfurt am Main ji dayîk dibe. Malbata wî Cihû ye. Di sala 1919´î de bi navê "Mala mamosteyên azad a Cihûyan" komalekê ava dike. Sala 1924, bi Frieda Reichmann re dest bi karê psîkoanalîtîkê dike û du sal şûnde jî pê re dizewice. 1929, bi hevalên xwe re enstîtûtek bo psîkoanalîzê dadimezirîne. Di sala 1932´î de bi navê "lêkolînên sosyal" kovareke dertîne û bi rêkûpêk nêrînên xwe diweşîne. 1933, li [[Chicago]] ya [[DYE]] bi psîkologa navdar [[Karen Horney]] re dixebite û heya sala [[1943]] ´î ji ber zilma [[Nazî]]yan venagere ji DYE. Fromm li ser gelek babetan lêkolînan dike. Ne tenê li ser psîkologiyê li ser çand, estetîk, hezkirin hwd jî pirtûken wî hene. Ew yek ji hîmên avakirina zanîstiya psîkologiyê û hûmanîzmê tê zanîn. [[Kategorî:psîkoanalîst]] 9910 48451 2006-09-26T09:32:49Z Luqman 401 '''Kendal Nezan''' nîvavaker û serokê dewamî yê [[Enstîtuya Kurdî ya Parîsê]] ye. [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:kurd]] 9911 39053 2006-08-13T16:28:36Z Pill 538 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Joyce Blau''' nivîskarek [[Études kurdes]]ê ye. Li Institut National des Langues et Civilisations Orientales (INALCO)yê de mamosta zimanê kurdî bû. Niha di nav [[Enstîtuya kurdî ya Parisê]] de kar dike. [[Kategorî:jin|Blau, Joyce]] [[Kategorî:zimannas|Blau, Joyce]] 9912 64902 2007-01-16T17:49:19Z Luqman 401 '''Hamit Bozarslan''' di [[11 Cotmeh 1958]]'an da li [[Licê]] ji dayik bû. Kurê [[Mehmed Emîn Bozarslan]] e. Dîroknasê polîtîkaya şîddet ya [[Rojhilata Navîn]] e. li École des Hautes Études en Sciences Sociales ([[EHESS]]) mamosta ye. {{kurt}} [[Kategorî:nivîskar]] [[Kategorî:lêkolîner]] 9913 35267 2006-07-12T19:47:13Z Erdal Ronahi 2 Hamit Bozarslan çû cihê Hamît Bozarslan #REDIRECT [[Hamît Bozarslan]] 9914 35268 2006-07-12T19:47:55Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Enstîtuya Kurdî ya Parîsê]] #redirect[[Enstîtuya Kurdî ya Parîsê]] 9915 35272 2006-07-12T19:58:13Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Komara Kurdistan a Mahabadê]] #redirect[[Komara Kurdistan a Mahabadê]] 9916 35275 2006-07-12T20:01:23Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Urmiye]] #redirect[[Urmiye]] 9917 35277 2006-07-12T20:02:04Z Erdal Ronahi 2 Pirtûkên helbestan yên bi kurdî çû cihê Lîsteya pirtûkên helbestan yên bi kurdî #REDIRECT [[Lîsteya pirtûkên helbestan yên bi kurdî]] 9918 35279 2006-07-12T20:03:00Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Gola Urmiyê]] #redirect[[Gola Urmiyê]] 9920 35293 2006-07-13T09:34:58Z Erdal Ronahi 2 {{rtl}} كۆمه‌ڵێك كوردی نیشتیمانپه‌روه‌ر، كه‌ به‌ره‌وپێشبردنی زانسته‌ جیاجیاكان به‌زمانی شیرینی كوردی كۆیانده‌كاته‌وه‌. * [http://www.zkurd.org زانستپه‌روه‌ران] 9921 35571 2006-07-18T21:35:29Z Erdal Ronahi 2 '''Muzafer Sherif''' (Profesorê Xayîn), yek ji avakerê [[psîkologiya komî]] yê bi eslê xwe Kurd e. Di sala 29 Tîrmeh [[1910]] ´î li bajarê [[Îzmîr]] li malbateke Betlîsî ji dayîk bûye. Di 16 Cotkar [[1988]] ´î li [[Fairbanks]] a [[Alaska]] (DYE) jiyana xwe ji dest daye. Muzafer Sherif li Tirkiyê bi navê "profesorê xayîn" tê binavkirin. Heya salên 90´î navê wî li Tirkiyê qedexe bû, pirtûkê wî nedihate wergerandin û dûgela Tirk dixWast wî jibîrkirin bide. == Aforozkirina Profesorê Xayîn an Profesorê Kurd == Muzafer Sherif ji ber ku [[komkujiya Dêrsîmê]] şermezar dike, serê wî bi dûgela Tirk ve dikeve belayê. Tê binçavkirin, gef lê kirin. Girtina helbestvanê Tirk [[Nazim Hîkmet]] ji aliyê gelek ronakbîran ve tê protesto kirin, yek ji wan jî Sherif e. Ev çalakiya han dibe sedem ku Sherif ji Tirkiyê derkeve. Di salên 50´î de ji Tirkiyê direve. Li [[DYE]] bicih dibe û dibe yek ji psîkologên navdar e dinyayê. Bi taybetî li ser nakokiyên di nava koman ve bilî dibe. Projektek bi navê "Lêkolînên nakokiyan" dimeşîne û gelek keşfên nû dike. Miroveke lîberal bû. Di gotineke xwe de wiha dibêje: "Ez bi xwe kesekî komûnîst ji nînim, lê bawer dikim wekî Bozkûrt digot "ên Tirk nînin divê tenê ji me re xulamtiyê bikin", bingeh Kurd bûyîna min bû belayê serê min. Min sê caran xwast vegerim Tirkiyê, 60´î. 70´î û 80´î de. Mixabin her sê caran jî li Tirkiyê darbeya leşkerî çêbûn. Tirkiye ji bo lêkolînvanan kaneke girîng e. Bi navê "Tirk" tişteke xerîb afirandine, wekî Xwedayeke nepenî û êdî zora kesî bi vê Xwedayê nabe. Hergav bala min kişandiye. Min hêza zanistiyê jî naskir bi kirinên wiha. Kurdayetî wekî çîrokên bapîra min, him ji min dûr e, him wisa hezkiriyê dilê min e. Mixabin hîç bi Kurdî nizanim. Zimanê min ê sereke bûye Îngîlîzî...". Mixabin, ji ber ku Sherif ne çepgîr û komûnîst bû, şoreşgerên Kurdan jî xwedî lê derneketin. Li Tirkiyê hêj nû pirtûkên wî tên wergerandin. == Wêje == *Sherif, M., & Sherif, C. W. (1977): Experimentelle Untersuchungen zum Verhalten in Gruppen. *In Koch, J.-J. (Hrsg.), Sozialer Einfluss und Konformität. (S. 167 – 192). Weinheim und Basel: *Beltz Verlag *Sherif, M., & Sherif, C. W. (1969): Social Psychology (Int. Rev. Ed.). New York: Harper & Row. *Sherif, M., Harvey, O. J., White, B. J., Hood, W. R., & Sherif, C. W. (1961): Intergroup *conflict and cooperation: the Robbers Cave experiment. Norman: University of Oklahoma Book Exchange. *Sherif, M., White, B. J., & Harvey, O.J. (1955): Status in experimentally produced groups. American Journal of Sociology. 60, S. 370 – 379. *Sherif, M., & Sherif, C. W. (1953): Groups in harmony and tension. New York: Harper & Row. [[Kategorî:kurd|Şerif, Muzaffer]] [[Kategorî:Psîkolog|Şerif, Muzaffer]] 9922 40428 2006-08-17T10:41:09Z Silêman 10 '''Rêbaza tevgerzaniyê''' ango '''behaviorizm''', yek ji dibistanên psîkologiyê ye û pirranî li [[DYE]] pêşketiye. Behaviorizm di şerê dinyayê ye I. de ji hin psîkologên Emerîkayî hatiyê pêşxistin. Behaviorizm, metoda şopandin û ceribandinê bikartîne. Stîmulûs (niqurç) û response (berpê) bingeha lêkolînan e. Psîkologên ku vê rêbazê dihewînin metodên din zanîstî nabînin. Gorî wan destkeftiyên ku bi rêbazên zanîstî nehatine holê, qîmeta wan nînin. Tevgerên mirov û ajalan heman mekanîzmayê dihewînin. Ji ber wê psîkologên vê dibistanê li ser ajalan jî ceribandinan dikin. Navdarên vê dibistanê [[Îwan Pawlow]] , [[Dashil]], [[Watson]] hwd in. Pawlow bi kuçikên xwe tê nasîn. [[Kategorî:Psîkolojî]] 9923 35653 2006-07-21T11:24:34Z Erdal Ronahi 2 '''Îwan Petrowitsch Pawlow''' bijîşk û psîkologeke Ûris e. Di sala [[1849]]´î de li [[Rjasan]] ji dayîk bûye û di sala [[1936]] ´î de li [[Lenîngrad]] jiyana xwe ji dest daye. Di sala [[1904]] ´î de [[Xelata Nobel]] girtiye. Pawlow yek ji alîgirên dibistana [[rêbaza tevgerzaniyê]] ye. Gorî wan mirov tevgerên xwe fêr dibe. Mirov dikarê tevgerên xwe, herwekî nexweşiyen xwe yî derûnînasî bi vê metodê derbibe. Pawlow bi kûçikên xwe tê nasîn. Her carî berya ku xwarinê bide kûçikan sîgnaleke lê dixwe. Bi çendîn dubarekirinan, kûçik dema ku sîgnal lê da, devgirêzî dibe. Ango kûçik fêrî sîgnalê dibe. [[Kategorî:Psîkolog]] 9925 53543 2006-10-21T08:50:39Z Luqman 401 [[Wêne:sersaf.jpg|thumb|Gundê Sersafê]] '''Sersaf''' ''( tr: Kanarlar)'', yek ji [[gund|gundên]] herî xweşik ê [[Wêranşar|Wêranşara]] [[Riha|Rihayê]] ye. Nêzîkî 13 mal di vî gundî de hene û derdora 120 kesî di vî gundî de dijîn. Gundê Sersafê 2-3 kîlometre dûrî Wêranşarê ye û di navbera gund û bajêr re [[çem]] derbas dibe. Gund di destê malbata Ehmedê Biryem de ye (Kanarlar),û di gund de tenê 7 bira, 3 pismam û zarokên wan dijîn. [[Erd]]ê vî gundî nêzîkî 4000-4500 donim in û debara xwe bi çandina [[pembo]], [[nîsk]], [[genim]], [[ceh]] û hwd. dikin. Li Bakur û rojhilatê Sersafê [[Wêranşar]], û li bakur-rojava [[Duolî]], li Başûr [[Hufdemal]] li Başûr-rojava û rojava [[Dêlwêrîn]] hene. [[Kategorî: Gundê Wêranşarê]] 9926 35318 2006-07-13T16:56:48Z Erdal Ronahi 2 Haydar Isik çû cihê Haydar Işik #REDIRECT [[Haydar Işik]] 9927 35320 2006-07-13T16:57:56Z Erdal Ronahi 2 Muzafer Sherif çû cihê Muzaffer Şerif #REDIRECT [[Muzaffer Şerif]] 9930 56074 2006-11-12T23:23:22Z Erdal Ronahi 2 '''Kürt Remzî''' hunermandekî kurd ji [[Anatolîya Navîn]] e. Li Gundê [[Bazika]] -Mîkaîla Haymana hatîye dunê, sal......? Li 1998'an rehmetî dibe. Li salên 1970 şunde nav û dengê Kürt Remzî destpêdike. Bi fermî 7 kaset tomarkirine. Yên ne-fermî jî kes nizanin çiqas in! Piştê hatina leşkerên yên cunta li Turkiya'yê Kürt Remzî jî têgirtin û paşê Kürt Remzî tehere bajarê Bursa'yê. Li salên dû wê Kürt Remzî tê [[Almanya]]'yê û sê salan li wira dimîne. :'Sibê rabûm, ro hilatî, buhar e :Te cîgera min jêkirî, anî xwarê :Ez li ber mala xwe bigerim :Stûyê min'î li Almanya'yê timî xwar e' Hîn kilamên Kürt Remzî yên pir naskirî ev in: Mala Bavê Min Birano, Qamyona Îzzet, Elî Axa, Lo Lo Heco, Zewko (bi turkî ye), Bizim Ziya Evlenecek, Lêylê Kin'ê, Dil Megirin Dil Giran e (bi zaravayê shêxbizinî ye), Nexweşxana Ankara'ê û hwd [[Kategorî:Stranbêj]] [[Kategorî:Kurd]] 9931 35335 2006-07-14T01:12:04Z Erdal Ronahi 2 Kürt remzî çû cihê Kürt Remzî #REDIRECT [[Kürt Remzî]] 9932 40415 2006-08-17T10:36:54Z Silêman 10 '''Neuroz''' , nevroz an bi Kurdî '''Reha Cinan''' navê nexweşiyeke psîkologî ye. Grêka şaş û nakokiya di navbera radeyên hişar û kesayetiya mirov de, heger neyên çareserkirin, dibe nexweşî û bandora xwe li têkiliyên mirov dide. Kurdan bi navê Reha Cinan bilêvkirine. Ango reh hêj mezin û şîn nebûye û nebûye cin. Cin an cindîtin êdî radeya paranoîd şîzofreniyê ye. Reh an grêkeka ku êş û azarê dide mirov, nahêle mirov xwe di stara jiyana rewa û hêsan de bigire heye di kesayetiyê de lê mirov nikane şîrove bike. Wekî tê zanîn pirraniya nexweşiyên psîkologîk bingeha xwe di zaroktiyê de digirin. Temenê 0-6 pirr girîng e di avakirina kesayetiya mirov de. Heya bigire hin zanîst dibêjin, piştî 6 salî mirov êdî hew diguhere. Gorî Sigmund Freud sedemê neurozê [[kompleksa oidîpûsê]] e. Di 4 saliya mirov de, keç maşûqê bav û law jî yê dê dibe. Ev rewşa han bo demeke kurt e. Heger zarok di wê demê de ziyanê bibîne rehê neurozê jî tê çandin. Pirranî kesên ku di zaroktiya xwe de tûşî kiryarên cinsî hatine bi vê nexweşiyê dikevin. Ji alîyek ve wekî her mirovî dixwazin jiyana xwe ya cinsî bijîn, lê ji aliyê din ve ev birînên kûr ên êdî mirov nizane kengî bi serê mirov de hatine dibin asteng. Mirov dizane nexweşiyek bi mirov re heye, lê mirov baş nizane sedemê wê çiye. Cara pêşîn [[W. Cullen]] navê vê nexweşiyê pê ve kiriye. [[Pawlow]] jî li ser lêkolîn kiriye. [[P. Pinel]] , [[Jacques Lacan]] , [[H. Ey]] , [[F. Basiglia]] , [[R. Laing]] , [[P. Janet]] hwd li ser xebat kirine û sedem û naveroka vê nexweşiyê ronî kirine. Lê yê ku vê nexweşiyê gihandiye radeya tedawîkirinê [[Sigmund Freud]] e. == Çend nexweşiyên bingeha wê neuroz e == *[[Neuroza fobiyê]] *[[Neuroza rojane]] *[[Trawmatîk neuroz]] *[[Neuroza kesayetiyê]] *[[Hîsterî]] *[[Hîsteriya xeniqandinê]] *[[Neuroza lêçikbûnê]] [[Kategorî:Psîkolojî]] 9933 38902 2006-08-13T16:15:09Z Pill 538 Revert to the revision prior to revision 38870 dated 2006-08-13 16:11:51 by 85.99.208.125 using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] #[[Newroz]], cejna Kurdan û gelek gelên din #[[Neuroz]], (''neurosis''), nexweşiyeke psîkologî {{cudakirin}} 9934 40666 2006-08-19T13:02:07Z Bablekan 495 Peyva Oîdîpus ji mîtoseke Grekî tê. Bavê wî bi jina keyser re têkiliya cinsî datîne û Oidîpus jê çêdibe. Bav Oîdîpûs dide şivanekî û ji palasa keyser dûr dixîne. Piştre bav keyser dikuje û xwe dike keyser. Oîdîpûs li cem şivên mezin dibe û dibe xort. Dilê wî dikeve jina keyser lê nizane ew diya wî ye. Ji kerba dilê xwe her rê û mercê bikartîne û bi keyser (ango bavê xwe re) dikeve şer. Ne bav ne dê û ne jî Oîdîpus hevûdu nasnakin. Oîdîpûs keyser dikuje bi jina wî re dizewice. [[Sigmund Freud]] , [[Carl Gustav Jung]] , [[Jacques Lacan]] li ser têkiliyên zarokan bi dê û bavê wan re lêkolînan dikin. Freud dibîne ku di 4 salî de zarokên law wekî dilketine bala xwe berdidin dê û bi hestên dijminahî li bav mêzedikin. Herwekî keç jî dil dikeve bav û bi diya xwe re dikeve pevçûnê. Jung a keçan bi kompleksa elektrayê binavdike. Gorî psîkologan her mirov di vê radeyê de derbasdibe. Divê vê radeyê bêî ziyan û birînan derbas bibe. Bav û dê bi zanyarî tevbigerin û ne hestên zarokên xwe bişkînin, ne jî bi ya wan bikin. [[Kategorî:Psîkolojî]] 9935 35346 2006-07-14T12:38:28Z Bablekan 495 Kompleksa oidîpûsê çû cihê Kompleksa oîdîpûsê: sererastkirin #REDIRECT [[Kompleksa oîdîpûsê]] 9938 35353 2006-07-15T08:14:36Z Hekar 491 9939 35354 2006-07-15T08:16:47Z Hekar 491 9941 56024 2006-11-12T17:39:45Z Bablekan 495 vandalîzm hebû min jêbir û IP tomarkir '''Evdalê Zeynikê''' wekî [[Homeros]] ê Kurdan tê nasîn. Di derbarê jiyana wî de agahiyên sedî sed rast nînin. Nivîskar [[Ahmet Aras]] li ser jiyana wî pirtûkek nivîsiye ku ev pirtûk heypeyvîna bi neviyê Evdal re jî dihewîne. Di destpêka [[1800]] ´î de li gundê [[Cemalwêrdî]] ya girêdayi [[Tûtax]] ku niha girêdayî Agiriyê ye ji dayîk bûye û di sala [[1913]] ´î de li gundê [[Qanciyan]] a [[Qereyazî]]yê jiyana xwe ji dest daye. Evdal temenekê pirr dirêj jiyaye. Gorî neviyê wî Emerê Zeynikê Evdal 110 salî zêdetir jiyaye û li seranser Kurdistanê geriyaye. "Dengbêjê Sirmelî Mamed Paşa", "Bavê Temo", "Pisporê Qulingan" ji navê Evdal in. Evdalê Zeynikê di stran û destanên xwe de pirr behsa qulingan, Temo, Gulê ( [[Dengbêj Gulê]] ), korbûn, xizanî, kalbûn, bêbextî hwd dike. Bavê wî di zaroktiyê de miriye. Evdal bi navê diya xwe Zeynê an Zeynikê tê naskirin. Heger mirov ne dîrokzan be û bi tenê ji destanên wî rêçê bajo, mirov jiyana Evdal wiha ava dike: Evdal lawê Zeynikê ye. Diya wî ev di nava xizaniyê de mezinkiriye. Evdal zarokek taybet bûye. Bala xwe daye neheqî, welatparêzî û dewlemendiya civakê. Gihîştinên xwe kiriye stran. Dilê wî ketiye dengbêj Gulê. Gulê bi xwe Fileh an jî Kurdeka nemisilman bûye. Evdal di civatên axa û began de dengbêjiyê dike. Piştre çavên wî kor dibe û hêdî hêdî ji civatên dewlemendan tê derkirin. Temo lawê wî ji Gulê ye. Di straneke xwe de dibêje wî Temo di daristanekê de dîtiye û ji xwe re xwedî kiriye. Temo dibe sitara Evdal. Temo pê destê bavê xwe digire û "li pey koç û keriyan" digerine. Bijîşkeke Îranî çavên wî sax û derman dike. Lê mixabin Evdal êdî kal e, "Bila mirin hebûya kalbûn tunebûya". Evdal bi hezaran stranên dengbêjiyê diafirîne. Mixabin pirraniya wan êdî nayên bihîstin. Mîr Celadet Bedirxan dixwaze stranên Evdal tomarbike. Ji dengbêjê navdar [[Ehmedê Fermanê Kîkî]] alîkarî dixwaze lê pirr bisernakeve. Evdal bi dengbêjên hemdemî wekî jina xwe Gulê, [[Sêwî Silo]] (Şêx Silo) hwd re dikeve pêşbirkan. Carekê bê rawestan sê roj û sê şev didome ev pêşbirk û Evdal him biserdikeve û him jî wê rojê çavên wî kor dibin. Evdal kê dibe bila bibe, mamosteyê dengbêjiyê ye. [[Mehmet Ûzûn]] bi navê "Rojek ji rojên Evdalê Zeynikê" pirtûkek li ser Evdal nivîsiye. [[Kategorî:Dengbêj]] 9942 35375 2006-07-15T11:27:53Z Benyadem 433 '''Dengbêj Gulê''' di dawiya [[1700]] ´î, destpêka [[1800]] ´î de li herêma Serhedê jiyaye. Pirr kes di wê baweriyê de ne ku ew jina [[Evdalê Zeynikê]] an jî hemdemiyê wî bûye. Gulê Fileh an jî Kurdeka nemisilman bûye. Pirraniya stranên dilan ên herêma Serhedê ji devê Gulê hatiye strandin. Evdal bi xwe di hîç straneke xwe de nabêje Gulê jina wî ye. Evdal wê di stranên xwe de wekî "dilketiya xwe", "dengbêja navdar" binavdike. [[Kategorî:Dengbêj]] 9943 35396 2006-07-15T18:58:34Z Erdal Ronahi 2 '''Şêx Silo''' yan wekî di stranên xwe de dibêje "'''Sêwî Silo'''" yek ji dengbêjên navdar ê hemdemiyê [[Evdalê Zeynikê]] û [[Dengbêj Gulê]] ye. Di dawiya [[1700]] ´î û destpêka [[1800]] ´î de li herêma Serhedê jiyaye. Hevalê Evdalê Zeynikê ye. Bi Evdal re gelek caran di civatên "Mîr û hekiman" de pêşbirk sazkirine. Wî jî wekî Evdal di palasa Sirmelî Mamed Paşa de dengbêjî kiriye. Dilê wî ketiye keça Mamed Paşa Serayîyê. Serayî ji êşa dilê xwe nexweş dikeve lê Mamed Axa wî nade Sêwî Silo. Strana wî ya "Serayiya Mamed Axa" hêj jî jîndar e. Li ser vê bûyerê biryar dide xwe ji palasan û civatên dewlemendan dûr dixîne. Ew êdî naxwaze kes jê re bêje "şêx", tenê navê "Sêwî Silo" bikartîne. [[Kategorî:Dengbêj]] 9945 35385 2006-07-15T14:08:37Z Bablekan 495 Sêwî Silo yan Şêx Silo çû cihê Sêwî Silo: daxwaza wî ev bûye ango jê re nebêjin shêx #REDIRECT [[Sêwî Silo]] 9947 35398 2006-07-15T19:33:50Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Misilman]] #redirect[[Misilman]] 9948 45337 2006-09-04T07:54:03Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Xirîstiyanî]] 9949 35400 2006-07-15T19:35:20Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Êzidîtî]] #redirect[[Êzidîtî]] 9950 35401 2006-07-15T19:35:38Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Cihûtî]] #redirect[[Cihûtî]] 9951 45338 2006-09-04T07:54:06Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Xirîstiyanî]] 9952 35403 2006-07-15T19:37:33Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Orşelîm]] #redirect[[Orşelîm]] 9953 35404 2006-07-15T19:37:56Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Orşelîm]] #redirect[[Orşelîm]] 9954 35407 2006-07-15T19:40:34Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Şirnex]] #redirect[[Şirnex]] 9955 40404 2006-08-17T10:31:10Z Silêman 10 '''Hişar''', taybetiyeke mirov e ku wê ji ajalan vediqetîne. Hişar bi Îngîlîzî consciousness, feeling, scruple û bi Germanî besinnung, bewusstsein û bi Tirkî bilinç e. Ji ber ku peyva hişar hin caran bi peyva hişarî-hişyarî ve tê tevlîhevkirin hewceyî bi dayîna wateya wê ya di zimanên din de hebû. Ji xwe haydarbûna mirov, xwe wekî kesayetiyek dîtina mirov e. Heger mirov di xewê de be, bandora hişarê winda dibe. Peyva hişarî ji hişarê tê, ango ya ku karê hişarê ye. Di van salên dawî de bi navê [[Kognîtîv Psîkologî]] şaxeke din li [[psîkologî]] yê zêde bû. Ango derûnînasiya hişarê, psîkologiya hişarê. Ev zanîstiya han, fonksiyonên hişarê nas û şîrove dike û lêdigere ku bi riya van fonkiyonan hin nexweşiyên psîkologîk çareser bike. Mixabin ji zû ve ev beşa zanîstiye kete destê fîrmayên reklamê. Ewana vê zanîstiyê bo firotina hilberînên xwe, tevgerguhêstina mişteriyên xwe bikartînin. Herwekî hin dûgel jî vê zanîstiyê di [[şerê psîkologîk]] de bikartînin. Hin ceribandinan eşkere kiriye ku [[Fînmasî]] (masiyên yûnis) dema ku xwe di neynikê de dibînin, nasdikin. Ango hişareka wan jî heye. Hişar bi bîranînê ve girêdayî ye. Heger bîranîn nebe, berdewamiya hişarê nabe. [[Sigmund Freud]] wekî hişarê li ser [[binhişar]] ê jî xebatên mezin kiriye. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[Kategorî:Felsefe]] [[de:Bewusstsein]] [[tr:Bilinç]] 9956 40377 2006-08-17T10:06:33Z Silêman 10 '''Binhişar''' wekî ji peyvê kifşe ye bingeha hişarê ye. Bi Îngîlîzî ''unconscious'', bi Germanî ''Unterbewusstsein'' û bi Tirkî ''bilinçalti'' ye. Heger wekî raketinê bandora hişarê rabe ya binhişarê destpêdike. Di bin bandora [[îd]] (bi kurdî ajez, binez) de ye. Êrîşkarî, tirs, seksûalîte, tevgerên hînbûyî hwd wekî hêzên serbixwe di kesayetiya mirov de cihê xwe digirin. Bi pirranî nerastegîn in mirov hay jê nîne. Heger mirov hay ji wan hebe, tê wê wateyê ku ewana derketine radeya [[hişar]] ê. Xewnên mirov ji cîhana binhişarê tên û di bin bandora binhişarê de ne. [[Kategorî:Psîkolojî]] 9958 65377 2007-01-19T11:11:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sw:Afrika Kusini]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Republic of South Africa (en)<br> Republiek van Suid-Afrika (af)<br> Rephaboliki ya Afrika-Borwa<br> Efrîqaya Başûr</big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of South Africa.svg|160px]]<br/>[[Ala Efrîqaya Başûr]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Za-coa.png|110px]]<br/>[[Arma Efrîqaya Başûr]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Nkosi Sikelel'iAfrika/Die Stem Die Stem van Suid Afrika Nkosi Sikelel'iAfrika]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationSouthAfrica.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Îngilîzî]], [[Efrîqî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Le Cap]] Gelemperî <br/> [[Pretoria]] (Rêvebirî) <br/> [[Bloemfontein]] (Dadî) |- | '''[[Serokdewlet]]''' || [[Thabo Mbeki]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[31 gulan 1910]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 1 219 912 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>47 390 900 <br/> 38/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Rand (ZAR) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +2 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .za |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +27 |} Komara '''Efrîqaya Başûr''' (bi [[afrîkans]]: ''Republiek van Suid-Afrika''; bi [[inglîzî]]: ''Republic of South Africa'') dewletek li başûrê [[Efrîqa]] ye. Li wir nêzîkî 47.000.000 kes ([[sal]]: [[2006]]) hene. [[Paytext|Paytextê]] xwe [[Prêtorîya]] ye. [[Wêne:FWdeKlerk.jpg|thumb|left|[[Frederik Willem de Klerk]]]] ==Cografîya== [[Rûber|Rûberê]] Efrîqaya Başûrê 1.219.912 [[km²]] ye. Li ser [[çargoşê kîlomitir|çargoşê kîlomitirekî]] dora 38 kes hene. Bilindtirin cih [[çîya|çîyayek]] bi 3.446 [[m]] ye. Efrîqaya Başûr digê [[Atlantîk]] û [[Okyanosa Hindê]]. Hên Efrîqaya Başûr li bakûrê digihije van dewletan: *[[Namîbya]] *[[Botsvana]] *[[Zimbabwe]] Li rojhilat ew digihije *[[Mozambîk]] û *[[Swazîlenda]]. [[Lêsoto]] tevda di nav Efrîqaya Başûrê da ye. ==[[Dîrok]]== Di rojê [[31'ê Gulanê]] [[1910]] Efrîqaya Başûr serbixwe bû. Lê însanên sipî bêtir mafên xwe hên hebûn û tim yekî sipî dibû serokî Efrîqaya Başûr. Di [[sal|salê]] [[1994|1994an]] da [[Nelson Mandela]] û [[Frederik Willem de Klerk]] hevdira peymanek îmsekirin manê kesên reş û sipî hevdira bijîn û însanên sipî mafên xwe wekî mafên reşa bibin. Di wê salê da Efrîqaya Başûr mirovekî reş bû serok, navî xwe [[Nelson Mandela]] ye. [[Image:ApartheidSignEnglishAfrikaans.jpg|thumb|left|"Bes ji mirovên sipî ra"]] [[Image:Nelson Mandela.jpg|thumb|left|[[Nelson Mandela]]]] ==[[Ol]]== Li Efrîqaya Başûr 80% [[Xiristiyantî]] ne. 2% dînê xwe yê ola aşîretan ne, 2% [[Îslam|Îslamin]] û 1,5% [[Hindûyî]] ne. Nêzîkî 15% [[dîn|dînê]] xwe tune. ==[[Ziman]]== [[Zimanê fermî]] yê Efrîqaya Başûrê [[12]] ne. [[Inglîzî]] û [[Afrîkans]] jî nav da ne. ==[[Aborî]]== Xêr û bêrên erdê pirin. Li Efrîqaya Başûrê pir [[zêr]], [[almas]], [[rijî]], [[platîn]], [[krom]] û [[hesin]] hene. ==[[Spor]]== Efrîqaya Başûrê pir, wekî dewletên din di [[Efrîqa]] da, di [[futbol|futbolê]] da rinde. Ew [[du]] caran da kete di nav [[Serdarîya cîhanî ya futbolê]], salê [[1998]] û [[2002]]. Ji salê [[2010]] da [[Serdarîya cîhanî ya futbolê]] êkê li Efrîqaya Başûrê da çêkin. [[Wêne:Sf-map.png|thumb|right|Nexşeya Efrîqaya Başûr]] {{commons|Category:South Africa}} [[kategorî:Dewlet]] [[af:Suid-Afrika]] [[am:ደቡብ አፍሪካ]] [[an:Surafrica]] [[ang:Sūðafrica]] [[ar:جنوب أفريقيا]] [[ast:República Surafricana]] [[be:Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка]] [[bg:Република Южна Африка]] [[br:Suafrika]] [[bs:Južnoafrička Republika]] [[ca:Sud-àfrica]] [[cs:Jihoafrická republika]] [[cy:De Affrica]] [[da:Sydafrika]] [[de:Südafrika]] [[el:Νότια Αφρική]] [[en:South Africa]] [[eo:Sud-Afriko]] [[es:Sudáfrica]] [[et:Lõuna-Aafrika Vabariik]] [[fa:افریقای جنوبی]] [[fi:Etelä-Afrikka]] [[fr:Afrique du Sud]] [[frp:Africa du Sud]] [[ga:An Afraic Theas]] [[gd:Afraga a Deas]] [[gl:Sudáfrica - Ningizimu Afrika]] [[he:דרום אפריקה]] [[hi:दक्षिण अफ्रीका]] [[hr:Južnoafrička Republika]] [[ht:Afrik disid (peyi)]] [[hu:Dél-afrikai Köztársaság]] [[ia:Africa del Sud]] [[id:Afrika Selatan]] [[io:Sud-Afrika]] [[is:Suður-Afríka]] [[it:Sudafrica]] [[ja:南アフリカ共和国]] [[ka:სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა]] [[ko:남아프리카 공화국]] [[ks:दक्षिण अफ्रीका]] [[kw:Afrika Dheghow]] [[la:Africa Australis]] [[lb:Südafrika]] [[li:Zuud-Afrika]] [[lt:Pietų Afrikos Respublika]] [[lv:Dienvidāfrikas Republika]] [[mi:Āwherika ki te Tonga]] [[mk:Јужна Африка]] [[ms:Afrika Selatan]] [[nds:Süüdafrika]] [[nds-nl:Zuud-Afrika]] [[nl:Zuid-Afrika]] [[nn:Sør-Afrika]] [[no:Sør-Afrika]] [[nov:Sud Afrika]] [[nrm:Afrique du Sud]] [[oc:Africa del Sud]] [[pam:South Africa]] [[pl:Republika Południowej Afryki]] [[pms:Sudàfrica]] [[pt:África do Sul]] [[rm:Africa dal Sid]] [[ro:Africa de Sud]] [[ru:Южно-Африканская Республика]] [[sa:दक्षिण अफ्रीका]] [[scn:Àfrica dû Sud]] [[sh:Južna Afrika]] [[simple:South Africa]] [[sk:Južná Afrika (štát)]] [[sl:Republika Južna Afrika]] [[sq:Afrika e Jugut]] [[sr:Јужноафричка Република]] [[sv:Sydafrika]] [[sw:Afrika Kusini]] [[ta:தென்னாபிரிக்கா]] [[tg:Африқои Ҷанубӣ]] [[th:ประเทศแอฟริกาใต้]] [[tl:Timog Aprika]] [[tn:Aferika Borwa]] [[tpi:Saut Aprika]] [[tr:Güney Afrika Cumhuriyeti]] [[ug:جەنۇبىي ئافرىقا]] [[uk:Південно-Африканська Республіка]] [[vi:Cộng hòa Nam Phi]] [[xh:UMzantsi Afrika]] [[zh:南非]] [[zh-min-nan:Lâm-hui-kok]] [[zu:IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]] 9959 40412 2006-08-17T10:35:39Z Silêman 10 '''Kognîtîv Psîkolojî''' ciwantirîn şaxa zanîstiya psîkolojiyê ye. Di salên 50´î de derkete holê. Pêşketina [[sîbernetîk]] û zêdebûna înformasyonan bala psîkologa kişand ser mejiyê mirov ka mirov dikare modelên sîbernetîkê di mejiyê mirov de bikarbîne an na. Kognîtîv psîkolojî bi [[kognîsyon]] , xebatên înformasyon, mejî, ramandin, bîr (hafize), bal hwd re bilî dibe. [[John R. Anderson]] kesê ku pirr li ser kognîtîv psîkolojiyê xebat kiriye tê zanîn. Herwekî [[Dr. A.H. Heineken]] , [[David E. Rumelhart]] navdarên vî şaxê psîkolojiyê ne. == Wêje == *John R. Anderson: Kognitive Psychologie.Heidelberg ; Berlin : Spektrum Akademischer Verlag, 2001 (3. Aufl.) Originaltitel: Cognitive psychology and its implications. ISBN 3-8274-1024-X [[Kategorî:Psîkolojî]] 9962 35442 2006-07-16T13:50:33Z Erdal Ronahi 2 Çîya çû cihê Çiya: Li gora Bedirxan wekî "çiya" tê nivîsandin. #REDIRECT [[Çiya]] 9963 35443 2006-07-16T13:52:33Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Efrîqaya Başûr]] #redirect[[Efrîqaya Başûr]] 9965 56873 2006-11-16T12:26:13Z Bablekan 495 Cureyê herî dawî yê şer e ku pêşketinên nûjen bikartîne. [[Propaganda]] û çalakiyên psîkologîk du elementên wê yê girîng in. A rastî dîroka şerê psîkologîk jî wekî dîroka şer kevn e. Lê ti carî wekî îro nehatiye bikaranîn. Heya [[Îskenderê Mezin]] , [[Cengîz Xan]] jî şerê psîkologîk kirine. Şer bi xwe elementên psîkologiyê dihewîne. Bo mînak, artêşek li hemberî dijmin aliyên xwe yên qels nîşan nade. Moralê dijmin xirabkirin, parçekirina hêza dijmin, înformasyon girtin û înformasyonên çewt belavkirin, bawerî û cesareta dijmin şikênandin hwd. hemî elementên şer in. Lê piştî sedsala 19emîn kû teknîka înformasyonê pirr bipêşket, şerê psîkologîk jî bû girîngtirîn rêbaza şer. [[Nazî]] yan li [[Germanistan]]ê bi riya wezareta propagandayê hemî gel xistin bin bandora xwe. Herwekî Brîtaniyan, Emerikayiyan, Ûrisan di dema Şerê Sar de şerê psîkologîk bipêşxistin. Divê mirov li vir behsa Komara Tirkiyê jî bike ku xwedî tecrûbeyeke mezin e di warê şerê psîkologîk de. Heya bigire li Tirkiyê desthilatdarî bi giştî di bin kontrola Saziya Şerê Taybet (ÖHD) an bi navê xwe yê nû Serkaniya Hêzên Taybet ([[ÖKK]]) de ye ku bi giştî rêbaza şerê psîkologîk bikartîne. Tirkiye li dijî têkoşîna netewî ya Kurd şerê taybet, şerê psîkologîk dimeşîne. Bo mînak di nava Kurdan de tirs û xofê belav dike. Baweriya Kurdan dişkîne, yekîtiya wan parçe dike. Polîtîkaya pişavtinê dimeşîne, Kurdan ji ziman, çand û kesayetiya xwe dûr dixîne. Kurdan paşvemayî dihêle, aboriya Kurdan xirab dike, Kurdan bi navê ol û biratiyê dixapîne, bi ol û zaraveyên Kurdî dileyîze, pevçûna namûs û mêrkujiyê lidardixe, ciwanên Kurdan dixurifîne, di nava gelan de dijminahiyê sazdike, dîrokên fermî dinivîsîne, li qada navneteweyî îmaja Kurdan reşdike hwd. Bi vana dixwaze Kurd bisernekevin, dewletê mezin, mafdar û xurt nîşanbide û desthilatdariya xwe bidomîne. Şerê psîkologîk, hemî pêşketinên psîkologiyê bikartîne. Herwekî operasyonên polîtîk jî lidardixe. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[Kategorî:Şer]] 9966 35451 2006-07-16T19:40:46Z Erdal Ronahi 2 Yûnis hebû, kir yek #redirect[[Yûnis]] 9968 66262 2007-01-24T12:14:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cy:Alecsander Mawr]] [[Wêne:Map-alexander-empire.png|thumb|Emperatoriya Eskenderê Mezin]] '''Eskenderê Mezin''' (an jî Eskenderê Gewre) patşahê [[Makedonya]] u yek ji serkeftîtirîn serdarên eskerî yên cihanê di dîrokê de bû ye. == Jiyan == Îskenderê Mezin, bi Grekî Megas Aleksandros ''(Μέγας Αλέξανδρος / Αλέξανδρος ο Γ' ο Έλλην Μακεδών)'' an jî Alexander III. ([[356 b.z.]] - [[323 b.z.]]) yek ji keyserên Makedonî ye û di dema desthilatdariya xwe de ([[336 b.z. ]] - [[323 b.z.]]) dawî li keyaniya Persiyan aniye û ji Hellenistanê heya Hindistanê împaratoriyeke mezin ava kiriye. Çanda û şarezayiya Hellenî li rojhilatê bi destê wî belavbûye. Serleşkerekî jîr bûye. Kurd jê re "Îskenderê Sergir" jî dibêjin. Lawê [[Philippos II.]] keça keyserê [[Epeiros]] Neoptolemos, Olympias e. Di zaroktiya xwe de ji [[Arîstoteles]] re şagirtiyê dike. Piştî kuştina bavê wî dibe keyser. Cara pêşîn hemî reqîbên xwe ji holê radike. Dest bi xeyalên bavê xwe ku bicihneanîbû dike. Bavê wî artêşeke taybet bo seferên [[Asya]] yê amadekiribû. Eşîrên [[Trakya|Trakî]], [[Getaiyan]] û [[Hyrîa]] dibe xwarina Îskender a yekemîn. Li [[Thebai]] û [[Athena]] xebere mirina wî belav dibe û gel radibe ser piyan li dijî Îskender. Dema ku vê nûçeyê dibihîse, artêşa xwe radike ser Athena. Ji xeynî mabedan û mala helbestvan Pîndaros seranser Athenayê dişewitîne. Di heman rojê de 6.000 mirovî dikuje û yê mayîn dîl digire. Li ser vê çalakiyê Yewnanî dikevin bin bandora Makedoniyan. Îskender [[Antîpatros]] ê Sîbonî dike cîhgirê xwe û dest bi sefera Asyayê dike. Artêşa wî ji 30.000 peya û 5.000 siwariyan pêk dihat. Rojê 30km dimeşiyan. Gorî wê demê ev artêşeke bêhempa bû. Artêşa wî bi dijminê mezin Persiyan re li Granîkos tên pêşberî hevûdu. Di vê şerî de Îskender biserdikeve û deriyên [[Anatoliya|Asya biçûk]] yê jê re vedibe. Ew dijminê tîranan bû, herçendî bi xwe jî keysereke zalim bû, sefera wî demokrasî ji bi xwe re dianî. Navê wî roj bi roj li nav gelan belav dibû. Cihê ku ew tê re derbas dibû, navê wî lê dikirin. Piştî dagirkirina Anatoliya Rojava, bi riya [[Derya Spî]] riya xwe didomîne. [[Ankyra]] (Enkere), [[Kapadokya]] , [[Kîlîkya]] digire û [[333 b.z.]] ´î de di [[şerê Îssos]] de artêşa Dara têkdibe. Sûriya û Fenikyayê digire û dixwaze hêza deryayî ya Dara bişikîne. Li bajarê Tyros Dara berxwedaneke mezin nîşan dide. Dagirkirina bajêr 7 mehan didome. Îskender biserdikeve ku eva jê re dibe naveke pirr mezin. Bajar tê talankirin, qirrkirin. Li ser riya [[Gazze]] di sala [[332 b.z.]] ´î de dikeve Misrê. Wê zivistanê li wir dimîne. Bi biharê re dest bi sefera Kurdistanê dike. Di tîrmeha [[331 b.z.]] ´î de bajarê Nîniv, [[Thapsakos]] û [[Hewlêr]] ê digire. Li deşta Gaugamela dîsa bi Dara re tên rûbirû û Dara têk dibe. [[Babîl]]ê digire û li ser riya [[Çiyayên Zagrosê]] re dikeve Persiyayê. Pîştre Medyayê dagir dike û li paytext [[Ekbatana]] yê bêhna xwe vedide. Êdî hewcehiya wî bi leşkerên Yewnanî namîne û dest bi xeyalan dike. Xwe bi navê "Mîrê Asyayê" binavdike û heyraniya wî bi çanda Medya û Persiyayê re çêdibe. Ev yeka han dibe sedem ku hin caran serkanên Makedonî û Yewnanî li dijî wî dikevin çalakiyan. Beriya zayînê 327´î de bi 35.000 leşker û bi qasî 100.000 jî alîkaran dest bi sefera [[Hindistan]]ê dike. Mixabin polîtîkaya wî ya yekgirtina Makedonî, Medyayî û Persî ji aliyê gelekan ve nayê pejirandin. Gelek caran li dijî serhildan pêk tên. Bi keça Dara re dizewice û 30.000 xortê Îranî bo perwerdeya leşkerî dişîne Makedonyayê. Hemî leşkerên xwe yên Makedonî dişîne male. Di sala [[324 b.z.]]´î de [[Loristan]]ê dadigire. Amedekariyên xwe yên bo sefera Hindistanê diqedîne, lê di pîrozbahiyekê de pirr vedixwe û bi giranî nexweş dikeve. Di 33 saliya xwe de dimire û laşê wî di nava tabûteke zêrîn de tînin bajarê Îskenderiyeyê. Piştî mirina wê bi qasî demeke kurt lawê wî [[Îskender IV.]] tînin ser text lê ew tê kuştin. Îskenderê Mezin wekî Medya û Persiyayê desthilatdariya xwe bi rê ve dibir. Gorî dîrokvên 70 bajar avakiriye Îskender. Desthilatdariya wî bandora [[Helenîzm]]ê heya tixûbê Hindistanê aniye. Miroveke jîr, zîrek, xwedî vîzyon, zana û cengawer bûye. Desthilatdariya wî 12 sal û 8 meh berdewamkiriye lê di vê demê de bi qasî ku hîç kesê nekiriye tiştinên girîng û bêhempa kiriye. [[Kategorî:Leşker]] [[af:Alexander die Grote]] [[ar:الإسكندر الكبير]] [[ast:Aleixandre'l Grande]] [[bat-smg:Aleksandros Makedonietis]] [[be:Аляксандар Македонскі]] [[bg:Александър Македонски]] [[bs:Aleksandar Veliki]] [[ca:Alexandre el Gran]] [[co:Lisandru Magnu]] [[cs:Alexandr Veliký]] [[cu:Алеѯандръ Македоньскъ]] [[cy:Alecsander Mawr]] [[da:Alexander den Store]] [[de:Alexander der Große]] [[el:Αλέξανδρος ο Μέγας]] [[en:Alexander the Great]] [[eo:Aleksandro la Granda]] [[es:Alejandro Magno]] [[et:Aleksander Suur]] [[eu:Alexandro Handia]] [[fa:اسکندر مقدونی]] [[fi:Aleksanteri Suuri]] [[fr:Alexandre le Grand]] [[fy:Aleksander de Grutte]] [[ga:Alastar Mór]] [[gd:Alasdair Uaibhreach]] [[gl:Alexandre o Grande]] [[he:אלכסנדר הגדול]] [[hi:अलेक्ज़ांडर महान]] [[hr:Aleksandar Veliki]] [[hu:Nagy Sándor]] [[id:Alexander Agung]] [[is:Alexander mikli]] [[it:Alessandro Magno]] [[ja:アレクサンドロス3世]] [[ka:ალექსანდრე მაკედონელი]] [[ko:알렉산드로스 대왕]] [[la:Alexander Magnus]] [[li:Alexander de Groete]] [[lt:Aleksandras Didysis]] [[lv:Aleksandrs Lielais]] [[mk:Александар III Македонски]] [[mr:अलेक्झांडर द ग्रेट]] [[ms:Iskandar Agung]] [[nl:Alexander de Grote]] [[nn:Aleksander den store]] [[no:Aleksander den store]] [[pl:Aleksander Macedoński]] [[pt:Alexandre, o Grande]] [[ro:Alexandru cel Mare]] [[ru:Александр Македонский]] [[scn:Lissandru lu Granni]] [[sh:Aleksandar Veliki]] [[simple:Alexander the Great]] [[sk:Alexander Veľký]] [[sl:Aleksander Veliki]] [[sq:Leka i Madh]] [[sr:Александар Велики]] [[sv:Alexander den store]] [[sw:Aleksander Mashuhuri]] [[th:อเล็กซานเดอร์มหาราช]] [[tl:Alexander ang Dakila]] [[tr:Büyük İskender]] [[tt:İskändär]] [[uk:Олександр Македонський]] [[ur:سکندر اعظم]] [[vi:Alexandros Đại Đế]] [[zh:亚历山大大帝]] 9969 35464 2006-07-17T14:56:42Z Zanistvan 333 '''Arif Zêrevan''' [[rojname|rojnamevan]]ek kurd yê ji [[Cizîr]]ê e. Zêrevan berpirsê [[malper]]a [[Nefel (malper)|Nefel]]ê ye. Wî ta niha pirtûkek jî daye çapkirin. Pirtûka wî bi navê [[Rastnivîsa kurdiyê (pirtûk)|Rastnivîsa kurdiyê]] ye. Arif Zêrevan wek kesek nêzî [[Partiya Demokrat ya Kurdistanê]] û dijberî [[Partiya Karkerên Kurdistan]]ê û bi taybetî [[Apocîtî|Apocîtiyê]] tê nasîn. Zêrevan niha li [[Swêd]]ê dijî lê bo [[rojname|rojnamevaniyê]] gelek li [[Başûrê Kurdistan]]ê digere. [[Kategorî:Rojnamevan]] 9970 36634 2006-07-26T08:39:37Z Erdal Ronahi 2 '''Newzad Hirorî''' (yan ''Hurorî'') [[zimannasî|zimannas]]ek kurd e. Newzad Hirorî ji [[Başûrê Kurdistan]]ê, gundê [[Hiror]]ê yê nêzî [[Dihok]]ê ye. newzad Hirorî bi taybetî di [[malper]]ra [[Nefel (malper)|Nefel]]ê de [[nivîsar]]ên [[zimannasî]] dinivîse. [[Kategorî:Nivîskar|Hirorî, Newzad]] [[Kategorî:Zimannas|Hirorî, Newzad]] 9971 39863 2006-08-14T08:35:25Z Pill 538 Guherandina 212.156.187.180 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Zanistvan '''Samî Ergoşî''' [[bêjerî|bêjerek]] [[Kurdistan TV]] û [[nivîskar]]ek kurd e. Ergoşî ji [[Başûrê Kurdistan]]ê ye û niha jî li wir dijî. Samî Ergoşî hem [[bername]]yan bi [[kurmancî]] pêşkêş dike û hem jî di hin [[malper]]rên kurdî, wek [[Nefel (malper)|Nefel]]ê, de dinivîse. [[Kategorî:Bêjer]] [[Kategorî:Nivîskar]] 9972 37241 2006-08-02T08:20:16Z YurikBot 242 robot Modifying: [[en:Nebez]] '''Cemal Nebez''' (z. 1933) [[zimannasî|zimannas]]ek kurd yê navdar e. ==Berhem== #''[[Çîrokî Gerdaweke]]'', wergerrandina "[[Bahoz (şano)|The Tempest]] anku - Bahoz" [[William Shakespeare]] li kurdî, [[Bexda]], 1955. #''[[Lalo Kerîm]]'', [[roman]], [[Hewlêr]] 1956, çapa duyem [[Stokholm]], 1986. #''[[Xwêndewarî be Zimanî Kurdî]], [[Bexda]], 1957, çapa duyem: [[Stockholm]] 1987. #''[[Nûsînî Kurdî be Latînî]]'', [[Çapxaneya Me’arif]], Bexda 1957. #''[[Wergêran Huner e]]'', [[Silêmanî]], [[Çapxaneya Jîn]], 1958. #''[[Palto]]'', [[wergerrandin]]a [[roman]]a [[Nîkolay Gogol]] li kurdî, Bexda 1958. #''[[Seretay Mîkanîk û Xomalekanî Made]]'', Bexda 1960. #''[[Kurdische Schriftsprache. Eine Chrestomathie moderner Texte]]'', [[Hamburg]], [[Buske Verlag]], 1969. #''[[Sprichwörter und Redensarten aus Kurdistan]]'', [[NUKSE]], 1970. #''[[Der Kurdische Fürst Mir-i Kora (Rawandizi) im Spiegel der Morgenländischen und Abendländischen Quellen]]'', [[Hamburg]] 1970. #''[[Kurdische Märchen und Volkserzählungen]]'', [[Bamberg]] 1972. #''[[Zimanî Yekgirtûy Kurdî]]'', [[Elmanya]] 1976; çapa duyem: [[Çapxaneya Seyidiyan]], [[Mehabad]] 1979. #''[[Hendêk le Kêşe Binretêkanî Qutabxaney Kurdî Sosyalîzm]]'', Stockholm 1984; çapa duyem: [[Hewlêr]] 2001. #''[[Govarî Komonistawey 'Yekêtîy Têkoşîn' (1944-1945) û Îdyolojîy Xurdeborjuway Marksistî Kurd]]'', Stockholm 1988. #''[[Rojanî Awareyîm le Swêsre]]'', [[Silêmanî]], 1999, [[Binkey Edebî û Ronakbîrî Gelawêj]] [[Kategorî:Zimannas]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[de:Cemal Nebez]] [[en:Nebez]] 9973 35474 2006-07-17T16:34:41Z Bablekan 495 '''Zahiro''' di sala 1950´î de li gundê [[Kinyad]] a [[Farqîn]]ê ji dayik bûye. Zaroktiya wî li Kinyadê derbas dibe û di 15 daliya xwe de tevi malbata xwe koçberê [[Kop]] (bi Tirkî Bûlanik) a [[Mûş]]ê dibe. Ew jî wekî hemî dengbêjên [[Serhed]]ê ji dibistana [[Evdalê Zeynikê]] ye. Dewleta Tirk navê Zahir Koçu pêvekiriye. [[Kategorî:Dengbêj]] 9974 39050 2006-08-13T16:28:29Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bablekan '''Zûlkûfê Qado''' , Zilfoyê Qilê, Zilfoyê Tekmanê di sala [[1959]] ´î de li gundê [[Goma Qilê]] ya girêdayî [[Tekman]] a [[Erzerom]]ê ji dayîk bûye. Tirkan navê Zülküf Korkmaz pêvekirine. Dengbêjiya xwe di serî de ji diya xwe Senem Xanimê hîn dibe. Ew jî wekî hemî dengbêjên [[Serhed]]ê ji dibistana [[Evdalê Zeynikê]] ye û bêî enstrûmanan distrîne. [[Kategorî:Dengbêj]] 9976 35950 2006-07-23T15:44:58Z Erdal Ronahi 2 '''Reso''' , Resoyê Gopalan, Resoyê Qilîwelo yek ji şagirtên [[Evdalê Zeynikê]] ye. A rastî ji dibistana Evdalê Zeynikê ye. Evdalê Zeynikê , [[Sêwî Silo]] (Şêx Silo) Û [[Dengbêj Gulê]] mamostayê hemî dengbêjên Serhedî ne. Li Kelê (Milazgirê) di zaroktiya xwe de ji şagirtê Evdalê Zeynikê [[Ferzê]] perwerdeya dengbêjiyê girtiye û bi destûra Ferzê bûye dengbêj. Gorî hin kesan Reso di salên [[1890]] ´î de ji dayîk bûye û di salên [[1960]] ´î de jiyana xwe ji dest daye. Li ev hesab bi texmînî ye, sedî sed kes nizane. Lewra Reso mîrê şagirtên Evdal bû , kesekî pirr welatparêz bû û ev yeka han dibû sedem ku îstihbarata dûgela Tirk rika xwe berde wî. Bi dehan kasêt û plak ên bi [[gramofon]] an hatibû tomarkirin ji aliyê dewletê ve tê windakirin. Carekê li [[Qamişlo]]yê ji hin peyayên dewleta Tirk ve Reso tê jehrkirin lê ji mirinê difilite. Li ser vê bûyerê dengê wî yê oktav bilind û zîz xirab dibe. Pirraniya stranên wî yên hatine tomarkirin bi vê dengê nebaş hatine tomarkirin. Gorî dengbêj Zahiro dibêje, plak û kasetên wî yên bi dengê berê hatine tomarkirin niha cem parlamenterê Mûşê yê dewletê Kazim in û ew ji malbata Şêx Marûf e. Ji ber ku ne keseke welatparêz e wan nade der ku Reso ji aliyê Kurdan ve were jibîrkirin. Reso ji bera [[Êlesorî]] ye ji gundê [[Gopalan]] a [[Qereyazî]] yê ye lê bi pirranî li gundên [[Kop]] a [[Mûş]]ê jiyaye. Li gundê [[Pag]]ê ji hin kesên tarî ve bi keviran tê birindarkirin û li ser vê bûyerê bi kula şêrpenceyê nexweş dikeve. Bi alîkariya hezkiriyên wî dibin nexweşxaneyeka [[Enqere]]yê, mixabin li wir jiyana xwe ji dest dide. Laşê wî li gundê Pagê tê veşartin. Reso 3 carî dizewice. Navên jinên wî Gulê, Êmê û Saniye ne. Li ser jinên xwe gelek stran çêkirine. Stranên wî ye welatparêzî gelek in. Metê, Quling, Êmê, Gula Min, Ji Tewrêzê heya Tehranê Kurdistan e, Mîrê Min, Siyabend û Xecê, Mem û Zîn, Dêrsim e, Axçîk pîçûk e, Evdalê Zeynikê, [[Gola Xamirpêtê]] hwd bi sedan stranên dengbêjiyê afirandiye. Şagirtên wî wekî [[Şakiro]] stranên wî gotine. [[Kategorî:Dengbêj]] 9977 37608 2006-08-05T05:33:30Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Zagros (rêzeçiya)]] 9979 35495 2006-07-17T18:29:11Z Bablekan 495 Zagros (rîzeçiya) çû cihê Zagros (rêzeçiya): sererastkirin #REDIRECT [[Zagros (rêzeçiya)]] 9980 58537 2006-11-26T18:30:04Z Erdal Ronahi 2 '''Ahmed Aras''' yek ji lêkolînvan û nivîskarên Kurd e. Di sala [[1944]] ´î de li gundê [[Meleosman]] a [[Qereyazî]] yê ji dayik dibe. Di sala [[1970]] ´î de li Zaningeha [[Erzerom]] ê fakûlta îktîsadê beşa aborîzaniyê diqedîne. Di sala [[1969]] ´î de dest bi nivîskariya pisporî dike û di hin rojname û kovarên girîng ên wê demê de li ser kêşeya Kurd nivîsaran dinivîsîne. Di sala [[1970]] ´î de ji ber pêkutiyên dûgela Tirk diçe [[Swêd]]ê. Li wir mamostetiyê dike. Di sala [[1977]] ´î de dîsa vedigere welêt. == Berhem == Heya niha 3 pirtûkên wî yên lêkolînî hatine çapkirin: *[[Şaîrê efsanevî yê Kurda Evdalê Zeynikê]] *[[Kerr û Kulik]] *[[Siyabend û Xecê]] Ahmet Aras li ser berhevkirinên zargotina Kurdî xebatên bêhempa kirine. == Lînkên derve == * [http://www.navkurd.eu/hevpeyvin/aaras/aaras.htm Hevpeyvînek] [[Kategorî:lêkolînvan|Aras, Ahmet]] [[Kategorî:nivîskar|Aras, Ahmet]] [[Kategorî:kurd|Aras, Ahmet]] 9981 edit=sysop:move=sysop 35514 2006-07-18T11:03:18Z Erdal Ronahi 2 Parastî [[Wîkîpediya:Disambiguation Templates]] [edit=sysop:move=sysop] == Do not delete! == This list is used by various bots to determine the current list of disambiguation templates for this site. This page may have any format, with any explanation text, or translated to the language of the site. Administrators, it is suggested that this page is locked to avoid vandalism. [[Şablon:Cudakirin]] 9983 66516 2007-01-25T21:12:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[vls:Categorie:Zoogdier]], [[zh-yue:Category:哺乳動物]] [[Kategorî:ajal]] [[af:Kategorie:Soogdiere]] [[an:Categoría:Mamiferos]] [[ang:Category:Sycedēor]] [[ar:تصنيف:ثدييات]] [[ast:Categoría:Mamíferos]] [[be:Катэгорыя:Млекакормячыя]] [[bg:Категория:Бозайници]] [[bn:Category:স্তন্যপায়ী প্রাণী]] [[ca:Categoria:Mamífers]] [[cs:Kategorie:Savci]] [[cy:Categori:Mamaliaid]] [[da:Kategori:Pattedyr]] [[de:Kategorie:Säugetiere]] [[el:Κατηγορία:Θηλαστικά]] [[en:Category:Mammals]] [[eo:Kategorio:Mamuloj]] [[es:Categoría:Mammalia]] [[et:Kategooria:Imetajad]] [[eu:Kategoria:Ugaztunak]] [[fa:رده:پستانداران]] [[fi:Luokka:Nisäkkäät]] [[fr:Catégorie:Mammifère]] [[gd:Category:Mamalan]] [[he:קטגוריה:יונקים]] [[hr:Kategorija:Sisavci]] [[hu:Kategória:Emlősök]] [[ia:Categoria:Mammales]] [[id:Kategori:Mamalia]] [[io:Category:Mamiferi]] [[it:Categoria:Mammiferi]] [[ja:Category:哺乳類]] [[ka:კატეგორია:ძუძუმწოვრები]] [[ko:분류:포유류]] [[lb:Category:Mamendéieren]] [[li:Categorie:Zoegdiere]] [[ln:Category:Nyama ya mabɛ́lɛ]] [[lt:Kategorija:Žinduoliai]] [[nds:Kategorie:Söögdeerten]] [[nl:Categorie:Zoogdier]] [[nn:Kategori:Pattedyr]] [[no:Kategori:Pattedyr]] [[oc:Categoria:Mammalia]] [[pl:Kategoria:Ssaki]] [[pt:Categoria:Mamíferos]] [[ro:Categorie:Mamifere]] [[ru:Категория:Млекопитающие]] [[simple:Category:Mammals]] [[sk:Kategória:Cicavce]] [[sl:Kategorija:Sesalci]] [[tr:Kategori:Memeliler]] [[uk:Категорія:Ссавці]] [[vi:Thể loại:Động vật có vú]] [[vls:Categorie:Zoogdier]] [[wa:Categoreye:Biesses ås tetes]] [[zh:Category:哺乳類]] [[zh-min-nan:Category:Chhī-leng tōng-bu̍t]] [[zh-yue:Category:哺乳動物]] 9984 35542 2006-07-18T16:45:30Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Firica Heci Cewari.jpg|thumb|Firîca hecî Cewarî]] '''Firîca Hecî Cewarî''' (19.8.1932 [[Êrîvan]] - 17.11.1993) [[doktor]]ek kurd bû. Ew keça [[Heciyê Cindî]] û xanima [[Şekroyê Miho]] bû. Pey kutakirina dibistana rûsî, ew Înstîtûta Yêrêvanê ya doxtirîyê da tê qebûlkirinê. “Şikir vê gavêra, Firîca min bû xwendekara Înstîtûta doxtiryê”,- Hecîyê Cindî wê salê rojnîşa xwe da nivîsiye. Sala 1956-a Firîce ew Înstîtût serfinyazî xilaz dike û dibe doxtira kurde pêşin. Dura, Firîca Hecî çawa doxtira zara polîklînîkayêda derbazî ser kar dibe. Sala 1960-î bona xebata berbiçav ew bi “Hurmetnema şêwra bajarê Yêrêvanê” tê rewakirinê. Paşê Firîca Hecî ordînatûrayêda tê qebûlkirine û pey kutakirinêra - ji sala 1963-a heta sala 1993-a Kafêdra pêdîyatiryêda ya Înstîtûta tamkirina doxtiraye dewletêda kar dike. Heta sala 1989-a ew Înstîtût teslîmî Moskovayê dibû, û doxtir-kûrsantêd wê ji hemû komarê sovêtyêye berê bûn, ewê bona wana lêksîya dixandin, sêmînar derbaz dikirin:wanara gotî tiştê zanyaryêye teze şirobikira, razî kira. Ber çavê mene ew name, ku ewê ji bajarê başqe-başqe ji kûrsantêd xweye rûs, ûkrayîn, gurc, qazax, yakût, kurd, ermenî û yêd din stendine. Hemu namada rêzêd wa henê: “...Em ji we zef razîne, dersbêja meye hizkirî...” Sala 1978-a Înstîtûtêda konkûrsa (leca) lêktora (dersbêja) elamkiribûn. Saya aqil, merîfet û xîretbûna wê - ewê bi navê “Lêktora here baş”, hate rewakirinê. Ji dersa û semînarê wê, sixêma, albomêd ku ewê hazirkiribûn, pir razî mabûn. Firîca Hecî usa jî nexweşxanê da kar dikir . Firîce lêksyêd xwe hazir dikirin, gotarênên yê zanîyarîyê dinivîsîn, rojnama “Rya teze”-da gotarên wê derheqa nexweşîyêd zarada dihatine weşanê, bi xwe di radîoya kurdîda mijûlî bi têma doxtirîyê derbas dikirin, mala xweda mecal sazdikirin, wekî Şekroyê zeva dîsêrtasya xweye kandîdatyê, paşê ya doktoryê hazirke,ewê sê kurê xwe mezin dikirin, pêra jî întamêd aspîrantyê bi qîmetêd bilindva didan, dîsêrtasya (têza) xwe dinivîsî... Jêra pir çetin bû. Lê ewê çetinayî altkirin û sala 1974-a dîsêrtasya xwe bi têma kardîyologîyê bi serfinyazî û yekdengî xweykir û bû doktira doxtirîyê. Sala 1980-î Frîca Hecî navê Dosentîyê sitend. Rêfêrata wêda, ku rêktorata Înstîtûtê hazir kiribû, hatibû nivîsarê, wekî “Karê xweda ji sala 1966-a Frîca Cewarî xwe daye kivşê çawa pêşekzana bi dereca bilind, helal. Ew ser dereca zanyarî-metodyêye wedê nihaye bilind doxtir-kûrsantara dersa dixûne,sêmînar û dersên praktîk derbas dike… Ew komekdarîke qenckirin-şewirdarîyêye mezin dide parêd komarêye saxlemîxweykirinê”. 62 pirtûk û gotarên Frîca Cewarî yê zanyarîyê hene. , ji wan 25 gotar di salêd başqe-başqe li Moskovayê çap bûne. Berhemên wê bûnê qinyatên lazim ser textêd doxtirên zaraye kardîyolog û ne tenê kardîolog.. Lê ewê çendik-çend daklad li Yêrêvanê û Moskovayê di Konfêransêd doxtirêd zarada xwendine, çendik çend cara dê û bavê zarên nexweş derê mala wê xistine: “Doxtir, bibaxşîne, -gotine,- kerema xwe teselîya zarê bike”. Çendik-çend cara, heta şevê jî, gazî nexweşxana kirine- bona şewirdarya, ku komekê bîde nexweşê giran. Çendik çend cara doxtirê ermenî bona xatirê nav û hurmeta Firîca Hecî nexweşên kurd - zar bûya, yan mezin - pir pak nihêrîne, gûhdarya wane mexsûs ser wan nexweşa hebûye... Havîna jî, wexta mala wan diçû gundê malbeta Şekroyê Xudo - Elegezê havîngê, ji gundê cînare kurmanc: dê û bavê zarê nexweş zarê xwe danîne cem Firîcê, digotin: “Frîca me hatîye”... Frîca Cewarî xwe nedihêvişand Timê xwe nexweşara digîhand. Û hertim, hercar bi zanebûnên xweye pir kûrva, bi merîfet, merivatîya xweye bêhesabva ewê pirsê çetin safî dikir, alî nexweşa dikir, qenc dikir... Hezar mixabin, ewê tek-tenê alî xwe nekir, 17-ê meha noyabirê (mijdarê) sala 1993-a , wede zûtir, 61 salîya xweda, ew xatirê xwe ji vê cîhana ronik heta-hetayê xwest û çû ax û berê sar... Frîca Cewarî, sitûneke zêrîn bû gelê xweye hizkirîra, dê û bavê xwe Hecîyê Cindî û Zeyneva Îvora, malxwe xwe - Şekroyê Mihoyîra, zarê xwera, nevîyên xwera, xûşkara. Ew kubarîya xûşkên xwe bû. Frîca Hecî Cewarî, xûşka mine rehmetî, xanim-xatûneke kurmancîyê bû: aqil, merîfet, xîret, nazik, pir maqûl, kinêzeke şewat, jinanî, kevanîke erhede- xas xatûneke gotina we. ==Çavkanî== *[http://www.avestakurd.net Avestakurd.net] [[Kategorî:Bijîşk]] 9985 35536 2006-07-18T14:41:41Z Zanistvan 333 9986 63289 2007-01-05T21:16:58Z 84.62.146.92 *[[Hozan Aydin|Aydin]] *[[Ayşe Şan]] *[[Dawûdê Xelo]] *[[Dengbêj Gulê]] *[[Derwêş Serhedî]] *[[Dengbêj Huseynê Mûşî]] *[[Efoyê Esed]] *[[Egîdê Têcir]] *[[Ehmedê Bêrtî]] (Ehmedê Mamê) *[[Ehmedê Fermanê Kîkî]] *[[Esker Demirbaş]] *[[Evdalê Zeynikê]] *[[Evdilkerîmê Kuştiyan]] *[[Feloyê Melekorkê]] *[[Ferzê]] *[[Gerapetê Xaço]] (Karapêtê Xaço) *[[Kawîs Axa]] *[[Marûf]] *[[Memoyê Silo]] *[[Meryem Xan]] *[[Mihemedê Zibêt]] *[[Miradê mala kinê]] [[Mirado]] *[[Mistefayê Xelê Heyran]] *[[Ordînê Dengbêj]] (Ordîxanê Kotê) *[[Pêroya Têxûtê]] *[[Reşîdê Baso]] *[[Reso]] *[[Salihê Qubînê]] *[[Sidoyê Bozo]] *[[Sosika Simo]] *[[Şakiro]] *[[Şemdîn]] *[[Şeroyê Biro]] *[[Sêwî Silo]] *[[Tehsîn Taha]] *[[Xalê Bîrê]] *[[Zahiro]] *[[Zibêtê Qîrkan]] *[[Zûlkûfê Qado]] [[Kategorî:Lîste]] [[Kategorî:Çand]] 9987 35551 2006-07-18T17:41:21Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Mehmed Uzun]] #redirect[[Mehmed Uzun]] 9988 40408 2006-08-17T10:33:16Z Silêman 10 Bi pirranî gava behsa psîkologiyê an psîkologan tê kirin, dîmenê klînîk psîkologan tê ber çavan. Lê klînîk psîkologî tenê şaxeke psîkologiyê ye. Bi naskirin, şîrovekirin û tedawiya nexweşiyên psîkologîk re bilî dibe. Kesên psîkolog perwerdeya psîkologî û psîkoanalîtîkê dîtine lê di warê bijîşkî, anatomî û nexweşiyên bingeh-organîk de ne pispor in. Nexweşiyên bingeh-organîk karê [[psîkîatrî]]yê ye. Klînîk psîkolog pirranî di nexweşxaneyan de bi psîkîyatrîstan re dixebite û di tedawîkirina nexweşiyên giran wekî şîzofreniyê de jî cihdigire. Dîsa di klînîkên xwe yên taybet de bi tedawîkirina nexweşiyên ne bingeh-organîk re bilî dibin. Testên psîkologîk, rêbaza [[psîkoanalîz]] , [[hîpnotîzma]] hwd alavan bikartînin. Psîkolog nikarin dermanan bidin. [[Kategorî:psîkolojî]] [[Kategorî:Bijîşkî]] 9989 40384 2006-08-17T10:18:05Z Silêman 10 '''Ekonomîk psîkolojî''' an derûnînasiya aborîzaniyê yek ji şaxên nû yên psîkolojiyê ye. Zanîstiya psîkolojiyê di warê [[aborîzanî]] yê de bikartîne. Di hilbijartina xebatkaran de, di amadekirina kargehê de, di têkiliyê fîrma û mişteriyan de hwd kar dike. Fîrmayên nûjen her dem psîkologan bikartînin. Bo mînak heger xebatkarên nû were girtin, psîkolog testên kesayetiyê ava dikin û mirovên bi kêrî fîrmayê tê hildibijêrin. Dîsa di avakirina tîmên xebatê de jî naskirina kesayetiyan girîng e. Îro, mişterî hatine wê radeyê ku, bêî ku pêwistiya wê bi tiştekê hebe, ji ber bandora reklaman tiştan dikirin. [[Kategorî:psîkolojî]] [[Kategorî:aborî]] 9990 64899 2007-01-16T17:45:01Z Luqman 401 [[Wêne:FoodMeat.jpg|thumb|right|250px|Goşt]] '''Goşt''' parçeyên nerm yên [[laş]]ê [[mirov]] û [[ajal]]an e. Goşt ji [[proteîn]]ê pêk tê. Mirov goştê ajalan dixwin. {{kurt}} [[Kategorî:biyolojî]] [[af:Vleis]] [[ca:Carn]] [[cs:Maso]] [[cy:Cig]] [[de:Fleisch]] [[en:Meat]] [[eo:Viando]] [[es:Carne]] [[fi:Liha]] [[fr:Viande]] [[gd:Feòil]] [[gl:Carne]] [[he:בשר]] [[id:Daging]] [[it:Carne]] [[ja:肉]] [[lt:Mėsa]] [[nl:Vlees]] [[nn:Kjøtt]] [[no:Kjøtt]] [[nrm:Chai]] [[pl:Mięso]] [[pt:Carne]] [[ru:Мясо]] [[simple:Meat]] [[sk:Mäso]] [[sl:Meso]] [[sv:Kött]] [[tg:Гӯшт]] [[yi:פלייש]] [[zh:肉類]] 9991 40420 2006-08-17T10:38:40Z Silêman 10 '''Pedagogîk psîkologî''' , zanîstiya [[pedagogî]] û psîkolojiyê bi hevre di mezinkirin û perwerdekirina zarok û ciwanan de bikartîne. Wekî tê zanîn di jiyana mirov de zarokatî pirr girîng e. Gorî hin zanîstan salên 0-6 bingeha hemî kesayetiyê ye û mirov çi bigire êdî hew diguhere di jiyanê de. Gihîştin û mezinbûna mirov de hin radeyên girîng hene. Wekî radeya oral, radeya anal, radeya genîtal, adolesan, ciwanî, gihîştî û kalbûn. Her radeyek xwedî taybetiyek e. Di her radeyê de pêwîstî û pirsgirêkên mirov cûda ne. Pedagogîk psîkolog lêkolînan dike û herwekî li tedawiyan jî digere. Di dema nûjen de li dibistanan, girtîgehên ciwanan, klînîkên zarokan hwd pedagogîk psîkolog kar dikin. [[Kategorî:psîkolojî]] [[Kategorî:Pedagogî]] 9993 53459 2006-10-20T15:00:37Z Luqman 401 /* '''Gundê li dora Bafê''' */ {{çavlêgerandin}} '''Bafê''' , gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye. Di herema Hezexê de gundê herî mezin e. Di ber bafê re çemê [[Dîcle]] diherikê. [[Çiyayê Cudî]] u [[Çiyayê Gabar]] li hemberê wî ne. Nifusa Bafê li dora 300-400 malî ye.Li dora Bafê: Li REjhilat wê hezexé, Li Rojavayê wê Elcanya yanjî Xendek´e, LiBaşure we Kovexe yanjî Çîyayê Spî ye, Li Bakurê wê, Çemê Dîcle, Hetma,Ewên u Benatin ''' == Ava Bafê''' == Ava Bafê ji Kuve tê? Ava Bafê Ji Kehnîya Qesara tê, Kehnîya Qesara di bin Tabura Leşkerên tirk reye, dema Mirov dikevê ser rêya Bafê de Mirov di ber Tabura Leşkerîyê re derbas dibe,li aliyê Rastê di bin Şiharê Bafê re Kehnîya Qesara ye. li vêderê Gundi hemu ava xwe ji wir tînin, Ava Kaniyê carna ji Aliyê Dewleta Tirk ve tê girtin u Gundi dimênin Bê av! wekî din Ava Kehnîya Qesar Aveke Cemidiye, Jibona Sewalan jî gundîyan Delav dane Çêkirin da Sewal ji Karbin jê avê bivexwin u Kehnî jî newê Lewitandin. '''Dehla Şêx''': dikevê aliyê Zêwê ve, Li Dehlê Hinar, Teew, Guhîj,Beru hwd çêdibin. Herwekî din li ser Dehla Şêxre Zîyareta Şêxê zirav Heye,Di sala 1994 de Şêxê zirav ji Aliyê Tabura Leşkerên Tirk ve hate Şewitandin, lê belê Ji Aliyê gundîyan ve Agir Hate vemirandin! '''Kehnîya Qinê''': Kehnîya Qinê di kevê Aliyê Bana u Hetma ve, Ava Kehnîyê Tê vexwarin, Lê belê jiber go Kehnî ji Gund Dure Gel Naçin avê jê Naênin.Kehnî Ji Alîyê Sewalan ve dihate bi Kar anîn. '''Kehnîya Qubik''' Di Nîvê Gund deye: ev Kehnî herwekî wekî mizgeft jî tê bikar anîn. Ava vê ji Ji Alîyê Gel ve hem tê vexwarin hemjî Jibona Cil şûştinê tê bikar anîn. Di vêma Dawî de Herkesekî Di Hewşa xwede Bîr´ek vekirine jiber ku Ava wan Ji alîyê Dewleta dagirker ve dihate girtin u jiber ku Hinekîjî dur bu. '''Mizgeftên Bafê''': di Gundê Bafê de tenê Sunni dijîn jiber vê yekê 2 Mizgeft di Bafê de hene, her Mizgeftek Ji alîyê Taxeke Gund´ve tê Bikaranîn. '''Ziyaretên Bafê''': Di Gund de 2 Zîyaret hene, Her Zîyaretekî ji alîyê taxekî ve tê bikar anîn. Bafê bi Axa xweve gelekî dewlemende, Rez Dar U Devî´yên wê gelekin lê heger ji Alîyê Dewleta Dagirker ve newê Şewitandin!! == '''ŞEHîDÊN BAFÊ''' == '''Fahrettin DOĞAN''' Navê Kod: Beşir, Dem u Cihê çêbuyî: Bafe-Hezax, 1965, Tevlî tevgerê: Dawîya 1988, Dem u Cihê Şehadetê: 13 Gulan 1997, Çiyaye Kalendera, '''M.Şerif Teke''' (Dijwar), Nav u Paşnav: M.Şerif Teke, Navê Kod: Dijwar, Navê Bav: Selahattin, Navê dayîk: Fatim, Dem u Cihê çêbuyî: Bafê / Idil, 28.09.1976, Tevlî tevgerê: 1992, Êlun, Dem u Cihê Şehadetê: Kaniya Mezin / Mawa ,17.04.1993, Karê wî: Gerilla, '''Nezir Cebadak''' Nav u paşnav: Nezir Cebadak, Kod: Metîn Harûnî, Navê dayîk: Hasan, Navê Bav: Gulê, Dem u Cihê çêbuyî: Bafê / Hezex, 1973, Tevlî tevgerê: Lübnan, 1985, Dem u Cihê Şehadetê: Cotmeh 1997 Xankûrkê, Karê wî: Takım Komutanı]], '''Ati Gültekin'''Navê Kod: Qeysî, Dem u Cihê çêbuyî: Bafê 1973, Navê Bav: Ramazan, Navê Dayik: fatma, Dem u Cihê Şehadetê: Bafê 1991, '''Halil Tatik'''Navê Kod: Dilxwaz, Navê Bav: Ramazan, Navê Dayîk: Hülya, cih u Dema Çêbunê: Bafê 1969, cihêu Dema Şehadetê: bafê 1991, == '''Gundê li dora Bafê''' == #[[Kovex]] #[[Elcanya]] girêdayî bafê ye, #[[Ferdosê]] girêdayî Bafê ye 2 Malin #[[Xendek]] #[[Kereşa]] #[[Bana]] #[[Zêwê]] #[[Findik]] #[[Ewên]] #[[Bênat]] #[[Hêtma]] #[[Derê Bêrmê]] girêdayî Bafê ye #[[Hespist]] #[[Arzanex]] #[[Indar]] == '''Çîyayên dora Bafê:''' == Çîyayê Spî, Cudî, Gabar [[Wêne:Hintergrund 001 (42).jpg|thumb|Wêneyek Ji Deşta Elcanya]] [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 9994 35564 2006-07-18T21:30:37Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Çiyayê Cûdî]] #redirect[[Çiyayê Cûdî]] 9996 35577 2006-07-18T22:52:41Z Erdal Ronahi 2 Weşanxana Spîrêz çû cihê Spîrêz #REDIRECT [[Spîrêz]] 9997 35578 2006-07-18T23:12:08Z 80.135.117.38 Redirecting to [[Spîrêz]] #redirect[[Spîrêz]] 9998 39650 2006-08-13T21:33:20Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Pirtûka helbestan a bi navê „'''Wêneyên Bîran'''“ ya [[Rukiye Ozmen]] di sala 2002´an de ji hêla [[Weşanên Rewşen]] ve hate weşandin. Pirtûk ji 32 helbestan pêk tê. [[Kategorî:Pirtûk]] 9999 35593 2006-07-19T10:47:43Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Pirtûk]] Pirtûka çîrokan a bi navê „'''Çîrokên Şevbuharkan'''“ ya [[Rukiye Ozmen]] di sala 2002´an li Stenbolê ji hêla [[Weşanên Doz]] ve hate weşandin. Pirtûk ji 25 çîrokên gelerî pêk tê. [[Kategorî:Pirtûk]] 10000 38715 2006-08-13T15:57:30Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Pirtûka çîrokan a bi navê „'''Çîrokên Şevbuhêrkan - II'''“ ya [[Rukiye Ozmen]] di sala 2006´an ji hêla [[Weşanên Mezopotamya]] ve hate weşandin. Pirtûk ji 35 çîrokên gelerî pêk tê. [[Kategorî:Pirtûk]] 10003 35596 2006-07-19T10:48:21Z Erdal Ronahi 2 Rukiye Özmen çû cihê Rukiye Ozmen #REDIRECT [[Rukiye Ozmen]] 10004 35601 2006-07-19T12:49:34Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Dengbêj]] '''Ferzê''', Ferzende, "Teyrê ser milê qîzan û bûkan", yek ji dengbêjên navdar e. Ji gundê [[Kevir]] a [[Milazgir]]a [[Mûş]]ê ye. Mamosteyê [[Reso]] ye. Bi navê Zekiyê Lawê Mîralî fîrarek ew kuştiye. Li ser kuştina Ferzê gelek şik hene. Herçendî dibêjin di dîlanekê de bi şaşî derb lê ketiye jî, hin kes di wê baweriyê de ne Ferzê ji aliyê dûgela Tirk ve hatiye ji holê rakirin. Lewra piştî vê bûyerê efûya Zekiyê Lawê Mîralî derketiye. [[Kategorî:Dengbêj]] 10005 37635 2006-08-05T05:36:29Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[لیَپیچینه‌وه‌]] 10006 35618 2006-07-20T09:52:17Z Erdal Ronahi 2 لیَپیَچینه‌و çû cihê لیَپیچینه‌وه‌: لیَپیچینه‌وه‌ #REDIRECT [[لیَپیچینه‌وه‌]] 10007 60207 2006-12-12T04:20:42Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[pt:Categoria:Chechênia]] [[Category:Rûsya]] [[ar:تصنيف:شيشان]] [[ca:Categoria:Txetxènia]] [[ce:Категория:Нохчийчоь]] [[cs:Kategorie:Čečensko]] [[de:Kategorie:Tschetschenien]] [[en:Category:Chechnya]] [[eo:Kategorio:Ĉeĉenio]] [[es:Categoría:Chechenia]] [[et:Kategooria:Tšetšeenia]] [[fi:Luokka:Tšetšenia]] [[fr:Catégorie:Tchétchénie]] [[he:קטגוריה:צ'צ'ניה]] [[hr:Kategorija:Čečenija]] [[id:Kategori:Chechnya]] [[it:Categoria:Cecenia]] [[ja:Category:チェチェン]] [[ka:კატეგორია:ჩეჩნეთი]] [[ko:분류:체첸 공화국]] [[nl:Categorie:Tsjetsjenië]] [[pl:Kategoria:Czeczenia]] [[pt:Categoria:Chechênia]] [[ru:Категория:Чечня]] [[sr:Категорија:Чеченија]] [[sv:Kategori:Tjetjenien]] 10009 40436 2006-08-17T10:46:06Z Silêman 10 Peyva fobî ji [[Phobos]] a Grekî tê. Phobos di mîtologiya Grek a Antîk de xwedayê dehşetê ye. Tirsa ku jiyana rojane asteng dike, tirsa li derê [[hişar]]ê, tirsa di mercên awarte de hatiye fêrbûn e. Bo mînak heger mirov ji gur an hirçeke kovî bitirse ev tirseke li rê, biwate û normal e. Lê heger mirov li cihê ku hîç fîl najîn mirov ji tirsa fîlan newêribe derkeve der, ev fobî ye. Tirs yek ji sazûmaniyên xwe parastina mirov a sirûştî ye. Tirs ji hişarê derketibe ango ji kontrola hişarê derketibe ew êdî fobî ye û jiyana asayî dike xetereyê, asteng dike. Tirs di xizmeta jiyanê de lê fobî li dijî jiyanê ye. Lê bingeha fobiyan ne tenê tirs e. Anksiyete û elementên binhişarê ji yek ji sedemên fobiyan in. Bo mînak fobîk (kesê ku fobî pê re heye) ji rewş û objektên li derî tirsê ye jî ditirse. Wekî tirsa ji danûstandinê. Hin fobîk bêî tedawî nikarin herin bazarê an dikanekê tiştan bikirin. Bingehên fobiyan him realîst in him jî berevajiya wê. [[Sigmund Freud]] fobiyan bi nakokiyan di asta [[binhişar]]ê ve girêdide. Derûnînasên ji dibistana tevgerzaniyê wan bi refleksên fêrbûyî ve girê didin. == Hin sîmptomên fobiyan == * Xofa nediyar * Reng û rû sorbûn * Cirifandin * Xwîdan * Zihabûna dev * Bêhntengî * Şêlûdîtin Mirov dikare fobiyan di 3 komî de kom bike. Fobiyên fonksiyonî, fobiyên objektî û fobiyên rewşî. == Hin cureyên fobiyan == * Zoofobî : Tirs ji ajalan. * Astrofobî : Tirs ji birûsk, laser, ewrgurmijîn hwd. Fobîkên wiha pirr bala xwe didin rewşa texmînî ya hewayê. * Klastrofobî : Tirs ji cihên girtî. Bo mînak li odeyekê tenêmayîn, asansor, hucreyên girtîgehê, metro hwd. Fobîk dikeve wê şik û baweriyê ew dê bifetise. Manofobî: Tirs ji tenêmayînê. Fobîk hîç carekê nikare bi tenê bimîne. * Agorafobî : Tirs ji meydanê, rasteyan, kolanan. * Fobiya daqultandinê: Fobîk newêre tişteke bi hêsanî daqulte. Ji wê wertir e ew dê bixeniqe an qirşikên masiyan di qirika wê ve bizeliqe. * Fobiya deryayê: Newêrin li keştiyan siwarbin. * Fobiya balafiran (firokeyan) : Newêrin li balafiran siwarbin. * Pirofobî : Tirs ji agir. * Kainatetofobî : Tirs ji guhertin û nûjeniyê. * Kenofobî : Tirs ji tariyê. * Orofobî : Tirs ji serdebijêran. Bo mînak ji çiya daketinê ditirsin. * Xenofobî : Tirs ji biyaniyan. * Ablutofobî : Tirs ji xweşûştinê. * Amatofobî : Tirs ji ariyê, tozê. * Akrofobî : Tirs ji bilindahiyan. * Belonefobî : Tirs ji derzî û tiştinên tûj. * Bromidrosifobî : Tirs ji bêhna laşê mirov. * Erotofobî : Tirs ji têkiliya cinsî. * Hidrofobî : Tirs ji avê. * Hwd bi dehan fobî Di tedawiya fobiyan de rêbaza [[psîkoanalîz]] û derman tên bikaranîn. Dermanên [[antîdepresan]] her gav bikêr nayê. Psîkolog bi pirranî fobîk nêzîkê objekt an rewşa ku ji ditirse dikin û bi vê awayê alîkarî dikin daku fobîk fêrî rewşê bibe û tirsa xwe derbibe. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10011 64398 2007-01-13T00:40:17Z 62.165.184.93 {{rtl}} کاریکاتێریستێکی کورده‌ له‌ سلێمانی ئه‌ژی. به‌رهه‌مه‌کانی له‌ "سیخورمه‌"، "'گه‌ڕانه‌وه‌"ئاسۆ"، "هاوڵاتی" بڵاو بونه‌ته‌وه‌. ئێستا یه‌که‌م گۆشه‌یه‌ی کاریکاتێری هه‌یه‌ له‌ میدیای کوردی به‌ ناونیشانی "خه‌ت و خاڵ" که‌ له‌ رۆژنامه‌ی "[[هاوڵاتی]]" بڵاو ده‌بێته‌وه‌. ------- ئه‌م چه‌ند دێره‌ ديباره‌یه‌ له‌شوێنێکدا به‌ناوی پاسار ‌شێرکۆ له‌شوێنێکی دیدا به‌ناوی پاسار ‌شێرک Em çend dêre dîbareye leşwênêkda benawî pasar şêrko leşwênêkî dîda benawî pasar şêrik. 10012 37855 2006-08-09T11:08:47Z Erdal Ronahi 2 {{bisoranî|پاسار ‌شێرک}} 10013 35636 2006-07-20T18:50:23Z Erdal Ronahi 2 Pasar çû cihê Pasar Şerko #REDIRECT [[Pasar Şerko]] 10014 37636 2006-08-05T05:36:34Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[پاسار ‌شێرکۆ]] 10015 35642 2006-07-20T18:53:54Z Erdal Ronahi 2 پاسار ‌شێرک çû cihê پاسار ‌شێرکۆ #REDIRECT [[پاسار ‌شێرکۆ]] 10016 40380 2006-08-17T10:08:11Z Silêman 10 '''Depresyon''', xemgînî, ziravcanî, kelîn û keserkişandineka kûr e. Gorî hin wêjezanan heger depresyon nebaya, dê ewçend berhemên wêjeyî yên bêhempa jî nebana. Hestên mirov ziravcanî bûye, mirov ketiye xemgîniyeka kûr. Heger depresyon negihîştibe asta klînîk, ango nebûbe [[klînîk depresyon]] normal e. Di nava gel de bêhna kê teng dibe, jê re bi şaşî dibêjin "ketiye depresyonê". Rast e, depresyon bêhntengîbûn e, lê bêhntengîbûneke dirêj e û hin taybetiyên wê hene. Bo mînak [[melankolî]] hergav tevlî depresyonê ye. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10017 40409 2006-08-17T10:33:34Z Silêman 10 '''Klînîk depresyon''', asta [[depresyon]]ê ya herî bilind e û wekî ji navê wê tê fêhmkirin, klînîk e ango bûye karê klînîkê. Klînîk depresyon yek ji nexweşiyên psîkologîk e. Xemgînî, [[melankolî]] , kelîn û keserkişandinên kûr êdî ji kontrolê derketiye û jiyana mirov xistiye astengiyan. Êdî sîmptomên organîk jî destpêkirine, wekî serêş, jarbûn an qelewbûn (stûrbûn, xurtbûn), bêxewî, bêmadeyî hwd. Di asta klînîkê de nexweş bêî alîkarî nikane jiyana xwe birêkûpêk bimeşîne. Baweriya wê ji xwe nemaye, bextewar nîne, hêz û daxwaza wê ya jiyanê kêm bûye. Hestê wê negatîv in û têkiliya xwe bi devedorê re birriye an bi negatîv dimeşîne. Dilê hezkiriyên xwe ji xwe dihêle. Xwe bersûc dibîne, ketiye xelekên ramanên bêwate, xwe wekî sêwî an "zarokên damariyê" dibîne. Di konsantrasyon û biryardayîna wê de pirsgirêkên mezin hene, ji xew şiyarbûn dijwar bûye, înteresa cinsî kêm bûye. Nexweş pirr hêdî tevdigere. Laşê wê jar ketiye û her gav westiyabûn pê re heye. Dinya li berçavê wê reşbûye û kê behsa tişteke xweşik bike, ew bi gotin û şîrovekirinên negatîv reaksiyona xwe nîşandide. Di klînîk depresyonê de pirr caran rîska xwekuştinê heye. Tenê li Elmanya salê 12.000 mirov dixwaze xwe bikuje û diceribîne. Tê zanîn li Kurdistanê bi hezaran mirov xwe dikujin û pirraniya wan jî jin in. Gorî statîstîkan jin nêzîkî du carî zêdetir bi nexweşiya klînîk depresyonê dikevin. Wekî tê zanîn jiyana jinan di nava civakê de ji ya mêran dijwartir in. Hin şaxên klînîk depresyonê bingeha xwe ji sedemên genetîk digirin lê pirraniya wan ji sedemên rewşî tên. Li cihên wekî Kurdistanê ku şer, xizanî, pêkutî, êşkence hwd lê hene, rîska bi nexweşiya klînîk depresyonê ketin jî zêde ne. [[Psîkotrawma]] , şikestina kesayetî û kariyerê, têkçûne îdeologî û baweriyan, rewşên awarte hwd nexweşiyê diniqurçînin, ditetikînin. Klînîk depresyon dikane were tedawîkirin. Psîkolog hin testên ku hêz û asta depresyonê dipîvin dikin û gorî teşhîsên xwe riyên tedawîkirinê avadikin. Heger di heman demê de nexweşiyeke din jî pê re hebe rîsk dubare dibe. Hin derman gelek bikêr tên. Psîkoterapî, [[psîkodrama]] , [[elektrokompûlsîv terapî]] hwd gelek cureyên teknîkan û rewşeke baş dikane nexweşiyê derbibe. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10018 37244 2006-08-02T09:38:56Z Bangin 450 +kat '''Melankolî''' yek ji elementên depresyonê ye. Cesareta tenêbûnê, cesareta xemgîniyê, ji ber êşên kûr ên kesayetiyê, cezadayîna xwe, xemgîniyeka kûr e. Melankolîk hestên xwe wekî baweriyeke xurt didin der. Melankolî bi qasî ku mijara psîkologiyê ye ewqas jî ya ol, wêje, feylesofî û estetîkê ye. Peyv ji Grekî tê û cara yekemîn bavê bijîşkiyê [[Hîppokrates ê Kós]] bikaraniye, "Melas Cholê". Tê wateya Galliyên reş. Gallî navê bereke dîrokîye û li Grek a Antîk gelek neheqî kirine. Melankolî di warê olî de xwe bi heman formê dide der. Wekî pêşxistina şeytên (ji ber ku mixalifê Xwedê ye). Dîsa di warê estetîk, wênesazî, mûzîk hwd de jî xwedî heman formê ye. [[kategorî:Rewşa gîyanî]] 10019 40418 2006-08-17T10:37:58Z Silêman 10 '''Psîkodrama''' yek ji rêbazên an teknîkên [[psîkoterapî|psîkoterapiyê]] ye. Peyv ji psîko û dramayê hatiye çêkirin tê wateya dramaya ruh. Cara yekemîn ji aliyê [[Jacob Levy Moreno]] yê Awûstûryayî hatiye bikaranîn û wî xistiye nav teknîkên psîkoterapiyê. Di psîkoterapiyên ferdî û komî de tê bikaranîn. Psîkolog şanoyek lidardixe û wekî gerînendeyê şano an fîlman îdare dike. Ji nexweş tê xwastin ku xwe têxe şûna keseke din. Bo mînak heger pisrgirêka nexweş bingeha xwe ji diya xwe digire, tê xwestin ku nexweş rola diya xwe bileyze. Bi vî awayî tê xwastin nexweş ji diya xwe fêhm bike, bi nêrîneke din li pirsgirêkê binêre. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10020 35649 2006-07-21T11:20:38Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hîpokrat ji Kós]] #redirect[[Hîpokrat ji Kós]] 10021 40434 2006-08-17T10:43:26Z Silêman 10 [[Kategorî:Psîkolojî]] [[Kategorî:Zanyar]] 10022 37246 2006-08-02T09:43:13Z Bangin 450 '''Mamoste Nûjen''' (yan ''Mamoste'') [[bernav|bernavê]] [[karîkatûr|karîkatûrîstekî]] kurde. [[Karîkatûr|Karîkatûrên]] Mamoste Nûjen bi taybetî di [[malper|malpera]] [[Netkurd|Netkurdê]] da derdikevin. Karîkatorên wî bi taybetî li ser [[rexne|rexnekirina]] dewleta [[Tirkîye|Tirkîyê]] ne. [[Kategorî:Wênesaz]] 10023 67075 2007-01-29T21:03:29Z KurdoChali 500 [[Wêne:Hulya avsar.jpg|right|thumb|150px|Hülya Avşar]] '''Hülya Avşar''' (yan ''Hulya Avşar'') (* [[10'ê kewçêrê]] [[1963]] [[Balikesîr]]) [[hunermend|hunermenda]] bi koka xwe [[kurd]] ya [[Tirkîyê]]ye ko di warên [[zarvekirin|zarvekirinê]] û [[stran|stranbêjîyê]] da navdar e. Jiyana xwe ya hunerî bi tevayî bi zimanê [[Tirkî]] meşandiye û hêj jî wisa ye. ===Jiyana hunerî=== Wê li xwîndina xwe li [[Ankara Cumhuriyet Lisesi]] dawî kir. Li sala 1982ê tevî malbata xwe çûn [[Stenbol|Stenbolê]]. Di kêbirkêyeka bedewîyê da ko kovara [[Bolvar (kovar)|Bolvar]] birêvedibir, bû bedewa yekê. Li sala 1983ê bi lîstina di filma [[Herem (film)|Herem]] da hundirê cîhana filman bû. Bi dû ra di zêdetir ji 70 filman da rolê serekî lîst. Wê xelatê baştirîn lîstikvanê [[Festîvala Filman ya Moskoyê]] wergirt. Ew hînî [[mûsîqa|mûsîqayê]] jî bû û dest bi stranbêjîyê kir. Wê gelek konser li Tirkîyê birêvebirin. Heta niha 6 albumên wê yên stranan derkevtine. EW li sala 2001ê ji alîyê [[Kral TV]] ya Tirkan ve wekî baştirîn stranbêja jin hat hilbijartin. Her di sala 2001ê da, wê dest bi nivîsîna quncikan di rojnameya [[Gunaydin]] da kir. EW sernivîsera Kovareka heyvane bi navê [[Hülya]] ye. Bernameyeka mêhvandarîya televizyonî bi navê [[Hülya Avşar Show]] di televizyonên Tirkan da birêve dibit. Vexwîndina hunermendê Kurd [[Ciwan Haco]] bo wê bernameyê, di dema xwe da, bûyerek bû. Ew bi awayekê pîşekarane (profesyonel) [[tenîs|tenîsê]] jî dilîzit û li sala 2001ê bû qehremana TEDyê. Hulya bi [[Kaya Çilingiroğlu]] ra zewicî bû, lê li sala 2005ê jê cuda bû. Wê ji Kayayî keçikek bi navê Zehrayê heye. ===Filmên ku Hülya Avşar tê de lîstiye=== * [[Sekreter (film)|Sekreter]]<br> * [[Mavi Mavi (film)|Mavi Mavi]] - Şîne Şîn<br> * [[Benim Sinemalarım(film)|Benim Sinemalarım]] - Kînoyên (sînemayên) min * [[Üç Halka (film)|Üç Halka]] - Sê xelek<br> * [[Fatmagül'ün suçu Ne (film)|Fatmagül'ün Suçu Ne]] - Tewanbariya Fatmagülê çiye<br> * [[Kısrak (film)|Kısrak]] - Mehîn<br> * [[Alın Yazım (film)|Alın Yazım]] - Çarenûsa min<br> * [[Sevda Ateşi (film)|Sevda Ateşi]] - Agirê evîndariyê<br> * [[Berlin in Berlin (film)|Berlin in Berlin]]<br> * [[Bir Kırık Bebek (film)|Bir Kırık Bebek]] - Pêlîstokek şikestî<br> * [[Öğretmen (film)|Öğretmen]] - Mamoste<br> * [[Salkım Hamının Taneleri (film)|Salkım Hanımın Taneleri]] - Daneyên gûşî xanimê<br> * [[Kalbin Zamanı (film)|Kalbin Zamanı]] Dema dil<br> ==Lînkên derve== * [http://www.kurdishmagazin.com/modules.php?name=News&file=article&sid=210 Amazoneke kurd:Hulya Avşar] *[[http://www.imdb.com/name/nm0043362 Hulya Avşar di IMDbê da]] *[http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=1340 Nivîsara Tirkî ya Kî Kî ye?] [[Kategorî:Hunermend]] [[Kategorî:sînema]] [[Kategorî:stran]] [[en:Hülya Avşar]] [[ru:Хюлья Авшар]] [[tr:Hülya Avşar]] 10024 35659 2006-07-21T14:32:28Z Zanistvan 333 10025 66542 2007-01-26T03:05:10Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eml:Óv]] '''Hêk''' cureyê zêdenûna [[ajal|ajalên]] mîna [[çûk]], û [[masî|masiyan]] e. [[Wêne:Nest with eggs from Turdus merula.jpg|thumb|250px|çar hêk di [[hêlîn|hêlînekê]] de]] [[Wêne:Anatomy_of_an_amiotic_egg.svg|thumb|'''[[avanî|avaniya]] hêkê''': <br> 1) [[qelp|qelpê]] hêkê, <br> 2) [[perde|perdeya]] [[derve]] ya hêkê, <br> 3) perdeya [[hindirîn]] ya hêkê, <br> 4) û 13) [[girêk|girêkên]] [[spîk|spîka]] hêkê, <br> 5) [[spîk|spîka]] [[herrikbar]], <br> 6) [[spîk|spîka]] tîr, <br> 7) [[perde|perdeya]] [[zerik|zerika]] hêkê, <br> 8) [[pêşzerik]], <br> 9) [[xwînpare]] ([[cenîn]], [[embriyon]], [[goştpere]]), <br> 10) [[zerik|zerika]] [[tarî]], <br> 11) [[zerik|zerika]] [[geş]], <br> 12) [[qelp|qelpê]] [[zerik|zerikê]], <br> 14) [[hewageh]],<br> 15) [[kutîkula]]]] {{kurt}} [[Kategorî: Biyolojî]] [[ca:Ou (biologia)]] [[cs:Vejce]] [[da:Æg]] [[de:Ei]] [[eml:Óv]] [[en:Egg (biology)]] [[eo:Ovo]] [[es:Huevo (biología)]] [[fi:Muna]] [[fr:Œuf (biologie)]] [[gd:Ugh]] [[gl:Ovo]] [[he:ביצה]] [[it:Uovo]] [[ja:卵]] [[lb:Ee]] [[lt:Kiaušinis]] [[nl:Ei (dier)]] [[nn:Egg]] [[no:Egg]] [[pl:Jajo (biologia)]] [[pt:Ovo]] [[qu:Runtu]] [[simple:Egg (biology)]] [[sr:Јаје]] [[su:Endog]] [[sv:Ägg]] [[uk:Яйце]] [[zh:蛋]] 10026 35667 2006-07-21T15:21:09Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hülya Avşar]] #redirect[[Hülya Avşar]] 10032 37663 2006-08-05T08:24:13Z Hekar 491 /* Girêdanên derve */ [[Wêne:yobila-zerina-peshmergeyi.jpg|thumb|Berg]] '''Yobîla Zêrîna Pêşmergeyî''' pirtûkeke [[Şewket Şêx Yezdîn]] e. [[Ebdulkerîm Findî]] ji tîpên erebî veguhast. == Girêdanên derve == pirtûkê ji vê derê bixwîne :* [http://www.amude.net/kurdi/niviskar/yobila-zerini-peshmergeyi/index.html amude.net] {{kurt}} [[Kategorî:pirtûk]] 10034 40742 2006-08-20T02:27:01Z Bablekan 495 '''Paranoya''' di zimanê Grekî de paranous (ango dînbûna hêsan, dînbûna li derve) e û [[Emil Kraepelin]] cara yekemîn di psîkîyatriyê de bikaraniye. Şik, li şikê ketin bûye yekemîn û serekeyî taybetiya mirov. Şik û li şikê ketin jiyana normal têkbiriye. Paranoya pirr carî parçeyek ji nexweşiyên din ên psîkologîk in. Di her mirovî de kêm zêde paranoya heye. Ev tişteke ji rêzê û normal e. Lê heger jiyana mirov ketibe bin kontrola şikê êdî ew bûye nexweşiyeke psîkologîk û psîkiyatrîk. Divê bête tedawîkirin. Bi pirranî paranoya bi şîzofreniyê ve ye. Lê bi navê [[kesayetiya paranoîd]] dîmeneke nexweşiyê jî heye. Wekî me got, di jiyana normal de mirov xwedî gelek paranoya ne ku evana ne nexweşî lê şaşî ne. Bo mînak siyasetmedar pirr bi teoriyên komployî ve bilî dibin ku evana herçendî paranoyayê bihewînin jî hêj nebûne nexweşî. Antîsiyonîzm, ango hemî xerabiyan dikin para Cihûyan, şik û tirs ji saziyên sixuriyê (wekî [[CIA]] , [[MOSSAD]] hwd), şik ji heval û cîranan kirin ku ewana li pey nebaşiyê ne hwd. Evana hemî ji şaşîtiyên jiyana rojane ne. Nexweşî nînin. == Hin mînak ji paranoya == Nexweş herdu destên xwe bikarnayîne dema jê tê pirsîn dibêje, "Hin peyayên fezayî tiştekê xistin mejiyê min ez ketime bin kontrola wan, ew nahêlin". Nexweş jina xwe kuştiye û di klînîkê de tê tedawîkirin. Ew dibêje, "Ez Îsa Mesîhê nû me. Xwedê ez şandim ku mirovan bînim ser riya rastiyê. Lê şeytên kete ruhê jina min û ew li dijî min rakir. Min diviyabu jina xwe bikuşta". Nexweş newêre derkeve derve. Ew dibêje, "Dewleta Tirk, 3 komên taybetî ji bo revandina min peywirdar kiriye. Ew dê min birevînin bibin. Li bin Çiyayê Cûdî laboratuwarekê avakirine, li wir li ser çekek nû dixebitin. Min hilbijartine bo ceribandinê". Nexweş xwe hîç naşo û êdî bêhn ketiyê. "Ez divê xwe neşom. Wê gavê dê ji min mêrkûjekî derkeve. Ma hûn dixwazin ku ez bibim qatil?". Helbet mirov bêî sedem û nişkave nexweş nakeve. Kesên nexweş dikevin jî ne nezan û kêm hiş in. Îro em qebûl bikin an nekin li Kurdistanê bi hezaran Kurd ji ber dagirkerî, şer, êşkence, tecawiz hwd nexweş ketine û dikevin. Mixabin nêrîna me Kurdan ji bo kesên wiha nebaş in. Em hema wan bi navê "dînê beredayî" binav dikin û berpirsiyariya xwe jibîr dikin. Di tedawiya nexweşiyên ku tabloya paranoya pê re heye, metodên psîkîyatrîk tên bikaranîn. Bo mînak paranoîd şîzofrenî nexweşiyeke psîkîyatrîk e. Dermanên [[trankîlîzan]] , [[elektrokompûlsîv terapî]] hwd tên bikaranîn. Nexweş 100 % divê li klînîkan di binê kontrolê de bin. Nexweşên ku tabloya paranoya dihewînin, ne nexweşên ji rêzê ne, dikarin ziyanê bidine xwe an devedorê xwe. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10035 47724 2006-09-17T18:56:05Z KurdoChali 500 '''Emil Kraepelin''' [[15ê Reşemeha 1856ê- 7ê Çirya Pêşîn 1926]]. Yek ji psîkiyatrîstên navdar e ko li [[Neustrelitz]]ê li [[Elmanya]]yê ji dayîk bûye û li [[München]]ê mirîye. Ji layê gelek kesan ve, mîna [[H. J. Eysenck]]î di ''Encyclopedia of Psychology''yê da, wekî hîmdanerê psîkatriya zanistî, dermanzanizta psîkatrîk û genetika psîkatrî dihêt pesinandin. Kraepelinî hizirand ko sedema hemî nesaxîyên psîkatrîk hokarên bîyolocik û genetîkî in. Ramanên wî jordestîya xwe li tevaya sedsala 20ê li ser psîkatrîye da parast. Bervajî wî [[Zîgmond Froyd]]î hizir dikir ko nesaxîyên psîkatrîk ji ber sedemên psîkolocîk peyda dibin. Li 1886ê, tenê piştî 8 salên rahînanê, ew li [[Zanîngeha Tartu]]yê (hingî Dorpat) li [[Estoniya]]ya niha bû profesor û bû rêveberê dermangeheka (klînîkeka) 80 textî. Li wêderê ew şiya gelek serhatên nesaxan bi hûrî û kûrî tomar bikit û bixwînit û "têderbiînit ka giringîya rewşa nesaxîyê li goreyî polandin an sinfandina nesaxîyê çend e." Deh salan piştra, wî ragehand ko rêyeka nû ji bo nihêrîna li nesaxîyên revanî vedîtîye. Wî ji nihêrîna kevneşopî ra digot "berjengkî" anko "sîmptomatîk" û ji rêya xwe ya nû ra digot "Balgehîn" anko "Klînîkal". Ev bû rêbaza wî ji bo şirovekirina sinfandina bi sedan nesaxîyên revanî yên ko heta sedsala 19ê hatbûn niyasîn. Wî nesaxî li goreyî sinfandina ''paternên'' berjengan anko sîmptoman vebeşîn, ne li goreyî wekhevîya berjengên serekî, ko berî wî dihat kirin. Dirist hema jiber wan astengan bû ko Kraepelinî şêwazê xwe jibo veniyasîna nesaxîyên revanî pêşkêş kir. Ji ber sinfandina nesaxîyeka ko bi awayê yek nesaxî wekî [[psîkosîs]] dihat niyasîn pesnên Kraepelinî dihên dan. Wî ev nesaxî dabêşî du nesaxiyan kir: 1. [[Manic Depression]] ko ew bi xwe niha bû ye komeka nesaxiyên mîna [[Depression]]a mezin û [[nesaxiya ducemser]] ank [[bipolar disorder]]. 2. [[Dementia Praecox]] anko [[skitzoferenya]]yê. Li ser bingehê lêkonînên wî yên dirêjdem, û li goreyî saloxetên rewşan, encam û verêja talîya (anko prognosisa) nesaxiyan, wî çemk anko konsepta [[Dementia Praecox]]ê pêk anî. Li goreyî wî [[Skitzoferenya]] "werara nepirr kurt dema rewşeka nemazeyî ya kêmbûna hêza revanî ye ko li jîyekê kêm dest pêdikit." Wî li ser patologiya mejî xebat kirine û cara yekemîn balê kişandiye ser bandorên patologiya li ser kesayetî û nexweşiyên psîkiyatrîk. Wî cara yekemîn pirsgirêkên tevgerê binav û kom kiriye. Ji cureyên din ên zanîstiyê sûdwergirtiye û nexweşiyên kesayetiyê jî wekî yên organîk dîtiye. [[Kategorî:psîkiyatrîst|Kraeplin, Emil]] 10036 35874 2006-07-22T15:03:27Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Bijîşk]] 10037 66499 2007-01-25T18:19:25Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ms:CIA]] [[Image:CIA.svg|thumb|right|200px|[[logo|Logoyê]] CIAyê]] '''CIA''' (''Central Intelligence Agency'') ango Agentaya Navendî ya Zîrekiyê, navê saziya sîxuriya derveyî ya [[DYE]] ye. Di sala [[1947]] ´î de bi fermana serokwezîr [[Harry S. Truman]] hatiye damezrandin. Girêdayî NSC (''[[National Security Council]]'' - Konseya Ewlekariya Neteweyî) kar dike. 4 şaxên CIAyê hene: Nûçegirtin, Çalakî, Zanîstî û teknologî û Gerînende. CIA hatiye peywirdarkirin ku bo ewlekariya welêt sîxuriyê bike û wan wekî raport pêşkêşî NSC bike. CIA hemî karên xwe wekî hemî saziyên sîxuriyê bi dizî dike. [[kategorî:Rêxistina bi dizî]] [[ar:وكالة الاستخبارات المركزية الأمريكية]] [[bg:Централно разузнавателно управление]] [[bs:Central Intelligence Agency]] [[ca:Agència Central d'Intel·ligència]] [[cs:CIA]] [[cv:Тĕп йĕрлев управленийĕ]] [[cy:Gwasanaeth Cyfrin Canolog]] [[da:CIA]] [[de:Central Intelligence Agency]] [[el:CIA]] [[en:Central Intelligence Agency]] [[eo:CIA]] [[es:Agencia Central de Inteligencia]] [[et:CIA]] [[eu:CIA]] [[fa:سازمان سیا]] [[fi:CIA]] [[fr:Central Intelligence Agency]] [[ga:Central Intelligence Agency]] [[gl:Central Intelligence Agency]] [[he:CIA]] [[hr:CIA]] [[hu:CIA]] [[id:CIA]] [[it:Central Intelligence Agency]] [[ja:アメリカ中央情報局]] [[ko:미국 중앙정보국]] [[lt:CŽV]] [[ms:CIA]] [[nl:Central Intelligence Agency]] [[nn:Central Intelligence Agency]] [[no:Central Intelligence Agency]] [[pl:CIA]] [[pt:Central Intelligence Agency]] [[ro:Central Intelligence Agency]] [[ru:Центральное разведывательное управление]] [[scn:CIA]] [[sh:CIA]] [[simple:Central Intelligence Agency]] [[sk:Central Intelligence Agency]] [[sl:Centralna obveščevalna agencija]] [[sr:ЦИА]] [[sv:CIA]] [[th:ซีไอเอ]] [[tr:Merkezi Haberalma Teşkilatı]] [[vi:Cục Tình báo Trung ương]] [[yi:CIA]] [[zh:中央情报局]] [[zh-min-nan:Tiong-iong Chêng-pò-kio̍k]] 10038 60314 2006-12-14T03:57:29Z Escarbot 482 روبوت تعديل: [[ca:Harry S. Truman]] [[Wêne:Harry S Truman, bw half-length photo portrait, facing front, 1945.jpg|thumb|200px|Harry S. Truman]] '''Harry S. Truman''' 33'î [[serokkomar|serokkomarê]] [[DYE]] bû. Di [[8'ê gulanê]] [[1884]] li [[Missouri]] dayîk bûye û [[26'ê berfanbarê]] [[1972]] li [[Kansas City]] jiyana xwe ji dest daye. Yek ji siyasetmedarên Demokratan e. Di dema serokwezîrtiya xwe de [[CIA]] damezrandiye û bi navê [[Doktrîna Truman]] di [[12'ê adarê]] [[1947]] de li kongreyê doktrînek daye pejirandin. Ev doktrîna han, polîtîkaya [[DYE]] bo nêrîna [[Şerê Sar]] û berjewendiyên derveyî rave dike. [[Kategorî:Siyasetmedar|Truman, Harry S.]] [[ar:هاري ترومان]] [[bn:হ্যারি এস. ট্রুম্যান]] [[br:Harry S. Truman]] [[bs:Harry Truman]] [[ca:Harry S. Truman]] [[co:Harry S. Truman]] [[cs:Harry S. Truman]] [[da:Harry S. Truman]] [[de:Harry S. Truman]] [[en:Harry S. Truman]] [[eo:Harry S. Truman]] [[es:Harry S. Truman]] [[et:Harry Truman]] [[eu:Harry S. Truman]] [[fa:هرى ترومن]] [[fi:Harry S. Truman]] [[fr:Harry S. Truman]] [[gl:Harry S. Truman]] [[he:הארי טרומן]] [[hr:Harry S. Truman]] [[hu:Harry S. Truman]] [[id:Harry S. Truman]] [[io:Harry Truman]] [[is:Harry S. Truman]] [[it:Harry Truman]] [[ja:ハリー・S・トルーマン]] [[ka:ტრუმენი, ჰარი]] [[ko:해리 S. 트루먼]] [[la:Henricus S. Truman]] [[nl:Harry S. Truman]] [[nn:Harry S. Truman]] [[no:Harry S. Truman]] [[oc:Harry Truman]] [[pl:Harry S. Truman]] [[pt:Harry Truman]] [[ro:Harry S. Truman]] [[ru:Трумэн, Гарри]] [[scn:Harry Truman]] [[sh:Harry Truman]] [[simple:Harry S. Truman]] [[sk:Harry S. Truman]] [[sl:Harry S. Truman]] [[sq:Harry S. Truman]] [[sr:Хари Труман]] [[sv:Harry S. Truman]] [[th:แฮร์รี เอส. ทรูแมน]] [[tr:Harry S. Truman]] [[uk:Трумен Гаррі]] [[ur:ہیری ٹرومین]] [[vi:Harry S. Truman]] [[zh:哈利·S·杜鲁门]] 10039 65229 2007-01-18T12:32:53Z Bangin 450 '''Ey Avê Av''' [[helbest]]ek ji [[Feqiyê Teyran]] e. {{kurt}} [[Kategorî:Helbest]] 10040 38987 2006-08-13T16:24:04Z Pill 538 Guherandina 88.226.37.196 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin '''MOSSAD''' , ([[îbranîkî]]: ''Ha-Mossad Le-modiin Ule-tafkidim meyuchadim'', ango saziya sîxurî û operasyonên taybet) saziya sîxuriya dûgela Îsraelê ye. Di [[1'ê avrêlê]] [[1951]] de hatiye damezrandin. Navenda MOSSAD li [[Tel Aviv]] e. Li dora 1.200 xebatkarên wê he hene. Xebatkarên wê du cure ne. Kesên kadro û alîkar. Di nava saziyên sîxuriyê de ya herî navdar û profesyonel tê zanîn. [[Reuven Shiloah]], yekemîn serokê MOSSADê ye. == 5 beşên saziye hene == * Çalakiyên sîxuriyê * Çalakiyên polîtîk * Çalakiyên taybet * Şerê psîkologîk * Beşa lêkolînan MOSSAD di dema [[Şerê Sar]] de gelek operasyonên mezin li dijî [[bloka rojhilatê]] kiriye û di pirraniya wan de biserketiye. MOSSAD bi saziyên sixurî yên welaten din re jî xebatan dike. Bi [[MÎT]] a Tirkan re jî gelek operasyon kirine. Bo mînak dîlgirtina serokê PKK´ê Abdullah Öcalan li [[Kenya]]. Di vê çalakiyê de li gel [[CIA]] û MÎT cihgirtiye. [[kategorî:Rêxistina bi dizî]] 10041 37257 2006-08-02T10:07:23Z Bangin 450 '''MÎT''' ([[tirkî]]: ''Milli Îstihbarat Teşkilati'' - Saziya Sîxuriyê ya Neteweyî), navê saziya sîxurî ya [[Tirkiyê]] ye. Serokê wê yî niha ''Emre Taner'' e. Wekî hemî dezgehên din ên Tirkiyê din bin kontrol û desthilatdariya konseya ewlekarî ya neteweyî (MGK) de ye ku ew bi xwe jî di bin siya artêşa Tirk de ye. MÎT bi [[CIA]], [[MOSSAD]] û gelek saziyên sîxuriyê din re bi hevparî jî xebatan dike. [[kategorî:Rêxistina bi dizî]] 10043 37259 2006-08-02T10:08:22Z Bangin 450 /* Cureyên şîzofreniyê */ '''Şîzofrenî''', ji Grekî tê. Wateya wê parçebûna kesayetiyê ye. Yek ji nexweşiyên psîkologîk ji grûba [[psîkoz]]an e û karê psîkîatriyê ye. Di ramane, tevgerê û fonksiyonên mejî de xirabûn, parçebûn e. Di beşa psîkîatriyê de cihekê xwe yê girîng heye û tedawiya wê pirr dijwar e. Cara yekemîn di sala [[1907]] ´î de ji aliyê psîkîyatrê navdar ê [[Swîsre]] yî [[Eugen Bleuler]] hatiye binavkirin. Afirandina ramanan, têkiliyên di navbera fonksiyonên kesayetî û hişarê, rewşa hestan hwd parçe parçe bûye. Nexweş êdî bi zimanekê taybet diaxive. 80 % şîzofrenîk [[hallûsînasyon]]an dibihîsin û dibînin. Raman û baweriyên paranoîk pirr in. Zanîst di wê baweriyê de ne ku bingeha vê nexweşiyê di ciwaniyê de tê avêtin. Sedemên wê yê genetîk hene lê epîlepsî, alkolîzm û raxwarina madeyên wekî eroîn, haşhaş, nexweşî tûmor û darbeyên di mejiyê de girîng in. Nexweşî di mêran de zû (12-13 salî), di jinan de dereng (40 salî) xwe dide der. Lê nexweşî di demeke dirêj de digihîje û heya mirov biçe bijîşk hinekê dereng dikeve. Zanîst di wê baweriyê de ne ku hormonên jinan di vê cûdatiyê de rolekê dileyîze. Dîsa jî binexweşketina mêr û jinan wekî hev in. Ji 10-15 % û pirraniya wan jî mêr di vê nexweşiyê de xwe dikujin. Pirr kêm be jî bi zarokên wekî 8 salî de jî hatiye dîtin. Tesbîtkirina vê nexweşiyê hinek tevlîhev e. Bo mînak [[otîstîzm]] a zarokan hin caran bi şaşî dibe tirsa şîzofreniyê lê nerast e. Ji 5-10 % zarokên şîzofrenîkan bi heman nexweşiyê dikevin. Ev selefa han di cêwiyan de 45 % e. Kesên ku di dema ji dayîk bûnê de tûşî zehmetiyan bûne û di zaroktiya xwe de darbe li serê wan ketine yan qeza derbaskirine divê biçîn cem bijîşk û xwe kontrol bikin. Hinek vîrûs jî roleke mezin dileyîzin (Herpes simplex Typ II, Influenza û vîrûsa Borna). Kesê li bajaran ji dayîk bûne ji yên li gundan bûne bêhtir bi vê nexweşiyê dikevin. Herwekî jiyana sosyal bandoreke mezin li destpêka nexweşiyê dike. == Sîmptomên şîzofreniyê == Helbet şîzofrenî navê grûbeke nexweşiyan e gelek sîmptomên wan hene lê yên balkêş ev in: * Ji jiyana sosyal dûrketin * Qelsketin an parçebûna hestan * Guhertin di baldariyê de * Guhnedayîna paqijiyê * Di axavtinê de guhertin û xirabûnên berbiçav * Pirsgirêkên raketine, xewê * Jarketina laş == Cureyên şîzofreniyê == * Hebefrenîk şîzofrenî * Katatonîk şîzofrenî * Paranoîd şîzofrenî * Şîzofreniya hêsan û sade Mixabin tedawiya vê nexweşiyê dijwar e. Li kîlînîkan bi salan tedawî dibin û gorî statîstîkan tenê 33 % şîzofrenîk bi temamî sax bûne heya niha. Di tedawiyê de bi pirranî metodên [[psîkîatrî]], derman û întegrasyona sosyal tê bikaranîn. [[Kategorî:Psîkîatrî]] 10044 39698 2006-08-13T21:40:03Z Pill 538 Guherandina 194.165.130.93 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:Barzani-xwe-nade-dest-kese.jpg|thumb]] "Barzanî Xwe Nade Dest Kesê" pirtûkeke [[Ebdulhesen Tefrîşiyan]] e. *Wergirandin: [[Şewket Şêx Yezdîn]] *Veguhastin ji tîpên erebî: [[Ebdulkerîm Findî]] == Girêdanên derve == * Pirtûkê ji vê derê bixwîne : [http://www.amude.net/pirtuka-barzani.html amude.net] [[Kategorî:Pirtûk]] 10046 36599 2006-07-25T21:57:45Z 217.171.180.210 [[Wêne:dicle-logo-01.jpg|thumb|Logoya Kovarê]] [[Wêne:dicle-hijmar-36.jpg|thumb|berge yekem ji hejmar :36 ya kovara dicle]] Kovara '''Dicle''' kovareka siyasî, rewshenbîrî, gishtî bu, [[wezareta rewshenbîrî]] ya [[hikumeta herema kurdistanê]] derdixist, hijmara wê ya yekê li Nîsana sala [[1998]] hatibu derxistin u hijmara wê ya dawîyê (42)li îlona sala [[2001]] derket. Xwedanê îmtiyazê : Wezîrê rewşenbîrî Sernivîser : [[Ebdulkerîm Findî]] Reveberê Nivîsînê : [[Izet Findî]] Derhênana huneri (Nexşekêş) : [[Hekar Findî]] [[Kategorî:kovar]] 10047 59477 2006-12-04T20:26:06Z Bangin 450 {{Logo}} 10048 40060 2006-08-15T13:16:32Z Thogo 540 Guherandina 85.107.109.116 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi {{soranî}}{{rtl}} ([[Qadir Zîrek]]) '''قادر زیره‌ك قادر زیره‌ك ناوی ته‌واوی قادر ئه‌حمه‌د مسته‌فایه له‌ساڵی 1954 له‌ گوندی بێركۆت له‌دایكبووه، هه‌ر له ته‌مه‌نی مناڵییه‌وه ئه‌وینی بۆ گۆرانی و مۆسیقای كوردی هه‌بوو، كه له قوتابخانه‌ی سه‌ره‌تایه‌وه ئه‌م به‌هره‌یه‌ی تیدا به‌دی كراوه‌و توانیویه‌تی له‌ڕێگه‌ی لاسایی كردنه‌وه‌ په‌ره به‌به‌هره‌كه‌ی بدات، ئه‌م لاسایی كردنه‌وه‌ش به‌هونه‌ر و ده‌نگی مامۆستای گه‌وره (حه‌سه‌ن زیره‌ك) ئه‌وه‌بوو، به‌ئه‌وینی ئه‌وه‌وه لاسایی كردۆته‌وه و هه‌ر له زووه‌وه خولیای گۆرانی و ده‌نگی (‌حه‌سه‌ن زیره‌ك) بووه، نازناوی زیره‌كیش هه‌ر بۆ ئه‌و كاریگه‌رییه هونه‌رییه ده‌گه‌ڕێته‌وه. قادر زیره‌ك له‌قۆناغی سه‌ره‌تایی له بێركۆت ته‌واو كردووه، دواتر دێته شار و قۆناغی له‌ شار ته‌واو ده‌كات، به‌هۆی بارودۆخی ژیان ناتوانێ خوێندن ته‌واو بكات و تاكو سێی ناوه‌ندی ده‌خوێنی. قادر زیره‌ك له‌ساڵی 1969دا ژیانی خێزانداری پێكده‌هێنی و ماڵێك پڕ له‌ئه‌وین و هونه‌ر له‌گه‌ڵ‌ (نه‌سرین ئه‌حمه‌د) دروست ده‌كات. دوو منداڵییان ده‌بێت به‌ناوه‌كانی (ئه‌یوب و ژیان). به‌ڵام مه‌رگ ناهێڵێت (قادر و نه‌سرین) به‌رده‌وامی ژیانیان هه‌بێت دوای چوار ساڵ به‌یه‌كه‌وه بوون، به‌هۆی كاره‌ساتی سووتان له‌ساڵی 1973دا (نه‌سرین)ی خێزانی و (ژیان)ی كچی ماڵئاوایی له‌ژیان ده‌كه‌ن، دوای 3 ساڵ به‌ته‌نیایی و خه‌م و گریان ده‌ردوكه‌سه‌ر، ئه‌مجاره‌یان هه‌وڵی ژیانێكی نوێ ده‌دات. له‌ساڵی 1976دا له‌گه‌ڵ‌ خاتوو (ئاواز عه‌بدولعه‌زیز) ژیانی هاوسه‌رێتی پێكده‌هێنی و له‌م خێزانه‌ش (ئومێد و ئاوات و ئه‌رده‌لان) له‌دایك ده‌بن. قادر زیره‌ك یه‌كه‌م گۆرانی له‌ساڵی 1977دا له ئێزگه‌ی كوردی له‌به‌‌غدا تۆمار كردووه به‌ناوی (دوورم له‌ یاران)، كه ئه‌م گۆرانییه ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی باشی هونه‌رمه‌ند بوو له‌و كات و ساته‌دا و بووه مێژوویه‌ك بۆ ئه‌رشیفی ناوبراو، كه تا ئێستاش ئه‌م گۆرانییه هه‌ر به نه‌مری ماوه‌ته‌وه و یه‌كێكه له گۆرانییه‌ ڕه‌سه‌نه‌كان، كه ئاواز و تێكستی (ڕزگار خۆشناو)ه‌. دواتر له‌ساڵی 1980دا توانی چه‌ند به‌رهه‌مێکی دیكه تۆمار بكات له‌وانه "دوگمه‌ی سینه، ئه‌مان ساقی، له‌بنه‌وار، بازی كوێستان"، ئیتر قادر زیره‌ك له‌ماوه‌ی ئه‌و دوو ساڵه‌دا ناسراو خه‌ڵك به‌رهه‌مه‌كه‌ی ئه‌وان وه‌رگرت، كه بۆنی ڕه‌سه‌نایه‌تی و پاكی لێ ده‌هات. له به‌رواری 17-18/07/1981 قادر زیره‌ك له‌گه‌ڵ چه‌ند براده‌رێكی له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی گه‌شتێك له‌ بێخاڵ و گه‌لی عه‌لی به‌گ به‌ره‌و هه‌ولێر له‌ڕێگای (خه‌لیفان-هه‌ریر) ئۆتۆمبیله‌كه‌یان وه‌رده‌گه‌ڕێ و قادر زیره‌ك و هاوڕێیه‌كی گیان له‌ده‌ست ده‌ده‌ن. له‌و كاته‌وه قادر زیره‌ك ماڵئاوایی له‌جیهانی گۆرانی و مۆسیقای كوردی ده‌كات و خۆری ته‌مه‌نی ئاوا ده‌بێت. به‌ڵام ئه‌وه‌ی جێگای به‌خته‌وه‌رییه گۆرانییه‌كانی چووه خانه‌ی "نه‌مری و ڕه‌سه‌نایه‌تی"یه‌وه. سه‌رچاوه: خۆزگه http://www.xozga.com 10051 35904 2006-07-22T21:28:26Z Hekar 491 10052 59469 2006-12-04T19:42:01Z 217.194.133.114 {{çavlêgerandin}} [[Wêne:izet-findi.jpg|thumb|Izet [[Findî]]]] - Di sala 1960´an de li Duhokê ji dayik bûye - Xwendina destpêkî û amadeyî her li Duhokê bi dawî aniye - Ji salên 1980-1981´ê li zankoya Silêmaniyê pişka Sîkolocî hatiye wergirtin, piştî rêjîma Bexda zanko veguhestiye Hewlêre 2 salên dî li wêderê dewam kiriye û sala çarê hatibû kirin - Piştî xwendina xwe bi dumahî aniye û bawernama bekeloryos bi zanistên Sîkolocî wergirtiye - Di 23.11.2000´î de bawernama Masterê ji zankoya Duhokê wergirtiye - Yekemîn nivîsîna wî di sala 1977´an de di rojnama "Hawkarî" de li Bexda hatiye weşandin - Wek nivîskar ji sala 1980´ê were berdewame û pişikdarî di piraniya rojname û kovaran de kiriye bi berhemên xwe her ji berî serhildanê û ta nuha jî wek Hawkarî, Beyan , Roşinbîrî niwê, Karwan, Bizav ,Dicle, Botan, Gazi, Metin, Peyman, û hwd - Ji 1992-1993´an li televizyona Kurdistan karkiriye - Ji 1994-1996´an wek nivîskar di rojnameya "Peyman" de karkiriye - JI 1996-1998 wek endamê desteya nivîsînê di kovara "Gazi" de karkiriye - Ji 1998 û ta nuha wek rêveberê nivîsînê di kovara "[[Dicle]]" de kardike - Nuha nivîser e li kovara "Metîn" jî - Di sala 1986´an de bûye endamê Yekîtiya Nivîskarên Kurd/Duhok - Enadamê Sendîka Rojnamevanên Kurdistanê ye - Ji sla 1992´an ve sikretêr û endamê Komela Sîkolocî Kurdistanê/Duhok e - Pirtûkek bi navê "Hindek Babetên Sîkolocî" li sala 1992´an çapkiriye - Pirtûkeke din bi navê "Çend Babetên Zanistî" berhev e bo çapê - Niha wek rêveberê Tomargeha Zankoya Duhok û mamostyê zankoyê berdewame [[Kategorî:Nivîskar|Findî, Izet]] 10053 35946 2006-07-23T15:40:53Z Erdal Ronahi 2 *[[Dîcle]], çemeke mezin di Kurdistanê de *[[Dicle (kovar)|Dicle]], kovarek li başûrê Kurdistanê {{cudakirin}} 10056 40426 2006-08-17T10:40:36Z Silêman 10 Peyva psîkoz ji Grekî tê û wateya wê anormalî yan nexweşiya ruh e. Cara pêşîn di sala [[1845]] de ji aliyê [[Ernst von Feuchtersleben]] hatiye bikaranîn. Feuchtersleben xwestiye pirsgirêkên ku wekî [[neuroz]]ê bingeha xwe ji problemên neurologîk digirin, jê yê din veqetîne. Psîkoz tabloyeke nexweşiyên hiş e û xwe bi xerabûna hest û ramanan dide der. Nexweş bi pirranî hallûsînasyonan dibîne û xwedî baweriyên nerastegîn e. Ji rastegîniyê dûr ketiye. Nexweşî pirranî tûşî ciwanan dibe. Psîkoz bi gelek tablo û nexweşiyên psîkolojîk û psîkiyatrîk ve girêdayî ye. Hin diyagnozên wê dişibin [[şîzofrenî]] , [[klînîk depresyon]] , [[psîkopatî]] , [[delîrîûm]] hwd lê bi gelek aliyan ve jî ji wan cudatir e. Bêî testan veqetandin û tesbîta nexweşî û tabloyên wiha pirr dijwar in. == Hin sîmptomên psîkozan == * [[Hallûsînasyon]] * Guherbarî di rewşa hestan de * Baweriyên nerastegîn * Di raman û hilberîna ramanan de xerabûn * Guhertinên berbiçav di kesayetiyê de * Di axavtinê de xerabûnên berbiçav * Destkeftinên testên li ser mejî û guhertinên di mejî de Li ser sedemê vê tabloyê gelek nîqaş, xebat û angaşt hene. Bikaranîna madeyên raxwarinê, bo mînak [[kokaîn]] , [[PCP]] , madeyên [[hallûsînogen]] , [[amfetamîn]] hwd girîng e. Xebatên li ser mejî hatine kirin nîşan didin ku di mejiyê psîkotîkan de hin guhertin pêk hatine. Bo mînak aliyê rastê yê mejî ji yê din bêhtir hesas bûye. Hin nexweşiyên organîk ango bijîşkî jî bandorê li psîkozan dikin. Bo mînak grîp an nexweşiyên ji bakteriyan têne dikanin hin tehrîban li sîstema neuroyan bikin. Di tedawiya psîkozê de dermanên [[antîpsîkotîk]] tên bikaranîn. Herwekî psîkoterapiya ferdî û komî jî tê kirin. Bi alîkariyeka sosyal a baş û tedawî dikanin nexweşiyê têkbibin. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10057 63806 2007-01-09T11:03:24Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pms:Euro]] [[Wêne:Euro_banknotes.jpg|thumb|Euro]] [[Wêne:Euro symbol.svg|thumb|[[zimbol|zimbola]] Euro]] [[Wêne:CO1EURO 50.JPG|thumb|Euroyek]] '''Euro''' (yan ''Ewro'' ya ''€'') [[dirav]]ê hevpar yê [[Yekîtiya Ewropayê]] ye. Euro niha li van welatan têt bikaranîn: *[[Almanya]] *[[Belçîka]] *[[Fînlandiya]] *[[Fransa]] *[[Holanda]] *[[Îrlanda]] *[[Îtalya]] *[[Luksembûrg]] *[[Nemsa]] *[[Portekîz]] *[[Spanya]] *[[Yewnanistan]] [[Kategorî:Pere]] [[af:Euro]] [[an:Euro]] [[ar:يورو]] [[ast:Euro]] [[az:Avro]] [[bar:Euro]] [[be:Еўра]] [[bg:Евро]] [[bn:ইউরো]] [[bs:Euro]] [[ca:Euro]] [[cs:Euro]] [[cv:Евро]] [[cy:Ewro]] [[da:Euro]] [[de:Euro]] [[el:Ευρώ]] [[en:Euro]] [[eo:Eŭro]] [[es:Euro]] [[et:Euro]] [[eu:Euro]] [[fa:یورو]] [[fi:Euro]] [[fiu-vro:Õuro]] [[fr:Euro]] [[frp:Erô]] [[fur:Euro]] [[ga:Euro]] [[gd:Euro]] [[gl:Euro]] [[he:אירו]] [[hi:यूरो]] [[hr:Euro]] [[hu:Euró]] [[ia:Euro]] [[id:Euro]] [[ik:Üro]] [[is:Evra]] [[it:Euro]] [[ja:ユーロ]] [[ka:ევრო]] [[ko:유로]] [[kw:Euro]] [[la:Euro]] [[lb:Euro]] [[li:Euro]] [[lt:Euras]] [[lv:EUR]] [[mk:Евро]] [[mr:युरो]] [[ms:Euro]] [[mt:Ewro]] [[nds:Euro]] [[nl:Euro]] [[nn:Euro]] [[no:Euro]] [[nrm:Étchu]] [[oc:Èuro]] [[pl:Euro]] [[pms:Euro]] [[pt:Euro]] [[ro:Euro]] [[ru:Евро]] [[scn:Euru]] [[sh:Euro]] [[simple:Euro]] [[sk:Euro]] [[sl:Evro]] [[sq:Euro]] [[sr:Евро]] [[st:Euro]] [[sv:Euro]] [[sw:Euro]] [[ta:ஐரோ]] [[tg:Евро]] [[th:ยูโร]] [[tl:Euro]] [[tr:Avro]] [[uk:Євро]] [[vec:Euro]] [[vi:Euro]] [[zh:欧元]] [[zh-min-nan:Euro]] [[zh-yue:歐元]] 10058 42705 2006-08-24T10:43:54Z Erdal Ronahi 2 '''Baron Ernst Freiherr von Feuchtersleben''' yek ji [[bijîşk]], [[helbestvan]] û [[ronakbîr|ronakbîrên]] navdarê [[nemsa]] bû. Di [[29'ê avrêlê]] [[1806]] de ji dayîk bûye û di [[3'ê kewçêrê]] [[1849]] de jiyana xwe jidestdaye. Feuchtersleben li ser binavkirin û komkirina nexweşî û sîmptomên derûnînasiyê xebatên mezin kiriye. Herwekî li ser reformên [[pedagogî]] û perwerdehiyê jî xebatên wî hene. [[kategorî:helbestvan]] [[kategorî:Bijîşk|Feuchtersleben, Ernst von]] 10059 40388 2006-08-17T10:19:46Z Silêman 10 '''Hallûsînasyon''', baweriya nexweşan a bi bihîstin û dîtinên nerastegîn û xeyalî ne. Bo mînak herçendî ti sedemekê nebe jî nexweş di wê baweriyê de ye ku dengan dibîhîse, dîmenan dibîne. Helbet divê şaşîtî çênebe, hemî bûyerên wiha ne hallûsînasyon in. Kesên ku di çavên wan de pirsgirêk hene, kesên kû [[mîgren]] pê re hene, kal û pîr, kesên ku pirr diwestin hwd dikarin hin reng, dirûv û tîrêjan bibînin û dengan bibîhîsin. Ev yeka han normal e û mirov bi xwe jî haydar e. Di hallûsînasyonê de hîç sedemek, [[stîmûlûs]]ek nîne lê nexweş dikeve wê baweriyê tiştinan dibîne, dibîhîse. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10060 40422 2006-08-17T10:39:22Z Silêman 10 '''Psîkopatî''' bi Grekî tê wateya "azarkişandina ruh". Tê zanîn ku psîkologî yek ji ciwantirîn şaxên zanîstiyê ye û peyvên psîkologiyê hin caran tên tevlîhevkirin. Ji bo ku mirov wateya wê rave bike, divê mirov behsa ûjdan, [[empatî]], [[antipatî]], psîkopat hwd bike. Kesên ku ûjdana wan an ruhê wan êdî li derê ûjdan û ruhê kollektiv ê mirovahiyê ye. Helbet ev nixandineke tûj e û di zanistiyê de mirov nikane ûjdana civakê herdem mafdar jî bibîne. Psîkopatî tabloyeke nexweşiyên psîkologîk û psîkiyatrîk e. Kêmketina ûjdan û xerabûna empatî 2 elementên girîng ên psîkopatiyê ne. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10061 40386 2006-08-17T10:18:44Z Silêman 10 '''Empatî''' tê wateya hevhestîbûn. Ango di têkiliyên mirov de ji derûniya hevûdu têgihîştin, ji hestên hevûdu fêhmkirin e. Mirov ji bo hin heval an nasên xwe dibêje "Ez û wê/wî em ji hev pirr zêde baş fêhmdikin. Bêî axavtin em bi rewş û daxwazên hevûdu têdigihîjin. Em wekî nîvên sêvê ne". Di vê mînakê de wateya empatiyê baş tê ravekirin. Berevajiya empatiyê [[antîpatî]] ye. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10062 35937 2006-07-23T15:33:47Z Erdal Ronahi 2 Sîzofrenî çû cihê Şîzofrenî #REDIRECT [[Şîzofrenî]] 10069 49459 2006-10-07T00:14:40Z Erdal Ronahi 2 '''Mehmet Uzun''' serrê 1956 di yew dewê Palî di ûme dinya. Mektebo virên dewê xwi (Ardurêk- Gökdere) di wen. Wendey xwi yo orteyin [[Xarpet]] di qedêna. 1976 ra heta 1980 Akademî Îlmûnî Îktîsat û Tîcaretî ê Bursa ( Bursa Iktisadi ve Ticari Ilimler Akademisi) di wend. Teqrîben yew serr badî cûnta faþîst a eskerî ya pê, 1981 di, xebata xwi ya sîyasî vero welat ra vicîya. 1990 ra pey sey multecîyo siyasî ho Swêd di mûnenû. Swêd di yew deme ekonomî sero wendiþî xwi dewûm kerd. Zewecnaye wû û yew lacî yi estû, Mîran. Heta inkey çend kovar û gazetûn di bi îmza û bê îmza tirkî, zazakî(kirdkî) û kurmanckî nuþteyî (meqale û broşurî) nîþtî. Mehmet Uzun, [[Selim Mûrat]], [[Nedîm Cîhat]], M. Zaza, Rodî, Serhat inîn ra çend nûmê yî. Nuşteyî yi hinya zaf sîyaset, ekonomî, kultur û zûnî sero yî. Xebata xwi ya sîyasî û kulturrî muhacirey di dewûm kenû. Mehmet Uzun endamî Redaksîyonê [[kovara Vate]] yo. [[Category:Zazakî]] 10070 35956 2006-07-23T17:34:43Z Dêrsimî 384 Kiro çû cihê Mehmed Uzun (Zazakî): False Title #REDIRECT [[Mehmed Uzun (Zazakî)]] 10071 35972 2006-07-23T20:38:56Z Erdal Ronahi 2 #redirect[[Lerzan Jandîl]] #redirect[[Lerzan Jandîl]] 10076 65008 2007-01-17T08:09:55Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pms:Sòcrate]] [[Wêne:Socrates.png|thumb|200px|Sokrates]] '''Sokrates''' (yan ''Sokrat'', bi [[yewnanî]] Σωκράτης, [[470 bz]] — [[399 bz]]) [[fîlozof|fîlozofeki]][[Yewnanistana Berê]] û rûniştvanê [[Atîna|Atînayê]] bû. Ew yek ji fîlozofên herî bibandor yên hemû deman û wek bavê [[felsefe]]ya [[Rojava]]yê têt hesibandin. Sokrates yekem kes bû yê ku [[etîk]] anî nav [[felsefe|felsefeya]] ku berî hingê bi [[felsefeya siriştî]] û [[fîzîk|fîzîkê]] dagirtî bû. Hemû armanca felsefeya Sokrates baştirkirina mirovan bû. Wî xwest bi pirsînê wisan bike ku xelk [[têgih|têgihên]] dirist peyda bike daku bigihe zanîna rast. Sokrates bawer dikir ku ger mirov bi rastî bizane [[qencî]] çi ye, mirov dê wê bike. Sokrates bi xwe ti car [[fêre]] û [[bawerî|baweriyên]] xwe nenivîsîn lê ew bi rêya [[dîdaktîk]]ê fêrî xelkê dikirin. Lê navdartirîn [[şagird]]ê wî, [[Platon]]î gelek ji [[diyalog]] û [[suhbet|suhbetên]] wî yên bi xelkê re nivîsîn. ==Jiyan== [[Image:Socrates Louvre.jpg|thumb|left|200px|peykelek Sokratesî ji [[sedsala yekem]], ji [[Louvre]]'ê]] Sokrates wek kes bi piranî mîna [[raz|razek]] [[dîrok|dîrokî]] maye. Wî bi xwe ti tişt nenivîsiye loma her tişta ku em ji wî dizanin, ji kesên din ji me re maye. Bi taybetî [[Platon]]î, [[Ksenofon|Ksenofonî]], [[Arîstofanes]]î û hin hevdemiyên wî yên din li ser wî nivîsiye. [[Giannantoni]] hemû gotinên hevdemiyên Sokratesî yên li ser wî di pirtûka xwe [[Socratis et Soraticorum Reliquiae]] de berhev kirine. Gelek pirsgirêk di van gotinên li ser Sokrates de hene, û dijwar e bêt zanîn ka kîjan ji wan agahiyan rast û kîjan jî bêbingeh in. Bo nimûne, [[Arîstofanes]] [[satîr|satîrîst]] bû loma belkî pirraniya gotinên wî yên li ser Sokratesî [[tinazî]], zêdebarî yan jî [[derew]] bin. Herçi [[Platon]] e, wî jî wek yewnaniyên serdema xwe bi azadî [[raman]], [[teorî]] û baweriyên xwe dixistin devê Sokratesî. === Peykeltiraş, şerrvan û fîlozof=== Bavê Sokratesî, [[Sofronîskos]] [[peykel|peykeltiraş]] û diya wî [[Faynarete]] jî [[pîlik]] bû. Sokrates jî pêşî wek bavê xwe [[peykeltiraşî|peykeltiraş]] bû lê paşî zû bû [[sofîzm|sofîst]]. Ew baş di [[xwendin]]ê, [[nivîsîn]]ê, [[jîmnastîk]]ê û [[muzîk]]ê de hatibû [[perwerde]]kirin. Li gor [[diyalog]]an, Sokratesî tenê du [[mamoste]] hebû: [[rêziman|rêzimannas]] [[Prodîkos]] û herwiha [[Diyotîma]] ya ku [[qeşe]]-jinek [[mantîneyî]] bû û Sokrates fêrî ''eros''ê anku [[evîn]]ê dikir. Ji gelek diyalogan diyar e ku Sokratesî hay ji teoriyên [[Parmenîdes]]î û [[Anaksagoras]]î yên hevdemiyên xwe hebû. Çavkaniyên dîrokî bi gelemperî wan herduyan wek mamosteyên Sokratesî dihesibînin. [[Dîrok]]nas [[Thukydides]] di pirtûka xwe ''[[Cenga Peloponî (Thukydides)|Cenga Peloponî]]'' de dibêje ku Sokrates jî beşdarî ceng û şerrvan dibû. Wî [[serbazî|serbaziya]] xwe ya du-salî hê di ciwaniya xwe de kiribû. Ew di [[hêzên peyade]] yên bi giranî çekkirî de şerrvan bû. Têt bawerkirin ku wî di cengan de gelek qehremanî kirin lê nedixwest şan û şeref û navdarî bibe para wî lê her [[nefbiçûkî]] dikir. Tê bawerkirin ku wî ta [[Ksenofon]] bi xwe jî ji mirinê xilas kir. Tam ne diyar e ku Sokrates çi kar dikir daku [[jiyar]]a xwe misoger bike. Diyar e ku wî ked û kesp nedikir lê xuya ye ku bi temamî karê destan yê [[binemal]]a xwe bi cih nehêla. Hin çavkanî bawer dikin ku wî di ber hin karên din re [[peykel]] bo [[Akropolîs]]ê çêdikirin. Platon dibêje ku Sokratesî qebûl nedikir ku xelk bo meaşê perwerdekariyê bidiyê ji ber ku Sokratesî fêrkirina xelkê wek erkekî ji xwe re didît. Lê Ksenofon di pirtûka xwe ya bi navê ''Cejn'' de dibêje Sokratesî [[muçe]]yê xwe ji [[şagird]]ên xwe werdigirt, û [[Arîstofanes]] jî Sokratesî û hevalê wî [[Xayrefon]]î (Khairefon) wek mamosteyên [[dibistan]]ek [[sofîzm]]ê dide pêş me. Ne dûr e ku Sokrates bi alîkariya dostên xwe yên maldar û hêzdar yên wek [[Alkîbiyades]]î jî jiyara xwe dikir. Lê çawan be jî, Sokrates bû yek ji mezintirîn fîlozofên hemû [[serdem]]an. Li gor Platonî, jiyana Sokratesî ya [[felsefe|felfesî]] ji dil hingê dest pê kir dema ku dostê wî Kayrefonî ji [[Orakelê Delfoyê]] pirsî ka gelo ti kesê ji Sokratesî [[hişmendî|hişmendtir]] heye. [[Orakel]]î got na. Sokrates mat û ecêbgirtî ma ji ber ku wî xwe hişmend û biaqil nedihesiband. Loma piştî gotinên orakelî, Sokrates dest bi gerrîna kesên ji xwe aqildartir kir. Ew rabû li bazarr û nav mirovan hat û çû li gel hemûyan ket suhbet û nîqaşan. Di nîqaş û gengeşeyan de wî hemû zanîna xelkê ya li ser ka çi qenc û çi jî xirab e xist ber pirs û gumanan. Armanca wî ne pûçkirina baweriya xelkê lê dîtina rastiyê bû. Wî [[teknîk]]ek [[nîqaş]]kirinê bo xwe dirist kir ku paşî em bi navê [[Metoda Sokratesî]] dinasin. Di vê teknîkê de ew bi xwe xwe li nezaniyê didane û daxwaza fêrkirinê ji xelkê dike. Sokratesî ev metod anku [[azîne]] bi taybetî bo vekolîna baweriyên [[sinc]]î anku [[exlaq]]î yên serdema xwe bi kar dianî. Ji ber wê ye Sokrates wek bavê [[etîk]]ê û [[felsefeya sincî]] têt nasîn. Sokrates bi taybetî dijî [[sofîzm|sofîst]]an bû. Bi baweriya wî armanca sofîstan ne peydakirina rastiyê lê tenê biserketina di nîqaşan de bû. Herwiha sofîstan digot ku ti rastiya bêguman nîne lê Sokrates bi tundî dijî wê baweriyê bû. Lê bi çavên xelkê Sokrates jî yek ji sofîstan bû. ===Darizandina Wî=== [[Image:Chodowiecki Socrates.jpg|thumb|240px|Qedeha [[jehr]]ê ji Sokratesî re têt (Daniel Nicholas Chodowiecki)]] [[Image:David - The Death of Socrates.jpg|thumb|240px|''Mirina Sokratesî'' (Jacques-Louis David, 1787)]] Xelk ji ber jîrî û aqildariya Sokratesî jê hesûd bû, û xelk ji zîrekiya wî ya nîqaşê û teknîka wî ya bêşerm gelek kes aciz û bêzar dikirin. Wî bi asanî bi kesên xwe mezin dikirin dida zanîn ka ew nezan û ehmeq in. Loma kesên ku di nîqaşan de li hemberî wî têk diçûn, zilm yan jî [[galte]] pê dikirin. Sokratesî her tişt dixist ber pirs û gumanan û bêguman ev ne bi dilê desthilatdarên wê demê jî bû ji ber ku xelkê çav li wî dikir û sernermî nedikir. Taliyê [[desthilatdar]]ên [[Atîna]]yê ew li ser daxwaza hin [[helbest|helbestvan]]an, [[kedkar]]an û [[retorîka|retoran]] girt ji ber ku Sokratesî ew dabûn [[şerm]]ê. [[Tawan]]ên ku hatin avêtin ser Sokratesî yek jê "xirabîkarê ku ciwanan diherrimîne" û yek jî henekkirina bi xwedayan bû "ji ber ku ew ne xwedayên dewletê lê yên xwe [[peristin|diperêse]]". Sokrates xwe neparast lê rabû zêdetir awayê xwe yê berê domand û atînayî ji berê jî zêdetir bênteng kirin. Loma di civata mêrên azad de bi 280 dengan dijberî 221 dengan birryar hat dan ku divê ew bêt kuştin. Sokrates hat neçarkirin ku [[qedeh]]ek [[jehr]]ê vexwe. Armanca [[dozger]]an pêşî ne kuştin lê tirsandina Sokratesî bû. Paşî gelekan sedemê têkçûna Sokratesî ya li [[dadgeh]]ê kiriye ew ku Sokratesî ti parastinek baş bo xwe amade nekiribû. Piştî wî bi sedsalan fîlozofan parastin bi wê hêcetê nivîsîne. Ya ji hemûyan naskirîtir ''[[Axiftina Xweparastina Sokratesî]]'' ya [[Platon]]î nivîsî ye. ==Pirsa hebûna Sokratesî== Hin kesan pêşkêş kiriye ku Sokrates tenê kesek [[xeyal]]î ye ku [[Platon]]î afirandiye û Ksenofonî û Arîstofanesî jî jê wergirtiye nav nivîsên xwe ji ber ku wan bi xwe newêriyaye wan gotinên xwe bibêjin loma xistine devê kesek tineyî. Lê ti bingehek xurt bo vê baweriyê nîne ji ber ku hê ji berî mirina Sokratesî û berî Platon diyalogên xwe bi nivîse, Arîstofanesî pirr bi nebaşî li ser wî dinivîsî. ==Metoda Sokratesî== [[Image:Socrates_teaching.jpg|thumb|220px|Sokrates suhbetê dike]] Giringtirîn diyariya Sokratesî bo felsfeyê metoda wî ya pirsîn û fêrkirina bi rêya [[diyalog]]ê ye. Jê re ''metoda sokratesî'' (elenxos, elenkhos) têt gotin. Ev metod bo nehêlana [[hîpotez]]an têt bikaranîn daku tenê hîpotezên herî xurt bimînin piştî ku hîpotezên qels ji ber [[nakokî|nakokiyan]] tên avêtin. Bingehê metoda sokratesî ew e ku bikarînera/ê metodê komek pirsan dike daku [[lojîk]]a kesên pirs jê tên kirin û [[fakta|faktayên]] ew bawer dikin bên cerribandin. Ev pirs wisan dikin ku baweriyên kesa/ê bersiva pirsan dide diyar bibin û bêt zanîn ka ew çi [[metod]]an û çi [[lojîk]]ê di ramîna xwe de bi kar tîne. Metoda sokratesî herwiha bi "metoda [[pîlik|pîlikiyê]]" (''maieutikos'') jî têt nasîn. Wek têt zanîn, pîlik ew kes e ya alîkariya jinekê dike daku zarroka/ê xwe biwelidîne. Sokrates jî bawer dikir ku rastî di mirovî bi xwe de ye lê divê alîkariya wî bêt kirin daku wê zanînê biwelîdîne anku ji xwe peyda bike. Pirsker wisan rastiyê ji kesa/ê jê têt pirsîn "diwelidîne" û bi vî awayî wî fêr dike. Ev tek metoda [[klasîk]] e ku têt zanîn bi rastî jî [[ramanwer]]ên serbixwe diafirîne. Sokratesî ev metoda xwe bi taybetî bo [[vekolîn]]a baweriyên [[sinc]]î bi kar dianî. Loma Sokrates nemaze wek bavê [[etîk]]ê û [[felsefeya sincî]] têt nasîn. Ew bi vê metodê pê hesî ku xelk van qenciyan diecibîne: [[dîndarî]], [[hişmendî]], [[nefsbiçûkî]], [[wêrekî]] û [[dadperwerî]]. Sokratesî her digot ku jiyan bêyî lêkolîn û vekolînan (diyalogan) ne hejî jînê ye. ==Felsefeya wî== Ne asan e baweriyên felsefî yên Sokratesî yek bi yek bên pêşkêşkirin ji ber ku wî bi xwe ti tiştê xwe yê nivîsî ji me re nehêlaye. Loma em neçar in xwe bispêrin gotinên [[Platon]]î û [[Ksenofon]]î yên li ser Sokratesî lê mixabin ev gotin jî carine bi nakokiyan dagirtî ne. Baweriyên Sokratesî bi xwe bi hezaran salan bûne gengeşeyên dijwar yên felsefî û pirr şerrenîx li ser hindê hebûye ka gelo kîjan ji van gotinên Platon dibêje bi rastî yên Sokratesî ne û kîj jî Platonî ji nik xwe ve lê zêde kirine. Kêm girov (delîl) hene bo ku em bizanin ka kîj bawerî yên kê ji herduyan in. Bo nimûne, ne gengaz e bêt zanîn ka [[fêreya îdeayî]] baweriya Platonî ye yan hê Sokratesî ew afirandibû. [[Wêne:Sanzio_01_Socrates.jpg|thumb|left|220px|Sokrates di [[nîgar]]a [[Rafael]]î ''Dibistana Atînayê'' de]] Hin kes bawer dikin ku Sokrates bi xwe ne xwediyê hin helwest û nerînan bû ku bixwesta wan li ser xelkê bisepîne lê tenê dixwest bi rêya suhbetan wan ji xwe bi xwe bide agadarkirin. Lê di vê yekê de jî yekdengiyek di navbera vekolerên Sokratesî de peyda nebûye. Lê tişta ku fîlozof li ser felsefeya Sokratesî yekdil û yekdeng in ew e ku Sokratesî bawer dikir ku mirov qet ne hewceyî [[lêkolîn]] û [[zanist]]ên [[sirişt]]î ne lê pêdiviya wan bi gotûbêjên li ser [[sinc]] û exlaqî heye. Bingehê vekolînên wî gotina [[Orakelê Delfoyê]] "xwe binase" bû. Sokratesî gelek ji ramanên xwe yên zêrrîn ne bi rêya fikirîna bi tenê lê ji suhbetên li gel xelkê peyda kirin. Herçi Sokrates ne li ser tenê mijarekê yan çend mijaran danûstandin dikir lê pirraniya gotûbêjên wî li ser hindê bûn ka gelo mirovê çawan qenc e û çêtirîn awayê [[desthilatdarî|desthilatdariyê]] bo birêvebirina xelkê çi ye. ===Zanîn=== Sorkatesî gelek giranî dida wê yekê ku "ez bi xwe ti nizanim". Sokratesî ev gotin wek bingehê hişmendiyê bo baweriyên sincî exlaqî bi kar dianî. Sokrates bi suhbetên xwe yên li gel xelkê gihişt vê baweriyê jî. Sokrates pê dihesî ku suhbetkerên li gel wî ti nedizanî lê bawer dikir ku pirr zana ne. Sokratesî bawer dikir ku eger ew bizane ku ti tiştî nizane ev têt wê wateyê ku ew tiştekî dizane lê xelk tenê bawer dike ku pirr zana ne lê di rastiyê nezan in. Lê dîsan jî Sokrates di wê baweriyê de bû ku ew xwediyê zanînekê ye anku "hunera evînê" û "evandina hişmendiyê" anku [[felsefe]]yê. Sokratesî bawer dikir ku evîn ne hezkirina ji kesekî lê ji hişmendiyê anku aqildariyê, zanînê û qenciyê ye. Sokratesî nedigot ku ew bi xwe hişmend e lê bawer dikir ku ew dizane divê mirov bi kîjan rêyê ve bimeşe daku bibe hişmend. Di pirtûka [[Ksenofon]]î ya bi navê ''Cejn'' de Sokrates xwe dişibîne [[pîlik]]ekê anku jina ku di welidîna zarrokê de alîkariya diya wê dike û dibêje ku ez bi xwe ji ramanan [[stewr]] (jina yan ajelan ku zarrok jê nawelidin) im lê dikarim bi rêya suhbetan îdeayan bi xelkê dibim afirandin. ===Qencî=== [[Image:Socraticlove.jpg|thumb|right|240px|Sokrates û [[Alkibiyades]] (ji nîgara ''De Figuris Veneris'' ya Friedrich Karl Forberg)]] Suhbetek pirr gelemper ya di fêrkirina şagirtan de li ser hindê bû ka mirovê qenc divê çawan be anku divê mirovî çi taybetmendiyên qenc hebin. Bi baweriya Sokratesî berztirîn qencî ew e ku mirov ji rastiyê û têgihiştinê xemxwer be û baştirîn awayê jînê ew e ku mirov xwe di zanînê de pêş bixe û ne hemû hêza xwe bide berhevkirina malê dinyayê. Sokratesî digot ku dewlemendî qenciyê bi xwe re naîne lê qencî dewlemendiyê jî dide. Bi baweriya Sokratesî zanîn û qencî zeft bi hev ve girêdayî ne. Qencî bi xwe zanîn e ji ber ku eger mirov bizane qencî çi ye, mirov dê li gor wê bi zanetî bixebite. Mirovê qenc ew e ku bi karê xwe, ne tenê bi nerîn û helwestên xwe, qenc e. [[Kategorî:Fîlozof]] [[Kategorî:Yewnanî]] [[ar:سقراط]] [[ast:Sócrates]] [[az:Sokrat]] [[ba:Сократ]] [[be:Сакрат]] [[bg:Сократ]] [[bn:সক্রেটিস]] [[bs:Sokrat]] [[ca:Sòcrates]] [[cs:Sókratés]] [[cu:Сократъ]] [[cv:Сократ]] [[da:Sokrates]] [[de:Sokrates]] [[el:Σωκράτης]] [[en:Socrates]] [[eo:Sokrato]] [[es:Sócrates]] [[et:Sokrates]] [[eu:Sokrates]] [[fa:سقراط]] [[fi:Sokrates]] [[fr:Socrate]] [[ga:Sócraitéas]] [[he:סוקרטס]] [[hr:Sokrat]] [[hu:Szókratész]] [[ia:Socrates]] [[id:Socrates]] [[is:Sókrates]] [[it:Socrate]] [[ja:ソクラテス]] [[ka:სოკრატე]] [[ko:소크라테스]] [[la:Socrates]] [[lt:Sokratas]] [[mk:Сократ]] [[ms:Socrates]] [[nds:Sokrates]] [[nl:Socrates]] [[nn:Sokrates]] [[no:Sokrates]] [[pl:Sokrates]] [[pms:Sòcrate]] [[ps:سقراط]] [[pt:Sócrates]] [[ro:Socrate]] [[ru:Сократ]] [[scn:Sòcrati]] [[sh:Sokrat]] [[simple:Socrates]] [[sk:Sokrates]] [[sl:Sokrat]] [[sr:Сократ]] [[sv:Sokrates]] [[sw:Sokrates]] [[ta:சாக்கிரட்டீஸ்]] [[th:โสกราตีส]] [[tr:Sokrates]] [[uk:Сократ]] [[vi:Socrates]] [[wa:Socrate]] [[zh:苏格拉底]] 10077 40425 2006-08-17T10:40:17Z Silêman 10 '''Psîkotrawma''', ango trawma yên ku bingeha wan psîkologîk in, ne nexweşî li tabloyeka nexweşiyên psîkologîk in. Trawma bi Grekî tê wateya birîn. Psîkotrawma tê wateya "birînên ruh". Bo mînak heger mirov di zaroktî yan jiyana xwe de tûşî bûyeren awarte û kirêt wekî destavêtina cînsî, êşkence, mirina hezkiriyan, şer, penaberî, hepiskirina zarokan hwd jiyabe ewana li ser mirov bandorên mezin dihêlin. Heger paşê neyên tedawîkirin dikarin dikanin bibin destpêka hin nexweşiyên psîkologîk. Kurd wekî neteweyeke bêdewlet, di jiyaneke awarte de dijîn. Bi sedan salan e li Kurdistanê dagirkerî, şer, êşkence, rev, koçberî, tirs, mirin û kuştin hene. Kêm zêde her Kurdek di jiyana xwe de psîkotrawma jiyane. Mixabin saziyên an nexweşxaneyên Kurdan nîne ku li çareyên tedawîkirinê bigerin. Hin Kurdên ku koçberî [[Ewropa]] bûne jî guh nadin tedawîkirinê. Herçendî li Ewropa derfetên mezin hebin jî. == Hin mînak ji psîkotrawmatîkan == R. keçikeka 11 salî ye. Li [[Parîs|Parîsê]] diçe dibistanê. Rojek bi diya xwe re li [[metro|metroyê]] siwar dibe. Diya wê dereng dimîne siwar be, derî tên girtin û trên birêdikeve. Herdu bi hev re dê biçin cihekê nêzîk. R. nişkave diqîre û li erdê dipelpite. Frensî li serê wê dicivin, ti wateyê nadinê. Lewra zarokên Frensî bi serê xwe li metroyan siwar dibin û diçin dibistanê. Trênê li nêzîk didin sekinandin û ambûlans tê R. yê dibe. Ti nexweşiyek bi R. nîne. Tenê li [[Şirnex]]ê di 4 saliya xwe de psîkotrawma jiyaye. Gundê wan hatiye rûxandin û dê-bavê R. yê li panzêrê siwarkirine û birine. R. wê rojê pirs tirsyaye. Ji wê rojê şûnde naxwaze tenê bimîne û ji dê-bavê xwe biqete. O. jî li [[Stenbol|stenbolê]] di 9 saliya xwe de bi tevê malbata xwe ji aliyan polîsan ve hatiye binçavkirin. Li ber çavên wî li mirovan êşkence hatine kirin. O. bi alîkariya IHD (Komeleya Mafê Mirovan) piştî 4 rojan serbest hatiye berdan lê dê û bavê wî di bin êşkenceyê de mane. O. niha li Elmanya dijî û êdî 16 salî ye. O. ji dengê bêtêlan (telsîz) û sîrenan ditirse. Dema ji derve dengê trêmbela polîsan an ambûlansan tê an jî dengê bêtêlan dibîhîse dicirife, xwîdan tê ser. Lewra dema li Stenbolê hatibû girtin ew di xewê de bû. Nîvê şevê bi dengê sîrenan û bêtêlan ji nav nivînan hatibû girtin. Mixabin dê-bavê O. naxwazin O. biçe tedawî bibe. Bi gorî wan naxwazin navê "dîntiyê" were ser lawê wan. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10078 36040 2006-07-24T15:24:04Z Zanistvan 333 Redirecting to [[Amedî]] #redirect [[Amedî]] 10079 37272 2006-08-02T10:28:03Z Bangin 450 '''Sêmêl''' bajêrekê biçîke di kevite devera [[Badînan]] li [[Kurdistana başûr]]. Ev bajêrke êk ji qezayên [[Duhok|Duhokê]] têt hejmartin. Sêmêl bi dîratîya 8 km di kevite rojava yê bajêrê Duhokê. [[Kategorî:Bajarok]] 10080 65858 2007-01-22T03:48:56Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:توحد]] تعديل: [[pl:Autyzm dziecięcy]] '''Otîstîzm''' bi Grekî tê wateya "xwe, xwetî, xwe bi xwe". Pirsgirêkeke kûr ê gihîştinê, mazinbûnê ye. Di psîkologiya zarokan de cihekê xwe yê girîng heye. Zarok têkiliyên xwe bi derve re biriye, naaxive, bala xwe nade bûyerên li devedora wê pêk tên, li dibistanê bipaşketiye, bersîvan nade pirsên mamoste hwd. Cara yekemîn psîkiyatrîstê [[Swîsre]]yî [[Eugen Bleuler]] , di sala [[1911]] ´î de ev nav bikaraniye û wekî bingeha nexweşiyên [[şîzofrenî]] dîtiye. [[Leo Kanner]] , [[Hans Asperger]] , [[Lorna Wing]] hwd li ser otîstîzmê xebatên mezin kirine û wê ji şîzofreniyê veqetandine. Ji ber ku zarokên otîstîk nahêlin bersîvan bidin, pirr caran wekî kêmhişan tên dîtin, lê ev nerast e. Li ser sedemên nexweşiyê, rewşa ji dayîkbûnê pirr balkêşe. Ango ji dayîkbûn bêî problem pêk hatiye an na. Rewşa malbatê ya sosyal, xebata zarokan ji bo aboriya malbatê, [[psîkotrawma]] , rewşa [[gihîştina motorîk]] , kêmasî di organîzmayê de hwd balkêş in. Zarok 10-12 mehî de bi otîstîzma zûtir dikeve lê ev ne ji hemî zarokan e. Bi pirranî di 3 saliyê de destpêdike. Pispor balê dikişînin rewşa germî ya malbatê. Dîvê di malbatê de germiya hezkirinê û têkiliyên hestî hebin. Ji bo tedawiya otîstîzmê [[ergoterapî]] ciheke girîng digire. Herwekî întegrasyona sosyal, [[psîkoterapî]] û dermanên bijîşkî tên bikaranîn. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[ar:توحد]] [[bs:Autizam]] [[cs:Autismus]] [[cy:Awtistiaeth]] [[da:Autisme]] [[de:Autismus]] [[en:Autism]] [[eo:Aŭtismo]] [[es:Autismo]] [[fa:اوتیسم]] [[fi:Autismi]] [[fr:Autisme]] [[ga:Uathachas]] [[he:אוטיזם]] [[hu:Autizmus]] [[ia:Autismo]] [[id:Autisme]] [[io:Autismo]] [[it:Autismo]] [[ja:自閉症]] [[jbo:ka sezga'o]] [[ka:აუტიზმი]] [[ko:자폐증]] [[ms:Autisme]] [[nl:Autisme]] [[no:Autisme]] [[pl:Autyzm dziecięcy]] [[pt:Autismo]] [[ru:Аутизм]] [[simple:Autism]] [[sk:Autizmus (uzavretosť)]] [[sr:Аутизам]] [[sv:Autism]] [[ta:மதியிறுக்கம்]] [[tr:Otizm]] [[uk:Аутизм]] [[vi:Tự kỷ]] [[zh:自閉症]] 10081 36054 2006-07-24T15:57:02Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Sokrates]] #redirect[[sokrates]] 10083 63805 2007-01-09T10:56:45Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[es:Eugen Bleuler]] [[Wêne:Bleuler.png|right|thumb|150px|Eugen Bleuler]] '''Paul Eugen Bleuler''' yek ji psîkiyatrîstên navdar ê [[Swîsre]] ye. Di [[30'ê avrêlê]] [[1857]] li [[Zollikon]] di girêdayî [[Zürich]] ji dayîk bûye û di [[15'ê tîrmehê]] [[1939]] de dîsa li [[Zollikon]] jiyana xwe ji dest daye. Li ser [[şîzofrenî]], [[otîstîzm]], [[morbûs Beluler]] û hên tiştan dixebitî. Bleuler yekemîn psikîyatrîstê ku bawerî bi dibistana [[Sigmund Freud]] aniye ye. == wêje == * D. Hell, Ch. Scharfetter, A. Möller (Hrsg.): Eugen Bleuler — Leben und Werk. [[Bern]], [[2001]], (Verlag Hans Huber). * W. Wottreng, Hirnriss - Wie die Irrenärzte [[August Forel]] & Eugen Bleuler das Menschengeschlecht retten wollten, Weltwoche-ABC-Verlag [[Zürich]], * Th. Huonker: Diagnose 'moralisch defekt'. Kastration, Sterilisation und Rassenhygiene im Dienst der Schweizer Sozialpolitik und Psychiatrie [[1890]]-[[1970]]. (Verlag Orell Füssli). [[Zürich]], [[2003]]. [[Kategorî:Psîkîatrî]] [[de:Eugen Bleuler]] [[en:Eugen Bleuler]] [[es:Eugen Bleuler]] [[fr:Eugen Bleuler]] [[ga:Eugen Bleuler]] [[ja:オイゲン・ブロイラー]] [[nl:Eugen Bleuler]] [[pt:Eugen Bleuler]] [[ro:Paul Eugen Bleuler]] [[ru:Блейлер, Эйген]] [[sk:Eugene Bleuler]] [[sv:Eugen Bleuler]] 10084 40406 2006-08-17T10:32:02Z Silêman 10 '''Kesayetiya paranoîd''', yek ji cureyên kesayetiyên nexweş e. Kesayeti ketiye bin kontrola raman û tevgerên fêrbûyî yên paranoîd. Nexweşên wiha xwedî raman û armancên nerealîst ên xurt in. Dikanin bo van raman û armancên xwe ziyanê bidin xwe û devedorê xwe. Têkiliya vê nexweşiyê bi pirranî bi [[kesayetiya şîzofrenîk]] , [[narsîsîzm]] , [[kesayetiya passîv-agressiv]] hwd heye. Nexweşî bingeha xwe ji demên zaroktiyê û pirranî jî ji ciwaniyê digire. Pispor di wê baweriyê de ne ku ev nexweşî ne ji darbeyên mejî an nexweşiyên organîk pêk tê. Bingeha xwe ji atmosfera malbatê, tevgerên fêrbûyî yên nerealîst, [[psîkotrawma]] hwd pêk tê. == Hin mînak ji vê kesayetiyê == Nexweş di wê baweriyê de ye [[CIA]] li pey wê ye û bi hin kesên ji devedora wê têkiliyê bi wê re datîne û dixwaze ji devê wê tiştinan fêr bibe. Ji ber wê nexweş kê bi awayekî dostane, rûken hwd nêzîk dibe xwe jê diparêze û ziyanê dide wan. Nexweş ji hişê xwe de jiyaneke xeyalî avakiriye. Gorî wan xeyalan ew serokwezîr e û bi darbeyeke leşkerî desthilatdarî ji wê standine. Ew li pey ketiye dîsa desthilatdariya xwe avabike. Lê divê xwe ji peyayên dijmin biparêze. Kesên bi dostanî nêzîkî wê dibin dixwazin ziyanê bidin wê. Nexweş destên xwe hîç naşo. Lewra bi wan destan wextekê 4 general kuştine û ew generalan mirovên baş bûne. Nexweş ji bo wan pirr berxwe dikeve. Heger destê xwe bişo wê dîsa generalan bikujê. Nexweş xwe wekî keseke jêhatî, dirust, zîrek dibîne. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10085 60972 2006-12-20T00:37:16Z Erdal Ronahi 2 '''Kesayetiya passîv-agressîv''' yek ji cureyên [[kesayetiyên nexweş]] e. Nexweş elementên negatîv ên nerealîst û elementên pozîtîv ên nerealîst bi hevre di kesayetiya xwe de hihebîne. Li ser vê kesayetiyê gelek fîlm hatine çêkirin. Di van fîlman de mêrkuj, katil wekî mirovên pirr normal, rûbaş û di halê xwe de ne lê polîs piştî ewçend xebatan dibîne ku ew mêrkujeke mezin e. Her kes dikeve heyreteke mezin ka we kesê ewçend baş çawa mirov kuştine. Hemî cureyên kesayetiyê yên nexweş bingeha xwe ji zaroktiye, psîkotrawmayan, tevgerên nebaş ên fêrbûyî, jiyaneka nesosyal û awarte, kêmbûna germiya hezkirinê di malbetê de hwd digire. Herwiha kesayetiyên passîv-agressîv jî. == Hin taybetiyên vê kesayetiyê yan hin mînak == Nexweş pirr li dadmendiyê digere. Neheqiyeke piçûk pirr mezin dike lê bi xwe haya wê ji kirinên wê nîne. Dikare ji bo dora randevuyê serê hevalê xwe bişkîne. Nexweş di civînan de rexneyên pirr zêde tûj, neheq û bêûjdan dike. Lê di civîna duyemîn de jî berevajî wê pirr pesnan dide. Nexweş bo jina/mêrê xwe pirr zêde baş tevdigere lê ji bo derengmayîna xwarinê serê hevala/ê xwe dişkîne. Dengê xwe dide partiya çepgîr lê heya tê malê poşman dibe ka çima nedaye partiya rastgîr. Gorî statûkoya xwe ya di nava civakê de cureyên tevgerên wan jî diguhere. Di raman û tevgerê de dualî ne. Pirr caran xwe di nava civakê de ne wekî miroveke ku kesayetiya wê nexweş e lê wekî miroveke ji rêzê, baş vedişêre. Heger têkilya vê kesayetiyê bi hin nexweşî û tabloyên psîkologîk ên din re çêbe, dikane ziyanê bide xwe û devedorê xwe. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10086 36069 2006-07-24T17:59:49Z Bablekan 495 Kesayetiya passîv-agressiv çû cihê Kesayetiya passîv-agressîv: min "i" kir "î" ango sererastkirin #REDIRECT [[Kesayetiya passîv-agressîv]] 10089 39285 2006-08-13T16:37:25Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi [[Wêne:amediye-di-cerxen-cuda-de.jpg|thumb|200px|right|Bergê pirtûkê]] '''Amêdiyê di çend çerxên cuda''' da pirtûkeke. Ev pirtûka hate bi [[zimanê erebî]] nivîsandin. *Danana: [[Ebas Ezawî]] *Tujandin : [[Ebdulkerîm Findî]] û Mela Hemdî Mecîd العمادية في مختلف العصور [ حققه: عبد الكريم فندي و حمدي عبد المجيد السلفي] ==Lînk== pirtûkê ji vê derê bixwîne :*http://www.amude.de/amude/erebi/imadiye-pirtuk.pdf [[Kategorî:e-pirtûk]] 10093 48351 2006-09-24T19:04:21Z 69.174.252.80 This article is just the same as [[دیموكراسی]]. Redirect #REDIRECT [[دیموكراسی]] 10095 36540 2006-07-25T13:54:14Z Erdal Ronahi 2 Malbata '''Findî''' malbateke roşinbîre di başorê Kurdistanê - bajarê Duhokê de ankicîne. Ji vê malbatê çendîn nivîskar û rojnamevan derketine , ji wane: * [[Ebdulkerîm Findî]] * [[Reşîd Findî]] * [[Izet Findî]] * [[Emîr Findî]] * [[Salar Findî]] * [[Heval Findî]] * [[Hekar Findî]] * [[Pesar Findî]] {{cudakirin}} 10096 41715 2006-08-23T07:32:54Z Luqman 401 '''Çayirli''' *Gundekî [[Çelê]] ya Culemêrgê ye ''[[Çayirli (gund)]]''. *Navçeyek Erzînganê ye ''[[Çayirli (navçe)]]. {{cudakirin}} 10097 36548 2006-07-25T16:47:51Z Bablekan 495 Çayirli çû cihê Mans: Navê Kurdî yê navceyê ev e. #REDIRECT [[Mans]] 10098 37276 2006-08-02T10:36:17Z Bangin 450 '''Êgin''' ([[tirkî]]: ''Kemaliye'') an bi Ermenîkî Agin (tê wateya kanî) navê xwe ji [[zimanê filehkî]] (Ermenîkî) digire. Yek ji navçeyên [[Erzingan|Erzinganê]] ye. Navê wê ji bo xatirê damezrênerê [[Komara Tirkiyê]] [[Mustafa Kemal Atatürk]] kirine Kemaliye. Navê berê hatiye qedexekirin. Bilindahiya herêmê ji rûyê avê 900-1.700m ye. Frehiya erdê navçeyê 1.333[[km²]] û hejmara niştecihan (bi tevî gundan) 16.900 e. 34 gundê navçeyê hene. Herêm heya damezrandina Komara Tirkiyê di bin fermandariya mîrên Kurd ên [[Kemah]] û [[Dêrsim|Dêrsîmê]] de bû. Eşîra [[Reşwan]] li herêmê navdar bû. Êgin di dema [[Osmaniyan]] da hin caran bi [[Amed|Amedê]], hin caran jî bi [[Xarpêt|Xarpetê]]ê ve hatiye girêdan. Nifûsa herêmê ji Kurd û Ermeniyan pêk dihat. Piştî Terteleya Filehan, li herêmê Ermeni neman. Dîroka herêmê ji ya Bakurê Kurdistanê ne cudatir e. [[Kategorî:Navçeya Erzinganê]] 10099 36553 2006-07-25T17:18:43Z Bablekan 495 Kemaliye çû cihê Êgin: Navê wê yê berê ev e. #REDIRECT [[Êgin]] 10100 42713 2006-08-24T10:51:06Z Erdal Ronahi 2 '''Gercan''' ([[tirkî]]: ''Refahiye'') an di hin nivîsan de Gercanî, '''Gercanîs''' yek ji navçeyên [[Erzingan]]ê ye. 71km dûrî bajarê [[Erzingan|Erzinganê]] ye. Firehiya erdê navçeyê 1.744km², bilindahî ji rûyê avê 1.589m ye. Hejmara niştecihan bi tevî gundan 21.977 ([[sal|sala]] [[2000]]) e. == Gundên navçeyê == Şaxwerdî, Salûr, Kurd, Sarxan, Ciboyan, Şêx Yaqûb, Bahasor a Mezin, Bahasor a Piçûk, Saîb, Mîrzoyan, Balaxor, Xanzar (Xinzor), Sîlor, Tep, Şorek, Tûlî, Êla Kîsan, Axmûs, Gezgê (Xoşîrik), Xoron, Êla Çatan, Tevik (Canêr), Ofiz (Hafiz), Êla Kendî (Alakendî), Meketme, Bekoyan, Ûsivan, Guliksor, Zoreb (Zorab), Aşût, Huseyînşêx, Xalçûrbaba (Xalçûr), Axçe, Amadûn, Xaçîrge, Qutbalan, Kalûr, Bîçêre, Ceymût, Gelbilaşan, Cengeran, Çaltû, Bilindsor, Çat, Milkê Şadiyan, Çatax, Kindiran, Zevîkiran, Çira (Dewa Ehmed Axa), Mamêr, Resûlan, Elî Heyder, Bekcan, Kêmax, Derwêş Mirad, Diyaran, Hêsîrgeh, Mondûlas, Cibizan, Mank, Cemo, Sinî, Koçevî (Koçevan), Sekî, Xiştoyan, Qewaxan, Qoçgirî, Bazgo, Orîn, Gercanîs, Heciyan, Xalitan, Qaçaxan, Îzol, Qebîlan, Kel Elî, Koçeran, Qemer Axa (Apo), Qendîl, Potikan, Avreşî, Qereyaqûb, Kayk, Kersen, Dîkê, Koço (Kor Apo), Veng, Xirxopal/n, Qirix, Kevirêgiran, Mezra Xan, Koçî, Gundê Rom (Kûrelîk), Zûn, Gola Şor, Lewend, Maden, Kirman, Mendême, Reşkan, Milk, Siptîgan, Xanperî, Badêrik, Xirabe, Perçemî, Divir, Resûl, Badilan, Akrag, Eloyan, Qerkeko, Kovatan, Pûsans, Azo, Gawir Yurdî (Xormekan), Kin Elî ya Mezin, Kin Elî ya Piçûk, Kost, Temir Axa, Şabançawîş, Ezîrîs (Melîk Şerîf), Îsbîdik. [[Kategorî:Navçeya Erzinganê]] 10101 36556 2006-07-25T17:47:35Z Bablekan 495 Refahiye çû cihê Gercan: Navê bi Kurdî ev e. #REDIRECT [[Gercan]] 10104 49369 2006-10-06T10:16:43Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:tara caf.jpg|thumb|250px]] '''Tara Caf''' ([[inglîzî]]: ''Tara Jaff'') (* [[1958]]) [[hunermend|hunermendekî]] kurd û [[stranbêj|stranbêje]]. Tara Caf sala [[1958]] li [[Bexda|Bexdayê]] ji dayik bûye. Hunermed, keça eşîra [[Caf]] û [[helebçe|helebçeyî]]. Tara, ji ber ku bavê wê jî hunermendê muzîkê bû, ji bal bavê xwe jî hatiye [[perwerde]]kirin û stirîna bi [[zarava|zaravaya]] [[hewramî]] ji bavê xwe hîn bûye. Tara Caf ji sala 1979ê vir ve li [[London]]ê dijî. Di sala 1991ê de dest bi hînbûna [[enstruman]]a "[[çeng]]ê (arp) kir. Enstrumana çeng heta sedsala 17an jî enstrumana mîrên faris û kurdan bû. Lê piştre hêdî hêdî wenda bû û [[qanûn (enstruman)|qanûn]]ê ciyê wî girt. Bi saya Tara Caf kurd dîsa vê enstrumanê nas dikin. Tara Cafê [[konser]] li [[Amed]]ê û [[Stenbol]]ê jî dane. ==Çavkanî== *[http://www.netkurd.com/nuce.asp?id=2849 netkurd.com] [[Kategorî:Stranbêj]] 10105 36562 2006-07-25T19:07:18Z Zanistvan 333 10106 36572 2006-07-25T19:11:54Z Zanistvan 333 '''Caf''' (bi gelek zimanên ewropî ''Jaff'') hozek anku [[eşîr]]ek kurdî ya mezin e. Cafî bi taybetî li derdorên [[Kerkûk]]ê û [[Silêmanî|Silêmaniyê]] dijîn û [[soranî|soranîaxiv]] in. [[Kategorî:Eşîr]] 10107 41718 2006-08-23T07:40:41Z Luqman 401 '''üzümlü''' *Gundekî [[Çelê]] ya Culemêrgê ye ''[[üzümlü (gund)]]''. *Navçeyek Erzînganê ye ''[[üzümlü (navçe)]]. {{cudakirin}} 10108 36576 2006-07-25T19:17:25Z Bablekan 495 Uzumlu çû cihê Cîmîn: Navê berê ye. #REDIRECT [[Cîmîn]] 10109 36602 2006-07-25T22:04:35Z Hekar 491 10110 36604 2006-07-25T22:07:15Z Hekar 491 10111 36606 2006-07-25T22:08:59Z Hekar 491 10112 36638 2006-07-26T09:45:50Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçeya Erzinganê]] '''Tercan''' yek ji bajarên [[Erzingan]]ê ye. Di sala [[1936]] ´î de ji bajarê [[Erzerom]]ê hatiye veqetandin û bi Erzinganê ve hatiye girêdan. Ji Erzinganê 93 û ji Erzeromê 80km dûr dikeve. Firehiya erdê navçeyê 1.592km² û bilindahî ji rûyê avê 1.427m ye. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 9.151 û bi tevî gundên xwe 37.405 e. 69 gund girêdayî navçeyê ye. [[Kategorî:Navçeya Erzinganê]] 10113 36640 2006-07-26T09:46:25Z Erdal Ronahi 2 '''Kemax''' yek ji navçeyên [[Erzingan]] ê ye. Navê navçeyê gelekî kevn e.52km dûrî bajarê Erzincanê dikeve. Firehiya erdê navçeyê 2.354km² û hejmara niştecihên navendê gorî hejmartinên sala 1997´î 8.648 e. Di qeydên [[Hîtîtiyan]] de navê herêmê Hayaşa û navê Kemaxê jî wekî Kumaxa derbasdibe. == Gundên Kemaxê (navên berê) == [[Bizork]] (Vank a Mezin), [[Poynêr]], [[Tirmixan]], [[Cemoyan]], [[Arkoxag]], [[Tixmirîk]], [[Terkelox]], [[Îranos]], Kedik, Çinar (Asrenîk), Gamêrkan, Xanî, Xido, Karêr, Tavgîn, Komirî, Salamat, Komik, Cîdan, Herdîf, Mezra, Ûrfat, Karol (Horgos), Bizinsor, Koxarî, Mûşekrek, Meywan, Şokê (Kelpok), Şorik (Taksûran), Avşîn, Kirnîç, Hezarik, Singor, Dimis, Xoxût, Timix, Baban, Xoperek, Perçeng, Ûskîberg, Paxanîk, Xinzor, Ûrik, Xamperî, Marik, Tixînkar, Alpûşî, Ardos, Xotîrek (Sofiyan), Vas, Lîç, Sêzimî (Sêzm), Çalik, Mezra Dimis, Minkar, Nêzgep, Dedek, Salût, Dêreşoran, Korkop, Tortan, Armalik (Kaşûn), Hemûg, Pûr (Çorekan), Xopal, Yekta Axa, Birastîk, Postî, Bergesor, Garanî, Zox, Xoşgede (Şûfle) [[Kategorî:Navçeya Erzinganê]] 10114 53763 2006-10-22T13:31:16Z Zeki 614 '''1'''. '''Qerequlax''' (''tr. Otlukbeli'') yek ji navçeyên [[Erzingan]]ê ye. Navê wê di sala [[1973]] ´î de kirine Otlukbeli. Di sala [[1971]] ´î de bûye şaredarî û [[1991]] ´î de jî bûye navçe. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 4.252 û bi giştî jî 5.434 e (Li ser vê hejmartinê şik hene). Tenê 10 gundên navçeyê hene. Firehiya erdê navçeyê 254km² û 1.750m ji rûyê avê bilind e. 148km dûrî bajarê Erzinganê dikeve. '''2'''. '''Qerequlax ''' ( bi [[tirkî]] : ''Karakuluk'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Navçeya Erzinganê]][[Kategorî: Gundê Qoserê]] 10115 36616 2006-07-26T05:39:47Z Bablekan 495 Otlukbeli çû cihê Qerequlax: Sala 1991´î de nav guhertine. Navê rastî ev e. #REDIRECT [[Qerequlax]] 10116 38760 2006-08-13T16:01:24Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Îliç''', yek ji navçeyên [[Erzingan]]ê ye. Firehiya erdê wê 1.397km² ye. Nifûsa navendê 2.361 û bi giştî 5.330 ye. 153km dûrî Erzinganê ye. [[Kategorî:Navçeya Erzinganê]] 10117 36620 2006-07-26T05:49:32Z Bablekan 495 Kemah çû cihê Kemax: sererastkirin #REDIRECT [[Kemax]] 10118 36622 2006-07-26T07:44:36Z 88.241.223.206 <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt;white-space:nowrap" | '''tr-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Bu kullanıcı '''[[:Category:User tr-1|basit]]''' düzey '''[[:Category:User tr|Türkçe]]''' ile katkıda bulunabilir.[[Category:User tr|{{PAGENAME}}]] [[Category:User tr-1|{{PAGENAME}}]] |}</div> 10119 36623 2006-07-26T07:44:48Z 88.241.223.206 [[Kategorî:User tr]] 10120 36624 2006-07-26T07:46:12Z 88.241.223.206 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> <table cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF"><tr> <td style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt">'''tr-3'''</td> <td style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em">Bu kullanıcı '''[[:Category:User tr-3|ileri]]''' düzey '''[[:Category:User tr|Türkçe]]''' ile katkıda bulunabilir.[[Category:User tr|{{PAGENAME}}]] [[Category:User tr-3|{{PAGENAME}}]]</td> </tr></table></div> 10121 36625 2006-07-26T07:46:24Z 88.241.223.206 [[Kategorî:User tr]] 10122 44659 2006-08-31T22:25:25Z Hok'ta 565 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''tr''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Bu kullanıcının '''[[:Category:User tr-N|ana dili]]''' '''[[:Category:User tr|Türkçe]]'''&#39;dir.[[Category:User tr|{{PAGENAME}}]][[Category:User tr-N|{{PAGENAME}}]] |}</div> 10123 36627 2006-07-26T07:47:37Z 88.241.223.206 [[Kategorî:User tr]] 10124 36636 2006-07-26T09:45:13Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] 10125 50287 2006-10-10T15:10:05Z Erdal Ronahi 2 '''Andirin''' yek ji navçeyên [[Gurgum]]ê ye. Firehiya erdê navçeyê 1.178km², bilindahî ji rûyê avê 220-2.250m ye. Hejmara niştecihên herêmê (gorî statîstîkên sala 2000´î) navend 8.311 û bi giştî 68.660 e. [[Kategorî:Navçeya Gurgumê]] 10126 59935 2006-12-09T19:00:16Z Bablekan 495 kurtesererastkirin '''Kirdoxlî''' (tr:''Türkoğlu'') yek ji navçeyên [[Gurgum|Gurgumê]] ye. Bi qasî 160 berê wekî gundekî Kurdan avabûye. Di sala [[1960]] de bûye navçe û serokwezîrê Tirk ê ku hate îdamkirin [[Adnan Menderes]] navê Eloğlu (zarokê xelkê, biyaniyan) qedexekir û navê Türkoğlu (ango kurê Tirkan) pêve danî. Navê Êloxlî ji di dema [[İsmet İnönü]] de hatibû danîn û navê wê yî berê Kurdoxlî/Kirdoxlî hatibû qedexekirin. 22km dûrî bajarê Gurgumê ye. Firehiya erdê navçeyê 705km², bilindahî ji rûyê avê 500m ye. Gorî hejmartinên sala [[2000]] hejmara navendê 11.918 û bi giştî jî 61.396 e. Gelên herêmê pirranî Kurd in û mixabin di bin pêkutî û pişavtineke mezin de dijîn. [[Kategorî:Navçeya Gurgumê]] 10127 52053 2006-10-15T12:01:25Z Bangin 450 {{Ev gotar| ser '''Bazarcik''' ''(Pazarcik)'' navçeya Gurgumê (Mereşê) ye. Ji bo wateyên dina Bazarcix an Pazarcix, li [[Bazarcix (cudakirin)]] binêre.}} '''Bazarcix''' yek ji navçeyên [[Gurgum]]ê ye. Navên wê yê di dema Osmaniyan de '''Aladînek''' e. Navê we yî herî kevn jî '''Baxnû''' ye. Dîroka wê gelekê kevn e. Bermahiyên b.z. 3.500-4.000´î hatine dîtin. Di dema Osmaniyan de sala [[1870]] bi tevî bajarê Gurgumê bi [[Heleb]]ê ve hatiye girêdan. Ji ber ku Kurdên herêmê hergav serî bi dewletê re dikişandin, Osmaniyan gelek caran sefer radikir ser herêmê. Gundê eşîra Kurd [[Sînemiliyan]] ên li ber [[Derya Spî]] gelek zilm ji Osmaniyan dîne. Herwekî herêma Bazarcixê jî. [[Qereyilan]] ê ku Tirk wî wekî lehengê xwe nîşandidin jî ji Bazarcixê ye. Mele Mihemed (Karayilan) ji mezra Kurd Elîf a Bazarcixê ye û di sala 1888´î de ji dayîk bûye. Kazim Karabekîr (Atatûrk ew ji hole rakiriye, generalekî navdar ê wê demê ye) soz dide Mele Mihemed daku piştî derxistina Frensiyan dê mafê Kurdan bidin û gundên Kurdan ên li perê Derya Spî û Gurgumê bike bin fermandariya Mele Mihemed. Qereyilan ango Mele Mihemed bi vî awayî dest bi şerê Frensiyan dike û li Dîlokê navdar dibe. Mixabin wekî her carî Tirk dîsa Kurdan dixapînin. Serhildanên Kurdên Derya Spî û yên eşîrên herêmê gelek in. Serhildana [[Bozan Beg (Bozo)]] di [[1918]] ´î de destpêdike gelek navdar e. Mixabin dîroknasên Kurdan li ser Serhildanên herêmê û Kurdên Derya Spî xebat nekirine. Bazarcix di sala 1941´î de bi Gurgumê ve hatiye girêdan. Firehiya erdê navçeyê 1.710km2, bilindahî ji rûyê avê 850m ye. Hejmara niştecihên navendê (sala 2000´î) 24.374 û bi giştî jî 72.628 e. == Navdarên Bazarcixê == * [[Qereyilan]] [[Kategorî:Navçeya Gurgumê]] 10128 50294 2006-10-10T15:12:22Z Erdal Ronahi 2 '''Cirîd''' ([[tirkî]]: ''Çaglayancerit'') yek ji navçeyên [[Gurgum]]ê ye. Gorî hejmartinên [[sal|sala]] [[2000]] hejmara niştecihên navendê 12.642 û bi giştî jî 29.580 ye. Firehiya erdê navçeyê 642km², bilindahî ji rûyê avê 1.150m ye. 2 nehiye û 9 gund girêdayî navçeyê ne. Aborî pirranî li ser çandinî û xwedîkirina ajalan e. Li herêmê nêzîkî 5.000 kewarên mozhinguvê hene. [[Kategorî:Navçeya Gurgumê]] 10129 36658 2006-07-26T12:43:34Z Bablekan 495 Çaxlayancerît çû cihê Cirîd: Navê berê #REDIRECT [[Cirîd]] 10130 50295 2006-10-10T15:12:28Z Erdal Ronahi 2 '''Cela''' ([[tirkî]]: ''Ekinözü'') yek ji navçeyên [[Gurgum|Gurgumê]] ye. Navê wê di sala [[1983]] ´î de kirine Ekinözü. Cela di sala [[1991]] ´de bûye navçe. Firehiya erdê navçeyê 692km², bilindahî ji rûyê avê 1.200m ye. 17 gund û 77 mezrayê wê hene. [[Kategorî:Navçeya Gurgumê]] 10132 50292 2006-10-10T15:11:59Z Erdal Ronahi 2 '''Koksen''' ([[tirkî]]: ''Goksun'') yek ji navçeyên [[Gurgum|Gurgumê]] ye. Navê wê yî di dema împaratoriya Roma de Cocussus e. Herwekî di hin qeydan de Kokus, Koksus jî derbas dibe. Di dema Osmaniyan de bi pirranî gotine Koksen. [[Hîtît]], [[Roma]], [[Med]], [[Pers]], [[Makedonî]], [[Ereb]], [[Osmanî]] û mîrîtiyên Kurdan li herêmê desthilatdarî kirine. Navçe 91km dûrî Gurgumê dikeve. Firehiya erdê navçeyê 1.920, bilindahî ji rûyê avê 1.350m ye. [[Kategorî:Navçeya Gurgumê]] 10133 36666 2006-07-26T13:04:46Z Bablekan 495 Goksun çû cihê Koksen: Navê berê ye. #REDIRECT [[Koksen]] 10134 50296 2006-10-10T15:12:44Z Erdal Ronahi 2 '''Nûrhaq''' navê xwe ji çiyê girtiye, yek ji navçeyên [[Gurgum]]ê ye. Di sala [[1971]] de bûye şaredarî û di sala [[1990]] de jî bûye navçe. Firehiya erdê navçeyê 634[[km²]], bilindahî ji rûyê avê 1.500m ye. 3 nehiye û 3 gund girêdayî navçeyê ne. Hejmara niştecihên navendê (sala [[2000]]) 8.118 û bi giştî jî 17.260 ne. Aborî li ser çandinî, xwedîkirina ajalan û mozhinguvê ne. [[Kategorî:Navçeya Gurgumê]] 10136 36675 2006-07-26T16:11:12Z Hekar 491 10137 36705 2006-07-27T08:25:12Z Zanistvan 333 [[Wêne:reshid-findi-01.jpg|thumb|right|250px|]] '''Reşîd [[Findî]]''' [[nivîskar]] û [[wergêr]]ek kurd e. - Li Sala 1948 ê ji dayik buye. - xwendina xwe ya despêkî û navincî li duhokê bi dawî anîye. - xwendina xwe ya amadeyî li bajarê Musilê bi dawî anîye. - derçuyê kolîja perwerdê – Zankoya Musil / pişka zîndewerzanî “payloji” li sala 1981ê. - ji sala 1971ê ta 2001ê karê mamostayetîyê di çendîn xwendingehên cuda cuda de kirîye. - ji sala 1971ê dest bi nivîsînê kiriye. - di sala 1971 ê de buye endamê yekîtîya nivîskarên kurd. - çendîn pile di yekêtîya nivîskarên kurd e wergirtîne weke ( endamê desteka kargêrî, Sekreter, çêgirê serokî , serok ta ) li tayê duhok ye yekêtîyê. - ji sala 2001 ê were û ta nihu weke endamê kara yê kurî zaniyarî kurd e û têde çendîn pile standîne weke çêgirê serok kurî û endam kur. ==Berhemên çapkirî== # elî termax , yekemîn rêzman nivîs û pexşan nivîsê Kurde , 1985. # giftugo li ser xanî 1986. # xanî û hacî 1996. # elho bilind difirît 1997. # Tujandin û çapkirina dîwana ehmedê nalbend (5) berg , digel lîjnekê , 1998. # Rêberê parêzgeha duhokê , dihgel lijnekê 1995. # çend tîrojkek li ser rojnamevanîya kurdî 2002. # ji kanîya helbesta kilasîka kurdî – bergê yekê , 2004. # 40 hikayetên mela mehmudê bayezîdî (saxkirin ) 2004 . # Geryanek di nav baxê edebê kurdî da 2005. # zaravên yasayî (digel lijna zaravan li [[Korî Zanyarî kurdî]]) 2004. # zaravên kargêrî (digel lijna zaravan li Korî zaniyarî kurdî) 2004. # zaravên rageyandin (digel lijna zaravan li Korî zaniyarî kurdî ) 2004. # hizrînek di zimanê kurdî da 2006. [[Kategorî:Nivîskar]] 10138 36679 2006-07-26T16:43:38Z Hekar 491 10139 40427 2006-08-17T10:40:50Z Silêman 10 '''Ravekirina derûniyê''' yan îzahkirina [[psîkologî]]yê, di psîkoanalîtîkê de armanca sereke ye û cihekê girîng digire. [[Psîkoanalîst]] lê dixebite ku, kesayetî, taybetî û binhişara nexweşê xwe rave bike, bigîhîje encamên berbiçav daku gorî wê li çareyan bigere. [[Sigmund Freud]] kesê ku cara yekemîn behsa ravekirina derûniyê kiriye ye. Hemî rêbazên psîkoanalîtîkê (bo mînak hevpeyvîn, test, [[hîpnotîzma]] hwd) ji bo ravekirina derûniyê ye. Bêî ravekirinê nexweşiyên bingeha wan ne organîk in, nikanin bêne tedawîkirin. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10140 40638 2006-08-19T01:17:36Z Erdal Ronahi 2 '''Psîkoanalîst''', kesê ku li tedawîkirina nexweşiyên psîkologîk ên ne bingeh organîk in digere ye. Psîkologên ku perwerdeya [[psîkoanalîz]]ê dîtine dikarin bi psîkiyatrîstan re di nexweşxaneyan de yan li klînîkên taybet karê tedawîkirinê bikin. Psîkolog an psîkanalîst perwerdeya bijîşkî (tibbî) nedîtine. Nikarin dermanan bidin an operasyonan anatomîk hwd bikin. Herwekî psîkologên ku perwerdeya psîkoanalîtîk nedîtine jî nikarin psîkoterapî bikin. Wekî tê zanîn [[psîkologî]] bi serê xwe zanîstiyeke û gelek şaxên wê hene. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10141 40387 2006-08-17T10:19:23Z Silêman 10 '''Fobiya mirinê''' yek ji cureyên fobiyan e. Bi dehan cureyên [[fobî]] hene. Fobîk di wê raman û baweriyê de ye ku ew dê bimire. Ji tevger û ceribandinên gorî wê bi xeter dûr disekine. Bo mînak sportê nake wê ew cihekê xwe bişkîne an bimire. Cureyên fobiyan hin caran bi hevre girêdayîne. Fobiyek dikara yeka din bitetikîne. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10142 65837 2007-01-22T01:14:18Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hr:Antidepresivi]] '''Antîdepresan''' an dijî depresyonê ji derman, rêbaz, tedbîr û binavkirinên li dijî [[depresyon]]ê ne re tê gotin. Dermanên antîdepresan ji gelek grûban pêk tê û gorî rade û taybetiya depresyonê tê bikaranîn. Bo mînak MAOI, TCA, SSRI, SSRE hwd. Her grûbek jî di nava xwe de li şaxan belav dibe. Dermanên antîdepresan mekanîzmaya neurologîk ditetikînin an fonksiyonên wê qels dixînin. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[af:Antidepressant]] [[de:Antidepressivum]] [[en:Antidepressant]] [[es:Antidepresivo]] [[fi:Masennuslääke]] [[fr:Antidépresseur]] [[hr:Antidepresivi]] [[ja:抗うつ薬]] [[nl:Antidepressivum]] [[no:Antidepressivum]] [[pt:Antidepressivo]] [[ru:Антидепрессанты]] [[sv:Antidepressiva läkemedel]] [[uk:Антидепресант]] 10143 60273 2006-12-13T15:55:07Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:Franz Anton Mesmer]] '''Franz Anton Mesmer''' (* [[23'ê gulanê]] [[1734]] li [[Iznang]] di [[Elmanya]]; † [[5'ê adarê]] [[1815]] li [[Meersburg]] di [[Elmanya]]) kesê ku cara yekemîn bi karê hîpnotîzmayê re bilî bûye ye. Wekî [[Sigmund Freud]] gelekan angaştên wî şopandine û qîmet dane. Bi navê "mermerîsmûs" destkevtinên girîng xistiye cîhana psîkologî û neurologiyê. Mesmer wekî feylesofek jî tê zanîn. Mesmer bingejê [[hîpnotîzma]] ya kû îro tê kirin pêşxistiye û wê ji şarlataniyê azad kiriye. [[kategorî:Bijîşk|Mesner, Franz Anton]] [[de:Franz Anton Mesmer]] [[en:Franz Mesmer]] [[es:Franz Anton Mesmer]] [[fr:Frédéric-Antoine Mesmer]] [[is:Franz Anton Mesmer]] [[it:Franz Anton Mesmer]] [[nl:Franz Anton Mesmer]] [[pl:Franz Anton Mesmer]] [[pt:Franz Anton Mesmer]] [[ru:Месмер, Фридрих Антон]] [[sv:Franz Mesmer]] [[tr:Franz Anton Mesmer]] 10144 62786 2007-01-02T15:13:21Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:صداع نصفي]], [[da:Migræne]] '''Mîgren''' yek ji cureyên serêşê ye. Xwe bi pêlên êş dibihîzîne. Periyodên wê ji 4 saetan heya 72 saetan pêk tê. Ji pêlek heya ya din serî naêşe lê nexweş dikeve xofa pêla nû. Berê cureyên serêşê nedihate zanîn, hemî wekî "serêş" dihate binavkirin. Lê îro gorî bingeha xwe bûye mijara şaxên zanîstiyê. Mîgren ketiye para [[neurologî]]yê. Êşa mîgrenê nîvmezin an an mezin e. Di alîkî serî de cîh digire û ku asta êş mezin be, jiyana rojane ya nexweş asteng dike û herwekî derdorê wê jî aciz dike. Êş xwe wekî gurminiyan bi periyoda lêdana dil dide der. Mîgren bi pirranî xwe di jinan de dide der. Ev jî nîşan dide ku mîgren hem bingehlaşî ye û hem jî nexweşiyek bingeh-psîkolojîk e. Ango jiyana civatî, malbat, stres hwd. di mirov de hin nexweşiyên [[psîkosomatîk]] jî çêdike. [[Kategorî:nexweşî]] [[ar:صداع نصفي]] [[bn:মাইগ্রেন]] [[da:Migræne]] [[de:Migräne]] [[en:Migraine]] [[es:Migraña]] [[et:Migreen]] [[fi:Migreeni]] [[fr:Migraine]] [[he:מיגרנה]] [[io:Migreno]] [[it:Emicrania]] [[ja:頭痛#片頭痛]] [[nl:Migraine]] [[nn:Migrene]] [[no:Migrene]] [[pl:Migrena]] [[pt:Enxaqueca]] [[ru:Мигрень]] [[sq:Migrena]] [[sv:Migrän]] [[tr:Migren]] 10145 40423 2006-08-17T10:39:38Z Silêman 10 '''Psîkosomatîk''' tê wê wateyê, [[sîmptom]]ên [[psîkologî]]k bandorê li [[organîzma]]ya mirov dikin û dibin sedemê sîmptomên [[organ]]îk ([[laş]]î). Bo mînak [[stres]] , jiyanên asosyal û awarte, [[psîkotrawma]] , [[xemgînî]] hwd dikarin bibin sedemê nexweşiyên laşî wekî mîgren, êşa madeyê, xerabûna çermê laş hwd. Heger bijîşk ne pispor an hişyar be, dikare şaşîtiyan bike û bingehê li ciheke din bigere. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10146 37172 2006-08-01T21:50:45Z Bangin 450 [[Image:Gulbihar.jpg|right|framed|Gulbihar]] '''B. Welatevîn''' [[bernav]]ê [[nivîskar]], [[mamoste]] û [[wergêr]]ek kurd e. Welatevîn di sala 1953'an de li bajarokê [[Licê]], gundê [[Fûmê]] hatiye cîhanê. B. Welatevîn mamosteyekî kurdî ye. Li Swêdê dijî. Di amadekirina gelek pirtûkên perwerdeya dibistanê de digel mamosteyên wekî [[Amed Tîgrîs]], [[Zinar Soran]] hwd. xebitiye. Berhemên girîng ji bo perwerdeya berî dibistanê û polên dibistanê amade kiriye. Bi navê xwe yê nasnameya fermî ya Tirkiyeyê M. Hakkı Balta ye. Berhemên wî: * Kurdiya Şirîn -I- (Ji bo dersên kurdî) * Kurdiya Şirîn -II- (Ji bo dersên kurdî) * Gulbihar (Destpêka Xwendina Kurdî) * Ajelên Kedî * Ajelên Kovî * Gulistana Çîrokan * Balinde * Pîvok * Kurterastî (Erdnîgarî) B. Welatevîn û [[Amed Tîgrîs]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Wergêr]] 10147 36707 2006-07-27T08:43:19Z RezanTovjin 60 Hemû mafên vî wêneyî ji bo Wikipediya Kurdî ye. Hemû mafên vî wêneyî ji bo Wikipediya Kurdî ye. 10149 49173 2006-10-04T11:38:46Z Bangin 450 Guherandina 85.97.161.186 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Zanistvan '''Davut Ozalp''' (yan ''Davut Özalp'') [[nivîskar]]ek kurd e. Ozalp di navbera salên 1994-96'an (Ew jî baş nizane) de, li navçeya [[Qerqelî]] (Özalp) ya Wanê hatiye dinê. Ji sala 1993'an heta niha di nava kar û barê rojnamegeriyê de ye. Piştî salên 2000'î di rojnameya Azadiya Welat de karê edîtoriyê kiriye... Bi damezrandina Ajansa Nûçeyan a Dîcleyê (DÎHA) re di vê ajansê de dest bi kar kiriye û berpirsiyariya beşa kurdî kiriye. Niha di malpera www.diyarname.com de karê xwe yê rojnamegeriyê didomîne. Bi navê '[[Têkoşîn, jiyan û berhemdariya Cegerxwîn]]' pirtûkek amade kiriye. Her wiha di gelek kovarên edebî de hevpeyvînên wî yên li ser [[wêje]]yê hatine weşandin. [[Kategorî:Nivîskar]] 10151 66438 2007-01-25T11:12:17Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[hu:Nyíl]] ''Bo wateyên din yên peyvê, binere [[Tîr]]'' ---- '''Tîr''' [[darik]]ê yan [[asin]]kek zirav û û dirêj û [[serik]]tûj ye. Tîr ji [[kevan]]ê têt avêtin. Tîr berê bo [[nêçîr]]ê û di [[şer]]ran de dihatin bikaranîn. Niha zêdetir di [[werziş]]a [[tîravêjî|tîravêjiyê]] de bi kar tên. [[Kategorî:Çek]] [[Kategorî:Nêçîr]] [[Kategorî:Werziş]] [[cs:Šíp]] [[de:Pfeil (Geschoss)]] [[en:Arrow]] [[es:Flecha]] [[fr:Flèche (arme)]] [[he:חץ]] [[hi:बाण]] [[hu:Nyíl]] [[id:Anak panah]] [[it:Freccia]] [[ja:矢]] [[ko:화살]] [[nl:Pijl (wapen)]] [[pl:Strzała]] [[pt:Flecha]] [[ru:Стрела (оружие)]] [[simple:Arrow]] [[zh:箭]] 10152 64486 2007-01-14T00:04:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:Mercury]] # [[Tîr (çek)]] (darikê zirav û serik tûj yê ji [[kevan]]ê têt avêtin) # [[Tîr (stêrk)]] # [[Tîr (gerstêrk)]] {{cudakirin}} [[bg:Меркурий]] [[cs:Merkur]] [[da:Merkur]] [[de:Merkur]] [[en:Mercury]] [[es:Mercurio]] [[eu:Merkurio]] [[fr:Mercure]] [[gl:Mercurio]] [[he:מרקורי]] [[hr:Merkur]] [[is:Merkúríus]] [[it:Mercurio]] [[ja:マーキュリー]] [[ko:머큐리]] [[kw:Mergher]] [[la:Mercurius]] [[lb:Merkur]] [[lt:Merkurijus]] [[mt:Merkurju]] [[nds:Merkur]] [[nds-nl:Merkurius]] [[nl:Mercurius]] [[oc:Mercuri]] [[pl:Merkury (ujednoznacznienie)]] [[pt:Mercúrio]] [[ru:Меркурий]] [[simple:Mercury]] [[sk:Merkúr (rozlišovacia stránka)]] [[sl:Merkur (razločitev)]] [[sr:Меркур]] [[sv:Mercury]] [[tl:Mercury]] [[tr:Mercury]] [[vi:Thủy Tinh]] 10153 62511 2007-01-01T13:08:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sl:Jacques Lacan]] '''Jacques-Marie Émile Lacan''' [[psîkoanalîz|psîkoanalîstekî]] navdar ê [[Frensî]] ye. Di 13 Avrêl [[1901]]´î li [[Parîs]] ji dayîk bûye û li heman derê di 9 Kewçêr [[1981]] ´î de jiyana xwe jidestdaye. Lacan teoriyên Freud pêşxistiye û gelek rexne jî li [[Sigmund Freud]] kiriye. Li ser cîhana sîmbol û ziman, kesayetiyên neurotîk û psîkotîk, [[neuroz]] , [[narsîsîzm]] , [[psîkoz]] hwd xebat û keşf kiriye. Lacan wekî feylesofekî Ewropî jî tê naskirin. Wekî "Freudê Frensî" jî dihate binavkirin lê wî di dawiya tamenê xwe de xwe ji riya Freud dûrxistiye. Rexne li kapîtalîzmê kiriye û pesnê rêbaza diyalektîk a ramanê daye. Wî jî wekî [[Carl Gustav Jung]] qîmet daye element û bandorên jiyana mirovahî ya demên berê. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[af:Jacques Lacan]] [[ca:Jacques Lacan]] [[de:Jacques Lacan]] [[en:Jacques Lacan]] [[es:Jacques Lacan]] [[et:Jacques Lacan]] [[fi:Jacques Lacan]] [[fr:Jacques Lacan]] [[he:ז'אק לאקאן]] [[id:Jacques Lacan]] [[io:Jacques Lacan]] [[it:Jacques Lacan]] [[ja:ジャック・ラカン]] [[nl:Jacques Lacan]] [[no:Jacques Lacan]] [[pl:Jacques Lacan]] [[pt:Jacques Lacan]] [[ru:Лакан, Жак]] [[sk:Jacques Marie Emile Lacan]] [[sl:Jacques Lacan]] [[sv:Jacques Lacan]] [[tr:Jacques Lacan]] [[zh:雅各·拉岡]] 10154 36748 2006-07-27T15:51:04Z Zanistvan 333 Redirecting to [[Delîriyûm]] #redirect [[Delîriyûm]] 10155 56449 2006-11-14T11:02:03Z Erdal Ronahi 2 '''Bîrkan''' (en: ''memory)'' di [[mejî|mejiyê]] mirov da wekî xêvjimêran ([[komputer]]an) di nava hin prînsîban da dixebite. Bîrkan fonksiyonên bîranînê idarê dike. Du şaxên bîrkanê hene: Bîrkana demkurt û bîrkana demdirêj. Tiştên ku nû digihîjin bîrkanê berê di radeya bîrkana demkurt de tê parastin û heger ceribandin, girîngî û hilbijartina mejî ji bo vê tişta nû tunebe ew tê jibîrkirin. Berevajî wê heger hebe digihîje radeya bîrkana demdirêj, li wir tê parastin. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[en:Memory]] 10156 66216 2007-01-24T02:26:36Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ja:せん妄]] '''Delîriyûm''' tê wateya "nelirêbûna hiş". Delîrîûm nexweşiya zû ya psîkologîk a bingeh-organîk tê ravekirin. Heger di mejî û fonksiyonên mejî de yan di mekanîzmaya neurologîk de pirsgirêk, [[tûmor]] hwd derketibe di fonksiyonên hiş û [[hişar]]ê de jî xwe dide der. Di [[bîrkan]] (hafize) a kurtdemî, dirêjdemî de problem, problemên oryantasyonê, di axavtinê e problem hwd xwe bi gelek awayan dide der. Ji bo delîrîûm [[alkolîzm]] mînakeke baş e. Kesên ku alkolîk în bi salan şûnde ziyan li mejî û fonksiyonên neurologiya wan dikeve. Ev kesana tiştan zû jibîr dikin, di tevger û oryantasyona wan de problem hene û birêkûpêk nikarin biaxivin. Dem, cih, rewş tevlîhev bûye di jiyana wan de. Di rewşên nû yan awarte de nikarin biserbikevin an jî nizanin çawa tevbigerin. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[da:Delirium]] [[de:Delirium]] [[en:Delirium]] [[es:Delirium]] [[fi:Delirium]] [[it:Delirio]] [[ja:せん妄]] [[nl:Delier]] [[no:Delirium]] [[pl:Delirium]] [[pt:Delírio]] [[ru:Делирий]] [[sr:Делиријум]] [[tr:Deliriyum]] 10157 64229 2007-01-12T04:26:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pt:Lloyd Banks]] [[Wêne:Lloyd Banks.jpg|thumb|300px|Lloyd Banks]] '''Christopher Lloyd''' (ji dayik bûye 30ê Nîsanê, [[1982]]), bi navê hunermend ê wî '''Lloyd Banks''' çêtir naskirî, rapvanekî [[Amerika|Amerikî]] ye. Ew jî endamekî gruba [[hip-hop]] [[G-Unit]] e (hin ji endamên dîn jî [[50 Cent]] û [[Tony Yayo]] ne). Rehên wî jî [[Puerto-Rîkî]] û [[Afrîka|Afrîkî]] ne. == Jîyaneçîrok == '''Lloyd Banks''' li New Carrollton, Maryland di 30ê Nîsanê 1982 de ji dayik bûye. Dîya wî Puerto-Rîkî û bavê wî jî Afrîkî-Amerîkî ye. Dema Banks bû 6 salî, ew li [[New York City]], li navçê [[South Jamaica, Queens]] bicî bûn. Ji ber çûnûhatinên bavê wî yên zîndanê, Banks bi pîranî ji dîya xwe ve xwedî bû. Wî xwendengeha paşîn berda berî ku ew bibe 16 salî. Vê demê Banks dest bi rapkirinê kir, li kolanên navça xwe û ew zû li wira bi nav û deng bû. Bi du rapvanên navçê yên dîn re, [[50 Cent]] û [[Tony Yayo]], wan digel hev grub [[G-Unit]] damezrand. Hema her 3 dest bi derxistina mixtapeyan kir, û di demeke kurt de rapvanê [[Detroit]]ê yê navdar [[Eminem]] bi wan hesîya û wî bi labela xwe ya [[Interscope]], [[Shady Records]], şanî 50 Cent kir. == G-Unit == Paşê serfirazîya albuma 50 Cent a pêşîn, ''[[Get Rich or Die Tryin']]'', G-Unit albuma xwe ya pêşîn, ''[[Beg for Mercy]]'', jî derxist. Vê albumê jî pir serfiraz bû û vê buyerê ji Banks re rîyê vekir ku albuma xwe ya pêşîn jî derxe. == [[The Hunger for More]] == Navê vê albumê ''The Hunger for More'' (Birçîtîya êde) bû û 14 şopan tê de hebûn. Di Hezîranê 2004 de li labelê [[G-Unit]]/[[Interscope Records]] hat derxistinê û di hefta pêşîn vê derxistinê de 400.000 album dihatin firotinê. == Niha == Li payîza 2005 albuma bi navê [[The Big Withdraw]] li Internetê jê hat, tê de 23 stranên nû hebûn. Niha Banks albuma xwe ya bê (2êmîn) amede dike. Li ser websîta G-Unit'ê ya fermî hate ragihandinê ku navê wê wê ''[[Rotten Apple]]'' ('Sêva Alos') be û ku ewê di 19ê Îlonê de ji bo firotina peyda bibe. == Lînkên Derve == * [http://www.lloydbanksonline.com/main/ Websita wî ya fermî] * [http://www.g-unitsoldier.com Websita G-Unit a fermî] [[kategorî:Rap]] [[da:Lloyd Banks]] [[de:Lloyd Banks]] [[en:Lloyd Banks]] [[es:Lloyd Banks]] [[fi:Lloyd Banks]] [[fr:Lloyd Banks]] [[ja:ロイド・バンクス]] [[nl:Lloyd Banks]] [[pl:Lloyd Banks]] [[pt:Lloyd Banks]] [[sv:Lloyd Banks]] 10159 40413 2006-08-17T10:36:03Z Silêman 10 '''Leo Kanner''' yek psîkiyatrîstê navdar ê Awûstûryayî ye. Di [[13'ê tîrmehê]] [[1896]] de li [[Awûstûrya]] ji dayîk bûye û di [[13'ê avrêlê]] [[1981]] li [[DYE]] jiyana xwe jidestdaye. Kanner xebatên mezin û dorfireh li ser [[otîstîzm]]ê kiriye û cara yekemîn wî otîstîzma nû keşfkiriye. Hin caran ji otîstîzma nû re "sendroma Kanner" jî tê gotin. [[kategorî:psîkolojî]] 10160 65014 2007-01-17T09:47:31Z Luqman 401 '''Hans Asperger''' yek ji bijîşkên zarokan ê navdar e. Ji [[Awûstûrya]] ye. Di 18 Reşemî [[1906]] ´î li bajarê [[Hausbrunn]] hatiye dinyayê û di 21 Cotkar [[1980]] ´î li [[Wîen]] jiyana xwe jidestdaye. Asperger li ser [[otîstîzm]]a zarokan xebat kiriye. Wî bi navê "psîkîatriya otîstîzme" xebatên xwe weşandiye. {{kurt}} [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:bijîjk]] 10161 40743 2006-08-20T02:52:06Z Bablekan 495 '''Lorna Wing''' yek ji psîkologên [[Brîtanya]]yî ye. Li bajarê [[Sussex]] dijî. Wê li ser xebatên [[Hans Asperger]] gelek pêşdebirin kiriye. Wê li Brîtanya bi navê "Komeleya Otîstîk a Neteweyî" komeleyek damezrandiye. Li ser pirsgirêkên kûr yên psîkologiya gihîştinê lêkolînan kiriye û dike. Wing "Sendroma Asperger" ji xwe re kiriye armanc û di pêşxistina spektrûma otîstîzmê de keseka navdar e. [[Kategorî:Psîkolog]] 10163 37179 2006-08-01T21:58:33Z Bangin 450 '''William McDaugal''' yek ji [[psîkolojî|derûnnasên]]n anku [[psîkolojî|psîkologên]] navdar e. William McDaugal di sala [[1871]] da li [[Lancashire]] ya [[Brîtanya|Brîtanyayê]] ji dayîk bûye. Li [[DYE]] bi cih bûye. Li ser [[derûnînasiya komî]] (psîkologiya komî) û sosyalpsîkologiyê xebatên girîng kiriye. Di sala [[1938]] de li DYE jiyana xwe jidestdaye. [[Kategorî:Psîkolog]] 10164 39370 2006-08-13T16:39:55Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin '''Kurt Lewin''' yek ji psîkologên navdar e. Di [[9'ê kewçêrê]] [[1890]] li [[Mogilno]] (niha li nav tixûbê [[Polonya]] dikeve, berê di destê [[Elmanya|Elmanan]] da bû) ji dayîk bûye û di [[12'ê reşemiyê]] [[1947]] ´î li [[Newtonville]] ya [[DYE]] jiyana xwe jidestdaye. Lewin li ser sosyalpsîkologî, psîkologiya gihîştinê, psîkologiya biyologîk hwd lêkolîn û pêşdexistinên girîng kiriye. [[Kategorî:Psîkolog]] 10165 66252 2007-01-24T09:30:31Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sr:Теодор Адорно]] '''Theodor''' Ludwig Wiesengrund '''Adorno''' yek ji [[fîlozof|feylesof]], [[sosyolojî|sosyolog]], [[mamoste]]yê [[muzîk|mûzîk]ê]] û [[komponîst|komponîstê]] [[Swîsre|Swîsreyî]] ye. Di [[11'ê kewçêrê]] [[1903]] li [[Franfurt am Main]] a [[Elmanya|Elmanyayê]] ji dayîk bûye û di [[6'ê gelawêjê]] [[1969]] li [[Visp]] di [[Swîsre|Swîsreyê]] jiyana xwe jidestdaye. Adorno ronakbîrekî mezin bû. Hema li ser her mijarê xebat û lêkolînên wî hene. Li ser [[derûnînasiya komî]] û psîkologiyê jî angaşt û pêşdebirinên wî hene. Ji malbateke bingeh-cihû ye. Di dema Naziyan de direve [[Brîtanya]] û paşê jî [[DYE]] û li derî welêt dixebite heya [[Nazî]] têk diçin. Adorno li ser rêbaza ramandinê ya diyalektîkê jî lêkolîn kiriye. Li ser navê wî li Almanyayê gelek xelat têne dayîn. Bi dehan pîrtûk û bi sedan nivîsên wî hatine weşandin. [[Kategorî:Fîlozof]] [[bg:Теодор Адорно]] [[ca:Theodor W. Adorno]] [[da:Theodor W. Adorno]] [[de:Theodor W. Adorno]] [[en:Theodor W. Adorno]] [[es:Theodor Adorno]] [[fa:تئودور آدورنو]] [[fi:Theodor Adorno]] [[fr:Theodor W. Adorno]] [[gl:Theodor Adorno]] [[he:תאודור אדורנו]] [[hu:Theodor Adorno]] [[it:Theodor Adorno]] [[ja:テオドール・アドルノ]] [[ko:테오도어 아도르노]] [[lt:Teodoras Adornas]] [[nl:Theodor Adorno]] [[no:Theodor Adorno]] [[pl:Theodor Adorno]] [[pt:Theodor Adorno]] [[ro:Theodor Adorno]] [[ru:Адорно, Теодор]] [[sk:Theodor Wiesengrund Adorno]] [[sr:Теодор Адорно]] [[sv:Theodor Adorno]] [[tr:Theodor Adorno]] [[zh:狄奧多·阿多諾]] 10166 65383 2007-01-19T14:38:36Z 212.87.13.79 interwiki pl '''Solomon E. Asch''' yek ji psîkologên navdar ê [[Polonya|Polonî]]-[[DYE|Amerîkayî]] ye. Di [[14'ê kewçêrê]] [[1907]] li [[Warşaw]] di [[Polonya]] ji dayîk bûye û di [[20'ê reşemiyê]] [[1996]] li [[DYE]] jiyana xwe jidestdaye. Asch li ser derûninasiya komî, Sosyalpsîkologî, [[geştaltpsîkologî]] , têkiliyên koman hwd xebat û lêkolîn kiriye û gelek pîrtûk weşandiye. Bi navê wî li DYE navendekê hatiye damezirandin "Navenda Solomon Asch ji bo lêkolînên nakokiyên etnopolîtîk". [[Kategorî:Psîkolog]] [[de:Solomon Asch]] [[en:Solomon Asch]] [[fi:Solomon Asch]] [[fr:Solomon Asch]] [[he:סולומון אש]] [[hu:Solomon Asch]] [[is:Solomon Asch]] [[ja:ソロモン・アッシュ]] [[nl:Solomon Asch]] [[pl:Solomon Asch]] [[ru:Аш, Соломон]] 10167 37185 2006-08-01T22:05:11Z Bangin 450 '''Leon Festinger''' yek ji sosyalpsîkologên Emerîkayî yê navdar e. Di [[8'ê gulanê]] [[1919]] li [[New York City]] ji dayîk bûye di [[11'ê reşemî]] [[1989]] jî jiyana xwe jidestdaye. Festinger li ser derûnînasiya komî, sosyalpsîkologî, nakokiyên civakê, têkiliyên koman hwd lêkolîn kiriye. [[Kategorî:Psîkolog]] 10168 37186 2006-08-01T22:08:19Z Bangin 450 '''Fritz Heider''' yek ji [[weşangerî|weşanger]] û [[rexnegirî|rexnegir]]ekî [[Awistirya|Awistiryayî]] ye. Lê piranî li ser [[psîkolojî|psîkologiyê]] dixebitî. Di [[1896]] li [[Vîyena|Vîyenayê]] ji dayîk bûye û dîsa li wir di sala [[1988]] jiyana xwe ji dest daye. Bi navê "[[Attributionstheorie]]" [[angaşt|angaşteke]] [[nûjen|nûjenî]] pêk aniye û bi çavên rexnegîriyê psîkologiya heyî nirxandiye. Li ser [[derûnînasiya komî]] xebatên wî hene. [[Kategorî:Psîkolog]] [[de:Fritz Heider]] [[en:Fritz Heider]] [[ja:フリッツ・ハイダー]] [[nl:Fritz Heider]] 10169 66135 2007-01-23T14:43:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fi:Stanley Milgram]] [[Wêne:Stanley Milgram.jpg|thumb|right|Stanley Milgram]] '''Stanley Milgram''' yek ji [[psîkolojî|psîkologên]] navdar ên [[Emerîka|Emerîkayî]] ye. Di [[15'ê gelawêjê]] [[1933]] li [[New York City]] ji dayîk bûye û di [[20'ê berfanbarê]] [[1984]] jiyana xwe jidestdaye. Milgram bi pirranî li ser [[psîkolojiya civakî]] (sosyalpsîkologiyê) sekiniye. Têkilî û nakokiyên di nava [[kom]]an, avabûna [[otorîte]]yê, dijrabûna otorîteyê, [[îtaet]]karî, bandora îdeologiyan li ser derûniya mirov û li ser koman hwd mijarên xebatên wî bûne. Milgram di wê baweriyê de bûye ku temenê mirov ji bi avakirina îteatkariyê û dijrabûna otorîteyê derbas dibe. Bi navê "[[Fenomenên dinyaya pîçûk]]" rêzexebatên wî hene. Ew di 51 saliya xwe de bi krîza dil miriye. [[Kategorî:Psîkolog]] [[de:Stanley Milgram]] [[en:Stanley Milgram]] [[eo:Stanley Milgram]] [[es:Stanley Milgram]] [[fi:Stanley Milgram]] [[fr:Stanley Milgram]] [[he:סטנלי מילגרם]] [[io:Stanley Milgram]] [[is:Stanley Milgram]] [[it:Stanley Milgram]] [[ja:スタンレー・ミルグラム]] [[nl:Stanley Milgram]] [[no:Stanley Milgram]] [[pl:Stanley Milgram]] [[pt:Stanley Milgram]] [[ru:Милгрэм, Стэнли]] [[sv:Stanley Milgram]] 10173 46726 2006-09-09T11:03:00Z Erdal Ronahi 2 '''PDFCreator''' bernameyeke [[nivîsbariya azad]] e. PDFCreator ji bo mirov dosiyên xwe yên [[Writer]] an jî [[Microsoft Word]] bike e-pirtûkeke PDF hatiye amadekirin. Bi kinasî PDFCreator ji mirov re E-pirtûkên PDF diafirîne. PDFCreator niha bi kurdî jî heye. == Lînkên derve == *[http://www.pdfforge.org/ pdfforge.org] - Malpera PDFCreator *[http://bername.net/index.php?option=com_content&task=view&id=10&Itemid=2 PDFCreator bi kurdî] [[kategorî:nivîsbariya azad]] [[kategorî:nivîsbariya kurdî]] 10174 64701 2007-01-14T20:51:06Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fi:Arkkityyppi]] '''Arketîp''', bi Grekî tê wateya dîmenên dîrokkevn. [[Fîgûr]], [[drûv]], qalibên fêrbûyî yên ji demên pirr kevn hatine û di [[binhişar]]ê de cih digirin in. Evana qalibên dînamîk in û bandora xwe li [[hişar]]ê dikin. Zarok van sîmbolan ji [[çîrok]]an, stranên dengbêjiyê, ji [[destan]]ên lehengî, ji [[sirûd]]an hwd werdigire. Dîmenên lehengan di mejiyê wê de bicihdibe. Herçendî bandora wan li hişarê hebin jî, hêj bi giştî derneketine asta hişarê ango nerealîst in û mirov haj jê nîne. Arketîp dikarin pozîtîv an negatîv bin. Lehengên ku mirovahiyê diparêzin an [[wampîr]]ên ku xwîna mirov dimijin. Di çandên ku kûltûra devkî pirr zêde pêşketiye yan di aliyê [[mîtos]]an de pirr dewlemend in bandora arketîpan ji gelek in. Bo mînak [[Kurd]] , [[Tîbetî]] , [[Çînî]] , [[Çeçen]] , [[Hîndîstanî]] hwd. Li [[Ewropa]] jî arketîpan xwe wekî [[astrologî]] , [[alşemî]] , [[estetîk]] hwd daye der. Arketîp xwe di zanîstiya [[Kognîtîv Psîkolojî]] , lêkolînên mejî, [[evolutîon]] , [[etnologî]] , lêkolînên xewnan hwd de jî nîşandide. Ango kesên bi van zanîstiyan re bilî dibin gorî [[Carl Gustav Jung]] di aliyê arketîpan de dewlemend in. Rola arketîpan him pozîtîv e ku zanîstiyan pêş dixe û him jî negatîv e ku zanîstiyan ji realîzmê dûr dixe. Divê mirov rola wan nas bike û bi erênî bikarbîne. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[cs:Archetyp]] [[da:Arketype]] [[de:Archetypus]] [[en:Archetype]] [[eo:Arketipo]] [[es:Arquetipo]] [[et:Arhetüüp]] [[fa:کهن‌الگو]] [[fi:Arkkityyppi]] [[fr:Archétype]] [[he:ארכיטיפ]] [[it:Archetipo]] [[ja:元型]] [[lt:Archetipas]] [[nl:Archetype (model)]] [[pl:Archetyp (psychologia)]] [[pt:Arquétipo]] [[ru:Архетип (психология)]] [[sr:Архетип]] [[sv:Arketyp]] [[zh:原型]] 10175 67128 2007-01-30T09:52:26Z Robbot 231 روبوت إضافة: [[da:Anima og animus#Anima]] '''Anîma''' cara yekemîn ji aliyê [[Carl Gustav Jung]] di psîkologiya analîtîk de hatiye bikaranîn. Ji bo mêran tê bikaranîn, ango arketîpên jinî di mêran de. Berevajiya wê [[anîmûs]] e û ew jî ji bo jinan tê bikaranîn. Carl Gustav Jung dibêje "mêr di kesayetî û binhişara xwe de arketîpên jinên ne ji rêzê diparêzin. Arketîp ne statîk lê dînamîk in. Anima xwe bi awayên ku mêr bi xwe jî haj jê nîne dide der. Bo mînak mêr ji jina xwe dipê û dixwaze ku wekî ew jina ku di xeyalê wî de tevbigere, wisa be". Bandora anîma û anîmûsê xwe di warê wêjeyî de jî dide der. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[da:Anima og animus#Anima]] [[de:Animus und Anima#Anima]] [[en:Anima (Jung)]] [[es:Anima]] [[fr:Anima]] [[he:אנימה (פסיכולוגיה)]] [[ja:アニマ]] [[nl:Anima (Jung)]] [[pl:Anima]] [[zh:阿尼瑪]] 10176 40375 2006-08-17T10:05:56Z Silêman 10 '''Anîmûs''' cara yekemîn ji aliyê [[Carl Gustav Jung]] bo jinan hatiye bikaranîn. [[Arketîp]]ên mêrî di kesayetî û [[binhişar]]a jinan de. Berevajiya wê [[anîma]] ye û ew jî ji bo mêran tê bikaranîn. Arketîp dînamîk in û bandora xwe li [[hişar]]ê dikin. Bo mînak jin ji mêran an mêrê xwe dipê û dixwaze ku wekî ew mêrê ku di xeyalê wê de ye tevbigere û wisa be. Heger ew arketîp mêrekî leheng û zîrek be, jin jî ji mêrê xwe dipê. Lê sedemê daxwaza xwe nizane. Anîma û anîmûs xwe di wêjeyê de jî didin der. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10177 63704 2007-01-08T14:40:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ar, sr تعديل: en, ru '''Întroversiyon''' ji taybetiyeke kesayetiyê re tê gotin. Ektroversiyon ji aliyê [[Carl Gustav Jung]] ve hatiye binavkirin. Întrovert ew e kes e ku berê kesayetiya wê li hundir e. Kesê ku bal, têkilî û hilbijartinên wê berehûndir in. Bo mînak hin kes kêm diaxivîn, bi cîhana xwe ya hundirîn ve bilî dibin, bi mereq nînin, devedor bala wan nakşînin hwd. Di psîkoanalîtîkê de skalayek tê bikaranîn û asta întro- û ekstroversiyonê tê pîvandin. Berevajiya întorversiyonê [[ekstroversiyon]] e. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[ar:شخصية انطوائية]] [[da:Extravert (psykologi)]] [[de:Introversion und Extraversion]] [[en:Extraversion and Introversion]] [[es:Introversión y extraversión]] [[fi:Introvertti ja ekstrovertti]] [[fr:Introversion et extraversion]] [[he:מופנמות - מוחצנות]] [[pl:Introwersja i ekstrawersja]] [[ru:Интроверсия — экстраверсия]] [[sr:Амбиверт]] 10178 40385 2006-08-17T10:18:26Z Silêman 10 '''Ekstroversiyon''' yek ji taybetiyên kesayetiyê ye. Cara yekemîn ji aliyê [[Carl Gustav Jung]] hatiye binavkirin. Berê kesayetiyê li dervebûn e. Kesê ku bal, mereq, hilbijartin û têkiliya wê berbi derve ye. Bo mînak hin kes pirr sosyal in, hez ji axavtinê dikin, bi mereq in, bêî hesab û kontrol dikevin têkiliyan, pirr dikin lê kêm difikirin hwd. Cîhana wan ya hundirîn, taybet bala wan nakişîne. Ji van kesan re ektrovert tê gotin. Berevajiya wê ekstriversiyonê [[întroversiyon]] e. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[en:Introvesion and extroversion]] 10179 65729 2007-01-21T11:44:51Z Luqman 401 '''Qereyilan''', Mele Mihemedê Kurd Elîfê, Marê Reş, Xîzo yan Mihemedê Bazarcixê yek ji serîhildêrê Kurdan e. Di sala [[1888]] ´î de li mezreya [[Kurd Elîf]] a [[Bazarcix]]ê ji dayîk bûye û di 24 Gulan [[1920]] ´î de li [[Dîlok]]ê di şerê serîhildêrê Kurdan li dijî Frensiyan de jiyana xwe ji destdaye. Hin kes dibêjin ew ji aliyê dûgela Tirk ve hatiye kuştin. Mele Mihemed kesekî dewlemend, oldar û Kurdperwer bûye. Di 16 saliya wî de bavê wî ji aliyê Ermeniyek ve di şerê mêrkujiyê de hatiye kuştin û ew sêwî maye. Li mizgeft û medreseyan perwerdeya olî dîtiye. Ji ber ku bavê wî ji aliyê Ermeniyek ve hatiye kuştin, di zaroktiya xwe de bi hestên dijî Xirîtiyan û Ermeniyan mezin dibe. Di şerê dinyayê ya I. di artêşa Osmaniyan de li dijî Ûrisan şer dike û him madalya digire, him jî giran birîndar dibe. Serkanên artêşa Tirk, jêhatîbûna Mele Mihemed dibînin û wî dikin çawîş. Le ji aliyekê ve jî ji Mele ditirsin. Lewra Mele hergav behsa Kurdistanê û mafê Kurdan dike. Dostaniya Mele û serkanê artêşa Osmaniyan ê mezin [[Kazim Karabekîr]] çêdibe. Karabekîr navê "Qereyilan-Karayilan" pêve dike û êdî navê Mele dibe "Marê Reş-Karayilan". Karabekîr dixwaze Mele li dijî Serhildana [[Bozan Beg]] (Bozo) a bandora xwe li ser Kurdên [[Derya Spî]] heya Dîlokê kiriye bikarbîne. Dema Mele giranbrîndar ji şerê Ûris vedigere Bazarcixê Kazim Karabekîr jê re têlgrafan dişîne û soz dide wî ew dê piştî safîbûna problema Ermeniyan û şer, mafê Kurdan bidin. Ew ê Kurdistanê bipejirînin û berpirsiyariya herêmên Kurdan ên Derya Spî, eşîra [[Sînemiliyan]] , [[Gurgum]] û [[Meletî]]yê bidin Mele Mihemed. Pêwîst e Mele li van deveran Kurdan berhev bike û berê ji bo azadiya hemî Kurd û Tirkan bixebite. Li aliyê din, li van herêmên Karabekîr behs dike Serhildana Bozan Beg pêl daye. Bozan Beg ji aliyê rêxistinî, leşkerî û sazkirina biratiya Kurd û Ermeniyan de bala hikumeta Tirk dikişîne û artêşa Tirk naçar e ku serî bi Bozan Beg re bikişîne. Hikûmet di wê tirsê de ye jî Mele Mihemed û Bozan Beg yekîtiyek di nava xwe de avabikin. Divê miheqeq nakokî û dijminahî di nava her du seriyan de pêk were. Peyayên dewletê gelek provokasyonan li dardixin û biserdikevin. Yekîtiya di nava herdu koman de xirab dibe. Bi alîkarî û sozdayînên dûgela Tirk Mele Mihemed dest bi rêxistinîbûnê dike. Xwe li navenda Dîlokê bicihdike û tevlî parastina bajêr ji Frensiyan dibe. Di 24 Gulan 1920´de tê kuştin û meytê wî di [[mizgefta Qeregozê]] a Dîlokê de tê dîtin. Gorî dîroka fermî ya dûgela Tirk Mele Mihemed li [[Girê Nîskê]] (Sarmisak Tepe) ji aliyê Frensiyan hatiye kuştin. Lê eşkere nîne ka bi çi awayî laşê wî hatiye mizgeftê. Hin jî dibêjin ew li ser nimêjê di mizgeftê de ji aliyê peyayên dûgela Tirk hatiye kuştin. [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:dîrok]] 10181 66344 2007-01-24T17:09:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:എരിട്രിയ]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''ኤርትራ (Hagärä Ertra)'''<br/> '''إريتريا (Irītriyā)''' </big><br>'''Erîtrêya'''</big> <br /> |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#efefef;" |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Eritrea.svg|125px]] || align="center" width="140px" | [[Image:Eritrea coa.png|80px]] |- | align="center" width="140px" | ([[Ala Erîtrêya ]]) || align="center" width="140px" | ([[Arma Erîtrêya ]]) |} |- | align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Image:LocationEritrea.png]] |- | '''[[Zimanên fermî|Zimanê Fermî]]''' || [[Tigrînya]], [[Erebî]], [[Îngilîzî]] |- | '''[[Srûda netewî]]''' || ''[[Ertra, Ertra, Ertra]]'' |- | '''[[Paytext]]''' || [[Asmara]] |- | '''[[Serokkomar ]]''' || [[Issayas Afeworki]] |- | '''[[Rûerd]]'''<br> - Total <br> - % Av || 96em <br> 121 320 km²<br> % |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2004]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>4 561 599 <br/>38 /km² |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[24 gulan]] [[ 1993 ]] ji [[Etiyopya ]] |- | '''[[Dirav]]''' || [[Nakfa]] (ERN) |- | '''[[Navçeya Demjimêrî]]''' || [[UTC]] +3 |- | '''[[Internet TLD]]''' || .er |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +291 |- |} '''Erîtrêya''' ([[erebî]]: ''إيريتريا'') dewletek li [[rojhilat|rojhilatê]] [[Efrîqa]] ye. Li wir nêzîkî 4,45 [[milyon]] ([[sal]]: [[2005]]) kes hene. [[Paytext|Paytextê]] xwe "[[Asmara]]" ye. Navî Erîtrêya ji gotinê '''Ερυθραία''' bi [[yewnanî]] çêbû. ==Cografîya== [[Rûber|Rûberê]] Erîtrêya 121.144 [[km²]] ye. Li ser [[çargoşê kîlomitir|çargoşê kîlomitirekî]] dora 36 ya 37 kes hene. Erîtrêya digê [[Derya Sor]], hên ew digê van dewletan: * [[Cîbûtî]] * [[Etiyopya]] * [[Sûdan]] [[Yemen]] li [[Asya]] bes çend [[kîlomitir|kîlomitira]] ji Erîtrêya dûre. ==Ol== Li Erîtrêya 50% [[Xiristiyantî]] û 50% [[Îslam|Îslamên]] [[sunnî]] ye. ==Ziman== Li Erîtrêya [[zimanê fermî]] ''[[tigrînya]]'' ye. Hên li wir [[inglîzî]], [[îtalî]] û [[erebî]] dengdikin. ==Aborî== ===Çandin=== Nêzîkî 75% ji mirovên Erîtrêya di çandinê da kardikin. Yê herî pir [[genim|gênim]], [[qehwe|qehwê]], [[pembo]] û [[garis|gêris]] diçînin. ===Dewlemendiyên bin axê=== Li Erîtrêya [[zêr]], [[zîv]], [[mis]], [[kukûrd]], [[nîkel]], [[kalsiyûmkarbonat]], [[marmor]], [[çînko]] û [[hesin]] hene. Hên jî [[neft]] û [[xo]] li wir hene. [[Wêne:Erythree carte.png|thumb|300px|left|Nexşeya Erîtrêya]] ==Lînk== {{wîkîferheng|Erîtrêya}} {{commons|Category:Eritrea}} [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Welat]] [[af:Eritrea]] [[am:ኤርትራ]] [[an:Eritrea]] [[ang:Eritrea]] [[ar:إريتريا]] [[ast:Eritrea]] [[be:Эрытрэя]] [[bg:Еритрея]] [[bn:ইরিত্রিয়া]] [[bs:Eritreja]] [[ca:Eritrea]] [[cs:Eritrea]] [[da:Eritrea]] [[de:Eritrea]] [[el:Ερυθραία]] [[en:Eritrea]] [[eo:Eritreo]] [[es:Eritrea]] [[et:Eritrea]] [[eu:Eritrea]] [[fa:اریتره]] [[fi:Eritrea]] [[fr:Érythrée]] [[frp:Èritrê]] [[ga:An Eiritré]] [[gd:Eritrea]] [[gl:Eritrea - ኤርትራ]] [[he:אריתריאה]] [[hr:Eritreja]] [[hsb:Eritreja]] [[ht:Eritre]] [[hu:Eritrea]] [[hy:Էրիտրեա]] [[ia:Eritrea]] [[id:Eritrea]] [[ilo:Eritrea]] [[io:Eritrea]] [[is:Erítrea]] [[it:Eritrea]] [[ja:エリトリア]] [[ka:ერიტრეა]] [[ko:에리트레아]] [[kw:Eritrea]] [[la:Erythraea]] [[li:Eritrea]] [[lt:Eritrėja]] [[lv:Eritreja]] [[mk:Еритреја]] [[ml:എരിട്രിയ]] [[ms:Eritrea]] [[na:Eritrea]] [[nds:Eritrea]] [[nl:Eritrea]] [[nn:Eritrea]] [[no:Eritrea]] [[nov:Eritrea]] [[oc:Eritrèa]] [[pam:Eritrea]] [[pl:Erytrea]] [[ps:اېرېتېريا]] [[pt:Eritreia]] [[ro:Eritreea]] [[ru:Эритрея]] [[sa:एरिट्रिया]] [[sh:Eritreja]] [[simple:Eritrea]] [[sk:Eritrea]] [[sl:Eritreja]] [[sq:Eritrea]] [[sr:Еритреја]] [[sv:Eritrea]] [[sw:Eritrea]] [[tg:Эритрея]] [[th:ประเทศเอริเทรีย]] [[ti:ኤርትራ]] [[tl:Eritrea]] [[tr:Eritre]] [[ug:ئېرىترىيە]] [[uk:Еритрея]] [[ur:اریٹیریا]] [[vi:Eritrea]] [[vo:Lerüträn]] [[zh:厄立特里亚]] [[zh-min-nan:Eritrea]] 10182 50260 2006-10-10T14:56:52Z Erdal Ronahi 2 '''Bêsnî''' yek ji navçeyên [[Semsûr]]ê ye. Di dîroka Kurdistanê de xwedî cihekê girîng e. Li rojavayê Semsûrê dikeve. Firehiya erdê navçeyê 1.330km², bilindahî ji rûyê avê 1.050m ye. 8 şaredarî, 52 gund û 61 mezre girêdayî navçeyê ne. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 36.123 û bi tevî gundan 108.667 e. Bêsnî her dem bûye navendek desthilatdariya Kurdan. Mîrên Bêsnî ji [[Derya Spî]] heya [[Meletî]], [[Dîlok]] û [[Ruha]]yê desthilatî kirine. Di sala 1620´î de gorî qeydan 16.000 nifûsa Bêsniyê hebûye. Osmaniyan hin caran bi [[Amed]], [[Gurgum]], [[Meletî]], [[Dîlok]] an bi wîlayetên başûr ve girêdane. Di sala 1954´î de bi Semsûrê ve hatiye girêdan. Wekî parçeyek Kurdistanê dîroka herêmê ji ya Kurdistanê ne cudatir e. [[Med]], [[Hûrî]], [[Mîttanî]], [[Asûr]], [[Pers]], [[Makedonî]], [[Roma]], [[Ereb]], [[Mongol]], [[Osmanî]] li vir desthilatî kirine. Lê Bêsnî her dem wekî herêmeke serbixwe di bin desthilatiya mîrîtiyên Kurdan de bûye. Di qeydên dîrokî de navê Bêsniyê wekî Bêsnî, Bahsna, Bethesna, Behes, Behesnî derbasdibe. [[Kategorî:Navçeya Semsûrê]] 10184 66848 2007-01-27T23:19:02Z Cyrus the virus 619 '''Samsat''' yek ji navçeyên [[Semsûr]]ê ye. Li başûrrojhilatê Semsûrê dikeve. Firehiya erdê navçeyê 338km², bilindahî ji rûyê avê 610m ye. 47km ji Semsûrê dûr e. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 6.917 û bi giştî jî 12.541 e. 16 gundê navçeyê hene. Di qeydên dîrokî de navê navçeyê wekî Sammusat, Samisat debasdibe. Dîroka herêmê ji ya Kurdistanê ne cudatir e. Di dema [[Hîtîtan]] de bi qasî demekê Samsat bûye paytext. B.z. 708´î ketiye bin desthilatiya [[Asûr]]. B.z. 605 [[Babîl]], b.z. 553 [[Med]], b.z. 333 [[Makedonî]], b.z. 69 [[Kommagene]], 72 [[Roma]], 1203 [[Eyûbî]], 1240 [[Mongol]], 1401 [[Tîmûrleng]], 1516 [[Osmanî]]. Lê di dema Osmaniyan de herêm di bin fermandariya Mîrê Besnî de bûye. Di sala 1960´î de bûye navçe û bi Semsûrê ve hatiye girêdan. ==Dîrok== Samosata bajarê antîkî Samsata îroj navê xwe lê girtî ye. Ew 36 km li başûr rojhelata Semsûre ye. Ew dû di [[708]]an de bi destên [[Asûr]]an de bi destên Kommegene ket şunda di [[169 b.z.]] de heta dest Romayan ket paytexta Keyatîya [[Kommegene]] bû. Navê bajer ji damezrênerê Kommegene key [[Samos]] de tê ye. Ew li [[piştî zayinê]] di [[72]]an de derbaza împaratoriya Roma bû. Wê di [[sedsala 11'an]] de navbera Bîzansa de çend caran dest gerî ye. Ew di [[1516]]an de keta destên [[Osman]]an. Ew di [[1988]]an de bin avên [[Bendava Ataturk]] de ma. ==Girêdanên Der== * [http://www.adiyamanli.org/samsat.htm Agahîyên li ser Samosata] * [http://45.1911encyclopedia.org/S/SA/SAMOSATA.htm gotarê li ser Samosata di 1911] [[Kategorî:Navçeya Semsûrê]] [[ca:Samosata]] [[de:Samosata]] [[el:Αντιόχεια (η Κομμαγηνή)]] [[es:Samosata]] [[fr:Samosate]] [[it:Samosata]] 10185 50259 2006-10-10T14:56:40Z Erdal Ronahi 2 '''Alduş''' yek ji navçeyên [[Semsûr]]ê ye. Di sala [[1954]]´î de bi navê Gerger bûye navçe û bi Semsûrê ve hatiye girêdan. 45 gund û 107 mezreyên navçeyê hene. Gelê herêmê bi zaraveyê Kurmancî û Kirdkî (Dimilkî, Kirmanckî, Zazakî) diaxive. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara niştecihên herêmê 5.500 e. [[Kategorî:Navçeya Semsûrê]] 10186 43268 2006-08-25T07:56:45Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Kolik (Kahta)]] # [[Kolik (Qileban)]] {{cudakirin}} 10187 50258 2006-10-10T14:56:35Z Erdal Ronahi 2 '''Qereçalik''', '''Serêgolê''' (''tr. Gölbaşi'') yek ji navçeyên [[Semsûr]]ê ye. Di sala [[1958]] ´î de bûye navçe. 33 gundên navçeyê hene. Aborî bi pirranî li ser çandiniyê ye. Li navçeyê fabrîka arwan, derxistina komirê hene. Gelê herêmê ji Kurdan pêk tê. Dîroka herêmê ji ya Kurdistanê ne cudatir e. [[Kategorî:Navçeya Semsûrê]] 10189 50257 2006-10-10T14:56:01Z Erdal Ronahi 2 {{GotaraBingehîn}} 10191 66972 2007-01-29T09:34:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ar, gl, sw تعديل: id [[Wêne:Primemeridian nolabels.jpg|thumb|330px|hêlîpan û hêlîlar]] Di [[erdnîgarî|erdnîgariyê]] de nexşeya cîhanê wekî '''hêlîpan''' û '''[[hêlîlar]]''' hatiye parvekirin. Hêlîpan ew xet in yên ku ji [[rojhilat]]ê diçin [[rojava|rojavayê]]. Hêlîlar ew in yên ku ji [[bakur]] diçin [[başûr]]. Ev ji bo mirov cihê derekê zû belî bike û bibîne pêwist e. [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[af:Breedtegraad]] [[ar:خط عرض]] [[bn:অক্ষাংশ]] [[ca:Latitud]] [[cs:Zeměpisná šířka]] [[cy:Lledred]] [[da:Breddegrad]] [[de:Geographische Breite]] [[el:Γεωγραφικό πλάτος]] [[en:Latitude]] [[eo:Latitudo]] [[es:Latitud]] [[et:Laiuskraad]] [[fi:Leveyspiiri]] [[fr:Latitude]] [[gl:Latitude]] [[he:קו רוחב]] [[hr:Zemljopisna širina]] [[id:Garis lintang]] [[it:Latitudine]] [[ja:緯度]] [[la:Circulus parallelus]] [[mk:Латитуда]] [[nds-nl:Breedtegraod]] [[nl:Breedtegraad]] [[pl:Szerokość geograficzna]] [[pt:Latitude]] [[ro:Latitudine]] [[ru:Широта]] [[simple:Latitude]] [[sk:Zemepisná šírka]] [[sl:Zemljepisna širina]] [[sr:Географска ширина]] [[sv:Latitud]] [[sw:Latitudo]] [[th:ละติจูด]] [[vls:Brièdtegroad]] [[zh:纬度]] 10192 45104 2006-09-03T09:10:23Z 89.57.129.190 interwiki [[Wêne:Primemeridian nolabels.jpg|thumb|330px|hêlîpan û hêlîlar]] Di [[erdnîgarî|erdnîgariyê]] de [[nexşe]]ya [[cîhan]]ê li gor hêlîlaran û [[hêlîpan]] hatiye parvekirin. Hêlîlar ew xet in yên ku ji [[bakur]] diçin [[başûr]]. Hêlîpan ew xet in yên ku ji [[rojhilat]]ê diçin [[rojava|rojavayê]]. Ev ji bo mirov cihê derekê zû bibîne pêwîst e. [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[bg:Географска дължина]] [[bn:দ্রাঘিমা]] [[cy:Hydred]] [[da:Længdekreds]] [[de:Geographische Länge]] [[el:Γεωγραφικό μήκος]] [[en:Longitude]] [[eo:Longitudo]] [[es:Longitud]] [[fi:Pituuspiiri]] [[fr:Longitude]] [[he:קו אורך]] [[hr:Zemljopisna dužina]] [[id:Bujur]] [[it:Longitudine]] [[ja:経度]] [[lt:Ilguma]] [[nl:Lengtegraad]] [[no:Meridian]] [[pl:Długość geograficzna]] [[pt:Longitude]] [[ro:Longitudine]] [[ru:Долгота]] [[sl:Zemljepisna dolžina]] [[sr:Географска дужина]] [[sv:longitud]] [[th:ลองจิจูด]] [[tr:Boylam]] [[zh:经度]] 10195 37091 2006-07-31T16:14:05Z Zanistvan 333 '''Kawa Îbrahîm''' [[muzîk]]vanek kurd e. Hunermend Kamîran Ibrahîm li gundê [[Letîfî|Letîfiyê]] nêzîkî bajarê [[Qamişlo]] li Kurdistana Sûriyê, sala 1965an ji dayik bûye. Wî sala 1980 dest bi jenîn û stranbêjiyê kiriye. Wî sala 1987an [[bawername]]ya amadeyî ya be&#351;ê zanistî li Sûriyê wergirtiye. Kawa Îbrahîm li sala 1988ê [[Koma Senabil]] ya muzîkê damizrand û bi wê ku beşdarî çendîn boneyên niştimanî û neteweyî bû. Du salan derentir, 1990ê [[Koma Buhar]] ava kir. Wî herwiha serperiştê [[rahênan]]ên [[Koma Xelat]] ya [[folklor]]ê kurdî bû û di sedan ahengên millî û festîvalên ni&#351;timanî û neteweyî de li Qamişlo û [[Heleb]] û [[Lubnan]]ê beşdar bû. Kawa Îbrahîm li Bingeha hunerî ya mûzîkî ser bi xwendina taybetî ya wezareta perwerdeyê li Sûriyê ji alî Dr. M.E. Zaza li Qamişloyê xwendiye û sala 2001 tewaw kiriye. Wî wek mamostayê amîrê [[saz]]ê, [[tenbûr]]ê û [[baxleme]]yê li Bingeha hunerî ya muzîkî ta sala 2004an kar kir. Kitêba wî ya yekem [[Awazên Keskesorê]] ji stranên [[Seîd Yûsic]] li [[Bingeha hunerî li Qamişlo]] sala 2003an derçû. Kawa Îbrahîmî li [[Festîvala Muzîka Neteweyî]] ya [[Silêmanî|Silêmaniyê]] (Kurdistana Iraqê) sala 2005an beşdarî kiriye û tê de [[xelata rêzgirtinê]] wergirtiye weku [[jenyar]]ekî amûra [[biziq]]ê. Kawa Îbrahîm niha çavdêriya koma muzîkê ya [[Kombenda Kawa]] bo Çanda Kurdî li [[Hewlêr]]ê dike. Ew herwiha serperi&#351;tiya rahênanên [[Zanîngeha Selahedînê]] dike. Dîsan niha (sala 2006ê) li beşê muzîkê ya kolîca [[Hunerên spehî]] li zanîngeha Selahedênê dixwîne. [[Kategorî:Hunermend]] 10196 40357 2006-08-17T07:59:53Z Bangin 450 <center> {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="10" style="border-collapse:collapse;" |style="background:#ABCDEF" |Ev rûpela hate betalkirin û klîtkirin, ji ber ko pir caran tiştên vala tê da derketin. Eger tu dixazê tiştekî di vê rûpelê da binivsînê, xwe qeydke li ba: {{{1}}} |} </div></center> [[kategorî:Rûpel hate betalkirin]] <noinclude>[[kategorî:Rûpel hate betalkirin|!]]</noinclude> 10197 edit=sysop:move=sysop 37097 2006-07-31T16:48:01Z Bangin 450 Parastî [[Koma Hemdem]] [edit=sysop:move=sysop] {{Şablon:Rûpelbetalkirin|[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] | [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>talk 2 me</small>]] | [[Bikarhêner:Bangin/Nirxkirin|^{Min binirxîne!}]]}} 10198 56302 2006-11-13T17:06:14Z Erdal Ronahi 2 Li vir her rûpel hene, yê hatine betalkirin. [[Kategorî:Wîkîpediya]] 10199 37857 2006-08-09T11:13:37Z Erdal Ronahi 2 '''Cax''' (an jax) xwarênên herêmê li [[Gimgim]]ê û [[Mûş]]ê ne. [[kategorî:Xwarin]] 10202 37153 2006-08-01T21:31:47Z Bangin 450 Li wir her tişt li ser Kurdistana Bakûr hene. 10203 edit=sysop:move=sysop 37167 2006-08-01T21:44:39Z Bangin 450 Parastî [[Yusuf Roman]] [edit=sysop:move=sysop] {{Rûpelbetalkirin|[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] | [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>talk 2 me</small>]] | [[Bikarhêner:Bangin/Nirxkirin|^{Min binirxîne!}]] 21:37, 1 tebax 2006 (UTC)}} 10205 edit=sysop:move=sysop 37166 2006-08-01T21:44:21Z Bangin 450 Parastî [[Govenda Azadixwazan]]: tim tiştên vala hatin tomarkirin [edit=sysop:move=sysop] {{Rûpelbetalkirin|[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] | [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>talk 2 me</small>]] | [[Bikarhêner:Bangin/Nirxkirin|^{Min binirxîne!}]] 21:43, 1 tebax 2006 (UTC)}} 10208 59557 2006-12-05T22:07:34Z Bangin 450 {|border="0" cellspacing="10" style="border: 2px solid green" | style="width: 30px" | [[Wêne:Fairytale Trash Questionmark.png|30px]] | Ev rûpela wê were betalkirin, ji ber ku ev ne gotarek di Wîkîpêdiya da ye. Eger tu '''naxwazî''' ev rûpel were betalkirin, bêje çima û li [[{{NAMESPACE}} Nîqaş:{{PAGENAME}}|guftûgoyê]] rûpelê binivisîne. <p> '''Sedem:''' {{{1}}} |}<includeonly> [[kategorî:Gotarên ku bên jêbirin]] </includeonly> 10210 42704 2006-08-24T10:42:46Z Erdal Ronahi 2 Li wir her tişt li ser rewşên gîyanî hene. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10211 56289 2006-11-13T17:00:26Z Erdal Ronahi 2 Li vir her grûpên bi dizî hene. [[Kategorî:Rêxistin]] 10212 42698 2006-08-24T10:39:28Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Bijîşkî]] Li vir her tişt li ser psîkîatrî hene. [[Kategorî:Bijîşkî]] 10213 37265 2006-08-02T10:14:56Z Bangin 450 Li vir her tişt li ser "Pere" hene. 10214 37268 2006-08-02T10:23:10Z Bangin 450 Redirecting to [[Hallûsînasyon]] #redirect[[Hallûsînasyon]] 10215 53318 2006-10-19T19:02:17Z Luqman 401 '''Axîn''' ([[tirkî]]: ''Agin'') yek ji navçeyên [[Mezra|Mezrayê]] ye. 80km li bakur-rojavayê Mezrayê dikeve. Firehiya erdê navçeyê 260[[km²]], nifûsa wê bi giştî nêzîkî 3.200 kesan. Sê aliyê erdê navçeyê [[Bendava Kebanê]] ye. Herwekî bi [[Dêrsim]] û [[Meletî|Meletîyê]] ye cîran e. Piştî avabûna Bendava Kebanê rewşa hewayê ya herêmê hatiye guhertin û klîmaya sar a Kurdistanê êdî nîne. Dîroka navçeyê jî wekî ya Kurdistanê ye. [[Hîtît]], [[Ûrartû]], [[Roma]], Mîrîtiyên Kurdistanê, [[Osmanî|Osmanîyan]] li vir desthilatî kirine. Di salên [[1700]] da bingeha navçeyê li gundê Axinê hatiye avabûn. Li herêmê gelekî bermayiyên dîrokî hene û mixabin pirraniya wan jî di bin ava Bendava Kebanê de mane. Derên Filehan bi giştî hatine tehrîpkirin. Dîsa jî [[Dêra Paxnîkê]] wekî xerabe maye û gelek tûrîst tên bo dîtinê. [[Kela Xoşrîkê]], [[Nekropola Axinê]], [[Pireya Şikefta Reş]] hwd balkêş in. [[category:navçeya Elezîzê]] 10216 55384 2006-11-06T10:23:59Z Erdal Ronahi 2 Revert to revision 50385 dated 2006-10-10 16:10:42 by Erdal Ronahi using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] '''Guleman''' ([[tirkî]]: ''Alacakaya'') yek ji navçeyên [[Mezra|Mezrayê]] ye. Navê Guleman di sala [[1987]] da hatiye qedexekirin. 78km li başûr-rojavayê Mezrayê dikeve. Di sala [[1990]] da bûye navçe û bi Mezrayê ve hatiye girêdan. Bilindahî ji rûyê avê 1.150m ye. Firehiya erdê navçeyê 318[[km²]], hejmara niştecihan nêzîkî 8.700in. (sala [[1997]]an da). Aborî li ser çandinî, derxistina [[krom]], [[marmor]] û xwedîkirina ajalan e. Herwekî karê mozhinguvî jî heye. Dîroka navçeyê ji ya [[Kurdistan|Kurdistanê]] ne cudatir e. Herêm ji aliyê madenên binerdî ve gelek dewlemen e. Ji 60 % derxistina [[krom]] a dinyayê li Gulemanê ye. Mixabin ji vê dewlemendiyê gelê herêmê sûdwernagire. Gelê herêmê ji aliyê aboriyê ve xizan e. Hemî dewlemendî bi destê fîrmayên dewleta Tirk ji Enqereyê re tên şandin. Mermerê herêmê heya [[Ewropa]] belav dibe. Gelê herêmê ji kêmahiya dibistanan, nebirêkûpêkbûna elektrîkê, xerabiya riyan, bêkarî û kêmahiya bijîşkan gilîdar e. [[Kategorî:navçeya Elezîzê]] 10217 50389 2006-10-10T16:12:05Z Erdal Ronahi 2 '''Mîrvan''' ([[tirkî]]: ''Aricak'') yek ji navçeyên [[Mezra|Mezrayê]] ye. Navê Mîrvan di sala [[1960]] da hatîye qedexekirin. Mîrvan 112km li başûrrojhilatê [[Mezra|Mezrayê]] dikeve. Firehiya erdê Mîrvanê 257[[km²]], bilindahî ji rûyê avê 1.100m ye. Piranîya axa navçeyê daristan e. Aborî li ser xwedîkirina ajalan e. [[Çemê Berkilîn]] û Mîrvan ku her du jî şaxên [[Robara Dîcleyê]] ne, di axa Mîrvanê de derbasdibin. Dîroka herêmê ji ya [[Kurdistan]]ê ne cudatir e. Gorî îdiyan navçeyê navê xwe ji [[Çemê Mîrvan]] girtiye. Di qeydên dîrokî yê Ereban de navê navçeyê wekî Meravîn û ya Farsan de Miyanrûyan (ango meyanê / nava du rûyan / robaran) derbasdibe. Dîroknas di wê baweriyê de ne navçe wekî gund di destpêka [[1500]] da avabûye. Di sala [[1972]] de bûye şaredarî û di sala [[1987]] de jî bûye navçe. [[Kategorî:navçeya Elezîzê]] 10218 37305 2006-08-02T19:04:50Z Bablekan 495 Aricak çû cihê Mîrvan: Navê berê ye. #REDIRECT [[Mîrvan]] 10219 37308 2006-08-02T19:06:31Z Bablekan 495 Alacaqaya çû cihê Guleman: Navê berê ye #REDIRECT [[Guleman]] 10220 50390 2006-10-10T16:12:46Z Erdal Ronahi 2 '''Xox''' ([[tirkî]]: ''Sivrice'') yek ji navçeyên [[Mezra|Mezrayê]] ye. Navê Xox di sala [[1962]] da hatîye qedexekirin. Xox 30km li [[başûr|başûrê]] [[Mezra|Mezrayê]] dikeve. Firehiya erdê navçeyê 634[[km²]], nifûsa wê bi giştî nêzîkî 14.200 kesin. Aborî li ser çandinî, xwedîkirina ajalan, [[masi|masîgerî]], karê hevrîşimê û karê mozhinguvîyê ye. Fabrîka gûbre, kîremît û ava mîneral jî hene. Pîştî avabûna [[Komara Tirkiyê]] pêl bi pêl ji [[Balkan]] û [[Asya|Asyayê]] koçberên misilman û Tirk anîne li [[Kurdistan|Kurdistanê]] bicihkirine. Di salên [[30]] û [[40]] de ji [[Romanya]] û [[Yûgoslavîya|Yûgoslavîyayê]] 142 malbat anîne li Xoxê bicihkirine. Herwekî di sala [[1992]] de 3 malbat ji naxçevan, malbatek ji [[Rûsya]], 3 malbat jî ji [[Çêçênistan|Çêçênistanê]] (sala [[1999]]) anîne bicihkirine. Nakokî di navbera niştecihên herêmê yên Kurd û koçberan de gelek in. Gelê herêmê bi pirranî Kurd in. Çiyayên [[Hezarbaba]] (2.347m) û [[Mestar]] (2.140m) li herêmê ne. [[Kategorî:navçeya Elezîzê]] 10221 37315 2006-08-02T19:33:50Z Bablekan 495 Sivrice çû cihê Xox: Navê berê ye #REDIRECT [[Xox]] 10223 50388 2006-10-10T16:11:34Z Erdal Ronahi 2 '''Maden''' yek ji navçeyên [[Mezra|Mezrayê]] ye. Gorî îdiyan navê Maden ji zimanê [[Asûrî]] tê û di dema desthilatdariya [[Asûriyan]] ([[2000 b.z.]]) de bingeha wê hatiye avêtin. 78km li başûrrojavayê [[Mezra|Mezrayê]] dikeve. Firehiya erdê Madenê 939[[km²]] û nifûsa wê bi giştî teqrîben 20.600 kesin. Ji xeynî [[Deşta Behramazê]] pirraniya axa navçeyê ne ji bo çandiniyê ye, çiyayî ye. Li navçeyê riya hesinî heye. Derxistina madenan bi destê fîrmayên dewleta Tirk heya [[Ewropa]] tê firotin lê gel xizan e. Dîroka herêmê ji ya [[Kurdistan|Kurdistanê]] ne cudatir e. [[Asûriyan]], [[Med]], [[Mîttanî]], [[Roman]], mîrîtiyên Kurdan û [[Osmanî]] li herêmê desthilatî kirine. Di dema Osmaniyan de hin caran bi eyaleta [[Keban]], hin caran jî bi [[Amed|Amedê]] ve hatiye girêdan. Piştî avabûna [[Komara Tirkiyê]] heya sala [[1927]] kirine wilayet, lê di sala [[1927]] de dîsa kirine navçe û bi bajarê [[Mezra|Mezrayê]] ve girêdane. Gelê herêmê ji nebirêkûpêkbûna elektrîkê, kêmahiya bijîşk û dibistanan û bêkariyê gilîdar e. [[Kategorî:navçeya Elezîzê]] 10224 44503 2006-08-31T16:48:52Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 84.190.255.197 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Bangin '''Diyarname.com''' malperê nûçe, çand û hunerî ye. Di malperê da gel nûçeyan, beşên hevpeyvîn, çîrok, werger û serbest jî hene. ==Dîrok== Diyarname di [[21'ê avrêlê]] [[2005|2005an]] da dest bi wêşanan xwe kiriye. ==Lînk== * [http://www.diyarname.com Rûpela ''diyarname.com''] [[kategorî:înternet]] [[Kategorî:malper]] 10225 37342 2006-08-03T09:25:07Z Bangin 450 Redirecting to [[Erîtrêya]] #redirect[[Erîtrêya]] 10226 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 44915 2006-09-01T16:57:13Z Bangin 450 {{InterWiki|code=ti|tigrînî}} '''Tigrînya''' zimaneke. Ev zimana kesên [[Erîtrêya]] û [[Etîyopya]] dengdikin. Hemû bi hev ra nêzîkî [[şeş]] [[milyon]] kes bi vî zimanî dengdikin. ==Zimanê fermî== Tigrînya zimanê fermî di [[dewlet|dewletê]] [[Erîtrêya]] ye. [[kategorî:ziman]] [[bg:Тигриня]] [[br:Tigrigneg]] [[ca:Tigrinya]] [[de:Tigrinya]] [[en:Tigrinya language]] [[es:Tigriña]] [[eu:Tigrinya hizkuntza]] [[fi:Tigrinja]] [[fr:Tigrinya]] [[he:טיגריניה]] [[it:Lingua tigrina]] [[ko:티그리냐어]] [[nl:Tigrinya]] [[pl:Język tigrinia]] [[pt:Língua tigrinya]] [[sl:Tigrajščina]] [[sv:Tigrinska]] 10227 64656 2007-01-14T18:03:37Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:الپس]] تعديل: [[hi:आल्प्स]] [[Wêne:Satellitenaufnahme der Alpen.jpg|thumb|300px|right|Çîyayên Alp ji ezmên da]] Çîyayên '''Alp''' çîyayên tewrî mezin di [[Ewropa]] da ne. ==Cografîya== Çîyayên Alp digên [[Fransa]], [[Îtalya]], [[Swîsre]], [[Elmanya]], [[Lîştinştayn]], [[Nemsa]] û [[Slovenya]]. Çîyayê tewrî mezin [[Mont Blanc]] bi 4792[[mitir|m]] ye. Ew cem sînorê [[Fransa]]-[[Îtalya]] ye. {{commons|Category:Alps}} [[kategorî:Çiya]] [[af:Alpe]] [[als:Alpen]] [[an:Alpes]] [[ar:ألب]] [[be:Альпы]] [[bg:Алпи]] [[bn:আল্পস্‌ পর্বতমালা]] [[br:Alpoù]] [[bs:Alpi]] [[ca:Alps]] [[cs:Alpy]] [[da:Alperne]] [[de:Alpen]] [[el:Άλπεις]] [[en:Alps]] [[eo:Alpoj]] [[es:Alpes]] [[et:Alpid]] [[eu:Alpeak]] [[fi:Alpit]] [[fr:Alpes]] [[frp:Arpes]] [[ga:Sliabh Alpa]] [[gl:Alpes]] [[he:הרי האלפים]] [[hi:आल्प्स]] [[hr:Alpe]] [[hu:Alpok]] [[id:Alpen]] [[is:Alpafjöll]] [[it:Alpi]] [[ja:アルプス山脈]] [[ko:알프스 산맥]] [[la:Alpes]] [[lt:Alpės]] [[lv:Alpi]] [[nds:Alpen]] [[nl:Alpen]] [[nn:Alpane]] [[no:Alpene]] [[nrm:Alpes]] [[oc:Alps]] [[pl:Alpy]] [[pt:Alpes]] [[ro:Alpi]] [[ru:Альпы]] [[scn:Alpi]] [[sh:Alpe]] [[simple:Alps]] [[sk:Alpy]] [[sl:Alpe]] [[sr:Алпи]] [[sv:Alperna]] [[tg:Кӯҳҳои Алп]] [[th:เทือกเขาแอลป์]] [[tr:Alpler]] [[uk:Альпи]] [[ur:الپس]] [[vec:Alpi]] [[vi:Alps]] [[zh:阿尔卑斯山]] [[zh-yue:阿爾卑斯山]] 10229 37367 2006-08-03T16:55:40Z Bangin 450 Redirecting to [[Alp]] #redirect[[Alp]] 10231 42708 2006-08-24T10:45:16Z Erdal Ronahi 2 Li wir her [[sebze]] hene. [[Kategorî:Riwek]] 10232 67108 2007-01-30T08:15:21Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: be, cs, da, el, he, id, ksh, mr, oc, qu, ro, ru, sq تعديل: bg [[Wêne:Oignon.JPG|right|thumb|300px|Pîvazê neqeşartî]] [[Wêne:Onion.jpg|right|thumb|300px|Pîvazên neqeşartî, qeşartî û hûrkirî]] '''Pîvaz''' ([[latînî]]: ''Allium cepa'') [[sebze]] ye. ==Dîrok== Pîvaz ji [[rojava|rojavayê]] û [[ortê]] [[Asya]] tê, yê pir ji erdê dora [[Efxanistan|Efxanistanê]]. Kesên [[Misir|misirê kevin]] berê pîvaza wek [[pere]] didan. ==Xarin== Mera pîvazê xavi buxe, ew pir tûje. Eger pîvaz berî xarinê hatîye bibjartin, tamê xwe şêrîne. {{commons|Category:Onion}} [[kategorî:Sebze]] [[Kategorî:xwarin]] [[ar:بصل]] [[be:Цыбуля]] [[bg:Кромид лук]] [[ca:Ceba]] [[cs:Cibule kuchyňská]] [[da:Løg]] [[de:Zwiebel]] [[el:Κρεμμύδι]] [[en:Onion]] [[eo:Cepo]] [[es:Allium cepa]] [[fa:پیاز]] [[fi:Keltasipuli]] [[fr:Oignon]] [[gl:Cebola]] [[he:בצל הגינה]] [[hu:Vöröshagyma]] [[id:Bawang Bombay]] [[it:Allium cepa]] [[ja:タマネギ]] [[ksh:Öllisch]] [[mr:कांदा]] [[ms:Bawang]] [[nl:Ui (bolgewas)]] [[oc:Ceba]] [[pl:Cebula zwyczajna]] [[pt:Cebola]] [[qu:Siyuylla]] [[ro:Ceapă]] [[ru:Лук (растение)]] [[sq:Qepa]] [[sr:Црни лук]] [[sv:Gul lök]] [[tr:Soğan]] [[zh:洋蔥]] [[zh-min-nan:Chhang-thâu]] 10233 37377 2006-08-03T17:44:20Z Bangin 450 Redirecting to [[Tigrînya]] #redirect[[Tigrînya]] 10234 62923 2007-01-03T15:41:12Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nrm:Rouoge Mé]] [[Image:Red Sea 37.95521E 21.41271N.jpg|thumb|right|400px|Derya Sor ji ezmên da]] '''Derya Sor''' ([[erebî]]: البحر الأحمر, ''al-Bahr al-ahmar''; [[yahûdî]]: ים סוף, ''Yam Suf''; [[tigrînyanî]]: ቀይሕ ባሕሪ, ''QeyH baHri'') deryekî mezine. Ew teqrîben 450.000[[km²]] mezine. Ev derya navberê [[Asya]] û [[Efrîqa]] ye. ==Cografîya== ===Gol=== Derya Sor di bakûrê digê [[Derya Navîn]] û di başûrê da jî [[Derya Erebî]] di nav [[Okyanosa Hindê]] da. ===Dewlet=== Ev [[dewlet|dewletan]] ji [[Efrîqa]] digên Derya Sor: *[[Misir]] *[[Sûdan]] *[[Erîtrêya]] *[[Cîbûtî (dewlet)|Cîbûtî]] Û ev [[dewlet|dewletan]] ji [[Asya]] digên Derya Sor: *[[Erebistana Siyûdî]] *[[Yemen]] *[[Urdun]] *[[Îsraîl]] {{commons|Category:Red Sea}} [[kategorî:Derya]] [[kategorî:Erdnîgarî]] [[ar:بحر أحمر]] [[ast:Mar Bermeya]] [[bg:Червено море]] [[br:Mor ruz]] [[bs:Crveno more]] [[ca:Mar Roja]] [[cs:Rudé moře]] [[cv:Хĕрлĕ тинĕс]] [[cy:Y Môr Coch]] [[da:Røde Hav]] [[de:Rotes Meer]] [[el:Ερυθρά θάλασσα]] [[en:Red Sea]] [[eo:Ruĝa Maro]] [[es:Mar Rojo]] [[et:Punane meri]] [[eu:Itsaso Gorria]] [[fa:دریای سرخ]] [[fi:Punainenmeri]] [[fr:Mer Rouge]] [[gl:Mar Vermello]] [[he:ים סוף]] [[hr:Crveno more]] [[id:Laut Merah]] [[io:Reda Maro]] [[is:Rauðahaf]] [[it:Mar Rosso]] [[ja:紅海]] [[ka:წითელი ზღვა]] [[ko:홍해]] [[lmo:Maar russ]] [[lt:Raudonoji jūra]] [[lv:Sarkanā jūra]] [[nap:Mar Ruosso]] [[nl:Rode Zee]] [[nn:Raudehavet]] [[no:Rødehavet]] [[nrm:Rouoge Mé]] [[oc:Mar Roja]] [[pl:Morze Czerwone]] [[pt:Mar Vermelho]] [[ro:Marea Roşie]] [[ru:Красное море]] [[scn:Mari Russu]] [[sh:Crveno more]] [[simple:Red Sea]] [[sk:Červené more]] [[sl:Rdeče morje]] [[sr:Црвено море]] [[sv:Röda havet]] [[sw:Bahari ya Shamu]] [[th:ทะเลแดง]] [[tr:Kızıldeniz]] [[uk:Червоне море]] [[ur:بحیرہ احمر]] [[vi:Biển Đỏ]] [[zh:红海]] [[zh-min-nan:Âng-hái]] 10237 50386 2006-10-10T16:11:12Z Erdal Ronahi 2 '''Keban''' yek ji navçeyên [[Mezra]]yê ye. Rûber 543km², bilindahî ji rûyê deryayê 780m ye. Hejmara niştecihên navendê (sala 2000´î) 6.577 û bi tevî gundan jî 9.210 e. 30 gund girêdayî Kebanê ne. Gelê herêmê, ji xeynî karmendên dûgela Tirk, hemî ji Kurdan pêk tê. Keban li ber [[Çemê Bazirganê]] ye. Li rojavayê Mezrayê dikeve. Erdê navçeyê çiyayî ye û daristan nemane. Aboriya gel li ser çandinî, xwedîkirina ajalan e. Karê masîgeriyê û mozhinguviyê jî heye. [[Kategorî:navçeya Elezîzê]] 10239 50391 2006-10-10T16:12:53Z Erdal Ronahi 2 '''Palo''' yek ji navçeyên [[Mezra]]yê ye. 76km li rojavayê Mezrayê dikeve. Rûber 722km², bilindahî ji deryayê 850m ye. Hejmara niştecihên navendê 10.103 û bi giştî 25.550 (sala 200´î). Dîroka herêmê ji ya Kurdistanê ne cudatir e. 36 gund girêdayî navçeyê ne. Di dîroka kevn de navê Paloyê Şebetarîa, Romanopolîs, Asmosata, Arsamosata, Arşemşat, Şîmşat, Aşmûşat, Sumaysat derbasdibe. Navê niha Palo ji Balo tê di qeydên Grekî de wekî "Balouos" derbasdibe. Tê wateya "wargehê Balabanan". Di qeydên Ermenîkî de Bahakhovît, di hin qeydên Osmaniyan de Sekerat, Mirdêsî tê bikaranîn. Gorî dîroka Şerefxan Palo wargehê eşîra Mîrdesîyan bûye. Tê fêhmkirin ku kîjan şarezayiyê li vir desthilatî kirine navê wê bi awayeke din bikaraniye. Di dema Osmaniyan de her dem di bin desthilatdariya mîrên Kurdistanê de bûye. [[Kategorî:navçeya Elezîzê]] 10240 50326 2006-10-10T15:25:23Z Erdal Ronahi 2 '''Giyadîn''' (''tr Diyadin'') yek ji navçeyên [[Agirî]]yê ye. Li rojavayê Agiriyê dikeve. Rûber 1.274km², bilindahî ji rûyê avê 1.825m ye. 6 gund û 67 mezre girêdayî navçeyê ne. Aborî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. Li Giyadînê gelek cihên tûrîstîk hene. Wekî [[Kela Avnîkê]] , [[Çiyayê Tendûrekê]] , [[Miraşe]] - [[Kela Kujer]] , [[Kela Giyadînê]] (Kela Birîndaran), [[Kela Meyan]] , [[Şikeftên Meyan]], [[Pira Qudretê]] , [[Çêrmûga Dawîd]] , [[Çêrmûga Marjengê]] hwd. Dîroka herêmê ji ya Kurdistanê ne cudatir e. Beriya [[Terteleya Filehan]] li herêmê wargehên Filehan (Ermeniyan) jî hebûne. Mixabin niha nînin. [[Kategorî:Navçeya Agiriyê]] 10241 50317 2006-10-10T15:23:12Z Erdal Ronahi 2 '''Xamûr''', Xêmûr an '''Hewaran''' (''tr. Hamur'') yek ji navçeyên [[Agirî]]yê ye. 12km li başûrê Agiriyê dikeve. Rûber 898km², bilindahî ji rûye avê 1.650m ye. Aborî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. Li herêmê gelek madenên binerdî hene û ji aliyê fîrmayên dûgela Tirk ve tên bikaranîn. Mixabin ji vê dewlemendiyê gelê herêmê sûdwernagire. Gelê herêmê xizan e. Gel ji xeynî karmendên KT, bi tevahî ji Kurdan pêk tê. Dîroka herêmê ji ya Kurdistanê ne cudatir e. == Wargehên tûrîstîk ên navçeyê == * [[Kumbeta Îbrahîm Paşa]] (kurê Îshaq Paşa) * [[Kela Şoşikê]] * [[Kela Hewaran]] * [[Şikefta Hewaran]] * [[Çemê Xêmûrê]] - Çemê Sêwiyan [[Kategorî:Navçeya Agiriyê]] 10242 50319 2006-10-10T15:24:03Z Erdal Ronahi 2 '''Patnos''' yek ji navçeyên [[Agirî]]yê ye. Di sala [[1936]] ´î de bûye navçe. Bingeha navçeyê digihê dema Ûrartûyan. Ûrartûyan wekî Aladrî, Romayîyan Patûsîs binavkirine. Gelê herêmê bi tevayî ji Kurdan pêk tê. Dîroka wê wekî ya Kurdistanê ye. Rûber 1.421km², bilindahî ji rûyê avê 1.650m ye. Navçe li ser xeta erdhejê ye. Di salên [[1891]] , [[1903]], [[1907]] û [[1919]]´î de erdhejên mezin pêk hatine. Di demên dawî de hemî daristanên herêmê ji aliye dûgela Tirk ve hatine rûxandin. Axa herêmê ji aliyê giya ve xizan e. Aborî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. Deşta Patnosê 20km dirêj e. Çemên [[Baxdîşan]] û [[Avzer]], girên wekî [[Aznawêr]] , [[Giresor]], [[Ziyaret]] , [[Kevirspî]] balkêş in. [[Kategorî:Navçeya Agiriyê]] 10243 50328 2006-10-10T15:25:52Z Erdal Ronahi 2 '''Avkevir''', (''tr. Taşliçay'') yek ji navçeyên [[Agirî]]yê ye. Di sala [[1954]]´î de bûye navçe û bi Agiriyê ve hatiye girêdan. Rûber 798km², bilindahî ji rûyê avê 1.660m ye. Ji aliyê sirûştê ve erdê navçeyê gelek ciwan e. [[Robara Miradê]] û şaxên wê, [[Ava Mezin]] , [[Çemê Botî]], [[Mîrzexan]] , [[Kûbik]] , [[Geldûş]] û [[Dîdem]] , [[Çiyayê Sînegê]] , [[Çiyayê Eledaxê]] , [[Gola Sodo]] , [[Gola Tirşo]] û [[Gola Qulingê]] hwd xwedî sirûşteke pirr ciwan e. Aborî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. Gelê herêmê heya avabûna [[Komara Tirkiyê]] bi tevahî ji Kurdan pêk dihat. Di salên 40, 50 û 90´î de dewleta Tirk ji Asyayê gelek malbat aniye û bicihkiriye. Vêgav 87 % Kurd, 13 % jî Terekeme, Azerî hwd dijîn. Beriya Terteleya Filehan li herêmê gundên Filehan jî hebûn, lê niha nînin. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara navendê 5.106 û bi giştî jî 21.839 e. 37 gund û 21 mezre girêdayî navçeyê ne. [[Kategorî:Navçeya Agiriyê]] 10244 50320 2006-10-10T15:24:09Z Erdal Ronahi 2 '''Dûtax''' (''tr. Tutak'') yek ji navçeyên [[Agirî]]yê ye. Li başûr-rojavayê Agiriyê dikeve. Rûber 1.562km², bilindahî ji rûyê avê 1.565m ye. Di qeydên dîrokî yên Osmaniyan de hin caran navê Dûtaxê wekî Dûrtax, Entab jî derbasdibe. Axa herêmê pirranî çiyayî ye. Deşta Dûtaxê (Entabê) berbiçav e. [[Robara Miradê]] û şaxên wê [[Sêvik]], [[Dadikan]], [[Kêrsing]], [[Çemik]] di axa navçeyê de derbas dibin. [[Gola Zer]] ciheke xweşik ê herêmê ye. Aborî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. == Wargehên tûrîstîk ên navçeyê == * [[Dêra binerdî ya Noktûlî]] * [[Kela Katavînê]] * [[Kela Humê]] [[Kategorî:Navçeya Agiriyê]] 10245 50211 2006-10-10T14:27:56Z Erdal Ronahi 2 '''Bismil''' yek ji navçeyên [[Amed]]ê ye. Di sala [[1936]] ´î de bûye navçe. 55km ji Amedê dûr dikeve. Rûber 17.000km² ye û nifûsa wê 102.000 e. Li ser riya Amed û [[Batman]]ê ye û li navçeyê riya hesinî jî derbasdibe. Bingeha Bismilê bi qasî 2000 sal berê hatiye avêtin. Gelek şarezayîyan li vir desthilatî kirine. Dîroka navçeyê ji ya Kurdistanê ne cudatir e. Navê navçeyê di qeydên Farsan de "Bîstmal, Pîs Mîl, Basmîl" derbasdibe. Gorî hin îdiayan ev nav ji eşîra Mîllî ya Kurd tê. [[Kategorî:Navçeya Amedê]] 10249 56439 2006-11-14T10:55:50Z Erdal Ronahi 2 '''Leyl-name''' pirtukeke [[Ayhan Geverî]] ya ku di bin sîya Dîwan'a [[Melayê Cizîrî]] û gotinên nivîskarê hêja [[Alî Şerîetî]] hatîye nivisîn. Kitab bi çar beşan ve hatîye pêk û bi zimanek hestyarî û helbestane honandîye. Ligel vê, kitêb hevpeyvîneke navxweyî ye ya ku nivîskarî ligel xwe, ligel yara xwe Leylayê û şev û leylên Stenbol, Wan û Mahabadê. Kitab ji nava Weşanxaneya Nûbiharê derketîye. [[Kategorî:Pirtûk]] 10253 59404 2006-12-04T09:04:09Z 80.142.84.40 '''Mijabad''' romana [[Jan Dost]] a yekem e, sala 2003 an li [[Amed]]ê ji [[wesanxaneya Belkî]] yê hate wesandin. Ew ji çar beşan pêk tê, li gorî nivîskar Jan Dost, ew li ber ronîya çar çirayan tê xwendin. Roman bi zimanekî lîrîk û pir nazik hatiye hûnandin û behsa dîroka Kurdan ya heta serdema [[komara Kurdistan]] ya li [[Mehabadê]] ye. Romana Mijabad cihekî xwe yê hêja di edebiyata kurdî de dît û cihê pêşwazîyeke mezin bû ji hêla xwendevanan. Ew bi zimanê tirkî jî hatiye wergerandin. Sala 2005 an, weşanxaneya Beybûn li Enqerê ew bi tirkî derxist. Wergera bi tirkî ji hêla [[Kawa Nemir]] ve pêk hat. [[Kategorî:Roman]] 10254 41518 2006-08-22T20:10:59Z Erdal Ronahi 2 '''Kela Dimdimê''' pirtûka nivîskar ê Kurd ê navdar [[Jan Dost]] a yekem e, wî ev dastan sala 1985 an nivîsîye, ango temenê wî wê demê bîst û yek sal bûn. û sala 1991 an ji hêla [[Weşanxaneya Rewşen]] li Bonn ê paytexta Almanya ya rojava, hate wesandin. di eynî salê de jî. li Istanbolê ji alî Weşanxaneya [[Melsa]] yê ve dûbare hate weshandin. vê pirtûkê roleke pir giring di edebiyata Kurdî ya li bakurî Kurdistanê lîst. Ew pirtûka yekemîn bû ku bi firehî li bakurî Kurdistan û Tirkîye hate belav kirin û xwendin. gelek nivîskar û xwendevan li bin bandora wê mabûn. ew çîroka kela dimdîmê ya Mirxanê lepzêrîn dibêje. bi rengekî helbestî û bi xeyaleke nazik û trajedîyeke dilêş. [[Kategorî:pirtûk]] 10255 50343 2006-10-10T15:33:41Z Erdal Ronahi 2 '''Şamkuş''' (''tr. Çermik'') yek ji navçeyên [[Amed]]ê ye. Rûber 1.032km², bilindahî ji rûyê avê 700m ye. 90km li bakur-rojavayê Amedê dikeve. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara navendê 16.056 û bi giştî jî 45.570 e. Şamkuş, Çêrmûg, Çêrmik, Çermik, Aberne navên di qeydên dîrokî de ne. Dîroka herêmê heya dema Hûrrî - Mîttanî tê zanîn (b.z. 3500 - 1260). Çêrmûg navê xwe ji Çêrmûgên li herêmê digire. Dîroka navçeyê ji ya Kurdistanê ne cudatir e. Aboriya herêmê bi giranî li ser tûrîzma Çêrmugan e. Salê li dora 350.000 hezar kes çêrmûgen xwezayî yên herêmê ziyaret dike. Herwekî xwedîkirina ajalan û çandinî jî heye. 76 gund û 41 mezre girêdayi Çêrmûgê ne. Nifus bi tevayî ji Kurdan pêk tê. Kurdên herêmê bi zaraveyê Kurmancî û Dimilî diaxivin. == Wargehên tûrîstîk yên navçeyê == * [[Şelaleya Şêx Hesen]] (tr. Şeyhandede) * [[Pireya Xabûrmanê]] * [[Mizgefta Kabûnî]] (tr. Ulu Cami) * [[Çêrmûga Belqisê]] (tr. Çermik Kaplicasi) * [[Kela Çêrmûgê]] (ji dema Medan) * [[Kaniya Xanimê]] (ji dema Medan, paşê gelek caran hatiye nûkirin) * [[Kaniya Bandîzade]] * [[Kaniya Şîr]] * [[Kaniya Kalo]] (tr. Ali Dede) * Kaniyên dîrokî ([[Pîro]] , [[Kayme]] , [[Avdest]] , [[Çirik]] , [[Aşûr]], [[Xorafind]] , [[Mîrza]] , [[Babko]] hwd) * [[Medreseya Evdila Paşa - Şêrko]]) * [[Qesra Began]] * [[Tekkeya Sêkinan]] * [[Sînegoga Yehûd]] * [[Dêra Aşûriyan]] [[Kategorî:Navçeya Amedê]] 10256 50443 2006-10-10T17:02:48Z Erdal Ronahi 2 '''Çîngûş''' (''tr. Çüngüş'') yek ji navçeyên [[Amed]]ê ye. Di sala [[1953]] ´î de bûye navçe. 117km dûrî Amedê ye. 37 gund û 32 mezre girêdayî navçeyê ne. Rûber 489km², bilindahî ji rûyê avê 550 - 2200m ye. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara navendê 4.713 û bi giştî jî 15.308 e. Gel ji xeynî karmendên dewletê ji Kurdan pêk tê. Axa navçeyê ji bo çandiniyê û xwedîkirina ajalan bikêr nîne. Hemî daristanên mayî hatine rûxandin. Gelê herêmê xizan e. [[Bendava Karakaya]] di axa navçeyê de ye û salê 9 mîlyar KVVH hilberîna elektrîkê dike. Dewleta Tirk elektrîkê difiroşe welatên cîran. Li navçeyê gel ji tunebûna elektrîkê, bêkarî û xizaniyê gilîdar e. [[Kategorî:Navçeya Amedê]] 10257 50440 2006-10-10T17:01:55Z Erdal Ronahi 2 '''Erxenî''' yek ji navçeyên [[Amed]]ê ye. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 48.200 û bi giştî jî 87.441 e. 81 gund, 2 belde û 103 mezre girêdayî navçeyê ne. 57km dûrî Amedê ye. Rûber 1.489km², bilindahî ji rûyê avê 955m ye. Aborî li ser çandiniyê ye. Daristanên mayî ji aliyê dûgela Tirk ve hatiye rûxandin. Li navçeyê fabrîkek çementê, yeka ard û yeka jî şîr heye. Dîroka herêmê digihîje heya b.z. 7000´î. Di qeydên dîrokî de wekî Erxenî, Ekranya, Arkanîn, Erkanîkana, Ekanîna, Ûrxana, Aşat hatiye binavkirin. Hin kes dibêjin navê navçeyê ji zimanê Hîtîtan tê. [[Kategorî:Navçeya Amedê]] 10258 49605 2006-10-07T22:39:47Z Erdal Ronahi 2 '''Pasûr''' (''tr. Kulp'') yek ji navçeyên [[Amed]]ê ye. 127km ji Amedê dûr e. 1 belde, 3 nehiye, 50 gund û 135 mezre girêdayî navçeyê ne. Gel bi tevayî ji Kurdan pêk tê. Dewleta Tirk statîstîkên navçeyê bi dizî digire. [[Kategorî:Navçeya Amedê]] 10259 42717 2006-08-24T10:51:38Z Erdal Ronahi 2 '''Hezro''' (''tr. Hazro'') yek ji navçeyên [[Amed]]ê ye. Rûber 419km², bilindahî ji rûyê avê 1.030m ye. 24 gund girêdayî navçeyê ne. Gelek mezre hene, lê dewleta Tirk wan li ser gundan dihesibîne. Wekî [[Pasûr]] (Qulp) statîstîkên dewletê yên ji bo Hezro bi dizî tên girtin, bawerî pê nabe. Gorî dewletê nifûsa navçeyê bi giştî 23.931 e. Di sala [[1943]] ´î de bûye şaredarî, sala [[1954]]´î de bûye navçe û bi Amedê ve hatiye girêdan. Aborî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. Li axa navçeyê madenên binerdî gelek in. Fîrmayên dewletê kukurt, hesin û petrol dertîne. Mixabin gel xizan e. == Wargehên tûrîstîk yên navçeyê == * [[Kela Tercilê]] (ji Medan) * [[Kela Mêranî]] (tr. Mihrani Kalesi) * [[Kela Aryenderê]] (tr. Ayindir Kalesi) * [[Mizgefta Hezro]] (tr. Ulu Cami) [[Kategorî:Navçeya Amedê]] 10260 38004 2006-08-10T20:40:00Z Erdal Ronahi 2 '''Sazek ji çavên Kurdistan re''', pirtûkeke helbestan ya [[Jan Dost]] e, ku bi zimanê Erebî û Kurdî (Kurmancî) li sûrîyê derketîye. orîjînal Kurdî ye û bi Erebî jî hatine wergerandin. helbestên di vê kitêbê de di navbera sala 1989 û 1992 an de hatine nivîsandin. ew helbest bi temamîya xwe helbestin neteweyî û welatperwer in. ew bi rengekî Illegal li sûryê hatibû çapkirin. [[Kategorî:pirtûk]] 10261 38009 2006-08-11T08:06:46Z Erdal Ronahi 2 {{çavlêgerandin}} Ferhenga '''Bedayiulluxe''' di orîjînala xwe de, Kurdî-Farisî bû. ew ji hêla mêjûnûs û dîrokzanê Kurd Elî Ekber Kurdistanî ve di salên 1869, 1870 yan de hatiye nivîsandin. li Tehranê ji hêla lêkolînerê Kurd Mihemed Reûf tewekkulî ve hatiyer belavkirin sala 1985 an. bêhtirî 2500 wêjeyên kurdî yên resen têde hene, ku nivîskar ew ji devên kurdên [[Senendej]] (Sine) yê wergirtine. Hêjayî gotinê ye ku [[jan Dost]] ew niha bi Kurdî-Kurdî jî amade kirîye. [[Kategorî:ferheng]] 10262 50361 2006-10-10T15:49:50Z Erdal Ronahi 2 '''Elcewaz''' (''tr. Adilcevaz'') yek ji navçeyên [[Bedlîs]]ê ye. Rûber 812km², bilindahî ji rûyê avê 1.650m ye. Di qeydên dîrokî yên beriya hatina Ereban de navê wê wekî '''Arcîgeh''' derbasdibe. Bi hatina artêşên Ereban ve di qeydên Erebî de navê wê wekî Wad-il Cawz (ango herêma bi gûz) an Zal-el Cawz derbasdibe. Bi rastî jî herêm ji aliyê gûzan ve dewlemend e. Piştre navê Kurdî yê Arcîgeh tê jibîrkirin û ji ber ku Osmaniyan jî navê Elcewaz bikaranîne, êdî wisa maye.Aborî pirranî li ser çandiniyê ye. Arcîgeh 94km ji Bedlîsê dûr dikeve. Gorî hejmartinên sala 2000´î bi giştî hejmara niştecihan 34.171 e. Dîroka herêmê ji ya Kurdistanê ne cudatir e. [[de:Adilcevaz]] [[en:Adilcevaz]] [[pl:Adilcevaz]] [[tr:Adilcevaz, Bitlis]] [[Kategorî:Navçeya Bedlîsê]] 10263 58911 2006-11-29T16:50:34Z Bablekan 495 /* Wargehên dîrokî û tûrîstîk ên Xelatê */ dalberîn (reklam), li vê gotarê nayê '''Xelat''' (''tr. Ahlat'') yek ji navçeyên [[Bedlîs]]ê ye. Rûber 1.044km² ye. Hejmara niştecihên navendê 23.000 û bi giştî jî nêzîkî 45.000 e. 26 gund û 2 mezreyê wê hene. Gel ji Kurdan pêk tê. Di salên 60´î de dewleta Tirk navên cografîk ên Kurdî qedexe kiriye û navên bi Tirkî pêve daniye. Di qeydên dîrokî de navê Xelatê wekî Xelat, Xalads, Axlat, Şaleat (Ermenî), Kelath (Aşûrî), Xîlat (Erebî) derbasdibe. Piştî avabûna Komara Tirkiyê di sala [[1924]] ´î de dibe navçe. == Navdarên Xelatê == * [[Îzed Beg]] , Serhildana Kurdan di bin serokatiya Îzed Beg == Wargehên dîrokî û tûrîstîk ên Xelatê == * [[Pireya Xerabşarê]] * [[Kela Romayî]] * [[Kela Xerabşarê]] * [[Mizgefta Babacan]] (tr. Bayindir Cami) * [[Mizgefta Îskender]] * [[Mizgefta Qazî Mehmûd]] * [[Mizgefta Lezgîn Beg]] (tr. Ulu Cami) * [[Goristana Med]] (tr. Türk Büyükleri Mezarligi) * [[Goristana Şêxê Reş]] * [[Goristana Çilbira]] * [[Goristana Erkîzan]] * [[Hemama Emirxan Îskender]] (tr. Iskenderpasa Hamami) * [[Kumbeta Erkîzan Xatûn]] (tr. Erzen Hatun) * [[Kumbeta Keşîş]] * [[Kumbeta Filehan]] (tr. Hasan Paşa Kümbeti) * [[Kumbeta Lezgîn Beg]] (tr. Emir Bayindir Kümbeti) * [[Kumbeta Xosrov û Kinarê]] (tr. Esen ve Tekin Kümbeti) * [[Tirba Şêx Necmedîn]] * [[Tirba Emirulereb]] (tr. Ali Tübesi, Arapemiri Türbesi) [[Kategorî:Navçeya Bedlîsê]] 10264 50362 2006-10-10T15:49:57Z Erdal Ronahi 2 '''Norşîn''' (''tr. Güroymak'') yek ji navçeyên [[Bedlîs]]ê ye. Rûber 650km², bilindahî ji rûyê avê 1.320m ye. Nifûsa navendê 22.521 û bi giştî jî nêzîkî 50.000 e. Di sala [[1988]]´î de bûye navçe. 25 gund û 13 mezreyê wê hene. Dewleta Tirk bi fermî mezreyan napejirîne û statîstîkên dewletê ji bo Norşînê bişik in. Gel ji Kurdan pêk tê. Di salên 60´î de hemî navên cografîk hatine qedexekirin û yên Tirkî pêve kirine. Aborî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. Gel di nava xizaniyeke mezin de dijî. [[Kategorî:Navçeya Bedlîsê]] 10265 50363 2006-10-10T15:50:03Z Erdal Ronahi 2 '''Xîzan''' (''tr. Hizan'') yek ji navçeyên [[Bedlîs]]ê ye. Di sala [[1936]] ´î de kirine navçe. Hejmara niştecihên navendê û bi giştî nayê zanîn. Gorî texmînan li navendê 12.000 û bi giştî jî nêzîkî 45.000 kes dijîn. Gel ji Kurdan pêk tê. Hemî daristanên herêmê yên mayî ji aliyê hêzên ewlekarî yên dûgela Tirk ve hatine rûxandin. [[Kategorî:Navçeya Bedlîsê]] 10266 50358 2006-10-10T15:48:12Z Erdal Ronahi 2 '''Motkî''' yek ji navçeyên [[Bedlîs]]ê ye. 20km li rojavayê Bedlîsê dikeve. Rûber 1.060km² ye. Di statîstîkên dewletê yê ji bo Motkî de şik hene. Li navendê li dora 5.000 kes dijîn. [[Kategorî:Navçeya Bedlîsê]] 10267 65185 2007-01-18T09:56:05Z Luqman 401 '''Tetwan''' (''tr Tatvan'') yek ji navçeyên [[Bedlîs]]ê ye. [[Rûber]] 1.235km², bilindahî ji rûyê avê 1.700m ye. Gorî hejmartinên dewleta [[Tirk]] sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 65.901 û bi giştî jî 80.046 e. 56 gundên navçeyê hene. Mixabin statîstikên dewletê bişik in, bawerî pê nabe. Gel ji Kurdan pek tê. Tetwan ji aliyê bermayiyên dîrokî ve gelek dewlemend e. == Lînkên derve == *[http://www.tatvan.net Malpera Tetwanê] (bi tirkî) *[http://www.tatvanliyiz.biz Tatvanliyiz.biz] [[Kategorî:Navçeya Bedlîsê]] 10268 50315 2006-10-10T15:20:43Z Erdal Ronahi 2 '''Azaxpêrt''' (''tr. Adakli'') yek ji navçeyên [[Çewlîk]]ê ye. Di sala [[1839]]´î wekî gund gundekî girêdayî [[Erzerom]]ê bû. Sala [[1926]] ´î de bi [[Erzingan]]ê ve û sala [[1936]] ´î de jî wekî nehiye bi Çewlîkê ve hatiye girêdan. Navê Azaxpêrtê di sala [[1968]] ´î de hatiye qedexekirin û navê Tirkî Adakli pêve kirine. Di sala 1987´î de bûye navçe. Li bakur-rojhilatê Çewlîkê dikeve. Rûber 841km², bilindahî ji rûyê avê 1.500m ye. 35 gund 69 mezreyê wê hene. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara navendê 3.370 û bi giştî jî 10.856 e. Aborî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. == Gundên Azaxpêrtê == Axbînek, Kevirspî, Şîman, Êla Kîlîs, Temiran, Hirçik, Çatman, Baleciyan, Aznafer, Şîman a Piçûk, Maskan - Karêr, Çêrme, Kurdan, Horhor, Kamorilya Jor, Ferûz, Pircan, Tûmik (1), Dimlek, Simxaç, Xwarik, Koz (tr Kozlu), Kamorilya Jêr, Mercan, Korikan, Darebî, Tûmik (2), Zermêrg, Holan [[Kategorî:Navçeya Çewlikê]] 10269 37708 2006-08-06T05:54:21Z Bablekan 495 Adaqlı çû cihê Azaxpêrt: Navê berê ye #REDIRECT [[Azaxpêrt]] 10270 57877 2006-11-21T22:16:38Z KureCewlik81 295 '''Gêxî''' (''tr. Kigi'') yek ji navçeyên [[Çewlîk]]ê ye. Navê wê ji dema [[Dara]] yê [[Med]]an tê. Di dema Medan de jê re gotine''' Keyaxa''' (ango keyê keyan). Di qeydên dîrokî de wekî Keyaxan, Kîxan, Kîxa, Kîga derbasdibe. Rûber 438km², bilindahî ji rûyê avê 1.430m ye. 145km ji Çewlîkê dûr e. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara navendê 4.652 û bi giştî jî 6.757 e. 28 gund û 64 mezreyê navçeyê hene. Aborî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. Di sala [[1663]]´î bi [[Amed]]ê ve, sala [[1839]]´î de bi [[Erzerom]]ê ve, sala [[1881]]´î bi [[Bedlîs]]ê ve, [[1926]] [[Erzingan]] û sala [[1936]]´î de bi Çewlîkê ve hatiye girêdan. [[Kategorî:Navçeya Çewlikê]] [[de:Kiğı]] [[en:Kiğı]] [[tr:Kiğı, Bingöl]] 10271 37712 2006-08-06T06:18:11Z Bablekan 495 Gixî çû cihê Gêxî: bilêvkirin wisa ye #REDIRECT [[Gêxî]] 10272 50312 2006-10-10T15:20:29Z Erdal Ronahi 2 /* Wargehên dîrokî - tûrîstîk ên Bongilan */ '''Bongilan''' (''tr. Solhan'') yek ji navçeyên [[Çewlîk]]ê ye. 60km ji Çewlîkê dûr e. 26 gund û 137 mezreyê wê hene. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara navendê 14.325 û bi giştî jî 33.604 e. Di sala [[1929]]´î wekî nehiye bi [[Mûş]]ê ve hatiye girêdan. Di sala [[1936]]´î de wekî navçe bi Çewlîkê ve hatiye girêdan. == Wargehên dîrokî - tûrîstîk ên Bongilan == * [[Giravên avjenîker]] * [[Kela Bokar]] * Mizgefta dîrokî [[Kategorî:Navçeya Çewlikê]] 10273 50313 2006-10-10T15:20:34Z Erdal Ronahi 2 '''Xolxol''' (''tr. Yayladere'') yek ji navçeyên [[Çewlîk]]ê ye. Di sala [[1959]] ´î de navê Kurdî tê qedexekirin û bi navê Yayladere di sala [[1988]] ´î de wekî navçe bi Çewlîkê ve tê girêdan. 20 gund û 79 mezreyê wê hene. [[de:Yayladere]] [[en:Yayladere]] [[tr:Yayladere, Bingöl]] [[Kategorî:Navçeya Çewlikê]] 10274 58246 2006-11-24T23:50:58Z KureCewlik81 295 '''Çerme''' an '''Çermik''' (''tr. Yedisu)'' yek ji navçeyên [[Çewlîk]]ê ye. Di sala [[1990]]´î de bûye navçe û bi Çewlîkê ve hatiye girêdan. Sala [[1970]]´î de navê Kurdî hatiye qedexekirin. 13 gund û 58 mezreyê wê hene. Li axa navçeyê madenên krom, marmor tê derxistin. Bi destê fîrmayên dewletê qezenca madenan ji [[Enqere]]yê re tê şandin. Gelê herêmê xizan e. Riya navçeyê ne asfalt e. [[Kategorî:Navçeya Çewlikê]] [[de:Yedisu]] [[en:Yedisu]] [[tr:Yedisu, Bingöl]] 10275 37994 2006-08-10T19:47:27Z Erdal Ronahi 2 {{rtl}} == '''سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى''' == سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى بریتیه‌ له‌ ریَچكه‌یه‌ك كه‌ پیَویستده‌كات برِیاره‌كانى دادگه‌رى بیَلایه‌نانه‌ بن و نابیَت بكه‌ونه‌ ژیَر بارى لقه‌كانى ترى حكومه‌ت یان به‌رژه‌وه‌ندیه‌ تایبه‌ته‌كان یان كه‌سانى سیاسى. له‌ زۆربه‌ى حاڵه‌ته‌كاندا سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى له‌ ریَگه‌ى به‌خشینى مه‌وداى دریَژ بۆ مانه‌وه‌ى دادوه‌ران له‌ كاره‌كه‌یان یان هه‌ندیَك جار مانه‌وه‌یان به‌ دریَژایى ته‌مه‌ن وایان لیَده‌كه‌ن كه‌ نه‌تواندریَت به‌ ئاسانى له‌سه‌ر كاره‌كانیان لابدریَن. '''له‌ به‌ریتانیا''' له‌ به‌ریتانیا، ئه‌م لایه‌نه‌ى جیاكردنه‌وه‌ى ده‌سه‌ڵاته‌كان كه‌متر هیَڵیَكى جیاكه‌ره‌وه‌ى روون له‌ نیَوانیاندا هه‌یه‌ وه‌ك له‌و جیاكردنه‌وه‌ى له‌ ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مه‌ریكا هه‌یه‌. ئه‌و فاكته‌ره‌ سه‌ره‌كیانه‌ى كه‌ یارمه‌تى دڵنیاكردنه‌وه‌ى سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى ده‌ده‌ن له‌ سیسته‌مى به‌ریتانى بریتین له‌: ''ده‌ستنیشانكردن:'' بۆ هه‌وڵدان بۆ سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى و په‌ره‌پیَدانى ئه‌و سه‌ره‌به‌خۆییه‌، پرۆسه‌ى ده‌ستنیشانكردن دانراوه‌ بۆ ئه‌وه‌ى ده‌ستیَوه‌ردانى سیاسى كه‌مبكاته‌وه‌ له‌ ده‌ستنیشانكردنى دادوه‌ره‌كان. ئه‌م پرۆسه‌یه‌ بۆ ده‌ستنیشانكردنى دادوه‌ران ئه‌ندامه‌ باڵاكانى دادگه‌رى له‌به‌رچاوده‌گریَت نه‌وه‌ك كه‌سانى سیاسه‌تمه‌دار. ''مووچه‌ و پاداشتكردن:'' مووچه‌ى دادوه‌ران له‌لایه‌ن ده‌سته‌یه‌كى سه‌ربه‌خۆى چاوخشاندنه‌وه‌ به‌ مووچه‌كان دیاریده‌كریَت. ئه‌م ده‌سته‌یه‌ راسپارده‌ به‌رزده‌كاته‌وه‌ بۆ حكومه‌ت به‌ له‌به‌رچاوگرتنى به‌ڵگه‌كان له‌ سه‌رچاوه‌ى جۆراوجۆره‌وه‌. حكومه‌ت ئه‌م راسپاردانه‌ قه‌بوڵده‌كات و به‌ شیَوه‌یه‌كى رۆتینى به‌ته‌واوى جیَبه‌جیَیان ده‌كات. ''ریَنماییه‌كان:'' پیشه‌ى یاسایى پیشه‌یه‌كه‌ كه‌ بۆ خۆى خۆى ریَكده‌خات، واته‌، ئه‌و پیشه‌یه‌ به‌رپرسه‌ له‌به‌رامبه‌ر ستانده‌رده‌ پیشه‌ییه‌كان و به‌رپرسیاره‌ له‌وانه‌ش كه‌ ناگه‌نه‌ ئاستى ئه‌و ستانده‌ردانه‌. له‌و حاڵه‌ته‌شدا دامه‌زراوه‌ى په‌یوه‌ندیدار بریتیه‌ له‌ ئه‌نجوومه‌نى پاریَزه‌ره‌ باڵاكان Bar Council و كۆمه‌ڵه‌ى یاسایى Law Society. دابینكردنى كۆمه‌ڵایه‌تى و ماوه‌ى له‌سه‌ركارمانه‌وه‌: تاوه‌كو دادوه‌ران له‌ توانایاندابیَت به‌ "ریَك و پیَكى" كاره‌كانیان به‌ رِیَوه‌ببه‌ن ئه‌وا له‌سه‌ر كاره‌كه‌یان ده‌میَننه‌وه‌، تا ئه‌و كاته‌ى ده‌یانه‌ویَت خانه‌نشین بكریَن یان تاوه‌كو ته‌مه‌نیان ده‌گاته‌ 70 ساڵ ئه‌وا له‌ پۆسته‌كانیان ده‌میَننه‌وه‌. ''په‌یماننامه‌ سیاسیه‌كان:'' دوو په‌یماننامه‌ى سیاسى هه‌ن كه‌ یارمه‌تیده‌رن بۆ پاریَزگاریكردن له‌ سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى: - نابیَت په‌رله‌مان باس له‌و كه‌یسانه‌ ناكات كه‌ له‌به‌رده‌م دادگاكانن. - له‌ژیَر سایه‌ى ئه‌و پره‌نسیپه‌ى ناونراوه‌ به‌ " جییاوكى په‌رله‌مان" (امتیاز البرلمان)، ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌كان پاریَزراون له‌ تۆمه‌تباركردن له‌لایه‌ن دادگاكان له‌ هه‌ندیَك حاڵه‌تدا. '''له‌ ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مه‌ریكا''' حكومه‌تى فیدرالى ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مه‌ریكا، بۆ نمونه‌، له‌سه‌ركارمانه‌وه‌ى به‌دریَژایى ماوه‌ى ژیان به‌ هه‌موو ئه‌ندامانى دادگاى باڵا و ئه‌ندامانى دادگا هه‌ریَمیه‌كان و دادگاكانى تیَهه‌ڵچوونه‌وه‌ ده‌به‌خشیَت. دادوه‌ره‌ فیدرالیه‌كانى تر ماوه‌یه‌كى زۆری له‌سه‌ركارمانه‌وه‌یان بۆ دابینكراوه‌ بۆ نمونه‌ پانزه‌ ساڵ له‌سه‌ركارمانه‌وه‌ بۆ دادوه‌رانى دادگاكانى ئیفلاسبوون. لایه‌نیَكى ترى سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى بریتیه‌ له‌ ده‌ستنیشانكردنى گونجاوى دادوه‌ران. كۆمه‌ڵه‌ى پاریَزه‌رانى باڵاى ئه‌مه‌ریكى، كه‌ داكۆكى له‌سه‌ر دامه‌زراندنى دادوه‌ران له‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتى جیَبه‌جیَكردنه‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌لایه‌ن لیژنه‌كانى پشكنینه‌وه‌ پاك ده‌رچوون (كه‌ پیَى ده‌وتریَت " ده‌ستنیشانكردن له‌سه‌ر بنه‌ماى لیَهاتوویى") جیاوازى و كیَشه‌ى له‌گه‌ڵ زۆر له‌ نویَنه‌رانى ویلایه‌ته‌كان له‌ ده‌سه‌ڵاتى یاسادانان هه‌یه‌ كه‌ ئه‌وان پیَیان باشتره‌ دادوه‌ران له‌ ریَگه‌ى هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ له‌لایه‌ن جه‌ماوه‌ره‌وه‌ دیاریبكریَن. كۆمه‌ڵه‌ى پاریَزه‌ره‌ باڵاكانى ئه‌مه‌ریكى، و به‌ گشتى كۆمه‌ڵه‌ى پاریَزه‌رانى هه‌ریَمه‌كان، واى ده‌بینن هه‌ڵبژاردنى گشتى بۆ دیاریكردنى دادوه‌ران به‌ قازانجى لیَهاتوویى و توانسته‌ سیاسیه‌كان ده‌شكیَته‌وه‌ نه‌وه‌ك لیَهاتوویى و توانسته‌ یاساییه‌كان. كیَشه‌ى ساڵى 2000 ى نیَوان بۆش و ئه‌ڵگۆر كه‌ تیایدا ده‌نگى ئه‌و دادوه‌رانه‌ى له‌سه‌رده‌مى جۆرج بۆشى باوك دامه‌زرابوون یه‌كلاكه‌ره‌وه‌ بوو له‌ یارمه‌تیدانى دڵنیاكردنه‌وه‌ى هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆك بۆشى كورِ، به‌مه‌ش ئه‌و برِیاره‌ پیَچه‌وانه‌ى كه‌ له‌لایه‌ن دادگاى باڵاى فلۆریدا درابوو، كه‌ هه‌موو ئه‌ندامه‌كانیان له‌لایه‌ن حاكمه‌ دیموكراته‌كانى ویلایه‌ته‌كه‌وه‌ دامه‌زرابوون، سه‌ره‌وژیَر گۆرِدرا، ئه‌مه‌ش له‌لایه‌ن زۆر كه‌سه‌وه‌ وه‌ك پاساویَك بۆ به‌هیَزكردنى پیَویستیه‌تى سه‌ربه‌خۆبوونى دادگه‌رى ده‌بینریَت. ئه‌م حاڵه‌ته‌ سه‌رنجیَكى زۆرى خسته‌ سه‌ر ده‌رئه‌نجامه‌كانى دادگه‌رى به‌ پیَچه‌وانه‌ى جه‌ختكردنه‌وه‌ى ته‌قلیدى كه‌ گرنگى به‌ تایبه‌تمه‌ندیه‌تى و لیَهاتووییه‌ دادگه‌ریه‌كان ده‌دات. '''له‌ كه‌نه‌دا''' كه‌نه‌دا ئاستیَكى سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى هه‌یه‌ كه‌ تیَكه‌ڵكراوه‌ به‌ ده‌ستوور، و زه‌مانه‌تى جۆراوجۆر به‌ دادوه‌رانى دادگاى باڵا ده‌دات بۆ سه‌ربه‌خۆبوون له‌ ژیَر سایه‌ى به‌شه‌كانى 96 تا 100 ى ده‌ستوورى 1867. ئه‌مانه‌ش مافه‌كانى ماوه‌ى له‌سه‌ركارمانه‌وه‌ (هه‌رچه‌نده‌ له‌وه‌ته‌ى ده‌ستور هه‌مواركراوه‌ ماوه‌ى له‌سه‌ركارمانه‌وه‌ بۆ ته‌مه‌نى خانه‌نشینى له‌ 75 ساڵیدا سنورداركراوه‌) و مافى بوونى مووچه‌یه‌ك له‌لایه‌ن په‌رله‌مانى كه‌نه‌داوه‌ دیاریده‌كات ( به‌پیَچه‌وانه‌ى ئه‌وه‌ى له‌ لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتى جیَبه‌جیَكردنه‌وه‌ دیاریده‌كریَت). له‌ ساڵى 1982 ریَوشویَنیَك بۆ سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى فراوانكرایه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ى دادگا ئاست نزمتره‌كانى تریش كه‌ تایبه‌تمه‌ندن له‌ یاساى تاوانكارى (به‌ڵام یاساى شارستان ناگریَته‌وه‌) بگریَته‌وه‌ ئه‌مه‌ش به‌ گویَره‌ى به‌شى 11 ى په‌یماننامه‌ى كه‌نه‌دى بۆ ماف و ئازادیه‌كان، هه‌رچه‌نده‌ له‌ كه‌یسى ڤالیَنت ڤ. زه‌ كوین V. The Queen Valente ساڵى 1958 ئه‌وه‌ دیاركه‌وت كه‌ ئه‌و مافانه‌ سنوردارن, هه‌رچۆنیَك بیَت ئه‌وان ده‌كه‌ونه‌ ژیَر بارى دیاریكردنى ماوه‌ى له‌سه‌ركارمانه‌وه‌ و زه‌مانه‌تى دارایى و كۆنترۆڵكردنى كارگیَرِیه‌وه‌. ساڵى 1997 گۆرِانیَكى سه‌ره‌كى به‌خۆیه‌وه‌ بینى به‌ره‌و سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى، له‌و كاته‌ى دادگاى باڵاى كه‌نه‌دا به‌ پاڵپشتى و داواكارى دادوه‌رانى هه‌ریَمه‌كان هه‌ڵسان به‌ دانانى نۆرمیَكى ده‌ستورى نه‌نووسراوه‌ كه‌ زه‌مانه‌تى سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى بۆ هه‌موو دادوه‌ران ده‌كات، له‌ ناویشیاندا دادوه‌رانى یاساى شارستانى و دادگا پله‌ نزمتره‌كانیش. ئه‌و نۆرمه‌ نه‌نوسراوه‌یه‌ له‌ ریَگه‌ى دیباجه‌ى یاساى ده‌ستوریه‌وه‌ (1987) جیَبه‌جیَده‌كریَت. له‌ ده‌رئه‌نجامدا، كۆمیته‌كانى قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ى دادگه‌رى به‌ پیَچه‌وانه‌ى ده‌سه‌ڵاتى جیَبه‌جیَكردن و ته‌نانه‌ت په‌رله‌مانیش ئیَستا هه‌ڵده‌ستن به‌ راسپارده‌كردن بۆ مووچه‌ى دادوه‌ران له‌ كه‌نه‌دا. [[سه‌روه‌ری یاسا]] [[ئازادی رۆژنامه‌وانی]] [[یاساى ئازادى زانیاریه‌كان]] 10276 47469 2006-09-14T15:55:19Z Erdal Ronahi 2 '''Melkişî''' (''tr. Çemişgezek'') yek ji navçeyên [[Dêrsîm]]ê ye. ==Erdnîgarî== Rûber 877km², bilindahî ji rûyê avê 975m ye. Ev navçe bi qasî 117 km yan li rojavayî Dêrsimê ye. Li bakurê wê [[Ovacix]] (Vacixê), li rojhilaté wê [[xozat]] û li bakurê rojavayé wê [[Erzingan]] heye. Li başûrê wê jî bendava Kebanê heye. Ji bo çûyina Dêrsimé bi Pertekê re rê derbas dibe. Li bi piranî bi ferîboté derbasî [[Xarpet|Xarpetê]] dibe. 32 gund û 47 mezreyê wê hebûn lê niha pirraniya mezreyan ji aliya dewleta Tirk hatine valakirin. Herwiha gelek gund hatine rûxandin. Li gora qeyda ya nifûsê ya sala 2000an de li navçeyê 3685, li gundên navçeyé 6088 kes heye. Mixabin bawerî bi van statîstîkan nabe. Bi texmînî hejmara niştecihên navçeyê nêzîkî 100.000 e. Ji ber pêkutiyên hêzên ewlekariyê ya dûgela Tirk û valakirina gundan, gelekan koçberkirine. ==Dîrok== Di sala 1881 an de şaredariya wê hatiye avakirin. ==Girêdanên derve== *[http://www.angelfire.com/country/cemisgezek Malpera Çemîşgezekê] (tirkî) [[category:Navçeya Dêrsimê]] 10277 50305 2006-10-10T15:16:29Z Erdal Ronahi 2 '''Mêzgir''' (''tr. Mazgirt'') yek ji navçeyên [[Dêrsîm]]ê ye. [[Kategorî:Navçeya Dêrsimê]] 10278 50306 2006-10-10T15:16:37Z Erdal Ronahi 2 '''Qizilkîlîse''', Nazimiye yan '''Nazmiye''' yek ji navçeyên [[Dêrsîm]]ê ye. Rûber 553km², bilindahî ji rûyê avê 1.550m ye. 37km ji Dêrsîmê dûr e. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara navendê 2.840 û bi giştî jî 5.574 e. Mixabin şik di van statîstîkan de hene. Aborî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. Li navçeyê marmor tê derxistin. Mixabin gel xizan e. == Gundên Nazmiyeyê == *[[Harik]], *[[Keskûware]], *[[Delav]]. *[[Bolciye]], *[[Harika Ser]], *[[Qirik]], *[[Mesken]], *[[Kimsor]], *[[Holik]], *[[Ciwarik]] (Civrak), *[[Sow]], *[[Remezan]], *[[Hilbaş]], *[[Kilko]] (Kilköy), *[[Daxyan]], *[[Çamûrek]], *[[Kervan]], *[[Hosim]], *[[Azgilêre]], *[[Koheser]], *[[Gêris]], *[[Markasor]], *[[Dest]], *[[Dêre]] (Dereova), *[[Dizik]], *[[Eresk]], *[[Sorik]] an Gere, *[[Panan]] an Mêrgeris, [[Kategorî:Navçeya Dêrsimê]] 10279 50307 2006-10-10T15:16:58Z Erdal Ronahi 2 '''Zerenik''' (''tr. Ovacik'') yek ji navçeyên [[Dersim|Dêrsîmê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Navçeya Dêrsimê]] 10280 50303 2006-10-10T15:16:19Z Erdal Ronahi 2 '''Pertek''' yek ji navçeyên [[Dêrsîm]]ê ye. Rûber 947km², bilindahî ji rûyê avê 1.050m ye. 52km ji Dêrsîmê dûr dikeve. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara navendê 5.737 û bi giştî jî 13.199 e. Hemî daristanên herêmê ji aliyê hêzên ewlekariyê ya dûgela Tirk hatine rûxandin. [[Kategorî:Navçeya Dêrsimê]] 10281 50301 2006-10-10T15:14:57Z Erdal Ronahi 2 '''Pîlemor''' (''tr. Pülümür'') yek ji navçeyên [[Dêrsîm]]ê ye. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara navendê 1.870 û bi giştî jî 4.050 ye. 49 gund û 5 nehiyeyê navçeyê hene. [[Kategorî:Navçeya Dêrsimê]] 10282 37729 2006-08-06T09:59:38Z Bablekan 495 Pülümür çû cihê Pîlemor: bilêvkirin ev e #REDIRECT [[Pîlemor]] 10283 39299 2006-08-13T16:37:50Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi {{rtl}} '''یاساى ئازادى زانیاریه‌كان''' زیاتر له‌ شه‌ست وڵات له‌ سه‌رتاپاى جیهان شیَوازیَكى یاساى ئازادى زانیاریه‌كان په‌یرِه‌و ده‌كه‌ن كه‌ ریَسا له‌سه‌ر نهیَنی پاریَزى حكومه‌ت داده‌نیَن. ژماره‌یه‌كى زۆرترى ولاتانیش ئیَستا كار له‌سه‌ر هیَنانه‌ كایه‌وه‌ى ئه‌م جۆره‌ یاسایه‌ ده‌كه‌ن، و زۆر له‌ هه‌ریَمه‌كانى وڵاتان سه‌ره‌رِاى بوونى یاسایه‌كى نیشتمانى یاساى خۆجیَیى تایبه‌تیان له‌و باره‌یه‌وه‌ هه‌یه‌—بۆ نمونه‌، هه‌موو ویلایه‌ته‌كانى ئه‌مه‌ریكا یاساى ده‌سترٍِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كانیان له‌گه‌ڵ بوونى یاساى نیشتمانیدا هه‌یه‌. به‌گشتى، ئه‌م جۆره‌ یاسایانه‌ پرۆسه‌یه‌كى یاسایى ده‌ستنیشانده‌كه‌ن كه‌ له‌ ریَگه‌یه‌وه‌ زانیاریه‌كانى حكومه‌ت به‌رده‌ستده‌كات بۆ جه‌ماوه‌ر؛ له‌ هه‌ندیَك وڵاتاندا، ره‌نگه‌ ئه‌مه‌ ته‌نها به‌سه‌ر رۆژنامه‌نووساندا، یان بۆ خه‌ڵكانیَك كه‌ پیَویستیه‌كى یاساییان بۆ بوونى ئه‌و زانیاریانه‌ هه‌یه‌ بچه‌سپیَندریَت. له‌ زۆر له‌ وڵاتاندا زه‌مانه‌تى ده‌ستورى نا روون هه‌ن بۆ مافى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان، به‌ڵام زۆربه‌ى جار ئه‌مانه‌ به‌ جیَبه‌جیَنه‌كراوى ده‌میَننه‌وه‌ تاوه‌كو یاسایه‌كى تایبه‌تمه‌ند نه‌بیَت بۆ دووپاتكردنه‌وه‌یان. هه‌روه‌ها ره‌نگه‌ ئه‌و یاسایانه‌ به‌ یاساى تۆمارى كراوه‌ یان ( به‌ تایبه‌تى له‌ ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كاندا) به‌ یاساى شه‌به‌نگه‌ رۆژ(Sun Shine Law) ( كه‌ ئاماژه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ى "ریَگه‌ به‌ رۆشنایى ده‌دات" بكه‌ویَته‌ سه‌ر پرۆسه‌كه‌) ناوده‌بریَن. چه‌مكیَكى ترى په‌یوه‌ندیدار بریتیه‌ له‌ یاساى كۆبوونه‌وه‌ى كراوه‌، كه‌ ریَگه‌ به‌ جه‌ماوه‌رده‌دات ده‌ستیان به‌ زانیاریه‌كانى كۆبوونه‌وه‌كانى حكومه‌ت رابگات نه‌وه‌ك ته‌نها ده‌ستیان تۆماركراوه‌كانى ئه‌و كۆبوونه‌وانه‌ رابگات. له‌ زۆر له‌ وڵاتاندا، یاساى پاراستنى تایبه‌تمه‌ندیه‌تى و زانیاریه‌كان ره‌نگه‌ به‌شیَك بن له‌ یاساى ئازادى زانیاریه‌كان؛ ئه‌م چه‌مكانه‌ زۆربه‌ى جار زۆر به‌توندى له‌ ریَرِه‌وى سیاسه‌تدا به‌یه‌كه‌وه‌ لكیَنراون. پره‌نسیپیَكى گشتى له‌ دواوه‌ى زۆر له‌ یاساكانى ئازادى زانیاریه‌كان هه‌یه‌ كه‌ بریتیه‌ كه‌ ئه‌ركى هه‌ڵگرتنى قورسایى به‌ڵگه‌كان ده‌كه‌ویَته‌ سه‌ر ئه‌وكه‌سانه‌ى كه‌ داواى زانیاریه‌كانیان لیَده‌كریَت نه‌وه‌ك ئه‌وكه‌ساناى كه‌ داواى زانیاریه‌كان ده‌كه‌ن. به‌ گشتى داواكار پیَویست ناكات كه‌ روونكردنه‌وه‌ ببه‌خشیَت له‌باره‌ى داواكاریه‌كان، ته‌نها ئه‌گه‌ر زانیاریه‌كان ئاشكرا نه‌كراوبوون ئه‌وكاته‌ ده‌بیَت هۆیه‌كى ره‌وا پیَشكه‌شبكریَت. هه‌ندیَك وڵات كه‌ ئه‌و یاسایه‌یان هه‌یه‌. ''ئه‌لبانیا:'' له‌ ئه‌لبانیا، ده‌ستورى 1998 زامنى مافى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان ده‌كات، ئه‌و یاسایه‌ش كه‌ پاڵپشتى ئه‌و بنه‌ما ده‌ستوریه‌ ده‌كات بریتیه‌ له‌ یاساى ژماره‌ 8503 له‌ به‌روارى 30 ى حوزه‌یرانى 1999 له‌ باره‌ى مافى به‌ده‌ستهیَنانى زانیاریه‌كان له‌ باره‌ى نووسراوه‌ فه‌رمیه‌كان ده‌رچووه‌). ئه‌مه‌ پیَویست به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ده‌سه‌ڵاته‌ گشتیه‌كان وه‌ڵامى هه‌موو داواكاریه‌ك بده‌نه‌وه‌ كه‌ له‌باره‌ى نووسراوه‌ ره‌سمیه‌كانه‌وه‌ ده‌كریَن. http://www.hidaa.gov.al/en/pub/law8503.htm ''ئوسترالیا:'' له‌ ئوسترالیا، یاساى ئازادى زانیاریه‌كان 1982 له‌سه‌ر ئاستى فیدرالى ده‌رچوو، كه‌ به‌سه‌ر هه‌موو " وه‌زیره‌كان و وه‌زاره‌ته‌كان و ده‌سه‌ڵاته‌ گشتیه‌كان" ى كۆمۆن ویَلس ده‌چه‌سپیَندریَت.یاسای هاوشیَوه‌ى ئه‌مه‌ش له‌ هه‌موو ویلایه‌ته‌كان و هه‌ریَمه‌كاندا هه‌یه‌—له‌ ڤیكتۆریا، یاساى ئازادى زانیاریه‌كان 1982؛ له‌ هه‌ریَمى پایته‌ختى ئوسترالیا، یاساى ئازادى زانیاریه‌كان 1989؛ له‌ نیو ساوس وه‌یلز، یاساى ئازادى زانیاریه‌كان 1989؛ له‌ باشورى ئوسترالیا، یاساى ئازادى زانیاریه‌كان 1991؛ له‌ تاسمانیا، یاساى ئازادى زانیاریه‌كان 1991؛ له‌ كوینزلاند، یاساى ئازادى زانیاریه‌كان 1992؛ له‌ ئوسترالیاى رۆژئاوا، یاساى ئازادى زانیاریه‌كان 1992؛ و له‌ هه‌ریَمى باكوریشدا، یاساى زانیاریه‌كان هه‌یه‌. ''بیلایز:'' له‌ بیَلایز، یاساى ئازادى زانیاریه‌كان له‌ ساڵى 2000 دا په‌سه‌ندكراوه‌ و ئیَستا له‌ جیَبه‌جیكردندایه‌، هه‌رچه‌نده‌ لیژنه‌یه‌كى حكومى تیَبینى ئه‌وه‌ى كردووه‌ كه‌ " ئه‌م یاسایه‌ سودیَكى زۆرى نه‌بووه‌ تا ئیَستا". http//www.belize.gov.bz/library/political_reform/p16.htm1 ''بۆسنیا و هرزه‌گژڤینیا:'' له‌ بۆسنیا و هرزه‌گۆڤینیا، له‌ هه‌ردوو قه‌واره‌ فیدرالیه‌كه‌یدا- ریپه‌بلیكا سرپاسكا و فیدرالیه‌تى بۆسنیا و هرزه‌گۆڤینیا- یاساكانى ئازادى زانیاریه‌كانیان په‌سندكردووه‌ له‌ ساڵى 2001، یاساى ئازادى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان بۆ ریپه‌بلیكا سرپاسكا و یاساى ئازادى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان بۆ فیدرالیه‌تى بۆسنیا و هرزه‌گۆڤینیا یه‌ك به‌دواى یه‌ك په‌سه‌ندكراون. به‌م شیَوه‌یه‌، هه‌رچه‌نده‌ یه‌ك یاسا نیه‌ له‌سه‌ر ئاستى نیشتمانى، یاساكان هه‌موو وڵاته‌كه‌ ده‌گرنه‌وه‌. ''بولگاریا:'' له‌ بورلگاریا ، یاساى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌ گشتیه‌كان له‌ ساڵى 2000 په‌سه‌ندكرا، ئه‌مه‌ش له‌ دواى راسپارده‌ى دادگاى ده‌ستورى بۆ چه‌سپاندن یاسایه‌كى له‌م جۆره‌وه‌ هات. ''كه‌نه‌دا:'' له‌ كه‌نه‌دا، یاساى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان ریَگه‌ به‌ هاوڵاتیان ده‌دات كه‌ داواى تۆماره‌كان بكه‌ن له‌ ده‌سه‌ڵاته‌ فیدرالیه‌كان. ئه‌مه‌ش له‌ لایه‌ن كۆمیسیارى زانیاریه‌كانى كه‌نه‌دیه‌وه‌ خرایه‌ وارى جیَبه‌جیَكردنه‌وه‌. هه‌روه‌ها یاسایه‌كى ترى ته‌واوكه‌ر كه‌ بریتیه‌ له‌ یاساى تایبه‌تمه‌ندیه‌تى هه‌یه‌، كه‌ له‌ساڵى 1983 ه‌وه‌. مه‌به‌ست له‌ یاساى تایبه‌تمه‌ندى بریتى بوو له‌ دریَژكردنه‌وه‌ى ماوه‌ى ئه‌و یاسایانه‌ى كه‌نه‌دا كه‌ پاریَزگارى له‌ تایبه‌تمه‌ندیه‌كانى تاكه‌كه‌سه‌كان ده‌كه‌ن له‌ رووى پاراستنى زانیاریه‌ تاكه‌كه‌سیه‌كانیان كه‌ له‌لایه‌ن دامه‌زراوه‌ى حكومه‌تى فیدرالى هه‌ن و مافى ده‌سترِاگه‌یشتنى تاكه‌كه‌سه‌كان به‌م زانیاریه‌ تایبه‌تانه‌ى خۆیان دابینده‌كات. ئه‌مه‌ش ترۆپكى پاراستنى مافى بڵاوكردنه‌وه‌یه‌ (Copyright). داواكاریه‌كان له‌باره‌ى پیَشلكردنه‌ مومكنه‌كانى ئه‌م یاسایه‌ ده‌كریَت له‌لایه‌ن كۆمیسیارى (نهیَنى تاكه‌كه‌سى) (Privacy) كه‌نه‌داوه‌ به‌رزبكریَنه‌وه‌. هه‌ریَم و ناوچه‌ جیاوازه‌كانى كه‌نه‌دا به‌هه‌مان شیَوه‌ یاسایان هه‌یه‌ كه‌ ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌ حكومیه‌كان ریَكده‌خات؛ له‌ زۆر به‌ى حاڵه‌ته‌كاندا، ئه‌مه‌ بریتیه‌ له‌ هه‌ر هه‌مان یاساى هه‌ریَمیش بۆ پاراستنى زانیاریه‌ تاكه‌كه‌سیه‌ تایبه‌تمه‌ندیه‌كانیش. بۆ نمونه‌، یاساى ئازادى زانیاریه‌كان و پاراستنى تایبه‌تمه‌ندیه‌كان به‌سه‌ر وه‌زیر و ده‌زگا و ده‌سته‌ و زۆرینه‌ى لیژنه‌كان و هه‌روه‌ها كۆلیَژه‌ كۆمه‌ڵه‌ییه‌كان و ئه‌نجومه‌نى ته‌ندروستى گه‌رِه‌كه‌كانى هه‌ریَمى ئۆنتاریۆ و كیوبیكدا ده‌چه‌سپیَنریَت. له‌ كیوبیك ئه‌و یاسایه‌ى مافى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌و دۆكیۆمیَنتانه‌ى كه‌ له‌لایه‌ن دامه‌زراوه‌ گشتیه‌كانه‌وه‌ هه‌ڵگیراون و مافى پاراستنى زانیاریه‌ تاكه‌كه‌سیه‌كان ده‌پاریَزیَت هه‌ڵده‌ستیَت به‌ ریَكخستنى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌ حكومیه‌كان. ''شیلى:'' له‌ شیلى، ده‌قیَكى ده‌ستوورى هه‌یه‌ بۆ ئازادى زانیاریه‌كان، به‌ڵام یاسایه‌ك نیه‌ بۆ ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كانى حكومه‌ت. ئه‌م مافه‌ش كه‌ له‌ ده‌ستور له‌ ریَگه‌ى ماده‌ (11) ى یاساى ژماره‌ 19.653 كه‌ هه‌ڵسا به‌ هه‌مواركردنى یاسای ژماره‌ 18.575 تیایدا ئه‌وه‌ هاتووه‌ كه‌ چاڵاكیه‌ كارگیَریه‌كان له‌ ده‌زگاكانى به‌رِیَوه‌بردنى گشتى و دۆكۆمیَنته‌كانى ئه‌و ریَكخراوانه‌ى كه‌ له‌گه‌ڵیان كارده‌كه‌ن ئاشكرا و گشتین. جه‌ماوه‌رى گشتى ده‌توانیَت داواى زانیاری بكات له‌باره‌یانه‌وه‌ به‌ بوونى ئه‌م مه‌رجانه‌ى خواره‌وه‌: ده‌بیَت ئه‌وه‌ شتیَكى نوووسراو بیَت و بۆ خۆى پیَشتر ئاشكرا و له‌به‌رده‌ستى جه‌ماوه‌ر نه‌بیَت. ده‌بیَت زانیاریه‌كه‌ له‌ ماوه‌ى 48 كاتژمیَردا ده‌سته‌به‌ربكریَت بۆ داواكار. ''كۆڵۆمبیا:'' له‌ كۆڵۆمبیا، ده‌ستور مافى ده‌سترِاگه‌یشتنى به‌ زانیاریه‌ گشتیه‌كان به‌خشیوه‌، و یاساى ژماره‌ 57 ى ساڵى 1985 بۆ فه‌رمانكردنى ئاشكرایه‌تى ره‌سمى بۆ كردار و دۆكیۆمیَنته‌كان ئه‌م ماده‌ ده‌ستوریه‌ ده‌چه‌سپیَنیَت، كه‌ مافى ده‌ستراگه‌یشتن به‌و دۆكیۆمیَنتانه‌ى كه‌ له‌ دام و ده‌زگا گشتیه‌كاندا هه‌ڵده‌گیراون ه‌سته‌به‌ر ده‌كات. ''كرواتیا:'' له‌ كرواتیا یاساى مافى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان ساڵى 2003 هه‌موو ده‌سه‌ڵاته‌ گشتیه‌كان ده‌گریَته‌وه‌. ''كۆمارى چیك:'' له‌ كۆمارى چیك یاساى ژماره‌ 106/1999 كه‌ داواى ده‌سترِاگه‌یشتنى ئازادانه‌ بۆ زانیاریه‌كان ده‌كات و دام و ده‌زگاكانى حكومه‌ت و ده‌سه‌ڵاته‌ خۆ به‌رِیَوه‌به‌رایه‌تیه‌ ناوچه‌ییه‌كان و ئه‌و دامه‌زراوه‌ گشتیانه‌ى كه‌ ته‌مویلى گشتى به‌رِیَوه‌ده‌به‌ن هه‌روه‌ها هه‌ر ده‌زگایه‌كى تر له‌ لایه‌ن یاساوه‌ ریَگه‌پیَدراوبیَت بۆ ئه‌وه‌ى به‌و برِیاره‌ یاساییانه‌ بگات كه‌ په‌یوه‌ندیدارن به‌ كه‌رتى گشتى ده‌كه‌ونه‌ ژیَر بارى ئه‌و یاسایه‌. ''دانیمارك:'' له‌ دانیمارك، یاساى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ فایله‌كانى به‌رِیَوه‌بردنى گشتى له‌ ساڵى 1985 به‌سه‌ر زۆرینه‌ى دام و ده‌زگاكان جیَبه‌جیَده‌بیَت، و به‌ندیَكى نائاسایی له‌ یاسایه‌كه‌ وا ده‌كات ئه‌م یاسایه‌ زۆرینه‌ى دابینكه‌رانى كه‌رتى تایبه‌ت و گشتى وزه‌ش بگریَته‌وه‌. ''ئیكوادۆر:'' له‌ ئیكوادۆر یاساى به‌رچاوروونى و ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان له‌ ساڵى 2004 ئه‌وه‌ راده‌گه‌یه‌نیَت كه‌ مافى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌ته‌وه‌ زامنكراوه‌. ''ئیستۆنیا:'' له‌ ئیستۆنیا یاساى زانیاریه‌ گشتیه‌كان http://www.legaltext.ee/et/andmebaas/tekst.asp?loc=text&dok=X40095K2&keel=en&pg=1&ptyyp=RT&tyyp=X&query=public+information هه‌موو زانیارى هه‌ڵگره‌كان ده‌گریَته‌وه‌ كه‌ هه‌موو ده‌زگاكانى حكومه‌ت و حكومه‌تى خۆجیَیى و كه‌سه‌ یاساییه‌كان له‌ یاسای گشتى و كه‌سه‌ یاساییه‌كان له‌ یاساى تایبه‌ت ئه‌گه‌ر هاتوو ئه‌ركه‌ گشتیه‌كانیان به‌جیَده‌گه‌یاند وه‌ك ( دابینكردنى ته‌ندروستى، خویَندن، هتد) ده‌گریَته‌وه‌. ''یه‌كیَتى ئه‌وروپا:'' ریَنمایى ژماره‌ 1049/2001 ى په‌رله‌مانى ئه‌وروپى و ئه‌نجوومه‌نى 30 ى ئایارى 2001 تایبه‌ت به‌ ده‌سترِاگه‌یشتنى گشتى به‌ دۆكیۆمیَنته‌كانى په‌رله‌مانى ئه‌وروپى و ئه‌نجوومه‌ن و لیژنه‌كان مافى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ دۆكیۆمیَنته‌كانى هه‌ر یه‌ك له‌م سىَ دامه‌زراوه‌یه‌ ده‌به‌خشیَت به‌ هه‌ر هاوڵاتیه‌كى ئه‌م یه‌كیَتیه‌ یان به‌ هه‌ر تاكه‌كه‌سیَكى سروشتى یان یاسایى كه‌ جیَنشین بیَت یان نووسینگه‌ى تۆماركراوى له‌ هه‌ریه‌ك له‌ وڵاتانى ئه‌ندامى ئه‌م یه‌كیَتیه‌ هه‌بیَت. دۆكیومیَنت به‌ مانایه‌كى به‌رفراوان پیَناسه‌كراوه‌ و وا گریمانه‌ ده‌كریَت كه‌ هه‌موو دۆكیومیَنتیَك بگریَته‌وه‌، ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر پۆلینیشكرابیَت، ره‌نگه‌ بكه‌ویَته‌ ژیَر بارى مافى ده‌ستپیَرِاگه‌یشتن ته‌نها له‌ حاڵه‌تیَك دا نه‌بیَت ئه‌گه‌ر بكه‌ویَته‌ خانه‌ى یه‌كیَك له‌ حاڵه‌ته‌ جیاكراوه‌كان (استپناءات). ئه‌گه‌ر داواى ده‌سترِاگه‌یشتن ره‌تكرایه‌وه‌ ئه‌وا داواكار ریَگه‌ى پیَدراوه‌ كه‌ داوایه‌كى ترى دووپاتكه‌ره‌وه‌ ئه‌نجامبداته‌وه‌. ده‌كریَت سكاڵاكردنیش له‌ دژى ره‌تكردنه‌وه‌كه‌ له‌ به‌رده‌م لیَكۆله‌ره‌وه‌ى یه‌كیَتى ئه‌وروپا تایبه‌ت به‌ سكاڵاكان ئه‌نجامبدریَت یان ده‌تواندریَت تیَهه‌ڵچوونه‌وه‌كه‌ ببریَته‌ به‌رده‌م دادگاى سه‌ره‌تایى. ''فینله‌ندا:'' له‌ فینله‌ندا، یاساى كراوه‌یى دۆكیۆمیَنته‌ گشتیه‌كانى ساڵى 1951 كرانه‌وه‌یى بۆ هه‌موو تۆمار و دۆكییۆمیَنته‌كان داناوه‌ كه‌ له‌ به‌رده‌ستى به‌رپرسانى ده‌وڵه‌ت، شاره‌وانیه‌كان، و كۆمه‌ڵه‌ ئاینیه‌ تۆماركراوه‌كاندا هه‌ن. حاڵه‌ته‌ هه‌ڵاویَردراوه‌كان له‌م بنه‌ما گشتیه‌ ته‌نها له‌ ریَگه‌ى یاساوه‌ یان له‌ ریَگه‌ى برِیاریَكى ده‌سه‌ڵاتى جیَبه‌جیَكردن له‌ به‌ر چه‌ند هۆیه‌كى ئاماژه‌پیَكرا و دیاریكراودا وه‌ك ئاسایشى نیشتمانى ده‌تواندریَت جیابكریَنه‌وه‌. كراوه‌یى بۆ ره‌شنووسه‌ واژوونه‌كراوه‌كانى دۆكیۆمیَنته‌كان ناكه‌ونه‌ ژیَر بارى یاساكه‌وه‌، به‌ڵام بۆ ره‌چاوكردن و برِیارى لیَپرسراوه‌ گشتیه‌كان به‌جیَهیَڵدراوه‌ كه‌ ئایا ئاشكراى بكه‌ن یان نه‌ْ . خاڵى لاوازى یاساكه‌ تواندرا لاببریَت له‌و كاته‌ى كه‌ یاساكه‌ له‌ ساڵى 1990 ه‌كاندا چاویپیَداخشیَندرایه‌وه‌. یاسا هه‌مواركراوه‌كه‌، یاساى كراوه‌یى چاڵاكیه‌كانى حكومه‌ت له‌ ساڵى 1999، به‌ هه‌مان شیَوه‌ پره‌نسیپى كراوه‌یى فراوانتركرد بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌و دامه‌زراوانه‌ش بگریَته‌وه‌ كه‌ به‌ شیَوه‌یه‌كى یاسایى ریَگه‌یان پیَدراوه‌ ئه‌ركه‌كانى حكومه‌ت جیَبه‌جیَبكه‌ن، وه‌ك ته‌مویلكردنى موچه‌ى خانه‌نشینى و قازانجه‌ گشتیه‌كان و له‌ ژیَر سایه‌ى ئه‌م یاسایه‌ ئه‌م پره‌نسیپه‌ دۆكیۆمیَنته‌ كۆمپیوته‌ریه‌كانیشى گرته‌وه‌. لینكى ده‌ره‌كى: یاساى كراوه‌یى چاڵاكیه‌كانى حكومه‌ت، وه‌زاره‌تى دادى فینله‌ندى http://www.om.fi/23963.htm ''فه‌ره‌نسا:'' له‌ فه‌ره‌نسا لیَپرسینه‌وه‌ له‌ فه‌رمانبه‌ره‌ گشتیه‌كان مافیَكى ده‌ستوریه‌، به‌ پیَى راگه‌یاندنى مافى مرۆڤ و مافى هاوڵاتیان. یاساى چه‌سپیَندراو له‌ فه‌ره‌نسا بریتیه‌ له‌ ( یاساى ژماره‌ 78-753 ى 17 ته‌مموز 1978. له‌ باره‌ى ریَوشویَنى جۆراوجۆر بۆ باشتركردنى په‌یوه‌ندیه‌كانى نیَوان فه‌رمانگه‌ حكومیه‌كان و خه‌ڵكى گشتى له‌ سه‌ر ریَكخستنى جۆراوجۆرى خاوه‌ن مۆرك و سروشتى كارگیَرِى و كۆمه‌ڵایه‌تى و دارایى.) ئه‌م یاسایه‌ وه‌ك ریَسایه‌كى گشتى ئه‌وه‌ى دارِشتووه‌ كه‌ هاوڵاتیان ده‌توانن داواى ویَنه‌ى هه‌ر دۆكۆمیَنتیَكى كارگیَرِى بكه‌ن ( له‌ شیَوه‌ى په‌رِاو یان له‌سه‌ر شیَوه‌ ژماره‌یى كۆمیوته‌رى یان له‌سه‌ر هه‌ر شیَوه‌یه‌كى تر) و ئه‌م یاسایه‌ ده‌سه‌ڵاتیَكى كارگیَرِى سه‌ربه‌خۆ داده‌مه‌زریَنیَت بۆ ئه‌وه‌ى چاوه‌دیَرى پرۆسه‌كه‌ بكات. ''جۆرجیا:'' له‌ جۆرجیا گه‌له‌یاساى كارگیَرِى گشتى یاسایه‌ك له‌سه‌ر ئازادى زانیاریه‌كان له‌خۆوه‌ ده‌گریَت. ''ئه‌لمانیا:'' له‌ ئه‌ڵمانیا، حكومه‌تى فیدرالى له‌ ساڵى 2005 دا یاساى ئازادى زانیاریه‌كانى په‌سه‌ند كرد. شه‌ش له‌ شانزه‌ ویلایه‌ت كه‌ بریتیبوون له‌ به‌ندسلانده‌ر و نۆردرهیَین – ویَستفالن و شلیسویگ—هۆڵستیَین، هامبۆرگ و بریَمه‌ن—هه‌ڵَسه‌ن به‌ په‌سه‌ندكردنى یاساى ئازادى زانیاریه‌كانى تایبه‌ت به‌ خۆیان. لینكى ده‌ره‌كى یاسایه‌ك بۆ ریَكخستنى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كانى حكومه‌تى فیدرالى ئه‌ڵمانیا ( یاساى ئازادى زانیاریه‌كان – FOIA) http://www.informationsfreiheit.info. ''هه‌نگاریا:'' له‌ هه‌نگاریا، یاساى پاراستنى زانیاریه‌ تاكه‌كه‌سیه‌كان و ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌ خاوه‌ن به‌رژه‌وه‌ندیه‌ گشتیه‌كان، مافى ده‌سترِاگه‌یشتن دریَژه‌ پیَده‌دات تاوه‌كو هه‌موو ئه‌و زانیاریانه‌ بگریَته‌وه‌ كه‌ به‌رژه‌وه‌ندى گشتیان تیَدایه‌، و زانیاریه‌كانیش وه‌ك ئه‌و زانیاریانه‌ى كه‌ له‌ لایه‌ن ده‌زگایه‌كه‌وه‌ پیَشكه‌شده‌كریَن كه‌ وه‌زیفه‌یه‌كى حكومى به‌ ئه‌نجامده‌گه‌یه‌نیَت پیَناسه‌كراون. ''هندستان:'' له‌ هندستان یاساى مافى زانیاریه‌كان له‌ لایه‌ن په‌رله‌مانى هندستانه‌وه‌ له‌ ته‌مموزى 2000 خرایه‌ به‌ر چاو. ئه‌م یاسایه‌ له‌ 12ى تشرینى یه‌كه‌مى 2005 دا هیَزى یاسایى و جیَبه‌جیَكردنى وه‌ده‌ستهیَنا. له‌ ژیَر ئه‌م یاسایه‌دا زانیاریه‌كان بوون به‌ مافیَكى بنچینه‌یی هاوڵاتیان. و هه‌ر له‌ ژیَر سایه‌ى ئه‌و یاسایه‌ پیَویسته‌ هه‌موو ده‌زگاكانى حكومه‌ت یان ئه‌و ده‌زگایانه‌ى كه‌ له‌ ریَگه‌ى پاره‌به‌خشینى حكومه‌ته‌وه‌ كارده‌كه‌ن كارمه‌ندیَكى زانیاریه‌ گشتیه‌كان PIO دابمه‌زریَنیَت. به‌رپرسیاریه‌تى ئه‌م كارمه‌ندانه‌ PIO بریتیه‌ له‌ دڵنیاكردنه‌وه‌ى ئه‌وه‌ى كه‌ ئایا ئه‌و زانیاریه‌ى داواكراوه‌ ئاشكراكراوه‌ بۆ داواكار له‌ ماوه‌ى 30 رۆژ یان له‌ ماوه‌ى 48 سه‌عات له‌ حاڵه‌تیَك ئه‌گه‌ر ئه‌و زانیاریه‌ پیَویست بوو بۆ ژیانى یان ئازادى كه‌سیَك. ئه‌و یاسایه‌ سوودى له‌ یاسا پیَشووتره‌كانى چه‌ند ویلایه‌تیَكى دیاریكراو وه‌رگرتووه‌ ( له‌ ناویشیاندا مه‌هاراسترا گۆوه‌، كارناتاكه‌، دیَلهى، هتد) كه‌ ریَگه‌یان به‌ مافى به‌ده‌ستهیَنانى زانیاریه‌كان ( هه‌ر یه‌ك به‌ پله‌ى جیاواز) بۆ هاوڵاتیان له‌ باره‌ى چاڵاكیه‌كانى هه‌ر دامه‌زراوه‌یه‌ك له‌ حكومه‌تى ویلایه‌ته‌كان داوه‌. ژماره‌یه‌ك له‌ هه‌ڵدانه‌وه‌ى زانیاریه‌ گرنگه‌كان بووه‌ هۆى ئاشكراكردنى گه‌نده‌ڵى له‌ پرۆژه‌ جۆراوجۆره‌كانى حكومه‌ت وه‌ك پاره‌ په‌یداكردنى نارِه‌وا له‌ سیسته‌مه‌كانى دابه‌شكردنى گشتى (كۆگاكانى دابه‌شكردنى به‌شه‌ خۆراك)، فریاكه‌وتنى كاره‌ساته‌كان، بونیادنانى ریَگاوبانه‌كانى ده‌ره‌وه‌، هتد. یاساكه‌ بۆ خۆى خاڵیَكى وه‌رچه‌رخان بوو له‌ به‌ره‌وپیَشچوونى هندستان به‌ره‌و كراوه‌یى و لیَپرسراویه‌تى زیاتر. هه‌رچۆنیَك بیَت یاساكه‌ چه‌ند خاڵیَكى لاوازى دیاریكراوى تیَدا هه‌یه‌ كه‌ به‌ربه‌ست له‌به‌رده‌م جیَبه‌جیَكردنیدا دروستده‌كه‌ن. چه‌ندین پرسیار له‌سه‌ر نه‌بوونى داواكارى خیَرا و وه‌ڵامنه‌دانه‌وه‌ى داواكاریه‌كان دروستبوون. نه‌بوونى كارمه‌ندیَكى PIO ناوه‌ندى واده‌كات كه‌ زه‌حمه‌ت بیَت زۆر به‌ هه‌ستیارى كارمه‌ندى PIO ى دروست ده‌ستنیشان بكه‌یت بۆ ئه‌وه‌ى كار له‌سه‌ر داواكاریه‌كان بكه‌ت. له‌به‌ر ئه‌وه‌ى كارمه‌ندى PIO فه‌رمانبه‌رى دامه‌زراوه‌ى حكومه‌ته‌ ره‌نگه‌ ئه‌م كارمه‌نده‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كى یاسایى هه‌بیَت له‌ ئاشكراكردنى زانیاریه‌ زیانبه‌خشه‌كان له‌ باره‌ى چاڵاكیه‌كانى دامه‌زراوه‌كه‌ى خۆى، كه‌واته‌ ئه‌مه‌ش ده‌بیَته‌ هۆى به‌ گژیه‌كداچوونى به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان. له‌ ویلایه‌تى مه‌هاراسترا مه‌زه‌نده‌كراوه‌ كه‌ ته‌نها له‌ 30% ى داواكاریه‌كان له‌ راستیدا دانیانپیَدانراوه‌ به‌وه‌ى كه‌ ده‌كه‌ونه‌ ژیَر بارى ئه‌و یاسایه‌وه‌. یاساكه‌ هه‌روه‌ها خۆى له‌ ئاشكراكردنى ئه‌و زانیاریانه‌ داده‌ماڵیَت كه‌ كاریگه‌ریان به‌سه‌ر ئاسایشى نیشتمانى و به‌رگرى و پرسه‌كانى تر كه‌ ده‌كه‌ونه‌ ناو چوارچیَوه‌ى خانه‌ى به‌رژه‌وه‌ندى نیشتمانیه‌كانه‌وه‌.بۆ زانیارى زیاتر سه‌یرى یاساى مافى زانیارى به‌ده‌ستهیَنانى هیندى بكه‌: http://www.persmin.nic.in/RTI/WelcomeRTI.htm ''ئیرله‌ندا:'' له‌ ئیرله‌ندایاساى ئازادى زانیاریه‌كان http://www.irishatatutebook.ie/1997_13.htm1 له‌ نیسانى 1998 دا جیَبه‌جیَكرا. ئه‌م یاسایه‌ بوو به‌ هۆى روودانى گۆرِانیَكى به‌رچاو له‌ په‌یوه‌ندى نیَوان هاوڵاتیان و رۆژنامه‌نووسان و وه‌زاره‌ته‌كانى حكومه‌ت و دامه‌زراوه‌ گشتیه‌كان. چه‌ند پیَوه‌ندیَكى زۆر كه‌م هه‌یه‌ له‌سه‌ر زانیاریه‌كان بۆ ئه‌وه‌ى ئاشكرابكریَن. خه‌سڵه‌تیَكى به‌رچاو بریتیه‌ له‌و پیَشگریمانه‌یه‌ی كه‌ هه‌موو شتیَك ئه‌گه‌ر له‌ ریَگه‌ى یاساوه‌ سنوردارنه‌كرابیَت ئه‌وا ده‌تواندریَت به‌ده‌ستبهیَنریَت و ئاشكرابیَت. له‌م رووه‌وه‌ ئه‌م یاسایه‌ یاسایه‌كى زیاتر لیبرالیانه‌تره‌ له‌ یاساى شانشینى یه‌كگرتووى به‌ریتاینیا. ره‌نگه‌ برِیاره‌كانى دامه‌زراوه‌ گشتیه‌كان تایبه‌ت به‌ داواكاریه‌كانى به‌ده‌ستهیَنانى زانیاریه‌كان له‌ لایه‌ن كۆمیسارى زانیاریه‌كانه‌وه‌ چاویپیَدابخشیَندریَته‌وه‌. یه‌كیَك له‌ مشتومرِه‌كان كه‌ بۆته‌ جیَگاى نیگه‌رانى رۆژنامه‌نووسان و میَژوونوسان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌ شیَوه‌یه‌كى ته‌قلیدى وه‌زیرانى حكومه‌ت واژوو له‌سه‌ر هه‌ر پلانیَكى سه‌ره‌كى یان دۆكیۆمیَنتیَك ده‌كه‌ن و په‌راویَزى له‌سه‌ر ده‌نووسن كه‌ ده‌یبینن. هه‌رچۆنیَك بیَت ئه‌م پیاده‌كردنه‌ گرنگى خۆى له‌ده‌ستداوه‌ به‌هۆى ئه‌و كراوه‌ییه‌ نویَیه‌. ئه‌م په‌راویَز نووسین و واژووكردنه‌ى دۆكیۆمیَنته‌كان هه‌رچۆنیَك بیَت له‌ وارى كرداریدا زۆربه‌ى زانیارى ئه‌وه‌ ده‌داته‌ ده‌سته‌وه‌ " كه‌ وه‌زیره‌كه‌ چى زانیوه‌" له‌باره‌ى كیَشه‌كه‌ و چ جۆره‌ بۆچوونیَكى له‌ باره‌ى پرسه‌كه‌وه‌ نووسیوه‌. هه‌روه‌ها فه‌رمانبه‌رانى مه‌ده‌نى و گشتى زیاتر نا فه‌رمى بوون، له‌ پاراستنى تۆماره‌ نووسراوه‌كانى ئه‌و كۆبوونه‌وانه‌ى كه‌ ئه‌گه‌رى لیَكه‌وتنه‌وه‌ى مشتومرِى هه‌یه‌ و له‌ ئه‌نجامیشدا یاداشتى نووسراو وه‌ڵاوه‌ده‌نیَنhttp://www.unison.ie/irish_independence/stories.php3?ca=9&si=1583676&issue_id=13822 له‌ كاتیَكدا ئه‌م زانیاریه‌ زۆربه‌ى جار ئاشكرا ناكریَت و هه‌ندیَك كات ته‌نها له‌ژیَر فه‌رمانرِه‌وایى سى ساڵ، راستیه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ وه‌زیره‌كانى حكومه‌ت ئیَستا هه‌ڵناستن به‌ واژووكردن و په‌راویَزكردنى دۆكیومیَنته‌كان كه‌ ئه‌و پرسانه‌ دروستبكات له‌ كاتیَكدا حكومه‌ت كراوه‌یه‌ و به‌رپرسیارنیه‌ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ى كه‌ كىَ ئه‌وه‌ى ئه‌نجامداوه‌ یان بینیویه‌تى یان چۆن پرۆسه‌ى برِیاردروستكردن كارى خۆى كردوه‌. ''ئیسرائیل:'' له‌ ئیسرائیل، یاساى ئازادى زانیاریه‌كان 5758- 1998، پاڵپشتیكراو به‌ په‌یرِه‌وه‌كانى ئازادى زانیاریه‌كان 5759- 1999كۆنترۆڵى ئازادى زانیاریه‌كان ده‌كات. ئه‌و دامه‌زراوانه‌ دیاریده‌كات كه‌ ده‌كه‌ونه‌ ژیَر ئه‌و یاسایه‌ له‌ كۆمه‌ڵیَك جۆرى به‌ لیستكراو، كه‌ به‌شیَوه‌یه‌كى سه‌ره‌كى زۆرینه‌ى ده‌زگا گشتیه‌كانى تیَدایه‌و— ده‌رفه‌ت به‌ حكومه‌ت ده‌دات كه‌ لیستیَك به‌ ناوى هه‌موو ئه‌و ده‌زگایانه‌ بڵاوبكاته‌وه‌ كه‌ ده‌كه‌ونه‌ ژیَر بارى ئه‌و یاسایه‌، هه‌رچۆنیَك بیَت ئه‌م لیسته‌ وا پیَناچیَت كه‌ به‌شیَوه‌یه‌كى ئاشكرا له‌به‌رده‌ست بیَت، ئه‌گه‌ر له‌ راستیدا هه‌ر دروستیشكرابیَت. زۆر له‌ ده‌زگا گشتیه‌كان ناچار نین په‌یرِه‌وه‌ى یاسا بكه‌ن، كه‌ سنور بۆ ئه‌گه‌ره‌كانى به‌كارهیَنانى له‌لایه‌ن هاوڵاتیانه‌وه‌ داده‌نیَت. ئیَستا، رژیَمى ئازادى زانیاریه‌كان له‌ ئیسرائیل شتیَكى نا باوه‌ به‌ جۆریَك كه‌ تاكه‌ ده‌وڵه‌ته‌ تیایدا زانكۆ و كۆلیَژه‌ گشتیه‌كان ناكه‌ونه‌ ژیَر بارى ئه‌و یاسایه‌ له‌سه‌ر بنه‌ماى نیشتمانى؛ وه‌زاره‌تى داد هه‌رچۆنیَك بیَت سه‌یرى ئه‌وه‌ى كردووه‌ كه‌ مه‌وداى یاساكه‌ فراوانتر بكاته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌م جۆره‌ دامه‌زراوانه‌ش بگریَته‌وه‌. ''جامایكا:'' له‌ جامایكا یاسای په‌یوه‌ندیدار بریتیه‌ له‌ یاساى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان 2002. ''یابان:'' له‌ یابان، یاساى تایبه‌ت به‌ ده‌سترِاگه‌یشتن به‌و زانیاریانه‌ى كه‌ له‌لایه‌ن ئۆرگانه‌ كارگیَرِیه‌كانه‌وه‌ پاریَزراون" له‌ ساڵى 1999 دا راگه‌یاندرا و له‌ ساڵى 2001 دا جیَبه‌جیَكرا. له‌ زۆر له‌ حكومه‌ته‌ خۆجیَییه‌كان، ئه‌م یاسایه‌ په‌یرِه‌وه‌كان ریَكده‌خات له‌ باره‌ى ئاشكراكردنى زانیاریه‌كان له‌ دواى نیوه‌ى كۆتایى هه‌شتاكانه‌وه‌. ''سربیا و مۆنتینیگرۆ:'' نه‌ته‌وه‌ى سربیا و مۆنتینیگرۆ له‌ دوو كۆمارى فیدرالى پیَكدیَت. له‌ كۆمارى سربیا، یاساى تایبه‌ت به‌ ده‌سترِاگه‌یشتنى ئازاد به‌و زانیاریانه‌ى كه‌ گرنگى گشتیان هه‌یه‌ ئه‌م یاسایه‌ش مافى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ دۆكیومیَنته‌كانى ده‌سه‌ڵاته‌ گشتیه‌كان ده‌به‌خشیَت. یاسایه‌كى هاوشیَوه‌ له‌ كۆمارى مۆنتینیگرۆ پله‌ كۆتایى ساڵى 2005 دا پاش پرۆسه‌یه‌كى چه‌ندین ساڵه‌ په‌سه‌ندكرا. ''سلۆڤینیا:'' سلۆڤینیا هه‌ڵسا به‌ په‌سه‌ندكردنى یاساى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌ گشتیه‌كان http://www.dostopdoinformacij.si/index.php?id=253#236 له‌ ئازارى 2003 دا. ئه‌م یاسایه‌ ئه‌و ریَوشویَنانه‌ ریَكده‌خات كه‌ هه‌ڵده‌ستن به‌ دڵنیاكردنه‌وه‌ى ده‌سترِاگه‌یشتنى ئازادانه‌ى هه‌موو كه‌سیَك به‌و زانیاریه‌ گشتیانه‌ى كه‌ له‌لایه‌ن دامه‌زراوه‌كانى ده‌وڵه‌ت و دامه‌زراوه‌كانى حكومه‌تى خۆجیَیى و ده‌زگا گشتیه‌كان و ئه‌و ئه‌و ده‌زگایانه‌ى كه‌ پاره‌ى گشتیان بۆ ته‌رخانكراو و قه‌واره‌كانى ترى ره‌چاوكراو له‌ یاساى گشتى و كه‌سانى خاوه‌ن ده‌سه‌ڵاتى گشتى و به‌ڵینده‌رانى خزمه‌تگوزاریه‌ گشتیه‌كان پاریَزراون. ماڵپه‌رِى ئینته‌رنیَتى كۆمیسیارى زانیاریه‌كان:http://www.accesstoinformation.si/ ''ئه‌فریقیاى باشوور:'' ئه‌فریقیاى باشوور یاساى به‌هیَزكردنى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان له‌ 2 ى شوباتى 2000 دا په‌سه‌ندكرد. ئه‌م یاسایه‌ به‌ نیازى ئه‌وه‌ دانراوه‌ كه‌ "هیَزى جیَبه‌جیَكردنى یاسایى به‌و مافه‌ ده‌ستوریه‌ بدات كه‌ مافى ده‌سترِاگه‌یشتنى به‌ هه‌ر زانیاریه‌ك كه‌ له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌ته‌وه‌ پاریَزراوه‌ و یان هه‌ر زانیاریه‌ك كه‌ له‌لایه‌ن كه‌سیَكى تره‌وه‌ پاریَزراوبیَت و پیَویست بیَت بۆ پیاده‌كردن یان پاراستنى هه‌ر مافیَك پیَویست بیَت بدات"؛مافى ده‌سترِتگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌ تایبه‌ت و تاكه‌كه‌سیه‌كان بریتیه‌ له‌ خه‌سڵه‌تیَكى سه‌رنجرِاكیَش، چونكه‌ زۆرینه‌ى یاساكانى ئازادى زانیاریه‌كان ته‌نها دامه‌زراوه‌ حكومیه‌كان ده‌گرنه‌وه‌ خۆ. ''سوید:'' له‌ سوید، یاساى بنچینه‌یى ساڵى 1766 تایبه‌ت به‌ ئازادى رۆژنامه‌گه‌رى و مافى ئه‌وه‌ به‌ جه‌ماوه‌ر ده‌دات ده‌ستیان به‌ دۆكیومیَنته‌ حكومیه‌كان بگات. به‌م شیَوه‌یه‌ ئه‌مه‌ش بریتیه‌ به‌شى بنچینه‌یى له‌ ده‌ستورى سویدى و یه‌كه‌م یاساى ئازادى زانیاریه‌كانه‌ به‌و مانایه‌ مۆدیَرنه‌. له‌ سویدا ئه‌مه‌ ناسراوه‌ به‌ offentlighetsprincipen كه‌ ماناكه‌ بریتیه‌ له‌ پره‌نسیپى مافى ده‌سترِاگه‌یشتنى گشتى به‌ زانیاریه‌كان و له‌و كاته‌شه‌وه‌ ئه‌مه‌ په‌یرِه‌و ده‌كریَت http://www.sweden.gov.se/sb/d/2184/a/15521 پره‌نسیپى مافى ده‌ستپیَرِاگه‌یشتنى گشتى ماناى ئه‌وه‌یه‌ كه‌ خه‌ڵكى گشتى و میدیا گشتیه‌كانى وه‌ك رۆژنام و رادیۆ و ته‌له‌فزیۆنپیَویسته‌ زامنبكریَن به‌ تیَرِوانینیچكى نا ریَگرانه‌ له‌لایه‌ن ئه‌و چالاكیانه‌ى كه‌ حكومه‌ت و ده‌سه‌لاته‌ خۆجیَییه‌كان ئه‌نجامیده‌ده‌ن. ''تایله‌ند:'' له‌ تایله‌ند، یاساى په‌یوه‌ندیدار به‌و بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ بریتیه‌ له‌ یاساى زانیاریه‌ فه‌رمیه‌كان ساڵى 1997. ''ترینیداد و تۆباگۆ:'' له‌ ترینیداد و تۆباگۆ، یاساى په‌یوه‌ندیدار بریتیه‌ له‌ یاساى ئازادى زانیاریه‌كان ساڵى 1999. ''پاكستان:'' سه‌رۆك په‌رویَز موشه‌رِه‌ف فه‌رمانى ئازادى زانیاریه‌كانى له‌ تشرینى یه‌كه‌مى ساڵى 2002 دا راگه‌یاند. ئه‌م یاسایه‌ ریَگه‌ به‌ هه‌ر هاوڵاتیه‌ك ده‌دات بتوانیَت ئه‌و زانیاریانه‌ به‌ده‌ستبهیَنیَت كه‌ له‌ تۆماره‌ گشتیه‌كاندا هاتوون و له‌لایه‌ن دامه‌زراوه‌ گشتیه‌كانى حكومه‌تى فیدرالى پاریَزراون له‌ ناویشیاندا وه‌زاره‌ت و به‌ش و ده‌سته‌ و ئه‌نجوومه‌ن و دادگاكان. ئه‌م یاسایه‌ به‌سه‌ر ئه‌و كۆمپانیایانه‌ى كه‌ له‌لایه‌ن حكومه‌ته‌وه‌ خاوه‌نداریه‌تى ده‌كریَن و حكومه‌ته‌ هه‌ریَمیه‌كانیش جیَبه‌جیَناكریَت. له‌ یاسایه‌كه‌شدا هاتووه‌ كه‌ ئه‌و دامه‌زراوانه‌ ده‌بیَت له‌ ماوه‌ى 21 رۆژدا وه‌ڵامى داواكاریه‌كانى به‌ده‌ستهیَنانى زانیارى بكه‌ن. ''توركیا:'' "یاساى توركى بۆ مافى به‌ده‌ستهیَنانى زانیاریه‌كان" (یاساى ژماره‌:4982) له‌ 24 ى نیسانى 2004 كارى پیَكرا. ''پاراگواى:'' له‌ پاراگواى، یاسا " زانیارى نووسراو" ده‌پاریَزیَت ئه‌مه‌ش ماناى وایه‌ كه‌ هه‌ر هاوڵاتیه‌ك مافى ئه‌وه‌ى هه‌یه‌ كه‌ كۆپیه‌ك له‌و زانیاریانه‌ى كه‌ پیوه‌ندیداره‌ به‌خۆیه‌وه‌ له‌ فه‌رمانگه‌ گشتى و تایبه‌ته‌كان داوابكات، و داواى له‌ناوبردنى ئه‌و زانیاریه‌ش بكات ئه‌گه‌ر ده‌ركه‌وت كه‌ دروست و ته‌واو نه‌بوو. ئه‌مه‌ش به‌ شیَوه‌یه‌كى سه‌ره‌كى له‌لایه‌ن به‌رهه‌ڵستكاره‌كانه‌وه‌ به‌كارهیَنراوه‌ دواى دیكتاتۆر Pdt.Stroessner long ( 1954-1989) بۆ ئه‌وه‌ى زانیاریه‌كان له‌باره‌ى خۆیانه‌وه‌ بدۆزنه‌وه‌. له‌ ساڵى 2005، هه‌وڵدرا بۆ شه‌فافیه‌ت له‌باره‌ى كرِیاریه‌كانى حكومه‌ت له‌ ریَگه‌ى سیسته‌میَكه‌وه‌ بۆ بڵاوكردنه‌وه‌ى داواكارى كرِینه‌كان و ده‌رئه‌نجامه‌كان. ''به‌ریتانیا:'' یاساى ئازادى زانیاریه‌كان 2000 (2000 c. 36) بریته‌ی له‌ جیَبه‌جیَكردنى یاسا سه‌ره‌كى ئازادى زانیایریه‌كان له‌سه‌ر ئاستى نیشتمانى بیَجگه‌ له‌ ده‌زگاكانى سكۆتله‌ند كه‌ یاساى ئازادى زانیاریه‌كان (سكۆتله‌ند) 2003 ده‌یانگریَته‌وه‌. ''ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مه‌ریكا:'' له‌ ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مه‌ریكا یاساى ئازادى له‌ 4 ى تموز 1966 له‌لایه‌ن سه‌رۆك لیندن ب. جۆنسن واژووكرا و هیَزى یاسایى پیَدرا و له‌ ساڵى دواتر خرایه‌ كاره‌وه‌. هه‌مواركردنى یاساى ئازادى زانیاریه‌ ئه‌لیكترۆنیه‌كان له‌لایه‌ن سرۆك بیل كلنتۆن له‌ 2 ى تشرینى یه‌كه‌مى 2006 دا واژووكرا. ئه‌م یاسایه‌ ته‌نها به‌سه‌ر ده‌زگا فیدرالیه‌كان جیَبه‌جیَده‌بیَت. هه‌رچۆنیَك بیَت، هه‌موو ویلایه‌ته‌كان، و هه‌روه‌ها ناوچه‌ى (مقاگعه‌) كۆلۆمبیا و هه‌ندیَك له‌ هه‌ریَمه‌كانیش، ریَنمایى هاوشیَوه‌یان ده‌ركردووه‌ كه‌ له‌ ریَگه‌یه‌وه‌ داواى ئاشكراكردنى زانیاریه‌ پیَویسته‌كان له‌لایه‌ن ده‌زگاكانى ویلایه‌ته‌كان و حكومه‌ته‌ خۆجیَییه‌كان ، هه‌رچه‌نده‌ هه‌ندیَك هه‌ندیَكیان زیاتر فراوانترن له‌وانى تر. زۆر كه‌س ئه‌مه‌ ده‌به‌ستنه‌وه‌ به‌ سیسته‌مى كۆبوونه‌وه‌ى ئاشكراى په‌رله‌مان بۆ ئه‌وه‌ى ئاشكرابیَت له‌به‌رده‌م هه‌مووان. ''زیمبابۆى:'' له‌ زیمبابۆى یاساى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان و پاراستنى تایبه‌تمه‌ندیه‌كان له‌لایه‌ن سه‌رۆك مۆگابى له‌ شوباتى 2002 دا واژووكرا. ئه‌و وڵاتانه‌ى كه‌ یاساى هه‌ڵپه‌سه‌ردراویان هه‌یه‌ له‌باره‌ى ئازادى زانیاریه‌كان: - له‌ ئه‌رجه‌نتین، یاساى نیشتمانى بۆ ئازادى زانیاریه‌كان به‌ هه‌ڵپه‌سیَردراوى ماوه‌ته‌وه‌، هه‌رچه‌نده‌ هه‌ندیَك هه‌ریَمى تاكلایه‌نه‌ له‌سه‌ر ئاستى ناوچه‌یى یاساى له‌و جۆره‌یان هه‌یه‌. - ئه‌رمینیا یاسایه‌كى له‌باره‌ى ئازادى زانیاریه‌كان له‌ ساڵى 2003 دا په‌سه‌ندكرد به‌ڵام تا ساڵى 2004 هیَشتا نه‌خرابووه‌ كار له‌به‌ر هه‌ڵپه‌سیَردراوى پلانه‌كانى حكومه‌ت بۆ گۆِینى ئه‌و یاسایه‌. - له‌ ئازه‌ر باینجان، ده‌قیَكى ده‌ستوورى هه‌یه‌ بۆ ئازادى زانیاریه‌كان ، به‌ڵام هیچ یاسایه‌كى كارا نیه‌ كه‌ ئه‌و ده‌قه‌ جیَبه‌جیَبكات. - له‌ بۆستوانا ، تا ساڵى 2003، ئه‌مه‌ له‌ حكومه‌ته‌وه‌ وه‌رگیراوه‌ كه‌ ووتوویه‌تى " بوونى یاساى ئازادی زانیاریه‌كان ئه‌وله‌ویه‌ت نیه‌ بۆ ئه‌و وه‌زاره‌ت نویَیه‌، به‌لام هه‌ندیَك چاڵاكى وه‌ك كۆكردنه‌وه‌ى زانیاریه‌كان و پیَشینه‌ ره‌شنووسى پلاندانان بۆ ئه‌و یاسایه‌ ده‌ستپیَده‌كات. http://www.newsafrica.orglnewsfromafrica/articles/art_1558htm1 - له‌ فیجى، ده‌ستور مافیَكى گشتى فراوان بۆ ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان دابینده‌كات، به‌ڵام یاساى جیَبه‌جیَكار بۆ ئه‌م ده‌قه‌ ده‌ستوریه‌ ده‌رنه‌كراوه‌. ره‌شنووسى یاساى ئازادى زانیاریه‌كان ئاڵوگۆرِى پیَكرا له‌ یاڵى 2000 به‌ڵام به‌هۆى ته‌نگژه‌ى سیاسیه‌وه‌ فه‌رامۆشكرا. حكومه‌تیش هیَشتا كارى له‌سه‌ر ئاماده‌كردنى ره‌شنووسیَكى تر نه‌كردووه‌. - له‌ غانا، ره‌شنووسى یاساى ئازادى زانیاریه‌كان دووباره‌ پیَشكه‌ش به‌ كابینه‌ى حكومه‌ت كرایه‌وه‌ له‌ 2005. - له‌ ئه‌نده‌نوسیا، ماڵى نویَنه‌ران هه‌ڵسا به‌ ئاماده‌كردن و پیَشكه‌شكردن ره‌شنووسى یاساى ئازادى زانیاریه‌كان له‌ ساڵى 2004 دا. به‌ڵام تا ساڵى 2005 به‌ هه‌ڵپه‌سیَردراوى مایه‌وه‌، و حكومه‌تیش هیچى له‌باره‌یه‌وه‌ ئه‌نجامنه‌داوه‌. - له‌ ئوردن، وا دیاره‌ لویَدا ره‌شنووسیَكى یاسایى هه‌بیَت له‌ باره‌ى زامنكردنى مافى ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان. - له‌ كینیا، ره‌شنووسى یاساى زانیاریه‌كان 2005 هه‌تا ئیَستا به‌ هه‌ڵپىسیَردراوى ماوه‌ته‌وه‌. - له‌ لیسۆپو، ده‌سترِاگه‌یشتن و ده‌ستكه‌وتنى زانیاریه‌كان له‌به‌رده‌مى په‌رله‌مان بوو له‌ ساڵى 2003 تا 2004، به‌ڵام حاڵه‌تى ئیَستاى یاسایه‌كه‌ چۆنه‌. - له‌ ماڵدیڤیا، ئیَستا هیچ یاسایه‌كى ئازادى زانیاریه‌كان نیه‌. له‌ ساڵى 2004، حكومه‌ت رایگه‌یاند ره‌شنووسیَك چاوه‌رِوانده‌كریَت كه‌ په‌سه‌ندبكریَت له‌و ساڵه‌دا، به‌ڵام هیَشتا ئه‌مه‌ رووینه‌داوه‌. - له‌ مۆزه‌نبیق، حكومه‌ت هه‌ڵسا به‌ دانانى ره‌شنووسى یاسایه‌كى ئازادى زانیاریه‌كان له‌ ئابى 2005. چاوه‌رِوانده‌كریَت كه‌ هیَزى یاسایى له‌ماوه‌ى دووساڵى دواتردا وه‌ربگریَت. - له‌ ناورو، یاساى ئازادى زانیاریه‌كان 2004 به‌ر له‌و ساڵه‌ خراوه‌ته‌ به‌رده‌م په‌رله‌مان، به‌ڵام تا ئیَستا په‌سه‌ند نه‌كراوه‌. كارى زیاتر له‌سه‌ر ئه‌م یاسایه‌ ئیَستا راوه‌ستیَندراوه‌، به‌هۆى هه‌ڵپه‌سیَردراوى چاوخشاندنه‌وه‌ به‌ ده‌ستوورى ئه‌و وڵاته‌. - له‌ نایجیریا، ره‌شنووسى یاساى ئازادى زانیاریه‌كان له‌به‌رده‌م په‌رله‌مان بوو له‌ حوزه‌یرانى 200دا. و ئه‌وكات پیَشبینى ئه‌وه‌ده‌كرا كه‌ زیاتر په‌سه‌ندبكریَت. - له‌ سریلانكا، ره‌شنووسى 2004 ى یاساى ئازادى زانیاریه‌كان له‌لایه‌ن هه‌ردوو پارته‌ سه‌ره‌كیه‌كه‌وه‌ پشترِاستكراوه‌ته‌وه‌ تاوه‌كو كانونى دووه‌مى 2005 په‌سه‌ندنه‌كراوه‌. - له‌ ئۆگه‌ندادا، ئیَستا یاسایه‌كى ئازادى زانیاریه‌كان بوونى نیه‌. ده‌ستورى 1995 مافیَكى روون و ئاشكرا بۆ ده‌سترِاگه‌یشتن به‌ زانیاریه‌كان ده‌به‌خشیَت، به‌ڵام ئه‌وه‌ پیَویستى به‌ په‌رله‌مان هه‌یه‌ بۆ ده‌ركردنى یاساكان بۆ مه‌به‌ستى ریَكخستنى ئه‌و مافه‌ ده‌ستوریه‌. ئه‌م یاسایه‌نه‌ش تا ئیَستا ده‌رنه‌كراون هه‌رچه‌نده‌ ره‌شنووسیَك خراوه‌ته‌ به‌رده‌م په‌رله‌مان له‌ ساڵى 2004 دا. [[سه‌ربه‌خۆیى دادگه‌رى]] [[سه‌روه‌ری یاسا]] [[ئازادی رۆژنامه‌وانی]] 10284 62580 2007-01-01T20:56:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[en:Kleptocracy]], [[ru:Клептократия]] {{çavlêgerandin}} {{rtl}} == '''فه‌رمانرِه‌وایه‌تی دزوجه‌رده‌ (Kleptocracy)''' == كلپتۆكراسى، (جاروبار به‌ Cleptocracy ده‌نووسریَت) (ره‌گى ئه‌م وشه‌یه‌ له‌ كلپتۆ Klepto واته‌ دزوجه‌رده‌ + كراسى Cracy واته‌ فه‌رمانرِه‌وایه‌تى هاتووه‌ به‌ ماناى فه‌رمانرِه‌وایه‌تى ده‌وڵه‌ت له‌لایه‌ن دزوجه‌رده‌وه‌)، زاراوه‌یه‌كى نه‌خوازراوى ناره‌سمیه‌ و به‌كارده‌هیَندریَت بۆ حكومه‌تیَكى گه‌نده‌ڵ له‌ به‌رِیَوبردنى داهاتى گشتیدا به‌ ماناى ئه‌وه‌ى به‌رِیَوبردنه‌كه‌ى وا نه‌خشه‌ بۆكیَشراوه‌ كه‌ به‌شیَوه‌یه‌كى سه‌ره‌كى هه‌ڵده‌ستیَت به‌ به‌خیَوكردن ء پشتگیریكردنى ده‌وڵه‌مه‌ندى تاكه‌كه‌سى ء ده‌سه‌لاَتى سیاسى به‌رپرسه‌ حكومیه‌كان ء داروده‌سته‌كانیان (كلپتۆكراته‌كان). له‌به‌رئه‌وه‌ى دیموكراسى دزینى ئاشكرا بۆ به‌رژه‌وه‌ندى راسته‌وخۆى تاكه‌كه‌سى به‌مه‌به‌ستى پشتگیریكردن بۆ ماوه‌یه‌كى دریژخایه‌ن ء مانه‌وه‌ له‌ ده‌سه‌لاَتدا قورسترء زه‌حمه‌تتر ده‌كات، بۆیه‌ رژیَمه‌ كلپتۆكراسیه‌كان زۆرجار رژیَمى دكتاتۆرین یان هه‌ندیَك شیَوازی ترى حكومه‌تى ئۆتۆكراتین (تاكرِه‌وین). فه‌رمانرِه‌وایه‌تى كلپتۆكراتى واته‌ ئابوورى ولاَت بخریَته‌ ژیَر خزمه‌تى به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانى كه‌سانى كلپتۆكرات. ولاَته‌ دابه‌شكراوه‌كان ئه‌وانه‌ى سه‌روه‌تء سامانیان له‌ریَگه‌ى ده‌سبه‌سه‌ر داگرتنء داچۆرِینى سه‌رچاوه‌ سروشتیه‌كانه‌وه‌ به‌ده‌ست دیَت (وه‌ك ئه‌ڵماس ء نه‌وت له‌ چه‌ند حاڵه‌تیَكى گرنگى كه‌مدا) له‌وانه‌یه‌ به‌ شیَوه‌یه‌كى تایبه‌ت ببن به‌ كلپتۆكراسى. ئابووریه‌ دووباره‌ دابه‌شكراوه‌كان ئه‌وانه‌ى سامانیان له‌ ریَگه‌ى سیسته‌مى باج وه‌رگرتنه‌وه‌ به‌ده‌ست دیَت سنوریَكى سروشتى دیاریكراویان هه‌یه‌ له‌باره‌ى ئه‌وه‌ى تا چ راده‌یه‌ك ده‌توانن سیاسه‌تى كلپتۆكراسیان فراوان بكه‌ن له‌سه‌ر خه‌ڵكى خۆیان به‌بىَ شڵه‌ژاندنى حكومه‌ته‌كه‌یان له‌ ریَگه‌ى فراوانكردنى ده‌سه‌لاَتیان بۆ پشتگیریكارانیان یان دوورخستنه‌وه‌ى وه‌به‌رهیَنه‌رانى داهات له‌ ولاَته‌وه‌ یان وایان لیَبكریَت كریَكار و سه‌رمایه‌یان بكیَشنه‌وه‌. كاتیَك ئابووریه‌ دووباره‌ دابه‌شكراوه‌كان هه‌ڵده‌ستن به‌ ده‌رخستنى ئامانجه‌ كلپتۆكراسیه‌كان، ئه‌وان ئه‌مه‌ له‌ ریَگه‌ى به‌كارهیَنانى باج كه‌ كۆكراوه‌ته‌وه‌ له‌ خه‌ڵكى ئاسایی به‌ مه‌به‌ستى هاریكاریكردنى پشتگیریكارانى حكومه‌ت ئه‌نجامده‌ده‌ن. نمونه‌ش بۆ گروپه‌ ئاساییه‌كان كه‌ جیَگاى سه‌رنج راكیَشانن: هیَزه‌ چه‌كداره‌كانء سوودوه‌رگرانى خۆشگوزه‌رانیه‌كانء قوتابیانء كارمه‌نده‌ مه‌ده‌نیه‌كانء جوتیاره‌كانء خانه‌نشینه‌كانء ... هتد. دروست كردنى سیسته‌میَكى كلپتۆكراسى پشتگیریكراو له‌لایه‌ن دكتاتۆریه‌ته‌وه‌ به‌شیَوه‌یه‌كى ئاسایی ده‌بیَته‌ مایه‌ى چه‌ندین ساڵ له‌ قاتوقرِىء ئیَشءئازار بۆ به‌شیَكى زۆرى هاولاَتیان وه‌ك له‌ناوچونیَك بۆ كۆمه‌ڵگه‌ى مه‌ده‌نىء سه‌روه‌رى یاسا داده‌نریَت. سه‌ره‌رِاى ئه‌مه‌ش، كلپتۆكراته‌كان به‌شیَوه‌یه‌كى رۆتینى گرفته‌ ئابوورىء كۆمه‌لاَیه‌تیه‌كان پشتگوىَ ده‌خه‌ن له‌ ریَگه‌ى گه‌رِانیان به‌دواى كۆكردنه‌وه‌و به‌ده‌ستهیَنانى سامانء ده‌سه‌لاَتى زیاتر. هه‌ندیَك له‌ چاودیَران زاراوه‌ى (كلپتۆكراس) به‌كاردیَنن بۆ به‌ بیَبایه‌خدانانى ئه‌و پرۆسه‌ سیاسیانه‌ى ریَگه‌ به‌ كۆمپانیا گه‌وره‌كان ده‌ده‌ن تا كاریگه‌ر بن له‌سه‌ر سیاسه‌ته‌ سیاسیه‌كان. (رالف نادر) به‌ پىَ ى ئه‌م مانایه‌ بۆ ئه‌م وشه‌یه‌، ولایه‌ته‌ یه‌كگرتوه‌كان به‌ كلپتۆكراس له‌ ماوه‌ى هه‌ڵمه‌ته‌كانى سه‌رۆكایه‌تى ساڵى 2000دا ناوده‌بات. زاراوه‌یه‌كى ترى زیاتر وورد بۆ هه‌مان ئه‌م كاریگه‌ریه‌ له‌سه‌ر ولاَت زاراوه‌ى پلوتۆكراسى یه‌ Plutocracy . پله‌داركردنى نیَوده‌وڵه‌تى دیوه‌ده‌رى (شه‌فافیه‌ت) له‌ سه‌ره‌تاى 2004دا، ریَكخراوى دژه‌ گه‌نده‌ڵى چاودیَرى (نیَوده‌وڵه‌تى دیوه‌ده‌رى) هه‌ڵسا به‌ بلاَوكردنه‌وه‌ى لستیَك كه‌ به‌ باوه‌رِى ئه‌و ئه‌مانه‌ ده‌ خۆده‌وڵه‌مه‌ندكه‌ردترین سه‌ركرده‌ن له‌ ماوه‌ى ئه‌و چه‌ند ساڵه‌ى رابردودا. به‌ پىَ ى برِى ئه‌و پاره‌ی كه‌ گوایه‌ دزراوه‌ ( به‌ دۆلارى ئه‌مریكى)، ئاوا یه‌: 1- سه‌رۆكى پیَشووى ئه‌نده‌نوسیا سوهارتۆ (15ملیار– 35ملیار) 2- سه‌رۆكى پیَشووى فلیپین فیَردیناند ماركۆس (5ملیار – 10ملیار) 3- سه‌رۆكى پیَشووى زاییر مۆبوتو سیسی سیكۆ (5ملیار) 4- سه‌رۆكى پیَشووى نیَجیریا سانی ئه‌باچا (2ملیار –5ملیار) 5- سه‌رۆكى پیَشووى یوگسلاڤیا سلۆبۆدان میلۆسڤچ (1م) 6- سه‌رۆكى پیَشووى [[هاییتى]] جین-كلاود دوڤالیَر (300ملیۆن – 800ملیۆن) 7- سه‌رۆكى پیَشووى پیرۆ ئه‌لبیَرتۆ فوجیمۆرى (600ملیۆن) 8- سه‌رۆك وه‌زیرانى پیَشووى ئۆكرانیا پاڤلۆ لازاریَنكۆ (114ملیۆن – 200ملیۆن) 9- سه‌رۆكى پیَشووى نیكاراگوا ئه‌رنۆڵدۆ ئه‌لمیَنا (100ملیۆن) 10- سه‌رۆكى پیَشووى فلیپین جۆزیَف ئیسترادا (78ملیۆن – 80ملیۆن) [[de:Kleptokratie]] [[el:Κλεπτοκρατία]] [[en:Kleptocracy]] [[es:Cleptocracia]] [[et:Kleptokraatia]] [[eu:Kleptokrazia]] [[fi:Kleptokratia]] [[fr:Kleptocratie]] [[it:Cleptocrazia]] [[lb:Kleptokratie]] [[nl:Kleptocratie]] [[nn:Kleptokrati]] [[pl:Kleptokracja]] [[pt:Cleptocracia]] [[ru:Клептократия]] [[sv:Kleptokrati]] 10285 37996 2006-08-10T19:48:32Z Erdal Ronahi 2 {{rtl}} '''میَریتۆكراسى (فه‌رمانرِه‌وایى توانادار لیَهاتووه‌كان)''' میرۆتۆكراسى بریتیه‌ له‌ سیسته‌میَكى فه‌رمانرِه‌واییكردن كه‌ له‌سه‌ر بنه‌ماى فه‌رِمانرِه‌واییكردن له‌ ریَگاى توانا (لیَهاتوویى)، نه‌وه‌ك له‌سه‌ر بنه‌ماى سامان و نه‌ژاد و ره‌چاوكردنه‌كانى ترى پیَگه‌ى كۆمه‌ڵایه‌تى، دامه‌زراوه‌.هه‌رچۆنیَك بیَت وشه‌ى میَریتۆكراسى ئیَستا زۆرجار به‌كارده‌هیَنریَت بۆ باسكردنى جۆریَكى كۆمه‌ڵگا كه‌ تیایدا سامان و داهات و بارى كۆمه‌ڵایه‌تى له‌ ریَگه‌ى پیَشبرِكیَكردنه‌وه‌ دیاریده‌كریَن له‌سه‌ر بنه‌ماى ئه‌و گریمانه‌یه‌ى كه‌ براوه‌كان بیَگومان شایسته‌ى ئه‌و ئه‌نجامه‌ به‌ده‌ستهاتووانه‌ى خۆیانن. له‌ ئه‌نجامدا، ئه‌م وشه‌یه‌ش مانایه‌كى داروینیزمى كۆمه‌ڵایه‌تى له‌خۆوه‌ده‌گریَت، كه‌ به‌كارده‌هیَنریَت بۆ باسكردن له‌ كۆمه‌ڵگایه‌كى پیَشبرِكیَكارانه‌ى شه‌رِانگیَز، كه‌ ریَگه‌ به‌ نایه‌كسانیه‌كى به‌رفراوان ده‌دات له‌ داهات و سامان له‌ نیَوان دانیشتوان، ئه‌مه‌ش وه‌ك وه‌زیفه‌یه‌كى شایسته‌یى و لیَهاتوویى (merit )، به‌ پیَچه‌وانه‌ى كۆمه‌ڵگا یه‌كسانه‌كان. حكومه‌ت و ریَكخراوه‌ میَریتۆكراتیه‌كان جه‌خت له‌سه‌ر زیره‌كى (به‌هره‌) و خویَندنى فه‌رمى و تایبه‌تمه‌ندیه‌تى، نه‌وه‌ك ئه‌و جیاوازیانه‌ى كه‌ هه‌ن وه‌ك چینى كۆمه‌ڵایه‌تى و نه‌ته‌وه‌ و ره‌گه‌ز، ده‌كه‌نه‌وه‌. له‌ وارى كرداریدا، تویَژینه‌وه‌كان له‌سه‌ر جووڵه‌ى كۆمه‌ڵایه‌تى ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن كه‌ هه‌موو ئه‌و مه‌رجانه‌ى كه‌ به‌ بیَلایه‌نانه‌ ره‌چاوده‌كریَن له‌ كۆتاییدا له‌ به‌رژه‌وه‌ندى منداڵه‌كانى ئه‌وكه‌سانه‌ ده‌كه‌ویَته‌وه‌ كه‌ به‌ ریَگه‌یه‌ك له‌ ریَگه‌كان سوودمه‌ند ده‌بن. ئه‌مه‌ش به‌ هه‌مان شیَوه‌ دیارده‌یه‌كى داروینیزمیه‌، له‌كاتیَكدا هه‌موو دایك و باوكیَك كۆشش بۆ دروستكردن و ده‌سته‌به‌ركردنى ژیانیَكى باشتر بۆ منداڵه‌كانیان ده‌كات و گه‌یاندنى سووده‌كانى زانیاری و ئازایه‌تى و سه‌رچاوه‌كانى خۆیان ده‌به‌خشنه‌ منداڵه‌كانیان بۆ ئه‌وه‌ى سه‌ركه‌وتنى منداڵه‌كانیان دڵنیابكه‌نه‌وه‌. ئه‌مه‌ش هیَزیَكى غه‌ریزیه‌ له‌ نیَو زۆر له‌ ئاژه‌ڵه‌ ئاڵۆزتره‌كانى سه‌ر رووى زه‌وى، كه‌ له‌ ناویاندا مرۆڤ ته‌نها یه‌كیَكه‌، هه‌یه‌. زۆر له‌ كۆمه‌ڵگا مۆدیَرنه‌كان (هه‌ریه‌كه‌ ریَژه‌ى سه‌ركه‌وتنى جیاوازیان به‌ده‌ستهیَناوه‌) له‌ ریَگه‌ى ده‌ستیَوه‌ردانى ده‌وڵه‌ت له‌ خویَندن و چاودیَرى كۆمه‌ڵایه‌تى و لیَبوردنى باج و به‌خشینى پاره‌ بۆ هه‌رمنداڵیَكه‌وه‌ هه‌وڵى خه‌فه‌كردنى ئه‌و فاكته‌رانه‌ى نایه‌كسانیان داوه‌. میَریتۆكراسیه‌كان باوه‌رِیان به‌ پره‌نسیپى یه‌كسانى ده‌رفه‌ته‌كان له‌ ریَگه‌ى یه‌كسانى له‌به‌رده‌م یاسا و كۆمه‌ڵگایه‌كى دوور له‌ نه‌ژادپه‌ره‌ستى و ره‌گه‌زپه‌ره‌ستى و چه‌مكه‌كانى تر هه‌یه‌ به‌ڵام ئه‌وان نه‌ پاڵپشتى له‌ یه‌كسانیبوون و نه‌ داواى یه‌كسانبوون ده‌كه‌ن. بۆ روونكردنه‌وه‌ى ئه‌مه‌ تۆ مافى ئه‌وه‌ت هه‌یه‌ له‌ كىَ و كه‌ى ویستت كاربكه‌یت به‌ڵام مافى ئه‌وه‌ت نیه‌ كارتپیَبدریَت. یان به‌ دارِشتنیَكى جیاواز بڵیَین كه‌س ئه‌ركى له‌سه‌ر شان نیه‌ كه‌ كارت بۆ دابینبكات، چونكه‌ كار به‌ده‌ستهیَنان پاداشتى ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌ ریَگه‌ى شایسته‌بوون و لیَهاتوویه‌وه‌ به‌ده‌ستیده‌هیَنیت. له‌ دیموكراسیه‌تى نویَنه‌رایه‌تى كه‌ تیایدا ده‌سه‌ڵات به‌ شیَوه‌یه‌كى تیۆرى له‌ ده‌ستى نویَنه‌ره‌ هه‌ڵبژیَردراوه‌كانه‌، ره‌گه‌زه‌ میَریتۆكراتیه‌كیه‌كان بریتین له‌ به‌كارهیَنانى راویَژى شاره‌زا و پۆسپۆرِه‌كان بۆ یارمه‌تیدانى دارِشتنى سیاسه‌ته‌كان و خزمه‌تگوزاریه‌ میَریتۆكراتیه‌ مه‌ده‌نیه‌كان بۆ جیَبه‌جیَكردنى ئه‌و سیاسه‌تانه‌. كیَشه‌ى به‌رده‌وامى داكۆكیكردن بۆ میَریتۆكراسى بریتیه‌ له‌ پیَناسه‌كردنى ئه‌وه‌ى كه‌ به‌ته‌واوى مه‌به‌ست له‌ لیَهاتوویى (Merit) چیه‌ و یان به‌ شیَوه‌یه‌كى گرنگ كىَ ئه‌م دیاریكردنه‌ ئه‌نجامده‌دات و له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌كیش. '''ره‌چه‌ڵه‌كى زاراوه‌كه‌''' زاراوه‌ى "میَریتۆكراسى" یه‌كه‌مجار، به‌ مانایه‌كى سوكایه‌تیپیَكردن، له‌ كتیَبه‌كه‌ى میكایل یه‌نگ (Rise of the Meritocracy) به‌كارهاتووه‌ كه‌ له‌ داهاتوویه‌كى خه‌یاڵى ترسناك و نامرۆڤایه‌تیانه‌ داده‌نریَت كه‌ تیایدا پیَگه‌ى كۆمه‌ڵایه‌تى له‌ ریَگه‌ى تواناى زیره‌كى و هه‌وڵدان دیاریده‌كریَت. له‌ كتیَبه‌كه‌دا، ئه‌م سیسته‌مه‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌ له‌ كۆتاییدا ده‌بیَته‌ هۆى روودانى شۆرِشیَكى كۆمه‌ڵایه‌تى كه‌ تیایدا جه‌ماوه‌رى گشتى هه‌ڵده‌گه‌رِیَنه‌وه‌ به‌سه‌ر نوخبه‌ى فه‌رمانرِه‌وا كه‌ له‌خۆباییبوون و خۆیان جیاكردۆته‌وه‌ له‌ هه‌ستوسۆزى خه‌ڵكى گشتى. سه‌ره‌رِاى بنه‌رِه‌تى نیَگه‌تیڤانه‌ى به‌كارهیَنانى ئه‌م وشه‌یه‌، زۆر كه‌س هه‌ن باوه‌رِِیان وایه‌ كه‌ سیسته‌مى میَریتۆكراسى شتیَكى باشه‌ بۆ كۆمه‌ڵگا. لایه‌نگرانى میَریتۆكراسى ده‌ڵیَن سیسته‌میَكى میَریتۆكراسى زیاتر دادپه‌روه‌رانه‌ و به‌رهه‌مهیَنه‌رتره‌ له‌ سیسته‌مه‌كانى تر، و ریَگه‌ به‌ كۆتاییهیَنان به‌و جیاكاریانه‌ى كه‌ له‌سه‌ر بنه‌ماى ره‌گه‌ز و نه‌ژاده‌وه‌ دامه‌زراون ده‌دات ( هه‌ر چه‌نده‌ چینه‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان هیَشتا بوونیان هه‌ر ده‌میَنیَته‌وه‌). ره‌خنه‌ى سه‌ره‌كى یه‌نگ له‌باره‌ى میَریتۆكراسى بریتیه‌ له‌وه‌ى كه‌ سیسته‌میَكه‌ تیایدا پیَگه‌ى كۆمه‌ڵایه‌تى له‌سه‌ر بنه‌ماى خاسیه‌تى بابه‌تیانه‌وه‌ ده‌ستنیشانده‌كریَت و ده‌بیَت كه‌ ئه‌مه‌ش له‌ هه‌ر كۆمه‌ڵگایه‌ك په‌یرِه‌و بكریَت ئه‌و كۆمه‌ڵگایه‌ به‌ كۆمه‌ڵگایه‌كى نا یه‌كسان و نا جیَگیر ده‌هیَڵیَته‌وه‌. له‌ به‌رئه‌وه‌ى ئاراسته‌ى ره‌خنه‌یى تریش هه‌ن له‌و باره‌یه‌وه‌، لایه‌نگران و ره‌خنه‌گرانى ئه‌و تیۆره‌ زۆربه‌ى جار به‌ڵگه‌ى ئه‌وه‌ ده‌هیَننه‌وه‌ كه‌ لیَهاتوویى (Merit) له‌ لایه‌ن نوخبه‌ى فه‌رمانرِه‌واوه‌ دیاریده‌كریَت ئه‌مه‌ش ته‌نها بۆ ئه‌وه‌ى ره‌وایه‌تى بده‌نه‌ ئه‌و سیسته‌مه‌ى كه‌ له‌ بنه‌رِه‌تدا بارى كۆمه‌ڵایه‌تى له‌سه‌ر بنه‌ماى چینایه‌تى و له‌دایكبوون و سامانه‌وه‌ دیاریده‌كات. زۆربه‌ى جار به‌رهه‌ڵستكارانى چه‌مكى میَریتۆكراسى ده‌ڵیَن خاسیه‌ته‌كانى وه‌ك زیره‌كى و كۆشش ناتواندریَت به‌ شیَوه‌یه‌كى ورد پیَوانه‌ بكریَن ( بۆ نمونه‌، ره‌نگه‌ یه‌كیَك بپرسیَت " كىَ زیره‌كتره‌، اسحاق نیوتن یان ئه‌لبیَرت ئه‌نیشتاین؟"). كه‌واته‌، به‌ گویَره‌ى بۆچوونى ئه‌وان، هه‌ر پیاده‌كردنیَكى میَریتۆكراسى پله‌یه‌كى زۆرى خه‌ملاندن و مه‌زه‌نده‌كردن له‌خۆوه‌ ده‌گریَت و ئه‌م مه‌زه‌نده‌كردنه‌ش به‌ شیَوه‌یه‌كى بۆماوه‌یى شتیَكى خراپه‌ و لایه‌نگیرى تیَداده‌كه‌ویَت. '''داروینیزمى كۆمه‌ڵایه‌تى''' داروینیزمى كۆمه‌ڵایه‌تى بریتیه‌ له‌ تیۆریَكى كۆمه‌ڵایه‌تى كه‌ وا ره‌چاوده‌كات تیۆرى پیَشكه‌وتنى داروین له‌ ریَگه‌ى ده‌ستنیشانكردنى سروشتیه‌وه‌ ته‌نها مۆدیَلیَك نیه‌ بۆ پیَشكه‌وتنى خاسیه‌ته‌ بایه‌لۆجیه‌كان له‌ ره‌وگه‌ڵیَكدا به‌ڵكو ده‌كریَت به‌ سه‌ر دامه‌زراوه‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كانى كۆمه‌ڵگه‌شدا بچه‌سپیَندریَت. داروینیزمى كۆمه‌ڵایه‌تى له‌ كۆتاییه‌كانى سه‌ده‌ى 19 تاوه‌كو كۆتایى شه‌رِى دووه‌مى جیهانى دروستبووه‌، هه‌رچه‌نده‌ هه‌ندیَك بانگه‌شه‌ى ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ده‌كریَت زانستى زینده‌ورزانى كۆمه‌ڵایه‌تى (Sociobiology) هاوچه‌رخ وه‌ك فۆرمیَكى داروینیزمى كۆمه‌ڵایه‌تى پۆلین بكریَت. لایه‌نگرانى داروینیزمى كۆمه‌ڵایه‌تى زۆرجار تیۆره‌كه‌ وه‌ك پاساوهیَنانه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ى كه‌ نایه‌كسانیه‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان به‌هۆى بوونى میَریتۆكراسیه‌وه‌ن به‌كارده‌هیَنن. هه‌ندیَكى تر ئه‌م تیَوره‌ به‌كارده‌هیَننه‌وه‌ بۆ پاساوهیَنانه‌وه‌ بۆ نه‌ژاد په‌رستى و ئیمپریالیزم. تا ئه‌وپه‌رِیشى له‌ ره‌خنه‌كاندا، به‌شیَك له‌ داروینیزمى كۆمه‌ڵایه‌تى وا ده‌رده‌كه‌ویَت كه‌ پیَشبینى چاكتركردنى توخمى وه‌چانانه‌وه‌ و ریَچكه‌ نه‌ژادیه‌كانى نازیه‌كان بكه‌ن. به‌ شیَوه‌یه‌كى گاڵته‌ئامیَز، له‌ كاتیَكدا داروینیزمى كۆمه‌ڵایه‌تى به‌سه‌ر چه‌مكى پیَشكه‌وتن و ده‌ستنیشانكردنى سروشتى سیسته‌مه‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كانى مرۆڤ ده‌چه‌سپیَت، هیچ له‌ ئایدۆلیژیا سیاسى و نیمچه‌ ئاینیه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان به‌و تیوَره‌وه‌ نابنه‌ به‌شیَك له‌ تیَۆره‌ بنه‌رِه‌تیه‌ بایۆلۆژیه‌كه‌ى داروین بۆ پیَشكه‌وتن. هاوشیَوه‌ش، خودى داروینیزمى كۆمه‌ڵایه‌تیش مه‌رج نیه‌ پیَویستبكات كه‌ هه‌ڵویَستیَكى سیاسى به‌رهه‌مبهیَنیَت: هه‌ندیَك له‌ هه‌ڵگرانى تیۆرى داروینیزمى كۆمه‌ڵایه‌تى باس له‌ حه‌تمیه‌تى به‌ره‌وپیَشچوون ده‌كه‌ن، له‌ كاتیَكدا هه‌ندیَكى تریان جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌گه‌رى به‌ره‌وخراپچوونى مرۆڤایه‌تى ده‌كه‌نه‌وه‌. ته‌نانه‌ت هه‌ندیَك هه‌وڵى ئه‌وه‌یانداوه‌ تا داروینیزمى كۆمه‌ڵایه‌تى له‌ناو سیاسه‌تى چاكسازیخوازدا بچه‌سپیَنن. تیۆرى داروینیزمى كۆمه‌ڵایه‌تى له‌ كاره‌كانى زۆر له‌ نووسه‌رانه‌وه‌ وه‌رگیراوه‌، له‌ ناویشیاندا هیَربرت سپیَنسه‌ر Herbert Spencer و تۆماس مالسه‌س Thomas Malthus، به‌ڵام بیَجگه‌ له‌ گووتنى هه‌ندیَك ده‌سته‌واژه‌ى روون له‌ باره‌ى "رزگاربوون و مانه‌وه‌ بۆ گونجاوترینه‌" (داروین وه‌ك سپیَنسه‌ر زاراوه‌ى گونجاوترینى به‌كارهیَناوه‌ بۆ ئه‌و مانایه‌ى كه‌ " به‌ باشترین شیَوه‌ ریَك و گونجاوبیَت له‌گه‌ڵ بارودۆخه‌ ژینگه‌ییه‌كه‌")، هاوچه‌رخترین لایه‌نگرانى داروینیزمى كۆمه‌لایه‌تى هه‌رگیز هیچ له‌ كاره‌كانى داروینیان نه‌خویَندۆته‌وه‌ و زانیاریه‌كى كه‌میان له‌باره‌ى بایه‌لۆجى هه‌یه‌. '''لایه‌نگره‌ تاكه‌كه‌سیه‌كان ''' ''كۆنفۆشۆس Confucius '' " له‌ فیَركردندا ده‌بیَت هیچ جیاوازیه‌كى چینایه‌تى نه‌بیَت" Analects XV.39.tr.Legge زۆر له‌ هه‌واداره‌ رۆژئاواییه‌كانى كۆنفۆشۆس وه‌ك ڤۆڵتیر و H.G. Creel بیرۆكه‌ى شۆرشگیَرانه‌ى نویَى كۆنفۆشۆسیان به‌دیارخستووه‌: ئه‌و هه‌ڵسا به‌ گۆرِینه‌وه‌ى بیرۆكه‌ى میَرخاسى له‌ ریَگه‌ى خویَن به‌ میَرخاسى له‌ ریَگه‌ى چاكه‌كردن. جانزى كه‌ به‌ زمانى چینى ماناى ئه‌سڵزاده‌ (nobleman) ورده‌ ورده‌ له‌ ریَگه‌ى به‌كارهیَنانى ئه‌و وشه‌یه‌وه‌ له‌ قسه‌كانى كۆنفۆشۆس مانایه‌كى ترى وه‌رگرت ---- بوو به‌ وشه‌یه‌كى تاراده‌یه‌ك وه‌ك وشه‌ى ئینگلیزى (Gentleman) پیاو چاك. ئه‌و پیاوچاكه‌ ئاساییه‌ى كه‌ په‌ره‌ به‌ باشتركردنى خاسیه‌ته‌كانى ده‌دات ده‌كریَت پیَى بووتریَت گیَنتڵمان، له‌ كاتیَكدا كۆرِیَكى بىَ شه‌رمى شایه‌ك ته‌نها " پیاویَكى بچووكه‌". ئه‌مه‌ش بوو كه‌ ئه‌و ریَگه‌یدا هه‌موو جۆره‌ قووتابیه‌ك ببیَته‌ په‌یرِه‌وهه‌ڵگرى خۆى ( فیَركردنه‌كانى ئه‌و به‌مه‌به‌ستى راهیَنانى فه‌رمانرِه‌واكانى داهاتوو بوو) ئه‌مه‌ش ئاماژه‌یه‌كى روونه‌ كه‌ ئه‌و به‌ ته‌واوى پاڵپشتى له‌ پیَكهاته‌ى ده‌ره‌به‌گایه‌تى كۆمه‌ڵگاى چینى نه‌ده‌كرد. ''هان فیَیزى Han Feizi'' سه‌ربارى كۆنفۆشۆسه‌س، فه‌یله‌سوفیَكى ترى كۆنى چینى له‌ هه‌مان سه‌رده‌م ( ده‌وڵه‌تى شه‌رِكه‌ر) داكۆكى بۆ سیسته‌مى میَریتۆكراسى حكومه‌ت و كۆمه‌ڵگا كردووه‌. ئه‌مه‌ش هان فیَیزى بوو كه‌ به‌ به‌هیَزترین لایه‌نگرى قووتابخانه‌ى سه‌روه‌رى یاسا ناوبانگى ده‌ركردووه‌ ( یان به‌ فه‌یله‌سوفى یاساكارى ناسراوه‌). باوه‌رِى سه‌ره‌كى پاساوه‌كانى بریتیه‌ له‌ سه‌روه‌رى ره‌هاى یاساكان، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ژماره‌یه‌كى زۆرله‌ ره‌گه‌زى میَریتۆكراسی له‌خۆده‌گریَت. یه‌كیَكى تر له‌ یاساپه‌روه‌ران شانگ یانگه‌ كه‌ یاساپه‌روه‌ریَكى جیَبه‌جیَكاربوو (قانونى تگبیقى) و بووه‌ هۆى چاكسازیخوازیه‌ میَریتۆكراسیه‌كانى ده‌وڵه‌تى كین (Qin) به‌ لابردنى ئه‌ریستۆكراتیه‌ت و پاڵپشتیكردن و به‌ره‌وپیَشبردنى تاكه‌ كه‌سه‌كان له‌سه‌ر بنه‌ماى به‌هره‌مه‌ندى و زیره‌كى و نویَكارى. ئه‌مه‌ سووپاى كینى گه‌یانده‌ ئاسته‌ لیَواریَكى زۆرگرنگ به‌سه‌ر ئه‌و نه‌ته‌وانه‌ى تر كه‌ په‌یوه‌ست بوون به‌ په‌یرِه‌وكردنى سیسته‌مى كۆنى ئه‌رستۆكراسى بۆ حكومه‌ت. ئه‌م یاساپه‌روه‌ریه‌تیه‌، هاوشان له‌گه‌ڵ به‌ها دژه‌ ئه‌رستۆكراتی و به‌ها لاگیره‌كانى بۆ میَریتۆكراسى، وه‌ك به‌شیَكى سه‌ره‌كى له‌ فه‌لسه‌فه‌ و سیاسه‌تى چینى، هه‌رچه‌نده‌ له‌ دواى كین دیناستى Qin Dynasty به‌سه‌ختى بیَهیََزبووه‌ته‌وه‌، بۆ دوو هه‌زاره‌ى تر ماوه‌ته‌وه‌. ''جه‌نگیز خان Genghis Khan '' میَریتۆكراسى بریتی بوو له‌ بنه‌ماى سه‌ره‌كى بۆ هه‌ڵبژاردنى سه‌ركرده‌كان و ژه‌نه‌رِاڵه‌كانى ئیمپراتۆریه‌تى مه‌نگۆلى. جه‌نگیز خان هه‌ركه‌سیَك كه‌ زیره‌ك و شیاوى پۆسته‌كانى زنجیره‌ى فه‌رماندارى سوپاكه‌ى بایه‌ هه‌ڵیده‌بژارد. ته‌نانه‌ت باوه‌رِى به‌و سه‌رباز و ژه‌نه‌رِاڵانه‌ش هه‌بوو كه‌ له‌هیَزى دوژمنه‌كانى بوون ئه‌گه‌رِ وه‌فایان بۆ سه‌ركرده‌كانى خۆیان هه‌بووبیَت. بۆ نمونه‌، جه‌ناره‌ڵه‌كه‌ى جه‌نگیزخان جیَبه‌ Jebe سه‌ربازیَكى هیَزى دوژمن بووه‌ كه‌ ئه‌سپه‌كه‌ى جه‌نگیزخانى له‌ شه‌رِیَكدا پیَكاوه‌ پیَش ئه‌وه‌ى ببیَت به‌ خانیَكى پایه‌به‌رز له‌لاى جه‌نگیزخان. ''ناپلیۆن Napoleon'' فه‌ره‌نساى ناپلیۆنى (شۆرِگیَرِى) به‌ هه‌مان شیَوه‌ هه‌ندیَجار ده‌كریَت وه‌ك وڵاتیَكى میَریتۆكراسى ره‌چاوبكریَت. دواى شۆرِشى 1792 زۆر به‌ زه‌حمه‌ت ئه‌ندامیَكى نوخبه‌ى پیَشووت ده‌بینى كه‌ له‌ پیَگه‌ى ده‌شه‌ڵات مابیَته‌وه‌. كه‌واته‌ كاتیَك ناپلیۆن به‌ره‌و ده‌سه‌ڵات هه‌ڵكشا هیچ بنكه‌یه‌كى كۆن و پیَشینه‌ نه‌بوو بۆ ئه‌وه‌ى كارمه‌ندانى خۆى لیَیه‌وه‌ ده‌ستنیشانبكات و ده‌بوو ئه‌و كه‌سانه‌ هه‌ڵبژیَریَت كه‌ ئه‌و پیَی وابوو كه‌ باشترین كه‌سن بۆ ئه‌و كارانه‌، له‌ناو ئه‌و كه‌سانه‌ش ئه‌فسه‌رانى سووپاكه‌ى و شۆرِشگیَرِان بوون كه‌ پیَشتر له‌ ناو ئه‌نجوومه‌نى خه‌ڵك بوون، ته‌نانه‌ت هه‌ندیَك ئه‌ریستۆكراتیش بوون وه‌ك سه‌رۆك وه‌زیران تلیراند (Talleyrand). هه‌رچۆنیَك بیَت دواتر پیاده‌نه‌كردنه‌كانى میَریتۆكراسى بوون به‌ دامه‌زراندنى ئه‌ندامانى خیَزان و هاورِیَ و هاوه‌ڵان له‌ پیَگه‌ گرنگه‌كاندا ( به‌ تایبه‌تیش له‌ سه‌ركردایه‌تیه‌ هه‌ریَمیه‌كاندا)؛ سۆزدارى (انتماْ )ره‌نگه‌ فاكته‌ریَكى زیاتر گرنگتر بیَت له‌ ته‌نها لیَهاتوویى (Merit) له‌ ئه‌داكردندا كه‌ حاڵه‌تیَكى ئاساییه‌ له‌ سیاسه‌تدا. == ده‌وڵه‌ته‌ میَریتۆكراسیه‌كان: == ''سه‌نگافۆره‌ Singapora'' له‌ نیَو ئه‌و ده‌وڵًه‌ته‌ یه‌ك نه‌ته‌وه‌ییه‌ نویَیانه‌، كۆمارى سه‌نگافوره‌ هه‌وڵى ئه‌وه‌ده‌دات ببیَت به‌ ده‌وڵه‌تیَكى ته‌واو میَریتۆكراسى، جه‌ختكردنه‌وه‌یه‌كى زۆر ده‌خاته‌ سه‌ر ده‌ستنیشانكردن و ریَگه‌خۆشكردن بۆ هاوڵاتیانى گه‌نجى زیره‌ك و لیَهاتوو بۆ پیَگه‌ و پۆسته‌ سه‌ركردایه‌تیه‌كان. هه‌روه‌ها به‌ ریَژه‌یه‌كى زۆر پیَ له‌سه‌ر باوه‌رِپیَكراویه‌تى ئه‌كادیمى ده‌چه‌سپیَنیَت، كه‌ وه‌ك پیَوه‌رى بابه‌تیانه‌ ره‌چاوده‌كریَن هه‌م بۆ پیَوانه‌كردنى زیره‌كى و هه‌میش بۆ پیَوانه‌كردنى كۆششكردن.میَریتۆكراسى بریتیه‌ له‌ چه‌مكیَكى سه‌ره‌كى سیاسى له‌ سه‌نگافوره‌، به‌شیَكى به‌هۆى ئه‌و بارودۆخه‌ بووه‌ كه‌ ده‌وروخوولى سه‌رهه‌ڵدانى سه‌ربه‌خۆیى ئه‌و شاروڵاته‌یداوه‌. سه‌نگافوره‌ له‌ ساڵى 1965 له‌ مالیزیاىى هاوسنورى جیاكرایه‌وه‌ له‌به‌ر له‌ئه‌نجامى نه‌ویستنى زۆرینه‌ى گروپه‌ په‌ناهه‌نده‌كانى ( به‌تایبه‌تى به‌ ره‌گه‌ز چینیه‌كان) بۆ رازیبوون له‌سه‌ر هه‌ڵویَستى تایبه‌تى كۆمه‌ڵگه‌ چوونیه‌كه‌ خاوه‌ن خاكه‌كه‌ ( به‌ تایبه‌تى مالیزیه‌كان). حكومه‌تى فیدرالى مالیزى پاساوى بۆ به‌خشینى مافیَكى تایبه‌تى پیَشینه‌ به‌ مالیزیه‌كان ده‌هیَنایه‌وه‌ وه‌ك به‌شیَك له‌ مافى له‌دایكبوون كه‌ ئه‌وان خه‌ڵكه‌ خاوه‌ن خاكه‌كه‌بوون. سه‌ركرده‌ سیاسیه‌كان له‌ سه‌نگافوره‌ زۆر به‌ توندى دژایه‌تى ئه‌و سیسته‌مه‌یان كرد له‌ برى ئه‌وه‌ بانگه‌شه‌یان بۆ یه‌كسانى له‌ نیَوان هه‌موو هاوڵاتیانى مالیزیا ده‌كرد، له‌ گه‌یشتن به‌ زانكۆكان و گریَبه‌سته‌ حكومیه‌كان و دامه‌زراندنه‌ سیاسیه‌كان و هتد، تا ده‌گات به‌وه‌ى كه‌ شایسته‌ترین كه‌س پاڵیوراو بیَت نه‌وه‌ك ئه‌و كه‌سه‌ى كه‌ له‌ سه‌ر بنه‌ماى په‌یوه‌ندیه‌كان و باكگراوه‌ندى ئیتنیكى ده‌ستنیشانده‌كریَت. ئه‌م دژایه‌تیكردنه‌ پیَشینه‌یه‌ى نیَوان ئه‌و ویلایه‌ته‌ و حكومه‌تى فیدرالى گه‌یشته‌ ئه‌و راده‌یه‌ى كه‌ چاره‌سه‌رنه‌كریَت. سه‌نگافوره‌ جیاكرایه‌وه‌ و بوو به‌ شاروڵاتیَكى سه‌ربه‌خۆ. تا ئه‌مرۆش، سه‌نگافوره‌ به‌رده‌وامه‌ له‌سه‌ر په‌یرِه‌وكردنى میَریتۆكراسى وه‌ك یه‌كیَك له‌ بنه‌ما ره‌سمى و ریَنیشانده‌ره‌كان بۆ دارِشتنى سیاسه‌تى گشتى ناوخۆ. هه‌رچه‌نده‌ تیَبینیكاران به‌ شیَوه‌یه‌كى دادپه‌روه‌رانه‌ ره‌خنه‌ له‌م شارولاته‌ ده‌گرن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى كه‌ ئه‌م بنه‌مایه‌ به‌شیَوه‌یه‌كى یه‌كپارچه‌ به‌سه‌ر هه‌موو لایه‌نه‌كاندا جیَبه‌جیَناكات به‌ڵام ریَكه‌وتنیَكى فراوان هه‌یه‌ كه‌ سه‌ره‌رِاى ئه‌وه‌ش سه‌ركه‌وتنه‌ ئابوریه‌ گه‌وره‌كانى ئه‌و شارولاته‌ به‌شیَكى له‌ئه‌نجامى جه‌ختكردنه‌وه‌ى به‌هیَزه‌ له‌سه‌ر به‌ره‌وپیَشبردن و پیَگه‌یاندنى سه‌ركرده‌ى زیره‌ك و لیَهاتووه‌. == میرنشینى گه‌وره‌ى فینله‌ندا Grand Duchy of Finland == نمونه‌یه‌كى تر بریتیه‌ له‌ فینله‌نداى سه‌ده‌ى نۆزده‌م كه‌ به‌ شیَوه‌یه‌كى فه‌رمى له‌ لایه‌ن ئۆتۆكراته‌كان (كارزانه‌كان) فه‌رمانرِه‌وایى ده‌كرا، هه‌رچه‌نده‌ له‌ رووى پراكتیزه‌كردنه‌وه‌ ئه‌مه‌ بۆ چینى خویَنده‌وار به‌جیَهیَڵدرابوو. هه‌رچه‌نده‌ باوان و سامانى به‌ میراتگیراو كاریگه‌ریان هه‌یه‌ له‌سه‌ر ده‌رفه‌ته‌كانى ئاستى خویَنده‌وارى كه‌سیَك، خویَندن و بنه‌ماڵه‌ مه‌رجى سه‌ره‌كى بوون بۆ پیَشكه‌شكردن بۆ فه‌رمانبه‌ریه‌تى و پۆسته‌ حكومیه‌كان و به‌رزبوونه‌وه‌ى پله‌ تیایاندا. تا ناوه‌رِاستى سه‌ده‌ى بیسته‌میش برِوانامه‌ى ئه‌كادیمى هه‌ر به‌ فاكته‌ریَكى گرنگ مایه‌وه‌ بۆ ئه‌و سیاسه‌تمه‌دارانه‌ى كه‌ داوایان له‌ ده‌نگده‌ران ده‌كرد متمانه‌یان پیَببه‌خشن. 10286 65118 2007-01-17T22:40:21Z Thogo 540 rv '''Dapak''' (''tr. Saglicak'') gundekî girêdayî [[Gimgim]] (Varto) a [[Mûş]]ê ye. 15km li bakurê Gimgimê dikeve û di ber [[Çiyayê Bîngolê]] de ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 10288 62741 2007-01-02T13:24:15Z Erdal Ronahi 2 '''Gulê Neçe''' navê [[album|albûmek]] stranan ya [[hunermend]] [[Diyar]] e ku sala 2004ê derketiye. ''Gulê neçe'' herwiha yek ji [[stran]]ên wê albûmê ye. [[Kategorî:Albûm]] 10289 37750 2006-08-06T19:00:55Z Hekar 491 10290 37751 2006-08-06T19:04:49Z Hekar 491 10291 37753 2006-08-06T19:06:58Z Hekar 491 10293 49352 2006-10-06T10:05:09Z Erdal Ronahi 2 '''Kemal Tolan''', di sala 1955 de li gundê [[Şimzê]] yê ku girêdayî navça Bişêrî-Batmanê ye, ji dayîk û bavê xweyî Êzdî re buye. Perwerde ya dibistana bingehîn pênc salan li gundê Şimzê, dibistana navîn sê salan li qeza Bişêrî yê û li Wêranşehîrê perwerdeya Lîse(Gymnasium)ê diqedîn e. Gava perwerda lîse yê xelas dike û şunde, êdî ew di sala 1976 an de hatiye Almaniya(bajarê Celle). Kemal Tolan bi çend hevalên xwe re di sala 1976 de “komela karkerên ji Tirkiyê hatine ” li bajarê Celle didine damezirandin. Di sala 1981 an de li bajarê Oldenburg ê de dest bi karê wergeriya zimanê Kurdî, Tirkî û Almanî dike. Kemal Tolan, yek ji endamên redaktiona Kovara “DENGÊ ÊZIDIYAN” kevn e û damezerên “Komela Çandê dîne Êzîdî “ ya ku di sala 1994 de li bajarê Oldenburgê hatiye damezirandin e. Mamoste Kemal Tolan ji sala 1995 an vir de weke dozent û dîrektorê kursa fêrbûna zimanê Almanî, dersê dide ber xerîbên ku li kampa bajarê Oldenburg ê dimînin. Ewî Dîploma xwe ya ji bo perwerda zimanê Almanî ji Goethe Înstîtuta München`ê girtiye. Kasset û kitêbeke bi navê ”Bi xêra dialoga fêrbûna zimanê Almanî hesantir dibe” bi zimanê Almanî weşandine. Dozent`ê Kurd, di destpêka sala 1997 de qurseke fêrbûna axaftin, xwandin û nivîsandina bi Kurdî li bajarê Oldenburgê vekiriye. Di sala 2000 de li goriya derfetên xwe pirtûkeke “Hebûn û Tûnebûna Êzdiyan Tev Romanên Zindî ne” bi zimanê Kurdî(kurmancî) û ji bo weşanên “Dengê Êzîdiyan” li çapxana “Druckzentrum der Carl von Ossietzky Universität Oldenburg berhevkiriye. Mamoste û nivîskarê Êzdî, heta neha ji bo ku Êzdî jî karibin xwe bi rêxistin bikin gelek gotar û lêkolînên nivîsandine û ev tevjî di gelek malper, rojname û kovarên Kurd û Êzdiyan de hatine belakirin. Kemal Tolan zewiciye û bavê pênc zarokan e. Ew hêjî peywendiyên xwe li der û dora xwe de, di nava hinek rêxistin û dezgehên Alman û biyaniyan de berdewam dike û bi taybet jî li ser pêşxistin û naskirina dîrok û kevneşopên Êzdiyatiyê dinivîsine. [[Kategorî:Êzidî]] 10296 50415 2006-10-10T16:42:53Z Erdal Ronahi 2 '''Qubîn''' (''tr. Beşiri'') yek ji navçeyên [[Êlih]]ê ye. Bingeha navçeyê heya dema [[Hûrrî]]yan kevn e. [[Asûrî]], [[Med]], [[Pers]], [[Makedonî]], [[Roma]], [[Bîzans]], [[Mongol]], mîrîtiyên Kurdan, [[Osmanî]] li vir desthilatî kirine. Di sala [[1926]] ´î de wekî navçe bi [[Sêrt]]ê ve û di sala [[1990]] ´î de jî bi Êlihê ve hatiye girêdan. 16km ji Êlihê dûr e. Rûber 889km², bilindahî ji rûyê avê 680m ye. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 8.523 û bi giştî jî 33.152 ye. 1 nehiye, 51 gund û 64 mezre girêdayî Qubînê ne. Aborî pirranî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. Herwekî li navçeyê kargehên piçûk û çend jî fabrîk hene. Bo mînak fabrîka nîsk, fabrîka xalîçeyan. [[Kategorî:Navçeya Êlihê]] 10297 50418 2006-10-10T16:43:17Z Erdal Ronahi 2 '''Kabilcevz''' an Sason (''tr. Sason'') yek ji navçeyên [[Êlih]]ê ye. Rûber 710km² ye. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 9.825 û bi giştî jî 37.122 ye. Aborî li ser çandiniyê, xwedîkirina ajalan, karê mozhinguviyê, hilberîna gûzan û titûnê ye. Dîroka herêmê ji ya [[Kurdistan]]ê ne cudatir e. Bi belavbûna ola [[Îslam]]ê û hatina artêşên [[Ereb]]an ve navê navçeyê bûye Kabilcevz, ango wargehê gûzan. Navê navçeyê di qeydên dîrokî de wekî sason derbasdibe û bingeha vê navê ji dema [[Ûrartû]]yan tê. Di dema Osmaniyan de bi [[Amed]]ê ve, bi avabûna [[Komara Tirkiyê]] re bi Sêrtê û di sala [[1990]] ´î de jî bi Êlihê ve hatiye girêdan. [[Kategorî:Navçeya Êlihê]] [[en:Sason]] [[ca:Sasun]] [[tr:Sason, Batman]] 10298 50419 2006-10-10T16:43:24Z Erdal Ronahi 2 '''Heskîf''' (''tr. Hasankeyf'') yek ji navçeyên [[Êlih]]ê ye. Xwedî dîrokeke dewlemend e. Herwekî Heskif bi bermayiyên xwe yên dîrokî tê nasîn. Dûgela Tirk niha dixwaze li vir bendaveke ji bo hilberîna elektrîkê çêbike. Heger biserbikeve dê hemî bermayiyên dîrokî û bajarê Heskifê di bin avê de bimîne. Li Heskifê gelek zana û feylesofên navdar mezin bûne, wekî [[Alaadîn Heskîfî]] (1612-1677), [[El Xatib El Haskîfî]] (1068-1158) hwd. <gallery> wêne:Hasankeyf forteresse.jpg|Kela Heskîfê wêne:Hasankeyf_mosquee.jpg|Mizgeft wêne:hasankeyf_vieux_pont.jpg|Pira kevn wêne:Hasankeyf_pont.jpg|Dîmenek gelemperî </gallery> == Girêdanên derve == *[http://www.sonbaski.com/hasankeyfim.htm Wêneyên Heskîfê] [[Kategorî:Navçeya Êlihê]] 10299 50203 2006-10-10T14:22:43Z Erdal Ronahi 2 '''Stewr''' (''tr. Savur'') yek ji navçeyên [[Mêrdîn]]ê ye. 47km ji Mêrdînê dûr e. Gorî hejmartinên fermî yê sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 11.240 û ya gundan jî 29.866 e. Aboriya herêmê pirranî li ser çandiniyê ye. Sala 2005´î li herêmê fabrîkeka şerabê avabûye. 3 şaredarî, 33 gund û 1 mezre girêdayî Stewrê ne. Bingeha navçeyê gelek kevn e. Di qeydên dîrokî de navê Stewrê wekî, Stûr, Staûras, Sauras, Ştarû, Şarû derbasdibe. Herêm him di dîroka Kurdan, him jî di ya [[Asûrî]]yan de cihekê girîng digire. Di sala [[1928]] ´î de li Stewrê serhildanên mezin li dijî Komara Tirkiyê tê sazkirin. [[Omerî]], [[Mala Haco]], [[Ramanî]] li dijî dewleta Tirk serîhildane û ji bo mafê Kurd û Asûriyan têkoşîne. Lê serhildan têkçûye û dewletê pêkutiyên mezin li gelên herêmê kiriye. [[Kategorî:Navçeya Mêrdînê]] 10300 51665 2006-10-14T14:51:39Z Erdal Ronahi 2 '''Mehsert''' (''tr. Ömerli'') yek ji navçeyên [[Mêrdîn]]ê ye. Di sala [[1953]] ´î de bûye navçe. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara niştecihên navendê nêzîkî 7.000 e. Hejmara niştecihên gundan nêzîkî 9.000 e. Mixabin bawerî bi statîstîkên fermî yên dûgela Tirk nabe û şik heye. Aborî li ser çandiniyê û bazirganiyê ye. Mehsertê him di dîroka Kurdan, him jî di ya [[Asûrî]]yan de xwedî cihekê girîng e. Gundê [[Fafît]]ê ciheke arkeologîk e. [[Kategorî:Navçeya Mêrdînê]] 10301 50202 2006-10-10T14:22:26Z Erdal Ronahi 2 '''Rişmil''' (''tr. Yeşilli'') yek ji navçeyên [[Mêrdîn]]ê ye. Li bakur-rojhilatê Mêrdînê dikeve. Dîroka herêmê heya b.z. 3000´î kevn e. Di dîroka Kurd û [[Asûrî]]yan de xwedî cihekê girîng e. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 30.000 û ya gundan jî 2.337 e. [[Kategorî:Navçeya Mêrdînê]] 10302 50352 2006-10-10T15:43:27Z Erdal Ronahi 2 '''Xesxêr''', '''Perwarî''' (''tr. Pervari'') yek ji navçeyên [[Sêrt]]ê ye. 2 şaredarî, 40 gund û 24 mezre girêdayî Xesxêrê ne. 3 gund û 9 mezre niha vala ne. Lewra ji aliyê dûgela Tirk ve hatine rûxandin. Rûber 1.459km², bilindahî ji rûyê avê 1.380m ye. Gorî hejmartinên fermî yên sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 7.453 û bi giştî jî 23.640 e. Aborî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. Karê mozhinguviyê û hilberîna fisteqê jî heye. [[Kategorî:Navçeya Sêrtê]] 10303 50349 2006-10-10T15:43:08Z Erdal Ronahi 2 '''Kufra''', '''Şîrvan''' (''tr. Şirvan'') yek ji navçeyên [[Sêrt]]ê ye. [[Kategorî:Navçeya Sêrtê]] 10304 50351 2006-10-10T15:43:20Z Erdal Ronahi 2 '''Dih''' (''tr. Eruh'') yek ji navçeyên [[Sêrt]]ê ye. 15km ji Sêrtê dûr e. Mixabin pirraniya [[gund|gundên]] Dihê ji aliyê hêzên ewlekariyê ya dûgela Tirk ve hatine valakirin û rûxandin. Herwekî statîstîkên navçeyê jî têne veşartin. [[Kategorî:Navçeya Sêrtê]] 10305 50350 2006-10-10T15:43:15Z Erdal Ronahi 2 '''Hewêl''' (''tr. Baykan'') yek ji navçeyên [[Sêrt]]ê ye. Navê Hewêl ji mîrên Kurdan, [[Mîrên Hewêlê]] tê. Navê Kurdî hatiye qedexekirin û navê wê kirine Baykan. Di salên 80 û 90´î de pirraniya gundên navçeyê ji hêla hêzên ewlekariyê ya dûgela Tirk ve hatine rûxandin, valakirin. Herwekî statîstîkên herêmê jî veşarî ne. [[Kategorî:Navçeya Sêrtê]] 10306 50353 2006-10-10T15:43:33Z Erdal Ronahi 2 '''Tillo''' (''tr. Aydinlar'') yek ji navçeyên [[Sêrt]]ê ye. Di sala [[1990]]´î de bûye navçe. Statîstîkên navçeyê veşarî ne. [[Kategorî:Navçeya Sêrtê]] 10307 39948 2006-08-14T16:37:47Z 84.61.168.62 {{nekurdî}}biguherinin bi kurdi ez nikarim ALIKARI 10309 38002 2006-08-10T20:34:41Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Seîdê Hemo]] #redirect[[Seîdê Hemo]] 10312 47325 2006-09-13T09:42:44Z Luqman 401 Redirecting to [[Liechtenstein]] #redirect[[Liechtenstein]] 10313 37816 2006-08-08T11:00:14Z Sebjarod 318 Redirecting to [[Lîştinştayn]] #REDIRECT [[Lîştinştayn]] 10314 55808 2006-11-10T19:34:18Z Bangin 450 '''Kobanî''', (ar: ''كوباني, عين العرب'') bajarekî kurdan e, li [[başûr rojavayê Kurdistanê]], ew li ser sînorê di navbera [[Sûriye]] û [[Tirkiye]]yê de ye, li hemberî bajarê Sirûcê yê li aliyê tirkî. Kobanî nezîkî 160 Km bakurî rojhelatê Helebê ye, (Kobanî) li Rojhelatî Ferat e 30Km navbera wê û Ferat de heye, piraniya xelkê li ser çandiniyê dijîn. Daniştvanên Kobaniyê û gundên wê bi tevahî Kurd in, ji bilî malbatên polîs û mamûrên dewletê yên ji deverên din hatinî. Ta salên heftêyan jî malên Ermeniyan lê hebûn lê yek bi yek bar kirin [[Heleb]]ê yan welatên din, [[Ermenistan]] jî di nav de. Êlên kobaniyê yên mezin eşîrên Berazan û Kêtikan in. Serdarên navdar yên Berazan Bozan beg û Hirço beg bûn. Ji aliyê Kêtikan yê herî navdar Besrawî axa bû. Bozan beg di dema xwe de nûnerekî (mebûsekî) [[Riha]]yê (Urfa) bû, di meclisa millî ya mezin de li Enqereyê. Kurê brayê wî Hirço, Şahîn Şahîn, di salên 50yan de li Şamê nûnerê parlemana Sûriyeyê bû. [[Şêx Salih]], ku ji [[Amûdê]] hatibû û rêberiya terîqeta neqşebendî dikir, yek ji navdarên bajêr bû, wekî Mele Mislim, Miftiyê Kobaniyê, Mechan axa ji Kaniya Ereban, dengbêj Mişoyê Bekebûrê û [[Jan Dost]] ku nivîskarekî Kurdan yê navdar e, û hin kesên din. Pirraniya xelkê gundên bi Kobaniyê ve girêdayî xwe bi çandiniyê ve mijûl dikin. Di van salên dawîn de li Kobaniyê pîşesazî jî berfireh bû. {{bajar_kurd}} [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] [[Kategorî:Sûrî]] 10318 56244 2006-11-13T16:18:23Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zazakî]] #redirect[[zazakî]] 10319 65536 2007-01-20T10:42:10Z Luqman 401 '''Kird''', xwebinavkirina Kurdên herêma [[Çewlîk]] û hin deverên [[Erzerom]]ê ye. Yek ji navên Kurdên Zazakîaxêvan (Kurden bi zaraveyê [[Zazakî]], [[Dimilî]], [[Kirdkî]], [[Kirmanckî]], [[Ginî]] diaxivin) e. Ew ji xwe re dibêjin Kird û ji zimanê xwe re jî [[Kirdkî]] yan Kirdî. {{kurt}} [[Kategorî:kurd]] [[Kategorî:zaza]] 10320 64897 2007-01-16T17:41:45Z Luqman 401 '''Ginî''', yek ji xwebinavkirinên Kurdên Zazakîaxêv e. Li herêma Qoçgirî û [[Sêwas]]ê Kurdên bi [[Zazakî]] ([[Dimilî]], [[Kirmanckî]], [[Kirdkî]]) diaxivin ji zimanê xwe re dibêjin Ginî. Kurdên Zazakîaxêv xwe bi hin navên cuda binavdikin. Li herêma [[Dêrsîm]]ê ji xwe re dibêjin Kirmanc û ji zimanê xwe re jî [[Kirmanckî]]. Li herêma [[Çewlîk]]ê [[Kird]] û ji zimanê xwe re [[Kirdkî]] yan Kirdî, li herêma Sêwêrekê ji zimanê xwe re dibêjin [[Dimilî]]. Zaza yan [[Zazakî]] binavkirineke derveyî ye. Ango kesên ku ne Zazakî diaxivin bi vî navî binavdikin. [[Kategorî:zarava kurdî]] [[Kategorî:gel]] 10321 47581 2006-09-16T00:05:06Z Erdal Ronahi 2 Psîkolojiya Civakî çû cihê Psîkolojiya civakî Yek ji şaxên zanîstiya [[psîkolojî|psîkolojiyê]] ye. Lêkolînan li ser tevgerên mirov û ajalan dike. Wekî tê zanîn cara pêşîn [[Wilhelm Wundt]] di sala [[1879]]´î de bi avakirina laboratûwareka ceribandinê bingehê zanîstiya psîkologiyê avêtiye yan jî psîkologî ji zanistiyên din veqetandiye. Piştre hin şax û dibistanên psîkologiyê pêşketiye. Yek ji van jî sosyalpsîkologî ye. Ceribandin, destxistin û angaştên psîkologiyê di warê jiyana sosyal de bikartîne. Sosyalpsîkologî wekî mirovan, li ser jiyana ajalan jî xebatan dike. Tekiliyên mirovan, têkiliyên koman, têkiliyên li kargehê û polîtîkayê, jiyana ciwanî, zaroktî û temenmeziniyê û têkiliyên generasyonan, şer û bandora şer hwd mijarên psîkolojiya civakî ne. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10322 37896 2006-08-09T16:12:33Z Erdal Ronahi 2 10323 54355 2006-10-25T11:24:09Z Luqman 401 '''Kurmeş''' gundekî xweşik a ser bi navçe [[Pertek|Perteka]] [[Dersim|Dersimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:gundê Pertekê]] 10324 52102 2006-10-15T13:20:34Z Luqman 401 '''Germero''', ( bi tirkî: ''Akbelen'' ), [[gund]]ekî [[gel]]lekî [[dîrok]]î û xwesik ku grêdayî [[Kerboran]]a [[Mêrdîn]]ê ye. Germero di sala 1994an de ji aliyê [[dewlet]]a [[tirk]] ve hate valakirin. Gundê Germero ji 20 malan pêk dihat û nêzîkî 200 kesî lê dijiyan. {{kurt}} [[Kategorî:gundê Kerboranê]] 10325 64806 2007-01-16T08:46:01Z Luqman 401 '''Botije''', gundekî navçe [[Kerboran]] a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kerboranê]] 10326 58296 2006-11-25T12:42:24Z 85.102.205.23 Botika gundekî [[Kercosê]] ye.Di gund de nêzîkî 500 xanî heye.Herçiqasî ev ji aliyê nifûsê ve ne zêde be jî.Li gor qezayeke weka kercos a biçûk, gundekî mezin.Bi tirkî jê re dibêjin "Yemişli".û ji vê pê de li vî gundî qereqoleke eskeriyê jî heye. [[Kategorî: Gundê Kercewsê]] 10327 66110 2007-01-23T08:50:26Z 82.124.62.18 Redirecting to [[Şibêbî]] #redirect[[Şibêbî]] 10328 40695 2006-08-19T19:19:05Z Luqman 401 [[Xirab|Xirabeka]] [[gund]]ekî [[Kerboran]]ê ye. [[Kategorî: gundê Kerboranê]] 10329 52100 2006-10-15T13:18:44Z Luqman 401 Redirecting to [[Germav]] #redirect[[Germav]] 10330 51605 2006-10-14T13:09:34Z Zeki 614 '''Derêca''' ( bi tirkî: ''Akyol'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 10331 52103 2006-10-15T13:21:39Z Luqman 401 Redirecting to [[Kupraz]] #redirect[[Kupraz]] 10332 40699 2006-08-19T19:22:26Z Luqman 401 Basqil [[gund]]ekî [[Ker|Kerboran]]ê ye. [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 10333 58059 2006-11-23T10:14:23Z 85.108.249.157 [[Heşt|Heştwan]](bi tr:'''çalişkan koy''') [[gund]]ekî [[Kercewsê]] ye.Di sala 93 yan de ji aliyê dewletê ve hatiye vala kirin.Di hinga valakirinê de gundekî xwedî nifûseke navîn bû.Piştî valakirinê gundî mecbûrî jiyana mihaciriyê bûne.Beşeke mezin li navenda wilayetê(Batman/Êlih) bi cih bûne. Hinan jî koçî bajarê mezin ên tirkiyeyê kirine [[Kategorî: Gundê Kercewsê]] 10334 40711 2006-08-19T20:54:10Z Luqman 401 [[Mehîn|Mehîna]] [[gund]]ekî [[Kerboran]]ê ye. [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 10335 37947 2006-08-10T09:48:54Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Başrût]] #redirect[[başrût]] 10336 52084 2006-10-15T13:06:02Z Luqman 401 '''Başrût''', ( bi tirkî: ''Başkaya'' ), [[gund]]ekî [[Kerboran]]ê ye. [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 10337 51627 2006-10-14T13:21:36Z Zeki 614 '''Kerben''' ( bi tirkî: ''Suçati'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 10338 40716 2006-08-19T20:57:46Z Luqman 401 [[Çêlik]] [[gund]]ekî [[Kerboran]]ê ye. [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 10339 45548 2006-09-05T14:24:42Z Luqman 401 [[Wêne:avadore.jpg|thumb|Avadorê]] '''Avadorê''', gundekî navça [[Kerboran]] a ser bi [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 10340 66751 2007-01-27T12:17:44Z Luqman 401 '''Îzdara''', gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 10341 40720 2006-08-19T21:02:12Z Luqman 401 Bêrkevan [[gund]]ekî [[Kerboran]]ê ye. [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 10342 44144 2006-08-29T09:22:43Z Luqman 401 Redirecting to [[Berê zêwê]] #redirect[[Berê zêwê]] 10343 66109 2007-01-23T08:50:02Z 82.124.62.18 '''Şibêbî''' gundekî [[Kerboran]]ê ye. Ji aliyê dewleta [[tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 10344 37949 2006-08-10T09:50:45Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xelîla]] #redirect[[xelîla]] 10346 53327 2006-10-19T19:35:31Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî: Gundê Mêrdînê]] 10347 39147 2006-08-13T16:32:08Z Liesel 539 Guherandina 85.96.94.205 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 80.135.110.79 '''Terekemeyî''', zimanê [[Terekeme]], [[Qerepapax]]an e. Zimanê Terekemeyan nêzîkî zimanê Azeriyan e. Gelek peyvên [[Erebî]] tê de hene. Herwekî ji [[Kurdî]], [[Gurcî]], [[Qazaxî]], [[Farsî]], [[Ermenî]] û [[Ûrisî]] gelek bêje girtiye. Herçendî Terekeme xwe nêzî Azeriyan dibinîn jî, Azerî wan ji xwe qebûl nakin. Terekeme ji xwe re dibêjin "Terkekeme" û gorî hin îdiayan di dema belavbûna ola Îslamê de Terkeme ji [[Erebistana Saûdî]] hatine û peyva Terekeme jî ji "Terakî Mekke, Terakîme" tê û tê wateya "Kesên ji Mekke hatine, kesên Mekke terikandine" ye. == Hin peyvên Kurdî di zimanê Terekemeyan de == Êge, Ferik, Gêj, Xirxal, Kod, Qurre, Xozan, Kewanî, Kodik, Kurrik, Kûz, Lezgî, Lûle, Mar, Mozik, Gamêş, Naxir, Dewar, Noker, Nehtik, Hogeç, Papûl, Pêşgîr, Pêş, Paş, Pirtî, Pisîk, Pûngal, Boçik, Pûç, Sîtil, Şilope, Tar, Teşgere, Telîs, Têlî, Terek, Teşt, Teşî, Tûle, Wêran, Zêr, Zox, Ziqûm [[Kategorî:ziman]] 10348 66880 2007-01-28T03:56:20Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[os:Гуырдзиаг æвзаг]] '''Gurcî''' ji gelê [[Gurcistan]]ê û ji zimanê wan re tê gotin. Zimanê Gurcî ji [[zimanmalbata Qefqasî]] şaxa [[başûrê Qefqasî]] ye. Nêzîkî [[Svanî]], [[Lazî]], [[Megrelî]] ye. Gurcî li Gurcistanê, [[Tirkiyê]], [[Îran]], [[Azerbaycan]], başûrê [[Osetya]] û li hin welatên [[Ewropa]] dijîn. Li [[Kurdistana Bakur]] jî Gurcî hene û [[Osmanî]] û dûgela Tirk ew anîne bicihkirine. Zimanê Gurcî kevntirîn, dewlemendtirîn zimanê Qefqas e. Di sedsala 3. de bi zimanê Gurcî pirtûk hatine nivîsîn. [[Kategorî:ziman]] [[ar:لغة جورجية]] [[bg:Грузински език]] [[br:Jorjieg]] [[bs:Gruzijski jezik]] [[ca:Georgià]] [[cs:Gruzínština]] [[da:Georgisk (sprog)]] [[de:Georgische Sprache]] [[en:Georgian language]] [[eo:Kartvela lingvo]] [[es:Idioma georgiano]] [[et:Gruusia keel]] [[fa:زبان گرجی]] [[fi:Georgian kieli]] [[fr:Géorgien]] [[ga:Seoirsis]] [[he:גאורגית]] [[hr:Gruzijski jezik]] [[it:Lingua georgiana]] [[ja:グルジア語]] [[ka:ქართული ენა]] [[ko:그루지야어]] [[ky:Грузин тили]] [[li:Georgisch]] [[lt:Gruzinų kalba]] [[lv:Gruzīnu valoda]] [[nl:Georgisch]] [[no:Georgisk språk]] [[os:Гуырдзиаг æвзаг]] [[pl:Język gruziński]] [[pt:Língua georgiana]] [[ro:Limba georgiană]] [[ru:Грузинский язык]] [[sr:Грузијски језик]] [[sv:Georgiska]] [[tg:Забони гурҷӣ]] [[th:ภาษาจอร์เจีย]] [[tr:Gürcüce]] [[uk:Грузинська мова]] [[zh:格鲁吉亚语]] 10349 60966 2006-12-20T00:31:35Z Erdal Ronahi 2 '''Henbelî''' yek ji şaxên, mezhebên ola [[Îslam]]ê ye û kesên ji vê mezhebê ne re jî Henbelî tê gotin. Mezheba Henbelî ji mezhebên din bêtir qîmetê dide neql û rivayetên olî. Lê bi van neqlan ewle nabe. Quran, jiyana sahabeyan, sunnet rastiyên herî xurt in. Mirov nikare wan şîrove bike. Li welatên Ereban pirr belav nebûye. [[Ehmed bîn Henbel]] bingeha vê mezhebê avêtiye û bi xebatên [[Ebdulqadir Gêylanî]] pêşketiye. [[Kategorî:Mezheba îslamî]] 10350 37970 2006-08-10T16:50:17Z Erdal Ronahi 2 10351 37972 2006-08-10T16:51:44Z Erdal Ronahi 2 '''Senteza Tirk-Îslamê''' yek ji şirovekirinên [[Îslam]]ê ye. Di dema [[şerê sar]] de [[DYE]] bi navê [[bloka kesk]] li welatên Îslam projektek meşand û ola Îslamê û bawermendên Îslamê li dijî çepgîriyê û komûnîzmê birêxistin kir. Li Tirkiyê vê polîtîkaya DYE´yê xwe bi navê senteza Tirk-Îslamê binavkir û da der. Îslamîstên radîkal û nîjadperestên Tirk ên radîkal di yek armanc û bingehê de gihand hev û li dijî komûnîzmê têkoşiyan. Di destpêka salên 70´î de bi navê "[[Komeleyên têkoşîna bi komûnîzmê re]]" gelek komele avabûn. Bi hezaran [[çepgîr]], ronakbîr hatin kuştin. "Ocaxa ronakbîran - Aydinlar Ocagi" pêşengiya vê politîkayê kir. Bi hatine derbeya leşkeriya 12ê Îlonê (12 Kewçêr 1980) ev polîtîka bû polîtîkaya fermî ya dewleta Tirkiyê. Bi destpêkirina têkoşîna [[PKK]]´yê û bi dawî hatina şerê sar vê polîtîkayê berê we da Kurdan. Hêj jî berdewam e. En senteza han Tirkan û berjewendiyên dewleta Tirk wekî xwedî û pêşengê ola Îslamê dibîne. Daxwazên Kurdan û hindikayiyên li Tirkiyê dijîn bi navê "îxanetê" binav dike. Dijminahiya Kurd, [[Ermenî]], [[Grek]], [[Laz]], [[Pontûs]], [[Çerkes]], [[Cihû]], ola Xrîstiyanî hwd dike. [[Kategorî:Îslam]] 10352 37973 2006-08-10T16:53:33Z Erdal Ronahi 2 '''Şerê sar''' binavkirina têkiliyên di nabera [[bloka rojavayê]] û [[bloka rojhilatê]] yên di salên [[1945]] - [[1990]]´ê ye. Wekî tê zanîn bloka rojava di bin pêşengiya [[DYE]] û [[NATO]]´yê li dijî bloka [[Sowyet]]ê di pêşbirk û têkoşîne de bû û bi hilweşîna Sowyetê ev nakokî û pêşbirk bi dawî bû. Bloka rojhilatê di bin pêşengiya Yekîtiya Komarên Sosyalîst ên Sowyetê (YKSS) û [[Pakta Warşaw]] li dijî bloka rojava xwe parast û têkoşiya. Bavê yan pêşengê vê polîtîkayê serokwezîrê DYE [[Harry S. Truman]] tê zanîn. Herdu blokan bi hev re rûbirû nediketin şer, lê bi metodên taybet bi hev re şerdikirin. Wekî bikaranîna welatên û rêxistinên neserbixwe, pêşbirk û şerê aborî, şerê psîkologîk, şerê îdeologîk hwd. Li ser şerê sar gelek fîlm, roman hatine holê. Dawiya şerê sar bi serkeftina bloka rojavayê hat û bloka rojhilatê hilweşiya. [[Kategorî:dîrok]] [[Kategorî:şer]] 10353 63338 2007-01-06T11:49:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[en:Bahçesaray, Van]], [[tr:Bahçesaray, Van]] '''Muksî''' an jî '''Muskî''' (''tr. Bahçesaray'') yek ji navçeyên [[Wan|Wanê]] ye. Di sala [[1987]]´î de bûye navçe û bi Wanê ve hatiye girêdan. Muksî bi nebûna rê, xizanî, dirêj debasbûna zivistanê tê nasîn. [[Kategorî:Navçeya Wanê]] [[en:Bahçesaray, Van]] [[tr:Bahçesaray, Van]] 10354 51007 2006-10-11T16:07:51Z Thogo 540 linkfix '''Elbak''' (''tr. Başkale'') yek ji navçeyên [[Wan|Wanê]] ye. 112km li başûr-rojavayê Wanê dikeve. Ji Kurdistana Îranê 20km dûr e. Rûber 2.599km², bilindahî ji rûyê avê 2.460m ye. Pirraniya daristanên herêmê ji aliyê hêzên ewlekarî yên KT hatina rûxandin. 63 gund û 69 mezre girêdayî Elbakê ne. Gorî hejmartinên fermî yên sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 14.114 û bi giştî jî 55.563 ye. Aboriya navçeyê pirranî li ser xwedîkirina ajalan e. Li herêmê ji aliyê fîrmayên dewleta Tirk gelek madenên binerdî tên derxistin. [[Kategorî:Navçeya Wanê]] 10355 43274 2006-08-25T08:03:34Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Şax (Wan)]] # [[Şax (Cizîr)]] {{cudakirin}} 10356 37977 2006-08-10T16:55:03Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:dîrok]] 10357 51025 2006-10-11T16:14:37Z Thogo 540 linkfix '''Erdêmed''', Erdmed. Aretmêt (''tr. Edremit)'' yek ji navçeyên [[Wan|Wanê]] ye. Bingeha navçeyê di dema [[Med]]an de hatiye avêtin. Di qeydên dîrokî de wekî Erdêmed, Aretmêt, Ardmad, Erdmad, Erdemîd derbasdibe. 18km ji Wanê dûr e. Di sala [[1990]]´î de bûye navçe. Rûber 600km², bilindahî ji rûyê deryayê 1.846m ye. 12 gund û 18 mezre girêdayî navçeyê ne. Dewleta Tirk tenê 1 mezreyê dihesibîne û bi fermî nasdike. Hejmara niştecihên navendê 4.509 û bi giştî jî 15.696 e. Di statîstîkên fermî de şik hene. Aborî pirranî li ser çandiniyê ye. Herwekî tûrîzm jî navdar e. Erdêmed xwedî dîrokeke dewlemend e. Gelek bermayiyên ji [[Ûrartû]], [[Med]], mîrîtiyên Kurd hwd hene. [[Kategorî:Navçeya Wanê]] 10358 51005 2006-10-11T16:07:30Z Thogo 540 linkfix '''Erdiş''' (''tr. Erciş'') yek ji navçeyên [[Wan|Wanê]] ye. Rûber 2.115km² ye. Hejmara niştecihên navendê 78.397 û bi giştî jî 145.229 e. 2 nehiye 85 gund û 39 mezre girêdayî navçeyê ne. Aborî pirranî li ser çandiniyê ye. Herwekî bazirganî jî pêşketiye. Mezintirîn navçeya Wanê ye. Di qeydên dîrokî de wekî Erdiş, Ardaş, Arzaş, Arzaşkû derbasdibe. Gel ji Kurdan pêk tê. Herwekî hin koçberên ku dewleta Tirk bicihkirine jî henin. [[Kategorî:Navçeya Wanê]] 10359 51030 2006-10-11T16:15:52Z Thogo 540 linkfix '''Westan''' (''tr. Gevaş'') yek ji navçeyên [[Wan|Wanê]] ye. 40km ji Wanê dûr e. Rûber 272km², bilindahî ji rûyê avê 1.750m ye. Hejmara niştecihên navendê 10.788 û bi giştî jî 29.629 e. Di statîstîkên fermî de şik hene. 30 gund û 18 mezreyê wê hene. Aborî li ser karê mozhinguviyê û çandiniyê ye. Herwekî tûrîzm û bazirganî jî berbiçav e. [[Kategorî:Navçeya Wanê]] 10360 51028 2006-10-11T16:15:14Z Thogo 540 linkfix '''Payizava''', '''Xawesor''' (''tr. Gürpinar'') yek ji navçeyên [[Wan|Wanê]] ye. Di sala [[1936]]´î de bûye navçe. 22km ji Wanê dûr e. Rûber 4.063km² ye. Hejmara niştecihên navendê 6.916 û bi giştî jî 37.797 e. Aborî li ser xwedîkirina ajalan e. Herêm ji aliyê bermayiyên dîrokî ve gelek dewlemend e. 3 nehiye, 71 gund û 81 mezreyê Payizava hene. [[Kategorî:Navçeya Wanê]] 10361 61481 2006-12-23T17:56:11Z Bablekan 495 lêzêdekirin '''Bêgirî''' (''tr. Muradiye'') yek ji navçeyên [[Wan|Wanê]] ye. Rûber 1.087km², bilindahî ji rûyê avê 1.700m ye. 82km ji Wanê dûr e. 39 gund û 11 mezreyê wê hene. Hejmara niştecihên navendê 12.982 û bi giştî jî 31.305 e. Mixabin şik di statîstîkên fermî de hene. Gelek bermayiyên dîrokî hene. Aborî pirranî li ser xwedîkirina ajalan e. Di qeydên dîrokî de weki Bêgirî, Bargirî, Bergirî jî derbasdibe. == Navdarên Bêgirî yan Bergiriyê == *[[Cîhangîr Axa]] [[Kategorî:Navçeya Wanê]] 10362 51029 2006-10-11T16:15:32Z Thogo 540 linkfix '''Qerqelî''' (''tr. Özalp'') yek ji navçeyên [[Wan|Wanê]] ye. Di sala [[1948]]´î de bûye navçe. Rûber 1.393km², bilindahî ji rûyê avê 2.100m ye. Hejmara niştecihên navendê 6.679 û bi giştî jî 54.143 ye. Mixabin şik di statîstîkên fermî de hene. 1 nehiye 52 gund û 20 mezreyê wê hene. Aborî li ser bazirganî û xwedîkirina ajalan e. [[Kategorî:Navçeya Wanê]] 10363 51010 2006-10-11T16:08:10Z Thogo 540 linkfix '''Sêrê''' (''tr. Saray'') yek ji navçeyên [[Wan|Wanê]] ye. Rûber 1.334km² ye. 75km ji Wanê dûr e. 23 gund û 11 mezreyê wê hene. Hejmara niştecihên navendê 3.568 û bi giştî jî 16.709 e. Mixabin şik di statîstîkên fermî de hene. Di sala 1990´î de bûye navçe. [[Kategorî:Navçeya Wanê]] 10364 37989 2006-08-10T18:12:54Z Bablekan 495 Saray çû cihê Sêrê: bilêvkirin ev e #REDIRECT [[Sêrê]] 10365 37990 2006-08-10T19:05:15Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Urartû]] #redirect[[Urartû]] 10366 37992 2006-08-10T19:20:37Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Muksî]] #redirect[[Muksî]] 10368 38010 2006-08-11T08:07:34Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Sine]] #redirect[[Sine]] 10369 38153 2006-08-12T12:54:37Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Mediyan]] #redirect[[Mediyan]] 10370 56956 2006-11-16T19:28:04Z Cyrus the virus 619 Zayin, roja jidayikbûna [[Îsa]] ye. Ev roj bi [[teqwîm]]a mîladî roja yekemîn tê qebûlkirin. Ji lewma bûyerên dîrokî gorî vê tarîxê mîna berî zayinê an [[piştî zayinê]] tên bicihkirin. [[de:vor Christus]] [[eo:Kristana erao]] [[Kategorî: Dîrok]] 10371 64443 2007-01-13T18:19:47Z Cyrus the virus 619 Zayin, roja jidayikbûna [[Îsa]] ye. Ev roja gorî [[Salnameya Mîladî]] roja yekemîn tê qebûlkirin. Ji lewma bûyerên dîrokî gorî vê [[tarîx]]ê mîna [[berî zayinê]] an piştî zayinê tên bicihkirin. [[Category:Dîrok]] [[de:vor Christus]] [[eo:Kristana erao]] 10372 39923 2006-08-14T13:29:20Z Mani1 152 Redirecting to [[Fars]] #redirect [[Fars]] 10373 38169 2006-08-12T13:09:40Z Erdal Ronahi 2 "Marksîst-lenînîst"; Ji [[Partî]], [[dewlet]] an jî [[rêxistin]]ên ku di rêxistinbûn, [[tekoşîn]], [[tevger]], [[taktîk]] û [[stratejî]]ya xwe de [[birdozî]]ya [[Karl Marks]] û [[Vlademîr Îlyîç Ûlyanov Lenîn]] bikartînin re tê gotin [[Kategorî:Bîrdozî]] 10374 38064 2006-08-11T13:11:15Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Birdozî]] #redirect[[Birdozî]] 10375 56251 2006-11-13T16:25:51Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îdeolojî]] #redirect[[Îdeolojî]] 10376 56079 2006-11-12T23:29:12Z Erdal Ronahi 2 Îdeolojî = [[Birdozî]], [[Felsefe]] û [[tevger]]a domandina [[jiyan]]ê ye. [[Kategorî:Felsefe]] [[Kategorî:Siyaset]] 10381 61719 2006-12-26T04:34:34Z Metin84 686 [[Wêne:ERNK - YDK - CDK - PKK - -1985-2000-2004-2005-.png|thumb|ERNK - Enîya Rizgarîya Netewa Kurdistan]] [[Enî]]ya [[Rizgarî]]ya [[Netew]]a [[Kurdistan]]; di [[Newroz]]a sala 1985an de hate avakirin. Piştî ku [[PKK]] [[stratejî]]ya xwe guherand ERNK hate feshkirin û di dewsa wê de Yekîtiya Demokratîk a Gelê Kurd ([[YDK)]] hate avakirin ( 2-10 gulan 2000 ) [[Kategorî:Rêxistin]] 10382 61713 2006-12-26T04:25:39Z Metin84 686 [[Wêne:ERNK - YDK - CDK - PKK - -1985-2000-2004-2005-.png|thumb|YDK - Yekîtiya Demokratîk a Gelê Kurd]] '''Yekîtiya Demokratîk a Gelê Kurd''' (YDK) di 2-10 gulan sala 2000î de di dewsa [[ERNK]] de hate avakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Rêxistin]] 10384 38058 2006-08-11T13:06:26Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Yekîtiya Demokratîk a Gelê Kurd]] #redirect[[Yekîtiya Demokratîk a Gelê Kurd]] 10385 38157 2006-08-12T12:58:45Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zeynep Kinaci (Zîlan)]] #redirect[[Zeynep Kinaci (Zîlan)]] 10386 61725 2006-12-26T04:59:29Z Metin84 686 [[Wêne:ERNK - YDK - CDK - PKK - -1985-2000-2004-2005-.png|thumb|CDK - Civaka Demokratîk a Kurdistan]] CDK ( Civata [[Demokratîk]] a [[Kurdistan]] ), di 12-21 [[Pûşper]] 2004an de li [[Ewrûpa]]yê di dewsa [[YDK]]ê de hate avakirin. [[Kategorî: Rêxistin]] 10387 62760 2007-01-02T13:47:12Z Erdal Ronahi 2 '''Toros''' ji rojavayê [[Kurdistan]]ê, ji bajarê [[Mereş]]ê ve dest pê dikin û ber bi [[rojhilat]] ve heta herêma [[Colemêrg]]ê diçin. Ji wê pê de jî [[çiya]]yên [[Zagros]]ê dest pê dikin. [[kategorî:zîncîreçiya]] 10388 38055 2006-08-11T13:05:15Z Erdal Ronahi 2 ERNK çû cihê Eniya Rizgariya Netewa Kurdistan #REDIRECT [[Eniya Rizgariya Netewa Kurdistan]] 10389 38057 2006-08-11T13:05:55Z Erdal Ronahi 2 Yekîtiya Demokratîk a Gelê Kurd (YDK) çû cihê Yekîtiya Demokratîk a Gelê Kurd #REDIRECT [[Yekîtiya Demokratîk a Gelê Kurd]] 10390 63293 2007-01-05T23:35:45Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Loqman (cudakirin)]] #redirect[[Loqman (cudakirin)]] 10391 38063 2006-08-11T13:09:52Z Erdal Ronahi 2 CDK çû cihê Koordînasyona Civaka Demokratîk a Kurdistan #REDIRECT [[Koordînasyona Civaka Demokratîk a Kurdistan]] 10392 38065 2006-08-11T13:12:10Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Berî zayinê]] #redirect[[Berî zayinê]] 10393 38066 2006-08-11T13:12:36Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Piştî zayinê]] #redirect[[Piştî zayinê]] 10395 50216 2006-10-10T14:33:43Z Erdal Ronahi 2 '''Nizip''' [[navçe]]yek [[Dîlok]]ê (Entebê) ye. [[Kategorî:Navçeya Dîlokê]] 10396 50310 2006-10-10T15:19:06Z Erdal Ronahi 2 Curnê reş çû cihê Curnê Reş '''Curnê Reş''' (''tr. Hilvan'') yek ji navçeyên [[Riha]]yê ye. 55km ji Rihayê dûr dikeve. Rûber 1.278km² ye. Gorî hejmartinên fermî yê dûgela Tirk hejmara navendê 16.205 û bi giştî hejmara niştecihan 38.411 ye. Di sala [[1926]]´î de bûye navçe û bi Rihayê ve hatiye girêdan. Bilindahî ji rûyê avê 600m ye. Aborî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. 2 nehiye, 62 gund û 33 mezre girêdayî navçeyê ne. Pirraniya mezreyan ji aliyê dewletê ve hatine valakirin. Herwekî şik di statîstîkan de hene. == Wargehên dîrokî û tûrîstîk ên Curnê Reşê == * Şikefta [[Karûtê]] * Bermayiyên dîrokî yên gundê [[Qentaran]] * [[Bîra Şor]] * Bermayiyên [[Birçik]]ê * Bermayiyên gundê [[Fîk]]ê * Şikefta [[Xoşîn]]ê * Şikefta [[Mişmiş]]ê * Bermayiyên li gundê [[Garoz a Jor]], [[Deverê]] * [[Şikefta Henikê]] (tr. Inik Magarasi) * Bermayiyên li Curnê Reş, [[Helîn]], [[Palagir]], [[Kepîr]], [[Xozan]], [[Hemdîn]], [[Malwêran]], [[Naçar]], [[Sêvilan]] [[Kategorî:Navçeya Rihayê]] 10397 50427 2006-10-10T16:49:40Z Erdal Ronahi 2 '''Hewenge''' (''tr. Bozova'') yek ji navçeyên [[Riha]]yê ye. Xwedî dîrokeke kevn e. Bermahiyên ji b.z. 7000´î hatine dîtin. Rûber 1.580km² ye. 38km ji Rihayê dûr dikeve. Nifûsa navçeyê bi giştî (sala [[1997]]´î) 27.747 e. Mixabin di statîstîkên fermî de şik hene. 76 gund û gelek mezreyê wê hene. Pirraniya mezreyan ji aliyê dewletê ve hatine rûxandin an valakirin. [[Kategorî:Navçeya Rihayê]] 10398 50217 2006-10-10T14:33:52Z Erdal Ronahi 2 '''Xelfetî''' (''tr. Halfeti'') yek ji navçeyên [[Riha]]yê ye. Piştî çêkirina [[Bendava Bîrecîk]]ê pirraniya bermahiyên dîrokî din bin avê de mane. Navçe bi navê "Xelfetiya Nû" li cihekê din avabûye. [[Kategorî:Navçeya Rihayê]] 10399 50430 2006-10-10T16:51:27Z Erdal Ronahi 2 '''Tilebyad''' (''tr. Akçakale'') yek ji navçeyên [[Riha]]yê ye. Xwedî dîrokeke kevn e. Rûber 1.248km², bilindahî ji rûyê avê 385m ye. 52km ji Rihayê dûr e. Gorî hejmartinên fermî yên sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 32.114 û bi giştî jî 77.261 e. 1 şaredarî, 1 nehiye, 87 gund û 160 mezreyê wê hene. Pirraniya mezreyan ji aliyê dewletê ve hatine rûxandin an valakirin. Gelê herêmê gelek xizan e. Aboriya xwe bi xebata pembo, çandinî û xwedîkirina ajalan dikin. Riya pirraniya gund û mezreyan nîne. Herwekî elektrîk, bijîşk, av, dibistan jî kêm in û gel gazindar e. [[Kategorî:Navçeya Rihayê]] 10400 50225 2006-10-10T14:38:55Z Erdal Ronahi 2 '''Xarran''' (''tr. Haran'') yek ji navçeyên [[Riha]]yê ye. 44km li başûr-rojhilatê Rihayê dikeve. Herêm xwedî dîrokeke gelek kevn û dewlemend e. Di sala [[1270]]´î de Mongolan hemî dewlemendiya herêmê rûxandine û talankirine. Sala [[1987]]´î de bûye navçe. 76 gund û 14 mezreyê wê hene. Gorî hejmartinên sala [[1997]]´î hejmara niştecihên navendê 7.306 û bi giştî jî 33.753 ye. [[Kategorî:Navçeya Rihayê]] 10402 52081 2006-10-15T13:04:43Z Luqman 401 Gundê '''Banêhebanê''' ( bi tirkî: ''Dilek'' ), gundekî girêdayî [[Kerboran]]ê ye. Gundeki piçûk bû lê pir şîrîn bû, dahl û av û birkeve zahf xweş bûn. Çiya e ve bi dare mazi u bı dare sımaqe şenbu.Tama tırhe ve i taifi 40 sala he dı ber dinanemındeye...Dı neqebeyna şıkeftıka u qavaqa u küpras deye lı dorave gülbiş u botıje heye. Bı aşira basqılva te naskerın. Lê mixabin geleki balkeşe iro geleka jı vanaka hebuna xwe vındakıriye. Jıber ku her nimet bi [[însan]]a hene ,ku însan jı vedere hata koçberkırın nımet ji pıre koçberbûn û [[hebûn]]a xwe vindakırın. Vexte mıhov jı kerboran derdıket jı aliye sere kıryava ber bı mıdırsafa va u ber bı aşı kevır,ber bı nuvala aşava dıçuvi ,ev sıpindare bılınd ev hejire bınati u ye ezraqi u bıhneke xweş u hinik leruve mıhov dıxıst mıhov xwe de beheşta [[dinya]] eda dıdit. Lı ser ve reya nuvala aşa 6 7 aş di şuxulin.jı sere kahni aşe mala axê, aşe mala kosa,aşe sope, aşe kevır, aşe mala sıloğero...jıvara dahata gotın. He kavıle hınek jı va aşa hene. Mıhov sere kahniye xalastıke duvre dıgıhe ava dore, cihe şahlulu bılbıla,qab qaba keve ribat,duvre günde şıkeftıka ava lata gevri hasreta dıla...Gunde banêhebanê gunde bav û kalê me, cıhê şer û agit û veiya.Günde berxwedane bıngeha şehida, lı hembere zılmu koledara cıhe cangevara...Dı dirokeda tuccara serê xwe lı ber zılm û neheqiyê netevandiye. Ne [[cerdavan]]i ne hilevanî ne [[koledarî]] qabul nekıriye.Gele ve her vext xerxwazu u jir u zaneye...Şuxulkerexwe mahbube dıle xalqıxweye û her tım lı ser piyaya. Le mıxabın hata velatıma xweşnebe Banêhebanê ji nema te sıhra bere...Hata [[aşitî]] çênebe dengê romiya û çekdari nesekne tıder xweşnabe... [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 10403 39402 2006-08-13T16:44:32Z Liesel 539 Guherandina 85.103.184.83 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Îndra ([[Sanskrît]], nêr, इन्द्र) xwedayekî [[Hindî]] ye, lê di jiyana îro ya olî de zêde dewr û bandora wî nîne. Di ola beriya [[Hindûîzm]]ê ango [[Vedî]] de Îndra mezintirîn xwedayê şer, bahoz û baranê yê ezmanan e. Li gor vê olê bêyî Îndra serketina di şer de ne mumkin e. Ew xwedayê çîna şervanan [[Kshatriya]] bû. Li gor [[Veda]]yê ew e yê dikuje (hantá vrtásya), ew e yê ku avê radiwestîne (digewimîne), ew mar e (ahî) û ew têkbirê hemû berxwedanan e (hantá vrtásya). Ew bi gewriya xwe hût dikuje û mangeyan (çêlekan) ji latê rizgar dike (vala). Îndra cîhangîr mezin e û herdem somayê vedixwe, soma vexwarinek e ku serxweş dike. Ew dewlemendiyê peyda dike, dewlemendiyê weke xelatê belav dike û derewan ceza dike. Xwedayên din ên Vedî [[Agnî]] û [[Varûna]] ne. [[Kategorî:Ol]] 10404 38106 2006-08-11T20:20:51Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Nizip]] #redirect[[Nizip]] 10406 55717 2006-11-09T16:38:59Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: be, bg, el, fi, is, kg, lt, ml, nah, nrm, ta, tl, ug, vi, zh-yue مسح: nds تعديل: fr, hi, tr '''Çem''', ava ku diherike [[gol]] û [[derya|deryayan]] e. Çem ji [[çiya]] û [[gir|giran]] derdikeve û berbi xwar diherike. Cihê ku çem jê derdikeve û ava dibe, [[kanî]] ye. == Çemên herî mezin di [[cîhan|cîhanê]] de == Ev [[deh]] çemên tewrî mezin di nav cîhanê de ne. # 6.670 km - [[Nîl]] ([[Efrîqa]]) # 6.387 km - [[Amazon]] ([[Emerîkaya Başur]]) # 6.380 km - [[Yangtsê]] (Cháng Jiāng) ([[Asya]]) # 6.210 km - [[Obûzin]]-[[Ob]]-[[Îrtîş]] ([[Asya]]) # 6.051 km - [[Mîsîsîpî-Mîsûrî]] - ([[Emerîkaya Bakur]]) # 5.940 km - [[Yênîsey]]-[[Angara]]-[[Sêlênga]]-[[Îder]] - ([[Asya]]) # 5.052 km - [[Amûr]]-[[Argûn]]-[[Kêrûlin]] - ([[Asya]]) # 4.845 km - [[Huáng Hé]] (çemê zer) - ([[Asya]]) # 4.500 km - [[Mêkong]] - ([[Asya]]) # 4.374 km - [[Kongo (çem)|Kongo]] - ([[Efrîqa]]) == Çemên Kurdistanê == *[[Ferat]] *[[Dîcle]] *[[Avaşîn]] *[[Zap]] *[[Aras]] #[[Kategorî:erdnîgarî]] [[an:Río]] [[ar:نهر]] [[ast:Ríu]] [[be:Рака]] [[bg:Река]] [[br:Stêr]] [[ca:Riu]] [[cs:Řeka]] [[cv:Юханшыв]] [[cy:Afon]] [[da:Flod]] [[de:Fluss (Gewässer)]] [[el:Ποταμός]] [[en:River]] [[eo:Rivero]] [[es:Río]] [[et:Jõgi]] [[fa:رود]] [[fi:Joki]] [[fr:Rivière]] [[gl:Río]] [[he:נהר]] [[hi:नदी]] [[hr:Rijeka (vodotok)]] [[id:Sungai]] [[is:Á (landform)]] [[it:Fiume]] [[ja:川]] [[kg:Nzadi]] [[ko:강]] [[lb:Floss]] [[lt:Upė]] [[lv:Upe]] [[mk:Река]] [[ml:നദി]] [[ms:Sungai]] [[nah:Ātōyātl]] [[nl:Rivier]] [[nn:Elv]] [[no:Elv]] [[nrm:Riviéthe]] [[pl:Rzeka]] [[pt:Rio]] [[ro:Râu]] [[ru:Река]] [[simple:River]] [[sk:Rieka]] [[sl:Reka]] [[sr:Река]] [[sv:Flod]] [[sw:Mto]] [[ta:ஆறு]] [[th:แม่น้ำ]] [[tl:Ilog]] [[tr:Nehir]] [[ug:دەريا]] [[uk:Ріка]] [[vi:Sông]] [[zh:河流]] [[zh-min-nan:Hô]] [[zh-yue:河]] 10407 65860 2007-01-22T04:02:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[el:Αβινιόν]], [[vi:Avignon]] '''Avignon''' bajarekî Fransayê ye û li başûrê Fransa cîh digire. Li bajêr û der dora wî behtirî sedhezar şênî dijin, bajar bi [[Qesra Papayan]] ji aliya olî ve bi nav û deng e. ==Lînkên derve== * [http://www.avignon.fr Şaredera Avignonê] Malpera fermî bi îngilîzî û fransizî ye * [http://www.palais-des-papes.com/ Seraya Papan] Malpera fermî [[Kategorî:bajar]] [[af:Avignon]] [[bg:Авиньон]] [[ca:Avinyó (França)]] [[ceb:Avignon]] [[cs:Avignon]] [[da:Avignon]] [[de:Avignon]] [[el:Αβινιόν]] [[en:Avignon]] [[eo:Avignon]] [[es:Aviñón]] [[et:Avignon]] [[eu:Avignon]] [[fi:Avignon]] [[fr:Avignon]] [[gl:Aviñón]] [[he:אביניון]] [[hr:Avignon]] [[id:Avignon]] [[io:Avignon]] [[it:Avignone]] [[ja:アヴィニョン]] [[la:Avenio]] [[nl:Avignon]] [[no:Avignon]] [[oc:Avinhon]] [[pl:Awinion]] [[pt:Avinhão]] [[ro:Avignon]] [[ru:Авиньон]] [[simple:Avignon]] [[sl:Avignon]] [[sv:Avignon]] [[uk:Авіньйон]] [[vi:Avignon]] [[zh:亞維農]] 10408 56192 2006-11-13T14:53:36Z Erdal Ronahi 2 '''Qesra Papayan''' (frensewî: Le Palais des Papes) Qesr li [[Avignon]] hatiye çêkirin. Di sala 1335'an de du Papayan wek avasaz ([[Benoît XII]] û paşhatê wî [[Clément VI]]) ew qesr çêkirin. Qesra Papayan di warê olî de ji bo [[Katolîk]]an gelekî girîng e. ==Lînkên derve== * [http://www.avignon.fr Şaredera Avignonê] Malpera fermî bi îngilîzî û fransizî ye * [http://www.palais-des-papes.com/ Seraya Papan] Malpera fermî [[Kategorî:Qesir]] [[en:Palais des Papes]] [[fi:Palais des Papes]] [[fr:Palais des Papes]] 10409 65331 2007-01-18T23:31:51Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ceb:Vaucluse]] تعديل: [[it:Vaucluse]] [[Image:Carte France Département 84.png|thumb|300px|right|Vaucluse di Fransa da]] '''Vaucluse''' eyaleteke başûrê Fransayê ye û li hêrema [[Provence-Alpes-Côte d'Azur]] cîh digire. Walîtiya wî li [[Avignon]]ê ye û hejmara nîşana eyaletê jî 84 e. Di vê eyaleta Fransayê de nezîkî nîv mîlyon mirovî dijîn. ==Lînkên derve== * [http://www.vaucluse.fr/ Eyaleta Vaucluse; Malpera fermî fransizî ye] * [http://www.avignon.fr Şaredera Avignonê; Malpera fermî bi îngilîzî û fransizî ye] * [http://www.palais-des-papes.com/ Malpera fermî] [[Kategorî:Fransa]] [[ca:Valclusa]] [[ceb:Vaucluse]] [[cv:Воклюз]] [[da:Vaucluse]] [[de:Vaucluse]] [[en:Vaucluse]] [[eo:Vaucluse]] [[es:Vaucluse]] [[eu:Vaucluse]] [[fr:Vaucluse]] [[frp:Vâlcllusa]] [[it:Vaucluse]] [[ja:ヴォクリューズ県]] [[lad:Vaucluse]] [[lt:Vokliūzas]] [[nds:Vaucluse]] [[nl:Vaucluse]] [[no:Vaucluse]] [[oc:Vauclusa]] [[pl:Vaucluse (departament)]] [[pt:Vaucluse]] [[ro:Vaucluse]] [[ru:Воклюз]] [[sk:Vaucluse]] [[sl:Vaucluse (departma)]] [[sv:Vaucluse]] [[zh:沃克吕兹省]] 10410 38134 2006-08-12T00:23:33Z 82.243.85.54 Redirecting to [[Kopenhag]] #redirect[[Kopenhag]] 10411 55909 2006-11-11T15:00:42Z Bangin 450 '''Kopenhag''' paytaxta [[Danîmarka]] ye. {{kurt}} [[kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Danîmarka]] 10412 38147 2006-08-12T12:47:47Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:pirtûk]] 10413 38163 2006-08-12T13:05:02Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:kom]] 10414 38168 2006-08-12T13:09:13Z Erdal Ronahi 2 Marksîst-lenînîst çû cihê Marksîzm-Lenînîzm #REDIRECT [[Marksîzm-Lenînîzm]] 10416 66486 2007-01-25T15:30:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:ميتسيرزيك بودلاسكي]], [[ko:미엥지제츠포들라스키]] {{ne rind kurdî}} [[Image:POL Międzyrzec Podlaski COA.svg|150px|right]] [[Wêne:PL_Międzyrzec_Podlaski_map.svg|150px|right]] '''Międzyrzec Podlaski''' gundeke li başûrê rojhilatê [[polonya]] ye, hata tiwa 1174 damezrandin û hatanê 1434 azadî bû. Gundê ye Międzyrzec Podlaski nezîkê [[Powiat bialskii]] û [[Woiwodşaft Lublin]]a. == Photos == <gallery> Image:międzyrzec_podlaski_ul_lubelska.jpg|Lubelska street Image:międzyrzec_podlaski_orzeł.jpg|Eagle from [[Stefan Wyszyński]] Monument Image:międzyrzec_podlaski_drewniane_domy.jpg|Old woodenly houses Image:międzyrzec_podlaski_dworzec_kolejowy.jpg|Railway station Image:międzyrzec_podlaski_pałac_potockich.jpg|Potocki's Palace Image:międzyrzec_podlaski_pałac_potockich_fasada.jpg|Potocki's Palace - facades Image:międzyrzec_podlaski_park_angielski.jpg|English Park Image:międzyrzec_podlaski_gimnazjum.jpg|School Image:międzyrzec_podlaski_pomnik_ofiar_pogromu_niemieckiego.jpg|Sacrifices of [[German]] Rout Monument Image:międzyrzec_podlaski_kapliczka.jpg|Old chapel Image:międzyrzec_podlaski_poczta.jpg|Post-office Image:międzyrzec_podlaski_rz_krzna.jpg|[[Krzna]] river Image:międzyrzec_podlaski_zaułek.jpg|Alley of Old Town Market Image:międzyrzec_podlaski_kościół_św_józefa.jpg|St. Joseph Church Image:międzyrzec_podlaski_kościół_św_mikołaja_dzwonnica.jpg|St. Nicolai Church - Belfry Image:międzyrzec_podlaski_kościół_św_mikołaja_fasada.jpg|St. Nicolai Church - facades Image:międzyrzec_podlaski_kościół_św_mikołaja_wnętrze.jpg|St. Nicolai Church - interior Image:międzyrzec_podlaski_kościół_śwśw_piotra_i_pawła.jpg|St. Peter and Paul Church]] Image:międzyrzec_podlaski_wieża.jpg|Tower Image:międzyrzec_podlaski_kaplica.jpg|Chapel beside St. Peter and Paul Church Image:międzyrzec_podlaski_kanał_wieprz-krzna.jpg|[[Wieprz]]-[[Krzna]] canal Image:międzyrzec_podlaski_plebania.jpg|Presbytery Image:międzyrzec_podlaski_szpital.jpg|Hospital Image:międzyrzec_podlaski_frank_t_sibbett_grób.jpg|Grave of american pilot lieutenant [[Frank T. Sibbet]] Image:międzyrzec_podlaski_cmentarz_katolicki.jpg|Catholic cemetery Image:międzyrzec_podlaski_szkoła_przykościelna.jpg|Catholic church school </gallery> == Lînk== * [http://www.miedzyrzec.pl Międzyrzec Podlaski Home Page] [[Kategorî:gundê Polonya]] {{kurt}} [[als:Międzyrzec Podlaski]] [[an:Międzyrzec Podlaski]] [[ang:Międzyrzec Podlaski]] [[ar:ميتسيرزيك بودلاسكي]] [[ast:Międzyrzec Podlaski]] [[az:Międzyrzec Podlaski]] [[bs:Międzyrzec Podlaski]] [[ca:Międzyrzec Podlaski]] [[cs:Międzyrzec Podlaski]] [[da:Międzyrzec Podlaski]] [[de:Międzyrzec Podlaski]] [[en:Międzyrzec Podlaski]] [[eo:Międzyrzec Podlaski]] [[es:Międzyrzec Podlaski]] [[et:Międzyrzec Podlaski]] [[fi:Międzyrzec Podlaski]] [[fr:Międzyrzec Podlaski]] [[hr:Międzyrzec Podlaski]] [[hu:Międzyrzec Podlaski]] [[id:Międzyrzec Podlaski]] [[is:Międzyrzec Podlaski]] [[it:Międzyrzec Podlaski]] [[ko:미엥지제츠포들라스키]] [[la:Meserici]] [[lt:Palenkės Mendzižecas]] [[lv:Mendzižeca Podļaska]] [[mt:Międzyrzec Podlaski]] [[nl:Międzyrzec Podlaski]] [[nn:Międzyrzec Podlaski]] [[no:Międzyrzec Podlaski]] [[pl:Międzyrzec Podlaski]] [[pt:Międzyrzec Podlaski]] [[ro:Międzyrzec Podlaski]] [[ru:Мендзыжец-Подляски]] [[sco:Międzyrzec Podlaski]] [[simple:Międzyrzec Podlaski]] [[sk:Międzyrzec Podlaski]] [[sr:Мјендзижец-Подласки]] [[sv:Międzyrzec Podlaski]] [[tr:Międzyrzec Podlaski]] [[uk:Мендзижець Підляський]] 10419 40298 2006-08-16T15:16:05Z Bablekan 495 '''Çîrok''' yek ji şaxên girîng ên wêjeya gelêrî û wêjeya devkî ye. Bûyer û kesayetiyên [[mîtos]]î bi şêweyên curbecur radigihîne mirovan. Hin caran behsa bûyer û kesayetiyên demên [[panteîstîk]], serdema desthilatdariya jinan hwd jî dike. Dîsa çîrok behsa kesayetî û bûyerên rastegîn jî dikin. Çîrok him bi devkî û him jî bi nivîskî dibe. Çîrok di ragihandina çanda Kurdî de roleke girîng leyîstiye. Herwekî Kurdan bi hezaran salan bi çîrokan jiyan bi zarokên xwe ve dane nasîn, ew perwerde kirine. Çîrokên Kurdî hin caran bi wezin û awaz, hin caran wekî axavtin tên gotin. Li her herêmekê Kurdistanê çîrokbêjên navdar hebûn, mixabin êdî nînin. Çîrok, di şevên dirêj ên zivistanê de hezkiriya dilê zarokan bû. Zarok ji têkoşîna [[Mîrza]] yan [[Şivanê deryayê]] fêrî jiyana rastegîn dibûn ku têjî xetere û xirabiye. Dilê zarokan bi dilê [[Keçbehrî]]yan, bi dilê [[Keçelokê Pîrê]] re diavêt. Piştî belavbûna elektrîkê li gundên Kurdistanê çîrok jî ketin sekerata mirinê. Nivşên nû êdî qîma xwe bi çîrokan naynin. Lê zarokên Kurd çîrokên Kurdî û lehengên xwe di têlevîzyonan de wekî kartonfîlm dibînin. Ji ber ku Kurd ne xwedî dewlet in, çanda Kurdan ji aliyê Tirk, Ereb, Fars û Ewropiyan ve tên talankirin û hêj jî ev talan berdewam e. Herçendî li her herêmekê Kurdistanê bi versiyoneka din in jî, pirranî çîrokên Kurdî wiha destpêdikin: * "Hebû, tunebû * carek ji caran * rehmet li dê û bavê guhdaran * bi tevî derî û cîranan * bi tevî pepûk û xizanan * bi tevî rêwî û koçberan * bi tevî sêwî û bêmalan * bi tevî birçî û nexweşan * bi tevî mişkên li dîwaran * Ji xeynî eza û mixtaran * ji xeynî Bekoyê Ewanan * ji xeynî Rom û Ereban * ji xeynî Papaxgeniyan * ji xeynî dizên xiyaran * ji xeynî dêvên keleman * Wî got, min got, we dot * Ba hat, bahoz hat, kêçên Bexdayê hat * Dengê dêvan hat * Şenglo birev bivirê * Menglo birêv tevirê * Na na, devên xwe vekin çavên xwe bigirin * Yê hat Elî Lawo ye * Elî Lawo rojekê.... Êdî destpêdike çîroka Elî Lawo. Di dawiya çîrokan de jî heman gotin têne gotin. "Çîroka min çû diyaran, rehmet li dê û bavê guhdaran. Bi tevî...". == Hin cureyên çîrokan == * Çîrokên behsa bûyer û kesayetiyên rastegîn û awarte dikin * Çîrokên behsa ajalan û ajalên mîtosî dikin (wekî [[dêv]]) * Çîrokên pêkenî, zîrekî û şîretê Wekî tê zanîn Kurd xwedî wêjeyeke devkî ya mezin in. Kurd bi dewlemendiya xwe ya çandî tên nasîn. Mixabin pirraniya çanda Kurdan ji aliyê gelên din ve tên talankirin, bikaranîn. Herwekî çîrokên Kurdan jî heya [[Ewropa]] belav bûne. Di van salên dawî de berhevkirina çanda gelêrî ya Kurdan hinek pêşketiye. Hin çîrokên Kurdan behsa bûyer û kesayetiyên bi hezar salan berê dikin. Piştî belav bûna ola [[Îslam]]ê li Kurdistanê di çîrokên Kurdan de navê lehengan hinek guhertine. Bo mînak "mîrza" bûye "Mîrza Mihemed". == Hin lehengên, elementên çîrokên Kurdî == * [[Mîrza]] Mihemed * [[Keçelokê Pîrê]] (Tirkan xwedî li vê derketine û dibêjin "Keloglan") * [[Teyrê Sîmir]] (Ewropiyan xwedî lê derketine û dibêjin "Sîmurg") * [[Dêva Heftserî]] * [[Gurê Mango]] (li hin devokan Gurê Manco) * [[Remlavêj]] * [[Dîlana dêvan]] an [[cin]]an (civîna bisêhr) * [[Beq-însan]] * [[Bozê Rewan]] (Di destana [[Memê Alan]] de jî debasdibe) * [[Keçbehrî]], [[Mîra]] an Keçmasî (dergîsta [[Şivanê deryayê]], şivanê deryayê toximê xwe li deryayê rijandiye Keçbehrî ji wê hemîle dimîne û lawê wê dinyayê azad dike) * [[Pîra Porspî]] (tê xewna mirov, heger [[kalê rihspî]] were xewnê xêr û heger pîrê were şer e) * [[Meqesa Ehrîman]] an li hin devera Meqesa Şeytên (kê ket ser meqesê mala wê mîrat dibe, pêwîst e mirov pirr zîrek be, elementa zîrekiyê ye) * Dûyê (dûxana) zirav * [[Kêz Xatûn]] (lehenga serbixwebûna jinan e) * [[Mişkê Kor]] (sembola nefisbiçûktiyê ye) * [[Ristemê Zal]] (lehengê şervanî û bihêzbûnê) * [[Sarya]], [[Asya]], [[Elfesya]] (jinên xwedî desthilatdar, dewlemend, neheq.. Her sê xûşkên hev in) * [[Axman]] (cotyar, tema, tirsonek) * [[Zikman]] (birayê roja fireh, tirsonek, birayê xwarinê) * [[Çekman]] an li hin deveran Çekan (birayê piçûk, jêhatî, wêrek, şervan) * [[Marê reş]] (di bin drûvê nebaş de dileke baş, dema kirasê xwe dertîne jê ciwaneke pirr baş û rind derdikeve, divê mirov bi drûv nexape û şansekê bide mirovên pîs) * [[Bilûra Qûnê]] (xwedî hêzeke bisêhr-magîk e, miriyan zindî dike, tenê li ser qûnê dikare bê bikaranîn) * [[Bîra bêbinî]] (sîmbola şûnvenehatinê) * [[Gakûvî]], [[Pezkûvî]], [[Şêr]], [[Rovî]], [[bizin]]a kol, [[beran]]ê qer-qerqaş hwd (jiyana ajalan) * [[Postê kevokê]] (kê li xwe kir dikare ji dem an cihekê here yeka din) * [[Ereb]] (lehengê xulamtî, xizmetkariyê) * [[Hezar û nîv]] (ji vê peyvê dêv heznakin, ev peyva han wan dîn dike) * [[Kevirê xwazgîniyê]] * [[Kevirê parsekan]] * [[Kevirê gilî û gazinan]] * [[Beranê qer - Beranê qerqaş]] * [[Sêv avêtin]] * [[Xeleka bisêhr]] [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10420 39985 2006-08-14T23:50:39Z Bablekan 495 '''Beqînsan''', beqbeqînsan yek ji elementên [[çîrok]]ên Kurdan e. Bi ramûsanê geh dibe însan (mirov) û geh dibe beq. Bi eslê xwe keça key e, li hezkiriyê dilê xwe digere. Li hêviya xortê jêhatî, zîrek e. Kesê ku li wê digere divê wiha bibêje: "Beqbeqînsan de were ramûsan şîş kiriye sorîkê çavê min ê korikê" [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10421 39986 2006-08-14T23:51:23Z Bablekan 495 '''Bozê Rewan''' yek ji elementên [[çîrok]]ên Kurdan e. Ji deryayê hatiye. Masîgerên bajarê [[Mixurbiyan]] ew li deryayê dîl girtine û difiroşin keyan. Bozê Rewan hespek e lê ne ji rêzê ye. Xwedî taybetiyên bêhempa ye. Dikare li deryayê jî bijî. Li ser sûr û kelheyan re difire. Dikare biaxive. Hin caran digirî bi zimanê xwe û bîriya deryayê dike. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10422 40777 2006-08-20T12:52:12Z Luqman 401 '''Mixurbiyan''' bajareke [[çîrok]]î ye. Di destana [[Memê Alan]] de jî derbas dibe. Li dora bajêr sûrên pirr bilind hene. Li ser 24 dîrekên tîrêjên rojê ava bûye. Li wî bajarî 500 malbatên [[Cihû]], 500 malbatên [[Xirîstiyan]]an [[Ermenî]], 500 malbatên [[Kurd]]-[[Êzîdî]], 500 malbatên Kurd-[[misilman]], 500 malbatên Kurd-[[Elewî]] û 500 malbatên [[Asûrî]] dijîn. Ji xeynî wan malbata key heye. Li ber deriyên sûrê dergevan henin. Bajareke dewlemend û bi hizûr e. Bajar di destana [[Memê Alan]] de dibe yê bavê wî. Memê Alan lawê key e. Du apê (mamê) wî bêûrt in, ango zarokan wan nîne. Yekemîn zarokê key e. Diya wî ne ji malbateke keyan e. Jineka belengaz, kor, kerr û seqet e. Hêviya malbata key û tevahiya bajarên Mixurbiyan li ser Memê Alan e. Dixwazin Mem bibe key û îdareya bajar bike. Mixabin Mem di xewna xwe de Zîn dîtiye û dilketiye Zinê, [[Zîna Zêdan]]. [[Kategorî:Destan]] [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10423 39982 2006-08-14T23:47:54Z Bablekan 495 '''Keçelokê Pîrê''' lehengekî [[çîrok]]ên Kurdan e. Mixabin Tirkan bi navê "Keloglan" xwedî lê derketine û hemî çîrokên Kurdî wergerandine zimanê Tirkî. Keçelokê Pîrê kesekê xizan, keçel û bi henek(qerf) e. Bi pîra diya xwe re dijî. Kesekê nebihêrs, bi ken û şahî ye. Dilê wî her dem dikeve keçên keyan. Key keçên xwe serî de nadinê, gelek şertan datînin ber. Lê Keçelokê Pîrê ticarî ji ser kevirên xwezgîniyê yên li derên koşkan ranabe. Bi ya xwe dike û bi keçên keyan re dizewice. Keçelokê Pîrê bi zîrekî, nebihêrsbûn û qeşmeriya xwe karê xwe birêvedibe. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10424 58719 2006-11-28T11:39:45Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: de, en, fa, fr, nl '''Teyrê Sîmir''' yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Mixabin Ewropiyan xwedî lê derketine û navê wê kirine Sîmurg. Di çîrokên Ewropiyan de jî cihdigire. Mirovan ji dinya tarî, dinya heft qat di bin erdê de dertîne dinya ronahî. Teyreke mezin e. Hîç [[dêv]]ekê pê nikare. Li dinya tarî dijî. Carekê de heft nan, heft dawên pez, heft kûp avê dadiqultîne. Kesê ku dixwaze derkeve dinya ronahî divê devê Teyrê Sîmir vala nehêle. Serê Teyrê Sîmir ji dêvên ku bi dizî tên çêlikên wê dixwûn re di belayê de ye. Hîç dêveke newêre rasterast bi Teyrê Sîmir re bikeve şer. Dêv zîrek în lê Teyrê Sîmir ne ewqas jê dek û dolavan têdigihê. Teyrê Sîmir bi rehm û ûjdan e. Zirarê nade hîç kesekê. Alîkar e. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] [[de:Simurgh]] [[en:Simurgh]] [[fa:سیمرغ]] [[fr:Simurgh]] [[nl:Simurgh]] 10425 39987 2006-08-14T23:52:02Z Bablekan 495 '''Pîra porspî''' yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Tê xewna mirovan. Heger hat xewnê sedî sed wê bûyereke nebaş biqewime. [[Kalê rihspî]] hat xewnê alîkarî dike û şîretên ravekar dike lê Pîra porspî hat xeberên nebixêr dide. Bi pirranî tê xewna mirovên nebaş, tirsonek, newêrek. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10426 39988 2006-08-14T23:52:50Z Bablekan 495 '''Kalê rihspî''' yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Tê xewna mirov. Di xewnê de şîretan dike, alîkarî dibe û riyan rave dide. Bi pirranî behsa beranê qer û qerqaş dike. Riya xebatê, têkoşînê nîşan dide. Tê xewna mirovên baş, xebatkar, wêrek, jêhatî. [[Pîra Porspî]] jî tê xewna mirovên nebaş, tirsonek, newêrek û wan ji qeza û belayên ku dê biqewimin agahdar dike. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10429 39990 2006-08-14T23:54:13Z Bablekan 495 '''Kêz Xatûn''' lehengeka jin a [[çîrok]]a Kurdî ye. Serî bi civakê û zagonên, dab û nêrîtên civakê re dikişîne. Hîç otorîteyekê nasnake. Serhişk, bêxem, wêrek û zîrek e. Keçeka ji rêzê û ji malbateke rêzê ye. Bi kesayetiya xwe, xwe di nava civakê de kiriye xwedî nirxeke bilind. Herçendî ne ewqas rinde jî, dilê hemî xortan dikeve wê. Lê ew li azadiyê digere. Li xortê nûjen û azad digere. Kêz Xatûn dijminê paşverûtiyê ye. Dijminê lêdan, neheqî, pêkutî û zilmê ye. Xort jê dipirsin: "Kêzê kêzê Kêz Xatûnê te bi şimikan reqreqînê ji nav gulan gula bi bêhnê tu bi kû ve diçî, tu min nagrî?" Kêz Xatûn bi wan re dikeve guftûgoyan. Ji wan dipirsa ka heger rojekê bêhna wan pirr teng bibe wê bi çi rengî bi jinên xwe re dikevin miameleyê. Şivan dibêje "ez ê bi darê şivaniyê li jina xwe bixim", gavan dibêje "ez ê bi darê gavaniyê li jina xwe bixim" hwd. Kêz Xatûn hemî xortan diceribîne. Heya bigire diçe cem lawê key, paşa jî. Lawê paşa şûrê xwe ji ber xwe dikişîne dibêje "ez ê bi şûrê xwe li jina xwe bixim". Kêz Xatûn hemî mêran diceribîne û azadiyê bi wan re nabîne. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10435 39993 2006-08-14T23:55:56Z Bablekan 495 '''Axman''' yek ji lehengên [[çîrok]]a Kurdî ye. Pirranî ji sê birayan yek e. Çav birçî, tirsonek, berjewendperest e. Kê xurt û bihêz be xwe dide cem wê. Zeviyên wî hene û dixwaze hêj jî hebin. Cotyariyê dike. Çavên wî di milkên birayê wî de ne. Hin caran tê rehmê û ji zimanê ûjdanê fêhm dike, lê pirranî ne wisa ye. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10436 39994 2006-08-14T23:56:37Z Bablekan 495 '''Zikman''' yek ji lehengên [[çîrok]]a Kurdî ye. Pirranî ji sê birayan yek e. Çavbirçî ye, tirsonek e. Çavên wî li xwarinê ye. Kê jêhatî û dewlemend be xwe dide cem wê. Bo berjewendiyên xwe û zikê xwe dikare birayên xwe bifiroşe. Hin caran tê rehmê û poşman dibe. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10437 39995 2006-08-14T23:57:09Z Bablekan 495 '''Çekman''' an li hin devokan''' Çekan''' yek ji lehengên [[çîrok]]a Kurdî ye. Birayê pîçûk e. Şerkar, wêrek, merd, jêhatî û bi şeref e. Fîdakar e. Rêberiyê dike ji bindestan re. Li kû derê neheqî hebe, Çekman li wir e. Dijminê [[dêv]]an e. Ji xetereyan xwe nade paş û bi wêrekî êrîş dibe ser dêvan, keyan û neheqan. Bi hêsanî nebe jî her dem biserdikeve. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10439 39998 2006-08-14T23:59:12Z Bablekan 495 '''Hezar û nîv''' peyveke bisêhr e, dêvan gêj dike. Yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Leheng dema dikeve astengiyê ji [[dêv]]an "hezar û nîv" tiştan dixwaze, an hezar û nîv car tiştekê dibêje. An ji dêv re dibêje "heya hezar û nîvê bijimêre, heger te hejmart tu dikarî min bixwî". Mixabin hişê dêv heya hezarî dikare bijimêrê. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10441 39997 2006-08-14T23:58:28Z Bablekan 495 '''Postê kevokê''' yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Pirranî perî bikartînin. Kê postê kevakan li xwe kir dikare di nava dem û cihan de seyehetê bike. Dikare ji "Gundikê here paş çiyayê Qaf". Di destê keçên periyan de ne. Ew di xewê de tên postê kevokê li mirov dikin û dema mirov hişyar dibe xwe li cihekê din dibîne yan li demeke din. Hezkiriyan digihîne hev postê kevokê. Di hin cureyên destana [[Memê Alan]] de jî derbas dibin. Keçên periyan Mem dixin postê kevokê û Mem bi hişyarbûnê xwe li Cizîra Botan, li koşka Mîr, li odeya Zînê dibîne. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10442 39989 2006-08-14T23:53:23Z Bablekan 495 '''Meqesa Ehrîman''' an li hin deveran Meqesa Şeytên, yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Dafikek e. Kê ket ser vê meqesê xilasiya wê nîne, parçeyî dibe. [[Ehrîman]] mezinê xirabiyan e. Mirov divê xwe ji kirinên nebaş ên Ehrîman biparêze. Mirov divê Ehrîman piçûk nebîne, jê re rêzdariyê bike. Ehrîman pirr zana ye. Tenê kesên zana dikarin serî bi wî re bikşînin. Bo mînak gava Ehrîman got "kerem ke derbas be ji derî", divê mirov bizanibe meqesa xwe daniye li paş şêmûgê. Divê mirov bêje "Ez benî, tu kerem bike, tu ji me hemiyan mezintir î. Berê divê mezin herin hundir". Ehrîman dikare meqesa xwe li gelek cihan dayne. Lehengên zîrek her gav dafikên Ehrîman pûç dertînin lê yên ku ketin ser meqesê mala wê mîrat e. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10443 39991 2006-08-14T23:54:47Z Bablekan 495 '''Sarya''' wekî [[Asya]] û [[Elfesya]] prînsesa koşkan e. Elementên [[çîrok]]a Kurdî ne. Her sê xûşkên hev in. Pirr rind in, dewlemend in, zîrek in. Lê qurre ne. Her dem li neheqiyan digerin. Ji bo rindiya xwe her tiştî rewa dibînin. Heya dikarin keçên ji wan bedewtir ên xizanan bikujin. Sêhrbaziya wan jî hene. Her sê xûşk ji hev jî diqarin. Rinda rindan Elfesya ye û Elfesya xûşka piçûk e. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10444 39992 2006-08-14T23:55:20Z Bablekan 495 '''Elfesya''' wekî [[Asya]] û [[Sarya]] prînsesa koşkan e. Elementên [[çîrok]]a Kurdî ne. Her sê xûşkên hev in. Pirr rind in, dewlemend in, zîrek in. Lê qurre ne. Her dem li neheqiyan digerin. Ji bo rindiya xwe her tiştî rewa dibînin. Heya dikarin keçên ji wan bedewtir ên xizanan bikujin. Sêhrbaziya wan jî hene. Her sê xûşk ji hev jî diqarin. Rinda rindan Elfesya ye û Elfesya xûşka piçûk e. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10445 40124 2006-08-15T19:28:57Z Erdal Ronahi 2 '''Marê reş''' yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Xorteke rind, dilzêrîn û baş e. Ji derve [[mar]] û ji hundir ve xort e. Hin caran bi kesên ku li ser kevirê xwazgîniyê yê li derê koşka key rûdine û bi berendamên din re dikeve pêşbirka bicihanîna şertên key. Pirranî biserdikeve û bi keça key re dizewice. Her kes pê henekên xwe dikin û ji ber ku ew mar e jê ditirsin. Lê roja dizewice bi keça paşê re nişkave ji jor tê xwarê û kirasê martiyê ji xwe dike. Marê reş alîkarê xizanan e jî. Hin caran ji wan re zexîreya zivistanê jî bi dizî tîne, datîne kulînê. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10446 40043 2006-08-15T12:56:53Z Silêman 10 '''Kevirê xwazgîniyê''' yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Kî li ser vî kevirî rûnişt diyar e ew dixwaze bizewice. Pirranî ev kevir li derê koşkên keyayan çikandiye. Kê doza keça paşê kir diçe li ser vî kevirî rûdine. Bi vê rûniştinê dide xûyakirin ku ew keça paşê dixwaze. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10447 40000 2006-08-15T00:00:20Z Bablekan 495 '''Kevirê parsekan''' an kevirê parsektiyê yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Kê li ser vê kevirê rûnişt ew hêviya tiştan dike, ango parsê dike. Pirranî ev kevir li derê koşkên keyan, padîşahan çikandiye. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10448 39981 2006-08-14T23:47:18Z Bablekan 495 '''Kevirê gilî û gazinan''' yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Kê li ser vî kevirî rûnişt kivşe ye gilî û gazinên wê hene. Pirranî ev kevir li derê keyan, mîran, paşayan çikandiye. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10449 39984 2006-08-14T23:50:01Z Bablekan 495 '''Gurê Mango''' yan li hin devokan Gurê Manco yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî û tirsandinê ye. Gurê Mango di tarî û demên awarte de derdikeve. Zarokan didize û bi xwe re dibe. Di hin versiyonên çîrokan de nadize lê dixwe. Li Kurdistanê hin caran ji bo zarokan bitirsînin jî tê bikaranîn. Gurê Mango bi derveyî [[gur]] e lê bi esasî dêv e. Di hin versiyonan de bi eslê xwe mirov e. ango miroveke pirr û pirr kûvî, bêûjdan, xwînrêj û barbar e. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10454 39568 2006-08-13T21:14:04Z Erdal Ronahi 2 Darahênê çû cihê Dara Hênê #REDIRECT [[Dara Hênê]] 10459 39977 2006-08-14T22:22:26Z Erdal Ronahi 2 {{çavlêgerandin}} '''Bacihesar''' gundek mezıne û nıha Şaredare. Bı destê [[Kazım Ergen]] ve belediye hatıye damezırandın. Neziki 4000-4500 nufuze wi heye. Jı bagerê Enqere 95 km.dure.Jı navçeyê haymane 46 km.dure. Xelke Bacıhesar lı Enqere ticaret u tışt fırotıni dıkın.Gelek gundi lı Evrupa dıxebıtın. Dı nezikda kesen ku heta nıha gı vi gundi derketiye peşkeşê ve bıkım Dı dirokê Bacihesar gundek navdare û Mezıne.Navê vi heta nıha neguheriye,navê xwe ji çiyayê HESARê gırtiye lı rojavayê gunde. Dı arşiva Osmani da ji ji Bacihesar behs dıke. Niviskarê navdar Abdullah Varlı jı arşiva Osmaniyan belgeyek jı bo me ani dı vê belgêda jı Şêxbızıniyan behsdıke.Ew name jı begê Şêxbızıniyan ra hatı bu nivisandın.Ew belgê dı sala 1606 da hatı bu nıvısandın.Ew ji nişan dıde ku şêxbızını dı devre Yavuz Selim Hatıbun.Niviskarê navdarê kurd Mıhemed Zeki Beg dı Diroka Kurd û Kurdistan,ji kurden Şêxbızıni behsdıke.Wan ji dıbersiva xweda dı wextê padişah Yavuz Selim hatıbun,dıbêjın. 10461 46545 2006-09-08T08:25:47Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ta:ஓநாய்]] '''Gur''' (''Canis lupus'') yek ji ajalên kûvî ye. Ji malbata ajalan a [[Canidae]] (malbata kûçikan) ye. Bi pirranî li bakurê [[Emerîka]], [[Ewropa]] û [[Asya]] dijîn. Li cihên darî, hezekî û asê dijîn. Gur hinekê ji kûçîk mezintir e. Gelek cureyên guran hene, wekî gurên boz (''canis lupus''), gurên sorîn (''Canis niger''), gurên xurt, gurên reş - piçûk (''Canis latrans'') û zerîn. Bi roj xwe vedişêre û bi şevî derdikeve nêçîrê. Bi zivistanan û dema pirr birçî dibin wekî kom derdikevin nêçîrê. Bi qasî 15-20 salan dijîn. Bi qasî 35-90kg giraniya wan hene. Ji 50cm heya 120cm dirêj in. Li şikeftên kûr û asê yan jî di tûnelên di bin erdê de radikevin. Di nava guran de têkiliyên taybet hene. [[Mê]] û [[nêr]] heya dawiya temenê xwe bi hev re dijîn û hevûdu diparêzin. Lê di nava komê de hevgirtin nîne. Pirranî di meha gulanê de dizên. Di yek zayînekê de 3-6 çêlik dibe. Bicanîmayîna guran 64 roj didome. Piştî zayînê mangur bi qasî 3-4 hefteyan çêlikên xwe dimêjîne û paşê bi verêşa xwe xwedîdike. Di verêşa mangurê de, xwarinên nîvcûtî hene. Gur goştxwur in lê hin caran zebeş û trîreşkan jî dixwin. Gur dema têr dixwin, goştê mayî di bin axê de vedişêrin. Gurên xurt û wêrek pêşengiyê dikin. Êrîşî mirovan jî dikin. Di nêçîrê de gura ku birîndar dibe dibe xwarina yên din. Gur pirranî bi destê sibeyê re êrîş dibe ser pez. Gur bi zûrîna xwe tên nasîn. 6 cureyên zûrîna gur hene. Her yek ji wan tê wateyekê. Gur bi mîza xwe tixûbên nêçîra xwe kivşe dikin. Dema gureke biyan kete tixûbekê hemî bi hev re gef lê dikin. Mirov ji guran hez nakin, lewre ziyanê dide. Li hin deveran nêçîrvaniya guran jî dikin. Ji postê gur lepik, dahol hwd çêdikin. [[Kategorî:Ajal]] [[ang:Wulf]] [[ar:ذئب]] [[ast:Llobu]] [[bg:Вълк]] [[ca:Llop]] [[cs:Vlk obecný]] [[da:Ulv]] [[de:Wolf]] [[el:Λύκος]] [[en:Gray Wolf]] [[eo:Lupo]] [[es:Canis lupus]] [[et:Hunt]] [[eu:Otso]] [[fa:گرگ]] [[fi:Susi]] [[fr:Loup (mammifère)]] [[gd:Faol]] [[gl:Lobo]] [[got:𐍅𐌿𐌻𐍆𐍃]] [[he:זאב מצוי]] [[hr:Sivi vuk]] [[ht:Chen]] [[hu:Farkas]] [[io:Volfo]] [[is:Úlfur (dýrategund)]] [[it:Canis lupus]] [[ja:オオカミ]] [[ko:이리]] [[la:Lupus]] [[lt:Pilkasis vilkas]] [[nah:Cuetlāchtli]] [[nl:Wolf (dier)]] [[nn:Ulv]] [[no:Gråulv]] [[oc:Canis lupus]] [[pl:Wilk]] [[pt:Lobo cinzento]] [[ro:Lup cenuşiu]] [[ru:Волк]] [[sh:Vuk]] [[simple:Wolf]] [[sl:Volk]] [[sr:Вук]] [[sv:Varg]] [[ta:ஓநாய்]] [[tr:Kurt]] [[uk:Вовк]] [[wa:Leu]] [[zh:狼]] [[zh-min-nan:Lông]] 10462 39969 2006-08-14T22:18:04Z Erdal Ronahi 2 [[Exmedê Nalbend]] helbestvanek kurd e. Di sedsalan 20 anda li [[başûrê kurdistanê]] jîyaye. Jîyana wî di nav xizanîyê da bi jar û belengazîyê da derbaz dibe, Ji ber van sedeman hemû hewildanê wî ên ji bo çapkirina helbestan vala derdikeve, dawîyê da helbestên xwe radestî Şêx Tahî dike û xwe bi awayek hovane dide ber kêran û dikuje. Helbestên Exmedê Nalbend di dawîya salên 1970 da bêş bi bêş tên weşandin, heta niha ên hatine weşandin gîhîştîye 5 cîldan. == Berhem == *[[Baxê Kurdî]] [[Kategorî:Helbestvan|Nalbend, Exmedê]] 10463 39971 2006-08-14T22:18:52Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Destan]] '''Memê Alan''' yek ji destanên Kurdan e. Gelek varyasyonên vê destanê hene. Destana Memê Alan bi serê xwe ne destana [[Mem û Zîn]] e. Mirov dikare destana Mem û Zîn û ya Memê Alan ji hev cuda bibîne. Destana Mem û Zîn bingeha xwe ji destana Memê Alan digire. [[Ehmedê Xanî]] jî di bin bandora destana Memê Alan de Mem û Zîn nivîsiye. Divê mirov jibîr neke Mem û Zîn a ku Ehmedê Xanî nivîsiye, yek ji varyasyonên destana Mem û Zîn e. Destanên Kurdan xwedî dîrokek kevn in. Çendîn varyasyonên, cureyên, vegotinên destana Memê Alan jî henin. Lê elementên wan wekhev in. Memê Alan, yekane zarokê keyê bajarê [[Mixurbiyan]] e. Diya wî kerr, kor û seqet e. Masîger li deryayê hespeke xerîb digirin. Di rojbûyîna Memê Alan de vê hespê xerîb û deryayî [[Bozê Rewan]] difiroşin bavê Mem. Mem pirr ji hespê xwe hezdike. Mem di xewa xwe de Zînê, [[Zîna Zêdan]] dibîne. Periyên esmanî wî dixin [[postê kevokê]] û li koçka Zînê datînin. Zîn keça mîrê [[Cizîra Botan]] e. Mem li pey xewn û evîna xwe dikeve. Destana Memê Alan ji aliyê [[dengbêj]]an ve tên qîrîn. Versiyona herêma [[Serhed]]ê bi qasî 13 saet didome. Tenê dengbêjên mezin dikarin hemî destanê bêjin. Dengbêjên ne navdar tenê hin parçeyên destanê dibêjin û ya mayîn jî bi axavtin bilêvdikin. Herwekî versiyona herêma [[Botan]] jî gelek dewlemend e. Mem têkoşîneke mezin û bêhempa dide ji bo evîna xwe Zînê. Di dawiyê de rastî îxaneta [[Bekoyê Ewan]] tê û mîrê Botan wî diavêje zîndanê. Mem li zîndanê dimire. Li ser mirina Mem, Zîn li dijî hemî otorîteyan, hewekî bavê xwe jî dertê û li zîndanê li ser meytê Mem jehrê vedixwe û jiyana xwe jidest dide. Bavê Zînê mîrê Botan bi hemî dek û dolavên Bekoyê Ewan dihese lê êdî dereng e. Serê Beko tê lêxistin û wekî sîmbola îxanetê mezelê wî di navbera yên Memê û Zînê de tê kolandin. [[Kategorî:Destan]] 10464 40022 2006-08-15T10:25:25Z Bangin 450 +kat '''Zîna Zêdan''' yek ji lehengên jin ên destan, [[çîrok]] û çanda devkî ya Kurdan e. Evîndariya [[Memê Alan]] e. Keça mîrê [[Cizîra Botan]] e. Ew jî wekî Mem têkoşîneke bêhempa dide lê bisernakevin, daku bigihên miradê xwe. Rastî îxaneta [[Bekoyê Ewan]] tên. Beko bi dek û dolavan nahêle yekîtî, serkeftin û aşîtî çêbe di koşka Mîr de. Herwekî nahêle Mem û Zîn, ango Memê Alan û Zîna Zêdan bigihîjin miradê xwe. Zîna Zêdan li zîndana bavê xwe. li ser meytê Mem jehrê vedixwe û dawî li jiyana xwe tîne. [[Mem û Zîn]] destaneke netewî ya Kurdan e. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10465 40023 2006-08-15T10:25:48Z Bangin 450 +kat '''Bekoyê Ewan''' yek ji lehengên destan, [[çîrok]] û çanda devkî ya Kurdan e. Sîmbola xirabî, fesadî, birakujî û dijiminahiya evînê ye. Di destana [[Memê Alan]] û destana [[Mem û Zîn]] de jî derbasdibe. Bekoyê Ewan yek ji endamên dîwana mîr û keyan e. Di destana Memê Alan de wekî endamê dîwana mîrê [[Cizîra Botan]] derbasdibe. Mîrê [[Botan]] dibêje "Ji bo kiryarên nebaş, kesên nebaş divê. Bekoyê Ewan ji bo karên nebaş xizmetekê dike". Beko bi fesadî, dek û dolavan kontrola koşka mîr digre destê xwe. Nahêle yekîtiya mîran çêbe. Herwekî nahêle Mem û Zîn bigihîjin miradê xwe. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10466 39970 2006-08-14T22:18:26Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Başûrê Kurdistanê]] #redirect[[Başûrê Kurdistanê]] 10468 39976 2006-08-14T22:20:30Z Erdal Ronahi 2 Bacıhisar çû cihê Bacihesar #REDIRECT [[Bacihesar]] 10469 40002 2006-08-15T00:15:25Z Bablekan 495 '''Remlavêj''' wekî ji navê wê kivşe ye remlan diavêje. Yek ji elementên [[çîrok]]ên Kurdî ye. Bi pirranî mêr e. Miroveke temendirêj e. Dema mîr pêwîstî bibînin, derdikeve hizûra mîr û gorî daxwaza yan pirsa mîr remlan diavêje. Ango wekî [[medyûm]]ên (astrologên) îro ne. Dikarin di tasên xwe de hemî bûyer, kes û tiştan bibînin. Hin caran remlavêj wekî kesên nebaş derbasdibin di çîrokên Kurdî de. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10470 40003 2006-08-15T00:25:10Z Bablekan 495 '''Dîlana dêvan''', dîlaneke bi tirs, xof û bisêhr e. Yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Kes nizane dêv di nav xwe de çi şêwrê dikin. Kêm kes dikarin nêzîkî wargehê dêvan an jî dîlana dêvan bibin. Hin caran dêv di dîlanê de dikevin pevçûnan. Çiya û banî dilerizin, darên daristanan ji koka xwe difilitin, ba û bablîsok radibin.. Kes nizane çi nakokî hene di navbera wan de daku pevdiçin. Tenê lehengên zîrek û wêrek dikarin nêzîkî dîlana dêvan bibin û texmîn bikin ka dêv di çi armancê de ne. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10471 40004 2006-08-15T00:31:26Z Bablekan 495 '''Bîra bêbinî''' bîreke bi xof, bêyom, bêbinî ye. Yek ji elementên [[çîrok]]ên Kurdî ye. Kê ket vê vîrê heft qat bi erdê ve diçe. Diçe dinyake tarî û ji bo derketina dinya ronahî têkoşîneke mezin pêwîst e. Li dinya tarî dêvan her rê girtine. [[Teyrê Sîmir]] jî li wir dijî. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10474 58299 2006-11-25T12:47:56Z Cyrus the virus 619 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! align="center" style="background:#cccccf" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> [[Kîşwer|Kîşwerên]] cîhanê || [[Wêne:Continents vide couleurs.png|50px|Kîşwer]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[Asya]] | [[Efrîqa]] | [[Ewropa]] | [[Awustralya (parzemîn)]] | [[Emerîkaya Bakur]] | [[Emerîkaya Başûr]] | [[Antarktîka]] |- |} </center> [[category:Parzemîn]] 10476 56115 2006-11-13T13:48:57Z Erdal Ronahi 2 Li vir her ko çîrokên kurdî ne. [[Kategorî:Wêje]] 10477 40042 2006-08-15T12:54:12Z Silêman 10 '''Dêva Heftserî''' yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Dêv e. Bihêz, xwînxwar, neheq û qîrêj e. Ziyanê dide zeviyan. Tenê lehengên wekî [[Mîrza]] û [[Çekman]] dikarin serî pê rê bikişînin. Li şîkefta xwe ya kûr, tarî û bi xof dijî. Hinekê kêmhiş e. Kê postê miyan li xwe kir dikare wê bixapîne û xwe ji êrîşên wê biparêze. Di hin çîrokan de diaxive. Gelek varyasyon û cureyên wê hene. Di hin çîrokan de behsa cinawirê bi navê [[Hûtê Heftserî]] jî tê kirin. Ev herdu fîgur çendê pêwendî hev in, cîhê nîqaşê ye. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10478 40035 2006-08-15T11:43:10Z Bablekan 495 '''Şivanê deryayê''' yek ji lehengên [[çîrok]]a Kurdî ye. Li deryayê dijî. Serokê hemî ajalên deryayê ye. Dilê hemî keçbehriyan di wî de ne. Wî toximê xwe rijandiye deryayê. [[Keçbehrî]]yek ji wan toximan bicanî dimîne û zaroka ku çêbû dê dinyayê azad bike. Ew zarok zarokeke taybet e. Şivanê deryayê him şerkar e him jî aştîxwaz. Him mafdar e him neheq. Rola Şivanê deryayê gorî naveroka çîrokê tê guhertin. Ew serokê deryayê ye. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10479 40036 2006-08-15T11:54:57Z Bablekan 495 '''Keçbehrî''', keçikên deryayê, [[Mîra]] yek ji lehengên [[çîrok]]a Kurdî ye. Pirr rind in û li deryayê dijîn. Alîkar in, aştîxwaz in. Bi mereq in. Hin caran bo demekê kurt derdikevin reşayîyê. Kê bibîne dilê wê dikevê. Heger hûn di şîkê de ne ku hevala we keçbehriyek e, avê bi serde bikin. Heger gava we av bi ser de kir, lingên wan nebûn perikên masiyan, wê gavê şika we ne di cih de ye. Keçbehrî li bajarên deryayê dijîn. Bajarên wan veşartî ne. [[Şivanê deryayê]] serokatiya bajar dike. Toximê şivanê deryayê di deryayê de ye. Keçbehriyekê ji wan toximan bicanî dimîne û zarokek tîne. Ew zarok dê him dinya deryayê, him jî ya reşayîyê azad bike. Her kes li benda wê lehengê ne. Heger hûn mirovên nefispiçûk, aştîxwaz, bi şeref, zana, merd, zîrek, wêrek û bihest in, hûn dikarin dengê stranên keçbehriyan bibîhîsînin û wan bîbînin. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10480 64830 2007-01-16T09:29:58Z Luqman 401 '''Cin''' hebûneke ruhanî, [[mîtos|mîtosî]] ye. Di gelek baweriyên kevn û nûjen de derbas dibe. Piştî belavbûna ola Îslamê li Kurdistanê ketiye zimanê Kurdî jî. Lê bêtir di nav gel de gotina "jimeçêtirka" (ew canberên ji me ango mirovan çêtir) ji bo bêjeya "cin" tê bikaranîn. Beriya [[Îslam]]ê ji bo peyva cin, bi pirranî [[dêv]] dihate bikaranîn. Cin di her baweriyê de xwedî taybetiyeke cuda ye. == Cin di baweriya Ewropiyan de == Demon (daimon) tê binavkirin ku ev ji zimanê [[Grekî]] tê. Dikeve bedene mirov û kesayetiya mirov xirab dikin. [[Sadîst]], êrîşkar, xwînrêj û tolaz in. Milyaketên şeytên in. Wekî ruh in, ne maddeyî ne. Mirov dikare bi bawerîxurtkirina xwe wan ji kesayetiya xwe derîne. Hin caran bi riya [[medyûm]]an dikarin têkilî bi mirovan re daynîn û armancên xwe bêjin. Ola Xirîstiyaniyê jî bawerî bi hebûna wan tîne lê qedexe dike ku mirov bi wan re bilî bibe. Lewra ew dikarin ziyanên mezin bidin mirovan. == Cin di baweriyên rojhilata navîn û Îslamê de == Cin di hemî çandên rojhilata navîn de cih digire û wekî hev tê îzahkirin. Gorî ola Îslamê cin jî wekî mirovan xwedî îrade ne. [[Hezretî Mihemed]] ola Îslamê raveyî wan jî kiriye. Wan jî wekî mirovan an pejirandine, an jî red kirine. Ên ku pejirandine dê herin bihuştê. Cin nayên dîtin, dîtbar nînin. Ew jî wekî mirovan dimirin, dizewicin. Bilez in û temendirêj in. Zanîna wan hatina sînorkirin. Hin caran bi daxwaza wan, bi mirovan re têkilî datînin. == Cin di çanda Kurdî de == Baweriya hebûnên ruhanî pirr kevn e di çanda Kurdan de. Ola Îslamê bandoreke mezin li kûltûra Kurdan kiriye. Kurd berê ola [[Zerdeştî]], olên [[Mîtra]] dihewandin. Niha bi pirranî şîrovekirina cinan dişibe ya ola Îslamê. Di çîrokên Kurdî de cin wiha tên şîrovekirin "dest û lingên wan berepaşî ne, xwe di dirûvên jin an mêran de nîşanî mirov didin. Mirov ji rê dertînin. Xirabiyê bi mirov dikin. Dilê kê ket wan, dikeve bin otorîteya wan. Cingirtin gengaz e". == Cin di zanîstê de == Ji cîhana [[binhişar]]ê tên. Sistbûna kesayetiyê û [[hişar]]ê, hin nexweşiyên neurologîk, raxwarina madeyên [[trankîlîzan]] û [[psîkotrop]], hin tabloyên [[paranoîd şîzofrenî]]yê hwd dibe sedem ku mirov hin îllûzyonan bîbîne û bi wan re têkeve têkiliyan. Wekî tablo yan elementekê nexweşiyan e. Li kûltûra Ewropiyan kêm e ev nexweşî. Lewra Ewropî jiyaneke nûjen, rastegîn dijîn. Li Asyayê pirr behsa hebûnên ruhanî tên kirin. [[Kategorî:ol]] 10481 42875 2006-08-24T12:14:55Z Erdal Ronahi 2 '''Zimanê Sanskrîtî''' (संस्कृतं saṃskṛtam, संस्कृता वाक् saṃskṛtā vāk) zimanekê kevnar û klasîk ê [[Hindîstan]]ê ye, zimanekî olî yê [[Hindûtî|Hindûtiyê]], [[Bûdîstî|Bûdîstiyê]] û [[Caînîzm]]ê ye û her wiha yek ji 22 zimanên fermî li Hindîstanê ye. Li Hindîstan û Başûrrojhilatê [[Asya]]yê rola zimanê Sanskrît mîna dewra zimanê [[Erebî]] li cihana [[Misilman]] û mîna dewra [[Latînî]] û [[Yewnanî]] li [[Ewrûpa]]yê ye. Ew beşeke navendî ya kevneşopiya Hindû û feylesofiya Hindîstanê ye. Formê wê yê beriya dewra klasîk Sanskrîta [[Vedî]] ye. Sanskrîta Vedî zimanî Olî yê ola dîrokî Vedî ye. Ev ziman yek ji endamên zimanên koma [[Hindûewrûpî]] ye ku herî pêşî hatiye tomarkirin ango nivîsîn. Tevî zimanê [[Rîgveda]] weke zimanê herî kevin û arkaîk yê vê koma zimanan hatiye paraztin. Îro Sanskrît bêtir weke zimanê merasîm û ayînên ola Hidûîzmê tê bikaranîn. Wejeya Sanskrîtî fereh e û ji nivîs, gotar û pirtûkên li ser helbest, pexşan, zanist, teknîk, feylesofî û olê pêk tê. Beriya zayînê di 500'î de gelek nivîsên sanskrîta klasîk hatine nivîsîn. Gelek nivîsên ku îro bi zimanê Sanskrîtî berdest in, beriya ku bêne nivîsîn bi sedsalan di [[wêjeya devkî]] de hatine paraztin. [[Kategorî:Ziman]] 10482 40044 2006-08-15T12:58:10Z Silêman 10 '''Bilûra Qûnê''' yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Bi pirranî di çîrokên pêkenî de behsa wê tê kirin. Li ser qûna mirov bandora vê bilûrê heye. Miriyan zindî dike, nexweşan sax dike. Di destê [[remlavêj]]an de ne. Her kes nikare bikar bîne. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10483 40040 2006-08-15T12:45:03Z Silêman 10 Merheba Bangîn, li min bibore, bawer im guherandinên tu behsa wan dikî, Luqman kirine beyî ku bizanibe. Ez di kompûtera wî de ketibûm hesabê xwe û min ji bîr kiribû hesabê xwe bigrim. Lê careke din nabe. Min dixwest te pîroz bikim weke kesekî ciwan tu xwe tevil vî karî dikî. Weke prensîb ez pêshî pêshniyaran dikim. Ez niha jî dikarim pêshniyarekê bikim. Gotina ku di Ingilîzî de Worth, di Elmanî de Wert û di Tirkî de Deger e, di Kurmancî de "Nerx" e. Gava mirov ji vê gotinê lêkereke çalak diafirîne ev lêker dibe "nerxandin", gava mirov lêkereke neçalak biafirîne ev dibe "hatin nerxandin". Ji ber vê yekê ez pêshniyar dikim tu sernivîsên "Nirxkirina Erênî" û "Nirxkirina Neyênî" weke "Nerxandina Erênî" û "Nerxandina Neerênî" biguherî. Ger tu vê yekê nekê jî 'tu sax'! Careke din te pîroz dikim ji bo kar û keda te. Silêman 10484 43207 2006-08-24T21:25:10Z Erdal Ronahi 2 Xursîd Mîrzengî '''Ristemê Zal''' lehengekî [[destan]], [[çîrok]] û çanda devkî ya Kurdan e. Ristem lawê Zal e. Mirov nizane ka kesayetiyeke rastî ye yan mîtosî ye. Mixabin herçendî dewlemendiya çanda Kurdan e, Tirk û Farisan xwedî lê derdikevin û bikartînin. Ristemê Zal merd, şervan, wêrek, welatparêz û şoreşger e. Serokê doza bindestan e. Ti dijmineke zalim nikare li ber Ristemê Zal bisekine. Di çîroka Kurdî de cihekê xwe yê mezin heye. Hin caran bi bandora ola [[Îslam]]ê di şûna navê Ristemê Zal de [[Hezretî Elî]] derbasdibe. Pûşî ya Ristem bi xwîna împaratorên xwînrêj û zalim e. Şûrê wî hebûna wî ya herî pîroz e û ji hesinên esmanî hatiye çêkirin. Destiya şûrê Ristem ji darên kesk, sor û zer e. Bejna wî dirêj, simbêla wî zirav, kirasê wî spî ye. Rû biken e. Şûtika wî sor e. Cihê ew lê derbas be, zalim dilerizin, gul û sosin şad dibin, gur û çeqel boçika xwe hildidin û bazdidin. Yekem car destanê Ristemî Zal, ji aliyê [[Firdewsî]] ve, di [[Şahname|Şahnamê]] de bi nivîskî hate nivîsandin, Firdewsî, helbestvanê mezin yê Fersan e, di Şahnamê de dibêje Ristem Kurd e. '''Ristemê Zal''' jî navê pirtûkeke [[Xursîd Mîrzengî]] ye. [[Kategorî:Destan]] 10485 40736 2006-08-20T02:07:52Z Bablekan 495 kat Gotina dêv îro jî di zimanê Kurdî de tê bikaranîn. Di wateya îro de canberekî ku di [[wêjeya devkî]] ya Kurdî de behsê tê kirin e. Gotin ji koka "dîva" ya zimanên [[Hindûewrûpî]] tê û wateya wê xweda anjî ruhberên xwedayî ne. Lê di Kurdî de îro tenê xwedî wateyeke neerênî ne û di [[çîrok]] û berhemên wêjeya devkî de hin canberên xwedî xwexeysetên neerênî û dilxerab nîşan dide. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10486 40049 2006-08-15T13:06:11Z Bablekan 495 '''Mişkê Kor''' yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. Sîmbola nefispiçûktiyê ye. Hin caran ew jî li derê koşka mîran li ser [[kevirê xwazgîniyê]] rûdinê û doza keça keyan dike. Bi pirranî jî biserdikeve. Hin caran jî key cezayê didin keçên xwe û wan didin mişkê kor. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10487 56080 2006-11-12T23:38:50Z Erdal Ronahi 2 '''Wêjeya Devkî''' perçeyek ji jiyana me ye, ji [[şîret|şîretên]] ku li me dihatin kirin heta [[nifir]]an, ji [[stranên paleyiyê]] heta [[stranên şeran]], ji [[çîrok|çîrokên]] şevan heta [[serhatî|serhatiyên]] diwanan her yek ji wan beşek ji vê mijarê ne. Lê ev bi navê [[zargotin|zargotinê]] tenê nikare were binav kirin, ji ber ku bi awa û navgînên xwe ve, ev mijar pir kompleks e em navê edeb ango wêjeya devkî lê dikin. Wêjeya devkî herçend ji bo pêşvebirina [[wêje]]ya nûjen bi giştî girîng be jî ew di heman demê de xwediyê gelek fonksiyonên din e. Gava em berê xwe didine civakên ku nivîs li cem wan kêm pêşketiye, em dibînin ku cîhê nivîsê hin navgînên din digirin û li gor xwexeysetên xwe berdar in. Yek ji van navgînan jî gotina devkî ye, di rastiyê de nivîsê cîhê gotina devkî girtiye. Ango bi pêşveçûna mirovan re nivîs hatiye bi pêşxistin ji bo ku derfetê bide têgiştin û ragihandinên kompleks û tevilhev. Lê dîsa divê neyê ji bîr kirin ku 'gotina devkî' weke navgîna sereke ya wêjeya devkî, xwedî cîhekî gelekî taybet e di têgîna mirovan de. Ji berê de gotin û bi taybetî gotina devkî ji aliyê mirovan ve pîroz tê pejirandin û tiştê nivîskî û tiştê bi gotinên devkî bandorên ji hev cihê li ser mirovan dikin. Em baş dizanin ku di nav olan de gotin xwediyê rolekî pir balkêş e. Wek mînak di [[zerdeştî|zerdeştiyê]] de xweda [[Ahûramazda]], piştî ku di encama aloziya bi [[Ehrîman]] re dikeve şer de bi gotinên ku li wir dibêje dihêle ku Ehrîman bikeve xeweke 3 000 salan de. Di [[îslam|îslamê]] de jî xwedê bi gotinê hertiştî diafirîne. Ev gotina ku xwedî bandor û pîroziyeke di vê radeyê de ye, di serdemên ku nivîs pêşketiye de jî xwediyê bandoreke mezin e. Em baş dizanin ku berhemên wêjeyî yên nivîskî li ser hîmê berhem û kevneşopiya wêjeya devkî hatine sazkirin. Dema em berê xwe didine berhemên [[Homerus]] [[Odysseia]] û [[Ilyada]] em dibînin ku ew li gor helbestsaziya dengbêjên wêjeya devkî yên [[Balkan]]an hatine nihurandin. Bandora wêjeya devkî li hemû deverên dinyayê li ser wêjeyên nivîskî heye û herwiha bandora wêjeya nivîskî jî li ser wêjeya devkî heye, wek mînak em dikarin basa gelek beytên [[Melayê Cizîrî]] bikin ku di nav gelê Kurdistanê de belav in û gelek caran weke berhemên wêjeya devkî têne pêşkêşkirin û carinan jî bi berhemên devkî re têne têkelkirin. Bi vê destpêka kurt me dixwest balê bikşînin ser kompleksbûna wêjeya devkî û pirsgirêkên bi vê yekê ve girêdayî. Ji derî vê yekê tiştekî hêjayî baldariyê ew e ku wêjeya devkî dikare di gelek beşên zanistî de rolekî girîng bilîze. Piraniya têgîna kesan li ser gelek tiştan bi riya gotinên devkî tê belavkirin, ragihandin û afirandin. Ev jî diyar dike ku zanistên civakî yên wek [[dîrok|dîrokê]], [[civaknasî|civaknasiyê]], wêjeyê, [[felsefe|feylesofiyê]] û gelek beşên nûjen nikarin êdî bêyî metodên li ser wêjeya devkî kar bikin. Di civakên rojavayî de vê pêwistiyê hişt ku binebeşên zanistî yên weke “oral history” ([[dîroka devkî]]), “oral literature” (wêjeya devkî) pêşkevin. Mebesta me bi vê gotine ew e ku Kurd weke gelekî ku bêhtir bi navgîna gotina devkî çand û nasnameya xwe parastiye û gihandiya îro, divê li ser “orality” ([[devkîbûn|devkîbûnê]]) kûr bibin û beşên pêwîst pêşbixin. Wek mînak mirov dikare bi komkirina dîroka devkî destpê bike û ji encamên ku hatin holê wêneyekî giştî yê bîra dîrokî ya Kurdan bi dîroka berdest a nivîskî re biafirîne. [[Kategorî:Wêje]] 10488 40072 2006-08-15T14:32:27Z Silêman 10 Qesra Papeyan çû cihê Qesra Papayan: rastnivîs #REDIRECT [[Qesra Papayan]] 10490 44973 2006-09-01T20:31:13Z Silêman 10 '''Gula Sor''' yek ji navdartirîn helbestên [[Qedrî Can]] e. Ev helbest bi strana stranbêj [[Ciwan Haco]] gihîşte vê navdariyê. '''Gula Sor''' Gula Sor Gula sor, hilbû jor, bîn da dor Li paş Çiyayê Qaf şîn bû Alem jêre evîn bû Bi me xweş, da me heş Em bi bîna wê sermest Emê pê şa bin serbest Nazenîn, xemrevîn, xemilîn Pê zemîn Gula bi kelemê di nav baxê îrema Hey gula sor, alem li dor Bicivin û bînbikin dor bi dor [[Kategorî: Helbest]] 10491 40081 2006-08-15T16:07:33Z Bablekan 495 '''Beranê qer û beranê qerqaş''' (ango spî) elementê [[çîrok]]a Kurdî ne. Beranê qer tê wateya dinya reş û tarî, dinya heft qat di bin erdê de. Beranê qerqaş sîmbola dinya ronak e. Herdu beran bi hevre dikevin pevçûnê. Divê mirov xwe bavêje ser beranê qerqaş, daku mirov derkeve dinya rohnî yan ji şikeftên [[dêv]]an xilas bibe. Heger mirov bi şaşî xwe bavêje ser beranê qer, mirov heft qat bi erdê ve diçe. Ango diçe dinya tarî. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10492 40104 2006-08-15T17:49:14Z 84.7.84.98 '''Sêv avêtin''' elementekî [[çîrok]] û [[wêjeya devkî]] ya Kurdan e. Sêv avêtin tê wateya evîndariyê. Ango mirov sêvekê biavêje keçikekê an jî xortekî, tê wê wateyê ku mirov hez ji wê/wî dike. Lawê mîr sêva xwe bavêje kîjan keçikê wê jê re dixwazin. Mirov bi sêv avêtinê hezkiriya xwe nîşan dide, eşkere dike. Mêr jî bikartînin, jin jî. 'Sêv avêtin' herwiha di çanda dawetên Kurdî de jî heye. Li gelek deveran gava bûkê tînin mala zavê, zava li serê bên sêvekê tavêje bûkê. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10493 40083 2006-08-15T16:15:14Z Bablekan 495 '''Xeleka bisêhr''' yek ji elementên [[çîrok]]a Kurdî ye. [[Remlavêj]] mirov dixin nava xelekeka bisêhr û mirov tê de dîl dimîne heya ku yekê sêhra xelekê betal kir. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10494 40128 2006-08-15T20:21:54Z Bangin 450 '''Hasan Bildirici''' nivîskar û rojnamavanekî kurde. Di doza [[PKK]] de demeke dirêj di girtîgehan de dimîne. Bi salan wek rojnamevan di rojnameyên [[Gündem]], [[Özgur Politika|Özgur Politikayê]] de nivîsî, niha edîtorîya malpera [[Kurdîstan Post|Kurdîstan Postê]] dike û di wir de dinivîse. Hemû berhemên wî bi zimanê [[Tirkî]] ne. == Berhem == *Yasak Ülkenin Günlüğü (Rojaneya Welatê Qedexe) Yurt Kitap Yayın; Ankara, 1990, 14 x 20 cm., Tirkî *Kürt Halkının Dostları Kimlerdir Beşikçi Eleştirilerinin Anlamı (Dostên Gelê Kurd Kî ye, Wateya Rexneyên Îsmail Beşikçi) Belge Yayınları, Tirkî *Şervan; Belge Yayınları; Tirkî Roman *Van Gölü'nde Yılanlı bir Günün Esrarı(Di Behra Wanê da Esrara Rojekî Bi Mar); Belge Yayınları; Tirkî Roman [[Kategorî:Nivîskar|Bildirici, Hasan]] [[Kategorî:Rojnamevan|Bildirici, Hasan]] [[Kategorî:Kurd|Bildirici, Hasan]] 10496 40126 2006-08-15T20:20:42Z Bangin 450 Metîna (Gund) çû cihê Metîna (gund): - '''Metîna''' gundek ji gundên herêma [[Efrîn]]ê li [[başûr rojavayî Kurdistanê]] ye, û li başûr rojhilatî herêmê dikeve. Li gorî dabeşkirinên rêvebirî ew bi ser piyê navçeya Şera ve diçe ango ji aliyê gerînendeyî ve girêdayî bajaroka Şera ye, û dora sê kîlometran ji wê û deh kîlometran ji navenda herêmê, bajarê Efrînê, dûr e. Navê Metîna ji navê çiyayekî Kurdistanê î pir navdar tê ew jî çiyayê Metîna ye. Ji aliyê xaknîgarî ve Metîna li ser girekî, ku dora 150 metran ji ser rûyê derya bilind e, hatiye avakirin. Gund ji bakur û rojhilat ve bi qiracan û newalekî kûr dorpêçkirî ye û ji başûr û rojava ve jî deşta Metîna li pêş gund mîna keçikeke nazenîn û bedew ketiye xewê. Hemû qiracên derdora Metîna bi darên zeytûnê, mişmiş, behîv, simaq, kewzan û gûzan çandî ne û pesarên newala wê jî çêrgeha sewalan e, lûtkeya qiracan û rûberên herî asê jî bi darên merx û sewliyê xemlandî ne… Deşta Metîna jî bi piranî darên zeytûnê û rez in, li gel rûberek biçûk ku ji çandina genim, nîsk û nokan re terxankiriye û çend baxçeyên henaran jî hene. Tevî ku tu belgeyên fermî ên ku dîroka Metîna tekûz dikin û heyama avabûna wê nîn in jî, lê li gorî salixên bav û bapîrên xelkê Metîna, dîroka avabûna vî gundî vedigere bêtirî dused sal. Ev salix her wisa xuya dikin ku yekemîn malbata li Metîna niştecî bûye, malabat Selmo ye, lewre mirov dikare bêje ku mala Selmo damezrînerên gundê Metîna ne. Piştî malbata Selmo bi cih bûye hin malbatên din jî hêdî hêdî li gund niştecî bûne û mewda gund û hejmara xelkê jî[[Kategorî:]] zêde bûye, û niha bêtirî sed lib xanî li gund hene. Li rex malbata Selmo hin malbatên din jî hene, wek: Malbata Nebê, Ebo Elo, kuruk, Cebûlî, Evdile, koleme, Xelo û Hec Ebdo... Li gorî amarên (serhejmarên) sala 2005’an hejmara nişteciyên Metîna 1934(hezar û nehsid û sih û çar) kes in. Ev akincî jî di navbera Metîna, bajarê Efrînê, bajarê Helebê û mişextiyê li Ewropa û Amerîka de belav bûne. Ew kesên ku ji Metîna koçî Efrînê û Helebê bûne di her malbatekê de hene, lê ew kesên li mişextiyê ne piraniya wan ji malbata Cebûlî, Nebê û Selmo ne û di navbera Amerîka, Kanada, Fransa, Almaniya û Yewnanê de belav bûne. Ji aliyê rajeyên giştî (public amenities) ve Metîna li nîvê rê ye, ango elektirîk heye lê ew qas ne saz e, av lê heye lê tim nayê û heke bû ew hat jî her roj dora katekê dirêj dike û carik din ziwa dibe, ji ber hindê xelkê gund xwe dispêre bîrên avzê û barekî diravî û ezyatê xwe zêde dibe. Li vê dawiyê çêşme jî hatine kolandin lê di havînê de pir giriftan ji nişteciyan re derdixin holê, ji bîna pîs bigire heya pirsgirêkên tenduristî… Rê û kolanên gund giş ne qîr û ziftkirî ne, tenanet rêya sereke ya gund ziftkirî ye û rêyên duwane jî hê jî ax in û di havînê de tozê derdixin û di zivistanê de jî dibin mîl û herî û jiyana nişteciyan dikin dojeh… Di van pênc salên dawî de bihêstok jî hate Metîna lê mixabin ku li hemû malên gund belav nebûye, bahane jî ku têlên pêdivî nîn in ku tore fireh bibe!! Der barê perwerde û zanînê de jî, hejmara xwendevan û pisporan li gorî hejmara xelkê gund ne guncav e, xwendin di astekî nizim de ye, tenê çar bijîşk li gund hene û yek ji wan li derve li mişextiyê ye, mamoste û endezyar jî tev bîst kes dernakevin. Tenê dibistaneke sereteyî li gund heye, lê mixabin ji pêncî kesî an jî kêmtir kes naçe wê dibistanê û ên ku diçin jî pir newaz e ku derkevin qonaxa navîn û lîseyê! Xwedîgirav zagona xwendinê li Sûriyê heya kutakirina pola nehan bi kotekî ye, lê dewlet û wezareta perwerdeyê pir guh nadin rêjeya ew kesên ku qaçax ji dibistanan têper dibin. Sedema sereke ji têperbûna zarokan re ew e ku rêjeya xizanî bilind e û dibistana navîn jî li gund nîn e, lewre ew kesê dê biçe qonaxa navîn divê biçe gundê Xirêbe û li wir xwendina xwe berdewan bike, ew jî di piraniya dema dibistanê de, nexasme meha çile, pir zehmet e, hem rê dûr e, Xirêbe sê kîlometran ji Metîna dûr e, û hem jî serma nahêle ku zarok di mehên seqema zivistanê de û di serê sibeyê de bi asanî biçin wir… Ew kesên ku bi ziman û çanda kurdî re bi şêweyekê rêkûpêk didin û distînin jî pir kêm in, lê niha hişyariyeke balkêş di nav ciwanên rewşenbîr de peyda dibe û bi coşeke mezin berve çand û zimanê xwe ve diçin. Ew jî geşbînî û hêviyeke mezin ji pêşerojê re derdixe holê, sipas ji ew kesên ku erk û delameta fêrkirina Kurdî ji xortên gund re raxistine ser milên xwe û ez bejna xwe li ber wan ditewînin û rêz û hûrmetê ji wan re dikim… Jiyana civakî li Metîna heya radeyekê aram e, ango tu pevçûn û pirsgirêkên jidil nîn in ku aramiya civakî bihermînin, tevî ku hin caran pevçûn û şerên biçûk derdikevin jî, lê ew bi giştî biçûk û bisînor in. Têkiliyên kurdewarî û danûstandinên gundiyan hêj taybetmendiyeke Kurdî ragirtine û heya radeyekê xelk têkildarî folklora xwe ye jî, lê roj ji rojê kêmtir dibe… Rewşa aborî jî li gund ne ew qas baş e, ango halê xelkê tenik e û aboriya wan lawaz e, ev rewş sedema sereke a koçberiya xelkê Metîna ye. Li rex çandin û berhemên xwezayî ên mirov dahateya xwe jê werdigirn, hejmareke mezin ji nişteciyên Metîna karker in û di dezgehên taybet û ên hukûmetê de dixebitin û debara xwe pê dikin. Lê heya ev kar jî tim ne pêkan e, mirov divê pir têbikoşe û bertîlan bide ku karekî ji xwe re peyda bike!! Xelkê Metîna wek hemû xelkê herêma Efrînê têklidarî rewşa siyasî ye jî, li Metîna ji ajan û sîxûrên ku xwe firotine bigire heya welatparêzên hêjayî bejintewînê mirov hene, têgînên cur be cur jî hene. Xelkê Metîna xwe di tevna siyaseta Kurdî de ristiye û endametiya partiyên cihêreng kiriye, ji hemû partiyên ku li kurdistanê bi giştî û başûr rojava bi taybetî bigire endam hene heya Partiya Bees a fermî jî endamên wî li Metîna hene. Hin jidil endam in, hin jî berjewendîperest in!! Xelkê Metîna wek hemû miletê Efrînê bi taybetî û Kurdistaniyan bi giştî berdêlên pir biha ji ber welaparêziya xwe ve dane, ji girtin, sirgûn û îşkenceyê heya kuştin û şehîdbûnê… Îro Xelkê Metîna wek hemû xelkê Efrîn, Kurdistan û Rojhilata Navîn li ber pêlên bicîhanbûnê rû bi rû maye. Belê pisgirêkên daliqandî jî zehf in û pêşeroja siyasî, civakî û aborî jî ne ew qas ewle ye. Çemk û têgîn zû tên guhertin, nifşên nû, nemaze ew kesên nexwende zû dimezixin û ji nirx, dab û kevneşopiyên xwe bidûr dikevin. Roj ji rojê televizyon û sêlik xelkê ji têkilyên civakî û danûstandinê bidûr dixin û wan berve tenatiyê dehf dikin, ev sarbûna civakî jî biveke pir mezin e hem ji bo civaka Kurdî û hem jî ji bo ziman, fêr û dabên Kurdî. Bi hêviya ku em qasî çiyayê Metîna nav û hebûna gundê xwe di landikeke kurdewarî de biparêzin û ji zarokên xwe re radestî pêşerojê bikin… [[Kategorî:gundê Efrînê]] 10498 52131 2006-10-15T14:14:26Z Zeki 614 * [[Metîna (herêm)]] * [[Metîna (Efrîn)]] * [[Metîna (Mehsert)]] {{cudakirin}} 10499 40121 2006-08-15T19:06:31Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] #redirect[[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] 10500 66144 2007-01-23T15:20:43Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: arc, be, hsb, ia, ka, qu تعديل: hi [[Image:LocationNorthAmerica.png|thumb|300px|Emerîkaya Bakur]] [[Image:North America satellite orthographic.jpg|thumb|300px|Emerîkaya Bakur ji ezmên da]] '''Emerîkaya Bakur''' parzemînê sisîyî di cîhanê da ye. [[Asya]] û [[Efrîqa]] ji wê mezintirin. Rûberê xwe 24.230.000 [[km²]] ye û li wir nêzîkî 454.225.000 kes dijîn. [[Emerîkaya Navîn]] ne parzemînek bi xwe ye, ew perçek ji Emerîkaya Bakur ye. Ji bakur ve bi [[Okyanosa Arktîk]], ji rojhilat ve [[Atlantîk]], ji başûr ve bi [[Karîbîk]] û ji rojava ve bi bakurê [[Pasîfîk]] ve cîran e. [[Kanalê Panama]] her du parzemînên Amerîkayê ji hev vediqetîne. ==Dewletên Emerîkaya Bakurê da== ===Emerîkaya Bakur=== Li erdî Emerîkaya Bakurê da [[sê]] dewlet hene: *[[Keneda]] *[[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] *[[Meksîk]] ===Emerîkaya Navîn=== Di erdî [[Emerîkaya Navîn|Emerîkaya Navînê]] da [[heft]] dewlet hene, yê hên vê parzemînê da ne: *[[Bêlîz]] *[[Kosta Rîka]] *[[El Salvador]] *[[Gûatêmala]] *[[Hondûras]] *[[Nîkaragûa]] *[[Panama]] ===[[Karîbîk]]=== Di rojhilata başurê Emerîkaya Bakurê da deryekî mezin heye. Navî xwe ''[[Karîbîk]]'' ye û li wir pir [[girav]] hene, yê Emerîkaya Bakurê da ne. Ew evin: *[[Antigûa û Berbûda]] *[[Bahamas]] *[[Kûba]] *[[Domînîka]] *[[Komara Domînîk]] *[[Grênada]] *[[Haîtî]] *[[Camaîka]] *[[Saînt Kits û Nevis]] *[[Saînt Lusîa]] *[[Saînt Vînsent û Grênad]] *[[Trînîdad û Tobago]] {{commons|Category:North America}} {{Kîşwer}} [[af:Noord-Amerika]] [[an:America d'o Norte]] [[ang:Norðamerica]] [[ar:أمريكا الشمالية]] [[arc:ܐܡܪܝܟܐ ܓܪܒܝܐ]] [[ast:Norteamérica]] [[az:Şimali Amerika]] [[be:Паўночная Амерыка]] [[bg:Северна Америка]] [[bn:উত্তর আমেরিকা]] [[br:Norzhamerika]] [[bs:Sjeverna Amerika]] [[ca:Amèrica del Nord]] [[cs:Severní Amerika]] [[cv:Çӳрçěр Америка]] [[cy:Gogledd America]] [[da:Nordamerika]] [[de:Nordamerika]] [[en:North America]] [[eo:Nordameriko]] [[es:América del Norte]] [[et:Põhja-Ameerika manner]] [[eu:Ipar Amerika]] [[fa:آمریکای شمالی]] [[fi:Pohjois-Amerikka]] [[fo:Norðuramerika]] [[fr:Amérique du Nord]] [[fy:Noard-Amearika]] [[ga:Meiriceá Thuaidh]] [[gl:América do Norte]] [[gu:ઉત્તર અમેરિકા]] [[haw:ʻAmelika ʻĀkau]] [[he:אמריקה הצפונית]] [[hi:उत्तरी अमरीका]] [[hr:Sjeverna Amerika]] [[hsb:Sewjerna Amerika]] [[ht:Amerik dinò]] [[hu:Észak-Amerika]] [[ia:America del Nord]] [[id:Amerika Utara]] [[is:Norður-Ameríka]] [[it:America settentrionale]] [[ja:北アメリカ]] [[ka:ჩრდილოეთი ამერიკა]] [[ko:북아메리카]] [[la:America Septentrionalis]] [[lb:Nord- a Mëttelamerika]] [[li:Noord-Amerika]] [[lt:Šiaurės Amerika]] [[lv:Ziemeļamerika]] [[mk:Северна Америка]] [[mr:उत्तर अमेरिका]] [[nds:Noordamerika]] [[nl:Noord-Amerika]] [[nn:Nord-Amerika]] [[no:Nord-Amerika]] [[nrm:Améthique du Nord]] [[pl:Ameryka Północna]] [[pt:América do Norte]] [[qu:Chinchay Abya Yala]] [[ro:America de Nord]] [[ru:Северная Америка]] [[scn:Amèrica dû Nord]] [[se:Davvi-Amerihkká]] [[sh:Severna Amerika]] [[simple:North America]] [[sk:Severná Amerika]] [[sl:Severna Amerika]] [[sr:Северна Америка]] [[sv:Nordamerika]] [[ta:வட அமெரிக்கா]] [[th:ทวีปอเมริกาเหนือ]] [[tl:Hilagang Amerika]] [[tr:Kuzey Amerika]] [[uk:Північна Америка]] [[vi:Bắc Mỹ]] [[zh:北美洲]] [[zh-min-nan:Pak Bí-chiu]] [[zh-yue:北美洲]] 10502 40139 2006-08-15T21:37:55Z Erdal Ronahi 2 '''Mar''' ajalek ji cîhana ajalan (''Animalia''), şaxa ''[[Chordata]]'', koma ''[[Reptilia]]'', binekoma ''[[Squamata]]'' ye. Mar bi reng û cureyên kirasên xwe tên veqetandin. Kirasê maran ziwa ye û ji bo gihîştinê pêwîst e hin caran kirasên xwe ji xwe bikin. Sê girêdanên dilê maran hene. Diranên wan berepaş ve xwar in. Hinek mar jehrok in. Ji bo germahiya laşên xwe pirranî di germa rojê de derdikevin nêçîrê. Zivistanê di binerdê de nîvtevizî derbasdikin. Bi xwarina ajalên piçûk dijî. Hin cureyên maran nêçîra xwe berê dixeniqînin, paşê dadiqultînin. Ji jehra maran hin dermanên bijîşkiyê çêdibe. Dema dadiqultînin jî dikarin bêhna xwe bigirin. Bi hestiyên li ser çena xwe pêlên erdê guhdarî dikin û dibihîsin. Hin cureyên mara germa nêçîra xwe dibîhîsin û bi alîkariya vê xeysetê dikarin bi şevê jî nêçîrê bikin. Mar bi hêkan diwelidin. Gelek cureyên maran hene. [[Kategorî:Ajal]] 10503 40371 2006-08-17T10:02:24Z Silêman 10 Şaxeke [[psîkolojî|psîkolojiyê]] ye. Psîkolojiya gihîştinê lêkolînên li ser gihîştina mirovan ji beriya jidayîkbûnê heta mirinê, ji xwe re dike mijar û armanc. Kaneke girîng e ji bo [[klînîk psîkolojî|klînîk psîkolojiyê]]. Psîkologên gihîştinê li klînîkan, li wargehên zarokan, wargehên kala û pîran hwd kardikin. Wekî tê zanîn gihîştina mirovan xwedî taybetiyên girîng e. Psîkolog temenê mirovan di hin astan de digrin dest. Asta [[oral]], asta [[anal]], asta [[adolesan]] (temenê ku mirov ji zarokbûnê hêdî hêdî derdikeve), asta ciwaniyê, asta pîrbûnê hwd. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10504 40429 2006-08-17T10:41:25Z Silêman 10 '''Stîmûlûs''' tê wateya tişta ku hişyardike, dixe alarmê, niqurç, tîşk. Di zanîstiya psîkologiyê de bi navê [[stîmûlûs - respons]], ango tîşk û berpê behsa sîstemekê derûniya mirovan tê kirin. Psîkologên dibistana tevgerzaniyê vê sîstemê bingeha fêrbûna mirovan û bingeha taybetiya derûniya mirovan dibînin. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10507 40430 2006-08-17T10:41:41Z Silêman 10 '''Stîmûlûs - respons''', ango '''tîşk - berpê''' yek ji mekanîzmayên derûniya mirovan e. Psîkologên dibistana tevgerzaniyê nerxeke mezin didin vê sîstemê. Li gorî wan ev sîstem an mekanîzma ya herî girîng e di fêrbûn û derûniya mirovan de. Heger mirov derziyê di yekî re bike (ango [[stîmûlûs]]) ew jê haydar dibe yan digirî (ango berpê). [[Kategorî:Psîkolojî]] 10509 43710 2006-08-26T20:25:02Z Benyadem 433 '''Dêr''' navê civaka [[Îsewî|Îsewiyan]] e. Wateya wê ya din avahiya [[îbadet]]ê ye. [[Kategorî:Ol]] [[bg:Църква]] [[cs:Kostel]] [[da:Kirke (bygning)]] [[de:Kirchengebäude]] [[et:Kirik (pühakoda)]] [[en:Church]] [[es:Iglesia]] [[eo:Eklezio]] [[fr:Église (édifice)]] [[id:Gereja]] [[it:Chiesa]] [[he:כנסייה]] [[lt:Bažnyčia]] [[hu:Egyház]] [[ko:교회]] [[la:Ecclesia]] [[nl:Kerk]] [[nds:Kark]] [[ja:教会]] [[no:Kirke]] [[nn:Kyrkje]] [[pl:Kościół]] [[pt:Igreja]] [[sco:Kirk]] [[simple:Church]] [[sv:Kyrka]] [[tr:Kilise]] [[zh:教堂]] 10510 44426 2006-08-31T11:16:54Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xirîstiyanî]] #redirect[[Xirîstiyanî]] 10511 40241 2006-08-16T11:35:13Z Erdal Ronahi 2 Agir (ar) çû cihê Agir '''Agir''' [[germahî|germahiyek]] mezin û bûyera [[şewat|şewatê]] ye. Ji bona agir derkeve, tiştekî dişewite û [[oksîjen]] pêwîste. [[kategorî:Kîmya]] 10512 49749 2006-10-08T17:19:43Z Erdal Ronahi 2 '''Zend-Avesta''' pirtûka pîroz a [[Zerdeştî|Zerdeştiyê]] ye. Di vê pirtûkê da awa, [[zagon]] û [[felsefe|felsefa]] fîlozof û pêxember [[Zerdeşt]] hene. Tê qebûlkirin ku Avesta [[berî zayinê]] di sala [[699|699an]] de hatiye nivisandin. [[kategorî:zerdeştî]] [[Kategorî:pirtûk]] 10513 40246 2006-08-16T11:38:38Z Erdal Ronahi 2 '''Zagon''', yasayên [[ol]], [[îdeolojî]], [[dewlet]] an [[rêxistin]]an in. Her kes mecbûre ku hurmetê bide zagonên [[civak]]a xwe. {{kurt}} [[Kategorî:civaknasî]] 10514 40247 2006-08-16T11:39:50Z Erdal Ronahi 2 Jiyan, ji bo [[zindî|zindiyan]], [[dem]]a ji [[zayin]]ê hetanî [[mirin]]ê derbas dibe ye. {{kurt}} [[Kategorî:biyolojî]] 10515 40248 2006-08-16T11:40:13Z Erdal Ronahi 2 wiki, kategorî '''Telefon''', di navbera kes û [[sîstem]]ên dûrî hev de pêkanîna danûstendina bi deng a bi sîstemeke [[elektrîk]]î ye. Pêşiyê pêhlên deng ên ku ji [[dev]] derdikevin werdigerîne [[sînyal]]ên elektrîk û piştî ku ev deng digihije cihê xwe dîsa werdigerîne pêhlên deng ku [[guh]] dikarin bibihîzin. Telefon cara yekemîn di sala 1876an de ji aliyê [[Graham Bell]] ve hatiye çêkirin. [[Kategorî:teknolojî]] 10516 40218 2006-08-16T09:58:40Z Bangin 450 Friedrich Nietzsche çû cihê Friedrich Wilhelm Nietzsche: navî xwe tevda #REDIRECT [[Friedrich Wilhelm Nietzsche]] 10517 45094 2006-09-03T08:42:14Z Bangin 450 {| border="0" cellspacing="1" style="background-color:transparent" |- valign="middle" | [[Image:Wikiquote-logo.svg|20px|Wikiquote-Logo]] | align="left" | Di [[Wîkîgotin]] da gotarek li ser '''''[[q:{{{1}}}|{{{2|{{PAGENAME}}}}}]]''''' heye. |} 10518 40239 2006-08-16T11:34:13Z Erdal Ronahi 2 '''Fîlîz Yerlîkaya''' di sala 1970î de li navça [[Betlîs]]ê [[Adilcewaz]]ê ji dayik bû. Ji ber karê bavê xwê, di 8 saliya xwe de koçî Enqerê kirin. Li Enqerê [[Zanîngeh]]a Gazî, [[Fakulte]]ya [[Huner]]ên xweşik beşa wênegeriyê qezenckir û li vir dest bi xwendinê kir. Di sala 1992'a de dikeve komîteya [[YCK]]ê. Di meha gulan a 1992 li [[Agirî]], li [[çiyayê Tendurek]]ê li ser îxbarekê tê girtin û 7 mehan di [[zindan]]ê de dimîne. Di sala 1994'an de tevlî [[gerîlla]] dibe. Yerlîkaya dibe fermandareke xurt. Di navbera 1994 û 1997 de li eyaleta [[Xerzan]]ê dimîne. Di 1997'an de derbasî Eyaleta [[Amed]]ê dibe. Di [[payiz]]a 1998'an de derbasî [[başûrê Kurdistanê]] dibe û tevlî VI. kongreya [[PKK]]ê dibe. Yerlîkaya, Piştî kongra avakirina [[KADEK]]ê tevlî Kongra 4. a [[PJA]]yê dibe. Yerlîkaya di dema kongrê dewam dikir di 7 pûşper 2002'an de ji aliyê hêzên komployî ên [[navnetewî]] hate qetilkirin. [[Kategorî: Şehîd]] 10520 49711 2006-10-08T14:33:07Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zimanê spanî]] #redirect[[Zimanê spanî]] 10521 58695 2006-11-28T09:23:56Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[kn:ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕ]] تعديل: [[qu:Uralan Abya Yala]] [[Wêne:LocationSouthAmerica.png|thumb|400px|right|Emerîkaya Başûr di cîhanê da]] [[Wêne:South America satellite orthographic.jpg|thumb|300px|right|Emerîkaya Başûr ji ezmên da]] '''Emerîkaya Başûr''' parzemînê çarî di cîhanê da ye. [[Asya]], [[Efrîqa]] û [[Emerîkaya Bakur]] ji vê parzemînê mezintirin. Rûberê xwe 17.843.000 [[km²]] ye û li wir nêzîkî 355.070.000 kes hene. ==Dewletên Emerîkaya Başûr da== Di Emerîkaya Başûrê da [[çarde]] [[dewlet]] hene. Ew evin: * [[Arjantîn]] * [[Bolîvîa]] * [[Brazîl]] * [[Şîle]] * [[Kolûmbîya]] * [[Ekûador]] * [[Giravên Falklenda]] * [[Gûyanayê Fransî]] * [[Gûyana]] * [[Paragûay]] * [[Pêrû]] * [[Zûrîname]] * [[Ûrûgûay]] * [[Vênêzûêla]] {{commons|Category:South_America}} {{kîşwer}} [[af:Suid-Amerika]] [[an:America d'o Sur]] [[ar:أمريكا الجنوبية]] [[arc:ܐܡܪܝܟܐ ܬܝܡܢܐ]] [[ast:América del Sur]] [[be:Паўднёвая Амэрыка]] [[bg:Южна Америка]] [[bn:দক্ষিণ আমেরিকা]] [[bs:Južna Amerika]] [[ca:Amèrica del Sud]] [[cs:Jižní Amerika]] [[cv:Кăнтăр Америка]] [[cy:De America]] [[da:Sydamerika]] [[de:Südamerika]] [[el:Νότια Αμερική]] [[en:South America]] [[eo:Sudameriko]] [[es:América del Sur]] [[et:Lõuna-Ameerika manner]] [[eu:Hego Amerika]] [[fa:آمریکای جنوبی]] [[fi:Etelä-Amerikka]] [[fo:Suðuramerika]] [[fr:Amérique du Sud]] [[fy:Súd-Amearika]] [[ga:Meiriceá Theas]] [[gl:América do Sur]] [[gu:દક્ષીણ અમેરિકા]] [[haw:ʻAmelika Hema]] [[he:אמריקה הדרומית]] [[hi:दक्षिणी अमरीका]] [[hr:Južna Amerika]] [[hu:Dél-Amerika]] [[ia:America del Sud]] [[id:Amerika Selatan]] [[is:Suður-Ameríka]] [[it:America meridionale]] [[ja:南アメリカ]] [[kn:ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕ]] [[ko:남아메리카]] [[ksh:Süüd Ammärrika]] [[la:America Meridionalis]] [[lb:Südamerika]] [[li:Zuud-Amerika]] [[lt:Pietų Amerika]] [[mk:Јужна Америка]] [[mr:दक्षिण अमेरिका]] [[ms:Amerika Selatan]] [[nds:Süüdamerika]] [[nl:Zuid-Amerika]] [[nn:Sør-Amerika]] [[no:Sør-Amerika]] [[nrm:Améthique du Sud]] [[oc:America del Sud]] [[os:Хуссар Америкæ]] [[pam:Mauling America]] [[pap:Sur Amérika]] [[pl:Ameryka Południowa]] [[pt:América do Sul]] [[qu:Uralan Abya Yala]] [[ro:America de Sud]] [[ru:Южная Америка]] [[scn:Amèrica dû Sud]] [[se:Lulli-Amerihkká]] [[sh:Južna Amerika]] [[simple:South America]] [[sk:Južná Amerika]] [[sl:Južna Amerika]] [[sq:Amerika Jugore]] [[sr:Јужна Америка]] [[sv:Sydamerika]] [[sw:Amerika ya Kusini]] [[ta:தென் அமெரிக்கா]] [[th:ทวีปอเมริกาใต้]] [[tl:Timog Amerika]] [[tr:Güney Amerika]] [[uk:Південна Америка]] [[vi:Nam Mỹ]] [[yi:דרום אמעריקע]] [[zh:南美洲]] [[zh-min-nan:Lâm Bí-chiu]] 10522 40244 2006-08-16T11:36:39Z Erdal Ronahi 2 '''Nemeremu''' name zu sulaleya orte Avdelicude. Nemeremu dewa magara, deregole vıraşte 300 ser nira ver. Nemeremu Erzingan de, Cayirliyede yasamiş kerde. Nıka pöri vila biye, her kes şiyo zu ca. İstanbul, [[Erzingan]], Samsun, Yurdişi. Nemerem ude Apus, lace nemrem zaf meşhur biyo verende. ebe hire bırayeğu (apqer, apimam , aga) hüküme sulale kerdo. {{zazakî}} 10523 40235 2006-08-16T11:21:21Z Bangin 450 Sirî Lanka çû cihê Srî Lanka: - #REDIRECT [[Srî Lanka]] 10525 40242 2006-08-16T11:35:13Z Erdal Ronahi 2 Agir (ar) çû cihê Agir #REDIRECT [[Agir]] 10526 40243 2006-08-16T11:35:27Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Agir]] #redirect[[agir]] 10527 40283 2006-08-16T14:21:20Z Bangin 450 '''Bablekan''' yek ji cureyên hilperkînên herêma [[Botan|Botanê]] ye. [[Kategorî:govend]] 10528 40250 2006-08-16T11:42:48Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:folklor]] 10529 40252 2006-08-16T11:53:40Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Erdiş]] #redirect[[Erdiş]] 10530 40254 2006-08-16T13:19:11Z Bangin 450 Malayziya çû cihê Malayzîya #REDIRECT [[Malayzîya]] 10532 40265 2006-08-16T14:10:59Z Bangin 450 Qazakistan çû cihê Qezexistan #REDIRECT [[Qezexistan]] 10533 47300 2006-09-12T19:02:19Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Monxoliya]] 10534 45470 2006-09-04T21:59:25Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Monxoliya]] #REDIRECT [[Monxoliya]] 10536 47301 2006-09-12T19:02:50Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Monxoliya]] 10537 47302 2006-09-12T19:03:12Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Monxoliya]] 10538 40279 2006-08-16T14:14:35Z Bangin 450 Tacikistan çû cihê Tacîkistan #REDIRECT [[Tacîkistan]] 10539 40316 2006-08-16T16:20:40Z Erdal Ronahi 2 Wêne [[Wêne:huseyinozbey.jpg|thumb|Hüseyin Özbey (Harûn)]] [[Fermandar|Fermandarê]] [[ARGK|ARGKê]] '''Hüseyin Özbey (Harûn)''' di sala [[1961]] de li navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] Kigiyê ji dayik bû. Dibistana sereta û navendîyê li Karakoçanê, lîse jî li [[Enqere|Enqerê]] xwend. Dema di lîsê de bû [[sempatîzan|sempatîzanê]] [[MHP|MHPê]] bû. Di sala [[1978|1978an]] de ji [[MHP|MHPê]] veqetiya. Di sala [[1979|1979an]] de hat [[Ewropa|Ewropayê]] û di sala [[1980|1980an]] de tevlî [[PKK|PKKê]] bû. Li deverên curbecurên Ewropayê xebat meşand. Ji bona kongra III. a PKKê çû [[Libnan|Libnanê]] û tevlî kongrê bû. Fermandar Harûn endamê [[Komîteya Navendî]] a [[PKK|PKKê]] bû û li gelek deverên şer de tekoşîn da. Fermandarê [[ARGK|ARGKê]] Hüseyin Özbey (Harûn) di [[17'ê sermawezê]] [[1997|1997an]] de di navbera [[Pasûr]] û [[Sason|Sasonê]] de bi 8 hevalên xwe re şehîd ket. [[Kategorî:Şehîd]] 10540 40288 2006-08-16T14:26:01Z Bangin 450 Hüseyin Özbey (Harun) çû cihê Hüseyin Özbey (Harûn) #REDIRECT [[Hüseyin Özbey (Harûn)]] 10542 40315 2006-08-16T16:19:41Z Erdal Ronahi 2 Wêne [[Wêne:semayuce.jpg|thumb|Sema Yüce]] '''Sema Yüce''' ([[Serhildan]]) di sala [[1971|1971an]] da li gundê Asagi Kargalik a grêdayî navçeya [[Agirî]] a Tûtakê ji dayik bû. Dibistana Sereke li gundê xwe ya navendî li Tûtakê û lîseyê jî li Agiîyê xwend. Ji bona zanîngehê diçe Enqerê û li vir bi [[PKK]]'ê re dikeve têkiliyê. Di sala [[1991|1991an]] da ji [[Mêrdîn|Mêrdînê]] tevlî refên gerîlla dibe. Di [[Gulan|Gulana]] [[1992|1992an]] da bi komek hevalên xwe diçe [[Serhed|Serhedê]]. Piştî xebata çend mehan di encama îxbarekê de li navenda bajarê [[Agirî]] tê girtin. [[Dadgeh|Dadgeha]] [[Tirkîyê]] 22 [[sal]] cezayê zindanê lê dibire û dişîne [[zindan|zindana]] Nevşehîrê. Piştre jî sirgûnî zindana Çanakkaleyê dikin. Sema Yüce (Serhildan), di [[Newroz|Newroza]] sala [[1998|1998an]] da li hemberî zext û zordariyên [[dewlet|dewleta]] [[tirk]] agir bi bedena xwe dide û di [[17'ê pûşperê]] [[1998]] de jiyana xwe ji dest dide. [[Kategorî:Şehîd]] 10543 67099 2007-01-30T01:18:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cs:Psychoterapie]] '''Psîkoterapî''' tê wateya saxkirina psîkologîk. Bi nexweşiyên psîkologîk ên ne bingeh-laşî ne re psîkologên ku perwerdeya [[psîkoanalîz|psîkoanalizê]] dîtinê bilî dibin. Heger bingeha nexweşiyê laşî be, ango organîk, tedawîkirin karê [[psîkîatrî|psîkîatrîstane]]. Psîkiyatrîst bi metodên bijîşkî û dermanan nexweşên xwe tedawîdikin. Psîkolog ana psîkoanalîst an psîkoterapîst bi metodên taybet ên psîkoterapiyê tedawîdikin. Bo mînak, seansên psîkoterapiyê, axavtin, [[hîpnoz]] hwd. Psîkolog çi [[klînîk psîkolog]], çi psîkoterapîst nikarin metodên bijîşkiyê û dermanan bikarbînin. Lewra wan perwerdeya bijîşkiyê nedîtine. Psîkoterapîst li nexweşxaneyan bi psîkiyatrîstan re tevlî tedawiyê dinin an li klînîkên xwe yên taybet bi serê xwe tedawîdikin. Psîkoterapîstên ku perwerdeya [[hîpnotîzma]]yê nedîtine nikarin vê metodê bikarbînin, qedexe ye. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[af:Psigoterapie]] [[ca:Psicoteràpia]] [[cs:Psychoterapie]] [[da:Psykoterapi]] [[de:Psychotherapie]] [[en:Psychotherapy]] [[es:Psicoterapia]] [[et:Psühhoteraapia]] [[fi:Psykoterapia]] [[fr:Psychothérapie]] [[he:טיפול פסיכולוגי]] [[id:Psikoterapi]] [[it:Psicoterapia]] [[ja:心理療法]] [[lt:Psichoterapija]] [[nl:Psychotherapie]] [[no:Psykoterapi]] [[pl:Psychoterapia]] [[pt:Psicoterapia]] [[ru:Психотерапия]] [[sk:Psychoterapia]] [[sr:Психотерапија]] [[sv:Psykoterapi]] [[tr:Psikoterapi]] [[zh:輔導]] 10544 56076 2006-11-12T23:24:45Z Erdal Ronahi 2 '''Mîtologî''' peyveke [[Grekî]] ye. Tê wateya [[destan]], [[çîrok]]. Mîtologî, ji peyva mît (μυθος) û logos( λογος) pêk tê û wateya wê gotina destanan, çîrokan e. Mîtologî alîkariya zanîstiya dîrokê dike. Dîroknas mîtan analîz dikin û derbarê dema ev mîtan avabûne de agahiyên mezin digirin. Mît dikarin bi devkî yan nivîskî bin. Mît ên Kurdan pirranî bi devkî ne. Şarezayiya Grek a Kevn di ware mîtên nivîskî de kaneke dewlemend e. Têkiliya olan û mîtan jî gelek in. Mît behs û şîroveya kesayetî û bûyerên [[metafîzîk]], awarte dikin. Hin caran bi rastî jî kesayetî û bûyerên wiha qewimîne. Lê mît wan gorî bawerî û dab û nêrîtên civakê diguherîne, guhertiye. Pirraniya kesayetî û bûyerên olî mît in. Peyva efsane jî di heman wateyê de ye. Kurd jî xwedî gelek mîtan e. Wekî destana [[Girgamêş]], [[Şoaşyant]] hwd. [[Kategorî:Çand]] 10545 40314 2006-08-16T16:12:54Z Bablekan 495 Mîtos çû cihê Mîtologî: cêtir e. #REDIRECT [[Mîtologî]] 10546 40321 2006-08-16T17:08:16Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zimanê yewnanî]] #redirect[[Zimanê yewnanî]] 10547 66229 2007-01-24T06:52:55Z Kobînayî 714 '''Metafîzîk''' yek ji şaxên fîlozofiyê ye. Di dema Şarezayiya Grek a Kevn de fîlozofan mijarên ku li derê tixûbên fîzîkê diman bi vî navî binavdikirin. Wê demê zanîstî wekî îro nepêşketî bû. Di dema nûjen de wate û mijarên metafîzîkê hatine guhertin. Lewra zanîstî gelek pêşketiye. Metafîzîk pirranî bu mijarên ontolojîk (ango afirandinê) re bilî dibe. Peyva matafîzîk ji "ta '''meta''' ta '''fîzîk'''a" yê tê. Fîlozofê Grek a Kevn [[Arîstoteles]] bi navê "fîzîk" rêzepirtûkan dinivîsîne û mijarên ku tê de zehmetiyê dikişîne dihêle paşê û wan di grûbekê de kom dike. Piştî mirina wî şagirtên Arîstotales wan bi navê "metafîzîk" binavdikin, ango "yên piştî fîzîkê" nivîsiye, "ên ji fîzîkê wê de". Herçendî zanîstiyên pozîtîv bipêşdikevin mijar û tixûbên metafîzîkê jî teng dibe yan tê guhertin. Niha metafîzîk bi mijarên wekî, hebûn, afirandin, têkilî, dem, Xwedê, kozmoz hwd re bilî dibe. [[Kategorî:felsefe]] [[bg:Метафизика]] [[bn:অধিবিদ্যা]] [[cs:Metafyzika]] [[da:Metafysik]] [[de:Metaphysik]] [[en:Metaphysics]] [[eo:Metafiziko]] [[es:Metafísica]] [[et:Metafüüsika]] [[fi:Metafysiikka]] [[fr:Métaphysique]] [[gl:Metafísica]] [[he:מטאפיזיקה]] [[it:Metafisica (Aristotele)]] [[ja:形而上学]] [[ko:형이상학]] [[la:Metaphysica]] [[lt:Metafizika]] [[nl:Metafysica]] [[no:Metafysikk]] [[pt:Metafísica]] [[ro:Metafizică]] [[ru:Метафизика]] [[sk:Metafyzika]] [[sv:Metafysik]] [[tl:Metapisika]] [[zh:形而上学]] 10549 40734 2006-08-20T02:02:20Z Bablekan 495 kategorî '''Çeçen''' an '''Çaçan''' ji gelê ku li [[Çeçenistan]]ê dijîn re tê gotin. Çeçen bi [[Çeçenî]] diaxivin. Çeçen xwe bi navê ''Noxço'' binavdikin. Bi [[Îngûş]]an re him ji aliyê etnîk, him jî ziman ve nêzîkî hev in. Zimanê wan yek ji zimanên [[Zimanmalbata Qefqasî]] ye. Derbarê bingeha gelê Çeçen de kêm agahî lê pirr angaşt hene. Tê pejirandin ku Çeçen ji [[Hûrrî]]yan tên. Zimanê Hurriyan ne ji Zimanmalbata [[Hîndo-Ewropayî]] ye, lê Hûrrî di nava berên Aryanan de heliyane. Pirraniya Çeçenan ji mezheba [[Sunnî]] ya [[Îslam]]ê ne. Piştî hilweşîna [[YKSS]] wekî beriya [[Bolşevîk]]an dîsa şerê [[Ûris]] û Çeçenan destpêkir. Niha bi qasî 1 Milyon Çeçen li welatê xwe dijîn, gelekan jî ji ber şer barkirine welatên [[Ewropa]] hwd. [[Kategorî:Gel]] 10550 40337 2006-08-16T21:54:52Z Bangin 450 Emerîkaya Başur çû cihê Emerîkaya Başûr: - #REDIRECT [[Emerîkaya Başûr]] 10551 63144 2007-01-05T03:02:29Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[de:Tschetschenische Sprache]] '''Çeçenî''' zimanê [[Çeçen]]an, zimanê gelê [[Çeçenistan]]ê ye. Piştî şoreşa [[Bolşevîk]]an li Rûsyayê Çeçenî bû zimanê nivîskî. Di sala [[1920]]´î de elfabeya Erebî hate terikandin û Latînî bû fermî. Di sala [[1938]]´î de elfabeya [[Krîl]] bû elfabeya fermî ya nivîsînê. Zimanê Çeçenî ji gelek zimanan bêje girtiye. Bêjeyên orgînal li dora 3.000´î ne. Ji [[Rûsî]], [[Erebî]]), [[Farsî]], [[Ermenî]], [[Tirkî]] bêje girtiye. == Zareveyên Çeçenî == * Akkîn * Çeberloy * Kîstîn * Melkîn * Îtûmkala * Ploskot * Zimanmalbat : Qefkasî * Şax : Naxo Daxistanî (Zimanên Qefqasiya bakur) * Kom : Vaynaxî * Binekom : Çeçenî * Axêver : Nêzîkî 1.200.000 * [[ISO 639]]-1 : ce * [[ISO 639]]-2 : che * [[SIL]] : che * [[Kategorî:Ziman]] [[br:Tchetcheneg]] [[ca:Txetxè]] [[ce:Нохчийн мотт]] [[cs:Čečenština]] [[de:Tschetschenische Sprache]] [[en:Chechen language]] [[es:Idioma checheno]] [[et:Tšetšeeni keel]] [[fi:Tšetšeenin kieli]] [[fr:Tchétchène]] [[he:צ'צ'נית]] [[hr:Čečenski jezik]] [[it:Lingua cecena]] [[ja:チェチェン語]] [[ka:ჩეჩნური ენა]] [[ko:체첸어]] [[ms:Bahasa Chechen]] [[nl:Tsjetsjeens]] [[pl:Język czeczeński]] [[ru:Чеченский язык]] [[sr:Чеченски језик]] [[sv:Tjetjenska]] [[zh:車臣語]] 10552 63982 2007-01-10T18:29:33Z 217.106.166.8 [[Wêne:Flag of the Soviet Union.svg|thumb|right|300px|Alê YKSS]] [[Wêne:LocationSovietUnion.png|thumb|right|250px|Nexşê YKSS]] ''' Yekîtîya Komarên Sowyetên Sosyalîst''' (kurtenav: ''YKSS'', bi [[rûsî]]: ''Союз Советских Социалистических Республик'') piştî şoreşa Bolşevîkan a Cotkara [[1917]] di [[30'ê berfanbara]] [[1922|1922an]] de ava bû, di [[8'ê berfanbara]] [[1991|1991an]] de belavbû. ==Links== * [http://www.chr.ru/pravda/ Soviet newspaper "Pravda"] {{commons|Category:Soviet Union}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:dewlet]] [[af:Sowjetunie]] [[an:Unión de Republicas Sozialistas Sobieticas]] [[ar:اتحاد سوفييتي]] [[ast:Xunión Soviética]] [[az:SSRİ]] [[bat-smg:Tarybu Sajunga]] [[be:Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік]] [[bg:Съюз на съветските социалистически републики]] [[br:Unaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel]] [[bs:Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika]] [[ca:Unió de Repúbliques Socialistes Soviètiques]] [[cs:Sovětský svaz]] [[cv:СССР]] [[cy:Yr Undeb Sofietaidd]] [[da:Sovjetunionen]] [[de:Sowjetunion]] [[el:Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών]] [[en:Soviet Union]] [[eo:Sovetunio]] [[es:Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas]] [[et:Nõukogude Liit]] [[eu:Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna]] [[fa:اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی]] [[fi:Neuvostoliitto]] [[fr:Union des républiques socialistes soviétiques]] [[fy:Sowjetuny]] [[ga:An tAontas Sóivéadach]] [[gl:URSS - СССР]] [[he:ברית המועצות]] [[hr:Sovjetski Savez]] [[hu:Szovjetunió]] [[id:Uni Soviet]] [[io:Soviet-Uniono]] [[is:Sovétríkin]] [[it:Unione Sovietica]] [[ja:ソビエト連邦]] [[ka:სსრკ]] [[kn:ಸೊವಿಯೆಟ್ ಒಕ್ಕೂಟ]] [[ko:소비에트 연방]] [[ky:Советтик Социалисттик Республикалар Союзу , CCPC]] [[la:Unio Rerum Publicarum Socialisticarum Sovieticarum]] [[lb:Sowjetunioun]] [[lt:Tarybų Sąjunga]] [[lv:Padomju Savienība]] [[mk:Сојуз на Советските Социјалистички Републики]] [[mo:Униуня Совиетикэ]] [[ms:Kesatuan Republik Sosialis Soviet]] [[nl:Sovjet-Unie]] [[nn:Sovjetunionen]] [[no:Sovjetunionen]] [[nrm:Unnion Soviétique]] [[oc:Union de las Republicas Socialistas Sovieticas]] [[os:Советон Цæдис]] [[pl:Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich]] [[pt:União das Repúblicas Socialistas Soviéticas]] [[ro:Uniunea Sovietică]] [[ru:Союз Советских Социалистических Республик]] [[scn:Unioni Suviètica]] [[sh:Sovjetski Savez]] [[simple:Soviet Union]] [[sk:Sovietsky zväz]] [[sl:Sovjetska zveza]] [[sr:Савез Совјетских Социјалистичких Република]] [[sv:Sovjetunionen]] [[tg:Иттиҳоди Шӯравӣ]] [[th:สหภาพโซเวียต]] [[tl:Unyong Sobyet]] [[tr:Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği]] [[tt:Sovetlar Berlege]] [[uk:Союз Радянських Соціалістичних Республік]] [[vi:Liên Xô]] [[zh:苏联]] [[zh-min-nan:Soviet Siā-hōe-chú-gī Kiōng-hô-kok Liân-ha̍p]] 10553 40353 2006-08-17T07:35:41Z Bangin 450 YKSS çû cihê Yekîtîya Komarên Sowyetên Sosyalîst: bila navî xwe tevda be #REDIRECT [[Yekîtîya Komarên Sowyetên Sosyalîst]] 10554 edit=sysop:move=sysop 40356 2006-08-17T07:58:58Z Bangin 450 Parastî [[Navê lînkê]] [edit=sysop:move=sysop] {{Rûpelbetalkirin|[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]]}} 10556 40367 2006-08-17T09:55:19Z Silêman 10 Psîkologiya gihîştinê çû cihê Psîkolojiya gihîştinê: Di Kurdî de tîpa j, dengê xwendina tîpa g ya Frensewî dide #REDIRECT [[Psîkolojiya gihîştinê]] 10557 40370 2006-08-17T09:59:29Z Silêman 10 Klînîk psîkologî çû cihê Klînîk Psîkolojî: tîpa g a latînî di Kurdî de weke j tê xwendin #REDIRECT [[Klînîk Psîkolojî]] 10558 40383 2006-08-17T10:17:07Z Silêman 10 Ekonomîk psîkologî çû cihê Ekonomîk psîkolojî: tîpa g weke j tê xwendin #REDIRECT [[Ekonomîk psîkolojî]] 10559 40390 2006-08-17T10:20:50Z Silêman 10 Psîkologî çû cihê Psîkolojî: tîpa g weke j tê xwendin #REDIRECT [[Psîkolojî]] 10560 40948 2006-08-21T18:48:29Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Psîkolojiya Civakî]] 10562 40402 2006-08-17T10:29:26Z Silêman 10 Pedagogîk psîkologî çû cihê Psîkolojiya Perwerdeyê: ji ber sedemên têgihishtinê; gotina pedagogîk gotineke ku ji aliyê gelek kêm mirovan ve tê nasîn e. #REDIRECT [[Psîkolojiya Perwerdeyê]] 10563 40411 2006-08-17T10:34:00Z Silêman 10 Kognîtîv Psîkologî çû cihê Kognîtîv Psîkolojî #REDIRECT [[Kognîtîv Psîkolojî]] 10564 40435 2006-08-17T10:44:38Z Silêman 10 [[Kategorî:Bijîşkî]] [[Kategorî:Zanist]] 10565 62792 2007-01-02T17:17:21Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[am:ሞን ብላን]], [[frp:Mont Blanc]] تعديل: [[sr:Монблан]] [[Wêne:Montblanc.jpg|right|300px|thumb|Mont Blanc]] '''Mount Blanc''' (bi [[îtalî]]: ''Monte Bianco'') çiyayek ji [[Çiyayên Alp]] e. Navê xwe bi kurdî ''Çiyayê Spî'' ye. Mont Blanc 4.792 m bilind e. Ew çiyayê tewrî mezin ê [[Alp]] e. Mont Blanc li [[Fransa]] û li [[Îtalya]] ye. <br clear=all> == Pêşangeh== <gallery> Image:MountBlanc02.jpg|Mount Blanc Massiv, view from Airplane Image:MountBlanc03.jpg|Mount Blanc, View from Aiguille du Midi Image:MountBlanc04.jpg|Mount Blanc Image:MountBlanc05.jpg|Mount Blanc Area, Mer de Glace (Glacier) </gallery> ==Girêdanên derve== * [http://www.foto-julius.at/francealps.html Mount Blanc Area Photo Gallery] [[kategorî:Çiya]] [[am:ሞን ብላን]] [[ar:مون بلون]] [[bg:Мон Блан]] [[bn:মঁ ব্লাঁ]] [[bs:Mont Blanc]] [[ca:Mont Blanc]] [[cs:Mont Blanc]] [[da:Mont Blanc]] [[de:Mont Blanc]] [[en:Mont Blanc]] [[es:Mont Blanc]] [[et:Mont Blanc]] [[eu:Mont Blanc]] [[fi:Mont Blanc]] [[fr:Mont Blanc]] [[frp:Mont Blanc]] [[gl:Mont Blanc]] [[he:מון בלאן]] [[hu:Mont Blanc]] [[id:Mont Blanc]] [[io:Monto Blanka]] [[it:Monte Bianco]] [[ja:モンブラン]] [[ko:몽블랑 산]] [[la:Rupes Alba]] [[lb:Mont Blanc (Alpen)]] [[lt:Monblanas]] [[nl:Mont Blanc]] [[no:Mont Blanc]] [[pl:Mont Blanc]] [[pt:Monte Branco]] [[rm:Mont Blanc]] [[ro:Mont Blanc]] [[ru:Монблан]] [[simple:Mont Blanc]] [[sk:Mont Blanc]] [[sl:Mont Blanc]] [[sr:Монблан]] [[sv:Mont Blanc]] [[tg:Монблан]] [[tr:Mont Blanc]] [[zh:勃朗峰]] 10566 40444 2006-08-17T11:45:09Z Bangin 450 Redirecting to [[Kartol]] #redirect[[Kartol]] 10567 40462 2006-08-17T15:25:27Z 84.7.84.98 '''Binhişara kollektîv''', ji aliê [[Carl Gustav Jung]] ve hatiye binavkirin. Jung tixûbê [[binhişar]]ê gelek fireh kiriye. Mirov roja ku li rûyê dinyayê peyda bûye heya îro, hemî fêrbûn, destkeftin û ceribandinê xwe bi awayekî parastiye. Him bi riya genetîkê, him jî bi riya çand û binhişara mirovahiyê ya kollektîv parastiye. Tenê divê mirov bizanibe û bikaribe bixwîne, analîz bike. Mirov ji deryayê pirr hezdike, lewra jiyan ji deryayê hatiye. Mirov ji daristanan pirr hezdike, lewra bi sed hezar salan li wir jiyaye. Mirov di tariyê de ditirse, lewra çavên mirov nabîne û mirovan sed hezaran salan di tariyê de xwe ji ajalên kûvî parastiye. Mirov li dijî neheqiyê aciz dibe, lewra mirovan bi hezaran salan ji bo jiyana xwe berdewam bike têkoşîn daye. Binhişara yek mirovekê bi serê xwe ne ti biqîmet e. Gorî Jung, [[Sigmund Freud]] û wanên ku girîngî û mekanîzmaya binhişarê baş û kûr dane zanîn, di kêmasiyeke zîrekiyê de ne. Lewra mirov jiyandêreke sosyal û kollektîv e. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10568 40461 2006-08-17T15:25:02Z 84.7.84.98 Siya kesayetiya mirov ji [[arketîp]]ên çi [[anîma]] û çi jî [[anîmûs]] pêk tên. Her mirovek xwedî siyeka kesayetiya xwe ya taybet e. Ji aliyê [[Carl Gustav Jung]] ve cara pêşîn hatiye binavkirin. Mirov dikare têkeve wê şikê ku miroveke pirr û pirr baş di kesayetiya xwe de hin elementên xirabiyê dihewîne. Berevajî wê miroveke pirr agressîv jî dileke nermîn û zêrîn di xwe de dihewîne. Helbet ev mînakan ji bo têgihîştina mekanîzmaya kesayetiyê û siya kesayetiyê bû. Terî izahkirinê nakin. Lewra arketîpên anîma û anîmûs gelek kompleks in. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10569 40460 2006-08-17T15:24:42Z 84.7.84.98 Derûnînasiya kûr, di destpêka sedsala 20emîn de hat rojevê. Zanîstan dîtin ku mirov nikare bi hêsanî û metodên laşî psîkologiya mirovan şîrove bike. Psîkologiya mirovan xwedî taybetiyeke mezin e û xwedî mekanîzmayeka pirr tevlîhev û kompleks e. [[Sigmund Freud]] wekî bavê derûnînasiya kûr tê zanîn. Wî cîhana derûniya mirov raxistiya ber çavan, metodên têgihîştinê afirandiye û tasnîf kiriye. Tasnîfkirina [[îd]], [[ego]], [[superego]], pêşxistina metoda psîkoanalîzê hwd riya derûnînasiya kûr vekir. Bêî derûnînasiya kûr [[psîkoterapî]] nabe. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10570 40479 2006-08-17T16:25:36Z Bangin 450 tîp '''John Robert Anderson''' (* [[1947]] li [[Vancouver]] di [[British Columbia]] da) yek ji psîkologên navdar ên [[DYE]] yê bingeh [[Kanada|Kanadayî]] ye. Wî li ser avakirin û pêşdebirina [[kognîtîv psîkologî|kognîtîv psîkologîyê]] xebat kirîye. Anderson wekî bavê kognîtîv psîkologiyê tê zanîn û bi navên [[kontrola adaptîv a ramandinê]] û [[endazyariya kognîtîv]] angaştên wî hene. Wî di salên 1988-1989 birêvebiriya Komeleya Zanîstiya Kognîtîvê kiriye. [[Kategorî:Psîkolog]] [[de:John R. Anderson]] [[en:John Robert Anderson]] [[ja:ジョン・R・アンダーソン]] 10571 40458 2006-08-17T15:18:36Z 84.7.84.98 Kontrola adaptîv a ramandinê (ACT) yek ji angaştên [[John R. Anderson]] e. Anderson mekanîzmaya ramandin û [[bîrkan]]ê li ser modelekê rave dike. Wekî xêvjimêrek (kompûter) têkilî û sîstemên elementên ramandin û bîrkanê dide pêş. Mirov dikare bi vê sîstemê bilîze, bihêz bike yan qels bixe. Ango mirov dikare vê sîstemê kontrol bike. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10572 40455 2006-08-17T14:01:19Z Bablekan 495 Kontrola adaptîv çû cihê Kontrola adaptîv a ramandinê: wisa ye #REDIRECT [[Kontrola adaptîv a ramandinê]] 10573 40469 2006-08-17T16:15:20Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hêzên Rizgariya Kurdistan]] #redirect[[Hêzên Rizgariya Kurdistan]] 10574 40472 2006-08-17T16:19:54Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Partiya Yekîtiya Demokratîk]] #redirect[[Partiya Yekîtiya Demokratîk]] 10575 60396 2006-12-14T19:11:02Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Pyd.gif|thumb|Ala PYD'yê]] '''Partiya Yekîtiya Demokratîk''' (PYD) partiyeke kurdan li Sûriyê ye. PYD di sala [[2003]]'an de hatiye damezrandin. Seroke partiyê [[Fuad Omer]] e. Endamên koordînasyona PYD [[Meysa Bakî (Şîlan Kobanî)]] û [[Hîkmet Tokmak (Fuat)]] di sala 2004'an di [[Mûsil]]ê de hatin qetilkirin. ==Girêdan== * [http://www.pyd.se Malpera PYD] [[Kategorî:Partî]] 10576 40478 2006-08-17T16:24:18Z Bangin 450 John R. Anderson çû cihê John Robert Anderson: navî xwe tevda #REDIRECT [[John Robert Anderson]] 10578 64540 2007-01-14T10:16:34Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Porto-Novo]] [[Image:Benin map.png|thumb|200px|right|Nexşê [[Bênîn]]]] '''Porto Novo''' [[paytext|paytextê]] [[Bênîn|Bênîne]]. Li wir [[sal|salê]] [[2005|2005an]] da nêzîkî 234.100 kes hebûn. ==Cografîya== Porto Novo li başurê [[Bênîn|Bênîne]]. Ew bajarê dudî di [[Bênîn|Bênînê]] da ye. ==Aborî== Porto Novo heremeka çandinê ye. Li wir [[pembe]] û çend tiştên din diçînin. ==Lînk== * [http://www.porto-novo.biz/php/intro.php Rûpelê Porto Novo (bi inglîzî)] [[Kategorî:Bajar]] [[am:ፖርቶ ኖቮ]] [[da:Porto-Novo]] [[de:Porto Novo]] [[en:Porto-Novo]] [[eo:Porto Novo]] [[es:Porto-Novo]] [[fa:پورتو نووو]] [[fi:Porto-Novo]] [[fr:Porto Novo]] [[frp:Pôrto-Novo]] [[he:פורטו נובו]] [[io:Porto Novo]] [[is:Porto Novo]] [[it:Porto-Novo]] [[ja:ポルトノボ]] [[ko:포르토노보]] [[lt:Porto Novas]] [[mk:Порто Ново]] [[nl:Porto-Novo]] [[pl:Porto-Novo]] [[pt:Porto-Novo (Benim)]] [[ro:Porto Novo]] [[ru:Порто-Ново]] [[sk:Porto-Novo]] [[sv:Porto-Novo]] [[sw:Porto Novo]] [[vo:Porto-Novo]] [[zh:波多诺伏]] 10579 63543 2007-01-07T18:26:25Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sl:Jean-Paul Sartre]] [[Wêne:JeanPaulSartre.jpg|thumb|Jean-Paul Sartre]] '''Jean-Paul Sartre''' [[nivîskar]] û [[fîlozof|fîlozofekî]] bi nav û deng ê [[Fransî]] ye. Di [[21'ê pûşperê]] di sala [[1905|1905an]] da li [[Parîs|Parîsê]] ji dayik bû. Bi romanên xwe yên felsefîk û ramanên xwe yên [[Hebûntî|"Hebûntiyê"]] tê naskirin. Jean Paul Sartre di heman demê de aktîvîstekî mezin ê polîtîkayê bû. Bi van taybetiyên xwe bû yek ji kesên herî grîng ên sedsala bîsta. Jean-Paul Sartre di [[15'ê avrêlê]] sala [[1980|1980an]] de li Parîsê jiyana xwe ji dest da. [[Kategorî:Fîlozof|Sartre, Jean-Paul]] [[Kategorî:Nivîskar|Sartre, Jean-Paul]] [[Kategorî:Nivîskarên fransiz]] [[af:Jean-Paul Sartre]] [[ar:جان بول سارتر]] [[az:Jan Pol Sartr]] [[be:Жан Поль Сартр]] [[bg:Жан-Пол Сартр]] [[bs:Jean-Paul Sartre]] [[ca:Jean-Paul Sartre]] [[cs:Jean-Paul Sartre]] [[da:Jean-Paul Sartre]] [[de:Jean-Paul Sartre]] [[en:Jean-Paul Sartre]] [[eo:Jean-Paul Sartre]] [[es:Jean-Paul Sartre]] [[et:Jean-Paul Sartre]] [[eu:Jean-Paul Sartre]] [[fa:ژان پل سارتر]] [[fi:Jean-Paul Sartre]] [[fr:Jean-Paul Sartre]] [[fy:Jean-Paul Sartre]] [[gd:Jean-Paul Sartre]] [[gl:Jean-Paul Sartre]] [[he:ז'אן-פול סארטר]] [[hr:Jean-Paul Sartre]] [[hu:Jean-Paul Sartre]] [[hy:Ժան Փոլ Սարթր]] [[id:Jean-Paul Sartre]] [[ilo:Jean-Paul Sartre]] [[io:Jean-Paul Sartre]] [[is:Jean-Paul Sartre]] [[it:Jean-Paul Sartre]] [[ja:ジャン＝ポール・サルトル]] [[ka:სარტრი, ჟან-პოლ]] [[ko:장폴 사르트르]] [[la:Ioannes Paulus Sartre]] [[lt:Žanas Polis Sartras]] [[lv:Žans Pols Sartrs]] [[mk:Жан-Пол Сартр]] [[nl:Jean-Paul Sartre]] [[no:Jean-Paul Sartre]] [[pl:Jean-Paul Sartre]] [[pt:Jean-Paul Sartre]] [[ro:Jean-Paul Sartre]] [[ru:Сартр, Жан-Поль]] [[sh:Jean-Paul Sartre]] [[sk:Jean-Paul Sartre]] [[sl:Jean-Paul Sartre]] [[sr:Жан-Пол Сартр]] [[sv:Jean-Paul Sartre]] [[th:ฌอง ปอล ซาร์ต]] [[tr:Jean-Paul Sartre]] [[uk:Сартр Жан-Поль]] [[zh:让-保罗·萨特]] 10580 64893 2007-01-16T17:35:12Z Luqman 401 [[Wêne:Rembrandt Harmensz. van Rijn 038.jpg|thumb|[[Rembrandt van Rijn]], „Fîlozof“ (1633)]] '''Fîlozof''' an '''Fermesûn''' kesê ku bi [[felsefe|felsefê]] (Fermesûnî) re mijûl dibe û dixwaze [[raman|ramanên]] felsefê pêşve bibe ye. ''Ji bo lîsteyeke fîlozofan, binêre: [[Lîsteya filozofan]]'' {{kurt}} [[Kategorî:felsefe]] 10581 47194 2006-09-11T16:22:02Z 85.179.8.243 [[wêne:Aristoteles.jpg|thumb|200px|Peykerê Aristoteles ku li Muzeya Louvre'ê a Parîsê]] '''Aristoteles''' (bi [[yewnanî]]: ''Ἀριστοτέλης'') (* [[384 b.z.]], † [[322 b.z.]]) firmesunê [[Yewnana Antîk]] bû. Aristoteles bi [[Platon]] re firmesunê(filosof) herî mezin û grîng ê cîhana [[rojava]] tê qebûlkirin. Li ser [[fîzîk]], [[helbest]], [[mantiq]], [[polîtîka]] û [[biyolojî|Bîyolojîyê]] gelek berhemên wî hene. [[384 b.z.|Berî Zayinê 384an]] da li [[Stageira|Stageirayê]] ji dayik bû. Navê bavê wî ''Nikomachos'' e. Bavê wî bijîjkê [[Key|Keyê]] [[Mekdonîya|Mekdonîyayê]] [[Amyntas II.]] bû. Di 17 salîya xwe de ket akademîya [[Platon]] a li [[Atîna|Atînayê]]. Hetanî Platon mir 20 salan [[perwerde]] girt. ==Berhemên wî== ====[[Mantiq]]==== *Organon (''Hemû nivîsên wî ên li ser mantiqê'') **Kategorî (''Categoriae'') **Li ser Şîroveyê (''De Interpretatione'') **Prîor [[Analîtîk]] (''Analytica Priora'') **Posterîor Analîtîk (''Analytica Posteriora'') ====Berhemên Zanyariyê==== *[[Fîzîk]] (Physica) *Li ser [[Giyan|Giyanê]] (''De Anima'') *Dîroka Ajalan (''Historia Animalium'') *Skalasa Peresînê, Pêlekên Peresînê,Rasteka xwezayê (''Scala Naturae'') *Beşên Ajalan (''De Partibus Animalium'') *Pêşveçûna Ajalan (''De Incessu Animalium'') *Tiştên biçûk ên xwezayî (''Parva Naturalia'') *Tevgera Ajalan(''De Motu Animalium'') *Çêbûna Ajalan (''De Generatione Animalium'') *[[Mekanîk]] (''Mechanica'') ====[[Metafîzîk]]==== *Metafizik (''or Metaphysica'') ====[[Rewişt]]==== *Rewişta Nicomakos'ê (''Ethica Nicomachea'') *Rewişta Eudemos'ê (''Ethica Eudemia'') *[[Polîtîka]] (''Politica'') ====[[Estetîk]]==== *Retorîk (''Ars Rhetorica'') *Poetîka (''Ars Poetica'') [[Kategorî: Fîlozof]] 10582 40511 2006-08-18T08:45:53Z Luqman 401 Peykerê Aristoteles ê li Muzeya Louvre'ê a Parîsê Peykerê Aristoteles ê li Muzeya Louvre'ê a Parîsê 10583 64947 2007-01-16T21:07:43Z Cyrus the virus 619 Zimanên din [[Wêne:Platon_wene.JPG|thumb|Platon (Eflatûn)]] '''Platon''' (Grekî ya kevn Πλάτων, Grekî ya îro Πλάτονας; latînî Plato) firmesunek navdar ê Grekî ya Antîk e. Di navbera salên [[ 427 b.z.]] û [[347 b.z.]] da li [[Yewnanîstan|Yewnanîstanê]] jiya ye. Navê wî yê rastî Aristokles e. Ji ber milên wî yên fireh û [[laş|laşê]] wî yê [[atletîk]] jêre gotine " Sîng fireh" û bi vî navî hatiye naskirin. Li nav [[misilman|misilmanan]] jêre [[Eflatûn]] jî tê gotin. Ramanên wî bandorek mezin daye ser felsefa [[Îslam]] û [[Xiristiyantî|Xiristiyantî]]. ==Jiyan== Ji 20 saliya xwe hetanî mirinê [[Şagirt|Şagirtiya]] [[Sokrates]] û [[mamoste]]tiya [[Aristoteles]] kiriye. Avakerê Akademiya Atînayê ye. Li ser ramanên Platon ên felsefîk hê jî nîqaş tên kirin. Platon destpêk û yekemîn fîlozofê grîng ê felsefa rojava ye. Di felsefa Yunana Antîk de Firmesunên berî Sokrates ( firmesunên yekemîn an jî firmesunên xwezayê) bêhtir li ser felsefa [[materyalîst]] sekinîne. Di felsefa Antîk de ramana materyalîst bi [[Demokritos|Demokrîtosê]] Atomî re gihiştiye qada herî bilind. Li hemberî vê, ramana [[Îdealîst]] jî bi Platon re gihiştiye merhala herî bilind. Platon mîna [[wêjevan]] û [[hunermend|hunermendekî]] hatiye perwerdekirin. Bi vî awayî, wî berhemên xwe yên fikrî mîna hostekî bi helbestan xemilandiye û bi sedsalan bandorê li mirovahiyê kiriye. Platon berhemên xwe bi awayên [[diyalog|diyalogan]] nivisandiye. Di diyalogên wî de piranî [[Sokrates]] cih digre.Sokrates bi mirovan re ramanên wan nîqaş dike û bi vî awayî nakokiyên ramanên wan derdixe holê. Platon piranî ramanên xwe bi axaftinên Sokrates daxuyakiriye. Platon, gotiye ku giyana mirov piştî mirinê digihije cîhana ebedî a ramanan. Ramanên wî di [[Çaxa Navîn]] de ji aliyê fîlozofên [[Ereb]] ve hatiye veşartin û Piştî [[Ronesans|Ronesansê]] ji Yunaniya Antîk hatiye wergerandin. Beriya Platon pirranî fîlozofên materyalîst navdar bûn, wekî [[Demokrîtos]]. Lê Platon riya îdealîzmê hilbijartiye û bingeha îdealîzma Rojavayî avêtiye. Zimanê wî zimaneke helbestî ye û bi hezaran salan e bandora xwe li mirovan dike. ==Firmesunî(filosofî)== Mirov dikare ramanên Platon di 5 komî de bîne zimên: * Zanîn * Îdea * Nemirin û berdewamiya ruh * Cosmogony ango afirandina gerdûnê * Dugel (dewlet) Platon wekî armanc "baş" ê dide ber xwe û bi qasî kamiliya mirov, civakek kamil dike armanc. A herî rast û kamil "[[îdea]]" ye, em û rastiyên me wekî kopiyek rastiyê ne. Bi riya zanîn û başiyê mirov nêzîkî rastiya kamil dibe. Gerdûn bêdawî û berdewam e. Ne beriya wê heye, ne jî dawiya wê. Gerdûn digere û di dirûvê girseyê de ye. Nêrînên Platon mirov dikare di 3 radeyan de bide berçav; Dema zû ya ku wekî şagirtê Plato nêrînên wî bilêvdikir, dema derbasbûne ku di vê demê de berdewamiya ruh û gerdûnê bilevdikir û dema kamiliyê ku kêmasiyên xwe derdikir. [[Kategorî:Fîlozof]] [[af:Plato]] [[ar:أفلاطون]] [[ast:Platón]] [[az:Platon]] [[ba:Платон]] [[bg:Платон]] [[bn:প্লেটো]] [[bs:Platon]] [[ca:Plató]] [[cs:Platón]] [[cv:Платон]] [[cy:Platon]] [[da:Platon]] [[el:Πλάτων]] [[en:Plato]] [[eo:Platono]] [[es:Platón]] [[et:Platon]] [[eu:Platon]] [[fa:افلاطون]] [[fi:Platon]] [[fr:Platon]] [[ga:Platón]] [[gl:Platón]] [[he:אפלטון]] [[hr:Platon]] [[hu:Platón]] [[id:Plato]] [[ilo:Plato]] [[io:Platon]] [[is:Platon]] [[it:Platone]] [[ja:プラトン]] [[jv:Plato]] [[ka:პლატონი]] [[ko:플라톤]] [[la:Plato]] [[lt:Platonas]] [[lv:Platons]] [[mk:Платон]] [[ms:Plato]] [[nds:Platon]] [[nl:Plato (filosoof)]] [[nn:Platon]] [[no:Platon]] [[pl:Platon]] [[ps:افلاطون]] [[pt:Platão]] [[ro:Platon]] [[ru:Платон]] [[scn:Platuni]] [[sh:Platon]] [[simple:Plato]] [[sk:Platón]] [[sl:Platon]] [[sq:Platoni]] [[sr:Платон]] [[sv:Platon]] [[ta:பிளேட்டோ]] [[tg:Афлотун]] [[th:เพลโต]] [[tpi:Platon]] [[tr:Eflatun]] [[uk:Платон]] [[ur:افلاطون]] [[vi:Platon]] [[wa:Platon]] [[zh:柏拉图]] 10585 40517 2006-08-18T09:43:39Z Luqman 401 Platon (Eflatûn) Platon (Eflatûn) 10586 40520 2006-08-18T09:45:29Z Bablekan 495 '''Elektrokompûlsîv terapî''' (ECT) cureyekê tedawîkirina nexweşiyên derûniyê ye, ango psîkologiyê. Wekî tê zanîn sîstema neurologiyê yan jî selûla (hucre, çêhand) elektrîkê bikartînin. Wekî kabloyan, mesajên mejî radigihînin selûlayan. Berê de pisporan xwastine bandorê li vê sîstemê bikin û hin probleman safî bikin. Demekê dirêj magnetîk hatine bikaranîn. Di destpêka sedsala 20emîn de ECT hatiye keşfkirin. ECT elektrîkdayina sîstema neurologiyê ye. Îro pirr zêde nayê bikaranîn, lewra hin caran ziyanê dide. Li gelek welatên [[Ewropa]] hatiye qedexekirin. ECT elektrîkê dide [[mejî]] ku navenda sîstema neurologiyê li vir e. Helbet elektrîk di frekansên nepirrzêde de tê dayîn. Wekî çawa radyoya mirov xirab bibe û mirov yekê lêde, ECT jî wisa ye. Hin caran radyo dîsa dişuxile. Piştî bikaranîna ECTyê hin caran nexweşiyên psîkologîk ên bingeh-laşî wekî mûcîze saxdibin. ECT di hin tabloyên [[şîzofrenî]] de, derkirina [[obsesyon]]an de, hin tabloyên [[psîkopatologî]]yê de hwd tê bikaranîn. Ji ber ku li Kurdistanê yasayên tendurustiyê di destê sazûmaniyên dagirker de ne û wekî li Tirkiyê neqedexe ye, pirr zêde ECT tê bikaranîn û mixabin gelek mirov jiyana xwe jidestdidin. Bikaranîna ECTyê bi xetere ye, pispor wekî metoda herî dawî bikartînin. Ji bo bikaranîna ECT yê perwerdeyeka taybet divê. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10587 40524 2006-08-18T10:12:03Z Bablekan 495 '''Stres''' tê wateya "giraniya borandina jiyanê". Di jiyanê de hêz û giraniyeka her tiştî heye. Di kargehê de, di têkiliyên mirovan de, di malbatê de hwd jiyan xwedî tempoyek e. Ev [[tempo]]ya han hin caran zora tempoya mirov dibe û mirov xwe di bin giraniyê de hîsdike. Ev e stres. Stres herçendî negatîv, ewçendî jî pozîtîv e. Stres mirov ditetikîne ku mirov karê xwe di tempoya jiyanê de bike û biserbikeve. Her mirovek xwedî toleransek e. Hin kes zû dikevin stresê, hin jî dereng an kêm. Stres xwedî vizyonên biyologîk, psîkologîk û fîzyologîk in. Li ser fîzyologiya stresê gelek xebat hatine kirin. Dema organîzmaya mirov bikeve xetereyekê yan bar giran bibe, organîzma dikeve alarmê. Bi her aliyê ve berpêyên xwe nîşandide. Organîzma dixwaze û lêdigere ku serî bi vê rewşa nû re derîne, dengeyekê avabike. Helbet organîzmaya her mirovek gorî taybetiya xwe reaksiyon dide. Heger organîzma serî bi vê rewşa nû re derneyne, ango stres zora mirov bibe, ziyanê dide. Ziyan xwe bi her alî ve dide der. Hin cureyên sîmptomên psîkosomatîk ji ber stresê ne. Herwekî stresa mezin ziyanên biyologîk, fîzyologîk û civakî didin. Pispor di wê baweriyê de ne ku, jiyana nûjen û tempoya wê gelek ziyanan dide mirovan. Mirov dikare bêje stres, pirsgirêkeka mezin a jiyana nûjen e. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10588 40571 2006-08-18T13:59:15Z Bangin 450 +kat '''WHO''' (''World Health Organisation'') yan '''RTD''' (''Rêxistina Tendurustiyê ya Dinyayê'') di sala [[1945]]´î de li [[DYE]] hatiye damezrandin. Destûra bingehîn a RTD´ê ji aliyê 61 welatî ve di [[7ê Avrêl 1946]]´î de hatiye pejirandin. Her sal di 7ê Avrêlê de roja tendurustiyê ya dinyayê tê pîrozkirin. Niha 191 welat bûne endamê RTDyê û 2 welat jî li ber endambûnê ne. == Hin peywirdariyên RTDyê == * Kivşekirina norm û standartên xwarin û vexwarinê * Hişyarkirina mirovan derbarê tendurustiyê de * Avakirin û birêxistinkirina têkiliyên saziyên tendurustiyê * Gorî daxwaza dûgelan dayîna alîkariya tendurustiyê * Têkoşîn bi nexweşiyên ku tedawiya wan ne gengaz in re * Dawîanîna nexweşiyên epîdemîk, andemîk û hwd. * Kivşekirin û birêxistinkirina têkiliyên bijîşk û nexweşan û şopandina wan * Tomarkirina hemî statîstîkên tendurustiyê û şîrovekirina wan * Ji bo pêşketina zanîstiyên tendurustiyê xebat * Kivşekirina navên nexweşiyan * ... [[Kategorî:Rêxistin]] 10589 66784 2007-01-27T15:10:53Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:इमान्युएल काण्ट]] [[Wêne:Immanuel-Kant.JPG|thumb|Immanuel Kant]] '''Îmanuêl Kant''' (bi [[Elmanî]] Immanuel Kant) (* [[22'ê avrêlê]] [[1724]] li [[Königsberg]]; † [[12'ê reşemiyê]] [[1804]] dîsa li [[Königsberg]]) firmesunekî(filozof) [[Elman]] bû. Ew yek ji kartêkertirîn û bibandortirîn hizirvanên Ewrûpayî û dawîntirîn feylesûfê [[rewşenhizrî (ronakbîrî)|rewşenhizrîyê (ronakbîrîyê)]] e. Kant mîna bavê [[Felsefa Rexneyî]] tê qebûlkirin. ==Jînenîgar== ===Destpêka Jîyanê=== Li bajarê [[Prûsya]] rojhilat Königsbergê (Kaliningrad) ji dayik bû û heta dawiya jiyana xwe li vî bajarî ma. [[Xusla Te'mîd]] Îmanuêlî bi navê ''Emanuêl''î hat kirin, lê wî, paştir dema zimanê [[Îbrî]] hînbûy, navê xwe guhart û kir ''Îmanuêl''. Ew zaroyî çarê ji neh zaroyên malabatê bû (pênc ji wan hêşta zaro mirin). Wî piranî ya jîyana xwe li bajêrê bûna xwe, ko li wî çaxî paytextê Prûşîyayê bû, derbaz kir. Babê wî, Yohan Gêorg Kant (1682-1746), sin'etkarekê (hostayekê) Elmanî yê xelkê [[Memel|Memelê]] (niha [[Klaipeda]] a [[Lîtwanya|Lîtwanyayê]] e) bû. Dayîka wî, Anna Regina Porter (1697-1737), kîja (keça) kurtankerekî bû. Di zarotîya xwe da Îmanuêl xwîndinkarekê baş bû. Di malbateka [[Luterî]] da mezin bû ko bawerî bi xwe terxankirina jibo [[dîn|dînî]], xwe-şkandin û zahidîyê û vexwîndina peyvaneya [[Kitêba Pîroz]] hebû. Ji ber hindê, Îmanuêl bi awayekî rijd hat perwerdekirin-xwedî tertîb, hişik- ko li zimanê [[Latînî]] û rênumayîyên dînî pirtir ji rîyazîyat û zanistî rêz diigrt. Paştir, Îmanuêl behsa wê heyamê bi heyameka nexweş dikit. Gava li zanîngehê xwendekar bû çend salan ders da xwendekaran. Gava xwendekar bû di bin bandora [[Leibniz]] û [[Woolf]] de ma. Di sala 1755'an de piştî ku bû [[doçent]] li zanîngehê dersên curbecur ên [[Zaniyariya Civatê]] da. Kant di destpêkê de di mijara [[fîzîk]] û [[astronomî|astronomiyê]] de nivîsand. Di sala 1755'an de berhema xwe ya bi navê " Dîroka [[Gerdûn|Gerdûniya]] Xwezayî û Teoriya [[Buhişt|Buhiştan]]" nivisand. Di sala 1770'an de bu serokê kursiya Mantiq û Metafîzîkê. Piştî 1770'an bi bandora [[Hume]] û [[Rousseau]] felsefa xwe ya rexneyî pêşve bir. ==Berhemên wî== *Kritik der reinen Vernunft, 1781 *Prolegomena zu einer jeden künftigen Metaphysik, 1783 *Grundlegung zur Metaphysik der Sitten, 1785 *Kritik der praktischen Vernunft, 1788 *Kritik der Urteilkraft, 1790 *Religion innerhalb der Grenzen der bloßen Vernunft, 1793 *Metaphysik der Sitten, 1797 [[Kategorî:Fîlozof]] [[ar:إيمانويل كانت]] [[ast:Immanuel Kant]] [[be:Імануіл Кант]] [[bg:Имануел Кант]] [[bn:ইমানুয়েল কান্ট]] [[bs:Immanuel Kant]] [[ca:Immanuel Kant]] [[cs:Immanuel Kant]] [[da:Immanuel Kant]] [[de:Immanuel Kant]] [[el:Εμμάνουελ Καντ]] [[en:Immanuel Kant]] [[eo:Immanuel Kant]] [[es:Immanuel Kant]] [[et:Immanuel Kant]] [[eu:Immanuel Kant]] [[fa:امانوئل کانت]] [[fi:Immanuel Kant]] [[fr:Emmanuel Kant]] [[ga:Immanuel Kant]] [[gl:Immanuel Kant]] [[he:עמנואל קאנט]] [[hi:इमान्युएल काण्ट]] [[hr:Immanuel Kant]] [[hu:Immanuel Kant]] [[ia:Immanuel Kant]] [[id:Immanuel Kant]] [[io:Immanuel Kant]] [[is:Immanuel Kant]] [[it:Immanuel Kant]] [[ja:イマヌエル・カント]] [[jv:Immanuel Kant]] [[ka:კანტი, იმანუელ]] [[ko:이마누엘 칸트]] [[la:Immanuel Kantius]] [[li:Immanuel Kant]] [[lt:Imanuelis Kantas]] [[lv:Imanuels Kants]] [[mk:Имануел Кант]] [[ms:Immanuel Kant]] [[mt:Immanuel Kant]] [[nl:Immanuel Kant]] [[no:Immanuel Kant]] [[pl:Immanuel Kant]] [[pt:Immanuel Kant]] [[ro:Immanuel Kant]] [[ru:Кант, Иммануил]] [[scn:Immanuel Kant]] [[sh:Immanuel Kant]] [[simple:Immanuel Kant]] [[sk:Immanuel Kant]] [[sl:Immanuel Kant]] [[sq:Emanuel Kanti]] [[sr:Имануел Кант]] [[sv:Immanuel Kant]] [[th:อิมมานูเอิล คานท์]] [[tr:Immanuel Kant]] [[uk:Кант Іммануїл]] [[vi:Immanuel Kant]] [[zh:伊曼努尔·康德]] 10591 40533 2006-08-18T11:15:03Z Luqman 401 Immanuel Kant Immanuel Kant 10592 40539 2006-08-18T11:46:20Z Luqman 401 François Marie Arouet de Voltaire François Marie Arouet de Voltaire 10593 40568 2006-08-18T13:56:03Z Bangin 450 Redirecting to [[Platon]] #redirect[[Platon]] 10594 41509 2006-08-22T16:43:58Z 80.142.82.21 '''Xewna Şewitî''' çîroka kurdekî belengaze, ku li herêma Cizîrê, li [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê|Rojavayê Kurdistanê]] dijî. Ew ji ber belengazîya xwe, diçe li entîkeyan digere. Lê [[brûsk|brûskek]] jiyana wî bi dawî dike. <p> Ev çîrok him xelata yekemîn wergirt, him jî li [[Bakurê Kurdistanê]] bû şano û li ser sehneyên cûrbecûr hate lîstin.her weha dı rojname ya Welatê me de û dı kovara [[Pirs]] de hate wesandın. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 10596 67107 2007-01-30T04:30:20Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:रने डेकार्ट]], [[hy:Դեկարտ Ռենե]] تعديل: [[eo:René Descartes]] [[Wêne:R_descartes.JPG|thumb|René Descartes]] '''René Descartes''' (*[[31'ê adarê]] [[1596]]; † [[11'ê reşemiyê]] [[1650]]) matematîsyen, zanist û fîlozof bû. == Jiyana wî == Di sala 1596an de li [[La Haye]] (Descartes) ji dayik bû. Descartes zarokek zeîf bû û herdaî nexweş bû. Xwendina xwe li [[kolej|kolejek]] [[Cizwît]] a li [[Anjou|Anjouyê]] kir. Di sala 1616an de ji Zanîngeha Poitiersê [[dîploma]] [[Dad|dadê]] girt. Di ciwantiya xwe de di artêşê de cih girt. Li gellek deveren geriya û li bajarên cuda ên [[Ewropa|Ewropayê]] jiya. Di sala 1628'an de vegeriya Fransayê û li ser [[felsefe]] û [[Optîk|optîkê]] hin cerb kirin. Di heman salê li [[Hollanda|Hollandayê]] bi cih bû. Di sala 1649'an de [[Şahbanû|Şahbanûya]] [[Swêd|Swêdê]] Christina ew vexwendî [[Stockholm|Stockholmê]] kir. Descartes li Stockholmê bi cih bû ders dan Şahbanûya Swêdê. Li ser daxwaza Şahabanû Descartes mecbûr dima saet li pêncê sibê di serma wî welatî de rabe û ders bide. Bi du sê mehan piştî çûna xwe ya Swêd ji ber sermê [[zature]] ket û di 11 Sibat 1650'de jiyana xwe ji dest da. Descartes gellekî alîkariya wî li ser mijarên [[matematîk]] û optîkê bûye. Di serî de [[Spinoza]] û [[Leibniz]] gellek fîlozof di bandora wî de mane. Ramanên wî mîna "Difikirim naxwe heme" (Cogito ergo sum) îro jî di gellek berheman de cih digre. Descartes mîna bavê felsefa modern tê qebûlkirin. == Berhemên wî == *Discours de la méthode *Meditationes de prima philosophia *La Géométrie *Le Monde, ou Traité de la Lumière *La Dioptrique *Les Météores *Musicae compendium (1618) *Regulae ad directionem ingenii (1628) [[Kategorî: Fîlozof]] [[af:René Descartes]] [[ar:رينيه ديكارت]] [[bg:Рене Декарт]] [[bn:রেনে দেকার্ত]] [[bs:René Descartes]] [[ca:René Descartes]] [[ceb:Descartes]] [[cs:René Descartes]] [[cy:René Descartes]] [[da:René Descartes]] [[de:René Descartes]] [[el:Ρενέ Ντεκάρτ]] [[en:René Descartes]] [[eo:René Descartes]] [[es:René Descartes]] [[et:René Descartes]] [[eu:Rene Descartes]] [[fa:رنه دکارت]] [[fi:René Descartes]] [[fr:René Descartes]] [[ga:René Descartes]] [[gl:René Descartes]] [[he:רנה דקארט]] [[hi:रने डेकार्ट]] [[hr:René Descartes]] [[hu:René Descartes]] [[hy:Դեկարտ Ռենե]] [[ia:René Descartes]] [[id:Rene Descartes]] [[io:René Descartes]] [[is:René Descartes]] [[it:René Descartes]] [[ja:ルネ・デカルト]] [[ka:დეკარტი, რენე]] [[ko:르네 데카르트]] [[la:Renatus Cartesius]] [[li:René Descartes]] [[lt:Renė Dekartas]] [[mk:Рене Декарт]] [[ms:Rene Descartes]] [[nl:René Descartes]] [[no:René Descartes]] [[pl:Kartezjusz]] [[pt:René Descartes]] [[ro:René Descartes]] [[ru:Декарт, Рене]] [[scn:Cartesiu]] [[sh:Rene Descartes]] [[simple:René Descartes]] [[sk:René Descartes]] [[sl:René Descartes]] [[sr:Рене Декарт]] [[sv:René Descartes]] [[ta:ரேனே டெஸ்கார்ட்டஸ்]] [[th:เรอเน เดส์การตส์]] [[tr:René Descartes]] [[uk:Декарт Рене]] [[ur:رینے دیکارت]] [[vi:René Descartes]] [[yi:רענע דעקארט]] [[zh:笛卡尔]] 10597 40551 2006-08-18T12:26:39Z Luqman 401 René Descartes René Descartes 10599 47193 2006-09-11T16:19:28Z 85.179.8.243 [[Wêne:W_G_Leibniz.JPG|thumb|Gottfried Wilhelm Leibniz]] '''Gottfried Wilhelm Leibniz''' (* [[1'ê tîrmehê]] [[1646]] li [[Leipzig]]; † [[14'ê sermawezê]] [[1716]] li [[Hannover]]), Firmesunekî [[Elman]] ê navdar e. Yek ji firmesunên herî grîng ê Firmesunîya sîstemîstê ye. Bi ramanên xwe yên nû ên li ser matematîk, [[metafîzîk]] û [[mantiq|mantiqê]] tê naskirin. Leibniz, li [[Leipzig|Leipzigê]] ji dayik bû. Bavê wî li zanîngeha vî bajarî dersên [[rewişt]]ê (Ehlaq) dida. Leibniz, piştî mirina bavê xwe ji dibistanê derket û xwe bi xwe [[perwerde]] kir. Mijara dîrokê gellekî bala wî dikşand. Di 8 saliya xwe de [[latînî]] hîn bû. 12 saliya xwe de jî dest bi hînbûna yunanî kir û ji alîkî de jî pirtûkên li ser mantiqê dixwend. di 15 saliya xwe de ket zanîngeha Leipzigê. Ji [[Jakob Thomasius]]ê ku li Almanyayê avakerê dîroka felsefê tê qebûlkirin dersên felsefê girtin. Di sala 1663'an de çû [[Jena|Jenayê]] û li vir, ji zanayên navdar ên matematîkê ders girt. Leibniz gava 25 salî bû gellek berhemên wî ên grîng hatibûn çapkirin. Demekê bu polîtîkayê re jî eleqedar bû û li ser polîtîkayê jî çend berhem nivisandin. Di sala 1700 de çû [[Viyanay|Viyanayê]] û piştre jî çû [[Berlîn|Berlînê]]. Zanîngeha Berlînê da avakirin û bû [[gerînendey|gerînendeyê]] yekemîn ê vê zanîngehê. Di sala 1711 de dev ji kar berda û dîsa vegeriya Viyanayê. Hetanî sala 1714 deha li vir jiya. Her çiqas Leibniz bi [[Baron|Barontiyê]] hate nasnavkirin jî gava li [[Hannover|Hannoverê]] mir mîna zilamekî xizan hate definkirin. == Berhemên wî == *Axaftinên metafîzîk *Ceribandinên nû ên li ser hişê mirovan *Theodizee *Monadenlehre [[Kategorî: Fîlozof(Firmesun]] 10600 40558 2006-08-18T13:12:58Z Luqman 401 Gottfried Wilhelm Leibniz Gottfried Wilhelm Leibniz 10601 40590 2006-08-18T14:33:22Z Bangin 450 '''Amnezî''' tehrîbata [[bîrkan|bîrkanê]] ra tê gotin. Di sîstematîka bîrkanê de xirabûn, di bibîranînê de xirabûn, kêmketin e. Amnezî ji sedemên trawmatîk, laşî, fonksiyonî û ji bikaranîna hin maddeyên [[sedatîv]] pêk tê. Sedemên hin cureyên amneziyê jî baş nayên zanîn. Herwekî amnezî ji ber sedemêm psîkologîk jî dibin. Bo mînak mekanîzmayên xweparastinê yên psîkologîk di asta bilind de amneziyê ditetikînin. Divê mirov nekeve şaşîtiyê, hemî arîşeyên bîrkanê, yan hemî cureyên dibîranînê de problem ne amnezî ne. Tenê pispor dikarin teşhîsê bikin. Gorî statîstîkan mêr ji jinan zêdetir tûşî amneziyê dibin. Herwekî gelên wekî Kurdan di bin şer, êşkence û rewşên awarte de dijîn pirr tûşî amneziyê dibin. Piştî 30 saliyê her kes dikare bi amneziya global re rûbirû bimîne. Global amnezî zêdetir 24 saet didome. Piştî demekê şûnde dîsa bibîranîn tê şûna xwe. Sedemên global amneziyê yan amneziya demkurt bi pirranî mekanîzmayên xweparastina psîkologiya mirov in. Kesên ku maddeyên sedatîv, [[psîkotrop]] û [[trankîlîzan]] radixwin, di bin rîska amneziyê de ne. Hin cureyên amneziyê ku bo mînak ji ber sedemên [[psîkotrawma|psîkotrawmayê]] pêk tên, nikarin bên tedawîkirin an jî tedawiya wan bo demekê dirêj didomin. Lê pirranî dikarin bên saxkirin. Amnezi di fîlman de gelek tên bikaranîn. Bo mînak fîlmên Tirkan. Di fîlmên Tirkan de leheng ji ber qezakê nişkave her tiştî jibîrdike. == Hin cureyên amneziyê == * Global amnezî: Bo demekê kurt didome, xwe bi gelek cureyan dide der. * Amneziya çavkaniyê : Mirov bingeha, çavkaniya tiştan jibîrdike. * Amneziya psîkojenîk: Amenziyên girîng in, bingeha xwe tenê ji sedemên psîkologîk digrin. * Anterograd amnezî: Tiştên gavê tên zanîn lê yên dem ser re derbasbûne jibîr dibin. * Retrograd amnezî: Tiştên berê qewimîne tên bibîranîn lê yên hêj nû bûne jibîr dibin. * Înfantîl amnezî: Dema zaroktiyê hîç nayê bibîranîn. Pirranî ji ber psîkotrawmayên zaroktiyê. * Sendroma Korsakoff: Ji ber kêmasiya wîtamîna B1, alkolîzm hwd pêk tê. * Lakûner amnezî: Tenê tiştên taybet nayên bibîranîn. * Dîsosiyatîv amnezî: Amneziyeke girîng e. Di kesên asosyal de xwe dide der. * Posthîpnotîk amnezî: Amneziyên ji ber sedemên hîpnotîzmayê pêk tên. * Amneziya Trawmayan: Ji ber trawmayên laşî (organîk) dibin. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10602 40564 2006-08-18T13:43:06Z Bangin 450 Jean Paul Sartre çû cihê Jean-Paul Sartre: navî xwe yê rast #REDIRECT [[Jean-Paul Sartre]] 10603 40586 2006-08-18T14:25:48Z Bangin 450 Gottfried Leibniz çû cihê Gottfried Wilhelm Leibniz: navî xwe tevda #REDIRECT [[Gottfried Wilhelm Leibniz]] 10604 43689 2006-08-26T19:05:20Z Erdal Ronahi 2 Ji 2001 şûnve di [[Dibistana Çanda Şehîd Sefkan]] de fîlm tê kişandin. == Fîlmên gerîla == * [[Nepenîya Ruyê Mê]] (2001) * [[Tîrej]] (Fîlma kin) * [[Ayna Bejnê]] * [[Sond]] * [[Tîlîlî]] * [[Dema Jin Hezbike]] (Jînda Baran, 2003) * [[Fermisken Ava Ze]] (Fîlma kin) * [[Jenura]] * [[Bêrîtan (fîlm)|Bêrîtan]] (Halîl Uysal, Jînda Baran, 2006) [[Kategorî:sînema]] [[Kategorî:Gerîla]] 10605 43510 2006-08-26T08:09:05Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Kobanî]] #redirect [[Kobanî]] 10606 44349 2006-08-30T20:54:21Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Kobanî]] 10607 43512 2006-08-26T08:11:31Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Kobanî]] #redirect[[Kobanî]] 10608 40618 2006-08-18T21:42:02Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] #redirect[[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] 10609 52988 2006-10-17T19:44:14Z 213.181.56.16 /* Fîlozofên DYA'yê */ Her wiha binêre: [[:Kategorî:Fîlozof]] == Fîlozofên Yewnan == *[[Sokrates]] *[[Aristoteles|Arîstoteles]] *[[Platon]] *[[Archimedes|Arşîmet]] *[[Demokritos|Demokrîtos]] *[[Diyojen]] *[[Pisagor|Pîsagor]] *[[Thales]] *[[Xenophanes]] *[[Heraklîtos]] == Fîlozofên Çînî == *[[Hsûn]] *[[Konfiçyûs]] *[[Lao zî]] *[[Van Çûng]] *[[Zhuangzî]] == Fîlozofên Alman == *[[Immanuel Kant|Îmmanuel Kant]] *[[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Georg Wîlhelm Frîedrîch Hegel]] *[[Friedrich Wilhelm Nietzsche|Frîedrîch Wîlhelm Nîetzsche]] *[[Karl Marx]] *[[Gottfried Leibniz|Gottfrîed Leîbnîz]] *[[Friedrich Engels|Frîedrîch Engels]] *[[Max Weber]] == Fîlozofên Fransî == *[[Denis Diderot|Denîs Dîderot]] *[[Voltaire|Francois Marie Arouet de Voltaire]] *[[René Descartes]] *[[Jean Paul Sartre]] *[[Jean-Jacques Rousseau]] *[[Michel Foucault|Mîşel Foucault]] == Fîlozofên Îngîlîz == *[[Bertrand Russell]] *[[George Berkeley]] == Fîlozofên Hollandî == *[[Baruch Spinoza|Barûş Spînoza]] == Fîlozofên Spanyol == *[[Jose Ortega y Gasset]] *[[Victoria Camps]] *[[Îbn-î Meymûn]] == Fîlozofên Îtalyanî == *[[Giordano Bruno|Gîordano Brûno]] == Fîlozofên DYA'yê == *[[Noam Chomsky|Noam Çomskî]] *[[Murray Bookchin]] *[[Will Durant]] == Fîlozofên Kurd == *[[Abdullah Ocalan]] == Fîlozofên Îranî == *[[Biruni|Birûnî]] *[[El-Farabî]] (Abû Nasr Muhammad ibn Muhammad ibn Tarhân ibn Azwalag al-Fârâbî) *[[Îbn-î Sîna]] (Abû 'Ali al-Husayn ibn 'Abdallah ibn Sînâ) *[[Ibn Tufayl]] (Abû Bakr Muhammad ibn Tufayl) == Fîlozofên Ereb == *[[El-Gazalî]] (Abû Hâmid Muhammad ibn Muhammad ibn Tawus Ahmad al-Tûsî al-Shaf'î) == Fîlozofên Hindî == *[[Harîvarman]] == Fîlozofên Swîsî == *[[Karl Barth]] [[Kategorî:lîste]] [[Kategorî:felsefe]] 10611 40631 2006-08-19T00:57:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Ducanîtî]] #redirect[[Ducanîtî]] 10612 40633 2006-08-19T01:08:04Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Edene]] #redirect[[Edene]] 10613 40635 2006-08-19T01:09:04Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Cizîr]] #redirect[[Cizîr]] 10614 40637 2006-08-19T01:15:27Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Helepçe]] #redirect[[Helepçe]] 10615 40639 2006-08-19T01:18:09Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Mahatma Gandî]] #redirect[[Mahatma Gandî]] 10616 48290 2006-09-23T22:30:52Z 69.174.252.80 {{rtl}} شارێکه‌ له‌ باشووری [[کوردستان]]. له‌ هێرشه‌کانی ئه‌نفالدا به‌ر شاڵاوی چه‌کی کیمیایی که‌وت و له‌ ڕۆژی 16 مارت [[1988]] نزیک به‌ پێنج هه‌زار که‌س له‌ ژن و مندال و پیرو په‌ککه‌وته‌ ی شاره‌که‌ شه‌هید کران. بۆ زانیاری زیاتر ده‌رباره‌ی شاره‌که‌ و هه‌و‌ڵه‌کان بۆ به‌ ڕه‌سمی ناسینی ڕۆژی کیمیابارن وه‌ک ڕۆژی جیهانی قه‌ده‌غه‌کردنی چه‌کی کیمیایی بڕواننه‌ ماڵپه‌ڕی ناوه‌ندی هه‌ڵه‌بجه‌‌‌ - چاک . له‌ درێژه‌ی هه‌وڵه‌کانی ڕێکخراوی ناوبراو له‌ ماوه‌ی دوو ساڵدا ،گه‌وره‌ بازرگانی چه‌کی کیمیایی فرانس ڤان ئه‌نرات راکێشی دادگا کرا و به‌ تاوانی تاوانکاری جه‌نگ و جینۆساید به‌ ماوه‌ی زیندانی 15 ساڵ سزا کرا. * http://www.nawandihalabja.com {{-rtl}} {{bikurmancî|Helepçe}} [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Soranî]] [[ar:حلبجة]] [[de:Helepçe]] [[en:Halabja]] [[fa:حلبچه]] [[fr:Halabja]] [[id:Halabja]] [[nl:Halabja]] [[ru:Халабджа]] [[sv:Halabja]] [[tr:Halepçe]] 10617 40643 2006-08-19T01:45:02Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Emîn Elî Bedirxan]] #redirect[[Emîn Elî Bedirxan]] 10618 40644 2006-08-19T01:45:40Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Aristoteles]] #redirect[[Aristoteles]] 10619 40645 2006-08-19T01:45:57Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Aristoteles]] #redirect[[Aristoteles]] 10620 40650 2006-08-19T02:26:58Z Erdal Ronahi 2 ندى هه‌ڵه‌بجه‌‌ب çû cihê هه‌ڵه‌بجه #REDIRECT [[هه‌ڵه‌بجه]] 10621 40673 2006-08-19T13:40:30Z Bablekan 495 '''Karen Horney''' (* [[16. Kewçêr 1885]] li [[Hamburg]]-[[Blankenese]]; † [[4. Berfanbar 1952]] li [[New York]]) yek ji psîkoanalîstên navdar ên [[Germanistan]]ê ye. Horney jî wekî [[Sigmund Freud]] nirxeke mezin daye jiyana zaroktiyê û bingeha gelek elementên kesayetiyê di zaroktiyê de dîtiye. Lê wî wekî Freud pirr zêde bala xwe nedaye cîhana hundirîn a mirov, berevajî vê bi têkiliyan, rola dê-bavan di perwerdeyê de, bandora jiyana sosyal hwd re bilî bûye. Bi navê "tirsa bingehîn" behsa yek ji bingehên neurozê dike. Nêrînên Horney jî wekî yê [[Wilhelm Reichs]] bi navê "Freudomarksîzm", ango bi hev ve girêdana nêrînên Freud û [[Karl Marks]] tên binavkirin. Horney li ser [[sadîzm]] û [[mazoşîzm]]ê xebatên mezin kiriye û bingeha wan di kompleksa oîdîpûsê ve girêdaye. Li ser [[alîneasyon]]ê gotiye, "heger zarok tûşî hin [[psîkotrawma]]yên gelek awarte bên, xwe wekî hebûneke gelek awarte dibîne. Kesayetiya wê ya rastegîn derbeyên mezin digire û kesayetiyeke neyînî avadibe, alîneasyon wiha destpêdike". Horney roleke mezin dide dê û bavan. Divê zarok di nava ewlehî, germahî û atmosfereka hezkirinê de were perwerdekirin û mezinkirin. Divê dê û bav xwedî yekîtiyek bin û yek rola yê din xirab neke. Gorî Horney jiyana zaroktiyê pirr nazîk e, heger dê û bav qels bin, dê bingeha [[neuroz]]an bê avêtin. [[Kategorî:Psîkoanalîst]] 10622 40663 2006-08-19T12:42:04Z Bablekan 495 '''Sadîzm''' berevajiya [[mazoşîzm]]ê ye. Hestê êrîşkariya êşkencekar e. Êş û azar dakişandin e. Navê xwe ji [[Marquis de Sade]], ji pirtûka wî ya bi navê "120 rojên Sodom" digire. Sade di vê pirtûka xwe de şîroveyeke pirr baş a sadîzmê kiriye. Kesên sadîst dixwazin êş û azar bidin kişandin. Xwedî hest û kesayetike [[êşkence]]kar in. Pirranî ev hest û kesayetî bingeha xwe ji zaroktiyê digirin. Mirovên ku zaroktiyeke normal nejiyabin û ji bo şîddetê hatibin motîvekirin, dikarin ziyanê bidin. Bo mînak di [[Osmanî]] û dewleta Tirk de tradîsyona "devşîrme-guhertina mirov" jî wisa ye. Zarokên bê dê-bav digirin û bo şîddetê pewrwerde dikin. Ew kesana li Kurdistanê sadîzmeke bêhempa dikin. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10623 64150 2007-01-11T20:49:56Z Erdal Ronahi 2 '''Mazoşîzm''', berevajiya [[sadîzm]]ê ye. Hestê êş û azar xwastinê ye. Ango mazoşîst dixwazin li wan [[êşkence]] were kirin, êş û azarê bikişînin. Masoxîzm navê xwe ji Leopold von Sacher-Masoch (bilêvkirin: masox) distîne. Di romanên vî nivîskarî kesên masoxîst derbas dibin. Bingeha xwe ji zaroktiyê digire. Mirovê ku [[ego]]ya wan ne xurt û pêşketîne, di bin bandor û desthilatiya [[îd]] û [[superego]]yê de dimînin. Ji ber ku egoya wan ango ezeya wan nikare xwe biparêze, ji şîddeta bingeha xwe ji îd (ajez) û superego (ezder) digirin re vekirîne. Sadîzm û mazoşîzm ji tabloyên nexweşiyen psîkologîk in. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[de:Masochismus]] [[en:Masochism]] 10624 55118 2006-11-02T18:40:40Z Erdal Ronahi 2 '''Donatien Alphonse François le Marquis de Sade''' ([[1740]]-[[1814]]), yek ji nivîskarên arîstokrat ên Frensî ye. Ji çîna serdest e. 29 sal di zîndanê de maye. Li zîndanê bi navê "120 rojên Sodom" pirtûkek nivîsiye û pirranî bi vê pirtûkê tê naskirin. Sade di vê pirtûkê de pirr baş şîroveya sadîzmê dike. Ji ber wê zanîstan navê wî bi sade+îzm > [[sadîzm]]ê ve kirine. {{kurt}} [[Kategorî:nivîskarên fransiz]] 10625 40669 2006-08-19T13:23:08Z Bablekan 495 Zîrekiya hestan çû cihê Hestmendî: kurt e.. '''Hestmendî''', zîrekiya hestan (''Emotional Intelligence'', EI an EQ) jî wekî zîrekiya hiş (IQ) tê pîvandin û di psîkologiyê de bi taybeti di van 50 salên dawî de ciheke girîng digire. Mirov çawa hişmend e ewqas jî hestmend e. ango xwedî zîrekiyeke hestan e. Mirov ne tenê bi IQ´ya xwe tê nasîn û bextewar dibe, ewçend jî bi EQ´ya xwe ango bi asta hestmendiya xwe tê nasîn û bextewar dibe. IQ û EQ bi hin testan tên pîvandin. Cara pêşîn di salên 80´î de ji aliyên psîkologên [[Îsraîl]]î ve hatiye formûlekirin. Xeyseta mirov a şîrovekirina hestên xwe û devedora xwe, serî bi astengiyên civakî re derketin, di têkiliyan de serkeftin e. [[Daniel Goleman]] gelek xebat û lêkolîn li ser hestmendiyê kiriye. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10626 40670 2006-08-19T13:23:08Z Bablekan 495 Zîrekiya hestan çû cihê Hestmendî: kurt e.. #REDIRECT [[Hestmendî]] 10627 66211 2007-01-24T01:28:24Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pt:Daniel Goleman]] '''Daniel Goleman''' (* [[1946]], li [[California]], [[DYE]]) yek ji psîkologên navdar ên Emerîkayî ye. Li ser [[hestmendî]] yan zîrekiya hestan xebat kiriye. Pirtûka wî ya bi navê "Zîrekiya Hestan" gelek navdar e. Bi salan edîtoriya ''Psychology Today'' kiriye. Niha jî di rojnameya [[The New York Times]]ê de gotarên li ser psîkologiyê dinivîsîne. [[Kategorî:Psîkolog]] [[de:Daniel Goleman]] [[en:Daniel Goleman]] [[es:Daniel Goleman]] [[et:Daniel Goleman]] [[fi:Daniel Goleman]] [[fr:Daniel Goleman]] [[he:דניאל גולמן]] [[it:Daniel Goleman]] [[nl:Daniel Goleman]] [[pt:Daniel Goleman]] [[tr:Daniel Goleman]] [[zh:丹尼尔·高尔曼]] 10628 56404 2006-11-14T10:16:51Z Erdal Ronahi 2 '''Alîenasyon''' (''Alienation'') tê wateya "tenêketin, jêdûrketin, tenêmayîn". Di zanîstiya [[psîkolojî|psîkologiyê]] de wekî tabloyeke nexweşiyan pirr tê bikaranîn. Mirov di jiyana xwe ya li dinyayê de roj bi roj, dem bi dem ji sirûştê dûr dikeve. Ev yeka han bi xwe re hin xetereyan tîne. Mirov nizane dê paşerojê de ev jiyana han çi bîne. Alîenasyon bûye mijara wêjeyê jî. Gelek pirtûk û lêkolîn li ser alîenasyonê hene. Mirov di jiyana nûjen de herçendî azad e lê dema ev jiyana me serûbin bibe, bêçare ye. Nikare jiyanê û bingehên jiyanê ji nû ve avabike. Alîenasyon tabloya gelek [[nexweşiyên psîkologîk]] e. Nakokî di hestan de, jiyana tekane, di têkiliyan de sarbûn, di jiyana civakî de qelsketin hwd hin ji taswîra alîenasyonê ne. Mirov ji jina/mêrê xwe hezdike, lê şîddetê bikartîne. Mirov ji kûçikê hezdike, lê kûçikên bêxwedî yên li kolanan aciz e. Mirov ji zarokên hezdike lê ji zarokên birçî yên cîranan aciz e. Mirov mafê netewa xwe nasdike lê li dijî mafê neteweyên din têdikoşe. Ango gelek nakokî û xetere hene di jiyana mirovên nûjen de. Bingeha hemiyan alîneasyon e, ango ji sirûştê dûrketin e. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10629 40677 2006-08-19T15:52:31Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya filozofan çû cihê Lîsteya fîlozofan #REDIRECT [[Lîsteya fîlozofan]] 10630 40780 2006-08-20T14:35:04Z Bangin 450 +kurt '''Botijê''' [[gund|gundekî]] [[Kerboran|Kerboranê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kerboranê]] 10631 44145 2006-08-29T09:27:01Z Luqman 401 Îzar çû cihê Îzara: Navê rastî '''Îzar''' [[gund|gundekî]] [[Kerboran|Kerboranê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 10632 58060 2006-11-23T10:18:16Z 85.108.249.157 '''Êzdara''' [[gund|gundekî]] [[Kercos]] ye.Di salên 90 î de ji aliyê dewletê ve hatiye valakirin û şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kercewsê]] 10633 66218 2007-01-24T02:32:18Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pms:Demòcrit]], [[sh:Demokrit]] [[Wêne:Demokrit.jpeg|thumb|Demokritos|200px|right]] '''Demokritos''' (*[[b.z. 460]]; † [[b.z. 371]]) yek ji xwendekarên [[Leuwkippos]] bû. Her çiqas Demokritos piştî [[Sokrates]] re miribe jî, ew yek ji fîlozofên xwezayê tê qebûlkirin. Bi pêşvebirina teoriya mamosteyê xwe navdar bûye. Piştî hewldanên wî yên navbertî ya ramanên [[Parmenîdes]] yên bi tenêbûnê ([[monism]]) û yên [[Empedokles]], yên pirbûnê (pluralism) re bi teoriya " [[Atom]] an jî derûnê parve nabe" ku îro hatiye îspatkirin navdar bû. Li ser [[Hebûntî|Hebûniyê]] ramanek bi beryar aniye zimên. li ser çêbûna gerdûnê divêtiniyek biberyarî serdest e. Îzahkirina bi tesaduf a hemû tiştên ku li gerdûnê qewimiye, bêhiştiye. "Tiştê ku nehatiye afirandin, winda nabe û naguhere, Atom e". "Hêsin" nûnertiya daringê dike û bi wê hertişt tê çêkirin. Demokrîtos bi vê ramana xwe temelê zaniyariya xwezayî ya materyalîst avêtiye. [[Kategorî:Fîlozof]] [[az:Demokrit]] [[bg:Демокрит]] [[bn:ডিমোক্রিটাস]] [[bs:Demokrit]] [[ca:Demòcrit]] [[cs:Démokritos]] [[da:Demokrit]] [[de:Demokrit]] [[el:Δημόκριτος]] [[en:Democritus]] [[eo:Demokrito]] [[es:Demócrito]] [[et:Demokritos]] [[eu:Demokrito]] [[fa:دموکریت]] [[fi:Demokritos]] [[fr:Démocrite d'Abdère]] [[he:דמוקריטוס]] [[hr:Demokrit]] [[hu:Démokritosz]] [[id:Demokreitos]] [[it:Democrito]] [[ja:デモクリトス]] [[ko:데모크리토스]] [[la:Democritus]] [[lt:Demokritas Abderietis]] [[mk:Демокрит]] [[nl:Democritus]] [[nn:Demokrit]] [[no:Demokrit]] [[pl:Demokryt]] [[pms:Demòcrit]] [[pt:Demócrito de Abdera]] [[ro:Democrit]] [[ru:Демокрит]] [[sh:Demokrit]] [[sk:Demokritos]] [[sl:Demokrit]] [[sr:Демокрит]] [[sv:Demokritos]] [[tl:Democritus]] [[tr:Demokritos]] [[uk:Демокріт]] [[zh:德谟克利特]] 10634 60903 2006-12-19T19:44:44Z Bablekan 495 vandalîzm kiribûn min shûnve anî [[Wêne:ibrahim_tatlises.JPG|thumb|Stranbêj Îbrahîm Tatlises]] '''Îbrahîm Tatlisês''' [[stranbêj|stranbêjekî]] [[kurd|kurd]]-ereb e ku bi piranî bi tirkî dibêje. == Gotin == * "Bavê min ereb, diya min kurd e. Lê ez Tirk lawê Tirkan im." {{kurt}} [[kategorî:Kurd|tatlises, ibrahim]] [[Kategorî:stranbêj|tatlises, ibrahim]] [[Kategorî:mêr|tatlises, ibrahim]] 10635 40786 2006-08-20T14:43:06Z Bangin 450 ziman [[Wêne:Jean-Piaget.JPG|thumb|Psîkolog Jean Piaget]] '''Jean Piaget''' (* [[1896]]; † [[1980]]) yek ji psîkologên navdar ên [[Swîsre|Swîsreyî]] ye. Piaget li ser zarokan xebatên mezin kiriye. Gorî Piaget, zarok xwedî kesayetî, zîrekî û cîhaneke taybet in û nabe mirov wekî mezinan nêzîkî wan bibe. Bi serê xwe di cîhana zarokan de nakokî nîne. Zarok dema xwe bi kesên din re dipîve, nakokî jî destpêdikin. Piaget berdewamiyek di fêrbûna ziman û pêşketina ramanê de nabîne. Ew di wê baweriyê de ye ku, zarok di hin radeyan de ziman û ramana xwe pêşdixe. 4 radeyên girîng di avakirina hişara zarokan de dibîne: * 0-18 mang, aktîvasyona organên hestmendiyê, ceribandin * 18 mang - 6 sal, radeya beriya fonksiyonên ramandinê, amadekarî * 7 sal - 12 sal, radeya fonksiyonên ramandinê yên realîst * 12 sal - > Radeya fonksiyonên formel, êdî dikare formel bifikire û kar bike == Wêje == * Le Langage et la Pensee chez l’En­fant - Di zarokan de ziman û ramandin * La Representation du Monde chez l’Enfant - Di zarokan de taswîrkirina dinyayê * La Naissance de l’Intelli­gence - Zayîna zîrekiyê [[Kategorî:Psîkolog]] [[da:Jean Piaget]] [[de:Jean Piaget]] [[en:Jean Piaget]] [[eo:Jean Piaget]] [[es:Jean Piaget]] [[et:Jean Piaget]] [[fi:Jean Piaget]] [[fr:Jean Piaget]] [[gl:Jean Piaget]] [[he:ז'אן פיאז'ה]] [[ia:Jean Piaget]] [[io:Jean Piaget]] [[it:Jean Piaget]] [[ja:ジャン・ピアジェ]] [[ko:장 피아제]] [[nl:Jean Piaget]] [[nn:Jean Piaget]] [[no:Jean Piaget]] [[pl:Jean Piaget]] [[pt:Jean Piaget]] [[ro:Jean Piaget]] [[ru:Пиаже, Жан]] [[sk:Jean Piaget]] [[sv:Jean Piaget]] [[tr:Jean Piaget]] [[zh:讓·皮亞傑]] 10637 66003 2007-01-22T19:17:49Z Bangin 450 '''Jin''', berevajiya [[mêr]] e. Ango ji mirovên "[[mê]]" re tê gotin. Peyva "Jin" ji peyva jiyanê tê. Jin berdewamiya jiyanê ne. Lewra dizên û berdewamiya mirovan ew pêk tînin. [[Kategorî:Zayendîtî]] 10639 44344 2006-08-30T20:53:04Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Elmanya]] 10640 63405 2007-01-06T23:03:17Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bn:জর্জিয়া (রাষ্ট্র)]], [[hsb:Georgiska]] [[Wêne:Flag of Georgia.svg|200px|thumb|Alê Gurcistanê]] [[Wêne:LocationGeorgia.png|300px|thumb|Nexşê Gurcistanê]] '''Gurcistan''' (bi [[gurcî]]: ''საქართველო'', ''Sakartvelo'') yek ji welatên cîranên [[Kurdistan|Kurdistanê]] ye. Li [[Qefkasya]], li rojhilatê [[Derya Reş]] dikeve. Li Gurcistanê gelek [[Kurd]] jî dijîn. Rûberê xwe nêzîkî 69.700 [[km²]] ye û li wir dora 4,7 [[milyon]] kes hene ([[sal]]: [[2004]]). Paytextê Gurcistanê [[Tiflîs|Tiflîse]]. ==Ziman== Li Gurcistanê zimanê fermî [[gurcî]] ye. Lê li wir çend zimanên din jî tên dengkirin, wek [[rûsî]]. ==Pere== Perê Gurcistanê [[Larî|Larîyin]] (GEL). [[Larî|Larîyek]] [[100]] [[Têtrî]] ne. [[Euro|Euroyek]] li rojê [[17'ê tîrmehê]] [[2006]] wek 2,23 Lari bû. ==Tiştên din== * Kat: ([[UTC]]+2) * Koda Internetê: .ge * Koda Telefonê: +995 ==Lînk== {{wîkîferheng|Gurcistan}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[ab:Қырҭтәыла]] [[an:Cheorchia]] [[ar:جورجيا]] [[arc:ܓܘܪܓܝܐ]] [[ast:Xorxa]] [[az:Gürcüstan]] [[be:Грузія]] [[bg:Грузия]] [[bn:জর্জিয়া (রাষ্ট্র)]] [[br:Jorjia (bro)]] [[bs:Gruzija]] [[ca:Geòrgia]] [[cs:Gruzie]] [[cv:Грузи]] [[cy:Georgia]] [[da:Georgien]] [[de:Georgien]] [[el:Γεωργία]] [[en:Georgia (country)]] [[eo:Kartvelio]] [[es:Georgia]] [[et:Gruusia]] [[eu:Georgia]] [[fa:گرجستان]] [[fi:Georgia]] [[fo:Georgia]] [[fr:Géorgie (pays)]] [[frp:Jôrg·ie (payis)]] [[fy:Geörgje]] [[ga:An tSeoirsia]] [[gl:Xeorxia - საქართველო]] [[he:גאורגיה]] [[hi:जोर्जिया]] [[hr:Gruzija]] [[hsb:Georgiska]] [[ht:Jeoji]] [[hu:Grúzia]] [[hy:Վրաստան]] [[ia:Georgia (pais)]] [[id:Georgia]] [[ilo:Georgia (pagilian)]] [[io:Georgia (stato)]] [[is:Georgía]] [[it:Georgia (stato)]] [[ja:グルジア]] [[ka:საქართველო]] [[kk:Гүржістан]] [[ko:그루지야]] [[kw:Pow Grousi]] [[la:Georgia]] [[lb:Georgien]] [[li:Georgië]] [[lt:Gruzija]] [[lv:Gruzija]] [[mk:Грузија]] [[ml:ജോര്‍ജിയ]] [[mo:Ӂеорӂия]] [[ms:Georgia (negara)]] [[na:Georgia]] [[nds:Georgien]] [[nl:Georgië]] [[nn:Georgia]] [[no:Georgia]] [[oc:Georgia (Caucàs)]] [[os:Гуырдзыстон]] [[pam:Georgia (country)]] [[pl:Gruzja]] [[ps:جيورجيا]] [[pt:Geórgia]] [[qu:Kartulsuyu]] [[ro:Georgia]] [[ru:Грузия]] [[scn:Giorgia]] [[sco:Georgia (kintra)]] [[se:Georgia]] [[sh:Gruzija]] [[simple:Georgia (country)]] [[sk:Gruzínsko]] [[sl:Gruzija]] [[sq:Gjeorgjia]] [[sr:Грузија]] [[sv:Georgien]] [[tg:Гурҷистон]] [[th:ประเทศจอร์เจีย]] [[tl:Georgia]] [[tr:Gürcistan]] [[ug:گرۇزىيە]] [[uk:Грузія]] [[ur:جارجیا]] [[vi:Gruzia]] [[vo:Grusiyän]] [[war:Georgia (nasod)]] [[yi:גרוזיע]] [[zh:格鲁吉亚]] [[zh-min-nan:Sakartvelo]] [[zh-yue:格魯吉亞]] 10642 40755 2006-08-20T09:40:48Z Luqman 401 Psîkolog Jean Pîaget Psîkolog Jean Pîaget 10644 40759 2006-08-20T09:47:31Z Luqman 401 Stranbêj Îbrahîm Tatlises Stranbêj Îbrahîm Tatlises 10645 40795 2006-08-20T15:22:46Z Silêman 10 Uruk çû cihê Urûk: rastnivîs #REDIRECT [[Urûk]] 10646 43575 2006-08-26T11:18:22Z Silêman 10 Îştar navê [[Asûrî]] yê xwedaya [[Sumerî|Sumeriyan]] a binavê '''Înanna''' ye. Navê Îştar li cem samiyên Bakurrojava Astarte bû. Wekî din navên Anunit û Atarsamain herwiha Îştar destnîşan dikin. Banga [[Ya Star]] di Kurdî de xuya ye navê xwedayekî nîşan dide û bi dibêtiyeke mezin şûnmayiya navê Îştar e. Înanna cêwiya [[Ûtû]]/[[Şamaş]] e, herdu jî zarokên [[Nanar]]/[[Sîn]] in. Navên ku pêşî li wan hatin kirin Sumerî ne, navên paşê ji [[Akadî]] tên. Akadî samî ne û ber bi welatên Sumeriyan ve koç kirine. Di astrolojiya dereng a [[Babîl|Babîlî]] de pêwendiya Îştarê bi [[Gelawêj|Gelawêjê]] (Venus) re didanîn. Li cem Sumeriyan navê [[pêyk|pêyka]] Gelawêjê "Mil.Dili.Pat e û wateya wê "stêrka yekane" ye. Wateya navê Înanna jî "Xanima mezin a An" e û "An" jî navê xwedaya ezmanan e. Der barê koka navê Îştar de gelek nîqaş hene, lê bi pirranî tê bawer kirin ku ev nav ji zimanên Samî tê. Ji ber ku bandora ne Samiyan li ser ol û mîtolojiya vê herêmê têra xwe nehatiye şopandin û ji ber ku hin çandin gelekî bi hêz lê nenivîskî ji nedîtî ve tên dîtin, der barê pêwendiya gotina "Star" û banga "Ya Star" di Kurmancî de û navê Îştar de tiştekî berçav nîne. Înannaya Sumerî pêşî li bajarê [[Urûk|Urûkê]] der dikeve pêşberî me.Ev xwedaya jiyanê xwedî du taybetmendiyên balkêş bû: wê dikarî hem berdarî peyda bikira û wê dikarî herwiha zevî xera bikira û bibûya sedema xelayan, wê dikarî canberan bêber û stewr bike. Îştar di serdemên cihê yên dîrokê de dibû xwediyê xwexeysetên cihê. Mirov dikare vê bi bihêzbûna [[bavkanî|bavkaniyê]] ve girê bide. [[Kategorî:Ol]] [[Kategorî:Sumer]] [[bg:Инана]] [[cs:Inanna]] [[en:Inanna]] [[fa:اینانا]] [[it:Inanna]] [[he:עישתר]] [[ja:イナンナ]] [[pt:Inanna]] [[sv:Inanna]] 10648 40822 2006-08-20T20:16:17Z Luqman 401 [[Wêne:Flag of Panama.svg|thumb|right|250px|Alê Panama]] [[Wêne:Satellite image of Panama in March 2003.jpg|thumb|right|400px|Nexşê Panama ji ezmên da]] '''Panama''' [[dewlet|dewletek]] di [[Emerîkaya Navîn|Emerîkaya Navînê]] de ye. Ew digê [[Kosta Rîka]] û [[Kolûmbiya]]. ==Cografîya== Rûberê Panama 75.517 [[km²]] ye. {{Commons|Category:Panama}} [[Kategorî:Dewlet]] 10652 47651 2006-09-16T18:13:17Z 85.21.92.222 '''Psîkotrop''' ji komeke madeyên raxwarinê re tê gotin. Maddeyên kû kêfê didin, organîzmaya mirov dixin bin bandoreke kurtdemî ya kêfê ne. Bikaranîna madeyên raxwarinê bi qasî dîroka mirovahiyê xwedî dîrokek dirêj in. Di zimanê [[bijîşkî|bijîşkîyê]] de ji van madeyên kîmyewî re "psikotrop drug" tê gotin. Van madeyên kimyewî yên raxwarinê bi qasî demeke kurt organîzmayê dixin bin kontrola xwe, rehetiyê û kêfê didin. Heger mirov bi berdewamî raxwe, organîzmayê dîl digirin û ziyanên mezin didin. Tedawîkirina raxwarina madeyên psîkotrop an [[trankîlîzan]] gengaz, lê gelek dijwar e. Ji ber ku organîzmayê bi xwe ve girêdane pirranî nexweş di tedawiyê de biser nakevin. Madeyên raxwarinê girêdanên psîkologîk, fîzyologîk, biyologîk û civakî çêdikin. Alkol, heroîn, haşhaş hwd ji psîkotropên bi xetere ne. Ji ber ku tevgera mirov diguherînin, bi qasî laş ziyanê didin jiyana civakî jî. Cigare, kafeîn hwd jî psîkotrop in, lê bi qasî yên didin ne bixetere ne. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[bg:Наркотично вещество]] [[de:Psychoaktive Substanz]] [[en:Psychoactive drug]] [[es:Psicotrópico]] [[fi:Päihde]] [[fr:Psychotrope]] [[hr:Psihoaktivne droge]] [[it:Sostanza psicoattiva]] [[ja:向精神薬]] [[lt:Narkotikai]] [[no:Psykoaktivt stoff]] [[pt:Droga psicoativa]] [[ru:Психоактивные вещества]] 10653 40867 2006-08-21T12:54:54Z Bangin 450 linkfix '''Trankîlîzan''' (Anksiyolîtîk) ji komeke madeyên raxwarinê re tê gotin. Herwekî di [[bijîşkî|bijîşkîyê]] de ji dermanên ku mirov ditevizîne, rehetiyekê dide re jî tê gotin. Derman an madeyên ku ditevizînin, rehetiyê didin in. Dermanên trankîlîzan û [[psîkotrop]] di [[psîkîatrî]], [[neurologî]] û [[psîkolojî]]yê de ciheke girîng digirin. Ji bo komplîkasyonên hin tabloyên nexweşiyan, [[stres]], [[anksiyete]] hwd tên bikaranîn. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10654 40832 2006-08-21T00:40:55Z Bablekan 495 Anxiete çû cihê Anksiyete: bilêvkirin #REDIRECT [[Anksiyete]] 10655 40868 2006-08-21T12:55:38Z Bangin 450 linkfix '''Trawmatîk neuroz''', [[neuroz|neuroza]] ku bingeha xwe jî [[psîkotrawma|psîkotrawmayan]] digire ye. Mirovên ku tûşî trawmayan werin, nikarin bi hêsanî jiyana xwe bidomînin. Heger tedawî nebin, bi pirranî ew trawma xwe di temamiya jiyanê de didin der. Bo mînak heger leşkerekî ji şer vegere, di raketina wî de pirsgirêk hene, xewnên û bibîranînên nebaş derbasdike. Heger yek bi henekî dengê teqînekê derîne, leşker ditirse yan xwe diavêje erdê. Heger jinekê rastî tecawizê hatibe, dikare ji tenêmayînê yan ji mêrên biyan bitirse. Heger psîkotrawma tedawî nebin, dibin neuroz. Trawmatîk neuroz herî kêm ji mangek zêdetir didome. Heger ji mehekê kêmtir be, tê wateya ku trawma nebûye neuroz û cihê tirsê nîne. Di krîz ên bibîranînê de hin guhertinên fizyologîk di organîzmayê de pêk tên. Herwekî di mejî de jî hin madeyên hormonîk zêde dibin, bo mînak [[noradrenalîn]]. Bi pirranî xwe di jinan de dide der. Pirranî bi trawmatîk neurozê re hin tabloyên nexweşiyan jî xwe didin der. Bo mînak, [[alkolîzm]], daxwaza întaxarê hwd. == Hin sîmptomên trawmatîk neurozan == * Nexweş bi hemî hêza xwe, xwe jî bibîranîna psîkotrawmayan dûr dixîne * Xwe ji mirovan dûr digire, bi serê xwe dimîne * Di tevgerên nexweş de sarbûn, giranî * An bi zehmetî dikeve xewê yan jî gelek caran ji xewê hişyar dibe * Nexweş gelek bihêrs û di reaksiyonên xwe de agressîv e * Nikare hiş û bala xwe bide karê xwe, pirsgirêkên oryantasyonê == Kê di bin rîska trawmatîk neurozê de ye? == * Jinên ku ji mêrên xwe lêdanê dixwin * Leşker û kesên şer jiyane * Kesên ku êşkence dîtine * Kesên ku rastî tecawizê hatine * Kesên ku bûyerên awarte jiyane Di tedawiya vê nexweşiyê de [[psîkoterapî]] û bikaranîna dermanan tên bikaranîn. Alîkariyeka civakî û atmosferek germahî jî pêwîst e. [[Kategorî:Psîkolojî]] 10656 58848 2006-11-29T07:24:31Z 210.5.233.198 /* ویكیڵیدیا هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو */ {{rtl}} == ویكیپیدیا هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو == STEP BY STEP WIKIPEDIA له‌ ویكیپیدیاوه‌WIKIPEDIA ئینسایكلۆپیدیا: (له‌ یۆنانیه‌وه‌: وشه‌ی ئینكیكلیۆس پیدیا = كه‌واته‌ نوسینگه‌ی په‌روه‌رده‌یی) یاخود هه‌وڵی دابینكردنی هه‌موو زانیاریه‌كی جیهان له‌ یه‌ك شویَنیَكدا. میَژوو له‌ میژوودا زۆر ئینسایكلۆپیدیای نوسراو هه‌بوونه‌. ئینسایكلۆپیدیای هه‌ره‌ ناودار له‌ لایه‌ن زانایانی وه‌ك ئه‌رستۆ و ئیبن سینا و فرانسیس به‌یكن و ژان بابتیست و هه‌روه‌ها ئینسایكلۆپیدیاكانی لو رۆند دالبیَرت و دیَنیس دیدرۆت دانراون. ویكیپیدیا چییه‌: ویكیپیدیا به‌ (ئینسایكلۆپیدیا) یاخود زانیارینامه‌ دانراوه‌. ویكپیدیا زانیارینامه‌یه‌كی ئازاده‌. پرۆژه‌یه‌كی كراوه‌یه‌ هه‌موو كه‌سیَك ده‌توانی به‌شداری له‌ نوسینی بكات. ویكیپیدیا پرۆژه‌یه‌كی نیَوده‌وڵه‌تییه‌ به‌ 80 زمانه‌ ده‌نوسریَت. تایبه‌تمه‌ندی ئه‌م ویكیپیدیایه‌ له‌وه‌دایه‌ كه‌هه‌موو كه‌سیَك بۆی هه‌یه‌ وتاره‌كانی بگۆرِیت و شتیان تیا زیاد بكات. له‌م سایته‌ پیَویست بۆ به‌شداربوونی به‌پاره‌ ناكات و خه‌ڵكی له‌هه‌موو شویَنه‌كانی جیهان ده‌توانن به‌شداری له‌ نوسینی ئه‌و زانیارینامه‌ی مرۆڤـ بكه‌ن. ئیَستا مه‌زنترین ویكیپیدیا ویكیپیدیا ئینگلیزیه‌ كه‌ زیاتر له‌ 1200000 وتاری تیَدایه‌. به‌ هه‌موو زمانه‌كانی ویكپیدیاش كه‌هه‌ر زمانه‌ك و لاپه‌رِه‌ی تایبه‌تی خۆی هه‌یه‌ زیاتر له‌ 2 ملیۆن وتار هه‌نه‌. لۆگۆی ویكیپیدیاش وه‌ك خۆی جیهانیَكه‌ كراوه‌یه‌ و تیپیَك له‌ ئه‌لفوبیَی هه‌موو زمانیَكی جیهانی تیایه‌. ویكیپیدیا چی نییه‌: ویكیپیدیا ئه‌م شتانه‌ی خواره‌وه‌ نییه‌: • شویَنی بلاَوكردنی ریكلام • لیستی لینكه‌كان • فه‌رهه‌نگ • ژووری گفتوگۆكان ویكیپیدیای كوردی تایبه‌تمه‌ندیی هه‌ره‌ گرنگی ویكیپیدیای كوردی له‌وه‌دایه‌ كه‌ تائیَستا هیچ ئینسایكلۆپیدیایه‌ك به‌ زمانی كوردی نه‌نوسراوه‌. هه‌روه‌ها یه‌كه‌مجاریشه‌ ئینسایكلۆپیدیایه‌كی كوردی له‌سه‌ر ئینته‌رنیَت بلاَوبكریَته‌وه‌. به‌شه‌ كوردیه‌كه‌ی ویكیپیدیا له‌ 7ی كانونی دووه‌می 2004دا به‌ هه‌وڵی ئه‌رداڵ رۆناهی دامه‌زراوه‌. تا ئیَستا ویكیپیدیای كوردی 3111 وتار و بابه‌تی له‌خۆ گرتووه‌. له‌ 15.1.2004 یشدا ویكیپیدیای كوردی كوردی له‌سه‌ر تۆرِی ئینته‌نریَتدا ده‌ستبه‌كار بوو. ده‌ستپیَك بۆ كردنه‌وه‌ی لاپه‌رِه‌ی ویكیپیدیای كوردی ئه‌م ئه‌دریَسه‌ له‌ خانه‌ی ئه‌دریَسی لاپه‌رِری به‌تاڵی ئینته‌رنیَت بنوسه‌ //www.wikipedia.org//. یه‌كسه‌ر ئه‌م لاپه‌رِه‌یه‌ی خواره‌وه‌ت بۆ ده‌رده‌چیَت: له‌ به‌شی خوراه‌وه‌ی لاپه‌رِه‌كه‌ هه‌موو ئه‌و زمانانه‌ نوسراوه‌ كه‌ ویكیپیدیای پیَ ده‌نوسریَت، یه‌كیَك له‌و زمانانه‌ زمانی كوردیه‌ كه‌ به‌ پیتی كوردی و لاتینیش نوسراوه‌. كلیكی بكه‌ بۆ ئه‌وه‌ی لاپه‌رِه‌ كوردیه‌كه‌ت بۆ بكریَته‌وه‌. یه‌كه‌م لاپه‌رِه‌ی ویكیپیدیا كوردی كه‌ سایته‌كه‌ ده‌كه‌یته‌وه‌ وه‌ك ئه‌م ویَنه‌یه‌ی خواره‌وه‌یه‌. لاپه‌رِه‌كه‌ ئه‌رشیفی وتار و بابه‌تگه‌ل به‌ هه‌رسیَ دیالیكتی كرمانجی و سۆرانی و زازایی زمانی كوردی كه‌ به‌رهه‌ردوو ئه‌لف و بیَی كوردی و لاتینی داریَژراون له‌خۆ ده‌گریَت. وه‌ك دیاره‌ له‌ لای راستی سه‌روه‌ی لاپه‌رِه‌كه‌ له‌ ناو چوارگۆشه‌یه‌كدا پیَناسه‌یه‌كی كورتی ویكیپیدیا به‌هه‌رسیَ دیالیَكته‌ كوردیه‌كه‌ نوسراوه‌. له‌ لای راستی خواره‌وه‌ی لاپه‌رِه‌كه‌ش پیته‌كانی ئه‌لفوبیَی كوردی و لاتینی نوسراون، ئه‌گه‌ر كلیكی هه‌ر پیتیَك بكه‌ی ده‌تباته‌ لاپه‌رِه‌یه‌كی تركه‌ تیایدا ته‌واوی ئه‌و وتار و بابه‌تانه‌ی به‌و پیته‌ ده‌ست پیَده‌كه‌ن نمایشكراون. ئه‌گه‌ریش ویستت هه‌موو بابه‌ته‌كانی به‌دیلیكتی سۆرانیش ببینی ئه‌و ده‌توانیت كلیكی لینكه‌ شینه‌كه‌ی گۆشه‌ی چه‌پی خواره‌وه‌ی چوارگۆشه‌ی پیَناسه‌كه‌ی ویكیپیدیا، پاشان هه‌موو یاخود زۆربه‌ی بابه‌ته‌كانی كه‌ به‌ دیالیكتی سۆرانی و ئه‌لفوبیَی كوردی نوسراون بۆت وه‌ك ئه‌و ویَنه‌یه‌ی خواره‌وه‌ له‌ لاپه‌رِیه‌كدا ده‌رده‌كه‌ون. '''گه‌رِان له‌ ویكیپیدیا''' له‌هه‌ر لاپه‌رِه‌یه‌كی ویكیپیدیای كوردی له‌لای چه‌پی ناورِاستی لاپه‌رِه‌كه‌ خانه‌یه‌كی گه‌رِان به‌دوای وشه‌ و وتاره‌كانی هه‌یه‌ وه‌ك له‌و ویَنه‌یه‌ی خواره‌وه‌ دیاره‌: وشه‌كه‌ له‌ نیَو خانه‌كه‌ ده‌نوسین و كلیكی (Lebgere) ده‌كه‌ین. ئه‌گه‌ر وتاریَك به‌و ناوه‌ هه‌بوو ئه‌وا بمان نمایش ده‌كات وه‌ك ئه‌وه‌ی خواره‌وه‌: ئه‌گه‌ریش ئه‌و وتاره‌ی ئیَمه‌ لیَی ده‌گه‌رِیَن نه‌بوو ئه‌وا ئه‌و لاپه‌رِه‌یه‌ بۆمان ده‌رده‌كه‌ویَت: پاش ئه‌وه‌ی كلیكی ئه‌و لینكه‌ی سه‌ره‌وه‌ ده‌كه‌یت ئه‌م لاپه‌رِه‌ به‌تاڵه‌ بۆت ده‌رده‌چیَت بۆ ئه‌وه‌ی بابه‌ته‌كه‌ی تیا بنوسیت وه‌ك له‌ ویَنه‌كه‌ی خواره‌وه‌ دیار كراوه‌: پاش ته‌واوكردنی نوسینه‌كه‌ت، خانه‌ی (peshdetin) یاخود نمایشكردنی به‌ر له‌هه‌ڵگرتن كلیك ده‌كه‌یت. به‌م شیَوه‌یه‌ لاپه‌رِه‌كه‌ پاش ئه‌نجامدانی گۆرِانكاری بۆت نمایشده‌كریَت به‌ر له‌وه‌ی به‌ یه‌كجاره‌كی له‌ ئه‌رشیفی ویكیپیدیا هه‌ڵبگیریَت (save) بكریَت. ئه‌گه‌ر دڵنیا بوویت ئه‌وكات كلیكی خانه‌ی (Rupele Tumar bike) بكه‌. '''گریَده‌ر یاخود Link:''' هه‌ر لاپه‌رِه‌یه‌كی ویكیپیدیا پیَویسته‌ به‌ لاپه‌رِه‌یه‌كی تر به‌ستراو بیَت. ئه‌گه‌ر ویستت هه‌ر وشه‌یه‌ك بكه‌یته‌ گریَده‌ر ئه‌وا وشه‌كه‌ له‌ نیَو دوو كه‌وانه‌ی [ ] له‌مجۆره‌ دابنیَ ئه‌وسا ده‌بیَته‌ گریَده‌ر بۆ لاپه‌رِه‌یه‌كی تر ئه‌گه‌ر ناوی گریَده‌ره‌ یا لینكه‌كه‌ هه‌بیَت، ئه‌گه‌ریش نه‌بیَت ئه‌وا ده‌تباته‌ لاپه‌رِه‌یه‌كی به‌تاڵ كه‌ تۆ ده‌ینوسیت. هه‌روه‌ها ده‌تونیت وشه‌یه‌ك بكه‌یته‌ گریَده‌ر ئه‌گه‌ر كلیكی هیَمای AB بكه‌یت. '''نه‌خشه‌سازی رسته‌ و پاره‌گراف''' بۆ نوسینی وشه‌كان به‌ تۆخی (bold) ئه‌وا كلیكی پیتی B بكه‌ و بۆ نوسینی خواریش (Italic) كلیكی پیتی I بكه‌. بۆ ده‌ستنیشانكردنی سه‌ردیَریش پیتی (A) كه‌ به‌قه‌باره‌ی گه‌وره‌ نوسراوه‌ كلیك بكه‌. '''هه‌ر پیَنج كۆله‌گه‌ی ویكیپیدیا''' 1. ویكیپیدیا ئینسایكلۆپیدیایه‌: ده‌بیَت به‌شداریكردنه‌كان به‌ شیَوه‌ی زانیاری ئینسایكلۆپیدیا بن. ویكیپیدیا نه‌فه‌رهه‌نگ و نه‌فه‌رهه‌نگۆكه‌ و نه‌ شویَنه‌ بۆ بلاَوكردنی ریكلام بۆ كه‌سیَك یاخود عه‌مباریَكه‌ بۆ گریَده‌ر یاخود لینكی ده‌ره‌كی و، هه‌روه‌ها شویَنیك نییه‌ بۆ بلاَوكردنه‌وه‌ی رای تاكه‌ كه‌سیی خۆت یاخود تویَژینه‌وه‌ پشت راستنه‌كراوه‌كان ، بۆیه‌ پیَویسته‌ به‌كارهیَنه‌ران ره‌چاوی ووردبینی بكه‌ن. 2. ویكیپیدیا بیَلایه‌نی ده‌نویَنیَت: كه‌واته‌ را و رای جیاوازیش ده‌خاته‌ روو و هیچ راو بۆچونیَكی تایبه‌ت په‌سند ناكات ئه‌گه‌ر هه‌موو راوبۆچونه‌كان به‌وپه‌رِی وورده‌كاری و بیَلایه‌نیه‌وه‌ نه‌خاته‌ به‌ر دیدی به‌كارهیَنه‌ران بۆ ئه‌وه‌ی هه‌موویان هه‌موو بۆچونه‌كان بزانن و، هیچ بۆچونیَك پیَشكه‌ش ناكات كه‌ ئه‌وه‌یان راوبۆچونی راست وباشتره‌. ئه‌مه‌ش ئه‌و مانایه‌ ده‌دات كه‌ ده‌بیَت زانیاری پشت راستكراو و تابكریَت له‌گه‌ڵ سه‌رچاوه‌كانی به‌تایبه‌تیش ئه‌گه‌ر وتاره‌كه‌ زادی مشتومرِ بیَت. هه‌ر كاتیَك مشتومرِ له‌سه‌ر وتاریَك هه‌بوو كه‌وانه‌ی لایه‌نگری خۆت (دژ یاخود له‌گه‌ڵ) بیروبۆچونی دووتۆی وتاره‌كه‌ دابنیَ. و هۆیه‌كانی مشتومرِ لاپه‌رِه‌ی مشتومرِ به‌پیَی شیَوازه‌كانی چاره‌سه‌ركدنی ناكۆكی دیاری بكه‌ . 3. ویكیپیدیا (زانیارینامه‌) ئینسایكڵۆپیدیایه‌كی ئازاده‌: كه‌واته‌ ویكیپیدیا به‌ پیَی مۆڵه‌تی GFDL یاخود هه‌ندیَ له‌سه‌رچاوه‌كانی موڵكداریَتی گشتی، له‌گه‌ڵ هه‌بوونی ئه‌گه‌ری دووباره‌ بلاَوكردنه‌وه‌ و گریَدانی به‌ پیَی یاسای مۆڵه‌تی ناوبراو له‌گه‌ڵ جه‌ختكردن كه‌ هه‌موو وتار و بابه‌ته‌كان قابیل به‌گۆرِان و ده‌ستكارین. به‌م پیَیه‌ش هه‌ر وتار و بابه‌تیَك كه‌ تۆ له‌ ویكیپیدیا ده‌ینوسی ده‌كریَ به‌كارهیَنرانی تر هه‌موو بابه‌ت یا وتاره‌كه‌ ده‌ستكاری بكه‌ن و دووباره‌ دایانبرِیَژن. بۆیه‌ نابیَت هیچ وتار یا بابه‌تیَك بخیته‌ ناو ویكیپیدیا كه‌ پیَچه‌وانه‌ی مه‌رچه‌كانی مۆڵه‌تی GFDL بن. 4. ویكیپیدیا به‌پیَی ریَساكا گشتییه‌كانی مشتومرِ كار ده‌كات: ریَز له‌به‌كارهیَنه‌ره‌كانی تر بگره‌ ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر بۆچونه‌كانیانش دژ به‌ هی تۆ بن، پیَویسته‌ شارستانی بیت و په‌نا بۆ هیَرِشی تاكه‌ كه‌سی نه‌به‌، ئه‌گه‌ر ناكۆكی له‌سه‌ر بابه‌تیَك روویدا ئارام به‌ و بۆچونی به‌رامبه‌ره‌كه‌ت به‌هه‌ند هه‌ڵگره‌ و په‌نا بۆ كیَشانه‌وه‌ی وتاره‌كه‌ت مه‌به‌ به‌پیَی یاسای هه‌ر سیَ كیَشانه‌كه‌، له‌بیرت نه‌چیَت كه‌ ویكیپیدیای كوردی زیاتر له‌ 3111 وتاری تیَدایه‌ كه‌ تۆ ده‌توانی كاریان له‌سه‌ر بكه‌یت. گومانی خراپ به‌كه‌سانی تر مه‌به‌ وه‌ك چۆن تۆ ده‌ته‌ویَت خه‌ڵك گومانی خراپت پیَ نه‌بات. به‌رامبه‌ره‌كه‌ت قبوڵ بكه‌ و هاوكار به‌. 5. ویكیپیدیا یاسای توندی نییه‌: بوونی ئه‌و یاسا و ریَسایانه‌ی سه‌ره‌وه‌ كه‌ كۆمه‌ڵگه‌ی ویكیپیدیا دایناون و له‌سه‌ری كۆك بوونه‌ وا ناكات ریَگه‌ت لیَ بگیریَت كه‌ به‌ جورئه‌ته‌وه‌ ده‌ستكاری و گواستنه‌وه‌ و گۆرِینی وتاره‌كان بكه‌یت، چونكه‌ خۆشیه‌كه‌ له‌وه‌دایه‌ كه‌ ته‌واوه‌تی لیه‌ بابه‌ته‌كان زه‌روور نییه‌، له‌وه‌ش نیگه‌ران مه‌به‌ وتاره‌كه‌ت تیَكدابیَت چونكه‌ ه‌هه‌موو دانه‌كانی پیَشتری وتاره‌كه‌ له‌ ئه‌رشیف هه‌ڵده‌گیریَن و، له‌ بیریش نه‌كه‌یت كه‌ ئه‌وه‌ی تۆش ده‌ینوسی له‌ [[ئه‌رشیف]] هه‌ڵده‌گیریَت. 10657 40848 2006-08-21T10:37:35Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Klavyeya kurdî]] #redirect[[klavyeya kurdî]] 10658 66194 2007-01-23T22:39:56Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:आर्किमिडिज़]] '''Archimedes''' ya bi [[kurdî]] '''Arşîmet''' (bi [[yewnanî]]: ''Aρχιμήδης'') (* [[287 b.z.]]; † [[212 b.z. ]]) [[matematîknas]], [[fîzîknas]], [[Astronomî|astronom]] û [[fîlozof|firmesunê]] yewnan ku li [[Sîcîlya|Sîcîlyayê]] ji dayik bûye. Bi vedîtina xwe ya "Hêza Rakirina Avê" navdar bûye, lê belê gorî gellek dîroknasên matematîkê ew bavê hesaba "[[întegral|întegralê]]" ye. [[Kategorî:Fîlozof]] [[ar:أرشيميديس]] [[bg:Архимед]] [[bn:আর্কিমিডিস]] [[br:Arc'himedes]] [[bs:Arhimed]] [[ca:Arquimedes]] [[cs:Archimédés]] [[da:Arkimedes]] [[de:Archimedes]] [[el:Αρχιμήδης]] [[en:Archimedes]] [[eo:Arkimedo]] [[es:Arquímedes]] [[et:Archimedes]] [[eu:Arkimedes]] [[fa:ارشمیدس]] [[fi:Arkhimedes]] [[fr:Archimède]] [[gd:Archimedes]] [[gl:Arquimedes]] [[he:ארכימדס]] [[hi:आर्किमिडिज़]] [[hr:Arhimed]] [[hu:Arkhimédész]] [[ia:Archimedes]] [[id:Archimedes]] [[io:Archimede]] [[is:Arkímedes]] [[it:Archimede]] [[ja:アルキメデス]] [[ka:არქიმედე]] [[ko:아르키메데스]] [[la:Archimedes]] [[lb:Archimedes]] [[lt:Archimedas]] [[mk:Архимед]] [[mt:Arkimede]] [[nl:Archimedes]] [[no:Arkimedes]] [[pl:Archimedes]] [[pms:Archimede]] [[pt:Arquimedes]] [[ro:Arhimede]] [[ru:Архимед]] [[scn:Archimedi]] [[sco:Archimedes]] [[sh:Arhimed]] [[simple:Archimedes]] [[sk:Archimedes]] [[sl:Arhimed]] [[sq:Arkimedi]] [[sr:Архимед]] [[su:Archimedes]] [[sv:Arkimedes]] [[th:อาร์คิมิดีส]] [[tl:Archimedes]] [[tr:Arşimet]] [[uk:Архімед]] [[ur:ارشمیدس]] [[vi:Archimedes]] [[zh:阿基米德]] 10659 40871 2006-08-21T13:05:22Z Luqman 401 '''Peymana Kadeşê'''; B.Z. di sala 1274'an de di navbera [[Fîrawin|Fîrawinê]] [[Misir|Misirê]] [[Ramses II]] û Keyê [[Hîtît|Hîtîtan]] Mûwatallî de li [[Sûriye|Sûriyê]] li bajarê Kadeşê şerrekî mezin diqewime. Ev şer mîna [[Şerê Kadeşê]] derbasî dîrokê dibe. Şer bi Peymana Kadeşê bi dawî dibe. Gorî vê Peymanê Ramsesê II. xwe ji cihên ku berî şer bi dest xisti bû, vedigşîne û bajarê Kadeşê ji Hîtîtiyan re dimîne. Di pêvajoya Peymanê de, di encama serhildaneke di artêşê de derket Key Mûwatallî tê kuştin. Peyman ji aliyê Hattuşîlî yê ku dikeve dewsa Mûwatallî tê îmzekirin. Ev peymana B.Z. 1269'an de hat îmzekirin, peymana yekemîn a cîhanê tê qebûlkirin. Peyman bi [[nivîsa mîxî]] li ser lewheyên zîv bi zimanê [[Akad|Akadî]] hatiye nivisandin. ji xeynî vê li kêleka mora Key, mora Şahbanû jî heye. Orjînala nivîsên vê peymanê ku li ser lewheyên zîv hatibû nivisandin wenda ye. Kopiyek vê peymanê li Misirê li ser dîwarê perestgeha hatiye nexşkirin, û mînakeke wê jî di lêkolînên Bogazkoyê hatibû dîtin li Muzeya [[Arkeolojî]] ya [[Stenbol|Stenbolê]] tê pêşandin. Kopiya Peymana Kadeşê ku li ser tabletan bi nivîsa mîxî hatibû nivisandin û li [[Hattuşa]] hatibû dîtin, li [[New York|New Yorkê]] li avahiya [[Dewletên Yekbûyî]] ve hatiye daliqandin. [[Kategorî: Dîrok]] 10660 56652 2006-11-15T02:11:40Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:RamsesIIEgypt.jpg|thumb|250px|Ramses II, Abû Sîmbel]] '''Ramses II''', [[Fîrawin|Fîrawinekî]] Misirê ye, û bi navê Ramsesê mezin jî tê naskirin. Di salên derdora B.Z. 1320 de ji dayik bû. Hukumdariya wî ji salên B.Z. 1290 hetanî B.Z. 1224'an yanî 66 salan dewam kiriye. Kurê [[Setî I]]. û neviyê [[Ramses I]]. e. Li dijî [[Hîtît|Hîtîtan]] şer kir û gellek perstgeh avakirin. Ji van perestgehan yên herî navdar [[Abou Simbel|Abû Sîmbel]] e. Li cihina navê wî mîna Ramessès hatiye nivisandin û ji aliyê Yewnanan ve bi navê Sésostris tê naskirin. Piştî [[Şerê Kadeşê]] (B.Z. 1286) ê hemberî artêşa Mûwatallî yê Keyê Hîtîtan sînorê ser Orontê bi cih bû. Hukumdariya wî ya 66 sala di dîroka Misira kevn de cihekî cuda girtiye. Ramses II şeş cara zewiciye: *[[Nêfertarî]] * Iset-nofret * Hênûtmîre, xûçka wî an keça wî ye. * Maathornêferûre * Bent-Anat, keça wî bû. * Mêrîtamon keça wî bû. [[Kategorî:Dîrok]] [[kategorî:Kes]] [[Kategorî:Misira kevin]] 10661 40875 2006-08-21T13:06:10Z Luqman 401 '''Şerê Kadeşê'''; B.Z. di sala 1274'an de di navbera [[Fîrawin|Fîrawinê]] [[Misir|Misirê]] [[Ramses II]] û Keyê [[Hîtît|Hîtîtan]] Mûwatallî de li [[Sûriye|Sûriyê]] li bajarê Kadeşê şerrekî mezin diqewime. Ev şer mîna Şerê Kadeşê derbasî dîrokê dibe. Şer bi [[Peymana Kadeşê]] bi dawî dibe. Gorî vê Peymanê Ramsesê II. xwe ji cihên ku berî şer bi dest xisti bû, vedigşîne û bajarê Kadeşê ji Hîtîtiyan re dimîne. [[Kategorî: Dîrok]] 10662 56653 2006-11-15T02:11:51Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:GD-EG-Memphis001.JPG|thumb|250px|Peykerê Ramses II, Memfîs]] '''Fîrawin''' (bi [[erebî]]: ''فرعون''; bi [[îbranî]]: ''פַּרְעֹה'', ''Parʻō'') hukumdarên [[Misira Antîk]] bûn. Li Misira kevin hukumdar bi vî şiklî dihatin binavkirin. Fîrawinê herî bi nav û deng [[Ramses II]] ye. [[Kategorî:Dîrok]] [[Kategorî:Misira kevin]] [[af:Farao]] [[bg:Фараон]] [[bn:ফারাও]] [[ca:Faraó]] [[cs:Faraon]] [[da:Farao]] [[de:Pharao]] [[en:Pharaoh]] [[eo:Faraono]] [[es:Faraón]] [[et:Vaarao]] [[eu:Faraoi]] [[fi:Faarao]] [[fr:Pharaon]] [[he:פרעה]] [[hr:Faraon]] [[hu:Fáraó]] [[id:Firaun]] [[io:Faraono di Egiptia]] [[it:Faraone]] [[ja:ファラオ]] [[la:Pharao]] [[lt:Faraonas]] [[ms:Firaun]] [[nl:Farao]] [[no:Farao]] [[pl:Faraon]] [[pt:Faraó]] [[ro:Faraon]] [[ru:Фараон]] [[simple:Pharaoh]] [[sl:Faraon]] [[sr:Фараон]] [[sv:Farao]] [[tr:Firavun]] [[vi:Pharaon]] [[zh:法老]] 10663 43951 2006-08-27T21:34:14Z Bangin 450 [[Wêne:Hitt Egypt Perseus.png|right|thumb|250px|Sînorên Hîtîtiyan (Cihê sor), Sînorê [[Misira Kevn]] (Cihê kesk)]] '''Hîtît''', di dîrokê de dewleteke ku li [[Anatoliya|Anatoliyayê]] hukumdarî kiriye ye. Ji ber ku bi zimanekî [[Hînt Ewrûpî]] diaxivîn, mîna gelekî Hînt Ewrûpê tên qebûlkirin. B.Z. di salên 2000'an de hatine Anatolyayê û li ser Mîrtiyên Hattî serdestiya xwe danîne. Paytexta Hîtîtan Hattûşaş ( Bogazkoy) e. Keyê wan ê yekemîn Pithana ye. ==Hên seke== *[[Peymana Kadeşê]] [[Category:Dîrok]] 10664 40882 2006-08-21T13:22:22Z Luqman 401 Jean-Paul Sartre Jean-Paul Sartre 10665 40897 2006-08-21T14:55:06Z Bangin 450 '''Ev milkê kurda''' stranekê kurdên [[sovyetî|sovyetîke]]. Piştî salên [[Komara Tirkiyê|komarbûnê Tirkîyê]] [[leşker|leşkerên]] [[tirk]] vê stranê guhartin û navî wê bi tirkî kirin ''Ankara'nın taşına bak''. [[Kategorî:Stran]] 10666 63027 2007-01-04T15:44:55Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[ka:სოლისებრი დამწერლობა]] [[wêne:nivîsa_miîxî.JPG|thumb|Nivîsa Mîxî]] [[Wêne:Cuneiform tablet - Kirkor Minassian collection - Library of Congress.jpg|thumb|Nivîsek bi tîpên bizmarî]] '''Nivîsa mîxî''' an jî '''tîpên bizmarî''' yek ji şiklên nivîsê ên herî kevn e. Ji aliya [[Sumeriyan]] di salên navîn a B.Z. 3400-3300 hatiye avakirin. Orjîna sîstema vê nivîsê Pîsografîk bû lê xwe adapteyî zimanên din ên herêmê jî kiribû û berbî sîstemek [[fonetîk|fonetîkê]] feresînî bû. Ji ber awayê nivîsê dişibihe mîxan navê wê bû "nivîsa mîxî". Bi granî bi pênûsekê (bi yewnanî calamos, καλαμος bi erebî qalam) li ser tabletên ji kîl dihatin nivisandin. Ev nivîs ji aliyê [[Akadiyan]], [[Elamiyan]], [[Hîtît|Hîtîtan]] û hwd. hat bikaranîn. [[Kategorî: Dîrok]] [[Category:Tîp]] [[af:Wigskrif]] [[ar:كتابة مسمارية]] [[ca:Escriptura cuneïforme]] [[cs:Klínové písmo]] [[da:Kileskrift]] [[de:Keilschrift]] [[en:Cuneiform script]] [[eo:Kojnoskribo]] [[es:Escritura cuneiforme]] [[fa:خط میخی]] [[fi:Nuolenpääkirjoitus]] [[fr:Cunéiforme]] [[gl:Escrita cuneiforme]] [[he:כתב יתדות]] [[hr:Klinasto pismo]] [[is:Fleygrúnir]] [[it:Scrittura cuneiforme]] [[ja:楔形文字]] [[ka:სოლისებრი დამწერლობა]] [[lt:Dantiraštis]] [[nl:Spijkerschrift]] [[no:Kileskrift]] [[nrm:Êcrituthe à sèrres]] [[pl:Pismo klinowe]] [[pt:Escrita cuneiforme]] [[ro:Scriere cuneiformă]] [[ru:Клинопись]] [[sh:Klinasto pismo]] [[sl:Klinopis]] [[sv:Kilskrift]] [[th:อักษรรูปลิ่ม]] [[zh:楔形文字]] 10667 40888 2006-08-21T14:06:35Z Luqman 401 Nivîsa Mîxî Nivîsa Mîxî 10668 51583 2006-10-14T12:44:32Z Erdal Ronahi 2 '''Akadî''', gelekî ku bi eslê xwe [[Samî]] ne. Akadiyan di salên B.Z. 3000'an de li [[Mezopotamya|Mezopotamyayê]] 200 salî serdestî kirine. Cara yekemîn Akadiyan timamê Mezopotamyayê xistine bin destê xwe û cara yekemîn Keyê Akadiyan ne Keyê bajêr mîna Keyê gerdûnê hatiye qebûlkirin. Akadiyan li pê çanda [[Sumerî|Sumeriyan]] meşiyan e. Avakerê sulala Akadiyan [[Sargon]] û neviyê wî Naram-Sîn [[Împaratorî|Împaratorê]] wan ên herî grîng in. Bi zeîfbûna Akadiyan bajarên Sumeran dîsa serbixwe bûne û bi bilindbûna 3.sulala Ûr a li mezopotamyayê hukumdariya Akadiyan bi dawî bûye. [[Category:Mezopotamya]] [[Category:Dewleta dîrokî]] 10669 47139 2006-09-11T13:33:32Z Luqman 401 '''Zevra''', gundekî navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye ku ji aliyê dewleta tirk ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10670 52996 2006-10-17T20:49:22Z Luqman 401 [[Gund|Gundên]] [[Wêranşar, Riha|Wêranşara]] navça [[Riha|Rihayê]]. [[Kategorî:Gundê Rihayê]] [[Kategorî:Wêranşar, Riha]] [[Kategorî:Gund]] 10671 47141 2006-09-11T13:34:58Z Luqman 401 '''Mozik''', gundekî navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye ku ji aliyê dewleta tirk ve hatiye valakirin. Ev gund yek ji gundên [[Êzîdî|êzîdiyên]] Wêranşarê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10672 47145 2006-09-11T13:36:53Z Luqman 401 '''Qedaosman''', gundekî navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye ku ji aliyê dewleta tirk ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10673 47146 2006-09-11T13:37:13Z Luqman 401 '''Temkirik''' , gundekî navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye ku ji aliyê dewleta tirk ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10674 47149 2006-09-11T13:37:58Z Luqman 401 '''Çeçena''' , gundekî navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye ku ji aliyê dewleta tirk ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10675 47140 2006-09-11T13:34:08Z Luqman 401 '''Çerxa''', gundekî navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye ku ji aliyê dewleta tirk ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10676 47144 2006-09-11T13:36:31Z Luqman 401 '''Nohut''', gundekî navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye ku ji aliyê dewleta tirk ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10677 47147 2006-09-11T13:37:38Z Luqman 401 '''Üçgöl''', gundekî navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye ku ji aliyê dewleta tirk ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10678 64816 2007-01-16T09:10:10Z Luqman 401 Burç (gund) çû cihê Birc, Wêranşar '''Burç''', gundekî navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye ku ji aliyê dewleta tirk ve hatiye valakirin. Ev gund yek ji gundên [[Êzîdî|êzîdiyên]] Wêranşarê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10679 47143 2006-09-11T13:35:48Z Luqman 401 '''Oglakçi''', gundekî navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye ku ji aliyê dewleta tirk ve hatiye valakirin. Ev gund yek ji gundên [[Êzîdî|êzîdiyên]] Wêranşarê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10680 40960 2006-08-21T19:43:01Z Bangin 450 '''Dêlwêrîn''' [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10681 43397 2006-08-25T12:45:16Z Luqman 401 '''Palax''' [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10682 40962 2006-08-21T19:43:26Z Bangin 450 '''Mexter''' [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10683 40963 2006-08-21T19:43:36Z Bangin 450 '''Kuçikhilê''' [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10684 40964 2006-08-21T19:43:48Z Bangin 450 '''Xirbelbis''' [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10685 44716 2006-09-01T07:52:24Z Luqman 401 '''Tilbênder''', [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10686 40966 2006-08-21T19:44:10Z Bangin 450 '''Tilgoran''' [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10687 40967 2006-08-21T19:44:25Z Bangin 450 '''Tilcahfer''' [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10688 40968 2006-08-21T19:44:38Z Bangin 450 '''Kela çimdîn''' [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10689 43956 2006-08-27T21:37:56Z Bangin 450 +kurt '''Kela Dodika''' [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. Ew gundê [[cerdewan|cerdewanane]]. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10690 40970 2006-08-21T19:46:00Z Bangin 450 '''Tiltirîq''' [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10691 46669 2006-09-08T15:01:34Z Erdal Ronahi 2 '''Kermê''' [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|Wêranşarê]] ye. [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10692 50453 2006-10-10T17:43:13Z Luqman 401 '''Cewrê''', [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10693 40973 2006-08-21T19:46:37Z Bangin 450 '''Sêsîk''' [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10694 40974 2006-08-21T19:46:55Z Bangin 450 '''Hufdemal''' [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 10695 40940 2006-08-21T17:24:56Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Akad]] #redirect[[Akad]] 10697 67160 2007-01-30T17:50:14Z 156.3.62.76 {{rtl}} ş]û*±½ == Nivîsara sernameyê ==ێ== حاجییه‌ بێویجدانه‌کان == ئارام گه‌رد³¹¹²³³°°~>ûŞêÎهێڕئهڕڵئا له‌ رووى ئاینییه‌وه‌ "حاجى" پله‌یه‌كى ئاینى ئیسلامیى بالاَیه‌ و ئه‌وانه‌ى ئه‌و ناونیشانه‌یان هه‌یه‌ جگه‌ له‌وه‌ى روكنیَكى دینییان به‌ جیَهیَناوه‌ ،كۆمه‌ڵگا به‌ چاویَكى ریَزه‌وه‌ ته‌ماشایان ده‌كات . ئه‌وانه‌ى پیَیان ده‌ڵیَن "حاجى" ده‌بیَت كۆمه‌ڵیَك مه‌رجى تایبه‌تییان هه‌بیَت ، له‌وانه‌ ده‌ستپاكى و دڵسۆزى و دادپه‌روه‌ر و شتى له‌و جۆره‌ ، چونكه‌ كه‌ ده‌چنه‌ ماڵى خوا و ده‌گه‌رِیَنه‌وه‌ ، پاك ده‌بنه‌وه‌ له‌ گشت گوناهـ و پیسییه‌ك . به‌لاَم ئه‌فسووس ئیَستا له‌ كۆمه‌ڵگاى خۆمان زۆربه‌ى ئه‌وانه‌ى "حاجیین" بیَویژدان و قۆڵبرِن ، چاكترین په‌رده‌ى فیَڵیان هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ى كلاَو له‌سه‌ر خه‌ڵكى ساده‌ بنیَن . "حاجى " ده‌ناسم له‌و ناوچه‌ى پیشه‌سازییه‌ فیته‌ریَكه‌ له‌ لوتكه‌ى حیله‌و قۆڵبرِى ، خۆ ره‌نگ نییه‌ ئۆتۆمبیله‌كه‌ت له‌ دوكانه‌كه‌ى جیَبهیَڵى ، خوا ده‌زانىَ له‌ ماوه‌ى چاوتروكانیَكدا ،چۆن كه‌لوپه‌لى نویَى سه‌یاره‌كه‌ت ، به‌ كه‌لوپه‌لى كۆنى ناو مه‌خزه‌نى خۆى ده‌گۆرِیَت . "حاجى" هه‌یه‌ ، به‌ رۆژى رووناك و زۆر به‌ چاوقایمى ، له‌ پیَش لیَژنه‌ى وه‌زاره‌تى ئه‌وقاف سویَند ده‌خوات كه‌ نه‌چۆته‌ كه‌عبه‌ ، بۆ ئه‌وه‌ى شانسى ئه‌وه‌ى پیَبده‌ن جاریَكى تر بچیَته‌وه‌ ماڵى خوا ، ئه‌و قه‌ت گویَى له‌وه‌ نییه‌ ، كه‌ به‌و كاره‌ى موسڵمانى تر بیَبه‌ش ده‌كات له‌ سه‌ردانى یه‌كه‌میان بۆ ئه‌وشویَنه‌ . كۆمه‌ڵیَك "حاجى " هه‌ن له‌ حكومه‌تى هه‌ریَمى كوردستان ،پیَگه‌ى هه‌ستیار و گرنگیان هه‌یه‌ ، له‌برى ئه‌وه‌ى بۆ به‌رژه‌وه‌ندى گشتى كار بكه‌ن ، بۆ گیرفان و درووستكردنى باڵه‌خانه‌ و سوپه‌رماركیَت كارده‌كه‌ن ، مه‌هزه‌له‌كه‌ له‌وه‌دایه‌ ، ئه‌و حاجییانه‌ بۆ پیشاندانى موسڵمانییه‌تى خۆیان ،پیَشنویَژى بۆ فه‌رمانبه‌ران ده‌كه‌ن ! "حاجى" هه‌یه‌ دواى ئه‌وه‌ى واجبى دینى خۆى به‌ جیَهیَناوه‌ له‌ ماڵى خوا ،پیَش ئه‌وه‌ى بگه‌رِیَته‌وه‌ كوردستان سه‌ریَكى له‌ دوبه‌ى داوه‌ ، بۆ هیَنانى سه‌ته‌لایتى جفره‌ كراوه‌ ،ئه‌وانه‌ى كه‌ كه‌ناڵه‌ سیَكسیه‌كان به‌بىَ كارت ده‌كاته‌وه‌ ، بۆیه‌ من ناو له‌و حاجییانه‌ ده‌نیَم "حاجى تیجاره‌ت" . "حاجى" هه‌یه‌ له‌و هه‌ولیَره‌ ، ساڵى دوو سه‌فه‌ر ده‌كات ، سه‌فه‌ریَك بۆ ماڵى خوا و به‌جیَهیَنانى ئه‌ركى ئاینى ، سه‌فه‌ریَكیش بۆ سوریا بۆ رابواردن له‌گه‌ڵ سوزانییه‌كانى ئه‌و ولاَته‌ ، بۆ ئه‌وه‌ى خه‌ڵك هه‌ست نه‌كات بۆ ئه‌و كاره‌ ده‌چیَت ،هه‌ر جاریَك له‌ سوریا ده‌گه‌رِیَته‌وه‌ كۆمه‌ڵیَك ویَنه‌ له‌سه‌ر گۆرِى سه‌لاحه‌دینى ئه‌یوبى و سه‌یده‌ زه‌ینه‌ب (خوا رووى سپى بكات) ده‌گریَت . "حاجى" هه‌یه‌ تا خوا بڵىَ پاره‌ى هه‌یه‌ ، كه‌چى ئاماده‌ نییه‌ ، یارمه‌تى براى یا خوشكیَكى بدات كه‌ بارى ئابووریان شلۆقه‌ ، كه‌چى بۆ عه‌رزى عه‌زه‌لات ، له‌ پیَش دوكانه‌كه‌ى (ماء فی سبیل الله ) یَكى داناوه‌ و به‌حه‌رفى درشت له‌سه‌رى نووسیوه‌ ، كه‌ ئاوتان خوارده‌وه‌ دوعایه‌كى خیَر بۆ خاوه‌نه‌كه‌ى بكه‌ن . خواى دلۆڤان ، ئاگادارى ورد و درشتى ئه‌فعالى به‌نده‌كانییه‌تى ، ئه‌وه‌ى گرنگه‌ له‌ هه‌موو نیَردراوه‌ ئاسمانییه‌كان ، ناوه‌رِۆكه‌ نه‌ك رووخسار . به‌هه‌رحاڵ من له‌ ژیانمدا به‌ دوو حاجى موعجه‌ب بووم یه‌كه‌میان "حاجى دیوف" یاریزانى لیَهاتووى سه‌نیگال و دووه‌میشیان "حاجى له‌قله‌ق"ه‌كه‌ى سه‌ر مزگه‌وتى شیَخه‌لاَ كه‌ قوربانى شه‌رِى ناوخۆ بوو و به‌ ناحه‌ق كوشتیان . هیوادارم له‌م ته‌نزه‌ نووسینه‌ ، حاجییه‌ راسته‌قینه‌ به‌ ویژدانه‌كان لیَم توورِه‌ نه‌بن. ده‌ی باشه‌ مادام ئه‌ته‌وێت حاجیه‌كانی تر لیت توره‌ نه‌بن باسێكی حاجیه‌ به‌ ویژادانه‌كانیش بكه‌ جار جاریش باسی پیاوه‌ داوێن پیسه‌ عاره‌ق خۆره‌كانیش بكه‌ 10699 66603 2007-01-26T11:37:25Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[oc:Nigèr (estat)]] [[wêne:Flag of Niger.svg|thumb|300px|Alê Nîjer]] [[Wêne:LocationNiger.png|thumb|250px|Nexşê Nîjer]] '''Nîjer''' (bi [[fransî]]: ''Niger'') dewletek li [[Efrîqa]] ye. Li wir dora 11,7 [[milyon]] kes hene ([[sal]]: [[2005]]). [[Paytext|Paytextê]] xwe ''[[Niamey]]'' (bi kurdî: ''Nîyamêyî'') ye. Nîjer di salê [[1960]] da serbixwe bû û xwe ji [[Fransa]] qetand. ==Cografîya== Rûberê Nîjer nêzîkî 1,267 [[milyon]] [[km²]] ye. Nîjer di bakurê da digê [[Cezayêr]] û [[Lîbya]], di rojavayê da digê [[Malî]], di rojhilatê da digê [[Çad]] û di başûrê da [[Nîjêrîya]] û [[Bênîn]]. Du sêyek ji dewletê li [[Sehra]] da ne. ==Dîn== Li Nîjer da 94 % [[dîn|dînê]] xwe [[Îslam|Îslame]], kesên din [[Xiristiyantî|Xiristiyanî]] ne. ==Ziman== [[Zimanê fermî]] yê Nîjer [[fransî]] ye, hên li wir kes zimanê [[hausa]] dengdikin. ==Lînk== {{wîkîferheng|Nîjer}} {{commons|Category:Niger}} [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Niger]] [[am:ኒጄር]] [[an:Nícher]] [[ar:نيجر]] [[ast:Níxer]] [[bg:Нигер]] [[bn:নাইজার]] [[bs:Niger]] [[ca:Níger]] [[cs:Niger]] [[cy:Niger]] [[da:Niger]] [[de:Niger]] [[el:Νίγηρας]] [[en:Niger]] [[eo:Niĝero]] [[es:Níger]] [[et:Niger]] [[eu:Niger]] [[fa:نیجر]] [[fi:Niger]] [[fr:Niger]] [[frp:Nig·èr]] [[ga:An Nígir]] [[gd:Niger]] [[gl:Níxer]] [[he:ניז'ר]] [[hr:Niger]] [[hu:Niger]] [[id:Niger]] [[io:Nijer]] [[is:Níger (land)]] [[it:Niger]] [[ja:ニジェール]] [[ka:ნიგერი]] [[ko:니제르]] [[ks:नीजे]] [[kw:Pow Nijer]] [[la:Niger]] [[lt:Nigeris]] [[lv:Nigēra]] [[mk:Нигер]] [[ms:Niger]] [[nds:Republik Niger]] [[nl:Niger (land)]] [[nn:Niger]] [[no:Niger]] [[oc:Nigèr (estat)]] [[os:Нигер (паддзахад)]] [[pam:Niger]] [[pl:Niger]] [[pt:Níger]] [[ro:Niger]] [[ru:Нигер]] [[sa:नीजे]] [[sh:Niger]] [[simple:Niger]] [[sk:Niger]] [[sl:Niger]] [[sq:Nigeri]] [[sr:Нигер]] [[sv:Niger]] [[sw:Niger]] [[ta:நைஜர்]] [[tg:Ниҷер]] [[th:ประเทศไนเจอร์]] [[tl:Niger]] [[tr:Nijer]] [[ug:نىگېر]] [[uk:Ніґер]] [[vi:Niger]] [[zh:尼日尔]] [[zh-min-nan:Niger]] 10700 64826 2007-01-16T09:23:42Z Luqman 401 Redirecting to [[Birc]] #redirect[[Birc]] 10702 42938 2006-08-24T13:31:16Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[حاجییه‌ بێویجدانه‌کان]] 10703 42940 2006-08-24T13:31:20Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[حاجییه‌ بێویجدانه‌کان]] 10704 54530 2006-10-25T22:25:58Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Balekan, Culemêrg]] # [[Balekan, Elkê]] {{cudakirin}} 10705 41525 2006-08-22T20:33:12Z Luqman 401 '''Çarkelan''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10706 43256 2006-08-25T07:39:52Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Bileh (Gundê Culemêrgê)]] # [[Bileh (Gundê Qilebanê)]] {{cudakirin}} 10707 41527 2006-08-22T20:40:07Z Luqman 401 '''Binewşan''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10708 41528 2006-08-22T20:40:31Z Luqman 401 '''Dêrzengil''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10709 41529 2006-08-22T20:41:05Z Luqman 401 '''Gelyê Kurdik''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10710 43297 2006-08-25T08:45:57Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Xendek (Culemêrg)]] # [[Xendek (Hezex)]] {{cudakirin}} 10711 41534 2006-08-22T20:45:39Z Luqman 401 '''Kermitê''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10712 43247 2006-08-25T07:30:01Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Govik (Gundê Culemêrgê)]] # [[Govik (gundê Elkê)]] {{cudakirin}} 10713 41610 2006-08-23T06:49:58Z 82.121.65.190 '''Kanîmehan''',[[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10714 41609 2006-08-23T06:49:48Z 82.121.65.190 '''Mafka''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10715 41608 2006-08-23T06:49:41Z 82.121.65.190 '''Yaprakli''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10716 41614 2006-08-23T06:51:00Z 82.121.65.190 '''Ugurlu''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10717 41613 2006-08-23T06:50:54Z 82.121.65.190 '''Yeniyol''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10718 44841 2006-09-01T12:01:55Z Luqman 401 Asagi Sarigöl çû cihê Asagi Sarigol '''Asagi Sarigöl''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10719 44839 2006-09-01T12:01:40Z Luqman 401 Yukari Sarigöl çû cihê Yukari Sarigol: rast nivîs '''Yukari Sarigöl''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10720 41622 2006-08-23T06:52:47Z 82.121.65.190 '''Cevizdibi''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10721 41615 2006-08-23T06:51:34Z 82.121.65.190 '''Geçitli''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10722 43344 2006-08-25T10:16:29Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Yoncali (Culemêrg)]] # [[Yoncali (Zerenik)]] {{cudakirin}} 10723 41617 2006-08-23T06:51:48Z 82.121.65.190 '''Kayalik''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10724 44843 2006-09-01T12:02:13Z Luqman 401 Tüzek çû cihê Tuzek: rast nivîs '''Tuzek''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10725 42939 2006-08-24T13:31:18Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[حاجییه‌ بێویجدانه‌کان]] 10726 41621 2006-08-23T06:52:40Z 82.121.65.190 '''Kaval''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10727 41620 2006-08-23T06:52:35Z 82.121.65.190 '''Kavakli''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10728 41619 2006-08-23T06:52:28Z 82.121.65.190 '''Yetimli''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10729 41626 2006-08-23T06:53:39Z 82.121.65.190 '''Bazê''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10730 41625 2006-08-23T06:53:32Z 82.121.65.190 '''Beyyurdu''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10731 44845 2006-09-01T12:02:50Z Luqman 401 Yüce çû cihê Yuce '''Yuce''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10732 44965 2006-09-01T19:55:14Z Bangin 450 Çend cihên bi vî navî hene. #[[Goksu (Culemêrg)]] #[[Goksu (Riha)]] {{cudakirin}} 10733 41623 2006-08-23T06:53:19Z 82.121.65.190 '''Nivaner''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10734 41630 2006-08-23T06:54:33Z 82.121.65.190 '''Geliye Suxê''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10735 41629 2006-08-23T06:54:24Z 82.121.65.190 '''Sulak''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10736 41631 2006-08-23T06:55:59Z 82.121.65.190 '''Sarp''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10737 41632 2006-08-23T06:56:07Z 82.121.65.190 '''Pinarli''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10738 41633 2006-08-23T06:56:13Z 82.121.65.190 '''Selmana''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10739 41634 2006-08-23T06:56:21Z 82.121.65.190 '''Girê Dina''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10740 41627 2006-08-23T06:54:12Z 82.121.65.190 '''Gelezo''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10741 41642 2006-08-23T06:58:04Z 82.121.65.190 '''Igdeli''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10742 41635 2006-08-23T06:56:50Z 82.121.65.190 '''Hari''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10743 53398 2006-10-20T13:59:16Z Luqman 401 '''Degirmen''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10744 41638 2006-08-23T06:57:13Z 82.121.65.190 '''Taşlik''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10745 41645 2006-08-23T06:58:45Z 82.121.65.190 '''Orta Derecik''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10746 41639 2006-08-23T06:57:40Z 82.121.65.190 '''Nergîz''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10747 44834 2006-09-01T11:57:41Z Luqman 401 Kotranis (Ördekli) çû cihê Kotranîs: rast nivîs '''Kotranis''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10748 44847 2006-09-01T12:04:06Z Luqman 401 Gümüslü çû cihê Gumuşlî: rast nivîs '''Gümüslü''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10749 41641 2006-08-23T06:57:56Z 82.121.65.190 '''Samûnan''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10750 41649 2006-08-23T07:01:42Z Luqman 401 '''Seriya''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10751 41650 2006-08-23T07:01:49Z Luqman 401 '''Geçimli''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10752 41651 2006-08-23T07:01:55Z Luqman 401 '''Gelinli''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10753 41643 2006-08-23T06:58:31Z 82.121.65.190 '''Doganli''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10754 41644 2006-08-23T06:58:38Z 82.121.65.190 '''Berus Kilisesi''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10755 54020 2006-10-23T19:31:36Z Luqman 401 '''Karasu''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10756 52381 2006-10-16T16:05:05Z Luqman 401 {{Cudakirin}} Çend gundên bi vî navî hene: *[[Kinik, Culemêrg]] *[[Kinik, Nisêbîn]] 10757 41647 2006-08-23T07:01:28Z Luqman 401 '''Kost''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10758 43239 2006-08-25T07:01:44Z Luqman 401 '''Baglica''' *[[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye, binêrin ''[[Baglica (gundê Culemêrgê)]]''. *Gundekî Xesxêrê ye binêrin ''[[Baglica (gundê Xesxêrê)]]. {{cudakirin}} 10759 41655 2006-08-23T07:02:46Z Luqman 401 '''Kandil''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10760 41659 2006-08-23T07:03:40Z Luqman 401 '''Çemtox''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10761 41660 2006-08-23T07:03:45Z Luqman 401 '''Tahi''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10762 41661 2006-08-23T07:03:51Z Luqman 401 '''Sergeli''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10763 44851 2006-09-01T12:04:59Z Luqman 401 Küçükköy çû cihê Kuçukkoy: rast nivîs '''Küçükköy''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10764 44849 2006-09-01T12:04:36Z Luqman 401 Güllüce çû cihê Gulluce: rast nivîs '''Güllüce''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10765 41662 2006-08-23T07:04:21Z Luqman 401 '''Begir''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10766 44836 2006-09-01T11:58:24Z Luqman 401 Evetunus (Alantus) çû cihê Evetûnûs: rast nivîs '''Evetunus''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10767 41457 2006-08-22T15:06:34Z 83.114.44.247 '''Melota''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {kurt} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10768 41657 2006-08-23T07:03:28Z Luqman 401 '''Zerekli''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10769 41658 2006-08-23T07:03:34Z Luqman 401 '''Herge''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10770 41636 2006-08-23T06:56:57Z 82.121.65.190 '''Cimenli''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 10771 41665 2006-08-23T07:05:18Z Luqman 401 '''Veregos''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Gewer|Gewerê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 10772 41668 2006-08-23T07:05:36Z Luqman 401 '''Çemê Pehn''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Gewer|Gewerê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 10773 49997 2006-10-10T09:29:44Z Luqman 401 Sexmeman çû cihê Şêxmeman '''Şêxmeman''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Gewer|Gewerê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 10774 53771 2006-10-22T13:39:35Z Zeki 614 '''1'''. '''Rezik''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Gewer|Gewerê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. '''2'''. '''Rezik ''' ( bi [[tirkî]] : ''Baglica'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 10775 54082 2006-10-23T22:49:28Z Luqman 401 Redirecting to [[Sêvê]] #redirect[[Sêvê]] 10776 41671 2006-08-23T07:06:23Z Luqman 401 '''Birixan''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Gewer|Gewerê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 10777 41476 2006-08-22T15:13:38Z Luqman 401 '''Matê''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Gewer|Gewerê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {kurt} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 10778 41672 2006-08-23T07:06:35Z Luqman 401 '''Talanê''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Gewer|Gewerê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 10779 41710 2006-08-23T07:19:21Z Luqman 401 '''Zerê''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Gewer|Gewerê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 10780 41664 2006-08-23T07:05:13Z Luqman 401 '''Serpil''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Gewer|Gewerê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 10781 41709 2006-08-23T07:17:57Z Luqman 401 '''Pagenk''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Gewer|Gewerê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 10782 41669 2006-08-23T07:06:11Z Luqman 401 '''Elsan''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Gewer|Gewerê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 10783 41670 2006-08-23T07:06:18Z Luqman 401 '''Zerenê''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Gewer|Gewerê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 10784 41677 2006-08-23T07:08:17Z Luqman 401 '''Ankay''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Şemzînan|Şemzînanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 10785 41704 2006-08-23T07:16:19Z Luqman 401 '''Kepîrlî''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Şemzînan|Şemzînanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 10786 41703 2006-08-23T07:16:13Z Luqman 401 '''Îkîztaş''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Şemzînan|Şemzînanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 10787 41702 2006-08-23T07:16:05Z Luqman 401 '''Yumrûkkaya''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Şemzînan|Şemzînanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 10788 49959 2006-10-10T08:22:17Z Luqman 401 '''Bîgalta''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Şemzînan|Şemzînanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 10789 41705 2006-08-23T07:16:51Z Luqman 401 '''Sivaherk''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Şemzînan|Şemzînanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 10790 49956 2006-10-10T08:19:17Z Luqman 401 '''Bêdaw''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Şemzînan|Şemzînanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 10791 49953 2006-10-10T08:18:41Z Luqman 401 '''Bedkar''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Şemzînan|Şemzînanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 10792 41708 2006-08-23T07:17:11Z Luqman 401 '''Mugeyla''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Şemzînan|Şemzînanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 10793 41700 2006-08-23T07:15:51Z Luqman 401 '''Begor''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Şemzînan|Şemzînanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 10794 41696 2006-08-23T07:14:05Z Luqman 401 '''Durî''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Çelê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Çelê]] 10795 41697 2006-08-23T07:14:11Z Luqman 401 '''Adakli''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Çelê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Çelê]] 10796 41698 2006-08-23T07:14:18Z Luqman 401 '''Yeşîltaş''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Çelê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Çelê]] 10797 41699 2006-08-23T07:14:26Z Luqman 401 '''Cevîzlî''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Çelê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Çelê]] 10798 41687 2006-08-23T07:10:20Z Luqman 401 '''Kavûsak''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Çelê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Çelê]] 10799 41692 2006-08-23T07:11:46Z Luqman 401 '''Kavsak''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Çelê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Çelê]] 10800 41691 2006-08-23T07:11:39Z Luqman 401 '''Harli''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Çelê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Çelê]] 10801 41690 2006-08-23T07:11:28Z Luqman 401 '''Ormanli''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Çelê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Çelê]] 10802 41693 2006-08-23T07:11:54Z Luqman 401 '''Koprulu''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Çelê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Çelê]] 10803 41694 2006-08-23T07:12:00Z Luqman 401 '''Işikli''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Çelê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Çelê]] 10804 41695 2006-08-23T07:13:29Z Luqman 401 '''Çinarli''', [[gund|gundekî]] [[navçe|navçeya]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Çelê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin ( lê ne bi timamî). {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Çelê]] 10805 54010 2006-10-23T19:23:50Z Luqman 401 '''Hivanis''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 10806 43263 2006-08-25T07:48:23Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Çeman (Bedlîs)]] # [[Çeman (Qileban)]] {{cudakirin}} 10807 53994 2006-10-23T17:54:44Z Luqman 401 '''Hevene''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 10808 51894 2006-10-14T17:15:19Z Erdal Ronahi 2 '''Otlu''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 10809 53993 2006-10-23T17:54:14Z Luqman 401 '''Hevek''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 10810 53924 2006-10-22T22:41:53Z Luqman 401 '''Lard''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 10811 54341 2006-10-25T11:11:32Z Luqman 401 '''Karukên''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 10812 54393 2006-10-25T12:01:45Z Luqman 401 '''Suwê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 10813 53983 2006-10-23T17:44:15Z Luqman 401 '''Herdê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 10814 51795 2006-10-14T16:23:14Z Erdal Ronahi 2 '''Îngol''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 10815 54367 2006-10-25T11:34:57Z Luqman 401 '''Perematê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 10816 54399 2006-10-25T12:05:27Z Luqman 401 '''Xumaç''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 10817 54362 2006-10-25T11:32:41Z Luqman 401 '''Miryanis''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 10818 53910 2006-10-22T22:23:45Z Luqman 401 '''Gomsek''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 10819 51807 2006-10-14T16:29:55Z Erdal Ronahi 2 '''Uranis''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10820 53319 2006-10-19T19:02:53Z Luqman 401 '''Axkis''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10821 54368 2006-10-25T11:35:38Z Luqman 401 '''Pertevkût''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10822 53405 2006-10-20T14:10:04Z Luqman 401 '''Engesor''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10823 54170 2006-10-23T23:37:28Z Luqman 401 '''Pancas''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10824 54370 2006-10-25T11:37:42Z Luqman 401 '''Pihok''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10825 51725 2006-10-14T15:38:35Z Erdal Ronahi 2 '''Inzan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10826 54346 2006-10-25T11:16:02Z Luqman 401 '''Kirtvan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10827 54357 2006-10-25T11:26:28Z Luqman 401 '''Kurtikân''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10828 51921 2006-10-14T17:34:21Z Erdal Ronahi 2 '''Çanges''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10829 51915 2006-10-14T17:33:03Z Erdal Ronahi 2 '''Çorsin''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwan]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10830 53410 2006-10-20T14:13:05Z Luqman 401 '''Ez''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10831 54431 2006-10-25T15:31:42Z Luqman 401 '''Sülü''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10832 51804 2006-10-14T16:28:36Z Erdal Ronahi 2 '''Vanik''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10833 54424 2006-10-25T15:27:01Z Luqman 401 '''Sargaç''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10834 53312 2006-10-19T18:55:29Z Luqman 401 '''Avetax''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Tetwan|Tetwanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Tetwanê]] 10835 50357 2006-10-10T15:47:58Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Motkî]] #redirect[[Motkî]] 10836 51805 2006-10-14T16:28:49Z Erdal Ronahi 2 '''Virkol''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Mûtkî]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Mûtkiyê]] 10837 54425 2006-10-25T15:28:04Z Luqman 401 '''Seransor''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Mûtkî]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mûtkiyê]] 10838 54374 2006-10-25T11:39:51Z Luqman 401 '''Qeflikê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Mûtkî]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mûtkiyê]] 10839 53913 2006-10-22T22:25:38Z Luqman 401 '''Hemamekan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Mûtkî]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mûtkiyê]] 10840 54365 2006-10-25T11:33:39Z Luqman 401 '''Parêzan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Mûtkî]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mûtkiyê]] 10841 53309 2006-10-19T18:53:38Z Luqman 401 '''Aspencir''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Mûtkî]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mûtkiyê]] 10842 53412 2006-10-20T14:14:57Z Luqman 401 '''Gerêgir''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Mûtkî]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mûtkiyê]] 10843 53923 2006-10-22T22:40:59Z Luqman 401 '''Lafêna''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Mûtkî]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mûtkiyê]] 10844 53369 2006-10-20T13:16:03Z Luqman 401 '''Berganê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Mûtkî]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mûtkiyê]] 10845 53911 2006-10-22T22:24:22Z Luqman 401 '''Gulpik''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10846 54008 2006-10-23T18:40:44Z Luqman 401 '''Hiset''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10847 54426 2006-10-25T15:28:36Z Luqman 401 '''Serik''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10848 54371 2006-10-25T11:38:31Z Luqman 401 '''Pişta Resan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10849 53904 2006-10-22T22:19:59Z Luqman 401 '''Giradifin''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10850 53905 2006-10-22T22:20:34Z Luqman 401 '''Giraziyaret''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10851 51932 2006-10-14T17:40:34Z Erdal Ronahi 2 '''Cinda''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10852 53313 2006-10-19T18:56:07Z Luqman 401 '''Aviyan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10853 53903 2006-10-22T22:19:24Z Luqman 401 '''Geval''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10854 54386 2006-10-25T11:57:54Z Luqman 401 '''Tavlik''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10855 53370 2006-10-20T13:16:52Z Luqman 401 '''Beru''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10856 51925 2006-10-14T17:36:43Z Erdal Ronahi 2 '''Arpans''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10857 54427 2006-10-25T15:29:15Z Luqman 401 '''Sersere''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10858 53368 2006-10-20T13:15:01Z Luqman 401 '''Begri''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10859 54353 2006-10-25T11:23:07Z Luqman 401 '''Kunduz''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10860 51808 2006-10-14T16:30:06Z Erdal Ronahi 2 '''Us''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10861 51914 2006-10-14T17:32:07Z Erdal Ronahi 2 '''Çaqiran''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10862 51891 2006-10-14T17:14:34Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] '''Nernis''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10863 54387 2006-10-25T11:58:36Z Luqman 401 '''Telas''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10864 51892 2006-10-14T17:14:57Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] '''Oris''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10865 51885 2006-10-14T17:12:00Z Erdal Ronahi 2 '''Şukur''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10866 53371 2006-10-20T13:17:35Z Luqman 401 '''Berûj''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10867 53307 2006-10-19T18:52:58Z Luqman 401 '''Ase''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10868 51834 2006-10-14T16:44:02Z Erdal Ronahi 2 '''Hanzrat''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10869 54389 2006-10-25T11:59:43Z Luqman 401 '''Tisûn''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[Xîzan|Xîzanê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xîzanê]] 10870 54056 2006-10-23T22:29:09Z Luqman 401 '''Basê''', (''tr:Guçlukonak''), [[Navçe|navçeya]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. [[category:Navçeya Şirnexê]] 10871 51961 2006-10-14T19:06:42Z Erdal Ronahi 2 '''Elkê''' (''tr:Beytüşebab'') [[Navçe|navçeyeke]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. [[category:Navçeya Şirnexê]] 10872 57532 2006-11-19T15:27:20Z 84.162.51.32 '''Şoreş''' di sala 1978an de li Diyarbekirê hatiye dinê. Dibistana seretayî, ya navîn û lîseyê li Diyarbekirê xwendiye. Bi piştre li bajarê Wanê Zanîngeha 100. Beşa Perwerdeyiya Muzîkê xwendiye û xelas kiriye. Di sala 1996an de li saziyeke çanda Kurdî (Med-Kom) de dest bi muzîke dike. Piştî demekê li Navenda Hunerî ya Dîcleyê xebatên xwe yên muzîkê didomîne. Demekê bi [[Koma Dengê Aşitî]] re û bi endamên [[Koma Dengê Azadî]] re dixebite. Di sala 2005an de bi navê “Fîsqaya”yê albumeke Kurdî çêkir. Stranênku di albumê de cih girtine ev in; Fîsqaya, Rozerîn, Tûzik, Hemdila, Gulîzer, Bêrîvan, Ne Go Erê Ne Go Na, Nebû. [[Kategorî:hunermend]] 10874 60091 2006-12-10T20:05:28Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Ferhenga-Mustafa-Gazi.jpg|framed|Ferhenga Mustafa Gazî]] '''Ferhenga Mustafa Gazî''' ferhengeke kurdî-tirkî ya biçûk e. [[Enstîtuya Kurdî ya Amedê]] di meha tebaxa 2006'an de ferhengeke Kurdî-Tirkî çap kir. Nivîskarê ferhengê [[Mustafa Gazî]] ye. Ferheng li ser herêma [[Qerejdax|Qerejdaxê]] û xebateke taybet e. Ferhenga [[Mustafa Gazî]] ji bo enstîtuyên Kurdî, zimanzanan, etîmologan û hwd. nimûneyeke balkêş e. Ferheng sed û heftê rûpel e û tê de ji heft hezarî zêdetir bêje û bi sedan biwêj hene. [[Kategorî:Ferheng]] 10875 41187 2006-08-22T12:19:05Z Luqman 401 '''Études kurdes''', Kovarek agahî û lêkolînên li ser gelê kurd e. Ji aliya [[Enstîtuya Kurdî ya Parîsê]] ve tê çêkirin. [[Kovar]] bi pirramanî ye û di nava beşên xwe de jî ev raman hatine nivîsandin. Ev kovar ne bi taybetî ji xwendekarên zanîngehê re ye. Lê, di koverê de ji bo çûyîna armanca ê xwe diyarkirî, kovar bipêşaniye xwe dide xwendevanên nivîs ên bilind. == Lînkên derve == * [http://www.institutkurde.org/en/publications/etude_kurdes/ Titres Etudes Kurdes] Malpera fermî bi fransî ye. [[Category:Kovar]] 10876 54428 2006-10-25T15:29:43Z Luqman 401 '''Simanis''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10877 53912 2006-10-22T22:24:57Z Luqman 401 '''Heldan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10878 51880 2006-10-14T17:09:50Z Erdal Ronahi 2 '''Teresan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10879 54388 2006-10-25T11:59:14Z Luqman 401 '''Ting''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10880 54400 2006-10-25T12:05:52Z Luqman 401 '''Xumar''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10881 51698 2006-10-14T15:18:23Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gundê Şaxê]] '''Ferkinis''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10882 54354 2006-10-25T11:23:36Z Luqman 401 '''Kurk''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10884 54358 2006-10-25T11:27:55Z Luqman 401 '''Martinis''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10885 51918 2006-10-14T17:33:42Z Erdal Ronahi 2 '''Çiçan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10886 53372 2006-10-20T13:18:31Z Luqman 401 '''Bezanis''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10887 53411 2006-10-20T14:13:35Z Luqman 401 '''Ezdînan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10888 54391 2006-10-25T12:00:39Z Luqman 401 '''Turbêset''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10889 54398 2006-10-25T12:05:02Z Luqman 401 '''Xwarg''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10890 51924 2006-10-14T17:36:34Z Erdal Ronahi 2 '''Hacîbeg''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10891 51821 2006-10-14T16:36:23Z Erdal Ronahi 2 '''Xaçêsor''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10892 51929 2006-10-14T17:39:59Z Erdal Ronahi 2 '''Cenefê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10893 54383 2006-10-25T11:45:46Z Luqman 401 '''Zeferan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10894 53922 2006-10-22T22:39:28Z Luqman 401 '''Kêtê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10895 53406 2006-10-20T14:10:34Z Luqman 401 '''Enines''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10896 54359 2006-10-25T11:28:34Z Luqman 401 '''Mela Keles''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10897 54350 2006-10-25T11:18:58Z Luqman 401 '''Konarga''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10898 51893 2006-10-14T17:15:09Z Erdal Ronahi 2 '''Orik''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10899 53920 2006-10-22T22:37:45Z Luqman 401 '''Qoranan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10900 54430 2006-10-25T15:31:11Z Luqman 401 '''Sul''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10901 54392 2006-10-25T12:01:12Z Luqman 401 '''Salat''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10902 41334 2006-08-22T13:53:00Z Luqman 401 '''Kelehê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Krecewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10904 54351 2006-10-25T11:19:35Z Luqman 401 '''Koranan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 10905 51899 2006-10-14T17:19:21Z Erdal Ronahi 2 '''Gundê Zîlan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Muksî|Mukîyê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Muksiyê]] 10906 54369 2006-10-25T11:37:08Z Luqman 401 '''Perz''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Muksî|Muksîyê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Muksiyê]] 10907 54015 2006-10-23T19:27:17Z Luqman 401 '''Kanûxumar''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Muksî|Muksiyê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. kurt [[Kategorî:Gundê Muksiyê]] 10908 54175 2006-10-23T23:44:20Z Luqman 401 '''Telefan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Muksî|Muksiyê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Muksiyê]] 10909 54051 2006-10-23T22:08:13Z 82.243.85.54 '''Memode''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Muksî|Muksiyê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Muksiyê]] 10910 41224 2006-08-22T12:43:31Z Erdal Ronahi 2 Ferheng kurdî-tirkî mustafa gazî çû cihê Ferhenga Mustafa Gazî #REDIRECT [[Ferhenga Mustafa Gazî]] 10911 54177 2006-10-23T23:46:54Z Luqman 401 '''Xirabsork''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Muksî|Muksiyê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Muksiyê]] 10912 54166 2006-10-23T23:34:25Z Luqman 401 '''Minikas''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Muksî|Muksiyê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Muksiyê]] 10913 51960 2006-10-14T19:00:22Z Erdal Ronahi 2 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Zoravan, Mûksî]] # [[Zoravan (Gundê Elkê)]] {{cudakirin}} 10914 54049 2006-10-23T22:07:19Z 82.243.85.54 '''Malêsavûwar''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Muksî|Muksiyê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Muksiyê]] 10915 53909 2006-10-22T22:23:10Z Luqman 401 '''Giyanis''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Muksî|Muksiyê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Muksiyê]] 10916 54017 2006-10-23T19:28:08Z Luqman 401 '''Karabilyan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Elbak|Elbakê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Elbakê]] 10917 51879 2006-10-14T17:09:23Z Erdal Ronahi 2 '''Tigi''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Elbak|Elbakê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Elbakê]] 10918 53367 2006-10-20T13:13:53Z 86.198.122.161 '''Beblesin''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Elbak|Elbakê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Elbakê]] 10919 51916 2006-10-14T17:33:21Z Erdal Ronahi 2 '''Çox''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Elbak|Elbakê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Elbakê]] 10921 41244 2006-08-22T12:53:09Z Erdal Ronahi 2 # [[Şoreş (siyaset)|Şoreş]], serhildaneke gel an înkîlabeke siyasî # [[Şoreş (hunermend)]] {{cudakirin}} 10922 53996 2006-10-23T17:56:46Z Luqman 401 '''Himediyê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskif|Heskifê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}}[[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10923 53409 2006-10-20T14:12:26Z Luqman 401 '''Eynbolatê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskif|Heskifê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10924 54366 2006-10-25T11:34:17Z Luqman 401 '''Pegrafê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskif|Heskifê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10925 53310 2006-10-19T18:54:16Z Luqman 401 '''Atlihan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskif|Heskifê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10926 54361 2006-10-25T11:31:30Z Luqman 401 '''Mirdesê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskif|Heskifê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10927 53397 2006-10-20T13:57:49Z Luqman 401 '''Dazcana''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskîf|Heskîfê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10928 54007 2006-10-23T18:07:40Z Luqman 401 '''Kaneyne''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskif|Heskifê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10929 53445 2006-10-20T14:41:24Z Luqman 401 '''Kêdil''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskif|Heskifê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10930 53906 2006-10-22T22:21:18Z Luqman 401 '''Girêbekir''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskif|Heskifê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10931 54013 2006-10-23T19:26:02Z Luqman 401 '''Kaniyamezin''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskif|Heskifê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10932 54396 2006-10-25T12:03:05Z Luqman 401 '''Xirbakûr''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskif|Heskifê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10933 51726 2006-10-14T15:38:40Z Erdal Ronahi 2 '''Izdara''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskif|Heskifê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10934 51922 2006-10-14T17:35:01Z Erdal Ronahi 2 '''Çatalsû''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskif|Heskifê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10935 53306 2006-10-19T18:52:22Z Luqman 401 '''Alinê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Heskif|Heskifê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Heskîfê]] 10936 53314 2006-10-19T18:56:38Z Luqman 401 '''Avtaxwarê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Qubin|Qubinê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Qubinê]] 10937 53315 2006-10-19T19:01:10Z Luqman 401 '''Awtajorê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Qubin|Qubinê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Qubinê]] 10938 43290 2006-08-25T08:28:55Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Xenduk (Qubin)]] # [[Xenduk (Hezex)]] {{cudakirin}} 10939 53921 2006-10-22T22:38:33Z Luqman 401 '''Qubabê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Qubin|Qubinê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Qubinê]] 10940 53373 2006-10-20T13:19:05Z Luqman 401 '''Bisira Jorê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Qubin|Qubinê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Qubinê]] 10941 53374 2006-10-20T13:19:46Z Luqman 401 '''Bisira Xwarê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Qubin|Qubinê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Qubinê]] 10942 57204 2006-11-18T09:56:38Z 81.213.236.80 '''Berdehol'''(bi tr:'''Poyraz'''), [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]](Kercosê) ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin.Qismekî mezin ên gundiyan barkirine navenda Êlihê(Batmanê) {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10943 57196 2006-11-18T09:45:50Z 81.213.236.80 '''Bêcirman'''(Bi tr:'''Vergili'''), [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye.Bêcirman her çiqasî wekî gelek gundên cîran nehatibe vala kirin jî rewşa ku niha a tê de ye zêde nebaş e.Yek ji van tiştên nebaş windakirina nifûsê ye.Salên ku di gund de şer û berberî hebû qismekî gund ji ber tehdeyî û neçariyê barkirin qezaya Misircê(kurtalan)ya sêrtê. û ji ber bûyerên çeşîtdar nifûsê dide bajarên mezin û navenda wilayetê(Batman). Li gundî tirba Seyîd Bilal jî heye.Bi hezaran insan têne vê ziyaretgehê Û serdana Seyîd bilal. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10944 44873 2006-09-01T12:18:21Z Luqman 401 Derifkân çû cihê Derifkan: rast nivîs '''Derifkân''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10945 41322 2006-08-22T13:39:17Z Luqman 401 '''Hirmesê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10946 58316 2006-11-25T13:16:34Z Bangin 450 #redirect[[Seyara]] 10947 64320 2007-01-12T13:46:15Z 88.229.111.109 '''Bilexşê'''(Bi tr:'''Dereiçi'''), [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku di sala 93 yan de ji aliyê dewletê ve hatiye vala kirin.Di wextê valakirinê de bi qasî 55-60 xanî lê hebûn.Nifûsa gund piştî valakirinê bi giştî li navenda wilayetê(batman)bi cih bûne. Cîranên gund,[[bêcirman]],[[heştwan]],[[seyara]],[[xanika]] ye.Gundên wek seyara û heştiwan jî bi bilexşê re eynî aqûbetê behr dikin.Ango ew jî ji aliyê dewletê ve hatine şewitandin.Bilexş,gundekî berav û bişînahî bû.Piştî valakirina gund rezên gundiyan û şînahiya mayî ji aliyê eskerên qereqola bêcirman ve hate şewitandin.Her çiqasî piştî salên 2000 an ji aliyê dewletê ve ji bo vegera gund sozên arîkirinê hatibe dayîn jî ev pêk nehatin.Dîsa li wilayetê(Batman) hilbijartina muxtêr û ezayan pêk hat.Di hin belgeyên fermî de ji ber vê yekê gund wek ava xuya dike.Lê di rastiyê de gund di halekî kavil de ye.Piraniya gundiyan li batmanê bi cih bûbin jî li herêma îç Anadolî,Akdenîz û marmarayê jî bilexşiyên bicihûwar hene {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10948 41308 2006-08-22T13:32:50Z Luqman 401 '''Zivinga Abirbinya''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10949 41307 2006-08-22T13:32:39Z Luqman 401 '''Malamihê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10950 41306 2006-08-22T13:31:11Z Luqman 401 '''Çalikê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10951 41305 2006-08-22T13:30:55Z Luqman 401 '''Ecibê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10952 41330 2006-08-22T13:45:13Z Luqman 401 '''Gundikê Kolan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10953 41284 2006-08-22T13:08:49Z Erdal Ronahi 2 Qubîn çû cihê Qubin #REDIRECT [[Qubin]] 10954 47303 2006-09-12T19:03:35Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Heskîf]] 10955 42342 2006-08-23T18:44:41Z Bedirhan21 390 /* Mîşe */ [[Wêne:resul.jpg|thumb|Resûlê Qereqoçanî]] Navê rasteqîn yê nivîskar-wergervanê '''Resûlê Qereqoçanî''' Resûl Yildirim e. Li Gundê [[Miramed]] ya [[Kovancilar]] a [[Xarpêt]]ê hatiye dine. Xwendina xweyi pêşin li Miramedê ya navîn ji Li [[îmam Hatîp Lisesi]] ya [[Xarpêt]]ê kiriye. Jiber dîtin û ramanên xweyî polîtîk berî qedandina dibistanê, jê hatiye avêtin. Demekê li gundan feqîtiyê kiriye. Paşê bi awayeki dijwar, Li Germenîstanê bûye penaber. Li [[Germenistan]]ê ji ber xebatên xweyî polîtîk hatiye girtin. 4 Sal di Girtîgehê de maye. Ji ber ku di girtîgehê de Încil û hinkariya [[Mesih Îsa]] nas dike, baweriya xwe bi [[Îsa Mesih]] ve tîne. Di sala 1987'an de dest bi wergera Îcnil û [[Kitêba Pîroz]] dike. Tevi [[Mehmet Sait ALPASLAN]] vê xebata xwe di sala 2002'an de dibe serî. Nuha li ser werger û weşandina Kıtêba Piroz dixebite. Zewiciye û bavê sê zarokî ye û li [[Germenîstan]]ê dijî. [[Kategorî:Nivîskar|Qereqoçanî, Resûl]] [[Kategorî:Wergêr|Qereqoçanî, Resûl]] ''' == Mîşe == ''' Ger di derbarê [[İncîla Kurdî]] û baweriya [[Mesîh Îsa]] de pirsên we hebe, hûn dikarin ji navnîşana jêrîn Bî [[Resûl]] ve têkilîyê deynin. '''[[Resûl Yildirim]] Postfach 101382, D-33513 Bielefeld/Germany''' 10956 44345 2006-08-30T20:53:20Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Elmanya]] 10957 44346 2006-08-30T20:53:34Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Elmanya]] 10958 41295 2006-08-22T13:19:15Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îsa]] #redirect[[îsa]] 10959 42345 2006-08-23T18:50:03Z Bedirhan21 390 ‎[[Wêne:Tewrinc.jpg‎]] 10961 41309 2006-08-22T13:35:07Z Luqman 401 '''Berkolinê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10962 41310 2006-08-22T13:35:15Z Luqman 401 '''Derefe''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10963 41311 2006-08-22T13:35:22Z Luqman 401 '''Bervena''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10964 41312 2006-08-22T13:35:30Z Luqman 401 '''Habizbinê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10965 41314 2006-08-22T13:36:06Z Luqman 401 '''Dizdara''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10966 41315 2006-08-22T13:36:11Z Luqman 401 '''Zeviya Sor''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10967 41316 2006-08-22T13:36:23Z Luqman 401 '''Xina''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 10968 42381 2006-08-23T20:26:42Z Erdal Ronahi 2 '''Îsmaîl Xeyat''' wênesazê kurdek navdar e. Sala 1944ê da li [[Xaneqîn]]ê da dayik bû. == Biyografî == * 1965 - Endamê Rexistinê Artîstan Irakî bû. * 1966 - Dîploma Zaningeha Mamostêyan - Baakouba. * 1980 - Endametiya Rêxistinê Navnetewî ên Artistan. * 1991 - Piştî 24 salên ku di xizmeta perwerdê Navnetewî de xwe şûnde kişand * 1992 - Salek pistî, rêvebiriya beşa Wênesaziya Karên Çandî digire. * 1998 - Ew li Silêmanî çavdêrê Hunerên Plastîkî ye == Girêdanên Derve == http://www.ismailkhayat.com/ [[Kategorî:Wênesaz]] 10969 56894 2006-11-16T13:26:47Z 85.107.92.125 Gundên Navçeya [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Kercewsê]] [[Kategorî:Kercews]] 10970 41333 2006-08-22T13:49:31Z Luqman 401 '''Newala''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10971 41335 2006-08-22T13:53:21Z Gardy12 552 [== == '''حاجییه‌ بیَویژدانه‌كان''' == ==] ئارام گه‌ردى له‌ رووى ئاینییه‌وه‌ "حاجى" پله‌یه‌كى ئاینى ئیسلامیى بالاَیه‌ و ئه‌وانه‌ى ئه‌و ناونیشانه‌یان هه‌یه‌ جگه‌ له‌وه‌ى روكنیَكى دینییان به‌ جیَهیَناوه‌ ،كۆمه‌ڵگا به‌ چاویَكى ریَزه‌وه‌ ته‌ماشایان ده‌كات . ئه‌وانه‌ى پیَیان ده‌ڵیَن "حاجى" ده‌بیَت كۆمه‌ڵیَك مه‌رجى تایبه‌تییان هه‌بیَت ، له‌وانه‌ ده‌ستپاكى و دڵسۆزى و دادپه‌روه‌ر و شتى له‌و جۆره‌ ، چونكه‌ كه‌ ده‌چنه‌ ماڵى خوا و ده‌گه‌رِیَنه‌وه‌ ، پاك ده‌بنه‌وه‌ له‌ گشت گوناهـ و پیسییه‌ك . به‌لاَم ئه‌فسووس ئیَستا له‌ كۆمه‌ڵگاى خۆمان زۆربه‌ى ئه‌وانه‌ى "حاجیین" بیَویژدان و قۆڵبرِن ، چاكترین په‌رده‌ى فیَڵیان هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ى كلاَو له‌سه‌ر خه‌ڵكى ساده‌ بنیَن . "حاجى " ده‌ناسم له‌و ناوچه‌ى پیشه‌سازییه‌ فیته‌ریَكه‌ له‌ لوتكه‌ى حیله‌و قۆڵبرِى ، خۆ ره‌نگ نییه‌ ئۆتۆمبیله‌كه‌ت له‌ دوكانه‌كه‌ى جیَبهیَڵى ، خوا ده‌زانىَ له‌ ماوه‌ى چاوتروكانیَكدا ،چۆن كه‌لوپه‌لى نویَى سه‌یاره‌كه‌ت ، به‌ كه‌لوپه‌لى كۆنى ناو مه‌خزه‌نى خۆى ده‌گۆرِیَت . "حاجى" هه‌یه‌ ، به‌ رۆژى رووناك و زۆر به‌ چاوقایمى ، له‌ پیَش لیَژنه‌ى وه‌زاره‌تى ئه‌وقاف سویَند ده‌خوات كه‌ نه‌چۆته‌ كه‌عبه‌ ، بۆ ئه‌وه‌ى شانسى ئه‌وه‌ى پیَبده‌ن جاریَكى تر بچیَته‌وه‌ ماڵى خوا ، ئه‌و قه‌ت گویَى له‌وه‌ نییه‌ ، كه‌ به‌و كاره‌ى موسڵمانى تر بیَبه‌ش ده‌كات له‌ سه‌ردانى یه‌كه‌میان بۆ ئه‌وشویَنه‌ . كۆمه‌ڵیَك "حاجى " هه‌ن له‌ حكومه‌تى هه‌ریَمى كوردستان ،پیَگه‌ى هه‌ستیار و گرنگیان هه‌یه‌ ، له‌برى ئه‌وه‌ى بۆ به‌رژه‌وه‌ندى گشتى كار بكه‌ن ، بۆ گیرفان و درووستكردنى باڵه‌خانه‌ و سوپه‌رماركیَت كارده‌كه‌ن ، مه‌هزه‌له‌كه‌ له‌وه‌دایه‌ ، ئه‌و حاجییانه‌ بۆ پیشاندانى موسڵمانییه‌تى خۆیان ،پیَشنویَژى بۆ فه‌رمانبه‌ران ده‌كه‌ن ! "حاجى" هه‌یه‌ دواى ئه‌وه‌ى واجبى دینى خۆى به‌ جیَهیَناوه‌ له‌ ماڵى خوا ،پیَش ئه‌وه‌ى بگه‌رِیَته‌وه‌ كوردستان سه‌ریَكى له‌ دوبه‌ى داوه‌ ، بۆ هیَنانى سه‌ته‌لایتى جفره‌ كراوه‌ ،ئه‌وانه‌ى كه‌ كه‌ناڵه‌ سیَكسیه‌كان به‌بىَ كارت ده‌كاته‌وه‌ ، بۆیه‌ من ناو له‌و حاجییانه‌ ده‌نیَم "حاجى تیجاره‌ت" . "حاجى" هه‌یه‌ له‌و هه‌ولیَره‌ ، ساڵى دوو سه‌فه‌ر ده‌كات ، سه‌فه‌ریَك بۆ ماڵى خوا و به‌جیَهیَنانى ئه‌ركى ئاینى ، سه‌فه‌ریَكیش بۆ سوریا بۆ رابواردن له‌گه‌ڵ سوزانییه‌كانى ئه‌و ولاَته‌ ، بۆ ئه‌وه‌ى خه‌ڵك هه‌ست نه‌كات بۆ ئه‌و كاره‌ ده‌چیَت ،هه‌ر جاریَك له‌ سوریا ده‌گه‌رِیَته‌وه‌ كۆمه‌ڵیَك ویَنه‌ له‌سه‌ر گۆرِى سه‌لاحه‌دینى ئه‌یوبى و سه‌یده‌ زه‌ینه‌ب (خوا رووى سپى بكات) ده‌گریَت . "حاجى" هه‌یه‌ تا خوا بڵىَ پاره‌ى هه‌یه‌ ، كه‌چى ئاماده‌ نییه‌ ، یارمه‌تى براى یا خوشكیَكى بدات كه‌ بارى ئابووریان شلۆقه‌ ، كه‌چى بۆ عه‌رزى عه‌زه‌لات ، له‌ پیَش دوكانه‌كه‌ى (ماء فی سبیل الله ) یَكى داناوه‌ و به‌حه‌رفى درشت له‌سه‌رى نووسیوه‌ ، كه‌ ئاوتان خوارده‌وه‌ دوعایه‌كى خیَر بۆ خاوه‌نه‌كه‌ى بكه‌ن . خواى دلۆڤان ، ئاگادارى ورد و درشتى ئه‌فعالى به‌نده‌كانییه‌تى ، ئه‌وه‌ى گرنگه‌ له‌ هه‌موو نیَردراوه‌ ئاسمانییه‌كان ، ناوه‌رِۆكه‌ نه‌ك رووخسار . به‌هه‌رحاڵ من له‌ ژیانمدا به‌ دوو حاجى موعجه‌ب بووم یه‌كه‌میان "حاجى دیوف" یاریزانى لیَهاتووى سه‌نیگال و دووه‌میشیان "حاجى له‌قله‌ق"ه‌كه‌ى سه‌ر مزگه‌وتى شیَخه‌لاَ كه‌ قوربانى شه‌رِى ناوخۆ بوو و به‌ ناحه‌ق كوشتیان . هیوادارم له‌م ته‌نزه‌ نووسینه‌ ، حاجییه‌ راسته‌قینه‌ به‌ ویژدانه‌كان لیَم توورِه‌ نه‌بن. 10972 51946 2006-10-14T17:46:04Z Erdal Ronahi 2 [[Gund|Gundên]] [[Şirnex|Şirnexê]] [[Kategorî:Şirnex]] [[Kategorî:Gund|Sirnex]] 10973 41341 2006-08-22T13:58:07Z Luqman 401 '''Gundik''' beldeyeke [[Şirnex]]ê ye, nifûsa wê nêzîkî 5 hezara ye. Bi dirêjî navê Gundik '''Gundigê Melê''' ye. Hingivî û gezu yê Gundik meşhûr e. Gelik alim û zanâ yên mezin jê râbune. Wek [[Şêx Şemseddînê Şehrînûhî]] (w.1943 bo kurte jîyana wî binêrin kowar a Nûbihar ê hêjmara 88 ê), [[Şêx Xalid el-Berwarî el-Gundikî]] (w.1921), [[Mele Derwêş]] == Jîyan Li Gundigê Melê == [[Dawet Nebî]], [[Çuyîna Ser Zîyaretê(temtemo)]], [[Zîyaret a Cudî]], [[Çuyîna Rezan]], [[Baneh]], [[Zozan]], [[Hewar a çilo]], [[Hewar a kewzanan]], ==Girêdanên derve== *[http://gundik.fotopages.com hinek wênên gundik] [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 10974 41344 2006-08-22T14:02:13Z 83.114.44.247 '''Timox''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10975 41345 2006-08-22T14:02:19Z Luqman 401 '''Gola''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10976 41346 2006-08-22T14:02:28Z Luqman 401 '''Aynras''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10977 41347 2006-08-22T14:02:35Z Luqman 401 '''Serika''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10978 41348 2006-08-22T14:02:58Z Luqman 401 '''Tirop''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10979 41349 2006-08-22T14:07:06Z 83.114.44.247 '''Papur''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10980 41350 2006-08-22T14:07:14Z Luqman 401 '''Mursifan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10981 41351 2006-08-22T14:07:23Z Luqman 401 '''Cindo''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10982 41352 2006-08-22T14:07:31Z Luqman 401 '''Hergemo''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10983 41353 2006-08-22T14:07:39Z Luqman 401 '''Merga mezrasi''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10984 47079 2006-09-11T09:55:54Z Luqman 401 Cezne çû cihê Ceznê: navê rast '''Cezne''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10985 41355 2006-08-22T14:16:10Z Luqman 401 '''Dersewan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10986 41356 2006-08-22T14:16:22Z Luqman 401 '''Melamesurê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Hezzo]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezzoyê]] 10987 41361 2006-08-22T14:27:49Z Luqman 401 '''Herendê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 10989 42696 2006-08-24T10:38:13Z Erdal Ronahi 2 Gundên [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] [[Kategorî:Kabilcevz]] 10990 41364 2006-08-22T14:29:55Z 83.114.44.247 '''Heribê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 10991 41365 2006-08-22T14:30:06Z Luqman 401 '''Teras''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 10992 41366 2006-08-22T14:30:15Z Luqman 401 '''Sebanê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 10993 41367 2006-08-22T14:30:23Z Luqman 401 '''Permîsa Şêxa''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 10994 47071 2006-09-11T09:48:54Z Luqman 401 Sexika çû cihê Şêxika: Navê rast '''Sexika''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 10995 41369 2006-08-22T14:31:22Z 83.114.44.247 '''Belav''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 10996 41370 2006-08-22T14:31:29Z Luqman 401 '''Cacasê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 10997 47074 2006-09-11T09:52:34Z Luqman 401 Sexhamza çû cihê Şêxhamza: Navê rast '''Sêxhamza''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 10998 47083 2006-09-11T09:57:15Z Luqman 401 Herdaye çû cihê Herdayê: navê rast '''Herdaye''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 10999 47081 2006-09-11T09:56:38Z Luqman 401 Horsale çû cihê Horsalê: navê rast '''Horsale''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11001 41375 2006-08-22T14:32:46Z 83.114.44.247 '''Kaçiring''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11002 41376 2006-08-22T14:32:54Z Luqman 401 '''Tanzê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11003 43337 2006-08-25T09:39:41Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Gomik (Kabilcevz)]] # [[Gomik (Îdir)]] {{cudakirin}} 11004 44859 2006-09-01T12:12:54Z Luqman 401 Gürgenli çû cihê Gurgenlî: rast nivîs '''Gurgenli''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11005 41379 2006-08-22T14:33:27Z Luqman 401 '''Helîz''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11006 41380 2006-08-22T14:34:02Z 83.114.44.247 '''Malademira''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11007 41381 2006-08-22T14:34:09Z Luqman 401 '''Çeme Miratê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11008 41382 2006-08-22T14:34:20Z Luqman 401 '''Malamele''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11009 41383 2006-08-22T14:34:24Z Luqman 401 '''Belesewa''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11010 41384 2006-08-22T14:34:32Z Luqman 401 '''Mitheng''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11011 47085 2006-09-11T09:57:58Z Luqman 401 Darabiye çû cihê Darabiyê: navê rast '''Darabiye''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11012 41387 2006-08-22T14:35:17Z Luqman 401 '''Hergok''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11013 41388 2006-08-22T14:35:24Z Luqman 401 '''Gawistê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11014 41510 2006-08-22T16:47:08Z Bangin 450 Çay çû cihê Çay (gund) '''Çay''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 11015 41392 2006-08-22T14:36:01Z Erdal Ronahi 2 گه‌نده‌ڵی çû cihê حاجییه‌ بێویجدانه‌کان #REDIRECT [[حاجییه‌ بێویجدانه‌کان]] 11016 51743 2006-10-14T15:50:27Z Erdal Ronahi 2 [[Gund|Gundênên]] [[Culemêrg|Culemergê]] [[Kategorî:Gund|Culemêrg]] [[Kategorî:Culemêrg]] 11017 65199 2007-01-18T10:50:13Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: arc, be, bo, bs, et, frp, gl, hsb, ka, kn, ksh, lv, ms, oc, qu, scn, so, sr, sw, ta, ug, ur, vi, zh-min-nan, zh-yue تعديل: ar, bg, bn, cy, eu, id, ru, tl [[Wêne:Flag of Antarctica.svg|thumb|right|200px|Alê Antarktîka]] [[Wêne:LocationAntarctica.png|thumb|right|200px|Antarktîka li cîhanê da]] '''Antarktîka''' ([[yewnanî]]: ''Anktarktikos'') yek ji [[parzemîn]]ên dinyayê ye. Li başûrê dinyayê dikeve û parzemîneke bêşêniye, ango ji xeynî zanîst û lêkolînvanan kes lê najî. Li başûrê Okyanosya û Efrîqayê dikeve. Ji vir bi qasî 200 sal berê [[Charles Wilkes]] da pejirandin ku Antarktîka ne tenê derya û bûz e, parzemînek e. Rûbera vê parzemînê 14 Milyon km² ye. Rûyê Anktarktîkayê ji bûzê (cemedê) ku stûriya wê ji 2.000´î heya 4.335m ye dagirtiye. Gelek giravên ji bûzê hene û hin ji wan salê 1-3m tevdigerin. 92 % buzê tevahiya dinyayê li Antarktîka ye. Ev parzemîn a herî sar e. Germahî -20 heya -70C ye. Li perên parzemînê gelek ajal dijîn. Wekî [[pîngûen]], [[Fok]] hwd. Herçendî li Antarktîka niştecih nînin jî koda têlefonê ya Antarktîkayê +672 ye. Herwekî [[Lîsteya kodên ISO yên dewletan|kodê Înternetê]] da jî ''.aq'' ye. {{Kîşwer}} [[category:parzemîn]] [[af:Antarktika]] [[an:Antartida]] [[ar:أنتاركتيكا]] [[arc:ܐܢܬܪܟܬܝܟܐ]] [[ast:Antártida]] [[ba:Антарктика]] [[be:Антарктыда]] [[bg:Антарктида]] [[bn:অ্যান্টার্কটিকা]] [[bo:ལྷོ་མཐའི་གླིང་]] [[bs:Antarktik]] [[ca:Antàrtida]] [[cs:Antarktida]] [[cy:Yr Antarctig]] [[da:Antarktis]] [[de:Antarktis]] [[el:Ανταρκτική]] [[en:Antarctica]] [[eo:Antarkto]] [[es:Antártida]] [[et:Antarktis]] [[eu:Antarktika]] [[fa:جنوبگان]] [[fi:Etelämanner]] [[fo:Antarktis]] [[fr:Antarctique]] [[frp:Antartica]] [[ga:Antartaice]] [[gl:Antártida]] [[gu:ઍન્ટાર્કટિકા]] [[he:אנטארקטיקה]] [[hi:अंटार्कटिका]] [[hr:Antarktika]] [[hsb:Antarktis]] [[hu:Antarktisz]] [[ia:Antarctica]] [[id:Antarktika]] [[io:Antarktika]] [[is:Suðurskautslandið]] [[it:Antartide]] [[ja:南極大陸]] [[ka:ანტარქტიდა]] [[kn:ಅಂಟಾರ್ಕ್ಟಿಕ]] [[ko:남극]] [[ksh:Süüdpool]] [[la:Antarctica]] [[li:Antarctica]] [[lt:Antarktida]] [[lv:Antarktīda]] [[mr:अंटार्क्टिका]] [[ms:Antartika]] [[nds:Antarktis]] [[nl:Antarctica]] [[nn:Antarktis]] [[no:Antarktis]] [[oc:Antartida]] [[pl:Antarktyda]] [[pt:Antártica]] [[qu:Antartika]] [[ro:Antarctica]] [[ru:Антарктида]] [[scn:Antàrtidi]] [[se:Antárktis]] [[simple:Antarctica]] [[sl:Antarktika]] [[so:Antiarktis]] [[sr:Антарктик]] [[sv:Antarktis]] [[sw:Bara la Antaktika]] [[ta:அண்டார்டிக்கா]] [[th:ทวีปแอนตาร์กติกา]] [[tl:Antarctica]] [[tr:Antarktika]] [[ug:ئانتاراكتىكا]] [[uk:Антарктида]] [[ur:انٹارکٹیکا]] [[vi:Châu Nam Cực]] [[wa:Antartike]] [[yi:אַנטאַרקטיקע]] [[zh:南极洲]] [[zh-min-nan:Lâm-ke̍k Tāi-lio̍k]] [[zh-yue:南極洲]] 11018 41452 2006-08-22T15:04:41Z Bablekan 495 Antartîka çû cihê Antarktîka: Grekî Antarktîka ye #REDIRECT [[Antarktîka]] 11019 51757 2006-10-14T16:00:42Z Erdal Ronahi 2 Gundên [[Gewer|Gewera]] navça [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] [[Kategorî:Gewer]] 11020 61459 2006-12-23T14:52:39Z Erdal Ronahi 2 '''Charles Wilkes''' (* [[3. Avrêl 1798]] li [[New York]]; † [[8. Reşemî 1877]] li [[Washington]]) kaşîfekî Emerîkayê ye û bi keşfkirina [[Antarktîka]]yê tê nasîn. Cihê ku Wilkes li Antarktîkayê derketibû reşayiyê navê wî lê hatiye danîn, ango [[Wilkesland]]. [[Kategorî:Keşifvan]] 11021 51737 2006-10-14T15:45:21Z Erdal Ronahi 2 Gundên [[Şemzînan]] a navçeya [[culemêrg|Culemêrgê]] [[Kategorî:gundê Culemêrgê]] 11022 51742 2006-10-14T15:48:57Z Erdal Ronahi 2 Gundên [[Çelê]] ya navçeya [[Culemêrg|Culemêrgê]] [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 11023 66415 2007-01-25T01:07:33Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[sh:Johann Sebastian Bach]] '''Johann Sebastian Bach''' (* [[21. Adar 1685]] li [[Eisenach]]; † [[28. Tîrmeh 1750]] li [[Leipzig]]) yek ji [[komponîst]]ên navdar ên [[Alman]] e. Wekî komponîstê [[Barok]]ê tê naskirin û mûzîkarekî navdar ê dinyayê ye. Di malbatekî mûzîkar de ji dayîk bûye. Bi pirranî ji bo [[dêr]]ê [[awaz]]ên [[kantat]], [[oratoryo]], [[org]], [[klavsen]] hwd çêkiriye. Li dora 300 awazên wî hene û li kesên pey wî hatine bandoreke mezin hîştiye. Du carî zewiciye û 20 zarokên wî çêbûne. Herçendî awaz an formeke nû neafirandiye jî, di [[mûzîka klasîk]] de xwedî ciheke mezin e. [[Konçertoya Brandenburg]] wî çêkiriye û di mûzîka klasîk de navdar e. [[Kategorî:bestekar]] [[af:Johann Sebastian Bach]] [[an:Johann Sebastian Bach]] [[ar:يوهان سباستيان باخ]] [[ast:Johann Sebastian Bach]] [[ay:Johann Sebastian Bach]] [[bar:Johann Sebastian Bach]] [[be:Ёган Бах]] [[bg:Йохан Себастиан Бах]] [[bn:ইয়োহান সেবাস্টিয়ান বাখ]] [[br:Johann Sebastian Bach]] [[bs:Johann Sebastian Bach]] [[ca:Johann Sebastian Bach]] [[cs:Johann Sebastian Bach]] [[cv:Бах Иоганн Себастьян]] [[cy:Johann Sebastian Bach]] [[da:Johann Sebastian Bach]] [[de:Johann Sebastian Bach]] [[el:Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ]] [[en:Johann Sebastian Bach]] [[eo:Johann Sebastian Bach]] [[es:Johann Sebastian Bach]] [[et:Johann Sebastian Bach]] [[eu:Johann Sebastian Bach]] [[fa:یوهان سباستین باخ]] [[fi:Johann Sebastian Bach]] [[fr:Jean-Sébastien Bach]] [[fy:Johann Sebastian Bach]] [[ga:Johann Sebastian Bach]] [[gd:Johann Sebastian Bach]] [[gl:Johann Sebastian Bach]] [[he:יוהן סבסטיאן באך]] [[hr:Johann Sebastian Bach]] [[hu:Johann Sebastian Bach]] [[hy:Բախ, Յոհան Սեբաստյան]] [[ia:Johann Sebastian Bach]] [[id:Johann Sebastian Bach]] [[io:Johann Sebastian Bach]] [[is:Johann Sebastian Bach]] [[it:Johann Sebastian Bach]] [[ja:ヨハン・ゼバスティアン・バッハ]] [[jbo:io'an.zybastian.bax]] [[jv:Johann Sebastian Bach]] [[ka:ბახი, იოჰან სებასტიან]] [[ko:요한 제바스티안 바흐]] [[la:Iohannes Sebastianus Bach]] [[lb:Johann Sebastian Bach]] [[li:Johann Sebastian Bach]] [[lt:Johanas Sebastianas Bachas]] [[lv:Johans Sebastians Bahs]] [[mk:Јохан Себастијан Бах]] [[ms:Johann Sebastian Bach]] [[mt:Johann Sebastian Bach]] [[nah:Johann Sebastian Bach]] [[nds:Johann Sebastian Bach]] [[nl:Johann Sebastian Bach]] [[nn:Johann Sebastian Bach]] [[no:Johann Sebastian Bach]] [[oc:Johann Sebastian Bach]] [[pl:Jan Sebastian Bach]] [[pt:Johann Sebastian Bach]] [[qu:Johann Sebastian Bach]] [[ro:Johann Sebastian Bach]] [[ru:Бах, Иоганн Себастьян]] [[scn:Johann Sebastian Bach]] [[sco:Johann Sebastian Bach]] [[sh:Johann Sebastian Bach]] [[simple:Johann Sebastian Bach]] [[sk:Johann Sebastian Bach]] [[sl:Johann Sebastian Bach]] [[sq:Johann Sebastian Bach]] [[sr:Јохан Себастијан Бах]] [[su:Johann Sebastian Bach]] [[sv:Johann Sebastian Bach]] [[sw:Johann Sebastian Bach]] [[th:โยฮันน์ เซบาสเทียน บาค]] [[tl:Johann Sebastian Bach]] [[tr:Johann Sebastian Bach]] [[uk:Бах Йоганн Себастьян]] [[ur:جوہن باخ]] [[vi:Johann Sebastian Bach]] [[zh:约翰·塞巴斯蒂安·巴赫]] [[zh-classical:約翰·塞巴斯蒂安·巴赫]] [[zh-min-nan:Johann Sebastian Bach]] [[zh-yue:巴哈]] 11024 62512 2007-01-01T13:09:14Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Jacques Cartier]] '''Jacques Cartier''' (* [[1491]] li [[Saint-Malo]] (Frensa); † [[1. Kewçêr 1557]]) deryavan û kaşîfekî navdar ê [[Frensî]] ye. Wekî kaşîfê [[Kanada]]yê tê nasîn. Cartier gelek cih û gravên nû keşfkiriye. Deryavanekî serketî bûye. Ji keyê Frensayê [[Franz I.]] du keştiyan distîne û ji bo keşfkirina cihên nû roja [[20. Avrêl 1534]]´î ji bajarê xwe Saint-Malo diqete. Cartier heya sala [[1544]]´î gelek cih û gravan keşfdike. [[Kategorî:Keşifvan|Cartier, Jaques]] [[Kategorî:mêr|Cartier, Jaques]] [[af:Jacques Cartier]] [[an:Jacques Cartier]] [[ast:Jacques Cartier]] [[az:Jak Kartye]] [[bn:জাক কার্তিয়ে]] [[br:Jakez Karter]] [[bs:Jacques Cartier]] [[ca:Jacques Cartier]] [[cs:Jacques Cartier]] [[cy:Jacques Cartier]] [[da:Jacques Cartier]] [[de:Jacques Cartier]] [[en:Jacques Cartier]] [[eo:Jacques Cartier]] [[es:Jacques Cartier]] [[eu:Jacques Cartier]] [[fi:Jacques Cartier]] [[fr:Jacques Cartier]] [[ga:Jacques Cartier]] [[gl:Jacques Cartier]] [[gv:Jacques Cartier]] [[he:ז'ק קרטייה]] [[hr:Jacques Cartier]] [[hu:Jacques Cartier]] [[id:Jacques Cartier]] [[is:Jacques Cartier]] [[it:Jacques Cartier]] [[ja:ジャック・カルティエ]] [[jv:Jacques Cartier]] [[la:Iacobus Cartier]] [[lb:Jacques Cartier]] [[lt:Žakas Kartjė]] [[ms:Jacques Cartier]] [[nah:Jacques Cartier]] [[nap:Jacques Cartier]] [[nl:Jacques Cartier]] [[no:Jacques Cartier]] [[pl:Jacques Cartier]] [[pt:Jacques Cartier]] [[qu:Jacques Cartier]] [[ro:Jacques Cartier]] [[ru:Картье, Жак]] [[scn:Jacques Cartier]] [[sco:Jacques Cartier]] [[sh:Jacques Cartier]] [[simple:Jacques Cartier]] [[sk:Jacques Cartier]] [[sl:Jacques Cartier]] [[sr:Жак Картије]] [[su:Jacques Cartier]] [[sv:Jacques Cartier]] [[th:ชาก การ์ตีเย]] [[tl:Jacques Cartier]] [[tr:Jacques Cartier]] [[uk:Картьє Жак]] [[zh:雅克·卡蒂亚]] 11025 51768 2006-10-14T16:08:23Z Erdal Ronahi 2 Li vir gundên [[Hezzo|Hezzoyê]] ne. [[Kategorî:gundê Êlihê]] [[Kategorî:Hezzo]] 11026 65779 2007-01-21T16:17:43Z Bangin 450 '''Christoph Kolumbus''' (*di navbera [[25'ê kewçêrê]] û [[31'ê kewçêrê]] [[1451]] li [[Genua]]; † [[20'ê gulanê]] [[1506]] li [[Valladolid]]) an '''Krîstof Kolomb''' yek ji kaşîfên navdar ên [[Îtalî]] ye û ji bo keyên [[Spanya]]yê kaşîfî kiriye. Columbus bi keşfkirina [[parzemîn]]ên [[Emerîka]]yê tê nasîn. Yelemîn sefera Columbus ji [[3'ê gelawêjê]] [[1492]]an de heya [[15'ê adarê]] [[1493]]an didome. Ji vê seferê serkeftin çênabe. Di [[12'ê kewçêrê]] [[1492]]´î de Columbus "Dinya Nû" ango parzemînên Emerîkayê keşfdike. Navê [[Hindistan]]ê pê vedike. Lewra niha ji niştecihên vê dinya nû re "Indianer-Hindistanî" tê gotin. Herwekî navê herêmeke federal a [[DYE]]´jî wisa ye. Mixabin ev keşfa nû dibe sedem ku gelên "Indianer" an gelên "Çermesor" bên qirrkirin û dîlgirtin. Ewropî piştî ku "Dinya Nû" tê keşfkirin, pêl bi pêl dimeşin parzemînên Emerîkayê û li wir bicihdibin û tevkujiya Çermesoran dikin. Keşfa Columbus him riya bicihbûna Emerikayê vedike, him jî dawî li şarezayiyên Çermesoran tîne. Ewropayî ji bo zêr û dewlemendiyê bi deh milyonan mirovên herêmî dikujin. [[Kategorî:Mêr|Columbus, Christopher]] [[Kategorî:Keşifvan|Columbus, Christopher]] [[Kategorî:Spanî]] [[af:Christophorus Columbus]] [[an:Cristofo Colombo]] [[ar:كريستوفر كولومبوس]] [[ast:Cristóbal Colón]] [[az:Xristofor Kolumb]] [[be:Хрыстафор Калумб]] [[bg:Христофор Колумб]] [[bn:ক্রিস্টোফার কলম্বাস]] [[br:Kristol Goulm]] [[bs:Kristofor Kolumbo]] [[ca:Cristòfor Colom]] [[cs:Kryštof Kolumbus]] [[cy:Christopher Columbus]] [[da:Christoffer Columbus]] [[el:Χριστόφορος Κολόμβος]] [[en:Christopher Columbus]] [[eo:Kristoforo Kolumbo]] [[es:Cristóbal Colón]] [[et:Christoph Kolumbus]] [[eu:Kristobal Kolon]] [[fa:کریستف کلمب]] [[fi:Kristoffer Kolumbus]] [[fr:Christophe Colomb]] [[ga:Criostóir Colambas]] [[gd:Cristoforo Colombo]] [[gl:Cristovo Colón]] [[he:כריסטופר קולומבוס]]{{Link FA|he}} [[hr:Kristofor Kolumbo]] [[hu:Kolumbusz Kristóf]] [[id:Christopher Columbus]] [[io:Cristoforo Colombo]] [[is:Kristófer Kólumbus]] [[it:Cristoforo Colombo]] [[ja:クリストファー・コロンブス]] [[ka:კოლუმბი, ქრისტეფორე]] [[ko:크리스토퍼 콜럼버스]] [[ksh:Christoph Kolumbus]] [[la:Christophorus Columbus]] [[lt:Kristupas Kolumbas]] [[lv:Kristofors Kolumbs]] [[mk:Кристофер Колумбо]] [[ms:Christopher Columbus]] [[nah:Cristóbal Colón]] [[nds:Christoph Kolumbus]] [[nl:Christoffel Columbus]] [[nn:Christofer Columbus]]{{Link FA|nn}} [[no:Christofer Columbus]] [[oc:Cristòl Colomb]] [[pag:Christopher Columbus]] [[pl:Krzysztof Kolumb]] [[pt:Cristóvão Colombo]] [[ro:Cristofor Columb]] [[ru:Колумб, Христофор]] [[scn:Cristòfuru Culommu]] [[sco:Christopher Columbus]] [[sh:Kristofor Kolumbo]] [[simple:Christopher Columbus]] [[sk:Krištof Kolumbus]] [[sl:Krištof Kolumb]] [[sq:Cristoforo Colombo]] [[sr:Кристифор Колумбо]] [[su:Christopher Columbus]] [[sv:Christofer Columbus]]{{Link FA|sv}} [[sw:Kristoforo Kolumbus]] [[ta:கொலம்பஸ்]]{{Link FA|ta}} [[tg:Христофор Колумб]] [[th:คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส]] [[tl:Christopher Columbus]] [[tr:Kristof Kolomb]] [[uk:Колумб Христофор]] [[vi:Cristoforo Colombo]] [[yi:קאלאמבוס]] [[zh:克里斯托弗·哥伦布]] [[zh-yue:哥倫布]] 11030 66832 2007-01-27T21:29:58Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[csb:Islandëjô]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Lýðveldið Ísland<br> Komara Îslanda</big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Iceland.svg|160px]]<br/>[[Ala Îslanda]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:iceland coa.gif|110px]]<br/>[[Arma Îslanda]] |- |align=center colspan=2| [[Srûda netewî]]: ''[[Lofsöngur]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationIceland.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[îslandî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Reykyavîk]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Ólafur Ragnar Grímsson]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Geir Hilmar Haarde]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 102.927 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[1'ê kewçêrê]] [[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/> 305 309 <br/>3/km² |- | '''[[Dirav]]''' || [[Krona îslandî]] (ISK) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +0 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .is |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +354 |} [[Wêne:Iceland satellite.jpg|thumb|250px|Îslanda ji ezmên da]] '''Îslanda''' (bi [[îslandî]]: ''Lýðveldið Ísland'') dewletekî [[Ewropa]] ye. Li wir nêzîkî 300.000 kes hene ([[roj]]: [[9'ê rêbendanê]] [[2006]]). Paytextê xwe ''[[Reykjavík]]'' ye. ==Cografîya== Rûberê Îslanda 102.927 [[km²]] ye. Îsland giravek di nav [[Atlantîk]] da ye. ==Dîn== Li Îslanda dora 91,5 % [[Xiristiyantî]] ne, lê li wir [[Yahûdî]], [[Îslam]] û [[Şahidên Xudê]] jî hene. ==Ziman== Kesên Îslanda [[îslandî]] dengdikin. [[Îslandî]] [[zimanê fermî]] ye. ==Lînk== * [http://www.iceland.is/ Rûpelê Îslanda (bi inglîzî)] {{commons|Ísland}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Girav]] [[af:Ysland]] [[als:Island]] [[am:አይስላንድ]] [[an:Islandia]] [[ang:Īsland]] [[ar:آيسلندا]] [[ast:Islandia]] [[az:İslandiya]] [[bar:Ísland]] [[be:Ісьляндыя]] [[bg:Исландия]] [[bn:আইসল্যান্ড]] [[br:Island]] [[bs:Island]] [[ca:Islàndia]] [[cs:Island]] [[csb:Islandëjô]] [[cv:Исланди]] [[cy:Gwlad yr Iâ]] [[da:Island]] [[de:Island]] [[dv:އައިސްލަންޑަން]] [[el:Ισλανδία]] [[en:Iceland]] [[eo:Islando]] [[es:Islandia]] [[et:Island]] [[eu:Islandia]] [[fa:ایسلند]] [[fi:Islanti]] [[fiu-vro:Island']] [[fo:Ísland]] [[fr:Islande]] [[frp:Islande]] [[fy:Yslân]] [[ga:An Íoslainn]] [[gd:Innis Tile]] [[gl:Islandia - Ísland]] [[gu:આઇસલૅન્ડ]] [[he:איסלנד]] [[hi:आइसलैंड]] [[hr:Island]] [[hsb:Islandska]] [[hu:Izland]] [[hy:Իսլանդիա]] [[id:Islandia]] [[ilo:Icelandia]] [[io:Islando]] [[is:Ísland]] [[it:Islanda]] [[ja:アイスランド]] [[ka:ისლანდია]] [[kk:Исландия]] [[ko:아이슬란드]] [[kw:Island]] [[la:Islandia]] [[lb:Island]] [[lg:Isilandi]] [[li:Iesland]] [[lmo:Islànda]] [[lt:Islandija]] [[lv:Islande]] [[mk:Исланд]] [[ms:Iceland]] [[na:Iceland]] [[nds:Iesland]] [[nds-nl:Ieslaand]] [[ne:आइसल्याण्ड]] [[nl:IJsland]] [[nn:Island]] [[no:Island]] [[oc:Islàndia]] [[pam:Iceland]] [[pl:Islandia]] [[pms:Islanda]] [[ps:آيسلېنډ]] [[pt:Islândia]] [[qu:Islandya]] [[ro:Islanda]] [[ru:Исландия]] [[sa:आइसलैंड]] [[sc:Islanda]] [[scn:Islandia]] [[se:Islánda]] [[sg:Islande]] [[sh:Island]] [[simple:Iceland]] [[sl:Islandija]] [[sq:Islanda]] [[sr:Исланд]] [[sv:Island]] [[sw:Iceland]] [[ta:ஐஸ்லாந்து]] [[tg:Исландия]] [[th:ประเทศไอซ์แลนด์]] [[tl:Iceland]] [[tpi:Aislan]] [[tr:İzlanda]] [[ug:ئىسلاندىيە]] [[uk:Ісландія]] [[ur:آئس لینڈ]] [[vi:Iceland]] [[vo:Lisladeän]] [[war:Islandya]] [[yi:איסלאנד]] [[zh:冰岛]] [[zh-min-nan:Peng-tē]] [[zh-yue:冰島]] 11031 41521 2006-08-22T20:29:06Z Luqman 401 '''Çay''' *gundekî Kabilcevzêyê ye, seke ''[[Çay (gund)]]''. *vexwarinek e, binihêre ''[[Çay (vexwarin)]]. {{cudakirin}} 11032 41519 2006-08-22T20:11:19Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îslanda]] #redirect[[Îslanda]] 11033 41767 2006-08-23T08:06:37Z Erdal Ronahi 2 Lîste çû cihê Wîkîpediya:Lîste '''Lîste''', rêzkirin an berhevkirina tiştên di yek kategoriyê de ye. Mînak; Lîsteya [[Gund|gundan]], [[Bajar|bajaran]], [[Şehîd|Şehîdan]], [[Fîlozof|fîlozofan]] û hwd. {{kurt}} [[Kategorî: Wîkîpediya]] 11034 43369 2006-08-25T11:59:26Z Luqman 401 '''Nîl''', yek ji çemên herî dirêj ên cîhanê ye. Dirêjiya wî 4.187 mil (6,670 km.) ye. Ji başûr berbî bakur ve diherike û sê milên wê hene: *Nîla spî *Nîla şîn *Atbera. [[Kanî|Kaniya]] Nîlê a herî dûr, li Herema Golên Afrîqa Rojhilat a li Brûndiyê ye, û bi navê Nîla Kagera dest pê dike û pîştî çêkirina sînorên [[Tanzanya]], [[Rûanda]] û [[Ûganda]] tevlî [[Gola Viktoria|Gola Viktoriyayê]] dibe. Nîla esasî ji vê golê derdikeve û berbî [[Derya spî]] diherike û dirje vê deryayê. [[Kategorî:Çem]] 11035 65826 2007-01-21T23:55:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh-min-nan:Amazonas Hô]] '''Amazon''', ([[Spanî]]: Río Amazonas, [[Portekîzî]]: Amazonas), li [[Emerîkaya Başûr]] e. yek ji çemên herî dirêj ên cîhanê ye. Ji [[çiyayên And]] ên [[Perû|Peruyê]] derdikeve û dirje [[Okyanûsa Atlasê]]. Dirêjiya wî 6.387 km ye. Ava di Amazonê de ji ya [[Mîsîsîpî-Mîsûrî]], [[Nîl]] û [[Yangtsê|Yangtzeyê]] zêdetir e. Firehiya Amazonê li cihê ku diherika Okyanûsê 300 km ye. [[Kategorî:Çem]] [[am:አማዞን ወንዝ]] [[an:Río Amazonas]] [[ar:أمازون (نهر)]] [[be:Амазонка (рака)]] [[bg:Амазонка (река)]] [[bn:আমাজন নদী]] [[bs:Amazon]] [[ca:Riu Amazones]] [[cs:Amazonka]] [[da:Amazonfloden]] [[de:Amazonas]] [[en:Amazon River]] [[eo:Amazono (rivero)]] [[es:Río Amazonas]] [[et:Amazonas]] [[eu:Amazonas]] [[fi:Amazon (joki)]] [[fr:Amazone (fleuve)]] [[gl:Río Amazonas]] [[he:אמזונאס (נהר)]] [[hr:Amazona]] [[hu:Amazonas]] [[id:Sungai Amazon]] [[io:Amazon]] [[is:Amasónfljót]] [[it:Rio delle Amazzoni]] [[ja:アマゾン川]] [[ka:ამაზონი]] [[ko:아마존 강]] [[la:Amazonius]] [[lb:Amazonas]] [[lmo:Riu dii Amazzun]] [[lt:Amazonė (upė)]] [[lv:Amazone (upe)]] [[ml:ആമസോണ്‍ നദി]] [[nl:Amazone (rivier)]] [[nn:Amazonaselva]] [[no:Amazonaselva]] [[pl:Amazonka (rzeka)]] [[pt:Rio Amazonas]] [[qu:Amarumayu]] [[rm:Amazonas]] [[ro:Amazon (fluviu)]] [[ru:Амазонка (река)]] [[ru-sib:Амазонка]] [[scn:Ciumi di l'Amazzoni]] [[sh:Amazona]] [[simple:Amazon River]] [[sk:Amazon]] [[sl:Amazonka]] [[sr:Амазон]] [[sv:Amazonfloden]] [[ta:அமேசான் ஆறு]] [[th:แม่น้ำแอมะซอน]] [[tr:Amazon Nehri]] [[uk:Амазонка (ріка)]] [[ur:دریائے ایمیزون]] [[vi:Sông Amazon]] [[zh:亚马孙河]] [[zh-min-nan:Amazonas Hô]] 11036 43371 2006-08-25T12:00:31Z Luqman 401 '''Yangtsê''', ('''Beijing-Hangzhou'''), Erxa mezin a [[Çîn|Çînê]], erx an jî çemê herî kevn û mezin ê çêkirî ê [[Cîhan|cîhanê]] ye. Beşên wî yên herî kevn di B.Z. sedsala Vemîn de hatine çêkirin. Dirêjiya wî 6.380 km. ye. [[Kategorî:Çem]] 11038 56310 2006-11-13T17:11:02Z Bangin 450 '''Mîsîsîpî-Mîsûrî''', çemekî [[Amerîkaya bakur]] e. bi piranî li nav axa [[DYA]]'yê (%98.5) û hinek jî di nav axa [[Kanada|Kanadayê]] de ye. Mîsîsîpî bi zimanê [[Çermesor|çermesoran]] tê wateya "çemê mezin". Dirêjiya Mîsîsîpî-Mîsûrî 6.051 km. ye. [[Kategorî:Çem]] [[Kategorî:DYE]] 11039 41544 2006-08-22T20:59:40Z Luqman 401 [[Kategorî:Çem]] 11045 66916 2007-01-28T16:49:21Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:मेकांग नदी]] '''Mêkong''', çemekî başûr-rojhilatê [[Asya|Asyayê]] ye. Sêyemîn çemê drêj ê Asyayê û Heştemîn ê cihanê ye. Dirêjiya Mêkongê 4.500 km. ye. Mêkong, ji nava [[Tîbet|Tîbetê]] dest pê dike û di [[Çîn]], [[Miyanmar]], [[ Laos]], [[Tayland]], [[Kamboçya]] û [[Wîetnam|Wîetnamê]] re derbas dibe. [[Kategorî:Çem]] [[bg:Меконг]] [[da:Mekong]] [[de:Mekong]] [[en:Mekong]] [[eo:Mekongo]] [[es:Mekong]] [[et:Mekong]] [[fi:Mekong]] [[fr:Mékong]] [[he:מקונג]] [[hi:मेकांग नदी]] [[hu:Mekong]] [[id:Mekong]] [[it:Mekong]] [[ja:メコン川]] [[ko:메콩 강]] [[lt:Mekongas]] [[nl:Mekong]] [[no:Mekong]] [[pl:Mekong]] [[pt:Rio Mekong]] [[ru:Меконг (река)]] [[sl:Mekong]] [[sr:Меконг]] [[sv:Mekong]] [[th:แม่น้ำโขง]] [[ug:مىكون دەرياسى]] [[vi:Cửu Long]] [[zh:湄公河]] 11046 43381 2006-08-25T12:29:40Z Luqman 401 '''Kongo''' duyemîn [[çem|çemê]] herî drêj ê [[Afrîka|Afrîkayê]] ye. Dirêjiya Kongoyê 4.374 km. ye. [[Kategorî:Çem]] 11048 41553 2006-08-22T21:01:10Z Luqman 401 [[Kategorî:Çem]] 11050 53185 2006-10-18T20:17:48Z Erdal Ronahi 2 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Pîran, Amed]] (tr: ''Dîcle'') # [[Pîran, Şemrex]] {{cudakirin}} 11051 41562 2006-08-22T21:37:20Z Luqman 401 '''Gêra Ûsê''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11052 41563 2006-08-22T21:37:51Z Luqman 401 '''Zuvêk''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11053 41564 2006-08-22T21:37:59Z Luqman 401 '''Zila''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11054 41565 2006-08-22T21:38:06Z Luqman 401 '''Gewat''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11055 41566 2006-08-22T21:38:15Z Luqman 401 '''Lêfe''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11056 41567 2006-08-22T21:38:24Z Luqman 401 '''Biloris''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11057 41568 2006-08-22T21:39:06Z Luqman 401 '''Mehînê''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11058 41569 2006-08-22T21:39:13Z Luqman 401 '''Şemsê''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11059 41570 2006-08-22T21:39:19Z Luqman 401 '''Derxalb''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11060 41571 2006-08-22T21:39:30Z Luqman 401 '''Kalender''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11061 41572 2006-08-22T21:39:37Z Luqman 401 '''Dodayis''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11062 53157 2006-10-18T16:51:53Z Zeki 614 Çend gundên bi vî navî hene: *[[Qesrik, Bedlîs]] *[[Qesrik, Cizîr]] *[[Qesrik, Dêrik]] *[[Qesrik, Nisêbîn]] *[[Qesrik, Şemrex]] {{Cudakirin}} 11063 41574 2006-08-22T21:40:48Z Luqman 401 '''Soranê''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11064 47090 2006-09-11T10:45:28Z Luqman 401 Seyfiye çû cihê Seyfiyê: Navê rast '''Seyfiye''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11065 41576 2006-08-22T21:41:06Z Luqman 401 '''Geravis''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11066 41577 2006-08-22T21:41:16Z Luqman 401 '''Gûhera''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11067 41578 2006-08-22T21:41:25Z Luqman 401 '''Tevlik''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11068 41579 2006-08-22T21:41:33Z Luqman 401 '''Miwela''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 11069 51751 2006-10-14T15:55:06Z Erdal Ronahi 2 [[Gund|Gundên]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] [[kategorî:gund|Bedlîs]] [[Kategorî:Bedlîs]] 11070 41581 2006-08-22T21:44:34Z Luqman 401 '''Behavs''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11071 41582 2006-08-22T21:45:20Z Luqman 401 '''Çemkurik''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11072 53402 2006-10-20T14:05:49Z Luqman 401 {{Cudakirin}} Du gundên bi vî navî hene: *[[Gozik, Cizîr]] *[[Gozik, Misirc]] 11073 47094 2006-09-11T10:48:14Z Luqman 401 Huseyniye çû cihê Husêniyê: Navê rast '''Huseyniye''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11074 47092 2006-09-11T10:47:19Z Luqman 401 Kasirke çû cihê Kasirkê: Navê rast '''Kasirke''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11075 41586 2006-08-22T21:45:56Z Luqman 401 '''Kendale''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11076 41587 2006-08-22T21:46:05Z Luqman 401 '''Beytil''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11077 41591 2006-08-22T21:49:55Z Luqman 401 '''Belekê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11078 41592 2006-08-22T21:50:08Z Luqman 401 '''Merge''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11079 41593 2006-08-22T21:50:19Z Luqman 401 '''Usiyê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11080 41594 2006-08-22T21:50:29Z Luqman 401 '''Cefanê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11081 41595 2006-08-22T21:50:38Z Luqman 401 '''Tavlikê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11082 47096 2006-09-11T10:49:09Z Luqman 401 Commaniye çû cihê Commaniyê: Navê rast '''Commaniye''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11083 47098 2006-09-11T10:49:46Z Luqman 401 Bacriye çû cihê Bacriyê: Navê rast '''Bacriye''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11084 41598 2006-08-22T21:51:43Z Luqman 401 '''Aynkesir''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11085 41599 2006-08-22T21:51:54Z Luqman 401 '''Beysatun''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11086 53815 2006-10-22T15:06:26Z Zeki 614 '''1.''' '''Xirbê''', [[gund|gundekî]] girêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. '''2.''' '''Xirbê''' ( bi [[tirkî]]: ''Ögrencik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. '''3'''. '''Xirbê Belek''' ( bi [[tirkî]] : ''Boyunlu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]][[Kategorî: Gundê Qoserê]] 11087 41601 2006-08-22T21:52:12Z Luqman 401 '''Anderê''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11088 41602 2006-08-22T21:52:21Z Luqman 401 '''Asik''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11089 41603 2006-08-22T21:52:51Z Luqman 401 '''Til''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11090 41604 2006-08-22T21:53:04Z Luqman 401 '''Dimserk''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 11091 42701 2006-08-24T10:41:26Z Erdal Ronahi 2 Gundên [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]]. [[Kategorî:Misirc]] 11092 41712 2006-08-23T07:25:35Z Luqman 401 '''Destan''', berhemên ku kirinên awarte yên lehengan bi coş, şêweyekî dêlindêz tîne zimên û bi piranî ji gelek beşan pêk tên û [[helbest]]î ne. Wekî [[Cureyên wêjeyî|cureyekî]] herî kevin ê [[wêje]]yî tê zanîn. Tê bawerkirin ku gotina “destan” ji gotina [[epos]] a [[yewnanî]] tê. Destan, [[hêman]]ên [[mîtolojî]], gotegot ([[efsane]]), zanista gel ([[folklor]]) û dîrokî jî di nav xwe de dihewîne. Destan û [[çîrok]]ên destanî, [[teşe]]yên wêjeyî ne ku ji [[çerx]]ên herî kevin ve li her aliyê dinê ji bo [[kevneşopî]] ji [[nifş]]ên nû re bête hilanîn, bi hevkarî (kolektif) hatine afirandin. [[Category:Wêje]] 11093 41713 2006-08-23T07:27:15Z Luqman 401 '''Destan''' gundekî [[Wan|Wanê]] ye ku ji aliyê dewleta [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Wanê]] 11094 41716 2006-08-23T07:33:08Z Luqman 401 '''Mans''' ([[tirkî]]: ''Çayirli'') yek ji navçeyên [[Erzingan|Erzinganê]] ye. Navê wê yî Mans di sala [[1954]] de ji aliyê dûgela Tirk ve hatiye qedexekirin û navê Çayirli hatiye danîn. Navçe li bakurrojhilatê Erzinganê dikeve. Firehiya erdê navçeyê 1.480[[km²]] û bilindahî ji rûyê avê 1.520m ye. Li dora navçeyê çiyayên [[Keşîş]], [[Spîkor]] û [[Coşan]] hene. Gorî hejmartinên sala [[2000]] hejmara navenda navçeyê 6.547 û bi giştî jî 18.401 e. Mans yek ji navçeyên Bakurê Kurdistanê ye. Dîroka herêmê dişibe wekî dîroka [[Dêrsim]] û [[Xarpêt|Xarpetê]]. Di sala [[1918]] de herêm ketiye bin dagirkeriya dûgela [[Tirkiyê]]. [[Kategorî:Navçeya Erzinganê]] 11095 41717 2006-08-23T07:35:43Z Luqman 401 '''Çayirli''' gundekî grêdayî navçeya [[Culemêrg|Culemergê]] [[Çelê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Çelê]] 11096 41719 2006-08-23T07:40:54Z Luqman 401 '''Cîmîn''' (''tr. Üzümlü'') yek ji navçeyên [[Erzingan|Erzinganê]] ye. Gorî hejmartinên sala [[2000]] hejmara niştecihan bi tevî gundan 32.000 e. 24 gundê navçeyê hene. [[Kategorî:Navçeya Erzinganê]] 11097 41720 2006-08-23T07:41:47Z Luqman 401 '''Üzümlü''', gundekî grêdayî navçeya [[Culemêrg|Culemergê]] [[Çelê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Çelê]] 11098 41721 2006-08-23T07:45:46Z Luqman 401 '''Mezra Şexan''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Kufra|Kufrayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kufrayê]] 11099 51777 2006-10-14T16:13:10Z Erdal Ronahi 2 Gundên [[Kufra|Kufraya]] navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Kategorî: Gundê Sêrtê]] 11100 47100 2006-09-11T10:50:24Z Luqman 401 Ende çû cihê Endê: Navê rast '''Ende''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Kufra|Kufrayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kufrayê]] 11101 41724 2006-08-23T07:48:12Z Luqman 401 '''Merç''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Kufra|Kufrayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kufrayê]] 11102 41725 2006-08-23T07:48:22Z Luqman 401 '''Hesko''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Kufra|Kufrayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kufrayê]] 11103 41726 2006-08-23T07:48:43Z Luqman 401 '''Saras''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Kufra|Kufrayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kufrayê]] 11104 41727 2006-08-23T07:49:00Z Luqman 401 '''Xerxas''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Kufra|Kufrayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kufrayê]] 11105 41728 2006-08-23T07:49:28Z Luqman 401 '''Zuzaht''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Kufra|Kufrayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kufrayê]] 11106 41740 2006-08-23T07:55:38Z Luqman 401 '''Bayikê''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Hewêl|Hewêlê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hewêlê]] 11107 41739 2006-08-23T07:55:22Z Luqman 401 '''Bilvanîs''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Hewêl|Hewêlê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hewêlê]] 11108 41737 2006-08-23T07:53:45Z Luqman 401 '''Bestan''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Hewêlê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hewêlê]] 11109 41741 2006-08-23T07:56:01Z Luqman 401 '''Çukurtaş''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Hewêl|Hewêlê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hewêlê]] 11110 41743 2006-08-23T07:57:27Z Luqman 401 '''Mezre''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Hewêl|Hewêlê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hewêlê]] 11112 51781 2006-10-14T16:15:02Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya Sêrtê Hewêlê [[Kategorî: Gundê Sêrtê]] 11113 41744 2006-08-23T07:59:06Z Luqman 401 '''"Xerxor''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11114 51773 2006-10-14T16:11:13Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] [[Kategorî: Gundê Sêrtê]] 11115 43491 2006-08-25T21:12:26Z Erdal Ronahi 2 Medrese çû cihê Medrese (gund) '''Medrese''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11116 41747 2006-08-23T08:01:27Z Luqman 401 '''Beruk''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11117 41748 2006-08-23T08:01:35Z Luqman 401 '''Erkent''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11118 41749 2006-08-23T08:01:42Z Luqman 401 '''Kundes''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11119 41750 2006-08-23T08:01:50Z Luqman 401 '''Besa''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11120 41751 2006-08-23T08:02:23Z Luqman 401 '''Hot''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11121 41752 2006-08-23T08:02:30Z Luqman 401 '''Suxêya''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11122 41753 2006-08-23T08:02:36Z Luqman 401 '''Keverok''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11123 41754 2006-08-23T08:02:43Z Luqman 401 '''Serhel''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11124 41755 2006-08-23T08:02:49Z Luqman 401 '''Mexês''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11125 41756 2006-08-23T08:03:22Z Luqman 401 '''Aqêr''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11126 52378 2006-10-16T15:58:43Z Luqman 401 {{cudakirin}} Çend wateyên vê peyvê hene: *[[Keleh, Xesxer]], Gund *[[Keleh, Nisêbîn]], Gund *[[Keleh (Kelh)]], Qele, Kel 11127 41758 2006-08-23T08:03:35Z Luqman 401 '''Nejeç''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11128 41759 2006-08-23T08:03:43Z Luqman 401 '''Kal''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11129 41760 2006-08-23T08:03:51Z Luqman 401 '''Hol''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11130 41761 2006-08-23T08:06:00Z Luqman 401 '''Meseh''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11131 41762 2006-08-23T08:06:07Z Luqman 401 '''Omyanus''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11132 41764 2006-08-23T08:06:17Z Luqman 401 '''Kesrik''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11133 41765 2006-08-23T08:06:25Z Luqman 401 '''Axiyan''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11134 41766 2006-08-23T08:06:33Z Luqman 401 '''Kevsin''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11135 41768 2006-08-23T08:06:37Z Erdal Ronahi 2 Lîste çû cihê Wîkîpediya:Lîste #REDIRECT [[Wîkîpediya:Lîste]] 11136 41769 2006-08-23T08:07:21Z Luqman 401 '''Banê Aziza''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11137 41770 2006-08-23T08:07:31Z Luqman 401 '''Kerxar''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11138 41771 2006-08-23T08:07:38Z Luqman 401 '''Sikeytiya''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11139 41772 2006-08-23T08:07:46Z Luqman 401 '''Geliye Osman''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11140 41773 2006-08-23T08:07:55Z Luqman 401 '''Çema''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11141 41774 2006-08-23T08:08:37Z Luqman 401 '''Hertevina''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11142 41775 2006-08-23T08:08:47Z Luqman 401 '''Tosuntarla''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11143 41776 2006-08-23T08:08:57Z Luqman 401 '''Berûk''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11144 41777 2006-08-23T08:09:08Z Luqman 401 '''Koçnis''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11145 41778 2006-08-23T08:09:38Z Luqman 401 '''Kaê Nizir''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11146 41788 2006-08-23T08:25:13Z Erdal Ronahi 2 * [[Amazon]] * [[Nîl]] * [[Wolga]] * [[Firat]] * [[Dîcle]] * [[Yangtsê]] * [[Obûzin]] * [[Mîsîsîpî-Mîsûrî]] * [[Yênîsey]] * [[Amûr]] * [[Huáng Hé]] * [[Mêkong]] * [[Kongo ]] * [[Seine]] * [[Don]] * [[Dinyaper]] [[Kategorî:çem]] 11147 41782 2006-08-23T08:13:49Z Luqman 401 '''Çeleka''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11148 41783 2006-08-23T08:14:26Z Luqman 401 '''Gurzuvan''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11149 41784 2006-08-23T08:15:01Z Luqman 401 '''Tirî''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 11150 44348 2006-08-30T20:54:06Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Huáng Hé]] 11151 46337 2006-09-08T00:57:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[en:Hani, Turkey]] '''Hênê''', (''tr: Hani'') navçeyek [[Amed|Amedê]] ye, Nifûs 28 459 e û pîvana [[Erd|erdê]] Hênê 415 km ye. {{kurt}} [[Kategorî:Navçeya Amedê]] [[en:Hani, Turkey]] [[tr:Hani, Diyarbakır]] 11152 47102 2006-09-11T10:52:39Z Luqman 401 Sehveli çû cihê Şêxwelî: Navê rast '''Sehveli''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11153 51770 2006-10-14T16:09:28Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] [[Kategorî: Gundê Sêrtê]] 11154 41796 2006-08-23T08:51:51Z Luqman 401 '''Torik''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11155 41797 2006-08-23T08:51:58Z Luqman 401 '''Kaniya Biyê''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11156 41798 2006-08-23T08:52:05Z Luqman 401 '''Baluka''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11157 41799 2006-08-23T08:52:15Z Luqman 401 '''Isxasa''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11158 41800 2006-08-23T08:52:22Z Luqman 401 '''Bilcuna''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11159 41801 2006-08-23T08:53:03Z Luqman 401 '''Bêngov''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11160 41802 2006-08-23T08:53:36Z Luqman 401 '''Daran''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11161 41803 2006-08-23T08:53:37Z Luqman 401 '''Diriskê''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11162 41804 2006-08-23T08:53:43Z Luqman 401 '''Garisan''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11163 41805 2006-08-23T08:53:54Z Luqman 401 '''Milan''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11164 44863 2006-09-01T12:14:49Z Luqman 401 Shextûrk çû cihê Şextûrk: rast nivîs '''Shextûrk''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11165 41807 2006-08-23T08:54:33Z Luqman 401 '''Emtê''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11166 41808 2006-08-23T08:54:40Z Luqman 401 '''Sisil''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11167 41809 2006-08-23T08:54:47Z Luqman 401 '''Nêhkê''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11168 41810 2006-08-23T08:54:56Z Luqman 401 '''Qesir Celo''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11169 41811 2006-08-23T08:55:37Z Luqman 401 '''Terhêm''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11170 41812 2006-08-23T08:55:44Z Luqman 401 '''Bikêt''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11171 41813 2006-08-23T08:55:51Z Luqman 401 '''Firisan''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11172 41814 2006-08-23T08:55:58Z Luqman 401 '''Serkar''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11173 41815 2006-08-23T08:56:05Z Luqman 401 '''Geli''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11174 47104 2006-09-11T10:53:26Z Luqman 401 Guvesil çû cihê Guvesîl '''Guvesil''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11175 41817 2006-08-23T08:56:49Z Luqman 401 '''Awal''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11176 44879 2006-09-01T12:19:39Z Hok'ta 565 '''Hesinka''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]], [[Dih|Dihê]] ye. Ji aliyê [[tirkiye|Komara Tirkiyê]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11177 41819 2006-08-23T08:57:03Z Luqman 401 '''Girdara''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11178 41820 2006-08-23T08:57:10Z Luqman 401 '''Memira''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11179 41821 2006-08-23T08:57:47Z Luqman 401 '''Hergulê''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11180 41822 2006-08-23T08:57:53Z Luqman 401 '''Parês''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11181 47111 2006-09-11T10:55:43Z Luqman 401 Zivinga Haciali çû cihê Zivinga Hecîelî '''Zivinga Hecîelî''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11182 47108 2006-09-11T10:54:22Z Luqman 401 Ebubekran çû cihê Ebûbekran '''Ebubekran''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11183 47106 2006-09-11T10:54:06Z Luqman 401 Difni çû cihê Difnî '''Difni''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11184 44865 2006-09-01T12:15:37Z Luqman 401 Büzikra çû cihê Bûzikra: rast nivîs '''Bûzikra''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11185 47113 2006-09-11T10:56:23Z Luqman 401 Ginyanis çû cihê Ginyanîs '''Ginyanis''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11186 41828 2006-08-23T08:59:07Z Luqman 401 '''Misêfra''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11187 47115 2006-09-11T10:56:34Z Luqman 401 Rexêne çû cihê Rexênê '''Rexêne''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11188 41830 2006-08-23T08:59:19Z Luqman 401 '''Kanka''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11189 41831 2006-08-23T09:00:01Z Luqman 401 '''Aktikan''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11190 41832 2006-08-23T09:00:08Z Luqman 401 '''Ifaça''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11191 41833 2006-08-23T09:00:15Z Luqman 401 '''Sewera''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11192 41834 2006-08-23T09:00:21Z Luqman 401 '''Derawud''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11193 41835 2006-08-23T09:00:27Z Luqman 401 '''Sukav''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Dih|Dihê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dihê]] 11194 41836 2006-08-23T09:01:40Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hênê]] #redirect[[Hênê]] 11195 41841 2006-08-23T09:40:42Z Luqman 401 '''Turkiz''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11196 41842 2006-08-23T09:42:06Z Luqman 401 '''Spîndarok''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11197 41843 2006-08-23T09:42:13Z Luqman 401 '''Kurum''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11198 41844 2006-08-23T09:42:23Z Luqman 401 '''Fêrisa''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11199 41845 2006-08-23T09:42:39Z Luqman 401 '''Glindor''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11200 41846 2006-08-23T09:42:39Z Luqman 401 '''Banê Botuyan''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11201 41847 2006-08-23T09:42:47Z Luqman 401 '''Nerêx''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11202 41848 2006-08-23T09:42:56Z Luqman 401 '''Kendala''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11203 44888 2006-09-01T12:32:08Z Luqman 401 '''Medikan''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11204 41850 2006-08-23T09:43:13Z Luqman 401 '''Gundikê Remo''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11205 44887 2006-09-01T12:31:42Z Luqman 401 '''Biyava''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11206 41852 2006-08-23T09:44:56Z Luqman 401 '''Bezokê''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11207 41853 2006-08-23T09:45:02Z Luqman 401 '''Şerefiya''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11208 41854 2006-08-23T09:45:08Z Luqman 401 '''Spîvyan''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11209 41855 2006-08-23T09:45:14Z Luqman 401 '''Basret''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11210 41856 2006-08-23T09:45:20Z Luqman 401 '''Qarnê''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11211 41857 2006-08-23T09:45:27Z Luqman 401 '''Cinet''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11212 41858 2006-08-23T09:45:34Z Luqman 401 '''Avka Masya''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11213 41859 2006-08-23T09:45:42Z Luqman 401 '''Navyan''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11214 41860 2006-08-23T09:45:48Z Luqman 401 '''Avyan''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11215 41861 2006-08-23T09:45:54Z Luqman 401 '''Silyan''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11216 41862 2006-08-23T09:46:57Z Luqman 401 '''Zeytûnik''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11217 41863 2006-08-23T09:47:04Z Luqman 401 '''Divin''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11218 41864 2006-08-23T09:47:11Z Luqman 401 '''Banê Cindiya''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11219 41865 2006-08-23T09:47:18Z Luqman 401 '''Kopanî''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11220 41866 2006-08-23T09:47:26Z Luqman 401 '''Dera''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11221 41867 2006-08-23T09:47:32Z Luqman 401 '''Gezerok''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11222 41868 2006-08-23T09:47:38Z Luqman 401 '''Hema''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11223 41869 2006-08-23T09:47:44Z Luqman 401 '''Hestan''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11224 41870 2006-08-23T09:47:50Z Luqman 401 '''Banê Mehînda''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11225 41871 2006-08-23T09:47:57Z Luqman 401 '''Gundmitrip''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11226 41872 2006-08-23T10:41:52Z Luqman 401 '''Xwarê Pizo''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11227 41873 2006-08-23T10:41:59Z Luqman 401 '''Destik''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11228 41874 2006-08-23T10:42:05Z Luqman 401 '''Xudan''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11229 41875 2006-08-23T10:42:12Z Luqman 401 '''Sara''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11230 41876 2006-08-23T10:42:20Z Luqman 401 '''Dihde''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11231 41877 2006-08-23T10:43:15Z Luqman 401 '''Çolya''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11232 41878 2006-08-23T10:43:22Z Luqman 401 '''Girê Spî''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11233 41879 2006-08-23T10:43:28Z Luqman 401 '''Banabiyê''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11234 41880 2006-08-23T10:43:40Z Luqman 401 '''Berezan''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11235 53831 2006-10-22T15:50:38Z Zeki 614 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Zorava, Şirnex|Zorava]], gundekî Şirnexê # [[Zorava (Gimgim)|Zorava]], gundekî Gimgimê # [[Zorava, Dêrika Çiyayê Mazî|Zorava]] (tr: ''Balli'' ), gundekî girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] # [[Zorava]] ( bi [[tirkî]]: Günebakan ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. # [[Zorava]] ( bi [[tirkî]] : Akalin ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} {{cudakirin}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]][[Kategorî: Gundê Qoserê]] 11236 41882 2006-08-23T10:43:54Z Luqman 401 '''Kanî Ferske''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11237 41883 2006-08-23T10:44:46Z Luqman 401 '''Zifka''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11238 41884 2006-08-23T10:44:53Z Luqman 401 '''Deryê Kera''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11239 41885 2006-08-23T10:45:02Z Luqman 401 '''Gundikê Ûso''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11240 41886 2006-08-23T10:45:09Z Luqman 401 '''Cuneyt''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11241 41887 2006-08-23T10:45:15Z Luqman 401 '''Semka''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11242 41888 2006-08-23T10:45:24Z Luqman 401 '''Sarbitme''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11243 41889 2006-08-23T10:46:03Z Luqman 401 '''Berê Mirê''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11244 41890 2006-08-23T10:46:14Z Luqman 401 '''Dêrsew''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11245 41891 2006-08-23T10:46:22Z Luqman 401 '''Meydin''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11246 41892 2006-08-23T10:46:29Z Luqman 401 '''Benderuk''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11247 41893 2006-08-23T10:46:39Z Luqman 401 '''Xirabelisa''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11248 41894 2006-08-23T10:46:48Z Luqman 401 '''Derye Duvyan''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11249 41895 2006-08-23T10:48:14Z Luqman 401 '''Çeme Mezin''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11250 41896 2006-08-23T10:48:25Z Luqman 401 '''Cuniver''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11251 41897 2006-08-23T10:48:32Z Luqman 401 '''Belûze''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11252 41898 2006-08-23T10:48:38Z Luqman 401 '''Sehrebon''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11253 41899 2006-08-23T10:48:50Z Luqman 401 '''Rusor''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11254 41900 2006-08-23T10:48:57Z Luqman 401 '''Dimiyla''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11255 41901 2006-08-23T10:49:52Z Luqman 401 '''Xirbikê Bestê''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11256 41902 2006-08-23T10:49:59Z Luqman 401 '''Diryan''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11257 41903 2006-08-23T10:50:16Z Luqman 401 '''Tengê''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11258 41904 2006-08-23T10:50:22Z Luqman 401 '''Girok''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11259 41905 2006-08-23T10:50:28Z Luqman 401 '''Mendik''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11260 41906 2006-08-23T10:50:45Z Luqman 401 '''Korkita Xanê''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11261 41907 2006-08-23T10:51:48Z Luqman 401 '''Talika''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11262 41908 2006-08-23T10:51:57Z Luqman 401 '''Berkesir''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11263 41909 2006-08-23T10:52:03Z Luqman 401 '''Sorgoze''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11264 41910 2006-08-23T10:52:09Z Luqman 401 '''Reneris''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11265 41911 2006-08-23T10:52:16Z Luqman 401 '''Mehujke''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11266 41912 2006-08-23T10:52:23Z Luqman 401 '''Çala''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11267 41913 2006-08-23T10:53:04Z Luqman 401 '''Mindikera''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11268 41914 2006-08-23T10:53:11Z Luqman 401 '''Geliye Kazi''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11269 41915 2006-08-23T10:53:16Z Luqman 401 '''Kavuncu''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11270 41916 2006-08-23T10:53:22Z Luqman 401 '''Balkaya''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11271 41917 2006-08-23T10:53:29Z Luqman 401 '''Sinê''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11272 41918 2006-08-23T10:53:35Z Luqman 401 '''Gurdila''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11274 41921 2006-08-23T10:56:24Z Luqman 401 '''Diranê''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11275 41922 2006-08-23T10:56:31Z Luqman 401 '''Bilmat''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11276 41923 2006-08-23T10:56:39Z Luqman 401 '''Milga''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11277 41924 2006-08-23T10:56:46Z Luqman 401 '''Riyan''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11278 41925 2006-08-23T10:56:52Z Luqman 401 '''Silerut''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11279 41926 2006-08-23T10:56:58Z Luqman 401 '''Seredêhle''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11280 41927 2006-08-23T10:58:04Z Luqman 401 '''Gelî''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11281 41928 2006-08-23T10:58:10Z Luqman 401 '''Dehreban''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11282 41929 2006-08-23T10:58:16Z Luqman 401 '''Ramûran''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11283 41930 2006-08-23T10:58:22Z Luqman 401 '''Avka Tehlo''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11284 41931 2006-08-23T10:58:29Z Luqman 401 '''Gulindil''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11285 41932 2006-08-23T10:58:36Z Luqman 401 '''Zivingok''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11286 41933 2006-08-23T10:59:16Z Luqman 401 '''Dedeoren''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11287 41934 2006-08-23T10:59:41Z Luqman 401 '''Gûzagurka''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11288 41935 2006-08-23T10:59:47Z Luqman 401 '''Bertul''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11289 41936 2006-08-23T10:59:53Z Luqman 401 '''Bacrit''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11290 41937 2006-08-23T10:59:58Z Luqman 401 '''Talga''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11291 41938 2006-08-23T11:00:05Z Luqman 401 '''Mistaxe''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11292 41940 2006-08-23T11:01:16Z Luqman 401 '''Bisires''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11293 41941 2006-08-23T11:01:23Z Luqman 401 '''Nanîf''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11294 41943 2006-08-23T11:10:20Z Luqman 401 '''Banê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11295 41944 2006-08-23T11:11:29Z Luqman 401 '''Neviya''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11296 41945 2006-08-23T11:11:35Z Luqman 401 '''Sewê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11297 41946 2006-08-23T11:11:42Z Luqman 401 '''Sehrika''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11298 52916 2006-10-17T16:07:47Z Zeki 614 '''1.''' [[Ziving (Base)|Ziving]]''' gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] '''2.''' [[Ziving (Kerboran)|Ziving]]''', gundekî navça [[Kerboran]] a ser bi [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve. '''3.''' Ziving ( bi [[tirkî]]: Eskimagara ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] {{cudakirin}} 11299 41948 2006-08-23T11:11:57Z Luqman 401 '''Hanihejira''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11300 41949 2006-08-23T11:12:04Z Luqman 401 '''Keresa''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11301 41950 2006-08-23T11:13:02Z Luqman 401 '''Gerê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11302 41951 2006-08-23T11:13:10Z Luqman 401 '''Çeme Gewr''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11303 41952 2006-08-23T11:13:19Z Luqman 401 '''Şikefta Yusufan''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11304 41953 2006-08-23T11:13:27Z Luqman 401 '''Newiyan''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11305 41954 2006-08-23T11:13:35Z Luqman 401 '''Hirares''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11306 41955 2006-08-23T11:13:45Z Luqman 401 '''Meydana Selê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11307 41956 2006-08-23T11:15:30Z Luqman 401 '''Kerxor''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11308 41957 2006-08-23T11:15:36Z Luqman 401 '''Xursê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11309 41958 2006-08-23T11:15:46Z Luqman 401 '''Ziwînga Sikaka''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11310 41959 2006-08-23T11:15:54Z Luqman 401 '''Guyina''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11311 41960 2006-08-23T11:16:02Z Luqman 401 '''Zewê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 11312 51721 2006-10-14T15:35:29Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base-Baseyê]] [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11313 41962 2006-08-23T11:21:59Z Luqman 401 '''Kehnireş''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11314 51765 2006-10-14T16:06:20Z Erdal Ronahi 2 Gyndên navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11315 41965 2006-08-23T11:24:03Z Luqman 401 '''Germok''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11316 41966 2006-08-23T11:24:10Z Luqman 401 '''Surge''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11317 41967 2006-08-23T11:24:17Z Luqman 401 '''Mehriye''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11318 41968 2006-08-23T11:24:26Z Luqman 401 '''Derahine''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11319 44896 2006-09-01T15:05:24Z Erdal Ronahi 2 '''Gelikan''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11320 41970 2006-08-23T11:24:46Z Luqman 401 '''Kûtnis''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11321 41972 2006-08-23T11:26:27Z Luqman 401 '''Sêtkar''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11322 41973 2006-08-23T11:26:35Z Luqman 401 '''Bilbes''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11323 41974 2006-08-23T11:26:43Z Luqman 401 '''Suxurpaşa''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11324 41975 2006-08-23T11:26:53Z Luqman 401 '''Kelehok''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11325 41976 2006-08-23T11:27:01Z Luqman 401 '''Komir''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11326 41977 2006-08-23T11:27:09Z Luqman 401 '''Hewsebe''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11327 41978 2006-08-23T11:27:51Z Luqman 401 '''Hozê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11328 41979 2006-08-23T11:27:59Z Luqman 401 '''Xinzorik''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11329 41980 2006-08-23T11:28:07Z Luqman 401 '''Torane''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11330 41981 2006-08-23T11:28:19Z Luqman 401 '''Pirana''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11331 41982 2006-08-23T11:28:28Z Luqman 401 '''Bordikêl''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11332 41983 2006-08-23T11:28:38Z Luqman 401 '''Nevala Genima''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11333 41984 2006-08-23T11:29:38Z Luqman 401 '''Hecelya Jer''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11334 41985 2006-08-23T11:29:46Z Luqman 401 '''Xirabelyas''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11335 41986 2006-08-23T11:29:54Z Luqman 401 '''Pirdoda''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11336 41987 2006-08-23T11:30:04Z Luqman 401 '''Kizvankê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11337 41988 2006-08-23T11:30:13Z Luqman 401 '''Hênik''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11338 41989 2006-08-23T11:30:24Z Luqman 401 '''Gunike Siparkiyan''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11339 41990 2006-08-23T11:31:06Z Luqman 401 '''Hevsa Berê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11340 41991 2006-08-23T11:31:14Z Luqman 401 '''Çeme Pire''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11341 41992 2006-08-23T11:31:24Z Luqman 401 '''Bersekera''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11342 41993 2006-08-23T11:31:34Z Luqman 401 '''Mêlixa''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11343 41994 2006-08-23T11:31:44Z Luqman 401 '''Kaçit''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11344 41995 2006-08-23T11:31:57Z Luqman 401 '''Hecelya Jor''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11345 41996 2006-08-23T11:32:48Z Luqman 401 '''Pertavin''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11346 41997 2006-08-23T11:32:56Z Luqman 401 '''Merkite''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11347 41998 2006-08-23T11:33:04Z Luqman 401 '''Gakela''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11348 41999 2006-08-23T11:33:13Z Luqman 401 '''Gurgavik''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11349 42000 2006-08-23T11:33:23Z Luqman 401 '''Girê Gebelya''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11350 42001 2006-08-23T11:33:32Z Luqman 401 '''Sirkê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11351 42002 2006-08-23T11:34:22Z Luqman 401 '''Berman''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11352 42003 2006-08-23T11:34:31Z Luqman 401 '''Sulav''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11353 42004 2006-08-23T11:34:44Z Luqman 401 '''Evrex''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11354 42005 2006-08-23T11:34:53Z Luqman 401 '''Meydana Qolya''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11355 42006 2006-08-23T11:35:02Z Luqman 401 '''Derabahmik''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11356 42007 2006-08-23T11:35:10Z Luqman 401 '''Kolka''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11357 42008 2006-08-23T11:35:54Z Luqman 401 '''Beskare''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11358 64436 2007-01-13T15:49:27Z 88.226.0.14 '''Beyar''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] beyar: Erdê ku ne çandiye. Bê çandi maye. minak: Berxikê Eli li beyarê diçêrin. 11359 42010 2006-08-23T11:36:09Z Luqman 401 '''Mergazer''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11360 42011 2006-08-23T11:36:18Z Luqman 401 '''Zerhel''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11361 42012 2006-08-23T11:36:27Z Luqman 401 '''Halê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11362 42013 2006-08-23T11:36:35Z Luqman 401 '''Geznex''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11363 42014 2006-08-23T11:36:51Z Luqman 401 '''Hewsa Bekir''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 11364 50471 2006-10-10T18:01:58Z Erdal Ronahi 2 '''Qileban''' (tr: ''Uludere''), [[Navçe|navçeyeke]] grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. [[Kategorî: Navçeya Şirnexê]] 11366 42023 2006-08-23T12:41:18Z Luqman 401 '''Siris''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11367 51760 2006-10-14T16:02:09Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11368 42025 2006-08-23T12:44:12Z Luqman 401 '''Siwet''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11369 42026 2006-08-23T12:44:19Z Luqman 401 '''Kolge''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11370 42028 2006-08-23T12:45:30Z Luqman 401 '''Deleka''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11371 42029 2006-08-23T12:45:42Z Luqman 401 '''Ziravik''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11372 42030 2006-08-23T12:45:47Z Luqman 401 '''Kadun''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11373 42031 2006-08-23T12:45:54Z Luqman 401 '''Mijin''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11374 42032 2006-08-23T12:46:39Z Luqman 401 '''Heletê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11375 42033 2006-08-23T12:46:49Z Luqman 401 '''Ripin''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11376 42034 2006-08-23T12:46:55Z Luqman 401 '''Zeviyan''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11377 42035 2006-08-23T12:47:03Z Luqman 401 '''Hedris''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11378 42036 2006-08-23T12:47:09Z Luqman 401 '''Alos''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11379 42037 2006-08-23T12:47:16Z Luqman 401 '''Nerweh''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11380 65237 2007-01-18T12:46:20Z Bangin 450 '''Kror''' gundekî grêdayî navçeya Şirnexê Qilebanê ye ku ji aliyê dewleta tirk ve hatiye şewitandin. [[Kategorî: navçeya Şirnexê]] 11381 42039 2006-08-23T12:48:10Z Luqman 401 '''Nirêh''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11382 65234 2007-01-18T12:44:19Z Bangin 450 Undo revision 65208 by [[Special:Contributions/85.105.60.102]] ([[User talk:85.105.60.102]]) Sedem: têbê ev ne ji vê gotarê ra ye '''Sipazyan''' gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11383 42041 2006-08-23T12:48:25Z Luqman 401 '''Mehraw''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11384 42042 2006-08-23T12:48:33Z Luqman 401 '''Kelhesna''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11385 42043 2006-08-23T12:48:40Z Luqman 401 '''Robosk''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11386 42044 2006-08-23T12:49:31Z Luqman 401 '''Becuhê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11387 42045 2006-08-23T12:49:38Z Luqman 401 '''Hilal''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11388 42046 2006-08-23T12:49:44Z Luqman 401 '''Mergeh''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11389 42047 2006-08-23T12:49:51Z Luqman 401 '''Yekmal''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11390 42048 2006-08-23T12:49:58Z Luqman 401 '''Ewîl''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11391 42049 2006-08-23T12:50:05Z Luqman 401 '''Baziyan''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11392 42051 2006-08-23T12:51:39Z Luqman 401 '''Mutluca''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11393 42052 2006-08-23T12:51:45Z Luqman 401 '''Cevizlidere''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11394 42053 2006-08-23T12:51:53Z Luqman 401 '''Revenka''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11395 42054 2006-08-23T12:51:59Z Luqman 401 '''Qalik''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 11396 42056 2006-08-23T12:56:24Z Luqman 401 '''Derebaşî''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11397 51784 2006-10-14T16:15:43Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11398 42060 2006-08-23T12:58:43Z Luqman 401 , gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]]'''Besere''' 11399 42061 2006-08-23T12:58:49Z Luqman 401 '''Gitê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11400 42062 2006-08-23T12:58:55Z Luqman 401 '''Baspin''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11401 42063 2006-08-23T12:59:01Z Luqman 401 '''Dêradevs''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11402 42064 2006-08-23T12:59:08Z Luqman 401 '''Herbul''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11403 42065 2006-08-23T12:59:15Z Luqman 401 '''Dêrasor''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11404 42066 2006-08-23T13:00:00Z Luqman 401 '''Seravik''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11405 42067 2006-08-23T13:00:05Z Luqman 401 '''Danesor''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11406 42068 2006-08-23T13:00:11Z Luqman 401 '''Bezgin''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11407 42069 2006-08-23T13:00:18Z Luqman 401 '''Girabiya''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11408 42070 2006-08-23T13:00:23Z Luqman 401 '''Silp''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11409 53990 2006-10-23T17:52:29Z Luqman 401 '''Hesana''', gundekî yê asûrî (Assyrîan) bû kû li Navçeya [[Silopî|Silopîya]] û di qontara çîyayê [[Cûdî]] de dijîyan. Ev miletê Asûrî û Kurdên Misilman di ser hevdu de diçûn û dihatin û ne li dijî hevdu bûn, wekî gelek caran ev tête gotin. Ev gundekî gelek xweş bû; dehil, rez, av, kanî, erd, milk û pezên wan hebûn. Herweha di gundên Asûrîyan tinê de ev Şal û Şapigên cilên Kurdî dihatin çêkirin. Divê bête zanîn ku Asûrîyan gelek arîkarîya miletê Kurd û Tarîx û Kultura Kurdan kirine û herweha miletê [[Axa Mezopotamya]] ne. Kilîseyek û Xwendegeha gundê Hesana jî hebû û ji berê û pêde xwenda bûn. Ew gundê Asûrî piranîya wan li Stembul Ewropa jî jîyana xwe berdewam dikirin. Bes wekî gelek gundên navçeya Silopî`ya ev gund jî bi destê rejima Tirk hat di salên 1995 an de xirakirin û hat valekirin. Hemî revîyan û weke gelek Kurdan li Cîhanê belav bûn. Gelek ji Asûrî`yan çûn bajarên wekî Stembul û bes behra bêhtir çûne Ewropa û Elmanya. Gelek ji van miletê Axa Mezopotamya li paytextê Elmanya Berlîn û gelek bajarên din yên Elmanya dimîn in. Îro hiskê Aûrî, Ermenî anjî Kurdên Êzidû û Misilman jî bin, hemî jî bûne Koçberên sedsalî. Weke tête zanîn heta niha 4.000 gundên Kurd, Asûrî û Ermenîyan di Axa Mezopotamya de ji alîyê dewleta Tirkî ve hatine xirakirin û wêrankirin. ==Girêdanên derve== *[http://www.silopi.net.tc][[Silopî]] [[kategorî:Gundê Silopiyê]] 11410 42072 2006-08-23T13:01:00Z Luqman 401 '''Mehra''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11411 44885 2006-09-01T12:29:19Z Luqman 401 '''Blika''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11412 42074 2006-08-23T13:01:12Z Luqman 401 '''Devis''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 11413 42075 2006-08-23T13:02:42Z Luqman 401 '''Bunisra''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11414 51701 2006-10-14T15:20:32Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrê]] [[Kategorî: Gund|Cizîr]] 11415 42077 2006-08-23T13:05:19Z Luqman 401 '''Genda''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11416 42078 2006-08-23T13:05:25Z Luqman 401 '''Ernebat''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11417 42079 2006-08-23T13:05:31Z Luqman 401 '''Bakertal''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11418 42080 2006-08-23T13:05:37Z Luqman 401 '''Hebler''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11419 42081 2006-08-23T13:05:48Z Luqman 401 '''Baziftê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11420 42082 2006-08-23T13:05:54Z Luqman 401 '''Rewênî''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11421 42083 2006-08-23T13:06:54Z Luqman 401 '''Seravê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11422 42084 2006-08-23T13:07:03Z Luqman 401 '''Basîsik''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11423 42085 2006-08-23T13:07:09Z Luqman 401 '''Dêra Bilind''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11424 42086 2006-08-23T13:07:17Z Luqman 401 '''Dêra Jor''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11425 42087 2006-08-23T13:07:26Z Luqman 401 '''Dêra Jêr''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11426 42088 2006-08-23T13:07:33Z Luqman 401 '''Bakosk''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11427 42089 2006-08-23T13:08:12Z Luqman 401 '''Robara Jêr''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11428 42090 2006-08-23T13:08:19Z Luqman 401 '''Robara Jor''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 11429 42091 2006-08-23T13:12:00Z Luqman 401 '''Bakvan''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11430 51789 2006-10-14T16:18:09Z Erdal Ronahi 2 ^Gundên navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 11431 42093 2006-08-23T13:14:09Z Luqman 401 '''Axrit''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11432 65764 2007-01-21T12:28:56Z Luqman 401 '''Temerzê''', gundekî li ser navçeya Hezex ya Şirnex e.Temerzê serê pêşîn di destê Filehan de bû.Bi şûn de Kurdên misilman ketine.Niha 60 xanî tê de heye.Nîvî bêhtir ji silsila Şêx in. Gundekî derdora we zehf mezin e.Temerzê li ser sê gundên kavil ava bûye.Eserên tarîxî û xaniyên kevirîn gelek in.Şikeft û mixare zehf in.Şêtika û xerabe bilind du gund inn ku temerzê li ser wan hatiye avakirin.Hewayeke hênik û xweş lê heye.Gundên cîranê wê [[Araban]], [[Axrit]], [[Zinarix]], [[Hacîkesen]], [[Delave Qesrê]], [[Bêzirkê]] û [[Midihê]] ye. Midihê gundekî [[fileh]]an e.Li wê derdorê de gundê mezin yên filehan Midihê ye.Axayê gund Hecî Mehmûd e. Ku emrê wî 95 an bêhtir e. [[Kategorî:gundê Hezexê]] 11433 42095 2006-08-23T13:14:24Z Luqman 401 '''Kasroq''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11434 55579 2006-11-08T14:00:40Z 84.60.25.207 '''Guriza''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] Guriza di ara Bakvan u Gelikur daya. Guriza de 1992 je tarefe dewleta tirk hat şewitanden, 11435 42097 2006-08-23T13:14:39Z Luqman 401 '''Hespist''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11436 57201 2006-11-18T09:52:34Z 81.213.236.80 '''Xaltan''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin.Xaltaniyên ku gundê wan hatî şewitandin qismek ji wan li navçeya Mêrdîn Nisêbînê bi cih bûne,hin ji wan li Hezex û qismek ji wan jî barkirine bajarê mezin ên tirkiyeyê {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11437 42099 2006-08-23T13:15:48Z Luqman 401 '''Narincî''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11438 42100 2006-08-23T13:15:57Z Luqman 401 '''Delave Qesrê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11439 42101 2006-08-23T13:16:06Z Luqman 401 '''Xirapdarik''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11440 42102 2006-08-23T13:16:15Z Luqman 401 '''Kivex''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11441 42103 2006-08-23T13:16:24Z Luqman 401 '''Bertal''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11442 42104 2006-08-23T13:16:33Z Luqman 401 '''Bayrik''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11443 42105 2006-08-23T13:17:18Z Luqman 401 '''Midih''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11444 42106 2006-08-23T13:17:25Z Luqman 401 '''Basibirin''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11445 42107 2006-08-23T13:17:34Z Luqman 401 '''Kefsur''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11446 42109 2006-08-23T13:17:41Z Luqman 401 '''Zinarix''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11447 42110 2006-08-23T13:17:48Z Luqman 401 '''Basak''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11448 42111 2006-08-23T13:17:54Z Luqman 401 '''Bêzirkê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11449 42113 2006-08-23T13:20:24Z Luqman 401 '''Karaxirap''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11450 42114 2006-08-23T13:20:30Z Luqman 401 '''Tilêla''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11451 56219 2006-11-13T15:21:16Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xirabêtûwa]] #redirect[[Xirabêtûwa]] 11452 42116 2006-08-23T13:20:44Z Luqman 401 '''Siftik''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11453 42117 2006-08-23T13:20:50Z Luqman 401 '''Hêdil''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11454 42118 2006-08-23T13:20:57Z Luqman 401 '''Zengilox''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11455 42121 2006-08-23T13:23:42Z Luqman 401 '''Xirbak''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11456 42122 2006-08-23T13:23:51Z Luqman 401 '''Mizgevtog''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11457 42123 2006-08-23T13:23:56Z Luqman 401 '''Destêdarê''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11458 42124 2006-08-23T13:24:03Z Luqman 401 '''Dupiçe''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11459 42125 2006-08-23T13:24:08Z Luqman 401 '''Erzenix''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11460 42126 2006-08-23T13:24:17Z Luqman 401 '''Xêlanî''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11461 42127 2006-08-23T13:24:56Z Luqman 401 '''Fil''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11462 42128 2006-08-23T13:25:02Z Luqman 401 '''Fîrfêl''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11463 42129 2006-08-23T13:25:11Z Luqman 401 '''Bahrim''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 11464 49806 2006-10-08T21:21:40Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Taqa]] #redirect[[Taqa]] 11465 51711 2006-10-14T15:28:56Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Midyad|Midyadê]] [[Kategorî: Gundê Mêrdînê]] [[Kategorî:Midyad]] 11466 49822 2006-10-08T21:41:30Z Erdal Ronahi 2 '''Koçane''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Midyad|Midyadê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 11467 42135 2006-08-23T13:36:59Z Luqman 401 '''Deyvanke''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Midyad|Midyadêê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 11468 42136 2006-08-23T13:37:12Z Luqman 401 '''Nemirdane''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Midyad|Midyadêê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 11469 42137 2006-08-23T13:37:28Z Luqman 401 '''Kevnasê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Midyad|Midyadêê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 11470 42140 2006-08-23T13:40:38Z Luqman 401 '''Babinê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Qoser|Qoserê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 11471 42141 2006-08-23T13:41:21Z Luqman 401 '''Alipaşa''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Qoser|Qoserê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 11472 42142 2006-08-23T13:41:32Z Luqman 401 '''Wardimsa Jer''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Qoser|Qoserê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 11473 42143 2006-08-23T13:41:41Z Luqman 401 '''Wardimsa Jor''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Qoser|Qoserê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 11474 53564 2006-10-21T15:07:25Z Zeki 614 '''Biloka'''( bi tirkî: ''Uzunkaya'' ), gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Qoser|Qoserê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 11475 42145 2006-08-23T13:41:56Z Luqman 401 '''Amrut''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Qoser|Qoserê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 11476 42146 2006-08-23T13:42:18Z Luqman 401 '''Heft Xweh''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Qoser|Qoserê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 11477 42147 2006-08-23T13:42:58Z Luqman 401 '''Xubat''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Qoser|Qoserê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 11478 51720 2006-10-14T15:33:49Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Qoser|Qoserê]] [[Kategorî: Gundê Mêrdînê]] 11479 51859 2006-10-14T16:57:03Z Erdal Ronahi 2 #[[Tizyan, Stewr|Tizyan]], gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Stewr|Stewrê]] #[[Tizyan, Mêrdîn|Tizyan]], gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{cudakirin}} 11480 51774 2006-10-14T16:11:29Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Stewr|Stewrê]] [[Kategorî: Gundê Mêrdînê]] 11481 42152 2006-08-23T13:50:20Z Luqman 401 '''Kose''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Stewr|Stewrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 11482 42153 2006-08-23T13:50:31Z Luqman 401 '''Kunifir''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Stewr|Stewrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 11483 42154 2006-08-23T13:50:38Z Luqman 401 '''Cizrê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Stewr|Stewrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 11484 42155 2006-08-23T13:50:50Z Luqman 401 '''Bakustan''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Stewr|Stewrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 11485 42156 2006-08-23T13:50:56Z Luqman 401 '''Bakeysê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Stewr|Stewrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 11486 42157 2006-08-23T13:51:35Z Luqman 401 '''Quzerip''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Stewr|Stewrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 11487 42158 2006-08-23T13:51:46Z Luqman 401 '''Elfan''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Stewr|Stewrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 11488 42159 2006-08-23T14:10:15Z Luqman 401 '''Korco''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11489 51738 2006-10-14T15:45:51Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] [[Kategorî: Gundê Mêrdînê]] 11490 42162 2006-08-23T14:13:06Z Luqman 401 '''Melebiyê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11491 42163 2006-08-23T14:13:15Z Luqman 401 '''Xarok''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11492 42164 2006-08-23T14:13:25Z Luqman 401 '''Xirbemêzin''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11493 42165 2006-08-23T14:13:41Z Luqman 401 '''Kûluka Xeryayi''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11494 42166 2006-08-23T14:13:45Z Luqman 401 '''Lolan''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11495 42167 2006-08-23T14:14:39Z Luqman 401 '''Semika''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11496 62961 2007-01-04T00:21:50Z 85.102.205.50 '''Golagulê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. Gundekî ku ji eşîra Metînan e. Di sala 1992an de hatiye valakirin ji aliyê leşkerên tirkan ve. Piraniya malbatên vî gundî koçî bajarên wekî Amed û metropolên tirkan kirine. Aboriya gund li ser çandinî û xwedîkirina pez bûye. Beriya ku gund were xerakirin ji gund gelek kesî zanîngeh xwendiye û kuta kiriye, lêbelê piştî ku gund xera bûye û şûnde hema bibêjin xortên vî gundî li hemû beşên zankoyan xwendine û ji her cure pîşeyî çend kes derketine ji vî gundî. Wekî rêje di nava gundên Mêrdînê de herî zêde kesên ku zanko xwendine ji vî gundî derketiye. Çîroknûs û wergerê navdar [[Sîdar Jîr]] jî li vî gundî ji dayik bûye. Beriya ku gund were xerakirin jimara malbatên li gund li dora 150 malan bûye. Wekî cî û 17 km yan li rojavayê [[Şemrex|Şemrexê]] ye. Li doraliya [[Golagulê]] gundê [[Şemika]]- li rojhilatê Gulagulê ye-, [[Girêsor]] -li rojava yê Golagulê ye û ev gund (Girêsor) gundê cerdewanan e, li başûrê Golagulê [[Banqîr]] û li bakurê gund jî gundê Çinar a navçeya Amedê [[Celika]] heye. Piştî sala 2003an hin gundiyên ji vî gundî piştî 11 salan bi derfetên xwe li gundên xwe vegeriyane. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11497 42169 2006-08-23T14:14:52Z Luqman 401 '''Mendila''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11498 42170 2006-08-23T14:14:59Z Luqman 401 '''Halelyali''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11499 42171 2006-08-23T14:15:25Z Luqman 401 '''Kaniya Elî''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11500 42172 2006-08-23T14:17:06Z Luqman 401 '''Kebapçi''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11501 42173 2006-08-23T14:17:12Z Luqman 401 '''Gat''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11502 53145 2006-10-18T16:46:39Z Zeki 614 '''1'''. '''Kelek''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ( bi [[tirkî]]: Yücebag ) ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. '''2'''.'''Kelek''' ( bi [[tirkî]]: ''Kelektepe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11503 42175 2006-08-23T14:17:28Z Luqman 401 '''Yêwre''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11504 42177 2006-08-23T14:18:52Z Luqman 401 '''Tawisî''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11505 42178 2006-08-23T14:18:58Z Luqman 401 '''Xirbêaryê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11506 51534 2006-10-14T12:27:40Z Zeki 614 '''1.''' '''Şêxamed''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. '''2.''' '''Şêxamed''' ( bi [[tirkî]]: ''Kurudere'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11507 42180 2006-08-23T14:19:09Z Luqman 401 '''Hilbelus''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11508 51496 2006-10-14T12:04:35Z Zeki 614 '''1.''' '''Mixat''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. '''2.''' '''Mixat''' ( bi [[tirkî]]: ''Kayacik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11509 42183 2006-08-23T14:21:22Z Luqman 401 '''Golika Geryayî''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11510 42184 2006-08-23T14:21:29Z Luqman 401 '''Durakli''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11511 42185 2006-08-23T14:21:40Z Luqman 401 '''Hindiliz''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11512 42187 2006-08-23T14:22:39Z Luqman 401 '''Ûsibê Pirê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11513 42188 2006-08-23T14:23:24Z Luqman 401 '''Mendela''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11514 42189 2006-08-23T14:23:30Z Luqman 401 '''Tavisî''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11515 42190 2006-08-23T14:23:38Z Luqman 401 '''Xirbebîran''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11516 42191 2006-08-23T14:23:44Z Luqman 401 '''Golikê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11517 42192 2006-08-23T14:23:50Z Luqman 401 '''Simak''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11518 42194 2006-08-23T14:24:59Z Luqman 401 '''Melebik''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11519 42195 2006-08-23T14:25:33Z Luqman 401 '''Xirbe Azim''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11520 42196 2006-08-23T14:25:38Z Luqman 401 '''Hezazê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11521 42197 2006-08-23T14:25:45Z Luqman 401 '''Tarin''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 11522 51334 2006-10-13T17:25:04Z 80.135.102.211 '''Majmajkê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11524 51321 2006-10-13T17:21:30Z 80.135.102.211 '''Şêxadem''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11525 51335 2006-10-13T17:25:19Z 80.135.102.211 '''Sisan''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11526 51326 2006-10-13T17:22:44Z 80.135.102.211 '''Girxanik''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11527 51332 2006-10-13T17:24:49Z 80.135.102.211 '''Serê Mergê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11528 51337 2006-10-13T17:25:33Z 80.135.102.211 '''Siçana''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11529 62306 2006-12-30T17:28:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:Grigori Perelman]] '''Grigori Yakovlevich Perelman''' ([[Zimanê Rûsî|Rûsî]]: Григорий Яковлевич Перельман, ''Grigoriy Yakovlevich Perelman'') (Li [[Li 13 Hezîran]] [[1966]]an da li [[Saint Petersburg|Leningrad]] ya [[USSR]]) da dayik bû, kesek jî civata [[Cihûtî]] ye û Mamosta Matematîkê ji Rûsya, ew alîkariya xwe ji bo bersîvan [[Jeotmeriya Riemannian]] û [[Jeometriya Topolojî]] da. Bi kesanî, nîşanê bersîva [[jeometîzasyonê konjektur|jeometîzasyonê konjektur ê Thurston]] da. Ew jî rastkirina pirsa navdar ê [[Poincaré conjecture]] bû, Bila be ku çend salan kes nikarî bû bersîva wî pirsê bide. Li 22 Tirmexê 2006an da, Perelman ji ber xebatên xwe [[Madalyayê Fields]] red kir, wateya madalya ji bo matematikwanên gelek bilind e, Perelman pir têkîlî bi wî madalya ne xwast. [[Kategorî:matematîkvan|Perelman]] [[da:Grigori Perelman]] [[de:Grigori Jakowlewitsch Perelman]] [[en:Grigori Perelman]] [[eo:Grigorij Perelman]] [[es:Grigori Perelman]] [[fi:Grigori Perelman]] [[fr:Grigori Perelman]] [[he:גריגורי פרלמן]] [[hu:Grigorij Perelman]] [[id:Grigori Perelman]] [[it:Grigori Perelman]] [[ja:グリゴリー・ペレルマン]] [[ko:그리고리 페렐만]] [[lt:Grigorijus Perelmanas]] [[mn:Григорий Перельман]] [[nl:Grigori Perelman]] [[no:Grigorij Perelman]] [[pl:Grigorij Perelman]] [[pt:Grigori Perelman]] [[ru:Перельман, Григорий Яковлевич]] [[sl:Grigorij Jakovljevič Perelman]] [[sv:Grigorij Perelman]] [[tr:Grigori Perelman]] [[zh:格里戈里·佩雷尔曼]] [[zh-yue:格裡戈里·佩雷爾曼]] 11530 51314 2006-10-13T17:19:32Z 80.135.102.211 '''Demurliyê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11531 51323 2006-10-13T17:22:20Z 80.135.102.211 '''Xirar''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11532 51331 2006-10-13T17:24:46Z 80.135.102.211 '''Serbê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11533 51336 2006-10-13T17:25:24Z 80.135.102.211 '''Sevtege''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11534 51318 2006-10-13T17:20:34Z 80.135.102.211 '''Qubik Çagil''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11535 51327 2006-10-13T17:22:54Z 80.135.102.211 '''Giresor''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11536 51325 2006-10-13T17:22:34Z 80.135.102.211 '''Xirbagura''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11537 51684 2006-10-14T15:07:51Z RezanTovjin 60 '''Remok''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku hinek malên wê ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. Li Remokê genim, nîsk, ceh, garis û pembo gelekî tên çandin. Çandiniyên Remokê bi piranî avî ne, ji ber ku bîrên avê hatine kolandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11538 51330 2006-10-13T17:24:33Z 80.135.102.211 '''Mezrajor''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11539 51333 2006-10-13T17:24:56Z 80.135.102.211 '''Selme''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11540 51329 2006-10-13T17:24:26Z 80.135.102.211 '''Menteşiya Jêrîn''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin (ne bitemamî). {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11541 51322 2006-10-13T17:22:15Z 80.135.102.211 '''Xanî Sor''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11542 51319 2006-10-13T17:21:21Z 80.135.102.211 '''Şêba Jor''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11543 51320 2006-10-13T17:21:25Z 80.135.102.211 '''Şêba Jêr''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11544 51324 2006-10-13T17:22:30Z 80.135.102.211 '''Germik''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11545 51315 2006-10-13T17:19:41Z 80.135.102.211 '''Insilk''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11546 51317 2006-10-13T17:20:29Z 80.135.102.211 '''Qubik''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11547 51328 2006-10-13T17:24:22Z 80.135.102.211 '''Meskina''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Dêrik|Dêrikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11548 66461 2007-01-25T13:44:29Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[oc:Marco Polo]] [[Wêne:Marco Polo portrait.jpg|thumb|Marco Polo]] '''Marco Polo''' ([[1254]] - [[1324]]) seyah û kaşîfê [[Îtalya]] yê navdar e. Di malbateke bazirgan ê dewlemend de ji dayîk bûye. Zaroktiya wî di keştiyan de derbasbûye, li [[Derya Reş]] û [[Derya Spî]] (Derya Navîn) geriyaye. [[Papa Gregorius IX.]] wî û bavê wî ji bo ragihandina nameyeka olî bo [[Kubîlay Xan]] peywirdar kiriye. Sedema vê peywirdariyê 17 salan li Asya dûr digere. [[Anatoliya]], [[Mezopotamya]], [[Çîn]], [[Îran]], [[Çiyayên Pamîr]], [[Tîbet]] hwd seranser digere û dîtinên xwe dinivîsîne. Di gera xwe ya duyemîn de peywirdariya xwe bicihtîne lê di deryayê de xetereyên mezin dijî. Ji 600 zilamên xwe 580 winda dike. Di sala [[1295]]'î de bo bazirganiyê vedigere [[Wenedîk]]ê. Carekê ji aliyê [[Genewîz]]an dîl tê girtin. Di zîndanê de nivîsên xwe vedinivîse û wekî pirtûk dide çapkirin. Pirtûka wî bi navê "[[II. Milione]]" di dema xwe de dibe kaneke sereke ji bo naskirina [[Asya]] dûr, [[Efrîqa]] û [[Çîn]]ê. {{Commons|Marco Polo}} [[Kategorî:Keşifvan]] [[af:Marko Polo]] [[an:Marco Polo]] [[ar:ماركو بولو]] [[ast:Marco Polo]] [[az:Marko Polo]] [[bg:Марко Поло]] [[br:Marco Polo]] [[ca:Marco Polo]] [[cs:Marco Polo]] [[cy:Marco Polo]] [[da:Marco Polo]] [[de:Marco Polo]] [[el:Μάρκο Πόλο]] [[en:Marco Polo]] [[eo:Marko Polo]] [[es:Marco Polo]] [[et:Marco Polo]] [[eu:Marco Polo]] [[fi:Marco Polo]] [[fr:Marco Polo]] [[ga:Marco Polo]] [[gd:Marco Polo]] [[gl:Marco Polo]] [[he:מרקו פולו]] [[hr:Marko Polo]] [[hu:Marco Polo]] [[ia:Marco Polo]] [[id:Marco Polo]] [[io:Marco Polo]] [[is:Marco Polo]] [[it:Marco Polo]] [[ja:マルコ・ポーロ]] [[jv:Marco Polo]] [[ka:პოლო, მარკო]] [[ko:마르코 폴로]] [[la:Marcus Paulus Venetus]] [[lt:Markas Polas]] [[mk:Марко Поло]] [[ms:Marco Polo]] [[nl:Marco Polo]] [[nn:Marco Polo]] [[no:Marco Polo]] [[oc:Marco Polo]] [[pl:Marco Polo]] [[pt:Marco Polo]] [[qu:Marco Polo]] [[ro:Marco Polo]] [[ru:Поло, Марко]] [[scn:Marcu Polu]] [[sco:Marco Polo]] [[sh:Marko Polo]] [[simple:Marco Polo]] [[sk:Marco Polo]] [[sl:Marco Polo]] [[sq:Marco Polo]] [[sr:Марко Поло]] [[sv:Marco Polo]] [[ta:மார்கோ போலோ]] [[tg:Марко Поло]] [[th:มาร์โก โปโล]] [[tl:Marco Polo]] [[tr:Marco Polo]] [[uk:Поло Марко]] [[vi:Marco Polo]] [[zh:马可·波罗]] 11549 42230 2006-08-23T14:38:18Z Luqman 401 '''Çalê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11550 44115 2006-08-29T02:45:15Z Erdal Ronahi 2 Pirtûka bi navê '''Têkoşîn, jiyan û berhemdariya CEGERXWÎN''', biboneya sedemîn salvegera jidayîkbûna helbestvanê mezin, ji hêla rojnameger [[Davut Özalp]] ve hatiye amadekirin. Di pirtûkê de, nivîskarên wekî [[Osman Sebrî]], [[Berken Bereh]], [[Îrfan Amîda]], [[Jan Dost]], [[Ehmed Huseynî]], [[Rênas Jiyan]], [[Cîhan Roj]], [[Heyderê Omer]] bi hûrbînî li ser helbest, jiyan û têkoşîna [[Cegerxwîn]] fikr û ramanên xwe der birine û analîzên gelek girîng û hêja kirine. Di pirtûkê de,ligel helbestên Seydayê Cegerxwîn bixwe herî zêde jê hez dikir, nêzî 20 helbestên seyda jî cih digirin. Her wisa kurê Cegerxwîn Hesen jî li ser jînenîgariya bavê xwe nivîsek nivîsandiye û pêre hevpeyvîneke hatiye kirin jî cih digire. [[Kategorî:Pirtûk]] 11551 51710 2006-10-14T15:28:42Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] [[Kategorî: Gundê Mêrdînê]] [[Kategorî:Nisêbîn]] 11552 42233 2006-08-23T14:39:42Z Luqman 401 '''Mezra Geliyê Pira''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11553 42235 2006-08-23T14:41:57Z Luqman 401 '''Gorentepe''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11554 42236 2006-08-23T14:42:03Z Luqman 401 '''Kûçûkkardes''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11555 42237 2006-08-23T14:42:10Z Luqman 401 '''Cilibgrave''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11556 47272 2006-09-12T17:26:01Z Erdal Ronahi 2 Serêkaniyê çû cihê Serêkaniyê, Nisêbîn '''Serêkaniyê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11557 42239 2006-08-23T14:42:51Z Luqman 401 '''Kunar''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11558 42240 2006-08-23T14:42:59Z Luqman 401 '''Bazar''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11559 42241 2006-08-23T14:43:06Z Luqman 401 '''Dêra Çomera''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11560 42242 2006-08-23T14:43:13Z Luqman 401 '''Qêsrik''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11561 42243 2006-08-23T14:43:24Z Luqman 401 '''Sêderî''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11562 64745 2007-01-15T18:20:20Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[mo:Лимба русэ]] {{Ziman |nav=Rûsî<br>Pусский язык <br>''Russkiy yazik'' |rengamalbat=mediumseagreen |rengapişt=#E8FCD4 |welat=[[Rûsya]] û welatan [[Yekîtiya Sovyetî]] |hêrem=[[Rojhilatê Ewropa]] û [[Asya]] |zimanaxêv=Ji bo 145 mîlyon kes zimanê dayik e, tevlî 255 mîlyon kes dibe |rêz=8 |Zimanmalbat=[[Zimanmalbata hind û ewropî|Hind û Ewropî]]<br> :[[Balto-Slavî]]<br> ::Slavî<br> :::Rojhilatê Slavî<br> ::::'''Rûsî'''<br> |zimanafermî=[[Rûsya]], [[Rûsyayê Spî]], [[Kazakîstan]], [[Kirgizîstan]], [[Yekîtiya Navnetewan]] |rêxistin=[[Akademiya Zanistan ya Rûsya]] |iso1=ru|iso2=rus|iso3=rus|sil=RUS |wikiziman=ru }} '''Zimanê rusî''' yek jî mezintirîn zimanên Ewropa ye, zimanê fermî ya [[Rûsya]] ye. Zimanê mezintirîn ê [[zimanên slavî]] ye. [[Kategorî:ziman]] [[af:Russies]] [[an:Idioma ruso]] [[ang:Russisc sprǣc]] [[ar:لغة روسية]] [[ast:Rusu]] [[av:ГIурус мацI]] [[be:Руская мова]] [[bg:Руски език]] [[bs:Ruski jezik]] [[ca:Rus]] [[cs:Ruština]] [[cu:Рѹсьскъ ѩзыкъ]] [[cv:Вырăс чĕлхи]] [[cy:Rwsieg]] [[da:Russisk (sprog)]] [[de:Russische Sprache]] [[el:Ρωσική γλώσσα]] [[en:Russian language]] [[eo:Rusa lingvo]] [[es:Idioma ruso]] [[et:Vene keel]] [[eu:Errusiera]] [[fa:زبان روسی]] [[fi:Venäjän kieli]] [[fr:Russe]] [[frp:Russo]] [[ga:Rúisis]] [[gd:Ruiseis]] [[gl:Lingua rusa]] [[got:𐍂𐌿𐍃𐌰𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰]] [[he:רוסית]] [[hi:रूसी भाषा]] [[hr:Ruski jezik]] [[hsb:Rušćina]] [[hu:Orosz nyelv]] [[hy:Ռուսերեն]] [[id:Bahasa Rusia]] [[io:Rusiana linguo]] [[it:Lingua russa]] [[ja:ロシア語]] [[ka:რუსული ენა]] [[kk:Орыс тілі]] [[ko:러시아어]] [[kw:Russek]] [[la:Lingua Russica]] [[lb:Russesch]] [[li:Rössisch]] [[lij:Lengua russa]] [[lt:Rusų kalba]] [[lv:Krievu valoda]] [[mk:Руски јазик]] [[mn:Орос хэл]] [[mo:Лимба русэ]] [[ms:Bahasa Rusia]] [[nds:Russ'sche Spraak]] [[nds-nl:Russisch]] [[nl:Russisch]] [[nn:Russisk språk]] [[no:Russisk språk]] [[nrm:Russe]] [[oc:Rus]] [[os:Уырыссаг æвзаг]] [[pl:Język rosyjski]] [[pt:Língua russa]] [[ro:Limba rusă]] [[ru:Русский язык]] [[se:Ruoššagiella]] [[sh:Ruski jezik]] [[simple:Russian language]] [[sk:Ruština]] [[sl:Ruščina]] [[sr:Руски језик]] [[sv:Ryska]] [[ta:ரஷ்ய மொழி]] [[tg:Забони Русӣ]] [[th:ภาษารัสเซีย]] [[tk:Rusça]] [[tr:Rusça]] [[tt:Urıs tele]] [[ug:رۇس تىلى]] [[uk:Російська мова]] [[uz:Rus tili]] [[vi:Tiếng Nga]] [[yi:רוסיש]] [[zh:俄语]] [[zu:IsiRashiya]] 11563 42246 2006-08-23T14:44:40Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Komara Tirkiyê]] #redirect[[Komara Tirkiyê]] 11564 66383 2007-01-24T21:44:26Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[sh:Hernán Cortés]] '''Hernán Cortés''' (*[[2. Berfanbar 1485]], [[1547]]), deryavan û ê Spanyayî yê navdar e. Ji bo navê Spanya keşfa Meksîkayê kiriye. Navê wî yê rastî Hernando (an Fernando) ye lê wî bi xwe Hernán Cortés bikaraniye. Cortés di avakirina dagirkeriya [[Spanya]] li [[parzemîn]]ên [[Emerîka]]yê de roleke girîng leyîstiye. Bi deh milyonan mirovên herêmê hatine qirrkirin, hemî dewlemendiya wan hatine talankirin. Bi sed salan dagirkerî berdewamkiriye. [[Kategorî:Mêr|Cortés, Hernán]] [[Kategorî:keşifvan|Cortés, Hernán]] [[an:Hernán Cortés]] [[ast:Hernán Cortés]] [[az:Hernan Kortes]] [[bs:Hernán Cortés]] [[ca:Hernán Cortés]] [[cs:Hernán Cortés]] [[cy:Hernando Cortés]] [[da:Hernán Cortés]] [[de:Hernán Cortés]] [[en:Hernán Cortés]] [[eo:Hernán Cortés]] [[es:Hernán Cortés]] [[et:Hernán Cortés]] [[eu:Hernan Cortes]] [[fi:Hernán Cortés]] [[fr:Hernán Cortés]] [[ga:Hernán Cortés]] [[gl:Hernán Cortés]] [[he:הרנאן קורטס]] [[hr:Hernán Cortés]] [[ia:Hernán Cortés]] [[id:Hernán Cortés]] [[is:Hernán Cortés]] [[it:Hernán Cortés]] [[ja:エルナン・コルテス]] [[jv:Hernán Cortés]] [[ka:კორტესი, ჰერნან]] [[la:Ferdinandus Cortesius]] [[lt:Hernán Cortés]] [[lv:Hernans Kortess]] [[mk:Хернан Кортез]] [[ms:Hernan Cortez]] [[nah:Hernán Cortés]] [[nl:Hernán Cortés]] [[nn:Hernán Cortés]] [[no:Hernán Cortés]] [[pl:Hernán Cortés]] [[pt:Fernando Cortez]] [[ro:Hernán Cortés]] [[ru:Кортес Монро Писсаро Альтамирано, Фернандо]] [[scn:Hernán Cortés]] [[sco:Hernán Cortés]] [[sh:Hernán Cortés]] [[simple:Hernán Cortés]] [[sk:Hernando Cortés]] [[sl:Hernán Cortés]] [[sr:Хернан Кортез]] [[sv:Hernán Cortés]] [[th:เอร์นัง กอร์เตส]] [[tl:Hernán Cortés]] [[tr:Hernan Cortes]] [[uk:Кортес Ернан]] [[zh:荷南·科爾蒂斯]] 11565 42251 2006-08-23T14:51:49Z 217.128.131.86 11566 61456 2006-12-23T14:50:59Z Erdal Ronahi 2 '''Vasco da Gama''' (*[[24 Befranbar 1469]] li [[Portûgal]], [[1524]] li [[Hindistan]]), kaşîfekî navdar ê Portûgalî ye. Keşfa Hindistanê kiriye û di pêşketina bazirganiya ku bi riya deryayê dibe de roleke girîng leyîstiye. Wî jî wekî kaşîfên hemdemî bi navê keyan tevgeriyaye. Keyê Portûgalî [[Manuel I.]] wî ji bo destxistina Hindistanê û dewlemendiyan peywirdar kiriye. Gama di pêşketina dagirkeriya Portûgaliyan de xwedî ciheke mezin e. Piştî dagirkirina Hindistanê Portûgal di warê dagirkerî û bazirganiya bi riya deryayê de gelek pêşdikeve. [[Kategorî:Keşifvan|Gama, Vasco da]] 11567 50196 2006-10-10T14:16:42Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Mendikan]] #redirect[[Mendikan]] 11568 42254 2006-08-23T15:04:39Z Luqman 401 '''Fiskîn''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11569 42255 2006-08-23T15:04:45Z Luqman 401 '''Misavil''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11570 42258 2006-08-23T15:06:46Z Luqman 401 '''Hemzo''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11571 42259 2006-08-23T15:06:54Z Luqman 401 '''Mezra Hesenka''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11572 42260 2006-08-23T15:07:00Z Luqman 401 '''Baminmin''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11573 42261 2006-08-23T15:07:08Z Luqman 401 '''Xanîka Şêxa''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11574 42262 2006-08-23T15:07:15Z Luqman 401 '''Mendikan''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11575 42263 2006-08-23T15:08:04Z Luqman 401 '''Marinê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11576 42264 2006-08-23T15:08:10Z Luqman 401 '''Xirbê Mişka''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11577 42265 2006-08-23T15:08:17Z Luqman 401 '''Badip''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11578 42267 2006-08-23T15:08:22Z Luqman 401 '''Sêvtilik''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11579 42268 2006-08-23T15:08:30Z Luqman 401 '''Geliyê Sora''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11580 42269 2006-08-23T15:08:50Z Luqman 401 '''Sarinkê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11581 42270 2006-08-23T15:08:57Z Luqman 401 '''Kunarê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Nisêbîn|Nisêbînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 11582 52194 2006-10-15T18:43:54Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Yestê]] #redirect[[Yestê]] 11583 52156 2006-10-15T14:21:33Z Luqman 401 '''Xanîsorê''', ( bi tirkî: ''Taşlica'' ), gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 11584 42274 2006-08-23T15:10:53Z Luqman 401 '''Şêxmahmût''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 11585 42275 2006-08-23T15:10:58Z Luqman 401 '''Kevarêye''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 11586 42276 2006-08-23T15:11:03Z Luqman 401 '''Kayabali''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 11587 42277 2006-08-23T15:11:12Z Luqman 401 '''Komurlî''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 11588 42278 2006-08-23T15:11:46Z Luqman 401 '''Tasgedik''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 11589 42279 2006-08-23T15:11:53Z Luqman 401 '''Sivritepe''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 11590 42281 2006-08-23T15:11:58Z Luqman 401 '''Kocakuyu''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 11591 42282 2006-08-23T15:12:04Z Luqman 401 '''Sulakdere''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 11592 42283 2006-08-23T15:12:09Z Luqman 401 '''Ovabaşî''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 11593 42284 2006-08-23T15:13:18Z Luqman 401 '''Xirbê Kermêdi''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 11594 42285 2006-08-23T15:13:30Z Luqman 401 '''Xirbelik''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 11595 42286 2006-08-23T15:13:38Z Luqman 401 '''Xirbêmamita''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 11596 52088 2006-10-15T13:08:52Z Luqman 401 Dêrik (Kerboran) çû cihê Dêrik, Kerboran '''Dêrik''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Kerboran|Kerboranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 11597 44156 2006-08-29T09:34:06Z Luqman 401 Mistê çû cihê Miştê: Navê rastî '''Mistê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Kerboran|Kerboranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 11598 52085 2006-10-15T13:07:15Z Luqman 401 Redirecting to [[Berê zêwê]] #redirect[[Berê zêwê]] 11599 44162 2006-08-29T09:39:55Z Luqman 401 Gundikê Azimê çû cihê Gundikê Ezîmê: Navê rastî '''Gundikê Azimê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Kerboran|Kerboranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 11600 42291 2006-08-23T15:15:44Z Luqman 401 '''Zêwik''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Kerboran|Kerboranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 11601 42292 2006-08-23T15:15:51Z Luqman 401 '''Dirûsk''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Kerboran|Kerboranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 11602 56087 2006-11-12T23:43:13Z Erdal Ronahi 2 '''"Referanduma Ocalan"''' di salên 2005-2006'an de li [[Kurdistan|Kurdistanê ]]û li derveyî welat hatibû meşandin. Nivîsa ku ji aliyê ji 3.000.000 kesan zêdetir hatibû îmzekirin ev bû: : ''Ez wek Kurdistaniyekî rêzdar [[Abdullah Ocalan]] li Kurdistanê îradeyeke siyasî dibînim û dipejirînim.'' == Lînkên derve == * [http://www.kampanya-imzeyan.de/ Malpera kampanyayê] [[Kategorî:Abdullah Öcalan]] 11603 62079 2006-12-29T10:01:24Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[lb:Ferdinand Magellan]], [[ta:பெர்டினென்ட் மகலன்]] [[Image:Ferdinand Magellan.jpg|thumb|Ferdinand Magellan]] '''Ferdinand Magellan''', ([[Portûgalî]]: Fernão de Magalhães), (* [[1480]] li [[Sabrosa]], [[Portûgal]], † [[27'ê avrêlê]] [[1521]], [[Fîlîpîn]]) yek ji deryavan û kaşîfên navdar ên Portûgalî ye. Magellan herwekî yekemîn deryavanê ku li dora dinyayê geriyayî ye. Bi alîkariya keyê [[Spanya]]yê dest bi kaşîfên xwe kiriye. Yekemîn kesê Rojavayî ku niştecihên herêmî yên Emerîkayî û Fîlîpînî dîtiye ye. Magellan li giravên Fîlîpînê ji aliyê niştecihên herêmî ve hatiye kuştin. [[Kategorî:kes]] [[an:Ferrando de Magallans]] [[ar:ماجلان]] [[ast:Fernão de Magalhães]] [[az:Ferdinand Magellan]] [[bg:Фернандо Магелан]] [[br:Fernan Magalhaes]] [[bs:Ferdinand Magellan]] [[ca:Fernão de Magalhães]] [[cs:Fernão de Magalhães]] [[cy:Fernão de Magalhães]] [[da:Ferdinand Magellan]] [[de:Ferdinand Magellan]] [[el:Φερδινάνδος Μαγγελάνος]] [[en:Ferdinand Magellan]] [[eo:Fernão de Magalhães]] [[es:Fernando de Magallanes]] [[eu:Fernao de Magalhaes]] [[fa:فردیناند ماژلان]] [[fi:Fernão de Magalhães]] [[fr:Fernand de Magellan]] [[fy:Ferdinand Magellaan]] [[ga:Fernão de Magalhães]] [[gl:Fernán de Magalláns]] [[he:פרדיננד מגלן]] [[hr:Ferdinand Magellan]] [[hu:Ferdinand Magellan]] [[ia:Ferdinando Magellanes]] [[id:Ferdinand Magellan]] [[io:Fernão de Magalhães]] [[is:Ferdinand Magellan]] [[it:Ferdinando Magellano]] [[ja:フェルディナンド・マゼラン]] [[jv:Ferdinand Magellan]] [[ka:მაგელანი, ფერნანდო]] [[ko:페르디난드 마젤란]] [[la:Ferdinandus Magellanus]] [[lb:Ferdinand Magellan]] [[lt:Ferdinandas Magelanas]] [[mk:Фердинанд Магелан]] [[ms:Ferdinand Magellan]] [[nl:Ferdinand Magellaan]] [[nn:Fernão de Magalhães]] [[no:Ferdinand Magellan]] [[pl:Ferdynand Magellan]] [[pt:Fernão de Magalhães]] [[ro:Ferdinand Magellan]] [[ru:Магеллан, Фернан]] [[scn:Firdinannu Magillanu]] [[sco:Ferdinand Magellan]] [[sh:Ferdinand Magellan]] [[simple:Ferdinand Magellan]] [[sk:Fernão de Magalhães]] [[sl:Ferdinand Magellan]] [[sq:Ferdinand Magelani]] [[sr:Фердинанд Магелан]] [[sv:Ferdinand Magellan]] [[ta:பெர்டினென்ட் மகலன்]] [[tg:Фердинан Магелан]] [[th:เฟอร์ดินันด์ มาเจลลัน]] [[tl:Fernando de Magallanes]] [[tr:Ferdinand Magellan]] [[uk:Маґеллан Фердинанд]] [[vi:Ferdinand Magellan]] [[zh:斐迪南·麥哲倫]] 11604 51522 2006-10-14T12:22:06Z Zeki 614 '''1.''' '''Sadan''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Kerboran|Kerboranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. '''2.''' '''Sadan''' ( bi [[tirkî]]: ''Çat'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 11605 42298 2006-08-23T15:17:29Z Luqman 401 '''Batkîm''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Kerboran|Kerboranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 11606 42299 2006-08-23T15:17:35Z Luqman 401 '''Firava''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Kerboran|Kerboranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 11607 44164 2006-08-29T09:40:28Z Luqman 401 Gundikêhaci çû cihê Gundikê hacî: Navê rastî '''Gurdikêhaci''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Kerboran|Kerboranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 11608 44143 2006-08-29T09:21:43Z Luqman 401 Redirecting to [[Derêca]] #redirect[[Derêca]] 11609 42302 2006-08-23T15:18:21Z Luqman 401 '''Izajê''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Kerboran|Kerboranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 11610 42304 2006-08-23T15:18:30Z Luqman 401 '''Pirvan''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Kerboran|Kerboranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 11611 52097 2006-10-15T13:17:25Z Luqman 401 Redirecting to [[Dînar]] #redirect[[Dînar]] 11612 44158 2006-08-29T09:35:11Z Luqman 401 Redirecting to [[Bêrkevan]] #redirect[[Bêrkevan]] 11613 51712 2006-10-14T15:29:14Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] [[Kategorî: Gundê Mêrdînê]] 11614 61732 2006-12-26T06:11:56Z Abdullah M Gaznaii 690 Removing all content from page 11615 66352 2007-01-24T18:50:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nn:Francis Drake]] [[Wêne:Sir Francis Drake (post 1580).png|thumb|300px|Sir Francis Drake, wênesaz nayê zanîn sala 1580]] '''Sir Francis Drake''' (*[[28'ê rêbendanê]] [[1540]]; † [[1596]]), deryavan û kaşîfekî [[Brîtanya]]yî ye. Wî jî wekî [[Ferdinand Magellan]] li dora dinyayê geriyaye. Drake herwekî serkanê artêşa deryayî bûye û di şerê Brîtanya û [[Spanya]]yê yê sala [[1588]]´î de cihgirtiye. Drake karê siyasetmedariyê jî kiriye. [[Kategorî:Inglîz]] [[Kategorî:Sîwarê derya]] [[an:Francis Drake]] [[ast:Francis Drake]] [[az:Frensis Dreyk]] [[bg:Френсис Дрейк]] [[br:Francis Drake]] [[bs:Francis Drake]] [[ca:Francis Drake]] [[cs:Francis Drake]] [[cy:Francis Drake]] [[da:Francis Drake]] [[de:Francis Drake]] [[en:Francis Drake]] [[eo:Francis Drake]] [[es:Francis Drake]] [[eu:Francis Drake]] [[fi:Francis Drake]] [[fr:Francis Drake]] [[ga:Francis Drake]] [[gd:Francis Drake]] [[gl:Francis Drake]] [[he:פרנסיס דרייק]] [[hr:Francis Drake]] [[ia:Francis Drake]] [[id:Francis Drake]] [[is:Francis Drake]] [[it:Francis Drake]] [[ja:フランシス・ドレーク]] [[jv:Francis Drake]] [[ka:დრეიკი, ფრენსის]] [[la:Franciscus Drakus]] [[lb:Francis Drake]] [[lt:Frensis Dreikas]] [[ms:Francis Drake]] [[nl:Francis Drake]] [[nn:Francis Drake]] [[no:Francis Drake]] [[pl:Francis Drake]] [[pt:Francis Drake]] [[qu:Francis Drake]] [[ro:Francis Drake]] [[ru:Дрейк, Фрэнсис]] [[scn:Francis Drake]] [[sco:Francis Drake]] [[sh:Francis Drake]] [[simple:Francis Drake]] [[sk:Francis Drake]] [[sl:Francis Drake]] [[sr:Френсис Дрејк]] [[sv:Francis Drake]] [[th:ฟรานซิส เดรก]] [[tl:Francis Drake]] [[tr:Francis Drake]] [[uk:Дрейк Френсіс]] [[ur:فرانسس ڈریک]] [[vi:Francis Drake]] [[zh:法蘭西斯·德瑞克]] 11616 42440 2006-08-24T05:34:57Z Abdul 553 11619 62919 2007-01-03T15:01:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[oc:Roald Amundsen]], [[qu:Roald Amundsen]], [[su:Roald Amundsen]] [[image:AmundsenFrontpiece.jpg|thumb|Amundsen]] '''Roald Engelbregt Gravning Amundsen''' ([[1872]]-[[1928]]), deryavan û kaşîfê navdar ê Norwegî ye. Yekemîn mirovê ku polana (qutba) başûrê dîtiye ye. Amundsen gelek riyên deryayê keşfdike û deryavaniyê bipêşdixe. Di [[16'ê pûşperê]] [[1928|1928an]] da ji bo alîkariya hevalê xwe diçe polana bakur û ji vê seferê venagere. Li polana bakur jiyana xwe jidestdide. [[Kategorî:Kes]] [[an:Roald Amundsen]] [[ast:Roald Amundsen]] [[az:Roald Amundsen]] [[be:Роальд Амундсен]] [[bs:Roald Amundsen]] [[ca:Roald Amundsen]] [[cs:Roald Amundsen]] [[cy:Roald Amundsen]] [[da:Roald Amundsen]] [[de:Roald Amundsen]] [[el:Ρόαλντ Αμούνδσεν]] [[en:Roald Amundsen]] [[eo:Roald Amundsen]] [[es:Roald Amundsen]] [[et:Roald Amundsen]] [[eu:Roald Amundsen]] [[fi:Roald Amundsen]] [[fr:Roald Amundsen]] [[fy:Roald Amundsen]] [[gl:Roald Amundsen]] [[he:רואלד אמונדסן]] [[hr:Roald Amundsen]] [[hu:Roald Amundsen]] [[ia:Roald Amundsen]] [[id:Roald Amundsen]] [[is:Roald Amundsen]] [[it:Roald Amundsen]] [[ja:ロアルド・アムンゼン]] [[jv:Roald Amundsen]] [[ko:로알 아문센]] [[la:Rodoaldus Amundsen]] [[lb:Roald Amundsen]] [[li:Roald Amundsen]] [[lt:Roaldas Amundsenas]] [[lv:Roalds Amundsens]] [[nah:Roald Amundsen]] [[nl:Roald Amundsen]] [[nn:Roald Amundsen]] [[no:Roald Amundsen]] [[oc:Roald Amundsen]] [[os:Амундсен, Руал]] [[pl:Roald Amundsen]] [[pt:Roald Amundsen]] [[qu:Roald Amundsen]] [[ro:Roald Amundsen]] [[ru:Амундсен, Руаль]] [[scn:Roald Amundsen]] [[sco:Roald Amundsen]] [[sh:Roald Amundsen]] [[simple:Roald Amundsen]] [[sk:Roald Amundsen]] [[sl:Roald Amundsen]] [[sr:Роалд Амундсен]] [[su:Roald Amundsen]] [[sv:Roald Amundsen]] [[tg:Роалд Амундсен]] [[th:โรอัลด์ อะมุนด์เซน]] [[tl:Roald Amundsen]] [[tr:Roald Amundsen]] [[uk:Амундсен Руал]] [[ur:رولڈ ایمنڈس]] [[wa:Roald Amundsen]] [[zh:罗尔德·亚孟森]] 11621 42442 2006-08-24T08:29:00Z Erdal Ronahi 2 {{rtl}} == ئارام گه‌ردى == aram_mmmm@yahoo.com زۆر به‌ ده‌گمه‌ن رِیَده‌كه‌ویَت له‌ رِۆژهه‌لاَتى ناڤین ، یه‌كیَك كورسى به‌ ئاشتییانه‌ به‌ جیَبهیَلیَت ، زۆربه‌ى ئه‌و خویَنانه‌ى له‌م ناوچه‌یه‌ رِژاوه‌ ، له‌ ئه‌نجامى ئه‌وه‌ بووه‌ كه‌ عه‌قڵى تاكرِه‌وى سه‌روه‌ر بووه‌ و تا نه‌كوژراوه‌ یا نه‌یان كوشتوه‌ ، ئاماده‌ نه‌یووه‌ بۆ ساتیَكیش كورسیه‌كه‌ى جیَبهیَلیَت . ئیبراهیمى جه‌عفه‌رى و ئه‌یادى عه‌لاوى و غازى یاوه‌ر ، سىَ كه‌سن له‌ میَژووى عه‌ره‌بى عیَراق ، كه‌ میَژوویه‌كى ده‌گمه‌نیان بۆ خۆیان تۆماركرد ، ئاخر ئه‌وه‌نده‌ به‌ ئاشتییانه‌ جڵه‌وى ده‌سه‌لاَتیان ده‌ستاو ده‌ست كرد ، وه‌كو ئه‌وه‌ى عه‌ره‌ب نه‌بووبن ، ئاخر عه‌ره‌ب هره‌ فیَره‌ فتوا ده‌ربكاو بكوژیَت ، لىَ جار به‌جار خه‌ڵكانیَكیان تیَ هه‌ڵده‌كه‌ویَت ، كه‌ سه‌دو هه‌شتا پله‌ جیاواز بن . ئیبراهیمى جه‌عفه‌رى ، كه‌ به‌ پرِۆسه‌یه‌كى زۆر دیموكراتیى بووه‌ كاندید كراوى سه‌رۆكى وه‌زیران ، له‌و مافه‌ى خۆى خۆشبوو ، ئاخر ئه‌وه‌ به‌خشنده‌ییه‌كى مه‌زنى ئه‌و پیاوه‌یه‌ ، چونكه‌ له‌ عیَراقى خویَناوى ، نه‌ك وه‌ده‌ستهیَنانى شالیار و سه‌رۆك ئاسان نییه‌ ، به‌ڵكو ژیانیَكى ئاسووده‌ى ساده‌ش ، زامن نییه‌ ، كه‌واته‌ كه‌ ئه‌و فرسه‌ته‌ بۆ جه‌عفه‌رى رِیَكه‌وت و ده‌ستبه‌ردارى بوو ، حه‌قه‌ سه‌ركردایه‌تیى كوردى سوپاسنامه‌یه‌كى ئارِاسته‌ بكات . بۆ قسه‌ كردنیش له‌سه‌ر وازهیَنانى جه‌عفه‌رى و هه‌ڵبژاردنى كاندید كراویَكى تر بۆ ئه‌و پۆسته‌ ، شانازییه‌كى گه‌وره‌یه‌ بۆ گه‌لى كورد ، چونكه‌ له‌ مه‌یدانى دیبلۆماسیدا یه‌كه‌م جاره‌ كورد سه‌ر به‌ عه‌ره‌ب شۆرِ ده‌كات ، به‌ خویَندنه‌وه‌یه‌كى تر له‌ عیَراقى ئیَستادا ده‌كارىَ بیَژین كوردیش هیَڵى سوورى هه‌یه‌ ، ئه‌وه‌تا یه‌كه‌م هیَڵى سوورى كورد به‌زیَنراو ، ئه‌وانه‌ى به‌زاندیان به‌ ناچارى دانیان پیا ناو ، باجى هه‌ڵه‌ى خۆیان دا ، ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ى ئه‌م گۆرِینه‌ ، مه‌غزایه‌كى تریشى لىَ بژار ده‌كریَت ، كه‌ په‌یامیَكى توند ئامیَزى سه‌ركردایه‌تیى كورد و گه‌لانى كوردستانه‌ بۆ توركیا ، كه‌ به‌ هیچ شیَوه‌یه‌ك نه‌توانن جاریَكى تر ، هه‌وڵى كوده‌تاى سپى یده‌ن ، به‌ هه‌ماهه‌نگى سه‌ركردایه‌تیى عه‌ره‌ب ، ئاخر توركیا چونكه‌ له‌ مه‌یدانى جه‌نگ و هه‌رِه‌شه‌ى سوپاسالارى ، شكستى هیَنا ، ویستى له‌ په‌نجه‌ره‌یه‌كى ترسناكتر بیَته‌ ژوورىَ ، لىَ هه‌ولیَكى بىَ فه‌رِى دا و وه‌لاَمیَكى ده‌م به‌ستانه‌ى وه‌رگرته‌وه‌ . گوایه‌ ، ئه‌و هاتنه‌ى به‌رِیَز سه‌رۆكى تازه‌ هه‌ڵبژیَردراوه‌ى عیَراق و باڵیۆزى ئه‌مه‌ریكا بۆ لاى سه‌رۆكى كوردستان بۆ ئه‌وه‌ بووه‌ ، كه‌ ئه‌وه‌ى كۆتاییان رِازى بكه‌ن ، تا كورد ده‌ستبه‌ردارى پۆستى وه‌زاره‌تى ده‌روه‌ بیَت ، له‌برى ئه‌مه‌ وه‌زاره‌تى به‌رگریى پیَبده‌ن ، ئه‌گه‌ر ئه‌و زانیارییه‌ رِاست بیَت ، حه‌ق نییه‌ كورد ، ئه‌وه‌نده‌ پیَداگربیَت له‌سه‌ر وه‌زاره‌تى ده‌ره‌وه‌ ، به‌ رِاى من وه‌زاره‌تى به‌رگرى زۆر گرنگتره‌ بۆ كورد له‌ هه‌ر وه‌زاره‌تیَكى تر ، چونكه‌ له‌ سایه‌ى وه‌زاره‌تى به‌رگرى تا ئیَستا پاسه‌پۆرت به‌ زمانى كوردى لیَ نه‌نووسراوه‌ ، ئه‌و چه‌ند باڵیۆزه‌ش هه‌ن ، ئه‌وه‌ وه‌زیر نییه‌ دایان ده‌نیَت ، به‌ڵكو به‌ پیَى برِیارى سیاسى بالاَى لایه‌نه‌ عیَراقییه‌كانه‌ . به‌هه‌ر حاڵ ، عیَراق له‌ گرىَ كویَره‌ى دروستكردنى حوكومه‌ت رِزگارى بوو ، كوردیش ئه‌وه‌نده‌ى نارِه‌زاییى له‌سه‌ر كه‌س نیشانداوه‌ ، ده‌بىَ له‌مه‌ودوا كار چاودیَرییه‌كى ووردى به‌رنامه‌ بكات ، چونكه‌ ئه‌وه‌ به‌رنامه‌ بوو ، جه‌عفه‌رى بیَزراو كرد لامان ، دووریش نییه‌ هه‌ر ئه‌و به‌رنامه‌یه‌ ، ئه‌بو ئیسراش * تیَهه‌ڵدراو بكات * جه‌واد المالكى 11623 66536 2007-01-25T23:48:03Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[ru:Хиллари, Эдмунд]] [[Wêne:Edmund Hilllary by Kubik 2004.JPG|right|thumb|300px|Sir Edmund Percival Hillary]] '''Sir Edmund Percival Hillary''' (* [[20'ê tîrmehê]] [[1919]]), çiyavan û kaşîfê navdarê [[Zelanda Nû]] ye. Yekemîn mirovê ku derketiye girê [[Ewerest|Ewerestê]] ye. Di [[29'ê gulanê]] [[1953|1953an]] da derketiye serê Ewerestê ku cihê herî bilind ê erdê ye. Wêneyê wî li ser diravê Zelanda Nû hatiye çapkirin. [[Kategorî:Kes]] [[an:Edmund Hillary]] [[ast:Edmund Hillary]] [[az:Edmund Hillari]] [[bn:এড্‌মান্ড হিলারী]] [[bs:Edmund Hillary]] [[ca:Edmund Percival Hillary]] [[cs:Edmund Hillary]] [[da:Edmund Hillary]] [[de:Edmund Hillary]] [[en:Edmund Hillary]] [[eo:Edmund Hillary]] [[es:Edmund Hillary]] [[et:Edmund Hillary]] [[eu:Edmund Hillary]] [[fi:Edmund Hillary]] [[fr:Edmund Hillary]] [[ga:Edmund Hillary]] [[gl:Edmund Hillary]] [[he:אדמונד הילרי]] [[hr:Edmund Hillary]] [[hu:Edmund Hillary]] [[ia:Edmund Hillary]] [[id:Edmund Hillary]] [[is:Edmund Hillary]] [[it:Edmund Hillary]] [[ja:エドモンド・ヒラリー]] [[jv:Edmund Hillary]] [[ko:에드먼드 힐러리]] [[la:Edmundus Hillary]] [[lt:Edmundas Hilaris]] [[ms:Edmund Hillary]] [[nl:Edmund Hillary]] [[no:Edmund Hillary]] [[pl:Edmund Hillary]] [[pt:Edmund Hillary]] [[rm:Edmund Hillary]] [[ro:Edmund Hillary]] [[ru:Хиллари, Эдмунд]] [[scn:Edmund Hillary]] [[sco:Edmund Hillary]] [[sh:Edmund Hilari]] [[simple:Edmund Hillary]] [[sk:Edmund Percival Hillary]] [[sl:Edmund Percival Hillary]] [[sr:Едмунд Хилари]] [[sv:Edmund Hillary]] [[th:เอดมันด์ ฮิลลารี]] [[tl:Edmund Hillary]] [[tr:Edmund Hillary]] [[uk:Гіларі Едмунд]] [[ur:ایڈمنڈ ہلری]] [[zh:艾德蒙·希拉里]] 11625 42422 2006-08-23T21:52:56Z Bangin 450 +ne rind kurdî {{ne rind kurdî}} ==Zimanaxêvan dayikî ya behtirî 100 mîlyon== {| class="wikitable" |- bgcolor="#cccccc" ! Ziman ! Zimanmalbat ! width=35%|Rewşa Fermî û cîhên ku zimanan dayik behtirî 1% ê gel ! width=35%|Hecmara Zimanaxêv |- | '''[[Zimanê Çînî|Çînî]]''' || [[Zimanan Sîno-Tîbetî|Sîno-Tîbetî]] || <small>Zimana fermî li </small> [[Komara Gelî ya Cînî]] ([[Standard Mandarin|Mandarin]]; [[Standard Cantonese|Cantonese]] <small>''de facto'' nîv-fermî li </small>[[Hong Kong]]<small> û </small>[[Macau]]), [[Taywan]] ([[Komara Çînî]]) (Mandarin; [[Taywanî]] hat bi zimanek fermî pêve kirin, lê qebûl nekirin), <small>and</small> [[Singapore]] (Mandarin).<br /><br /><small>Significant communities in [[Avustralya]] (bi piranî li [[Christmas Island]]), [[Bruneyî]], [[Kamboçya]], [[Kanada]] , [[France]] ([[French Polynesia]], [[Reunion]]), [[Endonezya]], [[Jamaîka]], [[Malezya]], [[Mauritius]], [[Mongolya]], [[Myanmar]], [[Nauru]], [[Zelanda Nû]], [[Fîlîpîniyan]], [[Surinam]], [[Tayland]], [[Yekîtiya Welatên]] ([[Kalîforniya]], [[Guam]], [[Hawaî]], [[Massachusetts]], [[New Jersey]], [[New York (state)|New York]], [[Northern Mariana Islands]], [[Washington (state)|Washington]]), [[Venezuela]], [[Vîetnam]]</small> ||1080 mîlyon dayikî (1999). Includes:<br /><br />[[Mandarina Çînî|Mandarin]]: 872 mîlyon dayikî + 178 mîlyon second Zimanê = 1050 mîlyon (1999 WA, 2004 CIA)<br />[[Wu Chinese|Wu]]: 77 mîlyon (2004 CIA)<br />[[Yue Chinese|Cantonese]]: 76 mîlyon (2005? [unsourced])<br />[[Min- Nan|Southern Min/Taiwanese]]: 46 mîlyon (1984)<br />[[Jin Chinese|Jin]]: 45 mîlyon (1995)<br />[[Xiang Chinese|Xiang]]: 36 mîlyon (1984)<br /> [[Hakka Chinese|Hakka]]: 30 mîlyon (1984)<br />[[Gan Chinese|Gan]]: 21 mîlyon (1984)<br />[[Min Bei|Northern Min]]: 10.3 mîlyon (1984)<br /> [[Min Dong|Eastern Min]]: 9.1 mîlyon (2000 WCD)<br />[[Hui (linguistics)|Hui]]: 3.2 mîlyon<br />[[Pu-Xian Chinese|Pu-Xian Min]]: 2.6 mîlyon (2000 WCD). |- | '''[[Hîndî]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Indo-Aryan zimanên|Indo-Aryan]] || <small>Fermî li </small> [[Fiji]] ([[Awadhi Zimanê|Awadhi]]), [[India]] ([[Khariboli]]<small> nationally û in the states of [[Arunachal Pradesh]], [[Andaman û Nicobar Islands]], [[Chandigarh]], [[Chhattisgarh]], [[Delhi]], [[Haryana]], [[Himachal Pradesh]], [[Jharkhand]], [[Madhya Pradesh]], [[Rajasthan]], [[Uttar Pradesh]], [[Uttaranchal]]; </small>[[Maithili Zimanê|Maithili]] in [[Bihar]]).<br /><br /><small>Significant communities in [[Belize]], [[Grenada]], [[Guyana]], [[Mauritius]], [[Nepal]] [http://www.mope.gov.np/population/chapter5.php], [[South Africa]], [[Surinam]], [[Trinidad û Tobago]], [[Yemen]] || 370 mîlyon dayikî, 125 mîlyon second Zimanê, = 495 mîlyon total (WA 2005). Includes:<br /><br />[[Khariboli]] (180 mîlyon, 2004 CIA),<br />[[Bhojpuri Zimanê|Bhojpuri]] (27 mîlyon, 1997),<br />[[Maithili Zimanê|Maithili]] (25 mîlyon, 1981),<br />[[Awadhi Zimanê|Awadhi]] (21 mîlyon, 1999),<br />[[Hariyanavi|Haryanvi]] (13 mîlyon, 1992),<br />[[Marwari Zimanê|Marwari]] (13 mîlyon, 2002),<br />[[Magahi Zimanê|Magahi]] (13 mîlyon, 2002),<br />[[Chhattisgarhi Zimanê|Chhattisgarhi]] (11 mîlyon, 1997),<br />[[Kanauji Zimanê|Kanauji]] (6 mîlyon, 1977). |} <!--This break allows the Chinese û Hindi rows to have balanced heights û column widths--> {| class="wikitable" | '''[[Spanish Zimanê|Spanish]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Italic zimanên|Italic]], [[Romance zimanên|Romance]], [[Iberian Romance zimanên|Iberian]] || <small>Fermî li </small> [[Argentina]], [[Bolivia]], [[Chile]], [[Colombia]], [[Costa Rica]], [[Cuba]], [[Dominican Republic]], [[Ecuador]], [[El Salvador]], [[Equatorial Guinea]], [[Guatemala]], [[Honduras]], [[Mexico]], [[Nicaragua]], [[Panama]], [[Paraguay]], [[Peru]], [[Spain]], [[Yekîtiya Welatên]] ([[New Mexico]], [[Puerto Rico]]), [[Uruguay]], [[Venezuela]].<br /><br /><small>Significant communities in [[Andorra]], [[Aruba]], [[Belize]], [[Israel]], [[Kingdom of the Netherlands|Netherlands]] ([[Netherlands Antilles]]), [[Switzerland]], [[British overseas territory|United Kingdom]] ([[Cayman Islands]], [[Gibraltar]]), [[Yekîtiya Welatên]] || 322 mîlyon dayikî (2004 CIA), 70 mîlyon second Zimanê (Indiana University 2003) = 390 mîlyon total |- | '''[[English Zimanê|English]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Germanic zimanên|Germanic]], [[West Germanic zimanên|West]], [[Anglic zimanên|Anglic]] || <small>Fermî li </small> [[Antigua û Barbuda]], [[Avustralya]] (<small>including</small> [[States û territories of Australia#External territories|external territories]]), [[Bahamas|The Bahamas]], [[Barbados]], [[Belize]], [[Botswana]], [[Bruneyî]], [[Cameroon]], [[Kanada]] (nationally û in all major provinces but [[Quebec]]), [[Dominica]], [[Fiji]], [[The Gambia]], [[Ghana]], [[Grenada]], [[Guyana]], [[People’s Republic of China]] ([[Hong Kong]]), [[India]], [[Republic of Ireland|Ireland]], [[Jamaîka]], [[Kenya]], [[Kiribati]], [[Lesotho]], [[Liberia]], [[Malawi]], [[Maldives]], [[Malta]], [[Marshall Islands]], [[Mauritius]], [[Federated States of Micronesia|Micronesia]], [[Namibia]], [[Nauru]], [[Realm of New Zealand]], [[Nigeria]], [[Pakistan]], [[Palau]], [[Papua New Guinea]], [[Fîlîpîniyan]], [[Rwanda]], [[Saint Kitts û Nevis]], [[Saint Lucia]], [[Saint Vincent û the Grenadines]], [[Samoa]], [[Seychelles]], [[Sierra Leone]], [[Singapore]], [[Solomon Islands]], [[South Africa]], [[Swaziland]], [[Tanzania]], [[Tonga]], [[Trinidad û Tobago]], [[Tuvalu]], [[Uganda]], [[United Kingdom]] <small>(and in all [[British overseas territory|overseas territories]] û [[crown dependency|crown dependencies]])</small>, [[Yekîtiya Welatên]] <small>(unofficial national Zimanê; Fermî li some states û [[unincorporated territories]])</small>, [[Vanuatu]], [[Zambia]], [[Zimbabwe]].<br /><br /><small>Significant communities in [[Andorra]], [[Bangladesh]], [[Bruneyî]], [[Israel]], [[France]] ([[Saint-Pierre û Miquelon]]), [[Malezya]], [[Maldives]], [[Kingdom of the Netherlands|Netherlands]] ([[Aruba]]), [[Somalia]], [[Sri Lanka]], [[Switzerland]]. || 308 mîlyon dayikî (2004 CIA), 510-515 mîlyon total (Indiana University 2003, WA 2005) |- | '''[[Arabic Zimanê|Arabic]]''' || [[Afro-Asiatic]], [[Semitic zimanên|Semitic]], Central, South Central || <small>[[Modern Standard Arabic]] is Fermî li </small> [[Algeria]], [[Bahrain]], [[Chad]], [[Comoros]], [[Djibouti]], [[Egypt]] <small>(along with [[Egyptian Arabic]] as the national Zimanê)</small>, [[Eritrea]], [[Iraq]], [[Israel]], [[Jordan]], [[Kuwait]], [[Lebanon]], [[Libya]], [[Morocco]], [[Niger]], [[Oman]], [[Palestinian Territories]], [[Qatar]], [[Saudi Arabia]], [[Somalia]], [[Sudan]], [[Syria]], [[Tunisia]], [[United Arab Emirates]], [[Western Sahara]], [[Yemen]].<br /><br /><small>[[Hassaniya]] Arabic is Fermî li </small> [[Mauritania]], [[Senegal]]; <small>and a national Zimanê of</small> [[Mali]].<br /><br /><small>Significant communities in [[Argentina]], [[Avustralya]], [[Belgium]], [[Central African Republic]], [[France]], [[Iran]], [[Spain]] ([[Ceuta]] û [[Melilla]]), [[British overseas territory|United Kingdom]] ([[Gibraltar]]).</small> || 206 mîlyon dayikî, 24 mîlyon second Zimanê, = 230 mîlyon total for all Arabic (WA 1999); 255 mîlyon total (2005 WA).<br />[[Egyptian Arabic]]: 46 mîlyon dayikî.<br />[[Hassaniya]]: 2.8 mîlyon dayikî.<br />[[Modern Standard Arabic]] is a second Zimanê only. |- | '''[[Portuguese Zimanê|Portuguese]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Italic zimanên|Italic]], [[Romance zimanên|Romance]], [[Iberian Romance zimanên|Iberian]] || <small>Fermî li </small> [[Angola]], [[Brazil]], [[Cape Verde]], [[East Timor]], [[Guinea-Bissau]], [[People’s Republic of China]] ([[Macau]]), [[Mozambique]], [[Portugal]], [[São Tomé û Príncipe]].<br /><br /><small>Significant communities in [[Andorra]], [[Antigua]], [[France]], [[India]] ([[Daman]] û [[Goa]]), [[Luxembourg]], [[Namibia]], [[Paraguay]], [[South Africa]], [[Spain]], [[Switzerland]], [[Yekîtiya Welatên]] ([[Connecticut]], [[Massachusetts]], [[New Jersey]], [[Rhode Island]]), [[Venezuela]]. </small> || 176 mîlyon dayikî (2004 CIA), 10+ mîlyon second Zimanê, = 190 mîlyon total (not counting 4 mîlyon [[Galician Zimanê|Galician]]) |- | '''[[Bengali Zimanê|Bengali]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Indo-Aryan zimanên|Indo-Aryan]], [[List of Eastern Indo-Aryan zimanên|Magadhan Prakrit]], [[Bengali-Assamese zimanên|Bengali-Assamese]] || <small>Fermî li </small> [[Bangladesh]], [[India]] ([[Tripura]], [[West Bengal]]).<br /><br /><small>Significant communities in [[Myanmar]], [[Oman]], [[United Arab Emirates]]</small> || 171 mîlyon dayikî, counting 14 mîlyon [[Chittagonian Zimanê|Chittagonian]], 10.3 mîlyon [[Sylheti Zimanê|Sylheti]] (2004 CIA); 215 mîlyon total (2005 WA) |- | '''[[Russian Zimanê|Russian]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Slavic zimanên|Slavic]], [[East Slavic zimanên|East]] || <small>Fermî li </small> [[Abkhazia]] <small>(''de jure'' part of [[Georgia (country)|Georgia]])</small>, [[Belarus]], [[Kazakhstan]], [[Kyrgyzstan]], [[Russia]], [[Transnistria]] <small>(''de jure'' part of [[Moldova]])</small>.<br /><br /><small>Significant communities in [[Armenia]], [[Azerbaijan]], [[Estonia]], [[Georgia (country)|Georgia]], [[Israel]], [[Latvia]], [[Lithuania]], [[Moldova]], [[Tajikistan]], [[Turkmenistan]], [[Ukraine]], [[Yekîtiya Welatên]] ([[New York (state)|New York]]), [[Uzbekistan]]</small> || 145 mîlyon dayikî (2004 CIA), 110 mîlyon second Zimanê, = 255 mîlyon total (2000, WCD) |- | '''[[Japanese Zimanê|Japanese]]''' || [[Japonic zimanên|Japonic]] || <small>Fermî li </small> [[Japan]]<small> and</small> [[Palau]] ([[Angaur]] Island).<br /><br /><small>Significant communities in [[Yekîtiya Welatên]] ([[Guam]], [[Hawaî]]) </small> || 127 mîlyon dayikî (2004 CIA), 1 mîlyon second Zimanê ([[Ryukyu]]an) |- | '''[[Punjabi Zimanê|Punjabi]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Indo-Aryan zimanên|Indo-Aryan]], Central Zone (Eastern Punjabi) or North-Western Zone (Western Punjabi) || <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Punjab (India)|Punjab]]). <small>National Zimanê in</small> [[Pakistan]] ([[Punjab (Pakistan)|Punjab]]).<br /><br /><small>Significant communities in [[Kanada]], [[Fiji]], [[Mauritius]], [[United Kingdom]]</small> || Western: 61&ndash;62 mîlyon (2000, WCD); Eastern: 28 mîlyon; [[Siraiki Zimanê|Siraiki]] 14 mîlyon, = 104 mîlyon total |- | '''[[German Zimanê|German]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Germanic zimanên|Germanic]], [[West Germanic zimanên|West]], [[High German zimanên|High German]] || <small>Fermî li </small> [[Austria]], [[Belgium]] ([[German-speaking Community of Belgium|East Cantons]]), [[Germany]], [[Italy]] ([[South Tyrol]]), [[Liechtenstein]], [[Luxembourg]], [[Switzerland]] ([[Aargau]], [[Appenzell Ausserrhoden]], [[Appenzell Innerrhoden]], [[Basel-Landschaft]], [[Basel-Stadt]], [[Canton of Bern|Bern]], [[Canton of Fribourg|Fribourg]], [[Canton of Glarus|Glarus]], [[Graubbden]], [[Canton of Lucerne|Lucerne]], [[Nidwalden]], [[Obwalden]], [[Canton of St. Gallen|St. Gallen]], [[Canton of Schaffhausen|Schaffhausen]], [[Canton of Schwyz|Schwyz]], [[Canton of Solothurn|Solothurn]], [[Thurgau]], [[Canton of Uri|Uri]], [[Valais]], [[Canton of Zug|Zug]], [[Canton of Zurich|Zurich]]).<br /><br /><small>Significant communities in [[Argentina]], [[Avustralya]], [[Belize]], [[Bolivia]], [[Brazil]], [[Kanada]], [[Czech Republic]], [[France]], [[Hungary]], [[Israel]], [[Kazakhstan]], [[Kyrgyzstan]], [[Namibia]], [[Netherlands]], [[Zelanda Nû]], [[Poland]], [[Paraguay]], [[Yekîtiya Welatên]] ([[North Dakota]], [[South Dakota]], [[Wisconsin]]),.</small> || 100 mîlyon dayikî (95 mîlyon Standard German [2004 CIA], 5 mîlyon [[Swiss German]]), 22 mîlyon second Zimanê = 123 mîlyon total |} ==Zimanaxêvan dayikî ya navbera 30&ndash;100 mîlyon== {| class="wikitable" |- bgcolor="#cccccc" ! Ziman ! Zimanmalbat ! Rewşa Fermî û cîhên ku zimanan dayik behtirî 1% ê gel ! Hecmara Zimanaxêv |- | '''[[French Zimanê|French]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Italic zimanên|Italic]], [[Romance zimanên|Romance]], [[Oil zimanên|Oil]] || <small>National or Fermî li </small> [[Belgium]] ([[Wallonia]] û [[Brussels]]), [[Benin]], [[Burkina Faso]], [[Burundi]], [[Cameroon]], [[Kanada]] (nationally û in [[New Brunswick]], [[Quebec]], û the territories), [[Central African Republic]], [[Chad]], [[Comoros]], [[Republic of the Congo|Congo-Brazzaville]], [[Democratic Republic of the Congo|Congo-Kinshasa]], [[Côte d'Ivoire]], [[Djibouti]], [[Equatorial Guinea]], [[France]] (including territories), [[Gabon]], [[Guinea]], [[Haiti]], [[India]] (districts of [[Karaikal]] and [[Pondicherry (city)|Pondicherry]]), [[Italy]] ([[Aosta Valley]]), [[Lebanon]], [[Luxembourg]], [[Madagascar]], [[Mali]], [[Martinique]], [[Mauritius]], [[Monaco]], [[Niger]], [[Rwanda]], [[Senegal]], [[Seychelles]], [[Switzerland]] ([[Canton of Bern|Bern]], [[Canton of Fribourg|Fribourg]], [[Canton of Geneva|Geneva]], [[Canton of Jura|Jura]], [[Canton of Neuchtlel|Neuchtlel]], [[Valais]], [[Vaud]]), [[Togo]], [[Crown dependency|United Kingdom]] ([[Guernsey]], [[Jersey]]), [[Yekîtiya Welatên]] ([[Louisiana]]), [[Vanuatu]]. <small>Significant communities in [[Zelanda Nû]], [[Yekîtiya Welatên]] ([[Maine]], [[New Hampshire]], [[Vermont]]). [[Creole]]s also significant in [[Dominica]], [[Saint Lucia]]. || 67 mîlyon (2005 estimate)-109 mîlyon ([http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/francophonie/francophonie.htm 1]) dayikî; 119 mîlyon ([http://www.diplomatie.gouv.fr/fr/actions-france_830/francophonie-langue-francaise_1040/francophonie_3026/francais-dans-monde_11936/index.html 2])-130 mîlyon (2005 WA) total. |- | '''[[Javanese Zimanê|Javanese]]''' || [[Austronesian]], [[Malayo-Polynesian]], [[Sunda-Sulawesi zimanên|Sunda-Sulawesi]] || <small>dayikî to</small> [[Endonezya]] (originally [[Java (island)|Java]]). <small>Significant communities in [[France]] ([[New Caledonia]]), [[Malezya]], [[Suriname]]</small> || 76 mîlyon |- |'''[[Korean Zimanê|Korean]]''' || [[Zimanê isolate]] || <small>Fermî li </small> [[People's Republic of China]] ([[Yanbian Korean Autonomous Prefecture|Yanbian]]), [[North Korea]], [[South Korea]]. <small>Significant communities in [[Avustralya]], [[Japan]], [[United States]] ([[Guam]], [[Hawaî]], [[Northern Mariana Islands]])</small> || 71 mîlyon |- | '''[[Vietnamese Zimanê|Vietnamese]]''' || [[Austro-Asiatic]], [[Mon-Khmer]], [[Vietic zimanên|Vietic]] || <small>Fermî li </small> [[Vîetnam]]. <small>Significant communities in [[Avustralya]], [[Kamboçya]], [[Laos]], [[France]] ([[New Caledonia]]), [[Norway]], [[United States]] ([[Kalîforniya]]), [[Vanuatu]].</small> || 70 mîlyon dayikî, perhaps up to 16 mîlyon second Zimanê, = ~ 86 mîlyon total |- | '''[[Telugu Zimanê|Telugu]]''' || [[Dravidian zimanên|Dravidian]], South Central || <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Andhra Pradesh]], district of [[Yanam]]). <small>Significant communities in [[Bahrain]], [[Fiji]], [[Mauritius]] || 70 mîlyon dayikî, 5 mîlyon second Zimanê, = 75 mîlyon total (1997) |- | '''[[Marathi Zimanê|Marathi]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Indo-Aryan zimanên|Indo-Aryan]], Central Zone || <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Daman û Diu]], [[Goa]], [[Maharashtra]]). <small>Significant communities in [[Mauritius]]. || 68 mîlyon dayikî, 3 mîlyon second Zimanê, = 71 mîlyon total |- | '''[[Tamil Zimanê|Tamil]]''' || [[Dravidian zimanên|Dravidian]], Southern || <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Tamil Nadu]], (districts of [[Karaikal]] û [[Pondicherry (city)|Pondicherry]])), [[Singapore]], [[Sri Lanka]]. <small>Significant communities in [[Bahrain]], [[Fiji]], [[Malezya]], [[Mauritius]], [[France]] ([[Reunion]]). || 68 mîlyon dayikî, 9 mîlyon second Zimanê, = 77 mîlyon total |- | '''[[Persian Zimanê|Persian]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Iranian zimanên|Iranian]], [[Western Iranian zimanên|Western]], Southwestern|| <small>Fermî li </small> [[Afghanistan]], [[Iran]], [[Tajikistan]]. <small>Significant communities in [[Bahrain]], [[Iraq]], [[Israel]], [[Oman]], [[Qatar]], [[United Arab Emirates]], [[Uzbekistan]]|| 61-71 mîlyon dayikî (including 50-60% of Iran, 40% of Afghanistan, 15-30% of Uzbekistan), may include [[Mazanderani Zimanê|Mazanderani]] û [[Gilaki Zimanê|Gilaki]]; ~50 mîlyon second Zimanê, 110 mîlyon total (2005)<sup id="fn_2_back">[[#fn 1|1]]<!--Need better Uzbek figures if possible. Should restore footnote reference deleted 2005 Oct 05--> |- | '''[[Urdu Zimanê|Urdu]]||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Indo-Aryan zimanên|Indo- Aryan]], [[Hindustani]]|| <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Jammu û Kashmir]] {verify if Fermî li [[Delhi]] û [[Uttar Pradesh]]}), [[Pakistan]]. <small>Significant communities in [[Bahrain]], [[Botswana]], [[Fiji]], [[Malawi]]?, [[Mauritius]], [[Oman]], [[Qatar]], [[Saudi Arabia]], [[South Africa]]? || 61 mîlyon dayikî, 43 mîlyon second Zimanê, = 104 mîlyon total |- | '''[[Italian Zimanê|Italian]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Italic zimanên|Italic]], [[Romance zimanên|Romance]], Italian || <small>Fermî li </small> [[Croatia]] ([[Istria County]]), [[Italy]], [[San Marino]], [[Slovenia]], [[Switzerland]] ([[Graubbden]], [[Ticino]]). <small>Significant communities in [[Argentina]], [[Avustralya]], [[Belgium]], [[Kanada]], [[France]], [[Greece]], [[Liechtenstein]], [[Luxembourg]], [[Monaco]], [[Yekîtiya Welatên]] ([[Connecticut]], [[Massachusetts]], [[New Jersey]], [[New York (state)|New York]], [[Rhode Island]]), [[Uruguay]], [[Vatican City]] </small> || 61 mîlyon dayikî (all varieties, including 7 mîlyon Neapolitan û Calabrese, 5 mîlyon Sicilian [see entry below], but not [[Sardinian Zimanê|Sardinian]]) |- | '''[[Turkish Zimanê|Turkish]] ''' || [[Altaic zimanên|Altaic]], [[Turkic zimanên|Turkic]], Southwestern, [[Oghuz Turks|Oghuz]] || <small>Fermî li </small> [[Bulgaria]] (regional), [[Cyprus]], [[Turkish Republic of Northern Cyprus]] ''(de jure'' part of Cyprus), [[Turkey]]. <small>Significant communities in [[Avustralya]], [[Austria]], [[Georgia (country)|Georgia]], [[Germany]], [[Greece]], [[Iran]], [[Republic of Macedonia]], [[Moldova]], [[Netherlands]]. || 60 mîlyon dayikî, 15 mîlyon second Zimanê, = 75 mîlyon total (2005 estimate). Total for Oghuz Turkish, including [[Azerbaijani Zimanê|Azeri]], [[Turkmen Zimanê|Turkmen]], û [[Qashqai Zimanê|Qashqai]], is 100 mîlyon dayikî. |- | '''[[Gujarati Zimanê|Gujarati]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Indo-Aryan zimanên|Indo-Aryan]], Central Zone || <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Gujarat]], [[Daman û Diu]], [[Dadra û Nagar Haveli]]). <small>Significant communities in [[Fiji]]. || 46 mîlyon |- | '''[[Polish Zimanê|Polish]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Slavic zimanên|Slavic]], [[West Slavic zimanên|West]] || <small>Fermî li </small> [[Poland]]. <small>Significant communities in [[Belarus]], [[Israel]], [[Latvia]], [[Lithuania]], [[Ukraine]], [[Yekîtiya Welatên]] ([[Connecticut]], [[Illinois]], [[New Jersey]]). || 46 mîlyon |- | '''[[Ukrainian Zimanê|Ukrainian]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Slavic zimanên|Slavic]], [[East Slavic zimanên|East]] || <small>Fermî li </small> [[Ukraine]], [[Transnistria]] <small>(''de jure'' part of [[Moldova]]).</small> <small>Significant communities in [[Belarus]], [[Estonia]], [[Georgia (country)|Georgia]], [[Hungary]], [[Kazakstan]], [[Kyrgyzstan]], [[Latvia]], [[Lithuania]], [[Moldova]], [[Russia]], [[Slovakia]] || 39 mîlyon |- | '''[[Malayalam Zimanê|Malayalam]]''' || [[Dravidian zimanên|Dravidian]], Southern || <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Kerala]], [[Lakshadweep]], district of [[Mahe]]). <small>Significant communities in [[Bahrain]], [[United Arab Emirates]]</small> || 36 mîlyon (1997) |- | '''[[Kannada Zimanê|Kannada]]''' || [[Dravidian zimanên|Dravidian]], Southern || <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Karnataka]]). || 35 mîlyon dayikî, 9 mîlyon second Zimanê, = 44 mîlyon total (1997) |- | '''[[Oriya Zimanê|Oriya]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Indo-Aryan zimanên|Indo-Aryan]], [[Magadhi zimanên|Magadhi]] || <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Orissa]]). || 32 mîlyon dayikî (1997) |- | '''[[Burmese Zimanê|Burmese]]''' || [[Sino-Tibetan]], [[Tibeto-Burman]], [[Lolo-Burmese]] || <small>Fermî li </small> [[Myanmar]]. || 32 mîlyon dayikî, 10 mîlyon second Zimanê, = 42 mîlyon total |- | '''[[Thai Zimanê|Thai]]''' || [[Tai-Kadai]], Kam-Tai, Be-Tai, Tai-Sek, [[Tai zimanên|Tai]] || <small>Fermî li </small> [[Tayland]]. || ~31 mîlyon dayikî (1983 SIL, 1990 Diller, 2000 WCD) (dated data), = ~60 mîlyon first & second Zimanê (2001 A. Diller). Includes Southern Thai, Northern Thai/Western Lao, but not Shan, Isan, or Lao. |} ==Zimanaxêvan dayikî ya navbera 10&ndash;30 mîlyon== {| class="wikitable" |- bgcolor="#cccccc" ! Ziman ! Zimanmalbat ! Rewşa Fermî û cîhên ku zimanan dayik behtirî 1% ê gel ! Hecmara Zimanaxêv |- | '''[[Amharic Zimanê|Amharic]]''' ||[[Afro-Asiatic]], [[Semitic zimanên|Semitic]], [[South Semitic zimanên|South]]|| <small>Fermî li </small> [[Ethiopia]]. <small>Significant communities in [[Israel]]. || 27 mîlyon dayikî (32.7% Ethiopia [1994 census] û 2.7 mîlyon emigrants), 10% (7 mîlyon) as a second Zimanê = 34 mîlyon total |- | '''[[Sundanese Zimanê|Sundanese]]''' || [[Austronesian]], [[Malayo-Polynesian]], [[Sunda-Sulawesi zimanên|Sunda-Sulawesi]] || <small>dayikî to</small> [[Endonezya]] (originally western Java) || 27 mîlyon (1990) |- | '''[[Azerbaijani Zimanê|Azeri]]''' || [[Altaic zimanên|Altaic]], [[Turkic zimanên|Turkic]], Southwestern, [[Oghuz Turks|Oghuz]] || <small>Fermî li </small> [[Azerbaijan]]. <small>dayikî to</small> [[Iran]]. <small>Significant communities in [[Armenia]], [[Estonia]], [[Georgia (country)|Georgia]], [[Iraq]]. || 21-33 mîlyon dayikî, including [[Qashqai Zimanê|Qashqai]] (data for Iran uncertain); 8 mîlyon second Zimanê (outside Iran) |- | '''[[Zimanê kurdî|Kurdî]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Iranian zimanên|Iranian]], Western, [[Northwestern Iranian zimanên|Northwestern]]|| <small>Fermî li </small> [[Iraq]]. <small>dayikî to</small> [[Armenia]], [[Iran]], [[Syria]], [[Turkey]]. <small>Significant communities in [[Germany]], [[Lebanon]]. || ~26 mîlyon (assuming 20% of Turkey) |- | '''[[Pashto Zimanê|Pashto]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Iranian zimanên|Iranian]], [[Eastern Iranian zimanên|Eastern]], [[Southeastern Iranian zimanên|Southeastern]] || <small>Fermî li </small> [[Afghanistan]]. <small>dayikî to</small> [[Pakistan]]. <small>Significant communities in [[Iran]], [[United Arab Emirates]]. || 21&ndash;27 mîlyon (data uncertain; ethnic population ~30 mîlyon) |- | '''[[Hausa Zimanê|Hausa]]''' || [[Afro-Asiatic]], [[Chadic zimanên|Chadic]], [[West Chadic zimanên|West]] || <small>Fermî li </small> [[Niger]], north [[Nigeria]]. <small>Significant communities in [[Chad]], [[Benin]], [[Ghana]], [[Sudan]]</small> || 24 mîlyon dayikî, ~ 15 mîlyon second Zimanê, = ~ 40 mîlyon total |- | '''[[Oromo Zimanê|Oromo]]''' ||[[Afro-Asiatic]], [[Cushitic zimanên|Cushitic]], [[East Cushitic zimanên|East Cushitic]] || <small>National Zimanê of</small> [[Ethiopia]]. <small>Significant communities in [[Kenya]] || 24 mîlyon dayikî (31.6% of Ethiopia [1994 census]), ~ 2 mîlyon second Zimanê, = 26 mîlyon total (1998 census) |- | '''[[Romanian Zimanê|Romanian]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Italic zimanên|Italic]], [[Romance zimanên|Romance]], [[Eastern Romance zimanên|Eastern]] || <small>Fermî li </small> [[Moldova]], [[Romania]], [[Serbia]] ([[Vojvodina]]). <small>Significant communities in [[Greece]], [[Hungary]], [[Israel]], [[Spain]]. || 24&ndash;26 mîlyon (2002) |- | '''[[Indonesian Zimanê|Indonesian]]''' || [[Austronesian]], [[Malayo-Polynesian]], [[Sunda-Sulawesi zimanên|Sunda-Sulawesi]] [[Malayic zimanên|Malayic]] || <small>Fermî li </small> [[Endonezya]]. <small>Significant communities in the [[Netherlands]], [[Timor-Leste]]</small> || 23 mîlyon dayikî, 140+ mîlyon second Zimanê, = 165 mîlyon total; 175 mîlyon total all Malay (2005 WA) |- | '''[[Tagalog Zimanê|Tagalog]]''' ||[[Austronesian]], [[Malayo-Polynesian]], [[Borneo-Philippines zimanên|Borneo-Philippines]], [[Central Philippine zimanên|Central Philippines]]|| <small>Fermî li </small> [[Fîlîpîniyan]]. <small>Significant communities in [[Kanada]], [[People’s Republic of China]] ([[Hong Kong]]), [[Qatar]], [[Saudi Arabia]], [[United Arab Emirates]], [[Yekîtiya Welatên]] ([[Alaska]], [[Kalîforniya]], [[Guam]], [[Hawaî]], [[Northern Mariana Islands]]).|| 22 mîlyon dayikî (2000 census), ~65 mîlyon second Zimanê, = 85 mîlyon total |- | '''[[Dutch Zimanê|Dutch]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Germanic zimanên|Germanic]], [[West Germanic zimanên|West]], [[Low Franconian zimanên|Low Franconian]] || <small>Fermî li </small> [[Belgium]] ([[Brussels]] û [[Flanders]]), [[Kingdom of the Netherlands]], [[Suriname]]. || 22 mîlyon [http://taalunieversum.org/taalpeil/het_nederlandse_taalgebied.html] [http://europa.eu.int/comm/public_opinion/archives/ebs/ebs_237.en.pdf] |- | '''[[Uzbek Zimanê|Uzbek]]''' || [[Altaic]], [[Turkic zimanên|Turkic]], [[Eastern Turkic zimanên|Eastern]] || <small>Fermî li </small> [[Uzbekistan]]. <small>dayikî to [[Afghanistan]], [[Kyrgyzstan]], [[Tajikistan]], [[Turkmenistan]] || 20 mîlyon (1995) |- | '''[[Sindhi Zimanê|Sindhi]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Indo-Aryan zimanên|Indo-Aryan]]|| <small>Fermî li </small> [[India]], [[Pakistan]]. <small>Significant communities in [[People’s Republic of China]] ([[Hong Kong]]) ?, [[Oman]]?. || 20 mîlyon dayikî, 1 mîlyon second Zimanê, = 21 mîlyon total (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Yoruba Zimanê|Yoruba]]''' || [[Niger-Congo zimanên|Niger-Congo]], [[Benue-Congo zimanên|Benue-Congo]], [[Defoid zimanên|Defoid]], [[Yoruboid zimanên|Yoruboid]] || <small>Fermî li </small> [[Nigeria]]. <small>dayikî to</small> [[Benin]] || 19 mîlyon dayikî, 2 mîlyon second Zimanê, = 21 mîlyon total (1993) |- | '''[[Somali Zimanê|Somali]]''' ||[[Afro-Asiatic]], [[Cushitic]], [[Central Cushitic zimanên|Central Cushitic]]|| <small>Fermî li </small> [[Somalia]]. <small>dayikî to</small> [[Djibouti]], [[Ethiopia]], [[Kenya]]. <small>Significant communities in [[United Arab Emirates]], [[Yemen]] || 13-25 mîlyon (2004 WCD) |- | '''[[Lao Zimanê|Lao]]''' ||[[Tai-Kadai]], [[Kam-Tai]], [[Tai zimanên|Tai]]|| <small>Fermî li </small> [[Laos]]. <small>dayikî to</small> [[Tayland]]. || ~19 mîlyon Lao-Phutai dialects (including [[Isan Zimanê|Isan]]) (data dated) |- | '''[[Cebuano Zimanê|Cebuano]]''' ||[[Austronesian]], [[Malayo-Polynesian]], [[Borneo-Philippines zimanên|Borneo-Philippines]], [[Central Philippine zimanên|Central Philippine]] || <small>dayikî to</small> [[Fîlîpîniyan]] || 18.5 mîlyon (2000 census) |- | '''[[Malay Zimanê|Malay]]''' || [[Austronesian]], [[Malayo-Polynesian]], [[Sunda-Sulawesi zimanên|Sunda-Sulawesi]], [[Malayic zimanên|Malayic]] || <small>Fermî li </small> [[Bruneyî]], [[Malezya]], [[Singapore]]. <small>dayikî to</small> [[Malezya]], [[Endonezya]], [[Tayland]]. <small>Significant communities in [[Avustralya]], [[Bahrain]]. || 18 mîlyon dayikî, 3 mîlyon second Zimanê, = 21 mîlyon total (not counting [[Indonesian Zimanê|Indonesian]]) |- | '''[[Igbo Zimanê|Igbo]]''' ||[[Niger-Congo zimanên|Niger-Congo]], [[Benue-Congo zimanên|Benue-Congo]], [[Igboid zimanên|Igboid]]|| <small>Fermî li </small> [[Nigeria]] || 18 mîlyon dayikî (1999 WA), unknown number second Zimanê. |- | '''[[Malagasy Zimanê|Malagasy]]''' ||[[Austronesian]], [[Malayo-Polynesian]], [[Borneo-Philippines zimanên|Borneo-Philippines]], [[Barito zimanên|Barito]]|| <small>Fermî li </small> [[Madagascar]]. <small>Significant communities in [[Mayotte]], [[Reunion]]. || 17 mîlyon |- | '''[[Nepali Zimanê|Nepali]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Indo-Aryan zimanên|Indo-Aryan]]|| <small>Fermî li </small> [[Nepal]], [[India]] ([[Sikkim]]). <small>Significant communities in [[Bhutan]].</small> || 17 mîlyon dayikî (2001 census), perhaps 10&ndash;15 mîlyon second Zimanê? |- | '''[[Assamese Zimanê|Assamese]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Indo-Aryan zimanên|Indo-Aryan]], [[List of Eastern Indo-Aryan zimanên|Magadhan Prakrit]], [[Bengali-Assamese zimanên|Bengali-Assamese]] || <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Assam]]). <small>Significant communities in [[Bhutan]]. || 15 mîlyon (1997) |- | '''[[Shona Zimanê|Shona]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Benue-Congo]], [[Bantu]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Zimbabwe]]. <small>Significant communities in [[Botswana]], [[Mozambique]]. || 15 mîlyon dayikî, 1.8 mîlyon second Zimanê, = 16-17 mîlyon total, including [[Ndau]], [[Manyika Zimanê|Manyika]] (2000 A. Chebanne) |- | '''[[Khmer Zimanê|Khmer]]''' ||[[Austro-Asiatic]], [[Mon-Khmer]] || <small>Fermî li </small> [[Kamboçya]]. <small>Significant communities in [[Tayland]], [[Yekîtiya Welatên]] ([[Kalîforniya]]), [[Vîetnam]] || 14 mîlyon dayikî, 1 mîlyon second Zimanê, = 15 mîlyon total (2004) |- | '''[[Zhuang Zimanê|Zhuang]]''' ||[[Tai-Kadai]], [[Kam-Tai]], [[Tai zimanên|Tai]]|| <small>Fermî li </small> [[People's Republic of China]] ([[Guangxi]]) || 14 mîlyon dayikî (1992), unknown number second Zimanê |- | '''[[Madura Zimanê|Madura]]''' ||[[Austronesian]], [[Malayo-Polynesian]], [[Sunda-Sulawesi zimanên|Sunda-Sulawesi]]|| <small>dayikî to</small> [[Endonezya]] <small>(Originally [[Java]], [[Madura]])|| 14 mîlyon (1995) |- | '''[[Hungarian Zimanê|Hungarian]]''' ||[[Uralic zimanên|Uralic]], [[Finno-Ugric zimanên|Finno-Ugric]], [[Ugric zimanên|Ugric]]|| <small>Fermî li </small> [[Hungary]], [[Serbia]] ([[Vojvodina]]), [[Slovenia]]. <small>Significant communities in [[Israel]], [[Romania]], [[Slovakia]], [[Ukraine]]</small> || 14 mîlyon dayikî (1995) |- | '''[[Sinhala Zimanê|Sinhala]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indo-Iranian zimanên|Indo-Iranian]], [[Indo-Aryan zimanên|Indo-Aryan]]|| <small>Fermî li </small> [[Sri Lanka]]. <small>Significant communities in [[United Arab Emirates]] || 13 mîlyon dayikî, 2 mîlyon second Zimanê, = 15 mîlyon total (1993) |- | '''[[Fulani Zimanê|Fulani]]''' || [[Niger-Congo zimanên|Niger-Congo]], [[Atlantic zimanên|Atlantic]], Northern, [[Senegambian zimanên|Senegambian]] || <small>Fermî li </small> [[Niger]], [[Nigeria]], [[Senegal]]. <small>National Zimanê of</small> [[Guinea]], [[Mali]]. <small>Significant communities in [[Benin]], [[Burkina Faso]], [[Cameroon]], [[Central African Republic]], [[Chad]], [[Gambia]], [[Guinea-Bissau]], [[Mauritania]], [[Sierra Leone]]. || ~13 mîlyon (all varieties) |- | '''[[Tamazight]]''' ||[[Afro-Asiatic]], [[Berber zimanên|Berber]], [[Northern Berber zimanên|Northern]] || <small>National Zimanê in </small>[[Algeria]] ([[Kabyle Zimanê|Kabyle]]), [[Morocco]]. <small>Significant communities in [[France]], [[Netherlands]], [[Spain]] ([[Ceuta]] & [[Melilla]]).</small> || 13+ mîlyon (1998) |- | '''[[Czech Zimanê|Czech]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Slavic zimanên|Slavic]], [[West Slavic zimanên|West]]|| <small>Fermî li </small> [[Czech Republic]]. || 12 mîlyon (1990 WA). |- | '''[[Greek Zimanê|Greek]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], Greek|| <small>Fermî li </small> [[Cyprus]], [[Greece]]. <small>Significant communities in [[Albania]], [[Avustralya]], [[Kanada]], [[Egypt]], [[Georgia (country)|Georgia]].</small> || 12 mîlyon (2004) |- | '''[[Serbian Zimanê|Serbian]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Slavic zimanên|Slavic]], [[South Slavic zimanên|South]] || <small>Fermî li </small> [[Bosnia û Herzegovina]], [[Montenegro]], [[Serbia]]. <small>Significant communities in [[Croatia]], [[Avustralya]], [[Sweden]], [[Switzerland]].</small> || 11 mîlyon (1981 WA); Serbian-Croatian-Bosnian together = 17 mîlyon |- | '''[[Quechua Zimanê|Quechua]]''' ||[[Quechuan zimanên|Quechuan]]|| <small>Fermî li </small> [[Bolivia]], [[Ecuador]], [[Peru]]. <small>Significant communities in [[Argentina]]</small> || 10.4 mîlyon, all varieties |} ==Zimanaxêvan dayikî ya navbera 3&ndash;10 mîlyon== {| class="wikitable" |- bgcolor="#cccccc" ! Ziman ! Zimanmalbat ! Rewşa Fermî û cîhên ku zimanan dayik behtirî 1% ê gel ! Hecmara Zimanaxêv |- | '''[[Zulu Zimanê|Zulu]]''' ||[[Niger-Congo zimanên|Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[South Africa]]. <small>Significant communities in [[Lesotho]], [[Swaziland]] || 9.6 mîlyon dayikî, ~16 mîlyon second Zimanê, = ~25 mîlyon total (1996 census) |- | '''[[Chichewa Zimanê|Chichewa]] (Nyanja)''' ||[[Niger-Congo zimanên|Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[Malawi]], [[Zambia]]. <small>Significant communities in [[Mozambique]], [[Zimbabwe]]. || 9.3 mîlyon dayikî (2001 Johnstone û Mandryk), 0.4 mîlyon second Zimanê (1999 WA), = 9.7 mîlyon total |- | '''[[Belarusian Zimanê|Belarusian]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Slavic zimanên|Slavic]], [[East Slavic zimanên|East]]|| <small>Fermî li </small> [[Belarus]]. <small>Significant communities in [[Kazakhstan]], [[Latvia]], [[Lithuania]] || 9.1 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Swedish Zimanê|Swedish]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Germanic zimanên|Germanic]], [[North Germanic zimanên|North]]||| <small>National Zimanê of</small> [[Sweden]]. <small>Fermî li </small> [[?and]] ([[Finland]]), [[Finland]] || 8.8 mîlyon (1986), ~9 mîlyon (2005) |- | '''[[Kongo Zimanê|Kongo]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>National Zimanê in</small> [[Angola]], [[Republic of the Congo|Congo- Brazzaville]] (Kituba), [[Democratic Republic of the Congo|Congo-Kinshasa]]. || 8.7 mîlyon, all varieties, including [[Yombe Zimanê|Yombe]] and creolized [[Kituba Zimanê|Kituba]] (1986-2002) (dated data) |- | '''[[Akan Zimanê|Akan]]''' ||[[Niger-Congo zimanên|Niger-Congo]], [[Kwa]]|| <small>National Zimanê in</small> [[Ghana]] || 8.3 mîlyon dayikî, ~1 mîlyon second Zimanê, = ~10 mîlyon total (2004 SIL) |- | '''[[Kazakh Zimanê|Kazakh]]''' ||[[Altaic]], [[Turkic zimanên|Turkic]]|| <small>Fermî li </small> [[Kazakhstan]]. <small>Significant communities in [[People's Republic of China]] ([[Xinjiang]]), [[Mongolya]], [[Turkmenistan]], [[Uzbekistan]] || 8.2 mîlyon |- | '''[[Hmong Zimanê|Hmong]]''' ||[[Hmong-Mien]]|| [[People's Republic of China|China]]. <small>Significant communities in [[France]] ([[French Guiana]]), [[Laos]], [[Yekîtiya Welatên]] ([[Minnesota]], [[Wisconsin]]), [[Vîetnam]]</small> || ~8 mîlyon, all varieties (1999 Li Yunbing) |- | '''[[Yi Zimanê|Yi]]''' ||[[Sino-Tibetan|Tibeto-Burman]]|| [[People's Republic of China]] || 7.8 mîlyon ethnic Yi (2000 census) |- | '''[[Tshiluba Zimanê|Tshiluba]]''' ||[[Niger-Congo zimanên|Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Democratic Republic of the Congo|Congo-Kinshasa]] || 7.8 mîlyon dayikî, 0.7 mîlyon second Zimanê, = 8.5 mîlyon total (1991 UBS). Includes 1.5 mîlyon [[Luba-Katanga|Kiluba]]. |- | '''[[Ilokano Zimanê|Ilokano]]''' ||[[Austronesian]], [[Borneo-Philippines zimanên|Borneo-Philippines]], [[Northern Luzon zimanên|Northern Luzon]]|| [[Fîlîpîniyan]]. <small>Significant communities in [[Yekîtiya Welatên]] ([[Hawaî]]). || 7.7 mîlyon dayikî (2000 census), unknown number second Zimanê (1991 UBS) |- | '''[[Bulgarian Zimanê|Bulgarian]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Slavic zimanên|Slavic]], [[South Slavic zimanên|South]] || <small>Fermî li </small> [[Bulgaria]]. <small>Significant communities in [[Moldova]].</small> || 6.6 mîlyon in Bulgaria (2005) û ~1 mîlyon abroad |- | '''[[Uyghur Zimanê|Uyghur]]''' ||[[Altaic]], [[Turkic zimanên|Turkic]]|| <small>Fermî li </small> [[People's Republic of China]] ([[Xinjiang]]). <small>Significant communities in [[Kazakhstan]] || 7.6 mîlyon |- | '''[[Haitian Creole Zimanê|Haitian Creole]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Romance zimanên|Romance]], [[creole Zimanê|Creole]]|| <small>Fermî li </small> [[Haiti]]. <small>Significant communities in [[Bahamas]], [[Kanada]] ([[Quebec]]), [[Cayman Islands]] ([[British overseas territory|UK]]), [[Dominican Republic]], [[France]] ([[Guadeloupe]]), [[Yekîtiya Welatên]] ([[Connecticut]], [[Florida]], [[Massachusetts]], [[New York (state)|New York]]). || 7.4 mîlyon (2001) |- | '''[[Kinyarwanda Zimanê|Kinyarwanda]]''' ||[[Niger-Congo zimanên|Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[Rwanda]]. <small>Significant communities in [[Democratic Republic of the Congo|Congo-Kinshasa]], [[Uganda]] || 7.3 mîlyon (1998) |- | '''[[Xhosa Zimanê|Xhosa]]''' ||[[Niger-Congo zimanên|Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[South Africa]]. <small>Significant communities in [[Lesotho]] || 7.2 mîlyon (1996 census) |- | '''[[Balochi Zimanê|Balochi]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Iranian zimanên|Iranian]]|| <small>dayikî to</small> [[Afghanistan]], [[Iran]], [[Pakistan]]. <small>Significant communities in [[Oman]], [[United Arab Emirates]]</small> || 7.0 mîlyon (1998) |- | '''[[Hebrew Zimanê|Hebrew]]''' ||[[Afro-Asiatic]], [[Semitic]]|| <small>Fermî li </small> [[Israel]]. <small>Significant communities in [[West Bank]] ([[Palestinian Territories]]). || ~7 mîlyon dayikî (2004? needs verification), 5.1 mîlyon (1998) (10 mîlyon literate) |- | '''[[Hiligaynon Zimanê|Hiligaynon]]''' ||[[Austronesian]], [[Borneo-Philippines zimanên|Borneo-Philippines]], [[Central Philippine zimanên|Central Philippine]], [[Visayan zimanên|Visayan]]|| [[Fîlîpîniyan]] || 6.9 mîlyon (2000 census), unknown number second Zimanê |- | '''[[Tigrigna Zimanê|Tigrinya]]''' ||[[Afro-Asiatic]], [[Semitic]]|| <small>Fermî li </small> [[Eritrea]], [[Ethiopia]] || 4.5 mîlyon in Ethiopia (6% of population-1994 census), ~2.25 mîlyon in Eritrea (50% of population-CIA) = 6.75 dayikî, 146,934 as second Zimanê (1994 census) = 6.9 mîlyon total |- | '''[[Catalan Zimanê|Catalan]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Romance zimanên|Romance]]|| <small>Fermî li </small> [[Andorra]], [[Spain]] ([[Balearic Islands]], [[Catalonia]], [[Valencia]]). <small>dayikî to</small> [[France]] ([[Pyr??s-Orientales]]), [[Italy]] ([[Alghero]]). || 6.7 mîlyon dayikî, ~5 mîlyon second Zimanê, = ~12 mîlyon total (1996) (includes [[Valencian]]) |- | '''[[Armenian Zimanê|Armenian]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], isolate|| <small>Fermî li </small> [[Armenia]], [[Nagorno- Karabakh]] (''de jure'' part of [[Azerbaijan]]). <small>Significant communities in [[Georgia (country)|Georgia]], [[Lebanon]], [[Syria]].</small> || 6.7 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk, etc.) |- | '''[[Minangkabau Zimanê|Minangkabau]]''' ||[[Austronesian zimanên|Austronesian]], [[Sunda-Sulawesi zimanên|Sunda-Sulawesi]], [[Malayic zimanên|Malayic]]|| [[Endonezya]] ([[Sumatra]])|| 6.5 mîlyon (1981 Moussay) (dated data) |- | '''[[Turkmen Zimanê|Turkmen]]''' ||[[Altaic]], [[Turkic zimanên|Turkic]]|| <small>Fermî li </small> [[Turkmenistan]]. <small>Significant communities in [[Afghanistan]], [[Iran]], [[Iraq]].</small> || 6.4 mîlyon (1995) |- | '''[[Makua Zimanê|Makua]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Major Zimanê of</small> [[Mozambique]]. <small>Significant communities in [[Tanzania]]</small> || 6.4 mîlyon, all varieties, including [[Lomwe Zimanê|Lomwe]] |- | '''[[Croatian Zimanê|Croatian]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Slavic zimanên|Slavic]], [[South Slavic zimanên|South]] || <small>Fermî li </small> [[Bosnia û Herzegovina]], [[Croatia]]. <small>Significant communities in [[Austria]], [[Slovenia]] </small> || 6.2 mîlyon |- | '''[[Santali Zimanê|Santali]]''' ||[[Austro-Asiatic]], [[Munda zimanên|Munda]]|| <small>Fermî li </small> [[India]] || 6.2 mîlyon (1997) |- | '''[[Batak (Indonesia)|Batak]]''' ||[[Austronesian]], [[Borneo-Philippines zimanên|Borneo-Philippines]] [[Sunda-Sulawesi zimanên|Sunda- Sulawesi]], [[Sumatran zimanên|Northern Sumatra]]|| [[Endonezya]] || ~6.2 mîlyon, all varieties (c. 1991 UBS) (dated data). Includes [[Toba Zimanê|Toba]], [[Dairi Zimanê|Dairi]], [[Simalungun Zimanê|Simalungun]], etc. |- | '''[[Albanian Zimanê|Albanian]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], isolate|| <small>Fermî li </small> [[Albania]], [[Republic of Macedonia|Macedonia]], [[Serbia]] ([[Kosovo]]). <small>Significant communities in [[Greece]].</small> || 6.0 mîlyon (data from Albania dated) |- | '''[[Afrikaans Zimanê|Afrikaans]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Germanic zimanên|Germanic]]|| <small>Fermî li </small> [[South Africa]]. <small>Significant communities in [[Namibia]]. || 6.0 mîlyon dayikî, 10.3 mîlyon second Zimanê, = 16 mîlyon total (1996 census) |- | '''[[Mongolian Zimanê|Mongolian]]''' ||[[Altaic]], [[Mongolian zimanên|Mongolian]]|| <small>Fermî li </small> [[People's Republic of China]] ([[Inner Mongolia]]), [[Mongolya]] || 5.7 mîlyon |- | '''[[Bhili Zimanê|Bhili]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| [[India]] || 5.6 mîlyon, all varieties (1994) (dated data). Includes 1.6 mîlyon [[Wagdi Zimanê|Wagdi]], etc. |- | '''[[Danish Zimanê|Danish]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Germanic zimanên|Germanic]], [[North Germanic zimanên|North]]|| <small>Fermî li </small> [[Denmark]], [[Faroe Islands]] (Denmark), [[Greenland]] (Denmark). <small>Significant communities in [[Germany]] ([[Southern Schleswig]]) || 5.6 mîlyon (2006?) |- | '''[[Finnish Zimanê|Finnish]]''' ||[[Uralic zimanên|Uralic]], [[Finnic]]|| <small>Fermî li </small> [[Finland]], [[Russia]] ([[Republic of Karelia]]). <small>Significant communities in [[Sweden]].</small> || 5.4 mîlyon (1993) (dated data) |- | '''[[Gikuyu Zimanê|Gikuyu]]''' || [[Niger-Congo]], [[Bantu]] || <small>Major Zimanê of</small> [[Kenya]] || 5.3 mîlyon (1994 I. Larsen BTL) |- | '''[[Slovak Zimanê|Slovak]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Slavic zimanên|Slavic]], [[West Slavic zimanên|West]]|| <small>Fermî li </small> [[Slovakia]]. || 5.0 mîlyon (1990 WA) |- | '''[[More Zimanê|M?r?]''' ||[[Niger-Congo]], [[Gur]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Burkina Faso]] || ~5 mîlyon (1991) |- | '''[[Swahili Zimanê|Swahili]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[Democratic Republic of the Congo|Congo- Kinshasa]], [[Kenya]], [[Tanzania]]. <small>Significant communities in [[Comoros]], [[Mayotte]], [[Oman]], [[R?nion]]. || ~5 mîlyon dayikî, ~40 mîlyon second Zimanê [data need verification; only 700 thousand dayikî in Tanzania] |- | '''[[Guarani Zimanê|Guarani]]''' ||[[Tupi zimanên|Tupi]]|| <small>Fermî li </small> [[Paraguay]]. <small>Significant communities in [[Argentina]]. || 4.9 mîlyon (1995) |- | '''[[Kirundi Zimanê|Kirundi]]''' ||[[Niger-Congo zimanên|Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[Burundi]]. || 4.9 mîlyon (1986) (dated data) |- | '''[[Sesotho Zimanê|Sesotho]] (southern)''' ||[[Niger-Congo zimanên|Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[Lesotho]], [[South Africa]]. || 4.9 mîlyon (1996 census) |- | '''[[Romani Zimanê|Romani]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| <small>Significant communities in [[Albania]], [[Bosnia û Herzegovina]] [[Bulgaria]], [[Croatia]], [[Czech Republic]], [[Hungary]], [[Iran]], [[Republic of Macedonia|Macedonia]], [[Montenegro]], [[Netherlands]], [[Romania]], [[Serbia]], [[Slovakia]], [[Turkey]] || 4.8 mîlyon, all varieties, including [[Domari Zimanê|Domari]] (data for Vlax 2002&ndash;2004; for Domari 2000 WCD). |- | '''[[Norwegian Zimanê|Norwegian]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Germanic zimanên|Germanic]], [[North Germanic zimanên|North]]|| <small>Fermî li </small> [[Norway]]. || 4.7 mîlyon (2006, Statistics Norway) |- | '''[[Tibetan Zimanê|Tibetan]]''' ||[[Sino-Tibetan|Tibeto-Burman]]|| <small>Fermî li </small> [[People's Republic of China]] ([[Tibet Autonomous Region|Tibet]], [[Qinghai]], parts of [[Sichuan]], [[Gansu]]) || 4.6 mîlyon, all varieties |- | '''[[Kanuri Zimanê|Kanuri]]''' ||[[Nilo-Saharan]], [[Saharan zimanên|Saharan]]|| <small>Fermî li </small> [[Niger]], [[Nigeria]]. <small>Significant communities in [[Chad]] ([[Kanembu Zimanê|Kanembu]]) || 4.4 mîlyon dayikî, 0.5 mîlyon second Zimanê, = 4.9 mîlyon total (data mostly from 1985) (dated data) |- | '''[[Tswana Zimanê|Tswana]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[Botswana]], [[South Africa]]. <small>National Zimanê of</small> [[Namibia]] || 4.4 mîlyon dayikî, 0.2 mîlyon second Zimanê, = 4.6 mîlyon total (1993 Johnstone) (dated data) |- | '''[[Kashmiri Zimanê|Kashmiri]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Jammu û Kashmir]]), <small>dayikî to</small> [[Pakistan]]. || 4.6 mîlyon (1997) |- | '''[[Georgian Zimanê|Georgian]]''' ||[[Kartvelian]]|| <small>Fermî li </small> [[Georgia (country)|Georgia]]. <small>Significant communities in [[Israel]]. || 4.2 mîlyon (1993 UBS) |- | '''[[Ovimbundu|Umbundu]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Angola]] || ~4 mîlyon dayikî, unknown number second Zimanê (1995 WA) |- | '''[[Konkani Zimanê|Konkani]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Goa]]).<small>Significant communities in</small> [[Uttara_Kannada]],[[Dakshina_Kannada]]. || ~4 mîlyon (1999 WA) |- | '''[[Balinese Zimanê|Balinese]]''' ||[[Austronesian]], [[Sunda-Sulawesi zimanên|Sunda-Sulawesi]], [[Bali-Sasak zimanên|Bali-Sasak]]|| [[Endonezya]] ([[Bali]], [[Lombok]]) || 3.9 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Northern Sotho Zimanê|Northern Sotho]] (sePedi)''' ||[[Niger-Congo zimanên|Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[South Africa]]. <small>Significant communities in [[Botswana]] || 3.7 mîlyon (1996 census) |- | '''[[Bikol Zimanê|Bikol]]''' ||[[Austronesian]], [[Borneo-Philippines zimanên|Borneo-Philippines]], [[Central Philippine zimanên|Central Philippine]]|| [[Fîlîpîniyan]] || 3.7 dayikî (2000 census), unknown number second Zimanê |- | '''[[Luyia Zimanê|Luyia]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Kenya]] || 3.6 mîlyon (1989 census) (dated data) |- | '''[[Wolof Zimanê|Wolof]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Atlantic zimanên|Atlantic]]|| <small>Fermî li </small> [[Senegal]]. <small>Significant communities in [[The Gambia]]. || 3.6 mîlyon dayikî (2002), unknown number second Zimanê |- | '''[[Bemba Zimanê|Bemba]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Zambia]] || 3.6 mîlyon dayikî, unknown number second Zimanê (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Buginese Zimanê|Buginese]]''' ||[[Austronesian]], [[Sunda-Sulawesi zimanên|Sunda-Sulawesi]], [[South Sulawesi zimanên|South Sulawesi]]|| [[Endonezya]] || 3.5 mîlyon dayikî, 0.5 mîlyon second Zimanê, = ~4 mîlyon total (1991 SIL) |- | '''[[Dholuo Zimanê|Luo]] (Dholuo)''' ||[[Nilo-Saharan]], [[Nilotic]]|| [[Kenya]] || 3.5 mîlyon (1994 I. Larsen BTL) (dated data) |- | '''[[Maninka Zimanê|Maninka]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Mande]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Guinea]], [[Mali]]. <small>Significant numbers in [[Liberia]], [[Senegal]], [[Sierra Leone]]. || 3.3 mîlyon, all varieties |- | '''[[Mazanderani Zimanê|Mazanderani]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Iranian zimanên|Iranian]]|| [[Iran]] || 3.3 mîlyon (1993) (dated data) (numbers may be confused with or include Gilaki) |- | '''[[Gilaki Zimanê|Gilaki]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Iranian zimanên|Iranian]]|| [[Iran]] || 3.3 mîlyon (1993) (dated data) (numbers may be confused with or include Mazanderani) |- | '''[[Shan Zimanê|Shan]]''' ||[[Tai-Kadai]], [[Kam-Tai zimanên|Kam-Tai]], [[Tai zimanên|Tai]]|| [[Myanmar]] || 3.3 mîlyon |- | '''[[Tsonga Zimanê|Tsonga]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[South Africa]]. <small>Significant communities in [[Mozambique]], [[Swaziland]]. || 3.3 mîlyon (1989, 1996) (dated data) |- | '''[[Galician Zimanê|Galician]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Romance zimanên|Romance]]. || <small>Fermî li </small> [[Spain]]. || 3.2 mîlyon (1986) (data dated) |- | '''[[Sukuma]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Tanzania]] || 3.2 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Yiddish Zimanê|Yiddish]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Germanic zimanên|Germanic]]|| <small>Significant communities in [[Belarus]], [[Israel]], [[Latvia]], [[Ukraine]]. || 3.2 mîlyon |- | '''[[Jamaican Creole]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Germanic zimanên|Germanic]], [[creole Zimanê|Creole]]|| [[Jamaîka]]. <small>Significant communities in [[Panama]], [[Costa Rica]] || 3.2 mîlyon (2001) |- | '''[[Kyrgyz Zimanê|Kyrgyz]]''' ||[[Altaic]], [[Turkic Zimanê|Turkic]]|| <small>Fermî li </small> [[Kyrgyzstan]]. <small>dayikî to</small> [[Tajikistan]] || 3.1 mîlyon (1993 UBS) (dated data) |- | '''[[Waray-Waray Zimanê|Waray-Waray]]''' ||[[Austronesian]], [[Borneo-Philippines zimanên|Borneo-Philippines]], [[Central Philippine zimanên|Central Philippine]], [[Visayan zimanên|Visayan]] || [[Fîlîpîniyan]] || 3.1 dayikî (2000 census), unknown number second Zimanê |- | '''[[Ewe Zimanê|Ewe]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Kwa zimanên|Kwa]]|| <small>Fermî li </small> [[Togo]]. <small>National Zimanê of</small> [[Ghana]]. || 3.1 mîlyon dayikî, 0.5 mîlyon second Zimanê, = 3.6 mîlyon total (2003) |- | '''[[Lithuanian Zimanê|Lithuanian]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Baltic zimanên|Baltic]]|| <small>Fermî li </small> [[Lithuania]]. <small>Significant communities in [[Latvia]]. || 3.1 mîlyon (1998) |- | '''[[Luganda Zimanê|Luganda]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Major Zimanê of</small> [[Uganda]] || 3.0 mîlyon dayikî (1991 census), ~1 mîlyon second Zimanê (1999 WA), = ~ 4 mîlyon total |- | '''[[Acehnese Zimanê|Acehnese]]''' ||[[Austronesian]], [[Sunda-Sulawesi zimanên|Sunda-Sulawesi]], [[Malayic zimanên|Malayic]]|| [[Endonezya]] || ~3 mîlyon (1999 WA) |- | '''[[Kimbundu Zimanê|Kimbundu]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Angola]] || ~3 mîlyon (1999 WA) |- | '''[[Hindko Zimanê|Hindko]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| [[Pakistan]] || ~3 mîlyon (1993) (dated data) |- | '''[[Ibibio Zimanê|Ibibio]]-[[Efik Zimanê|Efik]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Cross River]]|| <small>Efik Fermî li </small> [[Nigeria]] || ~3 mîlyon, including [[Anaang Zimanê|Anaang]] (1990; 1998 B. Connell) (dated data) |} ==Zimanaxêvan dayikî ya navbera 1&ndash;3 mîlyon== {| class="wikitable" |- bgcolor="#cccccc" ! Ziman ! Zimanmalbat ! Rewşa Fermî û cîhên ku zimanan dayik behtirî 1% ê gel ! Hecmara Zimanaxêv |- | '''[[Rajbangsi Zimanê|Rajbangsi]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| [[India]] || 3.0 mîlyon (1991 census) (dated data) |- | '''[[Garhwali]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| [[India]] || 2.9 mîlyon (2000) |- | '''[[Bambara Zimanê|Bambara]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Mande]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Mali]] || 2.8 mîlyon dayikî, 10 mîlyon second Zimanê, = 13 mîlyon total |- | '''[[Ometo Zimanê|Ometo]]''' ||[[Afro-Asiatic]], [[Omotic]]|| [[Ethiopia]] || 2.8 mîlyon, all varieties, including [[Welayta Zimanê|Welayta]] (1998 census) |- | '''[[Indian Sign Zimanê]]''' || [[Zimanê isolate]] ([[Sign Zimanê]]) || [[Bangladesh]], [[India]], [[Pakistan]] || 2.7 mîlyon in India, plus unknown number in Bangladesh, Pakistan (2003). Same Zimanê as [[Pakistani Sign Zimanê]] |- | '''[[Malay-based creoles#Betawian Malay|Betawi creole]]''' || [[Austronesian]] || [[Endonezya]] || 2.7 mîlyon (1993 Johnstone) (dated data) |- | '''[[Karen people|Karen]]''' ||[[Sino-Tibetan|Tibetan-Burman]]|| [[Myanmar]], [[Tayland]] || 2.6 mîlyon, all varieties (dated data) |- | '''[[Gondi people|Gondi]]''' ||[[Dravidian zimanên|Dravidian]]|| [[India]] || 2.6 mîlyon (1997) |- | '''[[Senufo zimanên|Senoufo]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Gur]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Mali]]. <small>dayikî to [[Burkina Faso]], [[C?e d'Ivoire]]. || 2.6 mîlyon, all varieties (1991, 1993, 2001) (dated data) |- | '''[[Kalenjin Zimanê|Kalenjin]]''' ||[[Nilo-Saharan]], [[Nilotic]]|| [[Kenya]] ||2.5 mîlyon (1989 census) (dated data) |- | '''[[Kumauni]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| [[India]] || 2.4 mîlyon in India (1998) |- | '''[[Kamba]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Kenya]] || 2.4 mîlyon dayikî, 0.6 mîlyon second Zimanê, = 3.0 mîlyon total (1989 census) (dated data) |- | '''[[Luri Zimanê|Luri]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Iranian zimanên|Iranian]]|| [[Iran]] || 2.4 mîlyon (1999, 2001) |- | '''[[K'iche' Zimanê|K'iche']]''' ||[[Mayan zimanên|Mayan]]|| [[Guatemala]] || 2.3 mîlyon (2000 SIL) |- | '''[[Kapampangan Zimanê|Kapampangan]]''' ||[[Austronesian]]|| [[Fîlîpîniyan]] || 2.3 mîlyon (2000 census) |- | '''[[Bosnian Zimanê|Bosnian]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Slavic zimanên|Slavic]], [[South Slavic zimanên|South]] || <small>Fermî li </small> [[Bosnia û Herzegovina]] || 1.8&ndash;2.7 mîlyon (2004) [needs verification] |- | '''[[Aymara Zimanê|Aymara]]''' ||[[Aymaran zimanên|Aymaran]]|| <small>Fermî li </small> [[Bolivia]], [[Peru]]. <small>Significant numbers in [[Argentina]]. || 2.2 mîlyon Central Aymara (1987), plus unknown number Southern Aymara in Peru (dated data; needs confirmation) |- | '''[[Tiv Zimanê|Tiv]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantoid]]|| [[Nigeria]] || 2.2 mîlyon dayikî, unknown number second Zimanê (1991 UBS) (dated data) |- | '''[[Brahui Zimanê|Brahui]]''' ||[[Dravidian zimanên|Dravidian]]|| [[Pakistan]], [[Afghanistan]] || 2.2 mîlyon |- | '''[[Gbaya Zimanê|Gbaya]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Ubangian]] || [[Central African Republic]], [[Democratic Republic of the Congo|Congo- Kinshasa]] || 2.2 mîlyon, all varieties, including [[Ngbaka Zimanê|Ngbaka]] (2000 WCD) |- | '''[[Zarma Zimanê|Zarma]]''' ||[[Nilo-Saharan]], [[Songhai]]|| <small>Fermî li </small> [[Niger]] || 2.2 mîlyon (1998) |- | '''[[Baoul?Zimanê|Baoul?]''' ||[[Niger-Congo]], [[Kwa]]|| [[C?e d'Ivoire]] || 2.1 mîlyon (1993 SIL) (dated data) |- | '''[[Dogri Zimanê|Dogri]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Jammu û Kashmir]]) || 2.1 mîlyon (1997) |- | '''[[Lingala Zimanê|Lingala]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Republic of the Congo|Congo- Brazzaville]], [[Democratic Republic of the Congo|Congo-Kinshasa]]. || 2.1 mîlyon dayikî (2000 WCD), 7 mîlyon second Zimanê in Congo-Kinshasa (1999 WA), unknown additional second Zimanê speakers in Congo-Brazzaville, = 9+ mîlyon total. |- | '''[[Sasak]]''' ||[[Austronesian]]|| [[Endonezya]] || 2.1 mîlyon (1989) (dated data) |- | '''[[Kurux Zimanê|Kurux]]''' ||[[Dravidian zimanên|Dravidian]]|| [[India]], [[Nepal]] || 2.1 mîlyon (1997) |- | '''[[Mundari Zimanê|Mundari]]''' ||[[Austro-Asiatic]], [[Munda zimanên|Munda]]|| [[India]] || 2.1 mîlyon (1997) |- | '''[[Dinka Zimanê|Dinka]]''' ||[[Nilo-Saharan]], [[Nilotic]]|| [[Southern Sudan]] || 2+ mîlyon |- | '''[[Slovenian Zimanê|Slovenian]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Slavic zimanên|Slavic]]|| <small>Fermî li </small> [[Austria]], [[Italy]], [[Slovenia]]. || 2.0 mîlyon (1991 census) (dated data) |- | '''[[Buyei]]''' ||[[Tai-Kadai]]|| [[People's Republic of China|China]] || ~2 mîlyon (1990 census) (dated data) |- | '''[[Beti-Pahuin]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Major Zimanê of</small> [[Gabon]], [[Equatorial Guinea]]. <small>Significant communities in [[Cameroon]], [[S? Tom?e Pr?cipe]]. || ~2 mîlyon. Includes [[Fang Zimanê|Fang]], [[Ewondo Zimanê|Ewondo]], etc. |- | '''[[Zazaki Zimanê|Dimli]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Iranian zimanên|Iranian]]|| [[Turkey]] || 1.5 to 2.5 mîlyon (all dialects) (1998 Paul) |- | '''[[Tulu Zimanê|Tulu]]''' ||[[Dravidian zimanên|Dravidian]]|| [[India]] || 1.9 mîlyon (1997) |- | '''[[Sidamo Zimanê|Sidamo]]''' || [[Afro-Asiatic]], [[Cushitic]] || [[Ethiopia]] || 1.9 mîlyon, 0.1 mîlyon second Zimanê, = 2.0 mîlyon total (1998 census) |- | '''[[Bashkir Zimanê|Bashkir]]''' ||[[Altaic]], [[Turkic zimanên|Turkic]] || <small>Fermî li </small> [[Russia]] ([[Bashkortostan]]) || 1.9 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Yao (ethnic group in Africa)|Yao]]''' || [[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Malawi]], [[Tanzania]], [[Mozambique]] || ~1.9 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Chuvash Zimanê|Chuvash]]''' ||[[Altaic]], [[Turkic zimanên|Turkic]]|| <small>Fermî li </small> [[Russia]] ([[Chuvashia]]) || 1.8 mîlyon dayikî, 0.2 mîlyon second Zimanê, = 2.0 mîlyon total (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Ijaw]]''' ||[[Niger-Congo]], unclassified|| [[Nigeria]] || 1.8 mîlyon (all varieties) |- | '''[[Fon Zimanê|Fon]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Kwa]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Benin]] <small>Significant communities in [[Togo]] || 1.7 mîlyon dayikî (2000 Hoddenbagh), unknown number second Zimanê |- | '''[[Swazi Zimanê|Swazi]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[South Africa]], [[Swaziland]]. <small>Significant communities in [[Lesotho]] || 1.7 mîlyon (1996 census, 1993 Johnstone) |- | '''[[Nyankore]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Uganda]] || 1.6 mîlyon (1991 census) (dated data) |- | '''[[Tatar Zimanê|Tatar]]''' ||[[Altaic]], [[Turkic zimanên|Turkic]]|| <small>Fermî li </small> [[Russia]] ([[Tatarstan]]). <small>Significant communities in [[Bashkortostan]], [[Kazakstan]], [[Kyrgyzstan]], [[Tajikistan]], [[Uzbekistan]] || 1.6 mîlyon (1989 census) [6.6 mîlyon ethnic Tatar] |- | '''[[Makasar Zimanê|Makasar]]''' ||[[Austronesian]]|| [[Endonezya]] || 1.6 mîlyon dayikî, 0.4 mîlyon second Zimanê, = 2 mîlyon total (1989) (dated data) |- | '''[[Macedonian Zimanê|Macedonian]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Slavic zimanên|Slavic]] || <small>Fermî li </small> [[Republic of Macedonia|Macedonia]] <small> || 1.6 mîlyon (1986) (dated data) |- | '''[[Gusii Zimanê|Gusii]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Kenya]] || 1.6 mîlyon (1994 I. Larsen BTL) (dated data) |- | '''[[Khandesi Zimanê|Khandesi]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| [[India]] || 1.6 mîlyon (1997) |- | '''[[Ndebele Zimanê|Ndebele]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[South Africa]]. <small>National Zimanê of</small> [[Zimbabwe]]. || 1.6 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Chin people|Chin]]''' ||[[Sino-Tibetan|Tibetan-Burman]]|| [[Myanmar]], [[India]] || 1.6 mîlyon (1990 BAP, 1996 UBS) (dated data). All varieties, but ''not'' including [[Mizo Zimanê|Mizo]] etc. |- | '''[[Sara Zimanê|Sara]]''' || [[Nilo-Saharan]], [[Central Sudanic zimanên|Central Sudanic]], [[Bongo-Bagirmi zimanên|Bongo-Bagirmi]] || <small>National Zimanê of</small> [[Chad]]. <small>Significant communities in [[Central African Republic]]. || 1.5 mîlyon dayikî, all varieties, large number second-Zimanê speakers (dated data) |- | '''[[Pangasinan Zimanê|Pangasinan]]''' ||[[Austronesian]]|| [[Fîlîpîniyan]] || 1.5 mîlyon (2000 census) |- | '''[[Latvian Zimanê|Latvian]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Baltic zimanên|Baltic]]|| <small>Fermî li </small> [[Latvia]]. <small>Significant communities in [[Avustralya]]. || 1.5 mîlyon |- | '''[[Tonga Zimanê|Tonga]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Zambia]], [[Zimbabwe]] || 1.5 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Lampung Zimanê|Lampung]]''' || [[Austronesian]] || [[Endonezya]] || ~1.5 mîlyon (1981 Wurm û Hattori) (dated data) |- | '''[[Sardinian Zimanê|Sardinian]]''' || [[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Romance zimanên|Romance]]|| <small>Fermî li </small> [[Italy]] ([[Sardinia]]) || ~1.5 mîlyon (1977 M. Ibba, Rutgers University) (dated data) |- | '''[[Scots Zimanê|Scots]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Germanic zimanên|Germanic]], [[West Germanic zimanên|West]], [[Anglic]]|| [[Scotland]], <small>Significant communities in [[Northern Ireland]] || ~1.5 mîlyon dayikî (General Register Office for Scotland, 1996) |- | '''[[Dong people|Dong]]''' ||[[Tai-Kadai]]|| [[People's Republic of China|China]] || 1.5 mîlyon |- | '''[[Mende Zimanê|Mende]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Mande]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Sierra Leone]] || 1.5 mîlyon dayikî, unknown number second Zimanê (1987 UBS) (dated data) |- | '''[[T? Zimanê|T?]]''' ||[[Tai-Kadai]]|| [[Vîetnam]] || 1.5 mîlyon in Viet Nam (1999 census) |- | '''[[Nahuatl Zimanê|Nahuatl]]''' ||[[Uto-Aztecan]], isolate|| [[Mexico]] || 1.4 mîlyon (all varieties) (dated data) |- | '''[[Afar Zimanê|Afar]]''' ||[[Afro-Asiatic]], [[Cushitic]]|| [[Ethiopia]], [[Eritrea]], [[Djibouti]] || 1.4 mîlyon (1998 census) |- | '''[[Dagbani Zimanê|Dagbani]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Cur zimanên|Gur]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Ghana]] || 1.4 mîlyon, including [[Kusaal Zimanê|Kusaal]], [[Mampruli Zimanê|Mampruli]] (2004 SIL) |- | '''[[Koli]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| [[India]], [[Pakistan]] || 1.4 mîlyon, all varieties (some data dated) |- | '''[[Chiga Zimanê|Chiga]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Uganda]] || 1.4 mîlyon (1991 census) (dated data) |- | '''[[Soga Zimanê|Soga]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Uganda]] || 1.4 mîlyon (1991 census) (dated data) |- | '''[[Tumbuka Zimanê|Tumbuka]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[Malawi]]. <small>Significant communities in [[Zambia]] || 1.3 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Iu Mien Zimanê|Iu Mien]]''' ||[[Hmong-Mien]], [[Yao]]|| [[People's Republic of China|China]] || 1.3 mîlyon, all varieties (1995 Wang and Mao) |- | '''[[Meru Zimanê|Meru]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Kenya]] || 1.3 mîlyon (1994 I. Larsen BTL) (dated data) |- | '''[[Gogo Zimanê|Gogo]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Tanzania]] || ~1.3 mîlyon (1992 UBS) (dated data) |- | '''[[Teso Zimanê|Teso]]''' ||[[Nilo-Saharan]], [[Nilotic]]|| [[Uganda]]. <small>Significant communities in [[Kenya]] || 1.3 mîlyon (1991 census) (dated data) |- | '''[[Meithei]]''' ||[[Sino-Tibetan|Tibetan-Burman]]|| <small>Fermî li </small> [[India]] ([[Manipur]]) || 1.3 mîlyon (1997) |- | '''[[Tamang Zimanê|Tamang]]''' ||[[Sino-Tibetan|Tibetan-Burman]]|| [[Nepal]] || 1.3 mîlyon |- | '''[[Makonde]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Tanzania]], [[Mozambique]] || 1.3 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Bai]]''' ||[[Sino-Tibetan|Tibetan-Burman]], unclassified|| [[People's Republic of China|China]] || 1.2 mîlyon (2003) |- | '''[[Tuareg zimanên|Tuareg]]''' ||[[Afro-Asiatic]], [[Berber zimanên|Berber]], [[Tamasheq zimanên|Southern]] || <small>Fermî li </small> [[Niger]]. <small>National Zimanê of</small> [[Mali]]. || 1.2 mîlyon (1991-1998) [dated data] |- | '''[[Mandinka Zimanê|Mandinka]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Mande]]|| <small>Fermî li </small> [[Senegal]]. <small>Significant communities in [[Gambia]], [[Guinea-Bissau]]. || 1.2 mîlyon (2002) |- | '''[[Dioula Zimanê|Jula]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Mande]]|| <small>dayikî to</small> [[Burkina Faso]], <small>Significant communities in [[C?e d'Ivoire]] || ~1.2 mîlyon dayikî, 3 to 4 mîlyon second Zimanê |- | '''[[Temne Zimanê|Temne]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Atlantic zimanên|Atlantic]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Sierra Leone]] || ~1.2 mîlyon dayikî, 0.2 mîlyon second Zimanê, = ~1.4 mîlyon total (1989 J. Kaiser) (dated data) |- | '''[[Haya Zimanê|Haya]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Tanzania]] || ~1.2 mîlyon (1991 UBS) (dated data) |- | '''[[Serer]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Atlantic zimanên|Atlantic]]|| <small>Fermî li </small> [[Senegal]]. <small>Significant communities in [[Gambia]]. || 1.2 mîlyon (2002) |- | '''[[Beja Zimanê|Beja]]''' ||[[Afro-Asiatic]], [[Cushitic]] or isolate|| [[Sudan]], [[Eritrea]] || 1.2 mîlyon (1982 SIL) (dated data) |- | '''[[Nyamwezi Zimanê|Nyamwezi]]''' || [[Niger-Congo]], [[Bantu]] || [[Tanzania]] || 1.2 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Abron Zimanê|Abron]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Kwa zimanên|Kwa]]|| [[Ghana]] || 1.2 mîlyon (2003) |- | '''[[Alur Zimanê|Alur]]''' || [[Nilo-Saharan]], [[Nilotic]] || [[Democratic Republic of the Congo|Congo-Kinshasa]], [[Uganda]] || 1.2 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Sena Zimanê|Sena]]''' || [[Niger-Congo]], [[Bantu]] || [[Mozambique]], [[Malawi]] || 1.2 mîlyon, all varieties |- | '''[[Azande]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Ubangian]]|| [[Democratic Republic of the Congo|Congo-Kinshasa]], [[Southern Sudan]], [[Central African Republic]] || 1.1 mîlyon (dated data) |- | '''[[Walloon Zimanê|Walloon]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Romance zimanên|Romance]]|| [[Belgium]] || 1.1 mîlyon (1998) |- | '''[[Anyi Zimanê|Anyi]]''' || [[Niger-Congo]], [[Kwa]] || [[C?e d'Ivoire]], [[Ghana]] || 1.2 mîlyon (1993 SIL) (dated data) |- | '''[[Malvi Zimanê|Malvi]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| [[India]] || 1.1 mîlyon (1997) |- | '''[[Hiraya|Kinaray-a]]''' ||[[Austronesian]]|| [[Fîlîpîniyan]] || 1.1 mîlyon dayikî (2000 census) |- | '''[[Soninke Zimanê|Soninke]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Mande]]|| <small>Fermî li </small> [[Senegal]]. <small>National Zimanê of</small> [[Mali]]. <small>Significant communities in [[Burkina Faso]], [[C?e d'Ivoire]], [[Gambia]], [[Mauritania]]. || 1.10 mîlyon (1991) (dated data) |- | '''[[Ho Zimanê|Ho]]''' ||[[Austro-Asiatic]], [[Munda zimanên|Munda]]|| [[India]] || 1.08 mîlyon (1997) |- | '''[[Estonian Zimanê|Estonian]]''' ||[[Uralic zimanên|Uralic]], [[Finnic]]|| <small>Fermî li </small> [[Estonia]] || 1.08 mîlyon (1989 census) (dated data) |- | '''[[Nyakyusa]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Tanzania]], [[Malawi]] || 1.05 mîlyon (1992 UBS) (dated data) |- | '''[[Gwari Zimanê|Gwari]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Nupoid zimanên|Nupe]]|| [[Nigeria]] || 1.05 mîlyon (1991 SIL, 2002 SIL) (dated data) |- | '''[[Lugbara Zimanê|Lugbara]]''' ||[[Nilo-Saharan]], [[Central Sudanic zimanên|Central Sudanic]], [[Moru-Madi zimanên|Moru-Madi]] || [[Democratic Republic of the Congo|Congo-Kinshasa]], [[Uganda]] || 1.04 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk, 1983 SIL) (dated data) |- | '''[[Naga (people)|Naga]]''' ||[[Sino-Tibetan|Tibetan-Burman]]|| [[India]] || 1.03 mîlyon, all varieties (1997) |- | '''[[Susu Zimanê|Susu]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Mande]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Guinea]]. <small>Significant communities in [[Sierra Leone]]. || 1.03 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk) |- | '''[[Tausug Zimanê|Tausug]]''' ||[[Austronesian]]|| [[Fîlîpîniyan]] || 1.02 mîlyon dayikî (2000 census) |- | '''[[Chokwe]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Angola]]. <small>Significant communities in [[Democratic Republic of the Congo|Congo-Kinshasa]] || 1.01 mîlyon (1990 UBS) (dated data) |- | '''[[Kabardian Zimanê|Kabardian]]''' ||[[Caucasian zimanên|Caucasic]], [[Northwest Caucasian|Circassian]]|| <small>Fermî li </small> [[Russia]] ([[Kabardino-Balkaria]]). <small>Significant communities in [[Karachay-Cherkessia]], [[Turkey]] || 1.01 mîlyon (1993 UBS, 2001 Johnstone û Mandryk) (dated data) |- | '''[[Ryukyu Zimanê|Ryukyu]]''' ||[[Japonic zimanên|Japonic]], [[Ryukyuan zimanên|Ryukyuan]]|| [[Japan]] || 1.01 mîlyon, all varieties (2000 WCD) |- | '''[[Maguindanao Zimanê|Magindanaw]]''' ||[[Austronesian]]|| [[Fîlîpîniyan]] || 1.0 mîlyon dayikî (2000 census), unknown number second Zimanê |- | '''[[Maranao Zimanê|Maranao]]''' ||[[Austronesian]]|| [[Fîlîpîniyan]] || 1.0 mîlyon dayikî (2000 census) |- | '''[[Songe Zimanê|Songe]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| [[Democratic Republic of the Congo|Congo-Kinshasa]] || ~1 mîlyon (1991 WA) (dated data) |- | '''[[Rejang Zimanê|Rejang]]''' ||[[Austronesian]]|| [[Endonezya]] || ~1 mîlyon (1981 Wurm û Hattori) (dated data) |- | '''[[Edo Zimanê|Bini]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Edo Zimanê|Edo]]|| <small>Fermî li </small> [[Nigeria]] || ~1 mîlyon (1999 WA) |- | '''[[Ebira]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Nupoid zimanên|Nupe]]|| [[Nigeria]] || ~1 mîlyon (1989 J. Adive) (dated data) |- | '''[[Dagaare Zimanê|Dagaare]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Gur]]|| <small>National Zimanê of</small> [[Ghana]]. <small>Significant communities in [[Burkina Faso]]. || ~1 mîlyon (2003) |- | '''[[Gujari Zimanê|Gujari]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| [[Afghanistan]], [[India]], [[Pakistan]] || 0.99 mîlyon (2000 WCD) |- | '''[[Tharu]]''' ||[[Indo-European zimanên|Indo-European]], [[Indic]]|| [[Nepal]] || 0.99 mîlyon, all varieties |- | '''[[Chechen Zimanê|Chechen]]''' ||[[Caucasian zimanên|Caucasic]], [[North Central Caucasian|Nakh]]|| <small>Fermî li </small> [[Russia]] ([[Chechnya]]). || 0.96 mîlyon (1989 census) (dated data!) |- | '''[[Venda Zimanê|Venda]]''' ||[[Niger-Congo]], [[Bantu]]|| <small>Fermî li </small> [[South Africa]] || 0.96 mîlyon (1996 census) |- | '''[[Arakanese Zimanê|Arakanese]]''' ||[[Sino-Tibetan|Tibetan-Burman]]|| [[Myanmar]], [[Bangladesh]] || 0.95 mîlyon (2001 Johnstone û Mandryk) |} [[Kategorî:Ziman]] [[Kategorî:Lîste]] 11626 66901 2007-01-28T11:58:57Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ar, ast, bg, bn, bs, ca, cs, cy, da, de, el, en, eo, es, et, eu, fa, fi, fo, fr, ga, gd, gl, he, hi, hr, hu, hy, ia, id, io, is, it, ja, jv, ka, ko, la, lb, lt, lv, mk, ms, nds, nl, nn, no, oc, pl, pms, pt, qu, ro, ru, ru-sib, '''Isaac Newton''', (*[[4'ê reşemiyê]] [[1643]] an [[25'ê berfanbarê]] [[1642]], † [[31'ê adarê]] [[1727]]) fîzîknas, matematîker, astronom, fîlozof û afirandêrê navdar ê [[Brîtanya]]yî ye. Newton gelek keşfên zanyarî kirine. Întegral, teleskopa neynikî, prînsîbên tîrêjê, dîtina formûla kişandina girseyê hwd. Newton zanyarekî zîrek, afirandêr û bikêr bûye. Bi keşf û xebatên xwe di warê zanyariyê de şoreşek pêk aniye. == Wêje == * Method of Fluxions ([[1671]]) * De Motu Corporum in Gyrum ([[1684]]) * Philosophiae Naturalis Principia Mathematica ([[1687]]) * Opticks ([[1704]]) * Arithmetica Universalis ([[1707]]) * An Historical Account of Two Notable Corruptions of Scripture([[1754]]) [[Kategorî:Zanyar|Newton, Isaac]] [[Kategorî:Fîzîkvan|Newton, Isaac]] [[kategorî:Kes]] [[ar:إسحق نيوتن]] [[ast:Isaac Newton]] [[bg:Исак Нютон]] [[bn:আইজ্যাক নিউটন]] [[bs:Isaac Newton]] [[ca:Isaac Newton]] [[cs:Isaac Newton]] [[cy:Isaac Newton]] [[da:Isaac Newton]] [[de:Isaac Newton]] [[el:Ισαάκ Νεύτων]] [[en:Isaac Newton]] [[eo:Isaac Newton]] [[es:Isaac Newton]] [[et:Isaac Newton]] [[eu:Isaac Newton]] [[fa:آیزاک نیوتن]] [[fi:Isaac Newton]] [[fo:Isaac Newton]] [[fr:Isaac Newton]] [[ga:Isaac Newton]] [[gd:Isaac Newton]] [[gl:Isaac Newton]] [[he:אייזק ניוטון]] [[hi:सर आइजैक न्यूटन]] [[hr:Isaac Newton]] [[hu:Isaac Newton]] [[hy:Նյուտոն Իսահակ]] [[ia:Isaac Newton]] [[id:Isaac Newton]] [[io:Isaac Newton]] [[is:Isaac Newton]] [[it:Isaac Newton]] [[ja:アイザック・ニュートン]] [[jv:Isaac Newton]] [[ka:ნიუტონი, ისააკ]] [[ko:아이작 뉴턴]] [[la:Isaacus Newtonus]] [[lb:Isaac Newton]] [[lt:Izaokas Niutonas]] [[lv:Īzaks Ņūtons]] [[mk:Исак Њутн]] [[ms:Isaac Newton]] [[nds:Isaak Newton]] [[nl:Isaac Newton]] [[nn:Isaac Newton]] [[no:Isaac Newton]] [[oc:Isaac Newton]] [[pl:Isaac Newton]] [[pms:Isaac Newton]] [[pt:Isaac Newton]] [[qu:Isaac Newton]] [[ro:Isaac Newton]] [[ru:Ньютон, Исаак]] [[ru-sib:Ньютон Исак]] [[scn:Isaac Newton]] [[sco:Isaac Newton]] [[sh:Isaac Newton]] [[simple:Isaac Newton]] [[sk:Isaac Newton]] [[sl:Isaac Newton]] [[sq:Isaac Newton]] [[sr:Исак Њутн]] [[sv:Isaac Newton]] [[sw:Isaac Newton]] [[ta:ஐசாக் நியூட்டன்]] [[th:ไอแซก นิวตัน]] [[tl:Isaac Newton]] [[tr:Isaac Newton]] [[uk:Ньютон Ісаак]] [[vi:Isaac Newton]] [[zh:艾萨克·牛顿]] [[zh-yue:牛頓]] 11627 42380 2006-08-23T20:22:23Z Erdal Ronahi 2 {|border="1" align="center" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin:0.7em;border:1px solid #AAAAAA;background:#F9F9F9;border-collapse:collapse;font-size:95%;{{{style|}}}" |} 11628 50459 2006-10-10T17:53:44Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî: navçeya Dîlokê]] '''Qale''' (tr:''Eraban'') yek jî navçeyên [[Dîlok]]ê ye. Navê xwe jî, qaleyek ji navçeyê tîne. Piştî li salan 1957da navê wî ya [[tirkî]] ([[Altintaş]]) û rewşa wî diguhere û dibe navçeyek. ==Ciyê coxrafî û hudûdên navçeyê== Qale bi 67 KM duratî rojhilatê-bakûr ê Dîlokê cîh digire. Navçê cîranê [[Bêsnî]], [[Xelfetî]] û [[Bazarcix]]ê ye. 610 M jî derya bilindtir e û 534 KM2 ye. ==Nifus== Nifusa tevî gundan 41.439 dibe. ==Lînkên derve== *[http://www.akbudak.com/ Akbudak] Malperek Gûndê ji Qaleyê. *[http://www.araban.org/ Araban] Malperek Qaleyê. (tirkî) [[kategorî: navçeya Dîlokê]] 11629 65782 2007-01-21T16:55:59Z 172.178.101.191 '''Hezan''' (tr: ''Kayacik & Savat'') Nehîyekî girêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîcê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. Nifûsa Hezanê: texmînî 213 bû. Gundiyên Hezanê debara xwe bi çandiniya titûnê û bi xwedîkrina dewaran dikirin, li Çiyayê dêrê pêlgir (radar) heye, li nav gund û ser Çiyayê dêrê artêşa tirk bi cih bûye û li nav gund ji qereqolek heye, li gund merqeda Şêxan heye. Li hezanê firoşgeh hene, xwediyê mewluda zazakî, Ehmedê Xasî jî ji vî gundî ye, gundî welatparêz û mêvanperwer in. Mixtarê gund Emer Şahîn e. [[tr:Savat, Lice]] [[Kategorî:Gundê Lîceyê]] 11631 42350 2006-08-23T19:53:43Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Resûlê Qereqoçanî]] #redirect [[Resûlê Qereqoçanî]] 11632 42352 2006-08-23T19:56:01Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îsa]] #redirect [[Îsa]] 11634 42369 2006-08-23T20:08:29Z Luqman 401 #''[[Amara|Ömerli]]'', navê tirkî ya gundê [[Amara]], cihê [[Abdullah Ocalan]] hatiye dinyayê #''[[Mehsertê|Ömerli]]'', navê tirkî ya [[Mehsertê]], navçeya [[Merdîn]]ê {{cudakirin}} 11635 42355 2006-08-23T19:59:15Z Erdal Ronahi 2 HEZAN çû cihê Hezan #REDIRECT [[Hezan]] 11636 42357 2006-08-23T19:59:43Z Erdal Ronahi 2 Qale, Dîlok çû cihê Qale #REDIRECT [[Qale]] 11637 42363 2006-08-23T20:02:25Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya zimananaxêvan bi hecmara tevî çû cihê Lîsteya zimananaxêvan bi hejmara tevî #REDIRECT [[Lîsteya zimananaxêvan bi hejmara tevî]] 11638 42373 2006-08-23T20:10:30Z Erdal Ronahi 2 Referanduma Ocelanê çû cihê Referanduma Ocalan #REDIRECT [[Referanduma Ocalan]] 11640 42386 2006-08-23T20:27:38Z Erdal Ronahi 2 Rûsî çû cihê Zimanê rûsî #REDIRECT [[Zimanê rûsî]] 11644 54284 2006-10-24T21:10:46Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: de, lb, ms, pt, th, tr, uk, vi == Ez çima têkevim? == *Bikarhênerên têketî her dem bi navê xwe dinivîsin. *Bi vî rengî tekilî hesantir e, û em dikarin hesantir alîkarî bikin. *Tu dikarî wêne û dengan bar bikî. * Rûpela ferdî ya te çêdibe == Ez çawa têkevim? == :Di quncika jor û rast de lînka "[[taybet:Userlogin|têkeve an hesabeke nû çêke]]" heye. Li [[taybet:Userlogin|vir]] jî dibe. [[de:Hilfe:Anmelden]] [[en:Wikipedia:Why create an account?]] [[es:Wikipedia:Usuarios]] [[eu:Wikipedia:Lankideak]] [[fr:Aide:Compte utilisateur]] [[he:ויקיפדיה:למה ליצור חשבון?]] [[it:Wikipedia:Nome utente]] [[lb:Hëllef:Umellen]] [[ms:Wikipedia:Kenapa buka akaun?]] [[pl:Wikipedia:Wstęp 3]] [[pt:Wikipedia:Por que se registrar?]] [[ru:Википедия:Регистрация]] [[th:วิกิพีเดีย:ทำไมจึงควรสร้างบัญชีผู้ใช้?]] [[tr:Vikipedi:Neden bir hesap edinmeli?]] [[uk:Вікіпедія:В чому доцільність реєстрації]] [[vi:Wikipedia:Đăng nhập]] 11645 42399 2006-08-23T20:39:08Z Erdal Ronahi 2 Wîkîpediya:Têketîn çû cihê Wîkîpediya:Têketin #REDIRECT [[Wîkîpediya:Têketin]] 11646 42406 2006-08-23T21:37:56Z Bangin 450 Francis Drake çû cihê Sir Francis Drake: navî xwe tevda #REDIRECT [[Sir Francis Drake]] 11647 42413 2006-08-23T21:43:17Z Bangin 450 Redirecting to [[Portekîz]] #redirect[[Portekîz]] 11648 42415 2006-08-23T21:45:03Z Bangin 450 Roald Amundsen çû cihê Roald Engelbregt Gravning Amundsen: navî xwe tevda #REDIRECT [[Roald Engelbregt Gravning Amundsen]] 11649 42419 2006-08-23T21:50:13Z Bangin 450 Edmund Hillary çû cihê Sir Edmund Percival Hillary: navî xwe tevda #REDIRECT [[Sir Edmund Percival Hillary]] 11653 42446 2006-08-24T09:11:28Z Luqman 401 '''Kerkula''', gundekî [[Paytext|paytexta]] [[Kurdistan|Kurdistanê]] [[Amed|Amedê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Amedê]] 11654 51717 2006-10-14T15:32:07Z Erdal Ronahi 2 Gundên [[Paytext|Paytexta]] [[Kurdistan|Kurdistanê]] [[Amed|Amedê]] [[Kategorî: Gund|Amed]] 11655 42447 2006-08-24T09:11:59Z Luqman 401 '''Tiltepan''', gundekî [[Paytext|paytexta]] [[Kurdistan|Kurdistanê]] [[Amed|Amedê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Amedê]] 11656 42448 2006-08-24T09:12:07Z Luqman 401 '''Çavselikiya''', gundekî [[Paytext|paytexta]] [[Kurdistan|Kurdistanê]] [[Amed|Amedê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Amedê]] 11657 42449 2006-08-24T09:12:14Z Luqman 401 '''Hanifi''', gundekî [[Paytext|paytexta]] [[Kurdistan|Kurdistanê]] [[Amed|Amedê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Amedê]] 11658 42450 2006-08-24T09:12:20Z Luqman 401 '''Azraoglu''', gundekî [[Paytext|paytexta]] [[Kurdistan|Kurdistanê]] [[Amed|Amedê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Amedê]] 11659 42451 2006-08-24T09:12:27Z Luqman 401 '''Saklat''', gundekî [[Paytext|paytexta]] [[Kurdistan|Kurdistanê]] [[Amed|Amedê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Amedê]] 11660 46841 2006-09-10T09:34:43Z Kêzê 570 Gundikê Heci Ibrahim çû cihê Gundikêbirahîm: Navê rastî '''Gundikê Heci Ibrahim''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11661 51735 2006-10-14T15:43:58Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] [[Kategorî: Gundê Amedê]] [[Kategorî:Farqîn]] 11662 42455 2006-08-24T09:18:37Z Luqman 401 '''Goltepe''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11663 42456 2006-08-24T09:18:44Z Luqman 401 '''Hîleliyê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11664 42457 2006-08-24T09:18:51Z Luqman 401 '''Belawela''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11665 42458 2006-08-24T09:18:58Z Luqman 401 '''Pileka''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11666 42459 2006-08-24T09:19:04Z Luqman 401 '''Ferhend''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11667 42460 2006-08-24T09:19:11Z Luqman 401 '''Hiskêmerg''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11668 42461 2006-08-24T09:19:17Z Luqman 401 '''Bayik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11669 42462 2006-08-24T09:19:23Z Luqman 401 '''Şemrax''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11670 42463 2006-08-24T09:20:21Z Luqman 401 '''Kizlal''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11671 42464 2006-08-24T09:20:28Z Luqman 401 '''Huseynka''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11672 42465 2006-08-24T09:20:36Z Luqman 401 '''Çiçika''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11673 42466 2006-08-24T09:20:43Z Luqman 401 '''Heciçerkez''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11674 42467 2006-08-24T09:20:49Z Luqman 401 '''Hesendeliye''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11675 42468 2006-08-24T09:20:55Z Luqman 401 '''Gormez''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11676 42469 2006-08-24T09:21:03Z Luqman 401 '''Sevlera''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11677 42470 2006-08-24T09:24:03Z Luqman 401 '''Zinzin''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11678 42471 2006-08-24T09:24:09Z Luqman 401 '''Fisatê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11679 42472 2006-08-24T09:24:15Z Luqman 401 '''Basimt''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11680 42473 2006-08-24T09:24:21Z Luqman 401 '''Kûrbeyt''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11681 42474 2006-08-24T09:24:29Z Luqman 401 '''Kaniya Gula''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11682 46839 2006-09-10T09:34:05Z Kêzê 570 Derika Mikurê çû cihê Dêrika Miqûrê: navê rastî '''Derika Mikurê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11683 42476 2006-08-24T09:24:43Z Luqman 401 '''Baskê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11684 42477 2006-08-24T09:24:50Z Luqman 401 '''Bezwan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11685 42478 2006-08-24T09:24:57Z Luqman 401 '''Kanispiyê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11686 42479 2006-08-24T09:25:05Z Luqman 401 '''Miranga''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11687 42480 2006-08-24T09:26:33Z Luqman 401 '''Deyka''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11688 42481 2006-08-24T09:27:38Z Luqman 401 '''Karamusê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11689 42482 2006-08-24T09:27:45Z Luqman 401 '''Sehbe Derûn''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11690 42483 2006-08-24T09:27:53Z Luqman 401 '''Çirike''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11691 42484 2006-08-24T09:28:00Z Luqman 401 '''Mireliya''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11692 42485 2006-08-24T09:28:09Z Luqman 401 '''Veysika''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11693 42486 2006-08-24T09:28:16Z Luqman 401 '''Korit''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11694 42487 2006-08-24T09:28:23Z Luqman 401 '''Kaniya Kewa''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11695 42488 2006-08-24T09:29:02Z Luqman 401 '''Sergewrê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11696 47380 2006-09-13T23:14:29Z Luqman 401 Redirecting to [[Baqûz]] #redirect[[Baqûz]] 11697 42490 2006-08-24T09:29:47Z Luqman 401 '''Mala Sawû''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11698 42491 2006-08-24T09:29:58Z Luqman 401 '''Serêli''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11699 42492 2006-08-24T09:30:05Z Luqman 401 '''Mereni''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 11700 42493 2006-08-24T09:31:56Z Luqman 401 '''Prejman''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11701 51705 2006-10-14T15:24:50Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] [[Kategorî: Gundê Amedê]] 11702 42495 2006-08-24T09:33:16Z Luqman 401 '''Pishasan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11703 42496 2006-08-24T09:33:22Z Luqman 401 '''Arusek''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11704 42497 2006-08-24T09:33:29Z Luqman 401 '''Govele''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11705 42498 2006-08-24T09:33:36Z Luqman 401 '''Tonekrag''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11706 42499 2006-08-24T09:33:44Z Luqman 401 '''Quye''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11707 42500 2006-08-24T09:33:51Z Luqman 401 '''Mezirkê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11708 42501 2006-08-24T09:33:57Z Luqman 401 '''Enbil''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11709 42502 2006-08-24T09:34:04Z Luqman 401 '''Heridan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11710 42503 2006-08-24T09:34:09Z Luqman 401 '''Silbetan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11711 42504 2006-08-24T09:34:15Z Luqman 401 '''Alizilfiya''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11712 42505 2006-08-24T09:34:21Z Luqman 401 '''Saruli''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11713 42506 2006-08-24T09:34:26Z Luqman 401 '''Xaçek''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11714 42507 2006-08-24T09:35:16Z Luqman 401 '''Bawodin''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11715 42508 2006-08-24T09:35:22Z Luqman 401 '''Zigre''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11716 42509 2006-08-24T09:35:27Z Luqman 401 '''Alabengi''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11717 42510 2006-08-24T09:35:33Z Luqman 401 '''Holê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11718 42511 2006-08-24T09:35:39Z Luqman 401 '''Kendalê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11719 42512 2006-08-24T09:35:45Z Luqman 401 '''Kelkom''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 11720 42513 2006-08-24T09:38:59Z Luqman 401 '''Askar''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11721 51749 2006-10-14T15:53:56Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] [[Kategorî: Gundê Amedê]] 11722 42516 2006-08-24T09:40:45Z Luqman 401 '''Safirnuta Hizni''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11723 42517 2006-08-24T09:40:52Z Luqman 401 '''Safirnuta Tiraka''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11724 42518 2006-08-24T09:41:01Z Luqman 401 '''Safirnuta Merga Bota''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11725 42519 2006-08-24T09:41:10Z Luqman 401 '''Emer''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11726 42520 2006-08-24T09:41:20Z Luqman 401 '''Safirnuta''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11727 42521 2006-08-24T09:41:27Z Luqman 401 '''Qasser''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11728 42522 2006-08-24T09:41:37Z Luqman 401 '''Tiyaks''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11729 42523 2006-08-24T09:41:47Z Luqman 401 '''Asarka''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11730 42524 2006-08-24T09:41:59Z Luqman 401 '''Badika Hevrê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11731 42525 2006-08-24T09:42:07Z Luqman 401 '''Resikan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11732 42526 2006-08-24T09:42:16Z Luqman 401 '''Dimilyan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11733 42527 2006-08-24T09:42:24Z Luqman 401 '''Babucenk''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11734 42528 2006-08-24T09:42:33Z Luqman 401 '''Nedera''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11735 42529 2006-08-24T09:43:53Z Luqman 401 '''Zikti''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11736 42530 2006-08-24T09:44:01Z Luqman 401 '''Sinas''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11737 42531 2006-08-24T09:44:08Z Luqman 401 '''Goman''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11738 42532 2006-08-24T09:44:16Z Luqman 401 '''Bahemdan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11739 42533 2006-08-24T09:44:24Z Luqman 401 '''Komak''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11740 42534 2006-08-24T09:44:34Z Luqman 401 '''Sikeftiya''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11741 42535 2006-08-24T09:44:41Z Luqman 401 '''Sirnaz''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11742 42536 2006-08-24T09:44:48Z Luqman 401 '''Serefkan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11743 42537 2006-08-24T09:44:56Z Luqman 401 '''Salten''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11744 42538 2006-08-24T09:45:04Z Luqman 401 '''Delit''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11745 42539 2006-08-24T09:45:11Z Luqman 401 '''Nercik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11746 42540 2006-08-24T09:45:18Z Luqman 401 '''Xaçika''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11747 42541 2006-08-24T09:45:26Z Luqman 401 '''Hiskabut''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11748 42542 2006-08-24T09:46:54Z Luqman 401 '''Gavgas''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11749 42543 2006-08-24T09:46:59Z Luqman 401 '''Çiçek''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11750 42544 2006-08-24T09:47:05Z Luqman 401 '''Duderyan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11751 42545 2006-08-24T09:47:11Z Luqman 401 '''Xujart''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11752 42546 2006-08-24T09:47:19Z Luqman 401 '''Kevirxan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11753 42547 2006-08-24T09:47:27Z Luqman 401 '''Girindiz''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11754 42548 2006-08-24T09:47:37Z Luqman 401 '''Yukari Polatli''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11755 42549 2006-08-24T09:47:45Z Luqman 401 '''Memikan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11756 42550 2006-08-24T09:47:52Z Luqman 401 '''Yakut''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11757 42551 2006-08-24T09:48:02Z Luqman 401 '''Ûçkoyu''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11758 42552 2006-08-24T09:48:10Z Luqman 401 '''Dilet''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11759 42553 2006-08-24T09:48:18Z Luqman 401 '''Mala Dînarê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11760 42554 2006-08-24T09:48:26Z Luqman 401 '''Malamici''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11761 42555 2006-08-24T09:50:16Z Luqman 401 '''Panax''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11762 42556 2006-08-24T09:50:24Z Luqman 401 '''Geliyê Amanka''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11763 42557 2006-08-24T09:50:32Z Luqman 401 '''Geliyê Musir''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11764 42558 2006-08-24T09:50:40Z Luqman 401 '''Geliyê Piresê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11765 42559 2006-08-24T09:50:47Z Luqman 401 '''Qijika''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11766 42560 2006-08-24T09:50:56Z Luqman 401 '''Miriska''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11767 42561 2006-08-24T09:51:04Z Luqman 401 '''Yacuxa''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11768 42562 2006-08-24T09:51:11Z Luqman 401 '''Hus''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11769 42563 2006-08-24T09:51:19Z Luqman 401 '''Giremori''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11770 42564 2006-08-24T09:51:29Z Luqman 401 '''Cumar''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11771 42565 2006-08-24T09:51:39Z Luqman 401 '''Arkatin''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11772 42566 2006-08-24T09:51:48Z Luqman 401 '''Behemdan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11773 42567 2006-08-24T09:51:57Z Luqman 401 '''Tur''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11774 42568 2006-08-24T09:52:44Z Luqman 401 '''Sindîz''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11775 42569 2006-08-24T09:53:55Z Luqman 401 '''Cews''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11776 42570 2006-08-24T09:54:01Z Luqman 401 '''Kefan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11777 42571 2006-08-24T09:54:09Z Luqman 401 '''Dinlik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11778 42572 2006-08-24T09:54:15Z Luqman 401 '''Hertan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11779 42573 2006-08-24T09:54:21Z Luqman 401 '''Deyas''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11780 42574 2006-08-24T09:54:28Z Luqman 401 '''Belin''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11781 42575 2006-08-24T09:54:35Z Luqman 401 '''Kapuka''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11782 42576 2006-08-24T09:54:40Z Luqman 401 '''Xoçka''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11783 42577 2006-08-24T09:54:47Z Luqman 401 '''Girindes''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11784 42578 2006-08-24T09:54:54Z Luqman 401 '''Narcik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11785 42579 2006-08-24T09:55:00Z Luqman 401 '''Qeytere''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11786 42580 2006-08-24T09:55:09Z Luqman 401 '''Geliyê Hunê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11787 42581 2006-08-24T09:55:20Z Luqman 401 '''Godern''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11788 42582 2006-08-24T09:56:35Z Luqman 401 '''Kulpik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11789 42583 2006-08-24T09:56:42Z Luqman 401 '''Guyê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11790 42584 2006-08-24T09:56:50Z Luqman 401 '''Guner''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11791 42585 2006-08-24T09:56:57Z Luqman 401 '''Mezir''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11792 42586 2006-08-24T09:57:04Z Luqman 401 '''Kiran''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11793 42587 2006-08-24T09:57:10Z Luqman 401 '''Zirakti''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11794 42588 2006-08-24T09:57:15Z Luqman 401 '''Gomak''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11795 42589 2006-08-24T09:57:21Z Luqman 401 '''Tiryar''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11796 42590 2006-08-24T09:57:26Z Luqman 401 '''Dirazeyn''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11797 42591 2006-08-24T09:57:31Z Luqman 401 '''Nevuk''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11798 42592 2006-08-24T09:57:37Z Luqman 401 '''Temiran''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 11799 42593 2006-08-24T10:00:38Z Luqman 401 '''Derxus''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîcê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11800 51704 2006-10-14T15:24:03Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] [[Kategorî: Gundê Amedê]] [[Kategorî:Licê]] 11801 42595 2006-08-24T10:02:11Z Luqman 401 '''Bawerdê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11802 42596 2006-08-24T10:03:12Z Luqman 401 '''Feytere''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11803 42597 2006-08-24T10:03:18Z Luqman 401 '''Pirinsk''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11804 42598 2006-08-24T10:03:24Z Luqman 401 '''Henvih''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11805 42599 2006-08-24T10:03:29Z Luqman 401 '''Karêz''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11806 43359 2006-08-25T11:23:19Z 84.5.21.60 '''Gozê''', gundekî grêdayî navçe [[Lîce|Lîceya]] ser bi [[Amed|Amedê]] ve ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11807 66769 2007-01-27T13:51:42Z Luqman 401 '''Malamihê Biro''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. li Bakurê rojavayê û 40 km ji Licê dûr e. Di sînorê Çewlikê de ye. Neh gomên wê hene: Xerabe, Elik, Bermal, Kanîspî, Birmak, Dereşel, Dersal, Reşeciya û Tût. Li gund dibistanek heye û demek Mala Mihê Biro ji bo mamostan ciyê sirgûnê bû. Gund dûr e û berf li çiya pir dibare. Bi qasî çend mehî çûyîn û hatin tune. Bi zaravayê dimilî dipeyîvin. Dewletê navê Ecemiş lê kiriye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11808 42602 2006-08-24T10:03:53Z Luqman 401 '''Bamitni''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11809 42603 2006-08-24T10:04:00Z Luqman 401 '''Pasçiya''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11810 42604 2006-08-24T10:04:06Z Luqman 401 '''Xumbas''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11811 42605 2006-08-24T10:04:12Z Luqman 401 '''Xiraba''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11812 42606 2006-08-24T10:04:18Z Luqman 401 '''Mehmê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11813 42607 2006-08-24T10:04:27Z Luqman 401 '''Xanagalê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11814 42608 2006-08-24T10:04:35Z Luqman 401 '''Peçar''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11815 42609 2006-08-24T10:05:40Z Luqman 401 '''Çeme Elika''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11816 42610 2006-08-24T10:05:46Z Luqman 401 '''Resan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11817 42611 2006-08-24T10:05:53Z Luqman 401 '''Cimar''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11818 42612 2006-08-24T10:06:09Z Luqman 401 '''Daragol''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11819 42613 2006-08-24T10:06:16Z Luqman 401 '''Baset''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11820 66767 2007-01-27T13:50:04Z Luqman 401 '''Herek''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. Herek li bakurê rojavayê Licê li herêma Sîwanê dikeve û bi sînorê [[Hênê]] ve ye û 20 km ji Licê dûr e. Sê gomên li ser hene. Bi zaravayê [[dimilî]] dipeyivin. Dewletê navê Şenlik lê kiriye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11821 42615 2006-08-24T10:06:33Z Luqman 401 '''Hirboç''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11822 42616 2006-08-24T10:06:39Z Luqman 401 '''Kevnor''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11823 42617 2006-08-24T10:06:45Z Luqman 401 '''Neban''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11824 42618 2006-08-24T10:06:51Z Luqman 401 '''Mastak''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11825 42619 2006-08-24T10:06:56Z Luqman 401 '''Pêçar''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11826 42620 2006-08-24T10:07:02Z Luqman 401 '''Hesik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11827 42621 2006-08-24T10:07:14Z Luqman 401 '''Herê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11828 42622 2006-08-24T10:09:43Z Luqman 401 '''Koruca''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11829 42623 2006-08-24T10:09:49Z Luqman 401 '''Liçok''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11830 42624 2006-08-24T10:09:55Z Luqman 401 '''Huseynik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11831 42625 2006-08-24T10:10:01Z Luqman 401 '''Soga''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11832 46654 2006-09-08T14:42:15Z Luqman 401 '''Savat''' an '''Hezan''', ''(tr:Kayacik)'', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11833 42627 2006-08-24T10:10:15Z Luqman 401 '''Darli''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11834 42628 2006-08-24T10:10:22Z Luqman 401 '''Kijikbihiv''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11835 42629 2006-08-24T10:10:36Z Luqman 401 '''Pirêk''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11836 42630 2006-08-24T10:10:41Z Luqman 401 '''Fum''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11837 42631 2006-08-24T10:10:46Z Luqman 401 '''Mustak''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11838 42632 2006-08-24T10:10:51Z Luqman 401 '''Hesrit''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11839 47132 2006-09-11T12:38:46Z Luqman 401 Shexmus çû cihê Şêxmûs: rastnivîs '''Shexmus''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11840 42634 2006-08-24T10:11:04Z Luqman 401 '''Kafirun''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11841 42635 2006-08-24T10:12:12Z Luqman 401 '''Dehlazêrî''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11842 42636 2006-08-24T10:12:18Z Luqman 401 '''Multik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11843 42637 2006-08-24T10:12:26Z Luqman 401 '''Bêsist''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11844 42638 2006-08-24T10:12:32Z Luqman 401 '''Herpê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11845 42639 2006-08-24T10:12:38Z Luqman 401 '''Gozrik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11846 42640 2006-08-24T10:12:46Z Luqman 401 '''Bubik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11847 42641 2006-08-24T10:12:55Z Luqman 401 '''Xilboç''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11848 42642 2006-08-24T10:13:00Z Luqman 401 '''Sertut''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11849 42643 2006-08-24T10:13:06Z Luqman 401 '''Bawerd''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11850 42644 2006-08-24T10:13:12Z Luqman 401 '''Barav''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11851 42645 2006-08-24T10:13:17Z Luqman 401 '''Goztik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11852 42646 2006-08-24T10:13:23Z Luqman 401 '''Nayi''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11853 42647 2006-08-24T10:13:30Z Luqman 401 '''Piroz''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11854 64187 2007-01-12T00:19:10Z 88.226.221.186 '''Firdeys''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] vakte dakyonose da jıbo milete başra eve alıkarıya vi bana sözde van dışyandın cenete xe cenete vizi frdevs bun 11855 60900 2006-12-19T19:37:19Z 85.101.25.14 '''Balicnê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11856 42650 2006-08-24T10:14:59Z Luqman 401 '''Goma Çelebiyê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11857 42651 2006-08-24T10:15:05Z Luqman 401 '''Pirik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11858 42652 2006-08-24T10:15:12Z Luqman 401 '''Goma Hecî Qadir''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11859 42653 2006-08-24T10:15:18Z Luqman 401 '''Celkê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11860 42654 2006-08-24T10:15:24Z Luqman 401 '''Hewrê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11861 53682 2006-10-22T11:43:18Z Erdal Ronahi 2 Zara çû cihê Zara, Lîce '''Zara''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11862 42656 2006-08-24T10:15:40Z Luqman 401 '''Kuruçay''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11863 42657 2006-08-24T10:15:46Z Luqman 401 '''Eloxiso''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11864 42658 2006-08-24T10:15:53Z Luqman 401 '''Henyat''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11865 42659 2006-08-24T10:15:59Z Luqman 401 '''Zengê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11866 42660 2006-08-24T10:16:05Z Luqman 401 '''Mizrak''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11867 42661 2006-08-24T10:17:24Z Luqman 401 '''Misirf''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11868 42662 2006-08-24T10:17:30Z Luqman 401 '''Ekro''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11869 42663 2006-08-24T10:17:36Z Luqman 401 '''Puneyn''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11870 42664 2006-08-24T10:17:41Z Luqman 401 '''Kiledar''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11871 42665 2006-08-24T10:17:47Z Luqman 401 '''Derkam''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11872 42666 2006-08-24T10:17:53Z Luqman 401 '''Combelas''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11873 42667 2006-08-24T10:18:00Z Luqman 401 '''Xanegela''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11874 42668 2006-08-24T10:18:18Z Luqman 401 '''Pirê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11875 42669 2006-08-24T10:18:25Z Luqman 401 '''Cumarê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11876 42670 2006-08-24T10:18:31Z Luqman 401 '''Binemeryan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11877 42671 2006-08-24T10:18:36Z Luqman 401 '''Engul''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11878 42672 2006-08-24T10:18:41Z Luqman 401 '''Goma Heci Emrexan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11879 44648 2006-08-31T21:30:48Z Luqman 401 Redirecting to [[Entax]] #redirect[[Entax]] 11880 42675 2006-08-24T10:22:08Z Luqman 401 '''Goma Bekiran''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11881 42676 2006-08-24T10:22:16Z Luqman 401 '''Cinesor''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11882 42677 2006-08-24T10:22:23Z Luqman 401 '''Goma Arif Beg''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîceyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 11883 42679 2006-08-24T10:25:37Z Luqman 401 '''Kofercin''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hezro|Hezroê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezroyê]] 11884 51767 2006-10-14T16:07:56Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hezro|Hezroê]] [[Kategorî: Gundê Amedê]] [[Kategorî:Hezro]] 11885 42681 2006-08-24T10:27:12Z Luqman 401 '''Bazman''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hezro|Hezroê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezroyê]] 11886 42682 2006-08-24T10:27:20Z Luqman 401 '''Kaniyaspî''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hezro|Hezroê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezroyê]] 11887 42683 2006-08-24T10:27:26Z Luqman 401 '''Beskel''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hezro|Hezroê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezroyê]] 11888 50345 2006-10-10T15:35:02Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Amed]] 11889 42686 2006-08-24T10:27:35Z Luqman 401 '''Xondof''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hezro|Hezroê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezroyê]] 11890 42687 2006-08-24T10:27:41Z Luqman 401 '''Kani''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hezro|Hezroê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezroyê]] 11891 43347 2006-08-25T10:18:56Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Xodik (Hezro)]] # [[Xodik (Nazimiye)]] {{cudakirin}} 11892 42689 2006-08-24T10:27:54Z Luqman 401 '''Simsim''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hezro|Hezroê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezroyê]] 11893 42690 2006-08-24T10:28:00Z Luqman 401 '''Halhal''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hezro|Hezroê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezroyê]] 11894 42691 2006-08-24T10:28:06Z Luqman 401 '''Hindez''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hezro|Hezroê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezroyê]] 11895 42692 2006-08-24T10:28:12Z Luqman 401 '''Selîma''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hezro|Hezroê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezroyê]] 11896 42693 2006-08-24T10:28:18Z Luqman 401 '''Cumat''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hezro|Hezroê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezroyê]] 11897 44641 2006-08-31T21:18:38Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Amed]] 11898 42697 2006-08-24T10:38:24Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Êlih]] 11899 42700 2006-08-24T10:40:51Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Êlih]] 11900 42702 2006-08-24T10:41:39Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Sêrt]] 11901 42707 2006-08-24T10:44:36Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Bijîşk]] #redirect[[Bijîşk]] 11902 42712 2006-08-24T10:50:46Z Luqman 401 '''Hindis''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Erxenî|Erxeniyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Erxeniyê]] 11903 42714 2006-08-24T10:51:19Z Luqman 401 '''Uçkardeş''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Erxenî|Erxeniyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Erxeniyê]] 11904 42715 2006-08-24T10:51:26Z Luqman 401 '''Hilar''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Erxenî|Erxeniyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Erxeniyê]] 11905 42716 2006-08-24T10:51:36Z Luqman 401 '''Kaydalî''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Erxenî|Erxeniyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Erxeniyê]] 11906 42718 2006-08-24T10:51:44Z Luqman 401 '''Çavak''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Erxenî|Erxeniyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Erxeniyê]] 11907 42719 2006-08-24T10:51:50Z Luqman 401 '''Gizgin''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Erxenî|Erxeniyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Erxeniyê]] 11908 42720 2006-08-24T10:51:55Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Amed]] 11909 42721 2006-08-24T10:51:58Z Luqman 401 '''Malan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Erxenî|Erxeniyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Erxeniyê]] 11910 42722 2006-08-24T10:52:06Z Luqman 401 '''Ceyda''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Erxenî|Erxeniyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Erxeniyê]] 11911 42723 2006-08-24T10:52:13Z Luqman 401 '''Kupu''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Erxenî|Erxeniyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Erxeniyê]] 11912 42725 2006-08-24T10:52:19Z Luqman 401 '''Qawirme''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Erxenî|Erxeniyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Erxeniyê]] 11913 51736 2006-10-14T15:44:21Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Amed|Amedê]] [[Erxenî|Erxeniyê]] [[Kategorî: Gundê Amedê]] 11914 42731 2006-08-24T10:56:36Z Luqman 401 '''Sera''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11915 42733 2006-08-24T10:57:36Z Luqman 401 '''Kaledîbî''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11916 42734 2006-08-24T10:57:44Z Luqman 401 '''Commanas''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11917 42735 2006-08-24T10:57:51Z Luqman 401 '''Batelt''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11918 42736 2006-08-24T10:57:58Z Luqman 401 '''Kuyular''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11919 42737 2006-08-24T10:58:06Z Luqman 401 '''Eskin''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11920 42738 2006-08-24T10:58:15Z Luqman 401 '''Goma Bekira''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11921 42739 2006-08-24T10:58:23Z Luqman 401 '''Serdê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11922 42740 2006-08-24T10:58:31Z Luqman 401 '''Koçeran''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11923 42741 2006-08-24T10:58:39Z Luqman 401 '''Hûrik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11924 42742 2006-08-24T10:58:47Z Luqman 401 '''Derno''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11925 42743 2006-08-24T10:58:55Z Luqman 401 '''Topçûlar''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11926 42745 2006-08-24T10:59:03Z Luqman 401 '''Xorsê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11927 42746 2006-08-24T10:59:12Z Luqman 401 '''Turalî''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hênê]] 11928 42747 2006-08-24T10:59:41Z Erdal Ronahi 2 Dehl:ew dera gi mere Dar u çandiniyen (Bexçê) xweyi tên avdan têde di hefidine 11929 51746 2006-10-14T15:51:42Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hênê]] [[Kategorî: Gundê Amedê]] 11930 42749 2006-08-24T11:01:57Z Luqman 401 '''Kurdhecî''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Bismil|Bismilê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bismilê]] 11931 42750 2006-08-24T11:02:18Z Luqman 401 '''Zengilê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Bismil|Bismilê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bismilê]] 11932 42751 2006-08-24T11:02:23Z Luqman 401 '''Malamûsê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Bismil|Bismilê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bismilê]] 11933 42752 2006-08-24T11:02:29Z Luqman 401 '''Kopeklî''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Bismil|Bismilê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bismilê]] 11934 50268 2006-10-10T15:01:55Z Erdal Ronahi 2 Başkoy çû cihê Başkoy, Bismil '''Başkoy''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Bismil|Bismilê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bismilê]] 11935 42754 2006-08-24T11:02:41Z Luqman 401 '''Çavûşoglu''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Bismil|Bismilê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bismilê]] 11936 42755 2006-08-24T11:02:46Z Luqman 401 '''Bîrlik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Bismil|Bismilê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bismilê]] 11937 51719 2006-10-14T15:33:26Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Amed|Amedê]] [[Bismil|Bismilê]] [[Kategorî: Gundê Amedê]] 11938 42757 2006-08-24T11:04:19Z Luqman 401 '''Aşagi Sehler''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Şamkuş|Şamkuşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şamkuşê]] 11939 42758 2006-08-24T11:04:30Z Luqman 401 '''Çepal''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Şamkuş|Şamkuşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şamkuşê]] 11940 42759 2006-08-24T11:04:35Z Luqman 401 '''Girêgûz''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Şamkuş|Şamkuşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şamkuşê]] 11941 51739 2006-10-14T15:46:06Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Amed|Amedê]] [[Şamkuş|Şamkuşê]] [[Kategorî: Gundê Amedê]] 11942 42761 2006-08-24T11:10:41Z Luqman 401 '''Guzeldere''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Çewlik|Çewlikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Çewlikê]] 11943 42762 2006-08-24T11:11:03Z Luqman 401 '''Çirik''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Çewlik|Çewlikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Çewlikê]] 11944 42763 2006-08-24T11:11:11Z Luqman 401 '''Matun''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Çewlik|Çewlikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Çewlikê]] 11945 42764 2006-08-24T11:11:19Z Luqman 401 '''Hamek''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Çewlik|Çewlikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Çewlikê]] 11946 51947 2006-10-14T17:46:20Z Erdal Ronahi 2 Gundên bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Çewlikê]] [[Kategorî: Gund|Cewlik]] [[Kategorî: Çewlik]] 11947 42780 2006-08-24T11:18:28Z Luqman 401 '''Pîroz''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11948 42781 2006-08-24T11:18:43Z Luqman 401 '''Karzêl''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11949 42783 2006-08-24T11:19:23Z Luqman 401 '''Satos''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11950 42782 2006-08-24T11:19:00Z Luqman 401 '''Lêdilê''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11951 42784 2006-08-24T11:19:54Z Luqman 401 '''Mezrakuzê''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11952 42771 2006-08-24T11:14:56Z Luqman 401 '''Mimkun''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11953 42785 2006-08-24T11:20:12Z Luqman 401 '''Gerçekli''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11954 42786 2006-08-24T11:20:24Z Luqman 401 '''Saferun''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11955 42787 2006-08-24T11:20:39Z Luqman 401 '''Hesbern''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11956 42788 2006-08-24T11:20:50Z Luqman 401 '''Kesan''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11957 42789 2006-08-24T11:21:29Z Luqman 401 '''Dedebag''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11958 42778 2006-08-24T11:17:11Z Luqman 401 '''Riz''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11959 51788 2006-10-14T16:17:25Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] [[Kategorî: Gundê Çewlikê]] [[Kategorî:Darahênê]] 11960 42790 2006-08-24T11:21:39Z Luqman 401 '''Zulfun''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11961 42791 2006-08-24T11:23:38Z Luqman 401 '''Gelbe''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11962 42792 2006-08-24T11:23:46Z Luqman 401 '''Saxuk''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11963 42793 2006-08-24T11:23:53Z Luqman 401 '''Misware''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11964 42794 2006-08-24T11:23:59Z Luqman 401 '''Azgler''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11965 42795 2006-08-24T11:24:07Z Luqman 401 '''Avdos''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11966 42796 2006-08-24T11:24:10Z Luqman 401 '''Xisqonis''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11967 42797 2006-08-24T11:24:17Z Luqman 401 '''Prons''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11968 42798 2006-08-24T11:24:23Z Luqman 401 '''Herkin''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11969 42799 2006-08-24T11:24:46Z Luqman 401 '''Mordarik''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11970 42800 2006-08-24T11:24:58Z Luqman 401 '''Anaxsir''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11971 42801 2006-08-24T11:25:43Z Luqman 401 '''Angesor''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11972 42802 2006-08-24T11:25:52Z Luqman 401 '''Vartuk''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11973 42803 2006-08-24T11:27:04Z Luqman 401 '''Yaxmuk''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11974 42804 2006-08-24T11:27:11Z Luqman 401 '''Arxat''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11975 42805 2006-08-24T11:27:19Z Luqman 401 '''Sergewrik''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11976 42806 2006-08-24T11:27:27Z Luqman 401 '''Xursiyê''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11977 42807 2006-08-24T11:27:35Z Luqman 401 '''Xedesimat''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 11978 42808 2006-08-24T11:28:43Z Luqman 401 '''Gatik''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11979 42809 2006-08-24T11:29:41Z Luqman 401 '''Çanakli''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11980 42810 2006-08-24T11:29:48Z Luqman 401 '''Unguzuk''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11981 42811 2006-08-24T11:29:57Z Luqman 401 '''Xarixa jêr''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11982 42812 2006-08-24T11:30:06Z Luqman 401 '''Xarixa jor''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11983 42813 2006-08-24T11:30:14Z Luqman 401 '''Hogaskomlari''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11984 42814 2006-08-24T11:30:22Z Luqman 401 '''Hopik''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11985 42815 2006-08-24T11:30:30Z Luqman 401 '''Bilecê''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11986 42816 2006-08-24T11:30:38Z Luqman 401 '''Hozavit''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11987 42817 2006-08-24T11:30:47Z Luqman 401 '''Zenan''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11988 42818 2006-08-24T11:30:56Z Luqman 401 '''Avtariç''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11989 42819 2006-08-24T11:31:04Z Luqman 401 '''Guneşlî''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11990 42820 2006-08-24T11:31:13Z Luqman 401 '''Hergep''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11991 42821 2006-08-24T11:31:20Z Luqman 401 '''Abvank''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11992 42823 2006-08-24T11:34:59Z Luqman 401 '''Sellihaydan''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11993 42824 2006-08-24T11:35:07Z Luqman 401 '''Halveliyan''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11994 42825 2006-08-24T11:35:14Z Luqman 401 '''Malaibrahim''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11995 42826 2006-08-24T11:35:26Z Luqman 401 '''Sair''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11996 42827 2006-08-24T11:35:37Z Luqman 401 '''Horur''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11997 42828 2006-08-24T11:35:52Z Luqman 401 '''Kijikan''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11998 42829 2006-08-24T11:36:00Z Luqman 401 '''Xacitur''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 11999 42830 2006-08-24T11:36:09Z Luqman 401 '''Cibirkoy''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 12000 42831 2006-08-24T11:36:22Z Luqman 401 '''Suvariç''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 12001 42832 2006-08-24T11:36:29Z Luqman 401 '''Tirikan''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 12002 42833 2006-08-24T11:36:38Z Luqman 401 '''Arik''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 12003 42834 2006-08-24T11:36:48Z Luqman 401 '''Hurs''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 12004 42835 2006-08-24T11:36:56Z Luqman 401 '''Çomak''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 12005 42836 2006-08-24T11:39:21Z Luqman 401 '''Gimek''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 12006 42837 2006-08-24T11:39:28Z Luqman 401 '''Gulikan''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 12007 45079 2006-09-03T02:51:25Z Jiyanalpirani 65 '''Melekan''', gundekî grêdayî navçeya [[Bongilan]] a [[Çewlik|Çewlikê]]. Ji wê gundê, evdelayê Melekan bi [[Şêx Seîd]] ra li [[Amed|Amedê]] di sala [[1925|1925an]] fs bidarve bû. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gêxiyê]] 12008 42839 2006-08-24T11:39:46Z Luqman 401 '''Abdalan''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 12009 42840 2006-08-24T11:39:53Z Luqman 401 '''Vatrakum''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 12010 42841 2006-08-24T11:40:03Z Luqman 401 '''Hosasan''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gêxiyê]] 12011 51782 2006-10-14T16:15:16Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Gêxî|Gêxiyê]] [[Kategorî: Gundê Çewlikê]] [[Kategorî:Gêxî]] 12012 42843 2006-08-24T11:45:26Z Luqman 401 '''Çayir Gulu''', gundekî grêdayî navçeya [[Elezîz|Elezîzê]] [[Depe|Depeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elezîzê]] 12013 51752 2006-10-14T15:55:28Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Elezîz|Elezîzê]] [[Depe|Depeyê]] [[Kategorî: Gund|Elezîz]] [[Kategorî:Elezîz]] 12014 42845 2006-08-24T11:48:32Z Luqman 401 '''Birik''', gundekî grêdayî navçeya [[Elezîz|Elezîzê]] [[Depe|Depeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elezîzê]] 12015 42846 2006-08-24T11:48:47Z Luqman 401 '''Elbegyan''', gundekî grêdayî navçeya [[Elezîz|Elezîzê]] [[Depe|Depeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elezîzê]] 12016 54053 2006-10-23T22:25:35Z Luqman 401 '''Oxçiyan''', gundekî grêdayî navçeya [[Elezîz|Elezîzê]] [[Depe|Depeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Depê]] 12017 42848 2006-08-24T11:49:15Z Luqman 401 '''Çelexas''', gundekî grêdayî navçeya [[Elezîz|Elezîzê]] [[Depe|Depeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elezîzê]] 12018 42849 2006-08-24T11:49:38Z Luqman 401 '''Findik''', gundekî grêdayî navçeya [[Elezîz|Elezîzê]] [[Depe|Depeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elezîzê]] 12019 42850 2006-08-24T11:49:49Z Luqman 401 '''Pas''', gundekî grêdayî navçeya [[Elezîz|Elezîzê]] [[Depe|Depeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elezîzê]] 12020 42851 2006-08-24T11:49:59Z Luqman 401 '''Seymamudan''', gundekî grêdayî navçeya [[Elezîz|Elezîzê]] [[Depe|Depeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elezîzê]] 12021 42852 2006-08-24T11:50:15Z Luqman 401 '''Koma Mala Bapîrê''', gundekî grêdayî navçeya [[Elezîz|Elezîzê]] [[Depe|Depeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elezîzê]] 12022 42853 2006-08-24T11:50:39Z Luqman 401 '''Uçbudak koyu'', gundekî grêdayî navçeya [[Elezîz|Elezîzê]] [[Depe|Depeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elezîzê]]' 12023 42854 2006-08-24T11:50:53Z Luqman 401 '''Mama Axê''', gundekî grêdayî navçeya [[Elezîz|Elezîzê]] [[Depe|Depeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elezîzê]] 12024 42859 2006-08-24T11:54:41Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Çewlik]] 12025 42858 2006-08-24T11:54:24Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:navçe]] [[Kategorî:Çewlik]] 12026 42860 2006-08-24T11:54:58Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Kurdistan]] 12027 42862 2006-08-24T11:56:16Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Kurdistan]] 12028 42866 2006-08-24T12:04:36Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Çewlik]] 12029 42874 2006-08-24T12:13:50Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Kurdistan]] 12030 42883 2006-08-24T12:47:34Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Gurgum]] 12031 42884 2006-08-24T12:47:52Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Kurdistan]] 12032 42885 2006-08-24T12:51:42Z Luqman 401 '''Geli Aliya''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12033 51942 2006-10-14T17:44:49Z Erdal Ronahi 2 Gundên bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] [[Kategorî: Gund|Mûş]] 12034 42887 2006-08-24T12:53:38Z Luqman 401 '''Hovit''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12035 42888 2006-08-24T12:53:45Z Luqman 401 '''Eralan''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12036 42889 2006-08-24T12:53:51Z Luqman 401 '''Kêran''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12037 42890 2006-08-24T12:53:57Z Luqman 401 '''Zengok''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12038 42891 2006-08-24T12:54:08Z Luqman 401 '''Yunoren''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12039 42892 2006-08-24T12:54:17Z Luqman 401 '''Yolgozler''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12040 42893 2006-08-24T12:54:23Z Luqman 401 '''Kepenek''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12041 42894 2006-08-24T12:54:29Z Luqman 401 '''Xerbiya''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12042 42895 2006-08-24T12:54:35Z Luqman 401 '''Semol''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12043 42896 2006-08-24T12:54:43Z Luqman 401 '''Karlidere''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12044 42897 2006-08-24T12:54:49Z Luqman 401 '''Kexasen''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12045 42898 2006-08-24T12:54:57Z Luqman 401 '''Geliye Gûzan''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12046 42899 2006-08-24T12:56:15Z Luqman 401 '''Axînok''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12047 42900 2006-08-24T12:56:23Z Luqman 401 '''Bozikan''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12048 42901 2006-08-24T12:56:37Z Luqman 401 '''Guzu''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12049 42902 2006-08-24T12:56:47Z Luqman 401 '''Şêx Xelan''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12050 42903 2006-08-24T12:56:53Z Luqman 401 '''Ajmanuk''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12051 42904 2006-08-24T12:57:05Z Luqman 401 '''Orix''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12052 42905 2006-08-24T12:57:11Z Luqman 401 '''Kewar''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12053 42906 2006-08-24T12:57:19Z Luqman 401 '''Mezra Momê''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12054 42907 2006-08-24T12:57:27Z Luqman 401 '''Koşk''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12055 42908 2006-08-24T12:57:35Z Luqman 401 '''Nevala Mulkê''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12056 42909 2006-08-24T12:57:43Z Luqman 401 '''Kabus''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12057 42910 2006-08-24T12:58:24Z Luqman 401 '''Vartinîs''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12058 42911 2006-08-24T12:58:30Z Luqman 401 '''Komis''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12059 42912 2006-08-24T12:58:36Z Luqman 401 '''Susemêrg''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12060 42913 2006-08-24T13:00:10Z Luqman 401 '''Nordin''', gundekî grêdayî navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Milazgir|Milazgirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Milazgirê]] 12061 59210 2006-12-02T09:37:38Z Erdal Ronahi 2 Revert to revision 51754 dated 2006-10-14 15:57:05 by Erdal Ronahi using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] Gundên navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Milazgir|Milazgirê]] [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12062 42915 2006-08-24T13:01:11Z Luqman 401 '''Tendurek''', gundekî grêdayî navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Milazgir|Milazgirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Milazgirê]] 12063 42916 2006-08-24T13:01:17Z Luqman 401 '''Golaglî''', gundekî grêdayî navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Milazgir|Milazgirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Milazgirê]] 12064 42917 2006-08-24T13:02:04Z Luqman 401 '''Axpiris''', gundekî grêdayî navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Kop|Kopê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kopê]] 12065 51753 2006-10-14T15:56:47Z Erdal Ronahi 2 Gundên navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Kop|Kopê]] [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12066 42919 2006-08-24T13:02:50Z Luqman 401 '''Dungok''', gundekî grêdayî navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Kop|Kopê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kopê]] 12067 42920 2006-08-24T13:04:06Z Luqman 401 '''Kizilagaç''', bajarokekî grêdayî bajarê [[Kurdistana Bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye. [[Kategorî: Bajarok]] 12068 42968 2006-08-24T13:59:39Z Luqman 401 '''Şenkoy''', gundekî grêdayî bajarokê [[Mûş|Mûşê]] [[Kizilagaç|Kizilagaçê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kizilagaçê]] 12069 42922 2006-08-24T13:05:36Z Luqman 401 '''Geliyê Aliyan''', gundekî grêdayî bajarokek [[Mûş|Mûşê]] [[Kizilagaç|Kizilagaçê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kizilagaçê]] 12070 42923 2006-08-24T13:05:58Z Luqman 401 '''Welika''', gundekî grêdayî bajarokek [[Mûş|Mûşê]] [[Kizilagaç|Kizilagaçê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kizilagaçê]] 12071 42924 2006-08-24T13:06:12Z Luqman 401 '''Laçika''', gundekî grêdayî bajarokek [[Mûş|Mûşê]] [[Kizilagaç|Kizilagaçê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kizilagaçê]] 12072 51778 2006-10-14T16:13:26Z Erdal Ronahi 2 Gundên bajarokê [[Mûş|Mûşê]] [[Kizilagaç|Kizilagaçê]] [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12073 42926 2006-08-24T13:09:47Z Luqman 401 '''Gergeli''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Riha|Rihayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rihayê]] 12074 53332 2006-10-19T20:14:31Z Erdal Ronahi 2 Gundên bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Riha|Rihayê]] [[Kategorî:Gund]] [[Kategorî:Riha]] 12075 42928 2006-08-24T13:11:58Z Luqman 401 '''K. Servan''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Riha|Rihayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rihayê]] 12076 42929 2006-08-24T13:12:12Z Luqman 401 '''Mezincik''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Riha|Rihayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rihayê]] 12077 42931 2006-08-24T13:12:24Z Luqman 401 '''Dargezil''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Riha|Rihayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rihayê]] 12078 42933 2006-08-24T13:12:48Z Luqman 401 '''Binevsiyan''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Riha|Rihayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rihayê]] 12079 42935 2006-08-24T13:13:54Z Luqman 401 '''Bay''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Riha|Rihayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rihayê]] 12080 44830 2006-09-01T11:56:04Z Luqman 401 Türbeli çû cihê Turbelî: tîpên ne kurdî '''Türbeli''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Riha|Rihayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rihayê]] 12081 44828 2006-09-01T11:54:44Z Luqman 401 '''Centox''', gundekî grêdayî bajarê bakurê [[Kurdistan|Kurdistanê]] [[Riha|Rihayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rihayê]] 12082 42943 2006-08-24T13:49:25Z Luqman 401 '''Herke''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Riha|Rihayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rihayê]] 12083 42944 2006-08-24T13:51:10Z Luqman 401 '''Hecîhecî''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12084 51750 2006-10-14T15:54:50Z Erdal Ronahi 2 Gundên bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] [[Kategorî: Gund|Agirî]] 12085 42946 2006-08-24T13:53:34Z Luqman 401 '''Zeyt''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12086 42947 2006-08-24T13:53:41Z Luqman 401 '''Mestaf''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12087 42948 2006-08-24T13:53:50Z Luqman 401 '''Karaceran''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12088 42949 2006-08-24T13:53:57Z Luqman 401 '''Akçay''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12089 42950 2006-08-24T13:54:05Z Luqman 401 '''Aktas''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12090 42951 2006-08-24T13:54:13Z Luqman 401 '''Extê-3''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12091 42952 2006-08-24T13:54:20Z Luqman 401 '''Extê-2''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12092 42953 2006-08-24T13:54:27Z Luqman 401 '''Extê-1''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12093 42954 2006-08-24T13:54:41Z Luqman 401 '''Rume''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12094 42955 2006-08-24T13:54:46Z Luqman 401 '''Gunde Kuçik''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12095 42956 2006-08-24T13:54:58Z Luqman 401 '''Gezgezg''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12096 42957 2006-08-24T13:56:56Z Luqman 401 '''Agdana''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12097 42958 2006-08-24T13:57:03Z Luqman 401 '''Çatalipasa''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12098 42959 2006-08-24T13:57:14Z Luqman 401 '''Asagi Pamuktasi''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12099 42960 2006-08-24T13:57:23Z Luqman 401 '''Yukari Pamuktasi''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12100 42961 2006-08-24T13:57:32Z Luqman 401 '''Dosmin''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12101 42962 2006-08-24T13:57:42Z Luqman 401 '''Ferxi''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12102 42963 2006-08-24T13:57:51Z Luqman 401 '''Keso''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12103 53393 2006-10-20T13:55:19Z Luqman 401 {{Cudakirin}} Du gundên bi vî navî hene: *[[Darik, Agirî]] *[[Darik, Dêrik]] 12104 42965 2006-08-24T13:58:20Z Luqman 401 '''Semo''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12105 42966 2006-08-24T13:58:25Z Luqman 401 '''Dado''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12106 42967 2006-08-24T13:58:32Z Luqman 401 '''Buruka''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12107 42969 2006-08-24T14:01:13Z Luqman 401 '''Tuteka jor''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Giyadîn|Giyadînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Giyadînê]] 12108 51758 2006-10-14T16:00:56Z Erdal Ronahi 2 Gundên Navçeya [[Agirî]] [[Giyadîn|Giyadînê]] [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12109 42971 2006-08-24T14:02:20Z Luqman 401 '''Çobana Qaska''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Giyadîn|Giyadînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Giyadînê]] 12110 42972 2006-08-24T14:02:27Z Luqman 401 '''Zorava jêr''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Giyadîn|Giyadînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Giyadînê]] 12111 43496 2006-08-25T21:15:59Z Erdal Ronahi 2 Şikefta nêriya (Zorava jor) çû cihê Şikefta nêriya '''Şikefta nêriya (Zorava jor)''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Giyadîn|Giyadînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Giyadînê]] 12112 42974 2006-08-24T14:03:00Z Luqman 401 '''Koco''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Giyadîn|Giyadînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Giyadînê]] 12113 42975 2006-08-24T14:03:11Z Luqman 401 '''Çoban''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Giyadîn|Giyadînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Giyadînê]] 12114 42976 2006-08-24T14:03:24Z Luqman 401 '''Hecîxalid''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Giyadîn|Giyadînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Giyadînê]] 12115 42977 2006-08-24T14:04:31Z Luqman 401 '''Geliyê Hecî''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Giyadîn|Giyadînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Giyadînê]] 12116 42978 2006-08-24T14:04:51Z Luqman 401 '''Ziyaret-1''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Giyadîn|Giyadînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Giyadînê]] 12117 42979 2006-08-24T14:05:04Z Luqman 401 '''Kustiya''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Giyadîn|Giyadînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Giyadînê]] 12118 42980 2006-08-24T14:05:35Z Luqman 401 '''Ziyaret-2''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Giyadîn|Giyadînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Giyadînê]] 12119 42981 2006-08-24T14:07:44Z Luqman 401 '''Elê''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Bazîd|Bazîdê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bazîdê]] 12120 42982 2006-08-24T14:07:51Z Luqman 401 '''Çevirme'''gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Bazîd|Bazîdê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bazîdê]] 12121 42983 2006-08-24T14:07:57Z Luqman 401 '''Karabulak'''gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Bazîd|Bazîdê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bazîdê]] 12122 42984 2006-08-24T14:08:04Z Luqman 401 '''Ortûlû'''gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Bazîd|Bazîdê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bazîdê]] 12123 42985 2006-08-24T14:08:13Z Luqman 401 '''Halaç'''gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Bazîd|Bazîdê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bazîdê]] 12124 42986 2006-08-24T14:08:19Z Luqman 401 '''Noresîn'''gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Bazîd|Bazîdê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bazîdê]] 12125 42987 2006-08-24T14:08:26Z Luqman 401 '''Mixtepe'''gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Bazîd|Bazîdê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bazîdê]] 12126 42988 2006-08-24T14:08:34Z Luqman 401 '''Kavaktepe'''gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Bazîd|Bazîdê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bazîdê]] 12127 42989 2006-08-24T14:08:42Z Luqman 401 '''Inek'''gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Bazîd|Bazîdê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bazîdê]] 12128 42990 2006-08-24T14:08:51Z Luqman 401 '''Yedimilet'''gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Bazîd|Bazîdê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bazîdê]] 12129 42991 2006-08-24T14:09:01Z Luqman 401 '''Goma Temir'''gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Bazîd|Bazîdê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Bazîdê]] 12130 51783 2006-10-14T16:15:26Z Erdal Ronahi 2 Gundên Navçeya [[Agirî]] [[Bazîd|Bazîdê]] [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12131 50432 2006-10-10T16:53:37Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xamûr]] #redirect[[Xamûr]] 12132 61662 2006-12-25T17:23:49Z 70.39.193.144 '''Îdir''' (tr: Iğdır; hy: Տսոլակերտ (Tsolakert)) bajarekî li Tirkiyê û Kurdistana bakûr e. Heta 1991'an navçeya [[Qers|Qersê]] bû. Pîvana erdê navçê 2424 km û û rûber 1650 ye. Hejmara nifûsê wî nêzî 75.000 e. Di bakurê Kurdistanê de deşta mezintirîn û kurtirîn li vir e. Hewa İdirê gelekî xweş e. Ji ber ku cîyê vî bajarÎ çal e, him germ e û him jî gelek fêkî lê hêşîn dibin. Bajar tam li pêşa çîyayê agirîyê çêbûye. Gele vî bajarî ji kurd û ecem/azerîyan pêk tê. Her weha hinekî jî ermenî li vê heremê dijîn. Navê deşta Îdirê yê berê rewan e. Lê belkê ji wê besta ku îro beşeke wê li para [[Ermenistan|Ermenistanê]] ketîye li ser wê ye. Ango ji vê deştê gişkî re rewan gotine. Xelkê bajar pêz xweyî dikin û çandiniyê re mijûl dibin. Her weha jiber ku li ser sînor e, bazirganî jî pir pêşta çûye. Ev deh û panzdeh sale bajarê Îdirê di hêla aborîyê ve pir pêşta çûye. Kurdên li vî bajarî piranî ji eşîra [[Celaliyan]] in. Lê eşîrên din jî hene. {{bajar_kurd}} {{bajarên_Tirkiyê}} [[Kategorî:Bajarê Kurdistanê]] [[Kategorî:Bajarê Tirkiyê]] [[de:Iğdır]] [[en:Iğdır]] [[fr:Iğdır]] [[pl:Iğdır]] [[tr:Iğdır]] 12133 43000 2006-08-24T14:28:27Z Luqman 401 '''Taik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Xemûr|Xemûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xemûrê]] 12134 51775 2006-10-14T16:11:47Z Erdal Ronahi 2 Gundên Navçeya [[Agirî]] [[Xemûr|Xemûrê]] [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12135 43002 2006-08-24T14:29:48Z Luqman 401 '''Mûsabeg''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Xemûr|Xemûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xemûrê]] 12136 43003 2006-08-24T14:29:55Z Luqman 401 '''Kozlo''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Xemûr|Xemûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xemûrê]] 12137 43004 2006-08-24T14:30:01Z Luqman 401 '''Doma Duderî''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Xemûr|Xemûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xemûrê]] 12138 43005 2006-08-24T14:31:10Z Luqman 401 '''Gewroyê Jorîn''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Îdir|Îdirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Îdirê]] 12139 43006 2006-08-24T14:31:20Z Luqman 401 '''Gewroyê Jerîn''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Îdir|Îdirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Îdirê]] 12140 43007 2006-08-24T14:31:37Z Luqman 401 '''Mexza''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Îdir|Îdirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Îdirê]] 12141 43008 2006-08-24T14:31:49Z Luqman 401 '''Milik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Îdir|Îdirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Îdirê]] 12142 51745 2006-10-14T15:51:02Z Erdal Ronahi 2 Gundên Navçeya [[Agirî]] [[Îdir|Îdirê]] [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 12143 43010 2006-08-24T14:34:11Z Luqman 401 '''Seban''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Dîgor|Dîgorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dîgorê]] 12144 51764 2006-10-14T16:06:19Z Erdal Ronahi 2 Gundên Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Dîgor|Dîgorê]] [[Kategorî: Gundê Qersê]] 12145 43012 2006-08-24T14:35:32Z Luqman 401 '''Gêvreker''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Dîgor|Dîgorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dîgorê]] 12146 43013 2006-08-24T14:35:42Z Luqman 401 '''Qercewêr''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Dîgor|Dîgorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dîgorê]] 12147 43014 2006-08-24T14:35:44Z Luqman 401 '''Çatag''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Dîgor|Dîgorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dîgorê]] 12148 43015 2006-08-24T14:35:50Z Luqman 401 '''Sorguç''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Dîgor|Dîgorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dîgorê]] 12149 43016 2006-08-24T14:35:56Z Luqman 401 '''Aydinkavak''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Dîgor|Dîgorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dîgorê]] 12150 43017 2006-08-24T14:36:02Z Luqman 401 '''Sorgulu''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Dîgor|Dîgorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dîgorê]] 12151 43018 2006-08-24T14:36:08Z Luqman 401 '''Varli''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Dîgor|Dîgorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dîgorê]] 12152 43019 2006-08-24T14:36:14Z Luqman 401 '''Arpali''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Dîgor|Dîgorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dîgorê]] 12153 43020 2006-08-24T14:36:20Z Luqman 401 '''Kocakoy''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Dîgor|Dîgorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dîgorê]] 12154 50394 2006-10-10T16:15:07Z Erdal Ronahi 2 '''Başan''', navçeyeke grêdayî bajarê [[Kurdistana Bakur]] [[Qers|Qersê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Navçeya Qersê]] 12155 43022 2006-08-24T14:38:49Z Luqman 401 '''Bîlcan''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Başan|Başanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Başanê]] 12156 43023 2006-08-24T14:38:59Z Luqman 401 '''Aticilar''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Başan|Başanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Başanê]] 12157 43024 2006-08-24T14:39:05Z Luqman 401 '''Qorxan''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Başan|Başanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Başanê]] 12158 43025 2006-08-24T14:39:14Z Luqman 401 '''Mexzo Zilo''', gundekî grêdayî Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Başan|Başanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Başanê]] 12159 51769 2006-10-14T16:09:08Z Erdal Ronahi 2 Gundên Navçeya [[Qers|Qersê]] [[Başan|Başanê]] [[Kategorî: Gundê Qersê]] 12160 43027 2006-08-24T14:41:28Z Luqman 401 '''Kizilmescit''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12161 43028 2006-08-24T14:42:25Z Luqman 401 '''Koçkozuca''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12162 43029 2006-08-24T14:42:32Z Luqman 401 '''Kevat''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12163 43030 2006-08-24T14:42:37Z Luqman 401 '''Çatan''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12164 43031 2006-08-24T14:42:42Z Luqman 401 '''Gabzo''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12165 43032 2006-08-24T14:42:48Z Luqman 401 '''Hanikan''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12166 43033 2006-08-24T14:42:54Z Luqman 401 '''Kushani''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12167 50097 2006-10-10T10:55:04Z Luqman 401 Kilkoy çû cihê Kilko '''Kilko''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Nazmiye|Nazmiyeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nazmiyeyê]] 12168 43035 2006-08-24T14:43:10Z Luqman 401 '''Gudeç''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12169 43036 2006-08-24T14:43:17Z Luqman 401 '''Çevrecik''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12170 43037 2006-08-24T14:43:27Z Luqman 401 '''Kizilveren''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12171 43038 2006-08-24T14:43:36Z Luqman 401 '''Burnak''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12172 43039 2006-08-24T14:44:30Z Luqman 401 '''Hirsizpinar''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12173 43040 2006-08-24T14:44:37Z Luqman 401 '''Taşitli''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12174 43041 2006-08-24T14:44:49Z Luqman 401 '''Koçeri''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12175 43042 2006-08-24T14:44:57Z Luqman 401 '''Buzlutepe''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12176 43043 2006-08-24T14:45:03Z Luqman 401 '''Gurbuzler''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12177 51744 2006-10-14T15:50:42Z Erdal Ronahi 2 Gundên bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] [[Kategorî: Gund|Dêrsim]] [[Kategorî:Dêrsim]] 12178 43045 2006-08-24T14:47:07Z Luqman 401 '''Isikvuran''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12179 51741 2006-10-14T15:48:44Z Erdal Ronahi 2 Gundên Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12180 65723 2007-01-21T11:41:09Z Luqman 401 '''Pak''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12181 43048 2006-08-24T14:49:29Z Luqman 401 '''Molaliler''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12182 43049 2006-08-24T14:49:37Z Luqman 401 '''Gokusagi''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12183 43050 2006-08-24T14:49:46Z Luqman 401 '''Bektasiusagi''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12184 43051 2006-08-24T14:49:55Z Luqman 401 '''Kalikusagi''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12185 43052 2006-08-24T14:50:03Z Luqman 401 '''Mekikusagi''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12186 43053 2006-08-24T14:50:15Z Luqman 401 '''Hanusagi''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12187 43054 2006-08-24T14:50:21Z Luqman 401 '''Kiçikli''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12188 43055 2006-08-24T14:50:30Z Luqman 401 '''Merxo''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12189 43056 2006-08-24T14:51:02Z Luqman 401 '''Çolbaşî''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12190 43057 2006-08-24T14:51:09Z Luqman 401 '''Karaoglan''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12191 43058 2006-08-24T14:51:14Z Luqman 401 '''Topuzlu''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12192 43059 2006-08-24T14:56:07Z Luqman 401 '''Kalanbuyuk''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12193 43060 2006-08-24T14:56:12Z Luqman 401 '''Birnan''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12194 43061 2006-08-24T14:56:20Z Luqman 401 '''Çet''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12195 43062 2006-08-24T14:56:28Z Luqman 401 '''Zaruk''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12196 43063 2006-08-24T14:56:33Z Luqman 401 '''Karsi''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12197 43064 2006-08-24T14:56:39Z Luqman 401 '''Qozca''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12198 43065 2006-08-24T14:56:45Z Luqman 401 '''Sarioglan''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12199 43066 2006-08-24T14:56:51Z Luqman 401 '''Kakber''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12200 43067 2006-08-24T14:56:57Z Luqman 401 '''Babamansur''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12201 43068 2006-08-24T14:57:02Z Luqman 401 '''Xalpinar''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12202 43069 2006-08-24T14:57:08Z Luqman 401 '''Yazioren''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12203 43070 2006-08-24T14:58:28Z Luqman 401 '''Tornova''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12204 43071 2006-08-24T14:58:34Z Luqman 401 '''Bozikusagi''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12205 43072 2006-08-24T14:58:40Z Luqman 401 '''Tilek''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12206 43073 2006-08-24T14:58:46Z Luqman 401 '''Cixber''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12207 43074 2006-08-24T14:58:51Z Luqman 401 '''Xandalar''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12208 43075 2006-08-24T14:58:57Z Luqman 401 '''Kusluca''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12209 43076 2006-08-24T14:59:02Z Luqman 401 '''Arzumak''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12210 43077 2006-08-24T14:59:07Z Luqman 401 '''Çalbaşî''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12211 43078 2006-08-24T14:59:12Z Luqman 401 '''Budik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12212 43079 2006-08-24T14:59:18Z Luqman 401 '''Maras''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12213 50365 2006-10-10T15:51:58Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Pîlemor]] #redirect[[Pîlemor]] 12214 43084 2006-08-24T15:04:13Z Luqman 401 '''Quzk''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12215 51747 2006-10-14T15:53:09Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] Gundên Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12216 43085 2006-08-24T15:04:54Z Luqman 401 '''Sundoru''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12217 43086 2006-08-24T15:05:03Z Luqman 401 '''Menderik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12218 43087 2006-08-24T15:05:11Z Luqman 401 '''Elmali''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12219 43088 2006-08-24T15:05:19Z Luqman 401 '''Fêm''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12220 43089 2006-08-24T15:05:26Z Luqman 401 '''Askirek''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12221 43090 2006-08-24T15:05:33Z Luqman 401 '''Pardê''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12222 43091 2006-08-24T15:05:39Z Luqman 401 '''Senik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12223 43092 2006-08-24T15:05:47Z Luqman 401 '''Mufuk''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12224 43093 2006-08-24T15:05:55Z Luqman 401 '''Mezre silêman''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12225 43094 2006-08-24T15:06:03Z Luqman 401 '''Gors''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12226 43095 2006-08-24T15:07:58Z Luqman 401 '''Yukari Kalecik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12227 43096 2006-08-24T15:08:04Z Luqman 401 '''Asagi Kalecik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12228 43097 2006-08-24T15:08:11Z Luqman 401 '''Birûk''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12229 43098 2006-08-24T15:08:18Z Luqman 401 '''Yukari Muhtarkomu''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12230 43099 2006-08-24T15:08:27Z Luqman 401 '''Asagi Muhtarkomu''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12231 43100 2006-08-24T15:08:35Z Luqman 401 '''Kizilbey''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12232 43101 2006-08-24T15:08:41Z Luqman 401 '''Asagi Hasetler''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12233 43102 2006-08-24T15:08:47Z Luqman 401 '''Mirova''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12234 43103 2006-08-24T15:08:52Z Luqman 401 '''Kirdim''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12235 43104 2006-08-24T15:08:58Z Luqman 401 '''Ladesel''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12236 43105 2006-08-24T15:09:52Z Luqman 401 '''Dagbek''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12237 43106 2006-08-24T15:09:57Z Luqman 401 '''Danzik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12238 43107 2006-08-24T15:10:03Z Luqman 401 '''Abbasusagizimagi''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12239 43108 2006-08-24T15:10:09Z Luqman 401 '''Geliyê jêr''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12240 43109 2006-08-24T15:10:15Z Luqman 401 '''Geliyê jor''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12241 43110 2006-08-24T15:10:21Z Luqman 401 '''Favekomu''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12242 43111 2006-08-24T15:10:29Z Luqman 401 '''Kubul''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12243 43112 2006-08-24T15:10:34Z Luqman 401 '''Yenikoy''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12244 43113 2006-08-24T15:10:40Z Luqman 401 '''Taht''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12245 43114 2006-08-24T15:10:49Z Luqman 401 '''Almeri''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12246 43115 2006-08-24T15:11:31Z Luqman 401 '''Gûrk''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12247 43116 2006-08-24T15:11:40Z Luqman 401 '''Taxinî''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Pilemor|Pilemorê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pilemorê]] 12248 43118 2006-08-24T15:14:28Z Luqman 401 '''Iresî''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Nazmiye|Nazmiyeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nazmiyeyê]] 12249 51748 2006-10-14T15:53:25Z Erdal Ronahi 2 Gundên Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Nazmiye|Nazmiyeyê]] [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12251 43125 2006-08-24T15:21:13Z Luqman 401 '''Xosom''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Nazmiye|Nazmiyeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nazmiyeyê]] 12252 51772 2006-10-14T16:11:03Z Erdal Ronahi 2 Gundên Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Xozat|Xozatê]] [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12253 43135 2006-08-24T15:25:09Z Luqman 401 '''Kabat Bostanli''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Nazmiye|Nazmiyeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nazmiyeyê]] 12254 43141 2006-08-24T15:28:50Z Luqman 401 '''Dizik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Nazmiye|Nazmiyeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nazmiyeyê]] 12255 43139 2006-08-24T15:28:23Z Luqman 401 '''Boziya''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Nazmiye|Nazmiyeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nazmiyeyê]] 12256 43140 2006-08-24T15:28:37Z Luqman 401 '''Albeso''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Nazmiye|Nazmiyeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nazmiyeyê]] 12257 43138 2006-08-24T15:28:10Z Luqman 401 '''Kirik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Nazmiye|Nazmiyeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nazmiyeyê]] 12258 50100 2006-10-10T10:55:45Z Luqman 401 Ciravik çû cihê Ciwarik '''Ciwarik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Nazmiye|Nazmiyeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nazmiyeyê]] 12259 43143 2006-08-24T15:30:52Z Luqman 401 '''Tanzi''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Xozat|Xozatê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xozatê]] 12260 43142 2006-08-24T15:30:31Z Luqman 401 '''Sirtikan''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Xozat|Xozatê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xozatê]] 12261 43134 2006-08-24T15:24:59Z Luqman 401 '''Xosan''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Xozat|Xozatê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xozatê]] 12262 43153 2006-08-24T15:33:54Z Luqman 401 '''Ocanir''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Mêzgir|Mêzgirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mêzgirê]] 12263 43154 2006-08-24T15:33:59Z Luqman 401 '''Karatas''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Mêzgir|Mêzgirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mêzgirê]] 12264 43152 2006-08-24T15:33:32Z Luqman 401 '''Çandur''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Mêzgir|Mêzgirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mêzgirê]] 12265 43149 2006-08-24T15:33:16Z Luqman 401 '''Kalayci''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Mêzgir|Mêzgirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mêzgirê]] 12266 43151 2006-08-24T15:33:23Z Luqman 401 '''Kavun''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Mêzgir|Mêzgirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mêzgirê]] 12267 43150 2006-08-24T15:33:23Z Luqman 401 '''Ambar''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Mêzgir|Mêzgirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mêzgirê]] 12268 51762 2006-10-14T16:04:05Z Erdal Ronahi 2 Gundên Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Mêzgir|Mêzgirê]] [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] [[Kategorî:Mêzgir]] 12269 43157 2006-08-24T15:35:54Z Luqman 401 '''Koklûce''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Mêzgir|Mêzgirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mêzgirê]] 12270 43158 2006-08-24T15:36:01Z Luqman 401 '''Beroç''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Mêzgir|Mêzgirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mêzgirê]] 12271 43159 2006-08-24T15:36:10Z Luqman 401 '''Gûsxane''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Mêzgir|Mêzgirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mêzgirê]] 12272 43160 2006-08-24T15:37:46Z Luqman 401 '''Şerbet''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Gurgum|Gurgumê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gurgumê]] 12273 43161 2006-08-24T15:38:00Z Luqman 401 '''Çeliklî''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Gurgum|Gurgumê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gurgumê]] 12274 43162 2006-08-24T15:38:09Z Luqman 401 '''Gûrsel''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Gurgum|Gurgumê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Gurgumê]] 12275 43163 2006-08-24T15:40:09Z Luqman 401 Gundên grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Gurgum|Gurgumê]] [[Kategorî: Gund]] 12276 43164 2006-08-24T15:55:16Z Luqman 401 '''Sevdilli''', gundekî grêdayî Navçeya [[Gurgum|Gurgumê]] [[Elbistan|Elbistanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elbistanê]] 12277 51785 2006-10-14T16:16:39Z Erdal Ronahi 2 Gundên Navçeya [[Gurgum|Gurgumê]] [[Elbistan|Elbistanê]] [[Kategorî: Gundê Gurgumê]] 12278 43166 2006-08-24T15:56:17Z Luqman 401 '''Atmalikasanli''', gundekî grêdayî Navçeya [[Gurgum|Gurgumê]] [[Elbistan|Elbistanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elbistanê]] 12279 43167 2006-08-24T15:56:24Z Luqman 401 '''Hasanlili''', gundekî grêdayî Navçeya [[Gurgum|Gurgumê]] [[Elbistan|Elbistanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elbistanê]] 12280 43168 2006-08-24T15:56:31Z Luqman 401 '''Kantarma''', gundekî grêdayî Navçeya [[Gurgum|Gurgumê]] [[Elbistan|Elbistanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elbistanê]] 12281 43169 2006-08-24T15:56:37Z Luqman 401 '''Çiftlik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Gurgum|Gurgumê]] [[Elbistan|Elbistanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elbistanê]] 12282 43170 2006-08-24T15:56:51Z Luqman 401 '''Topkirankale''', gundekî grêdayî Navçeya [[Gurgum|Gurgumê]] [[Elbistan|Elbistanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elbistanê]] 12283 64286 2007-01-12T09:20:06Z 70.238.128.51 [[Wêne:Galileo.arp.300pix.jpg|Galileo Galilei|thumb|250px|right]] '''Galileo Galilei''' (* [[15'ê reşemiyê]] [[1564]] li [[Pîza]]; † [[8'ê rêbendanê]] [[1642]] li [[Arketrî]]) yek ji avakerên [[fîzîk]]a nûjen, [[astronom]] û zanyarên [[Îtalî]] ye. Bavê wî Vincenzo Galile­i mûzîkarekî navdar bû. Di sala [[1581|1581an]] de Galileli dest bi perwerdeya bijîşkî li zanîngeha [[Pisa]] dike lê ji ber xizaniyê nikare bidomîne. Di zaroktiya xwe de her dem bala wî li ser matematîkê bû, ev yeka han dibe sedem kû Galilei di sala [[1589|1589an]] de profesoriya matematîkê bidestbixe. Gelek keşfên nû dike, bo mînak [[termometre]], pîvanoka pêlên dil hwd. Dîsa wî çiya û baniyên [[heyv]]ê tesbît kiriye, gera erdê rave kiriye, 4 kaşanokên [[Jûpîter]]ê tesbît kiriye, agahî li ser [[Venûs]] û [[Satûrn]]ê daye, [[mîkroskop]] bipêşxistiye hwd. Pirtûk û angaştên Galilei bi xweşî dêrê naçe û jê tê xwastin ku li dijî zagonên olî dernekeve û ji gotina xwe ya "Erd digere" were xwarê, înkarbike. Komîsyona darizandinê ya [[Papa]] û dadgehdike. Galilei di dadgehê de gotina xwe ya navdar dibêje "Ez bibêjim, nebêjim erd digere". Galileli bo temendirêjiya xwe tê zîndanîkirin. Di zîndanê de çavên wî kor dibin û piştre jî li zîndanê dimire. Îro em dizanin êdî dinya li dora xwe digere, lê wê demê pirr dijwar bû ku mirov li dijî zanînên kevneperest derkeve. * [http://www.worldtopix.com/galileo_galilei.html Galileo Galilei] {{commons|Galileo Galilei}} [[Kategorî:Zanyar]] [[als:Galileo Galilei]] [[ar:غاليليو غاليلي]] [[ast:Galileo Galilei]] [[az:Qalileo Qaliley]] [[bg:Галилео Галилей]] [[bn:গ্যালিলিও গ্যালিলি]] [[bs:Galileo Galilej]] [[ca:Galileo Galilei]] [[cs:Galileo Galilei]] [[da:Galileo Galilei]] [[de:Galileo Galilei]] [[el:Γαλιλαίος Γαλιλέι]] [[en:Galileo Galilei]] [[eo:Galilejo]] [[es:Galileo Galilei]] [[et:Galileo Galilei]] [[eu:Galileo Galilei]] [[fa:گالیله]] [[fi:Galileo Galilei]] [[fr:Galileo Galilei]] [[ga:Galileo Galilei]] [[gd:Galileo Galilei]] [[gl:Galileo Galilei]] [[he:גלילאו גליליי]] [[hi:गालीलेओ गालीलेई]] [[hr:Galileo Galilej]] [[hu:Galileo Galilei]] [[id:Galileo Galilei]] [[io:Galileo Galilei]] [[is:Galíleó Galílei]] [[it:Galileo Galilei]] [[ja:ガリレオ・ガリレイ]] [[ka:გალილეი, გალილეო]] [[ko:갈릴레오 갈릴레이]] [[la:Galilaeus Galilaei]] [[lb:Galileo Galilei]] [[lt:Galilėjas Galilėjus]] [[lv:Galileo Galilejs]] [[mk:Галилео Галилеј]] [[mt:Galileo Galilei]] [[nds:Galileo Galilei]] [[nl:Galileo Galilei]] [[nn:Galileo Galilei]] [[no:Galileo Galilei]] [[pl:Galileusz]] [[pt:Galileu Galilei]] [[qu:Galileo Galilei]] [[ro:Galileo Galilei]] [[ru:Галилей, Галилео]] [[scn:Galileu Galilei]] [[sco:Galileo Galilei]] [[sh:Galileo Galilej]] [[simple:Galileo Galilei]] [[sk:Galileo Galilei]] [[sl:Galileo Galilei]] [[sq:Galileo Galilei]] [[sr:Галилео Галилеј]] [[sv:Galileo Galilei]] [[ta:கலீலியோ கலிலி]] [[th:กาลิเลโอ กาลิเลอี]] [[tl:Galileo Galilei]] [[tr:Galileo Galilei]] [[uk:Галілей Галілео]] [[vi:Galileo Galilei]] [[zh:伽利略·伽利莱]] [[zh-yue:伽里略]] 12284 61990 2006-12-28T15:17:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:آلان تورنج]], [[mt:Alan Turing]] [[Wêne:AlanTuring.jpg|thumb|right|250px|Alan Mathison Turing]] '''Alan Mathison Turing''' (*[[23'ê pûşperê]] [[1912]] li [[London]]; † [[7'ê pûşperê]] [[1954]] li [[Wilmslow]]), yek ji matematîker, zanyarê xêvjimêrê (Computer) yê navdar ê [[Qraliyeta Yekbûyî|Brîtanî]] ye. Turing avakerê zanîstiya xêvjimêrê tê zanîn. Di [[Şerê Dinyayê yê II.]] de bi destxistina şîfreyên dizî yên Elmanan navdar dibe. Bi navê "[[Makîneya Turing]]" bingeha xêvjimêra nûjen diavêje. Li ser [[algorîtma]]yê xebatên mezin dike. Turing miroveke homoseksûel bû û ev yeka han ji aliyê konservatîvên wê demê ve nerewa dihate ditîn. Dek û dolavan li serê Turing dardixin û wî dixin zîndanê. Di zîndanê de bi qasî salekê hormona [[ostrogen]] tê enjektekirin. Turing di sala [[1954|1954an]] de li zîndanê mirî tê ditîn. Herçendî polîs xwejehrkirina wî tesbît dike jî sedemê mirina wî hêj ne zelal e. Ni navê [[Xelata Turing]] xelatek bo pêşketina xêvjimêrê tê dayîn. [[Kategorî:Zanyar]] [[af:Alan Turing]] [[ar:آلان تورنج]] [[ast:Alan Turing]] [[az:Alan Turinq]] [[bg:Алън Тюринг]] [[bn:অ্যালান টুরিং]] [[br:Alan Turing]] [[bs:Alan Turing]] [[ca:Alan Turing]] [[cs:Alan Turing]] [[cy:Alan Turing]] [[da:Alan Turing]] [[de:Alan Turing]] [[el:Άλαν Τούρινγκ]] [[en:Alan Turing]] [[eo:Alan Turing]] [[es:Alan Mathison Turing]] [[et:Alan Turing]] [[eu:Alan Turing]] [[fa:آلن تورینگ]] [[fi:Alan Turing]] [[fr:Alan Mathison Turing]] [[ga:Alan Turing]] [[gl:Alan Turing]] [[he:אלן טיורינג]] [[hr:Alan Turing]] [[hu:Alan Turing]] [[id:Alan Turing]] [[io:Alan Turing]] [[is:Alan Turing]] [[it:Alan Turing]] [[ja:アラン・チューリング]] [[ko:앨런 튜링]] [[lb:Alan M. Turing]] [[li:Alan Turing]] [[lt:Alanas Tiuringas]] [[lv:Alans Tjūrings]] [[mk:Алан Тјуринг]] [[ms:Alan Turing]] [[mt:Alan Turing]] [[nl:Alan Turing]] [[nn:Alan Turing]] [[no:Alan Turing]] [[pl:Alan Mathison Turing]] [[pt:Alan Turing]] [[ro:Alan Turing]] [[ru:Тьюринг, Алан Матисон]] [[scn:Alan Turing]] [[sh:Alan Turing]] [[simple:Alan Turing]] [[sk:Alan Mathison Turing]] [[sl:Alan Turing]] [[sr:Алан Тјуринг]] [[sv:Alan Turing]] [[th:แอลัน ทัวริง]] [[tr:Alan Turing]] [[uk:Тюринг Алан Матісон]] [[vi:Alan Turing]] [[zh:艾伦·图灵]] 12285 43177 2006-08-24T17:13:51Z Bablekan 495 '''Xwarezmî''', Al-Khawarizmi, Abû Abdullah bîn Mûsa el Harezmî (Erebî: أبو عبد الله محمد بن موسى الخوارزمي, Farsî: خوارزمی ) yek ji matematîker, astronom û cografîstên navdar e. Li ser jiyana wî hinde nakokî hene. Bi texmînî di sala [[780]]´î de ji dayîk bûye û sala [[845]]´î de jî jiyana xwe jidestdaye. Li [[Xorasan]]ê bajarê [[Xwarezm]] ji dayîk bûye û li Bexdayê jiyaye. Wekî avakerê geometriyê tê zanîn û peyva [[geometrî]] jî ji navê pirtûka wî ya "Hîsab-ûl Cebîr wel-Muqabele" tê. Ango "al cebîr" di zimanê Ewropiyan de wekî "Al Gebra" hatiye bilêvkirin. Herwekî Xwarezmî keşfa zêrokê (sifir, "0") kiriye. Bi piştgiriya Xelîfeyê [[Ebbasî]] Mem´un di pirtûkxaneya Bexdayê tê dest bi xebatên xwe dike. Li ser şarezayiya [[Grek]], [[Mezopotamya]], [[Hindistan]]ê lêkolînan dike û di dema xwe de dibe zanyareke hêja. Xwarezmî zanyarekî pirr bikêr bûye. Li ser gelek mijaran lêkolîn kiriye. Pirtûkên wî hatiye wergerandin û li [[Ewropa]]yê gelek deng daye. == Pirtûkên Xwarezmî == * Kîtab'ûl Tarîh * Kîtab sûrat al-arz * Ziyc'ul Xwarezmî * Kîtab al-Amal bi'l Usturlab * Kîtab'ul Ruhname * El- Kîtab'ul Muhtasar fî'l Hesab'îl Cebrî we'l Muqabele * Kîtab al-Muhtasar fîl Hîsab el-Hind * El-Mesahat * Al-Gebra [[Kategorî:Zanyar]] 12287 43179 2006-08-24T17:29:52Z Bablekan 495 '''Ptolemy''', (Grekiya kevn: Κλαύδιος Πτολεμαῖος, Claudius Ptolemeus) yek ji astronomên navdar ên [[Grekî]] ye. Di sedsala II. de jiyaye lê mixabin li ser jiyana wî agahiyên sedîsed nînin. Li dinya [[Îslam]]î navê wî wekî "Batlamyûs" belavbûye. Bi navê ''Cografya'' û'' Almagest'' du pirtûkên wî hene. Pirtûkên wî bo naskirina zanînên kevn ên Grekî û Romayî kaneke girîng in. Herwekî pirtûkên wî riya rexnegirî, guftûgo û nîqaşan vedike û him li Ewropa, him jî li dinya Îslamî zanîstiye bipêşdixe. Herwekî Ptolemy li ser nexşegerî, stêr, prînsîbên tîrêjê, [[optîk]] hwd jî gelek lêkolîn kiriye. [[Kategorî:Zanyar]] 12288 43188 2006-08-24T17:43:17Z Bangin 450 Redirecting to [[Alan Turing]] #redirect[[Alan Turing]] 12289 43201 2006-08-24T18:12:05Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Dêrsim]] 12290 47470 2006-09-14T15:56:56Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Kurdistan]][[Kategorî:Tirkiye]] 12291 43211 2006-08-24T23:07:20Z Erdal Ronahi 2 '''Celîlê Celîl''' (1936- ), nivîskar û dîroknasek kurd e. Ew li bajarê [[Êrîvan]] li welatê [[Ermenistan]]ê ji dayik bûye û li zanîngeha Êrîvanê û rêkxistiya rojhilatnasiyê ya [[Lenîngrad]] ê wane xwendiye. Di sala 1963 de PhD ya xwe li warê Kurdnasiyê wergirtiye. Ji 1963 heta 1993, serokê pişka kurdnasî li Akadimya zanist bûye. Celîlê Celîl digel birayê xwe (''Ordîxanê Celîl''), helbestên ayînî ya [[êzidî]] û folklora (zargotina) kurdî kom kiriye û li çap daye. Piştî hilweşîna Sovyeta berê, ew li welatê Austria bi cîh bû û niha li Akadimya zanistiya Austria dixebte. ==Pirtûkên wî== #''Zargotina Kurda'', Digel Ordîxanê Celîl, Vol. I, II, Weşana Nauka, Moscow, 1978. #''Jiyana Rewşenbirî û Siyasi ya Kurdan'', 200 rûpel, Weşana Jîna Nû, 1985 [http://www.institutkurde.org/products/shopping/product_details.php?product_id=517]. #Celîl, O., C. Celîl & Z. Celîl, ''Kurdskie skazki, legendy i predaniia''(Çîrokên Kurdî), Weşana Nauka, Moscow, 1989. #''Zargotina Kurdên Sûriyê'', Digel Ahmet Omer û Ordîxanê Celîl, Weşana Jîna Nû, Uppsala, Sweden, 1989, ISBN 9197092738 [http://www.bookfinder.com/dir/i/Zargotina_Kurden_Suriye/9197092738/],[http://hem.passagen.se/eramura/engelska/dict.htm]. #''Dastanên Kurdî'', Digel Ordîxanê Celîl, 244 rûpel, Weşana Zêl, Istanbul, 1994[http://www.navkurd.net/nivisar/fehim_isik/kurt_folkloru.htm]. #''Autobîografîya Ebdurrizaq Bedirxan'', 72 rûpel, Weşana Havîbûn, 1999 [http://www.institutkurde.org/products/shopping/product_details.php?product_id=471]. #''Dîwaro tera dibêm bûkê tu guhdar be'', 158 rûpel, Weşana Pêrî, Istanbul, 2000[http://nyhuus.deich.folkebibl.no/DEICHMAN/DFB/KURV04.htm]. #''Sîyapûş Seyfulmuluk'', 328 rûpel, Weşana Avesta, 2000[http://www.institutkurde.org/products/shopping/product_details.php?product_id=475]. #''Rûpelên Balkeş Ji Dîroka Gelê Kurd'', 195 rûpel, 2002 [http://www.institutkurde.org/products/shopping/product_details.php?product_id=430]. #''Keşkûla Kurmancî : sedsalîyên X - XX'', 311 rûpel, Vienna, 2004, ISBN 3902185066 [http://64.233.167.104/search?q=cache:V-fbNfpsN78J:bibliographie.onb.ac.at/biblio/content/200420/890-1.html+%22Jalile+Jalil%22&hl=en&gl=ca&ct=clnk&cd=6]. ==Çavkanî== *[http://hem.passagen.se/zagros/bcelil.htm Hevpeyivîn digel Celîlê Celîl] *[http://www.kurdmedia.com/inter.asp?id=10083 Celîlê Celîl] (Ji Kurdishmedia.com, bi Ingilîziyê) [[Kategorî: Nivîskar]] [[en: Jalile Jalil]] 12294 43230 2006-08-25T00:54:58Z Erdal Ronahi 2 {{çavlêgerandin}} {{rtl}} '''كاریگه‌رى ووڵاته‌ گه‌وره‌كان له‌سه‌ر كوردستانى باشوور''' به‌شى دووه‌م '''دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تى عێراق''' خالید عه‌لى فه‌ره‌ج ـ سوید به‌هۆی ئه‌و هه‌موو ناڕه‌واییه‌ی كه‌ له‌ ماوه‌ى حوكمڕانى به‌عسیه‌كاندا ده‌كرا له‌ عێراق هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاى ده‌سه‌ڵات گرتنه‌ ده‌ستى سه‌دامه‌وه‌ زۆرینه‌ی گه‌لی عێراق كه‌وتنه‌ به‌ره‌ی دڵه‌ڕاوكێیه‌كى ئه‌كتیڤه‌وه‌ ده‌مێك له‌ترسى گرتن و ئیعدامكردن ده‌مێكى تر له‌ ترسى بوونه‌ سووته‌مه‌نى جه‌نگى ناوخۆ و جه‌نگى ده‌ره‌كى ژیانى عێراقیه‌كان هه‌میشه‌ وه‌ك تۆم و جێرى له‌ فڕكان فڕكاندا بوو، هه‌رچه‌نده‌ ناڕه‌وایى به‌رامبه‌ر به‌ گه‌لى كورد ته‌نیا هاتنى سه‌ددام نه‌بوو و به‌ڵكو زامه‌كانى قوڵتر و ئازاره‌كانى كوشنده‌تر بوو، كێشه‌ى گه‌وره‌ى گه‌لى كوردى باشوور به‌زۆر لكاندنى نیشتیمانه‌كه‌یانه‌ به‌ عێراقى عه‌ره‌بیه‌وه‌ كه‌ مێژوویه‌كى پڕ له‌نه‌هامه‌تى‌ داونه‌تێ و هه‌ر له‌ئه‌نجامى ئه‌و به‌زۆر لكاندنه‌وه‌ سه‌دان هه‌زار ڕۆڵه‌ى شه‌هید و هه‌زارن گوندى كاول كراوه‌ و بگره‌ كوردستان بوو به‌ تاقیگه‌یه‌كى هه‌وا لێ بڕینى مرۆڤ و كیمیاوى به‌سه‌ردا بارین، مێژووى ده‌سه‌ڵاتى به‌زۆرلكێنراوى عێراق ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ قه‌یرانى كۆتایى هاتنى جه‌نگى جیهانى یه‌كه‌م له‌ ئه‌نجامى ململانێى نێوان ده‌وڵه‌ته‌ چاوچنۆك و گه‌وره‌كانى ئه‌وده‌مه‌، كه‌ كاریگه‌رى له‌سه‌ر خاكى كوردستان ڕاسته‌وخۆ بوو، به‌تایبه‌تى كه‌ پاش جه‌نگه‌كه‌ نیشتیمانى كورده‌كان كرایه‌ كێشه‌یه‌ك له‌نێوان توركیا و به‌ریتانیا به‌ ناوى كێشه‌ى موسڵه‌وه‌ كه‌ پێویسته‌ وورده‌كاریه‌كانیشى بزانین بۆ پته‌وكردندى پاكانه‌ى خه‌باتى ئازادیخوازى گه‌له‌كه‌مان٠٠٠ ململانێى پێشكه‌وتنى ته‌كنه‌لۆژیا له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌ته‌ گه‌وره‌كانه‌وه‌ وه‌ك له‌ به‌شى یه‌كه‌مدا باسم كرد جه‌نگێكى فره‌لایه‌نه‌ى سه‌پاند به‌سه‌ر گه‌لاندا، خواستى ده‌سه‌ڵات فراوانكردن و سه‌رله‌نوێ داڕشتنه‌وه‌ى نه‌خشه‌یه‌كى نوێ كه‌له‌گه‌ڵ بازاڕ و خواستى ئه‌و ده‌مه‌ى ده‌سه‌ڵاتداراندا بگونجێ له‌سه‌رووى لیستى هۆكانى هه‌ڵگیرساندنى جه‌نگى جیهانى یه‌كه‌مه‌وه‌ بوو، به‌ئاشكراو به‌نهێنى خاكى گه‌لانیان له‌ناو خۆیاندا دابه‌ش ده‌كرد، له‌پێناوى په‌لهاویشتندا په‌یمان به‌ستن و دژایه‌تى یه‌كتریان ده‌كرد، به‌ریتانیا و فه‌ره‌نسا و ڕوسیاى قه‌یسه‌رى له‌گه‌ڵ ئیتالیا به‌ره‌یه‌كیان بۆ خۆیان دامه‌زراندبوو به‌ناوى هاوپه‌یمانه‌كان، كه‌ له‌ڕاستیدا هاوپه‌یمانێتیه‌كه‌یان ته‌نها بۆ مانه‌وه‌ى خۆیان بوو له‌ترسى ئه‌ژدیهاكانى ئه‌ڵه‌مانیا و یابان له‌لایه‌ك و ده‌ستبه‌سه‌را گرتنى میراتیه‌كه‌ى عوسمانیه‌كان له‌لایه‌كى تره‌وه‌، عوسمانیه‌كان به‌هۆى گه‌نده‌ڵى و دواكه‌وتنى هه‌نگاوه‌كانى له‌گه‌ڵ ته‌كنه‌لۆژیا هێزێكى واى پێ نه‌مابوو كه‌ به‌قنج و قیتى جارانى ببینرێ هه‌ربۆیه‌ ناویان لێنابوو ده‌وڵه‌ته‌ نه‌خۆشه‌كه‌، وه‌ك په‌له‌گۆشتێكى به‌رده‌م چاو برسیه‌كانى ئه‌وده‌مه‌ وابوو. هه‌ر له‌سه‌ره‌تاى جه‌نگه‌كه‌وه‌ هاوپه‌یمانه‌كان له‌به‌ر ئه‌وه‌ى كه‌ هه‌ڵوێستى یه‌كتریان ده‌زانى كه‌وتنه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ و په‌یمانێكیان دا به‌یه‌كترى كه‌ هیچ مه‌رجێك بۆ شه‌ڕ وه‌ستان دانه‌نێن به‌بێ ئه‌گادارى یه‌كترى، ئه‌مه‌ش ته‌نیا له‌به‌ر سوور بونیان بوو له‌سه‌ر میراتیى عوسمانیه‌كان، له‌سه‌ر حسابى به‌ره‌كانى شه‌ڕ و گه‌وره‌ترین ده‌ستكه‌وت له‌ گه‌وره‌ترین شه‌ڕدایه‌ و بۆ ئه‌وه‌ش به‌ریتانیه‌كان هێزێكى زۆر گه‌وره‌تریان هێنابووه‌ ته‌نیشتى توركه‌كان له‌ چاو فه‌ره‌نسیه‌كاندا، به‌ریتانیا سوور بوو له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى كه‌ ڕوسیاى هاوپه‌یمانى ته‌نها به‌رگرى له‌خۆى بكات به‌رامبه‌ر به‌ سنووره‌كانى عوسمانى و نه‌چنه‌ ناو خاكى عوسمانیه‌كانه‌وه‌. كاتێك هێشتا عوسمانیه‌كان به‌شدارى شه‌ڕیان نه‌كردبوو وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ ( ئیدوارد گراى ) له‌گه‌ڵ ده‌ستپێ كردنى جه‌نگه‌كه‌دا ڕایگه‌یاند ( ئه‌گه‌ر توركیا لایه‌نى ئه‌ڵه‌مانیا بگرێت، ئه‌و كاته‌ پێویسته‌ بوونى نه‌مێنێت (١). هه‌روه‌ك وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى ڕوسیاش س.د.سازانۆڤ له‌ ١٠ / ٨ / ١٩١٤ دا بۆ سه‌فیره‌كه‌ى نووسى له‌ توركیا كه‌ له‌كاتى لایه‌نگیرى توركیا بۆ ئه‌ڵه‌مانیا ده‌توانین هه‌موو بونێكى بسڕینه‌وه‌... ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ى ڕوسیا كه‌ هاوپه‌یمانه‌كانى چاوه‌ڕێیان نه‌ده‌كرد ده‌بوایه‌ بوه‌ستێنرێت له‌م ڕووه‌وه‌ و له‌ ئه‌نجامى ووتووێژدا به‌ په‌یمانى ( سایكس ـ پیكۆ ) گه‌یشتن. به‌ریتانیه‌كان هه‌وڵى دوورخستنه‌وه‌ى ڕوسیایان ده‌دا چ له‌ڕووى مه‌یدانى شه‌ڕه‌وه‌ یان له‌ هێڵى به‌رگریدا و له‌به‌ر ئه‌وه‌ ڕووسه‌كانیان وا تێگه‌یاند بوو كه‌ بوونى عوسمانیه‌كان به‌نده‌ به‌ بوونى ئه‌ڵمانیاوه‌ و له‌كاتى كۆتایى پێهێنانى ئه‌ڵه‌مانه‌كاندا هه‌موو شتێك به‌به‌رژه‌وه‌ندى ئێوه‌ ده‌بێت، ته‌نانه‌ت مه‌لیك جۆرجى پێنجه‌م به‌باڵیۆزى ڕوسیاى ووت كه‌ پێویسته‌ ئه‌سته‌نبوڵ بۆ ئێوه‌ بێت. فه‌ره‌نسیه‌كانیش چاویان بڕیبووه‌ سوریا و فه‌له‌ستین، ئه‌م ململانێ گه‌رمه‌ له‌سه‌ر خاكى عوسمانیه‌كان پێویستى به‌وه‌ ده‌كرد هه‌ڵوێستیان ڕوونتر بێت. له‌ئاستى چاوتێبڕینى فه‌ره‌نسیه‌كان له‌ خاكى عوسمانیه‌كان ڕوسیا هیچ به‌رهه‌ڵسیه‌كى نه‌بوو و لازاریف به‌ ئاشكرا ده‌ریخست كه‌ چاره‌نووسى میراتى عوسمانیه‌كان ئه‌بێت له‌گه‌ڵ له‌نده‌ندا باسى بكه‌یت نه‌ك بترسبورگ. له‌كۆتایى ئه‌و مشتومڕانه‌دا به‌شێوه‌ى كارى دیپلۆماسى و له‌ سه‌ره‌تاى مانگى ئازارى ١٩١٦ دا جۆرج پیكۆ و مارك سایكس گه‌یشتنه‌ بترسبۆرگ بۆ تێگه‌یاندنى ڕوسه‌كان له‌و قۆناغه‌ى خویان پێى گه‌یشتوون، لێكۆڵینه‌وه‌ به‌رده‌وام بوو تا له‌ ڕۆژانى نێوان ٩ ـ ١٦ / ٥ / ١٩١٦ له‌ له‌نده‌ن قۆناغى كۆتایى ڕێككه‌وتنێك داڕێژرا كه‌ به‌ په‌یمانى نهێنى سایكس ـ پیكۆ ناسراوه‌ كه‌ شێوه‌كارێكى ده‌قاو ده‌قى داگیركه‌رانه‌ بوو. به‌ پێى ئه‌و په‌یمانه‌ و ئه‌و شوێنانه‌ى كه‌ به‌ر فه‌ره‌نسیه‌كان ده‌كه‌وت پێك هاتبوو له‌ به‌شى ڕۆژئاواى سوریا و لوبنان و كیلیكیا و عینتاب و ئۆرفه‌ و ماردین و دیاربه‌كر و هه‌كارى، هه‌روه‌ك له‌ نه‌خشه‌كه‌دا ناوچه‌ى A كه‌پێك هاتووه‌ له‌ ڕۆژهه‌ڵاتى سوریا و ولایه‌تى موسڵ ناوچه‌ى ده‌سه‌ڵاتى فه‌ره‌نسى بێت. به‌ركه‌وته‌ى به‌ریتانیه‌كانیش باشوورى سوریا و هه‌ردوو ولایه‌ته‌كانى به‌غدا و به‌سره‌،( له‌مه‌دا به‌ریتانیه‌كان ده‌یانویست كه‌ فه‌ره‌نسا بكه‌وێته‌ نێوانیان له‌گه‌ڵ ئیمپراتۆریه‌تى ڕوسیا هه‌ربۆیه‌ ڕازى بوو كه‌ ولایه‌تى موسڵ بداته‌ فه‌ره‌نسیه‌كان ). فه‌له‌ستینیش بكه‌وێته‌ ژێر سه‌رپه‌رشتى نێوده‌وڵه‌تیه‌وه‌ كه‌ ڕوسیا له‌سه‌رى ڕێكبكه‌وێت له‌گه‌ڵ وڵاته‌ ڕۆژئاواییه‌كان، به‌ڵام له‌گه‌ڵ سه‌ركه‌وتنى شۆڕشى به‌ڵشه‌فیه‌كان و گه‌ڕانه‌وه‌ى ڕوسیا له‌ كارو بارى ڕۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست به‌ریتانیه‌كان كێچ كه‌وته‌ كۆڵیان بۆ ئه‌وه‌ى كه‌ ولایه‌تى موسڵ بخه‌نه‌ سه‌ر میراتى خۆیان بۆ ئه‌وه‌یش پێویسته‌ سایكس ـ پیكۆ گۆڕانكارى به‌سه‌ردا بێت، لوید جۆرج ده‌ڵێ كاتێك كلیمنسو دواى جه‌نگ هات بۆ له‌نده‌ن له‌گه‌ڵیدا بووم به‌ناو هه‌موو شاردا تا ناو باڵیۆزخانه‌ و هه‌روه‌ك دانیشتوانیش به‌گه‌رمى پێشوازیان لێكرد، كاتێك گه‌یشتینه‌ ئه‌وێ پرسیارى لێكردم كه‌ چیت ده‌وێت له‌ فه‌رنسا تا بۆت بهێنم به‌تایبه‌تى؟ ڕاسته‌وخۆ له‌ وه‌ڵامدا ووتم ده‌مه‌وێت موسڵ بخه‌مه‌ سه‌ر عێراق و فه‌له‌ستینیش بكه‌وێته‌ ژێر سایه‌ى به‌ریتانیاوه‌، كلیمنسو ڕازى بوو به‌بێ لێكۆڵینه‌وه‌، هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وه‌مان به‌نوسراو نه‌بوو به‌ڵام كلیمنسو له‌كاتى لێدوانه‌كاندا له‌سه‌ر قسه‌كه‌ى خۆى مابوو (٢). به‌ڵام كلیمنسو له‌ كاتى لێدوانه‌كه‌دا ٣ مه‌رجى دانا بۆ ئه‌وه‌ى كه‌ موسڵیان بداتێ ١ـ فه‌ره‌نسا به‌شێكى له‌ نه‌وته‌كه‌ى موسڵدا هه‌بێت. ٢ـ به‌ریتانیا پشتگیرى له‌ فه‌رنسا بكات له‌كاتى هه‌ر ڕێگریه‌كى ئه‌مه‌ریكیه‌كاندا. ٣ـ دیمه‌شق و حه‌ڵه‌ب و ئه‌سكه‌نده‌رونه‌ له‌ژێر ئینتیدابى فه‌ره‌نسیدا بن، كلیمنسو له‌و كاته‌دا نه‌یزانى له‌ده‌ست دانى موسڵ چ زه‌ره‌رێكى گه‌وره‌ بوو ودوایى له‌ ٢٢ ى مایسى ١٩١٩ دا به‌ لوید جۆرجى ووتبوو ئه‌گه‌ر بمزانیایه‌ موسڵم نه‌ده‌یانێ(٣)٠ پێش مۆركردنى شه‌ڕوه‌ستانى مندروس به‌ریتانیا هه‌ردوو ویلایه‌تى به‌سره‌ و به‌غداى داگیر كردبوو، په‌یمانه‌كه‌ له‌ ٣٠/١١/١٩١٨ به‌سترا و له‌ نیوه‌ڕۆى ڕۆژى دواییه‌وه‌ كارى پێده‌كرا كه‌ هێزه‌كانى به‌ریتانیا ١٢ میل له‌ شارى موسڵه‌وه‌ دوور بوون، به‌ پێى په‌یمانه‌كه‌ ده‌بوایه‌ به‌ریتانیا له‌ سنوورى ئه‌و كاته‌ زیاتر هیچ شوێنێك داگیر نه‌كات و هه‌نگاو نه‌نێت, به‌ڵام هه‌ر دواى هێزه‌ بڵاوه‌كه‌ى توركیا كه‌وتبوون و له‌ ماوه‌یه‌كى كورتدا كه‌ركوك و هه‌ولێریشیان گرت٠ له‌ سلێمانی شێخ مه‌حمود له‌لایه‌ن توركه‌كانه‌وه‌ كه‌ جێیانهێشتبوو كرابووه‌ حاكمدار. به‌ریتانیه‌كانیش جۆره‌ها به‌ڵێنیان ده‌دایه‌ هه‌موو نه‌ته‌وه‌كانى ناوچه‌كه‌ بۆ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تى سه‌ربه‌خۆ، شێخ مه‌حمود به‌نهێنیه‌وه‌ په‌یوه‌ندى پێوه‌كردن و موقه‌ده‌م عێزه‌ت تۆپچى و ئه‌حمه‌د فایه‌قى وه‌ك نوێنه‌ر به‌نامه‌یه‌كه‌وه‌ نارده‌ لاى ده‌سه‌ڵاتدارانى به‌ریتانیا له‌ كفرى و نامه‌كه‌ گه‌یشته‌ سێر ئه‌رنۆلد ویڵسن له‌ به‌غدا كه‌ وه‌ك فرسه‌تێك وابوو ڕاسته‌وخۆ میجه‌ر نۆئیلى نارده‌ سلێمانى پاش كۆبوونه‌وه‌ له‌ ١/١١/١٩١٨ دا شێخ مه‌حمود كرایه‌ حاكمدار به‌ناوى به‌ریتانیاوه‌ و مێجه‌ر نۆئیلیش كرایه‌ ده‌مڕاستى، ئه‌م شێوه‌ حوكمه‌ و هه‌وڵى به‌رده‌وامى گه‌لى كورد بووه‌ سه‌ره‌تایه‌ك بۆ ئاواته‌كانى گه‌لى كوردستان كه‌ داننان به‌مافه‌كانیان له‌سه‌ر كاغه‌ز ببینن و په‌یمانێكیان له‌مێژوودا بۆ نوسرا به‌ناوى په‌یمانى سیڤه‌ره‌وه‌(٤)، به‌م كاره‌ به‌ریتانیا به‌شێكى گرنگى ولایه‌تى موسڵیان خسته‌ ژێر ڕكێفى خۆیان به‌بێ ته‌قه‌. له‌ ٢/١٢/١٩١٨ دا عه‌قید لچمن گه‌یشته‌ موسڵیش و داواى چۆڵكردنى توركه‌كانى له‌ على احسان پاشا كرد، هه‌رچه‌نده‌ به‌ پێى خاڵى ٧ و ١٦ ى په‌یمانى شه‌ڕبه‌ستنه‌كه‌ مێسۆپۆتامیا به‌ر به‌ریتانیا ده‌كه‌وت به‌ڵام كێشه‌یه‌ك سه‌رى هه‌ڵدا كه‌ ئایا ولایه‌تى موسڵ ده‌گرێته‌وه‌؟ توركه‌كان كه‌وتنه‌ لێدوان له‌سه‌ر ماناى مێسۆپۆتامیا، به‌ریتانیه‌كان به‌لایانه‌وه‌ گرنگ بوو كه‌ به‌لاى خویاندا بیشكێننه‌وه‌ چونكه‌ شوێنێكى دابه‌شكراوى ناو ڕێككه‌وتننامه‌ى سایكس ـ بیكۆ بوو كه‌ پاشان له‌ ڕێككه‌وتننامه‌ى سانڕیمۆدا له‌ده‌ست فه‌ره‌نسیه‌كانیشیان ده‌رهێنا(٥)، بۆ تێوه‌نه‌گلانى‌ ماناى مێسۆپۆتامیا به‌ئاواته‌كه‌یانه‌وه‌ زیاتر سیاسه‌تیان به‌كار هێنا كه‌ ته‌نیا فرسه‌تێك بوو بۆ ده‌ست به‌سه‌راگرتنى ولایه‌ته‌كه‌، بۆ نمونه‌ له‌ ٧/١٢ دا ئارنۆلد ویڵسن له‌سه‌ر داواى وه‌زاره‌تى هیندى برقیه‌یه‌كى نارد كه‌ به‌یاننامه‌یه‌كى به‌ریتانى فه‌ره‌نسى بوو و پێشنیارى كرد كه‌ پارێزگار كردنى هه‌موو عێراق بدرێته‌ به‌ریتانیه‌كان. وه‌زاره‌تى هیندى له‌ وه‌ڵامدا عێراقى كرد به‌ دوو به‌شه‌وه‌ باكور و باشوور و داواى هه‌ڵوێستى وڵسنیان كرده‌وه‌ وڵسن له‌ وه‌ڵامدا نووسى پێویسته‌ هه‌ر ٣ ویلایه‌تى به‌سره‌ و به‌غدا و موسڵ یه‌كه‌یه‌كى ئیدارى بن و له‌ژێر سه‌رپه‌رشتیه‌كى چالاكى به‌ریتانیادا بێت، هه‌روه‌ك نوسیبووى كه‌ عه‌ره‌به‌كان دژایه‌تى گه‌ڕانه‌وه‌یان ده‌كه‌ن بۆ ژێر ده‌سته‌ڵاتى توركیا و مه‌مله‌كه‌تێكیشیان ناوێت كه‌ له‌ژێر سایه‌ و یارمه‌تى به‌ریتانیادا نه‌بێت بۆ ئه‌مه‌یش هه‌رسێ ویلایه‌ته‌كه‌ له‌ژێر سایه‌ى مه‌لیكێكى عه‌ره‌بى و نوێنه‌رى به‌ریتانى كه‌ گونجاوترین كه‌سیش سێر برسى كۆكسه‌ باشترین چاره‌سه‌ره‌ و ٤ كه‌سایه‌تى عه‌ربیشى بۆ مه‌لیكایه‌تى پێشنیار كرد٠ له‌ ٣٠ ى تشرینى دووه‌مى ١٩١٨ دا وه‌زاره‌تى هیندى برقیه‌یه‌كى نارد بۆ وڵسن و داواى لێ كرد كه‌ هه‌ڵوێستى عێراقیه‌كان وه‌ربگرێت له‌سه‌ر ئه‌م سێ خاڵه‌ (٦)٠ ١ـ ئایا دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تێكى عه‌ره‌بى له‌ژێر سه‌رپه‌رشتى به‌ریتانیا به‌ چاك ده‌زانن كه‌ له‌ سنوورى باكورى موسڵه‌وه‌ بێت تا كه‌نداوى فارسى؟ ٢ـ ئه‌گه‌ر باشه‌ ئایا ده‌یانه‌وێت له‌ژێر سایه‌ى ئه‌میرێكى عه‌ره‌بیدا بێت؟ ٣ـ بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌یش (واته‌ ئه‌میرێكى عه‌ره‌بى) كێ كاندید ده‌كه‌ن؟ بۆ ئه‌و وه‌ڵامه‌یش دانیشتوانى ناو شارى موسڵ به‌یانێكیان نوسى و سه‌رپه‌رشتى به‌ریتانیایان پێ باشبوو تا كاتێك جوتیاره‌كان خۆیان ده‌گرن و چاكسازى ده‌كرێت، پێشتریش ڕاپۆرتێكى لجمن ( لجمن له‌ شۆڕشى عشریندا شۆڕشگێره‌كان له‌ نزیك موسڵه‌وه‌ كوشتیان.) كه‌ له‌ ٢٢/٩/١٩١٨ دا ڕونكردنه‌وه‌ى ته‌واوى ده‌رباره‌ى دانیشتوانى پارچه‌كانى ترى ویلایه‌ته‌كه‌ ڕه‌وانه‌ كردبوو كه‌ هه‌موو گاوره‌كان له‌گه‌ڵ سه‌رپه‌رشتى ڕاسته‌وخۆى به‌ریتانیادان و كه‌پێشتریش لایه‌نگرى فه‌ره‌نسیه‌كان بوون هه‌ڵوێستیان گۆڕیوه‌ چونكه‌ دژى حاكمى دێرزۆرن ته‌نها له‌ترسى ئه‌وه‌ى نه‌كه‌ونه‌ ژێر حوكمێكى عه‌ره‌بیه‌وه‌، هه‌رچى یه‌زیدیه‌كانیش هه‌یه‌ سه‌ركرده‌یه‌كى موسوڵمانیان ناوێت بۆ ناوچه‌كه‌یان. كورده‌كانیش كه‌ دوو له‌سه‌ر سێى ویلایه‌تى موسڵ پێك ده‌هێنن دژى حوكمێكى عه‌ره‌بین، له‌كۆتایى دا نوسیویه‌تى ده‌ره‌به‌گ و خاوه‌ن موڵكه‌كان ته‌نیا چینێكن كه‌له‌گه‌ڵ حكومه‌تێكى عه‌ره‌بیدابن ( ئه‌مه‌یش ڕێخۆشكه‌رێك بوو بۆ ده‌ستخستنه‌ ناو كارو بارى ناوچه‌كه‌ و له‌به‌ر ئه‌وه‌ى كورده‌كانیش له‌ خه‌باتدا بوون بۆ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تێكى سه‌ربه‌خۆ هیچ هه‌ڵوێستێكیان بۆ ئه‌و وه‌ڵامه‌ وه‌رنه‌گیرا). هه‌رچه‌نده‌ هه‌ڵوێسته‌ گشتیه‌كه‌ى دانیشتوانى ویلایه‌تى موسڵ به‌ ڕه‌فز بوو و له‌گه‌ڵ هه‌ردوو ویلایه‌تى به‌غدا و به‌سره‌دا به‌ به‌ڵێ به‌سترا به‌یه‌كه‌وه‌ و هه‌ربۆیه‌ خواستى ده‌وڵه‌تى عه‌ره‌بى بووه‌ زۆرینه‌ و هه‌ڵوێستى دانیشتوانى ناوچه‌ كوردیه‌كان بوو به‌ ژێره‌وه‌ و به‌زۆر لكێندران به‌و ده‌وڵه‌ته‌ى كه‌ خواستى دانیشتوانى به‌غدا و به‌سره‌ى له‌سه‌ر بوو ( ئینگلیزه‌كان مه‌به‌ستیان بوو بۆیه‌ وا ده‌رچوو )، له‌م هه‌ڵوێسته‌ى به‌ریتانیا ته‌نیا گه‌لى كورد زه‌ره‌رمه‌ند بوو، هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاوه‌ خواستى به‌ریتانیه‌كان ده‌مه‌زراندنى ده‌وڵه‌تێكى عه‌ره‌بى بوو نه‌ك عێراقى به‌هۆى جیاوازى هه‌ڵوێستیشه‌وه‌ به‌رامبه‌ر به‌ریتانیا له‌ نێوان كورده‌كان و عه‌ره‌به‌كاندا كه‌به‌رژه‌وه‌ندى عه‌ره‌به‌كان له‌گه‌ڵ ئینگلیزدا یه‌كى ده‌گرته‌وه‌ له‌لایه‌ك و له‌لایه‌كى تریشه‌وه‌ بوونى چه‌ند ده‌وڵه‌تێكى ترى عه‌ره‌بى هه‌ر له‌ژێر سایه‌ى به‌ریتانیادا كاریگه‌ى له‌سه‌ر هه‌ڵوێستى هه‌ردوو له‌ ئینگلیزه‌كان و عه‌ره‌به‌ عێراقیه‌كانیش هه‌بوو بۆ له‌یه‌ك نزیك بوونه‌وه‌ى زیاتر، و له‌سه‌ر حسابى كورده‌كان فرسه‌تێكى باش بوو بۆ په‌لهاویشتنێكى زیاتر بۆ ئینگلیزه‌كان و گه‌وره‌كردنى ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ى كه‌ له‌ به‌رژه‌وه‌ندى به‌ریتانیه‌كاندا بوو٠ ئه‌و بڕیاره‌ له‌دوایدا كێشه‌ى بۆ به‌ریتانیه‌كانیش دروست كرد و له‌سه‌ر لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كى شۆڕشى عشرین پرۆفیسۆر كریاجین له‌ ساڵى ١٩٢٢ دا نوسیویه‌تى و ده‌ڵێ توندڕه‌وى سه‌رۆكى پارتى سه‌ربه‌ست و سه‌رۆك وه‌زیرانى به‌ریتانیا كه‌ ئیستیغلالى وه‌ك ده‌ڵێ فه‌شه‌لى ( موغامه‌ره‌كه‌ى لوید جۆرج و چه‌رچڵ) ى كرد له‌ مێسۆپۆتامیا هۆى سه‌رهه‌ڵدانى شۆڕشى عشرین بوو و با داوا بكرێت له‌ حكومه‌تى به‌ریتانیا كه‌ واز له‌ ویلایه‌تى موسڵ و به‌غدا بهێنێت و ته‌نیا به‌سره‌ بهێڵێته‌وه‌.(٧)٠ به‌ڵام به‌ریتانیا بۆ ئه‌و لكاندنه‌ هۆ و بیانووى لاى خۆى دروستكردبوو چ له‌ڕووى ئابووریه‌وه‌ و چ له‌ ڕووى سیاسیه‌وه‌، هۆى لكاندنه‌كه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌م خاڵانه‌ ١ـ تێچونى سه‌ركوتكردنى خه‌باتى گه‌لى كوردستان و زۆر بوو و به‌لكاندنى به‌ ده‌وڵه‌ته‌ نوێكه‌وه‌ ئه‌و تێچوونه‌ له‌سه‌ر شانى به‌ریتانیا نه‌ده‌ما٠ ٢ـ په‌یمانێك له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌ته‌ نوێكه‌دا به‌سترابوو كه‌ مافى ده‌رهێنانى نه‌وت درابویه‌ به‌ریتانیا و كوردستانیش نه‌وتى زۆرى هه‌بوو و به‌لكاندنیه‌وه‌ ئه‌و په‌یمانه‌ كوردستانیشى ده‌گرته‌وه‌٠ ٣ـ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تێكى كوردى به‌سه‌رۆكایه‌تى شێخ مه‌حمود كه‌ دژایه‌تى به‌ریتانیاى ده‌كرد ترسى بۆ دروست كردبوون كه‌ ببێته‌ پێگه‌یه‌كى سه‌ربه‌ شۆره‌وى٠ ٤ـ بوونى ئاژاوه‌ و ناڕه‌زایى به‌رامبه‌ر به‌یه‌ك له‌ نێوان گه‌لانى ده‌وڵه‌ته‌ نوێكه‌دا ئاسانكاریه‌كه‌ بۆ دامركاندنه‌وه‌ى به‌رهه‌ڵستى كه‌ له‌دژى به‌ریتانیا بكرێت٠ ٥ـ بوونى گه‌لى كورد له‌ ئێران و توركیا و بوونیشیان له‌ژێر سایه‌ى به‌ریتانیا بیانوویه‌كى باش ده‌دات به‌به‌ریتانیا له‌كاتى دژایه‌تى كردنى ئه‌و وڵاتانه‌ و ئاسانكاریشه‌ بۆ ڕێكه‌وتن له‌گه‌ڵیاندا٠ ٦ـ كێشه‌ دروست كردن بۆ خه‌باتى ئازادیخوازى گه‌لانى ژێر ده‌ستى به‌ریتانیا. (٨)٠ كاتێكیش كێشه‌كه‌ گه‌یشته‌ كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان و بیانووى هێنایه‌وه‌ بۆ شێوه‌ى ده‌نگ وه‌رنه‌گرتنى دانیشتوان و دژایه‌تى كردن به‌رامبه‌ر به‌ زۆرلكاندنه‌كه‌وه‌ ڕایگه‌یاند كه‌ ١ـ له‌كاتى ده‌نگدانێكى وادا جگه‌ له‌ ڕۆشنبیره‌كان، خه‌ڵكى ئاسایى به‌گرنگیان نه‌زانیوه‌ چونكه‌ به‌رژه‌وه‌ندى ڕاسته‌وخۆیان نه‌بووه‌ ٢ـ ئه‌گه‌ر ده‌نگدان به‌ باشترین ڕێگه‌ داده‌نرێت به‌ریتانیا داوا ده‌كات كه‌ له‌ ناوچه‌ى باكورى موسڵدا بكرێت. كه‌ ده‌نیشتوانه‌كه‌ى ئاشورى و چه‌ند خێڵێكى كوردیش كه‌ داوایان پێشكه‌ش به‌ حكومه‌تى عێراق كردووه‌، له‌گه‌ڵ چه‌ند خێڵێكى عه‌ربیدا ٣ـ له‌كاتى ده‌نگداندا با هه‌موو هێزه‌كانى توركیا و عێراق و به‌ریتانیا له‌و ناوچه‌یه‌ نه‌مێنن ٤ـ خێڵه‌كانى سه‌ر سنوورى باكورى عێراق ناكرێت ده‌نگیان وه‌ربگیرێت له‌به‌ر ئاژاوه‌چیه‌كان ٥ـ عه‌ره‌ب و یه‌زیدى و جوله‌كه‌ و گاور و كلدانیه‌كان ده‌یانه‌وێت له‌گه‌ڵ عێراقدا بن به‌ڵام ئاشوریه‌كان و نه‌ستوریه‌كان نه‌ توركیایان ده‌وێت و نه‌ عێراق ئه‌وانى تریش كه‌ توركمانه‌كانن ڕێژه‌یه‌كى كه‌من و هیچ كاریگه‌یه‌كیان نابێت له‌سه‌ر ئه‌نجامه‌كه‌، ئه‌مانه‌ نیوه‌ى ویلایه‌ته‌كه‌ پێك ده‌هێنن و هه‌ڵبژاردن سوودى نیه‌. نیوه‌كه‌ى تریش كه‌ كورده‌كانن ناتوانن هه‌ڵوێستى خۆیان ده‌ربڕن٠ به‌ئاشكرا دیار بوو كه‌ بیانووه‌كانیان ته‌نیا له‌به‌رژه‌وه‌ندى خۆیاندا بوو و لیژنه‌كه‌ى كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان هه‌موو بیانووه‌كانى ڕه‌ت كرده‌وه‌(٩)٠ به‌ریتانیا ته‌نیا له‌ پێناوى به‌رژه‌وه‌ندى خۆیدا بوو كه‌ ئه‌و ولایه‌تى موسڵه‌ى له‌ سه‌ره‌تاوه‌ سه‌ر به‌ جه‌زیره‌ بوو بلكێنێت به‌ مێسۆپۆتامیاوه‌ كه‌ هه‌ر له‌ كاتى داگیر كردنیه‌وه‌ ناوه‌كه‌ى گۆڕى له‌ مێسۆپێتامیاوه‌ بۆ عێراق، دانیشتوانه‌كه‌ى ده‌یانزانى ئه‌م ناوه‌ له‌ عێراقى عه‌ره‌بى و عێراقى عه‌جه‌میه‌وه‌ هاتووه‌ كه‌ له‌ كۆتایى سه‌ده‌ى یانزه‌دا به‌كار هێنراوه‌ و عێراقى عه‌جه‌مى واته‌ به‌شێك له‌ ئێرانى ئێستاو به‌شێك له‌ ولایه‌تى موسڵ، عێراقى عه‌ره‌بیش له‌ هیت ـ تكریت زیاتر سه‌رناكه‌وێت واته‌ زنجیره‌ چیاكانى حه‌مرین. پێش ئه‌و كاته‌ هه‌رگیز دانیشتوانى كوردستان ناوى عێراقیان بۆ وڵاته‌كه‌یان به‌كارنه‌هێناوه‌ ته‌نیا عه‌ره‌به‌كان ئه‌و ناوه‌یان به‌باشتر بوو له‌ مێسۆپۆتامیا چونكه‌ ووه‌شه‌یه‌كى عه‌ره‌بى بوو(١٠)٠ پاشان لیژنه‌كه‌ى كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان به‌ئاشكرا ئه‌وه‌ى‌ ده‌رخست كه‌ توركیا مافى به‌سه‌ر ولایه‌تى موسڵه‌وه‌ ماوه‌، به‌ڵام عێراقیه‌كانیش مافى مانه‌وه‌یان هه‌یه‌ له‌ سنوورى سیاسى و ئابووریه‌كدا كه‌ بیانپارێزێت به‌تایبه‌تى توركیا چه‌ند جارێك ئه‌وه‌ى ڕاگه‌یاندووه‌ كه‌ ده‌یه‌وێت واز له‌ عه‌ره‌به‌كان بهێنێت بۆ بڕیارى چاره‌نووسى خویان. لیژنه‌كه‌ ئه‌وه‌یشى ده‌ر خست كه‌ عێراق بارو دۆخى ناوخۆى جێگیر نیه‌ به‌هۆى نه‌بونى ئه‌زمونى سیاسى و بوونى جیاوازى سوننه‌ و شیعه‌كان و په‌یوه‌ندى نێوان كورد و عه‌ره‌ب پێویستى به‌ ده‌سه‌ڵاتێك هه‌یه‌ بو پاراستنى، ئه‌م هۆیانه‌ له‌وانه‌یه‌ عێراق به‌ره‌و هه‌ڵدێر ببات ئه‌گه‌ر به‌بێ یارمه‌تى بمێننه‌وه‌ و له‌به‌ر ئه‌وه‌ لیژنه‌كه‌ بڕیارى دا كه‌ ئینتیداب به‌رده‌وام بێت به‌ شێوه‌ى په‌یوه‌ندى نێوان عێراق ـ به‌ریتانیا بو ماوه‌ى ٢٥ ساڵى تر و له‌كاتى ته‌واو بوونیدا باشتر وایه‌ ولایه‌تى موسڵ بگه‌ڕێنرێته‌وه‌ بۆ توركیا. پاشان له‌كاتى كۆتایى هاتنى ئینتیدابى كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان و كۆتایى په‌یمانى عێراقى ـ به‌ریتانى ئه‌گه‌ر هه‌ندێ دڵنیا بوون نه‌درێته‌ كورده‌كان كه‌ توركیا به‌باشتر ده‌زانن ئه‌وا بارودۆخى سیاسى ترسناك ڕوو ده‌دات(١١)٠ له‌ ڕۆژى ١٦ / ١ / ١٩٢٥ دا كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان كۆبوویه‌وه‌ و سه‌رۆكى دادگا نوێنه‌رى توركیاى بانگ كرد بۆ دانیشتن له‌گه‌ڵ لیژنه‌كه‌دا به‌ڵام له‌وێ نه‌بوو، له‌به‌رئه‌وه‌ سكرتێرى گشتى نامه‌یه‌كى خوێنده‌وه‌ كه‌ له‌ ڕوشدى به‌گه‌وه‌ له‌هه‌مان ڕۆژدا پێى گه‌یشتبوو، له‌نامه‌كه‌دا هاتووه‌ و ده‌ڵێ هه‌موو ئه‌و به‌ڵگانه‌ى كه‌ پێشكه‌شمان كردووه‌ بۆ ڕێككه‌وتن و ئاسانكاریه‌ك بۆ كۆمه‌ڵه‌ كه‌ ده‌ورى ناوبژى ببینێت هیچ ئه‌نجامێكى نه‌بوو و له‌به‌رئه‌وه‌ى كه‌ کۆمه‌ڵه‌ وه‌ك ناوبژیوان كارى نه‌كردووه‌ هه‌موو پێشنیاره‌كانى كۆنى ڕه‌ت ده‌كرێته‌وه‌ و له‌كۆتایى نامه‌كه‌ى ڕوشدى به‌گدا هاتووه‌ كه‌ مافى توركیا به‌سه‌ر خاوه‌ندارێتى هه‌موو ولایه‌تى موسڵ هه‌رماوه‌(١٢). پاشان ( ئۆستن ئۆوندن ) بڕیارى كۆتایى لیژنه‌كه‌ى خوێنده‌وه‌ و ووتى ( لیژنه‌كه‌ دان به‌وه‌دا ده‌نێت كه‌ چاره‌سه‌رى ململانێكه‌ بێویژدانى ده‌بێت ئه‌گه‌ر هه‌موو هێڵه‌ سه‌ره‌كیه‌كانى لیژنه‌ى كۆتایى جێ به‌جێنه‌كرێت. هه‌روه‌ك به‌وردى هه‌ڵسه‌نگاندن له‌سه‌ر هه‌موو چاره‌سه‌رێكى پێشنیاركراو كراوه‌ تا لیژنه‌كه‌ گه‌یشته‌ ئه‌و بڕیاره‌ى كه‌ دوو بۆچوون دیارى بكات ١ ـ لكاندنى هه‌موو به‌شه‌كانى‌ باشوورى هێلى بروكسل به‌ عێراقه‌وه‌ ٢ ـ دابه‌شكردنى ناوچه‌كه‌ له‌ ئاستى زێى بچوكدا هه‌روه‌ك به‌هۆى ئاڵۆزى كێشه‌كه‌ و ئه‌رك له‌سه‌ر شانى ئه‌ندامانى لیژنه‌كه‌ و هاوڕێكانیان ده‌ركه‌وت كه‌ بۆچونى یه‌كه‌م گونجاوتره‌(١٣)٠٠ لكاندنى كوردستان به‌ عێراقى عه‌ره‌بیه‌وه‌ و كردنیان به‌ گه‌لێكى بنده‌سته‌ به‌پیلانى بێگانه‌ زه‌ره‌ر و زیانێكى زۆرى گه‌یانده‌ گه‌لى كورد چ له‌ڕووى ئابوورى و چ له‌ڕووى مرۆڤایه‌تى و پێشێلكردنى مافه‌كانیه‌وه‌، ساڵه‌هاى ساڵ گه‌نجه‌كانیان ده‌كوشتن و به‌رهه‌مه‌كانیان به‌تاڵان ده‌بردن و ماڵیان كاول ده‌كردن به‌روبوومى ووڵاته‌كه‌یان له‌برى هه‌موو خۆشیه‌كى ژیان كه‌ پێیانى ببه‌خشێت ده‌كرایه‌ چه‌ك و ده‌كرایه‌ كیمیاوى و ئاگر و ئاسن و گه‌له‌كه‌یان پێ له‌ناو ده‌برد، تاكه‌كانى كۆمه‌ڵى كوردستان كه‌سانى ئاسایى و مرۆڤى ئاسایین هه‌ربۆیه‌ هه‌ستیان به‌و كێشانه‌ كردووه‌ و له‌ خه‌باتێكى درێژخایه‌ندا بوون بۆ به‌دیهێنانى مافه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كانیان، بۆ له‌ناوبردنى خه‌باته‌كه‌یان سه‌روت و سامانێكى زۆرى هه‌موو عێراقییه‌كان به‌فیڕۆ ده‌درا ئه‌مه‌ نه‌ك هه‌ر پێشێلكردنى گه‌لى كوردى پێوه‌ بوو به‌ڵكو گوزه‌رانى هه‌موو عێراقیشى به‌ره‌و خراپتر ده‌برد، ووڵاتێك بوو كه‌ سه‌ركوتكه‌رى دیموكراتى بوو سه‌ركوتكه‌رى مرۆڤایه‌تى بوو به‌زۆر ناوچه‌كانیان ده‌كرده‌ موڵكى گه‌لێكى تر كه‌خۆیان شوێنى تریان به‌جێده‌هێشت، شه‌ڕى سه‌پێنراو به‌سه‌ر گه‌لێكى بێ پشتیوان ئه‌نجامه‌كه‌ى ئه‌وه‌ بوو كه‌ سه‌ددام ئاو و زه‌وى به‌خشیه‌ ئێران بۆ له‌باربردنى شۆڕشى كورد كه‌ هۆى سه‌ره‌كى هه‌ڵگیرساندنى شه‌ڕى عێراق ئێران بوو، واته‌ ناكۆكى و ئاژاوه‌ى ناوه‌وه‌ پاڵپێوه‌نه‌رى سه‌ره‌كى بوو بۆ شه‌ڕى ده‌ره‌كى، عێراقێك كه‌ به‌زۆر لكێندرابێت به‌یه‌كه‌وه‌ و پاكانه‌یه‌كى ده‌ره‌كى و داگیركه‌رانه‌ى هه‌بێت هه‌ر ئه‌و عێراقه‌ ده‌بێت كه‌ هه‌موو خۆشیه‌كانى تیا كۆكرابوویه‌وه‌ بۆ ته‌نیا چینێك كه‌ به‌ئاره‌زووى خۆیان هه‌ڵس و كه‌وتیان به‌ به‌رو بوومى ووڵاتێكى نه‌وتیه‌وه‌ ده‌كرد و ئه‌نجامه‌كه‌ى ته‌نیا به‌فیڕۆ دانى ووزه‌ى مرۆیى و دواخستنى هه‌نگاوه‌كانى كۆمه‌ڵگاكه‌ بوو له‌ئاستى نه‌ك هه‌ر جیهانى به‌ڵكو ناوچه‌ییش، بۆ نمونه‌ ووڵاتێكى وه‌ك ئیماراتى عه‌ره‌بى كه‌ ووزه‌ى مرۆییه‌كه‌ى له‌ئاستى ته‌نیا شارێكى عێراقدایه‌ و به‌روبومى ووڵاته‌كه‌یشیان له‌ نه‌وته‌كه‌ى ئێمه‌ نه‌وتتر نیه‌ سه‌ره‌ڕاى بوونى به‌رهه‌مى كشتوكاڵى و سروشتى تر كه‌ ده‌مانتوانى به‌ حوكمێكى دیموكراتیانه‌ چه‌ند ده‌وڵه‌تى وه‌ك ئیمارات په‌نجه‌ى چاولێكردنمان بۆ ڕاكێشن نه‌ك په‌نجه‌ى ئامۆژگارى بۆ دیكتاتۆرێكى بێ وێنه‌ و پێى بڵێن به‌سه‌ بڕۆ با گه‌ل ڕزگارى بێت له‌نه‌هامه‌یته‌كانت٠ بوونى ده‌وڵه‌تێكى چه‌ند نه‌ته‌وه‌یى به‌زۆر لكێنراو هه‌میشه‌ دواكه‌وتوو و پڕ له‌ ئاژاوه‌ ده‌بێت هۆى سه‌ره‌كى ده‌بێت بو داواكردنى جیابوونه‌وه‌ له‌لایه‌ن بێبه‌شه‌كانه‌وه‌ و به‌ پێچه‌وانیشه‌وه‌ سه‌رهه‌ڵدانى دیموكراتى و یه‌كسانى نێوان گه‌لانى ناو ده‌وڵه‌تێك خواستى پێكه‌وه‌ ژیان زیاد ده‌كات هه‌وڵى به‌ره‌و پێشه‌وه‌ بردن گه‌وره‌ ده‌بێت گوزه‌رانى نه‌وه‌كانیان دڵنیاتر ده‌بێت، كه‌واته‌ دواى ڕوخانى ڕژێـمى دیكتاتۆرى با هه‌وڵى بنیاتنانى ئه‌و دیموكراتیه‌ بده‌ین كه‌ له‌گه‌ڵ گه‌ل و نه‌ته‌وه‌ پێشكه‌وتووه‌كاندا هه‌نگاو بنێین و شوێنمان هه‌بێت. به‌یه‌كگرتنى خۆویستى له‌گه‌ڵ گه‌لێكى وه‌ك عه‌ره‌بدا كه‌مێژوویه‌كمان هه‌یه‌ به‌یه‌كه‌وه‌ ئاسانتره‌ له‌م قۆناغه‌دا تا له‌گه‌ڵ برا كورده‌كانى خۆمان له‌ توركیا، ده‌كرێت عێراق بكرێته‌ ده‌وڵه‌تێكى دیموكراتى كه‌ ژیانمانى تیا مسۆگه‌ر بكردێت، ئاماده‌كردنى عه‌ره‌به‌كان بۆ دیموكراتیه‌ت ئاسانكارى ژیانى خۆمانه‌، كردنه‌ پشتیوانى مه‌سه‌له‌كه‌مانه‌ بۆ دواڕۆژێكى ڕووناكتر، ئه‌گه‌ر نه‌وه‌كانیشمان جیابوونه‌وه‌ هه‌ڵبژێرن پێویستیان به‌ پشتیوانى گه‌لان و شۆڕشگێڕانى گه‌له‌ سه‌رده‌سته‌كانمان ده‌بێت. نه‌چووه‌ بچێ و كاتمان له‌به‌رده‌مدا ماوه‌... بۆ دیموكراتیزه‌ كردنى عێراق و هیوامان مافى چاره‌ى خۆنوسینه‌٠٠٠ كۆتایى به‌شى دووه‌م سه‌رچاوه‌ ١ - د. كمال مضهر أحمد ـ أضواء على قضایا دولیة في الشرق الأوسط ـ ص ١٢٧ ٢ - د. كمال مضهر أحمد ـ أضواء على قضایا دولیة في الشرق الأوسط ـ ص ١٥١ ٣ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص٨ ٤ - له‌ ١٠/٨/١٩٢٠ دا هاوپه‌یمانه‌كان له‌گه‌ڵ توركیاداپه‌یمانێكیان مۆر كرد به‌ناوى په‌یمانى سیڤه‌ر كه‌ شێوه‌یه‌كى یاسایى دا به‌ ڕيككه‌وتننامه‌ى سان ڕیمۆ و یاساى ماندێت( الانتداب ). له‌ خاڵى ٩٤ عێراق خرایه‌ ژێر ماندێته‌وه‌ ( به‌پێى بڕگه‌ى ٤ له‌ خاڵى ٢٢ ى كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان) هه‌روه‌ك هه‌مان خاڵ بڕیارى پێكهێنانى لیژنه‌یه‌كى دا بۆ دیارى كردنى سنورى نێوان عێراق و توركیا، هه‌روه‌ك ده‌رباره‌ى گه‌لى كورد و له‌ خاڵه‌كانى ٦٢، ٦٣، ٦٤ دا هاتووه‌ كه‌ له‌ماوه‌ى ٦ مانگدا شوێنه‌ كوردنشینه‌كان كه‌ ده‌كه‌وێته‌ ڕۆژئاواى فورات و باشوورى ئه‌رمینیا و باكورى سنورى نێوان توركیا و سوریا و عێراق نیمچه‌ سه‌ربه‌خۆییه‌كیان بدرێتێ و پاشان له‌ماوه‌ى ساڵێكدا ئه‌گه‌ر ویستیان له‌ توركیا جیا ببنه‌وه‌ و توانییان ئه‌وه‌ جێبه‌جێى بكه‌ن ئه‌وا سه‌ربه‌ستیان ده‌درێتێ و له‌وكاته‌یشدا هاوپه‌یمانه‌كان ڕێگر نابن له‌ خواستى كورده‌كانى موسڵیش بۆ چونه‌ ناو ده‌وڵه‌ته‌ كوردیه‌كه‌وه‌ ئه‌گه‌ر ویستیان( بنواڕه‌ د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص١٢ ). به‌ڵام توركیا ئه‌وه‌ى به‌جێ نه‌هێنا و له‌لایه‌كى تریشه‌وه‌ كورده‌كان به‌هۆى جیاوازى ناوچه‌گه‌ریه‌وه‌ كورده‌كانى عێراق زیاتر له‌ عه‌ره‌به‌كانه‌وه‌ په‌یوه‌ندى ئابووریان به‌هێز تر بوو و جیاوازیان له‌گه‌ڵ كورده‌كانى ناو توركیادا هه‌بوو هه‌ربۆیه‌ هه‌ڵوێسته‌كانیان جیاواز بوو، توركیاش له‌گه‌ڵ هاوپه‌یمانه‌كاندا له‌به‌ر كێشه‌ و داواكاریه‌كانى بۆ ولایه‌تى موسڵ چه‌ند دانیشتنێكى تریش ساز كرا كه‌ یه‌كێك له‌و دانیشتنانه‌ به‌ لۆزان ده‌ناسرێت كه‌ له‌ ٢٤/٧/١٩٢٣ دا به‌سترا له‌ سویسرا كه‌ له‌ به‌ندى دووه‌مدا ده‌ڵێ هێڵى سنوورى نێوان عێراق و توركیا به‌ ڕێككه‌وتنێكى وورد دیارى ده‌كرێت له‌ماوه‌ى ٩ مانگدا و له‌كاتى نه‌گه‌یشتن به‌ ئامانج ده‌درێته‌ كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان. به‌م شێوه‌یه‌ هه‌موو به‌نده‌كانى په‌یمانى سیڤه‌ریان شۆرده‌وه‌ و بێ هیوایى گه‌لى بنده‌سته‌ى كورد دیسان سه‌رى هه‌ڵدایه‌وه‌ (بنواڕه‌ د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص٣١٧ )٠ ٥ - ڕێككه‌وتننامه‌ى سان ڕیمۆ ـ له‌كاتى لێدوانه‌كانى فه‌رنسا و به‌ریتانیا له‌سه‌ر نه‌وت له‌ ١٨ ى نیسانى ١٩١٩ دا ڕێككه‌وتننامه‌ى بیرنجیه‌ لونك به‌سترا و به‌پێى خاڵى ٤ فه‌ره‌نسا به‌شى ئه‌ڵه‌مانیا وه‌رده‌گرێت له‌ نه‌وتى توركى له‌ موسڵ كه‌ ٪٢٥ بوو و كاتێك كلیمنسۆ به‌كاره‌ساته‌كه‌ى زانى ئه‌م په‌یمانه‌ى ره‌فز كرد و هه‌روا مایه‌وه‌ تا وازى له‌كار هێنا، و له‌ ٢٥ ى نیسانى ١٩٢٠دا بۆ ڕاستكردنه‌وه‌ى ئه‌و په‌یمانه‌ له‌ ئه‌نجامى لێدوانه‌كاندا په‌یمانى سان ڕیمۆ به‌سترا كه‌ ڕێژه‌ى فه‌ره‌نسى له‌ سه‌ر نه‌وتى هه‌موو عێراق دیارى كرا نه‌ك ته‌نها موسڵ و ولایه‌تى موسڵ بوو به‌ به‌شى به‌ریتانیا( د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص٩ )٠ ٦ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص٥ ٧ - د.كمال مضهر أحمد ـ صفحات من تاریخ العراق المعاصر ـ بغداد١٩٨٧ ص ٤٧ ٨ - جلال طالبانى أغد و دیمقراطي و حرمان شعب حتى من حق الحلم؟ ١٩٨٩ ص ٢٩٩ ٩ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص٧٠ ١٠ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص٧٧ ١١ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص١٢٩، ١٣٠ ١٢ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص١٧١ ١٣ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص١٧٣ khaledfaraj@hotmail.com 12295 43221 2006-08-24T23:49:28Z 217.31.177.116 '''كاریگه‌رى ووڵاته‌ گه‌وره‌كان له‌سه‌ر كوردستانى باشوور''' به‌شى یه‌كه‌م خالید عه‌لى فه‌ره‌ج ـ سوید له‌ هه‌ر پارچه‌یه‌کی ئه‌م زه‌مینه‌ و به‌ درێژایى مێژوو ئه‌و ڕاستیه‌ سه‌لمێندراوه‌ که‌ دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌ت مه‌رجی خۆی هه‌یه‌ و له‌ بواری په‌یوه‌ندیشدا جۆره‌ها پشتیوانی مادی و مه‌عنه‌وی چه‌سپێنه‌ری بونیادى ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ بووه‌، جا ئه‌مه‌ ئه‌گه‌ر ده‌وڵه‌تێکى مێژوو کرد و خواستى واقیعى کۆمه‌ڵگایه‌ک بێت یان ویست و ئاره‌زوى به‌رژه‌وه‌ندیه‌کى ده‌ره‌کى. له‌ سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی بیسته‌مه‌وه‌ و به‌هۆی کێشمه‌ کێشمی ئابوریه‌کى ئاڵۆز له‌ سه‌رتاسه‌ری ئه‌وروپاو ململانێی نێوان ده‌وڵه‌ته‌ به‌هێزه‌کانی ئه‌و ده‌مه‌دا بۆ فراوان کردنی بازاڕه‌کانیان شه‌ڕێکی زۆرلایه‌نه‌ی هێنایه‌ کایه‌وه‌ و به‌ هۆی ماکی ئه‌و جه‌نگه‌وه‌ گۆرانکاریه‌كان سه‌رتاسه‌رى هه‌موو دونیاى گرته‌وه‌ و له‌گه‌ڵ خۆیشیدا جوگرافیایه‌کى نوێى پێک هێنا که‌ به‌داخه‌وه‌ ئێمه‌ى کوردى نه‌گرته‌وه‌ که‌ باشترین هه‌لى مێژوویى بوو بۆ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تى کوردى و بگره‌ به‌ پێچه‌وانه‌ى ویستى کۆمه‌لگاى كوردستان و له‌بێناوى به‌رژه‌وه‌ندى ووڵاته‌ گه‌وره‌كاندا لکێنرا به‌ عێراقه‌وه‌. هه‌رچه‌نده‌ پێشتریش له‌ نێوان گه‌له‌كانی عێراقه‌ نوێكه‌دا هیچ ناكوكیه‌كى ڕه‌گه‌زى نه‌بووه‌ به‌ڵام ئه‌و به‌زۆرلكاندنه‌ هه‌ڵوێستی هه‌ندێكی گۆڕى و به‌ بیانووى جیاجیاوه‌ كراوه‌ته‌ گله‌یى و له‌سه‌ر ڕۆژنامه‌و گۆڤاره‌كاندا ڕه‌نگى خۆیى داوه‌ته‌وه‌، هه‌ر ئه‌و جیاوازى بینینه‌ كارى كردوه‌ته‌ سه‌ر هه‌ڵوێستى تاكه‌كانى كۆمه‌ڵ و ته‌نانه‌ت له‌ نێوان شۆڕشگێڕه‌كانیشدا جیابوونه‌وه‌ى بیرو بۆچون سه‌رى هه‌ڵداوه‌. له‌ كاتى جه‌نگه‌كه‌دا و به‌مه‌به‌ستى ڕاگه‌یاندن ووڵاته‌ گه‌وره‌كان كه‌وتنه‌ پڕوپاگه‌نده‌ بۆ خۆیان كه‌ جوگرافیاى ناوعه‌سمانییه‌كانى ته‌نى بوو و هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تى ئه‌و گه‌لانه‌یان به‌كار ده‌هێنا بۆ مه‌به‌ستى سیاسى خۆیان. له‌ ناو ئه‌و گه‌لانه‌یشدا جۆره‌ها بۆچوون له‌ پێناوى ڕزگار بوون له‌ ده‌وڵه‌ته‌ نه‌خۆشه‌كه‌ سه‌رى هه‌ڵدا و ڕۆشنبیره‌كانى ئه‌و ده‌مه‌یش له‌ پێناوى یه‌كڕیزه‌ كردنى گه‌له‌كانیاندا به‌ شێوه‌ى جۆراو جۆر له‌خه‌باتدا بوون. له‌ سلێمانیدا توركه‌كان ده‌یانوویست شێخ مه‌حمود به‌لاى خۆیاندا ڕابكێشن و دژایه‌تى ئینگلیزه‌كانى پێ بكه‌ن به‌ڵام شێخ به‌نهێنیه‌وه‌ په‌یوه‌ندى كردبوو به‌ ئینگلیزه‌كانه‌وه‌ و له‌به‌رامبه‌رى ئه‌وه‌یشدا داننانێك له‌لایه‌ن ئینگلیزه‌كانه‌وه‌ هه‌بێت له‌ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تێكى كوردیدا له‌ سلێمانى كه‌ تا ئێستایش لاپه‌ڕه‌یه‌كى سپى له‌ مێژووى نه‌ته‌وه‌كه‌مانى به‌هیواكانى نه‌خشاندوه‌، ئینگلیزه‌كان به‌ پێخۆشحاڵیه‌وه‌ وه‌ك حاكمى سلێمانى دایان ناو مێجه‌ر نۆئیلیشیان كرده‌ ڕاوێژكارى، له‌لایه‌كى تریشه‌وه‌ هه‌ندێ له‌ كورده‌كان دژایه‌تى خۆیانیان كردووه‌ و په‌یوه‌ندى كردن به‌ ئینگلیز و دژایه‌تى توركه‌كان و خواستى په‌یوه‌ندى به‌ ئه‌ڵمانه‌كانه‌وه‌ جێى لێدوان و ووتووێژى ناو كۆمه‌ڵ بووه‌. من به‌ نوسراوێك له‌ ڕۆژنامه‌ی هاوكاریدا (ژماره‌ ١٣٢ى ساڵى ١٩٨٧) له‌ ژێر ناونیشانى (دیسان له‌ باره‌ى هه‌ڵوێستی قانعه‌وه‌) له‌ وه‌ڵامى نوسراوێكى حه‌مه‌ وه‌یس (عبدالله‌ عباس)ه‌وه‌ كه‌ ووتارێكی نوسیبوو له‌ ژێر ناونیشانى (تۆ بڵێى قانع شاعیرى ده‌رباره‌ى ئیستیعمارى ئینگلیزى بوو بێت) كه‌ وه‌ك خه‌نجه‌رێك وا بوو بۆ پشتی كوردایه‌تى شاعیرى گه‌وره‌ قانع، ئه‌وه‌م ڕوون كرده‌وه‌ كه‌ به‌هۆى بۆچوونى جیاجیاوه‌ هه‌ندێ له‌ لاوانى نوێ بۆ ڕزگار بوون له‌ ژێرده‌سته‌یى عوسمانییه‌كانى ئه‌و ده‌مه‌ ده‌یانویست پشتیوانی ئه‌ڵمانه‌كان وه‌ده‌ست بهێنن ئه‌وه‌ش درزێكى خستبوه‌ نێوان شۆڕشگێڕه‌ كورده‌كانه‌وه‌ و قانعیش بۆ پاراستنى یه‌ك ڕیزى چه‌ند هۆنراوه‌یه‌كى نوسیوه‌ و نه‌یویستوه‌ جیابوونه‌وه‌كه‌ گه‌وره‌تر ببێت ئه‌مه‌ هه‌وڵێك بووه‌ له‌ ڕۆشنبیرانه‌وه‌ بۆ ڕوونكردنه‌وه‌ى هه‌ڵوێست پاراستن و شێوه‌ى خه‌باتى ئه‌و ده‌مه‌. هاوپه‌یمانه‌كان كه‌ پێكهاتبوون له‌ به‌ریتانیا و فه‌ره‌نسا و ڕوسیاى قه‌یسه‌رى هه‌رچه‌نده‌ پڕوپاگه‌نده‌ى ڕزگارى ئه‌و نه‌ته‌وانه‌یان ده‌كرد كه‌ له‌ ژێر سایه‌ى عوسمانیه‌كاندا بوون كه‌چى له‌ ژێریشه‌وه‌ به‌ ڕێككه‌وتن نامه‌ى سایكس بیكۆ میراتى عوسمانییه‌كانیان له‌ نێوان خۆیاندا به‌ش كردبوو كه‌ پاشان لینین په‌رده‌ى له‌سه‌ر هه‌ڵماڵى و داواى له‌ گه‌لانى دونیا كرد كه‌ خۆیان ڕزگار بكه‌ن له‌ ئیمپریالیزمى نوێ بۆ كورد وه‌ك ماكى جه‌نگ له‌ ١٩٢٠دا ناوى په‌یمانێك چووه‌ مێژووه‌كه‌یه‌وه‌ كه‌ به‌ناوى سیڤه‌ڕ ده‌ناسرێت و هه‌ر دواى ٣ ساڵ به‌ ڕێككه‌وتنێكى نێوان سه‌ركه‌وتووه‌كان له‌ لۆزان وه‌ك لێزانێك سیڤه‌ریان نایه‌ چاڵه‌وه‌، سیڤه‌ر به‌ ته‌مه‌نێكى كورت هیوایه‌كى درێژى دایه‌ گه‌لى بنده‌سته‌ى كورد بۆ ڕزگارى نه‌ته‌وه‌یى و دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تى كوردى به‌ڵام له‌ دواى دابه‌شكردنه‌كه‌وه‌ كێشه‌كه‌یان گه‌وره‌تر كراو پێویست بوو دژى ٤ ده‌وڵه‌ت بجه‌نگن نه‌ك ته‌نها عوسمانى و سه‌فه‌وى پاشان دۆسته‌كانیان كه‌متر و دوژمنه‌كانیان زیاتر كرا ئه‌ويش به‌ گرتنه‌ باوه‌شى فه‌یسه‌ڵ و شاى ئێران وپاشان كه‌مالییه‌كانیش له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌ته‌ دابه‌شكه‌ره‌كانه‌وه‌. ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ى ده‌وڵه‌ته‌ گه‌وره‌كان و به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانیان بووه‌ نه‌ك ته‌نها له‌گه‌ڵ كورددا به‌ڵكو كێشه‌ى نه‌ته‌وایه‌تى بۆ عه‌ره‌بیش دروست كرد به‌ پێشكه‌ش كردنى خاكى فه‌له‌ستین به‌ ڕه‌گه‌ز په‌رسته‌ یه‌هودیه‌كان بۆ دامه‌زراندنى ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ى كه‌ تا ئێستاش قه‌یرانێكى نه‌بڕاوه‌یه‌. ئه‌وه‌نده‌ى نه‌برد ململانێکه‌ به‌ چه‌ند گۆرانێکی بچوکه‌وه‌ که‌وته‌وه‌ خه‌ست بوونه‌وه‌ و دوباره‌ جه‌نگێکی تری هه‌ڵگیرساند و به‌هه‌مان شێوه‌ی جه‌نگى یه‌که‌م جه‌نگى دوه‌میش هه‌ر له‌ پێناو ئامه‌نج و ده‌ستکه‌وتى وڵاته‌ گه‌وره‌کاندا به‌رپا بوو، به‌ڵام ئه‌مجاره‌یان به‌هۆی پێشکه‌وتنى ته‌کنه‌لۆژیاى جه‌نگ و فراوان بوونى به‌ره‌کانى جه‌نگه‌که‌وه‌ زیانى زیاترى لێ که‌وته‌وه‌ که‌ ئه‌مه‌ خۆى له‌ خۆیدا هه‌ڕه‌شه‌یه‌کى گه‌وره‌ بوو بۆ دواڕۆژى هه‌موو گێتى و ده‌بوایه‌ سنورێکى بۆ دابنرایه‌ و ئه‌و کۆمه‌ڵه‌ى گه‌لانه‌ى که‌ هه‌بوو ناوبژیوانێکی به‌هێز نه‌بوو و ئه‌نجامه‌که‌ى گۆڕدرا به‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتوه‌کان. هه‌رچه‌نده‌ گۆڕانکاریه‌کان وه‌ک جه‌نگى پێشوو نه‌بوو به‌ڵام ماکى جه‌نگى دووه‌م وه‌ك چاوكردنه‌وه‌یه‌ك بوو بۆ زۆر له‌ نه‌ته‌وه‌و گه‌لانى ژێرده‌سته‌ و به‌تایبه‌تى گه‌لانی ڕۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست و بووه‌ پشتیوانێكى مه‌عنه‌وى بۆ به‌رجه‌سته‌كردنى پشتیوانه‌ ماددیه‌كان وه‌ك تأمین كردنى سامانه‌ سروشتیه‌كان و ئاوڕدانه‌وه‌یه‌ك له‌ ئینتیداب و سیاسه‌تى به‌ستنه‌وه‌یان به‌ ووڵاته‌ سه‌رده‌سته‌كانه‌وه‌. له‌ زۆر ووڵاتانى ژێرده‌سته‌دا شۆڕشى ڕزگارى نیشتیمانى ده‌ركه‌وت و له‌ عێراقیشدا خه‌باتى سه‌رتاسه‌رى و یه‌كگرتووى گه‌لى عێراق بۆ به‌ده‌ست هێنانى ڕزگارى نیشتمانى و حكومه‌تێكى نیشتمانى سه‌رى هه‌ڵدا له‌م ڕووه‌شه‌وه‌ هه‌موو چین و توێژه‌كانى نه‌ته‌وه‌ جیاوازه‌كان به‌شداریان تێدا كرد. پاش ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌نجامه‌كه‌ى سه‌ركه‌وتنى شۆڕشى ساڵى ١٩٥٨ى به‌دوا هات به‌دامه‌زراندى كۆمارى عێراق و هێنانه‌ كایه‌ى حكومه‌تێكى نیشتیمانى و كاتی ئه‌وه‌ هات كه‌ هه‌ر كۆمه‌ڵ و ڕێكخراوێك كه‌ ده‌وری چالاكی خۆی بینی بوو كه‌ ئاوڕێك له‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی كۆمه‌ڵگاو چین و توێژه‌كانی خۆی بداته‌وه‌ و چاو بخشێنێته‌وه‌ به‌ هاوپه‌یمانێتی و سه‌رله‌ نوێ سیاسه‌تی خۆی دابڕژێته‌وه‌، ئه‌مه‌یش به‌ هۆی جیاوازی ئه‌و به‌رژه‌وه‌ندیانه‌وه‌ پێویستی به‌ هه‌نگاوی جیا له‌یه‌ك هه‌بوو لێره‌دا ووته‌یه‌كی هارچۆرن جوان ده‌گونجێت كه‌ ده‌ڵێت: ( ده‌وڵه‌ت بۆ ئه‌وه‌ی له‌ یه‌كپارچه‌یی خۆی دڵنیا بێت و پایه‌داری و پته‌وی خۆی بپارێزێت، ده‌بێت له‌ بیرۆكه‌یه‌كی ڕون و ئاشكرا دامه‌زرا بێت و بۆ ده‌سته‌به‌ركردنی مانه‌وه‌ی وه‌ك یه‌كه‌یه‌كی ئیقلیمیی جیا له‌ یه‌كه‌ ئیقلیمى یه‌كانی تر پاساو و پاكانه‌ی خۆی هه‌بێت.(بنواڕه‌ چه‌مكی بیرۆكه‌ی ده‌وڵه‌ت-فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد- ل٤). به‌یه‌ك به‌ستنه‌وه‌ى گه‌لانى عێراق له‌پێش ١٩٥٨ دا پاكانه‌ى خۆى هه‌بوو بۆیه‌كگرتن ئه‌ویش خه‌باتى ڕزگاری نیشتیمانی بوو له‌ ده‌ست بێگانه‌ كه‌ پاشان بوو به‌ مێژوویه‌كی ڕووت و ته‌نها وه‌ك شانازی پێوه‌ كردن ده‌كه‌وته‌وه‌ بیر، ده‌نا وه‌ك دروشم و ناوه‌رۆك بوونێكی نه‌ما و هه‌نگاوی نوێ بۆ خه‌باتێكی نوێ و به‌رژه‌وه‌ندی نوێ هاته‌ گۆڕێ. ئه‌مه‌ بوو به‌ قۆناغێكی نوێ له‌ خه‌باتی سه‌رتاسه‌ری عێراقدا و به‌ هۆی بوونی به‌رژه‌وه‌ندی جیاواز و نه‌بونی سیسته‌مێكی یه‌كگرتووی سه‌رتاسه‌ری له‌ ووڵاتێكی فره‌چین و نه‌ته‌وه‌ی وه‌ك عێراق توانایه‌كی به‌هێزی ده‌خواست بۆ ئه‌وه‌ى هه‌نگاوه‌كانی خه‌بات توشی هه‌ڵه‌ و هه‌ڵدێر نه‌بن و یه‌ك پارچه‌یی خۆویستیانه‌ بپارێزێت. هه‌رچه‌نده‌ كه‌سانی ڕۆشنبیر و حیزب و لایه‌نی پێشكه‌وتووخوازیش هه‌بون به‌ڵام به‌هۆی ناهاوسه‌نگی له‌گه‌ڵ كۆنه‌په‌رست و بۆرژوا و نه‌ته‌وه‌په‌رسته‌كاندا هه‌ر به‌زوویی بارو دۆخی عێراق گۆڕدراو گڵۆڵه‌ی كه‌وته‌ لێژی، ئاژاوه‌ی سیاسی له‌ ده‌رگای ڕزگاری نیشتیمانییه‌وه‌ خۆی كرد به‌ عێراقدا و له‌ ئه‌نجامدا گه‌لی بنده‌سته‌ی كورد ئه‌مجاره‌یش فرسه‌تێكی مێژوویی تری له‌ ده‌ست چوو بۆ دیموكراتیزه‌ كردنی عێراق. قه‌ومییه‌كانی گه‌لی سه‌رده‌سته‌ كه‌وتنه‌ كوشتن و بڕینی پێشكه‌وتوو خوازه‌كان و له‌ملایشه‌وه‌ به‌هۆی كه‌م ژیری سه‌ركردایه‌تی كورده‌وه‌ زیاتر ڕێگه‌ خۆشكه‌ر بوو بۆ لادانه‌وه‌ی ئه‌و كوشتن و بڕینه‌ بۆ لای ئه‌مانیش. سه‌ركردایه‌تی كورد به‌هۆی نه‌بونی توانای دامه‌زراندی ده‌وڵه‌ت له‌و ده‌مه‌دا پێویست بوو هه‌نگاوی گه‌وره‌ بنێ بۆ دیموكراتیزه‌ كردنی عێراق ئه‌وه‌یش ته‌نها له‌ دیموكراتی بوونی خۆیه‌وه‌ ده‌یتوانی ئه‌و هه‌نگاوه‌ بنێت. به‌ڵام به‌داخه‌وه‌ كێشه‌ی بچووك گه‌وره‌كرا و به‌ خوێندنه‌وه‌ی شتی كۆنی ناو كۆمه‌ڵگاكه‌ هه‌ڵه‌ له‌ سه‌ركردایه‌تیه‌وه‌ ده‌ستی پێكرد و فرسه‌تی پشتیوانی حكومه‌تی مه‌ركه‌زی له‌ده‌ست دا و بووه‌ نێچیرێكی ئاسانی ئه‌و بارودۆخه‌ی نه‌ته‌وه‌ په‌رسته‌كانی گه‌لی سه‌رده‌سته‌. سیاسه‌تى هه‌ڵه‌ وه‌ك كرده‌وه‌ى هه‌ڵه‌ به‌زه‌قى دیار بوون زۆر كه‌س ده‌ركی پێده‌كرد به‌ڵام به‌هۆی نه‌بوونی هێزێكی پته‌وه‌وه‌ نه‌یان توانی هه‌ندێك گوڕانكاری له‌ سه‌ركردایه‌تی كردنه‌كه‌ بكه‌ن و پاشان ئه‌و هه‌ست پێكردنه‌ بووه‌ خولیایه‌ك بۆ ده‌ربڕینی و گله‌یی كردن كه‌ بووه‌ هه‌نگاوێك بۆ نه‌مانی یه‌ك پارچه‌یی و جیابوونه‌وه‌ له‌ ناو ماڵی كورددا سه‌ه‌رى هه‌ڵدا. له‌ ناو حكومه‌تی مه‌ركه‌زیشدا جۆره‌ها ململانێ هه‌بوو و قه‌ومیه‌كان كه‌وتنه‌ هه‌ڵپه‌ی ده‌سه‌ڵات گرتنه‌ ده‌ست و دژایه‌تی كردنی كۆنه‌ هاوپه‌یمانه‌كانیان و گورزی توندیان له‌ نه‌یاره‌كانیان وه‌شاند و به‌ ئینقلابێك هاتنه‌ سه‌ر حوكم، هه‌رچه‌نده‌ له‌ سه‌ره‌تاوه‌ بۆیان نه‌چوه‌ سه‌ر به‌ڵام بۆ جاری دووه‌م له‌ ١٩٦٨ دا خۆیان سه‌پاند. ئه‌م گۆڕانكاریه‌ خێراییانه‌ی عێراق وای كردبوو كه‌ ووڵاته‌كانی ده‌ره‌وه‌ ته‌نها به‌چاوه‌ڕوانی بڕواننه‌ عێراق، نه‌ ووڵاته‌ سه‌رمایه‌داره‌كان و نه‌ سۆشیالیستیه‌كانى شۆره‌وی كه‌ خۆی به‌ پشتیوانی خه‌باتی گه‌لانی ژێرده‌سته‌ داده‌نا هیچ ده‌ورێكی كاریگه‌ریان نه‌بوو و ته‌نانه‌ت كاتێك كه‌ حیزبی شیوعیش كه‌وته‌ به‌ر گورزی به‌عسیه‌كانه‌وه‌ نه‌یان توانی له‌ چه‌ند گله‌یى كردنێك زیاتر هیچی تر بكه‌ن، چاو تێبڕینی ئه‌و ووڵاتانه‌ بۆ عێراق ته‌نها له‌ به‌ر به‌رژه‌وه‌ندی خۆیان بوو و شۆره‌ویش وای داده‌نا كه‌ به‌عسیه‌كان ڕێگای سۆشیالیستی ده‌گرنه‌ به‌ر هه‌ربۆیه‌ نه‌یانده‌ویست په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ بپچڕن له‌به‌ر خاتری ح.ش.ع ئه‌و به‌ڵێنانه‌ بشكێنن كه‌ وه‌ك ده‌سكه‌تێك وابوو بۆ شۆره‌وی كه‌ سوودی ماددی پێ ده‌گه‌یاند. ووڵاتانی ڕۆژئاوایش كه‌ به‌ ئیمپریالیزم ده‌ناسران به‌تایبه‌تی به‌ هۆی كێشه‌ی ته‌ئمین كردنی نه‌وت و چاوتێبڕینی عێراق بۆ كوه‌یت نه‌یان ده‌توانی ده‌ورییان هه‌بێت و بگره‌ به‌ دوژمنی هه‌موو گه‌لانی ژێرده‌سته‌ داده‌نران، كاتێ ئینقلابه‌كه‌ی قه‌ومییه‌كان كرا به‌به‌دیلێكی باشیان ده‌زانی بۆ عبدالكریم قاسم به‌تایبه‌تی دوای ئه‌وه‌ی كه‌ كه‌وتنه‌ گیانی شیوعیه‌كان. له‌ دوای ئینقلابی ١٩٦٨ ه‌وه‌ به‌عسیه‌كان به‌لایانه‌وه‌ گرنگ بوو كه‌ به‌هه‌ر نرخێك بێت ده‌سه‌ڵات له‌ده‌ست نه‌ده‌ن و هه‌ر بۆكات به‌سه‌ر بردن كه‌وتنه‌ دانوسان كردن له‌گه‌ڵ سه‌ركردایه‌تى كورددا و به‌و هه‌نگاوه‌ هیچ ڕێگرێكی ئه‌وتۆیان نه‌ما كه‌ ترسی له‌ده‌ستدانى كورسیان بخاته‌ سه‌ر هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ له‌خۆیان دڵنیا بوون ئه‌مه‌یشیان پاڵ پێوه‌نا و ئاماده‌ نه‌بوون هیچ گفت و به‌ڵێنێك بده‌ن و شۆڕشی كورد ده‌ستی پێكرده‌وه‌. بۆ ناچاركردنی مه‌لا مسته‌فا كه‌ سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌ی بردبووه‌ ئێرانه‌وه‌ به‌عسیه‌كان له‌گه‌ڵ ئێرانیشدا ڕێككه‌وتن و شۆڕشه‌كه‌ی بارزانیان توانده‌وه‌ به‌رامبه‌ر به‌ به‌خشینی هه‌ندێ له‌ خاك و ئاوی كه‌نداو. به‌عسیه‌كان ڕۆژ به‌ ڕۆژ به‌هێزتر ده‌بوون و وه‌ك حیزبێكی تاكڕه‌وی سه‌رساحه‌كه‌ هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاوه‌ ترسی گه‌وره‌ی لێ ده‌كراو هیچ ڕۆشناییه‌كی دیموكراتی لێوه‌ نه‌ده‌هات ته‌نانه‌ت له‌ ناو حیزبه‌كه‌یشدا، تا كار گه‌یشته‌ ئه‌وه‌ی وه‌ك ئینقلابێكی تر سه‌دام هاته‌ سه‌رته‌خت و به‌كری وه‌ك باوكی سه‌ركرده‌ ناساند و خانه‌نشین كرا، ئه‌مه‌ بوو به‌ خاڵێكی ڕه‌شی حیزبه‌كه‌ و تا ده‌هات سه‌دام كورسیه‌كه‌ی به‌هێزتر ده‌كرد له‌سه‌ر حسابی هاوه‌ڵه‌كانی و بووه‌ دیكتاتۆرێكی بێ وێنه‌. هه‌ر له‌ دوای جه‌نگی جیهانی دووهه‌مه‌وه‌ گۆڕانكاریه‌كانی جیهان و ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست كارێكی وای كردبوو كه‌ ده‌وڵه‌ته‌ گه‌وره‌كان به‌ هۆی ترسی ململانێ چ له‌نێوان خۆیاندا یان له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌ته‌ بچوكه‌كاندا سیاسه‌تی خۆیان بگۆڕن له‌ بری زه‌بر و زه‌نگ و به‌ كۆیله‌ كردن كه‌وتنه‌ په‌یمان به‌ستن له‌گه‌ڵ یه‌كتر و ژێرده‌سته‌كانی جارانیان و به‌وه‌یش جۆره‌ها گروپ و هاوپه‌یمانی هاته‌ كایه‌وه‌ وه‌ك كۆمۆنۆلث و ناتۆ و سه‌نتۆ و جامیعه‌ی عه‌ره‌بی و هه‌ندێكی تر. ئێران یه‌كێك بوو له‌و ووڵاتانه‌ كه‌ په‌یمانی له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ریكادا هه‌بوو و بۆ ئه‌مه‌ریكا بنكه‌یه‌كی گرنگ بوو به‌ هۆی پێگه‌ی جوگرافیی نزیك شۆره‌وی و ئاوه‌گه‌رمه‌كانه‌وه‌. ئه‌وه‌نده‌ی پێ نه‌چوو ئێرانیش بووه‌ یه‌كێك له‌ نه‌یاره‌كانی ده‌وڵه‌ته‌ گه‌وه‌ره‌كان و به‌ شۆڕشی ڕزگاری نیشتمانی له‌ ١٩٧٩ دا شای دارده‌ستی ئه‌مه‌ریكایان ده‌رپه‌ڕاند و كۆمارێكی ئیسلامیان دامه‌زراند. ئێران ڕه‌وتی سیاسه‌تی خۆی به‌ ١٨٠ پله‌ گۆڕی ته‌نها به‌ ڕزگاری نیشتیمانییه‌وه‌ نه‌وه‌ستا به‌ڵكو له‌ پێناوی پاراستنی یه‌كڕیزی خه‌باته‌كه‌یان كه‌ پێویستی به‌ هێزی گه‌وره‌ و پاكانه‌ی به‌هێز هه‌بوو هێزی گه‌وره‌یان پێكهێاو بوونی دین و خواستی جه‌ماوه‌ر بۆ ئازادی وه‌ك پشتیوانێكی به‌هێز بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ كاریگه‌ری خۆی هه‌بوو و هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ ووته‌ به‌ناوبانگه‌كه‌یان به‌رز كرده‌وه‌ كه‌ ده‌ڵێ (نه‌شه‌رقیه‌ و نه‌ غه‌ربی جمهوری ئیسلامی) و به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ له‌ زۆر لاوه‌ دژایه‌تی نوێی بۆ دروست بوو جگه‌ له‌ دوژمنه میراتگه‌ره‌كه‌ی خۆی كه‌ ئه‌مه‌ریكا بوو. ئێران بۆ به‌ده‌ستهێنانى پشتیوانی ناوخۆ و ده‌وڵه‌ته‌ ئیسلامیه‌كان دژایه‌تی ڕاسته‌وخۆی ئیسرائیلی به‌ ئاشكرا ڕاگه‌یاند، به‌وه‌یش دوژمنایه‌تی له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ریكادا چڕتر بووه‌وه‌ و ترسیكی له‌لاى ئیسرائیلیه‌كانیش دروست كرد له‌لایه‌كی تریشه‌وه‌ ده‌یویست سیاسه‌ته‌كه‌ی خۆی بڵاو بكاته‌وه‌ كه‌ ئه‌مه‌یش هه‌ر ڕێگری خۆیی هه‌بوو، هه‌ربۆیه‌ كاتێك سه‌دام دژایه‌تی ئێرانی كرد له‌ پێناو گه‌ڕانه‌وه‌ی زه‌ویه‌كانى كه‌به‌خشیبوویه‌ ئێران گه‌شبینیه‌ك بۆ نه‌یاره‌كانی ئێران سه‌رى هه‌ڵدا و نه‌وتیان به‌ئاگره‌كه‌دا ده‌كرد و په‌یمانی نهێنییان له‌گه‌ڵ عێراقدا ده‌به‌ست. پشتیوانی جه‌نگه‌كه‌ ته‌نها دژایه‌تی كردنی ئێران نه‌بوو به‌ڵكو پشتیوانی و به‌هێزكردنی دیكتاتۆریه‌ت بوو له‌ عێراقدا و جارێكی تریش ده‌ستی ووڵاته‌ گه‌وره‌كان به‌ زه‌ره‌ری گه‌لى كورد شكایه‌وه‌. له‌ لایه‌كی تریشه‌وه‌ به‌هۆی ئه‌و ڕاگه‌یاندنه‌ به‌هێز و درۆیانه‌ی ڕژێمه‌كه‌ى عێراقه‌وه‌ زۆر ڕاستی هه‌بوون شاردرابوون ته‌نانه‌ت له‌ نزیكترین دراوسێیه‌وه‌ له‌وانه‌ بوونی ناڕه‌زایی به‌رامبه‌ر به‌ ڕژێم به‌تایبه‌تی له‌ باشووری عێراقدا نه‌ك هه‌ر نه‌ده‌زانرا ناڕه‌زایی ده‌رنه‌كووه‌ به‌ڵكو له‌بوونی مه‌زهه‌بی شیعه‌یش وه‌ك زۆرینه‌ گومان لای عه‌ره‌به‌كانى دراوسێ په‌یدا بوبوو، له‌سه‌ه‌ر ئاستى كوردستان هه‌موو لایه‌ك هه‌ستی به‌ هێزی پێشمه‌رگه‌ ده‌كرد و ده‌یشیان زانی كه‌ به‌چ شێوه‌یه‌ك گه‌لی كورد سه‌ركوتده‌كرێت به‌ڵام له‌ پێناو به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی و پشتیوانی كردنی یه‌كپارچه‌یی عێراق كه‌ باوه‌ڕیان ته‌نها به‌ سه‌دامی سوننه‌ مه‌زهه‌ب هه‌بوو بۆ ئه‌و پاراستنه‌ خۆیان بێ ئاگا كردبوو له‌ ڕووداوه‌كان. ڕاگه‌یاندنه‌كانیش بۆ ئه‌و بێ ده‌نگییه‌ ده‌سكه‌وتى ماددى باشیان له‌ سه‌ددامه‌وه‌ وه‌رده‌گرت، هه‌ربۆیه‌ به‌ هه‌موو شێوه‌یه‌ك پشتیوانیان بۆ سه‌دامى پارێزه‌ری ده‌رگای ڕۆژهه‌ڵات ده‌رده‌بڕی جگه‌ له‌ لیبیاو سوریا كه‌ كێشه‌ی نێوانیان له‌وه‌ گه‌وره‌تر بوو كه‌ سوریا ئه‌و جه‌نگه‌ به‌ڕه‌وا بزانێت و بگره‌ كه‌وته‌ پته‌وكردنی په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ ئێراندا. ئه‌و بێ ده‌نگییه‌ ووڵاته‌ گه‌وره‌كانى سه‌رمایه‌دارى و سۆسیالیستیشى گرتبوویه‌وه‌ و ده‌ورى ووڵاته‌ گه‌وره‌كان له‌سه‌ر واقیعى كوردستان تا كۆتایى جه‌نگى عێراق ـ ئێرانیش هه‌ر به‌ زه‌ره‌رى گه‌لى كورد بوو و هیچ هه‌نگاوێكى جدییان نه‌نا بۆ كۆتایى پێهێنانى ئه‌و نه‌هامه‌تیانه‌ى كوردستان هه‌رچه‌نده‌ سه‌ركردایه‌تى كورد هه‌وڵى پشتیوانى ده‌ستخستنى ده‌دا. كۆتایی به‌شی یه‌كه‌م khaledfaraj@hotmail.com 12296 59678 2006-12-07T12:34:17Z 210.5.233.198 Removing all content from page 12297 43223 2006-08-24T23:55:44Z 217.31.177.116 '''كاریگه‌رى ووڵاته‌ گه‌وره‌كان له‌سه‌ر كوردستانى باشوور''' به‌شى دووه‌م '''دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تى عێراق''' خالید عه‌لى فه‌ره‌ج ـ سوید به‌هۆی ئه‌و هه‌موو ناڕه‌واییه‌ی كه‌ له‌ ماوه‌ى حوكمڕانى به‌عسیه‌كاندا ده‌كرا له‌ عێراق هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاى ده‌سه‌ڵات گرتنه‌ ده‌ستى سه‌دامه‌وه‌ زۆرینه‌ی گه‌لی عێراق كه‌وتنه‌ به‌ره‌ی دڵه‌ڕاوكێیه‌كى ئه‌كتیڤه‌وه‌ ده‌مێك له‌ترسى گرتن و ئیعدامكردن ده‌مێكى تر له‌ ترسى بوونه‌ سووته‌مه‌نى جه‌نگى ناوخۆ و جه‌نگى ده‌ره‌كى ژیانى عێراقیه‌كان هه‌میشه‌ وه‌ك تۆم و جێرى له‌ فڕكان فڕكاندا بوو، هه‌رچه‌نده‌ ناڕه‌وایى به‌رامبه‌ر به‌ گه‌لى كورد ته‌نیا هاتنى سه‌ددام نه‌بوو و به‌ڵكو زامه‌كانى قوڵتر و ئازاره‌كانى كوشنده‌تر بوو، كێشه‌ى گه‌وره‌ى گه‌لى كوردى باشوور به‌زۆر لكاندنى نیشتیمانه‌كه‌یانه‌ به‌ عێراقى عه‌ره‌بیه‌وه‌ كه‌ مێژوویه‌كى پڕ له‌نه‌هامه‌تى‌ داونه‌تێ و هه‌ر له‌ئه‌نجامى ئه‌و به‌زۆر لكاندنه‌وه‌ سه‌دان هه‌زار ڕۆڵه‌ى شه‌هید و هه‌زارن گوندى كاول كراوه‌ و بگره‌ كوردستان بوو به‌ تاقیگه‌یه‌كى هه‌وا لێ بڕینى مرۆڤ و كیمیاوى به‌سه‌ردا بارین، مێژووى ده‌سه‌ڵاتى به‌زۆرلكێنراوى عێراق ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ قه‌یرانى كۆتایى هاتنى جه‌نگى جیهانى یه‌كه‌م له‌ ئه‌نجامى ململانێى نێوان ده‌وڵه‌ته‌ چاوچنۆك و گه‌وره‌كانى ئه‌وده‌مه‌، كه‌ كاریگه‌رى له‌سه‌ر خاكى كوردستان ڕاسته‌وخۆ بوو، به‌تایبه‌تى كه‌ پاش جه‌نگه‌كه‌ نیشتیمانى كورده‌كان كرایه‌ كێشه‌یه‌ك له‌نێوان توركیا و به‌ریتانیا به‌ ناوى كێشه‌ى موسڵه‌وه‌ كه‌ پێویسته‌ وورده‌كاریه‌كانیشى بزانین بۆ پته‌وكردندى پاكانه‌ى خه‌باتى ئازادیخوازى گه‌له‌كه‌مان٠٠٠ ململانێى پێشكه‌وتنى ته‌كنه‌لۆژیا له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌ته‌ گه‌وره‌كانه‌وه‌ وه‌ك له‌ به‌شى یه‌كه‌مدا باسم كرد جه‌نگێكى فره‌لایه‌نه‌ى سه‌پاند به‌سه‌ر گه‌لاندا، خواستى ده‌سه‌ڵات فراوانكردن و سه‌رله‌نوێ داڕشتنه‌وه‌ى نه‌خشه‌یه‌كى نوێ كه‌له‌گه‌ڵ بازاڕ و خواستى ئه‌و ده‌مه‌ى ده‌سه‌ڵاتداراندا بگونجێ له‌سه‌رووى لیستى هۆكانى هه‌ڵگیرساندنى جه‌نگى جیهانى یه‌كه‌مه‌وه‌ بوو، به‌ئاشكراو به‌نهێنى خاكى گه‌لانیان له‌ناو خۆیاندا دابه‌ش ده‌كرد، له‌پێناوى په‌لهاویشتندا په‌یمان به‌ستن و دژایه‌تى یه‌كتریان ده‌كرد، به‌ریتانیا و فه‌ره‌نسا و ڕوسیاى قه‌یسه‌رى له‌گه‌ڵ ئیتالیا به‌ره‌یه‌كیان بۆ خۆیان دامه‌زراندبوو به‌ناوى هاوپه‌یمانه‌كان، كه‌ له‌ڕاستیدا هاوپه‌یمانێتیه‌كه‌یان ته‌نها بۆ مانه‌وه‌ى خۆیان بوو له‌ترسى ئه‌ژدیهاكانى ئه‌ڵه‌مانیا و یابان له‌لایه‌ك و ده‌ستبه‌سه‌را گرتنى میراتیه‌كه‌ى عوسمانیه‌كان له‌لایه‌كى تره‌وه‌، عوسمانیه‌كان به‌هۆى گه‌نده‌ڵى و دواكه‌وتنى هه‌نگاوه‌كانى له‌گه‌ڵ ته‌كنه‌لۆژیا هێزێكى واى پێ نه‌مابوو كه‌ به‌قنج و قیتى جارانى ببینرێ هه‌ربۆیه‌ ناویان لێنابوو ده‌وڵه‌ته‌ نه‌خۆشه‌كه‌، وه‌ك په‌له‌گۆشتێكى به‌رده‌م چاو برسیه‌كانى ئه‌وده‌مه‌ وابوو. هه‌ر له‌سه‌ره‌تاى جه‌نگه‌كه‌وه‌ هاوپه‌یمانه‌كان له‌به‌ر ئه‌وه‌ى كه‌ هه‌ڵوێستى یه‌كتریان ده‌زانى كه‌وتنه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ و په‌یمانێكیان دا به‌یه‌كترى كه‌ هیچ مه‌رجێك بۆ شه‌ڕ وه‌ستان دانه‌نێن به‌بێ ئه‌گادارى یه‌كترى، ئه‌مه‌ش ته‌نیا له‌به‌ر سوور بونیان بوو له‌سه‌ر میراتیى عوسمانیه‌كان، له‌سه‌ر حسابى به‌ره‌كانى شه‌ڕ و گه‌وره‌ترین ده‌ستكه‌وت له‌ گه‌وره‌ترین شه‌ڕدایه‌ و بۆ ئه‌وه‌ش به‌ریتانیه‌كان هێزێكى زۆر گه‌وره‌تریان هێنابووه‌ ته‌نیشتى توركه‌كان له‌ چاو فه‌ره‌نسیه‌كاندا، به‌ریتانیا سوور بوو له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى كه‌ ڕوسیاى هاوپه‌یمانى ته‌نها به‌رگرى له‌خۆى بكات به‌رامبه‌ر به‌ سنووره‌كانى عوسمانى و نه‌چنه‌ ناو خاكى عوسمانیه‌كانه‌وه‌. كاتێك هێشتا عوسمانیه‌كان به‌شدارى شه‌ڕیان نه‌كردبوو وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ ( ئیدوارد گراى ) له‌گه‌ڵ ده‌ستپێ كردنى جه‌نگه‌كه‌دا ڕایگه‌یاند ( ئه‌گه‌ر توركیا لایه‌نى ئه‌ڵه‌مانیا بگرێت، ئه‌و كاته‌ پێویسته‌ بوونى نه‌مێنێت (١). هه‌روه‌ك وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى ڕوسیاش س.د.سازانۆڤ له‌ ١٠ / ٨ / ١٩١٤ دا بۆ سه‌فیره‌كه‌ى نووسى له‌ توركیا كه‌ له‌كاتى لایه‌نگیرى توركیا بۆ ئه‌ڵه‌مانیا ده‌توانین هه‌موو بونێكى بسڕینه‌وه‌... ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ى ڕوسیا كه‌ هاوپه‌یمانه‌كانى چاوه‌ڕێیان نه‌ده‌كرد ده‌بوایه‌ بوه‌ستێنرێت له‌م ڕووه‌وه‌ و له‌ ئه‌نجامى ووتووێژدا به‌ په‌یمانى ( سایكس ـ پیكۆ ) گه‌یشتن. به‌ریتانیه‌كان هه‌وڵى دوورخستنه‌وه‌ى ڕوسیایان ده‌دا چ له‌ڕووى مه‌یدانى شه‌ڕه‌وه‌ یان له‌ هێڵى به‌رگریدا و له‌به‌ر ئه‌وه‌ ڕووسه‌كانیان وا تێگه‌یاند بوو كه‌ بوونى عوسمانیه‌كان به‌نده‌ به‌ بوونى ئه‌ڵمانیاوه‌ و له‌كاتى كۆتایى پێهێنانى ئه‌ڵه‌مانه‌كاندا هه‌موو شتێك به‌به‌رژه‌وه‌ندى ئێوه‌ ده‌بێت، ته‌نانه‌ت مه‌لیك جۆرجى پێنجه‌م به‌باڵیۆزى ڕوسیاى ووت كه‌ پێویسته‌ ئه‌سته‌نبوڵ بۆ ئێوه‌ بێت. فه‌ره‌نسیه‌كانیش چاویان بڕیبووه‌ سوریا و فه‌له‌ستین، ئه‌م ململانێ گه‌رمه‌ له‌سه‌ر خاكى عوسمانیه‌كان پێویستى به‌وه‌ ده‌كرد هه‌ڵوێستیان ڕوونتر بێت. له‌ئاستى چاوتێبڕینى فه‌ره‌نسیه‌كان له‌ خاكى عوسمانیه‌كان ڕوسیا هیچ به‌رهه‌ڵسیه‌كى نه‌بوو و لازاریف به‌ ئاشكرا ده‌ریخست كه‌ چاره‌نووسى میراتى عوسمانیه‌كان ئه‌بێت له‌گه‌ڵ له‌نده‌ندا باسى بكه‌یت نه‌ك بترسبورگ. له‌كۆتایى ئه‌و مشتومڕانه‌دا به‌شێوه‌ى كارى دیپلۆماسى و له‌ سه‌ره‌تاى مانگى ئازارى ١٩١٦ دا جۆرج پیكۆ و مارك سایكس گه‌یشتنه‌ بترسبۆرگ بۆ تێگه‌یاندنى ڕوسه‌كان له‌و قۆناغه‌ى خویان پێى گه‌یشتوون، لێكۆڵینه‌وه‌ به‌رده‌وام بوو تا له‌ ڕۆژانى نێوان ٩ ـ ١٦ / ٥ / ١٩١٦ له‌ له‌نده‌ن قۆناغى كۆتایى ڕێككه‌وتنێك داڕێژرا كه‌ به‌ په‌یمانى نهێنى سایكس ـ پیكۆ ناسراوه‌ كه‌ شێوه‌كارێكى ده‌قاو ده‌قى داگیركه‌رانه‌ بوو. به‌ پێى ئه‌و په‌یمانه‌ و ئه‌و شوێنانه‌ى كه‌ به‌ر فه‌ره‌نسیه‌كان ده‌كه‌وت پێك هاتبوو له‌ به‌شى ڕۆژئاواى سوریا و لوبنان و كیلیكیا و عینتاب و ئۆرفه‌ و ماردین و دیاربه‌كر و هه‌كارى، هه‌روه‌ك له‌ نه‌خشه‌كه‌دا ناوچه‌ى A كه‌پێك هاتووه‌ له‌ ڕۆژهه‌ڵاتى سوریا و ولایه‌تى موسڵ ناوچه‌ى ده‌سه‌ڵاتى فه‌ره‌نسى بێت. به‌ركه‌وته‌ى به‌ریتانیه‌كانیش باشوورى سوریا و هه‌ردوو ولایه‌ته‌كانى به‌غدا و به‌سره‌،( له‌مه‌دا به‌ریتانیه‌كان ده‌یانویست كه‌ فه‌ره‌نسا بكه‌وێته‌ نێوانیان له‌گه‌ڵ ئیمپراتۆریه‌تى ڕوسیا هه‌ربۆیه‌ ڕازى بوو كه‌ ولایه‌تى موسڵ بداته‌ فه‌ره‌نسیه‌كان ). فه‌له‌ستینیش بكه‌وێته‌ ژێر سه‌رپه‌رشتى نێوده‌وڵه‌تیه‌وه‌ كه‌ ڕوسیا له‌سه‌رى ڕێكبكه‌وێت له‌گه‌ڵ وڵاته‌ ڕۆژئاواییه‌كان، به‌ڵام له‌گه‌ڵ سه‌ركه‌وتنى شۆڕشى به‌ڵشه‌فیه‌كان و گه‌ڕانه‌وه‌ى ڕوسیا له‌ كارو بارى ڕۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست به‌ریتانیه‌كان كێچ كه‌وته‌ كۆڵیان بۆ ئه‌وه‌ى كه‌ ولایه‌تى موسڵ بخه‌نه‌ سه‌ر میراتى خۆیان بۆ ئه‌وه‌یش پێویسته‌ سایكس ـ پیكۆ گۆڕانكارى به‌سه‌ردا بێت، لوید جۆرج ده‌ڵێ كاتێك كلیمنسو دواى جه‌نگ هات بۆ له‌نده‌ن له‌گه‌ڵیدا بووم به‌ناو هه‌موو شاردا تا ناو باڵیۆزخانه‌ و هه‌روه‌ك دانیشتوانیش به‌گه‌رمى پێشوازیان لێكرد، كاتێك گه‌یشتینه‌ ئه‌وێ پرسیارى لێكردم كه‌ چیت ده‌وێت له‌ فه‌رنسا تا بۆت بهێنم به‌تایبه‌تى؟ ڕاسته‌وخۆ له‌ وه‌ڵامدا ووتم ده‌مه‌وێت موسڵ بخه‌مه‌ سه‌ر عێراق و فه‌له‌ستینیش بكه‌وێته‌ ژێر سایه‌ى به‌ریتانیاوه‌، كلیمنسو ڕازى بوو به‌بێ لێكۆڵینه‌وه‌، هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وه‌مان به‌نوسراو نه‌بوو به‌ڵام كلیمنسو له‌كاتى لێدوانه‌كاندا له‌سه‌ر قسه‌كه‌ى خۆى مابوو (٢). به‌ڵام كلیمنسو له‌ كاتى لێدوانه‌كه‌دا ٣ مه‌رجى دانا بۆ ئه‌وه‌ى كه‌ موسڵیان بداتێ ١ـ فه‌ره‌نسا به‌شێكى له‌ نه‌وته‌كه‌ى موسڵدا هه‌بێت. ٢ـ به‌ریتانیا پشتگیرى له‌ فه‌رنسا بكات له‌كاتى هه‌ر ڕێگریه‌كى ئه‌مه‌ریكیه‌كاندا. ٣ـ دیمه‌شق و حه‌ڵه‌ب و ئه‌سكه‌نده‌رونه‌ له‌ژێر ئینتیدابى فه‌ره‌نسیدا بن، كلیمنسو له‌و كاته‌دا نه‌یزانى له‌ده‌ست دانى موسڵ چ زه‌ره‌رێكى گه‌وره‌ بوو ودوایى له‌ ٢٢ ى مایسى ١٩١٩ دا به‌ لوید جۆرجى ووتبوو ئه‌گه‌ر بمزانیایه‌ موسڵم نه‌ده‌یانێ(٣)٠ پێش مۆركردنى شه‌ڕوه‌ستانى مندروس به‌ریتانیا هه‌ردوو ویلایه‌تى به‌سره‌ و به‌غداى داگیر كردبوو، په‌یمانه‌كه‌ له‌ ٣٠/١١/١٩١٨ به‌سترا و له‌ نیوه‌ڕۆى ڕۆژى دواییه‌وه‌ كارى پێده‌كرا كه‌ هێزه‌كانى به‌ریتانیا ١٢ میل له‌ شارى موسڵه‌وه‌ دوور بوون، به‌ پێى په‌یمانه‌كه‌ ده‌بوایه‌ به‌ریتانیا له‌ سنوورى ئه‌و كاته‌ زیاتر هیچ شوێنێك داگیر نه‌كات و هه‌نگاو نه‌نێت, به‌ڵام هه‌ر دواى هێزه‌ بڵاوه‌كه‌ى توركیا كه‌وتبوون و له‌ ماوه‌یه‌كى كورتدا كه‌ركوك و هه‌ولێریشیان گرت٠ له‌ سلێمانی شێخ مه‌حمود له‌لایه‌ن توركه‌كانه‌وه‌ كه‌ جێیانهێشتبوو كرابووه‌ حاكمدار. به‌ریتانیه‌كانیش جۆره‌ها به‌ڵێنیان ده‌دایه‌ هه‌موو نه‌ته‌وه‌كانى ناوچه‌كه‌ بۆ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تى سه‌ربه‌خۆ، شێخ مه‌حمود به‌نهێنیه‌وه‌ په‌یوه‌ندى پێوه‌كردن و موقه‌ده‌م عێزه‌ت تۆپچى و ئه‌حمه‌د فایه‌قى وه‌ك نوێنه‌ر به‌نامه‌یه‌كه‌وه‌ نارده‌ لاى ده‌سه‌ڵاتدارانى به‌ریتانیا له‌ كفرى و نامه‌كه‌ گه‌یشته‌ سێر ئه‌رنۆلد ویڵسن له‌ به‌غدا كه‌ وه‌ك فرسه‌تێك وابوو ڕاسته‌وخۆ میجه‌ر نۆئیلى نارده‌ سلێمانى پاش كۆبوونه‌وه‌ له‌ ١/١١/١٩١٨ دا شێخ مه‌حمود كرایه‌ حاكمدار به‌ناوى به‌ریتانیاوه‌ و مێجه‌ر نۆئیلیش كرایه‌ ده‌مڕاستى، ئه‌م شێوه‌ حوكمه‌ و هه‌وڵى به‌رده‌وامى گه‌لى كورد بووه‌ سه‌ره‌تایه‌ك بۆ ئاواته‌كانى گه‌لى كوردستان كه‌ داننان به‌مافه‌كانیان له‌سه‌ر كاغه‌ز ببینن و په‌یمانێكیان له‌مێژوودا بۆ نوسرا به‌ناوى په‌یمانى سیڤه‌ره‌وه‌(٤)، به‌م كاره‌ به‌ریتانیا به‌شێكى گرنگى ولایه‌تى موسڵیان خسته‌ ژێر ڕكێفى خۆیان به‌بێ ته‌قه‌. له‌ ٢/١٢/١٩١٨ دا عه‌قید لچمن گه‌یشته‌ موسڵیش و داواى چۆڵكردنى توركه‌كانى له‌ على احسان پاشا كرد، هه‌رچه‌نده‌ به‌ پێى خاڵى ٧ و ١٦ ى په‌یمانى شه‌ڕبه‌ستنه‌كه‌ مێسۆپۆتامیا به‌ر به‌ریتانیا ده‌كه‌وت به‌ڵام كێشه‌یه‌ك سه‌رى هه‌ڵدا كه‌ ئایا ولایه‌تى موسڵ ده‌گرێته‌وه‌؟ توركه‌كان كه‌وتنه‌ لێدوان له‌سه‌ر ماناى مێسۆپۆتامیا، به‌ریتانیه‌كان به‌لایانه‌وه‌ گرنگ بوو كه‌ به‌لاى خویاندا بیشكێننه‌وه‌ چونكه‌ شوێنێكى دابه‌شكراوى ناو ڕێككه‌وتننامه‌ى سایكس ـ بیكۆ بوو كه‌ پاشان له‌ ڕێككه‌وتننامه‌ى سانڕیمۆدا له‌ده‌ست فه‌ره‌نسیه‌كانیشیان ده‌رهێنا(٥)، بۆ تێوه‌نه‌گلانى‌ ماناى مێسۆپۆتامیا به‌ئاواته‌كه‌یانه‌وه‌ زیاتر سیاسه‌تیان به‌كار هێنا كه‌ ته‌نیا فرسه‌تێك بوو بۆ ده‌ست به‌سه‌راگرتنى ولایه‌ته‌كه‌، بۆ نمونه‌ له‌ ٧/١٢ دا ئارنۆلد ویڵسن له‌سه‌ر داواى وه‌زاره‌تى هیندى برقیه‌یه‌كى نارد كه‌ به‌یاننامه‌یه‌كى به‌ریتانى فه‌ره‌نسى بوو و پێشنیارى كرد كه‌ پارێزگار كردنى هه‌موو عێراق بدرێته‌ به‌ریتانیه‌كان. وه‌زاره‌تى هیندى له‌ وه‌ڵامدا عێراقى كرد به‌ دوو به‌شه‌وه‌ باكور و باشوور و داواى هه‌ڵوێستى وڵسنیان كرده‌وه‌ وڵسن له‌ وه‌ڵامدا نووسى پێویسته‌ هه‌ر ٣ ویلایه‌تى به‌سره‌ و به‌غدا و موسڵ یه‌كه‌یه‌كى ئیدارى بن و له‌ژێر سه‌رپه‌رشتیه‌كى چالاكى به‌ریتانیادا بێت، هه‌روه‌ك نوسیبووى كه‌ عه‌ره‌به‌كان دژایه‌تى گه‌ڕانه‌وه‌یان ده‌كه‌ن بۆ ژێر ده‌سته‌ڵاتى توركیا و مه‌مله‌كه‌تێكیشیان ناوێت كه‌ له‌ژێر سایه‌ و یارمه‌تى به‌ریتانیادا نه‌بێت بۆ ئه‌مه‌یش هه‌رسێ ویلایه‌ته‌كه‌ له‌ژێر سایه‌ى مه‌لیكێكى عه‌ره‌بى و نوێنه‌رى به‌ریتانى كه‌ گونجاوترین كه‌سیش سێر برسى كۆكسه‌ باشترین چاره‌سه‌ره‌ و ٤ كه‌سایه‌تى عه‌ربیشى بۆ مه‌لیكایه‌تى پێشنیار كرد٠ له‌ ٣٠ ى تشرینى دووه‌مى ١٩١٨ دا وه‌زاره‌تى هیندى برقیه‌یه‌كى نارد بۆ وڵسن و داواى لێ كرد كه‌ هه‌ڵوێستى عێراقیه‌كان وه‌ربگرێت له‌سه‌ر ئه‌م سێ خاڵه‌ (٦)٠ ١ـ ئایا دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تێكى عه‌ره‌بى له‌ژێر سه‌رپه‌رشتى به‌ریتانیا به‌ چاك ده‌زانن كه‌ له‌ سنوورى باكورى موسڵه‌وه‌ بێت تا كه‌نداوى فارسى؟ ٢ـ ئه‌گه‌ر باشه‌ ئایا ده‌یانه‌وێت له‌ژێر سایه‌ى ئه‌میرێكى عه‌ره‌بیدا بێت؟ ٣ـ بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌یش (واته‌ ئه‌میرێكى عه‌ره‌بى) كێ كاندید ده‌كه‌ن؟ بۆ ئه‌و وه‌ڵامه‌یش دانیشتوانى ناو شارى موسڵ به‌یانێكیان نوسى و سه‌رپه‌رشتى به‌ریتانیایان پێ باشبوو تا كاتێك جوتیاره‌كان خۆیان ده‌گرن و چاكسازى ده‌كرێت، پێشتریش ڕاپۆرتێكى لجمن ( لجمن له‌ شۆڕشى عشریندا شۆڕشگێره‌كان له‌ نزیك موسڵه‌وه‌ كوشتیان.) كه‌ له‌ ٢٢/٩/١٩١٨ دا ڕونكردنه‌وه‌ى ته‌واوى ده‌رباره‌ى دانیشتوانى پارچه‌كانى ترى ویلایه‌ته‌كه‌ ڕه‌وانه‌ كردبوو كه‌ هه‌موو گاوره‌كان له‌گه‌ڵ سه‌رپه‌رشتى ڕاسته‌وخۆى به‌ریتانیادان و كه‌پێشتریش لایه‌نگرى فه‌ره‌نسیه‌كان بوون هه‌ڵوێستیان گۆڕیوه‌ چونكه‌ دژى حاكمى دێرزۆرن ته‌نها له‌ترسى ئه‌وه‌ى نه‌كه‌ونه‌ ژێر حوكمێكى عه‌ره‌بیه‌وه‌، هه‌رچى یه‌زیدیه‌كانیش هه‌یه‌ سه‌ركرده‌یه‌كى موسوڵمانیان ناوێت بۆ ناوچه‌كه‌یان. كورده‌كانیش كه‌ دوو له‌سه‌ر سێى ویلایه‌تى موسڵ پێك ده‌هێنن دژى حوكمێكى عه‌ره‌بین، له‌كۆتایى دا نوسیویه‌تى ده‌ره‌به‌گ و خاوه‌ن موڵكه‌كان ته‌نیا چینێكن كه‌له‌گه‌ڵ حكومه‌تێكى عه‌ره‌بیدابن ( ئه‌مه‌یش ڕێخۆشكه‌رێك بوو بۆ ده‌ستخستنه‌ ناو كارو بارى ناوچه‌كه‌ و له‌به‌ر ئه‌وه‌ى كورده‌كانیش له‌ خه‌باتدا بوون بۆ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تێكى سه‌ربه‌خۆ هیچ هه‌ڵوێستێكیان بۆ ئه‌و وه‌ڵامه‌ وه‌رنه‌گیرا). هه‌رچه‌نده‌ هه‌ڵوێسته‌ گشتیه‌كه‌ى دانیشتوانى ویلایه‌تى موسڵ به‌ ڕه‌فز بوو و له‌گه‌ڵ هه‌ردوو ویلایه‌تى به‌غدا و به‌سره‌دا به‌ به‌ڵێ به‌سترا به‌یه‌كه‌وه‌ و هه‌ربۆیه‌ خواستى ده‌وڵه‌تى عه‌ره‌بى بووه‌ زۆرینه‌ و هه‌ڵوێستى دانیشتوانى ناوچه‌ كوردیه‌كان بوو به‌ ژێره‌وه‌ و به‌زۆر لكێندران به‌و ده‌وڵه‌ته‌ى كه‌ خواستى دانیشتوانى به‌غدا و به‌سره‌ى له‌سه‌ر بوو ( ئینگلیزه‌كان مه‌به‌ستیان بوو بۆیه‌ وا ده‌رچوو )، له‌م هه‌ڵوێسته‌ى به‌ریتانیا ته‌نیا گه‌لى كورد زه‌ره‌رمه‌ند بوو، هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاوه‌ خواستى به‌ریتانیه‌كان ده‌مه‌زراندنى ده‌وڵه‌تێكى عه‌ره‌بى بوو نه‌ك عێراقى به‌هۆى جیاوازى هه‌ڵوێستیشه‌وه‌ به‌رامبه‌ر به‌ریتانیا له‌ نێوان كورده‌كان و عه‌ره‌به‌كاندا كه‌به‌رژه‌وه‌ندى عه‌ره‌به‌كان له‌گه‌ڵ ئینگلیزدا یه‌كى ده‌گرته‌وه‌ له‌لایه‌ك و له‌لایه‌كى تریشه‌وه‌ بوونى چه‌ند ده‌وڵه‌تێكى ترى عه‌ره‌بى هه‌ر له‌ژێر سایه‌ى به‌ریتانیادا كاریگه‌ى له‌سه‌ر هه‌ڵوێستى هه‌ردوو له‌ ئینگلیزه‌كان و عه‌ره‌به‌ عێراقیه‌كانیش هه‌بوو بۆ له‌یه‌ك نزیك بوونه‌وه‌ى زیاتر، و له‌سه‌ر حسابى كورده‌كان فرسه‌تێكى باش بوو بۆ په‌لهاویشتنێكى زیاتر بۆ ئینگلیزه‌كان و گه‌وره‌كردنى ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ى كه‌ له‌ به‌رژه‌وه‌ندى به‌ریتانیه‌كاندا بوو٠ ئه‌و بڕیاره‌ له‌دوایدا كێشه‌ى بۆ به‌ریتانیه‌كانیش دروست كرد و له‌سه‌ر لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كى شۆڕشى عشرین پرۆفیسۆر كریاجین له‌ ساڵى ١٩٢٢ دا نوسیویه‌تى و ده‌ڵێ توندڕه‌وى سه‌رۆكى پارتى سه‌ربه‌ست و سه‌رۆك وه‌زیرانى به‌ریتانیا كه‌ ئیستیغلالى وه‌ك ده‌ڵێ فه‌شه‌لى ( موغامه‌ره‌كه‌ى لوید جۆرج و چه‌رچڵ) ى كرد له‌ مێسۆپۆتامیا هۆى سه‌رهه‌ڵدانى شۆڕشى عشرین بوو و با داوا بكرێت له‌ حكومه‌تى به‌ریتانیا كه‌ واز له‌ ویلایه‌تى موسڵ و به‌غدا بهێنێت و ته‌نیا به‌سره‌ بهێڵێته‌وه‌.(٧)٠ به‌ڵام به‌ریتانیا بۆ ئه‌و لكاندنه‌ هۆ و بیانووى لاى خۆى دروستكردبوو چ له‌ڕووى ئابووریه‌وه‌ و چ له‌ ڕووى سیاسیه‌وه‌، هۆى لكاندنه‌كه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌م خاڵانه‌ ١ـ تێچونى سه‌ركوتكردنى خه‌باتى گه‌لى كوردستان و زۆر بوو و به‌لكاندنى به‌ ده‌وڵه‌ته‌ نوێكه‌وه‌ ئه‌و تێچوونه‌ له‌سه‌ر شانى به‌ریتانیا نه‌ده‌ما٠ ٢ـ په‌یمانێك له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌ته‌ نوێكه‌دا به‌سترابوو كه‌ مافى ده‌رهێنانى نه‌وت درابویه‌ به‌ریتانیا و كوردستانیش نه‌وتى زۆرى هه‌بوو و به‌لكاندنیه‌وه‌ ئه‌و په‌یمانه‌ كوردستانیشى ده‌گرته‌وه‌٠ ٣ـ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تێكى كوردى به‌سه‌رۆكایه‌تى شێخ مه‌حمود كه‌ دژایه‌تى به‌ریتانیاى ده‌كرد ترسى بۆ دروست كردبوون كه‌ ببێته‌ پێگه‌یه‌كى سه‌ربه‌ شۆره‌وى٠ ٤ـ بوونى ئاژاوه‌ و ناڕه‌زایى به‌رامبه‌ر به‌یه‌ك له‌ نێوان گه‌لانى ده‌وڵه‌ته‌ نوێكه‌دا ئاسانكاریه‌كه‌ بۆ دامركاندنه‌وه‌ى به‌رهه‌ڵستى كه‌ له‌دژى به‌ریتانیا بكرێت٠ ٥ـ بوونى گه‌لى كورد له‌ ئێران و توركیا و بوونیشیان له‌ژێر سایه‌ى به‌ریتانیا بیانوویه‌كى باش ده‌دات به‌به‌ریتانیا له‌كاتى دژایه‌تى كردنى ئه‌و وڵاتانه‌ و ئاسانكاریشه‌ بۆ ڕێكه‌وتن له‌گه‌ڵیاندا٠ ٦ـ كێشه‌ دروست كردن بۆ خه‌باتى ئازادیخوازى گه‌لانى ژێر ده‌ستى به‌ریتانیا. (٨)٠ كاتێكیش كێشه‌كه‌ گه‌یشته‌ كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان و بیانووى هێنایه‌وه‌ بۆ شێوه‌ى ده‌نگ وه‌رنه‌گرتنى دانیشتوان و دژایه‌تى كردن به‌رامبه‌ر به‌ زۆرلكاندنه‌كه‌وه‌ ڕایگه‌یاند كه‌ ١ـ له‌كاتى ده‌نگدانێكى وادا جگه‌ له‌ ڕۆشنبیره‌كان، خه‌ڵكى ئاسایى به‌گرنگیان نه‌زانیوه‌ چونكه‌ به‌رژه‌وه‌ندى ڕاسته‌وخۆیان نه‌بووه‌ ٢ـ ئه‌گه‌ر ده‌نگدان به‌ باشترین ڕێگه‌ داده‌نرێت به‌ریتانیا داوا ده‌كات كه‌ له‌ ناوچه‌ى باكورى موسڵدا بكرێت. كه‌ ده‌نیشتوانه‌كه‌ى ئاشورى و چه‌ند خێڵێكى كوردیش كه‌ داوایان پێشكه‌ش به‌ حكومه‌تى عێراق كردووه‌، له‌گه‌ڵ چه‌ند خێڵێكى عه‌ربیدا ٣ـ له‌كاتى ده‌نگداندا با هه‌موو هێزه‌كانى توركیا و عێراق و به‌ریتانیا له‌و ناوچه‌یه‌ نه‌مێنن ٤ـ خێڵه‌كانى سه‌ر سنوورى باكورى عێراق ناكرێت ده‌نگیان وه‌ربگیرێت له‌به‌ر ئاژاوه‌چیه‌كان ٥ـ عه‌ره‌ب و یه‌زیدى و جوله‌كه‌ و گاور و كلدانیه‌كان ده‌یانه‌وێت له‌گه‌ڵ عێراقدا بن به‌ڵام ئاشوریه‌كان و نه‌ستوریه‌كان نه‌ توركیایان ده‌وێت و نه‌ عێراق ئه‌وانى تریش كه‌ توركمانه‌كانن ڕێژه‌یه‌كى كه‌من و هیچ كاریگه‌یه‌كیان نابێت له‌سه‌ر ئه‌نجامه‌كه‌، ئه‌مانه‌ نیوه‌ى ویلایه‌ته‌كه‌ پێك ده‌هێنن و هه‌ڵبژاردن سوودى نیه‌. نیوه‌كه‌ى تریش كه‌ كورده‌كانن ناتوانن هه‌ڵوێستى خۆیان ده‌ربڕن٠ به‌ئاشكرا دیار بوو كه‌ بیانووه‌كانیان ته‌نیا له‌به‌رژه‌وه‌ندى خۆیاندا بوو و لیژنه‌كه‌ى كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان هه‌موو بیانووه‌كانى ڕه‌ت كرده‌وه‌(٩)٠ به‌ریتانیا ته‌نیا له‌ پێناوى به‌رژه‌وه‌ندى خۆیدا بوو كه‌ ئه‌و ولایه‌تى موسڵه‌ى له‌ سه‌ره‌تاوه‌ سه‌ر به‌ جه‌زیره‌ بوو بلكێنێت به‌ مێسۆپۆتامیاوه‌ كه‌ هه‌ر له‌ كاتى داگیر كردنیه‌وه‌ ناوه‌كه‌ى گۆڕى له‌ مێسۆپێتامیاوه‌ بۆ عێراق، دانیشتوانه‌كه‌ى ده‌یانزانى ئه‌م ناوه‌ له‌ عێراقى عه‌ره‌بى و عێراقى عه‌جه‌میه‌وه‌ هاتووه‌ كه‌ له‌ كۆتایى سه‌ده‌ى یانزه‌دا به‌كار هێنراوه‌ و عێراقى عه‌جه‌مى واته‌ به‌شێك له‌ ئێرانى ئێستاو به‌شێك له‌ ولایه‌تى موسڵ، عێراقى عه‌ره‌بیش له‌ هیت ـ تكریت زیاتر سه‌رناكه‌وێت واته‌ زنجیره‌ چیاكانى حه‌مرین. پێش ئه‌و كاته‌ هه‌رگیز دانیشتوانى كوردستان ناوى عێراقیان بۆ وڵاته‌كه‌یان به‌كارنه‌هێناوه‌ ته‌نیا عه‌ره‌به‌كان ئه‌و ناوه‌یان به‌باشتر بوو له‌ مێسۆپۆتامیا چونكه‌ ووه‌شه‌یه‌كى عه‌ره‌بى بوو(١٠)٠ پاشان لیژنه‌كه‌ى كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان به‌ئاشكرا ئه‌وه‌ى‌ ده‌رخست كه‌ توركیا مافى به‌سه‌ر ولایه‌تى موسڵه‌وه‌ ماوه‌، به‌ڵام عێراقیه‌كانیش مافى مانه‌وه‌یان هه‌یه‌ له‌ سنوورى سیاسى و ئابووریه‌كدا كه‌ بیانپارێزێت به‌تایبه‌تى توركیا چه‌ند جارێك ئه‌وه‌ى ڕاگه‌یاندووه‌ كه‌ ده‌یه‌وێت واز له‌ عه‌ره‌به‌كان بهێنێت بۆ بڕیارى چاره‌نووسى خویان. لیژنه‌كه‌ ئه‌وه‌یشى ده‌ر خست كه‌ عێراق بارو دۆخى ناوخۆى جێگیر نیه‌ به‌هۆى نه‌بونى ئه‌زمونى سیاسى و بوونى جیاوازى سوننه‌ و شیعه‌كان و په‌یوه‌ندى نێوان كورد و عه‌ره‌ب پێویستى به‌ ده‌سه‌ڵاتێك هه‌یه‌ بو پاراستنى، ئه‌م هۆیانه‌ له‌وانه‌یه‌ عێراق به‌ره‌و هه‌ڵدێر ببات ئه‌گه‌ر به‌بێ یارمه‌تى بمێننه‌وه‌ و له‌به‌ر ئه‌وه‌ لیژنه‌كه‌ بڕیارى دا كه‌ ئینتیداب به‌رده‌وام بێت به‌ شێوه‌ى په‌یوه‌ندى نێوان عێراق ـ به‌ریتانیا بو ماوه‌ى ٢٥ ساڵى تر و له‌كاتى ته‌واو بوونیدا باشتر وایه‌ ولایه‌تى موسڵ بگه‌ڕێنرێته‌وه‌ بۆ توركیا. پاشان له‌كاتى كۆتایى هاتنى ئینتیدابى كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان و كۆتایى په‌یمانى عێراقى ـ به‌ریتانى ئه‌گه‌ر هه‌ندێ دڵنیا بوون نه‌درێته‌ كورده‌كان كه‌ توركیا به‌باشتر ده‌زانن ئه‌وا بارودۆخى سیاسى ترسناك ڕوو ده‌دات(١١)٠ له‌ ڕۆژى ١٦ / ١ / ١٩٢٥ دا كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان كۆبوویه‌وه‌ و سه‌رۆكى دادگا نوێنه‌رى توركیاى بانگ كرد بۆ دانیشتن له‌گه‌ڵ لیژنه‌كه‌دا به‌ڵام له‌وێ نه‌بوو، له‌به‌رئه‌وه‌ سكرتێرى گشتى نامه‌یه‌كى خوێنده‌وه‌ كه‌ له‌ ڕوشدى به‌گه‌وه‌ له‌هه‌مان ڕۆژدا پێى گه‌یشتبوو، له‌نامه‌كه‌دا هاتووه‌ و ده‌ڵێ هه‌موو ئه‌و به‌ڵگانه‌ى كه‌ پێشكه‌شمان كردووه‌ بۆ ڕێككه‌وتن و ئاسانكاریه‌ك بۆ كۆمه‌ڵه‌ كه‌ ده‌ورى ناوبژى ببینێت هیچ ئه‌نجامێكى نه‌بوو و له‌به‌رئه‌وه‌ى كه‌ کۆمه‌ڵه‌ وه‌ك ناوبژیوان كارى نه‌كردووه‌ هه‌موو پێشنیاره‌كانى كۆنى ڕه‌ت ده‌كرێته‌وه‌ و له‌كۆتایى نامه‌كه‌ى ڕوشدى به‌گدا هاتووه‌ كه‌ مافى توركیا به‌سه‌ر خاوه‌ندارێتى هه‌موو ولایه‌تى موسڵ هه‌رماوه‌(١٢). پاشان ( ئۆستن ئۆوندن ) بڕیارى كۆتایى لیژنه‌كه‌ى خوێنده‌وه‌ و ووتى ( لیژنه‌كه‌ دان به‌وه‌دا ده‌نێت كه‌ چاره‌سه‌رى ململانێكه‌ بێویژدانى ده‌بێت ئه‌گه‌ر هه‌موو هێڵه‌ سه‌ره‌كیه‌كانى لیژنه‌ى كۆتایى جێ به‌جێنه‌كرێت. هه‌روه‌ك به‌وردى هه‌ڵسه‌نگاندن له‌سه‌ر هه‌موو چاره‌سه‌رێكى پێشنیاركراو كراوه‌ تا لیژنه‌كه‌ گه‌یشته‌ ئه‌و بڕیاره‌ى كه‌ دوو بۆچوون دیارى بكات ١ ـ لكاندنى هه‌موو به‌شه‌كانى‌ باشوورى هێلى بروكسل به‌ عێراقه‌وه‌ ٢ ـ دابه‌شكردنى ناوچه‌كه‌ له‌ ئاستى زێى بچوكدا هه‌روه‌ك به‌هۆى ئاڵۆزى كێشه‌كه‌ و ئه‌رك له‌سه‌ر شانى ئه‌ندامانى لیژنه‌كه‌ و هاوڕێكانیان ده‌ركه‌وت كه‌ بۆچونى یه‌كه‌م گونجاوتره‌(١٣)٠٠ لكاندنى كوردستان به‌ عێراقى عه‌ره‌بیه‌وه‌ و كردنیان به‌ گه‌لێكى بنده‌سته‌ به‌پیلانى بێگانه‌ زه‌ره‌ر و زیانێكى زۆرى گه‌یانده‌ گه‌لى كورد چ له‌ڕووى ئابوورى و چ له‌ڕووى مرۆڤایه‌تى و پێشێلكردنى مافه‌كانیه‌وه‌، ساڵه‌هاى ساڵ گه‌نجه‌كانیان ده‌كوشتن و به‌رهه‌مه‌كانیان به‌تاڵان ده‌بردن و ماڵیان كاول ده‌كردن به‌روبوومى ووڵاته‌كه‌یان له‌برى هه‌موو خۆشیه‌كى ژیان كه‌ پێیانى ببه‌خشێت ده‌كرایه‌ چه‌ك و ده‌كرایه‌ كیمیاوى و ئاگر و ئاسن و گه‌له‌كه‌یان پێ له‌ناو ده‌برد، تاكه‌كانى كۆمه‌ڵى كوردستان كه‌سانى ئاسایى و مرۆڤى ئاسایین هه‌ربۆیه‌ هه‌ستیان به‌و كێشانه‌ كردووه‌ و له‌ خه‌باتێكى درێژخایه‌ندا بوون بۆ به‌دیهێنانى مافه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كانیان، بۆ له‌ناوبردنى خه‌باته‌كه‌یان سه‌روت و سامانێكى زۆرى هه‌موو عێراقییه‌كان به‌فیڕۆ ده‌درا ئه‌مه‌ نه‌ك هه‌ر پێشێلكردنى گه‌لى كوردى پێوه‌ بوو به‌ڵكو گوزه‌رانى هه‌موو عێراقیشى به‌ره‌و خراپتر ده‌برد، ووڵاتێك بوو كه‌ سه‌ركوتكه‌رى دیموكراتى بوو سه‌ركوتكه‌رى مرۆڤایه‌تى بوو به‌زۆر ناوچه‌كانیان ده‌كرده‌ موڵكى گه‌لێكى تر كه‌خۆیان شوێنى تریان به‌جێده‌هێشت، شه‌ڕى سه‌پێنراو به‌سه‌ر گه‌لێكى بێ پشتیوان ئه‌نجامه‌كه‌ى ئه‌وه‌ بوو كه‌ سه‌ددام ئاو و زه‌وى به‌خشیه‌ ئێران بۆ له‌باربردنى شۆڕشى كورد كه‌ هۆى سه‌ره‌كى هه‌ڵگیرساندنى شه‌ڕى عێراق ئێران بوو، واته‌ ناكۆكى و ئاژاوه‌ى ناوه‌وه‌ پاڵپێوه‌نه‌رى سه‌ره‌كى بوو بۆ شه‌ڕى ده‌ره‌كى، عێراقێك كه‌ به‌زۆر لكێندرابێت به‌یه‌كه‌وه‌ و پاكانه‌یه‌كى ده‌ره‌كى و داگیركه‌رانه‌ى هه‌بێت هه‌ر ئه‌و عێراقه‌ ده‌بێت كه‌ هه‌موو خۆشیه‌كانى تیا كۆكرابوویه‌وه‌ بۆ ته‌نیا چینێك كه‌ به‌ئاره‌زووى خۆیان هه‌ڵس و كه‌وتیان به‌ به‌رو بوومى ووڵاتێكى نه‌وتیه‌وه‌ ده‌كرد و ئه‌نجامه‌كه‌ى ته‌نیا به‌فیڕۆ دانى ووزه‌ى مرۆیى و دواخستنى هه‌نگاوه‌كانى كۆمه‌ڵگاكه‌ بوو له‌ئاستى نه‌ك هه‌ر جیهانى به‌ڵكو ناوچه‌ییش، بۆ نمونه‌ ووڵاتێكى وه‌ك ئیماراتى عه‌ره‌بى كه‌ ووزه‌ى مرۆییه‌كه‌ى له‌ئاستى ته‌نیا شارێكى عێراقدایه‌ و به‌روبومى ووڵاته‌كه‌یشیان له‌ نه‌وته‌كه‌ى ئێمه‌ نه‌وتتر نیه‌ سه‌ره‌ڕاى بوونى به‌رهه‌مى كشتوكاڵى و سروشتى تر كه‌ ده‌مانتوانى به‌ حوكمێكى دیموكراتیانه‌ چه‌ند ده‌وڵه‌تى وه‌ك ئیمارات په‌نجه‌ى چاولێكردنمان بۆ ڕاكێشن نه‌ك په‌نجه‌ى ئامۆژگارى بۆ دیكتاتۆرێكى بێ وێنه‌ و پێى بڵێن به‌سه‌ بڕۆ با گه‌ل ڕزگارى بێت له‌نه‌هامه‌یته‌كانت٠ بوونى ده‌وڵه‌تێكى چه‌ند نه‌ته‌وه‌یى به‌زۆر لكێنراو هه‌میشه‌ دواكه‌وتوو و پڕ له‌ ئاژاوه‌ ده‌بێت هۆى سه‌ره‌كى ده‌بێت بو داواكردنى جیابوونه‌وه‌ له‌لایه‌ن بێبه‌شه‌كانه‌وه‌ و به‌ پێچه‌وانیشه‌وه‌ سه‌رهه‌ڵدانى دیموكراتى و یه‌كسانى نێوان گه‌لانى ناو ده‌وڵه‌تێك خواستى پێكه‌وه‌ ژیان زیاد ده‌كات هه‌وڵى به‌ره‌و پێشه‌وه‌ بردن گه‌وره‌ ده‌بێت گوزه‌رانى نه‌وه‌كانیان دڵنیاتر ده‌بێت، كه‌واته‌ دواى ڕوخانى ڕژێـمى دیكتاتۆرى با هه‌وڵى بنیاتنانى ئه‌و دیموكراتیه‌ بده‌ین كه‌ له‌گه‌ڵ گه‌ل و نه‌ته‌وه‌ پێشكه‌وتووه‌كاندا هه‌نگاو بنێین و شوێنمان هه‌بێت. به‌یه‌كگرتنى خۆویستى له‌گه‌ڵ گه‌لێكى وه‌ك عه‌ره‌بدا كه‌مێژوویه‌كمان هه‌یه‌ به‌یه‌كه‌وه‌ ئاسانتره‌ له‌م قۆناغه‌دا تا له‌گه‌ڵ برا كورده‌كانى خۆمان له‌ توركیا، ده‌كرێت عێراق بكرێته‌ ده‌وڵه‌تێكى دیموكراتى كه‌ ژیانمانى تیا مسۆگه‌ر بكردێت، ئاماده‌كردنى عه‌ره‌به‌كان بۆ دیموكراتیه‌ت ئاسانكارى ژیانى خۆمانه‌، كردنه‌ پشتیوانى مه‌سه‌له‌كه‌مانه‌ بۆ دواڕۆژێكى ڕووناكتر، ئه‌گه‌ر نه‌وه‌كانیشمان جیابوونه‌وه‌ هه‌ڵبژێرن پێویستیان به‌ پشتیوانى گه‌لان و شۆڕشگێڕانى گه‌له‌ سه‌رده‌سته‌كانمان ده‌بێت. نه‌چووه‌ بچێ و كاتمان له‌به‌رده‌مدا ماوه‌... بۆ دیموكراتیزه‌ كردنى عێراق و هیوامان مافى چاره‌ى خۆنوسینه‌٠٠٠ كۆتایى به‌شى دووه‌م سه‌رچاوه‌ ١ - د. كمال مضهر أحمد ـ أضواء على قضایا دولیة في الشرق الأوسط ـ ص ١٢٧ ٢ - د. كمال مضهر أحمد ـ أضواء على قضایا دولیة في الشرق الأوسط ـ ص ١٥١ ٣ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص٨ ٤ - له‌ ١٠/٨/١٩٢٠ دا هاوپه‌یمانه‌كان له‌گه‌ڵ توركیاداپه‌یمانێكیان مۆر كرد به‌ناوى په‌یمانى سیڤه‌ر كه‌ شێوه‌یه‌كى یاسایى دا به‌ ڕيككه‌وتننامه‌ى سان ڕیمۆ و یاساى ماندێت( الانتداب ). له‌ خاڵى ٩٤ عێراق خرایه‌ ژێر ماندێته‌وه‌ ( به‌پێى بڕگه‌ى ٤ له‌ خاڵى ٢٢ ى كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان) هه‌روه‌ك هه‌مان خاڵ بڕیارى پێكهێنانى لیژنه‌یه‌كى دا بۆ دیارى كردنى سنورى نێوان عێراق و توركیا، هه‌روه‌ك ده‌رباره‌ى گه‌لى كورد و له‌ خاڵه‌كانى ٦٢، ٦٣، ٦٤ دا هاتووه‌ كه‌ له‌ماوه‌ى ٦ مانگدا شوێنه‌ كوردنشینه‌كان كه‌ ده‌كه‌وێته‌ ڕۆژئاواى فورات و باشوورى ئه‌رمینیا و باكورى سنورى نێوان توركیا و سوریا و عێراق نیمچه‌ سه‌ربه‌خۆییه‌كیان بدرێتێ و پاشان له‌ماوه‌ى ساڵێكدا ئه‌گه‌ر ویستیان له‌ توركیا جیا ببنه‌وه‌ و توانییان ئه‌وه‌ جێبه‌جێى بكه‌ن ئه‌وا سه‌ربه‌ستیان ده‌درێتێ و له‌وكاته‌یشدا هاوپه‌یمانه‌كان ڕێگر نابن له‌ خواستى كورده‌كانى موسڵیش بۆ چونه‌ ناو ده‌وڵه‌ته‌ كوردیه‌كه‌وه‌ ئه‌گه‌ر ویستیان( بنواڕه‌ د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص١٢ ). به‌ڵام توركیا ئه‌وه‌ى به‌جێ نه‌هێنا و له‌لایه‌كى تریشه‌وه‌ كورده‌كان به‌هۆى جیاوازى ناوچه‌گه‌ریه‌وه‌ كورده‌كانى عێراق زیاتر له‌ عه‌ره‌به‌كانه‌وه‌ په‌یوه‌ندى ئابووریان به‌هێز تر بوو و جیاوازیان له‌گه‌ڵ كورده‌كانى ناو توركیادا هه‌بوو هه‌ربۆیه‌ هه‌ڵوێسته‌كانیان جیاواز بوو، توركیاش له‌گه‌ڵ هاوپه‌یمانه‌كاندا له‌به‌ر كێشه‌ و داواكاریه‌كانى بۆ ولایه‌تى موسڵ چه‌ند دانیشتنێكى تریش ساز كرا كه‌ یه‌كێك له‌و دانیشتنانه‌ به‌ لۆزان ده‌ناسرێت كه‌ له‌ ٢٤/٧/١٩٢٣ دا به‌سترا له‌ سویسرا كه‌ له‌ به‌ندى دووه‌مدا ده‌ڵێ هێڵى سنوورى نێوان عێراق و توركیا به‌ ڕێككه‌وتنێكى وورد دیارى ده‌كرێت له‌ماوه‌ى ٩ مانگدا و له‌كاتى نه‌گه‌یشتن به‌ ئامانج ده‌درێته‌ كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان. به‌م شێوه‌یه‌ هه‌موو به‌نده‌كانى په‌یمانى سیڤه‌ریان شۆرده‌وه‌ و بێ هیوایى گه‌لى بنده‌سته‌ى كورد دیسان سه‌رى هه‌ڵدایه‌وه‌ (بنواڕه‌ د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص٣١٧ )٠ ٥ - ڕێككه‌وتننامه‌ى سان ڕیمۆ ـ له‌كاتى لێدوانه‌كانى فه‌رنسا و به‌ریتانیا له‌سه‌ر نه‌وت له‌ ١٨ ى نیسانى ١٩١٩ دا ڕێككه‌وتننامه‌ى بیرنجیه‌ لونك به‌سترا و به‌پێى خاڵى ٤ فه‌ره‌نسا به‌شى ئه‌ڵه‌مانیا وه‌رده‌گرێت له‌ نه‌وتى توركى له‌ موسڵ كه‌ ٪٢٥ بوو و كاتێك كلیمنسۆ به‌كاره‌ساته‌كه‌ى زانى ئه‌م په‌یمانه‌ى ره‌فز كرد و هه‌روا مایه‌وه‌ تا وازى له‌كار هێنا، و له‌ ٢٥ ى نیسانى ١٩٢٠دا بۆ ڕاستكردنه‌وه‌ى ئه‌و په‌یمانه‌ له‌ ئه‌نجامى لێدوانه‌كاندا په‌یمانى سان ڕیمۆ به‌سترا كه‌ ڕێژه‌ى فه‌ره‌نسى له‌ سه‌ر نه‌وتى هه‌موو عێراق دیارى كرا نه‌ك ته‌نها موسڵ و ولایه‌تى موسڵ بوو به‌ به‌شى به‌ریتانیا( د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص٩ )٠ ٦ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص٥ ٧ - د.كمال مضهر أحمد ـ صفحات من تاریخ العراق المعاصر ـ بغداد١٩٨٧ ص ٤٧ ٨ - جلال طالبانى أغد و دیمقراطي و حرمان شعب حتى من حق الحلم؟ ١٩٨٩ ص ٢٩٩ ٩ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص٧٠ ١٠ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص٧٧ ١١ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص١٢٩، ١٣٠ ١٢ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص١٧١ ١٣ - د.فاضل حسین ـ مشكلة الموصل ـ طبع بغداد ١٩٥٥ ـ ص١٧٣ khaledfaraj@hotmail.com 12298 59680 2006-12-07T12:45:10Z 210.5.233.198 Replacing page with 'ئه‌م وتاره‌ لابراوه‌ چونكه‌ پیَناسه‌ نییه‌ و ئیَره‌ ته‌نها شویَنی بلاَوكردنی بابه‌تی زانی...' ئه‌م وتاره‌ لابراوه‌ چونكه‌ پیَناسه‌ نییه‌ و ئیَره‌ ته‌نها شویَنی بلاَوكردنی بابه‌تی زانیارینامه‌ یاخود ئینسایكلۆپیدیا ئاسایه‌ نه‌ك وتاری سیاسی 12299 43227 2006-08-25T00:11:23Z 217.31.177.116 دۆست و دوژمنى ده‌وڵه‌تى كوردى '''کاریگه‌ری ووڵاته‌ گه‌وره‌کان له‌سه‌ر کوردستان''' به‌شی چواره‌م '''دۆست و دوژمنى ده‌وڵه‌تى كوردى''' خالید عه‌لی فه‌ره‌ج ـ سوید به‌ ده‌ركه‌وتنى ئه‌نجامى هه‌ڵبژاردنه‌كانى عێراق و ده‌ركه‌وتنى ڕاستيه‌كى شاردراوه‌ كه‌ عه‌ره‌بى سوننه‌ زۆرينه‌ پێكناهێنن نه‌ك ته‌نيا له‌ شۆڕگێڕانى دژ به‌ ديكتاتۆريه‌ت، به‌ڵكو له‌ ژماره‌ى دانيشتوانيشدا، قه‌يرانێك سه‌رى هه‌ڵدا كه‌ئاژاوه‌ى بۆ عێراقيه‌كان دروست كرد، نه‌بوونى دڵسۆزانى سوننه‌ بۆ به‌رژه‌وه‌نديه‌ گشتيه‌كان كه‌ له هه‌ڵبژاردنه‌كه‌دا خۆى ده‌نواند به‌ئاشكرا ده‌ركه‌وت و ڕايان گه‌ياند و به‌شداريشيان نه‌كرد به‌تايبه‌تى له‌ هه‌ڵبژاردنه‌کانی ٣٠ / ١ / ٢٠٠٥ دا، هه‌ربۆيه‌ خرانه‌ پاڵ ناحه‌زانى ديموكراتى و پاڵپشتى ديكتاتۆره‌ كۆنه‌كه‌ و ئاژاوه‌ گێڕه‌كانه‌وه‌، سوننه‌كان بوونه‌ كه‌مايه‌تيه‌كى بێ وێنه‌ كه‌ هه‌رگيز چاوه‌ڕێى ئه‌و ئه‌نجامه‌ نه‌ده‌كرا، هه‌رچه‌نده‌ له‌پاشاندا و له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانى دووه‌مدا زۆر به‌چالاكى به‌شداريان كرد وه‌ك كاردانه‌وه‌يه‌كى ئه‌و هه‌ڵوێست وه‌رگرتنه‌ له‌سه‌ريان، به‌ڵام ڕاستيه‌ك ده‌ركه‌وت كه گومانى لێده‌كرا له‌ ‌باره‌ی ژماره‌ی دانیشتوان و ڕێژه‌ی بوونی نه‌ته‌وه‌‌ جیاوازه‌کانی وه‌ک کورد و عه‌ره‌بی سوننه‌ یان عه‌ره‌بی شیعه‌ و که‌مایه‌تیه‌کانی تر له‌و ژماره‌يه‌دا که‌ شاردراوه‌ بوو تا ئه‌و ده‌مه‌، هه‌رچه‌نده‌ من نامه‌وێت له‌سه‌ر ژماره‌ى دانيشتوانى عێراق بدوێم به‌ڵام وه‌بيرهێنانه‌وه‌ى هه‌ندێ له‌ مێژووى گۆڕانكاريه‌كان، په‌رده‌هه‌ڵماڵينێكه‌ له‌سه‌ر ئه‌و كۆچ و كۆچپێكردن و ڕاماڵينه‌ بێ ياساييه‌ى كه‌ به‌شێوه‌يه‌كى ناسروشتى ڕوويداوه، ئه‌وه‌ نه‌ك هه‌ر عه‌ره‌به‌ سوننه‌كان به‌ڵكو توركمانه‌كانيش كه‌ قه‌واره‌ى خۆيان زۆر له‌وه‌ به‌زياتر داده‌نا كه‌ به‌ته‌نيا له‌يه‌ك كوردسى په‌رله‌ماندا بنوێنرێن. هه‌موو كۆمه‌ڵگايه‌ك كه‌م يان زۆر به‌هۆى ململانێ سروشتيه‌كانى مرۆڤايه‌تى و به‌درێژايى مێژوو كۆچ و ڕه‌وى به‌خۆيه‌وه‌ ديوه‌ كه‌ شوێنه‌وارى له‌سه‌ر جوگرافياى هه‌موو زه‌وى به‌زه‌قى دياره‌ و به‌شێكى دانه‌بڕاوه‌ له‌ مێژووى هه‌موو گه‌لان و مرۆڤايه‌تى، ئه‌و گۆڕانكارييه‌ سروشتيانه‌ كاردانه‌وه‌ى خواستى به‌ره‌و باشتر بردنى ژيانى هه‌موو مرۆڤايه‌تى و چين و توێژه‌كانى كۆمه‌ڵگاكان بووه‌‌، كه‌ كاريگه‌ريان له‌سه‌ر پێشكه‌وتنى كۆمه‌ڵگاكانى تريش هه‌بووه‌ له‌ ڕووى كۆمه‌ڵايه‌تى و ئابوورى و ئايينى و زمانه‌وانيشه‌وه‌. له‌كۆندا هيچ ڕێگرێك نه‌بووه‌ له‌به‌رده‌م ئه‌و ئاڵ و گۆڕه‌ سروشتيانه‌دا، مرۆڤه‌ سه‌ره‌تاييه‌كان له‌ ئه‌نجامى به‌دواگه‌ڕانى خۆراك و ده‌ست خستنى هۆكانى مانه‌وه‌ له‌ ژياندا ئه‌م ديارده‌يه‌يان هێناوه‌ته‌ ئاراوه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ پێشكه‌وتنى كۆمه‌ڵگاكاندا مۆركى جياجياى به‌خۆيه‌وه‌ ديوه‌، و له‌هه‌ندێ كاتدا ئاسانكارى بۆ كراوه‌ و كاتى وايش هه‌بووه‌ پێويستى به‌وه‌ كردووه‌ سنوورێكى بۆ دابنرێت، له‌ سه‌ده‌ى بيسته‌مدا له‌گه‌ڵ گۆڕانكارييه‌ خێراكانى ناو كۆمه‌ڵگا پێشكه‌وتووه‌كان‌ و ململانێى به‌زۆر كۆچ كردن و كۆچ پێكردن پێويستى سنوور دانانه‌كه‌ قۆناغى نوێى به‌خۆيه‌وه‌ بينى و به‌ئاشكرا له‌ ڕێككه‌وتننامه‌كانى نێوان ده‌وڵه‌ته‌ خاوه‌ن بڕياره‌كاندا ده‌ركه‌وت، ئاسانكارى و دژايه‌تى بۆ ئه‌و ديارده‌يه‌ نوسرايه‌وه‌ چ له‌ به‌نده‌كانى كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان و پاشانيش كرايه‌ به‌ندێك له‌ ده‌ستوورى هه‌ميشه‌يى نه‌ته‌وه‌ يه‌كگرتووه‌كان، ئاسانكارى بۆ هه‌موو ئه‌وانه‌ى كه ترسى مردن و له‌ناو بردنيان له‌سه‌ره‌ و هه‌موو داگيركردنێك و به‌زۆر كۆچپێكردنێكيش هێڵى سووريان به‌ده‌وريا كێشا دژايه‌تييان لێ ڕاگه‌ياند. له‌ به‌ر ئه‌وه‌ى ئه‌و ناوچه‌يه‌‌ى كه‌ ناو نراوه‌‌ ڕۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست به‌ يه‌كێك له‌ كۆنترين پێگه‌ى مرۆڤايه‌تى ده‌ناسرێت و خاكه‌كه‌ى له‌شوێنێكه‌وه‌ بۆ شوێنێكى تر ده‌وڵه‌مه‌ندى و هه‌ژارى له‌ سامانى سروشتيدا بونيادێكى جياجياى هه‌بووه‌، ديارده‌ى كۆچ و ڕه‌وى دانيشتوانه‌كه‌ى و كاريگه‌رييان بۆ سه‌ر يه‌كتر زۆر ئاشكرا تر بووه‌ له‌شوێنه‌كانى تر، بگره‌ له‌زۆر لاوه‌ چاوتێ بڕينێك هه‌بووه‌ له‌سه‌ر سامانه‌ سروشتيه‌كانى ئه‌م ناوچه‌يه‌ و شوێنێكى چالاك و مه‌يدانێكى گرنگى ‌هه‌ردوو جه‌نگى جيهانى يه‌كه‌م و دووه‌ميش بووه. ئه‌م ناوچه‌يه‌ به‌تايبه‌تى خاكى نيشتمانى عه‌ره‌ب له‌به‌ر ئه‌وه‌ى شوێنى سه‌رهه‌ڵدانى ئايينه‌كانى ئيسلام و گاور و جوله‌كه‌ بووه‌ دانيشتوانه‌كه‌ى به‌شوێنێكى پيرۆز و پايه‌به‌رزيان زانيوه‌، ئه‌مه‌ و چه‌ند هۆكارێكى ترى وه‌ك داگيركردنيان له‌لايه‌ن توركه‌وه بۆ نزيكه‌ى ٤٠٠ ساڵ، هه‌ستێكى واى داوه‌ به‌ دانيشتوانه‌كه‌ى كه‌هه‌ست به‌كه‌م و كوڕى بكه‌ن و له‌هه‌وڵى به‌رزكردنه‌وه‌ى ئه‌و هه‌سته‌دا ئايين و مێژووى زانايانى خۆيان به‌دره‌وشاوه‌ترين هۆكار داناوه‌ بۆ يه‌كگرتنه‌وه‌ى خاڵى خه‌باتى يه‌كپارچه‌يى و هێنانه‌ ژێر ڕكێفى لاوه‌كانيان بۆ كۆكردنه‌وه‌ له‌ده‌ورى ئامانجه‌ نه‌ته‌وه‌ييه‌كانياندا، هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م بۆ چوونه‌ به‌خێرايى ته‌شه‌نه‌ى كرد و بوونى قورئانى پيرۆزيش به‌ زمانى عه‌ره‌بى ياريده‌ده‌رێكى گه‌وره‌ى يه‌كخستنى زمانه‌كه‌يان بووه‌، به‌ڵام له‌لايه‌كى تره‌وه‌ كۆمه‌ڵێك بيروبۆچوونى شۆفێنى سه‌رى هه‌ڵدا له‌ناوياندا كه‌بووه‌ هۆى دواكه‌وتنى ناوچه‌كه‌، بۆ نمونه‌ له‌سوريا و عێراق و ميسردا كه‌جگه‌ له‌ نه‌ته‌وه‌ى عه‌ره‌ب گه‌لانى تريش هه‌ن و ده‌ژين، به‌ڵام به‌هۆى ئه‌و پيرۆز سه‌يركردنه‌‌ى خۆيان و خواستى په‌لهاويشتن بۆ ‌سه‌ر زه‌وى و خاكى گه‌لانى تر، به‌پێويستيان زانيوه‌ كه‌ ئه‌و گه‌لانه‌ بكه‌نه‌ عه‌ره‌ب و مێژوو و خاك و زمانانيان لێ بگۆڕن و لێيان قه‌ده‌غه‌ بكه‌ن و بيانكه‌ن به‌عه‌ره‌ب، له‌سوريا ده‌وڵه‌ته‌كه‌يان به‌ عه‌ره‌بى سورى و له‌ميسر ميسرى عه‌ره‌بى، و له‌عێراقيش ناوى عێراقى عه‌ره‌بى سه‌پێنرا به‌سه‌ر سه‌رتاسه‌رى ده‌وڵه‌ته‌ دروست كراوه‌كه‌ى ده‌ست بێگانه‌، له‌عێراق ته‌نيا به‌ناوه‌كه‌ ڕازى نه‌بوون به‌ڵكو به‌پته‌و كردنى حيزبێكى وه‌ك به‌عسى هاوشێوه‌ى سوريا خۆيان نه‌ك له‌گه‌لى كورد به‌زياتر ده‌زانى به‌ڵكو هه‌موو سه‌روه‌رييه‌كانى مرۆڤايه‌تيشيان بۆ ئازايه‌تى و جوامێرى عه‌ره‌ب ده‌گه‌ڕانه‌وه‌، به‌عس له‌ناوه‌ڕاستى چله‌كانه‌وه‌، كه‌ هێشتا جوڵانه‌وه‌يه‌كى بچوك بو له‌ سوريا و نه‌بوبو به‌ حيزبێكى به‌هێز و هێشتا ئومێدى ئه‌وه‌شى نه‌بو ده‌سه‌ڵاتى سياسى بگرێته‌ ده‌ست، بيروبۆچونى تايبه‌تى هه‌بوه‌ له‌سه‌ر كه‌مايه‌تيه‌كانى ناو ( وطنى عربى )، و به‌درێژايى ته‌مه‌نى خۆى له‌نوسينه‌كانيدا باسى ( أقليات ) ى كردوه‌ له‌وانه‌ كورد، وه‌ باسى خه‌ته‌رى ( أقليات ) ى كردوه‌ بۆ سه‌ر نه‌ته‌وه‌ى عه‌ره‌ب و خاكى عه‌ره‌ب و ئه‌ندامه‌كانى خۆى لێ وريا كردۆته‌وه‌ كه‌ هه‌وڵى تواندنه‌وه‌، يا خود ده‌ركردن، يا له‌ناوبردن بده‌ن.( بنواڕه‌ په‌نجه‌كان يه‌كترى ئه‌شكێنن - نه‌وشيروان مسته‌فا - لاپه‌ڕه‌ ٣٨٤ ). سه‌ركرده‌كه‌يان به‌ جۆره‌ها ناو ده‌ناسان و چاوچنۆكى و چاوتێ بڕينيان بۆ خاكى كوردستان واى لێكردبوون كه‌ هه‌رچى هێزيان هه‌يه‌ له‌گه‌لێكى بێ پشتيوانى وه‌ك كورددا تاقى بكه‌نه‌وه‌ و هه‌وڵى به‌عه‌ره‌ب كردنى خاك و مرۆڤ و مێژوو و هه‌موو شتێكيان بده‌ن، كێشه‌ى گه‌وره‌يان بۆ گه‌لى كورد و كه‌مه‌نه‌ته‌وايه‌تييه‌كانى تريش هێنايه‌ كايه‌وه‌، به‌جۆره‌ها شێوه‌ هه‌وڵى له‌بير بردنه‌وه‌ى بوونى خۆيانيان به‌سه‌ردا ده‌سه‌پاندن و ئه‌گه‌ر نه‌يشكرايه‌ له‌ناويان ده‌بردن. له‌لايه‌كى تريشه‌وه‌ به‌هۆى جه‌نگه‌ درێژخايه‌نه‌كان و زيانه‌ زۆره‌كانى بۆ سه‌ر ئه‌م ناوچه‌يه‌، له‌هه‌ندێ شوێندا، تێكدانى مێژوو و په‌روه‌رده‌كردنى گه‌لى سه‌رده‌سته‌ ئاڵۆزى بۆ نه‌وه‌ به‌ دوا يه‌كه‌كاندا دروست كردووه‌ و كارێكى واى كردووه‌، كه‌ كێشه‌ى نێوان نه‌ته‌وه‌ جياجياكانيش پێويستى به‌ ڕوونكردنه‌وه‌ى مێژوويى و جوگرافى هه‌بێت بۆ ساغ كردنه‌وه‌ى ڕاستيه‌كان، مافه‌كانى دانيشتووانى كه‌ركوك و ئاسايى كردنه‌وه‌ى ناوچه‌كه‌ به‌پێى مادده‌ى ٥٨ و پشت به‌ به‌ڵگه‌ به‌ستن يه‌كێكه‌ له‌و جۆره‌ كێشانه‌. ئێمه‌ى كورد وه‌ك نه‌ته‌وه‌يه‌كى هه‌ميشه‌ بنده‌ست و بێده‌سه‌ڵات، نه‌بووينه‌ته‌ خاوه‌نى ده‌وڵه‌تێكى نوێ كه‌مافه‌كانمان بۆ ساغ بكاته‌وه‌، له‌لايه‌كى تريشه‌وه‌ سه‌رده‌سته‌كانمان هه‌ميشه‌ له‌ هه‌وڵى ئه‌وه‌ دابوون‌ نه‌وه‌ به‌دواى نه‌وه‌ مافه‌كانمان وون بكه‌ن و خاكمان بكه‌نه‌ خاكى خۆيان هه‌روه‌ك به‌بيانووى ئايينى و يه‌كپارچه‌يى و دژايه‌تى كردنى داگيركه‌ران خۆيان سه‌پاندووه و له‌و سنووره‌ خۆيان ده‌رباز كردووه‌ كه‌ خۆيان به‌داگيركه‌ر دابنێن به‌ هه‌موو شێوه‌يه‌ك ئه‌ركه‌كانى ئێمه‌يان سه‌ختتر كردووه‌‌‌٠ له‌ناو خۆيشماندا به‌ هۆى ‌جياوازى بيرو بۆچونه‌كان و بينينى كێشه‌كانمان له‌كۆمه‌ڵێكه‌وه تاكۆمه‌ڵێكى تر، كه‌هه‌ندێ جار كاريگه‌رى سه‌رده‌سته‌كان له‌ڕووى ئايين و به‌كرێگرته‌وه‌ ده‌ورى سه‌ره‌كى بينيوه‌، خاڵى يه‌كگرتنه‌وه‌ و پاكانه‌ى يه‌كڕيزيمان نه‌ك هه‌ر له‌ برى ئه‌وه‌ى ببێته‌ كۆكه‌ره‌وه‌ى شۆڕشگێڕان، به‌ڵكو زۆرجار پارچه‌پارچه‌ كراوه و هه‌ر به‌جيايش چاره‌سه‌رى كێشه‌كانيان بينيوه‌، هه‌ربۆيه‌ بووه‌ته‌ هۆى سه‌رهه‌ڵدانى چه‌ندين حيزب و بۆچوونى جياواز له‌يه‌كتر و خه‌باتى گه‌له‌كه‌مانيان دابه‌ش كردووه‌، و زۆرجار پێكدادانى لێ كه‌وتۆته‌وه‌، كه‌ دوژمنان به‌هه‌ليان زانيوه‌ و بۆ به‌رژه‌وه‌ندى خۆيان و بۆ ويستى يه‌كتر و له‌دژى يه‌كتريش به‌كاريان هێناوه‌‌. به‌هۆى ئه‌و كێشانه‌وه‌ نه‌ك هه‌ر لاى سه‌رده‌سته‌و بێگانه‌كان، به‌ڵكو گومان له‌سه‌ر ئه‌نجام و تواناى خه‌باتى گه‌له‌كه‌مان له‌ناوخۆيشماندا سه‌رى هه‌ڵداوه‌ و جياوازى حيزبايه‌تى و شه‌ڕى ناوخۆ و نه‌هامه‌تى ئه‌و شه‌ڕانه‌ كراونه‌ته‌ بيانووى گه‌نده‌ڵى دووركه‌وتنه‌وه‌ له‌ شۆڕش و كايگه‌رى بۆ سه‌ر لاوه‌خوێنگه‌رمه‌كانيشمان هه‌بووه‌ كه‌ به‌ كۆڵه‌كه‌ى شۆڕش و خه‌بات داده‌نرێن، له‌لايه‌كى تريشه‌وه‌ ڕاستيه‌ مێژووييه‌كان وه‌ك پێويست نه‌گه‌يشتووه‌ته‌ لاى هه‌مووان، كێشه‌ى كۆچ و كۆچپێكردنى گه‌له‌كه‌ و چاره‌سه‌ره‌كه‌يان ته‌نيا دراوه‌ته‌ ده‌ست سه‌ركرده‌ حيزبيه‌كان كه‌ڕێگه‌ خۆشكه‌رێكه‌ بۆ حيزب سالارى و كه‌مبوونه‌وه‌ى تواناى ديموكراتيزه‌ كردنى كۆمه‌ڵگا، و تاكه‌كانى كۆمه‌ڵ زۆرجار نه‌يانويستووه‌ خۆيان له‌قه‌ره‌ى ئه‌وه‌ بده‌ن و ئه‌گه‌ر چه‌ند شتێكى ساده‌يشيان زانيبێت به‌لايانه‌وه‌ به‌س بووه‌ بۆ داكۆكى كردن له‌بۆچوونه‌كانى خۆيان، كه‌ لاوازى بيرو بۆچوونه‌كانى تاكى كوردى پێوه‌ به‌ند بووه‌ به‌رامبه‌ر به‌ ته‌ڵه‌كانى ناحه‌ز و پيلانگێڕان. وه‌ك له‌به‌شى دووه‌مدا باسم كرد ملمانێى بێگانه‌كان له‌سه‌ر خاكى ئێمه‌ گه‌يشتۆته‌ دادگاى نێو ده‌وڵه‌تى و هيچ حسابێكيش بۆ هه‌ڵوێستى ئێمه‌ى خاوه‌ن خاك و خاوه‌ن كێشه‌ نه‌كراوه‌ ( بوينه‌ته‌ بێگانه‌ و بێگانه‌ خاوه‌ن ماڵه‌)، سه‌رهه‌ڵدانى كێشه‌ى موسڵ و چاره‌سه‌ره‌كه‌يشى هه‌ر له‌پێناوى به‌رژه‌وه‌نديه‌كانى داگيركه‌رانى خاكه‌كه‌ماندا بووه‌، ئه‌مانه‌ وه‌ك ئه‌زموونێكى چه‌ندباره‌ و به‌رده‌وام كاريگه‌رى له‌سه‌ر تاكى كۆمه‌ڵ و حيزبه‌كان هه‌بووه‌، هه‌ر بۆيه‌ خه‌باتى گه‌له‌كه‌مان ڕۆژ به‌ ڕۆژ ده‌ركى به‌زه‌روريه‌تى ديسپلين و ڕێكخستنى شۆڕشگێڕان كردووه‌، و له‌ مێژووى خه‌باته‌‌كه‌دا هه‌ست به‌ جياوازى له‌نێوان هه‌ر قۆناغێك له‌گه‌ڵ هه‌نگاوى پێش خۆيدا كراوه‌، گۆڕان له‌ شێوه‌كانيشدا هه‌بووه‌ و له‌و پێناوه‌يشدا و بۆ داكۆكى كردن له‌مافه‌ نه‌ته‌وه‌ييه‌كان له‌گه‌ڵ خه‌باتى چه‌كداريدا، جارى وا هه‌بووه‌ په‌ناى بردوه‌ته‌ به‌ر گفتوگۆ له‌گه‌ڵ سه‌رسه‌ختترين دوژمندا٠ لێدوانه‌كانى ئێستاى به‌غدايش له‌وه‌ تێناپه‌ڕێت، له‌نێوان ليسته‌ جياجياكاندا و له‌پێناوى هاوسه‌نگيه‌كدا ته‌وافقيان هێناوه‌ته‌ كايه‌وه‌، كه‌به‌يه‌كسان بوونى داده‌نێن بۆ به‌شدارى كردنى هه‌موو چين و توێژه‌ عێراقيه‌كان، به‌ڵام چۆن ئێمه‌ هه‌وڵى دابينكردنى مافه‌ڕه‌واكانمان ده‌ده‌ين به‌هه‌مان شێوه‌ سه‌رده‌سته‌كانيش هه‌وڵى ده‌سكه‌وتى زياتر ده‌ده‌ن بۆ خۆيان، كه‌واته‌ ئه‌م كێشه‌يه‌ نه‌ك هه‌ر ده‌رخستنى ڕاستييه‌كانى پێوه‌ به‌نده‌، به‌ڵكو باوه‌ڕپێهێنانى هه‌ڵوێستى سه‌رده‌سته‌ و گونجاندنى خواسته‌كانى گه‌لى كورديش به‌شێكى گرنگى گفتوگۆكان ده‌بێت. به‌بڕينى هه‌ر قۆناغێك و هه‌ر هه‌نگاوێك بيانووى نوێ سه‌رهه‌ڵده‌دا له‌لايه‌ن زه‌ره‌رمه‌ندانى ديموكراتى و به‌ئاشكرا به‌رژه‌وه‌ندييه‌كان دژى يه‌ك ده‌بنه‌وه‌، بوونى دۆست و بوونى ناحه‌ز له‌سه‌ر سفره‌ى هه‌موو دانيشتنه‌كاندا هه‌يه‌، سوور بوون و پێداگرتن له‌سه‌ر ماف و ماندوو بوون له‌لێدوان، له‌ناوچه‌وانه‌كاندا ده‌بينرێت، ئه‌مانه‌ كێشمه‌ كێشم و خه‌باتى ئه‌مڕۆى گه‌لى كورده‌، دواكه‌وتن و ده‌رنه‌كه‌وتنى ئه‌نجام له‌كاتى خۆيدا ته‌نيا بوونى گروپێكى دياريكراو نيه‌، به‌ڵكو گێژاوى ئه‌و بيره‌ شۆفێنيانه‌يه‌ كه‌ له‌ ئه‌نجامى سه‌ركردايه‌تى كردنى نه‌ته‌وه‌په‌رسته‌كان و شانازيكه‌رانى به‌پيرۆزدانانى سه‌رده‌سته‌يى بووه‌ له‌ماوه‌ى پێشوودا، جا هه‌ر هه‌نگاوێك به‌ره‌و ديموكراتيزه‌ كردنى ده‌وڵه‌ته‌كه‌ بنرێت كه‌م كردنه‌وه‌ى كێشه‌كانى به‌دوادا دێت. شاردنه‌وه‌ى قه‌واره‌ى چين و توێژه‌ جياجياكانى عێراق له‌كاتى حوكمى ديكتاتۆردا، و ده‌ركه‌وتنيان له‌دواى ڕوخانى سه‌دام، له‌لايه‌كه‌وه‌، بێ هيوايى زه‌ره‌رمه‌نده‌ سوننه‌كان و ده‌وڵه‌ته‌ عه‌ره‌به‌ دراوسێكان كه‌ پشتيوانيان له‌ سوننه‌ و قه‌وميه‌كان ده‌كرد، له‌لايه‌كى تره‌وه‌ به‌شێكن له‌هۆى ئاژاوه‌كانى ئه‌مڕۆى عێراق، هاتن و بوونى ئه‌مه‌ريكيه‌كان له‌ته‌نيشت ئێرانه‌وه‌ كه‌دوژمنى ڕاگه‌يه‌نراويه‌تى، و خواستى به‌ديموكراتيزه‌كردنى ناوچه‌كه‌يش ترسى لاى سوريه‌كانيش دروست كردووه‌، واده‌گه‌يه‌نێت كه‌ چ ئێران و چ سوريا له‌به‌رژه‌وه‌نديان نه‌بێت كه‌ ئارامى بگه‌ڕێته‌وه‌ ناو عێراق، كه‌خۆى له‌خۆيدا سه‌رنه‌كه‌وتنى ئه‌زموونى ئه‌مه‌ريكيه‌كان بۆ گۆڕانكاريه‌كانى ده‌وڵه‌ته‌ ديكتاتۆره‌كان، كپ كردنه‌وه‌ى خواستى په‌لهاويشتنه‌كه‌يانه‌ به‌ره‌و ده‌وڵه‌تانى تر و نايانپه‌رژێته‌ سه‌ر ده‌وڵه‌تێكى تر، هه‌ربۆيه‌ ده‌وڵه‌تانى وه‌ك سوريا و ئێران نه‌ك هه‌ر نايانه‌وێت ئاژاوه‌ نه‌مێنێت، به‌ڵكو به‌نزينيشى پێدا ده‌كه‌ن. ئه‌مه‌ريكيه‌كان خۆيان دوژمنيان كه‌م نيه‌، و سه‌پاندنى ئاوه‌ڵناوى داگيركه‌ريش له‌ ڕووى ياساييه‌وه‌ له‌لايه‌ن ئه‌نجومه‌نى ئاسايشه‌وه‌ سيمايه‌كى ناشيرينيان پێبه‌خشرا كه‌ ده‌كرێت له‌لايه‌ن ناحه‌زانيانه‌وه‌ و له‌لايه‌ن نيشتمانپه‌روه‌ره‌ عێراقيه‌كانيشه‌وه‌ بكرێته‌ بيانووى دژايه‌تى كردنيان، پشتيوانيشى بۆ ئيسرائيليه‌كان واى كردووه‌ كه‌ دژايه‌تيه‌كه‌ى بۆ خه‌ستتر ببێته‌وه‌ و بوونى ئه‌لقائيده‌ و كاره‌ساتى ١١ ى سێپته‌مبه‌ريش له‌لايه‌كى تره‌وه‌ كه‌ماناى گوێزانه‌وه‌ى جه‌نگێكى خودى ئه‌مه‌ريكيه‌كانه‌ بۆ سه‌ر خاكى عێراق هێنده‌ى تر بارودۆخه‌كه‌ى شڵه‌قاندووه‌، ئه‌م هه‌موو بيانووه‌ بۆ بوونى ئاژاوه‌ى عه‌سكه‌رتارى و خۆته‌قاندنه‌وه‌ واى كردووه‌ كه‌ عێراق قه‌يرانێكى زۆر سه‌خت له‌خۆبگرێت كه‌هه‌روا به‌ئاسانى لێى ده‌رباز نابێت، له‌لايه‌كى تريشه‌وه‌ فرسه‌تێكى باش دراوه‌ته‌ عه‌ره‌به‌ شيعه‌كان كه‌زۆرينه‌ن بۆ ئه‌وه‌ى بوونى خۆيان بسه‌لمێنن كه ‌به‌مافێكى شه‌رعى خۆيانى ده‌زانن و هه‌روه‌ك خواستى بوونى ده‌وڵه‌تێكى شيعه‌ له‌عێراقدا كه‌ به‌ته‌نيشت ئێرانى شيعه‌ى مێژووكردى سه‌فه‌ويه‌وه‌، دڵنياتريان ده‌كات له‌دواڕۆژيان، ئه‌وه‌يشمان بير نه‌چێت كه‌ هه‌ر به‌شێكن له‌و سه‌رده‌ستانه‌ى دوێنێ كه‌ په‌روه‌رده‌ كراوى ده‌ستى شۆفێنيه‌تن، له‌هه‌مان كاتيشدا سه‌ركردايه‌تى گرتنه‌ ده‌ستى ده‌وڵه‌تێكى نه‌وتى پێوه‌ به‌نده‌، و به‌هه‌موو شێوه‌يه‌ك هه‌وڵى پته‌وكردنى هێزه‌كانى خۆيان ده‌ده‌ن، به‌ڵام ئه‌وه‌يان بۆ ناچێته‌ سه‌ر، چونكه‌ ترسى فراوانخوازى ئێران واى له‌ ده‌وڵه‌ته‌ عه‌ره‌بيه‌كان كردووه‌ كه‌ به‌سه‌رسه‌ختانه‌ دژايه‌تى بكه‌ن و هه‌ر له‌ ساڵى ١٩٩١ دا و له‌كاتى به‌كۆمه‌ڵهه‌ستانه‌كه‌ى باشووردا، وه‌زيرى ده‌ره‌وه‌ى سعوديه‌ له‌ئه‌نجومه‌نى ئاسايشدا سنوورى بۆ ئه‌و خواسته‌ دانا، له‌لايه‌كى تريشه‌وه كێشه‌ى نێوان سوننه‌و شيعه‌ له‌عێراقدا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌دان ساڵ كه‌وه‌ك ميراتيه‌ك له‌عوسمانى و سه‌فه‌ويه‌كانه‌وه‌ بۆيان ماوه‌ته‌وه‌، ئه‌و ئاژاوه‌ عه‌سكه‌رتارييه‌ى كه‌ له‌ عێراقدا هه‌يه‌ كه‌ ڕۆژ نييه‌ خوێنى چه‌ندين كه‌س نه‌ڕێژێت، خۆى له‌ خۆيدا شه‌ڕێكى ناوخۆيه‌ هه‌رچه‌نده بانگه‌شه‌يه‌كى حيزبه‌كانى به‌ئاشكرا له‌دوا نييه‌، به‌ڵام باوه‌ڕهێنان به‌شتێكى تر جگه‌ له‌وه‌ خۆخه‌ڵه‌تاندنه‌. هه‌رچى گه‌لى كورديشه‌ به‌ هۆى نه‌بوونى پشتيوانى له‌ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌ت و بێ باوه‌ڕييان به‌ هێمنى توركيا و ئێران و سوريا له‌ دوا ڕۆژدا، ته‌نيا چاره‌يه‌كيان ده‌ست بردنيانه‌ بۆ مێزى گفتوگۆ به‌ هيواى دابينكردنى مافه‌كانيان له‌ڕێى ديموكراتى و پشتيوانى كردنى ياسايى كه‌ بوونيانه‌ له‌ ناو ده‌وڵه‌تێكى ياسايى و يه‌كگرتوودا كه‌ ئه‌ويش عێراقه‌. نه‌مانى يه‌كپارچه‌يى عێراق دوو ئاقار له‌خۆ ده‌گرێت:- يه‌كه‌ميان به‌هۆى هه‌نگاوه‌ خێراكانى جيهانگيرى و سه‌رهه‌ڵدانى پشتيوانى بۆ ديموكراتيه‌ت له‌هه‌موو سه‌ر زه‌وى و له‌ناو هه‌موو گه‌لاندا، به‌چاكه‌ بۆ گه‌لى كورد ده‌شكێته‌وه‌ كه‌ ده‌كرێت سه‌رپه‌رشتيه‌كى نێوده‌وڵه‌تى پاراستنى كوردستانى باشوور بگرێته‌ ئه‌ستۆ تا كاتى جێگير بوونيش به‌رده‌وام ده‌بێت. دووه‌ميشيان سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ى كێشه‌ى موسڵ ئه‌ويش له‌به‌ر دوو هۆ ١- له‌ڕووى ياسايه‌وه‌ تائێستاش توركيا وازى له‌ ولايه‌تى موسڵ نه‌هێناوه‌ و به‌به‌شێكى ميراتى ده‌وڵه‌تى عوسمانى داده‌نێت ٢- له‌ترسى له‌ده‌ستدانى كوردستانى باكوور په‌نا ده‌باته‌ به‌ر هێرش كردنه‌ سه‌ر كوردستانى باشوور كه‌ ديسانه‌وه‌ له‌ڕێى ياسايه‌وه‌ په‌يمانى مۆركراوى له‌گه‌ڵ عێراق و سوريا و ئێراندا هه‌يه‌، كه‌له‌ساڵى ١٩٦٣ و ١٩٧٦ دا ئه‌و مافه‌يان داوه‌ته‌ يه‌كتر بۆ پاراستنى سنووره‌كانى خۆيان كه‌ته‌نيا هۆى ئه‌و ڕێككه‌وتنه‌ش دژايه‌تى گه‌لى كورد بوو٠ له‌لايه‌كى تريشه‌وه‌ ئێران كه‌ده‌وڵه‌تێكى چه‌ند نه‌ته‌وه‌يى گه‌وره‌يه‌ و گه‌لێكيش له‌و گه‌لانه‌ بوونى ژماره‌يه‌كى زۆره‌ له‌كورد و خاكێكى فراوانى ئێرانى پێكهێناوه‌، ناكرێ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تێكى كوردى كه‌سنووره‌كه‌ى به‌ كوردى ئێرانه‌وه‌ ‌بێت بێ كاريگه‌رى گوزه‌ر بكات، هه‌ر بۆيه‌ ئێرانيش ناچارى ئه‌وه‌ ده‌بێت كه‌به‌هه‌موو شێوه‌يه‌ك دژايه‌تى هه‌موو ئازاديه‌كى پارچه‌يه‌ك له‌گه‌لانى و به‌شێك له‌ خاكه‌كه‌ى ده‌كات بۆ له‌ده‌ستنه‌دان و چاولێنه‌كردنى پارچه‌كانى تريش. كه‌واته‌ هه‌موو هه‌نگاوێكى دواڕۆژى گه‌لى كوردى عێراق ته‌نيا به‌ند نيه‌ به‌ ناو عێراقه‌وه‌، به‌لكو ترسى گه‌وره‌ له‌ده‌ره‌وه‌ى عێراقه‌وه‌ دێت و هه‌موو هه‌نگاوێكى به‌ره‌و ديموكراتيزه‌ كردنى ئێران و توركيا له‌به‌رژه‌وه‌ندى ئێمه‌دا ده‌بێت. گرنگى ئه‌م بابه‌ته‌ ته‌نيا له‌ناسينى دۆست و دوژمنه‌كانماندا نيه‌ به‌ڵكو هه‌وڵدانمان و خه‌باتى ئه‌مڕۆمان له‌پێناوى ديموكراتيه‌ت دايه‌ بۆ هه‌رچوار پارچه‌كه‌٠به‌هۆى خه‌باتى دوورو درێژى گه‌لى كورد و ئه‌زموونى شۆڕش و ناساندنى تاڕاده‌يه‌ك دۆست و دوژمنه‌وه‌، زۆرينه‌ى سياسيه‌كانى گه‌لى كورد ئه‌و ڕاستيه‌ ده‌زانن كه‌ پێكهێنانى ده‌وڵه‌تى كوردى نه‌ك هه‌ر ئاسان نيه‌ و له‌به‌رژه‌وه‌ندى كورد و ناوچه‌كه‌يشدا نيه‌ له‌م كاته‌دا، به‌ڵكو دوژمنيشى زۆره‌، بۆچونى دژه‌ ئه‌مه‌يش هه‌يه‌ كه‌ ئيعلان كردنى ده‌وڵه‌تيان پێ باشه‌ به‌ڵام له‌به‌ر كه‌مايه‌تى و نه‌بوونى ده‌سه‌ڵاتى سياسى مل كه‌چى ئه‌مرى واقيع كراون. به‌يه‌كلاخستن و فراوانكردنى يه‌ك هه‌ڵوێستى گه‌لى كورد بۆ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌ت يان فيدراڵيه‌ت و يه‌كگرتنى خۆويستى له‌گه‌ڵ عێراقدا له‌م بارودۆخه‌دا ته‌نيا به‌ند نييه‌ به‌ باوه‌ڕ هێنانى شۆڕشگێڕه‌ كورده‌كانه‌وه‌ يان تواناى به‌رهه‌م هێنانى دوو به‌رميل نه‌وته‌وه‌، به‌ڵكو پابه‌نده‌ به‌ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌ بنه‌ڕه‌تيه‌كانى تره‌وه‌ وه‌ك گه‌ڕانه‌وه‌ى كه‌ركوك و شوێنه‌ به‌عه‌ره‌ب كراوه‌كانى تر و پشتيوانى په‌يداكردنى ده‌ره‌كى له‌ڕووى ياسايى و دانپيانان و په‌يوه‌ندى به‌ گه‌لانه‌وه‌ و پشتيوانى ناوخۆ به‌ نه‌هێشتنى گه‌نده‌ڵ و مشه‌خۆر و دژه‌كانى نه‌ته‌وايه‌تى‌، هه‌روه‌ك پشتيوانى شۆڕشگێڕانى گه‌لى سه‌رده‌سته‌ وه‌ك له‌ به‌شى سێيه‌مدا باسم كرد هه‌وڵێكى پێويسته‌٠ بۆ ئه‌و هه‌نگاوه‌ش پێويسته‌ حيزب و لايه‌نه‌ سياسيه‌كانى عێراقى و بۆچونه‌كانيان به‌ ووردى بناسين كه‌ ياريده‌ده‌رى په‌يوه‌ندى به‌ستن و پێكهێنانى هاوپه‌يمانى ده‌بێت٠ کۆتایی به‌شی چواره‌م khaledfaraj@hotmail.com 12300 59679 2006-12-07T12:38:23Z 210.5.233.198 Replacing page with ''''ئه‌م وتاره‌ لابراوه‌ چونكه‌ پیَناسه‌ نییه‌ و ئیَره‌ ته‌نها شویَنی بلاَوكردنی بابه‌تی زان...' '''ئه‌م وتاره‌ لابراوه‌ چونكه‌ پیَناسه‌ نییه‌ و ئیَره‌ ته‌نها شویَنی بلاَوكردنی بابه‌تی زانیارینامه‌ یاخود ئینسایكلۆپیدیا ئاسایه‌ نه‌ك وتاری سیاسی''' 12301 43229 2006-08-25T00:22:00Z 217.31.177.116 '''هه‌ڵه‌بجه‌ سيمبوڵى گه‌لێكى سته‌مدیده‌یه‌ یان ناوێكه‌ بۆ به‌كارهێنان''' خالید عه‌لی فه‌ره‌ج ـ سوید من خۆم هه‌ڵه‌بجه‌ییم و له‌وێ له‌دایك بووم و ته‌مه‌نێكیشم هه‌ر له‌و شاره‌ به‌سه‌ر بردووه‌ كه‌هه‌ڵه‌بجه‌ له‌و ڕۆژگاره‌دا وه‌كو مۆمى دره‌وشاوه‌ى خه‌باتى گه‌له‌كه‌مان ڕه‌نگى خۆى هه‌بوو ته‌مه‌نى لاوێتیم تیا به‌سه‌ر بردووه‌ و پێشمه‌رگایه‌تى و ڕێكخستنم تیا كردووه‌، هه‌ربۆیه‌ له‌ناخه‌وه‌ خۆم به‌هه‌ڵه‌بجه‌یى ده‌زانم و ئازارى هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌ك وه‌ك ئازارى خۆم هه‌ستى پێ ده‌كه‌م. له‌ مێژووى خه‌باتى گه‌له‌كه‌ماندا و سه‌ره‌تاى سه‌رهه‌ڵدانى هه‌موو شه‌پۆلێكى خه‌بات هه‌ڵه‌بجه‌ یان ده‌ست پێش خه‌ر بووه‌ یان گورزى كاریگه‌رى به‌ركه‌وتووه‌، ئه‌وه‌یش ته‌نیا له‌ هه‌ڵوێستى جوامێرانه‌ و ئازایه‌تى و دڵسۆزى دانیشتوانه‌كه‌یه‌وه‌ بووه‌. نزیكى له‌ سنووریشه‌وه‌ فه‌رامۆش ناكرێت و بگره‌ زۆربه‌ى حیزب و لایه‌نه‌كان هه‌ر له‌ هه‌ڵه‌بجه‌وه‌ یان سه‌رى هه‌ڵداوه‌ یان به‌هێزكراوه‌، من نامه‌وێت شیعرێك بۆ هه‌ڵه‌بجه‌ بنوسم یان ته‌نیا وه‌ك ڕه‌مزێك یادى بكه‌مه‌وه‌ نامه‌وێت هه‌ڵه‌بجه‌ ته‌نیا وه‌ك گۆرانیه‌ك به‌كار بهێنم كه‌ هه‌ستێكى كاتیم ببزوێنێت، به‌ڵكو ده‌مه‌وێت بیكه‌مه‌ سيمبوڵ و هێماى ئازارى گه‌لێك و بیكه‌مه‌ یادێكى نه‌بڕاوه‌ى شه‌هید كردنى مرۆڤ و كه‌سانى بێ پشتیوان. ڕاسته‌ كه‌ كاریگه‌ریترین كاره‌سات ڕۆژى ١٦ / ٣ / ١٩٨٨ بوو كه‌ فڕۆكه‌كانى زوڵم و دیكتاتۆریه‌تى سه‌رده‌سته‌ نه‌ته‌وه‌په‌رسته‌كانى به‌عس به‌ چه‌كى كیمیاوى شاره‌كه‌یان خنكاند، به‌ڵام له‌ پێش ئه‌و ڕۆژه‌یشه‌وه‌ چه‌ند جارێكى تر وێرانكراوه‌ و گورزى كوشنده‌ى به‌ركه‌وتووه‌ و ته‌نیا به‌هۆى نه‌بوونى پشتیوانى و بێ كه‌سییه‌وه‌ كه‌متر باس ده‌كرێت، ڕه‌نگ بێت مێژوو له‌یادى بێت كه‌ له‌لایه‌ن ئینگلیزه‌كانه‌وه‌ له‌كاتى سه‌ركوتكردنى حكومه‌ته‌ ساواكه‌ى شێخ مه‌حمووددا بۆمبابارانیان كرد و مێژوو بێوه‌فا ده‌بێت ئه‌گه‌ر زه‌عیم سدیق و هێرشه‌ دڕندانه‌ییه‌كه‌یى بۆ سه‌ر هه‌ڵه‌بجه‌ له‌لاپه‌ڕه‌كانى خۆیدا وون بكات كه‌ هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كان هه‌روه‌ك دایكم بۆى ده‌گێڕامه‌وه‌ له‌ناوه‌ڕاستى شاردا ده‌بوون به‌ژێر تایه‌و زنجیرى ده‌بابه‌كانى زوڵم و زۆرداره‌كانى ئه‌و ده‌مه‌ى نه‌ته‌وه‌په‌رسته‌كانى سه‌رده‌سته‌. من خۆم له‌یادمه‌ له‌١٩٧٤ دا كه‌ ماڵمان له‌ چوارباخ بوو له‌سلێمانى و باوكم هاته‌وه‌ و زۆر شپرزه‌ بوو و به‌دایكمى ووت هه‌ڵه‌بجه‌یان بۆردومان كردووه‌ و هاوار و قیژه‌ى دایكـم منیشى خسته‌ گریان و ده‌مویست وه‌ك ئه‌و بگریم به‌ڵام نه‌مده‌توانى یان نه‌مده‌زانى چونكه‌ ته‌مه‌نم كه‌م بوو و كاتێكیش بۆ به‌یانى چووین بو هه‌ڵه‌بجه‌ به‌چاوى خۆم بینیم چاڵێكى گه‌وره‌ له‌به‌رده‌م باخى گشتیدایه‌ كه‌ جێگه‌ى ناپاڵم بوو و ئاوى تیابوو و نابێت و ناكرێ كه‌مێژوو له‌یادى نه‌بێت كه‌ پتر له‌ ٧٠ كه‌س شه‌هید بوون و ماڵ و حاڵیشیان وێرانكرا. بۆ دوا جاریش له‌ به‌هارى ٨٨ دا شه‌هید كرا، پاش چه‌ند جار بریندار بوون وه‌ك پێشمه‌رگه‌یه‌كى قاره‌مانى گه‌له‌كه‌مان به‌ڵام جیاوازیه‌كه‌ى ته‌نیا ئه‌وه‌بوو كه‌ هه‌ڵه‌بجه‌ پێشمه‌رگه‌ى هه‌موو حیزبه‌كان بووه‌ نه‌ك ته‌نیا یه‌ك حیزب و یه‌ك بۆچوون هه‌ربۆیه‌ هه‌موومان به‌ هه‌موو لایه‌نێكه‌وه‌ قه‌رزارى هه‌ڵه‌بجه‌ین و به‌رهه‌مى ئێستامان به‌بێ هه‌ڵه‌بجه‌ نه‌ده‌بینرا، خه‌باتى گه‌له‌كه‌مان به‌بێ هه‌ڵه‌بجه‌ پێگه‌ى نه‌ده‌بوو، كه‌واته‌ با ته‌نیا وه‌ك بیركردنه‌وه‌یه‌ك نه‌بێت كه‌ له‌ كاتێك و ساتێكى دیارب كراودا سه‌ردانى بكه‌ین كه‌ هه‌ستى خاوه‌ن شه‌هید و دایك و باوك و خوشك و برایانى شه‌هیدان بكولێنینه‌وه‌ و وا نه‌زانرێت كه‌ ته‌نیا هۆیه‌كى گیرفان پڕ كردنه‌. ئێمه‌ گه‌لێكین كه‌ وه‌فادارین با بیسه‌لمێنین و ته‌نیا له‌ هه‌ڵه‌بجه‌وه‌ بۆ هه‌موو لایه‌ك ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ خزمه‌تى خۆمان ده‌كه‌ین من چى بكه‌م له‌ مۆمێك كه‌ ته‌نیا له‌ كاتى شه‌هیدكردنیدا دایبگرسێنن من نامه‌وێت ته‌نیا بۆ برین كولاندنه‌وه‌ یادى شاره‌كه‌م بكرێته‌وه‌، هه‌رچه‌نده‌ دڵنیام كه‌ لایه‌نه‌ سیاسیه‌كانى كوردستانیش ده‌یانه‌وێت خزمه‌ت بكه‌ن به‌ڵام خزمه‌تى ڕاسته‌وخۆ و خێرامان ده‌وێت. من برام شه‌هید بوو له‌وێ دایكـم بریندار و په‌ككه‌وته‌ى كیمیاوى بوو تا شه‌هیدیش بوو نه‌یده‌توانى‌ به‌ئاسانى‌ هه‌ناسه‌ بدات. یادم ناوێت كه‌ ته‌نیا ئازارم بیر بهێننه‌وه‌ یادێكم ده‌وێت كه‌ ببێته‌ سيمبوڵى خه‌باتى گه‌له‌كه‌م، باڕازاوه‌ بێت هه‌ڵه‌بجه‌، با سه‌ربه‌رز بێت هه‌ڵه‌بجه‌، با بژى هه‌ڵه‌بجه‌. khaledfaraj@hotmail.com 12304 43240 2006-08-25T07:02:02Z Luqman 401 '''Baglica''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 12305 43241 2006-08-25T07:03:07Z Luqman 401 '''Baglica (gundê Xesxêrê)''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 12306 49590 2006-10-07T22:23:24Z Erdal Ronahi 2 Dêrik (gundê Şirnexê) çû cihê Dêrik, Şirnex '''Dêrik''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 12307 43245 2006-08-25T07:12:26Z Luqman 401 '''Ziyaret''', [[goristan|goristanên]] go têda [[şêx]] û mişayîx [[qencê xwedê]] veşartîne ne. Di rojên piroz de girseyen gel ji bo hêvî û daxwazên wan bêne cî li ser gora wan di şexsê wan de ji bo xaliqê mezin [[nimêj]] û [[dûa]] dikin. [[Kategorî:ol]] 12308 43246 2006-08-25T07:13:17Z Luqman 401 '''Ziyaret''' , gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 12309 43248 2006-08-25T07:30:10Z Luqman 401 '''Govik''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 12310 43249 2006-08-25T07:31:46Z Luqman 401 '''Govik''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 12311 51952 2006-10-14T18:14:55Z Luqman 401 Zoravan (Gundê Mûksiyê) çû cihê Zoravan, Mûksî '''Zoravan''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Wan|Wanê]] [[Muksî|Muksiyê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Muksiyê]] 12312 51962 2006-10-14T19:07:00Z Erdal Ronahi 2 Zoravan (Gundê Elkê) çû cihê Zoravan, Elkê '''Zoravan''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 12313 54524 2006-10-25T22:24:35Z Luqman 401 Balekan (Gundê Culemêrgê) çû cihê Balekan, Culemêrgê '''Balekan''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 12314 54528 2006-10-25T22:25:03Z Luqman 401 Balekan (gundê Elkê) çû cihê Balekan, Elkê '''Balekan''' , gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Elkê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Elkê]] 12315 43257 2006-08-25T07:40:01Z Luqman 401 '''Bileh''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 12316 43258 2006-08-25T07:40:45Z Luqman 401 '''Bileh''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 12317 65017 2007-01-17T09:52:54Z Luqman 401 '''Henry Ford''', (* [[30 Tîrmeh 1863]] [[Wayne County]], [[Michigan]], [[DYE]] - [[1947]]) yek ji hilberînerê otomobîl, damezrênerê [[Ford Motor Company]] e. Bi avakirina [[Quadricycle]] di sala [[1896]]´î de bi tevî karsazên navdarên ku bala wan li ser hilberîna otomobîl e ve di sala [[1899]]´î de fîrmaya ''Detroit Automobile Company'' dadimezirîne. Mixabin ev fîrma bisernakeve. Di sala [[1903]]´î de Henry Ford bi tevî 11 karsazan bi 28.000 Dolar kapîtalê fîrmaya Ford Motor Company dadimezirînin. Ford îcar di xeyalên xwe de biserdikeve. Bi hilberîna yekemîn modela otomobîlê ya bi navê [[Modell T 1913]] efsaneya Ford jî destpêdike. Ji sala [[1908]]´î heya [[1927]]´î Ford ji heman modelê 15 Milyon trimbêlê difiroşe. Serkeftin û yekemtiya Fordê 45 salî didome û gorî hin civaknasan Ford jiyana sosyal a mirovan guhertiye û ji vê yekê re jî [[Fordîzm]] tê gotin. Ford tê fabrîkên xwe de li dijî xebatên sendikayan derdikeve û hin reforman pêk tîne. Hin îdîa hene ku Ford alîkarî daye Adolf Hitler û sazûmaniya nîjadperest a Naziyan. [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:karmend]] 12318 43264 2006-08-25T07:48:45Z Luqman 401 '''Çeman''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 12319 51888 2006-10-14T17:12:46Z Erdal Ronahi 2 Çeman (Bedlîs) çû cihê Çeman, Bedlîs '''Çeman''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 12320 61461 2006-12-23T14:53:54Z Erdal Ronahi 2 '''Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg''', Paşnava wî ya berê Johannes (* [[1397]] li [[Mainz]]; † [[3. Reşemî 1468]]) afirandêrê alava çapkirinê ye. Gutenberg di cîhana çapkirinê de bi alava çapkirinê riya şoreşekê vedike. Cara pêşîn bi vê alava ku pîtên metalî bikartîne ve çapkirina Mizgînê (Încîl) dike. Pîtên amade yên metalî wekî klavyeya îro bingeha nivîsandinê bû. Bo her çapkirinê pît dihatin rêzkirin. Beriya Gutenberg, pîtên darî dihatin bikaranîn. [[Kategorî:mêr]] [[Kategorî:Alman]] [[Kategorî:Îcatker]] 12321 50467 2006-10-10T17:57:53Z Erdal Ronahi 2 Kolik (Kahta) çû cihê Kolik, Semsûr '''Kolik''' an Kahta yek ji navçeyên [[Semsûr]]ê ye. Gorî hejmartinên sala 2000´î hejmara niştecihên navendê 60.700 û bi tevî gundan jî 115.000 e. 3 şaredarî, 3 nehiye, 84 gund û 115 mezre girêdayî navçeyê ne. Di sala [[1954]]´î de bi Semsûrê ve hatiye girêdan. Dîroka herêmê wekî ya Kurdistanê ye. Aborî pirranî li ser çandiniyê ye. Çandiniya nîsk, ceh, genim, nok, pembo, lazût, kuncî, titûn tê kirin. Herwekî xwedîkirina ajalan û karê mozhinguviyê jî heye. Li navçeyê fabrîka tekstîl û keramîk heye mixabin hilberîn kêm e û gelê herêmê xizan e. Li herêmê lêgerînên petrolê û çend jî bîrên petrolê hene. Gel gilîdar e ku li kargehên petrolê tenê Tirkên ku ji rojavayê Tirkiyê didin xebitandin. Ango Kurdan nadin xebitandin. == Navdarên Kolikê == * Helbestvan [[Osman Sebrî]], li vir li gundê Narincê ji dayîk bûye. * [[El-Kahtavî]] , yek ji zanayên Îslamê * [[Hecî Bedir Axa]] , serokê eşîra Reşwan, Kurdperwerekî hêja [[Kategorî:Navçeya Semsûrê]] 12322 43270 2006-08-25T07:57:39Z Luqman 401 '''Kolik''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Qileban|Qilebanê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qilebanê]] 12323 50240 2006-10-10T14:48:37Z Erdal Ronahi 2 '''Xinûs''' an '''Xinis''' bajerekî herêma [[Serhad|Serhadê]] û girêdayî [[Erzirom|Erziromê]] ye. Bajarekî gelêk kevn û bi dîrok e. Di Xinûse de ji dialektên zimanê kurdî [[kirmancî]] û [[kurmancî]] tên axavtin. Xinûs welatê [[dengbêj|dengbêjan]] e. Gelek dengbêjên mezin ji Xinûsê derketine. [[kategorî:navçeya Erziromê]] 12324 43273 2006-08-25T08:00:40Z Luqman 401 '''Xinis''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Silopî|Silopiyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Silopiyê]] 12325 51031 2006-10-11T16:16:17Z Thogo 540 linkfix '''Şax''' (''tr. Çatak'') yek ji navçeyên [[Wan|Wanê]] ye. 87km ji Wanê dûr dikeve. 26 gund û 96 mezre bi navçeyê ve girêdayî ne. Bilindahî ji rûyê avê 1.512m, rûber 2.200km² ye. Navçe di bin desthilatdariya [[Împaratoriya Osmaniyan]] de bi Hekarîyê ve hatiye girêdan. Beriya [[Terteleya Filehan]] li vir Ermenî jî hebûn. Gel ji Kurdan pêk tê. Aborî li ser xwedîkirina ajalan û çandiniyê ye. [[Kategorî:Navçeya Wanê]] 12326 53414 2006-10-20T14:17:14Z Luqman 401 Şax (Cizîr) çû cihê Şax, Cizîr '''Şax''' , gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Cizîr|Cizîrêyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 12327 50243 2006-10-10T14:50:05Z Erdal Ronahi 2 '''Gewer''' (tr: ''Yüksekova'') navçeyeke [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. Gever an ji "Gewer" di nav sînorên [[Komar|Komara]] [[Tirkiye|Tirkiyeyê]] de ye. == Şaredarên Gewerê == *[[Muhittin Güngör]] *[[Mustafa Zeydan]] *[[Nejdet Buldan]] *[[Ali İhsan Zeydan]] *[[Hetem İke]] *[[Mehmet Salih Yıldız]] ==Navdar== *[[Ayhan Geverî]] *[[İrfan Aktan]] == Herêm û gundên [[Gewer|Gewerê]] == === Herêma [[Pinyanîş|Pinyanîşiyan]] === *[[Xirwate]] (tr:''Büyükçiftlik'') *[[Bajêrga Biçûk]] (tr: ''Akalan'') *[[Kiyat]] (tr: ''Ünlüce'') *[[Zêvkan]] *[[Sorê]] (tr:''Keçili'') *[[Pîlonk]] *[[Herînk]] (tr: ''Yürekli'') *[[Dizberan]] (tr: ''Ortaç'') *[[Şakîtan]] (tr: ''Suüstü'') *[[Kerpêl]] (tr:''Köprücük'') *[[Manîs]] *[[Peranîs]] *[[Kertênîs]] (tr: ''Akçalı'') *[[Qadyan]] (tr: ''Kadıköy'') *[[Şatax]] (tr: ''Çatak'') *[[Hês]] (tr: ''Yaylacık'') *[[Heleyîs]] (tr: ''Akocak'') *[[Xilxês]] (tr: ''Beşatlı'') *[[Gulank]] (tr: ''Çakmak'') *[[Anûr]] (tr: ''Kandilli'') *[[Simeyîlk]] *[[Tekûrawa]] (tr: ''Gökyurt'') *[[Kalanis]] (tr: ''Gökyurt'') *[[Gagewran]] (tr: ''Aksu'') *[[Xalane]] (tr: ''İnanlı'') *[[Niziran]] (tr: ''Salkımlı'') *[[Hirçgîza Jor]] *[[Hirçgîza Jêr]] *[[Mezra]] *[[Kuneriwî]] (tr: ''Yeniışık'') === Herêma [[Oremar|Oremariyan]] === *[[Oremar]] (tr:''Dağlıca'') *[[Gpe]] *[[Sat]] (tr:''İkiyaka'') === Herêma [[Doskî|Doskiyan]] === *[[Wezîrawa]] (tr:''Vezirli'') *[[Ciwyan]] *[[Mexsûdawa]] (tr:''Kuruköy'') *[[Pîrzalan]] (tr:''Yoncalık'') *[[Sînawa]] (tr:''Kamışlı'') *[[Badawa]] (tr:''Dağdibi'') *[[Piştqesr]] (tr: ''Köşkönü'') *[[Glord]] *[[Şaglord]] *[[Memkan]] *[[Slord]] *[[Süsyan]] *[[Member]] *[[Befircan]](tr: ''Karlı'' *[[Alekanan]] (tr:''Adaklı'') *[[Şakîtan]] (tr:''Suüstü'') *[[Berdereş]] *[[serangêl]] === Herêma [[Dirî|Diriyan]] (Gelyê Diriyan) === *[[Bajêrga Mezin]] (tr: ''Esendere'') *[[Awyan]] *[[Boluk]] *[[Nawdîyan]] (tr:''Bulgurlu'') *[[Kelê]] (tr:''Kalecik'') *[[Xwrekana Jor]] *[[Xwrekana Jêr]] *[[Çilik]] *[[Elwer]] *[[Yêkmal]] *[[Darê]] (tr: ''Beşbulak'') *[[Kaport]] ( tr: ''Demirkonak'' ) *[[Pagê]]( tr: ''Çukurca'' ) *[[Zîzan]] *[[Çardîwar]] *[[Tiloran]] ( tr: ''Uluyol'' ) *[[Kûçe]] *[[Memkawa]] *[[Miçîç]] (tr:''Örnekköy'') *[[Orşe]] ( tr: ''Küçükdere'' ) *[[Nêrdan]] ( tr: ''Basamak'' ) *[[Nêbari]] ( tr: ''Altınoluk'' ) *[[Mûşan]] *[[Kilban]] *[[Alyawa]] *[[Kendalok]] *[[Peylan]] ( tr: ''Güçlü'' ) *[[sekran]]( tr: ''Güllüce'' ) *[[Basan]] ( tr: ''Ovaiçi'' ) *[[Dêlezi]] ( tr: ''Kısıklı'' ) *[[Şaê]] ( tr: ''Güvenli'' ) *[[Dirbêsan]] ( tr: ''Kısıklı'' ) *[[Zêrêl]] (tr:''Altınbaşak'') *[[Kokeb]] ( tr: ''Sarıyıldız'' ) === Herêma [[Ertoş|Ertoşiyan]] === *[[Serdeşt]] (tr:''Karabey'') ===Lînkên Derve=== [http://www.yuksekovahaber.com|Nûçeyên Gewer] ==Koordînat== {{coor dm|37|34|N|44|17|E}} [[Kategorî:navçeya Culemêrgê]] [[en:Yüksekova]] [[pl:Yüksekova]] [[tr:Yüksekova, Hakkari]] 12328 43409 2006-08-25T13:50:18Z Benyadem 433 '''Gewer''', (tr: ''Kuşkonar'') gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. Di 26ê Adara 1994an tevkuştinekê mezin çêbû. Du firfirok û yek balafira eskerî bombe avêtin gund, Bi vî bombebaranê 25 kes hatin kuştin. Di nav van kuştiyan de hinek zarok jî hebun. Piştî sekinandina bombebaranê, gundiyan gund vala kirin û ber bi bajarê Mêrsîn, Ceyhan, Edenêve koç kirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 12329 51822 2006-10-14T16:36:36Z Erdal Ronahi 2 Xenduk (Qubin) çû cihê Xenduk, Qubin '''Xenduk''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Qubin|Qubinê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Qubinê]] 12330 65792 2007-01-21T17:14:04Z Bangin 450 Revert to revision 53451 dated 2006-10-20 14:50:39 by Luqman using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] '''Xenduk''' , gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 12332 53447 2006-10-20T14:49:57Z Luqman 401 Soran (Hezex) çû cihê Soran, Hezex '''Soran''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 12333 43298 2006-08-25T08:46:08Z Luqman 401 '''Xendek''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 12334 53449 2006-10-20T14:50:20Z Luqman 401 Xendek (Hezex) çû cihê Xendek, Hezex '''Xendek''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezexê]] 12335 48446 2006-09-26T09:17:38Z Mani1 152 Redirecting to [[Farsî]] #redirect [[Farsî]] 12336 43302 2006-08-25T08:50:27Z Luqman 401 '''Faris''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Qoser|Qoserê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 12337 62724 2007-01-02T13:08:09Z Erdal Ronahi 2 Sebe (sûreyek Quranê) çû cihê Sebe (sûre) '''Sebe''' sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Li bajarê [[Mekkê]] hatîye hinartînê û ji 54 ayetan pêk tê. [[Sûre]] navê xwe ji ayeta 15 emin ji peyva "Sebe" girtiye. Sebe navê şindekî yan jî komalekî li welatê [[Yemen]] ê ye. Sûre qala nebawermendan dike, ku yên roja exiretê bi zanayî înkar dikin. Dûra çîvrokên Hz. [[Dawid]] û [[Silêman]] û hinek gumanên nebawermendan ji bona pêxambertiya Hz. [[Mihemmed Pêxamber|Mihemmed]] jî di sûreyê da derbaz dibin. [[Kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة سبأ]] [[en:Saba (sura)]] [[nl:Soera Sheba]] 12338 43305 2006-08-25T08:53:20Z Luqman 401 '''Sebe''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 12339 50254 2006-10-10T14:54:13Z Erdal Ronahi 2 Pîran (Amed) çû cihê Pîran, Amed '''Pîran''', navçeyek [[Çiya|çiyayî]] ye ku grêdayî [[Amed|Amedê]] ye. [[Şêx Saîd]] ji vî bajarî bû. {{kurt}} [[Kategorî: Navçeya Amedê]] 12340 53183 2006-10-18T20:17:16Z Erdal Ronahi 2 Pîran (Şemrex) çû cihê Pîran, Şemrex '''Pîran''' ( bi [[tirkî]]: ''Ömürlü'' ), gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Şemrex|Şemrexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 12341 59748 2006-12-08T17:26:23Z Elizabeth 656 interwiki fix [[Wêne:Nachtigall1.jpg|thumb|Bilbil]] '''Bilbil''' bi dengê xwe yê xweş bi nav û deng in. Gelek cureyên wan hene. Hinek ji wan di [[qefes |qefesan]] de tên xwedîkirin. Ji cî û warên germ hez dikin. Di [[Edebiyat|edebiyata]] klasîk de bilbil sembola xweşikî, kubarî, ciwanî û bengîtiyê ye. [[category:Çûk]] [[en:Nightingale]] [[ar:بلبل]] [[br:Eostig]] [[bg:Южен славей]] [[cs:Slavík obecný]] [[de:Nachtigall]] [[es:Ruiseñor]] [[eo:Najtingalo]] [[fa:بلبل]] [[fr:Rossignol philomèle]] [[ko:나이팅게일]] [[io:Naktigalo]] [[it:Usignolo]] [[he:זמיר הירדן]] [[lt:Vakarinė lakštingala]] [[nl:Nachtegaal]] [[ja:サヨナキドリ]] [[no:Sørnattergal]] [[pl:Słowik rdzawy]] [[pt:Rouxinol]] [[ro:Privighetoare]] [[ru:Соловьи]] [[fi:Etelänsatakieli]] [[sv:Näktergal]] [[tr:bülbül]] 12342 47462 2006-09-14T15:32:55Z Erdal Ronahi 2 Bilbil (Farqîn) çû cihê Bilbil, Farqîn '''Bilbil''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 12343 49588 2006-10-07T22:22:53Z Erdal Ronahi 2 Dêrik (Pîran) çû cihê Dêrik, Pîran '''Dêrik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pîran|Pîranê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pîranê]] 12344 63329 2007-01-06T10:29:55Z 85.96.175.137 [[Wêne:Harput.JPG|thumb|Xarput]] '''Mezra''' (bi navên din Elezîz, Elazığ, Xarput) bajarkî [[Kurdistan]] di nav sinorên [[komara Tirkiyê]] ye. == Ciyê Coxrafî û Hudûdên Bajar == Bajar di nav parelên 38° 17´ û 39° 11´ bakûr û merîdyenên 40° 21´ û 38° 30´ rojhilat de ye. Hudûdên bajar li bakûr bi Dersimê ve, li rojava bi Meletî ve, li bashur bi Amed ve û li rojhilat jî bi Bîngolê ve tê girêdan. == Taybetiyên erda bajêr == Pîvana erda bajar 9151 km² ye . Ji vî erdî % 57,2 wî çiyan, % 14,9 wî deshtan, %1,1 wî zozan û % 26,8 wî jî ji Platoyan pêk tê. Erda herêmê ji bo çandina tene, kixsên shekir, pembo û fêkî pir musaîd e. == Îklîm (Av û Hewa) == Li herêmê îklima reshayiyê hukim dike.. Havînan germ û zuha, zivistan jî sar derbas dibe. == Nifus (1997) û navçeyên bajar == *Merkez 321624 *[[Axin]] tr Agin 3221 *[[Guleman]] tr Alacakaya 8766 *[[Mîrvan]] tr Aricak 16520 *[[Baskil]] 19605 *[[Qerekoçan]], bi navekî din jî [[Depe]] 30730 *[[Keban]] 9210 *[[Kovancilar]] 43293 *[[Maden]] 20602 *[[Palo]] 30622 *[[Xox]] tr Sivrice 14167 Tevayiya nifûsa herêmê ( tevlî gundan) 518 360 e. == Çiyayên herêmê == Çiyayê bilindtir yê herêmê [[çiyayê Sipî]] (Akdax) e (2620m). [[Çiyayê Hezar]] (2347), [[Mastar]] (2171m) û [[Hesan]] (1864) jî çiyayên bilind yên herêmê ne. == Deşt, zozan û gelî == [[Deşta Xarpût]]: Bajarê Elezîzê li wê deshtê hatiye avakirin. Mezinbûna deshtê 36 km² ye. [[Deşta Palo]]: Li navça Palo li ciyê ku Çemê Muradê diherêke gola Kebanê ye. Deshtên Behramaz û Melekendê jî deshtên din yê girîng in. Geliya Çemê Feradê û Geliya Çemê Muradê, geliyên girîng yê herêmê ne. == Çem û Gol == [[Çemê Murad]]; dirêjbûna wî 600 km ye. Çavkaniya çemê li çiyayê Aldaxê (Wan) ye. Çem shaxek çemê Feradê ye û diherêke gola Kebanê. Ava Heringet û Ava pêrê jî, shaxên çemê Mýradê ne. [[Çemê Feradê]]: Çemê herî dirêj yê Kurdistanê ye ku di erda herêmê de jî diherêke. [[Gola Hezar]] (Golcik); dirêjbûn 15- 16 km, firehbûn jî 5 km ye. Li bashûrê bajar e. Gola bendava Kebanê: Mezin bûna golê 687 km² ye. Bi ava çemê Muradê, Feradê û çemên dora Elezizê tije dibe. == Serwetên bin erdê == Sifir, pirît, hesin, manganez, volfram û flaurît li herêmê ji bin erdê dertên. == Babetên heywanan == Herêm ji alî nêçira heywanan ne pir dewlemend e. lê li herêmê gur, kew, kewroshk, rûvî, beraz û çeqel yên pirtirin ku peyde dibin. == Ol û civak == Nifûs ji Muslumanan pêk tê. Li cem sûnniyan shêxîtî û li cem eleviyan jî pîrîtî rolek mezin dilîze. Civak ji Kurd (zaza û kurmanc) û tirkan pêk tê. == Xwarênên herêmê == Nan li herêmê di tendûrên bin erdê de tê çêkirin. Nan carna ji bo 2 .3 mehan tê lêxistin û gava tê xwarin, shildibe, tê xwarin. Helîse, Kutilkên dagirtî, babetên kiftan û Xanim kebab xwarinên herî pirin ku li herêmê tên xwarin. == Kincên herêmê == Zilam, Şalwarek shîn ku jê re dibêjin "shalwarê Xarpûtê" û îshligek sipî bi ser de li xwe dikin. Bi ser îshlik de jî êlegek milkin li xwe dikin. Kefiya pishtê rengîn e. Qonderên ku jê re dibêjin " biboçik" li nigê xwe dikin. Li serê wan shewqe heye. Jinên herêmê shalwarên gulgulî yan jî resh li xwe dikin. Bi ser shalwar de qazaxek ku jê re dibêjin "qeyme" li xwe dikin. Bi ser shalwar de jî etekek sê perçeyî li xwe dikin. Li serê jinan kofiyek û bi ser de jî sharpeyek gulguli yan jî resh tê girêdan. == Nav û Kronolojiya Bajar == Navê bajarê kevn di çavkaniyên Urartiyan de wek Karberd (Kela kevir) û yên Bîzansiyan de jî wek [[Xarpet]] dihat naskirin. Navê bajar di çavkaniyên Ermenî û Ereban de wek "Hinzit" derbas dibe. Hisn-ê Ziyat (kela Hisn) navê bajar yê kevn bi farisî bû. Pishtre nav wek "Mezra" hatiye guhertin. Navê bajar dema Sultanê Osmanî Abdulezîz de wek "Mamuret ul- Ezîz ( bajarê ku Ezîz çêkirî ye)" hatiye guhertin. Nav sala 1937 wek "Elazix" ji ali tirkan ve hatiye guhertin. == Kronolojî == Berî Îsa (zayîn) *900 - 600 dema [[Urarti]]yan *600 dema Medan *334 dema helanistiyan ([[yewnanî]]yan) *90 hukumdariya Tîgran *66 dema [[împaratoriya Roma]] *53 dema Partan Pishtî Îsa (zayîn) *272 ema [[Sasanî]]yan *395 dema [[Bîzans]]iyan *644 dema [[Ereban]] *934 dema Bîzansiyan ya duyemîn *1115 dema [[Artûk]]iyan *1234 dema [[Selçuk]]iyan *1515 dema [[Osmanan]] == Ciyên turîstîk, tarîxî û gerê == Herêm ji alî tarix û tabîatê ve pir dewlemend e. Gola xezar (Golcik) û Kebanê ji bo gelê herêmê havînan ciyê avcaniyê vehêsanê ne. Germavên Murûdû û Perçen ji ji ali gel ve tên ziyaret kirin. Kela Xarpûtê, Dêra Meryem ana û Mizgeftên kevn yê bajar jî ji alî gel ve tên ziyaret kirin. {{Bajar_kurd}} {{bajarên Tirkiyê}} [[Category:Bajar]] [[cs:Elazığ]] [[en:Elazıg]] [[fr:Elazığ]] [[tr:Elazığ (il)]] 12345 47475 2006-09-14T16:04:30Z Erdal Ronahi 2 Mezra (Pasûr) çû cihê Mezra, Pasûr '''Mezra''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Pasûr|Pasûrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Pasûrê]] 12346 43323 2006-08-25T09:15:21Z Luqman 401 '''Sê''' ya '''3''' li [[hejmarên romî]] ''III'' ye. Sê [[hejmar|hejmarek]] li nav komê [[hejmarên xwezayî]] ye. ==Navên din== *sisê ==Hên seke== *[[Hejmarên romî]] *[[Hejmarên xwezayî]] [[kategorî:hejmar]] 12347 43324 2006-08-25T09:15:45Z Luqman 401 '''Sisê''' , gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Lîce|Lîcê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Lîceyê]] 12348 43328 2006-08-25T09:21:29Z Luqman 401 Ji [[Kelem|kelemên]] serê wan tûj, [[strî]] û hwd. ên stûr re '''dirî''' tê gotin. Mînak ji striyên [[Gul|gulê]] re '''dirî''' tê gotin. [[Kategorî: Nebat]] 12349 43330 2006-08-25T09:30:18Z Luqman 401 '''Nebat''', piştî [[mirov]] û [[Ajal|ajalan]], sêyemîn tiştên zindî ne. [[Dar]], giya, [[sebze]], [[meywe]] û hertiştên ku dikevin kategoriya hişinayê, nebat in. [[Kategorî: Zindî]] 12350 43331 2006-08-25T09:31:12Z Luqman 401 '''Dirî''', gundekî grêdayî navçeya [[Çewlik|Çewlikê]] [[Darahênê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Darahênê]] 12351 43334 2006-08-25T09:33:50Z Luqman 401 [[Image:Sherefxan.png|right|Şerefxan Bedlîsî]] '''Şerefxan''' yek ji nivîskarên klasîk yên kurd e. Pirtûka wî ya herî bi nav û deng [[Şerefname]] ye. Mijarê Şerefname dîroka [[Kurdistan]]ê ye. Perçeyek ji gotarê “Klasîkên me – an şahir û edîbên me ên kevin” ya [[Celadet Bedirxan]]: :Melayê Jaba di heqê Şeref-Xan de gotiye: »Şairê heftê Şeref-Xan e, ji mîrê di hekariyan e, û ji neslê Ebas. Di hezar û sed û yekê da jî li Colemêrgê ko cihê hikûmeta hekariyan e peyda bûye. Eşhar û ebyat bi [[ziman]]ê [[kurmancî]] û [[farisî]] zehf gotiye. Di hezar û sed û şêst û yêkê da merhûm bûye û di nêv [[Colemêrg]]ê de medfûn e. :Me ev Şeref-Xan nas ne kir. Heke jê mexsed xwediyê [[Şerefname]] Mîr Şeref e, mîr Şeref ji mîrên [[Bidlîs]]ê ye, û me tu şihrên wî bi kurdmancî ne dîtine.” Şerefxan Bedlîsî, ango Şerefeddîn Xan al-Bitlîsî ku nivîskarê [[Şerefname|Şerefnameyê]] ye, sala 1543 li nêzîkê bajarê [[Qum]]ê ji dayik bûye. Bavikê wî serokatiya eşîra [[Rojkî]] (Ruzegî) dikirin û mîrîtiya bajarê [[Bedlîs]]ê dikirin. Ji ber ku navê bavikê wan tevil tevlîheviyên li dijî Sultanê [[Osmanî|Osmaniyan]] bû, reviyan cem [[Safewî|Safewiyan]]. Dema Şerefxan neh salî bû li gel zarokên Şah dersan dibîne. Hîn di emrekî bicûk de dest bi birêvebiriya dewletî dike û li bajarinan rêvebiriyê dike. Nêzîkê bîst salan li gelek bajarên Safewiyan walîtiyê dike. Sala 1576an ew ji ser karê wî kişandin serayê û li wir ji ber kirinên ne li cîh ji karê wî girtin. Vê yekê ew hewqasî êşand ku tevil 600 kesên eşîrê û malbata xwe vegeriya [[Wan]]ê di çileyê sala 1578an de. Waliyê herêmê [[Xusrev Paşa]] ji sulatanê wê demê [[Sultan Mûradê III.]] (ji sala 1574an ta sala 1595an li ser desthilatiyê bû) xwest ku Şerefxan bîne ser mîrîtiya wî li [[ocaklik]]a Bedlîsê. Ser vê yekê ew wekî mîrê Bedlîs û [[Mûş]]ê hate pejirandin. Wî dema nivîsana tarixa kevin ya Kurdistanê bi navê Şerefname bi dawî kir di sala 1597an de, êdî ew bi tenê bi navê xwe desthilat bû. Di rastiya rojane de kurê wî [[Şemseddîn]] êdî kar û barê mîrîtiyê dimeşandin. Şerefxan êdî ji kemsî ve ta sala 1599an jiya. Li gor hin jêderan ew di sala 1603an yan jî 1604an de ûye ser dilovaniya xwe. :Jêder: *Bedlîsî, Şerefxan; Şerefname: Tarîxa Kurdistanê ya kevn, Stockholm 1998 *Strohmeier, M. & Yalçin-Heckmann, L.; Die Kurden: Geschichte Politik Kultur, München 2000 ==Girêdanên derve== *[http://web.telia.com/~u63802125/Xaneper/Hemsida/Nivisar/Kurdimak/serefname.html Şerefname; pencereya kurdan a ber li mêjûyê] [[Category:Nivîskar]] [[Category:Siyasetmedar]] [[de:Serefhan]] [[en:Sherefxan Bidlisi]] [[fa:شرف‌خان بدلیسی]] 12352 43335 2006-08-25T09:34:25Z Luqman 401 '''Şerefxan''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Mûş|Mûşê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mûşê]] 12353 43338 2006-08-25T09:39:52Z Luqman 401 '''Gomik''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kabilcevz|Kabilcevzê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kabilcevzê]] 12354 43339 2006-08-25T09:40:27Z Luqman 401 '''Gomik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Agirî]] [[Îdir|Îdirê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Îdirê]] 12355 43342 2006-08-25T10:13:48Z Luqman 401 '''Gol''', Ji kortên ku di demên guhertinên [[Jeolojî|jeolojîk]] de peyda bûne, û ên ku bi borîna salan ji ava baranê, herkîna çeman û lehiyan tijî av bûne re tê gotin. Gol li gor pevajoyên jeolojîk cihêreng in, ango li hin herêman, dema ku şetandinên jeolojîk çêbûne, lat û zinarên xwe lar bûn, nexwe, xak pir hilweşiye, û golên mezin çêbûne, û li hin herêman jî zinar û lat hişk û sert bûn, lewma golên çêbûbûn biçûk bûn. Ji golên ku bi guhertinên jeolojîk çêbûne re, golên xwezayî dibêjin, û ew li seranserî cîhanê tên dîtin, ji golên mezin, [[Gola Victoria]] li [[Kenya]] û [[Gola Qizwîn]] li [[Asiya navîn]], li [[Kurdistan|Kurdistanê]] jî hin golên xwezayî hene wek, [[Gola Wanê]] û [[Gola Ûrmiyê]]. Hin gol hene bi destê mirovan çêbûne, ew bi rahatî li paş avgiran peydabûna, ango kombûna avê li paş wan hedî hedî bûye gol, ji van golan re dibêjin golên pêşesazî, û pir nimûne li seranserî cîhanê hene, wek [[Gola Nasêr]] li paş avgira Alî li ser çemê [[Nîl|Nile]] li [[Misir|Misirê]]. Gol çi xwezayî çi pêşesazî bin, ew pir sûdmend in, mirov ji wan golan pir sûdwer digrin, mirov ji van Golan ava çandiniya xwe dibe, mirov ava vexwarinê jî jê dibe, ji bilî ev fêde û sûdên tenduristî û gervanî, pir gol îro seyrangeh û havîngehên ku mirov bêhna xwe li ber vedide ne, mirov mesiyan jî ji van golan digrin. [[kategorî:erdnîgarî]] 12356 43343 2006-08-25T10:14:40Z Luqman 401 '''Gol''', gundekî grêdayî bajarê [[Kurdistana bakur]] [[Dêrsim|Dersimê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrsimê]] 12357 43345 2006-08-25T10:16:43Z Luqman 401 '''Yoncali''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 12358 43346 2006-08-25T10:17:16Z Luqman 401 '''Yoncali''' , gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Zerenik|Zerenikê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Zerenikê]] 12359 43348 2006-08-25T10:19:13Z Luqman 401 '''Xodik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Hezro|Hezroyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Hezroyê]] 12360 43349 2006-08-25T10:19:53Z Luqman 401 '''Xodik''', gundekî grêdayî Navçeya [[Dêrsim|Dêrsimê]] [[Nazmiye|Nazmiyeyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nazmiyeyê]] 12361 43782 2006-08-27T09:12:15Z Bangin 450 +kurt '''Huáng Hé''' an jî '''Çemê zer''', duyemîn çemê herî dirêj ê [[Çîn|Çînê]] ye. Dirêjiya Huang He 4.845 km. ye. Dirije kendava Bohai ya [[Derya zer]]. {{kurt}} [[Kategorî: çem]] 12363 64811 2007-01-16T08:55:53Z Luqman 401 '''Birayên Wright''', kesên ku cara pêşîn firokeya bi motorê dixebite çêkirine ne. Navê wan '''Wilbur Wright''' (*[[1867]] - [[1912]]) û '''Orville Wright''' (*[[1871]] - [[1948]]) in. Perwerdeyekî birêkûpêk nedîtine. Ji xebatên [[Otto Lilienthal]] ê endazyarê firokeyan bû sûdwergirtine. Bi sedan ceribandin kirine ku firokeyê zêdetir li hewayê bihêlin û firandinê têkûz bikin. Birayên Wright di ceribandina [[17 Berfanbar 1903]]'î de li [[North Carolina]] bi serdikevin û yekemîn firokeya bi motorê û prînsîbên [[aerodînamîk]]ê dixebite difirînin. Birayên Wright bingeha [[balafir]]ên nûjen diavêjin. {{kurt}} [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:zanist]] 12364 43398 2006-08-25T12:45:47Z Luqman 401 '''Edşanê''', [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12365 43390 2006-08-25T12:35:01Z Luqman 401 '''Hirik''', [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12366 43400 2006-08-25T12:46:32Z Luqman 401 '''Duolî''', [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12367 43399 2006-08-25T12:46:05Z Luqman 401 '''Îşxan''', [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12368 45550 2006-09-05T14:28:29Z Luqman 401 [[Wêne:nebeyub.jpg|thumb|Tirba Hezretî Eyûb pêxember]] '''Nebeyûb''', bajarokekî grêdayî navça [[Riha|Rihayê]] [[Wêranşar|Wêranşarê]] ye. TirbTirba pêxember[[ Eyûb Sebrî]] li vî bajarokî ye. {{kurt}} [[Kategorî: Bajarok]] 12370 66504 2007-01-25T19:09:42Z Bangin 450 '''Leonardo da Vinci''' [{{IPA|leoˈnardo daˈvintʃi}}] (*[[15'ê avrêlê]] [[1452]] li [[Anchiano]], [[Floransa]]; † [[2'ê gulanê]] [[1519]] li [[Amboise]]) yek ji pêşengên ronesansê, mûzîkar, kaşîf, endazyar, peykerçêker, wênesaz, anatomîst û geometrîkerê Îtalî ye. Vinci bi wêneyên xwe yên nemir [[Mona Lîza]] ([[1503]] - [[1507]]) û [[Xwarina Dawî]] ([[1495]] - [[1497]]) tê hişê mirov. Vinci (Vînsî tê xwandin), lawê noter '''Ser Piero da Vinci''' û '''Caterina'''yê ye û ji ber ku zewaca fermî ya dê-bavê wî nebû, gorî zagonên wê demê mafê wî yê xwandina zanîngehê nebû. Herwekî ev yeka han dibû sedem ku Vinci jiyaneke dijwar bijî. Di mala bapîrê xwe de dest bi wêneyan dike. Wêneyên wî yen bala wênesazên mezin dikşîne û Vinci hêdî hêdî tê naskirin. Vinci di sala [[1482]]’î bajarê Floransayê diterikîne û li cem dûkê [[Mîlano]] '''Sforza''' kar dibîne. Di xizmeta dûk de berhemên bêhempa û têr zîrekî diafirîne. Dîsa li [[Roma]] û gelek cihan dijî. Pireyan, peykeran, çekan, keştiyan hwd çêdike, li ser anatomiyê, geometriyê lêkolînan dike û di warê çandê de meziniya xwe îsbat dike. Di jiyana xwe de rastî gelek neheqî û bovlatan jî tê û tê darizandin. [[Papa]] xebatên wî yên li ser anatomiyê qedexe dike û Vinci ji aliyê gelekan bi homoseksûalîteyê tê reşkirin. Lê ew bi berhemên xwe yên bêhempa di dîroka mirovahiyê ya spî de ciheke girîng digire. {{commons|Leonardo da Vinci}} [[Kategorî:Wênesaz]] [[af:Leonardo da Vinci]] [[als:Leonardo da Vinci]] [[ar:ليوناردو دا فنتشي]] [[ast:Leonardo da Vinci]] [[bg:Леонардо да Винчи]] [[bn:লিওনার্দো দা ভিঞ্চি]] [[bs:Leonardo da Vinci]] [[ca:Leonardo da Vinci]] [[cs:Leonardo da Vinci]] [[cy:Leonardo da Vinci]] [[da:Leonardo da Vinci]] [[de:Leonardo da Vinci]] [[el:Λεονάρντο ντα Βίντσι]] [[en:Leonardo da Vinci]] [[eo:Leonardo da Vinci]] [[es:Leonardo da Vinci]] [[et:Leonardo da Vinci]] [[eu:Leonardo da Vinci]] [[fa:لئوناردو داوینچی]] [[fi:Leonardo da Vinci]] [[fr:Léonard de Vinci]] [[ga:Leonardo da Vinci]] [[gd:Leonardo Da Vinci]] [[gl:Leonardo da Vinci]] [[he:לאונרדו דה וינצ'י]] [[hi:लियोनार्दो दा विन्ची]] [[hr:Leonardo da Vinci]] [[hu:Leonardo da Vinci]] [[hy:Դա Վինչի Լեոնարդո]] [[id:Leonardo da Vinci]] [[ilo:Leonardo da Vinci]] [[io:Leonardo da Vinci]] [[is:Leonardo da Vinci]] [[it:Leonardo da Vinci]] [[ja:レオナルド・ダ・ヴィンチ]] [[ka:და ვინჩი, ლეონარდო]] [[kn:ಲಿಯನಾರ್ಡೊ ಡ ವಿಂಚಿ]] [[ko:레오나르도 다빈치]] [[la:Leonardus Vincius]] [[lad:Leonardo da Vinci]] [[lb:Leonardo da Vinci]] [[lt:Leonardas da Vinčis]] [[lv:Leonardo da Vinči]] [[map-bms:Leonardo da Vinci]] [[mk:Леонардо да Винчи]] [[ml:ലിയനാര്‍ഡോ ഡാ വിഞ്ചി]] [[mn:Леонардо да Винчи]] [[ms:Leonardo Da Vinci]] [[mt:Leonardo da Vinci]] [[nah:Leonardo da Vinci]] [[nds:Leonardo da Vinci]] [[nl:Leonardo da Vinci]] [[nn:Leonardo da Vinci]] [[no:Leonardo da Vinci]] [[pl:Leonardo da Vinci]] [[pt:Leonardo da Vinci]] [[qu:Leonardo da Vinci]] [[ro:Leonardo da Vinci]] [[ru:Леонардо да Винчи]] [[scn:Liunardu da Vinci]] [[sco:Leonardo da Vinci]] [[sh:Leonardo Da Vinci]] [[simple:Leonardo da Vinci]] [[sk:Leonardo da Vinci]] [[sl:Leonardo da Vinci]] [[sq:Leonardo da Vinci]] [[sr:Леонардо да Винчи]] [[sv:Leonardo da Vinci]] [[ta:லியொனார்டோ டா வின்சி]] [[th:เลโอนาร์โด ดา วินชี]] [[tl:Leonardo da Vinci]] [[tr:Leonardo da Vinci]] [[uk:Леонардо да Вінчі]] [[vi:Leonardo da Vinci]] [[zh:列奥纳多·达芬奇]] [[zh-min-nan:Leonardo da Vinci]] [[zh-yue:達文西]] 12371 43405 2006-08-25T13:36:35Z Bangin 450 Huang He çû cihê Huáng Hé: navî xwe yê rast #REDIRECT [[Huáng Hé]] 12372 63067 2007-01-04T19:50:40Z Bangin 450 '''Thomas Alva Edison''' (* [[11. Reşemî 1847]] li [[Milan]], [[Ohio]]; † [[18. Cotkar 1931]] li [[West Orange]] ([[New Jersey]])) afirendêrê elektrîkê û yek ji kaşîfên navdar ên [[DYE]] ye. Edison tenê bi qasî çend mangî çûye disbistanê. Zaroktiya wî bi xebatê, firotina hêsanxwarinan li metro û trênan derbasbûye. Li cem '''J. U. MacKenzie''' li [[Mount Clemens]], [[Michigan]] perwerdeya [[telegraf]]ê dibîne. Pênc salî, ji [[1863]] heya [[1868]] ew wekî telegrafker li [[Stratford]] ([[Ontario]]), [[Indianapolis]], [[Cincinnati]], [[Memphis]], [[Louisville]] û [[Boston]] dixebite. Di sala [[1868]]´î de yekemîn car patenta alavekê ku deng bi hêza elektrîkê vediguhêzîne werdigire. salek şûnde li [[New York]] fîrmayek dadimezirîne. Di [[18. Tîrmeh 1877]]´î de keşfa [[Fonograf]]ê dike û yekemîn car mirovek dengê xwe yî tomarkirî dibîhîse. Di tomarkirina yekemîn de gotina "Hello" hatiye bikaranîn. Edîson di jiyana xwe de gelek keşfan û pêşxistinan dike. Wekî [[dîktafon]], [[kînematograf]], [[fîlmkamera]], makîneya [[rontgen]]ê, alava bihîstinê bo kerran hwd. Edison ji bi artêşa DYE jî gelek alavan çêdike, Dîsa [[kursiya elektrîkê]] ya ku bo cezayê îdamê tê bikaranîn jî çêdike. Herçendî ji kongreyê xelata mezin distîne jî ji ber pêşxistina alavên kuştinê di artêşê de û çêkirina kursiya elektrîkê ve ji aliyê gelekan ve hatiye rexnekirin. [[Kategorî:Îcatker]] 12375 43523 2006-08-26T09:16:25Z Erdal Ronahi 2 {{çavlêgerandin}} {{çavlêgerandin}} '''کاریگه‌ری ووڵاته‌ گه‌وره‌کان له‌سه‌ر کوردستان''' به‌شی چواره‌م '''دۆست و دوژمنى ده‌وڵه‌تى كوردى''' خالید عه‌لی فه‌ره‌ج ـ سوید به‌ ده‌ركه‌وتنى ئه‌نجامى هه‌ڵبژاردنه‌كانى عێراق و ده‌ركه‌وتنى ڕاستيه‌كى شاردراوه‌ كه‌ عه‌ره‌بى سوننه‌ زۆرينه‌ پێكناهێنن نه‌ك ته‌نيا له‌ شۆڕگێڕانى دژ به‌ ديكتاتۆريه‌ت، به‌ڵكو له‌ ژماره‌ى دانيشتوانيشدا، قه‌يرانێك سه‌رى هه‌ڵدا كه‌ئاژاوه‌ى بۆ عێراقيه‌كان دروست كرد، نه‌بوونى دڵسۆزانى سوننه‌ بۆ به‌رژه‌وه‌نديه‌ گشتيه‌كان كه‌ له هه‌ڵبژاردنه‌كه‌دا خۆى ده‌نواند به‌ئاشكرا ده‌ركه‌وت و ڕايان گه‌ياند و به‌شداريشيان نه‌كرد به‌تايبه‌تى له‌ هه‌ڵبژاردنه‌کانی ٣٠ / ١ / ٢٠٠٥ دا، هه‌ربۆيه‌ خرانه‌ پاڵ ناحه‌زانى ديموكراتى و پاڵپشتى ديكتاتۆره‌ كۆنه‌كه‌ و ئاژاوه‌ گێڕه‌كانه‌وه‌، سوننه‌كان بوونه‌ كه‌مايه‌تيه‌كى بێ وێنه‌ كه‌ هه‌رگيز چاوه‌ڕێى ئه‌و ئه‌نجامه‌ نه‌ده‌كرا، هه‌رچه‌نده‌ له‌پاشاندا و له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانى دووه‌مدا زۆر به‌چالاكى به‌شداريان كرد وه‌ك كاردانه‌وه‌يه‌كى ئه‌و هه‌ڵوێست وه‌رگرتنه‌ له‌سه‌ريان، به‌ڵام ڕاستيه‌ك ده‌ركه‌وت كه گومانى لێده‌كرا له‌ ‌باره‌ی ژماره‌ی دانیشتوان و ڕێژه‌ی بوونی نه‌ته‌وه‌‌ جیاوازه‌کانی وه‌ک کورد و عه‌ره‌بی سوننه‌ یان عه‌ره‌بی شیعه‌ و که‌مایه‌تیه‌کانی تر له‌و ژماره‌يه‌دا که‌ شاردراوه‌ بوو تا ئه‌و ده‌مه‌، هه‌رچه‌نده‌ من نامه‌وێت له‌سه‌ر ژماره‌ى دانيشتوانى عێراق بدوێم به‌ڵام وه‌بيرهێنانه‌وه‌ى هه‌ندێ له‌ مێژووى گۆڕانكاريه‌كان، په‌رده‌هه‌ڵماڵينێكه‌ له‌سه‌ر ئه‌و كۆچ و كۆچپێكردن و ڕاماڵينه‌ بێ ياساييه‌ى كه‌ به‌شێوه‌يه‌كى ناسروشتى ڕوويداوه، ئه‌وه‌ نه‌ك هه‌ر عه‌ره‌به‌ سوننه‌كان به‌ڵكو توركمانه‌كانيش كه‌ قه‌واره‌ى خۆيان زۆر له‌وه‌ به‌زياتر داده‌نا كه‌ به‌ته‌نيا له‌يه‌ك كوردسى په‌رله‌ماندا بنوێنرێن. هه‌موو كۆمه‌ڵگايه‌ك كه‌م يان زۆر به‌هۆى ململانێ سروشتيه‌كانى مرۆڤايه‌تى و به‌درێژايى مێژوو كۆچ و ڕه‌وى به‌خۆيه‌وه‌ ديوه‌ كه‌ شوێنه‌وارى له‌سه‌ر جوگرافياى هه‌موو زه‌وى به‌زه‌قى دياره‌ و به‌شێكى دانه‌بڕاوه‌ له‌ مێژووى هه‌موو گه‌لان و مرۆڤايه‌تى، ئه‌و گۆڕانكارييه‌ سروشتيانه‌ كاردانه‌وه‌ى خواستى به‌ره‌و باشتر بردنى ژيانى هه‌موو مرۆڤايه‌تى و چين و توێژه‌كانى كۆمه‌ڵگاكان بووه‌‌، كه‌ كاريگه‌ريان له‌سه‌ر پێشكه‌وتنى كۆمه‌ڵگاكانى تريش هه‌بووه‌ له‌ ڕووى كۆمه‌ڵايه‌تى و ئابوورى و ئايينى و زمانه‌وانيشه‌وه‌. له‌كۆندا هيچ ڕێگرێك نه‌بووه‌ له‌به‌رده‌م ئه‌و ئاڵ و گۆڕه‌ سروشتيانه‌دا، مرۆڤه‌ سه‌ره‌تاييه‌كان له‌ ئه‌نجامى به‌دواگه‌ڕانى خۆراك و ده‌ست خستنى هۆكانى مانه‌وه‌ له‌ ژياندا ئه‌م ديارده‌يه‌يان هێناوه‌ته‌ ئاراوه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ پێشكه‌وتنى كۆمه‌ڵگاكاندا مۆركى جياجياى به‌خۆيه‌وه‌ ديوه‌، و له‌هه‌ندێ كاتدا ئاسانكارى بۆ كراوه‌ و كاتى وايش هه‌بووه‌ پێويستى به‌وه‌ كردووه‌ سنوورێكى بۆ دابنرێت، له‌ سه‌ده‌ى بيسته‌مدا له‌گه‌ڵ گۆڕانكارييه‌ خێراكانى ناو كۆمه‌ڵگا پێشكه‌وتووه‌كان‌ و ململانێى به‌زۆر كۆچ كردن و كۆچ پێكردن پێويستى سنوور دانانه‌كه‌ قۆناغى نوێى به‌خۆيه‌وه‌ بينى و به‌ئاشكرا له‌ ڕێككه‌وتننامه‌كانى نێوان ده‌وڵه‌ته‌ خاوه‌ن بڕياره‌كاندا ده‌ركه‌وت، ئاسانكارى و دژايه‌تى بۆ ئه‌و ديارده‌يه‌ نوسرايه‌وه‌ چ له‌ به‌نده‌كانى كۆمه‌ڵه‌ى گه‌لان و پاشانيش كرايه‌ به‌ندێك له‌ ده‌ستوورى هه‌ميشه‌يى نه‌ته‌وه‌ يه‌كگرتووه‌كان، ئاسانكارى بۆ هه‌موو ئه‌وانه‌ى كه ترسى مردن و له‌ناو بردنيان له‌سه‌ره‌ و هه‌موو داگيركردنێك و به‌زۆر كۆچپێكردنێكيش هێڵى سووريان به‌ده‌وريا كێشا دژايه‌تييان لێ ڕاگه‌ياند. له‌ به‌ر ئه‌وه‌ى ئه‌و ناوچه‌يه‌‌ى كه‌ ناو نراوه‌‌ ڕۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست به‌ يه‌كێك له‌ كۆنترين پێگه‌ى مرۆڤايه‌تى ده‌ناسرێت و خاكه‌كه‌ى له‌شوێنێكه‌وه‌ بۆ شوێنێكى تر ده‌وڵه‌مه‌ندى و هه‌ژارى له‌ سامانى سروشتيدا بونيادێكى جياجياى هه‌بووه‌، ديارده‌ى كۆچ و ڕه‌وى دانيشتوانه‌كه‌ى و كاريگه‌رييان بۆ سه‌ر يه‌كتر زۆر ئاشكرا تر بووه‌ له‌شوێنه‌كانى تر، بگره‌ له‌زۆر لاوه‌ چاوتێ بڕينێك هه‌بووه‌ له‌سه‌ر سامانه‌ سروشتيه‌كانى ئه‌م ناوچه‌يه‌ و شوێنێكى چالاك و مه‌يدانێكى گرنگى ‌هه‌ردوو جه‌نگى جيهانى يه‌كه‌م و دووه‌ميش بووه. ئه‌م ناوچه‌يه‌ به‌تايبه‌تى خاكى نيشتمانى عه‌ره‌ب له‌به‌ر ئه‌وه‌ى شوێنى سه‌رهه‌ڵدانى ئايينه‌كانى ئيسلام و گاور و جوله‌كه‌ بووه‌ دانيشتوانه‌كه‌ى به‌شوێنێكى پيرۆز و پايه‌به‌رزيان زانيوه‌، ئه‌مه‌ و چه‌ند هۆكارێكى ترى وه‌ك داگيركردنيان له‌لايه‌ن توركه‌وه بۆ نزيكه‌ى ٤٠٠ ساڵ، هه‌ستێكى واى داوه‌ به‌ دانيشتوانه‌كه‌ى كه‌هه‌ست به‌كه‌م و كوڕى بكه‌ن و له‌هه‌وڵى به‌رزكردنه‌وه‌ى ئه‌و هه‌سته‌دا ئايين و مێژووى زانايانى خۆيان به‌دره‌وشاوه‌ترين هۆكار داناوه‌ بۆ يه‌كگرتنه‌وه‌ى خاڵى خه‌باتى يه‌كپارچه‌يى و هێنانه‌ ژێر ڕكێفى لاوه‌كانيان بۆ كۆكردنه‌وه‌ له‌ده‌ورى ئامانجه‌ نه‌ته‌وه‌ييه‌كانياندا، هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م بۆ چوونه‌ به‌خێرايى ته‌شه‌نه‌ى كرد و بوونى قورئانى پيرۆزيش به‌ زمانى عه‌ره‌بى ياريده‌ده‌رێكى گه‌وره‌ى يه‌كخستنى زمانه‌كه‌يان بووه‌، به‌ڵام له‌لايه‌كى تره‌وه‌ كۆمه‌ڵێك بيروبۆچوونى شۆفێنى سه‌رى هه‌ڵدا له‌ناوياندا كه‌بووه‌ هۆى دواكه‌وتنى ناوچه‌كه‌، بۆ نمونه‌ له‌سوريا و عێراق و ميسردا كه‌جگه‌ له‌ نه‌ته‌وه‌ى عه‌ره‌ب گه‌لانى تريش هه‌ن و ده‌ژين، به‌ڵام به‌هۆى ئه‌و پيرۆز سه‌يركردنه‌‌ى خۆيان و خواستى په‌لهاويشتن بۆ ‌سه‌ر زه‌وى و خاكى گه‌لانى تر، به‌پێويستيان زانيوه‌ كه‌ ئه‌و گه‌لانه‌ بكه‌نه‌ عه‌ره‌ب و مێژوو و خاك و زمانانيان لێ بگۆڕن و لێيان قه‌ده‌غه‌ بكه‌ن و بيانكه‌ن به‌عه‌ره‌ب، له‌سوريا ده‌وڵه‌ته‌كه‌يان به‌ عه‌ره‌بى سورى و له‌ميسر ميسرى عه‌ره‌بى، و له‌عێراقيش ناوى عێراقى عه‌ره‌بى سه‌پێنرا به‌سه‌ر سه‌رتاسه‌رى ده‌وڵه‌ته‌ دروست كراوه‌كه‌ى ده‌ست بێگانه‌، له‌عێراق ته‌نيا به‌ناوه‌كه‌ ڕازى نه‌بوون به‌ڵكو به‌پته‌و كردنى حيزبێكى وه‌ك به‌عسى هاوشێوه‌ى سوريا خۆيان نه‌ك له‌گه‌لى كورد به‌زياتر ده‌زانى به‌ڵكو هه‌موو سه‌روه‌رييه‌كانى مرۆڤايه‌تيشيان بۆ ئازايه‌تى و جوامێرى عه‌ره‌ب ده‌گه‌ڕانه‌وه‌، به‌عس له‌ناوه‌ڕاستى چله‌كانه‌وه‌، كه‌ هێشتا جوڵانه‌وه‌يه‌كى بچوك بو له‌ سوريا و نه‌بوبو به‌ حيزبێكى به‌هێز و هێشتا ئومێدى ئه‌وه‌شى نه‌بو ده‌سه‌ڵاتى سياسى بگرێته‌ ده‌ست، بيروبۆچونى تايبه‌تى هه‌بوه‌ له‌سه‌ر كه‌مايه‌تيه‌كانى ناو ( وطنى عربى )، و به‌درێژايى ته‌مه‌نى خۆى له‌نوسينه‌كانيدا باسى ( أقليات ) ى كردوه‌ له‌وانه‌ كورد، وه‌ باسى خه‌ته‌رى ( أقليات ) ى كردوه‌ بۆ سه‌ر نه‌ته‌وه‌ى عه‌ره‌ب و خاكى عه‌ره‌ب و ئه‌ندامه‌كانى خۆى لێ وريا كردۆته‌وه‌ كه‌ هه‌وڵى تواندنه‌وه‌، يا خود ده‌ركردن، يا له‌ناوبردن بده‌ن.( بنواڕه‌ په‌نجه‌كان يه‌كترى ئه‌شكێنن - نه‌وشيروان مسته‌فا - لاپه‌ڕه‌ ٣٨٤ ). سه‌ركرده‌كه‌يان به‌ جۆره‌ها ناو ده‌ناسان و چاوچنۆكى و چاوتێ بڕينيان بۆ خاكى كوردستان واى لێكردبوون كه‌ هه‌رچى هێزيان هه‌يه‌ له‌گه‌لێكى بێ پشتيوانى وه‌ك كورددا تاقى بكه‌نه‌وه‌ و هه‌وڵى به‌عه‌ره‌ب كردنى خاك و مرۆڤ و مێژوو و هه‌موو شتێكيان بده‌ن، كێشه‌ى گه‌وره‌يان بۆ گه‌لى كورد و كه‌مه‌نه‌ته‌وايه‌تييه‌كانى تريش هێنايه‌ كايه‌وه‌، به‌جۆره‌ها شێوه‌ هه‌وڵى له‌بير بردنه‌وه‌ى بوونى خۆيانيان به‌سه‌ردا ده‌سه‌پاندن و ئه‌گه‌ر نه‌يشكرايه‌ له‌ناويان ده‌بردن. له‌لايه‌كى تريشه‌وه‌ به‌هۆى جه‌نگه‌ درێژخايه‌نه‌كان و زيانه‌ زۆره‌كانى بۆ سه‌ر ئه‌م ناوچه‌يه‌، له‌هه‌ندێ شوێندا، تێكدانى مێژوو و په‌روه‌رده‌كردنى گه‌لى سه‌رده‌سته‌ ئاڵۆزى بۆ نه‌وه‌ به‌ دوا يه‌كه‌كاندا دروست كردووه‌ و كارێكى واى كردووه‌، كه‌ كێشه‌ى نێوان نه‌ته‌وه‌ جياجياكانيش پێويستى به‌ ڕوونكردنه‌وه‌ى مێژوويى و جوگرافى هه‌بێت بۆ ساغ كردنه‌وه‌ى ڕاستيه‌كان، مافه‌كانى دانيشتووانى كه‌ركوك و ئاسايى كردنه‌وه‌ى ناوچه‌كه‌ به‌پێى مادده‌ى ٥٨ و پشت به‌ به‌ڵگه‌ به‌ستن يه‌كێكه‌ له‌و جۆره‌ كێشانه‌. ئێمه‌ى كورد وه‌ك نه‌ته‌وه‌يه‌كى هه‌ميشه‌ بنده‌ست و بێده‌سه‌ڵات، نه‌بووينه‌ته‌ خاوه‌نى ده‌وڵه‌تێكى نوێ كه‌مافه‌كانمان بۆ ساغ بكاته‌وه‌، له‌لايه‌كى تريشه‌وه‌ سه‌رده‌سته‌كانمان هه‌ميشه‌ له‌ هه‌وڵى ئه‌وه‌ دابوون‌ نه‌وه‌ به‌دواى نه‌وه‌ مافه‌كانمان وون بكه‌ن و خاكمان بكه‌نه‌ خاكى خۆيان هه‌روه‌ك به‌بيانووى ئايينى و يه‌كپارچه‌يى و دژايه‌تى كردنى داگيركه‌ران خۆيان سه‌پاندووه و له‌و سنووره‌ خۆيان ده‌رباز كردووه‌ كه‌ خۆيان به‌داگيركه‌ر دابنێن به‌ هه‌موو شێوه‌يه‌ك ئه‌ركه‌كانى ئێمه‌يان سه‌ختتر كردووه‌‌‌٠ له‌ناو خۆيشماندا به‌ هۆى ‌جياوازى بيرو بۆچونه‌كان و بينينى كێشه‌كانمان له‌كۆمه‌ڵێكه‌وه تاكۆمه‌ڵێكى تر، كه‌هه‌ندێ جار كاريگه‌رى سه‌رده‌سته‌كان له‌ڕووى ئايين و به‌كرێگرته‌وه‌ ده‌ورى سه‌ره‌كى بينيوه‌، خاڵى يه‌كگرتنه‌وه‌ و پاكانه‌ى يه‌كڕيزيمان نه‌ك هه‌ر له‌ برى ئه‌وه‌ى ببێته‌ كۆكه‌ره‌وه‌ى شۆڕشگێڕان، به‌ڵكو زۆرجار پارچه‌پارچه‌ كراوه و هه‌ر به‌جيايش چاره‌سه‌رى كێشه‌كانيان بينيوه‌، هه‌ربۆيه‌ بووه‌ته‌ هۆى سه‌رهه‌ڵدانى چه‌ندين حيزب و بۆچوونى جياواز له‌يه‌كتر و خه‌باتى گه‌له‌كه‌مانيان دابه‌ش كردووه‌، و زۆرجار پێكدادانى لێ كه‌وتۆته‌وه‌، كه‌ دوژمنان به‌هه‌ليان زانيوه‌ و بۆ به‌رژه‌وه‌ندى خۆيان و بۆ ويستى يه‌كتر و له‌دژى يه‌كتريش به‌كاريان هێناوه‌‌. به‌هۆى ئه‌و كێشانه‌وه‌ نه‌ك هه‌ر لاى سه‌رده‌سته‌و بێگانه‌كان، به‌ڵكو گومان له‌سه‌ر ئه‌نجام و تواناى خه‌باتى گه‌له‌كه‌مان له‌ناوخۆيشماندا سه‌رى هه‌ڵداوه‌ و جياوازى حيزبايه‌تى و شه‌ڕى ناوخۆ و نه‌هامه‌تى ئه‌و شه‌ڕانه‌ كراونه‌ته‌ بيانووى گه‌نده‌ڵى دووركه‌وتنه‌وه‌ له‌ شۆڕش و كايگه‌رى بۆ سه‌ر لاوه‌خوێنگه‌رمه‌كانيشمان هه‌بووه‌ كه‌ به‌ كۆڵه‌كه‌ى شۆڕش و خه‌بات داده‌نرێن، له‌لايه‌كى تريشه‌وه‌ ڕاستيه‌ مێژووييه‌كان وه‌ك پێويست نه‌گه‌يشتووه‌ته‌ لاى هه‌مووان، كێشه‌ى كۆچ و كۆچپێكردنى گه‌له‌كه‌ و چاره‌سه‌ره‌كه‌يان ته‌نيا دراوه‌ته‌ ده‌ست سه‌ركرده‌ حيزبيه‌كان كه‌ڕێگه‌ خۆشكه‌رێكه‌ بۆ حيزب سالارى و كه‌مبوونه‌وه‌ى تواناى ديموكراتيزه‌ كردنى كۆمه‌ڵگا، و تاكه‌كانى كۆمه‌ڵ زۆرجار نه‌يانويستووه‌ خۆيان له‌قه‌ره‌ى ئه‌وه‌ بده‌ن و ئه‌گه‌ر چه‌ند شتێكى ساده‌يشيان زانيبێت به‌لايانه‌وه‌ به‌س بووه‌ بۆ داكۆكى كردن له‌بۆچوونه‌كانى خۆيان، كه‌ لاوازى بيرو بۆچوونه‌كانى تاكى كوردى پێوه‌ به‌ند بووه‌ به‌رامبه‌ر به‌ ته‌ڵه‌كانى ناحه‌ز و پيلانگێڕان. وه‌ك له‌به‌شى دووه‌مدا باسم كرد ملمانێى بێگانه‌كان له‌سه‌ر خاكى ئێمه‌ گه‌يشتۆته‌ دادگاى نێو ده‌وڵه‌تى و هيچ حسابێكيش بۆ هه‌ڵوێستى ئێمه‌ى خاوه‌ن خاك و خاوه‌ن كێشه‌ نه‌كراوه‌ ( بوينه‌ته‌ بێگانه‌ و بێگانه‌ خاوه‌ن ماڵه‌)، سه‌رهه‌ڵدانى كێشه‌ى موسڵ و چاره‌سه‌ره‌كه‌يشى هه‌ر له‌پێناوى به‌رژه‌وه‌نديه‌كانى داگيركه‌رانى خاكه‌كه‌ماندا بووه‌، ئه‌مانه‌ وه‌ك ئه‌زموونێكى چه‌ندباره‌ و به‌رده‌وام كاريگه‌رى له‌سه‌ر تاكى كۆمه‌ڵ و حيزبه‌كان هه‌بووه‌، هه‌ر بۆيه‌ خه‌باتى گه‌له‌كه‌مان ڕۆژ به‌ ڕۆژ ده‌ركى به‌زه‌روريه‌تى ديسپلين و ڕێكخستنى شۆڕشگێڕان كردووه‌، و له‌ مێژووى خه‌باته‌‌كه‌دا هه‌ست به‌ جياوازى له‌نێوان هه‌ر قۆناغێك له‌گه‌ڵ هه‌نگاوى پێش خۆيدا كراوه‌، گۆڕان له‌ شێوه‌كانيشدا هه‌بووه‌ و له‌و پێناوه‌يشدا و بۆ داكۆكى كردن له‌مافه‌ نه‌ته‌وه‌ييه‌كان له‌گه‌ڵ خه‌باتى چه‌كداريدا، جارى وا هه‌بووه‌ په‌ناى بردوه‌ته‌ به‌ر گفتوگۆ له‌گه‌ڵ سه‌رسه‌ختترين دوژمندا٠ لێدوانه‌كانى ئێستاى به‌غدايش له‌وه‌ تێناپه‌ڕێت، له‌نێوان ليسته‌ جياجياكاندا و له‌پێناوى هاوسه‌نگيه‌كدا ته‌وافقيان هێناوه‌ته‌ كايه‌وه‌، كه‌به‌يه‌كسان بوونى داده‌نێن بۆ به‌شدارى كردنى هه‌موو چين و توێژه‌ عێراقيه‌كان، به‌ڵام چۆن ئێمه‌ هه‌وڵى دابينكردنى مافه‌ڕه‌واكانمان ده‌ده‌ين به‌هه‌مان شێوه‌ سه‌رده‌سته‌كانيش هه‌وڵى ده‌سكه‌وتى زياتر ده‌ده‌ن بۆ خۆيان، كه‌واته‌ ئه‌م كێشه‌يه‌ نه‌ك هه‌ر ده‌رخستنى ڕاستييه‌كانى پێوه‌ به‌نده‌، به‌ڵكو باوه‌ڕپێهێنانى هه‌ڵوێستى سه‌رده‌سته‌ و گونجاندنى خواسته‌كانى گه‌لى كورديش به‌شێكى گرنگى گفتوگۆكان ده‌بێت. به‌بڕينى هه‌ر قۆناغێك و هه‌ر هه‌نگاوێك بيانووى نوێ سه‌رهه‌ڵده‌دا له‌لايه‌ن زه‌ره‌رمه‌ندانى ديموكراتى و به‌ئاشكرا به‌رژه‌وه‌ندييه‌كان دژى يه‌ك ده‌بنه‌وه‌، بوونى دۆست و بوونى ناحه‌ز له‌سه‌ر سفره‌ى هه‌موو دانيشتنه‌كاندا هه‌يه‌، سوور بوون و پێداگرتن له‌سه‌ر ماف و ماندوو بوون له‌لێدوان، له‌ناوچه‌وانه‌كاندا ده‌بينرێت، ئه‌مانه‌ كێشمه‌ كێشم و خه‌باتى ئه‌مڕۆى گه‌لى كورده‌، دواكه‌وتن و ده‌رنه‌كه‌وتنى ئه‌نجام له‌كاتى خۆيدا ته‌نيا بوونى گروپێكى دياريكراو نيه‌، به‌ڵكو گێژاوى ئه‌و بيره‌ شۆفێنيانه‌يه‌ كه‌ له‌ ئه‌نجامى سه‌ركردايه‌تى كردنى نه‌ته‌وه‌په‌رسته‌كان و شانازيكه‌رانى به‌پيرۆزدانانى سه‌رده‌سته‌يى بووه‌ له‌ماوه‌ى پێشوودا، جا هه‌ر هه‌نگاوێك به‌ره‌و ديموكراتيزه‌ كردنى ده‌وڵه‌ته‌كه‌ بنرێت كه‌م كردنه‌وه‌ى كێشه‌كانى به‌دوادا دێت. شاردنه‌وه‌ى قه‌واره‌ى چين و توێژه‌ جياجياكانى عێراق له‌كاتى حوكمى ديكتاتۆردا، و ده‌ركه‌وتنيان له‌دواى ڕوخانى سه‌دام، له‌لايه‌كه‌وه‌، بێ هيوايى زه‌ره‌رمه‌نده‌ سوننه‌كان و ده‌وڵه‌ته‌ عه‌ره‌به‌ دراوسێكان كه‌ پشتيوانيان له‌ سوننه‌ و قه‌وميه‌كان ده‌كرد، له‌لايه‌كى تره‌وه‌ به‌شێكن له‌هۆى ئاژاوه‌كانى ئه‌مڕۆى عێراق، هاتن و بوونى ئه‌مه‌ريكيه‌كان له‌ته‌نيشت ئێرانه‌وه‌ كه‌دوژمنى ڕاگه‌يه‌نراويه‌تى، و خواستى به‌ديموكراتيزه‌كردنى ناوچه‌كه‌يش ترسى لاى سوريه‌كانيش دروست كردووه‌، واده‌گه‌يه‌نێت كه‌ چ ئێران و چ سوريا له‌به‌رژه‌وه‌نديان نه‌بێت كه‌ ئارامى بگه‌ڕێته‌وه‌ ناو عێراق، كه‌خۆى له‌خۆيدا سه‌رنه‌كه‌وتنى ئه‌زموونى ئه‌مه‌ريكيه‌كان بۆ گۆڕانكاريه‌كانى ده‌وڵه‌ته‌ ديكتاتۆره‌كان، كپ كردنه‌وه‌ى خواستى په‌لهاويشتنه‌كه‌يانه‌ به‌ره‌و ده‌وڵه‌تانى تر و نايانپه‌رژێته‌ سه‌ر ده‌وڵه‌تێكى تر، هه‌ربۆيه‌ ده‌وڵه‌تانى وه‌ك سوريا و ئێران نه‌ك هه‌ر نايانه‌وێت ئاژاوه‌ نه‌مێنێت، به‌ڵكو به‌نزينيشى پێدا ده‌كه‌ن. ئه‌مه‌ريكيه‌كان خۆيان دوژمنيان كه‌م نيه‌، و سه‌پاندنى ئاوه‌ڵناوى داگيركه‌ريش له‌ ڕووى ياساييه‌وه‌ له‌لايه‌ن ئه‌نجومه‌نى ئاسايشه‌وه‌ سيمايه‌كى ناشيرينيان پێبه‌خشرا كه‌ ده‌كرێت له‌لايه‌ن ناحه‌زانيانه‌وه‌ و له‌لايه‌ن نيشتمانپه‌روه‌ره‌ عێراقيه‌كانيشه‌وه‌ بكرێته‌ بيانووى دژايه‌تى كردنيان، پشتيوانيشى بۆ ئيسرائيليه‌كان واى كردووه‌ كه‌ دژايه‌تيه‌كه‌ى بۆ خه‌ستتر ببێته‌وه‌ و بوونى ئه‌لقائيده‌ و كاره‌ساتى ١١ ى سێپته‌مبه‌ريش له‌لايه‌كى تره‌وه‌ كه‌ماناى گوێزانه‌وه‌ى جه‌نگێكى خودى ئه‌مه‌ريكيه‌كانه‌ بۆ سه‌ر خاكى عێراق هێنده‌ى تر بارودۆخه‌كه‌ى شڵه‌قاندووه‌، ئه‌م هه‌موو بيانووه‌ بۆ بوونى ئاژاوه‌ى عه‌سكه‌رتارى و خۆته‌قاندنه‌وه‌ واى كردووه‌ كه‌ عێراق قه‌يرانێكى زۆر سه‌خت له‌خۆبگرێت كه‌هه‌روا به‌ئاسانى لێى ده‌رباز نابێت، له‌لايه‌كى تريشه‌وه‌ فرسه‌تێكى باش دراوه‌ته‌ عه‌ره‌به‌ شيعه‌كان كه‌زۆرينه‌ن بۆ ئه‌وه‌ى بوونى خۆيان بسه‌لمێنن كه ‌به‌مافێكى شه‌رعى خۆيانى ده‌زانن و هه‌روه‌ك خواستى بوونى ده‌وڵه‌تێكى شيعه‌ له‌عێراقدا كه‌ به‌ته‌نيشت ئێرانى شيعه‌ى مێژووكردى سه‌فه‌ويه‌وه‌، دڵنياتريان ده‌كات له‌دواڕۆژيان، ئه‌وه‌يشمان بير نه‌چێت كه‌ هه‌ر به‌شێكن له‌و سه‌رده‌ستانه‌ى دوێنێ كه‌ په‌روه‌رده‌ كراوى ده‌ستى شۆفێنيه‌تن، له‌هه‌مان كاتيشدا سه‌ركردايه‌تى گرتنه‌ ده‌ستى ده‌وڵه‌تێكى نه‌وتى پێوه‌ به‌نده‌، و به‌هه‌موو شێوه‌يه‌ك هه‌وڵى پته‌وكردنى هێزه‌كانى خۆيان ده‌ده‌ن، به‌ڵام ئه‌وه‌يان بۆ ناچێته‌ سه‌ر، چونكه‌ ترسى فراوانخوازى ئێران واى له‌ ده‌وڵه‌ته‌ عه‌ره‌بيه‌كان كردووه‌ كه‌ به‌سه‌رسه‌ختانه‌ دژايه‌تى بكه‌ن و هه‌ر له‌ ساڵى ١٩٩١ دا و له‌كاتى به‌كۆمه‌ڵهه‌ستانه‌كه‌ى باشووردا، وه‌زيرى ده‌ره‌وه‌ى سعوديه‌ له‌ئه‌نجومه‌نى ئاسايشدا سنوورى بۆ ئه‌و خواسته‌ دانا، له‌لايه‌كى تريشه‌وه كێشه‌ى نێوان سوننه‌و شيعه‌ له‌عێراقدا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌دان ساڵ كه‌وه‌ك ميراتيه‌ك له‌عوسمانى و سه‌فه‌ويه‌كانه‌وه‌ بۆيان ماوه‌ته‌وه‌، ئه‌و ئاژاوه‌ عه‌سكه‌رتارييه‌ى كه‌ له‌ عێراقدا هه‌يه‌ كه‌ ڕۆژ نييه‌ خوێنى چه‌ندين كه‌س نه‌ڕێژێت، خۆى له‌ خۆيدا شه‌ڕێكى ناوخۆيه‌ هه‌رچه‌نده بانگه‌شه‌يه‌كى حيزبه‌كانى به‌ئاشكرا له‌دوا نييه‌، به‌ڵام باوه‌ڕهێنان به‌شتێكى تر جگه‌ له‌وه‌ خۆخه‌ڵه‌تاندنه‌. هه‌رچى گه‌لى كورديشه‌ به‌ هۆى نه‌بوونى پشتيوانى له‌ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌ت و بێ باوه‌ڕييان به‌ هێمنى توركيا و ئێران و سوريا له‌ دوا ڕۆژدا، ته‌نيا چاره‌يه‌كيان ده‌ست بردنيانه‌ بۆ مێزى گفتوگۆ به‌ هيواى دابينكردنى مافه‌كانيان له‌ڕێى ديموكراتى و پشتيوانى كردنى ياسايى كه‌ بوونيانه‌ له‌ ناو ده‌وڵه‌تێكى ياسايى و يه‌كگرتوودا كه‌ ئه‌ويش عێراقه‌. نه‌مانى يه‌كپارچه‌يى عێراق دوو ئاقار له‌خۆ ده‌گرێت:- يه‌كه‌ميان به‌هۆى هه‌نگاوه‌ خێراكانى جيهانگيرى و سه‌رهه‌ڵدانى پشتيوانى بۆ ديموكراتيه‌ت له‌هه‌موو سه‌ر زه‌وى و له‌ناو هه‌موو گه‌لاندا، به‌چاكه‌ بۆ گه‌لى كورد ده‌شكێته‌وه‌ كه‌ ده‌كرێت سه‌رپه‌رشتيه‌كى نێوده‌وڵه‌تى پاراستنى كوردستانى باشوور بگرێته‌ ئه‌ستۆ تا كاتى جێگير بوونيش به‌رده‌وام ده‌بێت. دووه‌ميشيان سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ى كێشه‌ى موسڵ ئه‌ويش له‌به‌ر دوو هۆ ١- له‌ڕووى ياسايه‌وه‌ تائێستاش توركيا وازى له‌ ولايه‌تى موسڵ نه‌هێناوه‌ و به‌به‌شێكى ميراتى ده‌وڵه‌تى عوسمانى داده‌نێت ٢- له‌ترسى له‌ده‌ستدانى كوردستانى باكوور په‌نا ده‌باته‌ به‌ر هێرش كردنه‌ سه‌ر كوردستانى باشوور كه‌ ديسانه‌وه‌ له‌ڕێى ياسايه‌وه‌ په‌يمانى مۆركراوى له‌گه‌ڵ عێراق و سوريا و ئێراندا هه‌يه‌، كه‌له‌ساڵى ١٩٦٣ و ١٩٧٦ دا ئه‌و مافه‌يان داوه‌ته‌ يه‌كتر بۆ پاراستنى سنووره‌كانى خۆيان كه‌ته‌نيا هۆى ئه‌و ڕێككه‌وتنه‌ش دژايه‌تى گه‌لى كورد بوو٠ له‌لايه‌كى تريشه‌وه‌ ئێران كه‌ده‌وڵه‌تێكى چه‌ند نه‌ته‌وه‌يى گه‌وره‌يه‌ و گه‌لێكيش له‌و گه‌لانه‌ بوونى ژماره‌يه‌كى زۆره‌ له‌كورد و خاكێكى فراوانى ئێرانى پێكهێناوه‌، ناكرێ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تێكى كوردى كه‌سنووره‌كه‌ى به‌ كوردى ئێرانه‌وه‌ ‌بێت بێ كاريگه‌رى گوزه‌ر بكات، هه‌ر بۆيه‌ ئێرانيش ناچارى ئه‌وه‌ ده‌بێت كه‌به‌هه‌موو شێوه‌يه‌ك دژايه‌تى هه‌موو ئازاديه‌كى پارچه‌يه‌ك له‌گه‌لانى و به‌شێك له‌ خاكه‌كه‌ى ده‌كات بۆ له‌ده‌ستنه‌دان و چاولێنه‌كردنى پارچه‌كانى تريش. كه‌واته‌ هه‌موو هه‌نگاوێكى دواڕۆژى گه‌لى كوردى عێراق ته‌نيا به‌ند نيه‌ به‌ ناو عێراقه‌وه‌، به‌لكو ترسى گه‌وره‌ له‌ده‌ره‌وه‌ى عێراقه‌وه‌ دێت و هه‌موو هه‌نگاوێكى به‌ره‌و ديموكراتيزه‌ كردنى ئێران و توركيا له‌به‌رژه‌وه‌ندى ئێمه‌دا ده‌بێت. گرنگى ئه‌م بابه‌ته‌ ته‌نيا له‌ناسينى دۆست و دوژمنه‌كانماندا نيه‌ به‌ڵكو هه‌وڵدانمان و خه‌باتى ئه‌مڕۆمان له‌پێناوى ديموكراتيه‌ت دايه‌ بۆ هه‌رچوار پارچه‌كه‌٠به‌هۆى خه‌باتى دوورو درێژى گه‌لى كورد و ئه‌زموونى شۆڕش و ناساندنى تاڕاده‌يه‌ك دۆست و دوژمنه‌وه‌، زۆرينه‌ى سياسيه‌كانى گه‌لى كورد ئه‌و ڕاستيه‌ ده‌زانن كه‌ پێكهێنانى ده‌وڵه‌تى كوردى نه‌ك هه‌ر ئاسان نيه‌ و له‌به‌رژه‌وه‌ندى كورد و ناوچه‌كه‌يشدا نيه‌ له‌م كاته‌دا، به‌ڵكو دوژمنيشى زۆره‌، بۆچونى دژه‌ ئه‌مه‌يش هه‌يه‌ كه‌ ئيعلان كردنى ده‌وڵه‌تيان پێ باشه‌ به‌ڵام له‌به‌ر كه‌مايه‌تى و نه‌بوونى ده‌سه‌ڵاتى سياسى مل كه‌چى ئه‌مرى واقيع كراون. به‌يه‌كلاخستن و فراوانكردنى يه‌ك هه‌ڵوێستى گه‌لى كورد بۆ دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌ت يان فيدراڵيه‌ت و يه‌كگرتنى خۆويستى له‌گه‌ڵ عێراقدا له‌م بارودۆخه‌دا ته‌نيا به‌ند نييه‌ به‌ باوه‌ڕ هێنانى شۆڕشگێڕه‌ كورده‌كانه‌وه‌ يان تواناى به‌رهه‌م هێنانى دوو به‌رميل نه‌وته‌وه‌، به‌ڵكو پابه‌نده‌ به‌ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌ بنه‌ڕه‌تيه‌كانى تره‌وه‌ وه‌ك گه‌ڕانه‌وه‌ى كه‌ركوك و شوێنه‌ به‌عه‌ره‌ب كراوه‌كانى تر و پشتيوانى په‌يداكردنى ده‌ره‌كى له‌ڕووى ياسايى و دانپيانان و په‌يوه‌ندى به‌ گه‌لانه‌وه‌ و پشتيوانى ناوخۆ به‌ نه‌هێشتنى گه‌نده‌ڵ و مشه‌خۆر و دژه‌كانى نه‌ته‌وايه‌تى‌، هه‌روه‌ك پشتيوانى شۆڕشگێڕانى گه‌لى سه‌رده‌سته‌ وه‌ك له‌ به‌شى سێيه‌مدا باسم كرد هه‌وڵێكى پێويسته‌٠ بۆ ئه‌و هه‌نگاوه‌ش پێويسته‌ حيزب و لايه‌نه‌ سياسيه‌كانى عێراقى و بۆچونه‌كانيان به‌ ووردى بناسين كه‌ ياريده‌ده‌رى په‌يوه‌ندى به‌ستن و پێكهێنانى هاوپه‌يمانى ده‌بێت٠ کۆتایی به‌شی چواره‌م khaledfaraj@hotmail.com 12376 43522 2006-08-26T09:16:08Z Erdal Ronahi 2 {{çavlêgerandin}} {{çavlêgerandin}} '''كاریگه‌رى ووڵاته‌ گه‌وره‌كان له‌سه‌ر كوردستانى باشوور''' به‌شى سێیه‌م '''په‌یوه‌ندی نێوان گه‌لان و گونجاندنی به‌ عێراقی ئێستاوه‌''' خالید عه‌لى فه‌ره‌ج ـ سوید له‌دوای ته‌واو بوونی جه‌نگی جیهانی یه‌كه‌مه‌وه‌ هه‌موو مرۆڤایه‌تی ناڵه‌ی ده‌هات به‌هۆی ئه‌نجامه‌كانی جه‌نگ و گۆڕنكاریه‌ نوێكانی چ له‌ ئاستی ئابووری و سیاسی و جوگرافیه‌وه‌ یان له‌ ئاستی سه‌رهه‌ڵدانی ده‌وڵه‌تی زه‌به‌لاح و داگیركه‌ری نوێ و نه‌مان و سڕینه‌وه‌ی ئاسه‌واری زلهێزه‌كانی پێش جه‌نگه‌كه‌، له‌لایه‌كی تریشه‌وه‌ سه‌ركه‌وتنی شۆڕشی پێشكه‌وتووخوازی به‌لشه‌فیه‌كان له‌ ڕووسیا كه‌ كاریگه‌ری ته‌واوی له‌سه‌ر هه‌ستی هه‌موو میلله‌تانی جیهان هه‌بوو به‌ره‌و ئازادی سیاسی و ئابوری هێنده‌ی تر گه‌شه‌ی دابوو به‌ چالاكیه‌كانی مرۆڤایه‌تی٠ له‌ عێراقی نوێیشدا گۆڕانكاریه‌كان به‌ زه‌قی دیار بوون، كه‌ نه‌ده‌كرا به‌ ئاسانی گوزه‌ربكات، شۆڕش و ڕاپه‌ڕینی ناوچه‌یی و سه‌رتاسه‌ری گه‌وره‌تر ده‌كرا، به‌ ئاسانی هه‌ست به‌وه‌ ده‌كرا كه‌ به‌ هۆى نه‌بوونى یه‌كسانی له‌نێوان نه‌ته‌وه‌كاندا ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ هه‌میشه‌ لاواز ده‌بێت به‌رامبه‌ر پاكانه‌ی مانه‌وه‌ی به‌یه‌كپارچه‌یی و دواكه‌وتووی ده‌ستی بیانووه‌كانی به‌زوربه‌ستنه‌وه‌كه‌یشه‌وه‌ ده‌بێت٠ له‌ ئه‌زموونی گه‌لانی تریشه‌وه‌ ده‌ركه‌وتووه‌ كه‌ ده‌وڵه‌تێكی یه‌كگرتووی ئاره‌زوومه‌ندانه‌ به‌هێز ده‌بێت له‌ڕووی ئابووری و كۆمه‌ڵایه‌تی و سیاسیه‌وه‌ كه‌ ئه‌مه‌یش ته‌نیا له‌ڕێی دیموكراتیه‌وه‌ دێته‌ دی، یه‌كسانی نێوان نه‌ته‌وه‌كان و هه‌ست به‌ ئینتیما كردنی تاك بۆ كۆمه‌ڵگاكه‌ی دڵسۆزی و توانای ده‌داتێ بۆ پاراستن و پێشكه‌وتنی٠ ئه‌م تیۆره‌ له‌خۆیه‌وه‌ نه‌وتراوه‌ و پێش زیاتر له‌ ٢٠٠ ساڵ له‌مه‌وبه‌ر و له‌ شۆڕشى فه‌ره‌نسا كاتێك بێبه‌شه‌كان سه‌ركه‌وتنیان به‌ده‌ست هێنا به‌هۆى ئازاره‌كانى خۆیانه‌وه‌ ده‌یانویست كۆمه‌ڵگاكانى تریش به‌ئاگا بێننه‌وه‌ و له‌ هه‌وڵى ئه‌وه‌دا بوون به‌ئه‌زموونى خۆیان له‌ ئازاره‌كانى ئه‌وانیش كه‌م بكه‌نه‌وه‌، خاڵێكى گرنگی بانگه‌شه‌كردنیان یه‌كسانى بوونى نێوان تاك و كۆمه‌ڵه‌ جیاجیاكانى مرۆڤ و یه‌كسانى نێوان گه‌لان و ده‌سه‌ڵاتى گه‌ل له‌ خۆیه‌وه‌ بۆ خۆى بێت، كه‌ دیموكراتیه‌ته‌٠ به‌ڵام ئه‌و هێزه‌ى كه‌ شۆڕشه‌كه‌ى هه‌ڵگیرسان بۆ به‌دیهێنانى مافه‌كانى خۆیان كه‌سانێكى تیا بوو كه‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانیان له‌م سنووره‌دا كۆتایی هات كه‌ ده‌سه‌ڵات گرتنه‌ ده‌ستى به‌رهه‌م هێنه‌ره‌كان بوو، و ئه‌م چینه‌ش كه‌ به‌ بۆرژوا ده‌ناسرێت پێویستیه‌كانى فراوانتره‌ له‌ ڕووی ویستی فراوانخوازی بازاڕه‌كانیه‌وه‌ كه‌ كاڵاكانى تیا ساغ بكاته‌وه‌، بێگومان كاتێك به‌رهه‌مى زیاد له‌ بازاڕه‌كانی خوی زیاتر بوو، چاو ده‌بڕێته‌ بازاڕی تر و به‌كارهێنه‌رى تر كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی ووڵات و نه‌ته‌وه‌كه‌ی خۆیدان به‌وه‌ش له‌گه‌ڵ ئاواتی شۆڕشه‌كه‌ی پێشویاندا یه‌كناگرێته‌وه‌ كه‌به‌شۆڕشی بۆرژواكان ناسراوه‌٠ هه‌رچه‌نده‌ سه‌ركه‌وتنی شۆڕشه‌كه‌ هه‌موو ئاواته‌كانی نه‌كرا جێبه‌جێ بكرێت به‌هۆی ویستی پێشكه‌وتنی ده‌وڵه‌مه‌ند و بۆرژواكانه‌وه‌ به‌ڵام بیروباوه‌ڕی یه‌كسانی بوون ڕۆژ‌ به‌ دوای ڕۆژ كامڵتر ده‌بوو، تا به‌شێوه‌یه‌كی كامڵتر له‌ به‌رنامه‌ی شۆڕشگێڕه‌كانی ڕوسیادا داڕێژرا٠ له‌كاتی شۆڕشی عشرینی عێراقیشدا هه‌موو چین و توێژه‌ عێراقیه‌كان به‌ نه‌ته‌وه‌ جیاجیاكانه‌وه‌ به‌یه‌ك ده‌نگی خه‌باته‌كه‌یان كرد، كه‌ له‌ ناویاندا شۆڕشگێڕه‌ كورده‌كان به‌ شێوه‌یه‌كى چالاك به‌شداریان كرد ته‌نانه‌ت له‌ناو خاكی عه‌ره‌بیشدا، به‌رژه‌وه‌ندی ڕزگاربوون له‌ نه‌هامه‌تیه‌كان یه‌كی خستبوون و هه‌ر پاش ئه‌نجامه‌كانی كه‌ له‌ به‌رژه‌وه‌ندی به‌هێزه‌كاندا شكایه‌وه‌ به‌ دامه‌زراندنی عێراق و سه‌ركردایه‌تی كردنی له‌لایه‌ن عه‌ربه‌كانه‌وه‌ هیچ هه‌نگاوێك نه‌نرا بۆ یه‌كسانی كردنی نه‌ته‌وه‌كان و دابه‌شكردنی ده‌سه‌ڵات، و بگره‌ نه‌هامه‌تی نه‌ته‌وه‌ی كورد له‌وێوه‌ وه‌ك گه‌لێكی بنده‌ستی ناو ووڵاتێكی به‌زۆر لكێنراو ده‌ستی پێكرد٠ نه‌ك ته‌نیا له‌ عێراق و فه‌ره‌نسا به‌ڵكو له‌ سه‌رتاسه‌ری مرۆڤایه‌تیشدا و له‌ پێناوی ژیانێكی باشترو له‌سه‌ر حسابی یه‌كتر، خواستی فراوان كردن هه‌بووه‌ و هه‌یه‌، بو نمونه‌ له‌ كوردستان بینیمان كاتێ له‌ خه‌باتی ڕزگاری نه‌ته‌وه‌یدا بووین زۆرینه‌مان بووبوینه‌ پێشمه‌رگه‌، و كاتێك ئازادیه‌كه‌مان بینی كۆمه‌ڵێكی كه‌م له‌ پێناوی به‌ره‌و باشتر كردنی ژیان له‌سه‌ر حسابی زۆرینه‌ خۆیان پێگه‌یاند و بوونه‌ته‌ دێوه‌زمه‌كانی گه‌نده‌ڵی، ئه‌گه‌ر ماوه‌یشیان پێ بدرێت كه‌مایه‌تیه‌كانی ناو كوردستانیش ده‌كه‌نه‌ كۆیله‌ و هه‌موو مافێكیان زه‌وت ده‌كه‌ن، ئه‌مه‌ ماهیه‌تی بۆرژواكانه‌ له‌ هه‌ر شوێنێكدا هه‌بن، ته‌نیا جیاوازیه‌ك كه‌ هه‌بێت له‌نێوان ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی گه‌لی كورد و گه‌لی عه‌ره‌بدا، به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وایه‌تیه‌ كه‌ خۆی له‌ خۆیدا گرتنه‌ ده‌ستی بازاڕی كوردستانه‌ له‌لایه‌ن خویانه‌وه‌ كه‌ له‌كاتی ڕزگاربوون له‌ ده‌ست عه‌ره‌به‌كان بوبوونه‌ شۆڕشگێڕ و پێشمه‌رگه‌ و هه‌موو هه‌وڵێكیش بۆ چاكسازی به‌بێ ڕه‌چاو كردنی ئه‌م ڕاستیه‌ سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ست ناهێنێ و كۆمه‌ڵێكی نوێ سه‌رهه‌ڵده‌ده‌ن٠ له‌ كۆنیشه‌وه‌ هه‌ست به‌م ڕاستیه‌ كراوه‌ و له‌هه‌وڵی چاره‌سه‌ریشدا سنورێك دیاری كراوه‌ و بووه‌ته‌ خاڵێكی په‌سه‌ندكراوی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان له‌ ژێر ناوی مافی گه‌لان له‌ بڕیاردانی چاره‌نوسدا٠ لێره‌دا به‌ پێویستی ده‌زانم كورته‌یه‌كی مافی بڕیاردانی چاره‌ی خۆنوسین و هه‌ڵوێستی ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی گه‌لی كورد و گه‌لانی سه‌رده‌سته‌مان بكه‌م بۆ ڕوونكردنه‌وه‌ی زیار له‌ بابه‌ته‌كه‌٠ '''مافی گه‌لان له‌ بڕیاردانی چاره‌نوس''' ئه‌و گه‌لانه‌ی كه‌ له‌گه‌ڵ یه‌ك یان له‌ نزیك یه‌كه‌وه‌ ده‌ژین په‌یوه‌ندیه‌كی ڕاسته‌وخۆ و به‌رامبه‌رییان له‌گه‌ڵ یه‌كتردا هه‌یه‌ كه‌ له‌پێناوی به‌رژه‌وه‌ندی خۆیاندا سوود یان زیان به‌ گه‌لانی تر ده‌گه‌یه‌نن. نه‌بوونی هاوسه‌نگیه‌ك له‌نێوانیاندا ده‌بێته‌ هۆی سه‌ركه‌وتنی لایه‌ك به‌سه‌ر لاكه‌ی تردا و له‌كاتی پێویستی یه‌كبازاڕیدا چ له‌به‌رژه‌وه‌ندی لایه‌ك بێت یان هه‌ردوولا سنوور بڕینێك سه‌رهه‌ڵده‌دا، و ده‌كرێ گه‌لێك یان چه‌ند گه‌لێك له‌ناو سنوورێكدا یه‌ك بخرێن، ئه‌و سنووره‌ كه‌ به‌ ئاره‌زوومه‌ندانه‌ یان به‌زورلكێنراو دێته‌ ئاراوه‌ به‌ده‌وڵه‌ت ده‌ناسرێت، لینین ده‌ڵێ ده‌وڵه‌ت یه‌كێكه‌ له‌ گرنگترین و بناغه‌یی ترین به‌شه‌كانی زانستی سیاسی، نه‌ك ته‌نیا له‌سه‌روبه‌نده‌كانی شۆڕش و هه‌ڵمه‌تی كۆمه‌ڵایه‌تی وه‌كو ئه‌مڕۆی ئێمه‌، به‌ڵكو له‌ ئارامترین ده‌ورانیشدا ڕۆژانه‌ له‌گه‌ڵ مه‌سه‌له‌ سیاسی و ئابووریه‌كاندا ڕووبه‌ڕوی یه‌كده‌بنه‌وه‌. هه‌تا ئێستاش مه‌سه‌له‌ی ده‌وڵه‌ت له‌لای زۆر كه‌س له‌گه‌ڵ مه‌سه‌له‌ ئایینیه‌كاندا تێكه‌ڵكراوه‌، و هه‌وڵ ده‌ده‌ن وه‌ك فه‌لسه‌فه‌یه‌ك بیخه‌نه‌ به‌رده‌ست كه‌ گوایه‌ ده‌وڵه‌ت شتێكی ئیلاهییه‌و دوور له‌ده‌سه‌ڵاتی مرۆڤه‌و ئامانه‌تی خوایه‌ بۆ مرۆڤ كه‌ بیپارێزن٠ من لێره‌دا باسی ده‌وڵه‌ت ناكه‌م به‌ڵام ته‌نیا مه‌به‌ستم دركاندنی ئه‌و بۆچونه‌ بوو بۆ پاراستنی ئه‌مانه‌ته‌كه‌ كه‌لای هه‌ندێك باوه‌ و دیاره‌ ته‌نیا بورژواكان و ده‌سه‌ڵاتداران ئه‌و ئامانه‌ته‌یان له‌سه‌ر شانه‌. هه‌روه‌ها گونجاندنی بابه‌ته‌كه‌ له‌گه‌ڵ عێراقی ئێستادا كه‌ بابه‌ته‌كه‌ به‌هێزتر ده‌كات٠ وه‌ك له‌سه‌ریشه‌وه‌ باسم كرد شێوه‌ی ده‌وڵه‌تی عێراق نه‌ك هه‌ر فره‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌ به‌ڵكو له‌ شێوه‌ی به‌زۆر لكێنراوو و له‌ پێناوی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی ده‌ره‌كیشدا هاتوه‌ته‌ كایه‌وه‌٠ ئێمه‌ وه‌ك شۆڕشگێڕانی گه‌لی كورد له‌پێناوی به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌كه‌ماندا خه‌بات ده‌كه‌ین و به‌رژه‌وه‌نیه‌كیشمان له‌م قۆناغه‌ی ئێستادا ته‌نیا له‌ گۆڕینی ئه‌و شێوه‌ پێكهاته‌ی عێراقه‌ له‌ ده‌وڵه‌تێكی به‌زۆرلكێنراوه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تێكی خۆویست و ئاره‌زوومه‌ندانه‌، كه‌ به‌ ئاماده‌كردنی هه‌ردوو كۆمه‌ڵگای كوردی و عه‌ره‌بی بۆ دیموكراتیه‌ت دێته‌ دی٠ له‌ عێراقی ئه‌مڕۆدا له‌به‌ر ئه‌وه‌ی سه‌رمایه‌ له‌ ووڵاته‌ پێشكه‌ووتوه‌كاندا، چوارچێوه‌ی ده‌وڵه‌تی نه‌ته‌وه‌یی خۆیانی بڕیوه‌ و گه‌یشتۆته‌ لای ئێمه‌، هه‌روه‌ك سه‌رهه‌ڵدانی به‌تێكڕا كردنی جیهان (جیهانگیری) هه‌نگاوی خۆی ناوه‌، و پێویستیه‌كانی پێكه‌وه‌ ژیانی گه‌لان و چینایه‌تییه‌كان ئاڵۆزیه‌كی سیاسی بۆ ئێستا و داهاتوو هێناوه‌ته‌ ئاراوه‌ و بۆرژواكان و بۆچوونه‌ كۆنه‌په‌رسته‌كانیش ململانێیه‌كی سه‌ختیان ده‌مه‌زراندوه‌ له‌ناو عێراقدا به‌گوێزانه‌وه‌ی شه‌ڕی دژه‌ تیرۆر له‌ ئه‌مه‌ریكاوه‌ بۆ عێراق، كه‌ مه‌ترسیه‌كی گه‌وره‌تری له‌سه‌ر ژیانی خه‌ڵك دروست كردوه‌، چ له‌ڕووی ئابوورییه‌وه‌ یان سیاسییه‌وه‌ كه‌ له‌ته‌شه‌نه‌ی مه‌یلی عه‌سكه‌رتاری و كاری تیروریستیدا خۆی ده‌نوێنێت، بۆ ئارامكردنه‌وه‌ی ئه‌م سه‌ختیانه‌ش پێویسته‌ یه‌كسانیه‌ك هه‌بێت كه‌ جێی متمانه‌ی تاكه‌كانی ناو كومه‌ڵگای ئێمه‌و ئه‌مه‌ریكیه‌كان بێت، له‌مه‌وه‌ ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ بمانه‌وێت و نه‌مانه‌وێت دیموكراسیه‌ت به‌شێوه‌یه‌كی كامڵ خۆی ده‌سه‌پێنێت له‌ داهاتوودا، هه‌ربۆیه‌ گرنگه‌ مافه‌كانی خۆمان و ئه‌كه‌كانیشمان زیاتر ڕوون بكه‌ینه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی تووشی هه‌ڵدێر نه‌بین، نه‌ك هه‌ر به‌ته‌نیا پێویسته‌ یه‌كسانی له‌عێراقدا به‌دی بێت، به‌ڵكو مافی گه‌لی چه‌وساوه‌و سته‌ملێكراوی كورد له‌ چاره‌نووسی خۆیاندا جێبه‌جێ بكرێت. ئه‌مه‌یش یانی مافی ئازادی جیابوونه‌وه‌ی سیاسی٠ ئه‌گه‌ر بێتو پارته‌ شۆڕشگێڕه‌كانی گه‌لی سه‌رده‌سته‌ له‌ ئێستادا، له‌سه‌رده‌می شۆڕش و پاش سه‌ركه‌وتن، به‌ هه‌موو توانا و چالاكیانه‌وه‌، نه‌یسه‌لمێنن كه‌ ڕزگاركه‌ری گه‌لی بنده‌سته‌ و سته‌مدیده‌ن، و په‌یوه‌ندی نێوانیان له‌سه‌ر بنچینه‌ی یه‌كگرتنی خۆویستی نه‌بێت، ( پێویسته‌ ئه‌وه‌ش بڵێین كه‌ ئازادی یه‌كگرتنه‌وه‌ به‌بێ ئازادی جیابوونه‌وه‌، بانگه‌شه‌یه‌كی بۆش و به‌تال و بێ ناوه‌رۆكه‌ ). ئه‌وا ئه‌و پارته‌ شۆڕشگێڕانه‌ هیچ هه‌ڵوێستێك و بنه‌مایه‌كی دیموكراتخواز و ڕزگاركه‌رانه‌یان لێناوه‌شێته‌وه‌ له‌دوا ڕۆژیشدا، هه‌ر بۆیه‌ ئێمه‌ی كورد پێویسته‌ له‌و هه‌ڵوێسته‌ دڵنیا بین٠ هه‌روه‌ك به‌بێ به‌ده‌ستهێنانی دیموكراتیه‌ت جیهانگیری قۆناغه‌كانی كامڵ نابێت و گه‌لانی بنده‌سته‌ ناتوانن به‌سه‌ر سه‌رده‌سته‌كاندا زاڵ ببن. و ئه‌گه‌ر هه‌وڵی سه‌رتاسه‌ری عێراقیه‌كان له‌خه‌باتێكی شۆڕشگێڕانه‌ی ڕاستگۆیانه‌ له‌پێناوی دیموكراسیدا به‌دڵنیایی نه‌بینرێت كه‌ یه‌كێك له‌ به‌نده‌كانیشی مافی بڕیاردانی چاره‌نووسه‌ ئه‌وا هه‌ڵه‌یه‌كی گه‌وره‌ به‌رامبه‌ر به‌ دواڕۆژی گه‌لانی ناو سنووره‌كه‌ ده‌كرێت. بۆ نمونه‌ نابێت هیچ ڕێگرتنێك بۆ جیابوونه‌وه‌ هه‌بێت له‌لایه‌ن گه‌لی سه‌رده‌سته‌وه‌ به‌رامبه‌ر به‌ گه‌لی كورد به‌بیانووی پاراستنی یه‌كپارچه‌یی و بوونی هێزی هاوپه‌یمانان یان هه‌ر بیانوویه‌كی تر٠ ئه‌م ڕاستیانه‌ مێژووی خۆیان هه‌یه‌ و بۆ به‌دیهێنانیان ئه‌ركی گه‌وره‌ ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر شانی ڕۆشنبیر و شۆڕشگێڕه‌ پێشكه‌ووتوخوازه‌كان كه‌ ئاسانكاری بكه‌ن بۆ جێگیربوونی ئه‌و بۆچونه‌ى كه‌ پشتیوانی ئه‌و قۆناغه‌ دێنێته‌ ئاراوه‌، له‌سه‌رووی هه‌مووشیانه‌وه‌ شۆڕشگێڕه‌ كورده‌كان، كه‌ به‌هۆی ئه‌زموونی سیاسی و فیكری له‌ خه‌باتی خۆیاندا و له‌به‌ر دڵسۆزی بۆ مه‌سه‌له‌كه‌ی خۆیان له‌م بابه‌ته‌ زیاتر تێگه‌یشتوون تا شۆڕشگێڕانی گه‌لی سه‌رده‌سته‌ كه‌ ترسی شۆفێنیه‌تیان لێده‌كرێت تا ئه‌و كاته‌ی پێچه‌وانه‌كه‌ی ده‌سه‌لمێنن٠ جیهانگیری كارێك نییه‌ كه‌ ته‌نیا له‌ یه‌ك ڕووه‌وه‌ جێبه‌جێ بكرێت، هه‌روه‌ها ته‌نیا خه‌باتێكیش نییه‌ كه‌ هه‌ڵوێستی قاره‌مانه‌كانی ئه‌و قۆناغه‌ كاریگه‌ری ته‌واوی له‌سه‌ر هه‌مووان وه‌كو یه‌ك بێت ( بۆ زیاتر شاره‌زا بوون بنواڕه‌ شۆفێنێتى گه‌لى سه‌رده‌سته‌ به‌زه‌قى دیاره‌ ئایا چى بكه‌ین باشه‌؟) ، به‌ڵكو زنجیره‌ جه‌نگێكی دوورو درێژه‌ له‌ هه‌موو بواره‌كاندا كه‌ كاریگه‌ریه‌كانی له‌ سه‌ر كۆمه‌ڵگایه‌ك تا كۆمه‌ڵگایه‌كی تر له‌ ڕووی ئابووری و سیاسیه‌وه‌ به‌نده‌ به‌ هه‌نگاوه‌كانی له‌ناو ئه‌و كۆمه‌ڵگایه‌دا٠ خه‌باتی شۆڕشگێڕانه‌ی عێراقیه‌كان له‌م قۆناغه‌دا پێویسته‌ له‌پێش هه‌موو شتێكه‌وه‌ بۆ به‌دیهێنانی دیموكراتی بێت كه‌ هه‌نگاوێكه‌ بۆ ئارامكردنه‌وه‌ی بارودۆخه‌ ئاڵۆزه‌كه‌ی ئێستای ئه‌مڕۆ، به‌بێ ئارامكردنه‌وه‌ هیچ هه‌نگاوێك سه‌ركه‌وتوو نابێت نه‌ بۆ گه‌لانی عێراق و نه‌بۆ گه‌لانی ناوچه‌كه‌، كاتێك كه‌ باس له‌ باوه‌ڕی جیابوونه‌وه‌یش ده‌كه‌ین بۆ پته‌وكردنی هه‌ڵوێستی یه‌كگرتنه‌وه‌ به‌سوود ده‌بێت به‌هه‌مان شێوه‌ی دڵنیا بوونی گه‌لی كورد له‌ ئازادیه‌ سیاسی و ئابووریه‌كان كه‌ مه‌رجێكی گرنگی دڵسۆزییانه‌٠ ئه‌وه‌ هه‌ڵه‌یه‌كی گه‌وره‌یه‌ كه‌ له‌ عێراقدا وا لێكبدرێته‌وه‌ كه‌ خواسته‌كانی جیهانگیری یه‌كپارچه‌یی ده‌خوازێت به‌ڵكو به‌ پێچه‌وانه‌وه‌، به‌بێ دڵنیا بوون و به‌ده‌ستهێنانی دیموكراتی پشتگیری بۆ قۆناغه‌كانی جیهانگیری پته‌و نابێت، و هه‌روه‌ها لابردنی به‌ندێك له‌ به‌نده‌كانی به‌رنامه‌ی دیموكراسی، وه‌ك به‌ندی مافی گه‌لان له‌ بڕیاردانی چاره‌نوسیاندا به‌ بیانووی بوونی هێزی ده‌ره‌كی و هاوپه‌یمانان له‌ عێراقدا دیسان هه‌ڵه‌یه‌كی گه‌وره‌یه‌ و ده‌بێته‌ هۆی ململانێیه‌كی نابه‌جێی نێوان گه‌لانی كوردستان و ڕێگره‌كان كه‌ ده‌بێته‌ هۆی ڕاسته‌وخۆی ئاژاوه‌ و دواكه‌وتنی عێراق، كه‌واته‌ یه‌كپارچه‌ییه‌كه‌ ده‌كه‌وێته‌وه‌ ژێر گومانه‌وه‌ و به‌ مانه‌وه‌یشی به‌م شێوه‌یه‌ وه‌ك یه‌ك ده‌وڵه‌ت دیسانه‌وه‌ لاواز ده‌بێت چ له‌ ڕووی ئابووری ناوخۆو چ له‌ئاست هه‌نگاوه‌كانی جیهانگیریدا٠ '''هه‌ڵوێستی شۆڕشگێڕانی گه‌لانی بنده‌سته‌ و سه‌رده‌سته‌''' مافی میلله‌تان له‌ دیاریكردنی چاره‌نووسی خۆیاندا. ته‌نیا به‌مانای، مافی میلله‌تان بۆ سه‌ربه‌خۆیی، به‌مانا سیاسیه‌كه‌ی دێت، یانی جیابوونه‌وه‌ی سیاسی له‌ میلله‌تی سه‌رده‌سته‌٠ ئه‌م خواسته‌ كه‌ دیموكراسی سیاسی بانگه‌وازی بۆ ده‌كات، له‌ ڕووی جێبه‌جێكردنییه‌وه‌ واته‌، ئازادی ته‌واوی هه‌ڵوێست ده‌ربڕین بۆ جیابوونه‌وه‌ و جێبه‌جێكردنیشی به‌ پڕۆسه‌یه‌كی ڕیفراندۆمی ئازاد ده‌كرێت كه‌ گه‌له‌ بنده‌سته‌كه‌ داوای ده‌كات. وه‌ك جیبوونه‌وه‌كه‌ی نه‌رویج له‌ سوید. كه‌واته‌ ئه‌م خواسته‌ له‌ شێوه‌ی خواستی جیابوونه‌وه‌ و پارچه‌پارچه‌كردنی ده‌وڵه‌تی گه‌وره‌ و دامه‌زراندنی چه‌ند ده‌وڵه‌تێكی بچوكدا نییه‌، به‌ڵكو له‌ ده‌ربڕینی هه‌ڵوێستێكی ڕاستگۆیانه‌و گونجاوه‌ له‌ خه‌بات، له‌ دژی هه‌ر چه‌وساندنه‌وه‌یه‌كی نه‌ته‌وایه‌تی٠ كه‌ به‌هۆی بوونی دیموكراتیه‌وه‌ له‌ وڵاتێكدا و به‌ڕاده‌ی باوه‌ڕیان به‌ جیابوونه‌وه‌ به‌رز بێت، به‌و ڕاده‌یه‌ش خواستی جیابوونه‌وه‌ كه‌م ده‌كات، و كاتێكیش به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی جیابوونه‌وه‌ له‌لایه‌ن گه‌لی سه‌رده‌سته‌وه‌ تا زه‌قتر بێت هه‌ڵوێستی گه‌لی بنده‌سته‌ زیاتر به‌ره‌و ئازادی هه‌نگاو ده‌نێت و له‌ گه‌لی سه‌رده‌سته‌ دوورده‌كه‌وێته‌وه‌، هه‌روه‌ك ده‌بێته‌ سه‌رهه‌ڵدانی دیكتاتۆریه‌ت له‌ناو گه‌له‌ سه‌رده‌سته‌كه‌دا كه‌ نه‌ك هه‌ر سه‌ركوتكه‌ری بنده‌سته‌كان ده‌بێت، به‌ڵكو له‌پێناوی به‌رژه‌وه‌ندی ته‌سكی دیكتاتۆركه‌دا گه‌لی سه‌رده‌سته‌یش به‌ئاره‌زووی خۆی به‌كارده‌هێنرێت و گورزی گه‌وره‌ی تێ ده‌سره‌وێنرێت، ئه‌مه‌ ڕاستیه‌كه‌و ده‌كرێت مێژووی عێراقی خۆمان باشترین نمونه‌ی ئه‌م بۆچونه‌ بهێنرێته‌وه‌٠ دیاره‌ سووده‌كانی ده‌وڵه‌تی گه‌وره‌ له‌ ڕووی گه‌شه‌كردنی ئابووری و كۆمه‌لایه‌تیه‌وه‌ نكۆڵی لێ ناكرێت، به‌ڵكو سووده‌كانی تا بێت به‌ره‌و زیاد بوون ده‌چێت، له‌كاتی بوونی دیموكراتی و یه‌كسانی تاكه‌كانی ناو ده‌وڵه‌ته‌كه‌٠ مافی جیابوونه‌وه‌ مافێكی سروشتیه‌ بۆ هه‌موو گه‌لان كه‌ له‌ناو سنووری ده‌وڵه‌تێكی فره‌ نه‌ته‌وه‌ییدا بژین، به‌ڵام پێویسته‌ جێبه‌جێ كردنه‌كه‌یشی هه‌ر له‌ خزمه‌تی مرۆڤایه‌تی و به‌رژه‌وه‌ندیه‌ گشتیه‌كاندا بێت، له‌ ڕۆژگاری ئه‌مڕۆدا به‌هۆی بوونی تیرۆر و كۆنه‌په‌رستی كه‌له‌عێراقدا له‌هه‌موو شوێنێكی تردا زیاتره‌ پێویسته‌ جیابوونه‌وه‌ ڕه‌چاو بكرێت كه‌ نه‌بێته‌ پێگه‌و پشتیوانانی ئه‌و هه‌ڵوێستانه‌ كه‌ به‌زه‌ره‌ری گه‌لانی عێراق و ناوچه‌كه‌ ده‌شكێته‌وه‌. هه‌ربۆیه‌ پێویسته‌ یه‌كگرتنه‌وه‌یه‌ك هه‌بێت له‌ نێوان هه‌ڵوێستی گه‌لی كورد و گه‌لانی دژ به‌ تیرۆر و دژی هه‌موو پیلانێكی تیرۆری و كۆنه‌په‌رستی بن له‌ناوچه‌كه‌دا، كه‌ خۆی له‌خۆیدا په‌یدا كردنی پشتیوانی گه‌لان و شۆڕشگێڕانی ناوچه‌كه‌یه‌، هه‌روه‌ك پێویسته‌ وه‌ك هه‌ڵوێستی شۆڕشگێڕانی گه‌لی بنده‌سته‌ باوه‌ڕیان به‌وه‌یش هه‌بێت كه‌ بوونی گه‌لی كورد له‌ ده‌وڵه‌ته‌كانی دراوسێدا هه‌مان مافیان هه‌یه‌ و پشتیوانی ته‌واوی گه‌لی كورد بكه‌ن له‌خه‌باته‌ ڕه‌واكایاندا، ئه‌مه‌ به‌مانای هاندانیان نییه‌ بۆ جیابوونه‌وه‌ له‌ ده‌وڵه‌ته‌ سه‌رده‌سته‌كانیان، به‌ڵكو ئه‌و داوایه‌ به‌نده‌ به‌ خواستی گه‌لی كورد له‌ ناو سنووری ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ی تێیدا ده‌ژین و ئه‌گه‌ر یه‌كگرتنه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ گه‌لی سه‌رده‌سته‌یان پێ چاكتر بێت تا گه‌لی كورد له‌ پارچه‌كانی تر، داكۆكی لێبكه‌ن و هیچ پاڵه‌په‌ستۆیه‌كی ماددی و مه‌عنه‌وی له‌سه‌ریان دروست نه‌كه‌ن. پاشان گه‌لی كورد له‌ عێراقدا پێویسته‌ باوه‌ڕی پته‌ویان به‌ مافی بڕیاردانی گه‌لی فه‌له‌ستین هه‌بێت له‌ دیاریكردنی چاره‌نووسی خۆیان و به‌هه‌موو توانایه‌كه‌وه‌ پشتیوانیشی لێ بكه‌ن٠ كێشه‌ی نێوان عێراقیه‌كان به‌ جیاوازی نه‌ته‌وه‌و بۆچونه‌كانه‌وه‌ پێویسته‌ به‌ئاشكرا و له‌ شێوه‌كارێكی شه‌فافیت و له‌ده‌روازه‌ی ڕاگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌ هۆكانی دیاری بكرێت و چاره‌سه‌ره‌كه‌یشی هه‌ر به‌ئاشكرا و دوور له‌ هیچ ته‌گه‌ره‌یه‌كی نادیموكراتیانه‌ ڕابگه‌یه‌نرێت٠ له‌م ڕووه‌وه‌ هه‌ڵوێستی شۆڕشگێڕانی گه‌لی سه‌رده‌سته‌ گرنگی خۆیی هه‌یه‌ و هه‌ست به‌لێپرسینه‌وه‌ له‌ دواڕۆژی نه‌وه‌كانی ناو سنووره‌كه‌ بكه‌ن. پێویسته‌ له‌سه‌ر حیزب و لایه‌نه‌ سیاسیه‌كانیان كه‌ جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان به‌شێوه‌یه‌كی پێشكه‌وتووخواز په‌روه‌رده‌ بكه‌ن كه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی دیموكراتی و گه‌لی عێراق و گه‌لانی ناوچه‌كه‌دا بێت، به‌هۆی نه‌بوونی پارتێكی پێشڕه‌وی گه‌لی سه‌رده‌سته‌ و دابه‌شبوونی جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان له‌شێوه‌و ڕێبازی خه‌باتدا ئه‌و ئه‌ركه‌ ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر لایه‌نه‌ جیاجیاكان كه‌ به‌هۆی جیاوازی بیروبۆچونه‌وه‌ ده‌كرێ هه‌ڵوێستیشیان به‌رامبه‌ر مه‌سه‌له‌ گرنگه‌كانی ده‌وڵه‌ت وه‌ك بنه‌ماكانی دیموكراتی و هاوپه‌یمانی له‌گه‌ڵ لایه‌نه‌كان و ڕه‌وتی به‌ڕێوه‌بردنی ده‌وڵه‌ت جیاواز بێت كه‌ئه‌مه‌ كێشه‌یه‌ك بو گه‌لی بنده‌سته‌ دروست ده‌كات له‌دواڕۆژدا، ئه‌ویش به‌هوی بوونی هه‌ردوولا له‌ سه‌نگه‌ری ڕزگاری نیشتیمانی و دژه‌ تیرۆر كه‌ له‌كاتی نه‌مانی ئه‌م خاڵانه‌ی یه‌كگرتنه‌وه‌دا مافی گه‌لی بنده‌سته‌ كه‌م و كوڕی هه‌بێت، هه‌ربۆیه‌ له‌سه‌ر شۆڕشگێڕانی گه‌لی بنده‌سته‌ پێویسته‌ دۆسته‌كانیان به‌شێوه‌یه‌كی ڕاست دیاری بكه‌ن، بۆ نمونه‌ پشتگوێ خستنی لایه‌نه‌ پێشكه‌وتووخوازه‌كانی گه‌لی سه‌رده‌سته‌ به‌هۆی كه‌می ژماره‌یانه‌وه‌ له‌لایه‌ن شۆڕشگێڕانی گه‌لی بنده‌سته‌وه‌ هه‌ڵه‌یه‌كی گه‌وره‌ ده‌بێت. كه‌واته‌ هه‌وڵی دابینكردنی سوڵته‌ و گرنگی هه‌په‌یمانیه‌تی له‌گه‌ڵ هێزو حیزبه‌سیاسیه‌كانی گه‌لی سه‌رده‌سته‌ چه‌ند له‌ڕووی چه‌ندایه‌تیه‌وه‌ سه‌نگی خوی هه‌یه‌ به‌هه‌مان شێوه‌ له‌ڕووی چۆنایه‌تی بیركردنه‌وه‌و په‌روه‌رده‌كردنی جه‌ماوه‌ر سه‌نگی خوی هه‌یه‌، هه‌موو هاوپه‌یمانیه‌ك كه‌ له‌نێوان گه‌لانی بنده‌سته‌ و گه‌لی سه‌رده‌سته‌ له‌ عێراقدا پێویسته‌ ڕه‌چاوی ئه‌و خاڵه‌ بكات و بگره‌ به‌ خاڵی سه‌ره‌كی دابنێت٠ داننان به‌ مافی بڕیاردانی چاره‌ی خۆنوسین داننان به‌ یه‌كگرتنی فیدراسیۆنی نییه‌ وه‌ك پره‌نسیپ، به‌ڵكو ده‌كرێ مرۆڤ سه‌رسه‌ختانه‌ دژی ئه‌م پرنسیپه‌ بێت و لایه‌نگری ناوه‌ندێتی دیموكراسیش بێت، به‌ڵام دیسان ده‌توانێت یه‌كگرتن به‌ باشتر بزانێت له‌ چاو ناهاوسه‌نگی نێوان نه‌ته‌وه‌كاندا، ئه‌وه‌یش به‌و مه‌به‌سته‌ی كه‌ ته‌نها ڕێگایه‌كه‌ به‌ره‌و ناوه‌ندێتی دیموكراسی٠ كه‌واته‌ مافی بڕیاردانی چاره‌ی خۆنوسین له‌ پێناوی یه‌كگرتنه‌وه‌یه‌كی خۆویستیدا هۆكارێكی حه‌تمیه‌ و بۆ پێشكه‌وتنی كۆمه‌ڵگایه‌ك له‌ ڕووی مێژوویی و ئابووری و كۆمه‌ڵایه‌تی و ڕۆشنبیریه‌وه‌ كه‌ پێویستیه‌كه‌ بۆ نزیكبوونه‌وه‌ی گه‌لان له‌یه‌كتر و له‌به‌رژه‌وه‌ندی گشتیدایه‌ و باوه‌ڕێكی به‌ بێ گومان لێكردن له‌ ناو ده‌وڵه‌تێكی یه‌كگرتووی خۆویستدا پێویسته‌ لای شۆڕشگێڕانی گه‌لی سه‌رده‌سته‌ به‌ئاشكرا هه‌ستی بێبكرێت و بگره‌ پڕوپاگه‌نده‌یشی بۆ بكه‌ن، به‌و ئاشكرا كردنه‌یش له‌لایه‌ن ئه‌وانه‌وه‌ هه‌ستی نزیك بوونه‌وه‌ زیاد ده‌كات لای بنده‌سته‌كانه‌وه‌، مافی جیابوونه‌وه‌ وه‌ك مافی ته‌ڵاق وایه‌ له‌ ئیسلامدا كه‌ ئافره‌ت هه‌موو مافێكی جیابوونه‌وه‌ی هه‌یه‌ به‌بێ چه‌نو چون٠ خه‌باتی گه‌لانی بنده‌سته‌ی عێراق پاش ئه‌و ساڵانه‌ی ژێر ده‌سه‌ڵاتی شۆفێنێتی و تاكڕه‌وی ته‌نیا یه‌ك ڕه‌وت هه‌ڵده‌گرێت ئه‌ویش یه‌كگرتنه‌وه‌ی ئامانجه‌كانی ئه‌و خه‌باته‌یه‌ له‌گه‌ڵ دیموكراتیه‌تدا كه‌ خواستی جیهانگیری له‌سه‌ره‌، و هه‌موو سه‌ركه‌وتنێكی خه‌باته‌كه‌یان له‌پێناوی ئازادیدا سه‌ركه‌وتنێكه‌ بۆ دیموكراتیزه‌ كردنی ناوچه‌كه‌ و سه‌ركه‌وتنه‌ بو هه‌نگاوه‌كانی جیهانگیری، هه‌روه‌ك جیاكردنه‌وه‌ و پێناسه‌ی گه‌لان به‌ناوی گه‌لی سه‌رده‌سته‌ و گه‌لی بنده‌سته‌ پێویسته‌ به‌ ڕوون و ئاشكرا بێت، و له‌به‌رژه‌وه‌ندی هیچ لایه‌كدا نییه‌ كه‌ هه‌نگاو نان بۆ دیموكراتیزه‌ كردنی عێراق سستی پێوه‌ ببینرێ له‌هه‌رلایه‌كه‌وه‌ بێت و ناكرێت شۆڕشگێڕانی گه‌لی سه‌رده‌سته‌ واز له‌ خه‌بات له‌ دژی هێشتنه‌وه‌ی زۆره‌ملێی گه‌لانی بنده‌سته‌دا بێنن٠ بۆ ئه‌وه‌یش پێویسته‌ په‌روه‌رده‌ كردنی شۆڕشگێڕانی گه‌لی سه‌رده‌سته‌ له‌ ئاستی پڕوپاگه‌نده‌ كردن بێت بۆ ئازادی گه‌لانی بنده‌سته‌ وه‌ك جیابوونه‌وه‌ و پارێزگاری له‌و داوایه‌ش بكه‌ن ئه‌گه‌ر وا نه‌كه‌ن ئه‌وا به‌شۆڕشگێڕ و پێشكه‌وتوو خواز ناناسرێن و شۆفێنین٠ khaledfaraj@hotmail.com 12377 60484 2006-12-15T19:56:28Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[et:Mona Lisa]] [[wêne:Mona Lisa.jpg|thumb|Mona Lîza]] '''Mona Lîza''', (bi [[îtalî]] û [[spanî]]: ''La Gioconda''; bi [[fransî]]: ''La Joconde''), tablo ya hunermendê Îtalyanî ê [[Ronesans|Ronesansê]] [[Leonardo Da Vinci]] ye. Jina di tabloyê de bi kena xwe ya nepenî navdar bûye. Leonardo di sala 1503'an de dest bi çêkirina Mona Lîza kir û di sê çar salan de xilas kir. Ev tablo vêga li muzeya Louvre a Parîsê tê pêşandin. [[Kategorî: wêne]] [[ar:موناليزا]] [[bg:Мона Лиза]] [[bs:Mona Liza]] [[cs:Mona Lisa]] [[da:Mona Lisa]] [[de:Mona Lisa]] [[en:Mona Lisa]] [[eo:La Gioconda]] [[es:La Gioconda]] [[et:Mona Lisa]] [[fa:مونالیزا]] [[fi:Mona Lisa]] [[fr:La Joconde]] [[gl:Mona Lisa]] [[he:מונה ליזה]] [[hr:Mona Lisa]] [[hu:Mona Lisa]] [[ilo:Mona Lisa]] [[is:Móna Lísa]] [[it:La Gioconda (dipinto)]] [[ja:モナ・リザ]] [[ko:모나리자]] [[lb:Mona Lisa]] [[lt:Mona Liza]] [[ms:Mona Lisa]] [[nl:Mona Lisa]] [[no:Mona Lisa]] [[pl:Mona Lisa]] [[pt:Mona Lisa]] [[ro:Gioconda]] [[ru:Мона Лиза]] [[scn:Gioconda]] [[simple:Mona Lisa]] [[sk:Mona Líza]] [[sl:Mona Liza]] [[sq:Mona Liza]] [[sv:Mona Lisa]] [[th:โมนาลิซ่า]] [[tr:Mona Lisa]] [[vi:Mona Lisa]] [[war:Mona Lisa]] [[zh:蒙娜丽莎]] 12378 63363 2007-01-06T13:10:39Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[th:สีขาว]] {{Reng|Spî|#FFFFFF}} '''Spî''' yek ji nav rengên ku di pêlên dîtbar de ye. Spî hemî rengên din dihewîne. Beriya [[Isaac Newton]] spî wekî rengê xwezayî yê [[tîrêj]]ê dihate zanîn, lê îro em dizanin spî hemî rengan dihewîne. Mirov dikare ji rengên [[kesk]], [[şîn]] û [[sor]] [[spî]] derîne. == Spî == * Nirxa [[Hex]]: #FFFFFF * Nirxa [[RGB]]: 255;255;255 * Nirxa [[CMYK]]: 0;0;0;0 Spî rengê alê teslîmbûnê ye. Spî rengê fîstanê bûkên bermirad e. Spî di mîtologiyê de tê wateya mirine, herwekî kefen jî spî ye. Spî ji ber ku tê de qirêj nîne, sîmbola paqijiyê û dirustiyê ye. Ji bo Kurdên [[Êzîdî]] "Êzîdî ye, cilspî ye" tê gotin ku bi vê gotinê merdî, dirustî û paqijiya Êzîdiyan tê fêhmkirin. Spî di gelek navên cografîk de derbasdibe. Bo mînak, Koyê Spî, Derya Spî hwd. ==Lînk== {{commons|category:white}} {{wîkîferheng|spî}} [[Kategorî:Reng]] [[af:Wit (kleur)]] [[arc:ܚܘܪܐ]] [[bg:Бял цвят]] [[bs:Bijela]] [[ca:Blanc]] [[ceb:Blanc]] [[cs:Bílá]] [[da:Hvid]] [[de:Weiß]] [[el:Λευκό]] [[en:White]] [[eo:Blanko]] [[es:Blanco (color)]] [[eu:Zuri]] [[fi:Valkoinen]] [[fr:Blanc]] [[gl:Branco (cor)]] [[he:לבן]] [[hr:Bijela]] [[it:Bianco]] [[ja:白]] [[jbo:blabi]] [[ko:하양]] [[la:Albus]] [[lb:Wäiss]] [[lt:Balta]] [[ms:Putih]] [[mt:Abjad]] [[nah:Iztac]] [[nl:Wit]] [[nn:Kvit]] [[no:Hvit]] [[nrm:Blianc]] [[pl:Barwa biała]] [[pt:Branco]] [[qu:Yuraq]] [[ro:Alb]] [[ru:Белый цвет]] [[simple:White]] [[sk:Biela]] [[sl:Bela]] [[sr:Бела боја]] [[sv:Vit]] [[tg:Сафед]] [[th:สีขาว]] [[tr:Beyaz]] [[uk:Біла барва]] [[vi:Trắng]] [[zh:白色]] 12379 43474 2006-08-25T20:24:07Z Bangin 450 +wikt {{Reng|Reş|#000000}} '''Reş''' yek ji [[reng]]an e. Ji ber olana pêlên [[pîgment]]ên ku tîrêjê dimijin taybetiya xwe digire. Ango ji ber pîgmentan reş dixwiyê. Di tariyê de ango tunebûna [[tîrêj]]ê de, rengê reş serdestdibe. == Reş == * Nirxa [[Hex]]: #000000 * Nirxa [[RGB]]: 0, 0, 0 * Nirxa [[CMYK]]: 0, 0, 0, 100 Reş rengeke kêmhezkirî ye. Kurd di çanda xwe de hemî nebaşiyan kirine para reş. Bo mînak, rûreşî, dilreşî, bextreşî hwd. Di hin mîtologiyan da sîmbola rewşên fermî ye. Di hin devokên Kurdî de hin caran peyva "Qer" tê bikaranîn ku bi eslê xwe ji zimanê kevn ê Aryanan tê û îro jî di Grekî de derbasdibe. Di gelek navên cografîk de peyva reş derbasdibe, Derya Reş, Geliyê Reşkotan hwd. ==Lînk== {{commons|category:black}} {{wîkîferheng|reş}} [[Kategorî:Reng]] [[de:Schwarz]] [[en:Black]] [[fr:Noir]] 12380 66133 2007-01-23T14:36:53Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[arc:ܙܪܕܐ]] {{Reng|Zer|#FFFF00}} '''Zer''' yek ji [[reng]]ên di pêlên dîtbar de ne ye. Meziniya pêla zerê di navbera 565-590 nanometre de ye. == Zer == * Nirxa [[Hex]]: #FFFF00 * Nirxa [[RGB]]: 255;255;0 * Nirxa [[CMYK]]: 0;0;100;0 Zer rengê rojê ye. Zer di mîtologiya Kurdî û Ewropiyan de sîmbola hêvî ye. Zer payîzê ji tîne bîra mirov. Zer di gelek navên cografîk ên Kurdî de tê bikaranîn. Zer yek ji rengên ala Kurdistanê ye. Zêr navê xwe ji zer girtiye. ==Lînk== {{commons|category:yellow}} {{wîkîferheng|zer}} [[Kategorî:Reng]] [[an:Amariello]] [[arc:ܙܪܕܐ]] [[ay:Q'illu]] [[bg:Жълт цвят]] [[bs:Žuta]] [[ca:Groc]] [[cs:Žlutá]] [[da:Gul]] [[de:Gelb]] [[el:Κίτρινο]] [[en:Yellow]] [[eo:Flava]] [[es:Amarillo]] [[eu:Hori]] [[fi:Keltainen]] [[fr:Jaune]] [[gl:Amarelo]] [[he:צהוב]] [[hr:Žuta]] [[hu:Sárga]] [[id:Kuning]] [[it:Giallo]] [[ja:黄色]] [[jv:Kuning]] [[ko:노랑]] [[la:Flavus]] [[lt:Geltona]] [[mt:Isfar]] [[nah:Cōztic]] [[nl:Geel (kleur)]] [[nn:Gul]] [[no:Gul]] [[pl:Barwa żółta]] [[pt:Amarelo]] [[qu:Q'illu]] [[ro:Galben]] [[ru:Жёлтый цвет]] [[scn:Giarnu]] [[simple:Yellow]] [[sk:Žltá]] [[sl:Rumena]] [[sr:Жута боја]] [[sv:Gul]] [[tg:Зард]] [[th:สีเหลือง]] [[tr:Sarı]] [[ug:سېرىق رەڭ]] [[uk:Жовтий колір]] [[vi:Vàng (màu)]] [[zh:黄色]] [[zh-min-nan:N̂g-sek]] 12381 65503 2007-01-20T01:52:03Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[arc:ܝܪܘܩܐ]] {{Reng|Kesk|#00FF00}} '''Kesk''' yek ji [[reng]]ên di pêlên dîtbar de ne ye. Meziniya pêla keskê 550 nanometre ye. == Kesk == * Nirxa [[Hex]]: #00FF00 * Nirxa [[RGB]]: 0, 255, 0 * Nirxa [[CMYK]]: 100, 0, 100, 0 Kesk di mîtologiya Kurd û Ewropiyan de sîmbola bereket û sirûştê ye. Kesk yek ji rengên ala Kurdistanê ye. Kesk ji aliyê hêzên sirûştparêz ve tê bikaranîn. Di gelek navên cogfafîk de derbasdibe. ==Lînk== {{commons|category:green}} {{wîkîferheng|kesk}} [[Kategorî:Reng]] [[af:Groen (kleur)]] [[an:Berde]] [[arc:ܝܪܘܩܐ]] [[ay:Ch'uxña]] [[bg:Зелен цвят]] [[ca:Verd]] [[cs:Zelená]] [[da:Grøn]] [[de:Grün]] [[el:Πράσινο]] [[en:Green]] [[eo:Verdo]] [[es:Verde]] [[eu:Berde]] [[fa:سبز]] [[fi:Vihreä]] [[fr:Vert]] [[gl:Verde]] [[he:ירוק]] [[hu:Zöld]] [[id:Hijau]] [[it:Verde]] [[ja:緑]] [[ko:녹색]] [[la:Viridis]] [[lb:Gréng]] [[lt:Žalia]] [[mk:Зелена боја]] [[mt:Aħdar]] [[nah:Xoxoctic]] [[nds:Gröön]] [[nl:Groen (kleur)]] [[nn:Grøn]] [[no:Grønn]] [[nrm:Vèrt]] [[pl:Barwa zielona]] [[pt:Verde]] [[qu:Q'umir]] [[ro:Verde]] [[ru:Зелёный цвет]] [[scn:Virdi]] [[simple:Green]] [[sk:Zelená]] [[sl:Zelena (barva)]] [[sr:Зелена боја]] [[su:Héjo]] [[sv:Grön]] [[tg:Сабз]] [[th:สีเขียว]] [[tr:Yeşil]] [[ug:يېشىل رەڭ]] [[uk:Зелений колір]] [[vi:Xanh lá cây]] [[zh:綠色]] [[zh-min-nan:Chheⁿ-sek]] 12382 67161 2007-01-30T18:08:47Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:أحمر]] {{Reng|Sor|#FF0000}} '''Sor''' yek ji rengên di pêlên dîtbar de ne ye. Meziniya pêla sorê li dora 630-760 nanometre ye. == Sor == * Nirxa [[Hex]]: #FF0000 * Nirxa [[RGB]]: 255, 0, 0 * Nirxa [[CMYK]]: 0, 100, 100, 0 Sor di mîtologiya Kurd û Ewropiyan de sîmbola têkoşîn û şer e. Sor yek ji rengên ala Kurdistanê ye. Di gelek navên cografîk de peyva sor derbasdibe. ==Lînk== {{commons|category:red}} {{wîkîferheng|sor}} [[Kategorî:Reng]] [[af:Rooi (kleur)]] [[an:Royo]] [[ar:أحمر]] [[arc:ܣܡܘܩܐ]] [[ay:Chupika]] [[bg:Червен цвят]] [[bs:Crvena]] [[ca:Roig]] [[cs:Červená]] [[da:Rød]] [[de:Rot]] [[el:Κόκκινο]] [[en:Red]] [[eo:Ruĝa]] [[es:Rojo]] [[eu:Gorri]] [[fa:قرمز]] [[fi:Punainen]] [[fr:Rouge]] [[gl:Vermello]] [[he:אדום]] [[hr:Crvena]] [[id:Merah]] [[is:Rauður]] [[it:Rosso]] [[ja:赤]] [[jbo:xunre]] [[jv:Abang]] [[ko:빨강]] [[la:Ruber]] [[lb:Rout]] [[lt:Raudona]] [[mt:Aħmar]] [[nah:Chīltic]] [[nl:Rood]] [[nn:Raud]] [[no:Rød]] [[nrm:Rouoge]] [[pl:Barwa czerwona]] [[pt:Vermelho]] [[qu:Puka]] [[ro:Roşu]] [[ru:Красный цвет]] [[scn:Russu]] [[simple:Red]] [[sk:Červená]] [[sl:Rdeča]] [[sr:Црвена боја]] [[su:Beureum]] [[sv:Röd]] [[ta:சிவப்பு]] [[tg:Сурх]] [[th:สีแดง]] [[tr:Kırmızı]] [[ug:قىزىل]] [[uk:Червоний колір]] [[vi:Đỏ]] [[zh:红色]] [[zh-yue:紅]] 12383 43443 2006-08-25T18:12:16Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Optîk]] 12384 66556 2007-01-26T06:01:50Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ms:Kategori:Optik]] [[Kategorî:Fîzîk]] [[bg:Категория:Оптика]] [[ca:Categoria:Òptica]] [[cs:Kategorie:Optika]] [[da:Kategori:Optik]] [[de:Kategorie:Optik]] [[en:Category:Optics]] [[eo:Kategorio:Optiko]] [[es:Categoría:Óptica]] [[et:Kategooria:Optika]] [[eu:Kategoria:Optika]] [[fi:Luokka:Optiikka]] [[fr:Catégorie:Optique]] [[gl:Category:Óptica]] [[he:קטגוריה:אופטיקה]] [[hr:Kategorija:Optika]] [[id:Kategori:Optik]] [[io:Category:Optiko]] [[is:Flokkur:Ljósfræði]] [[it:Categoria:Ottica]] [[ja:Category:光学]] [[ko:분류:광학]] [[lb:Category:Optik]] [[lt:Kategorija:Optika]] [[lv:Kategorija:Optika]] [[ms:Kategori:Optik]] [[nds:Kategorie:Optik]] [[nl:Categorie:Optica]] [[nn:Kategori:Optikk]] [[oc:Categoria:Optica]] [[pl:Kategoria:Optyka]] [[pt:Categoria:Óptica]] [[ro:Categorie:Optică]] [[ru:Категория:Оптика]] [[simple:Category:Optics]] [[sk:Kategória:Optika]] [[sl:Kategorija:Optika]] [[sr:Категорија:Оптика]] [[sv:Kategori:Optik]] [[th:หมวดหมู่:ทัศนศาสตร์]] [[tr:Kategori:Optik]] [[uk:Категорія:Оптика]] [[vi:Thể loại:Quang học]] [[zh:Category:光學]] [[zh-yue:Category:光學]] 12385 43480 2006-08-25T20:29:53Z Bangin 450 interwiki [[de:Blau]], [[en:Blue]], [[fr:Bleu]]; +commons, +wîkîferheng {{Reng|Şîn|#0000FF}} '''Şîn''' yek ji [[reng|rengên]] di pêlên dîtbar de ne ye. Wekî [[sor]] û [[zer]] ji rengên bingehîn e. Meziniya pêla şîn 470 nanometre ye. == Şîn == * Nirxa [[Hex]]: #0000FF * Nirxa [[RGB]]: 0, 0, 255 * Nirxa [[CMYK]]: 100, 100, 0, 0 Şîn di mitologiya Kurdî de sîmbola azadiyê û bêdawîbûnê ye. Şîn rengê esmanan e. Li hin deverên Kurdistanê peyva Şîn hin caran ji bo kesk tê bikaranîn. Bo mînak ji bo giya, "giyayê wê mêrgê ne şîn e, li wir giya şîn nabin, tenê zil hene". Ev şaşî ji ber lêkera "şînbûn" ê tê. Ango tiştên ku şîndibin divê şîn bin. Şîn di gelek navên cografîk de derbasdibe. ==Lînk== {{commons|category:blue}} {{wîkîferheng|şîn}} [[Kategorî:Reng]] [[de:Blau]] [[en:Blue]] [[fr:Bleu]] 12386 56291 2006-11-13T17:01:57Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Huner]] 12387 43461 2006-08-25T20:12:03Z Bangin 450 <div style="float:right; font-size:90%; text-align:center; margin-right:0.5em; margin-left:1.5em; margin-bottom:1em; background-color:#ffffff; border:solid 1px #000000; width: 120px"> <div style="height:120px; width:120px; background-color:{{{2}}}; border-bottom:solid 1px #000000;"> </div> '''{{{1}}}''' </div><noinclude><br style="clear:both" /> [[Kategorî:Reng|!]] </noinclude> 12388 43464 2006-08-25T20:13:30Z Bangin 450 Redirecting to [[Spî]] #redirect[[Spî]] 12389 43469 2006-08-25T20:15:39Z Bangin 450 Redirecting to [[Şîn]] #redirect[[Şîn]] 12390 43494 2006-08-25T21:13:46Z Erdal Ronahi 2 #[[Medrese (ol)]], dibistana misilmanan #[[Medrese (gund)]] {{cudakirin}} 12391 43495 2006-08-25T21:14:53Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Gola Urmiyê]] #redirect[[Gola Urmiyê]] 12392 43497 2006-08-25T21:15:59Z Erdal Ronahi 2 Şikefta nêriya (Zorava jor) çû cihê Şikefta nêriya #REDIRECT [[Şikefta nêriya]] 12393 43498 2006-08-25T21:16:22Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Şikefta nêriya]] #redirect[[Şikefta nêriya]] 12394 49729 2006-10-08T16:39:15Z Erdal Ronahi 2 /* Çavkanî */ {{çavlêgerandin}} {{rtl}} '''ئه‌نفالچییه‌كان''' پێویسته هه‌موو ڕێكخراو و پارته‌ ڕامیاركارییه‌كانی كورد خۆیان له تاوانكاران پاك بكه‌نه‌وه تا شه‌وانه‌ مه‌ردێرانی وڵاته‌كه‌م ئاسوده‌ خه‌ویان لێبكه‌وێت، پشتگیریكردنی خۆفڕۆشان و تاوانباران خیانه‌تكردنه‌ له شۆڕش و خه‌بات، ئه‌م جاش و تاوانكارانه له ڕیزه‌كانتان وه‌ده‌ر بكه‌ن ئه‌نفالچییه‌كانیان سزا بده‌ن، ناوی هه‌موو ئه‌و ڕاوژكارانه‌ی شان به‌ شانی حیزبی به‌عس كورد قڕانیان كردووه. <pre> ١ له‌تیف ئه‌حمه‌د زێباری ٢ جه‌وهه‌ر هه‌ركی ٣ ئه‌سعه‌د جانگیر هه‌ركی ٤ محه‌مه‌د كلحی ڕێكانی ٥ شێخ فازل مسته‌فا به‌رواری ٦ به‌هره‌شێخ مه‌حمود شیماهارو ٧ موشیر ئیسماعیل ڕوقیه‌ ٨ سعدی محه‌مه‌د ڕه‌شید زێنێ ٩ مسعود شێخ كبیر سورچی ١٠ شێخ عبدلغفور خالید ئه‌غدو بردانی ١١ عز‌‌الدین محه‌مه‌د ئه‌مین یاسین ڕه‌ش گه‌ری ١٢ شێخ محه‌مه‌د سه‌لیم شوشی ١٣ ساڵح محه‌مه‌د جه‌میل ئاغا میران خۆشناو ١٤ محه‌مه‌د ئه‌مین قادر ڕه‌سول ئاغا ١٥ شێخ براهیم عه‌لی حاج ملو مزوری ١٦ حمزه‌عه‌باس مامه‌ند ئاغا ئاكۆ ١٧ شێخ عاسف ئه‌حمه‌د زێباری ١٨ حیكمه‌ت نه‌جمان الدوسكی ١٩ مه‌حمود حه‌مه‌ڕه‌سول ئاغا پشده‌ری ٢٠ نرگیز فه‌ریق تاهیر دوسكی ٢١ عومه‌ر حه‌سه‌ن ڕه‌سول گه‌ردی ٢٢ شێخ سه‌عید محی‌الدین به‌رده‌ڕه‌ش ٢٣ قادر مه‌حمود خه‌لیفه برادۆستی ٢٤ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د ئیبراهیم منتك ٢٥ سلێمان شێخ محه‌مه‌د سلێمان ٢٦ سه‌عید ئه‌سعه‌د شێدنه ‌٢٧ فه‌تاح به‌گی جاف ٭ به‌شداری ئه‌نفالی كردووه ٭ ٢٨ حه‌مید زیرو الهركی ٢٩ شێخ فارس مسته‌فا سلێڤانی ٣٠ وریا بایز گه‌ردی ٣١ كه‌ریم خان مه‌حمود خه‌لیفه ‌٣٢ سدیق عه‌لی باویل ئاغا سورچی ٣٣ تاهیر حسین محه‌مه‌د الجباری ٣٤ ڕه‌شید سه‌لیم حاجی عه‌لی خێڵانی ٣٥ مه‌حمود ئه‌سعه‌د فه‌تاح پركی ٣٦ به‌شیر ئیبراهیم ئه‌حمه‌د سه‌كران ٣٧ مدحت تۆفیق مه‌نسور الداودی ٣٨ عبدالرازاق محه‌مه‌د ئاغا بۆتانی ٣٩ مامه‌ند حه‌مه‌د مه‌ولود گه‌ردی ٤٠ شێخ ئه‌نوه‌ر ڕه‌شید میران ٤١ سمكۆ عه‌بدی زێدكی ٤٢ شێخ كامیل شێخ هادی سوله‌یی ٤٣ ڕه‌فعه‌ت عبدالله‌شیروانی ٭ به‌شداری ئه‌نفالی كردووه ٭ ٤٤ شێخ سدیق بریف كانی ٤٥ عه‌لی عبوش سلێمانی ٤٦ شێخ مه‌جید شێخ بایز ٤٧ كه‌ریم عبدالله‌محه‌مه‌د ٤٨ معته‌سه‌م عبداللكریم حسین البرزنجی ٭ به‌شداری ئه‌نفالی كردووه ٭ ٤٩ سالار نه‌سرالله‌قادر ٥٠ حیكمه‌ت عاید مزوری ٥١ مه‌حمود حه‌مه‌ئه‌مین ساڵح٭ مه‌حمود به‌گی گوڵی ٭ ٥٢ تۆفیق حه‌مه‌فه‌ره‌ج حه‌مه‌ڕۆسته‌م نوڕۆڵی ٥٣ مه‌حمود عومه‌ر ساڵی میرانی ٥٤ فواد كه‌ریم هه‌مه‌وه‌ندی ٥٥ شێخ كسری محه‌مه‌د سه‌عید به‌گ جاف ٭ به‌شداری ئه‌نفالی كردووه ٭ ٥٦ ڕه‌شید حمید ئه‌مین شیروانی ٥٧ جه‌لال ئه‌سعه‌د چه‌رمه‌گا ٥٨ عومه‌ر محه‌مه‌د عه‌لی چه‌رمه‌گا ٥٩ شێخ هه‌ڵگورد عبدالكریم كه‌س نه‌زان ٦٠ سواره‌ئاغا عه‌باس مامه‌ند ئاغا ٦١ شێخ بێستون عوسمان مام یحیی ٦٢ خه‌لیل حاجی سلێڤانی ٦٣ یوسف ڕه‌مه‌زان باللك ٦٤ ئه‌حمه‌د كوێخا ڕه‌جه‌ب ٦٥ عه‌باس بایز بلو ٦٦ بورهان مسته‌فا شوانی ٦٧ عادل هادی ئاغا ٦٨ كه‌مال محه‌مه‌د مام ڕه‌شید ٦٩ خالید مه‌حمود ئه‌حمه‌د غواره ‌٧٠ سه‌لیم مه‌مه‌ند ڕه‌سول ئاغا ٧١ سه‌ید شێخ تاهیر عه‌لی عبدالرحمن جه‌باری ٧٢ جه‌لال كاكه‌یی ٭ جه‌لال ڕه‌فیق سه‌ید ولد ٭ ٧٣ شێخ ئیبراهیم شێخ نه‌سرالدین به‌رزنجی ٧٤ عه‌ونی مسته‌فا عه‌قراوی ٧٥ شێخ عومه‌ر چه‌رمه‌گا ٧٦ شێخ محه‌مه‌د تاهیر زێڤانی ٧٧ شێخ خه‌لیل عبدالله شرخانی ٧٨ شێخ به‌دیع حه‌سه‌ن مراد به‌رزنجی ٧٩ به‌كر وه‌سو محه‌مه‌د نورالدین ٨٠ شێخ تۆفیق شكیرانی ٨١ عومه‌ر بابه‌كر سه‌لیم ئاغا ٨٢ حه‌سه‌ن مه‌حمود محه‌مه‌د ئه‌مین ٨٣ قادر حامد هاجانی ٨٤ محه‌مه‌د سه‌عید مه‌حمود شه‌مێرانی ٨٥ شێخ محه‌مه‌د نه‌جیب نه‌قشبه‌ندی ٨٦ شێخ حسین محه‌مه‌د فه‌تاح گه‌ڵاڵی ٨٧ هه‌مزه باپیر بابه‌كر ٨٨ شێخ مه‌حمود ئه‌حمه‌د شه‌ریف غواره ‌٨٩ شه‌ریف مه‌حمود مه‌عروف كوڕه‌داوێ ٩٠ شێخ دیوالی ئه‌تروشی ٩١ عه‌لی عبدالله عه‌لی كوجر ٩٢ مه‌لا عه‌زیز حه‌مه‌شێخانی ٩٣ شێخ ئه‌نوه‌ر ٩٤ ئاكۆ عه‌باس بایز ئاغا ٩٥ فه‌خری ئیسماعیل ئاغا ڕه‌شگه‌ری ٩٦ مه‌حمود محه‌مه‌د ئه‌مین كه‌ریم ٩٧ شێخ مه‌حمودی شیر گوڵ ٩٨ شێخ ڕووناك ئیبراهیم داودی ٩٩ هۆمه‌ر ئه‌حمه‌د ١٠٠ محه‌مه‌د ساڵح میرخان به‌رواری ١٠١ جاسم محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د ڕه‌شید سلێمان ١٠٢ دژوار فه‌یسه‌ڵ محه‌مه‌د مزوری ١٠٣ شێخ تاهیر عه‌لی زیدكی ١٠٤ ئیبراهیم كانه‌بی بلو ئاكۆ ١٠٥ محه‌مه‌د عه‌لی ڕه‌سول ٭ حه‌مه‌بچكۆل ٭ ١٠٦ عبدالله حسن ساڵح ڕنگینه‌یی ١٠٧ عومه‌ر بشار سندی ١٠٨ موحسن محه‌مه‌د یاسین دوسكی ١٠٩ شێخ جه‌رجیس حه‌مید حه‌یده‌ر ١١٠ عیسمه‌ت دینو ١١١ له‌تیف محه‌مه‌د ئه‌مین قادر جاف ١١٢ شێخ ساڵح ئه‌حمه‌د حسین گه‌ڵاڵی ١١٣ شه‌ریف عه‌زیز شه‌ریف شینكی ١١٤ شێخ محه‌مه‌د حه‌سه‌ن خۆشناو ١١٥ عوسمان عبدالرحمن فتح الله‌شوانی ١١٦ سالار نه‌سرالله مشیر ئیسماعیل ١١٧ عه‌لی سه‌لمه‌ ناسراو به ٭ عه‌له‌ ده‌م چاله‌گوو ٭ ١١٨ فارووق ڕه‌شید عه‌لی نه‌وڕۆڵی ١١٩ شێخ خدر فه‌تاح حسین قامیشی ١٢٠ عومه‌ر ئه‌حمه‌د عه‌لی ناسراو به‌٭ عومه‌ره بچكۆل ٭ ١٢١ ته‌حسین شاوه‌یس سه‌عید ٭ به‌شداری ئه‌نفالی كردووه و بكوژی شه هید ئارام و مامه‌ڕیشه‌ی قاره‌مانی كۆمه‌ڵه‌یه‌٭ ١٢٢ خدری ڕه‌شید یحری ١٢٣ شێخ نه‌جمه‌دین شێخ ساڵح به‌رزنجی ١٢٤ شێخ سه‌لاح گۆرانی ١٢٥ شێخ ته‌حسین محه‌مه‌د ڕه‌شید زه‌نگه‌نه ‌١٢٦ محه‌مه‌د ساڵح بابه‌كر مزوری ١٢٧ فارس محه‌مه‌د قادر ١٢٨ عبدالرحمن حسن ڕه‌زاق ١٢٩ شێخ فه‌هد بیجان ١٣٠ سه‌لاحه‌دین سدیق میران قادر ١٣١ سادق محه‌مه‌د ساڵح مزوری ١٣٢ عه‌ونی حاجی قادر ١٣٣ تاریق سه‌عید مزوری ١٣٤ شێخ ئیسماعیل عبدالله ڕێكانی ١٣٥ له‌تیف محه‌مه‌د ئه‌مین قادر ١٣٦ فارووق ڕه‌شید نه‌وڕۆڵی ١٣٧ محه‌مه‌د سه‌عید ئه‌حمه‌د هارونی ١٣٨ شێخ جه‌لال محه‌مه‌د ڕه‌حمان ١٣٩ حه‌مه‌ڕه‌شید عبدالرحمن تیلكۆیی ١٤٠ عه‌لی شێخ ئه‌مین به‌رزنجی ١٤١ حه‌مه‌خان دارا ڕه‌شید ١٤٢ ته‌یب حه‌مه به‌رزنجی ١٤٣ محه‌مه‌د حمزه‌محه‌مه‌د ١٤٤ عبدالرحمن عه‌لی عه‌زیز ١٤٥ عادل تۆفیق برواری ١٤٦ میرزا ئیسماعیل شه‌ریف ١٤٧ فازیل مسته‌فا به‌رواری ١٤٨ ئه‌نوه‌ر میرزا ١٤٩ خدر عبدالله‌حسین ١٥٠ بایز عزالدین ڕه‌‌شید جاف ١٥١ عومه‌ر مه‌حمود محه‌مه‌د ماموی ١٥٢ محه‌مه‌د ئه‌مین زراری ١٥٣ ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن گه‌ردی ١٥٤ زید عومه‌ر سورچی ١٥٥ ئه‌كره‌م كه‌ریم مه‌جید كوردی ١٥٦ خالید عبدالرحمن ئاغا ئومدری ١٥٧ عه‌لی كوێخا ١٥٨ جاسم فارس زێباری ١٥٩ خالید شێخۆ ١٦٠ ڕه‌شید ساڵح ئه‌تروشی ١٦١ شێخ ساڵح ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د پشده‌ری ١٦٢ مه‌حمود عوسمان عبدالله‌شه‌ره‌ف به‌یانی ١٦٣ به‌شیر محه‌مه‌د عبدالله‌بارزانی ١٦٤ شێخ جه‌لال مه‌حمود برا دۆستی ١٦٥ جه‌لال مه‌حمود ساڵح ١٦٦ ئه‌حمه‌د عوسمان ١٦٧ عه‌لی عبدالرحمن كۆ كۆیی ١٦٨ قاسم كه‌ریم ئه‌حمه‌د شینكی ١٦٩ سواره‌فه‌تاح فه‌ره‌ج جاف ١٧٠ شێخ ئه‌حمه‌د جه‌میل ئه‌مین به‌رزنجی ١٧١ محی‌الدین شێخ عه‌زیز به‌رزنجی ١٧٢ ڕه‌حیم كه‌ریم قادر بارام ١٧٣ عومه‌ر محه‌مه‌د حه‌یده‌ر ١٧٤ قادر محه‌مه‌د ئه‌مین ساڵح قه‌ره‌وه‌یسی ١٧٥ عه‌لی زۆراب ١٧٦ سه‌عید محه‌مه‌د غه‌ریب جاف ٭ به‌شداری ئه‌نفالی كردووه ٭ ١٧٧ سه‌لاح ئیسماعیل ڕه‌شید دلوی ١٧٨ شێخ له‌تیف حه‌سه‌ن به‌رزنجی ١٧٩ شێخ ساڵح ئه‌حمه‌د ئیسماعیل ئاغا ڕوقیا ١٨٠ شێخ ساڵح مسته‌فا سلێمانی ١٨١ محه‌مه‌د عبدالكریم به‌رزنجی ٭ به‌شداری ئه‌نفالی كردووه ٭ ١٨٢ حه‌سیب محه‌مه‌د ئه‌نجه‌جه‌باری ١٨٣ محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د عبدالله‌كه‌لیخان ١٨٤ حه‌مه‌ڕه‌ئوف فارس ١٨٥ به‌هجه‌ت فه‌ره‌ج مارف شه‌ره‌ف به‌یانی ١٨٦ محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د ئیسماعیل بیوه‌ری بلباس ١٨٧ ئیسماعیل عه‌زیز ئاغا زه‌نگه‌نه‌٭ به‌شداری ئه‌نفالی كردووه٭ ١٨٨ ئیسماعیل عه‌زیز خان دلوی ١٨٩ وه‌لید قاسم ئاغا ڕۆژ به‌‌یانی ١٩٠ خه‌لیل سلێمان حاجی به‌دری سندی ١٩١ شێخ سه‌لیم شێخ عبدالحلیم شێخ حه‌سه‌ن دوسكی ١٩٢ شێخ محه‌مه‌د جه‌لال كاوانی ١٩٣ سه‌عید مه‌ولود خه‌لیفه ‌١٩٤ سه‌عید ئه‌سعه‌د بالك ١٩٥ شێرزاد عه‌لی ئه‌حمه‌د داودی ١٩٦ محه‌مه‌د محمود مسته‌فا خۆشناو ١٩٧ عبدالعزیز العمری ١٩٨ شه‌فیع عه‌لی مه‌حمود بالك ١٩٩ عبدالحمید عوسمان محه‌مه‌د شه‌ریف سورچی ٢٠٠ ئه‌سعه‌د سه‌لیم حاجی خێڵانی ٢٠١ شێخ حسین ڕه‌شید ئیسماعیل ئاغا ڕۆخی ٢٠٢ یاسین عه‌لی ڕه‌مه‌زان ٢٠٣ مه‌می ڕه‌شید محه‌مه‌د كۆچه‌ر ٢٠٤ كه‌مال جه‌مال ئاغا كاكه‌یی ٢٠٥ حه‌مه‌د ئه‌مین ته‌ها سورچی ٢٠٦ موحسین محه‌مه‌د زۆراب ٢٠٧ هیمه‌ت كه‌ریم فه‌تاح گۆران ٢٠٨ حاجی سه‌لیم ده‌روێش ئاغا مه‌ڕۆیی ٢٠٩ محه‌مه‌د عبدالقادر كاكه‌مه‌ند ٢١٠ عوسمان مه‌حمود قادر جاف ٢١١ شێخ ناسر محه‌مه‌د قادر هه‌ورامی ٢١٢ دڵسۆز مینا خدر ٢١٣ سه‌باح عومه‌ر سه‌عید بابانی ٢١٤ غه‌فور كه‌ریم عه‌باس دۆڵپێشكی ٢١٥ فارس عه‌لادین ئه‌حمه‌د زراری ٢١٦ قادر محه‌مه‌د ڕه‌شید عبدالقادر ٢١٧ حسین تاهیر حه‌سه‌ن ٢١٨ ئه‌حمه‌د پۆفی ئیسماعیل سواری ٢١٩ عومه‌ر عه‌لی شه‌ریف، ٢٢٠ قاسمه‌ڕه‌ش ناسراو به قاسم دڕه‌یی، </pre> ٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭ لێره‌دا به‌ مه‌خابوونێكی زۆره‌وه كه خۆی له ڕاستیدا ژماره‌ی ڕاوێژكاره‌كانی ئه‌و سه‌رده‌مه ٣٦٠ ڕاوێژكار بوون، به‌ڵام به‌ داخه‌وه من ئه‌و به‌ڵگانه‌ی كه‌ له‌ڕاپه‌ڕینه مه‌زنه‌كه‌ی به‌هاری ساڵی ١٩٩١ دا به‌لیستی ناوی پیاو خراپان و جاش و ڕاوێژكاره‌كانه‌وه به‌هۆی هاوڕێیه‌كی ئازیزمه‌وه گه‌یشته‌ ده‌ستم به‌ هۆی خراپ بوونی لاپه‌ڕه‌كانه‌وه و دووباره‌كردنه‌وه‌ی كۆپی كردنیانه‌وه نزیكه‌ی ١٤٠ ناوی ڕاوێژكار بزر بووه به‌و هیوایه‌م له ده‌رفه‌تێكی دیكه‌ی تردا ناوی ئه‌و ١٤٠ وڵات فڕۆشانه‌ی تریش بخه‌ینه‌ به‌ر ده‌ست، سه‌مه‌ره‌ش لێره‌دا ئه‌وه‌یه‌ كه ئێستا زۆرینه‌ی ئه‌و ڕاوێژكارانه له ناو ده‌زگاكانی ده‌وڵه‌ته بچكۆله‌كه‌ی كورد كار به‌ده‌ستی گه‌وره‌ن و چه‌نده‌ها تێشوی قوربانی ئه‌م گه‌له ڕێیان تێده‌كه‌وێ و لێیان ده‌پاڕێنه‌وه تا كارێكیان بۆ په‌یدا بكه‌ن یان له به‌ڕێوه‌بردنی ئه‌ركێكیانا به‌زه‌ییان پێیاندا بێته‌وه و كاره‌كه‌یان بۆ به‌ئه‌نجام بگه‌یه‌نن، له هه‌ندێ شوێندا لێپرسراوی ده‌زگاكانی ڕاگه‌یاندن و بڵاوكردنه‌وه‌ن ته‌نانه‌ت بۆیان هه‌یه‌ڕێگه‌ له بڵاو كردنه‌وه‌ی چه‌نده‌ها ده‌زگای ڕۆشنبیری و ڕۆژنامه‌وانی بگرن، هێشتا ته‌واو ساغ نه‌بۆته‌‌وه كه‌ گه‌لی كورد چه‌ند جاش و خۆ فڕۆشی هه‌بووه ئه‌و ژماره‌یه‌ی كه تا ئیستا له سه‌ر زاره به‌س به‌ ته‌نها له باشوری كوردستاندا نزیكه‌ی ١٥٠ هه‌زار جاش و ٣٦٠ ڕاوێژكار ٤٠٣ فه‌وجی جاش هه‌بووه بێجگه‌ له ئه‌و كه‌سانه‌ی تایبه‌ت سه‌ر به‌ ده‌زگا ئاسایشیه‌كان و سیخوڕه‌كانی عێراقی بوون، پشتگیریكردنی ئه‌م تاوانكارانه و جێگه‌ كردنه‌وه‌یان له‌ناو ڕیزه‌كانی پێشمه‌رگه‌ و ده‌وڵه‌تدا مانا پیرۆزه‌كه‌ی خه‌بات و شۆڕش له‌ ناو ده‌بات هیچ گومانم له‌وه‌نییه‌ كه‌ ئێمه تا ئێستا ئه‌م تاوانكارانه‌مان له‌ناو خۆماندا جێكردۆته‌وه، سبه‌ینێش نزار خه‌زره‌جی بكرێته‌ خدری زنگه‌ی گه‌لی كورد، له‌ دوای ده‌روازه‌ی ڕاپه‌ڕینه‌وه ناوی پیرۆزی پێشمه‌رگه‌تان ڕسوا كرد ئیمڕۆش خه‌باتی چه‌ند ساڵه‌ی پێشمه‌رگه‌ قاره‌مانه‌ دێرینه‌كان ڕسوا ده‌كه‌ن، كه‌م ئه‌‌ندامانی پێشمه‌رگه‌ شه‌رمه‌زار ده‌كه‌ن، {{-rtl}} ==Çavkanî== * http://www.penusikurd.dk/Mallperr/hemecor/2006/08/25/474.PHS 12395 43517 2006-08-26T08:21:48Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[21'ê gelawêjê]] #redirect[[21'ê gelawêjê]] 12396 65797 2007-01-21T19:14:17Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १८९५]] <div align=center> [[sedsala 18'an]] | '''[[sedsala 19'an]]''' | [[sedsala 20'an]] </br> [[1890]] | [[1891]] | [[1892]] | [[1893]] | [[1894]] | [[1895]] | [[1896]] | [[1897]] | [[1898]] | [[1899]] | [[1900]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == *[[21'ê gelawêjê]] - [[Kamûran Elî Bedirxan]] ji dayik bû. == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1895]] [[am:1895 እ.ኤ.አ.]] [[an:1895]] [[ar:1895]] [[ast:1895]] [[az:1895]] [[be:1895]] [[bg:1895]] [[br:1895]] [[bs:1895]] [[ca:1895]] [[co:1895]] [[cs:1895]] [[csb:1895]] [[cv:1895]] [[cy:1895]] [[da:1895]] [[de:1895]] [[el:1895]] [[en:1895]] [[eo:1895]] [[es:1895]] [[et:1895]] [[eu:1895]] [[fi:1895]] [[fo:1895]] [[fr:1895]] [[fur:1895]] [[fy:1895]] [[ga:1895]] [[gd:1895]] [[gl:1895]] [[he:1895]] [[hr:1895]] [[ht:1895 (almanak gregoryen)]] [[hu:1895]] [[hy:1895]] [[ia:1895]] [[id:1895]] [[ilo:1895]] [[io:1895]] [[is:1895]] [[it:1895]] [[ja:1895年]] [[ka:1895]] [[ko:1895년]] [[ksh:Joohr 1895]] [[la:1895]] [[lb:1895]] [[lmo:1895]] [[lt:1895]] [[mk:1895]] [[ms:1895]] [[nap:1895]] [[new:ई सं १८९५]] [[nl:1895]] [[nn:1895]] [[no:1895]] [[nov:1895]] [[nrm:1895]] [[oc:1895]] [[os:1895]] [[pl:1895]] [[pt:1895]] [[ro:1895]] [[ru:1895 год]] [[ru-sib:1895]] [[scn:1895]] [[se:1895]] [[simple:1895]] [[sk:1895]] [[sl:1895]] [[sq:1895]] [[sr:1895]] [[sv:1895]] [[sw:1895]] [[te:1895]] [[th:พ.ศ. 2438]] [[tr:1895]] [[tt:1895]] [[uk:1895]] [[uz:1895]] [[vec:1895]] [[wa:1895]] [[zh:1895年]] 12397 43526 2006-08-26T09:20:25Z Luqman 401 <div style="float:{{{float|left}}}; border:{{{border-width|{{{border-s|1}}}}}}px solid {{{border-color|{{{1|{{{border-c|{{{id-c|#999}}}}}}}}}}}}; margin:1px;"> {| cellspacing="0" style="width:238px; background:{{{info-background|{{{2|{{{info-c|#EEE}}}}}}}}};" | style="width:45px; height:45px; background:{{{logo-background|{{{1|{{{id-c|#DDD}}}}}}}}}; text-align:center; font-size:{{{logo-size|{{{5|{{{id-s|14}}}}}}}}}pt; color:{{{logo-color|{{{id-fc|black}}}}}};" | '''{{{logo|{{{3|{{{id|id}}}}}}}}}''' | style="font-size:{{{info-size|{{{info-s|8}}}}}}pt; padding:4pt; line-height:1.25em; color:{{{info-color|{{{info-fc|black}}}}}};" | {{{info|{{{4|{{{info|''info''}}}}}}}}} |}</div><noinclude>[[category:Wikipedia userboxes|Userbox]]</noinclude> 12398 43528 2006-08-26T09:34:47Z Luqman 401 {{Babel field|color 1=#99B3FF|color 2=#E0E8FF|letter code size={{{letter code size}}}|text size={{{text size}}}|letter code='''{{{letter code}}}-3'''|text={{{text}}}}} [[Category:User {{{letter code}}}|{{PAGENAME}}]] [[Category:User {{{letter code}}}-3|{{PAGENAME}}]] 12399 43529 2006-08-26T09:36:04Z Luqman 401 <div style="float:left; border:solid 1px {{{color 1}}}; margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:18.6em; background-color:{{{color 2}}}" | style="width:3.52em; height:3.52em; background-color:{{{color 1}}}; text-align:center" | <div style="margin-left:auto; margin-right:auto; font-size:{{{letter code size}}}">{{{letter code}}}</div> | style="font-size:{{{text size}}}; padding:0.47em; line-height:1.25em" | {{{text}}} |} </div> 12400 43554 2006-08-26T10:05:41Z Erdal Ronahi 2 *User ku : {{User ku}} *User ku-4:{{User ku-4}} *User ku-3:{{User ku-3}} *User ku-2:{{User ku-2}} *User ku-1: {{User ku-1}} *User ku-0: {{User ku-0}} 12401 43570 2006-08-26T10:42:47Z Bangin 450 Deryayê Mazenderan çû cihê Derya Mazenderan: - #REDIRECT [[Derya Mazenderan]] 12402 43573 2006-08-26T11:16:48Z Silêman 10 Sumer çû cihê Sumerî: weke gel, li her deverî gelê sumerê weke sumerî têne binavkirin #REDIRECT [[Sumerî]] 12403 50622 2006-10-10T20:38:06Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Dewleta dîrokî]] '''Babîl''' (babyl. Babili, Ibranî: Babel בבל) Weke peytexta [[Babîlî|Babîliyan]] yek ji girîngtirîn bajarên serdema antîk bû. Ew li qerexan çemê [[Ferat|Feratê]] hatibû avakirin û 90 kîlometreyan li başûrê [[Bexda]]ya [[Iraq]]a îro bû ([[Parêzgeha Babil]]). Xirbe û jibermayên bajêr di destpêka sedsala 20'an de di nav de [[Robert Koldewey]] ji aliyê arkeologên rojavayî ve hatin kolan. == Etîmolojî == Navê Babîl ji gotina [[Akad]]î Bab-ilim tê û wateya wê 'Deriyê Xwedê' ye. Lê ev nav bi dibêtiyeke mezin ji aliyê Akadî û Babîliyan ve şaş hatiye fêmkirin û koka wê ne Akadî ye (Babbillum). == Çavkanî == *Joan Oates: Babylon. Stadt und Reich im Brennpunkt des Alten Orient. Gondrom-Verlag, Bindlach 1990. ISBN 3-8112-0727-X *Nelson DeMille: An den Wassern von Babylon. Goldmann-Verlag, München 1990. ISBN 3-442-09647-2 *Auf der Suche nach der Vergangenheit. Verlag Das Beste, Stuttgart 1982, 1988. ISBN 3-87070-183-8 *Die letzten Geheimnisse unserer Welt. Verlag Das Beste, Stuttgart 1977, 1989. ISBN 3-87070-333-4 *D. Arnaud: Nabuchodonosor II, roi de Babylone. Fayard, Paris 2003. ISBN 2213617619 *Domenique Charpin, D. O. Edzard, M. Stol: Mesopotamien - die altbabylonische Zeit. Orbis biblicus et orientalis (OBO) 160,4. Academic Press u. Vandenhoeck & Ruprecht, Freiburg - Göttingen 2004. ISBN 3525530633 ISSN 1015-1850 *Domenique Charpin: Hammu-rabi de Babylone. Presses Univ. de France (PUF), Paris 2003. ISBN 2130539637 [[Kategorî:Dewleta dîrokî]] [[de:Babylon]] [[en:Babylon]] [[fr:Babylon]] 12404 43592 2006-08-26T12:47:00Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Platon]] #redirect[[platon]] 12405 66909 2007-01-28T15:13:18Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:मार्टिन लुथर]], [[lv:Mārtiņš Luters]] '''Martin Luther''' ([[10'ê sermawezê]] [[1483]] - [[17'ê reşemiyê]] [[1546]]) yek ji reformîstên olî yê bi eslê xwe [[Elman]] e. Li bajarê [[Eisleben]] ji dayîk bûye û li zanîngeha [[Erfurt]]ê perwerde dîtiye. Piştî perwerdeya xwe li zanîngeha [[Wittenberg]] dest bi mamostetiyê kiriye. Luther li ser nakokî û sextekariyên ola Xiristiyaniyê sekiniye î li dijî wan derketiye. Cara yekemîn li dijî firotina [[endûljans]]ê di [[31ê Cotkar 1517]]´î de angaşt û protestoyên xwe di bin 95 xalî de bi derê Kelheya Wittenbergê ve kiriye û li dijî sextekarî û olfiroşiyê derketiye. Ev yeka han dibe sedem ku Luther ji aliyê paşverûtiya dêrê ve bibe hedef. Di sala [[1518]]´î de ji aliyê [[Papa]] li [[Roma]] li dijî Luther doz tê vekirin. Jê tê xwastin ku nêrînên xwe şûnve bikşîne û li dijî sazûmaniya rûniştiya dêrê dernekeve. Heya bigire ji aliyê key Maximillian tê aforozkirin. Luther hin caran bi nameyan lêborîna xwe ji Papa [[Leo X.]] dixwaze lê ji ramanên xwe nayê xwar. Papa Leo X. wî di [[15 Pûşper 1520]]´î de bi belavokek aforozdike ango ji olê dertîne. Lê roj bi roj alîgirên Luther jî zêdedibin. Şagirtên wî belavoka Papa diqelişînin. Luther him bi dozên ku li dijî wî vebûne re bilî dibe, him jî dest ji ger, waîz û civînên xwe nakşîne. Yekemîn car wergera Mizgînê ([[Încîl]]) bo Almanî tê kirin. Luther dixwast ku hemî waîz û karên olî bi zimanên herêmî were kirin ku mirov jê fêhmbike. Gundiyên Almanan bi fikrên Luther dest bi serhildanan dikin. 50.000 gundî ji aliyê dûkên [[Katolîk]] ve tên kuştin. Seranser [[Ewropa]] dikeve nîqaş û tevlîheviyê. Gel dibin du alî, hin fikrên Luther dipejirînin, hin jî li dij derdikevin. Ev yeka han cikavê diguherîne, pêşdedibe. Luther li dijî Papa û paşverûtiyê gotar û pirtûkên tûj dinivîsîne. Papa bi navê "berdevkê Şeytên" binavdike. Li dijî [[Tirk]]an û [[Cihû]]yan derdikeve. Hatina Tirkan berî bi Ewropa rexnedike û gel hişyar dike. Luther biserdikeve û di gelek warên jiyanê û prînsîbên olî de reforman pêk tîne. Ew wekî [[reformîst]]ekî wêrek û serkeftî tê zanîn. [[Kategorî:teolog]] [[af:Maarten Luther]] [[ar:مارتن لوثر]] [[ast:Martín Lutero]] [[be:Марцін Лютэр]] [[bg:Мартин Лутер]] [[bs:Martin Luther]] [[ca:Martí Luter]] [[cs:Martin Luther]] [[cy:Martin Luther]] [[da:Martin Luther]] [[de:Martin Luther]] [[el:Μαρτίνος Λούθηρος]] [[en:Martin Luther]] [[eo:Marteno Lutero]] [[es:Martín Lutero]] [[et:Martin Luther]] [[eu:Martin Luther]] [[fa:مارتین لوتر]] [[fi:Martti Luther]] [[fr:Martin Luther]] [[ga:Martin Luther]] [[gl:Martín Lutero]] [[he:מרטין לותר]] [[hi:मार्टिन लुथर]] [[hr:Martin Luther]] [[hu:Martin Luther]] [[id:Martin Luther]] [[ilo:Martin Luther]] [[is:Marteinn Lúther]] [[it:Martin Lutero]] [[ja:マルティン・ルター]] [[ka:ლუთერი, მარტინ]] [[ko:마르틴 루터]] [[la:Martinus Lutherus]] [[lb:Martin Luther]] [[lt:Martynas Liuteris]] [[lv:Mārtiņš Luters]] [[mk:Мартин Лутер]] [[ms:Martin Luther]] [[nds:Martin Luther]] [[nl:Maarten Luther]] [[nn:Martin Luther]] [[no:Martin Luther]] [[nrm:Martîn Luthèr]] [[pl:Marcin Luter]] [[pt:Martinho Lutero]] [[qu:Martin Luther]] [[ro:Martin Luther]] [[ru:Лютер, Мартин]] [[scn:Martin Luteru]] [[sh:Martin Luther]] [[simple:Martin Luther]] [[sk:Martin Luther]] [[sl:Martin Luther]] [[sv:Martin Luther]] [[sw:Martin Luther]] [[th:มาร์ติน ลูเทอร์]] [[tr:Martin Luther]] [[uk:Лютер Мартін]] [[vi:Martin Luther]] [[zh:馬丁·路德]] [[zh-classical:馬丁·路德]] 12406 48122 2006-09-22T08:16:48Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:zanyar]] [[Kategorî:ol]] 12409 43623 2006-08-26T15:04:22Z Bablekan 495 '''Adam Smith''' (*[[5 Pûşper 1723]] - [[17 Tîrmeh 1790]]), yek ji aborîzan û fîlozofên navdar ê bi eslê xwe [[Skotland]]î ye. Smith di cîhana abrorî û xwezayê de birêkûpêkî û têkûziyek dibîne. Tenê kesên ku xwedî [[sinc]]ek (ehlaqek) birêkûpêk û têkûz in dikarin vê sazûmaniyê bibînin. Smith herçendî bi xwe profesorê sincê ye jî li ser aboriyê lêkolîn û xebat kiriye. Smith bandora mirov li ser civakê girîng dibîne. Parvekirin û têkiliyên di nava civakê de xwedî sazûmaniyek în. Bingeha dewlemendiyê ked e. Mirov çendî ezeperest (egoîst) be jî, tevlî civakê dibe û di pêşketina mirovahiyê de xwedî rol e. Li ser [[sermiyan]] xebat kiriye û pêşbirka aboriyê şîrove kiriye. Pirtûka wî ya bi navê "Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations - Dewlemendiya Netewan" ku di sala [[1776]]´î de weşandiye navdar e. Di vê pirtûkê de pêşbirk û pêşketina aboriyê bi zîrekî şîrove kiriye. [[Kategorî:Fîlozof]] 12411 47027 2006-09-10T22:01:33Z Luqman 401 '''Jean-Baptiste Poquelin''', an bi navê xwe yî navdar '''Molière''' ([[15'ê rêbendanê]] [[1622]] – [[17'ê reşemiyê]] [[1673]]) yek ji nivîskarên şanoyê û şanogerên [[Frensî]] yê navdar e. Di dibistana College de Clermont de perwerdeyê dibîne. Di sala [[1643|1643an]] de komek şanoyê ya bi navê Illustre Theatre dadimezirîne û navê Moliére li xwe dike. Di demeke kurt de Moliére û koma xwe navdar dibin û heya bigire ji bo palasa keyê Frensî leyîstikan pêşkêş dikin. Di warê şanogeriya komediyê de gavên mezin diavêje û herçendî rastî rexneyên tûj tê jî riya xwe didomîne. Moliére pirranî nivîsên xwe ji bo leyîstinê nivîsiye. Ji jiyana rojane sûdwergirtiye, bi diyalogên rojane leyîstikên têr pisporî afirandiye. == Hin ji leyîstikên Moliére == * Les Femmes savantes - Jinên qurre * Le Bourgeois gentilhomme - Gundiyê bûrjûwa * L'Avare - Tema * Le Misanthrope - Zilamok * L'Ecole des femmes - Dibistana Jinan * L'Impromptu de Versailles - Versayname [[Kategorî:nivîskar]] [[Kategorî:nivîskarên fransiz]] 12412 43640 2006-08-26T16:21:41Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Nivîskar|Hugo, Victor]] '''Victor Hugo''' (*[[26 Reşemî 1802]] - [[22 Gulan 1885]]), yek ji nivîskarên şanoyê, hozan û nivîskarên navdar ên [[Frensî]] ye. == Hin ji nivîsên Hugo yên bo şanoyê == * Lucreca Borgia * Ruy Blas * Burgraveyan == Romanên Hugo == * Belengazan * Mîrê Îzlandayê * Piştkûziya Notre Dame * Karekerên Deryayê * 31 == Hin ji helbestên Hugo == * Rojhilatiyan * Sizayan * Ponijandin * Fîla bêhempa * Riya bapîr an dapîrbûnê * Ev kulîlk ji bo te * Diana * Parsekvan * Frensa * Gazin ji jinê * Aya hêstir pêwîst in bo girînê? [[Kategorî:Nivîskar|Hugo, Victor]] 12413 43641 2006-08-26T16:22:14Z Erdal Ronahi 2 Eleqe tune, xiristian ji "xristos" tê [[Wêne:xac.JPG|thumb|Xaç, sembola pîroz a Xristiyanan e.]] '''Xaç''', Sembola [[Îsewî|îsewiyan]] e. Ev sembol ji awayê kustina [[îsa]] pêxember hatiye girtin û nêzîkî du hezar sal in ji aliyê xristiyanan ve wek sembolek pîroz tê bikaranîn. [[Kategorî: Ol]] 12415 43633 2006-08-26T16:05:44Z Luqman 401 Xaç, sembola pîroz a Xristiyanan e. Xaç, sembola pîroz a Xristiyanan e. 12416 65814 2007-01-21T21:58:09Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९०३]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1898]] | [[1899]] | [[1900]] | [[1901]] | [[1902]] | [[1903]] | [[1904]] | [[1905]] | [[1906]] | [[1907]] | [[1908]] </div> == Bûyer == === Cîhan === - === Kurdistan === - == Zayîn == *[[Helbest|Helbestvanê]] navdar yê [[kurd]] [[Cegerxwîn]] bi navê Sêxmûs li gundê [[Hesar|Hesarê]] ji dayik bû. == Mirin == - [[Kategorî:Sal]] [[af:1903]] [[am:1903 እ.ኤ.አ.]] [[an:1903]] [[ar:1903]] [[ast:1903]] [[av:1903]] [[az:1903]] [[be:1903]] [[bg:1903]] [[br:1903]] [[bs:1903]] [[ca:1903]] [[co:1903]] [[cs:1903]] [[csb:1903]] [[cv:1903]] [[cy:1903]] [[da:1903]] [[de:1903]] [[el:1903]] [[en:1903]] [[eo:1903]] [[es:1903]] [[et:1903]] [[eu:1903]] [[fi:1903]] [[fo:1903]] [[fr:1903]] [[frp:1903]] [[fy:1903]] [[ga:1903]] [[gd:1903]] [[gl:1903]] [[he:1903]] [[hr:1903]] [[ht:1903 (almanak gregoryen)]] [[hu:1903]] [[hy:1903]] [[ia:1903]] [[id:1903]] [[ilo:1903]] [[io:1903]] [[is:1903]] [[it:1903]] [[ja:1903年]] [[ka:1903]] [[ko:1903년]] [[ksh:Joohr 1903]] [[kw:1903]] [[la:1903]] [[lb:1903]] [[lmo:1903]] [[lt:1903]] [[mk:1903]] [[ms:1903]] [[nah:1903]] [[nap:1903]] [[nds:1903]] [[new:ई सं १९०३]] [[nl:1903]] [[nn:1903]] [[no:1903]] [[nov:1903]] [[nrm:1903]] [[oc:1903]] [[os:1903]] [[pl:1903]] [[pt:1903]] [[ro:1903]] [[ru:1903 год]] [[ru-sib:1903]] [[scn:1903]] [[se:1903]] [[sh:1903]] [[simple:1903]] [[sk:1903]] [[sl:1903]] [[sq:1903]] [[sr:1903]] [[sv:1903]] [[sw:1903]] [[te:1903]] [[th:พ.ศ. 2446]] [[tl:1903]] [[tr:1903]] [[tt:1903]] [[uk:1903]] [[uz:1903]] [[vec:1903]] [[vls:1903]] [[wa:1903]] [[zh:1903年]] 12417 43671 2006-08-26T18:17:07Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Tûrabdîn]] #redirect[[Tûrabdîn]] 12418 43669 2006-08-26T18:16:29Z Erdal Ronahi 2 Turabdîn çû cihê Tûrabdîn #REDIRECT [[Tûrabdîn]] 12419 43697 2006-08-26T19:11:57Z Erdal Ronahi 2 /* Lînkên derve */ '''Koma Mizgîn''' weke komeje muzîkê di sala 2000'î de di bastûra [[Dibistana Şehîd Sefkan]] de, li [[Qendîl]]ê hate damezirandin. Berpirsê komê [[Rêzan Arjen]] bû. Kom ji gerîlayan pêk dihat. Gerîlayên weke [[Rûkên Dersim]], [[Rohat Ciwan]], [[Delîl Bilûrvan]], [[Rojna Gimgim]], [[Delîla Amed]], [[Rojbîn Mardîn]], [[Axîn Çelê]], [[Tirêj Kobanî]], [[Mazlûm Ûrmiye]], [[Xebat Cansoz]] di komê de cih digirtin. Kom bi esasî ji 10 deh kesan ava dibû. Lê yên ku tevlî vê komê bûn nêzîkê 14 kesan bûn. Vê komê nêzîkê 100 bestê saz kirine. Di nav vê xebatê de Muzîkal jî hebû. Muzîkala bi navê Vejîn-Zayîna Sêyem weke du beş hate çêkirin. Nivîskarê muzîkalê Nîzamettîn Akkurt bû. Wekî din jî nêzîkê 70 besteyên komê ji helbestên [[Nîzamettîn Akkurt]] pêk dihatin. Koma Mizgîn wekî din jî muzîka du fîlmên ku derhênerê wan [[Halîl Uysal]] bû pêk anî. Navê wan fîlmana [[Tîrej (fîlm)|Tîrêj]] û [[Eyna Bejnê]] bûn. Her wiha komê him di nav gerîla de û him jî di nava gel de gelek konseran li dar xistine. Albûma komê bi navê [[Kilamên Gerîlla]] di [[Mîr Muzîk]] de derketiye. ==Lînkên derve== *[http://www.mirmusik.net/mirshop/leer.php?wahl=detail&id=100000109 Albuma "Klamên Gerilla"] [[Kategorî:Koma muzîkê]] [[Kategorî:Gerîla]] 12420 43738 2006-08-26T22:10:54Z Erdal Ronahi 2 #[[Bekoyê Ewan]], şexsekî di [[Mem û Zîn]] de #[[Klamek ji bo Beko]], yekemîn fîlmê kurdî {{cudakirin}} 12422 43686 2006-08-26T19:04:07Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Nîzamettin Akkurt]] #redirect[[Nîzamettin Akkurt]] 12424 43718 2006-08-26T21:32:21Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Koma Mizgîn]] #redirect[[Koma Mizgîn]] 12425 43722 2006-08-26T21:53:46Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Lîsansa Belgekirina Azada GNU]] #redirect[[Lîsansa Belgekirina Azada GNU]] 12426 43737 2006-08-26T22:10:17Z Luqman 401 Hemû nivîs, wêne û medyayên din di Wîkîpediyayê de di bin [[Lîsansa Belgekirina Azad a GNU]] de tên weşandin. Ji ber vê: * Bê destûr, ji malperên din nivîsan kopî nekin * Wêneyên ku ne di bin [[lîsansên azad|lîsanseke azad]] de ne, bar nekin. Pêwîst e ku nivîskar an xwediyên mafên telîfê destûra weşandina bin Lîsansa Belgekirina Azad a GNU bidin. Nivîs an wêneyên ku wan xalan îhlal dikin, tên jêbirin. Bi zimanên din (aliyê çepê) zêdetir agahî li ser van mijaran hene. [[Kategorî:Wîkîpediya]] [[ca:Viquipèdia:Copyrights]] [[de:Wikipedia:Lizenzbestimmungen]] [[da:Wikipedia:Ophavsret]] [[en:Wikipedia:Copyrights]] [[es:Wikipedia:Copyrights]] [[fr:Wikipédia:Copyright]] [[ja:Wikipedia:&#33879;&#20316;&#27177;]] [[ko:&#50948;&#53412;&#48177;&#44284;:&#51200;&#51089;&#44428;]] [[hu:Wikipédia:Copyright]] [[it:Aiuto:Copyright]] [[nl:Wikipedia:Auteursrechten]] [[no:Wikipedia:Opphavsrett]] [[pl:Wikipedia:Prawa autorskie]] [[pt:Copyrights]] [[simple:Wikipedia:Copyrights]] [[sv:Wikipedia:Upphovsrätt]] [[th:&#3623;&#3636;&#3585;&#3636;&#3614;&#3637;&#3648;&#3604;&#3637;&#3618;:&#3621;&#3636;&#3586;&#3626;&#3636;&#3607;&#3608;&#3636;&#3660;]] [[tr:Vikipedi:Telif hakları]] [[zh-cn:Wikipedia:&#29256;&#26435;&#20449;&#24687;]] 12427 43733 2006-08-26T22:08:36Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Emerîkaya Bakur]] #redirect[[Emerîkaya Bakur]] 12428 43729 2006-08-26T22:06:11Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Wîkîpediya:Mafên telîfê]] #redirect[[Wîkîpediya:Mafên telîfê]] 12429 43739 2006-08-26T22:15:51Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Kongra Netewiya Kurdistan]] #redirect[[Kongra Netewiya Kurdistan]] 12430 63808 2007-01-09T12:38:11Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[la:1570]], [[ru-sib:1570]] <div align=center> [[sedsala 15'an]] | '''[[sedsala 16'an]]''' | [[sedsala 17'an]] </br> [[1565]] | [[1566]] | [[1567]] | [[1568]] | [[1569]] | [[1570]] | [[1571]] | [[1572]] | [[1573]] | [[1574]] | [[1575]] </div> == Bûyer == === Cîhan === - === Kurdistan === - == Zayîn == *[[Helbest|Helbastvanê]] mezin ê kurd [[Melayê Cizîrî]] ji dayik bû. == Mirin == - [[Kategorî:Sal]] [[af:1570]] [[an:1570]] [[ar:1570]] [[ast:1570]] [[az:1570]] [[be:1570]] [[bg:1570]] [[bn:১৫৭০]] [[bpy:মারি ১৫৭০]] [[br:1570]] [[bs:1570]] [[ca:1570]] [[co:1570]] [[cs:1570]] [[cv:1570]] [[cy:1570]] [[da:1570]] [[de:1570]] [[el:1570]] [[en:1570]] [[eo:1570]] [[es:1570]] [[et:1570]] [[eu:1570]] [[fi:1570]] [[fr:1570]] [[ga:1570]] [[gd:1570]] [[gl:1570]] [[he:1570]] [[hr:1570]] [[ht:1570 (almanak jilyen)]] [[hu:1570]] [[hy:1570]] [[id:1570]] [[io:1570]] [[is:1570]] [[it:1570]] [[ja:1570年]] [[ka:1570]] [[ko:1570년]] [[ksh:Joohr 1570]] [[la:1570]] [[lb:1570]] [[lmo:1570]] [[mk:1570]] [[ms:1570]] [[nap:1570]] [[nl:1570]] [[nn:1570]] [[no:1570]] [[nrm:1570]] [[oc:1570]] [[os:1570]] [[pl:1570]] [[pt:1570]] [[ro:1570]] [[ru:1570 год]] [[ru-sib:1570]] [[scn:1570]] [[sk:1570]] [[sl:1570]] [[sq:1570]] [[sr:1570]] [[sv:1570]] [[tr:1570]] [[tt:1570]] [[uk:1570]] [[uz:1570]] [[vec:1570]] [[zh:1570年]] 12431 60909 2006-12-19T20:04:11Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bn, bpy, nov, nrm, ru-sib <div align=center> [[sedsala 16'an]] | '''[[sedsala 17'an]]''' | [[sedsala 18'an]] </br> [[1635]] | [[1636]] | [[1637]] | [[1638]] | [[1639]] | [[1640]] | [[1641]] | [[1642]] | [[1643]] | [[1644]] | [[1645]] </div> == Bûyer == === Cîhan === - === Kurdistan === - == Zayîn == - == Mirin == *[[Helbest|Helbastvanê]] mezin ê kurd [[Melayê Cizîrî]] çû ser dilovaniya xwe. [[Kategorî:Sal]] [[af:1640]] [[an:1640]] [[ar:1640]] [[ast:1640]] [[az:1640]] [[be:1640]] [[bg:1640]] [[bn:১৬৪০]] [[bpy:মারি ১৬৪০]] [[br:1640]] [[bs:1640]] [[ca:1640]] [[co:1640]] [[cs:1640]] [[cv:1640]] [[cy:1640]] [[da:1640]] [[de:1640]] [[el:1640]] [[en:1640]] [[eo:1640]] [[es:1640]] [[et:1640]] [[eu:1640]] [[fi:1640]] [[fr:1640]] [[gd:1640]] [[gl:1640]] [[he:1640]] [[hr:1640]] [[ht:1640 (almanak gregoryen)]] [[hu:1640]] [[id:1640]] [[io:1640]] [[is:1640]] [[it:1640]] [[ja:1640年]] [[ka:1640]] [[ko:1640년]] [[la:1640]] [[lb:1640]] [[lmo:1640]] [[mk:1640]] [[ms:1640]] [[nap:1640]] [[nl:1640]] [[nn:1640]] [[no:1640]] [[nov:1640]] [[nrm:1640]] [[oc:1640]] [[os:1640]] [[pl:1640]] [[pt:1640]] [[ro:1640]] [[ru:1640 год]] [[ru-sib:1640]] [[scn:1640]] [[sk:1640]] [[sl:1640]] [[sq:1640]] [[sr:1640]] [[sv:1640]] [[sw:1640]] [[th:พ.ศ. 2183]] [[tr:1640]] [[tt:1640]] [[uk:1640]] [[uz:1640]] [[vec:1640]] [[zh:1640年]] 12433 43757 2006-08-27T06:13:19Z Crypto 305 Çiyayê Ararat çû cihê Çiyayê Agirî: Navê Kurdî ne Ararat e. #REDIRECT [[Çiyayê Agirî]] 12434 43774 2006-08-27T09:01:57Z Bangin 450 nuh <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 16'an]] | '''sedsala 17'an''' | [[sedsala 18'an]]<br> [[1601]] [[1602]] [[1603]] [[1604]] [[1605]] [[1606]] [[1607]] [[1608]] [[1609]] [[1610]]<br> [[1611]] [[1612]] [[1613]] [[1614]] [[1615]] [[1616]] [[1617]] [[1618]] [[1619]] [[1620]]<br> [[1621]] [[1622]] [[1623]] [[1624]] [[1625]] [[1626]] [[1627]] [[1628]] [[1629]] [[1630]]<br> [[1631]] [[1632]] [[1633]] [[1634]] [[1635]] [[1636]] [[1637]] [[1638]] [[1639]] [[1640]]<br> [[1641]] [[1642]] [[1643]] [[1644]] [[1645]] [[1646]] [[1647]] [[1648]] [[1649]] [[1650]]<br> [[1651]] [[1652]] [[1653]] [[1654]] [[1655]] [[1656]] [[1657]] [[1658]] [[1659]] [[1660]]<br> [[1661]] [[1662]] [[1663]] [[1664]] [[1665]] [[1666]] [[1667]] [[1668]] [[1669]] [[1670]]<br> [[1671]] [[1672]] [[1673]] [[1674]] [[1675]] [[1676]] [[1677]] [[1678]] [[1679]] [[1680]]<br> [[1681]] [[1682]] [[1683]] [[1684]] [[1685]] [[1686]] [[1687]] [[1688]] [[1689]] [[1690]]<br> [[1691]] [[1692]] [[1693]] [[1694]] [[1695]] [[1696]] [[1697]] [[1698]] [[1699]] [[1700]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] 12435 43776 2006-08-27T09:03:49Z Bangin 450 Redirecting to [[Molière]] #redirect[[Molière]] 12437 43841 2006-08-27T14:41:51Z Luqman 401 '''Babîlî''' ji ber paytexta xwe [[Babîl|Babîlê]] ev nav girtine. Babîlî [[dewlet|dewleteke]] kevin li ser axa başûrê [[Mezopotamya|Mezopotamyayê]] (Iraqa îroîn) bû û herêmên [[Sumerî]] û [[Akad|Akadiyan]] digirte nav xwe. Kevintirîn çavkaniya ku behsa navê Babîliyan dike tabletek e ku ji dema desthilatiya [[Sargonê Akadî]] maye (Sedsala 23'emîn B.Z.). == Dîrok == Di dîrokê de di komên etnîkî li herêmê serdest bûn, a pêşî Sumerî bûn û ya dawiyê jî Akadî bûn. Ev herêma xwediyê çavkaniyên dewlemend ên xwezayî û li cihekî stratejîk ê li ser riyên bazirganiyên di dîroka herêmê de herdem di bin tehdîda êrîşên biyaniyan de bû. === Serdema Babîliyên Kevin === === Serdema Kasîtan === === Serdema Babîliyên Nû (Serdema Kaldeiyan) === == Astronomî == == Matematîk == == Wêje == == Herwiha binêre == *[[Rojhilata Kevin]] *[[Mezopotamya]] *[[Assyriology]] *[[Asûrî]] *[[Sumerî]] == çavkaniyên li ser mijarê == * ''The Antiquity of Iraq'' Svend Aage Pallis * ''Ancient Iraq'' Georges Roux * ''Ancient Mesopotamia : Portrait of a Dead Civilization'' A. Leo Oppenheim * ''Ancient Mesopotamia: The Sumerians, Babylonians, And Assyrians'' Virginia Schomp * ''The Archaeology of Mesopotamia: From the Old Stone Age to the Persian Conquest'' Seton Lloyd * ''Babylon'' Joan Oates * ''Babylonian Religion and Mythology'' Leonard William King * ''Babylonians'' HWF Saggs * ''The Babylonians: An Introduction'' Gwendolyn Leick * ''Daily Life in Ancient Mesopotamia'' Karen Rhea Nemet-Nejat * ''King Hammurabi Of Babylon: A Biography'' Marc Van De Mieroop * ''The Life and Times of Hammurabi'' Tamera Bryant * ''Mesopotamia'' Gwendolyn Leick * ''Myths and Legends of Babylonia and Assyria'' Lewis Spence * ''An Introduction to the History of Mathematics'' Howard Eves [[Category:Mezopotamya]] [[Category:Dîrok]] [[Category:şaristanî]] [[bn:ব্যাবিলনিয়া]] [[bg:Вавилония]] [[ca:Babilònia]] [[cs:Babylonská říše]] [[da:Babylonien]] [[de:Babylonien]] [[en: Babylonia]] [[es:Babilonia]] [[eo:Babilonio]] [[fr:Babylone]] [[hr:Babilonija]] [[lt:Babilonija]] [[nl:Babylonië]] [[ja:バビロニア]] [[ka:ბაბილონია]] [[no:Babylonia]] [[pl:Babilonia]] [[simple:Babylonia]] [[sk:Babylónia]] [[sl:Babilonija]] [[fi:Babylonia]] [[sv:Babylonien]] [[tr:Babil]] [[ur:بابی لونیا]] 12439 47821 2006-09-18T15:21:51Z Luqman 401 [[wêne:Navenda_Çanda_Kurd_a_Ahmet_Kaya.jpg|thumb|Logoya Navenda Çanda Kurd a Ahmet Kaya]] == Dîrok == '''Navenda [[Çand|Çanda]] [[Kurd]] a [[Ahmet Kaya]]''' (''fr: Centre Culturel Kurde Ahmet Kaya''), Navendek çandê a kurdan a li [[Parîs|Parîsê]] ye. Ev navend di [[Rêbendan|rêbendana]] [[2000]]'an de hat avakirin. Ji ber ku piştî mirina hunermendê kurd Ahmet Kaya yê ku li Parîsê jiyana xwe ji dest da bû, hat ava kirin navê wî lê hat dayin. Li vê navendê menzelek bi navê Ahmet Kaya heye ku tiştên wî yên têde tê pêşandan. Navend xwedî nêzîkî 1000 endaman e. == Aktîvîteyên Navendê == Li vê navendê: *Dersên zimanê [[kurdî]], *Dersên zimanê fransî, *Dersên [[şano]], *Dersên [[Folklor|folklora]] kurdî ( ji bo zarok û ciwanan), *Dersên [[Muzîk|muzîkê]] tên dayin. == Wekî din == Hi xeynî dersan, li navendê buroyek wergerê û çayxanek jî heye. Navenda çandê her roj ji 8:00'an hetanî 20:00'an vekiriye. == Lînkên derve == *[http://www.kurdeparis.org kurdeparis.org] [[Kategorî:Navenda çandê]] 12440 54390 2006-10-25T12:00:14Z Luqman 401 '''Turanis''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] bajarê [[Kurdistana bakur|bakurê Kurdistanê]] [[Wan|Wanê]] [[Şax|Şaxê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şaxê]] 12441 43836 2006-08-27T14:26:04Z Luqman 401 '''Pandomîm''', lîstika ku hest û histe mirov bi mîmîk û [[Jest|jestên]] bi [[Laş|laşê]] xwe bînîn [[ziman]] e. Ew teknik di nav [[Tiyatro|tiyatroyê]] de, teknika herî zor û heri devlemend e. Zorbûna wê ewe ku; hûn wek lîstîkvanekî her tiştê xwe bi zimanê laşê xwe tîne zimên û yanî li ser dike hertişt wî bedena wî ye. Lîstikvaniya pandomîmê dewlemend e; ji ber ku tiştek ji laşê mirov ne dewlementtir e. Hertişt di bedena mirov de jîn dibe û dîsa di bedana mirov de dimire. [[Kategorî:Şano]] 12442 43814 2006-08-27T12:50:17Z Bangin 450 Navenda çanda Kurd a Ahmet Kaya çû cihê Navenda Çanda Kurd a Ahmet Kaya #REDIRECT [[Navenda Çanda Kurd a Ahmet Kaya]] 12443 43818 2006-08-27T12:52:12Z Crypto 305 Şîfrekirin çû cihê Bişîfrekirin #REDIRECT [[Bişîfrekirin]] 12445 43833 2006-08-27T13:41:40Z Erdal Ronahi 2 '''Bêşîfrekirin''' karê zivirandina [[bişîfrekirin|bişîfrekirinê]] ye. Nivîseka veşartî li nivîsa zelal tê wergerîn. Herêma lêkolîna vî mijarî [[krîptoanalîz]] e. [[Kategorî:Teknolojî]] 12446 43832 2006-08-27T13:40:48Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Pandomîm]] #redirect[[pandomîm]] 12447 43840 2006-08-27T14:38:03Z Luqman 401 '''Zeami Motokiyo''' yan '''Kanze Motokiyo''' (世阿弥 元清; [[1363]] – [[1443]]), yek ji nivîskarên şanoyê û aktorên navdar ên [[Japonî]] ye. Di pirtûkên xwe de li ser fîlozofiya mîstîk a Japonî rawestiyaye. Ji bo leyîstikvanan pirtûkên raveker nivîsiye. Berhema wî ya herî navdar [[Fushi kaden]] e. Beşa şanogeriyê ya Japonî [[Noh]] bi xebatên wî pêşketiye. Herwekî Zeami bi xwe jî aktorekî serkeftî bûye. [[Kategorî:Nivîskar]] 12448 43892 2006-08-27T20:09:57Z Bangin 450 '''Fushi kaden''' (''fûşî kadin'' tê xwandin) pirtûka navdar a [[Zeami]] Motokiyo yê [[Japonî]] ye. Li ser beşa şanogeriyê ya Japonan [[Noh]] agahdarî tê de hene. Herwekî ji bo fêrbûna mîstîsîzm û şanogeriya Japonî û kaneke girîng e. [[Kategorî:Pirtûk]] 12450 43846 2006-08-27T14:55:31Z Bablekan 495 '''Aeneis''' (enayz tê xwandin) yek ji destanên Romayî ye ku [[Virgil]] nivîsiye. Virgil ew di navbera 29´ê b.z. heya mirina xwe 19´ê b.z. nivîsiye. Wekî destana damezrandina împaratoriya Roma tê zanîn. Ji 12 pirtûkan pêk tê. [[Kategorî:Destan]] 12451 43861 2006-08-27T19:27:40Z Erdal Ronahi 2 '''Kurtelîstikên kurdî''', di nav [[çand]] û [[Huner|hunera]] kurdî de cihekî grîng digrin. Di pîrozkirina sersalê dê, bi hatina biharê, di havîne kû bê av derbasdibinrê, di sevê direj ê zivistane dê serpehatine xwe tînîne zimen di civate de. Ew listik piranî ji aliye zilaman ve di hatina listin. == Naven hin ji wan listikan == *Kose Gelî: Dema sal te gûhartin te listin, yani pirozkirina sersale de. *Buka Barane; Ev listik ji dema havîn be av derbas dibe te listin, ji bo kû baran bibare û hesînahî hisk nebe. *Kalik û Fatik; Ev lîstîk jî, mizgînîya hatina bihare dide. [[Kategorî:folklor]] 12452 59750 2006-12-08T17:28:47Z Elizabeth 656 interwiki '''Noh''' an '''Nō''' (jap. 能; のう; Nō), yek ji cureyên şanogeriya [[Japonî]] ye. Tenê mêr di vê cureyê şanoyê de dileyîzin û enstrûmanên mûzîkê jî tê bikaranîn. Îro jin jî di Nohê de dileyîzin û pirranî maske bikartînin. Mijarên Nohê destan û mîtologî ne. [[Kategorî:Şano]] [[en:noh]] [[ar:نو]] [[br:Nō (c'hoariva)]] [[ca:Noh]] [[da:Noh]] [[de:Nō]] [[es:Nō]] [[eo:Noo]] [[fr:Théâtre nô]] [[ko:노 (연극)]] [[id:Noh]] [[it:Nō]] [[he:נו]] [[mt:No (teatru)]] [[nl:No-spel]] [[ja:能]] [[no:No]] [[nn:No-drama]] [[pl:Nō]] [[pt:Noh]] [[ru:Но]] [[scn:Tiatru nô]] [[simple:Noh]] [[sh:Noh]] [[fi:Nō-teatteri]] [[sv:No-teater]] [[tr:Noh]] [[zh:能剧]] 12453 43849 2006-08-27T15:29:00Z Bablekan 495 '''Homer''', [[Grekî]] ya kevn Ὅμηρος, Hómēros (Grekî ya îro Όμηρος, Ómiros) wateya wê „dîl“, yekemîn helbestvanê Yewnanî tê zanîn. Di 8emîn sedsala b.z. de jiyaye. Dibe ku navê wî ji peyva ho mē horōn (kor, çavnedî) tê. Lewra ew bi xwe kor bûye. Li ser cihê ji dayîk bûna wî nîqaş hene. Hin dibêjin ew li [[Smyrna]](Îzmîr)yê hatiye dinyayê, hin jî dibêjin [[Ithaka]], [[Pylos]], [[Kolophon]], [[Argos]] û [[Chios]]. Lê mirina wî li grava [[Íos]] e. Homer bi destana [[Ilias]] û [[Odyssee]] tê zanîn ku ev destan him bingeha kûltûra [[Ewropa]] dihewîne, him jî meziniya mîtologiya Grekî nîşan dide. == Wêje == * Joachim Latacz, Troia Û Homer. Koehler Û Amelang, Leipzig/Berlin, 5. çapkirin 2005. [[ISBN 3-7338-0332-9]] * Joachim Latacz: Homer. Yekemîn helbestvanê welatê tarî. Artemis & Winkler, Düsseldorf/Zürich, 4. çapkirin 2003. * Albin Lesky: Homeros. RE Suppl-Bd 11. Druckenmüller, Stuttgart 1967. * Pierre Carlier: Homère, Fayard, 1999 ; * Joachim Latacz (Hrsg.): Homer. Die Dichtung und ihre Deutung. Wege der Forschung. Bd 634. Wiss. Buchges., Darmstadt 1991. [[ISBN 3-534-09217-1]] * Pierre Vidal-Naquet: Le monde d'Homère, Perrin, 2000. * Joachim Latacz (Hrsg.): Homer. Tradition und Neuerung. Wege der Forschung. Bd 463. Wiss. Buchges., Darmstadt 1979. [[ISBN 3-534-06833-5]] * Louis Bardollet: Les Mythes, les dieux et l'homme. Essai sur la poésie homérique: Belles Lettres, coll. « Vérité des mythes », 1997 ; * Pierre Chantraine, Grammaire homérique, Klincksieck, coll. « Tradition de l'humanisme », t. I et II, 2002 [[Kategorî:Helbestvan]] 12454 43902 2006-08-27T20:13:26Z Bangin 450 '''Mary Wollstonecraft''' (* [[27'ê avrêlê]] [[1759]] li [[Hoxton]] (îro dikeve [[London]]ê); † [[10'ê kewçêrê]] [[1797]] li [[London]]) yek ji nivîskar û parêzvanê mafê jinan a Brîtanî ya bi eslê xwe Îrlandî ye. Zarokatiyeke dijwar jiyaye. Neçûye dibistanê û xwandin-nivîsandinê bi keda xwe hînbûye. Nexwastiye bizewice û malbata xwe terikandiye. Di gelek karên dijwar de xebitiye. Yekemîn pirtûka wê ya bi navê ''Mary'' û pirtûka duyemîn ''Perwerdeya keçikan'' bala weşanger ''Joseph'' ''Johnson'' kişandiye û Johnson ew wekî edîtorê weşanxaneyê girtiye cem xwe. Gelek zimanên Ewropî fêrî wê kiriye û jiyana nivîskariya Wollstonecraft a pisporî ji wisa destpêkiriye. Bandora [[şoreşa Frensî]] ragîhaniye Brîtanyayê û ketiye polemîkên mezin. Têkoşîn bo mafê jinan bûye karê wê yî sereke. == Hin ji pirtûkên wê == * Li ser perwerdeya keçikan * Parastina mafên jinan * Nêrînên dîrokî û sincî li ser şoreşa Frensî [[Kategorî:Nivîskar]] 12455 47783 2006-09-18T01:46:51Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[عێراق]] #REDIRECT [[عێراق]] 12456 43891 2006-08-27T20:09:42Z Luqman 401 Di ola [[Îslam|Îslamê]] de bêjeya '''helal''' (Erebî : حلال, destûr; ne pîroz; dinyewî) dijwateya gotina [[heram]] e. Helal tiştên ku destûra wan ji [[misilman]]an re heye destnîşan dike û heram jî tiştên ku destûra wan ji misilmanan re nehatiye dayîn destnîşan dike. Fikr û ramana helal di Îslamê de yekser pêwendî xwarin û vexwarinê ye: wek mînak xwarina goştê pez helal e, lê xwarina goştê berêz heram e. Ji bo ku goşt "helal" be divê bi navê xwedê hatibe serjêkirin. [[Quran]] û [[sinnet]] xwarin û vexwarinên heram û şertên helalbûna wan wisa vedibêjin: "Heywanên (ajalên) mirî (di Kurmancî de weke "jikêrbûyî" tên binavkirin), xwîn, goştê berêz, her tiştê ku ji bilî binavkirina navê xwedê hatibe serjêkirin, heywanên fetisî, yên ji hişketî (bi derban û hwd.) heywanên bi ketin an jî bi derbên qiloçan mirin, heywanên ku ji aliyê heywanên dirinde ve hatin kuştin, heta ku hûn wî ji xwînê paqij bikin (xwîna laşê wî biherikînin); heywanên ku ji pûtan re hatine qurbankirin; ev hemî li we qedexene." Quran (V ; 4) [[kategorî: Ol]] [[kategorî: Îslam]] 12458 61989 2006-12-28T15:05:59Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[uk:Акбар Джелаль-ад-дін]] '''Jalaluddin Muhammad Akbar''', Celaledîn Mihemmed Ekber, '''Ekberê Mezin''' (* [[15'ê kewçêrê]] [[1542]] li [[Umarkot]], [[Madhya Pradesh]]; † [[15'ê kewçêrê]] [[1605]] li [[Agra]]) yek ji keyê [[Hindistan]]ê ku bi eslê [[Mongol]] e ye. [[Image:Ikhlas 001.jpg|thumb|Ekber li ser Çemê Ganges]] Piştî bavê xwe [[Nasir ud din Muhammad Humayun]] di salên [[1556]] - [[1605]] de desthilatdarî kiriye. Di dema xwe de gelek reforman di artêşa [[Mongolê Mezin]] de pêk tîne. Bo mînak [[fîl]]an bikartîne. Bi xwe kesekî nexwandî bûye, ango xwandin û nivîsandinê nedizanîbûye lê li ser fîlozofiya wê demê lêkolîn kiriye. Di nava olan de gorî xwe nermiyeke avakiriye. Akbar, di warê [[bac]], îdareya hikûmetê û dadmendiyê de jî gelek reform pêk aniye. Di sala [[1562]]´î de bi navê [[Mohur]] dirav derxistiye. Li dijî zewaca bi zarokan re, leyîstikên bi berdêla diravî, neheqiyên li jinên bî, xwefirotina jinan hwd derketiye û bandora zagonan li ser jiyanê bilindkiriye. Wî jî wekî hemî desthilatdarên [[Tirk]] û Mongol hez ji zimanê [[Farsî]] kiriye. Ekberê Mezin gelek avahiyên bêhempa daye çêkirin. Wî ji zanîstiyê, mûzîkê, fîlozofiyê hezkiriye. Mirov dikare bêje, ew gihîştiye nêrîneke taybet bo xwe. [[Kategorî:Key]] [[Kategorî:Mongol]] [[ar:جلال الدين أكبر]] [[ast:Akbar]] [[bn:আকবর]] [[bs:Akbar Veliki]] [[ca:Akbar el Gran]] [[cs:Akbar Veliký]] [[da:Akbar]] [[de:Jalaluddin Muhammad Akbar]] [[en:Akbar]] [[eo:Akbar]] [[es:Akbar]] [[eu:Akbar]] [[fi:Akbar]] [[fr:Akbar]] [[gl:Akbar]] [[he:אכבר]] [[hi:अकबर]] [[hy:Աքբար Մեծ]] [[id:Akbar yang Agung]] [[io:Akbar]] [[is:Akbar mikli]] [[it:Akbar Imperatore dell'India]] [[ja:アクバル]] [[ko:악바르]] [[li:Akbar de Groete]] [[ms:Akbar Agung]] [[nds:Akbar]] [[nl:Akbar]] [[no:Akbar den store]] [[pl:Akbar]] [[pt:Akbar]] [[ro:Jalaluddin Muhammad Akbar]] [[ru:Акбар Великий]] [[scn:Akbar lu Granni]] [[sh:Akbar Veliki]] [[simple:Akbar the Great]] [[sl:Akbar]] [[sr:Акбар Велики]] [[sv:Akbar den store]] [[uk:Акбар Джелаль-ад-дін]] [[ur:اکبر اعظم]] [[zh:阿克巴]] 12459 43858 2006-08-27T19:26:56Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Homer]] #redirect[[Homer]] 12460 43860 2006-08-27T19:27:08Z Erdal Ronahi 2 Kurtelîstikên Kurdî çû cihê Kurtelîstikên kurdî #REDIRECT [[Kurtelîstikên kurdî]] 12461 43898 2006-08-27T20:12:16Z Bangin 450 Redirecting to [[Vergilius]] #REDIRECT [[Vergilius]] 12462 43872 2006-08-27T19:32:43Z Erdal Ronahi 2 Akbar the Great çû cihê Ekberê Mezin #REDIRECT [[Ekberê Mezin]] 12463 43873 2006-08-27T19:33:21Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Sokrates]] #redirect[[Sokrates]] 12464 65583 2007-01-20T12:52:46Z Luqman 401 '''Mohur''' (Farsî muhr „Mor“) navê diravekî [[Hindistan]]ê yê zêrîn e. Di sala [[1562]]´î de ji aliyê [[Akbar]] ê ji împaratoriya [[Mongolê Mezin]] ([[1556]] – [[1605]]) hatiye derxistin û sedsala 19. li Hindistanê hatiye bikaranîn. {{kurt}} [[Kategorî:pere]] 12465 43875 2006-08-27T19:35:17Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Emerîkaya Başûr]] #redirect[[Emerîkaya Başûr]] 12469 43885 2006-08-27T20:04:44Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hindistan]] #redirect[[Hindistan]] 12470 43886 2006-08-27T20:04:55Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Pakistan]] #redirect[[Pakistan]] 12471 43908 2006-08-27T20:20:46Z Bangin 450 +kat '''Mongolê (Moxolê) Mezin''' ([[Farsî]]: شاهان مغول Schāhāne Mughul, [[Ûrdû]]: مغل باد شاہ Mughal Bādschāh, Gurkāni - farsî: گوركانى - ji peyva [[Mongolî]] kürügän, "lawên damariyê", kesên ji zewaca zarokên Tîmûrleng (Tamerlan, [[Tîmûr]]) bi malbata [[Cengîz Xan]] re tên) yek ji împaratoriyek berên Mongolî li [[Hindistan]]ê ye. Di nava salên [[1526]] - [[1857]]´î de berdewamkiriye. Mirov dikare bêje ev împaratorî ji Tirk-Mongol (an Tirk-Moxol), Fars û berên Hindistanê pêk tê. Li Hindistanê, [[Tacikistan]], [[Efxanistan]] û [[Ûzbekistan]]ê desthilatdariya vê împaratoriyê çêbûye. Ji aliyê [[Babur]] ve hatiye damezrandin. Ji serhildanên herêmê, êrîşa keyê Farsî [[Nadir Şah]] a di sala [[1740]]´î de û bi hatina [[Brîtanî]]yan bo herêmê ev împaratorî têk çûye. == Keyên navdar ên Mongolê (Moxolê) Mezin == * Babur (an [[Babûr]]) 1526-1530 * [[Humayun]] 1530-1540, 1555-1556 * Akbar ([[Ekberê Mezin]]) 1556-1605 * Jahangir ([[Cîhangîr]]) 1605-1627 * Shah Jahan ([[Cîhan Şah]]) 1628-1658 († 1666) * [[Aurangzeb]] 1658-1707 * [[Bahadur]] 1707-1712 [[Kategorî:Dîrok]] 12472 43888 2006-08-27T20:09:00Z Bangin 450 Redirecting to [[Zeami]] #redirect[[Zeami]] 12473 43890 2006-08-27T20:09:30Z Bangin 450 Redirecting to [[Zeami]] #redirect[[Zeami]] 12474 55850 2006-11-11T10:19:59Z Erdal Ronahi 2 Dugelê kurd ê '''Loristanê''' di sala [[1156]] de ji aliyê [[Ebû Tahir]] ve hatiye damezirandin. Di çaxa Heza-esp de Loristan dugelek dewlemend bûye. [[Kurd|Kurdên]] [[koçer]] li bajarê Loristana mezin û li[[Şolistan|Şolistanê]] hatine bi cîhkirin. Di çaxa "Atabey" tekle dugel ketiye bin destê [[Mongol|Mongolan]]. Ev dugelê [[kurd]] 268 sal jiyaye. 13 hep serwer vê dugelê kargerandiyi. Ev dîroka Loristan di pirtûka [[Şerefname]] ya serwerê [[Şerefxan]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] de hatiye nivîsandin. [[kategorî: dîrok]] [[kategorî: dewleta dîrokî]] 12475 43901 2006-08-27T20:12:44Z Bangin 450 Redirecting to [[Noh]] #redirect[[Noh]] 12476 66308 2007-01-24T15:12:49Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bn, bpy, frp, nah, pdc, zh-min-nan مسح: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1973]] | [[1974]] | [[1975]] | [[1976]] | [[1977]] | [[1978]] | [[1979]] | [[1980]] | [[1981]] | [[1982]] | [[1983]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === * [[27'ê sermawezê]] - Partiya Karkerên Kurdistan ([[PKK]]) li gundê [[Fîs]] ([[Lîce]]/[[Amed]]) wekî partiyeke [[marksîst-lenînîst]] hat damezrandin. == Zayîn == *[[31'ê adarê]] [[Tony Yayo]], rapvanekî emerîkî, li [[New York City]] jidayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1978]] [[am:1978]] [[an:1978]] [[ar:1978]] [[ast:1978]] [[av:1978]] [[az:1978]] [[be:1978]] [[bg:1978]] [[bn:১৯৭৮]] [[bpy:মারি ১৯৭৮]] [[br:1978]] [[bs:1978]] [[ca:1978]] [[co:1978]] [[cs:1978]] [[csb:1978]] [[cv:1978]] [[cy:1978]] [[da:1978]] [[de:1978]] [[el:1978]] [[en:1978]] [[eo:1978]] [[es:1978]] [[et:1978]] [[eu:1978]] [[fi:1978]] [[fo:1978]] [[fr:1978]] [[frp:1978]] [[fy:1978]] [[ga:1978]] [[gd:1978]] [[gl:1978]] [[he:1978]] [[hr:1978]] [[ht:1978 (almanak gregoryen)]] [[hu:1978]] [[hy:1978]] [[ia:1978]] [[id:1978]] [[ilo:1978]] [[io:1978]] [[is:1978]] [[it:1978]] [[ja:1978年]] [[ka:1978]] [[kn:೧೯೭೮]] [[ko:1978년]] [[ksh:Joohr 1978]] [[kw:1978]] [[la:1978]] [[lb:1978]] [[lmo:1978]] [[lt:1978]] [[mk:1978]] [[ms:1978]] [[nah:1978]] [[nap:1978]] [[nl:1978]] [[nn:1978]] [[no:1978]] [[nov:1978]] [[nrm:1978]] [[oc:1978]] [[os:1978]] [[pam:1978]] [[pdc:1978]] [[pl:1978]] [[pt:1978]] [[ro:1978]] [[ru:1978 год]] [[ru-sib:1978]] [[scn:1978]] [[se:1978]] [[simple:1978]] [[sk:1978]] [[sl:1978]] [[sq:1978]] [[sr:1978]] [[sv:1978]] [[sw:1978]] [[ta:1978]] [[te:1978]] [[th:พ.ศ. 2521]] [[tk:1978]] [[tl:1978]] [[tr:1978]] [[tt:1978]] [[uk:1978]] [[uz:1978]] [[vec:1978]] [[vi:1978]] [[wa:1978]] [[zh:1978年]] [[zh-min-nan:1978 nî]] 12477 43916 2006-08-27T20:28:32Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[27'ê sermawezê]] #redirect[[27'ê sermawezê]] 12481 44099 2006-08-28T21:35:31Z Luqman 401 Redirecting to [[Saziya Radyo û Televîyon ya Tirkiyeyê]] #redirect[[Saziya Radyo û Televîyon ya Tirkiyeyê]] 12484 43953 2006-08-27T21:34:48Z Bangin 450 '''Tutankhamun''' (Wêneya zindî ya Amun an bi navê şerefa Amun) yek ji desthilatdarên (firawûn) [[Misir]] a Antîk (Kiptî ya Kevn, Egîpta Antîk) e. [[b.z. 1333]]-[[b.z.1323]] desthilatdarî kiriye. Navê wî yê berê Tutankhaton bûye. Bi keça damezrênerê ola yek xwedayî Aton, [[Amenotep ê IV.]] re zewiciye û piştî xezûrê xwe derketiye ser text. Bi bandor û berxwedana olperestên ola kevn [[Amun]] navê xwe kiriye Tutankhamun û dawî li ola [[Aton]] aniye. Di dema desthilatdariya wî de bûyerên girîng nebûne, di aramiyê de derbasbûye. Piştî mirina wî ya di temenekê ciwan de, şerê navdar ê di navbera Misirî û [[Hethît]]an de pêk hatiye, ango [[Şerê Kadeşê]] bûye. Goristana Tutankhamun ji aliyê arkeologê [[Brîtanî]] [[Lord Carnarvon]] ve di sala [[1922]]´î de hatiye dîtin. [[Kategorî:dîrok]] [[Kategorî:kes]] 12485 44351 2006-08-30T20:54:52Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Saziya Radyo û Televîyon ya Tirkiyeyê]] 12486 62451 2006-12-31T21:15:33Z 88.233.254.227 /* Girêdanên derva */ TRT ([[tirkî]]: Türkiye Radyo Televizyon Kurumu) Televîzyonê fermî ya Tirkiye ye. Sala 1964an da hatê avakirin. ===Malbatî=== *[[TRT 1]] - Weşanên her wek serî *[[TRT 2]] - Nûçe, dokumanter û sînema *[[TRT 3]] - Spor (Carna bi [[TBMM TV]] (TBMM: Türkiye Büyük Millet Meclisi, Grand National Assembly of Turkey)) *[[TRT 4]] - Xwendin (Weşanên kursan xwendin) û muzîka klasik ên tirkî *[[TRT GAP]] - Weşanên bona Kurdistan ===Navnetewî=== * [[TRT Int]] - Kanalê weşanên navnetewî bi [[tirkî]] û [[îngilîzî]] * [[TRT Turk]] - Neynîka TRT Int ==Radio Channels== * [[Radyo1]] * [[Radyo2]] * [[Radyo3]] * [[Radyo4]] * [[TRT FM]] * TSR - Türkiyenin Sesli Radyosu / [[Dengê Tirkiye]] * [[Radyoyê Turîzma]] ==Têkîlî== * [[TRT 1]] ==Girêdanên derva== * [http://www.trt.net.tr Malpera fermî] * [http://www.trt.net.tr/wwwtrt/tarihce.aspx Dîroka TRT bi tirkî] * [http://www.trt.net.tr/wwwtrt/canli.aspx Online Temaşekirin/Guhudarkirin] [[Category:Televîzyon]] [[tr:Türkiye Radyo Televizyon Kurumu]] [[de:TRT]] [[en:Turkish Radio and Television Corporation]] [[ru:Турецкая телерадиокомпания]] 12487 43938 2006-08-27T20:55:21Z 82.124.40.181 Her wek weşanên Radyo û TV ên ku ji aliya kesatî hatiye avakirin. 12489 43958 2006-08-27T21:46:52Z Bangin 450 nuh '''Gram''' ya '''g''' dibêjin, tiştek çiqas girane. Gramek<br> *<math>\frac{1}{1000000}</math> [[ton|tonin]]. *<math>\frac{1}{1000}</math> [[kîlo|kîlonin]]. ==Lînk== {{wîkîferheng|gram}} [[Kategorî:Matematîk]] [[Kategorî:Yeke]] 12490 43959 2006-08-27T21:50:36Z Bangin 450 '''G''' (ya '''g''') pir menên xwe heye: *Herfê '''G''', seke [[G (herf)]] *Kurtenavê [[Gram|gramê]], ''g'' *Direfşê [[Gûanîn|Gûanînê]], ''G'' {{cudakirin}} 12491 65489 2007-01-19T22:20:52Z SieBot 710 روبوت إضافة: [[nds:Kilo]] '''Kîlo''', ji yewnanî ''chílioi'' = hezar, ev e: *'''kîlogram''' ya '''kg''' dibêjin, tiştek çiqas girane. Kîloyek<br> *<math>\frac{1}{1000}</math> [[ton|tonin]]. *1.000 [[gram|gramin]]. ==Lînk== {{wîkîferheng|kîlo}} [[Kategorî:Matematîk]] [[Kategorî:Yeke]] [[ar:كيلو]] [[br:Kilo]] [[ca:Kilo]] [[cs:Kilo]] [[da:Kilo-]] [[de:Kilo]] [[en:Kilo]] [[es:Kilo]] [[fa:کیلو]] [[fi:Kilo]] [[fr:Kilo]] [[gl:Quilo]] [[he:קילו (תחילית)]] [[it:Kilo (prefisso)]] [[ja:キロ]] [[ko:킬로]] [[nds:Kilo]] [[nl:Kilo (SI-prefix)]] [[nn:Kilo]] [[no:Kilo]] [[pl:Kilo]] [[pt:Quilo]] [[sl:Kilo]] [[sr:Кило]] [[ta:கிலோ]] [[tr:Kilo]] [[uk:Кіло]] [[vi:Kilô]] 12492 43964 2006-08-27T21:55:21Z Bangin 450 Redirecting to [[Kîlo]] #redirect[[kîlo]] 12493 43965 2006-08-27T21:57:56Z Bangin 450 '''Kg''' (ya '''kg''') pir menên xwe heye: *Kurtenavê [[kîlo|kîloyê]], ''kg''. *Lî [[Lîsteya kodên ISO yên dewletan]] da kg ê [[Qirxîzistan|Qirxîzistan]] ye. {{cudakirin}} 12494 51802 2006-10-14T16:27:05Z Erdal Ronahi 2 '''Wêranşar''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 12495 43976 2006-08-27T22:46:29Z Silêman 10 Rîzeçiya çû cihê Rêzeçiya: rastnivîs #REDIRECT [[Rêzeçiya]] 12498 44049 2006-08-28T15:14:23Z Bangin 450 '''Ton''' ya kurtenavê xwe '''t''' pîvaneke tabloya heştemîn (VIII) ya sîstema navneteweyî (SI) ye, ango derveyî SI'yê ye, lê dîsa jî ji ber dewr û girîngiya xwe bi sîstema navneteweyî re tê bikaranîn.<p> Tonek<br> *1.000 [[kîlo|kîlonin]]. *1.000.000 [[gram|gramin]]. [[Kategorî:Matematîk]] [[Kategorî:Yeke]] 12499 63594 2007-01-07T23:04:42Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 67.167.51.1 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Navçe''', qeza yek ji cihên fermî yên di desthilatdariyên dûgelên [[komar]]î ye. Standarteka navçeyan nîne. Li her welatê cureyek sazûmanî heye û sîstema desthilatdariya her welatî jî cuda ye. Li welatên [[ûnîter]], bo mînak li [[Tirkiyê]] navçe piştî paytext û parêzgehiyan cihê fermî yê sêyemîn e. Navçe bi parêzgehiyan ve girêdayîne. Herwekî nehiye, [[gund]] û [[mezre]] jî heger hebe tevî [[şaredarî]]yên xwe bi navçeyê ve girêdayîne. Li Tirkiyê serokên navçeyan re qeymeqem (kaymakam) tê gotîn. Kivşkirina navçeyan de standartek nîne. Cihê ku mafê şaredariyê lê heye, ji aliyê hikumetê ve dikare wekî navçe were hilbijartin. Ji bo mafê şaredariyê kêmî 2.000 niştecih pêwîst in. Lê di vî warî de jî hîç standartek li Tirkiyê nîne. Gelek cih hene ku nifûsa wan ne 2.000 in lê kirine şaredarî. Gundê devedorê wekî [[tax]] (mehele) îlankirine û nifûs kirine 2.000. Li Tirkiyê serokên navçeyan nayên hilbijartin, tên tayînkirin. Li welatên ku sazûmaniya wan ne komar in, an ne ûnîter in sîstemên curbecur ên îdareya fermî ya dewletê hene. Li welatên [[federal]], ji jêr heya jor temsîliyeta [[federalîzm]]ê heye, biryar ji jêr berî jor têne girtin. Ji ber ku Kurdistan di bin desthilatdariya 4 welatan de ye, li her parçeyê sazûmaniyek cuda heye. Li [[Bakurê Kurdistanê]] hemî navên Kurdî hatine qedexekirin. Herwekî navên navçeyan jî kirine Tirkî. Binihêre: [[:Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Siyaset]] 12500 44054 2006-08-28T15:22:21Z Bangin 450 +kat Tîrbûn, berevajiya ronbûn e. Lêkerek e û pirranî di [[kîmya]]yê de tê bikaranîn. Zêdebûna hejmara molekûlan li dagirtiya bingehîn e. Heger hejmara molekûlan kêm be madde (çêhand) ron dibe. Bo mînak mirov dikare bo [[mast]] bikarbîne. Heger di mast de av zêde be, mast ron dibe, kêm be tîr dibe. [[Kategorî:Kîmya]] 12502 58394 2006-11-25T21:41:55Z Cyrus the virus 619 '''Konya''' (tr: ''Konya'', [[grekî]]: Ikonion ( Ἰκόνιον ), [[latînî]]: Iconium) yek ji parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Ji aliyê îdareya fermî ve Konya mezintirîn parêzgeha Tirkiyê ye. Di koma bajarên xwedî şaredariyên mezin de cih digire. 220km li başûrê paytext [[Enqere]]yê dikeve. 31 [[navçe]]yên wê hene. Mezintirîn deşta Tirkiyê di nav erdê Konyayê de ye. Konya di dîrokê de ji Serçûkiyan re paytextî kiriye. Ji aliyê hejmara xwendevanan ve mezintirîn zanîngeh, [[Zanîngeha Selçuk]] (tr. Selçuk Üniversitesi) li Konyayê ye. Dîroka herêmê wekî ya [[Anatoliya]] ye. Li Konyayê gelek Kurd jî dijîn. Navçeyên wekî Kulu ([[Kûlû]] tê xwandin). Cihanbeyli, Akşehir hwd gelekan Kurd hene. Ji wan re "Sirgûnên Evdilhemîd" an "[[Kurdên Anatoliya Navîn]]" tê gotin. == Navçeyên Konyayê == [[Ahırlı]] | [[Akören]] | [[Akşehir]] | [[Altınekin]] | [[Beyşehir]] | [[Bozkır]] | [[Cihanbeyli]] | [[Çeltik]] | [[Çumra]] | [[Derbent]] | [[Derebucak]] | [[Doğanhisar]] | [[Emirgazi]] | [[Ereğli]] | [[Güneysınır]] | [[Hadim]] | [[Halkapınar]] | [[Hüyük]] | [[Ilgın]] | [[Kadınhanı]] | [[Karapınar]] | [[Karatay]] | [[Kulu]] | [[Meram]] | [[Sarayönü]] | [[Selçuklu]]) | [[Seydişehir]] | [[Taşkent]] | [[Tuzlukçu]] | [[Yalıhüyük]] | [[Yunak]] {{bajarên Tirkiyê}} [[en:Konya Province]] [[eo:Konjao]] [[ja:コンヤ]] [[nl:Konya]] [[tr:Konya (il)]] 12503 55423 2006-11-06T22:14:56Z Erdal Ronahi 2 '''Çorum''' (Çorûm tê xwandin), [[Grekî]]: Nîkonya an Yankoniye) yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Navê Çorum ji ''çogu Rum'' (pirranî Rom) derketiye û piştî hatina berên Tirk-Mongol a [[Anatoliya]]yê navê Nîkonya hatiye terikandin. Wekî parêzgehî hejmara niştecihên Çorumê gorî statîstîkên sala 2000´î 597.065 e. Rûber 12.820 km² ye. Dîroka herêmê ji ya Anatoliyayê necudatir e. 14 navçeyên wê hene. Gelek Kurd jî li vê parêzgehê dijîn. Pirraniya wan Kurdan ji ber [[Komkujiya Dêrsîmê]] çûne wir. == Navdarên Çorumê == * [[Îsmaîl Beşîkçî]] == Navçeyên Çorumê == [[Merkez]] | [[Alaca]] | [[Bayat]] | [[Boğazkale]] | [[Dodurga]] | [[İskilip]] | [[Kargı]] | [[Laçin]] | [[Mecitözü]] | [[Oğuzlar]] | [[Ortaköy]] | [[Osmancık]] | [[Sungurlu]] | [[Uğurludağ]] {{Bajarên Tirkiyê}} 12504 56084 2006-11-12T23:41:40Z Erdal Ronahi 2 '''Yozgat''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Di hin qeydên [[Osmanî]]yan de bo Yozgatê navê '''Êlîşar''' jî derbasdibe. Di dema Hethît ([[Hîtît]]) de hatiye avabûn. Gorî statîstîkên 2005´î hejmara niştecihên Yozgatê 75.000 e. Beriya [[Terteleya Filehan]], gelek [[Ermenî]] li vir jiyane. Hêj jî pirraniya navên cografîk ên herêmê bi zimanê Ermenîkî ne. Lê hemî hatine qedexekirin û navên Tirkî pêve kirine. Gelek dêrên rûxandî û wargehên dîrokî hene. 13 navçe girêdayî Yozgatê ne. == Navçeyên Yozgatê == [[Akdağmadeni]] | [[Aydıncık]] | [[Boğazlıyan]] | [[Çandır]] | [[Çayıralan]] | [[Çekerek]] | [[Kadışehri]] | [[Saraykent]] | [[Sarıkaya]] | [[Sorgun]] | [[Şefaatli]] | [[Yenifakılı]] | [[Yerköy]] {{bajarên Tirkiyê}} 12505 55424 2006-11-06T22:15:14Z Erdal Ronahi 2 '''Denizli''' (Navê berê, '''Laodikeia''' ye û Osmaniyan gotine '''Ladîk''') yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Bi damezrandina Komara Tirkiyê ve navên berê hatine qedexekirin û navê wê kirine Denizli. 19 navçeyê wê hene. Wargeha tûrîstîk [[Pamukkale]] li erdê Denizliyê ye. Denizli bi [[dîk]]ên xwe yên taybet tê naskirin. == Navçeyên Denizliyê == [[Merkez]] | [[Acıpayam]] | [[Akköy]] | [[Babadağ]] | [[Baklan]] | [[Bekilli]] | [[Beyağaç]] | [[Bozkurt]] | [[Buldan]] | [[Çal]] | [[Çameli]] | [[Çardak]] | [[Çivril]] | [[Güney]] | [[Honaz]] | [[Kale]] | [[Sarayköy]] | [[Serinhisar]] | [[Tavas]] {{Bajarên Tirkiyê}} 12506 56206 2006-11-13T15:03:41Z Erdal Ronahi 2 '''Tokat''' yek ji bajar û parêzgehên (wilayet) [[Tirkiyê]] ye. Rûber: 9:958 Km² e. Beriya [[Qirkirina Xirîstiyanan]] (Fermana Filehan) gelek [[Ermenî]] li vir dijiyan. Hemî navên cografîk ên berê hatine qedexekirin. == Navçeyên Tokatê == [[Merkez]] [[Almus]] | [[Artova]] | [[Başçiftlik]] | [[Erbaa]] | [[Niksar]] | [[Pazar]] | [[Reşadiye]] | [[Sulusaray]] | [[Turhal]] | [[Yeşilyurt]] | [[Zile]] {{bajarên Tirkiyê}} 12507 59225 2006-12-02T10:06:01Z Erdal Ronahi 2 '''Dojeh''' berevajiya [[bihuşt]]ê ye. Cehenem, cehneme jî tê gotin ku ev ji zimanê [[Erebî]] tê. Kurdî dojeh e. Di gelek ol û baweriyan de derbasdibe. Piştî mirina mirov tê bawerkirin ku mirov gorî kiryarên xwe tên darizandin. Heger kiryarên mirov ên neyînî, nebaş pirrbin, mirov li dojehê tê sizakirin. Gorî ola Îslamê li dojehê agir heye. Wekî tê zanîn olên yek-Xwedayî ku li [[Rojhilata Navîn]] derketine di bin bandora ola [[Zerdeştî]] de mane. Di ola Zerdeştî de mirovên bi gotina [[Hurmuz]] nekirine û kesayetiyeka wan î nebaş hene piştî mirinê ruhê wan tên sizakirin. Dîsa di ola [[Cihû]], [[Xrîstiyanî]], [[Îslam]]ê de jî baweriya dojehê heye. Gorî ola Îslamê kesên [[kafir]], [[muşrîq]] û [[munafiq]] bêdawî di dojehê de dimînin lê kesên [[Misilman]] piştî ku sizayê xwe kişandin ji dojehê derdikevin. [[Kategorî:Ol]] 12508 44055 2006-08-28T15:23:56Z Bangin 450 +kat '''Bihuşt''' beravajiya [[dojeh]]ê ye. Cinnet, cennet jî dibêjin lê ev ji zimanê [[Erebî]] tê. Bihuşt bi Kurdî ye. Di zimanê [[Farsî]] de Behîşt e. Di gelek bawerî û olan de derbasdibe. Mirovên ku li jiyanê kiryarên erênî kirine, piştî mirinê ruhê wan tên mikafatkirin. Di bin bandora ola [[Zerdeştî]] de di ola [[Cihû]], [[Xrîstiyanî]] û [[Îslam]]ê de jî cihgirtiye. Gorî her bawerî û olî şîroveya bihuştê kêm-zêde yek e. Gorî Îslamê kesên ku ne [[kafir]], [[muşrîq]] û [[munafiq]] in, heger Xwedê efû neke piştî sizakişandin li dojehê, diçin bihuştê. Li bihuştê jiyaneke bêdawî û xweş heye. [[Kategorî:Ol]] 12509 64884 2007-01-16T14:54:05Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: lg, mo, ru-sib مسح: als, wo <div align=center> [[sedsala 20'an]] | '''[[sedsala 21'an]]''' | [[sedsala 22'an]] </br> [[2001]] | [[2002]] | [[2003]] | [[2004]] | [[2005]] | [[2006]] | [[2007]] | [[2008]] | [[2009]] | [[2010]] | [[2011]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === *[http://www.hawardengubas.com/NIVIS_LEKOLIN/serhadbrenas/2007/panorama2006.html Panoramaya Giştî ya 2006'ê a Kurdistanê] *[http://www.diyarname.com/modules.php?name=News&file=article&sid=1378 Di Diyarnameyê de 2006] == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:2006]] [[am:2006 እ.ኤ.አ.]] [[an:2006]] [[ang:2006]] [[ar:2006]] [[ast:2006]] [[av:2006]] [[az:2006]] [[ba:2006]] [[bat-smg:2006]] [[be:2006]] [[bg:2006]] [[bn:২০০৬]] [[bo:2006]] [[br:2006]] [[bs:2006]] [[ca:2006]] [[ceb:2006]] [[cho:2006]] [[chr:2006]] [[co:2006]] [[cs:2006]] [[csb:2006]] [[cv:2006]] [[cy:2006]] [[da:2006]] [[de:2006]] [[dv:2006]] [[el:2006]] [[en:2006]] [[eo:2006]] [[es:2006]] [[et:2006]] [[eu:2006]] [[fa:۲۰۰۶ (میلادی)]] [[fi:2006]] [[fiu-vro:2006]] [[fo:2006]] [[fr:2006]] [[frp:2006]] [[fur:2006]] [[fy:2006]] [[ga:2006]] [[gd:2006]] [[gl:2006]] [[got:2006]] [[gu:2006]] [[gv:2006]] [[he:2006]] [[hi:२००६]] [[hr:2006]] [[ht:2006 (almanak gregoryen)]] [[hu:2006]] [[hy:2006]] [[ia:2006]] [[id:2006]] [[ie:2006]] [[ilo:2006]] [[io:2006]] [[is:2006]] [[it:2006]] [[ja:2006年]] [[jbo:2006moi nanca]] [[jv:2006]] [[ka:2006]] [[kg:2006]] [[kk:2006]] [[kn:೨೦೦೬]] [[ko:2006년]] [[ks:2006]] [[ksh:Joohr 2006]] [[kw:2006]] [[ky:2006]] [[la:2006]] [[lb:2006]] [[lg:2006]] [[li:2006]] [[lij:2006]] [[lmo:2006]] [[ln:2006]] [[lt:2006]] [[map-bms:2006]] [[mg:2006]] [[mi:2006]] [[mk:2006]] [[ml:2006]] [[mn:2006]] [[mo:2006]] [[mr:ई.स. २००६]] [[ms:2006]] [[na:2006]] [[nah:2006]] [[nap:2006]] [[nds-nl:2006]] [[nl:2006]] [[nn:2006]] [[no:2006]] [[nrm:2006]] [[oc:2006]] [[os:2006]] [[pam:2006]] [[pap:2006]] [[pdc:2006]] [[pl:2006]] [[pms:2006]] [[pt:2006]] [[qu:2006]] [[rm:2006]] [[rmy:2006]] [[ro:2006]] [[roa-rup:2006]] [[ru:2006 год]] [[ru-sib:2006]] [[sa:2006]] [[sc:2006]] [[scn:2006]] [[sco:2006]] [[se:2006]] [[sh:2006]] [[si:2006]] [[simple:2006]] [[sk:2006]] [[sl:2006]] [[sq:2006]] [[sr:2006]] [[su:2006]] [[sv:2006]] [[sw:2006]] [[ta:2006]] [[te:2006]] [[tg:2006]] [[th:พ.ศ. 2549]] [[tk:2006]] [[tl:2006]] [[tpi:2006]] [[tr:2006]] [[tt:2006]] [[udm:2006]] [[ug:2006]] [[uk:2006]] [[ur:2006ء]] [[uz:2006]] [[vec:2006]] [[vi:2006]] [[vls:2006]] [[wa:2006]] [[war:2006]] [[yi:ה'תשס"ו]] [[zh:2006年]] [[zh-classical:二〇〇六年]] [[zh-min-nan:2006 nî]] [[zh-yue:2006年]] 12511 44101 2006-08-28T23:01:05Z Erdal Ronahi 2 Bêjeya '''heram''' ([[erebî]]: ''حَرَام'', nelegal, qedexe, pîroz, tişta ku divê dest lê neyê werkirin) di Kurmancî de xwediyê du wateyan e. Li aliyekî wateya wê 'qedexe' ye: xwarin û vexwarina goştê berêz û alkolê heram e. Li aliyê din herwiha wateya 'pîroz' jî dide: wek mînak herêma di navbera [[Mekih]] (Mekke) û [[Medîne|Medîneyê]] de ku weke [[Hîcaz]] tê binavkirin pîroz e (Erebî: البَلَد الحِرام[el-beled el-ḥirām]), ango ji nemisilmanan re qedexe ye. Navê mizgefta li Mekihê Mizgefta Pîroz (Erebî: (مَسجِد الحِرام [mesjid el-ḥirām]), û [[Qabe]] jî weke Mala Pîroz (Erebî: بَيْت الحِرام [beyt el-ḥirām]). Di Erebî de gotina 'heram' dijwateya [[helal]] e. [[Kategorî:Ol]] [[de:Haram]] 12512 44015 2006-08-28T10:26:57Z Silêman 10 Redirecting to [[Mekke]] #redirect [[Mekke]] 12513 44017 2006-08-28T10:29:29Z Silêman 10 Redirecting to [[Derya Sor]] #redirect [[Derya Sor]] 12515 44038 2006-08-28T13:17:39Z Luqman 401 '''Elî Aktaş''' di sala [[1968]]'an de li gundê [[Derwêşhesen|Derwêşhesena]] ya ser Amedê ve hatiye dinê. Elî Aktaş ji feqitiyê tê, jiyana wî di feqîtiyê de buhuriye. Ji Seydayê Mele Mihemedê Hola icazet stendiye. Li Amedê dibistana seretayî û ya navîn, li [[Sûriye|Sûriyê]] lîse û Fakulta Îlahiyatê xwend. Elî Aktaş ji [[1990]]î virde ye li Şaredariya Amedê di beşa koroyê de dixebite. Ji sala 1994an heya 2001ê şefîtiya koroyê kir. Di televîzyona Can Tv ya herêmî de bernameyeke muzîkê çêdike û pê re jî bernameyê pêşkêş dike. Elî Aktaş heya niha 4 album çêkiriye; [[Diyarbekir]] Eyvan Geceleri 1 (1999), Diyarbekir Eyvan Geceleri 2 (2004), Diyarbekir Eyvan Geceleri 3 (2006), Tebarek (2006) [[kategorî:Kes]] 12516 67138 2007-01-30T12:27:40Z 88.229.55.94 mustafa gazî '''Mustafa Gazî''' [[nivîskar]], [[lêkolîner]] û bestekarekî Kurd e. Mustafa Gazî di sala [[1958]]'an de li gundê [[Şêxuliya Jêrîn]] ya bi ser [[Siwêreg|Siwêregê ]]ve ji dayik bûye. Dibistana seretayî, ya navîn û lîseyê li Diyarbekirê xelas kiriye. Demeke dirêj e di warê [[ziman]], [[zargotin]] û muzîka [[Kurdî]] de xebatan dike. Ew hem kilam û stranên Kurdî berhev dike û hem jî kilam û stranan çêdike. Di nav salên [[1991]]-[[2003]]'an de li [[Amed|Amedê]] dersên zimanê Kurdî daye. Di [[rojname]] û [[Kovar|kovarên]] Kurdî de xebatên wî hatine weşandin. [[Kilam]] û stranên ku wî çêkirine ji hêla kom û hunermendan ve gelek sal in têne xwendin. Strana wî ya yekemîn car afirandiye "Evîndar im" e. Strana wî ya herî navdar "Xerîb im" e. Strana wî ya bi Tirkiya Diyarbekirê û di terza blusê de hatiye çêkirin "Fîsqaya" jî gelek navdar e. Kilam û stranên wî ji hêla kom û hunermendên wek [[Koma DDKD]], [[Koma Pêşeng]], [[Koma Azad]], [[Koma Dengê Azadî]], [[Koma Dîjle]], Şiyar, Şîlan, S. Metîn, Siyabend, Zinar Sozdar, Oruç, Şoreş, Selinay, Sabahattîn Xoce, Azad Bîlen û hwd. ve hatine xwendin. ==Berhem== Pirtûkên wî yên çapkirî *Diyarbakır Türkçesi (Çapa Yekemîn: Elma Yayınları [[Îstenbol 2004]], Çapa Duwemîn: Weşanên Do - Îstenbol 2006) *Pırpırım (Elma Yayınları [[Îstenbol 2005]]) *[[Ferhenga Mustafa Gazî|Ferheng]] (Weşanên [[Enstîtuya Kurdî ya Amedê]] [[2006]]) *Gurzek Ji Zargotina Zarokan/Dîsko Dîsko Danîno (Weşanên Enstîtuya Kelepora Kurdî - Silêmanî 2006) *Nifir û Duayên Kurdî/Nan Tajî be Tu Kîroşk bî (Weşanên Enstîtuya Kelepora Kurdî - Silêmanî 2006) *Baweriyên Batil ên Kurdan (bi Ahmed Bengîn re. Weşanên Enstîtuya Kelepora Kurdî - Silêmanî 2006) [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Bestekar]] 12517 44031 2006-08-28T12:48:38Z Luqman 401 '''Ebû Tahir''', damezrênerê dugelê [[kurd]] ên [[Loristan|lorîstanê]] ye. Ji bin destê serwerê xanedana sunguranê [[Fars|Farsê]] ve lorîstan vegirtiye. Di sala [[1156]]'an de ji bindestiya xwe xelas kiriye. Piştî 5 salan mir û layê wî Hezar-Esp ket cihê wî. {{kurt}} [[Kategorî :Kes]] 12519 65565 2007-01-20T12:23:29Z Luqman 401 '''Lêkolîner''', kesê ku li ser mijarekê [[Lêkolîn|lêkolînên]] [[zanyarî]] dike ye. Lêkolîner dikare di her beşên zanyarî, [[edebî]], [[Civak|civakî]], [[Ol|olî]] û hwd. de lêkolînê bike. {{kurt}} [[Kategorî:pîşe]] 12520 53400 2006-10-20T14:01:37Z Luqman 401 '''Derwêşhesen''', [[Gund|gundekî]] grêdayî [[Amedê|Amedê]] ye. {{kurt}} [[kategorî: Gundê Amedê]] 12521 51887 2006-10-14T17:12:34Z Erdal Ronahi 2 '''Şêxuliya Jêrîn''', Gundekî grêdayî navçe [[Siwêreg|Siwêregê]] a ser bi [[Riha|Rihayê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Siwêregê]] 12522 44046 2006-08-28T14:06:51Z Luqman 401 '''Xirbê elî''', gundekî navçe [[Wêranşar|Wêranşarê]] a ser bi [[Riha|Rihayê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: gundê Wêranşarê]] 12523 44051 2006-08-28T15:19:43Z Bangin 450 '''T''' (ya '''t''') pir menên xwe heye: *Herfê '''T''', seke [[T (herf)]]. *Direfşê [[Trîtîyûm]] li [[kîmya]] da. *Kurtenavê [[Ton|tonê]], ''t''. *Kurtenavê [[germê]] di [[fîzîk|fîzîkê]] da, ''T''. *Kurtenavê [[wext|wextê]] di [[fîzîk|fîzîkê]] da, ''t''. {{cudakirin}} 12524 44059 2006-08-28T16:40:56Z Luqman 401 '''Zoo''', tê wateya [[ajal]] û '''logos''' jî tê wateya [[Zanist|zanistê]]. Bi vî awayî mirov dikare bêje ku Zoolojî zanista [[biyolojî|biyolojiyê]] a ku li ser ajalan lêkolînê dike, ye. Hemû ajalên di dîrokê de jiyane lê vêga cureyên wan ji holê rabûne û yên îro li ser cîhanê dijîn mijara lêkolîna Zoolojiyê ne. [[Dîrok|Dîroka]] Hewldana [[Lêkolîn|lêkolîna]] ajalan gellekî kevn e. [[Kategorî: Zanist]] 12526 62800 2007-01-02T18:18:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: am, an, bpy, fa, gd, lv, mk, qu, rm, ur تعديل: ka [[Wêne:Everest-fromKalarPatar.jpg|thumb|right|300px|Çiyayê Everest]] Çiyayê '''Everest''' (navî xwe yê rast: '''''Mount Everest'''''), bi bilindbûna xwe ya 8.883 [[metre|metreyî]] [[çiya|çiyayê]] herî bilind ê cîhanê ye. Everest di navbera [[Çîn]] û [[Nepal|Nepalê]] de, di nav sînorên Nepalê de ye. {{kurt}} [[Kategorî:çiya]] [[am:ኤቨረስት ተራራ]] [[an:Everest]] [[ar:جبل إفرست]] [[ast:Everest]] [[be:Эвэрэст]] [[bg:Еверест]] [[bn:মাউন্ট এভারেস্ট]] [[bpy:দেবদুর্গ]] [[bs:Mount Everest]] [[ca:Everest]] [[cs:Mount Everest]] [[da:Mount Everest]] [[de:Mount Everest]] [[en:Mount Everest]] [[eo:Everesto]] [[es:Monte Everest]] [[et:Džomolungma]] [[eu:Everest]] [[fa:کوه اورست]] [[fi:Mount Everest]] [[fr:Everest]] [[gd:Beinn Everest]] [[gl:Everest]] [[he:אוורסט]] [[hr:Mount Everest]] [[hu:Mount Everest]] [[id:Gunung Everest]] [[io:Monto Everest]] [[is:Everestfjall]] [[it:Everest]] [[ja:エベレスト]] [[ka:ჯომოლუნგმა]] [[ko:에베레스트 산]] [[la:Mons Everestis]] [[lt:Džomolungma]] [[lv:Everests]] [[mk:Монт Еверест]] [[mr:एव्हरेस्ट]] [[ms:Gunung Everest]] [[ne:सगरमाथा]] [[nl:Mount Everest]] [[nn:Mount Everest]] [[no:Mount Everest]] [[pl:Mount Everest]] [[pt:Monte Everest]] [[qu:Chomolungma]] [[rm:Mt. Everest]] [[ro:Everest]] [[ru:Эверест]] [[simple:Mount Everest]] [[sk:Mount Everest]] [[sl:Everest]] [[sr:Монт Еверест]] [[sv:Mount Everest]] [[ta:எவரெஸ்ட் சிகரம்]] [[th:ยอดเขาเอเวอเรสต์]] [[tl:Bundok Everest]] [[tr:Everest Dağı]] [[uk:Джомолунгма]] [[ur:ماؤنٹ ایورسٹ]] [[vi:Everest]] [[zh:珠穆朗瑪峰]] [[zh-min-nan:Chomolangma Hong]] 12527 44063 2006-08-28T16:54:38Z Luqman 401 [[Wêne:K2-big.jpg|thumb|Çiyayê K2]] [[Çiya|Çiyayê]] '''K2''' yê ku li [[Rêzeçiya|Rêzeçiyayên]] [[Hîmalaya|Hîmalayan]] e, bi bilindbûna xwe ya bi 8,611 metreyî piştî [[Everest|Everestê]] çiyayê herî bilind ê cîhanê ye. Ji ber ku di rêza duyemîn a kodkirina çiyayên Karakurumê de ye mîna K2 hatiye binavkirin. {{kurt}} [[kategorî: çiya]] 12528 44066 2006-08-28T17:06:46Z Luqman 401 [[Wêne:Kangchendzonga from Gangtok.jpg|thumb|Çiyayê Kanchenjunga]] '''Kanchenjunga''', çiyayekî li ser [[Hîmalaya|Hîmalayan]], li ser sînorê [[Hîndîstan]] û [[Nepal|Nepalê]] ye. Bi bilindbûna xwe ya 8.586 metreyî sêyemîn çiyayê herî bilind ê cîhanê ye. Wateya navê wê "Pênc Xizîneyên [[Berf|Berfê]] ye" ji ber ku ji komek pênc gopîtkan pêk tê. Hetanî sala 1852 digotin qey çiyayê herî bilind ê cîhanê Kanchenjunga e. {{kurt}} [[Kategorî: çiya]] 12529 44077 2006-08-28T18:55:03Z Bangin 450 [[Wêne:Lhotse.jpg|thumb|Çiyayê Lhotse]] '''Lhotse''', Li ser sînorê [[Nepal]] û [[Tîbêt|Tîbêtê]] ([[Çîn]]) ye. Lhotse, bi bilindbûna xwe ya 8 516 metreyî çaremîn çiyayê herî bilind ê cîhanê ye. {{kurt}} [[Kategorî: çiya]] 12530 44068 2006-08-28T17:19:39Z Luqman 401 çiyayê Lhotse çiyayê Lhotse 12531 44073 2006-08-28T18:52:12Z Bangin 450 Everest çû cihê Mount Everest: "Mount" gereke têkevê #REDIRECT [[Mount Everest]] 12532 44080 2006-08-28T19:00:54Z Bangin 450 [[Wêne:Himalaya annotated.jpg|thumb|Hûn dikarin cihê Çiyayê Makalu ji vir bibînin]] '''Makalu''', pêncemîn çiyayê herî bilind ê cîhanê ye. Li ser sînorê [[Tîbêt]] û [[Nepal|Nêpalê]] ye. Bilindahiya wî 8.463 metre ye. Şiklê wî dişibe piramîdan. {{kurt}} [[kategorî : çiya]] 12533 44079 2006-08-28T18:59:07Z Luqman 401 [[Wêne:ChoOyu-fromGokyo.jpg|thumb|Çiyayê Cho Oyu]] '''Cho Oyu''', şeşemîn [[çiya]] yê herî bild ê cîhanê ye. Bilindbûna wî 8.201 metre ye. Li ser [[Hîmalaya|Hîmalayan]] e û dikeve rojavayê [[Everest|Everestê]] {{kurt}} [[Kategorî:çiya]] 12534 53407 2006-10-20T14:11:18Z Luqman 401 '''Ernas''' gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. Heta beriya kêm zêde 650 salan li gund tenê [[Suryanî]] dijiyan. Lê Suryaniyên ku ji tadariya Misilmanên derdorê tengezar bûn, hewara xwe gihandin [[Mîrê Bota]]. Mîrê Bota pêşiyê Misilmanên gund bi navê "Koçek" ji gundekî [[Cizîr|Cizîrê]] dişîne Ernasê da ku Suryaniyan biparêze. Koçek li nêzî gund li cihê ku îro weke Xerabê Koçek tê binavkirin tê bicîhkirin. Lê piştî demekê malbata Koçek mezin dibe û têne Ernasê. Zarokên Koçer îro bingeha malbatên Ernasê pêk tînin. Li gund sala 1952'an dibistana seratayî û sala 1970'yî jî malikeke tenduristiyê tê avakirin. Sala 1969'an bi kolana bîrên [artêzyen]]ê av li gund derket. Ceyrana gund sala 1985'an hate girêdan û xeta telefonê sala 1988'an hate gund. Gund sala 1994'an piştî kuştina melayê gund Mela Ebdilwehab ji aliyê [[artêşa Tirk]] ve hate valakirin. Piştî valakirnê nêzîkê 30 malbatî vegeriyan gund û li gor deneyên sala 2000'î îro ev malbat li gund dijîn û hejmara şêniyên wê 306 e. [[Kategorî:gundê Midyadê]] 12535 54180 2006-10-23T23:51:00Z Luqman 401 '''Zaxuran''', (tr.: Başyurt) gundekî bi ser navçe Midyadê ve ye. 17 gundikên bi ser Zaxuran ve hene û li van gundan fermî bi giştî 786 kes dijîn. Gund li rojhilatê Midyadê ye û 40 kîlometreyan jê dûr e. Navên gundikên Zaxuranê [[Xerabreş]], [[Gundikêportî]], [[Emerêyaxû]], [[sîvok]], [[sebrika]], [[Îstavran]], [[Gêlîta]], [[Mêvênka]], [[Xirabêhorî]], [[Xirabêgura]], [[Xirabêcibra]], [[Çalikêkundo]], [[Hesekor]], [[Ancik]], [[Rover]], [[Şahrkan]] û [[Xirbexala]] ne. [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 12536 44098 2006-08-28T21:34:56Z Luqman 401 Saza Radyoyê û Televîyonê Tirkiye çû cihê Saziya Radyo û Televîyon ya Tirkiyeyê: rastnivîs #REDIRECT [[Saziya Radyo û Televîyon ya Tirkiyeyê]] 12538 44116 2006-08-29T02:45:55Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Davut Ozalp]] #redirect[[Davut Ozalp]] 12539 44121 2006-08-29T07:49:25Z Luqman 401 [[wêne:DhaulagiriMountain.jos.500pix.jpg|thumb|Çiyayê Dhaulagiri]] '''Dhaulagiri''', heftemîn çiyayê bilindtirîn ê cîhanê û çiyayê herî bilin ê [[Nepal|Nepalê]] ye. Dhaulagiri jî li ser [[Rêzeçiyayên Hîmalaya]] ye û bilindbûna wî 8.167 metre ye. Dhaulagiri ji peyva « Dhavali giri »ya bi zimanê [[sanskrîtî]] tê û tê wateya "çiyayê spî". Piştî ku di sala [[1808]]'an de ji aliyê Ewropiyan ve hat vedîtin, mîna çiyayê herî bilind ê cîhanê hat dîtin. {{kurt}} [[kategorî:çiya]] 12540 44122 2006-08-29T07:58:30Z Luqman 401 [[wêne:Manaslu.jpg|thumb|Çiyayê Manaslu]] '''Manaslu''', heştemîn çiyayê bilindtirîn ê cîhanê ye û di nav axa [[Nepal|Nepalê]] de ye. Manaslu li ser [[rêzeçiyayên hîmalaya]] ye û bilindbûna wî 8.163 metre ye. Bi [[Tîbêt|Tîbêtî]] navê vî çiyayî '''Kutang''' e. Manaslu ji peyva [[sanskrîtî]] '''Manasa''' tê û wateya wê " çiyayê giyanê ye" {{kurt}} [[kategorî:çiya]] 12541 44123 2006-08-29T08:06:52Z Luqman 401 [[wêne:Nanga-Parbat.jpg|thumb|Çiyayê Nanga Parbat]] '''Le Nanga Parbat''' çiyayê nehemîn ê bilindtirîn ê cîhanê û çiyayê herî bilind ê [[Pakîstan|Pakîstanê]] ye. Nanga Parbat li ser [[Rêzeçiyayên Hîmalaya]] ye û bilindbûna wî 8.126 metre ye. Wateya Nanga Parbat "çiyayê rût" e. Navê din ê Nanga Parbat, '''Diamir''' (wateya wê "Keyên çiyayan") e {{kurt}} [[Kategorî: çiya]] 12542 44124 2006-08-29T08:17:44Z Luqman 401 [[wêne:AnnapurnaSouthMountain.jos.500pix.jpg|thumb|Çiyayê Annapurna]] '''Annapurna''', dehemîn çiyayê bilindtirîn ê cîhanê ye. Annapurna li ser [[Rêzeçiyayên Hîmalaya]] ye û di nav sînorên [[Nepal|Nepalê]] de ye. Bilindbûna wî 8.091 metre ye. Annapurna xwedî gellek gopitkan e. * Annapurna I 8.091 m * Annapurna II 7.937 m * Annapurna III 7.555 m * Annapurna IV 7.525 m * Gangapurna 7.455 m * Annapurna Başûr 7.219 m {{kurt}}[[Kategorî:çiya]] 12543 44125 2006-08-29T08:26:04Z Luqman 401 [[wêne:Gasherbrum I-Pakistan05 054.jpg|thumb|Çiyayê Gasherbrum I]] '''Gasherbrum I''', Yanzdemîn çiyayê bilindtirîn ê cîhanê ye. Li ser sînorê [[Çîn]] û [[Pakîstan|Pakîstanê]] ye. Bilindbûna wî 8.068 metre ye. Navê wî yên din '''K5''' û ''' Hidden Peak''' e. {{kurt}} [[kategorî: çiya]] 12544 44126 2006-08-29T08:31:49Z Luqman 401 [[wêne:7 15 BroadPeak.jpg|thumb|Çiyayê Broad Peak]] '''Broad Peak''',donzdemîn çiyayê bilindtirîn ê cîhanê ye. Li ser sînorên [[Çîn]] û [[Pakîstan|Pakîstanê]] li ser [[Rêzeçiyayên Hîmalaya]] ye. Bilindbûna wî 8.047 metre ye. {{kurt}} [[Kategorî: çiya]] 12545 44127 2006-08-29T08:36:56Z Luqman 401 [[wêne:Gasherbrum2.jpg|thumb|Çiyayê Gasherbrum II]] '''Gasherbrum II''', sêzdemîn çiyayê bilindtirîn ê cîhanê ye. Navê wî yê din '''K4''' e. Bilindbûna wî 8.035 metre ye. Li ser [[Rêzeçiyayên Hîmalaya]], di navbera [[Çîn]] û [[Pakîstan|Pakîstanê]] de ye. {{kurt}} [[Kategorî: çiya]] 12547 44129 2006-08-29T08:43:48Z Luqman 401 '''Shishapangma''', çardemîn çiyayê bilindtirîn ê cîhanê ye. Li ser [[Rêzeçiyayên Hîmalaya]] li nav axa [[Tîbêt|Tîbêtê]] de ye. Bilindbûna wî 8.013 metre ye. Navê wî yên din, '''Gosainthan''', '''Xixabangma''' û '''Xixabangma Feng''' e. {{kurt}} [[kategorî: çiya]] 12548 44131 2006-08-29T08:49:32Z Luqman 401 '''Gangkhar Puensum''', çiyayê herî bilind ê [[Bûtan|Bûtanê]] ye. Bilindbûna Gangkhar Puensum 7.570 metre ye. Gangkhar Puensum çiyayê herî mezin ê hîn mirov derneketiye ser e. Li ser [[Rêzeçiyayên Hîmalaya]] ye. {{kurt}} [[kategorî: çiya]] 12549 44135 2006-08-29T09:05:18Z Luqman 401 '''Hillê''', gundekî grêdayî navça [[Wêranşar]] a ser bi [[Riha|Rihayê]] ve ye. {{kurt}} [[kategorî: gundê Wêranşarê]] 12550 48530 2006-09-27T14:55:42Z Erdal Ronahi 2 Wêranşar, Riha| '''Tilhowa''', gundekî grêdayî navça [[Wêranşar, Riha|Wêranşar]] a ser bi [[Riha|Rihayê]] ve ye. {{kurt}} [[kategorî: gundê Wêranşarê]] 12551 44347 2006-08-30T20:53:48Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Gundikê hacî]] 12552 44142 2006-08-29T09:19:54Z Luqman 401 Berzew çû cihê Berê zêwê: Navê rastî #REDIRECT [[Berê zêwê]] 12553 44146 2006-08-29T09:27:01Z Luqman 401 Îzar çû cihê Îzara: Navê rastî #REDIRECT [[Îzara]] 12554 44155 2006-08-29T09:33:15Z Luqman 401 '''Gurîza''', gundekî navça [[Kerboran]] a ser bi [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 12555 44154 2006-08-29T09:33:05Z Luqman 401 '''Gêrê''', gundekî navça [[Kerboran]] a ser bi [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 12556 44153 2006-08-29T09:32:38Z Luqman 401 '''Guhêrê''', gundekî navça [[Kerboran]] a ser bi [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 12557 44151 2006-08-29T09:32:25Z Luqman 401 '''Emara''', gundekî navça [[Kerboran]] a ser bi [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 12558 44157 2006-08-29T09:34:06Z Luqman 401 Mistê çû cihê Miştê: Navê rastî #REDIRECT [[Miştê]] 12559 44163 2006-08-29T09:39:55Z Luqman 401 Gundikê Azimê çû cihê Gundikê Ezîmê: Navê rastî #REDIRECT [[Gundikê Ezîmê]] 12560 44165 2006-08-29T09:40:28Z Luqman 401 Gundikêhaci çû cihê Gundikê hacî: Navê rastî #REDIRECT [[Gundikê hacî]] 12561 44166 2006-08-29T09:41:30Z Luqman 401 '''Xirbihê Kêryanê''', gundekî navça [[Kerboran]] a ser bi [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 12562 52110 2006-10-15T13:48:05Z Luqman 401 Redirecting to [[Xirbê Şabikê]] #redirect[[Xirbê Şabikê]] 12563 44168 2006-08-29T09:44:59Z Luqman 401 '''Dêrişk''', gundekî navça [[Kerboran]] a ser bi [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 12564 52109 2006-10-15T13:46:59Z Luqman 401 Redirecting to [[Serdêf]] #redirect[[Serdêf]] 12565 44171 2006-08-29T09:53:02Z Luqman 401 '''Ziving''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Base|Baseyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Baseyê]] 12566 52112 2006-10-15T13:56:02Z Luqman 401 Redirecting to [[Zivinga Çelo]] #redirect[[Zivinga Çelo]] 12567 44173 2006-08-29T09:57:57Z Luqman 401 '''Êlî''', gundekî grêdayî navça [[Wêranşar]] a ser bi [[Riha|Rihayê]] ve ye. {{kurt}} [[kategorî: gundê Wêranşarê]] 12568 47717 2006-09-17T16:35:59Z Erdal Ronahi 2 '''Islahiye''', [[Navçe|Navçeyek]] grêdayî [[Dîlok|Dîlokê]] ye. Nifûsa wê 80174 e. {{kurt}} [[kategorî:navçeya Dîlokê]] 12569 50261 2006-10-10T14:57:29Z Erdal Ronahi 2 '''Kargamiş''', [[Navçe|navçeyek]] grêdayî [[Dîlok|Dîlokê]] ye. Nifûsa wê 13515 e. {{kurt}} [[kategorî: navçeya Dîlokê]] 12570 50460 2006-10-10T17:54:10Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî: navçeya Dîlokê]] '''Nurdax''', [[Navçe|navçeyek]] gırêdayî [[Dîlok|Dîlokê]] ye. Nifûsa wê 29199 e. {{kurt}} [[kategorî: navçeya Dîlokê]] 12571 47720 2006-09-17T16:37:05Z Erdal Ronahi 2 '''Tixbişar''' (tr:''Oğuzeli''), [[Navçe|navçeyek]] grêdayî [[Dîlok|Dîlokê]] ye. Nifûsa wê 33539 e. {{kurt}} [[kategorî: navçeya Dîlokê]] 12572 50457 2006-10-10T17:52:06Z Erdal Ronahi 2 '''Çinçin''', (tr: ''Yavûzelî'') [[Navçe|navçeyek]] grêdayî [[Dîlok|Dîlokê]] ye. Nifûsa wê 21479 e. {{kurt}} [[kategorî: navçeya Dîlokê]] 12573 62571 2007-01-01T20:12:37Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Kilis (provincija)]] '''Kilîs''', 1995 bû bajar. Berê [[Navçe|navçeyek]] grêdayî [[Dîlok|Dîlokê]] bû. Nifûsa wê 80594 e. Di Kilîsê bi piranî kurd dijîn. {{kurt}} {{bajarên Tirkiyê}} {{bajar kurd}} [[az:Kilis (vilayət)]] [[bs:Kilis (provincija)]] [[de:Kilis (Provinz)]] [[en:Kilis Province]] [[es:Provincia de Kilis]] [[fr:Kilis (province)]] [[id:Provinsi Kilis]] [[lv:Kilisas province]] [[nl:Kilis (provincie)]] [[pt:Kilis (província)]] [[sv:Kilis (provins)]] [[tr:Kilis (il)]] [[zh:基利斯省]] 12574 50461 2006-10-10T17:54:19Z Erdal Ronahi 2 '''Elbey''', [[Navçe|navçeyek]] grêdayî [[Dîlok|Dîlokê]] ye. Nifûsa wê 8312 ye. {{kurt}} [[kategorî: navçeya Dîlokê]] 12575 50462 2006-10-10T17:54:45Z Erdal Ronahi 2 [[kategorî: navçeya Dîlokê]] '''Polateli''', [[Navçe|Navçeyek]] grêdayî [[Dîlok|Dîlokê]] ye. Nifûsa wê 5917 ye. {{kurt}} [[kategorî: navçeya Dîlokê]] 12576 50463 2006-10-10T17:54:52Z Erdal Ronahi 2 '''Mûsabeyli''', [[Navçe|Navçeyek]] grêdayî [[Dîlok|Dîlokê]] ye. Nifûsa wê 15085 e. {{kurt}} [[kategorî: navçeya Dîlokê]] 12577 50387 2006-10-10T16:11:20Z Erdal Ronahi 2 '''Kovancilar''', [[Navçe|navçeyek]] grêdayî [[Mezra|Mezrayê]] ye. Nifûsa bajêr 43293 ye. {{kurt}} [[Kategorî:navçeya Elezîzê]] 12578 48972 2006-10-01T11:39:42Z Thogo 540 Reihenfolge '''Bacin''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. Gundê ku îro şêniyê wê jê koçkirine, gundekî ku ola [[Êzidîtî|Êzîdîtiyê]] diparêzê ye. Bacin di diyarmendên navdariya Kurdiatran û bi taybetî jî di derdorên herema Midyadê û bêtirin jî di derbarên rêkxirawanî civakî û sosyal jî xwedî nav û denga. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12579 44395 2006-08-31T09:08:14Z Silêman 10 '''Baqisyan''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. Hejmara şêniyên gundê ku ji Midyadê 35 kîlometreyan dûr e, îro 93 ye. Şêniyên gund pirranî [[mesîhî|mesîhiyên]] [[Suryanî]] ne, berê hejmara şêniyan bêtir bû lê ji ber sedemên cihê û ji ber şerê li Kurdistanê ev hejmar gelekî kêm bû. Baqisyan li rojhilatê Midyadê ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12580 44200 2006-08-29T10:47:41Z Luqman 401 '''Batê''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12581 44201 2006-08-29T10:47:48Z Luqman 401 '''Behwar''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12582 44202 2006-08-29T10:47:56Z Luqman 401 '''Dibenê''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12583 44397 2006-08-31T09:14:34Z Silêman 10 '''Hax''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. Gund li rojhilatê Midyadê ye û 30 kîlometreyan dûrî navçeyê ye. Dêra Gund ku ji bo bîranîna diya [[Hz. Îsa]] hatiye damezrandin yek ji kevintirîn dêrên [[Xirîstiyan|Xirîstiyanan]] û [[Suryanî Qedîm]] e. Li mihrîcaneke bîranîna damezrandina Dêra Haxê heye kuk jê re [[Şêhra Haxê]] tê gotin. Hejmara şêniyên vî gundî jî kêm bûye û niha li gor daneyên fermî 112 kes li gund dijîn. Ji 18 malbatên li gund dijîn 2 [[Misilman]], ên din Xirîstiyan in. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12584 44204 2006-08-29T10:48:24Z Luqman 401 '''Helex''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12585 44205 2006-08-29T10:48:32Z Luqman 401 '''Hêştirek''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12586 44206 2006-08-29T10:48:40Z Luqman 401 '''Kefnas''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12587 44207 2006-08-29T10:48:48Z Luqman 401 '''Kefrê''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12588 52369 2006-10-16T15:49:30Z Luqman 401 Redirecting to [[Kefsenk]] #redirect[[Kefsenk]] 12589 44210 2006-08-29T10:49:34Z Luqman 401 '''Êwert''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12590 44211 2006-08-29T10:50:31Z Luqman 401 '''Sîtê''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12591 54019 2006-10-23T19:30:39Z 80.141.73.8 '''Selhê''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. Li Selhe 200 xane hene û hejmara şêniyên wê 786 e. Gundê ku li bakur-rojhilatê Midyadê ye û jê 15 kîlometreyan dûr e di dawiya salên 1980#î de û di destpêka salên 1990#î de rastî gelek êrîşên [[artêşa Tirk]] hat. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12592 44213 2006-08-29T10:50:47Z Luqman 401 '''Pîrkan''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12593 44214 2006-08-29T10:50:54Z Luqman 401 '''Qertmîn''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12594 44215 2006-08-29T10:51:00Z Luqman 401 '''Mizîzex''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12595 50133 2006-10-10T11:11:57Z Luqman 401 Çend cihên bi vî navî hene: # [[Mesken (Midyad)]] # [[Mesken (Nazmiye)]] {{cudakirin}} 12596 44393 2006-08-31T09:05:16Z Silêman 10 '''Kevirzê''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. Di vî gundî de nêzî 50 xaneyan hene û gund li rojhilatê Midyadê 30 kîlometreyan jê dûr e. Hejmara şêniyan 279 e. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12597 44218 2006-08-29T10:51:19Z Luqman 401 '''Kerşaf''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 12598 50270 2006-10-10T15:02:13Z Erdal Ronahi 2 Qerekoyunlu çû cihê Qerekoyunlu, Qers '''Qerekoyunlu''', [[Navçe|navçeyek]] grêdayî [[Qers|Qersê]] ye. Nifûsa bajêr 15816 ye. {{kurt}} [[Category:Navçeya Qersê]] 12599 50464 2006-10-10T17:55:34Z Erdal Ronahi 2 '''Çêlîkhan''', [[Navçe|navçeyek]] [[Semsûr|Semsûrê]] ye. Nifûsa bajêr 19697 e û pîvana erdê jî 584 km² ye. Navçe 60 km li bakûrê Semsûrê ye. {{kurt}} [[kategorî: navçeya Semsûrê]] 12600 50466 2006-10-10T17:56:34Z Erdal Ronahi 2 '''Sincik''', [[Navçe|navçeyek]] [[Semsûr|Semsûrê]] ye. Nifûsa bajêr 21 490 e. {{kurt}} [[kategorî: Navçeya Semsûrê]] 12601 50465 2006-10-10T17:56:30Z Erdal Ronahi 2 Navçeya Semsûrê '''Tut''', [[Navçe|navçeyek]] [[Semsûr|Semsûrê]] ye. Nifûsa bajêr 18 396 e. {{kurt}} [[kategorî: Navçeya Semsûrê]] 12602 58917 2006-11-29T18:06:28Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[ar:ويزي-ويغ]] '''WYSIWYG''' (xwendina wî /wîziwîg/), bi kûrtî ''What You See Is What You Get'' bi wateyê ''Çi dibînin Ev digirînin''ê, yek jî beranemeyen [[komputer]]ê bo nivîsandin e, û karê wî jî serêrastkirinê nivîsan ji bona amadekirinê dîtinek wekî [[Web]] ([[HTML]])ê. Bi piranî ji bona çêkirina malperên internet ji aliya bikarhênerên destpêk tê bikaranîn. [[Category:Kompûter]] [[ar:ويزي-ويغ]] [[bg:WYSIWYG]] [[ca:WYSIWYG]] [[cs:WYSIWYG]] [[da:WYSIWYG]] [[de:WYSIWYG]] [[en:WYSIWYG]] [[eo:WYSIWYG]] [[es:WYSIWYG]] [[fi:WYSIWYG]] [[fr:WYSIWYG]] [[he:WYSIWYG]] [[hr:WYSIWYG]] [[hu:WYSIWYG]] [[it:WYSIWYG]] [[ja:WYSIWYG]] [[ko:위지위그]] [[lt:WYSIWYG]] [[nl:WYSIWYG]] [[no:WYSIWYG]] [[pl:WYSIWYG]] [[pt:WYSIWYG]] [[ro:WYSIWYG]] [[ru:WYSIWYG]] [[sk:WYSIWYG]] [[sl:WYSIWYG]] [[sv:WYSIWYG]] [[th:WYSIWYG]] [[tr:WYSIWYG]] [[vi:WYSIWYG]] [[zh:所見即所得]] 12604 63213 2007-01-05T13:42:37Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[en:Île-de-France (region)]] [[Wêne:Île-de-France flag.svg|thumb|300px|Alê Île-de-France]] [[Wêne:Île-de-France map.png|thumb|300px|Nexşê Île-de-France]] '''Île-de-France''' (''Îl do Frans'' bixwîne) (bi [[kurdî]]: ''Girava [[Fransa]]'') hêrema mezintirîn Fransayê ye û li li Bakûrê vî welatî ber bi navendê ve ye. Paytexta Fransayê Parîs û çend bajarên mezin li vê herêmê ne. Ev hêrem 8 wilayetên Fransewî digre nav xwe: [[Essonne]], [[Hauts-de-Seine]], [[Parîs]], [[Seine-Saint-Denis]], [[Seine-et-Marne]], [[Val-de-Marne]], [[Val-d'Oise]], [[Yvelines]]. Li wir nezîkî 11 mîlyon kesî dijîn. ==Lînkên derve== * [http://www.iledefrance.fr/ Malpera fermî fransizî] * [http://www.paris-ile-de-france.com/ Malperek rêberê hêremêyê û bi fransizî] {{commons|Île-de-France}} [[Kategorî:Fransa]] [[af:Île-de-France]] [[an:Isla de Franzia]] [[ca:Illa de França]] [[cs:Île-de-France]] [[da:Île-de-France]] [[de:Île-de-France]] [[en:Île-de-France (region)]] [[eo:Pariza Regiono]] [[es:Isla de Francia]] [[et:Île-de-France]] [[eu:Frantziako Uhartea]] [[fi:Île-de-France]] [[fr:Île-de-France]] [[frp:Ila-de-France]] [[he:איל דה פרנס]] [[hr:Île-de-France]] [[hu:Île-de-France]] [[id:Île-de-France]] [[io:Insulo di Francia]] [[it:Île-de-France]] [[ja:イル＝ド＝フランス地域圏]] [[ka:პარიზის რეგიონი]] [[ko:일드프랑스]] [[lad:Ile-de-France]] [[lt:Il de Fransas]] [[nl:Île-de-France]] [[nn:Île-de-France]] [[no:Ile-de-France]] [[oc:Illa de França]] [[pl:Île-de-France]] [[pt:Île-de-France]] [[ro:Île-de-France]] [[ru:Иль-де-Франс (регион)]] [[sk:Île-de-France (región)]] [[sl:Île-de-France]] [[sr:Париски регион]] [[sv:Île-de-France]] [[vi:Île-de-France]] [[zh:法兰西岛]] 12605 66359 2007-01-24T19:36:45Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sq:World Wide Web]] '''World Wide Web''' ('''WWW''' anjî bi hesanî '''Web''') cîheke [[agahî]] xwendin-nivîsandina yê cîhanî ye. Wek ''çavkanî'' tên zanin, bi kûrtî û tenê ye, dokumanên nivîskî, wêne, multimedia û her wek agahiyên din, gerîna nasîkerê cîhanî bi [[Uniform Resource Identifier]]s (URIs) peyda dibin kû rêya hesantirê ji bona hundir ketinê wî. Web yek jî bernameyên Internetê ye, bi postaya elektronîk, mesajgerê zû, Usenet, hwd. Web piştiya salan [[Internet]]ê de hat îcad kirin, lê Web bi xwe îmkanên bona gelê da û ne wekî Internetê bû. [[Category:Înternet]] [[ar:الشبكة العالمية]] [[bg:World Wide Web]] [[br:World Wide Web]] [[bs:World Wide Web]] [[ca:Web]] [[cs:World Wide Web]] [[da:World Wide Web]] [[de:World Wide Web]] [[el:Παγκόσμιος Ιστός]] [[en:World Wide Web]] [[eo:TTT]] [[es:World Wide Web]] [[et:Veeb]] [[eu:World Wide Web]] [[fa:وب جهان‌گستر]] [[fi:World Wide Web]] [[fr:World Wide Web]] [[ga:An Gréasán Domhanda]] [[gl:World Wide Web]] [[he:World Wide Web]] [[hr:World Wide Web]] [[hu:Világháló]] [[ia:World Wide Web]] [[id:World Wide Web]] [[ilo:Web]] [[it:World Wide Web]] [[ja:World Wide Web]] [[ko:월드 와이드 웹]] [[la:Tela totius terrae]] [[lb:World Wide Web]] [[lt:Žiniatinklis]] [[lv:Globālais tīmeklis]] [[ml:വേള്‍ഡ് വൈഡ് വെബ്]] [[nl:Wereldwijde web]] [[nn:Verdsveven]] [[no:World Wide Web]] [[pl:World Wide Web]] [[pt:World Wide Web]] [[rm:World Wide Web]] [[ro:World Wide Web]] [[ru:Всемирная паутина]] [[sh:World Wide Web]] [[simple:World Wide Web]] [[sk:World Wide Web]] [[sl:Splet]] [[so:World Wide Web]] [[sq:World Wide Web]] [[sv:World Wide Web]] [[th:เวิลด์ไวด์เว็บ]] [[tr:Dünya Çapında Ağ]] [[uk:Всесвітня павутина]] [[ur:جال محیط عالم]] [[vi:World Wide Web]] [[zh:万维网]] 12606 44276 2006-08-29T21:07:13Z Bangin 450 -ziman (ne rastin), +cudakirin Bi wateya: * [[Tor (komputer)]], bi navê îngilîzî Web an jî Net * [[World Wide Web]] an jî "''the Web''", sîstemek hypertextê ye ku ji bo çêkirina [[Rûpelên web]]an û barkirina pelên tên bikaranîn, Internet ava dikin, * [[Web.com]], yek ji şîrketan kû bona gel xîzmetên malperên bêpere dide. * Yekemîn gerokê cîhanê ye, binere [[World Wide Web]]. {{cudakirin}} 12607 45343 2006-09-04T07:54:17Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect [[Şanoya kurdî]] 12608 64592 2007-01-14T15:15:35Z Luqman 401 Bend bûjenên drêj, zirav, dikarin werin tewandin û karê girêdanê bi wan ve dikare were kirin, in. Mînak bendên [[sol|solan]], prêzê [[gîha]] pê tê girêdan. * [[Ta]] * [[Şirît]] * [[Prêz]] * [[Kap]] {{kurt}} [[Kategorî:tekstîl]] 12609 60208 2006-12-12T07:05:15Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[eo:Fadeno]], [[qu:Q'aytu]] '''Ta''' daringek bingehîn ê [[bestir]] (tekstîl) e. Ta drêj û zrav e, dikare were ristin û hevrêsîn, da ku çek (kinc), caw û xalîçe pê werin darxistin. [[Kategorî:çilagî]] [[de:Faden]] [[eo:Fadeno]] [[qu:Q'aytu]] 12610 66159 2007-01-23T17:15:42Z Bangin 450 -jêbirin '''Şirît''' an '''şêrît''' ji [[qaşil|qaşilê]] derve bo veder û [[têl|têlên]] hundir bo guhêztina lehiya karebê an salixan (data) pêktê. [[Kategorî:Muzîk]] 12614 44299 2006-08-30T10:14:20Z Erdal Ronahi 2 Çiyayê Brokeback (Fîlm) çû cihê Çiyayê Brokeback: (fîlm) hewcet nake '''Çiyayê Brokeback''' (en: ''Brokeback Mountain'') fîlmeke bi nav û deng e. [[Ang Lee]], sînemavanê bi xelata [[Oscar|Oscarê]] ye. Filma wî, "Çîyayê Brokeback", evîna bibandor di navbera du xortên gavan, (engl.: [[kow boy]]) dide perda sînemayê. Çîyayê Brokeback sê peruyê oscar di qadên derhênerê herî baş, senaryoya lêrikibandina herî baş û stranê orjÎnala herî baş. [[Kategorî:Fîlm]] 12615 44301 2006-08-30T10:14:41Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Çiyayê Brokeback]] #REDIRECT [[Çiyayê Brokeback]] 12618 44279 2006-08-29T21:51:44Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Dîlok]] 12619 45340 2006-09-04T07:54:11Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Çiyayê Brokeback]] 12620 44300 2006-08-30T10:14:20Z Erdal Ronahi 2 Çiyayê Brokeback (Fîlm) çû cihê Çiyayê Brokeback: (fîlm) hewcet nake #REDIRECT [[Çiyayê Brokeback]] 12621 44302 2006-08-30T10:28:44Z Luqman 401 [[wêne:Lake victoria NASA.jpg|thumb|Gola Viktoria]] '''Gola Viktoria''', gola herî mezin a [[Efrîka|Efrîkayê]] û çaremîn gola mezintirîn a cîhanê ye (68 100 km²). Ev gol kaniya [[Nîl|Nîla]] Spî (Bahr-el-Abiad) ye. Li ser sînorê [[Kenya]], [[Ûganda]] û [[Tanzaniya|Tanzaniyayê]] ye {{kurt}} [[Kategorî: Gol]] 12622 47453 2006-09-14T14:03:55Z Erdal Ronahi 2 Li vir her tiştên [[Fransa]] ne. [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Ewropa]] 12624 66732 2007-01-27T11:58:45Z Luqman 401 '''Yarî''', [[Terîqat|teriqatek]] [[edebiyata kurdî]] bû û ji hêla [[Behlûlê Mahî]] ve di sedsala heştem de hatibû saz kirin. Ev terîqat nêzîkî 400 salan jiya. Ev terîqat bi [[zarava loranî]] berhemên xwe dinivisandin. Endamên vê terîqatê bi piranî jin bûn.16 edebiyatvanê jinikê kurd derxistiye.armanca vê terîqet serbilindkirina olê zerduşti ye. {{kurt}} [[Kategorî:wêje]] 12625 44326 2006-08-30T15:47:55Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Şanoya kurdî]] #redirect[[Şanoya kurdî]] 12626 44323 2006-08-30T15:47:46Z Erdal Ronahi 2 Şanoya Kurdî çû cihê Şanoya kurdî #REDIRECT [[Şanoya kurdî]] 12628 44332 2006-08-30T15:53:16Z Erdal Ronahi 2 Yari çû cihê Yarî: kurdî xerab e #REDIRECT [[Yarî]] 12631 44368 2006-08-31T07:56:22Z Luqman 401 Ala Walonîstanê Ala Walonîstanê 12632 44489 2006-08-31T14:22:29Z Luqman 401 [[wêne:belgium_wallonia.jpg|thumb|Ala Wallonîstanê]] '''Wallonistan''' (di sala [[1980|1980an]] da navê fermî bû herêma Wallon, bi wallonî navê wê: Walonreye û Waloneye ye.), yek ji sê herêmên [[Belçîka]] ya [[Federasyon|Federal]] e. Ji sedî 55 ê axa Belçîkayê ye. Zimanê fermî [[Fransî]] û [[Elmanî]] ye, paytexta wê [[Namûr]] e. [[wêne:BelgieGewestenkaart.png|thumb|Herêmên Belçîkayê <br/>Herêma Brukselê-Paytext (<span style="color: #0000A0">'''Şîn'''</span>) <br/> Herêma Wallonan (<span style="color: #A00000">'''Sor'''</span>)<br/> Herêma Flamanan (<span style="color: #A0A000">'''Zer'''</span>)]] {{kurt}} [[kategorî: Belçîka]] 12633 44371 2006-08-31T07:59:41Z Luqman 401 Walonistan çû cihê Wallonîstan: rastnivîs #REDIRECT [[Wallonîstan]] 12635 44483 2006-08-31T14:17:42Z Bangin 450 bere heye #redirect[[Burkîna Faso]] 12636 45314 2006-09-04T07:51:33Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Burkîna Faso]] 12637 44377 2006-08-31T08:26:28Z Luqman 401 Ala Gînê Ala Gînê 12638 44449 2006-08-31T12:59:37Z Luqman 401 [[wêne:gine.jpg|thumb|Ala Gînê]] '''Kovara Gînê''', welatekî Bakur-Rojavayê Efrîkayê ye. Li bakurê Gînê [[Senegal]], [[Gînê Bîsso]], li başûr [[Sîerra Leone]] û [[Lîberya]], li rojhilat [[Malî]] û li rojava [[Okyanûsa Atlasê]] heye. Paytexta Gînê [[Conakry]] ye. Nifûsa Gînê 7 775 065 e û zimanê fermî [[fransî]] ye. [[wêne:Guinee_carte.png|thumb|Nexşeyê Gînê]] {{kurt}} [[kategorî: dewlet]] 12639 44380 2006-08-31T08:28:27Z Luqman 401 Gîne çû cihê Gînê: rastnivîs #REDIRECT [[Gînê]] 12640 44381 2006-08-31T08:43:56Z Luqman 401 Ala Haîtî Ala Haîtî 12641 44448 2006-08-31T12:56:54Z Luqman 401 [[wêne:haiti.jpg|thumb|Ala Haîtî]] '''Haîtî''', welatekî [[Amerîkaya Bakur]] e û di nav gravên rojava yên '''[[Hîspanyola]]''' de ye. Paytexta Haîtiyê '''[[Port-au-Prince]]''' e. Navê wê yê kevn '''Saint-Domingue''' e. Piştî Şoreşa Haîtiyan ([[1791]]-[[1803]]) ku artêşa [[Napolyon]] ji gravê derxist, Welatê Haîtî di sala [[1804]]'an de bû yekemîn dewletê reşikan ê serbixwe. Nifûsa Haîtî 7 527 817 ye û zimanê fermî Fransî û zimanê haîtî ye. [[wêne:Haiti_map.png|thumb|Nexşeyê Haîtî]] {{kurt}} [[kategorî: dewlet]] 12643 44387 2006-08-31T08:51:45Z Silêman 10 Selahadînê Eyûbî çû cihê Silhedînê Eyûbî: bilêvkirina Kurmancî ya navê Selahaddîn, Silhedîn e. #REDIRECT [[Silhedînê Eyûbî]] 12644 44389 2006-08-31T08:52:44Z Silêman 10 Sihedînê Eyûbî çû cihê Silhedînê Eyûbî: tîpek kêm bû #REDIRECT [[Silhedînê Eyûbî]] 12645 44394 2006-08-31T09:06:50Z Luqman 401 Ala Komara Kongo Ala Komara Kongo 12646 44447 2006-08-31T12:54:50Z Luqman 401 [[wêne:kongo.jpg|thumb|Ala Komara Kongo]] '''Komara Kongo''' ('''''Kongo-Brazaville''''' jî tê gotin), welatekî rojavayê [[Efrîqa|Efrîqayê]] ye. Welatên cîran ên Kongoyê, [[Gabon]], [[Kamerûn]], [[Komara Efrîqaya Navîn]], û [[Komara Demokratîk a Kongoyê]] ye. Li rojavayê Kongo [[Okyanûsa Atlasê]] heye. [[Kolonî|Koloniyek]] kevn a [[Fransa|Fransayê]] ye û di sala [[1960]]'an de bûye serbixwe. Paytexta vî dewletî [[Brazaville]] e û Nifûs jî 2.954.258 e. [[wêne:Congo_Republique_carte.gif|thumb|Nexşeyê Komara Kongo]] {{kurt}} [[kategorî: Dewlet]] 12647 44398 2006-08-31T09:15:40Z Silêman 10 Redirecting to [[Îsa]] #redirect [[Îsa]] 12649 44402 2006-08-31T09:18:56Z Silêman 10 Xiristiyantî çû cihê Xirîstiyanî: rastnivîs #REDIRECT [[Xirîstiyanî]] 12650 44404 2006-08-31T09:19:26Z Silêman 10 Xiristiyanî çû cihê Xirîstiyanî #REDIRECT [[Xirîstiyanî]] 12651 44419 2006-08-31T11:11:34Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xirîstiyanî]] #redirect[[Xirîstiyanî]] 12652 44409 2006-08-31T09:32:37Z Luqman 401 Ala Malî Ala Malî 12653 44487 2006-08-31T14:21:24Z Bangin 450 [[wêne:ala_mali.jpg|thumb|Ala Malî]] '''Malî''', welatekî Efrîqaya rojava ye. Cîranên Malî; li bakur [[Morîtanya]] û [[Cezeyêr]], li rojava [[Nîjer]], li başûr [[Burkîna Faso]] û [[Berderya Aç]], li başûr rojava [[Gînê]], li rojava [[Senegal]], in. Malî koloniyek kevn ê Fransayê ye. Di sala 1960'an de bûye serbixwe. Paytexta Malî, '''[[Bamako]]''' ye. Nifûsa Malî 11 008 518 e û ji sedî 85 [[misilman]] in. Zimanê fermî Fransî ye. [[wêne:Mali carte.png|thumb|Nexşeyê Malî]] {{kurt}} [[kategorî: Dewlet]] 12654 44411 2006-08-31T09:57:13Z Luqman 401 Ala Monako Ala Monako 12655 53952 2006-10-23T15:18:03Z KureCewlik81 295 [[wêne:ala_Monaco.jpg|thumb|Ala Monako]]'''Mîrzatiya Monako''' (''fr: La Principauté de Monaco'') bi axa xwe ya 1.95km² yî piştî [[Vatîkan|Vatîkanê]] duyemîn welatê herî biçûk ê cîhanê ye. Ji xeynî vê Monako gorî rêjeya axa xwe welatê herî zêde mirov têde dîjîn (2004) e. Li qeraxê [[Derya Spî]], di nav sînorên [[Fransa|Fransayê]] de ye û nêzîkî [[Îtalya|Îtalyayê]] ye. Paytexta Monako, Monako ye. Nifûsa Monako 31 842 ye û zimanê fermî [[Fransî]] û [[monêgask]] e. [[wêne:Monaco-carte.jpg|thumb|Nexşeyê Monaco]] {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[kategorî: Dewlet]] 12656 44415 2006-08-31T10:01:12Z Luqman 401 Komara Efriqaya Navîn çû cihê Komara Efrîqaya Navîn: rastnivîs #REDIRECT [[Komara Efrîqaya Navîn]] 12657 44491 2006-08-31T14:23:47Z Bangin 450 [[wêne:Flag of Rwanda.svg|thumb|Ala Rwanda]] '''Rwanda''', welatekî Efrîqa navîn e. Rwanda tê wateya "Welatê Hezar Gir" (''bi fransî: Pays des Mille Collines''). Cîranên Rwandayê, [[Komara Kongo ya Demokratîk]], [[Uganda]], û [[Tanzanya]] ne. ji ber [[jenosîd|jenosîda]] sala 1994'an ku nêzîkî milyonek kes miribûn, navê rwandayê zêdetir li cîhanê hat bihîstin. Paytexta Rwanda '''Kîgalî''' ye. Nifûsa Rwanda 8 387 000 e. Zimanê fermî; '''[[Kînyarwanda]]''' (li Riwanda herkes bi vî zimanî dizane), [[fransî]] (5%) û [[îngilîzî]] (2%) ye. Di 1 tîrmeh [[1962]]'an de serxwebûniya xwe îlan kiriye. [[wêne:Carte Rwanda.png|thumb|Nexşeyê Rwanda]] {{kurt}} [[kategorî: dewlet]] 12658 44432 2006-08-31T11:41:26Z Luqman 401 Rûwanda çû cihê Rwanda: rastnivîs #REDIRECT [[Rwanda]] 12659 46591 2006-09-08T10:33:13Z Luqman 401 [[wêne:Flag of Senegal.svg|thumb|Ala Senegalê]] '''Senegal''', welatekî [[Efrîqa]] rojava ye. Cîranên Senegalê; li bakur û rojava [[Morîtanya]], li rojava [[Malî]], li başûr [[Gînê]] û [[Gînê-Bîzo]] hene. Rojavayê Senegalê jî [[Okyanûsa Atlantîk]] heye. Ji xeynî van dewletan, [[Gambiya]] welatekî ku ji Okyanûsê dest pê dike û hetanî sêsed km dikeve nav axa Senegalê. Di sala 1960'an de ji Fransayê serxwebûniya xwe bidest xistiye. Paytexta Senegalê '''[[Dakar]]''' e. Nifûsa wî 11 658 000 e û zimanê fermî [[Fransî]] ye. [[wêne:Senegal carte.png|thumb|Nexşeya Senegalê]] {{kurt}} [[kategorî: dewlet]] 12660 65305 2007-01-18T20:34:45Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Togo]] [[wêne:Flag of Togo.svg|thumb|Ala Togoyê]] '''Togo''', welatekî [[Efrîqa]] rojava ye û yek ji welatên herî biçûk ê Efrîqayê ye (56 785 km²). Cîranên Togoyê; li bakur [[Bûrkîna Faso]], li rojava [[Bênîn]] û li rojhilat [[Gana]] ne. Paytexta Togoyê '''Lomê''' ye. Nifûsa Togo 5 399 236 e û ji xeynî [[fransî]] gellek zimanên din ên fermî hene (''Êwê an Mîna, Kabiyê, Moba, Cotokolî...''). Togo di sala [[1960]]'an de serxwebûniya xwe bidest xistiye. [[wêne:Togo carte.gif|thumb|Nexşeyê Togoyê]] {{kurt}} [[kategorî: dewlet]] [[af:Togo]] [[am:ቶጎ]] [[an:Togo]] [[ar:توغو]] [[ast:Togo]] [[az:Toqo]] [[bg:Того]] [[bm:Togo]] [[bs:Togo]] [[ca:Togo]] [[cs:Togo]] [[cy:Togo]] [[da:Togo]] [[de:Togo]] [[el:Τόγκο]] [[en:Togo]] [[eo:Togolando]] [[es:Togo]] [[et:Togo]] [[eu:Togo]] [[fa:توگو]] [[fi:Togo]] [[fr:Togo]] [[frp:Togô]] [[gd:Togo]] [[gl:Togo]] [[he:טוגו]] [[hr:Togo]] [[ht:Togo]] [[hu:Togo]] [[id:Togo]] [[ilo:Togo]] [[io:Togo]] [[is:Tógó]] [[it:Togo]] [[ja:トーゴ]] [[ka:ტოგო]] [[ko:토고]] [[ks:टोगो]] [[kw:Togo]] [[la:Togum]] [[lt:Togas]] [[lv:Togo]] [[mk:Того]] [[ms:Togo]] [[nds:Togo]] [[nl:Togo]] [[nn:Togo]] [[no:Togo]] [[oc:Tògo]] [[pam:Togo]] [[pl:Togo]] [[pt:Togo]] [[qu:Togo]] [[rm:Togo]] [[ro:Togo]] [[ru:Того]] [[sa:टोगो]] [[se:Togo]] [[sh:Togo]] [[simple:Togo]] [[sk:Togo]] [[sl:Togo]] [[sq:Togo]] [[sr:Того]] [[sv:Togo]] [[sw:Togo]] [[tg:Того]] [[tl:Togo]] [[tr:Togo]] [[ug:توگو]] [[uk:Тоґо]] [[uz:Togo]] [[vi:Togo]] [[vo:Togoän]] [[zh:多哥]] [[zh-min-nan:Togo]] 12661 44435 2006-08-31T12:20:44Z Luqman 401 Nexşeyê Togoyê Nexşeyê Togoyê 12663 44440 2006-08-31T12:42:26Z Luqman 401 [[wêne:Flag of Vanuatu.svg|thumb|Ala Vanûatû]]'''Komara Vanûatû''', welatek ku yek ji sê komên herî zêde ên [[Grav|gravanên]] [[Okyanûsa Pasîfîk|Okyanûsa Pasîfîkê]] pêk tê ye (''fr: Mélanésie''). Vanûatû 1 750 km li rojhilatê Awûstralyayê ye. Paytexta Vanûatû '''[[Port-Vîla]]''' ye. Nifûsa Vanûatû 192 910 e û zimanê fermî; Bîşlamar, îngilîzî û fransî ye. Vanûatû di sala 1980'an de ji [[Brîtanya]] û [[ Fransa|Fransayê]] serxwebûniya xwe bi dest xistiye. [[wêne:Vanuatu-map.jpg|thumb|Nexşeyê Vanûatû]] {{kurt}} [[kategorî: dewlet]] 12664 44438 2006-08-31T12:40:08Z Luqman 401 Nexşeyê Vanûatû Nexşeyê Vanûatû 12665 44442 2006-08-31T12:45:05Z Luqman 401 Nexşeyê Rwanda Nexşeyê Rwanda 12666 44443 2006-08-31T12:47:31Z Luqman 401 Nexşeyê Monaco Nexşeyê Monaco 12668 44446 2006-08-31T12:52:23Z Luqman 401 Nexşeyê Malî Nexşeyê Malî 12670 56116 2006-11-13T13:49:13Z Erdal Ronahi 2 '''Mîrza Mihemmed''' yek ji lehengên navdarên [[çîrok|çîrokên]] Kurdî ye. Mîrza Mihemmed kesayetiyeke pozîtîv e. Merd, wêrek, parvekar, biûjdan, têkoşer û bisebr e. Hin caran şerkar e, hin caran miroveke ji rêzê ye. Bi pirranî ji çînên bindest e. Bi hêsanî nebe jî di hemî çîrokan de biserdikeve. [[Kategorî:Çîrokên Kurdî]] 12671 44461 2006-08-31T13:35:13Z Luqman 401 Nexşeyê Nîjeryayê Nexşeyê Nîjeryayê 12672 44462 2006-08-31T13:36:59Z Luqman 401 Ala Nîjerya Ala Nîjerya 12673 44495 2006-08-31T14:26:04Z Bangin 450 [[wêne:ala_Nigeriya.jpg|thumb|Ala Nîjeryayê]] '''Nîjerya''', welatekî rojavayê [[Efrîqa|Efrîqayê]] ye. Ji sala 1991'an de ye paytexta Nîjerya '''bajarê nû [[Abûja]]''' ye. Nîjerya ji aliyê petrolê ve dewletekî dewlemend e û endamê [[OPEP]]'ê ye. Nîjerya bi nifûsa xwe ya 133 881 703 kesî dewletê herî qerebalix ê Efrîqayê ye. Zimanê fermî ê vî welatî [[îngilîzî]] ye. [[wêne:Nigeria_carte.jpg|thumb|Nexşeyê Nîjeryayê]] [[Kategorî:Dewlet]] 12674 44468 2006-08-31T13:51:58Z Luqman 401 Ala Morîtanya Ala Morîtanya 12675 44469 2006-08-31T13:52:07Z Crypto 305 Redirecting to [[Xwedê]] #redirect [[Xwedê]] 12676 44470 2006-08-31T13:52:24Z Luqman 401 Nexşeyê Morîtanya Nexşeyê Morîtanya 12677 66470 2007-01-25T14:39:50Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Muritanya]] [[wêne:ala_Moritaniya.jpg|thumb|Ala Morîtanya]]'''Morîtanya''', welatekî bakur-rojavayê Efrîqayê ye. Li rojava [[Okyanûsa Atlantîk]], li başûr-rojava [[Senegal]], li başûr-rojhilat û rojhilat jî [[Malî]], li rojhilat-bakur [[Cezayêr]] û li bakur jî [[çola Sahra]]yê heye. Gelê vî welatî [[misilman]] e. Paytexta Morîtanyayê '''Nouakchott''' e. Nifûsa Morîtanyayê 3 086 859 e û zimanê fermî [[erebî]] û [[fransî]] ye. [[wêne:nexse_Moritaniya.jpg|thumb|Nexşeyê Morîtanya]] {{kurt}} [[kategorî:dewlet]] [[af:Mauritanië]] [[am:ሞሪታኒያ]] [[an:Mauritania]] [[ang:Mauritania]] [[ar:موريتانيا]] [[ast:Mauritania]] [[bg:Мавритания]] [[bs:Mauritanija]] [[ca:Mauritània]] [[cs:Mauritánie]] [[da:Mauretanien]] [[de:Mauretanien]] [[en:Mauritania]] [[eo:Maŭritanio]] [[es:Mauritania]] [[et:Mauritaania]] [[eu:Mauritania]] [[fa:موریتانی]] [[ff:Moritani]] [[fi:Mauritania]] [[fr:Mauritanie]] [[frp:Môritanie]] [[gl:Mauritania]] [[he:מאוריטניה]] [[hr:Mauretanija]] [[hu:Mauritánia]] [[hy:Մավրիտանիա]] [[id:Mauritania]] [[ilo:Mauritania]] [[io:Mauritania]] [[is:Máritanía]] [[it:Mauritania]] [[ja:モーリタニア]] [[ka:მავრიტანია]] [[ko:모리타니]] [[kw:Moritani]] [[la:Mauretania]] [[lmo:Mauritània]] [[lt:Mauritanija]] [[lv:Mauritānija]] [[mk:Мавританија]] [[ms:Mauritania]] [[nds:Mauretanien]] [[nl:Mauritanië]] [[nn:Mauritania]] [[no:Mauritania]] [[oc:Mauritània]] [[pam:Mauritania]] [[pl:Mauretania]] [[pt:Mauritânia]] [[qu:Muritanya]] [[ro:Mauritania]] [[ru:Мавритания]] [[scn:Mauritania]] [[sh:Mauritanija]] [[simple:Mauritania]] [[sk:Mauritánia]] [[sl:Mavretanija]] [[sq:Mauritania]] [[sr:Мауританија]] [[sv:Mauretanien]] [[sw:Mauritania]] [[tg:Мавритания]] [[th:ประเทศมอริเตเนีย]] [[tl:Mauritania]] [[tr:Moritanya]] [[ug:ماۋرىتانىيە]] [[uk:Мавританія]] [[vi:Mauritanie]] [[vo:Mauritän]] [[wa:Moritanreye]] [[zh:毛里塔尼亚]] [[zh-min-nan:Mauritania]] 12678 44627 2006-08-31T19:22:08Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Ewropa]] 12679 44484 2006-08-31T14:18:48Z Bangin 450 Redirecting to [[Gînê]] #redirect[[Gînê]] 12680 44485 2006-08-31T14:19:11Z Bangin 450 Redirecting to [[Emerîkaya Bakur]] #redirect[[Emerîkaya Bakur]] 12681 44488 2006-08-31T14:21:53Z Bangin 450 Redirecting to [[Berderya Aç]] #redirect[[Berderya Aç]] 12682 44494 2006-08-31T14:25:50Z Bangin 450 Redirecting to [[Nîjerya]] #redirect[[nîjerya]] 12683 44502 2006-08-31T16:27:00Z Webmaster 3 Li vir kodên HTML ji bo rûpel çêkirinê ye. Li vir kodên HTML ji bo rûpel çêkirinê ye. 12684 44505 2006-08-31T16:59:48Z Crypto 305 Rêzimana kurdî çû cihê Rêzimanê kurdî: Peyvên bihevkirî herdem cinsiyeta rêzimanî a peyva dawî digirin. #REDIRECT [[Rêzimanê kurdî]] 12685 44629 2006-08-31T20:11:27Z Bangin 450 [[Image:Cavkaniya rupel bi html .png|thumb|341px|Minakekê kodên HTMLê bi [[rengîn kirinê rêzan]]ê û bi hecmarên hêzê ye.]] Di komputerê de, '''HyperText Markup Language''' (Zimanê Nîşandanê HîperNivîsar) ('''HTML''') [[Zimanê nîşandan|zimanêkî nîşandan]]î bona nîşankirinê [[rûpela web]]an bi çêkirinê [[HîperNivîsar]]û agahiyên din di navê Gerokêk Webê ye. HTML ji bo qalib kirinê agahiyên e &mdash; nîşandanê nivîsên wek sernav, paragraf, listkirin û bi piranî wekî wan, nimandinê wî, û heta dereceyeke daxuyanî dayin ji bona dokuman û wateye wî bikaranîn. Qalibê gramerê HTMLê HTML [[Document Type Definition|DTD]] ye û ji bona karanîne rêzên [[SGML]] hat avakirin. [[Kategorî:ziman]] [[Kategorî:înternet]] [[Kategorî:teknolojî]] 12686 44509 2006-08-31T17:46:35Z Webmaster 3 12687 64396 2007-01-12T23:48:07Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[id:Bahasa markah]] [[Image:OED-LEXX-Bungler.jpg|right|framed|Ji bo versiyonê '''[[Ferhenga Îngilîziya Oxfordê]]''' taybetî ya zimanê nîşandan [[Standard Generalized Markup Language|SGML]]ê hat biharanîn. Ew îmkanê peyvên sofîstik tê şixûlandin, ev demê werger bi hesanî tê hundirê [[HTML]]ê. ]] '''Zimanê nîşandan''' ne tenê nivîs, behtirî daxuyaniyê nivîs digire. Agahiyê behtir, wek daxuyaniyê qalibên nivîs û peşkeşkirinê, ji ber dijî tevlî bûnê peyvê yekemê nivîsarê '''nîşandan''' hat bikaranîn. [[HTML]] ([[HyperText]] Markup Language) bikaranînê naskirî herî modern ya Zimanê Nîşandanê û yek jî rêxistinê [[WWW|World Wide Web]]ê ye. [[Kategorî:Ziman]] [[Kategorî:înternet]] [[Kategorî:teknolojî]] [[ar:لغة ترميز]] [[bg:Маркиращ език]] [[ca:Llenguatge informàtic]] [[cs:Značkovací jazyk]] [[da:Opmærkningssprog]] [[de:Auszeichnungssprache]] [[en:Markup language]] [[es:Lenguaje de marcado]] [[eu:Markatzeko lengoaia]] [[fa:زبان نشانه‌گذاری]] [[fr:Langage de balisage]] [[fy:Markeartaal]] [[id:Bahasa markah]] [[it:Linguaggio di markup]] [[ja:マークアップ言語]] [[ko:마크업 언어]] [[nl:Opmaaktaal]] [[no:Markeringsspråk]] [[pt:Linguagem de marcação]] [[ro:Limbaj de marcare]] [[ru:Язык разметки]] [[sk:Značkový jazyk]] [[th:ภาษามาร์กอัป]] [[uk:Мова розмітки даних]] [[vi:Ngôn ngữ đánh dấu]] [[zh:置标语言]] 12688 44623 2006-08-31T18:53:53Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[World Wide Web]] #redirect[[World Wide Web]] 12758 47825 2006-09-18T15:25:39Z Bangin 450 Rûpelê alîkarîyê seke 12759 47824 2006-09-18T15:24:43Z Bangin 450 Înformasîyonan li ser vê rûpelê seke 12761 44622 2006-08-31T18:53:09Z Erdal Ronahi 2 Zimanê Nîşandan çû cihê Zimanê nîşandan #REDIRECT [[Zimanê nîşandan]] 12762 64423 2007-01-13T13:55:13Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[so:Category:Yurub]] [[Kategorî:Cîhan]] [[af:Kategorie:Europa]] [[an:Categoría:Europa]] [[ang:Category:Europa]] [[ar:تصنيف:أوروبا]] [[ast:Categoría:Europa]] [[az:Kateqoriya:Avropa]] [[be:Катэгорыя:Эўропа]] [[bg:Категория:Европа]] [[br:Rummad:Europa]] [[bs:Kategorija:Evropa]] [[ca:Categoria:Europa]] [[co:Category:Europa]] [[cs:Kategorie:Evropa]] [[csb:Kategòrëjô:Eùropa]] [[cv:Категори:Европа]] [[cy:Categori:Ewrop]] [[da:Kategori:Europa]] [[de:Kategorie:Europa]] [[el:Κατηγορία:Ευρώπη]] [[en:Category:Europe]] [[eo:Kategorio:Eŭropo]] [[es:Categoría:Europa]] [[et:Kategooria:Euroopa]] [[eu:Kategoria:Europa]] [[fa:رده:اروپا]] [[fi:Luokka:Eurooppa]] [[fiu-vro:Category:Õuruupa]] [[fo:Bólkur:Evropa]] [[fr:Catégorie:Europe]] [[frp:Category:Eropa]] [[fy:Kategory:Jeropa]] [[ga:Catagóir:An Eoraip]] [[gl:Category:Europa]] [[got:Category:Aiwropa]] [[he:קטגוריה:אירופה]] [[hi:श्रेणी:यूरोप]] [[hr:Kategorija:Europa]] [[hsb:Kategorija:Europa]] [[ht:Category:Ewòp]] [[hu:Kategória:Európa]] [[ia:Categoria:Europa]] [[id:Kategori:Eropa]] [[io:Category:Europa]] [[is:Flokkur:Evrópa]] [[it:Categoria:Europa]] [[ja:Category:ヨーロッパ]] [[ka:კატეგორია:ევროპა]] [[ko:분류:유럽]] [[kw:Category:Europa]] [[la:Categoria:Europa]] [[lb:Category:Europa]] [[li:Categorie:Europa]] [[ln:Category:Eropa]] [[lv:Kategorija:Eiropa]] [[mi:Category:Ūropi]] [[mk:Категорија:Европа]] [[mo:Category:Еуропа]] [[ms:Kategori:Eropah]] [[mt:Category:Ewropa]] [[na:Category:Uirope]] [[nds:Kategorie:Europa]] [[nds-nl:Kattegerie:Europa]] [[nl:Categorie:Europa]] [[nn:Kategori:Europa]] [[no:Kategori:Europa]] [[oc:Categoria:Euròpa]] [[os:Категори:Европæ]] [[pl:Kategoria:Europa]] [[pms:Categorìa:Euròpa]] [[pt:Categoria:Europa]] [[qu:Categoría:Iwrupa]] [[rmy:Shopni:Europa]] [[ro:Categorie:Europa]] [[roa-rup:Category:Evropa]] [[ru:Категория:Европа]] [[scn:Category:Europa]] [[sco:Category:Europe]] [[se:Category:Eurohpá]] [[sh:Category:Evropa]] [[sk:Kategória:Európa]] [[sl:Kategorija:Evropa]] [[so:Category:Yurub]] [[sq:Category:Evropë]] [[sr:Категорија:Европа]] [[sv:Kategori:Europa]] [[sw:Category:Ulaya]] [[ta:பகுப்பு:ஐரோப்பா]] [[th:หมวดหมู่:ทวีปยุโรป]] [[tl:Category:Europa]] [[tr:Kategori:Avrupa]] [[uk:Категорія:Європа]] [[vec:Categoria:Europa]] [[vi:Thể loại:Châu Âu]] [[wa:Categoreye:Urope]] [[war:Category:Europa]] [[zh:Category:欧洲]] [[zh-classical:Category:歐羅巴洲]] [[zh-min-nan:Category:Au-chiu]] [[zh-yue:Category:歐洲]] 12763 64606 2007-01-14T15:50:58Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Repüblikän Dominiganik]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>República Dominicana <br> Komara Domînîk</big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of the Dominican Republic.svg|160px]]<br/>[[Ala Komara Domînîk]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Escudo dominicano.jpg|110px]]<br/>[[Arma Komara Domînîk]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Quisqueyanos valientes]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationDominicanRepublic.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[spanî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Saint-Domingue]] |- | '''[[Serokdewlet]]''' || [[Leonel Fernandez]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[27 reşemî 1844]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 48 730 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/> 9 183 984 <br/>173.2/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Pesoya domînîkî (DOP) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] -4 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .do |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +1 809 û +1 829 |} '''Komara Domînîk''', ''(República Dominicana)'' welatekî [[Amerîkaya başûr]] e. Axa Domînîk 48 730 km² ye. Paytexta wî [[Santa Domîngo]] ye. Nifûsa Komara Domînîk 8 721 594 e û zimanê fermî [[spanî]] ye. {{kurt}} [[kategorî: Dewlet]] [[an:Republica Dominicana]] [[ar:جمهورية الدومنيكان]] [[bg:Доминиканска република]] [[bn:ডোমিনিকান প্রজাতন্ত্র]] [[br:Republik Dominikan]] [[bs:Dominikanska Republika]] [[ca:República Dominicana]] [[cs:Dominikánská republika]] [[da:Dominikanske Republik]] [[de:Dominikanische Republik]] [[el:Δομινικανή Δημοκρατία]] [[en:Dominican Republic]] [[eo:Domingo]] [[es:República Dominicana]] [[et:Dominikaani Vabariik]] [[eu:Dominikar Errepublika]] [[fa:جمهوری دومینیکن]] [[fi:Dominikaaninen tasavalta]] [[fr:République dominicaine]] [[frp:Rèpublica domeniquêna]] [[ga:An Phoblacht Dhoiminiceach]] [[gl:República Dominicana]] [[he:הרפובליקה הדומיניקנית]] [[hr:Dominikanska Republika]] [[ht:Repiblik dominikàn]] [[hu:Dominikai Köztársaság]] [[ia:Republica Dominican]] [[id:Republik Dominika]] [[io:Dominikana Republiko]] [[is:Dóminíska lýðveldið]] [[it:Repubblica Dominicana]] [[ja:ドミニカ共和国]] [[ka:დომინიკელთა რესპუბლიკა]] [[ko:도미니카 공화국]] [[kw:Repoblek Dhominikanek]] [[la:Respublica Dominicana]] [[lt:Dominikos Respublika]] [[lv:Dominikāna]] [[mk:Доминиканска Република]] [[mr:डॉमिनिकन प्रजासत्ताक]] [[ms:Republik Dominika]] [[na:Republik Dominica]] [[nds:Dominikaansche Republiek]] [[nl:Dominicaanse Republiek]] [[nn:Den dominikanske republikken]] [[no:Den dominikanske republikk]] [[oc:Republica Dominicana]] [[pam:Dominican Republic]] [[pl:Dominikana]] [[pms:Repùblica Dominican-a]] [[ps:ډومنيکان جمهوريت]] [[pt:República Dominicana]] [[ro:Republica Dominicană]] [[ru:Доминиканская Республика]] [[scn:Ripùbbrica Duminicana]] [[sh:Dominikanska Republika]] [[simple:Dominican Republic]] [[sk:Dominikánska republika]] [[sl:Dominikanska republika]] [[sq:Republika Domenikane]] [[sr:Доминиканска Република]] [[sv:Dominikanska republiken]] [[sw:Jamhuri ya Dominika]] [[th:สาธารณรัฐโดมินิกัน]] [[tl:Dominican Republic]] [[tr:Dominik Cumhuriyeti]] [[ug:دومىنىكا]] [[uk:Домініканська Республіка]] [[vi:Cộng hoà Dominicana]] [[vo:Repüblikän Dominiganik]] [[zh:多明尼加共和國]] [[zh-min-nan:Dominic Kiōng-hô-kok]] 12764 44712 2006-09-01T07:15:51Z Luqman 401 Redirecting to [[Libnan]] #redirect[[Libnan]] 12766 44660 2006-08-31T22:25:55Z Hok'ta 565 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''tr-4''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Bu kullanıcı '''[[:Category:User tr|Türkçe]]'''&#39;yi '''[[:Category:User tr-N|ana dili]]''' [[Category:User tr|{{PAGENAME}}]][[Category:User tr-4|{{PAGENAME}}]] gibi biliyor. |}</div> 12767 44699 2006-09-01T00:29:02Z Hok'ta 565 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''de-4''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Diese Person beherrscht '''[[:Category:User de|Deutsch]]''' auf '''[[:Category:User de-4|annährend muttersprachlichem Niveau]]'''. [[Category:User de|{{PAGENAME}}]][[Category:User de-4|{{PAGENAME}}]] |}</div> 12768 45088 2006-09-03T08:35:15Z Bangin 450 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''fr-2''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Cette personne peut contribuer avec un niveau '''[[:Category:User fr-2|moyen]]''' en '''[[:Category:User fr|français]]'''.[[Category:User fr-2|{{PAGENAME}}]][[Category:User fr|{{PAGENAME}}]] |}</div> 12769 44668 2006-08-31T22:54:48Z Hok'ta 565 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''nl-2''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Deze gebruiker heeft '''[[:Category:User nl-2|middelmatige kennis]]''' van het '''[[:Category:User nl|Nederlands]]'''.[[Category:User nl|{{PAGENAME}}]][[Category:User nl-2|{{PAGENAME}}]] |}</div> 12772 44672 2006-08-31T22:59:02Z Hok'ta 565 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''bs-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Ovaj korisnik posjeduje '''[[:Category:User bs-1|osnovno]]''' poznavanje '''[[:Category:User bs|bosanskog jezika]]'''.[[Category:User bs|{{PAGENAME}}]][[Category:User bs-1|{{PAGENAME}}]] |}</div> 12773 59370 2006-12-04T01:14:01Z Cool Cat 347 {{Babel field| color 1=#5050FF| color 2=#C0C0FF| letter code size=1.5em| letter code=[[image:Flag of Kurdistan.svg|77px|none|Kurdistan]]| text size=0.83em| text=Ev bikarhêner <b>kurd</b> e. '''[[Category:Bikarhênerê kurd]]'''}} 12774 59371 2006-12-04T01:14:04Z Cool Cat 347 {{Babel field| color 1=#5050FF| color 2=#C0C0FF| letter code size=1.5em| letter code=[[image:Flag of Kurdistan.svg|77px|none|Kurdistan]]| text size=0.83em| text=Ev bikarhêner <b>kurd</b> e. '''[[Category:Bikarhênerê kurd]]'''}} 12775 44680 2006-08-31T23:31:45Z Hok'ta 565 {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px" | <center>'''[[Wîkîpediya:Babel]]'''</center> |- | {{User {{{1}}}}} |- | {{User {{{2}}}}} |- | {{User {{{3}}}}} |- | {{User {{{4}}}}} |- | {{User {{{5}}}}} |- | {{User {{{6}}}}} |- | {{User {{{7}}}}} |- | {{User {{{8}}}}} |- |} 12777 44686 2006-08-31T23:36:54Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12779 44703 2006-09-01T00:44:25Z Hok'ta 565 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''pt''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Este usuário tem como língua '''[[:Category:User pt-N|materna]]''' o '''[[:Category:User pt|português]]'''. [[Category:User pt-N|{{PAGENAME}}]][[Category:User pt|{{PAGENAME}}]] |}</div> 12780 44707 2006-09-01T00:52:39Z Erdal Ronahi 2 <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''fr-3''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Cette personne peut contribuer avec un niveau '''[[:Category:User fr-3|avancé]]''' de '''[[:Category:User fr|français]]'''.[[Category:User fr|{{PAGENAME}}]][[Category:User fr-3|{{PAGENAME}}]] |}</div> 12781 44709 2006-09-01T01:02:47Z Hok'ta 565 <div style="float:left;border:solid #6EF7A7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#C5FCDC" | style="width:45px;height:45px;background:#6EF7A7;text-align:center;font-size:14pt" | '''sl''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Uporabnik govori '''[[:Category:User sl|slovenski jezik]]''' kot '''[[:Category:User sl-N|prvi jezik]]'''. [[Category:User de|{{PAGENAME}}]] [[Category:User sl-N|{{PAGENAME}}]] |} </div> 12783 44917 2006-09-01T17:03:25Z Bangin 450 <div style="float:left;border:solid #6ea7f7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''de-2''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Diese Person hat '''[[:Category:User de-2|fortgeschrittene]]''' '''[[:Category:User de|Deutschkenntnisse]]'''. [[Category:User de|{{PAGENAME}}]][[Category:User de-2|{{PAGENAME}}]] |}</div> 12785 44717 2006-09-01T07:53:29Z Luqman 401 '''Şemok''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12786 44718 2006-09-01T07:53:37Z Luqman 401 '''Axmazût''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12787 44719 2006-09-01T07:53:45Z Luqman 401 '''Kevirbel''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12788 44720 2006-09-01T07:53:53Z Luqman 401 '''Berkevir''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12789 44721 2006-09-01T07:54:02Z Luqman 401 '''Noqitê''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12790 44722 2006-09-01T07:54:09Z Luqman 401 '''Dêkbel''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12791 44723 2006-09-01T07:54:16Z Luqman 401 '''Cinas''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12792 44724 2006-09-01T07:54:24Z Luqman 401 '''Kevirreş''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12793 44725 2006-09-01T07:57:34Z Luqman 401 '''Kanîka''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12794 44726 2006-09-01T07:57:45Z Luqman 401 '''Alîsarkê''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12795 44727 2006-09-01T07:57:56Z Luqman 401 '''Şabo''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12796 44728 2006-09-01T07:58:05Z Luqman 401 '''Çuxranê''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12797 44729 2006-09-01T07:58:15Z Luqman 401 '''Birêmî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12798 44730 2006-09-01T07:58:26Z Luqman 401 '''Demo''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12799 44731 2006-09-01T07:58:38Z Luqman 401 '''Qîra''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12800 44732 2006-09-01T07:58:49Z Luqman 401 '''Sîrê''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12801 44734 2006-09-01T08:01:03Z Luqman 401 '''Trozîk''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12802 44735 2006-09-01T08:01:38Z Luqman 401 '''Herwanî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12803 44736 2006-09-01T08:01:48Z Luqman 401 '''Ferhanî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12804 44737 2006-09-01T08:01:54Z Luqman 401 '''Çelkanî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12805 44738 2006-09-01T08:02:04Z Luqman 401 '''Kûtê''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12806 44739 2006-09-01T08:02:14Z Luqman 401 '''Balûc''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12807 44740 2006-09-01T08:02:24Z Luqman 401 '''Xaçûk''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12808 44741 2006-09-01T08:04:48Z Luqman 401 '''Tûtê''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12809 44742 2006-09-01T08:04:57Z Luqman 401 '''Saqo''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12810 44743 2006-09-01T08:05:12Z Luqman 401 '''Kemberlî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12811 44744 2006-09-01T08:05:51Z Luqman 401 '''Metmûrê''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12812 44745 2006-09-01T08:06:01Z Luqman 401 '''Xirbesodê''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12813 44746 2006-09-01T08:06:10Z Luqman 401 '''Gêrik''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12814 44747 2006-09-01T08:06:19Z Luqman 401 '''Çilikya''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12815 49620 2006-10-07T22:54:02Z Erdal Ronahi 2 Şehît çû cihê Şehît, Wêranşar, Riha '''Şehît''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12816 44749 2006-09-01T08:09:13Z Luqman 401 '''Xirbesarînc''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12817 44750 2006-09-01T08:09:24Z Luqman 401 '''Xirbecahş''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12818 44751 2006-09-01T08:09:36Z Luqman 401 '''Qûcax''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12819 44752 2006-09-01T08:09:47Z Luqman 401 '''Çamûrlî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12820 44753 2006-09-01T08:09:58Z Luqman 401 '''Hebana''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12821 44754 2006-09-01T08:10:10Z Luqman 401 '''Satilmîş''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12822 44755 2006-09-01T08:10:20Z Luqman 401 '''Tawik''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12823 44756 2006-09-01T08:10:31Z Luqman 401 '''Mefşûtê''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12824 44757 2006-09-01T08:12:45Z Luqman 401 '''Zok''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12825 51581 2006-10-14T12:43:58Z Zeki 614 '''1.''' '''Zikreş''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. '''2.''' '''Zikreş''' ( bi [[tirkî]]: ''Zikreş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 12826 44759 2006-09-01T08:13:08Z Luqman 401 '''Xirbetêz''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12827 44760 2006-09-01T08:13:17Z Luqman 401 '''Xirbesêr''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12828 44761 2006-09-01T08:13:29Z Luqman 401 '''Xirbêbigir''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12829 44762 2006-09-01T08:13:39Z Luqman 401 '''Qeretepe''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12830 44763 2006-09-01T08:13:48Z Luqman 401 '''Daban''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12831 51848 2006-10-14T16:51:21Z Erdal Ronahi 2 '''Bîrik''', #[[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. # ( bi tirkî: Ulucanlar ), gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{cudakirin}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 12832 44765 2006-09-01T08:16:04Z Luqman 401 '''Ebûrumman''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12833 44766 2006-09-01T08:16:16Z Luqman 401 '''Hirobî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12834 44767 2006-09-01T08:16:26Z Luqman 401 '''Berxê''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12835 44768 2006-09-01T08:16:37Z Luqman 401 '''Xirbêariyê''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12836 44769 2006-09-01T08:16:46Z Luqman 401 '''Emşê''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12837 44770 2006-09-01T08:16:54Z Luqman 401 '''Dêşo''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12838 53732 2006-10-22T13:15:28Z Zeki 614 '''1'''. '''Kerik''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. '''2'''. '''Kerik''' ( bi [[tirkî]]: ''Incirli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. '''3'''. '''Kerik''' ( bi tirkî: ''Atlica'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 12839 44772 2006-09-01T08:17:13Z Luqman 401 '''Nêrgizlî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12840 44773 2006-09-01T08:18:12Z Luqman 401 '''Xirbêîso''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12841 44774 2006-09-01T08:18:22Z Luqman 401 '''Erebwêrî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12842 44775 2006-09-01T08:21:47Z Luqman 401 '''Hozana''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[Wêranşar|Wêranşarê]] ye. Ev gund yek ji gundên [[Êzîdî|êzîdiyên]] Wêranşarê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12843 44776 2006-09-01T08:22:05Z Luqman 401 '''Xirbêbelek''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[Wêranşar|Wêranşarê]] ye. Ev gund yek ji gundên [[Êzîdî|êzîdiyên]] Wêranşarê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12844 44777 2006-09-01T08:22:18Z Luqman 401 '''Çerka''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[Wêranşar|Wêranşarê]] ye. Ev gund yek ji gundên [[Êzîdî|êzîdiyên]] Wêranşarê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12845 44778 2006-09-01T08:22:29Z Luqman 401 '''Gede''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[Wêranşar|Wêranşarê]] ye. Ev gund yek ji gundên [[Êzîdî|êzîdiyên]] Wêranşarê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12846 44779 2006-09-01T08:22:43Z Luqman 401 '''Minminîk''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[Wêranşar|Wêranşarê]] ye. Ev gund yek ji gundên [[Êzîdî|êzîdiyên]] Wêranşarê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12847 53765 2006-10-22T13:32:42Z Zeki 614 '''1'''. '''Qorî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[Wêranşar|Wêranşarê]] ye. Ev gund yek ji gundên [[Êzîdî|êzîdiyên]] Wêranşarê ye. '''2'''. '''Qorî''' ( bi [[tirkî]] : ''Gündük'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]][[Kategorî: Gundê Qoserê]] 12848 44781 2006-09-01T08:23:04Z Luqman 401 '''Dewra''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Riha|Rihayê]] [[Wêranşar|Wêranşarê]] ye. Ev gund yek ji gundên [[Êzîdî|êzîdiyên]] Wêranşarê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 12849 65297 2007-01-18T19:21:48Z SieBot 710 روبوت إضافة: [[ur:جارج اورول]] [[wêne:George Orwell (Eric Blair).jpg|thumb|George Orwell]] '''George Orwell''' (25'ê Xêve [[1903]]-21'ê Befirbara Paşîn [[1950]])-( navê wî yê rastî '''Eric Arthur Blair''' e), nivîskar û rojnamevanekê [[Ingîlîz]] e. Herçind e ko bi rexne û têbînî yên xwe yên sîyasî û kultûrî ve gelek berniyas bû, yek ji hezkirîtirîn gotarnivîsên [[edebiyat|edebiyata]] Inglîzî li sedsala 20'ê bû. Ev ji ber du [[roman|romanên]] ko li salên dawî ya temenê xwe yê kurt da nivîsîn; [[Zeviya Lawiran]] (bi Inglîzî ''Animal Farm'') û [[Hizar û nehsed û heştê û çar]] navdar e. ==Jînenîgar== ===Destpêka Jiyanê=== George Orwell Ji ber karê bavê xwe, li [[Motîbîhar|Motîbîhara]] [[Bengal|Bengalê]] li [[Hindistan|Hindistanê]] hat dinyayê. Babê wî, Richard Walmesley Blair, li pişka [[tiryak|tiryakê]] li [[Xizmetkarî yên Bajêrwarî]] li Hidistana bin desthilata [[Racên Berîtanyayî]] (bi Inglîzî ''Raj'') kar dikir. Dema hêşta yeksalî, bi dayika xwe, Ida Mabel Blair, ra vegeriya [[Brîtanya|Brîtanyayê]]. Wî heta temenê çar salîyê babê xwe nedît ve. Dema şeş salî çû dibistaneka [[Anglîk|Anglîkan]]. Piştî du salan ji ber başî ya rewşa wî li dibistanê ji bo serkevtîtirîn dibistana wî çaxî ya Berîtanyayê, [[St. Cyprian's School]] li [[Sussex]]ê hat veguhaztin. Ji ber serkevtina xwe, bûrsa xwendinê li [[Wellington College]] û [[Eton College]]ê bidestanîn. Piştî salekê ko li Wellingtonê bû, xwe veguhazt Etonê û li wêderê ji sala 1917'ê heta 1921'ê [[zana yê Şahî]] (bi Inglîzî ''King's Scholar'') bû. ===Burma û romana pêşîn=== Ji ber ko malbata wî nedikarîn diravê xwîndina wî li zanîngehê bidin û wî jî bûrsa zanîngehê bi dest nexist, çû [[Burma|Burmayê]] û li vir di navbera salên [[1922]]-[[1927]]'ê wekî polîsekî xizmeta [[Polîs|Polîsê]] [[Şah|Şahane]] yê [[Hindistan|Hindistanê]] kir. Li wî çaxî kêfa bi [[Impiryalîzm|Impiryalîzmê]] nedihat, û piştî ko li sala 1927'ê ji bo bêhnvedanekê vegeryabû Berîtanyayê biryara xwevekêşana ji karê polîsîyê da. Wî paştir serbihura xwe li Burmayê ji bo nivîsîna romana ''[[Rojên Burmayê]]'' û gotarên mîna ''[[Kuştina Fîlekî]]'' bikaranîn. Li sala 1928'ê çû [[Fransa|Fransayê]], cihê ko Xaleta wî lê dijiya. Hîvî ya wî ew bî ko li wêderê bibit nivîskarekê azad. Ji bona jiyana zindanê nas bike, xwe bi sûcê serxweşbûnê avêt hebsê. Di sala [[1930]]'an de nêzîkî ramanên sosyalîzmê bû. Li sala 1936'ê çû [[Îspanya|Îspanyayê]] da di [[şerê navxweyî yê Îspanyayê]] da li dijî rejîma [[Franko|Frankoyî]] şer bikit. Ew li wêderê tevî nêzî 25 kesên dî yên Brîtanyayî dibit endamê [[Partiya Yekbûna Marksîsîtî ya Karkeran]] (PYMK) (bi Inglîzî ''Workers' Party of Marxist Unification''). PYMK hevalbenda [[Partiya Serxwe ya Kar]] bû. Van destekên tundrê digel [[Anarşîzm|Anarşîstên]] [[Katalonya|Katalonyayê]] bawerî hebû ko tenê bi rabûna çîna karker dikarin rejîma Frankoyî biherifînin. Li wî şerî da ew li stuhê xwe brîndar bû û çi nema bû bimirit. Di romana ''[[Rêzgirtinek ji bo Katalonyayê]] da qala wî şerî û birîndarbûna xwe dikit. Hwer wekî ew dibêjit, xelkî jê ra digot bext û şansê wî zehf bû ko nehat kuştin. Wî di bersivand: ''Şans û bext ew e ko hema her birîndar nebî''. Li salên [[Şerê Cîhanî yê duyê]], ji bo Pişka Rojhilatî ya BBC'ê kardikir. Ji ber ko karê wî [[propagende]] ji bo Brîtanyayê bû wî bêz ji xwe vedibûn. Wezareta Zanyaran (bi Inglîzî Ministry of Information) bû hêvêna hizra ''Wezareta Rastiyan'' di romana wî ya bi navê ''Hezar û nehsed û heştê û çar''ê da. Bi ser mûçeyê (=mi'aşê) baş yê ko werdigirt ra, li sala 1943'ê xwe li karî vekêşa (istîfa). Piştra bû sernivîskarê edebî yê heftîname ya [[çepî]] ya ''Tribune''. Kitêba wî ya pêşîn [[Rojên Burmayê]], rexneyên li ser [[kolonyalîzm|kolonyalîzma]] Brîtanyayê a li Burmayê bû. Berbi dawiya [[Şerê Cîhanî yê duyê]] kitêbek bi navê [[Zeviya Lawiran]] ko bi awayekê hişk rejîma [[Stalîn|Stalînî]] rexnedikit, çapkir. Firotina wê kitêbê ji bo cara pêşîn di jiyana wî da rewşa wî ya diravî başkir. Kitêba Orwellî ya herî navdar [[Hezar û Nehsed û Heştê û Çar]] e. George Orwell di vê romana xwe da, berovajîkirina rastiyan, windakirina [[azadiya raman]] û pêkanînên xerab ên cîhana hevdem ên li beranberî mirovahiyê rexne dikit. George Orwell, di 21 Befirbara Paşîna sala 1950'ê ji ber nesaxiya [[êşa zirav]] (tuberklosîsê) li [[London|Londonê]] mir. Reng e wî ew nesaxî li wan salên ko li Fransayê bû vegirt bûbit. ==Nihêrînên sîyasî yên wî== Bawerî ya sîyasî ya Corcî bi dirêjahîya jiyana wî di guhartinê da bû. Dema li Burmayê, dujminahî ya imperyalîzmê li cem peyda bû. Dema li parîsê hejarî û xizanî dîtî, bû [[sosyalîzm|sosyalîst]]. Wî li sala 1946'ê nivîsî: "Ji sala 1936'ê were her dêreka ko min nivîsîbit, bi awayekê rastûrast an nerastûrast di bin bandora nihêrîna min ya li dijî [[totalîtaryanîzm|totalîtaryanîzmê]] û têgehiştina min di [[sosyalîzma demokratîk]] da bûye. ==Bandora wî== Navûbang a wî li dirêjahî ya salan ji ber karên wî yên rojnamevanî bûye. ==Berhemên wî== ===Kitêb=== *Kevtî û Veder li Parîs û Londonê, 1933 (Down and Out in Parîs and London) *Rojên Burmayê, 1934 (Burmese Days) *Kîja Melayî, 1935 (Clergyman's Daughter) *Rêzgirtinek ji bo Katalonyayê, 1938 (Homage to Catalonia) *Zevîka Lawiran, 1945 (Animal Farm) *Hezar û Nehsed û Heştê û Çar, 1949 (Nineteen Eighty-Four) ===Gotar=== *Kuştina Fîlekî, 1936 (Shooting an Elephant) *Fincaneka Xweş a Çayê, 1946 (A Nice Cup of Tea) *Havrîyek li Şerê Îspanyayê, 1943 (Looking Back on the Spanish War) *Têbînî li ser Neteweperêsîyê, 1945 (Notes on Nationalism) ===Hozan (Şî'r)=== *Hozaneka Biçûk, 1936 (A little Poem) [[Kategorî:Nivîskarê îngilîz]] [[ar:جورج أورويل]] [[ast:George Orwell]] [[bg:Джордж Оруел]] [[bn:জর্জ অর্‌ওয়েল]] [[br:George Orwell]] [[bs:George Orwell]] [[ca:George Orwell]] [[cs:George Orwell]] [[cy:George Orwell]] [[da:George Orwell]] [[de:George Orwell]] [[el:Τζορτζ Όργουελ]] [[en:George Orwell]] [[eo:George Orwell]] [[es:George Orwell]] [[et:George Orwell]] [[eu:George Orwell]] [[fa:جورج اورول]] [[fi:George Orwell]] [[fr:George Orwell]] [[fy:George Orwell]] [[ga:George Orwell]] [[gl:George Orwell]] [[he:ג'ורג' אורוול]] [[hr:George Orwell]] [[hu:George Orwell]] [[id:George Orwell]] [[io:George Orwell]] [[it:George Orwell]] [[ja:ジョージ・オーウェル]] [[ka:ორუელი, ჯორჯ]] [[ko:조지 오웰]] [[lt:Džordžas Orvelas]] [[lv:Džordžs Orvels]] [[mk:Џорџ Орвел]] [[nds:George Orwell]] [[nl:George Orwell]] [[nn:George Orwell]] [[no:George Orwell]] [[os:Оруэлл, Джордж]] [[pl:George Orwell]] [[pt:George Orwell]] [[qu:George Orwell]] [[ro:George Orwell]] [[ru:Джордж Оруэлл]] [[ru-sib:Орвел, Джордж]] [[scn:George Orwell]] [[sh:Džordž Orvel]] [[simple:George Orwell]] [[sk:George Orwell]] [[sl:George Orwell]] [[sr:Џорџ Орвел]] [[sv:George Orwell]] [[th:จอร์จ ออร์เวลล์]] [[tl:George Orwell]] [[tr:George Orwell]] [[uk:Орвелл Джордж]] [[ur:جارج اورول]] [[zh:乔治·奥威尔]] [[zh-min-nan:George Orwell]] 12850 44789 2006-09-01T09:26:43Z Luqman 401 George Orwell George Orwell 12851 47006 2006-09-10T21:19:42Z Luqman 401 /* Sedsala XX. */ Lîsteya Nivîskarên Rûs û yên bi Rûsî Nivisandine. ==Sedsala XVIII.== *[[Vasily Trediakovski]] ([[1703]]-[[1769]]) *[[Mikhail Lomonossov]] ([[1711]]-[[1765]]) *[[Denis Fonvizine]] ([[1744]]-[[1792]]) *[[Alexandre Radichtchev]] ([[1749]]-[[1802]]) *[[Ivan Krylov]] ([[1769]]-[[1844]]) *[[Aleksandir Griboyedov]] ([[1795]]-[[1829]]) *[[Aleksandir Sergeyevîç Puşkîn]] ([[1799]]-[[1837]]) ==Sedsala XIX.== *[[Fiodor Tiouttchev]] ([[1803]]-[[1873]]) *[[Nîkolay Gogol]] ([[1809]]-[[1852]]) *[[Ivan Gontcharov]] ([[1812]]-[[1891]]) *[[Mikhail Lermontov]] ([[1814]]-[[1841]]) *[[Alexei Konstantinovitch Tolstoy]] ([[1817]]-[[1875]]) *[[Ivan Tourgueniev]] ([[1818]]-[[1883]]) *[[Fêdor Dostoyevskî]] ([[1821]]-[[1881]]) *[[Mikhail Saltykov-Chtchédrine]] ([[1826]]-[[1889]]) *[[Leon Tolstoy]] ([[1828]]-[[1910]]) *[[Nîkolay Leskov]] ([[1831]]-[[1895]]) *[[Innocent Annenski]] ([[1856]]-[[1909]]) *[[Anton Tchekhov]] ([[1860]]-[[1904]]) *[[Leon Chestov]] ([[1866]]-[[1938]]) *[[Constantîn Balmont]] ([[1867]]-[[1942]]) *[[Maksîm Gorkî]] ([[1868]]-[[1936]]) *[[Zênayde Hîppîûs]] ([[1869]]-[[1945]]) *[[Ivan Bounine]] ([[1870]]-[[1953]]) *[[Valéry Brioussov]] ([[1873]]-[[1924]]) *[[Alexandre Blok]] ([[1880]]-[[1921]]) *[[Ievguenî Zamyatîne]] ([[1884]]-[[1937]]) *[[Nîkolay Goumiliev]] ([[1886]]-[[1921]]) *[[Vladislav Khodassévitch]] ([[1886]]-[[1939]]) *[[Anna Akhmatova]] ([[1889]]-[[1966]]) *[[Borîs Pasternak]] ([[1890]]-[[1960]]) *[[Mikhail Boulgakov]] ([[1891]]-[[1940]]) *[[Ilya Ehrenbourg]] ([[1891]]-[[1967]]) *[[Ossip Mandelstam]] ([[1891]]-[[1938]] an [[1943]]) *[[Marîna Tsvetaeva]] ([[1892]]-[[1941]]) *[[Vlademîr Mayakovskî]] ([[1893]]-[[1930]]) *[[Serguey Essénine]] ([[1895]]-[[1925]]) *[[Evguénî Schwartz]] ([[1896]]-[[1958]]) *[[Valentîn Katayev]] ([[1897]]-[[1986]]) ==Sedsala XX.== *[[Ilf et Petrov]] ([[1897]]-[[1937]] û [[1902]]-[[1942]]) *[[Mikhail Cholokhov]] ([[1905]]-[[1984]]) *[[Vassili Grossman]] ([[1905]]-[[1983]]) *[[Varlam Chalamov]] ([[1907]]-[[1982]]) *[[Alexandre Soljenitsyne]] ([[1918]]-) *[[Boulat Okoudjava]] ([[1924]]-[[1997]]) *[[Cengîz Aytmatov]] ([[1928]]-), ''Kirgizîstan'' *[[Joseph Brodsky]] ([[1940]]-[[1996]]) *[[Svetlana Alexievitch]] ([[1947]]-), ''Bêlarûsî'' *[[Alexandra Marinina]] ([[1957]]-) *[[Viktor Pelevine]] ([[1962]]-) *[[Andrey Guelassimov]] ([[1965]]-) [[Category:Nivîskar]] [[Category:Lîste]] [[de:Liste russischsprachiger Dichter]] [[en:List of Russian language poets]] [[ru:Русские писатели]] 12853 64875 2007-01-16T14:33:46Z Luqman 401 [[Image:Eskereboyik.jpg|thumb|Eskerê Boyik]] Eskerê Boyik Helbestvan û nivîskarekî kurdê [[Ermenîstan]]ê ye. Helbest û nivîsên wî rojname û kovarên mîna [[Ozgurluk Yolu]], [[Rêya Teze]], [[Deng]], [[Dema Nû]] da hatîye weşandin. Mijara helbestên wî zêdetir xweza û evînîye û bi devoka kurdên ermenîstanê nivîsîye. Gelek helbestê wî li tirkî jî hatîye wergerandin. == Berhem == *Kulîlka Çîya 1972 Ermenîstan (bi alfebaya Krîl), 1979 Îstenbol weşanxaneya Ozgurluk Yolu (bi alfebaya Latînî), [[Kategorî:helbestvan]] [[Kategorî:nivîskar]] 12854 44796 2006-09-01T09:52:49Z Jiyanalpirani 65 12855 59481 2006-12-05T00:47:23Z Erdal Ronahi 2 '''Ferhenga Destî''' ferhengeke "kurdî bi kurdî" ya [[Umîd Demîrhan]] e û ferheng ji aliyê [[weşanên Nûbihar]] ve hatiye çapkirin. Ferheng di tebaxa 2006'an de derket û tê de 8500 peyv hene. ==Lînkên derve== * [http://www.diyarname.com/images/fo/FerhengaBerike.jpg Berg] {{kurt}} [[Kategorî:ferheng]] 12856 45315 2006-09-04T07:51:36Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Ferhenga Destî]] 12858 47042 2006-09-10T23:28:56Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya nivîskarên inglîz çû cihê Lîsteya nivîskarên îngilîz Lîsteya nivîskarên inglîz û yên bi [[inglîzî]] nivisandin (û dinivisînin) e. ==Sedsala XVI.== * [[Edmund Spencer]] ([[1552]]–[[1599]]) * [[John Lyly]] ([[1554]]–[[1606]]) * [[Thomas Kyd]] ([[1558]]–[[1594]]) * [[Christopher Marlowe]] ([[1564]]–[[1593]]) * [[William Shakespeare]] ([[1564]]–[[1616]]) * [[John Donne]] ([[1572]]–[[1631]]) * [[Ben Jonson]] ([[1573]]–[[1637]]) ==Sedsala XVII.== * [[John Milton]] ([[1608]]–[[1674]]) * [[Samuel Butler]] ([[1612]]–[[1680]]) * [[Daniel Defoe]] ([[1660]]–[[1731]]) * [[Jonathan Swift]] ([[1667]]–[[1745]]) * [[Samuel Richardson]] ([[1689]]–[[1761]]) ==Sedsala XVIII.== * [[Henry Fielding]] ([[1707]]–[[1754]]) * [[Samuel Johnson]] ([[1709]]-[[1784]]) * [[Laurence Sterne]] ([[1713]]–[[1768]]) * [[Horace Walpole]] ([[1717]]-[[1797]]) * [[Tobias George Smollett]] ([[1721]]-[[1771]]) * [[Oliver Goldsmith]] ([[1728]]-[[1774]]) * [[Clara Reeve]] ([[1729]]-[[1807]]) * [[Charlotte Smith]] ([[1749]]-[[1806]]) * [[William Godwin]] ([[1756]]-[[1836]]) * [[Ann Radcliffe]] ([[1764]]-[[1823]]) * [[William Wordsworth]] ([[1770]]–[[1850]]) * [[Samuel Taylor Coleridge]] ([[1772]]–[[1834]]) * [[Robert Southey]] ([[1774]]–[[1843]]) * [[Jane Austen]] ([[1775]]–[[1817]]) * [[Matthew Gregory Lewis]] ([[1775]]-[[1818]]) * [[Charles Robert Maturin]] ([[1782]]–[[1824]]) * [[James Henry Leigh Hunt]] ([[1784]]-[[1859]]) * [[Thomas Love Peacock]] ([[1785]]-[[1866]]) * [[George Gordon Byron|lord Byron]] ([[1788]]–[[1824]]) * [[Theodore Edward Hook]] ([[1788]]-[[1841]]) * [[Percy Bysshe Shelley]] ([[1792]]-[[1822]]) * [[John Keats]] ([[1795]]–[[1821]]) * [[Mary Shelleyשׂ|Mary Wollstonecraft Shelley]] ([[1797]]–[[1851]]) * [[Catherine Grace Frances Gore]] ([[1799]]-[[1861]]) ==Sedsala XIX.== * [[Elizabeth Harriet Beecher Stowe]] ([[1811]])-([[1896]]) * [[Charles Dickens]] ([[1812]]–[[1870]]) * [[Charlotte Brontë]] ([[1816]]–[[1855]]) * [[Emily Brontë]] ([[1818]]–[[1848]]) * [[George Eliot]] ([[1819]]-[[1880]]) * [[Anne Brontë]] ([[1820]]–[[1849]]) * [[Robert Lytton]] ([[1831]]-[[1891]]) * [[Thomas Hardy]] ([[1840]]–[[1924]]) * [[Frances Hodgson Burnett]] ([[1849]]-[[1924]]) * [[Joseph Conrad]] ([[1857]]–[[1924]]) (eslê wî polonî ye). * [[Jerome Klapka Jerome]] ([[1859]]-[[1927]]) * [[Rudyard Kipling]] ([[1865]]–[[1936]]) * [[Herbert George Wells]] ([[1866]]-[[1946]]) * [[John Galsworthy]] ([[1867]]-[[1933]]) * [[Somerset Maugham]] ([[1874]]-[[1965]]) * [[David Herbert Lawrence]] ([[1885]]-[[1930]]) * [[Thomas Edward Lawrence]] ([[1888]]-[[1935]]) * [[Aldous Huxley]] ([[1894]]-[[1963]]) ==Sedsala XX.== * [[Hector Hugh Munro|Hector Hugh Munro re Saki tê gotin]] ([[1870]]–[[1916]]) * [[E. M. Forster]] ([[1879]]–[[1970]]) * [[Pelham Grenville Wodehouse]] ([[1881]]–[[1975]]) * [[D.H Lawrence]] ([[1885]]–[[1915]]) * [[Percival Christopher Wren]] ([[1885]]-[[1931]]) * [[Agatha Christie]] ([[1890]]–[[1976]]) * [[John Ronald Reuel Tolkien]] ([[1892]]–[[1973]]) * [[C. S. Lewis]] ([[1898]]–[[1963]]) * [[Barbara Cartland]] ([[1901]]-[[2000]]) * [[George Orwell]] ([[1903]]–[[1950]]) * [[Evelyn Waugh]] ([[1903]]–[[1966]]) * [[Graham Greene ]] ([[1904]]–[[1991]]) * [[Nancy Mitford]] ([[1904]]-[[1973]]) * [[Arthur Koestler]] ([[1905]]-[[1983]]) * [[Daphne du Maurier]] ([[1907]]-[[1989]]) * [[Malcolm Lowry]] ([[1909]]–[[1957]]) * [[William G. Golding]] ([[1911]]–[[1993]]) * [[Lawrence Durrell]] ([[1912]]-[[1990]]) * [[Anthony Burgess]] ([[1917]]–[[1993]]) * [[Douglas Reeman|Ji Douglas Reeman re Alexander Kent tê gotin]] ([[1924]] -) * [[John Fowles]] ([[1926]] —) * [[Tom Sharpe]] ([[1928]] —) * [[Harold Pinter]] ([[1930]]-) * [[Ted Hughes]] ([[1930]]-[[1998]]) * [[David Lodge]] ([[1935]]-) * [[Ian McEwan]] ([[1948]]-) * [[Terry Pratchett]] ([[1948]] —) * [[Neil Gaiman]] ([[1960]] —) [[kategorî: wêje]] [[kategorî: lîste]] [[Kategorî:Nivîskar]] 12859 44818 2006-09-01T11:32:00Z Luqman 401 Ferhanga Destî çû cihê Ferhenga Destî #REDIRECT [[Ferhenga Destî]] 12860 44822 2006-09-01T11:43:44Z Luqman 401 Üçgöl çû cihê Ûçgol: tîpên ne kurdî #REDIRECT [[Ûçgol]] 12861 44824 2006-09-01T11:45:27Z Luqman 401 Göksu çû cihê Goksu: tîpê ne kurdî #REDIRECT [[Goksu]] 12862 44827 2006-09-01T11:53:21Z Luqman 401 '''Goksu''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 12863 44829 2006-09-01T11:55:07Z Luqman 401 '''Goksu''', gundekî grêdayî bajarê bakurê [[Kurdistan|Kurdistanê]] [[Riha|Rihayê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rihayê]] 12864 44831 2006-09-01T11:56:04Z Luqman 401 Türbeli çû cihê Turbelî: tîpên ne kurdî #REDIRECT [[Turbelî]] 12865 44833 2006-09-01T11:56:45Z Luqman 401 Çerxa (Dereli) çû cihê Çerxa #REDIRECT [[Çerxa]] 12866 44835 2006-09-01T11:57:41Z Luqman 401 Kotranis (Ördekli) çû cihê Kotranîs: rast nivîs #REDIRECT [[Kotranîs]] 12867 44837 2006-09-01T11:58:24Z Luqman 401 Evetunus (Alantus) çû cihê Evetûnûs: rast nivîs #REDIRECT [[Evetûnûs]] 12868 44840 2006-09-01T12:01:40Z Luqman 401 Yukari Sarigöl çû cihê Yukari Sarigol: rast nivîs #REDIRECT [[Yukari Sarigol]] 12869 44842 2006-09-01T12:01:55Z Luqman 401 Asagi Sarigöl çû cihê Asagi Sarigol #REDIRECT [[Asagi Sarigol]] 12870 44844 2006-09-01T12:02:13Z Luqman 401 Tüzek çû cihê Tuzek: rast nivîs #REDIRECT [[Tuzek]] 12871 44846 2006-09-01T12:02:50Z Luqman 401 Yüce çû cihê Yuce #REDIRECT [[Yuce]] 12872 44848 2006-09-01T12:04:06Z Luqman 401 Gümüslü çû cihê Gumuşlî: rast nivîs #REDIRECT [[Gumuşlî]] 12873 44850 2006-09-01T12:04:36Z Luqman 401 Güllüce çû cihê Gulluce: rast nivîs #REDIRECT [[Gulluce]] 12874 44852 2006-09-01T12:04:59Z Luqman 401 Küçükköy çû cihê Kuçukkoy: rast nivîs #REDIRECT [[Kuçukkoy]] 12875 44856 2006-09-01T12:11:23Z Luqman 401 Sülü çû cihê Sulu: rast nivîs #REDIRECT [[Sulu]] 12876 44858 2006-09-01T12:11:50Z Luqman 401 Kurtikân çû cihê Kurtikan: rast nivîs #REDIRECT [[Kurtikan]] 12877 44860 2006-09-01T12:12:54Z Luqman 401 Gürgenli çû cihê Gurgenlî: rast nivîs #REDIRECT [[Gurgenlî]] 12878 47304 2006-09-12T19:04:01Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Husêniyê]] 12879 44864 2006-09-01T12:14:49Z Luqman 401 Shextûrk çû cihê Şextûrk: rast nivîs #REDIRECT [[Şextûrk]] 12880 44866 2006-09-01T12:15:37Z Luqman 401 Büzikra çû cihê Bûzikra: rast nivîs #REDIRECT [[Bûzikra]] 12881 44868 2006-09-01T12:16:03Z Luqman 401 Hesinkâ çû cihê Hesinka: rast nivîs #REDIRECT [[Hesinka]] 12882 44870 2006-09-01T12:17:10Z Luqman 401 Biyâva çû cihê Biyava: rast nivîs #REDIRECT [[Biyava]] 12883 44872 2006-09-01T12:17:47Z Luqman 401 Medikân çû cihê Medikan: rast nivîs #REDIRECT [[Medikan]] 12884 44874 2006-09-01T12:18:21Z Luqman 401 Derifkân çû cihê Derifkan: rast nivîs #REDIRECT [[Derifkan]] 12885 44876 2006-09-01T12:18:50Z Luqman 401 Gelikân çû cihê Gelikan: rast nivîs #REDIRECT [[Gelikan]] 12886 44878 2006-09-01T12:19:37Z Luqman 401 Blikâ çû cihê Blika: rast nivîs #REDIRECT [[Blika]] 12887 44881 2006-09-01T12:20:00Z Luqman 401 Siçâna çû cihê Siçana: rast nivîs #REDIRECT [[Siçana]] 12888 51950 2006-10-14T17:56:30Z Erdal Ronahi 2 [[Gund|gundên]] [[wan|Wanê]] [[Kategorî:Gund|Wan]] [[Kategorî:Wan]] 12889 49332 2006-10-06T09:45:57Z Erdal Ronahi 2 [[Lîste|Lîsteya]] [[Kurdolog|Kurdologan]] [[Kategorî:Zanyar]] 12890 44934 2006-09-01T17:27:39Z Silêman 10 '''Rûpelên web yên dînamîk''' dibe # [[Rûpelên webê]] ku naveroka wan dînamîk e (mn. wêne, nivîs, deng û cîhên form û hwd) ew in ku bi serê xwe dikarin bê xwestin di nava rûpelekê de werin guherandin. Rûpelên webê berhemê xwe bi bernameyên [[server|serverê]] çêdikin, piraniya bingeha wan bi navnîşanên [[URL]] an jî ji formên HTML pêk tên. Bi vî şêwazî rûpelên webê ku yekemî tên naskirin [[HTML'a dînamîk]] anjî [[DHTML]] ne. [[Kategorî:Kompûter]] [[en:Dynamic Web page]] [[it:Pagine web dinamiche]] 12891 44901 2006-09-01T16:24:51Z Erdal Ronahi 2 Rûpelên Web yan Dînamîkî çû cihê Rûpelên web yan dînamîkî #REDIRECT [[Rûpelên web yan dînamîkî]] 12892 44914 2006-09-01T16:56:46Z Bangin 450 Gabo d´Hirutho d´Bethnahrin çû cihê Gabo d'Hirutho d'Bethnahrin #REDIRECT [[Gabo d'Hirutho d'Bethnahrin]] 12893 44918 2006-09-01T17:05:28Z Bangin 450 nuh <div style="float:left;border:solid #FFB3B3 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#FFE0E8" | style="width:45px;height:45px;background:#FFB3B3;text-align:center;font-size:14pt" | '''de-0''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Dieser Benutzer spricht ''' [[:Kategorî:User de-0|kein]] [[:Kategorî:User de|deutsch]].''' [[Category:User de-0|{{PAGENAME}}]] |} </div> 12894 59120 2006-12-01T03:01:42Z Ultratomio 665 Interwiki Eger rûpelekî te heye, tu kanî '''Babel'''an têkê li ser rûpelê xwe. ==Ziman== ===[[Elmanî]] (Deutsch)=== {{InterWiki|code=de|elmanî}} {| |{{User de}} |<nowiki>{{User de}}</nowiki> |- |{{User de-4}} |<nowiki>{{User de-4}}</nowiki> |- |{{User de-3}} |<nowiki>{{User de-3}}</nowiki> |- |{{User de-2}} |<nowiki>{{User de-2}}</nowiki> |- |{{User de-1}} |<nowiki>{{User de-1}}</nowiki> |- |{{User de-0}} |<nowiki>{{User de-0}}</nowiki> |} ---- ===[[Erebî]] (العربية)=== {{InterWiki|code=ar|erebî}} {| |{{User ar}} |<nowiki>{{User ar}}</nowiki> |- |{{User ar-4}} |<nowiki>{{User ar-4}}</nowiki> |- |{{User ar-3}} |<nowiki>{{User ar-3}}</nowiki> |- |{{User ar-2}} |<nowiki>{{User ar-2}}</nowiki> |- |{{User ar-1}} |<nowiki>{{User ar-1}}</nowiki> |} ---- ===[[Fransî]] (Français)=== {{InterWiki|code=fr|fransî}} {| |{{User fr}} |<nowiki>{{User fr}}</nowiki> |- |{{User fr-4}} |<nowiki>{{User fr-4}}</nowiki> |- |{{User fr-3}} |<nowiki>{{User fr-3}}</nowiki> |- |{{User fr-2}} |<nowiki>{{User fr-2}}</nowiki> |- |{{User fr-1}} |<nowiki>{{User fr-1}}</nowiki> |- |{{User fr-0}} |<nowiki>{{User fr-0}}</nowiki> |} ---- ===[[Inglîzî]] (English)=== {{InterWiki|code=en|inglîzî}} {| |{{User en}} |<nowiki>{{User en}}</nowiki> |- |{{User en-4}} |<nowiki>{{User en-4}}</nowiki> |- |{{User en-3}} |<nowiki>{{User en-3}}</nowiki> |- |{{User en-2}} |<nowiki>{{User en-2}}</nowiki> |- |{{User en-1}} |<nowiki>{{User en-1}}</nowiki> |- |{{User en-0}} |<nowiki>{{User en-0}}</nowiki> |} ---- ===[[Japonî]] (日本語)=== {{InterWiki|code=ja|japonî}} {| |{{User ja}} |<nowiki>{{User ja}}</nowiki> |- |{{User ja-4}} |<nowiki>{{User ja-4}}</nowiki> |- |{{User ja-3}} |<nowiki>{{User ja-3}}</nowiki> |- |{{User ja-2}} |<nowiki>{{User ja-2}}</nowiki> |- |{{User ja-1}} |<nowiki>{{User ja-1}}</nowiki> |} ---- ===[[Tirkî]] (Türkçe)=== {{InterWiki|code=tr|tirkî}} {| |{{User tr}} |<nowiki>{{User tr}}</nowiki> |- |{{User tr-4}} |<nowiki>{{User tr-4}}</nowiki> |- |{{User tr-3}} |<nowiki>{{User tr-3}}</nowiki> |- |{{User tr-2}} |<nowiki>{{User tr-2}}</nowiki> |- |{{User tr-1}} |<nowiki>{{User tr-1}}</nowiki> |} [[af:Wikipedia:Babel]] [[als:Wikipedia:Babel]] [[am:Wikipedia:ልሳናት]] [[an:Wikipedia:Babel]] [[ar:ويكيبيديا:بابل]] [[ast:Uiquipedia:Babel]] [[az:Vikipediya:Babil]] [[be:Вікіпэдыя:Бабілёнская вежа]] [[bg:Уикипедия:Вавилон]] [[br:Wikipedia:Babel]] [[bs:Wikipedia:Babel]] [[ca:Viquipèdia:Babel]] [[cs:Wikipedie:Babylón]] [[cv:Википеди:Вавилон]] [[cy:Wicipedia:Babel]] [[de:Wikipedia:Babel]] [[el:Βικιπαίδεια:Βαβέλ]] [[en:Wikipedia:Babel]] [[eo:Vikipedio:Babel]] [[es:Wikipedia:Babel]] [[et:Vikipeedia:Babel]] [[eu:Wikipedia:Babel]] [[fa:ویکی‌پدیا:بابل]] [[fi:Wikipedia:Babylon]] [[fo:Wikipedia:Babel]] [[fr:Wikipédia:Babel]] [[fur:Vichipedie:Babel]] [[ga:Vicipéid:Baibéal]] [[gl:Wikipedia:Babel]] [[got:Wikipedia:Babilu]] [[he:ויקיפדיה:כישורי שפה]] [[hr:Wikipedija:Babilon]] [[hu:Wikipédia:Bábel]] [[id:Wikipedia:Babel]] [[io:Wikipedio:Babel]] [[is:Wikipedia:Babel]] [[it:Wikipedia:Babel]] [[ja:Wikipedia:バベル]] [[ka:ვიკიპედია:ბაბილონი]] [[ko:위키백과:바벨]] [[ksh:Wikipedia:Babel]] [[ky:Wikipedia:Babel]] [[lb:Wikipedia:Babel]] [[li:Wikipedia:Babel]] [[ln:Wikipedia:Babel]] [[lt:Wikipedia:Babel]] [[lv:Wikipedia:Babel]] [[mg:Wikipedia:Babel]] [[mi:Wikipedia:Babel]] [[mk:Википедија:Вавилон]] [[mo:Wikipedia:Babel]] [[ms:Wikipedia:Babel]] [[mt:Wikipedija:Babel]] [[na:Wikipedia:Babel]] [[nah:Huiquipedia:Babel]] [[nds:Wikipedia:Babel]] [[nl:Wikipedia:Babel]] [[nn:Wikipedia:Babel]] [[no:Wikipedia:Babel]] [[oc:Wikipèdia:Babèl]] [[pl:Wikipedia:Wieża Babel]] [[pt:Wikipedia:Babel]] [[qu:Wikipedia:Babel]] [[ro:Wikipedia:Babel]] [[ru:Википедия:Вавилон]] [[sc:Wikipedia:Babel]] [[scn:Wikipedia:Babeli]] [[sh:Wikipedia:Babel]] [[simple:Wikipedia:Babel]] [[sk:Wikipédia:Babylon]] [[sl:Wikipedija:Babilon]] [[sq:Wikipedia:Babel]] [[sr:Википедија:Шаблони/Језичке кутијице]] [[su:Wikipedia:Babel]] [[sv:Wikipedia:Babel]] [[th:วิกิพีเดีย:บาเบล]] [[tpi:Wikipedia:Babel]] [[tr:Vikipedi:Babil]] [[uk:Вікіпедія:Вавілон]] [[uz:Wikipedia:Bobil]] [[vi:Wikipedia:Ngôn ngữ sử dụng]] [[wa:Wikipedia:Babel]] [[wuu:Wikipedia:Babel]] [[zh:Wikipedia:巴別]] [[zh-classical:Wikipedia:Babel]] [[zh-min-nan:Wikipedia:Babel]] [[zh-yue:Wikipedia:Babel]] [[zu:Wikipedia:Babel]] 12896 44923 2006-09-01T17:20:04Z Bangin 450 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc;" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Zimanê inglîzî|en]]''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | This user is a '''[[:Category:User en|native]]''' speaker of '''[[:Category:User en|English]]'''. [[Category:User en-N|{{PAGENAME}}]] |} </div> 12897 44924 2006-09-01T17:22:04Z Bangin 450 <div style="float:left;border:solid #CCCC00 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#FFFF99" | style="width:45px;height:45px;background:#FFFF00;text-align:center;font-size:14pt" | '''[[Zimanê inglîzî|en-4]]''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | This user speaks '''[[:Category:User en|English]]''' at a '''[[:Category:User en-4|native]]''' level. [[Category:User en|{{PAGENAME}}]] [[Category:User en-4|{{PAGENAME}}]] |}</div> 12898 44928 2006-09-01T17:25:46Z Bangin 450 <div style="float:left;border:solid #FFB3B3 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#FFE0E8" | style="width:45px;height:45px;background:#FFB3B3;text-align:center;font-size:14pt" | '''en-0''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | This user [[:Kategorî:User en-0|doesn't speak]] '''[[:Kategorî:User en|English]].''' [[Category:User en-0|{{PAGENAME}}]] |} </div> 12899 44932 2006-09-01T17:27:11Z Bangin 450 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12900 65187 2007-01-18T09:58:14Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[ug:Category:User en-4]] مسح: [[bs:Kategorija:User en-4]] [[Kategorî:Bikarhêner]] [[af:Kategorie:Gebruiker en-4]] [[als:Kategorie:User en-4]] [[am:Category:User en-4]] [[az:Kateqoriya:User en-4]] [[bg:Категория:Потребител en-4]] [[ca:Categoria:Usuaris per idioma - English-4]] [[cs:Kategorie:User en-4]] [[da:Kategori:Brugere en-4]] [[de:Kategorie:User en-4]] [[en:Category:User en-4]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto en-4]] [[eu:Kategoria:Ingelesa aditu maila]] [[fa:رده:User en-4]] [[fi:Luokka:User en-4]] [[fr:Catégorie:Utilisateur en-4]] [[ga:Catagóir:Úsáideoir en-4]] [[gl:Category:Usuario en-4]] [[he:קטגוריה:User en-4]] [[hsb:Kategorija:User en-4]] [[hu:Kategória:User en-4]] [[ia:Categoria:Usator en-4]] [[id:Kategori:User en-4]] [[it:Categoria:Utenti en-4]] [[ja:Category:User en-4]] [[ka:კატეგორია:მომხმარებელი en-4]] [[ko:분류:사용자 en-4]] [[la:Categoria:Usor en-4]] [[lb:Category:User en-4]] [[li:Categorie:Gebroeker en-4]] [[lt:Kategorija:User en-4]] [[lv:Kategorija:User en-4]] [[nds:Kategorie:User en-4]] [[nds-nl:Kattegerie:Gebruker en-4]] [[nl:Categorie:Gebruiker en-4]] [[no:Kategori:Bruker en-4]] [[oc:Categoria:Utilizaire en-4]] [[pap:Category:User en-4]] [[pl:Kategoria:User en-4]] [[pt:Categoria:Usuário en-4]] [[ru:Категория:User en-4]] [[sco:Category:User en-4]] [[simple:Category:User en-4]] [[sk:Kategória:User en-4]] [[sl:Kategorija:Uporabnik en-4]] [[sq:Category:User en-4]] [[sr:Категорија:Корисник en-4]] [[sv:Kategori:Användare en-4]] [[th:หมวดหมู่:User en-4]] [[tr:Kategori:User en-4]] [[ug:Category:User en-4]] [[uk:Категорія:User en-4]] [[vi:Thể loại:User en-4]] [[zh:Category:En-4 使用者]] [[zh-yue:Category:User en-4]] 12901 44935 2006-09-01T17:27:40Z Bangin 450 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12902 44936 2006-09-01T17:27:52Z Bangin 450 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12903 44937 2006-09-01T17:27:59Z Bangin 450 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12904 44938 2006-09-01T17:28:06Z Bangin 450 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12905 66963 2007-01-29T08:10:16Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[bs:Kategorija:Korisnik en-1]] [[Kategorî:Bikarhêner]] [[af:Kategorie:Gebruiker en-1]] [[als:Kategorie:User en-1]] [[am:Category:User en-1]] [[ast:Categoría:Usuarios por idioma - Inglés básicu]] [[az:Kateqoriya:User en-1]] [[be:Катэгорыя:User en-1]] [[bs:Kategorija:Korisnik en-1]] [[ca:Categoria:Usuaris per idioma - English-1]] [[ceb:Category:User en-1]] [[co:Category:User en-1]] [[cs:Kategorie:User en-1]] [[csb:Kategòrëjô:Brëkòwnik en-1]] [[cv:Категори:User en-1]] [[cy:Categori:User en-1]] [[da:Kategori:Brugere en-1]] [[de:Kategorie:User en-1]] [[en:Category:User en-1]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto en-1]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Inglés básico]] [[et:Kategooria:User en-1]] [[eu:Kategoria:Ingelesa oinarrizko mailan]] [[fa:رده:User en-1]] [[fi:Luokka:User en-1]] [[fr:Catégorie:Utilisateur en-1]] [[fur:Categorie:Utent en-1]] [[fy:Kategory:Meidogger/Taal en-1]] [[ga:Catagóir:Úsáideoir en-1]] [[gl:Category:Usuario en-1]] [[he:קטגוריה:User en-1]] [[hsb:Kategorija:User en-1]] [[hu:Kategória:User en-1]] [[ia:Categoria:Usator en-1]] [[id:Kategori:User en-1]] [[io:Category:User en-1]] [[it:Categoria:Utenti en-1]] [[ja:Category:User en-1]] [[ka:კატეგორია:მომხმარებელი en-1]] [[ko:분류:사용자 en-1]] [[la:Categoria:Usor en-1]] [[lad:Category:User en-1]] [[lb:Category:User en-1]] [[li:Categorie:Gebroeker en-1]] [[lt:Kategorija:User en-1]] [[lv:Kategorija:User en-1]] [[mi:Category:User en-1]] [[na:Category:User en-1]] [[nah:Categoría:Usuarios ic tlahtōlli en-1]] [[nds:Kategorie:User en-1]] [[nds-nl:Kattegerie:Gebruker en-1]] [[nl:Categorie:Gebruiker en-1]] [[no:Kategori:Bruker en-1]] [[oc:Categoria:Utilizaire en-1]] [[pap:Category:User en-1]] [[pl:Kategoria:User en-1]] [[pt:Categoria:Usuário en-1]] [[ru:Категория:User en-1]] [[ru-sib:Category:User en-1]] [[scn:Category:User en-1]] [[sco:Category:User en-1]] [[simple:Category:User en-1]] [[sk:Kategória:User en-1]] [[sl:Kategorija:Uporabnik en-1]] [[sq:Category:User en-1]] [[sr:Категорија:Корисник en-1]] [[su:Kategori:User en-1]] [[sv:Kategori:Användare en-1]] [[th:หมวดหมู่:User en-1]] [[tl:Category:User en-1]] [[tr:Kategori:User en-1]] [[ug:Category:User en-1]] [[uk:Категорія:User en-1]] [[wa:Categoreye:Uzeus en-1]] [[zh:Category:En-1 使用者]] [[zh-classical:Category:User en-1]] [[zh-yue:Category:User en-1]] 12906 44940 2006-09-01T17:28:21Z Bangin 450 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12907 44942 2006-09-01T17:30:38Z Bangin 450 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12908 44943 2006-09-01T17:30:45Z Bangin 450 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12909 62448 2006-12-31T19:27:27Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[fy:Kategory:Meidogger/Taal ja]] [[Kategorî:Bikarhêner]] [[af:Kategorie:Gebruiker ja]] [[als:Kategorie:User ja]] [[am:Category:User ja]] [[ar:تصنيف:مستخدمون ja]] [[ast:Categoría:Usuarios por idioma - Xaponés]] [[az:Kateqoriya:User ja]] [[be:Катэгорыя:User ja]] [[bg:Категория:Потребител ja]] [[br:Rummad:Implijer ja]] [[bs:Kategorija:User ja]] [[ca:Categoria:Usuaris per idioma - 日本語]] [[ce:Категория:User ja]] [[chr:Category:User ja]] [[cs:Kategorie:User ja]] [[cy:Categori:User ja]] [[da:Kategori:Brugere ja]] [[de:Kategorie:User ja]] [[en:Category:User ja]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto ja]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Japonés]] [[et:Kategooria:User ja]] [[eu:Kategoria:Japoniera (erabiltzaileak)]] [[fa:رده:User ja]] [[fi:Luokka:User ja]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ja]] [[fy:Kategory:Meidogger/Taal ja]] [[ga:Catagóir:Úsáideoir ja]] [[gn:Categoría:User ja]] [[he:קטגוריה:User ja]] [[ht:Category:User ja]] [[hu:Kategória:User ja]] [[ia:Categoria:Usator ja]] [[id:Kategori:User ja]] [[io:Category:User ja]] [[is:Flokkur:Notandi ja]] [[it:Categoria:Utenti ja]] [[ja:Category:User ja]] [[ka:კატეგორია:მომხმარებელი ja]] [[kk:Санат:User ja]] [[ko:분류:사용자 ja]] [[kw:Category:User ja]] [[la:Categoria:Usor ja]] [[lad:Category:User ja]] [[lb:Category:User ja]] [[ln:Category:User ja]] [[lt:Kategorija:User ja]] [[lv:Kategorija:User ja]] [[mg:Category:User ja]] [[mi:Category:User ja]] [[mn:Category:User ja]] [[na:Category:User ja]] [[nah:Categoría:Usuarios ic tlahtōlli ja]] [[nds:Kategorie:User ja]] [[nds-nl:Kattegerie:Gebruker ja]] [[nl:Categorie:Gebruiker ja]] [[no:Kategori:Bruker ja]] [[oc:Categoria:Utilisator ja]] [[pdc:Category:Benutzer ja]] [[pl:Kategoria:User ja]] [[ps:Category:User ja]] [[pt:Categoria:Usuário ja]] [[qu:Categoría:Ruwaq:ja]] [[ru:Категория:User ja]] [[scn:Category:User ja]] [[sh:Category:User ja]] [[simple:Category:User ja]] [[sk:Kategória:User ja]] [[sl:Kategorija:Uporabnik ja]] [[sq:Category:User ja]] [[sr:Категорија:Корисник ja]] [[su:Kategori:User ja]] [[sv:Kategori:Användare ja]] [[tg:Гурӯҳ:User ja]] [[th:หมวดหมู่:User ja]] [[tl:Category:User ja]] [[tr:Kategori:User ja]] [[ug:Category:User ja]] [[uk:Категорія:User ja]] [[ur:زمرہ:User ja]] [[uz:Category:User ja]] [[vi:Thể loại:User ja]] [[wa:Categoreye:Uzeus ja]] [[zh:Category:Ja 使用者]] [[zh-min-nan:Category:User ja]] [[zh-yue:Category:User ja]] 12910 62446 2006-12-31T19:03:32Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[fy:Kategory:Meidogger/Taal ja-M]] [[Kategorî:Bikarhêner]] [[af:Kategorie:Gebruiker ja-N]] [[als:Kategorie:User ja-M]] [[am:Category:User ja-N]] [[az:Kateqoriya:User ja-A]] [[be:Катэгорыя:User ja-N]] [[bs:Kategorija:User ja-N]] [[chr:Category:User ja-N]] [[cs:Kategorie:User ja-N]] [[da:Kategori:Brugere ja-N]] [[de:Kategorie:User ja-M]] [[en:Category:User ja-N]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Japonés nativo]] [[et:Kategooria:User ja-N]] [[eu:Kategoria:Japoniera ama hizkuntza]] [[fi:Luokka:User ja-N]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ja-M]] [[fy:Kategory:Meidogger/Taal ja-M]] [[ga:Catagóir:Úsáideoir ja-L]] [[he:קטגוריה:User ja-N]] [[ht:Category:User ja-N]] [[hu:Kategória:User ja-N]] [[ia:Categoria:Usator ja-N]] [[id:Kategori:User ja-N]] [[io:Category:User ja-N]] [[ja:Category:User ja-N]] [[kk:Санат:User ja-N]] [[ko:분류:사용자 ja-M]] [[lad:Category:User ja-N]] [[lb:Category:User ja-M]] [[lt:Kategorija:User ja-N]] [[lv:Kategorija:User ja-N]] [[mg:Category:User ja-N]] [[mi:Category:User ja-N]] [[mn:Category:User ja-N]] [[na:Category:User ja-N]] [[nds-nl:Kattegerie:Gebruker ja-M]] [[nl:Categorie:Gebruiker ja-M]] [[no:Kategori:Bruker ja-N]] [[pl:Kategoria:User ja-N]] [[ps:Category:User ja-N]] [[ru:Категория:User ja-N]] [[scn:Category:User ja-N]] [[sh:Category:User ja-N]] [[simple:Category:User ja-N]] [[sk:Kategória:User ja-N]] [[sl:Kategorija:Uporabnik ja-N]] [[sq:Category:User ja-N]] [[su:Kategori:User ja-N]] [[tg:Гурӯҳ:User ja-N]] [[th:หมวดหมู่:User ja-N]] [[tl:Category:User ja-N]] [[ug:Category:User ja-N]] [[uk:Категорія:User ja-N]] [[ur:زمرہ:User ja-N]] [[uz:Category:User ja-N]] [[vi:Thể loại:User ja-N]] [[wa:Categoreye:Uzeus ja-N]] [[zh:Category:Ja 母語使用者]] [[zh-yue:Category:User ja-N]] 12913 44950 2006-09-01T17:32:08Z Bangin 450 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12914 44951 2006-09-01T17:32:21Z Bangin 450 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12915 44954 2006-09-01T17:33:48Z Bangin 450 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12916 44955 2006-09-01T17:34:17Z Bangin 450 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12917 63164 2007-01-05T06:27:52Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[fur:Categorie:Utent fr-3]] [[Kategorî:Bikarhêner]] [[af:Kategorie:Gebruiker fr-3]] [[als:Kategorie:User fr-3]] [[ang:Category:User fr-3]] [[ar:تصنيف:مستخدم fr-3]] [[az:Kateqoriya:User fr-3]] [[be:Катэгорыя:Вікіпэдыйцы, якія ведаюць мову fr-3]] [[br:Rummad:Implijer fr-3]] [[bs:Kategorija:User fr-3]] [[ca:Categoria:Usuaris per idioma - Français-3]] [[cs:Kategorie:User fr-3]] [[cy:Categori:User fr-3]] [[da:Kategori:Brugere fr-3]] [[de:Kategorie:User fr-3]] [[en:Category:User fr-3]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto fr-3]] [[et:Kategooria:User fr-3]] [[eu:Kategoria:Frantsesa maila aurreratuan]] [[fa:رده:User fr-3]] [[fi:Luokka:User fr-3]] [[fo:Bólkur:Brúkari fr-3]] [[fr:Catégorie:Utilisateur fr-3]] [[fur:Categorie:Utent fr-3]] [[fy:Kategory:Meidogger/Taal fr-3]] [[ga:Catagóir:Úsáideoir fr-3]] [[gl:Category:Usuario fr-3]] [[he:קטגוריה:User fr-3]] [[ht:Category:User fr-3]] [[hu:Kategória:User fr-3]] [[id:Kategori:User fr-3]] [[io:Category:User fr-3]] [[it:Categoria:Utenti fr-3]] [[ja:Category:User fr-3]] [[ka:კატეგორია:მომხმარებელი fr-3]] [[kk:Санат:User fr-3]] [[ko:분류:사용자 fr-3]] [[la:Categoria:Usor fr-3]] [[lad:Category:User fr-3]] [[lb:Category:User fr-3]] [[li:Categorie:Gebroeker fr-3]] [[ln:Category:User fr-3]] [[lt:Kategorija:User fr-3]] [[lv:Kategorija:User fr-3]] [[mg:Category:User fr-3]] [[mi:Category:User fr-3]] [[mt:Category:User fr-3]] [[na:Category:User fr-3]] [[nds:Kategorie:User fr-3]] [[nl:Categorie:Gebruiker fr-3]] [[no:Kategori:Bruker fr-3]] [[oc:Categoria:Utilizaire fr-3]] [[pl:Kategoria:User fr-3]] [[pt:Categoria:Usuário fr-3]] [[qu:Categoría:Ruwaq:fr-3]] [[ru:Категория:User fr-3]] [[scn:Category:User fr-3]] [[sh:Category:User fr-3]] [[simple:Category:User fr-3]] [[sk:Kategória:User fr-3]] [[sl:Kategorija:Uporabnik fr-3]] [[sq:Category:User fr-3]] [[sr:Категорија:Корисник fr-3]] [[sv:Kategori:Användare fr-3]] [[th:หมวดหมู่:User fr-3]] [[tl:Category:User fr-3]] [[tr:Kategori:User fr-3]] [[uk:Категорія:User fr-3]] [[uz:Category:User fr-3]] [[vi:Thể loại:User fr-3]] [[wa:Categoreye:Uzeus fr-3]] [[zh:Category:Fr-3 使用者]] [[zh-min-nan:Category:User fr-3]] [[zh-yue:Category:User fr-3]] 12918 58530 2006-11-26T18:18:59Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[simple:Category:User ar]] [[Kategorî:Bikarhêner]] [[als:Kategorie:User ar]] [[ar:تصنيف:مستخدمون ar]] [[az:Kateqoriya:User ar]] [[bs:Kategorija:User ar]] [[ca:Categoria:Usuaris per idioma - العربية]] [[da:Kategori:Brugere ar]] [[de:Kategorie:User ar]] [[en:Category:User ar]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Árabe]] [[eu:Kategoria:Arabiera (erabiltzaileak)]] [[fa:رده:User ar]] [[fi:Luokka:User ar]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ar]] [[he:קטגוריה:User ar]] [[ht:Category:User ar]] [[hu:Kategória:User ar]] [[id:Kategori:User ar]] [[ja:Category:User ar]] [[ko:분류:사용자 ar]] [[lad:Category:User ar]] [[lb:Category:User ar]] [[lt:Kategorija:User ar]] [[nds:Kategorie:User ar]] [[nl:Categorie:Gebruiker ar]] [[no:Kategori:Bruker ar]] [[pl:Kategoria:User ar]] [[ru:Категория:User ar]] [[simple:Category:User ar]] [[sk:Kategória:User ar]] [[sq:Category:User ar]] [[sr:Категорија:Корисник ar]] [[su:Kategori:User ar]] [[tk:Category:User ar]] [[tr:Kategori:User ar]] [[uz:Category:User ar]] [[wa:Categoreye:Uzeus ar]] [[zh:Category:Ar 使用者]] [[zh-yue:Category:User ar]] 12919 65696 2007-01-21T02:04:40Z Escarbot 482 روبوت إضافة: br, nl, no, pt, wa, zh [[Kategorî:Bikarhêner]] [[als:Kategorie:User ar-3]] [[ar:تصنيف:مستخدم ar-3]] [[az:Kateqoriya:User ar-3]] [[br:Rummad:Implijer ar-3]] [[bs:Kategorija:User ar-3]] [[de:Kategorie:User ar-3]] [[en:Category:User ar-3]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Árabe avanzado]] [[eu:Kategoria:Arabiera maila aurreratuan]] [[fa:رده:User ar-3]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ar-3]] [[he:קטגוריה:User ar-3]] [[ht:Category:User ar-3]] [[ja:Category:User ar-3]] [[ko:분류:사용자 ar-3]] [[lad:Category:User ar-3]] [[lt:Kategorija:User ar-3]] [[nds:Kategorie:User ar-3]] [[nl:Categorie:Gebruiker ar-3]] [[no:Kategori:Bruker ar-3]] [[pl:Kategoria:User ar-3]] [[pt:Categoria:Usuário ar-3]] [[ru:Категория:User ar-3]] [[simple:Category:User ar-3]] [[sk:Kategória:User ar-3]] [[sq:Category:User ar-3]] [[tk:Category:User ar-3]] [[tr:Kategori:User ar-3]] [[uz:Category:User ar-3]] [[wa:Categoreye:Uzeus ar-3]] [[zh:Category:Ar-3 使用者]] 12920 44992 2006-09-02T08:50:42Z Bangin 450 +kat '''Pirtûk''', [[belge|belgeyên]] bi rûpelan hatiye ser hev û yên guhêzbar in. Gellek awayên pirtûkan hene. Pirtûkên berîkê, [[ferheng]], [[Ensîklopedî]], [[roman]] û hwd. {{kurt}} [[kategorî:Pirtûk|!]] 12921 45125 2006-09-03T15:30:12Z Silêman 10 Helbesta [[Erich Fried]] '''Höre Israel''' (Bibihîse [[Îsraîl]]) sala 1968'an di pirtûka bi navê '[[Tintenfisch]]' (Bi Kurdî tê wateya Supya) de hate weşandin. Helbest di hejmara pêşî de hate weşandin (Krüger, M und Wagenbach, K (Weşêner); ''Tintenfisch 1: Jahrbuch für Literatur'' "Supya 1: Salname ji bo wêjeyê", [[Berlîn]] 1968, r.68.) wergera Kurmancî ya ''Höre Israel'', wisa ye: '''Bibihîse Îsraîl''' Dema ku stem li me dikirin ez yek ji we bûm Lê ez çawa dikarim yek ji we bimînim ger hûn bibin stemkar? Kesera we ew bû ku hûn bibin mîna gelên din yên ku hûn kuştin Êdî hûn bûne weke wan Hûn ji destê wan rizgar bûn ewên ku ji we re xwînxwar bûn Niha xwînxwariya wan Gelo di we de berdewam dijî? We ferman da yên têkçûyî: “Pêlavên xwe ji piyên xwe bikin” Mîna sere gunehan we ew mişextî çolê kirin mişextî mizgeftên mezin yên mirinê yên şimikên wan qûm bûn lê wan tawan nepejirand ewa ku we dixwest bixin stuyên wan Ew dîmena lingên xwas di qûma çolê de dê ji şopa bûmbe û panzêrên we bêhtir bimîne [[Kategorî:Helbest]] Ji bilî vê navê duaya bingehîn a ola cihûtiyê jî Bibihîse Îsraîl ango [[Şima Yîsrael]] e. 12922 44990 2006-09-02T08:48:58Z Bangin 450 +kat Pirtûka '''Tintenfisch''' (Kurmancî: Supya) mîna salnameyeke wejeya Elmanî bû û gelek helbestvan û nivîskarên bi nav û deng ên [[Elman]] jî di vê salnameyê de helbest û nivîsên xwe weşandine. Di nav wan nivîskar û helbesvanan de [[Heinrich Böll]], [[Max Frisch]] û [[Günter Grass]] jî hebûn. Helbesta Erich Fried a bi navê Höre Israel ([[Bibihîse Îsraîl]]) jî di hejmara pêşi ya vê Salnameyê de hate weşandin. == Çavkanî == Krüger, M und Wagenbach, K (Weşêner); Tintenfisch 1: Jahrbuch für Literatur (Supya 1: Salname ji bo wêjeyê ), Berlîn 1968, r.68. [[Kategorî:Pirtûk]] 12925 54378 2006-10-25T11:42:33Z Luqman 401 '''Qirikan''' gundekî [[Tatos|Tatosa]] bi ser [[Erzirom|Erziromê]] ve ye. [[Qeleyçî]] yek ji cîranên vî gundî ye. Yek ji gundên ku [[Şêx Seîd]] serhildan di çarê meha [[çile|çileyê]] 1925'an jê da destpêkirin Qirikan bû. Li wir Şêx Seîd Efendî gelek mela, feqî, şêx û gundî li xwe kom kirin û ew ji bo serhildanê amade kirin. [[Kategorî:Gundê Tatosê]] 12927 45076 2006-09-03T01:37:57Z 61.248.143.149 [[Kategorî:Rûsya]] 12928 45082 2006-09-03T08:28:12Z Bangin 450 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''fr-4''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Cette personne parle '''[[:Category:User fr|français]]''' à un niveau '''[[:Category:User fr-4|comparable à la langue maternelle]]'''. [[Category:User fr|{{PAGENAME}}]][[Category:User fr-4|{{PAGENAME}}]] |}</div> 12929 62546 2007-01-01T16:25:37Z Escarbot 482 روبوت تعديل: [[oc:Categoria:Utilizaire fr-4]] [[Kategorî:Bikarhêner]] [[af:Kategorie:Gebruiker fr-4]] [[ar:تصنيف:مستخدم fr-4]] [[az:Kateqoriya:User fr-4]] [[br:Rummad:Implijer fr-4]] [[bs:Kategorija:User fr-4]] [[ca:Categoria:Usuaris per idioma - Français-4]] [[cs:Kategorie:User fr-4]] [[de:Kategorie:User fr-4]] [[en:Category:User fr-4]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto fr-4]] [[eu:Kategoria:Frantsesa aditu maila]] [[fi:Luokka:User fr-4]] [[fo:Bólkur:Brúkari fr-4]] [[fr:Catégorie:Utilisateur fr-4]] [[ht:Category:User fr-4]] [[it:Categoria:Utenti fr-4]] [[ja:Category:User fr-4]] [[kk:Санат:User fr-4]] [[la:Categoria:Usor fr-4]] [[lb:Category:User fr-4]] [[lt:Kategorija:User fr-4]] [[mg:Category:User fr-4]] [[nl:Categorie:Gebruiker fr-4]] [[no:Kategori:Bruker fr-4]] [[oc:Categoria:Utilizaire fr-4]] [[pl:Kategoria:User fr-4]] [[sh:Category:User fr-4]] [[simple:Category:User fr-4]] [[sq:Category:User fr-4]] [[sr:Категорија:Корисник fr-4]] [[sv:Kategori:Användare fr-4]] [[tr:Kategori:User fr-4]] [[uk:Категорія:User fr-4]] [[uz:Category:User fr-4]] [[vi:Thể loại:User fr-4]] [[wa:Categoreye:Uzeus fr-4]] [[zh:Category:Fr-4 使用者]] 12930 45084 2006-09-03T08:32:19Z Bangin 450 <div style="float:left;border:solid #FFB3B3 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#FFE0E8" | style="width:45px;height:45px;background:#FFB3B3;text-align:center;font-size:14pt" | '''fr-0''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Cette personne '''[[:Category:User fr-0|ne parle pas]]''' '''[[:Category:User fr|français]]''' ou parle des pauvres français.''' [[Category:User fr-0|{{PAGENAME}}]] |} </div> 12931 45085 2006-09-03T08:32:35Z Bangin 450 [[Kategorî:Bikarhêner]] 12932 65701 2007-01-21T04:09:36Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[fur:Categorie:Utent fr-2]] [[Kategorî:Bikarhêner]] [[af:Kategorie:Gebruiker fr-2]] [[als:Kategorie:User fr-2]] [[ar:تصنيف:مستخدم fr-2]] [[az:Kateqoriya:User fr-2]] [[be:Катэгорыя:Вікіпэдыйцы, якія ведаюць мову fr-2]] [[br:Rummad:Implijer fr-2]] [[bs:Kategorija:User fr-2]] [[ca:Categoria:Usuaris per idioma - Français-2]] [[cs:Kategorie:User fr-2]] [[cy:Categori:User fr-2]] [[da:Kategori:Brugere fr-2]] [[de:Kategorie:User fr-2]] [[el:Κατηγορία:User fr-2]] [[en:Category:User fr-2]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto fr-2]] [[et:Kategooria:User fr-2]] [[eu:Kategoria:Frantsesa maila ertainean]] [[fa:رده:User fr-2]] [[fi:Luokka:User fr-2]] [[fo:Bólkur:Brúkari fr-2]] [[fr:Catégorie:Utilisateur fr-2]] [[fur:Categorie:Utent fr-2]] [[fy:Kategory:Meidogger/Taal fr-2]] [[ga:Catagóir:Úsáideoir fr-2]] [[gl:Category:Usuario fr-2]] [[he:קטגוריה:User fr-2]] [[ht:Category:User fr-2]] [[hu:Kategória:User fr-2]] [[hy:Category:User fr-2]] [[id:Kategori:User fr-2]] [[io:Category:User fr-2]] [[it:Categoria:Utenti fr-2]] [[ja:Category:User fr-2]] [[ka:კატეგორია:მომხმარებელი fr-2]] [[kk:Санат:User fr-2]] [[ko:분류:사용자 fr-2]] [[la:Categoria:Usor fr-2]] [[lad:Category:User fr-2]] [[lb:Category:User fr-2]] [[li:Categorie:Gebroeker fr-2]] [[ln:Category:User fr-2]] [[lt:Kategorija:User fr-2]] [[lv:Kategorija:User fr-2]] [[mg:Category:User fr-2]] [[mi:Category:User fr-2]] [[mt:Category:User fr-2]] [[na:Category:User fr-2]] [[nds:Kategorie:User fr-2]] [[nl:Categorie:Gebruiker fr-2]] [[no:Kategori:Bruker fr-2]] [[oc:Categoria:Utilizaire fr-2]] [[pdc:Category:Benutzer fr-2]] [[pl:Kategoria:User fr-2]] [[pt:Categoria:Usuário fr-2]] [[qu:Categoría:Ruwaq:fr-2]] [[ru:Категория:User fr-2]] [[scn:Category:User fr-2]] [[sh:Category:User fr-2]] [[simple:Category:User fr-2]] [[sk:Kategória:User fr-2]] [[sl:Kategorija:Uporabnik fr-2]] [[sm:Category:User fr-2]] [[sq:Category:User fr-2]] [[sr:Категорија:Корисник fr-2]] [[sv:Kategori:Användare fr-2]] [[sw:Category:User fr-2]] [[th:หมวดหมู่:User fr-2]] [[tr:Kategori:User fr-2]] [[uk:Категорія:User fr-2]] [[uz:Category:User fr-2]] [[vi:Thể loại:User fr-2]] [[wa:Categoreye:Uzeus fr-2]] [[yi:קאַטעגאָריע:User fr-2]] [[zh:Category:Fr-2 使用者]] [[zh-min-nan:Category:User fr-2]] [[zh-yue:Category:User fr-2]] 12933 45098 2006-09-03T08:55:40Z Bangin 450 {| border="0" id="toc" align="center" style="margin: 0 auto; float:center;" |align="center" style="background:#ccccff;" | '''[[Wikimedia]]''' |- | align="center" style="font-size: 90%;" | [[Wêne:Wikipedia-logo.png|50px]] [[Wikipedia|Wîkîpediya]] | [[Wêne:Wîkîferheng.JPG|30px]] [[Wîkîferheng]] | [[Wêne:Commons-logo.svg|30px]] [[Wikimedia Commons]] | [[Wêne:Wikiquote-logo.svg|30px]] [[Wîkîgotin]] | [[Wêne:Wikisource-logo.svg|30px]] [[Wîkîçavkanî]] | [[Wêne:Wikibooks-logo.svg|30px]] [[Wîkîpirtûk]] | [[Wêne:Wikispecies-logo.svg|30px]] [[Wikispecies]] | [[Wêne:Wikinews-logo.png|30px]] [[Wikinews]] | [[Wêne:Wikimedia-logo.svg|30px]] [[Meta Wîkî]] |} 12934 45109 2006-09-03T11:18:14Z Silêman 10 Qeleyçi çû cihê Qeleyçî: rastnivîs #REDIRECT [[Qeleyçî]] 12935 46265 2006-09-07T22:24:06Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: en, eo, fr, hu, it, pl, tr '''Erich Fried''' helbestvan, wergêr û esayîstekî avusturyayî, yahûdî û çepgir bû. (6'ê [[Gulan]]a 1921'ê li [[Viyana]] (Wien) ji dayik bû; 22'ê [[Cotmeh]]a 1988'an li in [[Baden-Baden]]ê çûye ser dilovaniya xwe) [[helbestvan]]ekî [[Awusturya]]yî ([[Nemsa]]yî) bû. Fried herwiha [[Werger]] û [[Esayîst]] (hewldêr) jî bû. Erich Fried bi esl û binyada xwe [[Cihû]] bû. == Berhemên wî == * Drei Gebete aus London (Sê dua ji [[London]]ê9) 1945 * ein Soldat und ein Mädchen (Leşkerek û Keçikek), 1960 * Reich der Steine (Împeretoriya Keviran), 1963 * Warngedichte (Helbestên Hişyariyê), 1964 * Überlegungen (Ponijîn), 1964 * Kinder und Narren (Zarok û Dîn), 1965 * und Vietnam und (û [[Vîetnam]] û, 1966 * Anfechtungen (Pevçûn), 1967 * Die Beine der größeren Lügen (Lingên derewên mezintir), 1969 * Unter Nebenfeinden (Di nav dijmminên li kelekê de), 1970 * Die Freiheit den Mund aufzumachen (Azadiya vekirina dêv), 1972 * Höre Israel ([[Bibihîse Îsraîl]]), 1974 * So kam ich unter die Deutschen (Wisa hatim nav Elmanan), 1977 * 100 Gedichte ohne Vaterland (100 helbestên bê Welat), 1978 * Liebesgedichte (Helbestên Evîniyê), 1979 * Es ist was es ist (Ew çi be, ew e), 1983 (navdartirîn berhema wî ye) * Um Klarheit (ji bo zelalbûnê), 1985 * Mitunter sogar Lachen (Heta bi ken jî), 1986 * Gründe (Sedem) [[Kategorî: Helbestvan]] [[de:Erich Fried]] [[en:Erich Fried]] [[eo:Erich Fried]] [[fr:Erich Fried]] [[hu:Erich Fried]] [[it:Erich Fried]] [[pl:Erich Fried]] [[tr:Erich Fried]] 12936 45119 2006-09-03T12:07:05Z Silêman 10 '''Ramanên Qeşmerekî''' (Ansichten eines Clowns) romanekî nivîskarê navdar ê [[Elman]] [[Heinrich Böll]] e, Heinrich Böll herwiha [[xelata nobelê]] ya Wêjeyê jî stendiye. Ev Roman cara yekem di [[Süddeutsche Zeitung]] de hate weşandin û bû sedema nîqaşên dijwar. Roman di sala 1963'an de bi tevahî weke romanekê hate weşandin. Sedema dijwarbûna van nîqaşa şaştêgihiştina "dijberiya Katolîsîzma" Böll bû. Lê di rastiyê de Böll bi vê romana xwe kesekî li derveyî civakê ku di din barê morala tund ya [[civak]]a dewlemed de êş û azarê dikşîne, dide naskirin. Hans Schnierê ji malbateke dewlemed ji berdêla ku bibe endamekî baş û derewîn ê civakê tercîh dike bibe qeşmerek. Ev qeşmer 6 salan bê ku bizewice bi Marie re dimîne. Marie dev ji wî berdide. Sedema devjêberdana Marie ew e ku Hans napejirîne zarokên ji vê pevrebûna bê zewac weke [[Katolîk|Katolîkan]] mezin bike. Hansê ku pondomîmvanekî baş e, piştî ku hevala wî Marie dev jê berdide, rewşa wî xerab dibe û dibe qeşmerekî gerhok. Qeşmer Hans di jiyanê de bi ser nakeve lê ramanên wî ku di vê romanê de ne, dibine serkeftinek ji ber ku ev raman weke tawanekê li ser milên civaka dewlemend dideynin. [[Kategorî: Wêje]] [[Kategorî: Roman]] 12938 49835 2006-10-08T23:11:24Z Erdal Ronahi 2 '''Şima Yîsrael''' (bi kurtî: Şima; Îbraniya "Bibîhîse!") û duayên tewratê ku li pey vê duayê tên duayên navendî yên pejirandina [[Cihûtî|Cihûtiyê]] ne. Tê pejirandina vê yekê heye ku xwedê yek e û yekane ye û herwiha ferman û emrên bingehîn yên Cihûtiyê jî: *Duaya rojana ya Şima Yîsrael *Danîna Tefîlîn (Kembera Nimêjê) *Zîzît (tayên nîşanê) *Ferman û emr ji nifşê ciwan re tên gotin. Naveroka duayê bi [[Îbranî]] rojê du caran tê xwendin (sibehî bi kaziba sibê re û êvaran bi rojava re). [[Kategorî: Ol]] [[Kategorî: Dua]] [[en:Shema Yisrael]] [[fr:Shema Israël]] [[he:שמע ישראל]] [[nl:Sjema]] [[nn:Sjemá‘ Jisraél]] [[pl:Szema Jisrael]] [[fi:Šema Israel]] [[sv:Shema]] 12939 45148 2006-09-03T17:42:46Z Erdal Ronahi 2 Zimanê fermî yê [[Îsraîl|Îsraîlê]] Îbranî ye (bi [[Kurmancî]] herwiha Ibrî jî tê gotin; Îbranî: Ivrît) e. Zimanê [[Tewrat|Tewratê]] ku pirtûka pîroz a [[Cihûtî|Cihûtiyê]] ye, jî Ibrî ye. [[Kategorî:ziman]] 12941 45152 2006-09-03T20:37:36Z Luqman 401 Dêrikvan çû cihê Dêrik (Kerboran): Navê gund sas hatibû nivisandin #REDIRECT [[Dêrik (Kerboran)]] 12942 45159 2006-09-03T20:54:13Z Luqman 401 Viranç çû cihê Vranj '''Viranç''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12943 51831 2006-10-14T16:40:54Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Dêrik a Anêrê]] #redirect[[Dêrik a Anêrê]] 12944 45158 2006-09-03T20:53:27Z Luqman 401 '''Spehiyan''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12945 45161 2006-09-03T20:54:28Z Luqman 401 Viranç çû cihê Viranj #REDIRECT [[Vranj]] 12946 45331 2006-09-04T07:53:47Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #REDIRECT [[Vranj]] 12947 45163 2006-09-03T20:55:17Z Luqman 401 '''Kêrs''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12948 45164 2006-09-03T20:55:55Z Luqman 401 '''Goma xan''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12949 45165 2006-09-03T20:56:52Z Luqman 401 '''Goma çawûş''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12950 45166 2006-09-03T20:57:16Z Luqman 401 '''Xirbeqûv''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12951 47866 2006-09-18T18:25:52Z Erdal Ronahi 2 '''Gundê Îskender''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. Ev gund navê xwe ji [[Îskenderê Mezin]] girtiye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12952 51935 2006-10-14T17:41:40Z Erdal Ronahi 2 Xinzora jêr çû cihê Xinzora Jêr '''Xinzora jêr''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12953 51933 2006-10-14T17:41:37Z Erdal Ronahi 2 Xinzora jor çû cihê Xinzora Jor '''Xinzora jor''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12954 51832 2006-10-14T16:42:44Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Alingoza Jêr]] #redirect[[Alingoza Jêr]] 12955 45270 2006-09-04T07:03:51Z Luqman 401 '''Leyleg''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12956 45172 2006-09-03T21:01:28Z Luqman 401 '''Goma gorgo''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12957 45235 2006-09-03T23:22:47Z Silêman 10 '''Înaq''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12958 45174 2006-09-03T21:02:11Z Luqman 401 '''Înalî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12959 51938 2006-10-14T17:43:05Z Erdal Ronahi 2 Şêx pîr çû cihê Şêxpîr '''Şêx pîr''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12960 45176 2006-09-03T21:03:00Z Luqman 401 '''Çaylar''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12961 47859 2006-09-18T17:54:24Z Xelil 589 Qaqir çû cihê Gaqir: Navê rastî yê gundê ye '''Qaqir''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12962 45178 2006-09-03T21:03:51Z Luqman 401 '''Qizil mecît''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12963 45204 2006-09-03T21:41:57Z Luqman 401 Çarbir çû cihê Çarbihur: navê rastî '''Çarbir''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12964 48149 2006-09-22T14:08:15Z Rojo 597 Kevirêhinguv çû cihê Kevirêhingiv: navê rastî '''Kevir hingiv''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12965 45181 2006-09-03T21:04:59Z Luqman 401 '''Dadîna''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12966 45182 2006-09-03T21:06:22Z Luqman 401 '''Mele Xidira''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12967 45183 2006-09-03T21:07:01Z Luqman 401 '''Melêmî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12968 45184 2006-09-03T21:08:01Z Luqman 401 '''Şîp''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12969 45185 2006-09-03T21:08:21Z Luqman 401 '''Qerekoy''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12970 45186 2006-09-03T21:10:17Z Luqman 401 '''Qerepûngal''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye ku ji aliyê [[Komara Tirkiyê]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12971 45187 2006-09-03T21:24:37Z Luqman 401 Redirecting to [[Gurçik]] #redirect[[Gurçik]] 12972 45188 2006-09-03T21:25:00Z Luqman 401 Redirecting to [[Gurçik]] #redirect[[Gurçik]] 12973 45189 2006-09-03T21:25:45Z Luqman 401 Redirecting to [[Spehiyan]] #redirect[[Spehiyan]] 12974 45237 2006-09-03T23:46:11Z Erdal Ronahi 2 #[[Îskenderê Mezin]] #[[Gundê Îskender]] {{cudakirin}} 12976 45192 2006-09-03T21:27:33Z Luqman 401 Redirecting to [[Stûkuran]] #redirect[[Stûkuran]] 12977 45193 2006-09-03T21:27:56Z Luqman 401 Redirecting to [[Stûkuran]] #redirect[[Stûkuran]] 12978 45194 2006-09-03T21:28:53Z Luqman 401 Redirecting to [[Xirbeqûv]] #redirect[[Xirbeqûv]] 12979 45195 2006-09-03T21:29:16Z Luqman 401 Redirecting to [[Xirbeqûv]] #redirect[[Xirbeqûv]] 12980 45332 2006-09-04T07:53:50Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Vranj]] 12981 45198 2006-09-03T21:31:38Z Luqman 401 Kevir hingiv çû cihê Kevirêhinguv: rast nivîs #REDIRECT [[Kevirêhinguv]] 12982 51833 2006-10-14T16:42:55Z Erdal Ronahi 2 # [[Alingoza Jêr]] # [[Alingoza Jor]] {{cudakirin}} 12983 45201 2006-09-03T21:39:21Z Luqman 401 '''Alingoza Jor''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12984 45202 2006-09-03T21:40:03Z Luqman 401 '''Avrêz''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12985 45203 2006-09-03T21:40:44Z Luqman 401 '''Badan''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12986 45205 2006-09-03T21:41:57Z Luqman 401 Çarbir çû cihê Çarbihur: navê rastî #REDIRECT [[Çarbihur]] 12987 45206 2006-09-03T21:42:53Z Luqman 401 '''Caneseran''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12988 45207 2006-09-03T21:45:10Z Luqman 401 '''Cîwarik''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12989 45208 2006-09-03T21:45:40Z Luqman 401 '''Çorsan''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12990 45209 2006-09-03T21:45:58Z Luqman 401 '''Dadînan''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12991 45210 2006-09-03T21:46:32Z Luqman 401 '''Darebî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12992 45211 2006-09-03T21:46:52Z Luqman 401 '''Dodan''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12993 45213 2006-09-03T21:47:08Z Luqman 401 '''Emera''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12994 45214 2006-09-03T21:47:24Z Luqman 401 '''Eynan''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12995 45215 2006-09-03T21:48:31Z Luqman 401 Redirecting to [[Eynan]] #redirect[[Eynan]] 12996 58002 2006-11-22T18:30:57Z 84.190.211.211 '''Gestemerde''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} {{bizazakî|Gestemerde}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12997 45217 2006-09-03T21:49:40Z Luqman 401 Redirecting to [[Geştamerd]] #redirect[[Geştamerd]] 12998 45218 2006-09-03T21:50:02Z Luqman 401 '''Gundê Mîran''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 12999 45219 2006-09-03T21:50:26Z Luqman 401 '''Gundê Şêx''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13000 45220 2006-09-03T21:50:42Z Luqman 401 '''Gulicî''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13001 45222 2006-09-03T21:52:49Z Luqman 401 '''Alingoza Jêr''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13002 51670 2006-10-14T14:55:50Z Erdal Ronahi 2 Zorava (Şirnex) çû cihê Zorava, Şirnex '''Zorava''', gundekî grêdayî bajarê Kurdistana bakur [[Şirnex|Şirnexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şirnexê]] 13003 47863 2006-09-18T18:23:02Z Erdal Ronahi 2 Zorava (Gimgim) çû cihê Zorava, Gimgim '''Zorava''', [[gund|gundekî]] navçeya [[Mûş|Mûşê]] [[Gimgim|Gimgimê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13004 46739 2006-09-09T12:55:39Z RewşenBaran 74 Hate Kategorîzekirin. '''A. Hicri Izgoren''' helbestvan û rojnamenavanekî kurde. Di sala [[1950]] î da li navçeya [[Siwêreg]] ê hatiyî dinê. Di Zanîngeha Dîcle yê da beşa [[Zanyarîya Cîvakî]] qedandîye. Di sala [[1980]] vir da bi helbestan û rojnamavanîyê ra mijûl dibe. Hîn di rojnameya [[Özgür Politika]] yê dinivisîne. Hemû berhemên wî bi bi zimanê [[tirkî]] ye, le hinik helbestên wî bi navê Bêbaran li kurdî jî hatîye wergerandin. Niha li [[Amed]]ê dijî == Berhem == *Acıyla Diri(1981) *Sessizliğin Sağnağı(1984) *Verilmiş Sözdür(1987) *Bedeli Ödenmiştir(1992) *Ve Öteki(1995) *Suç Duyurusu(1999) *Bêbaran(2005) Wergerandin: [[Lal Laleş]]-[[Yaqob Tilermenî]] [[Kategorî:Helbestvan|Izgoren, A. Hicri]] 13006 45360 2006-09-04T09:02:25Z Erdal Ronahi 2 '''Siya Evînê''' romana sêyê a [[Mehmet Uzun]], nivîskarê herî binavubangê hevdemê Kurd e. Roman romaneke dîrokî ye. Parek ji jiyan û xebata rewşenhizrê kurd Memdûh Selîm Begî ye. Roman behsa rewşa siyasî, civakî û kulturî ya Kurdistane piştî Şerê Cîhanî yê Duyê dikit. [[Memdûh Selîm Beg]] ji endamên [[Xoybûn]]ê bû û pişikdarî [[Şoreşa Agirî]] bi seroktiya General [[Ihsan Nûrî Paşa]]yî bû. Roman bi awayekê gelek balkêş behsa rewşa rewşenhizrên Kurdan li wan salan dikit û mirovî dibit jiyana wan salan. Weşanxaneya Orfeusê li Swêdê jibo cara pêşîn ev roman çap û belav kir. Paşî çend carekan li Stenbolê jî hatiye çapkirin. [[Kategorî:Roman]] 13007 45252 2006-09-04T06:57:02Z 83.114.40.227 '''Hecîbega Jor''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13008 48198 2006-09-22T18:24:05Z Rojo 597 '''Hêmûgê''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13009 45254 2006-09-04T06:57:20Z 83.114.40.227 '''Hebîban''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13010 50130 2006-10-10T11:09:10Z Luqman 401 Xarik çû cihê Harik Çend cihên bi vî navî hene: # [[Harik (Nazmiye)]] # [[Harik (Gimgim)]] {{cudakirin}} 13011 45256 2006-09-04T06:57:43Z 83.114.40.227 '''Goşkarbaba''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13012 45257 2006-09-04T06:57:53Z 83.114.40.227 '''Goma Zîlê''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13013 45258 2006-09-04T06:58:01Z 83.114.40.227 '''Gomahus''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13014 45259 2006-09-04T06:58:10Z 83.114.40.227 '''Gomagolgol''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13015 45260 2006-09-04T07:01:50Z Luqman 401 '''Mêrgemist''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13016 45261 2006-09-04T07:01:57Z Luqman 401 '''Mengel''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13017 45262 2006-09-04T07:02:05Z Luqman 401 '''Kunav''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13018 45263 2006-09-04T07:02:11Z Luqman 401 '''Kûzik''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13019 45264 2006-09-04T07:02:19Z Luqman 401 '''Kimsoran''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13020 45265 2006-09-04T07:02:26Z Luqman 401 '''Kêranlix''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13021 45266 2006-09-04T07:02:33Z Luqman 401 '''Keçan''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13022 45267 2006-09-04T07:02:41Z Luqman 401 '''Hecîbega Jêr''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13023 45269 2006-09-04T07:03:34Z Luqman 401 Leylek çû cihê Leyleg: Navê rastî. #REDIRECT [[Leyleg]] 13024 45271 2006-09-04T07:05:09Z Luqman 401 '''Sêgiran''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13025 45272 2006-09-04T07:05:15Z Luqman 401 '''Seferek''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13026 45273 2006-09-04T07:05:23Z Luqman 401 '''Serçûk''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13027 51875 2006-10-14T17:07:29Z Erdal Ronahi 2 Saricê çû cihê Sarinc #[[Sarinc, Gimgim|Sarinc]], gundekî Gimgimê #[[Sarinc, Mêrdîn|Sarinc]], gundekî Mêrdînê {{cudakirin}} 13028 45275 2006-09-04T07:05:36Z Luqman 401 '''Rindaliyan''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13029 45276 2006-09-04T07:05:43Z Luqman 401 '''Paşkendal''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13030 45277 2006-09-04T07:06:04Z Luqman 401 '''Mûskan''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13031 45278 2006-09-04T07:06:12Z Luqman 401 '''Mişko''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13032 45279 2006-09-04T07:07:32Z Luqman 401 '''Tep''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13033 45280 2006-09-04T07:07:37Z Luqman 401 '''Tanzîg''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13034 50576 2006-10-10T19:29:31Z Luqman 401 #[[Şorik, Gimgim]] #[[Şorik, Kanîreş]] {{cudakirin}} 13035 45282 2006-09-04T07:07:51Z Luqman 401 '''Sofiyan''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13037 45284 2006-09-04T07:08:06Z Luqman 401 '''Stûkurana Qij''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13038 45285 2006-09-04T07:08:14Z Luqman 401 '''Siltaşêr''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13039 45286 2006-09-04T07:08:20Z Luqman 401 '''Sêmal''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13040 45287 2006-09-04T07:09:56Z Luqman 401 '''Qereseyîd''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13041 45288 2006-09-04T07:10:02Z Luqman 401 '''Qeregiwîj''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13042 51937 2006-10-14T17:42:31Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Qeremêş]] #redirect[[Qeremêş]] 13043 45290 2006-09-04T07:10:13Z Luqman 401 '''Qasiman''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13046 45293 2006-09-04T07:10:35Z Luqman 401 '''Xelefan''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13047 45294 2006-09-04T07:10:42Z Luqman 401 '''Xaş''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13048 45295 2006-09-04T07:11:53Z Luqman 401 '''Ziring''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13049 45296 2006-09-04T07:12:00Z Luqman 401 '''Yalê''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13050 45297 2006-09-04T07:12:08Z Luqman 401 '''Zengel''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13051 45298 2006-09-04T07:12:14Z Luqman 401 '''Qulan''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13052 50565 2006-10-10T19:22:07Z Luqman 401 #[[Qelinçûk, Gimgim]] #[[Qelinçûk, Kanîreş]] {{cudakirin}} 13053 45300 2006-09-04T07:12:53Z Luqman 401 Redirecting to [[Hebîban]] #redirect[[Hebîban]] 13054 45301 2006-09-04T07:13:10Z Luqman 401 Redirecting to [[Hemik]] #redirect[[Hemik]] 13055 45302 2006-09-04T07:13:27Z Luqman 401 Redirecting to [[Înalî]] #redirect[[Înalî]] 13056 45303 2006-09-04T07:13:41Z Luqman 401 Redirecting to [[Înaq]] #redirect[[Înaq]] 13057 45304 2006-09-04T07:14:03Z Luqman 401 Redirecting to [[Mûskan]] #redirect[[Mûskan]] 13058 45306 2006-09-04T07:15:30Z Luqman 401 Redirecting to [[Stûkurana Qij]] #redirect[[Stûkurana Qij]] 13059 45307 2006-09-04T07:15:49Z Luqman 401 Redirecting to [[Tep]] #redirect[[Tep]] 13060 45308 2006-09-04T07:16:12Z Luqman 401 Redirecting to [[Xaş]] #redirect[[Xaş]] 13061 45309 2006-09-04T07:16:32Z Luqman 401 Redirecting to [[Qeremês]] #redirect[[Qeremês]] 13062 45311 2006-09-04T07:17:34Z Luqman 401 Redirecting to [[Qelinçûk]] #redirect[[Qelinçûk]] 13063 66535 2007-01-25T23:46:32Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pl:Edmund Spenser]] [[wêne:EdmundSpenser.jpg|thumb|Edmund Spenser]] '''Edmund Spencer''', helbestvanekî [[îngilîz]] e. Di dema Elîzabet û Jakoben de jiyaye. Edmund Spencer berbî salên [[1552]] hatiye dinê û di 13 rêbendan a sala [[1599]]'an de jiyana xe ji dest daye. {{kurt}} [[Kategorî: Helbestvan]] [[cs:Edmund Spenser]] [[cv:Спенсер Эдмунд]] [[de:Edmund Spenser]] [[en:Edmund Spenser]] [[es:Edmund Spenser]] [[fr:Edmund Spenser]] [[it:Edmund Spenser]] [[ja:エドマンド・スペンサー]] [[nl:Edmund Spenser]] [[os:Спенсер, Эдмунд]] [[pl:Edmund Spenser]] [[ru:Спенсер, Эдмунд]] [[sv:Edmund Spenser]] 13064 45342 2006-09-04T07:54:14Z Luqman 401 '''Îngilîz''', kesê ku ji [[Înglîstan|Înglîstanê]] ye û bi [[Inglîzî]] diaxive ye. {{kurt}} [[Kategorî: netew]] 13065 47016 2006-09-10T21:29:42Z Luqman 401 [[wêne:Spanish-tragedy.gif|thumb|Trajediya Îspanyol]] '''Thomas Kyd''', nivîskarekî lîstikên [[şano]], yê dramê ye. Thomas Kyd, [[îngilîz]] e û li [[London|Londonê]] di sala [[1558]]'an de ji dayik bûye û di sala [[1594]]'an de miriye. Berhema Thomas Kyd a herî bi nav û deng *"'''Trajediya Îspanyol'''" ''(The Spanish Tragedy)'' (1586), e. Berhemên wî yên din, *Solîman û Perseda (1588) û *Jêronîmo (1592) ne. {{kurt}} [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Nivîskarê îngilîz]] [[de:Thomas Kyd]] [[en:Thomas Kyd]] [[es:Thomas Kyd]] [[pl:Thomas Kyd]] [[fr:Thomas Kyd]] 13066 45347 2006-09-04T08:12:27Z Luqman 401 Trajediya Îspanyol Trajediya Îspanyol 13067 60849 2006-12-19T13:10:29Z Bangin 450 Lîsteya nivîskarên îngilîz [[Kategorî:Nivîskarên li gorî welatê]] [[Kategorî:inglîz]] 13068 61744 2006-12-26T13:46:02Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Christopher Marlowe]] [[wêne:christopher_marlowe.jpg|thumb|250px|right|Christopher Marlowe]] '''Christopher Marlowe''', (26 reşemî 1564 - 30 gulan 1593), [[helbestvan]], [[nivîskar]], lîstikên drama yê [[şano]] û wergervanê dema Elîzabet yê [[îngilîz]] e. Christopher Marlowe, li [[Canterbury]] ji dayik bûye û li zanîngeha [[Cambridge]] xwendiye. Di sala [[1587]]'an de dîploma xwe ya master a hunerê wergirt. Di sala [[1593]]'an de hevalê wî [[Thomas Kyd]] hat îşkencekirin û ji aliyê wî de bi tawanbarkirina sûcê ateîzmateîzmê hat îxbarkirin. Ji hêzên taybet ên Keyatiyê ve hate girtin û di derheqê wî de lêpirsîn hate vekirin. Piştre hate berdan û pênc roj şûnde ji aliyê kesekî bi navê Ingram Frizer hate kuştin. '''Berhemên wî:''' == Şano == *''[[Tamburlaine]] *''[[Faust|The Tragical History of Doctor Faustus]]'' (''Trajediya bijîjk Faustus'') *''[[The Jew of Malta]]'' (''Cihûyê Maltayê'') *''[[Edward II]]'' (''Edûward II''). *''[[The Massacre of Paris]]'' (''Qetliyama Parîsê''). *''[[Dido Queene of Carthage]]'' (''Dîdon Şahbanûya Carthage''). == Helbest == *''[[The Passionate Shepherd to His Love]]'' *''[[Hero and Leander]]'' [[Kategorî:Nivîskarê îngilîz]] [[Kategorî:Helbestvan]] [[bs:Christopher Marlowe]] [[ca:Christopher Marlowe]] [[cs:Christopher Marlowe]] [[cy:Christopher Marlowe]] [[de:Christopher Marlowe]] [[en:Christopher Marlowe]] [[eo:Christopher Marlowe]] [[es:Christopher Marlowe]] [[fr:Christopher Marlowe]] [[he:כריסטופר מרלו]] [[hr:Christopher Marlowe]] [[it:Christopher Marlowe]] [[ja:クリストファー・マーロウ]] [[lv:Kristofers Mārlovs]] [[nl:Christopher Marlowe]] [[pl:Christopher Marlowe]] [[pt:Christopher Marlowe]] [[ru:Марло, Кристофер]] [[sk:Christopher Marlowe]] [[sv:Christopher Marlowe]] [[tr:Christopher Marlowe]] 13069 45355 2006-09-04T08:58:01Z Luqman 401 Christopher Marlowe Christopher Marlowe 13070 45356 2006-09-04T08:59:34Z Luqman 401 Redirecting to [[Îngilîz]] #redirect[[îngilîz]] 13071 45358 2006-09-04T08:59:56Z Luqman 401 Redirecting to [[Îngilîz]] #redirect[[îngilîz]] 13072 47305 2006-09-12T19:04:24Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Zimanê îngilîzî]] 13073 47021 2006-09-10T21:37:36Z Luqman 401 [[wêne:JohnDonne.jpg|thumb|John Donne]] '''John Donne''', di sala [[1572]] de li [[London|Londonê]] ji dayîk bû û di sala [[1631]] de jiyana xwe ji dest da. Helbestvanê [[inglîz]] ku di dema keyetiya Jakê yekem de jiyaye wek serkêşê helbestvaniya [[metafîzîk|metafîzîkê]] tê dîtin. Berhema wî ji, helbestên olî, wergerên latînî, epîgram, stran û ji şîretan pêk tê. {{kurt}} [[Kategorî:nivîskarê îngilîz]] [[Kategorî:nivîskar]] 13076 45410 2006-09-04T13:47:56Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:îngilîz]] [[Kategorî:Nivîskar]] 13077 45427 2006-09-04T16:14:42Z Erdal Ronahi 2 Gotar hebû #redirect [[Ciwan Haco]] 13079 64118 2007-01-11T18:57:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bg:Жан Ануи]], [[cs:Jean Anouilh]], [[th:ฌอง อานุยห์]] '''Jean Anouilh''' (1910-1987) nîvîskarê lîstikên [[Fransî]] ye. Jean Anouilh di 12 saliya xwe de dest bi nivîsên lîstikên tiyatroyê dike, li zanîngeha [[Sorbonne|Sorbonnê]] beşa [[hiqûk|hiqûkê]] xwendiye, di [[teatra jouven]] de nivîskarî kiriye,[[senaryo]]yên filma nivîsandiye; [[giraudoux]] û [[pirandello]] di bin tesîra wan de mane. Di dema xwe de bi lîstikên xwe, nivîskarê wê demê yê herî baş û pêşketiye. Ser lîstiken wî: *'''Le Bal Des Voleurs''' (1932 baloya Dizan), *'''Voyageur Sans bagages''' (1936 Rewîyên bê bar), *1938 '''keçika Wahşî''', *1953 '''kevoka sîpî'''. Ji xeynî van 15 lîstik nîvisandine. [[Kategorî: Nivîskar]] [[Kategorî:nivîskarên fransiz]] [[bg:Жан Ануи]] [[cs:Jean Anouilh]] [[de:Jean Anouilh]] [[el:Ζαν Ανούιγ]] [[en:Jean Anouilh]] [[es:Jean Anouilh]] [[fi:Jean Anouilh]] [[fr:Jean Anouilh]] [[gl:Jean Anouilh]] [[hr:Jean Anouilh]] [[it:Jean Anouilh]] [[lt:Žanas Anujis]] [[nl:Jean Anouilh]] [[pl:Jean Anouilh]] [[pt:Jean Anouilh]] [[sv:Jean Anouilh]] [[th:ฌอง อานุยห์]] [[uk:Ануй Жан]] 13080 45425 2006-09-04T16:13:12Z Erdal Ronahi 2 Anouilh,jean çû cihê Jean Anouilh #REDIRECT [[Jean Anouilh]] 13083 45446 2006-09-04T21:12:52Z Luqman 401 '''Çemê Zapê''', ji [[Gewer]] û [[Elbak|Elbakê]] dest pê dike û li başûrê [[Kurdistan|Kurdistanê]] tevlî [[Dîcle|Dîcleyê]] dibe. {{kurt}} [[Kategorî:çemê Kurdistanê]] 13084 45450 2006-09-04T21:15:36Z Luqman 401 '''Aras''', li bakurê [[Kurdistan|Kurdistanê]] dizê û dirije [[Derya Hazar|Derya Hazarê]]. Drêjiya Arasê 1059 km ye. {{kurt}} [[Kategorî:çemê Kurdistanê]] 13085 45453 2006-09-04T21:17:35Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya [[çem|çemên]] [[Kurdistan|Kurdistanê]] [[Kategorî:Çem]] [[Kategorî:Kurdistan]] 13086 45452 2006-09-04T21:16:27Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Derya Mazenderan]] #redirect[[Derya Mazenderan]] 13087 45468 2006-09-04T21:57:32Z Erdal Ronahi 2 Monxolîya çû cihê Monxoliya #REDIRECT [[Monxoliya]] 13088 63162 2007-01-05T06:09:39Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: frp, hsb, war تعديل: oc [[wêne:Flag of the Vatican City.svg|thumb|Ala Vatîkanê]] '''Vatîkan''', ''(Pontificio)'', Li paytexta [[Îtalya|Îtalyayê]] [[Roma|Romayê]] ye. Navenda [[Katolîk]] a mezheba Xrîstiyanîzmê ye. Nifûsa wê 921 (2005) kes in. di sala 11 reşemî 1929 e hat avakirin. <br/> Paytexta Vatîkanê Sîteya Vatîkanê bi xwe ye. <br/> Zimanê fermî [[latînî]], [[îtalyanî]], [[fransî]] û [[elmanî]] ye. <br/> Axa vir 0.44 km² ye. <br/> Serokê vî dewletî [[Papa]] ye. [[wêne:Vt-map.jpg|thumb|Nexşeya Vatîkanê]] [[wêne:Place St Pierre.jpg|thumb|Qada Saint-Pierre]] {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî: Dewlet]] [[af:Vatikaanstad]] [[als:Vatikan]] [[an:Ziudá d'o Baticano]] [[ar:الفاتيكان]] [[arc:ܦܬܝܟܢ]] [[ast:Vaticano]] [[bat-smg:Vatikans]] [[be:Ватыкан]] [[bg:Ватикан]] [[br:Keoded ar Vatikan]] [[bs:Vatikan]] [[ca:Ciutat del Vaticà]] [[cs:Vatikán]] [[cv:Ватикан]] [[cy:Y Fatican]] [[da:Vatikanstaten]] [[de:Vatikanstadt]] [[el:Βατικανό]] [[en:Vatican City]] [[eo:Vatikanurbo]] [[es:Ciudad del Vaticano]] [[et:Vatikan]] [[eu:Vatikano Hiria]] [[fa:واتیکان]] [[fi:Vatikaanivaltio]] [[fo:Vatikanið]] [[fr:Vatican]] [[frp:Vatican]] [[fy:Fatikaanstêd]] [[ga:Cathair na Vatacáine]] [[gl:Cidade do Vaticano - Civitas Vaticana]] [[he:קריית הוותיקן]] [[hi:वैटिकन शहर]] [[hr:Vatikan]] [[hsb:Vatikanske město]] [[hu:Vatikán]] [[ia:Citate Vatican]] [[id:Vatikan]] [[io:Vatikano]] [[is:Vatíkanið]] [[it:Città del Vaticano]] [[ja:バチカン]] [[ka:ვატიკანი]] [[kk:Ватикан]] [[kn:ವ್ಯಾಟಿಕನ್ ನಗರ]] [[ko:바티칸 시국]] [[kw:Sita an Vatikan]] [[la:Civitas Vaticana]] [[lb:Vatikanstad]] [[li:Vaticaanstad]] [[lt:Vatikanas]] [[lv:Vatikāns]] [[mk:Ватикан]] [[ms:Kota Vatican]] [[nds:Vatikaan]] [[nds-nl:Vaticaanstad]] [[ne:भेटिकन सिटी]] [[nl:Vaticaanstad]] [[nn:Vatikanstaten]] [[no:Vatikanstaten]] [[nrm:Vatican]] [[oc:Vatican]] [[pam:Syudad Vatican]] [[pl:Watykan]] [[pms:Vatican]] [[pt:Vaticano]] [[qu:Batikanu]] [[ro:Vatican]] [[ru:Ватикан]] [[scn:Cità dû Vaticanu]] [[se:Vatikána]] [[sh:Vatikan]] [[simple:Vatican City]] [[sk:Vatikán]] [[sl:Vatikan]] [[sq:Vatikani]] [[sr:Ватикан]] [[sv:Vatikanstaten]] [[ta:வத்திக்கான் நகர்]] [[tg:Вотикон]] [[th:นครรัฐวาติกัน]] [[tl:Lungsod ng Vatican]] [[tr:Vatikan]] [[udm:Ватикан]] [[ug:ۋاتىكان]] [[uk:Ватикан]] [[vec:Zsità del Vatican]] [[vi:Thành Vatican]] [[vo:Vatikän]] [[war:Syudad han Vaticano]] [[yi:וואטיקאן]] [[zh:梵蒂冈]] [[zh-min-nan:Vaticano]] [[zh-yue:梵蒂岡]] 13089 45475 2006-09-05T07:39:01Z Luqman 401 Nexşeya Vatîkanê Nexşeya Vatîkanê 13091 45477 2006-09-05T07:39:42Z Luqman 401 Qada Saint-Pierre Qada Saint-Pierre 13092 66203 2007-01-24T00:32:50Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pms:Bahamas]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Commonwealth of the Bahamas<br> Federasyona Bahamayan</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[wêne:Flag of the Bahamas.svg|120px]]<br/><br/><br/>[[Ala Bahamayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Bahamas coa.png|110px]]<br/>[[Arma Bahamayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[March On, Bahamaland]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBahamas.png|LocationBahamas.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[îngilîzî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Nassau]] |- | '''[[Serokdewlet]]''' || [[Ivy Dumont ]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Perry Christie]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[ 10 tîmeh 1973]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 13 940 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2002]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>297 852<br/>21.4/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Dolarê Bahamayê (BSD) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] -5 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .bs |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +1 |} '''Bahama''', welatekî anglofon e ku di bin destiya [[Brîtanya|Brîtanyayê]] de ye. Li nav gravên [[Karaîb]] de ye û ji 700 gravan pêk tê. Bahama li rojhilatê [[Florîda]] û li bakurê [[Kuba|Kubayê]] ye. <br/> [[wêne:Bf-map.gif|thumb|left|Nexşeyê Bahamayê]] == Herêmên Bahamayê == Bahama ji 21 herêman pêk tê: {| border="0" |----- | *[[Acklins and Crooked Islands]] *[[Bimini]] *[[Île Cat]] *[[Exuma]] *[[Freeport (Bahama)|Freeport]] *[[Fresh Creek]] *[[Governor's Harbour]] *[[Green Turtle Cay]] *[[Harbour Island]] *[[High Rock]] *[[Inagua]] | valign="top" | *[[Kemps Bay]] *[[Long Island (Bahamas)|Long Island]] *[[Marsh Harbour]] *[[Mayaguana]] *[[New Providence]] *[[Nichollstown and Berry Islands]] *[[Ragged Island]] *[[Rock Sound]] *[[Sandy Point]] *[[San Salvador and Rum Cay]] |} [[Kategorî:Dewlet]] [[kategorî:Bahamas]] [[an:Bahamas]] [[ar:البهاما]] [[bg:Бахамски острови]] [[bn:বাহামা]] [[bs:Bahami]] [[ca:Bahames]] [[cs:Bahamy]] [[da:Bahamas]] [[de:Bahamas]] [[el:Μπαχάμες]] [[en:The Bahamas]] [[eo:Bahamoj]] [[es:Bahamas]] [[et:Bahama]] [[eu:Bahamak]] [[fi:Bahama]] [[fr:Bahamas]] [[frp:Bahamas]] [[gl:Bahamas]] [[he:בהאמה]] [[hr:Bahami]] [[hu:Bahama-szigetek]] [[ia:Bahamas]] [[id:Bahama]] [[ilo:Bahamas]] [[io:Bahama]] [[is:Bahamaeyjar]] [[it:Bahamas]] [[ja:バハマ]] [[ka:ბაჰამის კუნძულები]] [[km:បាហាមាស]] [[ko:바하마]] [[ks:बहामास]] [[kw:Ynysow Bahama]] [[la:Insulae Bahamenses]] [[lb:Bahamen]] [[lt:Bahamos]] [[lv:Bahamas]] [[mk:Бахамски Острови]] [[ms:Bahamas]] [[na:Bahamas]] [[nds:Bahamas]] [[nl:Bahama's]] [[nn:Bahamas]] [[no:Bahamas]] [[oc:Bahamas]] [[pam:Bahamas]] [[pdc:Bahaamas]] [[pl:Bahamy]] [[pms:Bahamas]] [[ps:بهاماس]] [[pt:Bahamas]] [[ro:Bahamas]] [[ru:Багамские Острова]] [[sa:बहामास]] [[sh:Bahami]] [[simple:Bahamas]] [[sk:Bahamy]] [[sl:Bahami]] [[sq:Bahama]] [[sr:Бахама]] [[sv:Bahamas]] [[th:เครือรัฐบาฮามาส]] [[tk:Bagama Adalary]] [[tl:Bahamas]] [[tr:Bahama]] [[ug:باھاما]] [[uk:Багамські острови]] [[vi:Bahamas]] [[vo:Bahamuäns]] [[zh:巴哈马]] [[zh-min-nan:Bahamas]] 13093 66210 2007-01-24T01:17:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pms:Barbàdos]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>República de Angola<br> Barbados</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[wêne:Flag of Barbados.svg|120px]]<br/><br/><br/>[[Ala Barbadosê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Barbados coa.png|110px]]<br/>[[Arma Barbadosê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[In Plenty and In Time of Need]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBarbados.png|LocationBarbados.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Îngilîzî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Bridgetown]] |- | '''[[Serokdewlet]]''' || [[Clifford Husbands]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[ Owen Arthur]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[30 sermawez 1966]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 430 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2002]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>276 607<br/>642/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Dolarê Barbadosê (BBD) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +/-X |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .bd |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +1-246 |} == Gelemperî == '''Barbados''', gravek di sînorê deryaya [[Karaîb]] û [[Okyanûsa Atlantîk]] de ye. <br/> == Herêmên Barbadosê == [[wêne:La Barbade carte.png|thumb|left|Nexşeya Barbadosê]] Barbados ji 11 herêman pêk tê: * [[Christ-Church (Barbados)|Christ-Church]] * [[Saint-Andrew (Barbados)|Saint-Andrew]] * [[Saint-George (Barbados)|Saint-George]] * [[Saint-James (Barbados)|Saint-James]] * [[Saint-John (Barbados)|Saint-John]] * [[Saint-Joseph (Barbados)|Saint-Joseph]] * [[Saint-Lucy (Barbados)|Saint-Lucy]] * [[Saint-Michael (Barbados)|Saint-Michael]] * [[Saint-Peter (Barbados)|Saint-Peter]] * [[Saint-Philip (Barbados)|Saint-Philip]] * [[Saint-Thomas (Barbados)|Saint-Thomas]] {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] [[an:Barbados]] [[ar:بربادوس]] [[bg:Барбадос]] [[bn:বার্বাডোস]] [[bs:Barbados]] [[ca:Barbados]] [[cs:Barbados]] [[da:Barbados]] [[de:Barbados]] [[el:Μπαρμπάντος]] [[en:Barbados]] [[eo:Barbado]] [[es:Barbados]] [[et:Barbados]] [[eu:Barbados]] [[fa:باربادوس]] [[fi:Barbados]] [[fr:Barbade]] [[frp:Barbâda]] [[gl:Barbados]] [[he:ברבדוס]] [[hr:Barbados]] [[hu:Barbados]] [[ia:Barbados]] [[id:Barbados]] [[io:Barbados]] [[is:Barbados]] [[it:Barbados]] [[ja:バルバドス]] [[ka:ბარბადოსი]] [[ko:바베이도스]] [[ks:बार्बाडोस]] [[kw:Barbados]] [[lt:Barbadosas]] [[lv:Barbadosa]] [[mk:Барбадос]] [[ms:Barbados]] [[na:Barbados]] [[nds:Barbados]] [[nl:Barbados]] [[nn:Barbados]] [[no:Barbados]] [[oc:Barbada]] [[pl:Barbados]] [[pms:Barbàdos]] [[pt:Barbados]] [[ro:Barbados]] [[ru:Барбадос]] [[sa:बार्बाडोस]] [[sh:Barbados]] [[simple:Barbados]] [[sk:Barbados]] [[sl:Barbados]] [[sq:Barbadosi]] [[sr:Барбадос]] [[sv:Barbados]] [[th:ประเทศบาร์เบโดส]] [[tl:Barbados]] [[tr:Barbados]] [[ug:باربادوس]] [[uk:Барбадос]] [[vo:Barbadeän]] [[wa:Barbåde]] [[zh:巴巴多斯]] [[zh-min-nan:Barbados]] 13094 45484 2006-09-05T08:12:40Z Luqman 401 13095 49209 2006-10-04T18:48:32Z Luqman 401 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Belize<br> Belîze</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Belize.svg|160px]]<br/>[[Ala Bangladeşê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Belize coa.png|110px]]<br/>[[Arma Bangladeşê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Land of the Free (Pays de la liberté)]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBelize.png|LocationBelize.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[ Spanî]] [[Crêalî]] [[maya]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Belmopan]] |- | '''[[Serokdewlet]]''' || [[Sir Colville Young]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Said Musa]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[ 21 rezber 1981 ]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 22 966 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2002]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>256 062 <br/>11/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Dolarê Belîzyayê (BZD) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] -6 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .bz |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +501 |} == Gelemperî == '''Belîze''', ''(navê kevn: Honûrasa Brîtanîk)'', welatekî [[Emerîkaya navîn]] e. Li rojhilatê [[Gûatemala]] û başûrê [[Meksîk]] e. 75 km dûrî [[Hondûras|Hondûrasê]] ye [[Kendav|kendava]] Hondûrasê di navbera herdu welatan de ye. <br/> <br/><br/><br/><br/><br/><br/> == Herêmên Belîzeyê == [[wêne:Belize-CIA WFB Map.png|thumb|left|Nexşeya Belîzeyê]] Belîze ji 6 herêman pêk tê: * Belize t * Cayo * Corozal * Orange Walk * Stann Creek * Toledo {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] 13096 66069 2007-01-23T03:26:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Bolivän]] تعديل: [[qu:Bulibya]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big> Ripublik Naoero <br/> Komara Bolîvyayê </big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Bolivia.svg|160px]]<br/>[[Ala Bolîvyayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Bolivia coa.png|110px]]<br/>[[Arma Bolîvyayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Bolivianos, El Hado Propicio]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBolivia.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Spanî]], [[quechua]], [[aymara]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[La Paz,]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[ Evo Morales]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[6 tebax 1825]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 1 098 581 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2005]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>9 329 676 <br/>8/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Bolîviyano (BOB) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] -4 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .bo |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +591 |} == Gelemperî == '''Bolîvya''' an '''Komara Bolîyayê''', welatekî [[Emerîkaya başûr]] e. Sînorê Bolîvyayê bi deryayê re nîne. Cîranên wî [[Brezîlya]], [[Paragûay]], [[Arjantîn]], [[Şîlî]] û [[Perû]] ne. Şoreşgerê enternasiyonalîst ê navdar [[Che Guevara]] '''(Ernesto Rafael Guevara de la Serna)''' gava amadekariya şoreşa vî welatî dikir li vir, li bajarê Hîgûera di cotmeha sala 1967'an de hate kuştin.<br/> [[Wêne:Bolivie carte.gif|thumb|left|Nexşeya Bolîvyayê]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> <br/><br/><br/><br/><br/> == Herêmên Bolîvyayê == Bolîvya ji neh herêman pêk tê: [[Image:Bolivia_departments.png|Thumb|200px|left|Nexşeya herêmên Bolîvyayê]] * [[Herêma Beni]] ([[Trinidad (Bolîviya)|Trinidad]]) * [[Herêma Chuquisaca]] * [[Herêma Cochabamba]] * [[Herêma La Paz ]] ([[La Paz (Bolivie)|La Paz]]) * [[Herêma Oruro]] ([[Oruro]]) * [[Herêma Pando]] ([[Cobija]]) * [[Herêma Potosí]] ([[Potosí]]) * [[Herêma Santa Cruz]] ([[Santa Cruz (Bolîviya)|Santa Cruz de la Sierra]]) * [[Herêma Tarija]] ([[Tarija]]) <br/><br/><br/><br/> {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] [[af:Bolivia]] [[an:Bolibia]] [[ar:بوليفيا]] [[ast:Bolivia]] [[ay:Wuliwya]] [[be:Балівія]] [[bg:Боливия]] [[bn:বলিভিয়া]] [[br:Bolivia]] [[bs:Bolivija]] [[ca:Bolívia]] [[cs:Bolívie]] [[cy:Bolivia]] [[da:Bolivia]] [[de:Bolivien]] [[el:Βολιβία]] [[en:Bolivia]] [[eo:Bolivio]] [[es:Bolivia]] [[et:Boliivia]] [[eu:Bolivia]] [[fa:بولیوی]] [[fi:Bolivia]] [[fr:Bolivie]] [[frp:Bolivie]] [[gd:Bolivia]] [[gl:Bolivia]] [[he:בוליביה]] [[hr:Bolivija]] [[ht:Bolivi]] [[hu:Bolívia]] [[ia:Bolivia]] [[id:Bolivia]] [[ilo:Bolivia]] [[io:Bolivia]] [[is:Bólivía]] [[it:Bolivia]] [[ja:ボリビア]] [[ko:볼리비아]] [[ks:बोलिविया]] [[kw:Bolivi]] [[la:Bolivia]] [[li:Bolivia]] [[lij:Bolivia]] [[lt:Bolivija]] [[lv:Bolīvija]] [[mk:Боливија]] [[ms:Bolivia]] [[na:Bolivia]] [[nah:Bolivtlān]] [[nds:Bolivien]] [[nl:Bolivia]] [[nn:Bolivia]] [[no:Bolivia]] [[oc:Bolívia]] [[pam:Bolivia]] [[pl:Boliwia]] [[pms:Bolivia]] [[pt:Bolívia]] [[qu:Bulibya]] [[rm:Bolivia]] [[ro:Bolivia]] [[ru:Боливия]] [[sa:बोलिविया]] [[scn:Bolivia]] [[se:Bolivia]] [[sh:Bolivija]] [[simple:Bolivia]] [[sk:Bolívia]] [[sl:Bolivija]] [[sq:Bolivia]] [[sr:Боливија]] [[sv:Bolivia]] [[sw:Bolivia]] [[ta:பொலிவியா]] [[tet:Bolívia]] [[tg:Боливия]] [[th:ประเทศโบลิเวีย]] [[tl:Bolivia]] [[tr:Bolivya]] [[ug:بولىۋىيە]] [[uk:Болівія]] [[uz:Boliviya]] [[vi:Bolivia]] [[vo:Bolivän]] [[zh:玻利維亞]] [[zh-min-nan:Bolivia]] 13097 45487 2006-09-05T08:50:51Z Luqman 401 13098 56331 2006-11-13T17:31:27Z Erdal Ronahi 2 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>República Federativa do Brasil <br> Brezîlya</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Brazil.svg|160px]]<br/>[[Ala Brezîlyayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Coat of arms of Brazil.svg|110px]]<br/>[[Arma Brezîlyayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Hino Nacional Brasileiro]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBrazil.png|LocationBrazil.png|220px]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Portûgalî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[São Paulo]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Luís Inácio da Silva]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[7 rezber 1822]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 8 511 965 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/> 188.078.227 <br/>21.6/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Real (BRL) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] -2, -5 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .br |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +55 |} == Gelemperî == '''Brezîlya''', an '''Komara Federatîf a Brezîlyayê''', ''(República Federativa do Brasil)'', welatê nifûsa wî herî zêde yê [[Emerîkaya Latîn]] e û ji aliyê axa xwe jî 5. mezintirîn dewletê cîhanê ye. Ji xeynî [[Şîlî]] û [[Ekvator|Ekvatorê]] sînorê hemî welatên Emerîkaya latîn bi Brezîlya re heye. Sînorê Brezîlyayê bi Okyanûsa Atlantîk re 7 360 km ye.<br/> [[Wêne:Bresil carte.gif|thumb|left|Nexşeya Brezîlyayê]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> == Dewletên federe ên Brezîlyayê == Brezîlya ji 26 dewlet û ji herêmek federal pêk tê. Dewletên Federe ên Brezîlyayê gorî herêman: *Herêma Bakur (''Região Norte'') **[[Acre]] **[[Amapá]] **[[Amazonas]] **[[Pará]] **[[Rondônia]] **[[Roraima]] **[[Tocantins]] *Herêma Bakur-rojhilat (''Região Nordeste'') **[[Alagoas]] **[[Bahia]] **[[Ceará]] **[[Maranhão]] **[[Paraíba]] **[[Pernambouc]] **[[Piauí]] **[[Rio Grande do Norte]] **[[Sergipe]] *Herêma Navîn-rojava (''Região Centro-Oeste'') **[[Goiás]] **[[Mato Grosso]] **[[Mato Grosso do Sul]] *Herêma Başûr-rojhilat (''Região Sudeste'') **[[Espírito Santo]] **[[Minas Gerais]] **[[Rio de Janeiro]] **[[São Paulo]] *Herêma Başûr (''Região Sul'') **[[Paraná]] **[[Rio Grande do Sul]] **[[Santa Catarina]] {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] 13099 45498 2006-09-05T09:37:01Z Luqman 401 13100 62328 2006-12-30T20:00:36Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sw:Brunei]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Negara Brunei Darussalam <br> Brûney</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Brunei.svg|160px]]<br/>[[Ala Brûneyê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Brunei coa.png|110px]]<br/>[[Arma Brûneyê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Ya Allah lanjutkan la usia Duli tuanku]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationBrunei.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[ Maleyî]] , [[îngilîzî]], [[îbanî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Bandar Seri Begawan]] |- | '''[[Siltan]]''' || [[Haji Hassanal Bolkiah Mu'izaddin Waddaulah]] |- | '''[[Ola fermî]]''' || [[Îslam]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[1 rêbendan 1984]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 5 765 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2002]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>350 898 <br/>61/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Dolarê Brûneyê (BND) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +8 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .bn |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +673 |} '''Brûney''', ''(Negara Brunei Darussalam)'', li ser grava [[Bornêo]] li başûr rojhilatê [[Asya|Asyayê]] ye. Brûney ji aliyê [[Petrol|petrolê]] ve gellekî dewlemend e. ji xeynî malezya cîranê Brûneyê nîne. Li bakurê Brûneyê jî deryaya [[Çîn|Çînê]] heye. Ola fermî a Brûneyê [[Îslam]] e, ji xeynî wê [[Bûdîst]] û [[Xristiyan]] jî hene. <br/> [[Wêne:Brunei carte.png|thumb|left|Nexşeya Brûneyê]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> == Eyaletên Brûneyê == Brûney ji 4 eyaletan pêk tê û her eyaletek Waliyek xwe heye. *[[Belait]] - Rûerd 2 724 km², Walî Kuala Belait. *[[Brunei & Muara]] - Eyaleta paytextê - Rûerd 571 km², Walî Bandar Seri Begawan. *[[Temburong]] - Rûerd 1 304 km², Walî Bangar. *[[Tutong]] - Rûerd 1 166 km², Walî Tutong. == Olên Brûneyê == Ola fermî ya Brûneyê Îslam e. Ji weynî wê hin olên din jî hene. *[[Misilman]] [[sunnî]] (67%) *[[Bûdîst]] (13%) *[[Xristiyan]] (10%) *Yên din, [[anîmîst]] (17%) {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[Kategorî:Dewlet]] [[an:Brunei]] [[ar:بروني]] [[bg:Бруней]] [[bn:ব্রুনাই]] [[bs:Brunej]] [[ca:Brunei]] [[cs:Brunej]] [[da:Brunei]] [[de:Brunei]] [[el:Μπρουνέι]] [[en:Brunei]] [[eo:Brunejo]] [[es:Brunéi]] [[et:Brunei]] [[eu:Brunei]] [[fa:برونئی]] [[fi:Brunei]] [[fr:Brunei]] [[frp:Bruneyi]] [[fy:Brûnei]] [[gd:Brunei]] [[gl:Brunei]] [[he:ברוניי]] [[hi:ब्रुनेई]] [[hr:Brunej]] [[ht:Brouney]] [[hu:Brunei]] [[ia:Brunei]] [[id:Brunei]] [[ilo:Brunei]] [[io:Brunei]] [[is:Brúnei]] [[it:Brunei]] [[ja:ブルネイ]] [[ko:브루나이]] [[kw:Bruney]] [[la:Bruneium]] [[li:Broenai]] [[lt:Brunėjus]] [[lv:Bruneja]] [[mk:Брунеи]] [[ms:Brunei]] [[na:Brunei]] [[nds:Brunei]] [[nl:Brunei]] [[nn:Brunei]] [[no:Brunei]] [[oc:Brunei]] [[os:Бруней]] [[pam:Brunei]] [[pl:Brunei]] [[ps:برونای]] [[pt:Brunei]] [[ro:Brunei]] [[ru:Бруней]] [[sa:ब्रूनै]] [[scn:Brunei]] [[sh:Brunej]] [[simple:Brunei]] [[sk:Brunej]] [[sl:Brunej]] [[sq:Brunei]] [[sr:Брунеј]] [[sv:Brunei]] [[sw:Brunei]] [[tg:Бруней]] [[th:ประเทศบรูไนดารุสซาลาม]] [[tl:Brunei]] [[tr:Brunei]] [[ug:برۇنېي]] [[uk:Бруней-Даруссалам]] [[vi:Brunei]] [[vo:Brunän]] [[war:Brunei]] [[zh:文莱]] [[zh-min-nan:Brunei]] 13101 45501 2006-09-05T10:08:23Z Erdal Ronahi 2 ئيران çû cihê ئیران #REDIRECT [[ئیران]] 13102 66494 2007-01-25T17:51:56Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[dv:ބަރުމާ]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Pyidaungzu Myanma Naingngandaw <br> Myanmar</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Myanmar.svg|160px]]<br/>[[Ala Myanmarê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Myanmar COA.gif|110px]]<br/>[[Arma Myanmarê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[ Gba Majay Bma ]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationMyanmar.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Bîrmanî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[ Rangoon ]] |- | '''[[Serokdewlet]]''' || [[Than Shwe]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Soe Win]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[4 reşemî 1948 ]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 678 500 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>48 852 098 <br/>69/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Kyat (MMK) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +6.5 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .mm (berê .bu) |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +95 |} '''Bîrmanya''', '''Myanmar''' an jî '''Bûrma''', ''(Pyidaungzu Myanma Naingngandaw)'', welatekî li rojhilat-başûrê Asyayê li qeraxê [[deryaya Andamanê]] û kendava [[Bengal|Bengalê]], di navbera [[Hîndîstan]], [[Laos]], [[Bangladeş]] û [[Tayland|Taylandê]] de ye. Li Bîrmanyayê ji xeynî dewlet û saziyan bikaranîna înternetê qedexe ye. [[Wêne:Myanmar.png|thumb|left|Nexşeya Myanmarê]] {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[als:Myanmar]] [[an:Myanmar]] [[ar:ميانمار]] [[ast:Myanmar]] [[bg:Мианмар]] [[bn:মায়ানমার]] [[bs:Mjanmar]] [[ca:Birmània]] [[cs:Myanmar]] [[cy:Myanmar]] [[da:Burma]] [[de:Myanmar]] [[dv:ބަރުމާ]] [[el:Μυανμάρ]] [[en:Myanmar]] [[eo:Birmo]] [[es:Myanmar]] [[et:Myanmar]] [[eu:Birmania]] [[fa:میانمار]] [[fi:Myanmar]] [[fr:Myanmar]] [[frp:Birmanie]] [[fy:Birma]] [[gd:Myanmar]] [[gl:Myanmar - ဴမန္မာ]] [[he:מיאנמר]] [[hr:Mianmar]] [[hsb:Burma]] [[ht:Bimani]] [[hu:Mianmar]] [[ia:Myanmar]] [[id:Myanmar]] [[ilo:Myanmar]] [[io:Myanmar]] [[is:Mjanmar]] [[it:Birmania]] [[ja:ミャンマー]] [[ka:მიანმარი]] [[ko:미얀마]] [[ks:म्‍यन्मार]] [[kw:Byrmani]] [[ky:Мьянма]] [[la:Birmania]] [[li:Börma]] [[lt:Mianmaras]] [[lv:Mjanma]] [[mk:Мијанмар]] [[ms:Myanmar]] [[my:ပ္ရည္‌ထောင္‌စုမ္ရန္‌မာနိုင္‌ငံတော္‌]] [[nds:Myanmar]] [[nl:Myanmar]] [[nn:Myanmar]] [[no:Burma]] [[oc:Birmania]] [[pam:Myanmar]] [[pl:Birma]] [[pt:Myanmar]] [[qu:Myanmar]] [[ro:Myanmar]] [[ru:Мьянма]] [[sa:म्यन्मार]] [[scn:Burma]] [[sh:Mianmar]] [[simple:Myanmar]] [[sk:Mjanmarsko]] [[sl:Mjanmar]] [[sq:Birmania]] [[sr:Мијанмар]] [[sv:Burma]] [[tet:Birmánia]] [[tg:Мянма]] [[th:ประเทศพม่า]] [[tl:Myanmar]] [[tr:Myanmar]] [[ug:بىرما]] [[uk:М'янма]] [[vi:Myanma]] [[vo:Myanmän]] [[zh:缅甸]] [[zh-min-nan:Biān-tián]] 13103 45504 2006-09-05T11:28:38Z Erdal Ronahi 2 Bîrmanya çû cihê Myanmar #REDIRECT [[Myanmar]] 13104 51987 2006-10-14T22:40:34Z KureCewlik81 295 '''Mihemed Emîn Zekî Beg''', niviskarekî kurd bû û sala [[1880]]´yî li [[başûrê Kurdistanê]], li [[Silêmanî|Silêmaniyê]] ji dayîk bû. Piştî dibistana seretayî li Silêmaniyê Amadehiya Leşkerî diqedîne û ji wir derbasî [[Akademiya Leşkerî]] dibe a li [[Bexda|Bexdayê]]. Paşê li [[Stenbol|Stenbolê]] Akademiya Şer dixwîne û Akademiya Bilind a Şer bi yekemtiyê diqedîne. Di [[Şerê Cîhanê yê Yekemîn]] de li gelek cepheyan şer dike. Sala [[1924]]´an vedigere [[Iraq|Iraqê]] û li Dibistana Şer a Bexdayê dersdarî û rêveberiyê dike. Piştî vê dikeve hikûmetê û dibe Wezîrê Parastina Neteweyî. Mihemed Emîn Zekî Beg piştî ku Hikûmeta Yekem a Nûrî Seîd Paşa ava dibe, tê ser karê Wezareta Aboriyê. Di tîrmeha sala [[1948]]´an de li Silêmaniyê diçe ser dilovaniya xwe.<br/> == Hinek ji berhemên wî ev in: == *[[Tarîxî Kurd û Kurdistan]] (2 cild), *[[Meşahirî Kurd]], *[[Tarîxî Silêmanî]]. [[Kategorî: Nivîskar]] [[Kategorî: kes]] 13105 45528 2006-09-05T12:55:43Z Luqman 401 '''Lokman Ayebe''', nivîskarekî kurd e. Di sala [[1981]]’an de, li [[Dêrik|Dêrikê]] çêbû, hîn jî li wir dijî. Li [[Zanîngeha Dîcleyê]] beşa [[Hesapgêrî|hesapgêriyê]] qedand. Di 18 saliya xwe de bi [[Tirkî]] dest bi nivîsandinê kir. Dû re li gel ku baş dizanîbûn wê hevdu biêşînin jî, li qedera xwe ango li [[kurmancî|Kurmanciya]] xwe vegeriya. Pirtûka nivîskêr a yekemîn [[Jar lê Sermest]] e. [[kategorî: nivîskar]] 13106 66267 2007-01-24T12:49:55Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[ro:Fiodor Dostoievski]], [[sh:Fjodor Mihajlovič Dostojevski]], [[simple:Fyodor Dostoevsky]] [[Wêne:Dostoevsky 1872.jpg|thumb|Fédor Dostoyevskî]] '''Fêdor Dostoyevskî''', nivîskarekî rûsî ye. Di sala [[1821]]´an de li [[Moskova|Moskovayê]] tê dinyayê. Diya wî di salên xwe yên ciwan de wefat dike, bavê wî yê doktor, ( mîna kesekî çikûs, zalim û dijwar dihat naskirin) jî di sala [[1839]]´an de tê kuştin.<br/> Zaroktiya Dostoyevskî li Moskovayê derbas dibe. Ew di 12 saliya xwe de dikeve dibistaneke rastîn. Lê di dema xwe ya dibistanê de gurekî xwendinê ye. Bi şev û roj dixwîne, ji ber xwendina xwe ya pir wext nabîne ku li dibistanê ji xwe re heval û hogiran çêbike. Hevalên wî yên herî baş pirtûkên wî ne. Ev yeka han heya mirina wî dom dike. Ew xwendina wî ya zêde dinya wî fireh dike, êdî bi awirekî din li der û dora xwe dinihêre, tiştên ku her kes nabîne, ew dibîne û ev yeka han wî di salên wî yên biçûk de dajo ser nivîskariyê. Dostoyevskî di sala 1845´an de romana xwe ya pêşî bi navê [[Mirovên Reben]] dinivîsîne. Ew romana wî ji aliyê rexnegirên wê demê ve baş tê pesinandin. Di sala [[1846]]´an de romana wî [[Bercêwî]] derdikeve. Paşê li dû hev [[Bermalî]] (1847), [[Mîrza Prochartjin]] (1846), [[Dizê Rastgo Niyetoçka Nezvanova]] (1849), [[Qehremanekî Biçûk]] (1849, lê di 1857´an de derket) û [[Şevên Spî]] (1848) tên çapkirin. Lê di sala 1949´an de Dostoyevskî ji nişka ve ji aliyê leşkerên [[Çar]] ve tê girtin. Dostoyevskî zêde li hember girtina xwe dernakeve, lê tenê meraq dike bê ew ji bo çi hatiye girtin. Paşê tê gotin ku sedema girtina wî ew bû ku wî di civînekê de nameyên [[Belînskî]] yên qedexe ku ji [[Gogol]] re şandibûn, xwendiye. Gava piştî girtina îfadeyên wan, rojekê dibihîzin ku ew ê ji bo wî sûcî bêne gulebaranakirin, Dostoyevskî ecêbmayî dimîne û ji yê li kêleka xwe re dibêje: "Ma gelo bi rastî sûcê me ewçendgiran e, ku divê em ji bo wê bêne gulebarankirin ? "Hîn wilo xeberek ji aliyê Çar ve tê şandin, ku dev ji îdama wan berdin. Lê ew berê Dostoyevskî didin [[Sîbîrya|Sîbîryayê]], wî devêjin nava girtiyên mêrkuj, diz, narkoman û gelek tade û neheqiyan digihîninê. Lê tiştê ecêb ew e, ku Dostoyevskî li wir ji mirovan bi dûr nakeve, gir û nefreta wî li hemberî mirovan çênabe, lê belê hezkirineke bêdawî ya mirovantiyê di dilê wî de çêdibe. Heta ew li hemberî Çarê ku ew mecbûrî wê jiyana zehmet kiribû jî, bi rehim dibe û evîna gelê [[Rûsya|Rûsyayê]] di dilê wî de pêl dide. Ev evîn û hezkirina wî ya li hemberî rûsan ewqas xurt dibe ku, ew carinan mîna [[Şovenîst|şovenîstekî]] difikire. [[wêne:Dostoevski grave at Alexander Nevsky Monastry.jpg|thumb|Tirba Dostoyevskî]] Ew çend salên dirêj yên surgunê, çi bigire navê Dostoyevskiyê mezin li Rûsyayê dide jibîrkirin. Lê belê piştî ku ew tê berdan, ew bi tûrikê xwe yê tijî ruhuyetên kûr yên mirovatiyê, dîsan derdikeve pêş. Ew bêî rawestan û li dû hev romanên mîna [[Xewna Apo]] (1859), [[Gundê Stepançîkova]] û [[Şêniyên wê]] (1859), [[Qumarbaz]] (1866), [[Gêjik]] (1869), [[Sûc û Ceza]] (1866), [[Birayên Karamazov]] (1880) û gelek roman û nivîsarên din dinivîsîne. Ew Dostoyevskiyê ku hatibû jibîrkirin, dîsan li seranserî Rûsyayê navê wî tê bihîstin, dibe yek ji nivîskarên dema xwe û dema me yê herî mezin. Lê Dostoyevskî mîna hin nivîskarên din yên dema xwe berhemên xwe ne di xweşiyê de dinivîsîne, ew berhemên xwe li surgunê, di feqîrî, perîşanî û belengaziyê de nivîsandine. Ew mirovekî nexweş, bi êş û azar bû. Ji ber vê yekê ye ku cîhana Dostoyevskî tije mirovên nexweş û reben in… Ew jî carna yek ji wan e, carna jî psîkoanalîtîkek e, dadikeve kûraniya ruhiyeta wan, cîhana wan ya zaroktiyê tev dide, li sedemên derd û problemên wan digere. Çavkaniya Dostoyevskî mirovatî ye. Loma wî heta niha navê xwe parastiye, pirtûkên wî heta niha aktuel in, navê wî gerdûnî ye. [[Kategorî: Nivîskarên rûs]] [[ar:فيودور دوستويفسكي]] [[be:Фёдар Дастаеўскі]] [[bg:Фьодор Достоевски]] [[bn:ফিওদোর দস্তয়েভ্‌স্কি]] [[bs:Fjodor Dostojevski]] [[ca:Fiódor Dostoievski]] [[cs:Fjodor Michajlovič Dostojevskij]] [[da:Fjodor Mikhajlovitj Dostojevskij]] [[de:Fjodor Michailowitsch Dostojewski]] [[el:Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι]] [[en:Fyodor Dostoevsky]] [[eo:Fjodor Dostojevskij]] [[es:Fiódor Dostoyevski]] [[et:Fjodor Dostojevski]] [[eu:Fjodor Dostojevsky]] [[fa:فئودور داستایوسکی]] [[fi:Fjodor Dostojevski]] [[fr:Fedor Dostoïevski]] [[he:פיודור מיכאילוביץ' דוסטויבסקי]] [[hr:Fjodor Mihajlovič Dostojevski]] [[hu:Fjodor Mihajlovics Dosztojevszkij]] [[id:Fyodor Dostoyevsky]] [[io:Fyodor Dostoyevski]] [[is:Fjodor Dostojevskíj]] [[it:Fëdor Mikhailovič Dostoevskij]] [[ja:フョードル・ドストエフスキー]] [[ka:დოსტოევსკი, თედორე]] [[ko:표도르 도스토옙스키]] [[lt:Fiodoras Dostojevskis]] [[lv:Fjodors Dostojevskis]] [[mk:Фјодор Достоевски]] [[nl:Fjodor Dostojevski]] [[nn:Fjodor Dostojevskij]] [[no:Fjodor Dostojevskij]] [[pl:Fiodor Dostojewski]] [[pt:Fiódor Dostoiévski]] [[ro:Fiodor Dostoievski]] [[ru:Достоевский, Фёдор Михайлович]] [[scn:Fëdor Mikhailovič Dostoevskij]] [[sh:Fjodor Mihajlovič Dostojevski]] [[simple:Fyodor Dostoevsky]] [[sk:Fiodor Michajlovič Dostojevskij]] [[sl:Fjodor Mihajlovič Dostojevski]] [[sr:Фјодор Михајлович Достојевски]] [[sv:Fjodor Dostojevskij]] [[th:ฟีโอดอร์ ดอสโตเยฟสกี]] [[tl:Fëdor Dostoevskij]] [[tr:Fyodor Mihailoviç Dostoyevski]] [[uk:Достоєвський Федір Михайлович]] [[ur:فیدرو دوستوفسکی]] [[vi:Fyodor Mikhailovich Dostoevsky]] [[wa:Fyodor Mixhaylovitch Dostoyevskiy]] [[zh:费奥多尔·陀思妥耶夫斯基]] 13108 45512 2006-09-05T11:56:53Z Luqman 401 Redirecting to [[Myanmar]] #redirect[[Myanmar]] 13109 61558 2006-12-24T06:35:23Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Antoine de Saint-Exupéry]] [[Wêne:Antoine de Saint-Exupéry Lyon.JPG|thumb|Peykerê Antoine de Saint-Exupéry bi Mîrzayê biçûk re - Lyon]] '''Antoine de Saint-Exupéry''', nivîskarekî [[Fransî]] ye. == Jiyan == Li bajarê [[Lyon|Lyonê]] di 29´ê meha tîrmehê di sala [[1900]]´î ji diya xwe dibe. Di çarsaliya xwe de, Antoine bavê xwe winda dike û sêwî dimîne. Lê rewşa malbata Saint-Exupéry xweş e û ligel mirina vî bavî, Antoine û zarokên din bi diya xwe re biçûkaniyeke xweş dibînin. Di sala [[1909]]´an de diya wî li Mansê bi cih dibe û Antoine li wê derê diçe dibistanê. Ev salên xwendin û zaroktiyê ciyekî mezin di nav bîranînên wî de digirin. Antoine wê paşê binivîsîne ku li her masê ji masên dibistanê, wî hinek ji wê dilovaniya zaroktiya xwe hiştiye. Di sala [[1912]] ew çav li balafirekê dikeve, dibîne çawa ew bi asamanan dikeve. Ji wê gavê, daxwaza firînê di dilê wî de ciyekî mezin digre û gava yê balafirvan têdigihêje ku ev zarok pir dixwaze li balafirê siwar bibe, ew daxwaze dilê wî bi gewde dike û wisa jî, ji bo cara yekemîn di 12 saliya xwe de, Antoine hîsên xweşî û azadiyê nas dike. Ev bûyera hanê şuna xwe di dilê Antoinê zarok de çêdike û firîn ji wê rojê jê re dibe mebest û armanc. Di destpêka [[Şerê Cîhanî yê yekemîn]] de, Antoine û birayê xwe François derin bajarê Frîbourgê li [[Swîsre|Swîsreyê]] û xwendina xwe li wê derê berdidomînin. François bi nexweşiya dil dimire û Antoine gelekî li ber mirina vî lawikê panzdehsalî dikeve. Ew xwendina xwe ya navîn tev dike û tê Parîsê. Ew di beşên zaniyariyê û nemaze di matematîkê de xurt e lê belê di nivîsandina salixdanan de hinekî qels e. Ew di xwendina xwe de bi ser nakeve û sala 1919´an ew li zanîngehê dikeve beşê Hunerên Xweşik. Di sala 1921ê de, ew leşkeriya xwe dike, dibe hostê balafiran. Ew peran ji diya xwe dixwaze û hînî ajotina balafirên medenî dibe û dîploma xwe ya balafirvaniyê digre. Lê rêya firê hêna li ber wî dirêj e. Piştî çend salan, ew li bajarê Toulousê di kargeha balafiran de kar dike. Di 1927´an de xewna wî ya kevin û şîrîn bi gewde dibe.Ew bi balafirê nameyn ji Toulousê dibe Kazablankayê, li Afrîqa bakur û, ji wê derê jî, di ser Sehrayê re, ew wan digihîne bajarê Dakarê. Ew di sala 1928´an de navê ku li ser kîsên postexanê Nameyên Başûrê li romana xwe ya pêşîn dike. Ew di vê pirtûkê de li ser jiyan û zehmetiyên balafirvanan dinivîse. Weşanxane gelekî kêfa xwe ji vê romanê re diyar dike û ji Antoine de Saint-Exupéry dixwaze ku ew ji bo wê heft romanên din binivîse. Ev peymana pîrozwer tiştekî mezin di jiyana Antoinê balafiran de naguherîne ji ber ku ew her karê xwe, wek berê, berdewam dike. Ew bi balafira xwe rêya Europa û Argentînayê vedike. Ew romana xwe ya duduyan Fira bi şevê di sala 1931´ê de çap dike û mara xwe li jineke argentînî dibire. Nivîsên Antoine de Saint-Exupéry deng didin û Erda Mirovan (1939) Xelata Mezin ya Akademiya Fransî digire. Cenga Cîhanî ya duyemîn dest pê dike û Antoine de Saint-Exupéry gelekî li ber şikestina Fransayê dikeve. Ew xwe digihîne Amerîkayê û li wê derê, Balafirvanê Cengê û Nameyek ji bo girtîyekî dinivîsîne. Ew çîroka [[Mîrzayê Biçûk]] li [[New York|New Yorkê]] di sala 1943an de dide çap kirin û paşê berê xwe dide Cezayirê. Ew xwe digihîne hevalên xwe ên balafirvanyê. Ew anuha çel û sê salî ye û temenê herî mezin ji bo ajotina balafiran bi xwe sî û pênc e. Lê bi saya dost û nasan, ew balafirê dajo. Di 31 meha heftan de ji sala 1944 şopa wî di fira nehan de bi giştî winda dibe û kesek nizane balafira wî li kuderê dikeve. Tiştê ku ji van pirtûkan xuya dibe ew e ku Antoine de Saint-Exupéry hemû berhemên xwe li ser jiyana balafir û balevirvaniyê, ango li ser jiyana xwe ya kesane û rojane, ava dike. Antoinê nivîskar zora Antoinê balafirvan nabe. Ew bûyeran di kirasekî edebî de rêz dike û di nav van rêzan de peyxamekê digihîne xwendevanan, moralekê, suncekê bi gewde dike. Nivîskar pesnê tevgerê, jiyana mirovan dide. Ew dibêje ku tenê tevger û berxwedan dihêlin ku meneyek ji jiyanê re çêbibe. Gava mirov xwe ji can û dil dide kar û barên xwe, ew tixûbên mirinê her gav dûr dixîne û rêya bexteweriyê fireh dike. Di xwêdan û daxwazên mirovan de meneyek ji jiyanê re çêdibe. Fransa rûmeteke mezin dide Antoine de Saint-Exupéry. Ji bo bîranîna pêncîsaliya mirina wî, banka fransî wêneya nivîskar û nigara Mîrzayê Biçûk li ser kaxeza pêncî frangî dixîne. Pirtûka Mîrzayê Biçûk di nav berhemên Antoine de Saint-Exupéry de bi rastî ciyekî taybetî digre. Ew bi babet û naveroka xwe ji hemû pirtûkên din cihê ye. Ji navên pirtûkên din mirov dikare bizanibe ew li dora çi mijaran digerin. Eger ceng û serêşên jiyanê ciyekî mezin di nav wan de dibînin, pirtûka Mîrzayê Biçûk cîhaneke bi serê xwe ye, berhemeke yekta ye. Ew di nav serdemên harbûyînê de xewneke xweş e, di nav sedsalên dijminatiyê de bîstikek dilovanî ye. Di jiyana xwe ya kurt de, Antoine de Saint-Exupéry di nav herdu şerên cîhanî de derbas dibe. Ew tenê di zaroktiya xwe de demên kêfxweşî û pakiyê dibîne. Gava ew „mezin“ dibe, ew bêgav dibe bikeve nav cengê û bi "Mirovên mezin" re pêwendiyan çêbike, bijî. Di vê jiyana dorgirtî de, xewn rêya xelasê di rûyê wî de vedike, xewna xweş hergav bang wî dike. Wilo jî gava bayê hovitiyê gûr dibe û xwînxwar li bajarên Europayê li laşan digerin, Antoine di serê xwe de dûrî navendên bajarvaniyê, dûrî cengê dikeve. Ew li balafira xewnan siwar dibe, diçe Biyabanê, diçe Sehraya [[Efrîqa|Efrîqayê]] û li wê tenhatiyê, wek piraniya [[Pêxember|pêxemberan]], tiştên ku bi çavan nayên dîtin ew wan bi dilê xwe dibîne. Li wê derê ew pêrgî mîrzayekî biçûk tê û herdu, bi hev re, li rastiya tiştan digerin û aveke ne wek hemû avan vedixwin: ew li bîra dilovaniyê digerin û wê di bilindbûna hîsên pak de peyda dikin. Antoine de Saint-Exupéry dûrî [[Fransa]] şikestî, li [[Emerîka|Emerîkayê]], tevnê vê xewnê kok dike. Ew bi vê berhemê, ango bi vê xewnê, salên reş li paş xwe dihêle û xwe davêje nav pêlên demên zaroktiyê. Dûrî "Mirovên mezin" ên tenê ji tiştên vala hez dikin, ew hînî jiyana rastîn dibe, xwe di kirasê mîrzayê biçûk de nas dike. Balafirvan û nivîskar bi saya vê xewnê, bi alîkariya vê diltenikiyê, dikarin herdu xwe bigihînin warê hêviyê. Xewnên rojane dikarin deriyê jiyaneke sade li ber wî vekin. Antoine de Saint-Exupéry di baweriya min de dixwaze bêje ku her kes dikare li balafira xwe ya xewnan siwar bibe û pêrgî mîrzayekî biçûk bibe, her kes dikare vegere dilpakiya zaroktiyê û hîsên xêrxwaziyê. == Berhemên Antoine de SAINT-EXUPÈRY == *[[Nameyên Başûrê]] (1928) *[[Fira bi şevê]] (1931) *[[Erda Mirovan]] (1939) *[[Balafirvanê Cengê]] (1942) *[[Mîrzayê Biçûk]] (Ligel nigarên nivîskar) (1943) *[[Nameyek ji Girtiyekî re]] (1943) *[[Kelehdiz]] (piştî mirina nivîskar çapbûyî, 1948) *[[Nameyên Xortaniyê ji hevaleke xeyalî re û Defterçe]] (1936-1944) (piştî mirina nivîskar çapbûyî, 1953) *[[Nameyine ji bo diya wî]] (piştî mirina nivîskar çapbûyî, 1955) *[[Meneyek ji bo jiyanê]] (piştî mirina nivîskar çapbûyî, 1956) [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Nivîskarên fransiz]] [[ar:أنطوان دو سانت-إيكسوبيري]] [[bg:Антоан дьо Сент-Екзюпери]] [[bs:Antoine de Saint-Exupéry]] [[ca:Antoine de Saint-Exupéry]] [[cs:Antoine de Saint-Exupéry]] [[da:Antoine de Saint-Exupéry]] [[de:Antoine de Saint-Exupéry]] [[el:Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ]] [[en:Antoine de Saint-Exupéry]] [[eo:Antoine de Saint-Exupéry]] [[es:Antoine de Saint-Exupéry]] [[et:Antoine de Saint-Exupéry]] [[fa:آنتوان دو سنت‌اگزوپری]] [[fi:Antoine de Saint-Exupéry]] [[fr:Antoine de Saint-Exupéry]] [[he:אנטואן דה סנט-אכזופרי]] [[hr:Antoine de Saint-Exupéry]] [[hsb:Antoine de Saint-Exupéry]] [[hu:Antoine de Saint-Exupéry]] [[io:Antoine de Saint-Exupéry]] [[is:Antoine de Saint-Exupéry]] [[it:Antoine de Saint-Exupéry]] [[ja:アントワーヌ・ド・サン＝テグジュペリ]] [[ko:앙투안 드 생텍쥐페리]] [[nl:Antoine de Saint-Exupéry]] [[no:Antoine de Saint-Exupéry]] [[pl:Antoine de Saint-Exupéry]] [[pt:Antoine de Saint-Exupéry]] [[qu:Antoine de Saint-Exupéry]] [[ro:Antoine de Saint-Exupéry]] [[ru:Сент-Экзюпери, Антуан де]] [[sk:Antoine de Saint-Exupéry]] [[sr:Антоан де Сент Егзипери]] [[sv:Antoine de Saint-Exupéry]] [[th:อังตวน เดอ แซง-เตกซูเปรี]] [[tr:Antoine de Saint-Exupéry]] [[tt:Antoine de Saint-Exupéry]] [[uk:Сент-Екзюпері Антуан де]] [[wa:Antoine de Saint-Exupéry]] [[zh:圣·埃克苏佩里]] 13110 45525 2006-09-05T12:49:54Z Luqman 401 [[Nivîskar|Nivîskarên]] [[fransî]] [[kategorî: Nivîskar]] 13111 66952 2007-01-29T04:17:23Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[tr:Yeşilburun]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>República de Cabo Verde<br> Cape Verde</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Cape Verde.svg|160px]]<br/>[[Ala Cape Verdeyê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Bangladesh coa.png|110px]]<br/>[[Arma Cape Verdeyê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Cântico da Liberdade]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:Locationcapo.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Portûgalî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Praia]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Pedro Pires]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[ 5 juillet 1975 ]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 4 033 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2001]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>405 163 <br/>101/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Escudoya cape verde (CVE) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .cv |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +238 |} '''Cape Varde''', ''(República de Cabo Verde),'' welatekî di Okyanûsa Atlantîkê de nêzîkî [[Senegal]] û [[Morîtanya|Morîtanyayê]] ye. Capo Varde ji komên gravan pêk tê. 18 grav in û giravên herî mezin 50-60 km ne. Sê giravên herî mezin; '''Santiago''', '''Santo Antao''', '''Boa Vista''' ne. <br/> Gava [[Portekîz|Portekîzî]] di sala 1456'an de hatin, li ser vê giravê mirov nedijiyan. Ji ber ku nêzîkî Efrîqayê ye, bû navendek [[bazirganiya koletiyê]].<br/> [[wêne:Cv-map.png|thumb|left|Nexşeya Cape Verdeyê]] {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Kaap Verde]] [[am:ኬፕ ቨርድ]] [[an:Cabo Berde]] [[ar:الرأس الأخضر]] [[ast:Cabu Verde]] [[bg:Кабо Верде]] [[bn:কেপ ভের্দ]] [[bs:Zelenortska Republika]] [[ca:Cap Verd]] [[cs:Kapverdy]] [[cv:Кабо-Верде]] [[cy:Cabo Verde]] [[da:Kap Verde]] [[de:Kap Verde]] [[el:Πράσινο Ακρωτήριο]] [[en:Cape Verde]] [[eo:Kabo-Verdo]] [[es:Cabo Verde]] [[et:Roheneemesaared]] [[eu:Cabo Verde]] [[fa:کیپ ورد]] [[fi:Kap Verde]] [[fr:Cap-Vert]] [[frp:Cap-Vèrd]] [[gl:Cabo Verde]] [[he:כף ורדה]] [[hr:Zelenortska Republika]] [[hu:Zöld-foki-szigetek]] [[ia:Capo Verde]] [[id:Tanjung Verde]] [[io:Kabo Verda]] [[is:Grænhöfðaeyjar]] [[it:Capo Verde]] [[ja:カーボベルデ]] [[ko:카보베르데]] [[kw:Pennrynn Gwyrdh]] [[la:Promontorium Viride]] [[lt:Žaliasis Kyšulys]] [[lv:Kaboverde]] [[mk:Зелено'ртски Острови]] [[mr:केप व्हर्दे]] [[ms:Tanjung Verde]] [[na:Kap Verde]] [[nds:Kap Verde]] [[nl:Kaapverdië]] [[nn:Kapp Verde]] [[no:Kapp Verde]] [[nrm:Vèrt Cap]] [[oc:Cap Verd]] [[pam:Cape Verde]] [[pl:Republika Zielonego Przylądka]] [[ps:کېپ وردا]] [[pt:Cabo Verde]] [[ro:Republica Capului Verde]] [[ru:Кабо-Верде]] [[sh:Zelenortska Republika]] [[simple:Cape Verde]] [[sk:Kapverdy]] [[sl:Zelenortski otoki]] [[sq:Kepi i Gjelbër]] [[sr:Зеленортска Острва]] [[sv:Kap Verde]] [[sw:Cabo Verde]] [[tet:Kabuverde]] [[tg:Ҷазираҳои Димоғаи Сабз]] [[th:ประเทศเคปเวิร์ด]] [[tl:Cape Verde]] [[tr:Yeşilburun]] [[ug:يېشىل تۇمشۇق]] [[uk:Кабо-Верде]] [[vi:Cabo Verde]] [[vo:Kabovärduäns]] [[zh:佛得角共和国]] [[zh-min-nan:Chheⁿ-kak Kiōng-hô-kok]] 13113 45534 2006-09-05T13:48:17Z Luqman 401 13114 45537 2006-09-05T14:07:46Z Luqman 401 13115 45538 2006-09-05T14:09:26Z Luqman 401 13116 45539 2006-09-05T14:10:53Z Luqman 401 13117 45540 2006-09-05T14:11:14Z Luqman 401 13118 45541 2006-09-05T14:11:49Z Luqman 401 13119 45545 2006-09-05T14:15:59Z Luqman 401 13120 45547 2006-09-05T14:19:46Z Luqman 401 13121 45549 2006-09-05T14:24:57Z Luqman 401 13122 45551 2006-09-05T14:29:25Z Luqman 401 13127 59161 2006-12-01T18:17:26Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ar, ca, de, en '''Şeddadî''' navê dewletekê ye ku di sala 951'ê (340´ê hicrî) de ji aliyê Şeddadiyan ve li herêma [[Eran|Erana]] bakurê [[Azerbeycan|Azerbeycanê]] (Başûrê [[Qafqasya|Qafqasyayê]]) hatiye damezrandin. Vê dewleta [[Kurd|Kurdan]] heta sala 1164'an xwe ser piyan girt. Bajarê [[Anî]] (li [[Qers|Qersê]]/[[Tirkiye]]), [[Tiflîs]] ([[Gurcistan]]), [[Demirqapî]], [[Qerebax]], [[Nexcîvan]], [[Gence]] (li Azerbeycanê ye), [[Duwîn]] (li [[Ermenistan|Ermenistanê]] ye) Dewleta Şeddadiyan, di sala 951´ê miladî da bi deste Muhemmedê kurê Şedadê li (Başurê Qafkasya) hatiya sazkirin. Ev dewlet, yek ji wan dewlaten Kurda yên ku di dema islamiyete da hatine sazkirin. Bi rasti ev dewleta kurdî, gelek xurt û temen (umir) direj buyê. Sinoren wê pir fireh bûye, hemu bi vê dewletê ve girêdayi bûne. Di wê demeda li başur ji, hukumeta Merwaniyan, li rojhilat hukumeta Hesnevî hebûye. Ev devlet ji aliye cardeh hukumdaren Şedadi ve hatiye idarekirin. le belê bi erişa Melîkşah hukumdare Selçuqi li ser wê herême di sala 1075´an da dawî lê hatiye. Piştî dîlketina [[Salar Marzûban Mihemed|Salar Marzûban Mihemedê]] keyayê [[Musafirogullari]] di sala 948'an de [[Mihemed Şeddad Qartû]] (Mihemedê Kurê Şeddad jî tê gotin) cîhe wî girt. Mihemed Şeddad Qartû pêşî tenê keyayê [[Debîl|Debîlê]] bû, lê di 951'ê de li tevahiya Azerbeycanê bû desthilat. Herçend tê gotin ku dewleta Şeddadiyan di sala 1164'an de hilweşiyaye jî em ji kîtabeyeke ku [[Key-Siltan|Key-Siltanê]] Şeddadî li [[Anî|Aniyê]] daye nivîsandin dizanin ku wî heta 1198'an desthilatdariya xwe meşandiye. Li gor hin çavkaniyan Şeddadî bi êrîşa xundekarê [[Selçûqî|Selçûqiyan]] [[Melîkşah]] bi ser vê herêmê de di sala 1075'an de hilweşiyane, lê xwiyaye ew bi vê êrîşê qels bûne û heta sala 1198'an jî xwe girtine. [[Kategorî:Dewleta dîrokî]] [[Kategorî:Dîroka Kurdistanê]] [[ar:شداديون]] [[ca:Shaddàdides]] [[de:Schaddadiden]] [[en:Shaddadid]] 13128 65223 2007-01-18T12:28:09Z Bangin 450 copyright ji ber ko ew ji înternetê ye {{copyright}} 13129 45575 2006-09-05T19:56:58Z Luqman 401 13130 45576 2006-09-05T20:00:29Z Luqman 401 13131 45582 2006-09-05T21:23:27Z Erdal Ronahi 2 Cape Varde çû cihê Cape Verde #REDIRECT [[Cape Verde]] 13132 62300 2006-12-30T14:59:07Z Cyrus the virus 619 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>República del Ecuador<br> Ekûador</big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Ecuador (state).svg|160px]]<br/>[[Ala Ekûadorê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Ecuador coa.gif|110px]]<br/>[[Arma Ekûadorê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Salve, Oh Patria]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationEcuador.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[spanî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Quito]] |- | '''[[Serokdewlet]]''' || [[Alfredo Palacio]] |- | '''[[Cîgirê Serokdewlet]]''' || [[Alejandro Serrano Aguilar]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[24 gulan 1822 ]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 283 560 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2005]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>13 363 593 <br/> 47/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Dolar US (USD) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] -5 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .ec |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +593 |} '''Ekûador''' welatekî li rojavayê [[Emerîkaya Başûr]] e. Li bakurê Ekûadorê Kolombiya û li başûr jî [[Pêrû]] heye. Mîna [[Venezuela]], [[Panama]] û [[Kolombiya]] yek ji welatê [[Kolombiyaya Mezin]] bû. Ji ber ku li ser [[çixêza Ekûadorê]] ye ev nav lê hatiye dayin. Bajarê Ekûador ê herî mezin Guayaquil e û yek ji lîmanên herî mezin ên Emîrakaya başûr li vir e. Ekûador ji 22 hereman pêk tê (gravên Galapagos jî têde). [[Wêne:Carte de l'Équateur FR.png|left|thumb|Nexşeya Ekûadorê]] [[Wêne:Ecuador ingapirca inca ruins.jpg|thumb|left|Ruines incas - Cihekî ji Şaristaniya Înkayan ]] {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] 13133 66334 2007-01-24T16:39:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pms:Ël Salvador]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''República de El Salvador'''</big><br> '''El Salvador'''</big> <br /> |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#efefef;" |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of El Salvador.svg|125px]] || align="center" width="140px" | [[Wêne:El Salvador coa.png|80px]] |- | align="center" width="140px" | ([[Ala El Salvador ]]) || align="center" width="140px" | ([[Arma El Salvador ]]) |} |- | align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Wêne:LocationElSalvador.png]] |- | '''[[Zimanên fermî|Zimanê Fermî]]''' || [[Spanî]] |- | '''[[Srûda netewî]]''' || ''[[Hymne National du Salvador]]'' |- | '''[[Paytext]]''' || [[San Salvador]] |- | '''[[Serokdewlet ]]''' || [[Antonio Saca]] |- | '''[[Rûerd]]'''<br> - Total <br> - % Av || 147 <br> 21 040 km²<br> 1.5% |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2002]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>6 237 662 <br/>296 /km² |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[15 rezber]] [[1821 ]] ji [[ Spanya]] <br/> [[1842]] ji [[DYA]] |- | '''[[Dirav]]''' || [[Colon]]ê El Salvador ([[SVC]]) û [[Dolar]]ê DYA'yê US ([[USD]]) |- | '''[[Navçeya Demjimêrî]]''' || UTC -6 |- | '''[[Internet TLD]]''' || .sv |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +503 |- |} '''El Salvador''' bi navê fermî '''Komara El Salvador''', ''(República de El Salvador)'', welatekî Emerîkaya Navîn e. Li rojavayê El Salvador [[Gûatemala]], li bakur û rojhilat [[Hondûras]] û li başûr [[Okyanûsa pasîfîk]] heye. Li Amerîkayê gorî rêjeya axê nifûsa herî zêde li vî welatî ye û ji aliyê pişesaziyê ve welatê herî pêşveçûyî ye. Bajarên herî mezin; [[San Salvador]], [[Santa Ana]] û San [[Miguel]] in. == Herêmên El Salvadorê == <table><td><ol> <li>[[Ahuachapan ]] <li>[[Cabanas ]] <li>[[Chalatenango ]] <li>[[Cuscatlán ]] <li>[[La Libertad ]] <li>[[La Paz (El Salvador)|La Paz]] <li>[[La Union ]] </td></ol><td><ol start=8> <li>[[Morazan ]] <li>[[San Miguel (El Salvador)|San Miguel]] <li>[[Herêma San Salvador|San Salvador]] <li>[[San Vicente ]] <li>[[Santa Ana ]] <li>[[Sonsonate ]] <li>[[Usulutan]] </ol></td></table> [[Wêne:El salvador map.png|thumb|left|250px|Nexşeya El Salvadorê]] {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] [[an:El Salvador]] [[ar:إلسلفادور]] [[bg:Ел Салвадор]] [[bo:སར་ཝ་དོར]] [[bs:El Salvador]] [[ca:El Salvador]] [[cs:Salvador]] [[da:El Salvador]] [[de:El Salvador]] [[el:Ελ Σαλβαδόρ]] [[en:El Salvador]] [[eo:Salvadoro]] [[es:El Salvador]] [[et:El Salvador]] [[eu:El Salvador]] [[fa:السالوادور]] [[fi:El Salvador]] [[fr:Salvador]] [[frp:Salvador]] [[gl:O Salvador - El Salvador]] [[he:אל סלוודור]] [[hi:एल-साल्वाडोर]] [[hr:Salvador]] [[hu:Salvador]] [[ia:El Salvador]] [[id:El Salvador]] [[ilo:El Salvador]] [[io:Salvadoria]] [[is:El Salvador]] [[it:El Salvador]] [[ja:エルサルバドル]] [[ka:სალვადორი]] [[ko:엘살바도르]] [[kw:El Salvador]] [[la:Salvatoria]] [[lt:Salvadoras]] [[lv:Salvadora (valsts)]] [[mk:Ел Салвадор]] [[ms:El Salvador]] [[na:El Salvador]] [[nds:El Salvador]] [[nl:El Salvador]] [[nn:El Salvador]] [[no:El Salvador]] [[oc:El Salvador]] [[pam:El Salvador]] [[pl:Salwador]] [[pms:Ël Salvador]] [[ps:اېلسلوادور]] [[pt:El Salvador]] [[ro:El Salvador]] [[ru:Сальвадор]] [[sa:एल-साल्वाडोर]] [[sh:Salvador]] [[simple:El Salvador]] [[sk:Salvádor]] [[sl:Salvador]] [[sq:Salvadori]] [[sr:Салвадор]] [[sv:El Salvador]] [[sw:El Salvador]] [[th:ประเทศเอลซัลวาดอร์]] [[tl:El Salvador]] [[tr:El Salvador]] [[ug:سالۋادور]] [[uk:Сальвадор]] [[vi:El Salvador]] [[vo:Salvadorän]] [[zh:萨尔瓦多]] [[zh-min-nan:El Salvador]] 13134 45601 2006-09-06T08:11:24Z Erdal Ronahi 2 El Salvator çû cihê El Salvador #REDIRECT [[El Salvador]] 13135 55245 2006-11-04T14:17:50Z 84.164.248.11 Redirecting to [[Komara Çêkiyayê]] #REDIRECT [[Komara Çêkiyayê]] 13136 66405 2007-01-24T23:35:07Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ഇന്തോനേഷ്യ]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''Republik Indonesia'''</big><br>'''Endonezya'''</big> <br /> |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#efefef;" |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Indonesia.svg|125px]] || align="center" width="140px" | [[Image:Coat of Indonesia.png|80px]] |- | align="center" width="140px" | ([[Ala Endonezyayê]]) || align="center" width="140px" | ([[Arma Endonezyayê]]) |} |- | align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Image:LocationIndonesia.png]] |- | '''[[Zimanên fermî|Zimanê Fermî]]''' || [[Endonezî]] |- | '''[[Srûda netewî]]''' || ''[[Indonesia Raya]]'' |- | '''[[Paytext]]''' || [[Jakarta]] |- | '''[[Serokkomar ]]''' || [[Susilo Bambang Yudhoyono]] |- | '''[[Rûerd]]'''<br> - Total <br> - % Av || 15em <br> 1 919 440 km²<br> 4,85% |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>245 452 739 <br/>119/km² |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[17 gelawêj]] [[ 1945 ]] ji [[ Hollanda]] |- | '''[[Dirav]]''' || [[rupiah]] (IDR) |- | '''[[Navçeya Demjimêrî]]''' || [[UTC]] ji +7 heta +9 |- | '''[[Internet TLD]]''' || .id |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +62 |- |} '''Endonezya''', ''(Republik Indonesia)'', welatekî li başûr rojhilatê [[Asya|Asyayê]] ye. welatê ku nifûsa [[Misilman|misilmanan]] herî zêde Endonezya ye. Yek ji [[kolonî|koloniyên]] [[Hollanda|Hollandayê]] bû. Endonezya ji 17.000 gravan pêk tê û di cîhanê de welatê herî mezin ku ji komên gravan pêk tê ye. Endonezya endamê [[RKÎ]] ye. == Herêmên Endonezyayê == Îro Endonezya ji 30 herêman û ji du cihên statûya taybet pêk tê. *1. Cihê taybet: Paytext Daerah Khusus Ibukota [[Jakarta]] *2. Cihê taybet: Le Daerah Istimewa [[Yogyakarta]] Herêmên Endonezyayê: {| |- |valign="top"| *[[Girava Riau]] *[[Bali]] *[[Bangka-Belitung]] *[[Banten]] *[[Bengkulu]] *[[Gorontalo]] *[[Jambi]] *[[Java Navend]] *[[Java Rojava]] *[[Java Rojhilat]] |valign="top"| *[[Kalimantan Navend]] *[[Kalimantan Rojava]] *[[Kalimantan Rojhilat]] *[[Kalimantan Başûr]] *[[Lampung]] *[[Moluques]] *[[Moluques Bakur]] *Nanggroe [[Aceh]] Darussalam *[[Nusa Tenggara Rojava]] *[[Nusa Tenggara Rojhilat]] |valign="top"| *[[Papûa]] ([[Papûa Gîneya Nû|Gîneya Nû]] Rojhilat) *[[Riau]] *[[Sulawesi Navend]] *[[Sulawesi Bakur]] *[[Sulawesi Rojava]] *[[Sulawesi Başûr]] *[[Sulawesi du Başûr-Rojhilat]] *[[Sumatra Bakur]] *[[Sumatra Rojava]] *[[Sumatra Başûr]] |} [[Wêne:Indonesia provinces english.png|thumb|left|500px|Nexşeya Herêmên Endonezyayê]] {{Commons|Category:Indonesia|Endonesiya}} [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[an:Indonesia]] [[ar:إندونيسيا]] [[ast:Indonesia]] [[bg:Индонезия]] [[bs:Indonezija]] [[ca:Indonèsia]] [[cs:Indonésie]] [[cv:Индонези]] [[cy:Indonesia]] [[da:Indonesien]] [[de:Indonesien]] [[el:Ινδονησία]] [[en:Indonesia]] [[eo:Indonezio]] [[es:Indonesia]] [[et:Indoneesia]] [[eu:Indonesia]] [[fa:اندونزی]] [[fi:Indonesia]] [[fr:Indonésie]] [[fy:Yndoneezje]] [[gl:Indonesia]] [[he:אינדונזיה]] [[hi:इंडोनेशिया]] [[hr:Indonezija]] [[hsb:Indoneska]] [[ht:Endonezi]] [[hu:Indonézia]] [[ia:Indonesia]] [[id:Indonesia]] [[ilo:Indonesia]] [[io:Indonezia]] [[is:Indónesía]] [[it:Indonesia]] [[ja:インドネシア]] [[jbo:bidgu'e]] [[jv:Indonesia]] [[ka:ინდონეზია]] [[ko:인도네시아]] [[kw:Indonesi]] [[la:Indonesia]] [[lb:Indonesien]] [[li:Indonesië]] [[lt:Indonezija]] [[lv:Indonēzija]] [[mi:Initonīhia]] [[ml:ഇന്തോനേഷ്യ]] [[ms:Indonesia]] [[na:Indonesia]] [[nds:Indonesien]] [[nds-nl:Indonezie]] [[nl:Indonesië]] [[nn:Indonesia]] [[no:Indonesia]] [[oc:Indonesia]] [[pam:Indonesia]] [[pl:Indonezja]] [[ps:اندونېزيا]] [[pt:Indonésia]] [[qu:Indunisya]] [[ro:Indonezia]] [[ru:Индонезия]] [[sa:इन्दोनेशिया]] [[scn:Indunesia]] [[se:Indonesia]] [[simple:Indonesia]] [[sk:Indonézia]] [[sl:Indonezija]] [[sq:Indonezia]] [[sr:Индонезија]] [[su:Républik Indonésia]] [[sv:Indonesien]] [[sw:Indonesia]] [[ta:இந்தோனேசியா]] [[te:ఇండోనేసియా]] [[tet:Indonézia]] [[tg:Индонезия]] [[th:ประเทศอินโดนีเซีย]] [[tk:Indoneziýa]] [[tl:Indonesia]] [[tr:Endonezya]] [[ug:ھىندۇنېزىيە]] [[uk:Індонезія]] [[vi:Indonesia]] [[vo:Lindäna-Seänuäns]] [[zh:印度尼西亚]] [[zh-min-nan:Ìn-nî]] 13138 45618 2006-09-06T09:46:52Z Luqman 401 [[Wêne:Flag of Ethiopia.svg|thumb|Ala Etiyopyayê]] [[Wêne:Ethiopie carte.gif|thumb|Nexşeya Etiyopyayê]] '''Komara Federal a Demokratîk a Etiyopya''' an jî '''Habeşîstan''', ''(Ityopp'ya Federalawi Demokrasiyawi Ripeblik)'', welatekî rojhilatê Efrîqayê ye. Cîranên Etiyopyayê; [[Sûdan]], [[Erître]], [[Cîbûtî]], [[Somalî]], [[Kenya]] û [[Ûganda]] ne. Erître berê perçeyek ji Etiyopyayê bû lê belê piştî referandûma [[1993]]'an ji Etiyopyayê veqetiya û bû welatek serbixwe. <br/> Etiyopya yek ji welatên herî kevn ên serbixwe ye. ji xeynî dagirkeriya Îtalyayê ya di navbera salên 1936-1941 de, di dîroka xwe de ticarî nebûye welatekî bindest. Ji du hezar salî zêdetir e ku serbixwe ye. [[Bilalê Habeşî]] yê ku yek ji misilmanên yekemîn e û navê wî di dîroka [[Îslamiyet|Îslamiyetê]] de derbas dibe, ji vî welatî ye. Zimanê fermî: Amharîk <br/> Paytext: Addis-Abeba<br/> Rûber: 1 127 127 km²<br/> Nifûs : 74 777 981 <br/> Serxwebûn: ? <br/> {{kurt}} [[Kategorî: Dîrok]] 13139 47306 2006-09-12T19:04:49Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Myanmar]] 13140 45624 2006-09-06T10:03:13Z 89.56.175.37 Redirecting to [[Şeddadî]] #redirect: [[Şeddadî]] 13141 62082 2006-12-29T11:26:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[frp:Fidj·i]], [[gd:Fiji]] [[Wêne:Flag of Fiji.svg|thumb|Ala Fîjiyê]] [[Wêne:Fidji-map.png|thumb|Nexseya Fîjiyê]] '''Komara gravên Fîjî''', ''(Matanitu Tu-Vaka-i-koya ko Viti)'', welatekî di okyanûsê de ye û ji gravan pêk tê. Fîjî dikeve rojhilatê [[Vanûatû]], rojavayê [[Tongo]] û başûrê [[Tûvalû]]. Fîjî Ji sala 1874 hetani 1970 di bin destê [[Brîtanya|Brîtanyayê]] de ma. Zimanê fermî: Îngilîzî, fîjiyî, hîndûstanî<br/> Paytext: Suva <br/> Rûber: 18 270 km²<br/> Nifûs : 844 330 kes <br/> Serxwebûn: 10 cotmeh 1970<br/> [[Wêne:Fidjiens 1860.png|thumb|left|Mirovên Fîjî-1860]] {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] [[an:Fiyi]] [[ar:فيجي]] [[be:Фіджы]] [[bg:Фиджи]] [[bn:ফিজি]] [[bs:Fidži]] [[ca:Fiji]] [[cs:Fidži]] [[cy:Fiji]] [[da:Fiji]] [[de:Fidschi]] [[el:Φίτζι]] [[en:Fiji]] [[eo:Fiĝioj]] [[es:Fiyi]] [[et:Fidži]] [[eu:Fiji]] [[fa:فیجی]] [[fi:Fidži]] [[fj:Viti]] [[fr:Fidji]] [[frp:Fidj·i]] [[gd:Fiji]] [[gl:Fidxi - Viti]] [[he:פיג'י]] [[hi:फ़िजी]] [[hr:Fidži]] [[ht:Fidji]] [[hu:Fidzsi-szigetek]] [[ia:Fiji]] [[id:Fiji]] [[io:Fidji]] [[is:Fídjieyjar]] [[it:Figi]] [[ja:フィジー]] [[ka:ფიჯი]] [[ko:피지]] [[ks:फिजी]] [[kw:Fiji]] [[la:Insulae Vitienses]] [[lt:Fidžis]] [[lv:Fidži]] [[mk:Фиџи]] [[ms:Fiji]] [[na:Fiji]] [[nds:Fidschi]] [[nl:Fiji]] [[nn:Fiji]] [[no:Fiji]] [[oc:Fiji]] [[pam:Fiji]] [[pl:Fidżi]] [[ps:فېجي]] [[pt:Fiji]] [[ro:Fiji]] [[ru:Фиджи]] [[scn:Figgi]] [[se:Fijisullot]] [[sh:Fidži]] [[simple:Fiji]] [[sk:Fidži]] [[sl:Fidži]] [[sq:Ishujt e Fildisht]] [[sr:Фиџи]] [[sv:Fiji]] [[ta:பிஜி]] [[th:ประเทศฟิจิ]] [[tl:Fiji]] [[to:Viti]] [[tr:Fiji]] [[tt:Fiji]] [[ug:فىجى]] [[uk:Фіджі]] [[vi:Fiji]] [[vo:Ficiyuäns]] [[zh:斐濟]] [[zh-min-nan:Fiji]] 13142 45632 2006-09-06T11:25:34Z Luqman 401 13143 45633 2006-09-06T11:26:14Z Luqman 401 13145 45844 2006-09-07T11:08:40Z Erdal Ronahi 2 '''Berçema Mîşrîtî''' wênavavanekê Kurd e. Di sala 1985 de li Batmanê ji dayik bûye. Lîse li Batman'ê xwendiye Di sala 2000 de li kargeha hunerên şêwekarî ya bi navê "Soresor"ê dest bi perwerdehîya wêne kir. Li [[Batman]], [[İzmîr]], [[Antalya]], [[Kizıltepe]] u [[Heskîf]] beşdari 3 pêşangehên hevbeş bûye. Ji bilî wêne perwerdehiya peyakaran u zimanê kurdî jî dîtiye. Bi wêje(helbest) re jî elekedare. == Lînkê derve == [http://www.soresor.com/bercemacirok.htm Soresor] [[Kategorî: Wênesaz|Mîşrîtî, Berçema]] [[Kategorî:Kurd|Mîşrîtî, Berçema]] 13146 54275 2006-10-24T14:10:39Z 85.98.38.207 '''Hêvîjar''' wênevanekî Kurd e. Di sala 1982 yan de li gundê Hesarê girêdayî Kercosa Batmanê hate dinê. Di sala 1984'an bi malbati koçi bajarê Batmanê kirin. Dibistana seretayî û lise li wêderê qedand. Di sala 2002 yan de zewici bavê du keçikayê ye. Piştî liseyê bi naskirina mamoste [[Fewzî Bîlge]] re dest bi hunerê kir. Ev çar salin ku li navenda çanda bihar di kargeha [[Soresor]]e de bi wêne re di lebikî. Heya niha beşdarî 3 pêşengehên hevbeş bûye. (Hesqîf, Antalya, Batman). ==Lînkên Derve== *[http://www.soresor.com/hevijarcirok.htm Soresor] [[Kategorî: Wênesaz]] [[Kategorî:Kurd]] 13147 45839 2006-09-07T11:06:33Z Erdal Ronahi 2 '''Sînan Karataş''' wênevanekî Kurd e. Di sala 1985 an de li Batmanê ji dayik bûye. Ev çar salên dawî li Kargeha Hunerên Bedew a Fewzî Bîlge de xebatên xwe didomîne. Li şikeftên Heskîfê, Batman û Antalyayê beşdarî pêşengehên hevbeş buye. Dîsa li [[Batman]], [[Sêrt]] û [[Edene]]yê pêşangeha xwe ya taybet bi navê Rengên Xemgîn vekiriye. Ji bilî Hunerên şêwekarî bi wêjeyê re jî têkildar e di sala 2006 an de ji weşanxaneya belkiyê bi navê "baran ji acizî dibariya" pirtuka wî ya yekemîn weşîya. == Lînkê Derve== [http://www.soresor.com/ehmedcirok.htm Soresor] [[Kategorî: Wênesaz|Karataş, Sînan]] [[Kategorî:Kurd|Karataş, Sînan]] 13148 56427 2006-11-14T10:37:59Z Erdal Ronahi 2 '''Asmîna Zer''' wênevaneke Kurd e. Di sala 1979 an de li [[Tatwan]] ê ji dayîk bûye. Di sala 1980 yan de bi malbatî koçi İzmirê kirin dibistana seretayî li wir qedand. Dema di dibistana seretayî de di xwend dest bi wêne çêkirinê kir. Pişti liseyê ji bo ku bikeve [[Aqademîya Huneren Bedew]] dest bi qurse kir. Lê xwestina wê bi cih nehat. Di 2002' an de Fewzî Bilge nas kir. Disa dest avête wene. Hê jî bê rawestan wêneyan çêdike. Heya neha beşdarî 3 pêşengehên hevbeş bûye. Asmina zer ji bilî van xwedi lawekî ye. == Lînka Derve == [http://www.soresor.com/asminacirok.htm Soresor] [[Kategorî: Wênesaz|Zer, Asmîna]] [[Kategorî:Kurd|Zer, Asmîna]] [[Kategorî:Jin|Zer, Asmîna]] 13149 56437 2006-11-14T10:51:43Z Erdal Ronahi 2 '''Ronî Îlten''' [[Wênesazî|wênevanekî]] kurd e. Di sala 1963 de li gundê Tila Navro ya girêdayî [[Misirc|Misirca]] Sêrtê hatiye dinê. Dibistana seretayî li gund qedandiye. Têkilîyên wî ye hunerê hîn li gund destpêkiribun. Gelek sitran afirandine. Di sala 1994 de ji cîh û warên xwe hatiye koçberkirin. Di sala 2004 de li Navenda Çanda Bahar ê dest bi xebatên şanoyê kiriye. Bi leystika ya bi navê "Rastî " beşdarî mîhrîcana Batman ê (2004) bûye. Di heman demê de derhinêriya leystikê jî kiriye. Bi heman lîstikê beşdarî mîhrîcana Amedê (2005) bûye. Wekîdin leystikeke şanoyê bi navê "Koç" nivîsandiye û derhinêriya wê jî kiriye. Bi vê leystikê beşdarî mîhrîcana Batman ê (2005) bûye. Sala 2005 de beşdarî du pêşangehan bûye. Yek li Batman ê li kolana hunerê u ya din jî li Bulanik ê (taybet) vekiriye. Perwerdehî ya wêne li kargeha hunerên bedew a bi navê "Soresor" ê li ba hunermend u nivîsakar Fewzî Bîge dîtiye û xebatên xwe yî hunerî hîn jî li wir didomîne == Lînka Derve == * [http://www.soresor.com/ronicirok.htm Soresor] [[Kategorî: Wênesaz|Îlten, Ronî]] [[Kategorî:Kurd|Îlten, Ronî]] 13150 66202 2007-01-23T23:59:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ഓസ്ട്രിയ]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Republik Österreich<br> Komara Avûstûryayê'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Austria.svg|140px|]]<br/><br/><br/>[[Ala Avûstûryayê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Austria Bundesadler.svg|110px|]]<br/>[[Arma Avûstûryayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[ Land der Berge]]<br/>[[Land am Strome]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationAustria.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Elmanî]], [[Slovenî]], [[macarî]], [[Hirvatî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Viyana]] |- | '''[[Sîstema siyasî]]''' || [[Komarî]] |- | '''[[Serok Komar]]''' || [[Heinz Fischer]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[31'ê kewçêrê]] [[1918]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 83 858 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2001]])<br/> [[Berbilavî]] ||<br/> 8 150 835 <br/> 97 /km² |- | '''[[Dirav]]''' || [[ Ewro ]] (euro) € |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .at |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +43 |} '''Avûstûrya''' an jî '''Nemsa''' (bi [[elmanî]]: ''Republik Österreich'') dewleteke federale di [[Ewropa]] navîn de ye. Bi sîstema demokrasiya parlemanî tê îdarekirin.Sînorên Avûstûrya ji bakur ve bi [[Almanya]] û Komara [[Çek]], ji aliyê rojhilat ve [[Slovakya]] û [[Macarîstan]], ji bakur ve [[Slovenya]] û [[Îtalya]] û ji aliyê rojava ve [[Swîsre]] û [[Lihtenştayn]]´e. Dewleta federal ji sala 1955´an pê ve endamê [[UNO]] û ji sala 1995´an pê ve endamê [[Yekitiya Ewropa|Yekitiya Ewropayê]]´ ye. [[Wêne:Au-map.png|thumb|left|Nexşeya Avûstûryayê]] {{Commons|Category:Austria}} {{YE}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[kategorî:Dewlet]] [[kategorî:Avûstûrya]] [[af:Oostenryk]] [[als:Österreich]] [[am:ኦስትሪያ]] [[an:Austria]] [[ang:Ēastrīce]] [[ar:نمسا]] [[arc:ܢܡܣܐ]] [[ast:Austria]] [[bar:Östareich]] [[bat-smg:Austrėjė]] [[be:Аўстрыя]] [[bg:Австрия]] [[bn:অস্ট্রিয়া]] [[br:Aostria]] [[bs:Austrija]] [[ca:Àustria]] [[cs:Rakousko]] [[cy:Awstria]] [[da:Østrig]] [[de:Österreich]] [[el:Αυστρία]] [[en:Austria]] [[eo:Aŭstrio]] [[es:Austria]] [[et:Austria]] [[eu:Austria]] [[fa:اتریش]] [[fi:Itävalta]] [[fiu-vro:Austria]] [[fo:Eysturríki]] [[fr:Autriche]] [[frp:Ôtrich·e]] [[fur:Austrie]] [[fy:Eastenryk]] [[ga:An Ostair]] [[gd:An Ostair]] [[gl:Austria - Österreich]] [[gu:ઑસ્ટ્રિયા]] [[he:אוסטריה]] [[hi:ऑस्ट्रिया]] [[hr:Austrija]] [[hsb:Awstriska]] [[hu:Ausztria]] [[hy:Ավստրիա]] [[ia:Austria]] [[id:Austria]] [[ilo:Austria]] [[io:Austria]] [[is:Austurríki]] [[it:Austria]] [[ja:オーストリア]] [[ka:ავსტრია]] [[kk:Аустрия]] [[km:អូត្រីហ្ស]] [[ko:오스트리아]] [[kw:Estrych]] [[la:Austria]] [[lb:Éisträich]] [[li:Oesteriek]] [[lt:Austrija]] [[lv:Austrija]] [[mk:Австрија]] [[ml:ഓസ്ട്രിയ]] [[mo:Аустрия]] [[mr:ऑस्ट्रिया]] [[ms:Austria]] [[mt:Awstrija]] [[na:Austria]] [[nds:Öösterriek]] [[nds-nl:Oostnriek]] [[ne:अष्ट्रीया]] [[nl:Oostenrijk]] [[nn:Austerrike]] [[no:Østerrike]] [[nrm:Autriche]] [[oc:Àustria]] [[os:Австри]] [[pam:Austria]] [[pdc:Eestereich]] [[pl:Austria]] [[ps:اطريش]] [[pt:Áustria]] [[qu:Awstrya]] [[rm:Austria]] [[ro:Austria]] [[roa-rup:Austria]] [[ru:Австрия]] [[sa:आस्ट्रिया]] [[scn:Austria]] [[sco:Austrik]] [[se:Nuortariika]] [[sh:Austrija]] [[simple:Austria]] [[sk:Rakúsko]] [[sl:Avstrija]] [[sq:Austria]] [[sr:Аустрија]] [[sv:Österrike]] [[sw:Austria]] [[ta:ஆஸ்திரியா]] [[tet:Áustria]] [[th:ประเทศออสเตรีย]] [[tl:Austria]] [[tr:Avusturya]] [[udm:Австрия]] [[ug:ئاۋسترىيە]] [[uk:Австрія]] [[ur:آسٹریا]] [[vec:Austria]] [[vi:Áo]] [[vo:Lösterän]] [[war:Austria]] [[yi:עסטרייך]] [[zh:奥地利]] [[zh-min-nan:Tang-kok]] 13151 45834 2006-09-07T11:04:47Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:xanimefto.gif|thumb|Xanime]] '''Xanime''' wênevanekê Kurd e. Li [[Batman|Batmanê]] ji dayîk bûye. Heya lîse yê xwendiye. Heye du sal ku li ba wênesaz [[Fewzî Bîlge]] perwerde dibe. Zewiciye Diya sê zarokan e. Heta niha sê caran li Batmanê pêşangeh li dar xistîye. {{kurt}} == Lînka Derva == [http://www.soresor.com/xanimecirok.htm Soresor] [[Kategorî: Wênesaz]] [[Kategorî:Kurd]] 13152 45856 2006-09-07T11:13:34Z Erdal Ronahi 2 '''Jovan Horî''' wênevavanekê [[kurd]] e. {{kurt}} == Lînka Derva == [http://www.soresor.com/jovancirok.htm Soresor] [[Kategorî: Wênesaz|Horî, Jovan]] [[Kategorî:Kurd|Horî, Jovan]] [[Kategorî:Jin|Horî, Jovan]] 13153 45832 2006-09-07T11:03:07Z Erdal Ronahi 2 Wênesazekî [[Kurd]] e. Di sala 1981'ê de li gundekî [[Heskîf|Heskîfê]] Ji dayik bûye. Xwendina xwe ya lîseyê li [[Batmanê|Batmanê]] tewa kiriye û hîn li Batmanê dijî. Ew jî yek ji Şagirtên Wênesaz [[Fevzî Bîlge]] ye. == Lînka Derva == [http://www.soresor.com/jannicirok.htm Soresor] [[Kategorî: Wênesaz|Jîndar, Jan]] [[Kategorî:Kurd|Jîndar, Jan]] 13154 45850 2006-09-07T11:10:06Z Erdal Ronahi 2 '''Zerya Ziya''' wênesazeke [[kurd]] e. Wênesaziya wê bi wênesaz [[Fewzî Bîlge]] re dest pê dike. Zerya Ziya heta niha beşdarî heft pêşengehên hevbeş bûye. == Lînka Derva == [http://www.soresor.com/zeryacirok.htm Soresor] [[Kategorî: Wênesaz|Ziya, Zerya]] [[Kategorî:Kurd|Ziya, Zerya]] 13155 60989 2006-12-20T00:50:32Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Ehmedfto.gif|thumb|Ehmed Ronîar]] '''Ehmed Ronîar''' [[wênevan|wênevanekî]] Kurd e. Ronîar di sala 1985 an de li Batmanê ji dayik bûye. Ev çar salên dawî li Kargeha Hunerên Bedew a [[Fewzî Bîlge]] de xebatên xwe didomîne. Li şikeftên Heskîfê, Batman û Antalyayê beşdarî pêşengehên hevbeş buye. Dîsa li Batman, Sêrt û Edeneyê pêşangeha xwe ya taybet bi navê Rengên Xemgîn vekiriye. Ji bilî Hunerên şêwekarî bi wêjeyê re jî têkildar e di sala 2006 an de ji weşanxaneya belkiyê bi navê "baran ji acizî dibariya" pirtuka wî ya yekemîn weşîya. == Lînka Derve== [http://www.soresor.com/ehmet.htm Soresor] [[Kategorî:Wênesaz|Roniar, Ehmed]] [[Kategorî:Kurd|Roniar, Ehmed]] 13156 45664 2006-09-06T20:09:23Z Jiyanalpirani 65 Berçema Mîşrî tî çû cihê Berçema Mîşrîtî #REDIRECT [[Berçema Mîşrîtî]] 13157 45670 2006-09-06T20:20:34Z Luqman 401 13159 45676 2006-09-06T20:46:03Z Jiyanalpirani 65 13160 45678 2006-09-06T20:49:13Z Jiyanalpirani 65 13163 64862 2007-01-16T13:25:51Z Luqman 401 '''Dîno''' stranbêjekî [[kurd]] e. [[stran|Strana]] wî "Lê dayê" bi nav û deng e. {{kurt}} [[Kategorî:stranbêj]] [[Kategorî:muzîsyen]] 13164 45743 2006-09-07T08:38:07Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Dîno]] #redirect[[Dîno]] 13166 45828 2006-09-07T11:01:07Z Luqman 401 Heskif çû cihê Heskîf: Rast nivîs #REDIRECT [[Heskîf]] 13167 45845 2006-09-07T11:08:50Z Luqman 401 13168 45846 2006-09-07T11:08:53Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Qoser]] #redirect[[qoser]] 13169 45847 2006-09-07T11:09:16Z Luqman 401 13170 45849 2006-09-07T11:09:42Z Luqman 401 13171 45851 2006-09-07T11:10:15Z Luqman 401 13172 45916 2006-09-07T12:56:02Z Luqman 401 '''Fafît''', gundekî gellekî dîrokî ye û grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Mehsertê]] ye {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 13173 46162 2006-09-07T19:25:25Z 89.56.174.197 '''Zazê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 13175 48805 2006-09-30T12:54:49Z Bangin 450 '''Koma Pêşeng''' di sala [[1989|1989an]] de li [[Amed|Amedê]] ava bû. Koma Pêşeng di sala [[1990|1990an]] de bi awayekî amatorî kasetek çêkir. Stranên ku di kasetê hatibûn xwendin ev in:<br/> *Delalê *Gula Baxçê Min *Were Gulê Canê *Bo Welatê Xwe Dinalim *Xeber Hat *Welatê Min Tu Her Hebî *Bêrîvan *Gaziya Welat *Apê Cîgerxwîn *Keko *Qurban im Dayê [[Kategorî:Koma muzîkê]] 13177 46006 2006-09-07T15:17:07Z Erdal Ronahi 2 '''Soran''' (yan ''sora'') ji kesên ku bi [[zarava]]ya [[soranî]] diaxivin re tê gotin. {{wateyêndin}} Soran li [[Başûrê Kurdistanê|Başûr]] û [[Rojhilata Kurdistanê]] dijîn. Lê hemî kurdên başûr û rojhilat ne soran in. Li [[Başûrê Kurdistanê|Başûr]], li herêma [[Behdînan]] bi [[kurmancî]] tê axaftin. Li rojhilat jî bajarê [[Urmiye|Urmiyeyê]] û derdorên wê [[kurmancî]] diaxiv in. ===Bajarên mezin yên Soranan=== *[[Hewlêr]] *[[Kerkûk]] *[[Mehabad]] *[[Silêmanî]] *[[Sine]] ===Bide ber=== *[[kurmanc]] *[[goran]] *[[zaza]] [[Kategorî:kom]] 13178 46002 2006-09-07T15:14:51Z Erdal Ronahi 2 :<div class="dablink">''Ji bo wateyên din, binêre [[{{{1|{{PAGENAME}} (cudakirin)}}}]].''</div><noinclude>[[Kategorî:Şablon|{{PAGENAME}}]] [[fr:Modèle:Voir homonymes]] [[sv:Mall:Olika betydelser]] [[vi:Tiêu bản:Otheruses]] </noinclude> 13179 46011 2006-09-07T15:20:38Z Erdal Ronahi 2 #[[Sora, Ferqîn|Sora]], gundekî Ferqînê #[[Soran]] {{cudakirin}} 13180 46160 2006-09-07T19:19:59Z 89.56.174.197 '''Ferzinde Qaya''' (Ferzende Kaya) [[rojnamevan]] û [[nivîskar|nivîskarekî]] kurd e. Qaya di sala 1978 de li navçeya [[Elbak]]ê ku bi ser [[Wan|Wanê]] ve ye, ji dayik bûye. Rojname û kovarên wek [[Politika]], [[Selam]], [[Nokta]], [[Radikal]], [[Yeni Gündem]] û [[Turkish Daily News]] da karkir. Pir nivîsên wî li se pirsgrêkên Kurd,mafên mirowan û Rojhilata Nawin hene. Heman demê li Zangoya USA Newport University de dixwine. Pirtukên wî yên bîyografî jî hene. Kovarên wek [[Öküz]], [[Yeni Harman]] û [[Hayvan]] de karkir. Wê demê rêwebirê [[Esmer (kovar)|Kovara Esmer]]ê ye. ==Berhem== * Başım Belada (Gam Yayınları) * Seri Min Ketiye Belayı (Gam Yayınları) * Mezopotamya Sürgünü (Alfa Yayınları) [[Kategorî:Nivîskar|Qaya, Ferzinde]] [[Kategorî:Rojnamevan|Qaya, Ferzinde]] [[Kategorî:Kurd|Qaya, Ferzinde]] [[tr:Ferzende Kaya]] 13181 59555 2006-12-05T22:05:43Z Bangin 450 {| align="CENTER" style="width:76%;margin: 0 auto; background-color:#eeeeee; border:8px solid #FF2929; padding:5px;text-align:center;" |- |[[wêne:Nuvola_apps_important.svg|90px|uyarı]] |'''Rewşa mafên telîfê yên wî wêneyî ne diyar e.''' Eger rewşa mafên telîfê û çavkanî neyên diyar kirin, ev wêne '''dê werê jêbirin'''. <br> <span style="color:#FFFFFF; background:#FF4141"> Ev wêneya piştî 30 roja dê were jêbirin, yanê rojê {{{roj}}}.</span> |} <includeonly> [[Kategorî:Gotarên ku bên jêbirin|{{{PAGENAME}}}]] </includeonly><noinclude> [[tr:Şablon:Lisanssız]] </noinclude> 13183 46079 2006-09-07T16:46:39Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:siyasetmedar]] [[Kategorî:kurd]] 13184 65249 2007-01-18T14:55:44Z Bangin 450 /* Copyright */ +1 Pêwist e hemû wêne di Wîkîpediyayê de bin [[Lîsansa azad|lîsanseke azad]] de bin. Ji bo nîşankirina lîsansa wêkeyekî, ji kerema xwe yek ji etîketên hilbijêre û di rûpelê wêneyê de bizeliqînin. ==Bê lîsansê== *<nowiki>{{</nowiki>[[Template:bêlîsans|bêlîsans]]<nowiki>}}</nowiki> ==Public Domain== *<nowiki>{{</nowiki>[[Template:PD|PD]]<nowiki>}}</nowiki> - [[public domain]] *<nowiki>{{</nowiki>[[Template:PD-Old|PD-Old]]<nowiki>}}</nowiki> ji wêneyan yê wênesaz berî 70 salî mirîye. *<nowiki>{{</nowiki>[[Template:PD-self|PD-self]]<nowiki>}}</nowiki> ji wêneyan yê mera bi xwe dike di ''Public Domain''. *<nowiki>{{</nowiki>[[Template:PD-author|PD-author]]<nowiki>}}</nowiki> ji wêneyan yê wênesaz bi xwe dike di ''Public Domain''. =='''C'''reative '''C'''ommons== *<nowiki>{{</nowiki>[[Şablon:Cc-by-sa|Cc-by-sa]]<nowiki>}}</nowiki> ji wêneyan yê navî wî yê wê wêneyî kişand. *<nowiki>{{</nowiki>[[Template:Cc-by-sa-2.5|Cc-by-sa-2.5]]<nowiki>}}</nowiki> ji wêneyan yê navî wî yê wê wêneyî kişand. == GDFL== *<nowiki>{{</nowiki>[[Template:GDFL|GDFL]]<nowiki>}}</nowiki> - [[Lîsansa Belgekirina Azada GNU]] ==Copyright== *<nowiki>{{</nowiki>[[Template:Logo|Logo]]<nowiki>}}</nowiki> ji logo ya tiştên wek logoyan ra. *<nowiki>{{</nowiki>[[template:Pirtûk|Pirtûk]]<nowiki>}}</nowiki> ji serwêneyên pirtûkan ra. *<nowiki>{{</nowiki>[[Template:Screenshot|Screenshot]]<nowiki>}}</nowiki> ji screenshot'an ra. *<nowiki>{{</nowiki>[[Template:Copyright|Copyright]]<nowiki>}}</nowiki> ji tiştên din yê di bin copyright'ê da ra. [[Kategorî:Wêneyên li gorî lîsansê]] [[Kategorî:Wîkîpediya]] '''Binêre jî: [[Wîkîpediya:Mafên telîfê]]''' [[Kategorî:Wîkîpediya]] [[cs:Wikipedie:Popisky licence soubor%C5%AF]] [[de:Wikipedia:Lizenzvorlagen für Bilder]] [[en:Wikipedia:Image copyright tags]] [[fr:Wikipédia:Statistiques de licence des images]] [[pl:Wikipedia:Opisy licencji grafiki]] [[ro:Wikipedia:Formate drept de autor pentru imagini]] [[tr:Vikipedi:Resim_telif_etiketleris]] [[simple:Wikipedia:Image copyright tags]] [[sv:Wikipedia:Meddelanden för upphovsrätt]] [[zh:Wikipedia:&#22270;&#20687;&#29256;&#26435;&#26631;&#24535;]] 13185 46205 2006-09-07T20:52:11Z Erdal Ronahi 2 Galeriya Şehîdên PKK çû cihê Pêşangeha şehîdên PKK #REDIRECT [[Pêşangeha şehîdên PKK]] 13187 47313 2006-09-13T03:17:32Z Heja helweda 325 Kategorî Kurdistana rojhilat perçeke ji Kurdistan e ku di nav sînorê welatê Îran cih digre. Parêzgehên Kurdistan, Kirmanşah, Azerbaycana Rojava û Îlam dikevin nav wê deverê. Piraniya xelkê wê herêmê kurdin. ==Dema Sasaniyan== Pirtûka ''Serbihûriya Edreşîr Papekan'', behsa jiyana damezrînera dewleta Sasanî dike. Pişka 5 a wê pirtûkê, li ser şerê di nav Erdeşêrê Sasanî û şaha kurdan bi navê ''Madîg'' dipeyve. Li despêka şerê, leşkera sasanî biserneket û kurdan hizirîn ku Erdeşêr dê vebigera welatê xwe. Lê Erdeşîr leşkerek nû çêkir ku li çar hezar kes pêk hatibû û dîsa hêrişa serê kurdan kir. Di akamê de, hezar kurd hatine kuştin û leşkera kurdan têkçû. Ev bûyer di sedsala 2 ya zayinî de qewimiye. ==Dema Selcûkiyan== Di sedsala 12ê de, ''Sultan Sencer'' parêzgehek çêkir bi navê ''Kurdistan'' ku navenda wê bajaroka ''Behar'' li bakûra rojhilatê bajara [[Hemedan]] bû. Ew parêzgeh pêkhatibû li deverên Hemedan, [[Kirmaşan]], [[Sine]] û Şarezûr. Parêzgeha Kurdistan ji aliyê Suleyman kurê sultan sencer ve dihate birêvebirin. ==Emaretên Kurdiyên ya Rojhilatê== Di nav bera sedsala 10 û 12 yê zayînî de, wê deverê di bin deshilata dewletên ''Hesenweyhî'' (959-1015) û ''Eyarî'' (''Enazî'') (990-1117) bû. Emareta [[Erdelan]] di sedsala 14 yê li deverên Qeredax, [[Xaneqîn]], [[Kerkûk]], Kifrî û [[Hewraman]] hate demzrandin. Paytexta dewleta Erdelan li sereta de li bajarê ''Şarezûr'' bû, lê paştir hate raguhastin ji bo bajarê [[Sine]] yê. Di sala 1867 ê de, dewleta Edrelan ji aliyê paşatîya ''Qacar'' ve hate hilweşandin. ==Çavkanî== #[http://www.avesta.org/pahlavi/karname.htm Serbihûriya Erdeşîr Papekan]. [[Category:Dîrok]] [[Category:Kurdistan]] 13188 46564 2006-09-08T09:02:36Z Erdal Ronahi 2 {| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 2em; width: 300px; font-size: 90%;" cellspacing="3" background=#e3e3e3 |- align="center" bgcolor="#e3e3e3" ! colspan=2 | {{{İl adı}}} il haritası |- align="center" | colspan=2 | [[wêne:{{{İl adı}}} harita.gif|290px]] |- align="center" bgcolor="#e3e3e3" ! colspan=2 | {{{İl adı}}} ili konumu |- align="center" | colspan=2 | [[wêne:{{{Harita adı}}} Turkey Provinces locator.jpg|290px]] |- align="center" bgcolor="#e3e3e3" ! colspan=2 | Agahî |- bgcolor="#FFFFFF" | [[Türkiye'nin coğrafi bölgeleri|Bölgesi:]] || [[{{{Bölge}}}]] |- bgcolor="#FFFFFF" | [[Yüzölçümü]]: || {{{Yüzölçümü}}} (km²) |- bgcolor="#FFFFFF" | [[Nüfus]]: (2000)|| {{{Nüfus}}} |- bgcolor="#FFFFFF" | [[Nüfus yoğunluğu]]: || {{{Nüfus yoğunluğu}}} (kişi/km²) |- bgcolor="#FFFFFF" | [[Plaka kodu]]: || {{{Plaka kodu}}} |- bgcolor="#FFFFFF" | [[Posta kodu]]: || {{{Posta kodu}}} |- bgcolor="#FFFFFF" | [[İl alan kodları|Telefon kodu]]: || {{{Telefon kodu}}} |- bgcolor="#FFFFFF" | [[İlçe|İlçe sayısı]] || {{{İlçe sayısı}}} |- bgcolor="#FFFFFF" | [[Vali]]: || {{{Vali}}} |- bgcolor="#FFFFFF" | [[İnternet|Resmi İnternet Sitesi]]: || {{{İnternet Sitesi}}} |- bgcolor="#FFFFFF" | [[Koordinat|Koordinatları]]: || {{{Koordinantları}}} |} {| border="0" cellspacing="8" cellpadding="0" style="background-color: #f9f9f9; border-bottom: 1px solid #aaaaaa; font-size: 95%; margin-bottom: 1em" |- style="width: 25px; vertical-align: top" | [[Resim:Disambig.svg|25px]] | ''Bu madde '''{{{İl adı}}} il sınırları''' içindeki tüm bölgeyi kapsamaktadır. Şehir merkezi için '''[[{{{İl adı}}}|{{{İl adı}}}]]''' sayfasına gidiniz.'' |} <includeonly> [[Kategorî:{{{İl adı}}}]] </includeonly> 13189 65978 2007-01-22T14:52:13Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: cbk-zam, fr, frp, ga, hsb, kn مسح: ku تعديل: vo [[Wêne:Flag of the Philippines.svg|thumb|Ala Filîpînê]] [[Wêne:LocationPhilippines.png|thumb|Cihê Filîpînê li ser erdê]] '''Filîpîn''', ''(Republika ng Pilipinas)'', welatekî ji koma gravan pêk tê. Hejmara gravan 7 107 e. Filîpîn li rojavayê [[Okyanûsa Pasîfîk]] e. Li Asyayê tenê li Filîpînê [[Katolîk]] ([[Xristiyan]]) ola herî mezin e. Filîpîn koloniya [[Îspanya]] û [[DYE]]'yê bû û herdu dewletan bandorek mezin li ser çanda vî welatî hîştin. Ji ber vê yekê çanda Filîpîn çandek rojava-rojhlat e. Bajarê herî mezin [[Quezon City]] ye. Zimanê fermî: Tagalog û ingîlîzî<br/> Paytext: Manille <br/> Rûber: 300 000km²<br/> Nifûs : 89 468 677 kes <br/> Serxwebûn: 12 Pûşper 1898 <br/> Nîşana înternetê: .ph <br/> Koda telefonê: +63<br/> {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[Kategorî: Dewlet]] [[af:Filippyne]] [[an:Filipinas]] [[ar:فلبين]] [[ast:Filipines]] [[be:Філіпіны]] [[bg:Филипини]] [[br:Filipinez]] [[bs:Filipini]] [[ca:Filipines]] [[cbk-zam:Filipinas]] [[ceb:Pilipinas]] [[cs:Filipíny]] [[cy:Pilipinas]] [[da:Filippinerne]] [[de:Philippinen]] [[el:Φιλιππίνες]] [[en:Philippines]] [[eo:Filipinoj]] [[es:Filipinas]] [[et:Filipiinid]] [[eu:Filipinak]] [[fa:فیلیپین]] [[fi:Filippiinit]] [[fr:Philippines]] [[frp:Felipines]] [[fy:Filipinen]] [[ga:Na hOileáin Fhilipíneacha]] [[gl:Filipinas - Pilipinas]] [[he:הפיליפינים]] [[hr:Filipini]] [[hsb:Philippiny]] [[ht:Filipin]] [[hu:Fülöp-szigetek]] [[ia:Philippinas]] [[id:Filipina]] [[ilo:Filipinas]] [[io:Filipini]] [[is:Filippseyjar]] [[it:Filippine]] [[ja:フィリピン]] [[ka:ფილიპინები]] [[kn:ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್]] [[ko:필리핀]] [[kw:Filipinys]] [[la:Philippinae]] [[lb:Philippinen]] [[li:Filipiene]] [[lt:Filipinai]] [[lv:Filipīnas]] [[mr:फिलिपाईन्स]] [[ms:Filipina]] [[nds:Philippinen]] [[nl:Filipijnen]] [[nn:Filippinane]] [[no:Filippinene]] [[oc:Filipinas]] [[pam:Filipinas]] [[pl:Filipiny]] [[pt:Filipinas]] [[ro:Filipine]] [[ru:Филиппины]] [[sh:Filipini]] [[simple:Philippines]] [[sk:Filipíny]] [[sl:Filipini]] [[sm:Filipaina]] [[sq:Filipinet]] [[sr:Филипини]] [[sv:Filippinerna]] [[ta:பிலிப்பைன்ஸ்]] [[th:ประเทศฟิลิปปินส์]] [[tl:Pilipinas]] [[tr:Filipinler Cumhuriyeti]] [[ug:فىلىپپىن تاقىم ئاراللىرى]] [[uk:Філіппіни]] [[vi:Philippines]] [[vo:Filipuäns]] [[war:Pilipinas]] [[yi:פיליפינען]] [[zh:菲律宾]] [[zh-min-nan:Hui-li̍p-pin]] 13190 53291 2006-10-19T17:13:12Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Radyoya kurdî]] '''SBS RADIO''' radyoyeke li [[Australya]] ye. Bernameyeke bi kurdî diweşîne. == Beşê Kurdî ya SBS RADIO == Bernameyeke heftane ya yeksaetî ye; rojên şemê, ji demjimêr 10.00 ta 11.00ê êvarê, bi dema rojhilatê Australyayê, zindî dihêt ser bê. Yek ji bernameyên dezgeha radyo ya ''Special Broadcasting Service'' (SBS) ya australî ye ku bi 67 ziman û zaravayan bernameyan li Australya pêşkêş dike, bo civatên etnîk yên li Australya cîhwar. Bernameya kurdî di sal 1985 de dest pê kir. Ji wê demê ta nuha, 2006, [[Şahînê Bekirê Soreklî]] berpirsiyar û pêşkêşerê bernameyê ye. Beshê Kurdî ji navenda SBS ya Sydney dihêt belavkirin û dikare li [[Sydney]], [[Melborn]] û dever û bajarokên nêzikî wan bihêt guhlêdan. Bername dikare bi rêya înternêt jî bihêt bihîstin. SBS RADIO/ Beşê Kurdî bernameyên xwe bi buletena nûçeyan û raportên hevkarên xwe ji Kurdistanê û Ewropayê dest pê dike. Di bernameyê de hevpeyvîn û babetên corbicor hene, her weha mûzîk û stranên kurdî. Bername bi zaravayên [[kurmancî]] û [[soranî]] ye. == Lînkên derve == *[http://www.sbs.com.au/kurdish Malpera beşa kurdî] [[Kategorî:Radyoya kurdî]] 13192 46628 2006-09-08T13:04:27Z Luqman 401 [[Wêne:Flag of Palestine.svg|thumb|Ala Filistînê]] [[Wêne:LocationIsrael.png|thumb|Cihê Filistînê li ser erdê]] '''Filistîn''', ''(السلطة الوطنية الفلسطينية - As-Sulta Al-Wataniyya Al-Filastiniyya)'', welatekî [[Rojhilata Navîn]] e. Di navbera Urdun, [[Derya Spî]] û [[Îsraîl|Îsraîlê]] de ye. Li Filistînê [[ereb]] û [[cihû]] dijîn. Filistîn bi Îsraîlê re di nava şer de ye. Serokê Filistînê ku bûbû efsane [[Yaser Erefat]] di 11 sermawez [[2004]]'an de jiyana xwe ji dest da. Zimanê fermî: Erebî<br/> Paytext: Gazze <br/> Rûber: 6,236 km²<br/> Nifûs : 3,888,292 kes <br/> Serxwebûn: 15 sermawez 1988 <br/> Nîşana înternetê: .ps <br/> Koda telefonê: +970 <br/> {{kurt}} [[Kategorî: Welat]] [[an:Palestina]] [[ar:فلسطين]] [[ast:Palestina]] [[bg:Палестина]] [[ca:Palestina]] [[cs:Palestina]] [[da:Palæstina]] [[de:Palästina (Region)]] [[en:Palestine]] [[eo:Palestino]] [[es:Palestina]] [[et:Palestiina]] [[eu:Palestina]] [[fi:Palestiina]] [[fr:Palestine]] [[ga:An Phalaistín]] [[he:ארץ ישראל]] [[hr:Palestina]] [[ia:Palestina]] [[id:Palestina]] [[is:Heimastjórnarsvæði Palestínumanna]] [[it:Palestina]] [[ja:パレスチナ]] [[ko:팔레스타인]] [[li:Palestiense Staot]] [[lt:Palestinos valstybė]] [[lv:Palestīna]] [[mk:Палестина (автономна територија)]] [[ms:Palestin]] [[nds:Palästinensische sülvstregeerte Rebeden]] [[nl:Palestina]] [[nn:Dei palestinske sjølvstyresmaktene]] [[no:Palestina]] [[pl:Palestyna]] [[pt:Palestina]] [[ro:Autoritatea Naţională Palestiniană]] [[ru:Палестина]] [[sk:Palestínske okupované územia]] [[sl:Palestina]] [[sv:Palestina]] [[zh:巴勒斯坦]] 13193 46588 2006-09-08T10:16:29Z Luqman 401 Redirecting to [[Filistîn]] #redirect[[Filistîn]] 13194 66294 2007-01-24T14:17:09Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ഗാംബിയ]], [[wo:Gaambi]] [[Wêne:Flag of The Gambia.svg|thumb|Ala Gambiyayê]] [[Wêne:Gambie carte.gif|thumb|Nexşeya Gambiyayê]] '''Komara Gambiyayê''', ''(Republic of The Gambia)'', welatekî li [[Efrîqa|Efrîqaya]] rojava ye. Bi çemê gambiyayê di nava [[Senegal|Senegalê]] de ye û piçek axa wê digihije Okyanûsê. Zimanê fermî: Ingîlîzî<br/> Paytext: Banjul<br/> Rûber: 11 300 km² <br/> Nifûs : 1 411 205 kes<br/> Serxwebûn: 18 reşemî 1965<br/> Nîşana înternetê: .gm <br/> Koda telefonê: +220<br/> {{kurt}} [[Kategorî : Dewlet]] [[af:Gambië]] [[am:ጋምቢያ]] [[an:Gambia]] [[ar:غامبيا]] [[ast:Gambia]] [[bg:Гамбия]] [[bn:গাম্বিয়া]] [[bs:Gambija]] [[ca:Gàmbia]] [[cs:Gambie]] [[cy:Y Gambia]] [[da:Gambia]] [[de:Gambia]] [[el:Γκάμπια]] [[en:The Gambia]] [[eo:Gambio]] [[es:Gambia]] [[et:Gambia]] [[eu:Gambia]] [[fi:Gambia]] [[fr:Gambie]] [[frp:Gambie]] [[ga:An Ghaimbia]] [[gl:Gambia - The Gambia]] [[he:גמביה]] [[hr:Gambija]] [[hu:Gambia]] [[hy:Գամբիա]] [[id:Gambia]] [[ilo:Gambia]] [[io:Gambia]] [[is:Gambía]] [[it:Gambia]] [[ja:ガンビア]] [[ka:გამბია]] [[ko:감비아]] [[kw:Gambi]] [[la:Gambia]] [[li:Gambia]] [[lt:Gambija]] [[lv:Gambija]] [[mk:Гамбија]] [[ml:ഗാംബിയ]] [[ms:Gambia]] [[na:Gambia]] [[nds:Gambia (Land)]] [[nl:Gambia (land)]] [[nn:Gambia]] [[no:Gambia]] [[oc:Gàmbia]] [[pam:The Gambia]] [[pl:Gambia]] [[ps:ګامبيا]] [[pt:Gâmbia]] [[ro:Gambia]] [[ru:Гамбия]] [[se:Gámbia]] [[sh:Gambija]] [[simple:The Gambia]] [[sk:Gambia (štát)]] [[sl:Gambija]] [[sq:Gambia]] [[sr:Гамбија]] [[sv:Gambia]] [[sw:Gambia]] [[tg:Гамбия]] [[th:ประเทศแกมเบีย]] [[tl:Gambia]] [[tr:Gambiya]] [[ug:گامبىيە]] [[uk:Ґамбія]] [[vi:Gambia]] [[vo:Gambiyän]] [[wo:Gaambi]] [[zh:冈比亚共和国]] [[zh-min-nan:Gambia]] 13195 46668 2006-09-08T15:01:33Z Thogo 540 rv Löschung #[[Hezan, Lîce]], gundek #[[Hezan (çiya)]], çiyayekî li Sêwas {{cudakirin}} 13196 63712 2007-01-08T15:05:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[la:Insulae Marsalienses]] [[Wêne:Flag of the Marshall Islands.svg|thumb|Ala Giravên Marşalê]] [[Wêne:Marshall islands-map.png|thumb|Nexşeya Giravên Marşalê]] '''Giravên Marşal''', ''(en: Republic of the Marshall Islands) , (marşalî: Aolepān Aorōkin M̧ajeļ)'', welatekî ji koma giravan (hin ji wan volkanîk in) pêk tê ye û li rojhilatê [[Giravên Carolîn]], bakurê [[Giravên Gilbert]] û li başûrê [[Girava Wake|Girava Wakeyê]] ye. Zimanê fermî: Marşalî, ingîlîzî<br/> Paytext: Dalap-Uliga-Darrit <br/> Rûber: 181 km²<br/> Nifûs : 70 822 kes <br/> Serxwebûn: 21 cotmeh 1986<br/> Nîşana înternetê: .mh <br/> Koda telefonê: +692<br/> {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] [[an:Islas Marshall]] [[be:Маршалавы выспы]] [[bg:Маршалови острови]] [[bs:Maršalovi Otoci]] [[ca:Illes Marshall]] [[cs:Marshallovy ostrovy]] [[da:Marshalløerne]] [[de:Marshallinseln]] [[en:Marshall Islands]] [[eo:Marŝaloj]] [[es:Islas Marshall]] [[et:Marshalli Saared]] [[eu:Marshall Uharteak]] [[fa:جزایر مارشال]] [[fi:Marshallinsaaret]] [[fr:Marshall (pays)]] [[frp:March·al (payis)]] [[he:איי מרשל]] [[hr:Maršalovi Otoci]] [[ht:Machal]] [[hu:Marshall-szigetek]] [[id:Kepulauan Marshall]] [[io:Marshall Insuli]] [[is:Marshalleyjar]] [[it:Isole Marshall]] [[ja:マーシャル諸島]] [[ko:마셜 제도]] [[kw:Ynysow Marshall]] [[la:Insulae Marsalienses]] [[lt:Maršalo salos]] [[lv:Māršala salas]] [[mh:M̍ahjeł]] [[ms:Kepulauan Marshall]] [[nds:Marshallinseln]] [[nl:Marshalleilanden]] [[nn:Marshalløyane]] [[no:Marshalløyene]] [[oc:Illas Marshall]] [[pam:Marshall Islands]] [[pl:Wyspy Marshalla]] [[ps:مارشال ټاپوان]] [[pt:Ilhas Marshall]] [[ro:Insulele Marshall]] [[ru:Маршалловы Острова]] [[se:Marshallsullot]] [[sh:Maršalovi Otoci]] [[simple:Marshall Islands]] [[sk:Marshallove ostrovy]] [[sl:Marshallovi otoki]] [[sq:Ishujt Marshall]] [[sr:Маршалска острва]] [[sv:Marshallöarna]] [[th:สาธารณรัฐหมู่เกาะมาร์แชลล์]] [[tl:Kapuluang Marshall]] [[tpi:Masel Ailan]] [[tr:Marshall Adaları]] [[uk:Маршалові острови]] [[vo:Marjaluäns]] [[zh:馬紹爾群島]] [[zh-min-nan:Marshall Kûn-tó]] 13197 46600 2006-09-08T11:03:34Z Luqman 401 13198 46610 2006-09-08T11:44:25Z Luqman 401 Redirecting to [[Gurcistan]] #redirect[[Gurcistan]] 13199 62944 2007-01-03T20:26:15Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[la:Insulae Salomonicae]] تعديل: [[oc:Illas Salamon]] [[Wêne:Flag of the Solomon Islands.svg|thumb|Ala Giravên Salomonê]] [[Wêne:SolomonIslandsMap.png|thumb|Nexşeya Giravên Salomonê]] '''Giravên Salomon''', ''(en anglais Solomon Islands)'', welatekî ji koma gravan pêk tê. 2 gravên mezin û 990 gravên biçûk in. Giravên Salomon li başûr-rojavayê [[Okyanûsa Pasîfîk]], li rojhilatê [[Papûa Gîneya Nû]] ne. Giravên Salomon, perçeyek ji Commonwealth brîtanîk in. Zimanê fermî: Ingîlîzî<br/> Paytext: Honiara <br/> Rûber: 28 450 km²<br/> Nifûs : 480 442 kes<br/> Serxwebûn: 7 tîrmeh 1978<br/> Nîşana înternetê: .sb<br/> Koda telefonê: +677<br/> {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] [[an:Islas Salomón]] [[ar:جزر سليمان]] [[bg:Соломонови острови (държава)]] [[ca:Illes Salomó]] [[cs:Šalamounovy ostrovy]] [[cv:Соломон Утравĕсем]] [[da:Salomonøerne]] [[de:Salomonen]] [[el:Νήσοι Σολομώντα]] [[en:Solomon Islands]] [[eo:Salomonoj]] [[es:Islas Salomón]] [[et:Saalomoni Saared]] [[eu:Salomon Uharteak]] [[fa:جزایر سلیمان]] [[fi:Salomonsaaret]] [[fr:Îles Salomon]] [[frp:Iles Salomon]] [[gl:Illas Salomón - Solomon Islands]] [[he:איי שלמה]] [[hr:Solomonski Otoci]] [[hu:Salamon-szigetek]] [[id:Kepulauan Solomon]] [[io:Solomon-Insuli]] [[is:Salómonseyjar]] [[it:Isole Salomone]] [[ja:ソロモン諸島]] [[ko:솔로몬 제도]] [[kw:Ynysow Salamon]] [[la:Insulae Salomonicae]] [[lt:Saliamono Salos]] [[lv:Zālamana salas]] [[mk:Соломонови Острови]] [[ms:Kepulauan Solomon]] [[nds:Salomonen]] [[nl:Salomonseilanden]] [[nn:Salomonøyane]] [[no:Salomonøyene]] [[oc:Illas Salamon]] [[pam:Solomon Islands]] [[pl:Wyspy Salomona]] [[ps:د سلېمان ټاپوان]] [[pt:Ilhas Salomão]] [[ro:Insulele Solomon]] [[ru:Соломоновы Острова]] [[scn:Ìsuli Salamuni]] [[se:Salomonsullot]] [[sh:Solomonski Otoci]] [[simple:Solomon Islands]] [[sk:Šalamúnove ostrovy]] [[sl:Salomonovi otoki]] [[sq:Ishujt Solomon]] [[sr:Соломонова Острва]] [[sv:Salomonöarna]] [[th:หมู่เกาะโซโลมอน]] [[tl:Kapuluang Solomon]] [[tpi:Solomon Ailan]] [[tr:Solomon Adaları]] [[ug:سولومون تاقىم ئاراللىرى]] [[uk:Соломонові Острови]] [[ur:جزائر سولومون]] [[vo:Salomonuäns]] [[zh:所罗门群岛]] [[zh-min-nan:Só·-lô-bûn Kûn-tó]] 13200 46612 2006-09-08T11:54:24Z Luqman 401 13201 64469 2007-01-13T22:43:41Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Papuveän Nula-Gineyän]] [[Wêne:Flag of Papua New Guinea.svg|thumb|Ala Papûa Gîneya Nû]] [[Wêne:LocationPapuaNewGuinea.png|thumb|Cihê Papûa Gîneya Nû li ser erdê]] '''Papûa Gîneya Nû''', ''en: Papua New Guinea, fr: Papouasie-Nouvelle-Guinée'', weletekî Okyanûsyayê ye. Nîvê gravê di destê [[Endonezya]] de ye. Papûa Gîneya Nû koloniyek [[Brîtanya|Brîtanyayê]] ye. Li başûr rojava [[Okyanûsa Pasîfîk]], li bakur [[Awûstûralya]] û li rojava [[Giravên Salomon|Giravên Salomonê]] heye. Zimanê fermî: Ingîlîzî, Tok pisin, Hiri motu <br/> Paytext: Port Moresby<br/> Rûber: 462 840 km²<br/> Nifûs : 4 927 000 kes<br/> Serxwebûn: 16 rezber 1975<br/> Nîşana înternetê: .pg <br/> Koda telefonê: +675<br/> {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] [[an:Papua y Nueba Guinea]] [[az:Papua Yeni Qvineya]] [[bg:Папуа-Нова Гвинея]] [[br:Papoua-Ginea Nevez]] [[bs:Papua Nova Gvineja]] [[ca:Papua Nova Guinea]] [[cs:Papua-Nová Guinea]] [[da:Papua Ny Guinea]] [[de:Papua-Neuguinea]] [[el:Παπούα Νέα Γουινέα]] [[en:Papua New Guinea]] [[eo:Papuo-Nov-Gvineo]] [[es:Papúa Nueva Guinea]] [[et:Paapua Uus-Guinea]] [[eu:Papua Ginea Berria]] [[fa:پاپوآ گینه نو]] [[fi:Papua-Uusi-Guinea]] [[fr:Papouasie-Nouvelle-Guinée]] [[frp:Papoasie-Novèla-Guinê]] [[gl:Papúa Nova Guinea]] [[he:פפואה גינאה החדשה]] [[hr:Papua Nova Gvineja]] [[hu:Pápua Új-Guinea]] [[id:Papua Nugini]] [[ilo:Papua Baro a Guinea]] [[io:Papua Nov-Guinea]] [[is:Papúa Nýja-Gínea]] [[it:Papua Nuova Guinea]] [[ja:パプアニューギニア]] [[ka:პაპუა-ახალი გვინეა]] [[ko:파푸아 뉴기니]] [[ks:पपुवा न्यू गिनी]] [[la:Papua Nova Guinea]] [[li:Papoea-Nui-Guinea]] [[lt:Papua Naujoji Gvinėja]] [[lv:Papua-Jaungvineja]] [[mk:Папуа Нова Гвинеја]] [[ms:Papua New Guinea]] [[nds:Papua-Niegguinea]] [[nl:Papoea-Nieuw-Guinea]] [[nn:Papua Ny-Guinea]] [[no:Papua Ny-Guinea]] [[oc:Papoa-Nòva Guinèa]] [[pam:Papua New Guinea]] [[pl:Papua-Nowa Gwinea]] [[pt:Papua-Nova Guiné]] [[ro:Papua Noua Guinee]] [[ru:Папуа — Новая Гвинея]] [[sa:पपुवा न्यू गिनी]] [[se:Papua-Ođđa-Guinea]] [[sh:Papua Nova Gvineja]] [[simple:Papua New Guinea]] [[sk:Papua-Nová Guinea]] [[sl:Papua Nova Gvineja]] [[sq:Papuanova Guinea]] [[sr:Папуа Нова Гвинеја]] [[sv:Papua Nya Guinea]] [[ta:பப்புவா நியூ கினி]] [[th:ประเทศปาปัวนิวกินี]] [[tl:Papua New Guinea]] [[tpi:Papua Niugini]] [[tr:Papua Yeni Gine]] [[ug:پاپۇئا يېڭى گۋىنىيىسى]] [[uk:Папуа-Нова Ґвінея]] [[vi:Papua Tân Guinea]] [[vo:Papuveän Nula-Gineyän]] [[zh:巴布亚新几内亚]] [[zh-min-nan:Papua Sin Guinea]] 13202 65345 2007-01-19T00:42:18Z SieBot 710 روبوت إضافة: [[vo:Bisava-Gineyän]] [[Wêne:Flag of Guinea-Bissau.svg|thumb|Ala Gînê-Bîssoyê]] [[Wêne:Pu-map.png|thumb|Nexşeya Gînê-Bîssoyê]] '''Komara Gînê-Bîsso''', ''(República da Guiné-Bissau)'', welatekî [[Efrîqa|Efrîqaya]] rojava ye. Gînê-Bîsso koloniyek kevn a [[Portekîz|Portekîzê]] ye. Cîranên Gînê-Bîsso; [[Senegal]], [[Gînê]] û rojava [[Okyanûsa Atlantîkê]] ne. Zimanê fermî: Portekîzî <br/> Paytext: Bissau <br/> Rûber: 36 120 km² <br/> Nifûs : 1 345 479 kes <br/> Serxwebûn: 24 rezber 1973<br/> Nîşana înternetê: .gw <br/> Koda telefonê: +245<br/> {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] [[af:Guinee-Bissau]] [[am:ጊኔ-ቢሳው]] [[an:Guinea-Bissau]] [[ar:غينيا بيساو]] [[ast:Guinea-Bissáu]] [[bg:Гвинея-Бисау]] [[bs:Gvineja-Bisau]] [[ca:Guinea Bissau]] [[cs:Guinea-Bissau]] [[da:Guinea-Bissau]] [[de:Guinea-Bissau]] [[el:Γουινέα-Μπισσάου]] [[en:Guinea-Bissau]] [[eo:Gvineo Bisaŭa]] [[es:Guinea-Bissáu]] [[et:Guinea-Bissau]] [[eu:Ginea-Bissau]] [[fa:گینه بیسائو]] [[ff:Gine-Biso]] [[fi:Guinea-Bissau]] [[fr:Guinée-Bissau]] [[frp:Guinê-Bissaou]] [[gl:Guinea-Bisau - Guiné-Bissau]] [[he:גינאה ביסאו]] [[hr:Gvineja Bisau]] [[hu:Bissau-Guinea]] [[id:Guinea Bissau]] [[io:Guinea-Bissau]] [[is:Gínea-Bissá]] [[it:Guinea-Bissau]] [[ja:ギニアビサウ]] [[ko:기니비사우]] [[kw:Gyni-Bissaw]] [[la:Guinea Bissaviensis]] [[lt:Bisau Gvinėja]] [[lv:Gvineja-Bisava]] [[mk:Гвинеја-Бисао]] [[ms:Guinea-Bissau]] [[na:Guinea-Bissau]] [[nds:Guinea-Bissau]] [[nl:Guinee-Bissau]] [[nn:Guinea-Bissau]] [[no:Guinea-Bissau]] [[oc:Guinèa Bissau]] [[pam:Guinea-Bissau]] [[pl:Gwinea Bissau]] [[ps:ګوينې بېساو]] [[pt:Guiné-Bissau]] [[ro:Guineea-Bissau]] [[ru:Гвинея-Бисау]] [[sh:Gvineja Bisau]] [[simple:Guinea-Bissau]] [[sk:Guinea-Bissau]] [[sl:Gvineja Bissau]] [[sq:Guineja Bizare]] [[sr:Гвинеја Бисао]] [[sv:Guinea-Bissau]] [[sw:Guinea Bisau]] [[tet:Giné-Bisau]] [[tg:Гвинея-Бисау]] [[th:ประเทศกินี-บิสเซา]] [[tl:Guinea-Bissau]] [[tr:Gine Bissau]] [[ug:گۋىنىيە بىسسائۇ]] [[uk:Ґвінея-Бісау]] [[vi:Guiné-Bissau]] [[vo:Bisava-Gineyän]] [[zh:幾內亞比索]] [[zh-min-nan:Guiné-Bissau]] 13203 46620 2006-09-08T12:41:17Z Luqman 401 13204 65328 2007-01-18T23:22:26Z SieBot 710 روبوت إضافة: [[wo:Grenada]] [[Wêne:Flag of Grenada.svg|thumb|Ala Grenadayê]] [[Wêne:LocationGrenada.png|thumb|Cihê Grenadayê li ser erdê]] '''Grenada''', ''(en: Commonwealth of Grenada, fr: Communauté de Grenade)'', welatek [[Emerîkaya Navîn]] e. Grenada giravek li bakurê [[Tobago]] ye. Ev grêv di dîrokê de gellek caran di navbera [[Brîtanya]] û [[Fransa|Fransayê]] de dest guhertiye. Zimanê fermî: Ingîlîzî<br/> Paytext: Saint-Georges<br/> Rûber: 344 km²<br/> Nifûs : 89 260 kes <br/> Serxwebûn: 7 reşemî 1974<br/> Nîşana înternetê: .gd <br/> Koda telefonê: +649<br/> {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] [[an:Grenada]] [[ar:جرينادا]] [[bg:Гренада]] [[bs:Grenada]] [[ca:Grenada]] [[cs:Grenada]] [[da:Grenada]] [[de:Grenada]] [[el:Γρενάδα]] [[en:Grenada]] [[eo:Grenado (lando)]] [[es:Granada (país)]] [[et:Grenada]] [[eu:Grenada]] [[fi:Grenada]] [[fr:Grenade (pays)]] [[frp:Grenâda (payis)]] [[gl:Granada - Grenada]] [[he:גרנדה]] [[hr:Grenada]] [[hu:Grenada]] [[id:Grenada]] [[ilo:Grenada]] [[io:Grenada]] [[is:Grenada]] [[it:Grenada]] [[ja:グレナダ]] [[ko:그레나다]] [[kw:Grenayd]] [[la:Granata (Caribbaea)]] [[lt:Grenada]] [[lv:Grenāda]] [[mk:Гренада]] [[ms:Grenada]] [[na:Grenada]] [[nds:Grenada]] [[nl:Grenada]] [[nn:Grenada]] [[no:Grenada]] [[oc:Grenada (país)]] [[pam:Grenada]] [[pl:Grenada]] [[ps:ګرېنادا]] [[pt:Granada]] [[ro:Grenada]] [[ru:Гренада]] [[sh:Grenada]] [[simple:Grenada]] [[sk:Grenada]] [[sl:Grenada]] [[sq:Grenada]] [[sr:Гренада]] [[sv:Grenada]] [[sw:Grenada]] [[th:ประเทศเกรเนดา]] [[tl:Grenada]] [[tr:Grenada]] [[ug:گرېنادا]] [[uk:Гренада]] [[vi:Grenada]] [[vo:Grenadeän]] [[wo:Grenada]] [[zh:格林纳达]] [[zh-min-nan:Grenada]] 13205 66378 2007-01-24T20:37:22Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pms:Guatemala]] [[Wêne:Flag of Guatemala.svg|thumb|Ala Gûtemalayê]] [[Wêne:Guatemala carte.png|thumb|Nexşeya Gûetamalayê]] '''Gûatemala''', ''(República de Guatemala)'', welatekî [[Emerîqaya Navîn]] e. Di navbera [[Meksîk]], [[Belîze]], [[Deryaya Karaîb]], [[Hondûras]], [[El Salvador]] û [[Okyanûsa Pasîfîkê]] de ye. Welatekî [[Emerîqaya Latîn]] e û berê koloniyê [[Îspanya|Îspanyayê]] bû. Zimanê fermî: Îspanyolî<br/> Paytext: Gûatemala<br/> Rûber: 108 890 km²<br/> Nifûs : 12 974 361 kes<br/> Serxwebûn: 15 rezber 1821<br/> Nîşana înternetê: .gt <br/> Koda telefonê: +502<br/> {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] [[an:Guatemala]] [[ar:غواتيمالا]] [[bg:Гватемала]] [[bo:གྭ་ཏེ་མ་ལ]] [[bs:Gvatemala]] [[ca:Guatemala]] [[cs:Guatemala]] [[da:Guatemala]] [[de:Guatemala]] [[el:Γουατεμάλα]] [[en:Guatemala]] [[eo:Gvatemalo]] [[es:Guatemala]] [[et:Guatemala]] [[eu:Guatemala]] [[fa:گواتمالا]] [[fi:Guatemala]] [[fr:Guatemala]] [[frp:Goatemala]] [[gl:Guatemala]] [[he:גואטמלה]] [[hr:Gvatemala]] [[ht:Gwatemala]] [[hu:Guatemala]] [[ia:Guatemala]] [[id:Guatemala]] [[ilo:Guatemala]] [[io:Guatemala]] [[is:Gvatemala]] [[it:Guatemala]] [[ja:グアテマラ]] [[ko:과테말라]] [[kw:Gwatemala]] [[la:Guatemala]] [[lij:Guatemala]] [[lt:Gvatemala]] [[lv:Gvatemala]] [[mk:Гватемала]] [[ms:Guatemala]] [[na:Guatemala]] [[nah:Cuauhtemallān]] [[nds:Guatemala]] [[nl:Guatemala]] [[nn:Guatemala]] [[no:Guatemala]] [[oc:Guatemala]] [[pam:Guatemala]] [[pl:Gwatemala]] [[pms:Guatemala]] [[ps:ګواتمالا]] [[pt:Guatemala]] [[qu:Watimala]] [[ro:Guatemala]] [[ru:Гватемала]] [[scn:Guatemala]] [[sh:Gvatemala]] [[simple:Guatemala]] [[sk:Guatemala (štát)]] [[sl:Gvatemala]] [[sq:Guatemala]] [[sr:Гватемала]] [[sv:Guatemala]] [[sw:Guatemala]] [[tg:Гуатемала]] [[th:ประเทศกัวเตมาลา]] [[tl:Guatemala]] [[tr:Guatemala]] [[ug:گۋاتېمالا]] [[uk:Гватемала (країна)]] [[vi:Guatemala]] [[vo:Gvatemalän]] [[zh:危地马拉]] [[zh-min-nan:Guatemala]] 13206 46631 2006-09-08T13:19:39Z Luqman 401 Redirecting to [[Spanya]] #redirect[[Spanya]] 13207 49704 2006-10-08T14:03:16Z 88.3.26.15 Redirecting to [[Zimanê îspanî]] #redirect[[Zimanê îspanî]] 13208 49705 2006-10-08T14:03:35Z 88.3.26.15 Redirecting to [[Zimanê îspanî]] #REDIRECT [[Zimanê îspanî]] 13209 62301 2006-12-30T14:59:36Z Cyrus the virus 619 [[Wêne:Flag of Guyana.svg|thumb|Ala Guyanayê]] [[Wêne:LocationGuyana.png|thumb|Cihê Guyanayê li ser erdê]] '''Guyana''', ''(Co-operative Republic of Guyana)'', welatekî [[Emerîkaya Başûr]] e. Li Emerîkaya Başûr tenê ev welat koloniya [[Brîtanya|Brîtanyayê]] bû û navê wî '''British Guiana''' bû. Bajarên mezin [[Linden]] (27 200 kes) û [[New Amsterdam]] (17 700 kes) in. Bi [[Brezîlya]], [[Venezuela]] û [[Sûrînam]] re cîran e. Zimanê fermî: Ingîlîzî<br/> Paytext: Georgetown <br/> Rûber: 214 970 km²<br/> Nifûs : 765 000 kes <br/> Serxwebûn: 26 gulan 1966<br/> Nîşana înternetê: .gy <br/> Koda telefonê: +592<br/> {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] [[ar:غيانا]] [[bg:Гаяна]] [[ca:Guyana]] [[cs:Guyana]] [[da:Guyana]] [[de:Guyana]] [[en:Guyana]] [[eo:Gujano]] [[es:Guyana]] [[et:Guyana]] [[eu:Guyana]] [[fi:Guyana]] [[gl:Güiana - Guyana]] [[he:גיאנה]] [[ht:Giyàn]] [[hu:Guyana]] [[id:Guyana]] [[io:Guyana]] [[it:Guyana]] [[ja:ガイアナ]] [[ko:가이아나]] [[la:Guiana]] [[lt:Gajana]] [[lv:Gajāna]] [[ms:Guyana]] [[na:Guyana]] [[nds:Guyana]] [[nl:Guyana]] [[nn:Guyana]] [[no:Guyana]] [[pl:Gujana]] [[pt:Guiana]] [[ro:Guyana]] [[ru:Гайана]] [[simple:Guyana]] [[sk:Guyana]] [[sl:Gvajana]] [[sq:Guiana]] [[sr:Гвајана]] [[sv:Guyana]] [[th:ประเทศกายอานา]] [[tr:Guyana]] [[uk:Гайана]] [[yi:גויאַנע]] [[zh:圭亚那]] [[zh-min-nan:Guyana]] 13210 66390 2007-01-24T22:20:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pms:Honduras]] [[Wêne:Flag of Honduras.svg|thumb|Ala Hondûrasê]] [[Wêne:Honduras carte.png|thumb|Nexşeya Hondûrasê]] '''Hondûras''', ''(República de Honduras)'', welatekî [[Emerîqaya Navîn]] e. Yek ji welatên [[Emerîqaya Latîn]] e. Cîranên Hondûrasê [[Deryaya Karaib]], [[Gûatemala]], [[Nîkaragûa]], [[El Salvador]] û [[Okyanûsa Pasîfîk]] in.<br/> Navê Hondûrasê [[Krîstof Kolomb]] lê kiriye (1502) û bi [[Spanî]] tê wateya '''Kûr'''. Zimanê fermî: Spanî<br/> Paytext: Tegucigalpa<br/> Rûber: 112 090 km²<br/> Nifûs : 6 406 052 kes<br/> Serxwebûn: 15 rezber 1821 <br/> Nîşana înternetê: .hn <br/> Koda telefonê: +504<br/> {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] [[an:Onduras]] [[ar:هندوراس]] [[az:Honduras]] [[be:Гандурас]] [[bg:Хондурас]] [[bo:ཧོང་དུ་ར་སི]] [[bs:Honduras]] [[ca:Hondures]] [[cs:Honduras]] [[da:Honduras]] [[de:Honduras]] [[el:Ονδούρα]] [[en:Honduras]] [[eo:Honduro]] [[es:Honduras]] [[et:Honduras]] [[eu:Honduras]] [[fa:هندوراس]] [[fi:Honduras]] [[fr:Honduras]] [[frp:Honduras]] [[ga:Hondúras]] [[gl:Honduras]] [[he:הונדורס]] [[hr:Honduras]] [[ht:Ondiras]] [[hu:Honduras]] [[ia:Honduras]] [[id:Honduras]] [[ilo:Honduras]] [[io:Honduras]] [[is:Hondúras]] [[it:Honduras]] [[ja:ホンジュラス]] [[ka:ჰონდურასი]] [[ko:온두라스]] [[kw:Hondouras]] [[la:Honduria]] [[lij:Honduras]] [[lt:Hondūras]] [[lv:Hondurasa]] [[mk:Хондурас]] [[ms:Honduras]] [[na:Honduras]] [[nds:Honduras]] [[nl:Honduras]] [[nn:Honduras]] [[no:Honduras]] [[oc:Honduras]] [[pam:Honduras]] [[pl:Honduras]] [[pms:Honduras]] [[ps:هندوراس]] [[pt:Honduras]] [[ro:Honduras]] [[ru:Гондурас]] [[sa:हांडूरस]] [[sh:Honduras]] [[simple:Honduras]] [[sk:Honduras]] [[sl:Honduras]] [[sq:Hondurasi]] [[sr:Хондурас]] [[sv:Honduras]] [[sw:Honduras]] [[tg:Ҳондурас]] [[th:ประเทศฮอนดูรัส]] [[tl:Honduras]] [[tr:Honduras]] [[ug:ھوندۇراس]] [[uk:Гондурас]] [[vi:Honduras]] [[vo:Hondurän]] [[zh:洪都拉斯]] [[zh-min-nan:Honduras]] 13211 66346 2007-01-24T17:23:10Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pms:Giamàica]] [[Wêne:Flag of Jamaica.svg|thumb|Ala Jamaîkayê]] [[Wêne:Carte jamaïque.gif|thumb|Nexşeya Jamaîkayê]] '''Jamaîka''', ''(Jamaïque)'', welatekî [[Deryaya Karaîbê]] ye. Jamaîka, giravek li başûrê [[Kûba|Kûbayê]], li rojavayê [[Grava Hîspanyola]] ye. Zimanê fermî: Ingîlîzî<br/> Paytext: Kingston<br/> Rûber: 11 425 km²<br/> Nifûs : 2 598 000 kes <br/> Serxwebûn: 6 gelawêj 1962<br/> Nîşana înternetê: .jm<br/> Koda telefonê: +1-876 <br/> {{kurt}} [[Kategorî: Dewlet]] [[an:Chamaica]] [[ar:جامايكا]] [[ast:Xamaica]] [[az:Yamayka]] [[be:Ямайка]] [[bg:Ямайка]] [[bn:জামাইকা]] [[bo:ཡ་མས་ཁ]] [[bs:Jamajka]] [[ca:Jamaica]] [[cs:Jamajka]] [[cy:Jamaica]] [[da:Jamaica]] [[de:Jamaika]] [[el:Τζαμάικα]] [[en:Jamaica]] [[eo:Jamajko]] [[es:Jamaica]] [[et:Jamaica]] [[eu:Jamaika]] [[fa:جامائیکا]] [[fi:Jamaika]] [[fr:Jamaïque]] [[frp:J·amayica]] [[gl:Xamaica - Jamaica]] [[he:ג'מייקה]] [[hr:Jamajka]] [[hu:Jamaica]] [[id:Jamaika]] [[io:Jamaika]] [[is:Jamaíka]] [[it:Giamaica]] [[ja:ジャマイカ]] [[ko:자메이카]] [[ks:जमैका]] [[kw:Jamayka]] [[la:Iamaica]] [[lt:Jamaika]] [[lv:Jamaika]] [[mk:Јамајка]] [[ms:Jamaika]] [[na:Jamaica]] [[nds:Jamaika]] [[nl:Jamaica]] [[nn:Jamaica]] [[no:Jamaica]] [[oc:Jamaica]] [[pl:Jamajka]] [[pms:Giamàica]] [[ps:جمايکا]] [[pt:Jamaica]] [[ro:Jamaica]] [[ru:Ямайка]] [[sa:जमैका]] [[scn:Giamaica]] [[sh:Jamajka]] [[simple:Jamaica]] [[sk:Jamajka]] [[sl:Jamajka]] [[sq:Xhamajka]] [[sr:Јамајка]] [[sv:Jamaica]] [[sw:Jamaika]] [[th:ประเทศจาเมกา]] [[tl:Jamaica]] [[tr:Jamaika]] [[ug:يامايكا]] [[uk:Ямайка]] [[vi:Jamaica]] [[vo:Camekeän]] [[zh:牙买加]] [[zh-min-nan:Jamaica]] 13212 46644 2006-09-08T14:16:54Z Luqman 401 13214 56343 2006-11-13T17:45:32Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî dewletê bajar]] [[Kategorî:Tirkiye]] 13215 46671 2006-09-08T15:13:06Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Macaristan]] #redirect[[macaristan]] 13216 46672 2006-09-08T15:13:50Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Norwec]] #redirect[[Norwec]] 13217 46675 2006-09-08T15:15:34Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Portekîz]] #redirect[[Portekîz]] 13218 46676 2006-09-08T15:17:37Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Erebistana Siyûdî]] #redirect[[Erebistana Siyûdî]] 13219 47307 2006-09-12T19:05:05Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Viyetnam]] 13220 46679 2006-09-08T15:18:57Z Erdal Ronahi 2 Vîyetnam çû cihê Viyetnam #REDIRECT [[Viyetnam]] 13221 46682 2006-09-08T15:21:09Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Ukrayna]] #redirect[[Ukrayna]] 13222 46683 2006-09-08T15:21:18Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Uganda]] #redirect[[Uganda]] 13223 46685 2006-09-08T15:22:19Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Turkmenistan]] #redirect[[Turkmenistan]] 13224 46686 2006-09-08T15:23:53Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Somaliya]] #redirect[[Somaliya]] 13225 46688 2006-09-08T15:24:26Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Sudan]] #redirect[[Sudan]] 13226 46690 2006-09-08T15:25:56Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Tacîkistan]] #redirect[[Tacîkistan]] 13227 46692 2006-09-08T15:29:22Z Erdal Ronahi 2 binekategorî tune 13228 46693 2006-09-08T15:30:34Z Erdal Ronahi 2 tê barkirin 13229 56250 2006-11-13T16:25:02Z Erdal Ronahi 2 '''Duzgin Bava''' çiyayekî li [[Dêrsim|Dêrsimê]] ye. Ji bo gelê herêmî gelek girîng e. Helbest û stran li ser Duzgin Bava hene. Yek ji wan ev e: Werwa qislê de, makan goreto<br> Name duzgin o, duzgin bava o, bava duzgin o<br> <br> Hinke efkar keno, çira vêneto<br> Name duzgin o, duzgin bava o, bava duzgin o<br> <br> Xo çarnon jêle, ciron ve wero<br> Jêla zalala, marê havala<br> <br> Wana efkar meke, nawo rusneno<br> Name duzgin o, duzgin bava o, bava duzgin o<br> <br> [[Kategorî:çiya]] 13230 46717 2006-09-09T00:11:43Z Erdal Ronahi 2 Ew sazgehên kû bi karên çapkirina tiştên [[çapemenî]] ([[pirtûk]], [[kova]]r, [[rojname]] CD û kaset hwd) mijûl dibin. {{kurt}} [[Kategorî:medya]] 13231 46969 2006-09-10T16:13:54Z Zanistvan 333 '''Kevoka Spî''' navê [[çîrok]]ek [[Firat Cewerî]] û herwiha navê wê pirtûka wî ye ya ku ev çîrok jî tê de cih digire. [[Kategorî:Çîrok]] [[Kategorî:Pirtûk]] 13232 46729 2006-09-09T12:04:06Z RewşenBaran 74 '''Rojî Kurd''' kovareke kurdî û tirkî bû. Kovara Rojî Kurd di sala [[1913]] li [[Îstenbol]]ê bi [[kurdî]] ([[kurmancî]]-[[soranî]]) û [[tirkî]] derket. Xwedî îmtîyaz û mudîrê wê yê mesûl: [['Evdilkerîmê Silêmaniyê]] ye. Di bin navê kovarê de bi tirkî weha hatîye nivîsîn: "''Şîmdîlîk ayda bîr neşr olunur''” (Nuka mehê carekê derdikeve.) Li ser qapaxa hejmara pêşîn a kovarê rismê [[Seleheddînê Eyyubî]], li ser hejmara 2. rismê [[Kerîmxanê Zend]], li ser ya 3. rismê [[Huseyin Ken'an Paşayê Bedirxanî]]([[1857]]-[[1913]], kurê [[Mîr Bedirxan]] e, li girava [[Girîd]]ê ji dayik bûye) û li ser ya 4. jî rismê bajarê [[Erzerûm]]ê heye. Her sê hejmarên pêşîn ên kovara Rojî Kurd, ji alî [[Cemal Xeznedar]], di [[1981]]an de li [[Bexda]]dê ji nû ve wek cild hat çapkirin. Piştre di [[2005]]an de [[Ebdulla Zengene]], li [[Silêmaniyê]] her çar hejmar bi hev re çap kirin Her hejmarek wê 32 rûpel e. Ebada wê (li gor çapa nû): 24,2x17 cm ye. Rojî Kurd, organa [[Civata Telebeyên Kurdan Hêvî]] ([[Kurd Talebe-î Hêvî Cemiyeti]]) bû. Ev cemîyet jî di [[1912]]'an de li [[Îstenbol]]ê hatîye damezrandin. Weşandina kovara Rojî Kurd di [[1913]]'an de hate sekinandin, lê li şûna wê kovara [[Hetawî Kurd]] dest bi weşanê kir. == Hejmarên Rojî Kurd == Tarîxa derketina her çar hejmaran weha ye: *1......6 Hezîran 1329/14 Receb 1331/1913 *2......6 Temmuz 1329/14 Şaban 1331/1913 *3......1 Agustos 1329/11 Remezan 1331/1913 *4......30 Agustos 1329/1913 == Bo Zêdetir Agahdarî Binêre == *Malmîsanij û Mahmûd Lewendî; Li Kurdistana Bakur û Li Tirkiyê Rojnamegerîya Kurdî (1908-1981),cild-1, Weşanên Jîna Nû, Uppsala, 1989, r: 53-57 *Ebdulla Zengene, Rojî Kurd, (1913 Estemûl)Govarî Civatî” Hêvî”y Qutabyanî Kurd, Binkey Jîn, Silêmanî 2005 == Çavkanî == *Mahmud Lewendî; YEKEM ÇÎROKA MODERN A KURDÎ, (Malpera Amîda Kurd), 7 îlon(çiriya pêşîn) 2006 pêncşem [[Kategorî:Kovar]] 13234 46731 2006-09-09T12:08:04Z Silêman 10 Îngiltere çû cihê Ingilîstan: rastnivîs û bilêvkirina Kurmancî. Îngîltere navê Tirkî ye ku bi xwe ji Frensewî tê û tê wateya welatê Ingiliyan. Bi Kurmancî ji bo welatê Ingilîyan mirov dibêje Ingilîstan. #REDIRECT [[Ingilîstan]] 13235 46737 2006-09-09T12:46:48Z RewşenBaran 74 '''Goran Haco''' helbestvanekî kurd e. Di sala [[1958]]'an de li gundê [[Dirbêspiyê]] ya [[Qamişlo]]yê ji dayik bû ye. Heta sala [[1974]]'an ango heta ku xwendina xwe ya lîseyê qedand, li [[Qamişlo]]yê bû. Piştre ji bo xwendina xwe ya bilind çû [[Heleb]]ê û li wir '''Fakulteya Endezyariya Elektrîkê''' xwend. Piştî çûyîna leşkeriyê, bi qasî du salan li [[Dirbêspiyê]] di Daîreya Elektrîkê de xebitîm. Di dawiya sala [[1985]]'an de jî derbasî [[Ewropa]] welatê [[Norwec]]ê bû. Ji gelek helbestên wî ji aliyê pismamê wî hunermend [[Ciwan Haco]] ve stran hatiye çêkirin. Li [[Norwec]]ê yek ji berpirsên 'Pirtûkxaneya Deîchmanskeyê' beşa ''''Pirzimanî li derveyî zimanên norwecî'''' ye Niha li paytexta [[Norwec]] [[Oslo]]yê dijî. == Girêdanên Derve == * [http://www.pen-kurd.org/kurdi/salihkevirbiri/helbestvan-goran-haco.html Salihê Kevirbirî; Hevpeyvîn -Helbestvan Goran Haco: 'Xwendina bi kurdî her diçe zêdetir dibe'- (Azadiya Welat-2000)] [[Kategorî:Helbestvan|Haco, Goran]] 13236 46803 2006-09-09T17:58:17Z RewşenBaran 74 {{ Albûm | Albûm = Hevalê Bar Giranim | Wêne = Hevalê Bar Giranim-Pêş.jpg | Hunermend = [[Şivan Perwer]] | Sal = [[1976]] | Format = [[CD]]-[[Kaset|MC]] | Tomarkirin = | Cûre = | Dirêjahî = | Fîrma = SES PLAK | Produksiyon = Şivan Productions | Stranên Klîpa = | Nirxandin = | Albûma Wî ya Berê = [[Govenda Azadîxwazan (albûm)| Govenda Azadîxwazan]]<br>([[1975]])| Albûma Wî Ya Piştre = [[Herne Pêş (albûm)|Herne Pêş]]<br>([[1977]])| }} '''Hevalê Bar Giranim''' duyemîn albûma hunermendê kurd [[Şivan Perwer]] e. Hevalê Bar Giranim di sala [[1976]]an de derket di albûmê de 9 stran hene. Albûm li [[Tirkiyê]] duyemîn car di sala [[1997]]an de ji aliyê SES PLAK ji nû ve hatiye çapkirin. Di albûmê de tenê amûra tembûrê hatiye bikaranîn. == Berhemên Di Albûmê De == *1-Hevalê Bar Giranim *2-Tirbamin Çêkin Li Kurdistanê *3-Karker, Cotkar, Rêncber û Şivan Tev Bibin Yek *4-Lenîn Hat û Gel Xelas Bûn *5-Ban Dikim Te Ruhayê, Diyarbekir Pir Deng Dayê *6-Ey Heval Pol Robeson *7-Pir Xweş e Serxwebûn *8-Ala Rengîn Piroz û Xweş *9-Em Dixwazin Ala Xwe Hildin [[Kategorî:Albûm]] 13237 46804 2006-09-09T17:58:58Z RewşenBaran 74 {| class="infobox" align="right" style="width:12em;" |- style="text-align: center;" !style="background: #ffff80;" colspan=3|<big>'''{{{Albûm}}}'''</big><br>{{{Hunermend}}} |- style="text-align:center;" |colspan=3|[[Wêne:{{{Wêne}}}|180px|Ji Bo Berga Mezin Bitikînin]] |- style="vertical-align:top;" |'''Sal''' |colspan=2|{{{Sal}}} |- style="vertical-align:top;" |'''Format''' |colspan=2|{{{Format}}} |- style="vertical-align:top;" |'''Tomarkirin''' |colspan=2|{{{Tomarkirin}}} |- style="vertical-align:top;" |'''Cûre''' |colspan=2|{{{Cûre}}} |- style="vertical-align:top;" |'''Dirêjahî''' |colspan=2|{{{Dirêjahî}}} |- style="vertical-align:top;" |style="padding-right:1em;"|'''Fîrma''' |colspan=2|{{{Fîrma}}} |- style="vertical-align:top;" |'''Produksiyon''' |colspan=2|{{{Produksiyon}}} |- style="text-align:center;" !style="background: #ccccff;" colspan=3|Klîpên Hatiye Kişandin |- |colspan=3|{{{Stranên Klîpa}}} |- style="text-align:center;" !style="background: #ccccff;" colspan=3|Nirxandinên Li Ser Albûmê |- |colspan=3|{{{Nirxandin}}} |- style="text-align:center;" !style="background: #ccccff;" colspan=3|Diskografîya {{{Hunermend}}} |- style="text-align:center; font-size:smaller;" |style="width: 33%;"|{{{Albûma Wî ya Berê}}} |style="width: 33%;"|{{{Albûm}}}<br>{{{Sal}}} |style="width: 33%;"|{{{Albûma Wî Ya Piştre}}} |} 13238 65224 2007-01-18T12:28:34Z Bangin 450 copyright ji ber ko albûmeke Hevalê Bar Giranim-Şivan Perwer (1976) {{copyright}} 13239 46780 2006-09-09T14:48:01Z RewşenBaran 74 Hevalê Bar Giranim çû cihê Hevalê Bar Giranim (albûm): Bi vî navî stranek jî heye #REDIRECT [[Hevalê Bar Giranim (albûm)]] 13240 46790 2006-09-09T17:29:09Z RewşenBaran 74 {{ Albûm | Albûm = Govenda Azadîxwazan | Wêne = Govdenda Azadîxwazan-Pêş.jpg | Hunermend = [[Şivan Perwer]] | Sal = [[1975]] | Format = [[CD]]-[[Kaset|MC]] | Tomarkirin = | Cûre = | Dirêjahî = | Fîrma = SES PLAK | Produksiyon = Şivan Productions | Stranên Klîpa = | Nirxandin = | Albûma Wî ya Berê = <br>| Albûma Wî Ya Piştre = [[Hevalê Bar Giranim (albûm)|Hevalê Bar Giranim]]<br>([[1976]])| }} '''Govenda Azadîxwazan''' yekemîn albûma hunermendê kurd [[Şivan Perwer]] e. Albûm di sala [[1975]]an de derket û di albûmê de 9 stran cih digrin. Albûm di sala [[1997]]an de ji aliyê SES PLAK ve ji nû ve hate çapkirin. == Berhemên Di Albûmê De == *1-Ger Ez Şehîd Bim, Dayê Tu Negrî *2-Govenda Azadîxwazan *3-Ey Karker û Xebatkar *4-Bila Buhar Bi Xêr Bê *5-Hêstirên Min Dibarin *6-Ka Kurdistanim Ka *7-Li Dêrsimê *8-Tev Jîr û Zana Bin *9-Ey Felek [[Kategorî:Albûm]] 13241 65225 2007-01-18T12:28:59Z Bangin 450 copyright ji ber ko ew albûmeke Govenda Azadîxwazan-Şivan Perwer 1975 {{copyright}} 13242 65226 2007-01-18T12:29:25Z Bangin 450 copyright ji ber ko ev albûmeke Herne Pêş-Şivan Perwer (1977) {{copyright}} 13243 46802 2006-09-09T17:56:58Z RewşenBaran 74 {{ Albûm | Albûm = Herne Pêş | Wêne = Herne Pêş-Pêş.jpg | Hunermend = [[Şivan Perwer]] | Sal = [[1977]] | Format = [[CD]]-[[Kaset|MC]] | Tomarkirin = | Cûre = | Dirêjahî = | Fîrma = SES PLAK | Produksiyon = Şivan Productions | Stranên Klîpa = | Nirxandin = | Albûma Wî ya Berê = [[Hevalê Bar Giranim (albûm)| Hevalê Bar Giranim]]<br>([[1976]])| Albûma Wî Ya Piştre = [[Ey Ferat (albûm)|Ey Ferat]]<br>([[1978]])| }} '''Herne Pêş''' albûma sêyemîn ya hunermendê kurd [[Şivan Perwer]] e. Di albûmê de 9 stran cîh digrin. Albûm li [[Tirkiyê]] cara duyemîn di sala [[1997]]an de ji aliyê SES PLAK ji nû ve hatiye çapkirin. Stranên albûmê bi piranî terza sirûdî hatiye amadekirin. == Berhemên Di Albûmê De == *1-Herne Pêş *2-Rabin Hawarê Xweş Bikin *3-Hawar Hey Hawar *4-Girînge Jin û Mêr Tev Rabin *5-Ey Reqîp *6-Ez Dayika Kurda Me *7-Pêşmerge Canfîdayên Welat in *8-Îlmê Sosyalîzmê Xebata Tekoşînê *9-Parlamento [[Kategorî:Albûm]] 13245 48227 2006-09-23T08:21:57Z Bangin 450 kat '''Şahînê Bekirê Soreklî''' (Navê fermî: Chahin Baker) mamoste, nivîskar û rojnamevanekî kurdî australî ye. Di sal 1946 de li herêmeke kurdî ya bin-xetê (Sûriye) ji day bû û ji dawiya sal 1968 û şûn ve li bajarê australî [[Sydney]] bi cîh bû. Li wir xwendina bilind bi seri kir û 26 salan wek mamoste, perwerdekar û serpereşt bo wezareta perwerdeyê, "NSW Department of Education and Training," di kar de bû. Ji sal [[1985]] û vir ve berpirsiyar û pêşkêşerê bernameya kurdî ya [[SBS RADIO]] ye, bernameyeke yeksatetiye heftane. Di sal 1979 de bû serokê yekem komeleya kurdî li Australya û 5 salan ew bi rê ve bir. Gellek nivîsar bi zimanên kurdî û înglizî nivîsandine. ==Berhem== * WENDABÛN (roman) * VEGER (roman) [[Kategorî:Kes]] [[Kategorî:Nivîskar]] 13248 46835 2006-09-10T08:00:28Z Erdal Ronahi 2 SBS RADIO/ Beşê bi zimanê kurdî çû cihê SBS RADIO #REDIRECT [[SBS RADIO]] 13249 46840 2006-09-10T09:34:05Z Kêzê 570 Derika Mikurê çû cihê Dêrika Miqûrê: navê rastî #REDIRECT [[Dêrika Miqûrê]] 13250 46842 2006-09-10T09:34:43Z Kêzê 570 Gundikê Heci Ibrahim çû cihê Gundikêbirahîm: Navê rastî #REDIRECT [[Gundikêbirahîm]] 13251 46843 2006-09-10T09:36:35Z Kêzê 570 '''Aslo''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13252 46844 2006-09-10T09:37:24Z Kêzê 570 '''Avanek''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13253 46845 2006-09-10T09:39:09Z Kêzê 570 '''Baqûz''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13254 46846 2006-09-10T09:39:44Z Kêzê 570 '''Başboyik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13255 46847 2006-09-10T09:40:16Z Kêzê 570 '''Başnîq''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13256 46848 2006-09-10T09:40:51Z Kêzê 570 '''Başqa''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13257 46849 2006-09-10T09:41:18Z Kêzê 570 '''Bavodîn''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13258 46852 2006-09-10T09:43:07Z Erdal Ronahi 2 '''Bernama Kurdî''' bernameyeke Radyoya [[WDR]]. WDR (''Westdeutscher Rundfunk'') yek ji [[radyo|radyoyên]] mezintirîn a Almanyayê ye. == Lînkên derve== *[http://www.wdr5.de/funkhauseuropa/bernamakurdi/ Malpera Bernama Kurdî] [[Kategorî:Radyoya kurdî]] 13259 46851 2006-09-10T09:42:46Z Kêzê 570 '''Baxça''' gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13260 46853 2006-09-10T09:43:25Z Kêzê 570 '''Bereket''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13261 46861 2006-09-10T09:45:47Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Radyo]] [[Kategorî:Medyaya kurdî]] 13262 46855 2006-09-10T09:44:03Z Kêzê 570 '''Bêzwan''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13263 46856 2006-09-10T09:44:22Z Kêzê 570 '''Boşat''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13264 46860 2006-09-10T09:45:36Z Kêzê 570 '''Cûmat''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13265 47387 2006-09-13T23:22:02Z Luqman 401 Redirecting to [[Çiçika]] #redirect[[Çiçika]] 13266 47381 2006-09-13T23:15:44Z Luqman 401 Redirecting to [[Deyka]] #redirect[[Deyka]] 13267 46864 2006-09-10T09:47:30Z Kêzê 570 '''Dêrûn''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13268 46865 2006-09-10T09:47:51Z Kêzê 570 '''Dîda''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13269 46866 2006-09-10T09:48:11Z Kêzê 570 '''Emerka''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13270 46867 2006-09-10T09:48:30Z Kêzê 570 '''Etşa''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13271 46868 2006-09-10T09:48:55Z Kêzê 570 '''Fêra''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13272 46869 2006-09-10T09:49:14Z Kêzê 570 '''Fişat''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13273 46870 2006-09-10T09:49:38Z Kêzê 570 '''Garisî''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13274 46871 2006-09-10T09:50:03Z Kêzê 570 '''Girikêboto''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13275 46872 2006-09-10T09:50:30Z Kêzê 570 '''Golemîra''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13276 46873 2006-09-10T09:50:54Z Kêzê 570 '''Gulgulo''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13277 46874 2006-09-10T09:52:53Z Kêzê 570 '''Gundik''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13278 46875 2006-09-10T09:53:14Z Kêzê 570 '''Hacîca''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13279 46876 2006-09-10T09:53:56Z Kêzê 570 '''Hecîreş''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13280 46877 2006-09-10T09:54:17Z Kêzê 570 '''Helda''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13281 46878 2006-09-10T09:54:36Z Kêzê 570 '''Herşen''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13282 47382 2006-09-13T23:16:51Z Luqman 401 Redirecting to [[Hesendeliye]] #redirect[[Hesendeliye]] 13283 46880 2006-09-10T09:55:21Z Kêzê 570 '''Heşter''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13284 46881 2006-09-10T09:55:56Z Kêzê 570 '''Hêlîn''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13285 46882 2006-09-10T09:56:24Z Kêzê 570 '''Malaelîkê''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13286 46883 2006-09-10T09:56:53Z Kêzê 570 '''Huseyna''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13287 46884 2006-09-10T09:57:15Z Kêzê 570 '''Kepo''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13288 47383 2006-09-13T23:18:34Z Luqman 401 Redirecting to [[Korit]] #redirect[[Korit]] 13289 47384 2006-09-13T23:19:18Z Luqman 401 Redirecting to [[Kûrbeyt]] #redirect[[Kûrbeyt]] 13290 46887 2006-09-10T09:58:58Z Kêzê 570 '''Pîrema''', gundekî grêdayî navçeya [[Amed|Amedê]] [[Farqîn|Farqînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13291 47357 2006-09-13T16:15:44Z Silêman 10 '''Malabadê''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. Pira bi heman navî di navbera Batman û Farqînê de jî navdar e (li [[Pira Malabadê]] binêre). {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13292 47386 2006-09-13T23:20:49Z Luqman 401 Redirecting to [[Pileka]] #redirect[[Pileka]] 13293 47362 2006-09-13T16:22:45Z Silêman 10 '''Mêrgewaş''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13294 47385 2006-09-13T23:20:12Z Luqman 401 Redirecting to [[Mireliya]] #redirect[[Mireliya]] 13295 47364 2006-09-13T16:23:55Z Silêman 10 '''Pîrexala''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13296 47353 2006-09-13T16:12:10Z Silêman 10 '''Qasimî''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13297 47414 2006-09-14T12:28:13Z 89.56.149.118 '''Qazoxa''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13298 47415 2006-09-14T12:28:42Z 89.56.149.118 '''Qeremûs''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13299 47416 2006-09-14T12:29:02Z 89.56.149.118 '''Qewşan''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13300 47417 2006-09-14T12:29:27Z 89.56.149.118 '''Qeyik''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13301 47418 2006-09-14T12:30:04Z 89.56.149.118 '''Qizlal''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13302 47419 2006-09-14T12:30:23Z 89.56.149.118 '''Qulfa''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13303 47420 2006-09-14T12:30:48Z 89.56.149.118 '''Qurtê''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13304 47421 2006-09-14T12:31:07Z 89.56.149.118 '''Reşik''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13305 47422 2006-09-14T12:31:33Z 89.56.149.118 '''Salika''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13306 47423 2006-09-14T12:32:01Z 89.56.149.118 '''Sextê''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13307 47424 2006-09-14T12:32:23Z 89.56.149.118 '''Sûsa''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13308 47354 2006-09-13T16:13:27Z Silêman 10 '''Sêdeqnê''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13309 47425 2006-09-14T12:33:08Z 89.56.149.118 '''Şêlima''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13310 47426 2006-09-14T12:33:29Z 89.56.149.118 '''Şevlera''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13311 47427 2006-09-14T12:34:01Z 89.56.149.118 '''Şifqet''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13312 47428 2006-09-14T12:34:29Z 89.56.149.118 '''Talî''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13313 47429 2006-09-14T12:34:57Z 89.56.149.118 '''Taxik''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13314 47430 2006-09-14T12:35:21Z 89.56.149.118 '''Tewerz''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13315 47431 2006-09-14T12:35:39Z 89.56.149.118 '''Tilmîn''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13316 46966 2006-09-10T13:47:49Z Silêman 10 '''Tirbespî''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. Navê bajarokekî li [[Başûrrojavayê Kurdistanê]] jî [[Tirbespî]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13317 46961 2006-09-10T13:30:39Z Silêman 10 '''Weysikanê jêrîn''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]]] 13318 46918 2006-09-10T10:10:49Z Erdal Ronahi 2 [[category:Televîzyon]] [[category:Medyaya kurdî]] 13319 46960 2006-09-10T13:30:12Z Silêman 10 '''Weysikanê jorîn''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13320 46958 2006-09-10T13:28:02Z Silêman 10 '''Zerbiya''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13321 46959 2006-09-10T13:29:23Z Silêman 10 '''Zêrê''', gundekî navçe [[Farqîn|Farqîna]] bi ser [[Amed|Amedê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Farqînê]] 13323 46937 2006-09-10T10:22:47Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Kurdsat.jpg|right]] '''Kurdsat''' televîzyoneke kurdî ye. Ji [[başûrê Kurdistanê]] weşan dike. Kurdsat nêzîkê [[YNK]] ye. == Girêdanên derve == * [http://www.kurdsat.tv/ Malpera Kurdsat] {{kurt}} [[Kategorî:Televîzyona kurdî]] 13325 46939 2006-09-10T10:33:00Z Erdal Ronahi 2 Roj (stêrk) çû cihê Ro #REDIRECT [[Ro]] 13330 46955 2006-09-10T12:29:30Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Fehmî Balayî]] #redirect[[Fehmî Balayî]] 13331 46956 2006-09-10T12:30:27Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Ehmed Ronîar]] #redirect[[Ehmed Ronîar]] 13332 61068 2006-12-20T20:50:49Z 88.229.227.190 {{ Albûm | Albûm = Ey Ferat | Wêne = Ey Ferat-Pêş.jpg | Hunermend = [[Şivan Perwer]] | Sal = [[1978]] | Format = [[CD]]-[[Kaset|MC]] | Tomarkirin = | Cûre = | Dirêjahî = | Fîrma = SES PLAK | Produksiyon = Şivan Productions | Stranên Klîpa = [http://www.youtube.com/watch?v=-xqQ2WxjSlY Ey Ferat] | Nirxandin = | Albûma Wî ya Berê = [[Herne Pêş (albûm)| Herne Pêş]]<br>([[1977]])| Albûma Wî Ya Piştre = [[Kîne Em (albûm)|Kîne Em]]<br>([[1979]])| }} '''Ey Ferat''' albûma çaremîn ya hunermendê kurd [[Şivan Perwer]] e. Albûm di sala [[1978]]an de derketiye. Ey Ferat di sala [[1997]]an de ji aliyê SES PLAK ê ve ji nû ve hatiye çapkirin. [[Şivan Perwer]] di albûma Ey Feratê de tenê amûrê tembûrê bikaraniye. Di albûmê de 10 stran cih digrin. == Berhemên Di Albûmê De == *1-Ey Ferat *2-Kî Dibêje Nezan in *3-Xezala Xelatê *4-Ka Welatê Te *5-Serfiraz Kin *6-Gelî Şoreşvan Gelî Şoreşger *7-Ez Dilgeşê Can im *8-Xanima Min *9-Lê Dotmamê *10-Buharê Hat Buharê [[Kategorî:Albûm]] 13333 65222 2007-01-18T12:26:49Z Bangin 450 copyright ji ber ko wêneyê albûmekê ye Ey Ferat - Şivan Perwer 1978 {{copyright}} 13334 46992 2006-09-10T17:15:34Z RewşenBaran 74 {{ Albûm | Albûm = Kîne Em | Wêne = Kîne Em-Pêş.jpg | Hunermend = [[Şivan Perwer]] | Sal = [[1979]] | Format = [[CD]]-[[Kaset|MC]] | Tomarkirin = | Cûre = | Dirêjahî = | Fîrma = SES PLAK | Produksiyon = Şivan Productions | Stranên Klîpa = | Nirxandin = | Albûma Wî ya Berê = [[Ey Ferat (albûm)| Ey Ferat]]<br>([[1978]])| Albûma Wî Ya Piştre = [[Hay Dil (albûm)|Hay Dil]]<br>([[1980]])| }} '''Kîne Em''' albûma pêncemîn ya hunermendê kurd [[Şivan Perwer]] e. Albûm di sala [[1979]]an de derket. Kîne Em di sala [[1997]]an de ji aliyê SES PLAKê ve ji nû ve hate çapkirin. Di albûmê de 6 stran cih digrin. == Berhemên Di Albûmê De == *1-Sebra Malan *2-Behra Wanê *3-Keça Kurda *4-Apê Ho *5-Kîne Em *6-De Lorî [[Kategorî:Albûm]] 13338 47043 2006-09-10T23:28:56Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya nivîskarên inglîz çû cihê Lîsteya nivîskarên îngilîz #REDIRECT [[Lîsteya nivîskarên îngilîz]] 13340 66425 2007-01-25T09:16:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[af:Kambodja]] [[Wêne:Flag of Cambodia.svg|thumb|Ala Kembodja]] [[Wêne:Cambodge Carte-Provinces.png|thumb|Nexşeya herêmên Kembodjayê]] '''Kembodja''' (Preăh Réachéanachâkr Kâmpŭchea) welatekî [[Asya|Asyayê]] ye. Ew di navbera [[Tayland]], [[Laos]] û [[Wiyetnam|Wiyetnamê]] de ye. Zimanê fermî: Xmerî (khmer)<br/> Paytext: Phnom Penh <br/> Rûber: 181 035 km²<br/> Nifûs : 13 124 764 kes<br/> Serxwebûn: 9 sermawez 1953<br/> Nîşana înternetê: .kh<br/> Koda telefonê: +855<br/> {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Kambodja]] [[an:Campuchia]] [[ar:كمبوديا]] [[bg:Камбоджа]] [[bn:কম্বোডিয়া]] [[bo:ཅིའན་ཕུ་ཀྲེ]] [[bs:Kambodža]] [[ca:Cambodja]] [[cs:Kambodža]] [[cy:Cambodia]] [[da:Cambodja]] [[de:Kambodscha]] [[en:Cambodia]] [[eo:Kamboĝo]] [[es:Reino de Camboya]] [[et:Kambodža]] [[eu:Kanbodia]] [[fa:کامبوج]] [[fi:Kambodža]] [[fr:Cambodge]] [[frp:Cambodg·e]] [[fy:Kambodja]] [[ga:An Chambóid]] [[gl:Camboxa - កម្ពុជា]] [[he:קמבודיה]] [[hi:कम्बूजा]] [[hr:Kambodža]] [[hsb:Kambodźa]] [[ht:Kanbòdj]] [[hu:Kambodzsa]] [[ia:Cambodgia]] [[id:Kamboja]] [[ilo:Cambodia]] [[io:Kambodja]] [[is:Kambódía]] [[it:Cambogia]] [[ja:カンボジア]] [[ka:კამბოჯა]] [[km:ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] [[ko:캄보디아]] [[kw:Kamboji]] [[la:Cambodia]] [[li:Cambodja]] [[lt:Kambodža]] [[lv:Kambodža]] [[mi:Kamapōtia]] [[mk:Камбоџа]] [[ml:കംബോഡിയ]] [[mr:कंबोडिया]] [[ms:Kemboja]] [[na:Cambodja]] [[nds:Kambodscha]] [[nl:Cambodja]] [[nn:Kambodsja]] [[no:Kambodsja]] [[oc:Cambòtja]] [[pam:Cambodia]] [[pl:Kambodża]] [[ps:کمبوډيا]] [[pt:Camboja]] [[qu:Kambuya]] [[ro:Cambodgia]] [[ru:Камбоджа]] [[scn:Camboggia]] [[se:Kampučea]] [[sh:Kambodža]] [[simple:Cambodia]] [[sk:Kambodža]] [[sl:Kambodža]] [[sq:Kamboxhia]] [[sr:Камбоџа]] [[sv:Kambodja]] [[sw:Kamboja]] [[ta:கம்போடியா]] [[te:కంబోడియా]] [[tg:Камбоҷа]] [[th:ประเทศกัมพูชา]] [[tk:Kamboçiýa]] [[tl:Cambodia]] [[tr:Kamboçya]] [[ug:كامبودژا]] [[uk:Камбоджа]] [[vi:Campuchia]] [[vo:Kambocän]] [[zh:柬埔寨]] [[zh-min-nan:Kampuchea]] 13341 47058 2006-09-11T07:24:26Z Luqman 401 13342 47063 2006-09-11T07:46:27Z Luqman 401 [[wêne:Flag of Kiribati.svg|thumb|Ala Kirîbatî]] [[wêne:Kiribati-map.png|thumb|Nexşeyê Kirîbatî]] '''Kirîbatî''', welatekî li [[Okyanûsa Pasîfîkê]] ye û ji koma giravan pêk tê. Navê wî yê kevn bi [[îngilîzî]] "Gravên Gilberts" e. Di sala [[1837]]'an de ket bin destê [[Brîtanya|Brîtanyayê]]. Di sala [[1999]]'an de bu endamê [[NY]]'yê. Zimanê fermî: Jîlbertî, îngilîzî<br/> Paytext: Tarawa-Sud <br/> Rûber: 811 km²<br/> Nifûs : 103 092 kes<br/> Serxwebûn: 12 tîrmeh 1979<br/> Nîşana înternetê: .ki<br/> Koda telefonê: +686<br/> {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] 13343 47062 2006-09-11T07:45:47Z Luqman 401 13344 62302 2006-12-30T14:59:59Z Cyrus the virus 619 [[Wêne:Flag of Colombia.svg|thumb| Ala Kolombiyayê]] '''Kolombiya''', (República de Colombia), welatekî li bakur-rojavayê [[Emerîkaya başûr]] e. Cîranên Kolombiyayê; [[Venezuela]], [[Brezîlya]], [[Pêrû]], [[Ekvator]] û [[Panama]] ne. Zimanê fermî: Spanî<br/> Paytext: Bogota<br/> Rûber: 1 141 748 km²<br/> Nifûs : 44 831 434 kes<br/> Serxwebûn: 20 tîrmeh 1810<br/> Nîşana înternetê: .co<br/> Koda telefonê: +57<br/> == Kolombiya ji 32 herêman pêk tê. == [[Wêne:Colombie.png|thumb| Nexşeya Kolombiyayê]] {| border="0" |----- | * [[Amazonas]] ([[Leticia]]) * [[Antioquia]] ([[Medellín]]) * [[Arauca]] ([[Arauca, Arauca|Arauca]]) * [[Atlántico]] ([[Barranquilla]]) * [[Bolívar]] ([[Carthagène (Colombie)|Carthagène]]) * [[Boyacá]] ([[Tunja]]) * [[Caldas]] ([[Manizales]]) * [[Caquetá]] ([[Florencia]]) * [[Casanare]] ([[El Yopal]]) * [[Cauca]] ([[Popayán]]) * [[Cesar]] ([[Valledupar]]) * [[Chocó]] ([[Quibdó]]) * [[Córdoba]] ([[Montería]]) * [[Cundinamarca]] ([[Bogotá]]) * [[Guainía]] ([[Puerto Inírida]]) * [[La Guajira]] ([[Riohacha]]) | valign="top" | * [[Guaviare]] ([[San José del Guaviare]]) * [[Huila]] ([[Neiva]]) * [[Magdalena]] ([[Santa Marta]]) * [[Meta]] ([[Villavicencio]]) * [[Nariño]] ([[Pasto]]) * [[Norte de Santander]] ([[Cúcuta]]) * [[Putumayo]] ([[Mocoa]]) * [[Quindío]] ([[Armenia, Colombia|Armenia]]) * [[Risaralda]] ([[Pereira]]) * [[San Andres y Providencia]] ([[San Andres]]) * [[Santander]] ([[Bucaramanga]]) * [[Sucre]] ([[Sincelejo]]) * [[Tolima]] ([[Ibagué]]) * [[Valle del Cauca]] ([[Cali]]) * [[Vaupés]] ([[Mitú]]) * [[Vichada]] ([[Puerto Carreño]]) |} [[Kategorî:Dewlet]] 13345 47065 2006-09-11T08:20:54Z Luqman 401 13346 47072 2006-09-11T09:48:55Z Luqman 401 Sexika çû cihê Şêxika: Navê rast #REDIRECT [[Şêxika]] 13347 47075 2006-09-11T09:52:34Z Luqman 401 Sexhamza çû cihê Şêxhamza: Navê rast #REDIRECT [[Şêxhamza]] 13348 47078 2006-09-11T09:55:10Z Luqman 401 Kaneyne çû cihê Kaneynê: navê rast #REDIRECT [[Kaneynê]] 13349 47080 2006-09-11T09:55:54Z Luqman 401 Cezne çû cihê Ceznê: navê rast #REDIRECT [[Ceznê]] 13350 47082 2006-09-11T09:56:38Z Luqman 401 Horsale çû cihê Horsalê: navê rast #REDIRECT [[Horsalê]] 13351 47084 2006-09-11T09:57:15Z Luqman 401 Herdaye çû cihê Herdayê: navê rast #REDIRECT [[Herdayê]] 13352 47086 2006-09-11T09:57:58Z Luqman 401 Darabiye çû cihê Darabiyê: navê rast #REDIRECT [[Darabiyê]] 13354 47091 2006-09-11T10:45:28Z Luqman 401 Seyfiye çû cihê Seyfiyê: Navê rast #REDIRECT [[Seyfiyê]] 13355 47093 2006-09-11T10:47:19Z Luqman 401 Kasirke çû cihê Kasirkê: Navê rast #REDIRECT [[Kasirkê]] 13356 47095 2006-09-11T10:48:14Z Luqman 401 Huseyniye çû cihê Husêniyê: Navê rast #REDIRECT [[Husêniyê]] 13357 47097 2006-09-11T10:49:09Z Luqman 401 Commaniye çû cihê Commaniyê: Navê rast #REDIRECT [[Commaniyê]] 13358 47099 2006-09-11T10:49:46Z Luqman 401 Bacriye çû cihê Bacriyê: Navê rast #REDIRECT [[Bacriyê]] 13359 47101 2006-09-11T10:50:24Z Luqman 401 Ende çû cihê Endê: Navê rast #REDIRECT [[Endê]] 13360 47103 2006-09-11T10:52:39Z Luqman 401 Sehveli çû cihê Şêxwelî: Navê rast #REDIRECT [[Şêxwelî]] 13361 47105 2006-09-11T10:53:26Z Luqman 401 Guvesil çû cihê Guvesîl #REDIRECT [[Guvesîl]] 13362 47107 2006-09-11T10:54:06Z Luqman 401 Difni çû cihê Difnî #REDIRECT [[Difnî]] 13363 47109 2006-09-11T10:54:22Z Luqman 401 Ebubekran çû cihê Ebûbekran #REDIRECT [[Ebûbekran]] 13364 47112 2006-09-11T10:55:43Z Luqman 401 Zivinga Haciali çû cihê Zivinga Hecîelî #REDIRECT [[Zivinga Hecîelî]] 13365 47114 2006-09-11T10:56:23Z Luqman 401 Ginyanis çû cihê Ginyanîs #REDIRECT [[Ginyanîs]] 13366 47116 2006-09-11T10:56:34Z Luqman 401 Rexêne çû cihê Rexênê #REDIRECT [[Rexênê]] 13369 47601 2006-09-16T09:55:42Z Bangin 450 <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''ar-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | <div lang="ar" dir="rtl">هذا المستخدم يعرف '''[[:Category:User ar-1|مبادئ]]''' '''[[:Category:User ar|&#1575;&#1604;&#1593;&#1585;&#1576;&#1610;&#1577;]]'''. </div> |} </div>[[Category:User ar|{{PAGENAME}}]] [[Category:User ar-1|{{PAGENAME}}]] 13370 59546 2006-12-05T21:09:31Z Erdal Ronahi 2 </div> [[Kategorî:Şablon]] 13371 60896 2006-12-19T17:06:02Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[sr:Категорија:Корисник ar-1]] [[Kategorî:User ar]] [[als:Kategorie:User ar-1]] [[ar:تصنيف:مستخدم ar-1]] [[az:Kateqoriya:User ar-1]] [[bs:Kategorija:User ar-1]] [[de:Kategorie:User ar-1]] [[en:Category:User ar-1]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Árabe básico]] [[eu:Kategoria:Arabiera oinarrizko mailan]] [[fa:رده:User ar-1]] [[fi:Luokka:User ar-1]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ar-1]] [[he:קטגוריה:User ar-1]] [[ht:Category:User ar-1]] [[hu:Kategória:User ar-1]] [[id:Kategori:User ar-1]] [[ja:Category:User ar-1]] [[ko:분류:사용자 ar-1]] [[lad:Category:User ar-1]] [[lb:Category:User ar-1]] [[lt:Kategorija:User ar-1]] [[nds:Kategorie:User ar-1]] [[nl:Categorie:Gebruiker ar-1]] [[no:Kategori:Bruker ar-1]] [[pl:Kategoria:User ar-1]] [[ru:Категория:User ar-1]] [[simple:Category:User ar-1]] [[sk:Kategória:User ar-1]] [[sq:Category:User ar-1]] [[sr:Категорија:Корисник ar-1]] [[su:Kategori:User ar-1]] [[tk:Category:User ar-1]] [[tr:Kategori:User ar-1]] [[uz:Category:User ar-1]] [[zh-yue:Category:User ar-1]] 13372 47128 2006-09-11T12:35:07Z Thogo 540 new <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''es-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Este usuario puede contribuir con un nivel '''[[:Category:User es-1|básico]]''' de '''[[:Category:User es|español]].''' |} </div>[[Category:User es|{{PAGENAME}}]] [[Category:User es-1|{{PAGENAME}}]] 13373 47129 2006-09-11T12:35:28Z Thogo 540 new [[Category:User es]] 13374 47130 2006-09-11T12:36:08Z Thogo 540 new [[Kategorî:Bikarhêner]] 13375 47133 2006-09-11T12:38:46Z Luqman 401 Shexmus çû cihê Şêxmûs: rastnivîs #REDIRECT [[Şêxmûs]] 13377 47150 2006-09-11T13:39:34Z Luqman 401 '''Erebûk''', gundekî navça [[Riha|Rihayê]] [[Siwêreg|Siwêregê]] ye ku ji aliyê dewleta tirk ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Siwêregê]] 13378 51761 2006-10-14T16:03:51Z Erdal Ronahi 2 [[Gund|Gundên]] [[Siwêreg|Siwêregê]] [[Kategorî: Gundê Rihayê]] 13379 47156 2006-09-11T14:15:49Z Bangin 450 Redirecting to [[Kolombiya]] #redirect[[Kolombiya]] 13380 47160 2006-09-11T14:18:27Z Bangin 450 Kamboçya çû cihê Kembodja #REDIRECT [[Kembodja]] 13381 47165 2006-09-11T14:20:42Z Bangin 450 Redirecting to [[Emerîkaya Başûr]] #redirect[[Emerîkaya Başûr]] 13382 47170 2006-09-11T14:23:49Z Bangin 450 Ekvator çû cihê Ekûador #REDIRECT [[Ekûador]] 13383 47171 2006-09-11T14:25:01Z Bangin 450 Redirecting to [[Brezîlya]] #redirect[[Brezîlya]] 13384 47172 2006-09-11T14:26:04Z Bangin 450 Redirecting to [[Bolîvya]] #redirect[[Bolîvya]] 13386 47186 2006-09-11T15:51:30Z Benyadem 433 [[Image:51021135404.jpg|right|thumb|Nazê]] '''İrfan Aktan''' [[rojnamevan]] û [[nivîskar|nivîskarekî]] kurd e. Aktan di sala 1981 de li [[Gewer]]ê, gundê [[Befircan]] ji dayik bûye. Zangoya Enqerê li beşa rojnamevanî xwand. Rojname û kovarên [[Birgün]] û [[Exspress]] da karkir. Pir nivîsên wî li ser pirsgrêkên Kurd, Bianet (www.bianet.org) da hene. ==Berhem== * Nazê/Bir Göçüş Öyküsü (iletişim Yayınları) * Zehir ve Panzehir (Dipnot Yayınları) [[Kategorî:Nivîskar|Aktan, İrfan]] [[Kategorî:Rojnamevan|Aktan, İrfan]] [[Kategorî:Kurd|Aktan, İrfan]] [[tr:İrfan Aktan]] 13387 47184 2006-09-11T15:48:34Z Benyadem 433 13388 47975 2006-09-19T17:34:50Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 85.179.23.185 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi #redirect[[fîlozof]] 13389 47206 2006-09-11T20:41:04Z Erdal Ronahi 2 Kongo çû cihê Komara Demokratîk a Kongo [[Wêne:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|thumb|Ala K. D. Kongoyê]] [[Wêne:Congo Rep Dem carte.gif|thumb|Nexşeya K. D. Kongoyê]] '''Komara Demokratîk a Kongo''' welatekî Efrîqayê ye û navê wî yê kevn '''Zaîre''' ye. Kongo Sêyemîn mezintirîn dewletê Efrîqayê ye. Cîranên Komara Demokratîk a Kongo; li rojava [[Komara Kongo]], li bakur [[Komara Efrîqaya Navîn]], [[Sûdan]] li rojhilat û başûr [[Ûganda]], [[Rûanda]], [[Bûrûndî]], [[Tanzanya]], [[Zambiya]] û [[Angola]] ne. Sînorê Kongo bi okyanûsê re tenê 40 km ye. Navê Kongo ji eşîra "Bakongo" tê û wateya wê [[nêçîrvan]] e. Zimanê fermî: Fransî<br/> Paytext: [[Kinshasa]]<br/> Rûber: 2,345,410 km² <br/> Nifûs (206): 62 660 551<br/> Serxwebûn: 30 pûşper 1960 <br/> Nîşana înternetê: .cd<br/> Koda telefonê: +243<br/> {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Demokratiese Republiek van die Kongo]] [[am:ኮንጎ ዲሞክራቲክ ሪፑብሊክ]] [[an:Republica Democratica d'o Congo]] [[ang:Folcrīcelicu Cynewīse Congolisc]] [[ar:جمهورية الكونغو الديمقراطية]] [[ast:República Democrática del Congo]] [[be:Дэмакратычная Рэспубліка Конґа]] [[bg:Демократична република Конго]] [[bn:গণতান্ত্রিক কঙ্গো প্রজাতন্ত্র]] [[bs:Demokratska Republika Kongo]] [[ca:República Democràtica del Congo]] [[cs:Demokratická republika Kongo]] [[da:Demokratiske Republik Congo]] [[de:Demokratische Republik Kongo]] [[el:Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό]] [[en:Democratic Republic of the Congo]] [[eo:Kongo Kinŝasa]] [[es:República Democrática del Congo]] [[et:Kongo Demokraatlik Vabariik]] [[fa:جمهوری دموکراتیک کنگو]] [[fi:Kongon demokraattinen tasavalta]] [[fy:Demokratyske Republyk Kongo]] [[gl:República Democrática do Congo - République Démocratique du Congo]] [[he:הרפובליקה הדמוקרטית של קונגו]] [[hr:Demokratska Republika Kongo]] [[hu:Kongói Demokratikus Köztársaság]] [[ia:Republica Democratic del Congo]] [[id:Republik Demokratik Kongo]] [[io:Demokratial Republiko Kongo]] [[is:Austur-Kongó]] [[it:Repubblica Democratica del Congo]] [[ja:コンゴ民主共和国]] [[kg:Repubilika ya Kongo Demokratiki]] [[ko:콩고 민주 공화국]] [[kw:Repoblek Werinel Kongo]] [[la:Respublica Popularis Congensis]] [[li:Kongo (Kinshasa)]] [[ln:Kɔ́ngɔ-Kinshasa]] [[lt:Kongo Demokratinė Respublika]] [[lv:Kongo DR]] [[mk:Конго, Демократска Република]] [[ms:Republik Demokratik Congo]] [[na:Republik Engame Congo]] [[nds:Demokraatsche Republiek Kongo]] [[nl:Congo-Kinshasa]] [[nn:Kongo]] [[no:Den demokratiske republikken Kongo]] [[oc:Republica Democratica del Congò]] [[pam:Democratic Republic of the Congo]] [[pl:Demokratyczna Republika Konga]] [[pt:República Democrática do Congo]] [[ro:Republica Democrată Congo]] [[ru:Демократическая Республика Конго]] [[sh:Demokratska Republika Kongo]] [[simple:Democratic Republic of the Congo]] [[sk:Kongo (býv. Zair)]] [[sl:Demokratična republika Kongo]] [[sq:Republika Demokratike e Kongos]] [[sv:Demokratiska republiken Kongo]] [[sw:Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo]] [[th:สาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก]] [[tl:Demokratikong Republika ng Congo]] [[tr:Demokratik Kongo Cumhuriyeti]] [[ug:زايىر]] [[uk:Демократична Республіка Конґо]] [[vi:Cộng hoà Dân chủ Congo]] [[zh:刚果民主共和国]] [[zh-min-nan:Congo Bîn-chú Kiōng-hô-kok]] 13390 56334 2006-11-13T17:37:57Z Erdal Ronahi 2 # [[Komara Demokratîk a Kongo]], paytext: Kinshasa. Zaire ya kevn. # [[Komara Kongo]], paytext: Brazaville. Kongo-Brazaville ya kevn. # [[Kongo (çem)]] {{cudakirin}} 13391 66177 2007-01-23T20:31:12Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:कोस्टा रिका]] [[Wêne:Flag of Costa Rica.svg|thumb|Ala Kostarîkayê]] [[Wêne:Cs-map-EN.png|thumb|Nexşeya Kosta Rîkayê]] '''Komara Kosta Rîka''', ''(República de Costa Rica)'', Welatekî Emerîqaya Navîn e. Li bakurê Kosta Rîkayê [[Nîkaragûa]] li başûr [[Panama]] li rojava [[Okyanûsa Pasîfîk]] û li rojhilat [[ Deryaya Caraîb]] heye. Kosta Rîka dewleta yekemîn e ku artêşa xwe bi fermî ji holê rakiriye. <br/><br/><br/> Zimanê fermî: [[Spanî]]<br/> Paytext: San José <br/> Rûber: 51 100 km²<br/> Nifûs : 3 835 000 <br/> Serxwebûn: 15 sermawez 1821<br/> Nîşana înternetê: .cr<br/> Koda telefonê: +506<br/> == Komara Kosta Rîkayê ji 7 herêman pêk tê: == {| align="left" | [[wêne:Provinces Costa Rica.png|thumb|none|200px|Herêmên Kosta Rîkayê]] | | # Alajuela # Cartago # Guanacaste # Heredia # Limón # Puntarenas # San José - Paytext |} [[Kategorî:Dewlet]] [[an:Costa Rica]] [[ar:كوستاريكا]] [[az:Kosta Rika]] [[bg:Коста Рика]] [[bn:কোস্টা রিকা]] [[bo:ཁོ་ས་ཏ་རི་ཁ]] [[bs:Kostarika]] [[ca:Costa Rica]] [[cs:Kostarika]] [[cy:Costa Rica]] [[da:Costa Rica]] [[de:Costa Rica]] [[el:Κόστα Ρίκα]] [[en:Costa Rica]] [[eo:Kostariko]] [[es:Costa Rica]] [[et:Costa Rica]] [[eu:Costa Rica]] [[fa:کاستاریکا]] [[fi:Costa Rica]] [[fr:Costa Rica]] [[frp:Costa Rica]] [[ga:Cósta Ríce]] [[gl:Costa Rica]] [[he:קוסטה ריקה]] [[hr:Kostarika]] [[ht:Kostarika]] [[hu:Costa Rica]] [[hy:Կոստա Րիկա]] [[ia:Costa Rica]] [[id:Kosta Rika]] [[ilo:Costa Rica]] [[io:Kosta Rika]] [[is:Kosta Ríka]] [[it:Costa Rica]] [[ja:コスタリカ]] [[ka:კოსტა-რიკა]] [[ko:코스타리카]] [[kw:Kosta Rika]] [[la:Ora Opulenta]] [[lij:Còsta Rica]] [[lt:Kosta Rika]] [[lv:Kostarika]] [[mk:Костарика]] [[ml:കോസ്റ്റാറിക്ക]] [[ms:Costa Rica]] [[na:Costa Rica]] [[nah:Necuiltōnolānāhuac]] [[nds:Costa Rica]] [[new:कोस्टा रिका]] [[nl:Costa Rica]] [[nn:Costa Rica]] [[no:Costa Rica]] [[oc:Còsta Rica]] [[pam:Costa Rica]] [[pl:Kostaryka]] [[pms:Costa Rica]] [[ps:کوسټاريکا]] [[pt:Costa Rica]] [[ro:Costa Rica]] [[ru:Коста-Рика]] [[sa:कोस्टा रीका]] [[scn:Costa Rica]] [[sh:Kostarika]] [[simple:Costa Rica]] [[sk:Kostarika]] [[sl:Kostarika]] [[sq:Kosta Rika]] [[sr:Костарика]] [[sv:Costa Rica]] [[sw:Kosta Rika]] [[tg:Коста Рика]] [[th:ประเทศคอสตาริกา]] [[tl:Costa Rica]] [[tr:Kosta Rika]] [[ug:كوستارىكا]] [[uk:Коста-Ріка]] [[uz:Kosta Rika]] [[vi:Costa Rica]] [[vo:Kostarikän]] [[zh:哥斯达黎加]] [[zh-min-nan:Costa Rica]] 13392 47211 2006-09-11T20:59:24Z Bangin 450 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! align="center" style="background:#BFBFBF" width="100%" | <div style="float:left;width:50px;">&nbsp;</div> [[Alfabeya kurdî]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[A (herf)|Aa]] | [[B|Bb]] | [[C (herf)|Cc]] | [[Ç|Çç]] | [[D|Dd]] | [[E|Ee]] | [[Ê|Êe]] | [[F|Ff]] | [[G (herf)|Gg]] | [[H (herf)|Hh]] | [[I|Ii]] | [[Î|Îî]] | [[J|Jj]] | [[K (herf)|Kk]] | [[L|Ll]] | [[M (herf)|Mm]] | [[N (herf)|Nn]] | [[O (herf)|Oo]] | [[P|Pp]] | [[Q|Qq]] | [[R|Rr]] | [[S|Ss]] | [[Ş|Şş]] | [[T (herf)|Tt]] | [[U|Uu]] | [[Û|Ûû]] | [[V (herf)|Vv]] | [[W (herf)|Ww]] | [[X|Xx]] | [[Y (herf)|Yy]] | [[Z|Zz]] |} </center> [[category:Herf]] <noinclude> [[Kategorî:Herf|!]] </noinclude> 13393 47221 2006-09-11T21:05:59Z Bangin 450 Redirecting to [[Kolombiya]] #redirect[[Kolombiya]] 13394 65941 2007-01-22T12:33:21Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Kuwait]], [[vo:Kuväytän]] [[Wêne:Flag of Kuwait.svg|thumb|Ala Kuweytê]] [[Image:LocationKuwait.png|thumb]] [[Wêne:Ku-map.gif|thumb|Nexşeya Kuweytê]] '''Kuweyt''', ''(fr: دولة الكويت - Dawlat al Kuwayt)'', dewleteke li Asyayê ye. Li ser [[Kendava Basrayê]] ''(en: Persian Gulf)'' ye. Cîranên Kuweytê [[Siûdî Erebîstan]] û [[Iraq]] in. Kuweyt ji aliyê [[petrol|petrolê]] ve gellekî dewlemend e û endamê [[OPEP]]'ê ye.<br/> Zimanê fermî: [[Erebî]]<br/> Paytext: Koweït City<br/> Rûber : 17 820 km²<br/> Nifûs (2001): 2 041 961 kes<br/> Serxwebûn: 19 pûşper 1961<br/> Nîşana înternetê: .kw<br/> Koda telefonê: +965<br/> == Kuweyt ji 6 Herêman pêk tê: == * [[Al Ahmadi]] * [[Al Farwaniyah]] * [[Al Asimah]] * [[Al Jahra]] * [[Hawalli]] * [[Mubarak Al-Kabeer]] [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Koeweit]] [[am:ኩዌት ከተማ]] [[an:Kuwait]] [[ar:الكويت]] [[arc:ܟܘܘܝܬ]] [[ast:Kuwait]] [[bg:Кувейт]] [[bs:Kuvajt]] [[ca:Kuwait]] [[cs:Kuvajt]] [[cy:Kuwait]] [[da:Kuwait]] [[de:Kuwait]] [[el:Κουβέιτ]] [[en:Kuwait]] [[eo:Kuvajto]] [[es:Kuwait]] [[et:Kuveit]] [[eu:Kuwait]] [[fa:کویت]] [[fi:Kuwait]] [[fr:Koweït]] [[frp:Koveyit]] [[fy:Koeweit]] [[ga:Cuáit]] [[gd:Kuwait]] [[gl:Kuwait - الكويت]] [[he:כווית]] [[hi:कुवैत]] [[hr:Kuvajt]] [[hsb:Kuwait]] [[ht:Kowet]] [[hu:Kuvait]] [[ia:Kuwait]] [[id:Kuwait]] [[ilo:Kuwait]] [[io:Kuwait]] [[is:Kúveit]] [[it:Kuwait]] [[ja:クウェート]] [[ka:ქუვეითი]] [[ko:쿠웨이트]] [[kw:Koweyt]] [[la:Cuvaitum]] [[li:Koeweit]] [[lt:Kuveitas]] [[lv:Kuveita]] [[mk:Кувајт]] [[mr:कुवैत]] [[ms:Kuwait]] [[nds:Kuwait]] [[nl:Koeweit]] [[nn:Kuwait]] [[no:Kuwait]] [[oc:Kowait]] [[pam:Kuwait]] [[pl:Kuwejt]] [[pt:Kuwait]] [[ro:Kuweit]] [[ru:Кувейт]] [[sa:कुवैत]] [[sh:Kuvajt]] [[simple:Kuwait]] [[sk:Kuvajt (štát)]] [[sl:Kuvajt]] [[sq:Kuvajti]] [[sr:Кувајт]] [[sv:Kuwait]] [[sw:Kuwait]] [[tg:Кувайт]] [[th:ประเทศคูเวต]] [[tl:Kuwait]] [[tr:Kuveyt]] [[ug:كۇۋەيت]] [[uk:Кувейт]] [[uz:Quvayt]] [[vi:Kuwait]] [[vo:Kuväytän]] [[zh:科威特]] [[zh-min-nan:Kuwait]] 13395 47224 2006-09-11T21:37:20Z Luqman 401 13396 47229 2006-09-11T22:40:23Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Yekîtiya Ewropayê]] #redirect[[Yekîtiya Ewropayê]] 13397 47230 2006-09-11T22:41:15Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Neteweyên Yekbûyî]] #redirect[[Neteweyên Yekbûyî]] 13398 55251 2006-11-04T14:47:02Z 84.164.248.11 Redirecting to [[Makedonya]] #redirect[[Makedonya]] 13399 47232 2006-09-11T22:44:30Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Ukrayna]] #redirect[[Ukrayna]] 13400 47234 2006-09-11T22:46:12Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Brûney]] #redirect[[Brûney]] 13401 47308 2006-09-12T19:05:20Z YurikBot 242 Robot: Fixing double redirect #redirect[[Komara Tirkiyê]] 13402 47236 2006-09-11T22:48:07Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Filistîn]] #redirect[[Filistîn]] 13403 47237 2006-09-11T22:48:16Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Filistîn]] #redirect[[Filistîn]] 13404 47238 2006-09-11T22:50:15Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Kamerûn]] #redirect[[Kamerûn]] 13405 47239 2006-09-11T22:50:47Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Komara Demokratîk a Kongo]] #redirect[[Komara Demokratîk a Kongo]] 13406 47241 2006-09-11T22:51:03Z Erdal Ronahi 2 Mozambik çû cihê Mozambîk #REDIRECT [[Mozambîk]] 13407 47242 2006-09-11T22:52:18Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Bahama]] #redirect[[Bahama]] 13409 50489 2006-10-10T18:15:56Z Erdal Ronahi 2 '''Serê Kaniyê''' bajarekî [[Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Başûrê Rojavaya Kurdistanê]] 13410 47292 2006-09-12T17:38:31Z Erdal Ronahi 2 '''Sebrî Silêvanî''' romannivîsekî kurd ji [[başûrê Kurdistanê]] ye. Li çirya yekê sala [[1971|1971an]] ji dayik bûye. Ew karê mamostayiyê, beşê ziman û edebiyata kurdî dike. Heya niha 2 roman hene, yek bi navê ''Avamezin - kêlîka ku masiyên xwe têhnî dihêle'' bi tîpên latînî, ji aliyê wezareta rewşenbîrî hatiye çapkirin. Romana din bi navê ''Bîst sal û êvarek'' ji aliyê [[Yeketiya Nivîskarên Kurd]]/Duhok hatiye çapkirin. [[Kategorî:Kes]] [[Kategorî:Nivîskar|Silêvanî, Sebrî]] 13411 51800 2006-10-14T16:26:08Z Erdal Ronahi 2 '''Wanê''' gundekî navçe [[Xelfetî|Xelfetiya]] bi ser [[Riha|Rihayê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Xelfetî]] 13412 47266 2006-09-12T14:33:53Z Benyadem 433 Sedat Silêvanî çû cihê Sebrî Silêvanî: Sebrî, Sedat ? #REDIRECT [[Sebrî Silêvanî]] 13413 47284 2006-09-12T17:31:25Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Serê Kanî]] #redirect[[Serê Kanî]] 13414 47285 2006-09-12T17:32:22Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Serê Kanî]] #REDIRECT [[Serê Kanî]] 13415 47276 2006-09-12T17:27:10Z Erdal Ronahi 2 Serê kaniyê çû cihê Serê Kanî #REDIRECT [[Serê Kanî]] 13416 47283 2006-09-12T17:31:09Z Erdal Ronahi 2 #[[Serê Kanî, Başûrê Rojavaya Kurdistanê]], bajarekî Başûrê Rojavaya Kurdistanê #[[Serêkanî, Riha]] (tr: ''Ceylanpinar'') navçeyeke Rihayê #[[Serêkaniyê, Nisêbîn]], gundek {{cudakirin}} 13418 66445 2007-01-25T12:03:17Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ലാവോസ്]] [[wêne:Flag of Laos.svg|thumb|Ala Laosê]] [[wêne:LaosCarte.gif|thumb|Nexşeya Laosê]] [[Wêne:Map of Lao PDR provinces numbered.png|thumb|Nexşeya eyaletên Laosê]] '''Komara Demokratîk a Gel a Laosê''', ''(Sathalanalat Passathipatai Passasson lao)'', welatekî Asyaya başûr-rojava ye. [[Myanmar]], [[Tayland]], [[Kamboçya]], [[Wiyetnam]] û [[Çîn]] cîranên Laosê ne. *Zimanê fermî: Laosî<br/> *Paytext: [[Vientiane]]<br/> *Rûber: 236 800 km²<br/> *Nifûs (2002): 5 635 967 kes<br/> *Serxwebûn: 19 tîrmeh 1949 <br/> *Nîşana înternetê: .la<br/> *Koda telefonê: +856<br/> == Eyaletên Laosê == Laos ji 16 eyalet, Şaredariyek û herêmek taybet pêk tê: #[[Oudomxay]] #[[Sayaboury]] #[[Xieng Khuang]] #[[Houaphan]] #[[Bokeo]] #[[Phongsaly]] #[[Luang Namtha]] #[[Luang Prabang]] #[[Vientiane]] #[[Khammouan]] #[[Savannakhet]] #[[Borikhamxay]] #[[Attapeu]] #[[Saravane]] #[[Sékong]] #[[Champasak]] #[[Şaredariya Vientiane]] #[[Herêma taybet a Xaysomboun]] {{commons|category:Laos}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[Kategorî: Dewlet]] [[an:Laos]] [[ar:لاوس]] [[bg:Лаос]] [[bs:Laos]] [[ca:Laos]] [[cs:Laos]] [[cy:Laos]] [[da:Laos]] [[de:Laos]] [[el:Λάος]] [[en:Laos]] [[eo:Laoso]] [[es:Laos]] [[et:Laos]] [[eu:Laos]] [[fa:لائوس]] [[fi:Laos]] [[fr:Laos]] [[frp:Laos]] [[fy:Laos]] [[ga:Laos]] [[gl:República Democrática Popular Lao - ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນ ລາວ]] [[he:לאוס]] [[hi:लाओस]] [[hr:Laos]] [[hsb:Laos]] [[ht:Laos]] [[hu:Laosz]] [[id:Laos]] [[ilo:Laos]] [[io:Laos]] [[is:Laos]] [[it:Laos]] [[ja:ラオス]] [[jv:Laos (bumbu)]] [[ka:ლაოსი]] [[ko:라오스]] [[ks:लाओस]] [[kw:Pow Lao]] [[la:Laonia]] [[li:Laos]] [[lo:ປະເທດລາວ]] [[lt:Laosas]] [[lv:Laosa]] [[mk:Лаос]] [[ml:ലാവോസ്]] [[ms:Laos]] [[nap:Laos]] [[nds:Laos]] [[nl:Laos]] [[nn:Laos]] [[no:Laos]] [[oc:Laòs]] [[os:Лаос]] [[pam:Laos]] [[pl:Laos]] [[pt:Laos]] [[ro:Laos]] [[ru:Лаос]] [[sa:लाओस]] [[scn:Laos]] [[sh:Laos]] [[simple:Laos]] [[sk:Laos]] [[sl:Laos]] [[sq:Laosi]] [[sr:Лаос]] [[sv:Laos]] [[sw:Laos]] [[tg:Лаос]] [[th:ประเทศลาว]] [[tk:Laos]] [[tl:Laos]] [[tr:Laos]] [[ug:لائوس]] [[uk:Лаос]] [[vi:Lào]] [[vo:Laoän]] [[zh:老挝]] [[zh-min-nan:Lao-kok]] 13419 66450 2007-01-25T12:33:49Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Sutuvän]] [[Wêne:Flag of Lesotho.svg|thumb|Ala Lesotoyê]] [[Wêne:Lesotho map.jpg|thumb|Nexşeya Lesotoyê]] '''Keyatiya Lesoto''', ''(Mmuso wa Lesotho)'', welatekî başûrê Efrîqayê ye. Bi temamî di nav axa [[Komara Efrîqaya Başûr]] de ye. <br/> Navê Lesoto ê kevn '''Basutoland''' e. Lesoto tê Wateya "welatê kesên ku bi zimanê xwe diaxivin". Lesoto di sala [[1822]]'an de ava bû û di sala [[1843]]'an de ji aliyê Brîtanyayê ve hat naskirin. Di sala [[1868]]'an de bi navê "Basutoland" ket bin destê Brîtanyayê. 4 cotmeh [[1966]]'an de careke din serxwebûniya xwe bi dest xist. *Zimanê fermî: Lesotoyî, îngilîzî<br/> *Paytext: [[Maserû]]<br/> *Rûber: 30 355 km²<br/> *Nifûs (2002): 2 177 062 kes<br/> *Serxwebûn: 4 cotmeh 1966<br/> *Nîşana înternetê: .ls<br/> *Koda telefonê: +266<br/> == Lesoto ji 10 herêman pêk tê: == *[[Berea]] *[[Butha-Buthe]] *[[Leribe]] *[[Mafeteng]] *[[Maseru]] *[[Mohale's Hoek]] *[[Mokhotlong]] *[[Qacha's Nek]] *[[Quthing]] *[[Thaba-Tseka]] {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Lesotho]] [[am:ሌሶቶ]] [[an:Lesoto]] [[ang:Lesotho]] [[ar:ليسوتو]] [[ast:Lesotho]] [[bg:Лесото]] [[bs:Lesoto]] [[ca:Lesotho]] [[cs:Lesotho]] [[da:Lesotho]] [[de:Lesotho]] [[el:Λεσόθο]] [[en:Lesotho]] [[eo:Lesoto]] [[es:Lesoto]] [[et:Lesotho]] [[eu:Lesotho]] [[fa:لسوتو]] [[fi:Lesotho]] [[fr:Lesotho]] [[frp:Lesothô]] [[ga:Leosóta]] [[gd:Lesotho]] [[gl:Lesoto - Lesotho]] [[he:לסוטו]] [[hr:Lesoto]] [[hu:Lesotho]] [[id:Lesotho]] [[ilo:Lesoto]] [[io:Lesoto]] [[is:Lesótó]] [[it:Lesotho]] [[ja:レソト]] [[ka:ლესოთო]] [[ko:레소토]] [[kw:Lesotho]] [[la:Lesothum]] [[lt:Lesotas]] [[lv:Lesoto]] [[mk:Лесото]] [[ms:Lesotho]] [[nds:Lesotho]] [[nl:Lesotho]] [[nn:Lesotho]] [[no:Lesotho]] [[oc:Lesotho]] [[pam:Lesotho]] [[pl:Lesotho]] [[pms:Lesòto]] [[pt:Lesoto]] [[ro:Lesotho]] [[ru:Лесото]] [[scn:Lesothu]] [[sh:Lesoto]] [[simple:Lesotho]] [[sk:Lesotho]] [[sl:Lesoto]] [[sq:Lesoto]] [[sr:Лесото]] [[sv:Lesotho]] [[sw:Lesotho]] [[tg:Лесото]] [[th:ประเทศเลโซโท]] [[tl:Lesotho]] [[tr:Lesoto]] [[ug:لېسوتو]] [[uk:Лесото]] [[vi:Lesotho]] [[vo:Sutuvän]] [[zh:莱索托]] [[zh-min-nan:Lesotho]] 13420 47319 2006-09-13T08:43:20Z Luqman 401 Redirecting to [[Efrîqaya Başûr]] #redirect[[Efrîqaya Başûr]] 13421 63694 2007-01-08T12:08:25Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[th:ประเทศไลบีเรีย]] [[Wêne:Flag of Liberia.svg|thumb|Ala Lîberyayê]] [[Wêne:Liberia carte.gif|thumb|Nexşeya Lîberyayê]] '''Komara Lîberyayê''', ''(Republic of Liberia)'', welatekî rojavayê [[Efrîqa|Efrîqayê]] ye. Lîberya di sala 1822'an de ji aliyê Şîrketek Emerîkî a kolonîsatinê ''(The National Colonization Society of America)'', bi armanca bicihkirina [[dîl|dîlên]] ([[kole|koleyên]]) reşik ên [[azad]] bûne, hate avakirin. Lîberya di 26'ê tîrmeha sala 1847'an de dibe Komarek azad. [[Berderya Aç]], [[Gînê]] û [[Sierra Leone]] *Zimanê fermî: [[îngilîzî]]<br/> *Paytext: [[Monrovia]]<br/> *Rûber: 111 370 km²<br/> *Nifûs (2003): 3 317 176 kes<br/> *Serxwebûn: 26 tîrmeh 1847<br/> *Nîşana înternetê: .lr<br/> *Koda telefonê: +231 <br/> {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Liberië]] [[am:ላይቤሪያ]] [[an:Liberia]] [[ar:ليبيريا]] [[ast:Liberia]] [[bg:Либерия]] [[bs:Liberija]] [[ca:Libèria]] [[cs:Libérie]] [[da:Liberia]] [[de:Liberia]] [[el:Λιβερία]] [[en:Liberia]] [[eo:Liberio]] [[es:Liberia]] [[et:Libeeria]] [[eu:Liberia]] [[fa:لیبریا]] [[fi:Liberia]] [[fr:Libéria]] [[frp:Libèria]] [[gd:Liberia]] [[gl:Liberia]] [[he:ליבריה]] [[hr:Liberija]] [[hu:Libéria]] [[id:Liberia]] [[ilo:Liberia]] [[io:Liberia]] [[is:Líbería]] [[it:Liberia]] [[ja:リベリア]] [[ka:ლიბერია]] [[ko:라이베리아]] [[kw:Liberi]] [[la:Liberia]] [[li:Liberia]] [[lt:Liberija]] [[lv:Libērija]] [[mk:Либерија]] [[ms:Liberia]] [[nds:Liberia]] [[nl:Liberia]] [[nn:Liberia]] [[no:Liberia]] [[oc:Libèria]] [[pam:Liberia]] [[pl:Liberia]] [[pt:Libéria]] [[rm:Liberia]] [[ro:Liberia]] [[ru:Либерия]] [[sa:लायबीरिया]] [[se:Liberia]] [[sh:Liberija]] [[simple:Liberia]] [[sk:Libéria]] [[sl:Liberija]] [[sq:Liberia]] [[sr:Либерија]] [[sv:Liberia]] [[sw:Liberia]] [[tg:Либерия]] [[th:ประเทศไลบีเรีย]] [[tl:Liberia]] [[tr:Liberya]] [[ug:لىبېرىيە]] [[uk:Ліберія]] [[vi:Liberia]] [[vo:Liberän]] [[zh:利比里亚]] [[zh-min-nan:Liberia]] [[zh-yue:利比利亞]] 13422 66451 2007-01-25T12:37:23Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hy:Լիխտենշտեյն]] [[Wêne:Flag of Liechtenstein.svg|thumb|Ala Liechtensteinê]] [[Wêne:Liechtenstein-map-fr.JPG|thumb|Nexşeya Liechtensteinê]] [[Image:Liechtenstein-admin.png|thumb|177px|right|Nexşeya parvekirina birêvebirinê]] '''Mîrzatiya Liechtensteinê''', ''(Fürstentum Liechtenstein)'', welatekî biçûk ê [[Ewropa|Ewropayê]] ye û di navbera [[Avûstûrya]] û Swîsre|Swîsreyê de ye. Piştî [[Vatîkan]], [[Monako]] û [[San Marîno]] re 4emîn biçûktirîn dewletê Ewropayê ye. *Zimanê fermî: [[Elmanî]]<br/> *Paytext: [[Vaduz]]<br/> *Rûber: 160km²<br/> *Nifûs (2005) : 34 734 kes<br/> *Serxwebûn: 1806<br/> *Nîşana înternetê: .li<br/> *Koda telefonê: +423<br/> {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Liechtenstein]] [[als:Liechtenstein]] [[an:Liechtenstein]] [[ar:ليختنشتاين]] [[arc:ܠܝܚܬܢܫܬܝܢ]] [[ast:Liechtenstein]] [[bar:Liechtnstââ]] [[be:Ліхтэнштайн]] [[bg:Лихтенщайн]] [[br:Liechtenstein]] [[bs:Lihtenštajn]] [[ca:Liechtenstein]] [[cs:Lichtenštejnsko]] [[cy:Liechtenstein]] [[da:Liechtenstein]] [[de:Liechtenstein]] [[el:Λιχτενστάιν]] [[en:Liechtenstein]] [[eo:Liĥtenŝtejno]] [[es:Liechtenstein]] [[et:Liechtenstein]] [[eu:Liechtestein]] [[fa:لیختنشتاین]] [[fi:Liechtenstein]] [[fiu-vro:Liechtenstein]] [[fr:Liechtenstein]] [[frp:Liechtenstein]] [[fy:Lychtenstein]] [[gl:Liechtenstein]] [[he:ליכטנשטיין]] [[hi:लीख़्टेन्स्टाइन]] [[hr:Lihtenštajn]] [[hsb:Liechtenstein]] [[ht:Lichtènstayn]] [[hu:Liechtenstein]] [[hy:Լիխտենշտեյն]] [[id:Liechtenstein]] [[io:Liechtenstein]] [[is:Liechtenstein]] [[it:Liechtenstein]] [[ja:リヒテンシュタイン]] [[ka:ლიხტენშტაინი]] [[ko:리히텐슈타인]] [[kw:Liechtenstein]] [[la:Lichtenstenum]] [[lb:Liechtenstein]] [[li:Liechtenstein]] [[lij:Liechtenstein]] [[lt:Lichtenšteinas]] [[lv:Lihtenšteina]] [[mk:Лихтенштајн]] [[ms:Liechtenstein]] [[nds:Liechtensteen]] [[nds-nl:Liechtenstein]] [[ne:लीश्टेनस्टाईन]] [[nl:Liechtenstein]] [[nn:Liechtenstein]] [[no:Liechtenstein]] [[oc:Liechtenstein]] [[pam:Liechtenstein]] [[pl:Liechtenstein]] [[pms:Lichtenstàin]] [[pt:Liechtenstein]] [[qu:Liechtenstein]] [[rm:Liechtenstein]] [[ro:Liechtenstein]] [[ru:Лихтенштейн]] [[scn:Liechtenstein]] [[sh:Lihtenštajn]] [[simple:Liechtenstein]] [[sk:Lichtenštajnsko]] [[sl:Lihtenštajn]] [[sq:Lihtenshtajni]] [[sr:Лихтенштајн]] [[sv:Liechtenstein]] [[tet:Listenstaina]] [[th:ประเทศลิกเตนสไตน์]] [[tl:Liechtenstein]] [[tr:Lihtenştayn]] [[ug:لىچتېنشتېين]] [[uk:Ліхтенштейн]] [[uz:Lixtenshteyn]] [[vi:Liechtenstein]] [[vo:Liktenstän]] [[war:Lestenstin]] [[zh:列支敦斯登]] [[zh-min-nan:Liechtenstein]] [[zh-yue:列支敦士登]] 13423 47324 2006-09-13T09:41:05Z Luqman 401 13424 47340 2006-09-13T12:04:28Z Luqman 401 [[Wêne:Europe Balkans Macedonia geo.jpg|thumb|Perçeyên Makedonyayê: <br/><br/><span style="background:#ddd;border:2px solid #00f">&#160;&#160;&#160;&#160;</span></small> [[Makedonyaya Yewnanîstanê]]</small></small> <br/><br/> <span style="background:#181;border:2px solid #000">&#160;&#160;&#160;&#160;</span></small> [[Makedonyaya Bulgaristanê]]</small></small><br/><br/> <span style="background:#f00;border:2px solid #000">&#160;&#160;&#160;&#160;</span></small> [[Komara Makedonyayê]] (Makedonyaya Yûgoslavyayê)</small></small>]] '''Makedonya''', ''(gr: Μακεδονία, bg: Македония, mac: Македонија)'', welatekî li başûr-rojhilatê [[Ewropa|Ewropayê]] ye. Makedonya ji sê perçeyan pêk tê. Başûrê [[Bulgaristan|Bûlgarîstanê]], bakurê [[Yewnanîstan|Yewnanîstanê]] û [[Komara Makedonyayê]] ([[Yûgoslavya|Yûgoslavyaya]] kevn). Makedonya dewleteke biçûk e lê di dîrokê de roleke mezin lîstiye. [[Fermandar]] û [[Împarator|Împaratorê]] navdar [[Îskenderê Mezin]] [[Makedon]] e. {{kurt}} [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[Kategorî:Welat]] [[bg:&#1052;&#1072;&#1082;&#1077;&#1076;&#1086;&#1085;&#1080;&#1103;]] [[da:Makedonien]] [[de:Makedonien]] [[el:Μακεδονία]] [[en:Macedonia (region)]] [[es:Macedonia]] [[fa:&#1605;&#1602;&#1583;&#1608;&#1606;&#1740;&#1607;]] [[hr:Makedonija (regija)]] [[ja:&#12510;&#12465;&#12489;&#12491;&#12450;&#22320;&#26041;]] [[mk:&#1052;&#1072;&#1082;&#1077;&#1076;&#1086;&#1085;&#1080;&#1112;&#1072;]] [[nl:Macedonië (regio)]] [[sv:Makedonien (historiskt område)]] [[tr:Makedonya]] [[zh:&#39340;&#20854;&#38931;]] [[uk:Македонія]] 13425 47332 2006-09-13T11:46:35Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Liechtenstein]] #redirect[[Liechtenstein]] 13426 47333 2006-09-13T11:47:41Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Lîberya]] #redirect[[Lîberya]] 13427 47337 2006-09-13T12:02:35Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Amed]] 13428 65949 2007-01-22T13:02:48Z JAnDbot 575 روبوت مسح: [[fy:Masedoanje]] تعديل: [[uk:Республіка Македонія]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Република Македонија<br>Поранешна Југословенска Република Македонија (ПЈРМ)<br> Republika Makedonija<br> Poranešna Jugoslovenska Republika Makedonija (PЈРМ)<br> Komara Makedonyayê'''<br>Komara Yûgoslav-Makedonya a Kevn</big><br/> |- | align="center" width="160px" | [[Wêne:Flag of Macedonia.png|160px|Ala Makedonyayê]]<br/><br/><br/>[[Ala Komara Makedonyayê|Ala Komara Makedonyayê]] || align="center" width="100px"|<br/>[[wêne:Macedonia coa.gif|100px|Arma Komara Makedon]]<br/>[[Arma Komara Makedonyayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Denes Nad Makedonija]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationMacedonia.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Slavî Makedonî]] û [[Elbanî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Skopje]] |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[Demokrasî|demokratîk]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Branko Crvenkovski]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Vlado Bučkovski]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[8 rezber 1991]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 25 713 [[Çargoşê kîlomitir|km&sup2;]] |- | '''[[Nifûs]]'''<br/>&nbsp;&ndash; ko ([[2001]])<br/>&nbsp;&ndash; [[Berbilavî]] ||<br/>&nbsp;2,100,000<br/>&nbsp;80/km&sup2; |- | '''[[Roja netewî]]''' || |- | '''[[Dirav]]''' || Denara makedonan (MKD) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]]+1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .mk |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +369 |} == Gelemperî == '''Komara Makedonyayê''', ''(Република Македониjа)'', welatekê serbixwe yê nîvgizirta Balkanê li başûrê rojhilata Ewropayê ye. Ev welat li hemî alian ve hatiye dorgirtin û li rojavayê bi [[Elbanya]]yê, li rojhilatê bi [[Bulgaristan]]ê, li bakurî bi [[Sirbistan]]ê, li bakurê rojava bi [[Montenegro]]yê û li başûrî jî bi [[Yewnanistan]]ê hatiye dorgirtin. Ji ber astengî û hewldanên Yewnanistanê, li sala 1993ê Neteweyên Yekgirti navê Makedonyayê bi awayekê fermî wekî '''''Komara Yûgoslav-Makedonya a Kevn''''' ''(Поранешна Југословенска Република Македонија "ПЈРМ")'' pejirand. Paytextê wê Skopye ye û akincî yên paytextî 600,000 kes in. [[Wêne:Mk-map.png|thumb|left|Nexşeya Makedonyayê]]<br/><br/> Li vî welatî zêdetir ji 50 golên destkiri û xweriskî û 16 kopîtkên çiyayan yên bilindtir ji 2,000 metran (6550 pêyan) hene. Ev welat endameka Neteweyên Yekgirtî û Civata Ewropayê ye. Ji meha Befirbara Pêşîna sala 2005ê bûye berbijareka Yekîtiya Ewropayê. ==Dîrok== Axa niha li bin destê komara Yûgosla-Makedonya a Kevin di pêş da li para herî başurîn a Komara [[Yûgoslavya]]yê bû. Hema piştî [[Şerê Cîhanî yê Duyê]] û damezrandina ''Komara Sosyalîstî ya Yûgoslavyayê'', sînorên niha yên Makedonyayê hatin diyar kirin û gelê Makedonyayê wekî neteweyeka cida ji Sirbiyan hatin niyasîn. Gelek desthelat û qiralî yên kevnar, mîna Meqdonyayê ev ax vegirtî ye. Lê dibê ji bîr nekîn ko Meqdonyaya Kevin piranî ya welatê [[Yewnanistan]]ê vedigirt û ji bajêrê [[Bitola]]yê bakurtir nediçû. Paştir, li sala 146ê berî bûna Îsay ev dever bû parek ji [[Împaratoriya Roma]] û [[Bîzans]]ê û li sedsalên 3ê û 4ê bû file (xiristian). Paştir li sedsala 6ê, desthelata Bîzansiyan li ser devrê nema û komên gelên [[Slavî]]yên bêdîn hatin û xelkên xwecih ên mîna [[Îllîri]]yan, [[Triyakî]]yan [[Yewnanî]]yan û [[Latînî]]-axivan di nav xwe da helandin û asîmîlekirin. Li [[sedsala 9'an]] ev dever bû file (xiristiyan) û piraniya deverê kevt bin destê Emperatoriya [[Bolgaristanê a yekê]]. Li sedsala 11ê Bîzansiyan dever vegirteve, lê li sedsala 12ê emperatoriya [[Bolgaristanê ya Duyê]] dîsa destehata wan deran girt destê xwe. Li sedsala 14ê Makedonya bû parek ji Emperatoriya [[Sirbistan]]ê û çend dehsalekan pişt ra ji bo dirêjahî ya nêzîkî pênc sed salan kevt bin destê [[Osmanan]]. [[Wêne:Makedonija1.jpg|thumb|left|Gorî Makedonan Nexşeya Makedonyayê]] Piştî herdu [[şerên Balkanyayê]] li salên [[1912]]an û [[1913]]an û jihevhilweşyana emperatoriya [[Osmaniyan]], herêma Makedonyayê di navbera [[Yewnanistan]]ê ([[Makedonîya (Yewnanistan)|Yewnan-Makedonîya]]), [[Sirbistan]]ê û [[Bulgaristan]]ê hat vebeşîn. Herêma niha ya Makedonyayê li wan deman bi navê Južna Srbija, [[Sirbistana Başurî]] dihat binavkirin. Piştî [[Şerê Cîhanî yê Yekê]], Makedonya gehişt qiralî ya nû avabûyî ya ''Sirbistan, Kroatiya û Slovînyayê''. Li sala 1929ê navê [[Paşatiya Sirbistan, Kroatiya û Slovînyayê]] bû [[Paşatiya Yogoslaviyayê]] û bi ser çend herêman da hat vebeşîn. Navê her herêmekê [[Banovina]] bû. Bi vî awayî, [[Sirbistana Başurî]] bû [[Vardar Banovina]]. Li sala 1941ê Makedonya ji layê [[Hêzên Mîhwer]] ve hat dagîrkirin û [[Vardar Banovina]] di navbera [[Bolgaristanê]] û [[Elbanya]]ya-bindestê [[Îtalyanî]]iyan ve hat vebeşîn. desthelata tund û tîja dagîrkeran piraniya xelkê Makedonyayê têhindan ko piştevaniya [[Partîzan]]ên [[Komûnîst]] ên ser bi [[Yusip Broz Tîto]]y bikin. Piştî dawîbûna [[Şerê Cîhanî yê duyê]], dema Tîto bûye serokê Yogoslaviayê, ''Komara Federala Gelêrî ya Yogoslaviayê'' hat damezrandin. ''Komara Gelêrî ya Makedonyayê'' bû yek ji şeş komarên federalîyetê. piştî ko li sala 1963ê navê federalîyetê bûye [[Komara Federalî ya Sosyalîstî ya Yogoslaviayê]], navê komara Makedonyayê jî bû ''Komara Sosyalîstî ya Makedonyayê''. Li sala 1991ê bi awayekê aştîyane ji Yogoslaviayê cida bû û "Sosyalîst" ji navê xwe havêt. Welat bi awayekê fermî roja [[8'ê rezberê]] [[1991]]ê wekî roja serxwebûnê pîroz dikitê herçend e ko li goreyê qanûna bingehîn, dikarit piştî rapirsîyê ji xelkî hundirî her yekîtîyeka kevne komarên Yogoslaviayê bibit. Li salên 1990an û şerên kevne komarên Yogoslaviayê, Komara Makedonyayê ji şeran bi dûr ma, lê bi şerê [[Kosovo]]yê li sala [[1999]]an ew jî têkhilî alozian bû. Hingî pirtir ji 360,000 kesên bi regez [[Elbanî]]yan ji ber şerî ji Kosovoyê revyan û li Makedonyayê bûn penaber. Herçend e ko penaber zû vegeryan, lê [[Albanyayî yên tundrê]] li herdu alîyên sînorî daxwaza biserhev-ve girêdana herêmên Albanyayî kir. Li Adarê heta Xêve (Hizîran)a 2001ê, şerekê kurtdem dinavbera arteşê Makedonyayê û serhildayên Albanyayî çêbû. Ev şer bi mayîtêkirina hêzên aştîparêzên [[NATO]]yê dawî bû. Li goreyî [[Rêkkevtina Orhîd]]ê, hukmetê sozda ko mafên kultûrî û sîyasî yên zêdetir bidit kêmanîya Albanyayî. Alîyê Albanyayî jî pejirand ko dest ji hemî bizavên xwe yên cidaxwazîyê berbidit û pênasînê bi hemî bingehên hukmeta Makedonyayê bikit. ==Sîyaset== Komara Makedonyayê demokrasîyeka parlemenanî e. Hukmet ji hevalbendîya partîan di parlemaneka yek dîwanî (Собрание, Sobranie) pêkdihêt. Tayê dadwerî ji dadgeheka bingehîn pêkdihêt. Parleman ji 120 endaman pêkdihêt ko ji bo çar salan dihên hilbijartin. Rolê Serokê Komarê rolekê teşrîfatî ye û desthilata serekî di destê Serokê Hukmetê da ye. Serkomar fermandarê giştî yên tevaya hêzên çekdarên welatî û serokê Civata Tenahî ya Neteweyî ye. Ew ji bo pênc salan dihêt hilbijartin û nabit zêdetir ji du caran xwe bernavê hilbijartinan bikit. Serkomarê niha [[Branko Crvenkovskî]] ye. {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Dewlet]] [[als:Republik Makedonien]] [[ar:مقدونيا]] [[arc:ܡܩܕܘܢܝܐ]] [[ast:República de Macedonia]] [[be:Рэспубліка Македонія]] [[bg:Република Македония]] [[br:Republik Makedonia]] [[bs:Republika Makedonija]] [[ca:República de Macedònia]] [[cs:Republika Makedonie]] [[cy:Gweriniaeth Macedonia]] [[da:Makedonien]] [[de:Mazedonien]] [[el:Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας]] [[en:Republic of Macedonia]] [[eo:Respubliko de Makedonio]] [[es:República de Macedonia]] [[et:Makedoonia]] [[eu:Mazedoniako Errepublika]] [[fa:مقدونیه]] [[fi:Makedonian tasavalta]] [[fiu-vro:Makõdoonia Vabariik']] [[fr:Macédoine (pays)]] [[frp:Rèpublica de Macèdonie]] [[gl:Macedonia (ARIM) - Македонија (ПЈРМ)]] [[he:מקדוניה]] [[hr:Republika Makedonija]] [[hsb:Makedonska]] [[hu:Macedón Köztársaság]] [[hy:Մակեդոնիա]] [[id:Republik Makedonia]] [[io:Macedonia]] [[is:Lýðveldið Makedónía]] [[it:Repubblica di Macedonia]] [[ja:マケドニア共和国]] [[ko:마케도니아 공화국]] [[la:Respublica Macedonica]] [[li:Macedonië (land)]] [[lt:Makedonija]] [[lv:Maķedonijas Republika]] [[mk:Република Македонија]] [[ms:Republik Macedonia]] [[nds:Republiek Makedonien]] [[ne:म्यासेडोनिया]] [[nl:Macedonië (land)]] [[nn:Republikken Makedonia]] [[no:Republikken Makedonia]] [[oc:Republica de Macedònia]] [[pam:Republic of Macedonia]] [[pl:Macedonia]] [[pms:Repùblica Macedònia]] [[ps:مقدونيه]] [[pt:República da Macedónia]] [[rmy:Republika Makedoniya]] [[ro:Republica Macedonia]] [[roa-rup:Machedonia]] [[ru:Республика Македония]] [[scn:Ripùbblica di Macidonia]] [[se:Dásseváldi Makedonia]] [[sh:Republika Makedonija]] [[simple:Republic of Macedonia]] [[sk:Macedónsko]] [[sl:Makedonija]] [[sq:Ish Republika Jugosllave e Maqedonisë]] [[sr:Република Македонија]] [[sv:Makedonien]] [[sw:Jamhuri ya Masedonia]] [[tg:Ҷумҳурии Мақдуния]] [[th:สาธารณรัฐมาซิโดเนีย]] [[tl:Republika ng Masedonya]] [[tr:Makedonya Cumhuriyeti]] [[ug:ماكېدونىيە]] [[uk:Республіка Македонія]] [[vo:Repüblik Makedonän]] [[war:Republika han Masedonya]] [[zh:馬其頓共和國]] [[zh-min-nan:Makedonija Kiōng-hô-kok]] 13429 47343 2006-09-13T12:24:14Z Luqman 401 13430 47349 2006-09-13T14:02:58Z Bangin 450 Redirecting to [[Lesoto]] #redirect[[Lesoto]] 13431 47360 2006-09-13T16:20:27Z Silêman 10 Redirecting to [[Pira Malabadî]] #redirect: [[Pira Malabadî]] 13432 64479 2007-01-13T23:25:21Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[la:Malavium]] [[Wêne:Flag of Malawi.svg|thumb|Ala Malavî]] [[Wêne:Mi-map.png|thumb|120px|Nexşeya Malavî]] '''Komara Malavî''', ''(Republic of Malawi- Dziko la Malaŵi)'', weletekî li başûr-rojhilatê Efrîqayê ye. Malavî bi [[Tanzanya]], [[Mozambîk]] û [[Zambiya]] re cîran e. [[Gola Malavî]] ([[Gola Nyasa]]) ya ku li rojhilatê Malavî ye ji pêncî yek rûberê vî welatî digre û ji bakur berbî başûr dadikeve. Gola Malavî sêyemîn mezintirîn gola Efrîqayê ye. Malavî di sala 1963'an de ket nava [[Koma Gelên Îngilîz]] (Commonwealth) û di sala 1964'an de bûye serbixwe.Aboriya Malavî bi piranî li ser çandiniyê ye. Herî zêde [[çay]], [[titûn]] û [[şekir]] difroşe derve. Zimanên fermî Chichewa û [[îngilîzî]] ye. Zimanên din herêmî ne. *Zimanê fermî: Chichewa, îngilîzî<br/> *Paytext: Lilongwe<br/> *Rûber: 118.484 km² <br/> *Nifûs (1999): 10 640 000 kes<br/> *Serxwebûn: 1964<br/> *Nîşana înternetê: .mw<br/> *Koda telefonê: +265<br/> [[Wêne:Lake Malawi seen from orbit.jpg|thumb|120px|Gola Malavî (Gola Nyasa)]] {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Malawi]] [[am:ማላዊ]] [[an:Malaui]] [[ar:ملاوي]] [[ast:Malaui]] [[bg:Малави]] [[bs:Malavi]] [[ca:Malawi]] [[cs:Malawi]] [[da:Malawi]] [[de:Malawi]] [[en:Malawi]] [[eo:Malavio]] [[es:Malawi]] [[et:Malawi]] [[eu:Malawi]] [[fa:مالاوی]] [[fi:Malawi]] [[fr:Malawi]] [[frp:Malavi]] [[ga:An Mhaláiv]] [[gl:Malaui - Malawi]] [[he:מלאווי]] [[hr:Malavi]] [[hu:Malawi]] [[id:Malawi]] [[io:Malawi]] [[is:Malaví]] [[it:Malawi]] [[ja:マラウイ]] [[ka:მალავი]] [[ko:말라위]] [[ks:मलावी]] [[kw:Malawi]] [[la:Malavium]] [[li:Malawi]] [[lt:Malavis]] [[lv:Malāvija]] [[mk:Малави]] [[ms:Malawi]] [[nds:Malawi]] [[nl:Malawi]] [[nn:Malawi]] [[no:Malawi]] [[ny:Malaŵi]] [[oc:Malawi]] [[pam:Malawi]] [[pl:Malawi]] [[pt:Malawi]] [[ro:Malawi]] [[ru:Малави]] [[sa:मलावी]] [[sh:Malavi]] [[simple:Malawi]] [[sk:Malawi (štát)]] [[sl:Malavi]] [[sq:Malevia]] [[sr:Малави]] [[sv:Malawi]] [[sw:Malawi]] [[ta:மலாவி]] [[tg:Малави]] [[th:ประเทศมาลาวี]] [[tl:Malawi]] [[tr:Malavi]] [[tum:Malawi]] [[ug:مالاۋى]] [[uk:Малаві]] [[vi:Malawi]] [[vo:Malaviyän]] [[zh:马拉维]] [[zh-min-nan:Malaŵi]] 13433 47389 2006-09-14T08:03:14Z Luqman 401 Redirecting to [[Malavî]] #redirect[[Malavî]] 13434 66463 2007-01-25T13:50:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:മലേഷ്യ]] == Gelemperî == [[Wêne:Flag of Malaysia.svg|thumb|Ala Malezyayê]] '''Malezya''', ''(Malaysia)'', welatekî başûr-rojhilatê Asyayê ye. Ji Malezyaya rojava û Malezyaya rojhilat pêk tê. Malezya dewleteke Federal e û ji 13 dewlet û 3 herêmên federal pêk tê. Malezya bi Brûney, Tayland û Endonezya re cîran e. == Dewlet û herêmên otonom ên Malezyayê == Malezya ji 13 dewlet û 3 herêmên federal pêk tê. == [[Malezyaya Rojava]] == [[Wêne:Malaisie carte.png|thumb|Nexşeya Malezyayê]] * [[Johor]] * [[Kedah]] * [[Kelantan]] * [[Kuala Lumpur]] (herêma federal) * [[Melaka]] (Malacca) * [[Negeri Sembilan]] * [[Pahang]] * [[Perak]] * [[Perlis]] * [[Penang]] (Pulau Pinang) * [[Putrajaya]] (herêma federal) * [[Selangor]] * [[Terengganu]] == [[Malezyaya Rojhilat]] == * [[Labuan]] (herêma federal) * [[Sabah]] * [[Sarawak]] == Agahiyên Esasî == *Zimanê fermî: Malezî<br/> *Paytext: Kuala Lumpur<br/> *Rûber: 329 750 km²<br/> *Nifûs (2002): 25 180 000 kes<br/> *Serxwebûn: 31 tebax 1957<br/> *Nîşana înternetê: .my<br/> *Koda telefonê: +60 <br/> [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Maleisië]] [[als:Malaysia]] [[an:Malaisia]] [[ar:ماليزيا]] [[bg:Малайзия]] [[bs:Malezija]] [[bug:Malaysia]] [[ca:Malàisia]] [[cs:Malajsie]] [[cy:Malaysia]] [[da:Malaysia]] [[de:Malaysia]] [[el:Μαλαισία]] [[en:Malaysia]] [[eo:Malajzio]] [[es:Malasia]] [[et:Malaisia]] [[eu:Malaysia]] [[fa:مالزی]] [[fi:Malesia]] [[fr:Malaisie]] [[frp:Malèsie]] [[fy:Maleizje]] [[ga:An Mhalaeisia]] [[gd:Malaysia]] [[gl:Malaisia - Malaysia]] [[he:מלזיה]] [[hi:मलेशिया]] [[hr:Malezija]] [[hsb:Malaysia]] [[ht:Malezi]] [[hu:Malajzia]] [[ia:Malaysia]] [[id:Malaysia]] [[ilo:Malaysia]] [[io:Malaizia]] [[is:Malasía]] [[it:Malaysia]] [[ja:マレーシア]] [[jbo:mejgu'e]] [[ka:მალაიზია]] [[kn:ಮಲೇಶಿಯ]] [[ko:말레이시아]] [[ks:मलयेशिया]] [[kw:Malaysi]] [[lb:Malaysia]] [[li:Maleisië]] [[lt:Malaizija]] [[lv:Malaizija]] [[mk:Малезија]] [[ml:മലേഷ്യ]] [[ms:Malaysia]] [[nds:Malaysia]] [[nl:Maleisië]] [[nn:Malaysia]] [[no:Malaysia]] [[oc:Malàisia]] [[pam:Malaysia]] [[pl:Malezja]] [[pt:Malásia]] [[qu:Malasya]] [[ro:Malaysia]] [[ru:Малайзия]] [[sa:मलयेशिया]] [[sh:Malezija]] [[simple:Malaysia]] [[sk:Malajzia]] [[sl:Malezija]] [[sq:Malajzia]] [[sr:Малезија]] [[su:Malaysia]] [[sv:Malaysia]] [[sw:Malaysia]] [[ta:மலேசியா]] [[tg:Малайзия]] [[th:ประเทศมาเลเซีย]] [[tl:Malaysia]] [[tr:Malezya]] [[ug:مالايسىيا]] [[uk:Малайзія]] [[vi:Malaysia]] [[vo:Malaysiyän]] [[zh:马来西亚]] [[zh-min-nan:Má-lâi-se-a]] [[zh-yue:馬來西亞]] 13435 47391 2006-09-14T08:44:17Z Luqman 401 13436 57228 2006-11-18T10:49:53Z 84.189.82.35 '''Yahowa''' navekî Xwedê ye. Cihû wekî YHWH bi kar tînin. Wekî "Yahowa" bi taybetî [[şahîdên Yahowa]] bi kar tînin. == Nasandin == Yahowa, navê Xwedê, yê taybetî ku, bêhemta ye. Xwedê bi xwe ev nav li xwe kirî ye. Yahowa afirandêr e û ew bi heq serwerê gerdûnê ye. Navê „Yahowa“, dîsa dayîna tetragramatonê yanî çarherfiya bi zimanê Îbranî, YHWH yanî “יהוה” ye. Wate û maneya van çar herfan ev e: “Ew dibe sedema bûyûnê.” Ev çar herf li gor dengdayîna zimanê Kurdî bi bêjeya YAHOWA tê nivîsandin. Ev nav di Pirtûka Pîrozê, di nivîsên resen û orîjînal de nêzîkî 7,000 caran hatiye nivîsandin û vê gotinê bi zelalî serarast dike. Di heman demê de ev nav di Pirtûka Pîrozê de, ku bi zimanê Kurdî Kitêba Pîroz jî tê naskirin û di sala Tebax 2004an de li Elmanyayê hatiye weşandin, vê rastiyê serarast dike. Bo mînak Pirtûka Pîroz kitêba Îşaya, beşa 42 ayeta 8 wusa dibêje: “Ez XUDAN im, (XUDAN=YAHOWA) ji kerema xwe re li pêşgotina [[Kitêba Pîroz]]ê binêrin) navê min ew e û ezê rûmeta xwe nedim yekî din û pesnê xwe nedim pûtên qewartî.” Mînakek din jî ev e: “Û dîsa Xwedê ji Mûsa re got: Tuyê ji lawê Îsraêl re wusa bibêjî: XUDAN [YAHOWA] yê ku Xwedayê bapîrên we, Xwedayê Brahîm, Xwedayê Îshaq, Xwedayê Aqûp e, min ji we re şandiye; abadîn [herheyî] navê min ev e û ji deman heta deman bîranîna min ev e.” Pirtûka Pîroz kitêba Derketin beşa 3 ayeta 15an. Li gor vân rastiyan ev navê taybetî yê Xwedê hê vê gavê jî Yahowa ye. [[Kategorî:ol]] 13437 65568 2007-01-20T12:25:45Z Luqman 401 '''Mala Bûbê''', yek ji şêxên mezin yên kurdistanê ne. Ev malbat ewqasî li kurdistanê belav bûye di nava biwêjan de jî qala vê malbatê tê kirin. {{kêm}} [[Kategorî:malbat]] 13438 66890 2007-01-28T10:35:08Z Bangin 450 Undo revision 47577 by [[Special:Contributions/Erdal Ronahi]] ([[User talk:Erdal Ronahi]]) bila hebe <br clear="all"> <div class="plainlinks" style="font-size:small; color:#ff0000; width: 80%; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 0 auto;"> [[Image:WikiLetraMini.png]] ''Di vê gotarê de [[wîkîpediya:şitl|kêmasiyên mezin]] hene. <br> :Di vê gotarê de agahiyên bingehî ser mijarê kêm in an tune. Ji kerema xwe vê gotarê berfireh bike. [[Wîkîpediya:Alîkarî|Çawa?]] :Eger tu bixwazî binivîsî, biçe ser '''«&nbsp;[{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=edit}} biguherîne]»'''. </div> <br clear="all"> [[Category:kêm]] <noinclude> [[kategorî:kêm|!]] </noinclude> 13439 47443 2006-09-14T13:49:18Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Mêrdîn]] [[Kategorî:Navçe]] 13440 50199 2006-10-10T14:18:58Z Erdal Ronahi 2 {{GotaraBingehîn}} [[Kategorî:Kurdistan]] [[Kategorî:Tirkiye]] 13441 60069 2006-12-10T14:11:08Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ar, ast, az, be, bg, br, bs, ca, cs, cv, da, el, en, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, gl, he, hr, hu, ia, id, io, it, ja, ka, ko, la, lb, lt, lv, mk, nds, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, sh, simple, sk, sl, sr, sv, tl, tr, tt, [[Kategorî:Ewropa]] [[Kategorî:Asya]] [[ar:تصنيف:تركيا]] [[ast:Categoría:Turquía]] [[az:Kateqoriya:Türkiyə]] [[be:Катэгорыя:Турцыя]] [[bg:Категория:Турция]] [[br:Rummad:Turkia]] [[bs:Kategorija:Turska]] [[ca:Categoria:Turquia]] [[cs:Kategorie:Turecko]] [[cv:Категори:Турци]] [[da:Kategori:Tyrkiet]] [[de:Kategorie:Türkei]] [[el:Κατηγορία:Τουρκία]] [[en:Category:Turkey]] [[eo:Kategorio:Turkio]] [[es:Categoría:Turquía]] [[et:Kategooria:Türgi]] [[eu:Kategoria:Turkia]] [[fa:رده:ترکیه]] [[fi:Luokka:Turkki]] [[fr:Catégorie:Turquie]] [[gl:Category:Turquía]] [[he:קטגוריה:תורכיה]] [[hr:Kategorija:Turska]] [[hu:Kategória:Törökország]] [[ia:Categoria:Turchia]] [[id:Kategori:Turki]] [[io:Category:Turkia]] [[it:Categoria:Turchia]] [[ja:Category:トルコ]] [[ka:კატეგორია:თურქეთი]] [[ko:분류:터키]] [[la:Categoria:Turcia]] [[lb:Category:Tierkei]] [[lt:Kategorija:Turkija]] [[lv:Kategorija:Turcija]] [[mk:Категорија:Турција]] [[nds:Kategorie:Törkie]] [[nl:Categorie:Turkije]] [[nn:Kategori:Tyrkia]] [[no:Kategori:Tyrkia]] [[oc:Categoria:Turquia]] [[os:Категори:Турк]] [[pl:Kategoria:Turcja]] [[pt:Categoria:Turquia]] [[ro:Categorie:Turcia]] [[ru:Категория:Турция]] [[sh:Category:Turska]] [[simple:Category:Turkey]] [[sk:Kategória:Turecko]] [[sl:Kategorija:Turčija]] [[sr:Категорија:Турска]] [[sv:Kategori:Turkiet]] [[tl:Category:Turkey]] [[tr:Kategori:Türkiye]] [[tt:Törkem:Törkiä]] [[uk:Категорія:Туреччина]] [[vi:Thể loại:Thổ Nhĩ Kỳ]] [[zh:Category:土耳其]] 13442 56285 2006-11-13T16:56:59Z Erdal Ronahi 2 Kesên tirk. [[Kategorî:Li gorî neteweyê kes]] 13443 47459 2006-09-14T14:13:12Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Yarsan]] #redirect[[yarsan]] 13444 47463 2006-09-14T15:32:56Z Erdal Ronahi 2 Bilbil (Farqîn) çû cihê Bilbil, Farqîn #REDIRECT [[Bilbil, Farqîn]] 13445 47467 2006-09-14T15:51:38Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Dêrsim]] 13446 47472 2006-09-14T16:00:35Z Erdal Ronahi 2 Mezra (Elezîz) çû cihê Elezîz #REDIRECT [[Elezîz]] 13447 47476 2006-09-14T16:04:30Z Erdal Ronahi 2 Mezra (Pasûr) çû cihê Mezra, Pasûr #REDIRECT [[Mezra, Pasûr]] 13448 47479 2006-09-14T16:06:00Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Riha]] 13449 47481 2006-09-14T16:07:27Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Kurdistan]] [[Kategorî:Tirkiye]] 13450 47483 2006-09-14T16:08:52Z Erdal Ronahi 2 Wêranşar (Ruha) çû cihê Wêranşar, Riha #REDIRECT [[Wêranşar, Riha]] 13452 47492 2006-09-14T18:20:44Z 69.174.252.80 شار 13453 56409 2006-11-14T10:23:51Z Erdal Ronahi 2 {{çavlêgerandin}} CİVAKA SİVÎL Û RÊXİSTİNÊN SİVÎL YÊN KURD Herçend li ser tarîfa rêxistinên civakîyên sivîl (RCS) hin nakokîyan hebin jî di wateya giştî de çend pêşqebûlên esasî hene. Li serî de divê mirov wisa dîyar bike ku bêguman sedemên hebûna RCS yan pêktêt ji kêşe û arîşeyan. Yanî li ku derê derd û muşkîle û nerehetî hebin li wir RCS ava dibin. RCS an wekî arîkerek an jî wekî aktorekî esasî xwedî îddîayê hêza çareserkirinê ye. Bi gotinekî dî, ew meseleyên ku sazîyên dewletê netiwan çareser bikit an jî naxwazit çareser bikit RCS bo çareserkirinê lê zor dide. Armanc û bernama wan çi dibe bila bibe hemû RCS yan li ser bingeha lêgerîna maf xwe damezrandine. Ew li mafan digerin. Bo tarîfeke hevpar mirov dikar e hin pîvanan eşkere bike ku herçî rêxistinên civakî yên sivîl in, ew ji alî hevwelatîyên rêxistinbûyî bo çareserkirina kêşeyeke civakî yê derûdorê û bo pêşdebirina bîrewerîya dîmokrasîyê, bo geşkirina bêşdarbûnîya civakî hatine damezrandinê. Li gori armanc, babet û rêbazên xwe cûrbicûr rêxistinên sivîl hene. Rêxistinên parastina maf û azadîyên mirovan, neteweyên bindest, kêmneteweyan, karkeran, xwendevanan, jinan, ciwanan, zarokan, gay, hevcinsî, odeyên pîşekarî, komelên hemşehrîtî, parastina xweza û sirûştî, dijraberîya çekdarîbûnê û şer û hwd. Her çi armancên wan î taybetî dibe bila bibe hemû RCS yan divê xizmet bikin bo jîyanek rêxistinkirî, civakek eşkere ya vekirî û berjewendîya raya giştî ve. Ji ber vî yekê zemîna ku li ser in û çavkanîya ku jê perwerde dibin lazim e alîgirê mexdûran bin û dijraberî statûya heyî bin. Guftûgoyên ku li ser civaka sivîl tên kirin îroj zêdetir ev pirsa han dikin ku gelo civaka sivîl bixwe armancek e, an wasiteyek e? . Li gorî bersîva vê pirsê çalakî û bernameyên rêxistinên civakî yên sivîl ji hevudû cuda dibin. Li dîroka cîhanê da pêşketina bîrewerîya civaka sivîl bi avabûna bajaran ve têkildar e, jixwe bêjeya sivîl û bajarî bi hevûdu re eleqedar e. Civilization çawa ku ji civil têt herwiha di Kurdî de jî bêjeya şaristanî ji şar(şehr, bajar) tête, Ereb jî bêjeya medenîyetê ji medîne ve zêde kirine. Wekî pêwistîyek derketina ramana civaka sivîl behra pitir rastîya xwe ji jîyana civakî û sîyasî ya Ewrope digire. Lewra kişifkirin û mêtingehkirina parzemînên nû, derbasbûna ji hilberîna destane bo hilberîna endustrî, avabûna bazara serbest, aborîya pêyasê û gerandina mal û para, berfirehbûn û têkelbûna têkilîyên hilberînîyê û hwd. digel xwe buhran û guherînên mezin û nişkeva anîtibûn holê. Hemû ev serûbinîbûn û guherînan li beranberê xwe da civakan jî guherand û zor da ku zimanên hevpar î neteweyî çêbe, supayên netewî bête sazkirin, wekî îradeya sîyasîya gel meclîsên mîllî avabin, qanûna esasî bête nivîsîn û fehma hevwelatîbûn bicih be û hwd. Yanî civakên ewropî wekî dîrokî ji civaka girtî/eskerî ber bi civaka vekirî/sivîl ve xwe veguhezandin. Her wiha li vê pêvajoyê de koçberîya ber bi Emerîkaya Bakûr ve dê demekî nêz de mora xwe li dîroka cîhanê bixistana. Lewra li ku derê Ewrope de yekî pêxwas, bê mal û beradayî hebû ewan hema yekser berê xwe dane ev xakî. Ev mirovên nerehetên bêfitûr demeke şûnde dê bibûna mezintirîn reqîbê welatmaderê xwe. Esas fehma civaka sivîl pitir li Emerîka geşbû û li demeke kûrt de cûrbicûr rêxistinên civakî yên sivîl li her derê Emerîka de belavbû. Niha RCS yan li Emerîka de wekî “Sektoreke Sêyemîn” tên binavkirin û bi her awayî li ser polîtîkayên stratejîk ên dewletê de rolekî sereke dileyizine. Gelo dema ev guherînan çêdibûn li cîhanê da rewşa civakên rojhelat çawa bû? Hinek derengî be jî bi wasitayê ramanger û nivîsarên Osmanî ve ku hin ji wan wekî Jontirk têne binavkirin ev fehm gehîşte alî me de jî. Li serê sedsala bîstan de împaratorîya Osmanî ketibû nav buhranek wisa ku nikaribû serê xwe rakirina da li dora xwe binêhere. Sînorên împaratorîyê sal bi sal meh bi meh her diçû parçe dibû. Neteweyên bindest ên Osmanî têk dikoşan da ku serxwebûn û maf û azadîyên xwe bi dest ve bixin. Alozîya li herêma Balkan û tevgera Ermenîyan herwiha tesîra xwe da li ser bîrewerên Kurdan jî. Heta wê demê ew Kurdên ku wekî Osmanîparêz hereket dikirin hêdî hêdî ew jî hatin ser xeta Kurdperwerîyê. Hetanî Meşrûtîyeta duwem giregir û nivîsar û xwendewarên Kurd pitir di nav cemîyetên Osmanî de bûn û armanc û daxwazê wan li ser ademî merkezîyetperwerîyê û çêkirina hin islahatan li Kurdistanê bû. Jixwe wî demî Prens Sebahattîn û hevalên xwe li civaka Osmanî de bo geşkirina fikra teşebusî şexsî û ademî merkezîyetperwerî herwiha li Kurdistanê jî birêxistin dibûn. Alayên Hemîdî, mektebî eşîretên Kurd li Stembol hemû ev yek bihêz dikirin. Dewra Îstîbdada Ebdulhemîd ku hemû ramanger û nivîsarên dijraber nef û neyîstan kiribûn bo derveyî welêt Kurd jî behra xwe girtin ji vê zordarîyê. Piştî ji nûve îlana meşrûtîyet û vegerîna Jontirkan ji Ewrope di nav tirkan de jî bîrewerîya netewî bihêz bibû. Rêxistinên alîgirên Osmanîparêz diguherîn dibûn wekî rêxistinên Tirkperwer û her wisa tevdigerîyan. Bo nimûne tê zanîn ku [[Îttîhad û Teraqî]] ji rêxistina Îttîhad û Osmanî pêkhatîye ku sê damezrenên wî bi xwe Kurd in. Evdilla Cewded, Îshaq Sukûtî û Mihemed Elî Efendî. Lêbelê heman Îttîhad û Teraqî dawîyê de bû sembola Tûranîyan. Piştî îlana meşrûtîyet herwiha bîrewerên Kurd jî vegerîyan û dîsa dest bi xebata rêxisinbûnê kirin. Lêbele îcar ne wekî rêxistinên Osmanî, wekî rêxistinên bo doza maf û azadîyên Kurdîtîyê tevgerîyan. Xebata biraderên Bedîrxanîyan û rojnameya Kurdistan, mala Baban, mala Şêx Ûbeydullayê Nehrî, mala Berzanîyan, Berzencîyan, Şîkakîyan û hwd. Hingê bajarê Stembolê ku paytexta împaratorîyê bû herwiha bo bîrewer û munewerên Kurdan jî cihê navendî bû. Di wê pêvajoyê de gelek civînên Kurdan jî li dar diketin, em baş dizanin ku [[Cemîyeta Tealîya Kurdistan]] (KTC) hingê li tevahi bajarên Kurdistanê birêxistin bibû lêbelê feelîyetên wî pitir sîyasî bûn. Herçend gelek rêxistinên Kurdan hatibûye damezrandin jî wekî fehma rêxistinek sivîl hêjayê gotinêye ku mirov hinek behsa [[Cemîyeta Teawûn û Teraqîya Kurd]] (KTTC) bike. Gelek damezrenêrên Cemîyeta Tealîya Kurdistan heman demê de tevlî avakirina KKTC yê jî bibûn. Dema em li beyannameya KTTC ê dinêherin bi rastî jî hin xalên wisa balkêş hene ku mirov dikare bo roja me jî bi kar ve bîne. Cemiyet bi awayeki fermi piştgiri dida meşrûtîyetê û bo ku fehma meşrûtîyetê li Kurdistanê belav be hin xebatan jî kirîye. Alîyê balkêş ev e ku cemîyet bo pêşxistina ziman û edebîyata Kurdî gelek hewl daye amade bike rêziman û ferhengeke mezin a Kurdî. Her wiha bo berhevkirina berhemên kurdî û weşandina kitêban hewldaye ku çapxaneyek ava bike. Di bernameyan wan de avakirina bankeyek Kurd, karxaneyan li Kurdistanê, wargeh bo telebeyên Kurdên li derveyê Kurdistanê, derxistina rojnameyek Kurdî û hwd. jî heye. Wekî şênber xebata wan î balkêş ew e ku cemîyet li Stembol li taxa Çemberlîtaşê da bi navê “Dibistana Meşrûtîyet” mektebeke bi tedrîsata zimanê Kurdî vekirîye bo zarokên Kurd ên seratayî û navendî. Yekemîn car elîfbayê Kurdî bi tîpên Erebî hatîye çêkirin ji alî Mele Xelîl Xeyalî Motkî ve ku ew hem endamê cemîyetê bû û hem jî mamosteyê dibistanê bû. Her wiha cemîyet li gelek bajarên Kurdistanê da şûbeyan jî vekiri bû. Cemîyet li Stembolê bi rêxistinên xeyrî muslîm û Ermenîyan ve jî têkilî danîye. Her wiha bi Patrîkxaneya Stembolê jî çûn hatinên wan hebûne. Bo aşîtîya di navbera Kurd û Ermenîyan ew bi hev re hin feelîyan jî pêkanîtine. Herçend temena cemîyetê pir zêde neçû jî ew bi nasnameya Kurd di warê rêxistinbûna civakî ya Kurdî de gelek xizmetên bêemsal û girîng kirîye. Birastî em ji wê demê hetanî niha dikarin behsa gelek rêxistinên civakî yên Kurdan bikin. Herçend maweyek kurt be jî li dîroka me ya nêzîk de azmûna dewletbûyina Melîkatîya Silêmanî, Komara Kurdistan li Mehabad, Otonamîya Kurdistana Başûr 1970 û Federalîya Kurdistana Başûr a niha, tevgerên li Kurdistana Bakûr bi avakirina sazîyên xwe î fermî û bi dam û dezgeyên xwe î civakî gelek bandorên erênî pêk înane li ser fehm û qewareya rêxistinên civakî yên sivîl î Kurdan de. Îroj li cîhanê da rêxistinên civakî yên sîvîl di nav buhranek mezin de ne, li ser sedemên hebûna RCS yan gelek niqaş û guftûgo tête kirin. Hin RCS yên navnetewî ne têde îroj pirranîya ev cûre rêxistinan li ser zemîneke şematokî de diherin tên. Gelek dewlet û rêxistinên navdewletî û şîrketên mezin yên cîhanî bo xebata rêxistinên sivîl teşwîq didin, bo wan fon vediqetînin û li raya giştî de piştgirîya wan dikin. Herçend rola wan î erênî bo pêşketina maf û azadîyan û civakek demokratîk hê jî berdewam be jî mixabin îroj gelek rêxistinên sivîl yên herêmî pitir bo mezinkirin û berfirehkirina qewareyên xwe û li dû destxistina fonan bo projeyên xwe tevdigerin. Îroj hem li cîhanê da û hem jî li herêma me de ji bilî destxistina fonan bo projeyên xwe û boyî berdewamîya statûya xwe ya heyî tu karî berbiçav nayête kirin. Yanî dema ew proje çêdikin ji pêdivîya civakê zêdetir li gorî pîvanên donouran(ewên ku fon didin) hereket dikin. Her wiha tê zanîn ku ev donouran jî ekserî sazî û dezgeyên Ewropî nin. Ev yek, ev cûre rêxistinan ji meseleyên rasteqîneyên civakî dûr dixe û ber bi derveyî meseleyên sîyasî ve dikişîne. Li Kurdistana Bakûr de nemaze piştî dîktaya 12 ê Îlonê dirûşmeya dewletê “civakek bêrêxistin” bû. Hetanî salên notan dewlet bi çavekî baş mêze nedikir bo ev rêxistinan û gelek astengî û zehmetîyan derdixist pêş wan. Lêbelê ev salên dawî de dewlet hem bi xwe rêxistinan ava dike û hem jî ev cûre rêxistina teşwîq dike. Her wiha îroj Kurdistana Bakûr bo rêxistinên civakî yên sivîl cihê cinnetê ye. Yek ji pîsporên navdar li ser RCS yan Michael Edwards dibêje; dewletên serdest bo berdewamîya desthilatîya xwe li ser neteweyên bindest îroj rêyekî nû kifşkirine ku ew jî rêxistinên civakî yên sivîl in. Bo pûçkirina naveroka mafên netewî/kêmnetewî û dewsa wan de pêşxistina maf û azadîyên ferdî ên nedirust, ev rêbaz bi kar ve tînine. Li Kurdistana îroyîn de mixabin ev tesbît pitir bi cih dibe. Nemaze li beşa bakûr de ev deh panzdeh salên dawî wisa dide xuyakirin ku weki şikli her cûre rêxistin heye belam wekî naverok mixabin ewên ku bêhna netewî jêt têt gelek kêm e. Her wiha îroj li Bakûr de dewlet bi rêya ev rêxistinan, xwe bi cih dike û cihê xwe her diçe têkûz dike. Dirûşmeya wî ya îro jî “rêxistina Kurdan lê bê fehma netewîtîyê” ye. Lêbelê şert û mercên niha ji her demê pitir dest dide bo rêxistinên civakî yên sivîl ên li ser xeta neteweyîyê. Lewre faktorên sîyasî û civakî yên herêmê musaît e bo peydabûna guherînek bingehîn di ahenga hêzên civakî û binyada civakî de ku ew guherîn digel xwe fehmekî meşrûîyetek nû bînit da ku alternatîf be dewsa fehma meşrûîyeta niha yê bi cihbûyî. Îroj li Kurdistana Bakûr de peymanek civakî yê wisa nîne ku hevwelatîyên herêmê û dewleta serdest li ser xetekî de li hev bîne. Bervacî vî her diçe hesta aîdbûna legel desthilatîya dewletê ve lawaztir dibe. Par li Kurdistana Başûr de tevgera Komîteya Referandûm a Kurdistanê bi mîlyonan deng wergirt ku Kurd divên çarenûsîya xwe ew tayîn bikin. Ev bûyer di maneya tevgera rêxistinbûna civakîya sivîl de zor balkêş bû. Encamên ev referandûmê tesîra xwe hem li nava welêt hem jî li qada navneteweyî de rê da ku Kurd xwedî potansîyelek çawa nin. Li nava welêt da zor da li ser desthilatîya herdû hikumetan ku ew li ser xeta sîyaseta Kurdistanî ve neqetine, her wiha li derve jî nîşan da ku Kurd xwedî ew înisayatîf in ku dişêne qedera xwe tayîn bikine. Şert û mercên serê sedsala bîstan û niha gelek dişibin hev, dîsa li herêma me de serûbinîbûnek mezin çêdibe. Çawa ku ew pêvajoya serê sedsalê hetanî cenga cîhanê ya duwemîn ajot niha jî ew pêvajo dîyar e ku dê sî çil sal berdewam be. Her Kurdekî neteweperwer an aktivîstên rêxistinên civakî yên sivîl divê bifikire gelo çima rêxistinên weke KTC an KTTC bi heman navî ve ji nûve nête damezrandin. Gelo li Kurdistanê îxtimal heye ku rêxistinên civakî yên sivîl bêyî daxwazên sîyasî tevbigerin û bi vî awayî xizmet bikin bo milletê xwe. Eger wisa be dê çi ferqa wan ji RCS yên derveyî hebe. Her wiha gotinê Edwards tê bîra mirov û emê dîsa vegerin serî û ev pirsa han bikin gelo civaka sivîl bixwe armancek e, an wasiteyek e? . Bi bawerîya min li gorî bersîva me em ê xeta xwe jî dîyar bikine. [[Kategorî:Rêxistin]] 13454 47535 2006-09-15T08:23:14Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:navçe]] [[Kategorî:Wan]] 13455 47536 2006-09-15T08:23:31Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Kurdistan]] [[Kategorî:Tirkiye]] 13456 47539 2006-09-15T10:45:50Z Silêman 10 Qûleya Eyfelê çû cihê Birca Eyfelê: Kurdiya "la Tour" 'Birc' e. #REDIRECT [[Birca Eyfelê]] 13459 47818 2006-09-18T15:18:06Z Bangin 450 Redirecting to [[Komeleya Çandê ya Şoreşgerên Demokrat]] #redirect[[Komeleya Çandê ya Şoreşgerên Demokrat]] 13460 59149 2006-12-01T13:34:43Z 85.97.169.249 '''Koma Dîjle''' ji hêla sê ciwanên Kurd Hecî, Semîh û Eskerî ve di sala 1998'an de li [[Amed]]ê hate ava kirin. Koma Dîjle di sala 2006'an de bi navê "Ez Bimrim Dayê/Ax Li Min" albumek çêkir. Stranên di nav albumê de ev in; Ez Bimrim Dayê, Ax li Min, Gulşênî, Hemo, Hebeşo, Vî Erdîşî, Yarê, Şervan bûm, Qib Dîkilo,Îro Ber Êvarê, Hoy Nanay, Ha Bi Zerî. Koma Dîjle xebatên xwe li bajarê Amedê berdewam dike. {{kurt}} [[Kategorî:Koma muzîkê]] ez pir keyf xweş bûm albûma yek emîn spas koma dîjle [[Kategorî:]] 13464 47571 2006-09-15T15:07:13Z Erdal Ronahi 2 Devrimci Demokratik Kültür Derneği çû cihê Komeleya Çandê ya Şoreşgerên Demokrat #REDIRECT [[Komeleya Çandê ya Şoreşgerên Demokrat]] 13465 47575 2006-09-15T17:49:29Z Bangin 450 [[Kategorî:Wîkîpediya]] 13466 47582 2006-09-16T00:05:06Z Erdal Ronahi 2 Psîkolojiya Civakî çû cihê Psîkolojiya civakî #REDIRECT [[Psîkolojiya civakî]] 13467 47588 2006-09-16T09:46:34Z Thogo 540 redir fix #redirect [[Delîl Dîlanar]] 13468 47587 2006-09-16T09:45:45Z Bangin 450 [[Kategorî:User tr]] 13469 47590 2006-09-16T09:51:14Z 80.135.115.22 '''Delîl Dîlanar''' [[stranbêj|stranbêjekî]] kurd e. Di [[Roj TV]] de jî bernameyekê pêşkêş dike. == Berhem == * Neçirvano {{kurt}} [[Kategorî:Stranbêj|Dîlanar, Delîl]] [[Kategorî:Kurd|Dîlanar, Delîl]] 13470 47602 2006-09-16T09:56:03Z Bangin 450 <div style="float:left;border:solid #6EF7A7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#C5FCDC" | style="width:45px;height:45px;background:#6EF7A7;text-align:center;font-size:14pt" | '''ar''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" |<div lang="ar" dir="rtl"> هذا المستخدم بإمكانه أن يشارك '''[[:Category:User ar|بالعربية]]''' كلغة '''[[:Category:User ar-N|أم]]'''. </div> [[Category:User ar|{{PAGENAME}}]] [[Category:User ar-N|{{PAGENAME}}]] |} </div> 13471 47593 2006-09-16T09:52:08Z Bangin 450 [[Kategorî:User ar]] 13472 47595 2006-09-16T09:53:30Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Mihemed Arif Cizîrî]] #redirect[[Mihemed Arif Cizîrî]] 13473 47599 2006-09-16T09:55:05Z Bangin 450 <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''ar-4''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" |<div lang="ar" dir="rtl"> هذا المستخدم يتحدث '''[[:Category:User ar|اللغة العربية]]''' '''[[:Category:User ar-3|بشكل ممتاز]]'''.</div> [[Category:User ar|{{PAGENAME}}]][[Category:User ar-4|{{PAGENAME}}]] |}</div> 13474 47603 2006-09-16T09:56:25Z Bangin 450 [[Kategorî:User ar]] 13475 47606 2006-09-16T09:59:41Z Bangin 450 <div style="float:left;border:solid #6ea7f7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''ar-2''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" |<div lang="ar" dir="rtl"> هذا المستخدم يتحدث [[:Category:User ar|اللغة العربية]] '''[[:Category:User ar-2|بشكل جيد]].'''</div> [[Category:User ar|{{PAGENAME}}]][[Category:User ar-2|{{PAGENAME}}]] |}</div> 13476 47607 2006-09-16T09:59:51Z Bangin 450 [[Kategorî:User ar]] 13477 47609 2006-09-16T10:04:49Z Bangin 450 nuh <div style="float:left;border:solid #6ef7a7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''ja-4''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | この利用者は'''[[:Category:User ja-4|母語に近いレベル]]'''で'''[[:Category:User ja|日本語]]'''を話します。 [[Category:User ja|{{PAGENAME}}]][[Category:User ja-4|{{PAGENAME}}]] |}</div> 13478 47610 2006-09-16T10:05:06Z Bangin 450 [[Kategorî:User ja]] 13479 47612 2006-09-16T10:06:36Z Bangin 450 nuh <div style="float:left;border:solid #99B3FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#E0E8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#99B3FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''ja-3''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" |&#12371;&#12398;&#21033;&#29992;&#32773;&#12399;'''[[:Category:User ja-3|&#27969;&#26274;]]'''&#12394;'''[[:Category:User ja|&#26085;&#26412;&#35486;]]'''&#12434;&#35441;&#12375;&#12414;&#12377;&#12290; [[Category:User ja|{{PAGENAME}}]][[Category:User ja-3|{{PAGENAME}}]] |}</div> 13480 60921 2006-12-19T21:29:42Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[eo:Kategorio:Vikipediisto ja-3]], [[sr:Категорија:Корисник ja-3]] [[Kategorî:User ja]] [[af:Kategorie:Gebruiker ja-3]] [[als:Kategorie:User ja-3]] [[az:Kateqoriya:User ja-3]] [[bs:Kategorija:User ja-3]] [[cs:Kategorie:User ja-3]] [[da:Kategori:Brugere ja-3]] [[de:Kategorie:User ja-3]] [[en:Category:User ja-3]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto ja-3]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Japonés avanzado]] [[eu:Kategoria:Japoniera maila aurreratuan]] [[fi:Luokka:User ja-3]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ja-3]] [[ga:Catagóir:Úsáideoir ja-3]] [[he:קטגוריה:User ja-3]] [[ht:Category:User ja-3]] [[hu:Kategória:User ja-3]] [[id:Kategori:User ja-3]] [[ja:Category:User ja-3]] [[kk:Санат:User ja-3]] [[ko:분류:사용자 ja-3]] [[lad:Category:User ja-3]] [[lt:Kategorija:User ja-3]] [[mg:Category:User ja-3]] [[mi:Category:User ja-3]] [[mn:Category:User ja-3]] [[na:Category:User ja-3]] [[nds:Kategorie:User ja-3]] [[nl:Categorie:Gebruiker ja-3]] [[no:Kategori:Bruker ja-3]] [[pl:Kategoria:User ja-3]] [[ru:Категория:User ja-3]] [[scn:Category:User ja-3]] [[simple:Category:User ja-3]] [[sk:Kategória:User ja-3]] [[sl:Kategorija:Uporabnik ja-3]] [[sq:Category:User ja-3]] [[sr:Категорија:Корисник ja-3]] [[su:Kategori:User ja-3]] [[th:หมวดหมู่:User ja-3]] [[tl:Category:User ja-3]] [[tr:Kategori:User ja-3]] [[ug:Category:User ja-3]] [[uk:Категорія:User ja-3]] [[ur:زمرہ:User ja-3]] [[uz:Category:User ja-3]] [[zh-min-nan:Category:User ja-3]] [[zh-yue:Category:User ja-3]] 13481 47614 2006-09-16T10:07:37Z Bangin 450 nuh <div style="float:left;border:solid #6ea7f7 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#c5fcdc" | style="width:45px;height:45px;background:#6ef7a7;text-align:center;font-size:14pt" | '''ja-2''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | この利用者は'''[[:Category:User ja-2|ある程度]]'''の'''[[:Category:User ja|日本語]]'''を話します。 [[Category:User ja|{{PAGENAME}}]][[Category:User ja-2|{{PAGENAME}}]] |}</div> 13482 60922 2006-12-19T21:35:52Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[eo:Kategorio:Vikipediisto ja-2]], [[sr:Категорија:Корисник ja-2]] [[Kategorî:User ja]] [[af:Kategorie:Gebruiker ja-2]] [[als:Kategorie:User ja-2]] [[az:Kateqoriya:User ja-2]] [[bs:Kategorija:User ja-2]] [[cs:Kategorie:User ja-2]] [[da:Kategori:Brugere ja-2]] [[de:Kategorie:User ja-2]] [[en:Category:User ja-2]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto ja-2]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Japonés intermedio]] [[eu:Kategoria:Japoniera maila ertainean]] [[fi:Luokka:User ja-2]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ja-2]] [[ga:Catagóir:Úsáideoir ja-2]] [[he:קטגוריה:User ja-2]] [[ht:Category:User ja-2]] [[hu:Kategória:User ja-2]] [[id:Kategori:User ja-2]] [[ja:Category:User ja-2]] [[kk:Санат:User ja-2]] [[ko:분류:사용자 ja-2]] [[kw:Category:User ja-2]] [[lad:Category:User ja-2]] [[lb:Category:User ja-2]] [[lt:Kategorija:User ja-2]] [[mg:Category:User ja-2]] [[mi:Category:User ja-2]] [[na:Category:User ja-2]] [[nds:Kategorie:User ja-2]] [[nl:Categorie:Gebruiker ja-2]] [[no:Kategori:Bruker ja-2]] [[pl:Kategoria:User ja-2]] [[ru:Категория:User ja-2]] [[scn:Category:User ja-2]] [[simple:Category:User ja-2]] [[sk:Kategória:User ja-2]] [[sl:Kategorija:Uporabnik ja-2]] [[sq:Category:User ja-2]] [[sr:Категорија:Корисник ja-2]] [[su:Kategori:User ja-2]] [[th:หมวดหมู่:User ja-2]] [[tl:Category:User ja-2]] [[tr:Kategori:User ja-2]] [[ug:Category:User ja-2]] [[uk:Категорія:User ja-2]] [[ur:زمرہ:User ja-2]] [[uz:Category:User ja-2]] [[vi:Thể loại:User ja-2]] [[zh-min-nan:Category:User ja-2]] [[zh-yue:Category:User ja-2]] 13483 47616 2006-09-16T10:08:44Z Bangin 450 <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''ja-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | &#12371;&#12398;&#21033;&#29992;&#32773;&#12399;'''[[:Category:User ja-1|&#31777;&#21336;]]'''&#12394;'''[[:Category:User ja|&#26085;&#26412;&#35486;]]'''&#12434;&#35441;&#12375;&#12414;&#12377;&#12290; [[Kategorî:User ja|{{PAGENAME}}]] [[Kategorî:User ja-1|{{PAGENAME}}]] |} </div> 13484 62788 2007-01-02T15:59:54Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[cv:Категори:User ja-1]] [[Kategorî:User ja]] [[af:Kategorie:Gebruiker ja-1]] [[als:Kategorie:User ja-1]] [[am:Category:User ja-1]] [[az:Kateqoriya:User ja-1]] [[be:Катэгорыя:User ja-1]] [[bs:Kategorija:User ja-1]] [[ce:Категория:User ja-1]] [[cs:Kategorie:User ja-1]] [[cv:Категори:User ja-1]] [[cy:Categori:User ja-1]] [[da:Kategori:Brugere ja-1]] [[de:Kategorie:User ja-1]] [[en:Category:User ja-1]] [[eo:Kategorio:Vikipediisto ja-1]] [[es:Categoría:Usuarios por idioma - Japonés básico]] [[eu:Kategoria:Japoniera oinarrizko mailan]] [[fa:رده:User ja-1]] [[fi:Luokka:User ja-1]] [[fr:Catégorie:Utilisateur ja-1]] [[fy:Kategory:Meidogger/Taal ja-1]] [[ga:Catagóir:Úsáideoir ja-1]] [[he:קטגוריה:User ja-1]] [[ht:Category:User ja-1]] [[hu:Kategória:User ja-1]] [[id:Kategori:User ja-1]] [[ja:Category:User ja-1]] [[kk:Санат:User ja-1]] [[ko:분류:사용자 ja-1]] [[lad:Category:User ja-1]] [[lb:Category:User ja-1]] [[ln:Category:User ja-1]] [[lt:Kategorija:User ja-1]] [[lv:Kategorija:User ja-1]] [[mg:Category:User ja-1]] [[mi:Category:User ja-1]] [[na:Category:User ja-1]] [[nds:Kategorie:User ja-1]] [[nl:Categorie:Gebruiker ja-1]] [[no:Kategori:Bruker ja-1]] [[oc:Categoria:Utilisator ja-1]] [[pdc:Category:Benutzer ja-1]] [[pl:Kategoria:User ja-1]] [[ps:Category:User ja-1]] [[ru:Категория:User ja-1]] [[scn:Category:User ja-1]] [[simple:Category:User ja-1]] [[sk:Kategória:User ja-1]] [[sl:Kategorija:Uporabnik ja-1]] [[sq:Category:User ja-1]] [[sr:Категорија:Корисник ja-1]] [[su:Kategori:User ja-1]] [[tg:Гурӯҳ:User ja-1]] [[th:หมวดหมู่:User ja-1]] [[tl:Category:User ja-1]] [[tr:Kategori:User ja-1]] [[ug:Category:User ja-1]] [[uk:Категорія:User ja-1]] [[ur:زمرہ:User ja-1]] [[uz:Category:User ja-1]] [[wa:Categoreye:Uzeus ja-1]] [[zh-min-nan:Category:User ja-1]] [[zh-yue:Category:User ja-1]] 13489 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 47649 2006-09-16T17:44:10Z Bangin 450 Parastî [[Mehmet Atli]]: pir caran vandalîzm di vê gotarê da çêbûye [edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed] '''Mehmet Atli''' stranbêjekî kurd e. Endamekî kevn ê [[Koma Dengê Azadî]] ye. == Berhem == * Jahr Stranen Be Zeman u Be Ziman [[Kategorî:stranbêj|Atli, Mehmet]] [[Kategorî:kurd|Atli, Mehmet]] 13490 47644 2006-09-16T17:33:35Z Bangin 450 '''Zekî Ozmen''' rojnamevanekî kurd e. Ozmen endamê [[PEN a Kurd]] û berpirsyarê malpera [[celadet.com]] e. Zekî Ozmen birayê [[Rukiye Ozmen]] e. [[Kategorî:kurd|Ozmen, Zekî]] [[Kategorî:rojnamevan|Ozmen, Zekî]] 13493 47660 2006-09-16T19:42:01Z Bangin 450 Redirecting to [[Kategorî:Fîlozof]] #redirect[[:kategorî:fîlozof]] 13497 47701 2006-09-17T15:33:57Z Bangin 450 Redirecting to [[Adolf Hitler]] #redirect[[Adolf Hitler]] 13498 47705 2006-09-17T16:27:20Z Erdal Ronahi 2 Adolf Hîtler çû cihê Adolf Hitler #REDIRECT [[Adolf Hitler]] 13500 47708 2006-09-17T16:28:35Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Adolf Hitler]] #redirect[[Adolf Hitler]] 13501 47710 2006-09-17T16:29:35Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Avûstûrya]] #redirect[[Avûstûrya]] 13502 47716 2006-09-17T16:34:24Z Erdal Ronahi 2 [[Category:Navçe]] [[Category:Mûş]] 13503 47719 2006-09-17T16:36:48Z Erdal Ronahi 2 Tixbishar çû cihê Tixbişar #REDIRECT [[Tixbişar]] 13504 47763 2006-09-17T21:31:56Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Şîzofrenî]] #redirect[[Şîzofrenî]] 13506 61063 2006-12-20T19:37:09Z Escarbot 482 روبوت إضافة: frp, gd, qu, su [[Image:Solar planets.jpg|thumb|Gerstêrkên li dora [[roj]]ê digerin]] Li goreyî [[Yekîtîya Navneteweyî ya Stêrnasîyê]], desteka fermî jibo navlênanên stêrnasî, '''exter''' an '''gerstêrk''' ji bo [[dozena Rojê]]a me wiha dihêt pênaskirin: Exter keristeyekê esmanî ye ko (a) têra [[granhêza]] (gravity) xwe [[bariste]] hebit da bikaribit li rastî sertûyê req bin dest bikit û awayekê hevseng ji [[hevsengiya Haydrostatîk]] anko nêzîkî groverîyê bi xwe ve bigrit, (b) li ser dewseka diyarkirî li dor rojê bizivrit û (c) [[derdora dewsa xwe pakij kir bit]]. Dema mirov bi çavan li [[stêrk|stêrkan]] dinihêre, li [[asîman|asîmanan]] diçûrisin, ronahiya wan vêdikeve û vedimire. Ji ber ku ew gelekî dûr in û ronahiya wan lawaz e, ew [[ronahî]] di rê de dişikê. Ji ber vê jî mirov dibêje qey stêrk vêdikevin û vedimirin. Lê gerstêrk ne wisa ne. Ronahiya wan sabît e, ronîtir xuya dikin. Li goreyî vê pênaskirinê, [[dozena Roj]]a me 8 exter hene: [[Tîr]], [[Gelawêj]], [[Erd]], [[Behram]], [[Bercîs]], [[Keywan]], [[Uranûs]] û [[Neptûn]]. ==Herwisa binêre== *[[Stêr]] {{Pergala rojê}} [[Category:astronomî]] {{kurt}} [[af:Planeet]] [[als:Planet]] [[ar:كوكب]] [[ast:Planeta]] [[bg:Планета]] [[bn:গ্রহ]] [[br:Planedenn]] [[bs:Planeta]] [[ca:Planeta]] [[cs:Planeta]] [[cy:Planed]] [[da:Planet]] [[de:Planet]] [[el:Πλανήτης]] [[en:Planet]] [[eo:Planedo]] [[es:Planeta]] [[et:Planeet]] [[eu:Planeta]] [[fa:سیاره]] [[fi:Planeetta]] [[fr:Planète]] [[frp:Planèta]] [[fur:Planet]] [[ga:Pláinéad]] [[gd:Planaid]] [[gl:Planeta]] [[he:כוכב לכת]] [[hr:Planet]] [[ht:Planèt]] [[hu:Bolygó]] [[ia:Planeta]] [[id:Planet]] [[io:Planeto]] [[is:Reikistjarna]] [[it:Pianeta]] [[ja:惑星]] [[jbo:plini]] [[ka:პლანეტა]] [[kn:ಗ್ರಹ]] [[ko:행성]] [[kw:Planet]] [[la:Planeta]] [[lb:Planéit]] [[lt:Planeta]] [[lv:Planēta]] [[map-bms:Planet]] [[mk:Планета]] [[ms:Planet]] [[mt:Pjaneta]] [[nap:Chianeta]] [[nds:Planet]] [[nl:Planeet]] [[nn:Planet]] [[no:Planet]] [[nrm:Plianète]] [[pam:Planeta]] [[pl:Planeta]] [[pt:Planeta]] [[qu:Puriq quyllur]] [[ro:Planetă]] [[ru:Планета]] [[scn:Pianeta]] [[sh:Planeta]] [[simple:Planet]] [[sk:Planéta]] [[sl:Planet]] [[sq:Planeti]] [[sr:Планета]] [[su:Planét]] [[sv:Planet]] [[sw:Sayari]] [[ta:கோள்]] [[tg:Сайёра]] [[th:ดาวเคราะห์]] [[tl:Planeta]] [[tpi:Planet]] [[tr:Gezegen]] [[ug:سەييارە]] [[uk:Планета]] [[uz:Sayyora]] [[vi:Hành tinh]] [[zh:行星]] [[zh-min-nan:He̍k-chheⁿ]] [[zh-yue:行星]] 13508 47742 2006-09-17T20:46:19Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:astronomî]] 13513 47785 2006-09-18T01:48:31Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Iraq]] #redirect[[iraq]] 13514 47925 2006-09-19T11:49:21Z Zanistvan 333 # Çemeke li Hewraman: [[Sîrwan (çem)]] # [[Sîrwan (kovar)|Kovara Sîrwan]] # [[Sîrwan Hecî Berko]], rojnamevanekî kurd # [[nav]]ek [[zelam]]an e {{cudakirin}} 13515 47799 2006-09-18T08:17:24Z Erdal Ronahi 2 Wêne [[Wêne:Sîrwan 02.jpg|thumb|Berga kovara Sîrwan]] '''Sîrwan''' [[kovar|kovareke]] kurdî li Swêdê ye. Di sala 2006'an de derket. Berpirsyarê kovarê [[Seyidxan Anter]] e. == Lînkên derve == * [http://sirwan.se/ Malpera kovara Sîrwan] {{kurt}} [[Kategorî:kovar]] 13516 47798 2006-09-18T08:16:18Z Erdal Ronahi 2 Ji http://sirwan.se/ Ji http://sirwan.se/ 13517 47807 2006-09-18T13:31:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Navenda Çand û Hunera Dîcle Firatê]] #redirect[[Navenda Çand û Hunera Dîcle Firatê]] 13518 47809 2006-09-18T13:32:02Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Stenbol]] #redirect[[Stenbol]] 13519 47813 2006-09-18T13:33:27Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Sazî]] [[Kategorî:çand]] 13520 47823 2006-09-18T15:24:12Z Luqman 401 13521 66024 2007-01-22T19:48:55Z Bangin 450 <span class="plainlinksneverexpand">[{{CoorURL}}{{{1}}}_{{{2}}}_{{{3}}}_{{{4}}}_{{{5}}}_{{{6}}}_{{{7}}}_{{{8}}} <span style="white-space:nowrap">{{{1}}}° {{{2}}}′ {{{3}}}″ {{{4}}},</span> <span style="white-space:nowrap">{{{5}}}° {{{6}}}′ {{{7}}}″ {{{8}}}</span>]</span> [[Category:Gotar bi koordînatan|{{PAGENAME}}]] <noinclude> [[Category:Gotar bi koordînatan|!]] [[als:Vorlage:Coor dms]] [[bg:Шаблон:Coor dms]] [[br:Patrom:Dave douar.]] [[ca:Plantilla:Coor dms]] [[cs:Šablona:Coor dms]] [[da:Skabelon:Coor dms]] [[el:Πρότυπο:Coor dms]] [[en:Template:Coor dms]] [[eo:Ŝablono:Coor dms]] [[es:plantilla:Coor dms]] [[fi:Malline:Coor dms]] [[fo:Fyrimynd:Coor dms]] [[fr:Modèle:Coor dms]] [[hi:Template:Coor dms]] [[hr:Predložak:Coor dms]] [[hu:Sablon:Coor dms]] [[id:Templat:Coor dms]] [[is:Snið:Coor dms]] [[it:Template:Coor dms]] [[ka:თარგი:Coor dms]] [[kk:Template:Coor dms]] [[kn:Template:Coor dms]] [[la:Formula:Coor dms]] [[lt:Šablonas:Coor dms]] [[mk:Шаблон:Coor dms]] [[nl:sjabloon:Coor dms]] [[nn:Mal:Coor dms]] [[pl:Szablon:Coor dms]] [[pt:Predefinição:Coor dms]] [[ro:Format:Coor dms]] [[ru:Шаблон:Coor dms]] [[sh:Template:Coor dms]] [[sk:Šablóna:Coor dms]] [[sl:Predloga:Coor dms]] [[sq:Stampa:Coor dms]] [[sr:аблон:Coor dms]] [[tl:Template:Coor dms]] [[vi:Tiêu bản:Coor dms]] [[zh:Template:Coor dms]] </noinclude> 13522 63513 2007-01-07T16:40:30Z Erdal Ronahi 2 <span class="plainlinksneverexpand">[{{CoorURL}}{{{1}}}_{{{2}}}_{{{3}}}_{{{4}}} {{{1}}}°&nbsp;{{{2}}} {{{3}}}°&nbsp;{{{4}}}]</span> [[Category:Gotar bi koordînatan|{{PAGENAME}}]] <noinclude> [[Category:Gotar bi koordînatan|!]] [[de:Vorlage:Koordinate Text]] [[es:plantilla:Coor d]] [[fr:Modèle:Coor d]] [[ta:வார்ப்புரு:Coor d]] </noinclude> 13523 66025 2007-01-22T19:49:27Z Bangin 450 <span class="plainlinksneverexpand">[{{CoorURL}}{{{1}}}_{{{2}}}_{{{3}}}_{{{4}}}_{{{5}}}_{{{6}}} {{{1}}}° {{{2}}}′ {{{3}}}, {{{4}}}° {{{5}}}′ {{{6}}}]</span> [[Category:Gotar bi koordînatan|{{PAGENAME}}]] <noinclude> [[es:Plantilla:Coor dm]] [[fr:Modèle:Coor dm]] [[nl:Sjabloon:Coor dm]] [[Category:Gotar bi koordînatan|!]] </noinclude> 13524 47936 2006-09-19T13:46:18Z Bangin 450 Redirecting to [[Çiyayên Qendîl]] #redirect[[Çiyayên Qendîl]] 13525 63514 2007-01-07T16:44:50Z Erdal Ronahi 2 Cih, rewş '''Çiyayên Qendîl''' komeke çiyayên di nava Zagrosê de ne. Çiyayên Qendîl li [[Kurdistan]]ê de ne, zêdetir li [[Kurdistana Iraqê]] de. Beşeke [[Herêmên Parastina Medya]] li wir e. Piraniya Qendîle di salên piştî sala [[2000]]'an de bin kontrola [[HPG]]'yê bûn. == Koordînat == {{coor dm|36|30|N|45|05|E}} {{kêm}} 13526 47851 2006-09-18T17:19:28Z Erdal Ronahi 2 Gewer (Culemêrg) çû cihê Gewer, Culemêrg #REDIRECT [[Gewer, Culemêrg]] 13527 48314 2006-09-24T11:47:43Z Erdal Ronahi 2 Xoşo çû cihê Xoşo (kurmancî) '''Xoşo''' gundekî grêdayî [[Gimgim]]ê navçeya [[Mûş]]ê ye. Li kêleka çemê Xoşoyê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13530 47860 2006-09-18T17:54:26Z Xelil 589 Qaqir çû cihê Gaqir: Navê rastî yê gundê ye #REDIRECT [[Gaqir]] 13531 47862 2006-09-18T18:22:25Z Erdal Ronahi 2 Gundê îskender çû cihê Gundê Îskender #REDIRECT [[Gundê Îskender]] 13532 47864 2006-09-18T18:23:03Z Erdal Ronahi 2 Zorava (Gimgim) çû cihê Zorava, Gimgim #REDIRECT [[Zorava, Gimgim]] 13533 56233 2006-11-13T16:08:34Z Erdal Ronahi 2 {{zazakî}} Gestemerde, rêzila Koyanê Bîngolî ra, xo ozno re girisê vaşûrê Koyê Hazir Babayî. Koyê Hazir Babayî, bi berzîya xo ya 2500? metreyî, bi verojê xo yê dar û berê mazênî, bi rengereng gul û çîçegan, bi çêşît çeşît tar-turî, bi çundeyanê serdinan û bi hîr û bereketê herdê xo, Gestemerde û gestemerdijan rê bîyo seter û sitar. Gestemerde, qeza Gimgimî ra giredaye ya. A, 7 km. cira durî, edi vakûrê rojawanê Gimgimî de cagêna. Gestemerde, vakûr û rojhelat de bi rêzila Koyê Hazir Babayî, rojawan de bi dewa Keça û Qeracêre, vaşûr de bi dewa Xelefa û Mezra Alê Cibî, vaşûrê rojhelatî de kî bi dewa Kovike dorpêç a. A, wayirê cografyayêde bi ko û banîyan, bi dar û daristanan, bi dere û derxuleyan, bi zîyar û dîyaran, bi çayir û çîmenan, bi çunde û çavkanîyan, bi gol û golekan, bi dere û mesîlan a.Gesetemerde wayirê îqlimêde bejayî ya. Coka zimistanên xo derg û binê serd û seqamêde huşkî de vêrenê ra. Hamnanê xo kî kilm ê, germ û huşkayîye hukimdar a. Çi esto ke, a wayirê çar seredemanê (mewsîm) şîrînan a. Gestemerde, seba ke dewêde koyî ya, erazîyê xo handê destûr nêdano kar û gureyê cit-cobare. Coka, gestemerdijî debera xo, zafêrî bi weyîkerdena heywanan kenê. Ê, dewe de bêwayir û dergo de mendê. Gestemerde, seba ke ser xeta faya vakûrê Anatolîye de cagirewto, di herdlerzî (1946, 1966) vîyarnê ra. Dewe, da-çewresê sere ravê 60-70 xana û 250-300 gulir (nufus) bîya. Bi taybetîye herdlerzê1966 ra tepîya, sere bi sere koço sîyasî û ekonomîk do bi metropolanê Tirkîye û welatanê Ewrûpa, coka gulirê xo bîyo nêmeyê nêmeyî. Dewa Gestemerde de, 1947 ra nat mektebo verên esto. Nîspetê wendene û nûsnayena gestemerdijan, sed ra 90? wo. Înan ra hemşîreyî, ebeyî, malimî, doktorî, mendîzî, abûqatî, teknîsîyenî, nûskarî, sîyasetkarî, memûrî... û êb. vejîyê. Gestemerdijî Kirmancê Qızılbaş (ehlê heq, alewî) ê, û ziwanê kirmanckîyî (zazakî) qese kenê. Nameyê Gestemerde kamî ra mendo, nêzanîno. Labelê nameyê Çobandağı, hûkmatê Komara Dewleta Tirkîye ra (yasaya tirkîkerdena nameyanê kurdî) mendo. Nameyê Gestemerde, çekûyanê geste yan kî geşte û merdî ra virazîyo. Geste yan kî geşte maneya gerok û sedeqa; merd kî maneya comerdî û merdeyî danê ma. Çekûya geste, her hînî maneya vêşanîye kî dana. Gelo merd û comerdê geste yê; yan kî geste (vêşanîye) ra merdê? Çi esto ke, a ewro kî der-dorê xo de, merd û comerd zanîna. Gestemerde, bi comerdî û zanîna xo, dewanê dormeyî rê bîya çêberê hêvîye, çareserîye û rayberîye. Gestemerde, qaso ke pî û kalikên ma pê zanê û salix danê, reya verî Xan Avdelan rê bîya ware. Xan Avdel, pîl û rayberê eşîra Avdelan o. Nifşêde Xan Avdelan Gestemerde de merdê, nifşêde xo kî maya xo ra bîyê. Înan, xo dime mezelî caverdê. Mezelan ra kî (verê çêberê Apê Saferî de binê raya Gimgimî de bîyê kormişk) kifş o, da-hîrisê sere Gestemerde de nîşteca mendê. Avdelan peynîya sedsera 16. de, Dêrsim ra koçê dorhema Gimgimî kerdo. Mordem ke na tarix bingeh bigêro, Gestemerde pancsê-seşsê sere ya ke, benî mordemî rê bîya wareyê koç û bargiranîyan. Gestemerde, Xan Avdelan ra tepîya, Cemikan yan kî Ceman rê bîya sitar. Cemikan, êlêde eşîra Lolan ê. Lolan, serê sedsera 17. de, vakûrê Dêrsimî ra koçê dorhema Gimgimî kerdo. Cemikan kî da-hîrisê sere Gestemerde de herdo hîrdar ramito, tede werdo û şimito. Înan ra kî mezelî peyser mendê. Gorê salix û sulixê pîlanê Gestemerde, mezela sipî ya pîle, ê axlerêde Cemikan a. Axleranê Keça, her çiqas ke demê Cemikan de, Gestemerde fênda mezra gurena kî (gomeyên xo tede bîyê), Gestemerde de nîştecabîyena înan, 1840 ra tepîya wa. Alî Axa, teba zav-zêcê xo û hîrêmîna birazayanê xo Kerîmî, Qasimî û Feqî Îbrahîmî, dewa Keça ra koçê Gestemerde kenê, û tede nîşteca benê. Cemikan koçê Lolanê dotî kenê. Alî Axa, êlanê eşîra Lolan ra qeceran, xidan, wusênîynan û mîrskan ra çêyan ano, dewe de nîşteca keno. Alî Axa, bi însanîye, comerdîye û nanê xo nam dano û mîyançe de beno kesêde namedar. Gestemerdijan, a cîranîye û dostîya pî û kalikan bi kewrayîye, misayibîye, wakîye û destebirayîye tayena kerda qewîm. Îna jubînî ser ra dest girewto ra û jubînî rê wayîr vejîye. Gestemerdijî şîn û şahîyanê xo pîya pare kenê û Gestemerda rengîne de, fênda birayan têmîyan de cuyînê. ÇEKO Berlin, 1996 {{bikurmancî|Geştamerd}} 13534 47870 2006-09-18T18:54:57Z 69.174.252.80 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! align="center" style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:100px;">&nbsp;</div> [[Listeya bajarên Kurdistanê|Bajarên Kurdistanê]] || [[Image:Kurdish lands 92 cropped.jpg|80px|Ala Kurdistanê]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[Agirî]] | [[Akrê]] | [[Amed]] | [[Amêdî]] | [[Bane]] | [[Bazîd]] | [[Bedlîs]] | [[Bokan]] | [[Cizîr]] | [[Colemêrg]] | [[Çewlik]] | [[Dêrsîm]] | [[دهۆك]] | [[Dîlok]] | [[Efrîn]] | [[Elezîz]] | [[Erzingan]] | [[Erzirom]] | [[Êlih]] | [[هه‌ولێر]] | [[Kamyaran]] | [[كه‌ركووك]] | [[کرماشان]] | [[Mahabad]] | [[Meletî]] | [[Mereş]] | [[Merdîn]] | [[Merîwan]] | [[Midyad]] | [[Musîl]] | [[Mûş]] | [[Pawe]] | [[Pîranşar]] | [[قامشلی]] | [[Qers]] | [[Riha]] | [[Semsûr]] | [[Serdeşt]] | [[Seqez]] | [[Sêrt]] | [[Sêwas]] | [[سلێمانی]] | [[سنه]] | [[Şirnex]] | [[Şino]] | [[Wan]] | [[Xaneqîn]] | [[Zaxo]] |} </center> [[Kategorî:Bajarê Kurdistanê]] 13535 55406 2006-11-06T16:32:03Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:UNICODETABLE.gif|right|framed|Tabloya kurditgroup]] *Binêre jî: [[Alfabeyên kurdî]] Ji bo nivîsandina soranî bi piranî '''alfabeya kurdî ya erebî''' tê bikaranîn. ==Alfabeya kurdî ya erebî== ێ, ى , ﻭﻭ , ﻭ , ﯙ , ە , هـ , ﻥ , ﻡ , ﻝ, ڵ, ﮒ, ﮎ, ﻕ, ڤ, ﻑ, ﻍ, ﻉ, ﺵ, ﺱ, ﮊ, ﺯ, ڕ, ﺭ, ﺩ, ﺥ, ﺡ, ﭺ, ﺝ, ﺕ, ﭖ, ﺏ, ﺍ , ﺋـ == Xişteya alfabeyê == {| border = 1 align="right" ! Unicode || latinî || erebî |- | || - || ئـ |- | || a || ا |- | || b || ب |- | || p || پ |- | || t || ت |- | || c || ج |- | || ç || چ |- | || (h) || ح |- | || x || خ |- | || d || د |- | || r || ر |- | || (rr) || ڕ |- | || j || ز |- | || z || ژ |- | || s || س |- | || ş || ش |- | || ('/e) || ع |- | || (x) || غ |- | || f || ف |- | || v || ڤ |- | || q || ق |- | U+06a9 || k || ﮎ |- | || g || گ |- | || l || ل |- | || (ll) || ڵ |- | || m || م |- | || n || ن |- | || h || هـ |- | U+06d5 || e || ە |- | || u/w || و |- | || o || ۆ |- | || û || وو |- | U+06cc || î/y || ی |- | || ê || ێ |- |} == Taybetmendiyên di Unicode de == * Şûna ك ("kaf", U+0643), ''ﮎ'' ("keheh", U+06a9) tê bikaranîn. * Wekî tîpa dawî ya "e", ne "h" (he, U+0647), lê "ە" (ae, unicode 06d5) tê bikaranîn. * Tîpa "î" ''ی'' e ("farsi yeh", U+06cc). ==Lînkên derve== * http://www.kurdishacademy.org/english/alphabet/Unicod-Arabic.pdf * [http://modersmal.skolutveckling.se/sydkurdiska/Ferge/index.php?subaction=showfull&id=1118488106&archive=1118499999&start_from=&ucat=&do=archives Fêrgey zimanî kurdî] {{kêm}} [[Kategorî:Alfabe]] [[Kategorî:Zimanê kurdî]] 13536 47889 2006-09-18T20:49:52Z Erdal Ronahi 2 Ji kurditgroup.org Ji kurditgroup.org 13537 47895 2006-09-18T21:02:18Z Erdal Ronahi 2 Alfabeya kurdî çû cihê Alfabeyên kurdî #REDIRECT [[Alfabeyên kurdî]] 13538 47898 2006-09-18T21:05:09Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:ziman]] 13539 47899 2006-09-18T21:05:40Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:ziman]] 13542 62894 2007-01-03T11:28:04Z Cyrus the virus 619 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>ހިވެދި ގުޖޭއްރާ ޔާއްރިހޫމްޖ<br> Komara Maldîvan'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Maldives.svg|140px|Ala Makedonyayê]]<br/><br/><br/>[[Ala Maldîvê|Ala Maldîvê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Coat of arms of Maldives.png|110px|Arma Maldîvan]]<br/>[[Arma Maldîvan]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Gavmii mi ekuverikan matii tibegen kuriime salaam]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationMaldives.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Dvehîî]] û [[Şengalî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Malé]] |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[Demokrasî|demokratîk]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Maumoon Abdul Gayoom]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[26 tîrmeh 1965]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 298 [[Çargoşê kîlomitir|km&sup2;]] |- | '''[[Nifûs]]'''<br/>&nbsp;&ndash; ko ([[2001]])<br/>&nbsp;&ndash; [[Berbilavî]] ||<br/>&nbsp;329 684 <br/>&nbsp;822/km&sup2; |- | '''[[Cejn]]''' || Cejnên ola Îslamê |- | '''[[Dirav]]''' || [[Rufiyaa]] |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]]+5 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .mv |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +960 |} '''Komara Maldîvan''', ( ހިވެދި ގުޖޭއްރާ ޔާއްރިހޫމްޖ ), welatekî [[Asya|Asyaya]] başûr e. Maldîv ji 1196 [[girav|giravan]] pêk tê. Ji van gravan li 203 heban mirov dijîn. [[Wêne:MaldivesMap.png|thumb|left|Nexşeya Maldîvê]] {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} 13543 47908 2006-09-19T08:12:04Z Luqman 401 13544 47911 2006-09-19T08:49:38Z Luqman 401 13545 62895 2007-01-03T11:28:25Z Cyrus the virus 619 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Republic of Mauritius<br> Komara Marîtûsê'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Mauritius.svg|140px|Ala Marîtûsê]]<br/><br/>[[Ala Marîtûsê|Ala Marîtûsê]] || align="center" width="140px" | [[wêne:Coat of arms of Mauritius.png|140px|Arma Marîtûs]]<br/>[[Arma Marîtûs]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Mère Patrie]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationMauritius.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[îngilîzî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Port-Louis]] |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[Demokrasî|demokratîk]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Anerood Jugnauth]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Navin Ramgoolam]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[12 adar 1968]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 1860 [[Çargoşê kîlomitir|km&sup2;]] |- | '''[[Nifûs]]'''<br/>&nbsp;&ndash; ko ([[2002]])<br/>&nbsp;&ndash; [[Berbilavî]] ||<br/>&nbsp;1 189 825 <br/>&nbsp;588/km&sup2; |- | '''[[Roja netewî]]''' || |- | '''[[Dirav]]''' || Roupie marîtûs (MUR) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]]+4 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .mu |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +230 |} == Gelemperî == '''Komara Marîtûsê''', (Republic of Mauritius), welatekî grav e û li [[Okyanûsa Hindê]] ye. Nêzîkî 900km î li rojhilatê [[Madakaskar|Madakaskarê]] û 3.943 km li başûr-rojhilatê [[Hindîstan|Hindîstanê]] ye. Gravên St.Brandon, Rodrigues û Agalega jî grêdayî Marîtûsê ne. [[Wêne:Mp-map.png|thumb|left|Nexşeya Marîtûsê]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> == Herêmên Morîtûsê == {| border="0" |----- | Morîtûs ji 10 herêman pêk tê: # [[Black River District, Mauritius|Black River]] # [[Flacq]] # [[Grand Port]] # [[Moka]] # [[Pamplemousses]] # [[Plaines Wilhems]] # [[Port Louis]] # [[Rivière du Rempart]] # [[Savanne]] | valign="top" | [[Wêne:Mauritius districts numbered.png|thumb|left|Nexşeya herêmên Morîtûsê]] |} {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] 13547 66475 2007-01-25T15:06:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:മെക്സിക്കോ]], [[pms:Méssich]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Estados Unidos Mexicanos <br> Meksîk'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Mexico.svg|140px|Ala Marîtûsê]]<br/><br/>[[Ala Meksîkê|Ala Meksîkê]] || align="center" width="140px" | [[wêne:Coat of arms of Mauritius.png|140px|Arma Meksîkê]]<br/>[[Arma Meksîkê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Himno Nacional Mexicano]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationMexico.png|180px]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Spanî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Meksîko]] |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[Komara Federal]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Vicente Fox]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[16 rezber 1810]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 1 972 550 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/> [[Berbilavî]] ||<br/> 107 449 525 <br/> 54/km² |- | '''[[Roja netewî]]''' || |- | '''[[Dirav]]''' || Roupie marîtûs (MUR) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]]-7, -9 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .mx |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +52 |} == Gelemperî == Meksîk, ''(Estados Unidos Mexicanos)'', welatekî [[Emerîkaya Bakur]] e. Li bakur [[DYE]], li başûr [[Belîze]] û [[Gûatemala]], li rojava Okyanûsa mezin û li rojhilatjî Okyanûsa Atlasê heye. Ciudad de México, Ecatepec de Morelos, Guadalajara, Puebla, Juárez, Tijuana, Nezahualcóyotl, Monterrey û León bajarên herî mezin ên Meksîkê ne.<br/> Ji %60 nifûsa Meksîkê melez in, ji sedî 10 spî û yên di jî xwediyê axa meksîkê ne. [[Wêne:Carte du Mexique.jpg|thumb|left|Nexşeya Meksîkê]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> == Dewletên Federal ên Meksîkê == {| border="0" | Meksîk ji 31 dewletên federal û ji herêmek taybet a federal pêk tê : *1 [[Aguascalientes]] *2 [[Basse-Californie]] *3 [[Basse-Californie a başûr]] *4 [[Campeche]] *5 [[Chiapas]] *6 [[Chihuahua]] *7 [[Coahuila]] *8 [[Colima]] *9 [[Durango]] *10 [[Guanajuato]] *11 [[Guerrero]] | *12 [[Hidalgo (Meksîk)|Hidalgo]] *13 [[Jalisco]] *14 [[Mexico]] *15 [[Michoacán de Ocampo]] *16 [[Morelos]] *17 [[Nayarit]] *18 [[Nuevo León]] *19 [[Oaxaca]] *20 [[Puebla]] *21 [[Querétaro]] *22 [[Quintana Roo]] | *23 [[San Luis Potosí]] *24 [[Sinaloa]] *25 [[Sonora]] *26 [[Tabasco]] *27 [[Tamaulipas]] *28 [[Tlaxcala]] *29 [[Veracruz]] *30 [[Yucatán]] *31 [[Zacatecas]] * [[Mexico]] Herêma federal |} [[Image:Mexico map of regions.png|thumb|left|300px|Nexşeya Dewletên Federal ên Meksîkê]] {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Meksiko]] [[an:Mexico]] [[ar:المكسيك]] [[ast:México]] [[be:Мэксыка]] [[bg:Мексико]] [[bn:মেক্সিকো]] [[br:Mec'hiko]] [[ca:Mèxic]] [[cs:Mexiko]] [[cv:Мексика]] [[cy:México]] [[da:Mexico]] [[de:Mexiko]] [[el:Μεξικό]] [[en:Mexico]] [[eo:Meksiko]] [[es:México]] [[et:Mehhiko]] [[eu:Mexiko]] [[fa:مکزیک]] [[fi:Meksiko]] [[fr:Mexique]] [[frp:Mexique]] [[ga:Meicsiceo]] [[gl:México]] [[gv:Mecsico]] [[haw:Mekiko]] [[he:מקסיקו]] [[hr:Meksiko]] [[ht:Meksik]] [[hu:Mexikó]] [[ia:Mexico]] [[id:Meksiko]] [[ilo:Mexico]] [[io:Mexikia]] [[is:Mexíkó]] [[it:Messico]] [[ja:メキシコ]] [[jbo:mexygu'e]] [[ka:მექსიკა]] [[ko:멕시코]] [[kw:Meksiko]] [[la:Mexicum]] [[lb:Mexiko]] [[li:Mexico]] [[lt:Meksika]] [[lv:Meksika]] [[mk:Мексико]] [[ml:മെക്സിക്കോ]] [[mr:मेक्सिको]] [[ms:Mexico]] [[nah:Mēxihco]] [[nds:Mexiko]] [[nds-nl:Mexico (laand)]] [[nl:Mexico (land)]] [[nn:Mexico]] [[no:Mexico]] [[oc:Mexic]] [[pam:Mexico]] [[pl:Meksyk]] [[pms:Méssich]] [[pt:México]] [[qu:Mishiku]] [[rm:Mexico]] [[ro:Mexic]] [[ru:Мексика]] [[scn:Mèssicu]] [[sh:Meksiko]] [[simple:Mexico]] [[sk:Mexiko]] [[sl:Mehika]] [[sq:Meksika]] [[sr:Мексико]] [[sv:Mexiko]] [[sw:Mexiko]] [[ta:மெக்சிகோ]] [[tg:Мексика]] [[th:ประเทศเม็กซิโก]] [[tl:Mehiko]] [[tr:Meksika]] [[ug:مېكسىكا]] [[uk:Мексика]] [[vec:Mèsico]] [[vi:Mexico]] [[vo:Mäxikän]] [[yi:מעקסיקע]] [[zh:墨西哥]] [[zh-min-nan:Be̍k-se-ko]] [[zh-yue:墨西哥]] 13548 47918 2006-09-19T10:03:14Z Luqman 401 13549 47924 2006-09-19T10:08:48Z Luqman 401 Redirecting to [[Meksîk]] #redirect[[Meksîk]] 13550 47927 2006-09-19T12:16:12Z Luqman 401 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Federated States of Micronesia<br> Dewletên Federal ên Mîkronezyayê'''</big><br/> |- | align="center" width="180px" | [[Wêne:Flag of Micronesia.svg|140px|Ala Mîkronezyayê]]<br/><br/><br/>[[Ala Mîkronezyayê]] || align="center" width="140px" | [[wêne:Fm CoA.jpg|140px|Arma Mîkronezyayê]]<br/>[[Arma Mîkronezyayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Patriots of Micronesia]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationMicronesia.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[îngilîzî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Palikir]] |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[Federal]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Joseph Urusemal]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[3 sermawez 1986]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 702 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/> [[Berbilavî]] ||<br/> 108 143 <br/> 154/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Dolara DYE (USD) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +10, +11 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .fm |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +691 |} == Gelemperî == '''Dewletên Federal ên Mîkronezyayê''', ''(Federated States of Micronesia)'', welatekî [[federal]] ê Asyayê li [[Okyanûsa pasîfîkê]] ye. Mîkronezya ji koma gravan Karolîn (ji xeynî¨Palaosê) pêk tê. Mîkronezya ji çar dewletan pêk tê. <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> == Dewletên Federal ên Mîkronezyayê == [[Wêne:719px-CIA-FSM Micronesia-small.jpg|thumb|left|Dewletên Federal ên Mîkronezyayê]] Mîkronezya ji çar dewletan pêk tê : * [[Chuuk]] * [[Kosrae]] * [[Pohnpei]] * [[Yap]] {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] [[an:Estatos Federatos de Micronesia]] [[bg:Микронезия (държава)]] [[ca:Estats Federats de Micronèsia]] [[cs:Mikronésie]] [[da:Mikronesien]] [[de:Föderierte Staaten von Mikronesien]] [[el:Ομόσπονδες Πολιτείες της Μικρονησίας]] [[en:Federated States of Micronesia]] [[eo:Federacio de Mikronezio]] [[es:Estados Federados de Micronesia]] [[et:Mikroneesia Liiduriigid]] [[fi:Mikronesian liittovaltio]] [[fr:Micronésie]] [[gl:Estados Federados de Micronesia - Federated States of Micronesia]] [[he:מיקרונזיה]] [[hu:Mikronézia (ország)]] [[id:Negara Federasi Mikronesia]] [[io:Mikronezia]] [[is:Míkrónesía (ríki)]] [[it:Stati Federati di Micronesia]] [[ja:ミクロネシア連邦]] [[ko:미크로네시아 연방]] [[kw:Statys Kesunys Mikronesi]] [[lt:Mikronezijos Federacinės Valstijos]] [[lv:Mikronēzija]] [[ms:Micronesia]] [[nds:Mikronesien]] [[nl:Micronesia]] [[nn:Mikronesiaføderasjonen]] [[no:Mikronesiaføderasjonen]] [[oc:Micronesia]] [[pl:Mikronezja (państwo)]] [[pt:Estados Federados da Micronésia]] [[ru:Федеративные Штаты Микронезии]] [[simple:Federated States of Micronesia]] [[sk:Mikronézia (štát)]] [[sl:Zvezne države Mikronezije]] [[sv:Mikronesiens federerade stater]] [[th:สหพันธรัฐไมโครนีเซีย]] [[tl:Federated States of Micronesia]] [[tr:Mikronezya]] [[ug:مىكرونېزىيە]] [[uk:Федеральні Штати Мікронезії]] [[zh:密克罗尼西亚联邦]] [[zh-min-nan:Micronesia Liân-pang-kok]] 13551 53951 2006-10-23T15:17:43Z KureCewlik81 295 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Republica Moldova <br> Komara Moldovayê</big><br/> |- | align="center" width="180px" | [[Wêne:Flag of Moldova.svg|140px|Ala Moldovayê]]<br/><br/><br/>[[Ala Moldovayê]] || align="center" width="140px" | [[wêne:Coat of arms of Moldova.png|140px|Arma Moldovayê]]<br/>[[Arma Moldovayê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Limba noastră]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationMoldova.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[romaniya moldova]], + [[rûsî]], [[ukranî]] û [[gagaouze ]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Chişinău]] |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[Demokrasî]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Vladimir Voronin]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[27 août 1991]] |- | '''[[Rûerd]]''' ||33 843 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/> [[Berbilavî]] ||<br/>4 325 682 <br/> 131/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Leu (MDL) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +2 (havîn +3) |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .md |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +373 |} '''Komara Moldava''', (Republica Moldova bi Romanî), welatekî Ewropa rojhilat e. Ev di navbera [[Romanya]] û [[Ûkrayna|Ûkraynayê]] de ye û ji herêmên; Bessarabi û Transnîstrî pêk tê. {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Dewlet]] 13552 56303 2006-11-13T17:06:46Z Erdal Ronahi 2 Li vir ew gotarin, ê koordînat di gotarê xwe da hene. [[Kategorî:Wîkîpediya]] 13553 47950 2006-09-19T15:33:29Z Webmaster 3 Issa Hassan Issa Hassan 13554 49313 2006-10-06T00:05:07Z KureCewlik81 295 [[Wêne:Issa hassan.jpg|200px|thumb|Issa Hasan bi [[tembûr]]a xwe]] '''Issa Hassan''' li [[25'ê kanûna]] [[1970]]'an de li [[Beyrûd]]ê ji dayik bû. Issa hunermendekî kurd e. Di sala 1982'an de di [[Rêxistina Kurd ên Beyrûdî]] de di Komek folklorê cih girt. Issa 1984'an hat Fransayê û bû endamê koma folklorê ya [[Enstîtuya Kurdî ya Parîsê]] , di wê demê de li [[Fransa]], [[Îtalya]] û li [[Holenda|Holendayê]] geriya. Di sala 1988'an de bû endamê [[Koma Zozan]]. Issa di warê muzîkê de yekemîn ji wan kesan e ku bi awayek hostayî afirandinên bi muzîka kurdî, flamenko û jazz digihîne hev. == Dîskografî == Di sala 1995'an de albûma wî ya yekem bi navê '''Gulînar''' derket û heta 2006'an jî pênc albûmên Issa hatine weşandin. * 2005 - [[La cinquième saison]] * 2001 - [[Art du bouzouk]] * 2000 - [[Tooting Broadway]] * 2000 - [[Ballade kurde à Seville]] * 1995 - [[Gulînar]] ==Lînkên derva== *[http://www.issahassan.com/ Issa] Malpera fermî ya Issa [[Kategorî:Stranbêj|Hassan, Issa]] [[Kategorî:Hunermend|Hassan, Issa]] [[ar:Issa Hassan]] [[de:Issa Hassan]] [[en:Issa Hassan]] [[fr:Issa Hassan]] [[tr:Issa Hassan]] 13555 47954 2006-09-19T16:06:05Z Webmaster 3 La cinquième saison La cinquième saison 13556 47996 2006-09-19T20:17:48Z Erdal Ronahi 2 {{ Albûm | Albûm = La cinquième saison | Wêne = La cinquieme saison.jpg | Hunermend = [[Issa]] | Sal = [[2005]] | Format = [[CD]]| Tomarkirin = Studyo| Cûre = | Dirêjahî = 55,11| Fîrma = Arion | Produksiyon = Arion | Stranên Klîpa = | Nirxandin = | Albûma Wî ya Berê = [[Art du bouzouk (albûm)| Art du bouzouk]]<br>([[2001]])| Albûma Wî Ya Piştre = | }} '''La cinquième saison''' albûmeke [[Issa]] ye. Di sala 2005'an de derket. * 1- [[Ethéré]] * 2- [[La cinquième saison]] * 3- [[Songe ay pays du Causcase]] * 4- [[État d'âme]] * 5- [[La joie de Roushen]] * 6- [[Orient Extrême-Orient]] * 7- [[Le 7, merveille du monde]] * 8- [[Delovan]] * 9- [[Chez L.]] * 10- [[Acquittement]] [[Kategorî:Albûm]] 13558 66532 2007-01-25T22:26:42Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[uk:Категорія:Музичні альбоми]] [[Kategorî:Muzîk]] [[ast:Categoría:Discos]] [[be:Катэгорыя:Альбомы]] [[bg:Категория:Албуми]] [[bs:Kategorija:Albumi]] [[ca:Categoria:Discs]] [[cs:Kategorie:Hudební alba]] [[da:Kategori:Album]] [[de:Kategorie:Album]] [[el:Κατηγορία:Δισκογραφία]] [[en:Category:Albums]] [[eo:Kategorio:Muzikaj albumoj]] [[es:Categoría:Álbumes]] [[et:Kategooria:Albumid]] [[eu:Kategoria:Musika diskoak]] [[fi:Luokka:Albumit]] [[fr:Catégorie:Album de musique]] [[hr:Kategorija:Glazbeni albumi]] [[hu:Kategória:Zenei albumok]] [[id:Kategori:Album musik]] [[it:Categoria:Album discografici]] [[ja:Category:アルバム]] [[ko:분류:음반]] [[lt:Kategorija:Albumai]] [[lv:Kategorija:Mūzikas albumi]] [[nl:Categorie:Muziekalbum]] [[no:Kategori:Musikkalbum]] [[pl:Kategoria:Albumy muzyczne]] [[pt:Categoria:Álbuns]] [[ru:Категория:Музыкальные альбомы]] [[scn:Category:Albums]] [[simple:Category:Albums]] [[sl:Kategorija:Albumi]] [[sq:Category:Albume]] [[sr:Категорија:Музички албуми]] [[sv:Kategori:Musikalbum]] [[tr:Kategori:Müzik albümleri]] [[uk:Категорія:Музичні альбоми]] [[vi:Thể loại:Album nhạc]] [[zh:Category:音樂專輯]] 13559 47962 2006-09-19T16:20:01Z Webmaster 3 Cd çû cihê CD: Kurtênivîs gerek mezin be. #REDIRECT [[CD]] 13560 47969 2006-09-19T17:15:27Z Erdal Ronahi 2 Issa çû cihê Issa Hassan #REDIRECT [[Issa Hassan]] 13561 47971 2006-09-19T17:16:33Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Holanda]] #redirect[[Holanda]] 13562 47976 2006-09-19T17:35:08Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Fîlozof]] #redirect[[fîlozof]] 13563 49745 2006-10-08T17:17:42Z Erdal Ronahi 2 Di ol an felsefeya [[Zerdeşt|Zerdeştê]] de, '''Ehrîman''' dijminê [[Ahura Mazda]] ye. Wek [[Şeyten]] (bed) û [[Xudê]] (rind) wan şer dikin. {{kurt}} [[kategorî:zerdeştî]] 13565 47985 2006-09-19T19:57:47Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Ehrîman]] #redirect[[Ehrîman]] 13566 47987 2006-09-19T19:58:38Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Ahûra Mazda]] #redirect[[Ahûra Mazda]] 13567 47989 2006-09-19T19:59:45Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xwedê]] #redirect[[Xwedê]] 13568 66931 2007-01-28T22:54:44Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[it:Murray Bookchin]], [[no:Murray Bookchin]], [[sr:Мари Букчин]] [[Wêne:Bookchin.jpg|right|Murray Bookchin]] '''Murray Bookchin''' 14ê çile 1921 li [[New York]] çêbû û di 30 ê tirmeha 2006 de li mala xwe ya li [[Burlington]]ê ji krîzeke dil jiyana xwe j idest da. Ew hem nivîskar hem jî Pirbêjekî Anarşist ku li [[Emrîka]] yê pir dihah naskirin û hezkirin bû. Her çiqas ew li Emrîka yê weke Ramanvanekî mezin yê çepgir werê naskirin jî, ew li dinyayê zêde nayê naskirin. Bookchin Damezrênerê ekolojiya civakî ye ; dibistana Ramanê ku cîranên nû têne nav polîtîka û felsefê di navbera mirov û derdorên wî. Ew li New Yorkê çêbû û li wir mezin bû. Weke ku ew bi xwe jî dibêje, bi terpêkink(kîlot)ê xwe yê pedî yê sor, di nav îdêolojiya Marxsîst ya wî wextî de mezin bûye. Di cwantiya xwe de wî berê xwe da Troskîsmê û piştre hêdî, hêdî îlûziyonên xwe yên marxsiste-lenîniste, ji yekrengîya wan û ji giraniya wan terikandin. Wî Marxsizm bi zimanê marxsizma convoncionel rexne kir û ji vê yekê jî zûka hate naskirin. "Boukchin her tim li hemberî Kapîtalismê sekinî û birevebirina herêmî parast. Van ramanên wî bandoreke ber biçav li keskan û li mirovên polîtîka ekolojîst kir. Heta ku em xweşkatiya mirovatiyê û niwazên mirovatiyê tamîr nekin, xwiza û dinya na gihine xweşkatiya xwe." Civakeke ku ji nûve werê ava kirn. Divê mirov ji tiştên herî hesan bikevê nava kûrahiya jiyana xwe ji bona ku karibe ramana birêvebirina xwizayê ji dilê xwe derxe. [[Ocelan]] jî ji bahsa vî nivîskar û fîlozofê hêja dike û wî wek mamosteyê xwe dibîne. == BIBLIOGRAFÎ == *Post-Scarcity Anarchism (1971 and 2004) ISBN 1-904859-06-2. *The Limits of the City (1973) ISBN 0-06-091013-5. *The Spanish Anarchists: The Heroic Years (1977 and 1998) ISBN 1-873176-04-X. *Toward an Ecological Society (1980) ISBN 0-919618-98-7. *The Ecology of Freedom: The Emergence and Dissolution of Hierarchy (1982 and 2005) ISBN 1-904859-26-7. *The Modern Crisis (1986) ISBN 0-86571-083-X. *The Rise of Urbanization and the Decline of Citizenship (1987 and 1992) *The Philosophy of Social Ecology: Essays on Dialectical Naturalism (1990 and 1996) Montreal: Black Rose Books. *To Remember Spain (1994) ISBN 1-873176-87-2 *Re-Enchanting Humanity (1995) ISBN 0-304-32843-X. *The Third Revolution. Popular Movements in the Revolutionary Era (1996-2003) London and New York: Continuum. ISBN 0-304-33594-0. (4 Volumes) *Social Anarchism or Lifestyle Anarchism: An Unbridgeable Chasm (1997) ISBN 1-873176-83-X. *The Politics of Social Ecology: Libertarian Municipalism (1997) Montreal: Black Rose Books. ISBN 1-55164-100-3. *Anarchism, Marxism and the Future of the Left. Interviews and Essays, 1993-1998 (1999) Edinburgh and San Francisco: A.K. Press. ISBN 1-873176-35-X. [[Kategorî:nivîskar|Bookchin]] [[Kategorî:şoreşger|Bookchin]] [[Kategorî:fîlozof|Bookchin]] [[de:Murray Bookchin]] [[el:Μάρεϋ Μπούκτσιν]] [[en:Murray Bookchin]] [[es:Murray Bookchin]] [[fi:Murray Bookchin]] [[fr:Murray Bookchin]] [[it:Murray Bookchin]] [[no:Murray Bookchin]] [[pl:Murray Bookchin]] [[pt:Murray Bookchin]] [[sr:Мари Букчин]] [[sv:Murray Bookchin]] 13569 47998 2006-09-19T20:24:13Z Erdal Ronahi 2 murray bookchin (ji [http://www.marxists.org/glossary/people/b/pics/bookchin-murray.jpg]) {{cc-by-sa-2.0}} murray bookchin (ji [http://www.marxists.org/glossary/people/b/pics/bookchin-murray.jpg]) {{cc-by-sa-2.0}} 13570 59531 2006-12-05T20:54:40Z Erdal Ronahi 2 {| style="clear:both; margin: 0.5em auto; text-align: center; width:80%; background-color:#f8f8f8; border:2px solid #e0e0e0; padding:5px;" |- | [[Image:CC SomeRightsReserved.png|Creative Commons License]]<br />[[Image:Cc-by white.svg|24px|Creative Commons Attribution icon]][[Image:Cc-sa white.svg|24px|Creative Commons Share Alike icon]] | ''[[Media:{{PAGENAME}}|This image]] is licensed under the [[Creative Commons]]<br /> Attribution ShareAlike License v. 2.0:<br />http://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0/'' |}<includeonly>[[Category:Creative Commons Attribution-ShareAlike 2.0 images]]</includeonly> <noinclude>[[Kategorî:Etîketa lîsansê|{{PAGENAME}}]] [[vi:Tiêu bản:Cc-by-sa-2.0]] </noinclude> 13571 64519 2007-01-14T08:44:51Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Namibän]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Republic of Namibia<br> Komara Namîbiya'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Namibia.svg|140px|Ala Namîbiya]]<br/><br/><br/>[[Ala Namîbiya|Ala Namîbiya]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Namibia coa.png|110px|Arma Namîbiya]]<br/>[[Arma Namîbiya]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Namibia, Land of the Brave]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationNamibia.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[ Îngilîzî ]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Windhoek]] |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[Federal]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[ Hifikepunye Pohamba ]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Nahas Angula]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[ 21 adar 1990 ]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 825 418 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2002]])<br/> [[Berbilavî]] ||<br/> 1 820 918 <br/> 2,2 /km² |- | '''[[Cejn]]''' || |- | '''[[Dirav]]''' || Dollarê namîbiya (NAD) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .na |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +264 |} == Gelemperî == '''Komara Namîbiya''', ''(Republic of Namibia)'' dewletek li başûrê [[Efrîqa|Efrîqayê]] ye. Komara Namîbiya, li rojavayê xwe okyanûsa Atlantîk, li bakur [[Angola]], li başûr [[Komara Efrîqaya Başûr]], li rojhilat [[Botswana]] û li Bakur-rojhilatê xwe jî [[Zîmbabwe]] û [[Zambiya]] heye. [[Wêne:Namibie carte.png|thumb|left|Nexşeya Namîbiyayê]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> == Herêmên Namîbiyayê == Ji sala 1992'an de ye, Namîbiya bûye 13 herêm: {| border="0" |- valign="top" |[[Wêne:Namibia Regions numbered.png|thumb|left|Herêmên Namîbiyayê]] | # [[Caprivi]] # [[Erongo]] # [[Hardap]] # [[Karas]] # [[Kavango]] # [[Khomas]] # [[Kunene]] # [[Ohangwena]] # [[Omaheke]] # [[Omusati]] # [[Oshana]] # [[Oshikoto]] # [[Otjozondjupa]] |} {{kurt}} [[Kategorî:dewlet]] [[af:Namibië]] [[am:ናሚቢያ]] [[an:Namibia]] [[ang:Namibia]] [[ar:ناميبيا]] [[ast:Namibia]] [[be:Намібія]] [[bg:Намибия]] [[bs:Namibija]] [[ca:Namíbia]] [[cs:Namibie]] [[cy:Namibia]] [[da:Namibia]] [[de:Namibia]] [[el:Ναμίμπια]] [[en:Namibia]] [[eo:Namibio]] [[es:Namibia]] [[et:Namiibia]] [[eu:Namibia]] [[fa:نامیبیا]] [[fi:Namibia]] [[fr:Namibie]] [[frp:Namibie]] [[gl:Namibia]] [[he:נמיביה]] [[hr:Namibija]] [[hu:Namíbia]] [[hy:Նամիբիա]] [[id:Namibia]] [[ilo:Namibia]] [[io:Namibia]] [[is:Namibía]] [[it:Namibia]] [[ja:ナミビア]] [[ka:ნამიბია]] [[ko:나미비아]] [[ks:नमीबिया]] [[kw:Namibi]] [[la:Namibia]] [[lb:Namibien]] [[ln:Namibia]] [[lt:Namibija]] [[lv:Namībija]] [[mk:Намибија]] [[mr:नामिबिया]] [[ms:Namibia]] [[nds:Namibia]] [[nl:Namibië]] [[nn:Namibia]] [[no:Namibia]] [[oc:Namibia]] [[pam:Namibia]] [[pl:Namibia]] [[pt:Namíbia]] [[ro:Namibia]] [[ru:Намибия]] [[sa:नमीबिया]] [[se:Namibia]] [[sh:Namibija]] [[simple:Namibia]] [[sk:Namíbia]] [[sl:Namibija]] [[sq:Namibia]] [[sr:Намибија]] [[sv:Namibia]] [[sw:Namibia]] [[tg:Намибия]] [[th:ประเทศนามิเบีย]] [[tl:Namibia]] [[tr:Namibya]] [[ug:نامبىيە]] [[uk:Намібія]] [[vi:Namibia]] [[vo:Namibän]] [[zh:纳米比亚]] [[zh-min-nan:Namibia]] 13573 65343 2007-01-19T00:35:56Z SieBot 710 روبوت تعديل: [[fr:Guérilla (tactique)]] '''Gerîla''' hêzên partîzanî yên gelê [[kurd]] in ku Kurdan diparêzin û xebat dikin ji bo azadîya sîyasî, kulturî, netewî, aborî û gelek mafên din ku her neteve heye û gelê Kurd tine. Piraniya gelê Kurd li Gerila û hebuna wan pir hez dikin. Li Kurdistanê, wekî gerîla zêdetir hêzên [[PKK]] ([[ARGK]], [[HPG]]) tên binavkirin. Hêzên PDK û YNK wekî [[pêşmerge]] tên binavkirin. {{kêm}} [[Kategorî:şer]] [[bg:Партизани]] [[ca:Guerrilla]] [[cs:Partyzánská válka]] [[da:Guerilla]] [[de:Guerilla]] [[el:Ανταρτοπόλεμος]] [[en:Guerrilla warfare]] [[eo:Gerilo]] [[es:Guerra de guerrillas]] [[eu:Gerrilla]] [[fa:چریک]] [[fi:Sissisota]] [[fr:Guérilla (tactique)]] [[he:גרילה]] [[id:Gerilya]] [[it:Guerriglia]] [[ja:ゲリラ]] [[ms:Gerila]] [[nl:Guerrilla]] [[nn:Gerilja]] [[no:Geriljakrig]] [[pl:Partyzantka]] [[pt:Guerrilha]] [[ru:Партизанская война]] [[simple:Guerrilla warfare]] [[sv:Gerillakrigföring]] [[tr:Gerilla]] [[zh:游击战]] 13577 48042 2006-09-20T21:05:43Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Bill Gates]] #redirect[[Bill Gates]] 13578 48043 2006-09-20T21:06:04Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Komputer]] #redirect[[Komputer]] 13582 48076 2006-09-21T16:35:09Z Luqman 401 Redirecting to [[Sokrates]] #redirect[[sokrates]] 13583 48091 2006-09-21T19:02:10Z Erdal Ronahi 2 '''Basil Nikitin''' (1885-1960) [[sîyasetvan]], [[etnolog]], [[kurdnas]] û rojhilatnasê navdarê Urûs ([[Rûs]]) e. Heyamekê qonsûlê [[Rûsîya|Rûsîyayê]] li [[Urmîyê]] bû. Gelek kitêb, lêkolîn û nivîsar li ser [[Kurd|Kurdan]] belavkirine. Kitêba wî ya herî binavûdeng "Kurd û Kurdistan" e. Nivîsên wî pir in ji têbînî û ramanên kûr ko nîşa didin ew gelek şehrezayê ziman û çanda Kurdan bûye. [[Kategorî:Kurdolog|Nitikin, Basil]] [[Kategorî:Etnolog|Nitikin, Basil]] [[Kategorî:Siyasetmedar|Nitikin, Basil]] 13584 66332 2007-01-24T16:34:02Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:व्लाडिमिर लेनिन]] تعديل: [[is:Vladímír Lenín]], [[sh:Vladimir Iljič Uljanov Lenjin]] [[Wêne:Lenin.WWI.JPG|thumb|Vlademîr Îlyîç Ûlyanov Lenîn]] '''Vlademîr Îlyîç Ûlyanov''' (Влади́мир Ильи́ч Улья́нов), Lenîn (Ле́нин « zilamê Lenayê »), (1870 - 1924), mirovek şoreşger û siyayasetmedarê [[Rûsya|Rûsyayê]] ye. Avaker û serokê partiya [[Bolşevîk]], dilê şoreşa cotmehê, û derhênerê [[YKSS]]'yê ye. Cara yekemîn zanistiya azadiya çînan a [[Marksîzm]]ê bi Lenîn û Bolşevîkan biserdikeve. Lenîn di zanîna Marksîzmê de hin guherandine pêk tîne. Bo mînak ew wekî sazûmanî [[dîktatoriya proletaryayê]] dibîne û ji bo wê biserbixe têdikoşe. Lenîn bi dibistanên marksîzmê yên din re dikeve nîqaşan û roj bi roj alîgirên riya wî zêdedibin. Lenîn di rêxistinbûnê de jî guhertinan dike. Ew bi navê [[navendparêziya demokratîk]] modeleke nû avadike û ev model dibe bingeha pirraniya partiyên [[komûnîst]] û [[sosyalîst]]. Lenîn bi navê NEP (Ekonomî polîtîkaya nû) programeke berfireh bo damezrandina deweleta nû a sosyalîst amade dike. Mixabin tenduristiya wî dest nade. Lenîn di 30'ê gelawêjê 1918'î de bi granî tê brîndarkirin. Bi 3 derbên kujer jiyana wî heya mirinê dikeve xetereyê. Lenîn di saxiya xwe de bingehê azadiya gelên li împaratoriya Rûsya datîne. Mezin an piçûk ji hemî gel an hindikayiyan re serxwebûnê avadike. Di dema Lenîn de bi navê [[Kurdistana Sor]] otonomiyek ji bo Kurdan jî tê damezrandin. Lenîn wesiye dike ku Stalîn û Troçkî divê hin taybetiyên xwe biguherînin an bi vî awayî ew dê ji bo paşerojê xetereyan bînin. [[Wêne:Red square kremlin.jpg|thumb|right|Ziyaretgeha Lenîn li Meydana Sor]] Piştî mirina Lenîn, wasiyetên wî tên jibîrkirin heya bigire tên windakirin. Stalîn hemî desthilatdariyê dixe destê xwe. Stalîn bi navê sosyalîzmê poltîkayên tûj û bixwîn dimeşîne. [[Troçkî]] dide kuştin. Otonomiya Kurdistana Sor li ser daxwaza Komara [[Tirkiyê]] û [[Îran]]ê ji holê radike. Azadiya ku Kurdan li Mehabadê bidestdixin bo xatirê şahên Îranê difiroşe. Herwekî li ruyê cîhanê hemî partî û komên çepgîr bi xwe ve dide girêdan. Ên ku viya napejirînin difiroşe yan li dijî wan têdikoşe. Serhildanên Kurdan mehkûm dike alîkariya dagirkerên Kurdistanê Tirkiyê, Îran û welatên Ereban dike. Baweriya ku Lenîn afirandibû, bi destê Stalîn û polîtîkayên YKSS´ê roj bi roj ditemire û di dawiya salên 80´î de jî ji holê radibe. {{kurt}} [[Kategorî:siyasetmedar]] [[af:Vladimir Lenin]] [[ar:فلاديمير لينين]] [[ast:Lenin]] [[az:Vladimir İliç Lenin]] [[bat-smg:Vladimirs Lenins]] [[be:Уладзімір Ленін]] [[bg:Владимир Ленин]] [[bs:Lenjin]] [[ca:Lenin]] [[cs:Vladimir Iljič Lenin]] [[cy:Vladimir Lenin]] [[da:Vladimir Lenin]] [[de:Lenin]] [[el:Βλαντιμίρ Λένιν]] [[eml:Lenin]] [[en:Vladimir Lenin]] [[eo:Lenin]] [[es:Lenin]] [[et:Vladimir Lenin]] [[eu:Vladimir Lenin]] [[fa:ولادیمیر لنین]] [[fi:Vladimir Lenin]] [[fr:Lénine]] [[fy:Vladimir Lenin]] [[ga:Vlaidímír Léinín]] [[gd:Vladimir Lenin]] [[gl:Vladimir Lenin]] [[he:ולדימיר איליץ' לנין]] [[hi:व्लाडिमिर लेनिन]] [[hr:Vladimir Iljič Uljanov Lenjin]] [[hu:Vlagyimir Iljics Lenin]] [[id:Lenin]] [[io:Vladimir Lenin]] [[is:Vladímír Lenín]] [[it:Lenin]] [[ja:ウラジーミル・レーニン]] [[jbo:vlydimir.lenin]] [[jv:Lenin]] [[ka:ლენინი]] [[ko:블라디미르 레닌]] [[la:Vladimirus Lenin]] [[lt:Leninas]] [[lv:Ļeņins]] [[mk:Владимир Илич Ленин]] [[mr:लेनिन]] [[ms:Vladimir I. Lenin]] [[nl:Vladimir Lenin]] [[nn:Vladimir Lenin]] [[no:Lenin]] [[nrm:Léninne]] [[os:Ленин]] [[pl:Włodzimierz Lenin]] [[pt:Lenin]] [[ro:Vladimir Ilici Lenin]] [[ru:Ленин, Владимир Ильич]] [[scn:Vladimir Lenin]] [[sco:Vladimir Lenin]] [[sh:Vladimir Iljič Uljanov Lenjin]] [[simple:Vladimir Lenin]] [[sk:Vladimir Iľjič Lenin]] [[sl:Vladimir Iljič Uljanov]] [[sr:Владимир Лењин]] [[st:Vladimir Lenin]] [[sv:Vladimir Lenin]] [[ta:விளாடிமிர் லெனின்]] [[tg:Владимир Ленин]] [[th:วลาดิมีร์ เลนิน]] [[tl:Vladimir Lenin]] [[tr:Vladimir İlyiç Lenin]] [[tt:Vladimir İlyiç Lenin]] [[uk:Ленін Володимир Ілліч]] [[vi:Vladimir Ilyich Lenin]] [[zh:列宁]] 13585 48075 2006-09-21T16:33:13Z Luqman 401 Lenin çû cihê Lenîn: rastnivîs #REDIRECT [[Lenîn]] 13586 48079 2006-09-21T16:40:31Z Luqman 401 13588 66538 2007-01-26T00:59:19Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: da, de, es, fa, sv '''Elif Şafak''' li sala 1971ê li [[Strasbûrg]]a [[Fransa|Fransayê]] hatîye dinyayê. Nivîskareka bi koka xwe ji [[Tirkîyê]] e ko bi [[Inglîzî]], [[Tirkî]] û [[Frensî]] dinivîsit. Daybabên wê [[dîplomat|dîplomatên]] dewleta tirkan li Fransayê bûn. Piştî daybabên wê ji veh cida bûn, ew bi dayîka xwe ra li Fransayê ma. Dema sinêleyî (nûcuwanî) a xwe li welatên mîna [[Spanya|Spanyayê]] û [[Ordonê]] derbazkirin. Piştra vegerîya Tirkîyê û xwendina xwe di warê pêvendîyên navneteweyî li [[Zanîngeha Teknîkî a Rojhilata Navîn]] li [[Ankara|Ankarayê]] dawî kir. Xwedîya bawernameya [[Mastera Zanistan]] di ware Lêkolînên Jinan û Guhnêlê e. Navnîşanê têza mastera wê '''Jiberhevhilweşandina Jinînîyê li goreyî Têgehiştinên Dewranî yên [[Derwêşî]] a Nekevneşopî di [[Îslam|Îslamê]] da''' bû. Wê [[Diktora]] a xwe li pişka Zanistên Sîyasî her li heman Zanîngehê wergirt. Li sala xwendinê ya 2003-2004ê, Şefek zanistvaneka serdanker li [[Zanîngeha Mişîganê]] li Emrîkayê bû. Ev zanistvana [[civakzanist|civakzanistî]] niha li Pişka Xwîndinên Rojhilata Nêzîka [[Zanîngeha Arîzonayê]] [[Seydaya Arîkar (Assistant Professor]] e. Destpêka karê Elîfê di edebyatê da çîrokek bi navê '''Kem Gozlere Anadolu''' li sala 1994ê bû. Romana wê ya pêşîn, '''Pinhan''' (Sofî) li sala 1998ê xelatê "[[Mewlana|Mewlanaî]] wergirt, ko ji baştirîn karên edebî yên Îrfani ra dihêt dan. Xwendayên nivîsînên wê bi romana '''Şehrin Aynalari''' (Neynikên Bajêrî) gelek zêde bûn. EV roman bû sedema hindê ko li sala 2000ê xelatê "Yekîtîya Nivîskarên Tirkîyê" werbigirit. Elîfê berî jîyê 30 salîyê hemî xelatên edebîyên giringên Tirkîyê wergirtin û digel [[Orhan Pamuk|Orhan Pamukî]]gehişt kopîtka edebyata hevçerxa Tirkîyê. Elîfê du roman bi Inglîzî jî nivîsîne. Ji ber amajekirina bi [[Tuxmkujî (cînosayd) a Ermenîyan]] di romana xwe ya Inglîzî a duyê da, '''The Bastard of Istanbul''' (Bijjîyê Stenbolê), li 27ê Xêveya (Hizîrana) 2006ê, li goreyê [[Benda 301ê ji Qanûna Cînayî a Tirkan]] Elîf li Tirkîyê bi tawana "Brîndarkirina Tirkîtîyê" hat tawanbarkirin. Li goreyê wê dozgerîyê, reng e Elîf sê salan bihêt zîndanîkirin. Paçvekerê (wergêrê) romanê bo ser zimanê Tirkî û weşanxane ya wê jî bi heman tawanê hatine tawanbarkirin. Li sala 2005ê, li heyama sefereka belavkirina kitêbekê li [[Berlîn|Berlîna]] paytextê [[Elmanya|Elmanyayê]] Elîf bi rojnamevanê Tirk [[Eyûb Can]] ra zewicî. Li roja [[15ê Îlûna 2006ê]] kîja (keça) wan, Şehrezad Zelka hat ser dinyayê. http://www.elifsafak.us/ [[Kategorî:Nivîskar|Şafak, Elif]] [[da:Elif Şafak]] [[de:Elif Shafak]] [[en:Elif Şafak]] [[es:Elif Shafak]] [[fa:الیف شفق]] [[id:Elif Şafak]] [[sv:Elif Şafak]] [[tr:Elif Şafak]] 13589 48088 2006-09-21T18:15:16Z Luqman 401 wêne ê min e. Qet pirsgirêk dernakeve :) wêne ê min e. Qet pirsgirêk dernakeve :) 13590 48092 2006-09-21T19:03:08Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Urmiye]] #redirect[[Urmiye]] 13591 48093 2006-09-21T19:03:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Rûsya]] #redirect[[Rûsya]] 13593 63138 2007-01-05T00:01:24Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ar, bs, ca, cu, de, roa-rup تعديل: nl '''Selanik''', an Thessaloniki, Thessalonica (bi [[Yewnanî]] ''Θεσσαλονίκη'', bi [[Tirkî]] Selânik), bajêrê mezin yê duyê û paytextê devera [[Makedonya]] ya [[Yewnan|Yewnanê]] e. Ji Selanikê ra dibêjin 'symprotevousa' anko ''tevpaytext'', ji ber dîroka dirêja wê û giringî ya stratejik û aborî ye wê. Bi awayekê gelek fermîtir ji Selanikê ra dibêjin ''Paytextê Karûbarên Kultûrî''. Selanikê 13 [[şehredarî]] hene, û li goreyê [[serjimêr|serjimêra]] 2001'ê, hijmara akincîyên wê 809,457 kes in. Selnik bajêrekê bibizav û jîntijî yê Yewnanê û yek ji [[pêvendgeh (hub)]]ên [[rojhilata Ewrûpayê]] e. Du zanîngeh li vî bajêrî hene û hijmareka mezin ji akincîyên bajêrî xwîndinkarên zanîngehan in. Gelek kar û şûnwarên nijyarvanî (arkitekt) a [[Bîzantî]] û [[Osmanî]] yên dîrokî li vî bajêrî hene. Mistefa Kemal [[Ataturk]] li Selanikê hat ser dinyayê. ==Dîrok== ===Çaxê Yewnanî anko Helênî=== Li sala 315'ê berî bûna Îsayî, bi destê [[Kasander|Kasanderê]] şayê [[Makedon|Makedonê]] li ser cihê bajêrê kevnê [[Terma|Termayê]] û gundên derdora wê hat avakirin. Wî navê bajêrî ji ber navê jina xwe (Tesalonik a kîja [[Eskenderê Makedonî]]) kir Selanik. Eskenderê Mezin jî navê kîja (keça) xwe ji ber serkevtina xwe bi ser gelê [[Tesalînî]] hilbijart bû. Ev bajêr gelek zû mezin bû û mîna hemî bajêrên dî yên Makedonî yên wî çaxî perlenana xwe û nîv-xwe-serîyek hebû. ===Çaxê Romanî=== Piştî herifyana Emperatorîya Makedonê li sala 168'ê berî bûna Îsayî, Selanik kevt bin destê [[Komara Romê]]. ===Çaxê Bîzantî=== Dema [[Emperatorîya Romê]] dabêşî du parên rojavayî û rojhilatî bû, Selanik kevt bin destê [[Emperatorîya Romê a Rojhilatî]] anko [[Bîzans|Bîzansê]]. ===Çaxê Osmanîyan=== Dema Emperatorîya Bîzansê nikarebû Selanikê ji êrîşên Osmanîyan biparêzit, bajêr firot [[Vênîzîyan]]. Venîzî jî li beranberî Osmanîyan şkestin û Selanik piştî 3 rojên dorgirtinê li [[29'ê Adara 1430'ê]] kevt bin dstê [[Sultan Muradê Duyê]]. ===Çaxê Nû=== Li roja [[26'ê Çirîya Pêşîna sala 1912'ê]], piştî [[şerê Balkanê yê Yekê]] ji destê Osmanîyan rizgar bû û gehişt Yewnanê. [[Kategorî:Bajar]] [[ar:سالونيك]] [[bg:Солун]] [[bs:Solun]] [[ca:Tessalònica]] [[cs:Soluň]] [[cu:Селунь]] [[de:Thessaloniki]] [[el:Θεσσαλονίκη]] [[en:Thessaloniki]] [[es:Salónica (ciudad)]] [[et:Thessaloníki]] [[fi:Thessaloniki]] [[fr:Thessalonique]] [[he:סלוניקי]] [[hr:Solun]] [[id:Thessaloniki]] [[it:Salonicco]] [[ja:テッサロニキ]] [[la:Thessalonica]] [[lt:Salonikai]] [[lv:Saloniki]] [[mk:Солун]] [[nds:Thessaloniki]] [[nl:Thessaloniki (stad)]] [[no:Thessaloniki]] [[pl:Saloniki]] [[pt:Salónica]] [[ro:Salonic]] [[roa-rup:Sãrunã]] [[ru:Салоники]] [[scn:Saluniccu]] [[simple:Thessaloniki]] [[sk:Solún]] [[sr:Солун]] [[sv:Thessaloníki]] [[tl:Lungsod ng Thessaloníki]] [[tr:Selanik]] [[uk:Салоніки]] [[zh:塞萨洛尼基]] 13594 66887 2007-01-28T10:24:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mk:Луј Пастер]], [[oc:Louis Pasteur]] '''Lûyî Pastur''' (fr:''Louis Pasteur'') (27'ê Befirbara Pêşîn 1822ê- 28'ê Îlona 1895'ê) yek ji mezintirîn [[mîkrobzan]] û [[kîmyazan|kîmyazanên]] dîrokê e. Ew ji bo hindê binavûdeng e ko rêyek ji bo tirş-nebûna şîr û şerabê vedît. Rêya wî vedîtî heta niha jî bi [[pasturandin (pasturîzasyon)|pasturandinê (pasturîzasyonê)]] dihêt niyasîn. Ceribandinên wî [[bîrdoza hûrjîneweran ya nesaxîyan (germ theory of diseases)]] selimand (isbat kir). Wî [[vaksîn|vaksîna]] pêşîn ji bo nesaxîya [[harî|harîyê]] vedît. Ew û [[Robert Kox]] hîmdanerên [[bektirîzanist|bektirîzanistî]] in. ==Destpêka Jîyanê== Ew li [[Dol|Dola]] devera [[Jura]] ya [[Fransa|Fransayê]] hat dinyayê û li bajêrê Arbowayê mezin bû. Babê wî Jan (Jean) kevne leşkirekê [[şerên Napilyonî]] bû. [[Kategorî:Zanyar|Pasteur, Louis]] [[af:Louis Pasteur]] [[ar:لويس باستور]] [[bg:Луи Пастьор]] [[bn:লুই পাস্তুর]] [[bs:Louis Pasteur]] [[ca:Louis Pasteur]] [[cs:Louis Pasteur]] [[da:Louis Pasteur]] [[de:Louis Pasteur]] [[en:Louis Pasteur]] [[eo:Louis Pasteur]] [[es:Louis Pasteur]] [[eu:Louis Pasteur]] [[fa:لویی پاستور]] [[fi:Louis Pasteur]] [[fr:Louis Pasteur]] [[gl:Louis Pasteur]] [[he:לואי פסטר]] [[hr:Louis Pasteur]] [[hu:Louis Pasteur]] [[id:Louis Pasteur]] [[io:Louis Pasteur]] [[it:Louis Pasteur]] [[ja:ルイ・パスツール]] [[ko:루이 파스퇴르]] [[lb:Louis Pasteur]] [[mk:Луј Пастер]] [[nl:Louis Pasteur]] [[no:Louis Pasteur]] [[oc:Louis Pasteur]] [[pl:Ludwik Pasteur]] [[pt:Louis Pasteur]] [[qu:Louis Pasteur]] [[ro:Louis Pasteur]] [[ru:Пастер, Луи]] [[simple:Louis Pasteur]] [[sk:Louis Pasteur]] [[sl:Louis Pasteur]] [[sr:Луј Пастер]] [[sv:Louis Pasteur]] [[th:หลุยส์ ปาสเตอร์]] [[tr:Louis Pasteur]] [[ur:لوئی پاسچر]] [[vi:Louis Pasteur]] [[zh:路易·巴斯德]] 13595 48111 2006-09-22T07:19:58Z Benyadem 433 Elîf Şefek çû cihê Elif Şafak: Rast, raste #REDIRECT [[Elif Şafak]] 13596 67139 2007-01-30T13:02:30Z Behnam 717 add en: and fa: links [[Image:Ahmed_Shamlou.jpg|right|Ehmedê Şamlû]] '''Ehmedê Şamlû''' (12'ê Befirbara Pêşîn 1925'ê- 24'ê Tîrmeha 2000'ê) hozanvan, nivîskar, ferhengnivîs û rojnamevanê Îranî. Bêguman Yek ji mezintirîn hozanvanên nû yên [[Îran|Îranê]] e. Li destpêka hozanvanîya xwe gelek di bin bandora [[Nîma Yûşîc|Nîma Yûşîcî]] da bû. Hozanên Şamlûyî bi naveroka xwe ve gelek ramandar, kûr û aloz û li alîyê xeyalê ve sade in. Piranîya wîneyên xeyalî yên ko ew bi kar diînit ji hostayên kevneşopîyên hozana [[Farisî]] mîna [[Hafizê Şîrazî]] dihên wergirtin ko ji bo xwendayên Farisî-axêv berniyas in. Ji bo şengist û bandora karê xwe mînak û wîneyên jîyana rojane gelek bikar diînit. Ew rêxweşkerê [[Hozana Spî]] anko serbesta Farisî bû û [[wezn û kêşa Erûzî]] hema bi awayekê gelek berfireh havêt. Kêş di hozana wî da bi awayê yekparçeyîyeka deqê (tekstê) bi hevra û deng û mûsîqaya peyvan pêk dihêt. Şamlûyî gelek tişt ji [[Elmanî]] û [[Frensî]] paçvekirine ser Farisîyê û gelek ji karên wî jî jibo ser wan zimanan hatine paçvekirin. Wî gelek roman paçvkirine Farisîyê ko hemî ji mînakên herî bilin yên nivîsîna Farisî ya hevçerx in. Karekê wî yê herî mezin ferhengeka 60 cildî ya bîr û bawerên gelêrî bi navê ''Kitêba Kolanê'' (bi Farisî ''Kêtabê Kûçê'') e. Karên wî yên di warên cidcida yên mîna rojnamevanîyê, filmnamenivîsîyê û şanonamenivîsîyê jî ji hozanîn wî kêmtir nîne. ==Jînenîgar== ===destpêka Jîyanê=== Babê wî efserekê Arteşê Îranê bû. Ji ber vê çendê, zarotî û snêleyî (nûcuwanî) ya xwe li gelek bajêrên mîna [[Xaş]], [[Zahidan]] û [[Meşhed|Meşhedê]] derbaz kirin. Li sala 1941'ê, hêşta xwîndina xwe ya dibistana bilind dawî nekir bû ko [[Bîrcend]] di şûn da hêla û hat [[Tehran|Tehranê]]. Wî dil tê hebû ko li Tehranê biçit Teknîkomê û zimanê Elmanî fêrbibit. Li sala 1945'ê jî li [[Urmîyê]] jibo cara dawîn bizavkir xwîndina xwe dawî bikit lê bisernekevt. Şamlû li salên [[Şerê Cîhanîyê Duyê]], dema hevalbendan Îran dagîrkiribû, bi tawana alîgirî ya [[Elmanîan]] ket zîndana Arteşê [[Berîtanya|Berîtanyayê]]. Reng e ev bizavên wî yên sîyasî û zîndanîbnên wî ji sedemê dawînekirina xwîndina wî bû bin. ===Zewicîn=== Ew sê caran zewicî. Cara pêşîn li sala 1947'ê zewicî û ji wê zewicînê 4 pisên (kurên, lawên) wî hene. Wê zewicînê gelek dewam nekir. Zewicîna wî ya duyê li sala 1957'ê bû ko ew jî li sala 1963'ê dawî bû. Zewicîna wî bi jina wî ya sêyê li sala 1964'ê bi Aydayê ra serkevtî bû û heta mirina wî dewam kir. Aydayê bandoreka gelek mezin li ser Şamlûyî hebû û rengvedana vê bandorê hebûna navê wê li hijmareka mezin ji hozanên wî e. ===Navsalî=== Ji ber dijîtîkirina sîyasetên hukmeta Îranê li dema [[Mehmed Reza Şayê Pehlevî]] da, ew ji alîyê dezgehên fermîyên Îranê nedihat hezkirin. Li dawîyê, li sala 1977'ê, neçar ma ko jibo heyameka kurt ji Îranê birevit. Ew heyamekê li [[Prînston|Prinstona]] [[Nîyo Cersî|Nîyo Cersîyê]] li [[Welatên Yekgirtî yên Emrîkayê]] ma û piştra, li sala 1979'ê çû Berîtanyayê. Bervajî piranîya xebatkarên sîyasî yên wî çaxî, piştî serkevtina [[Şoreşa Îslamî ya Îranê]] vegerîya Îranê û heta mirina xwe li wêderê ma. Li salên destpêkê piştî şoreşê kovarek bi navê ''Kitêba Heynîyê'' (bi Farisî ''Kêtabê Com'ê'') diweşand. Ew kovar ji alîyê [[Komara Îslamî ya Îranê]] ve hat berbend kirin. Li jîyê 74 salîyê û piştî berxwedaneka dirêj li beranberî nesaxîyeka domdirêj, Ehmedê Şamlû li Gundê [[Ferdîs|Ferdîsê]] li bajêrê [[Kerec|Kerecê]] li nêzîkî Tehranê cû ber dilovanîya Xudê. ===Bandora Wî=== Şamlû ji mezintirîn hozanvanên nû yên Îranê e. Ew yek ji damezrînerên [[Navenda Nivîskarên Iranê]] e. Piranîya hozanvanên gencên Îranê xwe li bin bandora wî dibînin. Hinêra wî ya mezin bikaranîna peyv û hevok û derbirînên gelek kêra ji zimanê xelkî bû. Rêbaza wî ya nivîsînê, di hozanê da û di pexşanê da, di edebyata nû ya Îranê da rêbazeka bêbevil û bêhevrik e. ==Karên Wî== ===Hozan=== *'''Ahengên Jibîrkirî''', 1948. *'''Asin û Hest''', 1954. *'''Hewayê Taze''', 1958. *'''Baxê Neynikan''', 1961. *'''Ayda di Neynikê da''', 1965. *'''Ayda, Dar, Xencer û Bîrhatin''', 1966. *'''Qeqnûs di Baranêda''', 1967. *'''Zêmarên Axê''', 1970. *'''Bişkivtina di Mijî da''', 1971. *'''Îbrahîm di Agirî da''', 1973. *'''Xencer li ser Sînîyê''', 1977. *'''Çîroka Kîjên Dapîr Deryayê''', 1978. *'''Stranên Biçûk ên Xerîbîyê''', ? *'''Mediheyên bê beranber''', ? *'''Li Derazînkê''', ? *'''Hedîsa bêqerarî ya Mahanê''', ? ===Paçve (Wergêran)=== '''Keviz (jeng)''', nivîsîna Hêrbêrt Lopûrîyê. (Roman) '''Pêxwas''', Nivîsîna Zaharya Stanko. (Roman) '''Mirin kesb û karê min e''', nivîsîna Rober Mêril. (Roman) '''Dona Aram''', Nivîsîna Mîxayîl Şiloxov. (Roman) '''Mîrê Biçûk''', nivîsîna Antowan Dosnet Êgzopêrî. (Romana Zaroan) '''Dest bi Dest''', Nivîsîna Vîktor Albayî '''Pisên (kurên) mêrê ko dilê wî ji berî bû''', nivîsîna Morîyo Kayî '''Bihêle Biaxivim''', nivîsîna Domîtîla Çonkara û Moîma Wîêrz. '''Berzex''', nivîsîna Jan Rûwêrzî '''Çîrokên Bavoy''', nivîsîna Arskîn Kaldwêl. '''Zewicîna Xwînê''', Nivîsîna Fêdrîko Lorkayî. ===Ferheng=== heta niha nêzîkî 6 cildan ji Kitêba 60 cildî ya wî bi navê ''Kitêba Kolanê'' hatine çapkirin. [[Kategorî:Nivîskarên îranî]] [[Kategorî:rojnamevan]] [[Kategorî:kes]] [[en:Ahmad Shamlou]] [[fa:احمد شاملو]] 13597 56246 2006-11-13T16:21:37Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 213.31.43.219 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi {{neensîklopedîk}} ==genc u kurdistan u ayendeke nediyar== dirkeftina genc u qotabiyên di nav civake meda bi şiveke berçav kartekirina xo heye li ser jimara nivêsera û jimara pertok û çapemeniyên tene bêlav kirin. zor kêm dibine ko gencek yan xoind karek roj nameke ya govarêke ……htd dixoinit wate êvê yariyek ya bi astê revşen bîrî u hizru têgihên civakî bi gişti u yên texa gencan bi şêweke taybet tête kirin u êve ramana wê Çendê didetin ku êv civake bi hemi têx u çinen xo we li xalêka dêst nîşan kirî rawistîynê u neşê li dîf pêngavên zaniest u pêşkêftê biçin.rawistiyan de bite egerê peida kirineka wekhêvîyekê anko dê hawkeşê bêru vaji bît, dako li astekê wêk hev rawistît, belê ev jî zivirîn bu paş vê u parçekirina civaki bu du parka parka yêkê:ewên xodan astekê bilindê rewşen birîyê.bêşê duê ewên xodaN astekê nizim u nezan u eger xandinê bizanin jî di çar cove wî tiştîye ewê li kolije u xandingehê xandî anko xandina bu rometî. Evê ye yek ji eşên hemu millet u civak ji ber dinalin nemaze civake kurdistane ku evru pitir ji her civakek ditir pêdviyatî bi xandinê u wergirtina zaniê heye. eger dizorin bu wê êş u diyarda li def gencên kurdistanê. kesatîya gencê kurd pêdvî bi hindek pirinsîbaye ko li ser bihête avakirin, ew jî ji erku karên deik u bab u mamosta u hukometê yê ji bu wê ekê delivê nedite gencan bê kar u sergerdan li dif hez u xasten dilê xo biçit beriv armanceka nediyar. Ditina gencî bu xandingêh u kolijê wesa hizir dikit demê beriv berokên xandine diçit mineteke li êke dikitin u wî çi mifa di wê xandinê da nine her wekî kesekê palê li ser şolê kesekê.deme werze xandinê bi domahik dihêt hiç amade nine qelemekê di gel xo raket çi bigehite hinde ko pertokek ya govareka dereki bixoinit. Piranîya gencên kurd dêste harikariyê bu destvê înana keresten pêdvî deste harikarîye bu bab u bira direj dilin.livere xandin u gehiştina aste bilinde zanstî rewşn bîrî ji aemancên wî yên serekî nabin ya xoyaye mirov di soriştê xoda ye madîye u madei ji hemi tiştek din pitir bandola xo li ser mirovî heye. Nebuna dadperweriya civaki di nav ek ek endamen pêk inerên civalê kurdistanê bist u çend sala ya xandi demê derçone hiç cihek nine lê bihete damezirandin bele eger miriv hebin dibav dam u dezgehen hukomete de hete damezirandin .yan dibinit ku li demê tete damezirandi li ber destê kesekî kar dikitin ko hiç bawername nine. U de nava kesatiya xoda de toşî şikestinekê dibit .ew jik bu we çendê dizivirit ko sistemê tikinqratîyete serwer nine u mafe gencî tête xarin u peşîl kirin, u hemî hevi u omêdin wi beravê da çon u şîyanen xo ragirtinê li def nîne u debejit bext li gel min nîne wekî rojname yan govare dibinit berperen domahîke de vekit u li dî hezê xo liser burca digerhit , da bizanit bexte wî çewaye li vê heftîyê da. Bi rasti temenê gencatî demeke zore hestyar u nazike nexasme gencê qotabî li amadeî u pedvî piştevanî kirinê ye ji layê endamen xezane ve.ev piştivaniye jik li def xezanen kurdistanê ve keme, heta xandingehê xilas diketin bab nizanît ka kor u kiçên wîyên genc çewa dixoîin we li vî haletî genc xo bitinê u bê piştevan di sengerê berhingariyê da dibinit , we gelek caran toşî şikestina u naomedîyên ho dibît ko ji xandinê dîr bexît. Qeirana sîyasî u nebuna pişt rastîya akincî bunê lidef gencî, u nebuna bawerîyê bi doza xo u berdewam xo bikesekê biyanî li qelem didet beramber keşa welatî xo u çavên wî li rekê yê dema delive bu hilkevit sinorên welatî de şeqinit berev evropa.jiber vê çendê ev gence neşêt faktereke dahêner bit di nav civake kurdistanê. Nebuna hesta berpirsatîye beramber xezanê u civakî her gencek dicehê xo da pedvîye hest bi berpirsatîye biketin beramber kurdistanê u ber babên dahatî de bi xirabi vî çerxi helsengînîn conk u li qonaxa rawistîyane dainê ,genc ew kese ko berevaniyê ji miletê xo diketin bireka xandinê u dahenanê ….htd.mileti peşve dibetin bele eger genc yê nivistî bit deçewa bit. Babetê evîndariyê dinav bera gencan eke ji giringtirîn arişen berhingarî me ,dive qonaxê da nexasme piştî derkeftina mobil u interenetê ko bi rasti wê teknolojiya peşkeftî şîyaye ta radekê xizmeta babetê evindarî buketin u xortir u neziktir le biketin liser hisaba xandina pertoka u govara. Li domahîye ya xoyaye ko hukomet Kurdistanê xo livan arişeyan nakite xodan , bele pedviye li dahtîye nezik çareseriya babetî bihete kirin u van genca li ser sinoran kontorol biketin u wana bi hebuna welateke wekî kurdistanê şad biketin u pekve beriv azadiye u parastina mafe mirov u cegir kirina dimokrasiyete bixebitin.''' 13598 61621 2006-12-25T02:54:48Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[su:Ibnu Sina]] [[Wêne:Avicenna.jpg|thumb|Îbn-î Sîna]] '''Îbni Sîna''' (lat.: ''Avicenna'', 980-1037), fîlozofekî navdar di beşên, [[felsefe]], [[Matemetîk]], [[Astronomî]], [[Fîzîk]], [[Kîmya]], [[bijîşkî]] û mûzîkê de xebatên girîng kirine. Wî hewl daye ku felsefeya [[Aristoteles]] di çerçoveya misilmantiyê de şîrove bike. '''Ebu Eli el-Hiseyin ibn Abdullah ibn Hasan ibn Ali İbn Sina''', Di tirmiha 980 de li [[Afşena]] gundekî Herîsa, li herêma [[Xorosan|Xorosanê]] hatiyê dinê û li 21 hezîranê sala 1037 de li Hamedanê çûye ser dilovaniya xwe. Bavê wî ji bajarê Belhê bû ye û di dema Keyetiya [[Nûh Mansûr]] çûye Bûharayê. Îbnî sîna, pêşî ji bavê xwe û şûnde jî ji zanistên navdar, Natîlî û Îsmail dersên, mantiq, matematîk û astrologiyê girtine. di 7 saliya xwe de, wî pirtûka Misilmantiyê ya pêroz ji ber kiriye. Ew demekê di beşa bijîjkiyêde li ser sedemên belavbûna naxweşiyan xwebitî û li ser tedawiya wan sekinî. Li rojava bi navê '''Avicenne''' (Avîsen) tê naskirin. [[Kategorî:Fîlozof]] [[ar:ابن سينا]] [[az:İbn Sina]] [[bg:Авицена]] [[bn:ইবন সিনা]] [[bs:Ibn Sina]] [[ca:Avicena]] [[cs:Avicenna]] [[da:Avicenna]] [[de:Avicenna]] [[el:Αβικέννας]] [[en:Avicenna]] [[eo:Aviceno]] [[es:Avicena]] [[fa:ابن سینا]] [[fi:Avicenna]] [[fr:Avicenne]] [[gl:Avicena]] [[he:אבן סינא]] [[hr:Ibn Sina]] [[hu:Avicenna]] [[id:Ibnu Sina]] [[it:Avicenna]] [[ja:イブン＝スィーナー]] [[la:Avicenna]] [[ms:Abu Ali Al-Hussain Ibn Abdallah Ibn Sina]] [[nl:Avicenna]] [[no:Avicenna]] [[pl:Awicenna]] [[pt:Avicena]] [[ru:Авиценна]] [[sk:Ibn Síná]] [[su:Ibnu Sina]] [[sv:Avicenna]] [[tg:Абуали Сино]] [[tr:İbn-i Sina]] [[uk:Авіценна]] [[zh:阿维森纳]] 13599 48129 2006-09-22T10:02:54Z Kêzê 570 Îbnî Sîna çû cihê Îbn-î Sîna #REDIRECT [[Îbn-î Sîna]] 13600 66654 2007-01-26T15:58:37Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sv:Diogenes från Apollonia]] == Gelemperî == '''Diyojen''', '''Diyojenê Apolonî''', kurê Apolotemîs, li Apolonî, koloniya Milezî (derya reş) hatê dinê. Lê dîroka bûn û mirina wî ne diyar e. Ew ji aliyê [[Aneksîmenes]] (Diyojen Layers) ve hatiye perwerde kirin. Wî fîlozofên xwezayê mîna [[sofîst|sofîstan]] didîtin. Ew carcaran wek [[Ateîst]] jî dihat dîtin. == Berhemên wî: == Gelek berhemên wî hene : *''Ji xwezayê '' *''Li dijî Fîlozofên xwezayê'' *''Meteorolojî'' *''Ji xwezaya "mirov"'' {{Kurt}} [[Kategorî:fîlozof]] [[cs:Díogenés z Apollónie]] [[de:Diogenes von Apollonia]] [[en:Diogenes Apolloniates]] [[fi:Diogenes Apollonialainen]] [[fr:Diogène d'Apollonie]] [[he:דיוגנס מאפולוניה]] [[hu:Apollóniai Diogenész]] [[it:Diogene di Apollonia]] [[nl:Diogenes van Apollonia]] [[pl:Diogenes z Apollonii]] [[pt:Diógenes de Apolônia]] [[ro:Diogenes din Apollonia]] [[ru:Диоген Аполлонийский]] [[sk:Diogenes z Apollónie]] [[sr:Диоген из Аполоније]] [[sv:Diogenes från Apollonia]] 13602 48157 2006-09-22T14:17:56Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Immanuel Kant]] #redirect[[Immanuel Kant]] 13603 48148 2006-09-22T14:06:54Z Rojo 597 Hemik çû cihê Hemûgê: navê rastî #REDIRECT [[Hemûgê]] 13604 48150 2006-09-22T14:08:15Z Rojo 597 Kevirêhinguv çû cihê Kevirêhingiv: navê rastî #REDIRECT [[Kevirêhingiv]] 13605 48154 2006-09-22T14:16:44Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Fîlozof]] #redirect[[Fîlozof]] 13606 48162 2006-09-22T14:25:50Z Erdal Ronahi 2 '''Deşta Kopê''', deştek fireh e, [[Mûrad (çem)|çemê Mûradê]] di navda dihêrike. Herî zede [[pincara şekir]] û [[titûn]] li ser vê deşte te ajotin. [[Kategorî:deşt]] [[Kategorî:Kop]] 13607 48160 2006-09-22T14:24:30Z Erdal Ronahi 2 Gotara serekî: [[Kop]] [[Kategorî:Mûş]] 13608 48164 2006-09-22T14:31:10Z Erdal Ronahi 2 <div class="plainlinks" style="font-size:small; width: 80%; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 0 auto;"> ''Ev gotar ne gotareke ensîklopedîk e. Ji kerema xwe ne wekî şîrove an quncik binivîse, lê mijarê gotarê bêalî rave bike.'' ''Guftugo ser vê pirsgirêkê di [{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=edit}} rûpela guftûgoya vê rûpelê] de binivîse.'' </div> [[Kategorî:Gotarên ku ne ensîklopedîk in]] <noinclude>[[Kategorî:Şablon]]</noinclude> 13610 48169 2006-09-22T15:35:18Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Murray Bookchin]] #redirect[[Murray Bookchin]] 13612 48177 2006-09-22T17:41:39Z Erdal Ronahi 2 '''Sanî''' an jî '''çirke''' yekê [[Wext|wextê]] ye. Kurtenavê sanîyê '''s''' ye. <p> Sanîyek (çirkeyek) *<math>\frac {1}{60} </math> [[deqe]] ne. *<math>\frac {1}{3.600} </math> [[saet|saetin]]. *<math>\frac {1}{86.400} </math> [[Roj|rojin]]. ==Lînk== {{wîkîferheng|sanî}} [[Kategorî:Yeke]] [[Kategorî:demjimêr]] 13613 48175 2006-09-22T17:40:05Z Bangin 450 nuh Çend manên '''S''' (ya '''s''') hene. * Herfê '''S''', seke [[S (herf)]] * Kurtenavê sanîyê, seke [[sanî]]. * Kurtenavê rêkê di [[fîzîk]] da, seke [[Rêk]]. * Kurtenavê [[Kukurd|kukurdê]] di [[kîmya]] da. {{cudakirin}} [[Kategorî:Kurtenav]] 13614 56300 2006-11-13T17:05:00Z Erdal Ronahi 2 Li vir gotar li ser demjimêre hene. [[Kategorî:Dem]] 13615 48183 2006-09-22T17:51:13Z Bangin 450 '''Deqe''' yekê [[Wext|wextê]] ye. Kurtenavê deqê '''min''' ye. <p> Deqek *60 [[sanî]] ne. *<math>\frac {1}{60} </math> [[saet|saetin]]. *<math>\frac {1}{1.440} </math> [[Roj|rojin]]. ==Lînk== {{wîkîferheng|deqe}} [[Kategorî:Yeke]] [[Kategorî:Demjimêr]] 13616 48181 2006-09-22T17:45:26Z Bangin 450 '''min''' kurtenavê [[Deqe|deqê]] ye. [[Kategorî:Kurtenav]] [[Kategorî:Yeke]] 13617 61526 2006-12-23T22:06:13Z Az1568 689 Reverted edits by [[Special:Contributions/80.48.86.201|80.48.86.201]] ([[User_talk:80.48.86.201|Talk]]); changed back to last version by [[User:Bangin|Bangin]] '''Saet''' yekê [[Wext|wextê]] ye. Kurtenavê saetê '''h''' ye. <p> Saetek * 3.600 [[sanî]] ne. * 60 [[deqe]] ne. *<math>\frac {1}{24} </math> [[Roj|rojin]]. ==Lînk== {{wîkîferheng|saet}} [[Kategorî:Yeke]] [[Kategorî:demjimêr]] 13618 48188 2006-09-22T17:54:49Z Bangin 450 Saet çû cihê Saet (yeke): Saetên din jî hene. #REDIRECT [[Saet (yeke)]] 13620 66885 2007-01-28T09:46:44Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[simple:Newton]] '''Newton''' yekê [[hêz|hêzê]] ye. Kurtenavê xwe '''N''' ye. Ew nîşandide, çiqas hêz pêwîste, ji bo mera tiştekî bi giranbûnê [[kîlogram|kîlogramekê]] di [[sanî|sanîyekê]] da bigihîne [[lez|lezê]] <math>1 \frac {m}{s}</math>. Ew bi navî [[Isaac Newton]] hate navkirin. <p> Newtonek <math>\mathrm{1\, N = 1\, \frac{kg\cdot m}{s^2}}</math> ye. [[Kategorî:Yeke]] [[Kategorî:Hêz]] [[ar:نيوتن (وحدة)]] [[bg:Нютон]] [[br:Newton]] [[bs:Njutn]] [[ca:Newton (unitat)]] [[cs:Newton]] [[da:Newton (enhed)]] [[de:Newton (Einheit)]] [[en:Newton]] [[eo:Neŭtono (unuo)]] [[es:Newton (unidad)]] [[et:Njuuton]] [[eu:Newton (unitatea)]] [[fi:Newton]] [[fr:Newton (unité)]] [[gl:Newton (unidade)]] [[he:ניוטון (מידה)]] [[hr:Newton]] [[hu:Newton (mértékegység)]] [[id:Newton]] [[is:Njúton]] [[it:Newton]] [[ja:ニュートン]] [[ko:뉴턴]] [[lt:Niutonas]] [[lv:Ņūtons]] [[mk:Њутн]] [[ms:Newton]] [[new:न्युटन]] [[nl:Newton (eenheid)]] [[nn:Eininga newton]] [[no:Newton (enhet)]] [[pl:Niuton]] [[pt:Newton]] [[ru:Ньютон (единица измерения)]] [[sco:Newton]] [[sh:Njutn]] [[simple:Newton]] [[sk:Newton (jednotka)]] [[sl:Newton]] [[sr:Њутн (јединица)]] [[sv:Newton (enhet)]] [[ta:நியூட்டன்]] [[th:นิวตัน]] [[tr:Newton (birim)]] [[uk:Ньютон]] [[vi:Newton]] [[zh:牛頓 (單位)]] [[zh-min-nan:Newton]] 13623 63398 2007-01-06T21:33:20Z Bangin 450 Guherandina 81.10.39.199 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Thijs!bot {| width="40%" border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; " |- style="background-color:#ffdead;" ! colspan="2" | Şeklê wê |- style="background-color:#ffffff;" | colspan="2" align="center" | [[Image:Retinol.png|250px]] |- style="background-color:#ffdead;" ! colspan="2" | Bi tevayî |- | Nav || Rêtînol |- | Navên din || Vîtamîn A |- | [[Direfş]] || C₂₀H₃₀O |- style="background-color:#ffdead;" ! colspan="2" | Sincî |- | [[Mol]] || 286,46 <math> \frac {g}{mol}</math> |- | [[Tîrbûn]] || |- | Rewşa di germiya odê de || hişk |- | [[Xala helyanê]] || 62–64 [[Grad Selzîyus|°C]] |- | [[Xala kelînê]] || 137–138 °C |- style="background-color:#FFDEAD;" ! colspan="2" | Nîşanên xeterê |- | colspan="2" align="center" | [[Wêne:Hazard X.svg|50px]] |} '''Rêtînol''' şiklê xwerekî yê [[Vîtamîn|vîtamîna]] A'ê e. Vîtamîneka zer e ko di çevrî da dibihujit. Vîtamîna A [[antîoksîdan|antîoksîdanek]] e ji bo şîyîna (mezinbûna) hestîa û jibo bînahîyê (dîtinê) pir girig e. Pêkhateka [[kîmya|kîmyayî]] ji malbatekê bi navê [[Rêtînoyîd|Rêtînoyîdan]] e. Rêtînol bi awayê pêşkeriste (precursor) dihêt xwarin: xwerekên ji lawiran (heywanan), mîna şîr û hêlikan (hêkan), [[esêtêr]] ên Rêtînîl têda hene; lê jêderên gîyayî, mîna gêzer û isfenajê, pêşvîtamîna A [[Karotênoyîd (carotenoids)]] têda hene. Avbihujî ya (haydrolîza) esêtêrên rêtînîlê rêtînol jê peyda dibit, lê avbihujî ya pêşvîtamîna A Karotênoyîdan [[rêtînal]] jê peyda dibit. Navê dî yê rêtînalê aldehayda rêtînê (retinaldehyde) e. Rêtînal dikarit bi awayekê demkurt digel Haydrojênê terkîb bibit da rêtînolê çêbikit an jî bi awayekê herûherî û bêveger (irreversible) oksîde bibit û tirşê rêtînoyîk (retinoic acid) çêbikit. ==Vedîtin== Li sala 1913'ê, [[Elmer MekKolum|Elmer MekKolumî]], [[jînkîmyazan|jînkîmyazanekê]] [[Zanîngeha Wîskansînê]], û hevkarê wî [[Margirêt Deyvîs|Margirêt Dêyvîsê]] xwerekmakeka (nûtrîyenteka) çevrîbihuj (anko di çevrî da dibihujit) di nav nîvişkî û rûnê masîyê da vedît. Ev karê wan misûgerkirina berhizirandina [[Tamis Ozborn (Thomas Osborne)]]î bû ko li sala 1913'ê berbînîya keristeyekê wiha di nav nîvişkî da kiribû. Vîtamîna A jibo caran pêşîn bi awayekê destkirî li sala 1947'ê hat çêkirin. ==Nijara Kîmyayî û Erk== Li goreyê hilkevtina (konîfyorasyona) ''trans'' an ''cis'' a çar [[bendên duanî]] ên zincîra [[polîyen|polîyenê]], gelek [[îzomer|îzomerên]] endazeyî ên rêtînolê, rêtînalê û tirşê rêtînoyîk hene. Îzomerên ''cis'' bêtebat (unstable) in û bi sanahî dibin îzomerên hemî-''trans''. Bi her awayî, hindek îzomerên ''cis'' bi awayê xweriskî jî peyda dibin û xwedî erkên nemazeyî in. Ji bo mînak, îzomera 11-cis-rêtînal [[kiromofor (Chromophore)]] a [[rodopsîn|rodopsînê]], [[molêkyol|molêkyola]] [[fotoreseptor]] a [[movikdran (vertebrate)]] ne. Rodopsîn ji 11-cis-rêtînal a ko bi awayê kovalans li [[bingehê Şîf (Schiff Base)]] bi [[protîn|protîna]] [[opsîn|opsînê]] (opsîna lûleyî anko şîn an opsînên kulavkî (Kon=Cone) ên sor an gesik) ve bend dibit. Pêvajoya dîtinê îzomerandineka 11-''cis''an bo hemî-''trans''an e ko bi ruhnahîyê destpêdikit ko dibit sedema pêkhatin û çelengbûna (aktîvbûna) molêkyola fotoreseptor. Yek ji zûtirîn nîşanên kêmasî a vîtamîna A'yê şsvkorî û kêmbûna bînahîyê e. [[Corc Wald|Corc Waldî]] (George Wald) li sala 1967'ê [[xelata Nobêlê ji bo jînewerzanistî an piziçkîyê]] ji bo karkirina li ser [[rengpint|rengpintên (pîgmentên)]] şebekeya çavî wergirt. Karên wî têgehiştina mirovî li rolê vîtamîna A'ê di bînahîyê da zêde kir. Gelek erkên vîtamîna A'yê ko negirêdayî bînahîyê in bi tirşê rêtînoyîk dihên tenzîmkirin ko bi çelengandina (aktivasyona) [[wergirên tirşê rêtînoyîk]] ên navxaneyî (interselûlar) diyarbûna cînan (genes) kontrol dikit. Erkên nebînahîyane yen vîtamîna A'ê jibo erkên bergirîyê (îmyonolocîk), zaûzêye, werara (developmenta) movikên (vertebrates) vernîkî (embryo) giring e. Ev erk bi zêdebûna beratafî (susceptibility) a jibo hewdanan (infeksyonan), kêmbûna şîyînbûnê (growth) û şaşîyên afirandinê di nûzayan da li dema kêmbîna vîtamîna A'ê eşkira dibit. Rêtînol di merhemên pîstî da jibo dermankirin zipkên cuwanan (akne) jî dihêt bikaranîn. Coreyekê tirşê rêtînoyîk, [[hemî-''trans''rêtînoyîk Asîd]] jibo çareserkirina kîmyayî ya [[Lûkîmya a promayelosîtîk a tîj (Acute Promyelocytic Leukemia]]ê, coreyekê [[Lûkîmyay a mayelogenîk a tîj (Acute Myelogenous Leukemia)]]ê dihêt bikaranîn. Sedema vê ew e ko xaneyên şêrpenceyî yên vî coreyê şêrpenceyê bersiva antagonîstên wergirên tirşê rêtînoyîk baş diidn. ===Bînahî=== Vîtamîna A jibo çêkirina rodopsînê, rengpinta bînahîyê, ko li cihên tarî pêdvî ye bikar dihêt. ji ber vê yekê xwarina zadên ko vîtamîna A têda hene şevkorîyê baş dikit. ===Xaneyên Dapoşînk (epithelium)=== Vîtamîna A jibo karkirina dirist a [[xaneyên dapoşînk]] pêdvî e. Li dema nebûna vîtamîna A'ê, xaneyên ko gilîyê (mucus) derdidin dibin xaneyên ko keratînê derdidin. Ev jî dibit sedem hişkîyê (xerosis). ===Sazandina (Çêkirina) Glîkoprotînan (şekirprotînan)=== Jibo sazandina [[şekirprotîn|şekirprotînan]] vîtamîna A gelek pêdvî e. Eger Vîtamîna A nebit, ji ber nehatin sazandina wan reng e kulk li ser çavqoçikê (qerniye, cornea) ê peyda bibin. ===Dozena (sîstema) Bergirîyê=== Erkê dozena bergirî a laşî gelek hewcedar a vîtamîna A'ê e. Rêtînol di pir [[gîya]] û [[fêkî]] yên wekî [[pirteqal]], [[gêzer]] û [[silk|Silkê]] da heye. Di tiştên xwezayî da jî Rêtînol heye. Ew di [[masî|masîyan]], [[kezeb|kezeban]], [[zerik|zerikê hêkan]] û tiştên ji [[şîr]] da wek [[mast]] û [[penêr]] heye. ==Bandor== Rêtînol ji [[sîstêmê rîçalan]] ra rinde. Ew alîkarîyê çêkirnê [[xûn|xûnê]] dike. Rêtînol pir ji [[çerm|çermî]] [[mirov|mirovan]] ra rinde. Ew ji [[çav|çavan]] ra pêwîste. Eger Rêtînol hindik be di canî [[mirov]] da, mera nikane rind bi [[hêvar|hêvarê]] bibîne. Rêtînol ji [[hestî|hestîyên]] [[mirov|mirovan]] ra jî girînge, çunkî ew ji bo mezinbûnê pêwîste. ==Pêwîstî== Mirovên mezin her roj pêwîste 0,8 [[mîlîgram|mg]] - 1 [[mîlîgram|mg]] Rêtînol bixun. [[Kategorî:Kîmya]] [[Kategorî:Vîtamîn]] [[Kategorî:Xeterî]] [[ar:فيتامين أي]] [[bs:Vitamin A]] [[ca:Retinol]] [[cs:Vitamín A]] [[de:Retinol]] [[en:Retinol]] [[eo:Vitamino A]] [[es:Vitamina A]] [[et:A-vitamiin]] [[fa:ویتامین آ]] [[fi:A-vitamiini]] [[fr:Vitamine A]] [[he:ויטמין A]] [[hr:Vitamin A]] [[id:Retinol]] [[is:A-vítamín]] [[it:Retinolo]] [[ja:ビタミンA]] [[jbo:abumoi mivytcuxu'i]] [[ko:바이타민 A]] [[lb:Retinol]] [[lt:Vitaminas A]] [[ml:ജീവകം എ]] [[nl:Retinol]] [[pl:Witamina A]] [[pt:Vitamina A]] [[ro:Retinol]] [[ru:Витамин A]] [[sh:Vitamin A]] [[sk:Retinol]] [[sl:Vitamin A]] [[sq:Vitamina A]] [[sv:Retinol]] [[tr:A vitamini]] [[uk:Вітамін A]] [[zh:视黄醇]] 13624 56290 2006-11-13T17:01:05Z Erdal Ronahi 2 Li wir her gotar li ser [[vîtamîn|vîtamînan]] hene. [[Kategorî:Made]] 13625 48213 2006-09-22T20:08:07Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Rêtînol]] #redirect[[Rêtînol]] 13626 48218 2006-09-23T00:00:15Z Erdal Ronahi 2 Soreklî, Şahîn Bekir çû cihê Şahîn Bekir Soreklî #REDIRECT [[Şahîn Bekir Soreklî]] 13628 48222 2006-09-23T00:03:17Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Şahîn Bekir Soreklî]] #redirect[[Şahîn Bekir Soreklî]] 13629 48228 2006-09-23T08:34:27Z Bangin 450 nuh Pir manên '''B''' (ya '''b''') hene. *Herfê '''B''', seke [[B (herf)]]. *Di kîmya da '''B''' kurtenavê [[Bor|Borê]] ye. {{cudakirin}} [[Kategorî:Kurtenav]] 13630 48229 2006-09-23T08:43:13Z Bangin 450 Pir manên '''D''' (ya '''d''') hene. *Herfê '''D''', seke [[D (Herf)]]. *Di [[fîzîk]] da '''d''' kurtenavê rojê ye, seke [[Roj]]. *Di [[kîmya]] da '''D''' kurtenavê [[Deyûtêrîyûm]] ye. *Di [[kîmya]] da '''D''' kurtenavê [[Vîtamîn D]] ye jî. *Di [[hejmarên romî]] '''D''' kurtenavê 500 e. {{cudakirin}} [[Kategorî:Kurtenav]] 13631 48230 2006-09-23T08:51:45Z Bangin 450 Pir manên '''E''' (ya '''e''') hene. *Herfê '''E''', seke [[E (herf)]]. *Di [[fîzîk]] da '''E''' kurtenavê [[şîyan|şîyanê]] ye. *Di [[kîmya]] da '''E''' kurtenavê [[Vîtamîn E]] ye. *Di [[nîşanên xeterê]] di [[kîmya]] da '''E''' kurtenaveke. Ew dibêje, tiştek kane biteqe. {{cudakirin}} [[kategorî:Kurtenav]] 13632 48240 2006-09-23T09:34:00Z KurdoChali 500 Pir mana ên '''F'''ê (an '''f'''ê) hene. *Herfa '''F''', binihêre [[F (herf)]]. *Di [[kîmya|kîmyayê]] da '''F''' kurtnavê [[Fluor|Fluorê]] e. *Di [[fîzîk|fîzîkê]] da '''F''' kurtnavê [[hêz|hêzê]] e. *Di [[fîzîk|fîzîkê]] da '''°F''' kurtnavê [[Grad Fahrenheit|Grad Fahrenheitê]] e. {{cudakirin}} [[kategorî:Kurtenav]] 13633 48233 2006-09-23T09:01:06Z Bangin 450 Pir manên '''I''' (ya '''i''') hene. *Herfê '''I''', seke [[I (herf)]]. *Di [[kîmya]] da '''I''' kurtenavê [[Îyod]] ye. *Di [[fîzîk]] da '''I''' kurtenavê [[hêzê kehreba]] ye. *Di [[hejmarên romî]] da '''I''' kurtenavê [[yek|yeke (1)]]. {{cudakirin}} [[kategorî:Kurtenav]] 13634 48234 2006-09-23T09:04:43Z Bangin 450 Pir manên '''J''' (ya '''J''') hene. *Herfê '''J''', seke [[J (herf)]]. *Berê di [[kîmya]] da '''J''' kurtenavê [[Îyod]] bû, îro kurtenavê xwe [[I]] ye. *Di [[fîzîk]] da '''J''' kurtenavê [[Cûl|Cûle]]. {{cudakirin}} [[kategorî:Kurtenav]] 13635 48611 2006-09-28T17:38:15Z Bangin 450 lînk Gelek wateyên '''L'''yê (ya '''L''') hene. *Tîpa '''L''', seke [[L (herf)]]. *Di [[fizîk|fizîkê]] de '''l''' kurtenavê [[dirêjbûn|dirêjbûnê]] ye. *Di [[fizîk|fizîkê]] de '''l''' kurtenavê pîvana [[litre|litrê]] ye jî. *Di [[biyolojî]] de '''L.''' kurtenaveke ku navê [[Carl Nilsson Linnaeus]] destnîşan dike. *Li gor [[hejmarên romî]] '''L''' nîşana hejmara 50'î ye. {{cudakirin}} [[kategorî:Kurtenav]] 13636 48334 2006-09-24T15:09:13Z Bangin 450 '''Litir''' yekê [[hindir|hindirê]] ye. Kurtenavê litirê '''l''' e.<p> Litrek *1.000.000 [[mîkrolitir|mîkrolitirin]]. *1.000 [[mîlîlitir|mîlîlitirin]]. *1 [[hindirê dêsimitir|hindirê dêsimitire]]. *<math>\frac{1}{1000}</math> [[kîlolitir|kîlolitirin]]. [[Kategorî:Hindir]] [[Kategorî:Yeke]] 13637 48237 2006-09-23T09:26:57Z Bangin 450 Li vir pir gotar li ser hindirê ([[matematîk]]) hene. [[kategorî:Matematîk]] 13638 48242 2006-09-23T09:37:48Z Bangin 450 '''Kîlolitir''' yekê [[hindir|hindirê]] ye. Kurtenavê kîlolitirê '''kl''' e.<p> Kîlolitrek *1.000.000.000 [[mîkrolitir|mîkrolitirin]]. *1.000.000 [[mîlîlitir|mîlîlitirin]]. *1.000 [[litir|litirin]]. *1 [[hindirê mitir|hindirê mitire]]. [[Kategorî:Hindir]] [[Kategorî:Yeke]] 13639 48244 2006-09-23T09:40:50Z Bangin 450 nuh '''Mîlîlitir''' yekê [[hindir|hindirê]] ye. Kurtenavê mîlîlitirê '''ml''' e.<p> Mîlîlitrek *1.000 [[mîkrolitir|mîkrolitirin]]. *1 [[hindirê sentîmitir|hindirê sentîmitire]]. *<math>\frac{1}{1.000}</math> [[litir|litirin]]. *<math>\frac{1}{1.000.000}</math> [[kîlolitir|kîlolitin]]. [[Kategorî:Hindir]] [[Kategorî:Yeke]] 13640 48246 2006-09-23T09:43:46Z Bangin 450 nuh '''Mîkrolitir''' yekê [[hindir|hindirê]] ye. Kurtenavê mîkrolitirê '''µl''' e.<p> Mîkrolitirek *1 [[hindirê mîlîmitir|hindirê mîlîmitire]]. *<math>\frac{1}{1.000}</math> [[mîlîlitir|mîlîlitirin]]. *<math>\frac{1}{1.000.000}</math> [[litir|litirin]]. *<math>\frac{1}{1.000.000.000}</math> [[kîlolitir|kîlolitin]]. [[Kategorî:Hindir]] [[Kategorî:Yeke]] 13641 48247 2006-09-23T09:44:40Z Bangin 450 '''µl''' kurtenavê [[mîkrolitir|mîkrolitire]]. [[Kategorî:Kurtenav]] [[Kategorî:Yeke]] 13642 48249 2006-09-23T09:46:59Z Bangin 450 [[Du]] manên '''ml''' hene. * Di [[Lîsteya kodên ISO yên dewletan]] '''ml''' ê [[Malî]] ye. * '''ml''' yekê [[hindir|hindirê]] ye. Ew kurtenavê [[mîlîlitir|mîlîlitire]]. {{cudakirin}} [[Kategorî:Kurtenav]] 13643 48251 2006-09-23T09:48:21Z Bangin 450 '''kl''' kurtenavê [[kîlolitir|kîlolitire]]. [[Kategorî:Kurtenav]] [[Kategorî:Yeke]] 13644 48252 2006-09-23T10:01:32Z Bangin 450 nuh [[Image:Metre-cube-beton-p1040192.jpg|thumb|Ev kevira hindirê mitirekî ye.]] '''Hindirê mitir''' ya '''m³''' dibêjin, çiqas di tiştekî da ye. <p> Hindirê mitirek *1.000.000.000 [[hindirê mîlîmitir|hindirê mîlîmitirin]]. *1.000.000 [[hindirê sentîmitir|hindirê sentîmitir]]. *1.000 [[hindirê dêsimitir|hindirê dêsimitirin]]. [[Kategorî:Hindir]] [[Kategorî:Yeke]] 13645 48254 2006-09-23T10:04:31Z Bangin 450 nuh '''Hindirê mîlîmitir''' ya '''mm³''' dibêjin, çiqas di tiştekî da ye.<p> Hindirê mîlîmitirek *<math>\frac{1}{1.000}</math> [[hindirê sentîmitir|hindirê sentîmitir]]. *<math>\frac{1}{1.000.000}</math> [[hindirê dêsimitir|hindirê dêsimitirin]]. *<math>\frac{1}{1.000.000.000}</math> [[hindirê mitir|hindirê mitirin]]. [[Kategorî:Hindir]] [[Kategorî:Yeke]] 13646 48256 2006-09-23T10:06:03Z Bangin 450 nuh '''Hindirê sentîmitir''' ya '''cm³''' dibêjin, çiqas di tiştekî da ye.<p> Hindirê sentîmitirek *1.000 [[hindirê mîlîmitir|hindirê mîlîmitirin]]. *<math>\frac{1}{1.000}</math> [[hindirê dêsimitir|hindirê dêsimitirin]]. *<math>\frac{1}{1.000.000}</math> [[hindirê mitir|hindirê mitirin]]. [[Kategorî:Hindir]] [[Kategorî:Yeke]] 13647 48335 2006-09-24T15:09:46Z Bangin 450 '''Hindirê dêsimitir''' ya '''dm³''' dibêjin, çiqas di tiştekî da ye.<p> Hindirê dêsimitirek *1.000.000 [[hindirê mîlîmitir|hindirê mîlîmitirin]]. *1.000 [[hindirê sentîmitir|hindirê sentîmitir]]. *<math>\frac{1}{1.000}</math> [[hindirê mitir|hindirê mitirin]]. [[Kategorî:Hindir]] [[Kategorî:Yeke]] 13648 48259 2006-09-23T10:09:29Z Bangin 450 '''m³''' kurtenavê [[Hindirê mitir|hindirê mitirê]] ye. [[Kategorî:Kurtenav]] [[Kategorî:Yeke]] 13649 48260 2006-09-23T10:12:20Z Bangin 450 '''mm³''' kurtenavê [[Hindirê mîlîmitir|hindirê mîlîmitirê]] ye. [[Kategorî:Kurtenav]] [[Kategorî:Yeke]] 13650 48261 2006-09-23T10:12:37Z Bangin 450 '''cm³''' kurtenavê [[Hindirê sentîmitir|hindirê sentîmitirê]] ye. [[Kategorî:Kurtenav]] [[Kategorî:Yeke]] 13651 48263 2006-09-23T10:13:38Z Bangin 450 '''dm³''' kurtenavê [[Hindirê dêsimitir|hindirê dêsimitirê]] ye. [[Kategorî:Kurtenav]] [[Kategorî:Yeke]] 13654 52082 2006-10-15T13:05:04Z Erdal Ronahi 2 {{yekkirin}} '''Nerimalav''' an '''nivîsbarî''' (bi îngilîzî ''software'', bi tirkî ''yazılım'') bi kurtahî hindek rênumayî û firman in ko bi [[zimanê makîneyê]] jibo [[kompyoter|kompyoterekê]] hatine nivîsîn û [[hişikalav (hardware)]] bi wan karê ko jibo hatîye diyarkirin bicih dikit. Nerimalav parek ji [[bîrdank (memory)]] a kompyoterê e. Mirov dikarit bê guhartina hişkalavî nerimalavî biguhêrit û bi vî awayî karekê nû ji kompyoterê bixwazit bê hindê ko kompyoter bi awayekê nemazeyî jibo hindê hat bit çêkirin. Bi berbelavî nerimalav formekê [[Algorîtmî]] e ko bi awayê zincîreka firmanên makîneyî dihêt hebûnê. Bervajî pêkhatên fîzîkî ên kompyoterê, nerimalav bernameyek e ko kompyoterê kare dikit erkekê nemaze bicih bikit. Hindek nerimalav [[Nerimalav ên Karberî]] in, wekî bernameyek jibo [[vewijartina peyvan]] (anko Word Processing). Hindek nerimalav ên dî [[Nerimalav ên Dozenî (sîstem)]] in, wekî [[dozen ên bicihkirinê (Operating System)]] ko dibin navgînek di navbera hişkalavî û nerimalavên dî da. Peyva nerimalav bi vê ramanê jibo cara pêşîn li sala 1957ê li alîyê [[Can W. Tûkî]] (John W. Tukey) ve hat bikaranîn. '''Nivîsbarî''' ji bo [[amûr|amûrên]] [[elektronîk]] ên ku ji bo cur bi cur peywiran hatine afirandin bikaribin bi hev re têkevin têkiliyê û li hev bikin û bi hev re bixebitin hatiye amadekirin. Ferman e ji bo ku ew amûr bêhtir bikaribin peywira xwe bi cih bînin. '''Nivîsbarî''' ji bo hemû bernameyên ku nîşan dide dê amûrên elektronîk çawa xebata xwe pêk bîne, tê gotin. Bernameyên [kompûter|kompûterê]] jî mînakek e. Nivîsbarî bi [[zimanê bernamekirinê|zimanekî bernamekirinê]] tê nivîsandin. Du kategoriyên mezin ên nivîsbariyê hene: [[Nivîsbariya Pergalê]] (en:system software) û [[Nivîsbariya Sepanê]] (en:application software). Mînakên ji bo Nivîsbariya Pergalê [[Linux]] û [[Microsoft Windows]] in, mînakên ji bo Nivîsbariya Sepanê [[Micorsoft Word]] an jî bi kurdî [[Abiword]] in. [[Wikipedia]] li ser Nivîsbariyeke bi navê "[[MediaWiki]]" dimeşe. Ji nivîsbariya ku bêmize ye re [[Nivîsbariya Bêmize]] ''(en:Freeware)'' tê gotin. Ji Nivîsbariya ku azad e re [[Nivîsbariya Azad]] ''(en:Free software)'' tê gotin. [[Linux]] û [[MediaWiki]] mînakên ji bo Nivîsbariya Azad in, [[Winamp]] û [[Microsoft Explorer]] mînakên ji bo nivîsvariya bêmize ne. Gelek bernameyên Nivîsbariya Azad li kurdî jî hatine wergerandin. Ji bo vê yekê li [[Nivîsbariya Azad]] û [[Nivîsbariya Kurdî]] binihêre. [[Kategorî:Nermalav]] [[af:Sagteware]] [[ar:برمجيات]] [[bs:Softver]] [[bg:Софтуер]] [[ca:Programari]] [[cs:Software]] [[da:Computerprogram]] [[de:Software]] [[en:Computer software]] [[et:Tarkvara]] [[es:Programa informático]] [[eo:Programaro]] [[eu:Software]] [[fa:نرم‌افزار]] [[fr:Logiciel]] [[gl:Programa informático]] [[ko:컴퓨터 소프트웨어]] [[hi:सोफ्टवेर]] [[hr:Softver]] [[id:Perangkat lunak]] [[it:Software]] [[he:תוכנה]] [[lv:Programmatūra]] [[lt:Programinė įranga]] [[hu:Szoftver]] [[nl:Software]] [[ja:ソフトウェア]] [[no:Dataprogram]] [[nds:Software]] [[pl:Oprogramowanie]] [[pt:Software]] [[ro:Software]] [[ru:Программное обеспечение]] [[sq:Software]] [[simple:Software]] [[sk:Softvér]] [[sl:Programska oprema]] [[sv:Programvara]] [[tl:Software]] [[tt:Sanaq programı]] [[th:ซอฟต์แวร์]] [[vi:Phần mềm]] [[uk:Програмне забезпечення]] 13655 48293 2006-09-23T22:45:14Z Luqman 401 13658 48310 2006-09-24T11:44:59Z Erdal Ronahi 2 Xoso çû cihê Xoşo (zazakî) '''Xoşo''' dewa kê girêdaye a gimgimîya, le bêle nika bîya taxa gimgimî. Xoşo,bi zaravaya zazakî qesêkênê. Nika dewedê nezlîyê sêd çe esto. Zelzelê hazar û newsed û şest û şeşanra tepîyara zafirê dewe amê evropa dê bî vila... {{zazakî}} 13659 56210 2006-11-13T15:14:36Z Erdal Ronahi 2 Uskûra"dewa kê giredayê navçeya gimgimê a muşîya. [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13660 56242 2006-11-13T16:14:18Z Erdal Ronahi 2 Gûlika veroj"dewa kê giredayê navçeya gimgimî a muşîya. [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13661 48312 2006-09-24T11:45:31Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xoşo]] #REDIRECT [[Xoşo]] 13662 56241 2006-11-13T16:14:12Z Erdal Ronahi 2 Gûlika dêrî giredayê navçeya gimgimî a muşîya [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 13663 48323 2006-09-24T12:35:00Z Bangin 450 Di gotar li ser Xoşo hene. *[[Xoşo (kurmancî)]] *[[Xoşo (zazakî)]] {{cudakirin}} 13664 48321 2006-09-24T12:30:32Z Luqman 401 "Qilçixê" taxa kê giredayê navçêya[[ gimgim]]î a [[mûş]]îya. {{kurt}} [[kategorî: mûş]] 13665 56304 2006-11-13T17:06:50Z Erdal Ronahi 2 Li vir pir gotarên bi du zaravan hene. [[Kategorî:Wîkîpediya]] 13666 48346 2006-09-24T18:04:54Z KurdoChali 500 '''Şêrpence''' (bi [[Inglîzî]] ''cancer'', bi [[Erebî]] ''seretan'') sinfek ji [[nesaxî|nesaxîan]] e ko saloxeta wê a herî berçav dabeşbûna jikontrolder a [[xane|xaneyan]] û şîyana van xaneyan jibo êrîşkirina bo ser [[şane|şaneyan]] e. Ev êrîşkirin bi du awayan çê dibit: rastûrast hingavtina şane û xane ên hevsî (dagîrkarî) an belavbîna jibo şaneyên dûrtir (mêtastaz an mêtastasîs). [[Metastasîs]] ew qonaxa belavbûnê ye ko xaneyên şêrpenceyê bi rêya [[xwîn|xwînê]] an [[lîmf|lîmfê]] dihên birin bo cihên dûr. Şêrpence dikarit hemî jîyan tûş bikit, lê metirsîya wê bi navsalveçûnê zêde dibit. Reng e yek ji sedemên vê ew bit ko zîyanên digehin [[DNA|DNA'yê]] li jîyê mezin zêdetir dibin. Şêrpence li [[welatên werarkirî]] yek ji sedemên serekî yên mirinê ye. Gelek coreyên şêrpenceyê hene. [[Kategorî:nexweşî]] 13667 48339 2006-09-24T16:19:40Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:bijîşkî]] 13670 48540 2006-09-27T15:21:03Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Sîstema lenfa]] #redirect[[sîstema lenfa]] 13671 48356 2006-09-24T19:21:24Z 69.174.252.80 [[کۆمپووته‌ر]] 13673 48368 2006-09-24T22:42:12Z Luqman 401 Kompûter çû cihê Komputer: Telafûz û rastnivîs. #REDIRECT [[Komputer]] 13675 48375 2006-09-24T23:36:51Z Webmaster 3 13676 48376 2006-09-24T23:44:29Z Webmaster 3 13677 48418 2006-09-25T22:41:10Z Webmaster 3 [[Wêne:800px--MacOSX10.png|right|thumb|300px|Desktopê rojanê a Mac OS X]] [[Wêne:300px-Apple Macintosh Desktop.png|right|thumb|300px|Desktopê esasî ya Mac OSê (1984)]] '''Mac OS''', kurtênivîs bona '''Mac'''intosh '''O'''perating '''S'''ystem (Sîstema Şixulandinê ya Macintoshê), yek jî bi bingeha rêzê Sîstema Şixulandinên [[navrû ya grafîkî a bikarhêner]]ê ji aliya [[Apple Computer]] hatê dewlemend kirin bona hêza [[sîstemên komputerê]] xwe, [[Apple Macintosh|Macintosh]]ê. Mac OS bi saya navrû ya grafîkî a bikarhêner gelêr bû. Peşkêşkirina esas ê yekem di [[1984]]'an de bi [[Macintosh 128K]] bû. ==Lînkên derva== * [http://www.apple.com/macosx/ Mac OS X] – Malpera fermî [[Category:Pergala xebitandinê]] [[Category:Mac OS]] [[ast:Mac OS]] [[bs:Mac OS]] [[ca:Mac OS]] [[cs:Mac OS]] [[da:Mac OS]] [[de:Mac OS]] [[es:Mac OS]] [[en:Mac OS]] [[eu:Mac OS]] [[fr:Mac OS]] [[gl:Mac OS]] [[ko:맥 오에스]] [[id:Mac OS]] [[it:Mac OS]] [[he:Mac OS]] [[lt:Mac OS]] [[hu:Mac OS]] [[lb:Mac OS]] [[ms:Mac OS]] [[nl:Mac OS]] [[ja:Mac OS]] [[no:Mac OS]] [[pl:Mac OS]] [[pt:Mac OS]] [[ro:Mac OS]] [[ru:Mac OS]] [[simple:Mac OS]] [[sk:Mac OS]] [[sl:Mac OS X]] [[sh:Mac OS]] [[fi:Mac OS]] [[sv:Mac OS]] [[th:แมคโอเอส]] [[vi:Mac OS]] [[tr:Mac OS]] [[uk:Mac OS]] [[zh:Mac OS]] 13679 52073 2006-10-15T12:57:27Z Erdal Ronahi 2 {{GotaraBingehîn}} [[Kategorî:Nermalav]] 13680 48388 2006-09-25T10:36:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Mac OS]] #redirect[[Mac OS]] 13681 48390 2006-09-25T10:44:16Z Erdal Ronahi 2 Nerimalav çû cihê Nermalav #REDIRECT [[Nermalav]] 13682 48394 2006-09-25T10:47:23Z Erdal Ronahi 2 Nivîsbariya azad çû cihê Nermalava azad #REDIRECT [[Nermalava azad]] 13683 48577 2006-09-28T09:53:39Z 172.185.155.144 '''Xêxe gimgim''' xexê [[gimgim]] zaf şîrîn e. Her xex bi sere xo [[şanoyo]]... Name xexo nîyaro: Altan(alto) Mustafa(miço) Xaço(xaço)... {{kurt}} {{zazakî}} 13686 66626 2007-01-26T15:07:22Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:पाइथागोरस]] [[Image:Sanzio 01 Pythagoras.jpg|thumb|right|250px|Wêneyek Pîsagor li dibistana Atînayê. Ji aliyê wêneger [[Rafael]] ve hatiye çêkirin.]] '''Pîsagor''', ''(Πυθαγόρας / Pythagóras)'', [[fîlozof]] û [[matematîk|matematîknasê]] [[yewnanî]], di salên [[580]] û [[500]] B.Z.nê jiyaye. Teorema wî ya herî navdar, teorema Pythagoras e. Ew weke bevê hijmaran tê naskirin. {{kurt}} [[Kategorî:Fîlozof]] [[ar:فيثاغورث]] [[ast:Pitágoras]] [[bg:Питагор]] [[bn:পিথাগোরাস]] [[bs:Pitagora]] [[ca:Pitàgores]] [[cs:Pythagoras]] [[cy:Pythagoras]] [[da:Pythagoras]] [[de:Pythagoras von Samos]] [[el:Πυθαγόρας ο Σάμιος]] [[en:Pythagoras]] [[eo:Pitagoro]] [[es:Pitágoras]] [[et:Pythagoras]] [[eu:Pitagoras]] [[fa:فیثاغورث]] [[fi:Pythagoras]] [[fr:Pythagore]] [[gd:Pythagoras]] [[gl:Pitágoras]] [[he:פיתגורס]] [[hi:पाइथागोरस]] [[hr:Pitagora]] [[hu:Püthagorasz]] [[hy:Պյութագորաս]] [[id:Pythagoras]] [[io:Pitagoro]] [[is:Pýþagóras]] [[it:Pitagora]] [[ja:ピュタゴラス]] [[jv:Pythagoras]] [[ka:პითაგორა]] [[ko:피타고라스]] [[la:Pythagoras]] [[lb:Pythagoras vu Samos]] [[lt:Pitagoras]] [[lv:Pitagors]] [[mk:Питагора]] [[ms:Pythagoras]] [[nl:Pythagoras]] [[nn:Pythagoras]] [[no:Pythagoras]] [[pl:Pitagoras]] [[pms:Pitàgora]] [[pt:Pitágoras]] [[ro:Pitagora]] [[ru:Пифагор]] [[scn:Pitàgura]] [[sh:Pitagora]] [[simple:Pythagoras]] [[sk:Pytagoras]] [[sl:Pitagora]] [[sq:Pitagora]] [[sr:Питагора]] [[sv:Pythagoras]] [[sw:Pithagoras]] [[th:พีทาโกรัส]] [[tl:Pythagoras]] [[tr:Pisagor]] [[uk:Піфагор]] [[vi:Pytago]] [[yi:פיטאגאראס]] [[zh:毕达哥拉斯]] 13687 56267 2006-11-13T16:40:14Z Erdal Ronahi 2 Versiyonên Mac OS [[Kategorî:Nivîsbarî]] 13688 48620 2006-09-29T00:57:18Z Webmaster 3 <includeonly>{{#if:{{{nodiv|}}}|&nbsp;<span class="noprint plainlinksneverexpand" id="Tnavbar-nodiv" style="white-space: nowrap; font-size:xx-small;">|<div class="noprint plainlinksneverexpand" id="Tnavbar" style="background-color: transparent; padding: 0; font-size:xx-small; color:#000000; white-space: nowrap;">}}{{#ifeq:{{{mini|}}}{{{plain|}}}|1||This box:&nbsp;}}{{#if:{{{mini|}}}|[{{fullurl:Template:{{{1}}}}} <span style="color:#002bb8;" title="Nîmena wî şablonê.">n</span>]&middot;[{{fullurl:Template_talk:{{{1}}}}} <span style="color:#002bb8;" title="Gûftugo û şîrovê ser vî şablonê.">g</span>]&middot;[{{fullurl:Template:{{{1}}}|action=edit}} <span style="color:#002bb8;" title="Hûn dikarin vî şablonê biguherin. JKX berê tomarkirin butona pêşdîtin bikarbînin. ">b</span>]}}{{#if:{{{mini|}}}||[{{fullurl:Template:{{{1}}}}} <span style="color:#002bb8;" title="View this template.">view</span>] • [{{fullurl:Template_talk:{{{1}}}}} <span style="color:#002bb8;" title="Discussion about this template.">talk</span>] • [{{fullurl:Template:{{{1}}}|action=edit}} <span style="color:#002bb8;" title="You can edit this template. Please use the preview button before saving.">edit</span>]}}{{#if:{{{nodiv|}}}|</span>&nbsp;|</div>}}</includeonly> 13689 48680 2006-09-29T20:33:53Z Webmaster 3 <br clear=all /> <div style="clear:both;padding:5px;width:50em;margin:auto;" style="margin: 0px;padding: 2px;border: 1px solid #aaaaaa;text-align: center;border-collapse: collapse;font-size: 95%;">{{Tnavbar-header|'''<big>[[Dîroka Microsoft Windowsê]]</big>'''|Dîroka Microsoft Windowsê|bgcolor=#ccccff}}<div style="font-size: 100%;" align="center"> <table cellpadding="0" cellspacing="1"> <tr> <td align="right">'''Bi bingeha<br> [[MS-DOS]]''':</td> <td align="left">&nbsp;[[Windows 1.0|1.0]] • [[Windows 2.0|2.0]] • [[Windows 3.0|3.0]] • [[Windows 3.1x|3.1x]] • [[Windows 95|95]] • [[Windows 98|98]] • [[Windows 98#New and updated features|98SE]] • [[Windows Me|Me]]</td> </tr> <tr> <td align="right">'''Bi bingeha [[Windows NT|NT]]''':</td> <td align="left">&nbsp;[[Windows NT 3.1|NT 3.1]] • [[Windows NT 3.5|NT 3.5]] • [[Windows NT 3.51|NT 3.51]] • [[Windows NT 4.0|NT 4.0]] • [[Windows 2000|2000]] • [[Windows XP|XP]] ([[Windows XP 64-bit Edition|IA-64]], [[Windows XP Professional x64 Edition|x64]]) • [[Windows Server 2003|Server 2003]] • [[Windows Fundamentals for Legacy PCs|FLP <small>(thin-client)</small>]]</td> </tr> <tr> <td align="right">'''Bi bingeha [[Windows CE|CE]]''':</td> <td align="left">&nbsp;[[Windows CE 2.0|CE 2.0]] • [[Windows CE 3.0|CE 3.0]] • [[Windows CE 4.0|CE 4.0]] • [[Windows CE 5.0|CE 5.0]] • [[Windows Mobile|Mobile]]</td> </tr> <tr> <td align="right">'''Forthcoming''':</td> <td align="left">&nbsp;[[Windows Vista|Vista]] • [[Windows CE 6.0|CE 6.0]] • [[Windows Server "Longhorn"|Server "Longhorn"]] • [[Windows "Vienna"|"Vienna"]]</td> </tr> <tr> <td align="right">'''Projeyên din''':</td> <td align="left">&nbsp;[[Windows Neptune|Neptune]] • [[Windows Nashville|Nashville]] • [[Cairo (operating system)|Cairo]] • [[OS/2]]</td> </tr> </table> </div> </div><noinclude> [[Category:Şablonên Komputergeriyê|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 13690 48425 2006-09-25T23:22:23Z Webmaster 3 {{[[Şablon:{{{1}}}|{{{1}}}]]}} 13691 48619 2006-09-29T00:53:31Z Webmaster 3 <table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" bgcolor="{{{bgcolor}}}" valign="middle"><tr bgcolor="{{{bgcolor}}}"><td width="10%" bgcolor="{{{bgcolor}}}" valign="middle">&nbsp;</td><td align="center" bgcolor="{{{bgcolor}}}" valign="middle">{{#if:{{{fontcolor|}}}|<span style="color:{{{fontcolor|}}}">}}{{{1}}}{{#if:{{{fontcolor|}}}|</span>}}</td><td align="right" width="10%" bgcolor="{{{bgcolor}}}" valign="middle">{{Tnavbar|{{{2}}}|mini=1|nodiv=1}}</td></tr></table><noinclude> ==Bikaranîn== Bi hesanî ev nivîs '''<nowiki>{{</nowiki>'''Tnavbar-header|Heading|Name of Template|bgcolor=#html color code'''<nowiki>}}</nowiki>''' [[Wikipedia:Navigational templates|template]] têxin cîhê serê gotarê. Ji bo vî nivîsê kirin aliya rast, navendî anjî justîfiye '''n''' &middot; '''g''' &middot; '''b''' eyar in. Eger vê de re dixwazin rengekî bikarbînin, wek renga reşê, gerek wusa bikin '''<nowiki>{{</nowiki>'''Tnavbar-header|Heading|Navê Şablonê|bgcolor=#html kodê reng a html|fontcolor=#html kodê renga'''<nowiki>}}</nowiki>''' . ==Not bo edîtor== Ev şablonê bi berhêmên texistî heta 100 <span class="plainlinks">[http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:Whatlinkshere/Template:Tnavbar-header&limit=2000&from=0 hezartir rupelan (hezarî naye)]</span> dikarê li vir serêrastî bê. ==Minak / Bibinîn == {| class="wikitable" ! Template !! colspan=2 | Ev... !! colspan=2 | Berhêm... |- | {{tl|Tnavbar}} || &rarr; || Divides into a separate section: <nowiki>{{Tnavbar|Tnavbar}}</nowiki> like so. || &rarr; || Ewê bibe cîhekî di navê beşên vêqatî : {{Tnavbar|Tnavbar}} wekî wî. |} [[Category:Şablonên girêdayê hundir|{{PAGENAME}}]] [[hu:Sablon:Navifejléc]] [[sl:Predloga:Prednavmeni-naslov]] </noinclude> 13693 48435 2006-09-26T07:29:11Z Kêzê 570 Pisagor çû cihê Pîsagor #REDIRECT [[Pîsagor]] 13697 48458 2006-09-26T10:47:39Z Luqman 401 Redirecting to [[Sydney]] #redirect[[Sydney]] 13698 48459 2006-09-26T11:14:59Z Luqman 401 Redirecting to [[Giravên Salomon]] #redirect[[Giravên Salomon]] 13700 48469 2006-09-26T11:53:57Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îsraîl]] #redirect[[Îsraîl]] 13703 64778 2007-01-15T21:40:19Z Bangin 450 /* {{Vandalîzm|81.213.229.177}} */ <div class="wp_vs wp_intro" style="margin-bottom:1em; margin-right:180px; border:1px solid #8888AA; background-color:#f7f8ff;padding:7px; font-size:95%;"> Eger te dît, di rûpelekê da pir vandalîzm çêbû/çêdibe ya te dît, IP'yek vandalîzm dike, li vir di bin sergotinekê da binivsîne. Xêra xwe wê IP'yê têke şablonê ''Vandalîzm'': <code><nowiki>{{Vandalîzm|</nowiki><small>''IP ya navî bikarhêner''</small><nowiki>}}</nowiki></code> Ev sîstêma ji astengkirinê ra tê bikaranîn: [[Wîkîpediya:Astengkirina bikarhêneran]] <br /> Ji arşîvê ra: [[Wîkîpediya:Vandalîzm/Arşîv|Arşîv]] </div> <!--Xêra xwe bibêje, ew IP'ya çi dike ya li wê rûpelê çi çêbû/çêdibe.--> __FORCETOC__ == {{Vandalîzm|88.234.117.23}} == Vê IPa han di gotara "Kongreya Azadî û Demokrasiya Kurdistanê" de, dijûn nivîsîbû. --[[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 20:45, 12 Rêbendan 2007 (UTC) :Min vê IP'yê ji dema mihekê astengkir. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 20:56, 12 Rêbendan 2007 (UTC) == {{Vandalîzm|88.241.112.185}} == Di bin sernivîsa "Kategorî:PKK" de dijûn nivîsandibû û gef li bikarhêneran kiribû. Min jêbir. --[[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 21:13, 12 Rêbendan 2007 (UTC) :Min astengkir. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 22:17, 12 Rêbendan 2007 (UTC) == {{Vandalîzm|81.213.229.177}} == Di bin sernivîsa Yekîtiya Niştimaniya Kurdistanê de dijûn bi Tirkî kiribû. Min jêbir. --[[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 21:17, 15 Rêbendan 2007 (UTC) :Ew hate ji mihekê ra hate astengkirin. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 21:40, 15 Rêbendan 2007 (UTC) [[Kategorî:Wîkîpediya]] [[de:Wikipedia:Vandalensperrung]] [[en:Wikipedia:Administrator intervention against vandalism]] [[lb:Wikipedia:Vandale späeren]] [[sv:Wikipedia:Begäran om åtgärder]] 13704 48485 2006-09-26T16:15:27Z Bangin 450 Test çû cihê Wîkîpediya:Test: Ev ne gotar e, loma gereke "Wîkîpediya" li pêş be. #REDIRECT [[Wîkîpediya:Test]] 13705 48498 2006-09-26T19:33:02Z Bangin 450 Redirecting to [[Wîkîpediya:Vandalîzm]] #redirect[[wîkîpediya:Vandalîzm]] 13706 48508 2006-09-27T11:49:36Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Alfabeya kurdî ya erebî]] #redirect[[Alfabeya kurdî ya erebî]] 13707 48527 2006-09-27T14:53:41Z Erdal Ronahi 2 '''Bêzar''' gundekî grêdayî navça [[Wêranşar, Riha|Wêranşar]] a ser bi [[Riha|Rihayê]] ve ye. {{kurt}} [[kategorî: gundê Wêranşarê]] 13708 48517 2006-09-27T12:59:55Z Kêzê 570 Redirecting to [[Lîsteya gundên kurdan yên hatin şewitandin]] #redirect[[Lîsteya gundên kurdan yên hatin şewitandin]] 13710 48545 2006-09-27T15:59:07Z Bangin 450 Du maneyên '''Bêzar''' hene. *[[Bêzar (gund)|Bêzar]], gundekî [[Wêranşar, Riha|Wêranşar]] a ser bi [[Riha|Rihayê]] ve ye. *[[Çiyayê Bêzar]], albumeke [[Koma Rewşen]] {{cudakirin}} 13711 48532 2006-09-27T15:02:23Z Erdal Ronahi 2 Sergotara vê kategoriyê: [[Wêranşar, Riha]] [[Kategorî:Riha]] 13712 48533 2006-09-27T15:11:43Z Erdal Ronahi 2 '''Bilind Îbrahîm''' stranbêjekî [[kurd]] e. == Berhem == * Were Perî [[Kategorî:stranbêj|Îbrahim, Bilind]] [[Kategorî:kurd|Îbrahim, Bilind]] 13714 48541 2006-09-27T15:21:47Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Şêrpence]] #redirect[[Şêrpence]] 13715 48551 2006-09-27T16:44:28Z Bangin 450 Vatsla Havil (Václav Havel) nivîskar û şanonamenivîsê [[Çêk]], li roja 5'ê Çirîya Pêşîn a sala 1936'ê li [[Prag|Pragê]] hatîye dinyayê. Ew dawîn serkomarê [[Komara Çêkoslovakîyayê]] û serkomarê herî pêşîn yê [[Komara Çêkyayê]] bû. ==Jînenîgar== ===Desptêka Jîyanê=== Vatslav Havil di malbateka navdar da mezin bû ko ji nêzîk ve girêdayî bûyerên kultûrî û sîyasî yên Çêkoslovakîyayê di navbera salên 1920'an û 1940'an da bû. Ji ber van girêdanên bi sîyasetê ra, [[komonîst|komonîstan]] nehêla ko li 1951'ê nehêla ew bi awayekê fermî xwîndina xwe bidomînit. Li destpêka salên 195'an wî wekî harîkarê ezmûngeheka (laoreka) kîmyayî kar dikir û êvaran jî xwîndina xwe berdewam dikir. Wî li 1954'ê xwîndina navendî imamkir. Ji ber sedemên sîyasî nehêlan ew xwîndina xwe ya piştî navendîyê li warên mirovantîyê bidomînit. lewma ew neçar ma ko bêdilê xwe li Zankoma (kolîja) Aborîyê li Zanîngeha Yeknîkî ya Çêkyayê bixwînit. Piştî du salan, xwîndina xwe hêla. Kevneşopa kultûrî a malbata wî karekê weha li wî kir ko li pey bihayên kultûrî yên Çêkîyayê ko li wan salan dihatin bin-pêkirin biçit. Piştî xizmeta leşkirî li salên 1957-59'ê, wî wekî karkerekê [[depa şanoyê]] li Pragê kar kir û bi rêya nameyan li Zankoma Şanoyê li Akademya ya Hunerên Bicihkirinê li Pragê xwîndina xwe di warê [[drama|dramayê]] dûmand. Jib o caran pêşîn şanoyeka wî bi navê ''Mehvanîya li Bexçeyî'' li sala 1963'ê hat nîşa dan. Piştî depesrkirina sala 1968'ê ko bi anvê [[Bihara Pragê]] hatîye niyasîn, nehêlan ko ew şanoyan çê bikit, lewma bi awayekê çelengtir hundirî sîyasetê bû. Ev bi belavkirina [[manîfêsto]] a [[Beyana 77'ê]] gehişt kopîtkan. Ev manîfesto piçekê bersiva girtina endamên banda [[Xelkê Plastîkî yê Cîhanê]] bû. Jiber çelengîyên sîyasî ew çend carekan dikevit zîndanê, cara ji hemîyan dirêjtir 4 sal bûn. Hertim jî ew li bin çavan dihat girtin. Piştî dirêjtirîn heyama xwe a zîndanê, wî şanoya ''Largo Desalato'' nivîsî ko behsa nivîsakrekî dikit ko ditirsit dubare bihêt zîndanîkirin. Ew jibo gotarên xwe jî binavûdeng bû, nemaze jibo anînezimana jîrane û zelala “piştî-totalîteryanîzm”ê (binihêre ''Hêza Bêhêzan'', zaraveyek ko jibo wesfandina rewşa civakî û sîyasî ya nûdem dikit ko çawa karekê weha dikit xelk bikarin “di direwekê da bijîn”. Wekî alîgirekê berxwedana bêtund-û-tîjî, ew bû yek ji kesatîyên serkêş di [[Şoreşa Mexmelîn]] a sala 1989'ê. ==Serkomarî== Li roja 29'ê Befirbara Pêşîna sala 1989'ê, ew wekî rêberê [[Minbera Bajêrwar (Civic Forum]], bi tevaya dengan ji alîyê Civata Federal bo serkomarîyê hat hilbijartin. Piştî [[hilbijartin]] ên azadên sala 1990'ê, ew her wekî serkomar mave. Bi ser pest û givaşên xurt ra, Vatslavî her pişta maneveya federasyona Çêkoslovakîyayê ko ji Çêkîyayê û Slovakê pêkdihat digirt. Ew dewran bi navê [[Jiberhevhilweşyana Çêkoslovakîyayê]] dihêt niyasîn. Li roja 3'ê Xêveya (HIzîrana) 1992'ê, dema ew berbijarê yekane yê serkomarîyê bû, parlemana federal deng neda wî. Sedema vê piştgirînekirina endamperlemanên Slovak li wî bû. Dema Slovakan Serxwebûna xwe ragihandî, wî li roja 20'ê Xêveyê xwe ji serkomarîyê vekêşa. Piştî damezrandina Komara Çêkîyayê, ew li roja 26'ê Befirbara Paşîna sala 1993'ê wekî berbijarekê serkomarîyê hat nav hilbijartinan û biserkevt. Li Befirbara Pêşîna 1996'ê hat zanîn ko tûşî nesaxîya [[şêrpece|şêrpenceya]] [[sihan]] bûye. Brînkarîya sihên wî li nexweşxaneya Zanîngeha Innsbruck ê serkevt. Nesaxîya wî du salan piştra dîsa vegerîya. Kêmtir ji salekê piştî mirina jina xwe Olegayê, ko di nav xelkî da gelek hezkirî bû, ew bi aktera navdar [[Dagmar Veşkmova|Dagmar Veşkmovayê]] ra zewicî. Vatsal jibo cara duyê, li sala 1998'ê, wekî serkomarê Çêkîyayê hat hilbijartin. Wî li 2'ê Reşemeha 2003'ê dest ji serkomarîyê berdan, dema hevrikê wî yê herî mezin, [[Vatslav Klaws]] (Vaclav Klaus) di hilbijartinan da serkevtin destveanî. [[Kategorî:Nivîskar]] 13716 48552 2006-09-27T16:47:25Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Komara Çek]] #redirect[[Komara Çek]] 13717 50511 2006-10-10T18:44:17Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Komara Çêkiyayê]] #REDIRECT [[Komara Çêkiyayê]] 13725 48608 2006-09-28T17:33:16Z Bangin 450 kat Danegeh bêjeyeke komputergeriyê ye. Bi îngilîzî jê re '''database''' tê gotin. Gelek bername û malper agahiyên xwe li ser danegehê vedişêrin. Mînak agahiyên endamên malperê di danegehê te tê hilanîn. Danegeh çawa hatibe çêkirin, bi wî rengî agahiyan hiltîne. Mînak mirov dikare danegehekê çêke ku nav, paşnav, jidayikbûn, roja endamiyê, navnîşana e-peyamê, navnîşana malê, hejmara telefonê û hîn gelek agahiyên din ên endamê malperê hilîne. Kesek dema dixwaze bibe endamê malperê [[zeviyek]] derkive pêşberî wî/wê û ew dadigire. Di wê formê de ev agahî hemû tên pirsîn. Malpersaz dikare van pirsan zêdetir an jî kêmtir bike. Mînakeke din jî Bernameyên Ferhengan e. Her bernameyeke ferhengê di bingeha xwe de danegehekê bi kar tîne. Di wê danegehê de hemû gotinên bi wan zimanan hatine rêzkirin, wateyê wan li beramberî wan hatine nivîsîn. Dema bikarhêner agahiyekê dixwaze, bername wê agahiyê ji danegeha xwe dixwaze û derdixe pêşberî bikarhêner. Bi kinasî mirov dikare ji danegehê re bêje '''Mala Daneyan''' an jî '''Mala Agahiyan.''' ==Çêkirina Danegehên Malperan== Malperên bi [[HTML]] hatibin avakirin ne çalak in. Ji ber vê yekê jî nikarin danegehê bi kar bînin. Lê heke bi [[PHP]] hatibin nivîsandin mirov dikare danegehekê jê re çêke. Her wisa mirov dikare kodên PHP di nav HTML'ê de binixumîne û dîsa danegehekê jê re çêke. [[Kategorî:Kompûter]] [[Kategorî:Teknolojî]] 13726 48614 2006-09-28T18:04:57Z Silêman 10 Fîzîk çû cihê Fizîk: fonetekî Kurmancî #REDIRECT [[Fizîk]] 13727 48617 2006-09-28T22:18:24Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Danegeh]] #redirect[[danegeh]] 13728 59356 2006-12-03T23:20:39Z Erdal Ronahi 2 Di sala 1983'an de [[Microsoft]] bang dewlemendkirina [[Microsoft Windows|Windowsê]] da, [[rûnavê grafikî a bikarhêner|rûnaveke grafikî a bikarhêner]] ''(graphical user interface GUI)'' ji bo [[Pergala Xebatê|Pergala Xebata]] ([[MS-DOS]]) xwe ku bi [[IBM]] [[PC]] hatê barkirin û ew komputeran lêhatî ji [[1981]]'an vê demê ne. Microsoft kaliban baş amade dikir bona GUI, ya Microsoft yekem Rêvebiriya rûnavê tê naskirin piştî [[Mac OS]]an [[Apple Computer|Apple]] ye. Di sala 1981'an de nîmena prototypeke bi [[Steve Jobs]] li ba [[Bill Gates]] hate dîtin û wisa [[Apple Macintosh|Macintosh]] xapandin, Microsot bi piştgiriya [[Apple]] çend bernameyên xwe yên girîng ava kir, wekî [[MultiPlan]] û [[Microsoft Word|Word]]. {{Dîroka Microsoft Windowsê}} [[Kategorî:Microsoft Windows]] [[en:History of Microsoft Windows]] [[ko:마이크로소프트 윈도의 역사]] [[it:Storia di Microsoft Windows]] [[nl:Geschiedenis van Windows]] [[zh:Microsoft Windows的历史]] 13729 48631 2006-09-29T07:34:39Z Erdal Ronahi 2 {{çavlêgerandin}} Ji bo agirvêxistinê Kurdan ev bikar tanîn: -Heste: hesinekî polayî bû, berê ji bo vêxistina agir bikar dihat.. -Qilê: Qile: Qil: gîhakî çolê ye, dema pelê wî hişk dibûn dibû wek pîşo zû vêdiketin.. Albeşk: kevirê {sewan} kevirekî şayik e.. kurdan ji bo agirvêxistinê ev hersê (pelê qil, heste û kevirê albeşkê} bikar tanîn… Çima navê kevir bû {[[albeşk]]}: Li gor nerîna min gotina {al} wata rengê Tirî ye, rengê Tirî ê bi rengê Gilyaz e; ew kevirê em mebest dikin ew jî rengekî wisan e û {beşk} dibe ew jî wek {berk} ango kevir e û heger bi wata {beş} bi kar hatibe ew jî tê wata vekirî an jî ronîdayî… Çawa agir vêdiket: Hindek ji pelên Qila hişkirî datanîn ser Albeşk û bi xurt Heste pêk dixijiqandin; çirûk ji ber diçû û agir bi pelê Qile diket.. Piştî ko Cawê Çapanî hat welat, nema Qil bi kar tanîn. Ew Caw dikirin terîş, li nav hiriya pez{mih} didan baş heya têr don vedixwar; ew terîş li ber tavikê diraxistin, heya zuha dibûn û bi vî hawî datanîn ser Albeşk û heste pê dixistin… 13734 66667 2007-01-26T16:30:49Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:रोज़ा लुक्सेम्बुर्ग]] '''Rosa Luxemburg''' (* [[5'ê adarê]] [[1871]] li [[Zamość]] li [[Polonya]]; † [[15'ê rêbendanê]] [[1919]] li [[Berlîn]] li [[Elmanya]]) [[fîlozof]], [[şoreşger]] û pêşengeka [[Marksîst]] a [[Elman]] e. Li [[Polonya]] ji dayîk bûye û bi eslê xwe [[Cihû]] ye. Navê wê yî berê Rozalia Luksenburg e. Di temenekê ciwan de dest bi têkoşîna [[sosyalîzm]]ê dike û hêj 18 salî bûye wekî penaber direve [[Swîsre]]yê. Ji partiyên sosyalîst ên Polon û Rûs cuda difikire û xwe dide karê pêkanîna şoreşek sosyalîst li rojavayê Ewropa. Gorî wê heger li welatek wekî Elmanya şoreş pêk were, ango ki welatek dewlemend û xwedî kapîtalîzmeka pêşketî, dê li Polonya bi hêsanî şoreş çêbe. Ev fikrên wê dibe sedem ku ji aliyê sosyalîstên Rûs û Polon ve were rexnekirin. Luxemburg herwekî di modela rêxistinên sosyalîst de jî hinde guhertinên nû pêşniyar dike. Bi gelek sosyalîstên navdar ên hemdemî ve dikeve têkilî û nîqaşan. Ramanên wê li seranser [[Ewropa]] tê şopandin. Luxemburg herwekî perwerdeya xwe jî li bajarê [[Zürich]]ê didomîne. Di sala [[1898|1898an]] de bi [[Gustav Lübeck]] re dizewice û li [[Berlîn]]ê bicihdibe. Di nava refên [[SPD]] (Partiya Sosyaldemokrat a Elman) têdikoşe. Gelek caran tê zindanîkirin û bi destpêka [[Şerê Dinyayê yê I.]] ji SPD derdikeve. Lewra SPD piştgiriya şer dike. [[5'ê gelawêjê]] [[1914]] de bi [[Karl Liebknecht]] re Internationaleyê dadimezirîne. Ev koma han piştre bi navê [[Spartakusbund]] (Yekîtiya Spartakûs) tê binavkirin. Ji ber armancên vê komê Luxemburg dîsa tê girtin û 2 sal di zîndanê de dimîne. Li zîndanê xebatên xwe didomîne. Rexneyên girîng li [[Bolşewîk]]an dike. Piştî azadiya xwe bi hevalên xwe ve Partiya Komûnîst dadimezirîne û dest bi cerbandina pêkanîna şoreşê dike. Di [[15'ê rêbendanê]] [[1919]] de bi tevî Karl Liebknecht tên girtin û bi hovîtî têne kuştin. [[Kategorî:Fîlozof]] [[Kategorî:şoreşger]] [[af:Rosa Luxemburg]] [[ast:Rosa Luxemburg]] [[bs:Rosa Luxemburg]] [[ca:Rosa Luxemburg]] [[cs:Rosa Luxemburgová]] [[da:Rosa Luxemburg]] [[de:Rosa Luxemburg]] [[el:Ρόζα Λούξεμπουργκ]] [[en:Rosa Luxemburg]] [[eo:Roza Luksemburg]] [[es:Rosa Luxemburg]] [[eu:Rosa Luxemburg]] [[fa:رزا لوکزامبورگ]] [[fi:Rosa Luxemburg]] [[fr:Rosa Luxemburg]] [[he:רוזה לוקסמבורג]] [[hi:रोज़ा लुक्सेम्बुर्ग]] [[hr:Rosa Luxemburg]] [[id:Rosa Luxemburg]] [[it:Rosa Luxemburg]] [[ja:ローザ・ルクセンブルク]] [[jv:Rosa Luxemburg]] [[ko:로자 룩셈부르크]] [[kw:Rosa Luxemburg]] [[la:Rosa Luxemburg]] [[lb:Rosa Luxemburg]] [[li:Rosa Luxemburg]] [[lt:Roza Liuksemburg]] [[mk:Роза Луксембург]] [[nds:Rosa Luxemburg]] [[nl:Rosa Luxemburg]] [[nn:Rosa Luxemburg]] [[no:Rosa Luxemburg]] [[pl:Róża Luksemburg]] [[pt:Rosa Luxemburgo]] [[qu:Rosa Luxemburg]] [[ru:Люксембург, Роза]] [[simple:Rosa Luxemburg]] [[sk:Rosa Luxemburgová]] [[sl:Rosa Luxemburg]] [[sr:Роза Луксембург]] [[sv:Rosa Luxemburg]] [[tr:Rosa Luxemburg]] [[uk:Люксембурґ Роза]] [[zh:羅莎·盧森堡]] 13735 66406 2007-01-24T23:58:34Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mr:जे.आर.आर. टॉल्कीन]] [[Wêne:Tolkien 1916.jpg|thumb|J. R. R. Tolkien di sala [[1916|1916an]] de]] '''John Ronald Reuel Tolkien''', (* [[3'ê rêbendanê]] [[1892]] li [[Bloemfontein]], ku îro li [[Efrîqaya Başûr|Efrîqaya Başûrê]] ye; † [[2'ê kewçêrê]] [[1973]] li [[Bournemouth]], [[Keyaniya Brîtanya]]) yek ji zimanzan, [[helbestvan]] û nivîskarên navdar ên [[Brîtanî]] ye. Wekî hostayê wêjeya fantazî tê zanîn. Tolkien di romanên xwe de zimanê destanan bikaraniye. Romana wî ya [[Mîrê Gustîlan]] (Hingulîsk, bêring) (bi [[inglîzî]]: ''The lord of the rings'') cureyê wêjaya fantaziyê baş nîşandide. {{commons|Category:J. R. R. Tolkien}} [[Kategorî:Helbestvan|Tolkien, John Ronald Reuel]] [[Kategorî:Nivîskar|Tolkien, John Ronald Reuel]] [[Kategorî:Nivîskarê îngilîz]] [[af:J.R.R. Tolkien]] [[an:J.R.R. Tolkien]] [[ang:J. R. R. Tolkien]] [[ast:John Ronald Reuel Tolkien]] [[be:Джон Рональд Руэл Толкін]] [[bg:Джон Роналд Руел Толкин]] [[br:John Ronald Reuel Tolkien]] [[bs:J. R. R. Tolkien]] [[ca:John R.R. Tolkien]] [[cs:John Ronald Reuel Tolkien]] [[cv:Джон Рональд Руэл Толкин]] [[da:J.R.R. Tolkien]] [[de:J. R. R. Tolkien]] [[el:Τζον Ρόναλντ Ρούελ Τόλκιν]] [[en:J. R. R. Tolkien]] [[eo:J.R.R. Tolkien]] [[es:John Ronald Reuel Tolkien]] [[et:J. R. R. Tolkien]] [[eu:John Ronald Reuel Tolkien]] [[fa:جان رونالد روئل تالکین]] [[fi:J. R. R. Tolkien]] [[fr:John Ronald Reuel Tolkien]] [[fy:J.R.R. Tolkien]] [[ga:J. R. R. Tolkien]] [[gl:J.R.R. Tolkien]] [[he:ג'ון רונלד רעואל טולקין]] [[hi:जे. आर. आर. टोल्किन]] [[hr:J. R. R. Tolkien]] [[hu:J. R. R. Tolkien]] [[ia:J. R. R. Tolkien]] [[id:J. R. R. Tolkien]] [[ilo:J. R. R. Tolkien]] [[is:J. R. R. Tolkien]] [[it:John Ronald Reuel Tolkien]] [[ja:J・R・R・トールキン]] [[jbo:tolkien]] [[ko:존 로널드 류엘 톨킨]] [[la:Iohannes Ronaldus Reuel Tolkien]] [[lb:J. R. R. Tolkien]] [[li:J.R.R. Tolkien]] [[lt:Tolkinas]] [[lv:Džons Ronalds Rūels Tolkīns]] [[mi:Tolkien]] [[mk:Џ.Р.Р. Толкин]] [[mr:जे.आर.आर. टॉल्कीन]] [[nl:J.R.R. Tolkien]] [[nn:J.R.R. Tolkien]] [[no:J.R.R. Tolkien]] [[pl:John Ronald Reuel Tolkien]] [[pt:John Ronald Reuel Tolkien]] [[ro:J.R.R. Tolkien]] [[ru:Толкин, Джон Рональд Руэл]] [[scn:John Ronald Reuel Tolkien]] [[simple:J. R. R. Tolkien]] [[sk:John Ronald Reuel Tolkien]] [[sl:John Ronald Reuel Tolkien]] [[sq:J. R. R. Tolkien]] [[sr:Џ.Р.Р. Толкин]] [[sv:J.R.R. Tolkien]] [[th:เจ. อาร์. อาร์. โทลคีน]] [[tr:John Ronald Reuel Tolkien]] [[uk:Толкін Джон Роналд Руел]] [[vi:J. R. R. Tolkien]] [[zh:约翰·罗纳德·瑞尔·托尔金]] 13736 65028 2007-01-17T14:17:41Z Luqman 401 '''Ebdilqadir Zaxoyî''' dengbêjekî [[kurd]] ji [[Zaxo|Zaxoyê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Kurd]] [[Kategorî:Stranbêj]] 13738 48659 2006-09-29T16:11:36Z Bangin 450 Redirecting to [[J. R. R. Tolkien]] #redirect[[J. R. R. Tolkien]] 13739 65817 2007-01-21T22:35:45Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९०१]] <!-- Mînak --> <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1896]] | [[1897]] | [[1898]] | [[1899]] | [[1900]] | [[1901]] | [[1902]] | [[1903]] | [[1904]] | [[1905]] | [[1906]] </div> == Bûyer == === Cîhan === *Bi pirtûke "[[Psîkopatologî]] ya Jiyana Rojane" [[Sigmund Freud]] ew nîşan dide ku rêgehên wî ne tenê ji bo anormalîte yê, herwekî ji bo normalîte yê jî kêrdar in. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1901]] [[am:1901 እ.ኤ.አ.]] [[an:1901]] [[ang:1901]] [[ar:1901]] [[ast:1901]] [[av:1901]] [[az:1901]] [[be:1901]] [[bg:1901]] [[br:1901]] [[bs:1901]] [[ca:1901]] [[co:1901]] [[cs:1901]] [[csb:1901]] [[cv:1901]] [[cy:1901]] [[da:1901]] [[de:1901]] [[el:1901]] [[en:1901]] [[eo:1901]] [[es:1901]] [[et:1901]] [[eu:1901]] [[fi:1901]] [[fo:1901]] [[fr:1901]] [[frp:1901]] [[fy:1901]] [[ga:1901]] [[gd:1901]] [[gl:1901]] [[he:1901]] [[hr:1901]] [[ht:1901 (almanak gregoryen)]] [[hu:1901]] [[hy:1901]] [[ia:1901]] [[id:1901]] [[ilo:1901]] [[io:1901]] [[is:1901]] [[it:1901]] [[ja:1901年]] [[ka:1901]] [[ko:1901년]] [[ksh:Joohr 1901]] [[kw:1901]] [[la:1901]] [[lb:1901]] [[lmo:1901]] [[lt:1901]] [[mk:1901]] [[ms:1901]] [[nah:1901]] [[nap:1901]] [[new:ई सं १९०१]] [[nl:1901]] [[nn:1901]] [[no:1901]] [[nov:1901]] [[nrm:1901]] [[oc:1901]] [[os:1901]] [[pl:1901]] [[pt:1901]] [[ro:1901]] [[ru:1901 год]] [[ru-sib:1901]] [[scn:1901]] [[se:1901]] [[sh:1901]] [[simple:1901]] [[sk:1901]] [[sl:1901]] [[sq:1901]] [[sr:1901]] [[sv:1901]] [[sw:1901]] [[te:1901]] [[tg:1901]] [[th:พ.ศ. 2444]] [[tl:1901]] [[tr:1901]] [[tt:1901]] [[uk:1901]] [[uz:1901]] [[vec:1901]] [[wa:1901]] [[zh:1901年]] 13740 48664 2006-09-29T16:22:02Z Bangin 450 <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 15'an]] | '''sedsala 16'an''' | [[sedsala 17'an]]<br> [[1501]] [[1502]] [[1503]] [[1504]] [[1505]] [[1506]] [[1507]] [[1508]] [[1509]] [[1510]]<br> [[1511]] [[1512]] [[1513]] [[1514]] [[1515]] [[1516]] [[1517]] [[1518]] [[1519]] [[1520]]<br> [[1521]] [[1522]] [[1523]] [[1524]] [[1525]] [[1526]] [[1527]] [[1528]] [[1529]] [[1530]]<br> [[1531]] [[1532]] [[1533]] [[1534]] [[1535]] [[1536]] [[1537]] [[1538]] [[1539]] [[1540]]<br> [[1541]] [[1542]] [[1543]] [[1544]] [[1545]] [[1546]] [[1547]] [[1548]] [[1549]] [[1550]]<br> [[1551]] [[1552]] [[1553]] [[1554]] [[1555]] [[1556]] [[1557]] [[1558]] [[1559]] [[1560]]<br> [[1561]] [[1562]] [[1563]] [[1564]] [[1565]] [[1566]] [[1567]] [[1568]] [[1569]] [[1570]]<br> [[1571]] [[1572]] [[1573]] [[1574]] [[1575]] [[1576]] [[1577]] [[1578]] [[1579]] [[1580]]<br> [[1581]] [[1582]] [[1583]] [[1584]] [[1585]] [[1586]] [[1587]] [[1588]] [[1589]] [[1590]]<br> [[1591]] [[1592]] [[1593]] [[1594]] [[1595]] [[1596]] [[1597]] [[1598]] [[1599]] [[1600]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] 13741 48665 2006-09-29T16:24:39Z Bangin 450 <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 14'an]] | '''sedsala 15'an''' | [[sedsala 16'an]]<br> [[1401]] [[1402]] [[1403]] [[1404]] [[1405]] [[1406]] [[1407]] [[1408]] [[1409]] [[1410]]<br> [[1411]] [[1412]] [[1413]] [[1414]] [[1415]] [[1416]] [[1417]] [[1418]] [[1419]] [[1420]]<br> [[1421]] [[1422]] [[1423]] [[1424]] [[1425]] [[1426]] [[1427]] [[1428]] [[1429]] [[1430]]<br> [[1431]] [[1432]] [[1433]] [[1434]] [[1435]] [[1436]] [[1437]] [[1438]] [[1439]] [[1440]]<br> [[1441]] [[1442]] [[1443]] [[1444]] [[1445]] [[1446]] [[1447]] [[1448]] [[1449]] [[1450]]<br> [[1451]] [[1452]] [[1453]] [[1454]] [[1455]] [[1456]] [[1457]] [[1458]] [[1459]] [[1460]]<br> [[1461]] [[1462]] [[1463]] [[1464]] [[1465]] [[1466]] [[1467]] [[1468]] [[1469]] [[1470]]<br> [[1471]] [[1472]] [[1473]] [[1474]] [[1475]] [[1476]] [[1477]] [[1478]] [[1479]] [[1480]]<br> [[1481]] [[1482]] [[1483]] [[1484]] [[1485]] [[1486]] [[1487]] [[1488]] [[1489]] [[1490]]<br> [[1491]] [[1492]] [[1493]] [[1494]] [[1495]] [[1496]] [[1497]] [[1498]] [[1499]] [[1500]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] 13742 63651 2007-01-08T10:27:29Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[am:1445 እ.ኤ.አ.]], [[ksh:Joohr 1445]], [[la:1445]] <!-- Mînak --> <div align=center> [[sedsala 14'an]] | '''[[sedsala 15'an]]''' | [[sedsala 16'an]] </br> [[1440]] | [[1441]] | [[1442]] | [[1443]] | [[1444]] | [[1445]] | [[1446]] | [[1447]] | [[1448]] | [[1449]] | [[1450]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1445]] [[am:1445 እ.ኤ.አ.]] [[an:1445]] [[ar:1445]] [[ast:1445]] [[az:1445]] [[be:1445]] [[bg:1445]] [[bn:১৪৪৫]] [[bpy:মারি ১৪৪৫]] [[br:1445]] [[bs:1445]] [[ca:1445]] [[co:1445]] [[cs:1445]] [[cv:1445]] [[cy:1445]] [[da:1445]] [[de:1445]] [[el:1445]] [[en:1445]] [[eo:1445]] [[es:1445]] [[et:1445]] [[eu:1445]] [[fi:1445]] [[fr:1445]] [[gd:1445]] [[gl:1445]] [[hr:1445]] [[ht:1445 (almanak jilyen)]] [[hu:1445]] [[hy:1445]] [[id:1445]] [[io:1445]] [[is:1445]] [[it:1445]] [[ja:1445年]] [[ka:1445]] [[ko:1445년]] [[ksh:Joohr 1445]] [[la:1445]] [[lb:1445]] [[lmo:1445]] [[mk:1445]] [[ms:1445]] [[nap:1445]] [[nl:1445]] [[nn:1445]] [[no:1445]] [[nrm:1445]] [[oc:1445]] [[os:1445]] [[pl:1445]] [[pt:1445]] [[ro:1445]] [[ru:1445 год]] [[ru-sib:1445]] [[scn:1445]] [[sk:1445]] [[sl:1445]] [[sq:1445]] [[sr:1445]] [[sv:1445]] [[tr:1445]] [[tt:1445]] [[uk:1445]] [[uz:1445]] [[vec:1445]] [[zh:1445年]] 13743 48772 2006-09-30T07:38:16Z Bangin 450 '''Windows 2000''' yek ji Pergaleke Xebatê ji aliya [[Microsoft]] bi 32 bits hatê çêkirin û weşandin. Navê ''Windows 2000'' (bi kurtî Win2000 anjî Win2k, dîsa W2K) navê bazarê versiyona 5.0 ya [[Windows NT]] ye. Ew piştî 4 salan avrêlê [[1996]], li 17'ê reşemî 2000 de serketiya Windows NT 4.0 hat derxistin. Windows 2000 bi çar versiyona xwe tê naskirin: ''Professional'' (bi kurtî en ''Pro'')), ''Server'', ''Advanced Server'', et ''Datacenter Server''. {{Dîroka Microsoft Windowsê}} [[Kategorî:Microsoft Windows]] [[Kategorî:Windows NT]] [[ca:Windows 2000]] [[cs:Windows 2000]] [[da:Windows 2000]] [[de:Microsoft Windows 2000]] [[en:Windows 2000]] [[es:Windows 2000]] [[fr:Microsoft Windows 2000]] [[gl:Windows 2000]] [[id:Windows 2000]] [[it:Windows 2000]] [[hu:Windows 2000]] [[nl:Windows 2000]] [[ja:Microsoft Windows 2000]] [[no:Windows 2000]] [[pl:Microsoft Windows 2000]] [[pt:Windows 2000]] [[ru:Windows 2000]] [[simple:Windows 2000]] [[fi:Windows 2000]] [[sv:Windows 2000]] [[ta:வின்டோஸ் 2000]] [[vi:Windows 2000]] [[tr:Windows 2000]] [[yi:ווינדאוס 2000]] [[zh:Windows 2000]] 13744 65363 2007-01-19T09:03:20Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[th:วินโดวส์เอ็นที]] '''Windows NT''' malbatek Pergale Xebate ye ji aliya [[Microsoft]] berhêmanîn, yek jî yekem versiyonên ku di sala 1993'en de derket. Bi esasî re tevkirinê versiyonên Wokstation ya Windows ser bingeha [[MS-DOS]] ya kevintirîna 2001'e, bi bersîvên pergalekî serbixwe-xebatkarî, bingeh-zimen, bilind-pîvanî pirbikarhêneriya pirxebatkirin, bergîdan bona [[Unix]] hatê berhêm anîn. Ev versiyon yekem versiyona Windowsê bi 32 bit bû. [[Windows XP]] û [[Windows Server 2003]] versiyonên herî dawî ya Windows NT ne. == Lînkên derva == * [http://www.microsoft.com/windows Malpera Fermî] (Îngilîzî) {{Dîroka Microsoft Windowsê}} [[Category:Windows NT| ]] [[ca:Windows NT]] [[cs:Windows NT]] [[da:Windows NT]] [[de:Microsoft Windows NT]] [[en:Windows NT]] [[es:Windows NT]] [[fi:Windows NT]] [[fr:Microsoft Windows NT]] [[hu:Windows NT]] [[id:Windows NT]] [[it:Windows NT]] [[ja:Microsoft Windows NT]] [[ko:윈도 NT]] [[nl:Windows NT]] [[no:Windows NT]] [[pl:Microsoft Windows NT]] [[pt:Windows NT]] [[ru:Windows NT]] [[simple:Windows NT]] [[sv:Windows NT]] [[th:วินโดวส์เอ็นที]] [[tr:Windows NT]] [[zh:Windows NT]] 13745 48771 2006-09-30T07:37:57Z Bangin 450 Ev kategorî beşên (wek sîsteman computerê, nivîsbarî, dewlemendkirinê dîrokî anjî kesan kû navdar) ya têkîliya [[Microsoft]] [[Windows NT]] [[operating system]] in. [[Kategorî:Microsoft Windows|NT]] [[en:Category:Windows NT]] 13746 56266 2006-11-13T16:40:03Z Erdal Ronahi 2 '''Microsoft Windows''' rêzek kirarê a derdor ji bo [[komputer ya kesanî]] ye. Ev hêz bona xwe kirina xwediya bazar a komputeran kesanî ji aliya [[Microsoft]]ê di sala [[1985]]'en de hatê avakirin. [[Kategorî:Nivîsbarî]] 13747 48681 2006-09-29T20:46:39Z Webmaster 3 '''Windows CE''' (Carna bi kurtî WinCE) yek ji guheranan [[Microsoft Windows|Windows]]ê bona sîstemên barkirî û yên din wek sîstemên mînîmalîst, bi piranî di nava PC yên berîka anjî ''Handheld''ê tê karanîn. Ev dendikek dinê ye, ne wek Windows, nezîkî versiyonek sivik û piştê avahîsazê [[xebatkêr]] [[x86|Intel x86]] û neynîka wî, [[MIPS]] (heta CE 3.0 re), [[xebatkêr ARM|ARM]] û hem jî [[SuperH|Hitachi SH]] dike. [[Kategorî:Microsoft Windows]] {{Dîroka Microsoft Windowsê}} [[de:Microsoft Windows CE]] [[en:Windows CE]] [[es:Windows CE]] [[fi:Windows CE]] [[fr:Microsoft Windows CE]] [[ia:Microsoft Windows CE]] [[id:Windows CE]] [[it:Windows CE]] [[ja:Windows CE]] [[ko:윈도 CE]] [[lt:Windows CE]] [[nl:Windows CE]] [[no:Windows CE]] [[pl:Microsoft Windows CE]] [[pt:Windows CE]] [[ru:Windows CE]] [[sv:Windows CE]] [[tr:Windows CE]] [[zh:Windows CE]] 13748 48774 2006-09-30T07:41:04Z Bangin 450 '''PC''' dikarê bibe: * [[Komputera kesanî]], Komputerek ji bo bikaranîna kesanî, bi navdariya lihevhatê IBM PC, sayeya [[IBM]]ê ev pêyv di sala [[1981|1981an]] da gelêr bû * [[Pocket computer]], yek jî makîna ya jimarê yê dikare programsaz bibe. {{cudakirin}} 13749 48683 2006-09-29T21:08:31Z Webmaster 3 Personal computer Personal computer 13750 48684 2006-09-29T21:24:48Z Webmaster 3 Redirecting to [[Komputera kesanî]] #redirect[[Komputera kesanî]] 13751 56272 2006-11-13T16:46:05Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:300px-Computer-aj aj ashton 01.png|thumb|right|300px|Stîla [[îlustrasyon]]ek komputera kesanî a modern]] Un ordinateur personnel, encore appelé micro-ordinateur ou ordinateur individuel, est un ordinateur destiné à l'usage d'une personne et dont les dimensions sont assez réduites pour tenir sur un bureau. '''Personal computer''' ('''PC''') bi kurdî '''Komputera Kesanî''', bi pêyva [[microcomputer]] ê xwe tê naskirin, bikaranîna kesî hatê avakirinê ye û ji bo mezinatî û cîhe wî bona maseyek lêhatî dibe. [[Wêne:325px-Personal computer exploded 5.PNG|thumb|right|300px|<ol> <li>[[monîtora komputerê| Monîtor]] <li>[[Karta dayikî]] <li>[[Xebatkêr | CPU]] ([[Microprocessor]]) <li>[[Random access memory|Storaja yekem]] ([[Random access memory | RAM]]) <li>[[Bîra jîn]] <li>[[Hêza elektrîk]] <li>[[Xwendekêra CD]] <li>[[Hard disk|Storaja duyem]] ([[Hard disk | HD]]) <li>[[Klavyê Komputer| Klavye]] <li>[[Mişk (komputergerî) | Mişk]] </ol>]] [[Kategorî:Komputer]] [[cs:Osobní počítač]] [[da:Personlig computer]] [[de:Personal Computer]] [[en:Personal computer]] [[es:Ordenador personal]] [[eo:PC]] [[fa:کامپیوتر شخصی]] [[fr:Ordinateur personnel]] [[ko:개인용 컴퓨터]] [[id:Komputer pribadi (PC)]] [[it:Personal computer]] [[lv:Personālais dators]] [[lt:Asmeninis kompiuteris]] [[hu:Személyi számítógép]] [[ms:Komputer peribadi]] [[nv:Béésh bee ak'e'elchí Áłtsisígíí]] [[nl:Personal computer]] [[ja:パーソナルコンピュータ]] [[pt:Computador pessoal]] [[ru:Персональный компьютер]] [[sr:ПЦ рачунар]] [[fi:PC]] [[sv:Persondator]] [[th:คอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล]] [[tr:PC]] [[zh:个人电脑]] 13752 48693 2006-09-29T21:39:01Z Webmaster 3 {{Gotarê Bingeh}} [[da:Kategori:Computere]] [[de:Kategorie:Computer]] [[en:Category:Personal computers]] [[fr:Catégorie:Ordinateur personnel]] [[it:Categoria:Computer]] [[ja:Category:パーソナルコンピュータ]] [[nl:Categorie:Personal computer]] [[pt:Categoria:Computadores]] 13753 52076 2006-10-15T12:59:39Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Şablon:GotaraBingehîn]] #REDIRECT [[Şablon:GotaraBingehîn]] 13754 48690 2006-09-29T21:33:47Z Webmaster 3 Şablon:ArticlePrincipal çû cihê Şablon:Gotarê Bingeh #REDIRECT [[Şablon:Gotarê Bingeh]] 13755 49543 2006-10-07T17:07:46Z Erdal Ronahi 2 <noinclude> <!-- Berê < noinclude > û piştî < /noinclude > cihek spî anjî hêz nadin. --> Ev şablon bo me ji bo avakirina '''grêdanek rêya Gotarê esasî''' dide.<br /> Bingehê wî ji bo kategorî hatê çêkirin, ji bona gotarên kû bi şablona {{m|Détails}} bikartînin. ==Rêzpeyv== *'''<nowiki>{{GotarêBingeh}}</nowiki>''' (bê eyarê) di nava kategoriyê de dîrekt gotarê bingeh re dişîne. Minakek hesanî: Eger em li [[:Kategorî:World Wide Web]] in, Gotarê Bingehî bibe [[World Wide Web]]. :Minak : <nowiki>{{GotarêBingeh}}</nowiki> dide {{GotarêBingeh}} *'''<nowiki>{{GotarêBingeh|navê rûpelê}}</nowiki>''' dişîne rûpelê rast wek ''navê rûpelê''. :Minak : <nowiki>{{GotarêBingeh|Alîkar:Şablon}}</nowiki> dide {{GotarêBingeh|Alîkar:Şablon}} *'''<nowiki>{{GotarêBingeh|navê rûpelê|navê nîmendayî}}</nowiki>''' dişîne rûpelê rast wek ''navê rûpelê'', lê ''navê nîmendayî'' nîşan dide. :Minak : <nowiki>{{GotarêBingeh|Alîkar:Şablon|Alîkar ser li şablonan}}</nowiki> dide {{GotarêBingeh|Alîkar:Şablon|Alîkar ser li şablonan}} [[Kategorî:Şablona giredayê hundir|{{PAGENAME}}]] ==Nava gotaran hatê dayin== </noinclude><div class="boilerplate catmore"> :''Gotara bingehîn :'' '''[[{{{1|{{PAGENAME}}}}}|{{{2|{{{1|{{PAGENAME}}}}}}}}]]'''</div> <noinclude> [[fr:Modèle:ArticlePrincipal]] [[en:Template:Catmore]] [[ru:Шаблон:CatMore]] </noinclude> 13756 48696 2006-09-29T22:05:23Z Webmaster 3 13757 64693 2007-01-14T19:58:06Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pms:Talete]] [[Wêne:ThalesofMiletus.jpg|thumb|Thales]] '''Thales''', [[Astrolog]], matematîsiyen û siyasetmedarê [[Yewnanî]] di salên B.Z [[624]]-[[550]] jiyaye. li gor gotina [[Heredot]], teybetiyên Thales pir bûn. Ew siyasetmedarê dewletê, Endazyar û Zanyarê [[şaristanî|şaristaniyê]] bû. Beşek ji jiyana xwe li [[Misir|Misirê]] derbas kiriye û ji misiriyan fehm kiriye ku bingeha her tiştî av e. Yekemîn geometrîvanê Yewnanan e. wî siya pîramîdan pîvaye, ji bona ku bilindiya wan derxê holê. ji bona ku dûrbûna keştiyan ji qiraxê bi pîve, wî hinek rêbazên geometriyê bi pêşve birine. Li gor Thales bejî, li ser avê avjeniyê dike. Teoriya yekem wî li ser sedemên erdhejê çêkiriye. Thales dibêje ku lepta erdê weke ya keştiyeke li ser avê ye. Ji loma [[erdhej]] çêdibin. Li gor wî, her tiştê li ser rûyê erdê xwedî can e û cîhan bi xwedayan tijî ye. Hewl daye kêşa (elekron) ya miqnatîsê û emberê şîrove bike. [[Kategorî: fîlozof]] [[ar:طاليس]] [[bg:Талес]] [[bn:থেলিস]] [[bs:Tales]] [[ca:Tales de Milet]] [[cs:Thalés z Milétu]] [[da:Thales]] [[de:Thales]] [[el:Θαλής]] [[en:Thales]] [[eo:Taleso]] [[es:Tales de Mileto]] [[et:Thales]] [[eu:Tales]] [[fa:تالس]] [[fi:Thales]] [[fr:Thalès de Milet]] [[gd:Thales]] [[gl:Tales de Mileto]] [[he:תאלס]] [[hr:Tales]] [[hu:Thalész]] [[id:Thales]] [[is:Þales]] [[it:Talete]] [[ja:タレス]] [[ka:თალესი]] [[ko:탈레스]] [[la:Thales Milesius]] [[lt:Talis iš Mileto]] [[nl:Thales van Milete]] [[nn:Thales frå Milet]] [[no:Thales]] [[pl:Tales z Miletu]] [[pms:Talete]] [[pt:Tales de Mileto]] [[ro:Thales din Milet]] [[ru:Фалес Милетский]] [[sh:Tales]] [[sk:Táles]] [[sl:Tales]] [[sr:Талес из Милета]] [[sv:Thales från Miletos]] [[ta:தாலஸ்]] [[tl:Thales]] [[tr:Thales]] [[uk:Фалес]] [[ur:تھالیز]] [[zh:泰勒斯]] 13759 48706 2006-09-29T22:49:56Z Webmaster 3 13760 52064 2006-10-15T12:15:25Z Bangin 450 [[Wêne:250px-386DX40 MB Jaguar V.jpg|thumb|right|Karta dayikî Octek Jaguar ê kevn bi xêbatkêra AMD 386DX-40 processor.]] '''Karta dayikî''', (bi îngilîzî motherboard) wek karta sîstem jî tê naskirin, kartek çapkirî ji bo çêkirina sîstemekî elektrîkî tevlî ye. Dilê wî heye û li dilê xwe de dendikan hesas hene. Karta vîdyoyê, karta dengê, Karta dayikî Komputerek esasî bi [[microprocessor]], [[RAM|stokajê yekem]] û cîkên hwd din serê Karta dayikî ne. Tiştên komputer yên derva, bo vîdyo nîşandan, deng, [[perîferîk|perîferîkên]] pîlotê dibin bi kabloyan ribbon girêdayê Karta dayikî dibin, kabloyan hwd. Bîrbînin kû Kartan dayikî yan [[dûxebatkêr]] hene û dû socket ji xwe tînin, fîzîkî ne giredayê ne û ev jî îmkana wekdemê karkirin dide. [[Kategorî:Kompûter]] [[Kategorî:Teknolojî]] [[ar:لوحة أم]] [[bg:Дънна платка]] [[bs:Matična ploča]] [[ca:Placa mare]] [[cs:Základní deska]] [[de:Hauptplatine]] [[en:Motherboard]] [[et:Emaplaat]] [[eo:Ĉeftabulo]] [[es:Placa base]] [[eu:Ama plaka]] [[fa:کارت صدا]] [[fr:Carte mère]] [[he:לוח אם]] [[hu:Alaplap]] [[id:Papan induk]] [[it:Mainboard]] [[ja:マザーボード]] [[lt:Motininė plokštė]] [[lv:Mātes plate]] [[ms:Papan Induk]] [[nl:Moederbord]] [[pl:Płyta główna]] [[pt:Placa-mãe]] [[sk:Matičná doska]] [[sl:Matična plošča]] [[sr:Матична плоча]] [[fi:Emolevy]] [[sv:Moderkort]] [[th:เมนบอร์ด]] [[tr:Anakart]] [[zh:主板]] [[vi:Bo mạch chủ]] [[ru:Материнская плата]] 13764 56277 2006-11-13T16:49:02Z Erdal Ronahi 2 {{Gotarê Bingeh}} [[Kategorî:Komputer]] 13765 48728 2006-09-29T23:54:31Z Webmaster 3 Pergala xebatê çû cihê Pergala xebitandinê: Sastînivîs #REDIRECT [[Pergala xebitandinê]] 13766 48733 2006-09-29T23:58:40Z Webmaster 3 Lîsteya Pergalên Xebatê çû cihê Lîsteya Pergalên Xebitandinê #REDIRECT [[Lîsteya Pergalên Xebitandinê]] 13768 48749 2006-09-30T01:10:45Z Salehamerica 602 Kamûran Elî Bedirxan çû cihê Kamiran Alî Bedir-Xan: Ez hêvîdarim kes dilê xwe ji min negre, lê bi rastî, Dr. Kamiran bixwe wisa navê xwe nivîsandiye. #REDIRECT [[Kamiran Alî Bedir-Xan]] 13770 59890 2006-12-09T10:29:02Z Bangin 450 Ji WIKI fr hat girtin {{Al}} 13771 59889 2006-12-09T10:28:24Z Bangin 450 Ji WIKI fr hat girtin {{GDFL}} 13772 48819 2006-09-30T14:36:39Z Erdal Ronahi 2 {{zazakî}} [[Image:241530 7953 torah.jpg|thumb|Tewrat]] [[Wêne:TorahScroll.jpg|thumb|Tewrat]] '''Tewratî''' ([[Test-wp/diq/Îbranîkî|Îbranîkî]]: תורה) Îbranîkî de manayê Tewratî ''("Tora", "Torah", "Tora׳", "Tora'h", "Thora")'', yanî "qanûn" û "zanayîş" û. ==Tewrat û tarîxê Tewratî== Manayê Tewratî çi ya? Tewrat bi xo senî yew [[Test-wp/diq/kıtabi|kıtab]] û, yan zî çend kîtaban ra amo werte? Hem hetî mana ya, hem hetî naman a, hem zî hetî nuşteyê ke tede estî ya, Tewratî ser o zaf [[Test-wp/diq/fıkri|fıkri]] û vateyê cîya-cîya estî. [[Test-wp/diq/çekuy|Qesebendi]] [[Test-wp/diq/Kurdki|Kurdki]], [[Test-wp/diq/Farski|Farski]] û [[Test-wp/diq/Tırki|Tırki]] de "Tewrat" ekserîya yew çekuya (kelîmaya) [[Test-wp/diq/Erebkî|Erebkî]] yena qebul kerdiş û sey "Tewrat", "Tevrat" nusîyena. La sey çeku (kelîma), "Tewrat", yew çekûya [[Test-wp/diq/Îbranîkî|Îbranîkî]] (hebru) ya. Îbranîkî de manayê Tewratî ("Tora", "Torah", "Tora׳", "Tora'h", "Thora"), yanî "qanûn" û "zanayîş" û. [[Test-wp/diq/Latînkî|Latînkî]] de Tewratî rî vûnî "Pentateuch" û manayê ci zî "panc cildî " (pente: panc, teuchos: cildî) ya. Yan zî manayî Tewratî, “Kîtabî Qanûnî” (Books of the Law), dûnû. Tewrat, bi [[Test-wp/diq/Zazaki|Zazaki]] "Pêameyîşo Kehan", "Kîtabo Muqedes"; Kurdki "Peymana Kewn", "Kitêba Muqedes"; [[Test-wp/diq/Tırki|Tırki]] "Ahd-i Atîk", "Mukaddes Kitap"; [[Test-wp/diq/İngilizki|İngilizki]] "The Old Testament", "Pentateuch" ûsn. vacîyenû. Tewrat yew kîtabo gird û. [[Test-wp/diq/kıtabi|Kîtab]] bi xo 39 qismî yo. Nê qismî nê yî: [[Xeleqnayîş]], [[Vijîyayîş]], [[Levîlijî]], [[Hûmarî]], [[Namekerdiş]], [[Yeşû]], [[Hakimî]], [[Rût]], [[Samuel I]], [[Samuel II]], [[Qiralî I]], [[Qiralî II]], [[Tarîxî I]], [[Tarîxî II]], [[Ezra]], [[Nehemya]], [[Ester]], [[Eyub]], [[Mezmûrî]], Meseleyî [[Suleymanî]], [[Vaiz]], [[Neşîdeyê Neşîdan]], [[Îşaya]], [[Yeremya]], [[Mersîyeyî Yeremyayî]], [[Hezekîel]], [[Danîel]], [[Hoşea]], [[Yoel]], [[Amos]], [[Obadya]], [[Yunûs]], [[Mîka]], [[Nahûm]], [[Harakkûk]], [[Tsefanya]], [[Haggay]], [[Zekerya]], [[Malakî]]. Her qisim xo ser o hendê (qandê) kîtabîyek o. [[Test-wp/diq/Tırki|Tırki]] ci 900 rîpelî yo. (9) [[Test-wp/diq/İsewitine|İsewitine/Xrıstiyani]] bawerîyê xo tinya [[Test-wp/diq/İncile|İncil]] nîye, la her di kîtaban zî, hem Tewrat hem [[Test-wp/diq/İncile|İncil]], anî (ûnî). Yahudî bawerîyê xo tinya Tewrat anî. La yew qismî [[Test-wp/diq/Musewitine / Cuhudine|Musewitine/Yahudîyan]] û ekseriyetî aliman (îlahîyatçîyan) tinya panc kîtabanî verênan sey Tewratî qebul kenî. Nê panc kîtabî: [[Xeleqnayîş]] (Tekvîn), [[Vijîyayîş]] (Çıkış), [[Levîlijî]], (Levililer), [[Homarî]] (Sayılar), [[Namekerdiş]] (Tesnîye). Bi [[Test-wp/diq/Îngilîzkî|Îngilîzkî]] nameyî nê kîtaban: Genesis, Exodus, Leviticus, Numbers û Deuteromonomy î. Tewrat, rojhilato mîyanin (orteyîn) de kîtabo semavîyo verên o ke [[Test-wp/diq/Hz Musa|Hz Musayî]] amo. [[Test-wp/diq/tarix|Tarîxê]] Tewratî heta hîrê hezarî û panc sey (3500) seran veynena. Tewrat bi xo destpêkerdişî merdimey (însanetey) ra hetta seserrê çarin VÎ (Verî Îsayî) behsî qewman, bacaran, medenîyetan, dînan, herban, felaketan ûsn. kenû. Tewrat, yew girang de ninusîyo, teqrîben mîyanî 900-1000 seran de amo pîyeser ardiş û nuştiş. Nuştişî no kîtabî 1450 VÎ (Verî [[Test-wp/diq/Hz İsa|Îsayî]]) ra dest pêkenû hetta seserrê dîyin VÎ dewam kenû. Nuştişî Tewratî ser o zî îxtilaf û muneqeşe estû. [Test-wp/diq/Musewitine / Cuhudine|Musewitine/Yahudîyan]] (cuyî) ê muhefezekarî û tayê [[Test-wp/diq/tarix|tarîxwan]] û teoloxî (îlahîyatçî) îdîa kenî ke "panc kîtabî verênî Tewratî" [[Test-wp/diq/Hz Musa|Hz Musayî]] bi xo çewres seran mîyan de nuştî. Tewrat û [[Test-wp/diq/İncile|İncil]] de zaf cayan de, hetta Qur’an de, yenû vatiş ke Musayî bi xo no kîtabi (Tewrat) nuştû. [[Test-wp/diq/tarix|Tarîxê]] nuştişî nê panc kîtabanî verênan wina yo: *1) [[Xeleqnayîş]] (Genesis): Tarîxê nuştişî: 1450-1410 VÎ, nuştox Musa. *2) [[Vejîyayîş]] (Exudos): Tarîxê nuştişî: 1450-1410 VÎ, nuştox Musa. *3) [[Levîlijî]] (Levicus): Tarîxê nuştişî: 1450-1410 VÎ, nuştox Musa. *4) [[Homarî]] (Numbers): Tarîxê nuştişî: 1450-1410 VÎ, nuştox Musa. *5) [[Namekerdiş]] (Deuteromonomy): Tarîxê nuştişî: ---1410 VÎ, nuştox Musa. (10) Feqed no veynaye ([[Test-wp/diq/fıkri|fıkri]]) raşt nîyû. Zaf îlahîyatçî û cigêrayoxî (araştırmacılar) ney rî îtîraz kenî. No war de zaf cigêyrayîşî xorî (araştırmalar) estî. Musa hetî qal kerdiş û nuştişî ya merdimo ke zaf hunerin nibîyû. O, yanî [[Test-wp/diq/Hz Musa|Hz Musa]], bi xo zî ney qebûl kenû. Wexto Homa tira vûnû: "Şue [[Test-wp/diq/Firewn|Fîrewnî]] het û qanûnî (dînî) Homayî ci rî eşkera bikir", [[Test-wp/diq/Hz Musa|Hz Musa]] vûnû:" Ez merdimo ke lewbêsunet a". (11) [[Test-wp/diq/Hz Musa|Hz Musa]] wazenû vacû ke "Ez waharî yew belaxetîyo (qal kerdişîyo) holî nîya." Û Musa, Homayî ra nîyaz kenû ke birayî ci Harûn zî pa şiyerû [[Test-wp/diq/Firewn|Fîrewnî]] het. Homa no waşteyî [[Test-wp/diq/Hz Musa|Hz Musayî]] qebûl kenû, [[Test-wp/diq/Hz Harun|Harûn]] pa şinû [[Test-wp/diq/Firewn|Fîrewnî]] het. [[Test-wp/diq/Hz Harun|Harûn]], xeberdayîş de (xîtabet û belaxet de) zaf xurt bîyû. Tewrat, bi destanî zaf kesan a amo nuştiş. A raşt merdim eşkenû vacû ke no yew [[Test-wp/diq/kıtabi|kîtabo]] anonîm û. Cuweka zî hetî [[Test-wp/diq/tarix|tarîx]] û melumatî ya û tayê nameyê cayan, kesan û [[Test-wp/diq/tarix|tarîxan]] de te de zaf xeletî û tezatî estî. Orijînalî [[Test-wp/diq/zıwan|ziwanî]] Tewratî [[Test-wp/diq/Îbranîkî|Îbranîkî]] yo. Tewrat, hêverî tadîyo [[Test-wp/diq/Latînkî|Latînkî]] û cuwa pey zî ziwananî bînan. Tadayey (tercumey) ziwananî bînan de binge [[Test-wp/diq/Îbranîkî|Îbranîkî]] û [[Test-wp/diq/Latinki|Latinki]] yê. Metno orijînal ey Tewratî de ziwanan bînan ra zî zaf çekuyî estî. Bîlxesa ziwano ke [[Test-wp/diq/Mısır|Mısır]] de hekîm bîyû û [[Test-wp/diq/zıwan|ziwanî]] ereban, asûran, babîlan, keldanan, medan, roman ûsn. Panc kîtabî verênî yê Tewratî pêsero sey yew tek tûmara ke qed nixerpîya seserrê dîyin de mintiqayê [[Behro Merde]] (Ölü Deniz) de ameyî veynayîş. 1947 de zî verî [[Behro Merde]] de mintiqayê Qûmranî de yew bedewîyo şiwan yew mexara de tayê nushanî destnuşteyanî Tewratî veynenû. Ney ser o na mintiqa de xebata [[arkeolojîk]] dest pêkena û des serrî ra zaf rûmena. Netîceyî na xebat de yewindes mexeran de nizdêyî 800 destnuşteyî û sewbîna belgeyî vicîyenî. Nê belgeyan ra çar ra yew metnî Tewratî yê. Nê metnî en zaf çerme û dima zî papîrus û paxir ra tabletan ser o nusîyeyî. Ziwanî nînan [[Test-wp/diq/Îbranîkî|Îbranîkî]], [[Test-wp/diq/aramîkî|aramîkî]] û ziwanî bînî ê mehellî yê. Metno en kihan VÎ 250 de, en newe VÎ 68 de nusîyayo. Teqrîben no wext de (VÎ 68-70) ordî roman Qûdusî (Yerûşalîm) genû û bacarî Qûmranî zî vêşnenû. Na mintiqa de o wext yew qewmo ke tira vûnî Essenîyan ciwîyo.(12) ==Tewrat de Medî û Medya== Tewrat de welatî medan û bîlxesa no welat de tayê ceyan ra zaf behs benû. Tayê cayan de zî herindê Medya de nameyî Mezopotamya vêrenû. Tewrat de medî û persî ge-ge pîya, ge-ge zî cîya yenî behs kerdiş. Wexto ke Koreş (Cyrus) qiral bi medî û persî sey yew împaratorîyetî pîya bî û nameyî welatî nînan sey "Medo-Persia" amên zanayîş. (13) Nameyî Heranî, Dîjleyî, Firatî, Araratî, Şûşanî (Sûsa) zaf munasebetan a û zaf cayan de vêrenû. Ararat yew cayo (koyo) muqaddes û. Goreyê Tewratî gemîyê Nuhî, Araratî ser o nîşta. Qewmî Nuhî benû fasiq û Homa wazenû no qewmî helak bikirû. Homa, Nuhî rî emir kenû. Nûh darê Goferi ra yew gemî (keştî) virazenû. Her mexluqo ke rîyî hardî (erdî) sero estû tira yew nêr û yew maki (tayê cayan de û Încîl de 7 çutan) genû. Nûh û aîleyê xo nişinî gemî, çores roj tufan werzenû, sed û pancas roj her cayî dunya binî awki de mûnenû, heme mexluqato ke hardî (erdî) ser o yo helak benû. Gemî bena berz, badî (bacî) awk nişena û "Gemî aşmê hewtin de, rojê hewtêsin ay na aşmi de serî Araratî yo nişena rue." (14) Tewrato tirkî, îngilîzkî û swêdkî de cayo ke gemîyê Nuhî ruenîşta koyî Araratî yo. La goreyê nushaya aramkî gemîyê Nuhî koyî Cûdî ser o nîşta. Qur’an zî vûnû gemîyê Nuhî Cûdî ser o nîşta. Qur’an de:" 'Ey erd awkê xo banc! Û ey asmîyen [awkê] xo tepiş!' vacîya. Awk ancîyê; gure ame qedênayîş; [gemî zî] serî [koyî] Cûdî ya ruenîşt. Û: 'Gûnî nê zaliman wa cehenem rî bû' vacîya." (15) Tûfanî dim a Nûh û efradî ey hetî rojhilatî de deştê Şînarî de ca binî. (16) Tewrat de, Ararat, yew ca yo saxlem û ke zaf rey merdimî şinî uca de xo seterninî. (17) [[Destanê Gilgamiş|Destanê Gilgamişi]] de zî sey tufanî Nûhî yew tufan estû. Çîyo ke tufanî Nuhî de vîyerenû hema eynî hewa [[Test-wp/diq/Destanê Gılgamış|Destanê Gılgamışi]] de zî estû. Hetta goreyê tayê nuştoxan çimeyî (kaynak) meseleyî tûfanî a ke hîrê heme kîtabanî muqedesan de vacîyena [[Test-wp/diq/Destanê Gılgamış|Destanê Gılgamışi]] bi xo ya. Welakîn, ferqo bingeyîn o yo ke, kîtabanî muqedesan de tinya yew Homa estû, Homa yew û tek û, no Homayî heme kaînatî yo. Destanê Gilgamişî de Homayî zaf î. Homayî hard û asmîyenî cîya yî. Destanê Gilgamişî de badî tûfanî ya gemî welatî ermenîyan de yew ca de, koyî Nisirî ser o vindena. (18) Na destan teqrîben 2000 serrî VÎ (Verî Îsayî) nusîya. La tarîxê nê meselanê ke destan de vîyerinî hêna kehan a. Gilgamiş bacarî Ûrûkî ra yo. (19) Pîrikî Gilgamişî Ûtanapîştîm meseleyê tufanî ey rî (Gilgamişî rî) vata. Tabletanî destanê Gilgamişî û sewbîna tabletan reya verên A. H. Layard vecenû werte. A. H. Layard 1845 de xerabanî paytextî asûrîyan Nînowa de dest bi xebatê xo ya arkeolojîk kenû. Nînowa nizdîyey Mûsûlî de yew ca de awabîya. Babîlîyan, wexto ke welatî asûran îşxal kerdû, Nînowa şawi (kerda xirabe) û wêşna. Na xebatê Layardî 1845-1847 de û reya dîyin zî 1849-1851 de bîya. George Smith, asîstanî (ardimkerdoxî) ey H. Rassam, xebatê A. H. Layardî dewam kenî. George Smith 1873 de duyes tablatanî destanê Gilgamişî wanenû. Nê tabletî kutûbxaneyî xususî ey qiralî asûrîyan Asûrbanîpalî de bîy. Nê tabletan ser o muhrî Asûrbanîpalî estû. Tabletî kîl ser o bi (pê) mixan a (cuneiform, çivi yazısı) nusîyê. Heme tabletî ke na xebata arkeolojîk de vicîyey pêro pîya 1854-5 de berdî Îngilîstan û nika hê British Museum (Gallery of the Asyrian Saloon) de yî. Destanê Gilgamişî efsaneyî xeleqnayîşî (viraştişî dunya), tûfanî, heyatî Gilgamişî, embazey Gilgamiş û Engîdûyî, Gilgamiş senî geyrenû ke mergî rî çare veynû, vate û fîxanî Îştari (Ishtar, the Lady of the Gods) ra behs kena. Destanê Gilgamişî 12 tabletî ya û heme manzûm a. Xêlek cayanî nê tabletan bîyo vîn, xerpîyo û niamo wendiş. Meseleyê Tûfanî tabletê yewindesin (11) de ca gena. Wexto Ûtanapîştîm, Gilgamişî rî qalê tûfanî kenû, semedê (qandê) Îştar a zî, wina vûnû: "117 Îlahe Îştar sey yew cinîya ke qijî ver d' a zarî kena. 118 Xanimê homayan pê yew vengo weş a [vûna]: 119 Roja verên ge biçarnîyen bibîn çamur, 120 Çunke mi mîyanî homayan ra emir da şeytanî. 121 Mi senî mîyanî homayan ra emir da şeytanî, 122 Emrî cengî, qey helak kerdişî xelqî xo? 123 Mi bi xo xelqî xo rî no elem ard, 124 Ke sey masanî qijikan behr kenî pirr?" (Tablet 11) Goreyî George Smithî, meseleyî tufanî sere de mîyanî destanê Gilgamişî de (orijînalî ey de) çinîbîya. Qismî tufanî cuwa pey kotû mîyanî na destan. (20) Û goreyî George Smîthî zaf versîyonî destanê Gilgamişî estî û nê versîyonî bi akatkî, sumerkî, asûrkî, babîlîyonkî ameyî nuştiş. No îzahatî ra pey ez reyna ageyrena meseleyî Tewratî, medan û Medya ser. Goreyê Tewratî Medya zaf yew welato gird û. No welat de qiralî zaf î. Tîya de yew çeşît konfederasyonî qewman, qiralan, mîran, began estû. Cuweka rey-rey "qiralî medan", rey-rey zî "qiralanî medan" nusîyenû. (21) Tewrat de royî (rueyî) Dîjle û Firatî zî zaf muhîm î. Hetta nê her di royî muqedes î. Awkê nê royan mubarek (bimbarek) a. Na mintiqa ra, bêntarey nê her di royan ra, Mezopotamya vacêna û no ca welatî Medan o. Ehdo Kehan de (Tewrat) zaf ceyan de nameyê nê her di royan vîyerenû. (22) ״Qiralî Misirî, Fîrewûn-neko, semedo ke qiralî asûran de herb bikirû, tewrî eskerî xo ya şinû verî royî Firatî. Fîrewûn-neko, qiralî asûran Megîddoyî kişenû." (23) “Û Davûd vexto ke şîn hetî Firatî de ge hekimîyetey xo ronû (ruenû), verî Hamatî de qiralî Tsoba kîşt.” (24) “Û qiralî asûran îsrayîlî surgun kerdî û nê şawitî hetî Halah û royî Gozanî û Xaburî û bacaranî medan a.” (25) ==Tewrat de çekuyê (kelîmeyî) "Zaza" û "Zîza"== "Çi estibi, o benû; çi bîyû, o yenû kerdiş; binî roşnî rojê de çî ko newe çinîyû." (26) Tewrat de yew çîyo ke balkêş zî no yo ke çekuyê “Zaza” û “Zîza” tede vêrinî. Zaza, sey nameyî qewmiyek nîye, la sey normal nameyî yew merdimî vîyerenû. Yanî Zaza û Zîza nameyî di camêrdan ê. Tewrat de: "Yeter û Yonatan; Yeter bê (bîye) lajî merd. Û lajî Yonatanî: Pelet û Zaza. Nê lajî Yerahmîl bî. Û lajî Şeşanî çinîbî, la keynê ey estibî.” (27) Eynî qisim, la babê çarin de zî wina vacîyenû: “(...) Zîza lajî Şîfînî, nê naman a nê merdimî mîyanî eşîretanî xo de begî bîy; ecdadî nînan ra zaf keyeyî virazîyê." (28) Tarîxî Dîyin de zî: “Û Mahalattan apî Maakay keynê Abşalomûnî girot; ay ci rî Abîyay, Attay û Zîza û Şelomît ardî dunya.” (29) ==Yahudî û Medî== "Çi bîyû rewna nameyî ci nîyo pa." (30) Tewrat de tim medan û farisan ra bi dostaney a behs benû. Yahûda yan zî Benî Îsraîl nînan xo rî dost û embazan veynenî. Hetta, yahudî, dişmananî xo bi medan tersnin û tehdît kenî. Asûrî, babîlanijî, elamî, fîlîstînijî, ammonî ûsn. wexto zor (zuar) dûnî ci, yahudî, medan anî xo vîr û hêvî kenî ke medî bîrî nê dişmananî nînan bikişî. No war de zaf mîsalî estî. "Biewnî (bûnî), ez qarşî nînan medan wereznenû, qey (qandê) nînan rî qîmetî sîmî çinîyû, zerrê nînan pê zerdî ya weş nibena. Tîrkemanî nînan xortan dûnî erd ri, qijî ke hema hê pîzeyê mardê xo de yî rî merhemet nikenî. Û Homay senî ke Sobom û Gamorra kerdî xerabe, Babîlo ke xemil û xûrirî keldanîyan o, o tewir benû." (31) Yewna ca de zî wina vûnû: "Tîranî xo tuj bikirên, gurzanî xo wişk (pêt) tepişîyen; Rebbî, ruhî medan hewn ra kerd aya; çunkî miradî Homayî helak kerdişî Babîlî yo; çunkî no, qesasî Homayî yo. (...) Rebbî semedê kesî ke Babîl de rueşinî hem nîyet kerd, hem zî vate ko vatibi ard ca. Ey Babîl (!), ti awkan zafan ser o rueşinî, waharî xezînanî zafan ê, peynîyê tu ama, peymey (ölçü) qezencî tu yo xirab ame. Rebbî ordiyan xo ser o sond wend: Raştey senî ke meleyî debinî ez ge o tewir tu pê merdiman kena pirr; nê qarşî tu ge nara berzî." (32) Yewna ca de: "Welat de beyraq (al) wedarên, mîyanî miletan de borî bicinên, miletan qarşî ey hezir bikirên, ver bi ey qiralanî Araratî, Mînî, Eşkenazî vicîyen; qarşî ey yew serdar tayîn bikirên; astuaranî sey melanî pirçikinan berşawîyen ser. Miletan û pêroyê qiralan, walîyan û qeymeqamanî medan, dîyarî ke binî saltanatî nînan de yî hezir bikirên. Welat ho decî ver recifîyenû. (33) Tewat de, kîtabî Danîelî, rîpel 840 ra heta rîpel 855 behsî medan kenû. No qisim de Danîel, med û faris û roman ser o hewnan veynenû. Goreyê hewnanî ey medî roman mexlub kenî. Kîtabî Haggayî, babê yewin, rîpelî 889-890 de, kîtabî Zekayayî, rîpelanî 891-899in de zî medan ser o nusîyenû. "Û serra verên a qiralî farisan de, semedo vateyî Homayî biyerû ca fekî Yeremyayî ra, HOMAY ruhî qiralî farisan kerd aya û ey heme cayê welatî xo de îlan kerd û hem zî nuşt û va: Homayî asmîyenan Yehova hekimîyetî pêro dunya da mi û mi rî emr kerd ke ez Qûduso (Yerûşalîmo) ke ho Yehûda de yo ci rî yew keye (mabed) virazî. Qewmî ey ra kamko şima mîyan de estû, Homay ey tewrî eyî ya bû û wa şiyerû Qudûso ke ho Yehûda de yo û keyeyî Homayî Îsraîlî ey Yehûdayî (Homa o yo) ko ho Qudûs de yo virazû.” (34) Medan tim yahudî hîmaye kerdî û paştî da ci. (35) Wexto şî surgun, hetta demo normal de zî, zaf girangî tayê yahudîyan medan rî xizmet kerdû. Nînan ra kesî zaf muhîmî estî. Mavaji ke sey Danîelî (36) Ezrayî, (37) Yeremyayî, (38) Habakkûkî. (39) Nê kesan Medya û medî hol sinasney, no derheq de xo dim a zaf zanaye û belgeyî verdê. Waştî tacê xo ra bena û Ester bena qiralîçe "Homay dunya de yew çîyo newe ard: Cinî, camêrdî pawena" (40) Tewrat de xoser yew qisim estû, nameyî no qismî ESTER û. Ester, Tewrat de kîtabî hewtêsin o. Û Ester, nameyî yew keynek/cinêk o. Pêroyê no nuştî hewt (492-499) rîpelî û des babî yo. Tîya de seraser qalê medan/farisan bena. Goreyê nuşteyî, Waştî (Vaştî), cinîyê Ahaşveroşî ya, (41) yanî cinîyê qiralî medan a, qiralîçe ya. Waştî, sey Ahaşveroşî nikena û qiralîçeyey ra kuena, hirêndê ay Ester gena. Ester, yew keyneka yahudî ya. Wextî qiralî babîlan Nebûkadnetzarî de yahudî surgun bîy, tira yew qisim zî surgun bîyû şîyû welatî medan (Medya). Ester, birarkeynê Mordekayî ya. Mordekay, yew merdimo yahudî yo, zana û waharî tecrubî yo. Mordekay, Ester kenû wîye û ay perwerde kenû. Hîkayey Ester bi kilmey wina yo: Ahaşveroş bacarî Şûşanî de rueşenû. Hîndîstan ra hetta Hebeşîstan sed û vîst û hewt (127) wîlayetan ser o hukum kenû. O çar serrî yo ke vicîyo text. Ahaşveroş, serrê çarin de, pîlanî (girdanî) medan û farisan dawet kenû, hewt rojê û hewt şewî zîyafet dûnû nînan. Cinîyê Ahaşveroşî, qiralîçe Waştî zî, veng do cinîyan û ha zîyafet dûna nînan. Saray de wer û şerab û kêf ra her kes halî xo ra zaf memnun û. Waştî zaf rind a, vengî rindey ay her ca ra bîyû vila. Rojê hewtin qiral Ahaşveroş emir dûnû axayî hewt keynan (yedi kızlar ağası) û wazenû ke Waştî tewrî (torî) tacê xo ya vicîyû dîwan ke hukumdarî, prensesî û serdarî ke her cayî welatî medan ra dawetkerdeyî, rindey Waştî veynî. La qiralîçe Waştî qebul nikena û nivicîyena huzirî nînan. Ahaşveroş zaf yers benû, goreyê edetî, veng danû mayetî xo û merdimanî zanayan. Karşena, Şetar, Admata, Tarşîş, Meres, Marsena û Memûkan yenî verî qiralî, nê hewt merdimî reîsî medan û farisan ê. Ahaşveroş nînan ra persenû, vûnû: "Ma se biki Waştî? " Nînan ra Memûkan vûnû: "Çî ko Waştî kerdû tinya qiralî ri heqeret nîyû, la heme pîlanî (reîsanî) welatî Medya rî heqeret û. Eke tedbîr nigirîyû, o wext ge heme prensesî cesaret bigerî û qarşî (dustî) prensesanî welatî Medya vicî û no bibû sebebî xirabêyeka pîl. Eke weşî qiralî şîyerû, eke qiral ca de veynû, ez wazena qiral Waştî caverdû, xo rî yewna qiralîçe veynû." Ney sero qiral Ahaşveroş bi ziwanî her qewm û welatî ya yew ferman vecenû ge keynê heme wîlayetanî Medya ê tewr (en) rindî bîrî vîjnayîş û şawitiş. Semedê ney gurî ya wezîfe û selahîyet dûnû axayê keynan, Hegayînî. Şûşan de yew merdimo yahudî, Mordekay, benû. Mordekay, bi qiralî yahudîyan a, nameyî ci Yekonya yo, Qudûs ra surgun amo Medya. Qiralî babîlan Nebûkadnedzar nê yahudî surgun kerdî. (599 VÎ) Yew keynek zî, nameyî ay Ester û, tewrî nînan a. Dayk û baykî na keynek merdî. Ester, keynê Abîhaîlî ya û Benyamînî ya. Benyamîn yew qebîley yahudîyan o. Nameyê Estere o raşt Eddîssa (Hadassah, myrtle) yo. Ester keynê apî Mordekayî ya. Mordekay, Ester kenû keynê xo û zaf hol ay resnenû. Mordekayî na keynek zî kenû hedre û şawenû mîyanî keynanê ke Şûşan de qesrê Ahaşveroşî de hazirî. Hegay, axayê keynan, Ester ridîyenû û ayê zî kenû mîyanî nê keynanê ke semedê qiralîçeyey a namzedî yê. Mordekayî, Ester tembîh (temîye) kerda ke nivacû a yahudî ya. Her kes Ester yew keynê medan zûnû. Xora (xuera) nameyê ay zî, Ester, yew nameyo medkî yo. Saray de her keyneka namzed duyês aşmî zaf hol wîye bena û her het a terbîye veynena. Wext benû de, yew serr a pey, dorê Ester yena. Serrê hewtin ey qiraley Ahaşveroşî de, aşmê Tebet de (Tebet aşmê desin a), Ester şina Ahaşveroşî het. Ester zaf yew keynaya rind û delal a. A zaf weşî Ahaşveroşî şina. Aheşveroş zaf ay ridîyenû (ecibîyenû). Senî ko Mordekayî tira vatû Ester o tewir (otir) hereket kena, qiralî ra tawey niwazena. La, a qiralî ra zaf lutûf û înayet veynena. Ahaşveroş, mîyanî keynan ra hirêndê Waştî de Ester xo rî sey qiralîçe vîjnenû. Mordekay zî her roj yenû verî sarayê qiralî ra geyrenû ke Ester ra yew xeber bigerû. Rojêk Mordekay verî berî (çêberê) saray de raştî qal kerdişî di merdimanî Ahaşveroşî yenû. Nê her di merdimî (Bîgtan û Tereş) Ahaşveroşî rî hê nîy dekûdolaban (komplo) virazenî. Mordekay, bi wesitey Ester a bin ra xeber dûnû qiral Ahaşveroşî û qiral nînan îdam kenû. Ahaşveroş emir dûnû merdimanî xo ke Mordekayî xelat bikirî. Na mesela zî kewna (kuena) arşîvanî qiral Ahaşveroşî. Haman koşkê (sarayê) Ahaşveroşî de yew merdimo pîl û, sey yew wezîrî yo, waharî quwet û qudretî yo. Her kes ay rî secde kenû. La Mordekay ci rî qet hurmet nikenû. Ney ser o Haman zaf yers benû. Hamanî eşnawitû ke Mordekay esil ci yahudî yo. Haman wazenû ke Mordekayî û heme qewmî ey, pêroyê yahudîyan, qirr bikerû. No semed a zî ho geyrenû yew firset veynû. Serrê duyesinê text vicîyayîşî Ahaşveroşî de, aşmê Adari de, verî Ahaşveroşî de "pûr" erzenî, yanî keyî "qeder-qismetî" (şans oyunu) keykenî. Her kes çî ke mirad kenû. No sarayê Şûşanî de yew edet û. O wext Haman firset veynenû qiral Ahaşveroşî ra vûnû: "Mîyanî qewmanî welatî de yew qewm esto ke qanûn û edetî ey cîya yê û no qewm xoser o ciwîyenû, qanûn û nîzamî welatî medan nisinasnenû. No qewm zarar dûnû welatî ma. Eke zerrê qiralî zî biwazû ma ge yew ferman veci û no qewm qetil bikiri, orte ra wedari." Ahaşveroş no vatê Hamanî ca de veynenû û engîştuneyî (giştûne) xo dûnû ci ke pê (bi) ey ferman mor (muer) bikirî. Haman û maîyetî ey anî (ûnî) bi ziwanî her milet û her welatî ya yew ferman nusenî, bi (pê) engîştuneyî Ahaşveroşî ya (engîştuneko muerî qiralî ho ser o) testîq kenî, dûnî qasidanî esparan û şarî her wîlayetî rî erşawinî (rusnenî). No fermanî paytext de, Şûşan de zî, kenî vila. Mordekayo yahudî ney xeber genû, dûnû xo ri bermenû, xo sawenû erd ra, kincanî kehanan genû pira û şinû verî qesrê qiralî. Goreyê qanûn û edetî çew nişkenû kincanî kihanan xo ra dû şiyerû verî koşkê (kueşkê) qiralî. Ester zî xeber gena ke Mordekay zaf qerqirîyenû, kincî kihanî dey xo ra û ho verî berî (çeberê) saray ra geyrenû. Ester, cilanî newan dûna Hatakî, o axayê keynan o, erşawena Mordekayî heti ke, a bizûnû mesela çi ya. Mordekay, ser û binî meseleyî Hatakî rî vûnû, yew suretî fermanî yahudîyan zî dûnû ci. No hewa Ester mesela pê hesîyena. Mordekay, Esterî ri xeber şawenû, vûnû: "Ti mevac ke ez qiralîçe ya û ez ha qesrê qiralî de mûnena, cayî mi saxlem û, çew (ço) mi ra tewey niwûnû. Eke tu ewro vengî xo nivecî, verbî na plan nivindirî, pêroyê qewmî tu yo ke no welat de yo helak benû. Tu rî hinî rojê xoeşkera kerdişî ameya." Rojê hîrin, Ester warzena kincanî qiralîçeyey gena pira, şina verbî meqemî qiral Ahaşveroşî de pawena. Saray de edet û, heta qiral pê asayê xo kesî îşaret nikirû, kes nişkenû şîyerû meqemî qiralî. Ester xo xemelno û ha verbî textî qiralî de pawena. Qiral Ahaşveroş, Ester veynenû, asayê xo hetî aya ya derg kenû ay wazenû xo het. Ester şina huzir û Ahaşveroşî ra vûna: "Eke qiral zerr kenû, lutf û destûrî qiralî estû, ez wazena qiralî xo û Hamanî rî yew zîyafet bidî." No dawet weşî Aheşveroşî ya şinû. Roja bîn qiral û Haman şinî zîyafetî Ester. Wer weş û, şereb şimîyena, her çî mukemel û, Ahaşveroş zaf kêfweş benû, vûnû: "De vac Ester, ti mi ra çi wazena, miradî tu çinê yo?" Ester vûna: "Ez mirad kena ke qiral û Haman siba reyna şeref bidî bibî meymanî mi." Ahaşveroş reyna qebul kenû. Haman wexto vicênû teber Mordekay reyna ey ver ra niwerzenû. Haman zaf qehrîyenû. Keye de cinîyê xo Zereş û merdimanî xo ra vûnû: "Ez û qiral ma siba (meşt) reyna meymanî qiralîçe Ester ê. La no merdim, Mordekayo yahudî, zaf mi qehernenû. Ez nêzûna ez se bikirî." Cinîyê ey Zereş û dostî ey vûnî: "Bîya zerd (altun) ra pancas vîncey (arşinî) berz yew daraxacî viraz, qiral Ahaşveroşî ra vac, wa siba Mordekayî na dar a bialeqnû. " No fikir weşî Hamanî ya şinû, sey nînan kenû, a şew benû rehet. A şew hewnî (hûnî) qiral Ahaşveroşî remenû, arşîvan û kîtabanî tarîxan wazenû, nişenû rue wûnenû. Ahaşveroş, o emro ke derheqî Mordekayî de dayo, ey emrî veynenû. Mordekayî, plana ke Bîgtan û Tereşî dustî (qarşî) qiralî virêştibî, a plan bin ra xeber deybî ci. Qiral merdimanî xo ra persenû, vûnû: "Qey na holey Mordekayî şima çi şeref û mukafat do eyî? " Merdimî qiralî vûnî: "Tawey ci nidîyo." Qiral veng danû Hamanî, çîko lazimû tira vûnû, ci rî emir kenû. Haman mecbur benû, roja bîn şinû astuarê Ahaşveroşî zîn kenû û xemelnenû, kincanî Ahaşveroşî genû benû dûnû Mordekayî ra, tacê Ahaşveroşî nûnû ey sare ya, wilarî astuar tepşenû, Mordekayî sukê Şûşanî ra çarnenû, vûnû: "Biewnîyen, merdimo ke qiral şeref û paye dûnû ci wina qedr û qîmet veynenû." Haman a roj zî bêkêf şinû keye, cinîyê xo Zereş û merdimanî xo ra vûnû hal mesela wina ya. Benû şan (şûn) merdimî Ahaşveroşî yenû keye, veng danû Hamanî, ey benû keyeyî Esteri. A şew zî keyeyî Ester de wer wirênû, şereb şimîyena, kêfî qiral Ahaşveroşî yenû. Qiral Ahaşveroş Ester ra reyna (finya) persenû: "Ester, qiralîçeyê min, de wac, ti mi ra çi wazena? Ti nêmeyî welatî min zî biwazî ez dûnû qey xatir û rindey tu!..." Ester vûna: "Ey qiral!... " û dest kena ci derg û dila mesela (planê Hamanî û fermanî qirkerdişî yahudîyan) qiral Ahaşveroşî rî vûna. Ahaşveroş zaf yers benû, hîddet û celal a werzenû we. Emir dûnû ke Hamanî dara ke ey bi xo qey Mordekayî ya hezir kerda û ha keyeyî ey de ya, a dar a bialeqnî. Emrî Ahaşveroşî yenû ca û Haman cezayê xo veynenû. Ester, a roj eslî xo eşkera kena. Mordekay vicîyenû huzirî Ahaşveroşî. Ahaşveroş, morî (muerî) engîştuneyê xo yo ke dabi Hamanî, a roj teslîmî Mordekayî kenû. Vîst û hîrênê aşmê hîrên de, na aşmê Sîvanî ya, bi emrî Mordekayî katibî Ahaşveroşî, Hîndîstan ra heta Hebeşîstan heme walî, reîs û hukumdaranî sed û vîst û hewt wîlayetan rî, ziwan û nuştişî her şarî û miletanî nê wîlayetan a yewna ferman nusenî, bi muerî qiralî muer kenî, dûnî qasidanî siwarîyan, lez û bez a fininî rahar. No ferman de, hîrêsî (13) aşmê Adari de, azadey heme yahudîyan, ê ke welatî Ahaşveroşî de yê, welatî Medan de ciwiyînî, îlan bena. Ney ra pey, Mordekay kincanê xo yê reng sipîyan û lajîvertan, taca girda zerdin, keteno tenik ra cubeyê xo yo ergûwanî ya qiralî het ra vicîyenû teber şinû bacarî Şûşanî ra geyrenû. A roj mîyanî yahudîyan de roşney virazîyena, mîyanî nînan de kêf û ferahey, îzet û şeref estû. Her wîlayet de, her şaristan de, emir û fermanî qiralî reso heta kamca, uca de, yahudîyan rî benû rojê şahî, kêf û weşîyey. Fermanî qiral Ahaşveroşî sed û vîst û hewt wîlayetan ra benû vila. Heme yahudî yew roj, hîrêsî aşmê Adar de, her bacaro ke tede ciwîyînî yinî pîyeser, hazirey xo kenî. A roj heme dişmenanî xo kişinî, dest nûnî mal û milkî nînan ser. Çi ke qiral Ahaşveroşî, fermanî xo de musade dayo ke, yahudî heme dişmenanî xo qetil bikirî û dest malî nînan sernî. Saray de, qiral Ahaşveroşî het de, rumetî Mordekayî zaf û, o waharî qedr û qîmetî yo, paştey yahudîyan hinî nîna erd. Yahudî, Şûşan de zî panc sey merdiman kişinî û heyfî xo ginî. Yahudî, des lajanî Hamanî zî kişinî. Çi ke Haman dişmenî nînan bi. Parşanatay, Dalfon, Aspatay, Poratay, Adalyay, Arîdatay, Parmaştay, Arîsay, Arîday, Vayzatay lajî Hamanî bî ke pêro kişîyê. Yahudî çaresî aşmê Adar de reyna kom binî, na rey hîrêsey merdiman kişinî. La qet talanî kesî nikinî. Ney ra pey yahudî yê ke welatî medan de ciwîyînî rehat kenî. Na roj, çaresî aşmê Adari, yahudîyê ke welatî medan de mendîyen rî bi rojê xelasey, rojê şahî, rojê weşey, rojê roşanî. Mordekay, heme yahudîyan rî, ê ke heme welatî qiral Ahaşveroşî de rueşinî, name (mektub) û fermanî nûştî, nînan rî teblîx û îlan kerd ke nê her di rojê, hîryes û çaresî aşmê Adari, her serr û pêro pîya sey rojê xelasey û azadey bimbarek bikirî. Çi ke dişmenî nînan, Agagî Haman, nînan rî Pûr (vîcak) eştibî. Ney ra, nê rojan ra vûnî Pûrîm. O wext ra pey heme yahudî nê rojan, Pûrîm, sey roşanî pîroz (bimbarek) kenî. Keynê Abîhaîlî, qiralîçe Ester û Mordekay, mektubî xo yo dîyin de no roşan heme yahudîyanî sed û vîst û hewt wîlayetanî welatî qiral Ahaşveroşî rî kerd ferz; no hewa Pûrîm kot tarîx û heta ewro ûme. Pîley (girdey) qiral Ahaşveroşî û qedr û qûdretî Mordekayî, sey yew hekat, tarîxê qiralanî medan û farisan de ca girot. Mordekay, qiral Ahaşveroşî dima, mîyanî qewmî xo de, mîyanî yahudîyan de pîley, qedr, qîmet û holey ser merdimo dîyin hesibîyenû. ==Tewrat de ziwan û edebîyat== Tewrat de dîn, îbadet, qanûnî, duayî, tarîx (kronolojî), heyatî pêxemberan, edebîyat, mîmarî, coxrafya ûsn. babetan gore xo mîyan de qisim qisimî yo. Hetî edebîyatî ya Tewrat hem nesîr, hem zî manzûm û. Tewrat de yew edebîyato rind û weş estû. Goreyî ey wextî (4000 serrî cuwa ver) bi yew ziwano edebîyo weş a nusîyo. Qismo manzûm de şiîrî, qesîdeyî, mersîyeyî, neşîdeyî, duayî estî. Qismo manzûm hînya zaf bi tewiro (şeklo) lîrîk, dîdaktîk û mîstîk a nusîyo. Nê qisman de bi tewro nazm a "neşîdeyî", "mersîyeyî" (axitî), "mezmûrî" (îlahîyê ke pê zel (lulî) vacîyenî, Sûreyê Zeburî yê ke Hz. Dawidî vatîyen) babetî tewr (en) edebî yê. Tewrat de "erotîzm" zî zaf xurt û. Hetta, ma caverdi yew kîtabo dînî, "sosyal realîst" yew roman de bîle, belkî end (ehend) "erotîzm" tolerans niveynenû. Bîlxesa Neşîdeyê Neşîdan de, ke Hz Suleymanî nuşta, sere ra heya peynî keynan, rindey, fantazî, eşq û meşq, erotîzm sero ya. Nê neşîdan de qet qalê Homayî, dînî, pêxamberan û çîyanî manawîyan nibena. (58) Bes "erotîzm" tinya Tewrat de çinîyû. [[Test-wp/diq/İncile|İncil]] û [[Test-wp/diq/Qurane|Qur'an]] (bîlxesa Qur’an de) zî "erotîzm" estû. Sey numuneyî: "Xizmetî nînan de, xortî sey încîyan [ê ke qafikanî xo de nimite yî] [xîlmanî] dormarey nînan de çerixênî û geyrinî." (59) Sewbîna sûreyan de zî no tewir ayetî estî. (60) Tayê çekuyê (kelîmeyî) ke Tewrat de vîyerinî manayê nînan (Hitchcock’s Bible Names Dictionory" de) bi îbranîkî (hebru) û îngilîzkî wina ya: *Adem (Adam): Erdin, sur. *Îbrahîm (Abraham): Bayko pîl. (Yüce peder) *Mordekay: Sert, tuj/tal. *Sara: Xanimê mi, prensesê mi. *Sarah: Xanim, prenses. *Waştî (Vashti): Çîyo ke şimîyenû (içilen şey), şûrûba gireynayey (kaynamış şurub) *Zaza: Aîdî herkesî. (belonging to all: Her kese ait) *Zereş (Zeresh): Derd, izdirab, dej, bedbextey. *Zîza: Roşn, roşn dayîş; peyser şîyayîş. (Aydın, aydınlık; geri gitmek). (61) *Îbranîkî nameyî aşman wina yo: Nisan (Nîsan), Iyar (Ayar), Sivan (Sîvan), Tammuz (Temuz), Av (Ev), Elul (Îlûl), Tishrei (Tîşray), Cheshvan (Çeşvan), Kislev (Kîslev), Tebet (Tebet), Shevat (Şevat), Adar (Adar). Nînan ra namey çend aşman kurdkî, fariskî û tirkî de zî vacîyenî. ==Qewmo vîjnaye/erdo bexşkerde== Goreyê dînî [[Test-wp/diq/Musewitine / Cuhudine|Musewitine / Yahudine]], tinya dînî yahudîyan o. Keso ke dayk-baykî ey yahudî nîy, nişkenû bibû yahudî. Yahudîyey, [[Test-wp/diq/Musewitine / Cuhudine|Musewitine / Yahudiyen]], rî hem dîn hem milîyet a. Qewmî [[Test-wp/diq/Musewitine / Cuhudine|Musewitine / Yahudiyen]], , yew "qewmo rez û vîjnaye ey Homayî" yo (‘the unique people of God’, ‘the glory nation’), Homayî no qewm qey xo ya xeleqno. (62) Homay heq û wezîfe do no qewmî ke rîyî hardî (erdî) ser o miletanî bînan îdare bikirî. Qur’an de bîle qewmî yahudîyan yew qewmo rez û vîjnaye yenû qebul kerdiş. Qur’an de wina vacîyenû: "Ehd bû ke ma, kîtab, hukum û pêxemberey dey Benî Îsraîlan. Ma ey bi rizqo rind a kerdî wîye û ma ey aleman ra berzêr kerdî." (63) Hardî (erdî) yahudîyan (Benî Îsraîlîyan) yew hardo muqedes û ke Homayî no qewmî rî wead (bexş) kerdû. Hardî Îsraîlîyan (Dîyarî Kenanî) "hardo weadkerde" yo (‘the promised land, the land of Canaan’) No "hardo weadkerde" sînorî ci Nîl ra resenû heta Firat (‘from the Nile to Europhrat’). (64) ==Çimeyi u Dipnoti== *1) Tewrat, Waiz, bab 1/4, rîpel 659. (Kîtabı Mukaddes/Eski ve Yeni Ahit. İbrani, Keldani ve Yunani dillerinden son tashis edilmiş tercümedir. Kîtabı Mukaddes Şirketi, 481 İstiklal Caddesi, İstanbul, 1974.) Eski Ahit, Tevrat û; Yeni Ahit, Încîl a. Tewrat û Încîl pîyeser o çap bîy û her di pîya 1175 ripelî yê. No nuşte de mi no çap esas girotû. *2) Qur’an, Sûreyê Nîsayî, ayet 163, rîpel 103. Sûreyê Enbîyayî, ayet 105, rîpel. (KUR’ANI KERÎM VE TÜRKÇE AÇIKLAMALI MEALİ, Hadimü'l-harameyni'şerîfeyn Kral Fehd Mushaf-ı Şerif Basım Kurumu, Suudi Arabistan Krallığı, 1412/1992) *3) Qur’an, Sûreyê Fatîrî, ayet 25 û dîpnot, rîpel 436. *4) Tewrat, Xeleqnayîş, bab 2/2-3. (Sebt: hewt, hewtin.) *5) Tewrat, Xeleqnayîş, bab 11, rîpel 10. Qur’an, Sûreyê Hûdî, ayetî 72-76, rîpel 229. *6) Qur’an, Sûreyê En’amî, ayet 74, rîpel136. Sûreyê Îbrahîmî, ayetî 34-42, rîpel 259. *7) Qur’an, Sûreyê En’amî, dîpnot, rîpel 136. *8) Qur’an, Sûreyê Meryemi, dîpnot, rîpel 307. Sûreyê Ankebûtî, ayetî 24-27 û dîpnot, rîpel 398. *9) Tewrat. Biewnî dîpnot 1. *10) Walton, John H; Chronological and Background Charts of the old Tedstament, Grand Rapids: Academue Books, 1978. Internet: *Old Testament Gateway-Pentateuch www.otgateway.com/pentateuch.htm *Pentateuch www.religioustolerance.org/chr_tora.htm *11) Tewrat, Vejîyayîş, bab 6/12, rîpel 59. *12) Baignent, Michael; Leigh, Richard; The Dead Sea Scrolls Deception; Touchstone, New York, 1961. Shanks, Hershel; The Mystery and Meaning of the Dead Sea Scrolls; Random house, New York, 1968. *13) Huntzinger, Allyn; Persian in Bible, May 1978, chapter one. *14) Tewrat, Vijîyayîş, bab 8/5, rîpel 7. *15) Qur’an, Sûreyê Hûdî, ayet 44. (Qur’an de new sûreyan û vîst û di ayetan de meseleyî tûfanî Nuhî vîyerena.) *16) Tewrat, Vijîyayîş, bab 11/3, rîpel 9. *17) Tewrat, Îşaya, bab 37/38, rîpel 701. *18) Budge, Wallis E. A.; The Babylonien Story of Deluge and the Epic of Gilgamish, 1929. No nuştoxî, Budge, Destanê Gilgamişî ser o 57 rîpelî yew broşur nuştû. *19) Ûrûk, bacarî sumeran o. Seke Tewrat de zî vîyerenû (Tekvîn bab 10/10) bacarî Ûrûkî Nemrûd lajî Kaşî awa kerdû û çar bacaranî pîlan ra ey dîyino ke welatî Şînarî de awa bîyo. Sumeran û babîlîyan Ûrûkî ra vatû "UNU KI", ke vateyo verên manayê "îkametgah"î û vateyo dîyin manayê "welat"î de yo. Erebî ney cayî ra vanî "Warkah" yan zî Al-Warkah û ewro ho Iraq de yo. W. K. Loftus serranî 1849-1852 de no bacar de xebata arkeolojîk kerda û zaf çîy binî hardî ra vetî. (Budge, Wallis E. A.; The Babylonien Story of Deluge and the Epic of Gilgamish, 1929. Tabletê yewindesin, dîpnot, rîpel 56.) Tewrat û çimanî (kaynaklar) rojawanî de nameyî Ûrûkî sey Erek (Erech) nusîyenû. *20) Budge, Wallis E. A.; The Babylonien Story of Deluge and the Epic of Gilgamish, 1929. Ez wazena tîya de yew kilmnuşteyî (ozetî) destanê Gilgamişî zî bidî. Tîya de ez broşurî Wallis E. A. Budgeyî esas gena: Bewn / Qayt Ke: [[Test-wp/diq/Destanê Gılgamış|Destanê Gılgamış]] *21) Tewrat, Yeremya, bab 25/25, rîpel 748. Yeremya, bab 51/28, rîpel 777. *22) Tewrat, Danîel, bab 10/4, rîpel 852. *23) Tewrat, Qiralî Dîyin, bab 23, rîpel 396. *24) Tewrat, Tarîxî Dîyin, bab 18, rîpel 417. *25) Tewrat, Qiralî Dîyin, bab 18/11, rîpel 389. *26) Tewrat, Waiz, bab 1/9, rîpel 659. *27) Tewrat, Tarîxî Yewin, bab 2/32-35, rîpel 401. *28) Tewrat, Tarîxî Yewin, bab 4/34-38, rîpel 403. *29) Tewrat, Tarîxî Dîyin, bab 11/20, rîpel 439. *30) Tewrat, Waiz, bab 6/10, rîpel 662. *31) Tewrat, Îşaya, bab 13/17-20, rîpel 682. *32) Tewrat, Yeremya, bab 51/13-14, rîpel 777. *33) Tewrat, Yeremya, bab 51/27-30, rîpel 778. *34) Tewrat, Ezra, bab 1, rîpel 466. Ezra, bab 3, rîpel 468. Ezra, bab 4, rîpel 469. *35) Tewrat, Ezra, rîpelî 466-476. *36) Tewrat, Danîel, babî 10-11, rîpelî 852-853. *37) Tewrat, Ezra, rîpelî 466-491. *38) Tewrat, Yeremya, rîpelî 724-780. *39) Tewrat, Habakkûk, rîpelî 883-886. *40) Tewrat, Yeremya, bab 31/22, rîpel 755. *41) Ahaşveroş bi îbranîkî nameyê qiralî medan ey Xusrevî yo. Latînkî de Xerxes û fariskî de Haşyarşah û. (Persian in Bible, Allyn Huntzinger, May 2001) Tarîx de hinya za sey Xerxes yenû sinasnayîş. Xerxes lajî Darîyusî yo. Îran de serî yew kerrî de wina yew nuşte estû: "Ez qiralo pîl (gird), qiralî qiralan, qiralî welatanî ke ziwanî cîya-cîya qal kenî, qiralî na kaînata pîl, lajî qiral Darîyusî, nesebî Ahamenîşan ra Xusrev a." (Temel Britanica, cilt 11, İstanbul 1992, maddeyî Kserksesî. *42) Joyce, G. Boldwin, Esther:An Introduction and Commentary, Downers Grove: Inter-Varsity Press, 1984, rîpel 13. *43) Breward, S. Childs, Introduction to the Old Testament as Scripture, rîpel 607. *44) Baxter, J. Sidlow, Explore the Book, Grand Rapids: Zondervan Publishing House, 1960, volume 2, rîpel 262. *45) Whitcomb, John C.; Esther: Triumph of God”s Sovereignty, rîpel 31. *46) Tewrat, Danîel, bab 5/30-31, rîpel 847. *47) Whitcomb, John C.; Esther: Triumph of God”s Sovereignty, rîpel 31. *48) Joyce, G. Boldwin, Esther:An Introduction and Commentary, Downers Grove: Inter-Varsity Press, 1984, rîpel 20. *50) Joyce, G. Boldwin, Esther: An Introduction and Commentary, Downers Grove: Inter-Varsity Press, 1984, rîpel 24. *51) Budge, Wallis E. A.; The Babylonien Story of Deluge and the Epic of Gilgamish,1929, rîpel 56. *52) A. L. MCMAHON, For Esther Woodall, The Catholic Encyclopedia, Volume V. *53) LaSor, Hubbard, and Bush, Old Testament Survey, rîpel 626. *54) Redhaouse, İngilizce-Türkçe Sözlük. *55) Gary, W. Drickson, "An Argument of Esther", [paper submitted for the course 372 Seminar in Old Testament Historical Literature, Spring 1989], 2. *56) MCMAHON, A. L., For Esther Woodall, The Catholic Encyclopedia, Volume V. *57) Hill, Endrew E. and Walton, John H., A Survey of the Old Testament, rîpel 238-239. *58) Tewrat, Neşîdeyê Neşîdan, rîpelî 667-672. (Neşîde: beyta/misra meşhur; şiîr; gazel.) *59) Qur’an, Sûreyê Tûrî, ayet 24, rîpel 523. 860) Qur’an, biewnî Sûreyê Dûxanî, ayet 54, rîpel 497. Sûreyê Rahmanî, ayet 56, rîpel 532. Ayetî 70-72, rîpel 533. Sûreyê Weqayî, ayetî 15-40, rîpelî 532-534. *61) "Hitchcock’s Bible Names Dictionory", by Hitchcock; "Hitchcock’s New And Complete Analysis of the Holy Bible", published in the late 1800’s. *62) Tewrat, Îşaya, bab 43/21, rîpel 706. *63) Qur’an, Sûreyê Casîye, ayet 16, rîpel 499. *64) Tewrat, Vijîyayîş, bab, 12-24. ==Bewn / Qayt Ke== *[[Test-wp/diq/Musewitine / Cuhudine|Musewitine / Cuhudine]] ==Çavkanî== * http://incubator.wikimedia.org/wiki/Test-wp/diq/Tewrate {{bikurmancî|Tewrat}} 13773 48861 2006-09-30T17:51:30Z Bangin 450 {{bikurmancî|Destana Gilgamêş}} [[Image:GilgameshTablet.jpg|thumb|270px|Tabletê Destanê Gılgamış (Akadki)]] '''Gilgamiş''', qiralî pancinê hanedaneya Ûrûkî ey [[Test-wp/diq/Sumer|Sumeran]] o. Goreyî vatişan Gilhamişî 126 serrî hukumdarey kerda. La wextî hukumdarey ey tam belu nîyo. [[Gılgamiş]] yew qiralo ke "''Nagbu Imuru''", yanî "Keso ke heme çî dîyû" yo. O yew hukumdaro aqil o, zanay o, rîyî hardî û behran ser o geyraye yo, hîkmet kefş kerda. Nemeyî ey orijînalî xo de "Izdubar", "Gizdubar" yan zî "Gishdubar" o. Gılgamış (Gilgamish) versîyonî yûnankî yo. Gılgamış, hîrê ra di Homa, hîrê ra yew zî merdim û. Xelqî Ûrûkî Gılgamışî ra zaf hes kenû. O zaf xurt û, yew cengawer û. Îlahe [[Aruru]], Gılgamışî rî yew raqîb xeleqnena, nameyê ey [[Engîdû]] yo. Engîdû yew daristano zaf gird de ciwîyenû. O sey yew heywanî yo, zaf gird û zaf xurt û. Gılgamış, yew plan virazenû ke Engîdûyî biyarû bacarî Ûrûkî. Gılgamış na planê xo de serkewnû. Hêverî Gılgamış û Engîdû danî pîyer, la çew zorî çewî nibenû. Badî zî her di benî emabazî yewbînan (embazî qederî). O wext Daristanî Sedîrî (darî sedîrî, darî erzî) mîyan de yew dîyebo merdimwer estû. Nameyî ey [[Xûmbaba]] (Khumbaba) yo. Gilgamiş û [[Engîdû]] şinî ge ney dîyebî merdimwerî (Xûmbaba) bikişî. (Tabletê çarin) Ê badî zaf zehmet û meşeqatan a Xûmbaba kişinî. Wexto [[Gılgamış]] û [[Engîdû]] ageyrenî Ûrûk îlahe Îştar bena aşiqî Gılgamışî û wazena ey de bizewicîyû. La Gılgamış qebul nikenû. Îştar şina asmîyen (asîman) baykî xo Anû (Anu) û daykê xo Antû (Antu) de, ke her di zî homa yî, gerreyî Gılgamışî kena. Anû Îştar ra vanû "xetayê tu ya." La o (Anû) huncî zî qarşî (dustî) Gılgamışî yew mexluqo sey boxeyî xeleqnenû û ey şawenû ke bacarî Ûrûkî xirabe bikirû. Gilgamiş û Engîdû bi zar û zor a ney mexluqî zî kişenî. (Tablet 6) Îştar zaf yers bena, kena fîxan û kilaman vûna. Gılgamış û Engîdû bi awkê [[Test-wp/diq/Ro Fırat|Ro Fırati]] destanî xo guyn ra kenî pak û yenî bacarî Ûrûkî. Ê bacar de yew festa gird virazenî. Homayan ra, Homa Enlîl, sey yew ceza qerarî mergî Engîdû danû ke, Gilgamiş têna bimanû. Engîdû benû nêweş (niweş) û merenû.(Tablet 7) Gılgamış embazî xo rî zaf bermenû û lorîyan kenû. Mergî Engîdûyî ra pey tersî mergî kewnû ey zerre û merg ra remenû. Vanû: "Ez bi xo zî merena, ez zî o wext nibena sey Engîdû? Keder nefret kewt ruhî mi, Çi ke ez tersena, ey ra zî ez seraser welat ra geyrena." (Tablet 7) [[Gılgamışi]] warzenû wi şinû geyrenû ge çareyî mergî veynû. [[Ûtanapîştîm]] (Uta-Napishtim) pîrikî Gılgamışî yo. [[Ûtanapîştîm]] û cinîyê xo nêmerde yî. Goreyê Destanê Gılgamışî, Homayî wazenî yew tûfan virazî û emir danî Ûtanapîştîmî ke yew gemî virazû. La Homayî badî (bacî) poşman (pueşmûn) binî ke tûfan viraştû. Ey ra [[Ûtanapîştîm]] û cinîyê ey rî heyato ebedî (nemirey) bexş kenî. Gılgamış ney zanû. Gılgamış danû purî şino welato ke pîrikî ey tede ciwîyo. Raharî xo ser o raştî zaf bela û zehmetan yenû. Peynî de Gılgamış, Ûtanapîştîm veynenû. Ûtanapîştîm ey ra vûnû: "Binî dengizî (behrî) de yew vaş estû, eke (eg) ti ey veynî û ey ra burî, ti binî merdimo nemir." Gılgamışi kerran bestenû xo lingan a, xo erzenû dengiz, no vaşî veynenû. Nameyî ney vaşî "Şîbû îssahir amelu" (Shîbu issahir amelu) yo. Yanî "merdimo extiyar [pê] benû ciwan" o. Gılgamış, no vaşî genû û verî xo çarnenû hetî bacarî Ûrûkî ya. Raharî xo ser de yew ca raştî yew awka ([[Test-wp/diq/Gol|gola]]) serdin yenû. [[Gılgamış]] û embazî xo Ûr-Şanabî (Ur-Shanabi) kewnî na gol û xo şiwenî. O wext yew mar buyê vaşî heyatî genû, yenû ey wenû. Mar ca de verrî erzenû, benû ciwan. [[Gılgamış]] bêçare ageyrenû bacarî Ûrûkî. Gılgamış, merg rî yew çare niveynenû, nibenû merdimo nêmerde. ==Qey hînya zaf malûmatî biewnî== * Loftus, Chaldea and Susiana, London, 1857. * R. C. Thompson, The Epic of Gilgamish. * R.C Thompson, A Century of Exploration at Nineveh. * N. K. Sanders, The Epic of Gilgamish, Revised Edition Incorporating New Material, Penguen Books, 1972. {{zazakî}} 13777 48823 2006-09-30T14:44:32Z RezanTovjin 60 Destana Gilgamiş çû cihê Destanê Gilgamiş: Min nizanibû ku bi zazakî ye. #REDIRECT [[Destanê Gilgamiş]] 13780 56156 2006-11-13T14:20:01Z Erdal Ronahi 2 '''Gilgameş''' keyekî sumerî bû. Herwiha, lêhengê [[Destana Gilgamêş]] e. [[Kategorî:key]] [[Kategorî:sumer]] [[Kategorî:mêr]] 13781 48872 2006-09-30T21:09:45Z Erdal Ronahi 2 '''Keyseriya Mûşkî''', Mûşkiyo, qebîlake eşîra [[Hurrî|Hurriyana]] v.î. (vere zayîna [[îsa]]) sêrre 1100'de rojavaye bakure [[Kurdistan|Kurdistanî]] guretbî bine destêxo. Sînore xo hêtan [[Kîlîkya]] û [[Kapadokya]] kerdbî hîra. Name bajare mûş na qebîla hurrîyora mendo. v.î.sêrre 770'de hembere Ûrarto û Asûrodê ame peser û xo paresna. No keyserîya hurrîyode v.î.sêrre 500 dima kot welate urarto û keyserîya Medo. {{zazakî}} {{kurt}} [[Kategorî:Dîrok]] 13782 48842 2006-09-30T16:53:14Z Luqman 401 Keyserîya Muskî çû cihê Keyseriya Mûşkî #REDIRECT [[Keyseriya Mûşkî]] 13785 59886 2006-12-09T10:27:10Z Bangin 450 çavkanî: [http://www.geocities.com/mehname2002/mehname/30/govendistan.jpg] {{copyright}} 13786 55783 2006-11-10T18:54:19Z Bangin 450 - [[Wêne:Govendistan.jpg|thumb|Serûpelê "Govendistan"]] '''Govendistan''' pirtûkek ji [[Evdile Koçer]] e. {{kurt}} [[Kategorî:Pirtûk]] 13788 48993 2006-10-01T16:19:23Z Luqman 401 {{zazakî}} Welate gutîyo [[Mezopotamya|mezopotamyadeke]] amewara, Key Tîgran teba gelexo oncîya koyane zagros û werte zagrosode welatoke nû avakerd.No welate gutîyo bi name Anzan eno zaniane. Manasîya Anzan Kurdîde beno ko. Kurd warerak vane zozan. Heqê nî welate gutîyode bi hîratîye raşte agahî nêbîyo. Le belê sêrrane nezîkode mintiqa Baxtîyarode kineteana Mala Mîr, Gola fira, Şekefta silemande v.î. (vere zayîna îsa) sed sêrre 13.û 12.de belgenamêye nivisî amê vînetene. Nî belgenamê hetê profosore Hollandî Nasîpra amê wendenê û bî zelal. Belgenamode keyserê Anzan Tahîhî Henî_Kutî Amerdî bîyo. No keyser welatexo Anzande bi ray û avahîyeke viraşte eno qalkedayanê,êdî serba keyserîyaxo û welatexora heqanexore şikir ano. No welat v.î.ra hetan peynîya sêrre 612'de serxwebûnaxo parasna û dima kot keyserîya Medo. *Çavkanî: "Diroka [[Kurdistan]]"(Ethem Xemgîn) 13790 48907 2006-10-01T07:52:45Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Wîkîpediya]] 13791 49021 2006-10-01T21:06:56Z 217.227.177.172 '''Bername''' ango bi îngilîzî ''program.'' Bi kurdî '''bername''' dikare bi du awayan bête danasîn. ==Di Civakê de Bername== Mînak bernameya şexsekî ji [[roj]], [[hefte]], [[meh]] an jî salekê. Kesek dema ku xwe birêxistin dike û ji bo dema pêş, ji bo xebat û projeyekê dema xwe li gor xebatan dabeş dike, tê wateya ku xwe bi bername dike. Ew dibe bernameya wî an jî wê. Her wisa jî bernameyên [[TV]], [[radyo]] û hin tiştên din jî hene. Bernameyên wisa jî dikarin di vê kategoriyê de cih bigirin. Ew bername jî tişta ku dê bête pêşkêşkirin nayne ziman, lê belê dem û mijara ku ji bo tiştekî hatiye veqetandin tîne ziman. Ango weşana tv, radyo û hwd. jî xwe ji bi bername dikin û bernameya xwe ji gelek bernameyan ava dikin. ==Di komputergeriyê de Bername== Her komputer xebatên xwe bi bernameyekê pêk tîne. Ev bername ji berê ve hatine nivîsîn ku dê karekî çawa bike û çawa bidomîne, heta bi encam bike. Bernameyên komputerê hemû xebata xwe li gor ku bernamenûs nivîsiye dike. Bi tenê çewtiyên ku dike ji dervê vê pîvanê ye. [[Bernameyên Komputerê]] bi dehan caran dibin beş bi beş. Ji bo her karekî gelek bername hene. Di komputerekê de çiqas bernameyên cur be cur hebin komputer dikare ewqas xebatên cur be cur bike. Kapasîteya kirinan a komputeran hinekî jî girêdayî hebûna bernameyan e. Ji bo kategoriyên Bernameyên Komputerê [[Bernameyên Komputerê|vir bitikîne]] [[Kategorî:Teknolojî]] 13793 49115 2006-10-03T11:51:12Z RezanTovjin 60 /* Bernameyên Azad */ Bernameyên Komputerê bi dehan caran dikare li gor kategoriyan bête dabeşkirin: ==Pergalên Xebatê== *Reşanên Lînuksê wekî [[Ubuntu]], [[SuSe]], [[RedHat]], [[Mandrake]] û hwd. *Mac ango [[Macintosh]] *[[Windows]] ==Office== *[[OpenOffice.org]] *[[Microsoft Office]] *[[StarOffice]] û hwd. ==Bernameyên Muzîkê== Bi van bernameyan mirov dikare virtuoza bernameyan bike, stranên xwe û mîksên xwe çêke. ===Bernameyên Belaş ên Muzîkê=== *WavePad 3.01 *Lvbs X 2 *AV Music Morpher Gold 3.0.32 *EXPStudio Audio Editor Free 3.98 *Breakage 13 *Free Easy MP3 Sound Recorder *Super Duper Music Looper XPress 2 build 63 *TurboBass Litre to Cubic Feet Converter 1 *Acid XPress 5.0a build 152 *Audioblast 1.6.1 *Netia Snippet LE 7.51 *OpenSebJ 1 *SynthFont 1.04 *TwelveKeys Music Transcription Assistant 1.10 *Jayzen Acoustic Bass Sample Instrument Soundfont2 *Jayzen Acoustic Bass Guitar Sample Instrument Demo Vsampler3 *Delay Time Calculator 1 *SL Dry Studio Kit Sample Set * SoundFont 1.1 *Audacity 1.2.4.b *Mixxx 1.4.2 *Tu2 2.5 *orDrumbox 1 *Jesusonic 1 *Gungirl Sequencer 0.3.1 *MadTracker 2.6.1 *Killer 1 *Osctoberfest 1 *Free CD to MP3 Converter 1.8 build 20051129 *Digital Music Notebook 2.1e *BWAV Reader 1 *Freecord 1 *TH Metronome 1 *RiffWorks Updater 1.1 *Front End Convert Drop 1.1.2 *MP3 Recorder, Guitartab.co.uk *Babya Logic 1.0 *The Easier Drum Machine 3N *InSep 1.4 *QuickAudio 1.0 *The Great Kazoo 1.3 *Stereo Wah Wah VST Plug-In for Windows 1.0 *AVdurm 0.21 *Anvil Studio 2005.03.09 *Wave Splitter 2.10 *River Past Wave@MP3 1.53 ====Guhertoyên Ceribandinê ên Belaş==== *Dance eJay 7 *EJay DJ Mix Station 3 *Hiphop eJay 6 ==Bernameyên Video== Gelek bername hene ku mirov dikare bi wan dîmenên xwe yên kamera montaj bike, dublaja wan çêke û hin xebatên din li ser wan bike. Her wisa amûrên wan ên DVD jî hene ku emê di vir de cih didinê. Ev bername gelekî bi kêrî [[derhêner]]an tên. *DivX For Windwos + DivX Player *RealPlayer 10 *VLC Media Player 0.8.5 *Windows Movie Maker 2 *TVU Player 1.5.12 beta *Riva FLC Player 1 *Free iPod Video Converter 1.32 *Super Fever Link 1.79 *Pixpo 3 *DebugMode Wax 2.0e *VirtualDub 1.5.10 *Yahoo Go for TV *Cole2k Media Codec Pack *Standard AV Codec Pack 1.0.5 *Free TV Online 1.0.0.4 *GSpot 2.21 *t@b ZS4 Video Editing Software *SubtitlesSynch 1.2 *Portable VLC Media Player 0.8.4c *EasyDVD 2.1.3.89 *MPEG Streamclip 1 *Grouper 2 beta *CapturePad 0.1 beta *ZS4 Video Editor 0.95 *SplitCam 3.19 *MsDVR 2000 1.1.214h *AviScreen Classic 1.3 *Resize Tool 1.0 Lalim Compact Player 2.2 *CombiMovie 1.2 *DScaler 4.1.15 *FlaskMPEG 0.7.8 *MaxTV Online 2006 V2 1.2 *Video GIF/ACI ThumpCell Creator AviSplit Classic 1.42 *Exe2Avi 1.0 *eVideoShare Client 0.9.05 Vjamm Blueprint 1.0.2 *MovieBase1.1 *WebTVProducer 1 *DigiMode NewVcd Player 1.02 *Movica 0.2 *LePlayer 1.02 *Owl 1 *Screen Monkey 1 *AsfBinMaster 1 *MyBackDrop 2.2.0.29 *Cinematheca 1 *dABC 0.3 *PeerFish Local Area Radio 3.2 *AVI2Clipboard 2.15 *QT Movie NoteTaker for Windows ===Amûrên DVD=== *CD-DVD Publisher 3.14 *MovieTrack 3.3 *DVD Player Pro 2.17 *MagicDisc 2.5.64 *Avant DVD/DivX Player 2.10 *AV DVD Player Morpher 1.5.56 *AVS DVD Player 2.1 *DVDBuilder 2.7 DVD Album 1.0.0.6 ==Bernameyên Azad== Bernameyên Azad jî di komputergeriyê de wekî felsefeyekê ye. Li gor vê felsefeyê mirov bi beşdarî, hevkarî û piştgiriyê bernameyan ava dikin, desteka bernameyê dikin, werdigerînin zimanên xwe û belaş belav dikin. Ji bo [[Pergala Xebatê]] wekî mînak [[Linux]], ji bo ofice mînak [[OpenOffice]] dikare bête dayin. Bêhtir agahî di [[Nivîsbariya Azad]] de heye. [[Kategorî:Kompûter]] [[Kategorî:Lîste]] 13794 48935 2006-10-01T09:22:50Z Erdal Ronahi 2 Bernameyên Komputerê çû cihê Lîsteya bernameyên komputerê: Ne gotar e, lîsteyek e #REDIRECT [[Lîsteya bernameyên komputerê]] 13795 48963 2006-10-01T10:52:33Z RezanTovjin 60 '''Hosting''' an jî '''vehewandin''', tê wateya ku dosiyên wekî nivîs, wêne û videoyan ên [[malper|malperekê]] ji bo bikarhêner bikaribin xwe bigihîninê li ser komputerekê tên hilanîn. Komputerên ji bo hostingê hatine afirandin, bi taybetî hatine hilberîn, zûka bi [[înternet]]ê ve girêdanên xwe pêk tîne, dikare bi sedan [[bikarhêner|bikarhêneran]] bi hev re vehewîne û xizmetê bide wan û dosiyên ku dê bêne weşandin li cem xwe bi ewlehî vedişêrin. Ji bo van [[komputer|komputerên]] ku ji bo hostingê hatine afirandin, bi kurdî '''pêşkêşkera webê''' tê gotin. Gotina hosting ku gotineke îngilîziye jî, tê wateya xebata hilanîn, veşartin û weşandina dosiyên [[web|webê]]. Bi sedan fîrma hene ku karê Web hostingê dikin. Her fîrma taybetiyên cuda û bihayên cuda pêşkêş dikin. Fîrma li gor bazarê pakêtên hostingê yên cur bi cur diyar dikin. Taybetiyên bingehîn ên hostîngê ku li ser biha û performansê bandora xwe dikin. *Cihê depokirinê çiqasî fireh be... *Firehiya band a têketin û derketinê... *Cureyê [[pêşkêşker]] li gor [[Windows]] û [[Linux]]ê. *Desteka [[danegeh|danegehê]] wekî [[MySQL]], [[MSSQL]],[[ Access]] û hin wekî din. Cureyên wan jî hene. Shared Hosting, Co-Location, Reseller û Dedicated Hosting. Di Shared hostingê de mirov dikare di pêşkêşkerekê de gelek [[domain]] bi cih bike. Co-Location, pêşkêşkera mirov di Data Center ên bi taybetî hatine amadekirin de bi lezeke bilind a xizmetê ji weşanê re vedike. Dedicated, xizmetên wekî pêşkêşker û girêdanî jî tevlê hemû xizmet ji aliyê fîrmayê ve tên dayin. Di Reseller Hostingê de bi hejmareke belî [[domain]], [[disk]] û [[bandwidth]] hatine sînorkirin. '''Tiştên Divê Bên Zanîn''' Pêşî du cure pêşkêşker (server) hene. [[Windows Server]] û [[Unix Server]] (Linux). Nirxandina wan wiha tê kirin. Windows Server: Di Windows Server de PHP û ASP dikare were xebitandin. Lê bi piranî, an jî nêzî ji %100'ê wan ASP tercîh dikin. Panela kontrolê [[Plesk]] e. Her wisa di ASP'ê de dane li dosiyên acess tên hilanîn. Dirêjahiya wan .mdb ye. Lê ji ber ku di pergalê de gelek [[bug]] hene û mîhengkirina [[permission]] (destûr) gelekî zehmet e, Windows Server nayên tercîhkirin. Unix Server: Unix server [[PHP]], [[Perl]] û [[.C]] dixebitîne. Lê c. û perl gelekî nayên bikaranîn. Bi tenê ji bo ji bo mirov ji '''bug'''ên pergalê sûdê wergire û [[root]] bibe [[exploit]] bi van zimanan tên nivîsîn. Heke li Unix server bug tune be û bi tenê xwediyê pêşkêşkerê (server) di nivîsbariyên xwe de bug bi kar anîbe, dikare pirsgirêk derkeve. Ji lewre Unix server ji aliyê [[datacenter]] ve tê tercîhkirin. Daneyên PHP û Perl bi saya nivîsbariya mysql tên hilanîn, veşartin. Dirêjahiya wan jî [[.sql]] ye. [[Kategorî:Înternet]] 13796 49018 2006-10-01T21:04:28Z 217.227.177.172 '''Malpersazî''' karê kesê ku [[malper|malperan]] amade dike ye. Lê Bernameyên Malpersaziyê di nav karê malpersaziyê de dikarin bên vegotin. Bi giştî Malpersazî kar û barê çêkirina malperan e. == Malpersaziya bi Zimanan == Malpersaz bi çi zimanê malpersaziyê bizane, dikare bi wî zimanî amade bike. Zimanên malpersaziyê bi kinasî dikare wekî [[HTML]], [[PHP]], [[ASP]], [[Flash]] û hin wekî din bête rêzkirin. Bingeha van zimanan HTML ye. Malpersaz ji van zimanan kîjanê bizane, li gor wê dikare malperê amade bike. == Malpersaziya Scriptan == Gelek malpersaz [[script|scriptên]] amade bi kar tînin. Ev jî bi kinasî wekî [[PHP-Nuke]], [[joomla!]], [[post nuke]], [[php-fusion]] û [[ASP script]] bên rêzkirin. Malpersaz pakêta yekê dadixe ser komputera xwe û li ser komputera xwe saz dike. Ji bo sazkirinê divê bernameyeke [[localhost]] jî hebe. Mînak appserv-win32-2.5.6 tê sazkirin û li ser wê pakêtek scriptê tê danîn. Dûre jî malpera ku hatiye amadekirin bi riya bernameyeke [[FTP]] ji bo pêşkêşkerê tê şandin. Yanî di [[hosting|hostingê]] de tê bicihkirin. Wekî mînak bernameyeke FTP jî [[FileZilla]] hem belaş e, hem jî nivîsbariyeke azad e. Di vê mijarê de gelek pirtûk û nivîs ji malperên kurdî dikarin bên berhevkirin û sûde jê bêne girtin. Wekî mînak pckurd.net, bername.net û hwd. [[Kategorî:Înternet]] 13797 49019 2006-10-01T21:05:12Z 217.227.177.172 Redirecting to [[Malpersazî]] #redirect [[malpersazî]] 13798 48979 2006-10-01T12:04:37Z RezanTovjin 60 E-name çû cihê E-peyam: Ji ber ku name nayê şandin, peyam tê şandin. #REDIRECT [[E-peyam]] 13799 66843 2007-01-27T22:21:16Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mr:हिंदी महासागर]] {{Pênc Okyanûsa Cîhan}} [[Wêne:Indian Ocean bathymetry srtm.png|thumb|Okyanûsa Hindê]] [[Wêne:Paises afectados por el terremoto del Oceano Indico de 2004.png|200px|thumb|Navenda erdhejê]] [[Wêne:2004 Indonesia Tsunami.gif||thumb|271px|Pêlên erdhejê]] '''Okyanûsa Hindê''' bi 74,9 [[milyon]] [[km²]] rûber okyanûsa sêyem li cîhanê ye. Kûrtirîn cih 8.047 [[mitir|mitire]]. ==Deryayên dighêne Okyanûsa Hindê== Deryayên dighêne Okyanûsa Hindê ev in: [[Derya Endeman]], [[Derya Erebî]], [[Derya Sor]], [[Kendavê Bengal]], [[Kendavê Awustralya]], [[Kendavê Eden]], [[Kendavê Oman]], [[Kendava Farisî]], [[Kenala Mozembîk]] û [[Kolana Meleka]] ==Giravên Okyanûsa Hindê== Giravên mezin yên Okyanûsa Hindê ev in: [[Madagaskar]], [[Srî Lanka]] û [[Indonesiya|Giravên Indonesiya]] ==Erdheja sala 2004== Di sala [[2004|2004an]] da nêzîkî [[Zûmatra]] (giraveka [[Indonesiya]]) [[erdhej|erdhejek]] bi hêzê 9,2 li ser [[lêgirtinê rîxter|lêgirtina rîxter]] çêbû. Bêtirî 300.000 kes mirov mirin. Pêlên erdhejê gihîştin heya [[Somalya]] 5.200 [[km]] dûr. ===Koordînatê navenda erdhejê=== {{coor dm|3|33|N|95|8|E}} ==Koordînat== {{coor d|22|S|76|E}} {{commons|Category:Indian Ocean}} [[Kategorî:Okyanûs]] [[af:Indiese Oseaan]] [[an:Ozián Indico]] [[ar:محيط هندي]] [[ast:Océanu Índicu]] [[be:Індыйскі акіян]] [[bg:Индийски океан]] [[bn:ভারত মহাসাগর]] [[br:Meurvor Indez]] [[bs:Indijski okean]] [[ca:Oceà Índic]] [[cs:Indický oceán]] [[cv:Инди океанĕ]] [[cy:Cefnfor India]] [[da:Indiske Ocean]] [[de:Indischer Ozean]] [[el:Ινδικός Ωκεανός]] [[en:Indian Ocean]] [[eo:Hinda Oceano]] [[es:Océano Índico]] [[et:India ookean]] [[eu:Indiako Ozeanoa]] [[fa:اقیانوس هند]] [[fi:Intian valtameri]] [[fr:Océan Indien]] [[frp:Ocèan Endien]] [[gd:Cuan Innseanach]] [[gl:Océano Índico]] [[he:האוקיינוס ההודי]] [[hi:हिन्द महासागर]] [[hr:Indijski ocean]] [[hu:Indiai-óceán]] [[ia:Oceano Indian]] [[id:Samudra Hindia]] [[io:Indiana Oceano]] [[is:Indlandshaf]] [[it:Oceano Indiano]] [[ja:インド洋]] [[ka:ინდოეთის ოკეანე]] [[kn:ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರ]] [[ko:인도양]] [[la:Oceanus Indicus]] [[lt:Indijos vandenynas]] [[mr:हिंदी महासागर]] [[nl:Indische Oceaan]] [[nn:Det indiske havet]] [[no:Indiahavet]] [[pl:Ocean Indyjski]] [[pt:Oceano Índico]] [[ro:Oceanul Indian]] [[ru:Индийский океан]] [[sa:सिन्धु महासागर]] [[simple:Indian Ocean]] [[sk:Indický oceán]] [[sl:Indijski ocean]] [[sr:Индијски океан]] [[sv:Indiska oceanen]] [[sw:Bahari ya Hindi]] [[ta:இந்து சமுத்திரம்]] [[tg:Уқёнуси Ҳинд]] [[th:มหาสมุทรอินเดีย]] [[tr:Hint Okyanusu]] [[uk:Індійський океан]] [[ur:بحر ہند]] [[vi:Ấn Độ Dương]] [[wa:Oceyan Indyin]] [[wo:Géejpeek u Indian]] [[zh:印度洋]] [[zh-min-nan:Ìn-tō͘-iûⁿ]] [[zh-yue:印度洋]] 13800 63455 2007-01-07T10:43:29Z Erdal Ronahi 2 kat:derya {{Gotara bingehîn}} [[Kategorî:Derya]] 13801 48990 2006-10-01T14:41:27Z Bangin 450 Redirecting to [[Okyanûsa Hindê]] #redirect[[Okyanûsa Hindê]] 13803 49020 2006-10-01T21:06:12Z 217.227.177.172 redirect #redirect[[sirûc]] 13806 63813 2007-01-09T13:01:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sk:Tekutina]] '''Şileme''' (bi [[inglîzî]]: ''fluid'') yek ji [[doxên serekî]] yên madde ye. Şileme van vedigirit: [[şilik]] (bi [[inglîzî]]: ''liquid''), [[gaz]] û [[plasma]] heta heddekî jî [[peyteme yên plastîkî]]. Şileme keristeyek e ko bi her hêzeka berkevtinê (bi Inglîzî Tangential) bê guhdana bi xurtî ya wê hêzê bi awayekê berdewam forma xwe diguhêrit. Saloxeta hevpişka şilemeyan formguhartina bêbergirê û şîyana rewanbûnê ye (ev şîyan bi navê wergirtina şeklê amanê xwe jî dihêt niyasîn). Ev saloxet karê şîyana wan bo bergirîkirina li hêzeka vebir di [[hevrewşî]]yeka neliv da ye. Di peytan da, stres karê rakêşanê û bertengkirinê ye, lê di şilemeyan da stres karê rêjeya rakêşanê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Kîmya]] [[ar:مائع]] [[cs:Tekutina]] [[de:Fluid]] [[en:Fluid]] [[es:Fluido]] [[fa:شاره]] [[fi:Fluidi]] [[fr:Fluide]] [[hu:Közeg]] [[id:Fluida]] [[io:Fluido]] [[it:Fluido]] [[mk:Флуид]] [[nl:Fluïdum]] [[no:Fluid]] [[pl:Płyn]] [[pt:Fluido]] [[ru:Флюид]] [[simple:Fluid]] [[sk:Tekutina]] [[sl:Tekočina]] [[sv:Fluid]] [[zh:流體]] 13808 49043 2006-10-02T15:27:53Z Luqman 401 '''Xenophanes''', [[Fîlozof]] û [[helbestvan]]ê [[Yewnan]], li gor [[Platon]] damezrênerê dibistana [[eleyatîk]] di salên [[570]] B.Z de li Colophona [[Iyonya|Iyonyayê]] (îro Tirkî) ji dayîk bûye, û di salên [[470]] B.Z de jiyana xwe ji dest daye. Dîroka jiyana wî tê niqaşkirin. Wî ramana [[Antropomorfîzm|Antropomorfîzmê]] (ramana ku xweda di şemalê mirovan de ye) bi awayekî tûnd red kiriye. Ji vê yekê jî navê "nakokvanê derûyên [[Omer]]" lê kirine. Xenophanes yekbûna xwedê qebûl dikir û xweda di şemalek grover wek cîhanê de didît. {{kurt}} [[Kategorî:Fîlozof]] 13809 49062 2006-10-02T22:43:53Z 82.243.85.54 '''Antropomorfizm''', ramaneke [[felsefe|felsefê]] ye. Gorî Antropomorfîzmê xweda di şemala mirovan de ye. {{kurt}} [[Kategorî:Felsefe]] 13810 49046 2006-10-02T15:31:03Z Luqman 401 Antropomorfizm çû cihê Antropomorfîzm: rastnivîsa kurdî #REDIRECT [[Antropomorfîzm]] 13811 49049 2006-10-02T15:34:22Z Luqman 401 Komara Çêkîyayê çû cihê Komara Çêkiyayê: Rastnivîsa ortografê: Gava tîpa "î" tê ber "y" dibe "i" #REDIRECT [[Komara Çêkiyayê]] 13812 49327 2006-10-06T09:33:25Z Erdal Ronahi 2 Kategorî:Civaknas|Giddens, Anthony Antonî Gîdinz ('''Anthony Giddens''') [[civakzanistvan|civakzanistvanekê]] navdarê [[Brîtanyayî]] ye. Ew li roja 18'ê Befirbara Paşîna sala 1938'ê li [[Êdmonton|Êdmontona]] [[London|Londonê]] hatîye dinyayê. Ew ji bo [[bîrdoza nijinandinê]] (Theory of Structuration) û nihêrîna xwe ya [[giştgir]] (holistic) ji bo [[civak|civakên]] [[nûdem]] (modern) navdar e. Ew wekî yek ji bandordartirîn û giringtirîn civakzanistvanên hevçerx dihêt niyasîn û zêdetir ji 34 kitêban nivîsîne ko bi zêdetir ji 29 zimanan hatine belavkirin. Sê qonaxên berçav di jiyana wî ya zanistî (akademîk) da dihên dîtin. [[Kategorî:Civaknas|Giddens, Anthony]] 13813 64831 2007-01-16T09:31:39Z Luqman 401 '''Civak''' komeka [[kitkesan]] e ko berjewendîyên hevpişik, û reng e, [[ferheng]] anko çand û [[damezrayî]] anko înstîtûtên xwe yên hevpişik hene. ==Nav û karanîn== Peyva [[Kurdî]] ''civak'' ji du parên ''civ'' ji ''civîn''ê û ''ak''ê pêkhatîye. Navek e ji bo diyarkirina civîna kitkesan li dor hev. Ev peyv ji peyvên nû yên zimanê Kurdî ye ko berîya nîvîya duyê ji sedsala 20'ê bi vê ramanê nebûye. Peyva [[Inglîzî]] ji bo wê ''society'' ye ko li sedsala 15'ê bi vê ramanê xweyabû. Ev peyv wekiî piranî ya peyvên bi wê ramanê di piranî ya zimanên [[Ewrûpayî]] da ji peyva [[Fransî]] ya ''société'' û [[Latînî]] ya ''societas'' anko ''bi dostanî civîna digel xelkê dî'' û ji ''socius'' anko ''heval, dost, hevrê û şirîk''î hatîye. Veşartî di ramana hemîyan da kombûn an civîneka li dor berjewendî û xemên hevpişk heye. Di zanistên sîyasî da, ev zarav ji bo hindê bikardihêt ko behsa peywendîyên tevaneyên mirovan bihevra bikin, li beranberî [[Hukmet|Hukmetê]], anko, sazîya [[rêvebirin| rêvebirinê]] li welatekî: Di zanistên civakî da, civak jibo binavkirina destekên xelkî bikardihêt ko [[dozenên (sîstemên) civakî]] yên nîv-girtî pêkdiînin ko têda piranîya tikhilîyan dinavbera kitkesên nav destekê bi xwe da çê dibin. Li goreyê [[Anthony Giddens]], [[civakzanistvan|civakzanistvanê]] [[Brîtanyayî]], hemî civak di yek tiştî da hevdigirin: endamên hemîyan di tikhilîyên civakî yên nijinandî da li goreyê ferheng an çandekê hatine rêkxistin. Lewma, li goreyê wî, çi civak bê ferheng nabin û çi ferheng jî bê civak peyda nedibûn. (Anthony Giddens, Sociology, 4th edition, Polity Press in association with Blackwell Publication, 2001, page 22). ==Werara civakan== Civakzanistvan civakan li goreyê astê teknolocîya, peywendîyan û aborîyê dabêş dikin: (1) nêçîrvan û komker, (2) cotkarên sade, (3) cotkarên pêşkevtî, (4) pîşesaz, anko sin'etî. Ev mîna dozekê ye ko pêştir ji alîyê [[mirovzanistvan|mirovzanistvanên]] wekî [[Morton H. Fried|Morton H. Friedî]] hatine pêşkêşkirin. Ew hemî civakan li hemî ferhengên mirovahîyê li goreyê werara [[neyeksanî yên civakî]] û dewrê hukmetê polên dikin û disinfînin. Ew dozena polandinê çar sinfan bi xwe ve digirit: * Destekên [[Nêçîrvan-komker]] ko bi giştî [[yeksanî-bawer]] anko ''egalîter'' in, * Civakên [[eşîrî]] ko himdek astên [[rêzbendîya civakî]] û prestîjê heye, * Nijarên [[çînatî]] ko bi serokan dihên rêvebirin, * [[Bajêrwarî]] anko ''medenîyet'' bi rêkxistin, herema civakî û damezrayî yên hukmetî yên xwe yên pirgirê. Bi dirêjahî ya demê, hındek ji ferhengan ber bi şeklên pirgirêtir û aloztir yên rêkxistinê û kontrolkirinê werar kir. Vê [[werara ferhengî]] bandoreka xurt li ser şêwazê civakan hiştîye. Eşîrên nêşîrvan-komker li dora zadên demsalî akincî bûn û [[gundên cotkarî]] ava kirin. Gund mezin û mezintir bûn û bûn bajêrok û bajêr. Bajêr bûn [[Bajêr-welat]] û [[netewe-welat]]. ==Saloxetên civakê== Ev sê pêkhat di navbera hemî pênaseyên civakan da hevpişk in: * Tor anko şebeke ya civakî * pîvikên endambûnê, * şêwazên nemazeyî yên rêkxistinê. [[Kategorî:Civaknasî]] 13814 66781 2007-01-27T15:05:43Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[ru:Эминем]] [[Wêne:Eminem.jpg|thumb|right|Afîşa fîlma 8 Mile]] '''Eminem''' (ji dayikbûye '''Marshall Mathers III''', [[17'ê cotmehê]] [[1972]]) hunermendekî [[DYE|Emerîkî]] ye. Ew pêştir mîna rapvanek bi nav û deng bû, û paşê jî bi karê xwe yê aktor serfiraz bû. Ew li St.Joseph, Missouri ([[DYE]]) çêbû, û li [[Detroit]]ê mezin bû. ==Jîyana wî== Li gore zehfên agahdarîyan, malbata Mathers pir feqîr bû. Têkiliya Eminem bi dîya xwe re pir zext bû, mîna ew di stranê xwe '[[Cleaning Out My Closet]]' ('Dolabê xwe paqij bikim') de dibêje, û Eminem jî terkî xwendegeha paşîn kir li emrê 17 (berî vê ew jî 3 caran di sala xwendegehê ya 9êmîn de mabû). Bûyerek ku jî pir bandurî wî kir, mirina xalê wî Ronald Dean 'Ronnie' Polkingharn, ku tenê jê 3 mehên meztir bû. Eminem stranên xwe de carina behsa wî dike. Mînak di strana [[d-12]] a 'How Come' ('Çawa dibe') de, ew li ser têkilîya xwe bi hevalekî xwe ya kevn re behsa dike, û ew li ser xalê xwe wilo dibêje : 'Dema Ronnie mirîye, tu li kêleka min bû, bi milekî ji boku ez li ser wî bigrîm û desmalek ji bo çavên min zuha bike, û satilek ji bo têde bigre her hêstir min girîye'. Di salên xwe yên xwendegehê de jî, wî li emrê 15 hevala xwe ya kevn û dîya keça wan Kimberly Ann 'Kim' Scott naskir. Kimberly Scott keçika wan ya navê wê Hailie Jade Scott e li 25 Cila Navîn 1995 anî dinê, û Marshall û Kim li 14ê Hezîranê 1999 zewicî. Eminem jî stranên xwe de pir besha keçka xwe dike, û çend stranan mîna '97 Bonnie & Clyde', 'Hailie's Song' ('Strana Hailie'), 'Mockingbird' ('Çûka qerfê'), û 'When I'm Gone' ('Dema ez çûme') bi temamî li ser û jiboy Hailie ne. ==Pîşe û berhemên wî== Ji emrekî genc bala wî dabû muzîka rap, û kinga 13 salî bû dest bi rapkirinê kir, li nav grubekî bi navê 'Soul Intent'. Paşê, li sala 1996, wî albuma xwe ya pêşîn derxist, navê vê albumê 'Infinite' ('Bêdawî') bû. Teva ku album rastî serfirazî nehatibû, Eminem karê xwe berdewam kir û li sala 1997, wî demo-cd xwe 'The Slim Shady EP' derxist. Xelk dibêjin ku hunermendê mezin ê rap, endamê kevn ê [[NWA]] û produktor [[Dr.Dre]] vê cdê li garajê [[Jimmy Iovine]] (patronê [[Interscope Records]]) bihîst û biryar da ku bi Eminem re kontrayekê îmze ke. ==Serfirazîya wî== Bi vê kontraya Interscopê, Eminem albuma xwe ya 2êmîn, 'The Slim Shady LP' sala 1999 derxist. Ev album rastî serfirazîyeke pir mezin hat, û Eminem pir zû bû stareke pir mezin li her alîyê dinyayê. Strana albumê ya herî navdar, straneke bi navê 'My Name Is' ('Navê min e'), têde Eminem bi awayekî biken xwe dide naskirin. Tenê saleke paşê, li gulanê 2000, Eminem albuma wî ya 3êmîn jî derxist, 'The Marshall Mathers LP'. Strana albumê ku single ya pêşîn bûbû, 'The Real Slim Shady', bû pir nav û deng û çend stranên dîn, mîna 'The Way I Am' ('Ez çawa me') û 'Stan' jî hêj pir navdar in. Paşê jî Eminem 3 albumên dîn derxist, 'The Eminem Show' (2002), '8 Mile Soundtrack' (muzîka fîlmê '8 Mile', 2002) û 'Encore' (2004). ==Projeyên wî ên dîn== Ji bilî albumên xwe, Eminem jî bi pir tiştên dîn mijul bûbû. Ew endamekî gruba rap [[D-12]] e, ku heta vîsta 2 album derxistin. Ew jî di fîlmê [[8 Mile]] de aferînekî sereke dilîst, ku navê wî 'Jimmy Rabbit' bû. Wî jî muzika vê fîlmê çêkir, û jiboy vê êk [[Academy Awards]] a 'Best Song' ('Strana Herî Baş') jî li sala 2003 girt. ==Niha== Paşê navbeyneke çûk, hat ragihandin ku albuma wî ya bey di dawîya 2006 de ê derkeve. Hat ragihandin ewê 'Eminem Presents : The Re-Up' were navkirin. [[Kategorî:Rap]] [[als:Eminem]] [[ar:إيمينيم]] [[bg:Еминем]] [[bn:এমিনেম]] [[bs:Eminem]] [[ca:Eminem]] [[cs:Eminem]] [[da:Eminem]] [[de:Eminem]] [[el:Eminem]] [[en:Eminem]] [[eo:Eminem]] [[es:Eminem]] [[et:Eminem]] [[fa:امینم]] [[fi:Eminem]] [[fr:Eminem]] [[gl:Eminem]] [[he:אמינם]] [[hr:Eminem]] [[hu:Eminem]] [[id:Eminem]] [[it:Eminem]] [[ja:エミネム]] [[ko:에미넴]] [[la:Eminem]] [[lt:Eminem]] [[nds:Eminem]] [[nl:Eminem]] [[no:Eminem]] [[pl:Eminem]] [[pt:Eminem]] [[ro:Eminem]] [[ru:Эминем]] [[simple:Eminem]] [[sl:Eminem]] [[sr:Еминем]] [[sv:Eminem]] [[th:เอ็มมิเน็ม]] [[tr:Eminem]] [[vi:Eminem]] [[vls:Eminem]] [[zh:阿姆]] 13815 59885 2006-12-09T10:26:56Z Bangin 450 Eminem {{copyright}} 13816 49103 2006-10-03T10:09:44Z Bangin 450 ziman '''Molekul''' di [[kîmya|kîmyayê]] da bihevranûsyana du an zêdetir ji [[atom|atoman]] e ko bi helkevtineka (aranceyeka) nemazeyî bi [[bandên kîmyayî]] bihevra dinûsin. [[keristeyên kîmyayî]] bi awayekê bêsînor bi pajên biçûktir ji heman keristeyî nahên dabêşandin: molekul bi giştî wekî biçûktirîn paj ji her keristeyekê kîmyayî dihêt dîtin ko hêşta saloxetên kîmyayî yên wî keristeyî pêra hene. Hindek ji keristeyên saf (mîna asinkalan (metalan) û kirîstalan) wesa baştir dihên fehmîn (fêmkirin) ko li şûna molekulan ji tor anko şebekeyên nemazeyî yên atoman an [[ayon|ayonan]] pêkhatibin. Di [[zanistên molekulî]] da, molekul hebûneka kîmyayî ya têra xwe tebitî û ji alîyê [[karevayî]] ve bê-alî ye ko ji du an zêdetir atoman pêkhatîye. Têgeh anko konsepta [[molekula yek-atomî]], her wekî ko di [[gazên nobel]] da dihêt dîtin, bi giştî tenê di [[bîrdoza livînkî]] (kinetic theory) ya gazan da dihêt bikaranîn. Di vê bîdozê da behsa kerî yên gazan wesa dihêt kirin herwekî ko yek molekul, bê guhdana bi pêkhata wê. ==Dîrok== Hizra molekulê ji bo cara pêşîn di sala 1811'ê da li alîyê [[Avogadro|Avogadroyî]] ve hat behskirin û wekî verêja Qanûna Nisbetên Diyarkirî û Çendqatên (1803-1808) [[Dalton|Daltonî]] ji alîyê piranî ya [[kîmyazanistvan|kîmyazanistvanan]] ve hat pejirandin. Lê hizira molekulan wekî tiştekê cida ji pêkhata matematîkî ya edetî ya maddeyî heta karên zanayê navdar [[Perrin|Perrinî]] (1911) di civatên [[fîzîkzanistvan|fîzîkzanistvanan]] da jihê gengeşeyê bû û [[pozîtîvîst|pozîtîvîstên]] mîna [[Max|Maxî]] (Mach) bi rijdî li beranberî vê hizrê berxwedida. Bîrdoza nû ya molêkulan gelek mifayê ji teknîkên hijmarî yên ko [[kîmyaya hijmarî]] berdest kirine dibînit. Bi dehan molekulên nû bi arîkarî ya [[şebengbînî ya hûrpêl]] (mikrowêyv spektroskopî) di [[valahîya navstêran]] da hatine niyasîn. [[Kategorî:Kîmya]] [[af:Molekule]] [[als:Molekül]] [[ar:جزيء]] [[bg:Молекула]] [[bs:Molekula]] [[ca:Molècula]] [[cs:Molekula]] [[da:Molekyle]] [[de:Molekül]] [[el:Μόριο]] [[en:Molecule]] [[eo:Molekulo]] [[es:Molécula]] [[et:Molekul]] [[fi:Molekyyli]] [[fo:Mýl]] [[fr:Molécule]] [[gl:Molécula]] [[he:מולקולה]] [[hr:Molekula]] [[hu:Molekula]] [[id:Molekul]] [[io:Molekulo]] [[is:Sameind]] [[it:Molecola]] [[ja:分子]] [[ko:분자]] [[lt:Molekulė]] [[lv:Molekula]] [[mk:Молекула]] [[nds:Molekül]] [[nl:Molecuul]] [[nn:Molekyl]] [[no:Molekyl]] [[pl:Cząsteczka]] [[pt:Molécula]] [[ru:Молекула]] [[sh:Molekula]] [[simple:Molecule]] [[sk:Molekula]] [[sl:Molekula]] [[sq:Molekula]] [[sr:Молекул]] [[su:Molekul]] [[sv:Molekyl]] [[th:โมเลกุล]] [[tl:Molekula]] [[tr:Molekül]] [[uk:Молекула]] [[vi:Phân tử]] [[zh:分子]] [[zh-yue:分子]] 13818 59884 2006-12-09T10:26:42Z Bangin 450 Lloyd Banks, [[rapvan|rapvanekî]] [[DYE]] {{copyright}} 13820 66281 2007-01-24T13:55:13Z Bangin 450 Revert to revision 55700 dated 2006-11-09 14:43:17 by Bangin using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Wêne:The Hunger for More (Lloyd Banks).jpg|thumb|The Hunger for More]] '''The Hunger for More''' (bi kurdî: ''Birçîbûna bo hên bêtir'') [[albûm|albûmê]] yekê jî [[rapvan|rapvanî]] [[DYE|emerîkî]] [[Lloyd Banks]] e. Ew di sala [[2004]] derket. Hilberînerên vê albûmê ev in: [[50 Cent]], [[Eminem]], [[Havoc]], [[Ron Browz]], [[Thayod Ausar]], [[K1 Mil]], [[Hi-Tek]], [[Timbaland]], [[Scram Jones]], [[Chad Beat]], [[Sha Money XL]], [[Greg "Ginx" Doby]] û [[Black Jeruz]]. ==Stran== Li ser [[CD]] ev stran ser in: #''Ain't No Click'' (feat. [[Tony Yayo]]) #''Playboy'' (feat. [[DJ Whoo Kid]]) #''Warrior'' #''On Fire'' (feat. [[50 Cent]]) #''I Get High'' (feat. [[Snoop Dogg]] & [[50 Cent]]) #''I'm So Fly'' #''Work Magic'' (feat. [[Young Buck]]) #''If You So Gangsta'' #''Warrior, Pt. 2'' (feat. [[Eminem]], [[50 Cent]] & [[Nate Dogg]]) #''Karma'' (feat. [[Myron Avant|Avant]]) #''When the Chips Are Down'' (feat. [[The Game (Musiker)|The Game]]) #''Til The End'' (feat. [[Nate Dogg]]) #''Die One Day'' #''South Side Story'' #''Just Another Day'' [[Kategorî:Albûm]] [[Kategorî:Rap]] [[de:The Hunger for More]] [[en:The Hunger for More]] [[es:The Hunger For More]] 13821 57365 2006-11-18T20:35:51Z Bangin 450 Rap [{{IPA|ræp}}] [[Kategorî:Muzîk]] 13822 51097 2006-10-12T07:42:34Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Konfuçe]] #redirect[[Konfuçe]] 13823 66568 2007-01-26T07:34:39Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[uk:Енгельс Фрідріх]] [[Wêne:Engels.jpg|thumb|Friedrich Engels]] '''Friedrich Engels''' (* [[28'ê sermawezê]] [[1820]] di [[Wuppertal|Wuppertalê]]; † [[5'ê gelawejê]] [[1895]] li [[london|Londonê]]) sedsala 19an politikvan û filozofê Elman, bi [[Karl Marx]] re xebitiye, pê re "[[Manîfestoya Komunist]]" (1848) nivîsandiye û gotina komunîst bi pêş ve biriye. Piştî mirina Marx, sererastkirina her du bergên dawî yên pirtuka "[[Kapîtal]]" tewaw kir. {{kurt}} [[Kategorî: Fîlozof|Engels, Friedrich]] [[ar:فريدريك إنجلز]] [[ast:Friedrich Engels]] [[az:Fridrix Engels]] [[bg:Фридрих Енгелс]] [[bs:Friedrich Engels]] [[ca:Friedrich Engels]] [[cs:Bedřich Engels]] [[da:Friedrich Engels]] [[de:Friedrich Engels]] [[el:Φρίντριχ Ένγκελς]] [[en:Friedrich Engels]] [[eo:Friedrich Engels]] [[es:Friedrich Engels]] [[et:Friedrich Engels]] [[eu:Friedrich Engels]] [[fa:فریدریش انگلس]] [[fi:Friedrich Engels]] [[fr:Friedrich Engels]] [[fy:Friedrich Engels]] [[ga:Friedrich Engels]] [[gd:Friedrich Engels]] [[gl:Friedrich Engels]] [[he:פרידריך אנגלס]] [[hr:Friedrich Engels]] [[hu:Friedrich Engels]] [[id:Friedrich Engels]] [[it:Friedrich Engels]] [[ja:フリードリヒ・エンゲルス]] [[ka:ენგელსი, ფრიდრიხ]] [[ko:프리드리히 엥겔스]] [[la:Fridericus Engels]] [[lt:Frydrichas Engelsas]] [[lv:Frīdrihs Engelss]] [[mk:Фридрих Енгелс]] [[nl:Friedrich Engels]] [[nn:Friedrich Engels]] [[no:Friedrich Engels]] [[pl:Fryderyk Engels]] [[pt:Friedrich Engels]] [[ro:Friedrich Engels]] [[ru:Энгельс, Фридрих]] [[scn:Friedrich Engels]] [[simple:Friedrich Engels]] [[sk:Friedrich Engels]] [[sl:Friedrich Engels]] [[st:Friedrich Engels]] [[sv:Friedrich Engels]] [[ta:பிரெட்ரிக் ஏங்கல்ஸ்]] [[tg:Фридрих Энгелс]] [[tr:Friedrich Engels]] [[uk:Енгельс Фрідріх]] [[ur:فریڈرک اینگلز]] [[zh:弗里得里希·恩格斯]] 13824 66866 2007-01-28T01:49:18Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:लाओ-त्सू]] [[Wêne:Lao Tzu - Project Gutenberg eText 15250.jpg|thumb|Lao Zî]] '''Lao Zî''' (bi [[çînî]]: ''老子'', ''Mamosteyê Kal'') fîlozofê [[Çîn|Çînî]] de sedsala 6'an berî zayinê jiyaye. Di hinek çavkaniyan de navê wî wek "Lao Tsu, Lao Tse, Laotze yan jî Laozi" û ew bi navê " Brêz Lao" jî tê naskirin. wateya "Lao" bi çînî pîr e û "zî" jî mamoste ye. Di derbarê jiyana wî de gelek agahî û çîrok hene. Evana pirranî çîrokên olî ne. Di dema xwe de fîlozofeke hêja, bikêr û zîrek bûye. Li ser ol, raman, zanîst û Çînî gelek xebat kiriye û berhemên hêja daye. Ramanên wî îro jî xwedî nirxeke bilind in. [[Kategorî:Fîlozof]] Ne diyar e ku nivîskarê pirtûka [[Tao Te Ching]] (bi çînî: 道德經, Pinyin: Dao De Jing) Lao Zî jiyaye an na, ev mijar tê nîqaş kirin. Lê dîsa jî mîn avakerê [[Taoîzm|Taoîzmê]] tê qebûlkirin. ==Bi kurdî== Helbestvanê kurd [[Ebdulrehman Efîf]] pirtûka Lao Zî ya bi navê [[Tao Te Ching]] wergerrandiye kurdî. Di pirtûkê de 81 helbest hene. Ew hemû di hejmara 42 ya [[Kovara Mehname]] de hatine weşandin. ==Lînkên derve== *[http://www.angelfire.com/journal2/mehname/hejmar42/diyari2.html Tao Te Ching]ê bi kurdî bixwîne {{Commons|Category:Laozi}} [[Kategorî:fîlozof]] [[ast:Lao Tzu]] [[ba:Лоа - Цзы]] [[bg:Лао Дзъ]] [[bs:Lao Tse]] [[ca:Laozi]] [[cs:Lao-c']] [[da:Lao-tse]] [[de:Laozi]] [[el:Λάο Τσε]] [[en:Laozi]] [[eo:Laozio]] [[es:Laozi]] [[et:Laozi]] [[eu:Lao Tzu]] [[fa:لائوتسه]] [[fi:Laotse]] [[fr:Lao Zi]] [[ga:Laozi]] [[gd:Lao Zi]] [[gl:Lao Tzu]] [[he:לאו דזה]] [[hi:लाओ-त्सू]] [[hr:Lao Ce]] [[ia:Laozi]] [[id:Lao Tzu]] [[ilo:Lao Zi]] [[is:Laó Tse]] [[it:Laozi]] [[ja:老子]] [[ko:노자]] [[ky:Лао цзы]] [[la:Laocius]] [[mk:Лао Це]] [[ms:Laozi]] [[nl:Laozi]] [[no:Laozi]] [[pl:Laozi]] [[pt:Lao Zi]] [[ru:Лао-цзы]] [[ru-sib:Лао Цзы]] [[scn:Lao Tzu]] [[sh:Lao Tzu]] [[simple:Lao Tzu]] [[sk:Lao-c']] [[sl:Laozi]] [[sr:Лао Ц']] [[sv:Lao Zi]] [[th:เล่าจื๊อ]] [[tl:Laozi]] [[tr:Laozi]] [[uk:Лао Дзи]] [[vi:Lão Tử]] [[zh:老子]] 13825 49140 2006-10-03T21:33:25Z Bangin 450 Diyarbekir (album) çû cihê Diyarbekir (albûm): rastnivîs #REDIRECT [[Diyarbekir (albûm)]] 13826 49147 2006-10-03T21:36:43Z Bangin 450 Hewlêr (album) çû cihê Hewlêr (albûm): rastnivîs #REDIRECT [[Hewlêr (albûm)]] 13827 49154 2006-10-03T21:42:56Z Bangin 450 Lao zî çû cihê Lao Zî: rastnivîs #REDIRECT [[Lao Zî]] 13828 49158 2006-10-04T07:24:14Z RezanTovjin 60 Îbrahim Tatlises çû cihê İbrahim Tatlises: Orjînala navê wî ev e. #REDIRECT [[İbrahim Tatlises]] 13829 66412 2007-01-25T01:03:17Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[it:Libro della Via e della Virtù]] '''Tao Te Ching''' (bixwîne: ''Taw te çing'') (bi [[çînî]]: ''道德經'') navê pirtûkek helbestan ya fîlozofê [[Çîn|çînî]] [[Lao Zî]] (Lao Tse) ye. Helbestvanê kurd [[Ebdulrehman Efîf]] ''Tao Te Ching'' wergerrandiye kurdî. Di pirtûkê de 81 helbest hene. Ew hemû di hejmara 42 ya [[Kovara Mehname]] de hatine weşandin. ==Lînkên derve== *[http://www.angelfire.com/journal2/mehname/hejmar42/diyari2.html Tao Te Chingê bi kurdî bixwîne] [[Kategorî:Pirtûk]] [[Kategorî:Helbest]] [[cs:Tao te ťing]] [[da:Tao Te Ching]] [[de:Daodejing]] [[en:Tao Te Ching]] [[eo:Daŭdeĝingo]] [[es:Dao De Jing]] [[et:Daodejing]] [[fi:Tao Te Ching]] [[fr:Dao De Jing]] [[gl:Tao Te King]] [[he:דאו דה צ'ינג]] [[it:Libro della Via e della Virtù]] [[ja:老子道徳経]] [[ko:도덕경]] [[lt:Daudedžingas]] [[lv:Daodedzin]] [[nl:Tao Te Ching]] [[no:Tao Te Ching]] [[pl:Daodejing]] [[pt:Tao Te Ching]] [[ru:Дао Дэ Цзин]] [[simple:Tao Te Ching]] [[sv:Daodejing]] [[tr:Tao Te Ching]] [[vi:Đạo Đức kinh]] [[zh:道德经]] [[zh-yue:道德經]] 13830 49174 2006-10-04T11:40:21Z Bangin 450 '''Van Çûng''' zaneyê [[çînî]] di sedsala I P.Z. jiyaye û bûye serkêşê Rêbariyeke nû kiriye. Wî Mijî û serkeftin wek bingih girtine û rexwneyên pir tûj li [[Konfiçyûs]] kirine. wî dev avêtiye her ramana kelevajî. Henekê xwe bi ramanên kelevajî, rûh û berdolabîkan kiriye. Van Çûng ramanaa "jiyana ebedî" û ku dibêje "her tişt bi gotina xwedê dibe" rexne dike. [[Kategorî:Fîlozof]] 13831 49175 2006-10-04T11:40:59Z Bangin 450 [[Wêne:453px-Zhuang Zi.jpg|thumb|Zhuangzî]] '''Zhuangzî''', Chuang Tzu, Chuang Tsu, yan jî Chuang Tse (bi [[Çînî]]: 莊子; xwendina wê Cuanğzı) di sedsala 4 B.Z. de Li [[Çîn]]ê di dema şerên [[mîrek]]an de jiyaye. Kêm tişt li ser kesayetiya wî tên zanîn. li gor dîroknasan, ew li Navçeya [[Meng]]ê cihekî li binya çemê zer re li cihekî herema Hemanê jiyaye. Tê gotin ku wî di karê birêvebirinê de cihekî girîng digirt û bi heta ku keyê herêma Şu wezîrtî pêşniyarî wî kiriye lê belê wî qebûl ne kiriye. Pirtûka wî jî bi navê wî ([[Zhûangzî]]) tê bi naskirin. Wî di dawiya jiyana xwe bi timametî daye paş wek koçerekî di nav gel de geriyaye. [[Kategorî:Fîlozof]] 13833 59883 2006-12-09T10:26:08Z Bangin 450 Ji WIKI fr hat barkirin {{PD}} 13834 64272 2007-01-12T07:55:53Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fa:ماکس وبر]] [[Wêne:Max Weber 1894.jpg|thumb|Max Weber]] '''Max Weber''' civaknas (sosiyolog) û aborîvanê (ekonomist) elman (* [[21'ê gulanê]] [[1864]] li [[Erfurt]]; † [[14'ê pûşperê]] [[1920]] li [[München]]). Wî bi kesayetên wek, Vilfredo Pareto, Émile Durkheim û Georg Simmel re civaknasiya (sosiyolojî) hemdem ava kirin. Max Weber wek damezrênerê civaknasiya ziman-zelal tê dîtin, yanî nêzîkbûnek civakî, ku wateyek subjektif ji tevgera civakî tê. {{commons|Max Weber}} [[Kategorî:Civak]] [[Kategorî:Kes]] [[ar:ماكس فيبر]] [[ast:Max Weber]] [[bg:Макс Вебер]] [[ca:Max Weber]] [[cs:Max Weber]] [[da:Max Weber]] [[de:Max Weber]] [[el:Μαξ Βέμπερ]] [[en:Max Weber]] [[eo:Max Weber]] [[es:Max Weber]] [[et:Max Weber]] [[eu:Max Weber]] [[fa:ماکس وبر]] [[fi:Max Weber]] [[fr:Max Weber]] [[gl:Max Weber]] [[he:מקס ובר]] [[hr:Max Weber]] [[hu:Max Weber]] [[id:Max Weber]] [[io:Max Weber]] [[is:Max Weber]] [[it:Max Weber]] [[ja:マックス・ヴェーバー]] [[ko:막스 베버]] [[nl:Max Weber (socioloog)]] [[nn:Max Weber]] [[no:Max Weber]] [[oc:Max Weber]] [[pl:Max Weber]] [[pt:Max Weber]] [[ro:Max Weber]] [[ru:Вебер, Эмиль Максимилиан]] [[sk:Max Weber]] [[sl:Max Weber]] [[sv:Max Weber]] [[th:มักซ์ เวเบอร์]] [[tr:Max Weber]] [[uk:Вебер Макс]] [[zh:马克斯·韦伯]] [[zh-yue:韋伯]] 13835 63718 2007-01-08T15:45:46Z JAnDbot 575 روبوت مسح: [[fa:دنیس دیدرو]] [[Wêne:DiderotVanLoo.jpg|thumb|Denis Diderot]] '''Denis Diderot''' (* [[5'ê kewçêrê]] [[1713]] li [[Langres]] ([[Fransa]]); † [[31'ê tîrmehê]] [[1784]] li [[Paris]]) [[nivîskar]], [[fîlozof]] û ensîklopedîstek [[fransî]] ye. Bîst salên jiyana wî û angajmana wî di berhema "Lumières (Ronî)" de ji bona ansîklopediyê karekî mîsoger e. {{kurt}} [[Kategorî:fîlozof]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[ar:دنيس ديدرو]] [[bg:Дени Дидро]] [[bs:Denis Diderot]] [[ca:Denis Diderot]] [[cs:Denis Diderot]] [[da:Denis Diderot]] [[de:Denis Diderot]] [[el:Ντενί Ντιντερό]] [[en:Denis Diderot]] [[eo:Denis Diderot]] [[es:Denis Diderot]] [[et:Denis Diderot]] [[eu:Denis Diderot]] [[fi:Denis Diderot]] [[fr:Denis Diderot]] [[he:דני דידרו]] [[hr:Denis Diderot]] [[hu:Denis Diderot]] [[id:Denis Diderot]] [[is:Denis Diderot]] [[it:Denis Diderot]] [[ja:ドゥニ・ディドロ]] [[ka:დიდრო, დენი]] [[ko:드니 디드로]] [[la:Dionysius Diderot]] [[mk:Дени Дидро]] [[nl:Denis Diderot]] [[no:Denis Diderot]] [[pl:Denis Diderot]] [[pt:Denis Diderot]] [[ro:Denis Diderot]] [[ru:Дидро, Дени]] [[sk:Denis Diderot]] [[sl:Denis Diderot]] [[sr:Дени Дидро]] [[sv:Denis Diderot]] [[tr:Denis Diderot]] [[zh:德尼·狄德罗]] 13836 49183 2006-10-04T13:13:55Z Luqman 401 Redirecting to [[Denis Diderot]] #redirect[[Denis Diderot]] 13840 66399 2007-01-24T23:15:33Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ക്രൊയേഷ്യ]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Republika Hrvatska<br> Xirvatistan</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Croatia.svg|160px]]<br/>[[Ala Xirvatistan]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Croatian Coat of Arms.svg|110px]]<br/>[[Arma Xirvatistan]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Lijepa naša domovino]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationCroatia.png|LocationCroatia.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Xirvatî ]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Zagreb]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Stjepan Mesić]] |- | '''[[Serokê hikûmetê]]''' || [[Ivo Sanader]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[25 haziran 1991]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 56 542 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2001]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>4 437 460 <br/>78,5/km² |- | '''[[Dirav]]''' ||Kuna (HRK) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .hr |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +385 |} == Gelemperî == Xirvatîstan (bi xirvatî : Hrvatska) Welatekî [[Yûgoslaviya]] kevin e. Li Bakur-rojavayê wê çiyayên [[Alp]]an xwiya dikin, li bakur-rojhilatê wê deştên Panoniyan bi hetanî ku li başûr bighine derya [[Adriyatîk]]. Welatên ciranê wê [[Slovenya]], [[Macarîstan]], [[Sirbîstan]], [[Bosna-Hersek]], û [[Montenegro]] ne. Bajarên mezin : [[Split]], [[Osijek]], [[Rijeka]], [[Zadar]], [[Slavonski]] [[Brod]], [[Dubrovnik]], [[Šibenik]], [[Varaždin]], [[Vinkovci]], [[Wêne:Carte-de-croatie.png|thumb|left|Nexşeya Xirvatîstanê]] '''Gravên Xirvatîstanê :''' Koma gravên [[Kornati]], Koma gravên [[Brijuni]]. '''Golên Xirvatîstanê :''' [[Omladinsko jezero]], Gola [[Plitvice]]. '''Çiya :''' [[çiyayê Učka]]. {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Kroasië]] [[als:Kroatien]] [[an:Croazia]] [[ar:كرواتيا]] [[arc:ܟܪܘܬܝܐ]] [[ast:Croacia]] [[az:Xorvatiya]] [[be:Харватыя]] [[bg:Хърватия]] [[bn:ক্রোয়েশিয়া]] [[br:Kroatia]] [[bs:Hrvatska]] [[ca:Croàcia]] [[cs:Chorvatsko]] [[cy:Croatia]] [[da:Kroatien]] [[de:Kroatien]] [[el:Κροατία]] [[en:Croatia]] [[eo:Kroatio]] [[es:Croacia]] [[et:Horvaatia]] [[eu:Kroazia]] [[fa:کرواسی]] [[fi:Kroatia]] [[fiu-vro:Horvaatia]] [[fr:Croatie]] [[frp:Croacie]] [[fur:Cravuazie]] [[fy:Kroaasje]] [[gl:Croacia - Hrvatska]] [[he:קרואטיה]] [[hi:क्रोएशिया]] [[hr:Hrvatska]] [[hsb:Chorwatska]] [[hu:Horvátország]] [[ia:Croatia]] [[id:Kroasia]] [[ilo:Croatia]] [[io:Kroatia]] [[is:Króatía]] [[it:Croazia]] [[ja:クロアチア]] [[ka:ხორვატია]] [[ko:크로아티아]] [[kw:Kroati]] [[ky:Хорватия]] [[la:Croatia]] [[lb:Kroatien]] [[li:Kroatië]] [[lt:Kroatija]] [[lv:Horvātija]] [[mk:Хрватска]] [[ml:ക്രൊയേഷ്യ]] [[mt:Kroazja]] [[na:Croatia]] [[nds:Kroatien]] [[ne:क्रोएसिया]] [[nl:Kroatië]] [[nn:Kroatia]] [[no:Kroatia]] [[oc:Croàcia]] [[pam:Croatia]] [[pl:Chorwacja]] [[pms:Croassia]] [[ps:کروآسيا]] [[pt:Croácia]] [[qu:Hurwatsuyu]] [[ro:Croaţia]] [[roa-rup:Croatia]] [[ru:Хорватия]] [[sa:क्रोएशिया]] [[scn:Croazzia]] [[se:Kroátia]] [[sh:Hrvatska]] [[simple:Croatia]] [[sk:Chorvátsko]] [[sl:Hrvaška]] [[sq:Kroacia]] [[sr:Хрватска]] [[sv:Kroatien]] [[tg:Хорватия]] [[th:ประเทศโครเอเชีย]] [[tl:Croatia]] [[tr:Hırvatistan]] [[ug:كرودىيە]] [[uk:Хорватія]] [[vi:Croatia]] [[vo:Kroatän]] [[war:Croasia]] [[zh:克罗地亚]] [[zh-min-nan:Hrvatska]] [[zh-yue:克羅地亞]] 13841 49217 2006-10-04T20:05:26Z Kêzê 570 Ji WIKI fr hat barkirin Ji WIKI fr hat barkirin 13842 49220 2006-10-04T20:06:58Z Kêzê 570 Hirvatistan çû cihê Xirvatîstan #REDIRECT [[Xirvatîstan]] 13843 49228 2006-10-04T21:10:05Z Kêzê 570 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Ripublik Naoero - Republic of Nauru<br/> Komara Naûrû</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Nauru.svg|160px]]<br/>[[Ala Naûrûyê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Coat of arms of Nauru.png|110px]]<br/>[[Arma Naûrûyê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Nauru Bwiema]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationNauru.png|LocationNauru.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Naûrûyî ]] - [[îngilîzî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Yaren]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[ Ludwig Scotty]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[31 rêbendan 1968]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 21 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2001]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>12 329<br/>590/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Dolarê Avûstûralyayê ([[AUD]]) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +12 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .nr |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +674 |} <br/> == Gelemperî == Naûrû welatekî [[Okyanûsa Pasîfîk]]a rojava ye û li başûrê [[Ekvator]]ê xwiya dike. Komara Naûrû ji sala [[1968]]'an ve serbixwe ye. <br/> == Herêmên Naûrû == Naûrû ji 14 herêman pêk tê: {| | * [[Aiwo]] * [[Anabar]] * [[Anetan]] * [[Anibare]] * [[Baiti]] * [[Boe]] * [[Buada]] * [[Denigomodu]] * [[Ewa]] * [[Ijuw]] * [[Meneng]] * [[Nibok]] * [[Uaboe]] * [[Yaren]] | style="position:relative;left:70px;right;border:1px solid #f4f5f6;" |[[Image:Nauru-Distrikte.png|left|top|300px]] |} [[Kategorî:Dewlet]] 13846 49246 2006-10-05T09:25:47Z Luqman 401 Ji WIKI fr hat barkirin Ji WIKI fr hat barkirin 13847 49249 2006-10-05T09:28:24Z Luqman 401 Botsvana çû cihê Botswana #REDIRECT [[Botswana]] 13848 50620 2006-10-10T20:35:54Z Erdal Ronahi 2 /* '''Bajêr-welatê Vatîkan''' */ ''Bajêr-welat'' ew herêm in ko bi tivavî ji alîyê bajêrekî ve dihên rêvebirên û bi giştî serwrî ya xwe ya sîyasî heye. Bi awayekê dîrokî, bajêr-welat ser bi deverên [[ferheng|ferhengî]] yên mezintir yên mîna [[Yewnana Kevnar]], [[Aztek]] û [[Maya]] û [[bajêr-welatên Îtalya ya Rênêsansê]] bûne. Bajêr-welat di zemanên berê da mişetir bûne. Herçind e ko wan serwerî ya xwe hebûye jî, lê gelek caran di hevalbendî yên fermî û nefermî da li bin serwerî ya [[Şayekê Bilind]] bûne. Ev hevalbendî hindek caran bi darê zorê (mîna [[Roma|Romayê]]) an jî aştîyane (mîna [[Hevalbendî ya Polêponizi]] bûne. Li [[çaxên navîn]], bajêr-welat nemaze ji saloxetên wan deveran bûn ko niha dibêjinê [[Elmanya]], [[Îtalya]] û [[Rûsîya]]. Hindek ji wan [[Hevalbendî ya Hansîyatîkê]] pêkanîn ko jibo heyama çend sedsalan di warê [[aborî]] û bazirganîyê da dewrekê pir giring lîst. ==Bajêr-welatên Evro== ==='''Monako'''=== [[Şanişîna Monakoyê]] bi hemî ramanan ve bajêr-welatekê nûdem e: [[Monaco-Ville]] bi ramana ''bajêrê Monako'' para şûrekirî ya bajêrî ye û bajêrokê navdar [[Montê Karlo]] di rastîyê da rendekên bajêrî in. Tuxîb anko sînorê axa weltî her sînorê axa bajêrî ye (yek dewlet û yek civata bajêrî, her yekê jî desthilata xwe heye): Şanişîna Monakoyê û Bajêrê Monakoyê. ==='''Singapûr'''=== Herdu salên ko [[Singapûr]] ser bi [[Malîzya|Malîzyayê]] ve bû miştî alozî û netenahîyê bûn. Pevçûnên nejadî di navbera piranî ya [[Çînî]] û kêmanî ya [[Malayî]] li bajêrî mişe bûn. Hukmeta federal ko di bin desthilata [[Rêkxistî ya Neteweyî ya Yekgirtî ya Malayîan]] (RNYM) da bû digel hukmeta herêmê ko di bin desthilata [[Partî ya Kar ya Gelêrî]] (PKG) kevt nav şerî. RNYM ditirsa ko PKG di lihevnegirtinên nejadî da li hukmeta federal jî piranîyê bi dest xwe ve biînit, lewa li sala 1965'ê biryar da ko Singapûrê ji federalîyetê derbikit û wekî hukmeteka xweser niyasî. Piştî xweserî ya nexwestî ya Singapûrê, wan bilez welat ber bi pêşkevtina pîşesazî (sen'etî) bir û li demeka kurt Singapûr bû yek ji çar welatên ko bi navê "[[Pilingên Asyayê]]" dihên niyasîn. Ew niha yek ji bajêrên herî mezin yên cîhanê ye ko armancên wê yên [[cîhanbajêrî (kosmopolitan)]] hene. ==='''Bajêr-welatê Vatîkan'''=== [[Kategorî:Siyaset]] [[Kategorî: Erdnîgarî]] 13849 49273 2006-10-05T13:08:30Z Kêzê 570 /* FELSEFEYA WÎ */ [[Wêne:Heraclitus, Johannes Moreelse.jpg|thumb| Heraklîtos]] Heraklitos Fîlozofê Yewnanî (bi [[Yewnanî]] Hράκλειτος Herakleitos) di navbera sedsala 535- 475 B.Z. li [[Efes]]ê jiyaye de. == BÎOGRAFÎ == Heraklîtos piştî nîvê sedsala VI an B.Z., ber bi 544-541 jiyaye. Ew yek ji fîlozofên berî [[Sokrates]] e li rojavayê [[Anatolya|Anatolya]]yê li Efesê jiyaye. (Li gor [[Diyojen Laers]] di olimpiyata 69 han de(504-501 B.Z.) ew î çil salî bû). Li gor Sokrates ew 60 salî miriye, yanî ber bi 480. gerek mirov "Heraklîtes" û "[[Heraclides]]" bi tevlî hev neke. Nameyên Apokrîfes wî weke hemdemê [[Daryûs]]ê yekem şîrove dikin. == FELSEFEYA WÎ == Heraklitos filozofê yekem e ku sîstemek dînamik kiriye nav felsefa rojava de. Ji berhehên Heraklîtos bi tenê çend fragman gihêştine me. Li gor pirtuka "Lives and Opinions of Eminent Philosophers" ya [[Diyojen Laers]] Heraklîtos pirtûkek nivîsandiye û nezirî pîrozgiha Artemîs kiriye. Li gor Heraklitos li cîhanê her tişt, her tim di nava gûhartinê de ye û ji bo zanyariya xwuzayê gerek ev guhartin were çavdêr kirin. Heraklîtos tu caran bahsa pirensîbek ku nayê guhartin ne kiriye. Lê belê ji gotina wî ya pêhempa "mirov xwe du caran di çemekî de naşo" û pêde hin firagmanên wiha hatine îdia kirin. [[Kategorî: Fîlozof]] 13850 49272 2006-10-05T13:08:25Z Erdal Ronahi 2 Xirvatîstan çû cihê Xirvatistan #REDIRECT [[Xirvatistan]] 13851 49517 2006-10-07T14:16:48Z Erdal Ronahi 2 '''Mîrê Gustîlan''' romaneka hemasî ya pir aşopî ya [[J.R.R. Tolkien|J.R.R. Tolkienî]] ye. Ev roman wekî dirêjiya romana bertir a Tolkienî ya bi navê [[Kêrvuşik-mirov|Kêrvuşik-mirovî]] (''The Hobbit'') destpêbû û hema zû bû çîrokeka gelek dirêjtir. Ew bi şend qonaxekan ji sala 1937'ê heta 1949'ê, û piranîya wê di salên [[Şerê Cîhanî yê Duyê]] da hat nivîsîn. Di pêş de ew di salên 1954 û 1955'an de di sê cildan de hat belavkirin û ji hingî were gelek carên dî û bi kêmanî ve bi 38 zimanên dî hatîye belavkirin û buye yek ji karên herî hezkirî yên [[wêje|wêjeyê]] di sedsala 20'an de. [[Filmên sêkane yên Mîrê Gustîlan]] di salên 2001-2003'an de bûn sedema zêdebûna hezkirina xelkî li karên Tolkienî. [[Kategorî:Fîlm]] [[Kategorî:Roman]] [[ar:سيد الخواتم]] [[bs:Gospodar prstenova]] [[bg:Властелинът на пръстените]] [[ca:El Senyor dels Anells]] [[cs:Pán prstenů]] [[da:Ringenes Herre]] [[de:Der Herr der Ringe]] [[es:El Señor de los Anillos]] [[eo:La Mastro de l' Ringoj]] [[eu:Eraztunen Jauna]] [[fa:ارباب حلقه‌ها]] [[fi:Taru sormusten herrasta]] [[fr:Le Seigneur des Anneaux]] [[gd:An Tighearna nam Fàinnean]] [[he:שר הטבעות]] [[hu:A Gyűrűk Ura]] [[id:The Lord of the Rings]] [[ia:Le Senior de Anellos]] [[is:Hringadróttinssaga]] [[it:Il Signore degli Anelli]] [[ja:指輪物語]] [[ko:반지의 제왕]] [[la:Dominus Anulorum]] [[lt:Žiedų valdovas]] [[nl:In de ban van de ring]] [[no:Ringenes herre]] [[pl:Władca Pierścieni]] [[pt:O Senhor dos Anéis]] [[ro:Stăpânul Inelelor]] [[ru:Властелин колец (роман)]] [[sq:The Lord of the Rings]] [[sk:Pán prsteňov]] [[sl:Gospodar prstanov]] [[sr:Господар прстенова]] [[sv:Ringarnas herre]] [[ta:த லோட் ஒவ் த ரிங்ஸ்]] [[th:ลอร์ดออฟเดอะริงส์]] [[tr:Yüzüklerin Efendisi]] [[vi:Chúa tể của những chiếc nhẫn]] [[zh:魔戒]] [[zh-min-nan:Chhiú-chí Ông]] 13852 49282 2006-10-05T13:54:56Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Wêje]] #redirect[[wêje]] 13853 49292 2006-10-05T19:42:34Z Bangin 450 berê heye #redirect[[J. R. R. Tolkien]] 13854 60765 2006-12-18T21:55:34Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[et:Rahvusriik]] '''Netewe-welat''' coreyekê [[welat|welatan]] e ko ji bo desteberkirin û ewlekirina ax û [[serwerî|serwerîyê]] ji bo [[netewe|neteweyekê]] pêkdihêt û [[rewayî]] ya xwe ji vê ewlekirinê werdigirit. Welat hebûneka [[sîyasî]] û [[sîyasî-cihnaskî]] (geopoletîkal); û netewe hebûneka [[kultur|kulturî]] û [[nejadî]] ye. [[Zarav|zarava]] ''netewe-welat'' digehînit ko ev herdu raman bihevra in, û ev wê ji coreyên dî yên welatan ko berî wê hebûne cida dikit. Eger bi diristî bihêt avakirin, ramana wê ew e ko hemî [[welatî|welatiyan]] [[ziman]], kultur û [[biha|bihayên]] hevpişk hene. Ev tişt di piranîya coreyên dî yê welatan da nebûn. Cîhana nî avabûyî li ser hîmê netewe-welatan [[mafê çareya-xwe-nivîsînê]] û [[mafê xwe-rêvebirinê]] didit hemî neteweyan ko hizreka cewgerîn ya [[aydîolocî]] ya [[neteweperêsî|neteweperêsîyî]] anko nasyonalîzmê ye. ==Netewe-welatê Armancanî (Aydîyal)== Ji gotin û bawerî yên [[neteweperês|neteweperêsan]] û netewe-welatên heyî mirov dikarit hizir bikit ka dê netewe-welatekê armancanî çawa bit, lê hebûneka wusa li cîhana rastîyê da nemumkîn e. Lê vê hizrê bandora xwe li ser piranîya netewe-welatan hiştîye û bê wê mirov nikarit ji netewe-welatên heyî fêm bikit. Qencîyeka dî ya vî modêlê aşopî û armancanî ew e ko mirov dikarit hevberdanîyekê dinavbera vî coreyê welatan û yên bertir çê bikit. [[Kategorî:Siyaset]] [[ar:دولة أمة]] [[de:Nationalstaat]] [[en:Nation-state]] [[eo:Nacio-ŝtato]] [[es:Estado Nación]] [[et:Rahvusriik]] [[fr:État-nation]] [[he:מדינת לאום]] [[hr:Nacionalna država]] [[id:Nation-state]] [[ja:国民国家]] [[ko:국민국가]] [[nl:Nationale staat]] [[nn:Nasjonalstat]] [[no:Nasjonalstat]] [[pl:Państwo narodowe]] [[sk:Národný štát]] [[sv:Nationalstat]] [[zh:民族國家]] 13855 59746 2006-12-08T17:15:25Z Elizabeth 656 interwiki [[Wêne:BishBerk.jpg|thumb|George Berkeley]] Bishop '''George Berkeley''' (12 adar 1685 - 14 çile 1753) ji malbata împaratoriyê, fîlozofekî ji [[îrlanda]]yê ye. Xebata xwe ya herî giranbiha li ser mijara "îdêalizma subjektif" kiriye. Ew dibêje : "Esse est percipi" ("hebûn, xwiya-kirin e"). Têori,nîşan dide ku mirov bi tenê karê bi rêya hîs û ramanan tiştan nas bike, le ne bi riya tecrîdê. Wî gelek tişt nivîsandin, "Bingiha fêrbûna mirov(1710)", û "[[Sê diyalogên di navbera Îlas û Fîlonûs de]]" (1713) Berkley bi xwe di rolê spîrîtualist (rûhanî) û Ilas gotina [[Yewnanî]] ku ji bo "[[Locke]] (tişt)" tê bi karaîn. Di sala 1734 de [[Analîst]] çap kir, di vê pirtukê avakirina zanyariyê rexne dike. wî bi van rexneyan bandoreke mezin li pêşveçûnên li ser Matemetîkê kir. <br/> Navê wî li bajarekî [[Kalîforniya]] û li kolêjekê di nava Zanko [[Yal]] jî hat kirin. [[Kategorî:Fîlozof|Berkeley, George]] [[en:George Berkeley]] [[bn:জর্জ বার্ক্‌লি]] [[bs:George Berkeley]] [[cs:George Berkeley]] [[da:George Berkeley]] [[de:George Berkeley]] [[es:George Berkeley]] [[fr:George Berkeley]] [[ko:조지 버클리]] [[hr:George Berkeley]] [[is:George Berkeley]] [[it:George Berkeley]] [[he:ג'ורג' ברקלי]] [[lv:Džordžs Bērklijs]] [[hu:George Berkeley]] [[nl:George Berkeley]] [[ja:ジョージ・バークリー]] [[no:George Berkeley]] [[nn:George Berkeley]] [[pl:George Berkeley]] [[pt:George Berkeley]] [[ro:George Berkeley]] [[ru:Беркли, Джордж]] [[sk:George Berkeley]] [[sr:Џорџ Беркли]] [[sh:George Berkeley]] [[fi:George Berkeley]] [[sv:George Berkeley]] [[th:จอร์จ บาร์กลีย์]] [[tr:George Berkeley]] [[uk:Берклі Джордж]] [[zh:乔治·贝克莱]] 13857 54624 2006-10-26T17:54:50Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 83.202.95.2 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi Di diroka [[Kurd|Kurdan]] de rexistina yekemin a heri mezin bi nave '''Coldhackers''' bi hezaran eriş li ser [[malper]] û servern tirka xist. Koma bi nave ColdHackers di 03/05/[[2005]]'an de bi fermandariya HQ dest bi jiyana xwe kir û di sala [[2006]]'an de navê xwe guherand û navê [[CMG]] - [[Cyber Median Guerillas]] li xwe kir. * http://www.firatnews.com/modules.php?name=News&file=article&sid=9542 [[Kategorî:Kom]] 13858 49312 2006-10-05T22:24:03Z Erdal Ronahi 2 ColdHackers çû cihê Coldhackers #REDIRECT [[Coldhackers]] 13859 64896 2007-01-16T17:39:25Z Luqman 401 ‘‘Corc Smût‘‘ (bi [[Inglîzî]] George Smoot) (*20‘ê Reşemeha 1945‘ê-) [[Stêrfîzîkzanistvan|stêrfîzîkzanistvanekê]] û [[keyhannas|keyhannasekê]] [[Emrîkî]] ye. Ew li [[Zanîngeha Kalîfornîyayê li Bêrklîyê]] dersdêrê [[fîzîk|fîzîkê]] ye. Bi tevayî digel [[John C. Mather|John C. Matherî]] [[Nobel Xelat|Nobel Xelata]] fîzîkê ya sala 2006‘ê jiber lêkolînên liser formên ko dibêjinê [[Tenên Reş]] û [[enayzotropî|enayzotopîya]] [[tîrêjderî ya paşxaneyî ya hûrpêlane ya gerdûnî]] wergirt. Ev ew kar e ko gewherê birdoza [[gir-gurmîn|gir-gurmînê]] ya gerdûnê bi arîkarî ya [[heyvok|heyvoka]] [[COBE|COBE‘ê]] dana. ==Jînenîgar== ===Xwîndin û destpêka lêkolînan=== Smût li Yukona wîlayeta [[Florîda|Florîdayê]] hat dinyayê. Wî berî ko biçit [[Binkeyê Teknolocîyê yê Masaçusêtê]] (MIT) matîmatîk xwînd. Wî li sala 1966ê li BTMê du [[bawername ya bekaleryûsê|bawernameyên bekaleryûsê]], yek li [[matîmatîk|matîmatîkê]] û ya dî jî li fîzîkê wergirtin. Wî li sala 1970ê [[doktora]] ya xwe li [[fîzîka pirtikan]] wergirt. Paşî wî heza xwe ber bi [[keyhanzanist|keyhanzanistî]] guhart û çû [[Ezmûngeha Niştîmanî ya Lorens Bêerklî]] û li wêderê digel [[Luis Waler Alvarez|Luis Walter Alvarezî]] li ser ezmûna [[HAPPE]]ê ko [[balûn|balûneka]] [[çînsepehr|çînsepehrî]] ji bo vedîtina [[dijemadde|dijemaddeyî]] li [[atomsepehra jorîn]] e xebitî. Di wê ezmûnê da wî [[modêla keyhanzanistî]] ya [[rewşa tebitî]] ko heta niha jî aloz û nezelal e pêşbînî kir. Paşî ew li tîrêjderî ya paşxaneyî ya hûrpêlane ya keyhanzanistî (TPK) meraqdar bû. Pirsyareka bêbersiva wî çaxî pirsayra nijara [[keyhan|keyhanê]] bû. Yek ji modêlan pêşbînî ya hindê dikir ko keyhan di [[zivirîn|zivirînê]] da ye û dewseka vê di TPKê da hebû: [[germapile|germapileya]] tiştan li goreyê sû û simta lênihêrînê dihat guhartin. Bi arîkarî ya Alvarêzî, wî [[tîrêjpîv|tîrêjpîvek]] afirand ko cidatîya germapileya TPKya du simtan ko 60 [[peyîsk|peyîskan]] ji hev dûr bûn dipîva. Amîr li ser frokeyeka Lockheed U-2 hat damezrandin û şîya biselmînit ko zivirîna giştî ya keyhanê sifr e (li goreyê sînorên diristî ya amîrî). Amîrî vedît ko germapile ya TPKê li goreyê [[ducemser|ducemserekê]] (dipole) dihêt guhartin. Ev wekî [[bandora Dopplerî]] ya zivirîna erdî bi hevberdanî ya digel devera tîrêjdana TPKê, ko dibêjnê [[sethê herî dawîn yê şerpezekirinê]], hat şirovekirin. [[Kategorî:zanist]] 13860 49330 2006-10-06T09:43:03Z Erdal Ronahi 2 Danmarkî çû cihê Zimanê danimarkî #REDIRECT [[Zimanê danimarkî]] 13861 59248 2006-12-02T15:36:59Z Zanistvan 333 '''Nobel Xelat''' hindek xelat in ko li goreyê [[wesîyet]] a [[Alfrêd Nobel|Alfrêd Nobelî]] hatine damezrandin û ji wan kesan (û ji bo xelatê Aştîyê ji rêkxistîyan ra jî) ko lêkolînên beçav dawîkirine, amîr an teknîkên rêçikşikên vedîtine an behreyeka zêde daye civatên [[fîzîk]], [[kîmya]], [[Xelata Nobel a Wêjeyê|edebîyat]], [[aştî|aştîyê]] û [[pizşkî|pizişkîyê]] an [[fîzyolocî|fîzyolocîyê]]. ==Xelatên Nobelê== *[[Xelatê Nobelê yê wêjeyê]] {{kurt}} [[Kategorî:xelat]] 13862 49337 2006-10-06T09:50:23Z Erdal Ronahi 2 Danîmarka çû cihê Danimarka #REDIRECT [[Danimarka]] 13863 49338 2006-10-06T09:52:44Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Norwec]] #redirect[[Norwec]] 13864 49347 2006-10-06T10:00:40Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Qonye]] #REDIRECT [[Qonye]] 13865 49346 2006-10-06T10:00:08Z Erdal Ronahi 2 Qonya çû cihê Qonye #REDIRECT [[Qonye]] 13867 50181 2006-10-10T14:07:38Z Erdal Ronahi 2 '''Tîrêjpîv''' amîrek e ji bo pîvana [[sirêma tîrêjê]] an hêzê di [[tîrêjderî ya karevayî-asinrevayî]] (elektromagnetîk) da. Herçind e ko ev [[zarav]] zêdetir ji bo wan amîran bikar dihêt ko tîrêjderî ya [[jêrsor]] dipîvin, lê ew dibit ko ji bo hemî amîran bikar bihêt ko tîrêjên [[şebenga karevayîasinrevayî]] diyar dikin. Hestkera tîrêjê di tîrêjpîvan da piranîya caran [[tîpîv|tîpîvek]] (bolometer) e ko tîrêja ko dikevit ser xwe vedimêjit û bi vî awayî [[germapile|germapileya]] wê bilind dibit û ev germapile jî bi coreyek ji coreyên [[germapîv|germapîvan]] dihêt hesibandin. Ev zêdebûna germapileyê dikarit nîşana hêza nav tîrêja vemêhtî bit. Yek ji mînakên herî pêşîn yên [[vebînik|vebînikên]] tîrêja jêrsorî î tîrêja dîtinî (ruhnahî) [[tîrêjpîva Crookes|tîrêjpîva Crookesî]] bû. [[Tîrêjpîva hûrpêlan]] tîrêjên di tuxîbên [[hûrpêl|hûrpêlan]] ji şebenga karevayîasinrevayî da dipîvit. {{kurt}} [[Kategorî:fîzîk]] 13868 49383 2006-10-06T10:48:52Z Erdal Ronahi 2 '''José Ortega y Gasset''' Fîlozofê [[Espanyol]] (9 Gûlan 1883 - 18 cotmih 1955) [[Madrid]], xwendina xwe li Madrîdê û li zankoyên Almanan kiriye. di sala 1910 li bajarê xwe (Madrîdê) bû mamosteyê [[metafîzîk]]ê. Wî bi kovar û nîvîsên xwe hewl da ku ji nû ve çanda û wêjeya Espanî zindî bike. Ji van kovaran[[La Revista de Occidente]] ya herî bi nav û deng e. Bi destpêka şerê hindûrîn yê Espanya yê re ew ji welêt derket. Pêşî çû [[Fransa]]yê, piştre jî çû [[Arjantîn]]ê Di dawiya jiyana xwe de careke din vegeriya Madrîdê û li wir jiyana xwe ji dest da. Ev nivîskarê Espanyol, li qasî ku giringî dida wateya tiştekî, hewqas jî dida rastgotina wê tiştê. Li gor nivîskar [[Camus]] piştî [[Nietzsche]] re, belkî jî nivîskarê herî bas yê [[Ewrûpa]]yê ye ew e. == BERHEMÊN WÎ == *Adán el parasío (1910: Âdem li behiştê ye) *Meditaciones del Quijote (1914: Ramanên li ser Kîşot) *El tema de nuestro tiempo (1923: Mijarên Dema me), *España invertebrada (1922: Espanyolê bê marîpişt) *La Rebelión de las masas (1929: Serhildana Gel) Gelek nivîsên wî yên ku di dersên xwe de jî didan, pistî mirina wî re hatin berhev kirin û bi navê [[El hombre y la gente]] (Mirov û Zilam ) hate çap kirin. Hetanî niha tu pirtûkên Ortega y Gasset wergerkî kurdî ne bûne. [[Kategorî:Fîlozof]] 13869 49374 2006-10-06T10:19:25Z KurdoChali 500 '''Alfrêd Nobel''' (21'ê Çirya Pêşîna 1833'ê [[Stokholm]] [[Swêd]]-10' Befirbara Pêşîna 1896'ê [[Sanrêmo]] [[Îtalîya]]), [[kîmyazanistvan]], [[endazyar]], [[nûafrîner|nûafrînerê]] [[dînamît|dînamîtê]]. <br clear="all"> <div class="plainlinks" style="font-size:small; width: 80%; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 0 auto;"> [[Image:WikiLetraMini.png]] ''Ev gotar [[Wîkîpediya:şitl|şitlek]] e. <br> :Ev gotar hîn nû ye, ne temam e. Wekî şitleke darê ye. Heke tu binivîsî, tu yê vê darê mezin bikî û dê gelek guliyên nû xwe jê berdin. [[Wîkîpediya:Alîkarî|Çawa?]] :Eger tu bixwazî binivîsî, biçe ser '''«&nbsp;[{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=edit}} biguherîne]»'''. </div> <br clear="all"> [[Category:kurt]] 13870 49377 2006-10-06T10:26:07Z KurdoChali 500 '''Dînamît''' [[teqemenî|teqemenîyek]] e ko hêza teqîna xwe ji [[nîtroglîsrîn|nîtroglîsrînê]] werdigirit. <br clear="all"> <div class="plainlinks" style="font-size:small; width: 80%; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 0 auto;"> [[Image:WikiLetraMini.png]] ''Ev gotar [[Wîkîpediya:şitl|şitlek]] e. <br> :Ev gotar hîn nû ye, ne temam e. Wekî şitleke darê ye. Heke tu binivîsî, tu yê vê darê mezin bikî û dê gelek guliyên nû xwe jê berdin. [[Wîkîpediya:Alîkarî|Çawa?]] :Eger tu bixwazî binivîsî, biçe ser '''«&nbsp;[{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=edit}} biguherîne]»'''. </div> <br clear="all"> [[Category:kurt]] 13871 50560 2006-10-10T19:16:56Z Erdal Ronahi 2 '''Şebenga Karevayîasinrevayî''' (bi [[Inglîzî]], ''electromagneti spectrum''), sînorê hemî [[tîrêjên karevayîasinrevayî]] (bi Inglîzî, ''electromagnetic radiation'' ) yên mumkîn e. Herwesa, şebenga karevayîasinrevayî ya her maddeyekî (gelek caran hema bi kurtî ''şebeng'') sînorên hemî wan tîrêjên karevayîasinrevayî ye ko ew madde dikarit [[tîdan|tîbidit]] (emission), [[vedan|vebidit]] (reflection) an derbaz bikit. {{kurt}} [[Kategorî:fîzîk]] 13873 49386 2006-10-06T10:51:35Z Erdal Ronahi 2 '''Keyhanzanist''' (bi [[Inglîzî]] ''Cosmology'') ji du pirtan pêkhatîye: ''keyhan'' anko ''cîhan'' û ''[[zanist]]''. Babetê vî zanistî hemî cîhan û bîn bi giştîtîya xwe ve, û bi berfirehtirkirina ramanê, cihê mirovî têda ye. Herçind e ko peyva keyhanzanistî peyveka binisbet nû ye (ji bo caran pêşîn li sala 1730'ê ji alîyê [[Krîstîyan Wolf|Krîstîyan Wolfî]] ve hat bikaranîn), lê xwîndina cîhanê bi giştîtîya xwe ve ji zû da babetê zanist, [[felsefe]], û [[dîn|dînî]] bûye. {{kurt}} [[Kategorî:zanist]] 13874 66583 2007-01-26T09:55:01Z 213.181.56.16 '''Noam Chomskî''' (7'ê Befirbara 1928'ê) kevne dersdêrê [[zimanzanist|zimanzanistî]] li [[Binkeyê Teknolocîyê yê Masaşusêtê]] (BTM) e. Navûbangên wî ji ber afirandina [[Rezmana Zayîndek]] e ko wesa dihêt hesibandin ko mezintirîn pêşkevtin di warê [[zimanzanistê tîyorî]] da bûbit li sedsala 20'ê. Wî bi pêdaçûna [[Riftara Peyvanî]] ya [[F. B. Skinner|F. B. Skinnerî]] harîkarî ya serhildana [[şoreşa zanînbawerîyê]] di [[revanzanist|revazanistî]] da kir. Di wê pêdaçûna xwe da wî rikeberî ya boçûna [[riftarbawerî|riftarbaweran]] di xwîndina [[ziman]] û [[hiş|hişî]] da kir ko li salên 1950'an gelek baladest bûn. Boçûna wî ya [[siruştbawerî|siruştbawerane]] di ware xwîndina zimanî da [[felsefeya zimanî]] jî bandora xwe hişt. <br clear="all"> <div class="plainlinks" style="font-size:small; width: 80%; padding: 5px; background: #f7f8ff; border: 1px solid gray; margin: 0 auto;"> [[Image:WikiLetraMini.png]] ''Ev gotar [[Wîkîpediya:şitl|şitlek]] e. <br> :Ev gotar hîn nû ye, ne temam e. Wekî şitleke darê ye. Heke tu binivîsî, tu yê vê darê mezin bikî û dê gelek guliyên nû xwe jê berdin. [[Wîkîpediya:Alîkarî|Çawa?]] :Eger tu bixwazî binivîsî, biçe ser '''«&nbsp;[{{SERVER}}{{localurl:{{PAGENAME}}|action=edit}} biguherîne]»'''. </div> <br clear="all"> [[Category:kurt]] [[Kategorî:Fîlozof|Chomsky, Noam]] [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:zimanzanist]] [[ar:نعوم تشومسكي]] [[ast:Noam Chomsky]] [[be:Ноам Чомскі]] [[bg:Ноам Чомски]] [[bn:নোম চম্‌স্কি]] [[bs:Noam Chomsky]] [[ca:Noam Chomsky]] [[cs:Noam Chomsky]] [[da:Noam Chomsky]] [[de:Noam Chomsky]] [[el:Νόαμ Τσόμσκι]] [[en:Noam Chomsky]] [[eo:Noam Chomsky]] [[es:Noam Chomsky]] [[et:Noam Chomsky]] [[eu:Noam Chomsky]] [[fa:نوآم چامسکی]] [[fi:Noam Chomsky]] [[fr:Noam Chomsky]] [[gl:Noam Chomsky]] [[he:נועם חומסקי]] [[hr:Noam Chomsky]] [[hu:Noam Chomsky]] [[ia:Noam Chomsky]] [[id:Noam Chomsky]] [[io:Noam Chomsky]] [[is:Noam Chomsky]] [[it:Noam Chomsky]] [[ja:ノーム・チョムスキー]] [[ka:ხომსკი, ნოამ]] [[ko:노엄 촘스키]] [[la:Noam Chomsky]] [[lb:Noam Chomsky]] [[lt:Noam Chomsky]] [[lv:Noams Čomskis]] [[mk:Ноам Чомски]] [[nl:Noam Chomsky]] [[nn:Noam Chomsky]] [[no:Noam Chomsky]] [[os:Хомски, Ноам]] [[pl:Noam Chomsky]] [[pt:Noam Chomsky]] [[ro:Noam Chomsky]] [[ru:Хомский, Аврам Ноам]] [[sk:Noam Avram Chomsky]] [[sl:Noam Chomsky]] [[sr:Ноам Чомски]] [[sv:Noam Chomsky]] [[ta:நோம் சோம்சுக்கி]] [[th:โนม ชัมสกี]] [[tr:Noam Chomsky]] [[uk:Чомскі Ноам]] [[zh:诺姆·乔姆斯基]] 13875 49391 2006-10-06T11:23:00Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Psîkolojî]] #redirect[[psîkolojî]] 13876 49392 2006-10-06T11:29:48Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Zimannasî]] #redirect[[zimannasî]] 13877 49402 2006-10-06T13:46:31Z Erdal Ronahi 2 '''Victoria Camps''' fîlozofeke spanî ye. Camps di sala 1941 de li Barselona ji dayîk bû, li zanko ya [[Barselona]]yê beşa felsefê xwend û li zankoya azad ya Barselonayê jî mamostetiya etîkê kir. Şanenavê wê li binê pirtukên wek "[[lawijên xwedayê mirî]]" (1976), [[Felsefeya analitîk û zimanê Pragmatîk]] (1976), "Etîk, Retorîk Siyaset" (1988), "Xawênên (hişpak) gel" (1990), "Bêaramiya jiyana rojane" (1996) "Sedsala jinan" (1998) heye. Ew hem di komîteyên etîk yên hin nexweşxaneyên Barselona dixebite, hem serokatiya hinek saziyên alternatîf dike, hem endamtiya lijneya kovara [[Isegoria]] dike û hem jî kordînasiyona pirtûke hevbeş "Dîroka Etikê" dike. Camps dibêje: ‘‘divê em pêşerojêne ne li ber paşerojê, lê ji îro û pê de ava bikin". Li qasî ku ew li hember nîjadperestiya [[katalon]] derdikeve hewqasî jî li hember ya [[espanyol]] derdikeve. [[Kategorî:Fîlozof|Camps, Victoria]] [[Kategorî:Jin|Camps, Victoria]] [[tr:Victoria Camps]] 13878 62267 2006-12-30T04:22:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[el:Τζιορντάνο Μπρούνο]] [[Wêne:Giordano Bruno.jpg|thumb|Giordano Bruno]] Giordano Bruno Fîlozofê Îtalyan di sala 1548 de li [[Nalo]] hatiye dinê û di 17 sibata 1600 de li [[Roma]] yê jiyana xwe ji dest daye. Ew bi awayekî fîlozôfîk li ser xebatên [[Nicolas Copernic]] û [[Nicolas de Cuse]] sekiniye û bahsa gerdûnek bê dawî ku di navê de pir ji sitêrkên wek dinyayê tê de hene kiriye. Ew ji aliyê Enkîzîsiyonê ve bi rêşaşiyê tê tawanbar kirin û piştî heşt salên dadkirinê re ew bi saxî tê şewitandin (bi hinceta ku evê rê li gelek kuştinên din veke). [[Kategorî:Fîlozof]] {{Rtl}}بنوسه{{-Rtl}} [[ast:Giordano Bruno]] [[bg:Джордано Бруно]] [[bs:Đordano Bruno]] [[ca:Giordano Bruno]] [[cs:Giordano Bruno]] [[da:Giordano Bruno]] [[de:Giordano Bruno]] [[el:Τζιορντάνο Μπρούνο]] [[en:Giordano Bruno]] [[eo:Giordano Bruno]] [[es:Giordano Bruno]] [[fi:Giordano Bruno]] [[fr:Giordano Bruno]] [[gl:Giordano Bruno]] [[he:ג'ורדנו ברונו]] [[hr:Giordano Bruno]] [[hu:Giordano Bruno]] [[it:Giordano Bruno]] [[ja:ジョルダーノ・ブルーノ]] [[ka:ბრუნო, ჯორდანო]] [[ko:조르다노 부르노]] [[la:Iordanus Brunus]] [[lb:Giordano Bruno]] [[nap:Giordano Bruno]] [[nl:Giordano Bruno]] [[no:Giordano Bruno]] [[pl:Giordano Bruno]] [[pt:Giordano Bruno]] [[ro:Giordano Bruno]] [[ru:Бруно, Джордано]] [[scn:Giordanu Brunu]] [[sk:Giordano Bruno]] [[sl:Filippo Giordano Bruno]] [[sr:Ђордано Бруно]] [[sv:Giordano Bruno]] [[tr:Giordano Bruno]] [[uk:Джордано Бруно]] [[ur:گیوردانو برونو]] [[zh:佐丹诺·布鲁诺]] 13879 63684 2007-01-08T11:18:25Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cs:Desktopové prostředí]], [[pt:Ambiente de desktop]] '''Derdora sermasê''' (''desktop environment'') komekê sepanan e ku xebitandina komputer û bernameyan hesantir bike. Bê derdora sermasê, yek dikare komputerê bi tenê bi nivîsan bi kar bîne. Di [[Windows]] û [[Mac OS]] de, derdora sermasê sabît e. Di Linuxê de, sê derdorên sermasê yên mezin hene: [[GNOME]], [[KDE]] û [[XFCE]]. [[Kategorî:kompûter]] [[cs:Desktopové prostředí]] [[da:Skrivebordsmiljø]] [[de:Arbeitsumgebung]] [[en:Desktop environment]] [[es:Entorno de escritorio]] [[fi:Työpöytäympäristö]] [[fr:Bureau (informatique)]] [[hu:Desktop Environment]] [[it:Desktop environment]] [[ja:デスクトップ環境]] [[nl:Desktopomgeving]] [[nn:Skrivebordsmiljø]] [[no:Skrivebordsmiljø]] [[pt:Ambiente de desktop]] [[simple:Desktop environment]] [[sk:Desktopové prostredie]] [[sv:Skrivbordsmiljö]] 13880 49453 2006-10-06T23:36:19Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]] #REDIRECT [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]] 13881 49447 2006-10-06T22:36:40Z Luqman 401 Keyatiya Yekbuyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda çû cihê Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda #REDIRECT [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]] 13882 49450 2006-10-06T22:53:51Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Qralîyeta makezagonî]] #redirect[[Qralîyeta makezagonî]] 13883 49463 2006-10-07T00:59:40Z Webmaster 3 13884 49464 2006-10-07T01:02:43Z Webmaster 3 13885 66197 2007-01-23T22:45:22Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:കൊക്ക കോള]] [[Wêne:400px-Di piyane de.jpg|thumb|right]] [[Wêne:180px-World-of-coca-cola.jpg|thumb|right|Di sala 2000'ê de Muzeya Coca Cola ya [[Las Vegas]]ê]] '''Coca Cola''' markayekî ji sala [[1893]]'ê de tîpekî [[soda]]yê ([[vexwarin]]ek [[gazoz]]ê şîrînî), li [[Amerîka]] hatê çêkirin. Forma şuşe jî di sala [[1960]]'an de hatê dayin. {{kurt}} [[Kategorî:Vexwarin]] [[ar:كوكاكولا]] [[ast:Coca-Cola]] [[bg:Кока Кола]] [[bs:Coca-Cola]] [[ca:Coca-Cola]] [[cs:Coca-Cola]] [[cy:Coca-Cola]] [[da:Coca-Cola]] [[de:Coca-Cola]] [[en:Coca-Cola]] [[eo:Koka-kolao]] [[es:Coca-Cola]] [[et:Coca-Cola]] [[eu:Coca-Cola]] [[fa:کوکاکولا]] [[fi:Coca-Cola]] [[fr:Coca-Cola]] [[he:קוקה קולה]] [[hu:Coca-Cola]] [[id:Coca-Cola]] [[is:Coca-Cola]] [[it:Coca-Cola]] [[ja:コカ・コーラ]] [[ko:코카콜라]] [[la:Coca-Cola]] [[ml:കൊക്ക കോള]] [[ms:Coca-Cola]] [[nl:Coca-Cola]] [[no:Coca-Cola]] [[pl:Coca-Cola]] [[pt:Coca-Cola]] [[ro:Coca-Cola]] [[ru:Кока-кола]] [[scn:Coca Cola]] [[simple:Coca-Cola]] [[sl:Coca-Cola]] [[sq:Coca-Cola]] [[sr:Кока-кола]] [[sv:Coca-Cola]] [[ta:கொக்கக் கோலா]] [[th:โค้ก]] [[vi:Coca-Cola]] [[yi:קאקע קאלע]] [[zh:可口可乐]] [[zh-yue:可口可樂]] 13886 59882 2006-12-09T10:25:30Z Bangin 450 {{copyright}} 13887 49469 2006-10-07T01:22:08Z Webmaster 3 {{ Albûm | Albûm = Art du bouzouk| Wêne = Art du bouzouk.jpg| Hunermend = [[Issa]] | Sal = [[2001]] | Format = [[CD]]| Tomarkirin = Studyo| Cûre = | Dirêjahî = | Fîrma = Arion | Produksiyon = Arion | Stranên Klîpa = | Nirxandin = | Albûma Wî ya Berê = [[Tooting Broadway]]<br>([[2001]])| Albûma Wî Ya Piştre = [[La cinquième saison]]<br>([[2005]])| }} '''Art du bouzouk''' albûmeke [[Issa]] ye. Di sala 2001'an de derket. * 1- [[Chahnaze en 5]] * 2- [[Maqam Ajam]] * 3- [[Maqam Kurd]] * 4- [[Qadi Sero]] * 5- [[Maqam Nahawend]] * 6- [[Maqam Husseyni]] * 7- [[Voyage à travers les Maqams]] * 8- [[Maqam Hidjaz]] * 9- [[Retour aux sources]] [[Kategorî:Albûm]] 13888 66245 2007-01-24T08:38:26Z Kobînayî 714 {{ Albûm | Albûm = Tooting Broadway| Wêne = Tooting_Broadway.jpg| Hunermend = [[Issa]] | Sal = [[2000]] | Format = [[CD]]| Tomarkirin = Studyo| Cûre = | Dirêjahî = | Fîrma = Arion | Produksiyon = Arion | Stranên Klîpa = | Nirxandin = | Albûma Wî ya Berê = [[Ballade kurde à Seville]]<br>([[2000]])| Albûma Wî Ya Piştre = [[Art du bouzouk]]<br>([[2001]])| }} '''Tooting Broadway''' albûmeke [[Issa]] ye. Di sala 2000'an de derket. * 1- [[Kurdo]] * 2- [[Le nomade rageur]] [''li nomad ẍajûẍ''] * 3- [[Outside]] [''aotsayd''] * 4- [[Intime]] [''entîm''] * 5- [[Tooting broadway]] [''tûtîng brodwêy''] * 6- [[Caresses]] [''kaẍês''] * 7- [[Vertige]] [''vêẍtîj''] * 8- [[Astuce]] [''astis''] * 9- [[Retour aux sources]] [''ẍêtuẍ o suẍs''] [[Kategorî:Albûm]] 13889 59881 2006-12-09T10:25:11Z Bangin 450 {{copyright}} 13891 51590 2006-10-14T12:51:27Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Împaratoriya Osmanî]] #REDIRECT [[Împaratoriya Osmanî]] 13892 49526 2006-10-07T14:23:03Z Erdal Ronahi 2 Li vir gotar li ser vexwarinê hene. [[Kategorî:çand]] 13893 49509 2006-10-07T13:54:14Z Hok'ta 565 Xudanê Xelekan çû cihê Mîrê Gustîlan: Guftiguyê binêre #REDIRECT [[Mîrê Gustîlan]] 13896 49519 2006-10-07T14:18:32Z Erdal Ronahi 2 Şerê cîhanî yê duhem çû cihê Şerê cîhanî yê duyemîn #REDIRECT [[Şerê cîhanî yê duyemîn]] 13897 49520 2006-10-07T14:18:48Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Şerê cîhanî yê duyemîn]] #redirect[[Şerê cîhanî yê duyemîn]] 13898 49521 2006-10-07T14:18:53Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Şerê cîhanî yê duyemîn]] #redirect[[Şerê cîhanî yê duyemîn]] 13899 49542 2006-10-07T17:06:59Z Erdal Ronahi 2 Şablon:GotarêBingeh çû cihê Şablon:GotaraBingehîn #REDIRECT [[Şablon:GotaraBingehîn]] 13900 49545 2006-10-07T17:10:49Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Şablon]] 13902 49583 2006-10-07T20:48:47Z Erdal Ronahi 2 '''Mihayel Golan (Cudî)''' endamekî [[GHB]]'yê bû. Di 11.01.2002'an de di [[Çiyayên Qendîl]] de nêzîkê [[Dola Kokê]] di bahozekê de şehîd ket. [[Kategorî:şoreşger]] [[Kategorî:Asûrî]] 13903 49589 2006-10-07T22:22:53Z Erdal Ronahi 2 Dêrik (Pîran) çû cihê Dêrik, Pîran #REDIRECT [[Dêrik, Pîran]] 13904 49591 2006-10-07T22:23:24Z Erdal Ronahi 2 Dêrik (gundê Şirnexê) çû cihê Dêrik, Şirnex #REDIRECT [[Dêrik, Şirnex]] 13905 49594 2006-10-07T22:28:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Dîana Wekîl]] #redirect[[Dîana Wekîl]] 13906 49597 2006-10-07T22:31:08Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Enkebût]] #redirect[[Enkebût]] 13907 49602 2006-10-07T22:36:39Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Nilufer Akbal]] #redirect[[Nilufer Akbal]] 13908 49611 2006-10-07T22:44:20Z Erdal Ronahi 2 Zimbabve çû cihê Zimbabwe #REDIRECT [[Zimbabwe]] 13909 49612 2006-10-07T22:44:59Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zimanê îngilîzî]] #redirect[[Zimanê îngilîzî]] 13910 49614 2006-10-07T22:46:10Z Erdal Ronahi 2 Zimanê zikmakî çû cihê Zimanê dayîk #REDIRECT [[Zimanê dayîk]] 13911 49617 2006-10-07T22:48:45Z Erdal Ronahi 2 Îspanî çû cihê Zimanê îspanî #REDIRECT [[Zimanê îspanî]] 13913 49619 2006-10-07T22:49:11Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zimanê holandî]] #redirect[[Zimanê holandî]] 13914 49621 2006-10-07T22:54:02Z Erdal Ronahi 2 Şehît çû cihê Şehît, Wêranşar, Riha #REDIRECT [[Şehît, Wêranşar, Riha]] 13915 49673 2006-10-08T08:24:13Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Tirkiye]] #redirect[[Tirkiye]] 13917 49709 2006-10-08T14:31:11Z Erdal Ronahi 2 Zimanê îspanî çû cihê Zimanê spanî #REDIRECT [[Zimanê spanî]] 13920 64119 2007-01-11T19:04:43Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sk:Svedkovia Jehovovi]] تعديل: [[it:Testimoni di Geova]] '''Şahidên Yahowa''' cemaeteke olî ne. 6.6 mîlyon endamên wan hene. Şahidên Yahowa gelek car wekî mesîhî tê hesibandin, lê gelek mesîhî wan wekî mesîhiyan napejirînin, ji ber ku şahidên Yahowa [[Îsa]] wekî xwede qebûl nakin. Şahidên Yahowa xwe bi sedema vê ayeta [[Încîl]]ê binav dikin: :“XUDAN [[Yahowa]] dibêje: Hûn şahdeyên min û qûlên ku bijartime ne. Da ku, hûn bizanibin û baweriya xwe bi min ve bînin û fêhm bikin ku ew ez im. Berî min Xwedê nebû û paşî min jî nabe. Ez, ez XUDAN im û xeynî min wekî din xelasker nîne.” ==Lînkên derve== * [http://www.watchtower.org/languages/rd/library/rq/index.htm Malpera kurmancî] * [http://www.watchtower.org/languages/rda/library/rq/index.htm Malpera soranî] [[Kategorî:ol]] [[ar:شهود يهوه]] [[ast:Testigos de Xehová]] [[bs:Jehovini svjedoci]] [[ca:Testimonis de Jehovà]] [[cs:Svědkové Jehovovi]] [[da:Jehovas Vidner]] [[de:Zeugen Jehovas]] [[el:Μάρτυρες του Ιεχωβά]] [[en:Jehovah's Witnesses]] [[eo:Atestantoj de Jehovo]] [[es:Testigos de Jehová]] [[et:Jehoova tunnistajad]] [[eu:Jehobaren Lekukoak]] [[fi:Jehovan todistajat]] [[fo:Jehova Vitni]] [[fr:Témoins de Jéhovah]] [[fur:Testemonis di Jeova]] [[he:עדי יהוה]] [[hr:Jehovini svjedoci]] [[hu:Jehova Tanúi]] [[ia:Testes de Jehovah]] [[is:Vottar Jehóva]] [[it:Testimoni di Geova]] [[ja:エホバの証人]] [[kg:Bambangi ya Yehowa]] [[ko:여호와의 증인]] [[kw:Dustunyoryon Yehovah]] [[la:Testes Iehovah]] [[mi:Nga Kaiwhakaatu o Ihowa]] [[nl:Jehova's getuigen]] [[nn:Jehovas vitne]] [[no:Jehovas vitner]] [[pl:Świadkowie Jehowy]] [[pt:Testemunhas de Jeová]] [[ru:Свидетели Иеговы]] [[sh:Jehovini svjedoci]] [[simple:Jehovah's Witnesses]] [[sk:Svedkovia Jehovovi]] [[sr:Јеховини сведоци]] [[sv:Jehovas vittnen]] [[th:พยานพระยะโฮวาห์]] [[tr:Yehova Şahitleri]] [[uk:Свідки Єгови]] [[vi:Nhân Chứng Giê-hô-va]] [[zh:耶和華見證人]] [[zh-min-nan:Iâ-hô-hoa Kiàn-chèng-jîn]] 13921 49747 2006-10-08T17:18:44Z Erdal Ronahi 2 {{GotaraBingehîn}} [[Kategorî:ol]] 13922 59880 2006-12-09T10:24:42Z Bangin 450 Ji [http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Kurdish_language.jpg Wîkîpediyayê inglîzî] {{GDFL}} 13923 61669 2006-12-25T20:24:30Z Sait Torî 612 '''Taqa''' gundekî bi ser navçeya [[Midyad]]ê girêdayî Mêrdînê ye. Taqa nêzî navçe Midyadê 14 Km e, di navbera gundên [[Mizîzex]], [[Xerabiya]] û [[Heynwert]]ê da dimînê. Niştecihên gund bi tevahî Êzîdî na û koçî ewropa kirina. Taqa ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. Taqa û gundiyên gundê Taqa wekî [[Heverka]] têne nasîn, di salên 1922 û 1925 da bi rêberiya [[Haco]] herema Midyadê dikevê nava tevgereke Kurdperwer. Tevî hemî alîgir û eşîra hevêrka êdî di qesra Seyxo da dimînê asê û nêzî 30 rojî şerekî bê navber ji aliyê Çelebiyê Osmên ve tên ser Haco. Haco di ser Heynwert ê ra derbasî Helexê dibê. Ji wê derbasî sinsila Bagokê dibê û li badibê jî demkê dimînê. lê dizanê ku debar nabê êdî xwe li xeta Ferensawî digirê û berê xwe didê binxeta bê vegera nav êla heverka. [[Kategorî:Gundê Midyadê]] Mam Usif, Mirad, Dor û Pîr Pûb xwedanê roja kevnare yên derdorên gundê [[Taqa]] ne 13925 60104 2006-12-10T22:09:04Z Erdal Ronahi 2 <noinclude> <div class="hintergrundfarbe2 rahmenfarbe3" style="margin:1em; padding:1em; border-style: solid;"> * '''Funktion:''' Diese Vorlage dient dazu, Texte in [[Arabische Schrift|arabischer Schrift]] einheitlich und lesbarer darzustellen. Außerdem hilft sie Browsern und Suchmaschinen mit dem Text besser umzugehen, in dem die Schreibrichtung und die Sprache des Textes angegeben werden.<br />Oftmals wird diese Vorlage durch sprachspezifische Vorlagen verwendet, wie z.&nbsp;B. [[:Şablon:ar]], [[:Şablon:arS]], [[:Şablon:fa]] oder [[:Şablon:faS]]. * '''Verwendung:''' <code><nowiki>{{</nowiki>Arabische Schrift|<var>Text in arabischer Schrift</var>|<var>ISO-Sprachcode, z.B. ar oder fa</var><nowiki>}}</nowiki></code> </div> [[Kategorî:Şablon:Zimanên biyanî]] </noinclude><span lang="{{{2}}}" xml:lang="{{{2}}}" dir="rtl" style="font-size:1.5em" class="spanAr">{{{1}}}</span> 13927 50177 2006-10-10T14:04:44Z Erdal Ronahi 2 '''Miradê Kinê''' di sala 1943 yan de, li gundekî bicuk bi navê Gêra Cahfer ku bis er Kercosê ve ye, ji dayik bû ye. Navê bavê wî Ferho ye. Diya wî Hediya jî dotmama bavê wî bû. Ferho kurê Ehmedê Isayê Kinê ye. Dibêjin ku Isayê Kinê beriya sed salî ji biyaxetê hatiye û li Tora Hevêrka bi cî bû ye. Eslê xwe ji derdora [[Şengal]]ê ne. Miradê kinê heta carde saliya xwe Li Gêra Cahfer bi malbata xwe re jiyaye. Mirad di bicukatiya xwe de pirtirîn bi ap û bavê xwe re bûye. Li wan guhdar kiriye û bi wan re geriyaye. Di carde saliya xwe de weke hunermendekî xweser û profesyonel lis er musîk û ribabê rawestiya ye û baş fêr bûye. Dibêjin ku rojekê Mirad ligel apê xwe Usiv di civateke hunerî de amade bûye. Li ser vê yekê runistiyê civatê pirsa wî ji Usiv dikin. (Usivê Zekiyayê ku ap û xezurê Mirad bû.) Tê gotin ku Usiv hunermendekî mezin bû. Dibêjin şagirtê te kiye; Usiv dibêje biraziyê min e. Ew jî hunermend e, li ribabê dixe û distirêne. Li ser vê pirsa han Mirad radije ribaba xwe û sitrana Bavê Seyrê dibêje. Dibêjin ku her cendî Usiv sitrana Bavê Seyrê xweş distirand lê tê gotin ku Mirad li apê xwe zede kiriye. Piştî wê civatê êdî Mirad bi sitrana Bavê Seyrê tê naskirin. Ku ez bi xwe jê re dibêjim “ Bavê Seyrê ” (Sitrana Bavê Seyrê efsaneya Seyrê û Eliyê Memed e. ) Piştî demekê navê Mirad belav bû roj bi roj hate naskirin. Di dawiya xebateke bi rêk û pêk de. Mirad gihişte xweseriya xwe û sitîla xwe û bi navê malbata xwe hate binavkirin. Êdî navê wî bû bû Miradê Kinê. Her dera ku Mirad dicuyê de, gel xwe digihand Mirad bo ku li dengê wî Guhdar bikin û heger bikaribin kaseteke xwe li ber dengê wî bigrin. Civat li derdora wî digeriya. Herweha ji bo zemawendan dicû bajarên û metrepolên Tirkî û Kurdistanê. Di dawiya temenê xwe de Li Sêrtê di karekî dewletê de bû. Car sal temenê xwe Li Sêrtê borandiye. Di sala 1984 an de, beriya sersalê bi 12 rojan seet yekê şevê kirîzekê derbas dike û wî dibin nexweşxaneya Sêrtê. Seet sisiyê şevê li nexweşxaneyê jiyana xwe ji dest dide. Miradê Kinê gora xwe li Sêrtê li Goristana Şêxilhilo ye. CEND GOTIN LI SER HUNERA MITIRBIYÊ Û MIRADÊ KINÊ Dema ku em li canda mitirbiyê dinerin em raserî hunereke pirr dewlemend dibin. Di vê hunerê de, bes ne tenê musîk lê herweha şano,reks û wêje jî roleke xwe pirr girîng heye. Di canda Mitirbiyê de xaleke herî girîng jî ew e ku erotîzm weke hêmayek e pirrxweşik cî digre. Ev canda hanê her cendî cudahiyek tê hebe jî, li pirr herêmên Kurdistanê derdikeve pêşiya me. Ji Şingalê bigre ta beşek ji Rojavayê Kurdistan li serxetê jî ji derdora Dêrika Ciyayê Mazî bi giştî Beriya Mêrdîn, Torê û herêmek ji Xerzan digire ber xwe tak u digihîje Colemêrgê û dadikeve Rojhilatê welêt û beşek ji Behdinan. Bi taybet Li herêma Torê pirr meqamê xwe cuda hene. Her zêweke ( festival ) Torê meqamek û ritmeke xwe cuda heye. Dema em li Hunermendê weke M Eliyê Kercosî, Brahîmê Eliyê Yasîn û Ehmedê Reşîdê Kinê û pirr kesên din guhdar dikin, em dibînin ku di vê hunerê de meqam û ritmeke folklorik û dewlemend heye. Dema em têne cem Miradê Kinê em dibînin ku ji wê candê pirr tişt wergirtiye lê weke enstrument û weke naverok li wê tişta folklorîk pirr tiştên nu zêde kirine. Weke enstrument Miradê Kinê gihiştiye asta virtioziyê. Weke naverok Mirad weke rexnegirekî temaşeya civakê kiriye û bi hunera xwe hunandiye. Ji peywendiyên kesayetî ta digihîje peywendiyên civakî û cinsî, em dikarin vê tevê di hunera Miradê kinê de bibinîn. Miradê Kinê qonaxeke di navbera hunera folklorik û ya nûjen de. Û Mirad bi dengê xwe jî pirr bi hêz e. Dengê Miradê Kinê weke zengilê cam e. * çavkanî: kurdworld.com [[Kategorî:Stranbêj]] [[Kategorî:Kurd]] 13928 66064 2007-01-23T01:44:50Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:بيرتراند راسل]], [[pms:Bertrand Russell]], [[zh-min-nan:Bertrand Russell]] [[Wêne:Bertrandrussell.JPG|thumb|Bertrand Russell]] Bertrand Arthur William Russell, ( di [[18 gulana 1872]] de li Tellekê hate dinê û li [[2 sibata 1970]] li Monmouthshir nêzîkê Penrhyndeudraethê, li Galê jiyana xwe ji dest da) Fîlozofê [[Inglîz]] yek fîlozofên herî navdar yên sedsala XX ye. Li ser Epîstemolojî, mamematîk, vacî (mantiqî) û rewiştiyê jî xebatên wî yên giranbiha hene. [[Fîlozof]]ê çepgir, û mîlîtanê sosiyalîst û azadî xwaz, ji nû ve Felsefê derxistiyê pêş û rê li polemîkan vekiriye. Wî dadgeha [[Sartre-Russell]] li dijî qatliyama ku di dema [[şerê wiyetnamê]] hatî holê li darxiwst, Û di sala [[1950]]'an de ji bo berhema xwe, ji bo tevgera xwe ya mirovperwer û ramana azad, wî xelata wejeya [[Nobel|Nobelê]] stand. {{kurt}} [[Kategorî: Fîlozof]] [[af:Bertrand Russell]] [[ar:بيرتراند راسل]] [[bg:Бъртранд Ръсел]] [[bn:বারট্রান্ড রাসেল]] [[bs:Bertrand Russell]] [[ca:Bertrand Russell]] [[cs:Bertrand Russell]] [[cy:Bertrand Russell]] [[da:Bertrand Russell]] [[de:Bertrand Russell]] [[en:Bertrand Russell]] [[eo:Bertrand Russell]] [[es:Bertrand Russell]] [[et:Bertrand Russell]] [[eu:Bertrand Russell]] [[fa:برتراند راسل]] [[fi:Bertrand Russell]] [[fr:Bertrand Russell]] [[gd:Bertrand Russell]] [[he:ברטראנד ראסל]] [[hr:Bertrand Russell]] [[hu:Bertrand Russell]] [[id:Bertrand Russell]] [[io:Bertrand Russell]] [[is:Bertrand Russell]] [[it:Bertrand Russell]] [[ja:バートランド・ラッセル]] [[jv:Bertrand Russell]] [[ka:რასელი, ბერტრან]] [[ko:버트런드 러셀]] [[mk:Бертранд Расел]] [[nl:Bertrand Russell]] [[no:Bertrand Russell]] [[pl:Bertrand Russell]] [[pms:Bertrand Russell]] [[pt:Bertrand Russell]] [[ro:Bertrand Russell]] [[ru:Рассел, Бертран Артур Уильям]] [[sh:Bertrand Russell]] [[simple:Bertrand Russell]] [[sk:Bertrand Russell]] [[sr:Бертранд Расел]] [[sv:Bertrand Russell]] [[sw:Bertrand Russell]] [[th:เบอร์แทรนด์ รัสเซิลล์]] [[tr:Bertrand Russell]] [[uk:Рассел Бертран]] [[vi:Bertrand Russell]] [[zh:伯特兰·罗素]] [[zh-min-nan:Bertrand Russell]] 13929 50178 2006-10-10T14:05:20Z Erdal Ronahi 2 '''Necîb Balayî''' nivîskarek kurd yê kurmancînivîs e ji Başûrê Kurdistanê. Necîb Balayî li sala 1962an li gundê Ure, li herêma [[Berwarî Bala]] hatiye dinyayê. Balayî xwendina destpêkî, li gundê [[Kanîmasî]] û [[May]]ê bi dawî anîye. Piştî şkestina şorişa kurdî, li sala 1975an, bi Malbat ve li bajarêr Duhok, xwecî bûne. Li xwendingeha Birayetî, li Duhok, xwendina xwe ya Navîn û Amadeyî bi dawî kirî ye. Li sala 1985/1986 li Zanîngeha Bexda-beşê zanyariyên Mirovayetî-Cografiya, bi dawî anî ye. Ji sala 1981 – 1987an, li Radio ya kurdî, li Bexda wek amadekar û pêşkeşkarê bernamê Helbest û Awaz bû, dîsan Bernamê Zarokan ((werin li gel me)), amade dikir û rojnamevan Helat M. Salih pêşkeş dikir. Ji sala, 1991- 1993an di rêveberiya ragihandina ê de li bajarê Duhok kar kirî ye. -Cêgirê Serniviserê Rojnama (Botan) bu, ya ku, li Duhokê derdichu heta sala 1993an 13 hijmar jêhatine chapkirin. Sala 1994an bu ye Reveberê kenalê Televizion a ((Gelê Kurdistan)). Li sala 1994an, ji egerên şerê Birakûjî, qesta Almaniya kirî ye, Mafê penaberiyê wergirtî ye. Dema hat Almaniya, li ser çalakiyên xwe yên Edebî û Roşenbîrî, berdewam bû, bû ye endamê yekêtiya Nivîskarên kurd li dervey Welat, Endamê kargêr yê Instîtuta kurdî ji bo Lêkolîn û Zanist li Berlîn, li Zanîngeha Med, ku bi riya kenalê MedTV, dersên Edebiyata kurdî ya Nûdem pêşkeş kirîn e, bu ye -Endamê PEN a kurd, li Almaniya, ya girêdayî PENa navnetewî. Li Berlin, li Akademie für Digitale Medien www.Cimdata.de Bawernama Online Redaktur bi pileya gelek baş wergirtiye. -Beşdariya bi dehan Konferans û Festivalên, Edebî û Roşenbîrî kirî ye, li Welat û dervey Welat. Ji sala 1997 – 2003 li [[Radio ya Berlin a Azad]] (SFB- Multi-kulti), ku niha ([[RBB]]) ye, kar kirî ye. Ji Adara 2003an heya niha, li Radio ya Ewropa Azad ([[RFE/RL]] – Radio Free Europe/Radio Liberty) kar dike. Li sala 1977/78an, dest bi nivîsên kurdî kirî ye, li pêşiyê hind gotarên foloklurî, helbest û kurte chîrok nivîsandîn e. Li sala 1979an, li Festîvala helbestxwendinê ya Ciwanan, li bajarê Helebch ê, Xelata yekemîn ya helbestê wergirtî ye. Helbest û Nivîsên wî, di piraniya Rojname û Kovarên kurdî de, hatine weşandin yên ku ji sala 1980-1990an li Bexda û kurdistanê dihatin chapkirin. Li Ewropa jî, bi nivîsên xwe beşdarî kirî ye, di hind rojname û kovarên weke: Nûdem, Avaşîn, Hiwa, Azadiya Welat, Havîbûn, û Seko de. Li sala 1998an yekem komela helbestên xwe, bi nave [[Min şev nasdikirn, berî reş bibin]] çap kirî ye. Li sala 1989an, li gel Xanima Rojnamevan, [[Semîra Alî Mandî]] zewiciye, û du keçên wan, bi navê Hozan û Rûdan hene. Ji sala 2003an…Ji ber karê radio yê, Li bajarê Prag, li kumara Chîk dijîn.Ew û xanima xwe li Radio RFE/RL kar dikin. Ji sala 2005an û heya niha nivisên xwe di malpera [[amidakurd.com]] di weshîne, herweha hind caran di Kovara W ya amed ê û kovara Peyiv ya ku ji alê yekêtiya Nivîskarên kurd shaxê duhok ê tê weşandin bi berhemên xwe beşdar dibe dike. ==Berhem== Bi giştî berhemên xwe yên destpêkê, ji sala 1978an heta 1988an di van kovar û rojnaman da weshandîn e ((Rojnama [[Hawkarî]]-Bexda, Kovara Beyan-Bexda, Kovara Karwan-Hewlêr, Kovara Nuserî Kurd-Bexda, Peyv-Duhok, Kovara Rojî Kurdistan-Bexda, Roshenbîrî nwê- Bexda, Al-Eqlam-Bexda, delîlê Festivala Roshenbîrîya kurdî 1983…. htd)) Berhemên belavkirî ji 1991 – 2003an di van Kovar û Rojnaman da: ((Rojnama Botan – Duhok, Rojnama Serhildan – Duhok, Kovara Nûdem – Swêd, Kovara Avashîn- Berlin, Kovara Havîbûn –Zanîngeha Berlîn ya Azad, Kovara Hiwa Frankfurt-Almaniya, Peyv-Duhok ...htd herweha di gelek malperên Kurdî da niha berhemên xwe belav diket)) Du dîwanên helbestan hene: # Min shev nasdikirin berî resh bibin – Stokholm – Swêd 1998. # Efsaneya Stranên Bindestîyê, ji weshanên Êketiya Nivîskarên Kurd, Duhok, 2006 [[Kategorî:Nivîskar|Balayî, Necîb]] [[Kategorî:Kurd|Balayî, Necîb]] 13931 59879 2006-12-09T10:23:43Z Bangin 450 Ji WIKI en. hat barkirin {{copyright}} 13932 65529 2007-01-20T10:26:03Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cs:Aliboron]] [[Wêne:Biruni timbre.jpg|thumb|Pûlek ji aliyê Yekitiya Sowyetan ji bona bîranîna Birûnî hatiye amadekirin.]] '''Abu Raihan Al-Biruni''' (bûn 15 êluna 973 - mirin 13 qanûn 1948) [[fîlozof]], [[matematîk]]van, [[astronom]], [[fîzîk]]van, ansîklopedîst, [[dîrok]]nas, gerok, mamosta û dermanvanekî ji rojhilata navîn bû. wî xebatên gelekî grîng di beşên, Matematik, felsefê û bijîşkvaniyê dane. Ew li gundê Kat nêzî [[Xorezm]] (li Ozbekîstana îro) çêbûye. Navê wî bi farisî tê wateya, berbajar. Bi şûnde navê wî li gundê wî (Kat) jî kirine. Ew dersên matematîjk û astronomiyê ji Ebû Nasir digire. Ew bi fîlozofên weke, [[Îbn-î Sîna]], [[Îbn-î Miskawa]] û mîrza [[Ebu Al Abbas Ma'mun Xawarazm]] şah re hevkariyê dike. Bi [[Mahmûdê Gaznî]] re diçe Hîndîstanê, li wê derê zimanê wan hîndibe, hem li ser ola wan, hem jî li ser felsefa wan dixebite û pirtukekî li ser vedîtinên xwe dinivîse. ew [[Yewnanî]], Sîriak û [[berberî]] jî zanîbû. Wî pirtûkên xwe bi (zimanê xwe yê dayîkê) [[Farisî]] û bi [[Erebî]] dinivîsandin. [[Wêne:Laleh park jonub.jpg|thumb|Li [[Tehran|Tehranê]] li parka Lalehê Peykerê Birûnî]] [[Kategorî: Fîlozof]] [[Kategorî: Fîzîkvan]] [[Kategorî: Matematîkvan]] [[ar:أبو الريحان البيروني]] [[bs:El-Biruni]] [[cs:Aliboron]] [[de:Al-Biruni]] [[en:Al-Biruni]] [[eo:Al-Biruni]] [[es:Al-Biruni]] [[fa:ابوریحان بیرونی]] [[fr:Al-Biruni]] [[id:Al-Biruni]] [[it:Al-Biruni]] [[ja:アブー・ライハーン・アル・ビールーニー]] [[ms:Abu Raihan Al-Biruni]] [[nl:Al-Biruni]] [[pl:Biruni]] [[ru:Аль-Бируни]] [[sl:Al-Biruni]] [[sv:Abu Raihan Muhammed ibn Ahmed al-Biruni]] [[tr:Biruni]] [[ur:البیرونی]] 13933 49857 2006-10-09T17:45:49Z Luqman 401 Biruni çû cihê Birûnî #REDIRECT [[Birûnî]] 13934 50165 2006-10-10T13:48:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Necîb Balayî]] #redirect[[Necîb Balayî]] 13935 49861 2006-10-09T18:32:08Z Balayî 611 Necib balayi çû cihê Necib Balayi #REDIRECT [[Necib Balayi]] 13936 59878 2006-12-09T10:23:01Z Bangin 450 Ji WIKI .fr hat barkirin {{copyright}} 13938 67029 2007-01-29T15:27:12Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[aa:2005]], [[kj:2005]], [[zu:2005]] <div align=center> [[sedsala 20'an]] | '''[[sedsala 21'an]]''' | [[sedsala 22'an]] </br> [[2000]] | [[2001]] | [[2002]] | [[2003]] | [[2004]] | [[2005]] | [[2006]] | [[2007]] | [[2008]] | [[2009]] | [[2010]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[aa:2005]] [[af:2005]] [[am:2005 እ.ኤ.አ.]] [[an:2005]] [[ang:2005]] [[ar:2005]] [[ast:2005]] [[av:2005]] [[az:2005]] [[bat-smg:2005]] [[be:2005]] [[bg:2005]] [[bn:২০০৫]] [[bpy:মারি ২০০৫]] [[br:2005]] [[bs:2005]] [[bug:2005]] [[ca:2005]] [[cbk-zam:2005]] [[ceb:2005]] [[cho:2005]] [[cr:2005]] [[cs:2005]] [[csb:2005]] [[cv:2005]] [[cy:2005]] [[da:2005]] [[de:2005]] [[el:2005]] [[en:2005]] [[eo:2005]] [[es:2005]] [[et:2005]] [[eu:2005]] [[fi:2005]] [[fiu-vro:2005]] [[fo:2005]] [[fr:2005]] [[frp:2005]] [[fur:2005]] [[fy:2005]] [[ga:2005]] [[gd:2005]] [[gl:2005]] [[haw:2005]] [[he:2005]] [[hi:२००५]] [[ho:2005]] [[hr:2005]] [[ht:2005 (almanak gregoryen)]] [[hu:2005]] [[hy:2005]] [[ia:2005]] [[id:2005]] [[ilo:2005]] [[io:2005]] [[is:2005]] [[it:2005]] [[ja:2005年]] [[ka:2005]] [[kj:2005]] [[kn:೨೦೦೫]] [[ko:2005년]] [[ksh:Joohr 2005]] [[kw:2005]] [[la:2005]] [[lb:2005]] [[lg:2005]] [[li:2005]] [[lmo:2005]] [[ln:2005]] [[lt:2005]] [[mi:2005]] [[mk:2005]] [[ml:2005]] [[mo:2005]] [[mr:ई.स. २००५]] [[ms:2005]] [[nah:2005]] [[nap:2005]] [[nds:2005]] [[nds-nl:2005]] [[nl:2005]] [[nn:2005]] [[no:2005]] [[nov:2005]] [[nrm:2005]] [[oc:2005]] [[os:2005]] [[pam:2005]] [[pdc:2005]] [[pl:2005]] [[pms:2005]] [[pt:2005]] [[qu:2005]] [[ro:2005]] [[ru:2005 год]] [[ru-sib:2005]] [[scn:2005]] [[sco:2005]] [[se:2005]] [[sh:2005]] [[simple:2005]] [[sk:2005]] [[sl:2005]] [[sq:2005]] [[sr:2005]] [[su:2005]] [[sv:2005]] [[sw:2005]] [[ta:2005]] [[te:2005]] [[tet:2005]] [[th:พ.ศ. 2548]] [[tk:2005]] [[tl:2005]] [[tpi:2005]] [[tr:2005]] [[tt:2005]] [[udm:2005]] [[uk:2005]] [[uz:2005]] [[vec:2005]] [[vi:2005]] [[wa:2005]] [[war:2005]] [[yi:2005]] [[zh:2005年]] [[zh-min-nan:2005 nî]] [[zh-yue:2005年]] [[zu:2005]] 13939 66991 2007-01-29T14:11:28Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bpy, frp, fur, mo, nah, new, pdc, zh-min-nan تعديل: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1986]] | [[1987]] | [[1988]] | [[1989]] | [[1990]] | [[1991]] | [[1992]] | [[1993]] | [[1994]] | [[1995]] | [[1996]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1991]] [[als:1990er#1991]] [[an:1991]] [[ar:1991]] [[ast:1991]] [[av:1991]] [[be:1991]] [[bg:1991]] [[bpy:মারি ১৯৯১]] [[bs:1991]] [[ca:1991]] [[co:1991]] [[cs:1991]] [[csb:1991]] [[cv:1991]] [[cy:1991]] [[da:1991]] [[de:1991]] [[el:1991]] [[en:1991]] [[eo:1991]] [[es:1991]] [[et:1991]] [[eu:1991]] [[fi:1991]] [[fo:1991]] [[fr:1991]] [[frp:1991]] [[fur:1991]] [[fy:1991]] [[ga:1991]] [[gd:1991]] [[gl:1991]] [[he:1991]] [[hr:1991]] [[hu:1991]] [[hy:1991]] [[ia:1991]] [[id:1991]] [[io:1991]] [[is:1991]] [[it:1991]] [[ja:1991年]] [[ka:1991]] [[kn:೧೯೯೧]] [[ko:1991년]] [[ksh:Joohr 1991]] [[kw:1991]] [[la:1991]] [[lb:1991]] [[li:1991]] [[lmo:1991]] [[lt:1991]] [[mi:1991]] [[mk:1991]] [[mo:1991]] [[ms:1991]] [[nah:1991]] [[nap:1991]] [[new:ई सं १९९१]] [[nl:1991]] [[nn:1991]] [[no:1991]] [[nov:1991]] [[nrm:1991]] [[os:1991]] [[pdc:1991]] [[pl:1991]] [[pt:1991]] [[ro:1991]] [[ru:1991 год]] [[ru-sib:1991]] [[scn:1991]] [[se:1991]] [[sh:1991]] [[simple:1991]] [[sk:1991]] [[sl:1991]] [[sq:1991]] [[sr:1991]] [[sv:1991]] [[sw:1991]] [[ta:1991]] [[te:1991]] [[th:พ.ศ. 2534]] [[tl:1991]] [[tr:1991]] [[tt:1991]] [[uk:1991]] [[uz:1991]] [[vec:1991]] [[wa:1991]] [[zh:1991年]] [[zh-min-nan:1991 nî]] [[zh-yue:1991年]] 13940 67133 2007-01-30T10:27:02Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[gd:1990]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1985]] | [[1986]] | [[1987]] | [[1988]] | [[1989]] | [[1990]] | [[1991]] | [[1992]] | [[1993]] | [[1994]] | [[1995]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == * [[Ogün Samast]] li [[Kartal]], [[Stenbol|Stenbolê]] jidayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1990]] [[als:1990er#1990]] [[an:1990]] [[ar:1990]] [[ast:1990]] [[av:1990]] [[be:1990]] [[bg:1990]] [[bn:১৯৯০]] [[bpy:মারি ১৯৯০]] [[bs:1990]] [[ca:1990]] [[co:1990]] [[cs:1990]] [[csb:1990]] [[cv:1990]] [[cy:1990]] [[da:1990]] [[de:1990]] [[el:1990]] [[en:1990]] [[eo:1990]] [[es:1990]] [[et:1990]] [[eu:1990]] [[fi:1990]] [[fo:1990]] [[fr:1990]] [[frp:1990]] [[fur:1990]] [[fy:1990]] [[ga:1990]] [[gd:1990]] [[gl:1990]] [[he:1990]] [[hr:1990]] [[hu:1990]] [[hy:1990]] [[ia:1990]] [[id:1990]] [[io:1990]] [[is:1990]] [[it:1990]] [[ja:1990年]] [[ka:1990]] [[kn:೧೯೯೦]] [[ko:1990년]] [[ksh:Joohr 1990]] [[kw:1990]] [[la:1990]] [[lb:1990]] [[li:1990]] [[lmo:1990]] [[lt:1990]] [[mi:1990]] [[mk:1990]] [[mo:1990]] [[ms:1990]] [[nah:1990]] [[nap:1990]] [[nds:1990]] [[new:ई सं १९९०]] [[nl:1990]] [[nn:1990]] [[no:1990]] [[nov:1990]] [[nrm:1990]] [[os:1990]] [[pdc:1990]] [[pl:1990]] [[pt:1990]] [[ro:1990]] [[ru:1990 год]] [[ru-sib:1990]] [[scn:1990]] [[se:1990]] [[sh:1990]] [[simple:1990]] [[sk:1990]] [[sl:1990]] [[sq:1990]] [[sr:1990]] [[sv:1990]] [[sw:1990]] [[ta:1990]] [[te:1990]] [[th:พ.ศ. 2533]] [[tl:1990]] [[tpi:1990]] [[tr:1990]] [[tt:1990]] [[uk:1990]] [[uz:1990]] [[vec:1990]] [[wa:1990]] [[zh:1990年]] [[zh-min-nan:1990 nî]] [[zh-yue:1990年]] 13941 66426 2007-01-25T09:32:33Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bn, bpy, frp, ilo, nah, new, pam, pdc, vi تعديل: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1984]] | [[1985]] | [[1986]] | [[1987]] | [[1988]] | [[1989]] | [[1990]] | [[1991]] | [[1992]] | [[1993]] | [[1994]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) * 13.07. [[Dr. Ebdulrehman Qasimlo]] [[Category:Sal]] [[af:1989]] [[als:1980er#1989]] [[am:1989]] [[an:1989]] [[ar:1989]] [[ast:1989]] [[av:1989]] [[az:1989]] [[be:1989]] [[bg:1989]] [[bn:১৯৮৯]] [[bpy:মারি ১৯৮৯]] [[br:1989]] [[bs:1989]] [[ca:1989]] [[co:1989]] [[cs:1989]] [[csb:1989]] [[cv:1989]] [[cy:1989]] [[da:1989]] [[de:1989]] [[el:1989]] [[en:1989]] [[eo:1989]] [[es:1989]] [[et:1989]] [[eu:1989]] [[fi:1989]] [[fo:1989]] [[fr:1989]] [[frp:1989]] [[fy:1989]] [[ga:1989]] [[gd:1989]] [[gl:1989]] [[he:1989]] [[hr:1989]] [[ht:1989 (almanak gregoryen)]] [[hu:1989]] [[hy:1989]] [[ia:1989]] [[id:1989]] [[ilo:1989]] [[io:1989]] [[is:1989]] [[it:1989]] [[ja:1989年]] [[ka:1989]] [[kn:೧೯೮೯]] [[ko:1989년]] [[ksh:Joohr 1989]] [[kw:1989]] [[la:1989]] [[lb:1989]] [[li:1989]] [[lmo:1989]] [[lt:1989]] [[mk:1989]] [[mo:1989]] [[ms:1989]] [[nah:1989]] [[nap:1989]] [[new:ई सं १९८९]] [[nl:1989]] [[nn:1989]] [[no:1989]] [[nov:1989]] [[nrm:1989]] [[oc:1989]] [[os:1989]] [[pam:1989]] [[pdc:1989]] [[pl:1989]] [[pt:1989]] [[ro:1989]] [[ru:1989 год]] [[ru-sib:1989]] [[scn:1989]] [[se:1989]] [[sh:1989]] [[simple:1989]] [[sk:1989]] [[sl:1989]] [[sq:1989]] [[sr:1989]] [[sv:1989]] [[sw:1989]] [[ta:1989]] [[te:1989]] [[tet:1989]] [[th:พ.ศ. 2532]] [[tk:1989]] [[tl:1989]] [[tr:1989]] [[tt:1989]] [[uk:1989]] [[uz:1989]] [[vec:1989]] [[vi:1989]] [[wa:1989]] [[zh:1989年]] [[zh-min-nan:1989 nî]] 13942 67123 2007-01-30T09:38:50Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bn, bpy, frp, nah, pdc, zh-min-nan تعديل: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1983]] | [[1984]] | [[1985]] | [[1986]] | [[1987]] | [[1988]] | [[1989]] | [[1990]] | [[1991]] | [[1992]] | [[1993]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1988]] [[als:1980er#1988]] [[an:1988]] [[ar:1988]] [[ast:1988]] [[av:1988]] [[az:1988]] [[be:1988]] [[bg:1988]] [[bn:১৯৮৮]] [[bpy:মারি ১৯৮৮]] [[br:1988]] [[bs:1988]] [[ca:1988]] [[co:1988]] [[cs:1988]] [[csb:1988]] [[cv:1988]] [[cy:1988]] [[da:1988]] [[de:1988]] [[el:1988]] [[en:1988]] [[eo:1988]] [[es:1988]] [[et:1988]] [[eu:1988]] [[fi:1988]] [[fo:1988]] [[fr:1988]] [[frp:1988]] [[fy:1988]] [[ga:1988]] [[gd:1988]] [[gl:1988]] [[he:1988]] [[hr:1988]] [[ht:1988 (almanak gregoryen)]] [[hu:1988]] [[hy:1988]] [[ia:1988]] [[id:1988]] [[io:1988]] [[is:1988]] [[it:1988]] [[ja:1988年]] [[ka:1988]] [[kn:೧೯೮೮]] [[ko:1988년]] [[ksh:Joohr 1988]] [[kw:1988]] [[la:1988]] [[lb:1988]] [[lmo:1988]] [[lt:1988]] [[mk:1988]] [[ms:1988]] [[nah:1988]] [[nap:1988]] [[nds:1988]] [[nl:1988]] [[nn:1988]] [[no:1988]] [[nov:1988]] [[nrm:1988]] [[oc:1988]] [[os:1988]] [[pdc:1988]] [[pl:1988]] [[pt:1988]] [[ro:1988]] [[ru:1988 год]] [[ru-sib:1988]] [[scn:1988]] [[se:1988]] [[sh:1988]] [[simple:1988]] [[sk:1988]] [[sl:1988]] [[sq:1988]] [[sr:1988]] [[sv:1988]] [[sw:1988]] [[ta:1988]] [[te:1988]] [[th:พ.ศ. 2531]] [[tk:1988]] [[tl:1988]] [[tr:1988]] [[tt:1988]] [[uk:1988]] [[uz:1988]] [[vec:1988]] [[wa:1988]] [[zh:1988年]] [[zh-min-nan:1988 nî]] 13943 67132 2007-01-30T10:20:32Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bn, bpy, frp, nah, pam, pdc, tk, vls, zh-min-nan مسح: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1982]] | [[1983]] | [[1984]] | [[1985]] | [[1986]] | [[1987]] | [[1988]] | [[1989]] | [[1990]] | [[1991]] | [[1992]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1987]] [[am:1987 እ.ኤ.አ.]] [[an:1987]] [[ar:1987]] [[ast:1987]] [[av:1987]] [[az:1987]] [[be:1987]] [[bg:1987]] [[bn:১৯৮৭]] [[bpy:মারি ১৯৮৭]] [[br:1987]] [[bs:1987]] [[ca:1987]] [[co:1987]] [[cs:1987]] [[csb:1987]] [[cv:1987]] [[cy:1987]] [[da:1987]] [[de:1987]] [[el:1987]] [[en:1987]] [[eo:1987]] [[es:1987]] [[et:1987]] [[eu:1987]] [[fi:1987]] [[fo:1987]] [[fr:1987]] [[frp:1987]] [[fy:1987]] [[ga:1987]] [[gd:1987]] [[gl:1987]] [[he:1987]] [[hr:1987]] [[ht:1987 (almanak gregoryen)]] [[hu:1987]] [[hy:1987]] [[ia:1987]] [[id:1987]] [[ilo:1987]] [[io:1987]] [[is:1987]] [[it:1987]] [[ja:1987年]] [[jbo:1987moi nanca]] [[ka:1987]] [[kn:೧೯೮೭]] [[ko:1987년]] [[ksh:Joohr 1987]] [[kw:1987]] [[la:1987]] [[lb:1987]] [[lmo:1987]] [[lt:1987]] [[mk:1987]] [[ms:1987]] [[nah:1987]] [[nap:1987]] [[nl:1987]] [[nn:1987]] [[no:1987]] [[nov:1987]] [[nrm:1987]] [[oc:1987]] [[os:1987]] [[pam:1987]] [[pdc:1987]] [[pl:1987]] [[pt:1987]] [[ro:1987]] [[ru:1987 год]] [[ru-sib:1987]] [[scn:1987]] [[se:1987]] [[sh:1987]] [[simple:1987]] [[sk:1987]] [[sl:1987]] [[sq:1987]] [[sr:1987]] [[sv:1987]] [[sw:1987]] [[ta:1987]] [[te:1987]] [[th:พ.ศ. 2530]] [[tk:1987]] [[tl:1987]] [[tr:1987]] [[tt:1987]] [[uk:1987]] [[uz:1987]] [[vec:1987]] [[vi:1987]] [[vls:1987]] [[wa:1987]] [[zh:1987年]] [[zh-min-nan:1987 nî]] 13944 67124 2007-01-30T09:43:00Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: am, bpy, frp, nah, pam, pdc, vls, zh-min-nan تعديل: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1981]] | [[1982]] | [[1983]] | [[1984]] | [[1985]] | [[1986]] | [[1987]] | [[1988]] | [[1989]] | [[1990]] | [[1991]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[28'ê reşemiyê]]: [[Sven Olof Joachim Palme]], serokwezîrekî [[Swêd|Swêdê]], li [[Stockholm|Stockholmê]] hate kuştin. [[Category:Sal]] [[af:1986]] [[als:1980er#1986]] [[am:1986 እ.ኤ.አ.]] [[an:1986]] [[ar:1986]] [[ast:1986]] [[av:1986]] [[az:1986]] [[be:1986]] [[bg:1986]] [[bpy:মারি ১৯৮৬]] [[br:1986]] [[bs:1986]] [[ca:1986]] [[co:1986]] [[cs:1986]] [[csb:1986]] [[cv:1986]] [[cy:1986]] [[da:1986]] [[de:1986]] [[el:1986]] [[en:1986]] [[eo:1986]] [[es:1986]] [[et:1986]] [[eu:1986]] [[fi:1986]] [[fo:1986]] [[fr:1986]] [[frp:1986]] [[fy:1986]] [[ga:1986]] [[gd:1986]] [[gl:1986]] [[he:1986]] [[hr:1986]] [[ht:1986 (almanak gregoryen)]] [[hu:1986]] [[hy:1986]] [[ia:1986]] [[id:1986]] [[ilo:1986]] [[io:1986]] [[is:1986]] [[it:1986]] [[ja:1986年]] [[ka:1986]] [[kn:೧೯೮೬]] [[ko:1986년]] [[ksh:Joohr 1986]] [[kw:1986]] [[la:1986]] [[lb:1986]] [[lmo:1986]] [[lt:1986]] [[mk:1986]] [[ms:1986]] [[nah:1986]] [[nap:1986]] [[nl:1986]] [[nn:1986]] [[no:1986]] [[nov:1986]] [[nrm:1986]] [[oc:1986]] [[os:1986]] [[pam:1986]] [[pdc:1986]] [[pl:1986]] [[pt:1986]] [[ro:1986]] [[ru:1986 год]] [[ru-sib:1986]] [[scn:1986]] [[se:1986]] [[simple:1986]] [[sk:1986]] [[sl:1986]] [[sq:1986]] [[sr:1986]] [[sv:1986]] [[sw:1986]] [[ta:1986]] [[te:1986]] [[th:พ.ศ. 2529]] [[tk:1986]] [[tl:1986]] [[tr:1986]] [[tt:1986]] [[uk:1986]] [[uz:1986]] [[vec:1986]] [[vi:1986]] [[vls:1986]] [[wa:1986]] [[zh:1986年]] [[zh-min-nan:1986 nî]] 13945 67125 2007-01-30T09:46:34Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: am, bn, bpy, frp, nah, pam, pdc, tk, zh-min-nan تعديل: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1980]] | [[1981]] | [[1982]] | [[1983]] | [[1984]] | [[1985]] | [[1986]] | [[1987]] | [[1988]] | [[1989]] | [[1990]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1985]] [[als:1980er#1985]] [[am:1985 እ.ኤ.አ.]] [[an:1985]] [[ar:1985]] [[ast:1985]] [[av:1985]] [[az:1985]] [[be:1985]] [[bg:1985]] [[bn:১৯৮৫]] [[bpy:মারি ১৯৮৫]] [[br:1985]] [[bs:1985]] [[ca:1985]] [[co:1985]] [[cs:1985]] [[csb:1985]] [[cv:1985]] [[cy:1985]] [[da:1985]] [[de:1985]] [[el:1985]] [[en:1985]] [[eo:1985]] [[es:1985]] [[et:1985]] [[eu:1985]] [[fi:1985]] [[fo:1985]] [[fr:1985]] [[frp:1985]] [[fy:1985]] [[ga:1985]] [[gd:1985]] [[gl:1985]] [[he:1985]] [[hr:1985]] [[ht:1985 (almanak gregoryen)]] [[hu:1985]] [[hy:1985]] [[ia:1985]] [[id:1985]] [[ilo:1985]] [[io:1985]] [[is:1985]] [[it:1985]] [[ja:1985年]] [[ka:1985]] [[kn:೧೯೮೫]] [[ko:1985년]] [[ksh:Joohr 1985]] [[kw:1985]] [[la:1985]] [[lb:1985]] [[lmo:1985]] [[lt:1985]] [[mk:1985]] [[ms:1985]] [[nah:1985]] [[nap:1985]] [[nl:1985]] [[nn:1985]] [[no:1985]] [[nov:1985]] [[nrm:1985]] [[oc:1985]] [[os:1985]] [[pam:1985]] [[pdc:1985]] [[pl:1985]] [[pt:1985]] [[ro:1985]] [[ru:1985 год]] [[ru-sib:1985]] [[scn:1985]] [[se:1985]] [[simple:1985]] [[sk:1985]] [[sl:1985]] [[sq:1985]] [[sr:1985]] [[sv:1985]] [[sw:1985]] [[ta:1985]] [[te:1985]] [[th:พ.ศ. 2528]] [[tk:1985]] [[tl:1985]] [[tr:1985]] [[tt:1985]] [[uk:1985]] [[uz:1985]] [[vec:1985]] [[vi:1985]] [[wa:1985]] [[zh:1985年]] [[zh-min-nan:1985 nî]] 13946 67130 2007-01-30T09:57:18Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: am, bpy, frp, nah, pam, pdc, sh, vls, zh-min-nan تعديل: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1976]] | [[1977]] | [[1978]] | [[1979]] | [[1980]] | [[1981]] | [[1982]] | [[1983]] | [[1984]] | [[1985]] | [[1986]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1981]] [[als:1980er#1981]] [[am:1981 እ.ኤ.አ.]] [[an:1981]] [[ar:1981]] [[ast:1981]] [[av:1981]] [[az:1981]] [[be:1981]] [[bg:1981]] [[bpy:মারি ১৯৮১]] [[br:1981]] [[bs:1981]] [[ca:1981]] [[co:1981]] [[cs:1981]] [[csb:1981]] [[cv:1981]] [[cy:1981]] [[da:1981]] [[de:1981]] [[el:1981]] [[en:1981]] [[eo:1981]] [[es:1981]] [[et:1981]] [[eu:1981]] [[fi:1981]] [[fo:1981]] [[fr:1981]] [[frp:1981]] [[fy:1981]] [[ga:1981]] [[gd:1981]] [[gl:1981]] [[he:1981]] [[hr:1981]] [[ht:1981 (almanak gregoryen)]] [[hu:1981]] [[hy:1981]] [[ia:1981]] [[id:1981]] [[ilo:1981]] [[io:1981]] [[is:1981]] [[it:1981]] [[ja:1981年]] [[ka:1981]] [[kn:೧೯೮೧]] [[ko:1981년]] [[ksh:Joohr 1981]] [[kw:1981]] [[la:1981]] [[lb:1981]] [[lmo:1981]] [[lt:1981]] [[mk:1981]] [[ms:1981]] [[nah:1981]] [[nap:1981]] [[nl:1981]] [[nn:1981]] [[no:1981]] [[nov:1981]] [[nrm:1981]] [[oc:1981]] [[os:1981]] [[pam:1981]] [[pdc:1981]] [[pl:1981]] [[pt:1981]] [[ro:1981]] [[ru:1981 год]] [[ru-sib:1981]] [[scn:1981]] [[se:1981]] [[sh:1981]] [[simple:1981]] [[sk:1981]] [[sl:1981]] [[sq:1981]] [[sr:1981]] [[sv:1981]] [[sw:1981]] [[ta:1981]] [[te:1981]] [[th:พ.ศ. 2524]] [[tk:1981]] [[tl:1981]] [[tr:1981]] [[tt:1981]] [[uk:1981]] [[uz:1981]] [[vec:1981]] [[vi:1981]] [[vls:1981]] [[wa:1981]] [[zh:1981年]] [[zh-min-nan:1981 nî]] 13947 67129 2007-01-30T09:54:21Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: am, bn, bpy, frp, nah, pam, pap, tet, vls, zh-min-nan مسح: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1975]] | [[1976]] | [[1977]] | [[1978]] | [[1979]] | [[1980]] | [[1981]] | [[1982]] | [[1983]] | [[1984]] | [[1985]] | </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1980]] [[am:1980 እ.ኤ.አ.]] [[an:1980]] [[ar:1980]] [[ast:1980]] [[av:1980]] [[az:1980]] [[be:1980]] [[bg:1980]] [[bn:১৯৮০]] [[bpy:মারি ১৯৮০]] [[br:1980]] [[bs:1980]] [[ca:1980]] [[co:1980]] [[cs:1980]] [[csb:1980]] [[cv:1980]] [[cy:1980]] [[da:1980]] [[de:1980]] [[el:1980]] [[en:1980]] [[eo:1980]] [[es:1980]] [[et:1980]] [[eu:1980]] [[fi:1980]] [[fo:1980]] [[fr:1980]] [[frp:1980]] [[fy:1980]] [[ga:1980]] [[gd:1980]] [[gl:1980]] [[he:1980]] [[hr:1980]] [[ht:1980 (almanak gregoryen)]] [[hu:1980]] [[hy:1980]] [[ia:1980]] [[id:1980]] [[ilo:1980]] [[io:1980]] [[is:1980]] [[it:1980]] [[ja:1980年]] [[ka:1980]] [[kn:೧೯೮೦]] [[ko:1980년]] [[ksh:Joohr 1980]] [[kw:1980]] [[la:1980]] [[lb:1980]] [[lmo:1980]] [[lt:1980]] [[mk:1980]] [[ms:1980]] [[nah:1980]] [[nap:1980]] [[nds:1980]] [[nl:1980]] [[nn:1980]] [[no:1980]] [[nov:1980]] [[nrm:1980]] [[oc:1980]] [[os:1980]] [[pam:1980]] [[pap:1980]] [[pdc:1980]] [[pl:1980]] [[pt:1980]] [[ro:1980]] [[ru:1980 год]] [[ru-sib:1980]] [[scn:1980]] [[se:1980]] [[sh:1980]] [[simple:1980]] [[sk:1980]] [[sl:1980]] [[sq:1980]] [[sr:1980]] [[sv:1980]] [[sw:1980]] [[ta:1980]] [[te:1980]] [[tet:1980]] [[th:พ.ศ. 2523]] [[tk:1980]] [[tl:1980]] [[tr:1980]] [[tt:1980]] [[uk:1980]] [[uz:1980]] [[vec:1980]] [[vi:1980]] [[vls:1980]] [[wa:1980]] [[zh:1980年]] [[zh-min-nan:1980 nî]] 13948 66437 2007-01-25T11:04:44Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: am, frp, ht, ilo, nah, oc, ru-sib, sh, te تعديل: ksh, ru <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1897]] | [[1898]] | [[1899]] | [[1900]] | [[1901]] | [[1902]] | [[1903]] | [[1904]] | [[1905]] | [[1906]] | [[1907]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[29'ê rezberê]] [[Émile Zola]], nivîskarê fransî li [[Paris|Parisê]] mir. [[Category:Sal]] [[af:1902]] [[am:1902 እ.ኤ.አ.]] [[an:1902]] [[ar:1902]] [[ast:1902]] [[av:1902]] [[az:1902]] [[be:1902]] [[bg:1902]] [[br:1902]] [[bs:1902]] [[ca:1902]] [[co:1902]] [[cs:1902]] [[csb:1902]] [[cv:1902]] [[cy:1902]] [[da:1902]] [[de:1902]] [[el:1902]] [[en:1902]] [[eo:1902]] [[es:1902]] [[et:1902]] [[eu:1902]] [[fi:1902]] [[fo:1902]] [[fr:1902]] [[frp:1902]] [[fy:1902]] [[ga:1902]] [[gd:1902]] [[gl:1902]] [[he:1902]] [[hr:1902]] [[ht:1902 (almanak gregoryen)]] [[hu:1902]] [[hy:1902]] [[ia:1902]] [[id:1902]] [[ilo:1902]] [[io:1902]] [[is:1902]] [[it:1902]] [[ja:1902年]] [[ka:1902]] [[ko:1902년]] [[ksh:Joohr 1902]] [[kw:1902]] [[la:1902]] [[lb:1902]] [[lmo:1902]] [[lt:1902]] [[mk:1902]] [[ms:1902]] [[nah:1902]] [[nap:1902]] [[nl:1902]] [[nn:1902]] [[no:1902]] [[nrm:1902]] [[oc:1902]] [[os:1902]] [[pl:1902]] [[pt:1902]] [[ro:1902]] [[ru:1902 год]] [[ru-sib:1902]] [[scn:1902]] [[se:1902]] [[sh:1902]] [[simple:1902]] [[sk:1902]] [[sl:1902]] [[sq:1902]] [[sr:1902]] [[sv:1902]] [[sw:1902]] [[te:1902]] [[tg:1902]] [[th:พ.ศ. 2445]] [[tl:1902]] [[tr:1902]] [[tt:1902]] [[uk:1902]] [[uz:1902]] [[vec:1902]] [[wa:1902]] [[zh:1902年]] 13949 65821 2007-01-21T23:22:12Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९०४]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1899]] | [[1900]] | [[1901]] | [[1902]] | [[1903]] | [[1904]] | [[1905]] | [[1906]] | [[1907]] | [[1908]] | [[1909]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1904]] [[am:1904 እ.ኤ.አ.]] [[an:1904]] [[ar:1904]] [[ast:1904]] [[av:1904]] [[az:1904]] [[be:1904]] [[bg:1904]] [[bpy:মারি ১৯০৪]] [[br:1904]] [[bs:1904]] [[ca:1904]] [[co:1904]] [[cs:1904]] [[csb:1904]] [[cv:1904]] [[cy:1904]] [[da:1904]] [[de:1904]] [[el:1904]] [[en:1904]] [[eo:1904]] [[es:1904]] [[et:1904]] [[eu:1904]] [[fi:1904]] [[fo:1904]] [[fr:1904]] [[frp:1904]] [[fy:1904]] [[ga:1904]] [[gd:1904]] [[gl:1904]] [[he:1904]] [[hr:1904]] [[ht:1904 (almanak gregoryen)]] [[hu:1904]] [[hy:1904]] [[ia:1904]] [[id:1904]] [[ilo:1904]] [[io:1904]] [[is:1904]] [[it:1904]] [[ja:1904年]] [[ka:1904]] [[kn:೧೯೦೪]] [[ko:1904년]] [[ksh:Joohr 1904]] [[kw:1904]] [[la:1904]] [[lb:1904]] [[lmo:1904]] [[lt:1904]] [[mk:1904]] [[ms:1904]] [[nah:1904]] [[nap:1904]] [[new:ई सं १९०४]] [[nl:1904]] [[nn:1904]] [[no:1904]] [[nov:1904]] [[nrm:1904]] [[oc:1904]] [[os:1904]] [[pl:1904]] [[pt:1904]] [[ro:1904]] [[ru:1904 год]] [[ru-sib:1904]] [[scn:1904]] [[se:1904]] [[sh:1904]] [[simple:1904]] [[sk:1904]] [[sl:1904]] [[sq:1904]] [[sr:1904]] [[sv:1904]] [[sw:1904]] [[te:1904]] [[tet:1904]] [[th:พ.ศ. 2447]] [[tl:1904]] [[tr:1904]] [[tt:1904]] [[uk:1904]] [[uz:1904]] [[vec:1904]] [[wa:1904]] [[zh:1904年]] 13950 65811 2007-01-21T21:47:16Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९०५]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1900]] | [[1901]] | [[1902]] | [[1903]] | [[1904]] | [[1905]] | [[1906]] | [[1907]] | [[1908]] | [[1909]] | [[1910]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) * [[4'ê avrêlê]]: Li [[Hindistan]]ê erdhej çêbû~: 20 hezar kes mirin. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1905]] [[an:1905]] [[ar:1905]] [[ast:1905]] [[av:1905]] [[az:1905]] [[be:1905]] [[bg:1905]] [[bpy:মারি ১৯০৫]] [[br:1905]] [[bs:1905]] [[ca:1905]] [[co:1905]] [[cs:1905]] [[csb:1905]] [[cv:1905]] [[cy:1905]] [[da:1905]] [[de:1905]] [[el:1905]] [[en:1905]] [[eo:1905]] [[es:1905]] [[et:1905]] [[eu:1905]] [[fa:۱۹۰۵ (میلادی)]] [[fi:1905]] [[fo:1905]] [[fr:1905]] [[frp:1905]] [[fur:1905]] [[fy:1905]] [[ga:1905]] [[gd:1905]] [[gl:1905]] [[he:1905]] [[hr:1905]] [[hu:1905]] [[hy:1905]] [[ia:1905]] [[id:1905]] [[io:1905]] [[is:1905]] [[it:1905]] [[ja:1905年]] [[ka:1905]] [[ko:1905년]] [[ksh:Joohr 1905]] [[kw:1905]] [[la:1905]] [[lb:1905]] [[lmo:1905]] [[lt:1905]] [[mk:1905]] [[mr:ई.स. १९०५]] [[ms:1905]] [[nah:1905]] [[nap:1905]] [[new:ई सं १९०५]] [[nl:1905]] [[nn:1905]] [[no:1905]] [[nov:1905]] [[nrm:1905]] [[os:1905]] [[pl:1905]] [[pt:1905]] [[ro:1905]] [[ru:1905 год]] [[ru-sib:1905]] [[scn:1905]] [[se:1905]] [[simple:1905]] [[sk:1905]] [[sl:1905]] [[sq:1905]] [[sr:1905]] [[sv:1905]] [[sw:1905]] [[th:พ.ศ. 2448]] [[tl:1905]] [[tr:1905]] [[tt:1905]] [[uk:1905]] [[uz:1905]] [[vec:1905]] [[wa:1905]] [[zh:1905年]] 13951 66800 2007-01-27T17:51:35Z Escarbot 482 روبوت إضافة: am, br, frp, ht, ilo, li, nah, oc, sh, te, tk تعديل: ksh, ru <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1901]] | [[1902]] | [[1903]] | [[1904]] | [[1905]] | [[1906]] | [[1907]] | [[1908]] | [[1909]] | [[1910]] | [[1911]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1906]] [[am:1906 እ.ኤ.አ.]] [[an:1906]] [[ar:1906]] [[ast:1906]] [[av:1906]] [[az:1906]] [[be:1906]] [[bg:1906]] [[br:1906]] [[bs:1906]] [[ca:1906]] [[co:1906]] [[cs:1906]] [[csb:1906]] [[cv:1906]] [[cy:1906]] [[da:1906]] [[de:1906]] [[el:1906]] [[en:1906]] [[eo:1906]] [[es:1906]] [[et:1906]] [[eu:1906]] [[fi:1906]] [[fo:1906]] [[fr:1906]] [[frp:1906]] [[fy:1906]] [[ga:1906]] [[gd:1906]] [[gl:1906]] [[he:1906]] [[hr:1906]] [[ht:1906 (almanak gregoryen)]] [[hu:1906]] [[hy:1906]] [[ia:1906]] [[id:1906]] [[ilo:1906]] [[io:1906]] [[is:1906]] [[it:1906]] [[ja:1906年]] [[ka:1906]] [[kn:೧೯೦೬]] [[ko:1906년]] [[ksh:Joohr 1906]] [[kw:1906]] [[la:1906]] [[lb:1906]] [[li:1906]] [[lmo:1906]] [[lt:1906]] [[mk:1906]] [[ms:1906]] [[nah:1906]] [[nap:1906]] [[nl:1906]] [[nn:1906]] [[no:1906]] [[nrm:1906]] [[oc:1906]] [[os:1906]] [[pl:1906]] [[pt:1906]] [[ro:1906]] [[ru:1906 год]] [[scn:1906]] [[se:1906]] [[sh:1906]] [[simple:1906]] [[sk:1906]] [[sl:1906]] [[sq:1906]] [[sr:1906]] [[sv:1906]] [[sw:1906]] [[te:1906]] [[th:พ.ศ. 2449]] [[tk:1906]] [[tl:1906]] [[tr:1906]] [[tt:1906]] [[uk:1906]] [[uz:1906]] [[vec:1906]] [[wa:1906]] [[zh:1906年]] 13952 66707 2007-01-27T10:03:24Z Escarbot 482 روبوت تعديل: [[am:1907 እ.ኤ.አ.]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1902]] | [[1903]] | [[1904]] | [[1905]] | [[1906]] | [[1907]] | [[1908]] | [[1909]] | [[1910]] | [[1911]] | [[1912]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1907]] [[am:1907 እ.ኤ.አ.]] [[an:1907]] [[ar:1907]] [[ast:1907]] [[av:1907]] [[az:1907]] [[be:1907]] [[bg:1907]] [[br:1907]] [[bs:1907]] [[ca:1907]] [[co:1907]] [[cs:1907]] [[csb:1907]] [[cv:1907]] [[cy:1907]] [[da:1907]] [[de:1907]] [[el:1907]] [[en:1907]] [[eo:1907]] [[es:1907]] [[et:1907]] [[eu:1907]] [[fi:1907]] [[fo:1907]] [[fr:1907]] [[frp:1907]] [[fur:1907]] [[fy:1907]] [[ga:1907]] [[gd:1907]] [[gl:1907]] [[he:1907]] [[hr:1907]] [[ht:1907 (almanak gregoryen)]] [[hu:1907]] [[hy:1907]] [[ia:1907]] [[id:1907]] [[ilo:1907]] [[io:1907]] [[is:1907]] [[it:1907]] [[ja:1907年]] [[ka:1907]] [[ko:1907년]] [[ksh:Joohr 1907]] [[kw:1907]] [[la:1907]] [[lb:1907]] [[lmo:1907]] [[lt:1907]] [[mk:1907]] [[ms:1907]] [[nah:1907]] [[nap:1907]] [[new:ई सं १९०७]] [[nl:1907]] [[nn:1907]] [[no:1907]] [[nrm:1907]] [[oc:1907]] [[os:1907]] [[pl:1907]] [[pt:1907]] [[ro:1907]] [[ru:1907 год]] [[scn:1907]] [[se:1907]] [[simple:1907]] [[sk:1907]] [[sl:1907]] [[sq:1907]] [[sr:1907]] [[sv:1907]] [[sw:1907]] [[te:1907]] [[th:พ.ศ. 2450]] [[tl:1907]] [[tr:1907]] [[tt:1907]] [[uk:1907]] [[uz:1907]] [[vec:1907]] [[wa:1907]] [[zh:1907年]] 13953 65816 2007-01-21T22:25:39Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९०९]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1904]] | [[1905]] | [[1906]] | [[1907]] | [[1908]] | [[1909]] | [[1910]] | [[1911]] | [[1912]]| [[1913]] | [[1914]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1909]] [[an:1909]] [[ar:1909]] [[ast:1909]] [[av:1909]] [[az:1909]] [[be:1909]] [[bg:1909]] [[bpy:মারি ১৯০৯]] [[br:1909]] [[bs:1909]] [[ca:1909]] [[co:1909]] [[cs:1909]] [[csb:1909]] [[cv:1909]] [[cy:1909]] [[da:1909]] [[de:1909]] [[el:1909]] [[en:1909]] [[eo:1909]] [[es:1909]] [[et:1909]] [[eu:1909]] [[fi:1909]] [[fo:1909]] [[fr:1909]] [[frp:1909]] [[fur:1909]] [[fy:1909]] [[ga:1909]] [[gd:1909]] [[gl:1909]] [[he:1909]] [[hr:1909]] [[hu:1909]] [[hy:1909]] [[ia:1909]] [[id:1909]] [[io:1909]] [[is:1909]] [[it:1909]] [[ja:1909年]] [[ka:1909]] [[ko:1909년]] [[ksh:Joohr 1909]] [[kw:1909]] [[la:1909]] [[lb:1909]] [[lmo:1909]] [[lt:1909]] [[mk:1909]] [[ms:1909]] [[nah:1909]] [[nap:1909]] [[new:ई सं १९०९]] [[nl:1909]] [[nn:1909]] [[no:1909]] [[nov:1909]] [[nrm:1909]] [[os:1909]] [[pl:1909]] [[pt:1909]] [[ro:1909]] [[ru:1909 год]] [[ru-sib:1909]] [[scn:1909]] [[se:1909]] [[simple:1909]] [[sk:1909]] [[sl:1909]] [[sq:1909]] [[sr:1909]] [[sv:1909]] [[sw:1909]] [[th:พ.ศ. 2452]] [[tl:1909]] [[tr:1909]] [[tt:1909]] [[uk:1909]] [[uz:1909]] [[vec:1909]] [[vls:1909]] [[wa:1909]] [[zh:1909年]] 13954 65818 2007-01-21T22:46:38Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९१०]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1905]] | [[1906]] | [[1907]] | [[1908]] | [[1909]] | [[1910]] | [[1911]] | [[1912]]| [[1913]] | [[1914]]| [[1915]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1910]] [[am:1910 እ.ኤ.አ.]] [[an:1910]] [[ar:1910]] [[ast:1910]] [[av:1910]] [[az:1910]] [[be:1910]] [[bg:1910]] [[bpy:মারি ১৯১০]] [[br:1910]] [[bs:1910]] [[ca:1910]] [[co:1910]] [[cs:1910]] [[csb:1910]] [[cv:1910]] [[cy:1910]] [[da:1910]] [[de:1910]] [[el:1910]] [[en:1910]] [[eo:1910]] [[es:1910]] [[et:1910]] [[eu:1910]] [[fi:1910]] [[fo:1910]] [[fr:1910]] [[frp:1910]] [[fy:1910]] [[ga:1910]] [[gd:1910]] [[gl:1910]] [[he:1910]] [[hr:1910]] [[ht:1910 (almanak gregoryen)]] [[hu:1910]] [[hy:1910]] [[ia:1910]] [[id:1910]] [[ilo:1910]] [[io:1910]] [[is:1910]] [[it:1910]] [[ja:1910年]] [[ka:1910]] [[ko:1910년]] [[ksh:Joohr 1910]] [[kw:1910]] [[la:1910]] [[lb:1910]] [[lmo:1910]] [[lt:1910]] [[mk:1910]] [[ms:1910]] [[nah:1910]] [[nap:1910]] [[new:ई सं १९१०]] [[nl:1910]] [[nn:1910]] [[no:1910]] [[nov:1910]] [[nrm:1910]] [[oc:1910]] [[os:1910]] [[pl:1910]] [[pt:1910]] [[ro:1910]] [[ru:1910 год]] [[ru-sib:1910]] [[scn:1910]] [[se:1910]] [[sh:1910]] [[simple:1910]] [[sk:1910]] [[sl:1910]] [[sq:1910]] [[sr:1910]] [[sv:1910]] [[sw:1910]] [[te:1910]] [[th:พ.ศ. 2453]] [[tl:1910]] [[tr:1910]] [[tt:1910]] [[uk:1910]] [[uz:1910]] [[vec:1910]] [[wa:1910]] [[zh:1910年]] 13955 65815 2007-01-21T22:15:58Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९११]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1906]] | [[1907]] | [[1908]] | [[1909]] | [[1910]] | [[1911]] | [[1912]]| [[1913]] | [[1914]]| [[1915]] | [[1916]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1911]] [[am:1911 እ.ኤ.አ.]] [[an:1911]] [[ar:1911]] [[ast:1911]] [[av:1911]] [[az:1911]] [[be:1911]] [[bg:1911]] [[bpy:মারি ১৯১১]] [[br:1911]] [[bs:1911]] [[ca:1911]] [[co:1911]] [[cs:1911]] [[csb:1911]] [[cv:1911]] [[cy:1911]] [[da:1911]] [[de:1911]] [[el:1911]] [[en:1911]] [[eo:1911]] [[es:1911]] [[et:1911]] [[eu:1911]] [[fi:1911]] [[fo:1911]] [[fr:1911]] [[frp:1911]] [[fy:1911]] [[ga:1911]] [[gd:1911]] [[gl:1911]] [[he:1911]] [[hr:1911]] [[ht:1911 (almanak gregoryen)]] [[hu:1911]] [[hy:1911]] [[ia:1911]] [[id:1911]] [[ilo:1911]] [[io:1911]] [[is:1911]] [[it:1911]] [[ja:1911年]] [[ka:1911]] [[kn:೧೯೧೧]] [[ko:1911년]] [[ksh:Joohr 1911]] [[kw:1911]] [[la:1911]] [[lb:1911]] [[lmo:1911]] [[lt:1911]] [[mk:1911]] [[ml:1911]] [[ms:1911]] [[nah:1911]] [[nap:1911]] [[new:ई सं १९११]] [[nl:1911]] [[nn:1911]] [[no:1911]] [[nov:1911]] [[nrm:1911]] [[oc:1911]] [[os:1911]] [[pl:1911]] [[pt:1911]] [[ro:1911]] [[ru:1911 год]] [[ru-sib:1911]] [[scn:1911]] [[se:1911]] [[simple:1911]] [[sk:1911]] [[sl:1911]] [[sq:1911]] [[sr:1911]] [[sv:1911]] [[sw:1911]] [[te:1911]] [[th:พ.ศ. 2454]] [[tl:1911]] [[tr:1911]] [[tt:1911]] [[uk:1911]] [[uz:1911]] [[vec:1911]] [[wa:1911]] [[zh:1911年]] 13956 65840 2007-01-22T01:24:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९१२]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1907]] | [[1908]] | [[1909]] | [[1910]] | [[1911]] | [[1912]]| [[1913]] | [[1914]] | [[1915]] | [[1916]] | [[1917]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1912]] [[am:1912 እ.ኤ.አ.]] [[an:1912]] [[ar:1912]] [[ast:1912]] [[av:1912]] [[az:1912]] [[be:1912]] [[bg:1912]] [[br:1912]] [[bs:1912]] [[ca:1912]] [[co:1912]] [[cs:1912]] [[csb:1912]] [[cv:1912]] [[cy:1912]] [[da:1912]] [[de:1912]] [[el:1912]] [[en:1912]] [[eo:1912]] [[es:1912]] [[et:1912]] [[eu:1912]] [[fi:1912]] [[fo:1912]] [[fr:1912]] [[frp:1912]] [[fy:1912]] [[ga:1912]] [[gd:1912]] [[gl:1912]] [[he:1912]] [[hr:1912]] [[ht:1912 (almanak gregoryen)]] [[hu:1912]] [[hy:1912]] [[ia:1912]] [[id:1912]] [[ilo:1912]] [[io:1912]] [[is:1912]] [[it:1912]] [[ja:1912年]] [[ka:1912]] [[ko:1912년]] [[ksh:Joohr 1912]] [[kw:1912]] [[la:1912]] [[lb:1912]] [[lmo:1912]] [[lt:1912]] [[mk:1912]] [[ms:1912]] [[nah:1912]] [[nap:1912]] [[new:ई सं १९१२]] [[nl:1912]] [[nn:1912]] [[no:1912]] [[nov:1912]] [[nrm:1912]] [[oc:1912]] [[os:1912]] [[pam:1912]] [[pl:1912]] [[pt:1912]] [[ro:1912]] [[ru:1912 год]] [[scn:1912]] [[se:1912]] [[simple:1912]] [[sk:1912]] [[sl:1912]] [[sq:1912]] [[sr:1912]] [[sv:1912]] [[sw:1912]] [[te:1912]] [[th:พ.ศ. 2455]] [[tl:1912]] [[tr:1912]] [[tt:1912]] [[uk:1912]] [[uz:1912]] [[vec:1912]] [[wa:1912]] [[zh:1912年]] 13957 65838 2007-01-22T01:15:06Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९१३]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1908]] | [[1909]] | [[1910]] | [[1911]] | [[1912]]| [[1913]] | [[1914]] | [[1915]] | [[1916]] | [[1917]] | [[1918]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1913]] [[am:1913 እ.ኤ.አ.]] [[an:1913]] [[ar:1913]] [[ast:1913]] [[av:1913]] [[az:1913]] [[be:1913]] [[bg:1913]] [[bpy:মারি ১৯১৩]] [[br:1913]] [[bs:1913]] [[ca:1913]] [[co:1913]] [[cs:1913]] [[csb:1913]] [[cv:1913]] [[cy:1913]] [[da:1913]] [[de:1913]] [[el:1913]] [[en:1913]] [[eo:1913]] [[es:1913]] [[et:1913]] [[eu:1913]] [[fi:1913]] [[fo:1913]] [[fr:1913]] [[frp:1913]] [[fy:1913]] [[ga:1913]] [[gd:1913]] [[gl:1913]] [[he:1913]] [[hr:1913]] [[ht:1913 (almanak gregoryen)]] [[hu:1913]] [[hy:1913]] [[ia:1913]] [[id:1913]] [[ilo:1913]] [[io:1913]] [[is:1913]] [[it:1913]] [[ja:1913年]] [[jv:1913]] [[ka:1913]] [[ko:1913년]] [[ksh:Joohr 1913]] [[kw:1913]] [[la:1913]] [[lb:1913]] [[lmo:1913]] [[lt:1913]] [[mk:1913]] [[ms:1913]] [[nah:1913]] [[nap:1913]] [[nds:1913]] [[new:ई सं १९१३]] [[nl:1913]] [[nn:1913]] [[no:1913]] [[nov:1913]] [[nrm:1913]] [[oc:1913]] [[os:1913]] [[pl:1913]] [[pt:1913]] [[ro:1913]] [[ru:1913 год]] [[scn:1913]] [[se:1913]] [[simple:1913]] [[sk:1913]] [[sl:1913]] [[sq:1913]] [[sr:1913]] [[sv:1913]] [[sw:1913]] [[te:1913]] [[th:พ.ศ. 2456]] [[tl:1913]] [[tr:1913]] [[tt:1913]] [[uk:1913]] [[uz:1913]] [[vec:1913]] [[wa:1913]] [[zh:1913年]] 13958 65836 2007-01-22T01:05:45Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९१४]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1909]] | [[1910]] | [[1911]] | [[1912]]| [[1913]] | [[1914]] | [[1915]] | [[1916]] | [[1917]] | [[1918]] | [[1919]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) *[[4'ê avrêlê]]: Komîteya ya Tirk ya bi navê Îtîhad Terakî ji bo perçiqandina serhildanên Kurd li hev civiya. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1914]] [[am:1914 እ.ኤ.አ.]] [[an:1914]] [[ar:1914]] [[ast:1914]] [[az:1914]] [[be:1914]] [[bg:1914]] [[bn:১৯১৪]] [[bpy:মারি ১৯১৪]] [[br:1914]] [[bs:1914]] [[ca:1914]] [[co:1914]] [[cs:1914]] [[csb:1914]] [[cv:1914]] [[cy:1914]] [[da:1914]] [[de:1914]] [[el:1914]] [[en:1914]] [[eo:1914]] [[es:1914]] [[et:1914]] [[eu:1914]] [[fi:1914]] [[fo:1914]] [[fr:1914]] [[frp:1914]] [[fur:1914]] [[fy:1914]] [[ga:1914]] [[gd:1914]] [[gl:1914]] [[he:1914]] [[hr:1914]] [[ht:1914 (almanak gregoryen)]] [[hu:1914]] [[hy:1914]] [[ia:1914]] [[id:1914]] [[ilo:1914]] [[io:1914]] [[is:1914]] [[it:1914]] [[ja:1914年]] [[ka:1914]] [[ko:1914년]] [[ksh:Joohr 1914]] [[kw:1914]] [[la:1914]] [[lb:1914]] [[lmo:1914]] [[lt:1914]] [[mk:1914]] [[ms:1914]] [[nah:1914]] [[nap:1914]] [[nds:1914]] [[new:ई सं १९१४]] [[nl:1914]] [[nn:1914]] [[no:1914]] [[nov:1914]] [[nrm:1914]] [[oc:1914]] [[os:1914]] [[pl:1914]] [[pt:1914]] [[ro:1914]] [[ru:1914 год]] [[ru-sib:1914]] [[scn:1914]] [[se:1914]] [[sh:1914]] [[simple:1914]] [[sk:1914]] [[sl:1914]] [[sq:1914]] [[sr:1914]] [[sv:1914]] [[sw:1914]] [[te:1914]] [[tg:1914]] [[th:พ.ศ. 2457]] [[tl:1914]] [[tr:1914]] [[tt:1914]] [[uk:1914]] [[uz:1914]] [[vec:1914]] [[vls:1914]] [[wa:1914]] [[zh:1914年]] 13959 65834 2007-01-22T00:56:11Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९१५]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1910]] | [[1911]] | [[1912]]| [[1913]] | [[1914]] | [[1915]] | [[1916]] | [[1917]] | [[1918]] | [[1919]] | [[1920]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1915]] [[am:1915 እ.ኤ.አ.]] [[an:1915]] [[ar:1915]] [[ast:1915]] [[av:1915]] [[az:1915]] [[be:1915]] [[bg:1915]] [[br:1915]] [[bs:1915]] [[ca:1915]] [[co:1915]] [[cs:1915]] [[csb:1915]] [[cv:1915]] [[cy:1915]] [[da:1915]] [[de:1915]] [[el:1915]] [[en:1915]] [[eo:1915]] [[es:1915]] [[et:1915]] [[eu:1915]] [[fi:1915]] [[fo:1915]] [[fr:1915]] [[frp:1915]] [[fur:1915]] [[fy:1915]] [[ga:1915]] [[gd:1915]] [[gl:1915]] [[he:1915]] [[hi:१९१५]] [[hr:1915]] [[ht:1915 (almanak gregoryen)]] [[hu:1915]] [[hy:1915]] [[ia:1915]] [[id:1915]] [[ilo:1915]] [[io:1915]] [[is:1915]] [[it:1915]] [[ja:1915年]] [[ka:1915]] [[ko:1915년]] [[ksh:Joohr 1915]] [[kw:1915]] [[la:1915]] [[lb:1915]] [[lmo:1915]] [[lt:1915]] [[mk:1915]] [[ms:1915]] [[nah:1915]] [[nap:1915]] [[nds:1915]] [[new:ई सं १९१५]] [[nl:1915]] [[nn:1915]] [[no:1915]] [[nov:1915]] [[nrm:1915]] [[oc:1915]] [[os:1915]] [[pl:1915]] [[pt:1915]] [[ro:1915]] [[ru:1915 год]] [[scn:1915]] [[se:1915]] [[sh:1915]] [[simple:1915]] [[sk:1915]] [[sl:1915]] [[sq:1915]] [[sr:1915]] [[sv:1915]] [[sw:1915]] [[te:1915]] [[tg:1915]] [[th:พ.ศ. 2458]] [[tl:1915]] [[tr:1915]] [[tt:1915]] [[uk:1915]] [[uz:1915]] [[vec:1915]] [[vls:1915]] [[wa:1915]] [[zh:1915年]] 13960 65832 2007-01-22T00:46:02Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९१६]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1911]] | [[1912]]| [[1913]] | [[1914]] | [[1915]] | [[1916]] | [[1917]] | [[1918]] | [[1919]] | [[1920]] | [[1921]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1916]] [[am:1916 እ.ኤ.አ.]] [[an:1916]] [[ar:1916]] [[ast:1916]] [[av:1916]] [[az:1916]] [[be:1916]] [[bg:1916]] [[br:1916]] [[bs:1916]] [[ca:1916]] [[co:1916]] [[cs:1916]] [[csb:1916]] [[cv:1916]] [[cy:1916]] [[da:1916]] [[de:1916]] [[el:1916]] [[en:1916]] [[eo:1916]] [[es:1916]] [[et:1916]] [[eu:1916]] [[fi:1916]] [[fo:1916]] [[fr:1916]] [[frp:1916]] [[fur:1916]] [[fy:1916]] [[ga:1916]] [[gd:1916]] [[gl:1916]] [[he:1916]] [[hr:1916]] [[ht:1916 (almanak gregoryen)]] [[hu:1916]] [[hy:1916]] [[ia:1916]] [[id:1916]] [[ilo:1916]] [[io:1916]] [[is:1916]] [[it:1916]] [[ja:1916年]] [[jbo:pasopaxamoi nanca]] [[ka:1916]] [[ko:1916년]] [[ksh:Joohr 1916]] [[kw:1916]] [[la:1916]] [[lb:1916]] [[lmo:1916]] [[lt:1916]] [[mi:1916]] [[mk:1916]] [[ms:1916]] [[nah:1916]] [[nap:1916]] [[nds:1916]] [[new:ई सं १९१६]] [[nl:1916]] [[nn:1916]] [[no:1916]] [[nrm:1916]] [[oc:1916]] [[os:1916]] [[pl:1916]] [[pt:1916]] [[ro:1916]] [[ru:1916 год]] [[scn:1916]] [[se:1916]] [[sh:1916]] [[simple:1916]] [[sk:1916]] [[sl:1916]] [[sq:1916]] [[sr:1916]] [[sv:1916]] [[sw:1916]] [[te:1916]] [[th:พ.ศ. 2459]] [[tl:1916]] [[tr:1916]] [[tt:1916]] [[uk:1916]] [[uz:1916]] [[vec:1916]] [[wa:1916]] [[zh:1916年]] 13961 65831 2007-01-22T00:37:20Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९१७]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1912]]| [[1913]] | [[1914]] | [[1915]] | [[1916]] | [[1917]] | [[1918]] | [[1919]] | [[1920]] | [[1921]] | [[1922]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1917]] [[an:1917]] [[ar:1917]] [[ast:1917]] [[az:1917]] [[be:1917]] [[bg:1917]] [[bpy:মারি ১৯১৭]] [[br:1917]] [[bs:1917]] [[ca:1917]] [[co:1917]] [[cs:1917]] [[csb:1917]] [[cv:1917]] [[cy:1917]] [[da:1917]] [[de:1917]] [[el:1917]] [[en:1917]] [[eo:1917]] [[es:1917]] [[et:1917]] [[eu:1917]] [[fi:1917]] [[fo:1917]] [[fr:1917]] [[frp:1917]] [[fur:1917]] [[fy:1917]] [[ga:1917]] [[gd:1917]] [[gl:1917]] [[he:1917]] [[hr:1917]] [[hu:1917]] [[hy:1917]] [[ia:1917]] [[id:1917]] [[io:1917]] [[is:1917]] [[it:1917]] [[ja:1917年]] [[ka:1917]] [[kn:೧೯೧೭]] [[ko:1917년]] [[ksh:Joohr 1917]] [[kw:1917]] [[la:1917]] [[lb:1917]] [[lmo:1917]] [[lt:1917]] [[mk:1917]] [[mo:1917]] [[ms:1917]] [[nah:1917]] [[nap:1917]] [[new:ई सं १९१७]] [[nl:1917]] [[nn:1917]] [[no:1917]] [[nov:1917]] [[nrm:1917]] [[os:1917]] [[pam:1917]] [[pl:1917]] [[pt:1917]] [[ro:1917]] [[ru:1917 год]] [[ru-sib:1917]] [[scn:1917]] [[se:1917]] [[sh:1917]] [[simple:1917]] [[sk:1917]] [[sl:1917]] [[sq:1917]] [[sr:1917]] [[sv:1917]] [[sw:1917]] [[th:พ.ศ. 2460]] [[tl:1917]] [[tr:1917]] [[tt:1917]] [[uk:1917]] [[uz:1917]] [[vec:1917]] [[wa:1917]] [[zh:1917年]] 13962 65830 2007-01-22T00:27:46Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९१८]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1913]] | [[1914]] | [[1915]] | [[1916]] | [[1917]] | [[1918]] | [[1919]] | [[1920]] | [[1921]] | [[1922]] | [[1923]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) *[[Dildar (Yunis Rauf)]] == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1918]] [[an:1918]] [[ar:1918]] [[ast:1918]] [[av:1918]] [[az:1918]] [[be:1918]] [[bg:1918]] [[bpy:মারি ১৯১৮]] [[bs:1918]] [[ca:1918]] [[co:1918]] [[cs:1918]] [[csb:1918]] [[cv:1918]] [[cy:1918]] [[da:1918]] [[de:1918]] [[el:1918]] [[en:1918]] [[eo:1918]] [[es:1918]] [[et:1918]] [[eu:1918]] [[fi:1918]] [[fo:1918]] [[fr:1918]] [[frp:1918]] [[fur:1918]] [[fy:1918]] [[ga:1918]] [[gd:1918]] [[gl:1918]] [[he:1918]] [[hr:1918]] [[hu:1918]] [[hy:1918]] [[ia:1918]] [[id:1918]] [[io:1918]] [[is:1918]] [[it:1918]] [[ja:1918年]] [[ka:1918]] [[ko:1918년]] [[ksh:Joohr 1918]] [[kw:1918]] [[la:1918]] [[lb:1918]] [[lmo:1918]] [[lt:1918]] [[mk:1918]] [[ms:1918]] [[nah:1918]] [[nap:1918]] [[nds:1918]] [[new:ई सं १९१८]] [[nl:1918]] [[nn:1918]] [[no:1918]] [[nov:1918]] [[nrm:1918]] [[os:1918]] [[pam:1918]] [[pl:1918]] [[pt:1918]] [[ro:1918]] [[ru:1918 год]] [[ru-sib:1918]] [[scn:1918]] [[se:1918]] [[sh:1918]] [[simple:1918]] [[sk:1918]] [[sl:1918]] [[sq:1918]] [[sr:1918]] [[sv:1918]] [[sw:1918]] [[th:พ.ศ. 2461]] [[tl:1918]] [[tr:1918]] [[tt:1918]] [[uk:1918]] [[uz:1918]] [[vec:1918]] [[vls:1918]] [[wa:1918]] [[zh:1918年]] 13963 65829 2007-01-22T00:18:22Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९१९]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1914]] | [[1915]] | [[1916]] | [[1917]] | [[1918]] | [[1919]] | [[1920]] | [[1921]] | [[1922]] | [[1923]] | [[1924]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[10'ê avrêlê]]: Şoreşgerê Meksîkayî [[Emiliano Zapata]] mir. [[Category:Sal]] [[af:1919]] [[am:1919 እ.ኤ.አ.]] [[an:1919]] [[ar:1919]] [[ast:1919]] [[av:1919]] [[az:1919]] [[be:1919]] [[bg:1919]] [[bn:১৯১৯]] [[bpy:মারি ১৯১৯]] [[br:1919]] [[bs:1919]] [[ca:1919]] [[co:1919]] [[cs:1919]] [[csb:1919]] [[cv:1919]] [[cy:1919]] [[da:1919]] [[de:1919]] [[el:1919]] [[en:1919]] [[eo:1919]] [[es:1919]] [[et:1919]] [[eu:1919]] [[fi:1919]] [[fo:1919]] [[fr:1919]] [[frp:1919]] [[fur:1919]] [[fy:1919]] [[ga:1919]] [[gd:1919]] [[gl:1919]] [[he:1919]] [[hr:1919]] [[ht:1919 (almanak gregoryen)]] [[hu:1919]] [[hy:1919]] [[ia:1919]] [[id:1919]] [[ilo:1919]] [[io:1919]] [[is:1919]] [[it:1919]] [[ja:1919年]] [[ka:1919]] [[ko:1919년]] [[ksh:Joohr 1919]] [[kw:1919]] [[la:1919]] [[lb:1919]] [[lmo:1919]] [[lt:1919]] [[mk:1919]] [[mo:1919]] [[ms:1919]] [[nah:1919]] [[nap:1919]] [[nds:1919]] [[new:ई सं १९१९]] [[nl:1919]] [[nn:1919]] [[no:1919]] [[nov:1919]] [[nrm:1919]] [[oc:1919]] [[os:1919]] [[pam:1919]] [[pl:1919]] [[pt:1919]] [[ro:1919]] [[ru:1919 год]] [[ru-sib:1919]] [[scn:1919]] [[se:1919]] [[simple:1919]] [[sk:1919]] [[sl:1919]] [[sq:1919]] [[sr:1919]] [[sv:1919]] [[sw:1919]] [[te:1919]] [[th:พ.ศ. 2462]] [[tl:1919]] [[tr:1919]] [[tt:1919]] [[uk:1919]] [[uz:1919]] [[vec:1919]] [[wa:1919]] [[zh:1919年]] 13964 65828 2007-01-22T00:08:33Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[jv:1920]], [[new:ई सं १९२०]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1915]] | [[1916]] | [[1917]] | [[1918]] | [[1919]] | [[1920]] | [[1921]] | [[1922]] | [[1923]] | [[1924]] | [[1925]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === [[Serhildana Koçgiriyê]] == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1920]] [[am:1920 እ.ኤ.አ.]] [[an:1920]] [[ar:1920]] [[ast:1920]] [[av:1920]] [[az:1920]] [[be:1920]] [[bg:1920]] [[bn:১৯২০]] [[bpy:মারি ১৯২০]] [[br:1920]] [[bs:1920]] [[ca:1920]] [[co:1920]] [[cs:1920]] [[csb:1920]] [[cv:1920]] [[cy:1920]] [[da:1920]] [[de:1920]] [[el:1920]] [[en:1920]] [[eo:1920]] [[es:1920]] [[et:1920]] [[eu:1920]] [[fi:1920]] [[fo:1920]] [[fr:1920]] [[frp:1920]] [[fy:1920]] [[ga:1920]] [[gd:1920]] [[gl:1920]] [[he:1920]] [[hr:1920]] [[ht:1920 (almanak gregoryen)]] [[hu:1920]] [[hy:1920]] [[ia:1920]] [[id:1920]] [[ilo:1920]] [[io:1920]] [[is:1920]] [[it:1920]] [[ja:1920年]] [[jv:1920]] [[ka:1920]] [[kn:೧೯೨೦]] [[ko:1920년]] [[ksh:Joohr 1920]] [[kw:1920]] [[la:1920]] [[lb:1920]] [[lmo:1920]] [[lt:1920]] [[mk:1920]] [[ms:1920]] [[nah:1920]] [[nap:1920]] [[new:ई सं १९२०]] [[nl:1920]] [[nn:1920]] [[no:1920]] [[nov:1920]] [[nrm:1920]] [[oc:1920]] [[os:1920]] [[pam:1920]] [[pl:1920]] [[pt:1920]] [[ro:1920]] [[ru:1920 год]] [[ru-sib:1920]] [[scn:1920]] [[se:1920]] [[simple:1920]] [[sk:1920]] [[sl:1920]] [[sq:1920]] [[sr:1920]] [[sv:1920]] [[sw:1920]] [[te:1920]] [[tet:1920]] [[tg:1920]] [[th:พ.ศ. 2463]] [[tl:1920]] [[tr:1920]] [[tt:1920]] [[uk:1920]] [[uz:1920]] [[vec:1920]] [[vls:1920]] [[wa:1920]] [[zh:1920年]] 13965 65827 2007-01-21T23:59:44Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९२१]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1916]] | [[1917]] | [[1918]] | [[1919]] | [[1920]] | [[1921]] | [[1922]] | [[1923]] | [[1924]] | [[1925]] | [[1926]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1921]] [[an:1921]] [[ar:1921]] [[ast:1921]] [[av:1921]] [[az:1921]] [[be:1921]] [[bg:1921]] [[bpy:মারি ১৯২১]] [[bs:1921]] [[ca:1921]] [[co:1921]] [[cs:1921]] [[csb:1921]] [[cv:1921]] [[cy:1921]] [[da:1921]] [[de:1921]] [[el:1921]] [[en:1921]] [[eo:1921]] [[es:1921]] [[et:1921]] [[eu:1921]] [[fi:1921]] [[fo:1921]] [[fr:1921]] [[frp:1921]] [[fy:1921]] [[ga:1921]] [[gd:1921]] [[gl:1921]] [[he:1921]] [[hr:1921]] [[hu:1921]] [[hy:1921]] [[ia:1921]] [[id:1921]] [[io:1921]] [[is:1921]] [[it:1921]] [[ja:1921年]] [[ka:1921]] [[ko:1921년]] [[ksh:Joohr 1921]] [[kw:1921]] [[la:1921]] [[lb:1921]] [[lmo:1921]] [[lt:1921]] [[mk:1921]] [[ms:1921]] [[nah:1921]] [[nap:1921]] [[new:ई सं १९२१]] [[nl:1921]] [[nn:1921]] [[no:1921]] [[nov:1921]] [[nrm:1921]] [[os:1921]] [[pl:1921]] [[pt:1921]] [[ro:1921]] [[ru:1921 год]] [[ru-sib:1921]] [[scn:1921]] [[se:1921]] [[simple:1921]] [[sk:1921]] [[sl:1921]] [[sq:1921]] [[sr:1921]] [[sv:1921]] [[sw:1921]] [[tg:1921]] [[th:พ.ศ. 2464]] [[tl:1921]] [[tr:1921]] [[tt:1921]] [[uk:1921]] [[uz:1921]] [[vec:1921]] [[wa:1921]] [[zh:1921年]] 13966 66782 2007-01-27T15:07:22Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[bpy:মারি ১৯২২]], [[oc:1922]], [[te:1922]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1917]] | [[1918]] | [[1919]] | [[1920]] | [[1921]] | [[1922]] | [[1923]] | [[1924]] | [[1925]] | [[1926]] | [[1927]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[2'ê avrêlê]]: [[Stalîn]] bû sekreterê giştî yê Partiya Komînîst a [[Yekîtiya Sovyetê]]. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1922]] [[an:1922]] [[ar:1922]] [[ast:1922]] [[av:1922]] [[az:1922]] [[be:1922]] [[bg:1922]] [[bpy:মারি ১৯২২]] [[br:1922]] [[bs:1922]] [[ca:1922]] [[co:1922]] [[cs:1922]] [[csb:1922]] [[cv:1922]] [[cy:1922]] [[da:1922]] [[de:1922]] [[el:1922]] [[en:1922]] [[eo:1922]] [[es:1922]] [[et:1922]] [[eu:1922]] [[fi:1922]] [[fo:1922]] [[fr:1922]] [[frp:1922]] [[fy:1922]] [[ga:1922]] [[gd:1922]] [[gl:1922]] [[he:1922]] [[hr:1922]] [[hu:1922]] [[hy:1922]] [[ia:1922]] [[id:1922]] [[io:1922]] [[is:1922]] [[it:1922]] [[ja:1922年]] [[ka:1922]] [[ko:1922년]] [[ksh:Joohr 1922]] [[kw:1922]] [[la:1922]] [[lb:1922]] [[lmo:1922]] [[lt:1922]] [[mk:1922]] [[ms:1922]] [[nap:1922]] [[nl:1922]] [[nn:1922]] [[no:1922]] [[nov:1922]] [[nrm:1922]] [[oc:1922]] [[os:1922]] [[pl:1922]] [[pt:1922]] [[ro:1922]] [[ru:1922 год]] [[ru-sib:1922]] [[scn:1922]] [[se:1922]] [[simple:1922]] [[sk:1922]] [[sl:1922]] [[sq:1922]] [[sr:1922]] [[sv:1922]] [[sw:1922]] [[te:1922]] [[th:พ.ศ. 2465]] [[tl:1922]] [[tr:1922]] [[tt:1922]] [[uk:1922]] [[uz:1922]] [[vec:1922]] [[wa:1922]] [[zh:1922年]] 13967 65825 2007-01-21T23:50:44Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९२३]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1918]] | [[1919]] | [[1920]] | [[1921]] | [[1922]] | [[1923]] | [[1924]] | [[1925]] | [[1926]] | [[1927]] | [[1928]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1923]] [[an:1923]] [[ar:1923]] [[ast:1923]] [[av:1923]] [[az:1923]] [[be:1923]] [[bg:1923]] [[bpy:মারি ১৯২৩]] [[br:1923]] [[bs:1923]] [[ca:1923]] [[co:1923]] [[cs:1923]] [[csb:1923]] [[cv:1923]] [[cy:1923]] [[da:1923]] [[de:1923]] [[el:1923]] [[en:1923]] [[eo:1923]] [[es:1923]] [[et:1923]] [[eu:1923]] [[fi:1923]] [[fo:1923]] [[fr:1923]] [[frp:1923]] [[fy:1923]] [[ga:1923]] [[gd:1923]] [[gl:1923]] [[he:1923]] [[hr:1923]] [[hu:1923]] [[hy:1923]] [[ia:1923]] [[id:1923]] [[io:1923]] [[is:1923]] [[it:1923]] [[ja:1923年]] [[ka:1923]] [[ko:1923년]] [[ksh:Joohr 1923]] [[kw:1923]] [[la:1923]] [[lb:1923]] [[lmo:1923]] [[lt:1923]] [[mk:1923]] [[ms:1923]] [[nah:1923]] [[nap:1923]] [[new:ई सं १९२३]] [[nl:1923]] [[nn:1923]] [[no:1923]] [[nov:1923]] [[nrm:1923]] [[os:1923]] [[pl:1923]] [[pt:1923]] [[ro:1923]] [[ru:1923 год]] [[ru-sib:1923]] [[scn:1923]] [[se:1923]] [[simple:1923]] [[sk:1923]] [[sl:1923]] [[sq:1923]] [[sr:1923]] [[sv:1923]] [[sw:1923]] [[th:พ.ศ. 2466]] [[tl:1923]] [[tr:1923]] [[tt:1923]] [[uk:1923]] [[uz:1923]] [[vec:1923]] [[vls:1923]] [[wa:1923]] [[zh:1923年]] 13968 65824 2007-01-21T23:42:04Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९२४]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1919]] | [[1920]] | [[1921]] | [[1922]] | [[1923]] | [[1924]] | [[1925]] | [[1926]] | [[1927]] | [[1928]] | [[1929]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1924]] [[am:1924 እ.ኤ.አ.]] [[an:1924]] [[ar:1924]] [[ast:1924]] [[av:1924]] [[az:1924]] [[be:1924]] [[bg:1924]] [[bn:১৯২৪]] [[bpy:মারি ১৯২৪]] [[br:1924]] [[bs:1924]] [[ca:1924]] [[co:1924]] [[cs:1924]] [[csb:1924]] [[cv:1924]] [[cy:1924]] [[da:1924]] [[de:1924]] [[el:1924]] [[en:1924]] [[eo:1924]] [[es:1924]] [[et:1924]] [[eu:1924]] [[fi:1924]] [[fo:1924]] [[fr:1924]] [[frp:1924]] [[fy:1924]] [[ga:1924]] [[gd:1924]] [[gl:1924]] [[he:1924]] [[hr:1924]] [[ht:1924 (almanak gregoryen)]] [[hu:1924]] [[hy:1924]] [[ia:1924]] [[id:1924]] [[ilo:1924]] [[io:1924]] [[is:1924]] [[it:1924]] [[ja:1924年]] [[ka:1924]] [[ko:1924년]] [[ksh:Joohr 1924]] [[kw:1924]] [[la:1924]] [[lb:1924]] [[lmo:1924]] [[lt:1924]] [[mk:1924]] [[ms:1924]] [[nah:1924]] [[nap:1924]] [[new:ई सं १९२४]] [[nl:1924]] [[nn:1924]] [[no:1924]] [[nov:1924]] [[nrm:1924]] [[oc:1924]] [[os:1924]] [[pam:1924]] [[pl:1924]] [[pt:1924]] [[ro:1924]] [[ru:1924 год]] [[ru-sib:1924]] [[scn:1924]] [[se:1924]] [[simple:1924]] [[sk:1924]] [[sl:1924]] [[sq:1924]] [[sr:1924]] [[sv:1924]] [[sw:1924]] [[te:1924]] [[tg:1924]] [[th:พ.ศ. 2467]] [[tl:1924]] [[tr:1924]] [[tt:1924]] [[uk:1924]] [[uz:1924]] [[vec:1924]] [[wa:1924]] [[zh:1924年]] 13969 65823 2007-01-21T23:33:02Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९२५]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1920]] | [[1921]] | [[1922]] | [[1923]] | [[1924]] | [[1925]] | [[1926]] | [[1927]] | [[1928]] | [[1929]] | [[1930]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === [[Serhildana Şêx Seîdê Pîranê]] == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1925]] [[am:1925 እ.ኤ.አ.]] [[an:1925]] [[ar:1925]] [[ast:1925]] [[av:1925]] [[az:1925]] [[be:1925]] [[bg:1925]] [[bpy:মারি ১৯২৫]] [[br:1925]] [[bs:1925]] [[ca:1925]] [[co:1925]] [[cs:1925]] [[csb:1925]] [[cv:1925]] [[cy:1925]] [[da:1925]] [[de:1925]] [[el:1925]] [[en:1925]] [[eo:1925]] [[es:1925]] [[et:1925]] [[eu:1925]] [[fi:1925]] [[fo:1925]] [[fr:1925]] [[frp:1925]] [[fur:1925]] [[fy:1925]] [[ga:1925]] [[gd:1925]] [[gl:1925]] [[he:1925]] [[hr:1925]] [[ht:1925 (almanak gregoryen)]] [[hu:1925]] [[hy:1925]] [[ia:1925]] [[id:1925]] [[ilo:1925]] [[io:1925]] [[is:1925]] [[it:1925]] [[ja:1925年]] [[ka:1925]] [[ko:1925년]] [[ksh:Joohr 1925]] [[kw:1925]] [[la:1925]] [[lb:1925]] [[lmo:1925]] [[ln:1925]] [[lt:1925]] [[mk:1925]] [[ms:1925]] [[nah:1925]] [[nap:1925]] [[new:ई सं १९२५]] [[nl:1925]] [[nn:1925]] [[no:1925]] [[nov:1925]] [[nrm:1925]] [[oc:1925]] [[os:1925]] [[pam:1925]] [[pl:1925]] [[pt:1925]] [[ro:1925]] [[ru:1925 год]] [[ru-sib:1925]] [[scn:1925]] [[se:1925]] [[simple:1925]] [[sk:1925]] [[sl:1925]] [[sq:1925]] [[sr:1925]] [[sv:1925]] [[sw:1925]] [[te:1925]] [[tg:1925]] [[th:พ.ศ. 2468]] [[tl:1925]] [[tr:1925]] [[tt:1925]] [[uk:1925]] [[uz:1925]] [[vec:1925]] [[wa:1925]] [[zh:1925年]] 13970 65844 2007-01-22T02:01:05Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९२६]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1921]] | [[1922]] | [[1923]] | [[1924]] | [[1925]] | [[1926]] | [[1927]] | [[1928]] | [[1929]] | [[1930]] | [[1931]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1926]] [[am:1926 እ.ኤ.አ.]] [[an:1926]] [[ar:1926]] [[ast:1926]] [[av:1926]] [[az:1926]] [[be:1926]] [[bg:1926]] [[bn:১৯২৬]] [[bpy:মারি ১৯২৬]] [[br:1926]] [[bs:1926]] [[ca:1926]] [[co:1926]] [[cs:1926]] [[csb:1926]] [[cv:1926]] [[cy:1926]] [[da:1926]] [[de:1926]] [[el:1926]] [[en:1926]] [[eo:1926]] [[es:1926]] [[et:1926]] [[eu:1926]] [[fi:1926]] [[fo:1926]] [[fr:1926]] [[frp:1926]] [[fur:1926]] [[fy:1926]] [[ga:1926]] [[gd:1926]] [[gl:1926]] [[he:1926]] [[hr:1926]] [[ht:1926 (almanak gregoryen)]] [[hu:1926]] [[hy:1926]] [[ia:1926]] [[id:1926]] [[ilo:1926]] [[io:1926]] [[is:1926]] [[it:1926]] [[ja:1926年]] [[ka:1926]] [[ko:1926년]] [[ksh:Joohr 1926]] [[kw:1926]] [[la:1926]] [[lb:1926]] [[lmo:1926]] [[lt:1926]] [[mk:1926]] [[ms:1926]] [[nah:1926]] [[nap:1926]] [[new:ई सं १९२६]] [[nl:1926]] [[nn:1926]] [[no:1926]] [[nov:1926]] [[nrm:1926]] [[oc:1926]] [[os:1926]] [[pam:1926]] [[pl:1926]] [[pt:1926]] [[ro:1926]] [[ru:1926 год]] [[ru-sib:1926]] [[scn:1926]] [[se:1926]] [[simple:1926]] [[sk:1926]] [[sl:1926]] [[sq:1926]] [[sr:1926]] [[sv:1926]] [[sw:1926]] [[te:1926]] [[tg:1926]] [[th:พ.ศ. 2469]] [[tl:1926]] [[tr:1926]] [[tt:1926]] [[uk:1926]] [[uz:1926]] [[vec:1926]] [[wa:1926]] [[zh:1926年]] 13971 66644 2007-01-26T15:47:52Z Bangin 450 /* Zayîn */ +1 <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1922]] | [[1923]] | [[1924]] | [[1925]] | [[1926]] | [[1927]] | [[1928]] | [[1929]] | [[1930]] | [[1931]] | [[1932]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == * [[30'ê rêbendanê]]: [[Sven Olof Joachim Palme]], serokwezîrekî [[Swêd|Swêdê]], jidayîk bû. * [[13'ê kewçêrê]]: [[Turgut Özal]], sîyasetmedarekî [[Tirkîye|Tirkîyê]], li [[Meletî]] jidayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1927]] [[an:1927]] [[ar:1927]] [[ast:1927]] [[av:1927]] [[az:1927]] [[be:1927]] [[bg:1927]] [[bn:১৯২৭]] [[bpy:মারি ১৯২৭]] [[br:1927]] [[bs:1927]] [[ca:1927]] [[co:1927]] [[cs:1927]] [[csb:1927]] [[cv:1927]] [[cy:1927]] [[da:1927]] [[de:1927]] [[el:1927]] [[en:1927]] [[eo:1927]] [[es:1927]] [[et:1927]] [[eu:1927]] [[fi:1927]] [[fo:1927]] [[fr:1927]] [[frp:1927]] [[fy:1927]] [[ga:1927]] [[gd:1927]] [[gl:1927]] [[he:1927]] [[hr:1927]] [[hu:1927]] [[hy:1927]] [[ia:1927]] [[id:1927]] [[io:1927]] [[is:1927]] [[it:1927]] [[ja:1927年]] [[ka:1927]] [[ko:1927년]] [[ksh:Joohr 1927]] [[kw:1927]] [[la:1927]] [[lb:1927]] [[lmo:1927]] [[lt:1927]] [[mk:1927]] [[ms:1927]] [[nah:1927]] [[nap:1927]] [[nds:1927]] [[new:ई सं १९२७]] [[nl:1927]] [[nn:1927]] [[no:1927]] [[nov:1927]] [[nrm:1927]] [[os:1927]] [[pl:1927]] [[pt:1927]] [[ro:1927]] [[ru:1927 год]] [[ru-sib:1927]] [[scn:1927]] [[se:1927]] [[simple:1927]] [[sk:1927]] [[sl:1927]] [[sq:1927]] [[sr:1927]] [[sv:1927]] [[sw:1927]] [[th:พ.ศ. 2470]] [[tl:1927]] [[tr:1927]] [[tt:1927]] [[uk:1927]] [[uz:1927]] [[vec:1927]] [[wa:1927]] [[zh:1927年]] 13972 65842 2007-01-22T01:43:11Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९२८]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1923]] | [[1924]] | [[1925]] | [[1926]] | [[1927]] | [[1928]] | [[1929]] | [[1930]] | [[1931]] | [[1932]] | [[1933]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[10'ê avrêlê]]: Komara Tirk prensîba "layîqî"yê qebûlî destura xwe bingehîn kir. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1928]] [[am:1928 እ.ኤ.አ.]] [[an:1928]] [[ar:1928]] [[ast:1928]] [[av:1928]] [[az:1928]] [[be:1928]] [[bg:1928]] [[bn:১৯২৮]] [[bpy:মারি ১৯২৮]] [[br:1928]] [[bs:1928]] [[ca:1928]] [[co:1928]] [[cs:1928]] [[csb:1928]] [[cv:1928]] [[cy:1928]] [[da:1928]] [[de:1928]] [[el:1928]] [[en:1928]] [[eo:1928]] [[es:1928]] [[et:1928]] [[eu:1928]] [[fa:۱۹۲۸ (میلادی)]] [[fi:1928]] [[fo:1928]] [[fr:1928]] [[frp:1928]] [[fy:1928]] [[ga:1928]] [[gd:1928]] [[gl:1928]] [[he:1928]] [[hr:1928]] [[ht:1928 (almanak gregoryen)]] [[hu:1928]] [[hy:1928]] [[ia:1928]] [[id:1928]] [[ilo:1928]] [[io:1928]] [[is:1928]] [[it:1928]] [[ja:1928年]] [[jv:1928]] [[ka:1928]] [[kn:೧೯೨೮]] [[ko:1928년]] [[ksh:Joohr 1928]] [[kw:1928]] [[la:1928]] [[lb:1928]] [[lmo:1928]] [[lt:1928]] [[mk:1928]] [[ms:1928]] [[nah:1928]] [[nap:1928]] [[nds:1928]] [[new:ई सं १९२८]] [[nl:1928]] [[nn:1928]] [[no:1928]] [[nov:1928]] [[nrm:1928]] [[oc:1928]] [[os:1928]] [[pam:1928]] [[pl:1928]] [[pt:1928]] [[ro:1928]] [[ru:1928 год]] [[ru-sib:1928]] [[scn:1928]] [[se:1928]] [[simple:1928]] [[sk:1928]] [[sl:1928]] [[sq:1928]] [[sr:1928]] [[sv:1928]] [[sw:1928]] [[te:1928]] [[tg:1928]] [[th:พ.ศ. 2471]] [[tl:1928]] [[tr:1928]] [[tt:1928]] [[uk:1928]] [[uz:1928]] [[vec:1928]] [[vls:1928]] [[wa:1928]] [[zh:1928年]] 13973 65841 2007-01-22T01:33:32Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९२९]], [[vls:1929]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1924]] | [[1925]] | [[1926]] | [[1927]] | [[1928]] | [[1929]] | [[1930]] | [[1931]] | [[1932]] | [[1933]] | [[1934]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1929]] [[am:1929 እ.ኤ.አ.]] [[an:1929]] [[ar:1929]] [[ast:1929]] [[av:1929]] [[az:1929]] [[be:1929]] [[bg:1929]] [[bpy:মারি ১৯২৯]] [[br:1929]] [[bs:1929]] [[ca:1929]] [[co:1929]] [[cs:1929]] [[csb:1929]] [[cv:1929]] [[cy:1929]] [[da:1929]] [[de:1929]] [[el:1929]] [[en:1929]] [[eo:1929]] [[es:1929]] [[et:1929]] [[eu:1929]] [[fi:1929]] [[fo:1929]] [[fr:1929]] [[frp:1929]] [[fy:1929]] [[ga:1929]] [[gd:1929]] [[gl:1929]] [[he:1929]] [[hr:1929]] [[ht:1929 (almanak gregoryen)]] [[hu:1929]] [[hy:1929]] [[ia:1929]] [[id:1929]] [[ilo:1929]] [[io:1929]] [[is:1929]] [[it:1929]] [[ja:1929年]] [[ka:1929]] [[ko:1929년]] [[ksh:Joohr 1929]] [[kw:1929]] [[la:1929]] [[lb:1929]] [[lmo:1929]] [[lt:1929]] [[mk:1929]] [[ms:1929]] [[nah:1929]] [[nap:1929]] [[new:ई सं १९२९]] [[nl:1929]] [[nn:1929]] [[no:1929]] [[nov:1929]] [[nrm:1929]] [[oc:1929]] [[os:1929]] [[pam:1929]] [[pl:1929]] [[pt:1929]] [[ro:1929]] [[ru:1929 год]] [[ru-sib:1929]] [[scn:1929]] [[se:1929]] [[sh:1929]] [[simple:1929]] [[sk:1929]] [[sl:1929]] [[sq:1929]] [[sr:1929]] [[sv:1929]] [[sw:1929]] [[te:1929]] [[th:พ.ศ. 2472]] [[tl:1929]] [[tr:1929]] [[tt:1929]] [[uk:1929]] [[uz:1929]] [[vec:1929]] [[vls:1929]] [[wa:1929]] [[zh:1929年]] 13974 65850 2007-01-22T02:39:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९३०]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1925]] | [[1926]] | [[1927]] | [[1928]] | [[1929]] | [[1930]] | [[1931]] | [[1932]] | [[1933]] | [[1934]] | [[1935]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[10'ê avrêlê]]: Hukumeta [[Îraq]]î diyar kir ku [[zimanê Kurdî]] li herêma Kurdan zimanê fermiye. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) * 22.12. [[Dr. Ebdulrehman Qasimlo]] == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1930]] [[am:1930 እ.ኤ.አ.]] [[an:1930]] [[ar:1930]] [[ast:1930]] [[av:1930]] [[az:1930]] [[be:1930]] [[bg:1930]] [[bn:১৯৩০]] [[bpy:মারি ১৯৩০]] [[br:1930]] [[bs:1930]] [[ca:1930]] [[co:1930]] [[cs:1930]] [[csb:1930]] [[cv:1930]] [[cy:1930]] [[da:1930]] [[de:1930]] [[el:1930]] [[en:1930]] [[eo:1930]] [[es:1930]] [[et:1930]] [[eu:1930]] [[fa:۱۹۳۰ (میلادی)]] [[fi:1930]] [[fo:1930]] [[fr:1930]] [[frp:1930]] [[fur:1930]] [[fy:1930]] [[ga:1930]] [[gd:1930]] [[gl:1930]] [[he:1930]] [[hr:1930]] [[ht:1930 (almanak gregoryen)]] [[hu:1930]] [[hy:1930]] [[ia:1930]] [[id:1930]] [[ilo:1930]] [[io:1930]] [[is:1930]] [[it:1930]] [[ja:1930年]] [[ka:1930]] [[kn:೧೯೩೦]] [[ko:1930년]] [[ksh:Joohr 1930]] [[kw:1930]] [[la:1930]] [[lb:1930]] [[lmo:1930]] [[lt:1930]] [[mk:1930]] [[ms:1930]] [[nah:1930]] [[nap:1930]] [[new:ई सं १९३०]] [[nl:1930]] [[nn:1930]] [[no:1930]] [[nov:1930]] [[nrm:1930]] [[oc:1930]] [[os:1930]] [[pam:1930]] [[pl:1930]] [[pt:1930]] [[ro:1930]] [[ru:1930 год]] [[ru-sib:1930]] [[scn:1930]] [[se:1930]] [[simple:1930]] [[sk:1930]] [[sl:1930]] [[sq:1930]] [[sr:1930]] [[sv:1930]] [[sw:1930]] [[te:1930]] [[tg:1930]] [[th:พ.ศ. 2473]] [[tl:1930]] [[tr:1930]] [[tt:1930]] [[uk:1930]] [[uz:1930]] [[vec:1930]] [[wa:1930]] [[zh:1930年]] 13975 65849 2007-01-22T02:30:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९३१]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1926]] | [[1927]] | [[1928]] | [[1929]] | [[1930]] | [[1931]] | [[1932]] | [[1933]] | [[1934]] | [[1935]] | [[1936]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[10'ê avrêlê]]: Fîlozofê Emerîkî yê eslê xwe ji Lûbnanê nivîskarê ceribandin û romanê, helbestvan û wênasaz Xelîl Cîbran (Cûbran) mir. [[Category:Sal]] [[af:1931]] [[am:1931 እ.ኤ.አ.]] [[an:1931]] [[ar:1931]] [[ast:1931]] [[av:1931]] [[az:1931]] [[be:1931]] [[bg:1931]] [[bn:১৯৩১]] [[bpy:মারি ১৯৩১]] [[br:1931]] [[bs:1931]] [[ca:1931]] [[co:1931]] [[cs:1931]] [[csb:1931]] [[cv:1931]] [[cy:1931]] [[da:1931]] [[de:1931]] [[el:1931]] [[en:1931]] [[eo:1931]] [[es:1931]] [[et:1931]] [[eu:1931]] [[fi:1931]] [[fo:1931]] [[fr:1931]] [[frp:1931]] [[fy:1931]] [[ga:1931]] [[gd:1931]] [[gl:1931]] [[he:1931]] [[hr:1931]] [[ht:1931 (almanak gregoryen)]] [[hu:1931]] [[hy:1931]] [[ia:1931]] [[id:1931]] [[ilo:1931]] [[io:1931]] [[is:1931]] [[it:1931]] [[ja:1931年]] [[ka:1931]] [[ko:1931년]] [[ksh:Joohr 1931]] [[kw:1931]] [[la:1931]] [[lb:1931]] [[lmo:1931]] [[lt:1931]] [[mk:1931]] [[ms:1931]] [[nah:1931]] [[nap:1931]] [[nds:1931]] [[new:ई सं १९३१]] [[nl:1931]] [[nn:1931]] [[no:1931]] [[nov:1931]] [[nrm:1931]] [[oc:1931]] [[os:1931]] [[pam:1931]] [[pl:1931]] [[pt:1931]] [[ro:1931]] [[ru:1931 год]] [[ru-sib:1931]] [[scn:1931]] [[se:1931]] [[simple:1931]] [[sk:1931]] [[sl:1931]] [[sq:1931]] [[sr:1931]] [[sv:1931]] [[sw:1931]] [[te:1931]] [[tg:1931]] [[th:พ.ศ. 2474]] [[tl:1931]] [[tr:1931]] [[tt:1931]] [[uk:1931]] [[uz:1931]] [[vec:1931]] [[wa:1931]] [[zh:1931年]] 13976 65847 2007-01-22T02:21:01Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९३२]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1927]] | [[1928]] | [[1929]] | [[1930]] | [[1931]] | [[1932]] | [[1933]] | [[1934]] | [[1935]] | [[1936]] | [[1937]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1932]] [[am:1932 እ.ኤ.አ.]] [[an:1932]] [[ar:1932]] [[ast:1932]] [[av:1932]] [[az:1932]] [[be:1932]] [[bg:1932]] [[bn:১৯৩২]] [[bpy:মারি ১৯৩২]] [[br:1932]] [[bs:1932]] [[ca:1932]] [[co:1932]] [[cs:1932]] [[csb:1932]] [[cv:1932]] [[cy:1932]] [[da:1932]] [[de:1932]] [[el:1932]] [[en:1932]] [[eo:1932]] [[es:1932]] [[et:1932]] [[eu:1932]] [[fi:1932]] [[fo:1932]] [[fr:1932]] [[frp:1932]] [[fur:1932]] [[fy:1932]] [[ga:1932]] [[gd:1932]] [[gl:1932]] [[he:1932]] [[hr:1932]] [[ht:1932 (almanak gregoryen)]] [[hu:1932]] [[hy:1932]] [[ia:1932]] [[id:1932]] [[ilo:1932]] [[io:1932]] [[is:1932]] [[it:1932]] [[ja:1932年]] [[ka:1932]] [[ko:1932년]] [[ksh:Joohr 1932]] [[kw:1932]] [[la:1932]] [[lb:1932]] [[lmo:1932]] [[lt:1932]] [[mk:1932]] [[ms:1932]] [[nah:1932]] [[nap:1932]] [[new:ई सं १९३२]] [[nl:1932]] [[nn:1932]] [[no:1932]] [[nov:1932]] [[nrm:1932]] [[oc:1932]] [[os:1932]] [[pam:1932]] [[pl:1932]] [[pt:1932]] [[ro:1932]] [[ru:1932 год]] [[ru-sib:1932]] [[scn:1932]] [[se:1932]] [[simple:1932]] [[sk:1932]] [[sl:1932]] [[sq:1932]] [[sr:1932]] [[sv:1932]] [[sw:1932]] [[te:1932]] [[th:พ.ศ. 2475]] [[tl:1932]] [[tr:1932]] [[tt:1932]] [[uk:1932]] [[uz:1932]] [[vec:1932]] [[vls:1932]] [[wa:1932]] [[zh:1932年]] 13977 66698 2007-01-27T07:32:51Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bpy, frp, fur, nah, oc, te <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1928]] | [[1929]] | [[1930]] | [[1931]] | [[1932]] | [[1933]] | [[1934]] | [[1935]] | [[1936]] | [[1937]] | [[1938]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) *[[Celal Talebanî]] == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1933]] [[an:1933]] [[ar:1933]] [[ast:1933]] [[av:1933]] [[az:1933]] [[be:1933]] [[bg:1933]] [[bpy:মারি ১৯৩৩]] [[br:1933]] [[bs:1933]] [[ca:1933]] [[co:1933]] [[cs:1933]] [[csb:1933]] [[cv:1933]] [[cy:1933]] [[da:1933]] [[de:1933]] [[el:1933]] [[en:1933]] [[eo:1933]] [[es:1933]] [[et:1933]] [[eu:1933]] [[fi:1933]] [[fo:1933]] [[fr:1933]] [[frp:1933]] [[fur:1933]] [[fy:1933]] [[ga:1933]] [[gd:1933]] [[gl:1933]] [[he:1933]] [[hr:1933]] [[hu:1933]] [[hy:1933]] [[ia:1933]] [[id:1933]] [[io:1933]] [[is:1933]] [[it:1933]] [[ja:1933年]] [[ka:1933]] [[ko:1933년]] [[ksh:Joohr 1933]] [[kw:1933]] [[la:1933]] [[lb:1933]] [[lmo:1933]] [[lt:1933]] [[mk:1933]] [[ms:1933]] [[nah:1933]] [[nap:1933]] [[nl:1933]] [[nn:1933]] [[no:1933]] [[nov:1933]] [[nrm:1933]] [[oc:1933]] [[os:1933]] [[pl:1933]] [[pt:1933]] [[ro:1933]] [[ru:1933 год]] [[ru-sib:1933]] [[scn:1933]] [[se:1933]] [[simple:1933]] [[sk:1933]] [[sl:1933]] [[sq:1933]] [[sr:1933]] [[sv:1933]] [[sw:1933]] [[te:1933]] [[th:พ.ศ. 2476]] [[tl:1933]] [[tr:1933]] [[tt:1933]] [[uk:1933]] [[uz:1933]] [[vec:1933]] [[wa:1933]] [[zh:1933年]] 13978 65846 2007-01-22T02:12:38Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९३४]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1929]] | [[1930]] | [[1931]] | [[1932]] | [[1933]] | [[1934]] | [[1935]] | [[1936]] | [[1937]] | [[1938]] | [[1939]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1934]] [[an:1934]] [[ar:1934]] [[ast:1934]] [[av:1934]] [[az:1934]] [[be:1934]] [[bg:1934]] [[bpy:মারি ১৯৩৪]] [[br:1934]] [[bs:1934]] [[ca:1934]] [[co:1934]] [[cs:1934]] [[csb:1934]] [[cv:1934]] [[cy:1934]] [[da:1934]] [[de:1934]] [[el:1934]] [[en:1934]] [[eo:1934]] [[es:1934]] [[et:1934]] [[eu:1934]] [[fi:1934]] [[fo:1934]] [[fr:1934]] [[frp:1934]] [[fy:1934]] [[ga:1934]] [[gd:1934]] [[gl:1934]] [[he:1934]] [[hr:1934]] [[hu:1934]] [[hy:1934]] [[ia:1934]] [[id:1934]] [[io:1934]] [[is:1934]] [[it:1934]] [[ja:1934年]] [[ka:1934]] [[kn:೧೯೩೪]] [[ko:1934년]] [[ksh:Joohr 1934]] [[kw:1934]] [[la:1934]] [[lb:1934]] [[lmo:1934]] [[lt:1934]] [[mk:1934]] [[ms:1934]] [[nah:1934]] [[nap:1934]] [[nds:1934]] [[new:ई सं १९३४]] [[nl:1934]] [[nn:1934]] [[no:1934]] [[nov:1934]] [[nrm:1934]] [[os:1934]] [[pl:1934]] [[pt:1934]] [[ro:1934]] [[ru:1934 год]] [[ru-sib:1934]] [[scn:1934]] [[se:1934]] [[simple:1934]] [[sk:1934]] [[sl:1934]] [[sq:1934]] [[sr:1934]] [[sv:1934]] [[sw:1934]] [[th:พ.ศ. 2477]] [[tl:1934]] [[tr:1934]] [[tt:1934]] [[uk:1934]] [[uz:1934]] [[vec:1934]] [[wa:1934]] [[zh:1934年]] 13979 65854 2007-01-22T03:18:36Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९३५]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1930]] | [[1931]] | [[1932]] | [[1933]] | [[1934]] | [[1935]] | [[1936]] | [[1937]] | [[1938]] | [[1939]] | [[1940]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1935]] [[am:1935 እ.ኤ.አ.]] [[an:1935]] [[ar:1935]] [[ast:1935]] [[av:1935]] [[az:1935]] [[be:1935]] [[bg:1935]] [[bn:১৯৩৫]] [[bpy:মারি ১৯৩৫]] [[br:1935]] [[bs:1935]] [[ca:1935]] [[ceb:1935]] [[co:1935]] [[cs:1935]] [[csb:1935]] [[cv:1935]] [[cy:1935]] [[da:1935]] [[de:1935]] [[el:1935]] [[en:1935]] [[eo:1935]] [[es:1935]] [[et:1935]] [[eu:1935]] [[fi:1935]] [[fo:1935]] [[fr:1935]] [[frp:1935]] [[fy:1935]] [[ga:1935]] [[gd:1935]] [[gl:1935]] [[he:1935]] [[hr:1935]] [[ht:1935 (almanak gregoryen)]] [[hu:1935]] [[hy:1935]] [[ia:1935]] [[id:1935]] [[ilo:1935]] [[io:1935]] [[is:1935]] [[it:1935]] [[ja:1935年]] [[ka:1935]] [[kn:೧೯೩೫]] [[ko:1935년]] [[ksh:Joohr 1935]] [[kw:1935]] [[la:1935]] [[lb:1935]] [[li:1935]] [[lmo:1935]] [[lt:1935]] [[mk:1935]] [[ms:1935]] [[nah:1935]] [[nap:1935]] [[new:ई सं १९३५]] [[nl:1935]] [[nn:1935]] [[no:1935]] [[nov:1935]] [[nrm:1935]] [[oc:1935]] [[os:1935]] [[pam:1935]] [[pl:1935]] [[pt:1935]] [[ro:1935]] [[ru:1935 год]] [[ru-sib:1935]] [[scn:1935]] [[se:1935]] [[simple:1935]] [[sk:1935]] [[sl:1935]] [[sq:1935]] [[sr:1935]] [[sv:1935]] [[sw:1935]] [[te:1935]] [[th:พ.ศ. 2478]] [[tl:1935]] [[tr:1935]] [[tt:1935]] [[uk:1935]] [[uz:1935]] [[vec:1935]] [[wa:1935]] [[zh:1935年]] 13980 66700 2007-01-27T08:41:32Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[so:1936]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1931]] | [[1932]] | [[1933]] | [[1934]] | [[1935]] | [[1936]] | [[1937]] | [[1938]] | [[1939]] | [[1940]] | [[1941]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1936]] [[am:1936 እ.ኤ.አ.]] [[an:1936]] [[ar:1936]] [[ast:1936]] [[av:1936]] [[az:1936]] [[be:1936]] [[bg:1936]] [[bpy:মারি ১৯৩৬]] [[br:1936]] [[bs:1936]] [[ca:1936]] [[co:1936]] [[cs:1936]] [[csb:1936]] [[cv:1936]] [[cy:1936]] [[da:1936]] [[de:1936]] [[el:1936]] [[en:1936]] [[eo:1936]] [[es:1936]] [[et:1936]] [[eu:1936]] [[fi:1936]] [[fo:1936]] [[fr:1936]] [[frp:1936]] [[fy:1936]] [[ga:1936]] [[gd:1936]] [[gl:1936]] [[gv:1936]] [[he:1936]] [[hr:1936]] [[ht:1936 (almanak gregoryen)]] [[hu:1936]] [[hy:1936]] [[ia:1936]] [[id:1936]] [[ilo:1936]] [[io:1936]] [[is:1936]] [[it:1936]] [[ja:1936年]] [[ka:1936]] [[kn:೧೯೩೬]] [[ko:1936년]] [[ksh:Joohr 1936]] [[kw:1936]] [[la:1936]] [[lb:1936]] [[lmo:1936]] [[lt:1936]] [[mk:1936]] [[ms:1936]] [[nah:1936]] [[nap:1936]] [[nds:1936]] [[new:ई सं १९३६]] [[nl:1936]] [[nn:1936]] [[no:1936]] [[nov:1936]] [[nrm:1936]] [[oc:1936]] [[os:1936]] [[pam:1936]] [[pl:1936]] [[pt:1936]] [[ro:1936]] [[ru:1936 год]] [[ru-sib:1936]] [[scn:1936]] [[se:1936]] [[simple:1936]] [[sk:1936]] [[sl:1936]] [[so:1936]] [[sq:1936]] [[sr:1936]] [[sv:1936]] [[sw:1936]] [[te:1936]] [[th:พ.ศ. 2479]] [[tl:1936]] [[tr:1936]] [[tt:1936]] [[uk:1936]] [[uz:1936]] [[vec:1936]] [[vls:1936]] [[wa:1936]] [[zh:1936年]] 13981 65852 2007-01-22T03:00:17Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९३७]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1932]] | [[1933]] | [[1934]] | [[1935]] | [[1936]] | [[1937]] | [[1938]] | [[1939]] | [[1940]] | [[1941]] | [[1942]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == * [[1'ê avrêlê]]: Derhêner, lîstikvan û sînemavanê navdar, [[Yilmaz Guney]] li Edeneyê ji dayik bû. == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1937]] [[am:1937 እ.ኤ.አ.]] [[an:1937]] [[ar:1937]] [[ast:1937]] [[av:1937]] [[az:1937]] [[be:1937]] [[bg:1937]] [[bn:১৯৩৭]] [[bpy:মারি ১৯৩৭]] [[br:1937]] [[bs:1937]] [[ca:1937]] [[co:1937]] [[cs:1937]] [[csb:1937]] [[cv:1937]] [[cy:1937]] [[da:1937]] [[de:1937]] [[el:1937]] [[en:1937]] [[eo:1937]] [[es:1937]] [[et:1937]] [[eu:1937]] [[fi:1937]] [[fo:1937]] [[fr:1937]] [[frp:1937]] [[fy:1937]] [[ga:1937]] [[gd:1937]] [[gl:1937]] [[he:1937]] [[hr:1937]] [[ht:1937 (almanak gregoryen)]] [[hu:1937]] [[hy:1937]] [[ia:1937]] [[id:1937]] [[ilo:1937]] [[io:1937]] [[is:1937]] [[it:1937]] [[ja:1937年]] [[ka:1937]] [[kn:೧೯೩೭]] [[ko:1937년]] [[ksh:Joohr 1937]] [[kw:1937]] [[la:1937]] [[lb:1937]] [[lmo:1937]] [[lt:1937]] [[mk:1937]] [[ml:1937]] [[ms:1937]] [[nah:1937]] [[nap:1937]] [[new:ई सं १९३७]] [[nl:1937]] [[nn:1937]] [[no:1937]] [[nov:1937]] [[nrm:1937]] [[oc:1937]] [[os:1937]] [[pam:1937]] [[pl:1937]] [[pt:1937]] [[ro:1937]] [[ru:1937 год]] [[ru-sib:1937]] [[scn:1937]] [[se:1937]] [[sh:1937]] [[simple:1937]] [[sk:1937]] [[sl:1937]] [[sq:1937]] [[sr:1937]] [[sv:1937]] [[sw:1937]] [[te:1937]] [[tg:1937]] [[th:พ.ศ. 2480]] [[tk:1937]] [[tl:1937]] [[tr:1937]] [[tt:1937]] [[uk:1937]] [[uz:1937]] [[vec:1937]] [[wa:1937]] [[zh:1937年]] 13982 65851 2007-01-22T02:50:28Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९३८]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1933]] | [[1934]] | [[1935]] | [[1936]] | [[1937]] | [[1938]] | [[1939]] | [[1940]] | [[1941]] | [[1942]] | [[1943]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[10'ê avrêlê]]: Yek ji serokên Sosyalîzmê Troçkî enternasyonala 4emîn damezirand. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1938]] [[an:1938]] [[ar:1938]] [[ast:1938]] [[av:1938]] [[az:1938]] [[be:1938]] [[bg:1938]] [[bn:১৯৩৮]] [[bpy:মারি ১৯৩৮]] [[bs:1938]] [[ca:1938]] [[co:1938]] [[cs:1938]] [[csb:1938]] [[cv:1938]] [[cy:1938]] [[da:1938]] [[de:1938]] [[el:1938]] [[en:1938]] [[eo:1938]] [[es:1938]] [[et:1938]] [[eu:1938]] [[fa:۱۹۳۸ (میلادی)]] [[fi:1938]] [[fo:1938]] [[fr:1938]] [[frp:1938]] [[fy:1938]] [[ga:1938]] [[gd:1938]] [[gl:1938]] [[he:1938]] [[hr:1938]] [[hu:1938]] [[hy:1938]] [[ia:1938]] [[id:1938]] [[io:1938]] [[is:1938]] [[it:1938]] [[ja:1938年]] [[jv:1938]] [[ka:1938]] [[ko:1938년]] [[ksh:Joohr 1938]] [[kw:1938]] [[la:1938]] [[lb:1938]] [[lmo:1938]] [[lt:1938]] [[mk:1938]] [[ms:1938]] [[nah:1938]] [[nap:1938]] [[new:ई सं १९३८]] [[nl:1938]] [[nn:1938]] [[no:1938]] [[nov:1938]] [[nrm:1938]] [[oc:1938]] [[os:1938]] [[pl:1938]] [[pt:1938]] [[ro:1938]] [[ru:1938 год]] [[ru-sib:1938]] [[scn:1938]] [[se:1938]] [[simple:1938]] [[sk:1938]] [[sl:1938]] [[sq:1938]] [[sr:1938]] [[sv:1938]] [[sw:1938]] [[th:พ.ศ. 2481]] [[tl:1938]] [[tr:1938]] [[tt:1938]] [[uk:1938]] [[uz:1938]] [[vec:1938]] [[vls:1938]] [[wa:1938]] [[zh:1938年]] 13983 65862 2007-01-22T04:17:01Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[jv:1939]], [[new:ई सं १९३९]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1934]] | [[1935]] | [[1936]] | [[1937]] | [[1938]] | [[1939]] | [[1940]] | [[1941]] | [[1942]] | [[1943]] | [[1944]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) * [[11'ê reşemiyê]]: [[Hemreş Reşo]] == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1939]] [[ar:1939]] [[ast:1939]] [[av:1939]] [[az:1939]] [[be:1939]] [[bg:1939]] [[bn:১৯৩৯]] [[bpy:মারি ১৯৩৯]] [[bs:1939]] [[ca:1939]] [[co:1939]] [[cs:1939]] [[csb:1939]] [[cv:1939]] [[cy:1939]] [[da:1939]] [[de:1939]] [[el:1939]] [[en:1939]] [[eo:1939]] [[es:1939]] [[et:1939]] [[eu:1939]] [[fi:1939]] [[fo:1939]] [[fr:1939]] [[frp:1939]] [[fur:1939]] [[fy:1939]] [[ga:1939]] [[gd:1939]] [[gl:1939]] [[he:1939]] [[hr:1939]] [[hu:1939]] [[hy:1939]] [[ia:1939]] [[id:1939]] [[io:1939]] [[is:1939]] [[it:1939]] [[ja:1939年]] [[jv:1939]] [[ka:1939]] [[ko:1939년]] [[ksh:Joohr 1939]] [[kw:1939]] [[la:1939]] [[lb:1939]] [[lmo:1939]] [[lt:1939]] [[mk:1939]] [[ms:1939]] [[nah:1939]] [[nap:1939]] [[nds:1939]] [[new:ई सं १९३९]] [[nl:1939]] [[nn:1939]] [[no:1939]] [[nov:1939]] [[nrm:1939]] [[os:1939]] [[pl:1939]] [[pt:1939]] [[ro:1939]] [[ru:1939 год]] [[scn:1939]] [[se:1939]] [[simple:1939]] [[sk:1939]] [[sl:1939]] [[sq:1939]] [[sr:1939]] [[sv:1939]] [[sw:1939]] [[th:พ.ศ. 2482]] [[tl:1939]] [[tr:1939]] [[tt:1939]] [[uk:1939]] [[vec:1939]] [[vls:1939]] [[wa:1939]] [[zh:1939年]] 13984 66791 2007-01-27T16:05:35Z Escarbot 482 روبوت مسح: [[mo:1940]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1935]] | [[1936]] | [[1937]] | [[1938]] | [[1939]] | [[1940]] | [[1941]] | [[1942]] | [[1943]] | [[1944]] | [[1945]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1940]] [[am:1940 እ.ኤ.አ.]] [[an:1940]] [[ar:1940]] [[ast:1940]] [[av:1940]] [[az:1940]] [[be:1940]] [[bg:1940]] [[br:1940]] [[bs:1940]] [[ca:1940]] [[co:1940]] [[cs:1940]] [[csb:1940]] [[cv:1940]] [[cy:1940]] [[da:1940]] [[de:1940]] [[el:1940]] [[en:1940]] [[eo:1940]] [[es:1940]] [[et:1940]] [[eu:1940]] [[fi:1940]] [[fo:1940]] [[fr:1940]] [[frp:1940]] [[fy:1940]] [[ga:1940]] [[gd:1940]] [[gl:1940]] [[he:1940]] [[hr:1940]] [[ht:1940 (almanak gregoryen)]] [[hu:1940]] [[hy:1940]] [[ia:1940]] [[id:1940]] [[ilo:1940]] [[io:1940]] [[is:1940]] [[it:1940]] [[ja:1940年]] [[jv:1940]] [[ka:1940]] [[ko:1940년]] [[ksh:Joohr 1940]] [[kw:1940]] [[la:1940]] [[lb:1940]] [[lmo:1940]] [[lt:1940]] [[mi:1940]] [[mk:1940]] [[ms:1940]] [[nah:1940]] [[nap:1940]] [[new:ई सं १९४०]] [[nl:1940]] [[nn:1940]] [[no:1940]] [[nov:1940]] [[nrm:1940]] [[oc:1940]] [[os:1940]] [[pam:1940]] [[pl:1940]] [[pt:1940]] [[ro:1940]] [[ru:1940 год]] [[ru-sib:1940]] [[scn:1940]] [[se:1940]] [[simple:1940]] [[sk:1940]] [[sl:1940]] [[sq:1940]] [[sr:1940]] [[sv:1940]] [[sw:1940]] [[te:1940]] [[th:พ.ศ. 2483]] [[tk:1940]] [[tl:1940]] [[tr:1940]] [[tt:1940]] [[uk:1940]] [[uz:1940]] [[vec:1940]] [[vls:1940]] [[wa:1940]] [[zh:1940年]] 13985 65861 2007-01-22T04:07:20Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९४१]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1936]] | [[1937]] | [[1938]] | [[1939]] | [[1940]] | [[1941]] | [[1942]] | [[1943]] | [[1944]] | [[1945]] | [[1946]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == [[4'ê pûşperê]] [[Wilhelm II.]] li [[Haus Doorn]], [[Holland|Hollanda]], mir [[Category:Sal]] [[af:1941]] [[an:1941]] [[ang:1941]] [[ar:1941]] [[ast:1941]] [[av:1941]] [[az:1941]] [[be:1941]] [[bg:1941]] [[bn:১৯৪১]] [[bpy:মারি ১৯৪১]] [[br:1941]] [[bs:1941]] [[ca:1941]] [[co:1941]] [[cs:1941]] [[csb:1941]] [[cv:1941]] [[cy:1941]] [[da:1941]] [[de:1941]] [[el:1941]] [[en:1941]] [[eo:1941]] [[es:1941]] [[et:1941]] [[eu:1941]] [[fi:1941]] [[fo:1941]] [[fr:1941]] [[frp:1941]] [[fy:1941]] [[ga:1941]] [[gd:1941]] [[gl:1941]] [[he:1941]] [[hr:1941]] [[ht:1941 (almanak gregoryen)]] [[hu:1941]] [[hy:1941]] [[ia:1941]] [[id:1941]] [[ilo:1941]] [[io:1941]] [[is:1941]] [[it:1941]] [[ja:1941年]] [[ka:1941]] [[ko:1941년]] [[ksh:Joohr 1941]] [[kw:1941]] [[la:1941]] [[lb:1941]] [[lmo:1941]] [[lt:1941]] [[mk:1941]] [[mo:1941]] [[ms:1941]] [[nah:1941]] [[nap:1941]] [[new:ई सं १९४१]] [[nl:1941]] [[nn:1941]] [[no:1941]] [[nov:1941]] [[nrm:1941]] [[os:1941]] [[pl:1941]] [[pt:1941]] [[ro:1941]] [[ru:1941 год]] [[ru-sib:1941]] [[scn:1941]] [[se:1941]] [[sh:1941]] [[simple:1941]] [[sk:1941]] [[sl:1941]] [[sq:1941]] [[sr:1941]] [[sv:1941]] [[sw:1941]] [[te:1941]] [[th:พ.ศ. 2484]] [[tl:1941]] [[tr:1941]] [[tt:1941]] [[uk:1941]] [[uz:1941]] [[vec:1941]] [[wa:1941]] [[zh:1941年]] 13986 65859 2007-01-22T03:57:44Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९४२]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1937]] | [[1938]] | [[1939]] | [[1940]] | [[1941]] | [[1942]] | [[1943]] | [[1944]] | [[1945]] | [[1946]] | [[1947]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1942]] [[am:1942 እ.ኤ.አ.]] [[an:1942]] [[ar:1942]] [[ast:1942]] [[av:1942]] [[az:1942]] [[be:1942]] [[bg:1942]] [[bn:১৯৪২]] [[bpy:মারি ১৯৪২]] [[br:1942]] [[bs:1942]] [[ca:1942]] [[co:1942]] [[cs:1942]] [[csb:1942]] [[cv:1942]] [[cy:1942]] [[da:1942]] [[de:1942]] [[el:1942]] [[en:1942]] [[eo:1942]] [[es:1942]] [[et:1942]] [[eu:1942]] [[fi:1942]] [[fo:1942]] [[fr:1942]] [[frp:1942]] [[fy:1942]] [[ga:1942]] [[gd:1942]] [[gl:1942]] [[he:1942]] [[hr:1942]] [[ht:1942 (almanak gregoryen)]] [[hu:1942]] [[hy:1942]] [[ia:1942]] [[id:1942]] [[ilo:1942]] [[io:1942]] [[is:1942]] [[it:1942]] [[ja:1942年]] [[jv:1942]] [[ka:1942]] [[ko:1942년]] [[ksh:Joohr 1942]] [[kw:1942]] [[la:1942]] [[lb:1942]] [[lmo:1942]] [[lt:1942]] [[mk:1942]] [[mo:1942]] [[ms:1942]] [[nah:1942]] [[nap:1942]] [[new:ई सं १९४२]] [[nl:1942]] [[nn:1942]] [[no:1942]] [[nov:1942]] [[nrm:1942]] [[oc:1942]] [[os:1942]] [[pam:1942]] [[pl:1942]] [[pt:1942]] [[ro:1942]] [[ru:1942 год]] [[ru-sib:1942]] [[scn:1942]] [[se:1942]] [[simple:1942]] [[sk:1942]] [[sl:1942]] [[sq:1942]] [[sr:1942]] [[sv:1942]] [[sw:1942]] [[te:1942]] [[th:พ.ศ. 2485]] [[tk:1942]] [[tl:1942]] [[tr:1942]] [[tt:1942]] [[uk:1942]] [[uz:1942]] [[vec:1942]] [[vls:1942]] [[wa:1942]] [[zh:1942年]] 13987 65857 2007-01-22T03:48:44Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९४३]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1938]] | [[1939]] | [[1940]] | [[1941]] | [[1942]] | [[1943]] | [[1944]] | [[1945]] | [[1946]] | [[1947]] | [[1948]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1943]] [[am:1943 እ.ኤ.አ.]] [[an:1943]] [[ar:1943]] [[ast:1943]] [[av:1943]] [[az:1943]] [[be:1943]] [[bg:1943]] [[bn:১৯৪৩]] [[bpy:মারি ১৯৪৩]] [[br:1943]] [[bs:1943]] [[ca:1943]] [[co:1943]] [[cs:1943]] [[csb:1943]] [[cv:1943]] [[cy:1943]] [[da:1943]] [[de:1943]] [[el:1943]] [[en:1943]] [[eo:1943]] [[es:1943]] [[et:1943]] [[eu:1943]] [[fi:1943]] [[fo:1943]] [[fr:1943]] [[frp:1943]] [[fur:1943]] [[fy:1943]] [[ga:1943]] [[gd:1943]] [[gl:1943]] [[he:1943]] [[hr:1943]] [[ht:1943 (almanak gregoryen)]] [[hu:1943]] [[hy:1943]] [[ia:1943]] [[id:1943]] [[ilo:1943]] [[io:1943]] [[is:1943]] [[it:1943]] [[ja:1943年]] [[ka:1943]] [[ko:1943년]] [[ksh:Joohr 1943]] [[kw:1943]] [[la:1943]] [[lb:1943]] [[lmo:1943]] [[lt:1943]] [[mk:1943]] [[ms:1943]] [[nah:1943]] [[nap:1943]] [[new:ई सं १९४३]] [[nl:1943]] [[nn:1943]] [[no:1943]] [[nov:1943]] [[nrm:1943]] [[oc:1943]] [[os:1943]] [[pam:1943]] [[pl:1943]] [[pt:1943]] [[ro:1943]] [[ru:1943 год]] [[ru-sib:1943]] [[scn:1943]] [[se:1943]] [[simple:1943]] [[sk:1943]] [[sl:1943]] [[sq:1943]] [[sr:1943]] [[sv:1943]] [[sw:1943]] [[te:1943]] [[tg:1943]] [[th:พ.ศ. 2486]] [[tk:1943]] [[tl:1943]] [[tr:1943]] [[tt:1943]] [[uk:1943]] [[uz:1943]] [[vec:1943]] [[vi:1943]] [[wa:1943]] [[zh:1943年]] 13988 66699 2007-01-27T07:57:42Z Escarbot 482 روبوت إضافة: am, bn, bpy, frp, jv, nah, new, pam, tk, vi, vls <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1939]] | [[1940]] | [[1941]] | [[1942]] | [[1943]] | [[1944]] | [[1945]] | [[1946]] | [[1947]] | [[1948]] | [[1949]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == *[[11'ê sermawezê]]: [[Kemal Sunal]], yek ji aktorên sînemê yê Tirkîyê da, li [[Küçükpazar]], [[Stenbol]] jidayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1944]] [[am:1944 እ.ኤ.አ.]] [[an:1944]] [[ar:1944]] [[ast:1944]] [[av:1944]] [[az:1944]] [[be:1944]] [[bg:1944]] [[bn:১৯৪৪]] [[bpy:মারি ১৯৪৪]] [[br:1944]] [[bs:1944]] [[ca:1944]] [[ceb:1944]] [[co:1944]] [[cs:1944]] [[csb:1944]] [[cv:1944]] [[cy:1944]] [[da:1944]] [[de:1944]] [[el:1944]] [[en:1944]] [[eo:1944]] [[es:1944]] [[et:1944]] [[eu:1944]] [[fa:۱۹۴۴ (میلادی)]] [[fi:1944]] [[fo:1944]] [[fr:1944]] [[frp:1944]] [[fy:1944]] [[ga:1944]] [[gd:1944]] [[gl:1944]] [[he:1944]] [[hr:1944]] [[ht:1944 (almanak gregoryen)]] [[hu:1944]] [[hy:1944]] [[ia:1944]] [[id:1944]] [[ilo:1944]] [[io:1944]] [[is:1944]] [[it:1944]] [[ja:1944年]] [[jv:1944]] [[ka:1944]] [[ko:1944년]] [[ksh:Joohr 1944]] [[kw:1944]] [[la:1944]] [[lb:1944]] [[li:1944]] [[lmo:1944]] [[lt:1944]] [[mi:1944]] [[mk:1944]] [[ms:1944]] [[nah:1944]] [[nap:1944]] [[new:ई सं १९४४]] [[nl:1944]] [[nn:1944]] [[no:1944]] [[nov:1944]] [[nrm:1944]] [[oc:1944]] [[os:1944]] [[pam:1944]] [[pl:1944]] [[pt:1944]] [[ro:1944]] [[ru:1944 год]] [[ru-sib:1944]] [[scn:1944]] [[se:1944]] [[sh:1944]] [[simple:1944]] [[sk:1944]] [[sl:1944]] [[sq:1944]] [[sr:1944]] [[sv:1944]] [[sw:1944]] [[te:1944]] [[th:พ.ศ. 2487]] [[tk:1944]] [[tl:1944]] [[tr:1944]] [[tt:1944]] [[uk:1944]] [[uz:1944]] [[vec:1944]] [[vi:1944]] [[vls:1944]] [[wa:1944]] [[zh:1944年]] 13990 51423 2006-10-14T11:06:51Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Med û Mediya]] #redirect[[Med û Mediya]] 13991 49952 2006-10-10T08:18:27Z Luqman 401 Betkar çû cihê Bedkar #REDIRECT [[Bedkar]] 13992 49955 2006-10-10T08:19:06Z Luqman 401 Bêdav çû cihê Bêdaw #REDIRECT [[Bêdaw]] 13993 49958 2006-10-10T08:20:44Z Luqman 401 Bêgaltê çû cihê Bîgalta #REDIRECT [[Bîgalta]] 13994 49961 2006-10-10T09:10:51Z Luqman 401 '''Harûna''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 13995 60949 2006-12-20T00:14:45Z Erdal Ronahi 2 '''Helanê''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 13996 60948 2006-12-20T00:14:28Z Erdal Ronahi 2 '''Dêman''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 13997 49965 2006-10-10T09:14:34Z Luqman 401 '''Bembo''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 13998 49966 2006-10-10T09:15:20Z 86.218.112.162 '''Bişems''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 13999 49967 2006-10-10T09:15:53Z 86.218.112.162 '''Şebetan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14000 49968 2006-10-10T09:16:01Z Luqman 401 '''Derebanî''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14001 49969 2006-10-10T09:16:10Z Luqman 401 '''Sûrûnûs''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14002 49970 2006-10-10T09:17:31Z Luqman 401 '''Bezenî''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14003 49971 2006-10-10T09:17:39Z Luqman 401 '''Nugaylan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14004 49972 2006-10-10T09:17:47Z 86.218.112.162 '''Bedew''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14005 49973 2006-10-10T09:17:55Z 86.218.112.162 '''Bentûr''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14006 49974 2006-10-10T09:18:31Z 86.218.112.162 '''Rûbarok''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14007 49975 2006-10-10T09:18:40Z 86.218.112.162 '''Kelît''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14008 49976 2006-10-10T09:18:47Z Luqman 401 '''Bêsosin''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14009 49977 2006-10-10T09:18:58Z Luqman 401 '''Herkî''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14010 49978 2006-10-10T09:19:44Z Luqman 401 '''Girana''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14011 49979 2006-10-10T09:19:54Z Luqman 401 '''Rizî''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14012 49980 2006-10-10T09:20:05Z 86.218.112.162 '''Biskan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14013 49981 2006-10-10T09:20:14Z 86.218.112.162 '''Beruh''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14014 49982 2006-10-10T09:21:04Z 86.218.112.162 '''Benevik''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14015 49983 2006-10-10T09:21:13Z 86.218.112.162 '''Suni''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14016 49984 2006-10-10T09:21:21Z Luqman 401 '''Gerepêç''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14017 49985 2006-10-10T09:21:29Z Luqman 401 '''Mavan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14018 49986 2006-10-10T09:22:16Z 86.218.112.162 '''Masûrî''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14019 49987 2006-10-10T09:22:24Z 86.218.112.162 '''Şavlirta''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14020 49988 2006-10-10T09:22:31Z Luqman 401 '''Nehrî''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14021 49989 2006-10-10T09:22:38Z Luqman 401 '''Ewliyan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14022 49990 2006-10-10T09:23:08Z 86.218.112.162 '''Katuna''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14023 49991 2006-10-10T09:23:17Z 86.218.112.162 '''Bedgaruk''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14024 49992 2006-10-10T09:23:25Z Luqman 401 '''Şêxan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14025 49993 2006-10-10T09:23:32Z Luqman 401 '''Garê''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14026 49994 2006-10-10T09:23:49Z 86.218.112.162 '''Dûrê''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14027 49995 2006-10-10T09:23:58Z 86.218.112.162 '''Şikeftan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Şemzînan]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemzînanê]] 14028 49998 2006-10-10T09:29:44Z Luqman 401 Sexmeman çû cihê Şêxmeman #REDIRECT [[Şêxmeman]] 14029 49999 2006-10-10T09:35:09Z 86.218.112.162 '''Pîlonk''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14030 50000 2006-10-10T09:35:21Z 86.218.112.162 '''Sorê''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14031 50001 2006-10-10T09:35:29Z 86.218.112.162 '''Zêvkan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14032 50002 2006-10-10T09:35:35Z 86.218.112.162 '''Kiyat''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14033 50003 2006-10-10T09:35:43Z Luqman 401 '''Bajêrga Biçûk''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14034 50004 2006-10-10T09:35:51Z Luqman 401 '''Xirwate''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14035 50005 2006-10-10T09:36:36Z 86.218.112.162 '''Kertênîs''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14036 50006 2006-10-10T09:36:45Z 86.218.112.162 '''Peranîs''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14037 50007 2006-10-10T09:36:53Z 86.218.112.162 '''Manîs''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14038 50008 2006-10-10T09:37:01Z 86.218.112.162 '''Şakîtan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14039 50009 2006-10-10T09:37:08Z Luqman 401 '''Dizberan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14040 50010 2006-10-10T09:37:14Z Luqman 401 '''Herînk''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14041 50018 2006-10-10T10:18:28Z Luqman 401 '''Gulank''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14042 50019 2006-10-10T10:18:35Z Luqman 401 '''Xilxês''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14043 50020 2006-10-10T10:18:43Z Luqman 401 '''Heleyîs''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14044 50021 2006-10-10T10:18:51Z Luqman 401 '''Hês''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14045 50022 2006-10-10T10:19:00Z Luqman 401 '''Şatax''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14046 50023 2006-10-10T10:19:08Z Luqman 401 '''Qadyan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14047 50024 2006-10-10T10:20:00Z Luqman 401 '''Xalane''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14048 50025 2006-10-10T10:20:08Z Luqman 401 '''Gagewran''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14049 50026 2006-10-10T10:20:17Z Luqman 401 '''Kalanis''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14050 50027 2006-10-10T10:20:27Z Luqman 401 '''Tekûrawa''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14051 50028 2006-10-10T10:20:35Z Luqman 401 '''Simeyîlk''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14052 50029 2006-10-10T10:20:43Z Luqman 401 '''Anûr''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14053 50031 2006-10-10T10:21:43Z Luqman 401 '''Niziran''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14054 50032 2006-10-10T10:22:08Z Luqman 401 '''Gpe''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14055 50033 2006-10-10T10:22:16Z Luqman 401 '''Kuneriwî''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14056 50034 2006-10-10T10:22:24Z Luqman 401 '''Hirçgîza Jêr''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14057 50035 2006-10-10T10:22:32Z Luqman 401 '''Hirçgîza Jor''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14058 50036 2006-10-10T10:23:23Z Luqman 401 '''Badawa''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14059 50037 2006-10-10T10:23:33Z Luqman 401 '''Sînawa''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14060 50038 2006-10-10T10:23:40Z Luqman 401 '''Mexsûdawa''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14061 50039 2006-10-10T10:23:48Z Luqman 401 '''Pîrzalan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14062 50040 2006-10-10T10:23:53Z Luqman 401 '''Ciwyan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14063 50041 2006-10-10T10:24:01Z Luqman 401 '''Wezîrawa''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14064 50042 2006-10-10T10:25:00Z Luqman 401 '''Süsyan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14065 50043 2006-10-10T10:25:07Z Luqman 401 '''Slord''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14066 50044 2006-10-10T10:25:14Z Luqman 401 '''Memkan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14067 50045 2006-10-10T10:25:20Z Luqman 401 '''Şaglord''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14068 50046 2006-10-10T10:25:26Z Luqman 401 '''Glord''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14069 50047 2006-10-10T10:25:32Z Luqman 401 '''Piştqesr''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14070 50049 2006-10-10T10:26:31Z Luqman 401 '''Bajêrga Mezin''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14071 50050 2006-10-10T10:26:38Z Luqman 401 '''Serangêl''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14072 50051 2006-10-10T10:26:43Z Luqman 401 '''Berdereş''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14073 50052 2006-10-10T10:26:50Z Luqman 401 '''Alekanan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14074 50053 2006-10-10T10:26:58Z Luqman 401 '''Befircan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14075 50054 2006-10-10T10:27:05Z Luqman 401 '''Member''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14076 50055 2006-10-10T10:27:45Z Luqman 401 '''Çilik''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14077 50056 2006-10-10T10:27:52Z Luqman 401 '''Xwrekana Jêr''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14078 50057 2006-10-10T10:27:59Z Luqman 401 '''Xwrekana Jor''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14079 50058 2006-10-10T10:28:06Z Luqman 401 '''Kelê''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14080 50075 2006-10-10T10:35:42Z Luqman 401 Bölük çû cihê Boluk '''Boluk''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14081 50060 2006-10-10T10:28:28Z Luqman 401 '''Awyan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14082 50077 2006-10-10T10:36:20Z Luqman 401 Çardîvar çû cihê Çardîwar '''Çardîwar''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14083 50062 2006-10-10T10:29:21Z Luqman 401 '''Zîzan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14084 50063 2006-10-10T10:29:29Z Luqman 401 '''Pagê''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14085 50064 2006-10-10T10:29:35Z Luqman 401 '''Kaport''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14086 50065 2006-10-10T10:29:41Z Luqman 401 '''Yêkmal''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14087 50066 2006-10-10T10:29:47Z Luqman 401 '''Elwer''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14088 50068 2006-10-10T10:33:17Z Luqman 401 '''Orşe''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14089 50069 2006-10-10T10:33:26Z Luqman 401 '''Nêbari''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14090 50070 2006-10-10T10:33:32Z Luqman 401 '''Miçîç''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14091 50071 2006-10-10T10:33:39Z Luqman 401 '''Memkawa''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14092 50072 2006-10-10T10:33:46Z Luqman 401 '''Kûçe''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14093 50073 2006-10-10T10:33:53Z Luqman 401 '''Tiloran''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14094 50076 2006-10-10T10:35:42Z Luqman 401 Bölük çû cihê Boluk #REDIRECT [[Boluk]] 14095 50078 2006-10-10T10:36:20Z Luqman 401 Çardîvar çû cihê Çardîwar #REDIRECT [[Çardîwar]] 14096 50079 2006-10-10T10:37:20Z Luqman 401 '''Peylan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14097 50080 2006-10-10T10:37:28Z Luqman 401 '''Kendalok''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14098 50081 2006-10-10T10:37:36Z Luqman 401 '''Alyawa''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14099 50082 2006-10-10T10:37:42Z Luqman 401 '''Kilban''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14100 50083 2006-10-10T10:37:49Z Luqman 401 '''Mûşan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14101 50084 2006-10-10T10:37:56Z Luqman 401 '''Nêrdan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14102 64906 2007-01-16T19:01:17Z 88.254.48.246 '''Sekran''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. gundeki 3kilometra dur geweriye gundek pir ğoşe mıletiwi pir velatparızu devlemendin jı naw çendageverı u gundekı veka turk dıbejın 1 numareye jı vu gundı mınasıbekıheyedıbıjını kevizer darivi cihivi pır ğoşe jı ser 4 malı qedim hatiye avakırın jımala şıngo jı ezoyı jı mala şukrı paşıhıngi şukrı mehmut irani aniye erdu daye kırıye piştıvanığo malamehmut jı hatiye buye çar mal naha jı buye şıstu mal jı vı gundıda ezoyı ne qedim manı na mıroviniye ne bunı çıcar [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14103 50086 2006-10-10T10:38:51Z Luqman 401 '''Basan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14104 50087 2006-10-10T10:38:57Z Luqman 401 '''Dêlezi''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14105 50088 2006-10-10T10:39:04Z Luqman 401 '''Şaê''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14106 50089 2006-10-10T10:39:10Z Luqman 401 '''Dirbêsan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14107 50090 2006-10-10T10:39:17Z Luqman 401 '''Zêrêl''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14108 50091 2006-10-10T10:39:36Z Luqman 401 '''Kokeb''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14109 50092 2006-10-10T10:42:17Z Luqman 401 '''Ertoş''', herêmek navdar a [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye û Ertoşiyan eşîrek mezin a vê herêmê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Erdnîgarî]] 14110 50093 2006-10-10T10:43:39Z Luqman 401 '''Pinyanîş''', herêmeke [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Erdnîgarî]] 14111 50098 2006-10-10T10:55:04Z Luqman 401 Kilkoy çû cihê Kilko #REDIRECT [[Kilko]] 14112 50101 2006-10-10T10:55:45Z Luqman 401 Ciravik çû cihê Ciwarik #REDIRECT [[Ciwarik]] 14113 51125 2006-10-12T12:01:58Z Luqman 401 '''Keskûware''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14115 51122 2006-10-12T12:00:21Z Luqman 401 '''Holik''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14116 55447 2006-11-07T14:25:07Z 81.213.120.84 '''Kimsor''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] Kimsor navê gundêkî Qişle(Nazimiye)ya Dêrsîmêye. Di nav gundê Qişleyê de bi xwe Kimsorîyan Kurmancî d peyivin.Gundîyên din Kirmancî ango Dimilkî di zanin.Li gorî çavkanîyên devkî,gundê Kimsorê berî sêsed salî dora sedsala 15êmîn de hatiye ava kirin. Li Kimsor,Goman,payîzgan,Gomaçeteyan,Tûmşevkan,Keyîş,Warê Golikan,Gaza Şîrînê û Mezreyê pêktê.Her yek mezre yan jî taxên gund di bûn. Aborîya gund girêdayîyê zireat û sewal xwedî kirinê dibe.Pirê bizinan xwedî dikin û sedema vê jî,dora gund de daristanên mazîyê hene. Di navbera gund,newala Kimsorê derbas dibe.Ew newal di gehişî Çemê Munzirê. Cihên pîroz:Hewş,Kalê Sipî û cihên dinê wiha jiyana xelkê de gelekî girîng,giranpaha dibûn.Bawerîya kesên gund,giredayîyê Elewîtîyê di bûn û bewerîyên xwezayî jî jiyana xelkê de şûne ku girîng di gire. Zülfikar Muzafer CEYLAN 14117 51131 2006-10-12T12:11:47Z Luqman 401 '''Qirik''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14118 51120 2006-10-12T11:59:32Z Luqman 401 '''Harika Ser''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14119 51112 2006-10-12T11:56:39Z Luqman 401 '''Bolciye''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14120 51114 2006-10-12T11:57:23Z Luqman 401 '''Delav''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14121 51124 2006-10-12T12:01:06Z Luqman 401 '''Kervan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14122 51135 2006-10-12T12:13:24Z Luqman 401 '''Çamûrek''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14123 51113 2006-10-12T11:56:59Z Luqman 401 '''Daxyan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14124 51121 2006-10-12T11:59:54Z Luqman 401 '''Hilbaş''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14125 62308 2006-12-30T18:01:40Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser gunde Remezanê ye. Ji bo wateyên din a "Remezan", li [[Remezan]] binihêre.}} '''Remezan''' [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14126 51134 2006-10-12T12:13:08Z Luqman 401 '''Sow''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14127 51115 2006-10-12T11:57:42Z Luqman 401 '''Dest''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14128 51128 2006-10-12T12:04:09Z Luqman 401 '''Markasor''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14129 51118 2006-10-12T11:58:52Z Luqman 401 '''Gêris''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14130 51127 2006-10-12T12:03:05Z Luqman 401 '''Koheser''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14131 51111 2006-10-12T11:48:15Z Luqman 401 '''Azgilêre''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14132 51123 2006-10-12T12:00:40Z Luqman 401 '''Hosim''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14133 51116 2006-10-12T11:58:04Z Luqman 401 '''Dêre''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14134 51117 2006-10-12T11:58:22Z Luqman 401 '''Eresk''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14135 51133 2006-10-12T12:12:50Z Luqman 401 '''Sorik''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14136 51130 2006-10-12T12:11:32Z Luqman 401 '''Panan''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14137 50129 2006-10-10T11:08:50Z Luqman 401 '''Harik''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim]] a ser bi [[Mûş|Mûşê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 14138 50131 2006-10-10T11:09:10Z Luqman 401 Xarik çû cihê Harik #REDIRECT [[Harik]] 14139 51119 2006-10-12T11:59:15Z Luqman 401 '''Harik''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14140 52370 2006-10-16T15:50:15Z Luqman 401 Mesken (Midyad) çû cihê Mesken, Midyad '''Mesken''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Midyadê]] 14141 51129 2006-10-12T12:04:39Z Luqman 401 '''Mesken''' , [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Nazmiye]] a bi ser [[Dêrsim|Dêrsimê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nazmiyeyê]] 14142 50136 2006-10-10T11:13:47Z Luqman 401 '''Mezra''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14143 50137 2006-10-10T11:15:11Z Luqman 401 '''Mezra''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Pirsûs]] a bi ser [[Riha|Rihayê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Pirsûsê]] 14144 51759 2006-10-14T16:01:52Z Erdal Ronahi 2 Gundên [[navçe]] [[Pirsûs]] a bi ser [[Riha|Rihayê]] ve. [[Kategorî: Gundê Rihayê]] 14145 50191 2006-10-10T14:12:33Z Erdal Ronahi 2 Darê (Nisêbîn) çû cihê Darê, Nisêbîn '''Darê''', 30 kîlo metreyî li başûrê rojavayê [[Mêrdîn|Mêrdînê]], li ser rêya [[Nisêbîn]]ê ye. Vî bajarê [[Mezopotamya]]yê ku di wexta xwe de bi nav û deng bû, Çi mixabin ku ew niha bûye weke gundekî piçekî mezin. Darê, ji terefê hikumdarê Persan [[Dara Yûanîşîn]] ve hatiye ava kirin. Bajar heta çend sedsalên piştî zayînê carinan di bin hikumdarîya Împaratoriya Romayê û car carinan jî di bin ya Persan de maye. Di sedsalan 7an dikeve destên Ereban û heta bi sedsala 15an jî di bin desthilatîya hikumdarên herêmî de dimî ne. Piştî sedsalan 15an jî bajar dikeve destê [[Osmanîyan]]. Ji piran, serayan, sarîncan û avahîyên din û pereyên car carna di nav xirbeyan tê dîtin, xuya dike ku Darê bajarekî dewlemend bû ye. Zindana ji alîyê Dara de hatibû çêkirin, heta îro jî li ser lingan maye. Bajar ji du qisman pêk tê. == Bajarê Eslî == Dora wî bi bedenek 4 kîlo metran hatiye pêçandin. Du deriyên vê bedenê hene ku yek jê li bakur dinêre û yek jî li başûr. Bedena bajêr ji hêla rojhilatê derîyê bakur ve dest pê dike û ji ber herêma Zellaceyê digihêje ser çem û piştî newala şikeftan jî dixe hundirê xwe, digêje topxaneyê. Li wê derê, li ber seraya Bertevîl bi derîyê başûr ve dibe yek. Bedena ku ji rojavayê derîyê başûr dest pê dike Mekbezeyê ''(Goristana kevin)'' dixe hundirê xwe. Dû re li herema Cirgana ji ser kevirê jêkirî derbas dibe û digihêje Haknî û di ber sarîncan derbas dibe. Piştî dorê li Ziyareta Yûnis û Keleya Hundir jî digre, xwe digihîne hinda mizgeftê û bi derîyê bakur re dibe yek. Di nav vê bedena ku ji 4 kîlo metreyan dirêj de, hîna jî gelek xirbeyên kilîse, seray, mizgef, sûk, xanî, pir û sarîncên ku li ser piyan mane henin. == Keleya Hundur == Li ser girekî li bakurî bajêr û bilindahîya wî bi qasî 50 M ye hatiye ava kirin. Lê belê îro ji esasê keleyê pêve tu tiştekî din ne mane û li şûna avahîyên li ser gir, gundîyan ji xwe re xanî çêkirin in. == Lînkên derve == *[http://www.derikli.com/dara.html Fotografên Darê] (ji derikli.com) [[Category: Gundê Nisêbînê]] [[Category:Cihê Dîrokî]] 14146 50187 2006-10-10T14:11:36Z Erdal Ronahi 2 Darê (Gewer) çû cihê Darê, Gewer '''Darê''', [[gund|gundekî]] [[navçe]] [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 14147 50147 2006-10-10T11:37:34Z Luqman 401 Kargamish çû cihê Kargamiş #REDIRECT [[Kargamiş]] 14148 50164 2006-10-10T13:48:04Z Erdal Ronahi 2 '''Tîdan''' peyvek e ji du paran pêkhatîye: ''tî'' ji ''tîrêjê'' anko û ''dan''. Di [[fîzîk|fîzîkê]] da derdana [[tîrêja karevayîasinrevayî|tîrêjên karevayîasinrevayî]] (bi [[Inglîzî]], ''electromagnetic radiation'') an [[pirtik|pirtikan]] (bi Inglîzî, ''particles'') ji madde ye. [[Kategorî:fîzîk]] 14149 58515 2006-11-26T16:54:54Z Escarbot 482 روبوت إضافة: nov, ru-sib تعديل: ksh, ru <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1965]] | [[1966]] | [[1967]] | [[1968]] | [[1969]] | [[1970]] | [[1971]] | [[1972]] | [[1973]] | [[1974]] | [[1975]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) *09.11. [[Charles de Gaulle]] [[kategorî:Sal]] [[af:1970]] [[als:1970]] [[an:1970]] [[ar:1970]] [[ast:1970]] [[av:1970]] [[az:1970]] [[be:1970]] [[bg:1970]] [[br:1970]] [[bs:1970]] [[ca:1970]] [[co:1970]] [[cs:1970]] [[csb:1970]] [[cv:1970]] [[cy:1970]] [[da:1970]] [[de:1970]] [[el:1970]] [[en:1970]] [[eo:1970]] [[es:1970]] [[et:1970]] [[eu:1970]] [[fi:1970]] [[fo:1970]] [[fr:1970]] [[fy:1970]] [[ga:1970]] [[gd:1970]] [[gl:1970]] [[he:1970]] [[hr:1970]] [[ht:1970 (almanak gregoryen)]] [[hu:1970]] [[hy:1970]] [[ia:1970]] [[id:1970]] [[io:1970]] [[is:1970]] [[it:1970]] [[ja:1970年]] [[ka:1970]] [[kn:೧೯೭೦]] [[ko:1970년]] [[ksh:Joohr 1970]] [[kw:1970]] [[la:1970]] [[lb:1970]] [[lmo:1970]] [[lt:1970]] [[mk:1970]] [[ms:1970]] [[nap:1970]] [[nl:1970]] [[nn:1970]] [[no:1970]] [[nov:1970]] [[nrm:1970]] [[oc:1970]] [[os:1970]] [[pl:1970]] [[pt:1970]] [[ro:1970]] [[ru:1970 год]] [[ru-sib:1970]] [[scn:1970]] [[se:1970]] [[simple:1970]] [[sk:1970]] [[sl:1970]] [[sq:1970]] [[sr:1970]] [[sv:1970]] [[sw:1970]] [[ta:1970]] [[te:1970]] [[th:พ.ศ. 2513]] [[tk:1970]] [[tl:1970]] [[tr:1970]] [[tt:1970]] [[uk:1970]] [[uz:1970]] [[vec:1970]] [[wa:1970]] [[zh:1970年]] 14150 65609 2007-01-20T13:54:53Z Bangin 450 <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1974]] | [[1975]] | [[1976]] | [[1977]] | [[1978]] | [[1979]] | [[1980]] | [[1981]] | [[1982]] | [[1983]] | [[1984]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1979]] [[als:1979]] [[an:1979]] [[ar:1979]] [[ast:1979]] [[av:1979]] [[az:1979]] [[be:1979]] [[bg:1979]] [[br:1979]] [[bs:1979]] [[ca:1979]] [[co:1979]] [[cs:1979]] [[csb:1979]] [[cv:1979]] [[cy:1979]] [[da:1979]] [[de:1979]] [[el:1979]] [[en:1979]] [[eo:1979]] [[es:1979]] [[et:1979]] [[eu:1979]] [[fi:1979]] [[fo:1979]] [[fr:1979]] [[fy:1979]] [[ga:1979]] [[gd:1979]] [[gl:1979]] [[he:1979]] [[hr:1979]] [[ht:1979 (almanak gregoryen)]] [[hu:1979]] [[hy:1979]] [[ia:1979]] [[id:1979]] [[ilo:1979]] [[io:1979]] [[is:1979]] [[it:1979]] [[ja:1979年]] [[ka:1979]] [[kn:೧೯೭೯]] [[ko:1979년]] [[ksh:Joohr 1979]] [[kw:1979]] [[la:1979]] [[lb:1979]] [[lmo:1979]] [[lt:1979]] [[mk:1979]] [[ms:1979]] [[nap:1979]] [[nl:1979]] [[nn:1979]] [[no:1979]] [[nov:1979]] [[nrm:1979]] [[oc:1979]] [[os:1979]] [[pl:1979]] [[pt:1979]] [[ro:1979]] [[ru:1979 год]] [[ru-sib:1979]] [[scn:1979]] [[se:1979]] [[simple:1979]] [[sk:1979]] [[sl:1979]] [[sq:1979]] [[sr:1979]] [[sv:1979]] [[sw:1979]] [[ta:1979]] [[te:1979]] [[th:พ.ศ. 2522]] [[tk:1979]] [[tl:1979]] [[tr:1979]] [[tt:1979]] [[uk:1979]] [[uz:1979]] [[vec:1979]] [[vi:1979]] [[wa:1979]] [[zh:1979年]] 14151 57313 2006-11-18T14:31:18Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[nov:1946]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1941]] | [[1942]] | [[1943]] | [[1944]] | [[1945]] | [[1946]] | [[1947]] | [[1948]] | [[1949]] | [[1950]] | [[1951]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[10'ê avrêlê]]: Li Japonyayê yekem car bi beşdariya jinan jî, anketek hate çêkirin. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1946]] [[am:1946 እ.ኤ.አ.]] [[an:1946]] [[ar:1946]] [[ast:1946]] [[av:1946]] [[az:1946]] [[be:1946]] [[bg:1946]] [[br:1946]] [[bs:1946]] [[ca:1946]] [[co:1946]] [[cs:1946]] [[csb:1946]] [[cv:1946]] [[cy:1946]] [[da:1946]] [[de:1946]] [[el:1946]] [[en:1946]] [[eo:1946]] [[es:1946]] [[et:1946]] [[eu:1946]] [[fi:1946]] [[fo:1946]] [[fr:1946]] [[fy:1946]] [[ga:1946]] [[gd:1946]] [[gl:1946]] [[he:1946]] [[hr:1946]] [[ht:1946 (almanak gregoryen)]] [[hu:1946]] [[hy:1946]] [[ia:1946]] [[id:1946]] [[ilo:1946]] [[io:1946]] [[is:1946]] [[it:1946]] [[ja:1946年]] [[jbo:1946moi nanca]] [[ka:1946]] [[ko:1946년]] [[ksh:Joohr 1946]] [[kw:1946]] [[la:1946]] [[lb:1946]] [[lmo:1946]] [[lt:1946]] [[mk:1946]] [[ms:1946]] [[nap:1946]] [[nl:1946]] [[nn:1946]] [[no:1946]] [[nov:1946]] [[nrm:1946]] [[os:1946]] [[pl:1946]] [[pt:1946]] [[ro:1946]] [[ru:1946 год]] [[ru-sib:1946]] [[scn:1946]] [[se:1946]] [[sh:1946]] [[simple:1946]] [[sk:1946]] [[sl:1946]] [[sq:1946]] [[sr:1946]] [[sv:1946]] [[sw:1946]] [[te:1946]] [[th:พ.ศ. 2489]] [[tl:1946]] [[tpi:1946]] [[tr:1946]] [[tt:1946]] [[uk:1946]] [[uz:1946]] [[vec:1946]] [[wa:1946]] [[zh:1946年]] 14152 65856 2007-01-22T03:38:31Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९४७]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1942]] | [[1943]] | [[1944]] | [[1945]] | [[1946]] | [[1947]] | [[1948]] | [[1949]] | [[1950]] | [[1951]] | [[1952]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1947]] [[am:1947 እ.ኤ.አ.]] [[an:1947]] [[ar:1947]] [[ast:1947]] [[av:1947]] [[az:1947]] [[be:1947]] [[bg:1947]] [[bn:১৯৪৭]] [[bpy:মারি ১৯৪৭]] [[br:1947]] [[bs:1947]] [[ca:1947]] [[co:1947]] [[cs:1947]] [[csb:1947]] [[cv:1947]] [[cy:1947]] [[da:1947]] [[de:1947]] [[el:1947]] [[en:1947]] [[eo:1947]] [[es:1947]] [[et:1947]] [[eu:1947]] [[fi:1947]] [[fo:1947]] [[fr:1947]] [[frp:1947]] [[fur:1947]] [[fy:1947]] [[ga:1947]] [[gd:1947]] [[gl:1947]] [[he:1947]] [[hr:1947]] [[ht:1947 (almanak gregoryen)]] [[hu:1947]] [[hy:1947]] [[ia:1947]] [[id:1947]] [[ie:1947]] [[ilo:1947]] [[io:1947]] [[is:1947]] [[it:1947]] [[ja:1947年]] [[jv:1947]] [[ka:1947]] [[ko:1947년]] [[ksh:Joohr 1947]] [[kw:1947]] [[la:1947]] [[lb:1947]] [[lmo:1947]] [[lt:1947]] [[mk:1947]] [[ms:1947]] [[nah:1947]] [[nap:1947]] [[new:ई सं १९४७]] [[nl:1947]] [[nn:1947]] [[no:1947]] [[nov:1947]] [[nrm:1947]] [[oc:1947]] [[os:1947]] [[pam:1947]] [[pdc:1947]] [[pl:1947]] [[pt:1947]] [[ro:1947]] [[ru:1947 год]] [[ru-sib:1947]] [[scn:1947]] [[se:1947]] [[simple:1947]] [[sk:1947]] [[sl:1947]] [[sq:1947]] [[sr:1947]] [[sv:1947]] [[sw:1947]] [[te:1947]] [[tet:1947]] [[tg:1947]] [[th:พ.ศ. 2490]] [[tk:1947]] [[tl:1947]] [[tpi:1947]] [[tr:1947]] [[tt:1947]] [[uk:1947]] [[ur:1947ء]] [[uz:1947]] [[vec:1947]] [[wa:1947]] [[zh:1947年]] 14153 66780 2007-01-27T14:50:18Z Escarbot 482 روبوت إضافة: am, fur, jv, lmo, nah, new, pam, pdc, sw, tk مسح: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1943]] | [[1944]] | [[1945]] | [[1946]] | [[1947]] | [[1948]] | [[1949]] | [[1950]] | [[1951]] | [[1952]] | [[1953]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) *[[Dildar (Yunis Rauf)]] [[kategorî:Sal]] [[af:1948]] [[am:1948 እ.ኤ.አ.]] [[an:1948]] [[ar:1948]] [[ast:1948]] [[av:1948]] [[az:1948]] [[be:1948]] [[bg:1948]] [[br:1948]] [[bs:1948]] [[ca:1948]] [[co:1948]] [[cs:1948]] [[csb:1948]] [[cv:1948]] [[cy:1948]] [[da:1948]] [[de:1948]] [[el:1948]] [[en:1948]] [[eo:1948]] [[es:1948]] [[et:1948]] [[eu:1948]] [[fi:1948]] [[fo:1948]] [[fr:1948]] [[frp:1948]] [[fur:1948]] [[fy:1948]] [[ga:1948]] [[gd:1948]] [[gl:1948]] [[he:1948]] [[hr:1948]] [[ht:1948 (almanak gregoryen)]] [[hu:1948]] [[hy:1948]] [[ia:1948]] [[id:1948]] [[ie:1948]] [[ilo:1948]] [[io:1948]] [[is:1948]] [[it:1948]] [[ja:1948年]] [[jv:1948]] [[ka:1948]] [[kn:೧೯೪೮]] [[ko:1948년]] [[ksh:Joohr 1948]] [[kw:1948]] [[la:1948]] [[lb:1948]] [[lmo:1948]] [[lt:1948]] [[mk:1948]] [[mr:ई.स. १९४८]] [[ms:1948]] [[nah:1948]] [[nap:1948]] [[nds:1948]] [[new:ई सं १९४८]] [[nl:1948]] [[nn:1948]] [[no:1948]] [[nrm:1948]] [[oc:1948]] [[os:1948]] [[pam:1948]] [[pdc:1948]] [[pl:1948]] [[pt:1948]] [[ro:1948]] [[ru:1948 год]] [[scn:1948]] [[sco:1948]] [[se:1948]] [[simple:1948]] [[sk:1948]] [[sl:1948]] [[sq:1948]] [[sr:1948]] [[sv:1948]] [[sw:1948]] [[te:1948]] [[tet:1948]] [[th:พ.ศ. 2491]] [[tk:1948]] [[tl:1948]] [[tr:1948]] [[tt:1948]] [[uk:1948]] [[uz:1948]] [[vec:1948]] [[wa:1948]] [[zh:1948年]] 14154 65870 2007-01-22T06:00:09Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[jv:1949]], [[new:ई सं १९४९]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1944]] | [[1945]] | [[1946]] | [[1947]] | [[1948]] | [[1949]] | [[1950]] | [[1951]] | [[1952]] | [[1953]] | [[1954]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) * [[4'ê avrêlê]]: Serokê Giştî yê PKKê [[Abdullah Ocalan]] ji dayikbû. == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1949]] [[an:1949]] [[ar:1949]] [[ast:1949]] [[av:1949]] [[az:1949]] [[be:1949]] [[bg:1949]] [[bn:১৯৪৯]] [[bpy:মারি ১৯৪৯]] [[br:1949]] [[bs:1949]] [[ca:1949]] [[co:1949]] [[cs:1949]] [[csb:1949]] [[cv:1949]] [[cy:1949]] [[da:1949]] [[de:1949]] [[el:1949]] [[en:1949]] [[eo:1949]] [[es:1949]] [[et:1949]] [[eu:1949]] [[fi:1949]] [[fo:1949]] [[fr:1949]] [[frp:1949]] [[fy:1949]] [[ga:1949]] [[gd:1949]] [[gl:1949]] [[he:1949]] [[hr:1949]] [[ht:1949 (almanak gregoryen)]] [[hu:1949]] [[hy:1949]] [[ia:1949]] [[id:1949]] [[ie:1949]] [[ilo:1949]] [[io:1949]] [[is:1949]] [[it:1949]] [[ja:1949年]] [[jv:1949]] [[ka:1949]] [[ko:1949년]] [[ksh:Joohr 1949]] [[kw:1949]] [[la:1949]] [[lb:1949]] [[li:1949]] [[lmo:1949]] [[lt:1949]] [[mk:1949]] [[ms:1949]] [[nah:1949]] [[nap:1949]] [[nds:1949]] [[new:ई सं १९४९]] [[nl:1949]] [[nn:1949]] [[no:1949]] [[nov:1949]] [[nrm:1949]] [[os:1949]] [[pl:1949]] [[pt:1949]] [[ro:1949]] [[ru:1949 год]] [[ru-sib:1949]] [[scn:1949]] [[se:1949]] [[simple:1949]] [[sk:1949]] [[sl:1949]] [[sq:1949]] [[sr:1949]] [[sv:1949]] [[sw:1949]] [[te:1949]] [[tet:1949]] [[tg:1949]] [[th:พ.ศ. 2492]] [[tl:1949]] [[tr:1949]] [[tt:1949]] [[uk:1949]] [[uz:1949]] [[vec:1949]] [[vls:1946]] [[wa:1949]] [[wuu:1949年]] [[zh:1949年]] 14155 65855 2007-01-22T03:28:26Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९५०]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1945]] | [[1946]] | [[1947]] | [[1948]] | [[1949]] | [[1950]] | [[1951]] | [[1952]] | [[1953]] | [[1954]] | [[1955]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1950]] [[am:1950 እ.ኤ.አ.]] [[an:1950]] [[ar:1950]] [[ast:1950]] [[av:1950]] [[az:1950]] [[be:1950]] [[bg:1950]] [[bn:১৯৫০]] [[bpy:মারি ১৯৫০]] [[br:1950]] [[bs:1950]] [[ca:1950]] [[co:1950]] [[cs:1950]] [[csb:1950]] [[cv:1950]] [[cy:1950]] [[da:1950]] [[de:1950]] [[el:1950]] [[en:1950]] [[eo:1950]] [[es:1950]] [[et:1950]] [[eu:1950]] [[fi:1950]] [[fo:1950]] [[fr:1950]] [[frp:1950]] [[fy:1950]] [[ga:1950]] [[gd:1950]] [[gl:1950]] [[he:1950]] [[hr:1950]] [[ht:1950 (almanak gregoryen)]] [[hu:1950]] [[hy:1950]] [[ia:1950]] [[id:1950]] [[ie:1950]] [[ilo:1950]] [[io:1950]] [[is:1950]] [[it:1950]] [[ja:1950年]] [[jv:1950]] [[ka:1950]] [[ko:1950년]] [[ksh:Joohr 1950]] [[kw:1950]] [[la:1950]] [[lb:1950]] [[lmo:1950]] [[lt:1950]] [[mk:1950]] [[ms:1950]] [[nah:1950]] [[nap:1950]] [[new:ई सं १९५०]] [[nl:1950]] [[nn:1950]] [[no:1950]] [[nov:1950]] [[nrm:1950]] [[oc:1950]] [[os:1950]] [[pam:1950]] [[pl:1950]] [[pt:1950]] [[ro:1950]] [[ru:1950 год]] [[ru-sib:1950]] [[scn:1950]] [[se:1950]] [[simple:1950]] [[sk:1950]] [[sl:1950]] [[sq:1950]] [[sr:1950]] [[sv:1950]] [[sw:1950]] [[te:1950]] [[tg:1950]] [[th:พ.ศ. 2493]] [[tk:1950]] [[tl:1950]] [[tr:1950]] [[tt:1950]] [[uk:1950]] [[uz:1950]] [[vec:1950]] [[wa:1950]] [[zh:1950年]] 14156 50168 2006-10-10T13:53:24Z Erdal Ronahi 2 Miradê mala kinê çû cihê Miradê Kinê #REDIRECT [[Miradê Kinê]] 14157 50176 2006-10-10T14:03:43Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Zanyar]] 14158 59877 2006-12-09T10:22:19Z Bangin 450 Ji WIKI .fr hat barkirin {{PD}} 14159 66904 2007-01-28T12:18:39Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[simple:Newton (disambiguation)]] # [[Isaac Newton]], fîzîkvan # [[Newton (yeke)|Newton]], di fîzîkê de yekeya hêzê {{cudakirin}} [[bg:Нютън]] [[ca:Newton]] [[cs:Newton (rozcestník)]] [[da:Newton]] [[de:Newton]] [[en:Newton (disambiguation)]] [[es:Newton (desambiguación)]] [[eu:Newton]] [[fr:Newton]] [[he:ניוטון]] [[hu:Newton (egyértelműsítő lap)]] [[id:Newton (disambiguasi)]] [[it:Newton (disambigua)]] [[ja:ニュートン (曖昧さ回避)]] [[ko:뉴턴 (동음이의)]] [[nl:Newton]] [[no:Newton]] [[pl:Newton]] [[pt:Newton (desambiguação)]] [[ru:Ньютон]] [[simple:Newton (disambiguation)]] [[sk:Newton]] [[sv:Newton]] [[tr:Newton]] 14160 50188 2006-10-10T14:11:36Z Erdal Ronahi 2 Darê (Gewer) çû cihê Darê, Gewer #REDIRECT [[Darê, Gewer]] 14161 50190 2006-10-10T14:12:10Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Zanyar]] 14162 50192 2006-10-10T14:12:33Z Erdal Ronahi 2 Darê (Nisêbîn) çû cihê Darê, Nisêbîn #REDIRECT [[Darê, Nisêbîn]] 14163 50200 2006-10-10T14:20:07Z Erdal Ronahi 2 {{GotaraBingehîn}} [[Kategorî:Mêrdîn]] 14164 50212 2006-10-10T14:29:55Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Şirnex]] 14165 50213 2006-10-10T14:30:34Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Tirkiye]] [[Kategorî:Kurdistan]] 14166 50218 2006-10-10T14:34:19Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xarran]] #redirect[[Xarran]] 14167 50223 2006-10-10T14:36:42Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Sêrt]] 14168 50228 2006-10-10T14:43:25Z Erdal Ronahi 2 Şax (Wan) çû cihê Şax, Wan #REDIRECT [[Şax, Wan]] 14169 50241 2006-10-10T14:48:47Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Îdir]] 14170 50236 2006-10-10T14:47:42Z Erdal Ronahi 2 Qulp (Ixdir) çû cihê Qulp, Îdir #REDIRECT [[Qulp, Îdir]] 14172 50242 2006-10-10T14:49:31Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Erzirom]] 14173 50253 2006-10-10T14:53:59Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Semsûr]] 14174 50255 2006-10-10T14:54:13Z Erdal Ronahi 2 Pîran (Amed) çû cihê Pîran, Amed #REDIRECT [[Pîran, Amed]] 14175 50263 2006-10-10T14:58:19Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Qers]] 14176 50265 2006-10-10T14:59:42Z Erdal Ronahi 2 {{GotaraBingehîn}} [[Kategorî:Kurdistan]] [[Kategorî:Tirkiye]] 14177 50395 2006-10-10T16:16:36Z Erdal Ronahi 2 #[[Başan|Başkoy an Başan]], navçeyeke Qersê #[[Başkoy, Bismil]] {{cudakirin}} 14178 50275 2006-10-10T15:04:43Z Erdal Ronahi 2 # [[Malbata Qerekoyunluyan]] #[[Qerekoyunlu, Qers|Qerekoyunlu]], navçeyeke Qersê {{cudakirin}} 14179 50530 2006-10-10T19:09:54Z Erdal Ronahi 2 '''Zimanê fermî''', gava ji aliyê [[dewlet|dewletekî]] ve zimanek an çend ziman bi awayekî [[zagon|zagonî]] (kanûnî), mîna zimanê wî [[welat|welatî]] ê sereke tê qebûl kirin e. Zimanê fermî zimanê gelê ku li wî weletî dijî ye. Her dewletek yek an jî çend zimanên wan ên fermî hene. {{kurt}} [[Kategorî:Ziman]] 14180 50300 2006-10-10T15:14:33Z Erdal Ronahi 2 # [[Sêlim, Qers|Sêlim]], navçeyekê Qersê # [[Sêlim Firat]], nivîskar # [[Selim Silêman]], helbestvan # [[Selîm Berekat]], nivîskar {{cudakirin}} 14181 50547 2006-10-10T19:13:23Z Erdal Ronahi 2 '''Serokkomar''', serokê komarekê ye. Bi piranî serokkomar an ji aliyê [[Parlamen|Parlamena]] [[dewlet|dewletekî]] ve an jî ji aliyê [[gel]] ve tê hilbijartin. {{kurt}} [[Kategorî:Siyaset]] 14182 50544 2006-10-10T19:13:05Z Erdal Ronahi 2 '''Serokwezîr''', serokê û rêvebirê [[hikûmet|hikûmetê]] ye. Serokwezîr ji aliyê gel ve mîna [[mebûs|mebûsekî]] tê hilbijartin û piştre bi destûra [[Serokkomar]] hikûmetê ava dike. {{kurt}} [[Kategorî: Siyaset]] 14183 62335 2006-12-30T23:13:46Z Cyrus the virus 619 '''Nifûs''', li [[welat|welatekî]], [[bajar]], [[navçe]] an saziyekî (mina [[dibistan]], [[zanîngeh]] û hwd) hijmara mirovan e. Her dewlet ji çend salan carê ji bona tespîtkirina nifûsa xwe hijmartina mirovan dike. {{kurt}} [[Category:Nifûs]] 14184 50311 2006-10-10T15:19:06Z Erdal Ronahi 2 Curnê reş çû cihê Curnê Reş #REDIRECT [[Curnê Reş]] 14185 50318 2006-10-10T15:23:52Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Agirî]] 14186 50538 2006-10-10T19:12:23Z Erdal Ronahi 2 Her dewletek koda wî ya telefonê heye. Kodên [[telefon|telefonê]] ji bi kêrî lêgerîna ji dewletekî bona dewletekî din tê. Her kodên telefonê ên dewletan bi '''00''' ''(an +)'' dest pê dike. Mînak, koda telefonê a [[Elmanya]] ''0049'', [[Fransa]] ''0033'', [[Belçîka]] ''0032'' ye. {{kurt}} [[Kategorî: Telefon]] 14187 50325 2006-10-10T15:25:11Z Erdal Ronahi 2 {{GotaraBingehîn}} [[Kategorî:Kurdistan]] [[Kategorî:Tirkiye]] 14188 50341 2006-10-10T15:30:42Z Erdal Ronahi 2 Wêranşar (Meletî) çû cihê Wêranşar, Meletî #REDIRECT [[Wêranşar, Meletî]] 14189 50348 2006-10-10T15:36:55Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Culemêrg]] 14190 50359 2006-10-10T15:48:47Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Bedlîs]] 14191 50393 2006-10-10T16:13:53Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Elezîz]] 14193 50404 2006-10-10T16:25:33Z Erdal Ronahi 2 Gurdilan çû cihê Misirc #REDIRECT [[Misirc]] 14194 50408 2006-10-10T16:32:51Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Erdêxan]] 14195 50420 2006-10-10T16:43:47Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Êlih]] [[Kategorî:Navçe]] 14196 50421 2006-10-10T16:44:31Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Qubin]] #redirect[[Qubin]] 14197 50422 2006-10-10T16:45:27Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hezzo]] #redirect[[Hezzo]] 14198 50423 2006-10-10T16:45:45Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Kabilcevz]] #redirect[[Kabilcevz]] 14199 50433 2006-10-10T16:54:00Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xamûr]] #redirect[[Xamûr]] 14200 50445 2006-10-10T17:03:55Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Pasûr]] #redirect[[Pasûr]] 14201 50452 2006-10-10T17:10:51Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Navçe]] #redirect[[navçe]] 14202 50454 2006-10-10T17:43:30Z Luqman 401 '''Cenderlî''', [[gund|gundekî]] navça [[Riha|Rihayê]] [[wêranşar|wêranşarê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Wêranşarê]] 14203 50468 2006-10-10T17:57:53Z Erdal Ronahi 2 Kolik (Kahta) çû cihê Kolik, Semsûr #REDIRECT [[Kolik, Semsûr]] 14204 50472 2006-10-10T18:02:15Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Qileban]] #redirect[[Qileban]] 14205 50474 2006-10-10T18:03:37Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Navçe]] [[Kategorî:Sêwas]] 14206 50478 2006-10-10T18:09:17Z Luqman 401 Wêranşar (Kanîreş) çû cihê Wêranşar, Kanîreş #REDIRECT [[Wêranşar, Kanîreş]] 14207 50480 2006-10-10T18:13:21Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Tirbespi.jpg|right|Nexşe]] '''Çiyayê Bagok''' [[çiya|çiyayekî]] Kurdistanê ye. {{kurt}} [[Kategorî:çiya]] 14208 51957 2006-10-14T18:59:25Z Erdal Ronahi 2 '''Alpîran''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. Bi zaraveyên [[Kurmancî]] diaxivin û di aliyê olî de [[Sunnî]] ne. Bi navê [[Alawizan]] û [[Bedran]] 2 hev mezreyên wî heye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14209 50550 2006-10-10T19:14:17Z Erdal Ronahi 2 '''Botan''', gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14210 52181 2006-10-15T17:28:35Z 80.142.249.108 '''Azîzan''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. Û bi zazakî diaxivin {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14211 52177 2006-10-15T17:13:04Z 80.142.249.108 '''Baxçe''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. Di quntara çîyayî qeralixê da cîh digre. Malbata hunermenda navdar [[Eyşe Şan]] ji vî gundê bûne, û dûra jê koç kirinê û çûnin. Hemû gundî sunî ne. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14212 52180 2006-10-15T17:27:02Z 80.142.249.108 '''Baxlo''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. Di quntara zozanê [[Şerefdîn]] ê da ye, hemû gundî sunnî ne û kurmancî diaxivin. Di serhildana 25 an de gelek kes hatine dardakirin. Dîsa Şehîd [[Selhattîn Teymuroglu]] ku sala 1992 da li gundekî Mûşê şehîd keti bû ji vî gundê ye. Debara wan li ser ajelvanîye ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14213 50486 2006-10-10T18:14:35Z Luqman 401 '''Boran''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14214 64516 2007-01-14T04:36:34Z 80.218.187.16 [[Kategorî:Kurdistan]] [[Kategorî:Sûriye]] derek 14217 50518 2006-10-10T18:50:10Z Erdal Ronahi 2 Qeza çû cihê Qereyazî #REDIRECT [[Qereyazî]] 14218 50522 2006-10-10T18:58:15Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Qereyazî]] #redirect[[Qereyazî]] 14219 50526 2006-10-10T19:09:13Z Luqman 401 '''Çêrme''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14220 50527 2006-10-10T19:09:29Z Luqman 401 '''Çewlîg''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14221 50528 2006-10-10T19:09:35Z Luqman 401 '''Çatax''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14222 50529 2006-10-10T19:09:45Z Luqman 401 '''Cîlîgol''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14223 50531 2006-10-10T19:09:58Z Luqman 401 '''Cevan''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14224 52183 2006-10-15T17:32:13Z 80.142.249.108 '''Heznawe''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. Sûnnî ne û kurmacî diaxivin. Şehîd [[Sîpan Mert]] ji vî gundê ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14225 50533 2006-10-10T19:11:18Z Luqman 401 '''Haciyan''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14226 50534 2006-10-10T19:11:31Z Luqman 401 '''Erebo''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14227 50536 2006-10-10T19:11:40Z Luqman 401 '''Çir''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14228 50537 2006-10-10T19:11:49Z Luqman 401 '''Çiftlîg''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14229 50539 2006-10-10T19:12:24Z Luqman 401 '''Qazanî''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14230 50540 2006-10-10T19:12:47Z Luqman 401 '''Oxnût''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14231 50542 2006-10-10T19:12:56Z Luqman 401 '''Mozanî''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14232 52385 2006-10-16T16:08:31Z Luqman 401 {{Cudakirin}} Çend gundên bi vî navî hene: *[[Kurik, Kanîreş]] *[[Kurik, Nisêbîn]] 14233 50546 2006-10-10T19:13:13Z Luqman 401 '''Hunya''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14234 50548 2006-10-10T19:14:02Z Luqman 401 '''Saxnîs''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14235 50549 2006-10-10T19:14:12Z Luqman 401 '''Qizilçubûx''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14236 50551 2006-10-10T19:14:20Z Luqman 401 '''Qerehemzan''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14237 50552 2006-10-10T19:14:33Z Luqman 401 '''Qerebalçix''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14238 50553 2006-10-10T19:14:37Z Luqman 401 '''Qaşuxçî''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14239 50554 2006-10-10T19:15:22Z Luqman 401 '''Selekan''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14240 50555 2006-10-10T19:15:29Z Luqman 401 '''Siqavêlan''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14241 50556 2006-10-10T19:15:54Z Luqman 401 '''Ûncelix''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14242 50557 2006-10-10T19:15:54Z Luqman 401 '''Toxlan''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14243 50558 2006-10-10T19:16:19Z Luqman 401 '''Xişok''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14244 50559 2006-10-10T19:16:28Z Luqman 401 '''Xelîfan''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14245 51779 2006-10-14T16:13:40Z Erdal Ronahi 2 Gundên grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve. [[Kategorî: Gundê Çewlikê]] 14246 52185 2006-10-15T17:38:57Z 80.142.249.108 '''Kupik''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. Li vî gunde hinik şikevt henin û li ser dîwarên Şikevtan hinik verojtinên dema Kevirî henin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14247 50566 2006-10-10T19:22:23Z Luqman 401 '''Qelinçûk''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 14248 50567 2006-10-10T19:22:55Z Luqman 401 '''Qelinçûk''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14249 50569 2006-10-10T19:24:10Z Luqman 401 Kupik (Dêrsim) çû cihê Kupik, Dêrsim #REDIRECT [[Kupik, Dêrsim]] 14250 50572 2006-10-10T19:24:44Z Luqman 401 Kupik (Kanîreş) çû cihê Kupik, Kanîreş #REDIRECT [[Kupik, Kanîreş]] 14251 50577 2006-10-10T19:30:08Z Luqman 401 '''Şorik''', [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] a ser bi [[Mûş|Mûşê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 14252 56613 2006-11-14T21:12:11Z Bangin 450 wêne xeyrand <div id="Şablona_ev_gotar"> {| cellspacing="8" cellpadding="0" style="background-color: #f9f9f9; border-color: #aaaaaa; width: 100%; font-size: 95%; border-bottom-style: solid; border-bottom-width:1px; margin-bottom: 1em; position:relative;" | style="width: 25px; vertical-align: middle;" | [[Wêne:Disambig-dark.svg|25px]] | Ev gotar {{{1}}} |} </div><noinclude> Zur Verwendung dieser Vorlage siehe [[Wikipedia:Begriffsklärung]]. [[Kategorî:Şablon]] [[en:Template:This]] [[ru:Шаблон:Эта статья]] [[sq:Stampa:Ky artikull]] </noinclude> 14253 50579 2006-10-10T19:30:51Z Luqman 401 '''Şorik''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14254 50606 2006-10-10T20:11:55Z Erdal Ronahi 2 cellspacing="8" cellpadding="0" background-color: "#f9f9f9"; border-color: "#aaaaaa"; border-width: "1px"; style="width: 100%; font-size: 95%; border-bottom-style: solid; border-bottom-width:1px; margin-bottom: 1em; position:relative;"<noinclude> [[Kategorie:Vorlage:Formatierungshilfe|Bausteindesign]] </noinclude> 14255 50596 2006-10-10T19:53:56Z Erdal Ronahi 2 *[[Botan]], herêmeke Kurdistanê *[[Botan, Kanîreş|Botan]], gundekî Kanîreşê {{cudakirin}} 14256 65697 2007-01-21T02:09:40Z 69.137.43.110 {{soranî}} {| border=1 align=left cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''الجمهورية العراقية''' <br />'''كۆماری عێراق'''</big> |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#efefef;" |- | align="center" width="140px" | [[Image:Flag of Iraq.svg|125px|Flag of Iraq]] || align="center" width="140px" | [[Image:Iraq-COA.png|80px|Iraq: Coat of Arms]] |- | align="center" width="140px" | ([[Ala Îraqê]]) || align="center" width="140px" | ([[Arma Îraqê]]) |} |- | align="center" colspan=2 | <small>''[[Drûşma Netewî]]: [[الله أكبر]]<br>(Bi [[kurdî]]: Xudê mezintirîn e)''</small> |- | align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Image:LocationIraq.png]] |- | '''[[Zimanên fermî|زمانێ فه‌رمی]]''' || [[عه‌ره‌بی]], [[کوردی]]¹ |- | '''[[زمان|hemû zimanan]]''' || [[عه‌ره‌بی]], [[کوردی]], [[اسوری]], [[توركمه‌نی]], [[ارمه‌نی]] |- | '''[[پێته‌خت]]''' || [[به‌خداد]]² |- | '''[[سه‌رۆك كۆمار]]''' || [[ﻰﻧ ﺎﺑﻪﻟﺎﺗ ﻝﻻﻪﺟ]] |- | '''[[Serok Wezîr]]''' || [[نوری مالكی]]</small> |- | '''[[Berînahî]]'''<br> - Total <br> - % Av || 57em <br> 437,072 Çargoşe [[kilometr]] (168,754 Çargoşe )<br> 1.1% |- | '''[[Hejmara daniştiyan]]'''<br> - Total (2005) <br> - [[Density]] || 44em<br> 26,074,906<br> 62/km^{2 |- | '''[[Serbexoyî]]''' || [[1 October]] [[1919]] ji [[Împeratoriya Usmanî]] [[3 October]] [[1932]] ji [[Brîtanya]] |- | '''[[GDP]]''' (PPP)<br> - sercem([[2003]])<br> - GDP/head</td><td>76em<br>$38.790 billion<br>$1,600</td></tr> |- | '''[[Dirav]]''' || [[Dînara]] |- | '''[[Dem]]''' || UTC +3 |- | '''[[Srûda netewî]]''' || ''[[موطني]]''³ |- | '''[[Internet TLD]]''' || [[.iq]] |- | '''[[Koda Telefonê]]''' || 964 |-} |- | colspan=4|<small>1 - زمانێ فه‌رمی له كوردستانێ [[كوردی]] يه‌<br> 2 - پێته‌ختی كوردستان [[هه‌ولێر]]ه<br> 3 - srûda netewiya kurdan [[ئهٔ ره‌قیب]] e<br> |} {{rtl}} '''كۆماری عێراق''' ([[عه‌ره‌بی]]: الجمهورية العراقية) [[ولات]]ێکه‌ يه له [[رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌راست]]. == Nîgar == Rûpîvan: 437,072 km² Nifus:26.074.906 (sala 2005'an) ==پاریزگه== *[[Parêzgeha Bexdad]] (بغداد) *'''[[Parêzgeha Selahedîn]] (صلاح‌الدین) *'''[[Parêzgeha Diyala]] (دیاله) *[[Parêzgeha Wasit]] (واسط) *[[Parêzgeha Meysan]] (میسان) *[[Parêzgeha Besre]] بصره *[[Parêzgeha Zîqar]] ذي قار *[[Parêzgeha Elmusenna]] المثنی *[[Parêzgeha Elqadisiye]] القادسیة *[[Parêzgeha Babil]] بابل *[[Parêzgeha Kerbela]] کربلا *[[Parêzgeha Necef]] نجف *[[Parêzgeha Elenbar]] الأنبار *'''[[Parêzgeha Neynewa]] نینوا paytext: [[Mûsil]] موصل *'''[[دهۆك]] *'''[[هه‌ولێر]] (Erbîl) أربیل *'''[[Parêzgeha Te'mîm]], التأمیم پێته‌خت: [[كه‌ركووك]] کرکوک *'''[[سلێمانی]] السلیمانیة {{-rtl}} {{كورت}} {{bikurmancî|Iraq}} [[Category:Dewlet]] [[Category:ولات]] [[af:Irak]] [[an:Iraq]] [[ang:Irac]] [[ar:العراق]] [[arc:ܥܪܩ]] [[ast:Iraq]] [[az:İraq]] [[bg:Ирак]] [[bs:Irak]] [[ca:Iraq]] [[cs:Irák]] [[cv:Ирак]] [[cy:Irac]] [[da:Irak]] [[de:Irak]] [[el:Ιράκ]] [[en:Iraq]] [[eo:Irako]] [[es:Iraq]] [[et:Iraak]] [[eu:Irak]] [[fa:عراق]] [[fi:Irak]] [[fr:Iraq]] [[fy:Irak]] [[ga:An Iaráic]] [[gd:Iorac]] [[gl:Iraq - العراق]] [[he:עיראק]] [[hi:इराक़]] [[hr:Irak]] [[ht:Irak]] [[hu:Irak]] [[hy:Իրաք]] [[ia:Iraq]] [[id:Irak]] [[io:Irak]] [[is:Írak]] [[it:Iraq]] [[ja:イラク]] [[ka:ერაყი]] [[ko:이라크]] [[kw:Irak]] [[la:Iraquia]] [[li:Irak]] [[lt:Irakas]] [[lv:Irāka]] [[mo:Ирак]] [[mr:ईराक]] [[ms:Iraq]] [[na:Irak]] [[nds:Irak]] [[nl:Irak]] [[nn:Irak]] [[no:Irak]] [[oc:Iraq]] [[os:Ирак]] [[pam:Iraq]] [[pl:Irak]] [[ps:عراق]] [[pt:Iraque]] [[ro:Irak]] [[ru:Ирак]] [[sa:ईराक]] [[scn:Iraq]] [[sh:Irak]] [[simple:Iraq]] [[sk:Irak]] [[sl:Irak]] [[sq:Iraku]] [[sr:Ирак]] [[sv:Irak]] [[ta:ஈராக்]] [[tg:Ироқ]] [[th:ประเทศอิรัก]] [[tl:Republika ng Iraq]] [[tpi:Irak]] [[tr:Irak Cumhuriyeti]] [[tt:Ğíraq]] [[udm:Ирак]] [[ug:ئىراق]] [[uk:Ірак]] [[ur:عراق]] [[uz:Iroq]] [[vi:Iraq]] [[vo:Lirakän]] [[yi:איראק]] [[zh:伊拉克]] [[zh-min-nan:Iraq]] 14257 56073 2006-11-12T23:22:47Z Erdal Ronahi 2 '''Kurdish Human Rights Project''' (KHRP) projeya mafên mirovan ya kurd ye. Navenda saziyê li [[London|Londonê]] ye. ==Giredanên derve== * [http://www.khrp.org/ Malpera KHRP] * [http://www.khrp.org/faq/KHRP%20STYLE%20GUIDE%2029.9.05.pdf KHRP Style Guide] [[Kategorî:Sazî]] 14258 50618 2006-10-10T20:32:01Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Kurdish Human Rights Project]] #REDIRECT [[Kurdish Human Rights Project]] 14259 50617 2006-10-10T20:31:36Z Erdal Ronahi 2 Kurdistan Human Rights Project çû cihê Kurdish Human Rights Project #REDIRECT [[Kurdish Human Rights Project]] 14262 66467 2007-01-25T14:15:41Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: ht, ilo, ml, nah, oc, pam, tg, tk, vls تعديل: ksh, ru <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1946]] | [[1947]] | [[1948]] | [[1949]] | [[1950]] | [[1951]] | [[1952]] | [[1953]] | [[1954]] | [[1955]] | [[1956]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1951]] [[am:1951 እ.ኤ.አ.]] [[an:1951]] [[ar:1951]] [[ast:1951]] [[av:1951]] [[az:1951]] [[be:1951]] [[bg:1951]] [[br:1951]] [[bs:1951]] [[ca:1951]] [[co:1951]] [[cs:1951]] [[csb:1951]] [[cv:1951]] [[cy:1951]] [[da:1951]] [[de:1951]] [[el:1951]] [[en:1951]] [[eo:1951]] [[es:1951]] [[et:1951]] [[eu:1951]] [[fi:1951]] [[fo:1951]] [[fr:1951]] [[frp:1951]] [[fy:1951]] [[ga:1951]] [[gd:1951]] [[gl:1951]] [[he:1951]] [[hr:1951]] [[ht:1951 (almanak gregoryen)]] [[hu:1951]] [[hy:1951]] [[ia:1951]] [[id:1951]] [[ie:1951]] [[ilo:1951]] [[io:1951]] [[is:1951]] [[it:1951]] [[ja:1951年]] [[ka:1951]] [[ko:1951년]] [[ksh:Joohr 1951]] [[kw:1951]] [[la:1951]] [[lb:1951]] [[lmo:1951]] [[lt:1951]] [[mk:1951]] [[ml:1951]] [[ms:1951]] [[nah:1951]] [[nap:1951]] [[nl:1951]] [[nn:1951]] [[no:1951]] [[nrm:1951]] [[oc:1951]] [[os:1951]] [[pam:1951]] [[pl:1951]] [[pt:1951]] [[ro:1951]] [[ru:1951 год]] [[scn:1951]] [[se:1951]] [[simple:1951]] [[sk:1951]] [[sl:1951]] [[sq:1951]] [[sr:1951]] [[sv:1951]] [[sw:1951]] [[te:1951]] [[tg:1951]] [[th:พ.ศ. 2494]] [[tk:1951]] [[tl:1951]] [[tr:1951]] [[tt:1951]] [[uk:1951]] [[uz:1951]] [[vec:1951]] [[vls:1951]] [[wa:1951]] [[zh:1951年]] 14263 65869 2007-01-22T05:50:44Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९५२]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1947]] | [[1948]] | [[1949]] | [[1950]] | [[1951]] | [[1952]] | [[1953]] | [[1954]] | [[1955]] | [[1956]] | [[1957]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1952]] [[an:1952]] [[ar:1952]] [[ast:1952]] [[av:1952]] [[az:1952]] [[be:1952]] [[bg:1952]] [[bn:১৯৫২]] [[bpy:মারি ১৯৫২]] [[bs:1952]] [[ca:1952]] [[co:1952]] [[cs:1952]] [[csb:1952]] [[cv:1952]] [[cy:1952]] [[da:1952]] [[de:1952]] [[el:1952]] [[en:1952]] [[eo:1952]] [[es:1952]] [[et:1952]] [[eu:1952]] [[fi:1952]] [[fo:1952]] [[fr:1952]] [[frp:1952]] [[fy:1952]] [[ga:1952]] [[gd:1952]] [[gl:1952]] [[he:1952]] [[hr:1952]] [[hu:1952]] [[hy:1952]] [[ia:1952]] [[id:1952]] [[ie:1952]] [[io:1952]] [[is:1952]] [[it:1952]] [[ja:1952年]] [[ka:1952]] [[ko:1952년]] [[ksh:Joohr 1952]] [[kw:1952]] [[la:1952]] [[lb:1952]] [[lmo:1952]] [[lt:1952]] [[mk:1952]] [[ms:1952]] [[nah:1952]] [[nap:1952]] [[new:ई सं १९५२]] [[nl:1952]] [[nn:1952]] [[no:1952]] [[nov:1952]] [[nrm:1952]] [[oc:1952]] [[os:1952]] [[pl:1952]] [[pt:1952]] [[ro:1952]] [[ru:1952 год]] [[ru-sib:1952]] [[scn:1952]] [[se:1952]] [[simple:1952]] [[sk:1952]] [[sl:1952]] [[sq:1952]] [[sr:1952]] [[sv:1952]] [[sw:1952]] [[te:1952]] [[th:พ.ศ. 2495]] [[tl:1952]] [[tr:1952]] [[tt:1952]] [[uk:1952]] [[uz:1952]] [[vec:1952]] [[vls:1952]] [[wa:1952]] [[zh:1952年]] 14264 66440 2007-01-25T11:14:18Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bn, bpy, br, ht, ilo, nah, oc, pam, tg, tk, vls <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1948]] | [[1949]] | [[1950]] | [[1951]] | [[1952]] | [[1953]] | [[1954]] | [[1955]] | [[1956]] | [[1957]] | [[1958]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1953]] [[am:1953 እ.ኤ.አ.]] [[an:1953]] [[ar:1953]] [[ast:1953]] [[av:1953]] [[az:1953]] [[be:1953]] [[bg:1953]] [[bn:১৯৫৩]] [[bpy:মারি ১৯৫৩]] [[br:1953]] [[bs:1953]] [[ca:1953]] [[co:1953]] [[cs:1953]] [[csb:1953]] [[cv:1953]] [[cy:1953]] [[da:1953]] [[de:1953]] [[el:1953]] [[en:1953]] [[eo:1953]] [[es:1953]] [[et:1953]] [[eu:1953]] [[fi:1953]] [[fo:1953]] [[fr:1953]] [[frp:1953]] [[fy:1953]] [[ga:1953]] [[gd:1953]] [[gl:1953]] [[he:1953]] [[hr:1953]] [[ht:1953 (almanak gregoryen)]] [[hu:1953]] [[hy:1953]] [[ia:1953]] [[id:1953]] [[ie:1953]] [[ilo:1953]] [[io:1953]] [[is:1953]] [[it:1953]] [[ja:1953年]] [[ka:1953]] [[ko:1953년]] [[ksh:Joohr 1953]] [[kw:1953]] [[la:1953]] [[lb:1953]] [[lmo:1953]] [[lt:1953]] [[mk:1953]] [[ms:1953]] [[nah:1953]] [[nap:1953]] [[nl:1953]] [[nn:1953]] [[no:1953]] [[nov:1953]] [[nrm:1953]] [[oc:1953]] [[os:1953]] [[pam:1953]] [[pl:1953]] [[pt:1953]] [[ro:1953]] [[ru:1953 год]] [[ru-sib:1953]] [[scn:1953]] [[se:1953]] [[sh:1953]] [[simple:1953]] [[sk:1953]] [[sl:1953]] [[sq:1953]] [[sr:1953]] [[sv:1953]] [[sw:1953]] [[te:1953]] [[tg:1953]] [[th:พ.ศ. 2496]] [[tk:1953]] [[tl:1953]] [[tr:1953]] [[tt:1953]] [[uk:1953]] [[uz:1953]] [[vec:1953]] [[vls:1953]] [[wa:1953]] [[zh:1953年]] 14265 66665 2007-01-26T16:07:12Z Bangin 450 /* Zayîn */ <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1949]] | [[1950]] | [[1951]] | [[1952]] | [[1953]] | [[1954]] | [[1955]] | [[1956]] | [[1957]] | [[1958]] | [[1959]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == * [[15'ê rezberê]]: [[Hrant Dink]] li [[Meletî]] jidayîk bû. * [[İlyas Salman]] jidayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1954]] [[an:1954]] [[ar:1954]] [[ast:1954]] [[av:1954]] [[az:1954]] [[be:1954]] [[bg:1954]] [[bn:১৯৫৪]] [[bpy:মারি ১৯৫৪]] [[bs:1954]] [[ca:1954]] [[co:1954]] [[cs:1954]] [[csb:1954]] [[cv:1954]] [[cy:1954]] [[da:1954]] [[de:1954]] [[el:1954]] [[en:1954]] [[eo:1954]] [[es:1954]] [[et:1954]] [[eu:1954]] [[fi:1954]] [[fo:1954]] [[fr:1954]] [[frp:1954]] [[fur:1954]] [[fy:1954]] [[ga:1954]] [[gd:1954]] [[gl:1954]] [[he:1954]] [[hr:1954]] [[hu:1954]] [[hy:1954]] [[ia:1954]] [[id:1954]] [[ie:1954]] [[io:1954]] [[is:1954]] [[it:1954]] [[ja:1954年]] [[ka:1954]] [[ko:1954년]] [[ksh:Joohr 1954]] [[kw:1954]] [[la:1954]] [[lb:1954]] [[lmo:1954]] [[lt:1954]] [[mk:1954]] [[ms:1954]] [[nah:1954]] [[nap:1954]] [[nds-nl:1954]] [[new:ई सं १९५४]] [[nl:1954]] [[nn:1954]] [[no:1954]] [[nov:1954]] [[nrm:1954]] [[os:1954]] [[pl:1954]] [[pt:1954]] [[ro:1954]] [[ru:1954 год]] [[ru-sib:1954]] [[scn:1954]] [[se:1954]] [[simple:1954]] [[sk:1954]] [[sl:1954]] [[sq:1954]] [[sr:1954]] [[sv:1954]] [[sw:1954]] [[te:1954]] [[th:พ.ศ. 2497]] [[tl:1954]] [[tr:1954]] [[tt:1954]] [[uk:1954]] [[uz:1954]] [[vec:1954]] [[vi:1954]] [[wa:1954]] [[zh:1954年]] 14266 58445 2006-11-26T10:02:20Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nov:1955]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1950]] | [[1951]] | [[1952]] | [[1953]] | [[1954]] | [[1955]] | [[1956]] | [[1957]] | [[1958]] | [[1959]] | [[1960]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1955]] [[am:1955 እ.ኤ.አ.]] [[an:1955]] [[ar:1955]] [[ast:1955]] [[av:1955]] [[az:1955]] [[be:1955]] [[bg:1955]] [[bs:1955]] [[ca:1955]] [[co:1955]] [[cs:1955]] [[csb:1955]] [[cv:1955]] [[cy:1955]] [[da:1955]] [[de:1955]] [[el:1955]] [[en:1955]] [[eo:1955]] [[es:1955]] [[et:1955]] [[eu:1955]] [[fi:1955]] [[fo:1955]] [[fr:1955]] [[frp:1955]] [[fy:1955]] [[ga:1955]] [[gd:1955]] [[gl:1955]] [[he:1955]] [[hr:1955]] [[hu:1955]] [[hy:1955]] [[ia:1955]] [[id:1955]] [[ie:1955]] [[io:1955]] [[is:1955]] [[it:1955]] [[ja:1955年]] [[ka:1955]] [[ko:1955년]] [[ksh:Joohr 1955]] [[kw:1955]] [[la:1955]] [[lb:1955]] [[lmo:1955]] [[lt:1955]] [[mk:1955]] [[ms:1955]] [[nap:1955]] [[nl:1955]] [[nn:1955]] [[no:1955]] [[nov:1955]] [[nrm:1955]] [[os:1955]] [[pl:1955]] [[pt:1955]] [[ro:1955]] [[ru:1955 год]] [[ru-sib:1955]] [[scn:1955]] [[se:1955]] [[simple:1955]] [[sk:1955]] [[sl:1955]] [[sq:1955]] [[sr:1955]] [[sv:1955]] [[sw:1955]] [[te:1955]] [[th:พ.ศ. 2498]] [[tl:1955]] [[tr:1955]] [[tt:1955]] [[uk:1955]] [[uz:1955]] [[vec:1955]] [[wa:1955]] [[zh:1955年]] 14267 65868 2007-01-22T05:40:46Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९५६]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1951]] | [[1952]] | [[1953]] | [[1954]] | [[1955]] | [[1956]] | [[1957]] | [[1958]] | [[1959]] | [[1960]] | [[1961]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === * [[10'ê avrêlê]]: Li herêma Kurdistan Bîrecîkê pira herî dirêj ya Tirkiyê li ser çemê Firadê hate avakirin. Pir, 720 metir dirêje û li ser 5 lingan hatiye runandin û 5 mîlyon lîreyê Tirk mesref lê çû. == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1956]] [[am:1956 እ.ኤ.አ.]] [[an:1956]] [[ar:1956]] [[ast:1956]] [[av:1956]] [[az:1956]] [[be:1956]] [[bg:1956]] [[bn:১৯৫৬]] [[bpy:মারি ১৯৫৬]] [[br:1956]] [[bs:1956]] [[ca:1956]] [[co:1956]] [[cs:1956]] [[csb:1956]] [[cv:1956]] [[cy:1956]] [[da:1956]] [[de:1956]] [[el:1956]] [[en:1956]] [[eo:1956]] [[es:1956]] [[et:1956]] [[eu:1956]] [[fi:1956]] [[fo:1956]] [[fr:1956]] [[frp:1956]] [[fy:1956]] [[ga:1956]] [[gd:1956]] [[gl:1956]] [[he:1956]] [[hr:1956]] [[ht:1956 (almanak gregoryen)]] [[hu:1956]] [[hy:1956]] [[ia:1956]] [[id:1956]] [[ie:1956]] [[ilo:1956]] [[io:1956]] [[is:1956]] [[it:1956]] [[ja:1956年]] [[ka:1956]] [[ko:1956년]] [[ksh:Joohr 1956]] [[kw:1956]] [[la:1956]] [[lb:1956]] [[lmo:1956]] [[lt:1956]] [[mk:1956]] [[ms:1956]] [[nah:1956]] [[nap:1956]] [[new:ई सं १९५६]] [[nl:1956]] [[nn:1956]] [[no:1956]] [[nov:1956]] [[nrm:1956]] [[oc:1956]] [[os:1956]] [[pam:1956]] [[pl:1956]] [[pt:1956]] [[ro:1956]] [[ru:1956 год]] [[ru-sib:1956]] [[scn:1956]] [[se:1956]] [[simple:1956]] [[sk:1956]] [[sl:1956]] [[sq:1956]] [[sr:1956]] [[sv:1956]] [[sw:1956]] [[te:1956]] [[tg:1956]] [[th:พ.ศ. 2499]] [[tk:1956]] [[tl:1956]] [[tr:1956]] [[tt:1956]] [[uk:1956]] [[uz:1956]] [[vec:1956]] [[vls:1956]] [[wa:1956]] [[zh:1956年]] 14268 61020 2006-12-20T14:01:39Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[bpy:মারি ১৯৫৭]] مسح: [[als:1957]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1952]] | [[1953]] | [[1954]] | [[1955]] | [[1956]] | [[1957]] | [[1958]] | [[1959]] | [[1960]] | [[1961]] | [[1962]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1957]] [[an:1957]] [[ar:1957]] [[ast:1957]] [[av:1957]] [[az:1957]] [[be:1957]] [[bg:1957]] [[bpy:মারি ১৯৫৭]] [[bs:1957]] [[ca:1957]] [[co:1957]] [[cs:1957]] [[csb:1957]] [[cv:1957]] [[cy:1957]] [[da:1957]] [[de:1957]] [[el:1957]] [[en:1957]] [[eo:1957]] [[es:1957]] [[et:1957]] [[eu:1957]] [[fi:1957]] [[fo:1957]] [[fr:1957]] [[frp:1957]] [[fy:1957]] [[ga:1957]] [[gd:1957]] [[gl:1957]] [[he:1957]] [[hr:1957]] [[hu:1957]] [[hy:1957]] [[ia:1957]] [[id:1957]] [[ie:1957]] [[io:1957]] [[is:1957]] [[it:1957]] [[ja:1957年]] [[ka:1957]] [[ko:1957년]] [[ksh:Joohr 1957]] [[kw:1957]] [[la:1957]] [[lb:1957]] [[lmo:1957]] [[lt:1957]] [[mk:1957]] [[ms:1957]] [[nap:1957]] [[nl:1957]] [[nn:1957]] [[no:1957]] [[nov:1957]] [[nrm:1957]] [[os:1957]] [[pl:1957]] [[pt:1957]] [[ro:1957]] [[ru:1957 год]] [[ru-sib:1957]] [[scn:1957]] [[se:1957]] [[simple:1957]] [[sk:1957]] [[sl:1957]] [[sq:1957]] [[sr:1957]] [[sv:1957]] [[sw:1957]] [[te:1957]] [[th:พ.ศ. 2500]] [[tl:1957]] [[tr:1957]] [[tt:1957]] [[uk:1957]] [[uz:1957]] [[vec:1957]] [[wa:1957]] [[zh:1957年]] 14269 66673 2007-01-26T18:56:54Z Bangin 450 /* Zayîn */ +1 <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1953]] | [[1954]] | [[1955]] | [[1956]] | [[1957]] | [[1958]] | [[1959]] | [[1960]] | [[1961]] | [[1962]] | [[1963]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == *[[9'ê rêbendanê]]: [[Mehmet Ali Ağca]] li [[Yeşiltepe]] jidayîk bû. *[[Dilşad Seîd]] li [[Duhok|Duhokê]] jidayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1958]] [[an:1958]] [[ar:1958]] [[ast:1958]] [[av:1958]] [[az:1958]] [[be:1958]] [[bg:1958]] [[bs:1958]] [[ca:1958]] [[co:1958]] [[cs:1958]] [[csb:1958]] [[cv:1958]] [[cy:1958]] [[da:1958]] [[de:1958]] [[el:1958]] [[en:1958]] [[eo:1958]] [[es:1958]] [[et:1958]] [[eu:1958]] [[fi:1958]] [[fo:1958]] [[fr:1958]] [[frp:1958]] [[fy:1958]] [[ga:1958]] [[gd:1958]] [[gl:1958]] [[he:1958]] [[hr:1958]] [[hu:1958]] [[hy:1958]] [[ia:1958]] [[id:1958]] [[ie:1958]] [[io:1958]] [[is:1958]] [[it:1958]] [[ja:1958年]] [[ka:1958]] [[ko:1958년]] [[ksh:Joohr 1958]] [[kw:1958]] [[la:1958]] [[lb:1958]] [[lmo:1958]] [[lt:1958]] [[mk:1958]] [[ms:1958]] [[nap:1958]] [[nds-nl:1958]] [[nl:1958]] [[nn:1958]] [[no:1958]] [[nrm:1958]] [[os:1958]] [[pl:1958]] [[pt:1958]] [[ro:1958]] [[ru:1958 год]] [[ru-sib:1958]] [[scn:1958]] [[se:1958]] [[simple:1958]] [[sk:1958]] [[sl:1958]] [[sq:1958]] [[sr:1958]] [[sv:1958]] [[sw:1958]] [[te:1958]] [[th:พ.ศ. 2501]] [[tl:1958]] [[tr:1958]] [[tt:1958]] [[uk:1958]] [[uz:1958]] [[vec:1958]] [[wa:1958]] [[zh:1958年]] 14270 65885 2007-01-22T06:51:00Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९५९]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1954]] | [[1955]] | [[1956]] | [[1957]] | [[1958]] | [[1959]] | [[1960]] | [[1961]] | [[1962]] | [[1963]] | [[1964]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1959]] [[am:1959 እ.ኤ.አ.]] [[an:1959]] [[ar:1959]] [[ast:1959]] [[av:1959]] [[az:1959]] [[be:1959]] [[bg:1959]] [[bn:১৯৫৯]] [[bpy:মারি ১৯৫৯]] [[br:1959]] [[bs:1959]] [[ca:1959]] [[co:1959]] [[cs:1959]] [[csb:1959]] [[cv:1959]] [[cy:1959]] [[da:1959]] [[de:1959]] [[el:1959]] [[en:1959]] [[eo:1959]] [[es:1959]] [[et:1959]] [[eu:1959]] [[fi:1959]] [[fo:1959]] [[fr:1959]] [[frp:1959]] [[fur:1959]] [[fy:1959]] [[ga:1959]] [[gd:1959]] [[gl:1959]] [[he:1959]] [[hr:1959]] [[ht:1959 (almanak gregoryen)]] [[hu:1959]] [[hy:1959]] [[ia:1959]] [[id:1959]] [[ie:1959]] [[ilo:1959]] [[io:1959]] [[is:1959]] [[it:1959]] [[ja:1959年]] [[ka:1959]] [[ko:1959년]] [[ksh:Joohr 1959]] [[kw:1959]] [[la:1959]] [[lb:1959]] [[lmo:1959]] [[lt:1959]] [[mk:1959]] [[ms:1959]] [[nah:1959]] [[nap:1959]] [[new:ई सं १९५९]] [[nl:1959]] [[nn:1959]] [[no:1959]] [[nov:1959]] [[nrm:1959]] [[oc:1959]] [[os:1959]] [[pam:1959]] [[pl:1959]] [[pt:1959]] [[ro:1959]] [[ru:1959 год]] [[ru-sib:1959]] [[scn:1959]] [[se:1959]] [[simple:1959]] [[sk:1959]] [[sl:1959]] [[sq:1959]] [[sr:1959]] [[sv:1959]] [[sw:1959]] [[te:1959]] [[th:พ.ศ. 2502]] [[tk:1959]] [[tl:1959]] [[tr:1959]] [[tt:1959]] [[udm:1959]] [[uk:1959]] [[uz:1959]] [[vec:1959]] [[vls:1959]] [[wa:1959]] [[zh:1959年]] 14271 58531 2006-11-26T18:19:28Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[nov:1960]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1955]] | [[1956]] | [[1957]] | [[1958]] | [[1959]] | [[1960]] | [[1961]] | [[1962]] | [[1963]] | [[1964]] | [[1965]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1960]] [[am:1960 እ.ኤ.አ.]] [[an:1960]] [[ar:1960]] [[ast:1960]] [[av:1960]] [[az:1960]] [[be:1960]] [[bg:1960]] [[bs:1960]] [[ca:1960]] [[co:1960]] [[cs:1960]] [[csb:1960]] [[cv:1960]] [[cy:1960]] [[da:1960]] [[de:1960]] [[el:1960]] [[en:1960]] [[eo:1960]] [[es:1960]] [[et:1960]] [[eu:1960]] [[fi:1960]] [[fo:1960]] [[fr:1960]] [[fy:1960]] [[ga:1960]] [[gd:1960]] [[gl:1960]] [[he:1960]] [[hr:1960]] [[hu:1960]] [[hy:1960]] [[ia:1960]] [[id:1960]] [[ie:1960]] [[io:1960]] [[is:1960]] [[it:1960]] [[ja:1960年]] [[ka:1960]] [[ko:1960년]] [[ksh:Joohr 1960]] [[kw:1960]] [[la:1960]] [[lb:1960]] [[lmo:1960]] [[lt:1960]] [[mk:1960]] [[ms:1960]] [[nap:1960]] [[nl:1960]] [[nn:1960]] [[no:1960]] [[nov:1960]] [[nrm:1960]] [[os:1960]] [[pl:1960]] [[pt:1960]] [[ro:1960]] [[ru:1960 год]] [[ru-sib:1960]] [[scn:1960]] [[se:1960]] [[sh:1960]] [[simple:1960]] [[sk:1960]] [[sl:1960]] [[sq:1960]] [[sr:1960]] [[sv:1960]] [[sw:1960]] [[te:1960]] [[th:พ.ศ. 2503]] [[tl:1960]] [[tr:1960]] [[tt:1960]] [[uk:1960]] [[uz:1960]] [[vec:1960]] [[wa:1960]] [[zh:1960年]] 14272 65867 2007-01-22T05:29:29Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९६१]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1956]] | [[1957]] | [[1958]] | [[1959]] | [[1960]] | [[1961]] | [[1962]] | [[1963]] | [[1964]] | [[1965]] | [[1966]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1961]] [[an:1961]] [[ar:1961]] [[ast:1961]] [[av:1961]] [[az:1961]] [[be:1961]] [[bg:1961]] [[bpy:মারি ১৯৬১]] [[bs:1961]] [[ca:1961]] [[co:1961]] [[cs:1961]] [[csb:1961]] [[cv:1961]] [[cy:1961]] [[da:1961]] [[de:1961]] [[el:1961]] [[en:1961]] [[eo:1961]] [[es:1961]] [[et:1961]] [[eu:1961]] [[fi:1961]] [[fo:1961]] [[fr:1961]] [[frp:1961]] [[fy:1961]] [[ga:1961]] [[gd:1961]] [[gl:1961]] [[he:1961]] [[hr:1961]] [[hu:1961]] [[hy:1961]] [[ia:1961]] [[id:1961]] [[ie:1961]] [[io:1961]] [[is:1961]] [[it:1961]] [[ja:1961年]] [[ka:1961]] [[ko:1961년]] [[ksh:Joohr 1961]] [[kw:1961]] [[la:1961]] [[lb:1961]] [[li:1961]] [[lmo:1961]] [[lt:1961]] [[mk:1961]] [[ms:1961]] [[nah:1961]] [[nap:1961]] [[new:ई सं १९६१]] [[nl:1961]] [[nn:1961]] [[no:1961]] [[nov:1961]] [[nrm:1961]] [[os:1961]] [[pdc:1961]] [[pl:1961]] [[pt:1961]] [[ro:1961]] [[ru:1961 год]] [[ru-sib:1961]] [[scn:1961]] [[se:1961]] [[sh:1961]] [[simple:1961]] [[sk:1961]] [[sl:1961]] [[sq:1961]] [[sr:1961]] [[sv:1961]] [[sw:1961]] [[te:1961]] [[tg:1961]] [[th:พ.ศ. 2504]] [[tl:1961]] [[tr:1961]] [[tt:1961]] [[uk:1961]] [[uz:1961]] [[vec:1961]] [[vls:1961]] [[wa:1961]] [[zh:1961年]] 14273 65884 2007-01-22T06:41:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९६२]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1957]] | [[1958]] | [[1959]] | [[1960]] | [[1961]] | [[1962]] | [[1963]] | [[1964]] | [[1965]] | [[1966]] | [[1967]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1962]] [[an:1962]] [[ar:1962]] [[ast:1962]] [[av:1962]] [[az:1962]] [[be:1962]] [[bg:1962]] [[bn:১৯৬২]] [[bpy:মারি ১৯৬২]] [[br:1962]] [[bs:1962]] [[ca:1962]] [[co:1962]] [[cs:1962]] [[csb:1962]] [[cv:1962]] [[cy:1962]] [[da:1962]] [[de:1962]] [[el:1962]] [[en:1962]] [[eo:1962]] [[es:1962]] [[et:1962]] [[eu:1962]] [[fi:1962]] [[fo:1962]] [[fr:1962]] [[frp:1962]] [[fur:1962]] [[fy:1962]] [[ga:1962]] [[gd:1962]] [[gl:1962]] [[he:1962]] [[hr:1962]] [[hu:1962]] [[hy:1962]] [[ia:1962]] [[id:1962]] [[ie:1962]] [[io:1962]] [[is:1962]] [[it:1962]] [[ja:1962年]] [[ka:1962]] [[ko:1962년]] [[ksh:Joohr 1962]] [[kw:1962]] [[la:1962]] [[lb:1962]] [[lmo:1962]] [[lt:1962]] [[mk:1962]] [[ms:1962]] [[nah:1962]] [[nap:1962]] [[new:ई सं १९६२]] [[nl:1962]] [[nn:1962]] [[no:1962]] [[nov:1962]] [[nrm:1962]] [[os:1962]] [[pdc:1962]] [[pl:1962]] [[pt:1962]] [[ro:1962]] [[ru:1962 год]] [[ru-sib:1962]] [[scn:1962]] [[se:1962]] [[simple:1962]] [[sk:1962]] [[sl:1962]] [[sq:1962]] [[sr:1962]] [[sv:1962]] [[sw:1962]] [[te:1962]] [[tg:1962]] [[th:พ.ศ. 2505]] [[tl:1962]] [[tr:1962]] [[tt:1962]] [[uk:1962]] [[uz:1962]] [[vec:1962]] [[vls:1962]] [[wa:1962]] [[zh:1962年]] 14274 65879 2007-01-22T06:31:06Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९६३]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1958]] | [[1959]] | [[1960]] | [[1961]] | [[1962]] | [[1963]] | [[1964]] | [[1965]] | [[1966]] | [[1967]] | [[1968]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1963]] [[als:1963]] [[an:1963]] [[ar:1963]] [[ast:1963]] [[av:1963]] [[az:1963]] [[be:1963]] [[bg:1963]] [[bn:১৯৬৩]] [[bpy:মারি ১৯৬৩]] [[br:1963]] [[bs:1963]] [[ca:1963]] [[co:1963]] [[cs:1963]] [[csb:1963]] [[cv:1963]] [[cy:1963]] [[da:1963]] [[de:1963]] [[el:1963]] [[en:1963]] [[eo:1963]] [[es:1963]] [[et:1963]] [[eu:1963]] [[fi:1963]] [[fo:1963]] [[fr:1963]] [[frp:1963]] [[fur:1963]] [[fy:1963]] [[ga:1963]] [[gd:1963]] [[gl:1963]] [[he:1963]] [[hr:1963]] [[hu:1963]] [[hy:1963]] [[ia:1963]] [[id:1963]] [[ie:1963]] [[io:1963]] [[is:1963]] [[it:1963]] [[ja:1963年]] [[ka:1963]] [[ko:1963년]] [[ksh:Joohr 1963]] [[kw:1963]] [[la:1963]] [[lb:1963]] [[lmo:1963]] [[lt:1963]] [[mk:1963]] [[ms:1963]] [[nah:1963]] [[nap:1963]] [[nds:1963]] [[new:ई सं १९६३]] [[nl:1963]] [[nn:1963]] [[no:1963]] [[nov:1963]] [[nrm:1963]] [[os:1963]] [[pdc:1963]] [[pl:1963]] [[pt:1963]] [[ro:1963]] [[ru:1963 год]] [[ru-sib:1963]] [[scn:1963]] [[se:1963]] [[simple:1963]] [[sk:1963]] [[sl:1963]] [[sq:1963]] [[sr:1963]] [[sv:1963]] [[sw:1963]] [[te:1963]] [[th:พ.ศ. 2506]] [[tl:1963]] [[tr:1963]] [[tt:1963]] [[uk:1963]] [[uz:1963]] [[vec:1963]] [[vls:1963]] [[wa:1963]] [[zh:1963年]] 14275 63959 2007-01-10T14:53:31Z Escarbot 482 روبوت إضافة: av, bn, bpy, br, co, frp, hy, ksh, lmo, nah, nov, pdc, ru-sib, sw, vls تعديل: ru <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1959]] | [[1960]] | [[1961]] | [[1962]] | [[1963]] | [[1964]] | [[1965]] | [[1966]] | [[1967]] | [[1968]] | [[1969]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1964]] [[an:1964]] [[ar:1964]] [[ast:1964]] [[av:1964]] [[az:1964]] [[be:1964]] [[bg:1964]] [[bn:১৯৬৪]] [[bpy:মারি ১৯৬৪]] [[br:1964]] [[bs:1964]] [[ca:1964]] [[co:1964]] [[cs:1964]] [[csb:1964]] [[cv:1964]] [[cy:1964]] [[da:1964]] [[de:1964]] [[el:1964]] [[en:1964]] [[eo:1964]] [[es:1964]] [[et:1964]] [[eu:1964]] [[fi:1964]] [[fo:1964]] [[fr:1964]] [[frp:1964]] [[fy:1964]] [[ga:1964]] [[gd:1964]] [[gl:1964]] [[he:1964]] [[hr:1964]] [[hu:1964]] [[hy:1964]] [[ia:1964]] [[id:1964]] [[ie:1964]] [[io:1964]] [[is:1964]] [[it:1964]] [[ja:1964年]] [[ka:1964]] [[kn:೧೯೬೪]] [[ko:1964년]] [[ksh:Joohr 1964]] [[kw:1964]] [[la:1964]] [[lb:1964]] [[lmo:1964]] [[lt:1964]] [[mk:1964]] [[ms:1964]] [[nah:1964]] [[nap:1964]] [[nl:1964]] [[nn:1964]] [[no:1964]] [[nov:1964]] [[nrm:1964]] [[os:1964]] [[pdc:1964]] [[pl:1964]] [[pt:1964]] [[ro:1964]] [[ru:1964 год]] [[ru-sib:1964]] [[scn:1964]] [[se:1964]] [[simple:1964]] [[sk:1964]] [[sl:1964]] [[sq:1964]] [[sr:1964]] [[sv:1964]] [[sw:1964]] [[te:1964]] [[th:พ.ศ. 2507]] [[tl:1964]] [[tr:1964]] [[tt:1964]] [[uk:1964]] [[uz:1964]] [[vec:1964]] [[vls:1964]] [[wa:1964]] [[zh:1964年]] 14276 65878 2007-01-22T06:21:35Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९६५]], [[tet:1965]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1960]] | [[1961]] | [[1962]] | [[1963]] | [[1964]] | [[1965]] | [[1966]] | [[1967]] | [[1968]] | [[1969]] | [[1970]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == * [[16'ê gulanê]]: [[Mehmet Murat İldan]] li [[Ankara]] jidayîk bû * [[26'ê gulanê]]: [[Raşîd Hesso]] (* li [[Hesekî]]), wênesazekî kurd == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1965]] [[an:1965]] [[ar:1965]] [[ast:1965]] [[av:1965]] [[az:1965]] [[be:1965]] [[bg:1965]] [[bn:১৯৬৫]] [[bpy:মারি ১৯৬৫]] [[bs:1965]] [[ca:1965]] [[co:1965]] [[cs:1965]] [[csb:1965]] [[cv:1965]] [[cy:1965]] [[da:1965]] [[de:1965]] [[el:1965]] [[en:1965]] [[eo:1965]] [[es:1965]] [[et:1965]] [[eu:1965]] [[fi:1965]] [[fo:1965]] [[fr:1965]] [[frp:1965]] [[fur:1965]] [[fy:1965]] [[ga:1965]] [[gd:1965]] [[gl:1965]] [[he:1965]] [[hr:1965]] [[hu:1965]] [[hy:1965]] [[ia:1965]] [[id:1965]] [[io:1965]] [[is:1965]] [[it:1965]] [[ja:1965年]] [[ka:1965]] [[kn:೧೯೬೫]] [[ko:1965년]] [[ksh:Joohr 1965]] [[kw:1965]] [[la:1965]] [[lb:1965]] [[lmo:1965]] [[lt:1965]] [[mk:1965]] [[ms:1965]] [[nah:1965]] [[nap:1965]] [[new:ई सं १९६५]] [[nl:1965]] [[nn:1965]] [[no:1965]] [[nov:1965]] [[nrm:1965]] [[os:1965]] [[pdc:1965]] [[pl:1965]] [[pt:1965]] [[ro:1965]] [[ru:1965 год]] [[ru-sib:1965]] [[scn:1965]] [[se:1965]] [[simple:1965]] [[sk:1965]] [[sl:1965]] [[sq:1965]] [[sr:1965]] [[sv:1965]] [[sw:1965]] [[ta:1965]] [[te:1965]] [[tet:1965]] [[th:พ.ศ. 2508]] [[tl:1965]] [[tr:1965]] [[tt:1965]] [[uk:1965]] [[uz:1965]] [[vec:1965]] [[vls:1965]] [[wa:1965]] [[zh:1965年]] 14277 66702 2007-01-27T08:56:53Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bn, bpy, frp, nah, new, pdc <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1961]] | [[1962]] | [[1963]] | [[1964]] | [[1965]] | [[1966]] | [[1967]] | [[1968]] | [[1969]] | [[1970]] | [[1971]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1966]] [[an:1966]] [[ar:1966]] [[ast:1966]] [[av:1966]] [[az:1966]] [[be:1966]] [[bg:1966]] [[bn:১৯৬৬]] [[bpy:মারি ১৯৬৬]] [[bs:1966]] [[ca:1966]] [[co:1966]] [[cs:1966]] [[csb:1966]] [[cv:1966]] [[cy:1966]] [[da:1966]] [[de:1966]] [[el:1966]] [[en:1966]] [[eo:1966]] [[es:1966]] [[et:1966]] [[eu:1966]] [[fi:1966]] [[fo:1966]] [[fr:1966]] [[frp:1966]] [[fur:1966]] [[fy:1966]] [[ga:1966]] [[gd:1966]] [[gl:1966]] [[he:1966]] [[hr:1966]] [[hu:1966]] [[hy:1966]] [[ia:1966]] [[id:1966]] [[io:1966]] [[is:1966]] [[it:1966]] [[ja:1966年]] [[ka:1966]] [[kn:೧೯೬೬]] [[ko:1966년]] [[ksh:Joohr 1966]] [[kw:1966]] [[la:1966]] [[lb:1966]] [[lmo:1966]] [[lt:1966]] [[mk:1966]] [[ms:1966]] [[nah:1966]] [[nap:1966]] [[nds:1966]] [[new:ई सं १९६६]] [[nl:1966]] [[nn:1966]] [[no:1966]] [[nov:1966]] [[nrm:1966]] [[os:1966]] [[pdc:1966]] [[pl:1966]] [[pt:1966]] [[ro:1966]] [[ru:1966 год]] [[ru-sib:1966]] [[scn:1966]] [[se:1966]] [[simple:1966]] [[sk:1966]] [[sl:1966]] [[sq:1966]] [[sr:1966]] [[sv:1966]] [[sw:1966]] [[ta:1966]] [[te:1966]] [[tg:1966]] [[th:พ.ศ. 2509]] [[tl:1966]] [[tr:1966]] [[tt:1966]] [[uk:1966]] [[uz:1966]] [[vec:1966]] [[wa:1966]] [[zh:1966年]] 14278 65866 2007-01-22T05:17:13Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९६७]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1962]] | [[1963]] | [[1964]] | [[1965]] | [[1966]] | [[1967]] | [[1968]] | [[1969]] | [[1970]] | [[1971]] | [[1972]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1967]] [[an:1967]] [[ar:1967]] [[ast:1967]] [[av:1967]] [[az:1967]] [[be:1967]] [[bg:1967]] [[bn:১৯৬৭]] [[bpy:মারি ১৯৬৭]] [[br:1967]] [[bs:1967]] [[ca:1967]] [[co:1967]] [[cs:1967]] [[csb:1967]] [[cv:1967]] [[cy:1967]] [[da:1967]] [[de:1967]] [[el:1967]] [[en:1967]] [[eo:1967]] [[es:1967]] [[et:1967]] [[eu:1967]] [[fi:1967]] [[fo:1967]] [[fr:1967]] [[frp:1967]] [[fy:1967]] [[ga:1967]] [[gd:1967]] [[gl:1967]] [[he:1967]] [[hr:1967]] [[hu:1967]] [[hy:1967]] [[ia:1967]] [[id:1967]] [[io:1967]] [[is:1967]] [[it:1967]] [[ja:1967年]] [[ka:1967]] [[kn:೧೯೬೭]] [[ko:1967년]] [[ksh:Joohr 1967]] [[kw:1967]] [[la:1967]] [[lb:1967]] [[lmo:1967]] [[lt:1967]] [[mk:1967]] [[ms:1967]] [[nah:1967]] [[nap:1967]] [[new:ई सं १९६७]] [[nl:1967]] [[nn:1967]] [[no:1967]] [[nov:1967]] [[nrm:1967]] [[os:1967]] [[pdc:1967]] [[pl:1967]] [[pt:1967]] [[ro:1967]] [[ru:1967 год]] [[ru-sib:1967]] [[scn:1967]] [[se:1967]] [[simple:1967]] [[sk:1967]] [[sl:1967]] [[sq:1967]] [[sr:1967]] [[sv:1967]] [[sw:1967]] [[ta:1967]] [[te:1967]] [[th:พ.ศ. 2510]] [[tl:1967]] [[tr:1967]] [[tt:1967]] [[uk:1967]] [[uz:1967]] [[vec:1967]] [[wa:1967]] [[zh:1967年]] 14279 65865 2007-01-22T05:04:07Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९६८]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1963]] | [[1964]] | [[1965]] | [[1966]] | [[1967]] | [[1968]] | [[1969]] | [[1970]] | [[1971]] | [[1972]] | [[1973]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) * [[4'ê avrêlê]]:Yek ji serokên têkoşîna bê fermaniya sîvîl û mafên mirovan [[Martin Luther King]] li Memphisê hat bidarvekirin [[kategorî:Sal]] [[af:1968]] [[an:1968]] [[ar:1968]] [[ast:1968]] [[av:1968]] [[az:1968]] [[be:1968]] [[bg:1968]] [[bpy:মারি ১৯৬৮]] [[br:1968]] [[bs:1968]] [[ca:1968]] [[co:1968]] [[cs:1968]] [[csb:1968]] [[cv:1968]] [[cy:1968]] [[da:1968]] [[de:1968]] [[el:1968]] [[en:1968]] [[eo:1968]] [[es:1968]] [[et:1968]] [[eu:1968]] [[fi:1968]] [[fo:1968]] [[fr:1968]] [[frp:1968]] [[fy:1968]] [[ga:1968]] [[gd:1968]] [[gl:1968]] [[he:1968]] [[hr:1968]] [[hu:1968]] [[hy:1968]] [[ia:1968]] [[id:1968]] [[ilo:1968]] [[io:1968]] [[is:1968]] [[it:1968]] [[ja:1968年]] [[ka:1968]] [[kn:೧೯೬೮]] [[ko:1968년]] [[ksh:Joohr 1968]] [[kw:1968]] [[la:1968]] [[lb:1968]] [[lmo:1968]] [[lt:1968]] [[mk:1968]] [[ms:1968]] [[nah:1968]] [[nap:1968]] [[new:ई सं १९६८]] [[nl:1968]] [[nn:1968]] [[no:1968]] [[nov:1968]] [[nrm:1968]] [[os:1968]] [[pdc:1968]] [[pl:1968]] [[pt:1968]] [[ro:1968]] [[ru:1968 год]] [[ru-sib:1968]] [[scn:1968]] [[se:1968]] [[simple:1968]] [[sk:1968]] [[sl:1968]] [[sq:1968]] [[sr:1968]] [[sv:1968]] [[sw:1968]] [[ta:1968]] [[te:1968]] [[th:พ.ศ. 2511]] [[tl:1968]] [[tr:1968]] [[tt:1968]] [[uk:1968]] [[uz:1968]] [[vec:1968]] [[wa:1968]] [[zh:1968年]] 14280 66435 2007-01-25T10:50:05Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bn, bpy, frp, ilo, nah, pam, pdc, tg, vi, vls تعديل: als <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1964]] | [[1965]] | [[1966]] | [[1967]] | [[1968]] | [[1969]] | [[1970]] | [[1971]] | [[1972]] | [[1973]] | [[1974]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1969]] [[als:1960er#1969]] [[am:1969 እ.ኤ.አ.]] [[an:1969]] [[ar:1969]] [[ast:1969]] [[av:1969]] [[az:1969]] [[be:1969]] [[bg:1969]] [[bn:১৯৬৯]] [[bpy:মারি ১৯৬৯]] [[br:1969]] [[bs:1969]] [[ca:1969]] [[co:1969]] [[cs:1969]] [[csb:1969]] [[cv:1969]] [[cy:1969]] [[da:1969]] [[de:1969]] [[el:1969]] [[en:1969]] [[eo:1969]] [[es:1969]] [[et:1969]] [[eu:1969]] [[fi:1969]] [[fo:1969]] [[fr:1969]] [[frp:1969]] [[fy:1969]] [[ga:1969]] [[gd:1969]] [[gl:1969]] [[he:1969]] [[hr:1969]] [[ht:1969 (almanak gregoryen)]] [[hu:1969]] [[hy:1969]] [[ia:1969]] [[id:1969]] [[ilo:1969]] [[io:1969]] [[is:1969]] [[it:1969]] [[ja:1969年]] [[ka:1969]] [[kn:೧೯೬೯]] [[ko:1969년]] [[ksh:Joohr 1969]] [[kw:1969]] [[la:1969]] [[lb:1969]] [[lmo:1969]] [[lt:1969]] [[mk:1969]] [[ms:1969]] [[nah:1969]] [[nap:1969]] [[nds:1969]] [[nl:1969]] [[nn:1969]] [[no:1969]] [[nov:1969]] [[nrm:1969]] [[oc:1969]] [[os:1969]] [[pam:1969]] [[pdc:1969]] [[pl:1969]] [[pt:1969]] [[ro:1969]] [[ru:1969 год]] [[ru-sib:1969]] [[scn:1969]] [[se:1969]] [[simple:1969]] [[sk:1969]] [[sl:1969]] [[sq:1969]] [[sr:1969]] [[sv:1969]] [[sw:1969]] [[ta:1969]] [[te:1969]] [[tg:1969]] [[th:พ.ศ. 2512]] [[tk:1969]] [[tl:1969]] [[tr:1969]] [[tt:1969]] [[uk:1969]] [[uz:1969]] [[vec:1969]] [[vi:1969]] [[vls:1969]] [[wa:1969]] [[zh:1969年]] 14281 66305 2007-01-24T15:09:11Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: bpy, frp, ksh, nah, nov, pdc, ru-sib, zh-min-nan مسح: als تعديل: ru <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1966]] | [[1967]] | [[1968]] | [[1969]] | [[1970]] | [[1971]] | [[1972]] | [[1973]] | [[1974]] | [[1975]] | [[1976]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1971]] [[an:1971]] [[ar:1971]] [[ast:1971]] [[av:1971]] [[az:1971]] [[be:1971]] [[bg:1971]] [[bpy:মারি ১৯৭১]] [[br:1971]] [[bs:1971]] [[ca:1971]] [[co:1971]] [[cs:1971]] [[csb:1971]] [[cv:1971]] [[cy:1971]] [[da:1971]] [[de:1971]] [[el:1971]] [[en:1971]] [[eo:1971]] [[es:1971]] [[et:1971]] [[eu:1971]] [[fi:1971]] [[fo:1971]] [[fr:1971]] [[frp:1971]] [[fy:1971]] [[ga:1971]] [[gd:1971]] [[gl:1971]] [[he:1971]] [[hr:1971]] [[ht:1971 (almanak gregoryen)]] [[hu:1971]] [[hy:1971]] [[ia:1971]] [[id:1971]] [[io:1971]] [[is:1971]] [[it:1971]] [[ja:1971年]] [[ka:1971]] [[kn:೧೯೭೧]] [[ko:1971년]] [[ksh:Joohr 1971]] [[kw:1971]] [[la:1971]] [[lb:1971]] [[lmo:1971]] [[lt:1971]] [[mk:1971]] [[ms:1971]] [[nah:1971]] [[nap:1971]] [[nl:1971]] [[nn:1971]] [[no:1971]] [[nov:1971]] [[nrm:1971]] [[oc:1971]] [[os:1971]] [[pdc:1971]] [[pl:1971]] [[pt:1971]] [[ro:1971]] [[ru:1971 год]] [[ru-sib:1971]] [[scn:1971]] [[se:1971]] [[simple:1971]] [[sk:1971]] [[sl:1971]] [[sq:1971]] [[sr:1971]] [[sv:1971]] [[sw:1971]] [[ta:1971]] [[te:1971]] [[th:พ.ศ. 2514]] [[tk:1971]] [[tl:1971]] [[tr:1971]] [[tt:1971]] [[uk:1971]] [[uz:1971]] [[vec:1971]] [[wa:1971]] [[zh:1971年]] [[zh-min-nan:1971 nî]] 14282 58514 2006-11-26T16:37:03Z Escarbot 482 روبوت إضافة: nov, ru-sib تعديل: ksh, ru <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1967]] | [[1968]] | [[1969]] | [[1970]] | [[1971]] | [[1972]] | [[1973]] | [[1974]] | [[1975]] | [[1976]] | [[1977]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[10'ê avrêlê]]: Li Îranê di şîddeta 7 noxteyê de erdhejek qewimî. Di erdhejê de ji sedî 20ê gel mir. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[26'ê berfanbarê]]: [[Harry S. Truman]] li Kansas City jiyana xwe ji dest daye. [[kategorî:Sal]] [[af:1972]] [[als:1972]] [[an:1972]] [[ar:1972]] [[ast:1972]] [[av:1972]] [[az:1972]] [[be:1972]] [[bg:1972]] [[br:1972]] [[bs:1972]] [[ca:1972]] [[co:1972]] [[cs:1972]] [[csb:1972]] [[cv:1972]] [[cy:1972]] [[da:1972]] [[de:1972]] [[el:1972]] [[en:1972]] [[eo:1972]] [[es:1972]] [[et:1972]] [[eu:1972]] [[fi:1972]] [[fo:1972]] [[fr:1972]] [[fy:1972]] [[ga:1972]] [[gd:1972]] [[gl:1972]] [[he:1972]] [[hr:1972]] [[ht:1972 (almanak gregoryen)]] [[hu:1972]] [[hy:1972]] [[ia:1972]] [[id:1972]] [[io:1972]] [[is:1972]] [[it:1972]] [[ja:1972年]] [[ka:1972]] [[kn:೧೯೭೨]] [[ko:1972년]] [[ksh:Joohr 1972]] [[kw:1972]] [[la:1972]] [[lb:1972]] [[lmo:1972]] [[lt:1972]] [[mk:1972]] [[ms:1972]] [[nap:1972]] [[nds:1972]] [[nl:1972]] [[nn:1972]] [[no:1972]] [[nov:1972]] [[nrm:1972]] [[oc:1972]] [[os:1972]] [[pl:1972]] [[pt:1972]] [[ro:1972]] [[ru:1972 год]] [[ru-sib:1972]] [[scn:1972]] [[se:1972]] [[simple:1972]] [[sk:1972]] [[sl:1972]] [[sq:1972]] [[sr:1972]] [[sv:1972]] [[sw:1972]] [[ta:1972]] [[te:1972]] [[th:พ.ศ. 2515]] [[tk:1972]] [[tl:1972]] [[tr:1972]] [[tt:1972]] [[uk:1972]] [[uz:1972]] [[vec:1972]] [[vi:1972]] [[wa:1972]] [[zh:1972年]] 14283 58510 2006-11-26T16:26:43Z Escarbot 482 روبوت إضافة: fur, nov, ru-sib تعديل: ksh, ru <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1968]] | [[1969]] | [[1970]] | [[1971]] | [[1972]] | [[1973]] | [[1974]] | [[1975]] | [[1976]] | [[1977]] | [[1978]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[10'ê avrêlê]]: Hêzên Îsraîlê êrîşî ser Beyrûdê kirin û yek ji serokên Fîlîstînî Ebu Yusuf En-Neccar, Kemal Advan û Kemal Nasir kuştin. [[kategorî:Sal]] [[af:1973]] [[als:1973]] [[ar:1973]] [[ast:1973]] [[av:1973]] [[az:1973]] [[be:1973]] [[bg:1973]] [[br:1973]] [[bs:1973]] [[ca:1973]] [[co:1973]] [[cs:1973]] [[csb:1973]] [[cv:1973]] [[cy:1973]] [[da:1973]] [[de:1973]] [[el:1973]] [[en:1973]] [[eo:1973]] [[es:1973]] [[et:1973]] [[eu:1973]] [[fi:1973]] [[fo:1973]] [[fr:1973]] [[fur:1973]] [[fy:1973]] [[ga:1973]] [[gd:1973]] [[gl:1973]] [[he:1973]] [[hr:1973]] [[hu:1973]] [[ia:1973]] [[id:1973]] [[io:1973]] [[is:1973]] [[it:1973]] [[ja:1973年]] [[ka:1973]] [[kn:೧೯೭೩]] [[ko:1973년]] [[ksh:Joohr 1973]] [[kw:1973]] [[la:1973]] [[lb:1973]] [[lmo:1973]] [[lt:1973]] [[mk:1973]] [[ms:1973]] [[nap:1973]] [[nl:1973]] [[nn:1973]] [[no:1973]] [[nov:1973]] [[nrm:1973]] [[oc:1973]] [[os:1973]] [[pl:1973]] [[pt:1973]] [[ro:1973]] [[ru:1973 год]] [[ru-sib:1973]] [[scn:1973]] [[se:1973]] [[simple:1973]] [[sk:1973]] [[sl:1973]] [[sq:1973]] [[sr:1973]] [[sv:1973]] [[sw:1973]] [[ta:1973]] [[te:1973]] [[th:พ.ศ. 2516]] [[tl:1973]] [[tr:1973]] [[tt:1973]] [[uk:1973]] [[uz:1973]] [[vec:1973]] [[wa:1973]] [[zh:1973年]] 14284 58509 2006-11-26T16:17:52Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ilo, nov, ru-sib, vi تعديل: ksh, ru <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1969]] | [[1970]] | [[1971]] | [[1972]] | [[1973]] | [[1974]] | [[1975]] | [[1976]] | [[1977]] | [[1978]] | [[1979]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1974]] [[als:1974]] [[an:1974]] [[ar:1974]] [[ast:1974]] [[av:1974]] [[az:1974]] [[be:1974]] [[bg:1974]] [[br:1974]] [[bs:1974]] [[ca:1974]] [[co:1974]] [[cs:1974]] [[csb:1974]] [[cv:1974]] [[cy:1974]] [[da:1974]] [[de:1974]] [[el:1974]] [[en:1974]] [[eo:1974]] [[es:1974]] [[et:1974]] [[eu:1974]] [[fi:1974]] [[fo:1974]] [[fr:1974]] [[fy:1974]] [[ga:1974]] [[gd:1974]] [[gl:1974]] [[he:1974]] [[hr:1974]] [[ht:1974 (almanak gregoryen)]] [[hu:1974]] [[hy:1974]] [[ia:1974]] [[id:1974]] [[ilo:1974]] [[io:1974]] [[is:1974]] [[it:1974]] [[ja:1974年]] [[ka:1974]] [[kn:೧೯೭೪]] [[ko:1974년]] [[ksh:Joohr 1974]] [[kw:1974]] [[la:1974]] [[lb:1974]] [[lmo:1974]] [[lt:1974]] [[mk:1974]] [[ms:1974]] [[nap:1974]] [[nds:1974]] [[nl:1974]] [[nn:1974]] [[no:1974]] [[nov:1974]] [[nrm:1974]] [[oc:1974]] [[os:1974]] [[pl:1974]] [[pt:1974]] [[ro:1974]] [[ru:1974 год]] [[ru-sib:1974]] [[scn:1974]] [[se:1974]] [[sh:1974]] [[simple:1974]] [[sk:1974]] [[sl:1974]] [[sq:1974]] [[sr:1974]] [[sv:1974]] [[sw:1974]] [[ta:1974]] [[te:1974]] [[th:พ.ศ. 2517]] [[tk:1974]] [[tl:1974]] [[tr:1974]] [[tt:1974]] [[uk:1974]] [[uz:1974]] [[vec:1974]] [[vi:1974]] [[wa:1974]] [[zh:1974年]] 14285 65874 2007-01-22T06:11:41Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १९७५]] <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1970]] | [[1971]] | [[1972]] | [[1973]] | [[1974]] | [[1975]] | [[1976]] | [[1977]] | [[1978]] | [[1979]] | [[1980]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1975]] [[am:1975 እ.ኤ.አ.]] [[an:1975]] [[ar:1975]] [[ast:1975]] [[av:1975]] [[az:1975]] [[be:1975]] [[bg:1975]] [[bn:১৯৭৫]] [[bpy:মারি ১৯৭৫]] [[br:1975]] [[bs:1975]] [[ca:1975]] [[co:1975]] [[cs:1975]] [[csb:1975]] [[cv:1975]] [[cy:1975]] [[da:1975]] [[de:1975]] [[el:1975]] [[en:1975]] [[eo:1975]] [[es:1975]] [[et:1975]] [[eu:1975]] [[fi:1975]] [[fo:1975]] [[fr:1975]] [[frp:1975]] [[fy:1975]] [[ga:1975]] [[gd:1975]] [[gl:1975]] [[he:1975]] [[hr:1975]] [[ht:1975 (almanak gregoryen)]] [[hu:1975]] [[hy:1975]] [[ia:1975]] [[id:1975]] [[ilo:1975]] [[io:1975]] [[is:1975]] [[it:1975]] [[ja:1975年]] [[ka:1975]] [[kn:೧೯೭೫]] [[ko:1975년]] [[ksh:Joohr 1975]] [[kw:1975]] [[la:1975]] [[lb:1975]] [[lmo:1975]] [[lt:1975]] [[mk:1975]] [[ms:1975]] [[nah:1975]] [[nap:1975]] [[nds:1975]] [[new:ई सं १९७५]] [[nl:1975]] [[nn:1975]] [[no:1975]] [[nov:1975]] [[nrm:1975]] [[oc:1975]] [[os:1975]] [[pam:1975]] [[pdc:1975]] [[pl:1975]] [[pt:1975]] [[ro:1975]] [[ru:1975 год]] [[ru-sib:1975]] [[scn:1975]] [[se:1975]] [[sh:1975]] [[simple:1975]] [[sk:1975]] [[sl:1975]] [[sq:1975]] [[sr:1975]] [[sv:1975]] [[sw:1975]] [[ta:1975]] [[te:1975]] [[th:พ.ศ. 2518]] [[tk:1975]] [[tl:1975]] [[tr:1975]] [[tt:1975]] [[uk:1975]] [[uz:1975]] [[vec:1975]] [[vi:1975]] [[vls:1975]] [[wa:1975]] [[zh:1975年]] [[zh-min-nan:1975 nî]] 14286 64006 2007-01-10T20:57:25Z Escarbot 482 روبوت إضافة: am, bn, bpy, frp, nah, nds, pam, pdc, so, vls, zh-min-nan مسح: als, sm <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1971]] | [[1972]] | [[1973]] | [[1974]] | [[1975]] | [[1976]] | [[1977]] | [[1978]] | [[1979]] | [[1980]] | [[1981]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1976]] [[am:1976 እ.ኤ.አ.]] [[an:1976]] [[ar:1976]] [[ast:1976]] [[av:1976]] [[az:1976]] [[be:1976]] [[bg:1976]] [[bn:১৯৭৬]] [[bpy:মারি ১৯৭৬]] [[br:1976]] [[bs:1976]] [[ca:1976]] [[co:1976]] [[cs:1976]] [[csb:1976]] [[cv:1976]] [[cy:1976]] [[da:1976]] [[de:1976]] [[el:1976]] [[en:1976]] [[eo:1976]] [[es:1976]] [[et:1976]] [[eu:1976]] [[fi:1976]] [[fo:1976]] [[fr:1976]] [[frp:1976]] [[fur:1976]] [[fy:1976]] [[ga:1976]] [[gd:1976]] [[gl:1976]] [[he:1976]] [[hr:1976]] [[ht:1976 (almanak gregoryen)]] [[hu:1976]] [[hy:1976]] [[ia:1976]] [[id:1976]] [[ilo:1976]] [[io:1976]] [[is:1976]] [[it:1976]] [[ja:1976年]] [[ka:1976]] [[kn:೧೯೭೬]] [[ko:1976년]] [[ksh:Joohr 1976]] [[kw:1976]] [[la:1976]] [[lb:1976]] [[lmo:1976]] [[lt:1976]] [[mi:1976]] [[mk:1976]] [[ms:1976]] [[nah:1976]] [[nap:1976]] [[nds:1976]] [[nl:1976]] [[nn:1976]] [[no:1976]] [[nov:1976]] [[nrm:1976]] [[oc:1976]] [[os:1976]] [[pam:1976]] [[pdc:1976]] [[pl:1976]] [[pt:1976]] [[ro:1976]] [[ru:1976 год]] [[ru-sib:1976]] [[scn:1976]] [[se:1976]] [[simple:1976]] [[sk:1976]] [[sl:1976]] [[so:1976]] [[sq:1976]] [[sr:1976]] [[sv:1976]] [[sw:1976]] [[ta:1976]] [[te:1976]] [[th:พ.ศ. 2519]] [[tk:1976]] [[tl:1976]] [[tr:1976]] [[tt:1976]] [[uk:1976]] [[uz:1976]] [[vec:1976]] [[vi:1976]] [[vls:1976]] [[wa:1976]] [[zh:1976年]] [[zh-min-nan:1976 nî]] 14287 64005 2007-01-10T20:55:41Z Escarbot 482 روبوت إضافة: am, bn, bpy, fa, frp, nah, pam, pdc, vls, zh-min-nan مسح: als, ne <div align=center> [[sedsala 19'an]] | '''[[sedsala 20'an]]''' | [[sedsala 21'an]] </br> [[1972]] | [[1973]] | [[1974]] | [[1975]] | [[1976]] | [[1977]] | [[1978]] | [[1979]] | [[1980]] | [[1981]] | [[1982]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[kategorî:Sal]] [[af:1977]] [[am:1977 እ.ኤ.አ.]] [[an:1977]] [[ar:1977]] [[ast:1977]] [[av:1977]] [[az:1977]] [[be:1977]] [[bg:1977]] [[bn:১৯৭৭]] [[bpy:মারি ১৯৭৭]] [[br:1977]] [[bs:1977]] [[ca:1977]] [[co:1977]] [[cs:1977]] [[csb:1977]] [[cv:1977]] [[cy:1977]] [[da:1977]] [[de:1977]] [[el:1977]] [[en:1977]] [[eo:1977]] [[es:1977]] [[et:1977]] [[eu:1977]] [[fa:۱۹۷۷ (میلادی)]] [[fi:1977]] [[fo:1977]] [[fr:1977]] [[frp:1977]] [[fy:1977]] [[ga:1977]] [[gd:1977]] [[gl:1977]] [[he:1977]] [[hr:1977]] [[ht:1977 (almanak gregoryen)]] [[hu:1977]] [[hy:1977]] [[ia:1977]] [[id:1977]] [[ilo:1977]] [[io:1977]] [[is:1977]] [[it:1977]] [[ja:1977年]] [[ka:1977]] [[kn:೧೯೭೭]] [[ko:1977년]] [[ksh:Joohr 1977]] [[kw:1977]] [[la:1977]] [[lb:1977]] [[lmo:1977]] [[lt:1977]] [[mk:1977]] [[ms:1977]] [[nah:1977]] [[nap:1977]] [[nl:1977]] [[nn:1977]] [[no:1977]] [[nov:1977]] [[nrm:1977]] [[oc:1977]] [[os:1977]] [[pam:1977]] [[pdc:1977]] [[pl:1977]] [[pt:1977]] [[ro:1977]] [[ru:1977 год]] [[ru-sib:1977]] [[scn:1977]] [[se:1977]] [[simple:1977]] [[sk:1977]] [[sl:1977]] [[sq:1977]] [[sr:1977]] [[sv:1977]] [[sw:1977]] [[ta:1977]] [[te:1977]] [[th:พ.ศ. 2520]] [[tk:1977]] [[tl:1977]] [[tr:1977]] [[tt:1977]] [[uk:1977]] [[uz:1977]] [[vec:1977]] [[vi:1977]] [[vls:1977]] [[wa:1977]] [[zh:1977年]] [[zh-min-nan:1977 nî]] 14288 50691 2006-10-11T09:12:39Z Luqman 401 '''Şarug''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14289 60668 2006-12-17T23:43:33Z 84.171.214.85 /* Mahsert */ == Navenda Mêrdînê == *[[Diyarê Dêrê]]y *[[Ehmediyê]] *[[Kaniya Şêx]] *[[Eqres]] *[[Bilalya]] *[[Embarê]] *[[Zonê]] *[[Dêra Xerabe]] *[[Gundikê Osê]] *[[Mûsîka]] *[[Kurka Çeto]] *[[Bebilcewz]] *[[Cewzat]] *[[Çeltûk]] *[[Domuza]] *[[Tizyan]] *[[Hindula]] *[[Bihêrkê]] *[[Qesra Ehmedê Xêro]] *[[Qelitmera]] *[[Dêra Zehferanê]] *[[Golyêt]] *[[Kuçûka]] *[[Dêrdûk]] *[[Gundikê Heydo]] *[[Bîrik]] *[[Xirbêqeblo]] *[[Darê]] *[[Sarinc]] *[[Şêxan-Siltan Şêxmûs]] *[[Sirêçk]] *[[Gundê Semho]] *[[Mensûryê]] *[[Qurdîs]] *[[Kanîguriyê]] *[[Şatih]] *[[Kuferdel]] *[[Gundikê Hilo]] *[[Pîrebok]] *[[Qelendera]] *[[Hecîxela]] *[[Qesra Qelendera]] *[[Zêdyê]] *[[Bîrzirav]] *[[Tilşihîr]] *[[Bozqetrê]] *[[Bixêdîk]] *[[Şeqlan]] *[[Xerabderbê]] *[[Kanîguriyê]] *[[Gurgurîn]] *[[Gocek]] *[[Dîbek]] *[[Tilêflê]] *[[Miqbila jêr]] *[[Miqbila jor]] *[[Girmasek]] *[[Tiwêrîk]] *[[Mûsegewr]] *[[Dikûk]] *[[Bîrtewa]] *[[Gundik]] *[[Gundê Nûrkê]] *[[Girherîn]] *[[Şevreşk]] *[[Xubêr]] *[[Qews]] *[[Qeraşîka Jor]] *[[Qeraşîka Jêr]] *[[Zeytûna]] *[[Zaqirt]] *[[Çal]] *[[Şêxanê Jorî]] *[[Çilkanîkan]] *[[Xanika Jor]] *[[Xanika Jêr]] *[[Xudûr]] == Dêrika Çiyayê Mazî == *[[Balfis]] *[[Bedras]] *[[Belana]] *[[Belik]] *[[Belotî]] *[[Beyrok]] *[[Bîra]] *[[Birc]] *[[Bizdoxan]] *[[Bizmaro]] *[[Buxur]] *[[Çekem]] *[[Çemê Qêntir]] *[[Çildiz]] *[[Darik]] *[[Dede]] *[[Demirlê]] *[[Dêra Çolê]] *[[Dêşî]] *[[Devşil]] *[[Diresor]] *[[Dirîk]] *[[Dugurk]] *[[Êlaska]] *[[Elîbeg]] *[[Endewl]] *[[Erbete]] *[[Ernebî]] *[[Eynterî]] *[[Fêzik]] *[[Fitin]] *[[Gamir]] *[[Germik]] *[[Girê Sor]] *[[Girik]] *[[Girsarinc]] *[[Girxank]] *[[Guradir]] *[[Hamidiyê]] *[[Heboşî]] *[[Hedbê]] *[[Heramiyê]] *[[Heyal]] *[[Hilêlî]] *[[Hoz]] *[[Însilk]] *[[Kanî Zil]] *[[Kanîyagê]] *[[Kasan]] *[[Kato]] *[[Kelek]] *[[Keleş]] *[[Kendal]] *[[Kerik]] *[[Kevirşîn]] *[[Koder]] *[[Koder]] *[[Koder]] *[[Korbeşk]] *[[Kosewelî]] *[[Kotê]] *[[Kufurle]] *[[Kumreş]] *[[Kumtere]] *[[Kundir]] *[[Lalheso]] *[[Mahmîcank]] *[[Maşmaşk]] *[[Menteşiya Jor]] *[[Menteşya Jêr]] *[[Meşkîna]] *[[Mezra Gêrî]] *[[Mezra Newalê]] *[[Mezra Suravêrkê]] *[[Misrik]] *[[Misûrî]] *[[Mixat]] *[[Mizgewr]] *[[Ofî]] *[[Olaqa]] *[[Peyamli]] *[[Pîrebas]] *[[Qamirçiya]] *[[Qesra Qenco]] *[[Qesrik]] *[[Qetaro]] *[[Qibilme]] *[[Qizil]] *[[Qızıla Xerabe]] *[[Qizileyşan]] *[[Qizler]] *[[Qubik]] *[[Qurixî]] *[[Rebet]] *[[Remok]] *[[Reqaqî]] *[[Rewşat]] *[[Şabana]] *[[Sadan]] *[[Şahênik]] *[[Şahvêrdî]] *[[Şawelat]] *[[Şêba Jêr]] *[[Sefa]] *[[Seker]] *[[Selmê]] *[[Şemlik]] *[[Sêpnat]] *[[Şerbê]] *[[Şêx Hebib]] *[[Şêxamed]] *[[Şikestûn]] *[[Silamet]] *[[Silik]] *[[Siltok]] *[[Simaqî]] *[[Şirîfbaba]] *[[Siyamed]] *[[Sûbatan]] *[[Sûsik]] *[[Tahtok]] *[[Talbeş]] *[[Taşît]] *[[Tawîk]] *[[Temirlenk]] *[[Textê Dêrikê]] *[[Tilbisim]] *[[Tilcima]] *[[Tirba Memo]] *[[Urt]] *[[Ûsibê Pîrî]] *[[Warga Xensê]] *[[Welik]] *[[Xanîka]] *[[Xanûk]] *[[Xedreş]] *[[Xêdûk]] *[[Xerabreşk]] *[[Xirar]] *[[Xirbê]] *[[Xirbê Belek]] *[[Xirbê Heriyê]] *[[Xirbê Qeya]] *[[Xirbê Reş]] *[[Xirbêguran]] *[[Xirbêreş]] *[[Xozberiya Jêr]] *[[Xozberiya Jor]] *[[Zemberor]] *[[Zikreş]] *[[Zoik]] *[[Zorava]] == Kerboran == *[[Avadorê]] *[[Bamezrût]] *[[Banheban]] *[[Basiqla Kêvil]] *[[Başirût]] *[[Batêl]] *[[Bêkevan]] *[[Bekwan]] *[[Berê Zêwê]] *[[Bosinc]] *[[Botê]] *[[Çûka]] *[[Derêca]] *[[Dêrik]] *[[Dêrselîp]] *[[Deywan]] *[[Dîlan]] *[[Dînar]] *[[Emara]] *[[Erbay]] *[[Ezdîna]] *[[Gelîkura]] *[[Gêrka Cehfer]] *[[Germav]] *[[Girmero]] *[[Gizrê]] *[[Gizrê]] *[[Gundikê Eliyo]] *[[Gundikê Hecî]] *[[Gundikê Hecî Mirad]] *[[Gundikê Kêzim]] *[[Gundikê Silo]] *[[Gundikê Xecê]] *[[Hîzar]] *[[Îwanê]] *[[Kerben]] *[[Kupraz]] *[[Liyan]] *[[Meran]] *[[Miştê]] *[[Qewaqa]] *[[Rover]] *[[Serdêf]] *[[Şeta]] *[[Şibêbiyê]] *[[Şikeftika]] *[[Tîriwa]] *[[Werzik]] *[[Xelîla]] *[[Xerabê Qesrê]] *[[Xirbê Kêlan]] *[[Xirbê Şabikê]] *[[Zengan]] *[[Zêwik]] *[[Zivinga Çelo]] == Mahsertê == *[[Bêrtê]] *[[Bîra Mezrê]] *[[Fafê]] *[[Gewrik]] *[[Golê]] *[[Gundê Salihê Kejo]] *[[Hacya]] *[[Kafsenor]] *[[Kermêtê]] *[[Kersivan]] *[[Kewarêxê]] *[[Kûdê]] *[[Kurka Metîna]] *[[Mercê]] *[[Mermar]] *[[Merzeqa]] *[[Merzka]] *[[Metîna]] *[[Miştînê]] *[[Mûd]] *[[Rek]] *[[Risîn]] *[[Rişwanê]] *[[Sada]] *[[Şêxkir]] *[[Taq]] *[[Ter]] *[[Xanîsora]] *[[Xerabreşk]] *[[Xerzikê Erebo]] *[[Xirbê Belik]] *[[Xirbê Kêvir]] *[[Xirbê Mamitê]] *[[Xirbê Şêx Mehmûd]] *[[Xirbêhacî]] *[[Xirbêmirîşk]] *[[Xirbeqelaç]] *[[Xirbeteo]] *[[Xirbeteo]] *[[Xiznê]] *[[Yestê]] *[[Zêhnê]] == Midyad == *[[Ancik]] *[[Bacin]] *[[Bakwan]] *[[Bamûnsê]] *[[Baqisyan]] *[[Batê]] *[[Behwar]] *[[Bêndermemo]] *[[Bosîrê]] *[[Çala Dirêj]] *[[Çalkê Kundo]] *[[Cebar]] *[[Dalîn]] *[[Daskan]] *[[Dawrîk]] *[[Dêrik]] *[[Dêrizbîn]] *[[Dêrmûsk]] *[[Dêrqub]] *[[Dêrqup]] *[[Dêwank]] *[[Duben]] *[[Epşê]] *[[Ereban]] *[[Ernas]] *[[Êwert]] *[[Gelête]] *[[Gundikê Evdirehmên]] *[[Gundikê Portî]] *[[Helex]] *[[Hepisnas]] *[[Hesekor]] *[[Heskalê]] *[[Hêştrek]] *[[Hevêrîn]] *[[Hexê]] *[[Hildeh]] *[[Hilhil]] *[[Keferalab]] *[[Keferdê]] *[[Keferzût]] *[[Kefirhewar]] *[[Kefirzê]] *[[Kefnas]] *[[Kefrê]] *[[Kefsenk]] *[[Kefsûradelmemika Menda]] *[[Kelehka Şêx Ehmed]] *[[Kemê]] *[[Kendalîn]] *[[Kerşaf]] *[[Kindêrîb]] *[[Kozê]] *[[Kulavînk]] *[[Merank]] *[[Mesken]] *[[Miqrê]] *[[Mizîzex]] *[[Nibil]] *[[Pîrkan]] *[[Qerika]] *[[Qertmîn]] *[[Qertmîn]] *[[Qoçankê]] *[[Qudbê]] *[[Sarê]] *[[Selh]] *[[Serê Ava Sipî]] *[[Sîtê]] *[[Sîvok]] *[[Soranê]] *[[Şorizbeh]] *[[Stewrank]] *[[Taqa]] *[[Tinat]] *[[Xanika Şendo]] *[[Xarabya]] *[[Xerabê Gura]] *[[Xerabê Horiya]] *[[Xerabê Kefrê]] *[[Xerabê Nasê]] *[[Xerabê Reş]] *[[Xerabeka]] *[[Xirbê Alê]] *[[Xirbê Xêlid]] *[[Zaxuran]] *[[Zaxurana Mezin]] *[[Zazê]] *[[Zînol]] *[[Zivinga Dirêj]] *[[Ziyaret]] == Nisêbîn == *[[Arboy]] *[[Badib]] *[[Bahid]] *[[Bamid]] *[[Bastûnk]] *[[Bawirnê]] *[[Bazar]] *[[Berkurk]] *[[Bezek]] *[[Binerdka]] *[[Bîrguruwa]] *[[Bizgûrê]] *[[Çalê]] *[[Cibilgraw]] *[[Cibiltîn]] *[[Çiftlika Eliyê Necîm]] *[[Çiftlika Mehmûtkê]] *[[Cinata Hiso]] *[[Cinata Miho]] *[[Çûva]] *[[Dala]] *[[Dêra Çomera]] *[[Dêrcemê]] *[[Dêrzendîq]] *[[Dikê]] *[[Dirawîk]] *[[Efer]] *[[Êlim]] *[[Erbet]] *[[Eznawir]] *[[Fisqînê]] *[[Geliyê Sora]] *[[Girê Biyan]] *[[Girê Maran]] *[[Girê Mîran]] *[[Girevş]] *[[Girhesin]] *[[Gundikê Hina]] *[[Gundikê Sêdiq]] *[[Gundikê Şikro]] *[[Gundikê Xêlit]] *[[Gurik]] *[[Gurîn]] *[[Hatxê]] *[[Hebîsê]] *[[Hepşê]] *[[Herbê]] *[[Hetabînê]] *[[Hibab]] *[[Hop]] *[[Kelehê]] *[[Keleha Şêx Etman]] *[[Kemîna]] *[[Kertwên]] *[[Kinikê]] *[[Kurik]] *[[Marîn]] *[[Mender]] *[[Mendikan]] *[[Merbab]] *[[Mezrik]] *[[Mezrika Geliyê Pîran]] *[[Mişawil]] *[[Nêrgizok]] *[[Pîrelîka]] *[[Qenter]] *[[Qesirbelek]] *[[Qesra]] *[[Qesrik]] *[[Qolika]] *[[Qudb]] *[[Qûzo]] *[[Rayit]] *[[Şabanê]] *[[Şanîşê]] *[[Sêderiyê]] *[[Sêgulîk]] *[[Serê Kaniyê]] *[[Sirinçk]] *[[Sirwan]] *[[Şiwêşk]] *[[Stilîlê]] *[[Talatê]] *[[Têzxerab]] *[[Tilhesen]] *[[Tilminar]] *[[Tilyaqûb]] *[[Xanika Êzîdiyan]] *[[Xanika Mehmûdê Zêro]] *[[Xerabê Mişkan]] *[[Xerabê Mişkan]] *[[Xerabreşk]] *[[Xerabşemdîna]] *[[Xerêb]] *[[Xirbê Celêl]] *[[Xirbê Elî]] *[[Xirbê Hinarê]] *[[Xirbê Zil]] *[[Xirbeka]] *[[Xirbekê Hecî Şêxmûs]] *[[Ziving]] *[[Zorava]] == Qoser == *[[Aqrebî]] *[[Aş]] *[[Axziyaret]] *[[Babine]] *[[Badîna]] *[[Bekdaşî]] *[[Belê]] *[[Belek]] *[[Beşik]] *[[Biêci]] *[[Biloka]] *[[Birahîmiyê]] *[[Boxazî]] *[[Boxaziya Piçûk]] *[[Bûnas]] *[[Bûqetêr]] *[[Cabor]] *[[Celalê Zorava]] *[[Çelebiyan]] *[[Çelengo]] *[[Çilbîra]] *[[Çiltûk]] *[[Çiltûk]] *[[Cioşî]] *[[Çîplax]] *[[Circib]] *[[Cirdoî]] *[[Çizaviza]] *[[Cûan]] *[[Cûmik]] *[[Curnik]] *[[Dahşik]] *[[Delê]] *[[Dêmîra]] *[[Dêrika Hesê Ûso]] *[[Diêm]] *[[Dikê]] *[[Dirbêsiyê]] *[[Dixê]] *[[Dokan]] *[[Dubîrka]] *[[Duhêl]] *[[Duhêl]] *[[Dukûk]] *[[Efer]] *[[Elewş]] *[[Elîdizk]] *[[Elîmişmiş]] *[[Elîpaşa]] *[[Emo Erban]] *[[Emrûd]] *[[Engewr]] *[[Erad]] *[[Erban]] *[[Evdilîmam]] *[[Ewên]] *[[Ewêna]] *[[Ferhok]] *[[Girbel]] *[[Girbeşk]] *[[Girê Alê]] *[[Girelî]] *[[Girgewr]] *[[Girmelêva]] *[[Girmozan]] *[[Girmozan]] *[[Gola Darê]] *[[Golî]] *[[Gundik]] *[[Gurguşt]] *[[Hanika]] *[[Hanika Silo]] *[[Hecî Bihemed]] *[[Hecî Ehmed]] *[[Hecî Elî]] *[[Hecî Faris]] *[[Hecî Hesen]] *[[Hecî Ûsif]] *[[Heftêxuhan]] *[[Hêliya]] *[[Hemoreşik]] *[[Hemziyan]] *[[Heremhidat]] *[[Heremreş]] *[[Heremşidat]] *[[Hesenkurd-mezin]] *[[Hêşerî]] *[[Heyto]] *[[Hidêdî]] *[[Himran]] *[[Iniz]] *[[Kânîsipî]] *[[Kerengo]] *[[Kerik]] *[[Kermirara]] *[[Kifirtût]] *[[Kilêbîn]] *[[Kixso]] *[[Korûso]] *[[Mecbûrî]] *[[Medê]] *[[Mehenna]] *[[Melelîk]] *[[Melesok]] *[[Melho]] *[[Meqwîjo]] *[[Merşo]] *[[Meşkîna]] *[[Meşqoqa Mezin]] *[[Meşqoqa Piçûk]] *[[Meşqoqa Simêla]] *[[Mesta Jêr]] *[[Mesta Jor]] *[[Mezrê]] *[[Mezrê]] *[[Mistefamîlik]] *[[Mizqeynter]] *[[Nêrgiz]] *[[Oda]] *[[Pirmîr]] *[[Qanûn]] *[[Qelaçîk]] *[[Qerequlax]] *[[Qereqûyê]] *[[Qorî]] *[[Qûça Guran]] *[[Quldûman]] *[[Qurûn]] *[[Rasilhimam]] *[[Remok]] *[[Rezik]] *[[Rihanî]] *[[Salik]] *[[Şefelor]] *[[Selax]] *[[Şemkan]] *[[Şemoka]] *[[Serê Kurê]] *[[Şêx Tajdîn]] *[[Şêxanî ]] *[[Şêxê Reş]] *[[Seyrantepe]] *[[Şikefta]] *[[Sinara]] *[[Sindoqî]] *[[Tahtok]] *[[Tao]] *[[Teraşî]] *[[Tibyat]] *[[Tifahî]] *[[Tileçk]] *[[Tiledes]] *[[Tilfeyd]] *[[Tilneşir]] *[[Tilqer]] *[[Tilşîrêz]] *[[Tiltiêmk]] *[[Tiltîn]] *[[Tilzêrin]] *[[Tolik]] *[[Tûmika jêr]] *[[Tûmika Jor]] *[[Vardimsa Jêr]] *[[Xanîka]] *[[Xanika Herzem]] *[[Xanîsor]] *[[Xanîsor]] *[[Xanîsor]] *[[Xêçûk]] *[[Xerabilmê]] *[[Xerabkort]] *[[Xerabreş]] *[[Xirbê]] *[[Xirbê Belek]] *[[Xirxir]] *[[Xiznedar]] *[[Xubas]] *[[Xursa Navê]] *[[Xursa Uzêr]] *[[Yengîko]] *[[Zêdî]] *[[Ziyaret]] *[[Zorava]] == Rişmil == *[[Alûca]] *[[Bihîka]] *[[Bikêr]] *[[Binêbil]] *[[Dandanê]] *[[Kuruma]] *[[Qubala]] *[[Şûrê]] *[[Tixûb]] == Şemrex == *[[Avrihan]] *[[Axgewrk]] *[[Banqîr]] *[[Bîrînî]] *[[Birka Hesenan]] *[[Birkê]] *[[Çala Şêxan]] *[[Dargwîz]] *[[Dêra Metînan]] *[[Dêşan]] *[[Eyn Silêman]] *[[Girê Sorê Metînan]] *[[Gola Gulê]] *[[Golika geryayî]] *[[Hitwan]] *[[Hizaz]] *[[Kanîgenî]] *[[Kaniya Elî]] *[[Kelek]] *[[Kufrag]] *[[Kurik]] *[[Lalan]] *[[Malebî]] *[[Melêbiya Piçûk]] *[[Mendêlan]] *[[Mêqer]] *[[Pîran]] *[[Por]] *[[Qertê]] *[[Qesrik]] *[[Qolçiyan]] *[[Şemikan]] *[[Şewaşî]] *[[Silot]] *[[Şivistan]] *[[Tarîn]] *[[Tewaşî]] *[[Têzin]] *[[Xanika Jêr]] *[[Xanikan]] *[[Xarok]] *[[Xelîlan]] *[[Xerapbazin]] *[[Xirbê Bîran]] *[[Xirbê Ezîm]] *[[Xirbê Xelîlan]] *[[Xirbeheyder]] *[[Xirbesimaq]] *[[Xudûr]] *[[Zanqirt]] *[[Ziyareta Hesp]] *[[Zizin]] == Stewr == *[[Ahmediyê Menda]] *[[Bafawa Menda]] *[[Bakeysê]] *[[Baqistan Menda]] *[[Barman Menda]] *[[Batûşê Menda]] *[[Cewzê Menda]] *[[Cilîn Menda]] *[[Cirzê Menda]] *[[Dengiza Menda]] *[[Dêrîş Menda]] *[[Dêrselam Menda]] *[[Êdo Menda]] *[[Elfan Menda]] *[[Erbil Menda]] *[[Ewîna Menda]] *[[Keleha Pozreş Menda]] *[[Kunufur Menda]] *[[Memika Menda]] *[[Menda]] *[[Milêzin Menda]] *[[Bilêçka Menda]] *[[Rajnê Menda]] *[[Mixajnê Menda]] *[[Mixajn Menda]] *[[Qewsan Menda]] *[[Qilit Menda]] *[[Qirdîrek Menda]] *[[Qoşê Menda]] *[[Quzêrîb Menda]] *[[Reşîdyê Menda]] *[[Sêgira Menda]] *[[Şûtê Menda]] *[[Tefê]] *[[Xerabê Memo Menda]] *[[Xerabreş Menda]] *[[Zivinga Menda]] [[Kategorî:Lîste]] [[Kategorî:Mêrdîn]] 14290 50727 2006-10-11T10:33:07Z Zeki 614 Lîsteya gundên kurdan yên hatin çû cihê Lîsteya gundên girêdayî bajarê Mêrdînê û navçeyên wê #REDIRECT [[Lîsteya gundên girêdayî bajarê Mêrdînê û navçeyên wê]] 14291 51845 2006-10-14T16:50:11Z Erdal Ronahi 2 '''Diyarê Dêrê''' (bi [[tirkî]]: ''Acar'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14292 51851 2006-10-14T16:52:22Z Erdal Ronahi 2 '''Ehmediyê''' (bi [[tirkî]]: ''Ahmetli'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14293 51864 2006-10-14T17:00:21Z Erdal Ronahi 2 '''Kaniya Şêx''' (bi [[tirkî]]: ''Kaynak'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14294 51861 2006-10-14T16:59:18Z Erdal Ronahi 2 '''Eqres''' (bi [[tirkî]]: ''Akbag'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14295 51837 2006-10-14T16:44:50Z Erdal Ronahi 2 '''Bilalya''' (bi [[tirkî]]: ''Alimli'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14296 51852 2006-10-14T16:52:27Z Erdal Ronahi 2 '''Embarê''' (bi [[tirkî]]: ''Ambar'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14297 51853 2006-10-14T16:53:20Z Erdal Ronahi 2 '''Zonê''' (bi [[tirkî]]: ''Aran'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14298 51825 2006-10-14T16:38:30Z Erdal Ronahi 2 '''Dêra Xerabe''' (bi [[tirkî]]: ''Arpaveren'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14299 51869 2006-10-14T17:02:08Z Erdal Ronahi 2 '''Gundikê Osê''' (bi [[tirkî]]: ''Asagiyeniköy'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14300 51856 2006-10-14T16:55:28Z Erdal Ronahi 2 '''Mûsîka''' (bi [[tirkî]]: ''Avcilar'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14301 51865 2006-10-14T17:00:34Z Erdal Ronahi 2 '''Kurka Çeto''' (bi [[tirkî]]: ''Aytepe'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14302 51850 2006-10-14T16:51:56Z Erdal Ronahi 2 '''Bebilcewz''' (bi [[tirkî]]: ''Cevizpinari'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14303 51846 2006-10-14T16:50:26Z Erdal Ronahi 2 '''Cewzat''' (bi [[tirkî]]: ''Cevizlik'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14304 51854 2006-10-14T16:53:33Z Erdal Ronahi 2 '''Çeltûk''' (bi [[tirkî]]: ''Cifliköy'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14305 51844 2006-10-14T16:50:04Z Erdal Ronahi 2 '''Domuza''' (bi [[tirkî]]: ''Düzlük'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14306 51860 2006-10-14T16:57:25Z Erdal Ronahi 2 '''Hindula''' (bi [[tirkî]]: ''Eroglu'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14307 51836 2006-10-14T16:44:41Z Erdal Ronahi 2 '''Bihêrkê''' (bi [[tirkî]]: ''Eryeri'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14308 51868 2006-10-14T17:00:54Z Erdal Ronahi 2 '''Qesra Ehmedê Xêro''' (bi [[tirkî]]: ''Esentepe'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14309 51867 2006-10-14T17:00:50Z Erdal Ronahi 2 '''Qelitmera''' (bi [[tirkî]]: ''Eskikale'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14310 51826 2006-10-14T16:38:44Z Erdal Ronahi 2 '''Dêra Zehferanê''' (bi [[tirkî]]: ''Tapinaktepe'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14311 51862 2006-10-14T16:59:25Z Erdal Ronahi 2 '''Golyê''' (bi [[tirkî]]: ''Göllü'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14312 51866 2006-10-14T17:00:41Z Erdal Ronahi 2 '''Kuçûka''' (bi [[tirkî]]: ''Güneyli'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14313 51828 2006-10-14T16:39:14Z Erdal Ronahi 2 '''Dêrdûk''' (bi [[tirkî]]: ''Güragac'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14314 51863 2006-10-14T16:59:52Z Erdal Ronahi 2 '''Gundikê Heydo''' (bi [[tirkî]]: ''Haydar'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14315 51871 2006-10-14T17:02:26Z Erdal Ronahi 2 '''Xirbêqeblo''' (bi [[tirkî]]: ''Konaklar'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14316 51855 2006-10-14T16:53:43Z Erdal Ronahi 2 '''Şêxan-Siltan Şêxmûs''' (bi [[tirkî]]: ''Sultanköyü'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14317 51870 2006-10-14T17:02:19Z Erdal Ronahi 2 '''Sirêçk''' (bi [[tirkî]]: ''Tandir'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14318 51895 2006-10-14T17:17:31Z Erdal Ronahi 2 '''Gundê Semho''' (bi [[tirkî]]: ''Tilkitepe'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14319 54052 2006-10-23T22:08:42Z 82.243.85.54 '''Mensûryê''' (bi [[tirkî]]: ''Yalim'') [[gund]]ekê girêdayî bajarê [[Mêrdîn]]ê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14320 51827 2006-10-14T16:38:58Z Erdal Ronahi 2 '''Qurdîs''' (bi [[tirkî]]: ''Yardere'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14321 53442 2006-10-20T14:38:31Z Luqman 401 '''Kanîguriyê''' (bi [[tirkî]]: ''Yayla'') [[gund|gundekî]] girêdayî bajarê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14322 51882 2006-10-14T17:11:32Z Erdal Ronahi 2 '''Şatih''' (bi [[tirkî]]: ''Yaylibasi'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14323 59494 2006-12-05T14:58:33Z Bangin 450 Guherandina 82.83.36.12 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya 82.243.85.54 '''Kuferdel''' (bi [[tirkî]]: ''Yaylacik'') [[gund]]ekê girêdayî bajarê [[Mêrdîn]]ê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14324 53437 2006-10-20T14:33:08Z Luqman 401 '''Gundikê Hilo''' (bi [[tirkî]]: ''Yenice'') [[gund|gundekî]] girêdayî bajarê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14325 54171 2006-10-23T23:38:53Z Luqman 401 '''Pîrebok''' (bi [[tirkî]]: ''Yeniköy'') [[gund]]ekê girêdayî bajarê [[Mêrdîn]]ê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14326 53927 2006-10-22T22:44:45Z Luqman 401 '''Qelendera''' (bi [[tirkî]]: ''Yolbas'') , (bi [[tirkî]]: ''Bugday'') gundekê girêdayî [[bajar]]ê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14327 53439 2006-10-20T14:33:58Z Luqman 401 '''Hecîxela''' (bi [[tirkî]]: ''Günesli'') [[gund|gundekî]] girêdayî bajarê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14328 53926 2006-10-22T22:44:07Z Luqman 401 '''Qesra Qelendera''' (bi [[tirkî]]: ''Akinci''), (bi [[tirkî]]: ''Bugday'') gundekê girêdayî [[bajar]]ê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14329 51923 2006-10-14T17:35:29Z Erdal Ronahi 2 '''Zêdyê''' (bi [[tirkî]]: ''Alakus'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14330 53390 2006-10-20T13:51:26Z Luqman 401 '''Bîrzirav''' (bi tirkî: ''Încekuyu'') [[gund]]ekî girêdayî [[bajar]]ê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14331 51877 2006-10-14T17:08:55Z Erdal Ronahi 2 '''Tilşihîr''' (bi [[tirkî]]: ''Arpatepe'')'' gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14332 53376 2006-10-20T13:22:00Z Luqman 401 '''Bozqetrê''' (bi [[tirkî]]: ''Boztepe'') [[gund]]ekê girêdayî [[bajar]]ê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14333 53925 2006-10-22T22:43:28Z Luqman 401 '''Bixêdîk''', (bi [[tirkî]]: ''Bugday'') gundekê girêdayî [[bajar]]ê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14334 51883 2006-10-14T17:11:36Z Erdal Ronahi 2 '''Şeqlan''' (bi [[tirkî]]: ''Çatisli'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14335 51793 2006-10-14T16:22:39Z Erdal Ronahi 2 '''Xerabderbê''' (bi [[tirkî]]: ''Çatak'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14336 51897 2006-10-14T17:19:02Z Erdal Ronahi 2 '''Gurgurîn''' (bi [[tirkî]]: ''Çiplaktepe'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14337 53436 2006-10-20T14:32:38Z Luqman 401 '''Gocek''' (bi [[tirkî]]: ''Bereket'') [[gund|gundekî]] girêdayî bajarê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14338 51829 2006-10-14T16:39:30Z Erdal Ronahi 2 '''Dîbek''' (bi [[tirkî]]: ''Dibektas'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14339 51878 2006-10-14T17:09:07Z Erdal Ronahi 2 '''Tilêflê''' (bi [[tirkî]]: ''Toruntepe'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14340 54168 2006-10-23T23:35:53Z Luqman 401 '''Miqbila jêr''' (bi [[tirkî]]: ''Asagihatunlu'') [[gund]]ekê girêdayî bajarê [[Mêrdîn]]ê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14341 54167 2006-10-23T23:34:50Z Luqman 401 '''Miqbila jor''' (bi [[tirkî]]: ''Yukarihatunlu'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14342 53435 2006-10-20T14:32:04Z Luqman 401 '''Girmasek''' (bi [[tirkî]]: ''Hüyüklü'') [[gund|gundekî]] girêdayî bajarê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14343 54176 2006-10-23T23:45:21Z Luqman 401 '''Tiwêrîk''' (bi [[tirkî]]: ''Torbacik'') [[gund]]ekî girêdayî bajarê [[Mêrdîn]]ê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14344 54169 2006-10-23T23:36:50Z Luqman 401 '''Mûsegewr''' (bi [[tirkî]]: ''Karademir'') [[gund]]ekê girêdayî bajarê [[Mêrdîn]]ê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14345 51091 2006-10-12T06:17:49Z Erdal Ronahi 2 '''Dikûk''' (bi [[tirkî]]: ''Kumlu'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14346 53389 2006-10-20T13:50:42Z Luqman 401 '''Bîrtewa''' (bi [[tirkî]]: ''Kuyulu'') [[gund]]ekî girêdayî [[bajar]]ê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14347 53438 2006-10-20T14:33:38Z Luqman 401 '''Gundê Nûrkê''' (bi [[tirkî]]: ''Nurköy'') [[gund|gundekî]] girêdayî bajarê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14348 53434 2006-10-20T14:31:20Z Luqman 401 '''Girherîn''' (bi tirkî: ''Ortaköy'') [[gund|gundekî]] girêdayî bajarê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14349 51884 2006-10-14T17:11:40Z Erdal Ronahi 2 '''Şevreşk''' (bi [[tirkî]]: ''Sokaklar'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14350 54178 2006-10-23T23:47:55Z Luqman 401 '''Xubêr''', (bi [[tirkî]]: ''Tozan'') [[gund]]ekê girêdayî bajarê [[Mêrdîn]]ê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14351 54174 2006-10-23T23:40:57Z Luqman 401 '''Qews''' (bi [[tirkî]]: ''Yayli'') [[gund]]ekî girêdayî bajarê [[Mêrdîn]]ê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14352 51941 2006-10-14T17:43:56Z Erdal Ronahi 2 '''Qeraşîka Jor''' (bi [[tirkî]]: ''Yukariaydinli'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14353 51940 2006-10-14T17:43:50Z Erdal Ronahi 2 '''Qeraşîka Jêr''' (bi [[tirkî]]: ''Asagiaydinli'') gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14354 54384 2006-10-25T11:46:36Z Luqman 401 '''Zeytûna''' (bi [[tirkî]]: ''Zeytinli'') [[gund]]ekê girêdayî bajarê [[Mêrdîn]]ê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14355 54179 2006-10-23T23:48:59Z Luqman 401 '''Zaqirt''', [[gund]]ekê girêdayî bajarê [[Mêrdîn]]ê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14356 52384 2006-10-16T16:06:47Z Luqman 401 '''Çal''', gundekî navçe [[Nisêbîn|Nisêbîna]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nisêbînê]] 14357 51890 2006-10-14T17:13:18Z Erdal Ronahi 2 '''Şêxanê Jorî''' gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14358 51917 2006-10-14T17:33:27Z Erdal Ronahi 2 '''Çilkanîkan''' gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14359 51818 2006-10-14T16:35:37Z Erdal Ronahi 2 '''Xanika Jor''' gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14360 51819 2006-10-14T16:35:45Z Erdal Ronahi 2 '''Xanika Jêr''' gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14361 51090 2006-10-12T06:17:41Z Erdal Ronahi 2 '''Xudûr''' gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14362 50835 2006-10-11T12:01:57Z Bangin 450 Redirecting to [[Kaniya Şêx]] #redirect[[Kaniya Şêx]] 14364 50918 2006-10-11T12:55:56Z Erdal Ronahi 2 Gundik, [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Êlih|Êlihê]] [[Kercews|Krecewsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Kercewsê]] 14365 50935 2006-10-11T15:07:23Z Bangin 450 '''Gundik''' (bi [[tirkî]]: ''Kücükköy''), gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14366 51943 2006-10-14T17:44:59Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gund|Mêrdîn]] [[Kategorî:Mêrdîn]] 14367 50930 2006-10-11T14:52:09Z Luqman 401 Rojhilata Kurdistan çû cihê Rojhilatê Kurdistan #REDIRECT [[Rojhilatê Kurdistan]] 14369 50936 2006-10-11T15:07:30Z 69.174.253.25 [[ولات]] Binêre: *[[:Category:Dewlet]] [[Category:Erdnîgarî]] [[af:Kategorie:Lande]] [[als:Kategorie:Land]] [[an:Categoría:Países]] [[ang:Category:Land]] [[ar:تصنيف:دول]] [[ast:Categoría:Países]] [[be:Катэгорыя:Краіны]] [[bg:Категория:Държави]] [[br:Rummad:Riezoù ar Bed]] [[bs:Kategorija:Države Svijeta]] [[cs:Kategorie:Státy a území]] [[cv:Категори:Патшалăхсем]] [[da:Kategori:Verdens lande]] [[de:Kategorie:Staat]] [[el:Κατηγορία:Χώρες]] [[en:Category:Countries]] [[eo:Kategorio:Landoj]] [[es:Categoría:Países]] [[et:Kategooria:Maailma maad]] [[fa:رده:کشورها]] [[fi:Luokka:Valtiot]] [[fr:Catégorie:Pays du monde]] [[fur:Categorie:Stâts dal mont]] [[ga:Catagóir:Tíortha]] [[gl:Category:Países]] [[he:קטגוריה:מדינות העולם]] [[hi:श्रेणी:देश]] [[hr:Kategorija:Države svijeta]] [[hu:Kategória:Országok]] [[ia:Categoria:Pais]] [[id:Kategori:Negara]] [[ilo:Category:Pagilian]] [[io:Category:Stati]] [[is:Flokkur:Lönd]] [[it:Categoria:Nazioni]] [[ja:Category:国]] [[ka:კატეგორია:ქვეყნები]] [[kk:Category:Мемлекеттер]] [[ko:분류:나라]] [[la:Categoria:Nationes]] [[lad:Category:Paises]] [[ln:Category:Bisé ya Mokili]] [[lo:Category:ປະເທດ]] [[lt:Kategorija:Valstybės]] [[lv:Kategorija:Valstis]] [[mo:Category:Цэрь]] [[ms:Kategori:Negara]] [[mt:Category:Pajjiżi]] [[na:Category:Eb]] [[nah:Categoría:Altépetl]] [[nds:Kategorie:Land]] [[nds-nl:Categorie:Laand]] [[nl:Categorie:Land]] [[nn:Kategori:Land]] [[no:Kategori:Land]] [[oc:Categoria:Païses]] [[os:Категори:Бæстæтæ]] [[pdc:Category:Lenner]] [[pl:Kategoria:Państwa świata]] [[pt:Categoria:Países do mundo]] [[rm:Category:Stadi]] [[rmy:Shopni:Thema]] [[ro:Categorie:Ţări]] [[ru:Категория:Страны]] [[scn:Category:Nazzioni]] [[sco:Category:Kintras]] [[sh:Category:Države svijeta]] [[simple:Category:Countries]] [[sk:Kategória:Štáty]] [[sl:Kategorija:Države]] [[sq:Category:Shtet]] [[sr:Категорија:Државе]] [[su:Kategori:Nagara]] [[sv:Kategori:Världens länder]] [[sw:Category:Nchi]] [[ta:பகுப்பு:நாடுகள்]] [[th:หมวดหมู่:ประเทศ]] [[tl:Category:Mga bansa]] [[tpi:Category:Kantri]] [[tr:Kategori:Ülkeler]] [[tt:Törkem:Däwlätlär]] [[udm:Категория:Кунъёс но шаеръёс]] [[uk:Категорія:Країни]] [[vi:Thể loại:Quốc gia]] [[wa:Categoreye:Payis]] [[yi:קאַטעגאָריע:לענדער]] [[zh:Category:国家]] [[zh-min-nan:Category:Kok-ka]] [[zh-yue:Category:國]] 14371 59876 2006-12-09T10:21:33Z Bangin 450 Ji WIKI .fr hat barkirin {{GDFL}} 14374 51087 2006-10-12T06:15:07Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Stenbol]] #redirect[[Stenbol]] 14375 51088 2006-10-12T06:15:13Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Dêrsim]] #redirect[[Dêrsim]] 14376 51099 2006-10-12T07:45:42Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Lao Zî]] #redirect[[Lao Zî]] 14377 66448 2007-01-25T12:13:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sq:Leon Trotsky]] [[Wêne:LeonTrotsky1897.jpg|thumb|Leon Davidovich Trotsky]] [[Wêne:Leo Trotzki 1940.jpg|thumb|Leon Davidovich Trotsky (li ortê) li [[Meksîk|Meksîkê]], berî mirinê xwe]] '''Leon Davidovich Trotsky''' (bi [[kurdî]]: ''Leon Davîdovîç Troçkî''; bi [[rûsî]]: ''Лев Давидович Троцкий'') (* [[7'ê sermawezê]] [[1879]] li [[Yanowka]], [[Ûkrayna]]; † [[21'ê gelawêjê]] [[1940]] li [[Coyoacán]], [[Meksîk]]) [[siyasetmedar]], [[fîlozof]], [[şoreşger]] û yek ji pêşengên Şoreşa Bolşewîkan e. Bi navê Leon Davîdovîç Bronştayn li Yanowka di malbateke bingeh-Cihû de ji dayîk bûye. Trotsky kod navê wî ye. Avakerê [[Artêşa Sor]] a [[YKSS]], teorîsyenekî [[Marksîst]] bû cihekî wî yê girîng hebû di destpêka şoreşa sosyalîst a li Rûsyayê. Piştî mirina [[Lenîn]], nakokî di nava pêşengên şoreşê de derdikeve. Trotsky bi navê "şoreşa bêdawî" eniyeke avadike. Gorî wî divê mirov bi deskeftinên li Rûsyayê nesekine, şoreşê him li [[Rûsya]], him jî li rûyê dinyayê nûvejîne. Xebat û nêrînên wî him li rûyê dinyayê gelek dostan, him jî dijminan dertîne holê. Têkoşîna mezin di navbera [[Stalîn]] û Trotsky de pêk tê. Stalîn biserdikeve û Trotsky ji hemî peywirdariyên xwe tê destkişandin. Berê şoreşa Lenîn difikirî vediguhêze û dikeve bin bandora Stalîn. Stalîn hemî demokrasiya sosyalîzmê radike, bi sed hezaran mirovan zindanî dike. Sosyalîzma ku dê azadî bianiya, tirs, zilm û zordariyê tîne. Trotsky ji [[YKSS]] tê derkirin. Di nava salên [[1929]] û [[1933]] li [[Stenbol]] a [[Tirkiyê]] dijî. [[20'ê reşemiyê]] [[1932]] da ji hemwelatiya YKSS tê avêtin. Stalîn ti rehetiyê nade wî. Lawê wî tê kuştin û keça Troçkî li Berlînê tê dînkirin. Troçkî ji [[Frensa]], [[Norweç]] û cihê ku diçe tê derkirin. Ajanên Stalîn nahêlin ew têkoşîna xwe bidomîne. Di [[21'ê gelawêjê]][[1940]] de li [[Meksîk]] ji aliyê sîxureke Stalîn tê kuştin. {{commons|Лев Троцкий}} [[Kategorî:Fîlozof|Trotsky, Leon Davidovich]] [[Kategorî:Şoreşger|Trotsky, Leon Davidovich]] [[Kategorî:Siyasetmedar|Trotsky, Leon Davidovich]] [[ar:ليون تروتسكي]] [[bat-smg:Levas Trockis]] [[be:Леў Троцкі]] [[bg:Лев Троцки]] [[bs:Lav Trocki]] [[ca:Lev Trotsky]] [[cs:Lev Davidovič Trockij]] [[da:Lev Trotskij]] [[de:Leo Trotzki]] [[el:Λέων Τρότσκι]] [[en:Leon Trotsky]] [[eo:Lev Trockij]] [[es:León Trotsky]] [[et:Lev Trotski]] [[eu:Leon Trotski]] [[fa:لئون تروتسکی]] [[fi:Lev Trotski]] [[fr:Léon Trotsky]] [[ga:Leon Trotscaí]] [[gd:Leon Trotsky]] [[gl:Lev Trotski]] [[he:לאון טרוצקי]] [[hr:Lav Trocki]] [[hu:Lev Davidovics Trockij]] [[id:Lev Trotski]] [[io:Lev Trocki]] [[it:Lev Trockij]] [[ja:レフ・トロツキー]] [[ka:ტროცკი, ლევ]] [[ko:레프 트로츠키]] [[la:Leo Trotzki]] [[lb:Leo Trotzki]] [[lt:Levas Trockis]] [[mk:Лав Троцки]] [[ms:Leon Trotsky]] [[nl:Leon Trotski]] [[nn:Lev Trotskij]] [[no:Lev Trotskij]] [[pl:Lew Trocki]] [[pt:Leon Trótski]] [[ro:Lev Davidovici Troţki]] [[ru:Троцкий, Лев Давидович]] [[scn:Leon Davidovich Trotsky]] [[sh:Lav Trocki]] [[simple:Leon Trotsky]] [[sk:Lev Davidovič Trockij]] [[sl:Lev Trocki]] [[sq:Leon Trotsky]] [[sr:Лав Троцки]] [[sv:Lev Trotskij]] [[tg:Лев Тротский]] [[tr:Lev Troçki]] [[uk:Троцький Лев Давидович]] [[ur:ٹراٹسکی]] [[vi:Lev Davidovich Trotsky]] [[zh:列夫·托洛茨基]] 14378 56158 2006-11-13T14:21:28Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Taschkent-49.JPG|thumb|Heykelê Tamerlane li [[Taşkent]]]] '''Tamerlane''' (ya jî '''Tîmûr''') (bi [[kurdî]]: ''Tîmûrleng'' (ango Tîmûrê ku leng e, lingekî wî leng-kût-seqet bû)) (*[[1328]] li [[Keş]]; † [[18'ê reşemiyê]] [[1405]] li [[Çîmkent]]) yek ji keyê Tirk-Mongolan ê navdar e. Bi zilm, zordarî, barbarî, talankeriya xwe tê nasîn. Çavkaniyên Rojavayî wî wekî [[Mongol]] binavdikin lê Tirk dibêjin ew bi eslê xwe Tirk e û wî wekî keyekî, mezinekî Tirkan nîşan didin û pesnê wî didin. Tîmûrleng heya parçeyekê Kurdistanê jî dagir dike û di serdariya xwe de tirs xofeke mezin li ser şaristaniyên herêmê dihêle. Cihê ku artêşên Tîmûrleng lê derbasdibin kevir li ser kevir nedima. Hemî pirtûkxane dirûxand, hemî dewlemendî talan dikir. Di diroka devkî ya Kurdî de derbarê zilma Tîmûrleng de gelek gotin hene. Bi kurtî Tîmûrleng bi barbariya xwe di dîrokê de ciheke mezin girtiye. {{commons|Category:Timur}} [[Kategorî:Mongol]] [[Kategorî:Mêr]] [[ar:تيمورلنك]] [[bg:Тимур]] [[ca:Tamerlà]] [[cs:Tamerlán]] [[de:Timur Lang]] [[en:Timur]] [[es:Tamerlán]] [[fa:%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B1_%D9%84%D9%86%DA%AF]] [[fi:Timur Lenk]] [[fr:Tamerlan]] [[he:טימור לנג]] [[hu:Timur Lenk]] [[id:Tamerlane]] [[it:Tamerlano]] [[ja:ティムール]] [[ms:Tamerlane]] [[nb:Timur Lenk]] [[nds:Tamerlan]] [[nl:Timoer Lenk]] [[pl:Timur]] [[pt:Tamerlão]] [[ru:Тамерлан]] [[sl:Timur Lenk]] [[sh:Tamerlan]] [[sv:Timur Lenk]] [[tr:Timur]] [[uz:Amir Temur]] [[zh:帖木尔]] 14379 66666 2007-01-26T16:29:41Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[pt:Gengis-Khan]] [[Wêne:Genghiskhantraditional.JPG|thumb|left|Navê Cengîz Xan bi [[mongolî]]]] [[Wêne:Genghis Khan.jpg|thumb|Cengîz Xan]] '''Cengîz Xan''' (bi [[mongolî]]: ''Чингис Хаан'', yê rast ''Temûçîn'', ''Тэмүүжин'', yanê ''hesinkar''), (* [[1155]], [[1162]] an [[1167]]; † [[18'ê gelawêjê]] [[1227]]) yek ji serdarên navdar ên Tirk-Mongol e. Navê ''Cengîz Xan'' bi [[zimanên Îranî]] ye. Bi Kurdî tê wateya "Xanê cenghez, xanê şerxwaz-şerhez). Lewra herdem bandora zimanên Îranî li ser hemî berên Asyayî hebûye. Çawa îro zimanê Îngîlîzî serdest e bi sedan salan zimanên Îranî jî wisa serdest bûn. Cengîz Xan bi barbariya xwe tê nasîn. Yek ji barbarên herî mezin ên di dîroka mirovahiyê de ye. Di çanda Kurdî de jî barbariya Cengîz Xan, [[Tîmûrleng]], [[Atîlla]], hwd ciheke girîng digire. == Di çanda devkî ya Kurdî de Cengîz Xan == * Ji Cengîz Xan pirsîne şerefa herî mezin çiye? Gotiye bidestxistina keçên dijmin, dîtina girînên dayikên wan e. * Cihê ku Cengîz lê derbasdibû ûrtê kûçikan diqeliyan (Mongolan goştên kûçikan dixwarin). * Heger Cengîz Xan ne ehrîman (şeytan) be, wê gavê Xwedê pêdivî bi şeytên nîne. * Mongol (Moxil) çi dizanin Moxilê (bêjinga mezin). Genîm di q... diya xwe re derbasdikin. * Cengîz (bo paşayên Osmanî jî tê gotin) diqehirî ka çima bavê wî zû miriye û Cengîz ew bi destê xwe nekuştiye. * Cengîz (bo Tîmûrleng û paşayên Osmanî jî tê gotin) zebeş bi mirovan dida xwarin û digot hêjîr birrîn. * Kê ji meytên mirovan Masîs (Sîpanê Xelatê) çêdikir? Çavbeqan (bo Tirk-Mongolan). {{commons|Special:Search/Genghis_Khan}} [[kategorî:Mongol]] [[af:Genghis Khan]] [[ar:جنكيز خان]] [[bg:Чингис хан]] [[br:Genghis Khan]] [[bs:Džingis Kan]] [[ca:Genguis Khan]] [[cs:Čingischán]] [[da:Djengis Khan]] [[de:Dschingis Khan]] [[en:Genghis Khan]] [[eo:Ĝingis-Ĥano]] [[es:Gengis Kan]] [[et:Tšingis-khaan]] [[eu:Genghis Khan]] [[fa:چنگیزخان]] [[fi:Tšingis-kaani]] [[fr:Gengis Khan]] [[fy:Genghis Khan]] [[gl:Genghis Khan]] [[he:ג'ינגיס חאן]] [[hr:Džingis kan]] [[hu:Dzsingisz kán]] [[id:Jenghis Khan]] [[it:Gengis Khan]] [[ja:チンギス・ハーン]] [[jbo:tcingis.xan]] [[ko:칭기즈 칸]] [[ky:Чыңгыз Хан]] [[la:Gengis Khan]] [[lb:Dschingis Khan]] [[lt:Čingischanas]] [[mn:Чингис хаан]] [[mr:चंगीझ खान]] [[ms:Genghis Khan]] [[nl:Dzjengis Khan]] [[nn:Dsjengis Khan]] [[no:Dsjengis-Khan]] [[os:Чингисхан]] [[pl:Czyngis-chan]] [[pt:Gengis-Khan]] [[ro:Ginghis Han]] [[ru:Чингисхан]] [[scn:Genghis Khan]] [[sh:Džingis Kan]] [[simple:Genghis Khan]] [[sk:Džingischán]] [[sl:Džingiskan]] [[sr:Џингис Кан]] [[sv:Djingis khan]] [[sw:Genghis Khan]] [[ta:செங்கிஸ் கான்]] [[tg:Чингизхон]] [[th:เจงกีส ข่าน]] [[tl:Genghis Khan]] [[tr:Cengiz Han]] [[tt:Çıñğız xan]] [[ug:چىڭگىزخان]] [[uk:Чингіз-хан]] [[ur:چنگیز خان]] [[vi:Thành Cát Tư Hãn]] [[zh:成吉思汗]] 14380 51109 2006-10-12T10:59:13Z Erdal Ronahi 2 Trotsky çû cihê Leon Davîdovîç Troçkî #REDIRECT [[Leon Davîdovîç Troçkî]] 14381 65200 2007-01-18T11:01:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[be:Кабул]] '''Kabûl''', [[paytext]] û bajarê herî mezin ê [[Efxanistan|Efxanistanê]] ye. Nifûsa wê 1,5 milyon e û di newaleke teng û stratejîk de hatiye avakirin. Kabûl navenda [[aborî]] û çandî a Afganîstanê ye. Bilindahîya Kabûl ê a ji deryayê 1765 m. ye. [[Wêne:Kabul Skyline.jpg|thumb|right|300px|Bajarê Kabûlê]] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:Efxanistan]] {{kurt}} [[am:ካቡል]] [[ar:كابول]] [[be:Кабул]] [[bg:Кабул]] [[bn:কাবুল]] [[bo:ཀ་བུར]] [[ca:Kabul]] [[cs:Kábul]] [[cv:Кабул]] [[da:Kabul]] [[de:Kabul]] [[en:Kabul]] [[eo:Kabulo]] [[es:Kabul]] [[et:Kabul]] [[fa:کابل]] [[fi:Kabul]] [[fr:Kaboul]] [[frp:Caboul]] [[ga:Cabúl]] [[gl:Cabul - کابل]] [[he:קאבול]] [[hi:काबुल]] [[hr:Kabul]] [[hy:Քաբուլ]] [[id:Kabul, Afganistan]] [[io:Kabul]] [[is:Kabúl]] [[it:Kabul]] [[ja:カーブル]] [[ka:ქაბული]] [[ko:카불]] [[lt:Kabulas]] [[lv:Kabula]] [[mk:Кабул]] [[mo:Кабул]] [[mr:काबुल]] [[nl:Kaboel]] [[nn:Kabul]] [[no:Kabul]] [[pl:Kabul]] [[ps:کابل]] [[pt:Cabul]] [[ro:Kabul]] [[ru:Кабул]] [[simple:Kabul]] [[sk:Kábul]] [[sl:Kabul]] [[sq:Kabuli]] [[sr:Кабул]] [[sv:Kabul]] [[sw:Kabul]] [[ta:காபூல்]] [[tg:Кобул]] [[th:คาบูล]] [[tr:Kabil, Afganistan]] [[uk:Кабул]] [[zh:喀布尔]] 14382 56271 2006-11-13T16:44:41Z Erdal Ronahi 2 [[Paytext]]ên hemû [[dewlet]]ên [[cîhan]]ê [[Kategorî:bajar]] 14383 61554 2006-12-24T04:59:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[am:አንዶራ ላ ቬላ]], [[frp:Andorra-la-Vielye]] '''Andorra la Vella''', [[Paytext|Paytexta]] [[Andorra|Andorrayê]] ye. [[Nifûs|Nifûsa]] wê 22 884 e. Rûrdê xwe 59 km ye û bilindahiya wê ya ji deryayê 1 409 m. ye. [[Wêne:Andorralavella06.jpg|thumb|right|300px|Bajarê Andorra la Vella]] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Andorra]] [[Kategorî:Paytext]] {{kurt}} [[am:አንዶራ ላ ቬላ]] [[an:Andorra la Biella]] [[ar:أندورا لا فيلا]] [[be:Андора ля Вэлья]] [[bg:Андора ла Веля]] [[ca:Andorra la Vella]] [[de:Andorra la Vella]] [[en:Andorra la Vella]] [[eo:Andoro Malnova]] [[es:Andorra la Vella]] [[eu:Andorra la Vella]] [[fi:Andorra la Vella]] [[fr:Andorre-la-Vieille]] [[frp:Andorra-la-Vielye]] [[gl:Andorra a Vella - Andorra la Vella]] [[he:אנדורה לה וולה]] [[hr:Andorra la Vella]] [[ht:Andò-la-Vyèy]] [[hu:Andorra la Vella]] [[id:Andorra la Vella]] [[it:Andorra la Vella]] [[ja:アンドラ・ラ・ヴェリャ]] [[ko:안도라라베야]] [[lt:Andora (miestas)]] [[na:Andorra la Vella]] [[nl:Andorra la Vella]] [[no:Andorra la Vella]] [[oc:Andòrra la Vièlha]] [[pl:Andora (miasto)]] [[pt:Andorra-a-Velha]] [[qu:Andorra la Vella]] [[ro:Andorra la Vella]] [[ru:Андорра-ла-Вьеха]] [[sk:Andorra (mesto)]] [[sq:Andorra la Vella]] [[sr:Андора ла Веља]] [[sv:Andorra la Vella]] [[tet:Andorra Tuan]] [[tt:Andorra la Vella]] [[zh:安道爾城]] 14384 66455 2007-01-25T12:52:11Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ast:Luanda]] '''Luanda''', ''(navê berê: Loanda)'', [[Paytext]] û bajarê herî mezin ê [[Angola|Angolayê]] ye.Li qeraxê [[Okyanûsa Atlantîk]] e û lîmana herî mezin a Angolayê ye. Di 1995'an de nifûsa xwe 3 milyon bû. [[Wêne:LuandaJuin2005-1-br.jpg|thumb|right|300px|Bajarê Luandayê - Tîrmeh 2005]] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Angola]] [[Kategorî:Paytext]] {{kurt}} [[af:Luanda]] [[am:ሏንዳ]] [[ast:Luanda]] [[bs:Luanda]] [[ca:Luanda]] [[cs:Luanda]] [[da:Luanda]] [[de:Luanda]] [[el:Λουάντα]] [[en:Luanda]] [[es:Luanda]] [[et:Luanda]] [[eu:Luanda]] [[fa:لوآندا]] [[fi:Luanda]] [[fr:Luanda]] [[frp:Luanda]] [[fy:Luanda]] [[gl:Luanda]] [[he:לואנדה]] [[id:Luanda]] [[io:Luanda]] [[it:Luanda]] [[ja:ルアンダ]] [[ko:루안다]] [[la:Luanda]] [[lb:Luanda]] [[lt:Luanda]] [[lv:Luanda]] [[mg:Luanda]] [[nl:Luanda (stad)]] [[nn:Luanda]] [[no:Luanda]] [[pl:Luanda]] [[pt:Luanda]] [[ro:Luanda]] [[ru:Луанда]] [[simple:Luanda]] [[sk:Luanda]] [[sr:Луанда]] [[sv:Luanda]] [[sw:Luanda]] [[tet:Luanda]] [[zh:罗安达]] 14385 51142 2006-10-12T13:20:57Z Luqman 401 '''Saint John's''', [[paytext]]a [[Antigûa û Berbûda]] ye. Saint John's navenda bazirganiya vî welatî û lîmana sereke a grava Antigûayê ye. Saint John's ji dîroka xwe ya kolonîbûnê ya sala [[1632]] hetanî serxwebûniya xwe ya sala [[1981]] û îro jî têde navenda birêvebiriyê ye. Nifûsa xwe 25 321 û rûerdê xwe 10 km² ye. [[Wêne:St john's street.JPG|thumb|right|300px|Bajarê Saint John's]] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:Antigûa û Berbûda]] {{kurt}} [[ca:Saint John's]] [[de:Saint John's (Antigua und Barbuda)]] [[en:St. John's, Antigua and Barbuda]] [[es:Saint John's]] [[fi:St. John's]] [[fr:Saint John's]] [[he:סנט ג'ונס]] [[id:St. John's, Antigua dan Barbuda]] [[io:St Johns]] [[it:Saint John's]] [[ja:セントジョンズ]] [[ko:세인트존스]] [[lt:Sent Džonsas]] [[nl:Saint John's (Antigua en Barbuda)]] [[pl:Saint John's]] [[pt:Saint John's]] [[sv:Saint John's]] [[zh:圣约翰市 (安提瓜和巴布达)]] 14387 51145 2006-10-12T13:38:58Z Bangin 450 Leon Davîdovîç Troçkî çû cihê Leon Davidovich Trotsky: gireke navî xwe yê rast be #REDIRECT [[Leon Davidovich Trotsky]] 14389 56148 2006-11-13T14:14:34Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:li gorî neteweyê kes]] 14390 51153 2006-10-12T14:24:24Z Bangin 450 [[Kategorî:Dewlet]] 14391 51154 2006-10-12T14:25:09Z Bangin 450 [[Kategorî:Dewlet]] 14392 51156 2006-10-12T14:25:59Z Bangin 450 [[Kategorî:Dewlet]] 14393 51159 2006-10-12T14:28:38Z Bangin 450 [[Kategorî:Dewlet]] 14395 51183 2006-10-12T15:45:38Z Erdal Ronahi 2 Arjantîn nakeve kategoriya Arjantîn {{GotaraBingehîn}} [[Kategorî:Dewlet]] 14397 51213 2006-10-12T19:32:18Z Bangin 450 '''Kwame Nkrumah''' an bi navê dirêj '''Francis Nwia Kofie Kwame Nkru-mah''' (* [[21'ê kewçêrê]] [[1909]] li [[Nkroful]]; † [[27'ê avrêlê]] [[1972]] li [[Bukarest]]) zanyarekî [[Gana]]yî, siyasetmedar, pan-efrîqaîst û yek ji pêşengên tevgera [[Efrîqa]]yiyan a li dijî [[kolonyalîzm]]ê ye. Li Ganayê ji dayik bûye û li [[DYE]] perwerde dîtiye. Yekemîn serokwezîrê Gana ye. Xwedî nêrînên [[sosyalîst]] bû. Ji bo tevahiya Efrîqa têdikoşiya. Di serîlêdaneka xwe ya li [[Çîn]], leşkerên rastgîr darbeyeke leşkerî pêktînin û Nkrumah êdî dibe penaber. Heya dawiya jiyana xwe ji bo parzemîna Efrîqa, dawîlêanîna kolonyalîzmê, pêkanîna sosyalîzm û azadiya mirovan têdikoşe. Nêrînên wî gelek alîkar û ewqas jî dijkar peyda dikin. Sosyalîzma wî difikirî ji aliyê gelek Efrîqayîyan jî dihate rexnekirin. Îro herçendî fikrên wî ewçend nayê parastin jî, Nkrumah ji bo gelek ciwanên Efrîqayî wekî sîmbolek e. [[Kategorî:siyasetmedar|Nkrumah]] [[Kategorî:sosyalîst|Nkrumah]] 14398 56153 2006-11-13T14:17:26Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî îdeolojiyê kes]] 14400 56218 2006-11-13T15:21:04Z Erdal Ronahi 2 '''Xirabê Tûya''' an '''Xirabêtûwa''', gundekî grêdayî navçeya [[Şirnex|Şirnexê]] [[Hezex|Hezexê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. Li gor çavkanîyan '''Xirabêtûwa''' di salên 1800 pê de hatîye avakirin carek dî. Berî bê avakirin wêranbajarik bû, navê vî bajarî harbiltutike, lê çikas raste û çikas xelete ne dîyare û ji hêla kîve ev çihjiyan kengî hatîye avakirin û weran kirin, çi çavkaniyên dûrust berdest tûne ne. Dawîya 1700 di serê salên 1800 de cardî kesekî bi navê Micad ve hatîye avakirin. Micad bi xwe kure Silêmên, kure Kenco, kure Xencer, kure Akûp, Akûp bi xwe ji begê serhedê li gorî çavkanîyan begê aşîra alî ya (alike, alîke). Xirabêtûwa gêridayî Hezex weleyeta Şinexê, bakûrê Kurdistan herêma deştê. Li bakûr çîya yê sipî başûrê wê deşte, mezra wê pirre cografîya wê ber kevir xwesîya wê vikî, mazî, dexil, rez û warz. ji bo Heywan û lawir xwezaye. Hesaba sed û sîh mal û heftsed şînî têde dijê. Gûndên aqarên Xirabêtûwa Xirabênêrîya, Barim, Kovex, Deştadarê, Dikî, Kavilêsefo, Pelîsî, Sivik, Zergûs û Mijmijok. Rêya Xirabêtûwa sisê rê ên teybet navgînan (Trimbêl) jê diçin. Roava Hezex rohilat Cizir Başûr Îpek. Ava Xirabêtûwa ji bîra têtin bi karanîn. [[Kategorî:Gundê Hezexê]] 14403 51243 2006-10-13T07:51:23Z Bablekan 495 14408 59505 2006-12-05T18:32:00Z Bablekan 495 Kovara Dengê Penaber {{PD-self}} --[[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 18:32, 5 Berfanbar 2006 (UTC) 14410 59504 2006-12-05T18:29:54Z Bablekan 495 lîsans Pîrozkirina Kosegelî {{PD-self}} --[[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 18:29, 5 Berfanbar 2006 (UTC) 14411 59503 2006-12-05T18:29:10Z Bablekan 495 lîsans Keçîkek Kurd li perê Gola Wanê {{PD-self}} --[[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 18:29, 5 Berfanbar 2006 (UTC) 14412 62679 2007-01-02T07:51:19Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[id:Moses Maimonides]] [[Wêne:3-statue.jpg|thumb|Îbn-î Meymûn]] Rabbi '''Moshe ben Maimon''' (רבי משה בן מיימון), ku bi navê Rambam jî tê naskirin (Bûn 30 adara 1135 Cordoue - mirin, 13 qanûn 1204, Fostat), fîlozof û têologê [[Cihû]], Nagid (serokê civaka ) Cihû li Misrê û dextor li hewşa [[Selehadîn]] de, Ew di nav Yahûdiyên Rabînîk de navdar bû. Dibêjin gerek mirov mezinbûna wî û hejabûna wî bi mezinbûna kêla serê wî bipîve : « Mi Moshe ad Moshe lo kam ké Moshe » (Ji Mûsa bi heta Mûsa, yekî weke Mûsa ranabe) sûreta 34, 10 : "piştî wî re kesekî weke Mûsa ji Israîlê derneket. Wî bandoreke hêja li ser fîlozofên medyaval kiriye. Xiristiyan wî bi navê Moïs, Maïymunid û misilman wî bi navê Mûsa bîn meymûn ibn Abdallah el-kûrtûbî el Îsraîlî nas dikin. Berhema wî ya yekem nerxîna li ser Mîşna ye. ji bona ku adetên (Mishna) yên [[Cihû]]tiyê ku bi hezar salan ji hev bela bû bûn, bicebirîne, wî berhema dîrokî "Mîşnê Torah" ne bi erebî, ne jî bi Aramî lê belê bi îbraniyeke xas nivîsand. berhema hîn îro jî, çarçoveya, zagonên Rabînîk pêk tênin. Wî mantiqa felsefeya Aristotelesyen li ramana Îbranî şîrove kiriye û deriyên nû di pîsîkolojî û di etnik de vekirne. Lê belê têkariya wî ya herî girîng bi pirtuka "Rêbera ji rê ketiyan" ku tê de ol û zanyariyê li hev têne pêk tê (ev bi [[Erebî]] nivisandiye). [[Kategorî:Fîlozof]] [[ar:موسى بن ميمون]] [[ca:Maimònides]] [[de:Moses Maimonides]] [[en:Maimonides]] [[es:Maimónides]] [[fi:Maimonides]] [[fr:Maïmonide]] [[he:רמב"ם]] [[hr:Majmonid]] [[hu:Moses Maimonides]] [[id:Moses Maimonides]] [[it:Mosè Maimonide]] [[ja:モーシェ・ベン＝マイモーン]] [[la:Maimonides]] [[nl:Maimonides]] [[nn:Maimonides]] [[no:Maimonides]] [[pl:Mojżesz Majmonides]] [[pt:Maimónides]] [[ro:Moise Maimonide]] [[ru:Рамбам]] [[sk:Maimonides]] [[sv:Maimonides]] [[tr:İbn Meymun]] [[yi:משה בן מימון]] 14413 51261 2006-10-13T13:56:16Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Silhedînê Eyûbî]] #redirect[[Silhedînê Eyûbî]] 14416 59875 2006-12-09T10:20:23Z Bangin 450 Ji WIKI fr hat barkirin {{GDFL}} 14417 51277 2006-10-13T16:09:53Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Pîrozkirina Kosegelî.jpg|thumb|400px|Kosegelî]] '''Kosegelî''' yek ji elementên folklora Kurdî ye. Li hin deveran bi navê "Kalê û Pîrê", "Apo û Etê", "Kalê Gaxan", "Serê salê" hwd jî tê binavkirin. Cureyekî [[şano]]yê ya civakî ye. Qiloçên kalê hene. Li serê pîrê temeziyeka sor tê dayîn. Divê yek jî "Ereb" be. Ango xulam, xizmetkar. Mal bi mal tê gerandin û cure cure skeç tên leyîstin. Herkes gorî dilê xwe rûn, şekir, ard, dirav hwd dike satila Ereb. Piştî gerê ciwan li cihekî kom dibin ji parsa wan helaw hwd çêdikin û dixwin. Li mal, gom an kadînekê heya sibehê govend tê lidarxistin, pêkenok têne gotin. [[Kategorî:Folklor]] 14418 51278 2006-10-13T16:11:12Z Erdal Ronahi 2 '''Distar''', [[aş]]ê herî prîmîtîv e. Ji du kevirsêlên glover pêk tê. Kevirê ser tê gerandin û gorî mezinahî û giraniya kevirsêlan genim tê hêrandin. Bo çêkirina [[bilxur]]ê tê bikaranîn. Li hin gundan bo çêkirina bilxurê [[ding]] hene. Ding milkê hemî gundiyan e. Kevirê wî yê ser wekî gogê, yê binî jî wekî tasê ye. Bo yek an du cot ga, hêştir an kerê ding tê gerandin. Di demeke kurt de bo bilxura hemî gundiyan tê çêkirin. [[Kategorî:Teknolojî]] 14419 52172 2006-10-15T14:50:36Z 217.91.74.39 '''Balfis''' (bi [[tirkî]]: ''Balova'') gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî Mêrdînê ye. Çîroknûsê hêja yê kurd [[Firat Cewerî]] ji vî gundî ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14420 51399 2006-10-14T10:53:05Z Bangin 450 '''Bedras''' (bi [[tirkî]]: ''Gölbaşi'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14421 51400 2006-10-14T10:53:16Z Bangin 450 '''Belana''' (bi [[tirkî]]: ''Umutlu'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14422 51401 2006-10-14T10:53:28Z Bangin 450 '''Belik''' (bi [[tirkî]] jî ''Belik'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14423 51402 2006-10-14T10:53:38Z Bangin 450 '''Belotî''' (bi [[tirkî]]: ''Üçtepe'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14424 51403 2006-10-14T10:53:47Z Bangin 450 '''Beyrok''' (bi [[tirkî]]: ''Bögrek'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14425 64825 2007-01-16T09:23:18Z Luqman 401 {{cudakirin}} Sê wateyên vê peyvê hene: # [[Birc, Stêrk]], komên stêrkan # [[Birc, Dêrik]], Gundê Dêrikê # [[Birc, Wêranşar]], gundekê [[Wêranşar]] a [[Riha|Rihayê]] ye. 14426 51406 2006-10-14T10:54:10Z Bangin 450 '''Bizdoxan''' (bi [[tirkî]]: ''Dogancik'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye.{{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14427 51397 2006-10-14T10:52:44Z Bangin 450 '''Bizmaro''' (bi [[tirkî]]: ''Çivilli'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14428 51407 2006-10-14T10:54:53Z Bangin 450 '''Buxur''' (bi [[tirkî]]: ''Derinsu'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14429 51408 2006-10-14T10:55:30Z Bangin 450 '''Çekem''' (bi [[tirkî]]: ''Çekem'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14430 51409 2006-10-14T10:55:59Z Bangin 450 '''Çemê Qêntir''' (bi [[tirkî]]: ''Akçay'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14431 51410 2006-10-14T10:56:35Z Bangin 450 '''Çildiz''' (bi [[tirkî]]: ''Asakent'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14432 51411 2006-10-14T10:57:06Z Bangin 450 '''Dede''' (bi [[tirkî]]: ''Dede'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14433 51412 2006-10-14T10:57:34Z Bangin 450 '''Demirlê''' (bi [[tirkî]]: ''Demirli'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14434 51413 2006-10-14T10:58:09Z Bangin 450 '''Dêra Çolê''' (bi [[tirkî]]: ''Köycük'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14435 51414 2006-10-14T10:58:44Z Bangin 450 '''Dêşî''' (bi [[tirkî]]: ''Kocatepe'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14436 51415 2006-10-14T10:59:26Z Bangin 450 '''Devşil''' (bi [[tirkî]]: ''Devşil'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14437 51416 2006-10-14T11:00:06Z Bangin 450 '''Diresor''' (bi [[tirkî]]: ''Derecik'') gundekê girêdayî navçeya Dêrika Çiyayê Mazî ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14438 51338 2006-10-13T17:26:37Z 80.135.102.211 '''Dirîk ''' ( bi tirkî: ''Dikenli''), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn]]ê ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14439 51417 2006-10-14T11:01:39Z Bangin 450 '''Dugurk''' (bi [[tirkî]]: ''Dügürk'') gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14440 51715 2006-10-14T15:30:24Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî: Gundê Mêrdînê]] [[Kategorî:Dêrika Çiyayê Mazî]] [[Kategorî: Gundê Mêrdînê]] 14441 51313 2006-10-13T17:18:27Z 80.135.102.211 [[Kategorî:Mêrdîn]] 14442 62144 2006-12-29T18:36:16Z Cyrus the virus 619 '''Navê min Sor e''' [[roman|romaneka]] [[Orhan Pamuk|Orhan Pamukî]], xwedîye [[Nobel Xelat|xelata Nobel]]a edebîyatêya 2006an, ye ko ji alî yê [[Mustafa Aydogan|Mustafa Aydoganî]] ve bo ser [[ziman|zimanê]] [[Kurdî]] hatiye wergerandin. Romanê li sala 2003'ê xelata navdara [[International IMPAC Dublin Literary Award]] û xelata [[Fransî]] ya [[Prix du meilleur livre étranger]] û li sala 2002'ê jî xelata [[Îtalyayî]] ya [[Premio Grinzane Cavour]] wergirtin. Kesatî yê serekî di romanê da [[mînyatûrîst|mînyatûrîstekê]] [[Osmanî]] ye. Kitêb li ser kuştina nîgarkereî ye û Orhan bi awayekê [[paşmodernîyet|paşmodernane]] li ser babetî dinivîsit. Orhan [[felsefe]], [[evînî]] û sihrê têkhil dikit û bi vegêrana neh rojên befrî yên zivistana sala 1591'ê pencereyekê li hukmê [[Sultan Miradê Sêyê]] vedikit. {{kurt}} [[Kategorî:Roman]] 14444 62875 2007-01-03T05:02:33Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ro:Hârtie]] [[Wêne:Paper sheet.jpg|thumb|Kaxezek]] '''Kaxez''', cureyekî forma wê ji [[dar]] û beran hatiye çekirin e. Dibe [[rûpel|rûpelên]] tenik û dibe tişta herî girîng ya mirov li ser dinivisîne. {{wîkîferheng|kaxez}} {{commons|Category:Paper}} {{kurt}} [[kategorî:Kaxez]] [[als:Papier]] [[ar:ورق]] [[bg:Хартия]] [[bs:Papir]] [[ca:Paper]] [[cs:Papír]] [[da:Papir]] [[de:Papier]] [[dv:ކަރުދާސް]] [[el:Χαρτί]] [[en:Paper]] [[eo:Papero]] [[es:Papel]] [[eu:Paper]] [[fa:کاغذ]] [[fi:Paperi]] [[fr:Papier]] [[gd:Pàipear]] [[gl:Papel]] [[he:נייר]] [[id:Kertas]] [[is:Pappír]] [[it:Carta]] [[ja:紙]] [[ko:종이]] [[lt:Popierius]] [[ms:Kertas]] [[nl:Papier]] [[no:Papir]] [[pl:Papier]] [[pt:Papel]] [[ro:Hârtie]] [[ru:Бумага]] [[sh:Papir]] [[simple:Paper]] [[sk:Papier]] [[sl:Papir]] [[sq:Letra]] [[sr:Папир]] [[su:Kertas]] [[sv:Papper]] [[th:กระดาษ]] [[tr:Kâğıt]] [[uk:Папір]] [[vi:Giấy]] [[yi:פאפיר]] [[zh:纸]] [[zh-yue:紙]] 14445 55139 2006-11-02T20:31:01Z 84.189.89.104 {{ne rind kurdî}} {{ev gotar| û [[Mediyan]] bila werin yekkirin}} Gelê Med ji nijada ariyan bûn û ji ber vê yekê hîmê wan ji Yafet e. bi zelalî dikare bê gotin ku, ew ji lawê Yafet Maday¹ tên (1. Mûsa 10:2). [Ji kerema xwe re li bêjeya Maday binêrin.] == PİRTÛKA 1. DÎROKAN – Jİ PİRTÛKA PÎROZÊ == # Adem, Şît, Enoş, #Kẹnan, Mahalạlel, Yared, # Hẹnox, Methûşaleh, Lạmex, # Nûh,Sem, Ham û Yạfet. # Lawên Yafet: Gọmer û Mecuc û Mạday û Yạvan û Tûbal û Meşek û Tîras. *NÛH Li gor 1. Mûsa [Destpêkirin] 5:32 „Û Nûh pênc sed sal buhurand pêv, bi navê Sem, Ham û Yafet sê lawên wî hatin dinê.“ *YAFET Şaxa Arîzimam:Îndigermanîş (14 Malbat) *GOMER Kîmerî, bakurê Derya Rêş *AŞQENAZ Başurê rojhilata Derya Reş *RİFAT Paflagonî *TOGARMA Ermenî *MAGOG *MADAY Medan ji başurê Derya Xezarê heta çiyayên Zagrosê *YAVAN Îyonî, Yewnanî *ÊLÎŞA Li ba Yewnanistan *TARŞÎŞ pêş Îspanî *KİTÎM Qibris *RODANÎM Rodos û giravên Derya Egeyê *TUVAL Tîberî, li Asya Biçûk *MEŞEK Frîgyayî, li Asya Biçûk *TÎRAS Tîrhenî, girav û qeraxên Derya Egeyê Nijad, ziman û olê Medan pir nêzîkî malbatekî Farisan bû. Med bi şêweyekî gel di dîroka Pirtûka Pîrozê de di sedsala 8 an de Berî Zayînê derdikeve meydanê. Lê belê di dîroka dunyayê de cara yekem ew di dema padîşahê Asûr Salmanasarê sêyem de, ku hemdemê padîşahê Îsraêl yê Yehû ye, yanî kêmzêde B. Z. di salên 904 – 877 an de tên îşaretkirin. Li gor bidestxistinên arkeolojî û vekolandinên din, tê gotin ku, gelê Med di navîna hezarsaliya duyem de B. Z. li ser zozanên Rojavaya Îranê niştecîh û cîhwar bûne. == welat û cîhûwarê Medan û gelên cîranên wan == Cîhûwarê Medan. Her çend sînorên kevnên herêm û cîhûwarên Medan hatibe guhartin jî, lê bi gelemperî di herêma rojava û başurê Derya Xezar û çiyayîstana Elburzê bû. Sînorê başurê rojava digihîşt jorî gola Ormiyê û derbasî dahlên rûber û çemê Arasê dibû. Çiyayên Zagrosê heta rûberê Dicleyê jî di navbera Med û Asûran de sînorê rojava bû. Sînorên rojhilat jî heta berî û çola mezin diçû. Li aliyê başur sînorê Medan digihîşt heta Elamê. Bi vî awayî em dibînin ku, welatê Medan bi gelemperî zozanên çiyayî bû. Ev bilindahî di navbera 900 û 1.500 metro ji deryayê bilin bû. Gelek cîh û dever beyarên bê av û çiya û banî bû, ji ber ku baran hindik dibarî. Lê pir dahl û mêrgên pir biber hebûn. Piraniya rûberên mezin bi aliyê beriyê ve diçin û lîtav çê dibe bi destê germahiya havînê av dimiçiqe hişk dibe û di şûna wê de xwê dimîne. Sînorên xwezayî bo parastina cîhûwarê Medan gelek baş bûn. Çiyayên li aliyê rojava, yanî Çiyayên Zagrosê, herî bilindin. Ew gelek caran ji çarhezar metroyan bilindin, lê tenê Demavendê ku li ser Elburzê nêzîkî Derya Xezarê ye, 5.771 metro ji deryayê bilin e. Kar û Barê Medan. Wek îro, wê demê jî bi gelemperî ew li gundên biçûk yan jî bi koçerî bi xwedîkirina pez û terşên xwe mijûl bûn. Nivîsên mixî yên ku ji êrişbûna Asûriyan li ser Medan vê gotine îsbat didkin û nîşan didin, hespên Medan pir bi nav û deng bûn. Ji vê sedemê gelek dijminên Medan êriş dikirin ser ser wan. Wekî din li ser zozanan û mêrgên dahlên mîh, bizin, ker, bargîr û çelek û mange ditewilîn. Asûriyan carcaran gelê Med di wêneyên kevirî de bi awayekî gîzmeyên postî ku, bo şivantiyê di holikên çiyayî, berfî û bilind de pir sûdmend e, nîşan didan. Dîtinên ku bi destê arkeolojiyê hatine peydakirin, nîşan didin ku Medan di karê hesinkerî, zîfkerî û gewherfiroşiyê, de gelek zana bûn. Li gor hindik kesên zana Medan navê xwe ji madena ku li welatê wan pir peyda dibe girtîne. Li gor dîrokzanan sifira ku li Erxanî – Madenê tê derxistin, di dîroka mirovatiyê de kana gewheriya herî kevintir e. erger mirov îro tenê li cîhên ku kanên gewherê welatê Kurdan binêre, rastiya vê gotinê tê ber çavan. Mesela tenê çend mînak ku, li Xulaman nezîkî Xarpêtê Krom, li Erxanî – Madenê sifir, navê Dersîm – deriyê sim yan jî zîv, li Hezexê, Şiranê komir, li Batman heta Kerkûkê neft yanî petrol ji me re nîşan dide, li welatê Medan çi hebû û îro ji Medan kîjan gel pêk hatiye. Dîrok û Mêjûya Medan. Medan berhemên nivîsî ku wan bidin nasandin şûnda nehiştin. Agahiyên li ser wan ya ji Pirtûka Pîrozê yan jî nivîsên Asûrî û berhemên kevnên Yewnanî hatine wergirtin. Wek tê zanîn Medan gelek padîşahî bi destên rûspiyên êlan pêkanîne. Pesndayîn û fortên ku padîşahên Asûrî Şamşî-Adadê pêncem, Tîglatpîlezerê sêyem û Sargonê duyem didin, wusa ku xwe bi awayekî serkevtî li ser hindik serwerên bajarên dûrên Medan nîşan didin. Piştî ku Asûriyan padîşahiya Îsraêl di sala 740 an B. Z. de bindest xistin û ew sergom kirin, ew „Di salan nehan ya Hoşeya de qiralê Aşûrê Samîriyê bi dest ve xist û Îsraêlê berbi Aşûrê ve ajotin û wan di Halalê de û di Habora [îro jê re Xebûr tê gotin] ku li ber çemê Gozanê de ve û di bajarên Medan de bi cîh kirin“ (2. Qiralan 17:6; 18:11). Êrişên Asûriyan ku „Medên asê“ têkin bin nîrê xwe heta dema ku padîşahê Asûr yan Aşûr Azar-Hadon yê lawê Sanherîb ku hemdemê padîşahê Cihûda Manase salên 716 – 662 an B. Z. dewam kirin. Azar-Hadon di lewhayên xwe yên nivîsî de di derbarê Medan de wusa dinivisîne: „Welatek sînorên wê heta beriya xwê diçe, di navbera welatê dûrê Medan de, li Bîknî li Çiyayên-Lapîslasûlî, serwerê bajarê bihêz ku tu carî stuyê xwe di bin kesî de xwar nekiriye, min ew û temamê gel, hesp, terş û pez û hiştirên wî bi xenîmetek mezin bir Asûrê“ (R. Borger, di lewhayên Azar-Hadon di Archiv für Orientforschung deftera 9 de li Bajarê Graz 1956, rûpel 55). Wekî din ew vê yekê jî dibêje ku, wî baca padîşahiya hersalî jî li wî bar kirîbû. Li gor dîroknivîsê Yewnanî Herodot (Historien, I, 96), Medan yeketiyek padîşahî di bin serweriya kesê bi navê Deykos ava kirîbûn. Hindik dîrokzanên nûjen dêbêjin ku, di lewhayên ku tê gotin serwerê Deykos ew bi xwe Deyaûkû ye. Di êrişekî de Sargonê duyem wî esîr digre û sergomê Hamatê dike. Le belê zêdeyî kesên zana bawer dikin ku, padîşahên Medan di dema Kîyaksares (neviyê Deykos li gor Herodot [Historien, I, 102, 103]) di bin serwerekî taybet de dest bi avakirna yeketiya xwe kirine. Her çi be jî, wekî serwerên Kenaniyan bûn, carcaran di bin destûra padîşahekî ceng dikirin, le belê ew dîsa jî ta hedekî serbixwe û azad bûn. (Kerem kin li Yêşû 11:1-5 binêrin) Li dijî êrişên Asûriyan dîsa jî Medan hêza xwe parastin û ew bihêz bûn. Û êdî ew bo Asûriyan gelek bixeter bûn. Çaxa Nebupolaserê Babîlî bavê Nebukadnesar, li dijî Asûriyan serhilda, Kîyaksares leşkerê Medan bi Babîliyan re kom kir. Piştî Medan di sala 12. de ku Nebupolase hukûmdar bû (634 B. Z.) Asûr girtin, (li gor nivîsên Babîlî ku U-ma-kîs-tar tê gotin) Kîyaksares û Nebupolaser di bajarê hatibû bidestxistin û girtin de „Peymana Hevalbendî û Yeketiya Bihev“ çê krin. (çavkanî Altorientalische Texte zum Alten Testament, derhênar H. Greßmann, Berlin und Leipzig 1926, S. 363). Berossos (ku li ser Polyhistor û Abydenosê binav û deng e, Eusebius her du jî bi lêv dike) dibêje ku, lawê Nebukadnesar Nebupolaser keça padîşahê Medan ji xwe re dike jin ku navê wê Amîtîs e (li gor Abydenos ew Amuheya ye). (Eusebius, Chronicorum liber prior, derhênar ji A. Schoene, Berlin 1875, Sp. 29, Z. 16—19, Sp. 37, Z. 5—7). Lê belê dîrokzan ne bi yekdengî ne. Gelo Amîtîs keça Kîyaksares bû yan jî keça lawê wî Astîyages bû. Bi Yeketiya Babîliyan Li Ser Asûriyan Serkevtî Dibin. Di piştî şerên li dijî Asûriyan de di dawiyê de di 14. sala padîşahiya Nebupolaser de (sala 632), leşkerên yekbûyî yên Medan û Babîliyan bajarê Neynowê digrin. „Û destê xwe ber bi bakur dirêj bike û dê Aşûrê tune bike û dê neynowê bike wêranxaneyek û mîna çolê ziwa bike (Tsêfanya 2:13). Hêzên dijberê Asûrî nêzîkî 369 kîlometre bi aliyê rojava Haranê ve hat birin, herçend Misir hat alîkariya Asûriyan jî, Asûriyan temamê hêza xwe ya leşkerî winda kirin û împaratoriya Asûriyan di navbera Medan û Babîliyan de hat parve kirin. Mîna ku di Pirtûka Pîrozê tê gotin: „Ji şikestina te re derman nîne; birîna te ya mirinê ye!“ (kerem kin li Nahûm 2:8-13; 3:18, 19 jî binêrin). Wek tê zanîn medan bakurê wêlatê Asûriyan girtin bin destê xwe. Babîliyan jî başurê welatê Asûriyan kirin bin destê xwe, bi vî awayî Sûrî û Fîlîstîn jî ketin bin destê Babîliyan. Pîştî van bûyeran padîşahê Medan Kîyaksares berê xwe da Asya Biçûk heta çemê Halîs [îro jê re Kizilirmak tê gotin) pêşve çû. Li wir Medan bi Lîdyan cengek bê encan kirin. Ji wê û pêve çem û rûberê Halîs sînorên rojava yê împaratoriya Medan bû. Ev împaratorî xwe dirêjî heta zozanên temamê Îranê, Mezopotamya Bakur, Ermenîstan û Kapadokiyayê dikir. Medan Hêza Xwe Didin Farisan. Wê demê paytexta Medan Ekbatana yan jî Akmeta bû. Îro jê re Hemedan tê gotin. Bêjeya He-Medan nîşan dide ku ev bajar û şar bi Medan pêvendi ye (Esra 6:2). Med li gor Farisan – Parsan xwedîcîhek baş bûn. Farisan wê çaxê herêma başurê welatê Medan kirin bin destê xwe. Dîroknivîsê Yewnanî Herodot û Ksenofon (li gor van çavkaniyan Historien, I, 107, 108 Cyropädie, I, ii, 1) dibêjin ku, Kîyaksares ku dundarê Astîyages ( di nivîsên mixî „Ištumegu“ de) keça xwe Mandanê bi jintî dide serwerê Kambîzes, ji vî çiftî Koreş yê duyem tê dunya ye. Piştî ku Koreş dibe padîşahê Anşanê, ku deverek ji Farsan bû, ew leşkerên Farsan li hev kom dike, ku xwe ji bin nîrê medan rizgar bikin. Di Dîroknameya – Nabonîd weha tê gotin: „Li dijî Ištumegu [Astîages] leşkerên wî serî hildan, û wan jî jî Koreş re “girtî” şandin, li ser vê jî şûnda Koreş paytextê medan girt (H. Greßmann [Hg.], Altorientalische Texte, S. 366, 367). Di vê demê de Med û Fars yek bûn ku, ji vir û şûnda împaratoriya Med – û – Fars ava kirin. Bi vî awayî pêxembertiya Danîêl li ser duhêziya Med – û – Fars ku, bi beranekî bi du qiloç tê nîşan dayîn, „yê ku bilind e dawiyê derket“ yanî di cîhangiriyê de bihêzbûyîn û pêşdeçûyîna farisan li vir tê nîşan dayîn (Danîêl 8:3, 20). Lê belê rastî ev e ku, Koreş ji Medan re hêz û memûriyetên mezin daye, û Medan jî di hukûmdariya împaratoriya Med – û – Fars de gelek girîngya xwe anîne holê. Mîna ku pêxember danîêl ji padîşahê Belşatsar re sira nivîsa li ser rûyê dîwar wekir, weha bû: Wê imparatoriya cîhaniya babîliyan parçe bibûya û „ji Medan û Farisan re“ bihatibûya dayîn. Di pirtûka Danîêl di cîhên din de bi gotina „zagona Medan û Farisan“ pir caran Med bi gotina pêşîn tê dîsakirin (kerem kin li ayetên Danîêl 5:28; 6:8, 12, 15 binêrin). Di sedsalên şûnda dora gotinan tê guhartin, lê tenê bi yek carekî derveyî qayde (Ester 1:3, 14, 18, 19) (Ester 10:2). Nîşandayîn vê dorê zelal dike ku, ji aliyê dîrokê ve Med berî Farsan li ser rûyê dika dîroka dunya desthilatdar bûn Med û Faris Li Ser Babîliyan Biser Dikevin. Di sedsala 8 an de B. Z. Îşaya pêxember ji berê ve pêşgotinî kirî bû ku, wê Yahowa li dijî Babîliyan “Medan” hişyar bike, “bo wan qîmeta zîvê nîne û bi zêran vê dilê wan xweş nabin. Û dê bi kevanan ciwanan li erdê bixin” (Îşaya 13:17-19; 21:2). Bêjeya Med dikare li vir di heman demê de bo Farisan jî bê bikaranîn. Qîmetnedayîna zîv û zêr dikare li vir bi vê maneyê be ku, ew temamen li pey girtin û bidestxistina xenîmeta Babîle bûn, wan tu carî qîmet nedan diyariyên rişwetan, da ku ew ji hedefa xwe şaş bibin. Med û Farisan tîr û kevan bi gelemperî bi şêweya çek bikar dianîn. Carcaran medan kevanên xwe bi metal yanî tunc û bafûn yan jî bi sifir dineqişandin (Kerem kin bidib ber ayeta Zebûr 18:34 an). Herhalde „bona ku Babîlê helak bike“ û ciwanên wan hûr bike tîrên wan mîna refê çûkan û tava zîpikê difiriyan û diçirûsikîn, ji ber ku ew hatibûn birqandin da ku tîrên wan bikarîbûyan kûr di bedenê de biçûyan (kerem kin li ayeta Yêremya 51:11 an binêrin). Di ayeta Yêremya 51:11, 28 an de padîşahên Medan tê gotin. Gotina Padîşahên Medan li vir bi mane û wateya ku, ew hêzên êrişî Babîlê bûn ku, di bin fermandariya Koreş de ew pirhêzên ku ya padîşah yan jî padîşahên Medan hebûn. Di wê demê de ev irf û edet gelek caran hebû. (Ji kerema xwe re li ayeta Yêremya 25:25 an binêrin). Ji vê sedemê ye ku, em dibînin Babîl bi destên leşker û hêzên yekbûyî, Medan, Farisan, Elamiyan û hêzên ciranên din hat girtin. Padîşahekî medî ku navê wî Dara yan Daryûsê Med bû bi şêst û du saliya xwe bû padîşahê warê Kîldaniyan yan jî Babîliyan. Herhalde bi destê Padîşahê Koreşê Mezin Daryûşê ji nijada Medan li ser temamê Babîlê bû padîşah (Danîêl 5:31; 9:1). Kerem kin li Daryûşê yekem re binêrin. * Ji bilî nexşeya pêşîn ev agahî gişt ji pirtûka Insight on the Scriptures bi zinamê îngilîzî hatine wergirtin. Heqê van agahiyan tên parastin! Serkevtina Îskenderê Mezin. Di dema Aheşveroşê padîşah de, herhal ew Kserksesê yekem bû, dîsa jî bi „leşkerên Med û Farisan“ tê îşaretkirin. ‚Heft serokên Faris û Mediyayê ên ku herî nêzîkî Padîşah bûn’ û hê jî behsa „Zagonên Farisiyan û Mediyan“ dihat kirin (Ester 1:3, 14, 19). Di sala 334 de B. Z. Îskenderê Mezin bi zelalî serkevtinek mezin li ser leşkerên Med û Farisan bidest xist, û di sala 330 an de B. Z. Mediya xist bin destê xwe. Piştî mirina wî başurê Mediyayê ket destê împaratoriya Seloykiyan, lê parçê bakur padîşahiya azad ma. Her çiqas Mediya ket bin destê Partan û Zeloykiyan jî, lê zanyarê cîhûwaran Ştrabo destnîşan kir ku, di sedsala yekem de D. Z. hê jî dundana padîşahiya medan hebû (Strabos Erdbeschreibung, 11, XIII, 1). Di sala 33 an de D. Z. di roja Pentîkostê de bi Medan re Part û Elamî jî di nav neteweyên din hebûn ku, ew bo perestinê hatibûn Orşalîmê. Ji ber ku ew bi gotina „Cihûyên xwedêtirs ji hemû miletên ser rûyê erdê“ tên binavkirin, bi îhtîmalek pir mezin ew dundar û neviyên Cihû bûn ku, Asûriyan ew ji Îsraêlê sergom kirîbûn. Asûriyan ew Cihû bi esîrtî biribûn bajarên Medan, yan jî hindik ji wan baweriya xwe bi olê Cihûyan anîbûn (Kerem kin ayetên Karên Şandiyan 2:1, 5, 9 bixwînin). Îro gelê Kurd dibêje û îdea dike ku, ew dundan û neviyên Medanin. Eger mirov ziman, dîrok, cîhûwar û civaka Kurdan bîne ber çavan, em pir nêzîkiyan di navbera Medan û Kurdan de dibîne. [Nexşe yekem] (Nivîsa ku li ser nexşeyê ye) Kaspisches Meer Derya Xezerê MEDIEN MEDİYA Araxes Çemê Arasê Urmiasee Gola Ûrimiye Elbursgebirge Çiyayistana Elburzê Ekbatana Ekbatana - Hemedan Sagrosgebirge Çiyayistana Zagrosê Tigris Çemê Dîcleyê Babylon Babîl Euphrat Çemê Firatê ELAM ELAM Persischer Golf Delava Îranê ASSYRIEN ASÛRİYAN == MADAY¹ == Lawê sêyemê Yafet e, ku ew jî lawê Nûh yê sêyem bû (1.Mûsa - Destpêkirin 10:2; 1Ch 1:5). Ew bapîrê Medan tê hasibandin. Li gor vê gihîştinê ye ku, bêjeya Îbranî ya Maday di Pirtûka Pîrozê de bi gotina „Medan“ yan jî „Mediya“ tê wergerandin, bo mînak di ayetên mîna 2. Qiralan 17:6; 18:11; Ester 1:3; Îşaya 13:17 û 21:2. Gelê Med di zimanê Asûr û Babîlî de (Akadî) Madaya û di zimanê farsiya kevn de jî Mada tê naskirin. Di demekî derbasbûyî de ew li çiya û zozanen Îranê, taybetî di navbera herêma çiyayîstana Elburzê yanî başurê derya Xezarê û çiyayîstana Zagrosê rojhilatiya Asûrê şûnwar û cîhwar bûnin. Bêje û gotina ku îro bo Îranê tê gotin, ji bêjeya „Arî“ pêk tê, ku bo dundan û neviyên Yafet tê bikar anîn. zelakirina wêneyan: 1: Lewhaya li Hemedanê ku bi sê zimanên hemwelatiyên Medan hatiye nivîsandin 2: Ahura Mazda (dibe ku bi maneya „Agirê Mezin” be) Xwedayê tenê yê Medan û Farisan 3: Gora Koreşê Mezin ku li Persepolîs yanî Pasargadê nêzîkî bajarê Şîrazê ye 4: Gora Danîêlê pêxember ku nêzîkî bajarê Şûşê li herêma nê ye 5: Kevirnîşanek ji memûrên Padîşahê Med û Farisan, kumê grover-Med, kumê kofîyî-Faris 6: Ester û Mordekay li ber hizûra Ahaşveroşê padîşah 7: Gundorê Koreşê Mezin ku di cîhe mora wî de dihat qebûlkirin. 8: Geliyê ku Îskenderê Mezin çiyayistanê Zagrosê derbas bû û dawî li împaratoriya Med û Farisan anî. Ev cîh piştî bajarê Nûrabadê li ser reya Şîrazê de ye. 9: Gora Ester û Mordekay e ku ev gor bo cihûyan ziyaret e û li bajarê Hemedanê ye. 10: Nûh piştî tofanê ji keştiyê derdikeve der û bi jin, sê law û sê bûkên xwe ji Xwedê re qurbanê dide. 14446 51424 2006-10-14T11:07:08Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Med û Mediya]] #redirect[[Med û Mediya]] 14448 51418 2006-10-14T11:03:14Z Bangin 450 Redirecting to [[Kaxiz]] #redirect[[Kaxiz]] 14449 51422 2006-10-14T11:06:50Z Bangin 450 Kaxiz çû cihê Kaxez: rastnivîs #REDIRECT [[Kaxez]] 14450 51425 2006-10-14T11:07:24Z Bangin 450 Li vir gotar hene, yê bi kaxezê tên bikaranîn. 14451 51432 2006-10-14T11:34:49Z Zeki 614 Êlaska ( bi [[tirkî]]: Konak ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14452 51433 2006-10-14T11:35:22Z Zeki 614 Elîbeg ( bi [[tirkî]]: Alibey ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14453 51434 2006-10-14T11:35:43Z Zeki 614 Endewl ( bi [[tirkî]]: Kovali ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14454 51435 2006-10-14T11:35:58Z Zeki 614 Erbete ( bi [[tirkî]]: Çataltepe ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14455 51436 2006-10-14T11:36:14Z Zeki 614 Ernebî ( bi [[tirkî]]: Teşvanli ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14456 51437 2006-10-14T11:36:47Z Zeki 614 Eynterî ( bi [[tirkî]]: Elanli ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14457 51438 2006-10-14T11:37:19Z Zeki 614 Fêzik ( bi [[tirkî]]: Yenice ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14458 51439 2006-10-14T11:37:24Z Zeki 614 Fitin ( bi [[tirkî]]: Pinarcik ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14459 51440 2006-10-14T11:37:52Z Zeki 614 Gamir ( bi [[tirkî]]: Famir ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14460 51441 2006-10-14T11:38:30Z Zeki 614 Girê Sor ( bi [[tirkî]]: Bayrakli ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14461 51656 2006-10-14T14:36:23Z 85.98.39.235 Girsarinc ( bi [[tirkî]]: Kuşlu ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. Ji ber ku li vî gundî agirpijên ku wextekê çalak bûne heye navê wî gundî kiriye girsarinc. û ji ber ku wan ev agirpij bi nêta sarincê bikar anîne navê vî gundî bûye girsarinc. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14462 51446 2006-10-14T11:40:26Z Zeki 614 Girxank ( bi [[tirkî]]: Bahçeli ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14463 51447 2006-10-14T11:40:58Z Zeki 614 Guradir ( bi [[tirkî]]: Uzunova ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14464 51448 2006-10-14T11:41:12Z Zeki 614 Hamidiyê ( bi [[tirkî]]: Hamidiye ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14465 51449 2006-10-14T11:41:28Z Zeki 614 Heboşî ( bi [[tirkî]]: Ambarli ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14466 51450 2006-10-14T11:41:43Z Zeki 614 Hedbê ( bi [[tirkî]]: Issiz ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14467 51457 2006-10-14T11:43:18Z Erdal Ronahi 2 '''Heramiyê''' (bi [[tirkî]]: ''Tepecik''), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14468 51453 2006-10-14T11:42:15Z Zeki 614 Heyal ( bi [[tirkî]]: Kanatli ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14469 51454 2006-10-14T11:42:32Z Zeki 614 Hilêlî ( bi [[tirkî]]: Diktepe ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14470 51455 2006-10-14T11:42:51Z Zeki 614 Hoz ( bi [[tirkî]]: Hoz ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14471 51456 2006-10-14T11:43:07Z Zeki 614 Însilk ( bi [[tirkî]]: Dutlu ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14472 51458 2006-10-14T11:43:21Z Zeki 614 Kanî Zil ( bi [[tirkî]]: Dikmeni ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14473 51459 2006-10-14T11:43:39Z Zeki 614 Kanîyagê ( bi [[tirkî]]: Öküzpinar ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14474 51460 2006-10-14T11:43:54Z Zeki 614 Kasan ( bi [[tirkî]]: Aydinlar ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14475 51461 2006-10-14T11:44:09Z Zeki 614 Kato ( bi [[tirkî]]: Işikli ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14476 51470 2006-10-14T11:52:03Z Zeki 614 '''Keleş''' ( bi [[tirkî]]: ''Çavuşlu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14477 51471 2006-10-14T11:52:33Z Zeki 614 '''Kendal''' ( bi [[tirkî]]: ''Sirt'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14478 51474 2006-10-14T11:55:32Z Zeki 614 '''Kevirşîn''' ( bi [[tirkî]]: ''Göktaş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14479 51680 2006-10-14T15:04:05Z RezanTovjin 60 '''Koder''' ( bi [[tirkî]]: ''Yazicik'' ), gundekî girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14480 51476 2006-10-14T11:56:34Z Zeki 614 '''Korbeşk''' ( bi [[tirkî]]: ''Körmeşk'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14481 51477 2006-10-14T11:56:56Z Zeki 614 '''Kosewelî''' ( bi [[tirkî]]: ''Köseveli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14482 51478 2006-10-14T11:57:21Z Zeki 614 '''Kotê''' ( bi [[tirkî]]: ''Develi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14483 51479 2006-10-14T11:57:50Z Zeki 614 '''Kufurle''' ( bi [[tirkî]]: ''Karataş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14484 51480 2006-10-14T11:58:10Z Zeki 614 '''Kumreş''' ( bi [[tirkî]]: ''Tutkulu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14485 51481 2006-10-14T11:58:39Z Zeki 614 '''Kumtere''' ( bi [[tirkî]]: ''Yassitepe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14486 55229 2006-11-04T09:53:46Z Bangin 450 Kundir çû cihê Kundir (Dêrika Çiyayê Mazî) '''Kundir''' ( bi [[tirkî]]: ''Tarlacik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14487 51483 2006-10-14T11:59:09Z Zeki 614 '''Lalheso''' ( bi [[tirkî]]: ''Lalhasso'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14488 51484 2006-10-14T11:59:41Z Zeki 614 '''Mahmîcank''' ( bi [[tirkî]]: ''Taşkent'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14489 51485 2006-10-14T12:00:01Z Zeki 614 '''Maşmaşk''' ( bi [[tirkî]]: ''Incesu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14490 51486 2006-10-14T12:00:25Z Zeki 614 '''Menteşiya Jor''' ( bi [[tirkî]]: ''Yukarimenteş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14491 51487 2006-10-14T12:00:46Z Zeki 614 '''Menteşya Jêr''' ( bi [[tirkî]]: ''Aşagimeteşe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14492 53746 2006-10-22T13:23:55Z Zeki 614 '''1'''. '''Meşkîna''' ( bi [[tirkî]]: ''Bozok'' ), gundekî girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. Meşkîna gundekî dîrokî ye. Li rojavaya Meşkîna gundekî biçûk heye: [[Girik]]. Girik ku girêdayî Meşkîna ye, cihekî gelekî dîrokî ye. Li rojavaya Meşkîna Çiyayê Pozê Bîra heye, ku bi dehan bîrên avê li ser hene û xuyaye di dîrokê de cihekî şênî ye. Dîwarên xaniyan, benê rezan, mehsereyên tirî û hîn gelek şûn û warê dîrokî li dora Meşkîna û Girik hene. Meşkîna bi dehan caran hatiye valakirin. Ji ber şerê navxweyî, xwînî û dijminatiya gundikî. Lê di sala 1991'ê de jî Meşkînî bûn [[cerdevan]] û kesên ku nebûn cerdevan ji gund derxistin. Wê demê Girik jî hate şewitandin. '''2'''. '''Meşkîna''' ( bi tirkî: ''Erdem'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 14493 51489 2006-10-14T12:01:25Z Zeki 614 '''Mezra Gêrî''' ( bi [[tirkî]]: ''Yukarimezra'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14494 51490 2006-10-14T12:01:51Z Zeki 614 '''Mezra Newalê''' ( bi [[tirkî]]: ''Bagarasi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14495 51491 2006-10-14T12:02:16Z Zeki 614 '''Mezra Suravêrkê''' ( bi [[tirkî]]: ''Aşagimezra'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14496 51493 2006-10-14T12:02:36Z Zeki 614 '''Misrik''' ( bi [[tirkî]]: ''Başaran'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14497 51658 2006-10-14T14:41:34Z 85.98.39.235 '''Misûrî''' ( bi [[tirkî]]: ''Bozbayir'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. Ev gund yê mala hecî teyîb e. Mala hecî teyîp jî yekem cehşên (qoricî) dêrikê ne. û ev gund bêtir nêzîkî dewletê ne, di demekê de mîna jîtemê kar dikirin.Welhasil ev gund gundekî bênamûs e... {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14498 51497 2006-10-14T12:05:00Z Zeki 614 '''Mizgewr''' ( bi [[tirkî]]: ''Hayirli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14499 51498 2006-10-14T12:05:25Z Zeki 614 '''Ofî''' ( bi [[tirkî]]: ''Beşkavak'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14500 51499 2006-10-14T12:05:54Z Zeki 614 '''Olaqa''' ( bi [[tirkî]]: ''Topuzgül'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14501 51501 2006-10-14T12:06:20Z Zeki 614 '''Peyamli''' ( bi [[tirkî]]: ''Payamli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14502 51502 2006-10-14T12:06:45Z Zeki 614 '''Pîrebas''' ( bi [[tirkî]]: ''Kuyucak'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14503 51503 2006-10-14T12:07:07Z Zeki 614 '''Qamirçiya''' ( bi [[tirkî]]: ''Karaca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14504 51510 2006-10-14T12:16:16Z Zeki 614 '''Qetaro''' ( bi [[tirkî]]: ''Sögütözü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14505 51511 2006-10-14T12:16:37Z Zeki 614 '''Qibilme''' ( bi [[tirkî]]: ''Beşbudak'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14506 51512 2006-10-14T12:17:02Z Zeki 614 '''Qizil''' ( bi [[tirkî]]: ''Boyakli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14507 51513 2006-10-14T12:17:32Z Zeki 614 '''Qızıla Xerabe''' ( bi [[tirkî]]:'' Agil'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14508 51514 2006-10-14T12:17:57Z Zeki 614 '''Qizileyşan''' ( bi [[tirkî]]: ''Bayirköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14509 51515 2006-10-14T12:18:23Z Zeki 614 '''Qizler''' ( bi [[tirkî]]: ''Kizlar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14510 51516 2006-10-14T12:19:07Z Zeki 614 '''Qurixî''' ( bi [[tirkî]]: ''Yildiz'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14511 51681 2006-10-14T15:04:44Z 85.98.39.235 '''Rebet''' ( bi [[tirkî]]: ''Hisaralti'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. Ev gund bi qasî 16 kîlometreyan dûrî dêrikê ye û ev gund bêtir bi keleha xwe tê nasîn.Jê re dibêjin keleha rebetê, hê jî bermayiyên vê kelehê heye. Kele li ser girekî hatiye avakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] [[Malpera Keleha Rebetê: http://www.derikli.com/rebet.html]] 14512 51518 2006-10-14T12:20:08Z Zeki 614 '''Reqaqî''' ( bi [[tirkî]]: ''Ortaca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14513 51653 2006-10-14T14:30:58Z 85.98.39.235 '''Rewşat''' ( bi [[tirkî]]: ''Koçyigit'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. [[Reşîdê Kurd]] jî bixwe ji vî gundî ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14514 51520 2006-10-14T12:20:47Z Zeki 614 '''Şabana''' ( bi [[tirkî]]: ''Çadirli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14515 51523 2006-10-14T12:22:35Z Zeki 614 '''Şahênik''' ( bi [[tirkî]]: ''Şahenik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14516 51524 2006-10-14T12:22:55Z Zeki 614 '''Şahvêrdî''' ( bi [[tirkî]]: ''Şahverdi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14517 51669 2006-10-14T14:55:05Z 85.98.39.235 '''Şawelat''' ( bi [[tirkî]]: ''Sogukkuyu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. Ev gund di sînorê wêranşar û dêrikê ye. Pirek heye, vî aliyê pirê dikeve sînorê dêrikê û wî aliyê pirê jî dikeve sînorê wêranşarê. Wextekê li vî gundî qereqoleke mezin hebû. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14518 51526 2006-10-14T12:23:47Z Zeki 614 '''Şêba Jêr''' ( bi [[tirkî]]: Çayköy - ''Yukari'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14519 51527 2006-10-14T12:24:32Z Zeki 614 '''Seker''' ( bi [[tirkî]]: ''Bektaş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14520 51528 2006-10-14T12:24:51Z Zeki 614 '''Selmê''' ( bi [[tirkî]]: ''Kuyulu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14521 51529 2006-10-14T12:25:16Z Zeki 614 '''Şemlik''' ( bi [[tirkî]]: ''Köklü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14522 51667 2006-10-14T14:54:04Z RezanTovjin 60 Sêpnat çû cihê Sêpinat: Navê rastî wisa ye. '''Sêpnat''' ( bi [[tirkî]]: ''Dumluca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. Li vî gundî bendavek heye û masî di vê bendavê de dijîn. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14523 51531 2006-10-14T12:25:58Z Zeki 614 '''Şerbê''' ( bi [[tirkî]]: ''Bardakli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14524 51532 2006-10-14T12:26:19Z Zeki 614 '''Şêx Hebib''' ( bi [[tirkî]]: ''Çukur'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14525 51666 2006-10-14T14:52:57Z 85.98.39.235 '''Şikestûn''' ( bi [[tirkî]]: ''Yayikli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. Ev gund jî bêtir bi strana "çemo çemê şikestûnê tê nasîn". Gorî gotinan di sala 88-89an de leşker digirin ser vî gundî. û gelek şervanên ARGKê jî li vî gundî bûne. Piştî şerê çend rojan him ji aliyê şervanên ARGKê û him jî ji aliyê leşkeran ve windahiyên gelekî mezin çêdibin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14526 51536 2006-10-14T12:28:29Z Zeki 614 '''Silamet''' ( bi [[tirkî]]: ''Selamet'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14527 51537 2006-10-14T12:28:49Z Zeki 614 '''Silik''' ( bi [[tirkî]]: ''Akçali'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14528 51538 2006-10-14T12:29:10Z Zeki 614 '''Siltok''' ( bi [[tirkî]]: ''Çatalca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14529 51539 2006-10-14T12:29:38Z Zeki 614 '''Simaqî''' ( bi [[tirkî]]: ''Adak'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14530 51540 2006-10-14T12:29:56Z Zeki 614 '''Şirîfbaba''' ( bi [[tirkî]]: ''Şerefli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14531 51541 2006-10-14T12:30:15Z Zeki 614 '''Siyamed''' ( bi [[tirkî]]: ''Akça''), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14532 51542 2006-10-14T12:30:36Z Zeki 614 '''Sûbatan''' ( bi [[tirkî]]: ''Subatan'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14533 51692 2006-10-14T15:14:26Z Erdal Ronahi 2 '''Sûsik''' ( bi [[tirkî]]: ''Degirmenli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. Gundê Sûsikê navê xwe ji gihayê sûsikê distîne. Ev giha li dora vî gundî gelekî hêşîn dihat. Gihayê sûsikê hîn jî li bajarên [[Kurdistan]]ê, piştî ku ava wê hate derxistin, ava wê tê firatin. Jê re [[Ava Sûsê]] tê gotin. Lê îro li gundê Sûsikê êdî [[gihayê sûsê]] hêşîn nabe. Kurd ji deverên din vî gihayî tînin û ava wê derdixin, difiroşin. Li Amed, Mêrdîn, Qoser û gelek bajarên din mirov dikare li kolanan bi hêsanî Ava Sûsê bikire. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14534 53789 2006-10-22T14:28:57Z Zeki 614 '''1'''. '''Tahtok''' ( bi [[tirkî]]: ''Düztaş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. '''2'''.'''Tahtok''' ( bi [[tirkî]] : ''Kilimli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]][[Kategorî: Gundê Qoserê]] 14535 51545 2006-10-14T12:31:31Z Zeki 614 '''Talbeş''' ( bi [[tirkî]]: ''Alagöz'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14536 51546 2006-10-14T12:31:50Z Zeki 614 '''Taşît''' ( bi [[tirkî]]: ''Taşit'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14537 51547 2006-10-14T12:32:09Z Zeki 614 '''Tawîk''' ( bi [[tirkî]]: ''Bucak'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14538 51548 2006-10-14T12:32:26Z Zeki 614 '''Temirlenk''' ( bi [[tirkî]]: ''Timurlenk'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14539 51549 2006-10-14T12:32:45Z Zeki 614 '''Textê Dêrikê''' ( bi [[tirkî]]: ''Tahtiderik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14540 51552 2006-10-14T12:34:14Z Zeki 614 '''Tilcima''' ( bi [[tirkî]]: ''Yayalar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14541 51553 2006-10-14T12:34:38Z Zeki 614 '''Tirba Memo''' ( bi [[tirkî]]: ''Akincilar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14542 51554 2006-10-14T12:34:56Z Zeki 614 '''Urt''' ( bi [[tirkî]]:'' Urt'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14543 51556 2006-10-14T12:35:33Z Zeki 614 '''Ûsibê Pîrî''' ( bi [[tirkî]]: ''Yusufpiri'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14544 51557 2006-10-14T12:35:54Z Zeki 614 '''Warga Xensê''' ( bi [[tirkî]]: ''Kutluca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14545 51558 2006-10-14T12:36:18Z Zeki 614 '''Welik''' ( bi [[tirkî]]: ''Dirkli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14546 53808 2006-10-22T15:03:16Z Zeki 614 '''1'''. '''Xanîka''' ( bi [[tirkî]]: ''Harmanli'' ), gundekî girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. '''2'''. '''Xanîka''' ( bi [[tirkî]] : ''Dilek'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]][[Kategorî: Gundê Qoserê]] 14547 51660 2006-10-14T14:45:03Z 85.98.39.235 '''Xanûk''' ( bi [[tirkî]]: ''Çukursu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. Ev gund jî bêtir bi ava xwe tê nasîn, ava vî gundî ji bin tehtan derdikeve û di bin wan tehtan de gelek şikeft hene. Li gorî gotinên pisporan heke projeyek were avakirin ava vî gundî têra temamî herêma mêrdînê dike. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14548 51561 2006-10-14T12:37:17Z Zeki 614 '''Xedreş''' ( bi [[tirkî]]: ''Karaca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14549 51562 2006-10-14T12:37:37Z Zeki 614 '''Xêdûk''' ( bi [[tirkî]]: ''Denktaş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14550 52906 2006-10-17T16:02:23Z Zeki 614 '''1.''' '''Xerabreşk''' ( bi [[tirkî]]: ''Meşeli'' ), gundekî girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. '''2.''' '''Xerabreşk''' ( bi [[tirkî]]: ''Karacaköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14551 59065 2006-11-30T19:51:52Z Bangin 450 *'''Xirbê Belek''' (bi [[tirkî]]: ''Aktepe'') gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. *'''Xirbê Belek''' ( bi [[tirkî]]: ''Sarica'') gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] [[Kategorî:Gundê Qoserê]] 14552 51567 2006-10-14T12:40:23Z Zeki 614 '''Xirbê Heriyê''' ( bi [[tirkî]]: ''Kovanli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14554 51569 2006-10-14T12:40:42Z Zeki 614 '''Xirbê Qeya''' ( bi [[tirkî]]: ''Kayali'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14555 51570 2006-10-14T12:41:06Z Zeki 614 '''Xirbê Reş''' ( bi [[tirkî]]: ''Çiçekli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14556 51571 2006-10-14T12:41:24Z Zeki 614 '''Xirbêguran''' ( bi [[tirkî]]: ''Yenice'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14557 51573 2006-10-14T12:41:41Z Zeki 614 '''Xirbêreş''' ( bi [[tirkî]]: ''Karaburun'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14558 51574 2006-10-14T12:41:48Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Akad]] #redirect[[Akad]] 14559 51575 2006-10-14T12:42:00Z Zeki 614 '''Xozberiya Jêr''' ( bi [[tirkî]]: ''Günbati'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14560 51576 2006-10-14T12:42:06Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Mîtanî]] #redirect[[Mîtanî]] 14561 51577 2006-10-14T12:42:20Z Zeki 614 '''Xozberiya Jor''' ( bi [[tirkî]]: ''Gündogdu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14562 51694 2006-10-14T15:15:21Z Erdal Ronahi 2 Zemberol çû cihê Zemberor '''Zemberor''' ( bi [[tirkî]]: ''Kuruçay'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. Ev gundekî dîrokî ye. Dewlet nahêle tu kes li vî gundî lêkolînan bike. Heta niha li vî gundî mozaîkên dîrokî, qesr,kûzik û zêr hatine dîtin. Pêşiya gund li deşta Mêrdînê dinihêre. Aliyê rojava Çiyayê Qerejdaxê ye. Li rojhilata Zemberolê [[Bixurê]] (Derinsu) li bakurê wê [[Xerabreşkê]] û li rojavayê wê jî [[Tehtok]] hene. Gundê Bixurê û Xerabreşkê jî gundên gelekî dîrokî ne. Di navbera Zemberolê û Xerabreşkê de şikeftên dîrokî hene, mezelên kevnar ên ji demên dîrokî ve mane hene. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14563 51579 2006-10-14T12:43:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Împêratoriya Osmanî]] #redirect[[Împêratoriya Osmanî]] 14564 51582 2006-10-14T12:44:19Z Zeki 614 '''Zoik''' ( bi [[tirkî]]: ''Subaşi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14565 51586 2006-10-14T12:48:39Z Erdal Ronahi 2 '''Asûr''' bajar û [[dewlet]]eke [[Mezopotamyaya kevn]] bû. :Li [[Asûrî]] binêre. {{kurt}} [[Kategorî:Dewleta dîrokî]] 14566 51589 2006-10-14T12:50:50Z Erdal Ronahi 2 Împêratoriya Osmanî çû cihê Împaratoriya Osmanî #REDIRECT [[Împaratoriya Osmanî]] 14567 53311 2006-10-19T18:54:53Z Luqman 401 '''Avadorê Hîzar''' ( bi tirkî: ''Kuyubaşi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14568 53323 2006-10-19T19:06:57Z Luqman 401 '''Bamezrût''' ( bi tirkî: ''Keremli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14569 66421 2007-01-25T08:35:08Z Luqman 401 Redirecting to [[Banêhebanê]] #redirect[[Banêhebanê]] 14570 51596 2006-10-14T13:06:01Z Zeki 614 '''Basiqla Kêvil''' ( bi tirkî: ''Kismetli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14571 52083 2006-10-15T13:05:40Z Luqman 401 Redirecting to [[Başrût]] #redirect[[Başrût]] 14572 51598 2006-10-14T13:06:47Z Zeki 614 '''Batêl''' ( bi tirkî: ''Batur'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14573 51599 2006-10-14T13:07:09Z Zeki 614 '''Bêkevan''' ( bi tirkî: ''Uluçanlar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14574 51600 2006-10-14T13:07:30Z Zeki 614 '''Bekwan''' ( bi tirkî:'' Belen'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14575 52087 2006-10-15T13:07:53Z Luqman 401 '''Berê Zêwê''' ( bi tirkî: ''Sarp'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14576 51602 2006-10-14T13:08:17Z Zeki 614 '''Bosinc ''' ( bi tirkî: ?), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14577 51603 2006-10-14T13:08:44Z Zeki 614 '''Botê''' ( bi tirkî: ''Gürgen'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14578 51604 2006-10-14T13:09:03Z Zeki 614 '''Çûka ''' ( bi tirkî: ''Çatalbahçe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14579 51607 2006-10-14T13:11:09Z Zeki 614 '''Dêrselîp''' ( bi tirkî: ''Çatalçam'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14580 51611 2006-10-14T13:15:01Z Zeki 614 '''Erbay''' ( bi tirkî:'' Alayurt'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14581 51612 2006-10-14T13:15:30Z Zeki 614 '''Ezdîna''' ( bi tirkî: ''Baysun'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14582 51613 2006-10-14T13:15:50Z Zeki 614 '''Gelîkura ''' ( bi tirkî: ''Çukurdere'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14583 51614 2006-10-14T13:16:14Z Zeki 614 '''Gêrka Cehfer''' ( bi tirkî: ''Altinoluk'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14584 51615 2006-10-14T13:16:33Z Zeki 614 '''Germav''' ( bi tirkî: ''Ilisu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14585 52101 2006-10-15T13:19:26Z Luqman 401 Redirecting to [[Germero]] #redirect[[Germero]] 14586 51617 2006-10-14T13:17:18Z Zeki 614 '''Gizrê ''' ( bi tirkî: ''Begendi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14587 51619 2006-10-14T13:18:28Z Zeki 614 '''Gundikê Eliyo''' ( bi tirkî: ''Kiraç'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14588 51620 2006-10-14T13:19:03Z Zeki 614 '''Gundikê Hecî ''' ( bi tirkî: ''Gürişik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14589 51621 2006-10-14T13:19:22Z Zeki 614 '''Gundikê Hecî Mirad ''' ( bi tirkî: ''Konakli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14590 51622 2006-10-14T13:19:41Z Zeki 614 '''Gundikê Kêzim ''' ( bi tirkî: ''Korkmaz'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14591 51623 2006-10-14T13:20:01Z Zeki 614 '''Gundikê Silo''' ( bi tirkî: ''Keklik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14592 51624 2006-10-14T13:20:26Z Zeki 614 '''Gundikê Xecê''' , gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14593 54012 2006-10-23T19:25:12Z Luqman 401 Redirecting to [[Hizar]] #redirect[[Hizar]] 14594 52105 2006-10-15T13:26:41Z Luqman 401 Redirecting to [[Îwan]] #redirect[[Îwan]] 14595 51628 2006-10-14T13:21:58Z Zeki 614 '''Kupraz ''' ( bi tirkî: ''Kuşluca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14596 51629 2006-10-14T13:22:17Z Zeki 614 '''Liyan''' ( bi tirkî:'' Kartalkaya'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14597 51630 2006-10-14T13:22:34Z Zeki 614 '''Meran''' ( bi tirkî: ''Yilmaz'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14598 66750 2007-01-27T12:17:20Z Luqman 401 ''' Rover''', ( bi tirkî: ''Tanyeri'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14599 51632 2006-10-14T13:23:57Z Zeki 614 '''Serdêf''' ( bi tirkî:'' Altiyol''), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14600 51633 2006-10-14T13:24:19Z Zeki 614 '''Şeta''' ( bi tirkî: Ayraç – ''Ayranci'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14601 51693 2006-10-14T15:14:48Z Luqman 401 Redirecting to [[Şibêbî]] #redirect[[Şibêbî]] 14602 51691 2006-10-14T15:13:51Z Luqman 401 Redirecting to [[Şkeftika]] #redirect[[Şkeftika]] 14603 51636 2006-10-14T13:25:24Z Zeki 614 '''Tîriwa''' ( bi tirkî: ''Bagözü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14604 51637 2006-10-14T13:25:43Z Zeki 614 '''Werzik''' ( bi tirkî: ''Bostanli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14605 51639 2006-10-14T13:26:55Z Zeki 614 '''Xerabê Qesrê''' ( bi tirkî: ''Tavşanli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14606 51640 2006-10-14T13:27:15Z Zeki 614 '''Xirbê Kêlan''' ( bi tirkî: ''Direkli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14607 51641 2006-10-14T13:27:32Z Zeki 614 '''Xirbê Şabikê''' ( bi tirkî: ''Harmanli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14608 65100 2007-01-17T21:09:22Z 88.229.110.236 '''Zengan''' ( bi tirkî: ''Karabayir'' ), gundekî girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye.Ev gundé boş bi çékirina cér u den u sewilé xwe meşhura.Gundiyé jîr, héjî pîşé bav u kalé xwe dewamdikin.Ji Gundé [[Germav]]'é 4 Km dikevé roava.Beri çend salan li vî gundî ava germ derket.Av wilqasi boşbu heta geha ser ava [[dîcle]].Lé xitimandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14609 51643 2006-10-14T13:28:29Z Zeki 614 '''Zivinga Çelo''' ( bi tirkî: ''Yoncali'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kerboranê]] 14610 51645 2006-10-14T13:32:23Z Zeki 614 Mehsertê çû cihê Mehsert #REDIRECT [[Mehsert]] 14611 51648 2006-10-14T13:36:42Z Zeki 614 '''Bêrt''' ( bi tirkî: ''Kocakuyu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14612 51651 2006-10-14T13:37:50Z Zeki 614 '''Bîra Mezrê''' ( bi tirkî: ''Gönerdere'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14613 51650 2006-10-14T13:37:38Z Zeki 614 '''Faf''' ( bi tirkî: ''Beşikkaya'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14614 51652 2006-10-14T13:40:55Z Zeki 614 '''Gewrik''' ( bi tirkî: ''Gewrik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14616 51668 2006-10-14T14:54:04Z RezanTovjin 60 Sêpnat çû cihê Sêpinat: Navê rastî wisa ye. #REDIRECT [[Sêpinat]] 14617 51671 2006-10-14T14:55:50Z Erdal Ronahi 2 Zorava (Şirnex) çû cihê Zorava, Şirnex #REDIRECT [[Zorava, Şirnex]] 14618 51678 2006-10-14T15:01:32Z 85.98.39.235 '''Zorava''', ( bi [[tirkî]]: ''Balli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. Li vî gundî du heb golên biçûk heye. Yek ji wan gola gavana ye û yan jî Gola Xwînê ye. Efsaneyek li ser Gola Xwînê heye. Li gorî efsaneyê dema bûk, zava û berbû dikin ji Gola Xwînê derbas bibin, ji aliyê Xwedê Teala ve giş dibin kevir. û dema mirov lê dinihêre dibe ku ev efsane rast be, ji ber ku gelek fîgurên însanan hene. û li cihê van fîguran du kevirê mezin heye, yek bûk e, û yan jî zava ye. Kesên ku avjeniyê dizanin xwe ji ser bûk yan jî zava divêjin nava avê. Bilindahiya bûk û zava hema hema 5-6 metre heye. [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14619 51964 2006-10-14T19:08:20Z Erdal Ronahi 2 '''Qubilme''', gundekî girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14620 52049 2006-10-15T11:54:39Z Bangin 450 '''Bîra''' (bi [[tirkî]]: ''Üçkuyu'') gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14621 51695 2006-10-14T15:15:21Z Erdal Ronahi 2 Zemberol çû cihê Zemberor #REDIRECT [[Zemberor]] 14622 51702 2006-10-14T15:20:52Z RezanTovjin 60 '''Ava Sûsê''' vexwarinek e. Li gelek bajarên [[Kurdistan]]ê tê firotin. Gihayê sûsê îro li herêma [[Silêmanî]] gelekî hêşîn dibe. Berê li gundê [[Sûsik]]ê yê girêdayî [[Dêrika Çiyayê Mazî]] jî gelekî hêşîn dibû, ku vî gundî navê xwe jî ji vî gihayî girtiye. [[Koma Hemdem]] jî bi navê Ava Sûsê kasetek derxistiye. {{kurt}} [[Kategorî: Vexwarin]] 14623 51723 2006-10-14T15:36:01Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:gundê Wanê]] [[Kategorî:Şax]] 14624 51956 2006-10-14T18:58:05Z Erdal Ronahi 2 '''Sûs''' ango '''Sûsik''' cureyekî [[kew|kewên]] [[Kurdistan]]ê ye. Ev cureyê kewê Îro jî li gelek gundên Kurdistana Bakur hene. Her sal bi qasî 20 hêkan dike. Lê ji ber ku şivan û nêçîrvan hêkên wan dibin û wan dikujin, hejmara wan li Kurdistanê her roja ku diçe kêmtir dibe. {{kurt}} [[Kategorî: Çûk]] 14627 51727 2006-10-14T15:39:13Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gundê Bedlîsê|Bedlîs]] 14628 51729 2006-10-14T15:39:59Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gundê Êlihê|Êlih]] 14629 51944 2006-10-14T17:45:19Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gund|Elih]] [[Kategorî:Êlih]] 14630 51951 2006-10-14T17:57:09Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gund|Qers]] [[Kategorî:Qers]] 14631 51954 2006-10-14T18:47:49Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gund|Sêrt]] [[Kategorî:Sêrt]] 14633 51797 2006-10-14T16:24:33Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Qonye]] #redirect[[Qonye]] 14634 51955 2006-10-14T18:48:01Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gund|Qonye]] 14635 51801 2006-10-14T16:26:30Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gundê Rihayê]] 14636 51806 2006-10-14T16:29:07Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 14637 51809 2006-10-14T16:30:31Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] [[Kategorî:Xîzan]] 14638 51815 2006-10-14T16:33:28Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gundê Agiriyê]] 14639 51817 2006-10-14T16:34:26Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gundê Wanê]] 14640 51823 2006-10-14T16:36:36Z Erdal Ronahi 2 Xenduk (Qubin) çû cihê Xenduk, Qubin #REDIRECT [[Xenduk, Qubin]] 14641 51824 2006-10-14T16:37:02Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gundê Êlihê]] 14642 51857 2006-10-14T16:56:07Z Erdal Ronahi 2 '''Tizyan''', gundekî grêdayî navçeya [[Mêrdîn|Mêrdînê]] [[Stewr|Stewrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 14643 51858 2006-10-14T16:56:46Z Erdal Ronahi 2 '''Tizyan''' ( bi tirkî: ''Elmabahce'' ), gundekê girêdayî bajarê Mêrdînê ye. [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14644 51872 2006-10-14T17:06:07Z Erdal Ronahi 2 '''Sarinc''' [[gund|gundekî]] navçe [[Gimgim|Gimgima]] [[Mûş|Mûşê]] ye. Di Kurmancî de herwiha wateya wê ya cihê sar ji bo paraztina tiştan jî heye, heta carinan ji bo dolabê qeşayê jî tê bikaranîn. [[Kategorî:Gundê Gimgimê]] 14645 56413 2006-11-14T10:27:00Z Erdal Ronahi 2 '''Sarinc''' ( bi tirkî: ''Sulak'' ), gundekê girêdayî bajarê [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. [[Kategorî:Gundê Mêrdînê]] 14646 51876 2006-10-14T17:07:29Z Erdal Ronahi 2 Saricê çû cihê Sarinc #REDIRECT [[Sarinc]] 14647 51881 2006-10-14T17:10:01Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Gundê Wanê]] 14648 51889 2006-10-14T17:12:46Z Erdal Ronahi 2 Çeman (Bedlîs) çû cihê Çeman, Bedlîs #REDIRECT [[Çeman, Bedlîs]] 14649 51908 2006-10-14T17:26:08Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Bazarcix]] #REDIRECT [[Bazarcix]] 14650 51911 2006-10-14T17:29:39Z Erdal Ronahi 2 #[[Bazarcix]], (Pazarcik) navçeyeke [[Gurgum|Gurgumê]] #[[Pazarcix, Dîgor|Pazarcix]], (''Dağpınar'') gundekî Dîgorê {{cudakirin}} 14651 51905 2006-10-14T17:24:48Z Erdal Ronahi 2 Pazarcix çû cihê Bazarcix (cudakirin) #REDIRECT [[Bazarcix (cudakirin)]] 14652 51912 2006-10-14T17:30:21Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Bazarcix]] #redirect[[Bazarcix]] 14653 51934 2006-10-14T17:41:37Z Erdal Ronahi 2 Xinzora jor çû cihê Xinzora Jor #REDIRECT [[Xinzora Jor]] 14654 51936 2006-10-14T17:41:40Z Erdal Ronahi 2 Xinzora jêr çû cihê Xinzora Jêr #REDIRECT [[Xinzora Jêr]] 14655 51939 2006-10-14T17:43:05Z Erdal Ronahi 2 Şêx pîr çû cihê Şêxpîr #REDIRECT [[Şêxpîr]] 14656 51948 2006-10-14T17:46:50Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Çewlik]] #redirect[[Çewlik]] 14657 51953 2006-10-14T18:14:55Z Luqman 401 Zoravan (Gundê Mûksiyê) çû cihê Zoravan, Mûksî #REDIRECT [[Zoravan, Mûksî]] 14658 51959 2006-10-14T18:59:54Z KurdoChali 500 Xelata Nobel çû cihê Nobel Xelat: Ji ber ko li goreyê rêzmana zimanê Kurdî "Xelata Nobel" ne rast e. Mixabin Kurd niha rêz û rûmeta rêzmanê Kurdî nagirin û navan li goreyê ergatîvîtî ya zimanê xwe natewînin, ez baştir dibînim ko em b #REDIRECT [[Nobel Xelat]] 14659 51963 2006-10-14T19:07:00Z Erdal Ronahi 2 Zoravan (Gundê Elkê) çû cihê Zoravan, Elkê #REDIRECT [[Zoravan, Elkê]] 14660 66389 2007-01-24T22:19:34Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ദക്ഷിണ കൊറിയ]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Daehan Min-guk<br> Komara Korêya Başûr</big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of South Korea.svg|160px]]<br/>[[Ala Korêya Başûr]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:South korea coa.png|110px]]<br/>[[Arma Korêya Başûr]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Aegukga]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationSouthKorea.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Koreyî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Sêûl]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Roh Moo-hyun]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Han Myeong-sook]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[15 tebax 1945]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 99 274 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>48 846 823<br/>491/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Won (KRW) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +9 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .kr |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +82 |} '''Komara Korê ya Başûr''' (bi [[Korêyî]]:대한민국, bi [[Inglîzî]]: the Republic of Korea) [[welat|welatekê]] [[Asya ya Rojhilat]] e û li nîvî ya başûrî ya [[nîvgizirta Korêyê]] hilkevtîye. Li bakur hevsî ya [[Korê ya Bakur]] (Komara Gelêrî ya Demokratîk a Korêyê) ye. Li rojhilatê [[Derya ya Japonê]] ye ko dikevit navbera vî welatî û [[Japon|Japonê]] û li rojava jî [[Derya ya Zer]] dikevit navbera wê û [[Çîn|Çînê]]. Nêzî nîvî ya hêşeta Korê ya Başûr li an li derdora paytexta we [[Sêûl|Sêûlê]] dijîn. Sêûl bajerê duyemîn mezintirîn ê cîhanê ye. Ev [[komar]] piştî [[Şerê Cîhanê yê Duyemîn]] û nemana dagîrkarî ya 35 salî ya Japonê, li sala 1948'ê hat damezrandin. Serkevtî yên Şerî nîvgizirta Korêyê dinavbera xwe da vebeşî. [[Welatên Yekbûyî yên Emrîkayê]] piştî şerekê ko bi [[Şerê Korêyê]] hatîye niyasîn, ev par ji xwe ra misoger kir. Para bakurî ya nîvgizirtê ji [[Yekîtî ya Komar ên Sosyalîst ên Şêwirdar]] ra ma. [[Aborî]] ya Korêyê yek ji aborî yên herî lezgîn bûye di warê pêşkevtinê da. Li dema damezrandina Komarê da, Korê ya Başur yek ji hejartirîn û xizantirîn welatên cîhanê bû û niha aborî ya 10ê ye. Ev welat di warê [[teknolocî]] û bikaranîna teknolocîyê jî da yek ji welatên herî li pêş e. Korê ya Başur bi hebûna karxane yên mîna [[Samsung]], [[Hyundai]], [[Kia]], [[Daewo]] û [[LG]]yê li seranserî cîhanê bi karsazîya [[kompyoter]], [[gemî]] û [[têlefonên gerok]] navdar e. Korê ya Başûr yek ji wan welatan e ko li paş [[Şerê Azadî ya Îraqê]] li sala 2003'ê pişikdarî ya [[hêzên pirnejad]] li Îraqê kirîye. Niha tîpeka leşkirî Komara Korêyê binavê [[Tîpa Zeytûnê]] li derveyî [[Hevlêr|Hevlêra]] paytexta [[Herêma Kurdistana Îraqê]] li başurê Kurdistanê ye. Ev hêz piranî bi karên civakî ve mijûl e. Nexweşxane ya vê tîpê çaresera nesaxên Kurdistanî dikit. Pişkên dî yên Tîpê arîkarî ya avakirina dibistanan û bingehên saxlemîyê û rahînan karmendan didin. [[Wêne:Carte de corée.gif|thumb|left|Nexşeya Koreya Başûr]] [[Kategorî: welat]] [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Suid-Korea]] [[am:ደቡብ ኮርያ]] [[an:Corea d'o Sur]] [[ar:كوريا الجنوبية]] [[ast:Corea del Sur]] [[az:Koreya Respublikası]] [[bg:Южна Корея]] [[bo:ཁྲའོ་ཤན་ལྷོ་རྒྱུད]] [[br:Republik Korea]] [[bs:Južna Koreja]] [[ca:Corea del Sud]] [[chr:ᎤᎦᎾᏭ ᎢᏗᎵ ᎪᎴᎠ]] [[cs:Jižní Korea]] [[csb:Repùblika Kòreji]] [[cy:De Corea]] [[da:Sydkorea]] [[de:Südkorea]] [[el:Νότια Κορέα]] [[en:South Korea]] [[eo:Sud-Koreio]] [[es:Corea del Sur]] [[et:Lõuna-Korea]] [[eu:Hego Korea]] [[fa:کره جنوبی]] [[fi:Korean tasavalta]] [[fr:Corée du Sud]] [[frp:Corê du Sud]] [[gl:Corea do Sur - 한국]] [[he:קוריאה הדרומית]] [[hi:दक्षिण कोरिया]] [[hr:Južna Koreja]] [[hsb:Južna Koreja]] [[ht:Kore disid]] [[hu:Dél-Korea]] [[hy:Հարավային Կորեա]] [[ia:Corea del Sud]] [[id:Korea Selatan]] [[io:Sud-Korea]] [[is:Suður-Kórea]] [[it:Corea del Sud]] [[ja:大韓民国]] [[ka:სამხრეთი კორეა]] [[km:កូរ៉េ (ត្បូង)]] [[kn:ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾ]] [[ko:대한민국]] [[kw:Korea Dheghow]] [[la:Respublica Coreae]] [[li:Zuud-Korea]] [[lt:Pietų Korėja]] [[lv:Dienvidkoreja]] [[mk:Јужна Кореја]] [[ml:ദക്ഷിണ കൊറിയ]] [[mo:Корея де Суд]] [[ms:Korea Selatan]] [[mt:Korea t'Isfel]] [[nap:Corea d' 'o Sud]] [[nds:Süüdkorea]] [[nl:Zuid-Korea]] [[nn:Sør-Korea]] [[no:Sør-Korea]] [[oc:Corèa del Sud]] [[pam:South Korea]] [[pl:Korea Południowa]] [[ps:سوېلي کوريا]] [[pt:Coreia do Sul]] [[ro:Coreea de Sud]] [[ru:Республика Корея]] [[scn:Corea dû Sud]] [[se:Mátta-Korea]] [[sh:Južna Koreja]] [[simple:South Korea]] [[sk:Kórejská republika]] [[sl:Južna Koreja]] [[sq:Korea Jugore]] [[sr:Јужна Кореја]] [[sv:Sydkorea]] [[sw:Korea Kusini]] [[ta:தென்கொரியா]] [[th:ประเทศเกาหลีใต้]] [[tl:Timog Korea]] [[tpi:Saut Korea]] [[tr:Kore Cumhuriyeti]] [[uk:Південна Корея]] [[vi:Hàn Quốc]] [[vo:Sulüda-Koreyän]] [[war:Salatan nga Korea]] [[wuu:韩国]] [[zh:大韩民国]] [[zh-classical:大韓民國]] [[zh-min-nan:Hân-kok]] [[zh-yue:大韓民國]] 14661 66725 2007-01-27T11:50:17Z Luqman 401 '''Tîpa Zeytûnê''' (bi [[Korêyî]] (이라크 평화재건 사단) 자이툰 부대), parek ji leşkerê [[Komara Korêyê]] ye ko wekî pişikdareka [[hêzên pirnijad]] li [[Îraq|Îraqê]] ye. Karê vê hêzê aştîparêzî û alîkariya jinûveavakirina Îraqê li paş [[Şerê Azadî ya Îraqê]] ye. Ev hêz li heyva [[rezber]] (îlon) a 2004'ê li derveyî [[Hewlêr]] a paytexta [[Herêma Kurdistana Îraqê]] hatiye damezirandin. [[Kategorî:leşker]] [[en:Zaytun Division]] [[ja:ザイトゥーン部隊]] [[ko:자이툰 부대]] 14662 60043 2006-12-10T11:32:12Z Zwobot 224 روبوت إضافة: [[sk:Kórejčina]], [[su:Basa Koréa]] '''Zimanê Korêyî''' ((한국어/조선말) zimanê fermî yê [[Komara Korêyê]] û [[Komara Gelêrî ya Demokratîk a Korêyê]] ye. Bi giştî nêzî 80 milyon kesan li cîhanê bi vî zimanî diaxivin. [[Zimanzanistvan]] di diyarkirina riha zimanê Korêyî da negehiştine çi lihevhatinan. Hindek bawerin ko ev ziman ji [[zimanên Altayî]] ye û hidikek jî dibêjin ko zimanekê xweser e. Ev ziman zimanekê [[pevgirêdayî]] (agglutinative) e. [[Elfûbê|Elfûbêya]] Korêyî ko bi navê [[Hangul|Hangulê]] dihêt niyasîn di gotareka dî da hatîye behskirin. ==Navkirin== Zimanê Korêyî gelek nav hene. Li [[Korêya Bakur]] û istana [[Yanbiyan|Yanbiyana]] [[Çîn|Çînê]] dibêjin ''Çosonmal'' (조선말) an bi awayekê gelek fermîtir: ''Çosono'' (조선어). Li [[Korêya Başur]] piranî ya xelkî dibêjin zimanê Korêyî ''Hangungmal'' (한국말), an gelek fermîtir: ''Hangugu'' (한국어) an ''Gugo'' (국어). Di axivtina xelkî da hidek caran dibêjin zimanê xwe ''Ûrîmal'' (우리말) anko ''Zimanê Me''. Li alîyekê dî, xelkên Korêyî yên ko li [[Sîberya|Sîberyayê]] dijîn dibêjin xwe [[Koryo-saram]] anko ''Goryoîn'' û dibêjin zimanê xwe jî ''Goryoînmal''. ==Sinfandina Zimanê Korêyî û Zimanên Xizim== Hindek zimanzanistvan zimanê Korêyî zimanekê tek û tenê dibînin ko çi zimanên dî wekî wî nîne. Piştî belavbîna gotara ''Ramstedt''î li sala 1926'ê, gelek zimanzanistvan gehiştin wê bawerîyê ko zimanê Korêyî zimanek ji malbata zimanên [[Altayî]] an nêzîkî zimanekê ''Pêş-Altayî'' ye. Zimanê Korêyî gelek saloxetên hevpişik digel zimanên Altayî hene. Korêyî li hindek zimanên [[Tirkî]] gelek nêzîk e. Hindek lêkolan wekhevî dinavbera Korêyî û zimanê [[Japonî]] da dîtine. Hidek ji wan berdanaye (proposed) ko ev herdu ziman wekî zimanên malbata Altayî an zimanekê cida yê girêdayî hev bin. {{kurt}} [[Kategorî:Ziman]] [[am:ኮሪይኛ]] [[ar:لغة كورية]] [[ast:Coreanu]] [[bg:Корейски език]] [[ca:Coreà]] [[chr:ᎪᎵᎥ]] [[cs:Korejština]] [[csb:Kòrejańsczi jãzëk]] [[da:Koreansk (sprog)]] [[de:Koreanische Sprache]] [[dv:ކޮރެޔާ ބަސް]] [[en:Korean language]] [[eo:Korea lingvo]] [[es:Idioma coreano]] [[et:Korea keel]] [[fi:Korean kieli]] [[fr:Coréen]] [[ga:Cóiréis]] [[hy:Կորեյերեն]] [[id:Bahasa Korea]] [[io:Koreana linguo]] [[it:Lingua coreana]] [[iu:ᑯᕆᐊᑎᑐᑦ]] [[ja:朝鮮語]] [[ka:კორეული ენა]] [[ko:한국어]] [[kw:Koreek]] [[li:Koreaans]] [[lt:Korėjiečių kalba]] [[lv:Korejiešu valoda]] [[mi:Reo Kōrea]] [[mn:Солонгос]] [[ms:Bahasa Korea]] [[nl:Koreaans]] [[nn:Koreansk språk]] [[no:Koreansk språk]] [[oc:Corean]] [[pl:Język koreański]] [[ps:کوريائي]] [[pt:Língua coreana]] [[ro:Limba coreeană]] [[ru:Корейский язык]] [[simple:Korean language]] [[sk:Kórejčina]] [[su:Basa Koréa]] [[sv:Koreanska]] [[th:ภาษาเกาหลี]] [[tr:Korece]] [[vi:Tiếng Triều Tiên]] [[zh:朝鮮語]] 14663 51976 2006-10-14T21:16:01Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] #redirect[[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] 14666 59874 2006-12-09T10:19:51Z Bangin 450 Ji WIKI fr hat barkirin {{GDFL}} 14667 62921 2007-01-03T15:37:48Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fi:Punapyy]], [[it:Alectoris rufa]] [[Wêne:Redleggedpartridge35.jpg|thumb|Kew]] '''Kew''' (bi [[latînî]]: ''alectoris rufa'') wekî çûka neteweyî ya Kurdistanê tê dîtin. ==Hên seke== *[[Kewa Sûs]] {{Commons|Alectoris rufa}} {{kurt}} [[Kategorî: Çûk]] [[ca:Perdiu roja]] [[de:Rothuhn]] [[en:Red-legged Partridge]] [[es:Perdiz roja]] [[fi:Punapyy]] [[fr:Perdrix rouge]] [[it:Alectoris rufa]] [[nl:Rode patrijs]] [[pt:Perdiz-vermelha]] 14668 51986 2006-10-14T22:30:25Z Luqman 401 Redirecting to [[Başûrê Kurdistanê]] #redirect[[Başûrê Kurdistanê]] 14669 52481 2006-10-16T21:15:21Z KureCewlik81 295 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! align="center" style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:100px;">&nbsp;</div> Parêzgehên Îranê || [[Image:Iran flag 300.png|60px ]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[Azerbaycana Rojava (parêzgeh)|Azerbaycana Rojava]] | [[Azerbaycana Rojhilat (parêzgeh)|Azerbaycana Rojhilat]] | [[Bûşêhr (parêzgeh)|Bûşêhr]] | [[Çeharmehal û Bextiyarî (parêzgeh)|Çeharmehal û Bextiyarî]] | [[Erdebîl (parêzgeh)|Erdebîl]] | [[Fars (parêzgeh)|Fars]] | [[Gulistan (parêzgeh)|Gulistan]] | [[Gîlan (parêzgeh)|Gîlan]] | [[Hemedan (parêzgeh)|Hemedan]] | [[Hormozgan (parêzgeh)|Hormozgan]] | [[Îlam (parêzgeh)|Îlam]] | [[Îsfehan (parêzgeh)|Îsfehan]] | [[Kirman (parêzgeh)|Kirman]] | [[Kirmanşan (parêzgeh)|Kirmanşan]] | [[Kohkilûye û Bûyer Ehmed (parêzgeh)|Kohkilûye û Bûyer Ehmed]] | [[Kurdistan (parêzgeh)|Kurdistan]] | [[Loristan (parêzgeh)|Loristan]] | [[Mazenderan (parêzgeh)|Mazenderan]] | [[Merkezî (parêzgeh)|Merkezî]] | [[Qazwên (parêzgeh)|Qazwên]] | [[Qom (parêzgeh)|Qom]] | [[Simnan (parêzgeh)|Simnan]] | [[Sîstan û Belûçistan (parêzgeh)|Sîstan û Belûçistan]] | [[Tehran (parêzgeh)|Tehran]] | [[Xorasana Bakûr (parêzgeh)|Xorasana Bakûr]] | [[Xorasana Başûr (parêzgeh)|Xorasana Başûr]] | [[Xorasana Rezewî (parêzgeh)|Xorasana Rezewî]] | [[Xûzistan (parêzgeh)|Xûzistan]] | [[Yezd (parêzgeh)|Yezd]] | [[Zencan (parêzgeh)|Zencan]] |} </center> 14670 56394 2006-11-14T09:11:27Z Erdal Ronahi 2 '''kurd4all.nl''' malpereke kurdî ye. Li gorî xwediyan, "malpera yekitîya qûtabî û lawên kurd" e. Ew li welatê [[Holenda]] derket. Kurd4all.nl di sala [[2002|2002an]] ket nav tora înternetê. Sernivîserê Kurd4all.nl [[Dîndar Koçer]] e.Malpera Kurd4all.nl weşana xwe bi zimanên Kurdî û Holendî dike ==Lînk== *[http://www.kurd4all.nl/ Malpera kurd4all.nl] [[Kategorî:Malper]] 14672 61525 2006-12-23T22:06:07Z Az1568 689 Reverted edits by [[Special:Contributions/80.48.86.201|80.48.86.201]] ([[User_talk:80.48.86.201|Talk]]); changed back to last version by [[User:Erdal Ronahi|Erdal Ronahi]] # [[Kurdistan]], welatê Kurdan # [[Kurdistan (rojname)]], rojnameyeke ku ji hêal Mîqtad Bedirxan û Celadet Elî Bedirxan hatiye derxistin # [[Kurdistan (parêzgeh)]], yek ji parêzgehên Îranê {{cudakirin}} 14674 52039 2006-10-15T07:47:06Z KurdoChali 500 Japonya çû cihê Japon: Ev nav diristtir e, hema hind. #REDIRECT [[Japon]] 14675 60299 2006-12-13T21:41:33Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pt:Winpooch]] [[Image:screenshot_thumb.jpg|right|framed|Winpooch]] '''Winpooch''' bernameyeke anti-spyware e. Bi taybetî spyware li ber mirov kozikan dikole, kemînan datîne. Winpooch li hember van kemînên spyware hatiye afirandin. Di komputerê de cihekî gelekî hindik distîne. Bi vî awayê xwe di pêşiya raqîbên xwe de ye. Hem belaş e hem jî berhemeke Çavkaniya Vekirî ye. Awayê xebata wê ji bernameyên din ên anti-spyware cuda ye. Lêgerîn û lêkolîna xwe di demeke kin de dike. Bernameyên din li danegeheke belî dinihêrin û lêgerîna xwe dikin, lê Winpooch li encama kodan dinihêre û veqetandina xwe dike. Ev jî wê li hember raqîbên wê lezgîntir dike. Ev bername wekî mantiq awayekî nû pêşkêş dike. Lê car caran hişyariyên balkêş dike. Dîmendera wê jî hem xweşik hem jî şêrîn e. Winpooch 0.5.10 ji aliyê Komeleya [[Karger]]ê ve li kurdî hatiye wergerandin. [[Kategorî: Nermalava Azad]] [[en:Winpooch]] [[es:Winpooch]] [[fr:Winpooch]] [[pt:Winpooch]] 14676 59873 2006-12-09T10:17:53Z Bangin 450 Hemû mafên wêne yên Winpoochê ne, min ji malpera wê girtiye. {{Logo}} 14677 59872 2006-12-09T10:17:32Z Bangin 450 Şîr ji wîkîpediyayê [[elmanî]] {{GFDL}} 14678 52054 2006-10-15T12:02:12Z Bangin 450 Redirecting to [[Komara Korêyê]] #redirect[[Komara Korêyê]] 14679 65578 2007-01-20T12:48:46Z Luqman 401 '''Mehmet Şerif Unat''' li [[Dêrika Çiyayê Mazî]] di sala [[19??]]'an de hatiye dinê. Di 25'ê gulana [[2006]]'an de li Dêrika Çiyayê Mazî ji aliyê kontrayan ve hate kuştin. Ew di sala [[1999]]'an de çûbû nav gerîlayên [[PKK]]'ê. Bernavê wî yê di nav gerîlayan de Seyda bû. {{kurt}} [[Kategorî:Şehîd]] 14680 52077 2006-10-15T13:03:27Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Nermalav]] #redirect[[nermalav]] 14681 52089 2006-10-15T13:08:52Z Luqman 401 Dêrik (Kerboran) çû cihê Dêrik, Kerboran #REDIRECT [[Dêrik, Kerboran]] 14682 64523 2007-01-14T09:06:20Z 66.235.0.183 interwiki '''Dînar''', cureyek [[dirav]] e ku li hinek welatên [[Rojhilata navîn]] tê bikaranîn. Mînak: [[Îraq]], {{Kurt}} [[Kategorî:Pere]] [[ar:دينار]] [[ast:Dinar]] [[ca:Dinar]] [[de:Dinar]] [[el:Δηνάριο]] [[en:Dinar]] [[es:Dinar]] [[eo:Dinaro]] [[fa:دینار]] [[fr:Dinar]] [[hr:Dinar]] [[it:Dinaro]] [[nl:Dinar]] [[ja:ディナール]] [[no:Dinar]] [[pl:Dinar]] [[pt:Dinar]] [[ru:Динар]] [[sl:Dinar]] [[sr:Динар]] [[sv:Dinar]] [[tr:Dinar]] 14683 52192 2006-10-15T18:42:24Z Bangin 450 '''Dînar Hîzar''' (bi [[tirkî]]: ''Soganli'') gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye ku ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kerboranê]] 14684 52096 2006-10-15T13:16:46Z Erdal Ronahi 2 Dînar (Dirav) çû cihê Dînar (dirav) #REDIRECT [[Dînar (dirav)]] 14685 60404 2006-12-14T22:03:00Z 84.171.242.245 '''Golê''' ( bi tirkî: ''Göllü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14686 52117 2006-10-15T14:07:05Z Zeki 614 '''Gundê Salihê Kejo''' ( bi tirkî: ''Salihköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14687 52118 2006-10-15T14:07:54Z Zeki 614 '''Hacya''' ( bi tirkî: ''Sulakdere'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14688 52119 2006-10-15T14:08:21Z Zeki 614 '''Kafsenor''' ( bi tirkî: ''Taşgedik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14689 52120 2006-10-15T14:09:06Z Zeki 614 '''Kermêt''' ( bi tirkî: ''Kayabali'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14690 52122 2006-10-15T14:09:47Z Zeki 614 '''Kersivan''' ( bi tirkî: ''Ikitepe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14691 52123 2006-10-15T14:10:12Z Zeki 614 '''Kewarêx''' ( bi tirkî: ''Harmankaya'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14692 52124 2006-10-15T14:10:36Z Zeki 614 '''Kûd''' ( bi tirkî: ''Kaynakkaya'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14693 52125 2006-10-15T14:11:07Z Zeki 614 '''Kurka Metîna''' ( bi tirkî: ''Çatalyurt'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14694 60403 2006-12-14T22:01:13Z 84.171.242.245 '''Mercê''' ( bi tirkî: ''Çimenlik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14695 52128 2006-10-15T14:12:10Z Zeki 614 '''Mermar''' ( bi tirkî: ''Tekkuyu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14696 52129 2006-10-15T14:12:35Z Zeki 614 '''Merzeqa''' , gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14697 52130 2006-10-15T14:12:59Z Zeki 614 '''Merzka''' ( bi tirkî: ''Güzelagaç'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14698 52173 2006-10-15T15:20:55Z Luqman 401 Metîna (Mehsert) çû cihê Metîna, Mehsert '''Metîna''' ( bi tirkî: ''Ovabaşi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14699 52133 2006-10-15T14:15:22Z Zeki 614 '''Miştîn''' ( bi tirkî: ''Kovanli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14700 52134 2006-10-15T14:15:45Z Zeki 614 '''Mûd''' ( bi tirkî: ''Işikdere'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14701 52135 2006-10-15T14:16:07Z Zeki 614 '''Rek''' ( bi tirkî: ''Çayiralani'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14702 52136 2006-10-15T14:16:27Z Zeki 614 '''Risîn''' ( bi tirkî: ''Çinaralti'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14703 52137 2006-10-15T14:16:46Z Zeki 614 '''Rişwan ''' ( bi tirkî: ''Kömürlü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14704 52138 2006-10-15T14:17:08Z Zeki 614 '''Sada''' ( bi tirkî: ''Ünsalli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14705 52140 2006-10-15T14:17:27Z Zeki 614 '''Şêxkir''' ( bi tirkî: ''Kocasirt'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14706 52141 2006-10-15T14:17:49Z Zeki 614 '''Taq''' ( bi tirkî: ''Havuzbaşi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14707 52142 2006-10-15T14:18:13Z Zeki 614 '''Ter''' ( bi tirkî: ''Ikipinar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14709 52154 2006-10-15T14:21:11Z Luqman 401 Redirecting to [[Xanîsorê]] #redirect[[Xanîsorê]] 14710 52146 2006-10-15T14:18:58Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Nermalav]] 14711 52147 2006-10-15T14:19:16Z Zeki 614 '''Xerzikê Erebo''' ( bi tirkî: ''Pinarcik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14712 52150 2006-10-15T14:19:44Z Zeki 614 '''Xirbê Belik''' ( bi tirkî: ''Sivritepe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14713 52151 2006-10-15T14:20:18Z Zeki 614 '''Xirbê Kêvir''' ( bi tirkî: ''Öztaş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14714 52152 2006-10-15T14:20:46Z Zeki 614 '''Xirbê Mamitê''' ( bi tirkî: ''Kayagöze'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14715 52153 2006-10-15T14:21:09Z Zeki 614 '''Xirbê Şêx Mehmûd''' ( bi tirkî: ''Fistikli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14716 52155 2006-10-15T14:21:31Z Zeki 614 '''Xirbêhacî ''' ( bi tirkî: ''Gölbaşi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14717 52158 2006-10-15T14:21:52Z Zeki 614 '''Xirbêmirîşk''' ( bi tirkî: ''Tavuklu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14718 52159 2006-10-15T14:22:18Z Zeki 614 '''Xirbeqelaç''' ( bi tirkî: ''Anittepe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14719 52160 2006-10-15T14:22:39Z Zeki 614 '''Xirbeteo ''' ( bi tirkî: ''Aliçli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14720 52162 2006-10-15T14:23:23Z Zeki 614 '''Xiznê''' ( bi tirkî: ''Tokdere )'', gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14721 52193 2006-10-15T18:43:45Z Erdal Ronahi 2 '''Yestê''' ( bi tirkî: ''Duygulu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14722 52164 2006-10-15T14:24:13Z Zeki 614 '''Zêhn''' ( bi tirkî: ''Çalişan'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Mehsert|Mehsertê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Mehsertê]] 14725 52174 2006-10-15T15:20:55Z Luqman 401 Metîna (Mehsert) çû cihê Metîna, Mehsert #REDIRECT [[Metîna, Mehsert]] 14727 52200 2006-10-15T21:53:06Z Luqman 401 Redirecting to [[Pere]] #redirect[[pere]] 14728 52202 2006-10-16T02:00:16Z Erdal Ronahi 2 '''Pere''', ji [[kaxiz]] an [[metal]] tê çêkirin. Li ser peran hejmar hene û qîmeta xwe li gorî vê hejmarê bilind an kêm dibe. Pere amureyê danûstendina [[Bazirganî|bazirganiyê]] ye. ==Dîrok== Tê qebûlkirin ku pere cara yekemîn, [[B.Z.]] sedsala 700'î de ji aliyê [[Lîdya|Lîdyayiyan]] ve hatiye bikaranîn. Berê Sumer qîmeta tiştan bi ceh û zîv nirxandibû. {{kurt}} [[Kategorî:aborî]] 14729 52286 2006-10-16T11:37:14Z Luqman 401 '''Ancik''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14730 52287 2006-10-16T11:37:37Z Luqman 401 '''Bakwan''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14731 52288 2006-10-16T11:37:58Z Luqman 401 '''Bamûnsê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14732 52289 2006-10-16T11:38:23Z Luqman 401 '''Bêndermemo''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14733 52274 2006-10-16T11:29:48Z 82.238.203.27 '''Bosîrê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14734 52283 2006-10-16T11:32:36Z 82.238.203.27 '''Çala Dirêj''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14735 52284 2006-10-16T11:32:53Z 82.238.203.27 '''Çalkê Kundo''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14736 52271 2006-10-16T11:26:23Z 82.238.203.27 '''Cebar''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn]]ê ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14737 52275 2006-10-16T11:30:08Z 82.238.203.27 '''Dalîn''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14738 52276 2006-10-16T11:30:34Z 82.238.203.27 '''Daskan''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14739 52277 2006-10-16T11:30:48Z 82.238.203.27 '''Dawrîk''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14740 52279 2006-10-16T11:31:22Z 82.238.203.27 '''Dêrizbîn''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14741 52280 2006-10-16T11:31:39Z 82.238.203.27 '''Dêrmûsk''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14742 52363 2006-10-16T15:44:04Z Luqman 401 '''Dêrqub''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14743 52367 2006-10-16T15:47:21Z Luqman 401 Redirecting to [[Dêrqub]] #redirect[[Dêrqub]] 14744 52270 2006-10-16T11:25:38Z 82.238.203.27 '''Dêwank''', gundekî navçe [[Midyad]]a bi ser [[Mêrdîn]]ê ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14745 52278 2006-10-16T11:31:07Z 82.238.203.27 '''Duben''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14746 52290 2006-10-16T11:39:07Z Luqman 401 '''Epşê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14748 52305 2006-10-16T11:45:32Z Luqman 401 '''Ereban''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14749 52304 2006-10-16T11:45:10Z Luqman 401 '''Gelête''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14750 52303 2006-10-16T11:44:47Z Luqman 401 '''Gundikê Evdirehmên''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14751 52273 2006-10-16T11:29:10Z 82.238.203.27 '''Gundikê Portî''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14752 52240 2006-10-16T09:13:13Z Kêzê 570 '''Hepisnas''' gundekî navçe Midyada bi ser Mêrdînê ve ye. [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14753 52291 2006-10-16T11:39:33Z Luqman 401 '''Hesekor''' , gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14754 52302 2006-10-16T11:44:24Z Luqman 401 '''Heskalê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14755 52368 2006-10-16T15:48:45Z Luqman 401 Redirecting to [[Hêştirek]] #redirect[[Hêştirek]] 14756 52300 2006-10-16T11:43:23Z Luqman 401 '''Hevêrîn''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14757 52299 2006-10-16T11:42:56Z Luqman 401 '''Hildeh''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14758 52298 2006-10-16T11:42:37Z Luqman 401 '''Hilhil''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14759 56268 2006-11-13T16:41:03Z Erdal Ronahi 2 {{GotaraBingehîn}} [[Kategorî:Mêrdîn]] 14760 52297 2006-10-16T11:42:13Z Luqman 401 '''Keferalab''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14761 52296 2006-10-16T11:41:48Z Luqman 401 '''Keferdê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14762 52295 2006-10-16T11:41:23Z Luqman 401 '''Keferzût''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14763 52294 2006-10-16T11:40:54Z Luqman 401 '''Kefirhewar''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14764 52293 2006-10-16T11:40:26Z Luqman 401 '''Miqrê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14765 52292 2006-10-16T11:39:58Z Luqman 401 '''Nibil''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14766 52272 2006-10-16T11:27:29Z 82.238.203.27 '''Qudbê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14767 52269 2006-10-16T11:22:22Z 82.238.203.27 '''Xerabeka''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14768 52268 2006-10-16T11:19:21Z 82.238.203.27 '''Xirbê Alê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14769 52263 2006-10-16T10:22:21Z Bablekan 495 '''Hiş''' an '''eqil''', yek ji fonksiyonên kompleks û taybet ên [[mejî]] ye. Şîrovekirina hişê pirr dijwar e, lewra yê şîrove dike hiş bi xwe ye. Ji ber wê gelek cureyên şîrovekirina hişê hene. Hin dibêjin, hiş jî wekî [[ruh]] fonksiyoneke ji organîzmaya mirov azad e. Heger mejî [[xêvjimêr]] (kompûter) be, hiş jî nivîsbariya bingehîn e. Hin fîlozof jî ruh û eqil yek dibîne. Hiş yek ji mijarên felsefî ye. Di zimanê Kurdî de gelek fonksiyonên mejî bi hiş ve tên girêdan. Bo mînak, [[hişmendî]], [[hişar]], [[binhişar]], [[hişyarî]] hwd. Bêjeya eqil û ruh piştî pejirandina ola [[Îslam]]ê ketiye zimanê Kurdî. Mirov dikare bêje, di fîlozofiya Kurdan de jî wekî gelek fîlozof îdîa dikin eqil ji organîzmayê azad tê nirxandin. Fonksiyonên mejî pirranî bi hiş û yên organîzmayê jî pirranî bi [[hest]] ve tên girêdan. Bo mînak [[hestmendî]] hwd. Helbet ve angaştek e û analîzkirina zimên bi serê xwe ne ti hertişt e. [[Kategorî:Felsefe]] 14770 52265 2006-10-16T10:23:41Z Bablekan 495 kat '''Sinc''' an '''ehlaq''' yasayên nenivîsî yên subjektîv û guherbar ên mirovan in. Mijara zanîstiya [[etîk]]ê ne. Herwekî [[ol]], [[felsefe]], [[çand]], [[dadmendî]], [[polîtîka]] hwd hemî zanîstî û dîsîplîn kêm zêde li ser sincê radiwestin. Sinc gorî jiyana mirovahiyê kêm an zêde dibe, diguhere. Wekî zagonên dadmendiyê tên guhertin. Hin caran çawa kû di dadmendiyê de, hin kiryar tên qedexekirin û paşê qedexe tê rakirin, di sincê de jî wisa ye. Bo mînak ji vir 30 sal berê herçendî bo azadiya gel û welêt ba jî di nava Kurdan de derketina jinan a çiyê baş nedihate dîtin. Lê îro wekî şeref û serbilindî tê nirxandin. Avakerê sincê mirov in. Dîroka mirovahiyê her çendî baş û rind e, ewçend jî têjî xirabî û nebaşî ye. Sinc jî wisa ye. Sinc qanûnên nenivîsî ne. [[Kategorî:Felsefe]] 14771 52264 2006-10-16T10:23:02Z Bablekan 495 kat '''Epîstemolojî''' yek ji şax an dîsîplînên felsefeyê ye. Bi bingeha zanînê ve bilî dibe. Li ser wate û bingeha zanînê dikole. Gelek teorî û angaştên epîstemolojiyê hene. Bo mînak [[îdealîzm]] bingeha zanînê ji [[materyalîzm]]ê cuda dinirxîne. Îdealîzm zanînê dixe pêşiya destpêka gerdûnê. Materyalîzm jî zanînê wekî berhem an hilberîna herî hêja û kopmleks a gerdûnê dibîne. Zimanzan jî ji epîstemolojiyê sûdwerdigirin. [[Kategorî:Felsefe]] 14772 52262 2006-10-16T10:17:07Z Bablekan 495 Epistemolojî çû cihê Epîstemolojî: ser #REDIRECT [[Epîstemolojî]] 14774 61537 2006-12-23T23:44:26Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bn:আল ফারাবী]] [[Wêne:200TengeNote.jpg|thumb|right| El Farabî|]] Fîlozofê bi eslê xwe [[Tirk]] di sala [[872]]'an li [[Farab]] [(Otrar)] ya [[Turkmenîstan]]ê hatiye dinê û di sala - [[950]]'an de li Şamê jiyana xwe ji dest daye. Navê wî yê esîl, bin Muhemed bin Tahran bin Uzlug e û li rojava jî ew bi navê "Pharabiûs" tê naskirin. Ji bona ku ew li Bajarê Farab yê Tirkmenîstanê hatiyê dinê jê re dibêjin Farabî. Wî perwerdeya xwe ya yekemîn li Farabê dest pêkir û bi şûnde jî li [[Rey]] û li [[Bexda]]yê medrese xwend. Dema ku wî li [[Haran]]ê lêkolîn li ser felsefê dikir wî Yûhana bîn Haylan naskir û rêgezên dibistana nepen fêr bû. Li [[Heleb]]ê ew bû mêvanê Hukûmdarê [[Hamedan]]an [[Seyfûdewlet]]. == Berhem û ramanên farabî == Farabî di dema pistî mirina Pêxember Hz. Muhemed û rewşa politique ku pistî wî re di navbera xelîfeyande derketiye jiyaye û ev rewş çavdêrî kirye. Ew bi giranî li ser têkiliyên [[olî]] û [[Polîtîk]] sekiniye û ji bona ku şîroveyekî li vê rewşê bîne, ew li ser nivîsên [[Platon]] û [[Aristot]] xebitiye. Gerek mirov vê rewşê bîne ber çavên xwe û nivîsên Farabî li gor vê yekê şîrove bike. Farabî wek mijîyekî [[ensîklopedî|ansîklopedîk]], bi teybetê bala xwe daye birêvebiriya polîtîk. Ji ber vê yekê gelek nivîsên wî şîrove û sentezên şexsî li ser felsefa Platon û Aristot in. wî pirtukek bi navê "Lihevhatina fîlozofan Aristot û Platon" nivîsand. ev pirtuk bahsa "ramanên şêniyên siteya dilpak" dike. wekî din wî kurtebirek li ser zagonên Platon jî nivîstiye. [[Kategorî:fîlozof]] [[ar:أبو نصر محمد الفارابي]] [[bn:আল ফারাবী]] [[bs:Al Farabi]] [[de:Al-Farabi]] [[en:Al-Farabi]] [[es:Al-Farabi]] [[fa:ابونصر فارابی]] [[fi:Al-Farabi]] [[fr:Al-Farabi]] [[gl:Al-Farabí]] [[hr:Al Farabi]] [[hu:Abú Naszr Muhammad al-Fárábí]] [[id:Al-Farabi]] [[ja:ファーラービー]] [[la:Alpharabius]] [[ms:Abu Al-Nasr Al-Farabi]] [[nl:Al-Farabi]] [[pl:Al-Farabi]] [[pt:Al-Farabi]] [[ru:Аль-Фараби]] [[sk:Abú Nasr Muhammad al-Fárábí]] [[sl:Al-Farabi]] [[sv:Al Farabi]] [[tr:Farabi]] 14775 52330 2006-10-16T15:25:54Z Luqman 401 '''Hexê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14776 52331 2006-10-16T15:26:12Z Luqman 401 '''Kefirzê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14777 52332 2006-10-16T15:26:47Z Luqman 401 '''Kefsenk''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14778 52333 2006-10-16T15:27:06Z Luqman 401 '''Kefsûradelmemika Menda''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14779 52334 2006-10-16T15:27:24Z Luqman 401 '''Kelehka Şêx Ehmed''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14780 52335 2006-10-16T15:27:42Z Luqman 401 '''Kemê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14781 52336 2006-10-16T15:27:59Z Luqman 401 '''Kendalîn''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14782 52337 2006-10-16T15:28:21Z Luqman 401 '''Kindêrîb''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14783 52338 2006-10-16T15:28:36Z Luqman 401 '''Kozê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14784 52339 2006-10-16T15:28:52Z Luqman 401 '''Kulavînk''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14785 52341 2006-10-16T15:29:26Z Luqman 401 '''Merank''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14786 52342 2006-10-16T15:29:48Z Luqman 401 '''Qerika''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14787 52343 2006-10-16T15:30:04Z Luqman 401 '''Qoçankê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14788 52344 2006-10-16T15:30:19Z Luqman 401 '''Sarê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14789 52372 2006-10-16T15:50:59Z Luqman 401 Redirecting to [[Selhê]] #redirect[[Selhê]] 14790 52346 2006-10-16T15:31:01Z Luqman 401 '''Serê Ava Sipî''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14791 52347 2006-10-16T15:31:21Z Luqman 401 '''Sîvok''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14792 52348 2006-10-16T15:31:38Z Luqman 401 '''Şorizbeh''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14793 52349 2006-10-16T15:31:59Z Luqman 401 '''Stewrank''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14794 52350 2006-10-16T15:32:18Z Luqman 401 '''Tinat''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14795 52351 2006-10-16T15:33:19Z Luqman 401 '''Xanika Şendo''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14796 53103 2006-10-18T11:21:13Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xerabiya]] #redirect[[Xerabiya]] 14797 52353 2006-10-16T15:33:56Z Luqman 401 '''Xerabê Gura''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14798 52354 2006-10-16T15:34:13Z Luqman 401 '''Xerabê Horiya''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14799 52355 2006-10-16T15:34:32Z Luqman 401 '''Xerabê Kefrê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14800 52356 2006-10-16T15:34:49Z Luqman 401 '''Xerabê Nasê''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14801 52357 2006-10-16T15:35:06Z Luqman 401 '''Xerabê Reş''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14802 52358 2006-10-16T15:35:57Z Luqman 401 '''Xirbê Xêlid''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14803 52359 2006-10-16T15:36:16Z Luqman 401 '''Zaxurana Mezin''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14804 52360 2006-10-16T15:36:53Z Luqman 401 '''Zînol''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14805 52361 2006-10-16T15:37:12Z Luqman 401 '''Zivinga Dirêj''', gundekî navçe [[Midyad|Midyada]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14806 52366 2006-10-16T15:46:58Z Luqman 401 Dêrqup çû cihê Derqup #REDIRECT [[Derqup]] 14807 52371 2006-10-16T15:50:15Z Luqman 401 Mesken (Midyad) çû cihê Mesken, Midyad #REDIRECT [[Mesken, Midyad]] 14808 52379 2006-10-16T15:58:55Z Luqman 401 '''Keleh''', gundekî grêdayî navçeya [[Sêrt|Sêrtê]] [[Xesxêr|Xesxêrê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye şewitandin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Xesxêrê]] 14809 52380 2006-10-16T16:01:49Z Luqman 401 '''Keleh''', gundekî navçe [[Nisêbîn|Nisêbîna]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nisêbînê]] 14810 52382 2006-10-16T16:05:17Z Luqman 401 '''Kinik''', [[gund|gundekî]] [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 14811 52399 2006-10-16T16:22:56Z Luqman 401 Kinik, Nisêbîn çû cihê Kinik, Qoser '''Kinik''', gundekî navçe [[Qoser|Qosera]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Qoserê]] 14812 52386 2006-10-16T16:08:46Z Luqman 401 '''Kurik''', Gundekî grêdayî navçe [[Kanîreş|Kanîreşê]] a ser bi [[Çewlik|Çewlikê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Kanîreşê]] 14813 52402 2006-10-16T16:24:36Z Luqman 401 '''Kurik''', gundekî navçe [[Qoser|Qosera]] bi ser [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 14814 52390 2006-10-16T16:16:32Z Luqman 401 '''Qesrik''', [[gund|gundekî]] [[Bedlîs|Bedlîsê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Bedlîsê]] 14815 52391 2006-10-16T16:16:56Z Luqman 401 '''Qesrik''' ( bi [[tirkî]]: ''Ovacik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 14816 52393 2006-10-16T16:17:59Z Luqman 401 '''Qesrik''',gundekê girêdayî [[Bajar|Bajarê]] [[cizîra Botan]] e. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 14817 52396 2006-10-16T16:21:05Z Luqman 401 Kurik, Nisêbîn çû cihê Kurik, Qoser #REDIRECT [[Kurik, Qoser]] 14818 52400 2006-10-16T16:22:56Z Luqman 401 Kinik, Nisêbîn çû cihê Kinik, Qoser #REDIRECT [[Kinik, Qoser]] 14819 52463 2006-10-16T20:43:49Z Luqman 401 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Commonwealth of Dominica<br> Domînîk</big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Dominica.svg|160px]]<br/>[[Ala Domînîkê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Dominica coa.png|110px]]<br/>[[Arma Domînîkê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Isle of Beauty, Isle of Splendour]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationDominica.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Îngilîzî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Roseau]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Nicholas Liverpool]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Roosevelt Skerrit]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[3 sermawez 1978]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 754 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2003]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/> 75 851<br/> 91/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Dolarê Karaîba Rojhilat (XCD) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] -4 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .dm |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +1-767 |} '''Domînîk''', ''(Commonwealth of Dominica)'', weletekî ji gravekê pêk tê û li [[Deryaya Karaîban]] e. Domînîk berê koloniya [[Brîtanya|Brîtanyayê]] bû. [[wêne:Do-map.gif|thumb|left| Nexşeya Domînîk]] {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] [[an:Dominica]] [[ast:Dominica]] [[bg:Доминика]] [[bn:ডোমিন্‌ইকা]] [[bs:Dominika]] [[ca:Dominica]] [[cs:Dominika]] [[da:Dominica]] [[de:Dominica]] [[en:Dominica]] [[eo:Dominiko]] [[es:Dominica]] [[et:Dominica]] [[fi:Dominica]] [[fr:Dominique (pays)]] [[gl:Dominica]] [[he:דומיניקה]] [[hr:Dominika]] [[ht:Dominik]] [[ia:Dominica (pais)]] [[id:Dominika]] [[io:Dominika]] [[it:Dominica]] [[ja:ドミニカ国]] [[ko:도미니카]] [[lt:Dominika]] [[lv:Dominika]] [[ms:Dominica]] [[na:Dominica]] [[nds:Dominica]] [[nl:Dominica]] [[nn:Dominica]] [[no:Dominica]] [[oc:Dominica]] [[pl:Dominika]] [[pt:Dominica]] [[ro:Dominica]] [[ru:Доминика]] [[simple:Dominica]] [[sk:Dominika (štát)]] [[sl:Dominika]] [[sq:Domenika]] [[sr:Доминика]] [[sv:Dominica]] [[tl:Dominica]] [[tr:Dominik]] [[uk:Домініка]] [[zh:多米尼克]] [[zh-min-nan:Dominica]] 14821 52501 2006-10-16T21:35:55Z KureCewlik81 295 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! align="center" style="background:#ccccff" width="100%" | <div style="float:left;width:100px;">&nbsp;</div> Parêzgehên Îraqê || [[Wêne:Flag of Iraq.svg|60px ]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="2" | [[Babil (parêzgeh)|Babil]] | [[Besre (parêzgeh)|Besre]] | [[Bexdad (parêzgeh)|Bexdad]] | [[Diyala (parêzgeh)|Diyala]] | [[Duhok (parêzgeh)|Duhok]] | [[Elenbar (parêzgeh)|Elenbar]] | [[Elmusenna (parêzgeh)|Elmusenna]] | [[Elqadisiye (parêzgeh)|Elqadisiye]] | [[Parêzgeha Hewlêr|Hewlêr]] | [[Kerbela (parêzgeh)|Kerbela]] | [[Meysan (parêzgeh)|Meysan]] | [[Necef (parêzgeh)|Necef]] | [[Neynewa (parêzgeh)|Neynewa]] | [[Selahedîn (parêzgeh)|Selahedîn]] | [[Silêmanî (parêzgeh)|Silêmanî]] | [[Te'mîm (parêzgeh)|Te'mîm]] | [[Wasit (parêzgeh)|Wasit]] | [[Zîqar (parêzgeh)|Zîqar]] |} </center> 14822 65942 2007-01-22T12:35:53Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Kirgizistan]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Кыргыз Республикасы<br> (Kyrgyz Respublikasy)<br/> Qirgizîstan</big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Kyrgyzstan.svg|160px]]<br/>[[Ala Qirgizîstanê]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Kyrgystan coa.gif|110px]]<br/>[[Arma Qirgizîstanê]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: ???'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationKyrgyzstan.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Qirgizî]], [[Rûsî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Bîşkek]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Kourmanbek Bakiev]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Felix Koulov]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[31 tebax 1991]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 198 500 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2004]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/> 5 081 429 <br/>25.6/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Som (KGS) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +6 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .kg |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +996 |} '''Qirgizîstan''', welatekî çiyayî yê [[Asya navîn]] e. Gelê vî welatî bi piranî koçer e û ew welatekî kevin yê [[Yekitiya komarên sovyetên sosyalîst]] e. Bi parçebûna sovyetan re ev welat di sala [[1991]]'an de giha rizgariya xwe. [[Wêne:Kirghizistan carte.png|thumb|left|Nexşeya Qirgizîstanê]] == Heremên Kirgizîstanê == [[Image:Kyrgyzstan provinces.png|thumb|left|Oblastarên Kirgizîstanê]] Kirgizîstan ji 7 herêman ''oblastary'' û bajarekî pêk tê. Navenda birêvebiriya wan bi yek awayî tê binavkirin. (Yên bi navên cuda ne di nava parantezê de hatine nivisandin): # [[Bîşkek]] sharry # [[Batken]] oblasty # [[Tchoui]] ''oblasty'' (Bîşkek) # [[Jalal-Abad]] ''oblasty'' # [[Naryn]] ''oblasty'' # [[Och]] ''oblasty'' # [[Talas]] ''oblasty'' # [[Ysyk Köl|Yssyk Koul]] ''oblasty'' ([[Karakol]]) [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[als:Kirgisistan]] [[an:Kirguisistán]] [[ar:قرغيزستان]] [[az:Qırğızıstan]] [[bat-smg:Kirkizėjė]] [[bg:Киргизстан]] [[br:Kirgizstan]] [[bs:Kirgistan]] [[ca:Kirguizistan]] [[cs:Kyrgyzstán]] [[cv:Киргизи]] [[cy:Kyrgyzstan]] [[da:Kirgisistan]] [[de:Kirgisistan]] [[el:Κιργιζία]] [[en:Kyrgyzstan]] [[eo:Kirgizio]] [[es:Kirguistán]] [[et:Kõrgõzstan]] [[eu:Kirgizistan]] [[fa:قرقیزستان]] [[fi:Kirgisia]] [[fr:Kirghizistan]] [[frp:Kirguizistan]] [[fy:Kirgyzje]] [[gl:Quirguicistán - Кыргыз Республикасы]] [[he:קירגיזסטן]] [[hr:Kirgistan]] [[hsb:Kirgizistan]] [[ht:Kirgistan]] [[hu:Kirgizisztán]] [[hy:Ղրղզստան]] [[id:Kirgizstan]] [[io:Kirgizistan]] [[is:Kirgistan]] [[it:Kirghizistan]] [[ja:キルギス]] [[ka:ყირგიზეთი]] [[kk:Қырғызстан]] [[ko:키르기스스탄]] [[kw:Pow Kyrgys]] [[ky:Кыргызстан]] [[la:Chirgisia]] [[li:Kirgizië]] [[lt:Kirgizija]] [[lv:Kirgizstāna]] [[mk:Киргистан]] [[mo:Кыргызстан]] [[ms:Kyrgyzstan]] [[nds:Kirgisien]] [[nl:Kirgizië]] [[nn:Kirgisistan]] [[no:Kirgisistan]] [[oc:Quirguizstan]] [[pam:Kyrgyzstan]] [[pl:Kirgistan]] [[pt:Quirguistão]] [[ro:Kârgâzstan]] [[ru:Киргизия]] [[sd:ڪِرگزِستانُ]] [[sh:Kirgistan]] [[simple:Kyrgyzstan]] [[sk:Kirgizsko]] [[sl:Kirgizistan]] [[sq:Kirgistani]] [[sr:Киргизија]] [[sv:Kirgizistan]] [[te:కిర్గిజ్‌స్తాన్]] [[tg:Қирғизистон]] [[th:ประเทศคีร์กีซสถาน]] [[tl:Kyrgyzstan]] [[tr:Kırgızistan]] [[udm:Киргизия]] [[ug:قىرغىزىستان]] [[uk:Киргизстан]] [[ur:کرغزستان]] [[uz:Qirgʻiziston]] [[vi:Kyrgyzstan]] [[vo:Kirgisän]] [[zh:吉尔吉斯斯坦]] [[zh-min-nan:Kyrgyzstan]] 14823 64613 2007-01-14T16:09:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Nolüda-Koreyän]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Chosun Minjujui Inmin Gonghwaguk<br> Komara Demokratîk a Gel a Koreyê</big><br/> |- | align="center" width="130px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of North Korea.svg|160px]]<br/>[[Ala Korêya Bakur]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:North Korea coa.gif|110px]]<br/>[[Arma Korêya Bakur]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[A ch'im un pinnara, i kangsan ungum e ]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationNorthKorea.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Koreyî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Pyongyang]] |- | '''Serokê Komîteya Parastina Netewî''' || [[Kim Jong-il]] |- | '''[[Serokdewlet]]''' || [[Kim Yong-nam]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Pak Pong-ju]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[15 tebax 1945]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 120 540 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>23 113 000 <br/>91/km² |- | '''[[Dirav]]''' || Won (₩n) (KPW) |- | '''[[Navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +9 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || Tuneye (.kp hatiye veqetandin) |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +850 |} '''Korêya Bakur''', an jî bi navê fermî '''Komara Demokratîk a Gel a Koreyê''', ''(Chosun Minjujui Inmin Gonghwaguk)'', welatekî Asyayê ye. Korêya Bakur perçê bakur ê nîv grava Koreyê digre. Sînorên wî bi [[Çîn|Çînê]] re (1 416 km), bi [[Rûsya|Rûsyayê]] re (19 km), û bi [[Komara Korêyê|Korêya Başûr]] re (238 km) heye. Di navbera Kore û Japon de Deryaya Japon heye. [[Wêne:Korea north map.png|thumb|left|Nexşeya Korêya Bakur]] {{Kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Noord-Korea]] [[an:Corea d'o Norte]] [[ar:كوريا الشمالية]] [[ast:Corea del Norte]] [[az:Şimali Koreya]] [[bg:Северна Корея]] [[bo:ཁྲའོ་ཤན་བྱང་རྒྱུད]] [[br:Republik Poblel ha Demokratel Korea]] [[bs:Sjeverna Koreja]] [[ca:Corea del Nord]] [[cs:Severní Korea]] [[csb:Kòrejańskô Lëdowò-Demokratnô Repùblika]] [[cy:Gogledd Corea]] [[da:Nordkorea]] [[de:Nordkorea]] [[el:Βόρεια Κορέα]] [[en:North Korea]] [[eo:Nord-Koreio]] [[es:Corea del Norte]] [[et:Põhja-Korea]] [[eu:Ipar Korea]] [[fa:کره شمالی]] [[fi:Korean demokraattinen kansantasavalta]] [[fr:Corée du Nord]] [[frp:Corê du Nord]] [[fy:Noard-Korea]] [[gl:Corea do Norte - 북한]] [[he:קוריאה הצפונית]] [[hi:उत्तरी कोरिया]] [[hr:Sjeverna Koreja]] [[hsb:Sewjerna Koreja]] [[ht:Kore dinò]] [[hu:Észak-Korea]] [[ia:Corea del Nord]] [[id:Korea Utara]] [[io:Nord-Korea]] [[is:Norður-Kórea]] [[it:Corea del Nord]] [[ja:朝鮮民主主義人民共和国]] [[ka:ჩრდილოეთი კორეა]] [[km:កូរេ (ជើង)]] [[kn:ಉತ್ತರ ಕೊರಿಯಾ]] [[ko:조선민주주의인민공화국]] [[kw:Korea Gledh]] [[la:Respublica Populi Democratica Coreae]] [[li:Noord-Korea]] [[lt:Šiaurės Korėja]] [[lv:Ziemeļkoreja]] [[ml:ഉത്തര കൊറിയ]] [[ms:Korea Utara]] [[na:Republik Engame Korea]] [[nds:Noordkorea]] [[nl:Noord-Korea]] [[nn:Nord-Korea]] [[no:Nord-Korea]] [[oc:Corèa del Nòrd]] [[os:Корейы Адæмон Демократон Республикæ]] [[pam:North Korea]] [[pl:Korea Północna]] [[ps:سهېلي کوريا]] [[pt:Coreia do Norte]] [[ro:Coreea de Nord]] [[ru:Корейская Народно-Демократическая Республика]] [[scn:Corea dû Nord]] [[se:Davvi-Korea]] [[sh:Severna Koreja]] [[simple:North Korea]] [[sk:Kórejská ľudovodemokratická republika]] [[sl:Severna Koreja]] [[sq:Korea Veriore]] [[sr:Северна Кореја]] [[sv:Nordkorea]] [[sw:Korea Kaskazini]] [[ta:வடகொரியா]] [[th:ประเทศเกาหลีเหนือ]] [[tk:Demirgazyk Koreýa]] [[tl:Hilagang Korea]] [[tpi:Not Korea]] [[tr:Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti]] [[uk:Північна Корея]] [[uz:Shimoliy Koreya]] [[vi:Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên]] [[vo:Nolüda-Koreyän]] [[war:Amihanan nga Korea]] [[wuu:朝鲜]] [[zh:朝鲜民主主义人民共和国]] [[zh-classical:朝鮮民主主義人民共和國]] [[zh-min-nan:Tiâu-sián]] [[zh-yue:朝鮮民主主義人民共和國]] 14824 52756 2006-10-17T12:27:30Z Kêzê 570 Redirecting to [[Ekûador]] #redirect[[Ekûador]] 14826 52804 2006-10-17T14:05:16Z KureCewlik81 295 [[Image:IraqDahuk.png|right]] '''Parêzgeha Duhok''' yek ji 18 [[parêzgeh]]ên [[Îraq]]ê ye ku dikeve bakûrê wê welatê. Nawendê wê bajarê [[Dihok]] ye. [[Kategorî:Parêzgeh]] [[Kategorî:Parêzgehên Îraqê]] {{kurt}} {{Şablon:Parêzgehên Îraqê}} [[ar:محافظة دهوك]] [[bg:Дахук]] [[de:Provinz Dohuk]] [[en:Dahuk Governorate]] [[es:Dahuk]] [[he:מחוז דהוכ]] [[ja:ダフーク県]] [[sv:Dahuk]] 14827 52822 2006-10-17T14:42:20Z Zeki 614 '''Arboy''' ( bi [[tirkî]]: ''Taşköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14828 52994 2006-10-17T20:46:20Z Luqman 401 Redirecting to [[Badip]] #redirect[[Badip]] 14829 52824 2006-10-17T14:44:37Z Zeki 614 '''Bahid''' ( bi [[tirkî]]: ''Dibek'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14830 52825 2006-10-17T14:44:59Z Zeki 614 '''Bamid''' ( bi [[tirkî]]: ''Açikköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14831 52826 2006-10-17T14:47:05Z Zeki 614 '''Bastûnk''' , gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14832 52827 2006-10-17T14:49:37Z Zeki 614 '''Berkurk''' ( bi [[tirkî]]: ''Magaracik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14833 52828 2006-10-17T14:50:01Z Zeki 614 '''Bezek''' ( bi [[tirkî]]: ''Erdogdu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14834 52829 2006-10-17T14:50:29Z Zeki 614 '''Binerdka''' ( bi [[tirkî]]: ''Yerköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14835 52830 2006-10-17T14:50:51Z Zeki 614 '''Bîrguruwa''' ( bi [[tirkî]]: ''Balaban'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14836 52831 2006-10-17T14:51:14Z Zeki 614 '''Bizgûr''' ( bi [[tirkî]]: ''Görentepe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14837 52832 2006-10-17T14:51:46Z Zeki 614 '''Cibilgraw''' ( bi [[tirkî]]: ''Kuyular'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14838 52833 2006-10-17T14:53:11Z Zeki 614 '''Cibiltîn''' ( bi [[tirkî]]: ''Yolindi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14839 52834 2006-10-17T14:53:43Z Zeki 614 '''Çiftlika Eliyê Necîm''' , gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14840 52835 2006-10-17T14:54:08Z Zeki 614 '''Çiftlika Mehmûtkê''' , gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14841 52836 2006-10-17T14:54:30Z Zeki 614 '''Cinata Hiso''' ( bi [[tirkî]]: ''Küçükkardeş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14842 52837 2006-10-17T14:54:53Z Zeki 614 '''Cinata Miho''' ( bi [[tirkî]]: ''Büyükkardeş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14843 52838 2006-10-17T14:55:11Z Zeki 614 '''Çûva''' ( bi [[tirkî]]: ''Eskiyol'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14844 52839 2006-10-17T14:55:39Z Zeki 614 '''Dala''' ( bi [[tirkî]]: ''Akçatarla'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14845 52840 2006-10-17T14:56:07Z Zeki 614 '''Dêrcem''' ( bi [[tirkî]]: ''Heybeli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14846 52842 2006-10-17T15:20:13Z Zeki 614 '''Dêrzendîq''' ( bi [[tirkî]]: ''Akagil'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14847 52843 2006-10-17T15:23:11Z Zeki 614 '''Bawirnê''' ( bi [[tirkî]]: ''Bahçebaşi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14848 52844 2006-10-17T15:25:43Z Zeki 614 '''Dik''' , gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14849 52845 2006-10-17T15:26:16Z Zeki 614 '''Dirawîk''' , gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14850 53599 2006-10-21T15:20:30Z Zeki 614 '''1.''' '''Efer''' ( bi [[tirkî]]: ''Açikyol'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. '''2.''' '''Efer''' ( bi tirkî: ''Yurteri'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 14851 52847 2006-10-17T15:27:07Z Zeki 614 '''Êlim''' ( bi [[tirkî]]: ''Yakinca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14852 52848 2006-10-17T15:27:39Z Zeki 614 '''Erbet''' ( bi [[tirkî]]: ''Yolbilen'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14853 52849 2006-10-17T15:28:01Z Zeki 614 '''Eznawir''' ( bi [[tirkî]]: ''Sinirtepe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14854 52850 2006-10-17T15:29:07Z Zeki 614 '''Girê Biyan''' ( bi [[tirkî]]: ''Sögütlü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14855 52851 2006-10-17T15:29:27Z Zeki 614 '''Girê Maran''' ( bi [[tirkî]]: ''Çigdem'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14856 52852 2006-10-17T15:29:51Z Zeki 614 '''Girê Mîran''' ( bi [[tirkî]]: ''Girmeli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14857 66286 2007-01-24T13:58:03Z Bangin 450 '''Girevş''' (bi [[tirkî]]: ''Saray'') gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Nisêbînê]] [[en:Saray]] [[tr:Saray]] 14858 52854 2006-10-17T15:30:33Z Zeki 614 '''Girhesin''' ( bi [[tirkî]]: ''Demirtepe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14859 52855 2006-10-17T15:31:19Z Zeki 614 '''Gundikê Sêdiq''' ( bi [[tirkî]]: ''Tekir'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14860 52856 2006-10-17T15:31:40Z Zeki 614 '''Gundikê Şikro''' ( bi [[tirkî]]: ''Odabaşi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14861 52857 2006-10-17T15:32:46Z Zeki 614 '''Gurîn''' ( bi [[tirkî]]: ''Gürün'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14862 52858 2006-10-17T15:33:06Z Zeki 614 '''Hatx''' ( bi [[tirkî]]: ''Yandere'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14863 52859 2006-10-17T15:33:26Z Zeki 614 '''Hebîs''' ( bi [[tirkî]]:'' Ilkadim'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14864 52860 2006-10-17T15:33:47Z Zeki 614 '''Hepşê''' ( bi [[tirkî]]:'' Kaleli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14865 52861 2006-10-17T15:34:28Z Zeki 614 '''Hetabînê''' ( bi [[tirkî]]: ''Kolaçli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14866 52862 2006-10-17T15:34:52Z Zeki 614 '''Hibab''' ( bi [[tirkî]]: ''Güzelsu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14867 52863 2006-10-17T15:35:11Z Zeki 614 '''Hop''' ( bi [[tirkî]]: ''Taşlica'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14868 52864 2006-10-17T15:36:14Z Zeki 614 '''Kemîna''' ( bi [[tirkî]]: ''Turgutköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14869 52865 2006-10-17T15:36:38Z Zeki 614 '''Kertwên''' ( bi [[tirkî]]: ''Duruca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14870 52866 2006-10-17T15:37:54Z Zeki 614 ''' Marîn''' ( bi [[tirkî]]: ''Eskihisar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14871 52867 2006-10-17T15:38:15Z Zeki 614 '''Mender''' ( bi [[tirkî]]: ''Gülova'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14872 52868 2006-10-17T15:38:47Z Zeki 614 '''Merbab''' ( bi [[tirkî]]: ''Günyurdu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14873 52869 2006-10-17T15:39:07Z Zeki 614 '''Mezrik''' ( bi [[tirkî]]: ''Çilesiz'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14874 52870 2006-10-17T15:39:31Z Zeki 614 '''Mezrika Geliyê Pîran''' ( bi [[tirkî]]: ''Kocadag'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14875 52871 2006-10-17T15:39:50Z Zeki 614 '''Mişawil''' ( bi [[tirkî]]: ''Tekagaç'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14876 52872 2006-10-17T15:40:19Z Zeki 614 '''Nêrgizok''' ( bi [[tirkî]]: ''Nergizli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14877 52873 2006-10-17T15:40:42Z Zeki 614 '''Pîrelîka''' ( bi [[tirkî]]: ''Ocakli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14878 52874 2006-10-17T15:41:23Z Zeki 614 '''Qesirbelek''' ( bi [[tirkî]]: ''Yazyurdu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14879 52875 2006-10-17T15:41:44Z Zeki 614 '''Qesra''' ( bi [[tirkî]]: ''Durakbaşi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14880 52879 2006-10-17T15:45:21Z Zeki 614 '''Qesrik''' ( bi [[tirkî]]:'' Kasrik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14881 52880 2006-10-17T15:45:47Z Zeki 614 '''Qolika''' ( bi [[tirkî]]: ''Degirmencik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14882 52881 2006-10-17T15:46:24Z Zeki 614 '''Qudb ''' ( bi [[tirkî]]: ''Arpali'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14883 52882 2006-10-17T15:47:04Z Zeki 614 '''Qûzo''' ( bi [[tirkî]]:'' Doguş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14884 52883 2006-10-17T15:48:04Z Zeki 614 '''Rayit''', gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14885 52885 2006-10-17T15:49:15Z Zeki 614 '''Şaban''' ( bi [[tirkî]]:'' Dirim'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14886 52886 2006-10-17T15:49:40Z Zeki 614 '''Şanîşê''' ( bi [[tirkî]]: ''Çaglar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14887 52887 2006-10-17T15:49:59Z Zeki 614 '''Sêderiyê''' ( bi [[tirkî]]: ''Üçyol'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14888 52888 2006-10-17T15:50:19Z Zeki 614 '''Sêgulîk''' , gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14889 52889 2006-10-17T15:50:37Z Zeki 614 '''Serê Kaniyê''' ( bi [[tirkî]]: ''Pinarbaşi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14890 52890 2006-10-17T15:50:54Z 137.248.1.11 '''Sirinçk''' ( bi [[tirkî]]: ''Çatalözü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14891 52891 2006-10-17T15:51:12Z 137.248.1.11 '''Sirwan''' ( bi [[tirkî]]: ''Sirvan'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14892 52892 2006-10-17T15:51:30Z 137.248.1.11 '''Şiwêşk''' ( bi [[tirkî]]: ''Topaçli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14893 52893 2006-10-17T15:51:51Z 137.248.1.11 '''Stilîl''' ( bi [[tirkî]]:'' Akarsu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14894 52894 2006-10-17T15:52:40Z 137.248.1.11 '''Stilîlê''' ( bi [[tirkî]]: ''Akarsu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14895 60402 2006-12-14T21:55:20Z 84.171.242.245 '''Talatê''' ( bi [[tirkî]]: ''Doganli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14896 52896 2006-10-17T15:57:35Z Zeki 614 '''Têzxerab''' ( bi [[tirkî]]: ''Têzxirab'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14897 52897 2006-10-17T15:57:52Z Zeki 614 '''Tilhesen''' ( bi [[tirkî]]: ''Hasantepe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14898 52898 2006-10-17T15:58:10Z Zeki 614 '''Tilminar''' ( bi [[tirkî]]: ''Tepeüstü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14899 52899 2006-10-17T15:58:33Z Zeki 614 '''Tilyaqûb''' ( bi [[tirkî]]: ''Tepealti'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14900 52900 2006-10-17T15:58:54Z Zeki 614 '''Xanika Êzîdiyan''' , gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14901 52902 2006-10-17T15:59:13Z Zeki 614 '''Xanika Mehmûdê Zêro''' , gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14902 52903 2006-10-17T15:59:31Z Zeki 614 '''Xerabê Mişka'''n , gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14903 52907 2006-10-17T16:02:58Z Zeki 614 '''Xerabşemdîna''' ( bi [[tirkî]]: ''Kumluca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14904 52908 2006-10-17T16:03:14Z Zeki 614 '''Xerêb''' ( bi [[tirkî]]:'' Koruköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14905 52909 2006-10-17T16:03:35Z Zeki 614 '''Xirbê Celêl''' ( bi [[tirkî]]: ''Durdusun'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14906 52910 2006-10-17T16:03:55Z Zeki 614 '''Xirbê Elî''' ( bi [[tirkî]]:'' Üçköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14907 52911 2006-10-17T16:04:13Z Zeki 614 '''Xirbê Hinarê''' ( bi [[tirkî]]: ''Narli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14908 52912 2006-10-17T16:04:32Z Zeki 614 '''Xirbê Zil''' ( bi [[tirkî]]: ''Tepeören'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14909 52913 2006-10-17T16:04:51Z Zeki 614 '''Xirbeka''' ( bi [[tirkî]]: ''Güvenli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14910 52914 2006-10-17T16:05:12Z Zeki 614 '''Xirbekê Hecî Şêxmûs''' , gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14911 52918 2006-10-17T16:09:55Z Zeki 614 '''Qenter''' ( bi [[tirkî]]: ''Kantar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14912 52919 2006-10-17T16:10:25Z Zeki 614 '''Keleha Şêx Etman''' , gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14913 52920 2006-10-17T16:11:15Z Zeki 614 '''Herbê''' ( bi [[tirkî]]: ''Dalliagaç'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14914 52921 2006-10-17T16:11:39Z Zeki 614 '''Gurik''' ( bi [[tirkî]]: ''Kuşkaya'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14915 52922 2006-10-17T16:12:13Z Zeki 614 '''Gundikê Xêlit''', gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14916 52923 2006-10-17T16:12:40Z Zeki 614 '''Gundikê Hina''' ( bi [[tirkî]]: ''Gedihan'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14917 52924 2006-10-17T16:13:12Z Zeki 614 '''Fisqîn''' , gundekê girêdayî navçeya [[Nisêbîn]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Nisêbînê]] 14918 52929 2006-10-17T16:31:58Z Zeki 614 '''Alûca''' ( bi tirkî: ''Aliçli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Rişmil|Rişmilê]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rişmilê]] 14919 52931 2006-10-17T16:33:38Z Zeki 614 '''Bihîka''' ( bi tirkî: ''Karasögüt'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Rişmil|Rişmilê]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rişmilê]] 14920 52933 2006-10-17T16:34:13Z Zeki 614 '''Bikêr ''' ( bi tirkî: ''Ovaköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Rişmil|Rişmilê]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rişmilê]] 14921 52934 2006-10-17T16:34:49Z Zeki 614 '''Binêbil''' ( bi tirkî: ''Bülbül'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Rişmil|Rişmilê]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rişmilê]] 14922 52937 2006-10-17T16:38:47Z Zeki 614 '''Dandanê''' ( bi tirkî: ''Koyunlu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Rişmil|Rişmilê]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rişmilê]] 14923 52939 2006-10-17T16:39:20Z Zeki 614 '''Kuruma''' ( bi tirkî: ''Kütüklü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Rişmil|Rişmilê]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rişmilê]] 14924 52940 2006-10-17T16:39:48Z Zeki 614 '''Qubala''' ( bi tirkî: ''Kabala'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Rişmil|Rişmilê]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rişmilê]] 14925 52941 2006-10-17T16:40:20Z Zeki 614 '''Şûrê''' ( bi tirkî: ''Deryani'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Rişmil|Rişmilê]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rişmilê]] 14926 52942 2006-10-17T16:40:51Z Zeki 614 '''Tixûb''' ( bi tirkî: ''Sancar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Rişmil|Rişmilê]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Rişmilê]] 14927 66236 2007-01-24T07:39:27Z Kobînayî 714 '''Derya Zer''' (bi [[Çînî]] 黄海, bi [[Korêyî]] 황해 yan 서해) para bakurî ya [[Derya ya Rojhilata Çînê]] ye. Ew dikevit navbera [[Çîn|Çînê]] û [[Nîvgizirta Korêyê]]. Navê wê (zer) ji ber û kevrên binê wê ko ji [[Rûbarê Zer]] hatine hatîye girtin. Rûbarê Zer ji istana [[Şandong|Şandonga]] Çînê dihêt û dirêjit nav vê deryayê û Hay ''Hay Hê'' ji [[Pekîn|Pekînê]] dihêt. Derya ya Zer li pehintirîn cihî 640 Kîlometiran (nêzî 400 maylan) e. Ev derya nehewqas kûr e û kûrahî ya wê ya herî zêde 90 metiran (kêmtir ji 300 pêyan) e. Benderên giringên ser vê deryayê li perava Çînî ''Yantai'' û ''Tientsin'' in û li perava [[Korêya Bakur]] ''Nampo'' û li [[Korêya Başûr]] jî ''Inçon'' in. [[Kategorî:Derya]] [[ar:البحر الأصفر]] [[bg:Жълто море]] [[ca:Mar Groga]] [[cs:Žluté moře]] [[da:Gule Hav]] [[de:Gelbes Meer]] [[en:Yellow Sea]] [[et:Kollane meri]] [[es:Mar Amarillo]] [[fr:Mer Jaune]] [[ko:황해]] [[id:Laut Kuning]] [[it:Mar Giallo]] [[he:הים הצהוב]] [[lv:Dzeltenā jūra]] [[lb:Gielt Mier]] [[lt:Geltonoji jūra]] [[nl:Gele Zee]] [[ja:黄海]] [[no:Gulehavet]] [[ug:سېرىق دېڭىز]] [[pl:Morze Żółte]] [[pt:Mar Amarelo]] [[ru:Жёлтое море]] [[sk:Žlté more]] [[simple:Yellow Sea]] [[sl:Rumeno morje]] [[sr:Жуто море]] [[vi:Hoàng Hải]] [[uk:Жовте море]] [[wuu:黄海]] [[zh:黄海]] 14928 63771 2007-01-08T21:29:33Z Erdal Ronahi 2 '''Welatînî''' (bi [[Inglîzî]] ''Citizenship'') ramneka nûdem e û ji ramana kevna ''[[Re'yetînî|Re'yetînîyê]]'' cida ye. Welatînî pêvenû ya navber a kitekesan û wî welatî ye ko lê dijît. Kitekes li beranberî welatî û kitekesên dî berpirsyarî hene û ji alî yê welatî ve dihêt paraztin. Bi awayekê giştî, welatîyan hindek maf, erk û berpirsyrî hene ko xelkên ''newelatî'' nîne. Mafên mîna pişikdarîkirina di pêvajoya sîyasî da ji mafên diyarkirî yên welatîyan di civakên [[nûdem]] û [[demokrasî|demokratîk]] da ne. Hindek erkên welatîyan jî emekdarî û wefa ya ji bo welatî, bacdan (taks) û xizmeta leşkirî ne. [[neteweyînî]] zaraveka berfirehtir ji ''welatînî''yê ye. Neteweyînî nîşana eleqedarî ya kitekesî bi ax û [[niştîman|niştîmanekê]] ve ye, lê reng e maf û erkên welatînîyê têda parastî nebin. Bi ser vê çendê ra, neteweyînî ji bo her tiştê girêdayî bi neteweyekê ve dihêt bikaranîn. Ji bo mînak di [[Qanûna Navnetewî]] da [[şerîke]], [[rêkxistî]], [[gemî]] tîpên gokanê ([[fûtbol]])ê jî dikarin bibin xwedî yên navdêra ''neteweyînîyê''. Yek ji cidatîyên bingehîn di navbera ''welatînî'' bi ramana nûdema wê û ramana kevin ew e ko di [[dîrok|dîroka]] rojhilata navîn û cîhanê da xelk wekî ''re'yet'' dihatin dîtin. Xelk li beranberî desthilata siyasî da, ko axleb [[Şa]], [[paşa]], [[sultan]] an [[xelîfe]] bûn, xwedî mafên diyarkirî nebûn. Desthilata siyasî wekî siha [[Xudê]] li ser rûyê erdî dihatin dîtin û her mafê ko bi xelkî dihat dan wekî ''danekê'' dihat hesibandin. Desthilatê maf hebû her dema bixwestiba wî mafê ''dayî'' werbigirt ew maf ji xelkî distand. {{kurt}} [[Kategorî:Siyaset]] 14930 55818 2006-11-10T20:46:26Z 213.181.56.16 '''Amar''' (bi [[Inglîzî]] ''statistics'') yek ji [[zanist|zanistên]] [[matematîk|matematîkî]] ye ko serederîyê digel komkirin, şirovekirin, berêkvedan , berçavkirina [[dane|daneyan]] (data) dikit. Amar di qadeka mezin a [[biavên zanîngehî]] (academic diciplines) da, wekî zanistên [[fîzîk]] û [[civak|civakî]] û [[mirovantî]] da dihêt bikaranîn. Amar ji bo biryardan û plandananê di [[rêvebirin]] û [[aborî|aborîyê]] da dihêt bikaranîn. Şêwazên amarî dikarin ji bo wesfandin an kurtkirina daneyên komkirî bihên bikaranîn; dibêjin vê '''[[Amara Wesfîner]]'''. {{kurt}} [[Kategorî:zanist]] [[Kategorî:Matematîk]] 14931 60603 2006-12-17T17:46:10Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: de, en, es, fa, fr, is, pt, sv, vi '''William James Durant''' (5'ê Çirya Paşîn 1885- 7'ê Çirya Paşîn 1981) [[feylesof]], [[dîrokzan]] û nivîskarê [[Emrîkayî]] ko digel jina xwe [[Ariel Durant]] bi nivîsîna kitêba navdara [[Serhata Bajêrwarîyê]] (The Story of Civilization) berniyas e. Wî ji bo giştîkirina ramanên [[felsefe|felsefeyê]] bo nav xelkî bizavkir û yek ji wan kesan bû ko ji bo mafên jinan gelek xebitî. ==Jînenîgar û Berhem== Will li [[Adamsa Bakur]] li wîlayeta [[Masaçusêt|Masaçusêtê]] ji daybabên bi koka xwe [[Fransî]]-[[Kenedayî]] hat dinyay. Daybabên wî (Joseph Durant û Mary Allard) ji wan [[Kobek|Kobekîyan]] bûn ko ber bi [[Welatên Yekbîyî yên Emrîkayê]] mişext bûbûn. Li 1990'ê ew ji alî yê [[Yeûyî|Yesûyîan]] (Jesuists) li [[Akademî ya Saynt Pîterî]] û paştir jî li sala 1905'ê li [[Zankoma Saynt Pîterî]] li bajêrê Cersî li [[Nû Cersî]] hat perwerdekirin. Ew bû [[sosyalîst]] û li sala 1907'ê xwîndina xwe dawî kir. Wî wekî [[peyamhinêr]] ji bo [[New York Evening Journal|New York Evening Journalê]] ya [[Arthur Brisbane]]î kar kir. Wî heftiyê deh [[dolar]] distandin. Wî di wê [[rojname|rojnameyê]] da gelek [[salix]] li ser [[tawankarên guhnêlê]] (sexual criminals) nivîsîn. Li sala 1907'ê, wî heyamekê jî li [[Zanîngeha Seton Hall]] li Nû Cersî dersa [[fîzîk]], [[latîn]], [[Inglîzî]] û [[endazeyê]] dida. Her di wê demê da ew karmendekê kitêbxaneya zanîngehê jî bû. [[Kategorî:Fîlozof|Durant, Will]] [[de:William James Durant]] [[en:Will Durant]] [[es:Will Durant]] [[fa:ویل دورانت]] [[fr:Will Durant]] [[is:Will Durant]] [[pt:Will Durant]] [[sv:Will Durant]] [[vi:Will Durant]] 14933 65751 2007-01-21T12:07:16Z Luqman 401 '''Serhata Bajêrwarîyê''' kitêbeka [[Will Durant|Will]] û [[Ariel Durant]] ye. Ev kitêb 11 cild e û ji 2 milyon peyvan pêkhatîye (ISBN 0-671-21988-X). Temenk bi nivîsîna vê kitêbê ve derbaz bûye, lê çi caran bi dawî nebû û her bi netevavî mave. Cildê herî pêşîn bi navê ''Mîrata Rojhilatî ya Me'' dîroka rojhilatê heta sala 1933'ê behs dikit. Wî li ber bû ko dîroka rojavayê jî heta dema niha binivîsit, lê heta çaxê [[Napilyon|Napilyonî]] hat. Ew negehişt zêdetir binivşsit û li sala 1981'ê çû ber dilovanî ya Xudê. {{Kurt}} [[Kategorî:pirtûk]] 14934 53100 2006-10-18T11:08:28Z Erdal Ronahi 2 Gundên girêdayî [[navçe]] [[Rişmil]] a bi ser [[Mêrdîn]]ê ve. [[Kategorî: Gundê Mêrdînê]] 14935 53011 2006-10-17T22:13:11Z Luqman 401 Redirecting to [[Baruch Spinoza]] #redirect[[Baruch Spinoza]] 14936 53013 2006-10-17T22:14:09Z Luqman 401 Redirecting to [[Gottfried Wilhelm Leibniz]] #redirect[[Gottfried Wilhelm Leibniz]] 14937 53086 2006-10-18T09:30:29Z 82.124.191.110 Redirecting to [[Lîbya]] #redirect[[Lîbya]] 14938 53088 2006-10-18T09:31:56Z 82.124.191.110 Redirecting to [[Komara Efrîqaya Navîn]] #redirect[[Komara Efrîqaya Navîn]] 14939 53106 2006-10-18T11:23:11Z Erdal Ronahi 2 '''Xerabiya''' gundekî navçeya Midyad girêdayî Mêrdînê ya, Niştecihên gundê Xerabiya bi tevahiya xwe Êzdînê û bi destpêka raperîna, bizave azadîxwaze PKK di sale 1984 ji ber zextên dewletê û êrîşên kes û eşîrên derdorê gund, Gundî neçar mane ku derkevın dervayî welat. Her çiqas gundiyên gund nexwestibin ji gundên xwe derin jî, neçar mane û bi tevahiya xwe îro li Almanya û Belçîqa dijîn. Gundê [[taqa]] û Xirabiya ji aliyekî va pismamê hev û dinin û ji aliyê din va jî ji rojên berê da bûne wekî yekbendî li baremberî gund û eşîrên derdorên [[Midyad|Midyadê]]. Ji ber vê yekê jî bi derketina gundiyên [[Taqa]] piştî salên 1990 û 1992 êdî ewjî çuna ba gundiyên gundê Xerabiya. Lê di heman salê da jî dewlet,kes û eşîrên din jî êrîşên xwe nesekinandina. Di sersale 1993 da navbera Xerabiya û [[Mizîzex]] ê êrîşêk ji aliyê cerdevan û kesên alîgirê dewletê bi kemîna li [[Beglayê]] ketina pêşîya gundiyên Xerabiya, di encamda, Gewriyê ji gundê [[Mizîzex]] ê (şofêrbû) Xelîl Debe û Nurê Kaya jiyane xwe ji dest dan û 3 bi giranî 9 kes jî birîndar bûn. Lê piştî vê êrîşê êdi gundiyên din jî bêçar man, gundê xwe berdan û ewjî derbasî ba gundiyên xwe li Awrupa bûn. Îro tu kes di herdû gunda da tuneye. [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 14942 56405 2006-11-14T10:18:07Z Erdal Ronahi 2 '''Azad Bilen''' stranbêjekî kurd e. Bilen di sala 1975'an de li [[Qoser|Qoserê]] ya ser bi Mêrdînê ve hatiye dinê. Heta 5 saliya xwe li Qoserê jiyaye. Bavê wî ji ber sedemên siyasî ketiye girtîgehê. Piştî berdana bavê wî mala xwe bar kirine û koçî Enqerê kirine. Dibistana seretayî, ya navîn û lîsê li Enqerê xwendiye. Di sala 1990'î de bi awayekî amatorî dest bi muzîkê kiriye. Di sala 2006'an de bi navê Welat albumek çêkir. Albuma wî ji hêla fîrmaya Aresê ve derket pêşberî muzîkhezan. Di albumê de ev stran hene: # Welat # Keça Diyarbekrî #Şev Reş e #Pir Hezdikim #Bê Te Nabe # Şeng e #Tew Nar #Awirên Te #Eyşikê #Evdalê Canê. [[Kategorî:Stranbêj|Bîlen, Azad]] 14944 53117 2006-10-18T13:02:22Z KurdoChali 500 Redirecting to [[René Descartes]] #redirect[[René Descartes]] 14945 53125 2006-10-18T16:29:18Z Luqman 401 '''Ibn Tufayl''', Fîlozofê [[Ereb]] di sala [[1110]]'an de le [[Wadî-Aş]] ya bi ser Grenadê ve çêbû û di sala 1185 de li [[Marakêş]] jiyana xwe ji dest da. Navê wî yê latînî Abdubacer (Abdîbaser) e. Ew [[fîlozof]], [[astronom]], [[bijîjk]], [[matematîkvan]] û mantikvanê [[sûfî]] bû. Ew nivîskarê "Heyy Ibn Yaqzan" e, ku tê de bahsa mirovekî bi tenê li ser giravekê dike. Ev berhem ji aliyê gelek nivîskaranve hatiye berhev kirin. Mirovên wek [[Îbn-î Sîna]], Şohrawardi, [[Ibn Ruştî]]-Averoyès. Her yekî ji wan li ser beşekî xwebitiye. {{kurt}} [[Kategorî:fîlozof]] 14946 53271 2006-10-19T14:38:43Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Algazel.jpeg|thumb|'''El-Gazalî''' ]] '''Abou Hamid Mohammed ibn Mohammed al-Ghazali''' (bi [[erebî]] : أَبُو حَامِد الغَزَالِيّ abū ḥāmid al-ġazālīy), di navbera salên [[1058]]-[[1111]] de jiyaye. Bi zimanên rojava navê wî El Gazel e. El-Gazalî bi eslê xwe [[pers]] e û yek ji fîlozofên herî navdar yên cihana misilmantiyê ye. Gazalî xwe di felsefê de gelekî bi pêş ve biriye û bi giranî li ser mijara tassawûf (mistitîsm) ê sekinye. Ew di ceribandineke xwe de ku bi kinasî bahsa felsefeya, fîlozofên Misilman ([[Al-Kindi]], [[Rhazès]], [[Al-Farabi]], [[Avicenne]]...) dike de, di dawiya xwebata xwe de, ji ramanên van fîlozofon pir mat (şaş) maye. Ji vê yekê wî fîlozof bi xayintiyê tawambar kirine, ne xwestiye tu tiştî li ser rastiya fîlozofan bi bihîze û berê xwe daye [[tassawûf]]ê (ramanên olî). Di pirtuka xwe ya bi navê "Tehawid el Felesîfe "(bêhawayiya fîlozofan) de, ew bi awayekî fîlizofîk fîlozofên Aristotelesiyen rexne dike bi teybetî jî Îbn-î Sîna. Li gor wî fîlosof hertim digihine encamên çewtiyên mezin ku gerek bi awayek giranbiha bên sezakirin (ceza kirin), ji ber ku ew li tersê şoreşa xwizayî diçin. Gazalî sendsal bi şûnde ji aliyê [[Averoyes]] ve hatiye rexne kirin. {{kurt}} [[Kategorî:Fîlozof]] 14947 53126 2006-10-18T16:39:12Z Zeki 614 '''Avrihan''' ( bi tirkî: ''Yagmur'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14948 53127 2006-10-18T16:40:41Z Zeki 614 '''Axgewrk''' , gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14949 53128 2006-10-18T16:41:02Z Zeki 614 '''Banqî'''r ( bi [[tirkî]]: Sakizli ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14950 53129 2006-10-18T16:41:18Z Zeki 614 '''Bîrînî''' ( bi [[tirkî]]: ''Sagmal'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14951 53130 2006-10-18T16:41:36Z Zeki 614 '''Birka Hesenan''' ( bi [[tirkî]]: ''Ulutaş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14952 53131 2006-10-18T16:41:59Z Zeki 614 '''Birkê''' ( bi [[tirkî]]: ''Işikkaya'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14953 53132 2006-10-18T16:42:15Z Zeki 614 '''Çala Şêxan''' ( bi [[tirkî]]: ''Yüce'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14954 53133 2006-10-18T16:42:32Z Zeki 614 '''Dargwîz''' ( bi [[tirkî]]:'' Aykut'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14955 53134 2006-10-18T16:42:52Z Zeki 614 '''Dêra Metînan''' ( bi [[tirkî]]: ''Gümüşyuva'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14956 53135 2006-10-18T16:43:09Z Zeki 614 '''Dêşan''' ( bi [[tirkî]]: ''Şanli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14957 53136 2006-10-18T16:43:29Z Zeki 614 '''Eyn Silêman''' ( bi [[tirkî]]: ''Gürgöze'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14958 53137 2006-10-18T16:43:50Z Zeki 614 '''Girê Sorê Metînan''' ( bi [[tirkî]]: ''Balpinar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14959 53138 2006-10-18T16:44:07Z Zeki 614 '''Gola Gulê''' ( bi [[tirkî]]: ''Arisu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14960 53139 2006-10-18T16:44:23Z Zeki 614 '''Golika geryayî''' ( bi [[tirkî]]: ''Armagan'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14961 53140 2006-10-18T16:44:42Z Zeki 614 '''Hitwan''' ( bi [[tirkî]]: ''Tarlacik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14962 53141 2006-10-18T16:45:01Z Zeki 614 '''Hizaz''' ( bi [[tirkî]]: ''Alankuş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14963 53142 2006-10-18T16:45:16Z Zeki 614 '''Kanîgenî''' ( bi [[tirkî]]: ''Gürpinar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14964 53143 2006-10-18T16:45:32Z Zeki 614 '''Kaniya Elî''' ( bi [[tirkî]]: ''Kaniali'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14965 53146 2006-10-18T16:47:13Z Zeki 614 '''Kufrag ''' ( bi [[tirkî]]: ''Ekinciler'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14966 53147 2006-10-18T16:47:40Z Zeki 614 '''Lalan''' ( bi [[tirkî]]: ''Çayönü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14967 53148 2006-10-18T16:48:10Z Zeki 614 '''Malebî''' ( bi [[tirkî]]: ''Meşeli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14968 53149 2006-10-18T16:48:26Z Zeki 614 '''Melêbiya Piçûk''' ( bi [[tirkî]]: ''Yalinagaç'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14969 53150 2006-10-18T16:48:45Z Zeki 614 '''Mendêlan''' ( bi [[tirkî]]: ''Ikisu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14970 53151 2006-10-18T16:49:02Z Zeki 614 '''Mêqer''' ( bi [[tirkî]]: ''Karaalani'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14971 53155 2006-10-18T16:50:54Z Zeki 614 '''Por''' ( bi [[tirkî]]: ''Şiftek'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14972 53156 2006-10-18T16:51:15Z Zeki 614 '''Qertê''' ( bi [[tirkî]]: ''Özlüce'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14973 66285 2007-01-24T13:57:27Z Bangin 450 '''Qesrik''' (bi [[tirkî]]: ''Evciler'') gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Şemrexê]] [[en:Evciler]] [[tr:Evciler, Afyonkarahisar]] 14974 53159 2006-10-18T16:52:34Z Zeki 614 '''Qolçiyan ''' ( bi [[tirkî]]: ''Ürünlü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14975 53160 2006-10-18T16:52:50Z Zeki 614 '''Şemikan ''' ( bi [[tirkî]]: ''Karataş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14976 53161 2006-10-18T16:53:06Z Zeki 614 '''Şewaşî ''' ( bi [[tirkî]]: ''Şenyuva'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14977 53162 2006-10-18T16:53:21Z Zeki 614 '''Silot ''' ( bi [[tirkî]]: ''Dikmayaç'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14978 53163 2006-10-18T16:53:39Z Zeki 614 '''Şivistan ''' ( bi [[tirkî]]: ''Kişlak'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14979 53164 2006-10-18T16:53:57Z Zeki 614 ''Tarîn '' ( bi [[tirkî]]: ''Gümüşpinar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14980 53165 2006-10-18T16:54:17Z Zeki 614 '''Tewaşî ''' ( bi [[tirkî]]: ''Derecik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14981 53166 2006-10-18T16:56:17Z Zeki 614 '''Têzin''' ( bi [[tirkî]]: ''Kocakent'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14982 53167 2006-10-18T16:57:16Z Zeki 614 '''Xanikan ''' ( bi [[tirkî]]: ''Erdali'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14983 53168 2006-10-18T16:59:15Z Zeki 614 '''Xelîlan''' ( bi [[tirkî]]: ''Durakli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14984 53169 2006-10-18T17:00:17Z Zeki 614 '''Xirbeheyder ''' ( bi [[tirkî]]: ''Yuva'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14985 53170 2006-10-18T17:00:52Z Zeki 614 '''Xirbesimaq ''' ( bi [[tirkî]]: ''Yoncali'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14986 53171 2006-10-18T17:02:03Z Zeki 614 '''Zanqirt ''' ( bi [[tirkî]]: ''Bilgeköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14987 53172 2006-10-18T17:02:22Z Zeki 614 '''Ziyareta Hesp''' ( bi [[tirkî]]: ''Atlica'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14988 53173 2006-10-18T17:02:39Z Zeki 614 '''Zizin ''' ( bi [[tirkî]]: ''Enginköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Şemrex]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Şemrexê]] 14989 53184 2006-10-18T20:17:16Z Erdal Ronahi 2 Pîran (Şemrex) çû cihê Pîran, Şemrex #REDIRECT [[Pîran, Şemrex]] 14993 53266 2006-10-19T14:33:24Z Erdal Ronahi 2 '''Sosyalîzm''' qadeka berfirh ji bîrûbawer û bizavên siyasî vedigirit ko alîgirî ya dozeneka [[aborîya civakî|aborî-civakî]] dikin ko [[milkînî]] û dabeşkirina zengînîyê di bin desthilata [[civak|civakê]] da ye. Wekî [[dozena aborî|dozeneka aborî]], sosyalîzm girêdayî xwedîtîya [[tevane]] an [[dewlet|dewletî]] ya [[alavên berhemanînê]] ye. Ev xwedîtî dibit ko bi awayekê rastûrast (mîna [[Civatên Karkeran]]) an jî bi awayekê nerastûrast (mîna dewletê) bit. Koka bizavên sosyalîstên nûdem ji bizavên [[çîna karkeran]] yên sedsala 19'ê dihêt. {{kurt}} [[Kategorî:Siyaset]] [[Kategorî:Bîrdozî]] 14994 59206 2006-12-02T09:30:56Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zarokjiberbirin]] #redirect[[Zarokjiberbirin]] 14995 53250 2006-10-19T12:51:22Z KurdoChali 500 Liberbirin çû cihê Jiberbirin #REDIRECT [[Jiberbirin]] 14996 53260 2006-10-19T14:22:59Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:fîlozof]] '''Harîvarman''' fîlozofê [[hindî]] û bûsîst di salên [[250-350]] de jiyaye. Sîstema Harîvarman zanyariye "hîçiyê" bi pêşve bir û rêya ku digihijê Nîrvana di mantiqê neyîniyê de ditiye. Li gor wî, ne xwebûn ne, ne giyan, ne tiştên ku hatine damezrandin û ne jî wateya wan, rasîyê naênin ziman. Ev hemû ji "hîçek"î pêve ne tu tişt in. [[Kategorî:fîlozof]] 14997 53337 2006-10-19T20:24:42Z Luqman 401 [[Wêne:20020528-2 nato1-515h clip1.png|thumb|Tony Blair]] '''Anthony Charles Lynton Blair''' (bixwûne: ''Ensonî Çerls Lyntn Blêr'') (6'ê [[Gulan|Gulana]] 1953'ê), [[Serokwezîr]] û rêberê [[Partiya Karkeran]] (bi [[Inglîzî]] ''Labour Party'') ya [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya]]. Ew [[Lordê Yekemîn yê Xizîneyê]], [[Wezareta Xizmetkariyên Bajêrwarî|Wezîrê Xizmetkariyên Bajêrwarî]], û endamê [[perleman|perlemana]] Berîtanyayê ye. Wekî Lordê Yekê yê Xizîneyê cihê akincîbûna wî [[Xaniyê Hijmar 10 li Kolana Downing]] li [[London|Londonê]] ye. Ew li [[Tîrmeh|Tîrmeha]] [[1994]]'an, piştî mirina ji nişkêve ya rêberê berê, [[John Smith]], bû rêberê Partiya Karkeran. Bi rêberî ya Tonî, Partiya Karkeran şiya ko piştî 18 salan di [[hilbijartin|hilbijartinên]] giştî yên Gulana 1997'ê da bi piranîyeka kêm bi ser [[Partiya Şopparêz]] (bi Inglîzî ''Conservative Party'') da serbikevit. Tonî rêberê herî pêşîn yê Partiya Karkeran ye ko ji bo heyama 3 hilbijartinên giştî di hilbijartinan da biserdikevit û çi kesek ji partiya wî ewqas dirêj li ser kursî ya serwezîrîyê nemaye. Ji dema [[Lord Liverpool]] li sala 1812'an û vir da, ew kesê herî genc e ko di vû temenê kurt da dibit serokwezîrê Brîtanyayê. [[Gordon Brown]] û Tonî dihên rexnekirin ko di siyaseta Brîtanyayê da Partiya Karî ber bi navendê birîye. Niha zarava ''Partiya Karî ya Nû'' ji bo vê guhartinê dihêt bikaranîn. Berî Tonî, PK zêdetir ber bi siyasetên [[tevane]] û [[sosyalîzm|sosyalîstî]] bû. Niha ew zêdetir ber bi [[sûka azad]] e. Tonî siyaseta xwe bi ''[[Sosyal Demokrasî]] ya Nû'' û ''[[Rêya Sêyê]]'' binavdikit. Tonî piştgirî ya hindek siyasetên derve yên [[Welatên Yekbûyî yên Emrîkayê]] kirine. Berçavtirînên wan pişikdarî ya wî di [[Şerê Efxanistanê]] li sala 2001'ê û [[Şerê Azadî ya Îraqê]] li sala 2003'ê da bûn. Ew ji ber vê piştgirîyê kevtîye ber rexnenyên gelek dijwar. Li [[Çirya Pêşîn]] a sala 2004'ê, Tonî got ko ji bo cara çarê serwezîrîyê nakit. Evê hindek guman derheqa rêberî ya partîyê da çêkirin. Li goreyê [[qanûn|qanûnê]] hilbijartinên giştî yên paştir dibê li 3'ê [[Xêve]] a sala 2010'ê bihên kirin. Li 7'ê [[Îlon]] a 2006'ê wî got ko heta [[Kongireya Yekîtîyên Bazirganîyê]] li Îlona 2007'ê dê waz ji rêberî ya PK jî ber bidit. Gordon Brown berbijarê herî berçav ji bo cêgirî ya wî ye. {{Commons|Tony Blair}} [[Kategorî:Siyasetmedar|Blair, Tony]] 14998 53261 2006-10-19T14:24:51Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Ajal]] #redirect[[ajal]] 14999 53265 2006-10-19T14:31:05Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Malzarok]] #redirect[[Malzarok]] 15000 53268 2006-10-19T14:36:37Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[El-Farabî]] #redirect[[El-Farabî]] 15001 53270 2006-10-19T14:38:10Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xarran]] #redirect[[Xarran]] 15002 53272 2006-10-19T14:39:24Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îbn-î Sîna]] #redirect[[Îbn-î Sîna]] 15003 53275 2006-10-19T16:45:00Z 80.135.80.169 Redirecting to [[SBS RADIO]] #redirect[[SBS RADIO]] 15004 53277 2006-10-19T17:00:35Z Erdal Ronahi 2 Radyovaniya kurdî çû cihê Lîseya radyoyên kurdî #REDIRECT [[Lîseya radyoyên kurdî]] 15005 53279 2006-10-19T17:00:45Z Erdal Ronahi 2 Lîseya radyoyên kurdî çû cihê Lîsteya radyoyên kurdî #REDIRECT [[Lîsteya radyoyên kurdî]] 15006 53285 2006-10-19T17:07:07Z Erdal Ronahi 2 SBS RADIO çû cihê SBS Radio #REDIRECT [[SBS Radio]] 15007 53304 2006-10-19T18:45:40Z 87.91.53.45 Redirecting to [[Konfuçe]] #redirect[[Konfuçe]] 15008 53305 2006-10-19T18:47:32Z 87.91.53.45 Redirecting to [[Thales]] #redirect[[Thales]] 15009 53317 2006-10-19T19:01:36Z Luqman 401 Axin çû cihê Axîn #REDIRECT [[Axîn]] 15010 53322 2006-10-19T19:06:06Z Luqman 401 [[Gund|Gundên]] [[Hewlêr|Hewlêrê]] [[Kategorî: Gund]] 15011 53344 2006-10-19T21:52:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]] #redirect[[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]] 15012 66525 2007-01-25T21:28:14Z Bangin 450 '''Jürgen Habermas''' [[fîlozof|feylesof]]ekê elman e. Di [[18'ê hezîran]] [[1929]] li [[Düsseldorf]] e li [[elmanya|Elmanyayê]] ji dayîka xwe bû. îroj li elmanya ye. Li zanîngehê [[Göttingen]] û (1949/50) [[Zürich]] û (1950/51) [[Bonn]] e (1951-54) xwend. Li zanîngehê [[Heidelberg]] û [[Goethe]] (1964-71) jî ders li ser felsefe da. [[Habermas]] feylesofekî mezinê [[mekteba frankfurt]] e. Di sala 1980ê da xelata [[Theodor Adorno]] qezenckir. [[kategorî:fîlozof]] [[kategorî:Nivîskar]] [[kategorî:Elman]] [[bg:Юрген Хабермас]] [[ca:Jürgen Habermas]] [[da:Jürgen Habermas]] [[de:Jürgen Habermas]] [[en:Jürgen Habermas]] [[eo:Jürgen Habermas]] [[es:Jürgen Habermas]] [[et:Jürgen Habermas]] [[fa:یورگن هابرماس]] [[fi:Jürgen Habermas]] [[fr:Jürgen Habermas]] [[he:יורגן האברמאס]] [[hu:Jürgen Habermas]] [[id:Jürgen Habermas]] [[it:Jürgen Habermas]] [[ja:ユルゲン・ハーバーマス]] [[lt:Jurgenas Habermasas]] [[nl:Jürgen Habermas]] [[no:Jürgen Habermas]] [[pl:Jürgen Habermas]] [[pt:Jürgen Habermas]] [[ru:Хабермас, Юрген]] [[sk:Jürgen Habermas]] [[sl:Jürgen Habermas]] [[sr:Јирген Хабермас]] [[sv:Jürgen Habermas]] [[tr:Jürgen Habermas]] [[zh:尤尔根·哈贝马斯]] 15013 53339 2006-10-19T20:25:42Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Jürgen Habermas]] #REDIRECT[[Jürgen Habermas]] 15016 53378 2006-10-20T13:27:27Z Luqman 401 '''Bêleka Jor''', Ev gund ji aliya [[dewleta tirk]] ve hatiye avakirin. Tê de bi dehan mal hene û dibistaneke biçûk jî heye. Avasazîya xaniyên vê gundê hemû eynî ne. Ev gund ji ber sedemên sîyasî ji aliyê leşkerên tirk ve hat valakirin.Gundiyên gundê mala xwe kişandin herêmên wekî [[Batman]], [[Misirc]] û [[Stenbol]]. Beriya du - sê salan dewleta tirk destûr da ji bo avakirina gundê. Bi vî avayî çar-pênc mal dîsa vegeriyan Bêlekê. Lê belê ev gund niha wek gundeke şevreşkekê ye. [[Kategorî:Gundê Misircê]] 15017 53380 2006-10-20T13:28:43Z Luqman 401 Bêlekê çû cihê Bêleka Jêr #REDIRECT [[Bêleka Jêr]] 15018 53383 2006-10-20T13:35:58Z Luqman 401 '''Awta xwar''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Misirc]] a ser bi [[Sêrt|Sêrtê]] ve ye. Ev gund li herêma [[Bamerd|Bamerdê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 15019 53384 2006-10-20T13:47:43Z Luqman 401 '''Awta jor''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Misirc]] a ser bi [[Sêrt|Sêrtê]] ve ye. Ev gund li herêma [[Bamerd|Bamerdê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 15020 53385 2006-10-20T13:48:06Z Luqman 401 '''Tilê''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Misirc]] a ser bi [[Sêrt|Sêrtê]] ve ye. Ev gund li herêma [[Bamerd|Bamerdê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 15021 53386 2006-10-20T13:48:33Z Luqman 401 '''Rikniyê''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Misirc]] a ser bi [[Sêrt|Sêrtê]] ve ye. Ev gund li herêma [[Bamerd|Bamerdê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 15022 53387 2006-10-20T13:48:48Z Luqman 401 '''Gozikê''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Misirc]] a ser bi [[Sêrt|Sêrtê]] ve ye. Ev gund li herêma [[Bamerd|Bamerdê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 15023 53388 2006-10-20T13:49:01Z Luqman 401 '''Qubanê''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Misirc]] a ser bi [[Sêrt|Sêrtê]] ve ye. Ev gund li herêma [[Bamerd|Bamerdê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 15024 53394 2006-10-20T13:55:52Z Luqman 401 '''Darik''', [[gund]]ekî grêdayî bajarê [[Bakurê Kurdistanê]] [[Agirî|Agiriyê]] ye ku ji aliyê [[Dewlet|dewleta]] [[Tirk|tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 15025 53395 2006-10-20T13:56:47Z Luqman 401 '''Darik''', [[gund]]ekê girêdayî navçeya [[Dêrika Çiyayê Mazî]] ya girêdayî Mêrdînê ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 15026 53403 2006-10-20T14:06:04Z Luqman 401 '''Gozik''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Navçe|navçeya]] [[Sêrt|Sêrtê]] [[Misirc|Misircê]] ye ku ji aliyê [[dewlet|dewleta]] [[Tirk]] ve hatiye valakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Misircê]] 15027 53404 2006-10-20T14:07:26Z Luqman 401 '''Gozik''', [[gund|gundekî]] navçe [[Cizîr]] a ser bi [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Cizîrê]] 15028 53415 2006-10-20T14:17:14Z Luqman 401 Şax (Cizîr) çû cihê Şax, Cizîr #REDIRECT [[Şax, Cizîr]] 15029 53417 2006-10-20T14:20:59Z Luqman 401 '''Zerê Zerê''', , [[gund|gundekî]] girêdayi [[Cizîr|Cizîrê]] ye, {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 15030 53421 2006-10-20T14:23:56Z Luqman 401 '''Snati''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Cizîr|Cizîrê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 15031 53420 2006-10-20T14:23:32Z Luqman 401 '''Batil''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Cizîr|Cizîrê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 15032 53422 2006-10-20T14:24:23Z Luqman 401 '''Harbak''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Cizîr|Cizîrê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 15033 53423 2006-10-20T14:24:50Z Luqman 401 '''Bêdar''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Cizîr|Cizîrê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 15034 53424 2006-10-20T14:25:15Z Luqman 401 '''Xirabê Tûwa''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Cizîr|Cizîrê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 15035 53425 2006-10-20T14:25:31Z Luqman 401 '''Dikî''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Cizîr|Cizîrê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 15036 53426 2006-10-20T14:25:44Z Luqman 401 '''Pelîsî''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Cizîr|Cizîrê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 15037 65471 2007-01-19T20:29:42Z 88.70.30.162 '''Cinibir''',[[bi tirkî: Yeşilyurt]], [[gund|gundekî]] grêdayî [[Cizîr|Cizîrê]] ye. Cinibir bi taybetî li ser bûyera ku di sala 1989´an de ku hêzên dewletê gu (pîsiya insanan) bi gundiyên Cinibirê dan xwarin di qada navneteweyî de hate nasîn.Di sala 1993´an de gundiyên Cinibirê doza ku li ser bûyerê li DMME´yê vekiribûn mafdar hatin dîtin û dewletê hem sûcê xwe qebûl kir hem jî tazmînat da gundiyan. Parêzerê dozê Hasîb Kaplan bû. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 15038 53428 2006-10-20T14:26:32Z Luqman 401 '''Kavilbekran''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Cizîr|Cizîrê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 15039 53429 2006-10-20T14:26:45Z Luqman 401 '''Giraxîn''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Cizîr|Cizîrê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 15040 53430 2006-10-20T14:27:05Z Luqman 401 '''Cibrî''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Cizîr|Cizîrê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 15041 53431 2006-10-20T14:27:15Z Luqman 401 '''Biyaqubik''', [[gund|gundekî]] grêdayî [[Cizîr|Cizîrê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Cizîrê]] 15042 53441 2006-10-20T14:36:44Z Luqman 401 Gundên Zedkanê [[Kategorî: Gundê Agiriyê]] 15043 53448 2006-10-20T14:49:57Z Luqman 401 Soran (Hezex) çû cihê Soran, Hezex #REDIRECT [[Soran, Hezex]] 15044 53450 2006-10-20T14:50:20Z Luqman 401 Xendek (Hezex) çû cihê Xendek, Hezex #REDIRECT [[Xendek, Hezex]] 15045 53452 2006-10-20T14:50:39Z Luqman 401 Xenduk (Hezex) çû cihê Xenduk, Hezex #REDIRECT [[Xenduk, Hezex]] 15046 53453 2006-10-20T14:53:21Z Luqman 401 '''Cirehi''', [[gund|gundekî]] navçe [[Hezex]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezexê]] 15047 53454 2006-10-20T14:53:40Z Luqman 401 '''Sirsirk''', [[gund|gundekî]] navçe [[Hezex]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezexê]] 15048 53455 2006-10-20T14:54:01Z Luqman 401 '''Girê Sira''', [[gund|gundekî]] navçe [[Hezex]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezexê]] 15049 53456 2006-10-20T14:54:09Z Luqman 401 '''Kovex''', [[gund|gundekî]] navçe [[Hezex]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezexê]] 15050 53458 2006-10-20T14:56:59Z Luqman 401 Redirecting to [[Xirabê Tûya]] #redirect[[Xirabê Tûya]] 15051 53475 2006-10-20T18:18:56Z Bangin 450 interwiki [[de:Tahat]], [[en:Tahat]], [[fr:Tahat]], [[sv:Tahat]] '''Tehat''' bi 3.003 m çîyayê tewrî mezin li [[Cezeyêr|Cezeyêrê]] ye. Hên ew cîhê tewrî jor ji Çîyayên [[Ahagar]] e. {{kurt}} [[Kategorî:Çiya]] [[de:Tahat]] [[en:Tahat]] [[fr:Tahat]] [[sv:Tahat]] 15052 53479 2006-10-20T18:48:00Z Zeki 614 '''Ahmediyê Menda''' ( bi tirkî: ''Başkavak'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15053 53480 2006-10-20T18:48:18Z Zeki 614 '''Bafawa Menda''' ( bi tirkî: ''Kaydere'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15054 53481 2006-10-20T18:48:41Z Zeki 614 '''Baqistan Menda''' ( bi tirkî: ''Bagyaka'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15055 53482 2006-10-20T18:49:00Z Zeki 614 '''Barman Menda''' ( bi tirkî: ''Yeşilalan'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15056 53483 2006-10-20T18:49:19Z Zeki 614 '''Batûşê Menda''' ( bi tirkî: ''Dengisu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15057 53484 2006-10-20T18:49:36Z Zeki 614 '''Cewzê Menda''' ( bi tirkî: ''Tokluca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15058 53486 2006-10-20T18:49:56Z Zeki 614 '''Cilîn Menda''' ( bi tirkî: ''Çinarönü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15059 53487 2006-10-20T18:50:41Z Zeki 614 '''Cirzê Menda''' ( bi tirkî: ''Taşlik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15060 53488 2006-10-20T18:51:06Z Zeki 614 '''Dengiza Menda''' ( bi tirkî: ''Serenli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15061 53489 2006-10-20T18:51:30Z Zeki 614 '''Dêrîş Menda''' ( bi tirkî: ''Soylu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15062 53490 2006-10-20T18:51:47Z Zeki 614 ''' Dêrselam Menda''' ( bi tirkî: ''Evkuran'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15063 53491 2006-10-20T18:52:02Z Zeki 614 '''Êdo Menda''' ( bi tirkî: ''Kayaüstü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15064 53492 2006-10-20T18:52:48Z Zeki 614 '''Erbil Menda''' ( bi tirkî: ''Koşuyolu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15065 53493 2006-10-20T18:53:06Z Zeki 614 ''' Ewîna Menda''' ( bi tirkî: ''Surgücü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15066 53494 2006-10-20T18:53:26Z Zeki 614 '''Keleha Pozreş Menda''' ( bi tirkî: ''Hisarkaya'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15067 53495 2006-10-20T18:54:08Z Zeki 614 '''Memika Menda''' ( bi tirkî: ''Yaylayani'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15068 53496 2006-10-20T18:54:36Z Zeki 614 '''Menda''' ( bi tirkî: ''Akyürek'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15069 53498 2006-10-20T18:55:27Z Zeki 614 '''Milêzin Menda''' , gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15070 53499 2006-10-20T18:56:09Z Zeki 614 '''Bilêçka Menda''' , gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15071 53500 2006-10-20T18:56:33Z Zeki 614 '''Rajnê Menda''' , gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15072 53501 2006-10-20T18:56:59Z Zeki 614 '''Mixajnê Menda''' , gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15073 53502 2006-10-20T18:57:34Z Zeki 614 '''Qewsan Menda''' ( bi tirkî: ''Işgören'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15074 53503 2006-10-20T18:57:54Z Zeki 614 '''Qilit Menda''' ( bi tirkî: ''Dereiçi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15075 53504 2006-10-20T18:58:11Z Zeki 614 '''Qirdîrek Menda''' ( bi tirkî:'' Kirkdirek'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15076 53505 2006-10-20T18:58:38Z Zeki 614 '''Qoşê Menda''' ( bi tirkî: ''Kocahüyük'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15077 53506 2006-10-20T18:58:55Z Zeki 614 '''Reşîdyê Menda''' ( bi tirkî: ''Üçkavak'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15078 53507 2006-10-20T18:59:21Z Zeki 614 '''Sêgira Menda''' ( bi tirkî: ''Üçtepeler'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15079 53508 2006-10-20T18:59:48Z Zeki 614 '''Şûtê Menda''' ( bi tirkî: ''Şenocak'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15080 53509 2006-10-20T19:00:15Z Zeki 614 '''Tefê''' , gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15081 53510 2006-10-20T19:00:39Z Zeki 614 '''Xerabê Memo Menda''' ( bi tirkî: ''Harmantepe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15082 53511 2006-10-20T19:01:07Z Zeki 614 '''Xerabreş Menda''' ( bi tirkî: ''Karaköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15083 53512 2006-10-20T19:01:25Z Zeki 614 '''Zivinga Menda''' ( bi tirkî: ''Armutalan'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Stewr|Stewrê]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Stewrê]] 15084 53614 2006-10-21T17:15:47Z Erdal Ronahi 2 kategorî '''Lezgîn Evdirehman Çalî''' (22'ê [[Çirya Pêşîn]] 1969'ê-) pizişk û nivîskarekê [[Kurd]] e. Rêveberê Giştî yê Plandanan û Fêrkirina Saxlemîyê li Wezareta Saxlemî ya [[Hukmeta Herêma Kurdistanê]] ye. Sernivîskarê kovara ''Tendirustî û Komel'' û sernivîskarê zincîreka kitêbên pizişkî bi zimanê Kurdî ye. ==Jînenîgar== Li heyama [[Şoreşa Îlonê]] bi rêberî ya [[Mela Mistefa yê Barzanî]], çend heyvan berî [[Beyana 11'ê Adarê]], li deverên azadkirî li gundê [[Qesr|Qesrê]] li [[Balekayetî|Balekayetîyê]] li [[Kurdistana Başûr]] hat dinyayê. Ew zaroyê yekê yê malbata xwe bû. Babê wî melayekê xwenda bû, bapîrê wî jî. Berî şkestina Şoreşê, li payîza sala 1974'ê koçberî [[Îran|Îranê]] bûn. Li destpêkê çend heyvekan li gundê [[Peswê]] li [[şehristan]] a [[Xanê (Pîranşehir)]] li [[Kurdistana Rojhilat]] akincî bûn. Paşî ji bo heyama çend heyvan li bajêrê [[Nexede|Nexedeyê]] di bin xîvetan (çadiran) da man. Piştî hingî ji bo heyama çar salan li bajêrê [[Sawe]] li başûrê [[Tehran]] akincîbûn. Dibistana xwe li Saweyî destpêkir û dema [[Şoreşa Îslamî ya Îranê]] bi serkevtî ew li pola çarê bû. Payîza sala 1979'ê ji bo cara paşîn li Saweyî hatin û li [[Zêwe|Zêweya]] [[Milgever|Milgeverê]] akincîbûn. Pola pêncê ji [[dibistna destpêkê]] li gundê [[Mensûrabad|Mensûrabadê]] bi nîverûyî xwînd. Zivistana sala 1979'ê befreka stûr barî û her roj ew û çend xurtekên dî yên Kurd ji [[Ordîgeha Zêweyê]] ji bo xwîndinê diçûn gudên derdorê, ji ber ko hijmar penaberên Kurd li Ordîgehê ewqas zêde bûbû ko dibistanên wê têra hemî zaroan nedikir. [[Newroz|Newroza]] 1980'ê çûn Xanê (Pîranşehrê) û li [[Imbara Şoreşê]] û [[Zergeten|Zergetenê]] man. Heta pola duyê [[dibistana berhevî]] li wêderê xwînd. Ji ber zora [[Şerê Îran-Îraqê]] û bombarana hema bibêje herrojî ya Xanê ji alîyê frokeyên Îraqî ve ji Xanê jî barkir û çûn bajêrê [[Şino|Şinoyê]]. Sala dûmahiya dibistana berhevî, ko li Îranê çar sal in, li Şinoyê xwînd û wekî kesê yekê di dîroka Şinoyê da li [[Zanîngeha Zanistên Pizişkî ya Şîrazê]] li xwîndina pizişkîyê hat wergirtin. Heft salên xwîndina xwe li [[Şîraz]] qedandin. Li heyama xwîndina xwe li zanîngehê, pardarî gelek çalakîyan bû. Ji bo jiyara xwe ders dida xwîndinkarên dî û di her biyaveka hizirkirî da kitêb dixwîndin. Li heyama [[Revîna Tevane]] ya Kurdên Kurdistana Başûr li piştî [[Serhildana Bihara 1991'ê]], tevî hindek hevalan û bi arîkarî ya [[Koma Heyvika Sor]] ya Îranê û hindek alîyên mîna [[Mizgefta El-Heseneyn]] bi pêşnivêjî ya rehmetî [[Elî Muzefferiyan|Dr. Elî Muzefferiyan]] arîkarî ji bo Kurdên ko ji Îraqê revîbûn komdikirin. Yek ji çalakîyên dî yên wî jî ew bû ko bi arîkarîya hindek hevalên Kurd li zanîngehê şeveka hozan (şî'r) û edeb û dîroka Kurdî rêkêxist (organîzekir). Li sala 1997'ê vegeriya Kurdistana Başûr û li [[Mesîf Selahedîn]] anko [[Pîrmam]] akincîbû. Wekî pizişkekî du salan li [[Nexweşxaneya Rizgarî]] li [[Hevlêr|Hevlêra]] paytexta Herêma Kurdistanê xizmet kir. Paşra, salek û mehekê li Pîrmam ma. Li [[Reşemeh|Reşemeha]] 2000'ê ji bû rahînaneka pizişkî ji bo heyama heyvekê li [[Elmanya|Elmanyayê]] ma. Li payîza 2000'ê bû rêveberê karûbarên teknîkî li dîwana saxlemî ya [[istan|istana]] (parêzgeha) Hevlêrê. Du salan şûn ve, ji ber karên xwe yên rêvebirinê, pileya wî ya karî hat berizkirin û bû Rêveberê Giştî yê Plandananê û Fêrkirina Saxlemîyê li Wezareta Saxlemîyê li Hukmeta Herêma Kurdistanê. Niha jî ew her di wê karî da ye. Yek ji karên wî kirî ew bû ko bi arîkarî ya pizişkên [[Awstirya|Awstiryayî]] anko [[Nemsa|Nemsayî]] çend zaroyên Kurdan, ko çaresera nesaxîyên wan (mîna kunbûna dilî) li Kurdistanê nebû, ji bo çareserkirinê şandin wî welatî. Hijmara wa zaroan gehişt 12 zaroan. Li sala 2001'ê ve bi arîkarî ya rêkxistîyeka [[Swîs|Swîsî]] li bajêrê [[Jênêva]] yê bû sernivîskar û serperiştîkarê projeyeka wergerandina (paçvekirina) kitêbên pizişkî bo ser Kurdîyê. 12 kitêb ji wan kitêban jî bi zehmetîyeka zor belav bûn û ew proje ji ber hindek egeran nehat dawîkirin. Li dema [[şerê Azadî ya Îraqê]] li bihara 2003'ê, wî wekî rêkxerê (koordînatorê) hemî [[rêkxistî yên Ne-Hukmetî]] (NGO) yên ko li Herêma Kurdistanê di warê saxlemîyê da dixebitîn kar kir. Ji zivistana 2003'ê heta niha sernivîskarê kovara heyvane ya ''Tendirustî û Komel''ê ye ko ji alîyê wezareta saxlemîyê bi herdu zaravên Soranî û Kirmancî derdikevit. Li dema dirêja karê xwe da çend carekan wekî endam an serokê şanda Kurdistanê pardarî di gelek sêmînar û konferans û rahînan da kirîye. Ew li vê heyama bihurî her wekî koordînatorê serekî yê wezareta saxlemîyê digel alîyên herêmî û navneteweyî xebitîye. Koordînatorê destpêk digel damezrandina [[Tîpa Zeytûn]] ya Leşkirê [[Korêya Başûr]] li Hevlêrê ew bû. Heta niha gelek gotarên wî di kovar û rojnameyan da belav bûne. Ew li ser babetên wekî [[Zimanê Kurdî]], [[saxlemî]] û [[revanzanist|revanzanistî]] dinivîsit. Çend kitêbekên wî ji bo zarokan jî belav bûne. Ew zewicî ye û çar zarên wî hene. ==Berhemên wî== ===Kitêb=== *Kêm-xwînîya kêm-asinîyê, 2003 (Iron deficiency Anemia) *Fêrkirin ji bo fêrbûneka baştir: rênumaya dersdêrên karmendên saxlemîyê, 2005 (Teaching for better learning: a guidline for the teachers of primary health care staff) *Taya Nobeyê (Malariay), 2001 (editor) (Malaria) *Kontrolkirina Kolêrayê (bi [[Kirmancî]]), 2002 (editor) (Guidelines for Choera Control) *Kontrolkirdinî Kolêra (bi [[Soranî]]), 2002 (editor) (Guidelines for Choera Control) *Çareserî Zikçûn (bi Soranî), 2002 (editor) (Treatment of Diarhhea) *Rewşenbîriay Saxlemîyê, 2003 (editor) (Health Education) *Çaresera Nesaxiyan ji bo Karmendên Bingehên Saxlemiay Destpêkî, 2003 (editor) (Treatment for Primary Health Care Staff) *Zarokbûna Asayî, 2004 (editor) (Normal Delivery) *Tomarî Malaney Daykan (bi Soranî) 2005 (editor) (Home Based Maternal Record) *Çawdêrî Dayk û Mindal (bi Soranî), 2005 (editor) (Mother and Child Care) *Kalê Befrîn, 2004 (kitêb ji bo zaroan) *Zeng û Beng, 2003 (kitêb ji bo zaroan) *Çiyayên Spî (li bin çapê ye) (roman ji bo sinêleyan) ===Gotar=== [[Kategorî:Kurd|Çali, Lezgîn]] [[Kategorî:Bijîşk|Çali, Lezgîn]] [[Kategorî:Nivîskar|Çali, Lezgîn]] 15085 53520 2006-10-21T07:10:41Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Komara Korêyê]] #redirect[[Komara Korêyê]] 15086 53522 2006-10-21T07:18:36Z KurdoChali 500 Mele Mistefa Barzanî çû cihê Mela Mistefa yê Barzanî: Navê ko li devra wî ew pê dihat niyasîn ev bû. #REDIRECT [[Mela Mistefa yê Barzanî]] 15087 53536 2006-10-21T08:14:34Z KurdoChali 500 '''Beyana 11'ê Adarê''' rêkkevtin an lihev hatinek bû di navbera rêberî ya [[Şoreşa Îlonê]] û hukmeta [[Îraq|Îraqê]] da ko li 11'ê [[Adar|Adara]] 1970'ê da hat ragehandin. Ew beyan ji alîyê Kurdan ve bi destê [[Mela Mistefa yê Barzanî]] û ji alîyê Hukmeta Îraqê ve bi destê [[Sedam Hisên|Sedam Hisênî]] hat îmzakirin. Sedam wî çaxî hêşta nebûbû kesê hijmar yek û cêgirê [[Serkomar]] [[Ehmed Hesen Bekir]] bû. Di beyanê da ji bo cara pêşîn di xebata Kurdên [[Kurdistana Başûr]] da hukmeta navendî pêniyasîn bi [[otonomî]] ya Kurdistanê dikir. [[Zimanê Kurdî]] wekî zimanê fermî li herêmên otonom hat niyasîn. Lê awayê bicihkirin û kiryarkîkirina wê beyanê bû cihê lihevnehatina herdu alîyan. Danûstanên dirêj li ser çawayî ya bicihkirina wê li 6'ê Adara 1974'ê bi [[Rêkkevtina Elcezayîrê]] di navbera [[Mehmed Reza Şah|Şahê]] [[Îran|Îranê]] û Sedam Hisênî li [[Elcezayîr|Elcezayîrê]] dawî bûn û ev şkestina danûstanan şkestina Şoreşa Îlonê jî bû. Ev li hevhatina wan pîlaneka [[Henry Kisinger]], wezîr derve yê [[Welatên Yekbûyî yên Emrîkayê]] bû. Hijmareka mezin ji Kurdan ko pardarîya şoreşê kiribû ber bi Îranê revîn. Sedamî paşî hingî herêmeka otonom çêkir û hindek siyasetmedarên Kurd ko digel Mela Mistefayî lihevnedihatin di wê pêvajoyê da arîkarî ya Sedamî kir. Di dîroka Kurdisatan Başûr da ew otonomî bi ''[[Otonomîya Kartûnî]]'' hatîye niyasîn. [[Kategorî:Dîroka Kurdistanê]] 15089 53531 2006-10-21T08:01:30Z Jose77 621 <div style="float: left; border:solid {{{1|#6ef7a7}}} 1px; margin: 1px;"> {| cellspacing="0" style="width: 238px; background: {{{2|#c5fcdc}}};" | style="width: 45px; height: 45px; background: {{{1|#6ef7a7}}}; text-align: center; font-size: {{{5|{{{id-s|14}}}}}}pt; color: {{{id-fc|black}}};" | '''{{{3|[[Chinese language|zh]]}}}''' | style="font-size: {{{info-s|8}}}pt; padding: 4pt; line-height: 1.25em; color: {{{info-fc|black}}};" | {{{4|這個用戶的'''[[:Category:User zh-N|母語]]'''是'''[[:Category:User zh|中文]]'''。<br />这个用户的'''[[:Category:User zh-N|母语]]'''是'''[[:Category:User zh|中文]]'''。}}} |}</div> [[Category:User zh|{{PAGENAME}}]] [[Category:User zh-N|{{PAGENAME}}]] <noinclude> [[wuu:Template:User zh]] [[zh:Template:User zh]] [[zh-classical:Template:User zh]] [[zh-yue:Template:User zh]] </noinclude> 15090 53532 2006-10-21T08:01:58Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Bijîşk]] #redirect[[bijîşk]] 15091 54000 2006-10-23T18:03:30Z Erdal Ronahi 2 '''Şoreşa Îlonê''' ji wê serhildana Kurdan ra dihêt gotin ko li 11'ê [[Îlon|Îlona]] sala 1961'ê bi rêberî ya [[Mela Mistefa yê Barzanî]] li [[Kurdistana Başûr]] dijberî hukmeta [[Îraq|Îraqê]] bi awayekê çekdarane destpêbû û li roja 6'ê [[Adar|Adara]] sala 1974'ê piştî [[Rêkkevtina Elcezayîrê]] bi dûmahî hat. Piştî [[kûdetaya 14'ê Tîrmeha 1958'ê]] bi seroktîya [[Evdilkerîm Qasim|Evdilkerîm Qasimî]] û vegeryana Barzanî ji [[Yekîtîya Komarên Sosyalîstên Sovyetî]], têkhilîyên navbera Kurdan û hukmeta [[Bexda|Bexdayê]] gelek baş bûn. Hukmetê wekî ''qehremanekê neteweyî'' pşrgînîya Mela Mistafyî kir. Bi awayekê fermî pêzanîn bi pêkkatina [[Komara Îraqê]] ji du [[netewe|neteweyên]] Kurd û [[Ereb]] hat kirin. Lê sîûda Evdilkerîmî ew bû ko desthilata xwe ji dest bidit û şaşîyên yek li pey yekên wî di warê siyaseta navxweyî ya Îraqê da bûn sedema herifyana desthilata wî. Lihevnehatinên wî digel Kurdan jî bûn sedema destpêbûna şoreşa çekdaraneya Kurdan. Bi dirêjî ya temenê 14 salîyê Şoreşa Îlonê, Kurdan gelek caran dest bi danûstanan digel hukmeta Îraqê dikir û carina jî şer di navbera wan da gerim dibû. Piştî ko [[Partîya Be's a Erebî]] bi [[kûdeta|kûdetayekê]] hatî ser desthilatê, lihevhatinek di navbera Kurdan û hukmetê da çêbû ko bi navê [[Beyana 11'ê Adarê]] hatîye niyasîn. Ew beyan belgeyeka dîrokî bû ko xebata Kurdan pêngaveka dî ber bi pêşve bir û di belgename anko dokomenteka hukmetê da bi awayekê fermî [[Zimanê Kurdî]] wekî zimanê fermî yê herêmeka [[otonomî|otonoma]] Kurdî hat niyasîn. Kurdên her çar parçeyên Kurdistanê pardarî di Şoreşa Îlonê da kir. Ji bo cara pêşîn hemî çîn û texên [[civak|civaka]] [[kurdewarî]] pişikdarî şoreşê bûn û navê Kurdan li seranserî cîhanê belavbû. Hindek rexne li rêberî ya şoreşê hatina girtin û hindek alîyên veşartî li wê şoreşê hêşta nekevtine ber ruhnîya eşkira bûnê. Sedemên wan rexneyan û wan nekifşî û nezelaliyan heye ko hindek jî ji ber lihevnegirtinên hundirîn di rêberş ya şoreşê da bûbit. [[Îbrahîm Ehmed]], avokatekê ji [[Silêmanî|Silêmanîyê]], wekî hevrikekê serekî yê Mela Mistefayî karebû cidatîyê biêxit rêza şoreşgêran û li sala 1966'ê hindek ji Kurdên [[Soranî]] bi seroktîya [[Celal Talebanî]] li dijî şoreşê derkevtin meydanê. Ev netebayî heta roja îro jî berdewam e. [[Kategorî:Dîroka Kurdistanê]] 15093 53545 2006-10-21T11:09:05Z Bangin 450 nuh Çîyayê '''Tebwêmesana''' bi 1.877 m çîyayê tewrî mezin li [[Vanûatû]] ye. Ew li ser giravê [[Espiritu Santo]] ye, giravê tewrî mezin yê [[Vanûatû|Vanûatûyê]]. ==Koordînat== {{coor dm|15|21|N|166|45|E}} [[Kategorî:Çiya]] [[de:Tabwemasana]] [[en:Mount Tabwemasana]] 15096 56253 2006-11-13T16:28:22Z Erdal Ronahi 2 '''Biwêj''' (Idiom, idiyomatîk, mentiqê hevokî) pêkhatineke ji gelek peyvan e (‘Komeke statik a peyvan’) û yekîtiyek e, lê wateya wê ya giştî nikare yekser ji wateya endamên wê yek bi yek were girtin. Ango formekî taybet yê gotinên bi hev re tên bikaranîn e ([[Kolokasyon]]). Taybetmendiyên biwêjiyê ev in: *Veguheztina cîhê endamên biwêjê, nabe sedema guhertina sîstematîk a wateyê. *Herweha wateyeke ku ne biwêjiye jî dikare ji biwêjê were xwendin. Ev biwêj, weke koma statîk a peyvan, ji komên nestatîk yên peyvan cihê ne. Biwêj beşeke zexm a ferhenga ziman e. Gelek caran kes û fîgurên [[retorîk|retorîkê]], beriya hertiştî [[mecaz]] di wan de heye. Piraniya wan li gor [[dîroka zimên]] ji komeke gotinan ku berê ne biwêjî bûn, pêk hatine. Ango wateya biwêjekê bi giştî nikare were analîzkirin, lê ger mirov di dîrokê de biwêjê bişopîne, hingê mirov dikare wateya wê analîz bike. Biwêj tenê dikarin li herêmeke bi sînor belav bibin û werin nasîn. Komên peyvan ku ji wêjeya nivîskî hatine girtin jî dikarin weke biwêja werin bikaranîn. == Mînak ji bo biwêjan == * Aqilê kesî ji kesî/tiştekî birrîn = gava mirov kesekî an jî tiştekî weke baş dinirxîne * Serê kesî birin = bi axaftinê kesek acizkirin [[Kategorî:Ziman]] 15097 53554 2006-10-21T15:01:56Z Zeki 614 '''Aqrebî''' ( bi tirkî: ''Ata'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15098 53555 2006-10-21T15:02:54Z Zeki 614 ''' Aş''' ( bi tirkî: ''Degirmen'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15099 53556 2006-10-21T15:03:11Z Zeki 614 '''Axziyaret ''' ( bi tirkî: ''Akziyaret'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15100 53558 2006-10-21T15:05:19Z Zeki 614 '''Badîna ''' ( bi tirkî: ''Gürmeşe'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15101 53559 2006-10-21T15:05:34Z Zeki 614 '''Bekdaşî ''' ( bi tirkî: ''Bektaş'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15102 53560 2006-10-21T15:05:50Z Zeki 614 '''Belê ''' ( bi tirkî: ''Belli'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15103 53561 2006-10-21T15:06:06Z Zeki 614 '''Belek ''' ( bi tirkî: ''Akköy'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15104 53562 2006-10-21T15:06:24Z Zeki 614 '''Beşik ''' ( bi tirkî: ''Beşik'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15105 53563 2006-10-21T15:06:40Z Zeki 614 '''Biêci ''' ( bi tirkî: ''Biici'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15106 53565 2006-10-21T15:07:43Z Zeki 614 '''Birahîmiyê ''' ( bi tirkî: ''Işiklar'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15107 53566 2006-10-21T15:08:07Z Zeki 614 ''' Boxazî''' ( bi tirkî: ''Büyükbogaziye'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15108 53567 2006-10-21T15:08:24Z Zeki 614 '''Boxaziya Piçûk ''' ( bi tirkî: ''Küçükbogazi'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15109 53568 2006-10-21T15:08:44Z Zeki 614 '''Bûnas ''' ( bi tirkî: ''Büyükdere'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15110 53569 2006-10-21T15:09:00Z Zeki 614 '''Bûqetêr ''' ( bi tirkî: ''Katarli'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15111 53570 2006-10-21T15:09:15Z Zeki 614 '''Cabor ''' ( bi tirkî: ''Yurtözü'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15112 53571 2006-10-21T15:09:32Z Zeki 614 '''Celalê Zorava ''' ( bi tirkî: ''Yolaldi'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15113 53572 2006-10-21T15:09:46Z Zeki 614 '''Çelebiyan ''' ( bi tirkî: ''Ayaz'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15114 53573 2006-10-21T15:10:00Z Zeki 614 '''Çelengo ''' ( bi tirkî: ''Çelengo'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15115 53574 2006-10-21T15:10:21Z Zeki 614 '''Çilbîra ''' ( bi tirkî: ''Kirkuyu'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15116 53575 2006-10-21T15:10:36Z Zeki 614 '''Çiltûk ''' ( bi tirkî: ''Timurçiftligi'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15117 53576 2006-10-21T15:11:26Z Zeki 614 '''Cioşî ''' ( bi tirkî: ''Güngören'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15118 53578 2006-10-21T15:11:56Z Zeki 614 '''Çîplax ''' ( bi tirkî: ''Çiplak'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15119 53579 2006-10-21T15:12:17Z Zeki 614 '''Circib ''' ( bi tirkî: ''Aralik'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15120 53580 2006-10-21T15:12:32Z Zeki 614 '''Cirdoî ''' ( bi tirkî: ''Yayikli'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15121 53581 2006-10-21T15:12:47Z Zeki 614 '''Çizaviza ''' ( bi tirkî: ''Kaşikli'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15122 53582 2006-10-21T15:13:04Z Zeki 614 '''Cûan ''' ( bi tirkî: ''Konuklu'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15123 53583 2006-10-21T15:13:08Z Zeki 614 '''Cûmik ''' ( bi tirkî: ''Otluk'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15124 66237 2007-01-24T07:50:59Z Kobînayî 714 '''Curnik ''' ( bi tirkî: ''Köprübaşı'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] [[en:Köprübaşı]] [[tr:Köprübaşı, Manisa]] 15125 53585 2006-10-21T15:13:51Z Zeki 614 '''Dahşik''' ( bi tirkî: ''Aydin'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15126 53586 2006-10-21T15:14:12Z Zeki 614 '''Delê ''' ( bi tirkî: ''Çiçekli'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15127 53587 2006-10-21T15:14:28Z Zeki 614 '''Dêmîra''' ( bi tirkî: ''Bagribütün'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15128 53588 2006-10-21T15:14:46Z Zeki 614 '''Dêrika Hesê Ûso''' ( bi tirkî: ''Ülker'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15129 53589 2006-10-21T15:15:00Z Zeki 614 '''Diêm ''' ( bi tirkî: ''Sürekli'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15130 53590 2006-10-21T15:15:21Z Zeki 614 '''Dikê ''' ( bi tirkî: ''Tosunlu'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15131 53591 2006-10-21T15:15:38Z Zeki 614 '''Dirbêsiyê ''' ( bi tirkî: ''Şenyurt'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15132 53592 2006-10-21T15:15:55Z Zeki 614 '''Dixê ''' ( bi tirkî: ''Ulaşli'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15133 53596 2006-10-21T15:18:21Z Zeki 614 '''Dubîrka ''' ( bi tirkî: ''Ikikuyu'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15134 53597 2006-10-21T15:18:42Z Zeki 614 '''Duhêl ''' ( bi tirkî: ''Ayranci'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15135 53598 2006-10-21T15:19:07Z Zeki 614 '''Dukûk ''' ( bi tirkî: ''Yoncali'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15136 53600 2006-10-21T15:20:50Z Zeki 614 '''Elewş ''' ( bi tirkî: ''Aktulga'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15137 53601 2006-10-21T15:21:05Z Zeki 614 '''Elîdizk ''' ( bi tirkî: ''Tuzluca'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15138 53602 2006-10-21T15:21:20Z Zeki 614 '''Elîmişmiş ''' ( bi tirkî: ''Erikli'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15139 53603 2006-10-21T15:21:35Z Zeki 614 '''Elîpaşa ''' ( bi tirkî: ''Alipaşa'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15140 53604 2006-10-21T15:21:56Z Zeki 614 '''Emo Erban''' ( bi tirkî: ''Geçit'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15141 53605 2006-10-21T15:22:11Z Zeki 614 '''Emrûd ''' ( bi tirkî: ''Beşdegirmen'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15142 53606 2006-10-21T15:22:29Z Zeki 614 '''Engewr ''' ( bi tirkî: ''Kuyucuk'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15143 53607 2006-10-21T15:22:46Z Zeki 614 '''Erad ''' ( bi tirkî: ''Akdogan'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15144 53608 2006-10-21T15:23:01Z Zeki 614 '''Erban ''' ( bi tirkî: ''Akçapinar'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15145 53609 2006-10-21T15:23:16Z Zeki 614 '''Evdilîmam ''' ( bi tirkî: ''Hocaköy''), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15146 53610 2006-10-21T15:23:32Z Zeki 614 '''Ewên ''' ( bi tirkî: ''Akyüz'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15147 53611 2006-10-21T15:23:50Z Zeki 614 '''Ewêna Mala Axê''' ( bi tirkî: ''Alemda''r ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15148 66233 2007-01-24T07:21:06Z Kobînayî 714 '''Ferhok''' (bi tirkî:'' Çavuş''), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] [[da:Sergent]] [[de:Sergeant]] [[en:sergeant]] [[es:Sargento]] [[fa:گروهبان]] [[fr:Sergent]] [[nl:Sergeant]] [[ja:下士官]] [[no:Sersjant]] [[ru:Сержант]] [[sv:Sergeant]] [[fi:Kersantti]] [[tr:Çavuş]] 15149 66456 2007-01-25T13:19:24Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[pt:Bazarduzu Dagi]] '''Bazardûzû''' bi 4.485 m çîyayê tewrî mezin li [[Azerbeycan|Azerbeycanê]] ye. Ew li [[Kewkazûs|Kewkazûsê]] ye û li nêzîkî sînorê [[Rûsya|rûsî]] ye. ==Koordînat== *{{coor dms|41|13|14|N|47|51|28|E}} [[Kategorî:Çiya]] [[de:Bazardüzü]] [[en:Bazarduzu Dagi]] [[pt:Bazarduzu Dagi]] [[sv:Bazardjuziu]] 15150 63410 2007-01-06T23:10:54Z Cyrus the virus 619 [[Wêne:Arabian Sea map.png|thumb|200px|Derya Erebî]] '''Derya Erebî''' (bi [[erebî]]: ''بحر العرب''; bi [[latînî]]: ''Mare Erythraeum'') perçekî [[Okyanûsa Hindê]] ye. Ew navberê [[Nîvgirava Erebistan]] û [[Hindistan|Hindistanê]] da ye. ==Cografîya== Derya Erebî li rojava bakur digê [[Kendava Omanê]] û ew wergî digê [[Kendava Farisî]]. Ev dewlet digên Derya Erebî: [[Hindistan]], [[Îran]], [[Oman]], [[Pakistan]], [[Srî Lanka]], [[Yemen]], [[Somaliya]] û [[Maldîv]]. ==Koordînat== {{coor dms|15|55|10|N|63|54|22|E}} [[kategorî:Derya]] [[kategorî:Erdnîgarî]] [[ar:بحر العرب]] [[bg:Арабско море]] [[bn:আরব সাগর]] [[bs:Arapsko more]] [[ca:Mar d'Aràbia]] [[cs:Arabské moře]] [[cv:Арави тинĕсĕ]] [[da:Arabiske Hav]] [[de:Arabisches Meer]] [[en:Arabian Sea]] [[eo:Araba Maro]] [[es:Mar Arábigo]] [[et:Araabia meri]] [[fa:دریای عرب]] [[fi:Arabianmeri]] [[fr:Mer d'Oman]] [[he:הים הערבי]] [[hi:अरब सागर]] [[hr:Arapsko more]] [[id:Laut Arab]] [[is:Arabíuhaf]] [[it:Mar Arabico]] [[ja:アラビア海]] [[kn:ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರ]] [[ko:아라비아 해]] [[lt:Arabijos jūra]] [[lv:Arābijas jūra]] [[nl:Arabische Zee]] [[no:Arabiahavet]] [[pl:Morze Arabskie]] [[pt:Mar Arábico]] [[ru:Аравийское море]] [[simple:Arabian Sea]] [[sk:Arabské more]] [[sl:Arabsko morje]] [[sr:Арапско море]] [[sv:Arabiska havet]] [[ta:அரபிக்கடல்]] [[uk:Аравійське море]] [[ur:بحیرہ عرب]] [[zh:阿拉伯海]] 15153 53661 2006-10-22T10:07:53Z Bangin 450 Alên dewletan. 15154 53663 2006-10-22T10:08:16Z Bangin 450 Alaya Kurdistanê çû cihê Alê Kurdistanê: rastnivîs #REDIRECT [[Alê Kurdistanê]] 15155 66209 2007-01-24T01:00:34Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[tr:Libya bayrağı]] [[Image:Flag of Libya.svg|thumb|[[Image:FIAV_111111.svg|20px]] Alê Lîbya, 1:2]] [[Image:Flag of Libya (1951).svg|thumb|Alê Lîbya yê kevin ([[1951]]-[[1969]]), 1:2]] '''Ala Lîbya''' tevda [[kesk|keske]]. [[Kesk]] rengê [[Îslam|Îslamê]] ye, wek [[ol|olê]] dewletê jî. Ew hên jî [[Şoreşê Kesk]] di [[Lîbya|Lîbyê]] yê [[Mûhemmar al-Geddafî]] nîşandide. Ala Lîbya li rojê [[19'ê sermawezê]] [[1977]] bi fermî derxistin. Li cîhanê tevda bes alê Lîbya bi rengekî ye. [[Kategorî:Al|Lîbya]] [[Kategorî:Lîbya]] [[ar:علم ليبيا]] [[ast:Bandera de Libia]] [[de:Flagge Libyens]] [[en:Flag of Libya]] [[es:Bandera de Libia]] [[fi:Libyan lippu]] [[fr:Drapeau de la Libye]] [[he:דגל לוב]] [[hu:Líbia zászlaja]] [[id:Bendera Libya]] [[it:Bandiera della Libia]] [[ja:リビアの国旗]] [[ko:리비아의 국기]] [[lt:Libijos vėliava]] [[nl:Vlag van Libië]] [[nn:Det libyske flagget]] [[no:Libyas flagg]] [[pl:Flaga Libii]] [[pt:Bandeira da Líbia]] [[ro:Steagul Libiei]] [[ru:Флаг Ливии]] [[sl:Zastava Libije]] [[sr:Застава Либије]] [[sv:Libyens flagga]] [[tr:Libya bayrağı]] [[zh:利比亚国旗]] 15156 53667 2006-10-22T10:19:39Z Bangin 450 [[Kategorî:Dewlet]] 15157 53671 2006-10-22T10:29:45Z Bangin 450 Redirecting to [[Euro]] #redirect[[Euro]] 15158 53674 2006-10-22T10:35:16Z Luqman 401 Alê Lîbya çû cihê Ala Lîbya #REDIRECT [[Ala Lîbya]] 15159 53677 2006-10-22T10:51:18Z Bangin 450 Redirecting to [[Euro]] #redirect[[Euro]] 15160 55831 2006-11-11T02:02:49Z Erdal Ronahi 2 '''Qoçgirî''' an '''Koçgirî''' (tr: ''Zara'') navçeyeke [[Sêwas|Sêwasê]] ye. == Dîrok == * Binihêre: [[Serhildana Koçgiriyê]] {{kurt}} [[Kategorî:navçeya Sêwasê]] 15161 53681 2006-10-22T11:42:10Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Qoçgirî]] #redirect[[Qoçgirî]] 15162 53684 2006-10-22T11:44:51Z Erdal Ronahi 2 # [[Qoçgirî|Zara]], navê tirkî yê Koçgirî #[[Zara, Lîce|Zara]], gundekî Lîceyê {{cudakirin}} 15163 53686 2006-10-22T11:46:39Z Erdal Ronahi 2 Qocgirî çû cihê Qoçgirî #REDIRECT [[Qoçgirî]] 15165 53691 2006-10-22T12:49:44Z Luqman 401 Alê Kurdistanê çû cihê Ala Kurdistanê: Rastnivîs #REDIRECT [[Ala Kurdistanê]] 15166 56309 2006-11-13T17:10:35Z Bangin 450 '''George Walker Bush''' (6'ê [[Tîrmeh|Tîrmeha]] 1946'ê), [[serkomar|serkomarê]] 43'ê yê [[Welatên Yekbûyî yên Emrîkayê]] ye, ko ji 20'ê [[Befirbara Paşîn|Befirbara Paşîna]] 2001'ê û vir ve serkomar e. Ew li sala 2004'ê ji bo cara duyê hat [[hilbijartin]] û niha gerra wî ya duyê ya serkomarînîyê ye. Berî bibit serkomar, ew ji sala 1995'ê heta 2001'ê [[Hakim|Hakimê]] 46'ê yê [[wîlayet|wîlayeta]] [[Têkzas]] bû. Ew endamê [[Partiya Komarîxwaz]] e û ji malbateka ji alî yê siyasî ve herî bibandor li WYE ye. [[George H W Bush|Babê wî]] kevneserkomarekê WYE ye û birayê wî yê biêûktir, [[Jeb Bush]] hakimê wîlayeta [[Florîda|Florîdayê]] ye. Corc serkomarê yekê ye ko bawernameyeka [[Mastera Zanistan]] di [[rêvebirin|rêvebirinê]] da heye. Ew bi ''Serkomarê Şerî'' dihêt binavkirin û ji roja dubare hatin hilbijartina xwe heta niha ji ber arîşeyên mîna [[Şerê dijberî Tirskarîyê]] (Terror), [[Şerê Azadiya Îraqê]], [[Şerê Efxanistanê]], [[Zîndana Guantanamoyê]], [[Bahoza Katrînayê]], [[Zîndana Ebûxirêbê]], û gelek arîşeyên navxweyî û derveyî li ber rexneyan e. ==Jînenîgar== ===Destpêka jiyanê=== Li [[New Haven|Nû Hêyvina]] wîlayeta [[Connecticut|Kinêtîkita]] WYE hat dinyayê. Ew kurê mezinê babê xwe, George H. W. Bush, û dayika xwe [[Barbara Bush|Barbarayê]] bû. Bapîrên wî li sedsala 17'ê ji [[Inglistan|Inglistanê]] hat bûn WYE. Dema ew hêşta du salî, daybabên wî ji Kinêtîkitê ber bi Têkzasê barkir. Ew digel 4 xweşk û birayên xwe; Jeb, [[Neil]], [[Marvin]] û [[Dorothy]] yê li [[Hustun|Hustunê]] mezin bû. Xweşkeka wî li sala 1953'ê li jîyê 13 salîyê bi nesaxiya [[Şêrpenceya Xirokên Spî yên Xwînê]] anko ''leukemia''yê mir. Bapîrê Corcî, [[Prescott Bush]] [[sênator]] bû û babê wî jî ji sala 1989'ê heta 1993'ê serkomar bû. Hindek caran ji ber navê babê wî, bi şaşî dibêjin Corcî ''Corc W Bûşê Biçûk''. Lê babê wî ''George H. W. Bush'' e, anko "H"ek zêde heye. Jeb, birayê wî du gerran hakimê Florîdayê ye. Bandora malbata Bûşî di siyaseta Partiya Komarîxwaz da berfireh û kevnar e. [[Kategorî:Siyasetmedar|Bush]] [[Kategorî:DYE]] 15168 53695 2006-10-22T13:02:07Z Zeki 614 '''Girgewr''' ( bi tirkî: ''Akça'' ), gundekê girêdayî navçeya Qoser a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15169 53696 2006-10-22T13:02:32Z Zeki 614 '''Girbel''' ( bi tirkî: ''Çakir'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15170 53699 2006-10-22T13:03:20Z Zeki 614 '''Girê Alê''' ( bi tirkî: ''Girali'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15171 53700 2006-10-22T13:03:36Z Zeki 614 '''Girelî ''' ( bi tirkî: ''Yüksektepe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15172 53701 2006-10-22T13:03:55Z Zeki 614 '''Girmelêva ''' ( bi tirkî: ''Esenli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15173 53702 2006-10-22T13:04:16Z Zeki 614 '''Girmozan ''' ( bi tirkî: ''Aritepe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15174 53703 2006-10-22T13:04:42Z Zeki 614 '''Gola Darê''' ( bi tirkî: ''Demet'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15175 53704 2006-10-22T13:04:57Z Zeki 614 '''Golî ''' ( bi tirkî: ''Göllü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15176 53707 2006-10-22T13:06:39Z Zeki 614 '''Gurguşt ''' ( bi tirkî: ''Yumakli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15177 53708 2006-10-22T13:06:53Z Zeki 614 '''Hanika ''' ( bi tirkî: ''Yeşilköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15178 53709 2006-10-22T13:07:10Z Zeki 614 '''Hanika Silo''' ( bi tirkî: ''Yalçinkaya'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15179 53710 2006-10-22T13:07:30Z Zeki 614 '''Hecî Bihemed''' ( bi tirkî: ''Hacilarköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15180 53711 2006-10-22T13:07:44Z Zeki 614 '''Hecî Ehmed''' ( bi tirkî: ''Hacimehmet'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15181 53712 2006-10-22T13:07:59Z Zeki 614 '''Hecî Elî''' ( bi tirkî: ''Haciali'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15182 53713 2006-10-22T13:08:15Z Zeki 614 '''Hecî Faris''' ( bi tirkî: ''Kocalar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15183 53714 2006-10-22T13:08:31Z Zeki 614 '''Hecî Hesen''' ( bi tirkî: ''Hacihasan'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15184 53715 2006-10-22T13:08:52Z Zeki 614 '''Hecî Ûsif''' ( bi tirkî: ''Haciyusuf'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15185 53716 2006-10-22T13:09:16Z Zeki 614 '''Heftêxuhan''' ( bi tirkî:'' Yedikarde''ş ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15186 53717 2006-10-22T13:09:33Z Zeki 614 '''Hêliya''' ( bi tirkî: ''Işikören'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15187 53718 2006-10-22T13:09:50Z Zeki 614 '''Hemoreşik''' ( bi tirkî: ''Çinarcik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15188 53719 2006-10-22T13:10:12Z Zeki 614 '''Hemziyan''' ( bi tirkî: ''Karaman'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15189 53720 2006-10-22T13:10:33Z Zeki 614 '''Heremhidat''' ( bi tirkî: ''Akyazi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15190 53721 2006-10-22T13:10:50Z Zeki 614 '''Heremreş ''' ( bi tirkî: ''Gözlüce'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15191 53722 2006-10-22T13:10:54Z Zeki 614 '''Heremşidat ''' ( bi tirkî: ''Çetinler'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15192 53723 2006-10-22T13:11:22Z Zeki 614 '''Hesenkurd -mezin''' ( bi tirkî: ''Tatlica- Büyük'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15193 53724 2006-10-22T13:11:38Z Zeki 614 '''Hêşerî ''' ( bi tirkî: ''Dikmen'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15194 53725 2006-10-22T13:11:54Z Zeki 614 '''Heyto ''' ( bi tirkî: ''Tatlica'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15195 53726 2006-10-22T13:12:09Z Zeki 614 '''Hidêdî ''' ( bi tirkî: ''Demirci'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15196 56335 2006-11-13T17:40:02Z Erdal Ronahi 2 '''Himran ''' ( bi tirkî: ''Tarlabaşi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. Ev gund berê gundê ermeniyan ye. Heta iroj ji hin mezelên van hene. Gund bi 5 km ya neziki sinorê [[Sûrî|Suriyê]] ye {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15197 53728 2006-10-22T13:12:47Z Zeki 614 '''Iniz ''' ( bi tirkî: ''Çayköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15198 53729 2006-10-22T13:13:05Z Zeki 614 '''Kânîsipî ''' ( bi tirkî: ''Günlüce'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15199 53730 2006-10-22T13:14:11Z Zeki 614 '''Kermirara ''' ( bi tirkî: ''Alakuş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15200 53731 2006-10-22T13:14:29Z Zeki 614 '''Kerengo ''' ( bi tirkî: ''Konkerli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15201 53733 2006-10-22T13:16:35Z Zeki 614 '''Kifirtût ''' ( bi tirkî: ''Koçlu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15202 53734 2006-10-22T13:16:52Z Zeki 614 '''Kilêbîn ''' ( bi tirkî: ''Halkali'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15203 53735 2006-10-22T13:17:11Z Zeki 614 '''Kixso''' ( bi tirkî: ''Inandi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15204 53736 2006-10-22T13:17:38Z Zeki 614 '''Korûso ''' ( bi tirkî: ''Körsu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15205 53737 2006-10-22T13:18:12Z Zeki 614 '''Mecbûrî ''' ( bi tirkî: ''Mecburi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15206 53738 2006-10-22T13:18:27Z Zeki 614 '''Medê ''' ( bi tirkî: ''Sapanca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15207 53739 2006-10-22T13:18:43Z Zeki 614 '''Mehenna ''' ( bi tirkî: ''Çatalca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15208 53740 2006-10-22T13:18:59Z Zeki 614 '''Melelîk ''' ( bi tirkî: ''Hakverdi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15209 53741 2006-10-22T13:19:14Z Zeki 614 '''Melesok ''' ( bi tirkî: ''Otluca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15210 53742 2006-10-22T13:19:31Z Zeki 614 '''Melho ''' ( bi tirkî: ''Tuzla'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15211 53743 2006-10-22T13:22:21Z Zeki 614 '''Meqwîjo ''' ( bi tirkî: ''Harmandüzü'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15212 53744 2006-10-22T13:22:36Z Zeki 614 '''Merşo ''' ( bi tirkî: ''Demirkabi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15213 53747 2006-10-22T13:25:10Z Zeki 614 '''Meşqoqa Mezin''' ( bi [[tirkî]] : ''Büyükayrik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15214 53748 2006-10-22T13:25:25Z Zeki 614 '''Meşqoqa Piçûk''' ( bi [[tirkî]] : ''Küçükayri'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15215 53749 2006-10-22T13:25:41Z Zeki 614 '''Meşqoqa Simêla''' ( bi [[tirkî]] : ''Çagil'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15216 53750 2006-10-22T13:25:57Z Zeki 614 '''Mesta Jêr''' ( bi [[tirkî]] : ''Akbulut'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15217 53751 2006-10-22T13:26:18Z Zeki 614 '''Mesta Jor''' ( bi [[tirkî]] : ''Dogruyol'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15218 53753 2006-10-22T13:28:02Z Zeki 614 '''1'''. '''Mezrê''' ( bi [[tirkî]] : ''Ekinlik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. '''2'''. '''Mezrê''' ( bi [[tirkî]] : ''Işikli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15219 53754 2006-10-22T13:28:22Z Zeki 614 '''Mistefamîlik ''' ( bi [[tirkî]] : ''Arikli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15220 53755 2006-10-22T13:28:39Z Zeki 614 '''Mizqeynter ''' ( bi [[tirkî]] : ''Eşme'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15221 53756 2006-10-22T13:29:00Z Zeki 614 '''Nêrgiz ''' ( bi [[tirkî]] : ''Nergis'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15222 53757 2006-10-22T13:29:15Z Zeki 614 '''Oda ''' ( bi [[tirkî]] : ''Oda'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15223 53758 2006-10-22T13:29:35Z Zeki 614 '''Pirmîr ''' ( bi [[tirkî]] : ''Yaşar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15224 53759 2006-10-22T13:29:49Z Zeki 614 '''Qanûn''' ( bi [[tirkî]] : ''Yumurcak'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15225 54003 2006-10-23T18:04:26Z Erdal Ronahi 2 '''Don Kîxotê''' (bi [[Inglîzî]] ''Don Quixote'', bi [[Îspanyayî]] ''Don Quijote'') bi koka xwe ''Don Quixote de la Mancha'' anko ''Don Kîxotê dê la Mança''yê [[roman|romaneka]] nivîskarê Îspanyayî yê navdar [[Miguel de Cervantes Saavedra]]yî ye. Para pêşîna romanê li sala 1605'ê û para duyê li sala 1615'ê hat weşandin. Ew yek ji romanên herî pêşîn ji [[edebiyat|edebiyata]] nûdema [[Ewrûpa|Ewrûpayê]] ye. Bêguman mezintirîn û bandordartirîn roman di [[edebiyata Îspanyayî]] da ye. Bêguman ew hinêreka mezin ya edebiyata cîhanê ye. Li sala 2002'ê Bingehê [[Norwêj|Norwêjî]] yê [[Nobel Xelat|Nobel Xelatê]] rapirsîyek kir û têda eşkira bû ko romana herîhezkirî ya edebiyata nûdem e. Roman serhata Alonso Quixano ye. Ew mêrek e ko gelek kitêb li ser mêrxasî û wêrekî ya siyarçakan xwîndine û li dawîyê bawer dikit ko ew bi xwe jî siyarçakek e. Ew bi nîv-hişyar nîv-dîn, navê xwe dikit Don Kîxotê La Mançê. Ew ji bo nehêlana stemkarî û neyeksanîyê û bi navê hezkirî ya xwe Aldonsayê, an wekî ew binavdikit, Dulçînaya del Toboso'yê dest bi şerî dikit. Raman salixdana ''Donkîxotî'', bi merema wê ya îroyîn, aydîyalîstîk û nekiryarî ye. Hevoka destpêkê ji kitêbê ''de cuyo nombre no quiero acordarme'' (anko ''kesê ko ez naxwazim navê wî bibîrbînim'') û gelek hevokên dî di [[ziman|zimanê]] Îspanyayî da bûne kelîşeyên gelek berbelav. ''En un lugar de la Mancha, de cuyo nombre no quiero acordarme, no ha mucho tiempo que vivía un hidalgo de los de lanza en astillero, adarga antigua, rocín flaco y galgo corredor.'' anko: Li cihekî li La Mançayê, kesê ko ez naxwazim navê wî bibîrbînim, ne demeka hind dûr maqûlekê wekî xwe hebû ko edetkiribû bi rimekê bikarnehatî, mertalekê kevin, tajîyekê bezê û hespekê lewazê pîr.) [[Kategorî:Roman]] 15226 53761 2006-10-22T13:30:14Z Zeki 614 '''Qelaçîk ''' ( bi [[tirkî]] : ''Kayacik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15227 53764 2006-10-22T13:31:40Z Zeki 614 '''Qereqûyê ''' ( bi [[tirkî]] : ''Karakuyu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15228 53766 2006-10-22T13:33:03Z Zeki 614 '''Qûça Guran''' ( bi [[tirkî]] : ''Yumurtaş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15229 53767 2006-10-22T13:33:20Z Zeki 614 '''Quldûman ''' ( bi [[tirkî]] : ''Kilduman'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15230 58870 2006-11-29T09:40:50Z 212.175.112.155 '''Qurûn ''' ( bi [[tirkî]] : ''Bagiş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] Gorî rîwayeta dibêjin navê Qurûn'e ji Qarûn te, dibêjin Xezînak geleki mezin li wî gündî heye. Gundê Qurûn'e dîrokawê geleki kevnare jiber nawa gunde heremek (girekî bi çûk) heye ev herema goristaneke kewnare li dora goristanê heft (7) bîrên mihînî hene kes nizane di kîjan demêde hatine çêkirin, derdora gund dema ax tê kolan morîk, qafikê şerbika, sibîl û hîn gelek tiştên kevn derdikevin. ji ber çemê şurtuk'e di nava gunde derbasdibı, derdora günde gelek avahîyê kevn hene lı ser çem Aşeki dîrokî, dera heremê reş heta rojameyî iroji şûnawan xwîyaye. xelkê gund ji eşîra dirbasîyan tê nezi 30 malî li gund û zedeyî 100 malîji Qoser, Edene û Stembolê dijîn. 15231 53769 2006-10-22T13:38:27Z Zeki 614 '''Rasilhimam ''' ( bi [[tirkî]] : ''Ilica'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15232 65721 2007-01-21T11:39:24Z Luqman 401 '''Nehlê''' [[dol|dolek]] e dikevit navbera dola [[Zêbar|Zêbarê]] û çiayyê pişta [[Akrê]]. Doleka pirav û bixêr û bereket e. Bajêrokê [[Dînartê]] navenda dolê ye. Gelek cihên balkêş hene. Li havînan dibit cihê seyranên xelkî. Hindek ji gundên Nehlê ev in: [[Bamişmiş]], [[Girbîşê]], [[Gîre]],... {{kurt}} [[Kategorî:herêm]] 15233 53772 2006-10-22T13:39:53Z Zeki 614 '''Rihanî ''' ( bi [[tirkî]] : ''Fesligen'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15234 53773 2006-10-22T13:40:32Z Zeki 614 '''Salik''' ( bi [[tirkî]] : ''Ara'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15235 53774 2006-10-22T13:41:37Z Zeki 614 '''Şefelor ''' ( bi [[tirkî]] : ''Yaylim'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15236 53775 2006-10-22T13:43:30Z Zeki 614 '''Selax ''' ( bi [[tirkî]] : ''Gökçe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15237 53776 2006-10-22T13:44:56Z Zeki 614 '''Şemkan ''' ( bi [[tirkî]] : ''Küplüce'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15238 54004 2006-10-23T18:04:41Z Erdal Ronahi 2 '''Lîberalîzm''' [[aydiyolocî|aydiyolocîyek]], [[nihêrîneka felsefî]] û kevneşopeka siyasî ye ko [[azadî|azadîyê]] wekî bihaya siyasî ya herî pêşîn qebûl dikit. {{kurt}} [[Kategorî:Siyaset]] 15239 53778 2006-10-22T13:46:11Z Zeki 614 '''Şemoka ''' ( bi [[tirkî]] : ''Tanriverdi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15240 53779 2006-10-22T13:46:38Z Zeki 614 '''Serê Kurê''' ( bi [[tirkî]] : ''Sancarli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15241 53781 2006-10-22T13:47:42Z Zeki 614 '''Şêx Tajdîn''' ( bi [[tirkî]] : ''Şeyhtajdin'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15242 53782 2006-10-22T13:49:39Z Zeki 614 '''Şêxanî ''' ( bi [[tirkî]] : ''Kiliçli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15243 53783 2006-10-22T13:50:51Z Zeki 614 '''Şêxê Reş''' ( bi [[tirkî]] : ''Gümüşdere'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15244 53785 2006-10-22T14:19:36Z Zeki 614 '''Seyrantepe ''' ( bi [[tirkî]] : ''Seyrantepe'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15245 53786 2006-10-22T14:19:52Z Zeki 614 '''Şikefta ''' ( bi [[tirkî]] : ''Çetinkaya'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15246 53787 2006-10-22T14:22:37Z Zeki 614 '''Sinara ''' ( bi [[tirkî]] : ''Bariş'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15247 53788 2006-10-22T14:26:06Z Zeki 614 '''Sindoqî ''' ( bi [[tirkî]] : ''Sandikli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15248 53790 2006-10-22T14:29:18Z Zeki 614 '''Tao ''' ( bi [[tirkî]] : ''Dagdagan'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15249 53791 2006-10-22T14:39:27Z Zeki 614 '''Teraşî ''' ( bi [[tirkî]] : ''Kayacik'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15250 53792 2006-10-22T14:42:58Z Zeki 614 '''Tibyat''' ( bi [[tirkî]] : ''Eyrimli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15251 53793 2006-10-22T14:43:16Z Zeki 614 '''Tifahî ''' ( bi [[tirkî]] : ''Elmali'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15252 53794 2006-10-22T14:43:37Z Zeki 614 '''Tileçk ''' ( bi [[tirkî]] : ''Dura'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15253 53795 2006-10-22T14:43:54Z Zeki 614 '''Tiledes ''' ( bi [[tirkî]] : ''Bozhöyük'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15254 53796 2006-10-22T14:44:09Z Zeki 614 '''Tilfeyd ''' ( bi [[tirkî]] : ''Eskin'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15255 53797 2006-10-22T14:44:25Z Zeki 614 '''Tilneşir ''' ( bi [[tirkî]] : ''Araköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15256 53798 2006-10-22T14:46:49Z Zeki 614 '''Tilqer ''' ( bi [[tirkî]] : ''Çitlibag'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15257 53799 2006-10-22T14:48:54Z Zeki 614 '''Tilşîrêz ''' ( bi [[tirkî]] : ''Elbeyli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15258 53800 2006-10-22T14:49:15Z Zeki 614 '''Tiltiêmk ''' ( bi [[tirkî]] : ''Doyuran'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15259 53802 2006-10-22T14:50:56Z Zeki 614 '''Tiltîn ''' ( bi [[tirkî]] : ''Dörtyol'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15260 53803 2006-10-22T14:52:59Z Zeki 614 '''Tilzêrin ''' ( bi [[tirkî]] : ''Yumurca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15261 53804 2006-10-22T14:56:08Z Zeki 614 '''Tolik ''' ( bi [[tirkî]] : ''Toluk'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15262 53805 2006-10-22T14:57:28Z Zeki 614 '''Tûmika jêr''' ( bi [[tirkî]] : ''Aşagiazikli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15263 53806 2006-10-22T14:57:51Z Zeki 614 '''Tûmika Jor''' ( bi [[tirkî]] : ''Yukariazikli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15264 53807 2006-10-22T14:59:14Z Zeki 614 '''Vardimsa Jêr''' ( bi [[tirkî]] : ''Aşagisalkim'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15265 53809 2006-10-22T15:03:39Z Zeki 614 '''Xanika Herzem''' ( bi [[tirkî]] : ''Eroglu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15266 53810 2006-10-22T15:04:25Z Zeki 614 '''Xanîsor ''' ( bi [[tirkî]] : ''Hanisor'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15267 53977 2006-10-23T15:45:45Z Bangin 450 '''Xêçûk ''' (bi [[tirkî]]: ''Akkoç'') gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Qoserê]] 15268 53812 2006-10-22T15:05:03Z Zeki 614 '''Xerabilmê ''' ( bi [[tirkî]] : ''Yoldere'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15269 53813 2006-10-22T15:05:23Z Zeki 614 '''Xerabkort ''' ( bi [[tirkî]] : ''Taşlica'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15270 53814 2006-10-22T15:05:40Z Zeki 614 '''Xerabreş ''' ( bi [[tirkî]] : ''Cantaşi'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15271 53817 2006-10-22T15:15:26Z Zeki 614 '''Xirxir ''' ( bi [[tirkî]] : ''Atmaca'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15272 53818 2006-10-22T15:15:47Z Zeki 614 '''Xiznedar ''' ( bi [[tirkî]] : ''Haznadar'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15273 53819 2006-10-22T15:16:01Z Zeki 614 '''Xubas ''' ( bi [[tirkî]] : ''Soganli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15274 53820 2006-10-22T15:16:17Z Zeki 614 '''Xursa Navê''' ( bi [[tirkî]] : ''Yüceli'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15275 53821 2006-10-22T15:19:43Z Zeki 614 '''Xursa Uzêr''' ( bi [[tirkî]] : ''Uluköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15276 53822 2006-10-22T15:20:04Z Zeki 614 '''Yengîko ''' ( bi [[tirkî]] : ''Yeniköy'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15277 53823 2006-10-22T15:24:10Z Zeki 614 '''Zêdî ''' ( bi [[tirkî]] : ''Mutlu'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15278 55124 2006-11-02T18:46:07Z Erdal Ronahi 2 Ziyaret, Qoserê çû cihê Ziyaret, Qoser '''Ziyaret ''' ( bi [[tirkî]] : ''Ziyaret'' ), gundekê girêdayî navçeya [[Qoser]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî: Gundê Qoserê]] 15280 53835 2006-10-22T15:59:42Z Luqman 401 Ziyaret (gundê Qoserê) çû cihê Ziyaret, Qoser #REDIRECT [[Ziyaret, Qoser]] 15282 55943 2006-11-11T16:54:36Z Erdal Ronahi 2 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! [[Image:LocationAsia.png|45px|Asya]]|| align="center" style="background:#ccccff" width="100%" |[[Asya|Dewletên Asya]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="3" | [[Azerbeycan]] | [[Banglades]] | [[Behreyn]] | [[Brûneî]] | [[Bûtan]] | [[Efxanistan]] | [[Erebistana Siyûdî]] | [[Ermenistan]] | [[Fîlîpîn]] | [[Gurcistan]] | [[Hindistan]] | [[Indonesiya]] | [[Îran]] | [[Iraq]] | [[Îsraîl]] | [[Japonya]] | [[Kembodja]] | [[Korêya Bakur]] | [[Korêya Başûr]] | [[Kuwêt]] | [[Laos]] | [[Libnan]] | [[Malezya]] | [[Maldîv]] | [[Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî]] | [[Monxoliya]] | [[Myanmar]] | [[Nepal]] | [[Oman]] | [[Pakistan]] | [[Qeter]] | [[Qezexistan]] | [[Qirgizîstan]] | [[Qubris]] | [[Rûsya]] | [[Singapûr]] | [[Sîn]] | [[Sûrîyê]] | [[Srî Lanka]] | [[Tacîkistan]] | [[Taywan]] | [[Tayland]] | [[Tirkîyê]] | [[Tîmora rojhilat]] | [[Turkmenistan]] | [[Urdun]] | [[Ûzbêkistan]] | [[Vîyetnam]] | [[Yemen]] |} </center> 15283 53849 2006-10-22T19:37:24Z Luqman 401 Kirgizîstan çû cihê Qirgizîstan #REDIRECT [[Qirgizîstan]] 15284 53854 2006-10-22T19:48:44Z Luqman 401 Tayvan çû cihê Taywan: Rastnivîs #REDIRECT [[Taywan]] 15285 56458 2006-11-14T11:15:19Z Erdal Ronahi 2 '''Paul Eluard''' [[helbestvan|helbestvanekî]] frensîye. Di 14.12.1885 li Saint-Denis'da hatîye dinê. Tev li şerê cîhanê ên yekemîn dibe, ev şer bandorekî mezin li ser helbestvan dihêle, piştî wî dibe endamê partiya Kominîst Di şerê cîhanê ên 2. de di nav tevgera berxwedanê de cîh digre wî deme helbesta xwe a "Azadî" bi dizî dide weşandin. Niha di wêjevanîya frensî de di nav ên herî mezin da cîh digre. û helbestên li gelek zimanan hatîye wergerandin. 18.11.1952 da bi kirîza dil terê ser dilovanîya xwe. ==Berhem== *La Vie immediate (1932), *La Rose publique (1934), *Les yeux fertiles (1936) *Cours naturel (1938) [[Kategorî:Helbestvan|Eluard, Paul]] 15286 53901 2006-10-22T22:10:34Z Luqman 401 *[[Cegerxwîn]] *[[Can Yucel]] *[[Edgard Allan Poe]] *[[Nazim Hîkmet]] *[[Mayakovskî]] *[[Metîn Altiok]] *[[Orhan Velî]] *[[Pablo Nerûda]] *[[Paul Eluard]] *[[Sûnay Akin]] [[Kategorî:Lîste]] [[Kategorî:Helbestvan]] [[Kategorî:Wêje]] 15287 55248 2006-11-04T14:36:28Z 84.164.248.11 <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! [[Image:LocationEurope.png|45px|Asya]]|| align="center" style="background:#ccccff" width="100%" |[[Ewropa|Dewletên Ewropa]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="3" | [[Andorra]] | [[Avûstûrya]] | [[Belçîka]] | [[Bosna Hersek]] | [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda|Brîtanîyayê mezin]] | [[Bulgaristan]] | [[Danimarka]] | [[Elbanya]] | [[Elmanya]] | [[Estonya]] | [[Fînlanda]] | [[Fransa]] | [[Îslanda]] | [[Îtalya]] | [[Komara Çek|Çek]] | [[Komara Îrlanda|Îrlanda]] | [[Komara Makedonyayê]] | [[Letonya]] | [[Liechtenstein]] | [[Lîtvanya]] | [[Luksemburg]] | [[Macaristan]] | [[Malta]] | [[Moldova]] | [[Monako]] | [[Montenegro]] | [[Holanda]] | [[Norwec ]] | [[Polonya]] | [[Portekîz]] | [[Romanya]] | [[Rûsya]] | [[Rûsya Sipî]] | [[San Marîno]] | [[Swêd]] | [[Swîsre]] | [[Sirbistan]] | [[Slovakya]] | [[Slovenya]] | [[Spanya]] | [[Ukrayna]] | [[Vatîkan]] | [[Xirvatistan]] | [[Yewnanistan]] |} </center> 15288 53986 2006-10-23T17:46:21Z Erdal Ronahi 2 Tûnis (dewlet) <br clear=all> <center> {| id="toc" style="margin: 0 2em 0 2em;" ! [[Image:LocationAfrica.png|45px|Efrîqa]]|| align="center" style="background:#ccccff" width="100%" |[[Efrîqa|Dewletên Efrîqa]] |- | align="center" style="font-size: 90%;" colspan="3" | [[Angola]] | [[Bênîn]] | [[Berderya Aç]] | [[Botsvana]] | [[Burkîna Fazo]] | [[Bûrûndî]] | [[Cezayêr]] | [[Cîbûtî]] | [[Çad]] | [[Efrîqaya Başûr]] | [[Erîtrêya]] | [[Etiyopya]] | [[Fas]] | [[Gabon]] | [[Gambiya]] | [[Gana]] | [[Gînê]] | [[Gînê Bîsso]] | [[Gînê Rojbendî]] | [[Kameron]] | [[Kenya]] | [[Komara Efrîqaya Navîn]] | [[Komara Kongo]] | [[Komara Kongo ya Demokratîk]] | [[Lêsoto]] | [[Lîberya]] | [[Lîbya]] | [[Malawî]] | [[Malî]] | [[Morîtanya]] | [[Misir]] | [[Mozambîk]] | [[Namîbiya]] | [[Nîjer]] | [[Nîjêrîya]] | [[Rwanda]] | [[Senegal]] | [[Sierra Leone]] | [[Somalî]] | [[Sûdan]] | [[Swazîland]] | [[Tanzanya]] | [[Togo]] | [[Tûnis (dewlet)|Tûnis]] | [[Ûganda]] | [[Zambiya]] | [[Zimbabwe]] |} </center> 15289 53880 2006-10-22T21:46:46Z Luqman 401 Gînê-Bîsso çû cihê Gînê Bîsso #REDIRECT [[Gînê Bîsso]] 15290 53888 2006-10-22T21:56:03Z Luqman 401 Redirecting to [[Etiyopya]] #redirect[[Etiyopya]] 15291 53915 2006-10-22T22:30:15Z Luqman 401 [[Gund|Gundên]] [[Dîlok|Dîlokê]] [[Kategorî:Gund]] 15292 53918 2006-10-22T22:34:56Z Luqman 401 [[Gund|Gundên]] navçe [[Mêrdînik]] a bi ser [[Erdêxan|Erdêxanê]] ve. [[Kategorî:Gundê Erdêxanê]] 15293 53919 2006-10-22T22:36:05Z Luqman 401 [[Gund|Gundên]] [[Erdêxan|Erdêxanê]] [[Kategorî:Gund]] 15294 53937 2006-10-23T11:34:00Z Bangin 450 Redirecting to [[AK-47]] #redirect[[AK-47]] 15295 56164 2006-11-13T14:26:18Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî kar û pîşeyê kes]] 15296 53987 2006-10-23T17:46:28Z Luqman 401 [[Gund|Gundên]] [[Bukan|Bukanê]] [[Kategorî:Gund]] 15297 53989 2006-10-23T17:51:54Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Pablo Neruda]] #redirect[[Pablo Neruda]] 15298 54001 2006-10-23T18:03:45Z Luqman 401 [[Gund]]ên [[Berwarî Bala]] [[Kategorî:Gundê Duhokê]] 15299 54915 2006-10-31T18:50:26Z Erdal Ronahi 2 Gundên Duhokê [[Kategorî:Gund]] [[Kategorî:Duhok]] 15300 54023 2006-10-23T21:33:13Z Luqman 401 Agahiyên bajarê [[Başûrê Kurdistanê]] [[Duhok]]ê [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Bajarê Başûrê Kurdistanê]] 15302 54024 2006-10-23T21:34:34Z Luqman 401 [[Kategorî:Kurdistan]] 15303 54025 2006-10-23T21:37:20Z Luqman 401 '''Kêste''', [[gund|gundekî]] herêma [[Berwarî Bala]] ya grêdayî [[Duhok|Duhokê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Berwarî Bala]] 15304 54026 2006-10-23T21:37:47Z Luqman 401 '''Çelkê''', [[gund|gundekî]] herêma [[Berwarî Bala]] ya grêdayî [[Duhok|Duhokê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Berwarî Bala]] 15305 54027 2006-10-23T21:38:09Z Luqman 401 '''Qomriyê''', [[gund|gundekî]] herêma [[Berwarî Bala]] ya grêdayî [[Duhok|Duhokê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Berwarî Bala]] 15306 54028 2006-10-23T21:39:28Z Luqman 401 '''Dêşêş''', [[gund|gundekî]] herêma [[Berwarî Bala]] ya grêdayî [[Duhok|Duhokê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Berwarî Bala]] 15307 54029 2006-10-23T21:39:53Z Luqman 401 '''Birîfka''', [[gund|gundekî]] herêma [[Berwarî Bala]] ya grêdayî [[Duhok|Duhokê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Berwarî Bala]] 15308 54032 2006-10-23T21:42:37Z Luqman 401 '''Hêdîg''', li bakurê [[Lîce|Licê]], li herêma Dimbiliyan e û 32 km ji Licê dûr e. Herêm bi dar û ber e. Êzingên Licê piranî ji vê deverê tên. Li gund [[dibistan]] heye. Du gomên wê hene: Sayrek û Bilbilik zaravayê dimilî dipeyivin. [[Dewlet]] jê re Hedik dibêje. [[Kategorî:Gundê Lîceyê]] 15309 54033 2006-10-23T21:44:37Z Luqman 401 '''Şaxûr''', li bakurê [[Lîce|Licê]], li herêma Dimbiliyan e û 21 km ji Licê dûr e. Neh gomên wê hene. Zozanê wê têrçêr e û gelek pez lê tên xwedî kirin. Heywan xwedî dikin û payîzan sebze û hêşinahiyên wê zêde ne û bi taybetî xiyarên herêmê li [[Amed|Amedê]] bi navûdeng in. Bi zaravayên dimilî dipeyîvin. Dewletê navê Saydamlı lê kiriye. [[Şêxmîran]], [[Mêrgê]], [[Serdênî]], [[Xiş]] û [[Kortê]] li ser Şaxûrê ne. [[Kategorî:Gundê Lîceyê]] 15310 54035 2006-10-23T21:47:04Z Luqman 401 '''Şavêrdiyan''', li bakur, li herêma Dimbiliyan e û 29 km ji [[Lîce|Licê]] dûr e. Li [[zozan|zozanên]] wê pez tên xwedî kirin. Li sînorê Darahênê, nêzîkî riya Licê û Darahênê ye. Sê gomên wê hene: Xeraban, Rasta Sêvan û Şevê. Bi [[zarava dimilî]] dipeyîvin. Dewletê navê Örtülü lê kiriye. [[Kategorî:Gundê Lîceyê]] 15311 54037 2006-10-23T21:50:14Z Luqman 401 '''Hendîf''', ''(tr: Yorulmaz)'', li bakurê [[Lîce|Licê]] li herêma Dimbilyan e û 31 km ji Licê dûr e. Bi zaravê dimilî dipeyivin. [[Dewlet|Dewletê]] navê Yorulmaz lê kiriye. [[Kategorî:Gundê Lîceyê]] 15312 54039 2006-10-23T21:53:51Z Luqman 401 '''Mizag''', Berê li ser [[Hendîf|Hendîfê]] bû, niha statûya gund girtiye. Bi [[zarava dimilî]] dipeyivin. 20 ji [[Lîce|Licê]] dûr e. Dewletê navê Kiliçli lê kiriye. [[Kategorî:Gundê Lîceyê]] 15313 54044 2006-10-23T21:59:06Z Luqman 401 Koza Gurîyan çû cihê Koza Guriyan #REDIRECT [[Koza Guriyan]] 15314 54046 2006-10-23T22:04:29Z 82.243.85.54 [[Gund]]ên [[Dep]]ê [[Kategorî:Gundê Elezîzê]] 15315 54055 2006-10-23T22:28:44Z Luqman 401 Base çû cihê Basê #REDIRECT [[Basê]] 15316 54059 2006-10-23T22:39:37Z Luqman 401 '''Marunus''', [[gund|gundekî]] grêdayî bajarê [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin ûVêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15317 54060 2006-10-23T22:39:59Z Luqman 401 '''Kehê''', [[gund|gundekî]] grêdayî bajarê [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin ûVêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15318 54061 2006-10-23T22:40:13Z Luqman 401 '''Nispasnê''', [[gund|gundekî]] grêdayî bajarê [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin ûVêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15319 54062 2006-10-23T22:40:27Z Luqman 401 '''Bêtkar''', [[gund|gundekî]] grêdayî bajarê [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin ûVêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15320 54063 2006-10-23T22:40:43Z Luqman 401 '''Bayê''', [[gund|gundekî]] grêdayî bajarê [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin ûVêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15321 54064 2006-10-23T22:40:47Z Luqman 401 '''Anitos''', [[gund|gundekî]] grêdayî bajarê [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin ûVêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15322 54074 2006-10-23T22:46:10Z Luqman 401 '''Kinyaniş''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15323 54076 2006-10-23T22:47:14Z Luqman 401 '''Sêvê''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15324 54294 2006-10-24T21:57:04Z Erdal Ronahi 2 '''Oramar''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15325 54073 2006-10-23T22:45:56Z Luqman 401 '''Birya''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15326 54078 2006-10-23T22:48:01Z Luqman 401 Şuke çû cihê Şukê '''Şuke''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15327 54079 2006-10-23T22:48:01Z Luqman 401 Şuke çû cihê Şukê #REDIRECT [[Şukê]] 15328 54080 2006-10-23T22:48:17Z Luqman 401 '''Glort''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15329 54081 2006-10-23T22:48:46Z Luqman 401 '''Elver''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15330 54083 2006-10-23T22:49:57Z Luqman 401 '''Avitxêr''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15331 54084 2006-10-23T22:50:16Z Luqman 401 '''Serpêl''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15332 54085 2006-10-23T22:51:58Z Luqman 401 '''Ziyaniş''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Çelê]] ya bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Çelê]] 15333 54086 2006-10-23T22:52:23Z Luqman 401 '''Marûfa''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15334 54087 2006-10-23T22:52:41Z Luqman 401 '''Blêcan''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15335 54088 2006-10-23T22:52:58Z Luqman 401 '''Tiyare''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15336 54089 2006-10-23T22:53:13Z Luqman 401 '''Bêlat''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15337 54090 2006-10-23T22:53:31Z Luqman 401 '''Guzereş''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15338 54091 2006-10-23T22:53:41Z Luqman 401 '''Gusê''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15339 54092 2006-10-23T22:54:08Z Luqman 401 '''Deştan''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15340 54093 2006-10-23T22:54:17Z Luqman 401 '''Giyadereyê''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15341 54094 2006-10-23T22:54:38Z Luqman 401 '''Bêtrot''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Gewer]] a bi ser [[Culemêrg|Culemêrgê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Gewerê]] 15342 54095 2006-10-23T22:56:28Z Luqman 401 '''Biryan''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15343 54097 2006-10-23T22:56:51Z Luqman 401 '''Kron''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15344 54098 2006-10-23T22:57:01Z Luqman 401 '''Gundikêmelê''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15345 54099 2006-10-23T22:57:21Z Luqman 401 '''Heştan''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15346 54100 2006-10-23T22:57:34Z Luqman 401 '''Nerex''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15347 54101 2006-10-23T22:57:51Z Luqman 401 '''Gundikêremo''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15348 54102 2006-10-23T22:58:05Z Luqman 401 '''Spîndarok''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15349 54103 2006-10-23T22:58:49Z Luqman 401 '''Nêvava''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15350 54104 2006-10-23T22:59:07Z Luqman 401 '''Avgamasiyê''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15351 54105 2006-10-23T22:59:47Z Luqman 401 '''Ayvan''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15352 54106 2006-10-23T23:00:04Z Luqman 401 '''Dêryan''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15353 54107 2006-10-23T23:00:20Z Luqman 401 '''Xirbikêbesta''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15354 54110 2006-10-23T23:00:58Z Luqman 401 '''Arêt''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15355 54109 2006-10-23T23:00:43Z Luqman 401 '''Bacirit''', [[gund|gundekî]] [[Şirnex|Şirnexê]] ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Şirnexê]] 15356 54111 2006-10-23T23:02:30Z Luqman 401 '''Pîroza''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Elkê]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Elkê]] 15357 54112 2006-10-23T23:02:40Z Luqman 401 '''Hemka''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Elkê]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Elkê]] 15358 54113 2006-10-23T23:03:16Z Luqman 401 '''Aruş''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Elkê]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Elkê]] 15359 54114 2006-10-23T23:03:25Z Luqman 401 '''Karçan''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Elkê]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Elkê]] 15360 54116 2006-10-23T23:04:54Z Luqman 401 '''Hîlal''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15361 54117 2006-10-23T23:05:01Z Luqman 401 '''Mijîn''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15362 54118 2006-10-23T23:05:22Z Luqman 401 '''Nerveh''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15363 54119 2006-10-23T23:05:31Z Luqman 401 '''Şirîş''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15364 54120 2006-10-23T23:05:56Z Luqman 401 '''Şvêd''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15365 54121 2006-10-23T23:06:06Z Luqman 401 '''Bleh''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15366 54122 2006-10-23T23:06:44Z Luqman 401 '''Aloş''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15367 54123 2006-10-23T23:07:27Z Luqman 401 '''Dalokan''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15368 54124 2006-10-23T23:07:35Z Luqman 401 '''Kalik''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15369 54125 2006-10-23T23:08:02Z Luqman 401 '''Zevyan''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15370 54126 2006-10-23T23:08:11Z Luqman 401 '''Ziravig''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15371 54127 2006-10-23T23:08:34Z Luqman 401 '''Êvel''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15372 54128 2006-10-23T23:08:42Z Luqman 401 '''Roboski''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15373 54129 2006-10-23T23:09:18Z Luqman 401 '''Kalhesînan''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15374 54130 2006-10-23T23:09:37Z Luqman 401 '''Mehrav''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15375 54131 2006-10-23T23:09:55Z Luqman 401 '''Hadiriş''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15376 54132 2006-10-23T23:10:31Z Luqman 401 '''Helet''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15377 54133 2006-10-23T23:10:50Z Luqman 401 '''Hiran''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15378 54134 2006-10-23T23:11:05Z Luqman 401 '''Repin''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15379 54135 2006-10-23T23:11:21Z Luqman 401 '''Nireh''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Qileban]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Qilebanê]] 15380 54136 2006-10-23T23:16:11Z Luqman 401 '''Bêspin''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Silopî]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Silopiyê]] 15381 54137 2006-10-23T23:16:23Z Luqman 401 '''Şêvesor''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Silopî]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Silopiyê]] 15382 54138 2006-10-23T23:16:39Z Luqman 401 '''Girgunda''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Silopî]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Silopiyê]] 15383 54139 2006-10-23T23:17:00Z Luqman 401 '''Doderê''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Silopî]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Silopiyê]] 15384 54140 2006-10-23T23:17:15Z Luqman 401 '''Bilgan''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Silopî]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Silopiyê]] 15385 54141 2006-10-23T23:17:40Z Luqman 401 '''Xirabreşk''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Silopî]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Silopiyê]] 15386 54142 2006-10-23T23:17:53Z Luqman 401 '''Zêriştin''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Silopî]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Silopiyê]] 15387 54143 2006-10-23T23:18:09Z Luqman 401 '''Bestabeleka''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Silopî]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Silopiyê]] 15388 54144 2006-10-23T23:18:23Z Luqman 401 '''Silîvî''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Silopî]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Silopiyê]] 15389 54145 2006-10-23T23:18:38Z Luqman 401 '''Dêresor''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Silopî]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Silopiyê]] 15390 54146 2006-10-23T23:18:56Z Luqman 401 '''Dêredevş''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Silopî]] ya bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Silopiyê]] 15391 54147 2006-10-23T23:20:13Z Luqman 401 '''Destadarê''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Hezex]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezexê]] 15392 54148 2006-10-23T23:20:24Z Luqman 401 '''Kavox''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Hezex]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezexê]] 15393 54149 2006-10-23T23:20:41Z Luqman 401 '''Mestpist''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Hezex]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Hezexê]] 15394 54150 2006-10-23T23:23:22Z Luqman 401 '''Şehrka''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Basê]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Baseyê]] 15395 54151 2006-10-23T23:24:51Z Luqman 401 '''Şewê''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Basê]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Baseyê]] 15396 54152 2006-10-23T23:25:12Z Luqman 401 '''Dêrşew''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Basê]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Baseyê]] 15397 54153 2006-10-23T23:26:12Z Luqman 401 '''Bana''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Basê]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Baseyê]] 15398 54154 2006-10-23T23:26:51Z Luqman 401 '''Xwaran''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Basê]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Baseyê]] 15399 54155 2006-10-23T23:27:19Z Luqman 401 '''Zivanga''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Basê]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Baseyê]] 15400 54156 2006-10-23T23:27:27Z Luqman 401 '''Hirariş''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Basê]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Baseyê]] 15401 54157 2006-10-23T23:27:49Z Luqman 401 '''Şikakan''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Basê]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Baseyê]] 15402 54158 2006-10-23T23:28:08Z Luqman 401 '''Xurs''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Basê]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Baseyê]] 15403 54159 2006-10-23T23:28:19Z Luqman 401 '''Hêtmî''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Basê]] a bi ser [[Şirnex|Şirnexê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Baseyê]] 15404 54776 2006-10-29T13:47:08Z Bangin 450 '''Êrs''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Dih]] a bi ser [[Sêrt|Sêrtê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Dihê]] 15405 54161 2006-10-23T23:30:19Z Luqman 401 '''Terham''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Dih]] a bi ser [[Sêrt|Sêrtê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Dihê]] 15406 54162 2006-10-23T23:30:28Z Luqman 401 '''Nivala''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Dih]] a bi ser [[Sêrt|Sêrtê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Dihê]] 15407 54163 2006-10-23T23:30:50Z Luqman 401 '''Şewrik''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Dih]] a bi ser [[Sêrt|Sêrtê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Dihê]] 15408 54777 2006-10-29T13:47:34Z Bangin 450 '''Gundikêşêx''' [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Dih]] a bi ser [[Sêrt|Sêrtê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Dihê]] 15409 54165 2006-10-23T23:31:12Z Luqman 401 '''Reşinê''', [[gund|gundekî]] grêdayî navçe [[Dih]] a bi ser [[Sêrt|Sêrtê]] ve ye. Ev gund ji aliyê [[Dewleta Tirk]] ve hate valakirin û vêga mirovên vî gundî li [[Wargeha Mexmûr|Wargeha Mexmûrê]] dijîn. {{Kurt}} [[Kategorî:Gundê Dihê]] 15410 54181 2006-10-23T23:52:25Z Luqman 401 '''Gundikêportî''', [[gund|gundekî]] bi ser navçe [[Midyad|Midyadê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 15411 54182 2006-10-23T23:52:46Z Luqman 401 '''Emerêyaxû''', [[gund|gundekî]] bi ser navçe [[Midyad|Midyadê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 15412 54183 2006-10-23T23:52:59Z Luqman 401 '''Sebrika''', [[gund|gundekî]] bi ser navçe [[Midyad|Midyadê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 15413 54632 2006-10-26T20:38:41Z Bangin 450 '''Îstavran''' [[gund|gundekî]] bi ser navçe [[Midyad|Midyadê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 15414 54185 2006-10-23T23:53:30Z Luqman 401 '''Gêlîta''', [[gund|gundekî]] bi ser navçe [[Midyad|Midyadê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 15415 54186 2006-10-23T23:53:51Z Luqman 401 '''Mêvênka''', [[gund|gundekî]] bi ser navçe [[Midyad|Midyadê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 15416 54187 2006-10-23T23:54:24Z Luqman 401 '''Xirabêhorî''', [[gund|gundekî]] bi ser navçe [[Midyad|Midyadê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 15417 54188 2006-10-23T23:54:44Z Luqman 401 '''Xirabêgura''', [[gund|gundekî]] bi ser navçe [[Midyad|Midyadê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 15418 54189 2006-10-23T23:54:58Z Luqman 401 '''Xirabêcibra''', [[gund|gundekî]] bi ser navçe [[Midyad|Midyadê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 15419 54190 2006-10-23T23:55:18Z Luqman 401 '''Çalikêkundo''', [[gund|gundekî]] bi ser navçe [[Midyad|Midyadê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 15420 54191 2006-10-23T23:55:32Z Luqman 401 '''Şahrkan''', [[gund|gundekî]] bi ser navçe [[Midyad|Midyadê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 15421 54193 2006-10-23T23:55:47Z Luqman 401 '''Xirbexala''', [[gund|gundekî]] bi ser navçe [[Midyad|Midyadê]] ve ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Midyadê]] 15422 66272 2007-01-24T13:46:04Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[arc:ܐܡܝܪܘܬܐ ܥܪܒܝܬܐ ܚܕܝܬܐ]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''الإمارات العربيّة المتّحد- Dawlat Al-Amarat Al-'Arabiyya Al-Muttahida'''</big><br>'''Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî'''</big> <br /> |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#efefef;" |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of the United Arab Emirates.svg|125px]] || align="center" width="140px" | [[Wêne:Coat of arms of United Arab Emirates.png|80px]] |- | align="center" width="140px" | ([[Ala Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî]]) || align="center" width="140px" | ([[Arma Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî]]) |} |- | align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Wêne:LocationUnitedArabEmirates.png|250px]] |- | '''[[Zimanên fermî|Zimanê Fermî]]''' || [[Erebî]] |- | '''[[Srûda netewî]]''' || ''[[Tahiat Alalam]]'' |- | '''[[Paytext]]''' || [[Abu Dhabi]] |- | '''[[Serokkomar ]]''' || [[Khalifa bin Zayid Al Nahyan]] |- | '''[[Rûerd]]'''<br> - Total <br> - % Av || 114em <br> 82 880 km²<br> Bêqîmet% |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>3 870 936<br/>47/km² |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[2 berfanbar]] [[1971]] ji [[Brîtanya|Brîtanyayê]] |- | '''[[Dirav]]''' || [[Dirham|Dirhama]] Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî (AED) |- | '''[[Navçeya Demjimêrî]]''' || [[UTC]] +4 |- | '''[[Internet TLD]]''' || .ae |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +971 |- |} '''Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî''', li [[Rojhilata navîn]], li ser [[Kendava Basrayê|kendavên besra]] û [[Kendava Omanê|Oman]] ye. Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî ji heft welatan pêk tê. Ev [[dewlet]] ji aliyê petrolê ve gellekî dewlemend e. '''Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî ji van welatan pêktê:''' *[[Abu Dhabi]], *[[Ajman]], *[[Dubaï]], *[[Fujairah]], *[[Ras al-Khaimah]], *[[Sharjah]], *[[Umm al-Qaiwain]]. {{Kurt}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Verenigde Arabiese Emirate]] [[an:Emiratos Arabes Unitos]] [[ar:الإمارات العربية المتحدة]] [[arc:ܐܡܝܪܘܬܐ ܥܪܒܝܬܐ ܚܕܝܬܐ]] [[bg:Обединени арабски емирства]] [[bs:Ujedinjeni Arapski Emirati]] [[ca:Emirats Àrabs Units]] [[cs:Spojené arabské emiráty]] [[da:Forenede Arabiske Emirater]] [[de:Vereinigte Arabische Emirate]] [[el:Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα]] [[en:United Arab Emirates]] [[eo:Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj]] [[es:Emiratos Árabes Unidos]] [[et:Araabia Ühendemiraadid]] [[eu:Arabiar Emirerri Batuak]] [[fa:امارات متحده عربی]] [[fi:Arabiemiirikunnat]] [[fr:Émirats arabes unis]] [[frp:Èmirats arabos unis]] [[fy:Feriene Arabyske Emiraten]] [[ga:Aontas na nÉimíríochtaí Arabacha]] [[gl:Emiratos Árabes Unidos - الإمارات العربيّة المتّحدة]] [[he:איחוד האמירויות הערביות]] [[hi:संयुक्त अरब अमीरात]] [[hr:Ujedinjeni Arapski Emirati]] [[hsb:Zjednoćene Arabske Emiraty]] [[ht:Emira Arab Ini]] [[hu:Egyesült Arab Emírségek]] [[ia:Emiratos Arabe Unite]] [[id:Uni Emirat Arab]] [[io:Unionita Araba Emirati]] [[is:Sameinuðu arabísku furstadæmin]] [[it:Emirati Arabi Uniti]] [[ja:アラブ首長国連邦]] [[ka:არაბეთის გაერთიანებული საამიროები]] [[ko:아랍에미리트]] [[kw:Pennternasedh Unys Arabek]] [[la:Emiratus Arabi Uniti]] [[lb:Vereenegt Arabesch Emirater]] [[li:Vereinegde Arabische Emirate]] [[lt:Jungtiniai Arabų Emyratai]] [[lv:Apvienotie Arābu Emirāti]] [[mk:Обединети Арапски Емирати]] [[ml:ഐക്യ അറബ് എമിരേറ്റുകള്‍‌]] [[ms:Emiriah Arab Bersatu]] [[nds:Vereenigte Araabsche Emiraten]] [[nl:Verenigde Arabische Emiraten]] [[nn:Dei sameinte arabiske emirata]] [[no:De forente arabiske emirater]] [[oc:Emirats Arabis Units]] [[pam:United Arab Emirates]] [[pl:Zjednoczone Emiraty Arabskie]] [[ps:متحده عرب امارات]] [[pt:Emiratos Árabes Unidos]] [[ro:Emiratele Arabe Unite]] [[ru:Объединённые Арабские Эмираты]] [[simple:United Arab Emirates]] [[sk:Spojené arabské emiráty]] [[sl:Združeni arabski emirati]] [[sq:Emiratet e Bashkuara Arabe]] [[sr:Уједињени Арапски Емирати]] [[sv:Förenade arabemiraten]] [[sw:Falme za Kiarabu]] [[ta:ஐக்கிய அரபு அமீரகம்]] [[tg:Имороти Муттаҳидаи Араб]] [[th:สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์]] [[tl:United Arab Emirates]] [[tr:Birleşik Arap Emirlikleri]] [[ug:ئەرەب بىرلەشمە خەلىپىلىكى]] [[uk:Об'єднані Арабські Емірати]] [[uz:Birlashgan Arab Amirliglar]] [[vi:Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất]] [[vo:Lemiräns Pebalöl Larabänik]] [[zh:阿拉伯联合酋长国]] [[zh-min-nan:A-la-pek Liân-ha̍p Thâu-lâng-kok]] 15423 54248 2006-10-24T01:01:51Z Luqman 401 Redirecting to [[Etiyopya]] #redirect[[Etiyopya]] 15424 54250 2006-10-24T01:10:57Z Luqman 401 Redirecting to [[Weşanvaniya kurdî li ser înternetê]] #redirect[[Weşanvaniya kurdî li ser înternetê]] 15428 25659 2006-01-26T10:42:55Z Erdal Ronahi 2 Malpera Bedîl '''Bedîl''' hunermendekî Kurde û bi strana xweya bi navê [[Salê (stran)|Salê]] hatîye naskirin. == Berhem == * [[Bê Ûjdan]] ==Girêdanên derve== * [http://www.bedil.de Malpera Bedîl] [[Kategorî:Hunermend]] {{kurt}} 15429 66607 2007-01-26T12:31:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ഒമാന്‍]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''Saltanat Uman - سلطنة عُمان'''</big><br>'''Oman'''</big> <br /> |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#efefef;" |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Oman.svg|125px]] || align="center" width="140px" | [[Wêne:NationalEmblemOfOman.gif|80px]] |- | align="center" width="140px" | ([[Ala Omanê]]) || align="center" width="140px" | ([[Arma Omanê]]) |} |- | align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" |[[Wêne:LocationOman.png]] |- | '''[[Zimanên fermî|Zimanê Fermî]]''' || [[Erebî]] |- | '''[[Srûda netewî]]''' || ''[[Ya Rabbana Ehfid Lana Jalalat Al Sultan]]'' |- | '''[[Paytext]]''' || [[Mascate]] |- | '''[[Siltan]]''' || [[Qabus ibn Said]] |- | '''[[Rûerd]]'''<br> - Total <br> - % Av || 82em <br> 309 500 km²<br> 0% |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2006]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>2 903 165 <br/>9,38/km² |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[1741]] ji [[Împaratoriya Osmanî]] |- | '''[[Dirav]]''' || Riyala Omanê ([[OMR]]) |- | '''[[Navçeya Demjimêrî]]''' || [[UTC]] +4 |- | '''[[Internet TLD]]''' || .om |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +968 |- |} '''Oman''', welatekî [[Rojhilata Navîn]] li ser [[Nîvgirava Erebîstanê]] li qeraxê [[Kendava Omanê]] û di ser [[Deryaya Omanê]] re ye. Li bakur [[Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî]], li rohava [[Erebistana Siyûdî]] û li başûr-rojava jî [[Yeman]] heye. Ekonomiya Omanê bi giranî grêdayî [[Petrol|Petrolê]] ye. == Herêmên Omanê == Oman ji 8 herêman (''mintaqah'') pek tê. Ev herêm jî bi navê wilayetan (wilayetê biçûk) di nav xwe de perçe dibin. * [[Ad-Dākhilīyah]] * [[Al-Bātinah]] * [[Al-Wusta]] * [[Ash-Sharqīyah]] * [[Az-Zāhirah]] * [[Mascate]] * [[Musandam]] * [[Dhofar]] [[Wêne:Oman carte.png|thumb|left|250px|Nexşeya Omanê]] {{kurt}} [[Kategorî:Dewlet]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[an:Omán]] [[ang:Oman]] [[ar:عُمان]] [[arc:ܥܘܡܢ]] [[ast:Omán]] [[be:Аман]] [[bg:Оман]] [[bs:Oman]] [[ca:Oman]] [[cs:Omán]] [[cy:Oman]] [[da:Oman]] [[de:Oman]] [[el:Ομάν]] [[en:Oman]] [[eo:Omano]] [[es:Omán]] [[et:Omaan]] [[eu:Oman]] [[fa:عمان]] [[fi:Oman]] [[fr:Oman]] [[frp:Oman]] [[fy:Oman]] [[gl:Omán - عُمان]] [[he:עומן]] [[hi:ओमान]] [[hr:Oman]] [[hsb:Oman]] [[ht:Omàn]] [[hu:Omán]] [[hy:Օման]] [[id:Oman]] [[ilo:Oman]] [[io:Oman]] [[is:Óman]] [[it:Oman]] [[ja:オマーン]] [[ko:오만]] [[ks:ओमान]] [[kw:Oman]] [[li:Omaan]] [[lt:Omanas]] [[lv:Omāna]] [[mk:Оман]] [[ml:ഒമാന്‍]] [[ms:Oman]] [[nds:Oman]] [[nl:Oman]] [[nn:Oman]] [[no:Oman]] [[oc:Oman]] [[os:Оман]] [[pam:Oman]] [[pl:Oman]] [[pt:Omã]] [[qu:Uman]] [[ro:Oman]] [[ru:Оман]] [[sa:ओमान]] [[sh:Oman]] [[simple:Oman]] [[sk:Omán]] [[sl:Oman]] [[sq:Omani]] [[sr:Оман]] [[sv:Oman]] [[sw:Omani]] [[ta:ஓமன்]] [[th:ประเทศโอมาน]] [[tl:Oman]] [[tr:Umman]] [[ug:ئومان]] [[uk:Оман]] [[uz:Omon]] [[vi:Oman]] [[vo:Lomän]] [[zh:阿曼]] [[zh-min-nan:Oman]] 15430 54296 2006-10-24T21:57:57Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Tirkiye]] #redirect[[Tirkiye]] 15433 54344 2006-10-25T11:14:22Z Luqman 401 [[Gund]]ên [[Tatos]]ê [[Kategorî:Gundê Erziromê]] 15434 54345 2006-10-25T11:15:20Z Luqman 401 [[Gund]]ên [[Erzirom]]ê [[Kategorî:Erzirom]] 15435 54356 2006-10-25T11:25:55Z Luqman 401 [[Gund]]ên [[Pertek]]ê [[Kategorî:Gundê Dêrsimê]] 15436 54373 2006-10-25T11:39:18Z Luqman 401 Qeflike çû cihê Qeflikê #REDIRECT [[Qeflikê]] 15437 54377 2006-10-25T11:42:08Z Luqman 401 [[Gund]]ê [[Karaz]]ê [[Kategorî:Gundê Amedê]] 15438 54381 2006-10-25T11:44:23Z Luqman 401 Gundên Efrînê [[Kategorî: Gund]] 15439 54395 2006-10-25T12:02:19Z Luqman 401 Xalisinan çû cihê Xalêsînan #REDIRECT [[Xalêsînan]] 15440 54414 2006-10-25T14:10:41Z Bangin 450 [[Kategorî:Gund]] 15499 54521 2006-10-25T22:19:20Z Luqman 401 Redirecting to [[Agirî]] #redirect[[Agirî]] 15500 54522 2006-10-25T22:20:27Z Luqman 401 Redirecting to [[Agirî]] #redirect[[Agirî]] 15501 54526 2006-10-25T22:24:46Z Luqman 401 Balekan (Gundê Culemêrgê) çû cihê Balekan, Culemêrg #REDIRECT [[Balekan, Culemêrgê]] 15502 54527 2006-10-25T22:24:46Z Luqman 401 Balekan (Gundê Culemêrgê) çû cihê Balekan, Culemêrg #REDIRECT [[Balekan, Culemêrg]] 15503 54529 2006-10-25T22:25:03Z Luqman 401 Balekan (gundê Elkê) çû cihê Balekan, Elkê #REDIRECT [[Balekan, Elkê]] 15504 54534 2006-10-25T22:29:57Z Luqman 401 Lîsteya bêjeyan erdnîgariyê çû cihê Lîsteya bêjeyên erdnîgariyê #REDIRECT [[Lîsteya bêjeyên erdnîgariyê]] 15507 54620 2006-10-26T16:15:49Z Bangin 450 Redirecting to [[Arzenîk]] #redirect[[Arzenîk]] 15511 54646 2006-10-27T09:45:50Z 83.114.162.49 Redirecting to [[Kendawa fars]] #redirect[[Kendawa fars]] 15512 54647 2006-10-27T09:46:26Z 83.114.162.49 Redirecting to [[Kendawa fars]] #redirect[[Kendawa fars]] 15513 64002 2007-01-10T19:33:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ko:오만 만]] [[Wêne:LocationGulf of Oman.png|300px|thumb|Kendava Omanê]] '''Kendava Omanê''' (bi [[erebî]]: ''خليج عمان''; bi [[farsî]]: ''دریای عمان'') perçek ji [[Derya Erebî]] ye. Ew bi [[rêkê Hormûzê]] digê [[Kendawa fars]]. Ew 560 km dirêje. ==Cografîya== Kendava Omanê li bakurê digê [[Îran|Îranê]], li rojavayê digê [[Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî]] û li başûrê digê [[Oman|Omanê]] Li rojava digê [[Okyanûsa Hindê]]. ==Koordînat== {{coor dms|24|43|14|N|58|19|35|E}} [[Kategorî:Kendav|Oman]] <!--[[Wêne:LocationGulf of Oman.png|300px|thumb|Kendava Omanê]]--> [[ca:Golf d'Oman]] [[da:Omanbugten]] [[de:Golf von Oman]] [[en:Gulf of Oman]] [[es:Golfo de Omán]] [[eu:Omango Golkoa]] [[fa:دریای عمان]] [[fr:Golfe d'Oman]] [[he:מפרץ עומן]] [[is:Ómanflói]] [[ja:オマーン湾]] [[ko:오만 만]] [[nl:Golf van Oman]] [[no:Omanbukta]] [[pl:Zatoka Omańska]] [[pt:Golfo de Omã]] [[ru:Оманский залив]] [[sr:Омански залив]] [[sv:Omanbukten]] 15514 54727 2006-10-28T19:14:46Z Erdal Ronahi 2 '''Monoteîzm''' an '''Yekxwedatî''' ola bi yek Xwedê ye. '''Monoteîzm''' an '''Yekxwedatî''' ola bi yek Xwedê ye. Peyva '''Monoteîzm''' (ji peyvên yewnanî μόνος monos = yekane û θεός theos = xweda pêktê) ol û bawerî û fîlozofiyên ku tenê yek xwedayî nas dikin, destnîşan dike. Bi vê yekê jî ev ol di [[îlahiyat|îlahiyatê]] (xwedanasî) de ji [[polîteîzm|polîteîzmê]] (pirxwedatî) tên cihêkirin. Olên ku pirxwedayî ne, lê xwedayekî wan ser hemiyan re heye jî weke [[Monolatrî]] têne binavkirin. Olên sereke ku weke monoteîst tên nasîn, ev in: *[[Cihûtî]] *[[Zerdeştî]] *[[Xirîstiyanî]] *[[Îslam]] [[Kategorî:Ol]] 15516 54671 2006-10-27T17:15:52Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Erdnîgarî]] 15518 54723 2006-10-28T19:03:26Z Erdal Ronahi 2 '''General Îhsan Nûrî Paşa''' rêberê leşkirî yê [[serhildana Çiyayê Agirî]] û ji endamên damezrînerên [[Xoybûn|Xoybûnê]] bû. Li paş şkestina şoreşê, ew li [[Îran|Îranê]] bû penaber û heta dûmahîya jîyê xwe li [[Tehran|Tehrana]] paytexta Îranê ma. Ew bi rûdaneka erebeyê (trumbêlê) çû ber dilovanî ya Xudê. {{kurt}} [[Kategorî:Leşker]] [[Kategorî:Kurd]] 15519 54686 2006-10-28T10:57:38Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Serhildana Agiriyê ya yekemîn]] #redirect[[Serhildana Agiriyê ya yekemîn]] 15522 54726 2006-10-28T19:13:30Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Monoteîzm]] #redirect[[Monoteîzm]] 15523 54728 2006-10-28T19:20:46Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Mêzgir]] #redirect[[Mêzgir]] 15524 54864 2006-10-30T15:58:16Z Bablekan 495 kat '''Hilûr''' yek ji cureyên [[leyîstikên zarokên Kurd]] e. Bi du koman tê leyîstin. Koma ku "li ser pireyê ye", ango di cezayê de ye bi destên hevûdû digrin û heya serkeftinê qet bernadin. Koma din direvin û divê koma li ser pireyê (koma pirê, koma pirrikê, koma mastxwuran, koma keçikan, koma cezayê hwd tê binavkirin) bêî ku ji hev biqetin divê ji koma hember yekê biqefilînîn. Heger ne qefilandin dê her û her "li ser pireyê" bimînin. Yek ji leyîstikên ku hevalbendiya zarokan di nava komê de pêşdixe ye. [[Kategorî:lîstik]] 15527 66948 2007-01-29T03:11:19Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ar, ja, sw تعديل: la [[Image:Octave Mirbeau.jpg|right|thumb|250px|Octave Mirbeau]] '''Octave Mirbeau''' ([[1848]] – [[1917]]) nivîskarekî Fransî ye. ==Berhem== * ''Le Calvaire'' (1886). * ''L'Abbé Jules'' (1888). * ''Sébastien Roch'' (1890). * ''Dans le ciel'' (1893-1989). * ''Les Mauvais bergers'' (1897). * ''Le Jardin des supplices'' (1899). * ''Le Journal d'une femme de chambre'' (1900). * ''Les 21 jours d'un neurasthénique'' (1901). * ''Les affaires sont les affaires'' (1903). * ''Farces et moralités'' (1904). * ''La 628-E8'' (1907). * ''Le Foyer'' (1908). * ''Dingo'' (1913). * ''Contes cruels'' (1990). * ''L'Affaire Dreyfus'' (1991). * ''Lettres de l'Inde'' (1991). * ''Combats esthétiques'' (1993). * ''Combats littéraires'' (2006). ==Lînkên derve== *[http://membres.lycos.fr/octavemirbeau/ Société Octave Mirbeau] *[http://membres.lycos.fr/fabiensolda/darticles%20francais/PM-OM%20et%20le%20roman.pdf Pierre Michel, ''Octave Mirbeau et le roman''] *[http://home.tele2.fr/michelmirbeau/Michel%20-%20Bibliographie%20d%27OM.pdf. Pierre Michel, ''Bibliographie d'Octave Mirbeau'', 2006] [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Nivîskarên fransiz]] [[af:Octave Mirbeau]] [[ar:وكتاف ميربو]] [[be:Актаў Мірбо]] [[bg:Октав Мирбо]] [[br:Octave Mirbeau]] [[bs:Octave Mirbeau]] [[ca:Octave Mirbeau]] [[cs:Octave Mirbeau]] [[da:Octave Mirbeau]] [[de:Octave Mirbeau]] [[el:Οκτάβ Μιρμπώ]] [[en:Octave Mirbeau]] [[eo:Octave Mirbeau]] [[es:Octave Mirbeau]] [[et:Octave Mirbeau]] [[eu:Octave Mirbeau]] [[fi:Octave Mirbeau]] [[fr:Octave Mirbeau]] [[gl:Octave Mirbeau]] [[he:אוקטב מירבו]] [[hr:Octave Mirbeau]] [[hu:Octave Mirbeau]] [[ia:Octave Mirbeau]] [[id:Octave Mirbeau]] [[ilo:Octave Mirbeau]] [[io:Octave Mirbeau]] [[is:Octave Mirbeau]] [[it:Octave Mirbeau]] [[ja:オクターヴ・ミルボー]] [[la:Octavius Mirbeau]] [[lb:Octave Mirbeau]] [[lt:Oktavas Mirbo]] [[lv:Oktavs Mirbo]] [[mk:Октав Мирбо]] [[nl:Octave Mirbeau]] [[no:Octave Mirbeau]] [[oc:Octave Mirbeau]] [[pl:Octave Mirbeau]] [[pt:Octave Mirbeau]] [[ro:Octave Mirbeau]] [[ru:Мирбо, Октав]] [[scn:Octave Mirbeau]] [[sk:Octave Mirbeau]] [[sl:Octave Mirbeau]] [[sq:Octave Mirbeau]] [[sr:Октав Мирбо]] [[sv:Octave Mirbeau]] [[sw:Octave Mirbeau]] [[tr:Octave Mirbeau]] [[uk:Мирбо Октав]] 15529 54858 2006-10-30T15:54:24Z Bablekan 495 kat '''Pênckevirk''', yek ji cureyên [[leyîstikên zarokên Kurd]] e. Wekî ji navê wê tê fêhmkirin, bi pênc keviran tê leyîstin. Leyîstikvan bihusta xwe vedike û pênc kevirên gilover li ber radixîne. Yek ji keviran difirîne jor û beî dubarekirin, di yek ceribandinê de kevira ku firandibû diqefilîne û bi yek lêdanê kevirekê ji yên din di bin bihusta xwe re derbasdike. Bêî çewtî û dubarekirin vê yekê bo derbaskirina hemî keviran diceribîne. Heger biserket, mafê wê heye carekê din bileyîze yan jî ew ê bibe "[[mastxur]]". [[Kategorî:lîstik]] 15530 54859 2006-10-30T15:54:39Z Bablekan 495 kat '''Mastxur''', mastxwar, [[li ser pireyê man]], [[koma cezayê]], [[pirrik]], [[lengolik]] hwd. di [[leyîstikên zarokên Kurd]]an de, kes an koma leyîstikvanên ku têkçûne yan cezaxwarine re tê gotin. Berevajî wê ji kes an koma ku biserketine re jî li hin deveran mîr, zal, beran, zêr, paşa, laser hwd tê gotin. [[Kategorî:lîstik]] 15531 54860 2006-10-30T15:55:12Z Bablekan 495 kat '''Li ser pireyê man''', [[mastxur]], mastxwar, [[koma cezayê]], [[pirrik]], [[lengolik]] hwd. di [[leyîstikên zarokên Kurd]]an de, kes an koma leyîstikvanên ku têkçûne yan cezaxwarine re tê gotin. Berevajî wê ji kes an koma ku biserketine re jî li hin deveran mîr, zal, beran, zêr, paşa, laser hwd tê gotin. [[Kategorî:lîstik]] 15532 54861 2006-10-30T15:55:22Z Bablekan 495 kat '''Koma cezayê''', [[li ser pireyê man]], [[mastxur]], mastxwar, [[pirrik]], [[lengolik]] hwd. di [[leyîstikên zarokên Kurd]]an de, kes an koma leyîstikvanên ku têkçûne yan cezaxwarine re tê gotin. Berevajî wê ji kes an koma ku biserketine re jî li hin deveran mîr, zal, beran, zêr, paşa, laser hwd tê gotin. [[Kategorî:lîstik]] 15533 54862 2006-10-30T15:55:46Z Bablekan 495 '''Pirrik''', [[koma cezayê]], [[li ser pireyê man]], [[mastxur]], mastxwar, [[lengolik]] hwd. di [[leyîstikên zarokên Kurd]]an de, kes an koma leyîstikvanên ku têkçûne yan cezaxwarine re tê gotin. Berevajî wê ji kes an koma ku biserketine re jî li hin deveran mîr, zal, beran, zêr, paşa, laser hwd tê gotin. [[Kategorî:lîstik]] 15534 54863 2006-10-30T15:56:08Z Bablekan 495 kat '''Lengolik''', [[pirrik]], [[koma cezayê]], [[li ser pireyê man]], [[mastxur]], mastxwar, hwd. di [[leyîstikên zarokên Kurd]]an de, kes an koma leyîstikvanên ku têkçûne yan cezaxwarine re tê gotin. Berevajî wê ji kes an koma ku biserketine re jî li hin deveran mîr, zal, beran, zêr, paşa, laser hwd tê gotin. [[Kategorî:lîstik]] 15536 54857 2006-10-30T15:53:40Z Bablekan 495 kategorîkirin, li cem me dibêjin leyîstik min nedîtibû '''Genim geriya''', yek ji cureyên [[leyîstikên zarokên Kurd]] e. Leyîstikeka zivistanê ye. Bi 3 û berjortir kesan tê leyîstin. Bingeha leyîstikê li ser baldarî, rastaxavtin û zîrekiyê hatiye avabûn. Destpêkê de herkes navê xwe yî rastîn bikartîne. Hergava ku yekê xwe şaş kir, navê wê tê guhertin û navên pêkenokî tên dayîn. Cara pêşîn ji ber ku hêj kes ne mastxur e, dor ji keçikan re tê dayîn. Keçik heya ku bibin mastxur dibin mîr û cezayê yên din dide. Kê destpêkir wiha dibêje: * "Rojda: Genim geriya Rizgar!" * Rizgar: Li ser serê kê geriya ye? * Rojda: Li ser serê Baran geriya ye. * Baran: Li ser serê Baran qet û qet negeriyaye. * Rojda: Lê li ser serê kê geriya ye? * Baran: Li ser serê Rewşenê geriya ye. * Rewşen: Li ser serê Rewşenê qet û qet negeriya ye. * ..... * .... Kê xwe şaş kir ji mîr re tê gotin. * Rewşen: Mîrê mîran! * Rojda: Deng nayê min. * Rewşen: Mîroooooo! * Rojda: Haaa?! * Rewşen: Xwedê lawek da te. * Rojda: Xwedê bela xwe bideyê. * Rewşen: Bila navê wî çi be? * Rojda: Bila navê wî "Tajiya zû tê" be. Kê bûbe [[mastxur]] êdî navê wê "Tajiya zû tê" ye. Li vir genim di wateya spî û kêçan de ne. Divê mirov rastbiaxive, baldar be, xwe şaş neke. [[Kategorî:lîstik]] 15537 54801 2006-10-29T16:45:47Z Erdal Ronahi 2 încîl heye, li wir binivîse #redirect[[încîl]] 15538 54856 2006-10-30T15:51:49Z Bablekan 495 '''Gustîla winda''' yek ji cureyên [[leyîstikên zarokên Kurd]] e. Hin caran mezin jî dileyîzîn. Bo leyîstikê pirr leyîstikvan, [[gustîl]]ek û bo lêdana destan alavek (pûşî, lêçik, kember hwd) pêwîst e. Destpêk bi keçikan e. Leyîstikvan bi pûşiya ku serê wê tompizkirî gustîlê digerinê. Di destê hemiyan de digerinê û di yê yekê de winda dike. Gorî kêfa xwe ji yekê dipirse. Helbet, beriya pirsînê yekê li destê bersîvdar dide: "Gustîl di destê kê de winda bû?". Heger pê derxist ew dibe mîr û pûşiyê hildide. Navê kê got divê ew destê xwe veke û îsbat bike ku gustîl ne destê wê de ye. Navê kê hat gotin ji wê tê pirsîn û heger gustîl ne di destên wê de ye, ew lêdanê dixwe. Heya gustîl derket holê destên gelekan sorgulî dibin. Di vê leyîstikê de ya girîng ew e ku mirov xwe ji lêdanxwarinê biparêze. [[Kategorî:lîstik]] 15539 54855 2006-10-30T15:51:22Z Bablekan 495 '''Moq''' yek ji cureyên [[leyîstikên zarokên Kurd]] e. Bi kevireke sehlî û kevireke gilover, ango du keviran tê leyîstin. Leyîstikeka komî ye. Leyîstikvan bi kevirê sehlî li yê gilover dide. Bi dar an gavan tê pîvandin ku kevir çiqas pekiya ye. Leyîstikvan ne azad e, tenê li ser kevirê sehlî yên leyîstikvanên din dikare manevra bike. [[Kategorî:lîstik]] 15540 57379 2006-11-18T22:15:01Z Kurdewari 651 <div style="padding: 0em 1em 0em 1em; margin: 0; margin-left:5px; margin-right:5px; border:2px solid #99B3FF; background-color:#e2e2ff; align:right;" class="plainlinks"> '''Be xêr hatin!''' L'êre '''Wîkîpediya''', '''ensîklopêdiyay azad î kurdî''', ensîklopêdiyay yekem be zimanî kurdî le geşeda ye. Ewe beşî kurdî pirojeyekî nêwneteweyî û wekirawe ye. Amancî, kokirdinewey hemû zaniyarîyekî mirov e. Be hewlêkî hawbeş ensîklopêdiyayekî azad geşe deka. Her kes detwanê bê xonawnûs kirdin beşdarî bika le nûsînî ew ensîklopêdiyaye. Ew ensîklopêdiyaiye '''ÊWE''' denûsin! Wîkîpêdiyay kurdî her roj le geşe kirdin da ye. Êsta '''[[Special:Allpages|{{NUMBEROFARTICLES}} gutarî]]''' be zarawekanî kirmancî, soranî u be zazakî hene. 15541 64867 2007-01-16T13:32:43Z Luqman 401 [[Helbestvan]] û [[siyasetmedar]] [[Kurd]] e. Herdî di sala [[1922]]'an de li bajarê Silêmaniyê da hatibû dinê, ji sala [[1991]] vir va di [[London]] ê da bicîh bibû. Herdî ji bo serxwebûna kurdîstanê jî tevû hevalên xwe ên mîna Ebdulla Cewher, Cemal Nebez û Kamil Jir partîyekî bi navê [[KAJIK]] avakiribûn Pîştî nexwaş ketina xwe vegeriya bajarê xwe û li wir di 29.10.[[2006]] an da çû ser dilovanîyê. {{kurt}} [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:siyasetmedar]] [[Kategorî:helbestvan]] 15542 54941 2006-11-01T09:53:07Z Bablekan 495 kat '''Lengo''' yek ji cureyên [[leyîstikên zarokên Kurd]] e. Pirranî bi dorê tê leyîstin. Zarok li cihekê bi girêt (tebeşîr) an kevirekê hin dirûvên geometrîk ên nasdar xêz dikin û bi dorê yan hin caran bi komî dileyîzin. Lengo wekî ji navê wê kivşe ye, bi lengoyê ango li ser yek lingê tê leyîstin. Li hin deveran herdû ling jî tên bikaranîn. Lengoyên herêma [[Serhed]]ê ji 7 çargoşeyan pêk tê. Li herêma [[Wan]]ê û gelek herêman leyîstikvan him lengokî bazdidin û him jî bêî ku dubarekirin û li ser xêzê hiştin, kevirekê sehlî jî bikartînin. Armanc a vê leyîstikê bêî şaşî û dubarekirinan carekê li ser van dirûvan gerîn an derbaskirina kevirekê sehlî ye. Li ser yek lingekê mayîna zarokan bipêşdixe. Pirranî keçik dileyîzin. [[Kategorî:Lîstik]] 15543 59071 2006-11-30T20:23:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[kn:ನೆಲ್ಸನ್ ಮಂಡೇಲಾ]] [[Image:ClintonMandela.jpg|thumb|Mandela tev Clinton]] '''Nelson Rolihlahla Mandela''' (bi [[Kurdî]] Nêlsin Mandêla) (18'ê [[Tîrmeh|Tîrmeha]] 1918'ê) serkomarê yekê yê [[Komara Efrîkaya Başîr]] e ko bi [[hilbijartin|hilbijartineka]] azada ko nimînendeyên hemî [[netewe|neteweyê]] têda pişikdar bûn hat hilbijartin. Berî hingî ew ji bo bizavên siyasî ji bo nehêlana rejîma [[Apartayd]] li wî welatî kevt bû zîndanê. Ew berî bibit serkomar, rêberê [[Civîna Neteweyî ya Efrîkayê]] (African National Congress) bû. Wî 27 salên jiyana xwe li zîndanê bihurandine ko piraniya wê li zindana [[Gizirta Robên]] [[Robben Island]] derbazbû. Ji ber vê heyama dirêja zîndanîbûnê û bizava wî ji bo nehêlana tundûtîjîyê ew bû navdartirîn rêberê şerê dijberî Apartaydê. Li van bîst salên bihurî wî zêdetir ji sed xelatên navneteweyî wergirtine. Li sala 1992'ê wî [[Xelatê Ataturkî ji bo Aştîyê]] nepejirand û got ko ew nikare rewşa [[Kurd|Kurdan]] li [[Tirkiyê]] bibînit û xelatekê aştiyê li dewleta [[Tirk]] werbigirit. [[Kategorî:Siyasetmedar|Mandela, Nelson]] [[af:Nelson Mandela]] [[ang:Nelson Mandela]] [[ar:نيلسون مانديلا]] [[az:Nelson Mandela]] [[bg:Нелсън Мандела]] [[bn:নেলসন মান্ডেলা]] [[bs:Nelson Mandela]] [[ca:Nelson Rolihlahla Mandela]] [[cs:Nelson Mandela]] [[cy:Nelson Mandela]] [[da:Nelson Mandela]] [[de:Nelson Mandela]] [[el:Νέλσον Μαντέλα]] [[en:Nelson Mandela]] [[eo:Nelson Mandela]] [[es:Nelson Mandela]] [[et:Nelson Mandela]] [[eu:Nelson Mandela]] [[fa:نلسون ماندلا]] [[fi:Nelson Mandela]] [[fr:Nelson Mandela]] [[ga:Nelson Mandela]] [[gl:Nelson Mandela]] [[he:נלסון מנדלה]] [[hi:नेल्सन मंडेला]] [[hr:Nelson Mandela]] [[hu:Nelson Mandela]] [[id:Nelson Mandela]] [[io:Nelson Mandela]] [[is:Nelson Mandela]] [[it:Nelson Mandela]] [[ja:ネルソン・マンデラ]] [[kn:ನೆಲ್ಸನ್ ಮಂಡೇಲಾ]] [[ko:넬슨 만델라]] [[lb:Nelson Mandela]] [[lt:Nelsonas Mandela]] [[mk:Нелсон Мандела]] [[ms:Nelson Mandela]] [[nl:Nelson Mandela]] [[nn:Nelson Mandela]] [[no:Nelson Mandela]] [[pl:Nelson Mandela]] [[pt:Nelson Mandela]] [[ro:Nelson Mandela]] [[ru:Мандела, Нельсон Ролихлахла]] [[scn:Nelson Mandela]] [[sh:Nelson Mandela]] [[simple:Nelson Mandela]] [[sk:Nelson Mandela]] [[sl:Nelson Mandela]] [[sq:Nelson Mandela]] [[sr:Нелсон Мендела]] [[sv:Nelson Mandela]] [[sw:Nelson Mandela]] [[ta:நெல்சன் மண்டேலா]] [[th:เนลสัน แมนเดลา]] [[tpi:Mandela]] [[tr:Nelson Mandela]] [[uk:Мандела Нельсон]] [[vi:Nelson Mandela]] [[zh:纳尔逊·曼德拉]] 15544 59836 2006-12-08T20:38:23Z Bangin 450 باخچه‌ی پیته‌کان پرۆگرامێکی کوردی منداڵانه‌ بۆ فێربوونی زمانی کوردی به‌ هه‌ردوو زاراوه‌ی سۆرانی و کورمانجی {{Screenshot}} 15545 54868 2006-10-30T18:43:51Z Erdal Ronahi 2 rtl [[Wêne:Baxche.gif|thumb|left]] {{Rtl}} باخچه‌ی پیته‌کان پرۆگرامێکی کوردی منداڵانه‌ بۆ فێربوونی زمانی کوردی به‌ هه‌ردوو زاراوه‌ی سۆرانی و کورمانجی. له‌ 8 ئاداری ساڵی 2002 که‌وتۆته‌ بازاڕه‌وه‌و له‌ خوێندنگه‌کانی زمانی دایک له‌ سوید منداڵانی کورد سوودی لێوه‌رده‌گرن. باخچه‌ی پیته‌کان له‌لایه‌ن دیلان سالح دروستکراوه‌ که‌ پسپۆری کۆمپیوته‌ره‌. باخچه‌ی پیته‌کان یه‌که‌م پرۆگرامی کوردییه‌ که‌ به‌ شێوه‌یه‌کی تازه‌ چاککرابێت. {{-Rtl}} 15547 65127 2007-01-17T23:55:15Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:کافی]] [[Wêne:Roasted coffee beans.jpg|thumb|Tenên qehwê]] '''Qehwe''' (bi [[inglîzî]]: ''coffee''; bi [[farisî]] û [[erebî]]: ''قهوة'') navekê giştî ji bo nivşekê malbateka daran e ko dibêjinê ''rûnas''. Fêkîyê wan daran jî her bi navî dihêt binavkirin. Tiraş anko dara qehweyê bi qasî 4 heta 6 [[metir|metiran]] (12-20 [[pê|pêyan]]) dirêj dibit û kulîlkên spî yên gelek bêhinxweş didit ko tenê çend rojekan dimînin. Fêkî yê dara qehweyê ko wekî [[helalok|helalokan]] şirîn e wîşî-wîşî şîn dibit û du dendik têda hene. Dû coreyên berniyasên qehweyê hene: Qehweya Erebî (''Coffea arabica'') Qehweya Lîberyayî (''Coffea liberica''). ==Jîngeha Qehweyê== Dara qehweyê gelek baş li gizirtên [[Cava]] û [[Somatra|Somatrayê]], li [[Nîvgizirta Erebistanê]], [[Hindistan|Hindistanê]], [[Efrîka|Efrîkayê]] û [[parzemîna Emrîkaya Başûr]] şîn dibit. Dendik an hema yekser li zevîyê an jî li meştelekê dihên çandin. Du şêwazên dirûnê hene. Yek ji wan çinîna bi dest e û ya dî hejandina daran û vewerandina qehweyê ye. {{commons|Coffee}} [[Kategorî:Vexwarin]] [[ar:قهوة]] [[ast:Café]] [[be:Кава]] [[bg:Кафе]] [[bn:কফি]] [[bs:Kahva]] [[ca:Cafè]] [[cs:Káva]] [[cy:Coffi]] [[da:Kaffe]] [[de:Kaffee]] [[en:Coffee]] [[eo:Kafo]] [[es:Café]] [[et:Kohv]] [[fa:قهوه]] [[fi:Kahvi]] [[fr:Café]] [[gd:Cofaidh]] [[gl:Café]] [[he:קפה]] [[hr:Kava]] [[hu:Kávé]] [[id:Kopi]] [[is:Kaffi]] [[it:Caffè]] [[ja:コーヒー]] [[jbo:ckafi]] [[jv:Kopi]] [[kn:ಕಾಫಿ]] [[ko:커피]] [[la:Cafea]] [[lt:Kava]] [[mk:Кафе]] [[ms:Kopi]] [[nl:Koffie (drank)]] [[nn:Kaffi]] [[no:Kaffe]] [[os:Къофи]] [[pl:Kawa]] [[pt:Café (bebida)]] [[ru:Кофе]] [[scn:Café]] [[simple:Coffee]] [[sk:Káva]] [[sl:Kava]] [[sq:Kafeja]] [[sr:Кафа]] [[sv:Kaffe]] [[th:กาแฟ]] [[tl:Kape]] [[tpi:Kopi]] [[tr:Kahve]] [[uk:Кава]] [[ur:کافی]] [[vi:Cà phê]] [[vls:Kaffie]] [[zh:咖啡]] [[zh-min-nan:Ka-pi]] [[zh-yue:咖啡]] 15548 55177 2006-11-03T09:33:03Z KureCewlik81 295 '''Hesinkar Kawa''', kesê sereke yê [[mîtolojî|mîtolojiya]] Newrozê ye. Li gorî mîtolojiyê, Hesinkar Kawa, li dijî serdarê zordest [[Dehak]] serî hil dide piştî ku Dehak têk dibe agirekî mezin ku ji her çar aliyê welat ve tê dîtin dadide. Ji wê rojê ve ye her gelê vê xakê, agir dadidin û vê rojê pîroz dikin. ev roj rastî [[21]]'ê adarê tê û navê wê [[Newroz]] (Roja Nû) e. [[Kategorî:mîtolojî]] [[de:Kaveh]] [[en:Kaveh]] [[fa:کاوه آهنگر]] [[fr:Kaveh]] 15549 54875 2006-10-30T20:35:56Z Luqman 401 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''República de Nicaragua'''</big><br>'''Nîkaragûa'''</big> <br /> |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#efefef;" |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Nicaragua.svg|125px]] || align="center" width="140px" | [[Wêne:Coat of arms of Nicaragua.svg|80px]] |- | align="center" width="140px" | ([[Ala Nîkaragûayê]]) || align="center" width="140px" | ([[Arma Nîkaragûayê]]) |} |- | align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Wêne:LocationNicaragua.png|250px]] |- | '''[[Zimanên fermî|Zimanê Fermî]]''' || [[Spanî]] |- | '''[[Srûda netewî]]''' || ''[[Salve a ti]]'' |- | '''[[Paytext]]''' || [[Managua]] |- | '''[[Serokkomar ]]''' || [[Enrique Bolaños Geyer]] |- | '''[[Rûerd]]'''<br> - Total <br> - % Av || 95em <br>129 494 km²<br> 2.9% |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko (????)<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>5 128 517<br/>38.8/km² |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[3 sermawez 1821]] ji [[Spanya]] |- | '''[[Dirav]]''' || Cordoba ([[NIO]]) |- | '''[[Navçeya Demjimêrî]]''' || [[UTC]] +-5 |- | '''[[Internet TLD]]''' || .ni |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +505 |- |} '''Nîkaragûa''' an '''Komara Nîkaragûayê''', welatekî [[Amerîkaya Navîn]] e. Li başûrê wê [[Kosta Rîka]] û li bakur jî [[Hondûras]] heye. Ji aliyê din aliyekî wê [[Okyanûsa Pasîfîk]] û aliyê din jî [[Deryaya Karaîb]] heye. [[Wêne:Nicaragua-carteCIA.png|thumb|left|250px|Nexşeya Nîkaragûayê]] [[Kategorî:Dewlet]] {{Kurt}} 15554 54908 2006-10-31T16:54:27Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Danimarka]] #redirect[[Danimarka]] 15556 54893 2006-10-31T12:03:36Z Russ 631 <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {|cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" |style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''ru-1''' |style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | Этот участник владеет '''[[:Kategorî:User ru| русским языком]]''' на '''[[:Kategorî:User ru-1|начальном]]''' уровне. [[Kategorî:User ru|{{PAGENAME}}]][[Kategorî:User ru-1|{{PAGENAME}}]] |} </div> 15557 54894 2006-10-31T12:04:14Z Russ 631 [[Kategorî:User ru]] 15558 54895 2006-10-31T12:05:03Z Russ 631 [[Kategorî:Bikarhêner]] 15559 54896 2006-10-31T12:07:45Z Russ 631 {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#C5FCDC" ! style="width:45px; height:45px; background:#6EF7A7; font-size:14pt" lang="en" | ko | style="font-size:9pt;padding:4pt;line-height:1.25em" lang="ko"| 이 사용자는 '''[[:Kategorî:User ko|한국어]]'''가 '''[[:Kategorî:User ko-N|모국어]]'''입니다.[[Kategorî:User ko|{{PAGENAME}}]][[Kategorî:User ko-N|{{PAGENAME}}]] |} 15560 54897 2006-10-31T12:08:11Z Russ 631 [[Kategorî:User ko]] 15561 54898 2006-10-31T12:08:25Z Russ 631 [[Kategorî:Bikarhêner]] 15562 edit=sysop:move=sysop 54901 2006-10-31T14:29:48Z Bangin 450 Parastî [[Kine Em]]: pir caran vandalîzm [edit=sysop:move=sysop] {{rûpelbetalkirin|[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 14:29, 31 kewçêr 2006 (UTC)}} 15564 54914 2006-10-31T18:49:14Z Erdal Ronahi 2 # [[Qarqarava]] # [[Germava]] # [[Sindorê]] # [[Êkmale]] # [[Baxornîf]] # [[Lînava]] # [[Xilbîsh]] # [[Wermel]] [[Kategorî:Lîste]] 15565 54923 2006-10-31T20:56:13Z Kêzê 570 '''Qarqarava''', [[gund|gundekî]] [[eşîr|eşîra]] [[Doskî]] ya herêma [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15566 54924 2006-10-31T20:56:32Z Kêzê 570 '''Germava''', [[gund|gundekî]] [[eşîr|eşîra]] [[Doskî]] ya herêma [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15567 54925 2006-10-31T20:56:51Z Kêzê 570 '''Sindorê''', [[gund|gundekî]] [[eşîr|eşîra]] [[Doskî]] ya herêma [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15568 54926 2006-10-31T20:57:13Z Kêzê 570 '''Êkmale''', [[gund|gundekî]] [[eşîr|eşîra]] [[Doskî]] ya herêma [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15569 54927 2006-10-31T20:57:33Z Kêzê 570 '''Baxornîf''', [[gund|gundekî]] [[eşîr|eşîra]] [[Doskî]] ya herêma [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15570 54928 2006-10-31T20:57:55Z Kêzê 570 '''Lînava''', [[gund|gundekî]] [[eşîr|eşîra]] [[Doskî]] ya herêma [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15571 54929 2006-10-31T20:58:14Z Kêzê 570 '''Xilbîsh''', [[gund|gundekî]] [[eşîr|eşîra]] [[Doskî]] ya herêma [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15572 54930 2006-10-31T20:58:34Z Kêzê 570 '''Wermel''', [[gund|gundekî]] [[eşîr|eşîra]] [[Doskî]] ya herêma [[Culemêrg|Culemêrgê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 15574 66534 2007-01-25T23:36:42Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: de, es, fi, fr, hu, no, pt [[Image:Edith Sodergran.jpg|thumb|Edith Södergran sala 1918ê]] '''Edith Irene Södergran''' (1892 - 1923) belkî navdartirîn helbestvana hemû [[Skandinavya]]yê ye. Södergran 4.4.1892 li Petersburga Rusyayê hatiye dinyayê. Södergran ji malbatek swêdîziman ya Fînlendayê bû. Helbestên xwe wê bi zimanê swêdî nivîsîne. Hê Edith biçûk bû, bavê wê Matts Södergran ji ber êşa zirav mir. Södergranê li yek ji baştirîn dibistanên Petersburgê, li fêrgeha St. Petri-Schule ya elmanî dest bi xwendina xwe kir. Di 16-saliya xwe de ew jî bi êşa zirav ket û bo çarekirinê pêşî hat Fînlendayê, ya hingê beşek ji Împaratoriya Rûsî bû, û paşî ji ber heman nesaxiyê sê salan li Swîsreyê ma. Piştî hilbûna agirê Şoreşa Rûsyayê, Edith û diya xwe ji Petersburgê bar kir derveyî bajar, "xaniyê [xwe yê] xirabe", wek ew bi xwe dibêje, û di rewşek bikêmûkasî de jiyan. Mîraseya diya wê wergirtî bi ticaretên biserneketî yên bavê wê û herwa li ber bahoza şoreşê pûç bûbû. Di vê rewşa xwe de Edith Södergran taliyê bû modernîstek xweser ku hingê kêm kes tê digihîn lê paşî wê bandorek berçav li coma wêjeyê hebûye. Yekem dîwana Södergranê li 1916 weşî. Li ser hev wê pênc dîwan hene. Edith Södergran, hê pirr ciwan, li 1923yê wefat kir. Helbestên Edith Södergranê ji tecrûbeyên jiyanê, ji dîtinên wê, ji xewnên wê, ji agirê gurr yê dilê wê afirîne. Êşa zirav, bêkesî, qutbûna ji mirovan û dilsariya ji hindê ku hemdemiyên wê ew fam nedikir, di helbestên wê de jî diyar e: xwestina destjêberdanê û coşa bilindtirbûna ji hemdemiyên xwe têkil dibin. "Jiyan şaşiyek germ e. Lê min tiştek dîtiye û bi rastî tê de bi ser ketime - rêya berev welatê neyî", Södergran di helbesta xwe Welatê Neyî de dibêje. ==Berhem== *''Dikter'' (1916) *''Septemberlyran'' (1918) *''Rosenaltaret'' (1919) *''Framtidens skugga'' (1920). *''Landet som icke är'' (1925) ==Bi kurdî== http://www.geocities.com/mehname2006a/81/diyari2.html ==Çavkanî== * Edith Södergran: Jan û jiyan (20 helbest), wergerrandin: [[Husein Muhammed]], 2003 [[Kategorî:Jin|Södergran, Edith]] [[Kategorî:Helbestvan|Södergran, Edith]] [[de:Edith Södergran]] [[en:Edith Södergran]] [[es:Edith Södergran]] [[fi:Edith Södergran]] [[fr:Edith Södergran]] [[hu:Edith Södergran]] [[no:Edith Södergran]] [[pt:Edith Irene Södergran]] [[sv:Edith Södergran]] 15575 67103 2007-01-30T02:35:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[am:ራቢንድራናት ታጎር]] [[Wêne:Tagore3.jpg|thumb|250px|Rabindranath Tagore sala 1915ê]] '''Rabindranath Tagore''' (1861 – 1941) nivîskar, awazvan, ramanwer û nîgarsazek [[hindistan]]î bû. Tagore li bajarrê Kalkotayê hat dinyayê û pirraniya jiyana xwe li Bengala wê demê borand lê li gelek derên dinyayê yên derveyî welatê xwe jî gerriya. Wî pêşî bi zimanê bengalî dinivîsî lê paşî wî bi xwe gelek ji berhemên xwe wergerrandin inglîzî. Tagore yekem asyayî bû ku sala 1913ê xelatê Nobel wergirt. Berhemên Tagore mişe û gelek in. Wî bi xwe zêdeyî 2 000 helbestên xwe kirine stran û awaz bo wan danîne. Ew hê jî li welatê xwe pirr tê hezkirin û bi taybetî bi helbestên xwe yên strandî nemir e. Tagore bawer dikir ku armanca mezin ya mirovî divê ew be ku xwe û her tiştê heyî – Yezdan jî di nav de – yek û parvenebar bihesibîne. Yekem gav ber bi vê armancê ve ew e ku mirov her kesî ji xwe re bira bihesibîne. Evînek kûr hemberî siriştê û hemû jiyanê ji helbestên wî diyar e. Dema Tagore helbestên xwe ji bengalî dikirin inglîzî, pirraniya wan kurt dikirin û carine çend ji wan digihandin hev û dikirin yek helbest. Loma carine dijwar e bêt zanîn ka kîj helbesta bengalî serekaniya ya inglîzî ye. „Dixwazim dil û kakila helbestên xwe yên bengalî bidim wergerrên wan yên inglîzî… Helbestên min yên inglîzî ne kopiyên lê teyisokên yên bengalî ne“, Tagore nivîsiye. Helbestên vê berhevokê ji sê dîwanên wî yên inglîzî hatine wergirtin û wergerrandin: Fruit-Gathering (çapa yekem 1916), Lover’s Gift and Crossing (1918) û Fireflies (1928). ==Berhem== '''Berhemên Tagore bi bengalî''' {| ! &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Poetry |- | width="100px" | * ''Manasi'' || width="40px" | 1890 || (''The Ideal One'') |- |* ''Sonar Tari'' || 1894 || (''The Golden Boat'') |- |* ''Gitanjali'' || 1910 || (''Song Offerings'') |- |* ''Gitimalya'' || 1914 || (''Wreath of Songs'') |- |* ''Balaka'' || 1916 || (''The Flight of Cranes'') |- ! &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Dramas |- |* ''Valmiki Pratibha'' || 1881 || (''The Genius of Valmiki'') |- |* ''Visarjan'' || 1890 || (''The Sacrifice'') |- |* ''Raja'' || 1910 || (''The King of the Dark Chamber'') |- |* ''Dak Ghar'' || 1912 || (''The Post Office'') |- |* ''Achalayatan'' || 1912 || (''The Immovable'') |- |* ''Muktadhara'' || 1922 || (''The Waterfall'') |- |* ''Raktakaravi'' || 1926 || (''Red Oleanders'') |- ! &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Literary fiction |- | * ''[[Nastanirh]]'' || 1901 || (''The Broken Nest'') |- | * ''Gora'' || 1910 || (''Fair-Faced'') |- | * ''[[Ghare Baire]]'' || 1916 || (''The Home and the World'') |- | * ''Yogayog'' || 1929 || (''Crosscurrents'') |- ! &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Autobiographies |- | * ''Jivansmriti'' || 1912 || (''My Reminiscences'') |- | * ''Chhelebela'' || 1940 || (''My Boyhood Days'') |} '''Wergerrên wan bi inglîzî''' {| |- | width="200px" | * ''Chitra'' || (1914)<ref name="gutenbergchitra"/> |- | * ''Creative Unity'' || (1922) |- | * ''Fruit-Gathering'' || (1916) |- | * ''Gitanjali: Song Offerings'' || (1912) |- | * ''Glimpses of Bengal'' || (1991) |- | * ''I Won't Let you Go: Selected Poems'' || (1991) |- | * ''My Boyhood Days'' || (1943) |- | * ''My Reminiscences'' || (1991) |- | * ''Nationalism'' || (1991) |- | * ''The Crescent Moon'' || (1913)<ref name=moon>[http://www.sacred-texts.com/hin/tagore/cresmoon/index.htm "The Crescent Moon"]</ref> |- | * ''The Fugitive'' || (1921) |- | * ''The Gardener'' || (1913) |- | * ''The Home and the World'' || (1985) |- | * ''The Hungry Stones and other stories'' || (1916)<ref name=hungry>[http://www.eldritchpress.org/rt/hungry.htm "The Hungry Stones"]</ref> |- | * ''The Post Office'' || (1996) |- | * ''Sadhana: The Realisation of Life'' || (1913) |- | * ''Selected Letters'' || (1997) |- | * ''Selected Poems'' || (1994) |- | * ''Selected Short Stories'' || (1991) |- | * ''Songs of Kabir'' || (1915)<ref name=kabir>[http://www.sacred-texts.com/hin/sok/index.htm "Songs of Kabir"]</ref> |- | * ''Stray Birds'' || (1916)<ref name=stray>[http://www.sacred-texts.com/hin/tagore/strybrds.htm "Stray Birds"]</ref> |- ! &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Works in Engligh |- | * ''Thought Relics'' || (1921)<ref name=relics>[http://www.sacred-texts.com/hin/tagore/tr/tr01.htm "Thought Relics"]</ref> |- |} </div> ==Bi kurdî== *[[Geliyê Giyanê Min Geş Bike]], bijartin û wergerrandin: [[Husein Muhammed]], 2006 ==Çavkanî== http://www.geocities.com/mehname2006a/80/diyari2.html [[Kategorî:Nivîskar|Tagore, Rabindranath]] [[Kategorî:mêr|Tagore, Rabindranath]] [[Kategorî:hindistanî|Tagore, Rabindranath]] [[am:ራቢንድራናት ታጎር]] [[ar:رابندراناث طاغور]] [[bg:Рабиндранат Тагор]] [[bn:রবীন্দ্রনাথ ঠাকুর]] [[ca:Rabindranath Tagore]] [[cs:Rabíndranáth Thákur]] [[da:Rabindranath Tagore]] [[de:Rabindranath Tagore]] [[en:Rabindranath Tagore]] [[eo:Rabindranath Tagore]] [[es:Rabindranath Tagore]] [[et:Rabindranath Tagore]] [[fa:رابیندرانات تاگور]] [[fi:Rabindranath Tagore]] [[fr:Rabîndranâth Tagore]] [[gd:Rabindranath Tagore]] [[he:רבינדרנת טאגור]] [[hi:रवीन्द्रनाथ ठाकुर]] [[hu:Rabindranath Tagore]] [[id:Rabindranath Tagore]] [[io:Rabindranath Tagore]] [[it:Rabindranath Tagore]] [[ja:ラビンドラナート・タゴール]] [[ka:თაგორი, რაბინდრანათ]] [[ko:라빈드라나트 타고르]] [[ks:रवीन्द्रनाथ ठाकुर]] [[lt:Rabindranatas Tagorė]] [[ml:രബീന്ദ്രനാഥ ടാഗോര്‍]] [[nl:Rabindranath Tagore]] [[no:Rabindranath Tagore]] [[oc:Rabindranath Tagore]] [[pl:Rabindranath Tagore]] [[pt:Rabindranath Tagore]] [[ro:Rabindranath Tagore]] [[ru:Тагор, Рабиндранат]] [[sa:रवीन्द्रनाथ ठाकुर]] [[simple:Rabindranath Tagore]] [[sk:Rabíndranáth Thákur]] [[sr:Рабиндранат Тагоре]] [[sv:Rabindranath Tagore]] [[sw:Rabindranath Tagore]] [[ta:இரவீந்திரநாத் தாகூர்]] [[te:ఠాగూర్]] [[th:รพินทรนาถ ฐากูร]] [[tr:Rabindranath Tagore]] [[uk:Тагор Рабіндранат]] [[ur:رابندر ناتھ ٹیگور]] [[vi:Rabindranath Tagore]] [[zh:罗宾德拉纳特·泰戈尔]] [[zh-min-nan:Rabíndranáth Thákur]] 15576 55152 2006-11-02T22:50:06Z 80.128.121.12 {{çavlêgerandin}} Dr. '''Yasîn Dêrikî''' nivîskarekî kurd e. Dêrikî li 04.12.1974 li gundê Kassanê ser bi Bajarê Dêrikê ve li Sûrîya hatîye li ser dûnyayê. • Xwendina xwe ya destpêkî li gund bi dawî anîye. • Xwendina xwe ya Amadeyî û Navencî li Dêrikê bi dawî anîye û xwedî sê Bawername yên Bekalorîya ye li salên.1991.1992.1993. • Derçûyê Kûlîja Nûjdarî (PîziŞkî) ye li Zanko ya(Zanîngeha) [[Duhokê]] li Kurdistana baŞûr li sala 1999/2000. • Hilgrê Bawernama Bakalurîûs bi Nûjdarîyê û NeŞtirgerîya giŞtî (MBCHB). • Endamê Sendîka PizîŞkên Kurdistanê li 2001 • Nûjdar li Xestexana AZADÎ li Duhokê. • Li sala 1993 derbazî Kurdistana baŞûr boye bo xwendinê piŞtî cihek wergirtî bo xwendina Nûjdarîyê li Zanîngeha Duhokê bi pesendkirna PDK. Jîyana Rewşinbîrî 1. Yekem Helbest nivîsîye di sala 1992 de 2. Nivîsîna çendîn gutar û helbest di Kovar û Rojnameyên Kurdî û Arabî de jiwan, Xebat, Metîn, Birayetî, Gazî, Peyman, Gulana Kurdî, Gulana Arabî, Ronak, Nûjdar, Xebata Qûtabîyan,Dengê Zanko,Alhuda,Alîtîjah Alaxir, Teþrîn, Azadîya welat, 3. belav kirna çendîn Helbasta di malperên kurdî da li ser Înternitê ji wan Tirbespî,Efrîn, Avestakurd, Mehname, Agirî, û Heyîv. 4. Berpirs û Amadekarê Belavoka ya Saxlemî û rewŞinbîrîya giŞtî li Kûlîja Nûjdarî li Zanko ya Dohukê 4 Jimare bi 12lapera derçûn. 5. Berpirs û Amadekarê Belavoka li Fîstevalên Zankoya Dohukê 2Jimare bi 32lapera derçûn. 6. Amadekar di belavoka Dengê Zanko de. 7. Amadekirin û belavkirna Pertukên Şehîd Azad Dêrikî -Bajarên Kurda bi zimanê arabî -Çerxên berî dîrokê di welatê dinavbera herdû avan de bi zimanê arabî. 8. Pertukên wî yên liber dest (destnivîs). * Hemesat ala atabat-lî-AZAD DÊRIKÎ Helbest bi zimanê arabî. * Dilber û Dilbixwîn Helbest bi kurdî. * Jîyana min di Kurdistana BaŞûr da çar pertukên bi qewarê biçûk.  Jîyana Qutabîyan  Jîyana Xerîbî û Dûrîyê  Jîyana Sîyasî û Çalakî  Serbor û Serpêhatî di Jîyana min de * Di rêka min de bo Almanîya. 9. Endamê yedek di hevbendîya KAWA ya rewŞinbîrîya kurdî de li kurdistana baŞûr • Li 27.12.2003 digel Kiçeka Kurd bi navê Leyla biryar dan ko Jîna xwe digel hev bidûmînin • Di gulana 2003 besdarî kirye di kongirê Komela PizîŞkên Kurd li Almanîya de weko Endam herwiha li kongri Berlini ji li meha Tebaxa 2005. • Wergirtina cihekî di Peymangeha (MIBEG) de li Almanîya piŞtî bawername wî hatî te’adîl kirin. ni - Niha Nûjdar li Xestexana Elisabeth Krankenhaus li bajarê KASSEL li Almanîya • BeŞdarî di çendîn Semînarên pîziŞkî li Almanîya weko xwe amadekirin bo karkirnê weko Nujdar li xestexanên Almanî • Niha li Almanîya dimîne biŞtî destên gemar xwestin jiyana wî tarî bikin''' == Hizrên te yên berbelav == Îro berî bibe sibeh ezê duşeka xemên xwe li ser serbanê te raêxim û bi çar davên pirça te ezê pulên singa xwe pêve girêdim û ji nû ezê rêkeka dî yan planeka rizî darêjim dako hizrên minên xirab di şerê Cîhanî yê sê yê de digel te bi serbikeve, û wê duşeka min raêxistî careka dî kesekê dî bikar ne înê, Ez bihn teng dibim wekî Şêrekê kelepçekirî, wekî Murîyekî li ser xîzê birêve diçê jiber vê yekê min dixwest ko tu xwe dûr bikê ji Mîrî,ji tevnên ji nû hatîn ristin û berê xwe bidê singa min dema te MÊJA sibehê li ser dikir bi derketina Rojê re Zor caran dinav nexşên singa te de ez digeram bo hinek rêka rastî têre bibore,dilovanî têda cih bigre,evînî ne mêvanek hestî giran be. Hare,Xweşe,Germe,wekî pizotek agire banga wê ya Bijî evîna gerim bilind dibe hingî gerim dibe û ez winda dibim ,dihelim,hingî bero nava wê diçim bihêle bi şûn xweve hemî hizrên minên rizî û yên te yên berbelav û laşê xwe derman neke bi merheman,dako cihê maça xwena me bimînê nîşan û kul bitenê dîsan ezim yê germatîya te divemrînim nav û nîşana liser laşê te tomar dikim û pêla hesta evîna te di çemînim û pirt pirt davên serhişkîya te vedikim ew serhişkatîya îro mayî bê dest bê xwest nebêje Xatuna min Şevê dî dayîka min niviştîyek çêkirye,ayetek xwendî ye,yasînek kirye xêr,û falek vekir ye ko Rêk vekirî bin, lê bi Xwedê kim gêjbuneka bê pêwîstî ye ,textê te yê bê his bê pêjin îro xirdik û mirdik bêve dilehîzin û navên Pêxembera yek li pey yekî dilurînin di rêka minde bo derbazbuna sînorê te hemî heval min naskirin yên dema şoreşê kes nema ko min nasnekir lê îro kes min nasnakê Sibeha te bi xêr Gêjbuna te bi xêr wekî berê îro genim nemaye bitenê dema nîsik û ceh hatin çandin û tama wan hat dîtin û tamkirin xatuna min îro li cim te peyrew kirina dilovanî yê dihev dîtinên rojane de zore çandina hêvîyê di malzaroka Vînê de zore ma Dara Sêva Hinara didê. **** == Sûz û Rastî == te dibraşt li ber agrê dilê min hemî rengên hêvîyên xwe te parçe dikir li ser destê xwe pirt pirt hemî demarên laşê min jiberko te dizanî rastîya min û sûzên wan te dilûrand li ber dergûşa bextreşîya min hemî cûrên sitran û helbestên min te dinivandin di nav singa xwe da hemî şitlên xem û kederên min lê tû dimayî di landika azadîyê da hişyar li ser arzêla bendewarîyê û qûrtek şûr ava rastîya min her şev te di vexwar û te gazî dikir bi dengek bilind ka sûz ka peyman yên we dayîn beramber gûra şehîdan eyî partîzan ,, ‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’ == Çarenivîsê Kevoka min == bi xwînê hatîye mûrkirin navê te bi xwînê hatîye rengkirin dêmên te bi zorî hatîye rawestandin dengê te şermînîya di nav Çavan da eşkera dike daxwazîyên te dûrbûneka dîye .... barkirneka nûye ..., yan jî qafoke ser Av dibe û ez ji keyfa dilerizim.. lê nizanim bê Çarenivîs bero kove ye * * ** * * == Kevoka min sipî ye == ji nivşê xwe revî ye kûçera min ... Qereçîya min ... ez bivî rengî dildarê teme dema ez dibihîzim ko to razî nabê neynûkên te bên birîn baskên te bêne çengo kirin dako bero dara azadîyê nefrî * * ** * * min veşartin dinav pûlên singa xweda hemî nihînî yên demî hemî serpêhatîyên te û serburên min lê min jibîr kir dergehî bigirm bi davên pirça te lewma îro belav dibin dengûbasên me.. ******** == Hûyî Jînê == hûyî jînê dilbrînê nazenînê te ez kirim derdê evînê te ez hêlam bendewar te ez kirim pîr û jar bê xwedî mam bê heval li xerîbîya bûm mêvan hûyî jînê derdê min derdek girane sererayê ko Nûjdar lê derman nîne pê bi kewînim kêm kes hene ev derd kêşan ji ber hindê mam perîşan hûzî jînê hêvîya min rojek nû ye dergehê dil lê xistîye tirsa mirnê paşve birye vê rewşenê kûştim ji dil dema tîrên çavan barîn hêstrên min dihatin xwar di şevan da bi rojan kolla wê maye di dil da boye keser boye derd derman jî her dîtna wêye lê dimînim bendewar hûyî jînê şansê min pir xirabe gemîya dilê min wergêra gûlîstana wan ûmêda vaye îro ma bê xemil hûyî jînê hêvîyek nû hatîye hûlê nemirî ye û namirî wê dilê min ji nû şakê min bawerî bi wê heye min bawerî bi wê heye ********************** == Warê bê Deng == hûyî Gondîno li bîra mine şevên dijwar li ber Baranê lûkên Berfê dihatin xwar Bîrhatinin min û ewê Yara delal naçin ji bîr dinav Hizra da birme xwar hûyî Gondîno Dilê min îro xemgîne Rastî nîne War windaye Roja me bero ava ye Dengê Gûran xweş dihêt min lewma Warê min bê Denge hûyî Gondîno li bîra mine rojên berê li bin Dara dema Hêstir ji Çavên reş wekî lehyan tim dibarîn li ser Warê minê bê deng wan Hêstran gazî dikir kanî Bira kanî Pismam bone gûrî yan xwe kirne Qûrban bo vî gelê heyî perîşan bo vî Warê heyê bê deng lûma nekin nermî nîne hûyî Gondîno em bê xwedî ne xwedî yên me gûrên harin li dûra mene li şar kinarin hûyî Gondîno Dostê minin ji nivşê minin ew kûjekên şevên tarî her neyarê doza minin ew xwîn mijin ew xwe firoşin lê îro serwerên minin hûyî Gondîno hawara warê bê deng vaye îro pirr bilinde perda gûhan ewê dirrand dîwarên Zîndanan hejand kevalên mirî sax kirin hêvîyên me geş kirin xwena me nîzîk kirin barbikin ji warî herin warê min nema bê deng warê min bo ye pirr reng ** ** ** ** == Lo Welato == dibe ko îro dilehîzin li ser Singa te Pîlanan dinexşînin bo nehêlana navê te hewil didin rakin çîroka bajêrvanîya te lê to nakevê namirê nahejê û em hemî dê bin gûrî te * * * çîroka rastîya vîna min bo te îro di serê mejî hişkande li kûlanên teng li êzgeha BERHÊTKO de bero vajî hat vegûhaztin şîndar birrên daristanên te pê dixapînin Perîşan û belingazên dibin gûrî bo te dibin agrê şoreşa te li ser xaka me * * * dilê min sût evîna te dixwazim biramûsim wê ala te bejna te ya sûr qaçax rengên li ber te kesik,sor,zer çi şîrînin çi rengînin demê dibe pirr pirra wan bi qaçaxî li serserê gûnd û bajêrin te * * * ji mirnê qûrtal bon hêvî û armanc ji dîrokê berpirsbûn seruk û tac ji laşî qût bon wijdan û can bi tenê dilê minê terr hat birrîn bi tevşuyên wan piştî mezin bo dara jîna min * * * == Dêmên Yarê == min dixwest biramusim dêmên şêrîn lêvên rengîn vexwim Rundika ji kanî yên zêrîn lê....... awir şewatên çavê te bune sikir û Rê birrîn * * * Yarê xwe nekirîne hêstirên te dinav dilê minda ji xwera Mexelek avakirîne Pura reşrewşena li serê te dav bi dav çîroka vîna min bo te dilurîne bese dilê min ne arîne rundika nebarêne to ya minî û ez bo te me vê rastî yê kes namirîne * * * dêmên te sorgûlên buharêne hinarên nûgehayîne dibêjin rojê here û li virr ne mîne * * * wêneyên şev û rojê wekî hev dibin demê dihên girtin bi rêka dêmên te belê wêgavê ew dibin nîşan bo nazdarîya te * * * to hevala rêça min boyî to gûlşena baxê min boyî to xûnav boyî hêdî hêdî xwe diberda xwar li ser hest û canê minda te jibîr nakim şînwarên me bone mexela bê wara bê hevala evîndara dilehîzin dilurînin û hezar dua dikin em bi hevra roja azadîyê bibînin ************************* == Kovanên şevê == dem hare û can buye bela lê daxwazî pirr in li kolanên mişextîyê li welatekî winda da bê xwedî digere siha wî îro wî ditirsîne lê sunda wî her bi xwedaye yê seranserî mala ‘PÎROZÊ* ’ ra ji nav dilê wî keserek kûr xwe bi melulî berdaye xwar çîroka revîna wî di axînên wîrra xûyadibe melultîya çavên wî yên reş û qermîçekên li ser rûyê wî û pora boz boyî dixwestin min bi xapînin û rastîya wî winda bikin û veşêrin * * * raste îro kirasê wan li ber mine û bi qaçaxî li ber xwe dikim carna lê naxapim nakevim naşikim destan ezê badim û milan ezê bi hejênim û navê xwe dê ji nû ji wanra bêjim dako aram nebe canê wan * * * dîyare şevên tarî dijwar bon xewa şîrîn nedibo mêvanê çavên wan û girnijîn zoha bibo li ser lêvan lê her digutin : ‘sê rojin qurban nînin sê şevin razan nîne’ kom bon hizir û pirsîyar lê her nêrînên guman lêkiriî bone bersiv * * * çare nîne wekî teme kekê mino dîyare di quncikên tarî da felekê çerxek li te daye û firotina te yan bazdana te hevdîtineka guman lêkirî peyda kir qunaxeka nû anî gorebanê bero vajî qurbanî hatin dan bo XWEDAWENDÎ lewma ala şoreşê bilind bo û dengê mîrên Xwedawendî bilid firîn... ‘sê rojin qurban nînin sê şevin razan nîne’ * * * zik maye vala çav mane zîq lewma serê di zivrokê da digerê delîvek nû ji zikê dîrokê Za û hêvî anî lê gelîyek windaye hizira mina têda mijûl dibim ‘çawa zehmetîya me dinav çavan da jibîr biçê’ şirove nabe ev zivrok deng sê bare hat guhê min ‘sê rojin qurban nînin sê şevin razan nîne’ * * * xwezî min jî wekî te Rêwengo kovanên xwe yên şevê kirban qurban bo roja dîtina AZADÎyê lawê mino berxê mino heval ciwîyê Rê ya mino * * * * * * * * Pîrozê,Jineka kurd Muxtar bo ********************************* == Yara dema == ger ez ketim û to her ava bawer bike nakim lava yar nakevim du car dava te zû roja me bir ava here yarê yara dema li te pîrozbe dara xema du rojan yara min bi hişe roja sê yê ya bê hişe sermest kirim li pey dimeşim hişyar nabe û xewin ji geşe here yarê yara dema li te pîrozbe dara xema min çi pirs kir te digût çima min bersiv da te digût hema ma sûzê te evbon dema li bin dara li ber wan çema here yarê yara dema li te pîrozbe dara xema ger evînî wekî te ba mirov wê perîşan biba li nav derya winda biba keskî ne digût hev merheba here yarê yara dema li te pîrozbe dara xema kî dûr kirim ji warê yarê kî ji min stand xewina şevê kî bun eger ev dil xapand kî ez hêlame bendewar kî ez hêlame bê xwedan here yarê yara dema li te pîrozbe dara xema te sûzek dabo min dema bêrhatinên me li ber çema te digûte min ez ya te me bendewarê dîtina te me here yarê yara dema li te pîrozbe dara xema dîsan ji nû dê bar bikim dost û hevala dê bihêlim kirasek nû dê li ber xwe kim rengê alê dê berze kim here yarê yara dema li te pîrozbe dara xema silavên min bigehîne wan li warekî bome mêvan bîrîya te dikim hey lê ciwan lê cîhan tarî mij û duman here yarê yara dema li te pîrozbe dara xema ************** Ev helbest dîyarî ye bo canê brayê min Şehîd AZAD DÊRIKÎ di bîrhatina dehê de li ser roja şehîd bona wî li ser destê dujminê Kurd û Kurdistanê li Zaxo li Şeva 23/24-11-1994 ''' == Li ser me bo == ''' li ser me bo dema em hatin vê xaka nevîn têda bînin yan biçînin yan jî dagrin ji hizrên dîn li ser me bo dema li pêş me digutin KURD....XAk....WELAT....DAXWAZÎ bersiv bidim emin û Kurdistan û azadî li ser me bo dema Tup dibîne Yarî di destê zarokan de xwîn diherkî dinav lepan de dengî bilind bikim û gazî bikim ji xew rabin ... serî rakin çerx ya nû ye û dem namîne lê piştî Habîl hatî kuştin bidestê Qabîl ..di roja yekê de her yek jime rabo û Kêra û xencera xwe kêşa û hilda û li pişta brayê xwe da ji wê rojê were nevîn dest pê kir Jîn berteng bo li ser me bo dema zordara zorî dikir û lepên xwe tijî xwîn dikir û xaka me ya pîroz pîs dikir carekî bitenê bêjne wî ne ne ne û destî lê bilind bikin û bêjim ezim kurrê KAWA lawê mêrxwas û çelenga û li vî cihî tako niha dijîm li bin pê te û xwîna min to dimêjê û ez bê dengim lê bese bibe wekî min dî bihevra bijîn wekî bira yan jî dê DASTANA dubare bikim 15578 66736 2007-01-27T12:01:36Z Luqman 401 '''Zanistvan''' [[zarav|zaravek]] e ji bo binavkirina [[şehreza|şehrezayekê]] bi kêmanî biyaveka [[zanist|zanistî]] bikardihêt ko bi rêya [[şêwazên zanistî]] dikarit [[lêkolîn|lêkolînan]] bikit. Zarava ''zanistvan'' di [[ziman|zimanê]] [[Kurdî]] da nû ye û ji ber zarava ''scientist'' ya [[Inglîzî]] hatiye çêkirin da vê ramanê ji ramana [[zana]] bi awayekê giştî cida bikit. {{kurt}} [[Kategorî:zanist]] 15580 54979 2006-11-01T21:09:32Z Erdal Ronahi 2 Dr.Yasîn Dêrikî çû cihê Dr. Yasîn Dêrikî #REDIRECT [[Dr. Yasîn Dêrikî]] 15584 55117 2006-11-02T18:38:46Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Dr. Yasîn Dêrikî]] #redirect[[Dr. Yasîn Dêrikî]] 15585 55101 2006-11-02T18:26:38Z Erdal Ronahi 2 RONAK çû cihê Ronak (kovar) '''Ronak''', kovarek yan jî dikarin bêjin belavokek bo li Zanîngeha Duhokê Kolîja [[Nûjdar]]î [[Dr. Yasîn Dêrikî]] weko berpirs digel çend hevalên xwe derdixest bi qewarekê piçûk û xweşik , Nêzîk 4 Jimara belav kirin paşê Navê wê gûhertin û kirin [[NÛJDAR]] û mezintir û bi rengejî baştir. [[Kategorî:kovar]] 15586 55115 2006-11-02T18:36:59Z Erdal Ronahi 2 NÛJDAR çû cihê Nûjdar '''NÛJDAR''' kovareke wextî bû li [[zankom|zankoma]] (Kolîja) [[pizişkî|pizişkîyê]] li [[Zanîngeha Duhokê]] dihat şapkirin. Kovar li sala 1998'ê heta 2000'ê ji layê [[Dr.Yasîn Dêrikî]] dihat serperiştîkirin. Wî wekî amadekar û belavker 2 jimare jê derkirin. Berî hingî navê wê kovarê [[RONAK]] bû (li sala 1997-1998) û 4 jimare jê derket bûn. Nûjdar bi 32 rûpelan derdikevt û babetên wê hemûreng bûn. [[Kategorî:kovar]] 15588 64860 2007-01-16T13:24:16Z Luqman 401 '''Dêrik''' navçeya Qamişloyê ye û dikevê 90 [[km]] rojhilatî [[Qamişlo ]]. Li devera bakur rojhelatê [[Sûriyê]] li navbera [[Çiyayê Cudî]] û Qereçûx Nêzîk [[Ava Mezin]] ([[Dîcle]]) li deşta Hesna tê binav kirin. Bi navê [[Dêrika Hemko]] ji kevnde li serdemê Fransa weko qeza hate binav kirin bi navê Qeza Dicle û ji Hingî were her mezintir dibe û berfireh dibe. Xelkê wê Nêzîk 20 Hezar kesîn e. Navê wê ji Navê Dêreka filha hatîye ko wî serdemî ber Dêrek tenê têde bo, hemu Petrol ya [[Sûrî]] her ji vî bajarî tê û [[genim]] û pambu jî. [[Kategorî:bajarê Kurdistanê]] [[Kategorî:Bajarê Sûriyê]] 15599 65957 2007-01-22T13:30:40Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Montenegro]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Republika Crna Gora<br> Република Црна Гора</big> <br> Montenegro<br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Montenegro.svg|160px]]<br/>[[Ala Montenegro]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Coat of arms of Montenegro.svg|110px]]<br/>[[Arma Montenegro]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Lijepa naša domovino]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationMontenegro.png|LocationMontenegro.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Sirbî ]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Podgorika]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Filip Vujanović]] |- | '''[[Serokê hikûmetê]]''' || [[Milo Đukanović]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || |- | '''[[Rûerd]]''' || 13.812 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2004]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>630.548 <br/>78,5/km² |- | '''[[Dirav]]''' ||Ewro |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .me |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +382 |} == Gelemperî == Montenegro (bi Sirbî : Crna Gora) Welatekî [[Yûgoslaviya]] kevin e û li başûr-rojhelatê Ewropayê dikeve. Di navbera [[Xirvatîstan]], [[Bosna Hersek]], [[Sirbî]] û [[Elbanya]] de ye. Li başûr-rojavayê wê jî derya [[Adrîyatîk]] e. Paytext a xwe jî podgorika ye. {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Montenegro]] [[als:Montenegro]] [[an:Montenegro]] [[ar:الجبل الأسود]] [[arc:ܛܘܪܐ ܟܘܡܐ]] [[ast:Montenegru]] [[az:Çernoqoriya]] [[bat-smg:Joudkalnėjė]] [[be:Чарнагорыя]] [[bg:Черна гора]] [[bn:মন্টিনিগ্রো]] [[br:Montenegro]] [[bs:Crna Gora]] [[ca:Montenegro]] [[cs:Černá Hora]] [[cu:Чрьна Гора]] [[cv:Черногори]] [[cy:Montenegro]] [[da:Montenegro]] [[de:Montenegro]] [[el:Μαυροβούνιο]] [[en:Montenegro]] [[eo:Montenegro]] [[es:Montenegro]] [[et:Montenegro]] [[eu:Montenegro]] [[fa:مونته‌نگرو]] [[fi:Montenegro]] [[fo:Montenegro]] [[fr:Monténégro]] [[frp:Montènègro]] [[fy:Montenegro]] [[gl:Montenegro - Црна Гора]] [[he:מונטנגרו]] [[hr:Crna Gora]] [[hsb:Montenegro]] [[ht:Montenegwo]] [[hu:Montenegró]] [[hy:Մոնտենեգրո]] [[id:Montenegro]] [[ilo:Montenegro]] [[io:Montenegro]] [[is:Svartfjallaland]] [[it:Montenegro]] [[ja:モンテネグロ]] [[ka:მონტენეგრო]] [[ko:몬테네그로]] [[ky:Черногория]] [[la:Mons Niger]] [[li:Montenegro]] [[lt:Juodkalnija]] [[lv:Melnkalne]] [[mk:Црна Гора]] [[ms:Montenegro]] [[nap:Montenegro]] [[nds:Montenegro]] [[nds-nl:Montenegro]] [[nl:Montenegro]] [[nn:Montenegro]] [[no:Montenegro]] [[nrm:Crna Gora]] [[oc:Montenegro]] [[pl:Czarnogóra]] [[pms:Montnèigr]] [[pt:Montenegro]] [[qu:Montenegro]] [[ro:Muntenegru]] [[ru:Черногория]] [[scn:Montenegru]] [[sh:Crna Gora]] [[simple:Montenegro]] [[sk:Čierna Hora]] [[sl:Črna gora]] [[sq:Mali i Zi]] [[sr:Црна Гора]] [[sv:Montenegro]] [[ta:மொண்டெனேகுரோ]] [[tg:Монтенегро]] [[th:ประเทศมอนเตเนโกร]] [[tl:Montenegro]] [[tr:Karadağ (devlet)]] [[uk:Чорногорія]] [[vec:Montenégro]] [[vi:Montenegro]] [[vo:Montenegrän]] [[war:Montenegro]] [[zh:蒙特內哥羅]] [[zh-min-nan:O͘-soaⁿ Kiōng-hô-kok]] [[zh-yue:黑山]] 15600 66761 2007-01-27T13:23:24Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[be:Сэрбія]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Sirbî<br> Sirbî</big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Serbia (state).svg|160px]]<br/>[[Ala Sirbî]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Coat of arms of Serbia.svg|110px]]<br/>[[Arma Sirbî]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Samo sloga Srbina spašava]]'' ([[Zimanî Sirbî|serb.]] ''„Yekitî tane Sirben difilitîne“'') |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationSerbien.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Sirbî ]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Belgrad]] ([[Sirbî|serb.]]: Београд / Beograd) |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Boris Tadić]] |- | '''[[Serokê hikûmetê]]''' || [[Vojislav Koštunica]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || |- | '''[[Rûerd]]''' || 88.361 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2005]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>10.208.175 <br/>78,5/km² |- | '''[[Dirav]]''' ||Ewro |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .rs |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +381 |} == Gelemperî == Sirî (bi Sirbî : Република Србија/''Republika Srbija'') Welatekî [[Yûgoslaviya]] kevin e û li başûr-rojhelatê Ewropayê dikeve. Sînorên Sirbîyê, li bakûr bi [[Macaristan]] ê re, li rojhilat bi [[Romanya]] û [[Bulgaristan]] ê re, li başûr bi [[Komara Makedonyayê]] û [[Elbanya]]yê re û li başûr-rojava bi [[Montenegro]]yê re, li rojava jî [[Xirvatîstan]] û [[Bosna Hersek]]ê re heye . Paytexta hukumetê jî [[Belgrad]] e. {{kurt}} {{Şablon:Dewletên Ewropa}} [[Kategorî:Dewlet]] [[als:Serbien]] [[an:Serbia]] [[ar:جمهورية صربيا]] [[arc:ܨܪܒܝܐ]] [[ast:Serbia]] [[bat-smg:Serbėjė]] [[be:Сэрбія]] [[bg:Сърбия]] [[bs:Srbija]] [[ca:Sèrbia]] [[chr:ᏎᎸᏈᏯ]] [[cs:Srbsko]] [[cu:Срьбї]] [[cy:Serbia]] [[da:Serbien]] [[de:Serbien]] [[el:Σερβία]] [[en:Serbia]] [[eo:Serbio]] [[es:Serbia]] [[et:Serbia]] [[eu:Serbia]] [[fi:Serbia]] [[fr:Serbie]] [[fy:Servje]] [[gl:Serbia - Србија]] [[he:סרביה]] [[hr:Srbija]] [[hsb:Serbiska]] [[hu:Szerbia]] [[hy:Սերբիա]] [[id:Serbia]] [[io:Serbia]] [[is:Serbía]] [[it:Serbia]] [[ja:セルビア]] [[ka:სერბეთი]] [[ko:세르비아]] [[la:Serbia]] [[li:Servië]] [[lt:Serbija]] [[lv:Serbija]] [[mk:Србија]] [[ms:Serbia]] [[mt:Serbja]] [[nap:Serbia]] [[nds:Serbien]] [[nds-nl:Servië]] [[ne:सर्बिया]] [[nl:Servië]] [[nn:Serbia]] [[no:Serbia]] [[nrm:Sèrbie]] [[oc:Serbia]] [[pl:Serbia]] [[pt:Sérvia]] [[qu:Sirbya]] [[ro:Serbia]] [[roa-rup:Sãrghia]] [[ru:Сербия]] [[scn:Serbia]] [[se:Serbia]] [[sh:Srbija]] [[simple:Serbia]] [[sk:Srbsko]] [[sl:Srbija]] [[sq:Serbia]] [[sr:Србија]] [[sv:Serbien]] [[th:ประเทศเซอร์เบีย]] [[tl:Serbya]] [[tr:Sırbistan]] [[ug:سېربىيە]] [[uk:Сербія]] [[uz:Serbiya]] [[vo:Särbän]] [[zh:塞尔维亚]] [[zh-min-nan:Srbija]] [[zh-yue:塞爾維亞]] 15602 66458 2007-01-25T13:37:07Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Beograd]] [[Image:Beograd-opstine-lat.png|thumb|Dor Belgrad ê]] '''Belgrad''' [[paytext]]a welatê [[Sirbîstan]]ye bi nifûsa 1.373.651. {{kurt}} [[Kategorî:Bajar]] [[am:በልግራድ]] [[ar:بلغراد]] [[ast:Belgradu]] [[bg:Белград]] [[bs:Beograd]] [[ca:Belgrad]] [[cs:Bělehrad]] [[cu:Бѣлъ Градъ]] [[da:Beograd]] [[de:Belgrad]] [[el:Βελιγράδι]] [[en:Belgrade]] [[eo:Beogrado]] [[es:Belgrado]] [[et:Belgrad]] [[fi:Belgrad]] [[fr:Belgrade]] [[frp:Bèlgrade]] [[gl:Belgrado]] [[he:בלגרד]] [[hr:Beograd]] [[hsb:Běłohród]] [[hu:Belgrád]] [[hy:Բելգրադ]] [[id:Beograd]] [[io:Belgrade]] [[it:Belgrado]] [[ja:ベオグラード]] [[ka:ბელგრადი]] [[ko:베오그라드]] [[la:Belgradum]] [[lt:Belgradas]] [[lv:Belgrada]] [[mk:Белград]] [[mt:Belgrad]] [[nds:Belgrad]] [[nl:Belgrado]] [[nn:Beograd]] [[no:Beograd]] [[pl:Belgrad]] [[pt:Belgrado]] [[qu:Beograd]] [[ro:Belgrad]] [[ru:Белград]] [[scn:Belgradu]] [[sh:Beograd]] [[simple:Belgrade]] [[sk:Belehrad]] [[sl:Beograd]] [[sq:Beogradi]] [[sr:Београд]] [[sv:Belgrad]] [[ta:பெல்கிறேட்]] [[tg:Белград]] [[tr:Belgrad]] [[ug:بېلگراد]] [[vec:Belgrado]] [[vo:Beograd]] [[zh:贝尔格莱德]] 15603 55051 2006-11-02T14:15:27Z Bangin 450 Dêrika Hemko, Başûrê rojava çû cihê Dêrik, Başûrê rojava #REDIRECT [[Dêrik, Başûrê rojava]] 15604 64841 2007-01-16T10:04:00Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[sl:Émile Zola]] [[Wêne:Emile Zola.jpg|thumb|Émile Zola]] '''Émile Zola''' nivîskarê fransî (* [[2'ê avrêlê]] [[1840]] li [[Paris]]; † [[29'ê rezberê]] [[1902]] dîsa li [[Paris|Parisê]]) wek serkêşê xwizayîyê tê naskirin. Ew di doza Alfred Dreyfus de rolekî mezin leyist. == Bîografî== Kurê endezyarê mezin François Zola ku Firansiyek bi eslê xwe [[Îtalya]]n e (7 tebax 1795 - 27 adar 1847) û Emilie Aubert ( 6 sibat 1819- 17 cotmeh 1880) ji herêma Beauce Bourguignionne ([[Fransa]]) Émile Zola li parisê hate dinyayê. Malbata Zola li Aix-en-provence bi cî bû. Bavê wî li wir ji desttengiyek aborî jiyana xwe ji dest da. Ew hevalê Paul Cézanne bû û bi saya wî, wî [[Monet]], [[Sisley]], [[Pissarro]] û [[Manet]] naskirin. di sala 1858 ew careke din vegeriya parisê. piştî ku Zola du salan li ser hev sinava liseyê neda, di sala 1859 de dev ji xwendinê berda û ji bona ku êdî li diya xwe nebe bar dest bi ji xwe re li ker geriya. Di sala 1862 de ew di pirtukfiroşekî de dixebite, û li wê derê pirtuka xwe ya yekem çap dike. Bi vî rengî ew dikevê nav cîhana wejevanan de û hevaltiya kesayetên wek, [[Édouard Manet]], [[Camille Pissarro]] dike û ew [[Edmond]] û [[Jules de Goncourt]] jî nas dike. Di sala 1870 bi Alexandrine Mélay re dizewice û di sala 1888 de Jeanne Rozero wek metres digire û 2 zarokên wî jê çêdibin. {{commons|Émile Zola}} [[Kategorî:Nivîskar]] [[ar:اميل زولا]] [[bg:Емил Зола]] [[bs:Émile Zola]] [[ca:Émile Zola]] [[cs:Émile Zola]] [[da:Émile Zola]] [[de:Émile Zola]] [[en:Émile Zola]] [[eo:Émile Zola]] [[es:Émile Zola]] [[et:Émile Zola]] [[fa:امیل زولا]] [[fi:Émile Zola]] [[fr:Émile Zola]] [[gl:Émile Zola]] [[he:אמיל זולא]] [[hr:Émile Zola]] [[io:Émile Zola]] [[it:Émile Zola]] [[ja:エミール・ゾラ]] [[ko:에밀 졸라]] [[la:Aemilius Zola]] [[lt:Emilis Zola]] [[nl:Émile Zola]] [[no:Émile Zola]] [[oc:Émile Zola]] [[pl:Émile Zola]] [[pt:Émile Zola]] [[ro:Émile Zola]] [[ru:Золя, Эмиль]] [[sk:Émile Zola]] [[sl:Émile Zola]] [[sr:Емил Зола]] [[sv:Émile Zola]] [[tr:Émile Zola]] [[zh:埃米尔·左拉]] 15606 55060 2006-11-02T14:20:25Z Bangin 450 Redirecting to [[Sirbîstan]] #redirect[[Sirbîstan]] 15607 66779 2007-01-27T14:36:30Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[be:Сэрбская мова]] {{interWiki|code=sr|sirbî}} '''Sirbî''' zimaneke yê li başûr-rojhilata [[Ewropa|Ewropayê]] tê dengkirin. Nêzîkî 10 milyon kes vê zimanê dengdikin ==Dengkirin== Sirbî li van dewletan zimanê fermîye: *[[Bosna Hersek]] *[[Montenegro]] *[[Serb]] ==Tîpên sirbî== 30 tîpên serbî hene. Sirbî kanê bi [[krilî]] û [[latînî]] were nivîsandin. Ev tîp bi [[herf|herfên]] [[krilî]] li zimanê sirbî hene: *А Б В Г Д Ђ Е Ж З И Ј К Л Љ М Н Њ О П Р С Т Ћ У Ф Х Ц Ч Џ Ш *а б в г д ђ е ж з и ј к л љ м н њ о п р с т ћ у ф х ц ч џ ш Û ev tîp bi latînî: *A B C Č Ć D Dž Đ E F G H I J K L Lj M N Nj O P R S Š T U V Z Ž *a b c č ć d dž đ e f g h i j k l lj m n nj o p r s š t u v z ž [[kategorî:Ziman]] [[ar:لغة صربية]] [[ast:Serbiu]] [[be:Сэрбская мова]] [[bg:Сръбски език]] [[bs:Srpski jezik]] [[cs:Srbština]] [[csb:Serbsczi jãzëk]] [[cu:Срьбьскъ ѩзыкъ]] [[de:Serbische Sprache]] [[el:Σερβική γλώσσα]] [[en:Serbian language]] [[eo:Serba lingvo]] [[es:Idioma serbio]] [[fi:Serbian kieli]] [[fr:Serbe]] [[frp:Sèrbo]] [[hr:Srpski jezik]] [[hsb:Serbišćina]] [[hu:Szerb nyelv]] [[hy:Սերբերեն]] [[id:Bahasa Serbia]] [[io:Serbiana linguo]] [[it:Lingua serba]] [[ja:セルビア語]] [[ka:სერბული ენა]] [[ko:세르비아어]] [[kw:Serbek]] [[ky:Серб тили]] [[lv:Serbu valoda]] [[mk:Српски јазик]] [[nl:Servisch]] [[no:Serbisk språk]] [[oc:Sèrbe]] [[pl:Język serbski]] [[pt:Língua sérvia]] [[ro:Limba sârbă]] [[ru:Сербский язык]] [[sh:Srpski jezik]] [[simple:Serbian language]] [[sk:Srbčina]] [[sl:Srbščina]] [[sr:Српски језик]] [[sv:Serbiska]] [[th:ภาษาเซอร์เบีย]] [[tl:Wikang Serbyo]] [[tr:Sırpça]] [[uk:Сербська мова]] [[zh:塞尔维亚语]] 15608 55074 2006-11-02T15:23:05Z Bangin 450 Emile Zola çû cihê Émile Zola: rastnivîs (ev rûpela baştir e) #REDIRECT [[Émile Zola]] 15611 55111 2006-11-02T18:34:38Z Erdal Ronahi 2 '''Feylî''' yek ji [[devok|devokên]] serekî yên [[zimanê Kurdî]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Zaravaya kurdî]] 15612 55102 2006-11-02T18:26:38Z Erdal Ronahi 2 RONAK çû cihê Ronak (kovar) #REDIRECT [[Ronak (kovar)]] 15613 55107 2006-11-02T18:33:28Z Erdal Ronahi 2 Sirbî çû cihê Zimanê sirbî #REDIRECT [[Zimanê sirbî]] 15614 55112 2006-11-02T18:34:57Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Zimanê kurdî]] 15615 55116 2006-11-02T18:36:59Z Erdal Ronahi 2 NÛJDAR çû cihê Nûjdar #REDIRECT [[Nûjdar]] 15616 55120 2006-11-02T18:42:11Z Erdal Ronahi 2 Sirbîstan çû cihê Sirbistan #REDIRECT [[Sirbistan]] 15617 55121 2006-11-02T18:43:08Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Dêrik, Başûrê rojava]] #redirect[[Dêrik, Başûrê rojava]] 15618 55125 2006-11-02T18:46:07Z Erdal Ronahi 2 Ziyaret, Qoserê çû cihê Ziyaret, Qoser #REDIRECT [[Ziyaret, Qoser]] 15620 55190 2006-11-03T14:35:26Z Bangin 450 '''Cînav''', wek ku ji navê vê gotinê jî diyar dibê, gotinên ku mirov karibe bike şûna navekî de ne. Cînav di nav xwe de ji awayê xwe yê kar anînê ji hev vediqetin; [[cînavên kesîn]], [[cînavkên xwedîtiyê]], [[cînavkên pirsê]], [[cînavkên nîşanê]] û [[cînavkên cî]]. [[Kategorî:rêziman]] 15621 55206 2006-11-03T22:33:23Z Cyrus the virus 619 '''Yûgoslaviya''' dewleteke berê [[1918]]ê de heta [[1992]]ê başûr-rojhelatê Ewropayê bû. Dûv Yûgoslaviya 1992ê de hilweşîye li şûnê welatê nû hat saz kirin; [[Sirbistan]] û [[Montenegro]]. Lê Montenegro jî 2006ê de li Sirbistanê veqetîye. Dewletê paş Yûgoslaviya [[1992]]ê de heta [[2003]]ê bi Komara Federal a Yûgoslaviya hat navkirin. ==Belavbûn a Yûgoslaviya== Dewletê Yûgoslaviya di 1992ê de yek bi yek hat par bû 5 dewlete [[Slovenya]], [[ Xirvatistan]], [[Bosna Hersek]], [[Serb û Montenegro]] û [[ Makêdonya ]]. == Dengdanê Gelan a Yûgoslaviya ji bo Serbestîye == Didengdenê hat kirinî de derve Sirbistanê hemû dewletên di gîya serbestî xwest. Dengdan di 100î de: *[[Slovenya]]: 88 *[[Xirvatistan]]: 94,7 *[[Bosna Hersek]]: 92 *[[Makêdonya]]: 91 *[[Montenegro]]: 55,5 Bitenê [[Serb û Montenegro]] di 1992ê de heta 2003ê xwe paşdanîye Yûgoslaviya dît. [[21]] gûlanê [[2006]]ê de dengdanekê nû ji bo serxebûn a [[Montenegro]] kirin. Parlamentoya [[Montenegro]] di [[3. Hezîran]]î 2006ê de serxebûn a Montenegro li [[Podgorika]] danezanîn. [[Kategorî:Dewleta dîrokî]] [[ar:يوغوسلافيا]] [[bg:Югославия]] [[da:Jugoslavien]] [[en:Yugoslavia]] [[et:Jugoslaavia]] [[fa:یوگوسلاوی]] [[fr:Yougoslavie]] [[hr:Jugoslavija]] [[hsb:Južnosłowjanska]] [[io:Yugoslavia]] [[it:Jugoslavia]] [[ja:ユーゴスラビア]] [[la:Iugoslavia]] [[nl:Joegoslavië]] [[pl:Jugosławia]] [[ru:Югославия]] [[sl:Jugoslavija]] [[sr:Југославија]] [[sv:Jugoslavien]] 15622 55209 2006-11-03T23:02:09Z Cyrus the virus 619 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>'''Serb û Montenegro (2003-2006)'''<br> </big><br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Serbia and Montenegro.svg|160px]]<br/>[[Ala Serb û Montenegro''' ]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Coat of arms of Serbia and Montenegro.png|110px]]<br/>[[Serb û Montenegro]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Lijepa naša domovino]]'' |- |align=center colspan=2| [[wêne:LocationCroatia.png|LocationCroatia.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Sirbî ]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Belgrad]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Svetozar Marović]] |- | '''[[Serokê hikûmetê]]''' || |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[27. April]] [[1992]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 102.350 |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2005]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>10.829.175 <br/> |- | '''[[Dirav]]''' ||Dinar |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .yu |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +381 |} '''Serb û Montenegro''' li dûv Yûgoslaviya 1992ê hilweşîye bû hat saz kirin. Dûv gelan a Montenegro dengdan a [[21]] gûlanê [[2006]]ê de, ji bo serxebûn a Montenegro, serxebûn xwest. Parlamentoya [[Montenegro]] di [[3. Hezîran]]î 2006ê de serxebûn a Montenegro li [[Podgorika]] danezanîn û Montenegro û Sirbistanê li hev veqetîyen. [[Kategorî:Dewleta dîrokî]] [[als:Serbien-Montenegro]] [[an:Serbia y Montenegro]] [[ar:صربيا والجبل الأسود]] [[ast:Serbia y Montenegru]] [[be:Сэрбія і Чарнагорыя]] [[bg:Сърбия и Черна гора]] [[bs:Srbija i Crna Gora]] [[ca:Sèrbia i Montenegro]] [[cs:Srbsko a Černá Hora]] [[cy:Serbia a Montenegro]] [[da:Serbien og Montenegro]] [[el:Σερβία και Μαυροβούνιο]] [[en:Serbia and Montenegro]] [[eo:Serbio kaj Montenegro]] [[es:Serbia y Montenegro]] [[et:Serbia ja Montenegro]] [[eu:Serbia eta Montenegro]] [[fa:صربستان و مونته‌نگرو]] [[fi:Serbia ja Montenegro]] [[fr:Serbie-et-Monténégro]] [[fy:Servje en Montenegro]] [[gl:Serbia e Montenegro - Србија и Црна Гора]] [[he:סרביה ומונטנגרו]] [[hi:सर्बिया और मोंटेनीग्रो]] [[hr:Srbija i Crna Gora]] [[ht:Sèbi]] [[hu:Szerbia és Montenegró]] [[hy:Սերբիա և Մոնտենեգրո]] [[id:Serbia dan Montenegro]] [[io:Serbia e Montenegro]] [[is:Serbía og Svartfjallaland]] [[it:Serbia e Montenegro]] [[ja:セルビア・モンテネグロ]] [[ka:სერბია და მონტენეგრო]] [[ko:세르비아 몬테네그로]] [[kw:Serbi ha Montenegro]] [[li:Servië-Montenegro]] [[lt:Serbija ir Juodkalnija]] [[lv:Serbija un Melnkalne]] [[mk:Србија и Црна Гора]] [[ms:Serbia dan Montenegro]] [[mt:Serbja u Montenegro]] [[nds:Serbien un Montenegro]] [[nds-nl:Servië-Montenegro]] [[nl:Servië en Montenegro]] [[nn:Serbia og Montenegro]] [[no:Serbia og Montenegro]] [[oc:Serbia e Montenegro]] [[pam:Serbia and Montenegro]] [[pl:Serbia i Czarnogóra]] [[pt:Sérvia e Montenegro]] [[ro:Serbia şi Muntenegru]] [[ru:Сербия и Черногория]] [[scn:Serbia e Montenegru]] [[se:Serbia ja Montenegro]] [[sh:Srbija i Crna Gora]] [[sk:Srbsko a Čierna Hora]] [[sl:Srbija in Črna gora]] [[sq:Ish Konfederata Sërbia dhe Mali i Zi]] [[sr:Србија и Црна Гора]] [[sv:Serbien och Montenegro]] [[th:ประเทศเซอร์เบียและมอนเตเนโกร]] [[tl:Serbia at Montenegro]] [[tr:Sırbistan-Karadağ]] [[uk:Сербія і Чорногорія]] [[zh:塞爾維亞與蒙特尼哥羅]] [[zh-min-nan:Srbija kap O͘-soaⁿ]] 15623 67063 2007-01-29T18:59:00Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[qu:Podgorica]] Podgorika paytexta welatê [[Montenegro]]ya bi nifûsekê 139.724 kes. [[Kategorî:Bajar]] [[am:ፖድጎሪጻ]] [[ar:بودغوريتشا]] [[ast:Podgorica]] [[be:Падгорыца]] [[bg:Подгорица (град)]] [[bs:Podgorica]] [[ca:Podgorica]] [[cs:Podgorica]] [[cv:Подгорица]] [[cy:Podgorica]] [[da:Podgorica]] [[de:Podgorica]] [[el:Ποντγκόριτσα]] [[en:Podgorica]] [[es:Podgorica]] [[et:Podgorica]] [[eu:Podgorica]] [[fa:پودگوریتسا]] [[fi:Podgorica]] [[fr:Podgorica]] [[frp:Podgorica]] [[fy:Podgorytsa]] [[he:פודגוריצה]] [[hr:Podgorica]] [[hsb:Podgorica]] [[hu:Podgorica]] [[id:Podgorica]] [[it:Podgorica]] [[ja:ポドゴリツァ]] [[ka:პოდგორიცა]] [[ko:포드고리차]] [[lt:Podgorica]] [[lv:Podgorica]] [[mk:Подгорица]] [[nl:Podgorica]] [[no:Podgorica]] [[pl:Podgorica]] [[pt:Podgorica]] [[qu:Podgorica]] [[ro:Podgorica]] [[ru:Подгорица]] [[scn:Podgòrica]] [[sh:Podgorica]] [[sk:Podgorica]] [[sq:Podgorica]] [[sr:Подгорица]] [[sv:Podgorica]] [[th:พอดโกริกา]] [[tr:Podgorica]] [[uk:Подгориця]] [[vo:Podgorica]] [[zh:波德戈里察]] 15627 55231 2006-11-04T09:57:14Z Bangin 450 Pir cureyên '''Kundir''' hene. *Kundir, gundekî [[Dêrika Çiyayê Mazî]], seke [[Kundir (Dêrika Çiyayê Mazî)]]. *[[Kundirên kose]], sebzeyek. *[[Kundirên herdem]], sebzeyek. *[[Kundirên dirêj]], sebzeyek. {{cudakirin}} 15628 55261 2006-11-04T18:09:17Z Erdal Ronahi 2 ZEBRÊ NEZINDEKÎ çû cihê Zebrê nezindekî '''Zebrê Nezindekî''', ''(Abiotic Stress)'', Faktorên dervayî ku dikarin li ser şinyayî han [[xirumirên gelac]] bikin , nola rewşên gil, [[baran|bêbaranî]], taya bêqam. {{kurt}} [[Kategorî:biyolojî]] 15629 55263 2006-11-04T18:09:54Z Erdal Ronahi 2 Radyasyona Bijarekej çû cihê Radyasyona bijarekej '''Radyasyona Bijarekej''', ''(Adaptive Radiation)'', [[Guhorînê]] [[corên]] nû ji bo şûnên [[şînewarî]] yên vala dagirtin. {{kurt}} [[Kategorî:Biyolojî]] 15630 55235 2006-11-04T12:51:21Z Luqman 401 '''Mîkrob''', '''Hûrzindî''', ''(Aerobe)'' [[ajal|ajalên]] pir biçûk ku bi pêşbera [[oksîjen]] de mezin dibe. {{kurt}} [[Kategorî:Biyolojî]] 15631 55236 2006-11-04T12:54:29Z Luqman 401 '''Agaroz gel koçeriya kehrebî''', ''(Agarose Gel Elektrophoresis)'', Rêzgeh pêkhînan bi raweke semyanîkî bijînkirî ku ji bo veqetandin mezinên [[DNA]] û [[RNA]] [[gerdan]] bikarhatî ye. {{kurt}} [[Kategorî:Biyolojî]] 15632 55260 2006-11-04T18:08:11Z Erdal Ronahi 2 '''Allel''', şikilên yedekan yên [[cînek]] ya encama [[DNA]], ku du [[kromozomên]] wekyekî di zîndewerê ducarî de biqewme. {{kurt}} [[Kategorî:Biyolojî]] 15633 55238 2006-11-04T12:57:55Z Luqman 401 '''Guharto MRNA Şukirana''', ''(Alternative mRNA Splicing)'', Têdexistina yan derxistina [[êkzonên]] cuda bo [[rûnivîsên]] [[mRNA]] yên cuda çêbikin. {{kurt}} [[Kategorî:biyolojî]] 15634 61549 2006-12-24T03:45:23Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bn:অ্যামিনো অ্যাসিড]] تعديل: [[zh:氨基酸]] '''Tirşiyên Emînî''' ev bîst qurmên binyatî ji [[protînan]] in. Di tirşiyên emînî de, la [[eminî aza]] (NH₂), la [[karboksîl aza]] û [[koma rex]] hene. {{kurt}} [[Kategorî:Biyolojî]] [[Kategorî:Kîmya]] [[ar:حمض أميني]] [[bg:Аминокиселина]] [[bn:অ্যামিনো অ্যাসিড]] [[ca:Aminoàcid]] [[cs:Aminokyseliny]] [[da:Aminosyre]] [[de:Aminosäuren]] [[en:Amino acid]] [[eo:Aminoacido]] [[es:Aminoácido]] [[et:Aminohapped]] [[eu:Aminoazido]] [[fa:اسیدهای آمینه]] [[fi:Aminohappo]] [[fr:Acide aminé]] [[gl:Aminoácido]] [[he:חומצת אמינו]] [[hu:Aminosav]] [[id:Asam amino]] [[io:Amin-acido]] [[it:Amminoacidi]] [[ja:アミノ酸]] [[ko:아미노산]] [[la:Acidum aminicum]] [[lb:Aminosaier]] [[lt:Aminorūgštis]] [[lv:Aminoskābe]] [[mk:Амино киселина]] [[nl:Aminozuur]] [[nn:Aminosyre]] [[no:Aminosyre]] [[pl:Aminokwas]] [[pt:Aminoácido]] [[ro:Aminoacizi]] [[ru:Аминокислоты]] [[sh:Aminokiselina]] [[simple:Amino acid]] [[sk:Aminokyselina]] [[sl:Aminokislina]] [[sr:Аминокиселина]] [[su:Asam amino]] [[sv:Aminosyra]] [[th:กรดอะมิโน]] [[tr:Aminoasit]] [[uk:Амінокислоти]] [[vi:Axít amin]] [[zh:氨基酸]] 15635 55267 2006-11-04T18:11:59Z Erdal Ronahi 2 Ampîcîllîn çû cihê Ampîsîlîn '''Ampîcîllîn''', ''(Beta Lactamase)'', [[Zîndedijek]] ji penîsîlîn lêwergirtî ye. Ew zorbuna [[bektîrya]] berbend dike bi têhelkeşa bi pêkînanê dîwarê [[xanikê]] re. {{kurt}} [[Kategorî:Biyolojî]] 15636 55242 2006-11-04T13:04:31Z Luqman 401 '''Gewre kirin''', ''(Amplify)'', Pitirbûna [[rûnivîsên]] encama [[DNA]], di nav leşê zindî de bi çikandina nav zayina arastedar ku di nav [[xanikê]] birrê de, yan bi PCR re dubare dike. {{kurt}} [[Kategorî:biyolojî]] 15637 55243 2006-11-04T13:06:33Z Luqman 401 '''Anaerobe''', [[Hûrzindî|Hûrzindiyên]] ku di bizirbûna [[oksîjen|oksîjenê]] da mezin dibe ne. {{kurt}} [[Kategorî:Biyolojî]] 15638 55244 2006-11-04T13:06:53Z Luqman 401 Redirecting to [[Anaerobe]] #redirect[[Anaerobe]] 15640 55259 2006-11-04T18:07:02Z Erdal Ronahi 2 Alleles çû cihê Allel #REDIRECT [[Allel]] 15642 55264 2006-11-04T18:09:54Z Erdal Ronahi 2 Radyasyona Bijarekej çû cihê Radyasyona bijarekej #REDIRECT [[Radyasyona bijarekej]] 15643 55266 2006-11-04T18:10:02Z Erdal Ronahi 2 Tirşiyên Emînî çû cihê Tirşiyên emînî #REDIRECT [[Tirşiyên emînî]] 15644 55268 2006-11-04T18:11:59Z Erdal Ronahi 2 Ampîcîllîn çû cihê Ampîsîlîn #REDIRECT [[Ampîsîlîn]] 15646 55308 2006-11-05T18:31:33Z Erdal Ronahi 2 /* Lînkên Derve */ '''Evdilkerîmê Surûş''' (bi [[Farisî]] عبدالكريم سروش, bi [[Inglîzî]] ‘‘Abdolkarim Soroush‘‘), yek ji navdartirîn hizirvan, [[felsefe|feylesûf]] û [[Mewlanayê Rûmî|Mewlana-niyasên]] [[nûdem|nûdemên]] [[Îranî]] ye. ==Jînenîgar== Evdilkerîm li sala 1945‘ê li [[Tehran|Tehranê]] hat dinyayê. Dawîtirîn qonaxên xwîndina dibistanê li [[Debîristana Elewî]] li Tehran qedandin. Li [[zanîngeh|zanîngehê]] [[dermanzanist]] xwînd. Paştir ji bo dûmandina xwîndina xwe çû [[Brîtanya|Brîtanyayê]] û li [[diktora]] ya xwe li [[kîmyaya şirovekarî]] (analytical chemistry) li [[London|Londonê]] wergirt. Piştra ji bo heyama pênc sal û nîvan li [[zankom|zankoma]] [[Çêlsî]] (Chelsea College) felsefeya [[zanist|zanistî]] xwînd. Li wan salên ko ew li Brîtanyayê, germegerma [[Şoreşa Îslamî ya Îranê]] dijberî rijêma [[Mehmed Reza Şah|Şayê]] [[Îran|Îranê]] bû. Ew jî têkhilî wan bizavên siyasî yên xurtên Îranî li drveyî welatî bû. Hema piştî serkevtina Şoreşê vegeriya Îranê û li Bingehê Fêrkirina Dersdêran li Tehranê wekî dersdêr damezriya. Wî kitêba xwe ya pêşîn ko li Britanyayê nivîsîbû bi navê ‘‘Zanist û Biha‘‘ (Danêş ve Erzêş) li Tehranê çapkir. Piştî hatine serdesthilatê ya [[Komara Îslamî ya Îranê]] bo heyama 2 salan hemî zanîngehên Îranê hatin daêxistin. Destekeka heft kesî bi firmana [[Ayetullah Xomeynî]] hat destnîşankirin ko berpirsyarî ya wê rêxweşkirin ji bo jinûvevekirina zanîngehan bû. Evdilkerîm yek bû ji wan kesan. Paşî ji ber hindek lihevnegirtinan wî jikarvekêşana xwe ji wê destekê ko bi navê [[Civata Bilind ya Şoreşa Ferhengî]] dazanîn û ji wê demê heta evro çi karekê dewletî qebûlnekirîye. Piştî ko li kovareka navdara Îranî bi navê [[Keyhanê Ferhengî]] gotarek bo navê ‘‘[[Bertesikkirin û Berfirehkirina Bîrdoziyane ya Şerîetî]]‘‘ () ew kovar hat daêxistin. Dr. Evdilkerîmî û hindek hevalên wî ko li wê kovarê kar dikir kovareka dî bi navê ‘‘Kiyan‘‘ê belavkir. Ew kovar li salên destpêkê li piştî [[Şerê Îran û Îraqê]] yek ji bandordartirîn kovarên hizrî yên Îranê bû. Rêjîmê kovar daêxist. Piştî hingî givaşa hukmetê li ser wî hergav zêde dibûn. Çend caran gotarên wî û dersên wî li zanîngehên Îranê bi awayekê nebajêrwarane ji layê tundrêyên Îslamî ve hatine şêwandin. Wî êdî cane xwe jî di bin gefeyê da didît. Ji sala 2000‘ê were kêmtir li Îranê dimînit û piranîya deman li derveyî welatî ye. Ew dersdêrê [[Zanîngeha Harvard]], [[Zanîngeha Yêyl]] û [[Wissenschaftkolleg]] li [[Berlîn|Berlînê]] ye. ==Felsefeya Surûşî== Hizra bingehîna Evdilkerîmî ew e ya di kitêba wî ya navdar, ‘‘Bertesikkirin û Berfirehkirina Bîrdoziyane ya Şerîetî‘‘ da hatîye. Ew dibêjit ko [[dîn]] wekî tiştekî esmanî û [[Xudê|Xudêyî]] tiştekê pîroz û negihor e. Lê ew tiştê ko ew bi navê ‘‘şerîet‘‘î binavdikit, têgehiştina me mirovan ji wî dînî ye. Zanîna Dînî anko şerîet wekî her [[zanîn|zanîneka]] dî ya mirovî li ber tirsa şaşîyên me mirovan e. Dînê esmanî kirasê erdî liber xwe dikit. Kin dibit, dirêj dinit û şaşî tê dikevin û ew şaşî bi aqilê tevane yê mirovan dihên rastvekirin. Ew bawer e ko çi mirovekî hemî zanîn li nik nine û rastî berhemê xebata tevaneya hemî zanînweran e. [[demokrasî|Demokrasî]] wekî biyava vê pardarî ya tevane ji bo vedîtina rastiyan yek ji bingehên parastina her dînekî ye. Hizriîna çi kitekesekî an komekê an rêbazeka dînî an siyasî nikarit bibit [[tefsîr|tefsîra]] yekane ya dînî. Lewma ew dijberî tefsîra firmî radiwestit. Ew dibêjit ko [[Aydîyolocî]] tiştekê gelek bertesiktir ji dînî ye û Aydîyolociyan komek an desthilatek (wekî Partiya Komyonîst) heye ko tefsîreka fermî ji wê aydîyolocîyê didit. Lê dîn ji wê gelek berfirhtir e. Ev bawerî ya wî bi berfirehî di kitêbekê da (Qelewtir ji Aydîyolocîyê) hatîye behskirin. ==Berhemên wî== ===Kitêb=== * Zanist û Biha, * Zanist çi ye? Felsefe çi ye? * Lihevnegirtina Dîyalektîkî * Hinava Ne-Arama Cîhanê * Teferruca Sun‘î * Çîroka Xudanên Zanînê * Hedîsa Dilberî û Dildanê * Rewşenhizrî, Nihênîzanî û Dîndarî * Vehewandina yê Beranber û Rêvebirin * Qelewtir ji Aydîyolocîyê * Sîratên Misteqîm * Berfirehkirina Tecrîbeya Pêxemberî * Siyasetname * Exlaqê Xudêyan * Felsefeya Zanistên Civakî ==Lînkên Derve== * [http://www.drsoroush.com/ Malpera Fermî ya Dr. Evdikerîmê Surûş] * [http://www.seraj.org/ Malpera Sêrac] [[Kategorî:Zanayên îslamî]] [[Kategorî:Fîlozof]] 15647 55273 2006-11-04T20:35:38Z Bangin 450 Şû’eyb çû cihê Şû'eyb #REDIRECT [[Şû'eyb]] 15649 55953 2006-11-11T18:20:14Z 151.47.217.249 {{çavlêgerandin}} Xelata Rafto Xelata bîranîna Professor [[Torolf Rafto]] ye ko her sal ji kesên li warê [[mafên mirovan]] dixebitin ra dihêt dan. [[Bingehê Rafto ji bo Mafên Mirovan]] vê xelatê didit. Xelata Rafto ji sala 1987 heta were dihêt belav kirin. Çar kesên Xelata Rafto wergirtine dûvra [[Nobel Xelat]] ya Aşîtîyê wergirtine. Hemû kar û Xebatên Bingehê Rafto ji bo Mafên Mirovan, bi azadî/serbestîya xwe dihên kirin.. ==Xelat Wergir== *1987: [[Jiri Hajek]] û [[Charta 77]], [[Çekoslovak]] *1988: [[Trivimi Velliste]], [[Estonîya]] *1989 - Dû Xelat: *#[[Doina Cornea]], [[Romanîya]] *#[[Fidesz]] (Partîya Sîyasî), [[Ungarn]] *1990: [[Aung San Suu Kyi]], [[Myanmar|Burma]] *1991: [[Jelena Bonner]], [[Rusîa]] *1992: [[Preah Maha Ghosananda]], [[Kambodça]] *1993: Miletê [[Rojhilatê-Tîmûr]] (Xelat ji alîyê [[José Ramos-Horta]] hat wergirtin) *1994: [[Leyla Zana]], [[Kurdistan]] *1995: [[Komela dayîkên leşkera]], ji beşdarbûna jinên çeçenî, [[Rusîa]] / [[Çeçenîya]] *1996: [[Palermo Anno Uno]], [[Îtalîya]] *1997: [[Romanî|Mitirb]] (Xelat ji alîyê [[Ian Hancock]] hat wergirtin) *1998: [[ECPAT]] (End Child Prostitution, Child Pornography and the Trafficking of Children for Sexual Purposes), [[Taîland]] *1999: [[Gennadij Grusjevoj]], [[Rûsîya Spî]] *2000: [[Kim Dae-jung]], [[Korêya-Başûr]] *2001: [[Şirin Ebadi]], Îran *2002: [[Sidi Mohammed Daddach]], [[Rojhilatî-Sahara]] *2003: [[Paulos Tesfagiorgis]], [[Eritrea]] *2004: [[Rebiya Kadeer]], ji [[Ûygûrîyan]] [[Çîn]] *2005: [[Lidija Jusupova]], [[Tsjetsjenia]], [[Rusîa]]. *2006: [[Thich Quang Do]], [[Vîetnam]] [[fr:Prix Rafto]] [[de:Thorolf-Rafto-Gedenkpreis]] [[en:Thorolf Rafto Memorial Prize]] [[it:Premio Rafto]] [[no:Professor Thorolf Raftos Minnepris]] [[ru:Премия Профессора Торолфа Рафто]] 15651 55309 2006-11-05T18:32:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Rusya]] #redirect[[Rusya]] 15652 55310 2006-11-05T18:32:35Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Romanya]] #redirect[[Romanya]] 15653 55311 2006-11-05T18:32:39Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îtalya]] #redirect[[îtalya]] 15654 55312 2006-11-05T18:34:45Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Viyetnam]] #redirect[[Viyetnam]] 15655 55313 2006-11-05T18:36:09Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Çeçenistan]] #redirect[[Çeçenistan]] 15656 55314 2006-11-05T18:50:05Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Podgorika]] #REDIRECT[[Podgorika]] 15657 55389 2006-11-06T10:37:07Z Erdal Ronahi 2 '''Rûerd''' aqara welatekî, bi gelemperî km² e. {{kurt}} [[kategorî:erdnîgarî]] 15658 55320 2006-11-05T21:09:02Z Cyrus the virus 619 Her navekê [[domain]]ê di înternetê de niçikeke xwe heye. '''Top-level domain'''(Di [[îngilîzî]] de ''ser-ast domain'', bikurtî TLD) nave ew niçikê ter herî paşê navnîşan e. Minakî di www.wikipedia.org de ''org'' Top-level domain a vî navnîşan e. Du şimşatê TLDên heye. Yek TLDen gelemperîn e. .com, .net, .org an jî .edu, .gov, .mil her TLDek manekê xwe heye. Yek TLDên din jî ji bo welat a. wek .de ji bo elmanya, .tr ji bo tirkîye. [[Kategorî: înternet]] [[be:Дамен верхняга ўзроўню]] [[bg:Домейн от първо ниво]] [[ca:Domini de primer nivell]] [[cs:Doména nejvyššího řádu]] [[da:Top-level internetdomæner]] [[el:Top-level domain]] [[en:Top-level domain]] [[eo:Domajno de la alta nivelo]] [[et:Tippdomeen]] [[eu:Goi mailako domeinu]] [[fi:Verkkotunnus]] [[fr:Domaine de premier niveau]] [[fy:Top level domain]] [[gl:TLD (Internet)]] [[he:סיומת אינטרנט]] [[hu:Legfelső szintű tartomány]] [[is:Rótarlén]] [[it:Dominio di primo livello]] [[ja:トップレベルドメイン]] [[ka:ინტერნეტის პირველადი დომენი]] [[ko:최상위 도메인]] [[lb:Top-level domain]] [[li:Top-level domain]] [[lv:Augšējā līmeņa domēns]] [[nds:Top Level Domain]] [[nn:Toppnivådomene]] [[no:Toppnivådomene]] [[pl:Domena najwyższego poziomu]] [[pt:Domínio de topo]] [[ro:TLD]] [[ru:Домен верхнего уровня]] [[simple:Top-level domain]] [[sl:Vrhnja internetna domena]] [[sv:Toppdomän]] [[th:โดเมนระดับบนสุด]] [[tr:Üst seviye alan adı]] [[uk:Домен верхнього рівня]] [[zh:顶级域名列表]] 15659 55321 2006-11-05T21:14:09Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Top-level domain]] #REDIRECT[[Top-level domain]] 15660 65998 2007-01-22T19:07:00Z Bangin 450 ev gotarek ji Wîkîferhengê ra ye, lê bila hebe '''Başûr''' aliyê [[Cemsera Başûr]]ê dinya dimînaye. == Bide ber == [[bakur]], [[rojhelat]], [[rojava]] {{Alîyên Erdnîgarî}} [[Category:Alîyên Erdnîgarî]] [[ar:جنوب (اتجاه)]] [[bg:Юг]] [[bs:Jug]] [[ca:Sud]] [[co:Sudu]] [[da:Syd]] [[de:Süden]] [[en:South]] [[eo:Sudo]] [[es:Sur]] [[et:Lõuna]] [[eu:Hego]] [[fa:جنوب]] [[fi:Etelä]] [[fr:Sud (point cardinal)]] [[gl:Sur]] [[he:דרום]] [[hi:दक्षिण]] [[id:Selatan]] [[is:Suður]] [[it:Sud]] [[ja:南]] [[ko:남쪽]] [[nl:Zuid]] [[nn:Sør]] [[no:Sør]] [[nrm:Su]] [[pl:Południe]] [[pt:Sul]] [[qu:Inti lluq'i]] [[ro:Sud]] [[ru:Юг (сторона света)]] [[sh:Jug]] [[simple:South]] [[sk:Juh]] [[sl:Jug]] [[sr:Југ]] [[sv:Söder]] [[ta:தெற்கு]] [[tr:Güney]] [[vi:Hướng Nam]] [[yi:דרום]] [[zh:南]] [[zh-yue:南]] 15661 55323 2006-11-05T23:09:03Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Rojhilat]] #REDIRECT[[rojhilat]] 15662 65997 2007-01-22T19:06:03Z Bangin 450 ev gotarek ji Wîkîferhengê ra ye, lê bila hebe '''Bakur''' aliyê [[Cemsera Bakur]]ê dinya dimînaye. == Bide ber == [[bakur]], [[başûr]], [[rojhelat]], [[rojava]] {{Alîyen Erdnîgarî}} [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Alîyên Erdnîgarî]] [[als:Norden (Himmelsrichtung)]] [[ar:شمال (اتجاه)]] [[be:Поўнач]] [[bg:Север]] [[br:Norzh]] [[bs:Sjever]] [[ca:Nord]] [[co:Nordu]] [[cs:Sever]] [[da:Nord]] [[de:Norden]] [[el:Βορράς]] [[en:North]] [[eo:Nordo]] [[es:Norte]] [[et:Põhi]] [[eu:Ipar]] [[fi:Pohjoinen]] [[fr:Nord]] [[gl:Norte]] [[he:צפון]] [[hi:उत्तर]] [[hr:Sjever]] [[id:Utara]] [[is:Norður]] [[it:Nord]] [[ja:北]] [[ko:북쪽]] [[lmo:Nòort]] [[nl:Noord (windstreek)]] [[nn:Nord]] [[no:Nord]] [[nrm:Nord]] [[pl:Północ]] [[pt:Norte]] [[ro:Nord]] [[ru:Север (сторона света)]] [[sh:Sever]] [[simple:North]] [[sk:Sever]] [[sl:Sever]] [[sr:Север]] [[sv:Norr]] [[ta:வடக்கு]] [[th:ทิศเหนือ]] [[tr:Kuzey]] [[uk:Північ]] [[vi:Hướng Bắc]] [[yi:צפון]] [[zh:北]] [[zh-yue:北]] 15679 55428 2006-11-06T22:47:09Z Bablekan 495 kat '''Kastamonu''' (navê wê yî orgînal '''Gastimonion''' e bi zimanê [[Grekî]] ye, herwekî Grekiyan jê re '''Kastra Kommen''' jî gotine)yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Piştî damezrandina Komara Tirkiyê navê wê yî Grekî hatiye qedexekirin. Bi hinekî guhertin kirine Kastamonu. Li herêma [[Behra Reş]] dikeve. Rûber 13.108km², gelhe 376.725 e (hejmartinên fermî yên sala 2000´î). Bingeha bajarê Kastamonûyê di dema Hethîtan de hatiye avêtin. Lîdya, Frîgya, Pers û Romayiyan desthilatî kirine. Herêm di bin desthilatiya Bîzansiyan de bipêşketiye 19 navçe girêdayî Kastamonûyê ye: [[Abana]], [[Ağlı]], [[Araç]], [[Azdavay]], [[Bozkurt]], [[Tosya]], [[Cide]], [[Çatalzeytin]], [[Daday]], [[Devrekani]], [[Doğanyurt]], [[Hanönü]], [[İhsangazi]], [[İnebolu]], [[Küre]], [[Pınarbaşı]], [[Seydiler]], [[Şenpazar]] û [[Taşköprü]]. {{Bajarên Tirkiyê}} 15680 66915 2007-01-28T16:12:49Z 85.106.220.179 '''Antalya''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye û li herêma [[Derya Spî]] dikeve. Rûber 20.723 km², gelhe 1.719.751 e. Aborî li ser tûrîzmê û bazirganiya fêkiyan e. Navê wê yî orgînal '''Ataleia''' ye û bi zimanê [[Grekî]] ye. Antalya û herêma Derya Spî ji aliyê bermahiyên dîrokî û tûrîzmê ve dewlemend e. == Navçeyên Antalyayê == Navend | [[Serik]] | [[Demre]] | [[Alanya]] | [[Elmalı]] | [[Finike]] | [[Gazipaşa]] | [[Gündoğmuş]] | [[İbradı]] | [[Kemer]] | [[Kaş]] | [[Korkuteli]] | [[Kumluca]] | [[Manavgat]] | [[Akseki]] {{Bajarên Tirkiyê}} [http://www.manavgat.gen.tr Rûpelé Antalya] [[Category:Tirkiye]] [[de:Antalya (Provinz)]] [[el:Αττάλεια]] [[en:Antalya Province]] [[es:Provincia de Antalya]] [[hu:Antalya]] [[tr:Antalya (il)]] 15681 55430 2006-11-06T22:49:01Z Bablekan 495 '''Artvin''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Erdê Artvînê digihêje tixûbên [[Kurdistan]]ê. Di ber [[Derya Reş]] de ye. Gel ji [[Gurcî]], [[Laz]], [[Terekeme]] hwd pêk tê. Rûber 7,436 km², gelhe 191.934 e. Bingeha Artvinê di dema serdestiya Hurriyan de hatiye avêtin. Du dema Ûrartûyan de bûye wargeheke stratejîk. Navê Artvînê ji zimanê Gurcî tê. == Navçeyên Artvinê (Artvîn tê xwandin) == * [[Ardanuç]] * [[Arhavi]] * [[Borçka]] * [[Hopa]] * [[Murgul]] * [[Şavşat]] * [[Yusufeli]] {{Bajarên Tirkiyê}} 15682 55525 2006-11-08T08:00:13Z 85.96.175.137 '''Cemsera bakur''' xala herî bakura dinyaye. Ewê li ser [[Derya bakurê cemed]] de ye. Ji bo wir gî av û cemedî ye tu jiyan li wir tu ne ye. Herî pêş de di [[6. Nîsan]]î [[1909]]ê de du [[Amerîkan]]en [[Matthew Henson]] û [[Robert Edwin Peary]] tev gîhîştine wir û ew hat doz kirin. Li wan xeyrî [[Frederi Cook]] jî îddia kir ko ew [[21. Nîsan]]î [[1908]]ê de li ber her kesî ragîhişte wir. Mirov, herî pêş de bi peya ragîhiştiyî [[Cemsera bakur]] di [[1969]]ê de [[Wally Herbert]] bû. ew iskoç bû. Cemedê Cemsera bakur roj bi roj kem dibe. Bigumanî di salê [[2050]]ê de gişke behela. [[Kategorî: Erdnîgarî]] [[ast:Polu Norte]] [[be:Паўночны полюс]] [[cs:Severní pól]] [[cy:Pegwn y gogledd]] [[da:Nordpolen]] [[de:Nordpol]] [[en:North Pole]] [[eo:Norda Poluso]] [[es:Polo Norte]] [[fi:Pohjoisnapa]] [[fr:Pôle Nord]] [[fy:Noardpoal]] [[he:הקוטב הצפוני]] [[hr:Polovi sjeverne polutke]] [[id:Kutub Utara]] [[it:Polo Nord]] [[ja:北極点]] [[ko:북극점]] [[nl:Noordpool]] [[pl:Biegun północny]] [[pt:Pólo Norte]] [[ro:Polul Nord]] [[ru:Северный полюс]] [[simple:North Pole]] [[sl:Severni tečaj]] [[sv:Nordpolen]] [[tr:Kuzey Kutbu]] [[zh:北极]] 15683 55421 2006-11-06T22:14:03Z Erdal Ronahi 2 '''Balikesir''' (Balikesîr tê xwandin) yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Li herêma Egeyê ye. Navê bajêr wekî hemî navên [[Anatoliya]] û [[Kurdistan]]ê ne bi Tirkî ye. Orgînala navê bajêr ''' Palaoikos''' an '''Palao Kastro''' ye û bi zimanê [[Grekî]] ye. Wekî tê zanîn zimanên [[Îranî]], bi taybetî jî [[Farsî]] bandoreke mezin li gelên herêmê kirine. Osmaniyan jî herwekî zimanê Farsî bikaranîne. Ji Palaikosê re gotine "Bal-î-Qesr (Farsî tê wateya Qesra hinguvî), Palao Kasri - Qesra, kelheya Palao". Piştre di damezrandina Komara Tirkiyê de, hemî navên cografîk hatine guhertin an Tirkîzekirin. Palao Kasri yan Bal-î Qesr jî kirine Balikkesiri (ango qorên masiyan) û piştre jî Balikesir. Rûber 14.456 km², gelhe 1.076.347 e. Aborî pirranî li ser çandiniyê ye. Herwekî xwedîkirina ajalan û tûrîzm jî pêşketiye. Li vê parêzgehê gelek Kurd jî dijîn ku pirraniya wan di 20 salên dawî de ji aliyê dûgela Tirk ve hatine koçberkirin. == Navçeyên Balikesirê == * Ayvalık * Susurluk * Sindirgi * Bigadiç * Balikesir navend * Balya * Bandırma * Burhaniye * Dursunbey * Edremit * Erdek * Gömeç * Gönen * Havran * İvrindi * Kepsut * Marmara * Manyas * Savaştepe {{Bajarên Tirkiyê}} 15684 58388 2006-11-25T21:34:39Z Cyrus the virus 619 interwiki '''Bilecik''' (Bîlecîk tê xwandin) yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Herêm û bajar xwedî dîrokeke kevn û dewlemend e. Navê bajêr ê herî kevn '''Agrilion''' e û bi zimanê [[Grekî]] ye. Dîsa '''Palaokomma''', '''Belekoma''' jî hatine bikaranîn. Piştî damezrandina komara Tirkiyê wekî hemî navên cografîk, navê bajêr jî hatiye guhertin an Tirkîzekirin. Rûber 4.307 km² ye. Navçeyên Bilecikê: Navend | [[Bozüyük]] | [[Gölpazarı]] | [[İnhisar]] | [[Yenipazar]] | [[Pazaryeri]] | [[Söğüt]] | [[Osmaneli]] {{Bajarên Tirkiyê}} [[de:Bilecik (Provinz)]] [[en:Bilecik Province]] [[es:Provincia de Bilecik]] [[fr:Bilecik]] [[tr:Bilecik (il)]] 15685 61667 2006-12-25T19:16:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Boluviän]] [[Image:Bolu Turkey Provinces locator.jpg|thumb|250px|Bolu bajar û Tirkiyê]] '''Bolu''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Rûber 10.716 km², gelhe zêdetirî 265.139 (2005) e. Navçeyên Boluyê: Navend | [[Dörtdivan]] | [[Gerede]] | [[Göynük]] | [[Kıbrısçık]] | [[Mengen]] | [[Mudurnu]] | [[Seben]] | [[Yeniçağa]] | Li Bolu [[Çerkez]], [[Laz]], [[Manav]], [[Kurd]] jî dijîn. [[Category:Tirkiye]] [[cs:Bolská provincie]] [[de:Bolu (Provinz)]] [[en:Bolu Province]] [[es:Provincia de Bolu]] [[fr:Bolu (province)]] [[nl:Bolu (provincie)]] [[pt:Bolu (província)]] [[sq:Bolu (Provincë)]] [[tr:Bolu (il)]] [[vo:Boluviän]] [[zh:博卢省]] 15686 58389 2006-11-25T21:35:21Z Cyrus the virus 619 interwiki '''Burdur''' (Bûrdûr tê xwandin) yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Navê herêmê yê orgînal ku bajar lê hatiya avakirin '''Psidia''' ye û bi zimanê [[Grekî]] ye. Rûber 7.238 km², gelhe 256.803 (2000) ye. == Navçeyên Burdurê == * Navenda Burdurê * Altınyayla * Bucak * Çavdır * Çeltikçi * Gölhisar * Karamanlı * Kemer * Tefenni * Yeşilova {{Bajarên Tirkiyê}} [[en:Burdur Province]] [[es:Provincia de Burdur]] [[fr:Burdur]] [[tr:Burdur (il)]] 15687 55427 2006-11-06T22:45:54Z Bablekan 495 '''Bursa''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Erdê parezgehê 11.087 km² ye û hejmara gelheyê nêzîkî 2,5 Milyon e. Bursa yek ji mezintirîn bajarên Tirkiyê ye û li wir gelek [[Kurd]] jî dijîn. Pirraniya Kurdan di salên 90´î de ji aliyê artêşa Tirk ve hatine koçberkirin. Navê bajêr ê orgînal '''Prûsa''' ye û bi zimanê [[Grekî]] ye. Bursa di perê Derya Marmarayê de ye. {{Bajarên Tirkiyê}} 15688 55431 2006-11-07T01:26:53Z 217.157.235.152 '''Nivîsa estûr'''Ç 15689 55436 2006-11-07T10:20:35Z Bablekan 495 '''Çanakkale''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Rûbera parêzgehê 9.737 km² û hejmara niştecihan jî 464.975 (2000) e. Navçeyên Çanakkaleyê: Navenda bajêr | [[Ayvacık]] | [[Bayramiç]] | [[Biga]] | [[Bozcaada]] | [[Çan]] | [[Eceabat]] | [[Ezine]] | [[Gelibolu]] | [[Gökçeada]] | [[Lapseki]] | [[Yenice]] Herêm ji aliyê bermahiyên dîrokî ve gelek dewlemend e. Navê bajêr di dema Roma û Bîzansiyan de '''Hellespontos''' bû. Herwekî Grekiyan '''Dardanel''', '''Dardanos''' jî bikaranîne. Piştî damezrandina Komara Tirkiyê hemî navên cografîk hatine qedexekirin an Tirkîzekirin. Efsaneya Troyan a Grekan li vir qewimiye. Lewra bajarê [[Troya]] û gelê Troya li vir e. Aboriya herêmê pirranî li ser çandiniyê û bazirganiya çandiniyê ye. {{Bajarên Tirkiyê}} 15690 55437 2006-11-07T10:34:26Z Bablekan 495 '''Çankırı''' (Çankiri tê xwandin) yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Rûbera parêzgehê 7.388 km², gelhe 269.579 (2000) e. Navçeyên Çankiriyê: Navenda bajêr [[Atkaracalar]] [[Bayramören]] [[Çerkeş]] [[Eldivan]] [[Ilgaz]] [[Kızılırmak]] [[Korgun]] [[Kurşunlu]] [[Orta]] [[Şabanözü]] [[Yapraklı]] Navê bajêr ê herî kevn '''Gangra''' ye. Bajêr û herêm di bin desthilatdariya Pontûsan de bipêşketiye. Di qeydên dîrokî de ji bajêr re herwekî Germanikopolis, Çangiran, Çangirî jî hatine gotin. Li herêmê çend gundên Kurdan jî hene. {{Bajarên Tirkiyê}} 15691 55440 2006-11-07T11:13:34Z Bablekan 495 /* Navdarên Giresunê */ '''Giresun''' (Gîresûn tê xwandin) yek ji bajêr û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Rûbera parêzgehê 6.934 km², gelhe 523.819 (2000) ye. Navçeyên Giresunê: Navenda bajêr [[Alucra]], [[Bulancak]], [[Çamoluk]], [[Çanakçı]], [[Dereli]], [[Doğankent]], [[Espiye]], [[Eynesil]], [[Görele]], [[Güce]], [[Keşap]], [[Piraziz]], [[Şebinkarahisar]], [[Tirebolu]], [[Yağlıdere]] Navê bajêr ji zimanê [[Grekî]] tê. Kerasous, Cerasous, Chirizonda, Cerasonte, Kerassunde hatine gotin û piştî avabûna Komara Tirkiyê kirine Giresun. Parêzgeh di herêma [[Derya Reş]] de ye. Gelê herêmê aboriya xwe bi çandiniyê, masîgeriyê û bazirganiyê dike. == Navdarên Giresunê == * [[Topal Osman]] * [[Aziz Nesin]] {{Bajarên Tirkiyê}} 15692 65790 2007-01-21T17:12:15Z Erdal Ronahi 2 de: tr: '''Topal Osman''' ya '''Yarbay Topal Osman Ağa''' yek ji xwînrêjên mezin ên di dawiya Osmaniyan û damezrandina [[Komara Tirkiyê]] de xwedî erkên mezin e. Têkiliya wî bi serokê tevgera netewî ya Tirk [[Mustafa Kemal Atatürk]] re çêdibe û heya dawiya jiyana xwe di bin fermandariya Atatürk de dixebite. Beriya ku bi Atatürk re bixebite, di bin fermandariya [[Talat Paşa]] de di [[Komkujiya Ermeniyan]] de cihdigire. Herwekî fermandariya Komkujiya [[Pontûs]] û Grekan ên ku li Anatoliya mane dike. Bi hezaran Pontûsan dikuje. Topal Osman di Komkujiya [[Qoçgirî]]yê de jî cihdigire. Bi hezaran Kurdên bêguneh dikuje. Serê serokên tevgera netewî ya Kurdan [[Elîşêr]] Beg û hevalên wî jêdike û ji Atatürk re diyarî dike. Topal Osman dibe navê hemî xirabiyan. Komara nû ya Tirk hemî karên xwe yî kirêt û tarî bi destê wî dike. Di [[2'ê Avrêlê 1923]]'î de bi fermana Atatürk tê kuştin û meytê wî li baxçeyê qesra Çankaya ku niha serokkomarê Tirkiyê li wir e tê veşartin. Tê gotin ku Atatürk ji pêşketina wî tirsyaye. [[Kategorî:leşker]] [[Kategorî:tirk]] [[Kategorî:Mêr]] [[de:Osman Ağa]] [[tr:Topal Osman]] 15693 63336 2007-01-06T11:35:07Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:عزيز نيسين]] '''Aziz Nesin''' (*[[20'ê Befranbar 1915]] - [[5 Tîrmeh 1995]]), yek ji nivîskar, rexnegîr, nivîskarê şanoyê, çîroknivîs û siyasetmedarê navdar ên [[Tirkiyê]] ye. Nameyê wî yê berê Mehmet Nusret e. Nesin li pey xwe jiyaneke têr serkeftî, bi hezaran nivîs, bi sedan çîrok, bi dehan pirtûk, gelek xelat û weqfekê hiştiye. Wî li nûjenkirina civakê digeriya. Herçendî di kêşeya Kurd de hîç roleke erênî neleyîstibe jî miroveke demokrat bû. == Pirtûkên Aziz Nesin == * Kadın Olan Erkek (1955), Jinemêr * Gol Kralı Sait Hopsait (1957), Mirê laqan Sait Hopsait * Erkek Sabahat (1957), Kuremêr Sabahat * Saçkıran (1959), Porkujer * Zübük (1961), Qeşmer * Şimdiki Çocuklar Harika (1967), Zarokên îro bêhempa ne * Tatlı Betüş (1974), Xwînşîrîn Betüş * Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz (1977), Yaşar ne dijî ne jî najî * Surname (1976), Sûrname * Tek Yol (1978), Yekerê * Nutuk Makinası (1958), Makîneya gotinên beredayî * Az Gittik Uz Gittik (1959), Pirr çûn hindik çûn * Merhaba (1971), Merheba * Suçlanan ve Aklanan Yazılar (1982), Nivîsarên tewanbarkiri û bêsûcdîtî * Ah Biz Ödlek Aydınlar (1985), Ax em ronakbîrên newêrek * Biraz Gelir misiniz (1958), Aya dikanin nêzîk bin * Bir Şey Yap Met (1959), Tiştekê bike Met * Toros Canavarı (1963), Hûtê Torosê * Düdükçülerle Fırçacıların Savaşı (1968), Şerê fîtikvan û xorşimvanan * Çiçu (1970), Çiçû * Tut Elimden Rovni (1970), Bi destên min bigire Rovnî * Hadi Öldürsene Canikom (1970), De ka bikuje canikam * Beş Kısa Oyun (1979), Pênc kurteleyîstik * Bütün Oyunları (1982) Hemi leyîstikên Wî * Korkudan Korkmak (1988), Ji tirsê tirsîn * Azizname (1970) [[Kategorî:Nivîskar]] [[ar:عزيز نيسين]] [[de:Aziz Nesin]] [[en:Aziz Nesin]] [[fa:عزیز نسین]] [[ru:Азиз Несин]] [[tr:Aziz Nesin]] 15694 55443 2006-11-07T11:48:00Z Bablekan 495 sererastkirin '''Gümüşhane''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Rûber 6.575 km², gelhe 186.953 (2000) ye. Di tixûbê [[Kurdistan]]ê de ye, bi parêzgeha Kurd [[Erzingan]]ê ve cîran e. Li vê parêzgehê gundên Kurdan jî hene. Navçeyên parêzgehê: [[Kelkit]] | [[Köse]] | [[Kürtün]] | [[Şiran]] | [[Torul]] {{Bajarên Tirkiyê}} 15698 63320 2007-01-06T05:18:54Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[he:בולנט אג'וויט]] '''Mustafa Bülend Ecevit''' (*[[28'ê Gulan 1925]] li [[Stenbol]] – [[5'ê Sermawez 2006]] li [[Enqere]]) siyasetmedarê mezin ê [[Tirkiyê]], [[Serokwezîr]]ê berê, [[rojnamevan]], [[helbestvan]] û nivîskarek bû. Ecevit, ku bi navê "[[Karaoglan]] (Kurikê reşik)" jî dihat nasîn, di malbateke Mirtib (Aşiq, Roman, Çîgan, Çîngene) de 28'ê gulana 1925'an de li Stenbolê ji dayîk bû. Nameyê Ecevît bi zimanê Romanî ye û bi eslê xwe Hacîvat e. Bavê wî mitirb û diya wî ji bi eslê xwe Ereb bû. Bapîr û dapîrên wî li Kurdistanê hatine jiyanê. Piştî yekemîn cara ku li Tirkiyê zagona paşnavan derdikeve, bavê wî paşnava Hacivat digire. Ji ber ku Hacivat di pêkenokiyê de tê bikaranîn paşê paşnava xwe dike Ecevit. Ew di sala 1945'an de bi Rahşan Ecevit (Aral) re zewicî bû. Ecevit di nava refên [[CHP]] (Partiya Komar Gel) dest bi polîtikayê kir. Ji ber ku bavê wî yek ji endamên sazûmaniya nû ya komarê bû, Bülent Ecevit di dibistanên taybet de da xwand. Piştî dibistana amadeyî li [[Robert College]], navê xwe li Zankoya Dadmendiyê ya Enqereyê beşa Ziman Dîrok Cografya tomarkir. Lê herçendî dibistanê naqedîne jî wekî ku qedandiye bêî dîplom di nava sazûmaniyê de kar kir. Li Balyozxaneya Tirkiyê li [[London]]ê bi salan karê dîplomasiyê kir. Herwekî bêî dîplom bi pisporî karê rojnamegeriyê kir. Li London têkilî bi polîtîkvanên [[DYE]] datîne û li DYE dest bi kursên [[psîkolojî]], şerê taybet, dîroka Rojhilata Navîn hwd kir. Ew 27'ê rezbera 1957'an de wekî mebûsê Enqereyê çû meclîsê. 14 Gûlanê 1972 an de ji [[İsmet İnönü]] şinda hat serokê CHP hilbijartin. Li paş giştî hilbijartinê 26 ocaxê 1974 an de bi partiyê [[Necmettin Erbakan]] [[MSP]](Milli Selamet Partisi, Partiya Milî Xweşî) re qoalisyon kir û bû Serokwezirê Tirkîye. Di Sala [[1974]]´an de fermana dagirkirina girava Qubrisê kir. Piştî vê dagirkirinê li Tirkiyê bi navê "Karaoğlan - Lawikê reş" wekî lehengekî tê pêşwazîkirin. Derbê 12 Rezber([[12 Eylül]])e şinda hat girtin û avêtina hapisxhanê . Ji zindanê derket şinda di sala [[1987]]´an de bû serokê [[DSP]] (Partiya Çepgîriya Demokratîk). Li paş giştî hilbijartinê 18 Nîsan [[1999]] an de DSP bû yekem û Ecevit dîsa bû Serokwezîre Tirkiyê. Di dema serokwezîrtiya xwe de bi navê [[çepgîr]]iyê polîtîkayên [[rastgîr]] meşand.Ecevit 5'ê Sermawez 2006an de jiyana xwe li Enqere ji dest da. === Pirtûkên Helbest === * Şiirler (1976), Helbest * Işığı Taştan Oydum (1978), Tîrêj ji kevir neqişand * El Ele Büyüttük Sevgiyi (1997), Evîn bi hev re mezin kir === Pirtûkên Siyasî === * Ortanın Solu (1966), Çepê navendê * [[Bu Düzen Değişmelidir]] (1968), Divê ev sazûmanî bê guhertin * Atatürk ve Devrimcilik (1970), Atatürk û şoreşgerî * Kurultaylar ve Sonrası (1972), Komcivîn û paşî * Demokratik Sol ve Hükümet Bunalımı (1974), Çepa demokratîk û qeyrana hikûmetê * Demokratik Solda Temel Kavramlar ve Sorunlar (1975), Di çepa demokratîk de têgih û pirsgirêk * Dış Politika (1975), Polîtîkaya derveyî * Dünya-Türkiye-Milliyetçilik (1975), Cîhan-Tirkiyê-Neteweperwerî * Toplum-Siyaset-Yönetim (1975), Civak-Polîtîka-Desthilatî * İşçi-Köylü Elele (1976), Destbihevdin Karker-Gundî * Türkiye / 1965-1975 (1976), Tirkiyê * Umut Yılı: 1977 (1977), Sala hêviyê [[Category:Serokwezîrê Tirkîyê]] [[Category:Nivîskar|Ecevit, Bülent]] [[Category:Helbestvan|Ecevit, Bülent]] [[Category:Serokwezîrê Tirkîyê]] [[Kategorî:Tirk|Ecevit, Bülent]] [[Kategorî:mêr|Ecevit, Bülent]] [[az:Bülent Ecevit]] [[de:Bülent Ecevit]] [[el:Μπουλέντ Ετζεβίτ]] [[en:Bülent Ecevit]] [[es:Bülent Ecevit]] [[fa:بولنت اجویت]] [[fi:Bülent Ecevit]] [[fr:Bülent Ecevit]] [[gl:Bülent Ecevit]] [[he:בולנט אג'וויט]] [[ja:ビュレント・エジェヴィト]] [[nl:Bülent Ecevit]] [[pl:Bülent Ecevit]] [[ro:Bülent Ecevit]] [[sv:Bülent Ecevit]] [[tr:Bülent Ecevit]] [[ur:بلند ایجوت]] 15699 64356 2007-01-12T15:36:16Z Luqman 401 '''Hatay''', '''Antakya''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Li herêma [[Derya Reş]] de ye. Rûber 5.403 km², gelhe 1.256.726 (2000) e. Navçeyên Hatayê: Navenda bajêr, [[Altınözü]], [[Belen]], [[Dörtyol]], [[Erzin]], [[Hassa]], [[İskenderun]], [[Kırıkhan]], [[Kumlu]], [[Reyhanlı]], [[Samandağ]] û [[Yayladağı]] ne. Hatay xwedî dîrokeke kevnare ye. Gelek bermahiyên dema Makedon û Grekan hene. Gel ji Ereb, Tirkoman, Asûrî, Ermenî û Kurdan pêk tê. == Grêdanên derve == *[http://www.antakyarehberi.com Malperek li ser Antakyayê ] *[http://www.sacred-destinations.com/turkey/antioch.html Li Antakyayê cihên pîroz] *[http://www.clevelandart.org/exhibcef/antiochexhib/illusmag/City_Map.jpg Nexşeya Antîk] {{Bajarên Tirkiyê}} [[ar:أنطاكية]] [[bg:Антакия]] [[cs:Antiochie]] [[da:Antiokia]] [[de:Antiochia]] [[el:Αντιόχεια]] [[en:Antioch]] [[es:Antioquía]] [[fi:Antiokia]] [[fr:Antioche]] [[he:אנטיוכיה]] [[ja:アンタキヤ]] [[nl:Antiochië]] [[pl:Antiochia Syryjska]] [[pt:Antioquia]] 15700 55458 2006-11-07T17:39:54Z Bablekan 495 '''Isparta''' navê bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Rûber 8.933 km² û gelhe 513.681 (2000) e. Li herêma Derya Egeyê dikeve. Navê bajêr bi Grekî ye û Sparta ye. Navçeyên Ispartayê Ispartayê: [[Aksu]], [[Atabey]], [[Eğirdir]], [[Gelendost]] , [[Gönen]], [[Keçiborlu]] , [[Senirkent]] , [[Sütçüler]], [[Şarkikaraağaç]], [[Uluborlu]], [[Yalvaç]] û [[Yenişarbademli]] ne. Herêm ji aliyê aboriyê ve dewlemend e. Karê tûrîzmê jî tê kirin. == Navdarên Ispartayê == * [[Süleyman Demirel]] {{Bajarên Tirkiyê}} 15701 55459 2006-11-07T17:52:10Z Bablekan 495 '''Nevşehir''' navê bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Di qeydên dîrokî de navê bajêr wekî '''Seandos''', '''Nissa''', '''Muşkara''' cihdigire. Osmaniyan bi [[Farsî]] gotine Newşehr (bajarê nû) û navê îro wiha hatiye holê. Rûber 568 km², gelheya parêzgehê zêdetirî 100.000 e. Navçeyên Nevşehirê: Navenda bajêr, | [[Acıgöl]] | [[Avanos]] | [[Derinkuyu]] | [[Gülşehir]] | [[Hacıbektaş]] | [[Kozaklı]] | [[Ürgüp]] Li Nevşehirê gelek Kurd jî dijîn. Herêm ji aliyê bermahiyên dîrokî ve dewlemend e. {{Bajarên Tirkiyê}} 15702 55461 2006-11-07T19:04:18Z Bablekan 495 '''Niğde''' navê bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Navê bajêr ê berê '''Nahîta''' ye. Navçeyên bajêr: Navend, [[Altunhisar]] [[Bor]] [[Çamardı]] [[Çiftlik]] [[Ulukışla]] Rûber 7.312 km², gelhe 348.081 (2000) e. Parêzgeh di navenda [[Anatoliya]] de cihdigire. {{Bajarên Tirkiyê}} 15703 55464 2006-11-07T19:23:48Z Bablekan 495 '''Kayseri''' navê bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Rûber 16.917 km², gelhe 1.049.659 (2000) e. Navê bajêr ê berê ''' Kaisareia''' ye û bi zimanê [[Grekî]] ye. Beriya Komkujiya Ermeniyan gelek Ermenî li vê parêzgehê dijiyan lê niha nînin. Li Kayseriyê hejmareke Kurd jî dijîn. == Navçeyên Kayseriyê == Navenda bajêr [[Akkışla]] [[Bünyan]] [[Develi]] [[Felahiye]] [[Hacılar]] [[İncesu]] [[Kocasinan]] [[Melikgazi]] [[Özvatan]] [[Pınarbaşı]] [[Sarıoğlan]] [[Sarız]] [[Talas]] [[Tomarza]] [[Yahyalı]] [[Yeşilhisar]] == Navdarên Kayseriyê == * [[Sakıp Sabancı]] {{Bajarên Tirkiyê}} 15704 55465 2006-11-07T19:35:15Z Bablekan 495 '''Kırklareli''' bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Navê wê yî dema Osmaniyan '''Kirkkîlîse''' (ango çildêr) bû. Ji ber ku navê kîlîse (dêr) tê de derbasdibe ji aliyê sazûmaniya nû ya Tirkan ve hatiye qedexekirin û navê wê kirine Kırklareli. '''Kirkkîmesna''' jî hatiye bikaranîn. Rûber 6.550 km², gelhe 328.461 (2000) e. Parêzgeh li herêma Marmarayê dikeve. Ji aliyê aboriyê ve pêşketî ye. {{Bajarên Tirkiyê}} 15705 55480 2006-11-07T21:12:25Z Bablekan 495 sererastkirin '''Kırşehir''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Navê wê yî berê '''Saravena''' bûye. Herwekî''' Macissus''' jî hatiye bikaranîn. Rûber 6.570 km², gelhe 253.239 (2000) e. Li vê parêzgehê hejmareke mezin Kurd jî dijîn. {{Bajarên Tirkiyê}} 15706 65768 2007-01-21T14:32:18Z Luqman 401 '''Torolf Rafto''' (6'ê [[Tîrmeh|Tîrmeha]] 1922'ê- 4'ê [[Çirya Paşîn|Çirya Paşîna]] 1986'ê) xebatkarekê [[mafên mirovan]] û dersdêrekê [[dîrok|dîroka]] [[aborî|aborîyê]] li [[Dibistana Norwêjî ya Aborîyê û Rêveberî ya Karwarîyê]] li bajêrê [[Bergen]] li [[Norwêj|Norwêjê]] bû. Li sala 1979'ê serdaneka [[Prag|Pragê]] kir da li nav xwîndinkarên ko ji ber sedemên siyasî li zanîngehan hatbûn derêxistin gotarekê bixwînit. Polîsên Tenahîyê yên [[komyûnîzm|komyûnîstan]] ew kuta û riftarên xirab digel kirin. Ew paştir jî jiber sedema birîn û azarên wê kutanê mir. Her li wê salê [[Bingehê Rafto ji bo Mafên Mirovan]] hat damezrandin û salekê paştir [[Xelata Rafto]] ya pêşîn pêşkêşî [[Jiří Hájek]] li welatê [[Çêkoslovakiya|Çêkoslovakiyayê]] kir. [[Kategorî:kes]] 15708 58390 2006-11-25T21:37:32Z Cyrus the virus 619 interwiki '''Kocaeli''' navê bajêr û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Navê wê yî berê''' Nîkomedîa''' ye û bi zimanê [[Grekî]] ye. Rûber 3.505 km², gelhe 1.206.085 (2000) e. Li bajêr û parêzgehê gelek Kurd ên ku ji ber pêkutiyên dûgela Tirk reviyane jî hene. Parêzgeh li herêma Marmarayê dikeve û ji aliyê aboriyê ve gelek bipêşketî ye. [[Derince]], [[Gebze]], [[Gölcük]], [[Kandıra]], [[Karamürsel]], [[Körfez]] û navenda bajêr [[İzmit]] navçeyên wê ne. {{Bajarên Tirkiyê}} [[de:Kocaeli]] [[en:Kocaeli Province]] [[eo:Kocaeli]] [[fr:Kocaeli (province)]] [[id:Provinsi Kocaeli]] [[lv:Kodžaeli province]] [[nl:Kocaeli (provincie)]] [[tk:Kocaeli]] [[tr:Kocaeli (il)]] [[zh:科贾埃利省]] 15709 56431 2006-11-14T10:46:06Z Erdal Ronahi 2 '''Helbestvan''' mirovê ko [[helbest|helbestan]] dinivîsîne ye. {{kurt}} [[Category:Wêje]] [[Category:Helbestvan]] [[en:poet]] [[tr:Şair]] 15710 66971 2007-01-29T09:20:48Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sv:Kütahya (provins)]] '''Kütahya''' navê bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Li rojavaê Anatoliya, herêma Egeyê dikeve. Navê bajêr heya damezrandina komara Tirkiyê '''Kotî''' bû ku ev ji zimanê Grekî dihat. Navê wê yî herî kevn Kotiaeon an '''Cotiaeum''' e. Rûber 11.875 km², gelhe 160.000 (2000) e. == Navçeyên Kütahyayê == Navenda bajêr | [[Altıntaş]] | [[Aslanapa]] | [[Çavdarhisar]] | [[Domaniç]] | [[Dumlupınar]] | [[Emet]] | [[Gediz]] | [[Hisarcık]] | [[Pazarlar]] | [[Simav]] | [[Şaphane]] | [[Tavşanlı]] {{Bajarên Tirkiyê}} [[az:Kütahya (vilayət)]] [[en:Kütahya Province]] [[es:Provincia de Kütahya]] [[fr:Kütahya (province)]] [[id:Provinsi Kütahya]] [[nl:Kütahya (provincie)]] [[sv:Kütahya (provins)]] [[tr:Kütahya (il)]] [[zh:屈塔希亚省]] 15711 67067 2007-01-29T19:17:53Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hu:Déli-sark]] '''Cemsera başûr''' xala herî başûra dinyaye. Ewê li ser [[Antarktîka]] dikeve. [[Roald Amundsen]] [[14. Berfenbar]] [[1911]]an de bû mirov herî pêş de gîhîştîyî Cemsera Başûr. [[Kategorî: Erdnîgarî]] [[af:Suidpool]] [[ast:Polu Sur]] [[be:Паўднёвы полюс]] [[bg:Южен полюс]] [[bn:দক্ষিণ মেরু]] [[bs:Južni pol]] [[ca:Pol sud]] [[cs:Jižní pól]] [[cy:Pegwn y De]] [[da:Sydpolen]] [[de:Südpol]] [[en:South Pole]] [[eo:Suda poluso]] [[es:Polo Sur]] [[eu:Hego Polo]] [[fi:Etelänapa]] [[fr:Pôle Sud]] [[fy:Súdpoal]] [[gl:Polo Sur]] [[he:הקוטב הדרומי]] [[hr:Polovi južne polutke]] [[hu:Déli-sark]] [[id:Kutub Selatan]] [[it:Polo sud]] [[ja:南極点]] [[kn:ದಕ್ಷಿಣ ಧ್ರುವ]] [[ko:남극점]] [[la:Polus australis]] [[mk:Јужен пол]] [[nl:Zuidpool]] [[no:Sydpolen]] [[pl:Biegun południowy]] [[pt:Pólo Sul]] [[ro:Polul Sud]] [[ru:Южный полюс]] [[simple:South Pole]] [[sk:Južný pól]] [[sl:Južni tečaj]] [[sr:Јужни пол]] [[sv:Sydpolen]] [[th:ขั้วโลกใต้]] [[tr:Güney Kutbu]] [[vi:Nam Cực]] [[zh:南极]] [[zh-yue:南極]] 15712 55483 2006-11-07T21:34:01Z Bablekan 495 '''Ordu''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Li herêma [[Derya Reş]] dikeve. Rûber 5.963 km², gelhe 887.765 (2000) e. Aborî pirranî li ser çandiniya bindeqê ye. Li vê parêzgehê [[Laz]], [[Gurcî]] û [[Çerkez]] jî dijîn. == Navçeyên Orduyê == Navenda bajêr| [[Akkuş]] | [[Aybastı]] | [[Çamaş]] | [[Çatalpınar]] | [[Çaybaşı]] | [[Fatsa]] | [[Gölköy]] | [[Gülyalı]] | [[Gürgentepe]] | [[İkizce]] | [[Kabadüz]] | [[Kabataş]] | [[Korgan]] | [[Kumru]] | [[Mesudiye]] | [[Perşembe]] | [[Ulubey]] | [[Ünye]] {{Bajarên Tirkiyê}} 15713 57931 2006-11-22T10:29:07Z 213.210.179.206 /* Kitêbnasîya wî */ '''Mîlan Kundêra''' (bi [[Fransî]], [[Çêkî]] û [[Inglîzî]] ''Milan Kundera'') (1'ê [[Nîsan|Nîsana]] 1929'ê-) nivîskar û [[roman|romannviîsê]] navdarê [[Fransa|Fransî]]-[[Komara Çêkiyayê|Çêkî]] ye. Ew yek ji romannivîsên herî navdar li nîvîya duyê ya [[sedsala 20'ê]] ye. Navdarî ya wî zêdetir ji ber romana wî [[Sivikî ya ji tehemulkirinê der ya bûnê]] ye. ==Jînengar== Ew li sala 1929'ê li bajêrê [[Birno]] li [[Çêkoslovakiya|Çêkoslovakiyayê]] hat dinyayê. Ew li malbateka rewşenhizira Çêkî hat dinyayê. Babê wî Lûdvîk Kundêra (1891-1971) şagirdekê [[mûsîqa|msîqakarê]] navdar [[Leoš Janáček]] bû. Ew ji sala 1948'ê heta 1961'ê serokê Akademî ya Mûsîqa ya Birnoyê bû. Mîlan li nik babê xwe fêrî [[piyano|piyanoyê]] bû û paştir mûsîqanasî xwînd. Mûsîqayê tesîreka mezin li ser wî hiştîye û evê tesîrê di romanên wî jî da rengvedaye. Wî xwîndina [[dibistana navîn]] li sala 1948'ê qedand. Heyamekê [[edebyat]] û heyamekê jî [[film]] xwînd. Di bin kartêkirina [[Şerê Cîhanî yê Duyê]] da, her ji sinêleyî ya xwe bû endamê [[Partiya Komuûnîst]] a desthilatdar. Li sala 1950'ê ji ber ''çalakîyên dijberî Partîyê'' ji partîyê hat derêxistin. Wî ev bûyer kir muhaneya nivîsîna romana xwe ya binavê [[Henek|Henekê]] (the Joke an Žert, 1967). Ew ji bo heyameka kurt dîsa vegeriya nav Partîyê, lê ji bo caran dûmahîyê li sala 1970'ê hat derêxistin. Digel hindek nivîskarên dî yên mîna [[Vatslav Havil]] li sala 1968'ê pişikdarî [[Bihara Pragê]] bû. paşra [[Yekîtîya Komarên Sosyalîstên Sovyetê]] Çêkoslovakiya dagîrkir. Ew ji 1975'ê were li Fransayê dijît û ji sala 1981'ê were [[welatî|welatîyekê]] Fransayê ye. ==Berhemên wî== Mîlanî berhemên xwe yên destpêkê bi [[ziman|zimanê]] Çêkî nivîsîne û yên dawîtir bi Fransî. Tiştê herî balkêş ew e ko wî heta niha jî nehêlaye hindek ji romanên wî yên ko di koka xwe da bi zimanê Fransî hatine nivîsîn bo ser zimanê wî yê daykê bihên paçivandin (wergerandin).Ev bûye sedema nerazîbûneka mezin li [[Komara Çêkiyayê]]. ==Kitêbnasîya wî== * Henek (the Joke, Žert, 1967) * Evînên Kenîdar (Laughable Loves, Směšné lásky, 1960) * Jiyan li dereka dî ye (Life is Elsewhere, Život je jinde, 1969) * Yakûb û Axayê Wî (Jacques and His Master, Jakub a jeho pán: Pocta Denisu Diderotovi, 1975) * Valsa Xatirxwestinê (The Farewell Waltz, Valčík na rozloučenou, 1976) * Kitêba Kenîyê û Jibîrkirinê (The Book of Laughter and Forgetting, Kniha smíchu a zapomnění, 1979) * Sivikîya ji Tehemulê der ya Bûnê (The Unbearable Lightness of Being, Nesnesitelná lehkost bytí, 1984) * Hunerê Romanê (The art of the Novel, L'art du roman, 1985) * Nemirî (immortality, 1990) * Xiyanet li Peymanê (Testaments Betrayed, Les testaments trahis, 1992) * Kîyînî (Identity, L'Identité, 1998) * Nezanî (Ignorance, L'Ignorance, 2000) * Perde (The Curtain, Le Rideau, 2005) ==Lînkên Derve== *http://www.kundera.de [[Kategorî:Nivîskar|Kundera, Milan]] 15714 55489 2006-11-07T21:39:26Z Cyrus the virus 619 Cemsera bakur çû cihê Cemsera Bakur #REDIRECT [[Cemsera Bakur]] 15715 55496 2006-11-07T23:05:43Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Norwec]] #redirect[[Norwec]] 15716 55498 2006-11-07T23:58:16Z Bablekan 495 '''Rize''' (Rîze tê xwandin) navê bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Li bakurê rojhilata Tirkiyê, li perê [[Derya Reş]] dikeve. Rubêrê parêzgehê 3.922 km² û gelhe jî 365.938 (2000) e. Navçeyên Rizeyê: Navenda bajêr, [[Ardeşen]], [[Çamlıhemşin]], [[Çayeli]], [[Derepazarı]], [[Fındıklı]], [[Güneysu]], [[Hemşin]], [[İkizdere]], [[İyidere]], [[Kalkandere]] û [[Pazar]] in. Li vê parêzgehê pirranî [[Laz]] dijîn. Aborî li ser masîgerî, çandiniya çay û bindeqê ye. {{Bajarên Tirkiyê}} 15717 55499 2006-11-08T00:08:07Z Bablekan 495 '''Sakarya''' yan '''Adapazarı''' navê bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Li herêma Marmarayê dikeve. Navê bajêr ji zimanê [[Grekî]] tê, '''Saccaria'''. Niha navê navendê kirine Adapazarı. Li vê parêzgehê gelek Kurd ên ku ji ber pêkutiyên dûgela Tirk reviyane jî dijîn. == Navçeyên Sakaryayê == * Adapazarı (Navenda bajêr) * Akyazı * Geyve * Hendek * Karasu * Pamukova * Sapanca * Kocaali * Ferizli * Söğütlü * Kaynarca * Karapürçek * Taraklı {{Bajarên Tirkiyê}} 15718 55500 2006-11-08T00:13:38Z Bablekan 495 '''Samsun''' navê bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Li herêma [[Derya Reş]] dikeve. Navê bajar bi zimanê [[Grekî]] ye û orgînala wê Σαμψούντα - '''Sampsoúnta''' ye. Navçeyên Samsunê: Navenda bajêr, | Alaçam | Asarcık | Ayvacık | Bafra | Çarşamba | Havza | Kavak | Ladik | Ondokuzmayıs | Salıpazarı | Tekkeköy | Terme | Vezirköprü | Yakakent in. {{Bajarên Tirkiyê}} 15719 55530 2006-11-08T09:19:32Z Bangin 450 [[Kategorî:Dewlet]] 15720 55533 2006-11-08T09:22:55Z Bangin 450 [[Kategorî:Parzemîn]] [[Kategorî:Dewlet]] 15721 55535 2006-11-08T09:24:27Z Bangin 450 [[Kategorî:Dewlet]] 15722 55537 2006-11-08T09:25:29Z Bangin 450 [[Kategorî:Dewlet]] 15723 55538 2006-11-08T09:26:34Z Bangin 450 Redirecting to [[Karîbîk]] #redirect[[Karîbîk]] 15724 55539 2006-11-08T09:38:32Z Bangin 450 Redirecting to [[Zimanê holandî]] #redirect[[Zimanê holandî]] 15725 55564 2006-11-08T12:25:18Z Bablekan 495 '''Tekirdağ''' navê bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Li herêma [[Trakya]] dikeve. Navçeyên parêzgehê: [[Çerkezköy]], [[Çorlu]], [[Hayrabolu]], [[Malkara]], [[Marmara Ereğlisi]], [[Muratlı]], [[Saray]], [[Şarköy]] in. Rûber 6.313 km², gelhe 623.591 (2000). Li vê parêzgehê pirranî hemwelatiyên Tirkiyê yên [[Çîgan]] dijîn. Her sal bi navê "[[Şahiyên Kakava]]" festîvalên Çîganan tê lidarxistin. Navê bajêr berê bi Grekî Βισανθη ('''Bisanthe''') û paşê jî bûbû Ρωδοστο ('''Rodosto'''). Di dema Osmaniyan de jî bi navê Rodos û '''Takovar''' (bi zimanê Ermenîkî) dihate binavkirin. Piştî damezrandina Komara Tirkiyê navê wê kirin Tekirdağ. Aboriya parêzgehê pirranî li ser çandiniyê ye. Çandiniya zebeşan û bazirganiya wê bipêşketiye. Hin fîrmayên ku navenda wan li navçeya [[Malkara]]yê ne, li [[Kurdistan]]ê karê mandra dikin. Ango bi erzanî şîr û penêrên Kurdan dikirin û li [[Ewropa]] belav dikin. Mixabin dûgela Tirk destûrê nade fîrma û kooperatîvên Kurdan ku ew jî karê mandra bikin. {{Bajarên Tirkiyê}} 15726 55566 2006-11-08T12:36:36Z Bablekan 495 '''Zonguldak''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] li herêma [[Derya Reş]] e. Navçeyên Zonguldakê: Navenda bajêr, [[Alaplı]], [[Çaycuma]], [[Devrek]], [[Gökçebey]] û [[Karadeniz Ereğli]] ne. Navê bajêr yê beriya hatina [[Tirk]]-[[Mongol]]an '''Sandraka''' bû. Fîrmayên Frensiyan ên ku di dema Osmaniyan de li vir lêkolîna dewlemendiyên binerdî dikirin navê bajêr bi Frensî û Tirkî bilêvdikirin û digotin "Jungle-Dağ - Çiyayê kûvî". Ev nav dibêjin wisa hatiye holê û piştî avabûna Komara Tirk wekî hemî navên cografîk wê jî para xwe ji polîtîkaya Tirkîzekirinê girtiye û bûye Zonguldak (mixabin bi Tirkî hîç wateyeka xwe jî nîne). Li vê parêzgehê derxistina [[komir]]ê navdar e. {{Bajarên Tirkiyê}} 15727 55570 2006-11-08T12:46:43Z Bablekan 495 '''Aksaray''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] yên ku li herêma [[Anatoliya Navîn]] in e. Navçeyên Aksarayê: Navenda bajêr, [[Ağaçören]], [[Eskil]] [[Gülağaç]], [[Güzelyurt]] [[Ortaköy]], [[Sarıyahşi]] ne. Beriya hatina [[Tirk]] - [[Moxol]]an navê bajêr '''Archelais Garsaura''' û paşê jî di dema Selçûkiyan de '''Taksara''' bû. Piştî damezrandina Komara Tirkiyê navê wê kirin Aksaray. Rûber 7,722 km² û gelhe zêdetirî 410.000 e. Li herêmê gelek bermahiyên Ermeniyan hene. Li vê parêzgehê hejmarekê Kurd jî dijîn. Aborî pirranî li ser çandiniyê ye. {{Bajarên Tirkiyê}} 15728 66238 2007-01-24T07:56:01Z Kobînayî 714 '''Kareva''' (bi [[Yewnanî]] ήλεκτρον, bi [[Inglîzî]] ''electron'') navekê giştî ji bo komeka diyarok û bûyeran e ko girêdayî hebûn an rewanbûna sirêmeka (ceryaneka, flow) [[barê karevayî]] ne. Kareva û [[Asinrevayî]] du [[karlêkkirênên bingehîn]] anko ''fundamental interaction''an pêkdiînin. Hindek diyarokên berniyasên wekî [[birûsî|birûsîyê]] grêdayî karevê in. ==Çemkên girêdayî karevê== * [[Şiyana Karevayî]] anko [[Potansiyela Karevayî]] * [[Sirêma Karevayî]] (bi Inglîzî: '''electrical current''') * [[Qada Karevayî]] (bi Inglîzî: '''electrical field''') * [[Ênerjîya Karevayî]] (bi Inglîzî: '''electrical energy''') * [[Hêza Karevayî]] (bi Inglîzî: '''electrical power''') * [[Barê Karevayî]] (bi Inglîzî: '''electrical charge''') ==Dîroka Vedîtinê== [[Partiyan]] û [[Yewnanîyên Kevin]] kareva dinyasî. Wan dizanî ko eger tiştekê wekî [[karev|karevê]] li [[hirî|hirîyê]] anko xurîyê bixişînin ew parşeyê karevê hûrkên giyayî û [[ka|kayê]] bi xwe ra radikêsşit. Navê [[Kurdî]] yê ''Kareva'' jî ji wê hatîye. [[Kategorî:fîzîk]] [[af:Elektron]] [[ar:إلكترون]] [[ast:Electrón]] [[bg:Електрон]] [[br:Elektron]] [[bs:Elektron]] [[bug:Elektron]] [[ca:Electró]] [[cs:Elektron]] [[da:Elektron]] [[de:Elektron]] [[el:Ηλεκτρόνιο]] [[en:Electron]] [[eo:Elektrono]] [[es:Electrón]] [[et:Elektron]] [[eu:Elektroi]] [[fa:الکترون]] [[fi:Elektroni]] [[fr:Électron]] [[ga:Leictreon]] [[gl:Electrón]] [[he:אלקטרון]] [[hr:Elektron]] [[hu:Elektron]] [[ia:Electron]] [[id:Elektron]] [[io:Elektrono]] [[is:Rafeind]] [[it:Elettrone]] [[ja:電子]] [[ka:ელექტრონი]] [[ko:전자]] [[ksh:Elektron]] [[la:Electron]] [[lmo:Eletrún]] [[ln:Eléktron]] [[lt:Elektronas]] [[lv:Elektrons]] [[mk:Електрон]] [[nds:Elektron]] [[nl:Elektron]] [[nn:Elektron]] [[no:Elektron]] [[pl:Elektron]] [[pt:Elétron]] [[ro:Electron]] [[ru:Электрон]] [[scn:Elettroni]] [[simple:Electron]] [[sk:Elektrón]] [[sl:Elektron]] [[sr:Електрон]] [[su:Éléktron]] [[sv:Elektron]] [[ta:எதிர்மின்னி]] [[th:อิเล็กตรอน]] [[uk:Електрон]] [[uz:Elektron]] [[vi:Điện tử]] [[zh:电子]] [[zh-min-nan:Tiān-chú]] [[zh-yue:電子]] 15729 55573 2006-11-08T13:14:05Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Kareva]] #redirect[[kareva]] 15730 55574 2006-11-08T13:14:29Z Bablekan 495 '''Bayburt''' navê bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Beriya dagirkirina Tirkan navê wê '''Bagrat''' bû. Bayburt di tixûbê [[Kurdistan]]ê de ye. Bi parêzgeha Kurd [[Erzingan]]ê ve cîran e. Di sala [[1989]]'î de kirine parêzgeh, berê girêdayî [[Gümüşhane]]yê bû. Li vê parêzgehê hejmarekê Kurd jî dijîn. Bi navê [[Demirözü]], [[Aydıntepe]] û Navenda Bayburtê navçeyên wê hene. Aborî pirranî li ser çandiniyê ye. Rûber 3.652 km² ye. {{Bajarên Tirkiyê}} 15731 55577 2006-11-08T13:53:25Z Bablekan 495 '''Karaman''' navê bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Navê bajêr ê berê '''Larendia''' bû. Di dema Osmaniyan de wekî Larende dihate binavkirin. Piştî damezrandina Komara Tirkiyê navê wê kirin Karaman. Navçeyên parêzgehê: Navenda bajêr | [[Ayrancı]] | [[Başyayla]] | [[Ermenek]] | [[Kazımkarabekir]] | [[Sarıveliler]] in. {{Bajarên Tirkiyê}} 15733 55580 2006-11-08T14:20:33Z Bablekan 495 '''Kırıkkale''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Li herêma [[Anatoliya Navîn]] dikeve. Navçeyên parêzgehê: Navenda bajêr, | [[Bahşılı]] | [[Balışeyh]] | [[Çelebi]] | [[Delice]] | [[Karakeçili]] | [[Keskin]] | [[Sulakyurt]] | [[Yahşihan]] in. Parêzgehehe nû ye: Berê bi [[Enqere]]yê ve girêdayî bû. Li vê bajarê fabrîkên çekan ên artêşa Tirk hene. Bi navê "Kırıkkale" gelek cureyên çek û alavên şêr tên hilberîn. Gelê bajêr aboriya xwe ji xebatên li fabrîkên çekan û çandiniyê dike. {{Bajarên Tirkiyê}} 15734 55581 2006-11-08T14:31:30Z Bablekan 495 '''Yalova''' navê bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. Li herêma Marmarayê dikeve. Navçeyên Yalovayê: Navenda bajêr, | [[Altınova]] | [[Armutlu]] | [[Çınarcık]] | [[Çiftlikköy]] | [[Termal]] in. Li Yalovayê gelek Kurd jî dijîn. {{Bajarên Tirkiyê}} 15735 55582 2006-11-08T14:38:16Z Bablekan 495 '''Karabük''' navê bajar û parêzgehekê [[Tirkiyê]] ye. == Navçeyên Karabükê == Navenda bajêr | [[Eflani]] | [[Eskipazar]] | [[Ovacık]] | [[Safranbolu]] | [[Yenice]] ne. Gelhe 225.409 (2000), rûber 4.145 km² ye. Li vir fabrîka hesin û polayê heye û gel pirranî bi wê aboriya xwe birêvedibe. Di sala 1995'î de bûye navçe. {{Bajarên Tirkiyê}} 15736 63793 2007-01-09T01:39:15Z 216.205.244.5 /* Lînk */ '''50 Cent''' (* [[6'ê tîrmehê]] [[1975]] li [[New York City]], [[New York]], [[DYE]]) rapvanekî [[emêrîkî]] ye. Navî xwe yê rast '''Curtis James Jackson III''' e. ==Bîyografî== [[Wêne:50 Cent mug shot.jpg|thumb|400px|50 Cent li zîndanê da]] Curtis Jackson li [[South Jamaica]], taxa [[Queens]] ji bajarê [[New York City]], jidayîk bû û li wir fiqare dijî. Ew bavî xwe nas nedikir, dayîka wî li malê xwe hate kuştin. Kes ketibûn malê wê û bi [[gaz|gazê]] kuştin wextê wê hên di xewê da bû. Li wê demê Curtis hên 8 [[sal|salî]] bû. Piştî mirinê dayîka wî ew li cem bapîrên xwe dijî. Dema ew 12 salî bû, wî bazarîya [[narkotîk]] dikir û bi wê sedemê ew çend caran bo demên kin kete zîndanê, lê cezayê mezin di 18 salîya xwe da bir. Navî ''50 Cent'' Curtis ji dizekî mezin bi navî ''[[Kelvin Martin]]'' bir. Curtis wî navî bir, ji ber ko hemu tiştên xwe wekî wî bûn. Curtis bazarîya [[narkotîk]] berda, wextê wî dît, mûzîkê [[Rap]] pirtir [[pere]] dianî. [[Jam Master Jay]] (Run DMC) alîkarîya Curtis Jackson kir û wî bir labelî (koma mûzîkê) [[Jam Master]]. Lê li wir Curtis ne bi kêf bû û çû labelî [[Columbia Records]]. Li wir albûmê [[Power of the Dollar]] çêbû. Lê berî ew albûma derkeve hinekan bi [[kêr|kêran]] Curtis xistin. Li rojê [[24'ê gulanê]] [[2000]] li pêş malê bapîrên yekî bi [[neh]] qurşînan li Curtis xist, lê curtis nemir. Labelî [[Columbia Records]] peymanê xwe rakir û albûmê wî jî dernexist. Curtis çend stranan paşê kir li ser albûmê xwe yê din, [[Guess who's back]]. Piştî wê demê Curtis dîsa bi [[narkotîk]] bazardikir, lê dîsa yekî alîkarîya wî kir: [[Eminem]]. Piştî demekî Curtis peymanekî bi [[Eminem]] û [[Dr. Dre]] li cem labelên [[Shady Records]]/[[Aftermath Entertainment]] çêkir. Curtis bi xwe gotîye, ew bes rêzdarîyê mezin [[Eminem]] û [[Dr. Dre]] dikir. Albûmê [[Get Rich or Die Tryin']] di salê [[2003]] da li [[DYE]] 6,5 [[milyon]] car hate firotin. Li cîhanê tevda ew nêzîkî 11 [[milyon]] caran hate firotin. Albûmê din bi navî [[The Massacre]] li rojê [[8'ê adarê]] [[2005]] derket. Ew albûma jî pir rind hate firotin. Li havînê [[2005]] Curtis fîlmekî li ser cîhanê xwe çêkir. Navî wê fîlmê wekî albûmê xwe [[Get Rich or Die Tryin']] bû. Ew fîlma li [[Keneda]] hate çêkirin. Paşê albûmek bi pir stranên wê fîlmê da hate derxistin, navî xwe - dîsa - [[Get Rich or Die Tryin']] bû. ==G Unit== Curtis Jackson avakarê grûpê [[G Unit]] e. Ew grûpa albûma ji endamên xwe ra derdixist. Bi hevra jî albûmek derket, [[Beg for Mercy]]. Ji [[Lloyd Banks]] ra albûma [[The Hunger for More]] hate çêkirin, ji [[Young Buck]] ra [[Straight Outta Cashville]] û ji [[The Game]] ra [[The Documentary]]. [[The Game]] jî endamekî [[G Unit]] bû, lê paşê 50 Cent wî qewitand. Bes jinek li [[G Unit]] da ye, ew jî [[Olivia]] ye. Ew stranbêjekî [[R & B]] ye. Di [[gelawêj|gelawêjê]] [[2005]] da [[Tony Yayo]], endamekî [[G Unit]], albûmê xwe derxist, [[Thoughts of a Predicate Felon]]. Curtis paşê hên çend endamên din anî [[G Unit]]; [[Ma$e]], [[Mobb Deep]], [[Spider Loc]], [[MOP]] û [[Hot Rod]]. ==Dîskografî== ===Albûm=== {| border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="margin:1em 1em 1em 0; border-style:solid; border-width:1px; border-collapse:collapse; empty-cells:show; " |- style="background-color:#efefef;" ! rowspan="2"| Sal ! rowspan="2"| Nav ! colspan="5"| Cihê xwe ! rowspan="2"| Rojê derxistinê <br>û<br>Firotinê li cîhanê tevda |- style="background-color:#efefef;" ! [[Elmanya]] ! [[Avûstûrya]] ! [[DYE]] ! [[Brîtanyaya mezin]] ! [[Awûstralya]] |- | 2002 | '''[[Guess who's back?]]''' | - | - | - | 28 | - |^{26'ê avrêlê 2002}<br />^{0,56 milyon} |- style="background-color:#f0f0ff" | 2003 | '''[[Get Rich or Die Tryin' (Albûm)|Get Rich or Die Tryin']]''' | 4 | 16 | '''1''' | 2 | '''1''' |^{6'ê reşemîyê 2003}<br />^{12,3 milyon} |- | 2005 | '''[[The Massacre]]''' | '''1''' | 2 | '''1''' | '''1''' | '''1''' |^{8'ê adarê 2005}<br />^{8,1 milyon} |- style="background-color:#f0f0ff" | 2005 | '''[[Get Rich Or Die Tryin' (Soundtrack)|Get Rich Or Die Tryin']]''' | 27 | - | 2 | 18 | 17 |^{8'ê sermawezê 2005}<br />^{2,0 milyon} |- |} ===featuring 50 Cent=== '''[[8 Mile (Soundtrack)|8 Mile]]''' (yê Eminem) *2002 ''Love Me'' (Obie Trice, 50 Cent, Eminem) *2002 ''Places To Go'' (50 Cent) *2002 ''Rap Game'' (D12, 50 Cent) *2002 ''Wanksta'' (50 Cent) *2002 ''Till I Collapse Freestyle'' (50 Cent) '''[[Under Construction]]''' (yê Missy Elliot) *2003 ''Work It'' (Missy Elliot feat. 50 Cent) '''[[Cheers]]''' (yê Obie Trice) *2003 ''We All Die One Day'' (Obie Trice feat. 50 Cent, Eminem & Lloyd Banks) '''[[The Streetsweeper Vol. 1]]''' (yê DJ Kayslay) *2003 ''50 Shot Ya'' (DJ Kayslay feat. 50 Cent) '''[[La Bella Mafia]]''' (yê Lil Kim) *2003 ''Magic Stick'' (Lil Kim feat. 50 Cent) '''[[Cradle 2 to Grave (Soundtrack)|Cradle 2 to Grave]]''' *2003 ''Follow Me Gangsta'' (50 Cent feat. G Unit) '''[[Chicken and Beer]]''' (yê Ludacris) *2003 ''Blow it Out'' (Ludacris feat. 50 Cent) '''[[Bad Boys 2 (Soundtrack)|Bad Boys 2]] *2003 ''Realest N*ggas'' (The Notorious B.I.G. feat. 50 Cent) '''[[Grand Champ]]''' (yê DMX) *2003 ''Shot Down'' (DMX feat. 50 Cent) '''[[The Streetsweeper Vol. 2]]''' (yê DJ Kaslay) *2004 ''Angels Around Me'' (DJ Kayslay, 50 Cent) '''[[The Hunger for More]]''' (yê Lloyd Banks) *2004 ''On Fire'' (Lloyd Banks feat. 50 Cent) *2004 ''I Get High'' (Lloyd Banks feat. 50 Cent & Snoop Dogg) *2004 ''Warrior Pt.2'' (Lloyd Banks feat. 50 Cent, Eminem & Nate Dogg) '''[[Straight Outta Ca$hville]]''' (yê Young Buck) *2004 ''Let Me In'' (Young Buck feat. 50 Cent) *2004 ''Bonafide Hustler'' (Young Buck feat. 50 Cent & Tony Yayo) *2004 ''I'm A Soldier'' (Young Buck feat. 50 Cent) '''[[Loyal To The Game]]''' (ýê 2Pac) *2004 ''Loyal To The Game'' (2Pac feat. 50 Cent) '''[[Encore]]''' (yê Eminem) *2004 ''Never Enought'' (Eminem feat. 50 Cent & Nate Dogg) *2004 ''Spend Some Time'' (Eminem feat. 50 Cent, Stat Quo & Obie Trice) *2004 ''Encore'' (Emienm feat. 50 Cent & Dr.Dre) '''[[Rhythm & Gangsta-The Masterpiece]]''' (yê Snoop Dogg) *2004 ''Oh No!'' (Snoop Dogg feat. 50 Cent) '''[[The Documentary]]''' (yê The Game) *2005 ''Westside Story'' (The Game feat. 50 Cent) *2005 ''How We Do'' (The Game feat. 50 Cent) *2005 ''Hate It Or Love It'' (The Game feat. 50 Cent) '''[[Searching For Jerry Garcia]]''' (yê Proof) *2005 ''Forgive Me'' (Proof feat. 50 Cent) '''[[Thoughts Of A Predicate Felon]]''' (yê Tony Yayo) *2005 ''So Seductive'' (Tony Yayo feat. 50 Cent) *2005 ''We Don't Give A Fuck'' (Tony Yayo feat. 50 Cent, Olivia & Lloyd Banks) *2005 ''I Know You Don't Love Me'' (Tony Yayo feat. 50 Cent, Lloyd Banks & Young Buck) '''[[Blood Money]]''' (yê Mobb Deep) *2006 ''Creep'' (Mobb Deep feat. 50 Cent) *2006 ''Pearly Gates'' (Mobb Deep feat. 50 Cent) *2006 ''The Infamous'' (Mobb Deep feat. 50 Cent) *2006 ''Outta Control (Remix)'' (Mobb Deep feat. 50 Cent) *2006 ''Have A Party'' (Mobb Deep feat. 50 Cent & Nate Dogg) *2006 ''It's Alright'' (Mobb Deep feat. 50 Cent & Mary J. Blige) '''[[Rotten Apple]]''' (yê Lloyd Banks) *2006 "Cake" (Lloyd Banks feat. 50 Cent) *2006 "Hands Up" (Lloyd Banks feat. 50 Cent) *2006 "Rotten Apple" (Lloyd Banks feat. 50 Cent & Prodigy) '''[[Second Round's on Me]]''' (yê Obie Trice) *2006 "Everywhere I Go" (Obie Trice feat. 50 Cent) ==Fîlmografî== ===Fîlmên Sînêma=== *''[[Get Rich Or Die Tryin' (fîlm)|Get Rich Or Die Tryin']]'' ([[2005]]) ==Bîblîografî== *''From Pieces to Weight'', ISBN 0-7432-6834-2 ==Lînk== *[http://50cent.com Rûpela 50 Cent] *[http://musiciandictionary.com/wiki/50_Cent The 50 Cent Dictionary @ MusicianDictionary.com] [[Kategorî:Rap]] [[af:50 Cent]] [[als:50 Cent]] [[ar:50 سنت]] [[bs:50 Cent]] [[cs:50 Cent]] [[da:50 Cent]] [[de:50 Cent]] [[en:50 Cent]] [[es:50 Cent]] [[et:50 Cent]] [[fa:فیفتی سنت]] [[fi:50 Cent]] [[fr:50 Cent]] [[he:50 סנט]] [[id:50 Cent]] [[is:50 Cent]] [[it:50 Cent]] [[ja:50セント]] [[lv:50 Cent]] [[nl:50 Cent]] [[no:50 Cent]] [[pl:50 Cent]] [[pt:50 Cent]] [[ro:50 Cent]] [[ru:50 Cent]] [[simple:50 Cent]] [[sl:50 Cent]] [[sv:50 Cent]] [[tr:50 Cent]] [[vls:50 cent]] [[yi:50 סענט]] [[zh:五角 (歌手)]] 15737 55587 2006-11-08T17:05:09Z Bangin 450 Redirecting to [[50 Cent]] #redirect[[50 Cent]] 15738 55588 2006-11-08T17:05:39Z Bangin 450 Redirecting to [[50 Cent]] #redirect[[50 Cent]] 15739 55596 2006-11-08T18:14:42Z Bablekan 495 '''Düzce''' yek ji bajar û parêzgehên [[Tirkiyê]] ye. Di sala 1999'î de ji ber erdhejê bi zagoneke bilez kirine parêzgeh. Beriya wê bi bajarê Bolu´yê ve girêdayî bû. Şêniyên Düzceyê pirranî [[Çerkez]] û [[Abxaz]] in. Ji ber wê hin caran pirsgirêkên etnîkî xwe dide der. Gelên herêmê ji dûgelê doza perwerde û weşan bi zimanê zikmakî (ango zimanên Qefqasî) dikin. Beriya hatina Tirk - Mongolan navê bajêr '''Prusias Pros Hypios''' bûye. Di salên 1321-1323'î de mîrên Osmaniyan bi bazareke berdêlî wê ji Bîzansiyan digirin. Ji ber wê jê re dibêjin Dûzbazar. Piştî damezrandina Komara Tirkiyê navê wê dikin Düzce. Heya niha statîstîkên fermî yên Düzceyê nehatine aşkerakirin. Gel aboriya xwe bi çandiniya bindeqê dike. {{Bajarên Tirkiyê}} 15740 55597 2006-11-08T18:28:11Z Bablekan 495 '''Kinikan''' (''tr. Osmaniye'') navê bajar û parêzgehekê li [[Tirkiyê]] ye. Erdê parêzgehê dikeve tixûbê [[Kurdistan]]ê. Rûber 3.320 km², gelhe 458.000 (2000) e. == Navçeyên Kinikanê (navê wanê nû ango bi Tirkî) == * Bahçe * Düziçi * Hasanbeyli * Kadirli * Sumbas * Toprakkale {{Bajarên Tirkiyê}} 15741 64843 2007-01-16T10:10:15Z 217.132.238.188 iw '''Laz''' navê gelekî/neteweyekî ye. Ji welatê wan re [[Lazîstan]] tê gotin. Ew bi xwe ji welatê xwe re Lazona û ji zimanê xwe re jî Lazûrî dibêjin. Neteweyekî otantîk e. Li perên [[Derya Reş]] û li hin komarên berê yên [[YKSS]] dijîn. Neteweya Laz Qefkasî ye. Zimanê Lazan ango [[Lazî]] yek ji zimanên Qefqasî ye û nêzîkî zimanê [[Gurcî]] ye. Li Tirkiyê pirsgirêkên vê gelî gelek in. Dûgela Tirk wekî Kurd û netweyên din hebûna Lazan jî înkar dike û polîtikaya pişavtinê dimeşîne. Pirraniya Lazan êdî nikarin bi zimanê zikmakî biaxivin. Ziman û çanda Lazan di bin xetereyê de ye, li ber windabûnê ye. Ji bo Lazan dibêjin "Kurdên deryadîtî" û hin karekterên Lazan û Kurdan dişibînin hevûdu. Di çanda devkî ya Kurdan de jî navê Lazan pirr derbasdibe. Laz di çanda Kurdî de wekî "gelê cîran, merd, wekî Kurdan, wêrek, zîrek hwd" tên nirxandin. Di nava gelê Kurd û Laz de dostaniyeke pirr kûr hebû. Mixabin dûgela Tirk herêma Derya Reş bi pirranî assîmîle kir û bi hestên vê gelê leyîst. Laz di kûltûra Tirkan de pirr neyînî cihdigire. Tirk bi Lazan qerfê (henekê) xwe dikin, wan wekî kêmhiş didin nîşandan. Hemî pêkenokên Tirkan li ser vê gelê bindest in. '''Di straneke dengbêjiyê de Laz''' .. hêviya me li jor bi Xwedê ma li jêr bi 200 jinên Lazan e dişon cinyazê misilmanan bi destûpiyên qerqaş şer bû şerê singoyan e Tirkan namûs firotin bi peran e Siltan Evdilhemîd bang li Siltan Evdilreşat kir Got ka te digot eskerê min Kurd in ji Kurdistanê ne Kesî negot para Kurdan di eskeriyê de emeliyan e Xwedî û qirarê emeliyan tunene şer şerê pilingên Bulxar û Yewnan e ma tenê di ber de pilingên Kurd û Lazan e kambaxa Selanîkê bişewite bi dar û deryan e .. [[Kategorî:Gel]] [[en:Laz people]] [[de:Lasen]] [[fr:Lazes]] [[he:לאזים]] [[nl:Lazen]] [[ru:Лазы]] [[tr:Lazlar]] 15742 64844 2007-01-16T10:12:26Z 217.132.238.188 [[he:לאזיסטן]] '''Lazistan''' (Lazona - ლაზონა bi [[Lazî]], ლაზეთი - Lazetî an ჭანეთი - Çanetî bi [[Gurcî]]) navê welatê [[Laz]]an e. Heya dawiya Osmaniyan ji herêma [[Derya Reş]] ya li [[Tirkiyê]] re [[Pontûs]] û li cihên ku [[Laz]] lê dijiyan re jî Lazîstan dihate gotin. Ev peyveke fermî bû. Bi avabûna Komara Tirkiyê re navên [[Kurdistan]], Lazîstan hwd hate qedexekirin û hebûna gelan hate înkarkirin. Îro herçendî pirraniya wan hatibin assîmîlekirin jî ji [[Trabzon|Trapezonê]] heya Artvînê ango li welatê Lazan, gelê Laz dijî. Ziman û çanda wan di bin xetereya windabûnê de ye. [[Kategorî:Welat]] [[en:Lazistan]] [[de:Lasistan]] [[he:לאזיסטן]] [[nl:Lazistan]] [[tr:Lazistan]] 15743 60575 2006-12-17T02:43:20Z 217.132.7.106 iw '''Lazî''' (bi Lazî Lazûrî yan Lazûrî Nena) zimanê [[Laz]]an e. Lî başûrê rojavayê [[Derya Reş]] û li hin komarên berê yên [[YKSS]] tê axavtin. Hejmara axavdaran li Tirkiyê zêdetirî 600.000 in. Mixabin bi milyonan Laz îro êdî nikarin bi zimanê biaxivin, hatine assîmîlekirin. Lazî ji zimanmalbata [[Qefqasî]] ye. Bi zimanên [[Megrelî]] û [[Gurcî]] ve têkildar û cîran e. == Zaraveyên zimanê Lazî == * Hopan, li Hopa û Acarya; * Vîtse-Arkabyan, li Arhavî and Findeqlû; * Çkhalan, li Düzköy (Çxala), Borçka; * Atînan, li Pazar (navê berê Atîna); * Ardeşenyan, li Ardeşen. == Lînkên baldar li ser zimanê Lazî == * [http://www.uni-koeln.de/phil-fak/ifl/asw/forschung/projekte/Lasisch/benningwd.pdf Lazuri Nena - The Language of the Laz] by Silvia Kutscher. * [http://www.lazebura.net Lazebura.net - All About Laz and their language.Lazish Cultur and Language Portal] (In Turkish/Laz) * [http://english.lazebura.net/index.php About Laz and their language.Lazish Cultur and Language Portal] (In English) [[Kategorî:Ziman]] [[en:Laz language]] [[br:Lazeg]] [[ca:Laz]] [[de:Lasen]] [[fr:Laze]] [[ja:ラズ語]] [[he:לאז]] [[ka:ლაზური ენა]] [[nl:Lazisch]] [[tr:Laz]] 15745 66792 2007-01-27T16:16:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mr:प्रशांत महासागर]] {{Pênc Okyanûsa Cîhan}} '''Okyanûsa Mezin''', herweha bi '''Okyanûsa Pasîfîk''' û '''Okyanûsa Aram''' jî te navandin, bi 179,7 [[milyon]] [[km²]] aqar okyanûsa herî mezina li [[cîhan]]ê ye. Kûrtirîn hin cîha radigîhê 11.034 [[mitir|mitire]] (li [[Korta Mariana, Îngîlîzî Mariana Trench]], ew cîhê herî kûrê dinya ye. ==Erdnîgarîya Okyanûsa Mezin== Deryaya Mezin navberê li bakur [[Cemsera Bakur]], li [[bakur rojhelat]] [[Emerîkaya Bakur]], li rojhelat [[Emerîkaya Navîn]], li [[başûr rojhelat]] [[Emerîkaya Başûr]], li başûr [[Antarktîka]], li [[başûr rojava]] [[Awustralya]], li rojava [[Oqyanusya]] û li [[bakur rojava]] [[Asya]] de ye. Li Bakur radigîhê Cemsera Bakur, li başûr jî radigîhe [[Cemsera Başûr]]. ==Danen Okyanûsa Mezin== Okyanûsa Mezin xwedîye 250,7 milon km² aqar e. ew li sedî de 35 aqara dinya ye, nîvîye aqarê deryayên dinya ye. Barista Okyanûsa Mezin 723,7 milon [[km³]] e. Kêmzêde kûr bû ne xwe 4.028 m. ye. ==Deryayên dighêne Okyanûsa Mezin== [[Derya Bering]], [[Derya Japon]], [[Derya Çinê Rojhelat]], [[Derya Çinê Başûr]], [[Derya Tazmanya]], [[Kendava Kalîfornîya]], [[Kendava Alaska]]. ==Nav== Navê '''Mezin''' ji bo aqarê xwe hat danê ye. Nave pasifik(Di latînî de, haşîtîxwaz) ji bo deryavanî jiEewropa herî pêş de rehet rêwîtî kirî hati ye dane. ==Gehinekê Der== * [http://www.mapsouthpacific.com/ nexşe [[Kategorî:Okyanûs]] [[an:Ozián Pazifico]] [[ar:المحيط الهادي]] [[ast:Océanu Pacíficu]] [[be:Ціхі акіян]] [[bg:Тихи океан]] [[bn:প্রশান্ত মহাসাগর]] [[br:Meurvor Habask]] [[bs:Tihi okean]] [[ca:Oceà Pacífic]] [[cs:Tichý oceán]] [[cv:Лăпкă океан]] [[cy:Y Cefnfor Tawel]] [[da:Stillehavet]] [[de:Pazifischer Ozean]] [[el:Ειρηνικός Ωκεανός]] [[en:Pacific Ocean]] [[eo:Pacifika Oceano]] [[es:Océano Pacífico]] [[et:Vaikne ookean]] [[eu:Ozeano Barea]] [[fa:اقیانوس آرام]] [[fi:Tyynimeri]] [[fr:Océan Pacifique]] [[frp:Ocèan Pacefico]] [[ga:An tAigéan Ciúin]] [[gd:Cuan Sèimh]] [[gl:Océano Pacífico]] [[he:האוקיינוס השקט]] [[hr:Tihi ocean]] [[hsb:Ćichi ocean]] [[hu:Csendes-óceán]] [[id:Samudra Pasifik]] [[ilo:Taaw Pacifico]] [[io:Oceano Pacifiko]] [[is:Kyrrahaf]] [[it:Oceano Pacifico]] [[ja:太平洋]] [[jbo:pasifik. braxamsi]] [[ka:წყნარი ოკეანე]] [[kn:ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರ]] [[ko:태평양]] [[kw:Keynvor Hebask]] [[la:Oceanus Pacificus]] [[lt:Ramusis vandenynas]] [[lv:Klusais okeāns]] [[mi:Moananui a Kiwa]] [[mk:Тихи Океан]] [[ml:ശാന്തമഹാസമുദ്രം]] [[mr:प्रशांत महासागर]] [[nds:Pazifische Ozean]] [[nl:Grote Oceaan]] [[nn:Stillehavet]] [[no:Stillehavet]] [[oc:Ocean Pacific]] [[pl:Ocean Spokojny]] [[pt:Oceano Pacífico]] [[ro:Oceanul Pacific]] [[ru:Тихий океан]] [[sh:Tihi ocean]] [[simple:Pacific Ocean]] [[sk:Tichý oceán]] [[sl:Tihi ocean]] [[sq:Oqeani Paqësor]] [[sr:Велики тихи океан]] [[sv:Stilla havet]] [[sw:Pasifiki]] [[ta:பசிபிக் பெருங்கடல்]] [[tg:Уқёнуси Ором]] [[th:มหาสมุทรแปซิฟิก]] [[tl:Karagatang Pasipiko]] [[tpi:Pasifik]] [[tr:Büyük Okyanus]] [[ug:تىنچ ئوكيان]] [[uk:Тихий океан]] [[vi:Thái Bình Dương]] [[wa:Oceyan Pacifike]] [[wuu:太平洋]] [[zh:太平洋]] [[zh-min-nan:Thài-pêng-iûⁿ]] [[zh-yue:太平洋]] 15746 55614 2006-11-08T21:35:00Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Okyanûsa Mezin]] #REDIRECT[[Okyanûsa Mezin]] 15747 56178 2006-11-13T14:42:24Z Erdal Ronahi 2 '''Ker''' an '''her''' (''Latînî: Equus asinus'') ajalek ji malbata [[hesp]]an (''Equidae'') e. ==Binavkirin== Li hin deverên Kurdistanê jê re çarpê jî dibêjin. Yek ji ajalên alîkarê mirovan e. Ji kerên mêr re '''maker''' an''' maher''' tê gotin. Ji pehîna [[ker]]ê re '''zîtok''' tê gotin. Carinan dema mirovek jî pehîneke paşpaşokî bavêje, jê re ''zîtok'' tê gotin. Herwekî ji kerên çêlik re kurrik tê gotin. Li hin deveran ji keran re, çarpê, guhdirêj jî dibêjin lê evana di axavtinên civakî de bo rêzgirtinê tên bikaranîn. Cara pêşîn li [[Mezopotamya]] hatiye kedîkirin. Kerên îro pirranî ji Efrîqayê belav bûne. Cureyên kerên Asyayê jî hene lê evana bi hesp an hêştirmeyan ve hatine gandin. Ker herçendî ajaleke bikêr e, ewçendî jî di çanda devkî ya Kurdan de cihdigire. Yek ji elementên bingehîn ên zargotina Kurdî ye. Ker di şîretkirina zarokan de sîmbola bêhiştî, derenmayînî, mafdaxwarin û kêm agahdariyê ye. Ji kerê mê re ''maker'' (an maher) an manker, ji çêlikên wan re ''kurrik'' tê gotin. Dîsa di Kurdî de bi navê kerê çêr/dijûn jî tên kirin. [[Kategorî:Ajalên guhandar]] [[de:Esel]] 15748 55696 2006-11-09T14:27:12Z Cyrus the virus 619 '''Bakur rojhelat''' aliyê navendê bakur û rojhelat dikeve ye. Ew [[Alîyên Navber|alîyêka navber]] e. == Bide ber == [[bakur]], [[başûr]], [[rojhelat]], [[rojava]], [[Bakur rojava]], [[Bakur rojhelat]], [[Başûr rojava]], [[Başûr rojhelat]] {{Alîyên Erdnîgarî}} [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Alîyên Erdnîgarî]] [[bg:Североизток]] [[da:Nordøst]] [[en:Northeast]] [[fi:Koillinen]] [[no:Nordøst]] [[pl:Północny wschód]] [[pt:Nordeste]] [[sr:Североисток]] [[zh:东北 (消歧义)]] 15749 56175 2006-11-13T14:40:18Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Ker]] #redirect[[ker]] 15750 55692 2006-11-09T14:19:52Z Cyrus the virus 619 <br clear=all> {| style="margin:0 auto; text-align:center;" class="toccolours" align=center | align="center" height="20px" style="font-size:100%; background:#ddf" |'''[[Erdnîgarî|Alîyên Erdnîgarî]]''' |- | align="center" style="font-size: 90%;" | [[Rojhelat]] | [[Rojava]] | [[Bakur]] | [[Başûr]] |} [[Category:Alîyên Erdnîgarî]] 15751 55620 2006-11-08T22:41:29Z Cyrus the virus 619 Şablon:Alîyen Erdnigarî çû cihê Şablon:Alîyen Erdnîgarî #REDIRECT [[Şablon:Alîyen Erdnîgarî]] 15752 55627 2006-11-08T23:01:01Z Bablekan 495 kat '''Mongol''', Moxol an Moxil ji gelê Mongolya (Moxolistan) re tê gotin. Ji zimanê Mongolan re [[Mongolî]] tê gotin. Mongolya yan Moxolistan welateke mezin li Asya Navîn e. Tirk-Mongol bi êrîşkariyên xwe yên talanker û bi xwîn di dîroka mirovahiyê de cihdigirin. Helbet Mongol ên serdema han ne wisa ne. [[Cengîz Xan]], Tîmûrleng, Atîlla hwd keyên Tirk-Mongolan heya Ewropa seferên mezin lidarxistine û şarezeyiya wê demê rûxandine. Navê Mongolan xirabkirine. [[Kategorî:Gel]] 15753 55638 2006-11-08T23:37:12Z Cyrus the virus 619 [[Category:Zanist]] [[tr:Kategori:Yönler]] 15754 55646 2006-11-08T23:55:14Z Cyrus the virus 619 Şablon:Alîyen Erdnîgarî çû cihê Şablon:Alîyên Erdnîgarî #REDIRECT [[Şablon:Alîyên Erdnîgarî]] 15755 55687 2006-11-09T14:16:45Z Cyrus the virus 619 [[Category:Zanist]] [[Category:Erdnîgarî]] [[tr:Kategori:Yönler]] 15756 56195 2006-11-13T14:55:42Z Erdal Ronahi 2 '''Pêşmerge''' ji kesên ku bo rizgariya Kurd û Kurdistanê têdikoşin re tê gotin. Li [[Bakurê Kurdistanê]] pirranî peyva [[gerîla]] tê bikaranîn. Gerîla yan pêşmerge yek ji nirxên Kurdan ên netewî yên herî hêja ne. Ji bo Kurdan pêşmerge yan gerîlla bûn, serbilindiyek e. Pêşmerge bêî berjewendiyên ferdî têdikoşin û ji bo berjewendiyên Kurd û Kurdistanê jiyana xwe didin. Di çanda Kurdî de pêşmerge xwedî cihekê girîng e. Bi sedan stranên li ser pêşmerge hene. [[Kategorî:rêxistina leşkerî]] 15757 64444 2007-01-13T18:58:21Z Cyrus the virus 619 interwiki '''Key''', mîr, padîşah, qral di sazûmaniyên [[monarşî|monarşîk]] de ji kesê ku li welatek xwedî rol û erka herî bilind e ye tê gotin. Key otorîteya herî mezin e. Ew xwediyê hemî dewlemendiyên welêt e. Key bi tevî malbata xwe li palasên rengareng de dijîn. Piştî mirina key, law an keçên key têne ser text. Ji keyên jin re mîra, keyxanim, qralîçe tê gotin. Key yek ji elementên girîng ên çîroka Kurdî ye. Li welatên ku sazûmaniya monarşîk hene re keyanî tê gotin. Bo mînak Keyaniya [[Brîtanya]], Keyaniya [[Monako]] hwd. [[Category:Li gorî kar û pîşeyê kes]] [[als:König]] [[ca:Rei]] [[da:Konge]] [[et:Kuningas]] [[en:King]] [[eo:Regxo]] [[fi:Kuningas]] [[fr:Roi]] [[id:Kerajaan]] [[it:Re germanico]] [[ja:国王]] [[la:Rex]] [[lt:karalius]] [[nl:Koning (titel)]] [[no:Konge]] [[pl:Król]] [[qu:Qhapaq]] [[ru:Король]] [[simple:King]] [[sv:Kung]] 15758 56227 2006-11-13T16:04:18Z Erdal Ronahi 2 '''HEP''' (''tr. Halkın Emek Partisi - Partiya Ked a Gel'') yekemin partiya legal a ku li çareseriya kêşeya Kurd li [[Tirkiyê]] digere ye. Di sala 1990'î de ji aliyê parlamenterên Kurd ên ku ji [[SHP]]' yê veqetiyane ve hate damezrandin. HEP'ê 19 parlamenterên Kurd xiste parlamena Tirkiyê. Ji ber ku [[Leyla Zana]] bi zimanê Kurdî di got "Bijî biratiya Kurd û Tirk" êrîşên tund li dijî HEP´iyan hat. Parlamenterên Kurd bi zor û pêkutiyan hatin zîndanîkirin. Dewleta Tirk HEP' ê wekî dijmin nîşan da û HEP mecbûr ma ku were girtin. Di [[25'ê Avrêlê 1993]]'î de ji dêvla HEP´ê [[ÖZEP]] (tr: Özgürlük ve eşitlik partisi - Partiya azadî û wekheviyê) hate damezrandin. Îro rêça ku HEP' ê vekiriye [[DTP]] dimeşîne. [[Kategorî:Partî]] 15759 55683 2006-11-09T13:55:52Z Bangin 450 '''Sirûda Neteweyî''' yan marşa neteweyî ji stran an melodiya fermî û herî pîroz a welatekê re tê gotin. Wekî dab û nêrîtek, hemî welat xwedî sirûdek neteweyî ne. Bo mînak sirûda neteweyî ya Kurdan "[[Ey Reqîb]]" e. Di sirûdên neteweyî de hezkirina welêt tê zimên. Sirûdên neteweyî dikarin tenê bi melodî jî bin. [[Kategorî:Sirûd]] 15760 55680 2006-11-09T13:53:52Z Bangin 450 {| class="infobox" |- ! style="background: #BFD7FF; padding:0 1em;" | '''[[Pênc Okyanûsa Cîhan]]''' |- | * [[Okyanûsa Mezin]] * [[Okyanûsa Hindê]] * [[Okyanûsa Atlantîk]] * [[Okyanûsa Arktîk]] * [[Okyanûsa Başûr]] |}<noinclude>[[hr:template:5 oceana]][[en:Template:Five oceans]] [[fr:Modèle:Océans]][[tr:Şablon:Okyanuslar]]</noinclude> 15761 55861 2006-11-11T10:28:28Z Erdal Ronahi 2 Pênc okyanûsên cîhanê çû cihê Lîsteya okyanûsên cîhanê * [[Okyanûsa Mezin]] * [[Okyanûsa Hindê]] * [[Okyanûsa Atlas]] * [[Okyanûsa Arktîk]] * [[Okyanûsa Başûr]] [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Okyanûs]] 15762 55663 2006-11-09T08:42:32Z 85.96.175.137 Redirecting to [[Okyanûsa Mezin]] #REDIRECT[[Okyanûsa Mezin]] 15763 55874 2006-11-11T12:01:10Z Bangin 450 [[Image:Various grains.jpg|thumb|250px|Tiştên xwarinê yê ji genimê tên çêkirin]] '''Genim''' (''Triticum''), ji malbata ''Poaceae'' giyayek e. Cara pêşîn li Mezopotamyayê hatiye nûveçandin û bikaranîn. Ji genim arvan û ji hevîrê arvan jî cure cure nan tên çêkirin. Di kulînên hemî welatan de nan wekî xurdemeniyeke bingehîn cihê xwe digire. == Cureyên Genimê bi zimanê zanîstiyê (Latînî) == * T. aestivum * T. aethiopicum * T. araraticum * T. boeoticum * T. carthlicum * T. compactum * T. dicoccoides * T. dicoccon * T. durum * T. ispahanicum * T. karamyschevii * T. macha * T. militinae * T. monococcum * T. polonicum * T. spelta * T. sphaerococcum * T. timopheevii * T. turanicum * T. turgidum * T. urartu * T. vavilovii * T. zhukovskyi ==Lînk== {{wîkîferheng|genim}} [[Kategorî:Xwarin]] [[Kategorî:Zad]] [[bg:Пшеница]] [[ca:Blat]] [[cs:Pšenice]] [[cy:Gwenith]] [[da:Hvede]] [[en:Wheat]] [[eo:Tritiko]] [[es:Triticum]] [[fa:گندم]] [[fr:Blé]] [[gl:Trigo]] [[he:חיטה]] [[io:Frumento]] [[it:Frumento]] [[jv:Gandum]] [[ku:Genim]] [[la:Triticum]] [[lt:Kvietys]] [[nl:Tarwe]] [[nn:Kveite]] [[no:Hvete]] [[pa:ਕਣਕ]] [[pl:Pszenica]] [[pt:Trigo]] [[ro:Grâu]] [[ru:Пшеница]] [[scn:Furmentu]] [[simple:Wheat]] [[sk:Pšenica]] [[sl:Pšenica]] [[sv:Veten]] [[ta:கோதுமை]] [[tr:Buğday]] [[uk:Пшениця]] [[zh:小麦]] 15764 66930 2007-01-28T22:49:02Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[hi:लातिनी भाषा]] {{interWiki|code=la|latînî}} '''Latînî''' navê komeke ziman ên ji zimanmalbata Îndogermanî (Îndo-Ewropayî) ye. Îro tenê li [[Vatîkan]] tê axavtin, wekî zimaneke mirî ye. Latînî herwekî zimanê zanîstiyê ye. Keşfên nû yên di zanîstiyê de bi zimanê Latînî têne binavkirin. * [[ISO 639]]-1 la * ISO 639-2 lat * [[SIL]] Lat ==Lînk== {{wîkîferheng|latînî}} [[Kategorî:Ziman]] [[af:Latyn]] [[als:Latein]] [[an:Latín]] [[ang:Læden]] [[ar:لغة لاتينية]] [[ast:Llatín]] [[be:Лацінская мова]] [[bg:Латински език]] [[bn:লাতিন ভাষা]] [[br:Latin]] [[bs:Latinski jezik]] [[ca:Llatí]] [[cs:Latina]] [[cu:Латиньскъ ѩзыкъ]] [[cy:Lladin]] [[da:Latin]] [[de:Latein]] [[el:Λατινική γλώσσα]] [[en:Latin]] [[eo:Latina lingvo]] [[es:Latín]] [[et:Ladina keel]] [[eu:Latin]] [[fa:زبان لاتین]] [[fi:Latina]] [[fr:Latin]] [[frp:Latin]] [[fur:Lenghe latine]] [[fy:Latynsk]] [[ga:Laidin]] [[gd:Laideann]] [[gl:Lingua latina]] [[gv:Ladjyn]] [[he:לטינית]] [[hi:लातिनी भाषा]] [[hr:Latinski jezik]] [[hu:Latin nyelv]] [[hy:Լատիներեն]] [[ia:Lingua latin]] [[id:Bahasa Latin]] [[is:Latína]] [[it:Lingua latina]] [[ja:ラテン語]] [[ka:ლათინური ენა]] [[ko:라틴어]] [[kw:Latin]] [[la:Lingua Latina]] [[lb:Latäin]] [[li:Latien]] [[lt:Lotynų kalba]] [[lv:Latīņu valoda]] [[mk:Латински јазик]] [[ms:Bahasa Latin]] [[nah:Latintlahtōlli]] [[nds:Latiensche Spraak]] [[nds-nl:Latien]] [[nl:Latijn]] [[nn:Latin]] [[no:Latin]] [[nov:Latinum]] [[nrm:Latîn]] [[oc:Latin]] [[os:Латинаг æвзаг]] [[pl:Łacina]] [[pt:Latim]] [[qu:Latin simi]] [[ro:Limba latină]] [[ru:Латинский язык]] [[sc:Limba latina]] [[scn:Lingua latina]] [[sh:Latinski jezik]] [[simple:Latin language]] [[sk:Latinčina]] [[sl:Latinščina]] [[sq:Gjuha latine]] [[sr:Латински језик]] [[su:Basa Latin]] [[sv:Latin]] [[sw:Kilatini]] [[th:ภาษาละติน]] [[tl:Wikang Latin]] [[tpi:Tok Latin]] [[tr:Latince]] [[uk:Латинська мова]] [[vec:Lengoa latina]] [[vi:Latinh]] [[yi:לאטיין]] [[zh:拉丁语]] [[zh-min-nan:Latin-gí]] [[zh-yue:拉丁語]] 15765 63094 2007-01-04T21:18:16Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ru:Талаат-паша]] '''Mehmet Talat Paşa''' (1874-1921) yek ji girîngtirîn kesayetiyên [[Tirkiyê]] ye. Di demên dawî yên [[Împaratoriya Osmanî]] de tevgereke bi navê [[Îttîhat ve Terrakî]] dadimezire ku yek ji damezrênerê wê jî Talat Paşa ye. Împaratoriya Osmanî roj bi roj têk diçe û gelên bindest azad dibin. Ev tevgera nû dixwaze ji nîjada bi navê Tirk re welatek di dest de bimîne. Ew serî de li [[Anatoliya]] û paşê jî li cografyayên Tirk-Mongol lê dijîn li dewleteke Tirkperest digerin. Ev tevgera nû bandora xwe li avabûna Komara Tirkiyê jî dike û [[Mustafa Kemal Atatürk]] birêxistin dike. Talat Paşa beriya hilweşandina Osmaniyan di palasê de wekî wezîr kar dike. == Genosîda Ermeniyan û Talat Paşa == Talat Paşa di salên 1914 - 1915'î de serokatiya [[Komkujiya Ermeniyan]] li Anatoliya dike. Nêzîkî 2 Milyon Ermenî dikujîn an di riyên koçberiyê de telef dikin. Yek ji mezintirîn genosîdên sedsala 20emîn bi fermandariya wî dibe. Ji ber wê navê rûreşiyê lê dikeve û newêre êdî li Anatoliya bijî. Bi dizî xwe digihîne [[Elmanya]] û li wir ji aliyê Ermeniyek bi navê [[Soghomon Tehlirian]] ve tê kuştin. Meytê wî li Elmanya tê veşartin. Di sala 1943'î de dûgela Tirk meytê wî tîne Tirkiyê û bi pîrozbahiyeke fermî yê dûgelê vedişêrin. Gorîstana wî ji bo nîjadperestên Tirk wekî ziyaretgehekê tê dîtin. Talat Paşa li Tirkiyê wekî lehengekî netewî tê pêşwazîkirin. [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[Kategorî:Leşker]] [[Kategorî:Tirk]] [[de:Talat Pascha]] [[en:Mehmed Talat Pasha]] [[es:Mehmet Talat]] [[id:Mehmet Talat Pasha]] [[nl:Talaat Pasja]] [[pl:Mehmet Talaat]] [[ru:Талаат-паша]] [[tr:Talât Paşa]] 15766 56105 2006-11-13T10:46:31Z Erdal Ronahi 2 =devok '''Zarave''', '''devok''' an jî '''diyalekt''' ji şaxên zimên re tê gotin. Heger zimanê herêmî di nava tevahiya zimên de xwedî taybetiyeke berbiçav be, ew zarave yan diyalekt e. Bo mînak di [[Kurdî]] de bi navê [[Kurmancî]], [[Dimilî]] (Kirmanckî, Zazakî, Kirdî, Ginî), [[Soranî]], [[Goranî]] zarave hene. Hemî ziman xwedî zarave bûne/ne. Mixabin hin caran tevlîhevî di nîşankirina zaraveyan de derdikevin. Divê mirov cudatiya di navbera zimanê kolanê (zimanê argo), zimanê tevlîhev, zimanê standart û zaraveyan baş têbigihêje. Hin Kurd jî gorî daxwaz û hestên xwe zimanê Kurdî şîrove dikin, zaraveyan kêm û zêde dikin. Pirraniya van kesan hîç agahdarî ji zimanzaniyê nîne. Welatan gorî berjewendiyên xwe zimanê xwe yî standart bipêşxistine. Hinekan yek zarave bingeh girtine û kirine zimanê standart. Hinekan ji hemî dewlemendiyên zaraveyan zimaneke serdest ê nû afirandine, Hineka wekî Tirkan rûniştine li ser maseyê ji xwe re ziman çêkirine, peyv afirandîne. Mixabin Kurd hêj jî xwedî nêrîneke yekgirtî nînin û ev derengmayîna Kurdan dibe sedem ku, kes, kom an hêzên nexêrxwaz li ser zimanê Kurdî kiryarên kirêt lidarbixin. Îro zimanê navneteweyî bûye Îngîlîzkî. Di paşerojê de wê hemî mirov kêm bi du zimanan biaxivin.[[Kategorî:Ziman]] 15767 55678 2006-11-09T13:52:03Z Bangin 450 Redirecting to [[Okyanûsa Mezin]] #redirect[[Okyanûsa Mezin]] 15768 55679 2006-11-09T13:52:32Z Bangin 450 Redirecting to [[Okyanûsa Mezin]] #redirect[[Okyanûsa Mezin]] 15769 55682 2006-11-09T13:55:39Z Bangin 450 Srûda netewî çû cihê Sirûda netewî #REDIRECT [[Sirûda netewî]] 15770 59807 2006-12-08T19:53:40Z Bangin 450 [[Power of the Dollar]], albûmekê yekemîn yê [[50 Cent]] {{Copyright}} 15771 66283 2007-01-24T13:56:04Z Bangin 450 Revert to revision 55697 dated 2006-11-09 14:35:56 by Bangin using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Wêne:Power Of The Dollar (50 Cent).jpg|thumb|Power of the Dollar]] '''Power of the Dollar''' albûmê yekemîn yê [[50 Cent]] e, lê ev albûma derneket. [[Columbia Records]], ew labela yê vê albûmê çêdikir, peymanê xwe bi [[50 Cent]] ra rakir. Ev albûma di salên [[1998]] û [[1999]] hate çêkirin û gireke di salê [[2000]] da deketa. ==Stran== Ev stran li vê albûmê ne: #''The Hit'' #''The Good Die Young'' #''Corner Bodega'' #''Your Life's on the Line'' #''That Ain't Gangsta'' #''As the World Turns'' (feat. [[U.G.K.]]) #''Ghetto Qu'ran (Forgive Me Part)'' #''Da Repercussions'' #''Money by Any Means'' (feat. [[N.O.R.E.]]) #''Material Girl'' #''Thug Love'' (feat. [[Destiny's Child]]) #''Slow Doe'' #''Gun Runner Skit'' #''You Ain't No Gangsta'' #''Power of the Dollar'' #''I'm a Hustler'' #''How To Rob'' (feat. [[Deric Angelettie]]) [[Kategorî:Albûm]] [[Kategorî:Rap]] [[en:Power of the Dollar]] [[fr:Power of the Dollar]] 15772 59806 2006-12-08T19:53:09Z Bangin 450 [[The Hunger for More]], albûmê yekemîn yê [[Lloyd Banks]] {{Copyright}} 15773 55709 2006-11-09T16:19:48Z Bangin 450 '''Bakur rojava''' aliyê navendê bakur û rojava dikeve ye. Ew [[Alîyên Navber|alîyêka navber]] e. == Bide ber == [[bakur]], [[başûr]], [[rojhelat]], [[rojava]], [[Bakur rojava]], [[Bakur rojhelat]], [[Başûr rojava]], [[Başûr rojhelat]] {{Alîyên Erdnîgarî}} [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Alîyên Erdnîgarî]] [[bg:Северозапад]] [[br:Gwalarn]] [[da:Nordvest]] [[en:Northwest]] [[et:Loe]] [[fi:Luode (ilmansuunta)]] [[ja:北西]] [[no:Nordvest]] [[pl:Północny zachód]] [[pt:Noroeste]] [[sr:Северозапад]] 15774 55702 2006-11-09T14:48:35Z Cyrus the virus 619 '''Başûr rojava''' aliyê navendê Başûr û rojava dikeve ye. Ew [[Alîyên Navber|alîyêka navber]] e. == Bide ber == [[bakur]], [[başûr]], [[rojhelat]], [[rojava]], [[Bakur rojava]], [[Bakur rojhelat]], [[Başûr rojava]], [[Başûr rojhelat]] {{Alîyên Erdnîgarî}} [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Alîyên Erdnîgarî]] [[bg:Югозапад]] [[en:Southwest]] [[fi:Lounas (ilmansuunta)]] [[pt:Sudoeste]] [[sr:Југозапад]] [[zh:东北 (消歧义)]] 15775 55704 2006-11-09T14:51:51Z Cyrus the virus 619 '''Başûr rojhelat''' aliyê navendê başûr û rojhelat dikeve ye. Ew [[Alîyên Navber|alîyêka navber]] e. == Bide ber == [[bakur]], [[başûr]], [[rojhelat]], [[rojava]], [[Bakur rojava]], [[Bakur rojhelat]], [[Başûr rojava]], [[Başûr rojhelat]] {{Alîyên Erdnîgarî}} [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Alîyên Erdnîgarî]] [[bg:Югоизток]] [[da:Sydøst]] [[en:Southeast]] [[et:Kagu]] [[fi:Kaakko]] [[no:Sørøst]] [[pl:Południowy wschód]] [[pt:Sudeste]] [[sr:Југоисток]] 15776 55710 2006-11-09T16:23:38Z Bangin 450 '''Soghomon Tehlirian''' (bi [[ermenîkî]]: Սողոմոն Թեհլիրյան) (* [[2'ê avrêlê]] [[1897]] li [[Pakarij]] nêzîkê bajarê [[Erzingan]]; † [[23'ê gulanê]] [[1960]] li [[DYE]]) Ermeniyê ku wezîrê karê hundirîn ê Osmaniyan û birêvebirê Genosîda Ermaniyan [[Talat Paşa]] li paytextê [[Elmanya]] [[Berlînê]] kuştiye ye. Tehlirian di komkujiya Ermeniyan de hemî malbat, xizm, heval, bi gotina wî "jiyana xwe" winda dike. Ji aliyê leşkerên Tirkan ve bi giranî tê birîndarkirin. Bi rêwîtiyeke dûr û dirêj xwe digihîne Elmanya. Bi serê xwe kuştina Talat Paşa organîze dike û bicihtîne. Tehlirian di dadgehê de komkujiyê radixîne berçav û berevaniyeke dîrokî û mirovî dike. Dadger wî serbest berdidin. Di [[23'ê gulanê]] [[1960|1960an]] da li [[DYE]] jiyana xwe jidestdide. [[Kategorî:Ermenî]] [[de:Soghomon Tehlirian]] [[en:Soghomon Tehlirian]] [[nl:Soghomon Tehlirian]] 15777 66697 2007-01-27T04:35:42Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[id:Kategori:Tokoh Armenia]] [[Kategorî:Li gorî neteweyê kes]] [[be:Катэгорыя:Выбітныя асобы Армэніі]] [[ca:Categoria:Armenis]] [[cs:Kategorie:Arménci]] [[de:Kategorie:Armenier]] [[en:Category:Armenian people]] [[es:Categoría:Armenios]] [[et:Kategooria:Armeenia inimesed]] [[fr:Catégorie:Personnalité arménienne]] [[id:Kategori:Tokoh Armenia]] [[it:Categoria:Armeni]] [[ja:Category:アルメニアの人物]] [[ka:კატეგორია:სომხები]] [[ko:분류:아르메니아 사람]] [[nl:Categorie:Armeens persoon]] [[no:Kategori:Armenere]] [[pl:Kategoria:Ormianie]] [[pt:Categoria:Arménios]] [[ro:Categorie:Armeni]] [[ru:Категория:Персоналии:Армения]] [[sk:Kategória:Arménske osobnosti]] [[sl:Kategorija:Armenci]] [[sv:Kategori:Armenier]] [[tr:Kategori:Ermeniler]] [[zh:Category:亚美尼亚人]] 15778 55763 2006-11-10T18:01:58Z Cyrus the virus 619 [[Image:CentAmerica.jpg|right|thumb|Nexşe Emerîkaya Navîn]] '''Emerîkaya Navîn''' ê di navbera [[Emerîkaya Başûr]] û [[Emerîkaya Bakur]] de ye. Ew ê li [[parzemîn]]ê emerîkaya bakur de ye. Dîsa jî hin kesên zanistî wê wek parzemînekê cîhê dibînin. li emerîkaya navîn ê pir spanî tê axaftin. Li hindê spanî, li hin derê Nikaragua û Belize îngilîzî jî tê axaftin. Di giravê Karibîk de [[îngilîzî]], [[fransî]], [[hollandi]] û [[spanî]] tê axaftin. Nifûsê '''Emerîkaya Navîn''' aslî xwe [[Çermsor]] û koçberê Ewropa û xulamê [[Efrîqa]] ne. ==Welatên Emerîkaya Navîn== Ev dewlet di Emerîkaya Navînê da ne: *[[Bêlîz]] *[[Kosta Rîka]] *[[El Salvador]] *[[Gûatêmala]] *[[Hondûras]] *[[Nîkaragûa]] *[[Panama]] [[Category:Erdnîgarî]] [[ast:Türkei Central]] [[bg:Централна Italia]] [[da:Mellemamerika]] [[en:Central America]] [[eo:Centra Ameriko]] [[es:América Central]] [[fi:Keski-Amerikka]] [[fr:Amérique centrale]] [[he:אמריקה המרכזית]] [[it:America Centrale]] [[ja:中央アメリカ]] [[ko:중앙아메리카]] [[lt:Centrinė Amerika]] [[nds:Middelamerika]] [[nl:Midden-Amerika]] [[no:Mellom-Amerika]] [[pl:Ameryka Środkowa]] [[pt:América Central]] [[ru:Центральная Америка]] [[simple:Central America]] [[sl:Srednja Amerika]] [[sr:Централна Америка]] [[tr:Orta Amerika]] [[zh:中美洲]] [[zh-min-nan:Tiong Bí-chiu]] 15779 66949 2007-01-29T03:15:14Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mr:अटलांटिक महासागर]] {{Pênc Okyanûsa Cîhan}} '''Okyanûsa Atlantîk''' li Okyanûsa Mezin şinda duwem mezintir Okyanûsa Cîhan e. Ewê navberê [[Ewropa]] û [[Efrîka]] di [[Emerîka]] de ye. Bi deryayên dor hevre 106,2 milon km² aqarê xwe heye. Xala tê de herî kûr bi 9.219 m Korta Porto Rîko ye. Ji bo ragihandinê navbera [[Ewropa]] û [[Emerîka]] de, ew deryaya herî pir li ser tê ragihandin e. == Nav == Navê xwe ji Mitolojiya Yewnan de tê. Di Yewnanî de navê xwe '''Atlantis thalassa''' ango Derya [[Atlas]] bû. Ew nava herî pêş de di [[Dîrok]]a [[Heredot]] de hat dîn. ==Sînorên Atlantîk == '''Atlantîk''' ê pir li nîvkadîya bakurê cîhanê ye. Sînorên xwe wiha ne; li bakur [[Cemsera Bakur]] û [[Okyanûsa Aktîk]], li bakur rojhelat [[Ewropa], li başûr rojhelat [[Efrîka]], li başûr [[Antartîka]], li başûr rojava [[Emerîkaya Başûr]], li bakur rojava [[Emerîkaya Bakur]]. Ji bo Atlantîk di bakur de derê başûr wek Atlantîka Başûr û Atlantîka Bakur jî tê par ve kirin. === Deyayên Dor === Deryayên dor Atlantîk gorî mezin bû ne xwe wiha ne: [[Derya Bakura ewropa]] (1.380.000 km²), [[Derya Bakur]] (575.000 km²), [[Derya Rojhelat]] (413.000 km²), [[Derya Navîn]] ( 2.596.000 km²), [[Derya Reş]] ( 424.000 km²), [[Derya Navîna Emerîka]] (4.354.000 km²), [[Hudson Bay]] (1.230.000 km²), [[Baffin Bay]], [[Derya Labrador]]. Li cem wan deryan bi qanalê çekiri jî radigîhê deryanan. [[Kanalê Sûveyş]] [[Derya Sor]] radigîhîne [[Derya Navîn]], [[Kanalê Panama]] jî [[Derya Navîna Emerîka]] radigîhîne [[Okyanûsa Mezin]]. == Girav == Giravê herî mezinê Cîhanê di Okyanûsa Atlantîk de ye. Ew [[Grönland]] e. Hin giravên dinê mezin wek [[Îslanda]], [[Brîtaniya mezin|Girava Brîtanîya]], [[Îrlanda]] û [[Girava Nû]]. Koma Giravên di Atlantîk de jî [[Kanarîya]], [[Asor]], [[Bahama]], [[Antîl]], [[Kap Verde]] û [[Giravên Falkland]]. Çend Giravên biçûkê wek [[St. Helena]] jî hene. Heta Emerîka hat doz kirin, hin mirovan zen dikir ko di Okyanûsa Atlantîk de parzemînekê bi navê [[Atlantîs]] heye. {{commons|Category:Atlantic Ocean}} [[Category:Okyanûs]] [[af:Atlantiese Oseaan]] [[als:Atlantik]] [[an:Ozián Atlantico]] [[ar:محيط أطلسي]] [[ast:Océanu Atlánticu]] [[az:Atlantik Okeanı]] [[bat-smg:Atlanto vandenynas]] [[be:Атлянтычны акіян]] [[bg:Атлантически океан]] [[bn:আটলান্টিক মহাসাগর]] [[br:Meurvor Atlantel]] [[bs:Atlantski okean]] [[ca:Oceà Atlàntic]] [[cs:Atlantský oceán]] [[cv:Атлантика океанĕ]] [[cy:Cefnfor Iwerydd]] [[da:Atlanterhavet]] [[de:Atlantischer Ozean]] [[el:Ατλαντικός Ωκεανός]] [[en:Atlantic Ocean]] [[eo:Atlantika Oceano]] [[es:Océano Atlántico]] [[et:Atlandi ookean]] [[eu:Ozeano Atlantikoa]] [[fa:اقیانوس اطلس]] [[fi:Atlantin valtameri]] [[fr:Océan Atlantique]] [[frp:Ocèan Atlantico]] [[fy:Atlantyske Oseaan]] [[ga:An tAigéan Atlantach]] [[gd:Cuan Siar]] [[gl:Océano Atlántico]] [[he:האוקיינוס האטלנטי]] [[hi:अटलांटिक महासागर]] [[hr:Atlantski ocean]] [[hsb:Atlantiski ocean]] [[hu:Atlanti-óceán]] [[ia:Oceano Atlantic]] [[id:Samudra Atlantik]] [[io:Oceano Atlantiko]] [[is:Atlantshaf]] [[it:Oceano Atlantico]] [[ja:大西洋]] [[ka:ატლანტის ოკეანე]] [[kn:ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರ]] [[ko:대서양]] [[kw:Keynvor Iwerydh]] [[la:Oceanus Atlanticus]] [[lb:Atlanteschen Ozean]] [[li:Atlantische Oceaan]] [[lt:Atlanto vandenynas]] [[mk:Атлантски Океан]] [[mn:Атлантын далай]] [[mr:अटलांटिक महासागर]] [[nds:Atlantik]] [[nl:Atlantische Oceaan]] [[nn:Atlanterhavet]] [[no:Atlanterhavet]] [[pl:Ocean Atlantycki]] [[pt:Oceano Atlântico]] [[ro:Oceanul Atlantic]] [[ru:Атлантический океан]] [[scn:Ocèanu Atlànticu]] [[sh:Atlantik]] [[simple:Atlantic Ocean]] [[sk:Atlantický oceán]] [[sl:Atlantski ocean]] [[sq:Oqeani Atlantik]] [[sr:Атлантски океан]] [[sv:Atlanten]] [[sw:Atlantiki]] [[ta:அட்லாண்டிக் பெருங்கடல்]] [[tg:Уқёнуси Атлантик]] [[th:มหาสมุทรแอตแลนติก]] [[tl:Karagatang Atlantiko]] [[tr:Atlas Okyanusu]] [[ug:ئاتلانتىك ئوكيان]] [[uk:Атлантичний океан]] [[ur:بحر اوقیانوس]] [[vi:Đại Tây Dương]] [[wa:Oceyan Atlantike]] [[zh:大西洋]] [[zh-min-nan:Tāi-se-iûⁿ]] [[zh-yue:大西洋]] 15780 55792 2006-11-10T19:13:25Z Bangin 450 '''DEP''' (bi [[tirkî]]: ''Demokrasi Partisi - Partiya Demokrasiyê'') yek ji partiyên legal ên Kurdan li [[Tirkiyê]] hatiye vegirtin e. DEP ji rêç û şiveriya [[HEP]]'ê ye. Di [[7'ê Gulanê 1993]]'î de DEP tê damezrandin. Yekemîn serokê partiyê [[Yaşar Kaya]] bû. Pêkutiyên hovane li dijî partiyên legal ên Kurdan tên lidarxistin. Bi sedan endamên partiyên Kurdan tên kuştin, windakirin an zîndanîkirin. Heya bigire parlamenterê Kurdan jî dikujin. Parlamenterê DEP´ê [[Mehmet Sincar]] ji aliyên hêzên tarî yên dûgela Tirk ve tê kuştin. Yaşar Kaya davêjin zîndanê. Dema ew di zîndanê de ye, kongreya partiyê di [[12'ê Befranbarê 1993]]'î de [[Hatip Dicle]] wekî serok hildibijêrê. Di [[2'ê Adarê 1994]]'î de parlamenterên DEP´ê di derê meclîsa Tirkiyê de bi awayekê piçûkxistin tên girtin. DEP di [[16'ê Pûşperê 1994]]'î de bi fermî ji aliyê dewleta Tirk ve tê girtin. [[Kategorî:Partî (Kurdistan)]] 15781 55793 2006-11-10T19:15:19Z Bangin 450 kat '''Yaşar Kaya''' di sala [[1938]]'î de ji dayîkbûye. Yek ji siyasetmedar, nivîskar û rojnamevanê Kurdan e. Piştî qedandina dibistana amadeyî li [[Stenbol]]ê dest bi perwerdeya aborîzaniyê li zankoya Stenbolê dike. Di sala [[1959]]'î de wekî 49 kes ji ber Kurdbûyîn û xwedîderketina mafên rewa yên Kurdan tên darizandin. Ev darizandin di dîroka Kurdistanê de bi navê "[[Doza 49]]´ê" tê binavkirin. Ev doz 10 salî didome û di vê pêvajoyê de Yaşar Kaya rastî gelek zilm û zordariya sazûmaniya Tirk tê. Di sala [[1968]]'î de sirgûnê bajarê Konya dikin. Kaya herçendî karsaz û aborîzanek bû/e jî jiyana wî bi tevayî di xizmeta Kurd û Kurdistanê de diborî/e. Kaya yek ji endamên damezrêner ên Weqfa Kurd, Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê û [[PKDW]]´ê bû. Xwedî û berpirsiyariya yekemîn rojnameya rojane ya Kurd [[Özgür Gündem]]´ê bû. Yekemîn serokê partiya legal a Kurd [[DEP]]´ê bû. Kaya herçendî du caran ji dilê xwe emeliyat bûbe jî, hêj jî li sirgûnê karên xwe yî rojnamegerî, nivîskarî û polîtîk didomîne. [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Rojnamevan]] 15782 55826 2006-11-10T23:02:11Z Erdal Ronahi 2 Mehmet Sincar çû cihê Mehmet Sîncar '''Mehmet Sincar''' parlamenterê partiya legal a Kurd li Tirkiyê [[DEP]]´ê yê ku di sala [[1993]]´î de ji aliyê hêzên tarî yên dûgela Tirk ve hatiye qetilkirin e. [[Kategorî:Şehîd]] 15783 55832 2006-11-11T02:05:58Z Erdal Ronahi 2 '''PKDW''' (''Parlamena Kurdistan li Derveyî Welat'') meclîsa Kurdistanê ya di [[12'ê avrêlê]] 1995 de li sirgûnê li [[Ewropa]] hatiye damezrandin e. PKDW di sala 2000'î de piştî damezrandina [[KNK]]'yê xwe fesihkir. [[Kategorî:Partî (Kurdistan)]] 15784 55753 2006-11-10T09:36:35Z 85.105.139.63 Redirecting to [[Rûerd]] #REDIRECT[[Rûerd]] 15785 55754 2006-11-10T09:38:16Z 85.96.175.137 Redirecting to [[Okyanûsa Atlantîk]] #REDIRECT[[Okyanûsa Atlantîk]] 15787 55757 2006-11-10T11:13:20Z 85.105.139.64 Redirecting to [[Okyanûsa Arktîk]] #REDIRECT[[Okyanûsa Arktîk]] 15788 55795 2006-11-10T19:17:46Z Bangin 450 berê heye #redirect[[Cengîz Xan]] 15790 55799 2006-11-10T19:25:38Z Bangin 450 '''Elewî''' navê baweriyeke olî li [[Kurdistan]], [[Anatoliya]] û [[Rojhilata Navîn]] e. Ji navê pismamê Pêxemberê ola [[Îslam]]ê [[Hj. Mihemmed]], [[Hj. Elî]] navê xwe digire. Piştî wefata Hêja Mihemmed, ji bo xelîfetiya olî hinde nakokî derdikevin. Herwekî mezheb, kom û ber derdikevin. Eva dibe sedem ku di nava ola Îslamê de him ji aliyê feylesofî, him jî ji aliyê tevgerî têkoşîna beran pêk were. Bawermendên ku xelîfetiya Hj. Elî dilxwaz dikirin, piştî kuştina Wî li mizgeftê, nerazîbûnên xwe nîşanî serokatiya dewleta Îslamê didin. Li Kerbelayê zarokên Elî û îmamên pêşeng tên êşkencekirin û qetilkirin. Nakokî êdî riya Sunnî û Şîatiyê zexmdike. [[Sunnî]] parêzvaniya xîlafeta heyî dikin, [[Şîa]] jî li dijî têdikoşin. Bingeha Elewîtiyê wiha destpêdike. Mixabin Elewî ne Şîa ne û pirranî bi şaşî wisa tên zanîn. Wekî tê zanîn Îslam dema ku li dinyayê belav dibe li cihê ku çûye, gelek ol û kûltûr hene. Îslam kêm zêde bi wan kûltûr û olên herêmî re digemûşe. Dema Îslam li Kurdistanê belav dibe, hin Kurd bi 100 % dipejirînin, hinek wekî Êzîdiyan ji Zaradeştî û Îslamê gemûşek diafirînin hwd. Kurdên ku li wargehên bilind ku xweparastina wan hêsan e dijîn, nîvenîn Îslamê dipejirînin. Helbet eva kurtiya derketine mezhep û baweriyên cuda li Kurdistanê ye. Bo mirov baş têbigihêje, divê mirov dîroka olan û civakan analîz bike, bizanibe. Elewî baweriyeke taybet e. Ji Zaradeştiyê, Şamanîzmê (bo mînak Elewîtiya berên Tirkên koçber) û Îslamê sûdwergirtiye, gemûşiye. Elewîtî ji Kurdistanê belav nava berên Tirk, Ereb, Çerkez hwd dibe. Elewîtî li Kurdistanê baweriyeke girîng e. Ji wan re li Tirkiyê "kizilbaş" jî dibêjin. Bawermendên Elewî gelek zil û zordariyê ji sazûmaniyên Sunnî (wekî Osmanî, Emewî, Komara Tirkiyê hwd) dibînin û hêj jî wisa ye. Îro li Tirkiyê naskirina fermî ya dewletê ya Elewîtiyê nîne. Şowenîzma îdeologiya fermî ya Tirk-Îslamê ya li dijî bawerî û nasnameyên din didome. [[Kategorî:Ol]] [[ar:علويو تركيا]] [[de:Aleviten]] [[en:Alevi]] [[fr:Alévisme]] [[it:Alevismo]] [[ja:アレヴィー派]] [[pl:Alewici]] [[ru:Алавиты]] [[sv:Alevism]] [[tr:Anadolu Aleviliği]] 15791 66605 2007-01-26T11:59:22Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mr:आर्क्टिक महासागर]] {{Pênc Okyanûsa Cîhan}} '''Okyanûsa Arktîk''', herweha bi '''Derya Cemsera Bakur''', '''Derya Cemedêya Bakur''', an bi tenê '''Arktîk''' jî tê navandin, heta 5.608 [[m]] kûr bûnê xwe heye û bi aqarê 14,056 milon km² re okyanûsa herî biçûka cîhan e. ==Sînorên Okyanûsa Arktîk== '''Okyanûsa arktîk''' li [[nîvkad]]a bakurê dinya ye. Ew navberê parzemînên [[Asya]], [[Ewropa]] û [[Emerîkaya Bakur]] de ye. Ji bo parzemînên li dorin ew tê okyanûsak hejmertin jî, ew hin caran deryaka navî jî tê hejmertin. Sînorên [[Arktîk]] bi [[Alaska]]([[Dewletên Yekbûyî yên Emerîkayê]]), [[Keneda]], [[Gronland]] ([[Danîmarka]]), [[Îzlanda]], [[Norweç]] û [[Rûsya]] re heye. Li hindê wan Parzemînan çend [[Girav]] û [[Koma Gravên]] re jî Okyanûsa Arktîk sînoren xwe hêne; [[Giravê Banks]], [[Giravên Şahbanû Elizabeth]], [[Giravê Ellesmere]], [[Gronland]], [[Îzlanda]], [[Spitsbergen]], [[Kolguyew]], [[Welatê Franz-Josef]], [[Nowaya Semliya]], [[Sewernaya Semliya]], [[Giravên Sîbîrya Nû]] û [[Giravê Wrangel]]. == Cemsera Bakur == Cemsera Bakurê li ser '''Okyanûsa Arktîk''' de ye. [[Image:Polar bears near north pole.jpg|thumb|right|Hirçên Cemsera Bakur]] == Dane == 14,056 milon km² aqara Okyanûsa Arktîk heye û rû xwe ê pir bi cemed hatiya girtin. Li [Korta Molloy]](140 km bakura Spitsbergen) de kûr bûne xwe radigîhê 5.608 m. == Deryayên Li Dor == [[Gronland]] û [[Skandinavya]] '''Okyanûsa Arktîk'' li [[Derya Ewropayê Bakur]], li [[Okyanûsa Atlantîk]] vediqetîne. Li [[Tengava Berîng]] jî [[Alaska]] û [[Sîbîrya Rojhelat]] Okyanûsa Arktîk li [[Derya Berîng]], ango li Okyanûsa Mezin vediqetîne. Deryayê dinê li dor ewna ne [[Derya Beaufort]], [[Derya Gronland]], [[Derya Ewropayê Bakur]] (hinek li ser Okyanûsa Atlantîk jî dihejmerin), [[Derya Barents]], [[Derya Kara]], [[Derya Laptew]], [[Derya Sîbîrya Rojhelat]] û [[ Derya Çûkçî]]. == Giredanê Web == * [http://www.wissenschaft.ag/polarmeer.php4 bi elmanî li ser Arktîk] [[Category:Okyanûs]] [[af:Arktiese Oseaan]] [[an:Ozián Artico]] [[ar:محيط متجمد شمالي]] [[be:Арктычны акіян]] [[bg:Северен ледовит океан]] [[bn:উত্তর মহাসমুদ্র]] [[br:Meurvor skornek Arktika]] [[bs:Arktički okean]] [[ca:Oceà Àrtic]] [[cs:Severní ledový oceán]] [[cv:Çурçĕр Пăрлă океан]] [[cy:Cefnfor Arctig]] [[da:Ishavet]] [[de:Arktischer Ozean]] [[el:Αρκτικός Ωκεανός]] [[en:Arctic Ocean]] [[eo:Arkta Oceano]] [[es:Océano Ártico]] [[et:Põhja-Jäämeri]] [[eu:Artiar Ozeanoa]] [[fa:اقیانوس منجمد شمالی]] [[fi:Pohjoinen jäämeri]] [[fr:Océan Arctique]] [[frp:Ocèan artico]] [[gd:Cuan Argtach]] [[gl:Océano Ártico]] [[he:אוקיינוס הקרח הצפוני]] [[hr:Arktički ocean]] [[hu:Jeges-tenger]] [[ia:Oceano Arctic]] [[id:Samudra Arktik]] [[io:Arktika Oceano]] [[is:Norður-Íshaf]] [[it:Mare Glaciale Artico]] [[ja:北極海]] [[ka:ჩრდილოეთ ყინულოვანი ოკეანე]] [[kn:ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರ]] [[ko:북극해]] [[la:Oceanus Arcticus]] [[lt:Arkties vandenynas]] [[lv:Ziemeļu Ledus okeāns]] [[mk:Северен Леден Океан]] [[mr:आर्क्टिक महासागर]] [[nl:Noordelijke IJszee]] [[nn:Nordishavet]] [[no:Nordishavet]] [[pl:Ocean Arktyczny]] [[pt:Oceano Ártico]] [[ro:Oceanul Arctic]] [[ru:Северный Ледовитый океан]] [[sh:Arktički ocean]] [[simple:Arctic Ocean]] [[sk:Severný ľadový oceán]] [[sl:Arktični ocean]] [[sr:Северни ледени океан]] [[sv:Norra ishavet]] [[ta:ஆர்க்டிக் பெருங்கடல்]] [[tg:Уқёнуси яхбастаи шимолӣ]] [[th:มหาสมุทรอาร์กติก]] [[tl:Karagatang Artiko]] [[tr:Arktik Okyanusu]] [[uk:Північний Льодовитий океан]] [[vi:Bắc Băng Dương]] [[wa:Oceyan Artike]] [[zh:北冰洋]] [[zh-min-nan:Pak-ke̍k-iûⁿ]] 15796 55781 2006-11-10T18:48:19Z Cyrus the virus 619 [[Category:Erdnîgarî]] 15798 63441 2007-01-07T02:10:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bs:Damask]] '''Şam''' (bi [[erebî]]: دمشق, ''Dimeşk'' an الشام ''aš-Šām'') paytextê [[Sûrî]] ye. Yek ji bajarên herî kevn ên dîroka mirovahiyê ye. Hejmara niştecihên bajêr bi fermî nêzîkî 2 Milyon e. Bi tevî demedora xwe ji 6 Milyonî zêdetir kes lê dijîn. Gelek kûltûran li vê bajarê desthilatî kirine û li pey xwe rêç û nîşaneyên xwe hiştine. Li Şamê Kurd, [[Asûrî]], [[Ermenî]] jî dijîn. Taxa bajêr a kevn ji aliyê [[UNESCO]] ve wekî bermahiyê mirovahiyê tê parastin. Peykerekê împaratorê Kurd ê serokatiya Emewiyan kiriye Selahedînê Eyûbî jî li bajêr e. {{commons|Category:Damascus}} [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Sûrî]] [[am:ደማስቆ]] [[ar:دمشق]] [[arc:ܕܪܡܣܘܩ]] [[bg:Дамаск]] [[bs:Damask]] [[ca:Damasc]] [[cs:Damašek]] [[cu:Дамаскъ]] [[da:Damaskus]] [[de:Damaskus]] [[en:Damascus]] [[eo:Damasko]] [[es:Damasco]] [[eu:Damasko]] [[fa:دمشق]] [[fi:Damaskos]] [[fr:Damas]] [[frp:Damas]] [[got:𐌳𐌰𐌼𐌰𐍃𐌺𐍉]] [[he:דמשק]] [[hr:Damask]] [[hy:Դամասկոս]] [[id:Damaskus]] [[is:Damaskus]] [[it:Damasco]] [[ja:ダマスカス]] [[ko:다마스쿠스]] [[la:Damascus]] [[lt:Damaskas]] [[nl:Damascus]] [[no:Damaskus]] [[pl:Damaszek]] [[pt:Damasco (cidade)]] [[ro:Damasc]] [[ru:Дамаск (город)]] [[scn:Damascu]] [[sh:Damask]] [[sk:Damask]] [[sl:Damask]] [[sr:Дамаск]] [[sv:Damaskus]] [[tg:Димишқ (шаҳр)]] [[tr:Şam]] [[ur:دمشق]] [[vo:Dimäjk]] [[zh:大馬士革]] 15799 55801 2006-11-10T19:31:59Z Bangin 450 [[Kategorî:Dewlet]] 15800 55854 2006-11-11T10:24:28Z Erdal Ronahi 2 '''Rojnamevan''' kesên ku bi pisporî karê [[rojnamegerî|rojnamegeriyê]] dikin, bi rêbazên curbecur û bi etîka rojnamegeriyê mirovan an xwendevanan ji bûyer û nûçeyan agahdardikin re tê gotin. Wekî hemî pîşeyan sinca (etîka) rojnamegeriyê jî heye. Divê rojnamevan 5 pirsan di gotarên xwe de bibersîvîne: * Çi/Kê? * Li kîder? * Kengî? * Çawa? * Çima? Herwekî rojnamevan bûyeran bêî alîgirî biweşîne û kana nûçeyan ji xetereyan biparêze. Rojnamevan divê miroveke bibawer, rastegîn û wêrek be. Di demên teng û fireh de mafê gel biparêze, li dijî bêdadiyan derbikeve. Heger pêwîst bike dê li dijî sazûmaniyên zordar derbikeve, têbikoşe. Li Kurdistanê heya niha bi dehan rojnamevanên Kurd ji li ser karê xwe ji aliyê hêzên dagirker ve hatine kuştin. Bo bîranîna wan her sal li ser navê Apê Mûsa ([[Mûsa Anter]]) xelata rojnamegeriyê tê dayîn. [[Kategorî:Rojnamevan| ]] 15802 55821 2006-11-10T21:24:51Z Bablekan 495 /* Hejmara Gelê Çerkes */ '''Çerkez''' an Çerkes navê neteweyekî li Qefqas e. Ew xwe bi navê '''Adîgey''' binavdikin. Pirrê caran [[Çeçen]] û Çerkez tên tevlîhevkirin, ji hev cuda ne. Dîroka Çerkesan heya b.z. 4000´î kevn e. Tê îdîakirin ku ji bêrên [[Kîmmer]] in. B.z. 400´î de dewleteke xurt li perên Derya Reş damezirîne ku paytextê vê desthilatiyê bajarê Gorgippa (îro Anapa) bûye. Piştî pejirandina ola [[Îslam]]ê zimanê wan ketiye bin bandora [[Erebî]]. Wekî Kurdî wan jî hêj kêşeyên xwe yên alfabe, zimanê standart hwd safî nekirine. Di dawiya sedsala 19. de nakokî û şerê Osmanî û Ûrisan bandora xwe li gelê Çerkes jî dike. Bi fermî 750.000 Çerkes ji Rûsyayê têne derkirin. Osmanî wan li Kurdistanê û hin deverên [[Anatoliya]] bicih dike. Îro li bajarên wekî [[Bolu]], [[Düzce]], [[Bursa]], [[Istanbul]] hwd ên [[Tirkiyê]] bi milyonan Çerkes dijîn. Mixabin dûgela Tirk nasnameyê wan ê neteweyî napejirîne. Ziman û çanda Çerkesan di bin xetereya mirinê de ye. == Hejmara Gelê Çerkes == * Li Tirkiyê 2.400.000 (sala 2000) * Li YE 10.000 * Li DYE 1.000 * Li Adîgeya (herêma otonom) nêzîkî 170.000 * Li Urdun 40.000 * Li Sûrî 80.000 * Li Îsrael 3000 * Li Kosovo 2500 * Li Sirbîstan 1000 * Li Karaçay - Çerkesyan 50.000 * Li Kabardîno - Balkarya 400.000 * Li derên din (bi giştî) nêzîkî 500.000 Zimanên wan ji zimanmalbata Qefkasî ji şaxa bakurê rojavayê ne. Du zimanên an zaravayên wan ên sereke hene: Adîgeyî û Kabardînî. == Berên Çerkesan == * Ubîç * Abadzex * Besleney * Byyedugh * Hatkuay * Kabardîn * Maxoş * Mamkeyh * Natkhuay * Temîrgoy * Şapsugh * Yecerixuay [[Kategorî:Gel]] 15804 55823 2006-11-10T21:51:33Z Bablekan 495 '''Elîşêr Beg''' serokê federasyona eşîrên Kurd ên ku tevlî serîhildana yekemîn a ku li dijî komara Tirkiyê pêkhatiye [[Serhildana Qoçgiriyê]] ye. Bi tevî hevala xwe [[Zerîfe Xanim]]ê bi fêl û fûtan û awayeke namerdî dîl tên girtin. Birêveberê Komara Tirkiyê [[Mustafa Kemal Atatürk]] ji serokê hêzên çekdar ên Tirk anîna serê Elîşêr dixwaze. Tê gotin ku Atatürk gotiye "Heya ez serê Elîşêr ê jêkirî nebînim dê jiyan li min heram be. Heger jiyan li min heram be, tê wateya ku jiyan dê li hemî fermadarên artêşê heram be". Serokê hêzên Tirk [[Topal Osman]] digihê miradê xwe û serê Elîşêr û hevala wî Zerîfe Xanimê jêdike û ji Atatürk re diyarî dike. Serê Elîşêr Beg bi mehan li Koşka Çankaya ya ku Atatürk lê dima dimîne. Hemî fermandar, leşker, siyasetmedarên Tirk li ber serê jêkirî fotografê bîranînê dikişînin. Herwekî Atatürk jî fotoyan dikişîne lê ew foto di arşîvan da veşarî dimîne. Çapemeniya Tirk bi lez resmê serê Elîşêr Beg diweşîne. Piştî têkçûyîna serhildanê li Qoçgirî û tevahiya Kurdistanê komkujiyên hovane li dijî Kurdan tên lidarxistin. Heya Serhildana Şêx Seîd Efendî ev rewşa dijwar û kambax didome. [[Kategorî:Şehîd]] 15805 55827 2006-11-10T23:02:11Z Erdal Ronahi 2 Mehmet Sincar çû cihê Mehmet Sîncar #REDIRECT [[Mehmet Sîncar]] 15807 55829 2006-11-11T02:00:53Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Serhildana Koçgiriyê]] #redirect[[Serhildana Koçgiriyê]] 15808 55830 2006-11-11T02:01:43Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Sêwas]] #redirect[[Sêwas]] 15810 60964 2006-12-20T00:31:13Z Erdal Ronahi 2 '''Şî''' bi pirraniya piştvanên xwe di Îslamê de mezheba duyemin in. Mîna [[sunnî|sinniyan]] çend aliyên şiyan jî hene: [[Îmamî]] bi piranî li welatê [[Îran]], [[Iraq]], [[Bahreyn]] û [[Libnan]] ê dijin. Dûra [[Ismailî]] jî hene û li dewleta [[Hindistan]], [[Pakistan]], [[Afganistan]] û [[Tacîkistan]] ê dijin. [[Zaidî]] jî yek ji komala Şî yanin û tenê li welatê [[Yemen]] ê tên ditin. [[Kategorî:Mezheba îslamî]] 15811 55840 2006-11-11T09:37:25Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:îslam]] 15812 55845 2006-11-11T10:15:48Z Erdal Ronahi 2 Lazîstan çû cihê Lazistan #REDIRECT [[Lazistan]] 15813 55848 2006-11-11T10:16:42Z Erdal Ronahi 2 Lazî çû cihê Zimanê lazî #REDIRECT [[Zimanê lazî]] 15814 55852 2006-11-11T10:22:26Z Erdal Ronahi 2 Cemsera Başûr çû cihê Cemsera başûr #REDIRECT [[Cemsera başûr]] 15815 63233 2007-01-05T15:44:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ca:Hordeum]] [[Image:Hordeum distichon0.jpg|thumb|Ceh]] '''Ceh''' (bi [[latînî]]: ''Hordeum'') giyayek ji malbata ''Poaceae'' ye. Wekî [[genim]] xurdemeniyeke kevn ê di dîroka mirovahiyê de ye. Di serdemên dawî de pirranî bo xwarina ajalên kedîkirî yên malê tê bikaranîn û hilberîn. Cara pêşîn li Mezopotamyayê hatiye nûveçandin. Bi tevayî 115 cureyê cehê heye. Lê îro tenê 30-35 cure tên bikaranîn. Li hin cihên ku çandiniya genim ne gengaz e, wekî xurdemeniya bingehîn tê bikaranîn. Bo mînak, li hin deverên [[Çîn]], [[Tîbet]]. Gava mirov behsa cehê bike divê mirov bîrayê jî bibîrbîne. [[Bîra]] ji ceh çêdibe û îro li rûyê dinyayê wekî vexwarineke navdar tê zanîn. Welatê ku herî pirr lê ceh tê çandin, [[Rûsya]] ye. {{commons|Category:Hordeum}} [[Kategorî:Xwarin]] [[Kategorî:Zad]] [[ca:Hordeum]] [[da:Byg]] [[de:Gerste (Gattung)]] [[en:Hordeum]] [[es:Hordeum]] [[fr:Orge (genre)]] [[it:Hordeum]] [[lt:Miežis]] [[pl:Jęczmień (roślina)]] [[pt:Hordeum]] [[tr:Arpa]] 15816 55857 2006-11-11T10:26:22Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Şablon:GotaraBingehîn]] #redirect[[Şablon:GotaraBingehîn]] 15817 55860 2006-11-11T10:27:23Z Erdal Ronahi 2 Pênc Okyanûsa Cîhan çû cihê Pênc okyanûsên cîhanê #REDIRECT [[Pênc okyanûsên cîhanê]] 15818 55862 2006-11-11T10:28:28Z Erdal Ronahi 2 Pênc okyanûsên cîhanê çû cihê Lîsteya okyanûsên cîhanê #REDIRECT [[Lîsteya okyanûsên cîhanê]] 15820 66417 2007-01-25T01:14:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:ജോര്‍ദാന്‍]] [[Wêne:Flag of Jordan.svg|thumb|Alê Urdunê]] [[Wêne:LocationJordan.png|thumb|Urdun li cîhanê da]] '''Urdun''' ''(المملكة الأردنيّة الهاشميّة - al-Mamlaka al-Urduniyya al-Hāschimiyya)'' an '''Keyaniya Haşemiya Urdunê''' welatek Erebî yê li [[Rojhilata Navîn]] e. Welatekî Ereban e. Di [[25'ê gulanê 1946]]'î de azadiya xwe ji [[Keyaniya Brîtanya]] distîne. Bi sazûmaniya monarşîk tê desthilatdarkirin. Zimanê Urdunê [[Erebî]] ye. Gel 94 % [[Ereb]], 2 % [[Çerkez]], 2 % [[Kurd]] û 2 % [[Ermenî]] ne. Pirraniya gelê Urdunê bi eslê xwe ji Filîstînê ne. Piştî avabûna dûgela Îsraelê hatine li Urdunê bicihbûne. Zimanê fermî herçendî Erebî ye, zimanê bazarê Îngîlîzî ye. 88 % gelê Urdunê ola [[Îslam]]ê dihewînin. Kurdên ku li Urdunê dijîn Îslam, [[Elewî]] û [[Êzîdî]] ne. * Paytext: [[Amman]] * Rûber : 89.342 km² * Gelhe : 5.308.000 (2004) * Sirûda Netewî: As-salam al-malaki al-urduni * Dem: [[UTC]]+2 * Koda internetê: .jo * Koda Têlefonê: +962 * Dirav: Dinarê Urdunê (JOD/J.D.) ==Lînk== {{wîkîferheng|Urdun}} {{commons|Category:Jordan}} {{Şablon:Dewletên Asya}} [[Kategorî:Welat]] [[af:Jordanië]] [[an:Chordania]] [[ang:Jordan]] [[ar:الأردن]] [[arc:ܝܪܕܢ]] [[be:Ярданія]] [[bg:Йордания]] [[bn:জর্দান]] [[bo:ཇོར་ཏའན]] [[bs:Jordan]] [[ca:Jordània]] [[cs:Jordánsko]] [[cy:Gwlad Iorddonen]] [[da:Jordan]] [[de:Jordanien]] [[el:Ιορδανία]] [[en:Jordan]] [[eo:Jordanio]] [[es:Jordania]] [[et:Jordaania]] [[eu:Jordania]] [[fa:اردن]] [[fi:Jordania]] [[fr:Jordanie]] [[fy:Jordaanje]] [[gl:Xordania -الأردن]] [[he:ירדן]] [[hi:यार्दन]] [[hr:Jordan]] [[hsb:Jordaniska]] [[hu:Jordánia]] [[id:Yordania]] [[io:Jordania]] [[is:Jórdanía]] [[it:Giordania]] [[ja:ヨルダン]] [[ka:იორდანია]] [[ko:요르단]] [[kw:Jordan]] [[la:Iordania]] [[li:Jordanië]] [[lt:Jordanija]] [[lv:Jordānija]] [[mk:Јордан]] [[ml:ജോര്‍ദാന്‍]] [[mr:जॉर्डन]] [[ms:Jordan]] [[na:Jordan]] [[nds:Jordanien]] [[nl:Jordanië]] [[nn:Jordan]] [[no:Jordan]] [[oc:Jordania]] [[os:Иордани]] [[pam:Jordan]] [[pl:Jordania]] [[ps:اردن]] [[pt:Jordânia]] [[ro:Iordania]] [[ru:Иордания]] [[scn:Giurdania]] [[simple:Jordan]] [[sk:Jordánsko]] [[sl:Jordanija]] [[sq:Jordania]] [[sr:Јордан]] [[sv:Jordanien]] [[th:ประเทศจอร์แดน]] [[tl:Jordan]] [[uk:Йорданія]] [[ur:اردن]] [[uz:Iordan]] [[vi:Jordan]] [[vo:Lurdunän]] [[yi:ירדן]] [[zh:约旦]] [[zh-min-nan:Iok-tàn]] 15821 55875 2006-11-11T12:05:19Z Bablekan 495 kurtesererastkirin '''San Marîno''' ''(Repubblica di San Marino),'' welatek piçûk ê serbixwe li nava Îtalî ye. Yek ji welatên serbixwe yî herî piçûk in e. San Marino herwekî navê paytextê welêt e jî. Di [[3'ê rezberê]] [[301]]'î de azad dibe. Navê San Marino ji leheng ''Marinus'' tê. Aboriya welêt li ser tûrîzmê ye. Parastina San Marino li ser Îtalî ye lê artêşeke sîmbolîk jî heye. * Rûber: 60,57 km² * Gelhe: 30.083 (2006) * Paytext: [[San Marino]] * Ziman: Îtalî * Sirûda Netewî: Inno Nazionale della Repubblica * Dirav: [[Euro]] * Dem: [[MEZ]] ([[UTC]]+1) * Koda internetê: .sm * Koda têlefonê: +378 [[Kategorî:Welat]] 15822 55877 2006-11-11T12:07:45Z Bangin 450 '''Roma''' yan '''Rom''' navê paytexta [[Îtalya]] ye. Herwekî ji Împaratoriya Roma yan Rom re jî bi kurtî Roma yan Rom tê gotin. Dîsa Kurd ji Tirkan re Rom dibêjin. Bajarê Roma yê ku paytextê Îtalî ye, li navenda welêt dikeve. Ji rûyê avê 37 m bilind e. Bi tevî devedorê xwe hejmara niştecihên bajêr nêzîkî 3.5 Milyon e. Rûbera parêzgeha Roma 1.285,306 km² ye. Bajar b.z. 753´î de, di dema keyê Împaratoriya Rom Romûlûs de hatiye avabûn û navê xwe ji wî digire. Ji sala 1871´î heya niha paytextê Îtalî ye. Roma xwedî arkîtektiyeke bêhempa ye. Navenda bajêr Petersdom û wargeha Watîkan ji aliyê [[UNESCO]] ve tê parastin. [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Îtalya]] 15823 55868 2006-11-11T11:54:23Z Bangin 450 Redirecting to [[Elîşêr]] #redirect[[Elîşêr]] 15825 55872 2006-11-11T11:58:52Z Bangin 450 [[Kategorî:Xwarin]] 15826 55879 2006-11-11T12:08:08Z Bangin 450 [[Kategorî:Dewlet]] 15827 66282 2007-01-24T13:55:42Z Bangin 450 Revert to revision 55882 dated 2006-11-11 12:24:01 by Bangin using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] [[Wêne:Under Construction (Missy Elliot).jpg|thumb|Under Construction]] '''Under Construction''' albûmê çarîyem yê rapvanê [[Missy Elliot]] e. Ew albûma di rojê [[12'ê sermawezê]] [[2002]] derket. Labelî [[Elektra Records]] ji wê ra ''Under Construction'' çêkir. ==Stran== Ev stran li ser [[CD]] ne: #''Go To The Floor'' #''Bring The Pain'' (feat. [[Method Man]]) #''Gossip Folks'' (feat. [[Ludacris]]) #''Work It'' #''Back In The Day'' (feat. [[Jay-Z]]) #''Funky Fresh Dressed'' (feat. [[Ms. Jade]]) #''Pussycat'' #''Nothing Out There for Me'' (feat. [[Beyoncé]]) #''Slide'' (feat. [[Ms. Jade]]) #''Play That Beat'' #''Ain't That Funny'' (feat. [[Nicole Wray]]) #''Hot'' #''Can You Hear Me'' (feat. [[TLC]]) #''Work It (Remix)'' (feat. [[50 Cent]]) #''Drop Tha Bomb'' [[Kategorî:Albûm]] [[Kategorî:Rap]] [[en:Under Construction]] 15828 59808 2006-12-08T19:54:07Z Bangin 450 Albûmê [[Under Construction]] yê [[Missy Elliot]] {{Copyright}} 15829 55892 2006-11-11T14:38:31Z Bangin 450 '''Tonus''' (bi [[tirkî]]: ''Altınyayla'') navçeyeke girêdayî [[Sêwas|Sêwasê]] ye. Navê wê di sala 1972'î de ji aliyê dûgela Tirk ve hatiye qedexekirin û navê Tirkî pêvekirine. Tonus di sala [[1972]]'î de bûye şaredarî û di sala 1990´î de jî navçe. Rûbera navçeyê 647 km² ye. Di tixûbê Kurdistanê û Tirkiyê de ye. Axa wî pirranî zozanî ye. Zozanên Qeretonus, Mêrgesen û deşta wê ya Tonusê navdar e. [[Kategorî:Navçe]] 15830 55895 2006-11-11T14:39:23Z Bangin 450 '''Gemerek''' an '''Gemereg''' yek ji navçeyên [[Sêwas|Sêwasê]] ye. Di sala [[1953]]'î de kirine navçe û 5 şaredarî pêve girêdane. Rûber 1.150 km², bilindahî ji rûyê avê 1.200 m û gelhe zêdetirî 55.000 e. [[Kategorî:Navçe]] 15831 62848 2007-01-02T23:30:11Z Cyrus the virus 619 [[Wêne:CleopatraVIIEgypt.jpg|thumb|Cleopatra VII.]] '''Cleopatra VII.''' (* li dora [[b.z. 69]]; † [[12'ê gelawêjê]] [[b.z. 30]] li [[Îskenderiye]]) Keyxanima dawîn a [[Misira Antîk]] e. Keça key [[Ptolemaios XII. Auletes]] e. Bavê wê, wê bi birayê wê re zewicandiye. Wê demê zawaca navmalbatî ji rêzê bû. Ji bo keyxanimtiyê perwerdeyeke baş dîtiye. Ji mûzîk û estetîkê pirr hezdikirîbûye. Kleopatrayê zimanên Misrî (Kiptîkî), Îsraîlî, Erebî, Sûrîkî, Etiyopyayî, Farsî û Kurdî (Medî) dizanîbûye. Malbata bavê wê Helenî bûn. Helenî li Misirê hindikayî bûn. Ji bo ku bi gelên herêmê re têkiliyek baş dayne, xwe dide ser fêrbûna ola Misirê. Ji ber vê helwesta wê ji aliyê birayê wê ve ji welêt tê derkirin. Kleopatra diçe palasa Roma û li vegera bi keyê Romayê navdar Sezar ve jiyana xwe dike yek. Bi alîkariya [[Julius Caesar|Sezar]] li textê Egîptê rûdine. Birayê wê di robara Nîlê de dixeniqe yan tê xeniqandin. Ji Sezar zarokek wê peyda dibe. Armanca wê ew e ku herdu împaratoriyên mezin ên serdemê bike yek û wekî [[Îskenderê Mezin]] desthilatdariyeke cîhanî avabike. Mixabin Sezar tê kuştin xeyalên Kleopatrayê sêwî dimînin. Bi qasî demekê ji nakokiyên palasa [[Împaratoriya Roma|Rom]]ayê sûdwerdigire û dixwaze Romayê bixe bin desthilatiya xwe. Lê bisernakeve. Di 39 saliya xwe de bi jehra marên kobra dawî li jiyana xwe tîne. Kleopatra bi zîrekî, wêrektî û fenên xwe di dîroka mirovahiyê de cihê xwe girtiye. Li ser jiyana wê gelek fîlmên bêhempa hatine çêkirin. {{commons|Category:Cleopatra_VII_of_Egypt}} [[Kategorî:Misira kevin]] [[Kategorî:Keyban]] [[ar:كليوباترا السابعة]] [[ast:Cleopatra VII]] [[bs:Kleopatra]] [[bg:Клеопатра VII]] [[ca:Cleòpatra VII]] [[cs:Kleopatra VII.]] [[da:Kleopatra 7.]] [[de:Kleopatra VII.]] [[es:Cleopatra VII]] [[eo:Kleopatra]] [[eu:Kleopatra VII.a]] [[fr:Cléopâtre VII]] [[gl:Cleopatra VII]] [[hr:Kleopatra]] [[io:Kleopatra]] [[id:Cleopatra]] [[is:Kleópatra]] [[it:Cleopatra VII]] [[he:קליאופטרה]] [[la:Cleopatra VII]] [[lt:Kleopatra VII]] [[li:Cleopatra VII]] [[hu:VII. Kleopátra]] [[mk:Клеопатра]] [[ms:Cleopatra VII dari Mesir]] [[nl:Cleopatra VII]] [[ja:クレオパトラ7世]] [[no:Kleopatra VII av Egypt]] [[nn:Kleopatra]] [[nds:Kleopatra]] [[pl:Kleopatra VII]] [[pt:Cleópatra VII]] [[ro:Cleopatra]] [[qu:Kleopatra]] [[ru:Клеопатра VII]] [[sq:Kleopatra VII.]] [[scn:Cliupatra]] [[simple:Cleopatra VII of Egypt]] [[sk:Kleopatra VII.]] [[sl:Kleopatra]] [[sr:Клеопатра VII од Египта]] [[sh:Kleopatra]] [[fi:Kleopatra VII]] [[sv:Kleopatra VII av Egypten]] [[tl:Cleopatra VII ng Egypt]] [[th:คลีโอพัตรา]] [[vi:Cleopatra VII của Ai Cập]] [[tr:Kleopatra]] [[uk:Клеопатра VII]] [[zh:克利奥帕特拉七世]] 15832 66788 2007-01-27T15:58:08Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[ru:Гренландия]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Kalaallit Nunaat(gronlandî) <br> Grønland (danî)</big> <br> Gronland <br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | {{border|[[wêne:Flag of Greenland.svg|160px]]}}<br/>[[Ala Gronland]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Greenland coat of arms.png|110px]]<br/>[[Arma Gronland]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: '' |- |align=center colspan=2| |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Gronlandî û Danî ]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Godthåb]]([[Nuuk]]) |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Margrethe II.]](Şahbanû ye Danîmarka) |- | '''[[Serokê hikûmetê]]''' || [[Hans Enoksen]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || |- | '''[[Rûerd]]''' || 2.166.086 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[1. Çile 2006]])<br/> ||<br/>56.901 |- | '''[[Dirav]]''' ||Krone Danîmarka |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] -1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .gl |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +299 |} '''Gronland''' (di zimanî [[Kalaallisut|Gronlandî]] de '''Kalaallit Nunaat''' ango „Welatê Gronlandîyan“, zimanî [[danî]] jî '''Grønland''' – ango "Welatê Kesk") girava herî mezinê Cîhan e. Ew navçekê Danîmarka otonomê teva parzemînê [[Emerîkaya Bakur]] e. [[1979]] de va otonom û [[1985]]an vir de jî na endama Yekîtiya Ewropayê ye. Gronland ê hûndur de bitemamî xweserî ye, di polîqayê derve jî bendewara Danîmarka ye. [[Image:Greenland 42.74746W 71.57394N.jpg|left|thumb|Gronland ji peyikekê de]] == Erdnigarî == Gronland welatekî mezin e. Hin der firehî xwe radigîhê 2.650 km, berê xwe jî radigîhê 1000 km. e. Berava Gronlanda bakur bi 710 km. xala reşahî herî nêzik [[Cemsera Bakur]] e. Li bakura welat [[Okyanûsa Arktîk]], li rojhelat [[Derya Gronland]], li rojava [[Baffin Bay]] û [[Avtenga Davis]], li bakur rojava [[Giravên Şahbanû Elizabeth]] hê ne. Ji bo Gronland gelek nêzika cemsera bakura li ser rû cemed pir e. Li dor di berava de jî gelek [[Eisberg]]ên(bixwûna; eysberg, ango çiya cemed) mezin hêne. Li reşahî Gronland 341.700 [[km²]]ê xwe tenê na cemed e. [[Image:Greenland glacier grooves.jpg|thumb|left|Cemser li Gronland e]] Gronland de [[rêbaya]] cemser heye. Li berava rojava, ji bo [[Şîpê Gulf]](galf) digermîje. Li hin dera welat germahî zivistanê de heta -70 [[°C]] dadikeve. Bajarên jîyan lê heye, ji bo [[rêba]] li berava rojhelatin. [[Image:Ursus maritimus Steve Amstrup.jpg|thumb||right|Hirçên Cemser]] == Gel == Li sedî 20 kesên li Gronland ê dijîn li welatekî din hatine dinya ye. Ji bo bidom koça ewropa heye nifûsê xwe ê pedandî ye. Li gel % 88 kesên xwe Protestan in.Îroj li wir 57.000 kes dijîn, li wan 13.000 li paytextê [[Godthab]] dijîn. Gelî pir eskimo ne == Giredanê Web == *[http://denmark.dk/portal/page?_pageid=374,520493&_dad=portal&_schema=PORTAL#555070 Grönland] (bi elmanî, fermî sîte Danîmarka) *[http://www.nanoq.gl Kargerîya Gronland] (inuktitut, danî, Îngîlîzî) *[http://www.greenland-guide.gl/ ji bo gerokên Gronland] (Îngîlîzî) *http://www.nordtrek.net/ Wênen [[Category:Girav]] [[Category:Emerîkaya Bakur]] [[Category:Danîmarka]] [[Category:Erdnîgarî]] [[af:Groenland]] [[an:Gronlandia]] [[ang:Grēneland]] [[ar:جرينلاند]] [[ast:Groenlandia]] [[bg:Гренландия]] [[bo:གེ་རེན་ལ]] [[br:Greunland]] [[bs:Grenland]] [[ca:Grenlàndia]] [[cs:Grónsko]] [[cy:Grønland]] [[da:Grønland]] [[de:Grönland]] [[el:Γροιλανδία]] [[en:Greenland]] [[eo:Gronlando]] [[es:Groenlandia]] [[et:Gröönimaa]] [[eu:Groenlandia]] [[fa:گرینلند]] [[fi:Grönlanti]] [[fo:Grønland]] [[fr:Groenland]] [[frp:Grônlande]] [[gl:Grenlandia - Kalaallit Nunaat]] [[he:גרינלנד]] [[hr:Grenland]] [[hu:Grönland]] [[ia:Groenlandia]] [[id:Greenland]] [[io:Grenlando]] [[is:Grænland]] [[it:Groenlandia]] [[iu:ᐊᑯᑭᑦᑐᑦ]] [[ja:グリーンランド]] [[ka:გრენლანდია]] [[kl:Kalaallit Nunaat]] [[ko:그린란드]] [[kw:Greunland]] [[la:Groenlandia]] [[lij:Gròenlandia]] [[lt:Grenlandija]] [[lv:Grenlande]] [[mk:Гренланд]] [[nds:Gröönland]] [[nds-nl:Gruunlaand]] [[nl:Groenland]] [[nn:Grønland]] [[no:Grønland]] [[os:Гренланди]] [[pl:Grenlandia]] [[pt:Gronelândia]] [[ro:Groenlanda]] [[ru:Гренландия]] [[scn:Groenlannia]] [[sh:Grenland]] [[simple:Greenland]] [[sk:Grónsko]] [[sl:Grenlandija]] [[sr:Гренланд]] [[sv:Grönland]] [[tg:Гренландия]] [[th:กรีนแลนด์]] [[tr:Grönland]] [[uk:Ґренландія]] [[vi:Greenland]] [[wo:Greenland]] [[zh:格陵兰]] [[zh-min-nan:Chheⁿ-tē]] 15833 55893 2006-11-11T14:38:52Z Bangin 450 Redirecting to [[Gemerek]] #redirect[[Gemerek]] 15834 66189 2007-01-23T22:35:12Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ko:클레오파트라 (동음이의)]] تعديل: [[ja:クレオパトラ (曖昧さ回避)]], [[sv:Kleopatra (olika betydelser)]] [[Image:Denderah3 Cleopatra Cesarion.jpg|thumb|[[Cleopatra VII.|Cleopatra]] û lawî wê]] Pir keybanûyên [[Misira Antîk]] bi navê '''Kleopatra''' hebûn. * [[Kleopatra I.]] * [[Kleopatra II.]] * [[Kleopatra Thea]] * [[Kleopatra III.]] * [[Kleopatra IV.]] * [[Kleopatra V. Selene]] * [[Kleopatra VI.]] * '''[[Kleopatra VII.]], ya mezin'''. ''Kleopatra VII.'' Cleopatraya "bi nav û denge". * [[Kleopatra Selene]], qîza [[Kleopatra VII.]] {{cudakirin}} [[Kategorî:Misira kevin]] [[bg:Клеопатра]] [[de:Kleopatra]] [[en:Cleopatra (disambiguation)]] [[es:Cleopatra]] [[eu:Kleopatra]] [[fi:Kleopatra]] [[fr:Cléopâtre]] [[gl:Cleopatra]] [[hr:Kleopatra (razdvojba)]] [[it:Cleopatra (disambigua)]] [[ja:クレオパトラ (曖昧さ回避)]] [[ka:კლეოპატრა]] [[ko:클레오파트라 (동음이의)]] [[lt:Kleopatra]] [[nl:Cleopatra]] [[no:Kleopatra]] [[pl:Kleopatra]] [[pt:Cleópatra (desambiguação)]] [[ru:Клеопатра]] [[sk:Kleopatra]] [[sq:Kleopatra (kthjellim)]] [[sr:Клеопатра]] [[sv:Kleopatra (olika betydelser)]] [[zh:克利奥帕特拉]] 15836 55946 2006-11-11T17:36:07Z Erdal Ronahi 2 {{Gotara bingehîn}} [[Kategorî:Dewlet]] 15837 55907 2006-11-11T14:59:31Z Bangin 450 [[Kategorî:Dewlet]] 15838 56255 2006-11-13T16:33:50Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Wilhelm II of Germany.jpg|thumb|Wilhelm II.]] '''Wilhelm II.''' an '''Friedrich Wilhelm Albert Victor von Preußen''', (* [[27'ê rêbendanê]] [[1859]] li [[Berlîn]]; † [[4'ê pûşperê]] [[1941]] li [[Haus Doorn]], [[Holland]]) keyserê dawîn ê [[Elmanya]] û [[Prûsya]]yê ye. Ji sala 1888 heya 1918 keyseriyê dike. Di dema desthilatdariya xwe de bingeha gelek alavên civakî yê dewletê datîne. {{commons|Wilhelm II}} [[Kategorî:Alman]] [[kategorî:Key]] [[Kategorî:Qayser]] 15839 55913 2006-11-11T15:11:42Z Bablekan 495 Emperor Wilhelm II çû cihê Wilhelm II: bi ya min bashtir e #REDIRECT [[Wilhelm II]] 15840 55915 2006-11-11T15:12:31Z Bablekan 495 Wilhelm II çû cihê Wilhelm II. #REDIRECT [[Wilhelm II.]] 15841 63737 2007-01-08T17:14:36Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[la:Lingua Groenlandica]] {{Ziman |nav=Kalaallisut |Zimanmalbat=[[Eskimo-Alotî]] |zimanafermî=[[Gronland]] |hêrem=[[Emerîkaya Bakur]] |zimanaxêv=54,000 |rêz= |welat=[[Gronland]]-[[Danimarka]] |rêxistin=[[Oqaasileriffik]] |iso1=kl|iso2=kal|iso3=kal}} '''Kalaallisut''' ('''Gronlandî''') zimanê li Gronland ê bi 50.000 kes tê axaftin. Ew taqrîbî bi 13.000 kes jî li Danimarka tê axaftin. Li [[Gronland|Gronlandê]] ew zimanê fermî ye. Ewî di Koma zimanên Eskimo-Alotî de ye. {{InterWiki|code=kl|Kalaallisut}} [[Category:Ziman]] [[bg:Гренландски език]] [[br:Kalaallisut]] [[ca:Kalaallisut]] [[da:Grønlandsk (sprog)]] [[de:Kalaallisut]] [[en:Kalaallisut language]] [[eo:Gronlanda lingvo]] [[es:Idioma groenlandés]] [[eu:Groenlandiera]] [[fi:Grönlannin kieli]] [[fr:Kalaallisut]] [[hu:Grönlandi nyelv]] [[id:Bahasa Kalaallisut]] [[is:Grænlenska]] [[it:Lingua groenlandese]] [[ja:グリーンランド語]] [[ka:გრენლანდიური ენა]] [[kl:Kalaallisut]] [[ko:그린란드어]] [[la:Lingua Groenlandica]] [[nl:Groenlands]] [[nn:Grønlandsk språk]] [[no:Grønlandsk språk]] [[pl:Język grenlandzki]] [[pt:Língua groenlandesa]] [[ru:Гренландский язык]] [[simple:Greenlandic language]] [[sr:Гренландски језик]] [[sv:Grönländska]] [[tr:Kalaallisut]] [[zh:格陵兰语]] 15842 55919 2006-11-11T16:04:55Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Kalaallisut]] #REDIRECT[[Kalaallisut]] 15844 56141 2006-11-13T14:11:16Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:li gorî kar û pîşeyê kes]] 15845 56146 2006-11-13T14:13:11Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:li gorî kar û pîşeyê kes]] 15846 55928 2006-11-11T16:19:34Z Bangin 450 Redirecting to [[Wilhelm II.]] #redirect[[Wilhelm II.]] 15847 56142 2006-11-13T14:11:23Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:li gorî kar û pîşeyê kes]] 15848 55938 2006-11-11T16:39:21Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Gronland]] #REDIRECT[[Gronland]] 15849 55941 2006-11-11T16:50:19Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Komkujiya ermeniyan]] #redirect[[Komkujiya ermeniyan]] 15851 61587 2006-12-24T20:54:06Z Cyrus the virus 619 '''Tengav'''ek ew cîhê ku derya lê teng dibê ye. Li we derê derya li hev vediqetin, wekok [[Derya Reş]] û [[Derya Navîn]] li [[Tengava Stenbol]] li hev vediqetin. Tengav ji bo gerê keştîyan ji berê de gelek gering bûn. Ji bo [[Tengava Stenbol]] û [[Tengava Çanakkale]] di dîrok de gelek ceng bûbûn. [[Image:Istambul and Bosporus big.jpg|thumb|300px|Tengava Stenbol ê ji ezman de ]] [[Image:Marokko_von_Spanien-5.jpg|thumbnail|280px|Tengava Cîbraltar]] Tengavên Cîhanê: *[[Derya Navîn]] **[[Tengava Cîbraltar]] * [[Derya Bakur]] – [[Okyanûsa Atlantîk]] ** [[La Manş]]([[Kanala Îngîlîzî]]) navbera [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda ]] û [[Fransa]] * [[Derya Rojhelat]] ** [[Tengava Oresund]] navbera [[Danimarka]] û [[Swêd]] ** [[Kembera Mezin]] Danimarka ** [[Kembera Biçûk]] navbera [[Fünen]] û [[Jütland]] li Danimarka ** [[Fehmarn]] navbera [[Fehmarn]] û [[Lolland]] ** [[Fehmarnsund]] navberan Fehmarn û [[Elmanya]] ** [[Strelasund]] navbera [[Stralsund]] û [[Rügen]] * [[Derya Norwec]] ** [[Suðuroyarfjørður]] navbera [[Suðuroy]] û [[Giravên Faroe]] * [[Derya Reş]] ** [[Tengava Kerş]] ** [[Tengava Stenbol]] * [[Derya Îon]] ** [[Tengava Bonîfasîyo]] navbera [[Korsika]] û [[Sardûnya]] ** [[Tengava Messina]] navbera [[Kalabrîya]] û [[Sîcîlya]] ** [[Tengava Tunus]] navbera [[Sîcîlya]] û [[Tunus]] * [[Derya Adrîyatîk]] ** [[Tengava Otranto]] navbera [[Apolîyen]] û [[Albanî]] * [[Derya Ege]] ** [[Tengava Çanakkale]] ** [[Kanala Euripos]] navbera [[Euboa]] û [[Attika]] '''(Tengava Cîhanê herî teng e, 40m)''' * [[Derya Ereb]] ** [[Tengava Hormuz]] navbera [[Iran]] û [[Ûman]] * [[Derya Sor]] ** [[Bab El Mandab]] * [[Derya Hîndî]]-[[Okyanûsa Atlantîk]] ** [[Tengava Malakka]] navbera [[Sumatra]] û [[Nîvgrava Malai]] ** [[Tengava Johor]] navbera [[Nîvgrava Malai]] û [[Singapur]] ** [[Tengava Sunda]] navbera [[Sumatra]] û [[Java]] ** [[Tengava Lombok]] navbera [[Bali]] û [[Lombok]] ** [[Tengava Torres]] navbera [[Gîneyê nû]] û [[Awustralya]] ** [[Tengava Bas]] navbera [[Victoria]] û [[Tazmanî]] * [[Derya Japon]] – [[Okyanûsa Mezin]] ** [[Tengava Tatarî]] navbera [[Saşalin]] û [[Amur]] ** [[Tengava La-Pérouse]] navbera [[Saşalin]] û [[Hokkaidō]] ** [[Tengava Tsugaru]] navbera [[Hokkaidō]] û [[Honshū]] ** [[Tengava Inlandsee]] navbera [[Honshū]], [[Shikoku]] û [[Kyūshū]] ** [[Tengava Kore]] navbera [[Kyūshū]] û [[Kore]] * [[Okyanûsa Mezin]] ** [[Tengava Juan-de-Fuca]] ** [[Golden Gate]] [[San Francisco]] * [[Okyanûsa Atlantîk]] ** [[Tengava Macellan]] navbera [[Patagonya]] û [[Feuerland]] * [[Okyanûsa Arktîk]] ** [[Tengava Bering]] navbera [[Alaska]] û [[Sîbîrya]] * [[Deryaya Cemsera Bkur]]: ** [[Tengava Davis]] navbera [[Keneda]] û [[Gronland]] ** [[Tengava Nares]] Gronland û [[Grava Ellesmere]] [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Tengav]] [[da:Stræde (farvand)]] [[en:Strait]] [[eo:Markolo]] [[es:Estrecho]] [[de:Meerenge]] [[et:Väin]] [[fr:Détroit]] [[he:מצר]] [[io:Stretajo]] [[is:Sund]] [[ja:海峡]] [[ko:해협]] [[la:Fretum]] [[nl:Zeestraat]] [[os:Донкъубал]] [[pl:Cieśnina]] [[pt:Estreito]] [[ru:Пролив]] [[sv:Sund]] [[zh:海峡]] 15853 56489 2006-11-14T14:42:51Z Erdal Ronahi 2 '''Diyar Bohtî''' nivîskarekî kurd e. Diyar Bohtî, li herêma [[Bohta]], li gundekî çiyayî (Girdara ser navçeya Dihê) di sala 1958 an de hatiye dinyayê. Piştî ku dibistana destpêkê diqedîne dest bi xwendina medreseyê dike. Berî çûna medreseyê, ew jî weke gundiyan karê rêncberiyê dike. Xwendina wî ya medreseyan, geh li Bohta, geh li Torê, geh li Herêma Xerza û geh li herêma Amedê derbas dibe. Piştî ku xwendina medreseyê diqedîne dest bi xwendina Dibistana Çandiniyê dike. Piştî dibistana çandiniyê di saziyeke dewletê de şeş salan fermanberiyê dike. Di sala 1987 an de çend caran tê girtin û çend mehan di girtîgehê de dimîne. Di serê sala 1988 an de dev ji fermanberiyê berdide û bi awayekî derwêşî tevlî karê welatpêrêziyê dibe. Hê jî vî karê xwe yê derwêşiyê didomîne. Di ber karê xwe re xebata wêjeya kurdî jî dike. Heta niha du pirtûkên wî (Şehîdname û romaneke bi navê Gul Bişkivîn) hatine çapkirin û bi navê Tûrikê Xewnan nivêsên wî yên fabl di televizyonê de hatine lîstin. Romaneke li ser penaberên [[Kampa Mexmûrê]] jî niha li ber çapê ye. Niha di Radyoya Dengê Mezopotamyayê de bernameyan çêdike. == Berhem == # [[Şehîdname]] -Helbest- Weşanên Mezopotamya - 2005 # [[Gul Bişkivîn]] - Roman- Weşanên Mezopotamya - 2006 [[Kategorî:nivîskar|Bohtî, Diyar]] 15854 55974 2006-11-11T23:06:29Z 80.135.75.168 Redirecting to [[Oman]] #redirect[[Oman]] 15855 65072 2007-01-17T16:36:58Z SieBot 710 روبوت إضافة: [[ka:ფარერის კუნძულები]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Føroyar <br> Færøerne</big> <br> Giravên Faroe <br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | {{border|[[wêne:Flag of the Faroe Islands.svg|160px]]}}<br/>[[Ala Giravên Faroe]] || align="center" width="90px"|<br/>[[Wêne:Vedrur.png|90px]]<br/>[[Arma Giravên Faroe]] |- |align=center colspan=2| |- |align=center colspan=2| |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Faroeî]] û [[Danimarkî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Tórshavn]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Margrethe II.]](Şahbanû ya Danîmarka) |- | '''[[Serokê hikûmetê]]''' || [[Jóannes Eidesgaard]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[1948]] |- | '''[[Srûda netewî]]''' || Mítt alfagra land |- | '''[[Rûerd]]''' || 1395,74 km² |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[1'ê gelawêjê]] [[2006]])<br/> ||<br/>48.470 |- | '''[[Dirav]]''' ||[[Kronê Faroe]] (gorî Kronê Danimarka) |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .fo |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +298 |} [[Image:LocationFaroeIslands.png|right|300px]] '''Giravên Faroe''' an jî '''Faroe''' ([[Faroeî]]: ''Føroyar'', ango "Giravên Mîhan", [[Danimarkî]]: ''Færøerne'') Koma Giravên li [[Ewropa Bakur]] in. Di navberê [[Derya Norweç]] û [[Okyanûsa Atlantîk]] de navînê [[Îzlanda]] û [[Norweç]] de ye. [[1948]]an wir de ew 18 Giravên bi otonomîyê bi [[Danimarka]] re giredan e. ==Erdnigarî== Faroe yên navbera li başûr [[Îskoçya]], li başûr rojhelat giravên [[Shetland]], li rojhelat [[Norwec]], li bakur rojava [[Îzlanda]] de ye. Giravên Faroe bi 18 giravên xwe û giravên biçûk re 1.395,74 km² rûerdî xwe heye. ==Gel== 48.000 nifûsa Faroe he ye. Li sedî 98 kesî li Faroe dijîn hevwelatîye Faroe ye, ango li Faroe, li Danîmarka, an jî li [[Gronland]]ê hatîyê dinya. Gorî welatên lê hatinê dinye, gelê Faroe wiha ye; %91.7 ji [[Faroe]], %5.8 ji [[Danimarka]], %0.3en jî ji [[Gronland]] e. [[Image:Faroes030417-nasa(2).jpg|left|thumb|Faroe ji ezman de]] {{commons|Føroyar}} [[Kategorî:Girav]] [[af:Faroëreilande]] [[am:ፋሮ ደሴቶች]] [[ar:جزر فارو]] [[ast:Islles Feroe]] [[be:Фарэрскія выспы]] [[bg:Фарьорски острови]] [[br:Faero]] [[bs:Farska ostrva]] [[ca:Illes Fèroe]] [[cs:Faerské ostrovy]] [[cy:Føroyar]] [[da:Færøerne]] [[de:Färöer]] [[el:Νήσοι Φερόες]] [[en:Faroe Islands]] [[eo:Ferooj]] [[es:Islas Feroe]] [[et:Fääri saared]] [[eu:Feroe Uharteak]] [[fi:Färsaaret]] [[fo:Føroyar]] [[fr:Îles Féroé]] [[frp:Iles Fèroè]] [[gl:Illas Feroe - Føroyar]] [[he:איי פארו]] [[hr:Føroyar]] [[hsb:Färöer]] [[hu:Feröer]] [[id:Kepulauan Faroe]] [[is:Færeyjar]] [[it:Isole Fær Øer]] [[ja:フェロー諸島]] [[ka:ფარერის კუნძულები]] [[kk:Фарер аралдары]] [[ko:페로 제도]] [[kw:Ynysow Faroe]] [[li:Faeröer]] [[lt:Farerų salos]] [[mk:Фарски Острови]] [[nds-nl:Faeröer]] [[nl:Faeröer]] [[nn:Færøyane]] [[no:Færøyene]] [[oc:Illas Feròe]] [[pl:Wyspy Owcze]] [[pt:Ilhas Feroé]] [[ro:Insulele Feroe]] [[ru:Фарерские острова]] [[se:Fearsullot]] [[sh:Farski Otoci]] [[simple:Faroe Islands]] [[sk:Faerské ostrovy]] [[sl:Ferski otoki]] [[sq:Ishujt Faroe]] [[sr:Фарска Острва]] [[sv:Färöarna]] [[th:หมู่เกาะแฟโร]] [[tr:Faroe Adaları]] [[uk:Фарерські острови]] [[war:Feroe nga Islas]] [[zh:法罗群岛]] [[zh-min-nan:Mî-iûⁿ Kûn-tó]] 15856 55979 2006-11-12T01:35:19Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Giravên Faroe]] #REDIRECT[[Giravên Faroe]] 15857 65906 2007-01-22T09:38:06Z JAnDbot 575 روبوت مسح: [[kl:Savalimmiusut]] {{Ziman |nav=Faroeî |Zimanmalbat=[[Indo-Ewropa]] |zimanafermî=[[Giravên Faroe]] |hêrem=[[Ewropa]] |zimanaxêv=60,000-100,000 |rêz= |welat=[[Giravên Faroe]]-[[Danimarka]] |rêxistin=Føroyska málnevndin |iso1=fo|iso2=fao|iso3=fao}} '''Faroeî''' ('''føroyskt''', ) zimanê li Giravên Faroe bi 60,000-100,000 kes tê axaftin. Ew teqrîbî bi 12.000 kes jî li Danimarka tê axaftin. Li [[Giravên Faroe]] ew zimanê fermî ye. Ew zimanekê Germenik malbatê Indo-ewropa de ye. {{InterWiki|code=kl|Føroyskt mál}} [[Category:Ziman]] [[af:Faroëes]] [[an:Idioma feroés]] [[br:Faeroeg]] [[bs:Farski jezik]] [[ca:Feroès]] [[cs:Faerština]] [[da:Færøsk (sprog)]] [[de:Färöische Sprache]] [[en:Faroese language]] [[eo:Feroa lingvo]] [[es:Idioma feroés]] [[et:Fääri keel]] [[eu:Faroeera]] [[fa:زبان فاروئی]] [[fi:Fäärin kieli]] [[fo:Føroyskt mál]] [[fr:Féringien]] [[hsb:Färöeršćina]] [[hu:Feröeri nyelv]] [[id:Bahasa Faroe]] [[is:Færeyska]] [[it:Lingua faroese]] [[ja:フェロー語]] [[ko:페로어]] [[kw:Faroyek]] [[la:Lingua Faroensis]] [[li:Faeröers]] [[ms:Bahasa Faroese]] [[nl:Faeröers]] [[nn:Færøysk språk]] [[no:Færøysk språk]] [[oc:Feroés]] [[pl:Język farerski]] [[pt:Língua feroesa]] [[ro:Limba feroeză]] [[ru:Фарерский язык]] [[se:Fearagiella]] [[simple:Faroese language]] [[sk:Faerčina]] [[sl:Ferščina]] [[sv:Färöiska]] [[th:ภาษาแฟโร]] [[uk:Фарерська мова]] [[wa:Faeroyès]] [[zh:法罗语]] 15858 56001 2006-11-12T13:10:32Z Bangin 450 [[Wêne:3 types of lentil.jpg|thumb|Nîskên sê rengan]] '''Nîsk''' (bi [[latînî]]: ''Lens culinaris'') giyayeke ji malbata ''lens'' e. Bo xurdemenî û derman tê çandin. Tenê li [[Hindistan]]ê 50 cureyên nîskê tê çandin. Lê, sê cureyên nîskê yên bingehîn hene. Nîska sor, zer û kesk. Lê pirranî ya sor tê bikaranîn. Ji vir 8.000 sal bêrê li Mezopotamya û perên [[Derya Navîn]] hatiye nûveçandin. Di kulînên [[Rojhilata Navîn]] û devedorên Derya Navîn de cihekê girîng digire. Dîsa di çêkirina dermanan de jî tê bikaranîn. {{commons|Lens culinaris}} [[Kategorî:Xwarin]] [[Kategorî:Sebze]] [[de:Linse (Botanik)]] [[en:Lentil]] [[fi:Linssi (kasvi)]] [[fr:Lentille (plante)]] [[hu:Lencse]] [[it:Lens (botanica)]] [[ja:レンズマメ]] [[nl:Linze]] [[no:Linse (plante)]] [[pl:Soczewica jadalna]] [[sv:Lins (växt)]] 15860 67090 2007-01-29T22:42:10Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh-yue:布拉格]] [[Wêne:Map cz Praha kroton.svg|thumb|Prag li [[Komara Çêkiyayê]] da]] '''Prag''' (bi [[çêkî]]: ''praɦa - Praha'') paytextê [[Komara Çêkiyayê]] ye. Prag herwekî navê parêzgeha ku navenda wê Prag e ye. Rûbera parêzgehê 496 km², gelhe 1.184.075 (30. Pûşper 2006) e. Wekî bajarê herî rind ê li [[Ewropa]] tê zanîn. Di [[Şerê Dinyayê yê II.]] de bi pirranî hatiye rûxandin. Îro bermahiyên dîrokî yên bajêr ji aliyê [[UNESCO]] ve tê parastin. Bajêr xwedî zankoyên navdar e. Herwekî mûze û arkîtektiya bajêr balkêş e. {{commons|Praha}} [[Kategorî:Bajar]] [[am:ፕራግ]] [[ar:براغ]] [[arc:ܦܪܓ]] [[be:Прага]] [[bg:Прага]] [[bo:པུ་ལ་ཁེ]] [[bs:Prag]] [[ca:Praga]] [[cs:Praha]] [[csb:Praga]] [[cy:Prag]] [[da:Prag]] [[de:Prag]] [[el:Πράγα]] [[en:Prague]] [[eo:Prago]] [[es:Praga]] [[et:Praha]] [[eu:Praga]] [[fa:پراگ]] [[fi:Praha]] [[fr:Prague]] [[ga:Prág]] [[gd:Pràg]] [[gl:Praga - Praha]] [[he:פראג]] [[hr:Prag]] [[hsb:Praha]] [[hu:Prága]] [[ia:Praga]] [[id:Praha]] [[io:Praha]] [[is:Prag]] [[it:Praga]] [[ja:プラハ]] [[ka:პრაღა]] [[ko:프라하]] [[la:Praga]] [[lb:Prag]] [[li:Praag]] [[lt:Praha]] [[lv:Prāga]] [[na:Praha]] [[nl:Praag]] [[nn:Praha]] [[no:Praha]] [[nrm:Prague]] [[oc:Praga]] [[os:Прагæ]] [[pl:Praga]] [[pt:Praga]] [[ro:Praga]] [[ru:Прага]] [[sh:Prag]] [[simple:Prague]] [[sk:Praha]] [[sl:Praga]] [[sq:Praga]] [[sr:Праг]] [[sv:Prag]] [[tg:Прага]] [[th:ปราก]] [[tl:Prague]] [[tr:Prag]] [[ug:پراگا]] [[uk:Прага]] [[vi:Praha]] [[zh:布拉格]] [[zh-yue:布拉格]] 15861 65078 2007-01-17T17:11:46Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nds-nl:Tsjechies]] '''Çêkî''' [[ziman|zimanê]] [[Komara Çêkiyayê]] yê fermî ye. Herwekî ji taybetiyên gelê Çêk re Çêkî tê gotin. Zimanê Çêkî ji [[zimanmalbata Hindûewrûpayî]] ji şaxa zimanên [[Slavî]], ji koma zimanên [[Slaviya Rojavayî]] ye. == Kodên Zimanê Çêkî: == * [[ISO 639]]-1: cs * [[ISO 639]]-2: (B) cze/ces (T) - * [[SIL ISO 639]]-3: CZC == Elfabeya Çêkî: == A, (Á), B, C, Č, D, (Ď), E, (É), (Ě), F, G, H, Ch, I, (Í), J, K, L, M, N, (Ň), O, (Ó), P, Q, R, Ř, S, Š, T, (Ť), U, (Ú), (Ů), V, W, X, Y, (Ý), Z, Ž. {{InterWiki|code=cs|çêkî}} [[Kategorî:Ziman]] [[af:Tsjeggies]] [[an:Idioma checo]] [[ar:لغة تشيكية]] [[ast:Checu]] [[be:Чэская мова]] [[bg:Чешки език]] [[br:Tchekeg]] [[bs:Češki jezik]] [[ca:Txec]] [[cs:Čeština]] [[da:Tjekkisk (sprog)]] [[de:Tschechische Sprache]] [[el:Τσεχική γλώσσα]] [[en:Czech language]] [[eo:Ĉeĥa lingvo]] [[es:Idioma checo]] [[et:Tšehhi keel]] [[eu:Txekiera]] [[fi:Tšekin kieli]] [[fr:Tchèque]] [[frp:Tch·èco]] [[gl:Lingua checa]] [[he:צ'כית]] [[hr:Češki jezik]] [[hsb:Čěšćina]] [[hu:Cseh nyelv]] [[hy:Չեխերեն]] [[id:Bahasa Ceko]] [[io:Chekiana linguo]] [[is:Tékkneska]] [[it:Lingua ceca]] [[ja:チェコ語]] [[ka:ჩეხური ენა]] [[ko:체코어]] [[kw:Chekek]] [[la:Lingua Bohemica]] [[li:Tsjechisch]] [[lij:Lengua ceca]] [[lt:Čekų kalba]] [[lv:Čehu valoda]] [[ms:Bahasa Czech]] [[nds-nl:Tsjechies]] [[nl:Tsjechisch]] [[nn:Tsjekkisk språk]] [[oc:Chèc]] [[pl:Język czeski]] [[pt:Língua tcheca]] [[ro:Limba cehă]] [[ru:Чешский язык]] [[ru-sib:Чешской говор]] [[se:Čeahkagiella]] [[sh:Češki jezik]] [[simple:Czech language]] [[sk:Čeština]] [[sl:Češčina]] [[sr:Чешки језик]] [[sv:Tjeckiska]] [[sw:Kicheki]] [[ta:செக் மொழி]] [[tr:Çekçe]] [[ug:چېخ تىلى]] [[vi:Tiếng Séc]] [[wa:Tcheke]] [[zh:捷克语]] 15863 59794 2006-12-08T19:41:53Z Elizabeth 656 picture+interwikis [[Image:Jupiter.jpg|thumb|250px|right|Berçîs]] '''Berçîs''' an '''Jûpîter''' yek ji gerstêrk (exter) ên roja me ye. Navê xwe ji xwedayek [[Roma]] digire û ji aliyê dûrbûna bi rojê re 5emîn exter e. Dîsa ji aliyê meziniyê ve yekemîn extera roja me ye. Ro yan roj a me bi serê xwe stêrkek e. == Agahdariyên Berçîsê == * Sala Berçîsê: Nêzîkî 12 salên erdê * Hevrêzbûn bi Jûpîterê: 398,86 rojên erdê (dinyayê) * Dûrbûn ji erdê: 588.500.000 km. * Kalîbreya ekvatora Berçîsê: 142.984 km. (zêdetirî 11 carî erdê) * Kişandina exterê: 23,12 m/s2 * Elementên sereke: Helium û Hidrogen * Germiya zêde: 126 K (-147°C) * Hişkiya axa wê: 1,33 g/cm³ * Roja Berçîsê li ekvatorê: 9 Kat 50 Minûte 30,003 Salîse Berçîs jî xwedî xelekan e, lê xelekên wê ne wekî yê Satûrnê mezin û berbiçav in. 63 heyvê Berçîsê hene lê pirraniya wan piçûk in. [[Îo]], [[Europa]], [[Ganymede]] û [[Callisto]] heyvên wê yên navdar in. {{pergala rojê}} [[Kategorî:Astronomî]] {{Link FA|cs}} {{Link FA|es}} {{Link FA|fr}} [[en:Jupiter]] [[af:Jupiter (planeet)]] [[als:Jupiter (Planet)]] [[ang:Iupiter]] [[ar:مشتري]] [[bn:জুপিটার]] [[zh-min-nan:Bo̍k-chheⁿ]] [[bs:Jupiter]] [[br:Yaou (planedenn)]] [[bg:Юпитер (планета)]] [[ca:Júpiter (planeta)]] [[cs:Jupiter (planeta)]] [[cy:Iau (planed)]] [[da:Jupiter (planet)]] [[de:Jupiter (Planet)]] [[et:Jupiter (planeet)]] [[el:Δίας (πλανήτης)]] [[es:Júpiter]] [[eo:Jupitero]] [[eu:Jupiter (planeta)]] [[fa:مشتری (سیاره)]] [[fo:Jupiter]] [[fr:Jupiter (planète)]] [[ga:Iúpatar (pláinéad)]] [[gd:Bliogh]] [[gl:Xúpiter (planeta)]] [[gu:ગુરુ (ગ્રહ)]] [[ko:목성]] [[hr:Jupiter (planet)]] [[io:Jupitero]] [[ilo:Jupiter (planeta)]] [[id:Yupiter]] [[is:Júpíter (reikistjarna)]] [[it:Giove (astronomia)]] [[he:צדק (כוכב לכת)]] [[ka:იუპიტერი (პლანეტა)]] [[kw:Yow (planet)]] [[la:Iuppiter (planeta)]] [[lv:Jupiters (planēta)]] [[lt:Jupiteris (planeta)]] [[hu:Jupiter (bolygó)]] [[mk:Јупитер]] [[mt:Ġove (pjaneta)]] [[mr:गुरू ग्रह]] [[ms:Musytari]] [[nl:Jupiter (planeet)]] [[ja:木星]] [[no:Jupiter (planet)]] [[nn:Planeten Jupiter]] [[ug:يۇپىتېر (ئاسترونومىيە)]] [[pam:Jupiter]] [[pl:Jowisz]] [[pt:Júpiter (planeta)]] [[ro:Jupiter (planetă)]] [[ru:Юпитер (планета)]] [[sq:Jupiteri]] [[scn:Giovi]] [[simple:Jupiter (planet)]] [[sk:Jupiter]] [[sl:Jupiter]] [[sr:Јупитер (планета)]] [[sh:Jupiter (planeta)]] [[fi:Jupiter]] [[sv:Jupiter]] [[tl:Jupiter]] [[ta:வியாழன் (கோள்)]] [[th:ดาวพฤหัสบดี]] [[vi:Sao Mộc]] [[tg:Муштарӣ]] [[tr:Jüpiter (gezegen)]] [[uk:Юпітер (планета)]] [[zh-yue:木星]] [[zh:木星]] 15864 66618 2007-01-26T14:33:30Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eml:Saturn]] [[Image:Saturn (planet) large.jpg|thumb|240px|right|Keywan]] '''Keywan''' an '''Satûrn''' yek ji gerstêrkên (exterên) roj a me ye. Ji aliyê dûrbûna bi rojê re 6emîn û ji aliyê mezinbûnê ve jî 2emîn gerstêrk a roja me ye. Ew jî wekî [[Berçîs]]ê pirranî ji Helium û Hidrogenê pêk tê. Satûrn bi xelekên xwe tên nasîn. Mirov dikarê Satûrnê bi çavan temaşebike. Helekên Satûrnê di dûrbuna ji rûyê wê 67.000 km heya 480.000 km´yê de ne. Herçendî ewqas berfireh in jî stûriya wan ango bera wan bi qasî 100 m yê ne. Xelek ji geranokên ku ekvatora wan ji 1 cm heya 10 cm yê ne pêk tên. Ango wekî toz û xişrûgê ne. Heya niha 47 heyvên Satûrnê hatine keşfkirin. Gelek agahî derbarê sîstema xelekên Satûrnê û heyvên wê de nîne. Li rûyê Keywanê bahozên ku leza wan digihêjin 1800 km/kat´î hene. == Ahagiyên Keywanê == * Kişandina exterê: 8,96 m/s² * Kalîbreya ekvatora exterê: 120.536 km. * Dûrbûn ji erdê: 1.658.500.000 km. * Hevrêzbûn bi erdê re: 378,09 Roja Erdê * Sala Keywanê: 10.755,7 Roja erdê, 29,4 Sala Erdê * Germahî kêm-zêde: 95 K {{pergala rojê}} [[Kategorî:Astronomî]] [[af:Saturnus (planeet)]] [[als:Saturn (Planet)]] [[ang:Saturnus (planēta)]] [[ar:زحل]] [[ast:Saturnu (planeta)]] [[bg:Сатурн (планета)]] [[br:Sadorn (planedenn)]] [[bs:Saturn]] [[ca:Saturn (planeta)]] [[co:Saturnu]] [[cs:Saturn (planeta)]] [[cv:Сатурн]] [[cy:Sadwrn (planed)]] [[da:Saturn (planet)]] [[de:Saturn (Planet)]] [[el:Κρόνος (πλανήτης)]] [[eml:Saturn]] [[en:Saturn]] [[eo:Saturno]] [[es:Saturno (planeta)]] [[et:Saturn]] [[eu:Saturno (planeta)]] [[fa:کیوان (سیاره)]] [[fi:Saturnus]] [[fo:Saturn]] [[fr:Saturne (planète)]] [[frp:Saturno (planèta)]] [[ga:Satarn (pláinéad)]] [[gd:Satarn]] [[gl:Saturno (planeta)]] [[gu:શનિ (ગ્રહ)]] [[he:שבתאי]] [[hr:Saturn (planet)]] [[hu:Szaturnusz (bolygó)]] [[id:Saturnus]] [[io:Saturno]] [[is:Satúrnus (reikistjarna)]] [[it:Saturno (astronomia)]] [[ja:土星]] [[ka:სატურნი (პლანეტა)]] [[kn:ಶನಿ]] [[ko:토성]] [[kw:Sadorn (planet)]] [[la:Saturnus (planeta)]] [[lt:Saturnas]] [[lv:Saturns (planēta)]] [[mk:Сатурн]] [[ms:Zuhal]] [[mt:Saturnu (pjaneta)]] [[ne:शनिग्रह]] [[nl:Saturnus (planeet)]] [[nn:Planeten Saturn]] [[no:Saturn]] [[os:Сатурн (планетæ)]] [[pam:Saturn]] [[pl:Saturn]] [[pt:Saturno]] [[qu:Hawcha]] [[ro:Saturn (planetă)]] [[ru:Сатурн (планета)]] [[scn:Saturnu]] [[sh:Saturn (planeta)]] [[simple:Saturn (planet)]] [[sk:Saturn]] [[sl:Saturn]] [[sr:Сатурн (планета)]] [[sv:Saturnus]] [[sw:Zohari]] [[ta:சனி (கோள்)]] [[th:ดาวเสาร์]] [[tr:Satürn (gezegen)]] [[ug:ساتۇرن (ئاسترونومىيە)]] [[uk:Сатурн (планета)]] [[vi:Sao Thổ]] [[zh:土星]] [[zh-min-nan:Thó͘-chheⁿ]] [[zh-yue:土星]] 15866 65321 2007-01-18T22:46:06Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mk:Уран]] [[Image:Uranus.jpg|thumb|250px|right|Ûranûs]] '''Ûranûs''' (gerstêrk) ji aliyê dûrbûnê ve 7emîn, ji aliyê mezinbûnê ve 3emîn û ji aliyê giraniyê ve 4emîn extera [[Roj]] a me ye. Bi qasî 10 xelkeyên exterê hatine keşfkirin. Ji aliyê meziniya xwe ve 63 carî ji Erdê (Dinyayê) mezintir e. Herwekî ji aliyê giraniya xwe ve jî 15 carî ji dinyayê girantir e. == Agahiyên Ûranûsê == * Kişandina exterê: 8,87 m/s² * Durbûn ji Erdê: 3.157.300.000 km. * Germahî zêde: 58 K * Sala Ûranûsê: 30.685,4 roja Erdê, 84 sala Erdê * Hevrêzbûn bi erdê re: 369,66 roja Erdê * Roja exterê: 17.5 Kata (Saeta) Erdê * Elementên sereke: Hidrogen (H2) % 83, Helium (He) %15, Metan (CH4) %2, Aerosol: Cemeda Amonium; cemeda avê; amonium hidrosulfit; cemeda Metanê == Peykên (Heyvên) Ûranûsê == Bi navê Miranda, Umbriel, Ariel, Oberon û Titania heyvên wê yên mezin hene. Dîsa bi navê Cordelia, Ophelia, Bianca, Cressida, Desdemona, Juliet, Portia, Rosalind, Belinda, Puck, Caliban, Stephano, Trinculo, Sycorax, Prospero, Setebos, S/1986 U10, S/2001 U2, S/2001 U3, S/2003 U1, S/2003 U2, S/2003 U3 peykên wê yên piçûk hene. {{pergala rojê}} [[Kategorî:Astronomî]] [[af:Uranus (planeet)]] [[ang:Uranus]] [[ar:أورانوس]] [[ast:Uranu (planeta)]] [[bg:Уран (планета)]] [[br:Ouran (planedenn)]] [[bs:Uran]] [[ca:Urà (planeta)]] [[cs:Uran (planeta)]] [[cy:Wranws]] [[da:Uranus (planet)]] [[de:Uranus (Planet)]] [[el:Ουρανός (πλανήτης)]] [[en:Uranus]] [[eo:Urano]] [[es:Urano (planeta)]] [[et:Uraan (planeet)]] [[eu:Urano (planeta)]] [[fa:اورانوس (سیاره)]] [[fi:Uranus]] [[fr:Uranus (planète)]] [[frp:Urano (planèta)]] [[ga:Úránas (pláinéad)]] [[gd:Urànus (planaid)]] [[gl:Urano (planeta)]] [[gu:યુરેનસ (ગ્રહ)]] [[he:אורנוס]] [[hr:Uran (planet)]] [[hu:Uránusz (bolygó)]] [[id:Uranus]] [[io:Urano]] [[is:Úranus (reikistjarna)]] [[it:Urano (astronomia)]] [[ja:天王星]] [[ka:ურანი (პლანეტა)]] [[kn:ಯುರೇನಸ್]] [[ko:천왕성]] [[ksh:Urranuß (Planneet)]] [[kw:Ouran (planet)]] [[la:Uranus (planeta)]] [[lb:Uranus (Planéit)]] [[lt:Uranas (planeta)]] [[lv:Urāns (planēta)]] [[mk:Уран]] [[ms:Uranus]] [[ne:युरेनस]] [[nl:Uranus (planeet)]] [[nn:Planeten Uranus]] [[no:Uranus]] [[pam:Uranus]] [[pl:Uran]] [[pt:Urano (planeta)]] [[ro:Uranus (planetă)]] [[ru:Уран (планета)]] [[scn:Uranu (pianeta)]] [[sh:Uran (planeta)]] [[simple:Uranus (planet)]] [[sk:Urán (planéta)]] [[sl:Uran (planet)]] [[sq:Urani]] [[sr:Уран (планета)]] [[sv:Uranus]] [[sw:Uranus]] [[ta:யுரேனஸ்]] [[th:ดาวยูเรนัส]] [[tr:Uranüs (gezegen)]] [[ug:ئۇران (ئاسترونومىيە)]] [[uk:Уран (планета)]] [[vi:Sao Thiên Vương]] [[zh:天王星]] [[zh-yue:天王星]] 15867 63307 2007-01-06T02:09:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: eu, frp, gd, lv {{Pênc Okyanûsa Cîhan}} '''Okyanûsa Başûr''', '''Derya Cemsera Başûr''', '''Derya Cemeda Başûr''', '''Okyanûsa Antarktîka''' jî tê nav kirin, okyanûsa li başûra dinya dikeve ye. Okyanûsa Başûr bi 20,327 milon km² aqara xwe Okyanûsa duhem herî biçûk cîhan ê ye. Kûr bûna xwe heta 5.805 m. heye. == Erdnîgarî == '''Okyanûsa Başûr''' li başûra [[hêlîpan]] 60, li dor parzemîna Antarktîka ye. Li bakura wê [[Okyanûsa Atlantîk]], [[Okyanûsa Hindê]] û [[Okyanûsa Mezin]] heye. Okyanûsa Başûr, okyanûsa herî nû hatiye salixdan e. Di bihara 2000an de '''Internationalen Hydrographischen Organisation''' (IHO) (Îngîlîzî, ango Organizasyona Navnetewiya Hîdrografiyê) bi fermî ew bi Okyanûsa Başûr salixda. Sînoren wê gorî [[Hevûdanîya Antarktîk]] (Îngîlîzî, Antarctic Convergence) hat nişan kirin. Ew dera ko ava germ û ava sar digîhen hev e. Navbera hêlîlkanên başûra 40an û 60an de ye. [[Image:Southern Ocean.png|right|Southern Ocean]] == Dane == Okyanûsa Başûr 20,327 [[km²]] aqara xwe heye. Heta 5.805 m kûr bûna xwe heye û li dor 44° qerinc(boylam) a rojhelat û 61° hevêrkên berahîya başûr dikeve. Kûr bûnake 7235 m. radigîhê Okyanûsa Başûr jî, ji bo ew li bakura 60° hêlîpan dikeve ew xala di [[Okyanûsa Atlantîk]] deye == Deryayên Dor == Deryayên Dor Okyanûsa Başûr ewna ne; [[Derya Amundsen]], [[Derya Bellingshausen]], [[Derya Ross]] û [[Derya Weddell]]. == Girav == Giravên di [[Okyanûsa Başûr]] de ewna ne; [[Girava Alexander-I.]], [[Girava Balleny]], [[Girava Berkner]], [[Girava Ross]], [[Girava Georgiya Başû]], [[Girava Başûra Orkney]] û [[Girava Başûra Shetland]]. == Giredanê Web == * [http://geography.about.com/library/weekly/aa091500a.htm Okyanûsa pêncem] Geography.About.com [[Category:Okyanûs]] [[af:Suidelike Oseaan]] [[an:Ozián Glazial Antartico]] [[ar:محيط متجمد جنوبي]] [[be:Паўднёвы акіян]] [[bg:Южен океан]] [[br:Meurvor ar Su]] [[bs:Južni okean]] [[ca:Oceà Antàrtic]] [[cs:Jižní oceán]] [[cv:Кăнтăр океан]] [[cy:Cefnfor y De]] [[da:Sydhavet]] [[de:Südlicher Ozean]] [[el:Νότιος Ωκεανός]] [[en:Southern Ocean]] [[es:Océano Antártico]] [[et:Lõuna-Jäämeri]] [[eu:Hego Ozeanoa]] [[fi:Eteläinen jäämeri]] [[fr:Océan Austral]] [[frp:Ocèan ôstrâl]] [[gd:Cuan-a-Deas]] [[gl:Océano Antártico]] [[he:האוקיינוס הדרומי]] [[hr:Južni ocean]] [[hu:Déli-óceán]] [[id:Samudra Selatan]] [[io:Antarktika Oceano]] [[is:Suður-Íshaf]] [[it:Mari antartici]] [[ja:南極海]] [[ka:სამხრეთის ოკეანე]] [[kn:ದಕ್ಷಿಣ ಮಹಾಸಾಗರ]] [[ko:남극해]] [[la:Oceanus Antarcticus]] [[lt:Pietų vandenynas]] [[lv:Dienvidu okeāns]] [[nl:Zuidelijke Oceaan]] [[nn:Sørishavet]] [[no:Sørishavet]] [[pl:Ocean Południowy]] [[pt:Oceano Antártico]] [[ro:Oceanul Antarctic]] [[ru:Южный океан]] [[scn:Ocèanu Miridiunali]] [[simple:Southern Ocean]] [[sk:Južný oceán]] [[sl:Južni ocean]] [[sr:Јужни океан]] [[sv:Antarktiska oceanen]] [[ta:தென்னகப் பெருங்கடல்]] [[tg:Уқёнуси Ҷанубӣ]] [[th:มหาสมุทรใต้]] [[tr:Güney Okyanusu]] [[vi:Nam Đại Dương]] [[wa:Oceyan Antartike]] [[zh:南极洋]] [[zh-min-nan:Lâm-ke̍k-iûⁿ]] 15869 66615 2007-01-26T14:26:47Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[mk:Нептун]], [[nds-nl:Neptunus (planeet)]] [[Image:Neptune.jpg|thumb|250px|right|Neptûn]] '''Neptûn''' yek ji gerstêrkên (exterên) [[Roj]]a me ye. Ji aliyê dûrbûna ji Rojê ve 8emîn, ji aliyê giraniyê ve 3emîn û ji aliyê meziniyê ve jî 4emîn gerstêrka Roja me ye. Bi qasî ku tê zanîn 13 peykên (heyvên) Neptûnê hene. Gorî destkeftiyên nû, xelekên Neptûnê jî hene. Mixabin ji ber ku gerstêrkeke dûr e, kêm agahî hene. == Agahdariyên Neptûnê == * Germahî li rûyê exterê: 47 K * Kişandina exterê: 11,15 m/s² * Kalîbreya ekvatora exterê: 49.528 km. * Dûrbûn ji Erdê (Dinyayê): 4.305.900.000 km. * Sala exterê: 60.189 roja Erdê, 164,8 sala Erdê * Hevrêzbûna exterê bi Erdê re: 367,49 roja Erdê {{pergala rojê}} [[Kategorî:Astronomî]] {{Link FA|it}} {{Link FA|sl}} [[af:Neptunus (planeet)]] [[als:Neptun (Planet)]] [[ang:Neptune (planēta)]] [[ar:نبتون]] [[ast:Neptunu (planeta)]] [[bg:Нептун (планета)]] [[br:Neizhan (planedenn)]] [[bs:Neptun]] [[ca:Neptú (planeta)]] [[cs:Neptun (planeta)]] [[cy:Neifion (planed)]] [[da:Neptun (planet)]] [[de:Neptun (Planet)]] [[el:Ποσειδώνας (πλανήτης)]] [[en:Neptune]] [[eo:Neptuno]] [[es:Neptuno (planeta)]] [[et:Neptuun]] [[eu:Neptuno (planeta)]] [[fa:نپتون]] [[fi:Neptunus]] [[fo:Neptun]] [[fr:Neptune (planète)]] [[frp:Neptuno (planèta)]] [[ga:Neiptiún (pláinéad)]] [[gd:Neiptiùn]] [[gl:Neptuno (planeta)]] [[gu:નૅપ્ચ્યુન (ગ્રહ)]] [[he:נפטון]] [[hr:Neptun (planet)]] [[ht:Neptin (planèt)]] [[hu:Neptunusz (bolygó)]] [[id:Neptunus]] [[io:Neptuno]] [[is:Neptúnus (reikistjarna)]] [[it:Nettuno (astronomia)]] [[ja:海王星]] [[ka:ნეპტუნი (პლანეტა)]] [[kn:ನೆಪ್ಚೂನ್]] [[ko:해왕성]] [[ksh:Nepptuun (Planneet)]] [[kw:Nevyon (planet)]] [[la:Neptunus (planeta)]] [[lt:Neptūnas]] [[lv:Neptūns (planēta)]] [[mk:Нептун]] [[ms:Neptun]] [[nds-nl:Neptunus (planeet)]] [[ne:नेप्च्युन]] [[nl:Neptunus (planeet)]] [[nn:Planeten Neptun]] [[no:Neptun]] [[pam:Neptune]] [[pl:Neptun]] [[pt:Neptuno (planeta)]] [[ro:Neptun (planetă)]] [[ru:Нептун (планета)]] [[scn:Nettunu (pianeta)]] [[sh:Neptun (planeta)]] [[simple:Neptune (planet)]] [[sk:Neptún]] [[sl:Neptun]] [[sq:Neptuni]] [[sr:Нептун (планета)]] [[sv:Neptunus]] [[ta:நெப்டியூன்]] [[th:ดาวเนปจูน]] [[tr:Neptün (gezegen)]] [[ug:نېپتۇن (ئاسترونومىيە)]] [[uk:Нептун (планета)]] [[vi:Sao Hải Vương]] [[zh:海王星]] [[zh-min-nan:Hái-ông-chheⁿ]] [[zh-yue:海王星]] 15870 64529 2007-01-14T09:34:49Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[oc:Pluton (planeta nana)]] [[Image:Pluto.jpg|thumb|220px|right|Pluton]] '''Pluton''' an '''134340''' ji aliyê dûrbûna ji rojê ve nîvgerstêrka herî dawî ye. Yek ji exterên [[Ro]]ja me dihate zanîn. Van salên dawiyê gerstêrbûna wê dihate guftûgokirin. Gorî destkeftiyên astronoman ên nû Pluton ne gerstêrk lê nîvgerstêrk e. Tê payîn ku navê Plutonê ji lîsteya gerstêrkan derbikeve wekî kevir û geranokên valahiyê were binavkirin. Herçendi civîna herî dawîn a astronoman a li Pragê pêk hat, biryara negerstêrkbûna Plutonê daye jî, hêj ev biryar belav nebûye. Navê wê yê nû 134340 ye. Lewra geranok û kevirên valahiyê wisa tên binavkirin. Sê peykên wê hene [[Charon]], [[Hydra]] û [[Nix]]. == Agahiyên Pluton == * Kalîbreya ekvatora Plutonê: 2.300 km * Dûrbûn ji Erdê: 4.9 Milyar km * Saleke Plutonê: 248 sala Erdê * Hişkiya axa wê: 2 carî avê ye {{pergala rojê}} [[Kategorî:Astronomî]] {{Link FA|de}} {{Link FA|fr}} [[af:Pluto (dwergplaneet)]] [[als:(134340) Pluto]] [[ang:Pluto]] [[ar:بلوتو]] [[bg:Плутон (планета-джудже)]] [[br:Ploudon (planedenn gorr)]] [[bs:Pluton]] [[ca:Plutó (planeta nan)]] [[cs:Pluto (trpasličí planeta)]] [[cy:Plwto]] [[da:Pluto (dværgplanet)]] [[de:Pluto (Zwergplanet)]] [[el:Πλούτωνας (πλανήτης νάνος)]] [[en:Pluto]] [[eo:Plutono]] [[es:Plutón (astronomía)]] [[et:Pluuto]] [[eu:Pluton (planeta ipotxa)]] [[fa:پلوتون (سیاره)]] [[fi:Pluto (kääpiöplaneetta)]] [[fo:Pluto]] [[fr:(134340) Pluton]] [[ga:Plútón (abhacphláinéad)]] [[gl:Plutón (planeta anano)]] [[gu:પ્લૂટો (ગ્રહ)]] [[he:פלוטו]] [[hr:Pluton (Sunčev sustav)]] [[hu:Plútó (törpebolygó)]] [[id:Pluto]] [[io:Plutono]] [[it:Plutone (astronomia)]] [[ja:冥王星]] [[ka:პლუტონი (პლანეტა)]] [[kn:ಪ್ಲುಟೊ]] [[ko:명왕성]] [[kw:Plouton (planet korr)]] [[la:Pluto (planeta)]] [[lt:Plutonas (nykštukinė planeta)]] [[lv:Plutons (planēta)]] [[mk:Плутон (планета-џуџе)]] [[ms:Pluto]] [[nds:Pluto (Dwargplanet)]] [[nl:Pluto (dwergplaneet)]] [[nn:134340 Pluto]] [[no:134340 Pluto]] [[oc:Pluton (planeta nana)]] [[pam:Pluto]] [[pl:134340 Pluton]] [[pt:Plutão]] [[ro:Pluto (planetă pitică)]] [[ru:Плутон (карликовая планета)]] [[scn:Plutoni]] [[simple:Pluto]] [[sk:134340 Pluto]] [[sl:Pluton]] [[sq:Plutoni]] [[sr:Плутон (патуљаста планета)]] [[sv:Pluto (dvärgplanet)]] [[sw:Pluto]] [[th:ดาวพลูโต]] [[tl:134340 Pluton]] [[tr:Plüton]] [[ug:پلۇتون (ئاسترونومىيە)]] [[uk:Плутон (карликова планета)]] [[vi:Sao Diêm Vương]] [[zh:冥王星]] [[zh-min-nan:Mê-ông-chheⁿ]] [[zh-yue:冥王星]] 15871 56030 2006-11-12T19:00:08Z Bablekan 495 kat '''Tanzanya''' yan '''Yekîtiya Komarên Tanzanya''' (bi zimanê [[Swahîlî]] ''Jamhuri ya Muungano wa Tanzania'' yek ji welatên li rojhilata [[Efrîqa]] dikeve ye. Nifûsa vê welatê ciwan e. Mixabin 20 % gelê welêt ji vîrûsa AIDS bêzar e. == Hin agahî li ser Tanzanya == *Paytext: Dodoma *Ziman: Swahili *Rûber: 945.087 km² *Gelhe: 36.766.356 (Tîrmeh 2005) *Sirûda Neteweyî: Mungu ibariki Afrika *Azadî ji Keyaniya Brîtanya: [[9'ê sermawezê]] [[1961]] *Dem: [[UTC]]+3 *Koda internetê: .tz *Koda têlefonê: +255 [[Kategorî:Welat]] 15872 66744 2007-01-27T12:09:21Z Luqman 401 '''Zerîfe Xanim''' tevî hevalê xwe [[Elîşêr]] li paşî serhildana çekdarane ya herî pêşîn dijberî [[Komar|Komara]] [[Mistefa Kemal Atatirk|Mistefa Kemal Atatirkî]] anko [[Serhildana Qoçgiriyê]] bi find û fêlan dihêt girtin. Ji ber ko Atatirkî serê Elîşêrî xwestibû, Serokê hêzên Tirk [[Topal Osman]], serê herduan bi diyarî ji bo wî bir. Serê Zerîfe Xanimê û hevalê wê Elîşêr bi mehan li [[Koçka Çankaya]] cihê ko Atatirk lê dima liber darê bûn. Serhildana Qoçgiriyê hat sekinandin û heta serhildana [[Şêx Seîdê Pîran]] rewşa [[Kurdistan|Kurdistanê]] gelek xirabtir lêhat. {{kurt}} [[Kategorî:kes]] [[Kategorî:jin]] [[Kategorî:kurd]] 15873 56032 2006-11-12T19:21:57Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Mustafa Kemal Ataturk]] #redirect[[Mustafa Kemal Ataturk]] 15874 56314 2006-11-13T17:14:07Z Bangin 450 [[ziman|Zimanên]] '''slavî''' an '''slavonî''' komeka zimanên jihevnêzîk in ko [[neteweyên slav]] pê diaxivin. Ev ziman tayekê zimanên [[hindoewrûpayî]] ne ko piranî ya axivtinkerên wan li [[Ewrûpaya Rojhilat]], hindek deverên [[Balkan|Balkanê]], [[Ewrûpaya Navîn]] û hindek herêmên [[Asya|Asyayê]] dijîn. ==Tayên zimanên Slavî== Zana zimanên Slavî dabêşî sê tayan dikin: * '''[[Slaviya rojhilatî]]''': zimanên [[rûsî]], [[ukrayînî]], [[bêlarûsî]] û [[rusîn]] ji vî tayî neç * '''[[Slaviya rojavayî]]''' bi xwe dibit çend çikilên dî: ** [[Çêkî]] û [[Slovakî]] ** [[Sorbiya Jêrîn]] û [[Sorbiya Jorîn]] ko du zimanên hindek [[kêmanî|kêmanîyên]] [[Elmanya|Elmanyayê]] ne. ** [[Zimanên lêxîtî]] anko ''lechitic'': [[Polonî]], [[pomeranî]]/[[kaşûbî]] û zimanê mirî yê [[polabî]]. * '''[[Slaviya başûr]]''' ko van çiklên jêrîn bi xwe ve digirit: ** bindesteka rojavayî ko ev ziman in: [[slovînî]], [[krowatî]], [[bosniyayî]] û [[sirbî]]. ** bindesteka rojhilatî: [[bulgarî]] û [[Makedonyayî]] (hindek ji şehrezayên zimanên slavî zimanê Makedonyayî yek ji [[devok|devokên]] zimanê Bulgarî dihesibînin. {{kurt}} [[Kategorî:zimanmalbat]] 15875 56038 2006-11-12T20:07:43Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Zimanmalbata hind û ewropî]] #redirect[[Zimanmalbata hind û ewropî]] 15876 56039 2006-11-12T20:09:20Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Slavî]] #redirect[[Slavî]] 15877 65845 2007-01-22T02:06:39Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cbk-zam:Arquipelago]], [[eo:Arkipelago]], [[jbo:plugri]] '''Komgirav'''ek ew giravên li cem hev kom bûne. [[Koma Giravan]], an jî [[Arşîpel]](Îngîlîzî, Archipel) jî tê gotin. Çi kas Archipel wûşekê [[Yewnanî]] ye jî, ew li gelek zimanan tê bikaranîn. == Hin Komgirava Cîhanê Mezin == ===[[Okyanûsa Atlantîk]]=== *Giravên [[Brîtanya]] *Giravên [[Kanarya]] *[[Giravên Hîndîyên Rojava]] ===[[Okyanûsa Mezin]]=== *[[Giravên Society]] *Giravên [[Hawai]] *[[Arşipela Endonezya]] *Giravên [[Japon]] *Giravên [[Karolin]] *[[Zelanda Nû]] *[[Fîlîpînan]] *Giravên [[Salomon]] *Arşipela [[Tuamotu]] *[[Vanuatu]] ===[[Okyanûsa Hindê]]=== *Giravên [[Andaman]] *[[Maldîv]] *[[Seychellen]] ===[[Okyanûsa Arktîk]]=== *[[Giraven Şahbanû Elisabeth]] *[[Sewernaya Semlîya]] *[[Spitsbergen]] ===[[Okyanûsa Başûr]]=== *[[Giravên Georgie Başûr]] *[[Giravên Başûra Shetland]] [[Category:Girav]] [[Category:Erdnîgarî]] [[an:Archipielago]] [[ar:أرخبيل]] [[bg:Архипелаг]] [[bs:Arhipelag]] [[ca:Arxipèlag]] [[cbk-zam:Arquipelago]] [[cs:Souostroví]] [[csb:Òstrowina]] [[da:Arkipelag]] [[de:Archipel]] [[el:Αρχιπέλαγος]] [[en:Archipelago]] [[eo:Arkipelago]] [[es:Archipiélago]] [[et:Saarestik]] [[eu:Uhartedi]] [[fi:Saaristo]] [[fr:Archipel]] [[gl:Arquipélago]] [[he:ארכיפלג]] [[hr:Otočje]] [[id:Kepulauan]] [[io:Archipelago]] [[is:Eyjaklasi]] [[it:Arcipelago]] [[ja:列島]] [[jbo:plugri]] [[ko:군도]] [[lt:Salynas]] [[mk:Архипелаг]] [[nl:Archipel]] [[pl:Archipelag]] [[pt:Arquipélago]] [[ru:Архипелаг]] [[simple:Archipelago]] [[sk:Súostrovie]] [[sl:Arhipelag]] [[sr:Архипелаг]] [[sv:Skärgård]] [[sw:Funguvisiwa]] [[tl:Kapuluan]] [[ug:تاقىم ئارال]] [[zh:群島列表]] 15878 56042 2006-11-12T20:39:53Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Komgirav]] #REDIRECT[[Komgirav]] 15879 56045 2006-11-12T20:50:45Z Erdal Ronahi 2 Slavî çû cihê Zimanên slavî #REDIRECT [[Zimanên slavî]] 15880 56058 2006-11-12T21:27:18Z Erdal Ronahi 2 '''Ewrûpaya Rojhilat''' para [[Rojhilat|Rojhilatî]] ya [[parzemîn|parzemîna]] [[Ewrûpa|Ewrûpayê]] ye ko bi gelek awayan hatiye pênaskirin: # Herêmên ko dikevin navbera [[sînor|sînorên]] ne gelek zelalên [[Ewrûpaya Navîn]] û [[Rûsya|Rûsyayê]]. Ev pênas nemaze piştî nemana [[Peymana Werşoyê]] gelek hezkirîtir û berbelavtir bûye. # Herêmên gelek berfireh ji rojhilatê ber bi rojavayê, wekî li jêr dihên: ::- Sînorên wê yên rojhilatê ji [[Çiyayên Ural]] di nav axa Rûsiyayê da an jî ji peravên [[Okyanûsa Aram]] li perê rojhilatî yê Rûsiyayê dest pêdikit. ::- Sînorê rojavayî yê wê jî sînorê navbera [[Yekîtiya Ewropayê]] û [[Komarên Hevpişkên Xweser]] e. Li alîyê siyasî ve, reng e [[zarav|zarava]] ''Ewrûpaya Rojhilat'' hemî welatên [[Ewrûasya|Ewrûasyayê]] vegirit. Ji ber hindê ko Rûsya welatekê mezin e ko li herdu parzemînan cih digirit. Hidek caran [[welat|welatên]] mîna [[Ermenistan]], [[Gurcistan]] û [[Azerbaycan|Azerbaycanê]] jî ji Ewrûpaya Rojhilat dihesibînin, herçind e ko ji alîyê [[cihnasî|cihnasîyê]] ve (geografiyê) ji parzemîna [[Asya|Asyayê]] ne. Hêşta di hindek jêderan da kêm-zêde ji wan herêman ra ko heta dawîbûna [[Şerê Sar]] li sala 1989'ê parek ji [[Welatên Komyûnîst]] bûn dihêt gotin. Gelek ji xelkên welatên mîna [[Poloniya]], [[Komara Çêkiyayê]], [[Slovakya]], [[Macaristan]] û [[Slovenya|Slovenyayê]] xwe parek ji Ewropaya Navîn dihesibînin. {{kurt}} [[Kategorî:herêm]] [[Kategorî:Erdnîgarî]] 15881 56057 2006-11-12T21:24:02Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Ewrûpaya Rojhilat]] #REDIRECT[[Ewrûpaya Rojhilat]] 15882 56059 2006-11-12T21:27:55Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zarava]] #redirect[[zarava]] 15883 56060 2006-11-12T21:51:26Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Ewrûpaya Rojhilat]] #REDIRECT[[Ewrûpaya Rojhilat]] 15886 56067 2006-11-12T23:05:17Z Heja helweda 325 '''Emînê Evdal''' (1906-1964), nivîskar, zimannas û helbestvanekî kurd bû. Ew li gundê Yamançayir nêzî bajarê [[Qers]]ê kû di wan demê de li bin destê [[Rûsya]] bû, hate dinê. Di encamê şerê navbera turk û ermenî de, wî gundê hate kavil kirin û Emîn malbata xwe ji dest da. Di sala 1924ê, wî beşdariya xwendingeha karkeran li Tiflîsê kir û di sala 1926 wî dest bi mamostetiyê kir li gundên Êzidiyên ser bi devera çiyayê elegezê. Di sala 1931ê de, ew bûye xwendkarek li pişka zimannasiyê ya zankoya [[Êrîvan]] û di wê salê de jî, xebatê xwe li rojnama kurdiya ''Riya Taze'' dest pê kir. Wî yekem pertûka kurdiya xwe, bi navê ''Casim û Tosin'' di sala 1924ê belav kir. Di nav salên 1933-1937 an de, wî hinek pirtûkên xwe li ser hînkirina zimanê kurdî li çap da. Sala 1944 ê, bi babeta ''vekolîna li ser rolê jin di malbata qedîma kurdî'', têza doktoraya xwe xweyî kir. Sala 1959 ê de, li pişka rojhilatnasiyê ya Akademiya Zanistiya [[Ermenistan]]ê hate damezrandin û di sala 1960 ê, ji aliyê parleminta Ermenistanê ve bi navê ''Mamostayê emekdar'' hate xelat kirin. Wî hinek gotar û pertûk bi zimanên din wek [[Ermenî]] û [[Rûsî]]yê jî bilav kiriye, bi taybet pirtûkên ''Gulîzer'' (1956), ''Çîrokên gelê kurd'' (1957) û ''Bihara ewlin'' wî bi zimanê ermeniyê nivîsandiye. Dewleta ermenistanê ji bo rêz girtin ji xizmeta wî, dibistana kurdiyê ya gundê ''Qundesaz'' (ku li wir ji bo hinek salan wî ders gotibû), kiriye ser navê wî. ==Pirtûkên wî== #Casim û Tosin, koma çîrokên kurt, 1924. #Kitêba Zimanê Kurmancî Bona Koma Çara, 1933. #Kitêba zimanê kurmancî Bona Koma Pênca, 1934. #Bihar, Koma helbestan, 1935. #Kitêba Zimanê Kurmancî Bona Dersxana Çara, 1936. #Mêtodîka Hînkirina Xwendin û Nivîsandinê, 1936. #Folklora Kurmanca, di gel ''Hecîyê Cindî'', 644 pp., 1936. #Mêtodîka Zimanê Kurmancî, 1937. #Kitêba Zimanê Kurmancî, Bona Dersxana Şeşa, digel ''Casimê Celîl'', 1937. #Tolhildana Xûnê Li Nav Kurdada û Dewî Anîna Bermayên Wê Li Ermenistana Sovêtê, 1952. #Deba kurdên Ermenistana Sovêtê, 1953. #Gulîzer, Bi ermeniyê, 1956. #Patronîma cem kurdên Ermenistanê di sedsala 19 da, 1957. #Deba kurdên Pişkovkazê, 1957. #Çîrokên gelê kurd, Bi ermeniyê, 1957. #Ferhenga Kurdîyê rastnivîsaryê, 1958. ==Çavkanî== *[http://www.demanu.com.tr/arsiv/22_08_2006_167sy/sir_eskere_boyik.htm Emînê Evdal], Eskerê Boyîk, Govara Dema Nû, 2006.( herwisa li vir [http://www.kurdistan.nu/dk-yazilar/100_saliya_emine_evdal.htm]). [[Kategorî: Nivîskar]] [[en: Emînê Evdal]] 15887 56069 2006-11-12T23:16:23Z Erdal Ronahi 2 Cleopatra VII. çû cihê Kleopatra VII. #REDIRECT [[Kleopatra VII.]] 15888 56075 2006-11-12T23:24:15Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Anatoliya Navîn]] #redirect[[Anatoliya Navîn]] 15889 56077 2006-11-12T23:25:19Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Gilgameş]] #redirect[[Gilgameş]] 15890 61463 2006-12-23T14:54:32Z Erdal Ronahi 2 Li [[:Kategorî:Îcatker]] binêre. 15891 62066 2006-12-29T06:32:18Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ast, fa, ru تعديل: cs '''UTC''' ('''U'''niversal '''T'''ime '''C'''oordinated - Bisazûmankirina demê ya gerdûnî) kurtenavê koordînasyona demê ya navneteweyî ye. Mirovahiyê ji zû ve ye li standartkirina demê digeriya. Wekî tê zanîn di kozmozê bi serê xwe dem nîne. Herwekî di valahiyê de cih, jor jêr hwd jî nîne. Hemî ji şîrovekirinên, ji ceribandinên û ji nirxandinên mirovan tê. Zanîstan ji bo ku di jiyana nûjen a bilez de alozî dernekevin [[Greenwich]] wekî xêzeke bingehîn pejirandine û pergaleke demê avakirine. Kurdistan nakeve yek komeke demê. Bakurê Kurdistanê û Başûrê piçûk ê Kurdistanê dikeve koma dema rojhilatê Ewropa, ango [[EET]], [[GMT]]+2. Herêmên din ên Kurdistanê dikeve dema Bexdayê ([[BT]]), GMT+3. Hin welat bi fermî yekkirina demê di nava tixûbê xwe de pejirandine. Hinan jî wekî Rûsya gorî herêmî dem pejirandiye. Li Kurdistanê hêj pergala demê nehatiye nîqaşkirin. [[Kategorî:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[af:Coordinated Universal Time]] [[als:UTC]] [[an:Tiempo Cordinato Unibersal]] [[ar:توقيت عالمي منسق]] [[ast:Tiempu Coordináu Universal]] [[be:Унівэрсальны каардынаваны час]] [[bg:Координирано универсално време]] [[bn:স্থানাংকিত আন্তর্জাতিক সময়]] [[bs:Koordinirano svjetsko vrijeme]] [[ca:Temps Universal Coordinat]] [[cs:Universal Time, Coordinated]] [[da:UTC]] [[de:Koordinierte Weltzeit]] [[el:UTC]] [[en:Coordinated Universal Time]] [[eo:UTC]] [[es:Tiempo Universal Coordinado]] [[eu:UTC]] [[fa:زمان هماهنگ جهانی]] [[fr:Temps universel coordonné]] [[fur:Timp coordenât universâl]] [[ga:Am Uilíoch Comheagartha]] [[he:זמן אוניברסלי מתואם]] [[hu:Egyezményes koordinált világidő]] [[id:UTC]] [[io:UTC]] [[is:UTC]] [[it:Tempo coordinato universale]] [[ja:協定世界時]] [[ko:협정 세계시]] [[la:UTC]] [[lb:Koordinéiert Weltzäit]] [[li:UTC]] [[mk:UTC]] [[ms:UTC]] [[nl:Coordinated Universal Time]] [[nn:UTC]] [[no:UTC]] [[pl:UTC]] [[pt:Tempo Universal Coordenado]] [[ro:Ora universală coordonată]] [[ru:Универсальное координированное время]] [[simple:Coordinated Universal Time]] [[sl:Univerzalni koordinirani čas]] [[sq:Coordinated Universal Time]] [[sr:UTC]] [[sv:Koordinerad universell tid]] [[ta:ஒருங்கிணைக்கப்பட்ட சர்வதேச நேரம்]] [[th:เวลาสากลเชิงพิกัด]] [[tr:UTC]] [[tt:UTC]] [[uk:Універсальний координований час]] [[vi:Giờ phối hợp quốc tế]] [[zh:协调世界时]] [[zh-min-nan:UTC]] 15892 56315 2006-11-13T17:14:25Z Bangin 450 '''Slaviya Rojhilatî''' tayek ji sê tayên herêmî yên [[zimanên Slavî]] ye ko li [[Ewrûpaya Rojhilat]] pê diaxivin. Ev ta mezintirîn tayê zimanên Slavî ye ko hijmara axivtinkerên wan bi tenê ji koma herdu zimanên dî anko zimanên [[Slaviya Rojavayê]] û [[Slaviya Başûrî]] zêdetir e. Zimanên heyî yên Slaviya Rojhilatî ev ziman in: [[Rûsî]], [[Bêlarûsî]], [[Ukrayînî]] û [[Rusînî]]. Zimanê dawîyê zimanê kêmanîyeka neteweyî ye ko li rojhilata [[Slovakiya|Slovakiyayê]], başûrê rojhilatê [[Polonya|Polonyayê]], rojhilata [[Mecaristan|Mecaristanê]] û başûrê rojavayê [[Ukraniya|Ukraniyayê]] dijîn. Hindek şehreza vî zimanî wekî [[devok|devokeka]] zimanê Ukrayînî dihesibînin. ==Rewşa Niha== Her yek ji van zimanên tayê rojhilatî yên zimanên Slavî niha wekî zimanên xweser dihên dîtin. Li sedsala 19'ê rewş ne wiha bû. Wî çaxî zimanê Ukrayînî (Rûsiya Biçûk) û Bêlarûsî (Rûsiya Spî) wekî du devokên zimanê ''Rûsiya Mezin'' dihatin dîtin. Bi ser hindê ra ko zimanên Slaviya Rojhilatî li herêmên gelek berfirhên cihnaskî (cîyografîk) da belav in, gelek wekhev in û di sînorên navbera wan da devokên navincî û tevlihev hene. Ev ziman hemî [[Elfûbê|Elfûbêya]] [[Krîlî]] bi hindek guhêrandinên biçûk ve bikardiînin. ==Dîrok== Ne sanahî ye bihêt gotin ka kengî [[Zimanê Slavî yê Rojhilatî yê Kevin]] ji zimanê hevpişkê Slavî cida bû. Lê reng e heyamekê di navbera sedsala 6'ê heta sedsala 11'ê ev qewimîbit. [[Kategorî:ziman]] 15893 56293 2006-11-13T17:02:33Z Bangin 450 '''EET''' ''(Eastern European Time - Dema rojhilatê Ewropa)'' gorî [[Greenwich|Greenwichê]] komeke demê ye. Welatên ku dikevin vê komê ev in: *Helsînkî, Fînlanda *Vîlnîûs, Lîtwan *Rîga, Leton *Mînsk, Rûsya Spî *Kîew, Ukrayna *Chisinau, Moldawî *Bûkareşt, Romanya *Atîna, Grekya *Stenbol, Tirkiyê *Amed, Bakurê Kurdistanê *Qamişlo, Başûrê Piçûk ê Kurdistanê *Yarûsalem, Îsrael *Amman, Urdun *Kaîre, Kiptî (Misir) *Xartûm, Sûdan *Kîsanganî, Kongo *Kîgalî, Rûanda *Bujumbura, Brondî *Lûsaka, Zambiya *Windhuk, Namîbya *Gaborone, Botswana *Lilongwe, Malawî *Maputo, Mozambîk *Harare, Zîmbabwe *Kap, Efrîqa Başûr [[Kategorî:Navçeya demê]] 15894 66235 2007-01-24T07:36:02Z Kobînayî 714 '''GMT''' (=Greenwich Mean Time [''griniç mîn taym'']) kurtenivîsandina dema [[Greenwich|Greenwichê]] ye. Greenwich taxeke [[London]]ê ye. Ev xêzik ji bo demê wekî bingehîn hatiye pejirandin. Greenwich wekî zeroyê (sifirê) tê girtin ruyê Erdê gorî 24 Katî tê parvekirin. [[Kategorî:Navçeya demê]] 15895 56297 2006-11-13T17:03:41Z Bangin 450 '''BT''' ''(Bagdad Time - Dema Bexdayê)'' gorî [[Greenwich|Greenwichê]] komeke demê ye. Hin deverên Kurdistanê jî dikevin vê komê. Bo mînak Kurdistana Başûr, Kurdistana Rojhilat. Bakurê Kurdistanê û Başûrê piçûk dikevin [[EET|EET'ê]]. [[Kategorî:Navçeya demê]] 15896 67184 2007-01-30T23:00:15Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh-min-nan:New York]] تعديل: [[oc:Nòva York (estat)]] [[Wêne:Flag of New York.svg|thumb|Alê New York]] [[Wêne:New York state seal.png|thumb|Arma New York]] [[Wêne:Map of USA NY.svg|thumb|New York li [[DYE]]]] [[New York]] navê federal herêmeke [[DYE]] yê ye. Bajarê wê yê herî mezin [[New York City]] e. == Hin agahiyên parêzgeha New Yorkê == *Rûber: 141.205 km² (27emîn mezin) *Gelhe: 18.976.457 (3emîn mezin) *Paytext: Albany *Postkoda parêzgehê: NY *Zimanê fermî: Nîne, Îngilîzî zimanê serdest e. *Malpera fermî ya parêzgehê: www.state.ny.us {{commons|Category:New York}} [[Kategorî:DYE]] [[am:ኒው ዮርክ]] [[ang:Nīwe Eoforwic]] [[ar:نيويورك (ولاية)]] [[be:Нью-Ёрк (штат)]] [[bg:Ню Йорк (щат)]] [[br:New York (Stad)]] [[bs:New York (država)]] [[ca:Estat de Nova York]] [[cs:New York (stát)]] [[cy:Efrog Newydd (talaith)]] [[da:New York (delstat)]] [[de:New York (Bundesstaat)]] [[en:New York]] [[eo:Nov-Jorkio]] [[es:Nueva York (estado)]] [[et:New Yorgi osariik]] [[fi:New York (osavaltio)]] [[fr:New York (État)]] [[frp:New York (Ètat)]] [[ga:Nua-Eabhrac (stát)]] [[gd:Eabhraig Nuadh (stàit)]] [[gl:Estado de Nova York]] [[he:ניו יורק (מדינה)]] [[hi:नया यॉर्क]] [[hr:New York (savezna država)]] [[hu:New York (állam)]] [[id:New York]] [[io:Nova-York (stato)]] [[it:New York (stato)]] [[ja:ニューヨーク州]] [[jbo:niuiork]] [[ko:뉴욕 주]] [[kw:Stat Evrek Nowydh]] [[la:Novum Eboracum]] [[lt:Niujorkas (valstija)]] [[lv:Ņujorka (štats)]] [[mk:Њујорк (сојузна држава)]] [[ms:New York]] [[nl:New York (staat)]] [[nn:Delstaten New York]] [[no:New York State]] [[oc:Nòva York (estat)]] [[os:Нью-Йорк (штат)]] [[pl:The State of New York]] [[pt:Nova Iorque (Estado)]] [[ro:New York (stat SUA)]] [[ru:Нью-Йорк (штат)]] [[simple:New York]] [[sk:New York (štát USA)]] [[sl:New York (zvezna država)]] [[sq:New York]] [[sr:Њујорк (држава)]] [[sv:New York (delstat)]] [[ta:நியூ யோர்க் மாநிலம்]] [[th:มลรัฐนิวยอร์ก]] [[tl:New York]] [[tr:New York (eyalet)]] [[ug:نيۇيورك شىتاتى]] [[uk:Нью-Йорк (штат)]] [[vi:Tiểu bang New York]] [[zh:纽约州]] [[zh-min-nan:New York]] 15897 58145 2006-11-23T19:37:56Z 62.194.241.152 interwiki '''New York City''' ji aliyê hejmara niştecihan ve bajarê herî mezin ê [[DYE]] û federal parêzgeha [[New York]]´ê ye. Gorî hejmartinên sala 2004´î hejmara niştecihan 8.168.338, bi tevî metroyên xwe 21.923.089 e. Bajar di sala 1613´î de ji aliyê Hollandiyan ve hatiye avakirin û di sala 1778´de bo du salan bûyê paytextê DYE. Di sedestiya Hollandiyan de navê Amsterdam bû. Dema Îngilîz bajêr bidestdixin navê wê dikin New York. Navenda Neteweyên Yekbûyî li vê bajarê ye. New York herwekî bajareke dewlemend û pirrengî ye. Di [[11'ê rezberê]] [[2001]]'î de bûyera terorîstî ya li New Yorkê rû da, guhertinên mezin di polîtîka û jiyana dinyayê de pêk anî. [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:DYE]] [[af:New York Stad]] [[ar:نيويورك (مدينة)]] [[an:Nueba York]] [[frp:New York]] [[bn:নিউ ইয়র্ক]] [[be:Нью-Ёрк]] [[bs:New York City]] [[br:New York]] [[bg:Ню Йорк]] [[ca:Nova York]] [[cs:New York]] [[cy:Dinas Efrog Newydd]] [[da:New York]] [[pdc:Nei Yarrick Schtadt]] [[de:New York City]] [[en:New York City]] [[et:New York]] [[el:Νέα Υόρκη]] [[es:Nueva York]] [[eo:Novjorko]] [[eu:New York]] [[fa:نیویورک]] [[fr:New York]] [[ga:Nua-Eabhrac (cathair)]] [[gd:Eabhraig Nuadh (baile)]] [[gl:Nova York - New York]] [[ko:뉴욕 시]] [[hr:New York]] [[io:New York]] [[id:New York City]] [[ia:New York]] [[os:Нью-Йорк]] [[is:New York-borg]] [[it:New York]] [[he:ניו יורק]] [[ka:ნიუ-იორკი]] [[kw:Evrek Nowydh]] [[la:Urbs Novum Eboracum]] [[lv:Ņujorka (pilsēta)]] [[lb:New York City]] [[lt:Niujorkas]] [[li:New York]] [[hu:New York]] [[mk:Њујорк]] [[ms:Bandaraya New York]] [[nl:New York City]] [[ja:ニューヨーク]] [[no:New York]] [[nn:Byen New York]] [[nrm:Nouvieau York]] [[oc:Nòva York (ciutat)]] [[ug:نيۇيورك شەھەر]] [[pms:New York]] [[nds:New York]] [[pl:Nowy Jork (miasto)]] [[pt:Nova Iorque]] [[ro:New York (oraş)]] [[ru:Нью-Йорк]] [[sq:New York City]] [[scn:Nova York]] [[simple:New York City]] [[sk:New York (mesto)]] [[sl:New York]] [[sr:Њујорк]] [[sh:New York]] [[fi:New York]] [[sv:New York]] [[tl:Lungsod ng New York]] [[ta:நியூயார்க்]] [[th:นครนิวยอร์ก]] [[vi:Thành phố New York]] [[tr:New York kenti]] [[uk:Нью-Йорк]] [[yi:ניו יארק]] [[zh:纽约市]] 15898 56104 2006-11-13T10:46:00Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zarava]] #redirect[[Zarava]] 15899 56106 2006-11-13T10:47:22Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zarava]] #redirect[[zarava]] 15900 56160 2006-11-13T14:25:36Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî: Li gorî kar û pîşeyê kes]] 15902 56123 2006-11-13T13:57:07Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:kes]] 15903 56133 2006-11-13T14:03:47Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:kes]] 15904 56136 2006-11-13T14:07:11Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:kes]] 15905 56139 2006-11-13T14:09:45Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:kes]] 15906 56154 2006-11-13T14:17:36Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:kes]] 15907 56157 2006-11-13T14:20:40Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:li gorî zayendê kes]] 15909 56183 2006-11-13T14:45:21Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:ziman]] 15910 56186 2006-11-13T14:50:01Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Yahowa]] #redirect[[yahowa]] 15911 56191 2006-11-13T14:52:40Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Şahidên Yahowa]] #redirect[[Şahidên Yahowa]] 15913 56194 2006-11-13T14:54:56Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:çand]] 15914 56198 2006-11-13T14:58:19Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî neteweyê kes]] 15915 56200 2006-11-13T14:59:47Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:li gorî neteweyê kes]] 15916 56201 2006-11-13T15:00:11Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî kar û pîşeyê kes]] 15917 56203 2006-11-13T15:01:22Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:muzîk]] 15918 56213 2006-11-13T15:16:21Z Erdal Ronahi 2 Xalidê Reşo çû cihê Mala Xalidê Reşo #REDIRECT [[Mala Xalidê Reşo]] 15920 56231 2006-11-13T16:05:51Z Erdal Ronahi 2 Gestêmerdê çû cihê Gestemerde #REDIRECT [[Gestemerde]] 15921 56236 2006-11-13T16:12:16Z Erdal Ronahi 2 Hecî Qadirê Goyî çû cihê Hecî Qadirê Koyî #REDIRECT [[Hecî Qadirê Koyî]] 15923 56249 2006-11-13T16:23:30Z Erdal Ronahi 2 Duzgin Bava (Helbest) çû cihê Duzgin Bava #REDIRECT [[Duzgin Bava]] 15924 56258 2006-11-13T16:35:08Z Erdal Ronahi 2 {{Gotara bingehîn|Almanya}} [[Kategorî:li gorî neteweyê kes]] 15925 56260 2006-11-13T16:36:23Z Erdal Ronahi 2 Elmanya çû cihê Almanya #REDIRECT [[Almanya]] 15927 56265 2006-11-13T16:37:47Z Erdal Ronahi 2 Zimanê elmanî çû cihê Zimanê almanî #REDIRECT [[Zimanê almanî]] 15928 56278 2006-11-13T16:50:44Z Erdal Ronahi 2 {{gotara bingehîn}} [[Kategorî:Teknolojî]] 15929 56287 2006-11-13T16:57:57Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî neteweyê kes]] 15930 56299 2006-11-13T17:04:14Z Bangin 450 [[Kategorî:Yeke]] 15931 56301 2006-11-13T17:05:31Z Erdal Ronahi 2 {{Gotara bingehîn}} 15932 62489 2007-01-01T05:49:24Z Escarbot 482 روبوت تعديل: [[ast:Categoría:Estaos Xuníos d'América]], [[li:Categorie:Vereinegde Sjtaote van Amerika]] [[Kategorî:Dewlet]] [[af:Kategorie:Verenigde State]] [[als:Kategorie:USA]] [[am:Category:የአሜሪካ ተባባሪ ክፍላገሮች]] [[an:Categoría:Estatos Unitos]] [[ang:Category:Geānlǣht Rīcu American]] [[ar:تصنيف:الولايات المتحدة الأمريكية]] [[ast:Categoría:Estaos Xuníos d'América]] [[az:Kateqoriya:Amerika Birləşmiş Ştatları]] [[be:Катэгорыя:ЗША]] [[bg:Категория:САЩ]] [[br:Rummad:Stadoù-Unanet Amerika]] [[bs:Kategorija:SAD]] [[ca:Categoria:Estats Units]] [[cs:Kategorie:Spojené státy americké]] [[cv:Категори:АПШ]] [[da:Kategori:USA]] [[de:Kategorie:Vereinigte Staaten]] [[el:Κατηγορία:Ηνωμένες Πολιτείες]] [[en:Category:United States]] [[eo:Kategorio:Usono]] [[es:Categoría:Estados Unidos]] [[et:Kategooria:Ameerika Ühendriigid]] [[eu:Kategoria:Amerikako Estatu Batuak]] [[fa:رده:آمریکا]] [[fi:Luokka:Yhdysvallat]] [[fo:Bólkur:USA]] [[fr:Catégorie:États-Unis]] [[frp:Category:Ètats-Unis d’Amèrica]] [[ga:Catagóir:Stáit Aontaithe Mheiriceá]] [[gd:Category:Na Stàitean Aonaichte]] [[gl:Category:Estados Unidos de América]] [[haw:Category:United States]] [[he:קטגוריה:ארצות הברית]] [[hr:Kategorija:SAD]] [[hu:Kategória:USA]] [[ia:Categoria:Statos Unite de America]] [[id:Kategori:Amerika Serikat]] [[io:Category:Usa]] [[is:Flokkur:Bandaríkin]] [[it:Categoria:Stati Uniti]] [[ja:Category:アメリカ合衆国]] [[ka:კატეგორია:აშშ]] [[ko:분류:미국]] [[ksh:Saachjropp:USA]] [[kw:Category:SUA]] [[la:Categoria:Civitates Americae Unitae]] [[lb:Category:USA]] [[li:Categorie:Vereinegde Sjtaote van Amerika]] [[lt:Kategorija:JAV]] [[lv:Kategorija:ASV]] [[mk:Категорија:САД]] [[mo:Category:Стателе Уните але Америчий]] [[mr:Category:अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने]] [[ms:Kategori:Amerika Syarikat]] [[mt:Category:Stati Uniti]] [[na:Category:USA]] [[nds:Kategorie:USA]] [[nl:Categorie:Verenigde Staten]] [[nn:Kategori:USA]] [[no:Kategori:USA]] [[oc:Categoria:Estats Units d'America]] [[os:Категори:Америкæйы Иугонд Штаттæ]] [[pam:Category:United States]] [[pl:Kategoria:USA]] [[ps:Category:United States]] [[pt:Categoria:Estados Unidos da América]] [[ro:Categorie:Statele Unite ale Americii]] [[ru:Категория:США]] [[rw:Category:Leta Zunze Ubumwe z’Amerika]] [[scn:Category:Stati Uniti]] [[sco:Category:Unitit States]] [[simple:Category:United States]] [[sk:Kategória:Spojené štáty americké]] [[sl:Kategorija:Združene države Amerike]] [[sq:Category:Shtetet e Bashkuara]] [[sr:Категорија:САД]] [[sv:Kategori:USA]] [[sw:Category:Marekani]] [[ta:பகுப்பு:ஐக்கிய அமெரிக்கா]] [[tg:Гурӯҳ:Иёлоти Муттаҳидаи Амрико]] [[th:หมวดหมู่:สหรัฐอเมริกา]] [[tl:Category:Estados Unidos]] [[tr:Kategori:Amerika Birleşik Devletleri]] [[uk:Категорія:Сполучені Штати Америки]] [[vi:Thể loại:Hoa Kỳ]] [[wa:Categoreye:Estats Unis]] [[zh:Category:美国]] [[zh-min-nan:Category:Bí-kok]] [[zh-yue:Category:美國]] 15933 56313 2006-11-13T17:14:01Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Almanya]] #redirect[[Almanya]] 15934 57986 2006-11-22T17:22:58Z Bangin 450 #redirect[[Îtalyanî]] 15935 56317 2006-11-13T17:15:49Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Cîhan]] #redirect[[Cîhan]] 15936 56319 2006-11-13T17:18:10Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[İzmir]] #redirect[[İzmir]] 15937 56320 2006-11-13T17:18:48Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Makedonya]] #redirect[[Makedonya]] 15938 56321 2006-11-13T17:20:37Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Fîlozof]] #redirect[[Fîlozof]] 15939 56322 2006-11-13T17:22:10Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Psîkoanalîtîk]] #redirect[[Psîkoanalîtîk]] 15940 61930 2006-12-28T00:19:15Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:الاباما]] {{ev gotar|li ser heremekî [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji wateyên din ra seke [[Alabama (cudakirin)|Alabama]]}} [[Wêne:Flag of Alabama.svg|thumb|Alê Alabama]] [[Wêne:Alabama state seal.png|thumb|Arma Alabama]] [[Wêne:Map of USA AL.svg|thumb|Alabama li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Alabama''' yek ji 50 herêmên federal ên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Alabama de == *Rûber: 135.775 km² (30emîn mezin) *Gelhe: 4.558.000 *Paytext: [[Montgomery]] *Zimanê fermî: Îngilîzî *Postkod: AL *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.alabama.gov [[kategorî:DYE]] {{commons|Category:Alabama}} [[ang:Alabama]] [[ar:ألاباما]] [[ast:Alabama]] [[bg:Алабама]] [[bn:আলাবামা]] [[bs:Alabama]] [[ca:Alabama]] [[co:Alabama]] [[cs:Alabama]] [[cy:Alabama]] [[da:Alabama]] [[de:Alabama]] [[en:Alabama]] [[eo:Alabamo]] [[es:Alabama]] [[et:Alabama]] [[eu:Alabama]] [[fa:آلاباما]] [[fi:Alabama]] [[fr:Alabama]] [[frp:Alabama]] [[ga:Alabama]] [[gd:Alabama]] [[gl:Alabama]] [[he:אלבמה]] [[hi:अलबामा]] [[hr:Alabama]] [[hu:Alabama]] [[hy:Ալաբամա]] [[id:Alabama]] [[io:Alabama]] [[is:Alabama]] [[it:Alabama]] [[ja:アラバマ州]] [[jbo:.alybamys.]] [[ka:ალაბამა (შტატი)]] [[ko:앨라배마 주]] [[kw:Alabama]] [[la:Alabama]] [[lb:Alabama (Bundesstaat)]] [[lt:Alabama]] [[lv:Alabama]] [[mk:Алабама]] [[ms:Alabama]] [[nds:Alabama]] [[nl:Alabama]] [[nn:Alabama]] [[no:Alabama]] [[oc:Alabama]] [[os:Алабамæ (штат)]] [[pl:Alabama]] [[pt:Alabama]] [[ro:Alabama (stat SUA)]] [[ru:Алабама (штат)]] [[sh:Alabama]] [[simple:Alabama]] [[sk:Alabama]] [[sl:Alabama]] [[sq:Alabama]] [[sr:Алабама]] [[sv:Alabama]] [[ta:அலபாமா]] [[th:มลรัฐแอละแบมา]] [[tr:Alabama]] [[ug:ئالاباما شىتاتى]] [[uk:Алабама (штат)]] [[ur:الاباما]] [[vi:Alabama]] [[zh:亚拉巴马州]] [[zh-min-nan:Alabama]] 15941 56325 2006-11-13T17:24:24Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Sosyalîzm]] #redirect[[Sosyalîzm]] 15942 56329 2006-11-13T17:27:31Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Alfabeya kurdî ya erebî]] #redirect[[Alfabeya kurdî ya erebî]] 15943 56330 2006-11-13T17:30:37Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Portekîz]] #redirect[[Portekîz]] 15944 56336 2006-11-13T17:42:05Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Asûrî]] #redirect[[Asûrî]] 15945 56339 2006-11-13T17:43:42Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî dewletê bajar]] 15946 56340 2006-11-13T17:43:57Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:bajar]] 15947 66060 2007-01-23T01:17:33Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sw:Alaska]] [[Wêne:Flag of Alaska.svg|thumb|Alê Alaska]] [[Wêne:Alabama state seal.png|thumb|Arma Alaska]] [[Wêne:Map of USA AK.svg|thumb|Alaska li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Alaska''' yek ji herêmên federal ên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Alaskayê == *Rûber: 1.717.854 km² (1emîn mezin) *Gelhe: 626.932 (47emîn mezin) *Paytext: [[Juneau]] *Zimanê fermî: Îngilîzî *Postkoda parêzgehê: AK *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.state.ak.us [[Kategorî:DYE]] {{commons|Category:Alaska}} [[ang:Alaska]] [[ar:ألاسكا]] [[ast:Alaska]] [[bg:Аляска]] [[bn:আলাস্কা]] [[bs:Aljaska]] [[ca:Alaska]] [[co:Alaska]] [[cs:Aljaška]] [[cy:Alaska]] [[da:Alaska]] [[de:Alaska]] [[el:Αλάσκα]] [[en:Alaska]] [[eo:Alasko]] [[es:Alaska]] [[et:Alaska]] [[eu:Alaska]] [[fa:آلاسکا]] [[fi:Alaska]] [[fr:Alaska]] [[frp:Alaska]] [[ga:Alasca]] [[gd:Alasca]] [[gl:Alasca - Alaska]] [[he:אלסקה]] [[hr:Aljaska]] [[hu:Alaszka]] [[hy:Ալյասկա]] [[id:Alaska]] [[ilo:Alaska]] [[io:Alaska]] [[is:Alaska]] [[it:Alaska]] [[iu:ᐊᓛᓯᑲ]] [[ja:アラスカ州]] [[ka:ალასკა (შტატი)]] [[ko:알래스카 주]] [[ks:अलास्‍का]] [[kw:Alaska]] [[la:Alasca]] [[lt:Aliaska]] [[lv:Aļaska]] [[mk:Аљаска]] [[ml:അലാസ്ക]] [[ms:Alaska]] [[nds:Alaska]] [[nl:Alaska]] [[nn:Alaska]] [[no:Alaska]] [[oc:Alàska]] [[os:Аляскæ]] [[pam:Alaska]] [[pl:Alaska]] [[pt:Alasca]] [[ro:Alaska (stat SUA)]] [[ru:Аляска]] [[sa:अलास्‍का]] [[sh:Aljaska]] [[simple:Alaska]] [[sk:Aljaška]] [[sl:Aljaska]] [[sq:Alaska]] [[sr:Аљаска]] [[sv:Alaska]] [[sw:Alaska]] [[ta:அலாஸ்கா]] [[th:มลรัฐอะแลสกา]] [[tr:Alaska]] [[ug:ئالياسكا شىتاتى]] [[uk:Аляска]] [[ur:الاسکا]] [[vi:Alaska]] [[zh:阿拉斯加州]] [[zh-min-nan:Alaska]] 15948 66149 2007-01-23T16:31:47Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:ایریزونا]] {{ev gotar|li ser heremî [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji wateyên din ra seke [[Arizona (cudakirin)|Arizona]].}} [[Wêne:Flag of Arizona.svg|thumb|Alê Arîzona]] [[Wêne:Arizonastateseal.jpg|thumb|Arma Arîzona]] [[Wêne:Map of USA AZ.svg|thumb|Arîzona li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Arîzona''' yek ji herêmên federal ên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Arîzonayê == *Rûber: 295.254 km² (6emîn mezin) *Gelhe: 5.939.292 (20emîn mezin) *Paytext: [[Phoenix]] *Zimanê fermî: Îngilîzî *Postkod: AZ *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.az.gov [[Kategorî:DYE]] {{commons|Category:Arizona}} [[am:አሪዞና]] [[ang:Arizona]] [[ar:أريزونا]] [[ast:Arizona]] [[bg:Аризона]] [[bn:অ্যারিজোনা]] [[br:Arizona]] [[bs:Arizona]] [[ca:Arizona]] [[co:Arizona]] [[cs:Arizona]] [[da:Arizona]] [[de:Arizona]] [[en:Arizona]] [[eo:Arizono]] [[es:Arizona]] [[et:Arizona]] [[eu:Arizona]] [[fa:آریزونا]] [[fi:Arizona]] [[fr:Arizona]] [[frp:Arizona]] [[ga:Arizona]] [[gd:Arizona]] [[gl:Arizona]] [[haw:ʻAlikona]] [[he:אריזונה]] [[hr:Arizona]] [[hu:Arizona]] [[hy:Արիզոնա]] [[id:Arizona]] [[io:Arizona]] [[is:Arizona]] [[it:Arizona]] [[ja:アリゾナ州]] [[ka:არიზონა]] [[ko:애리조나 주]] [[kw:Arisona]] [[la:Arizona]] [[lb:Arizona]] [[li:Arizona]] [[lt:Arizona]] [[lv:Arizona]] [[ms:Arizona]] [[nl:Arizona]] [[nn:Arizona]] [[no:Arizona]] [[oc:Arizòna]] [[os:Аризонæ (штат)]] [[pl:Arizona]] [[pt:Arizona]] [[ro:Arizona (stat SUA)]] [[ru:Аризона (штат)]] [[simple:Arizona]] [[sk:Arizona]] [[sl:Arizona]] [[sq:Arizona]] [[sr:Аризона]] [[sv:Arizona]] [[ta:அரிசோனா]] [[th:มลรัฐแอริโซนา]] [[tr:Arizona]] [[ug:ئارىزونا شىتاتى]] [[uk:Аризона]] [[ur:ایریزونا]] [[vi:Arizona]] [[zh:亞利桑那州]] [[zh-min-nan:Arizona]] 15949 65453 2007-01-19T19:44:28Z 70.105.42.143 /* Hin agahiyên derbarê Arkansasê */ {{ev gotar|li ser heremî [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji çemê Arkansas ra seke [[Arkansas (çem)]].}} [[Wêne:Flag of Arkansas.svg|thumb|Alê Arkansas]] [[Wêne:Arkansasstateseal.jpg|thumb|Arma Arkansas]] [[Wêne:Map of USA AR.svg|thumb|Arkansas li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Arkansas''' yek ji herêmên federal ên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Arkansasê == *Rûber: 137.732 km² (29emîn mezin) *Gelhe: 2.752.629 (33emîn mezin) *Paytext: [[Little Rock]] *Zimanê fermî: Îngilîzî *Postkod: AR *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.state.ar.us {{commons|Category:Arkansas}} [[Kategorî:DYE]] [[en:Arkansas]] 15950 63387 2007-01-06T16:01:20Z 62.194.241.152 interwiki {{ev gotar|li ser heremî [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji wateyên din ra seke [[California (cudakirin)]].}} [[Wêne:Flag of California.svg|thumb|Alê California]] [[Wêne:California state seal.png|thumb|Arma California]] [[Wêne:Map of USA CA.svg|thumb|California li [[DYE|DYE'yê]]]] '''California''' (bi [[kurdî]]: ''Kalîfornîya'') yek ji herêmên federal ên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Kalîforniyayê == *Rûber: 410.000 km² (3emîn mezin) *Gelhe: 33.871.648 (1emîn mezin) *Paytext: [[Sakramento]] *Zimanê fermî:Îngilîzî *Postkod: CA *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.ca.gov {{commons|Category:California}} [[Kategorî:DYE]] [[af:Kalifornië]] [[ang:California]] [[ar:كاليفورنيا]] [[frp:California]] [[ast:California]] [[bn:ক্যালিফোর্নিয়া]] [[zh-min-nan:Ka-chiu]] [[be:Каліфорнія]] [[bs:Kalifornija]] [[br:Kalifornia]] [[bg:Калифорния]] [[ca:Califòrnia]] [[cs:Kalifornie]] [[co:California]] [[cy:California]] [[da:Californien]] [[de:Kalifornien]] [[en:California]] [[et:California]] [[el:Καλιφόρνια]] [[es:California]] [[eo:Kalifornio]] [[eu:Kalifornia]] [[fa:کالیفرنیا]] [[fr:Californie]] [[ga:California]] [[gd:California]] [[gl:California]] [[ko:캘리포니아 주]] [[haw:Kaleponi]] [[hy:Կալիֆորնիա]] [[hr:Kalifornija]] [[io:Kalifornia]] [[ilo:California]] [[id:California]] [[os:Калифорни]] [[is:Kalifornía]] [[it:California]] [[he:קליפורניה]] [[ka:კალიფორნია]] [[kw:Kaliforni]] [[la:California]] [[lv:Kalifornija]] [[lb:Kalifornien]] [[lt:Kalifornija]] [[jbo:kalifornias]] [[hu:Kalifornia]] [[mk:Калифорнија]] [[ms:California]] [[nl:Californië]] [[ja:カリフォルニア州]] [[no:California]] [[nn:California]] [[oc:Califòrnia]] [[ug:كالىفورنىيە شىتاتى]] [[pam:California]] [[nds:Kalifornien]] [[pl:Kalifornia]] [[pt:Califórnia]] [[ro:California (stat SUA)]] [[ru:Калифорния]] [[scn:California]] [[sco:California]] [[sq:Kalifornia]] [[simple:California]] [[sk:Kalifornia]] [[sl:Kalifornija]] [[sr:Калифорнија]] [[sh:Kalifornija]] [[su:Kalifornia]] [[fi:Kalifornia]] [[sv:Kalifornien]] [[tl:California]] [[ta:கலிபோர்னியா]] [[th:มลรัฐแคลิฟอร์เนีย]] [[vi:California]] [[tr:Kaliforniya]] [[uk:Каліфорнія]] [[zh-yue:加利福尼亞州]] [[zh:加利福尼亚州]] 15951 66564 2007-01-26T07:10:10Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ang, ar, ast, bg, bn, br, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, ga, gd, gl, he, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lt, lv, mk, ms, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, scn, simple, sk, sl, sq, sr, sv, [[Wêne:Flag of North Carolina.svg|thumb|Alê North Calolina]] [[Wêne:North Carolina state seal.png|thumb|Arma North Carolina]] [[Wêne:Map of USA NC.svg|thumb|North Carolina li [[DYE|DYE'yê]]]] '''North Carolina''' (bi [[kurdî]]: ''Karolîna Bakur'') yek ji herêmên federal ên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Karolîna Bakur == *Rûber: 139.509 km² (28emîn mezin) *Gelhe: 8.049.313 (11emîn mezin) *Paytext: [[Raleigh]] *Zimanê zikmakî: Îngilîzkî *Postkod: NC *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.nc.gov {{commons|Category:North Carolina}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Norþ Carolina]] [[ar:كارولاينا الشمالية]] [[ast:Carolina del Norte]] [[bg:Северна Каролина]] [[bn:নর্থ ক্যারোলাইনা]] [[br:North Carolina]] [[bs:North Carolina]] [[ca:Carolina del Nord]] [[cs:Severní Karolína]] [[da:North Carolina]] [[de:North Carolina]] [[en:North Carolina]] [[eo:Norda Karolino]] [[es:Carolina del Norte]] [[et:Põhja-Carolina]] [[eu:Ipar Carolina]] [[fa:کارولینای شمالی]] [[fi:Pohjois-Carolina]] [[fr:Caroline du Nord]] [[ga:Carolina Thuaidh]] [[gd:North Carolina]] [[gl:Carolina do Norte]] [[he:צפון קרוליינה]] [[hr:Sjeverna Karolina]] [[hu:Észak-Karolina]] [[hy:Հյուսիսային Կարոլինա]] [[id:North Carolina]] [[io:Nord-Karolina]] [[is:Norður-Karólína]] [[it:Carolina del Nord]] [[ja:ノースカロライナ州]] [[ka:ჩრდილოეთი კაროლინა]] [[ko:노스캐롤라이나 주]] [[kw:Karolina Gledh]] [[la:Carolina Septentrionalis]] [[lt:Šiaurės Karolina]] [[lv:Ziemeļkarolīna]] [[mk:Северна Каролина]] [[ms:Carolina Utara]] [[nl:North Carolina]] [[nn:Nord-Carolina]] [[no:Nord-Carolina]] [[oc:Carolina del Nòrd]] [[os:Цæгат Каролинæ]] [[pl:Karolina Północna]] [[pt:Carolina do Norte]] [[ro:North Carolina (stat SUA)]] [[ru:Северная Каролина]] [[scn:North Carolina]] [[simple:North Carolina]] [[sk:Severná Karolína]] [[sl:Severna Karolina]] [[sq:North Carolina]] [[sr:Северна Каролина]] [[sv:North Carolina]] [[ta:வட கரோலினா]] [[th:มลรัฐนอร์ทแคโรไลนา]] [[ug:شىمالىي كارولىنا شىتاتى]] [[uk:Північна Кароліна]] [[ur:شمالی کیرولینا]] [[vi:North Carolina]] [[zh:北卡罗莱那州]] 15953 66561 2007-01-26T06:51:10Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ms:Carolina Selatan]] [[Wêne:Flag of South Carolina.svg|thumb|Alê South Carolina]] [[Wêne:SouthCarolinastateseal.jpg|thumb|Arma South Carolina]] [[Wêne:Map of USA SC.svg|thumb|South Carolina li [[DYE|DYE'yê]]]] '''South Carolina''' (bi [[kurdî]]: ''Karolîna Başûr'') yek ji herêmên federal ên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Karolîna Başûr == *Rûber: 82.965 km² *Gelhe: 4.198.068 (2000) *Zimanê fermî: *Paytext:[[ Columbia]] *Postkod: SC *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.sc.gov {{commons|Category:South Carolina}} [[Kategorî:DYE]] [[ar:كارولاينا الجنوبية]] [[ast:Carolina del Sur]] [[bg:Южна Каролина]] [[bn:সাউথ ক্যারোলাইনা]] [[br:South Carolina]] [[bs:South Carolina]] [[ca:Carolina del Sud]] [[cs:Jižní Karolína]] [[da:South Carolina]] [[de:South Carolina]] [[en:South Carolina]] [[eo:Suda Karolino]] [[es:Carolina del Sur]] [[et:Lõuna-Carolina]] [[eu:Hego Carolina]] [[fi:Etelä-Carolina]] [[fr:Caroline du Sud]] [[ga:Carolina Theas]] [[gd:South Carolina]] [[he:קרוליינה הדרומית]] [[hr:Južna Karolina]] [[hu:Dél-Karolina]] [[hy:Հարավային Կարոլինա]] [[id:South Carolina]] [[ilo:South Carolina]] [[io:Sud-Karolina]] [[is:Suður-Karólína]] [[it:Carolina del Sud]] [[ja:サウスカロライナ州]] [[ka:სამხრეთი კაროლინა]] [[ko:사우스캐롤라이나 주]] [[kw:Karolina Dheghow]] [[la:Carolina Meridionalis]] [[lt:Pietų Karolina]] [[lv:Dienvidkarolīna]] [[mk:Јужна Каролина]] [[ms:Carolina Selatan]] [[nds:South Carolina]] [[nl:South Carolina]] [[nn:Sør-Carolina]] [[no:Sør-Carolina]] [[oc:Carolina del Sud]] [[os:Хуссар Каролинæ]] [[pl:Karolina Południowa]] [[pt:Carolina do Sul]] [[ro:South Carolina (stat SUA)]] [[ru:Южная Каролина]] [[simple:South Carolina]] [[sk:Južná Karolína]] [[sl:Južna Karolina]] [[sq:South Carolina]] [[sr:Јужна Каролина]] [[sv:South Carolina]] [[ta:தென் கரோலினா]] [[th:มลรัฐเซาท์แคโรไลนา]] [[ug:جەنۇبىي كارولىنا شىتاتى]] [[uk:Південна Кароліна]] [[ur:جنوبی کیرولینا]] [[vi:South Carolina]] [[zh:南卡罗来纳州]] 15955 66577 2007-01-26T08:56:09Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ang, ar, ast, bg, bn, br, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fi, fr, frp, ga, gd, gl, he, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, jbo, ka, ko, ks, kw, la, lb, lt, lv, mk, mr, ms, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, simple, sk, sl {{ev gotar|li ser heremî [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji wateyên din ra seke [[Colorado (cudakirin)]].}} [[Wêne:Flag of Colorado.svg|thumb|Alê Colorado]] [[Wêne:Coloradostateseal.jpg|thumb|Arma Colorado]] [[Wêne:Map of USA AR.svg|thumb|Colorado li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Colorado''' (bi [[kurdî]]: ''Kolorado'') yek ji herêmên federal ên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Koloradoyê == *Rûber: 269.837 km² *Gelhe: 4.601.403 (2004) *Paytext: [[Denver]] *Zimanê fermî: Îngilîzî *Postkod: CO *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.colorado.gov {{commons|Category:Colorado}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Colorado]] [[ar:كولورادو]] [[ast:Colorado]] [[bg:Колорадо]] [[bn:কলোরাডো]] [[br:Colorado]] [[bs:Colorado]] [[ca:Colorado]] [[cs:Colorado]] [[da:Colorado]] [[de:Colorado]] [[en:Colorado]] [[eo:Koloradio]] [[es:Colorado]] [[et:Colorado]] [[eu:Kolorado]] [[fi:Colorado]] [[fr:Colorado]] [[frp:Colorado]] [[ga:Colorado]] [[gd:Colorado]] [[gl:Colorado, Estados Unidos de América]] [[he:קולורדו]] [[hr:Colorado]] [[hu:Colorado]] [[hy:Կոլորադո]] [[id:Colorado]] [[io:Kolorado]] [[is:Colorado]] [[it:Colorado]] [[ja:コロラド州]] [[jbo:kolorados]] [[ka:კოლორადო (შტატი)]] [[ko:콜로라도 주]] [[ks:Kālarēḍō]] [[kw:Kolorado]] [[la:Coloratum]] [[lb:Colorado (Bundesstaat)]] [[lt:Koloradas (valstija)]] [[lv:Kolorādo]] [[mk:Колорадо]] [[mr:कॉलोराडो]] [[ms:Colorado]] [[nl:Colorado (staat)]] [[nn:Colorado]] [[no:Colorado]] [[oc:Colorado]] [[os:Колорадо]] [[pl:Kolorado]] [[pt:Colorado]] [[ro:Colorado (stat SUA)]] [[ru:Колорадо]] [[simple:Colorado]] [[sk:Colorado (štát USA)]] [[sl:Kolorado]] [[sq:Colorado]] [[sr:Колорадо (држава)]] [[sv:Colorado]] [[ta:கொலராடோ]] [[th:มลรัฐโคโลราโด]] [[tr:Colorado]] [[ug:لولورادو شىتاتى]] [[uk:Колорадо]] [[ur:کولوراڈو]] [[vi:Colorado]] [[zh:科羅拉多州]] [[zh-min-nan:Colorado]] 15956 66558 2007-01-26T06:20:09Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[gd:Connecticut]], [[ms:Connecticut]] [[Wêne:Flag of Connecticut.svg|thumb|Alê Connecticut]] [[Wêne:Connecticutstateseal.jpg|thumb|Arma connecticut]] [[Wêne:Map of USA CT.svg|thumb|Connecticut li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Connecticut''' (bi kurdî: ''Konnektîkit'') yek ji herêmên federal ên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên Konnektîkitê == *Rûber: 14.371 km² *Gelhe: 3.503.604 *Paytext: [[Hartford (Connecticut)]] *Postkod: CT *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.ct.gov {{commons|Category:Connecticut}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Connecticut]] [[ar:كناتيكت]] [[ast:Connecticut]] [[bg:Кънектикът]] [[bn:কানেটিকাট]] [[br:Connecticut]] [[bs:Connecticut]] [[ca:Connecticut]] [[cs:Connecticut]] [[da:Connecticut]] [[de:Connecticut]] [[en:Connecticut]] [[eo:Konetikuto]] [[es:Connecticut]] [[et:Connecticut]] [[eu:Conecticut]] [[fi:Connecticut]] [[fr:Connecticut]] [[frp:Connecticut]] [[ga:Connecticut]] [[gd:Connecticut]] [[gl:Connecticut]] [[he:קונטיקט]] [[hr:Connecticut]] [[hu:Connecticut]] [[hy:Կոնեկտիկուտ]] [[id:Connecticut]] [[io:Connecticut]] [[is:Connecticut]] [[it:Connecticut]] [[ja:コネチカット州]] [[ka:კონექტიკუტი]] [[ko:코네티컷 주]] [[kw:Connecticut]] [[la:Connecticuta]] [[lt:Konektikutas]] [[lv:Konektikuta]] [[mk:Конектикат]] [[ms:Connecticut]] [[nds:Connecticut]] [[nl:Connecticut]] [[nn:Connecticut]] [[no:Connecticut]] [[oc:Connecticut]] [[os:Коннектикут]] [[pl:Connecticut]] [[pt:Connecticut]] [[ro:Connecticut (stat SUA)]] [[ru:Коннектикут]] [[simple:Connecticut]] [[sk:Connecticut]] [[sl:Connecticut]] [[sq:Connecticut]] [[sr:Конектикат]] [[sv:Connecticut]] [[ta:கொனெக்ரிகட்]] [[th:มลรัฐคอนเนตทิคัต]] [[tr:Connecticut]] [[ug:كوننېكتىكۇت شىتاتى]] [[uk:Коннектікут]] [[ur:کنیکٹیکٹ]] [[vi:Connecticut]] [[zh:康乃狄克州]] 15957 56689 2006-11-15T08:25:44Z Bablekan 495 [[Wêne:Flag of North Dakota.svg|thumb|Alê North Dakota]] [[Wêne:Map of USA ND.svg|thumb|North Dakota li [[DYE|DYE'yê]]]] '''North Dakota''' (bi [[kurdî]]: ''Dakota Bakur'') yek ji herêmên federal ên [[DYE]] ye. == Agahiyên derbarê North Dakota == *Rûber: 183.272 km² *Gelhe: 642.200 (2000) *Paytext: [[Bismarck]] *Postkod: ND *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.nd.gov {{commons|Category:North Dakota}} [[Kategorî:DYE]] 15958 66560 2007-01-26T06:40:45Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ms:Dakota Selatan]] [[Wêne:Flag of South Dakota.svg|thumb|Alê South Dakota]] [[Wêne:SouthDakotastateseal.jpg|thumb|Arma South Dakota]] [[Wêne:Map of USA SD.svg|thumb|Arkansas li [[DYE|DYE'yê]]]] '''South Dakota''' (bi [[kurdî]]: ''Dakota Başûr'') yek ji dewletên federal ên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê South Dakota == *Rûber: 199.905 km² *Gelhe: 754.844 (2000) *Paytext: [[Pierre (South Dakota)]] *Postkod: SD *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.state.sd.us {{commons|Category:South Dakota}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Sūþ Dakota]] [[ar:داكوتا الجنوبية]] [[ast:Dakota del Sur]] [[bg:Южна Дакота]] [[bn:সাউথ ডাকোটা]] [[br:South Dakota]] [[bs:South Dakota]] [[ca:Dakota del Sud]] [[cs:Jižní Dakota]] [[da:South Dakota]] [[de:South Dakota]] [[en:South Dakota]] [[eo:Suda Dakoto]] [[es:Dakota del Sur]] [[et:Lõuna-Dakota]] [[eu:Hego Dakota]] [[fi:Etelä-Dakota]] [[fr:Dakota du Sud]] [[frp:Dakota du Sud]] [[ga:Dakota Theas]] [[gd:South Dakota]] [[he:דקוטה הדרומית]] [[hr:Južna Dakota]] [[hu:Dél-Dakota]] [[hy:Հարավային Դակոտա]] [[id:South Dakota]] [[io:Suda-Dakota]] [[is:Suður-Dakóta]] [[it:Dakota del Sud]] [[ja:サウスダコタ州]] [[ka:სამხრეთი დაკოტა]] [[ko:사우스다코타 주]] [[kw:Dakota Dheghow]] [[la:Dacota Meridionalis]] [[lt:Pietų Dakota]] [[lv:Dienviddakota]] [[mk:Јужна Дакота]] [[ms:Dakota Selatan]] [[nl:South Dakota]] [[nn:Sør-Dakota]] [[no:Sør-Dakota]] [[oc:Dakòta del Sud]] [[os:Хуссар Дакотæ]] [[pl:Dakota Południowa]] [[pt:Dakota do Sul]] [[ro:South Dakota (stat SUA)]] [[ru:Южная Дакота]] [[simple:South Dakota]] [[sk:Južná Dakota]] [[sl:Južna Dakota]] [[sq:South Dakota]] [[sr:Јужна Дакота]] [[sv:South Dakota]] [[ta:தென் டகோரா]] [[th:มลรัฐเซาท์ดาโคตา]] [[tr:Güney Dakota]] [[ug:جەنۇبىي داكوتا شىتاتى]] [[uk:Південна Дакота]] [[ur:جنوبی ڈکوٹا]] [[vi:South Dakota]] [[zh:南達科他州]] 15959 66215 2007-01-24T02:25:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:ڈیلاویئر]] {{ev gotar|li ser heremî [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji wateyên din ra seke [[Delaware (cudakirin)]].}} [[Wêne:Flag of Delaware.svg|thumb|Alê Delaware]] [[Wêne:Delawarestateseal.jpg|thumb|Arma Delaware]] [[Wêne:Map of USA DE.svg|thumb|Delaware li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Delaware''' yek ji herêmên federal ên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Delaware == *Rûber: 6.452 km² *Gelhe: 830.364 *Paytext: [[Dover (Delaware)]] *Postkod: DE *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.delaware.gov {{commons|Category:Delaware}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Delaware]] [[ar:ديلاوير]] [[ast:Delaware]] [[bg:Делауеър]] [[bn:ডেলাওয়্যার]] [[br:Delaware]] [[bs:Delaware]] [[ca:Delaware]] [[cs:Delaware]] [[da:Delaware]] [[de:Delaware]] [[en:Delaware]] [[eo:Delavaro]] [[es:Delaware]] [[et:Delaware]] [[eu:Delaware]] [[fi:Delaware]] [[fr:Delaware]] [[frp:Delaware]] [[ga:Delaware]] [[gd:Delaware]] [[gl:Delaware]] [[he:דלאוור]] [[hr:Delaware]] [[hu:Delaware]] [[hy:Դելավեր]] [[id:Delaware]] [[io:Delaware]] [[is:Delaware (fylki)]] [[it:Delaware]] [[ja:デラウェア州]] [[ka:დელავერი]] [[ko:델라웨어 주]] [[kw:Delaware]] [[la:Delevaria]] [[lb:Delaware]] [[lt:Delaveras]] [[lv:Delavēra]] [[mk:Делавер]] [[ms:Delaware]] [[nds:Delaware]] [[nl:Delaware]] [[nn:Delaware]] [[no:Delaware]] [[oc:Delaware]] [[os:Делавэр]] [[pl:Delaware]] [[pt:Delaware]] [[ro:Delaware (stat SUA)]] [[ru:Делавэр]] [[sh:Delaver]] [[simple:Delaware]] [[sk:Delaware (štát USA)]] [[sl:Delaware]] [[sq:Delaware]] [[sr:Делавер]] [[sv:Delaware]] [[ta:டெலவெயர்]] [[th:มลรัฐเดลาแวร์]] [[tr:Delaware]] [[ug:دېلاۋار]] [[uk:Делавер]] [[ur:ڈیلاویئر]] [[vi:Delaware]] [[zh:特拉华州]] 15960 66579 2007-01-26T09:18:04Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ang, ar, ast, be, bg, bn, br, bs, ca, cs, cy, da, de, el, en, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, frp, ga, gd, gl, he, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lb, lt, lv, mk, ms, nds, nl, nn, no, oc, os, pam, pl, pt, ro, ru, s {{ev gotar|li ser heremî [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji wateyên din ra seke [[Florida (cudakirin)]].}} [[Wêne:Flag of Florida.svg|thumb|Alê Florida]] [[Wêne:Floridastateseal.jpg|thumb|Arma Florida]] [[Wêne:Map of USA FL.svg|thumb|Florida li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Florida''' (bi [[kurdî]]: ''Florida'') yek ji herêmên federal ên [[DYE]] ye. Navî ''Florida'' ji [[zimanê spanî]] te. == Hin agahiyên derbarê Florida == *Rûber: 170.451 km² *Gelhe: 17.789.864 *Paytext: [[Tallahassee]] *Postkod: FL *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.myflorida.com {{commons|Category:Florida}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Florida]] [[ar:فلوريدا]] [[ast:Florida]] [[be:Флорыда]] [[bg:Флорида]] [[bn:ফ্লোরিডা]] [[br:Florida]] [[bs:Florida]] [[ca:Florida]] [[cs:Florida]] [[cy:Fflorida]] [[da:Florida]] [[de:Florida]] [[el:Φλόριντα]] [[en:Florida]] [[eo:Florido]] [[es:Florida]] [[et:Florida]] [[eu:Florida]] [[fa:فلوریدا]] [[fi:Florida]] [[fr:Floride]] [[frp:Florida]] [[ga:Florida]] [[gd:Florida]] [[gl:Florida]] [[he:פלורידה]] [[hr:Florida]] [[hu:Florida]] [[hy:Ֆլորիդա]] [[id:Florida]] [[io:Florida]] [[is:Flórída]] [[it:Florida]] [[ja:フロリダ州]] [[ka:ფლორიდა (შტატი)]] [[ko:플로리다 주]] [[kw:Florida]] [[la:Florida]] [[lb:Florida]] [[lt:Florida]] [[lv:Florida]] [[mk:Флорида]] [[ms:Florida]] [[nds:Florida]] [[nl:Florida (staat)]] [[nn:Florida]] [[no:Florida]] [[oc:Florida]] [[os:Флоридæ]] [[pam:Florida]] [[pl:Floryda]] [[pt:Flórida]] [[ro:Florida (stat SUA)]] [[ru:Флорида]] [[scn:Florida]] [[sh:Florida]] [[simple:Florida]] [[sk:Florida]] [[sl:Florida]] [[sq:Florida]] [[sr:Флорида]] [[sv:Florida]] [[sw:Florida]] [[ta:புளோரிடா]] [[th:มลรัฐฟลอริดา]] [[tl:Florida]] [[tr:Florida]] [[ug:فلورىدا]] [[uk:Флорида]] [[ur:فلوریڈا]] [[vi:Florida]] [[yi:פלארידע]] [[zh:佛罗里达州]] 15961 65449 2007-01-19T19:31:42Z Cyrus the virus 619 [[Image:Aegeansea.jpg|thumb|Derya Ege ji Ezman de.]] '''Derya Ege''', an jî bitenê [[Ege]], navbera [[Komara Tirkîye]] û [[Yewnanîstan]]ê de ye. Bi yewnanîya berê de η Αιγαίϊς, yewnanîyê îroj jî Αιγαío(ν)/Egeo(n), Tirkî jî [[Ege]] Denizi tê nav kirin. Bi [[Tengava Çanakkale]] li [[Derya Marmara]] vediqete. ==Dîrok== Di dîrok de gelek dewletan li ser Derya Ege serwerî ajotin. Herî pêş de [[Yewnana Antîk]], paşê [[Persan]], [[Roma]], [[Bizansan]], [[Cenovan]], [[Wenedikan]], [[Împaratoriya Osmanî]] hatin zorandin. Îroj ê pir dest [[Yewnanîstan]]ê de ye jî, Tirkîye jî li ser Ege navçe xwe nîşan kir. ==Nav== Li ser navê Ege pir gotin hêne. Li wan yek, [[Şah]]ekî Atîna bi navî [[Aigeus]] hatiye standîn. [[Aigeus]] paş zan kir ku zaroke xwe [[Theseus]] mir, xwe di ava derya de fetisand. Li paş we şinda jî ew derya hat bi navê wî nav kirin. Yek din jî wiha ye; paş şahbanû ya kê [[Amazon]] li gundekî navî Aegae di derya de mir, hat navê gund dana derya. Yek jî dibe ku wiha be; di yewnanîya antîk de di αἶγες (aiges) pêlan, derya bi pêlan de hat nav kirîn. ==Erdnîgarî== Derya Ege 214 000 km² aqara xwe heye. Derê di Ege de herî kûr 3 543 m li rojhelata [[Kreta]](Tirkî, Girit) ye. Di Derya Ege de gelek girav hêne. Navê [[Arşîpel]] di gelek zimana de ji bo [[Komgirav]]a tê bikaranin, cara pêşin ji bo giravên Ege de hat bikaranin. Li wan giravan pirekê êtûnî(volqanî) ne.Hin giravên herî mezin ewna ne; [[Chios]](Tirkî, Sakız), [[Rhodos]](Rodos), [[Kreta]](Girit). Du giravên Tirkîye mezin di Ege de hêne; [[Bozcaada]](Yewnanî, Tenedos) û [[Gökçeada]](Imvros) ==Girêdana Web== *[http://www.euratlas.com/Atlas/archipelago/index.html Wênen Giravên Ege] [[Category:Derya]] [[Category:Derya Navîn]] [[ar:بحر إيجة]] [[ast:Mar Exéu]] [[bg:Егейско море]] [[ca:Mar Egea]] [[cs:Egejské moře]] [[cy:Môr Aegeaidd]] [[da:Ægæiske Hav]] [[de:Ägäisches Meer]] [[el:Αιγαίο Πέλαγος]] [[en:Aegean Sea]] [[eo:Egea Maro]] [[es:Mar Egeo]] [[et:Egeuse meri]] [[fi:Aigeianmeri]] [[fr:Mer Égée]] [[gl:Mar Exeo]] [[he:הים האגאי]] [[hr:Egejsko more]] [[hu:Égei-tenger]] [[id:Laut Aegea]] [[is:Eyjahaf]] [[it:Mar Egeo]] [[ja:エーゲ海]] [[ka:ეგეოსის ზღვა]] [[ko:에게 해]] [[la:Mare Aegaeum]] [[lt:Egėjo jūra]] [[nl:Egeïsche Zee]] [[no:Egeerhavet]] [[pl:Morze Egejskie]] [[pt:Mar Egeu]] [[ro:Marea Egee]] [[ru:Эгейское море]] [[sh:Egejsko more]] [[sk:Egejské more]] [[sl:Egejsko morje]] [[sr:Егејско море]] [[sv:Egeiska havet]] [[tr:Ege Adaları]] [[uk:Егейське море]] [[zh:爱琴海]] 15962 56376 2006-11-13T22:51:46Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Derya Ege]] #REDIRECT[[Derya Ege]] 15963 56378 2006-11-13T23:07:59Z Cyrus the virus 619 15964 63436 2007-01-07T01:08:27Z Erdal Ronahi 2 {{Gotara bingehîn}} {{Gotara bingehîn}} [[Kategorî:Erdnîgarî]] 15965 56693 2006-11-15T08:28:47Z Bablekan 495 [[Wêne:Flag of Georgia (U.S. state).svg|thumb|Alê Georgia ([[DYE]])]] [[Wêne:Georgiastateseal.jpg|thumb|Arma Georgia]] [[Wêne:Map of USA GA.svg|thumb|Georgia li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Georgia''' (bi [[kurdî]]: ''Corgîa'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Georgia == *Rûber: 154.077 km² *Gelhe: 9,072,576 *Paytext: [[Atlanta]] *Postkod: GA *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.ga.gov {{commons|Category:Georgia (U.S. state)}} [[Kategorî:DYE]] 15966 66580 2007-01-26T09:30:14Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ang, ar, ast, bg, br, bs, ca, cs, cy, da, de, el, en, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, frp, ga, gd, gl, haw, he, hr, hu, hy, id, ilo, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lb, lt, lv, mi, mk, ms, nds, nl, nn, no, oc, os, pam, pl, pt, ro, [[Wêne:Flag of Hawaii.svg|thumb|Alê Hawaii]] [[Wêne:Hawaii state seal.png|thumb|Arma Hawaii]] [[Wêne:Map of USA HI.svg|thumb|Hawaii li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Hawaii''' (ya jî '''Hawaiʻi'''; bi [[kurdî]]: ''Hawaî'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. Hawaî ji giravan pêk tê. 137 girav girêdayî vê federedewletê ne. Lê li pirraniya wan kes najî. Hawaî wargehekê tûrîstîk e. Bi milyonan tûrîst her sal diçin Hawaî´yê û aboriya wê jî li ser tûrîzmê ye. == Hin agahiyên derbarê Hawaii == *Rûber: 28.337 km² *Gelhe: 1.262.840 *Paytext: [[Honolulu]] *Postkod: HI *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.state.hi.us {{commons|Category:Hawaii}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Hawaii]] [[ar:هاواي]] [[ast:Hawaii]] [[bg:Хаваи]] [[br:Hawaii]] [[bs:Hawaii]] [[ca:Hawaii]] [[cs:Havaj]] [[cy:Hawaii]] [[da:Hawaii]] [[de:Hawaii]] [[el:Χαβάη]] [[en:Hawaii]] [[eo:Havajo]] [[es:Hawai]] [[et:Hawaii osariik]] [[eu:Hawaii]] [[fa:هاوائی]] [[fi:Havaiji]] [[fr:Hawaii]] [[frp:Havayi]] [[ga:Haváí]] [[gd:Hawaii]] [[gl:Hawai - Hawai'i]] [[haw:Hawai‘i]] [[he:הוואי]] [[hr:Havaji]] [[hu:Hawaii]] [[hy:Հավայան կղզիներ]] [[id:Hawaii]] [[ilo:Hawai'i]] [[io:Havayi]] [[is:Hawaii]] [[it:Hawaii]] [[ja:ハワイ州]] [[ka:ჰავაი (შტატი)]] [[ko:하와이 주]] [[kw:Hawaii]] [[la:Havaii]] [[lb:Hawaii]] [[lt:Havajai]] [[lv:Havajas]] [[mi:Hawai'i]] [[mk:Хаваи]] [[ms:Hawaii]] [[nds:Hawaii]] [[nl:Hawaï]] [[nn:Hawaii]] [[no:Hawaii]] [[oc:Hawaii]] [[os:Гавайтæ]] [[pam:Hawaii]] [[pl:Hawaje (stan w USA)]] [[pt:Havaí]] [[ro:Hawaii (stat SUA)]] [[ru:Гавайи]] [[sh:Havaji]] [[simple:Hawaii]] [[sk:Havaj (štát USA)]] [[sl:Havaji]] [[sq:Hawaii]] [[sr:Хаваји]] [[sv:Hawaii]] [[ta:ஹவாய்]] [[th:มลรัฐฮาวาย]] [[tl:Hawaii]] [[to:Hauaiʻi]] [[tr:Hawaii]] [[ug:ھاۋاي شىتاتى]] [[uk:Гавайські острови (штат)]] [[ur:ہوائی]] [[vi:Hawaii]] [[zh:夏威夷州]] [[zh-min-nan:Hawaiʻi]] [[zh-yue:夏威夷]] 15967 66567 2007-01-26T07:31:09Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ang, ar, bg, bn, br, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fi, fr, frp, ga, gd, gl, he, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, ks, kw, la, lt, lv, mk, ms, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, scn, simple, sk, sl, sq, sr, sv, [[Wêne:Flag of Idaho.svg|thumb|Alê Idaho]] [[Wêne:Idahostateseal.jpg|thumb|Arma Idaho]] [[Wêne:Map of USA ID.svg|thumb|Idaho li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Idaho''' (bi [[kurdî]]: ''Îdaho'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Idaho == *Rûber: 216.632 km² *Gelhe: 1.429.096 *Paytext: [[Boise]] *Postkod: ID *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.state.id.us {{commons|Category:Idaho}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Idaho]] [[ar:أيداهو]] [[bg:Айдахо]] [[bn:আইডাহো]] [[br:Idaho]] [[bs:Idaho]] [[ca:Idaho]] [[cs:Idaho]] [[da:Idaho]] [[de:Idaho]] [[en:Idaho]] [[eo:Idaho]] [[es:Idaho]] [[et:Idaho]] [[eu:Idaho]] [[fi:Idaho]] [[fr:Idaho]] [[frp:Idaho]] [[ga:Idaho]] [[gd:Idaho]] [[gl:Idaho]] [[he:איידהו]] [[hr:Idaho]] [[hu:Idaho]] [[hy:Այդահո]] [[id:Idaho]] [[io:Idaho]] [[is:Idaho]] [[it:Idaho]] [[ja:アイダホ州]] [[ka:აიდაჰო]] [[ko:아이다호 주]] [[ks:ऐडहो]] [[kw:Idaho]] [[la:Idahum]] [[lt:Aidahas]] [[lv:Aidaho]] [[mk:Ајдахо]] [[ms:Idaho]] [[nl:Idaho]] [[nn:Idaho]] [[no:Idaho]] [[oc:Idaho]] [[os:Айдахо]] [[pl:Idaho]] [[pt:Idaho]] [[ro:Idaho (stat SUA)]] [[ru:Айдахо]] [[scn:Idaho]] [[simple:Idaho]] [[sk:Idaho]] [[sl:Idaho]] [[sq:Idaho]] [[sr:Ајдахо]] [[sv:Idaho]] [[ta:இடாகோ]] [[th:มลรัฐไอดาโฮ]] [[tr:Idaho]] [[ug:ئايداخو]] [[uk:Айдахо]] [[ur:ایڈاہو]] [[vi:Idaho]] [[zh:爱达荷州]] 15968 66557 2007-01-26T06:09:25Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[gd:Illinois]], [[ms:Illinois]] {{ev gotar|li ser heremekê [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji wateyên din ra seke [[Illinois (cudakirin)]].}} [[Wêne:Flag of Illinois.svg|thumb|Alê Illinois]] [[Wêne:Illinois state seal.png|thumb|Arma Illinois]] [[Wêne:Map of USA IL.svg|thumb|Illinois li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Illinois''' (bi [[kurdî]]: ''Îllînûa'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Illinois == *Rûber: 149.998 km² *Gelhe: 12.713.634 *Paytext: [[Springfield]] *Postkod: IL *Malpera fermî ya federedewletê: www.illinois.gov {{commons|Category:Illinois}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Illinois]] [[ar:إلينوي]] [[bg:Илинойс]] [[bn:ইলিনয়]] [[br:Illinois]] [[bs:Illinois]] [[ca:Illinois]] [[cs:Illinois]] [[cy:Illinois]] [[da:Illinois]] [[de:Illinois]] [[en:Illinois]] [[eo:Ilinojo]] [[es:Illinois]] [[et:Illinois]] [[eu:Illinois]] [[fi:Illinois]] [[fr:Illinois]] [[frp:Illinois]] [[ga:Illinois]] [[gd:Illinois]] [[gl:Illinois]] [[he:אילינוי]] [[hi:इलिनाय]] [[hr:Illinois]] [[hu:Illinois]] [[hy:Իլինոյս]] [[id:Illinois]] [[io:Illinois]] [[is:Illinois]] [[it:Illinois]] [[ja:イリノイ州]] [[ka:ილინოისი (შტატი)]] [[ko:일리노이 주]] [[kw:Illinois]] [[la:Illinoesia]] [[lt:Ilinojus]] [[lv:Ilinoisa]] [[mk:Илиноис]] [[ms:Illinois]] [[nl:Illinois (staat)]] [[nn:Illinois]] [[no:Illinois]] [[oc:Illinois]] [[os:Иллинойс]] [[pl:Illinois]] [[pt:Illinois]] [[ro:Illinois (stat SUA)]] [[ru:Иллинойс (штат)]] [[sh:Illinois]] [[simple:Illinois]] [[sk:Illinois]] [[sl:Illinois]] [[sq:Illinois]] [[sr:Илиноис]] [[sv:Illinois]] [[ta:இலினொய்ஸ்]] [[th:มลรัฐอิลลินอยส์]] [[tr:Illinois]] [[ug:ئىللىنويىز شىتاتى]] [[uk:Іллінойс]] [[vi:Illinois]] [[zh:伊利诺州]] 15969 66555 2007-01-26T05:59:14Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[gd:Indiana]] [[Wêne:Flag of Indiana.svg|thumb|Alê Indiana]] [[Wêne:Indiana state seal.png|thumb|Arma Indiana]] [[Wêne:Map of USA IN.svg|thumb|Indiana li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Indiana''' (bi [[kurdî]]: ''Indiana'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Indiana == *Rûber: 94.321 km² *Gelhe: 6.237.569 (2004) *Paytext: [[Indianapolis]] *Postkod: IN *Malpera fermî ya federedewletê: www.in.gov {{commons|Category:Indiana}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Indiana]] [[ar:إنديانا]] [[bg:Индиана]] [[bn:ইন্ডিয়ানা]] [[br:Indiana]] [[bs:Indiana]] [[ca:Indiana]] [[cs:Indiana]] [[da:Indiana]] [[de:Indiana]] [[el:Ιντιάνα]] [[en:Indiana]] [[eo:Indianao]] [[es:Indiana]] [[et:Indiana]] [[eu:Indiana]] [[fi:Indiana]] [[fr:Indiana]] [[frp:Indiana]] [[ga:Indiana]] [[gd:Indiana]] [[gl:Indiana]] [[he:אינדיאנה]] [[hr:Indiana]] [[hu:Indiana]] [[hy:Ինդիանա]] [[id:Indiana]] [[io:Indiana]] [[is:Indiana fylki]] [[it:Indiana]] [[ja:インディアナ州]] [[ka:ინდიანა]] [[ko:인디애나 주]] [[kw:Indiana]] [[la:Indiana]] [[lt:Indiana]] [[lv:Indiāna]] [[mk:Индијана]] [[ms:Indiana]] [[nl:Indiana]] [[nn:Indiana]] [[no:Indiana]] [[oc:Indiana]] [[os:Индианæ]] [[pl:Indiana]] [[pt:Indiana]] [[ro:Indiana (stat SUA)]] [[ru:Индиана]] [[simple:Indiana]] [[sk:Indiana]] [[sl:Indiana]] [[sq:Indiana]] [[sr:Индијана]] [[sv:Indiana]] [[ta:இந்தியானா]] [[th:มลรัฐอินดีแอนา]] [[tr:Indiana]] [[ug:ئىندىئانا]] [[uk:Індіана]] [[ur:انڈیانا]] [[vi:Indiana]] [[zh:印第安纳州]] 15970 66581 2007-01-26T09:41:47Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ang, ar, bg, br, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, frp, ga, gd, gl, he, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lt, lv, mk, ms, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, sa, simple, sk, sl, sq, sr, sv, ta, tg, {{ev gotar|li ser heremekê [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji wateyên din ra seke [[Iowa (cudakirin)]].}} [[Wêne:Flag of Iowa.svg|thumb|Alê Iowa]] [[Wêne:Iowastateseal.jpg|thumb|Arma Iowa]] [[Wêne:Map of USA IA.svg|thumb|Iowa li [[DYE|DYE'yê]]]] '''Iowa''' (bi [[kurdî]]: ''Îowa'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Iowa == *Rûber: 145.743 km² *Gelhe: 2.954.451 *Paytext: [[Des Moines]] *Postkod: IA *Malpera fermî ya federedewletê: www.iowa.gov {{commons|Category:Iowa}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Iowa]] [[ar:آيوا]] [[bg:Айова]] [[br:Iowa]] [[bs:Iowa]] [[ca:Estat d'Iowa]] [[cs:Iowa]] [[da:Iowa]] [[de:Iowa]] [[en:Iowa]] [[eo:Iovao]] [[es:Iowa]] [[et:Iowa]] [[eu:Iowa]] [[fa:آیووا]] [[fi:Iowa]] [[fr:Iowa]] [[frp:Iowa]] [[ga:Iowa]] [[gd:Iowa]] [[gl:Iowa]] [[he:איווה]] [[hu:Iowa]] [[hy:Այովա]] [[id:Iowa]] [[io:Iowa]] [[is:Iowa]] [[it:Iowa]] [[ja:アイオワ州]] [[ka:აიოვა]] [[ko:아이오와 주]] [[kw:Iowa]] [[la:Iova]] [[lt:Ajova]] [[lv:Aiova]] [[mk:Ајова]] [[ms:Iowa]] [[nl:Iowa]] [[nn:Iowa]] [[no:Iowa]] [[oc:Iowa]] [[os:Айовæ]] [[pl:Iowa]] [[pt:Iowa]] [[ro:Iowa (stat SUA)]] [[ru:Айова]] [[sa:आयोवा]] [[simple:Iowa]] [[sk:Iowa]] [[sl:Iowa]] [[sq:Iowa]] [[sr:Ајова]] [[sv:Iowa]] [[ta:அயோவா]] [[tg:Айова]] [[th:มลรัฐไอโอวา]] [[tr:Iowa]] [[ug:ئايوۋا]] [[uk:Айова]] [[ur:آئیووا]] [[vi:Iowa]] [[zh:爱荷华州]] 15971 56398 2006-11-14T10:11:20Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Roma]] #redirect[[Roma]] 15973 56400 2006-11-14T10:13:04Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Moskova]] #redirect[[Moskova]] 15974 56402 2006-11-14T10:13:30Z Erdal Ronahi 2 Mosko çû cihê Moskova #REDIRECT [[Moskova]] 15975 56407 2006-11-14T10:20:51Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Teknolojî]] 15976 56412 2006-11-14T10:26:33Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Bakurê Kurdistanê]] #redirect[[Bakurê Kurdistanê]] 15977 56414 2006-11-14T10:28:04Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Weqfa Wikimedia]] #redirect[[Weqfa Wikimedia]] 15978 56417 2006-11-14T10:31:39Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Sazî]] 15979 56424 2006-11-14T10:36:17Z Erdal Ronahi 2 Grover çû cihê Gilover #REDIRECT [[Gilover]] 15980 56426 2006-11-14T10:36:51Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Matematîk]] 15981 56435 2006-11-14T10:50:10Z Erdal Ronahi 2 '''Gotar''' an meqale, nivîseke ser mijarekê ye. Ji bo madeyên [[Wîkîpediya|Wîkîpediyayê,]] em jî dibêjin "gotar". [[Kategorî:Wêje]] 15982 56573 2006-11-14T16:33:08Z Bangin 450 [[Wêne:Wikipedia-karlbarth01.jpg|thumb|]] Têologê Protestan yê Swîsî (10 gulan 1886 Balê - 10 qanûn 1968 Balê). Kûrê Frofesorê téolojiyê, li [[Bern]], [[Berlîn]], [[Tübingen]] û [[Marbûrgê]] xwendina xwe dişopîne. Di sala [[1904]] de li [[Cenevre]] dibe [[Keşa]]. Ew bi tevlî Partiya civaka demokratîk dibe û ji bona civakek nujen dixebite. Di sala [[1921]]ê de li[[ Gotingen]]ê dibe profesorê Têolojiyê. Di salên [[1919]] de "Der Römerbrief" (şîroveya nivîsarên nameyên romenî) derxis. Ev yek bû sedema rexneyên giran û li sînorên dêra reformist jî nesekinîn. Di sala 1932 de beşa yekem ya "Kirchliche Dogmatik" derxis. Berhemek bê dawî ku bi heta dawiya jiyana xwe li serê xebitiye. Ev xebata baldar wî ji rastiya wextê wî qut nake. Barth Téolojiyê têkilî jiyana rojane dike. ([[1934]]) Ew nivîskarê sereke yê nivîsa [[Barmen]] e, (nivîsa ku muhalefeta Xiristiyanan li dijî nazî nîşan dide). Seba ku wî bi Führer sund nexwar ew ji Elmanya hat avêtin,ew bi awayekî sîstematîk li Bâlê bû profesorê Têolojiyê. [[Kategorî: fîlozof]] [[Kategorî:Swisrî]] 15983 56456 2006-11-14T11:07:37Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Erdnîgarî]] 15984 56475 2006-11-14T11:38:35Z Cyrus the virus 619 '''Arşîpel''', wûşe '''Archipelagus''' di zimani [[latin]] de derbasa zimanên di bû ye. Ew ji bo [[Komgirav]]a tê bikaranîn. Di [[Yewnanî]] de "ἀρχι-"(Arşi) ango "ser", "πέλαγος" (pelagos) ango "Derya" herî pêş de ji bo giravên di [[Ege]] dihat bikaranîn. Paş de jî bigelemperî, ji bo Komgiravan gîşkan hat xebitandin. bibîne: [[Komgirav]] [[Category:Erdnîgarî]] [[de:Archipel]] 15985 56478 2006-11-14T11:52:06Z Erdal Ronahi 2 Şemdîn çû cihê Hozan Şemdîn #REDIRECT [[Hozan Şemdîn]] 15986 56575 2006-11-14T16:35:04Z Bangin 450 '''Keşe''' ya '''keşa''' di ola [[Xirîstiyanî|xirîstiyanîyê]] de rutbeyeke zilamê [[ol|oldar]] e. Wek melayê [[misilman|misilmanan]]. [[Kategorî:Ol]] 15987 56490 2006-11-14T14:43:31Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Wargeha Mexmûr]] #redirect[[Wargeha Mexmûr]] 15988 56496 2006-11-14T14:55:17Z Bangin 450 Çend wateyên '''Alabama''' hene. *[[Alabama]], heremekî [[DYE|DYE'yê]] *[[Alabama (çem)|Alabama]], çemekî [[DYE|emerîkî]] {{cudakirin}} [[de:Alabama (Begriffserklärung)]] [[en:Alabama (disambiguation)]] [[gl:Alabama (homónimos)]] [[lb:Alabama]] [[pl:Alabama (strona ujednoznaczniająca)]] [[ro:Alabama (dezambiguizare)]] 15989 56509 2006-11-14T15:02:07Z Bangin 450 Çend wateyên '''Arîzona''' hene. *[[Arizona]], heremî [[DYE|DYE'yê]] *[[Arizona City]], bajarek li [[Arîzona|Arîzona (heremî DYE'yê)]] {{cudakirin}} 15990 56506 2006-11-14T15:01:44Z Bangin 450 Arîzona çû cihê Arizona: rastnivîs #REDIRECT [[Arizona]] 15991 56508 2006-11-14T15:01:53Z Bangin 450 Arîzona (cudakirin) çû cihê Arizona (cudakirin) #REDIRECT [[Arizona (cudakirin)]] 15992 56513 2006-11-14T15:09:06Z Bangin 450 Kalîforniya çû cihê California #REDIRECT [[California]] 15993 57069 2006-11-17T19:50:24Z Bangin 450 Pir wate bi navî '''California''' hene. *[[California]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] *[[California (dîrokî)]], perçekî kevin li rojavayê [[DYE|DYE'yê]] *[[Nîvgiravê California]] li [[Meksîk|Meksîkê]] **[[Baja California]], heremek li bakurê [[Nîvgiravê California]] **[[Baja California Sur]], heremek li başûrê [[Nîvgirava California]] Pir navên bajaran li cîhanê '''California''' ne. *Bajarên [[DYE]]: **[[California City]] li [[California]], heremekî [[DYE|DYE'yê]] **[[California (Kentucky)]] li [[Kentucky]], heremekî [[DYE|DYE'yê]] **[[California (Maine)]] li [[Maine]], heremekî [[DYE|DYE'yê]] **[[California (Maryland)]] li [[Maryland]], heremekî [[DYE|DYE'yê]] **[[California (Michigan)]] li [[Michigan]], heremekî [[DYE|DYE'yê]] **[[California (Missouri)]] li [[Missouri]], heremekî [[DYE|DYE'yê]] **[[California (North Carolina)]] li [[North Carolina]], heremekî [[DYE|DYE'yê]] **[[California (Ohio)]] li [[Ohio]], heremekî [[DYE|DYE'yê]] **[[California (Pennsylvania)]] li [[Pennsylvania]], heremekî [[DYE|DYE'yê]] *Bajarên [[Brîtanya]]: **[[California (Buckinghamshire)]] li [[Buckinghamshire]] **[[California (Norfolk)]] li [[Norfolk]] *Bajarên [[Keneda]]: **[[California (New Brunswick)]] **[[Lower California]] **[[California (Lanark Country)]] **[[California (Leeds and Grenville Country)]] {{cudakirin}} 15994 56517 2006-11-14T15:25:40Z Bangin 450 Karolîna Bakur çû cihê North Carolina #REDIRECT [[North Carolina]] 15995 67039 2007-01-29T16:49:19Z Webmaster 3 {{Ziman |nav=Katalonî<br>''català, valencià'' |rengamalbat=mediumseagreen |rengapişt=#E8FCD4 |welat=[[Andorra]], [[Spanya]], [[Fransa]] û [[Îtalya]] |hêrem=[[Andorra]], [[Katalonya]], [[Balêariyê Îzlandî]] û [[Valensiya]], [[Rûsîlyon]], [[Aragon]], [[Mursiya]], [[Sardînî]] |zimanaxêv=Nêzîkî 9.5 mîlyon |Zimanmalbat=[[Zimanmalbata hind û ewropî|Hînd û Ewropî]]<br> :[[Îtalî]]<br> ::[[Romanî]]<br> :::[[Italî-Rojavayê]]<br> ::::[[Rojavayê]]<br> :::::[[Gallî-Iberî]]<br> ::::::[[Iberî-Romansî]]<br> :::::::[[Îberiya Rojhilatî]]<br> ::::::::[[Katalonî, Valensiyayî]]<br> |zimanafermî=[[Andorra]], [[Katalonya]], [[Balêariyê Îzlandî]] û [[Valensiya]] ji [[Spanya]]yê |rêxistin=[[Enstîtuya Xwendinê bo Katalonî]] [[Akademiya Valansî ya Zimanî]] |iso1=ru |iso2=cat |iso3=[http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=cat Cat] |sil=Catalan }} '''Katalonî''' (Bi katalonî: ''català'') Zimanekî Romanî ji koma [[Zimanmalbata hind û ewropî|Hînd û Ewropî]] ye. Zimanê Katalonî ji aliyê 9.5 million kes ve li [[Katalonya]]yê, li herêma Otonom [[Valensiya]], li gravên Balêar, li [[Andorra]]yê (li Angorayê zimanê fermî tenê Katalonî ye, lê li vir bi [[fransî]] û [[îspanyolî]] jî dipeyivin.), li Russiyon, û li Alhgêro jî tê peyvîn. Zimanê katalon ji zimanê latin tê. ji sedsala XV han û vêde ew di bin bandora îspabyolî yan go kastiyon de maye. Her çiqas ev ziman biser îspanyolî de here jî(mînak: cercar / buscar, restar / quedar, vós / vostè, û her viha.). gerek mirov wî wek zaravayekî îspanyolî nebîne, ji ber ku ew zimanek serbixwe ye. Li hember Kastiyon (spanî) a ku bû zimanê resmî yê dewleta îspanyol, Katalon bi daxwazeke xort bi zimanê xwe axivîn û li hember spanî sekinîn. Ji bo ku zimanê wan bibe zimanê fermî yê herêma katalon daxwazeke wan a xurt hebû. Ev daxwaza wan bi mirina [[Franko]] re hat cih. Parlementoya îspanyol di sala [[2004]]'an de ev daxwaz li komisiyona ewropayê kir, bi seba ku 9 milyon kes li Ewropayê bi Katalanî dipeyivin (zêdeyî Maltayî û Estonî). Îro hîn ev daxwaz ne hatiye pejirandin. Têkiliyên zaravayên katalonî ji % 95 in (ji % 95 hev fam dikin). Du zaravayên sereke yên vî zimanî hene. Zaravayê yekem Katalona rojhilat (oriyental) e ku li [[Barselona]], li [[Jeron]], li giravên Baler û li rusiyonê tê axaftin. Yê diyêm jî Katalona Rojava ye e ku li bakur rojava, li Leiyda û Valensiyan tê axaftin. {{InterWiki|code=ca|katalonî}} [[Kategorî:Ziman]] [[af:Katalaans]] [[an:Idioma catalán]] [[ar:لغة قطلونية]] [[ast:Catalán]] [[bg:Каталонски език]] [[br:Katalaneg]] [[ca:Català]] [[cs:Katalánština]] [[cy:Catalaneg]] [[da:Catalansk (sprog)]] [[da:Katalanisch]] [[el:Καταλανική γλώσσα]] [[en:Catalan language]] [[eo:Kataluna lingvo]] [[es:Idioma catalán]] [[et:Katalaani keel]] [[eu:Katalan]] [[fi:Katalaani]] [[fr:Catalan]] [[fur:Lenghe catalane]] [[fy:Katalaansk]] [[ga:Catalóinis]] [[gl:Lingua catalá]] [[he:קטלאנית]] [[hr:Katalonski jezik]] [[ia:Lingua catalan]] [[id:Bahasa Katalan]] [[it:Lingua catalana]] [[ja:カタルーニャ語]] [[ko:카탈루냐어]] [[kw:Katalanek]] [[la:Lingua Catalana]] [[li:Catalaans]] [[ms:Bahasa Catalonia]] [[nds:Katalaansch]] [[nl:Catalaans (taal)]] [[nn:Katalansk språk]] [[no:Katalansk språk]] [[oc:Catalan]] [[pl:Język kataloński]] [[pt:Língua catalã]] [[rm:Lingua catalana]] [[ro:Limba catalană]] [[ru:Каталанский язык]] [[simple:Catalan language]] [[sk:Katalánčina]] [[sr:Каталонски језик]] [[sv:Katalanska]] [[tl:Wikang Katalan]] [[tr:Katalanca]] [[wa:Catalan]] [[zh:加泰罗尼亚语]] [[zh-min-nan:Catalunya-gí]] 15996 56522 2006-11-14T15:33:10Z Bangin 450 Karolîna Başûr çû cihê South Carolina #REDIRECT [[South Carolina]] 15997 56525 2006-11-14T15:35:37Z Bangin 450 Kolorado çû cihê Colorado #REDIRECT [[Colorado]] 15998 56526 2006-11-14T15:41:10Z Bangin 450 Çend wateyên '''Colorado''' hene. *[[Colorado]], heremekî [[DYE|DYE'yê]] *[[Colorado (Rio Grande do Sul)]], bajarek li [[Brazîl]] *[[Colorado (çemê rojavayê)]], çemek li rojavayê [[DYE|DYE'yê]] *[[Colorado (çemê rojhilatê)]], çemek li rojhilatê [[DYE|DYE'yê]], heremê [[Texas]] da *[[Río Colorado]], çemek li [[Arjantîn|Arjantînê]] {{cudakirin}} 15999 56529 2006-11-14T15:44:35Z Bangin 450 Konnektîkit çû cihê Connecticut #REDIRECT [[Connecticut]] 16000 56532 2006-11-14T15:48:57Z Bangin 450 Dakota Bakur çû cihê North Dakota #REDIRECT [[North Dakota]] 16001 56536 2006-11-14T15:51:38Z Bangin 450 Dakota Başûr çû cihê South Dakota #REDIRECT [[South Dakota]] 16002 57070 2006-11-17T19:50:37Z Bangin 450 Pir wateyên '''Delaware''' hene. *[[Delaware]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] *[[Delaware (çem)]], çemek li [[DYE|DYE'yê]] *Bajarê [[Keneda]] **[[Delaware (Ontario)]] *Bajarê [[DYE]] **[[Delaware (Iowa)]] li [[Iowa]] **[[Delaware (Ohio)]] li [[Ohio]] **[[Delaware City]] li [[Delaware]] **[[Delaware Water Gap]] li [[Pennsylvania]] *[[County|County'yên]] [[DYE]] **[[Delaware County (Indiana)]] li [[Indiana]] **[[Delaware County (Iowa)]] li [[Iowa]] **[[Delaware County (New York)]] li [[New York]] **[[Delaware County (Ohio)]] li [[Ohio]] **[[Delaware County (Oklahoma)]] li [[Oklahoma]] **[[Delaware County (Pennsylvania)]] li [[Pennysylvania]] {{cudakirin}} 16003 56542 2006-11-14T16:02:35Z Bangin 450 Florîda çû cihê Florida #REDIRECT [[Florida]] 16004 56545 2006-11-14T16:06:35Z Bangin 450 Çend wateyên '''Florida''' hene. *[[Florida]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] *[[Florida (Massachusetts)]], bajarek li [[Berkshire County]] di heremê [[Massachusetts]] da *[[Florida (Departamento)]], departamentoyek li [[Ûrûgûay]] *[[Florida (Ûrûgûay)]], paytexta [[Florida (Departamento)]] {{cudakirin}} 16005 56550 2006-11-14T16:10:23Z Bangin 450 Jeorjî (Dewlet) çû cihê Georgia #REDIRECT [[Georgia]] 16006 56552 2006-11-14T16:10:46Z Bangin 450 Redirecting to [[Georgia]] #redirect[[Georgia]] 16007 56555 2006-11-14T16:14:29Z Bangin 450 Hawaî çû cihê Hawaii #REDIRECT [[Hawaii]] 16008 56558 2006-11-14T16:16:58Z Bangin 450 Îdaho çû cihê Idaho #REDIRECT [[Idaho]] 16009 56563 2006-11-14T16:21:22Z Bangin 450 Îllînûa çû cihê Illinois #REDIRECT [[Illinois]] 16010 56565 2006-11-14T16:24:17Z Bangin 450 Çend wateyên '''Illinois''' hene. *[[Illinois]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] *[[Illinois (çem)]], çemekî {{cudakirin}} 16011 56568 2006-11-14T16:27:40Z Bangin 450 Îndîana çû cihê Indiana #REDIRECT [[Indiana]] 16012 56570 2006-11-14T16:31:27Z Bangin 450 Çend wateyên '''Iowa''' hene. *[[Iowa]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] *[[Iowa (çem)]], çemek li [[Iowa|Iowayê]] {{cudakirin}} 16013 56572 2006-11-14T16:31:41Z Bangin 450 Îowa çû cihê Iowa #REDIRECT [[Iowa]] 16014 56574 2006-11-14T16:33:23Z Bangin 450 Kesên [[Swîsre]] [[Kategorî:kes]] 16015 56578 2006-11-14T16:37:35Z Bangin 450 Katalon çû cihê Katalonî #REDIRECT [[Katalonî]] 16016 66573 2007-01-26T08:13:34Z Escarbot 482 روبوت إضافة: af, ang, ar, bg, bn, br, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fi, fr, frp, ga, gd, gl, he, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, ks, kw, la, lt, lv, mk, ms, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, sa, sh, simple, sk, sl, sq, {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji wateyên din ra li [[Kansas (cudakirin)]] seke.}} [[Wêne:Flag of Kansas.svg|thumb|Alê Kansasê]] [[Wêne:Kansasstateseal.jpg|thumb|Armê Kansasê]] [[Wêne:Map of USA KS.svg|thumb|Kansas li [[DYE]]yê]] '''Kansas''' (bi [[kurdî]]: ''Kenzes'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Kansasê == *Rûber: 213.283 km² *Gelhe: 2.735.502 (2004) *Paytext: [[Topeka]] *Postkod: KS *Malpera fermî ya federedewletê: [http://www.kansas.gov kansas.gov] {{commons|Category:Kansas}} [[Kategorî:DYE]] [[af:Kansas]] [[ang:Kansas]] [[ar:كانزاس]] [[bg:Канзас]] [[bn:ক্যানসাস]] [[br:Kansas]] [[bs:Kansas]] [[ca:Kansas]] [[cs:Kansas]] [[da:Kansas]] [[de:Kansas]] [[en:Kansas]] [[eo:Kansaso]] [[es:Kansas]] [[et:Kansas]] [[eu:Kansas]] [[fi:Kansas]] [[fr:Kansas]] [[frp:Kansas]] [[ga:Kansas]] [[gd:Kansas]] [[gl:Kansas]] [[he:קנזס]] [[hr:Kansas]] [[hu:Kansas]] [[hy:Կանզաս]] [[id:Kansas]] [[io:Kansas]] [[is:Kansas]] [[it:Kansas]] [[ja:カンザス州]] [[ka:კანზასი]] [[ko:캔자스 주]] [[ks:केन्‍सास]] [[kw:Kansas]] [[la:Kansia]] [[lt:Kanzasas]] [[lv:Kanzasa]] [[mk:Канзас]] [[ms:Kansas]] [[nl:Kansas (staat)]] [[nn:Kansas]] [[no:Kansas]] [[oc:Kansas]] [[os:Канзас]] [[pl:Kansas]] [[pt:Kansas]] [[ro:Kansas (stat SUA)]] [[ru:Канзас]] [[sa:केन्‍सास]] [[sh:Kanzas]] [[simple:Kansas]] [[sk:Kansas]] [[sl:Kansas]] [[sq:Kansas]] [[sr:Канзас]] [[sv:Kansas]] [[ta:கன்சாஸ்]] [[th:มลรัฐแคนซัส]] [[tr:Kansas]] [[ug:كانزاس]] [[uk:Канзас]] [[ur:کنساس]] [[vi:Kansas]] [[zh:堪薩斯州]] 16017 66553 2007-01-26T05:49:14Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[gd:Kentucky]] [[Wêne:Flag of Kentucky.svg|thumb|Alê Kentucky]] [[Wêne:Kentuckystateseal.jpg|thumb|Arma Kentucky]] [[Wêne:Map of USA KY.svg|thumb|Kentucky li [[DYE|DYE'yê]] da]] '''Kentucky''' (bi [[kurdî]]: ''Kentakî'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Kentuckyê == *Rûber: 104.749 km² *Gelhe: 4.145.922 (2004) *Paytext: [[Frankfort]] *Postkod: KY *Malpera fermî ya federedewletê: [http://www.kentucky.gov kentucky.gov] {{commons|Category:Kentucky}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Kentucky]] [[bg:Кентъки]] [[bn:কেন্টাকি]] [[br:Kentucky]] [[bs:Kentucky]] [[ca:Kentucky]] [[cs:Kentucky]] [[da:Kentucky]] [[de:Kentucky]] [[en:Kentucky]] [[eo:Kentukio]] [[es:Kentucky]] [[et:Kentucky]] [[eu:Kentucky]] [[fi:Kentucky]] [[fr:Kentucky]] [[frp:Kentucky]] [[ga:Kentucky]] [[gd:Kentucky]] [[he:קנטקי]] [[hr:Kentucky]] [[hu:Kentucky]] [[hy:Կենտուկի]] [[id:Kentucky]] [[io:Kentucky]] [[is:Kentucky]] [[it:Kentucky]] [[ja:ケンタッキー州]] [[ka:კენტუკი (შტატი)]] [[ko:켄터키 주]] [[kw:Kentucky]] [[la:Kentukia]] [[lt:Kentukis]] [[lv:Kentuki]] [[mk:Кентаки]] [[ms:Kentucky]] [[nds:Kentucky]] [[nl:Kentucky]] [[nn:Kentucky]] [[no:Kentucky]] [[oc:Kentucky]] [[os:Кентукки]] [[pl:Kentucky]] [[pt:Kentucky]] [[ro:Kentucky (stat SUA)]] [[ru:Кентукки]] [[simple:Kentucky]] [[sk:Kentucky]] [[sl:Kentucky]] [[sq:Kentucky]] [[sr:Кентаки]] [[sv:Kentucky]] [[ta:கென்ரக்கி]] [[th:มลรัฐเคนทักกี]] [[tr:Kentucky]] [[ug:كېنتۇكى]] [[uk:Кентуккі]] [[vi:Kentucky]] [[zh:肯塔基州]] 16018 66572 2007-01-26T08:03:14Z Escarbot 482 روبوت إضافة: af, ang, ar, bg, bn, br, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, frp, ga, gd, gl, he, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lb, lt, lv, mk, ms, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, simple, sk, sl, sq, sr, {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji kolonîyê bi navî ''Louisiana'' ra seke [[Louisiana (kolonî)]], ji mûzêyûmî [[Danimarka|danîmarkî]] ji hûnerê nûh ra seke [[Louisiana (mûzêyûm)]].}} [[Wêne:Flag of Louisiana.svg|thumb|Alê Louisiana]] [[Wêne:Louisianastateseal_better.jpg|thumb|Armê Louisianayê]] [[Wêne:Map of USA LA.svg|thumb|Louisiana li [[DYE]]yê]] '''Louisiana''' (bi [[kurdî]]: ''Lûîzîyana'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Louisianayê == *Rûber: 134.382 km² *Gelhe: 4.496.334 (2002) *Paytext: [[Baton Rouge]] *Postkod: LA *Malpera fermî ya federedewletê: [http://www.louisiana.gov/wps/portal louisiana.gov] {{commons|Category:Louisiana}} [[Kategorî:DYE]] [[af:Louisiana]] [[ang:Louisiana]] [[ar:لويزيانا]] [[bg:Луизиана]] [[bn:লুইজিয়ানা]] [[br:Louisiana]] [[bs:Louisiana]] [[ca:Louisiana]] [[cs:Louisiana]] [[da:Louisiana]] [[de:Louisiana]] [[en:Louisiana]] [[eo:Luiziano]] [[es:Luisiana]] [[et:Louisiana osariik]] [[eu:Louisiana]] [[fa:لویزیانا]] [[fi:Louisiana]] [[fr:Louisiane]] [[frp:Louisiana]] [[ga:Louisiana]] [[gd:Louisiana]] [[gl:Luisiana - Lousiana]] [[he:לואיזיאנה]] [[hr:Louisiana]] [[hu:Louisiana]] [[hy:Լուիզիանա]] [[id:Louisiana]] [[io:Louisiana]] [[is:Louisiana]] [[it:Louisiana]] [[ja:ルイジアナ州]] [[ka:ლუიზიანა]] [[ko:루이지애나 주]] [[kw:Louisiana]] [[la:Ludoviciana]] [[lb:Louisiana]] [[lt:Luiziana]] [[lv:Luiziāna]] [[mk:Луизијана]] [[ms:Louisiana]] [[nl:Louisiana (staat)]] [[nn:Louisiana]] [[no:Louisiana]] [[oc:Loïsiana]] [[os:Луизианæ]] [[pl:Luizjana]] [[pt:Louisiana]] [[ro:Louisiana (stat SUA)]] [[ru:Луизиана]] [[simple:Louisiana]] [[sk:Louisiana]] [[sl:Louisiana]] [[sq:Louisiana]] [[sr:Луизијана]] [[sv:Louisiana]] [[ta:லூசியானா]] [[th:มลรัฐลุยเซียนา]] [[tr:Louisiana]] [[ug:لويىزاننا شىتاتى]] [[uk:Луїзіана]] [[ur:لوزیانا]] [[vi:Louisiana]] [[zh:路易斯安那州]] 16019 56603 2006-11-14T20:27:37Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Darbeya leşkerî ya 12'ê îlonê]] #redirect[[Darbeya leşkerî ya 12'ê îlonê]] 16020 56605 2006-11-14T20:53:16Z Bangin 450 Redirecting to [[Kansas]] #redirect[[Kansas]] 16021 56606 2006-11-14T20:57:35Z Bangin 450 Çend wateyên '''Kansas''' hene. *[[Kansas]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] *[[Kansas (çem)]], çemek di [[Kansas|Kansasê]] da *[[Kansas (mûzîk)]], komekî mûzîk bi navî ''Kansas'' *Pir bajar di [[DYE|DYE'yê]] da bi navî ''[[Kansas City]]'' {{cudakirin}} 16022 56608 2006-11-14T21:00:17Z Bangin 450 Pir bajar di [[DYE|DYE'yê]] da bi navî '''Kansas City''' ne. *[[Kansas City (Kansas)]] di [[Kansas]] da *[[Kansas City (Missouri)]] di [[Missouri]] da *[[Kansas City (Oregon)]] di [[Oregon]] da *[[Kansas City (Tennessee)]] di [[Tennessee]] da *[[Kansas City (Mississippi)]] di [[Mississippi]] da {{cudakirin}} 16023 66552 2007-01-26T05:40:17Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[gd:Maine]] {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji wateyên din ra seke [[Maine (cudakirin)]].}} [[Wêne:Flag of Maine.svg|thumb|Alê Maineyê]] [[Wêne:Mainestateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Maineyê]] [[Wêne:Map of USA ME.svg|thumb|Maine li [[DYE]]yê]] '''Maine''' (bi [[kurdî]]: ''Meîn'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Agahiyên derbarê Maineyê == *Rûber: 91653 km² *Gelhe: 1.305.728 *Paytext: [[Augusta]] *Postkod: ME *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.me.gov [[Kategorî:DYE]] [[ar:مين]] [[ast:Maine]] [[bg:Мейн]] [[br:Maine]] [[bs:Maine]] [[ca:Maine (EUA)]] [[cs:Maine]] [[da:Maine]] [[de:Maine]] [[en:Maine]] [[eo:Majno]] [[es:Maine]] [[et:Maine]] [[eu:Maine]] [[fi:Maine]] [[fr:Maine (État)]] [[frp:Mêne (Ètat)]] [[ga:Maine]] [[gd:Maine]] [[he:מיין]] [[hu:Maine]] [[id:Maine]] [[io:Maine]] [[it:Maine]] [[ja:メイン州]] [[ka:მეინი]] [[ko:메인 주]] [[kw:Mayn]] [[la:Cenomannica]] [[lt:Meinas]] [[mk:Мејн]] [[ms:Maine]] [[nl:Maine]] [[nn:Maine]] [[no:Maine]] [[oc:Maine]] [[os:Мейн]] [[pl:Maine (stan w USA)]] [[pt:Maine]] [[ro:Maine (stat SUA)]] [[ru:Мэн (штат)]] [[simple:Maine]] [[sk:Maine]] [[sq:Maine]] [[sr:Мејн]] [[sv:Maine]] [[ta:மேய்ன்]] [[th:มลรัฐเมน]] [[tr:Maine]] [[ug:مائىن]] [[uk:Мен (штат)]] [[ur:مینے]] [[vi:Maine]] [[zh:缅因州]] [[zh-min-nan:Maine]] 16024 66584 2007-01-26T10:02:39Z Escarbot 482 روبوت إضافة: am, ang, ar, bg, bn, br, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fi, fr, frp, ga, gd, gl, he, hr, ht, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lt, lv, mk, ms, nds, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, simple, sk, sl, sq, sr, [[Wêne:Flag of Maryland.svg|thumb|Alê Marylandê]] [[Wêne:Marylandstateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Marylandê]] [[Wêne:Map of USA MD.svg|thumb|Maryland li [[DYE]]yê]] '''Maryland''' (bi [[kurdî]]: ''Marîland'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Marylandê == *Rûber: 32.160 km² *Gelhe: 5.296.486 (in 2000) *Paytext: [[Annapolis]] *Postkod: MD *Malpera fermî ya federedewletê: [http://www.state.md.us state.md.us] {{commons|Category:Maryland}} [[Kategorî:DYE]] [[am:ሜሪላንድ]] [[ang:Maryland]] [[ar:ماريلاند]] [[bg:Мериленд]] [[bn:মেরিল্যান্ড]] [[br:Maryland]] [[bs:Maryland]] [[ca:Maryland]] [[cs:Maryland]] [[da:Maryland]] [[de:Maryland]] [[en:Maryland]] [[eo:Marilando]] [[es:Maryland]] [[et:Maryland]] [[eu:Maryland]] [[fi:Maryland]] [[fr:Maryland]] [[frp:Maryland]] [[ga:Maryland]] [[gd:Maryland]] [[gl:Maryland]] [[he:מרילנד]] [[hr:Maryland]] [[ht:Merilann]] [[hu:Maryland]] [[hy:Մերիլենդ]] [[id:Maryland]] [[io:Maryland]] [[is:Maryland]] [[it:Maryland]] [[ja:メリーランド州]] [[ka:მერილენდი]] [[ko:메릴랜드 주]] [[kw:Tir Maria]] [[la:Terra Mariae]] [[lt:Merilandas]] [[lv:Mērilenda]] [[mk:Мериленд]] [[ms:Maryland]] [[nds:Maryland]] [[nl:Maryland]] [[nn:Maryland]] [[no:Maryland]] [[oc:Maryland]] [[os:Мэриленд]] [[pl:Maryland]] [[pt:Maryland]] [[ro:Maryland (stat SUA)]] [[ru:Мэриленд]] [[simple:Maryland]] [[sk:Maryland]] [[sl:Maryland]] [[sq:Maryland]] [[sr:Мериленд]] [[sv:Maryland]] [[ta:மேரிலாந்து]] [[th:มลรัฐแมริแลนด์]] [[tr:Maryland]] [[ug:مارىلاند]] [[uk:Меріленд]] [[ur:میری لینڈ]] [[vi:Maryland]] [[zh:马里兰州]] 16025 66551 2007-01-26T05:30:36Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[gd:Massachusetts]] [[Wêne:Flag of Massachusetts.svg|thumb|Alê Massachusettsê]] [[Wêne:Massachusettsstateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Massachusettsê]] [[Wêne:Map of USA MA.svg|thumb|Massachusetts li [[DYE]]yê]] '''Massachusetts''' (navî xwe yê rast: ''The Commonwealth of Massachusetts''; bi [[kurdî]]: ''Mesaşûsets'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Massachusetts == *Rûber: 27.360 km² *Gelhe: 6.433.422 *Paytext: [[Boston]] *Postkod: MA *Malpera fermî ya federedewletê: [http://www.mass.gov mass.gov] {{commons|Category:Massachusetts}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Massachusetts]] [[ar:ماساتشوستس]] [[bg:Масачузетс]] [[bn:ম্যাসাচুসেট্‌স]] [[br:Massachusetts]] [[bs:Massachusetts]] [[ca:Massachusetts]] [[cs:Massachusetts]] [[cy:Massachusetts]] [[da:Massachusetts]] [[de:Massachusetts]] [[el:Μασσαχουσέτη]] [[en:Massachusetts]] [[eo:Masaĉuseco]] [[es:Massachusetts]] [[et:Massachusetts]] [[eu:Masachusets]] [[fi:Massachusetts]] [[fr:Massachusetts]] [[frp:Massachusetts]] [[ga:Massachusetts]] [[gd:Massachusetts]] [[gl:Massachusetts]] [[he:מסצ'וסטס]] [[hr:Massachusetts]] [[hu:Massachusetts]] [[hy:Մասաչուսեթս]] [[id:Massachusetts]] [[io:Massachusetts]] [[is:Massachusetts]] [[it:Massachusetts]] [[ja:マサチューセッツ州]] [[ka:მასაჩუსეტსი]] [[ko:매사추세츠 주]] [[kw:Massachusetts]] [[la:Massachusseta]] [[lt:Masačusetsas]] [[lv:Masačūsetsa]] [[mk:Масачусетс]] [[ms:Massachusetts]] [[nds:Massachusetts]] [[nl:Massachusetts]] [[nn:Massachusetts]] [[no:Massachusetts]] [[oc:Massachusetts]] [[os:Массачусетс]] [[pl:Massachusetts]] [[pt:Massachusetts]] [[ro:Massachusetts (stat SUA)]] [[ru:Массачусетс]] [[simple:Massachusetts]] [[sk:Massachusetts]] [[sl:Massachusetts]] [[sq:Massachusetts]] [[sr:Масачусетс]] [[sv:Massachusetts]] [[ta:மசாசுசெற்ஸ்]] [[th:มลรัฐแมสซาชูเซตส์]] [[tr:Massachusetts]] [[ug:ماسساچۇسېتس]] [[uk:Массачусетс]] [[ur:میساچوسٹس]] [[vi:Massachusetts]] [[zh:马萨诸塞州]] 16026 66576 2007-01-26T08:45:36Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ang, ar, ast, bg, bn, br, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fi, fr, ga, gd, gl, he, hi, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lt, lv, mk, mr, ms, nds, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, simple, sk, sl, sq, sr, sv, [[Wêne:Flag of Michigan.svg|thumb|Alê Michiganê]] [[Wêne:Michiganstateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Michiganê]] [[Wêne:Map of USA MI.svg|thumb|Michigan li [[DYE]]yê]] '''Michigan''' (''Mîşîgin'' tê xwandin) yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Michiganê == *Rûber: 250.941 km² *Gelhe: 9.938.444 (2000) *Paytext: [[Lansing]] *Postkod: MI *Malpera fermî ya federedewletê: [http://www.michigan.gov michigan.gov] {{commons|Category:Michigan}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Michigan]] [[ar:ميشيغان]] [[ast:Michigan]] [[bg:Мичиган]] [[bn:মিশিগান]] [[br:Michigan]] [[bs:Michigan]] [[ca:Michigan]] [[cs:Michigan]] [[da:Michigan]] [[de:Michigan]] [[en:Michigan]] [[eo:Miĉigano]] [[es:Michigan]] [[et:Michigan]] [[eu:Michigan]] [[fi:Michigan]] [[fr:Michigan]] [[ga:Michigan]] [[gd:Michigan]] [[gl:Michigan]] [[he:מישיגן]] [[hi:मिशिगन]] [[hu:Michigan]] [[hy:Միչիգան]] [[id:Michigan]] [[io:Michigan]] [[is:Michigan]] [[it:Michigan]] [[ja:ミシガン州]] [[ka:მიჩიგანი (შტატი)]] [[ko:미시간 주]] [[kw:Michigan]] [[la:Michigania]] [[lt:Mičiganas]] [[lv:Mičigana]] [[mk:Мичиген]] [[mr:मिशिगन]] [[ms:Michigan]] [[nds:Michigan]] [[nl:Michigan]] [[nn:Michigan]] [[no:Michigan]] [[oc:Michigan]] [[os:Мичиган]] [[pl:Michigan]] [[pt:Michigan]] [[ro:Michigan (stat SUA)]] [[ru:Мичиган]] [[simple:Michigan]] [[sk:Michigan]] [[sl:Michigan]] [[sq:Michigan]] [[sr:Мичиген (држава)]] [[sv:Michigan]] [[ta:மிச்சிகன்]] [[th:มลรัฐมิชิแกน]] [[tr:Michigan]] [[ug:مىچىگان]] [[uk:Мічиган (штат)]] [[ur:مشی گن]] [[vi:Michigan]] [[zh:密歇根州]] 16027 66575 2007-01-26T08:35:17Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ang, bg, bn, br, bs, ca, cs, cy, da, de, en, eo, es, et, eu, fi, fr, frp, ga, gd, he, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lt, lv, mk, mr, ms, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, simple, sk, sl, sq, sr, sv, ta, th, {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji çemê bi navî ''Minnesota'' di [[DYE|DYE'yê]] da seke [[Minnesota (çem)]], ji fîlmê ra [[Feeling Minnesota]] seke.}} [[Wêne:Flag of Minnesota.svg|thumb|Alê Minnesotayê]] [[Wêne:Minnesotastateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Minnesotayê]] [[Wêne:Map of USA MN.svg|thumb|Minnesota li [[DYE]]yê]] '''Minnesota''' yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Minnesotayê == *Rûber: 225.365 km² *Gelhe: 4.919.479 (2004) *Paytext: [[Saint Paul]] *Postkod: MN *Malpera fermî ya federedewletê: [http://www.mn.gov mn.gov] {{commons|Category:Minnesota}} [[Kategorî:DYE]] [[ang:Minnesota]] [[bg:Минесота]] [[bn:মিনেসোটা]] [[br:Minnesota]] [[bs:Minnesota]] [[ca:Minnesota]] [[cs:Minnesota]] [[cy:Minnesota]] [[da:Minnesota]] [[de:Minnesota]] [[en:Minnesota]] [[eo:Minesoto]] [[es:Minnesota]] [[et:Minnesota]] [[eu:Minesota]] [[fi:Minnesota]] [[fr:Minnesota]] [[frp:Minnesota]] [[ga:Minnesota]] [[gd:Minnesota]] [[he:מינסוטה]] [[hr:Minnesota]] [[hu:Minnesota]] [[hy:Մինեսոտա]] [[id:Minnesota]] [[io:Minnesota]] [[is:Minnesota]] [[it:Minnesota]] [[ja:ミネソタ州]] [[ka:მინესოტა]] [[ko:미네소타 주]] [[kw:Minnesota]] [[la:Minnesota]] [[lt:Minesota]] [[lv:Minesota]] [[mk:Минесота]] [[mr:मिनेसोटा]] [[ms:Minnesota]] [[nl:Minnesota]] [[nn:Minnesota]] [[no:Minnesota]] [[oc:Minnesòta]] [[os:Миннесотæ]] [[pl:Minnesota]] [[pt:Minnesota]] [[ro:Minnesota (stat SUA)]] [[ru:Миннесота]] [[simple:Minnesota]] [[sk:Minnesota]] [[sl:Minnesota]] [[sq:Minnesota]] [[sr:Минесота]] [[sv:Minnesota]] [[ta:மினசோட்டா]] [[th:มลรัฐมินนิโซตา]] [[tr:Minnesota]] [[ug:مىننېسوتا]] [[uk:Міннесота]] [[ur:منیسوٹا]] [[vi:Minnesota]] [[zh:明尼蘇達州]] 16028 58108 2006-11-23T15:40:22Z Bangin 450 {| lass="toccolours" style="margin: 0 auto; clear: both; border-bottom:1px solid gray;" ! style="background: #CCF;" | {|cellspacing=0 cellpadding=0 border=0 style=background:transparent width=100% |- |width=50 align=left|&nbsp; |align=center|[[Beşên demjimêrê]]ya [[Coordinated Universal Time]] (UTC) |width=50 align=right|&nbsp; |} |- |align="center"| [[UTC-12]] | [[UTC-11]] | [[UTC-10]] | [[UTC-9:30]] | [[UTC-9]] | [[UTC-8]] | [[UTC-7]] | [[UTC-6]] | [[UTC-5]] | [[UTC-4]] | [[UTC-3:30]] | [[UTC-3]] | [[UTC-2:30]] | [[UTC-2]] | [[UTC-1]] | [[UTC-0:25]] | [[UTC+0]] | [[UTC+0:20]] | [[UTC+0:30]] | [[UTC+1]] | [[UTC+2]] | [[UTC+3]] | [[UTC+3:30]] | [[UTC+4]] | [[UTC+4:30]] | [[UTC+4:51]] | [[UTC+5]] | [[UTC+5:30]] | [[UTC+5:40]] | [[UTC+5:45]] | [[UTC+6]] | [[UTC+6:30]] | [[UTC+7]] | [[UTC+7:20]] | [[UTC+7:30]] | [[UTC+8]] | [[UTC+8:30]] | [[UTC+8:45]] | [[UTC+9]] | [[UTC+9:30]] | [[UTC+10]] | [[UTC+10:30]] | [[UTC+11]] | [[UTC+11:30]] | [[UTC+12]] | [[UTC+12:45]] | [[UTC+13]] | [[UTC+13:45]] | [[UTC+14]] |- |} <noinclude> [[ja:Template:タイムゾーン]] [[en:Template:Timezones]] [[nl:Slabloon:Tijdzones]] [[ru:Шаблон:Часовые пояса]] </noinclude> 16029 64511 2007-01-14T02:12:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fa:منطقه زمانی]] '''Navçeya Demjimêrî''', an jî '''Beşên Demjimêrê''', an jî bikurtî [[UTC]](bi Îngîlîzî, [[Coordinated Universal Time]] ) navçeyê ko li deman heman heye. Gorî we dinya bi tozîya 15° niqira, qasî ko navberê de herî pir demjmêrek bibe, hatiya par kirin e. Gorî wê dinya li 24 navçeya demjimêra par bûya. Li Cemseran 24 demjimer jî hêne, lê li [[Antarktîka]] tim [[UTC]] heye. Bi rast li derekê roj gîşte xala herî bilind, li wir demjimêr 12 ne. Lê gorî navçeya demjimêrî jî li ser naxşeke, an jî bi rast mirov alîya rojhelat de hara demjimer kêm dibe, ku rojava da hara jî demjimêr pêş de dera. Ew demjimer kêm bûn, an jî pir bûn e sînoraka xwe he ye. Bi wê re [[Xêzedema Guhertinê]] tê gotin. Mirov alîya rojhelat de wê xêzê derbaz bike rojakî kar dika, alîya rojava de derbaz bike jî rojakî winda dike. [[Image:Timezones optimized.png|thumb|350px|Nexşa Navçeya Demjimêrî]] [[Image:daylight.png|thumb|350px|Xêzedema Guhertinê]] ==Dîrok== Navçeya Demjimêrî herî pêş de li [[Brîtanya]] de, di 1 Berfanbarê, 1847an de ji bo British Railways hat bikaranîn. Navçeya Demjimêrîyakê tevayî li cîhanê herî pêş de endazeyarekî rêhesinî li Kanada [[Sandford Fleming]] 1879an de bi "demjimêrê rêhesin" pêşniyarî kir. Di Kewçêrê 1884an de [[Washington]]ê di konferanseka li ser meridyenan(Konferansa Meridyanan Navnetewî) de hat pejirandin ku dinya bi 24 navçeye demjimêra, her yek di 15 meridyenan hatî pê, par ve bibe. Navbera her navçeyakê de jî bila demjimêrek, 60 hûrdemin bibe. Disa di wê konferansê da hat biryar kirin ku bila dîdexaneyê Greenwich a li [[London]] meridyena sifir be. ==Îroj== Li dinya niha gorî navçeya demjimêrî(UTC) hatiya par ve kirin. Ji bo wê [[Greenwich Mean Time]] tê hilgirtina bal e. UTC gorî meridyena sifîr li Greenwich ê li Londra tê mîheng kirin. Her Dewletek navçeya demjimêrîyeka xwe heye. Welatê li rojhelat û rojava dirêj dibin li yeka pir tir Navçeya Demjimêrî xwe hêne. Rûsya bi 11 [[DYE]] 6, [[Kanada]] 5, [[Brezîlya]] 4, [[Awustralya]] û [[Meksîk]] jî bi 3 navçeya demjimêrî hatiya par ve bûn. Çi qas [[Çîn]] jî li ser rojava û rojhalat jî welatekê gelek fireha jî navçeya demjimêrîyeka tenê heye. Ji bo wê sînorên Afganistan û Çin de 3 demjimêr ciyawazî heye. == Demjmêrê Havin == Gelek welat di biharê de derbaza navçeya demjimêrîyeka din dibin, payîzê jî şinda vedigerin. Minakî welatên ewropa; zivistanî welatên ewropa ê pir navçeya demjimêrîya [[UTC+1]] de ne. Ji bo havînî roj hîn pir bibînin derbaza navçeya demjimêra [[UTC+2]] dibin. Payîzî şinda vedigerine [[UTC+1]]. == Bibîne == [[Lîstayê Navçeya Demjimêrîyan]] {{Beşên Demjimêrê}} == Girêdana Web == * [http://www.welt-zeit-uhr.de/ www.welt-zeit-uhr.de] – Navçeya Demjimêrîyan Cîhanê) * [http://www.weltzeit.de/zeitzonenkarte.php Nexşeye bi Navçeya Demjimêrî ] * [http://www.instanttimezone.com/ Navçeya demjimêrîya gavê] [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Navçeya demê]] [[af:Tydsone]] [[am:ሰዓት ክልል]] [[an:Zona oraria]] [[ar:منطقة زمنية]] [[ast:Fusu horariu]] [[be:Часавы пас]] [[bg:Часова зона]] [[bs:Vremenska zona]] [[ca:Zona horària]] [[cs:Časové pásmo]] [[da:Tidszone]] [[de:Zeitzone]] [[el:Ζώνη ώρας]] [[en:Time zone]] [[eo:Horzono]] [[es:Huso horario]] [[et:Ajavöönd]] [[fa:منطقه زمانی]] [[fi:Aikavyöhyke]] [[fr:Fuseau horaire]] [[fy:Tiidsône]] [[gl:Fuso horario]] [[he:אזור זמן]] [[hr:Vremenska zona]] [[hu:Időzóna]] [[ia:Fuso horari]] [[id:Zona waktu]] [[is:Tímabelti]] [[it:Fuso orario]] [[ja:標準時]] [[ka:სასაათო სარტყელი]] [[ko:시간대]] [[li:Tiedzaone]] [[lt:Laiko juosta]] [[lv:Laika josla]] [[mk:Временска зона]] [[ms:Zon masa]] [[nds:Tietrebeet]] [[nl:Tijdzone]] [[nn:Tidssone]] [[no:Tidssone]] [[pl:Strefa czasowa]] [[pt:Fuso horário]] [[ro:Fus orar]] [[ru:Часовой пояс]] [[sh:Časovna zona]] [[simple:Time zone]] [[sk:Časové pásmo]] [[sl:Časovni pas]] [[sr:Временска зона]] [[sv:Tidszon]] [[ta:நேர வலயம்]] [[th:เขตเวลา]] [[tr:Saat dilimi]] [[uk:Часовий пояс]] [[vi:Múi giờ]] [[zh:时区]] [[zh-min-nan:Sî-khu]] [[zh-yue:時區]] 16030 56658 2006-11-15T06:53:59Z 85.96.175.137 '''UTC-12''' navçeyakê demjimêrî ye. [[International Date Line West]] (IDLW) tê nav kirin. Li [[Girava Baker]] û li [[Girava Howland]] tê bikaranin. Ew navçeye herî paş de dest bi roj dike ye. {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC-12]] [[Kategorî: Navçeya demê]] 16031 56628 2006-11-14T22:40:47Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[UTC]] #REDIRECT[[UTC]] 16032 56629 2006-11-14T22:43:15Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[GMT]] #REDIRECt[[GMT]] 16033 56639 2006-11-14T23:40:20Z Erdal Ronahi 2 Beşên Demjimêrê çû cihê Beşên demjimêrê #REDIRECT[[Navçeya demjimêrî]] 16034 58867 2006-11-29T09:36:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: fr, ja, nl, pt '''UTC-11''' yek Beşên Demjimêrê ye. Li ew dernan tê bikaranin; *[[Samoa]] *[[Samoaya Emerîka]] *[[Giravên Midway]] *[[Tokelau]] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC-11]] [[fr:UTC-11]] [[ja:UTC-11]] [[nl:UTC-11]] [[pt:UTC-11]] 16035 56636 2006-11-14T23:32:09Z Erdal Ronahi 2 Navçeya Demjimêrî çû cihê Navçeya demjimêrî #REDIRECT [[Navçeya demjimêrî]] 16036 56640 2006-11-14T23:40:20Z Erdal Ronahi 2 Beşên Demjimêrê çû cihê Beşên demjimêrê #REDIRECT [[Beşên demjimêrê]] 16037 56649 2006-11-15T02:09:46Z Erdal Ronahi 2 Cleopatra çû cihê Kleopatra #REDIRECT [[Kleopatra]] 16038 56651 2006-11-15T02:11:08Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Misir]] [[Kategorî:Dewleta dîrokî]] 16039 56657 2006-11-15T06:47:39Z 85.105.139.63 '''UTC+14''', [[easternmost time zone]] tê nav kirin, yek Beşên Demjimêrê ye. Li ew deran tê bikaranin; *[[Kiribati]] (li hin deran) *[[Giravên Rêzê]](Line Islands) *[[Girava Christmas]] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC+14]] 16040 56725 2006-11-15T14:19:23Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji wateyên din ra seke [[Mississippi (cudakirin)]].}} [[Wêne:Flag of Mississippi.svg|thumb|Alê Mississippiyê]] [[Wêne:Mississippistateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Mississippiyê]] [[Wêne:Map of USA_MS.svg|thumb|Mississippi li [[DYE]]yê]] '''Mississippi''' (bi [[kurdî]]: ''Mîssîssîppî'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Mississippiyê == *Rûber: 125.546 km² *Gelhe: 2.697.243 *Paytext: [[Jackson]] *Postkod: MS *Malpera fermî ya federedewletê: [http://www.ms.gov ms.gov] {{commons|Category:Mississippi}} [[Kategorî:DYE]] 16041 67162 2007-01-30T18:23:23Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[zh-min-nan:Missouri]] {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji wateyên din ra seke [[Missouri (cudakirin)]].}} [[Wêne:Flag of Missouri.svg|thumb|Alê Missouriyê]] [[Wêne:Map of USA MO.svg|thumb|Missouri li [[DYE]]yê]] '''Missouri''' (bi [[kurdî]]: ''Mîssûrî'') yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Missouriyê == *Rûber: 180.693 km² *Gelhe: 5.595.211 (2000) *Paytext: [[Jefferson City]] *Postkod: MO *Malpera fermî ya federedewletê: [http://www.mo.gov mo.gov] {{commons|Category:Missouri}} [[Kategorî:DYE]] [[ar:ميزوري]] [[bg:Мисури (щат)]] [[br:Missouri (Stad)]] [[bs:Missouri]] [[ca:Missouri]] [[cs:Missouri]] [[da:Missouri]] [[de:Missouri]] [[en:Missouri]] [[eo:Misurio]] [[es:Misuri (estado)]] [[et:Missouri osariik]] [[eu:Misuri]] [[fi:Missouri]] [[fr:Missouri (État)]] [[frp:Missouri (Ètat)]] [[ga:Missouri]] [[gd:Missouri]] [[gl:Misuri]] [[he:מיזורי]] [[hr:Missouri]] [[hu:Missouri]] [[id:Missouri]] [[io:Missouri]] [[it:Missouri]] [[ja:ミズーリ州]] [[ka:მისური (შტატი)]] [[ko:미주리 주]] [[kw:Missouri]] [[la:Missuria]] [[lt:Misūris]] [[mk:Мисури (сојузна држава)]] [[ms:Missouri]] [[nl:Missouri (staat)]] [[nn:Missouri]] [[no:Missouri]] [[oc:Missorí]] [[os:Миссури (штат)]] [[pl:Missouri (stan w USA)]] [[pt:Missouri]] [[ro:Missouri (stat SUA)]] [[ru:Миссури (штат)]] [[sa:मिसूरी]] [[simple:Missouri]] [[sk:Missouri (štát USA)]] [[sq:Missouri]] [[sr:Мисури (држава)]] [[sv:Missouri]] [[ta:மிசூரி]] [[th:มลรัฐมิสซูรี]] [[tr:Missouri]] [[ug:مىسسۇرى]] [[uk:Міссурі (штат)]] [[ur:مسوری]] [[vi:Missouri]] [[zh:密蘇里州]] [[zh-min-nan:Missouri]] 16042 66354 2007-01-24T18:59:47Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ms:Montana]], [[ur:مونٹانا]], [[zh-min-nan:Montana]] {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji wateyên din ra seke [[Montana (cudakirin)]].}} [[Wêne:Flag of Montana.svg|thumb|Alê Montanayê]] [[Wêne:Montanastateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Montanayê]] [[Wêne:Map of USA MT.svg|thumb|Montana li [[DYE]]yê]] '''Montana''' yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin ahagiyên derbarê Montanayê == *Rûber: 381.156 km² *Gelhe: 909.453 (2002) *Paytext: [[Helena]] *Postkod: MT *Malpera fermî ya federedewletê: [http://www.state.mt.us state.mt.us] {{commons|Category:Montana}} [[Kategorî:DYE]] [[ar:مونتانا]] [[bg:Монтана (щат)]] [[bn:মন্টানা]] [[br:Montana]] [[bs:Montana]] [[ca:Montana]] [[cs:Montana]] [[da:Montana]] [[de:Montana]] [[en:Montana]] [[eo:Montano]] [[es:Montana]] [[et:Montana]] [[eu:Montana]] [[fi:Montana]] [[fr:Montana]] [[frp:Montana]] [[ga:Montana]] [[gd:Montana]] [[gl:Montana]] [[he:מונטנה]] [[hr:Montana]] [[hu:Montana]] [[hy:Մոնտանա]] [[id:Montana]] [[io:Montana]] [[is:Montana]] [[it:Montana]] [[ja:モンタナ州]] [[ka:მონტანა]] [[ko:몬태나 주]] [[kw:Montana]] [[la:Montana]] [[lt:Montana]] [[lv:Montāna]] [[mk:Монтана]] [[ms:Montana]] [[nds:Montana]] [[nl:Montana (staat)]] [[nn:Montana]] [[no:Montana]] [[oc:Montana]] [[os:Монтанæ]] [[pl:Montana]] [[pt:Montana]] [[ro:Montana (stat SUA)]] [[ru:Монтана]] [[simple:Montana]] [[sk:Montana]] [[sl:Montana]] [[sq:Montana]] [[sr:Монтана]] [[sv:Montana]] [[ta:மொன்ரனா]] [[th:มลรัฐมอนแทนา]] [[tr:Montana]] [[ug:مونتانا]] [[uk:Монтана (штат)]] [[ur:مونٹانا]] [[vi:Montana]] [[zh:蒙大拿州]] [[zh-min-nan:Montana]] 16043 66582 2007-01-26T09:51:45Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ar, ast, bg, bn, br, bs, ca, co, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, frp, ga, gd, gl, he, hr, ht, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lt, lv, mk, ms, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, sa, scn, simple, sk, sl, {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji wateyên din ra seke [[Nebraska (cudakirin)]].}} [[Wêne:Flag of Nebraska.svg|thumb|Alê Nebraskayê]] [[Wêne:Nebraskastateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Nebraskayê]] [[Wêne:Map of USA NE.svg|thumb|Nebraska li [[DYE]]yê]] '''Nebraska''' yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Nebraskayê == *Rûber: 200.520 km² *Gelhe: 1.711.263 (2000) *Paytext: [[Lincoln]] *Postkod: NE *Malpera fermî ya federedewletê: [http://www.nebraska.gov nebraska.gov] {{commons|Category:Nebraska}} [[Kategorî:DYE]] [[ar:نبراسكا]] [[ast:Nebraska]] [[bg:Небраска]] [[bn:নেব্রাস্কা]] [[br:Nebraska]] [[bs:Nebraska]] [[ca:Nebraska]] [[co:Nebraska]] [[cs:Nebraska]] [[da:Nebraska]] [[de:Nebraska]] [[en:Nebraska]] [[eo:Nebrasko]] [[es:Nebraska]] [[et:Nebraska]] [[eu:Nebraska]] [[fa:نبراسکا]] [[fi:Nebraska]] [[fr:Nebraska]] [[frp:Nebraska]] [[ga:Nebraska]] [[gd:Nebraska]] [[gl:Nebrasca]] [[he:נברסקה]] [[hr:Nebraska]] [[ht:Nebraska]] [[hu:Nebraska]] [[hy:Նեբրասկա]] [[id:Nebraska]] [[io:Nebraska]] [[is:Nebraska]] [[it:Nebraska]] [[ja:ネブラスカ州]] [[ka:ნებრასკა]] [[ko:네브래스카 주]] [[kw:Nebraska]] [[la:Nebrasca]] [[lt:Nebraska]] [[lv:Nebraska]] [[mk:Небраска]] [[ms:Nebraska]] [[nl:Nebraska]] [[nn:Nebraska]] [[no:Nebraska]] [[oc:Nebraska]] [[os:Небраскæ]] [[pl:Nebraska]] [[pt:Nebraska]] [[ro:Nebraska (stat SUA)]] [[ru:Небраска]] [[sa:नेब्रास्‍का]] [[scn:Nebraska]] [[simple:Nebraska]] [[sk:Nebraska]] [[sl:Nebraska]] [[sq:Nebraska]] [[sr:Небраска]] [[sv:Nebraska]] [[ta:நெப்ரஸ்கா]] [[th:มลรัฐเนแบรสกา]] [[tr:Nebraska]] [[ug:نېبراسكا شىتاتى]] [[uk:Небраска]] [[ur:نیبراسکا]] [[vi:Nebraska]] [[zh:內布拉斯加州]] [[zh-min-nan:Nebraska]] 16044 66508 2007-01-25T20:13:08Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ur:نیواڈا]], [[zh-min-nan:Nevada]] {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji wateyên din ra seke [[Nevada (cudakirin)]].}} [[Wêne:Flag of Nevada.svg|thumb|Alê Nevadayê]] [[Wêne:Map of USA NV.svg|thumb|Nevada li [[DYE]]yê]] '''Nevada''' yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Nevadayê == *Rûber: 286.367 km² *Gelhe: 2.241.154 *Paytext: [[Carson City]] *Postkod: NV *Malpera fermî ya federedewletê: [http://www.state.nv.us state.nv.us] {{commons|Category:Nevada}} [[Kategorî:DYE]] [[ar:نيفادا]] [[ast:Nevada]] [[bg:Невада]] [[bn:নেভাডা]] [[br:Nevada]] [[bs:Nevada]] [[ca:Nevada]] [[co:Nevada]] [[cs:Nevada]] [[da:Nevada]] [[de:Nevada]] [[en:Nevada]] [[eo:Nevado]] [[es:Nevada]] [[et:Nevada]] [[eu:Nevada]] [[fi:Nevada]] [[fr:Nevada]] [[frp:Nevada]] [[ga:Nevada]] [[gd:Nevada]] [[gl:Nevada]] [[he:נבדה]] [[hr:Nevada]] [[hu:Nevada]] [[hy:Նևադա]] [[id:Nevada]] [[io:Nevada]] [[is:Nevada]] [[it:Nevada]] [[ja:ネバダ州]] [[ka:ნევადა]] [[ko:네바다 주]] [[kw:Nevada]] [[la:Nivata]] [[lt:Nevada]] [[lv:Nevada]] [[ms:Nevada]] [[nds:Nevada]] [[nl:Nevada]] [[nn:Nevada]] [[no:Nevada]] [[oc:Nevada]] [[os:Невадæ]] [[pl:Nevada]] [[pt:Nevada]] [[ro:Nevada (stat SUA)]] [[ru:Невада]] [[simple:Nevada]] [[sk:Nevada (štát USA)]] [[sl:Nevada]] [[sq:Nevada]] [[sr:Невада]] [[sv:Nevada]] [[ta:நிவாடா]] [[th:มลรัฐเนวาดา]] [[tr:Nevada]] [[ug:نېۋادا شىتاتى]] [[uk:Невада]] [[ur:نیواڈا]] [[vi:Nevada]] [[zh:内华达州]] [[zh-min-nan:Nevada]] 16045 66566 2007-01-26T07:21:28Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ms:New Hampshire]], [[ur:نیو ہیمپشائر]] {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji mirîşkê bi vê navê seke [[New Hampshire (mirîşk)]].}} [[Wêne:Flag of New Hampshire.svg|thumb|Alê New Hampshireyê]] [[Wêne:Map of USA NH.svg|thumb|New Hampshire li [[DYE]]yê]] '''New Hampshire''' yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê New Hampshireyê == *Rûber: 24.239 km² *Gelhe: 1.235.786 (2000) *Paytext: [[Concord]] *Postkod: NH *Malpera fermî ya federedewletê: [http://www.nh.gov nh.gov] {{commons|Category:New Hampshire}} [[Kategorî:DYE]] [[ar:نيوهامبشاير]] [[bg:Ню Хампшир]] [[bn:নিউ হ্যাম্প্‌শায়ার]] [[br:New Hampshire]] [[bs:New Hampshire]] [[ca:Nova Hampshire]] [[cs:New Hampshire]] [[da:New Hampshire]] [[de:New Hampshire]] [[el:Νιού Χάμσαϊρ]] [[en:New Hampshire]] [[eo:Nov-Hampŝiro]] [[es:Nuevo Hampshire]] [[et:New Hampshire]] [[eu:Hampshire Berri]] [[fi:New Hampshire]] [[fr:New Hampshire]] [[ga:New Hampshire]] [[gd:Hampshire Nuadh]] [[gl:New Hampshire]] [[he:ניו המפשייר]] [[hr:New Hampshire]] [[hu:New Hampshire]] [[hy:Նյու Հեմպշիր]] [[id:New Hampshire]] [[io:Nova-Hampshire]] [[is:New Hampshire]] [[it:New Hampshire]] [[ja:ニューハンプシャー州]] [[ka:ნიუ-ჰემპშირი]] [[ko:뉴햄프셔 주]] [[kw:Hampshire Nowydh]] [[la:Nova Hantescira]] [[lb:New Hampshire]] [[lt:Naujasis Hampšyras]] [[lv:Ņūhempšīra]] [[mk:Њу Хемпшир]] [[ms:New Hampshire]] [[nds:New Hampshire]] [[nl:New Hampshire]] [[nn:New Hampshire]] [[no:New Hampshire]] [[oc:Nòu Hampshire]] [[os:Нью-Хемпшир]] [[pl:New Hampshire]] [[pt:Nova Hampshire]] [[ro:New Hampshire (stat SUA)]] [[ru:Нью-Хэмпшир]] [[sh:New Hampshire]] [[simple:New Hampshire]] [[sl:New Hampshire]] [[sq:New Hampshire]] [[sr:Њу Хемпшир]] [[sv:New Hampshire]] [[ta:நியூ ஹாம்சயர்]] [[th:มลรัฐนิวแฮมป์เชียร์]] [[tr:New Hampshire]] [[ug:نيۇخامپشىر]] [[uk:Нью-Гемпшир]] [[ur:نیو ہیمپشائر]] [[vi:New Hampshire]] [[zh:新罕布什尔州]] 16046 63894 2007-01-09T23:56:55Z 88.231.142.91 '''Arjen Arî''' [[nivîskarekî kurd]] e. Arjen Arî di sala [[1956]]'an de, li herêma Omeriya, li gundê Çalê hatiye dinyayê. Di sala [[1979]]'an de Enstituya Perwerdeyî ya Diyarbekirê Beşa Zimanê Tirkî qedand.Weke gelek şa'ir û nivîskarén kurd wî jî bi tirkî dest bi helbésté kir.Di sala 1976é de li Nisébîné ji ber belavkirina belavokeké hate girtin. Wé demé polisan dest danîn ser helbestén wî yén bi tirkî û kurdî.Qasî hefteyeké di hepsé de ma.Ew berdan,lé helbestén wî taa niha di mexzena Dadgeha Nisébîné de hepsî ne. Di gel, ku weke cara pêşîn [[kovar]]a [[Tîrêj]]ê de helbestên wî weşiyan tét zanîn, ya rast,helbesta wî ya ewil di belavokeke ku li heréma Mérdîn hate belavkirin de weşiya.Ew helbest ji sé malikan/beytan pék dihat.Malikek jé ev bû: Du mirin kirin mahne,rakirin ling Nisébîné/Xewa sibé bela kirin,avétin nav tirs û xwîné. Her wisa,beriya 12é îloné helbestén wî ji héla paleyén tevrika pembû ve bi stiranî dihatin gotin.Wek: Tewrik tewrik tewriko,tevriko/Ber tayé pembû xweş biko,tevriko/Roja me jî hindiko,tevriko/Maldar bi qurbana mi ko,tevriko/Tevrik tevrik tevriko,tevriko An, Roja pala erzan e/Kufleté mal girina/Mala te xera bibe maldar/Ma qey tu pé nizane! Bi dû 12é Îloné de ew li welét ma, helbestén wî di kovarên li derveyî welét;wekî Berbang[[Kurdistan Press]], [[Nûdem]], [[Çira]], [[Pelîn]] û [[Rewşen]]ê de hatin weşandin. Di sala 1992é li navçeya Nisébîné li ber deriyé mala xwe rastî érişeké çekî bû.Birîndar rakirin Nexweşxaneya Zanîngeha Dîcleyé.Ji wé bûyeré de Arjen Arî li Amedê dijî. Heta niha çar pirtûkên Arjen Arî hatine çapkirin. Pirtûkên wî yên ku hatine çapkirin ev in: *''[[Ramûsan min veşartin li geliyekî]]'' Helbest, (kurdî) ([[Weşanên Avesta]]), 2000 *''[[Ev çiya rûspî ne]]'' Helbest, (kurdî) ([[Weşanên Avesta]]), 2002 *''[[Destana Kawa]]'' Helbest, (kurdî) ([[Weşanên Elma]]), 2003 *''[[Eroûtîka]]'' Helbest, (kurdî) ([[Weşanên Lîs]]), 2006 [[Kategorî:Nivîskar|Arî, Arjen]] [[Kategorî:kurd|Arî, Arjen]] [[Kategorî:mêr|Arî, Arjen]] 16047 56699 2006-11-15T09:33:22Z Cyrus the virus 619 '''UTC-10''' yek Beşên Demjimêrê ye. [[Alaska-Hawaii Standard Time]](AHST) jî tê nav kirin. Bi biharî ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC-9]] dibin û tê [[Hawaii Daylight Time]](HDT) nav kirin. Li ew dernan tê bikaranin; *[[Giravên Cook]] *[[Polynesîya Fransî]] *[[DYE]] **[[Alaska]] (hin deran) **[[Hawaii]] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC-10]] 16048 56698 2006-11-15T09:32:12Z Cyrus the virus 619 '''UTC-9:30''' yek Beşên Demjimêrê ye. Li [[Polynesîya Fransî]] tê bikaranin [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC-9:30]] 16051 56712 2006-11-15T14:05:44Z Bangin 450 Çend wateyên '''Maine''' hene. *[[Maine]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] *[[Maine (Fransa)]], heremek li [[Fransa|Fransayê]] *[[Maine (çem)]], çemek li [[Fransa|Fransayê]] {{cudakirin}} 16052 56714 2006-11-15T14:05:58Z Bangin 450 Maine (Dewlet) çû cihê Maine #REDIRECT [[Maine]] 16053 56724 2006-11-15T14:18:19Z Bangin 450 Mîssîssîppî (Dewlet) çû cihê Mississippi: rastnivîs #REDIRECT [[Mississippi]] 16054 56726 2006-11-15T14:23:47Z Bangin 450 [[Wêne:Mississippi River mod.png|thumb|Çemê [[Mississippi (çem)|Mississippi]] di [[DYE|DYE'yê]] da]] Çend wateyên '''Mississippi''' hene. *[[Mississippi]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] da *[[Mississippi (çem)]], çemek li [[DYE|DYE'yê]] da *[[Mississippi (Keneda)]], çemek li [[Keneda|Kenedayê]] da *Du [[county|county'yên]] [[DYE|emerîkî]] **[[Mississippi County (Arkansas)]] li [[Arkansas]] da **[[Mississippi County (Missouri)]] li [[Missouri]] da {{cudakirin}} 16055 56728 2006-11-15T14:25:00Z Bangin 450 Mîssûrî çû cihê Missouri #REDIRECT [[Missouri]] 16056 56730 2006-11-15T14:29:19Z Bangin 450 Pir wateyên '''Missouri''' hene. *[[Missouri]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] *[[Missouri City]], bajarek li [[Texas|Texasê]] da *[[Missouri (çem)]], çemek li [[DYE|DYE'yê]] da *[[Missouri (fîlm)]], fîlmekî [[Western]], yê di salê [[1971]] da derket. {{cudakirin}} 16057 56734 2006-11-15T14:41:34Z Bangin 450 Pir wateyên '''Montana''' hene. *[[Montana]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] da *[[Montana (Montana)]], bajarek di heremê [[Montana]] da *[[Montana (Bulgaristan)]], bajarek di [[Bulgaristan|Bulgaristanê]] da *[[Crans-Montana]], cihek di heremê [[Wallis]] di [[Swîsre]] da *[[Montana VS]], gundek di [[Crans-Montana]] di heremê [[Wallis]] di [[Swîsre]] da *[[Montana Austria]], xetekî [[balafir|balafiran]] li [[Avûstûrya]] navberê salên [[1970]] - [[1980]] Ev kesan bi navî '''Montana''' ne: *[[Joe Montana]], gogbazekî [[DYE|emerîkî]] *[[Patsy Montana]], stranbêjekê [[DYE|emerîkî]] *[[Bissy Montana]], rapvanekî [[Elmanya|elmanî]] {{cudakirin}} 16058 56737 2006-11-15T14:43:51Z Bangin 450 Çend wateyên '''Nebraska''' hene. *[[Nebraska]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] da *Albûmek û stranek ji [[Bruce Springsteen]] {{cudakirin}} 16059 56744 2006-11-15T14:56:38Z Bangin 450 Pir wateyên '''Nevada''' hene. *[[Nevada]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] *Bajarên DYE: **[[Nevada (Iowa)]] li [[Iowa]] da **[[Nevada (Missouri)]] li [[Missouri]] da **[[Nevada (Texas)]] li [[Texas]] da **[[Nevada City (California)]] li [[California]] da *County'yên DYE: **[[Nevada County (Arkansas)]] li [[Arkansas]] da **[[Nevada County (California)]] li [[California]] da *[[Sierra Nevada]], sehrayek li [[Nevada]] da {{cudakirin}} 16061 56750 2006-11-15T15:01:58Z Bangin 450 Bilaksê çû cihê Bilexşê #REDIRECT [[Bilexşê]] 16062 66578 2007-01-26T09:06:53Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ar, bg, bn, br, bs, ca, cs, cy, da, de, en, eo, es, et, eu, fi, fr, ga, gd, gl, he, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lt, lv, ms, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, simple, sk, sl, sq, sr, sv, ta, th, tl, tr, uk [[Wêne:Flag of New Jersey.svg|thumb|Alê New Jerseyê]] [[Wêne:New Jersey state seal.svg|thumb|Arma federedewleta New Jerseyê]] [[Wêne:Map of USA NJ.svg|thumb|New Jersey li [[DYE]]yê]] '''New Jersey''' yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê New Jerseyê == *Rûber: 22.608 km² *Gelhe: 8.414.350 (2000) *Paytext: [[Trenton]] *Postkod: NJ *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.nj.gov [[Kategorî:DYE]] [[ar:نيوجيرزي]] [[bg:Ню Джърси]] [[bn:নিউ জার্সি]] [[br:New Jersey]] [[bs:New Jersey]] [[ca:Nova Jersey]] [[cs:New Jersey]] [[cy:New Jersey]] [[da:New Jersey]] [[de:New Jersey]] [[en:New Jersey]] [[eo:Nov-Ĵerzejo]] [[es:Nueva Jersey]] [[et:New Jersey osariik]] [[eu:New Jersey]] [[fi:New Jersey]] [[fr:New Jersey]] [[ga:New Jersey]] [[gd:Jersey Nuadh]] [[gl:Nova Jersey]] [[he:ניו ג'רזי]] [[hr:New Jersey]] [[hu:New Jersey]] [[hy:Նյու Ջերսի]] [[id:New Jersey]] [[io:Nova-Jersey]] [[is:New Jersey]] [[it:New Jersey]] [[ja:ニュージャージー州]] [[ka:ნიუ-ჯერსი]] [[ko:뉴저지 주]] [[kw:Jersi Nowydh]] [[la:Nova Caesarea]] [[lt:Naujasis Džersis]] [[lv:Ņūdžersija]] [[ms:New Jersey]] [[nl:New Jersey]] [[nn:New Jersey]] [[no:New Jersey]] [[oc:Nòva Jersey]] [[os:Нью-Джерси]] [[pl:New Jersey]] [[pt:Nova Jérsei]] [[ro:New Jersey]] [[ru:Нью-Джерси]] [[simple:New Jersey]] [[sk:New Jersey]] [[sl:New Jersey]] [[sq:New Jersey]] [[sr:Њу Џерси]] [[sv:New Jersey]] [[ta:நியூ ஜெர்சி]] [[th:มลรัฐนิวเจอร์ซีย์]] [[tl:New Jersey]] [[tr:New Jersey]] [[uk:Нью-Джерсі]] [[ur:نیو جرسی]] [[vi:New Jersey]] [[yi:ניו זשערסי]] [[zh:新泽西州]] 16063 66586 2007-01-26T10:13:07Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ar, bg, bn, br, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fi, fr, frp, ga, gd, gl, haw, he, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lb, lt, lv, mk, ms, nl, nn, no, nv, oc, os, pl, pt, ro, ru, sh, simple, sk, sl, sq, sr, [[Wêne:Flag of New Mexico.svg|thumb|Alê New Mexicoyê]] [[Wêne:New Mexico state seal.png|thumb|Arma New Mexicoyê]] [[Wêne:Map of USA NM.svg|thumb|New Mexico li [[DYE]]yê]] '''New Mexico''' ''(bi [[Kurdî]]): Nû Meksîko)'' yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê New Mexicoyê == *Rûber: 315.194 km² *Gelhe: 1.819.046 (2000) *Paytext: [[Santa Fe]] *Postkod: NM *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.state.nm.us [[Kategorî:DYE]] [[ar:نيومكسيكو]] [[bg:Ню Мексико]] [[bn:নিউ মেক্সিকো]] [[br:New Mexico]] [[bs:New Mexico]] [[ca:Nou Mèxic]] [[cs:Nové Mexiko]] [[da:New Mexico]] [[de:New Mexico]] [[en:New Mexico]] [[eo:Nov-Meksiko]] [[es:Nuevo México]] [[et:New Mexico]] [[eu:Mexiko Berria]] [[fi:New Mexico]] [[fr:Nouveau-Mexique]] [[frp:Novél-Mexique]] [[ga:Nua-Mheicsiceo]] [[gd:New Mexico]] [[gl:Novo México]] [[haw:Nūmekiko]] [[he:ניו מקסיקו]] [[hr:New Mexico]] [[hu:Új-Mexikó]] [[hy:Նյու Մեքսիկո]] [[id:New Mexico]] [[io:Nova-Mexikia]] [[is:New Mexico]] [[it:Nuovo Messico]] [[ja:ニューメキシコ州]] [[ka:ნიუ-მექსიკო]] [[ko:뉴멕시코 주]] [[kw:Meksiko Nowydh]] [[la:Novum Mexicum]] [[lb:New Mexico]] [[lt:Naujoji Meksika]] [[lv:Ņūmeksika]] [[mk:Њу Мексико]] [[ms:New Mexico]] [[nl:New Mexico]] [[nn:New Mexico]] [[no:New Mexico]] [[nv:Yootó hahoodzo]] [[oc:Nòu Mexic]] [[os:Нью-Мексико]] [[pl:Nowy Meksyk]] [[pt:Novo México]] [[ro:New Mexico (stat SUA)]] [[ru:Нью-Мексико]] [[sh:Novi Meksiko]] [[simple:New Mexico]] [[sk:Nové Mexiko]] [[sl:Nova Mehika]] [[sq:New Mexico]] [[sr:Њу Мексико]] [[sv:New Mexico]] [[ta:நியூ மெக்சிகோ]] [[th:มลรัฐนิวเม็กซิโก]] [[tr:New Mexico]] [[ug:يېڭى مېكسىكا]] [[uk:Нью-Мексико]] [[ur:نیو میکسیکو]] [[vi:New Mexico]] [[zh:新墨西哥州]] 16065 66591 2007-01-26T10:33:44Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ang, ar, bg, bn, bpy, br, bs, ca, cs, cy, da, de, en, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, frp, ga, gd, gl, he, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lt, lv, mk, ms, nds, nl, nn, no, oc, os, pdc, pl, pt, ro, ru, simple, sk, s {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji wê çemê bi vê navî li [[Ohio (çem)]] seke.}} [[Wêne:Flag of Ohio.svg|thumb|Alê Ohioyê]] [[Wêne:Map of USA OH.svg|thumb|Ohio li [[DYE]]yê]] '''Ohio''' yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Ohioyê == *Rûber: 116.096 km² *Gelhe: 11.464.042 *Paytext: [[Columbus]] *Postkod: OH *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.oh.gov [[Kategorî:DYE]] [[ang:Ohio]] [[ar:أوهايو]] [[bg:Охайо]] [[bn:ওহাইও]] [[bpy:ওহাইও]] [[br:Ohio]] [[bs:Ohio]] [[ca:Ohio]] [[cs:Ohio]] [[cy:Ohio]] [[da:Ohio]] [[de:Ohio]] [[en:Ohio]] [[eo:Ohio]] [[es:Ohio]] [[et:Ohio]] [[eu:Ohio]] [[fa:اوهایو]] [[fi:Ohio]] [[fr:Ohio]] [[frp:Ohio]] [[ga:Ohio]] [[gd:Ohio]] [[gl:Ohio]] [[he:אוהיו]] [[hr:Ohio]] [[hu:Ohio]] [[hy:Օհայո]] [[id:Ohio]] [[io:Ohio]] [[is:Ohio]] [[it:Ohio]] [[ja:オハイオ州]] [[ka:ოჰაიო (შტატი)]] [[ko:오하이오 주]] [[kw:Ohio]] [[la:Ohium]] [[lt:Ohajas]] [[lv:Ohaio]] [[mk:Охајо]] [[ms:Ohio]] [[nds:Ohio]] [[nl:Ohio (staat)]] [[nn:Ohio]] [[no:Ohio]] [[oc:Ohio]] [[os:Огайо]] [[pdc:Ohio]] [[pl:Ohio]] [[pt:Ohio]] [[ro:Ohio (stat SUA)]] [[ru:Огайо (штат)]] [[simple:Ohio]] [[sk:Ohio]] [[sl:Ohio]] [[sq:Ohio]] [[sr:Охајо (држава)]] [[sv:Ohio]] [[ta:ஒகைய்யோ]] [[th:มลรัฐโอไฮโอ]] [[tr:Ohio]] [[ug:ئوخايو شىتاتى]] [[uk:Огайо (штат)]] [[ur:اوہائیو]] [[vi:Ohio]] [[zh:俄亥俄州]] 16066 66570 2007-01-26T07:52:28Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ms:Oklahoma]], [[ur:اوکلاہوما]] [[Wêne:Flag_of_Oklahoma.svg|thumb|Alê Oklahomayê]] [[Wêne:Oklahomastateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Oklahomayê]] [[Wêne:Map of USA OK.svg|thumb|Oklahoma li [[DYE]]yê]] '''Oklahoma''' yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Oklahomayê == *Rûber: 181.196 km² *Gelhe: 3.450.654 *Paytext: [[Oklahoma City]] *Postkod: OK *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.ok.gov [[Kategorî:DYE]] * [http://en.wikipedia.org/wiki/Allen_Williamson_Bridge Allen Williamson Bridge, Oklahoma] * [http://en.wikipedia.org/wiki/Gary_Richardson Politician Gary Richardson, Oklahoma] * [http://en.wikipedia.org/wiki/Allen_Williamson_(Representative) Representative Allen Williamson, Oklahoma] * [http://en.wikipedia.org/wiki/John_Jarman Politician John Jarman, Oklahoma] * [http://en.wikipedia.org/wiki/James_Allen_Williamson Senator James Allen Williamson, Oklahoma] [[af:Oklahoma]] [[ang:Oklahoma]] [[ar:أوكلاهوما]] [[ast:Oklahoma]] [[bg:Оклахома]] [[bn:ওক্‌লাহোমা]] [[br:Oklahoma]] [[bs:Oklahoma]] [[ca:Oklahoma]] [[cs:Oklahoma]] [[da:Oklahoma]] [[de:Oklahoma]] [[en:Oklahoma]] [[eo:Oklahomo]] [[es:Oklahoma]] [[et:Oklahoma]] [[eu:Oklahoma]] [[fi:Oklahoma]] [[fr:Oklahoma]] [[frp:Oklahoma]] [[ga:Oklahoma]] [[gd:Oklahoma]] [[gl:Oklahoma]] [[he:אוקלהומה]] [[hi:ओक्लाहोमा]] [[hr:Oklahoma]] [[hu:Oklahoma]] [[hy:Օկլահոմա]] [[id:Oklahoma]] [[io:Oklahoma]] [[is:Oklahoma]] [[it:Oklahoma]] [[ja:オクラホマ州]] [[ka:ოკლაჰომა]] [[ko:오클라호마 주]] [[kw:Oklahoma]] [[la:Oclahoma]] [[lb:Oklahoma]] [[lt:Oklahoma]] [[lv:Oklahoma]] [[ms:Oklahoma]] [[nl:Oklahoma]] [[nn:Oklahoma]] [[no:Oklahoma]] [[oc:Oklahoma]] [[os:Оклахомæ]] [[pl:Oklahoma]] [[pt:Oklahoma]] [[ro:Oklahoma (stat SUA)]] [[ru:Оклахома]] [[sa:ओक्‍लाहोमा]] [[simple:Oklahoma]] [[sk:Oklahoma]] [[sl:Oklahoma]] [[sq:Oklahoma]] [[sr:Оклахома]] [[sv:Oklahoma]] [[ta:ஒக்லகோமா]] [[th:มลรัฐโอคลาโฮมา]] [[tr:Oklahoma]] [[uk:Оклахома]] [[ur:اوکلاہوما]] [[vi:Oklahoma]] [[zh:奧克拉荷馬州]] 16067 66549 2007-01-26T05:10:06Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ang, ar, bg, bn, br, bs, ca, cs, cy, da, de, en, eo, es, et, eu, fi, fr, frp, ga, gd, gl, he, hi, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, jbo, ka, ko, kw, la, lt, lv, mk, ms, nds, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, sh, simple, sk, sl {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji wateyên din ra li [[Oregon (cudakirin)]] seke.}} [[Wêne:Flag of Oregon.svg|thumb|Alê Oregonê]] [[Wêne:Oregon_state_seal.png|thumb|Arma federedewleta Oregonê]] [[Wêne:Map_of_USA_OR.svg|thumb|Oregon li [[DYE]]yê]] '''Oregon''' yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Oregonê == *Rûber: 255.026 km² *Gelhe: 3.421.399 *Paytext: [[Salem]] *Postkod: OR *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.oregon.gov [[Kategorî:DYE]] [[ang:Oregon]] [[ar:أوريغون]] [[bg:Орегон]] [[bn:অরেগন]] [[br:Oregon]] [[bs:Oregon]] [[ca:Oregon]] [[cs:Oregon]] [[cy:Oregon]] [[da:Oregon]] [[de:Oregon]] [[en:Oregon]] [[eo:Oregono]] [[es:Oregón]] [[et:Oregon]] [[eu:Oregon]] [[fi:Oregon]] [[fr:Oregon]] [[frp:Oregon]] [[ga:Oregon]] [[gd:Oregon]] [[gl:Oregon]] [[he:אורגון]] [[hi:औरिगन]] [[hr:Oregon]] [[hu:Oregon]] [[hy:Օրեգոն]] [[id:Oregon]] [[io:Oregon]] [[is:Oregon]] [[it:Oregon]] [[ja:オレゴン州]] [[jbo:oregyn]] [[ka:ორეგონი]] [[ko:오리건 주]] [[kw:Oregon]] [[la:Oregonia]] [[lt:Oregonas]] [[lv:Oregona]] [[mk:Орегон]] [[ms:Oregon]] [[nds:Oregon]] [[nl:Oregon]] [[nn:Oregon]] [[no:Oregon]] [[oc:Oregon]] [[os:Орегон]] [[pl:Oregon]] [[pt:Oregon]] [[ro:Oregon (stat SUA)]] [[ru:Орегон]] [[sh:Oregon]] [[simple:Oregon]] [[sk:Oregon]] [[sl:Oregon]] [[sq:Oregon]] [[sr:Орегон]] [[sv:Oregon]] [[ta:ஒரிகன்]] [[th:มลรัฐออริกอน]] [[tr:Oregon]] [[ug:ئورېگون شىتاتى]] [[uk:Орегон]] [[ur:اوریگون]] [[vi:Oregon]] [[zh:俄勒冈州]] 16068 66588 2007-01-26T10:23:24Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[tr:Pennsylvania]], [[ur:پنسلوانیا]] [[Wêne:Flag of Pennsylvania.svg|thumb|Alê Pennsylvaniayê]] [[Wêne:Map of USA PA.svg|thumb|Pennsylvania li [[DYE]]yê]] '''Pennsylvania''' (Pensîlvanya tê xwandin) yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Pennsylvaniayê == *Rûber: 119.283 km² *Gelhe: 12.281.054 (2000) *Paytext: [[Harrisburg]] *Postkod: PA *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.state.pa.us [[Kategorî:DYE]] [[ang:Pennsylvania]] [[ar:بنسيلفانيا]] [[bg:Пенсилвания]] [[bn:পেন্সিল্‌ভেনিয়া]] [[br:Pennsylvania]] [[bs:Pennsylvania]] [[ca:Pennsilvània]] [[cs:Pensylvánie]] [[cy:Pennsylvania]] [[da:Pennsylvania]] [[de:Pennsylvania]] [[en:Pennsylvania]] [[eo:Pensilvanio]] [[es:Pensilvania]] [[et:Pennsylvania]] [[eu:Pensilvania]] [[fi:Pennsylvania]] [[fr:Pennsylvanie]] [[ga:Pennsylvania]] [[gd:Pennsylvania]] [[gl:Pensilvania - Pennsylvania]] [[he:פנסילבניה]] [[hi:पेन्सिलवेनिया]] [[hr:Pennsylvania]] [[hu:Pennsylvania]] [[hy:Պենսիլվանիա]] [[id:Pennsylvania]] [[io:Pensilvania]] [[is:Pennsylvanía]] [[it:Pennsylvania]] [[ja:ペンシルバニア州]] [[ka:პენსილვანია]] [[ko:펜실베이니아 주]] [[kw:Pennsylvani]] [[la:Pennsilvania]] [[lt:Pensilvanija]] [[lv:Pensilvānija]] [[mk:Пенсилванија]] [[ms:Pennsylvania]] [[nds:Pennsylvania]] [[nl:Pennsylvania]] [[nn:Pennsylvania]] [[no:Pennsylvania]] [[oc:Pensilvània]] [[os:Пенсильвани]] [[pdc:Pennsilfaani]] [[pl:Pensylwania]] [[pt:Pensilvânia]] [[ro:Pennsylvania (stat SUA)]] [[ru:Пенсильвания]] [[simple:Pennsylvania]] [[sk:Pensylvánia]] [[sl:Pensilvanija]] [[sq:Pennsylvania]] [[sr:Пенсилванија]] [[sv:Pennsylvania]] [[ta:பென்சில்வேனியா]] [[th:มลรัฐเพนซิลเวเนีย]] [[tr:Pennsylvania]] [[ug:پېنسىلۋانىيە]] [[uk:Пенсільванія]] [[ur:پنسلوانیا]] [[vi:Pennsylvania]] [[zh:宾夕法尼亚州]] 16069 66164 2007-01-23T18:24:51Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eml:Mèr Adriâtic]] [[Image:Adriatic Sea.jpg|thumb|right|Derya Adrîyatîk ji ezman de]] '''Derya Adrîyatîk''' an jî bikurtî '''Adrîyatîk''' deryakê li [[Ewropa]]yê ye. Ew berê de, gorî [[Herodot]], bi navî bajarekî Îtalya "Adrîa" li ber wê hatîye navendin. Ew bi [[Îtalyanî]] "Mare Adriatico", [[Elbanî]] ''Deti Adriatik'', [[Sirbî]] "Jadransko Morje", [[Slovenî]] "Jadransko Morje" tê navandin. Ewê [[Nîvgirava Balkan]] û [[Nîvgirava Apennîn]] li hev vediqetine. Navçe xweyê başûr di derve bi [[Derya Îon]] jî tê nav kirin. Dewletê li dor wê [[Îtalya]], [[Slovenya]], [[Xirvatîstan]], [[ Bosna Hersek]], [[Montenegro]] û [[Elbanya]] ye. === Erdnîgarî û Dane === [[Image:Adriatic Sea map.png|thumb|right|Nexşa Adrîyatîk]] Derya Adrîyatîk di bakur rojava de, başûr rojhelat heta 820 km direj dibe. Fireh bûnê xwe jî bi nîvekî 180 km ye. Fireh bûnê xwe herî mezin digehe 220 km. 132.000 km² aqara wê heye. Kûr bûnê herî mezin 1.251 m. ye, û ew xalê di navberê [[Bari]] û [[Durres]] de ye. Berava bakurên dûzin û benderê xweristî hêne. Berava [[Xirvatîstan]]ê, nîvgirava [[Istrien]] de, ji bo ko çiyayî ye, di Adrîyatîk de jî gelek girav hêne. Beravên rojava bi navê [[Dalmaçya]](Xirvatî, Dalmajica) tê nav kirin === Bender === *[[Îtalya]]: [[Trieste]], [[Venedîk]], [[Chioggia]], [[Ancona]], [[Barî]], [[Brindisi]] *[[Slovenya]]: [[Koper]] *[[Xirvatîstan]]: [[Pula]], [[Rijeka]], [[Ploče]], [[Zadar]], [[Split]], [[Dubrovnik]] *[[Montenegro]]: [[Kotor]], [[Bar]] *[[Elbanya]]: [[Durrës]], [[Vlora]] === Girav === *[[Xirvatîstan]]: Di berava [[Xirvatîstan]] de 1185 girav hêne. Le li wan pirekê biçûkin û li ser jîyan tune . Li wan hinekên mezin ewnana; [[Brač]], [[Cres]], [[Čiovo]], [[Dugi Otok]], [[Îlovik]], [[Korčula]], [[Lastovo]], [[Lopud]], [[Lošinj]], [[Pag]], [[Premuda]], [[Olib]], [[Rab]], [[Susak]], [[Sveti Nikola]], [[Vis]], [[Unije]] * [[Montenegro]]: [[Sveti Stefan]] [[Bucht von Kotor]]: [[Mamula]], [[Ostrvo cvijeca]], [[Gospa od Skrpjela]] û [[Sveti Djordje]] * [[Elbanya]]: [[Sazan]] * [[Îtalya]]: [[Tremiti]] === Giradanê Web === * [http://www.geabios.com/html/services/maps/PublicMap.htm?lat=42.465&lon=15.876875&fov=8.66&title=Adriatic%20Sea Wênen Adrîyatîkê di peykan de] [[Category:Derya]] [[Category:Derya Navîn]] [[ar:بحر أدرياتيكي]] [[bg:Адриатическо море]] [[br:Mor Adria]] [[bs:Jadransko more]] [[ca:Mar Adriàtica]] [[cs:Jaderské moře]] [[da:Adriaterhavet]] [[de:Adriatisches Meer]] [[el:Αδριατική θάλασσα]] [[eml:Mèr Adriâtic]] [[en:Adriatic Sea]] [[eo:Adriatiko]] [[es:Mar Adriático]] [[et:Aadria meri]] [[eu:Itsaso Adriatikoa]] [[fi:Adrianmeri]] [[fr:Mer Adriatique]] [[frp:Mar Adriatica]] [[gl:Mar Adriático]] [[he:הים האדריאטי]] [[hr:Jadransko more]] [[hu:Adriai-tenger]] [[id:Laut Adriatik]] [[is:Adríahaf]] [[it:Mare Adriatico]] [[ja:アドリア海]] [[ko:아드리아 해]] [[la:Hadriaticum]] [[lt:Adrijos jūra]] [[lv:Adrijas jūra]] [[mk:Јадранско Море]] [[nl:Adriatische Zee]] [[no:Adriaterhavet]] [[pl:Morze Adriatyckie]] [[pt:Mar Adriático]] [[ro:Marea Adriatică]] [[ru:Адриатическое море]] [[scn:Mari Adriàticu]] [[sh:Jadransko more]] [[sk:Jadranské more]] [[sl:Jadransko morje]] [[sq:Deti Adriatik]] [[sr:Јадранско море]] [[sv:Adriatiska havet]] [[tl:Dagat Adriatic]] [[tr:Adriyatik Denizi]] [[uk:Адріатичне море]] [[vec:Mar Adriatico]] [[zh:亚得里亚海]] 16070 56813 2006-11-15T21:42:10Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Derya Adrîyatîk]] #REDIRECT[[Derya Adrîyatîk]] 16071 56817 2006-11-15T23:23:44Z 80.135.92.230 '''UTC+3:30''' yek Beşên Demjimêrê ye. Li [[Îran]]ê tenê tê bikaranin. [[Iran Time]](IRT) tê nav kirin. Bi biharî ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC+4.30]] dibin û tê [[Iran Summer Time]](IRST) nav kirin. [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} ==External links== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+3:30 Bajarên di UTC+3:30 de] [[nl:UTC+3:30]] [[ja:UTC+3:30]] [[pt:UTC+3:30]] [[sr:UTC+3:30]] 16072 63149 2007-01-05T04:04:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fr:UTC+4:30]] '''UTC+4:30''' yek Beşên Demjimêrê ye. Li [[Afganîstan]]ê tê bikaranin. Bi biharî ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] Îran jî derbaza [[UTC+4.30]]([[Iran Summer Time]]) dibe. [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} ==External links== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+3:30 Bajarên di UTC+3:30 de] [[en:UTC+4:30]] [[fr:UTC+4:30]] [[ja:UTC+4:30]] [[nl:UTC+4:30]] [[pt:UTC+4:30]] [[sr:UTC+4:30]] 16073 66563 2007-01-26T07:00:40Z Escarbot 482 روبوت إضافة: bg, bn, br, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fi, fr, ga, gd, he, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lt, lv, mk, ms, nds, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, simple, sk, sl, sq, sr, sv, ta, th, tr, ug, uk, u [[Wêne:Flag of Rhode Island.svg|thumb|Alê Rhode Islandê]] [[Wêne:rhodeislandstateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Rhode Islandê]] [[Wêne:Map of USA RI.svg|thumb|Rhode Island li [[DYE]]yê]] '''Rhode Island''' yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Rhode Islandê == *Rûber: 4.005 km² *Gelhe: 1.048.319 *Paytext: [[Providence]] *Postkod: RI *Malperek danasîna federedewletê: http://www.visitrhodeisland.com [[Kategorî:DYE]] [[bg:Род Айлънд]] [[bn:রোড আয়ল্যান্ড]] [[br:Rhode Island]] [[bs:Rhode Island]] [[ca:Rhode Island]] [[cs:Rhode Island]] [[da:Rhode Island]] [[de:Rhode Island]] [[en:Rhode Island]] [[eo:Rod-Insulo]] [[es:Rhode Island]] [[et:Rhode Island]] [[eu:Rhode Island]] [[fi:Rhode Island]] [[fr:Rhode Island]] [[ga:Oileán Rhode]] [[gd:Rhode Island]] [[he:רוד איילנד]] [[hr:Rhode Island]] [[hu:Rhode Island]] [[hy:Ռոդ-Այլենդ]] [[id:Rhode Island]] [[io:Rhode Island]] [[is:Rhode Island]] [[it:Rhode Island]] [[ja:ロードアイランド州]] [[ka:როდ-აილენდი]] [[ko:로드아일랜드 주]] [[kw:Ynys Rhode]] [[la:Rhodensis Insula]] [[lt:Rod Ailandas]] [[lv:Rodailenda]] [[mk:Род Ајленд]] [[ms:Pulau Rhode]] [[nds:Rhode Island]] [[nl:Rhode Island (staat)]] [[nn:Rhode Island]] [[no:Rhode Island]] [[oc:Rhode Island]] [[os:Род-Айленд]] [[pl:Rhode Island]] [[pt:Rhode Island]] [[ro:Rhode Island (stat SUA)]] [[ru:Род-Айленд]] [[simple:Rhode Island]] [[sk:Rhode Island]] [[sl:Rhode Island]] [[sq:Rhode Island]] [[sr:Род Ајленд]] [[sv:Rhode Island]] [[ta:றோட் தீவு]] [[th:มลรัฐโรดไอแลนด์]] [[tr:Rhode Island]] [[ug:رود ئايلات]] [[uk:Род-Айленд]] [[ur:رہوڈ آئی لینڈ]] [[vi:Rhode Island]] [[zh:羅德島州]] 16074 66559 2007-01-26T06:30:55Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ang, ar, ast, bg, bn, br, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, frp, gd, he, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lt, lv, ms, nds, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, scn, simple, sk, sl, sq, sr, sv, ta, t {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji çemê bi vê navî ra li [[Tennessee (çem)]] seke, ji nivîskarî emerîkî li [[Tennessee Williams]] seke.}} [[Wêne:Flag of Tennessee.svg|thumb|Alê Tennesseeyê]] [[Wêne:Tennesseestateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Tennesseeyê]] [[Wêne:Map of USA TN.svg|thumb|Tennessee li [[DYE]]yê]] '''Tennessee''' yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Tennesseeyê == *Rûber: 109.247 km² *Gelhe: 5.689.283 (2000) *Paytext: [[Nashville]] *Postkod: TN *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.tn.gov [[Kategorî:DYE]] [[ang:Tennessee]] [[ar:تينيسي]] [[ast:Tennessee]] [[bg:Тенеси]] [[bn:টেনেসী]] [[br:Tennessee]] [[bs:Tennessee]] [[ca:Tennessee]] [[cs:Tennessee]] [[da:Tennessee]] [[de:Tennessee]] [[en:Tennessee]] [[eo:Tenesio]] [[es:Tennessee]] [[et:Tennessee]] [[eu:Tennessee]] [[fa:تنسی]] [[fi:Tennessee]] [[fr:Tennessee]] [[frp:Tennessee]] [[gd:Tennessee]] [[he:טנסי]] [[hu:Tennessee]] [[hy:Թենեսի]] [[id:Tennessee]] [[io:Tennessee]] [[is:Tennessee]] [[it:Tennessee]] [[ja:テネシー州]] [[ka:ტენესი]] [[ko:테네시 주]] [[kw:Tennessi]] [[la:Tennesia]] [[lt:Tenesis]] [[lv:Tenesī]] [[ms:Tennessee]] [[nds:Tennessee]] [[nl:Tennessee]] [[nn:Tennessee]] [[no:Tennessee]] [[oc:Tennessee]] [[os:Теннесси]] [[pl:Tennessee]] [[pt:Tennessee]] [[ro:Tennessee (stat SUA)]] [[ru:Теннесси]] [[scn:Tennessee]] [[simple:Tennessee]] [[sk:Tennessee]] [[sl:Tennessee]] [[sq:Tennessee]] [[sr:Тенеси]] [[sv:Tennessee]] [[ta:ரென்னசி]] [[th:มลรัฐเทนเนสซี]] [[tr:Tennessee]] [[ug:تېننېسسى]] [[uk:Теннессі (штат)]] [[ur:ٹینیسی]] [[vi:Tennessee]] [[zh:田纳西州]] 16075 65139 2007-01-18T02:01:17Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[tr:Teksas (eyalet)]] {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji komên mûzîk li [[Texas (mûzîk)]] ya li [[Texas Lightning]] (komek li [[Hamburg]]) seke.}} [[Wêne:Flag of Texas.svg|thumb|Alê Texasê]] [[Wêne:Map of USA TX.svg|thumb|Texas li [[DYE]]yê]] '''Texas''' (Teksas tê xwandin) yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Texasê == *Rûber: 696.241 km² *Gelhe: 20.851.820 (2000) *Paytext: [[Austin (Texas)]] *Postkod: TX *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.texas.gov [[Kategorî:DYE]] [[ang:Texas]] [[ar:تكساس]] [[ast:Texas]] [[bg:Тексас]] [[bn:টেক্সাস]] [[br:Texas]] [[bs:Texas]] [[ca:Texas]] [[cs:Texas]] [[cy:Texas]] [[da:Texas]] [[de:Texas]] [[el:Τέξας]] [[en:Texas]] [[eo:Teksaso]] [[es:Texas]] [[et:Texas]] [[eu:Texas]] [[fa:تگزاس]] [[fi:Texas]] [[fr:Texas]] [[frp:Tèxas]] [[ga:Texas]] [[gd:Texas]] [[gl:Texas]] [[he:טקסס]] [[hi:टेक्सास]] [[hr:Teksas]] [[hu:Texas]] [[hy:Տեխաս]] [[id:Texas]] [[io:Texas]] [[is:Texas]] [[it:Texas]] [[ja:テキサス州]] [[ka:ტეხასი]] [[ko:텍사스 주]] [[kw:Teksas]] [[la:Texia]] [[lb:Texas]] [[lt:Teksasas]] [[lv:Teksasa]] [[mk:Тексас]] [[ms:Texas]] [[nds:Texas]] [[nl:Texas (staat)]] [[nn:Texas]] [[no:Texas]] [[oc:Tèxas]] [[os:Техас]] [[pl:Teksas]] [[pt:Texas]] [[ro:Texas (stat SUA)]] [[ru:Техас]] [[scn:Texas]] [[sh:Texas]] [[simple:Texas]] [[sk:Texas]] [[sl:Teksas]] [[sq:Texas]] [[sr:Тексас]] [[sv:Texas]] [[ta:ரெக்சாஸ்]] [[tg:Техас]] [[th:มลรัฐเทกซัส]] [[tr:Teksas (eyalet)]] [[tt:Texas]] [[ug:تېكساس]] [[uk:Техас]] [[vi:Texas]] [[zh:德克萨斯州]] 16076 66574 2007-01-26T08:24:57Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ang, ar, ast, bg, bn, br, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fi, fr, frp, ga, gd, gl, he, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lt, lv, mk, mr, ms, nds, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, simple, sk, sl, sq, sr [[Wêne:Flag of Utah.svg|thumb|Alê Utahê]] [[Wêne:Utahstateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Utahê]] [[Wêne:Map of USA UT.svg|thumb|Utah li [[DYE]]yê]] '''Utah''' [{{IPA|ˈjuːtɑː}}] yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Utahê == *Rûber: 220.080 km² *Gelhe: 2.233.169 *Paytext: [[Salt Lake City]] *Postkod: UT *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.utah.gov [[Kategorî:DYE]] [[ang:Utah]] [[ar:يوتا]] [[ast:Utah]] [[bg:Юта]] [[bn:ইউটা]] [[br:Utah]] [[bs:Utah]] [[ca:Utah]] [[cs:Utah]] [[da:Utah]] [[de:Utah]] [[en:Utah]] [[eo:Utaho]] [[es:Utah]] [[et:Utah]] [[eu:Utah]] [[fi:Utah]] [[fr:Utah]] [[frp:Utah]] [[ga:Utah]] [[gd:Utah]] [[gl:Utah]] [[he:יוטה]] [[hr:Utah]] [[hu:Utah]] [[hy:Յուտա]] [[id:Utah]] [[io:Utah]] [[is:Utah]] [[it:Utah]] [[ja:ユタ州]] [[ka:იუტა]] [[ko:유타 주]] [[kw:Utah]] [[la:Uta]] [[lt:Juta]] [[lv:Jūta (ASV štats)]] [[mk:Јута]] [[mr:युटा]] [[ms:Utah]] [[nds:Utah]] [[nl:Utah]] [[nn:Utah]] [[no:Utah]] [[oc:Utah]] [[os:Ютæ]] [[pl:Utah]] [[pt:Utah]] [[ro:Utah (stat SUA)]] [[ru:Юта]] [[simple:Utah]] [[sk:Utah]] [[sl:Utah]] [[sq:Utah]] [[sr:Јута (држава)]] [[sv:Utah]] [[ta:உற்ரா]] [[th:มลรัฐยูทาห์]] [[tr:Utah]] [[ug:يۇتا شىتاتى]] [[uk:Юта]] [[ur:یوٹاہ]] [[vi:Utah]] [[zh:犹他州]] 16077 56826 2006-11-16T07:53:58Z Bablekan 495 Teksas çû cihê Texas: orgînal #REDIRECT [[Texas]] 16078 66593 2007-01-26T10:45:31Z Escarbot 482 روبوت إضافة: af, ar, bg, bn, br, bs, ca, ceb, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fi, fr, frp, ga, gd, gl, he, hi, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, kw, la, lt, lv, mk, ms, nds, nl, nn, no, oc, os, pl, pt, ro, ru, sa, sh, simple, sk, sl, [[Wêne:Flag of Vermont.svg|thumb|Alê Vermontê]] [[Wêne:Map of USA VT.svg|thumb|Vermont li [[DYE]]yê]] '''Vermont''' [{{IPA|vɚˈmɔ̃nt}}] yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Vermontê == *Rûber: 24.923 km² *Gelhe: 608.827 *Paytext: [[Montpelier]] *Postkod: VT *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.vt.gov [[Kategorî:DYE]] [[af:Vermont]] [[ar:فيرمونت]] [[bg:Върмънт]] [[bn:ভার্মন্ট]] [[br:Vermont]] [[bs:Vermont]] [[ca:Vermont]] [[ceb:Vermont]] [[cs:Vermont]] [[da:Vermont]] [[de:Vermont]] [[en:Vermont]] [[eo:Vermonto]] [[es:Vermont]] [[et:Vermont]] [[eu:Vermont]] [[fi:Vermont]] [[fr:Vermont]] [[frp:Vèrmont]] [[ga:Vermont]] [[gd:Vermont]] [[gl:Vermont]] [[he:ורמונט]] [[hi:वर्मांट]] [[hr:Vermont]] [[hu:Vermont]] [[hy:Վերմոնտ]] [[id:Vermont]] [[io:Vermont]] [[is:Vermont]] [[it:Vermont]] [[ja:バーモント州]] [[ka:ვერმონტი]] [[ko:버몬트 주]] [[kw:Vermont]] [[la:Mons Viridis]] [[lt:Vermontas]] [[lv:Vērmonta]] [[mk:Вермонт]] [[ms:Vermont]] [[nds:Vermont]] [[nl:Vermont]] [[nn:Vermont]] [[no:Vermont]] [[oc:Vermont]] [[os:Вермонт]] [[pl:Vermont]] [[pt:Vermont]] [[ro:Vermont (stat SUA)]] [[ru:Вермонт]] [[sa:वर्मांट]] [[sh:Vermont]] [[simple:Vermont]] [[sk:Vermont]] [[sl:Vermont]] [[sq:Vermont]] [[sr:Вермонт]] [[sv:Vermont]] [[ta:வேர்மொன்ற்]] [[th:มลรัฐเวอร์มอนต์]] [[tr:Vermont]] [[ug:ۋېرمونت]] [[uk:Вермонт]] [[ur:ورمونٹ]] [[vi:Vermont]] [[zh:佛蒙特州]] 16079 56830 2006-11-16T08:03:51Z Bablekan 495 Pensîlvanya çû cihê Pennsylvania: orgînal chêtir e #REDIRECT [[Pennsylvania]] 16081 57270 2006-11-18T12:34:01Z Bangin 450 {{Çavlêgerandin}} dilovan seid ek ji hozanvanen kurde li zaxo dijit ekem albuma xuwe ya hozana li sala2006 e derexistiye gelek hozan dayine sitranbejen kurd 16082 56997 2006-11-17T11:56:21Z Kêzê 570 '''Îştar''', bi navekî din [[înanna]], xwedaya bereket û xweşikiyê, di baweriyên [[rojhilata Navîn]]([[Mezopotamya]]) de xwedî cihek pir girîng e. [[Sumer]]î jê re dibêjin înanna, lê akkadî û babîlonî jê re dibêjin, Îştar, yan jî Astatrtê. Hetanî îro jî [[kurd]] bi xwedaya bereket û xweşikiyê Îştar sûnd dixwin û sitara wê dixwazin (Ya Star!). Îştar wek xwedaya evînê û ya şer jî tê zanîn. Wê jiyan û mirin jî birêve dibir. [[Kategorî:Mîtolojî]] 16083 60974 2006-12-20T00:37:58Z Erdal Ronahi 2 '''Nexweşiyên psîkologîk''' nexweşiyên ku bingeha wan ne organîk (laşî) in in. Ji sedemên ne organîk dikarin sîmptom an nexweşiyên organîk peyda bibin. Bo mînak nexweşiyên [[psîkosomatîk]]. Nexweşiyên psîkologîk ên ku organîk in dikevin warê [[psîkîatrî]]yê. Gorî daxûyaniya herî dawî ya [[WHO]]´yê ji 1800´î zêdetir nexweşiyên derûniyê (psîkologiyê) hene. Ev nexweşiyan gorî bingeh û bandora xwe di nava xwe de hin koman lidardixin. Bi nexweşiyên psîkologîk re [[psîkolog]] (derûnînas) bilî dibin. Psîkolog bi rêbazên wekî psîkoterapî, test, psîkodrama, Hîpnotîzma hwd li tedawîkirina wan digerin. Kesê ku dixwazin biçin cem psîkologek divê cara pêşîn biçe cem bijîşkên din û psîkiyatrîstan û îsbat bike ku nexweşiya/yên wê ne bingeh laşî ne. [[Kategorî:Psîkolojî]] 16084 56878 2006-11-16T12:52:53Z Bablekan 495 '''Psîkolog''' an bi Kurdî derûnînas, kesên ku bi rêbazên zanîstiyê li ser derûniya (ruhê, giyanê) giyandêran lêkolîn dike, probleman tesbît dike û li tedawîkirina wan digerin in. Psîkolog di beşa psîkologiyê ya zankoyan de perwerde dibînin. Piştî 4-5 salên perwerdeya lîsansê û 2-3 sal hostatî û doktorayê dikarin dest bi karê xwe bikin. Dîsa ji bo hin rêbazên taybet ên psîkologiyê perwerde pêwîst in. Bo mînak [[hîpnotîzma]]. Psîkologên ku perwerdeya hîpnotîzmayê nedîtine, nikarin vê rêbazê bikarbînin, qedexe ye. Psîkolog li zankoyan, li ofîsên xwe, nexweşxaneyan, dibistanan, zîndanan, fîrmayên aboriyê hwd kar dikin. [[Kategorî:Psîkolojî]] 16085 61465 2006-12-23T16:54:18Z Erdal Ronahi 2 '''Prof. Dr. Ilhan Kizilhan''' psîkolog, nivîskar û rojnamevanekî Kurd ê navdar e. Di dawiya salên 60´î de li Kurdistana Bakur ji dayîk bûye. Di sala 1973´î de bi tevî malbata xwe koçberî [[Elmanya]] bûye. Li Elmanya û [[DYE]]´yê li zankoyan perwerdeya psîkologiyê, zanîna dadmendiyê, sosyologî û orîentalîzmê dîtiye. Niha li zankoyên wekî [[Freiburg]], [[Konstanz]] hwd dersê dide. Dîsa îdareya klînîkeke psîkologîk dike, di warê hindikayî, lêkolînên aştiyê, diyaloga di nava çandan de di warê terapiya psîkologîk de xebatan dike. Kizilhan bi qasî du salan berpirsiyariya karê giştî yê [[Med TV]] kiriye. Bi dehan kovar û rojnameyên Kurdî, Elmanî û Îngilîzî de nivîsiye. Gelek caran di têlevizyonên navnetewî de di bernameyan de cihdigire. Kizilhan ji aliyê dadgehên Elmanyayê ve wekî pispor tê naskirin. Di dozên ku alîkariya psîkologan tê xwastin de cih digire. Kizilhan li dinyayê wekî zanayek li ser [[Êzîdî]]tiyê tê naskirin. == Hin pirtûkên Kizilhan == *Zwischen Angst und Aggression. Kinder im Krieg (Di nava tirs û êrîşkariyê de. Zarokên şer): ISBN 3-89502-118-0. Juli 2000 *Stumme Gedanken - Ramanên bêdeng (Psîko-roman) *Die Unendlichkeit des Horizonts - Ein Roman aus den kurdischen Bergen, Angela Hackbarth Verlag, 2000, ISBN 3-929741-23-7 *Die Yeziden- Êzîdî: Verlag [[medico international]], Frankfurt/Main, 1997 ISBN 3-923363-25-7 *Der Sturz nach oben. Kurden in Deutschland - eine psychologische Studie *Depressionen (2004) *Ehrenmorde (2006). regener verlag, berlin *PMR - Entspannungsverfahren (2006)- Hackbarth-Verlag, St.Georgen. [[Kategorî:Psîkolog]] 16086 60319 2006-12-14T07:54:21Z Escarbot 482 روبوت تعديل: [[es:Heródoto]] '''Herodotê Halikarnassos''' ([[Yewnanî]] Ἡρόδοτος Ἁλικαρνᾱσσεύς, '''Herodotos Halikarnasseus'''), (rawejî [[484 b.z.]]), † ([[425 b.z.]]) [[Diroknas]], [[Nivîskar]]ek bû. Ji bo ko tê zanin Herodot Dîroknasê herî pêş de ye, [[Marcus Tullius Cicero]] ji bo wî gotîye "Bavê Dîrok". Ew bi pirtûka xwe [[Dîroka Herodot]] tê zanin. [[Image:AGMA Hérodote.jpg|250px|right|Busta Herodot]] == Jîyan == Herodot li [[Halikarnassos]], îroj ê li Tirkîye [[Bodrum]] e, hatiya dinê. Gorî Ferhenga Bizans [[Suda]], li ser Dîrok, ew teva derbeka dijî kergerîyê bû, lê ewna serkeftî ne bûn. Ji bo wê, ew çû [[Girava Samos]]ê(tirkî, Sîsam) xwe li wir veşart. Paşê ew derkete gerekê û çû [[Pers]], [[Misir]], [[Babîl]], [[Ukrayna]], [[Îtalya]], [[Sîcîlya]], [[Atîna]]. Ew carnan di vanegerîya Halikarnassos e. Dema çûyî Atîna ew bi kesên mezinên we demê re beraftin bû. Wekok [[Sophokles]] û [[Perikles]]. == Pirtûk == Herodot Pirtûkekê li ser dîrok û gerên xwe bi nave [[Dîroka Herodot]] nivisand. Ew ê pirli ser [[Împoratorîya Persan]], [[Misira kevin]], [[Mediyan]] û jiyana rojane gelanên wî dît bû. Bibîne: [[Dîroka Herodot]] ==Çend Gotinên Wî Dîroka Herodot De== *''Qederka mîrov heye û dimire û ji bo we hişen xwe jî hêne'' *''Kesî wek wî bêhiş tune ko, ew şûna aşitîye cengê heldibijire'' (oudeis gar huto anoétos esti, ostis polemon pro eirénés hairëetai) *''Di aşitîyê de zarokê bav xwe gorî dikin, di cengê de jî bav zarokê xwe gorî dikin'' *''[[Misir]] Nil e û [[Nil]] jî Misir e.'' == Giredanê Web == * [http://www.gutenberg.org/etext/2707 Dîroka Heredot] * [http://ancienthistory.about.com/library/bl/bl_text_herodotus.htm Herodotus] About.com * [http://www.livius.org/he-hg/herodotus/herodotus01.htm Herodotê Halicarnassus] Livius.org * [http://www.losttrails.com/pages/Tales/Inquiries/Herodotus.html Herodotus InquiriesHerodotus] * [http://www.sacred-texts.com/cla/hh/index.htm Yewnanî û Înîgîlîzî Dîroka Heredot] * [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Hdt.+1.6.1 Dîroka Heredot] ---- [[Category:Dîrok]] [[Category:Dîrokzan]] [[Category:Nivîskar]] [[ar:هيرودوت]] [[ast:Herodotu]] [[bg:Херодот]] [[bn:হিরোডোটাস]] [[bs:Herodot]] [[ca:Herodot]] [[cs:Hérodotos]] [[da:Herodot]] [[de:Herodot]] [[el:Ηρόδοτος]] [[en:Herodotus]] [[eo:Herodoto]] [[es:Heródoto]] [[et:Herodotos]] [[eu:Herodoto]] [[fa:هرودوت]] [[fi:Herodotos]] [[fr:Hérodote]] [[gl:Heródoto]] [[he:הרודוטוס]] [[hi:हिरोडोटस]] [[hr:Herodot]] [[hu:Hérodotosz]] [[id:Herodotus]] [[is:Heródótos]] [[it:Erodoto]] [[ja:ヘロドトス]] [[ko:헤로도토스]] [[la:Herodotus]] [[lb:Herodot]] [[lt:Herodotas]] [[lv:Hērodots]] [[ms:Herodotus]] [[nl:Herodotus]] [[no:Herodot]] [[pl:Herodot]] [[pt:Heródoto]] [[ro:Herodot]] [[ru:Геродот]] [[scn:Eròdutu]] [[sh:Herodot]] [[simple:Herodotus]] [[sk:Herodotos]] [[sl:Herodot]] [[sr:Херодот]] [[sv:Herodotos]] [[th:เฮโรโดตุส]] [[tr:Herodot]] [[uk:Геродот]] [[zh:希羅多德]] 16087 56895 2006-11-16T13:27:33Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Cicero]] #REDIRECT[[Cicero]] 16088 60973 2006-12-20T00:37:37Z Erdal Ronahi 2 '''Kesayetiya şîzofrenîk''' yek ji cureyên kesayetiyên nexweşketî ye. Tabloya gelek [[nexweşiyên psîkologîk]] e. Di raman û tevgerê de bêwateyî, kêmketina têkiliyên rojane, di axavtinê de dijwarî, têkçûna jiyana sosyal, jarketina laş hwd ji [[sîmptom]]ên wê ne. Kesayetiya şîzofrenîk nîşaneya gelek nexweşyan e, divê li klînîkan were tedawîkirin. [[Kategorî:Psîkolojî]] 16089 66329 2007-01-24T16:08:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:ورجینیا]] {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji wateyên din ra li [[Virginia (cudakirin)]] seke.}} [[Wêne:Flag of Virginia.svg|thumb|Alê Virginayê]] [[Wêne:Map of USA VA.svg|thumb|Virginia li [[DYE]]yê]] '''Virginia''' [{{IPA|vɜːˈdʒɪnjə}}] yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Virginiayê == *Rûber: 110.862 km² *Gelhe: 7.196.750 (2000) *Paytext: [[Richmond]] *Postkod: VA *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.virginia.gov [[Kategorî:DYE]] [[ang:Virginia]] [[ar:فيرجينيا]] [[bg:Вирджиния]] [[bn:ভার্জিনিয়া]] [[br:Virginia]] [[bs:Virginia]] [[ca:Virgínia]] [[cs:Virginie]] [[da:Virginia]] [[de:Virginia]] [[en:Virginia]] [[eo:Virginio]] [[es:Virginia]] [[et:Virginia]] [[eu:Virginia]] [[fi:Virginia]] [[fr:Virginie]] [[frp:Virginia]] [[ga:Virginia]] [[gd:Virginia]] [[gl:Virxinia - Virginia]] [[he:וירג'יניה]] [[hr:Virginia]] [[hu:Virginia]] [[hy:Վերջինիա]] [[id:Virginia]] [[io:Virginia]] [[is:Virginía (fylki)]] [[it:Virginia]] [[ja:バージニア州]] [[ka:ვირჯინია]] [[ko:버지니아 주]] [[ks:वर्जिनिया]] [[kw:Virjynni]] [[la:Virginia]] [[lt:Virdžinija]] [[lv:Virdžīnija]] [[mk:Вирџинија (сојузна држава)]] [[ms:Virginia]] [[nds:Virginia]] [[nl:Virginia (staat)]] [[nn:Virginia]] [[no:Virginia]] [[oc:Virgínia]] [[os:Вирджини]] [[pl:Wirginia]] [[pt:Virgínia]] [[ro:Virginia (stat SUA)]] [[ru:Вирджиния]] [[sa:वर्जिनिया]] [[sh:Virginia]] [[simple:Virginia]] [[sk:Virgínia]] [[sl:Virginija]] [[sq:Virginia]] [[sr:Вирџинија]] [[sv:Virginia]] [[ta:வர்ஜீனியா]] [[th:มลรัฐเวอร์จิเนีย]] [[tr:Virginia]] [[ug:ۋىرگىنىيە شىتاتى]] [[uk:Вірджинія]] [[ur:ورجینیا]] [[vi:Virginia]] [[zh:弗吉尼亚州]] 16090 66596 2007-01-26T10:55:20Z Escarbot 482 روبوت إضافة: als, ar, bg, bn, br, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, et, eu, fi, fr, frp, ga, gd, he, hr, hu, hy, id, io, is, it, ja, ka, ko, ks, kw, la, lt, lv, mk, ms, nl, nn, no, oc, os, pdc, pl, pt, ro, ru, sa, simple, sk, sl, sq, sr, sv, [[Wêne:Flag of West Virginia.svg|thumb|Alê West Virginiayê]] [[Wêne:Map of USA WV.svg|thumb|West Virginia li [[DYE]]yê]] '''West Virginia''' [{{IPA|ˌwest vɜːrˈdʒɪni̯ə}}] (Vîrjînyayê rojava) yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê West Virginiayê == *Rûber: 62.809 km² *Gelhe: 1.808.344 (2000) *Paytext: [[Charleston]] *Postkod: WV *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.wv.gov [[Kategorî:DYE]] [[als:West Virginia]] [[ar:فرجينيا الغربية]] [[bg:Западна Вирджиния]] [[bn:ওয়েস্ট ভার্জিনিয়া]] [[br:West Virginia]] [[bs:West Virginia]] [[ca:Virgínia de l'Oest]] [[cs:Západní Virginie]] [[da:West Virginia]] [[de:West Virginia]] [[en:West Virginia]] [[eo:Okcidenta Virginio]] [[es:Virginia Occidental]] [[et:Lääne-Virginia]] [[eu:Mendebaldeko Virginia]] [[fi:Länsi-Virginia]] [[fr:Virginie-Occidentale]] [[frp:Virginia du Ponant]] [[ga:Virginia Thiar]] [[gd:West Virginia]] [[he:מערב וירג'יניה]] [[hr:Zapadna Virginia]] [[hu:Nyugat-Virginia]] [[hy:Արևմտյան Վիրջինիա]] [[id:West Virginia]] [[io:Westa-Virginia]] [[is:Vestur-Virginía]] [[it:Virginia Occidentale]] [[ja:ウェストバージニア州]] [[ka:დასავლეთი ვირჯინია]] [[ko:웨스트버지니아 주]] [[ks:वेस्‍ट वर्जिनिया]] [[kw:Vyrjynia West]] [[la:Virginia Occidentalis]] [[lt:Vakarų Virdžinija]] [[lv:Rietumvirdžīnija]] [[mk:Западна Вирџинија]] [[ms:Virginia Barat]] [[nl:West Virginia]] [[nn:Vest-Virginia]] [[no:Vest-Virginia]] [[oc:Virgínia Occidentala]] [[os:Ныгуылæн Вирджини]] [[pdc:Wescht Wirschini]] [[pl:Wirginia Zachodnia]] [[pt:Virgínia Ocidental]] [[ro:West Virginia (stat SUA)]] [[ru:Западная Вирджиния]] [[sa:वेस्‍ट वर्जिनिया]] [[simple:West Virginia]] [[sk:Západná Virgínia]] [[sl:Zahodna Virginija]] [[sq:West Virginia]] [[sr:Западна Вирџинија]] [[sv:West Virginia]] [[ta:மேற்கு வேர்ஜினியா]] [[th:มลรัฐเวสต์เวอร์จิเนีย]] [[ug:جەنۇبىي ۋىرگىنىيە شىتاتى]] [[uk:Західна Вірджинія]] [[ur:مغربی ورجینیا]] [[vi:West Virginia]] [[zh:西維吉尼亞州]] 16091 56921 2006-11-16T16:39:15Z Bablekan 495 Washington (État) çû cihê Washington (federedewlet): Aya wisa qebûl e? [[Wêne:Flag of Washington.svg|thumb|Alê Washingtonê]] [[Wêne:Washington state seal.svg|thumb|Arma federedewleta Washingtonê]] [[Wêne:Map of USA WA.svg|thumb|Federedewleta Washingtonê li [[DYE]]yê]] '''Washington''' (federedewlet) yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Federedewleta Washingtonê == *Rûber: 184.824 km² *Gelhe: 5.894.121 *Paytext: [[Olympia]] *Postkod: WA *Malpera fermî ya federedewleta Washingtonê: http://www.access.wa.gov [[Kategorî:DYE]] 16092 56922 2006-11-16T16:39:15Z Bablekan 495 Washington (État) çû cihê Washington (federedewlet): Aya wisa qebûl e? #REDIRECT [[Washington (federedewlet)]] 16093 66569 2007-01-26T07:42:07Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ms:Wisconsin]] {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji çemê bi vê navî li [[Wisconsin (çem)]] seke.}} [[Wêne:Flag of Wisconsin.svg|thumb|Alê Wisconsinê]] [[Wêne:Wisconsinstateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Wisconsinê]] [[Wêne:Map of USA WI.svg|thumb|Wisconsin li [[DYE]]yê]] '''Wisconsin''' [{{IPA|wɪˈskɑːnsɪn}}] yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Wisconsinê == *Rûber: 140.662 km² *Gelhe: 5.536.201 *Paytext: [[Madison]] *Postkod: WI *Malpereka danasîna federedewletê: http://www.travelwisconsin.com [[Kategorî:DYE]] [[af:Wisconsin]] [[ar:ويسكنسن]] [[bg:Уисконсин]] [[bn:উইস্কন্‌সিন]] [[br:Wisconsin]] [[bs:Wisconsin]] [[ca:Wisconsin]] [[cs:Wisconsin]] [[da:Wisconsin]] [[de:Wisconsin]] [[en:Wisconsin]] [[eo:Viskonsino]] [[es:Wisconsin]] [[et:Wisconsin]] [[eu:Wisconsin]] [[fa:ویسکانسین]] [[fi:Wisconsin]] [[fr:Wisconsin]] [[ga:Wisconsin]] [[gd:Wisconsin]] [[he:ויסקונסין]] [[hi:विस्कांसिन]] [[hr:Wisconsin]] [[hu:Wisconsin]] [[hy:Վիսկոնսին]] [[id:Wisconsin]] [[io:Wisconsin]] [[is:Wisconsin]] [[it:Wisconsin]] [[ja:ウィスコンシン州]] [[ka:უისკონსინი]] [[ko:위스콘신 주]] [[kw:Wisconsin]] [[la:Visconsinia]] [[lb:Wisconsin (Bundesstaat)]] [[lt:Viskonsinas]] [[lv:Viskonsina]] [[mk:Висконсин]] [[ms:Wisconsin]] [[nds:Wisconsin]] [[nl:Wisconsin]] [[nn:Wisconsin]] [[no:Wisconsin]] [[oc:Wisconsin]] [[os:Висконсин]] [[pl:Wisconsin]] [[pt:Wisconsin]] [[ro:Wisconsin (stat SUA)]] [[ru:Висконсин]] [[simple:Wisconsin]] [[sk:Wisconsin]] [[sl:Wisconsin]] [[sq:Wisconsin]] [[sr:Висконсин]] [[sv:Wisconsin]] [[ta:விஸ்கொன்சின்]] [[th:มลรัฐวิสคอนซิน]] [[tr:Wisconsin]] [[uk:Вісконсін]] [[ur:وسکونسن]] [[vi:Wisconsin]] [[zh:威斯康辛州]] 16094 66377 2007-01-24T20:36:15Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[ms:Wyoming]], [[ur:وائیومنگ]] {{ev gotar|li ser heremek li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji wateyên din ra li [[Wyoming (cudakirin)]] seke.}} [[Wêne:Flag of Wyoming.svg|thumb|Alê Wyomingê]] [[Wêne:Wyomingstateseal.jpg|thumb|Arma federedewleta Wyomingê]] [[Wêne:Map of USA WY.svg|thumb|Wyoming li [[DYE]]yê]] '''Wyoming''' [{{IPA|waɪˈoʊmɪŋ}}] yek ji federedewletên [[DYE]] ye. == Hin agahiyên derbarê Wyomingê == *Rûber: 253.554 km² *Gelhe: 493.782 *Paytext: [[Cheyenne]] *Postkod: WY *Malpera fermî ya federedewletê: http://www.wyoming.gov [[Kategorî:DYE]] [[ang:Wyoming]] [[ar:وايومنغ]] [[bg:Уайоминг]] [[bn:ওয়াইয়োমিং]] [[br:Wyoming]] [[bs:Wyoming]] [[ca:Wyoming]] [[cs:Wyoming]] [[da:Wyoming]] [[de:Wyoming]] [[en:Wyoming]] [[eo:Vajomingo]] [[es:Wyoming]] [[et:Wyoming]] [[eu:Wyoming]] [[fa:وایومینگ]] [[fi:Wyoming]] [[fr:Wyoming]] [[ga:Wyoming]] [[gd:Wyoming]] [[gl:Wyoming]] [[he:ויומינג]] [[hr:Wyoming]] [[hu:Wyoming]] [[hy:Վայոմինգ]] [[id:Wyoming]] [[io:Wyoming]] [[is:Wyoming]] [[it:Wyoming]] [[ja:ワイオミング州]] [[ka:ვაიომინგი]] [[ko:와이오밍 주]] [[ks:वायोमिंग]] [[kw:Wyoming]] [[la:Vyomina]] [[lb:Wyoming]] [[lt:Vajomingas]] [[lv:Vaiominga]] [[mk:Вајоминг]] [[ms:Wyoming]] [[nds:Wyoming]] [[nl:Wyoming]] [[nn:Wyoming]] [[no:Wyoming]] [[oc:Wyoming]] [[os:Вайоминг]] [[pl:Wyoming]] [[pt:Wyoming]] [[ro:Wyoming (stat SUA)]] [[ru:Вайоминг]] [[sa:वायोमिंग]] [[simple:Wyoming]] [[sk:Wyoming]] [[sl:Wyoming]] [[sq:Wyoming]] [[sr:Вајоминг]] [[sv:Wyoming]] [[ta:வயோமிங்]] [[th:มลรัฐไวโอมิง]] [[tr:Wyoming]] [[ug:ۋايومىڭ شىتاتى]] [[uk:Вайомінг]] [[ur:وائیومنگ]] [[vi:Wyoming]] [[zh:怀俄明州]] 16095 57288 2006-11-18T13:03:02Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser paytextê heremê [[Wyoming]] li [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji wateyên din ra li [[Cheyenne]] seke.}} '''Cheyenne''' paytextê federedewleta [[Wyoming]]ê li [[DYA]] ye. [[1'ê rêbendanê]] [[1867]]'î de bingeha bajêr bi avakirina asinbanê (riya hesinî) ve hatiya avêtin. Li bajêr her sal şahiyên [[Cowboy]]´an ''(bi [[Kurdî]]: [[Gavan]])'' tê lidarxistin û bi sed hezaran tûrîst ziyaret dikin. Di hejmartinên fermî yên sala 2000´î de gelheya bajêr 53.011 bûye. [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16096 56937 2006-11-16T17:54:13Z Bablekan 495 Vîrjînya-Rojava çû cihê West Virginia: orgînal chêtir e ji shekir? #REDIRECT [[West Virginia]] 16097 56940 2006-11-16T17:56:00Z Bablekan 495 Vîrjînya (Dewlet) çû cihê Virginia (federedewlet): Nizanim ka dibe yan nabe? #REDIRECT [[Virginia (federedewlet)]] 16098 57290 2006-11-18T13:05:18Z Bangin 450 '''Horst Köhler''' (* [[22'ê reşemîyê]] [[1943]]'î li [[Skierbieszów]], [[Polonya]]) serokdewletê [[Germanistan]]ê (Almanya) ye. Köhler ji 1'ê pûşperê 2004'î vir de serokdewletiyê dike. Ew beriya ku bibe serokdewlet gerînendetiya [[FND]]´ê (Fona Navneteweyî ya Dirav) dikir. Malbata Köhler li herêmên Almanan ên li Polonya dijiya. Di dawiya [[Şerê Dinyayê yê II.]] wekî hemî Alman ên li derveyî Almanya direvin berî bi Almanyayê. Heya sala 1953´î li [[DDR]]´ê dijîn. Piştre direvin [[BRD]]´ê (ango Almanya ya Rojava). Li wir heya sala 1957´î di kampa penaberan de dimînin. Köhler li bajarê [[Tübingen]]ê li zankoya Eberhard-Karls-Universität perwerdeya aborîzanî û polîtîk dibîne. Di nava baskên [[SPD]]´ê de karê polîtîk dimeşîne. Köhler zewicî ye û xwedî du zarokan e. [[Kategorî:Elman]] 16099 56951 2006-11-16T19:19:09Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Berî zayinê]] #REDIRECT[[Berî zayinê]] 16100 56954 2006-11-16T19:23:00Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Piştî zayinê]] #REDIRECT[[Piştî zayinê]] 16101 56959 2006-11-16T20:06:31Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Top-level domain]] #REDIRECT[[Top-level domain]] 16102 56960 2006-11-16T20:08:25Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Koda telefonê]] #REDIRECT[[Koda telefonê]] 16103 57310 2006-11-18T13:33:02Z Bablekan 495 kurtesererastkirin '''FND''' '''F'''ona '''N'''avneteweyî ya '''D'''irav ''(bi Îngilîzî: IMF, Internationale Monetary Fund)'' saziyeke taybet a NY (Neteweyên Yekbûyî), ji bo pêşxistina aboriya dinyayê ye. FND di [[22'ê tîrmehê]] [[1944]]'î de hatiye damezrandin. FND li têkiliyên navneteweyî yên derbarê debarê digere. Ji aliyê dirav û teknîkê ve alîkariya welatan dike. Deyn dide, pêşengiya avakirinên aboriyê dike, riyên bûrokrasiyê yên tevlîhev hêsan dike hwd. Hin kes di wê baweriyê de ne ku, FND tenê piştgiriya polîtîkayên welatên dewlemend ên ku di komîteya ewlekariyê ya NY´de cihdigirin dike. Dîsa ew kesan bawer dikin ku FND li welatên dinya III. û paşdemayî li sazûmaniyên di bin siya G-8 de ne digere. Heya niha 184 welatên endam ên fonê hene. Ew gorî sermayeya xwe di wir de xwedî deng in. Sermayeya herî mezin jî ya [[DYA]] ye (17,08 %). == Organên FNDyê == *Komîta gerînendeyan *Komîteya têkildariya dirav û krediyan a navneteweyî *Dîrektoryûma Exekûtîv *Têkildariya pêşxistinên hundirîn Malpera fermî ya FNDê: http://www.imf.org [[Kategorî:Rêxistin]] 16104 57293 2006-11-18T13:07:27Z Bangin 450 [[Wêne:Flag of East Germany.svg|150px|thumb|Alê DDR]] [[Wêne:Coat of arms of East Germany.svg|90px|thumb|Arma DDRê]] '''Deutsche Demokratische Republik (DDR)''' navê komara sosyalîsta [[Alman]] a ku di sala 1989´î de tevlî Komara Federal a Almanya bû ye. DDR bi fermî ji [[7'ê kewçêrê]] [[1949]]'î heya [[2'ê kewçêrê]] [[1990]]'î berdewamkiriye. Wekî tê zanîn piştî têkçûna Almanyayê di Şerê Dinyayê yê II. de Almanya ji aliyê serkeftan ve tê dagirkirin. Li rojhilata Almanyayê parçê ku di bin dagirkirina [[YKSS]]´ê de dimîne, komarek sosyalîst tê damezrandin. DDR wisa dest bi jiyana xwe dike. Di dema Şerê Sar de herdu Almanya ji hevre dijminatiyê dikin. Lewra DDR sosyalîzmê diparast û BRDê jî kapîtalîzm. Her yek ji wan di blokekê de cihdigirt. Yekemîn serokê (an sekreterê komîta navend a partiya [[SED]]ê) [[Walter Ulbricht]] bû. Ji 1971 heya 1989 [[Erich Honecker]] û di hilweşanê de jî [[Egon Krenz]] serokatî dikir. {{commons|Categoy:GDR}} [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] 16105 61556 2006-12-24T05:22:24Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[frp:Angela Merkel]], [[qu:Angela Merkel]] [[Wêne:Angela Merkel Joh.jpg|right|thumb]] '''Angela Dorothea Merkel''' (* [[17'ê tîrmehê]] [[1954]] li [[Hamburg]]) siyasetmedareka Germanistanê ye. Ew ji sala 2000´î ve serokatiya partiya xwe [[CDU]]´yê û ji Sermaweza 2005´î ve jî serokwezîrtiya [[Almanya]]yê dike. [[Kategorî:Elman]] [[af:Angela Merkel]] [[ar:أنجيلا ميركل]] [[ast:Angela Merkel]] [[bg:Ангела Меркел]] [[br:Angela Merkel]] [[bs:Angela Merkel]] [[ca:Angela Merkel]] [[cs:Angela Merkelová]] [[cv:Ангела Меркель]] [[da:Angela Merkel]] [[de:Angela Merkel]] [[el:Άνγκελα Μέρκελ]] [[en:Angela Merkel]] [[eo:Angela Merkel]] [[es:Angela Merkel]] [[et:Angela Merkel]] [[eu:Angela Merkel]] [[fa:آنگلا مرکل]] [[fi:Angela Merkel]] [[fr:Angela Merkel]] [[frp:Angela Merkel]] [[ga:Angela Merkel]] [[gl:Angela Merkel]] [[gv:Angela Merkel]] [[he:אנגלה מרקל]] [[hr:Angela Merkel]] [[hu:Angela Merkel]] [[id:Angela Merkel]] [[io:Angela Merkel]] [[is:Angela Merkel]] [[it:Angela Merkel]] [[ja:アンゲラ・メルケル]] [[ka:მერკელი, ანგელა]] [[ko:앙겔라 메르켈]] [[la:Angela Merkel]] [[lb:Angela Merkel]] [[li:Angela Merkel]] [[lt:Angela Merkel]] [[mk:Ангела Меркел]] [[ml:ഏന്‍ജല മെര്‍ക്കല്‍]] [[ms:Angela Merkel]] [[nds:Angela Merkel]] [[nl:Angela Merkel]] [[nn:Angela Merkel]] [[no:Angela Merkel]] [[pdc:Angela Merkel]] [[pl:Angela Merkel]] [[pt:Angela Merkel]] [[qu:Angela Merkel]] [[ro:Angela Merkel]] [[ru:Меркель, Ангела]] [[scn:Angela Merkel]] [[sh:Angela Merkel]] [[simple:Angela Merkel]] [[sk:Angela Merkelová]] [[sq:Angela Merkel]] [[sr:Ангела Меркел]] [[sv:Angela Merkel]] [[ta:ஏங்கலா மெர்கல்]] [[tr:Angela Merkel]] [[uk:Анґела Меркель]] [[vi:Angela Merkel]] [[zh:安格拉·默克爾]] 16106 65905 2007-01-22T09:33:51Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Běłoruska]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Рэспубліка Беларусь<br> Respublika Belorussija</big> <br>Respublika Belarus<br/> <br>Komara Rûsya Sipî<br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Belarus.svg|160px]]<br/>[[Ala Rûsya Sipî]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Belarus coa.png|110px]]<br/>[[Arma Rûsya Sipî]] |- |align=center colspan=2| |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Zimanê Rûsî Sipî]], [[Rûsî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Minsk]] |- | '''[[Sîstema Sîyasî]]''' || [[Komar]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Aljaksandr Lukaschenka]] |- | '''[[Serokê hikûmetê]]''' || [[Sjarhej Sidorski]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[1990]] |- | '''[[Srûda netewî]]: || [[My Belarusy]]''' |- | '''[[Rûerd]]''' || 13.812 km² |- | '''[[Nifûs]]''' ||9.849.100 <small>(1. Januar 2004)</small> |- | '''[[Dirav]]''' ||Rubela Rûsî Sipî |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]] +1 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .by |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +375 |- |[[wêne:Europe location BLR.png|180px|]] |} [[Image:Belarus-demography.png|thumb|right|200px|Nifûsa rûsya sipî]] '''Rûsya Sipî''' ([[Zimanê Rûsî Sipî]] '''Беларусь''', '''Belarus'''; [[Rûs]] '''Белоруссия''', '''Belorussija''') Welateka li [[Ewropaya Rojhelat]] navbera [[Polonya]], [[Ukrayna]], [[Rûsya]], [[Letonya]] û [[Litvanya]] de ye. == Nav == Navê Belarus bigumanî li "Bely" û "Rus" de derketiye. Bely berê ji bo rojavayî dihatiya bikaranin, ango Belarus Rûsê rojavayî ye. Lê ew bi Rûse sipî derbaza zimanên din bû ye. == Erdnigarî == Rûsya Sipî bi aqare xwe welatê sêzdehem mezinê Ewropaya. Fireh bûna welatê herî mezin 560km, bejna xwe jî 650km. ye. Çemên Rûsya Sipîya mezin ewna ne; [[Dnjepr]], [[Bjaresina]], [[Prypjaz]] [[Memel]]. Gola xweya herî mezin [[Naratsch]] e. == Nifûs == Rûsya Sipî 9,7 milon nifûsa xwe heye. Li wan nêzîkê %11ên xwe [[Rûsî]] ne. Li Rûsan bêtir Polanî(%3,9), Ukraynî(%2,4) jî hêne. Gelanî Rûsya Sipî nêzîkê %80yen xwe [[Ortodoks]] e. Ê din [[Katolîk]], [[Protestan]], [[Cihû]] û [[Misilman]] in. Nifûs %-0,15 kêm dibe. Mirov bi nîvek heta 68,14 selan dijî ye. Mêr 62,06, jin 74,52 selan dijî ne. == Sîstema Kargerîyê== Rûsya Sipî hatiye parve 6 navçe bûye. Minsk nê teva wan 6 navçeyana na be. #Bajar [[Minsk]] #[[Woblast Brest]] #[[Woblast Homel]] #[[Woblast Hrodna]] #[[Woblast Mahiljou]] #[[Woblast Minsk]] #[[Woblast Wizebsk]] == Giradanê Web == *[http://www.auswaertiges-amt.de/www/de/laenderinfos/laender/laender_ausgabe_html?type_id=14&land_id=18#1 wezîrêtîya karûbarên derveyê Rûsya Sipî] [[Category:Welat]] [[Kategorî:Rûsya Sipî]] [[am:ቤላሩስ]] [[an:Belarrusia]] [[ang:Belarus]] [[ar:روسيا البيضاء]] [[arc:ܒܠܪܘܣ]] [[ast:Bielorrusia]] [[bat-smg:Baltarusėjė]] [[be:Беларусь]] [[bg:Беларус]] [[bn:বেলারুশ]] [[br:Byelarus]] [[bs:Bjelorusija]] [[ca:Bielorússia]] [[chr:ᏇᎳᎷᏒ]] [[cs:Bělorusko]] [[cu:Бѣла Рѹсь]] [[cv:Белоруси]] [[cy:Belarus]] [[da:Hviderusland]] [[de:Weißrussland]] [[el:Λευκορωσία]] [[en:Belarus]] [[eo:Belorusio]] [[es:Bielorrusia]] [[et:Valgevene]] [[eu:Bielorrusia]] [[fa:بلاروس]] [[fi:Valko-Venäjä]] [[fiu-vro:Valgõvinne]] [[fr:Biélorussie]] [[frp:Bièlorussie]] [[fy:Wyt-Ruslân]] [[ga:An Bhealarúis]] [[gl:Bielorrusia - Беларусь]] [[he:בלארוס]] [[hi:बेलारूस]] [[hr:Bjelorusija]] [[hsb:Běłoruska]] [[ht:Byelorisi]] [[hu:Fehéroroszország]] [[hy:Բելառուս]] [[ia:Bielorussia]] [[id:Belarus]] [[ilo:Belarus]] [[io:Bielorusia]] [[is:Hvíta-Rússland]] [[it:Bielorussia]] [[ja:ベラルーシ]] [[ka:ბელარუსი]] [[kk:Беларус]] [[ko:벨라루스]] [[kw:Belarussi]] [[la:Ruthenia Alba]] [[lb:Wäissrussland]] [[li:Wit-Rusland]] [[lt:Baltarusija]] [[lv:Baltkrievija]] [[mk:Белорусија]] [[mo:Беларус]] [[mr:बेलारूस]] [[ms:Belarus]] [[na:Belarus]] [[nds:Wittrussland]] [[nds-nl:Wit-Ruslaand]] [[ne:बेलारुस]] [[new:बेलारुस]] [[nl:Wit-Rusland]] [[nn:Kviterussland]] [[no:Hviterussland]] [[oc:Bielorussia]] [[pam:Belarus]] [[pl:Białoruś]] [[pms:Bielorussia]] [[pt:Bielorrússia]] [[qu:Bilarus]] [[ro:Belarus]] [[roa-rup:Arusia albã]] [[ru:Белоруссия]] [[ru-sib:Беларусь]] [[sa:बेलारूस]] [[scn:Bielorussia]] [[sh:Belorusija]] [[simple:Belarus]] [[sk:Bielorusko]] [[sl:Belorusija]] [[sq:Bjellorusia]] [[sr:Белорусија]] [[sv:Vitryssland]] [[sw:Belarus]] [[ta:பெலாரஸ்]] [[tg:Беларус]] [[th:ประเทศเบลารุส]] [[tl:Belarus]] [[tr:Beyaz Rusya]] [[ug:بېلورۇسىيە]] [[uk:Білорусь]] [[ur:بیلارس]] [[vi:Belarus]] [[vo:Vieta-Rusän]] [[war:Bielorrusia]] [[yi:בעלאָרוסיע]] [[zh:白俄罗斯]] [[zh-min-nan:Belarus]] 16108 57298 2006-11-18T13:12:57Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser bajarek li [[California]], heremê [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji bajarê [[Şîle]] bi vê navî li [[Los Angeles (Şîle)]] seke.}} [[Wêne:LosAngeles02.jpg|thumb|200px|Los Angeles bi şevê]] '''Los Angeles''' bajarekê mezin li federedewleta [[California]] ya [[DYA]]´yê ye. Herwekî navenda parêzgeha Los Angeles e. Navê bajêr ji zimanê Spanyolî tê û wateya wê "bajarê melekan (yezetayan)". Di perê Okyanûsa Pasîfîk dikeve. Bi tevî devedorê xwe hejmara niştecihan 17.545.623 ye. Tenê li navenda bajêr 3.877.129 (2005) kes dijî. Bajêr li ser 1.290,6 km²´yî avabûye. Rûbera parêzgeha wê 1.214,9 km² ye. Bingeha bajêr ji aliyê Felipe de Neve yê Spanyolî yê serokê parêzgeha Californiayê ve di 4´ê rezberê 1781'î de hatiye avêtin. Los Angeles duyemîn bajarê mezin ê DYAyê ye. *Postkoda bajêr: 90001 - 90103, 90174, 90185, 90189, 90230, 91331, 91335 *Koda telefonê: 213 für bo navendê 310, 323, 818 bo devedorê *Malpera fermî ya parêzgehê: [http://www.ci.la.ca.us ci.li.ca.us] [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16109 57300 2006-11-18T13:17:25Z Bangin 450 [[Wêne:Chicago Downtown Aerial View.jpg|thumb|Dîmenek ji Chicagoyê]] '''Chicago''' [{{IPA|ʃɪˈkɑːgoʊ}}] yek ji bajarên mezin ên federedewleta [[Illinois]] a [[DYA]]yê ye. Herwekî 3emîn bajarê mezin ê DYAyê jî tê zanîn. Navê bajêr ji zimanê [[Çermesor]]ên parzemînê tê. Tê wateya "cihê di nav pîvazên bîndayî de hatiye avabûn" e. Di 12'ê gelawêjê 1833'î de bingeha bajêr hatiye avêtin. Hejmara niştecihan 2.842.518 (2005) li navendê û bi tevayî jî 9.391.515 (2004) ye. Bajêr li ser 606,1 km²´yî avabûye. *Postkod: 60601–60827 *Koda telefonê: 312 *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.egov.cityofchicago.org [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16110 57013 2006-11-17T13:21:10Z Bablekan 495 Şikago çû cihê Chicago: orgînal nebe kes nikare lê bigere #REDIRECT [[Chicago]] 16111 57303 2006-11-18T13:21:16Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser bajarê '''San Francisco''' li heremê [[California]] li [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji wateyên din ra li [[San Francisco (cudakirin)]] seke.}} [[Image:Flag of San Francisco, California.png|thumb|Alê San Francisco]] '''San Francisco''' [{{IPA|ˌsænfɹənˈsɪskoʊ}}] yek ji bajarên mezin ên federedewleta [[California]] li [[DYA]]yê ye. Herwekî navenda parêzgeha San Francisco ye. Bajar li ser 600,7 km²i yî avabûye. Bingeha bajêr di sala 1792´î de hatiye avêtin. Hejmara niştecihan li navendê 744.230 (2004) û tevayî jî 4.157.377 e. Navê bajêr ji zimanê Spanyolî tê. Lewra cara pêşîn kaşîfên Spanyolî herêm dagirkirine. *Postkod: 94101-94188 *Koda telefonê: Neteweyî: 415 Navneteweyî: 01149 *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.ci.sf.ca.us [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16112 57018 2006-11-17T13:49:56Z Bablekan 495 San Fransîsko çû cihê San Francisco: orgînal nebe kes nikare lê bigere #REDIRECT [[San Francisco]] 16113 57318 2006-11-18T15:00:35Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser paytextê [[DYE|DYE'yê]] ye. Ji wateyên din ra bi navî ''Washington'' li [[Washington (cudakirin)]] seke.}} [[Wêne:Flag of Washington, D.C..svg|thumb|Alê Washington D.C.]] [[Wêne:WashMonument_WhiteHouse.jpg|350px|thumb|[[Malê sipî]]]] '''Washington (Districht of Columbia)''' [{{IPA|ˈwɔʃɪŋtn̩}}] paytexta [[DYA]]yê ye. Herwekî navenda parêzgeha [[Columbia]] ye. Navê xwe ji damezrênerê DYAyê [[George Washington]] digire. Di [[16'ê tîrmehê]] [[1790]]'î de bingeha wê hatiye avêtin. Hejmara niştecihan li navendê 553.523 (2004) tevî Baltimore 8.100.000 e. Bajêr li ser 177 km²'yî avabûye. *Postkod: 20001-20560, 20565-20599 56901, 56915, 56920, 56944 *Koda telefonê: +01-202/ 703 482-0623 *Malpera fermî ya parêzgehê: http://www.dc.gov {{commons|Washington, D.C.}} [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16114 57686 2006-11-20T14:06:06Z 88.100.29.133 replaced image [[Wêne:Flag of Philadelphia, Pennsylvania.png|140px|thumb|Arma bajêr]] [[Wêne:Karte_Philadelphia_Pennsylvania_MKL1888.png|thumb|right|200px|Karta dîrokî 1888)]] '''Philadelphia''' ''(Fîladelfiya tê xwandin)'' yek ji bajarên mezin ên federedewleta [[Pennsylvania]] ya [[DYA]]yê ye. Herwekî navenda parêzgehê ye. Bi hejmara xwe ya niştecihan 1.470.000 (2004)'î 5emîn bajarê mezin ê DYEyê ye. Di 27'ê kewçêrê 1682'î de hatiye avabûn. Bajar li ser 349,9 km² firehiyê ava ye. *Postkod: 19019-19255 *Koda telefonê: 215 *Malpera fermî ya bajar: http://www.phila.gov [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16115 57031 2006-11-17T14:38:28Z Bablekan 495 Fîladelfiya çû cihê Philadelphia: navê orgînal #REDIRECT [[Philadelphia]] 16116 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 57033 2006-11-17T15:22:35Z Bangin 450 Parastî [[Şablon:Vandalîzm]] [edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed] <span class="plainlinks">[[Bikarhêner:{{{1}}}|{{{1}}}]] <small>([[Bikarhêner nîqaş:{{{1}}}|Nîqaş]]&nbsp;&bull; [[Special:Contributions/{{{1}}}|Gotarên wî]]&nbsp;&bull; [http://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Special%3ALog&type=block&user=&page=User%3A{{urlencode:{{{1}}}}} Reşahîya asteng kiriyan]&nbsp;&bull; [http://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Special%3ALog&type=move&page=&user={{urlencode:{{{1}}}}} xeyrandinê nêv]&nbsp;&bull; [http://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Special%3ALog&type=upload&user={{urlencode:{{{1}}}}} Reşahîyan]&nbsp;&bull; [[Special:Blockip/{{{1}}}|Bikarhêner asteng bike]]{{#ifeq:{{lc:{{{1}}}}}|{{uc:{{{1}}}}}|&nbsp;&bull; [http://www.dnsstuff.com/tools/ipall.ch?domain={{{1}}} Li kû ye?]|}})</small></span> 16117 57322 2006-11-18T15:16:18Z Bangin 450 [[Wêne:Dallas_Texas_USA_aerial.jpg|300px|thumb|Dîmenek ji Dallasê]] '''Dallas''' [{{IPA|ˈdæləs}}] bajarekê mezin ê federedewleta [[Texas]]ê li [[DYA]]yê ye. Di sala 1841´î de avabûye û li ser firehiya 608 km² ye. Hejmara nişetcihan li navendê 1.211.704 (2005) û bi tevî parêzgehê 6.009.670 ye. Dallas bi şanoyên, fabrîkên nûjen, zankoyan û bi rêzefîlma navdar a "Dallas" ê tê zanîn. Di vê rêzefîlmê de jiyana malbateke dewlemendê petrolê tê vegotin. *Postkod: 75201-75398 *Koda telefonê: 214 *Malpera fermî ya bajêr: http://www.dallascityhall.com [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16118 57323 2006-11-18T15:19:15Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser bajarê Atlanta di [[Georgia]] ye. Ji bajarên din bi navî ''Atlanta'' li [[Atlanta (cudakirin)]] seke.}} '''Atlanta''' yek ji bajarên mezin û navdar ê federedewleta [[Georgia]] ya [[DYA]]yê ye. Navê xwe ji fîrma asinban a Western and Atlantic Railroadê digire ku bajêr di avabûna xae de bi wê asinbanê nasbûye. Di sala 1823´î de pêşemîn berên koçberan li vir bicihbûne. Hejmara niştecihan li navendê 419.122 û bi tevî parêzgehê jî 4,5 milyon e. [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16119 57327 2006-11-18T15:40:07Z Bangin 450 {{ev gotar|li bajarê Houston li [[Texas]] ye. Ji bajarên din bi vê navî ra li [[Houston]] seke.}} '''Houston (Texas)''' yek ji bajarên mezin ên federedewleta [[Texas]]ê li [[DYA]]yê ye. Di sala 1836´î de hatiye avabûn. Hejmara niştechan li navendê 2.012.626 (2004) û bi tevî parêzgeha xwe 5.180.443 ye. Rûbera bajêr 1.558,4 km², bi tevî parêzgeha xwe jî 1.500,7 km² ye. *Postkod: 77001-77299, 77339 und 77345 *Koda telefonê: 713, 281 û 832 *Malpera fermî ya bajêr: http://www.houstontx.gov [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16120 57050 2006-11-17T16:41:45Z Bablekan 495 Hûston çû cihê Houston (Texas): geleh houston hene #REDIRECT [[Houston (Texas)]] 16121 57332 2006-11-18T15:42:38Z Bangin 450 {{ev gotar|li bajarê Houston li [[Alaska]] ye. Ji bajarên din bi vê navî ra li [[Houston]] seke.}} '''Houston (Alaska)''' cihekê li federedewleta [[Alaska]] ya [[DYA]]yê ye. Hejmara niştecihên wê li dora 1.500 kesî ye. Rûbera wê: 58 km² ye. Houston wargehekê serîlêdanê ye. Xwedî sirûşteke ciwan e û gelek golên wê hene. [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16122 57333 2006-11-18T15:42:52Z Bangin 450 {{ev gotar|li bajarê Houston li [[Delaware]] ye. Ji bajarên din bi vê navî ra li [[Houston]] seke.}} '''Houston (Delaware)''' navê bajarokekî li federaldewleta [[Delaware]] ya [[WYA]]yê ye. *Gelhe: 430 Kes (2002) *Rûber: 1,0 km² ==Koordînat== {{coor dm|38|32|N|75|50|E}} {{kurt}} [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16123 57331 2006-11-18T15:42:24Z Bangin 450 {{ev gotar|li county'yê Houston li [[Alabama]] ye. Ji bajarên din bi vê navî ra li [[Houston]] seke.}} '''Houston County''' ango desthilatiya herêmî ya Houston bajarokek li federedewleta [[Alabama]] ya [[DYA]]yê ye. [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16124 57056 2006-11-17T18:00:27Z KurdoChali 500 Redirecting to [[DYA]] #redirect[[DYA]] 16125 66606 2007-01-26T12:22:35Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nn:Offisielt språk]], [[tg:Забони давлатӣ]] '''Zimanên fermî''' li welat, cih an rewşekê de zimanên bi destûra [[zagon]]an tê axavtin in. Heger li welatên wekî [[Tirkiyê]] qedexeya zimanan nebûna, dê ev gotina han jî nebaya. Mixabin li rûyê dinyayê tenê li Tirkiyê qedexeya zimanan heye û ev gotin ji bo Tirkiyê li cih de ye. Li gelek welatan zimanên serdest an de fakto hene. Bo mînak li DYAyê zimanên fermî nîne, herwekî qedexeya zimanan jî nîne lê zimanê serdest Îngilîzî ye. Ji xeynî Tirkiyê diviyabû mirov gotina "Zimanên serdest" an "Zimanên karê sazûmaniyê" bikarbianîbûya. Zimanên fermî di bikaranîna fireh de tê wateya "Zimanê dewletê, perwerdeyê hwd" jî. [[Kategorî:Ziman]] [[af:Amptelike taal]] [[als:Amtssprache]] [[an:Idioma ofizial]] [[ang:Ambihtlicu sprǣc]] [[ar:لغة رسمية]] [[ast:Idioma oficial]] [[bat-smg:Valstībėnė kalba]] [[be:Афіцыйная мова]] [[bg:Официален език]] [[br:Yezh ofisiel]] [[bs:Službeni jezik]] [[ca:Llengua oficial]] [[cs:Úřední jazyk]] [[cy:Iaith swyddogol]] [[da:Officielt sprog]] [[de:Amtssprache]] [[el:Επίσημη γλώσσα]] [[en:Official language]] [[eo:Oficiala lingvo]] [[es:Idioma oficial]] [[et:Riigikeel]] [[fa:زبان رسمی]] [[fi:Virallinen kieli]] [[fr:Langue officielle]] [[gd:Cànan Oifigeil]] [[he:שפה רשמית]] [[hr:Službeni jezik]] [[hu:Hivatalos nyelv]] [[id:Bahasa resmi]] [[is:Opinbert tungumál]] [[it:Lingua ufficiale]] [[ja:公用語]] [[ka:სახელმწიფო ენა]] [[ko:공용어]] [[la:Lingua publica]] [[lb:Offiziell Sprooch]] [[li:Offesjeel taol]] [[ln:Lokótá ya Lɛ́ta]] [[lt:Valstybinė kalba]] [[lv:Valsts valoda]] [[mk:Официјален јазик]] [[ms:Bahasa rasmi]] [[nds:Amtsspraak]] [[nl:Officiële taal]] [[nn:Offisielt språk]] [[no:Offisielt språk]] [[nrm:Langue officielle]] [[oc:Lenga oficiala]] [[pl:Język urzędowy]] [[pt:Língua oficial]] [[rmy:Prinjardi chhib]] [[ro:Limbă oficială]] [[ru:Официальный язык]] [[ru-sib:Державной говор]] [[sh:Službeni jezik]] [[simple:Official language]] [[sk:Úradný jazyk]] [[sl:Uradni jezik]] [[sr:Службени језик]] [[sv:Officiellt språk]] [[ta:ஆட்சி மொழி]] [[tg:Забони давлатӣ]] [[th:ภาษาราชการ]] [[tl:Opisyal na wika]] [[tr:Resmî dil]] [[tt:Räsmi tel]] [[udm:Официальной кыл]] [[uk:Державна мова]] [[zh:官方语言]] [[zh-min-nan:Koaⁿ-hong gí-giân]] 16126 57335 2006-11-18T15:44:11Z Bangin 450 '''Etîmolojî''' yan '''etîmologî''' (bi [[grekî]]: ''ετυμολογία - etimolojía''; bi [[grekiya kevin]]: ''έτυμος - étymos'') wekî peyv tê wateya zanîstiya rastegînî yan zanîstiya bingehê. Li bingeha wateyên peyvên ziman digere. Kesên bi zanîtiya etîmolojiyê ve bilî dibin jê re etîmolog tê gotin. Bo mînak peyva "dalberîn-reklam ji peyvên dayîn+hilberîn pêk tên. Ango ya ku dide hilberîn, ya ku hilberînê (produksiyonê) zêde dike. Etîmolog dibêjin wekî ziman, zimanê [[Kurdî]] nikare ji zimanên biyan ên ku ne ji koma zimanên Îndogermanî ne peyvan hilwergire, lê nayê. Ji ber wê ye gelek peyvên biyan di zimanê Kurdî de rasterast kivşe dibin. Bo mînak "hikumet" Erebî ye, lê her Kurdek bi awayeke din bikartîne. Bo mînak yek dibêje hikûmet, yek dibêje hukomet hwd. Lê zimanê Kurdî gelek peyvan daye zimanê cîran ên ku be Îndogermanî ne û di wan zinanan de kivşe nabe. Bo mînak destî, herçendî Tirkan guhertine, kirine testî jî, di wê zimanê de kivşe nabe. Mijara etîmolojiyê wate û ziman in. Zanîstiya etîmolojiyê gelek kevn e. Fîlozofên wekî [[Platon]], [[Kratylos]], Heraklîtûs hwd jî bilî bûne. Dîsa fîlozofên Hindistanî û Çînî jî. Gorî etîmologan komên zimanmalbatan berê bi serê xwe yek zimanek bûye, paşê şax daye. Ziman jî jiyandarek e û bi bikaranînê dijî. Zimanê Kurdî li Bakurê Kurdistanê roj bi roj winda dibe. Lewra li Bakur Kurdî qedexe ye û bi Kurdî perwerde nîne. Mixabin Kurd jî li Bakur baş qîmetê nadin zimanê xwe yî zikmakî. Gorî etîmologan zimanê Tirkî herçendi 80 sal in bi zagonan peyvan çêdikin jî hêj 70 %´î ji zimanê biyanî pêk tê. Tirkî êdî nahele û winda nabe, lewra dewleta wan heye. Etîmolojî bi gelek beşên zanîstiyê û dîsîplînan re kar dike. Bo mînak Semasiologî, Onomastîk, folklor, dîrok, çanda devkî, çîrok hwd. [[Kategorî:Zanist]] 16127 57336 2006-11-18T15:45:47Z Bangin 450 '''Azerî''' ji ziman û taybetiyên gelên [[Azerbeycan]]ê re tê gotin. Zimanê Azerî (bi azerî: {{IPA|''Азәрбајҹан дили''; ''Azərbaycan dili''; آذربایجان دیلی}}) yek ji zimanên Tûrkî ye. Ji zimanmalbata Altay, şaxê zimanên Ogûz (an Okiz, Oghuz) e. Gelê Azerbeycanê bi xwe ne bingeh-Tûrkî ne. Azerî [[Îranî]] ne û bi belavbûna ola [[Îslam]]ê bi qasî demeke dirêj zimanê wan ketiye bin bandora [[Erebî]]. Paşê mîrên Azeriyan ketine xizmeta berên desthilat ên Tûrkan û zimanê wan Tûrkîze bûye. Dîrokanas û zimannasên Azeriyan bi pirranî xwe wekî Tirk napejirînin û dibêjin "Erê zimanê me heliyaye, Tûrkîze bûye lê em Îranî ne û ola me jî ne [[Sunnî]], [[Şî]] ye. Di dema [[YKSS]]´ê de bo ziman alfabeya Kîrîl bikaranîne, lê niha pirranî Latînî bikartînin. == Hin agahiyên derbarê Azerî == *[[ISO 639]]-1: az *[[ISO 639]]-2: (B) aze (T) AZB *[[SIL ISO 639]]-3 *Cihên ku lê tê axavtin: Azerbeycan, Îran, Tirkiyê, Iraq, Rûsya, Gurcistan, Ermenistan *Axêv: 20-38 Milyon *Diyalekt: Azeriya Bakur, Azeriya Başûr *Devok: Şemaxa, Salîani, Lənkorən, Qazax, Aîrym, Borcala, Terekeme, Qizilbaşça, Nuqa, Zaqatali (Mugali), Kutkas, Naxçevan, Ordubad, Qîrovabad, Şuşa, û Qarapapax *Alfabeya Azerî (Kîrîl): А а, Ә ә, Б б, Ҹ ҹ, Ч ч, Д д, Е е, Ф ф, Ҝ ҝ, Ғ ғ, Һ һ, Х х, Ы ы, И и, Ж ж, К к, Г г, Л л, М м, Н н, О о, Ө ө, П п, Р р, С с, Ш ш, Т т, У у, Ү ү, В в, Ј ј, З з. *Alfabeya Azerî (Latîn): A a, B b, C c, Ç ç, D d, E e, Əə, F f, G g, Ğ ğ, H h, X x, I ı, İ i, J j, K k, Q q, L l, M m, N n, O o, Ö ö, P p, R r, S s, Ş ş, T t, U u, Ü ü, V v, Y y, Z z. [[Kategorî:Ziman]] 16128 57068 2006-11-17T19:48:59Z Bangin 450 Pir wateyên '''Oregon''' hene. *[[Oregon]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] da *[[Oregon (Illinois)]], bajarek li [[Illinois]], [[DYE|DYE'yê]] da *[[Oregon (Missouri)]], bajarek li [[Oregon]], [[DYE|DYE'yê]] da *[[Oregon (Ohio)]], bajarek li [[Ohio]], [[DYE|DYE'yê]] da *[[Oregon (Wisconsin)]], bajarek li [[Wisconsin]], [[DYE|DYE'yê]] da *[[Oregon (Gund)]], gundek li [[Wisconsin]], [[DYE|DYE'yê]] da *[[Oregon City]], bajarek li [[Oregon]], [[DYE|DYE'yê]] da {{cudakirin}} 16132 66124 2007-01-23T12:00:11Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: br, hr, hsb, ia, is, sl مسح: oc تعديل: arc, ca, ru, tl {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big>'''Comunitat Autònoma de Catalunya'''</big><br> '''Comunidad Autónoma de Cataluña'''</big><br> '''Comunitat Autonòma de Catalonha'''</big><br>'''Civaka Katalonyayê'''</big><br /> |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="background:#efefef;" |- | align="center" width="140px" | [[Wêne:Flag of Catalonia.svg|125px]] || align="center" width="140px" | [[Wêne:Cataluña coa.png|80px]] |- | align="center" width="140px" | ([[Ala Katalonyayê]]) || align="center" width="140px" | ([[Arma Katalonyayê]]) |} |- | align=center colspan=2 style="background: #ffffff;" | [[Wêne:Localització de la CA de Catalunya.png|250px]] |- | '''[[Zimanên fermî|Zimanê Fermî]]''' || [[Katalonî]], [[Spanî]] |- | '''[[Dewlet]]''' || ''[[Spanya]]'' |- | '''[[Paytext]]''' || [[Barselona]] |- | '''[[Serok]]''' || [[Pasqual Maragall i Mira]] |- | '''[[Rûerd]]'''<br> - Total <br> - % Av || 6em <br>32.114 km²<br>6,3% |- | '''[[Nifûs]]'''<br/> ko ([[2005]])<br/>[[Berbilavî]] ||<br/>6.984.196 <br/>218,73 /km² |- | '''[[Statuya Otonam]]''' || [[18 berfanbar 1979]] |} '''Katalonya''', (bi katalonî Catalunya, Spanî Cataluña) civakek otonom û xwedî statuya civaka dîrokî ye. Katalonya di sala 2006'an de li Spanyayê mîna gelekî hatiye pejirandin. Nasnameya gelê katalon Spanyol e. == Ziman == [[Spanî]] mîna hemû [[Spanya|Spanyayê]] li Katalonya jî zimanê fermî ye. ji xeynî spanî katalonî, û zimanê [[Aranî]] jî li Katalonyayê fermî ye. [[Katalonî]], (Bi katalonî: ''Catala'') Zimanekî Romanî ji koma [[Hint-Ewropî]] ye. Zimanê Katalonî ji aliyê 9 million kes ve li Katalonyayê, li herêma Otonom [[Valensiya]], li gravên Balêar, li Andorrayê (li Angorayê zimanê fermî tenê Katalonî ye, lê li vir bi [[fransî]] û [[spanî]] jî dipeyivin.), li [[Russiyon]], û li [[Alhgêro]] jî tê peyvîn. Zimanê katalon ji zimanê latin tê. ji sedsala XV han û vêde ew di bin bandora spanî ango kastiyon de maye. Her çiqas ev ziman biser îspanyolî de here jî (mînak: cercar / buscar, restar / quedar, vós / vostè, û her viha.). gerek mirov wî wek zaravayekî îspanyolî nebîne, ji ber ku ew zimanek serbixwe ye. Li hember Kastiyon (spanî) a ku bû zimanê resmî yê dewleta îspanyol, Katalon bi daxwazeke xort bi zimanê xwe axivîn û li hember spanî sekinîn. Ji bo ku zimanê wan bibe zimanê fermî yê herêma katalon daxwazeke wan a xurt hebû. Ev daxwaza wan bi mirina [[Franko]] re hat cih. Parlementoya îspanyol di sala [[2004]]'an de ev daxwaz li komisiyona ewropayê kir, bi seba ku 9 milyon kes li Ewropayê bi Katalanî dipeyivin (zêdeyî Maltayî û Estonî). Îro hîn ev daxwaz ne hatiye pejirandin. Têkiliyên zaravayên katalonî ji % 95 in (ji % 95 hev fam dikin). Du zaravayên sereke yên vî zimanî hene. Zaravayê yekem Katalona rojhilat (oriyental) e ku li [[Barselona]], li [[Jeron]], li giravên Baler û li rusiyonê tê axaftin. Yê diyêm jî Katalona Rojava ye e ku li bakur rojava, li Leiyda û Valensiyan tê axaftin. == Erdnîgarî == Katalonya li bakûr rojhilatê Spanyayê ji nîv gravî pêk tê. Rûerda wê 31 950 km² û di sala 2006 de xwedî 7 million gelhe bû. Li hawîrdorê civaka katalon, civaka otonom [[Valans]] û [[Aragon]], [[Fransa]], [[Andorra]] û [[Derya Sipî]] hene. ==Herêmên Katalonyayê== Katalonya ji çar herêman pêk tê : [[Barselona]] (bi Katalanî, Barcelona), [[Jîrona]] (bi Katalanî, Girona), [[Leyîda]] (bi Katalanî, Lleida) et [[Taragona]] (bi Katalanî Tarragona). Bajarên Mezin ê Katalonyayê : Barselona, [[Badalona]] û [[Hospitaleta Llobregat]] in. == Dîrok == Katalonya ji dagerkirina Şarlmany (801) ve di sedsala 9'an de bi mîrektiya Karolîn (Caroline) dest pê dike. Afirênerê wê Gîfred le Velu, (Guifred le Velu) di sala [[878]]'an de ji aliyê konseya Troyes ve wek Mirekê Barselona ye hatiye bijartin. Bi birêvabirina Sarrasinan û bi anîna [[katolîk|katolîktiyê]] wî herêm bi cî kiriye. Katalonya ji aliyê împaratorên [[Alman]] û keyên [[Fransa|Fransayê]] ve hatibû terikandin. Piştre bi Keyatiya Aragon re dibin ve tê girêdan (ji bona ku Katalonya ava bikin [[1283]]). Di sedsala XV'an de bi tevlî Keyatiya [[Spanya]] yê dibe gelek teybetiyên xwe diparêze ( di sedsala XVIII'an de li hember hêza navendî serî hil dide.) Bi gelemperî xwedî aboriyek dînamik, di sedsala [[XIX]]'an de bilez endustriya xwe bi pêş ve dibe û otonomiya xwe di sala [[1932]]'an de bi dest dixe (otonomiya wan ji sala [[1939]]'an hetanî sala [[1975]]'an ji destê wan tê girtin. Katalonya herêma herî dawî ya ku di şerê [[Spanya]] de xwe li ber vî şerî girtiye, ye). [[Kategorî:gel]] [[Kategorî:welat]] [[an:Cataluña]] [[ar:كاتالونيا]] [[arc:ܩܛܠܘܢܝܐ]] [[ast:Cataluña]] [[bg:Каталония]] [[br:Katalonia]] [[ca:Comunitat Autònoma de Catalunya]] [[cs:Katalánsko]] [[cy:Catalonia]] [[da:Catalonien]] [[de:Katalonien]] [[el:Καταλωνία]] [[en:Catalonia]] [[eo:Katalunio]] [[es:Cataluña]] [[et:Kataloonia]] [[eu:Katalunia]] [[fa:کاتالونی]] [[fi:Katalonia]] [[fr:Catalogne]] [[ga:An Chatalóin]] [[gl:Cataluña - Catalunya]] [[he:קטלוניה]] [[hr:Katalonija]] [[hsb:Katalanska]] [[hu:Katalónia]] [[ia:Catalonia]] [[id:Catalunya]] [[io:Katalunia]] [[is:Katalónía]] [[it:Catalogna]] [[ja:カタルーニャ州]] [[ka:კატალონია]] [[ko:카탈루냐 지방]] [[kw:Kataloni]] [[la:Catalonia]] [[lt:Katalonija]] [[mi:Catalonia]] [[nl:Catalonië]] [[nn:Catalonia]] [[no:Catalonia]] [[pl:Katalonia]] [[pt:Catalunha]] [[ro:Catalonia]] [[ru:Каталония (автономное сообщество)]] [[scn:Catalugna]] [[simple:Catalonia]] [[sl:Katalonija]] [[sr:Каталонија]] [[sv:Katalonien]] [[tl:Cataluña]] [[tr:Katalonya]] [[ty:Tatarūnia]] [[vls:Cataloonje]] [[zh:加泰罗尼亚]] [[zh-min-nan:Catalunya]] 16133 57224 2006-11-18T10:43:30Z Bablekan 495 [[Wêne:Melville - Queen Victoria.jpg|thumb|Keyban Vîktorya, 1845 (Alexander Melville)]] '''Victoria von Hannover''', '''Queen Victoria''', '''Keyban Vîktorya''' (* [[24'ê gulanê]] [[1819]] li [[Kensington Palace]], [[London]]; † [[22'ê rêbendanê]] [[1901]] li [[Osborne House]]) keybana Keyaniya Brîtanyayê ya di salên 1837 - 1901'î de desthilatî kiriye ye. Jê re "Keybana [[Brîtanya Mezin]], [[Îrlanda]] û [[Hindistan]]ê, keybana keyaniya ku 24 katî roj lê naçe ava" jî dihate gotin. Di desthilatiya xwe de keybaneke bi hêz û otorîter bûye. Di birêxitinkirina sazûmaniya keyaniyê de xwedî roleke girîng e. [[Kategorî:Keyban]] 16134 57337 2006-11-18T15:48:14Z Bangin 450 [[Wêne:Franz ferdinand.jpg|thumb|Franz Ferdinand]] '''Franz Ferdinand von Österreich-Este''' (* [[18'ê tîrmehê]] [[1863]] li [[Graz]]; † [[28'ê pûşperê]] [[1914]] [[Sarayevo]] hate kuştin), mîrekî împaratoriya Awûsturya - Hûngaryayê bû ji aliyê Sirbek nîjadperest ve hat kuştin û kuştina wî bu sedem ku Şerê Dinyayê yê I. derbikeve. Piştî kuştina wî împaratoriya Awûstûrya-Hûngaryayê bi alîkariya Almanyayê êrîşî Sirbistanê dikin. Ev yeka han wekî kevirê domînoyê dibe sedem ku şerekê dinyayê pêk were. [[Kategorî:Avûstûrî]] 16135 57340 2006-11-18T15:49:35Z Bangin 450 '''Dîrokzan'''ek, ew kesê ko bala xwe dide Dîrok û dinivîsîne ye. Pir berê de mirov bala xwe dide dîrok û nivisandîn e. [[Herodot]] ji bo ku Dirokzan e herî berê tê zanin, "Bavê Dîrok" tê navandin. Îroj li [[zanistgeh]]an fakûlteyên li ser Dîrok henê. Kesî wan de destûryar ba jî dibe Dîrokzanek. [[Kategorî:Dîrokzan| ]] [[da:Historiker]] [[de:Historiker]] [[en:List of historians]] [[eo:Historiisto]] [[fr:Historiens célèbres]] [[ja:歴史家の一覧]] [[la:Historicus]] [[lb:Lëscht vun Historiker]] [[nl:Lijst van geschiedkundigen]] [[simple:List of Historians]] [[uk:Історик]] [[zh:历史学家]] 16136 66385 2007-01-24T22:01:46Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hi:हिरोहितो]] [[Image:Hirohito.jpg|thumb|250px|right|Hîrohîto]] '''Hirohito''' (bi [[japonî]]: {{IPA|裕仁}}; bi [[kurdî]]: ''Hîrohîto'') (* [[29'ê avrêlê]] [[1901]]; † [[7'ê rêbendanê]] [[1989]]) keyê [[Japan]] ê di nava salên 1926 - 1989´î de desthilatî kiriye ye. Li Japan wekî ''Shōwa'' jî tê binavkirin. Hîrohîto beriya [[Şerê Dinyayê yê II.]] artêşeke xurt avakir û desthilatiya sîvîlan kêm kir. Artêşa Japan li hundir û derveyî welêt bû xwedî helwesteke êrîşkar. Japan dagirkirina [[Çîn]]ê pêk anî. Artêşa Japan a girêdayî Hîrohîto bi sed hezaran sîvîl kuşt. Di şer de Hîrohîto wekî [[Hitler]]ê [[Asya]]yê hat binavkirin. Di şer de Japan têk çû û kapîtûlasyonên mezin xwar. Kontrola artêşê şîkest û li Japan pêvajoya demokrasiyê û pêçandina birînên şer destpêkir. Hîrohîto dîsa li ser text bû. Ew bi xwe kesekê ku ji deryayê hezkirî bû. Wekî hoby berê xwe dida cîhana deryayê. Herçendî bi neyînî be jî rola Hîrohîto di dîroka Japan a nêzîk de gelek girîng û mezin e. Ew di sala 1989´î de ji ber nexweşiyan jiyana xwe jidest dide. {{commons|Hirohito}} [[Kategorî:key]] [[Kategorî:Japonî]] [[ar:هيروهيتو]] [[bg:Хирохито]] [[bs:Hirohito]] [[ca:Hirohito]] [[cs:Hirohito]] [[da:Hirohito]] [[de:Hirohito]] [[en:Hirohito]] [[eo:Hirohito]] [[es:Hirohito]] [[et:Hirohito]] [[eu:Hirohito]] [[fi:Hirohito]] [[fr:Hirohito]] [[he:הירוהיטו]] [[hi:हिरोहितो]] [[hr:Hirohito]] [[hu:Hirohito]] [[id:Hirohito]] [[is:Showa keisari]] [[it:Hirohito imperatore del Giappone]] [[ja:昭和天皇]] [[ka:ჰიროჰიტო]] [[ko:쇼와 천황]] [[la:Hirohitus]] [[lt:Imperatorius Šiova]] [[nds:Hirohito]] [[nl:Hirohito van Japan]] [[nn:Hirohito av Japan]] [[no:Hirohito av Japan]] [[pl:Hirohito]] [[pt:Hirohito]] [[ro:Hirohito]] [[ru:Хирохито]] [[scn:Hirohito]] [[sh:Hirohito]] [[simple:Hirohito]] [[sk:Hirohito]] [[sl:Hirohito]] [[sr:Хирохито]] [[su:Hirohito]] [[sv:Showa]] [[sw:Hirohito wa Japani]] [[tg:Ҳироҳито]] [[th:สมเด็จพระจักรพรรดิฮิโระฮิโตะ]] [[tr:Hirohito]] [[uk:Хірохіто]] [[zh:昭和天皇]] 16137 57255 2006-11-18T11:52:34Z Bablekan 495 Hirohito, Emperor of Japan çû cihê Hirohito: chêtir e #REDIRECT [[Hirohito]] 16141 61094 2006-12-20T22:21:46Z Bangin 450 {| |Gotar rakirin |3 days |- |Bêhişî têke gotarekî |1 month |- |Heqaretkirin |infinite |} 16142 edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed 63081 2007-01-04T20:09:30Z Bangin 450 <span title="Dengkirin, IPA" class="IPA" style="font-family:Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, DejaVu Sans, TITUS Cyberbit Basic, Code2000, MV Boli, MS Mincho, Arial, sans-serif; text-decoration:none!important">{{{1}}}</span> 16143 57343 2006-11-18T15:53:54Z Bangin 450 '''Pol Pot''' (* [[19'ê gulanê]] [[1928]] li parêzgeha [[Kompong Thom]], [[Kamboçya]]; † [[15'ê avrêlê]] [[1998]] li [[Anlong Veng]]) heya sala 1997´ê yekemîn desthilatdarê [[Qimerên Sor]] û kesayetiyeke navdar ê Kamboçya bû. Di malbateke cotyar de ji dayîk bûye û di zaroktiya xwe de perwerdeya Bûdîzmê dîtiye. Di sala 1946´î de dibe endamê [[Partiya Komûnîst a Kamboçyayê]]. Di şerê [[DYE]] û [[Wîetnam]]ê de alîkariya DYEyê dike û li dijî Wîetnamiyan provokasyonan û êrîşan lîdardixe. Wekî peyayekî di bin baskê DYEyê de tê naskirin. Dema Pol Pot di nava partiyê de desthilatiyê bi giştî bidestdixe, dest bi avakirina welatek [[komûnîst]] û [[cotyar]] dike. Ew komûnîzmê gorî xwe şîrove dike. Hemî kes û alternatîvên din ji holê radike. Desthilatdariyeke têr bi zext û xwîn li dardixe. Ew bi gorî xwe riya [[Mao]] dimeşîne û li pey [[şoreşa çandê]] ye. Lê ew li pey xwe çiyayên meytan dihêle. Navê wî dibe navê tîraniya xwînê. Ew di hevpeyvînekê de dibêje "Ez ji ber kiryarên xwe ne poşman im. Min li dijî êrîşkar û xayînên Wîetnamiyan, welatê xwe parast. Wekî [[Mustafa Kemal Atatürk]] ê [[Tirkiyê]], li avakirin û pêşxistina welêt geriyam. Mixabin navê Atatürk bi başî lê yê min bi neyînî tê zimên". Pol Pot kesekî wekî li dijî mirovahiyê bersûcdar e tê nirxandin. Wî bi milyonan welatiyê xwe daye kuştin. [[Kategorî:Kamboçyayî]] 16144 57273 2006-11-18T12:35:02Z Bangin 450 [[Kategorî:Gel]] 16145 57276 2006-11-18T12:37:27Z Bangin 450 Virginia (federedewlet) çû cihê Virginia #REDIRECT [[Virginia]] 16146 57278 2006-11-18T12:43:13Z Bangin 450 Pir wateyên '''Virginia''' hene. *Kesek li gotarên [[Roma kevin|romî yê kevin]] da, seke [[Verginia]]. *Du heremên emerîkî, [[Virginia]] û [[West Virginia]] *Bajarek li [[Minnesota]], [[DYE]], seke [[Virginia (Minnesota)]]. *Cigarekî zirav û dirêj, seje [[Virginia (cigare)]]. *Asteroîdek, seke [[Virginia (Asteroid)]] *Trênekî [[Avûstûrya|avûstûrî]], seke [[KFNB - Virginia]] {{cudakirin}} [[de:Virginia (Begriffserklärung]] [[en:Virginia (disambiguation)]] [[fr:Virginie (homonymie)]] [[it:Virginia (disambigua)]] [[ja:バージニア]] [[nl:Virginia]] [[no:Virginia (andre betydninger)]] [[pt:Virgínia (desambiguação)]] [[ro:Virginia (dezambiguizare)]] 16147 57282 2006-11-18T12:50:31Z Bangin 450 Pir wateyên '''Wyoming''' hene. *[[Wyoming]], heremek li [[DYE|DYE'yê]] da. *Pir [[county|county'yên]] emerîkî: **[[Wyoming County (New York)]] li [[New York]] **[[Wyoming County (Pennsylvania)]] li [[Pennsylvania]] **[[Wyoming County (West Virginia)]] li [[West Virginia]] *Pir bajarên emerîkî: **[[Wyoming (Delaware)]] li [[Delaware]] **[[Wyoming (Illinois)]] li [[Illinois]] **[[Wyoming (Iowa)]] li [[Iowa]] **[[Wyoming (Michigan)]] li [[Michigan]] **[[Wyoming (Minnesota)]] li [[Minnesota]] **[[Wyoming (New York)]] li [[New York]] **[[Wyoming (Ohio)]] li [[Ohio]] **[[Wyoming (Pennsylvania)]] li [[Pennsylvania]] **[[Wyoming (Rhode Island)]] li [[Rhode Island]] **[[Wyoming (Iowa County, Wisconsin)]] li [[Iowa County]], [[Wisconsin]] **[[Wyoming (Waupaca County, Wisconsin)]] li [[Waupaca County]], [[Wisconsin]] *[[Wyoming (Keneda)]], bajarek li [[Keneda]] {{cudakirin}} 16149 57287 2006-11-18T13:01:35Z Bangin 450 Pir wateyên '''Cheyenne''' hene. *[[Cheyenne (gel)]], gelek li [[Emerîkaya Bakur]] da *[[Cheyenne (ziman)]], zimanê wê gelê *[[Cheyenne (Wyoming)]], paytextê [[Wyoming]] *[[Cheyenne (Oklahoma)]], bajarek li [[Oklahoma]] *[[Cheyenne (çîya)]], çîyek *[[Cheyenne (mûzîk)]], komekî mûzîk {{cudakirin}} 16150 62922 2007-01-03T15:38:05Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[km:ខ្មែរក្រហម]] [[Wêne:Khmer_Rouge_flag.svg|thumb|Arma Qimerên Sor]] '''Qimerên Sor''' ji hêzên [[Partiya Komûnîst a Kamboçyayê]] ku di sala 1975´î de li [[Kamboçya]] dest bi desthilatdariyê kirine re tê gotin. Ji sala 1975´î heya 1992´î li Kamboçya sazûmaniyeke bi xwîn û pêkutî ajotine. Di sala 1992´î de bi hêza opozîsyona Kamboçya, [[Wîetnam]] û dîplomasiya navneteweyî Qimerên Sor çekên xwe ji dest berdidin û pêde pêde ditemirin. Qimerên Sor bi kiryarên hovane li dijî gelê xwe û mirovahiyê tên tewanbarkirin. [[Kategorî:Rêxistin]] [[ast:Khmeres Roxos]] [[cs:Rudí Khmerové]] [[de:Rote Khmer]] [[en:Khmer Rouge]] [[es:Jemeres Rojos]] [[fi:Punaiset khmerit]] [[fr:Khmers rouges]] [[he:קמר רוז']] [[id:Khmer Merah]] [[it:Khmer Rossi]] [[ja:クメール・ルージュ]] [[ka:წითელი ქმერები]] [[km:ខ្មែរក្រហម]] [[nl:Rode Khmer]] [[no:Røde Khmer]] [[pl:Czerwoni Khmerzy]] [[pt:Khmer Vermelho]] [[ru:Красные Кхмеры]] [[simple:Khmer Rouge]] [[sv:Röda khmererna]] [[uk:Червоні кхмери]] [[vi:Khmer Đỏ]] [[zh:柬埔寨共產黨]] 16151 66859 2007-01-28T00:32:08Z Erdal Ronahi 2 Kesên Elmanya [[Kategorî:Li gorî neteweyê kes]] 16152 57291 2006-11-18T13:06:10Z Bangin 450 Redirecting to [[FND]] #redirect[[FND]] 16153 57292 2006-11-18T13:06:36Z Bangin 450 Redirecting to [[DDR]] #redirect[[DDR]] 16154 57297 2006-11-18T13:09:56Z Bangin 450 [[Kategorî:Dewlet]] 16156 57304 2006-11-18T13:24:05Z Bangin 450 Pir wateyên '''San Francisco''' hene. *[[San Francisco]], bajarek li heremê [[California]] li [[DYE|DYE'yê]] da *[[San Francisco (Arjantîn)]], bajarek li heremê [[Córdoba]] li [[Arjantîn]] da *[[San Francisco del Rincón]], bajarek li [[Meksîk]] {{cudakirin}} 16157 57309 2006-11-18T13:32:07Z Bablekan 495 FND çû cihê IMF: Navê international ev e, chêtir e #REDIRECT [[IMF]] 16158 57315 2006-11-18T14:55:57Z Bangin 450 Washington DC çû cihê Washington (District of Columbia) #REDIRECT [[Washington (District of Columbia)]] 16159 57320 2006-11-18T15:13:50Z Bangin 450 Pir wateyên '''Washington''' hene. ==[[DYE]]== ===Herem=== *[[Washington]], heremek li [[DYE]] ===Bajar=== *[[Washington (District of Columbia)]], paytextê [[DYE]] *[[Washington (Arkansas)]] li [[Arkansas]] *[[Washington (Connecticut)]] li [[Connecticut]] *[[Washington (Georgia)]] li [[Georgia]] *[[Washington (Illinois)]] li [[Illinois]] *[[Washington (Indiana)]] li [[Indiana]] *[[Washington (Iowa)]] li [[Iowa]] *[[Washington (Kansas)]] li [[Kansas]] *[[Washington (Kentucky)]] li[[Kentucky]] *[[Washington (Louisiana)]] li [[Louisiana]] *[[Washington (Maine)]] li [[Maine]] *[[Washington (Massachusetts)]] li [[Massachusetts]] *[[Washington (Mississippi)]] li [[Mississippi]] *[[Washington (Missouri)]] li [[Missouri]] *[[Washington (Nebraska)]] li [[Nebraska]] *[[Washington (New Hampshire)]] li [[New Hampshire]] *[[Washington (New Jersey)]] li [[New Jersey]] *[[Washington (New York)]] li [[New York]] *[[Washington (North Carolina)]] li [[North Carolina]] *[[Washington (Oklahoma)]] li [[Oklahoma]] *[[Washington (Pennsylvania)]] li [[Pennsylvania]] *[[Washington (Texas)]] li [[Texas]] *[[Washington (Utah)]] li [[Utah]] *[[Washington (Vermont)]] li [[Vermont]] *[[Washington (Virginia)]] li [[Virginia]] *[[Washington (West Virginia)]] li [[West Virginia]] *[[Washington (Wisconsin)]] li [[Wisconsin]] ===[[County]] û [[Parish]]=== *[[Washington County (Alabama)]] li [[Alabama]] *[[Washington County (Arkansas)]] li [[Arkansas]] *[[Washington County (Colorado)]] li [[Colorado]] *[[Washington County (Florida)]] li [[Florida]] *[[Washington County (Georgia)]] li [[Georgia]] *[[Washington County (Idaho)]] li [[Idaho]] *[[Washington County (Illinois)]] li [[Illinois]] *[[Washington County (Indiana)]] li [[Indiana]] *[[Washington County (Iowa)]] li [[Iowa]] *[[Washington County (Kansas)]] li [[Kansas]] *[[Washington County (Kentucky)]] li [[Kentucky]] *[[Washington Parish]] li [[Louisiana]] *[[Washington County (Maryland)]] li [[Maryland]] *[[Washington County (Maine)]] li [[Maine]] *[[Washington County (Minnesota)]] li [[Minnesota]] *[[Washington County (Missouri)]] li [[Missouri]] *[[Washington County (Mississippi)]] li [[Mississippi]] *[[Washington County (Nebraska)]] li [[Nebraska]] *[[Washington County (New York)]] li [[New York]] *[[Washington County (North Carolina)]] li [[North Carolina]] *[[Washington County (Ohio)]] li [[Ohio]] *[[Washington County (Oklahoma)]] li [[Oklahoma]] *[[Washington County (Oregon)]] li [[Oregon]] *[[Washington County (Pennsylvania)]] li [[Pennsylvania]] *[[Washington County (Rhode Island)]] li [[Rhode Island]] *[[Washington County (Tennessee)]] li [[Tennessee]] *[[Washington County (Texas)]] li [[Texas]] *[[Washington County (Utah)]] li [[Utah]] *[[Washington County (Virginia)]] li [[Virginia]] *[[Washington County (Vermont)]] li [[Vermont]] *[[Washington County (Wisconsin)]] li [[Wisconsin]] ==[[Brîtanyaya mezin]]== ===Bajar=== *[[Washington (Tyne and Wear)]] li [[Tyne and Wear]] *[[Washington (West Sussex)]] li [[West Sussex]] ==Nav== *[[George Washington]], serokî yekemîn yê [[DYE]] {{cudakirin}} 16160 57324 2006-11-18T15:33:37Z Bangin 450 Pir bajar bi navî '''Atlanta''' hene. ==[[DYE]]== * [[Atlanta]] li [[Georgia]] * [[Atlanta (Arkansas)]] li [[Arkansas]] * [[Atlanta (California)]] li [[California]] * [[Atlanta (Colorado)]] li [[Colorado]] * [[Atlanta (Delaware)]] li [[Delaware]] * [[Atlanta (Idaho)]] li [[Idaho]] * [[Atlanta (Illinois)]] li [[Illinois]] * [[Atlanta (Indiana)]] li [[Indiana]] * [[Atlanta (Iowa)]] li [[Iowa]] * [[Atlanta (Kansas)]] li [[Kansas]] * [[Atlanta (Kentucky)]] li [[Kentucky]] * [[Atlanta (Louisiana)]] li [[Louisiana]] * [[Atlanta (Michigan)]] li [[Michigan]] * [[Atlanta (Minnesota)]] li [[Minnesota]] * [[Atlanta (Mississippi)]] li [[Mississippi]] * [[Atlanta (Missouri)]] li [[Missouri]] * [[Atlanta (Nebraska)]] li [[Nebraska]] * [[Atlanta (Nevada)]] li [[Nevada]] * [[Atlanta (New York)]] li [[New York]] * [[Atlanta (Ohio)]] li [[Ohio]] * [[Atlanta (Texas)]] li [[Texas]] * [[Atlanta (Wisconsin)]] li [[Wisconsin]] ==[[Keneda]]== * [[Atlanta (Keneda) li [[Nova Scotia]] {{cudakirin}} 16161 57325 2006-11-18T15:37:42Z Bangin 450 Pir bajar û county bi navî '''Houston''' [{{IPA|ˈ(h)juːstən}}] hene. * [[Houston (Texas)]] li [[Texas]], bajarê çarîyeme yê mezin. * [[Houston (Alabama)]] li [[Alabama]] * [[Houston (Alaska)]] li [[Alaska]] * [[Houston (Arkansas)]] li [[Arkansas]] * [[Houston (Delaware)]] li [[Delaware]] * [[Houston (Minnesota)]] li [[Minnesota]] * [[Houston (Missouri)]] li [[Missouri]] * [[Houston (Mississippi)]] li [[Mississippi]] * [[Houston (Ohio)]] li [[Ohio]] * [[Houston (Pennsylvania)]] li [[Pennsylvania]] * [[Houston (Fort Bend County, Texas)]] li [[Fort Bend County]], [[Texas]] * [[Houston County (Alabama)]] li [[Alabama]] * [[Houston County (Georgia)]] li [[Georgia]] * [[Houston County (Minnesota)]] li [[Minnesota]] * [[Houston County (Tennessee)]] li [[Tennessee]] * [[Houston County (Texas)]] li [[Texas]] {{cudakirin}} 16162 57338 2006-11-18T15:48:23Z Bangin 450 [[Kategorî:Kes]] 16163 57339 2006-11-18T15:48:41Z Bangin 450 Redirecting to [[Franz Ferdinand]] #redirect[[Franz Ferdinand]] 16164 57342 2006-11-18T15:51:41Z Bangin 450 [[Kategorî:Kes]] 16165 57344 2006-11-18T15:54:01Z Bangin 450 [[Kategorî:Kes]] 16167 66924 2007-01-28T21:26:43Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sv:Ibn Khaldun]] '''Îbnî Xaldûn''' ( ابن خلدون, nav bi tûnî, ولي الدين عبد الرحمن ابن محمد بن محمد بن أبي بكر محمد بن الحسن, Ebdurrahman bîn Mihammed bîn Ebû Bekir Mihammed bîn Hesen) ([[27'ê gûlanê]] [[1332]] [[Tunis]], [[17'ê adarê]] [[1406]] [[Qehîre]]) [[Dîrokzan]], [[Civaknas]]ekê, [[Sîyasatmedar]] misilman bû. Gorî [[Salnamê Hicrî]] jî 1. Ramazan 732 hatiye dinê û 25. Ramadān 808 jî jîyana xwe li dest de ye. == Jînenîgarî == Ji bo Îbnî Xaldûn li ser xwe biyografîyek nivisandî bû, mirov li ser wî gelek tiştan zane ye. Ew [[Otobîyografî]]ya xwe (التعريف بابن خلدون ورحلته غربا وشرقا, et-te'rif bi-Îbnî Xaldûn we-rihlatûhû şerqan we-xerban) '''Salix dana Îbnî Xaldûn û gera xweya rojhelat û rojava''' bû û Muhammad îbnî Tewît li Qahîre di 1951an de weşand. Malbata Îbnî Xaldûn li berê li [[Endûlûs]] bû, paş dewleta Endûlûs li ewropa helweşîya malbata xwe di [[Sevilla]] de koça Tûnûsê kir. Li ber Endulus ê jî hîmî Îbnî Xaldûn dera [[Hadramut]] e. Di bîografîya xwe de ew dinivîsa ku hîmî xwe dera sehebakî Mihamad pêyxember [[Vâil b. Hacer]]. Îbnî Xaldûn di biçûkî xwe de hevotineka rind helgirt. Bi jiber kirinê [[Quran]]ê û fêr kirina [[Tecvîd]]ê dest bi hevotîne kir. Him li bavî xwe [[Muhammed Vâbilî]] him jî li Şemseddîn Ebû Abdullah Muhammed bin Câbir, Ebû Abdullah Muhammed bin Abdullah û Ebû Kâsım Muhammed Kusayr hevotîna [[Hadîs]] û [[Fiqih]]ê hel girt. Li [[el-Abil]], Matematîkzanekî wê dema, fêrê matematîk, felsefe û [[Vac]]ê hel girt. Bixwe jî, [[Îbnî Sîna]], [[Îbnî Rûşd]], [[Razî]] û [[Et-Tûsî]] xwend. Çaxa ew 17 sala de bû, wî dê û bavê xwe tev ji [[peroka veba]] de winda kirin. Ji bo li ber wî malbata xwe bi peşari(polîtîqa)ye bilîn bûbûn, ew jî pê bilî. Dorî 20 salan de ew bû sekreterê siltan [[Ebu Îshaq]] Îbrahîm II. el-Mûstansîr. Ji bo qezî û îlme xweyê xweş di 1349an de Siltanî [[Fas]]ê [[Ebû İnân]] daweta ba xwe kir û erkdara nivîsandîna kanûna (ketîb el-eleme), wek serokwezirî, re kardar kir. Lê ji bo çavtengîyê paşgotinî derxistin û Siltanî Fasê di 1357an de ew 22 mehan avêta girtîxane. Heta Ebû Înan mir ew di girtîxanê de ma. Paşê Ebû Înan mir serokwazîr, Amar îbn Abdullah, ew li girtîxanê derxist û Ebû Salim, zarokê Ebû Înanî derbaza şûnê wî bûyî, anî erka berê. Paş [[Ebû Selim]] serokwezir Amar îbn Abdullah, hevalekê îbnî Xaldûn, derbaza textê bû. Ji pê ve Îbnî xaldûn 1362en de polîtîqa berda û çû [[Granada]], Endûlûs e. Ji bo Îbnî Xaldûn arîkarîya filîtandîne ajdane Nasridî Muhammad V , Siltanê Granada bûbû, wî ew bi dêrindêzekê pergînî kir.Di [[1364]] de Îbnî Xaldûn arîkarîye aştîyekê navbera [[Pedro I.]], mîrzayê Kastilya, û Nasridî Muhammad bû. Pedro bi malbatê wî tev re daweta ba xwe kir jî wî ew lêvegerand. Li Granada Îbnî Xaldûn û serokwezîrê Nasridî Muhammad, Îbn [[El-Xatib]] ve pêşbazî kir. Îbnî Xaldûn dixwest ku Nasridî Muhammad dewletê gorî ramanê xwe kargerî bike. Lê Îbn El-Xatib digo ko, dewletê ji bo aştîyê di hereşe de ye. Talî, El-Xatib Îbnî Xaldûn mişexta [[Efrîka Bakur]] kirin de. Muhammad V. paşê jî El-Xatib ji bo ramanên fîlozofî avête girtîxane. Di [[Otobîyagrofî]]ya xwe de Îbnî Xaldûn li ser têkoşîna xweyê bi El-Xatib re dinivîsîna. Dûv ew vegerîya [[Efrika]], Îbnî Xaldûn bû serokwezîrê Siltan Ebū Ebdûllah. Dûv Ebū Ebdûllah 1366an de hat kuştin wî hêla Ebû-l Ebbas girt û Ebû-l Ebbas bû siltan. Lê, pişt re Ebdu l-Ezîz berxweda û siltanê Tlemcen bin xwist şinda jî derbaza textê bû û Îbnî Xaldûn avête girtîxane. Pişt wê re Îbnî Xaldûn dest bi nivîsandinê [[Mukaddime]], pirtûkakê li ser dîroka dinê, kir. Di [[1378]]an de ew vegerîya Tûnûsê û pirtûka xwe [[Mukaddime]] temamkir û berpêş a Siltanê Tûnûsêyî we demê Ebûl Ebbas kir. Ji bo hera [[Hec]]ê ew li Tûnûsê derket û çû [[Îskenderîye]], Misir e. Gorî [[Maxrib]](Rojava, ango Tûnûs, Fas) Misir Îbnî Xaldûn re ji bo ceng û berxwedan tune bûn gelek xweş bû. Misir a wê çaxe di serwerîya [[Memlûk]]an de bû. Lê Îbnî Xaldûn li wir jî nikanî bitûnî li siyaset dest bikişîna. [[1384]] de Siltan [[Barqûq]] ew kira profesorê Medresên qamhiyya(li camiya El ezher de) û [[Qadi]]. Ji bo nûtî xwestina, wî di wê erkê de gelek berxedan dî û salakê pişt re dest li wê erkê kişan. Di 1384en de keştîyekê li [[Qahîre]] de malbatê Îbnî Xaldûn tîne Îskenderîye bin av bû. Û jin û zarokên xwe, derve du lawên xwe, hemû gî mirin. Çû Hecê hat şinda di 1388an de xwe da prefoserîyê xwe. Ji bo Dijberên xwe xwestinî ew arama Siltan Barqûq de bi wan re ber hev da. Paşê navbera xwe Siltan Barqûq re carî din rind bû heta mirinê xwe heşt caran bû [[Qadi]]yê zavê [[Malikî]] Dewra lawê Barquq, [[Nâsireddîn Ferec]] de ew çû cengekê dija [[Tîmur]]. Tîmur hetanî [[Şam]]ê hatî bû. Wê demê Îbnî Xaldûn 70 salan de bû jî beşdara wê rêwîtîyê bû. Ji bo gotgotekê li ser derbekê dijî Siltan Ferec, Siltan Ferec vegerîya [[Qahîre]]. Lê Îbnî Xaldûn li [[Şam]]ê ma. Ibn Xaldûn û [[Tîmurlenk]] ve li Şamê hev dîn. Di adara 1401an de Îbnî Xaldûn vegerîye Qahîre. Ew di [[17. Adar]]a 1406an de wî jîyana xwe dest da. == Pirtûkên Îbnî Xaldûn == Pirtûka Îbnî Xaldûna herî pêş de ( لباب المحصل في أصول الدين= lûbab el-mûhassal fî ûsûl ed-din, ango Puxte Din) li ser ramanen [[Er-Razî]] bû. 1351en de dema li Tunus ê bû nivisandî bû. Pirtûkeka li ser sofîtîyê bi navî ( شفاء السائل şifa' es-se'il, ango Lêgerandîna Pîroz) bigumanî [[1373]]an li [[Fas]]ê ji Muhammad V. re nivisandî bû. '''[[Kitāb el-Îbar]]'''“ (Kitab el-îbar we dîwan el-mubtada we l-şabar fî eyyam el-erab we l-[[acem]] we l-barbar we men asarahum mîn dewî es-sultan el-akbar, كتاب العبر وديوان المبتدأ والخبر في أيام العرب والعجم والبربر ومن عاصرهم من ذوي السلطان الأكبر, Pirtûka ji bo destpêkê, bûyerê rojên Ereb, Farsî û Berberîyen û bihêzbûna hevçaxê wan) li ser dîroka [[Berberî]]yen bû. Ew li heft pirtûken biçûk pêk hatî bû. Pirtûkokê pêş de Muqaddîme bû. Pirtûkokê duhem de heta pêncem li ser Dîroka heta demê Îbnî Xaldûn bû. Di pirtûkokên şeşêmîn û hefteman de jî dîroka [[Berberî]]yen [[Maxrîb]]an hebû. === El-Muqaddîme === '''El-Muqaddîme''', ango Destpêk, Pirtûkoka '''Kitāb el-îbar'''ê herî pêş de ye. Di wê de Îbnî Xaldûn nirxandinê Dîroka Cîhanê dike. Li ser Muqaddîme Îbnî Xaldûn bitûnî jîyanê xwe şixûlî. Di Pirtûkxana Netewîyê Tûnûsê de destnivîsa wêyê xwemalî(orjinal) heye. Xebatên Îbnî Xaldûn dû wî re bi gelek kesî hat bikaranîn. Riva kirinê xweyê li ser malan(رَأْسُ المال| re'îsul mal, Kapital) paş re Karl Marx bikaranî. Ji bo wê [[Îbnî Xaldûn]] gorî hin kesan "bavê" Dîrokzanîyê, [[Sosyolojî]] û Polîtîqa ye. == Giredanê Web == * [http://www.isidore-of-seville.com/ibnkhaldun/ Îbnî Xaldûn ] *[http://www.muslimphilosophy.com/ik/Muqaddimah/ Mûqaddime/Kitab al-Ibar Îngîlîzî ] *[http://www.isidore-of-seville.com/ibnkhaldun/ Îbnî Xaldûn di Web de] *[http://www.muslimphilosophy.com/ik/klf.htm Ibn Khaldun: Xebat û jîyana Îbnî Xaldûn] *[http://home.online.no/~al-araki/index.html# Ibn Khaldun (El-Muqaddîme] [[Category:Dîrokzan]] [[Category:Civaknas]] [[ar:ابن خلدون]] [[bs:Ibn Haldun]] [[da:Ibn Khaldun]] [[de:Ibn Chaldun]] [[el:Ιμπν Χαλντούν]] [[en:Ibn Khaldun]] [[eo:Ibn-Khaldun]] [[es:Ibn Jaldún]] [[fa:ابن خلدون]] [[fi:Ibn Khaldun]] [[fr:Ibn Khaldoun]] [[gl:Ibn Khaldun - عبد الرحمن بن محمد بن خلدون الحضرمي]] [[he:אבן ח'לדון]] [[hr:Ibn Khaldun]] [[id:Ibnu Khaldun]] [[it:Ibn Khaldun]] [[ja:イブン＝ハルドゥーン]] [[ko:이븐 할둔]] [[ms:Abdul Al-Rahman Ibn Muhammad Ibn Khaldun]] [[nl:Ibn Khaldun]] [[no:Ibn Khaldūn]] [[pl:Ibn Chaldun]] [[pt:Ibn Khaldun]] [[ru:Ибн Хальдун]] [[sh:Ibn Khaldun]] [[simple:Ibn Khaldun]] [[sk:Ibn Chaldún]] [[sl:Ibn Haldun]] [[sr:Ибн Халдун]] [[sv:Ibn Khaldun]] [[tr:İbn'i Haldun]] [[wa:Ben Xhaldoun]] 16168 57380 2006-11-18T22:18:00Z Bangin 450 Pir wateyên '''Berberî''' hene. *[[Berberî (gel)]], gelek li [[Efrîqaya Bakur]] e *[[Berberî (ziman)]], zimanê Berberîya ye. {{cudakirin}} 16169 59816 2006-12-08T20:10:17Z Bangin 450 [[Tony Yayo]], rapvanekî emerîkî {{Copyright}} 16170 57359 2006-11-18T20:19:22Z Bangin 450 [[Wêne:Tony yayo.jpg|thumb|Tony Yayo]] '''Tony Yayo''' (* [[31'ê adarê]] [[1978]] li [[New York City]]) rapvanekî [[DYE|emerîkî]] ye. Navî xwe yê rast ''Marvin Bernard'' e. Wî, [[50 Cent]] û [[Lloyd Banks]] di salê [[1998]] labelî [[G Unit]] çêkirin. ==Bîyografî== Tony Yayo, [[50 Cent]] û [[Lloyd Banks]] li [[Queens]], heremekî [[New York]], mezinbûn. Wî bi [[The Game]] ra jî kardikir û alîkarî wî bi albûmê [[The Documentary]] bi stranê ''Runnin<nowiki>'</nowiki>'' Tony Yayo navî xwe ji filmê [[Scarface]] birîye. Navî şanogerekî ''Tony Montana'' ye. Navî ''Yayo'' wî ji şorê [[spanî]] ''llello'' birîye, çima ew wek ''Yayo'' tê xwendin. Wateyê wê şorê [[kokaîn|kokaîn]] e. Carê yekemîn Tony Yayo li radîyoyê [[G Unit]] yê [[DJ Whoo Kid]] tê bîstin. Paşê ew li albûmê [[50 Cent]] [[Guess who's back again]] dîsa tê bistin. Çima ew carekê salekê kete zîndanê, wî nikanî alîkarîya [[G Unit]] bi albûmê yekemîn [[Beg for Mercy]] kiriba. Li havînê salê [[2005]] Tony Yayo albûmê xwe yê yekemîn derxist, [[Thoughts of a Predicate Felon]]. ==Dîskografî== === Albûm=== *[[2005]] - [[Thoughts Of A Predicate Felon]] === featuring Tony Yayo === '''[[Get Rich or Die Tryin' (Albûm)|Get Rich or Die Tryin']]''' (yê [[50 Cent]]) *[[2003]] - ''Like My Style'' ([[50 Cent]] feat. Tony Yayo) '''[[Beg for Mercy]]''' (yê [[G Unit]]) *[[2003]] - ''Groupie Love'' *[[2003]] - ''I Smell Pussy'' '''[[Straight Outta Ca$hville]]''' (yê [[Young Buck]]) *[[2004]] - ''Bonafide Hustler'' ([[Young Buck]] feat. [[50 Cent]] & Tony Yayo) '''[[The Hunger for More]]''' (yê [[Lloyd Banks]]) *[[2004]] - ''Ain't No Click'' ([[Lloyd Banks]] feat. Tony Yayo) '''[[The Documentary]]''' (yê [[The Game]]) *[[2005]] - ''Runnin<nowiki>'</nowiki>'' ([[The_Game_(Musiker)|The Game]] feat. Tony Yayo) '''[[The Massacre]]''' (yê [[50 Cent]]) *[[2005]] - ''Hate It Or Love It (G Unit Remix)'' ([[50 Cent]] feat. [[The Game]], Tony Yayo, [[Young Buck]] & [[Lloyd Banks]]) *[[2005]] - ''My Toy Soldier'' ([[50 Cent]] feat. Tony Yayo) '''[[Get Rich Or Die Tryin' (Soundtrack)|Get Rich or Die Tryin']]''' (yê [[50 Cent]]) *[[2005]] ''Fake Love'' (Tony Yayo) '''[[Blood Money]]''' (yê [[Mobb Deep]]) *[[2006]] ''Click Click'' ([[Mobb Deep]] feat. Tony Yayo) '''[[Rotten Apple]]''' (yê [[Lloyd Banks]]) *[[2006]] ''NY, NY'' ([[Lloyd Banks]] feat. Tony Yayo) [[Kategorî:Rap]] [[de:Tony Yayo]] [[en:Tony Yayo]] [[es:Tony Yayo]] [[fi:Tony Yayo]] [[fr:Tony Yayo]] [[sv:Tony Yayo]] 16171 57389 2006-11-18T22:39:20Z Cyrus the virus 619 [[Image:Berbers.png|thumb|Berberî li Efrîka]] '''Berberî''', an jî '''İmazighen''', gelakê li [[Efrîqayê Bakur]] dijîye. Zimanîn wan re jî [[Zimanê Berberî|Berberî]] tê gotin. Nave Berberî bigumanî di wûşe yewnanî [[Barbar]] de te ye. Di roma antîk de [[Barbar]] ji bo gelên Efrîqa dihat bikaranin. ==Hîmî== Hîmîyê Berberîyên ne vebirîye. Gorî [[Herodot]] dîroka xwe de nivisandî şûna niha Berberî lê dijîn [[Nûmîd]], [[Garament]], [[Lîbyan]] hebûn. Bigûmanî hîmî berberîyan ewna ne. == Ziman == Berberî bi zimanê ku Berberî axaftin e. Ew zimaneki zimanmalbatê zimanê efro-asya de ye. Hin gelî [[Cezayêr ]], [[Fas ]] û [[Tûnis]] berberî ne. Lê ji bo Eraban ve teva hev bûna niha hindik gelên wan welatnan Berberî ne. Li [[Lîbya ]], [[Morîtanya ]], [[Misir]], [[Nîjer]], [[Çad ]] û [[Malî ]] ye jî berberî hêne. ==Çande == Berberî gelekî maderşahî bûn. Berberîyan rojnamakê xweya di 950 [[b.z.]] dest pê dika heye. Ew berwara ku Şahekî Berberîyan derbaza textê [[Bubastidan]], li Misir e, bûbû, Bubastîs kiri bû paytexte dewlet e. Kesî li wan di çolê de dijîn re tê [[Tuareg]] gotin. Îroj Berberî bi gelemperî misilmanin. ==Welatê Berberî lê Dijîn== *[[Fas ]]: 12 000 000 *[[Cezayêr]]: 8 500 000 *[[Fransa]]: 1 200 000 *[[Nîjer]] : 1 000 000 *[[Malî]] : 700 000 *[[Lîbya]] : 350 000 *[[Belçîka ]]: 200 000 *[[Holanda]] : 200 000 *[[Lîberya ]], [[Îsraîl ]], [[Sûrîyê ]] û [[Urdun ]]: 100 000 *[[Tûnis]]: 100 000 *[[Morîtanya]] : 80 000 *[[Burkîna Fazo ]]: 50 000 *[[Spanya]] 50 000 *[[Misir]] 10 000 Yekom: 25 milon. == Hin Berberîyanên Navdar== *[[Tarîq bîn Zîyad]], Şahê Endulus e *[[Îbnî Xaldûn]], '''Bavê Dîrok''' *[[Zinédine Zidane]], Gokbazekî [[Fransî]] *[[Mustapha Hadji]], Gokbazekî Fasî [[Category: Gel]] [[ar:الأمازيغ]] [[de:Berberi]] [[en:Berber]] [[es:Bereber]] [[fr:Berbères]] [[it:berberi]] [[ja:ベルベル人]] [[nl:Imazighen]] [[sr:Бербери]] [[sl:Berberi]] [[sv:Berber]] [[zh:柏柏尔人]] 16172 57368 2006-11-18T20:53:59Z Cyrus the virus 619 Berberî(gel) çû cihê Berberî (gel) #REDIRECT [[Berberî (gel)]] 16173 62296 2006-12-30T14:54:52Z Cyrus the virus 619 '''UTC+13:45''' yek Beşên Demjimêrê ye. [[Giravên Chatham]] bi biharî de heta payîz ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]]ê li [[Zelanda Nû]] tê bikaranin. [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC+13:45]] [[nl:UTC+13:45]] [[ja:UTC+13:45]] [[pt:UTC+13:45]] 16174 57373 2006-11-18T22:02:31Z Cyrus the virus 619 '''UTC+11:30''' yek Beşên Demjimêrê ye. Navçeyakê demêyên li [[Awûstralya]], li giravên [[Giravên Norfolk]] tê bikaranin. ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+11:30 Bajaren dem UTC+11:30] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC+11:30]] [[nl:UTC+11:30]] [[ja:UTC+11:30]] [[pt:UTC+11:30]] 16175 57375 2006-11-18T22:05:38Z Cyrus the virus 619 '''UTC+8:45''' yek Beşên Demjimêrê ye. Navçeyakê demêyên li hin derên [[Awûstralya]] tê bikaranin û Central Western Time(CWT) tê navandin. ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+11:8:45 Bajaren dem UTC+8:45] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC+8:45]] [[ja:UTC+8:45]] [[pt:UTC+8:45]] 16176 57377 2006-11-18T22:12:52Z Cyrus the virus 619 '''UTC+5:45''' yek Beşên Demjimêrê ye. Li [[Nepal]] ê 1986an vir de tê bikaranin. 5 demjmêr û 41 hûrdeman [[Greenwich]] zêdetir e. ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+5:45 Bajaren dem UTC+5:45] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[nl:UTC+5:45]] [[ja:UTC+5:45]] [[pt:UTC+5:45]] [[sr:UTC+5:45]] 16177 57384 2006-11-18T22:20:36Z Cyrus the virus 619 '''UTC-2''' yek Beşên Demjimêrê ye. Li Ew dernan tê bikaranin; *[[Brezîlya]]-Giravên Okyanûs de ** [[Fernando de Noronha]], Trindade, Martim Vaz *[[Georgia yê Başûr]] [[Giravên Sandwich ê Başûr]] ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC-2 Bajaren dem UTC-2] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC-2]] [[ja:UTC-2]] [[pt:UTC-2]] 16178 57447 2006-11-19T10:18:51Z Bangin 450 [[Wêne:Wappen Tirana.gif|thumb|Arma Tîrana]] '''Tîrana''', [[paytext|paytexta]] [[Elbanya]] ye. Li gorî hijmartinên [[2003]]'an 353 400 kes dijîn. Tîrana di sala [[1614]]'an de hate avakirin û di sala [[1920]]'an de bu paytexta Elbanyayê. {| border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="margin:1em 1em 1em 0; border-style:solid; border-width:1px; border-collapse:collapse; empty-cells:show; " align="left" |----- ! colspan="3" align="left" bgcolor="#E3E3E3" | '''Serokên Tîrana''' |----- bgcolor="#FFEECC" ! Nr. || Serok || Demê wî birêvedibir |----- bgcolor="#F5F5F5" | 01. || [[Zyber Hallulli]] || 1913-1914 |----- bgcolor="#FFEFD5" | 02. || [[Servet Libohova]] || 1915-1916 |----- bgcolor="#F5F5F5" | 03. || [[Ismail Ndroqi]] || 1917-1922 |----- bgcolor="#FFEFD5" | 04. || [[Ali Begeja]] || 1922-1923 |----- bgcolor="#F5F5F5" | 05. || [[Ali Derhemi]] || 1923-1924 |----- bgcolor="#FFEFD5" | 06. || [[Xhemal Kondi]] || 1924-1925 |----- bgcolor="#F5F5F5" | 07. || [[Fuat Toptani]] || 1925-1927 |----- bgcolor="#FFEFD5" | 08. || [[Izet Dibra]] || 1927-1928 |----- bgcolor="#F5F5F5" | 09. || [[Rasim Kalakula]] || 1928-1930 |----- bgcolor="#FFEFD5" | 10. || [[Rexhep Jella]] || 1930-1933 |----- bgcolor="#F5F5F5" | 11. || [[Abedin Nepravishta]] || 1933-1935 |----- bgcolor="#FFEFD5" | 12. || [[Qemal Butka]] || 1936-1937 |----- bgcolor="#F5F5F5" | 13. || [[Abedin Nepravishta]] || 1937-1939 |----- bgcolor="#FFEFD5" | 14. || [[Qazim Mulleti]] || 1939-1940 |----- bgcolor="#F5F5F5" | 15. || [[Omer Fortizi]] || 1940-1943 |----- bgcolor="#FFEFD5" | 16. || [[Halil Meniku]] || 1943-1944 |----- bgcolor="#F5F5F5" | 17. || ? || 1944-1991 |----- bgcolor="#FFEFD5" | 18. || [[Tomor Malasi]] || 1991-1992 |----- bgcolor="#F5F5F5" | 19. || [[Sali Kelmendi]] || 1992-1996 |----- bgcolor="#FFEFD5" | 20. || [[Albert Brojka]] || 1996-2000 |----- bgcolor="#F5F5F5" | 21. || [[Edi Rama]] || ji 2000 |} ==Koordînat== *{{coor dms|41|19|32|N|19|49|11|E}} {{commons|Category:Tirana}} [[Kategorî:paytext]] [[Kategorî:bajar]] 16179 57448 2006-11-19T10:25:40Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser paytextê [[Arjantîn|Arjantînê]] ye. Ji wateyên din ra li [[Buenos Aires (cudakirin)]] seke.}} [[Wêne:Flag of Buenos Aires (City) in Argentina.gif|thumb|Alê Buenos Aires]] [[Wêne:Buenos Aires Coats of Arms.gif|thumb|Arma Buenos Aires]] [[Wêne:Ar-map-es.png|thumb|Buenos Aires li [[Arjantîn]]]] '''Buenos Aires''' [[Paytext|paytexta]] [[Arjantîn|Arjantînê]] ye. Bajar û Lîmana herî mezin a vî [[welat|welatî]] ye. Nifûsa xwe 12 milyon e. Yek ji bajarên mezintirîn yê [[Amerîkaya Başûr]] û cîhanê ye. ==Koordînat== *{{coor dms|34|36|36|S|58|22|12|W}} {{commons|Category:Buenos Aires}} {{kurt}} [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:Bajar]] 16180 57453 2006-11-19T10:40:11Z Bangin 450 [[Image:Canberra locator-MJC.png|thumb|Canberra]] '''Canberra''' [{{IPA|ˈkænbɹə}}] paytexta [[Awûstralya|Awûstralyayê]] ye. Nifûsa xwe 350 000 e. Di sala [[1913]]'an de hate avakirin û di sala [[1927]]'an de bûye paytexta Awûstralyayê. Canberra dikeve navbera [[Sidney]] û [[Melborn]]. {{commons|Category:Canberra}} {{kurt}} [[Kategorî:bajar]] [[Kategorî:paytext]] 16181 57403 2006-11-19T00:24:41Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Kanberra]] #REDIRECT[[Kanberra]] 16182 60979 2006-12-20T00:42:50Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Gelawêj]] #redirect[[Gelawêj]] 16184 58056 2006-11-23T10:11:33Z Erdal Ronahi 2 Ercal Ay (Agirî Soran) çû cihê Ercan Ay (Agirî Soran) Agirî Soran (Ercan AY) gerîllayekî Kurd ê berê ye. Ji Gundekî girêdayî Nisêbînê bi navê [[Qesirbelek]] di 30.11.1976 an de hatiye dinê. Di sala 1991 an de tevlî refên Partiya Karkerên Kurdistan PKK ê bu. 3 mehan di koma ewlekariya Serokê PKK ê [[Evdille Ocalan]] de cî girt. Sala 1992 15 ê meha tebaxê Çu çiyayên Kurdistanê. Hetanî meha sibatê 2002 an bi awayeki çalek û fermî di nava refê Gerillan de cî girt. Di nava van salan de bi gelik awayi beşdarî şer bu û di gelik astanda bu xwedî erk. Di vê dema şer de jî bi zimanê Kurdû û çanda Kurdî re mijul dibu. Sibata sala 2002 an bi awayeki resmi ji PKK ê qut bu û derbasî Elmanyayê bu. Li vira jî ji ber pirsgirêkên aborî 4 salan tenê bi karê aborî re mijul bu. Piştî çar salan bi karê aborî re dîsan dest bi nivîsandina jiyana hevalên xwe, şehîdên Kurd, buyerên seyr û sam, dîroka kesnezan û hêja kir. Çîrokên Gerîlla, Helbestên Gerîlla û buyerên qewimî digre pênusê. [[Kategorî:Gerîla]] 16185 58054 2006-11-23T10:07:07Z Erdal Ronahi 2 Replacing page with '#redirect[[Ercal Ay (Agirî Soran)]]' #redirect[[Ercal Ay (Agirî Soran)]] 16189 65465 2007-01-19T20:26:30Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[la:1332]] <div align=center> [[sedsala 13'an]] | '''[[sedsala 14'an]]''' | [[sedsala 15'an]] </br> [[1327]] | [[1328]] | [[1329]] | [[1330]] | [[1331]] | [[1332]] | [[1333]] | [[1334]] | [[1335]] | [[1336]] | [[1337]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == *[[27'ê gulanê]] [[Îbnî Xaldûn]], [[Dîrokzan]], [[Civaknas]], li [[Tûnis]] jidayîk bû. (mir, [[1406]]) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî tune.) [[Category:Sal]] [[am:1332 እ.ኤ.አ.]] [[an:1332]] [[ar:1332]] [[ast:1332]] [[az:1332]] [[be:1332]] [[bg:1332]] [[bn:১৩৩২]] [[bpy:মারি ১৩৩২]] [[br:1332]] [[bs:1332]] [[ca:1332]] [[co:1332]] [[cs:1332]] [[cv:1332]] [[cy:1332]] [[da:1332]] [[de:1332]] [[el:1332]] [[en:1332]] [[eo:1332]] [[es:1332]] [[et:1332]] [[eu:1332]] [[fi:1332]] [[fr:1332]] [[gd:1332]] [[gl:1332]] [[hr:1332]] [[ht:1332 (almanak jilyen)]] [[hu:1332]] [[hy:1332]] [[id:1332]] [[io:1332]] [[is:1332]] [[it:1332]] [[ja:1332年]] [[ka:1332]] [[ko:1332년]] [[ksh:Joohr 1332]] [[la:1332]] [[lb:1332]] [[mk:1332]] [[ms:1332]] [[nap:1332]] [[nl:1332]] [[nn:1332]] [[no:1332]] [[nrm:1332]] [[oc:1332]] [[os:1332]] [[pl:1332]] [[pt:1332]] [[ro:1332]] [[ru:1332 год]] [[ru-sib:1332]] [[scn:1332]] [[sk:1332]] [[sl:1332]] [[sq:1332]] [[sr:1332]] [[sv:1332]] [[tr:1332]] [[tt:1332]] [[uk:1332]] [[uz:1332]] [[vec:1332]] [[zh:1332年]] 16190 61678 2006-12-25T22:57:47Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sh:Buenos Aires (razvrstavanje)]] تعديل: [[de:Buenos Aires (Begriffsklärung)]] Pir wateyên '''Buenos Aires''' hene. * Payextê [[Arjantîn|Arjantînê]], seke [[Buenos Aires]] * Heremê li dor paytextê [[Arjantîn]], seke [[Buenos Aires (herem)]] * Bajarek li heremê [[Brasîlîa|brasîlî]] [[Acre]], seke [[Buenos Aires (Acre)]] * Bajarek li heremê [[Brasîlîa|brasîlî]] [[Bahia]], seke [[Buenos Aires (Bahia)]] * Bajarek li heremê [[Brasîlîa|brasîlî]] [[Maranhão]], seke [[Buenos Aires (Maranhão)]] * Bajarek li heremê [[Kosta Rîka|kosta-rîkayî]] [[Guanacaste]], seke [[Buenos Aires (Guanacaste)]] * Bajarek li heremê [[Kosta Rîka|kosta-rîkayî]] [[Puntarenas]], seke [[Buenos Aires (Puntarenas)]] * Bajarek li [[El Salvador]], seke [[Buenos Aires (El Salvador)]] * Bajarek li heremê [[Kolûmbîya|kolûmbî]] [[Amazonas]], seke [[Buenos Aires (Amazonas)]] * Bajarek li heremê [[Kolûmbîya|kolûmbî]] [[Antioquia]], seke [[Buenos Aires (Antioquia)]] * Bajarek li heremê [[Kolûmbîya|kolûmbî]] [[Cauca]], seke [[Buenos Aires (Cauca)]] * Bajarek li heremê [[Kolûmbîya|kolûmbî]] [[Caqueta]], seke [[Buenos Aires (Caqueta)]] * Bajarek li heremê [[Kolûmbîya|kolûmbî]] [[Córdoba]], seke [[Buenos Aires (Córdoba)]] * Bajarek li heremê [[Kolûmbîya|kolûmbî]] [[Guaviare]], seke [[Buenos Aires (Guaviare)]] * Bajarek li [[Panama]], seke [[Buenos Aires (Panama)]] * Bajarek li heremê [[Meksîk|meksîkî]] [[Campeche]], seke [[Buenos Aires (Campeche)]] * Bajarek li heremê [[Meksîk|meksîkî]] [[Chiapas]], seke [[Buenos Aires (Chiapas)]] * Bajarek li heremê [[Meksîk|meksîkî]] [[Chihuahua]], seke [[Buenos Aires (Chihuahua)]] * Bajarek li [[Nîkaragûa]], siehe [[Buenos Aires (Nîkaragûa)]] * Bajarek li [[Pêrû]], seke [[Buenos Aires (Pêrû)]] * Bajarek li [[Vênêzûêla]], seke [[Buenos Aires (Vênêzûêla)]] * Golekî [[Arjantîn|arjantînî]], seke [[Lago Buenos Aires]] * Perçek ji [[Miami Beach]] li [[DYE]], seke [[Little Buenos Aires]] * [[Asteroîd|Asteroîdek]], seke [[Buenos Aires (Asteroîd)]] (Nr. 7850) {{cudakirin}} [[de:Buenos Aires (Begriffsklärung)]] [[en:Buenos Aires (disambiguation)]] [[es:Buenos Aires (desambiguación)]] [[hr:Buenos Aires (razdvojba)]] [[nl:Buenos Aires]] [[pt:Buenos Aires (desambiguação)]] [[sh:Buenos Aires (razvrstavanje)]] 16191 66136 2007-01-23T14:44:42Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[csb:1406]] <div align=center> [[sedsala 14'an]] | '''[[sedsala 15'an]]''' | [[sedsala 16'an]] </br> [[1401]] | [[1402]] | [[1403]] | [[1404]] | [[1405]] | [[1406]] | [[1407]] | [[1408]] | [[1409]] | [[1410]] | [[1411]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == (Kesên ku di vê salê de bûnî tune.) == Mirin == *[[19'ê adarê]]: [[Îbnî Xaldûn]], [[Dîrokzan]], [[Civaknas]], li [[Qehire]] mir. (bûbû, [[1332]]). [[Category:Sal]] [[af:1406]] [[an:1406]] [[ar:1406]] [[ast:1406]] [[az:1406]] [[be:1406]] [[bg:1406]] [[bn:১৪০৬]] [[bpy:মারি ১৪০৬]] [[br:1406]] [[bs:1406]] [[ca:1406]] [[co:1406]] [[cs:1406]] [[csb:1406]] [[cv:1406]] [[cy:1406]] [[da:1406]] [[de:1406]] [[el:1406]] [[en:1406]] [[eo:1406]] [[es:1406]] [[et:1406]] [[eu:1406]] [[fi:1406]] [[fr:1406]] [[gd:1406]] [[gl:1406]] [[hr:1406]] [[ht:1406 (almanak jilyen)]] [[hu:1406]] [[hy:1406]] [[id:1406]] [[io:1406]] [[is:1406]] [[it:1406]] [[ja:1406年]] [[ka:1406]] [[ko:1406년]] [[la:1406]] [[lb:1406]] [[lmo:1406]] [[mk:1406]] [[ms:1406]] [[nah:1406]] [[nap:1406]] [[nds-nl:1406]] [[nl:1406]] [[nn:1406]] [[no:1406]] [[nrm:1406]] [[oc:1406]] [[os:1406]] [[pl:1406]] [[pt:1406]] [[ro:1406]] [[ru:1406 год]] [[ru-sib:1406]] [[scn:1406]] [[sk:1406]] [[sl:1406]] [[sq:1406]] [[sr:1406]] [[sv:1406]] [[tr:1406]] [[tt:1406]] [[uk:1406]] [[uz:1406]] [[vec:1406]] [[zh:1406年]] 16192 62397 2006-12-31T13:18:51Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[gl:Shaka]] [[Image:KingShaka.jpg|thumb|Shaka Zulu]] '''Shaka''', '''Shaka Zulu''' (''Şaka Zûlû'' tê xwandin) yan '''Shaka ka Senzangakhona''' (* di [[1787]] li nêzîkî [[Melmoth]] a îro paşê bû [[Natal]]; † [[22'ê rezberê]] [[1828]] li [[KwaDukuza]]) yek ji key, mezin û lehengê bera Efrîqayî [[Zûlû]]yan e. Shaka di dema desthilatiya xwe de ji derfetên piçûk hezeke mezin afirandiye, qebîleyên Zûlû birêxistin û biçek kiriye. Herwekî di warê leşkeriyê de şoreşên mezin pêk aniye. Gelek taktîk ên şer wî bi xwe afirandiye. Cara yekemîn wî li Efrîqayê leşker bi ûnîform kiriye. Leşkerên Shaka dikarîbûne di yek rojê de 80 km peya biçin û dijminên xwe şaş bikin. Wî ji bo leşkerên xwe têkiliya cinsî qedexe kiriye. Shaka îro jî wekî sîmboleke li dijî dagirkeriyê tê bilêvkirin. [[Kategorî:Zûlû]] [[bg:Шака Зулу]] [[bs:Shaka Zulu]] [[ca:Shaka Zulu]] [[cs:Čaka]] [[da:Shaka]] [[de:Shaka]] [[en:Shaka]] [[es:Shaka]] [[eu:Shaka Zulu]] [[fi:Shaka Zulu]] [[fr:Chaka Zulu]] [[gl:Shaka]] [[he:שאקה]] [[hr:Shaka]] [[id:Shaka]] [[it:Shaka]] [[ja:シャカ・ズールー]] [[nl:Shaka Zoeloe]] [[no:Shaka]] [[pl:Czaka]] [[pt:Shaka Zulu]] [[ru:Шака]] [[scn:Shaka]] [[simple:Shaka Zulu]] [[sk:Šaka]] [[sl:Shaka]] [[sr:Шака Зулу]] [[sv:Shaka Zulu]] [[sw:Shaka]] [[tr:Shaka Zulu]] [[zh:恰卡·祖鲁]] [[zu:Shaka]] 16194 57463 2006-11-19T10:54:26Z Bangin 450 [[Kategorî:Kurdistan]] 16195 57470 2006-11-19T10:59:37Z Bangin 450 [[Kategorî:Kes]] 16196 57472 2006-11-19T11:00:39Z Bangin 450 Redirecting to [[Shaka Zulu]] #redirect[[Shaka Zulu]] 16197 57473 2006-11-19T11:00:52Z Bangin 450 Redirecting to [[Shaka Zulu]] #redirect[[Shaka Zulu]] 16199 57502 2006-11-19T13:25:03Z Bangin 450 [[Wêne:FDR in 1933.jpg|thumb|200px|Franklin D. Roosevelt 1933]] '''Franklin Delano Roosevelt''' [{{IPA|ˈfɹæŋklɪn ˈdɛlənoʊ ˈɹoʊzvɛlt}}] (* [[30'ê rêbendanê]] [[1882]] li [[Hyde Park]], [[New York]]; † [[12'ê avrêlê]] [[1945]] li [[Warm Springs]], [[Georgia]]) 32emîn serokdewletê [[DYA]]yê yê ku di nava salên 1933 heya mirina wî 1945'î desthilatî kiriye ye. Roosevelt endamê Partiya Demokrat bû di jiyana xwe de sê caran bo serokdewletiyê hate hilbijartin (1936, 1940, 1944). Wî di desthilatdariya xwe de di sala 1951´î de bi zagonek hilbijartina kesan bo serokdewletiyê bi 2 caran bisînor kir. Roosevelt di Şerê Dinyayê yê II. de, di rewşeke dijwar de serokdewletî kir. Malbata wî bingeh-Hollandî bû. Piştî serkeftina DYA di şer de tevlî hevdîtinan bû, lê şer bi fermî hêj bidawî nebûbû Roosevelt li Ewropa jiyana xwe jidestda. {{commons|Franklin Delano Roosevelt}} [[Kategorî:Serok]] [[Kategorî:Emerîkî]] [[Kategorî:DYE]] 16202 57481 2006-11-19T11:26:46Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Berî zayinê]] #REDIRECT[[Berî zayinê]] 16203 57482 2006-11-19T11:31:05Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Piştî zayinê]] #REDIRECT[[Piştî zayinê]] 16204 57513 2006-11-19T13:37:08Z Bangin 450 [[Image:Samuel-de-champlain-s.jpg|thumb|right|''Samuel de Champlain''<br> ji destê wênesaz Théophile Hamel (1870)]] '''Samuel de Champlain''' (*[[1567]] li [[Brouage]] nêzîkî [[Rochefort]]; † [[25'ê befranbarê]] [[1635]] li [[Québec]]) yek ji kaşîf û dagirkêrên navdar ên Frensî ye. Ew di sala 1603´îde cara yekemîn hatiye herêma [[Québec]] a Kanadayê û wî ev bajarê Québec avakiriye. Wî herwekî li DYAyê jî gelek cih keşfkiriye. Goleke bi navê wî tê binavkirin ku wî keşfkiriye, [[Gola Champlain]]. Champlain kesekî ku di dîroka dagirkerî û keşfkariya Frensî de cihekê girîng distîne ye. [[Kategorî:Fransî]] [[Kategorî:Keşifvan]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[kategorî:Cografvan]] 16205 57514 2006-11-19T13:39:09Z Bangin 450 [[Wêne:Louis1667.jpg|250px|thumb|Louis XIV. "Keyê Rojê"]] '''Louis XIV.''' an '''Ludwig XIV.''' an '''Louisê Mezin''' (* [[5'ê rezberê]] [[1638]] li [[Saint-Germain-en-Laye]]; † [[1'ê rezberê]] [[1715]] li [[Versailles]]) yek ji keyên navdar ên Frensî yê ki di sala 1643´ê de hatiye ser text. Herwekî ew bi navê "Keyê Rojê" jî tê binavkirin. 72 sal li ser text maye ku eva di dîroka Ewropa de dirêjtirîn desthilatî ye. Gotina "Dewlet ez im" fîlozofiya wî dide nîşan ku bi rastî jî di dema xwe de sazûmaniyeke xurt û tûj avakiriye. Wî herçendî ji huner û çandê hezdikirîbûye jî di desthilatdariyê de êrîşkar û gotegot bûye. Di dema wî de Fransa gelek cihên nû xistiye bin dagirkeriya xwe. Louis XIV. artêşa Frensî kiriya xurtirîn artêşa dinyayê. Zext li ser keyaniyên cîran mezin kiriye. {{commons|Category:Louis XIV of France}} [[Kategorî:Key]] 16206 57490 2006-11-19T12:12:56Z Bablekan 495 Louis XIV of France çû cihê Louis XIV.: chêtir e #REDIRECT [[Louis XIV.]] 16208 57516 2006-11-19T13:42:00Z Bangin 450 [[Wêne:Simon Bolivar.jpg|thumb|Simón Bolívar]] '''Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar Palacios y Blanco''' [{{IPA|siˈmɔm bɔˈliβar}}] (* [[24'ê tîrmehê]] [[1783]] li [[Caracas]], [[Venezuela]]; † [[17'ê berfanbarê]] [[1830]] li [[Santa Marta]], [[Kolombiya]]) yek ji azadîxwaz û têkoşerên Başûrê Amerîkayê yê navdar e. Bolivar herwekî di hemî welatên Latîn Amerîkayê wekî leheng tê zanîn. Wî ji bo azadiya Latîn Amerîkayê têkoşiyaye, li serxwebuna ji [[DYA]] - Keneda û [[Ewropa]]yê geriyaye. Îro ji bo gelek rêxistin û polîtîkerên parzemînê fîlozofiya wî wekî rêber e. Bolîvar di malbateke pirr dewlemend e ji dayîk bûye û perwerdeyekê baş dîtiye. Demekê dirêj li Ewropa jiyaye û geriyaye. Siyaseta Napolyon bala wî kişandiye. Piştî vegera wî li Latîn Amerîkayê dest bi şerê azadiyê ya li dijî dagirkeriya [[Brîtanya]], [[Spanya]] û DYAyê dike. Li gelek welatên Latîn Amerîka hêzên çekdar birêxistin dike. Herçendî ew di jiyana xwe de nagihîje armancên xwe jî, nêrîn û çalakiyên wî dibe bingeh û bi navê [[Bolîvarîzm]] gelek tevgerên azadîxwaz dadimezirin. {{commons|Category:Simón Bolívar}} [[Kategorî:Şoreşger]] 16209 57519 2006-11-19T13:44:46Z Bangin 450 [[Wêne:Chickpea.jpg|thumb|280px|Nok]] '''Nok''' (bi [[latînî]]: ''Cicer arietinum'') giyayek ji malbata ''Fabaceae'' ye di kulînên gelek welatan de ciheke girîng digire. Cara pêşîn li rojavayê [[Asya]]ye hatiye nûveçandin û bi qasî 8.000 sal in di xwarinê de tê bikaranîn. Dema mirov nok kelan divê ava wê birijîne û nûve bike, lewra di hin cureyên nokê de hin elementên jehrî hene. Nokên li [[Kurdistan]]ê tê çandin paqij in lê dîsa jî şûştin baştir e. Nok li Hindistanê xurdemeniyeke girîng e. Bo çandina nokê germhewa divê. Nok ewçend avê naxwaze.Ji bo bêdera nokê hema bigire tevahiya salê pêwîst e. Li pirraniya cihan salê carê ber dide. Bejna giyayê nokê digihîje 1 m yê. Di kulîna Ereb, Tirk, Hindistanî û Meksîkayî de navdar e. Di kulîna Kurdan de jî tê bikaranîn. [[Kategorî:Xwarin]] 16210 57504 2006-11-19T13:25:16Z Bangin 450 [[Kategorî:Kes]] 16211 57505 2006-11-19T13:26:05Z Bangin 450 Redirecting to [[Franklin Delano Roosevelt]] #redirect[[Franklin Delano Roosevelt]] 16212 57509 2006-11-19T13:36:14Z Bangin 450 [[Kategorî:Kes]] 16214 57512 2006-11-19T13:36:37Z Bangin 450 [[Kategorî:Kes]] 16215 57520 2006-11-19T13:45:53Z Bangin 450 {{InterWiki|code=mn|mongolî}} '''Mongolî''', '''Xalxa Mongolî''' (халх монгол хэл) ji ziman û taybetiyen gelê [[Mongol]] (an Moxul, Monxol, Moxil) re tê gotin. Zimanê Mongolî ji zimanmalbata Altay, beşa zimanên Mongol ên navendî ji binekoma Xalxa Mongolî ye. Bi zimanê Tirkî re lêzim e, herdu jî ji yek zimanmalbatê ye. == Hin agahiyên derbarê Zimanê Mongolî == *[[ISO 639]]-1: mn *[[ISO 639]]-2: (B) mon (T) - *[[SIL ISO 639]]-3 *Axêv: 6 Milyon *Cihê ku lê tê axavtin: Mongolya, Rûsya, Çîn, Kirxizîstan *Zimanê fermî: li [[Mongolya]] Alfebeya Kîrîlî tê bikaranîn. [[Kategorî:Ziman]] 16216 66488 2007-01-25T15:55:48Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ml:മംഗോളിയ]] [[Image:LocationMongolia.png|right|300px]] [[Wêne:Flag of Mongolia.svg|thumb|Ala Mongolyayê]] [[Wêne:Naadam_Ringer.jpg|thumb|right|Cejna Naadamê li Mongolya]] '''Mongolya''' welatek li [[Asya]] Navîn e. [[Mongol]] di serdema navîn de roleke mezin di dîroka mirovahiyê de leyîstine. Di bin serdariya [[Cengîz Xan]] de heya [[Ewropa]] desthilatî kirine. Mongolya piştî avabûna [[YKSS]]´ê dikeve bin siya wê. Di sala 1924´î de bi navê Komara Gel a Mongolya sazûmaniyek tê damezrandin. Sazûmaniya Stalînîst-sosyalîst di dawiya salên 80´î de têkdiçe û sazûmaniyeke demokratîk destpêdike. Mongolya aboriya xwe pirranî bi çandinî û xwedîkirina ajalan dike lê pêşketina fabrîkan jî hene. *Rûber: 1.565.500 km² *Gelhe: 2.791.272 (2005) *Paytext: [[Ulaanbaatar]] *Dirav: Tögrög *Sirûda Neteweyî: Bügd Nairamdach Mongol *Navçeya demê: [[UTC]] + 7, UTC + 8 *Koda internetê: .mn *Koda telefonê: +976 *Ol: [[Budîzm]], [[Tengrîzm]], [[Îslam]] [[Kategorî:Welat]] [[an:Mongolia]] [[ar:منغوليا]] [[ast:Mongolia]] [[bg:Монголия]] [[bn:মঙ্গোলিয়া]] [[bs:Mongolija]] [[ca:Mongòlia]] [[cs:Mongolsko]] [[cu:Мѫголи]] [[da:Mongoliet]] [[de:Mongolei]] [[el:Μογγολία]] [[en:Mongolia]] [[eo:Mongolio]] [[es:Mongolia]] [[et:Mongoolia]] [[eu:Mongolia]] [[fa:مغولستان]] [[fi:Mongolia]] [[fr:Mongolie]] [[frp:Mongolie]] [[fy:Mongoalje]] [[gl:Mongolia - Монгол Улс]] [[he:מונגוליה]] [[hr:Mongolija]] [[hsb:Mongolska]] [[ht:Mongoli]] [[hu:Mongólia]] [[id:Mongolia]] [[ilo:Mongolia]] [[io:Mongolia]] [[is:Mongólía]] [[it:Mongolia]] [[ja:モンゴル国]] [[ka:მონღოლეთი]] [[ko:몽골]] [[kw:Mongoli]] [[la:Mogolia]] [[li:Mongolië]] [[lt:Mongolija]] [[lv:Mongolija]] [[mi:Mongōria]] [[mk:Монголија]] [[ml:മംഗോളിയ]] [[mn:Монгол улс]] [[mo:Монголия]] [[ms:Mongolia]] [[nds:Mongolei]] [[nl:Mongolië]] [[nn:Mongolia]] [[no:Mongolia]] [[nrm:Mongolie]] [[oc:Mongolia]] [[os:Монголи]] [[pam:Mongolia]] [[pl:Mongolia]] [[pt:Mongólia]] [[qu:Mungulsuyu]] [[ro:Mongolia]] [[ru:Монголия]] [[sh:Mongolija]] [[simple:Mongolia]] [[sk:Mongolsko]] [[sl:Mongolija]] [[sq:Mongolia]] [[sr:Монголија]] [[sv:Mongoliet]] [[sw:Mongolia]] [[tg:Муғулистон]] [[th:ประเทศมองโกเลีย]] [[tk:Mongoliýa]] [[tl:Mongolia]] [[tr:Moğolistan]] [[ug:موڭغۇلىيە]] [[uk:Монголія]] [[vi:Mông Cổ]] [[vo:Mongolän]] [[wuu:蒙古国]] [[zh:蒙古国]] [[zh-min-nan:Bông-kó͘]] 16217 57599 2006-11-19T18:48:54Z Bangin 450 [[Wêne:ADN animation.gif|thumb|DNA: Anîmasyon]] '''DNA''' (bi [[inglîzî]]: ''deoxyribonucleic acid'') modela bingehîn a genetîka jiyandaran e. Xebat û lêkolînên li ser genetîka jiyandaran zû de ye bala zanistan dikişand. Cara pêşîn modela DNA´yê di sala 1953´î de ji aliyê [[James Watson]] û [[Francis Crick]] ve bi tevayî hatiye îzahkirin. Modela jiyandarek wekî qalîb derbasî çêlikên wê dibe, herwekî li cem mirovan jî. Ji nûkleotîdan û bazan pêk tê. Car cureyê bazan di nava mantiqeke taybet de cihê xwe digirin, [[adenîn]], [[tîmîn]], [[sîtozîn]] û [[guanîn]]. Hin rewş û bandorên ji derveyî sîrûştiyê ne dikarin ziyanê bidin modela DNAyê û genetîka jiyandarek xiravbikin. Herwekî di derbasbûna medela [[genetîk]]ê de dikare hin çewtî rûbide ku ji viya re [[mûtasyon]] tê gotin. [[Kategorî:Genetîk]] 16218 57600 2006-11-19T18:49:05Z Bangin 450 [[Kategorî:Biyolojî]] 16219 57608 2006-11-19T19:34:32Z Bangin 450 [[Wêne:Reis-Rispe.jpg|thumb|right|Birinc]] '''Birinc''' (''Oryza'') giyayek ji malbata ''Poaceae'' ye. Birinc yek ji xurdemeniyên bingehîn ê gelek kulînên cihanê ye. Cara pêşîn li [[Asya]] Dûr hatiye nûveçandin û ji wir belav bûye. == Hilberîna birincê == {| |Welat |bi milyon t. |- |[[Çîn]] |164,8 |- |[[Hindistan]] |132,0 |- |[[Îndonezya]] |52,1 |- |[[Bangladeş]] |38,1 |- |[[Viyetnam]] |34,5 |} == Cureyên birincê bi zimanê zanistî == *Oryza barthii *Oryza glaberrima *Oryza latifolia *Oryza longistaminata *Oryza punctata *Oryza rufipogon *Oryza sativa *Oryza sativa var. (binekom) japonica Bo çandina birincê axa avîn û germhewa pêwîst e. Li Kurdistanê çandiniya birincê li hin deveran gengaz e, lê nehatiye ceribandin. Kurd birincê ji [[Îran]]ê dikirin. Birinca Îranê navdar e. Zanist di wê baweriyê de ne ku orgîna birincê ji Koreyê ye. [[Kategorî:Xwarin]] [[Kategorî:Zad]] 16220 62593 2007-01-01T21:44:43Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ka:ანანი, კოფი]], [[ta:கோபி அன்னான்]] تعديل: [[sw:Kofi Annan]] [[Wêne:Kofi Annan.jpg|thumb|Kofi Annan]] '''Kofi Annan''' (* [[8'ê avrêlê]] [[1938]] li [[Kumasî]], [[Gana]]) heftemîn sekreterê giştî yê [[NY]] ye. Di malbateke dewlemend de ji dayîk bûye. Li Gana, [[Swîsre]] û [[DYA]]yê perwerdeya zankoyê dîtiye. Di 13'ê sermawezê 1996'î de bû sekreterê giştî yê NYê. Ew dê peywirdariya xwe di 1'ê rêbendanê 2007´î de ji hevpeywirdarê xwe [[Ban Ki-moon]] re biterikîne. Annan de dema peywirdariya xwe de tûşî gelek rexneyan bû. Tevgera wî ya di Şerê Iraqê de xweşî gelekan neçû. Herwekî de peywirdariya xwe de carekê be jî pirsgirêka Kurd û Kurdistanê neanî zimên. Herçendî problema Kurdan ji mezintirîn problemên nesafîkirî yê dinyayê bû jî, Annan hîç xebatek bo problemê nekir. [[Kategorî:Ganayî]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[Kategorî:UN]] [[ar:كوفي عنان]] [[ast:Kofi Annan]] [[be:Кофі Анан]] [[bg:Кофи Анан]] [[bn:কোফি আন্নান]] [[br:Kofi Annan]] [[bs:Kofi Annan]] [[ca:Kofi Annan]] [[cs:Kofi Annan]] [[cv:Кофи Аннан]] [[cy:Kofi Annan]] [[da:Kofi Annan]] [[de:Kofi Annan]] [[el:Κόφι Ανάν]] [[en:Kofi Annan]] [[eo:Kofi Annan]] [[es:Kofi Annan]] [[et:Kofi Annan]] [[eu:Kofi Annan]] [[fa:کوفی عنان]] [[fi:Kofi Annan]] [[fr:Kofi Annan]] [[frp:Kofi Annan]] [[ga:Kofi Annan]] [[gd:Còfi Anàn]] [[gl:Kofi Annan]] [[he:קופי אנאן]] [[hi:कोफ़ी अन्नान]] [[hr:Kofi Annan]] [[hu:Kofi Annan]] [[id:Kofi Annan]] [[is:Kofi Annan]] [[it:Kofi Annan]] [[ja:コフィー・アナン]] [[jv:Kofi Annan]] [[ka:ანანი, კოფი]] [[ko:코피 아난]] [[li:Kofi Annan]] [[lt:Kofis Ananas]] [[mk:Кофи Анан]] [[ms:Kofi Annan]] [[nah:Kofi Annan]] [[nl:Kofi Annan]] [[nn:Kofi Annan]] [[no:Kofi Annan]] [[pl:Kofi Annan]] [[pt:Kofi Annan]] [[qu:Kofi Annan]] [[ro:Kofi Annan]] [[ru:Аннан, Кофи]] [[scn:Kofi Annan]] [[sh:Kofi Annan]] [[simple:Kofi Annan]] [[sk:Kofi Annan]] [[sl:Kofi Anan]] [[sq:Kofi Annan]] [[sr:Кофи Анан]] [[sv:Kofi Annan]] [[sw:Kofi Annan]] [[ta:கோபி அன்னான்]] [[tg:Кофи Аннан]] [[th:โคฟี อันนัน]] [[tr:Kofi Annan]] [[tw:Kofi Annan]] [[vi:Kofi Annan]] [[wuu:Kofi Annan]] [[zh:科菲·安南]] [[zh-min-nan:Kofi Annan]] [[zh-yue:安南]] 16221 67181 2007-01-30T22:24:49Z Cyrus the virus 619 [[Image:Canal de Suez.jpg|thumb|280px|Kanala Suweyş]] '''Kanala Suweyş''' (قناة السويس, ''Qanat es-Suweyş'') kanalaka çêkiriya navbera [[Derya Navîn]] û [[Derya Sor]] de ye. Kanala Suweyş 163 km dirêjahîya, derê herî teng jî 300 m. firehîya xwe heye û [[Bûr said]](Port Said) û bi [[Sûweyş]]ê ve digîhîne hev. Kanal ji alîya '''Compagnie Universelle du Canal de Suez''', ango [[Pardarîya Suweyş]], hat çêkirin. Kanal di [[16'ê sermawezê]] [[1869]]an de hat vekirin. == Dîrok == [[Kanal]]akê navberê [[Derya Navîn]] û [[Derya Sor]] de ji berê de dihat plan kirin. Di [[14. sedsala b.z.]] [[Sethos I.]] û [[Ramses II.]] kanalaka [[Nil]] de heta [[Gola Timsah]], ji [[Gola Timsah]] de jî heta [[Derya Sor]] çêkirin. Ew kanala ji bo xopandinê, an jî ji bo pir teng bû, paşê qir bû. Di [[7. sedsala b.z.]] [[Necho II.]] xwest ku Kanalaka [[Nil]] de heta Derya Sor çêka. Lê gorî gotinên [[Herodot]] di avahîyayê Kanalê de 120.000 mirov mir û nikanî kanalê temam bike. Li paş [[Necho II.]] re [[Darîûs I.]] ew kanala temam kir. [[Ptolemî]]([[285 b.z.]]) jî xebata [[Darîûs I.]] hîn rind kir. Dema [[Kleopatra VII.]] û [[Împaratoriya Roma|Roman]] de kanal wek berê ne bi qêmet(biha) bû. Dema [[Ereb]]an [[Misir]] dest xwe xwist şinda Amr, cîhangirê Misir, dema Xelife [[Hz. Omer]] de, kanal [[Qehîre]] de heta Derya Sor çêkir. Sedsalake din şinda, kanal carî din bêerk bû. Daxwazê çêkirinê kanalakê li ser [[Nîvgirava Sîna]] [[Çaxa Navîn]] de jî dewam kir. Wekok [[Venedîkan]] di [[1504]] bi [[Împaratoriya Osmanî]] re ji bo Kanalakê nevbarê Derya Navîn û Derya Sor de çêkin nivîsand. [[Gottfried Wilhelm Leibniz]] jî li ser çêkirinê kanalê di [[1671]]an de ji [[Ludwig XIV.]] re nivîsand. Kengê [[Napoléon Bonaparte]] çû [[Misir]]ê [[1798]]an de xwest ko kanalakê çêke. Paş [[Endazeyar]] [[Gratien Lepère]] got ku [[Derya Sor]]ê li [[Derya Navîn]] 10 m. bilindtirê şinde [[Napoleon]] ji çêkirinê kanalê vegeriya. Di 1843an de [[Metternich]] xwest ku [[Mehmet Ali Paşa]] re kanalê çêka jî wî bala xwe nade ye. [[Image:Ferdinand de Lesseps.jpg|thumb|Ferdinand de Lesseps]] [[1854]]an de [[Ferdinand de Lesseps]] bi destekê serkowezîr [[Muhammed Said]] re dest bi xebatê çêkirinê kanalê kir. Di [[1856]]an de jî ''Compagnie universelle du canal maritime de Suez'' hat saz kirin. Ew destpêk de 52% Fransî û 44% jî dest [[Misir]] de bû. Serokê Pardarîye Lesseps bû. Pardarîyê mafên kanalê heta 99 salan standin. 99 salan şinda jî kanal dikir ya Misirê be. Di [[25'ê adarê ]] [[1859]]an de li [[Bûr Said]]ê ava kirina kanalê hat destpêkirin. 1,5 milon mirov di ava kirina Kanalê de şixûlîn. 125.000 mirov di ava kirinê de ji bo [[Kolera]] mir. Di [[18'ê adarê]] [[1869]]an de [[Derya Navîn]] gehîşta [[Gola Bitter]], di [[17'ê sermawezê]] [[1869]]an de jî kanal hat vekirin. Kanalê di binî de 22 m, di ser de 58 m fireh bûn, 8 m . jî kûr bûna xwe he bû. Kanal bi 19.000.000 [[Pound Sterlin]] mal bû. === Krizên Li ser Kanalê === [[Image:PortSaid_Canal_1880.jpg|thumb|Keştîya di kanalê de li Port Said ê di 1880]] Di [[1875]]an de Britanya para [[Misir]]ê stand û kargerîya de jî par dest xwe xwist. [[29'ê kewçerê]] [[1888]]an de Kanala Suweyş navçeykê bealî hat danezanîn û ji bo keştîyên navnetewî hat vekirin. Di dema [[Şerê Cîhanê yê Yekem]] û [[Şerê Cîhanê yê duyem]] de Brîtanya kanal sehêt(kontrol) kir. Di [[1936]] kargerîya kanalê dest ''Compagnie universelle du canal maritime de Suez'' û dest Brîtanya de ma. Di [[1956]]an de [[Qrîza Suweyş]] derket. [[Nassir]] [[26'ê tîrmehê]] de kanal wek ya [[Misir]]ê, ango netewî, dazanîn û para %44an Brîtanya dest stand. Li ser wê ve [[29'ê kewçerê]] de [[Brîtanya]], [[Fransa]] û [[Îsrail]] êrîşa [[Misir]]ê kirin. [[Nassir]] 40 keştîyan wê demê di kanalê de binav kirin. [[Nîvgirava Sîna]] hat vegirtin. Di 1957an de bi serwerî ya [[Lester Pearson]], wezîrê karûbarên derveya [[Kanada]], de krîz hat ji hev derxwistin. Kanal [[1957]]an de bi ewleyî [[UN]] şinda hat vekirin. [[1967]]an de dema [[Şerê Şeş Rojan]] de [[Misir]] carî din hat girtin. Kanal heta [[1975]] girtî ma. ==Danen Kanalê Îroj== Dirêjahîya Kanalê 190,25 km. ye. Li bakur kanalê li ser 345, li bin jî 215 m firehe. Li başûr kanalê jî li ser 280 m, li bin jî 195 fireh bûna xwe heye. Kûr bûna Kanalê 22,5 m. ye. Kanal Bakur li [[Bûr Said]]ê dest pê dike, heta Îsmaîlîa 78,5 km, Îsmaîlîa de heta [[Port Tevfik]] 83,750 km, ==Serdaba Ahmed-Hamdi== Di [[1980]]an vir de serdabakê(tûnel) suweyş û [[Qehire]] bi hev gehî ne. Ew 1704 m direjahî û 42 m kûr bûna xwe heye. ==Bibîne== * [[Kanala Panama]] == Giredanê Web == *[http://www.sis.gov.eg/En/Land&people/50th/031700000000000001.htm Danen Kanalê] *[http://maps.google.com/maps?q=egypt&ll=30.519681,32.324524&spn=1.721732,2.906708&t=k&hl=en Wênen Google Maps a Kanala Suweyş *[http://www.eoearth.org/article/Suez_Canal,_Egypt Encyclopedia of Energy: Suez Canal, Egypt] *[http://www.livius.org/aa-ac/achaemenians/DZ.html Darius Kanala Suweyş] *[http://www.mfa.gov.eg/MFA_Portal/en-GB/Foreign_Policy/Treaties/CONVENTION+RESPECTING+THE+FREE+NAVIGATION+OF+THE+SUEZ+MARITIME+CANAL.htm Kongra li ser Kanala Suweyşa Stenbolê, 1888] *[http://lexicorient.com/cgi-bin/eo-direct-frame.pl?http://i-cias.com/e.o/suez_can.htm Encyclopedia Rojhelatê: Kanala Suweyş] [[Category:Kanal]] [[Category:Erdnîgarî]] [[an:Canal de Suez]] [[ar:قناة السويس]] [[ast:Canal de Suez]] [[be:Суэцкі канал]] [[bg:Суецки канал]] [[bn:সুয়েজ খাল]] [[br:Kanol Suez]] [[bs:Suecki kanal]] [[ca:Canal de Suez]] [[cs:Suezský průplav]] [[cv:Суец каналĕ]] [[cy:Camlas Suez]] [[da:Suez-kanalen]] [[de:Sueskanal]] [[el:Διώρυγα Σουέζ]] [[en:Suez Canal]] [[eo:Sueza Kanalo]] [[es:Canal de Suez]] [[et:Suessi kanal]] [[eu:Suezko kanala]] [[fa:کانال سوئز]] [[fi:Suezin kanava]] [[fr:Canal de Suez]] [[gl:Canal de Suez]] [[he:תעלת סואץ]] [[hr:Sueski kanal]] [[hu:Szuezi-csatorna]] [[id:Terusan Suez]] [[io:Suez-kanalo]] [[is:Súesskurðurinn]] [[it:Canale di Suez]] [[ja:スエズ運河]] [[ka:სუეცის არხი]] [[ko:수에즈 운하]] [[lt:Sueco kanalas]] [[mk:Суецки канал]] [[nl:Suezkanaal]] [[nn:Suezkanalen]] [[no:Suezkanalen]] [[oc:Canal de Suèz]] [[pl:Kanał Sueski]] [[pt:Canal de Suez]] [[ro:Canalul Suez]] [[ru:Суэцкий канал]] [[simple:Suez Canal]] [[sk:Suezský prieplav]] [[sl:Sueški prekop]] [[sr:Суецки канал]] [[sv:Suezkanalen]] [[sw:Mfereji wa Suez]] [[th:คลองสุเอซ]] [[tr:Süveyş Kanalı]] [[uk:Суецький канал]] [[ur:نہر سوئز]] [[vi:Kênh đào Suez]] [[zh:苏伊士运河]] [[zh-min-nan:Suez Ūn-hô]] 16222 62513 2007-01-01T13:10:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[frp:Jacques Chirac]] [[Wêne:Chirac ABr62200 cropped.jpeg|thumb|Jacques Chirac]] '''Jacques René Chirac''' [{{IPA|ʒak ʀəˈne ʃiˈʀak}}] (* [[29'ê sermawezê]] [[1932]] li [[Paris]]) yek ji polîtîkerên hemdemî yê Fransî ye. [[Li Institut d'études politiques de Paris]] - Enstîtuya Lêkolînên Polîtîk a Paris perwerdeya xwe diqedîne. Li dibistana taybetî bo kargerên dewletê dersê dide ya [[École nationale d'administration]] (ENA) - Dibistana Neteweyî ya Gerînendeyan, bo siyaseta Fransî xwe amade dike. Cara pêşîn di sala 1995´î de bu serokkomarê Fransî. Cara duyemîn 2002´î de hat hilbijartin bo serokkomariyê heya sala 1997ê. Ew li dijî polîtîkayên sosyalîstan, li lîberalîzmeke taybetî bo Fransa digere. Di dema peywirdariya xwe de li firotina milkên dewletê, kêmkirina bacan, serbixweyî di polîtîkayên global de hember DYA hwd. digere. Di nasandina [[Komkujiya Ermeniyan]] li Fransa de roleke erênî leyîstiye. Ji bo çareserkirina pirsgirêka Kurdî xwedî siyasetek nîne. [[Kategorî:Fransî]] [[Kategorî:Serok]] [[af:Jacques Chirac]] [[ar:جاك شيراك]] [[ast:Jacques Chirac]] [[bg:Жак Ширак]] [[bn:জাক শিরাক]] [[bs:Jacques Chirac]] [[ca:Jacques Chirac]] [[cs:Jacques Chirac]] [[cv:Жак Ширак]] [[cy:Jacques Chirac]] [[da:Jacques Chirac]] [[de:Jacques Chirac]] [[el:Ζακ Σιράκ]] [[en:Jacques Chirac]] [[eo:Jacques Chirac]] [[es:Jacques Chirac]] [[et:Jacques Chirac]] [[eu:Jacques Chirac]] [[fa:ژاک شیراک]] [[fi:Jacques Chirac]] [[fr:Jacques Chirac]] [[frp:Jacques Chirac]] [[ga:Jacques Chirac]] [[gl:Jacques Chirac]] [[he:ז'אק שיראק]] [[hi:ज़्याक सिराक]] [[hr:Jacques Chirac]] [[hu:Jacques Chirac]] [[hy:Շիրակ Ժակ]] [[ia:Jacques Chirac]] [[id:Jacques Chirac]] [[io:Jacques Chirac]] [[is:Jacques Chirac]] [[it:Jacques Chirac]] [[ja:ジャック・シラク]] [[ko:자크 시라크]] [[la:Iacobus Chiracus]] [[li:Jacques Chirac]] [[lt:Žakas Širakas]] [[lv:Žaks Širaks]] [[mk:Жак Ширак]] [[ms:Jacques Chirac]] [[nds:Jacques Chirac]] [[nl:Jacques Chirac]] [[nn:Jacques Chirac]] [[no:Jacques Chirac]] [[nrm:Jacques Chirac]] [[pl:Jacques Chirac]] [[ps:ژاک شېراک]] [[pt:Jacques Chirac]] [[ro:Jacques Chirac]] [[ru:Ширак, Жак]] [[scn:Jacques Chirac]] [[sh:Jacques Chirac]] [[simple:Jacques Chirac]] [[sk:Jacques Chirac]] [[sl:Jacques Chirac]] [[sr:Жак Ширак]] [[sv:Jacques Chirac]] [[tg:Жак Ширак]] [[th:ชาก ชีรัก]] [[tr:Jacques Chirac]] [[ty:Jacques Chirac]] [[uk:Ширак Жак Рене]] [[vi:Jacques Chirac]] [[zh:雅克·希拉克]] [[zh-min-nan:Jacques Chirac]] 16223 57628 2006-11-19T22:22:41Z Cyrus the virus 619 [[Category:Erdnîgarî]] 16224 57692 2006-11-20T14:50:43Z Bangin 450 [[Wêne:Gerhardschroeder01c.jpg||thumb|Gerhard Schröder]] '''Gerhard Fritz Kurt Schröder''' [{{IPA|ˌɡeɐ̯haɐ̯t fʁɪʦ kʊɐ̯t ˈʃʁøːdɐ}}] (* [[7'ê avrêlê]] [[1944]] li [[Mossenberg]], îro taxeke bajarê Blomberg, li parezgeha Lippe), yek ji polîtîkerê hemdemî yê KFAyê (Komara Federal a Almanyayê) ye. Schröder ji sala 1990 heya 1998 serokwezîrtiya federedewleta Niedersachsenê kiriye. Ji sala 1998 heya 2005´î serokwezîrtiya KFAyê kiriye. Wî di nava refên SPDê de têdikoşiya. Schröder di peywirdariya xwe de ji bo KFAyê gelek reformên mezin kirine. Ji aliyê gelekan ve jî ji ber van reforman tê rexnekirin. {{commons|Category:Gerhard Schröder}} [[Kategorî:Elman]] [[Kategorî:Serok]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] 16225 62356 2006-12-31T04:11:05Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[de:Historien des Herodot]], [[ja:歴史 (ヘロドトス)]], [[pl:Dzieje]] '''Dîroka Herodot''' ,an jî [[Dîrok]], pirtûka [[Herodot]]ê ji neh pertûkokan pêk tê ye. Di [[5. sedsalê b.z]] hat nivîsandin. Di wê de Heredot li ser dîroka [[700 b.z.]] de heta 479 b.z. nivisandî bû. Di wê demê de [[Şerê Pers]]a navbera [[Pers]]an û [[Yewnanî]]yan de dibe. Dîroka Herodot wiha dest pê dika; ''Herodotê Halikarnassos li wir lêpirsinên xwe wedişandîne, belkî wiha xebatê mirovatî ne bîr kirin, û aferandenên [[Yewnanî]] û [[Barbar]]an nûwaze û mezin bê bîranîn nabin. Bi taybetî(Li ber gişkê) min xwest bimînim ku, ji bo çi wan([[Yewnanî]] û [[Barbar]]an) bi hev re ceng kir...'' Çi qas '''Dîroka Herodot''' de xeletin jî hêne,îroj jî ew pirtûkaka li ser dîrokêya mezin e. == Naveroka Dîroka Herodot == *Pirtûkok 1 -[[Lîdya]] û [[Yewnanî]] [[Masagetan]], [[Babîl]], [[Pers]]an û [[Medyan]] *Pirtûkok 2 -[[Misir]] û Dîroka Misir. *Pirtûkok 3 -[[Kambîses]] û serwarîya [[Darîûs]] *Pirtûkok 4 -[[Darîûs]] û [[Îskîtan]] *Pirtûkok 5 -[[Darîûs]] serxwedana [[Îonan]] *Pirtûkok 6 -[[Darîûs]] bidawîbûna serxwedana [[Îonan]]. Şêra [[Yewnanî]] *Pirtûkok 7 -[[Xerxes]] Şêra Yewnanî *Pirtûkok 8 -[[Xerxes]] berdewama şêra Yewnanî *Pirtûkok 8 -[[Xerxes]] şêra [[Mardonios]], birandîna [[Pers]]an ==Giredanê Web== * [http://classics.mit.edu/Herodotus/history.html bi Îngîlîzî Dîroka Herodot] * [http://www.gutenberg.org/etext/2707 full text, vol. 1], [http://www.gutenberg.org/etext/2456 full text, vol. 2] * 1921: [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Hdt.+1.1.0 Îngîlîzî Dîroka Herodot] [[Category:Dîrok]] [[de:Historien des Herodot]] [[en:Histories (Herodotus)]] [[es:Historias (Herodoto)]] [[ja:歴史 (ヘロドトス)]] [[nl:Historiën]] [[pl:Dzieje]] [[pt:Histórias (Heródoto)]] 16226 57694 2006-11-20T14:53:57Z Bangin 450 [[Wêne:Peter_der-Grosse_1838.jpg|250px|thumb|Pederê Mezin]] '''Peter I.''' ya '''Pêterê Mezin''', (bi [[rûsî]]: ''Пётр I Великий''; * [[30'ê gulanê]]/[[9'ê tîrmehê]] [[1672]] li [[Moskow]]; † [[28'ê rêbendanê]]/[[8'ê reşemiyê]] [[1725]] li [[San Petersbûrg]]) [[çar]]ê (keyserê) Rûs yê navdar e. Lawê Çar [[Aleksey Mîxaîlowîç]] ji Natalya Kîrîllowna Narîşkîna ye. Bi darê zorê desthilatiyê ji bira û xûşkên xwe distîne û di sala 1696'î de bi tenê li ser text dimîne. Pederê Mezin di zexmkirina împaratoriya Rûsyayê de reformên bêhempa kiriye. Derketiye gera [[Ewropa]] û li wir çî dîtiye, xwastiya li Rûsya jî avabike. Piştî vegera xwe bingeha artêşeke xurt davêje û girîngiyê dide hêza deryayê. Ji Ewropa gelek zanyar, hosta, endazyar hwd tîne û li seranser Rûsyayê nûvejînek pêk tîne. Pederê Mezin di dîroka Rûsyayê de xwedî ciheke bêhempa ye. Navê xwe dayê bajarê San Petersbûrgê. [[Kategorî:Key]] [[Kategorî:Çar]] [[Kategorî:Rûs]] 16227 57651 2006-11-20T10:17:15Z Bablekan 495 Peter the Great çû cihê Peter I.: li yên din wisa bû #REDIRECT [[Peter I.]] 16228 66631 2007-01-26T15:36:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nn:Rikard I av England]] تعديل: [[th:สมเด็จพระเจ้าริชาร์ดที่ 1 แห่งอังกฤษ]] [[Wêne:Richard coeurdelion g.jpg|thumb|Rîşarê Şêrdilî]] [[Wêne:RichardSaladin.jpg|thumb|350px|Rîşarê Şêrdilî û Silhedînê Kurdî, wêne ji sala 1340]] '''Richard I.''' ya bi kurdî '''Rîşarê Şêrdilî''' (bi [[fransî]]: ''Cœur de Lion''; * [[8'ê rezberê]] [[1157]] li [[Oxford]]; † [[6'ê avrêlê]] [[1199]] li [[Chinon]], [[Fransa]]) keyê navdar ê Îngilîz ê ku di salên 1189–1199'î de desthilatî kiriye ye. Rîşarê Şêrdilî di [[3'ê rezberê]] [[1189]] derdikeve text. Heman salê dest bi sêyemîn azadkirina sefera Yarûşelîmê dike. Ji Ewropayê hêzeke xurt li dijî serokê cîhana [[Îslam]]ê [[Silhedînê Eyûbî]] berhevdike. Di vê seferê de bisernakeve lê wekî [[Qubris]] gelek cihan dagirdike. Rîşarê Şêrdilî keyeke mezin û girîng î di dîroka Îngilîzan de. Xwedî karîzmayek mezin bûye. [[Kategorî:Key]] [[Kategorî:Inglîz]] {{Link FA|he}} [[ar:ريتشارد الأول من إنكلترا]] [[be:Рычард I]] [[bg:Ричард I (Англия)]] [[ca:Ricard Cor de Lleó]] [[cs:Richard Lví srdce]] [[cy:Rhisiart I, brenin Lloegr]] [[da:Richard 1. Løvehjerte]] [[de:Richard Löwenherz]] [[en:Richard I of England]] [[eo:Rikardo la 1-a (Anglio)]] [[es:Ricardo I de Inglaterra]] [[et:Richard I]] [[eu:Ingalaterrako Richard I.a]] [[fi:Rikhard I Leijonamieli]] [[fr:Richard Ier d'Angleterre]] [[he:ריצ'רד הראשון מלך אנגליה]] [[hr:Rikard I. Lavljeg Srca]] [[hu:I. Richárd angol király]] [[id:Richard I dari Inggris]] [[it:Riccardo I d'Inghilterra]] [[ja:リチャード1世 (イングランド王)]] [[la:Ricardus I (rex Angliae)]] [[ms:Richard I dari England]] [[nl:Richard I van Engeland]] [[nn:Rikard I av England]] [[no:Rikard I av England]] [[pl:Ryszard I Lwie Serce]] [[pt:Ricardo I de Inglaterra]] [[ro:Richard I al Angliei]] [[ru:Ричард I Львиное Сердце]] [[scn:Riccardu I di Ngriterra]] [[sh:Ričard I Lavlje Srce]] [[simple:Richard I of England]] [[sk:Richard I. (Anglicko)]] [[sr:Ричард I Лавље Срце]] [[sv:Rikard I Lejonhjärta]] [[th:สมเด็จพระเจ้าริชาร์ดที่ 1 แห่งอังกฤษ]] [[uk:Річард I Левине Серце]] [[zh:理查一世]] 16229 57656 2006-11-20T10:51:51Z Bablekan 495 Richard I of England çû cihê Richard I.: li yên din wisa bû #REDIRECT [[Richard I.]] 16230 57699 2006-11-20T15:00:00Z Bangin 450 [[Wêne:Benito Mussolini and Adolf Hitler.jpg|thumb|right|200px|Benito Mussolini û Adolf Hitler li Yûgoslawya ya dagirkirî 1941]] [[Image:Mussolini e Petacci a Piazzale Loreto, 1945.jpg|thumb|Mussolini yê darvekirî (dudîyem ji alî çepê), bi tevî Clara Petacci]] '''Benito Amilcare Andrea Mussolini''' (* [[29'ê tîrmehê]] [[1883]] li [[Dovia di Predappio]] nêzîkî [[Forlì]] li parêzgeha [[Emilia-Romagna]]; † [[28'ê avrêlê]] [[1945]] li [[Giulino di Mezzegra]] nêzîkî [[Dongo]] ber [[Gola Comer]]) avakerê îdeologiya faşîzmê û serokê desthilatiya faşîst di salên 1922 heya 1943 li Îtalya. Di sala 1901´î de di nava resfên [[Partiya Sosyalîst a Îtalya]] de dest bi polîtîkayê dike. Herwekî gerînendetiya giştî ya rojnameya Avantî dike. Mussolini wekî çepgîriya li Tirkiyê hêdî hêdî rûyê xwe yî nîjadperest nîşan dide û li polîtîkayên nîjadperest digere. Xwe bi navê Dûçe (serok) binavdike û komîteyên [[faşîst]] dadimezirîne. Piştî amadekariyan di sala 1922´î de bi tevî 26.000 faşîstan meşeke dirêj berî bi [[Roma]] saz dikin. Li ser vê rûdanê keyser [[Viktor Emanuel III.]] wî wekî serokwezîr destnîşan dike. Herçendî ev biryar rastî rexneyên tûj were jî, hêza Mussolini roj bi roj li seranserê Îtalya xurt dibe û kes êdî newêrê li dijî faşîstan derbikeve. Bi navê [[Antîkomîntern-Pakt]] bi Japan û [[Almanya]]yê re paktek lidardixin. Tevlî [[Şerê Dinyayê yê II.]] dibe. Bi milyonan mirovan li [[Spanya]], Îtalya, [[Yewnanîstan]], [[Albanya]]hwd dikujin. Dawiyê de [[faşîzm]] jî wekî [[Nazîzm]] têk diçe. Mussolini bi tevî jina xwe [[Clara Petacci]] ji aliyê partîzanên [[komûnîst]] ên Îtalya ve dîl tên girtin û bi cezayê mirinê tên tewanbarkirin. {{commons|Category:Benito Mussolini}} [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[Kategorî:Îtalî]] [[Kategorî:Şoreşger]] 16231 64920 2007-01-16T20:27:09Z Cyrus the virus 619 5. sedsala b.z. çû cihê 5. sedsala berî zayîne <div align=center> [[6. sedsala b.z.]] | '''[[5. sedsala b.z.]]''' | [[4. sedsala b.z.]] </br> [[490ên b.z.]] | [[480ên b.z.]] | [[470ên b.z.]] | [[460ên b.z.]] | [[450ên b.z.]] | [[440ên b.z.]] | [[430ên b.z.]] | [[420ên b.z.]] | [[410ên b.z.]] | [[400ên b.z.]]<br> </div> '''5. sedsala BZ''', ango '''sedsala 5'an berî zayîne''' di [[1'ê rêbendanê]] [[500 b.z.]] dest pê dike û [[31'ê berfanbarê]] [[401 b.z.]]ê jî xelas dibe. ==Gelemperî== Di wê sedsalê de [[Şerê Pers]]an nevbara [[Pers]] û [[Yewnanî]]yan de, di [[500 b.z.]] de heta [[448 b.z.]] bûbû. ==Bûyer/Perisîn== ===400ên BZ=== ===410ên BZ=== ===420ên BZ=== ===430ên BZ=== ===440ên BZ=== * [[449 b.z.]] [[Herodot]] [[Dîroka Herodot|dîroka]] xwe temam kir. ===450ên BZ=== ===460ên BZ=== ===470ên BZ=== *[[479 b.z]]- [[Cengê Plataea]] nevbara [[Pers]] û [[Yewnanîstan]] *[[480 b.z]]- [[28'ê rezberê]] de [[Şerê Derya yê Salamîs]] nevbara [[Pers]] û [[Yewnanîstan]] ===480ên BZ=== *[[486 b.z]]- [[Xerxes I.]] dûv [[Darîus]] re bû Şahê [[Împaratorîya Fars]]an ===490ên BZ=== ===500ên BZ=== ==Mirov== === Zayîn === *[[485 b.z.]] [[Herodot]] ji dayik bû (mirin [[425 b.z.]]) === Mirîn === * [[486 b.z.]] [[Darîûs I.]] mir. * [[465 b.z.]] [[Xerxes I.]] hat kuştin. *[[425 b.z.]] [[Herodot]] mir (jidayîkbûn [[485 b.z.]]) ==Nûvedan û Keşf== [[Kategorî:Sedsal]] [[af:5de eeu v.C.]] [[bg:5 век пр.н.е.]] [[ca:Segle V aC]] [[cs:5. století př. n. l.]] [[da:5. århundrede f.Kr.]] [[de:5. Jahrhundert v. Chr.]] [[el:5ος αιώνας π.Χ.]] [[en:5th century BC]] [[eo:5-a jarcento a.K.]] [[es:Siglo V adC]] [[eu:K. a. V. mendea]] [[fi:400-luku eaa.]] [[fr:Ve siècle av. J.-C.]] [[he:המאה ה-5 לפנה"ס]] [[hr:5. stoljeće p.n.e.]] [[hu:I. e. 5. század]] [[io:5ma yar-cento aK]] [[it:V secolo a.C.]] [[ja:紀元前5世紀]] [[ka:ძვ. წ. V საუკუნე]] [[ko:기원전 5세기]] [[la:Decennium 41 a.C.n.]] [[lb:5. Joerhonnert v. Chr.]] [[nds-nl:5e eeuw v. Chr.]] [[nl:5e eeuw v. Chr.]] [[nn:400-talet fvt.]] [[no:5. århundre f.Kr.]] [[pl:V wiek p.n.e.]] [[pt:Século V a.C.]] [[ru:V век до н. э.]] [[scn:Sèculu V a.C.]] [[sk:5. storočie pred Kr.]] [[sl:5. stoletje pr. n. št.]] [[sq:Shekulli V p.e.s.]] [[sr:5. век пне.]] [[sv:400-talet f.Kr.]] [[tl:Ika-5 siglo BC]] [[tt:MA 5. yöz]] [[uk:5 століття до Р.Х.]] [[zh:前5世纪]] 16232 57706 2006-11-20T15:06:26Z Bangin 450 [[Image:Hugues capet.jpg|thumb|right|200px|Hugues Capet]] '''Hugh Capet''' (bi [[fransî]]: ''Hugues Capet'') (Hûgo Kape tê bilêvkirin), (* [[938]] - † [[996]]) yek ji keyên navdar ên Fransî ye. Di nava salên 987 heya 996'î de desthilatî kiriye. [[Kategorî:Fransî]] [[Kategorî:Key]] 16233 57708 2006-11-20T15:08:58Z Bangin 450 [[Image:Mao.jpg|thumb|Mao Zedong]][[Image:Mao-family-1919.jpg|thumb|Malbata ku lê ji dayîk bûye 1919 br>[[Mao Zetan]], [[Mao Zemîn]], Wen Qîmeî, Mao Zedûng]] [[Wêne:Mao Tse-Tung addresses followers.jpg|thumb|right|Mao bi alîgirên xwe re (1944)]] '''Mao Tse-tung''' (bi [[sînî]]: 毛泽东/毛澤東; * [[26'ê berfanbarê]] [[1893]] li [[Shaoshan]]; † [[9'ê rezberê]] [[1976]] li [[Pekîn]]) damezrêner ê [[Komara Gel a çînê]], rêberê dibistana sosyalîst a [[Maoîzm]]ê ye. Li parêzgeha [[Hunan]] di malbateke [[cotyar]] de ji dayîk bûye. Di zaroktiya xwe de perwerdeya olî dîtiye. Di ciwaniya xwe de di nava hêzên li dijî keyser de cihgirtiye. Piştî perwerdeya amadeyî li bajarê Pekînê di pirtûkxaneyekê de kar dibîne. Pirtûkxane dibe sedem ku Mao gelek bixwîne û bi kesayetiyên navdar ên sosyalîst re têkiliyan dayne. Herwekî Mao amadekariya şoreşekê çekdarî dike. Di sala 1928´î de êdî Mao dibe xwedî hêzeke xurt û bi deh hezaran partîzanan. Bi meşeke dirêj a bi deh hezaran kîlometre lidardixe û ev meşa han di dîrokê de bi navê "[[Meşa dirêj]]" cihdigire. Mao di şoreşê de biserdikeve û sazûmaniyeke sosyalîst dadimezirîne. Di nava salên 1956 - 1957´î de bi navê "[[Tevgera sed kulîlkê]]" tevgereke pirralî organîze û li tevahiya welêt belavdike. Mao xwe nade bin siya [[YKSS]]´ê û îdeologiya [[Stalîn]]. Ew bi navê "[[Pirtûka Sor]]" nêrînên xwe wekî manîfestoyek diweşîne. Nêrînên wî li gelek welatan alîgiran peyda dike û hêj jî hêz û rêxistinên ku bi di rêça wî de dimeşin hene. Mao berevajiyê Stalîn, berê şoreşa sosyalîst ji beyaran berî bi bajaran dibîne. Ew bêtir qîmetê dide hêza gundiyan. Dema Mao li [[Çîn]]ê şoreşê biserdixe bi navê "[[Şoreşa çandî]]" programeke pirralî dike jiyanê. Ev program herçendî gelek alîgiran peyda dike jî, gelek jî rexne dikin. {{commons|Category:Mao Zedong}} [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Şoreşger]] [[Kategorî:Çînî]] 16234 57709 2006-11-20T15:10:27Z Bangin 450 [[Image:Silvio Berlusconi 20040318a.jpg|thumb|Silvio Berlusconi di Adar 2004´î li Rom]] '''Silvio Berlusconi''' (* [[29'ê rezberê]] [[1936]] li [[Mailand]]) yek ji polîtîker û karsazên navdar û hemdemî yê Îtalyayê ye. Di hikûmetên 51., 57., 58. de cih girtiye û di salên 2001 heya 2006´î serokwezîrtî kiriye. Ew di nava partiya ku bi xwe damezrandibû [[Forza Italia]] de polîtikayê dike. Berlusconi polîtîkayên rastgîr dimeşîne, nêzîkayî bi [[DYA]]yê re diparêze, di nava [[YE]] de cihekê xurt bo Îtalya dixwaze. {{commons|Silvio Berlusconi}} [[Kategorî:Serok]] [[Kategorî:Îtalî]] 16235 57688 2006-11-20T14:46:17Z Bangin 450 [[Kategorî:Kes]] 16236 57689 2006-11-20T14:46:34Z Bangin 450 [[Kategorî:Rêxistin]] 16237 57695 2006-11-20T14:54:13Z Bangin 450 [[Kategorî:Serok]] [[Kategorî:Key]] 16238 57697 2006-11-20T14:56:38Z Bangin 450 [[Kategorî:Kes]] 16239 57700 2006-11-20T15:00:13Z Bangin 450 [[Kategorî:Kes]] 16240 57704 2006-11-20T15:05:02Z Bangin 450 5. sedsala BZ çû cihê 5. sedsala b.z. #REDIRECT [[5. sedsala b.z.]] 16241 57711 2006-11-20T15:55:10Z Kêzê 570 Gotina '''Barok''' bi zimanê [[Portekîz]]î tê wateya "susret". Ev gotin ji bo navê hunerekî ku ji sedsala XVI an de li [[Îtalya]]yê (di dema contre-réforman de) destpêkiriye, hetanî sedsala XVIII an li piraniya Ewropayê û li Amerika latîn jî bela bûye tê bikaranîn. Gotina Barok, bi teybetî ji bo mîmariyê, û her wiha ji bo wêne, pêker, wêje, şano û muzîka wî wextî tê bikaranîn. Awayê barok, hasasiyetê serbest diberde û bi piranî bîntengiyê tîne ziman. [[Kategorî:Huner]] 16242 57714 2006-11-20T16:21:09Z Bangin 450 [[Kategorî:Derya]] [[Kategorî:Kes]] 16243 57717 2006-11-20T16:22:59Z Bangin 450 Derya ya Zer çû cihê Derya Zer #REDIRECT [[Derya Zer]] 16244 61964 2006-12-28T12:17:13Z Bangin 450 {| width="40%" border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; " |- style="background-color:#ffdead;" ! colspan="2" | Şeklê wê |- style="background-color:#ffffff;" | colspan="2" align="center" | [[Image:Acrylic-acid-skeletal.png|250px]] |- style="background-color:#ffdead;" ! colspan="2" | Bi tevayî |- | Nav || Asîdê akryl |- | Navên din || Asîdê propên |- | [[Direfş]] || C₃H₄O₂ |- style="background-color:#ffdead;" ! colspan="2" | Sincî |- | [[Mol]] || 72,06 <math> \frac {g}{mol}</math> |- | [[Tîrbûn]] || 1.040 <math> \frac {kg}{m^3}</math> |- | Rewşa di germiya odê de || ron |- | [[Xala helînê]] || 13 [[Grad Selzîyus|°C]] |- | [[Xala kelînê]] || 141 °C |- style="background-color:#FFDEAD;" ! colspan="2" | [[Nîşanên xeterê]] |- |align="center"|[[Wêne:Hazard C.svg|50px]] |align="center"|[[Wêne:Hazard N.svg|50px]] |- |align="center"|'''C''' |align="center"|'''N''' |} '''Asîdê akryl''' ya '''asîdê propên''' ([[IUPAC]]: 2-Asîê propên) yek ji [[asîdên karbon|asîdên karbonê]] ye. Ew vê renge û kanê tevlî [[av|avê]] bibe. Bêhnê xwe bi şewate û wek sîrkê ye. ==Bikaranîn== Asîdê akryl ji bo vexwarna tiştên ron tê bikaranîn. [[Kategorî:Kîmya]] [[Kategorî:Tirş]] [[Kategorî:Xeter ji xwezayê ra]] [[Kategorî:Asîdê karbon]] [[Kategorî:Alkêne]] [[de:Acrylsäure]] [[en:Acrylic acid]] [[es:Acrílico]] [[fi:Akryylihappo]] [[fr:Acide acrylique]] [[it:Acido acrilico]] [[ja:アクリル酸]] [[nl:Acrylzuur]] [[pl:Kwas akrylowy]] [[pt:Ácido acrílico]] [[ru:Акриловая кислота]] [[tr:Akrilik asit]] [[uk:Акрилова кислота]] 16245 57720 2006-11-20T16:56:00Z Bangin 450 [[Kategorî:Kîmya]] 16246 57721 2006-11-20T16:56:19Z Bangin 450 [[Kategorî:Kîmya]] 16248 57727 2006-11-20T19:53:26Z Bangin 450 [[Wêne:Gavrilloprincip.jpg|thumb|Gavrîlo Prîncîp]] '''Gavrilo (Gavre) Princip''' (bi [[sirbî]]: Гаврило Принцип; * [[13'ê tîrmehê]]/[[25'ê tirmehê]][[ 1894]] li [[Oblyay]] nêzîkî [[Bosansko Grahovo]], [[Bosna]]; † [[28'ê avrêlê]] [[1918]], [[Terezîn]]) Sirbekî ji Bosnayê ye ku çalakiya kuştinê li dijî mîrê Awûstûrya-Hûngarya [[Franz Ferdinand]] pêk anîbû. Wekî tê zanîn ev çalakî bû sedem ku [[Şerê Dinyayê yê I.]] destpêbike. Wî ev çalakiya xwe li Sarajevoyê di 28'ê pûşperê 1914'î de lidarxist. Piştî bûyerê tê girtin û di zîndanê de ji serma û birçîbûnê bi nexweşiya tûberkûloza hestiyan dikeve û jiyana xwe jidestdide. Ji aliyê hin Sirban ve hîn jî wekî lehengekî tê dîtin. [[Kategorî:Serbî]] [[Kategorî:Bosnî]] [[Kategorî:Yogûslavî]] 16249 57728 2006-11-20T19:53:41Z Bangin 450 [[Kategorî:Kes]] 16250 66860 2007-01-28T00:32:16Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî neteweyê kes]] 16251 57730 2006-11-20T19:53:55Z Bangin 450 [[Kategorî:Kes]] 16252 66908 2007-01-28T15:01:11Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[la:Martinus Lutherus King Jr.]] [[Wêne:Martin Luther King - March on Washington.jpg|thumb|right|220px|Martin Luther King]] '''Martin Luther King, jr.''' (* [[15'ê rêbendanê]] [[1929]] li Atlanta, [[Georgia]]; † [[4'ê avrêlê]] [[1968]] li [[Memphis]], [[Tennessee]]) keşe û pêşengê tevgera parastina mafê mirovan li DYAyê. Ew yek ji hemwelatiyên [[DYA]]yê yê Efrîqayî bû ku bi riyên bêçek û aştiyane li wekhevî, dadmendî û azadiya mirovan digeriya. Wî ji bo Efrîqayiyên li DYAyê jî ji heman mafan sûdwerbigirin têkoşiya. Ev yeka han dibû sedem ku ji aliyê paşverûyan bibe hedef. Li dijî wî gelek tevgerên kirêt hat lidarxistin. Bombe avêtin wî, bovlat xistin stûyê wî hwd. Lê ew ji doza xwe û riya xwe neqetiya. Ew ji salên 1955 heya 1968' î ji 30 carî zêdetir hate girtin. Wî ne rêça [[Marks]] û ne jî sazûmaniya [[kapîtalîst]] diparast. Wî li derûniya û baştirkirina derûniya mirovan digeriya. Di bin bandora riya Gandî û bawermendiya olî de bû. Wî heya dawiya jiyana xwe têkoşiya. Di sala 1964'î de ji ber têkoşîna xwe xelata [[Nobel]]ê girt. Îro navê wî li gelek cih ê kolanên DYAyê hatiye danîn. Ew di 4'ê avrêlê 1968 li dora kat 18.01 li balkona Lorraine Motels ji aliyê hêzên tarî yên paşverû ve hate kuştin. Li ser kuştina wî li seranserê DYAyê xwepêşandanên bi xwîn hate lidarxistin. Bi deh hezaran kes hatin zîndanîkirin. Ew di pêşketina mafê mirovan li DYAyê xwedî ciheke mezin e. [[Kategorî:Emerîkî]] [[Kategorî:Şoreşger]] [[af:Martin Luther King Jr.]] [[ar:مارتن لوثر كنج]] [[ast:Martin Luther King]] [[bg:Мартин Лутър Кинг]] [[bs:Martin Luther King, Jr.]] [[ca:Martin Luther King]] [[cs:Martin Luther King]] [[cy:Martin Luther King]] [[da:Martin Luther King]] [[de:Martin Luther King, Jr.]] [[en:Martin Luther King, Jr.]] [[eo:Martin Luther King]] [[es:Martin Luther King]] [[et:Martin Luther King]] [[eu:Martin Luther King]] [[fi:Martin Luther King, Jr.]] [[fr:Martin Luther King]] [[fy:Martin Luther King]] [[ga:Martin Luther King]] [[gd:Martin Luther King, Jr.]] [[gl:Martin Luther King]] [[he:מרטין לותר קינג]] [[hr:Martin Luther King, Jr.]] [[ia:Martin Luther King, Jr.]] [[id:Martin Luther King, Jr.]] [[io:Martin Luther King]] [[it:Martin Luther King]] [[ja:マーティン・ルーサー・キング・ジュニア]] [[jv:Martin Luther King, Jr.]] [[ko:마틴 루서 킹 2세]] [[la:Martinus Lutherus King Jr.]] [[lb:Martin Luther King, Jr.]] [[mk:Мартин Лутер Кинг]] [[ms:Martin Luther King]] [[nl:Martin Luther King]] [[no:Martin Luther King jr.]] [[pl:Martin Luther King]] [[pt:Martin Luther King]] [[qu:Martin Luther King]] [[ru:Кинг, Мартин Лютер]] [[scn:Martin Luther King]] [[sh:Martin Luther King, Jr.]] [[simple:Martin Luther King, Jr.]] [[sk:Martin Luther King, Jr.]] [[sl:Martin Luther King mlajši]] [[sr:Мартин Лутер Кинг]] [[sv:Martin Luther King]] [[th:มาร์ติน ลูเทอร์ คิง จูเนียร์]] [[tr:Martin Luther King]] [[uk:Мартін Лютер Кінг]] [[vi:Martin Luther King, Jr.]] [[zh:馬丁·路德·金恩]] [[zh-yue:馬丁路德金]] 16253 57800 2006-11-21T14:57:10Z Bangin 450 [[Image:Stalin3.jpg|thumb|Josef Stalin]] '''Josef Stalin''' ''(Jozef Stalîn tê bilêvkirin)'' (bi [[Gurcî]]: იოსებ სტალინი/Iosseb Stalînî; bi [[Rûsî]]: Иосиф Сталин/Jossîf Stalîn; * [[6.(18.)'ê befranbarê]] [[1878]] li [[Gorî]], [[Gurcistan]]; † [[5'ê adarê]] [[1953]] li [[Kunzewo]] ber [[Moskow]]) duyemîn sekreterê giştî yê YKSS´ê û yek ji polîtîker û îdeologê navdar ê sedsala 20emîn e. Ew bi xwe ji gelê Gurcî ye. Di zaroktiya xwe de perwerdeya olî dîtiye. Hêj di ciwaniya xwe de tevlî tevgera sosyalîst dibe û gelek caran tê zîndanîkirin. Navê wî yê orgînal Îosseb Bessarîonîs dse Cûghaşvîlî (bi [[Gurcî]]: იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი; bi [[Rûsî]]: Иосиф Виссарионович Джугашвили) ye. Navê Stalîn tê wateya "pola" û kodnavê wî ye. Stalîn piştî serokê şoreşa Bolşevîkan Lenîn dimire tê ser desthilatiyê. Şerê navxweyî bidawîdike, hêza [[YKSS]]´yê ji bo sazûmanbûnê, pêşdebirina alavên hilberînê birêxistin dike. Polîtîkayeke taybet a nateweyan dimeşîne. [[Kurdistana Sor]] a ku [[Lenîn]] ji bo Kurdan avakiribû bo xatirê [[Tirkiyê]] û [[Îran]]ê ji holê radike. Kurdên YKSS´ê dihêle bin desthilatiya [[Azerbeycan]] û [[Ermenistan]]ê ku ew jî pirranî li pişavtina Kurdan digeriyan. Li Azerbeycanê nasnameya Kurdan tê înkarkirin. Li Ermensitanê rewşa Kurdan heya dawiya YKSSyê baş bû. Vêgav ew jî hebûna Kurdan înkar dikin û dibêjin "li cem me miletê [[Êzîdî]] hene, Kurd nînin". Stalîn dema artêşên Almanyayê yên di bin serdariya faşîzmê de bûn êrîşî Rûsyayê dikin, hêza xwe vedikişîne, dihêle ku Elman heya derê [[Moskow]] werin. Wê demê li amadekariyên şer dixebite. Bi şikestina "[[Parastina Stalîngradê]]" pişta artêşên [[Nazî]]yan dişkîne. Ev yek rewşa şer jî kivşe dike. YKSS dibe yek ji serdestên [[Şerê Dinyayê yê II.]] Ji bo hinek Rûsan Stalîn wekî lehengekî ye. Lê ji bo gelekan jî polîtîkayên wî şaş bûn û Stalîn bi xwe jî dîktatorek ku dawî li sazûmaniya Lenîn xeyal dikir anî ye. Stalîn di hilweşandina [[Komara Mehabadê]] de alîkarî dide Îranê û Kurdan difiroşe. Herwekî serhildanên Kurdistanê bi bikaranîna [[Partiya Komûnîst a Tirkiyê]] (TKP) di qada navneteweyî de wekî "tevgerên paşverû yên ku di xizmeta emperyalîzmê de li dijî Komara antî-emperyalîst û pêşverû ya Tirkiyê têdikoşin" dinirxîne. Bi vê yekê hêzên çepgîr, sosyalîst û pêşverû xwe ji alîkariya Kurdan vedikişînin. [[Komîntern]] li dijî Kurdan raportên neyîni belavdike. Kurd wekî dijmin tên îlankirin. Heya bigire hin serbazên artêşa Tirkiyê ku endamê TKP´yê bûn tevlî Komkujiya Dersîmê dibin û Kurdên [[Dêrsîm]]ê dikujin. Di [[serhildana Şêx Seîd]] û ya Agiriyê de jî heman helwestê digirin. Stalîn di dîroka Kurd ya nêzîk de wekî kesekî nexêr tê bibîranîn. [[Kategorî:Gurcî]] [[Kategorî:Rûsî]] 16254 62677 2007-01-02T07:37:19Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[frp:Magreb]], [[nn:Magreb]] '''Maxrîb''' ( [[Erebî]]: <span lang=„ar“ dir=„rtl“ style=font-size:1.5em>مغرب</span> , ango "Rojava",) ji bo navçeyê welatên [[Efrîkaya Bakur]] [[Tûnis]], [[Cezayêr]] û [[Fas]]ê tê bikaranin. Pişkî [[Lîbya]] û [[Morîtanya]] jî dikeve wê navçe. Yekî li wir dijîna jî bi [[Maxrîbî]] tê nav kirin. Hin [[Ereb]] ji bo Fasê herî rojava welatê Erebanê, li Maxrîb Fasê fehm dikin. Gotina pêşiyan Ereban wiha li qala Maxrîb dike; ''Maxrîb çûkekê pîroz e. Bedenê xwe [[Cezayêr]], perê xweya rastê [[Tûnis]], perê xweya çepê jî [[Fas]] e''. ==Etîmolojî== Maxrîb bi wûşe di [[Erebî]] de ji bo rojava tê bikaranîn. Ew di xûrûb, ango çûna ava (ji bo roj), daketin, de tê ye. Dija wê wûşe [[Maşrîk]] e. ==Çande== Maxrîbî gelemperî [[Ereb]] û [[Berberî]], hin jî [[Morîtanî]] ne. Wan xeyrî bi hindike, [[Tirk]]ên dema [[Împaratoriya Osmanî]] de hatinî, mislimanê [[Spanî]] dema [[Endûlûs]] de koç kirînî, [[Fransî]], Îngîlîzî jî hêne. Li maxrîb, wek gelên xwe, bi gelemperî [[Erebî]] û [[Berberî]] tê axaftin. Lê [[Erebî]]ya wê navçe hindik ciyawaz e, ango zaravaka Erebî ya. Gel bi gelemperî misliman û [[Malîkî]] ne. Hin deran kêmavî [[Îbadî]] jî hêne. == Dîrok == Maxrîb berê bandûra Efrîkanîyan de bû. Paş [[Fenîkan]] û [[Kartaca]]n de [[Roma]]n bi tûnî maxrîb daraz danîn. [[Ereb]] dema [[Ûmayyan]](Tirkî, Emevi) de gihîştina Maxrîb. Dema [[El-Mûwahhîdîn]]an û [[Hafsîdî]]yan de [[sedsala 12'an]] de [[Berberî]] yan Maxrîb daraz danîn. Dûv [[çaxa Navîn]] re maxrîb dest [[Împaratoriya Osmanî]] ket. Di [[sedsala 19'an]] de jî ji alîya [[Fransa]], [[Spanya]] û [[Îtalya]] hat [[Kolonî]] kirin. == Yekîtîya Maxrîb == Yekîtîya Maxrîb di [[17'ê reşemiyê]] [[1989]] hat saz kirin. Paytexta wê [[Rabat]], [[Fas]] e. Endam: [[Cezayêr]], [[Morîtanya]], [[Fas]], [[Libya]] û [[Tûnis]] == Giredanê Web == * [http://www.maghrebarabe.org/ Yekîtîya Maxrîb] * [http://www.maghrebarab.com/ Maxrîb Online] [[Category:Efrîqa]] [[ar:مغرب عربي]] [[bg:Магреб]] [[ca:Magrib]] [[cs:Maghreb]] [[cy:Maghreb]] [[da:Maghreb]] [[de:Maghreb]] [[en:Maghreb]] [[eo:Magrebo]] [[es:Magreb]] [[fi:Maghreb]] [[fr:Maghreb]] [[frp:Magreb]] [[gl:Maghreb]] [[he:מגרב]] [[hr:Magreb]] [[hu:Magreb]] [[is:Magreb]] [[it:Maghreb]] [[ja:マグリブ]] [[lt:Magribas]] [[nl:Maghreb]] [[nn:Magreb]] [[no:Maghreb]] [[oc:Magrèb]] [[pl:Maghreb]] [[pt:Magrebe]] [[ru:Магриб]] [[sl:Magreb]] [[sr:Магреб]] [[sv:Maghreb]] [[tr:Magrip]] 16255 57738 2006-11-20T21:03:55Z Cyrus the virus 619 Removing all content from page 16256 57741 2006-11-20T21:05:18Z Cyrus the virus 619 [[Category:Erdnîgarî]] 16257 57744 2006-11-20T21:09:44Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Maxrîb]] #REDIRECT[[Maxrîb]] 16258 57745 2006-11-20T21:14:42Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Maxrîb]] #REDIRECT[[Maxrîb]] 16259 66935 2007-01-28T23:23:55Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[oc:Mashrèc]], [[sr:Машрек]] '''Maşrîk''' an jî '''Maşrîq''' (المشرق el-Maşriq, ango rojhelat) ji bo welatên rojhelata [[Misir]] tê bikaranin. Maşrîk di [[Erebî]] de bi wûşe ji bo rojava tê bikaranin û di (ش ر ق) "ş r q" de tê ye. Ew welatên di wê navçe de ewna ne; [[Misir]], [[Îraq ]], [[Urdun ]], [[Libnan]] û [[Sûrîyê ]]. Der [[Misir]]ê ew welatên ê li parzemîna [[Asya]]yê ne. bibîne: [[Maxrîb]] [[Category:Asya]] [[Category:Efrîqa]] [[bs:Mašrek]] [[de:Maschrek]] [[en:Mashriq]] [[es:Máshreq]] [[fr:Machrek]] [[oc:Mashrèc]] [[sr:Машрек]] [[vi:Mashreq]] 16260 57749 2006-11-20T21:33:18Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Maşrîk]] #REDIRECT[[Maşrîk]] 16261 57752 2006-11-20T21:40:27Z Cyrus the virus 619 [[Category:Erdnîgarî]] 16262 57759 2006-11-20T22:00:37Z Cyrus the virus 619 zimanên din hat sevakirin '''Nazî''' peyveke kolanî ya bo alîgir û birêveberên [[Adolf Hitler]] û sosyalîstên neteweperest (Nationalsozialist) tê bikaranîn. Peyv ji kurtkirina Nationalsozialismus tê. Herwekî [[Neonazî]] jî tê wateya Nasyonalsosyalîstên nû. Îdeologiya Nasyonalsosyalîzmê di [[Şerê Dinyayê yê II.]] de bu sedemê mirina nêzîki 50 milyon mirovî û têk çû. [[Kategorî:Kurt]] [[ar:نازية]] [[bs:Nacizam]] [[ca:Nazisme]] [[cs:Nacismus]] [[cy:Natsïaeth]] [[da:Nazisme]] [[de:Nationalsozialismus]] [[el:Εθνικοσοσιαλισμός]] [[en:Nazism]] [[eo:Naziismo]] [[es:Nazismo]] [[et:Natsionaalsotsialism]] [[fa:نازیسم]] [[fi:Kansallissosialismi]] [[fr:Nazisme]] [[gl:Nazismo]] [[he:נאציזם]] [[hr:Nacizam]] [[id:Nazi]] [[it:Nazismo]] [[ja:ナチズム]] [[ko:나치즘]] [[lt:Nacizmas]] [[nl:Nationaal-socialisme]] [[nn:Nazisme]] [[no:Nasjonalsosialisme]] [[pl:Narodowy socjalizm]] [[pt:Nazismo]] <!--{{Link FA|pt}}--> [[ro:Nazism]] [[ru:Нацизм]] [[simple:Nazism]] [[sk:Nacizmus]] [[sl:Nacionalsocializem]] [[sr:Нацизам]] [[sv:Nazism]] <!--{{Link FA|sv}}--> [[uk:Нацизм]] [[zh:纳粹主义]] 16263 63147 2007-01-05T04:04:44Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fr:UTC-1]] '''UTC-1''' yek Beşên Demjimêrê ye. Li ew dernan tê bikaranin; *[[Kap Verde]] *[[Gronland]](Pişkî) *[[Portekîz ]] *[[Azûran]] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC-1 Find cities currently in UTC-1] [[en:UTC-1]] [[fr:UTC-1]] [[ja:UTC-1]] [[nl:UTC-1]] [[pt:UTC-1]] 16264 57761 2006-11-20T22:30:55Z Cyrus the virus 619 '''UTC+6:30''' yek Beşên Demjimêrê ye. Li [[Awûstralya]] ji bo [[Giravên Coco]] û li [[Myanmar]] tê bikaranin; [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[nl:UTC+6:30]] [[ja:UTC+6:30]] [[pt:UTC+6:30]] 16266 57766 2006-11-20T22:40:43Z Cyrus the virus 619 '''UTC+7:30''' yek Beşên Demjimêrê ye. Li [[Singapûr]]ê bi biharî de heta payîzî ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] tê bikaranin; [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[nl:UTC+7:30]] [[ja:UTC+7:30]] [[pt:UTC+7:30]] 16267 57769 2006-11-20T23:05:23Z Cyrus the virus 619 '''UTC+12:45''' yek Beşên Demjimêrê ye. Li [[Zelanda Nû]] di [[Giravên Chatham]] de tê bikaranin. [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[nl:UTC+12:45]] [[ja:UTC+12:45]] [[pt:UTC+12:45]] 16270 57974 2006-11-22T17:03:47Z Bangin 450 [[Wêne:Braekel.jpg|thumb|Mirîşk]] '''Mirîşk''' ajaleke. Mirîşk bi xwe ji başûr-rojhilatê [[Asya]] tên. Ew [[Hêk|hêka]] dîdinin. Hêkên wan bi rengên [[sipî]], [[mor]], [[kesk]] û [[sor]] hene. Mirîşk kanin 5 - 6 sala dijin, eger ew berî wê wextê netên şerjêkirin. {{commons|Category:Chicken}} [[Kategorî:Ajal]] 16271 57976 2006-11-22T17:05:52Z Bangin 450 [[Image:Kukul.jpg|right|thumb|140px|Pontûsiyek di kincên folklorîk de [[Trabzon]]]] [[Image:Pontus.png|thumb|right|250px|Welatê Pontûs heya damezrandina Komara Tirkiyê]] '''Pontûs''' (bi [[Grekî]]: ''Pontos Euxeinos'') di demên antîk de yek ji navên [[Derya Reş]] bû ku navê gelê Pontûs jî heman dihate binavkirin. Pontûs wekî peyv tê wateya "Derya bi xof" lê Derya Reş tê bibîrxistin. Welatê Pontûs bajarên Trapezon, Sînop, Samsûn, Rîze, Kolhîz a [[Gurcistan]]ê û hin herêmên [[Ermenistan]]ê dihewand. Di dema Împaratoriya Roma de bi navê ''Bithynia und Pontus'' dihate binavkirin û herêmeke bêhtir mezin dihewand. Gelê Pontûs ji bereke Grekîyan (Yewnaniyan) pêk dihat. Gelê Pontûs ji hatina berên Tirk-Mongolan heya avabûna [[Komara Tirkiyê]] hebûn û welatê xwe parastin. Di damezrandina Komara Tirkiyê de, gelê Pontûs rastî komkujiyeke hovane bû. Li seranser welatê Pontûs ''(bi [[Tirkî]]: Pontus Cumhuriyeti)'' bi fermandariya [[Mustafa Kemal Atatürk]] û serdariya [[Topal Osman]] komkujî pêk hat. Pontûsiyên ku li jiyanê man jî reviyan [[Yewnanîstan]], [[DYA]] û hin herêmên [[Rûsya]]yê. Îro li gelek parlamenên welatan komkujiya Pontûsan tê naskirin an nîqaşkirin. Ji Komara Tirkiyê tê xwastin ku ji ber vê tewanbariya li dijî mirovahiyê ye lêborînê bixwaze. Lê heya niha Komara Tirkiyê vê napejirîne. [[Kategorî:Gel]] 16272 64104 2007-01-11T14:39:04Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ko:날짜 변경선]] [[Image:International_Date_Line.png|250px|thumb|Xêzedema Guhertinê li ser qincoka 180an]] '''Xêzedema Guhertinê''' sinoraka nevbara [[Navçeya demjimêrî|navçayê demjimêrî]]yê de ye, ko ji bo diyarkirin li kû roj dike dest pê bike û li kû jî dike dawî bide ye. Ewê li dor qincok 180an di [[Okyanûsa Mezin]] de ye. Li rojhelat û rojava yê wê xêzê 24 demjimêr ([[UTC-12]] û [[UTC+12]]) cûdayî he ye. Gerek bûna xêzedema guhertinê herî pêş de, paş [[Ferdinand Magellan]] dor dinê re zivirî şinda derket. Ew [[1519]]an de li [[Spanya]] derket û [[1521]]an de dîsa hata Spanya. Kingê ewna gihîştinê Spanya dema wan di gerê xwe de berisandînî û dema li spanya de ciyawazî he bû. Lê gorî wan pir baldar dem berisandi bûbû gerek tu ciyawazî tune bû ye. Ji bo dinê gindor bû, û him rojava de him jî rojhelat de mirov dikane dor dinê re bizivîre ew xêzedema girîng e. [[Jules Verne]] jî di pirtûka xweya navdar de ''Le tour du monde en quatre-vingts jours'' (80 rojan de dor dinê re zivirîn) li wê gelşe bahs dika. ==Cîhê Xêzedema Guhertinê== Xêzedema Guhertinê li ser [[Okyanûsa Mezin]] e. Eger mirov [[Okyanûsa Mezin]] rojava de derbaz bike, divê ku rojakê kêm bika, an jî rojhelat de derbaz bika divê ku rojakê veser bika. Qincoka 180an derve [[Nîvgirava Tşuktşen]], ya Rûsya ye, li ser [[Okyanûsa Mezin]] e. Lê ji bo ew wek hin derên dina [[Rûsya]] di [[UTC+12]] de ye, ew li rojava xêzedema guhertinê dikeve. Hin [[Komgirav]]ên di [[Okyanûsa Mezin]] de bi qincoka 180an tê par ve kirin. Giravên [[Aleuten]] li herdu hêlan xêzedema guhertinê dikevin. Lê ji bo ewna bi gîşkê [[UTC-10]] de ne, li rojhelatê xêzedema guhertinê dikeva ye. Wek wê hin Komgiravên [[Zelanda Nû]] de hat avêtina rojavaya xêzedema guhertinê Gelek demê, dema mêtingeha Brîtanya bû, Kiribati bi xêzedema guhertinê dihat par ve kirin. Paş serxwebûn dest xwe xwist şinda, di [[1995]]an de xêzedema guhertinê ber va rojhelat de defand û li rojavaya xêzedema guhertinê ma. Ji bo wê hin giravên [[Kiribati]] herî pêş de dest bi roj dikin. Ji bo sala [[2000]]an girava [[Eiland]] herî pêş de piroz kirî, li wê demê şinda hat bi [[Girava Millennium]] nav kirin. ==Giredanê Web== * [http://www.phys.uu.nl/~vgent/idl/idl.htm Dîroka Xêzedema Guhertinê] [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Navçeya demê]] [[ca:Línia internacional de canvi de data]] [[cs:Datová hranice]] [[da:Datolinjen]] [[de:Datumsgrenze]] [[en:International Date Line]] [[es:Línea internacional de cambio de fecha]] [[fr:Ligne de changement de date]] [[gl:Liña internacional de cambio de data]] [[he:קו התאריך הבינלאומי]] [[id:Batas penanggalan internasional]] [[is:Daglínan]] [[it:Linea internazionale del cambio di data]] [[ja:国際日付変更線]] [[ko:날짜 변경선]] [[ms:Garisan Tarikh Antarabangsa]] [[nl:Internationale datumgrens]] [[no:Datolinjen]] [[pl:Międzynarodowa linia zmiany daty]] [[ru:Линия перемены дат]] [[sv:Datumgränsen]] [[vi:Đường đổi ngày quốc tế]] [[zh:国际日期变更线]] 16274 62147 2006-12-29T18:50:13Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[cy:James Bond]], [[ta:ஜேம்ஸ் பாண்ட்]] [[Image:James bond location map books.PNG|300px|thumb|Cihên cîhanê da, li ku James Bond cara lîstîye]] '''James Bond''' ya bes '''007''' endamekî nerast yê parastina brîtanî ye. Di salê [[1952]] da nivîskarî [[Ian Fleming]] James Bond peydakir. ==Fîlm== {| class="wikitable" !Jimareya filmî !width="215"|Navê filmî !Sal !width="115"|James Bond !Birêveber !Dahatên Amerîkayê !Dahatên hemû dinyayê !Hejmara temaşevanan !Budce |- |1 |''[[Dr. No]]'' |[[1962]] |'''[[Sean Connery]]''' |[[Terence Young]] |$16,100,000 |$59,600,000 |72.1 milyon |$1,000,000 |- |2 ||''[[From Russia with Love]]'' |[[1963]] |Sean Connery |Terence Young |$24,800,000 |$78,900,000 |95.3 milyon |$2,500,000 |- |3 |''[[Goldfinger]]'' |[[1964]] |Sean Connery |[[Guy Hamilton]] |$51,100,000 |$124,900,000 |130.1 milyon |$3,500,000 |- |4 |''[[Thunderball]]'' |[[1965]] |Sean Connery |Terence Young |$63,600,000 |$141,200,000 |166 milyon |$11,000,000 |- |5 |''[[You Only Live Twice]]'' |[[1967]] |Sean Connery |[[Lewis Gilbert]] |$43,100,000 |$111,600,000 |81.7 milyon |$9,500,000 |- |6 |''[[On Her Majesty's Secret Service]]'' |[[1969]] |'''[[George Lazenby]]''' |[[Peter R. Hunt]] |$22,800,000 |$87,400,000 |62.4 milyon |$7,000,000 |- |7 |''[[Diamonds Are Forever]]'' |[[1971]] |Sean Connery |Guy Hamilton |$43,800,000 |$116,000,000 |70.3 milyon |$7,200,000 |- |8 |''[[Live and Let Die]]'' |[[1973]] |'''[[Roger Moore]]''' |Guy Hamilton |$35,400,000 |$161,800,000 |91.6 milyon |$7,000,000 |- |9 |''[[The Man with the Golden Gun]]'' |[[1974]] |Roger Moore |Guy Hamilton |$21,000,000 |$97,600,000 |51.6 milyon |$7,000,000 |- |10 |''[[The Spy Who Loved Me]]'' |[[1977]] |Roger Moore |Lewis Gilbert |$46,800,000 |$187,300,000 |84.0 milyon |$14,000,000 |- |11 |''[[Moonraker]]'' |[[1979]] |Roger Moore |Lewis Gilbert |$70,300,000 |$210,300,000 |85.1 milyon |$34,000,000 |- |12 |''[[For Your Eyes Only]]'' |[[1981]] |Roger Moore |[[John Glen]] |$54,800,000 |$202,800,000 |72.9 milyon |$28,000,000 |- |13 |''[[Octopussy]]'' |[[1983]] |Roger Moore |John Glen |$67,900,000 |$187,500,000 |59.5 milyon |$27,500,000 |- |14 |''[[A View to a Kill]]'' |[[1985]] |Roger Moore |John Glen |$50,700,000 |$157,800,000 |44.5 milyon |$30,000,000 |- |15 |''[[The Living Daylights]]'' |[[1987]] |'''[[Timothy Dalton]]''' |John Glen |$51,200,000 |$191,200,000 |48.9 milyon |$40,000,000 |- |16 |''[[Licence to Kill]]'' |[[1989]] |Timothy Dalton |John Glen |$34,700,000 |$156,200,000 |39.1 milyon |$42,000,000 |- |17 |''[[Golden Eye]]'' |[[1995]] |'''[[Pierce Brosnan]]''' |[[Martin Campbell]] |$106,400,000 |$353,400,000 |81.2 milyon |$60,000,000 |- |18 |''[[Tomorrow Never Dies]]'' |[[1997]] |Pierce Brosnan |[[Roger Spottiswoode]] |$125,300,000 |$346,600,000 |75.5 milyon |$110,000,000 |- |19 |''[[The World Is Not Enough]]'' |[[1999]] |Pierce Brosnan |[[Michael Apted]] |$126,900,000 |$390,000,000 |77.1 milyon |$135,000,000 |- |20 |''[[Die Another Day]]'' |[[2002]] |Pierce Brosnan |[[Lee Tamahori]] |$160,900,000 |$456,000,000 |78.6 milyon |$142,000,000 |- |21 |''[[Casino Royale]]'' |[[2006]] |'''[[Daniel Craig]]''' |[[Martin Campbell]] |$40,833,156 |$82,800,000 | |$150,000,000 |- |22 |''[[Bond 22]]'' |[[2008]] |Daniel Craig | | | | | |- | | | | | |'''$1,217,600,000''' |'''$3,818,000,000''' |'''1,567,500,000''' |'''$796,200,000''' |} </center> == Lînkên derve == * [http://www.jamesbond.com/home/ Rûpelê fermî yê James Bond] {{commons|Category:James Bond}} [[Kategorî:Fîlm]] [[Kategorî:Kesî nerast]] [[ar:جيمس بوند]] [[az:Ceyms Bond]] [[bat-smg:James Bond]] [[ca:James Bond]] [[cs:James Bond]] [[cy:James Bond]] [[da:James Bond]] [[de:James Bond]] [[en:James Bond]] [[eo:James Bond (fikcia universo)]] [[es:James Bond]] [[fa:جیمز باند]] [[fi:James Bond]] [[fr:James Bond]] [[he:ג'יימס בונד]] [[hi:जेम्स बॉन्ड]] [[hr:James Bond]] [[hu:James Bond]] [[id:James Bond]] [[is:James Bond]] [[it:James Bond]] [[ja:ジェームズ・ボンド]] [[lb:James Bond]] [[lt:James Bond]] [[nl:James Bond]] [[nn:James Bond]] [[no:James Bond]] [[pl:James Bond]] [[pt:James Bond]] [[ro:James Bond]] [[ru:Джеймс Бонд]] [[sh:Džejms Bond]] [[simple:James Bond]] [[sq:James Bond]] [[sr:Џејмс Бонд]] [[sv:James Bond]] [[ta:ஜேம்ஸ் பாண்ட்]] [[th:เจมส์ บอนด์]] [[tl:James Bond]] [[tr:James Bond]] [[uk:Джеймс Бонд]] [[zh:占士邦]] 16275 57790 2006-11-21T13:33:01Z Cyrus the virus 619 New page: [[Category:Kes]] [[Category:Kes]] 16276 57801 2006-11-21T14:57:18Z Bangin 450 New page: [[Kategorî:Kes]] [[Kategorî:Kes]] 16277 57802 2006-11-21T14:57:35Z Bangin 450 New page: [[Kategorî:Kes]] [[Kategorî:Kes]] 16278 57805 2006-11-21T15:42:17Z Bangin 450 Maxrîb çû cihê Maxrêb #REDIRECT [[Maxrêb]] 16279 57849 2006-11-21T19:34:05Z Bablekan 495 kurtesererastkirin [[Image:1001-nights.jpg|right|frame|Hezar û yek şev]] '''Hezar û yek şev''' (bi Farsî: هزار و يك شب , bi Erebî: الف ليلة وليلة alf laila wa-laila) navê pirtûkek di serdema Navîn li Bexdayê hatiye çapkirin e. Pirtûk bingeha xwe ji pirtûkek [[Farsî]] bi navê "Hezar Efsane"yê digire û di bin bandora wê de hatiye nivîsandin. Gorî îdîayan vê pirtûkê bi navê [[Abu Abdullah Muhammed al-Gahşigar]] berhevkarek nivîsiye û wî bi xwe jî ev çîrok ji çîrokên di pirtûka Hezar Efsane, [[çîrok]]ên Kurdî û yên gelên din berhevkiriye. Pirtûk dema ji alîyê [[Ewropa]]yîyan di tê keşfkirin û di sala 1704´î de çap dibe, baleke mezin dikşîne. Mirovên Ewropayîî di ber kûltûra rojavayiyan heyretê de dimînin. Gelek çîrokên Kurdî bi awayê vê wergerê derbasê kûltûra Ewropa dibe. Bo mînak lehengê çîroka Kurdî [[Teyrê Sîmir]] hwd. Senaryoya pirtûkê wiha avabûye: Keyê girava di navbera [[Hindistan]] û [[Çîn]]ê de ''Şehriyar'', bi şika ku jina wî bi wî re qelpiyê dike, jina xwe dikuje. Ew dibe dijminê jinan û ji wan diqehere. Ferman dide dê rojê jê re jinekê bînin û pê re bijî heya berbangê û bi berbangê ve îdam bike. Bi vî awayî her roj jinekê îdam dike. Keça wezîrê wî ''Şehrazad'' vê yekê dibîne û xwe jî di şûna jinên ku wê îdam bibin de dinivîsîne. Roja dor tê wê, heya berbangê ji key re çîrokek dibêje. Lê dawiya çîrokê nabêje. Dema dibe berbang dê wê îdam bikin key wê efû dike ku heya berbanga dûtir dawiyê bêje. Mixabin ''Şehrazad'' key di mereqê de dihêle û ev yeka han 1001 şev didome. Dawiyê de key li xwe vardiqile û êdî ji jinan naqehire. Di pirtûkê de dewlemendiya çîrokên [[Kurd]], Fars û gelên cîran tên zimên. Çapa yekemîn a bi zimanê Fransî ji 12 pirtûkan pêk dihat. Li cîhana Erebî pirtûk bi navê ''Alf Layla wa-Layla'' (hezar û yek şev) tê zanîn. Peyva "hezar" di çanda devkî ya Kurdî de sîmbola "bêdawîbûnê" ye. Dihat bawerkirin ku kê vê pirtûkê heya dawî bixwîne wê yan dîn bibe yan jî xwedî zanîneke kûr û majîk. Ev pirtûk dibe kana hilberînên wêjeyî. Li Ewropa û seranser cîhanê di bin bandora wê de bi hezaran fîlm, awaz, lîstikên şanoyî hwd hatine çêkirin. [[Kategorî:Wêje]] [[Kategorî:Çîrok]] [[Kategorî:Pirtûk]] 16280 58401 2006-11-25T23:08:20Z Bablekan 495 kurtesererastkirin '''Kurdistana Sor''' (bi [[Rûsî]]: ''Красный Курдистан''; Bi [[Azerî]]: ''Qizil Kürdistan'') otonomiya Kurdên [[YKSS]]´ê ku di nava salên 1923 heya 1929 berdewamkiriye ye. Kurdistana Sor projeyeka [[Lenîn]] bû ku Lenîn beriya mirina xwe ew dît. Ji bo Kurdên di nava Azerbeycan û Ermenistanê de dijîn herêmeke serbixwe avakir. Lenîn alîkariya neteweyên kêm nifûs dikir ku di bin şovenîzma neteweyên zêde nifûs de neyên pişavtin û li wan pêkutî neyên kirin. Ew cihên ku Kurd lê dijiyan ji xwe cih û warê Kurdan bû ku ne bi koçberî hatibûn wir. Bajarên Laçîn, Qûbadlî, Kelbajar hwd parçeyek ji axa Kurdistanê bûn. == Hin agahiyên derbarê Kurdistana Sor == *Paytext: Laçîn *Zimanê fermî: Kurdî (zaraveyê Kurmancî) Kurdistana Sor ji aliyê [[Josef Stalin]] ve li ser daxwaza [[Tirkiyê]] û [[Îranê]] tê hilweşandin û Kurdên herêmê yên ku dewleta xwe diparêzin tên kuştin an sirgûnkirin. Di sala 1992'î de bi pêşengiya [[Wekîl Mustafayev]] dest bi ji nûveavakirina otonomiyê xebatên girîng tên kirin. Mixabin di nava Kurdên YKSS´ê de hevgirtinek baş ava nabe. Dewleta Ermensitanê piştî hilweşîna YKSS´ê polîtîkaya xwe ya Kurd diguherîne û hebûna Kurdan li Ermenistanê înkar dike. Kurdên li Ermenîstanê pirranî Êzîdî ne û Ermenistan dibêje "Êzîdî hene li welatê me lê Kurd nînin. Êzîdî bi eslê xwe Ereb in û Kurd jî dijminê me ne, me qirkirine". Hin şêx û mezinên Kurdan jî bi viya dixapin û ji doza Kurdistana Sor vedigerin. Kurdên Azerbeycanê jî pirranî Misilman in û wan jî bi heman siyasetê Azerbeycan dixwaze bixapîne. Doza ku Mustafayev û ronakbîrên Kurdan destpêkiribû serî de ji nebûna yekitiyê û dûv re jî bi pêkutiyên Rûsya, Tirkiye, Îran, Azerbeycan û Ermenistanê têkdiçe. Mustafayev ji destê artêşa [[Azerbeycan]]ê û peyayên kujer ên Tirkiyê difilite û wekî penaber xwe digihîne [[Îtalya]]yê. Niha Kurdên Sowyetistanê (YKSS) di bin zilma gelên serdest de ne. Li Azerbeycanê nasnameya Kurd êdî tê înkarkirin û dixwazin Kurd ji Azerbeycanê derkevin. Dîsa [[Ermenistan]] jî heman polîtîkayê dimeşîne. Kurdên Kurdistana Sor koçberê nava Rûsya û welatên rojava yên Ewropa dibin û di rewşeke kambax de dijîn. == Lînkên baldar derbarê gotarê de == *[http://www.kurdmedia.com/articles.asp?id=12553#redkurdistan Nexşe û agahî derbarê Kurdistana Sor] [[Kategorî:Kurdistan]] [[Kategorî:Azerbeyçan]] [[Kategorî:Azêrî]] [[de:Rotes Kurdistan]] [[en:Kurdistan Okrug]] 16281 66712 2007-01-27T10:53:05Z Escarbot 482 روبوت تعديل: [[am:1869 እ.ኤ.አ.]] <div align=center> [[sedsala 18'an]] | '''[[sedsala 19'an]]''' | [[sedsala 20'an]] </br> [[1864]] | [[1865]] | [[1866]] | [[1867]] | [[1868]] | [[1869]] | [[1870]] | [[1871]] | [[1872]] | [[1873]] | [[1874]] </div> == Bûyer == === Cîhan === [[16'ê sermawezê]]- [[Kanala Suweyş]] hat vekirin. === Kurdistan === == Zayîn == [[2'ê kewçêrê]]- [[Mahatma Gandhi]] ji dayîk bû(mir, [[1948]]) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1869]] [[am:1869 እ.ኤ.አ.]] [[an:1869]] [[ar:1869]] [[ast:1869]] [[az:1869]] [[be:1869]] [[bg:1869]] [[bn:১৮৬৯]] [[bpy:মারি ১৮৬৯]] [[br:1869]] [[bs:1869]] [[ca:1869]] [[co:1869]] [[cs:1869]] [[csb:1869]] [[cv:1869]] [[cy:1869]] [[da:1869]] [[de:1869]] [[el:1869]] [[en:1869]] [[eo:1869]] [[es:1869]] [[et:1869]] [[eu:1869]] [[fi:1869]] [[fr:1869]] [[fy:1869]] [[ga:1869]] [[gd:1869]] [[gl:1869]] [[he:1869]] [[hr:1869]] [[ht:1869 (almanak gregoryen)]] [[hu:1869]] [[hy:1869]] [[ia:1869]] [[id:1869]] [[io:1869]] [[is:1869]] [[it:1869]] [[ja:1869年]] [[ka:1869]] [[kn:೧೮೬೯]] [[ko:1869년]] [[ksh:Joohr 1869]] [[la:1869]] [[lb:1869]] [[lmo:1869]] [[lt:1869]] [[mk:1869]] [[ms:1869]] [[nap:1869]] [[new:ई सं १८६९]] [[nl:1869]] [[nn:1869]] [[no:1869]] [[nov:1869]] [[nrm:1869]] [[oc:1869]] [[os:1869]] [[pl:1869]] [[pt:1869]] [[ro:1869]] [[ru:1869 год]] [[ru-sib:1869]] [[scn:1869]] [[se:1869]] [[simple:1869]] [[sk:1869]] [[sl:1869]] [[sq:1869]] [[sr:1869]] [[sv:1869]] [[sw:1869]] [[te:1869]] [[th:พ.ศ. 2412]] [[tr:1869]] [[tt:1869]] [[uk:1869]] [[uz:1869]] [[vec:1869]] [[wa:1869]] [[zh:1869年]] 16282 62992 2007-01-04T13:05:31Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[en:Battle of Stalingrad]] [[Wêne:Mutter Heimat - (1).jpg|thumb|„Welatê dayikê“ bo serkevtina di parastina welêt de]] '''Parastina Stalîngradê''', parastina li dijî artêşên [[Almanya]]yê li bajarê [[Stalîngrad]]ê ye. Di dîroka şer, çarenûsa [[Şerê Dinyayê yê II.]] de xwedî ciheke girîng e. Navê bajar ê niha [[Volgograd]] e. Ji gelawêja 1942´î heya destpêka 1943 li bajarê Stalîngradê di navbera hêzên [[YKSS]] û Almanyayê de şereke têr bixwîn pêk tê. Ji bo Sowyetistanê ev "Parastina welêt", ji bo Almanan jî "Şikestina şerefê" tê binavkirin. Di parastinê de hêzên YKSSê biserdikeve û ev yeka han qedera şer diguherîne. Di şer de Almanya têk diçe û sazûmaniya [[Nazî]] tê rûxandin. Tenê di parastina Stalîngradê de ji 1 Milyon zêdetir mirov jiyana xwe jidestdidin. Şerê Dinyayê yê II. dibe sedemê 50 Milyonî zêdetir kesî. Ne serkeft bi vê şerê hovane şad dibin, ne jî têkeft. Mirovahî son dixwe ku carekê din şereke wiha neqewime. [[Kategorî:Şer]] ==Fîlm== *Stalingrad (1993), fîlmekî Elman *[[Enemy at the Gates]] (Dijminên ber derî) (2001), li ser nîşangir [[Vasily Zaytsev]] [[bg:Битка при Сталинград]] [[ca:Batalla de Stalingrad]] [[cs:Bitva u Stalingradu]] [[da:Slaget om Stalingrad]] [[de:Schlacht von Stalingrad]] [[en:Battle of Stalingrad]] [[es:Batalla de Stalingrado]] [[fa:نبرد استالینگراد]] [[fi:Stalingradin taistelu]] [[fr:Bataille de Stalingrad]] [[gl:Batalla de Stalingrado]] [[he:הקרב על סטלינגרד]] [[hr:Bitka za Staljingrad]] [[id:Pertempuran Stalingrad]] [[io:Stalingrad-batalio]] [[is:Bardaginn um Stalíngrad]] [[it:Battaglia di Stalingrado]] [[ja:スターリングラード攻防戦]] [[ka:სტალინგრადის ბრძოლა]] [[ko:스탈린그라드 전투]] [[nl:Slag om Stalingrad]] [[nn:Slaget om Stalingrad]] [[no:Slaget om Stalingrad]] [[oc:Batalha de Stalingrad]] [[pl:Bitwa stalingradzka]] [[pt:Batalha de Estalinegrado]] [[ro:Bătălia de la Stalingrad]] [[ru:Сталинградская битва]] [[sh:Staljingradska bitka]] [[sk:Bitka o Stalingrad]] [[sl:Bitka za Stalingrad]] [[sr:Битка за Стаљинград]] [[sv:Slaget vid Stalingrad]] [[th:ศึกแห่งสตาลินกราด]] [[tr:Stalingrad Savaşı]] [[vi:Trận Stalingrad]] [[zh:斯大林格勒战役]] 16283 57882 2006-11-21T22:57:33Z Cyrus the virus 619 [[Image:Istambul and Bosporus big.jpg|thumb|240px|right|Tengava Stenbol - Ji ezmên de]] '''Tengava Stenbol''', '''Boğaziçi'''(bixwûne, boxazîçî), an jî '''Bosphorus'''(bixwûne, bosforus) tengava [[Ewropa]] û [[Asya]] li hev vediqatîne ye. Ew [[Derya Reş]] û [[Derya Marmara]] digîhîna hev, li ser [[Tengava Çanakkale]] re jî digîhine [[Derya Ege]] û [[Derya Navîn]]. Dirêjahîya xwe 30 km, firehîya xweya herî biçûk di nevbara [[Kandilli]] û [[Aşiyan]] de bi 700 m ye. Nevbara [[Anadoluhîsari]] û [[Rumelîhîsari]] jî 750 m ye. Kûr bûna wê di 36 m. de heta 124 m. heye. Li dor Tengavê, di Stenbolê da, kêmzêde 13 milon kes dijî ye. Li ser [[Boğaziçi]]yê 2 piran hêne. Li wan yek [[Pira Boğaziçi]] ye, dirêjahîya xwe 1074 m. ye. Di [[1973]] de hat çêkirin. Piraya din jî [[Pira Fatih Sultan Mehmet]] e. Dirêjahîya wê jî 1090 m. ye û 1988 de hat temam kirin. Li ser çêkirina pirakê sêyem jî li [[Tirkiye]] gotgot berê dehêne. Di Boğaziçiyê de rêhesinakê tengavê di bin avê re derbaz ke, bi navê [[Marmaray]], jî tê çêkirin e. Gorî planan ew dike di [[2008]]an de varê temam kirin. 1,400 m. kûr bûna kê 55 m. de dike [[Boğaziçi]] ye derbaz bike. ==Nav== Bosphorus di [[Yewnanî]] de ''bosphoros''(''Βόσπορος''), bigumanî ''Phôsphoros'' de ango "bihurka ga" de tê ye. [[Image:Mk Istanbul SchwarzesMeer.jpg|thumb|Tengav ber Derya Reş]] ==Dîrok== Gorî [[Erdnasîvan]]an berê Derya Reş deryakê hundur, wek golakê bû. Paş sîpan helîyan şinda, şîpakê lez di [[Derya Reş]] de berva [[Derya Marmara]] çû, û ji bo wê Bosphorus pêk hat. [[Image:Karte_bosporus.jpg|thumb|180px|Tengava Stenbol di [[1888]] de]] Ji bo Tengava Stenbol [[Derya Reş]] û [[Derya Navîn]] digîhîştîna hev, di dîrok de gelek gerîng bû. Ji bo wê [[Constantine I]] padişahî [[Roman]] di [[330 b.z.]] li wê derê dî û li wir bajarê [[Canstantinople]] çêkir. Paş re jî bû paytexta [[Împaratoriya Romayê Rojhelat]]. Di [[1453]]an vir de jî, paş [[Mehmet II]] ew dera dagir kir şinda, bû Îstanbul û paytexta [[Împaratoriya Osmanî]] ye. ==Îroj== Ji bo cîh xwe, nevbara Ewropa û [[Asya]] de ye û ji bo barkêşî deryan, li ser wê gelek ceng bûbûn. Bi taybatî [[Şerê Cîhana Yekemîn]] de, ji bo ew derê kontrol kin [[Dijwarên Hevalbendî]](İttifak) êrîşa [[Tengava Çanakkale]] û wir kirin. Lê nikanîn dest xwe xin. Dûv şerê re di [[1936]]an de bi [[Peyvname Montreux]] re kontrol bi temamî dest [[Tirkiye]] de ma. ==Giredanê Der== *[http://www.turkeyhandbook.com/showpage.php?cid=50 Di pirtûkoka Tirkiye de Tengava Stenbol] [[Category:Tengav]] [[Category:Tirkiyê]] [[Category:Erdnîgarî]] [[ar:مضيق بوسفور]] [[ast:Bósforo]] [[bs:Bosfor]] [[bg:Босфор]] [[ca:Bòsfor]] [[cs:Bospor]] [[da:Bosporus]] [[de:Bosporus]] [[et:Bosporus]] [[el:Βόσπορος]] [[en:Bosphorus]] [[es:Bósforo]] [[eo:Bosporo]] [[fr:Bosphore]] [[gl:Bósforo]] [[ko:보스포루스 해협]] [[hr:Bospor]] [[id:Selat Bosporus]] [[is:Bosporussund]] [[it:Bosforo]] [[he:בוספורוס]] [[ka:ბოსფორი]] [[la:Bosporus]] [[lb:Bosporus]] [[hu:Boszporusz]] [[nl:Bosporus]] [[ja:ボスポラス海峡]] [[no:Bosporos]] [[pl:Bosfor]] [[pt:Bósforo]] [[ro:Bosfor]] [[ru:Босфор]] [[sl:Bospor]] [[sr:Босфор]] [[fi:Bosporinsalmi]] [[sv:Bosporen]] [[vi:Eo biển Bosporus]] [[tr:İstanbul Boğazı]] [[uk:Босфор]] [[zh:博斯普鲁斯海峡]] [[tr:Boğaziçi]] 16284 57881 2006-11-21T22:56:08Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Tengava Stenbol]] #REDIRECT[[Tengava Stenbol]] 16285 57883 2006-11-21T23:00:55Z Cyrus the virus 619 New page: [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Erdnîgarî]] 16286 57884 2006-11-21T23:05:32Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Tengava Stenbol]] #REDIRECT[[Tengava Stenbol]] 16287 57885 2006-11-21T23:05:44Z Cyrus the virus 619 New page: [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Erdnîgarî]] 16288 65928 2007-01-22T11:38:42Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[fa:زبان ایتالیایی]], [[nah:Itallātlahtōlli]] [[Kategorî:]]<nowiki>Nivîs ku nebe formatkirin</nowiki>'''Nivîsa estûr''''''Îtalyanî''', yek ji zimanên [[Hînd-Ewropî]] ye. Îtalyanî mîna [[Fransî]], [[spanî]], [[portûgalî]], [[romanî]] hwd. ji şaxa [[Latînî]] ye. Ev ziman li [[Îtalya]], Kantonek [[Swîsre|Swîsreyê]], [[Vatîkan]], [[Slovenya]], [[Xirvatistan]] û [[San Marîno]] tê axaftin. {{kurt}} [[Kategorî:ziman]] [[af:Italiaans]] [[als:Italienische Sprache]] [[an:Idioma italiano]] [[ar:لغة إيطالية]] [[bat-smg:Italu kalba]] [[be:Італьянская мова]] [[bg:Италиански език]] [[br:Italianeg]] [[bs:Talijanski jezik]] [[ca:Italià]] [[cs:Italština]] [[cy:Eidaleg]] [[da:Italiensk (sprog)]] [[de:Italienische Sprache]] [[el:Ιταλική γλώσσα]] [[eml:Itagliàn]] [[en:Italian language]] [[eo:Itala lingvo]] [[es:Idioma italiano]] [[et:Itaalia keel]] [[eu:Italiera]] [[fa:زبان ایتالیایی]] [[fi:Italian kieli]] [[fr:Italien]] [[frp:Étalien]] [[fur:Lenghe taliane]] [[gl:Lingua italiana]] [[he:איטלקית]] [[hi:इतालवी भाषा]] [[hr:Talijanski jezik]] [[hsb:Italšćina]] [[hu:Olasz nyelv]] [[hy:Իտալերեն]] [[id:Bahasa Italia]] [[io:Italiana linguo]] [[it:Lingua italiana]] [[ja:イタリア語]] [[ka:იტალიური ენა]] [[ko:이탈리아어]] [[kw:Italek]] [[la:Lingua Italica]] [[li:Italiaans]] [[lt:Italų kalba]] [[lv:Itāliešu valoda]] [[mk:Италијански јазик]] [[ms:Bahasa Itali]] [[mt:Lingwa Taljana]] [[nah:Itallātlahtōlli]] [[nds-nl:Italiaons]] [[nl:Italiaans (taal)]] [[nn:Italiensk språk]] [[no:Italiensk språk]] [[oc:Italian]] [[or:Itilanoni]] [[pl:Język włoski]] [[pt:Língua italiana]] [[qu:Italya simi]] [[rm:Lingua taliana]] [[ro:Limba italiană]] [[ru:Итальянский язык]] [[sc:Limba italiana]] [[scn:Lingua taliana]] [[sh:Italijanski jezik]] [[simple:Italian language]] [[sk:Taliančina]] [[sl:Italijanščina]] [[sr:Италијански језик]] [[su:Basa Itali]] [[sv:Italienska]] [[tg:Забони итолиёвӣ]] [[th:ภาษาอิตาลี]] [[tl:Wikang Italyano]] [[tr:İtalyanca]] [[ug:ئىتاليان تىلى]] [[uk:Італійська мова]] [[vec:Łengoa tałiana]] [[vi:Tiếng Ý]] [[zh:意大利语]] [[zu:IsItalian]] 16289 64842 2007-01-16T10:05:51Z Luqman 401 [[Wêne:Tiara.png|thumb|Taca Papa]] '''Papa''', serokê olî yê [[Xristiyan|Xristiyanan]] (katolîk) û serokê [[Vatîkan|Vatîkanê]] ye. Wateya peyva Papa (bi [[yewnanî]]: ''πάππας, pappas'') tê wateya bav. {{kurt}} [[Kategorî:ol]] [[af:Pous]] [[als:Papst]] [[ang:Pāpa]] [[ar:بابوية]] [[ast:Papa]] [[bn:পোপ]] [[bs:Papa]] [[ca:Papa]] [[cs:Papež]] [[cy:Pab]] [[da:Pave]] [[de:Papst]] [[el:Πάπας]] [[en:Pope]] [[eo:Papo]] [[es:Papa]] [[et:Paavst]] [[eu:Aita Santua]] [[fa:پاپ]] [[fi:Paavi]] [[fr:Pape]] [[fy:Paus]] [[gd:Pàp]] [[he:אפיפיור]] [[hi:पोप]] [[hr:Papa]] [[hu:Pápa (egyházfő)]] [[id:Paus (Katolik Roma)]] [[io:Papo]] [[is:Páfi]] [[it:Papa]] [[ja:ローマ教皇]] [[jv:Paus]] [[ka:რომის პაპი]] [[ko:교황]] [[kw:Pab]] [[la:Papa]] [[lb:Poopst]] [[li:Paus]] [[lt:Popiežius]] [[lv:Romas pāvests]] [[mk:Папа]] [[ms:Paus (Katolik)]] [[nds:Paapst]] [[nl:Paus]] [[nn:Pave]] [[no:Pave]] [[nrm:Pape]] [[pl:Papież]] [[pt:Papa]] [[ro:Papă]] [[ru:Папство]] [[scn:Papa]] [[sco:Pape]] [[sh:Papa]] [[simple:Pope]] [[sk:Pápež]] [[sl:Papež]] [[sq:Papa]] [[sr:Папа]] [[sv:Påve]] [[ta:பாப்பரசர்]] [[th:พระสันตะปาปา]] [[tl:Papa]] [[tpi:Pop]] [[tr:Papa]] [[ug:رىم پاپىسى]] [[uk:Папа Римський]] [[ur:پوپ]] [[vi:Giáo Hoàng]] [[zh:教宗]] 16290 57925 2006-11-22T09:25:04Z Bablekan 495 [[Wêne:CocaCola-001.jpg|thumb|Coca-Cola-Dalberîna (reklama) Coca Colayê li seranserê dinyayê tê kirin]] '''Coca Cola''' ''(Koka kola tê bilêvkirin)'' navê vexwarineke navdar a li seranserê dinyayê ye. Ji [[Atlanta]] ya [[DYA]]yê belavbûye. Dermanfiroşek bi navê [[John Stith Pemberton]], ji bo serêş û bêmadebûnê şîrûbek amade dike û difiroşe. Şîrûb ji giyayê Coca, kafeîn û hin elementên şîraniyê pêk dihat. Rojekê dibîne ku xebatkarên wî bi dizî vê şîrûbê vedixwin û pê kêfxweş dibin. Ew jî diceribîne û bi hin guhertinan vê şîrûbê wekî vexwarin bi navê ''Pemberton's French Wine Coca'' derdixe bazarê. Derketina Coca Colayê wisa ye. Vêgav Coca Cola li seranserê dinyayê belavbûye û yekemîn vexwarina navdar e. Coca Cola herwekî bûye sîmbola lîberalîzma DYAyê. Di dema [[Şerê Sar]] de ji aliyê bloka rojava ve wekî elemntekê psîkolojîk li dijî bloka rojhilatê dihate bikaranîn. Tevahiya formûla Coca Colayê tê veşartin û îdîa heye ku Coca Cola vegirêdanê çêdike. Herwekî Coca Cola ji bo madê nebaş e, ûlserê bipêşdixe. Pispor ji bo zarokan baş nabînin. [[Kategorî:Vexwarin]] 16291 66413 2007-01-25T01:04:38Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sh:Dardaneli]] [[IMage:Dardanelles landsat.jpg|thumb|Tengava Çanakkale]] [[Image:Dardanelles map2.png|thumb|Nexşa Tengava Çanakkale]] '''Tengava Çanakkale''', Tirkî '''Çanakkale Boğazi''', [[Yewnanî]] '''Dardanellia''', tengava [[Derya Ege]] û [[Derya Marmara]] û ser [[Tengava Stenbol]] re jî [[Derya Reş]] digîhînê hev e. [[Yewnanî]]yê kevin de bi '''Hellespont''' dihat navkirin. Navekê [[Mîtolojîya Yewnanî]] de tê ye. Ew navbera nîvgirava [[Gelibolu]]([[Gallipoli]]) û [[Anadolu]]yê de ye. Tengava Çanakkale 65 km. dirjahîya, navbera 1,3 km û 6 km. de jî firehîya xwe heye. Kûr bûn jî kêmzêda 50 m. ye. Li dor tengavê bajarê [[Çanakkale]] çê bû ye. ==Dîrok== Di [[Şerê Pers]] de şahî [[Pers]]an [[Xerxes I.|Xerxes]] [[480 b.z.]] de bi piraka ser Hellespont re derbaza [[Gelibolu]] ye bûbû. Wek wî [[Îskenderî Mezin]] [[334 b.z]] jî derbaza [[Anadolu]] ye bûbû. Ew tengava, wek ya [[Tengava Stenbol|Stenbol]], di dîrok de gelek gerîng bû. Bi taybetî [[Împaratoriya Rûs]] di [[Sedsala 19'an]] ji bo wê gelek doz kir. Di [[Şerê Napoleon]] de, bi piştgirîyê [[Brîtanya]], di [[1807]]an de tengav sax kir. Dûv di [[1828]]-[[1829|29]]an de [[Împaratoriya Osmanî]] têk kir şinda, di [[1833]]an de bi [[Împaratoriya Osmanî]] re [[Peymana Hünkar İskelesi]] kir. Gorî wê peymanê [[Împaratoriya Osmanî]] dikir tengavê gorî xwestinê Rûsya [[Keştîya Cenge|keştîyên cengê]] nê welatê dor Deryayê Reş re asê bike. Pê wê peymanê re [[Împaratoriya Rûs]] di Derya Reş de sax dest xwe xwist. Dûv Rûsya saxa tengavê dest xwe xwist [[1841]]an de, [[Brîtanya]], [[Awûstûrya]], [[Fransa]], [[Prusya]] zordest li Rûsya kirin ku bila keştîyên cengêyê [[Împaratoriya Osmanî]] tenê dema aşitîye de derbaz bin. Di [[1853]]an de dema [[Cenga Kirim]] de keştîyên [[Fransa]] û [[Brîtanya]] ji bo piştgirtîye ji [[Împaratoriya Osmanî]] re bikin di tengavê re derbaz bûn. Dûv bin xistina Rûsya di [[1856]]de di [[Komcivîna Paris]] de Derya Reş keştîyên cengê gişkan re hat asê kirin. Dema [[Şerê Cîhan yê Yekemîn]] de [[Dijwarên Dubendî]] jî ji bo saxê wir dest xwe xin êrîşa wir kirin. Di [[1915]]an di [[Cenga Çanakkale]] de [[Dijwarên Dubendî]] azmûn kirin ku derbaz kin jî paş him wan him [[Împaratoriya Osmanî]] êpê berze dan şinda dest jê wir kişandin. Paş [[Şerê Cîhanî yê Yekemîn]] de [[Împaratoriya Osmanî]] hat bin xistin şinda [[1920]]an de bi [[Peymana Sevr]] dor tengavê hat bê leşker kirin. Bi [[Peymana Lozan]] de [[1923]]an de sax hat dane dest Tirkiye jî ew ji keştîyên gîşkan re hat pas hîştin. ==Îroj== Bi dawî di [[1936]]an [[Peyvname Montreux]] re jî sax hat dane dest [[Tirkiye]]. Tirkiye dikane keştiyên welatên nê li dor [[Derya Reş]], gorî peyvname navnetewîyê li ser deryan, sax bike. Dema [[Şerê Cîhanî yê Duyemîn]] de ji bo Tirkîye bê alî bû Tengava Çanakkale ji keştîyan gişkan re asê kiri bû. ==Giredanê Web== * [http://www.pbase.com/dosseman/canakkale_turkey Wênên Çanakkale(bajar)] * [http://www.turkishclass.com/turkey_pictures_gallery_46 Wênên Tengava Çanakkale]] [[Category:Tengav]] [[Category:Tirkiyê]] [[Category:Erdnîgarî]] [[ar:الدردنيل]] [[bg:Дарданели]] [[bs:Dardaneli]] [[ca:Dardanels]] [[cs:Dardanely]] [[da:Dardanellerne]] [[de:Dardanellen]] [[el:Δαρδανέλια]] [[en:Dardanelles]] [[eo:Dardaneloj]] [[es:Dardanelos]] [[et:Dardanellid]] [[fa:داردانل]] [[fi:Dardanellit]] [[fr:Détroit des Dardanelles]] [[gl:Dardanelos]] [[he:דרדנלים]] [[hr:Dardaneli]] [[hu:Dardanellák]] [[is:Dardanellasund]] [[it:Dardanelli]] [[ja:ダーダネルス海峡]] [[ka:დარდანელის სრუტე]] [[ko:다르다넬스 해협]] [[lb:Dardanellen]] [[lt:Dardanelai]] [[nl:Dardanellen]] [[no:Dardanellene]] [[pl:Dardanele]] [[pt:Dardanelos]] [[ro:Dardanele]] [[ru:Дарданеллы]] [[sh:Dardaneli]] [[sk:Dardanely]] [[sl:Dardanele]] [[sr:Дарданели]] [[sv:Dardanellerna]] [[sw:Dardaneli]] [[tr:Çanakkale Boğazı]] [[uk:Дарданели]] [[ur:درہ دانیال]] [[zh:達達尼爾海峽]] 16292 57949 2006-11-22T11:53:41Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Şerê cîhanî yê duyemîn]] #REDIRECT[[Şerê cîhanî yê duyemîn]] 16293 57951 2006-11-22T11:55:32Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Tengava Çanakkale]] #REDIRECT[[Tengava Çanakkale]] 16294 57952 2006-11-22T11:56:33Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Tengava Çanakkale]] #REDIRECT[[Tengava Çanakkale]] 16296 58194 2006-11-24T13:49:12Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Plan-acropole.png|right|thumb|Plansaziya Akropolisê]] '''Acropolis''', platoyek li navsera kendalekî 55 metreyî bilind de hatiye avakirin û rûerda wê ji rojhilat ta rojava 300 m û ji bakur ta başêr 150m ye. Têketina wê tenê ji kaşekî piçûk mimkun e. Ev cih kelih, û pîrozgiha [[Atîna]] yê bû. Hê di sedsala XIII. a B.Z. de bi dîwarekî yekpare hatibû pêçan. Her çiqas tirbên dîzik û kiloskan li ser mozaîkan xwiyabikin jî, zêde tu şop ji dema jéometrîk li Akropolis nemane. Kêm [[dîzik]] û kilosk wî wextî nîşan didin ku avahiyên grîng di sedsala VIIan berî zayinê li Akropolîs hatine çêkirin dema ku [[Bend]]a (Dîwarê) Mîseniyan girîngiya xwe winda kiribû. Piştî ku di sala 510 de Pîsîstratide hatin, Akropolîs ji kelihtiyê ket. Hemû pêker û dîwarên ku hatibûn asêkirin dagirkirina [[Pers]]an de hatin xirakirin. Diwar Piştî çûna persan re ji aliyê Temistokl û Simon ve hatin avakirin. Atînayiyan ji bo ku çûna [[Pers]]an pîroz bikin, pêkerê atîna ku ji aliyê Fîdiyas ve hatî çêkirindi salên 450 de çandin. [[Kategorî:Yewnanistan]] 16301 60968 2006-12-20T00:33:27Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Maispflanze.jpg|thumb|280px|Lazût]] [[Wêne:Toellerberg Maiskolben 01.jpg|thumb|Gelek cureyên lazûtê hene]] '''Lazût''' ''(Zea mays),'' an li deveran zalût, (bi şaşî hin caran garis jî dibêjin) giyayek ji malbata ''Poaceae'' ye. Bo xwarinê tê çandin û arvanê wê biqîmet e. Tê gotin ku bingeha vê giyayê navenda parzemîna [[Amerîka]]yê ye. Li [[Kurdistan]]ê li gelek deveran tê çandin. Ji 50 hezarî zêdetir cureyê lazûtê hene. Li Kurdistanê "Lazûta Ûris", "Lazûta Kambaxrojê", "Lazûta Romê" hwd hin cure tên bikaranîn. Mixabin di zimanê zanistiyê de navê wan çi ne, lê nehatiye kolîn. == Cureyên Lazûtê yên sereke bi zimanê Zanistiyê == *Zea mays indentata *Zea mays everta *Zea mays saccharata *Zea mays amylaceae *Zea mays ceratina *Zea mays tunikata *Zea mays indurata Li Kurdistanê pirranî lazût wekî arvan tê bikaranîn lê di kulîna Kurdî de jî cihekê wê yî mezin heye. Ji arvanê lazûtê cureyên xwarin hene. [[Kategorî:Xwarin]] [[Kategorî:Zad]] 16302 57978 2006-11-22T17:16:42Z Bangin 450 New page: [[Kategorî:Kes]] [[Kategorî:Kes]] 16303 61361 2006-12-22T21:23:09Z Escarbot 482 روبوت إضافة: cs, da, en, es, fr, ja, no, pl, ru, th, tr, zh [[cs:Kategorie:Pohádky]] [[da:Kategori:Eventyr]] [[de:Kategorie:Märchen]] [[en:Category:Fairy tales]] [[es:Categoría:Cuentos de hadas]] [[fr:Catégorie:Conte]] [[ja:Category:童話]] [[no:Kategori:Eventyr]] [[pl:Kategoria:Baśnie]] [[ru:Категория:Сказка]] [[th:หมวดหมู่:เทพนิยาย]] [[tr:Kategori:Masallar]] [[zh:Category:童話故事]] 16304 57981 2006-11-22T17:20:22Z Bangin 450 New page: [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Dewlet]] 16305 57982 2006-11-22T17:20:34Z Bangin 450 New page: [[Kategorî:Kes]] [[Kategorî:Kes]] 16306 58001 2006-11-22T18:26:55Z Bablekan 495 kurtesererastkirin [[Wêne:Sanfranciscoearthquake1906.jpg|thumb|right|300px|Piştî erdhejê dîmenek ji bajêr 1906, [[San Francisco]]]] '''Erdhej''' yek ji wêraneyên xwezayiyê ye. Li qatên erdê yên hêj rûneniştî de şikestin pêk tên û melisandin dibe. Ev bûyer gorî hêza şikestinê herêmên nêzîkê xwe dihejîne. Yek ji katastrofên mezin ên mirovahiyê ye. Zanîna ku li ser erdhejê lêkolîn dike [[sîsmolojî]] ye. Sîsmolog lê dixebitin ku agahiyên têkûz û bilez bidestbixin, daku ziyana erhejê kêm bikin. Mixabin dîsa jî ziyaneke mezin dide mirovan. Bi taybetî dide xizanan ku di avahiyên nezexm de dijîn. == Erhejên mezin li Kurdistanê == *1782, Hêza wê 8, 10 000 mirî li [[Erzingan]]ê *1938, Hêza wê 8,7 li Erzinganê 40.000 mirî, bi hezaran birîndar û ziyaneke mezin *1946, [[Gimgim]] ([[Mûş]]) nêzîkî 1000 mirî *1966, Gimgim (Mûş) nêzîkî 4.000 mirî *1992, 13'ê adarê, Hêza wê 6,8 li Erzinganê, 3.658 mirî û bi hezaran birîndar *2003, 27'ê rêbendanê , Hêza wê 6,1 in [[Pilemor]], mirî kêm lê ziyan mezin == Erdhejên mezin li derveyî welêt == *1906, [[San Francisco]] hêza wê 7,7-8,3, bi xwe re şewatek mezin tîne û bajêr dişewite. *1908, [[Meksîko]] hêz 8,1 *1988, [[Ermenistan]] *1999, [[İzmit]] ([[Tirkiye]]) bi fermî 15.000 mirî *2004, li Okyanûsa Hindî, [[Tsûnamî]], nêzîkî 300.000 mirî Di dîroka mirovahiyê de gelek erdhej bûne. Roj bi roj têkoşîna bi erdehejê re pêşdikeve. [[Kategorî:Erdnîgarî]] 16307 57988 2006-11-22T17:23:07Z Bablekan 495 Erdhejyan çû cihê Erdhej: singular û plural wekî hev in #REDIRECT [[Erdhej]] 16309 58006 2006-11-22T20:04:43Z Bablekan 495 '''Berpêyên panîkî''', reksiyonên panîkî yan '''panîkatak''' navê nexweşiyeke û tabloyeke psîkolojîk e. Panîkatak ne tenê tabloyeke psîkolojîk e. Hin rewş û nexweşiyên fîzyolojîk, biyolojîk jî heman reaksiyonê dertînin holê. == Hin sîmptomên panîkatakê == *Tirsa dînbûn an hiş ji derkirinê *Tirsa mirinê *Êşa sing (pirranî singê çepê, li ser dil) *Madelihevketin, îshal an verêşandin *Di lêdana dil û kutana xwînê de zêdebûn *Jixweveçûn, zikêş an serêş *Xwêdana sar Bi pirranî ev nexweşî an tablo xwe di salên 18-40´î de dide der. Heger bingeheka organîk neyê dîtin, wê gavê êdî ne tablo lê nexweşiyeke psîkolojîk e. Ji bo teşhîseke rast divê berê testên laşî werin kirin. Bo mînak sîmptomên nexweşiyên dil (Înfarkta-mirina masûlkeyên dil, nexweşiyên koronar ên dil, [[îşemî]] hwd) jî dişibin viya. Bijîşk divê hişyar û agahdar be, nexweşê xwe nasbike. Heger tenê psîkolojîk be, wê gavê teşhîsa "Berpêyên panîkî - panîkatak" tê dayîn û gorî wê çareserî tên kirin. Divê mirov asta sîmptoman ji hev nasbike, veqetîne. [[Mirina masûlkeyên dil]], [[hîpokondriya]], panîkatak hwd. ji gelek aliyan ve dişibin hev. Li ser bingehên [[genetîk]] gelek lêkolîn tên kirin, lê ti agahî hêj nîne. Mirov nikare bêje bingeh-genetîk e. Panîkatak pirranî 5-45 deqîqe didome. Nexweş dikeve tirs, xof û kelakela mirinê. Ji wê ye, dilê wê ketiye înfarktê, nikare bêhna xwe vede. Heger derbarê înfarkta dil (qeyrana dil, krîza dil, mirina masûlkeyên dil) de hin agahî bihîstibe dikare têkeve vê şikê û bi ambûlansê xwe zûtir bigihîne nexweşxaneyê û serî li [[kardiyolog]]an bide. Hin caran nexweş herçendî nîşaneyên laşî dernayên jî, doktor bi doktor digerin. Bawer nabin. Berpêyên panîki çi bingeh organîk, çi jî nexweşiya psîkolojîk bin, divê werin kontrolkirin û tedawîkirin. Tedawiya vê nexweşiyê gengaz û hêsan e. Tenê divê nexweş bi bijîşkê xwe bawer be. Hin cureyên dermanan, test, teknîkên bêhvedan û [[aerobîk]], desteka sosyal hwd di tedawiyê de pêwîst in. [[Kategorî:Psîkolojî]] 16310 62500 2007-01-01T11:59:31Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: de, en, es, et, fr, it, nl, pl, pt, sv, vi '''Îşemî''' ''(bi [[Grekî]]: ισχαιμία, îş~ - sekinandin û hema - xwîn)'' tê wateya xwîn sekinandin. Di [[kardiyoloji]]yê de, ji bo bêwînmayîna organan tê bikaranîn. Heger parçeyek dil ji ber sedeman xwînê negire, dil hêdî hêdî dimire. Wê gavê êşên [[angîna]] xwe nîşan didin. Ango sing, bi taybetî singê çepê diêşe. Ev êş tê wateya ku parçeyeke maskûleyên dil xwînê nagire û ketiye xetereyê. Heger êşên angîna bi qasî zêdetirî 20 dq bidome, divê mirov bilez xwe bigihîne nexweşxaneyê, lewra talûkeya mirina dil ango krîza dil heye. [[Kategorî:Kardiyolojî]] [[de:Ischämie]] [[en:Ischemia]] [[es:Isquemia]] [[et:Isheemia]] [[fr:Ischémie]] [[it:Ischemia]] [[nl:Ischemie]] [[pl:Niedokrwienie]] [[pt:Isquémia]] [[sv:Ischemi]] [[vi:Thiếu máu cục bộ]] 16312 58177 2006-11-24T10:11:33Z Bablekan 495 [[Wêne:AMI_scheme.png|thumb|250px|right|Myokardinfarkt]] '''Mirina masûlkeyên dil''', '''Myokardînfarkt''', înfarkta dil, qeyrana dil an krîza dil yek ji nexweşiyên ku di rêzên pêşîn de can digirin, ziyaneke mezin î aborî didin e. Wekî tê zanîn dil [[masûlke]]yek e, pompeyek e. Dil ji du hefteyiyê heya dawiya jiyanê xwînê pompe dike laş û xwîna kirêt vedikişîne bo paqijkirinê. Dileke bêproblem di rehetiyê de li dora 60-100 carî lêdide. Dil di nava rîtma xwe de pompe dike. Dil çawa xwînê dide laş, ewqas jî pêdiviya wê bi xwînê heye. Masûlkeyên dil oksîjen û xurdemeniyê bi riya demarên koronar ên ku ji masûlkeyên dil berpirsiyar in digirin. Mixabin rojekê tê, demarên laş, herwekî [[demarên koronar]] dixitimin û xwîn kêm an hîç naçe dil. Wê gavê [[îşemî]] destpêdike û heger mudahale nebe, ew cihê ku koronardemar xwînê dideyê dimirin û Mirina masûlkeyên dil pêk tê. == Sedemên ku Myokardînfarktê ditetikînin == * Sedemên genetîk, heger di malbatê de yek nexweşê dil be, yên din jî di bin rîskê de ne * Raxwarina sigarayê * Bêtevgerî, jiyaneke bê tevger, teral, bêî sport * Zêdebûna kîloyê * [[Kolesterîn]], zêdebûna radeya kolesterînê di xwînê de * Jiyaneke nebirêkûpêk, zêde [[stres]] == Hin sîmptomên Myokardînfarktê == * Êş, şewat, giraniyeke nebirêkûpêk (hin caran zêde, hin caran guherbar) di singê çepê de (herwekî hin caran rastê de jî). Ev êş li milê çepê dixe û herwekî heya binê çena miriv diêşîne. Ango [[Angîna pektorîs]]. * Xwêdana sar * Tirsa mirinê * Tirsa fetisînê * Madelihevketin an verêşandin Helbet di hin mirovan de sîmptomên din jî xwe didin der. Bo mînak li cem hinekan orta piştê, girik an zikê de êş hwd. Pirranî li cem jinan nîşaneyên wiha dertên. Heger ji van sîmptoman kêm 4 heb kivşe ne û ji 20 dq zêdetir bêî rawestîn didome divê mirov bilez xwe bigîhîne nexweşxaneyê. Lewra dil ketiye talûkeya mirinê. Li vir dem wekî zêr e. Çiqas jû tedawî ewqas kêm tehrîbat di masûlkeyên dil de. Heger heya 6 saetî midehele bûye û bi lêgerîna [[kateter]]ê koronar demar ê ku xitimiye hatiye vekirin û dîsa xwîn çûye masulkeyên dil, ziyan kêm dibe. Heger ji 12 saetî zêdetir lêgerîna katater nehatiye kirin, bi dayina dermanên xwînê tenik dikin ([[Heparîn]] hwd), [[balon anjiyoplastî]], dayîna [[Stent]], [[by-pass]] hwd nehatibe kirin êdî pirr dereng e û êş jî êdî namîne. Ew cihê ku ji wê demarê xitimî xwîn digirt edî miriye û fonksiyonê nake. Mirina masîlkeyên dil pirranî xwe li cem mêran dide der. == Kê di bin rîska Myokardînfarktê de ye? == * Mêr ên 55 salî berjortir (li cem jinan kêm e, lewra hormonên jintiyê wan diparêzin, lê heger li cem jinan bibin bêhtir ziyanê didin) * Kesên ku sîgarayê radixwin * Kesên ku xwarinên têr kolesterînî dixwin (goştê sor, ser-pê, rûnê nivîşkî hwd) * Kesen ku bêhereket in * Kesên ku di malbata wê de nexweşê dil û demar hene Înfarkta dil belayeke cidî û bixetere ye. Heger piştî înfarktê 2 saetan nexweş hê dijî, mirov dikare bêje wê talûkeya mezin a yekemîn derbaskiriye. Lê înfarkta duyemîn hergav li bendê ye. Heger nexweş jiyana xwe ji serî ve biguherîne, rîskan kêm bike dikare temenê xwe dirêj bike û komplîkasyonên înfarkê hiştiye bigre bin kontrolê nehêle zêde bibin. NDD (Nexweşiyên Dil - Demar) wekî şer bi dijmin re ye. Heger mirov jiyana xwe radîkal neguherîne înfarka duyemîn, felc heya mirin dikare pêk were. Îro li rûyê cîhanê bi milyonan kesên înfarkderbaskirî jiyana xwe guhertine, wekî berê nebe jî dijîn û karê xwe dikin. Mixabin li Kurdistanê pirraniya kesên înfarkt derbasdikin dimirin. Lewra nexweşxaneyên têkûz kêm în û pir biha ne. Tenê lêgerîna kateterê bi tevê razana nexweşxaneyê û stentê herî kêm 4-5 hezar Dolar e. Di operasyonên by-passê de ev digihêje hin caran 15-20 hezar Dolarî. == Heger komplîkasyon û ziyanên ku înfarktê hiştine ne pirr zêde bin == *Nexweş dikare piştî 3-4 hefteyan têkiliya cinsî biceribîne. Heger êşa singê destpêkir dikare bêhna xwe vede dîsa biceribîne. Divê fedî neke ji bijîşkê xwe re hemî derdê xwe bêje, bipirse. *Nexweş dikare piştî înfarktê gorî EKG ya piralî tesbît kiriye bixebite, sportê bike *Pirraniya kesên înfarkt derbaskirî dikevin depresyonê yan li wan [[berpêyên panîkî]] peyda dibin. Divê îhmal neke û here terapiya wê bibîne. Lewra [[depresyon]] jî înfarktan ditetikînin. *Divê dermanên xwe birêkûpêk bikarbîne û bi taybetî dermanên ku Stentan diparêzin ihmal neke. *Heger bijîşk tiştekê din negotibe heya 15 kg dikare hilbigire, bîsîkletê siwar be, avjeniyê bike. Divê pirr û pirr mêywe û sebze bixwe û avê vexwe. == Kesên înfarkta dil derbaskirine nikarin bikin == *Raxwarina sîgarayê *Xwarina têr kolesterînî *Bihereket mayîn *Kîloyên nû wergirtin *Barê giran û karê giran *Bikaranîna dermanên ku li dermanên wê nayên *Jiyaneke di bin stres, xemginiyê de *Karên qibale (bi dem sînorkirî), lewra mirov dixe bin stresê *Alkol (şerab ne tê de, şerabvexwarina kêm ji bo dil-demar pirr baş e) [[Kategorî:Kardiyolojî]] 16314 63228 2007-01-05T15:09:55Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ca, war تعديل: de, ja, pt, ru, sr, uk, zh '''Xerxes I.''' (* di [[519 b.z.]], [[465 b.z.]]) şahekê [[Pers]]anî mezin bû. Navê xwe di [[Farisî]]ya berê de ( خشیارشا, bixwûnê xeşeyêrşê), tê mane "Serwerê gernasan". == Ceng û Jîyan == Ew lawê [[Darîûsê Mezin]] û [[Atossa]], xwenga [[Kyrosê Mezin]], bû. Dûv bavê xwe [[Darîûs I.]] [[486 b.z.]] de mir derbaza textê bû. Pêşin, serîhildanê li [[Babil]] û [[Misir]] de, [[486 b.z.]]an de derketî û dema derbaza text bûyî de dom dikirî, di [[485 b.z.]]an de rawestand. Wê demê Persan bi yewnanîyên re dewamî, di [[Şerên Pers]] de, ceng dikirin û Darîûs di amedeyîya seferberîyakê din de bû. Xerxes I. derbaza textê bû şunda bi [[Kartaca]] ve tev di [[Şerê Thermopylen|Thermopylen]] de şahê [[Sparta]]an Leonidas, gorî [[Herodot]] bi 2 milon leşkeran, bin xist. Lê paş re di cenga [[Şerê Derya yê Salamîs]] de di [[28'ê rezberê]] [[480 b.z.]] bi pêşengî padîşahî [[Themistokles]], ji alîya komkeştîyên [[Atîna]] hat bin xistin. Dûv binketinîya [[Şerê Derya yê Salamîs]] de Xerxes I. vegerîya payetxtê xwe [[Susa]]. Hin leşkeran li [[Yewnanistan]] e man jî di [[Cengê Plataea]] de di [[479 b.z.]] de hat bin xistin. Li ser Xerxes qalakê wiha heye: Dû pira, ji bo derbaz bû ne, bi keştîyan li ser Dardanellia re çê kirî helweşîya, Derya bi 300 qemçîyan ceza kiri ye. Rast ne rast qalakê wiha tê gotin. [[Xerxes I.]] [[465 b.z.]] de ji alîya fermandarakî xwe [[Artabanos]] hat kuştîn. == Giredanê Web == *[http://www.iran-today.net/content.php?menuID=690603 Xerxes I. di ''Iran today'' de bi Elmanî] [[Category:Kes]] [[Category:Farisî]] [[Category:Şahê Pers]] [[Category:Dîrok]] [[ca:Xerxes I de Pèrsia]] [[cs:Xerxés I.]] [[da:Xerxes 1. af Persien]] [[de:Xerxes I.]] [[en:Xerxes I of Persia]] [[eo:Kserkso la 1-a (Persio)]] [[es:Jerjes I]] [[fa:خشایارشا]] [[fi:Kserkses I]] [[fr:Xerxès Ier]] [[gl:Xerxes I]] [[he:חשיארש הראשון]] [[it:Serse I di Persia]] [[ja:クセルクセス1世]] [[la:Xerxes]] [[nl:Xerxes I]] [[no:Xerxes I av Persia]] [[pl:Kserkses]] [[pt:Xerxes I da Pérsia]] [[ro:Xerxes I]] [[ru:Ксеркс I]] [[sk:Xerxes I.]] [[sl:Kserkses I.]] [[sr:Ксеркс I]] [[sv:Xerxes I]] [[tr:Xerxes]] [[uk:Ксеркс]] [[war:Xerxes I han Persia]] [[zh:泽克西斯一世]] 16315 58012 2006-11-22T22:22:23Z Cyrus the virus 619 New page: [[Category:Kes]] [[Category:Kes]] 16316 58013 2006-11-22T22:27:53Z Cyrus the virus 619 New page: [[Category:Kes]] [[Category:Kes]] 16317 58081 2006-11-23T14:47:43Z Bangin 450 '''Xerxes''' (Farisî, ''Xeşeyer'') du Şahên Farisî ne: * [[Xerxes I.]], Şahê [[Pers]] ([[485 b.z.]]-[[465 b.z.]]) * [[Xerxes II.]] ([[424 b.z.]]) {{cudakirin}} [[als:Xerxes]] [[de:Xerxes]] [[en:Xerxes]] [[he:חשיארש]] [[ja:クセルクセス]] [[pt:Xerxes]] [[sv:Xerxes]] 16318 58016 2006-11-22T22:43:26Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[5. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[5. sedsala b.z.]] 16319 65081 2007-01-17T17:17:36Z Cyrus the virus 619 <div align=center> [[7. sedsala b.z.]] | '''[[6. sedsala b.z.]]''' | [[5. sedsala b.z.]] </br> [[590ên b.z.]] | [[580ên b.z.]] | [[570ên b.z.]] | [[560ên b.z.]] | [[550ên b.z.]] | [[540ên b.z.]] | [[530ên b.z.]] | [[520ên b.z.]] | [[510ên b.z.]] | [[500ên b.z.]]<br> </div> '''6. sedsala BZ''', ango '''sedsala 6'an berî zayîne''' di [[1'ê rêbendanê]] [[600 b.z.]] dest pê dike û [[31'ê berfanbarê]] [[501 b.z.]]ê jî xelas dibe. ==Gelemperî== ==Bûyer/Perisîn== ===590ên BZ=== ===580ên BZ=== ===570ên BZ=== ===560ên BZ=== *[[558 b.z.]]- [[Kûruş II]] Împaratoriya [[Hexamenişî]] saz kir. ===550ên BZ=== ===540ên BZ=== ===530ên BZ=== ===520ên BZ=== [[519 b.z.]]- [[Xerxes I.]] ji dayîk bû(mir, [[465 b.z.]]) ===510ên BZ=== ===500ên BZ=== ==Mirov== === Zayîn === === Mirîn === [[530 b.z.]], [[Kûruş II]] jîyan li dest da. ==Nûvedan û Keşf== [[Kategorî:Sedsal]] [[af:6de eeu v.C.]] [[bg:6 век пр.н.е.]] [[ca:Segle VI aC]] [[cs:6. století př. n. l.]] [[da:6. århundrede f.Kr.]] [[de:6. Jahrhundert v. Chr.]] [[el:6ος αιώνας π.Χ.]] [[en:6th century BC]] [[eo:6-a jarcento a.K.]] [[es:Siglo VI adC]] [[eu:K. a. VI. mendea]] [[fr:Ve siècle av. J.-C.]] [[he:המאה ה-6 לפנה"ס]] [[hr:6. stoljeće p.n.e.]] [[hu:I. e. 6. század]] [[io:6ma yar-cento aK]] [[it:VI secolo a.C.]] [[ja:紀元前6世紀]] [[ka:ძვ. წ. V საუკუნე]] [[ko:기원전 6세기]] [[lb:6. Joerhonnert v. Chr.]] [[nl:6e eeuw v. Chr.]] [[no:6. århundre f.Kr.]] [[pl:VI wiek p.n.e.]] [[pt:Século VI a.C.]] [[ru:V век до н. э.]] [[scn:Sèculu VI a.C.]] [[sl:6. stoletje pr. n. št.]] [[sr:6. век пне.]] [[sv:500-talet f.Kr.]] [[tl:Ika-6 siglo BC]] [[tt:MA 6. yöz]] [[uk:6 століття до Р.Х.]] [[zh:前6世纪]] 16320 58022 2006-11-22T23:09:01Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[5. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[5. sedsala b.z.]] 16321 58023 2006-11-22T23:11:02Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[5. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[5. sedsala b.z.]] 16322 58025 2006-11-22T23:13:44Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[5. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[5. sedsala b.z.]] 16323 58027 2006-11-22T23:17:30Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[5. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[5. sedsala b.z.]] 16325 65079 2007-01-17T17:14:11Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[6. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[6. sedsala berî zayîne]] 16326 58043 2006-11-23T09:01:43Z 193.255.106.4 New page: '''Nivîsa estûr'''czjckzxjgjkcvsd '''Nivîsa estûr'''czjckzxjgjkcvsd 16327 58045 2006-11-23T09:03:29Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[6. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[6. sedsala b.z.]] 16328 58318 2006-11-25T13:27:28Z 85.102.205.23 Bi giştî, ji her desteyeka [[karwerî|karweriyê]] ra ko bi şêwaz û metodên wekhev û hevpişk ji bo bidestveanîna [[fayîde]] an [[qezanc|qezancê]] di xebitin '''pîşesazî''' dihêt gotin, mîna ''pîşesaziya mûzîkê'', ''pîşesaziya tirumpêlan'' ango otomobîlan. Bêjeyên hemmehne (sînonîm) '''endustrî''','''senayî''' ne. Bi ramaneka dî, pîşesazî ew tişt bû ko wekî bingehê peydebûna [[Ewrûpa]] ya nû piştî [[Şoreşa Pîşesaziyê]] dihêt hesibandin. Di vê ramana nû da, pîşesaziyê wekî metodekê nû yê berhemanîn û aborîyê cihê berhemanîna [[bazirganî|bazirganane]] û [[feudalîzm|feudalane]] girt. Destpêka wan guhartinan bi afirandina [[makîneya helmê]] û pêşkevtinên [[zanist|zanistî]] û [[teknolocî|teknolocîkî]] yên dî bû. ==Cureyên pîşesazîyê== Pîşesazî di [[aborî|aborîyê]] da dabêşî [[pîşesaziya destpêk]], [[pîşesaziya duyê]] û [[pîşesaziya sêyê]] dibêt. Pîşesaziya duyê bi xwe dabêşî [[pîşesaziya sivik]] û [[pîşesaziya giran]] dibit. ===Pîşesaziya Destpêkê=== Ev pişik ji pîşesaziya her neteweyekê wan pîşesaziya vedigirit ko ji bo hemî pîşesaziyên dî gelek bingehîn û destpêkanî ne. Mînakên vî coreyê pîşesaziyê derêxistina madeyên xav ji madenan, cotkarî û çandin, rêlvanî (daristan), terşdarî (xwedîkirina pez û ga û lawirên dî), masîgirî û h.w.d. ne. {{kurt}} [[Kategorî:Aborî]] 16329 58053 2006-11-23T10:06:47Z Erdal Ronahi 2 Agirî Soran çû cihê Ercal Ay (Agirî Soran) #REDIRECT [[Ercal Ay (Agirî Soran)]] 16330 58057 2006-11-23T10:11:33Z Erdal Ronahi 2 Ercal Ay (Agirî Soran) çû cihê Ercan Ay (Agirî Soran) #REDIRECT [[Ercan Ay (Agirî Soran)]] 16331 58058 2006-11-23T10:13:08Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Abdullah Ocalan]] #redirect[[Abdullah Ocalan]] 16332 58062 2006-11-23T10:27:05Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Avûstûrya]] #redirect[[Avûstûrya]] 16333 58063 2006-11-23T10:29:35Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Anatoliya]] #redirect[[Anatoliya]] 16334 58064 2006-11-23T10:31:07Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îskenderê Mezin]] #redirect[[Îskenderê Mezin]] 16335 61555 2006-12-24T05:21:39Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: ar, da, de, el, en, eo, es, fi, fr, he, it, ja, nl, no, pl, pt, qu, ru, sv, zh '''Angîna pektorîs''', '''Stenokardî''' navê êşa taybet singê û ya mirina masûlkeyên dil (myokardînfarkt) e. Êş tûj, guherbar, hic caran wekî şewatê ye di singê çepê de ye. Di heman demê de milê çepê, bi taybetî ji enîşkê berjêr jî diêşe. Dîsa binê çenê, stû jî dîêşe. Divê mirov bêje ku, ev êş ne standard e lê pirranî wisa ye. Hin caran êşa myokardînfarktê xwe bi awayên din dide der. Li cem nexweşên [[diyabetîk]] dikare xwe hîç nede der. Angîna pektorîs ji ber ku sîmptoma înfarkta dil e, girîng e. Hin nexweşiyên bingeh-psîkolojîk wekî [[berpêyên panîkî]] hwd jî heman sîmptomê nîşan didin. == Koda sîmptomê di zanistiyê de == *Angina Pectoris *[[ICD-10]]-Code:I20.9 Angîna xwe di [[koronarskleroz]]ê ango tengbûna demarên koronar de dide der. Sedemên laşî û psîkolojîk wê ditetîkînin. Nişka ve destpêdike. Heger bi bêhnvedanê derbas bibe baş e. Wê gavê mirov dizane ew ji ber spazma masulkeyan, êşa madeyê, [[îşemî]], [[Prînsmetalangîna]] hwd e. Heger ji 20 dq zêdetir didome, wê gavê talûke heye ku înfarkta dil destpêkiriye û divê mirov xwe zû bigihîne nexweşxaneyê. == Hin cureyên anginayê == *Angîna ya ji ber xweêşandina laşî tê *Angîna ya şevê û di rehetiyê de *[[Stabîlangîna]] *[[Nestabîlangîna]] *Angîna mirina masûlkeyên dil an angîna ku divê zû were tedawîkirin *Prînsmetalangîna == Rewşên angînayê ditetikînin == *Raxwarina sîgarayê *Xweêşandina laşî *Rewşên dijwar ên psîkolojîk *Alkol *Guherandina klîmayê *Sar û serma Helbet heger demarên mirov ên koronar paqij û nexitimî bin, mirov vê êşê nakşîne. Li heger demar ji 30-40 % zêdetir xitimî bin, di van rewşên tetikbar de angîna xwe dide der. == Sîmptomên nêzîk == * Nexweşiyên [[gastrointestinal]] wekî [[gastrousofagealer Reflux]], [[Ulcus ventriculi]], [[Cholecystitis]], [[Gastritis]] * Nexweşiyên [[pulmonal]] wekî [[embolî]] ya pişikê, [[Pneumothorax]], [[Pleuritis]] *[[Perikarditis]] *[[HWS-BWS-Syndrom]] == Tiştên ku mirov beriya çûyîna nexweşxaneyê divê bikin == *Veketin, bêhnvedan *Piştî 20 dq yî sedî sed divê ambûlansek bixwazin *Bo oksîjenê vekirina pencereyan *Heger li malê heye cûtina [[aspîrîn]]ê *Divê laş bêhereket bihêlin daku pêdiviya oksîjenê kêm be *Sedî sed divê mirov bi serê xwe otoyê najo û bi serê xwe neçe nexweşxaneyê alîkarî bixwaze [[Kategorî:Kardiyolojî]] [[ar:ذبحة صدرية]] [[da:Angina pectoris]] [[de:Angina Pectoris]] [[el:Στηθάγχη]] [[en:Angina pectoris]] [[eo:Angino]] [[es:Angina de pecho]] [[fi:Angina pectoris]] [[fr:Angine de poitrine]] [[he:תעוקת לב]] [[it:Angina pectoris]] [[ja:狭心症]] [[nl:Angina pectoris]] [[no:Angina pectoris]] [[pl:Choroba niedokrwienna serca]] [[pt:Angina]] [[qu:Sunqup'iti nanay]] [[ru:Стенокардия]] [[sv:Kärlkramp]] [[zh:心绞痛]] 16336 66350 2007-01-24T18:24:29Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[es:Cilindro de Ciro]], [[ms:Silinder Cyrus]] '''Balora Kyros''' nivîskaka [[Kyros]] li ser baloraka gil de nivisandî ye. Dûv [[Babil]] vegirt şunda Kyros ew nivîska li ser serfirazîyên xwe û armancê xwe nivisandî bû. Ew di [[1879]]an de ji alîya [[Hormuzd Rassam]] de li mizgefta [[Marduk]]a [[Babil]] hat dîn. Hin kes bi wê re dê na "Danazena Mafên Mirovan" herî pêş de<ref>[http://www.thebritishmuseum.ac.uk/forgottenempire/objects/cat006.html "Împaratorîya bîr bûyî" (Îngîlîzî)]</ref>. Ji bo di wê da tê gotin ku, azadî hat dane xulamên [[Babil]] û azadîya olan pend dike bi wê re wiha tê gotin. Kopîyaka wê li navenda [[Neteweyên Yekbûyî]]ya li New york jî he ye. ==Nîşe== <references/> ==Giredanê Web== * [http://www.ahura.info/cylinder.html Balora Kyros] *[http://www.cais-soas.com/CAIS/Culture/human_rights.htm Danazena Mafên Mirovana herî pêş de] [[Category:Dîrok]] [[af:Koressilinder]] [[ca:Cilindre de Cir]] [[en:Cyrus cylinder]] [[es:Cilindro de Ciro]] [[fa:منشور حقوق بشر کوروش بزرگ]] [[fr:Cylindre de Cyrus]] [[he:הצהרת כורש]] [[ms:Silinder Cyrus]] [[pt:Cilindro de Ciro]] [[sv:Kyros cylinder]] [[tr:Kiros Silindiri]] 16337 66940 2007-01-29T00:53:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[bg:Жан Даламбер]] [[Wêne:Jean d'Alembert.jpeg|thumb|right|250px|Jean le Rond d'Alembert]] '''Jean Baptiste le Rond d'Alembert''' (16'ê mijdara 1717an li [[Paris]] - 29ê cotmiha 1783an li Paris) Matematikvan û fîlozofek [[firansî]] ye. Ew bi xebata xwe ya Ansîklopedik ku bi [[Denis Diderot]] re kirî û wek fîlozofekî roniyan jî tê bîra mirovan. Alembert bêhtir wek fîlozofekî zanist tê naskirin. == Zaroktiya wî == Kurê bîjî yê nivîskar Klodîn Gerîn Tensîn (Claudine Guérin de Tencin), û swarî Liwû Kamu Detûs (Louis-Camus Destouches) commissairê Topavêj, Alembert 16 ê mijdara 1717an li Parîsê çêbû. çendroj piştî bûna wî, diya wî ew li ser derenceyên [[dêr]]a Saint-Jean-le-Rond ya Parîsê danî û ew terk kir. Bêgoman navê wî ji vê derê tê. Pêşî wî li cihê zarokên windabûyî bicî dikin lê li wir zêde namêne û di demeke kin de jina camvanekî wî digire cem xwe. Her çiqas siwarî Detûş xwe bi fermî wek bav nîşan nede jî, hey ji xwendi perwerda wî dimêne û xerciyên wî bi cî tîne. == Jiyana wî == Donzdeh salî ew dikeve "Koleja (collège) çar gelan" bi navekî din (collége Mazarin). Li wir Felsefê, Dad û hûner dixwîne û di sala 1739 de dibe Parêzger (Avuqat). Piştre serê xwe bi Bijîjkî û matematîkê dêşîne. Cara yekem xwe bi paşnavê Daremberg dinivîse û pişt re bi Alembert diguhare. Sala 1739 xebatek li ser çewtryên matematikê yên di pirtuka dersê ya Cherles René Raynaud ku di sala 1708an ( û wî bixwe jî bingiha ya matemetîkê ji vê pitukê girtibû) derketî çêkir. Di 24 saliya xwe de (sala 1741) bi saya vê xebatê ew baş hate naskirin û kete "Koleja zanistiyê" (collège des sciences) de. Du sal şûnde ew "Traité de dynamique" (peymana dînamîkê) çap dike. Bi vê peymanê ew encamên lêkolînên xwe yên li ser hijmara leptê pêşkêş dike. Di sala 1746 Diderot li rasta Amelbert tê û wî beştarî kerê Ansîklopediyê dike. Salek şûnde sekêşiya projeya Ansîklopediyê dikin. Piştî 5 salên xebatê bi hev re sala 1751 bi beşdariya 200 cîld ê yekemîn yê ansîklopediyê derdikeve. di sala 1759 de Diderot û Alembert ji hav dixeyîdin û Alembert dev ji projeyê ber dide. Di 23 saliya xwe de dikeve Akademiya zanistiyê, û di 28 saliya xwe de jî dikeve akademiya Berlînê de. Di sala 1754 li akademiya Fransî wek endam tê hilbijartin û li 9 gulana 1772an li wir dibe sekreterê dayîmî tê hilbijartin. Ji bona ku herê bi avîna xwe ya yek alî, nivîskar Lespinasse re bijî, di sala 1765 de ew ji mala xwe vediqete. {{source|fr:Jean le Rond d’Alembert|Jean le Rond d'Alembert}} [[Kategorî:Matematîkvan]] [[Kategorî:Fîlozof]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Fransî]] [[bg:Жан Даламбер]] [[ca:Jean le Rond d'Alembert]] [[cs:Jean le Rond d'Alembert]] [[da:Jean le Rond d'Alembert]] [[de:Jean Baptiste le Rond d’Alembert]] [[en:Jean le Rond d'Alembert]] [[eo:Jean le Rond d'Alembert]] [[es:Jean Le Rond d'Alembert]] [[fa:ژان لروند دالامبرت]] [[fi:Jean le Rond d'Alembert]] [[fr:Jean le Rond d'Alembert]] [[gl:Jean Le Rond D'Alembert]] [[he:ז'אן לה-רון ד'אלמבר]] [[hu:Jean le Rond d’Alembert]] [[is:Jean le Rond d'Alembert]] [[it:Jean Baptiste Le Rond d'Alembert]] [[ja:ジャン・ル・ロン・ダランベール]] [[ka:დ'ალამბერი, ჟან ლერონ]] [[la:Ioannes Baptista Le Rond d'Alembert]] [[nl:Jean Le Rond d'Alembert]] [[pl:Jean Le Rond d'Alembert]] [[pt:Jean le Rond d’Alembert]] [[ru:Д'Аламбер, Жан Лерон]] [[sk:Jean le Rond d'Alembert]] [[sl:Jean le Rond d'Alembert]] [[sr:Жан ле Рон Д'Аламбер]] [[sv:Jean le Rond d'Alembert]] [[zh:达朗贝尔]] 16338 58077 2006-11-23T13:49:15Z 85.105.139.63 Redirecting to [[Babîl]] #REDIRECT[[Babîl]] 16339 58201 2006-11-24T13:58:31Z Erdal Ronahi 2 '''Anarşî''' gotinek [[Yewnanî]] ye. wateya wê ya yekemîn, bêserîtiye. anarchî di sedsala XIXan de derketiye holê. Bi gelemperî wek *Nepejrandina her prensibên derve (olî, yan jî polîtique), *Li gor Anarşî yê her awayê [[komar]]ê (bi heta democrasî jî) zordest e û dikevê pêşiya azadiya mirov de. *Daxwaza birêvebirina civakek serbixwe ([[civak]] bi xwe, xwe birê ve dibe), bê sazî û çavdêriya komarê, bê mulkiyeta kesane (şexsî), bi hevpariya xebata kêrhatiyan mumkin e. [[Kategorî:Anarşî]] [[Kategorî:Siyaset]] 16340 58197 2006-11-24T13:52:52Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Bijîşkî]] 16341 58086 2006-11-23T14:52:36Z Bangin 450 Jean le Rond d'Alembert çû cihê Jean Baptiste le Rond d’Alembert: navî xwe yê tevda #REDIRECT [[Jean Baptiste le Rond d’Alembert]] 16342 58089 2006-11-23T14:56:39Z Bangin 450 <div> {| border="0" cellspacing="1" style="background-color:transparent" |- valign="middle" | [[Wêne:Wikisource-logo.svg|15px]] | align="left" | '''[[s:{{{1|{{PAGENAME}}}}}|Wikisource: {{{2|{{{1|{{PAGENAME}}}}}}}}]]''' – Gotar, çavkanî |}</div> 16343 58092 2006-11-23T14:57:20Z Bangin 450 Jean Baptiste le Rond d’Alembert çû cihê Jean Baptiste le Rond d'Alembert #REDIRECT [[Jean Baptiste le Rond d'Alembert]] 16344 66098 2007-01-23T07:39:40Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[da:Kategori:Anarkisme]], [[nn:Kategori:Anarkisme]] [[ar:تصنيف:لاسلطوية]] [[ca:Categoria:Anarquisme]] [[cs:Kategorie:Anarchismus]] [[da:Kategori:Anarkisme]] [[de:Kategorie:Anarchismus]] [[en:Category:Anarchism]] [[eo:Kategorio:Anarkiismo]] [[es:Categoría:Anarquismo]] [[et:Kategooria:Anarhism]] [[eu:Kategoria:Anarkismoa]] [[fi:Luokka:Anarkismi]] [[fr:Catégorie:Anarchisme]] [[he:קטגוריה:אנרכיזם]] [[id:Kategori:Anarkisme]] [[is:Flokkur:Stjórnleysisstefna]] [[it:Categoria:Anarchia]] [[ja:Category:無政府主義]] [[ka:კატეგორია:ანარქიზმი]] [[lt:Kategorija:Anarchizmas]] [[mk:Категорија:Анархизам]] [[nl:Categorie:Anarchisme]] [[nn:Kategori:Anarkisme]] [[no:Kategori:Anarkisme]] [[pl:Kategoria:Anarchizm]] [[pt:Categoria:Anarquismo]] [[ro:Categorie:Anarhism]] [[ru:Категория:Анархизм]] [[sh:Category:Anarhizam]] [[sk:Kategória:Anarchizmus]] [[sl:Kategorija:Anarhizem]] [[sv:Kategori:Anarkism]] [[tr:Kategori:Anarşizm]] [[zh:Category:無政府主義]] 16345 62298 2006-12-30T14:56:01Z Cyrus the virus 619 '''UTC+13''' yek Beşên Demjimêrê ye. Li wan dernan tê bikaranin; * [[Giravên Enderbury]], [[Kiribati]] * [[Zelanda Nû]] (ji bo [[Demjimêra Havîn]]) * [[Tonga]] ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+13 Bajarê UTC+13 de] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC+13:45]] [[nl:UTC+13:45]] [[ja:UTC+13:45]] [[pt:UTC+13:45]] 16346 63148 2007-01-05T04:04:55Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fr:UTC+5:30]] '''UTC+5:30''' yek Beşên Demjimêrê ye. ew li [[Hîndîstan]] ([[Indian Standard Time]]) û li [[Srî Lanka]] ([[Sri Lanka Time]]) tê bikaranin. ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+5:30 Bajaren dem UTC+5:30] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC+5:30]] [[fr:UTC+5:30]] [[ja:UTC+5:30]] [[nl:UTC+5:30]] [[pt:UTC+5:30]] 16347 58107 2006-11-23T15:39:46Z Bangin 450 '''UTC+9:30''' yek Beşên Demjimêrê ye. [[Australian Central Standard Time]](ACST jî tê nav kirin. Bi biharî ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC+10:30]] dibin û tê [[Australian Central Daylight Time]](ACDT) nav kirin Li wan dernan tê bikaranin; *[[Awûstralya]] ** [[New South Wales]] *** [[Broken Hill]] ** [[Northern Territory]] ** [[South Australia]] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+9:30 Bajarên di UTC+9:30] [[en:UTC+9:30]] [[ja:UTC+9:30]] [[pt:UTC+9:30]] 16348 61551 2006-12-24T04:40:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ast:Anders Celsius]] [[Wêne:Anders-Celsius-Head.jpg|thumb|Anders Celsius]] '''Anders Celsius''' (* [[27'ê sermawezê]] [[1701]] li [[Ovanåker]]; † [[25'ê avrêlê]] [[1744]] li [[Uppsala]]) astronomek, matematîkvanek û fîzîkvanekî [[Swêd|swedê]] bû. ==Bîyografî== Anders Celsius li [[Ovanåker]] jidayîk bû û li [[zanistgehê Uppsala]] xwend. Di salê [[1730]] da ew li wir bû [[professor]]. Di salê [[1736]] da wî ekspêdîsîonek ji pîvankirinê cîhanê ra çêkir. Wî di salê [[1741]] da [[obzervatorîyûm]] li [[Uppsala]] çêkir. Celsius kesî yekemîn bû, yê ronahîyê [[sterk|sterkan]] serkir û derxist, ku [[ronahîyê Polaran]] [[magnêtê erdê]] ecizdike. Celsius bi 43 salan ji ber [[jana zirav|jana ziravê]] mir û li domê [[Gamla Uppsala]] hate veşartin. ==Germahîyê Celsius== Anders Celsius di salê [[1742]] da yekê ''[[Grad Celsius]]'' çêkir. Bileksî îro wî ji [[xala kelînê]] yê [[av|avê]] ra 0 °C digot û ji [[xala helînê]] yê avê ra 100 °C digot. Wî jî hên [[zordarîyê bê]] jî nivîsand (760 mm li ser [[gopalê zîbeq|gopalê zîbeqê]]). Şagirtê wi [[Carl von Linné]] di salê [[1745]], piştî mirinê Celsius, wê xeyrand. [[Termomêter|Termomêterî]] wî (yê wî wê demê çêkir) niha li [[zanistgehê Uppsala]] ye. == Pirtûk == * Olof Beckman: ''Anders Celsius''. [[Uppsala]] [[2003]], ISBN 91-554-5661-8 * Horst Kant: ''Gabriel Daniel Fahrenheit, René-Antoine Ferchault de Réaumur, Anders Celsius''. [[Leipzig]], [[1984]] {{Commons|Anders Celsius}} [[Kategorî:Swêdî]] [[Kategorî:Astronom]] [[Kategorî:Fîzîkvan]] [[Kategorî:Matematîkvan]] [[ast:Anders Celsius]] [[bs:Anders Celsius]] [[ca:Anders Celsius]] [[cs:Anders Celsius]] [[da:Anders Celsius]] [[de:Anders Celsius]] [[en:Anders Celsius]] [[eo:Anders Celsius]] [[es:Anders Celsius]] [[et:Anders Celsius]] [[eu:Anders Celsius]] [[fa:آندرس سلسیوس]] [[fi:Anders Celsius]] [[fr:Anders Celsius]] [[gl:Anders Celsius]] [[he:אנדרס צלזיוס]] [[hr:Anders Celsius]] [[hu:Anders Celsius]] [[id:Anders Celsius]] [[it:Anders Celsius]] [[ja:アンデルス・セルシウス]] [[la:Andreas Celsius]] [[lb:Anders Celsius]] [[nl:Anders Celsius]] [[nn:Anders Celsius]] [[no:Anders Celsius]] [[pl:Anders Celsius]] [[pt:Anders Celsius]] [[ro:Anders Celsius]] [[ru:Цельсий, Андерс]] [[simple:Anders Celsius]] [[sk:Anders Celsius]] [[sl:Anders Celsius]] [[sr:Андерс Целзијус]] [[sv:Anders Celsius]] [[th:แอนเดอร์ เซลเซียส]] [[tr:Anders Celsius]] [[uk:Цельсій Андерс]] 16349 66858 2007-01-28T00:31:06Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî neteweyê kes]] 16350 58104 2006-11-23T15:32:37Z Bangin 450 New page: [[Kategorî:Zanyar]] [[Kategorî:Zanyar]] 16351 58238 2006-11-24T21:04:25Z Bablekan 495 /* Tesbîtkirina xitimandina demarên koronar û tesbîta NDDê */ '''Koronarskleroz''' ango tengbûna demarên koronar bingeha beşeke mezin ê nexweşiyên dil - demar e (NDD). Skleroz tê wateya xitimandinê. Demarên mirov xwînê vediguhêzîne. Rojek tê dixitimin. Demarên her mirovê kêm-zêde selefekê dixitime. Lê yên ku nexweşiyên dil - demar bi wan re hene demarên wan zêde dixitimin. Hin caran ti agahî nade û nişka ve ev xitimandin xwe dide der. Xitimandinên demarên din ne ewçend xwedî talûkeya mirinê ne lê yên koronar, ji ber ku xwînê didin [[maskûle]]yên dil bi xwe bi talûke ne. Kesên demarên wan ên koronar xitimîne, nexweşên koronar (NK) an nexweşên dil - demar in (NDD). == Sedemên ku demaran dixitimînin û NDDyê ditetikînin == *[[Plakên xwînê]], ango [[kolesterîn]] û madeyên zêde di organîzmayê de li perên demaran plakan çêdikin, pê ve dizeliqin û hêdî hêdî demaran teng dikin. *[[Koronarspazm]], bi mînak[[ kokaîn]] hwd vexwrin ditetikîne. *Bêhereketî, jiyaneke bêî sportê *Lêdana bilind a xwînê, [[hîpertansiyon]] *Nexweşiya şekir *Sistketina [[sîstema parastinê]] (immunsystem) ji ber sedemên diyar an nediyar *[[Hîpertrofî]] *[[Losemî]] *[[Anemî]] == Kê di bin rîskê de ye == *Ji jinan bêhtir mêr *Temendirêjî *Kesên ku di malbata wan de NDD an LBX (Lêdana bilind a xwînê - hîpertansiyon) hene *Kesên ku jiyaneke bêhereket dijîn *Kesên ku sîgarayê radixwin *Jiyaneke têr stresbar Ji van sedaman hin di destê me de ne ku em wan biguherin, bo mînak xwarina kêm kolesterînî, neraxwarina yan terkandina sîgarayêm sport kirin hwd. *Sîmptoma taybet a xitimandina demarên koronar: [[Angîna pektorîs]] == Tesbîtkirina xitimandina demarên koronar û tesbîta NDDê == *[[EKG]] ya normal *[[EKG ya pirralî]] *[[Koronaranjiyografî]] *[[Intravaskuler Ûltraşhal]] *Koronar-[[CT]] *Koronar-[[NMR]] *[[Stresekokardiyografî]] *[[Myokardsîntîgrafî]] *Agahiyên nasbar ên nexweş == Terapiya Koronarsklerozê == *Dermanên alîkar ([[Nîtrat]], [[Betablocker]], [[Clopidogrel]], [[Trombolîz]] hwd) *[[PTCA]] û dayîna [[Stent]]an *[[By-Pass]] [[Kategorî:Kardiyolojî]] 16352 58112 2006-11-23T16:22:49Z Bangin 450 [[Wêne:Ha1.jpg|right|thumb|400px|Ji girtineke rontgenîk PTCA]] '''PTCA''' kurtenivîsandina '''P'''erkutane '''t'''ransluminale '''c'''oronare '''A'''ngioplastie ye û teknîkeke bo lêgerîn, vekirin û dayîna [[Stent]]an li demarên koronar e. Li Kurdistanê hin caran ji vê teknîka terapiyê re "Anjiyo bûn", "Bi balonê vekirin" yan "Gustîla demaran" jî tê gotin. Heger demarên koronar xitimîbin û bi metodên din (bo mînak tenikkirina xwînê bi cureyên heparînê hwd) venebin, PTCA yan jî gorî rewşa nexweşiyê û biryara bijîşk [[By-Pass]] tê kirin. PTCA li laboratûwarên ku teknîka wê lê hene dikare bê kirin. Bijîşk di berbaranê yan piyê nexweş re bi riya demarên mezin kataterê dişîne heya cihê xitimiye. Li wir bi balonekê cihê xitimiye tê vekirin û heger pêwîst be bo carekê din neyê xitimandin Stent lê tê dayîn. [[Kategorî:Kardiyolojî]] [[en:PTCA]] [[ja:経皮的冠動脈形成術]] [[nl:PTCA]] 16353 58115 2006-11-23T16:42:20Z Bablekan 495 '''Hîpertansiyon''' an '''LBX''' (Lêdana bilind a xwînê) yek ji nexweşîyên sereke yên NDD (Nexweşiyên dil - demar) e. == Koda nexweşiyê di bijîşkiyê de == *[[ICD-10]]-Code Hypertonie I10.0 Arterieller Hypertonus == Nirxên xwînê (a normal) == *Sîstolîk: 130 mmHg - 139 mmHg *Dîastolîk: 85 mmHg - 89 mmHg Heger ji vê radeyê berjêr an berjor be, divê mirov têkeve şika NDDê. Ji bo LBXê "Mêrkujê malê" yan "Dijminê ji malê" tê gotin. Lewra mirov zû nasnake û lê nakeve şikê. Hîpertansiyon yek ji tabloyên herî mezin û ruhstîn ê serdema me ye. Her sal bi milyonan mirov ji ber nexweşiyên ku hîpertansiyon sedem im, dimirin. Dileke normal û bêproblem di rehetiyê de li dora 60-100 carî lêdide. Divê mirov him ji aliyê hêza lêdanê, him jî ji aliyê hejmara lêdanê carekê dilê xwe bide kontrolkirin. Çiqas zû pêderxistin, ewqas zû çareserî! [[Kategorî:Kardiyolojî]] 16354 58114 2006-11-23T16:41:46Z Cyrus the virus 619 '''UTC-9''' yek Beşên Demjimêrê ye. [[Alaska Standard Time]] (AKST) an jî [[Yukon Standard Time]](YST) tê nav kirin. Bi biharî ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC-8]] dibin û [[Alaska Daylight Time]](ADT) an jî [[Yukon Daylight Time]](YDT) tê nav kirin. Li wan dernan tê bikaranin; *[[Polynesia Fransî]] *[[DYA]] ** [[Alaska]] (bi gelemperî) [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC-9 Bajarên di UTC-9] [[en:UTC-9]] [[nl:UTC-9]] [[ja:UTC-9]] [[pt:UTC-9]] [[sr:UTC-9]] 16355 58128 2006-11-23T18:58:45Z Bangin 450 '''Stent''' navê boriyeke mîlîmetrîk e ku bo demarên koronar dîsa necivin, teng nebin û nexitimin tê danîn. Herwekî bi biryara bijîşk Stent dikare li demarên din jî were danîn. Lê Stent pirranî di kardiyolojiyê de bo nexitimîna demarên koronar tê bikaranîn. Stent bi riya kateteran li berberaniyê yan piyê têketina demaran tê danîn. Bijîşk ji demaran dikişe heya dil û demarên koronar. Li wir bi balonanjiyoplastiyê xitimandinê vedike û boriyek an Stentê li wir datîne ku dîsa nexitime. Gelek cureyên Stentan hene ku kîjan pêwîst e bijîşk wê bikartîne. Niha versiyoneke nû derketiye jê re "Stentên bi derman" tê gotin. Ev Stentana gelek biha ne. Stentên bi derman di nahêlin demar dîsa tengbin û di vî warî de gelek bikêr tên. Tê zanîn ku demarên hatine vekirin, di demeke kurt de 40-50 % dîsa li heman cihê dixitimin. Stentên bi derman vê selefê dadixîne heya 10-20 % î. == Lînkên bikêr == *[http://www.cirse.org/index.php?pid=85 Cardiovascular and Interventional Radiological Society of Europe] {{commons|Category:Stent}} [[Kategorî:Teknolojî]] 16356 58118 2006-11-23T17:05:24Z Bablekan 495 '''Hîpokondriya''' navê nexweşiyeke psîkolojîk e. Jê rê "Nexweşê nexweşiyan" jî tê gotin. Kesên kondriyak derî bi derî, bijîşk bi bijîşk digerin ku ji derdê wan re çareyek bibînin. Lê di rastiyê de derdê wan î organîk nîne. tenê bi wan re nexweşiya psîkolojîk ango hîpokondriya heye. Heger bijîşk nexweşê xwe nasneke dikare hin çewtî û şaşîtiyan bike. Hîpokondriya bi dermanan, alîkariya psîkiyatrîk, [[psîkoterapî]] û alîkariya sosyal dikare sax bibe. [[Kategorî:Psîkolojî]] 16357 62069 2006-12-29T07:47:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: af, an, ar, ast, bg, ca, cs, da, el, eo, es, et, fi, fr, he, hr, hu, id, is, it, ja, ko, lt, nl, nn, no, pl, pt, ro, ru, sh, simple, sl, sr, sv, ta, th, vi, zh, zh-min-nan تعديل: en '''Demjimêra Havîn''' neritayakê di [[Navçeya demjimêrî]]yan de tê kirin. Gorî wê di havînde dem demjimêrakê şunda tê xistin. Demimêra zivistan "demjimêra normal"ê Demjimêra Havîn jî demjmêrak li wê şunda ye. Ew nerîta bi armanca demê gorî roj miheng kirin û ragirtinê enerjî tê bikaranin. Ji bo neritê Demjimêra Havîn herî pêş de [[Benjamin Franklin]] dema ji hevalekî xwe re nivisandî qal kirî bû. Herî pêş de li [[Elmanya]] di [[30'ê avrêlê ]] [[1916]] de hat bikaranin. Di wê salê da li [[Îrlanda]] jî hat bikaranin. Li cîhanê bi gelemperî dewlet nerîtayê demjimêra havîn tê nerîtandin. Li [[Ewropa]] jî der [[Îzlanda]] dewletan gîşkan tê nerîtandin [[Category:Navçeya demê]] [[af:Somertyd]] [[an:Orario d'estiu]] [[ar:توقيت صيفي]] [[ast:Horariu de branu]] [[bg:Лятно часово време]] [[ca:Horari d'estiu]] [[cs:Letní čas]] [[da:Sommertid]] [[de:Sommerzeit]] [[el:Θερινή ώρα]] [[en:Daylight saving time]] [[eo:Somera tempo]] [[es:Horario de verano]] [[et:Suveaeg]] [[fi:Kesäaika]] [[fr:Heure d'été]] [[he:שעון קיץ]] [[hr:Ljetno računanje vremena]] [[hu:Nyári időszámítás]] [[id:Waktu Musim Panas]] [[is:Sumartími]] [[it:Ora legale]] [[ja:夏時間]] [[ko:서머 타임]] [[lt:Vasaros laikas]] [[nl:Zomertijd]] [[nn:Sommartid]] [[no:Sommertid]] [[pl:Czas letni]] [[pt:Hora de Verão]] [[ro:Ora de vară]] [[ru:Летнее время]] [[sh:Ljetno računanje vremena]] [[simple:Daylight saving time]] [[sl:Poletni čas]] [[sr:Летње рачунање времена]] [[sv:Sommartid]] [[ta:பகலொளி சேமிப்பு நேரம்]] [[th:เวลาออมแสง]] [[vi:Quy ước giờ mùa hè]] [[zh:夏时制]] [[zh-min-nan:Joa̍h-tang sî-kan]] 16358 58121 2006-11-23T17:44:48Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Demjimêra Havîn]] #REDIRECT[[Demjimêra Havîn]] 16359 58167 2006-11-24T06:31:04Z 195.39.87.130 [[Wêne:Bodybuilder2.jpg|thumb|140px|Bipêşxistina masûlkeyan a nelirê [[Markus Rühl]]]] '''Hîpertrofî''' (bi Latînî: hypertrophia) tê wateya zêde-xwarî. Di bijîşkiyê de pîvaneke bo mezinbûna organan û ya selûlayan (hucre) tê bikaranîn. == Sedemên ku Hîpertrofiyê pêk tînin == * Nelirêbûna, anormalîteya hormonan * Sport kirina awarte * Patolojî, çi ji dayîkbûnê çi jî paşê [[Kategorî:pizişkî]] 16360 58146 2006-11-23T19:43:20Z Bablekan 495 '''Anemî''' (bi [[Grekî]]: αναιμία) kêmbûna xwînê nexweşiyeke xwînê ye û xwe bi kêmbûna [[hemoglobîn]] û [[erîtrosît]]an yan jî kêmbûna herduyan dide der. Heger hin nirxên xwînê ne li cih bin, wekî sîmptoman xwe bi nexweşiyan dide der. == Hin nîşaneyên anemiyê == *Bêhemdketin, westîn (betilîn) *Di çermê nerm (bo mînak ziman hwd) û hişk (ziwa) de werim *Xerabûna konsantrasyonê *Xwêdan *Serêş *Lêdana dil an di rîtma lêdanê de xerabûn *Bêhntengbûn Piştî testên xwînê nirxên xwînê derdikevin holê û bijîşk gorî wê cureyê anemiyê tesbît dike. Lewra gelek cureyên wê hene. == Hin cureyên anemiyê == *[[Renal Anemî]] *[[Tûmoranemî]] *[[Anemiya kêmhesiniyê]] *[[Erythropoietin]] Her ji van anemiyan jî nava xwe de gelek binekoman pêk tînin. Anemî tabloya gelek nexweşiyan e. [[Kategorî:Hematolojî]] 16361 58130 2006-11-23T19:01:32Z Bangin 450 New page: [[Kategorî:Biyolojî]] [[Kategorî:Biyolojî]] 16362 59802 2006-12-08T19:51:06Z Bangin 450 {{Copyright}} 16363 66284 2007-01-24T13:56:31Z Bangin 450 Revert to revision 63984 dated 2007-01-10 18:33:45 by Thijs!bot using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] {{ev gotar|li ser albûmê [[50 Cent]] yê yekemîn (yê rast) e. Ji soundtrack'ê ra, li [[Get Rich Or Die Tryin' (Soundtrack)]] seke. Ji fîlmê wî ra, li [[Get Rich Or Die Tryin' (fîlm)]] seke.}} [[Wêne:Get Rich or Die Tryin'.jpg|thumb|300px|Get Rich or Die Tryin']] '''Get Rich or Die Tryin<nowiki>'</nowiki>''' (bi [[kurdî]]: ''Zengîn bibe ya bimre wextê te dixwazê bibê'') albûmê yekemîn yê rast ê [[50 Cent]] e. Ew li rojê [[6'ê reşemiyê]] [[2003]] derket. [[Eminem]] û [[Dr. Dre]] vê albûmê çêkirin. Di wê salê da Get Rich or Die Tryin' albûmê tewrî baş di firotinê da bû. Ew nêzîkî 13 milyon car hate firotin. ==Stran== Ev stran li ser albûmê da ne: #''Intro'' #''What Up Gangsta'' #''Patiently Waiting'' (feat. [[Eminem]]) #''Many Men (Wish Death)'' #''In Da Club'' #''High All the Time'' #''Heat'' #''If I Can't'' #''Blood Hound'' (feat. [[Young Buck]]) #''Back Down'' #''P.I.M.P.'' #''Like My Style'' (feat. [[Tony Yayo]]) #''Poor Lil Rich'' #''21 Questions'' (feat. [[Nate Dogg]]) #''Don't Push Me'' (feat. [[Lloyd Banks]] & [[Eminem]]) #''Gotta Make It To Heaven'' #''Wanksta'' #''U Not Like Me'' (produziert von [[Red Spyda]]) #''Life on the Line'' #''P.I.M.P. [Remix]'' (feat. [[Snoop Dogg]], [[Lloyd Banks]] & [[Young Buck]]) [[Kategorî:Albûm]] [[Kategorî:Rap]] [[de:Get Rich or Die Tryin' (Album)]] [[en:Get Rich or Die Tryin' (album)]] [[es:Get Rich Or Die Tryin’]] [[fr:Get Rich or Die Tryin']] [[hu:Get Rich Or Die Tryin’]] [[it:Get Rich or Die Tryin']] [[nl:Get Rich Or Die Tryin']] [[pl:Get Rich or Die Tryin' (album)]] 16365 59804 2006-12-08T19:52:27Z Bangin 450 Wêneyê albûmê [[Get Rich or Die Tryin' (Albûm)|Get Rich or Die Tryin']] yê rapvanî emerîkî [[50 Cent]] {{Copyright}} 16366 58143 2006-11-23T19:35:38Z Bablekan 495 '''By-Pass''' wekî peyv tê wateya piredanîn ê û di kardiyolojiyê de navê cureyekî operasyona dil a vekirî ye. Vekirî ango, laş tê jêkirin/vekirin. Di nexweşiya bixetere ya [[Mirina masûlkeyên dil]] ango înfarkta dil de piştî nirxandina rêbazên din, wekî çareya dawî tê kirin. Pirranî bijîşk berê rêbazên din diceribînin. By-Pass operasyonek, ameliyatek e. Anesteziya giştî tê kirin. Pirranî dil di operasyonê de didin sekinandin. Dema ku dil sekiniye, makîneyek peywirdariya dil-pişik-gurçikê dike. Hin cureyên bypassê bêî sekinandinê jî tê kirin. Ji demarên [[ven]] yên di hêt an milê de ne tên jêkirin û bi demarên koronar ên ku êdî bikêrnayên ve tên dirûtin. Paşê dil dîsa tê xebitandin û cihê operasyonê tê vegirtin. Bijîşk berê rêbazên wekî tenikkirina xwînê, împlantasyona [[Stent]]ê hwd diceribîne heger riyeke din nebîne, baypassê dike. Piştî baypassê nexweş dikare di nava 6 hefteyan de heger komplîkasyonên giran nebin, jiyana xwe bidomîne. Li vir rola mezinahiya ziyana înfarkda dil girîng e. Heger înfarktê cihekê mezin ji dil kuştibe, ritma dil xiravkiribe hwd saxbûn dereng û dijwar dibe. [[Kategorî:Kardiyolojî]] 16368 58152 2006-11-23T22:25:27Z Cyrus the virus 619 '''Sîstema siyasî''' sîstemakê pê dewlet tê kargerandin e. Sîstema siyasî di dewletakê de karger nîşan dike. Minakî di [[Demokrasî]] de tê gotin "Hikim gîşk ya gel e". Berê de dewlet gorî sîstema siyasî dihatin polandin. Di [[Çaxa Antîk]] de [[Aristoteles]] dewlet gorî sîsteman wiha dipoland;[[Monarşî]], [[Arîstokrasî]], [[Politîk]], [[Tîran]], [[Oligarşî]] û [[Demokrasî]]. Gorî sîyasetmedar û dîrokzanê Îtalyanî [[Niccolò Machiavelli]] an [[Otokrasî]] an jî [[Komar]] he ye. Îroj sîstema siyasî bi [[Dîktatorî]] û [[Demokrasî]] tê polandin. Di dîktatorîyê de hikim gîşkê dest mîrovekî de ye. Demokrasî jî bi [[Demokrasîya Parlamenterî]] û Serokkomarî tê polandin. Demokrasî çi qas hikimê gîşkê dide gel jî, îroj gorî ew çawa dibe demokrasî bi [[Demokrasîya Radikal]], [[Demokrasîya Dîrek]] û [[Demokrasîya Bingehîn]] jî tê polandin. ==bibîne== [[Lîsteya Sîstemên siyasî]] [[Category:Civaknasî]] [[als:Staatsform]] [[bn:সরকার ব্যবস্থা]] [[da:Statsform]] [[en:Form of government]] [[eo:Ŝtatformo]] [[es:Forma de gobierno]] [[fr:Types de gouvernements]] [[hr:Društveni poredak]] [[it:Forma di governo]] [[ja:政治体制]] [[ko:정부 형태]] [[li:Regieringsvorm]] [[lt:Valdymo forma]] [[nl:Regeringsvorm]] [[no:Styreform]] [[ru:Форма государственного правления]] [[sk:Forma štátu]] [[sr:Друштвено уређење]] [[sv:Statsskick]] 16369 58192 2006-11-24T13:47:31Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya Sîstemên siyasî çû cihê Lîsteya pergalên siyasî Sîstemên siyasîyên di [[Teorîya Polîtîk]] de ==Sîstemên siyasî== *[[Adolokrasî]] *[[Anarşî]] (bê dewletî) *[[Arîstokrasî]] *[[Otokrasî]] *[[Demokrasî]] **[[Demokrasîya Bingehîn]] **[[Demokrasîya Partîyan]] **[[Demokrasîya Dîrek]] **[[Demokrasîya Beşdarî]] **[[Demokrasîya Nimînandinî]] **[[Stokokrasî]] *[[Despotî]] *[[Diktatorî]] **[[Faşîzm]] **[[Diktatorîya Leşkerî]] **[[Diktatorîya Proletarya]] (bibîne [[Komunîzm]] û [[Sosyalîzm]]) *[[Doppelherrschaft]] *[[Feodalîzm]] *[[Gerontokrasî]] *[[Gînaykokrasî]] (Serwerîya jinan) *[[Kleptokrasî]] *[[Komunîzm]] (bê polî) *[[Merîtokrasî]] *[[Monarşî]] **[[Monarşîya Teqezî]] **[[Monarşîya Pêmavan]] **[[Monarşîya Konstutî]] (Monarşî bi qentûra hatiya sinorkirin) **[[Monarşîya Parlamenterî]] **[[Monarşîya Polî]] **[[Monarşîya Hilbijartinî]] *[[Oklokrasî]] *[[Oligarşî]] *[[Miraztîya Parlamentarî]] *[[Plutokrasî]] *[[Pornokrasî]] *[[Komar]] **[[Komara Federal]] **[[Komara Îslamî]] **[[Komara Serokî]] **[[Komara Civatî]] **[[Komara Nîv Serokî ]] **[[Komara Gel]] *[[Neopatrimoniyalîzm]] *[[Sosyalîzm]] *[[Stratokrasî]] (Kargerîya Leşkerî) *[[Sinarşî]] *[[Teknokrasî]] *[[Telekrasî]] *[[Teokrasî]] *[[Timokrasî]] *[[Totalitarîzm]] *[[Tîran]] *[[Xenokrasî]] [[Category:Civaknasî]] [[de:Liste der Staatsformen]] [[en:List of forms of government]] [[fr:Liste de formes de gouvernements]] [[mk:Листа на државни уредувања]] [[pl:Ustrój polityczny]] [[zh:政治體制列表]] 16370 58174 2006-11-24T07:51:21Z 85.105.139.64 Redirecting to [[Komar]] #REDIRECT[[Komar]] 16371 58278 2006-11-25T10:51:20Z Bangin 450 [[Image:Tuohy needle tip.jpg|thumb|220px|Kateter]] '''Kateter''' (bi [[grekî]]: ''καθíημι'' = xişkirin, şandin, têdebirin) yek ji alavên lêgerîn û operasyonên nevekirî yên di bijîşkiyê de tên bikaranîn e. Boriyek an xortimêk zirav û neziyandar e di nava demaran de tê birin heya cihê pirsgirêk tê de heye. Bijîşk di monîtoran de livîna wê dişopîne. Ji bo ku bijîşk tevgera kateterê bi riya ûltraşalê bibîne, madeyeke radyoaktîv dide demar. Bi riya kateterê dikare problemê tesbît bike, nava dil bibîne, frekansa di nava dil de bipîve, [[Balonanjiyoplastî]] yê bike, [[Stent]]an bicih bike, tetik a dil ango pîlê dil pêvebike hwd. Ev teknîk ji Egîptiyan û Hindistaniyan de bi hezaran salan berê dihatibûye bikaranîn. Kateter di [[hemotolojî]], [[Ûrolojî]], [[Kardiyolojî]] û [[Anestezî]]yê de tê bikaranîn. Lê pirranî di kardiyolojiyê de. [[Kategorî:Teknolojî]] [[Kategorî:Bijîşkî]] [[Kategorî:Kardiyolojî]] 16372 59205 2006-12-02T09:29:48Z Erdal Ronahi 2 '''Balonanjiyoplastî''' navê rêbazeke vekirina demarên xitimî ye. Bi rêya [[kateter]]an balon di cihê ku xitimiye de tê vegirkirin û demar tê vekirin. Ji bo ku demar dîsa di heman cihê de neyê tengbûn û xitimîn gorî biryara bijîşk [[Stent]] lê tê danîn. Balonanjiyoplastî yek ji rêbazên nûjen û canfelatkir ê kardiyolojiyê ye. Kesên ku [[mirina masûlkeyên dil]] derbaskirine berê bi riya tenikkirina xwînê tê midahalekirin. Heger demarên koronar venebe, bi lêgerîna kateterê balonanjiyoplastî û împlantasyona Stentan tê kirin. Heger serkeftin çênebe operasyonên vekirî, [[By-Pass]] hwd tê ceribandin. [[Kategorî:Kardiyolojî]] 16373 58186 2006-11-24T10:48:48Z Bablekan 495 Balon anjiyoplastî çû cihê Balonanjiyoplastî: yek peyv e #REDIRECT [[Balonanjiyoplastî]] 16374 58193 2006-11-24T13:47:32Z Erdal Ronahi 2 Lîsteya Sîstemên siyasî çû cihê Lîsteya pergalên siyasî #REDIRECT [[Lîsteya pergalên siyasî]] 16375 58196 2006-11-24T13:50:26Z Erdal Ronahi 2 New page: {{Gotara bingehîn}} [[Kategorî:dewlet]] {{Gotara bingehîn}} [[Kategorî:dewlet]] 16376 58198 2006-11-24T13:54:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Tsunamî]] #redirect[[Tsunamî]] 16377 58199 2006-11-24T13:55:22Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Meksîk]] #redirect[[Meksîk]] 16378 58204 2006-11-24T14:00:52Z Erdal Ronahi 2 New page: [[Kategorî:civak]] [[Kategorî:civak]] 16379 58205 2006-11-24T14:02:38Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[By-Pass]] #redirect[[By-Pass]] 16380 64362 2007-01-12T16:22:23Z 217.106.166.19 /* Giredanê Web */ {{ev gotar| ser serxwebûna di siyasetê de ye. Ji bo wateyên din a Serxwebûn, li [[Serxwebûn (cudakirin)]] binihêre}} '''Serxwebûn''' têgînaka di [[Polîtîk]] de tê bikaranîn e. Ew tê mane ku dewletek, gelak, xwe bi xwe karger dikê ye. Dewletên serxwebûyî bi emperyalîzm û Kolonîyê kergarî na bin. Roja dewlet tê de Serxwebûyî bi [[Roja neteweyî]] tê nav kirin __NOTOC__ {| border="0" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="border-style: solid; padding:5px;" align=center| align=center |[[#A|A]]&nbsp;• [[#B|B]]&nbsp;• [[#C|C]]&nbsp;• [[#D|D]]&nbsp;• [[#E|E]]&nbsp;• [[#F|F]]&nbsp;• [[#G|G]]&nbsp;• [[#H|H]]&nbsp;• [[#I|I]]&nbsp;• [[#J|J]]&nbsp;• [[#K|K]]&nbsp;• [[#L|L]]&nbsp;• [[#M|M]]&nbsp;• [[#N|N]]&nbsp;• [[#O|O]]&nbsp;• [[#P|P]]&nbsp;• [[#Q|Q]]&nbsp;• [[#R|R]]&nbsp;• [[#S|S]]&nbsp;• [[#T|T]]&nbsp;• [[#U|U]]&nbsp;• [[#V|V]]&nbsp;• [[#W|W]]&nbsp;• [[#X|X]]&nbsp;• [[#Y|Y]]&nbsp;• [[#Z|Z]] |} </div> == A == ** [[Andorra]] : [[1278]] ** [[Angola]] : [[1975]] ** [[Arjantîn]] : [[1816]] ** [[Awûstralya]] : [[1'ê pûşperê]] [[1901]] == B == ** [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda|Brîtaniya Mezin û Îrlanda]] : [[1801]] ** [[Bahama]] : [[10'ê pûşperê]] [[1973]] ** [[Barbados]] : [[1966]] ** [[Belçika]] : [[20'ê rêbendanê]] [[1831]] (ji [[Holanda]]) ** [[Belîze]] : [[1981]] ** [[Botswana]]: [[30'ê rezberê]] [[1966]] ** [[Brezîlya]] : [[29'ê gelawêjê]] [[1825]] (ji [[Portugal]]) ** [[Bênîn]] : [[4'ê gelawêjê]] [[1960]] == C == ** [[Cezayêr]] : [[5'ê pûşperê]] [[1962]] (Ji Fransa) ** [[Côte d'Ivoire]] : [[7'ê gelawêjê]] [[1960]] ** [[Komara Çêkiyayê|Çîk]] : [[1'ê rêbendanê]] [[1993]] == D == ** [[DYA]] : [[4'ê gelawêjê]] [[1776]] ** [[Komara Domînîk|Domînîk]] : [[1844]] == E == ** [[Elbanya]] : [[28'ê sermawezê]] [[1912]] ** [[Efxanistan]] : [[19'ê gelawêjê]] [[1919]] ** [[Estonya]] :[[2'ê şibatê]] [[1920]]) == F == ** [[Finlandiya]] : [[1918]] (ji [[Rusya]]) ** [[Fas]] : [[2'ê adarê]] [[1956]] ==G== ** [[Gabon]] : [[17'ê gelawêjê]] [[1960]] ** [[Gûatemala]] : [[15'ê rezberê]] [[1821]] ** [[Guyana]] : [[26'ê gulanê ]] [[1966]] == H == ** [[Haîtî]] : [[1804]] ** [[Hondûras]] : [[1821]] ** [[Hindistan]] : [[15'ê gelawêjê]] [[1947]] == I == ** [[Irak]] : [[3'ê kewçêrê]] [[1932]] ** [[Îrlandaya bakur]] : [[1937]] ** [[Îzlanda]] : [[1944]] ** [[Israîl]] : [[14'ê gulanê ]] [[1948]] == J == == K == ** [[Kûba]] : [[1901]] ** [[Kolombiya]] : [[1830]] ** [[Komara Kongo]] : [[30'ê tîrmehê]] [[ 1960]] ** [[Korêya Bakur]] : [[9'ê rezberê]] [[1948]] ** [[Kenya]] : [[12'ê berfanbarê]] [[1963]] ** [[Kanada]] : [[1'ê berfanbarê]] [[1931]] == L == ** [[Libya]] : [[22'ê sermawezê]] [[1943]] == M == ** [[Madagaskar]] : [[1960]] ** [[Maldîv]] : [[26'ê pûşperê]] [[1965]] ** [[Malî]] : [[1960]] ** [[Morîtûs]] : [[12'ê adarê]] [[1968]] ** [[Meksîk]] : [[1821]] ** [[Monako]] : [[8'ê rêbendanê]] [[1297]] ** [[Mongol]] : [[1924]] ** [[Montenegro]] : [[3'ê tîrmehê]] [[2006]] == N == ** [[Norweç]] : [[26'ê kewçêrê]] [[1905]] (ji [[Swêd]]) == O == == P == == Q == == R == == S == ** [[Swêd]]: [[900]] ** [[Swîsre]]: [[1'ê gelawêjê]] [[1291]] ** [[Şili]] : [[1818]] ** [[Senegal]] : [[4'ê avrêlê]] [[1960]] ** [[Sûrînam]] : [[25'ê sermawezê]] [[1975]] ** [[Sesel]] : [[1976]] == T== ** [[Tunîs]] : [[20'ê adarê]] [[1956]] ** [[Timora Rojhelat]] : [[2002]] == U == ** [[Urdun]] : [[25'ê gulanê ]] [[1946]] == V == ** [[Viyetnam]] [[2'ê rezberê]] [[1945]] ** [[Vanuatu]]: [[30'ê pûşperê]] [[1980]] == W == == X == == Y == == Z == ** [[Zelanda Nû]] : [[26'ê rezberê]] [[1907]] == Giredanê Web == * [http://www.angelfire.com/nv/micronations/exile.html Dewletên Serxebûn] (Îng.) * [http://www.odele.ru/law/7help.htm Declaration of independance] {{kêm}} [[Category:Siyaset]] [[Category:Dewlet]] [[af:Onafhanklikheid]] [[an:Independenzia]] [[ar:استقلال]] [[ast:Independencia]] [[be:Незалежнасьць]] [[ca:Independència]] [[cs:Nezávislost]] [[cy:Annibyniaeth]] [[da:Uafhængighed (politik)]] [[de:Unabhängigkeit (Politik)]] [[el:Ανεξαρτησία]] [[en:Independence]] [[eo:Sendependeco]] [[es:Independencia]] [[et:Iseseisvus]] [[eu:Independentzia]] [[fi:Itsenäisyys]] [[fr:Indépendance]] [[gl:Independencia]] [[he:עצמאות]] [[hu:Függetlenség]] [[id:Kemerdekaan]] [[is:Sjálfstæði]] [[it:Indipendenza]] [[ja:独立]] [[lt:Nepriklausomybė]] [[lv:Neatkarība]] [[mk:Независност]] [[nl:Onafhankelijkheid (staatkunde)]] [[nn:Sjølvstende]] [[no:Uavhengighet]] [[pl:Niepodległość]] [[pt:Independência]] [[sh:Nezavisnost]] [[simple:Independence]] [[sl:Neodvisnost]] [[sq:Pavarësia]] [[sr:Независност]] [[sv:Självständighet]] [[th:เอกราช]] [[uk:Незалежність]] [[zh:独立]] [[zh-yue:獨立]] 16381 58208 2006-11-24T15:15:44Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Serxwebûn]] #REDIRECT[[Serxwebûn]] 16382 58209 2006-11-24T15:18:44Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Serxwebûn]] #REDIRECT[[Serxwebûn]] 16383 62575 2007-01-01T20:18:04Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[no:Barnearbeid]], [[ta:குழந்தைத் தொழிலாளர்]] [[Wêne:Child laborer.jpg|thumb|Zaroyek di laborekî da, [[1908]]]] '''Karkirina zaroan''' [[zarav|zaravek]] e ji dûmahiya sedsala 19'ê peyda bûye û ji hemî karkirnên tirstijî û netirstijî ra dihêt gotin ko ji ber wan werar û saxlemiya zaroî dikevit ber metirsîyê û zaro ji xwîndinê vedimînit. Her ji destpêka [[dîrok|dîrokê]] ve zaroyan digel daybabên xwe pardariya karan kirîye, mîna: rav û nêçîrê, zotkarîyê, karkirnên navmalê, hwd. Lê pirsa karkirina zaroan wekî pirseka civakî û qanûnî piştî [[şoreşa Pîşesazî]] hat ber behsan. Li dawiya sedsala 18'ê gelek karxaneyên pate û peroyan li [[Brîtanya|Brîtanyayê]] zaroyên hêtîm û sêwî mîna [[kole|koleyan]] jibo karkinê komdikirin. Nerazîbûna li ser wan kiryaran zêdebû û li sala 1878'ê qanûnek derçû ko karkirina zaroyên biçûktir ji 10 saliyê berbend dikir. Lê rewş li hemî welatên cîhanê ne mîna hev e. Li gelek welatên [[cîhana sêyê]] zaro bi miz û heqdestên kêm jibo têrkirina zikê xwe an zikê malbatên xwe kardikin. Ji vê jî xirabtir, li gelek cihên ko bi agirê şerên navxwe an şerên navbera destekên tundrê dişewitin zaro mîna şerkeran dihên bikaranîn. Karkirina zaroyan metirsiyê li ser saxlemiya wan çê dikit û wan ji xwîndinê paşda dihêlit. [[Kategorî:Kar]] [[Kategorî:Zaro]] [[ca:Explotació infantil]] [[de:Kinderarbeit]] [[en:Child labor]] [[es:Explotación infantil]] [[fr:Travail des enfants]] [[he:העסקת ילדים]] [[id:Pekerja anak]] [[ja:児童労働]] [[nl:Kinderarbeid]] [[no:Barnearbeid]] [[pt:Trabalho infantil]] [[sr:Дечја радна снага]] [[sv:Barnarbete]] [[ta:குழந்தைத் தொழிலாளர்]] 16384 58215 2006-11-24T16:59:03Z KurdoChali 500 #redirect[[karkirina zaroyan]] 16385 58214 2006-11-24T16:57:46Z KurdoChali 500 Karkirina Zaroan çû cihê Karkirina zaroan #REDIRECT [[Karkirina zaroan]] 16386 58285 2006-11-25T11:04:48Z Bangin 450 '''Karwerî''' di koka xwe da [[zarav]] an termek e ko ji du pirtên ''kar'' û ''werî'' yê hatîye. Ramana wê bi giştî ew e ya ko bi [[Inglîzî]] dibêjin ''business''. {{kurt}} [[Kategorî:Kar]] 16387 58219 2006-11-24T17:40:06Z KurdoChali 500 Pişesazî çû cihê Pîşesazî: Ev rasttir û Kurdîtir e. #REDIRECT [[Pîşesazî]] 16389 58286 2006-11-25T11:06:55Z Bangin 450 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big><br> New Zealand</big> <br>Zelanda Nû<br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of New Zealand.svg|160px]]<br/>[[Ala Zelanda Nû]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Coat of arms of New Zealand.png|110px]]<br/>[[Arma Zelanda Nû]] |- |align=center colspan=2| |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Îngîlîzî]], [[Maorî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Wellington]] |- | '''[[Sîstema Sîyasî]]''' || [[Monarşîya Parlamenterî]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Şahbanû Elisabeth II.]] |- | '''[[Serokê hikûmetê]]''' || [[Helen Clark]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[26'ê rezberê]] [[1907]] ([[Kolonî]]), [[25'ê Sermawezê]] [[1947]] (Serxebûn) |- | '''[[Srûda netewî]]: || |[[God Defend New Zealand]], [[God Save the Queen]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 270.534 km² |- | '''[[Nifûs]]''' ||4.151.600 <small>30'ê rezberê 2006</small> |- | '''[[Dirav]]''' ||Dolara Zelanda Nû |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]]+13 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .nz |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +64 |- |} '''Zelanda Nû''' (bi [[Îngîlîzî]], New Zealand; [[Maorî]], Aotearoa) welataka girav e. Ew li ser [[Okyanûsa Mezin]] de ye. Li 1.500 km bakura Zelanda Nû [[Kaledonîya Nû]], 1600 km li bakur rojava ji [[Awûstralya]] bi [[Derya Tazmanya]] vediqete, li başûr jî 3000 km dûr [[Antarktîka]] he ye. Zelanda Nû du giravên mezinê, [[Girava Bakur (Zelanda Nû)|girava bakur]] û [[Girava Başûr (Zelanda Nû)|girava başûr]], û gelek giravên biçûk de pêk hatiya. Giravên herî mezin ewna ne; [[Girava Stewart]], [[Girava Great Barrier]] û [[Girava Chatham]] e. ==Gelemperî== Zelanda Nû welataka [[Commonwealth Realm]] e. [[Keyatiya Zelanda Nû]] bi Zelanda Nû re tev [[Girava Cook]] û [[Niue]] û [[Tokelau]] sax dike. Zelanda Nû du giravên mezinê, [[Girava Bakur (Zelanda Nû)|girava bakur]] û [[Girava Başûr (Zelanda Nû)|girava başûr]], û gelek giravên biçûk de pêk tê. Rûerda Zelanda Nû 270.534 km² ye. Giravên mezin de ya bakur 113.729 km², ya başûr jî 151.215 km² ye. ==Gel== Gelê Zelanda Nû bi gelemperî koçerên di [[Brîtanya]] de hatinî û dimatî wir [[Maorî]] ne. Gorî hejmartina gelhê di [[2006]]an de 4.141.766 kes li Zelanda Nû dijî ye. Ji bo mezinahî rûerda welat pira xewle, serî km² 15 mirov dikeve. Li gel kêmzêde %75 yê di ewropa de hatine. Wan re [[Pakeha]] tê gotin. Li wan şunda bi %14,7 [[Maorî]]ye [[Polynesî]] ne. [[Image:Endeavour replica in Cooktown harbour.jpg|thumb|270px|left|Keştîya James Cook , ''Endeavour'']] === Ol === Di Zelanda Nû de bi piranî [[Xristiyan]] hêne. Liwan bêtir bi %24 kes [[Ateîst]] û bi kêmavîyê [[Budîst]], [[Hindû]], [[Misliman]] û [[Cûh]] hêne. === Ziman === Di Zelanda Nû de sê zimanên fermî hêne; [[Îngîlîzî]], [[Maorî]] û [[New Zealand Sign Language]]. Li %96,1 gelî wir îngîlîzî diaxafa. Maorî bi %4,5 kesî tê axaftin.[[New Zealand Sign Language]](NZSL) di 10 nîsanê [[2006]]an vir de zimanê fermî ye. NZSL bi 0,8% kesî tê axaftin. == Dîrok == [[Image:Maori.jpg|thumb|Maorî]] Bi gumani Zelanda Nû di sedsala vevbara 11an û 13an de ji alîya [[Polynesî]]yan hat doz kirin.. Mirovê ji Ewropa de gehîştîya Zelanda Nû [[Deryavan]]ê [[holand]]î [[Abel Tasman]] bû. Dûv wî re 1769/70 de [[James Cook]] çû Zelanda Nû. Paş James Cook de koçer di Ewropa de çûna wan giravan. Di [[1840]] de jî Împaratorîya Brîtanya ew bendîya xwe kir. 1907an de jî ew bû kolonîya([[Dominion]]) Brîtanya. == Giredanê Web == * [http://www.govt.nz Kargerîya Zelanda Nû] (Îngîlîzî, Maorî) [[Category:Dewlet]] [[kategorî:Zelanda Nû]] [[af:Nieu-Seeland]] [[als:Neuseeland]] [[an:Nueba Zelanda]] [[ang:Nīwe Sǣland]] [[ar:نيوزيلندا]] [[bg:Нова Зеландия]] [[ca:Nova Zelanda]] [[cs:Nový Zéland]] [[cy:Seland Newydd]] [[da:New Zealand]] [[de:Neuseeland]] [[el:Νέα Ζηλανδία]]{{Link FA|el}} [[en:New Zealand]] [[eo:Nov-Zelando]] [[es:Nueva Zelanda]] [[et:Uus-Meremaa]] [[eu:Zeelanda Berria]] [[fa:زلاند نو]] [[fi:Uusi-Seelanti]] [[fr:Nouvelle-Zélande]] [[ga:An Nua-Shéalainn]] [[gl:Nova Celandia - New Zealand]] [[he:ניו זילנד]] [[hi:न्यूस़ीलैंड]] [[hr:Novi Zeland]] [[ht:Nouvèl Zelann]] [[hu:Új-Zéland]] [[id:Selandia Baru]] [[io:Nova-Zelando]] [[is:Nýja-Sjáland]] [[it:Nuova Zelanda]] [[ja:ニュージーランド]] [[ko:뉴질랜드]] [[ku:Zelanda N]] [[kw:Mordir Nowydh]] [[la:Nova Zelandia]] [[li:Nui-Zieland]] [[lt:Naujoji Zelandija]] [[lv:Jaunzēlande]] [[mi:Aotearoa]] [[mk:Нов Зеланд]] [[ms:New Zealand]] [[na:New Zealand]] [[nds:Niegseeland]] [[nl:Nieuw-Zeeland]] [[nn:New Zealand]] [[no:New Zealand]] [[nrm:Nouvelle Zélande]] [[oc:Nòva Zelanda]] [[pam:New Zealand]] [[pl:Nowa Zelandia]] [[pt:Nova Zelândia]] [[ro:Noua Zeelandă]] [[ru:Новая Зеландия]] [[sco:New Zealand]] [[sh:Novi Zeland]] [[simple:New Zealand]] [[sk:Nový Zéland]] [[sl:Nova Zelandija]] [[sm:Nusila]] [[sq:Zelanda e Re]] [[sr:Нови Зеланд]] [[su:Selandia Baru]] [[sv:Nya Zeeland]] [[ta:நியூசிலாந்து]] [[th:ประเทศนิวซีแลนด์]] [[tl:New Zealand]] [[tpi:Niusilan]] [[tr:Yeni Zelanda]] [[ug:يېڭى زېلاندىيە]] [[uk:Нова Зеландія]] [[uz:Yangi Zelandiya]] [[vi:New Zealand]] [[wa:Nouve Zelande]] [[yi:ניי זיילאנד]] [[zh:新西兰]] [[zh-min-nan:Aotearoa]] [[zh-yue:紐西蘭]] 16390 66921 2007-01-28T20:28:15Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: de, fi تعديل: es, sr [[Image:Commonwealth Realms map.png|thumb|350px|Welatên Commonwealth Realm]] '''Commonwealth Realm''', ango '''Koma Keyatîyê''' welatên endama [[Elisabeth II.]] serokê dewletê pedijirandin e. Ew dewletan bi [[Monarşî]] kargerî dibin. Her welatek [[Elisabeth II.]] wek [[Monarş]]a xwe nişêt dikin. Wekok Awûstralya: ''Elizabeth the Second, by the Grace of God, Queen of Australia and Her other Realms and Territories, Head of the Commonwealth'' (Elizabeth'a duyem, bi saye xwedê de, şahbanûya Awûstralya û keyatî û navçeyê din va, seroka Commenwealth) Îroj welatên Commonwealth 16in û wiha ne: * [[Antigua û Barbuda]] (serxweya; 1982) * [[Awûstralya]] (serxweya; 1942) * [[Bahama]] (serxweya; 1973) * [[Barbados]] (serxweya; 1966) * [[Belîze]] (serxweya; 1981) * [[Grenada]] (serxweya; 1974) * [[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]] * [[Jamaîka]] (serxweya; 1962) * [[Kanada]] (serxweya; 1931) * [[Zelanda Nû]] (serxweya; 1947) * [[Papûa Gîneya Nû]] (serxweya; 1975) * [[Salomonan]] (serxweya; 1978) * [[St. Kitts û Nevis]] (serxweya;1983) * [[St. Lucia]] (serxweya; 1979) * [[St. Vincent û Grenadinan]] --> (serxweya; 1979) * [[Tuvalu]] (serxweya; 1978) Ji bo [[Niue]] û [[Giravên Cook]] jî beranda [[Zelanda Nû]] ne Şahbanû [[Elisabeth II]] wan dewletan e jî. [[Category:Kom]] [[als:Commonwealth Realm]] [[ca:Reialme del Commonwealth]] [[de:Commonwealth Realm]] [[en:Commonwealth Realm]] [[es:Monarquía en la Mancomunidad de Naciones]] [[fi:Commonwealth Realm]] [[fr:Royaume du Commonwealth]] [[it:Reame del Commonwealth]] [[ru:Королевства Содружества]] [[sr:Крунске земље Комонвелта]] [[sv:Samväldesrike]] [[tl:Commonwealth Realm]] [[zh:英聯邦王國]] 16391 58312 2006-11-25T13:11:49Z Bangin 450 [[Wêne:EKG complex.png|frame|Pêlên bingehîn di EKGê de]] '''EKG''' an '''Elektrokardiyogram''' (bi [[Îngilîzî]]: ''ECG - Electrocardiogram'') navê grafîka ku bi elektrokardiyografiyê tê pîvandin e. Rewşa çalakiyên elektrîkê di [[masûlke]]yên dil de nîşan dide. Çalakiyên elektrîkê yên nizm bi alîkariya bilindkerekê li ser kaxêzê tê ranivîsandin. Bijîşk frekansên dilên normal û ragirtinê berhevdike û şîrove dike. EKG di tesbîtkirina gelek NDD (Nexweşiyên dil - demar) de pirr bikêr e. == Cureyên EKGyê == *EKG ya hêsan an normal *[[EKG ya pirralî]] *[[EKG ya dirêjdemî]] Elektrokardiyograf cara pêşîn ji aliyê kesekî Hollandî bi navê [[Willem Einthoven]] ve di sala 1900´î de hatiye avakirin. Wê gavê ev alav nêzîkî 300 kg bû. Niha gelek piçûk û sivik in û heya bigire nexweş dikare li ser xwe bigerîne. EKG alaveke alîkar e lê ne hertişt e. Bi rêbazên din tesbîtkirina NDDê hêsan dikin. EKG pêlên elektrîkê yên ji girêka sînûsê berî bi masûlkeyên dil diherikin dipîve. Bi ser singê, mil û piyan ve sensorên elektrodê tê dayîn û bi alîkariya bilinkerê li ser kaxêzê tê raxistin. [[Kategorî:Teknolojî]] [[Kategorî:Kardiyolojî]] 16392 58237 2006-11-24T21:03:04Z Bablekan 495 '''EKG ya pirralî''' yan '''ergometrî''' bi tevgera laşê ve girtina nirxên çalakiyên masûlkeyên dil e. Nexweş ne di rehetiyê de lê di hereketê de ye. Gorî tesbîta [[WHO]]´yê bi hesabkirina "220-temen" divê dil di testa EKG ya pirralî (an Ergometrî) de lêbide. Ergometrî bi bikaranîna pedalan an bandên geroke tê pîvandin. Alavên taybet in û kesên pispor dikarin bipîvin. Ji sivik berî bi dijwarbûna giraniya pedalan bi qasî 15 dk didome. Ji nexweş tê payîn ku gorî temenê xwe testê bidawî bike. Di heman demê de nirxên dil monîtorîze ye. Heger nexweş westiya (betilî), bêhna wê teng bû yan êşên angîna destpêkirin test tê rawestandin. Di ergometriyê de hêza dil tê pîvandin herwekî gelek nirxên ku pêdiviya bijîşkan pê hene tên bidestxistin. WHO di sportê de jî wekî ergometriyê bi 25 Watt destpêkirinê pêşniyaz dike. [[Kategorî:Teknolojî]] [[Kategorî:Kardiyolojî]] 16393 58242 2006-11-24T23:00:46Z Bablekan 495 [[Wêne:CT_Scanner.jpg|framed|right|Alava CT ya nûjen]] '''CT''' an '''Kompûtertomografî''' (bi Îngilîzî: Computed tomography) alaveke pîvandinê di bijîşkiyê de ye û serî de nirxên mejî û yên toraks û hwd bi sê berahiye (dîmenziyonê) dîgîtal dinirxîne. Cara yekemîn ji aliyê matematîkerê [[Awûstûrya]]yî [[Johann Radon]] ve di sala [[1917]]'î de hatiye avakirin û piştre hêdî hêdî gihîştiye asta xwe ya îro. Di bijîşkiyê de bo dîtina organan, problemên laşî hwd tê bikaranîn. Alavekê ku wekî alternatîvê CTyê tê ditîn, [[Magnetrezonanstomografî]] (MRT) jî îro gelek pêşketiye. [[Kategorî:Teknolojî]] [[Kategorî:Bijîşkî]] [[Kategorî:Kardiyolojî]] 16394 58245 2006-11-24T23:49:23Z KureCewlik81 295 Cerme çû cihê Çerme #REDIRECT [[Çerme]] 16396 61617 2006-12-25T02:15:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[it:Australia (disambigua)]], [[mk:Австралија (појаснување)]] Çend wateyên '''Awustralya''' hene. *[[Awustralya]], dewletaka li parzemîna Awustralya de ye. *Parzemîna [[Awustralya (parzemîn)|Awustralya]] {{cudakirin}} [[en:Australia (disambiguation)]] [[fr:Australia]] [[fy:Austraalje]] [[it:Australia (disambigua)]] [[mk:Австралија (појаснување)]] [[nl:Australië]] [[sk:Austrália]] 16397 58363 2006-11-25T17:32:07Z Erdal Ronahi 2 [[de:Kategorie:Arbeit]] [[Kategorî:Aborî]] 16398 58283 2006-11-25T11:04:02Z Bangin 450 New page: [[de:Kategorie:Kindheit]] [[de:Kategorie:Kindheit]] 16399 58287 2006-11-25T11:07:45Z Bangin 450 New page: <span id="FA-interwiki-{{{1}}}" class="FA"></span> <span id="FA-interwiki-{{{1}}}" class="FA"></span> 16400 65890 2007-01-22T08:05:14Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Awstralija]], [[vi:Châu Úc]] تعديل: [[arc:ܐܘܣܬܪܠܝܐ (ܝܒܝܫܬܐ)]] {{ev gotar|li ser parzemîna Awûstralya ye. Ji bo wateyên dinên "Awustralya", li [[Awustralya (cudakirin)]] binihêre.}} [[Image:LocationAustralia.png|thumb|250px|Awustralya li cîhanê]] [[Parzemîn]]a '''Awustralya''' di welata Awûstralya û girava [[Tazmanya]] û [[Guina Nû]] de pêk tê. Li bakur digehe [[Hevêrka Ekwadorê]], li başûr digehe başûra [[Tazmanya]] 43° hevrasta başûr, li rojhelat di qincoka 153'ê rojhelat de heta qincoka 113'ê rojhaletê ye. Bi 8.500.000 km² aqarê Awustralya nêzik qasa [[Ewropa]] mezin e. Carinan Awustralya û [[Zelanda Nû]] [[Guina Nû]] û hin giravên [[Arşipela Malay]] va [[Okyanûsya]] jî tê nav kirin. === Dewlet=== * [[Awustralya]] * [[Papûa Gîneya Nû]] == Erdnigarî== === Gel === Li parzemîna Awustralya 28,4 milon kes dijî ye. Gelî wê derê mirov dikana nola dimatî û koçer veqetîna. Dimatîye wan deran [[Aborjîn]] û hin dimatîye [[Tazmanya]] û [[Papûa Gîneya Nû]]. Ewna bi destî koçera bi piranî tune kirin. Aborjîn ancax %2an nifûsa [[Awûstralya]] ne. Koçerên Awustralya bi piranî yen [[Dema Kolonî]]yan de welatên împaratorîya [[Brîtanya]] de koç kirin e. {{Kîşwer}} [[Category:Parzemîn]] [[arc:ܐܘܣܬܪܠܝܐ (ܝܒܝܫܬܐ)]] [[be:Аўстралія (кантынэнт)]] [[bg:Австралия (континент)]] [[cs:Austrálie (kontinent)]] [[de:Australien (Kontinent)]] [[en:Australia (continent)]] [[es:Continente australiano]] [[fr:Sahul]] [[frp:Ôstralie (continent)]] [[hsb:Awstralija]] [[ko:오스트레일리아 (대륙)]] [[lv:Austrālija (kontinents)]] [[nl:Australië (continent)]] [[no:Australia (kontinent)]] [[pl:Australia (kontynent)]] [[sv:Australien (kontinent)]] [[vi:Châu Úc]] 16401 59273 2006-12-03T10:45:17Z 85.106.226.17 '''Seyara''' gundekî li ser navçeya Kercewsê ya [[Êlih]] ye ku ji aliyê dewletê ve di sala 90 î de hatiye valakirin. {{kurt}} [[kategorî:Gundê Kercewsê]] 16403 58315 2006-11-25T13:15:54Z Bangin 450 '''Xanika''' gundekî li ser [[Êlih|Kercewsa Êlihê]] ye. {{kurt}} [[kategorî:Gundê Kercewsê]] 16404 65102 2007-01-17T21:49:47Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ur:خط استوا]] [[Image:Equator sign kenya.jpg|right|thumb|200px|Ekwator li Kenya:"vira ekwator e"]] '''Ekwator''' an jî '''Hevêrka Ekwadorê''' hevêrkakê xiyalîya dor dinê re di hurd cemsaran heman dûrîyê de dizivirî ye. Ew dinê bi [[Nîvkada Başûr]] û [[Nîvkada Bakur]] dike du paran. Ekwator hêlîpana(paralel) 0° ye û gorî dirêjahîya xwe ya herî mezin e. Dirêjahîya hevêrka ekwadorê 40,075.0 [[kilometir|km]] e [[Roj]] salê du caran di ser ekwator de di [[ekînoksa biharê]] û [[ekînoksa payizê]] de derbaz dibe. Di wa rojnan de li ser ekwator tirêjên roj bi 90° têne dinê. Derên ekwator derbaz dibe bi gelemperî Okyanûsin. Ji bo dor ekwator tirêjên roj qiraçên tîk, an jî nezika tîk heldigirin suruştê germa û [[Suruşta Ekwatorî]] tê gotin. == Welatên Ekwatorî == Ekwator li wan 13 welatan re derbaz dibe: * [[Sao Toma û Principe]] * [[Gabon]] * [[Komara Kongo]] * [[Komara Kongoya Demokratîk]] * [[Uganda]] * [[Kenya]] * [[Somalî]] * [[Maldîv]] * [[Endonezya]] * [[Kirîbatî]] * [[Ekûador]] * [[Kolombiya]] * [[Brezîlya]] Çi qas navê [[Guineya Ekwatorî]] de ekwator derbaz be jî ekwator di wê welatê re derbaz na be. [[Image:World map with equator.jpg|thumb|350px|Ewkwator wiha derbaz dibe]] [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Erd]] [[als:Äquator]] [[ar:خط الاستواء]] [[ast:Llinia del Ecuador]] [[be:Экватар]] [[bg:Екватор]] [[bn:নিরক্ষরেখা]] [[br:Keheder]] [[bs:Ekvator]] [[ca:Línia equatorial]] [[cs:Rovník]] [[cy:Cyhydedd]] [[da:Geografisk ækvator]] [[de:Äquator]] [[en:Equator]] [[eo:Ekvatoro]] [[es:Ecuador terrestre]] [[et:Ekvaator]] [[eu:Ekuatore]] [[fi:Päiväntasaaja]] [[fr:Équateur (ligne équinoxiale)]] [[fy:Evener]] [[gl:Ecuador terrestre]] [[he:קו המשווה]] [[hr:Ekvator]] [[hu:Egyenlítő]] [[id:Khatulistiwa]] [[io:Equatoro]] [[is:Miðbaugur]] [[it:Equatore]] [[ja:赤道]] [[kn:ವಿಷುವದ್ರೇಖೆ]] [[ko:적도]] [[la:Linea aequatorialis]] [[lt:Pusiaujas]] [[ms:Khatulistiwa]] [[nl:Evenaar]] [[nn:Ekvator]] [[no:Ekvator]] [[pl:Równik]] [[pt:Equador (Geografia)]] [[ro:Ecuator]] [[ru:Экватор]] [[sh:Ekvator]] [[simple:Equator]] [[sk:Rovník]] [[sl:Ekvator]] [[sr:Екватор]] [[sv:Ekvator]] [[sw:Ikweta]] [[ta:நிலநடுக் கோடு]] [[th:เส้นศูนย์สูตร]] [[tl:Ekwador]] [[tr:Ekvator]] [[ug:ئېكۋاتور]] [[uk:Екватор]] [[ur:خط استوا]] [[vi:Xích đạo]] [[zh:赤道]] [[zh-min-nan:Chhiah-tō]] 16405 58321 2006-11-25T13:29:55Z Cyrus the virus 619 [[Category: Erdnîgarî]] 16406 58324 2006-11-25T13:35:09Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Ekwator]] #REDIRECT[[Ekwator]] 16407 58331 2006-11-25T14:33:10Z Bablekan 495 '''EKG ya dirêjdemî''' ('''EKG-DD''') an '''Holter-EKG''' bikaranîna alava [[EKG]]yê ya bo demekê dirêj e. Pirranî kardiyolog 24 saetî bingeh digirin, lewra dixwazin di temamiya rojê de rewşa dil bişopînin. Gorî pêşketinên teknîkî alava EKGyê bi nexweş ve tê girêdan û bo demeka ku bijîşk kivşe kiriye pê re dimîne. Bijîşk dixwazin di rehetiyê de, di xewê de û di jiyana rojane de rewşê binirxînin. Bi taybetî hêz û hejmara lêdanê de zêdebûn hene an nîne tê şopandin. Ango di rîtma dil de xerabûn. Wekî tê zanîn xerabûna rîtma dil dikare di demeke nêzîk an dûr de [[mirina masûlkeyên dil]] pêk bîne. Dîsa bijîşk beriya ku bi yekê ve rîtmker (pîla dil jî tê gotin) daynin jî pêdivî bi zanîna rewşa dil ya rojane dibînin û EKG-DDyê bikartînin. EKG-DD grafîka rojane radixîne ber çavê bijîşk û bijîşk gelek jê sûdwerdigirin. Bi navê '''Event-EKG''' cureyekê alavê jî heye ku ew wekî rîtmkerê tê împlantekirin û ji bo salan tê bikaranîn. Teknolojiya telefonên berikê bikartînin û heger di rîtma dil de xetereyeke mezin hebe mesajan dişînin nexweşxaneya ku girêdayiye. [[Kategorî:Teknolojî]] [[Kategorî:Kardiyolojî]] 16408 58628 2006-11-27T08:50:21Z Erdal Ronahi 2 '''Zîndedij''' an jî '''antîbiyotîk''' ev [[pola]] alozên siruştî û çêkirî ye ku werarê hûrzindî nehêle ya hûrzindî dikûje. [[Kategorî:Derman]] 16411 66692 2007-01-26T21:28:56Z Zwobot 224 روبوت إضافة: [[fr:UTC+9]] '''UTC+9''' yek Beşên Demjimêrê ye. [[Korea Standard Time]](KST) an jî [[Japan Standard Time]](JST) tê nav kirin. Li Rûsyayê bi biharî de heta payîzî ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] [[UTC+10]] tê bikaranin. Ew li wan deran tê bikaranin; *[[Tîmora Rojhilat]] *[[Endonezya]] (li rojhelat) *[[Japonya]] *[[Korêya Bakur]] û [[Korêya Başûr]] *[[Palaû]] *[[Rûsya]] **[[Amur Oblast]] **[[Şita Oblast]] **[[Komara Saka]] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[Image:Timezone plus 9 UTC.png|thumb|300px|Nexşa Navçeya demêyê UTC+9]] ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+9 Bajarên di UTC+9 de] [[en:UTC+9]] [[fr:UTC+9]] [[ja:UTC+9]] [[ko:UTC+9]] [[nl:UTC+9]] [[pt:UTC+9]] [[ru:UTC+9]] [[sr:UTC+9]] 16412 63150 2007-01-05T04:05:00Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fr:UTC+4]] '''UTC+4''' yek Beşên Demjimêrê ye. [[Ermenîstan]] û [[Azerbaycan ]] di biharî de heta payîzî ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]]ê derbaza [[UTC+5]] dibin. Ew li wan deran tê bikaranin; *[[Gurcistan]] *[[Mauritus]] *[[Oman]] *[[Reunion]] *[[Seyşelan]] *[[Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî ]] *[[Rûsya]] **[[Samara Oblast]] **[[Udmurtia]] *[[Ermenîstan]] *[[Azerbaycan ]] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+4 Bajarên di UTC+4 de] [[en:UTC+4]] [[fr:UTC+4]] [[ja:UTC+4]] [[nl:UTC+4]] [[pt:UTC+4]] [[ru:UTC+4]] 16413 58399 2006-11-25T22:31:19Z Bablekan 495 ceribandin [[Wêne:Roma flag.svg|thumb|Ala neteweyî ya Romanan]] [[Wêne:Tsigganes-Greek Roma-Gypsies.jpg|thumb|Keçîkên Romanan li Anatoliya û Yewnanistanê]] [[Wêne:Spanish Gypsy Girls NGM-v31-p267.jpg|thumb|Romanên Spanyayê [[1917]]]] '''Çîgan''', navê berekê ji [[Hindistan]]ê derketine û li cîhanê belavbûne ye. Li Kurdistanê gelek binavkirinên wan hene: '''''Çîngen, Mitirb, Mirtib, Mirtiv, Aşiq, Tirk, Tirkên sinnetê dikin û diranan çêdikin, Elekçî,''''' hwd. Lê Çîgan xwe pirranî bi navê '''Roman''' binavdikin û li ser jiderketina wan a ji welêt gelek teorî hene. Gorî hinekan ew ji berên başûrê Hindistanê ne berê zimanên Aryanan nediaxivîn, paşê heliyane. Dema ola [[Îslam]]ê li Hindistanê belav dibe ji ber ku wan di kasta herî nizm de dijiyan rastî tevkujiyan hatin û reviyan. Hinek jî dibêjin wan jî wekî berên Tirk-Mongolan ji ber sedemên jiyanê welatê xwe terikîne. Li Kurdistanê gelek deveran ji wan re "Tirk" jî tê gotin. Dibe ku ev ji ber hatina Tirkan ya ji rojhilatê derketiye û kê ji rojhilatê hatibin mezinên Kurdan gotine Tirk. Cara pêşîn di destpêka 1500´î de li rojavayê Ewropa di qeydên dîrokî de navê wan derbasbûye. Tê texmînkirin ku Çîgan di destpêka 1000´î destbi koçberiyê kirine. Herçendî Çîgan êdî ne ewçend wekî berê koçber bin jî wisa tên zanîn. Çîgan li kîjan welatî bijîn, pirranî zimanê wê welatî diaxivin lê dîsa jî dab û nêrîtên xwe, cejnên xwe û hinde jî zimanê xwe parastine. Zimanê Çîganan ango Çîganî ji zimanmalbata Îndogermanî ye. Mixabin ev gelê aştîxwaz û rengerengîn li tevahiya cîhanê di bin pêkutî û zilmê de ne. Bi zimanê wan perwerde nîne û civakên Çîganan di xizanî, bêperwerdeyî û dafika sûcan de dijî. Ji ber ku welateke wan êdî nîne, zehmetiyên herî mezin dikişînin. Di [[Şerê Cîhanê yê II.]] de li [[Almanya]] bi tevî Cihûyan hatin tunekirin. Îro li [[Tirkiyê]] bi milyonan Çîgan bêî nasnameya neteweyî ne. [[Kategorî:Gel]] [[de:Zigeuner]] [[en:Roma people]] 16414 58350 2006-11-25T17:22:08Z Cyrus the virus 619 '''UTC+12''' yek Beşên Demjimêrê ye. Ew li wan deran tê bikaranin; *[[Fîjî]] *[[Giravên Gilbert]], [[Kirîbatî]] *[[Giravên Marshall]] *[[Zelanda Nû]] *[[Kosrae]], [[Micronesia]] *[[Naûrû ]] *[[Rûsya]]: **[[Kamşatka Oblast]] **[[Koryak Autonomous Okrug]] **[[Şukotka Autonomous Okrug]] *[[Tuvalu]] *[[Girava Wake]] *[[Wallis û Futuna]] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+12 Bajarên di UTC+12 de] [[nl:UTC+12]] [[ja:UTC+12]] [[pt:UTC+12]] [[ru:UTC+12]] 16415 61794 2006-12-27T10:39:55Z 213.215.86.77 '''Bratîslava''' paytext û mezintirîn [[bajêr|bajêrê]] [[Slovakya|Slovakyayê]] ye. Ev bajêr li ser rûbarê [[Danub]] e. Hêşeta bajêrî ji nîv milyon kesan zêdetir e. Navê kevnê bajêrî [[Pozosnî]] bûye. Bratîslava ji bo çêkirina gemiyan, amîrên mûzîkê keristeyên kîmyayî şerabê navdar e. {{kurt}} [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:Slovakya]] 16416 65753 2007-01-21T12:10:20Z Luqman 401 {{cudakirin}} Du wateyên vê peyvê hene : #* [[Serxwebûn]], serbixwebûna dewletekê #* [[Serxwebûn, rojname|Serxwebûn]], rojnameya îdeolojîk a [[PKK]] 16418 58358 2006-11-25T17:28:30Z Erdal Ronahi 2 Serxwebûn (siyaset) çû cihê Serxwebûn #REDIRECT [[Serxwebûn]] 16419 61795 2006-12-27T10:41:42Z 213.215.86.77 '''Pozsonî''' (bi [[Slovakî]] ''Požoň'' ([[Bratîslava]])) navê kevnê paytextê [[Slovakya|Slovakyayê]] ye. Li sala 1919ê bi awayekê fermî navê Pozosnîyê hat guhartin. [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:Slovakya]] 16420 58365 2006-11-25T17:32:27Z KurdoChali 500 Pozosnî çû cihê Pozsonî: Ev nav rast e. #REDIRECT [[Pozsonî]] 16421 58366 2006-11-25T17:33:29Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Şerê cîhanî yê duyemîn]] #redirect[[Şerê cîhanî yê duyemîn]] 16422 58371 2006-11-25T18:13:30Z Bablekan 495 New page: '''Çîganî''', yan '''Romanî''' ziman û taybetiyên Çîganan re tê gotin. Zimanê Çîganî yan Romanî ji zimanmalbata Îndogermanî ji şaxa Sanskrît e. Nêzîkî Hindî û Ûrd... '''Çîganî''', yan '''Romanî''' ziman û taybetiyên Çîganan re tê gotin. Zimanê Çîganî yan Romanî ji zimanmalbata Îndogermanî ji şaxa Sanskrît e. Nêzîkî Hindî û Ûrdû ye. Lê ji ber ku Çîgan piştî ku ji welatê xwe Hindistanê koçber bûne êdî ne xwedî welatek in, zimanê wan di bin zimanên ku welatên ew lê dijîn de gelek heliyaye, qels ketiye. Çîgan pirranî bi zimanên xwe yî zikmakî naaxivin. Li seranserî cihanê belavbûne û bi zimanên cihên ku lê dijîn pirranî diaxivin. Li Tirkiyê herêma [[Trakya]], [[Stenbol]], [[Enqere]], [[Edene]], [[Bursa]], [[Kayseri]] hwd gelek cihan gorî texmînan zêdetirî 3.500.000 Çîgan dijîn. Dîsa çiqas ji wan bi zimanên xwe yî zikmakî diaxivin nediyar e. Li Tirkiyê wekî tê zanîn, ji xeynî Tirk û zimanê Tirkî zanîngeh nikarin û naxwazin li ser gelên din lêkolînan bikin. Li Kurdistanê pirranî koçber dijîn û li zozanan û gundan digerin bazirganiyê dikin. == Hin komên zimanê Romanî == *Balkan Romanî *Baltiq Romanî *Karpatan Romanî *Kalo Fînî Romanî *Sînte Romanî *Caló (Romanî ya Spanya) *Vlax Romanî *Welş Romanî Kêm be jî li ser çand, huner û standartkirina zimanê Romanî xebat hene û alfabeyeka Latinî hatiye amadekirin. Heger li Tirkiyê nasnameya Çîganan were pejirandin û naskirin wê ji bo paşeroja zimên başî be. Lewra pirraniya Çîganan li [[Tirkiyê]] dijîn. [[Kategorî:Ziman]] 16424 58381 2006-11-25T20:18:38Z Bablekan 495 New page: '''Manav''' navê berekê li [[Anatoliya]] dijîn e. Bi taybetî li [[Bolu]], [[Bursa]], [[Balıkesir]], [[Çanakkale]], [[Kocaeli]], [[Sakarya]], [[Eskişehir]], [[Bilecik]], [[Manisa]],... '''Manav''' navê berekê li [[Anatoliya]] dijîn e. Bi taybetî li [[Bolu]], [[Bursa]], [[Balıkesir]], [[Çanakkale]], [[Kocaeli]], [[Sakarya]], [[Eskişehir]], [[Bilecik]], [[Manisa]], [[İzmir]], [[Antalya]], [[Konya]] û [[Mersin]] a [[Tirkiyê]] dijîn. Ji ber ku li Tirkiyê binavkirinên din qedexe bûn û ji xeynî Tirkan hebûna ti berekê nedihate pejirandin, hejmara Manavan jî baş nayê zanîn. Dûgela Tirk hêj jî bi navê Manav nasnameyekê qebûl nake û heya bigire ji wan re dibêje "Tirkên berê hatî". Gorî hin ronakbîrên Manavan ew bi eslê xwe Anatoliyayî ne û bi teybetî jî [[Grek]] in. Di bin bandora çanda Balkanî de mane û di dema Osmaniyan de bi darê zorê hatine Îslamîzekirin. Wekî [[Alban]], [[Boşnak]], Misilmanên Bûlxar û [[Yewnan]] hwd. Herwisa ronakbîrên Manavan nêzûkbûna çanda xwe, dab û nêrîtên xwe bi Yewnanan re tînin ziman û bi kurtî dibêjin "Em ne Tirk in lê bûne Tirk". Hin ronakbîrên Tirk jî eslê wan bi [[Hîtît]]an ve girêdidin. Îro pirr kêm be jî peyvên ji zimanê Manav mane dijîn. Manav çanda xwe diparêzin. [[Kategorî:Gel]] 16425 65798 2007-01-21T19:42:04Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[new:ई सं १८९८]] <!-- Mînak --> <div align=center> [[sedsala 18'an]] | '''[[sedsala 19'an]]''' | [[sedsala 20'an]] </br> [[1893]] | [[1894]] | [[1895]] | [[1896]] | [[1897]] | [[1898]] | [[1899]] | [[1900]] | [[1901]] | [[1902]] | [[1903]] </div> == Bûyer == === Cîhan === *[[24'ê adarê]]-Otomobila yekem hate firotin. *[[22'ê avrêlê]]-Miqdat Mîthad Bedirxan cara yekemîn li Paytexta [[Misir]] [[Qahîre]]yê rojnameyeke Kurdî ya bi navê "Kurdistan" derxist *[[Fransa]] [[Burkîna Faso]] dagirkir === Kurdistan === == Zayîn == *[[10'ê reşemiyê]]-[[Bertolt Brecht]] ji dayik bû.(mir, [[1956]]) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1898]] [[am:1898 እ.ኤ.አ.]] [[an:1898]] [[ar:1898]] [[ast:1898]] [[az:1898]] [[be:1898]] [[bg:1898]] [[bn:১৮৯৮]] [[br:1898]] [[bs:1898]] [[ca:1898]] [[ceb:1898]] [[co:1898]] [[cs:1898]] [[csb:1898]] [[cv:1898]] [[cy:1898]] [[da:1898]] [[de:1898]] [[el:1898]] [[en:1898]] [[eo:1898]] [[es:1898]] [[et:1898]] [[eu:1898]] [[fi:1898]] [[fo:1898]] [[fr:1898]] [[fy:1898]] [[ga:1898]] [[gd:1898]] [[gl:1898]] [[he:1898]] [[hr:1898]] [[ht:1898 (almanak gregoryen)]] [[hu:1898]] [[hy:1898]] [[ia:1898]] [[id:1898]] [[ilo:1898]] [[io:1898]] [[is:1898]] [[it:1898]] [[ja:1898年]] [[ka:1898]] [[ko:1898년]] [[ksh:Joohr 1898]] [[la:1898]] [[lb:1898]] [[lmo:1898]] [[lt:1898]] [[mk:1898]] [[ms:1898]] [[nap:1898]] [[new:ई सं १८९८]] [[nl:1898]] [[nn:1898]] [[no:1898]] [[nov:1898]] [[nrm:1898]] [[oc:1898]] [[os:1898]] [[pl:1898]] [[pt:1898]] [[ro:1898]] [[ru:1898 год]] [[ru-sib:1898]] [[scn:1898]] [[se:1898]] [[sh:1898]] [[simple:1898]] [[sk:1898]] [[sl:1898]] [[sq:1898]] [[sr:1898]] [[sv:1898]] [[sw:1898]] [[te:1898]] [[th:พ.ศ. 2441]] [[tl:1898]] [[tr:1898]] [[tt:1898]] [[uk:1898]] [[uz:1898]] [[vec:1898]] [[wa:1898]] [[zh:1898年]] 16426 58403 2006-11-25T23:18:50Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Medîne]] #REDIRECT[[Medîne]] 16427 58460 2006-11-26T11:56:35Z Erdal Ronahi 2 '''Hunermend''' ew kesê ku bi huner dibilî ye. Kesî wek [[Weyno]], [[Weynê]], [[Nivîskar]], [[Mûzikîvan]], [[Nîgarvan]], [[Helbestvan]], wan karbendan dibilîn re mirov bi hêsanî dibê hunermend jî ew nê neta kî dibe hunermend an jî kî na be. [[Category:Huner]] [[cs:Umělec]] [[cy:Arlunydd]] [[da:Kunstner]] [[de:Künstler]] [[es:Artista]] [[eo:Artisto]] [[fr:Artiste]] [[ko:미술가]] [[ia:Artista]] [[id:Artis]] [[iu:ᑕᑯᒥᓇᖅᓕᐅᖅᑎᑦ]] [[he:אמן]] [[lt:Artistas]] [[ms:Artis]] [[nl:Artiest]] [[ja:芸術家]] [[no:Kunstner]] [[pl:Artysta]] [[ru:Артист]] [[sq:Artisti]] [[simple:Artist]] [[fi:Taiteilija]] [[sv:Konstnär]] [[uk:Художник]] [[zh:艺术家]] [[bat-smg:Artists]] 16429 58471 2006-11-26T12:17:03Z Cyrus the virus 619 '''Giraniya atomê''' (Îngîlîzî, ''atomic mass''), ji bo giranîya atomê [[Element]]a di [[Kîmya]] de tê bikaranin. Giranîya atomê relatîv(relative atomic mass ) ji bo atomê xweza de li izotopekê pirtir hênê tê bikaranîn, gorî rêjê hebûna wan tê hejmmartin. Îroj giraniya atomê gorî ber hev dane giranîya [[Karbon|karbon-12]] tê hejmartin. Giranîya 6.02<math>\times</math>10²³, ango [[mol]]ak û [[Hêjmara Avogadro]] tê gotin, atomên [[C-12]] 12 gram e. Giranîya atomên din jî gorî C-12 tê hejmartin. Molak pêze, bi gelemperî, qasa giranîya atomê lê pêk hatî dihêwirinî ye. Wekok giranîya atomê hesin 55.847 û molak atomê hesin jî 55.847 gram dibe. Li ser Giraniya atomê herî pêş de [[John Dalton]] xebitî û di [[1805]]an de giranîya atomên [[Hidrojen]]ê 1 hel girt. Li paş wî re [[Jean Stas]] di [[1865]]an de giranîya atomê [[Oksijen]]-16 ê 16 hel girt. Ji bo [[Oksijen]] du [[Îzotop]]an xweya din bi O-17 û O-18 heye ew sedema du hejmertinê ciyawazî di bû. Di [[1961]]an de [[International Union of Pure and Applied Chemistry]] (IUPAC)('''Yekitîya navnetewîya kîmya bingehî û nerîtî''') C-12 ji bo Giraniya atomê hel girt. Gorî wan her sê hejmartinan giranîya Oksijen, Karbon û Hidrojen wiha dibe; {| align="center" border="0" cellpadding="5" style="border-color: #aaaaaa" |- bgcolor=#aaaaff | |hel girtina [[Hidrojen|H]] = 1 |hel girtina [[Oksijen|O]] = 16 !hel girtina [[Karbon|¹²C]] = 12 |- bgcolor=#eeeeee |Hidrojen |1,000 |1,008 !1,008 |- bgcolor=#eeeeee |Oksijen |15,872 |16,000 !15,999 |- bgcolor=#eeeeee |- bgcolor=#eeeeee |Karbon |11,916 |12,011 !12,011 |} [[Category:Kîmya]] [[Category:Zanist]] [[af:Atoommassa]] [[ar:كتلة ذرية]] [[ast:Masa atómica]] [[br:Mas atomek]] [[ca:Pes atòmic]] [[cs:Relativní atomová hmotnost]] [[da:Atomvægt]] [[de:Atommasse]] [[el:Ατομικό βάρος]] [[en:Atomic mass]] [[eo:Atompezo]] [[es:Masa atómica]] [[et:Aatommass]] [[fa:جرم اتم]] [[fi:Atomimassa]] [[fr:Masse atomique]] [[he:משקל אטומי]] [[hu:Atomtömeg]] [[is:Atómmassi]] [[it:Peso atomico]] [[ja:原子量]] [[ko:원자 질량]] [[lb:Atommass]] [[lt:Atominė masė]] [[lv:Atommasa]] [[mk:Атомска маса]] [[nl:Atoommassa]] [[nn:Atommasse]] [[no:Atommasse]] [[pl:Masa atomowa]] [[ro:Masă atomică]] [[ru:Атомная масса]] [[sh:Atomska masa]] [[simple:Atomic mass]] [[sk:Atómová hmotnosť]] [[sl:Atomska teža]] [[sr:Релативна атомска маса]] [[th:มวลอะตอม]] [[uk:Атомна маса]] [[vi:Nguyên tử lượng]] [[zh:原子量]] 16430 58480 2006-11-26T12:44:21Z Erdal Ronahi 2 Swêdî çû cihê Zimanê swêdî '''Swêdî''' ji ziman û taybetiyên gelê [[Swêd]] re tê gotin. Zimanê swêdî yek ji zimanên malbata Îndogerman e. Ji şaxa zimanên German, koma Germaniyên bakur, binekoma skandînawiyên rojhilatê ye. ==Hin agahî derbarê Swêdî de== *Kodên zimên: *[[ISO 639]]-1 sv *ISO 639-2 swe *[[SIL]] SWE *Cihê ku lê fermî ye: Swêd, [[Fînlanda]] *Axêv: Li dora 10 Milyon kesî *Zimanên nêzîk: Norwêcî, Denmarkî ==Alfabeya Swêdî== *A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N, O, P, Q, R, S, T, U, V, W, X, Y, Z, Å, Ä, Ö [[Kategorî:Ziman]] 16431 58481 2006-11-26T12:44:21Z Erdal Ronahi 2 Swêdî çû cihê Zimanê swêdî #REDIRECT [[Zimanê swêdî]] 16432 67168 2007-01-30T20:02:18Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sw:Shirika za msalaba mwekundu na hilali nyekundu]] [[Image:Croixrouge_logos.jpg|250px|thumb|Bi hevrebûna Xaça Sor û Heyva Sor]] '''Xaça Sor''' bi navê ICRC, di sala [[1863]]'î de li Genewre ya [[Swîsre]]yê hatiye damezrandin. Îro bi navê Tevgera Navneteweyî ya Xaça Sor - Heyva Sorê (IRCRCM) kar dike. Ev rêxistin ji bo alîkariyên mirovî kar dike û di fîlozofiya xwe de beriya ol, bawerî, çîn, nîjad hwd hertiştî mirovahiyê bingeh digire. Di sala 1919 de bi [[Heyva Sor]] a navneteweyî re peymanê mordike û bi hevre di alîkariyan de dixebitin. Di dema sazûmaniya [[Nazî]] ya li [[Almanya]] de Xaça Sor bi destê şaxên xwe yî li Almanya gelek çewtî kirine û ji fîlozofiya xwe dûr ketine. Ev yeka han hêj jî tê rexnekirin. Îro Xaça Sor li pirraniya welatan birêxistinkirî ye û alîkariya hewcedaran dike. Li Kurdistanê ji ber ku dewletek serbixwe ya Kurdan nîne, rêxistina alîkariya mirovî bi destê [[Heyva Sor a Kurdistanê]] tê kirin ku ev rêxistina mirovî li derveyî welêt hatiye damezrandin. [[Kategorî:Rêxistin]] [[an:Cruz Roya]] [[ar:جمعية الصليب والهلال الاحمر]] [[bn:আন্তর্জাতিক রেড ক্রস ও রেড ক্রিসেন্ট আন্দোলন]] [[ca:Creu Roja]] [[cs:Červený kříž]] [[de:Internationale Rotkreuz- und Rothalbmond-Bewegung]] [[el:Διεθνές Κίνημα Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου]] [[en:International Red Cross and Red Crescent Movement]] [[eo:Ruĝa Kruco]] [[es:Cruz Roja]] [[eu:Gurutze Gorria]] [[fi:Punainen Risti]] [[fr:Mouvement international de la Croix-Rouge et du Croissant-Rouge]] [[gl:Movemento Internacional da Cruz Vermella e da Media Lúa Vermella]] [[he:הצלב האדום]] [[hr:Međunarodni Crveni križ]] [[id:Gerakan Internasional Palang Merah dan Bulan Sabit Merah]] [[it:Croce Rossa e Mezzaluna Rossa Internazionale]] [[ja:国際赤十字]] [[ka:წითელი ჯვრის და წითელი ნახევარმთვარის საერთაშორისო მოძრაობა]] [[ko:적십자]] [[lt:Tarptautinis Raudonojo Kryžiaus ir Raudonojo Pusmėnulio Judėjimas]] [[nl:Rode Kruis]] [[no:Røde Kors]] [[pl:Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca]] [[pt:Comitê Internacional da Cruz Vermelha]] [[ru:Международный комитет Красного Креста]] [[sh:Crveni križ]] [[simple:International Red Cross and Red Crescent Movement]] [[sk:Červený kríž]] [[sl:Rdeči križ]] [[sr:Црвени крст]] [[sv:Röda korset]] [[sw:Shirika za msalaba mwekundu na hilali nyekundu]] [[th:กาชาด]] [[vi:Phong trào Chữ thập đỏ - Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế]] [[zh:红十字会与红新月会国际联合会]] 16433 58527 2006-11-26T18:08:07Z Erdal Ronahi 2 '''Wekîl Mustafayev''' ([[1938]]'î li [[Uzbekîstan]]ê) pêşengê tevgera jinûveavakirina otonomiya Kurdan a ku [[Josef Stalin]] xerabkiribû ye. == Jiyan == Binemaliya Wekîl Mustafayev bi reçeleka xwe digihîje hoziya (eşîreta) Koroxlî, ango Rewşan. Di sala 1937an da ji ber siyaseta Stalîn û Panturkîstên Azerbeycana Soviyetê, malbata Wekîl Mustafayev, mîna hezar malbatên Kurdan, ji Kurdistana Sor hatibû aksorkirin (sirgûnkirin). Ew Kurdên Kafkasê di salên 1937an û 1944an da bi zorê ji xaka kal-bavan hatibûn veqetandin û di komarên Asiya Naverast - Kazakistan, Kirgizstan, Tacîkîstan û Uzbekîstan - da hatibûn cîhwarkirin. Wisa, Wekîl Mustafayev di sala 1938an da li Uzbekîstanê ji dayîk bûbû. Di salên Şerê Cîhanê Duyemîn da xwîşk û brayekî wî digel hezar zarokên Kurdan li Asiya Naverast ji birçîbûnê mirin. Lê piştî serdema Stalîn hinde pêngavên lîberal û înternasyonalîst li Yekîtiya Sovyetê hatibûn avêtin û li ber zarokên Kurdên sirgûnkirî jî riya pêşdaçûna kesanî (şexsî) vebû. Wek encam, Wekîl Mustafayev di navbera salên 1955an û 1963an da jiyana xwe bi Artêşa Sor ya Sovyetê va girêda û bûbû fermandar. Ji sala 1963an û virda Wekîl Mustafayev xebatkarê elwekariya Sovyetê bû û karên taybetî ji wî dihatine xwastin. Ewlekariya Sovyetê hemû xebatkaran ji bona operasyonan di dewletên biyanî da amade dikirin. Wekîl Mustafayev gereke bişandana Çînstanê, lê ewî daxwaza xwe ji bona xebatekê li Kurdistanê yan di nav Kurdan da diyar kiribû. Pêştirî vê, Wekîl Mustafayev pêşniyara karmendên Sovyetê red kir, ligor kîjanê ew dikaribû nasnameya xwe biguhasta û dewsa “Kurd” di xeta NETEWE da “Uzbek” yan “Tacîk” binivîsiya. Ne behetî ye, ku ji ber vê serhişkiya Wekîl Mustafayev, berpirsyarên ewlekariya Sovyetê kariyera wî xitimandin û wî şandine xebata hundurî Yekîtiya Sovyetê. Di sala 1967an da Wekîl Mustafayev beşa (fakûlteta) dadgeriyê li Zanîngeha Frûnze (paytexta Kirgizstanê) qedand û wek dadwer li bajarê Oş li Kirgizstanê dest bi xebata taybetî ya dijî korûpsyonê kir. Di sala 1970an da Wekîl Mustafayev xwe kire nav meydana metirsiyê, dema ewî koma hevalbendên Koyçûmanov ji ber sedema korûpsyonê binçavkir. Koyçûmanov merivekî pir bi bandor bû, ji be ku ew pismamê Usubaliyev, Serkreterê Yekem ya Partiya Komûnîstên Kirgizstanê, bû û kes nediwêriya xwe bikira kirê wî. Lê têkoşîna Wekîl Mustafayev bi ser ket û Koyçûmanov digel dostên xwe ligor biryara dadgeha Kirgizstanê hatibû cezakirin. Nivîskarê binavûdeng Çîngîz Aytmatov û Serokwezîrê Kirgizstanê Sultan Ibragîmov piştgiriya Mustafyev kirin û xwastin, ku serokatiya Partiya Komûnîsta Kirgizstanê ji dizan bihête rizgarkirin. Lê Sekreterê Yekem Usubaliyev desthilata xwe hişk girt û dijberê xwe Sultan Ibragîmov da kuştinê. Wê demê êdî Wekîl Mustafyev neçar ma, ku ji Kirgizstanê derkeve. Di salên 1970î-1980î da Wekîl Mustafayev di polîsa Komara Autonom Kara-Kalpak da, ya beşeke Komara Uzbekîstanê ye, xebata dijî bertîlkirina karmend û siyasetmedaran birêvedibir. Wekîl Mustafayev yek ji wan kesên xizmetgozar bû, yên mezintirîn korûpsyona Sovyeta berê li Uzbekîstanê hilweşandin. Bi vî cûreyî Wekîl Mustafayev têkiliyên giring bi korên Moskovayê fermî ra saz kirin û êdî bi vekirî karibû mesela berwelatê xwe li Kafkasê biîne rojeva siyaseta Sovyetê. Cîhê gotinê ye, ku ji sala 1981an da, dema Wekîl Mustafayev şandine Komara Azerbeycanê, ew bi nû va xwe sipêrande pirsgirêka Kurd. Xebata wî li polîsa navçeya autonom ya Nexçevanê bû, ya di navbera Ermenîstan, Iran û Tirkiyê da ye, lê bi fermî beşeke Komara Azerbeycanê ye. Nexçevan jî wek tê zanîn parçeyeke Kurdistana dîrokî bû, li Başûr herêmên Kurdistana Rojhilat, li Rojava jî herêma Serhedê ye. Bi sedan salan ew ji sê cemawerên etnîkî pêk dihat: Kurd, Ermenî û Tirk. Ligor jimara destpêka sedsala 20an, li wir % 50 Kurd bûn, 40 % Ermenî û yên mayîn jî komên Tirkziman yên curbicur bûn. Lê mixabin, piştî Şoreşa Cotmehê (Oktober) li Rûsiya, Nexçevan kete nav sînorên Komara Azerbeycanê. Mixabin, ramyara Azeriyan ya dirêjxayan gihîşte encameke wisa, ku niha li wir Ermenî nemane, Kurd jî yan hatin sirgûnkirin yan jî xwe wek Azerî binav dikin. Bêguman, herêma Nexçevanê ji Wekîl Mustafayev ra giring bû, daku ew buhujandina Kurdan li Azerbeycanê vekolîne û pilaneke vejînkirina şanaziya gelê me li Kafkasê bide ber xwe. Balkêş e, ku berî avakirina Dewleta Sovyetê, herêmên Kurdan li Laçînê (Kurdistana Sor), Zengezûrê (li Ermenîstana îro), Nexçevanê û Serhedê bi hev ra girêdayî bûn! Di meha Nîsana 1985an da rewşenbîr û gundiyên Kurd li Ermenîstan û Azerbeycanê li kêleka Wekîl Mustafayev sekinîn û nehîştin, ku birêvebirên Azerbeycanê wî mîna “ekstremîstekî Kurd” ji xebatê derxin û careke din bişînin Uzbekîstanê. Heta endamekî giring ji Wezîrxaneya Dadê ji Moskovayê – navê wî Bajenov – bi xwe hate bajarê Bakû (paytexta Azerbeycanê) û komployên dijî Wekîl Mustafayev da sekinandinê. Wextê di sala 1989an da nijadperestiya Kirgizstan, Ermenîstan û Kazakistanê gihîşte asteke bilind, Wekîl Mustafayev bandora xwe bi kar anî, daku Kurdên li wan deran dijîn zirara mezin nebînin. Herweha ew yek ji amadekarên rêxsitina “Yekbûn” bû, ya armanca xweseriya Kurdistana Sor bi pêş dixist. Ne behetî ye, ku karmendên Azerbeycanê û Kurdên xwefiroş zexta xwe li ser Wekîl Mustafayev dikirin, daku ew dev ji hizra autonomiya Kurdan berde û xwe ji serokatiya Kurdistana Sor paşve bixe. Wek mînak, wana carnan xwast wî bertîl bikira, carnan jî metirsiyên dora malbata wî bilêv dikir. Di ser re jî, ji sala 1994an da Xwedê giravî kadroyên PKK heval Cemal û heval Mahaddîn dijî Kurdistana Sor rawestiyan û weha digotin: “Derdê me ne çendik-çend gund li Kafkasê ne, mebesta me avakirina Kurdistana mezin e!”. Wan herduan hertişt kir, ku Wekîl Mustafayev ji Kafkasê dûr bixin. Di dawiyê da wana Wekîl Mustafayev û malbata wî şandine ba gerîllayên Kudistana Bakur. Iro Wekîl Mustafayev, xwediyê şeş xelat û nîşanên rêzgirtinê ji hukumeta Sovyetê, digel jin û zarokên xwe li Italiyayê bûye penaber. Kebaniya wî jî fermandara polîsa Rûsiyê ye, lê ji ber ku ew tev mesela Kurdistana Sor bûbû, ewê xebata xwe winda kir. * çavkanî: Dr. Zorab ''Têbinî: Ev agahî ji Malpera Pen-Kurdê hatiye wergirtin.'' ==Lînkên baldar ên derbarê gotarê de== *[http://www.pen-kurd.org/kurdi/zorabaloian/zorab-mustefayev.html Pen-Kurd] [[Kategorî:Mêr]] [[Kategorî:Kurd]] 16434 58533 2006-11-26T18:23:23Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Josef Stalin]] #REDIRECT[[Josef Stalin]] 16435 60871 2006-12-19T14:22:59Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser destanekê evînî ye. Ji filmê ra, li [[Siyabend û Xecê (fîlm)]] seke.}} '''Siyabend û Xecê''' destaneke evînî ye. ==Pirtûk== * Siyabend û Xecê ya [[Ahmet Aras]] * Siyabend û Xecê ya [[Zeynelabidîn Zinar]] * Siyabend û Xecê ya [[Tosinê Reşîd]] (Lîstik), [[Weşanên Roja Nû]] == Fîlm == * [[Siyabend û Xecê (fîlm)]]. 1991/92. Derhêner: [[Şahîn Gök]], senaryo: [[Huseyîn Erdem]] {{kurt}} [[Kategorî:destan]] 16436 58543 2006-11-26T18:46:54Z Erdal Ronahi 2 # [[Zeynel Abidîn Han]], nivîskar û xwediyê [[Wêşanên Evra]] # [[Zeynelabidîn Zinar]], xwediyê wêşanxaneya [[Pencînar]] {{cudakirin}} 16437 58544 2006-11-26T18:48:04Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zeynel Abidîn]] #redirect[[Zeynel Abidîn]] 16439 65972 2007-01-22T14:26:26Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Wuchodny Timor]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>Repúblika Demokrátika Timór Loro Sa'e <br> República Democrática de Timor-Leste <br> Komara Demokratîka Timor-Leste <br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of East Timor.svg|160px]]<br/>[[Ala Tîmora rojhilat]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:East timor coa.png|110px]]<br/>[[Arma Tîmora rojhilat]] |- |align=center colspan=2| |- |[[Image:LocationEastTimor.png|140px]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Tetum]], [[Portekîzî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Dili]] |- | '''[[Sîstema Sîyasî]]''' || [[Komar]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Xanana Gusmão]] |- | '''[[Serokê hikûmetê]]''' || [[José Ramos-Horta]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[28'ê sermawezê]] [[1975]] rave kir <br/> di [[20'ê gulanê]] [[2002]] de hat nasîn |- | '''[[Srûda netewî]]: || |[[Pátria]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 15.007 km² |- | '''[[Nifûs]]''' ||947.400 <small>2006</small> |- | '''[[Dirav]]''' ||Dolara Emerîka |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]]+9 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .tl |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +670 |- |} '''Komara Demokratîka Timora-Leste''', an jî '''Tîmora Rojhelat''', welataka li başûr rojhelata [[Asya]] ji giravan pêk hatî ye. Navê dewletê bi fermî ''Timor Loro Sa'e'' tê nav kirin, ew tê mane welatê Timara roj lê dibe ava. Portekîzî Tîmor-Leste jî tê ye mane rojhelat-rojhelat. Bi [[Endonezî]] ''timur'' rojhelat e, bi portekîzî ''leste'' jî wek wê dîsa rojhelat e. == Erdnîgarî == Girava [[Timor]] di [[Arşîpela Malay]]([[Arşipela Endonezya]]) de û li ser [[Giravên Sûnda Biçûk]] de ye. Li bakur rojavayê giravê Timor [[Derya Sawu]], li bakur [[Derya Banda]], li Başûr jî nevbara [[Awustralya]] û Tîmor de [[Derya Tîmor]] he ye. Tîmora Rojhelat li ser nîva rojhelatê giravê de ye. Tîmora Rojhelat di [[sedsala 16'an]] de [[Kolonî]]ya [[Portekîz]] bû û epê dem [[Tîmora Portekîz]] dihat zanîn. Di [[1975]]an de [[Endonezya]] dagir kir. Di [[1999]]an de [[UN]] pişt girt şunda [[Endonezya]] jê gerî û di [[20'ê gulanê]], [[2002]]an de serxwebûna xwe dest xwe xist. ==Dîrok== Ew tê bawer kirin ku Tîmor bi Arşîpela Malay va 40.000 selan ber îroj jiyanî bû. [[Dema Kolonî]]yan de [[Portekîz]]an di [[sedsala 16'an]] de Tîmor kire kolonîya xwe. Dema [[Şerê Cîhanî yê Duyemîn]] de [[Holanda]] û [[Awûstralya]]n ew dera dagirkirin jî li Şerê şunda Portekîzan şinda saxa Tîmorê dest xwe xist. Di [[1974]]an de Portekîzan dest bi vekêşandina giravê kir, di [[28'ê sermawezê]] [[1975]]an de jî temam kir. Bi piştgirtîya Amerîka, ji bo Timor nê kava bandêrîya komunîst [[Çîn]]ê, [[Endonezya]] di [[7'ê berfanberê]] [[1975]]an de êrîşa Tîmorê kir. Di pûşperê [[1976]]an de wekî navçeya [[Endonezya]] bi navê ''Timor Timur'' hat dane zanîn. Gerîllayên Tîmora Rojhelat [[Falintil]] ji bo serxwebûne di [[1975]]an de heta [[1999]] bi [[Endonezya]] re ceng kir. Dema Endonezya di Tîmora rojhilat de bû ser 100,000 kesan re mirov hat kuştîn an jî di nexweşî û birçîtîyê de mir. Paş di [[1999]]an de Portekîz, Endonezya û [[DYA]] li hev hat şunda di [[30'ê gelawêjê]], [[1999]]an de bi piştgirtîya [[UN]] li Tîmorê referandûm bû. Gel ji bo serxwebûnê deng da. Lê ji bo nevbara Endonezya û gerîllayê Tîmor de ceng dewam dikir dijwarên ji bo aşitîyê ji alîya UN de hat şandina Tîmora Rojhelat. [[20'ê gulanê]], [[2002]]an de dewlet serxebû û di [[27' rezberê]] de jî bû endama [[UN]]. ==Gel== Nifûsa Tîmora Rojhelat dora milonek kes e. Gelê xwe bi gelemperî [[Malayo-Polynesîan]] ne, lê li Tîmora Rojhelat 15 etnîka ciyawazî hêne. [[Malayo-Polynesîan]]an koma herî mezin bi 100,000 kesî [[Tetun]](Tetum) in. Li wan şunda bi 80,000 î [[Mambae]], bi 63,000 î [[Tukudede]], bi 50,000 î [[Galolî]], [[Kemak]], bi 20,000 [[Baîkeno]] tên. Li wan bêtir [[Melanazî]](melanasish) jî bi 50,000 [[Bunak]], bi 30,000 [[Fataluku]], bi 70,000-100,00 [[Makasae]] hêne. Li Tîmora Rojhelat bi gelemperî zimanê [[Tetum]] tê axaftin. Portekîzî jî zimanê fermîya jî encax bi %10an gel tê axaftin. Li [[Tetum]] bêtir ew 15 zimanan din jî, zimanên netewî tê nas kirin; [[Wetar]], [[Atoin Meto]], [[Bekais]], [[Bunak]], [[Fataluku]], [[Galoli]], [[Habun]], [[Idalaka]], [[Kawaimina]], [[Kemak]], [[Makuva]], [[Makalero]], [[Makasae]], [[Mambai]] û [[Tokodede]]. [[Image:CIA-TimorLeste.jpg|thumb|240px|right|Nexşa Timora Rojhelat bi bajaran ve]] ==Ol== Gelê Tîmora Rojhelat bi %95an gel [[Xrîstîyan]] in. Li wan jî %92an xwe [[Katolîk]], %3an xwe jî [[Protestan]] in. Li xristîyanîyê bêtir [[misilman]](%5), [[Hîndu]] û [[Budî]] jî hêne. == Dirav== Dirava Tîmora rojhilat ocaxa [[2000]]an de [[Dolara Emerîka]] ye. Bi [[Dolara Emerîka]] va di [[2003]]an de dirava xwe Centavo-Münzen jî tê bikaranin. Lê ew tenê bi parê hesin tê bikaranîn, banknota Centavo-Münzen tune. == Girêdanê Web == * [http://www.timor-leste.gov.tl/ sîteyê fermî] * [http://www.travel-images.com/timor.html Galerîya Wênan] [[Category:Dewlet]] [[Category:Asya]] [[Category:Tîmora Rojhelat]] [[an:Timor Oriental]] [[ar:تيمور الشرقية]] [[ast:Timor Oriental]] [[az:Şərqi Timor]] [[be:Тымор-Лешці]] [[bg:Източен Тимор]] [[bs:Istočni Timor]] [[ca:Timor Oriental]] [[cs:Východní Timor]] [[cy:Dwyrain Timor]] [[da:Østtimor]] [[de:Osttimor]] [[el:Ανατολικό Τιμόρ]] [[en:East Timor]] [[eo:Orienta Timoro]] [[es:Timor Oriental]] [[et:Ida-Timor]] [[eu:Ekialdeko Timor]] [[fa:تیمور شرقی]] [[fi:Itä-Timor]] [[fr:Timor oriental]] [[frp:Timor orientâl]] [[fy:East Timor]] [[gl:Timor Leste - Timor Lorosa'e]] [[he:מזרח טימור]] [[hr:Istočni Timor]] [[hsb:Wuchodny Timor]] [[hu:Kelet-Timor]] [[ia:Timor Oriental]] [[id:Timor Timur]] [[ilo:Daya a Timor]] [[io:Timor Leste]] [[is:Austur-Tímor]] [[it:Timor Est]] [[ja:東ティモール]] [[ko:동티모르]] [[kw:Timor Est]] [[la:Timoria Orientalis]] [[li:Oos-Timor]] [[lt:Rytų Timoras]] [[lv:Austrumtimora]] [[mk:Источен Тимор]] [[ms:Timor Leste]] [[nds:Oosttimor]] [[nl:Oost-Timor]] [[nn:Aust-Timor]] [[no:Øst-Timor]] [[oc:Timòr Èst]] [[pam:East Timor]] [[pl:Timor Wschodni]] [[ps:ختيځ ټيمور]] [[pt:Timor-Leste]] [[ro:Timorul de Est]] [[ru:Восточный Тимор]] [[scn:Timor Est]] [[sh:Istočni Timor]] [[simple:East Timor]] [[sk:Východný Timor]] [[sl:Vzhodni Timor]] [[sq:Timori Lindor]] [[sr:Источни Тимор]] [[sv:Östtimor]] [[sw:Timor ya Mashariki]] [[tet:Timór Lorosa'e]] [[th:ประเทศติมอร์ตะวันออก]] [[tl:Silangang Timor]] [[tr:Doğu Timor]] [[uk:Східний Тимор]] [[vi:Đông Timor]] [[vo:Lofüda-Timoreän]] [[zh:东帝汶]] [[zh-min-nan:Tang Timor]] 16440 58559 2006-11-26T21:05:28Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Tîmora Rojhelat]] #REDIRECT[[Tîmora Rojhelat]] 16441 58882 2006-11-29T11:58:28Z KurdoChali 500 [[Wêne:Mycobacterium tuberculosis 8438 lores.jpg|thumb|Girtineke elektronmîkroskobîk a bakteriyên tûberkûlozê pêk tînin]] [[Image:Mapa_tuberculose.png|right|thumb|350px|Cihên ku tûberkûloz lê pirr in, ''Çavkanî:'' [[WHO]]]] '''Tûberkûloz''' ''(Tuberculosis)'' (bi [[Kurdî]] ''Êşa Zirav'') nexweşiyeka giran, domdar û mîkrobîk e. [[Bakterya|Bakteryaya]] ko di sala [[1882]]'ê da [[Robert Koch|Robert Kochî]] keşfkiribû ''Myco bacterium tuberculosis'' vê nexweşiyê çêdikit. Li Kurdistanê hin caran ji vê nexweşiyê ra "Nexweşiya zirav" jî dihêt gotin. Heya destpêka sedsala 20'ê wekî nexweşiyeka bixeter û canstîn bû û heger sawa vê nexweşiyê biketa herêmekê, bi hezaran mirov dikuştin. Ev nesaxî bi vedîtina dermanên [[antîbayotîk]] anko [[dijejîk]] wekî her nesaxîyeka dî ya hewdanî hat çareserkirin. Heta dehsala 80'an li sedsala 20'ê ev nesaxî li [[Welatên Werarkirî]] ber bi neman diçû. Lê serhildana nesaxiya [[Konîşana Nemana Êmnahiyê ya Vegirtî]] ([[KNÊV]]) anko [[AIDS]] bû sedema serjinûve belavb,na vç nesaxiyê li wan welatan û li hemî cîhanê. Mixabin ji ber xizaniyê hêşta li Kurdistanê belav e. ==Koda Tûberkûlozê== *[[ICD-10]] A15-A19 *[[ICD-9]] 010-018 Nexweşî serî de di pişikan de peyda dibe û bi riya xwînê hêdî hêdî di organîzmayê de belavdibe. Pişika mirov dirizîne. Nexweşî sawê dike û bilez belav dibe. Bi navê Bovis cureyekê wê di sîstema xwarinê de cihdigire. Hin cureyên din ên ku di ajalan de derdikevin jî hene. Derman û çareya vê nexweşiyê heye. Divê mirov di zaroktiyê de derziyên xwe bo parastinê birêkupêk bike. Gorî biryara bijîşk derman û parastinên xwe bike. Pirranî 6 mehan didome, dermangirtina vê nexweşiyê. ==Hin sîmptomên vê nexweşiyê== *Bi şevê xwêdan *Kêmmadebûn *Jarketin *Bilindbûna agirê (tîna) laş *Sistketin Kesên ku ajalan xwedî dikin, şîrê nekelandî vedixwin, dermanên li dijî bayê (romatîzma) bikartînin, li nêzîkî wê bi kesî re tûberkûloz heye û sîmptomên nexweşiyê pê re hene divê biçe cem bijîşk. Tûberkûloz ji ber ku laş bi qels dixîne, heger di heman demê de nexweşiyeke din jî li mirov peyda bibe xetere pirr zêde dibe. Bi taybetî [[HIV]]. ==Kombînasyonên ku li dijî tûberkûlozê tên bikaranîn (ên bingehîn)== *[[Isoniazid]], [[Ethambutol]], [[Pyrazinamid]] û [[Rifampicin]] [[Kategorî:Nexweşî]] 16442 58935 2006-11-29T20:06:42Z Bangin 450 '''Sîroz''' (bi [[grekî]]: ''κίρρωσις, kírrosis'') yek ji nexweşiyên kezebê ye. Kezebê reş dike, dixurifîne. Lewra li Kurdistanê "Kezebreşî" binavkirine. Du carî zêde li mêran peyda dibe. Yek ji sedemên nexweşiyê yê girîng [[alkolîzm]] e. Teşhîs û pêşketina nexweşiyê piştî nirxên laboratûarê gengaz e. Lewra sîmptomên wê gelek tevlîhev in. Mirov bêî bijîşk nikare bêje ka sîroz bi min re heye yan na. ==Koda nexweşiyê di bijîşkiyê de== *[[ICD-10]] K70, K71, K74 *[[ICD-9]] 571 [[Kategorî:Nexweşî]] 16443 66793 2007-01-27T16:20:11Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[fa:مجمع‌الجزایر مالایی]] [[Image:Location Malay Archipelago.png|thumb|325px|Arşîpela Malay li dinê]] '''Arşîpela Malay''', an jî '''Arşipela Endonezya''', [[Arşîpel]]aka([[Komgirav]]) nevbara başûr rojhelata [[Asya]] û [[Awûstralya]] de ye. Ew [[Okyanûsa Hindê ]] û [[Okyanûsa Mezin]] li hev vediqetîne. Bi 200,000 giravan ew [[Arşîpel]]a herî mezina dinê ye. Li ser wan giravan [[Endonezya]], [[Filîpîn]], [[Sîngapûr]], [[Brûney]], [[Malezya]] bi navçeya [[Sarawak]] û [[Sabah]] [[Labuan]] ve, [[Tîmora Rojhelat]], [[Papûa Gîneya Nû]] he ye. Lê, gorî hinan [[Papûa Gîneya Nû]] li ser [[Asya]] ne li ser parzemîna [[Awustralya (parzemîn)|Awustralya]] tê hejmartin. Ji bo ew arşîpelê gelek mezine û gelek komgirav li ser hêne, hin giravên nav hev de kom bûn mirov dikana yek bi yek arşîpelnan cihê bihasî ne. Wek: *Komgirava [[Mezina Sunda]] *Komgirava [[Biçûka Sunda ]] *Komgirava [[Maluku]] *Komgirava [[Fîlîpînan]] Bi tunî 2 milon km² rûerdê arşîpelê he û li ser dor 300 milon kes dijî ye. Giravên herî mezina li arşîpelê [[Gîneya Nû]] (hundirîna gumanbara), [[Brûney]] û [[Sumatra]] ye. Girava herî pir kes li dijî [[Java (girav)|Java]] ye. Li ser arşîpelê hin êtûnên çalak hêne. Çîyayê herî mezinê li ser arşîpelê bi 4,101 m çîyayê [[Kinabalu]] ye. in [[Sabah]] with a height of 4,101 m (an jî [[Puncak Jaya]] li [[Papua (navçeya endonezya)|Papua]] bi 4,884 m, ku Gîneya Nû hundira se). Ji bo arşîpelê li dor [[Ekwator]]a suruştê li wir [[tropîkal]] e. Arşîpelê bi piranî epê dem bin dagirkirina [[Holanda]] de bû. [[Category:Komgirav]] [[Category:Asya]] [[bg:Индонезийски острови]] [[bs:Indonezijski arhipelag]] [[ca:Insulíndia]] [[de:Indonesischer Archipel]] [[en:Malay Archipelago]] [[es:Insulindia]] [[et:Malai saarestik]] [[fa:مجمع‌الجزایر مالایی]] [[fr:Insulinde]] [[hr:Indonezijski arhipelag]] [[ko:말레이 제도]] [[lt:Malajų salynas]] [[ms:Kepulauan Melayu]] [[nl:Insulinde (Nederlands-Indië)]] [[pl:Archipelag Malajski]] [[pt:Insulíndia]] [[ru:Малайский архипелаг]] [[sr:Малајски архипелаг]] [[zh:马来群岛]] 16444 58582 2006-11-26T22:20:19Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Arşîpela Malay]] #REDIRECT[[Arşîpela Malay]] 16445 58646 2006-11-27T12:13:31Z Erdal Ronahi 2 '''Menenjît''' ''(Meningitis)'' yek ji nexweşiyên [[mîkrob|mîkrobîk]] e. Trawmayên qaqotê serî, hin cureyên nexweşiyên guh dikare bibe sedemê mîkrobgirtina vê nexweşiyê. Bi taybetî li cem zarokan bixetere ye. ==Hin sîmptomên sereke== *Alergî ji tîrêjê *Serêşa zêde *Zêdetîna (agirê zêde) laş *Madelihevletin an verêş Nexweşî gorî prognoza xwe bi hêsan an dijwar tê tedawîkirin. Hin cureyên menenjîtê hene. ==Cureyên menenjîtê== *Vîral menenjît *Bakteriyal menenjît *Tûberkûloz menenjît [[Kategorî:Nexweşî]] 16446 58587 2006-11-26T22:23:57Z Cyrus the virus 619 New page: [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Erdnîgarî]] 16447 58595 2006-11-26T22:56:07Z Cyrus the virus 619 '''UTC-8''' yek Beşên Demjimêrê ye. [[Pacific Standard Time]](PST) an jî [[Pacific Time]] tê nav kirin. Bi biharî hin deran ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC-7]] dibin û [[Pacific Daylight Time]](PDT) tê nav kirin. Li ew dernan tê bikaranin; *[[Kanada]] (bi pişkî) *[[Meksîk]] (bi pişkî) *[[DYA]] **[[Kalîforniya]] **[[Îdaho]] (bi pişkî) **[[Nevada]] **[[Oregon]] (bi pişkî) **[[Washington]] DC (bi pişkî) [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} == Girêdanê Web == * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC-8 Bajarên di UTC-8] [[en:UTC-8]] [[ja:UTC-8]] [[pt:UTC-8]] 16448 62368 2006-12-31T08:37:52Z Escarbot 482 روبوت إضافة: af, ar, bg, bs, ca, cs, da, de, en, eo, es, eu, fa, fi, fr, he, hr, id, it, ja, ka, ko, nl, no, pl, pt, qu, ro, ru, sk, sl, sr, sv, sw, tr, uk, vi, zh [[Wêne:RobertKoch.jpg|Robert Koch|thumb|250px]] '''Heinrich Hermann Robert Koch''' (* [[11'ê berfanbarê]] [[1843]] li [[Clausthal]]; † [[27'ê gulanê]] [[1910]] li [[Baden-Baden]]) yek ji mîkrobiyolog û navdarên bijîşkiyê ye [[Alman]] e ku bi keşfkirinên xwe yên bakteriyên nû tê naskirin. Cara pêşîn Koch bakteriya ku sedemê [[tûberkûloz]]êye keşfdike. Di sala [[1905]]'î de ji ber xebatên xwe xelata [[Nobel]]ê werdigire. [[Kategorî:Mêr]] [[Kategorî:Bijîşk]] [[af:Robert Koch]] [[ar:روبرت كوخ]] [[bg:Робърт Кох]] [[bs:Robert Koch]] [[ca:Robert Koch]] [[cs:Robert Koch]] [[da:Robert Koch]] [[de:Robert Koch]] [[en:Robert Koch]] [[eo:Robert Koch]] [[es:Robert Koch]] [[eu:Robert Koch]] [[fa:رابرت کخ]] [[fi:Robert Koch]] [[fr:Robert Koch]] [[he:רוברט קוך]] [[hr:Robert Koch]] [[id:Robert Koch]] [[it:Robert Koch]] [[ja:ロベルト・コッホ]] [[ka:კოხი, რობერტ]] [[ko:로베르트 코흐]] [[nl:Robert Koch]] [[no:Robert Koch]] [[pl:Robert Koch]] [[pt:Robert Koch]] [[qu:Robert Koch]] [[ro:Robert Koch]] [[ru:Кох, Роберт]] [[sk:Robert Koch]] [[sl:Robert Koch]] [[sr:Роберт Кох]] [[sv:Robert Koch]] [[sw:Robert Koch]] [[tr:Robert Koch]] [[uk:Кох Роберт]] [[vi:Robert Koch]] [[zh:羅伯·柯霍]] 16450 58594 2006-11-26T22:55:06Z Cyrus the virus 619 New page: '''UTC-5''' yek Beşên Demjimêrê ye. [[Eastern Standard Time]](EST) tê nav kirin. Bi biharî hin deran(bi * nîşan bûnî) ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC-4]] dibi... '''UTC-5''' yek Beşên Demjimêrê ye. [[Eastern Standard Time]](EST) tê nav kirin. Bi biharî hin deran(bi * nîşan bûnî) ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC-4]] dibin û [[Eastern Daylight Time]](EDT) tê nav kirin. Li ew dernan tê bikaranin; *[[Kolombiya]] *[[Ekvator]] *[[Kûba ]]* *[[Haîtî]]* *[[Jamaîka]] *[[Panama]] *[[Perû]] *[[Filîpîn]] *[[Giravên Turks and Caicos]]* *[[Giravên Cayman]] *[[Bahama ]]* *[[Brezîlya]]* (bi pişkî) *[[Kanada]] (bi pişkî) *[[DYA]] **[[Connecticut]]* **[[Delaware]]* **[[Florida]]* (bi piranî) **[[Georgia]]* **[[Indiana]]* (bi pişkî) **[[Kentucky]]* (bi pişkî) **[[Maine]]* **[[Maryland]]* **[[Massachusetts]]* **[[Michigan]]* [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} ==Girêdanê web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC-5 bajaren di UTC-5] [[en:UTC-5]] [[ja:UTC-5]] [[pt:UTC-5]] 16451 58597 2006-11-26T22:59:03Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Tîmora Rojhelat]] #REDIRECT[[Tîmora Rojhelat]] 16452 58678 2006-11-27T22:53:28Z Bablekan 495 kurtesererastkirin [[Image:Corynebacterium diphtheriae.jpg|direita|thumb|''Corynebacterium diphteriae]] '''Dîfterî''' ''(Corynebacterium diphtheriae)'' nexweşiyeke sîstema bêhngirtinê ye. Di sîstema bêhngirtinê de bi riya bakteriyê toksîn çêdibe û zû derbasî yekê din dibe. Beriya ku derziyên parastinê ewçend nebipêşketîbû vê nexweşiyê canê gelekan digirt. Lê îro pirr kêm e. Li Kurdistanê ji ber xizaniyê û kêmbûna derziyên parastinê dîsa jî canstîn e. Toksîna ku ev bakterî di organîzmayê de dihêle gelek bixetere ye. Heya bigire dikare felcê jî pêk bîne. Cara pêşîn di sala [[1826]]'î de [[Pierre Bretonneau]] ev bakterî binavkiriye. Di sala [[1923]]'î de derziya parastina vê bakteriyê hatiye dîtin. ==Hin cureyên dîfteriyê== *Difteriya poz (bêvle) *Dîfteriya stû (qirikê) *Dîfteriya zengilokê *Difteriya li derî sîstema bêhvedanê, bo mînak guh, çav hwd. Her cureyê dîfteriyê gorî xwe hin sîmptoman lidardixe. ==Sîmptoma dîfteriya poz== *Herikandina poz ==Hin simptomên dîfteriya stû (qirikê)== *Bêmadayî *Cirifîn *Zêdetîna laş *Serêş *Verêş *Westîn (betilîn) *Hin caran di tevgera hişarê de xerabûn *Astengiyên mîzkirinê ==Hin sîmptomên dîfteriya zengilokê== *Kuxîna du dengî *Astengî di bêhnvedanê de *Werim di sîstema behnvedanê de Helbet, sîmptom ne standart in û gorî asta nexweşiyê tên guhertin. Dîfterî pirranî dereng pê tê derxistin. Divê mirov derziyên parastinê birêkûpêk bike. Divê mirov li dijî sawê têbikoşe. Tedawiya nexweşiyê dikare bi qasî 2 mangê bidome. [[Kategorî:Nexweşî]] 16453 58615 2006-11-27T07:19:49Z 85.105.139.63 Redirecting to [[Okyanûsa Arktîk]] #REDIRECT[[Okyanûsa Arktîk]] 16454 58620 2006-11-27T08:01:14Z Bablekan 495 kat [[Image:Influenza virus.png|190px|thumb|Cureyê arsima Hon Kongê]] '''Arsim''' an '''Persim''' navê nexweşiya '''Grîp'''ê ''(Influenza)'' bi Kurdî ye. A rastî her yek navê cureyekê Grîpê ye. Arsim di serdema navîn de nexweşiyeke canstîn bû. Îro herçendî derziyên parastinê hene jî, sedî sed naparêze. Lewra bakterî hergav xwe nû dike. Nexweşiyeke bisaw e û bi taybeti li cem zarokên nûçêbûyî, kesên NDD (Nexweşiyên Dil- Demar) pê re hene û temendirêjan pirr bixetereye û heya bigire canstîn e. Bi hezaran cureyê grîpê hene. Pirranî ji dermanan bêhtir, bêhvedan û bihêzkirina laş nexweşiyê têkdibe. ==Hin sîmptomên Arsim an Persimê== *Herikîna poz (bêvle) *Di tevahiyê laş de westîn, nearamî *Serêş *Herikîna hêstiran *Kûxînên hişk *Zêdetîna laş *Hin caran di stû de êş *Hin caran cirifîn *Hin caran di [[hişar]]ê de nezelalî ==Bo terapiyê== *Bêhnvedan *Dermanên antîbiyotîk *Pêşîgirtina sawê *Zêde vexwarina avê *Hîjyenî (paqijî) [[Kategorî:Nexweşî]] 16455 58625 2006-11-27T08:27:11Z Bablekan 495 Arsima Balindeyan çû cihê Arsima balindeyan: wisa bashtir e [[Wêne:Influenza A - late passage.jpg|right|250px]] '''Arsima balindeyan''' ''(çivîk, çûçik)'' yek ji cureyên nû hatiye keşfkirin ê [[arsim]]ê ye. Cara yekemîn di sala [[2004]]´î de li Asya dûr ([[Çîn]], [[Japon]], [[Kore]] hwd) hatiye tasbîtkirin û navê Înfeksiyona '''H5N1''' pêve hatiye danîn. Vê arsimê gelek can standin. Ji bo saw ji mirovan ti agahî bidestneketine. Tenê bi riya meytên balindeyan digihê mirovan. Heya niha gelek cureyên arsima balindeyan hatine dîtin û çareya wan jî pê re. Lê çareya H5N1´ê hêj nehatiye dîtin. Tê texmînkirin ku di destpêka sedsala 20emîn de cureyê pandemiya H1N1 bûye sedemê nêzîkî 50 Milyon kesî. Lê îro nebixetere ye. Dîsa pandemiyên (H2N2), (H3N2), (H1N1) û H3N1 ji rêza bixeterebûnê hatiye derxistin. ==Hin sîmptomên arsima balindeyan== *Qelsiya laş *Zêdetîna laş *Astengî di bêhnvedanê de *Îshel *Xerabî di sîstema neurologiyê de *Mirina selûla û organên laş *Şînbûn di zimên û nava dev de Ji ber ku ev nexweşî hêj nû ye û çareya wê sedî sed nehatiye dîtin, çêtir e mirov xwe ji laşên balindeyan dûr bigire, biparêze. Dîsa divê mirov ji bo nebe saw têbikoşe. [[Kategorî:Nexweşî]] 16456 58626 2006-11-27T08:27:11Z Bablekan 495 Arsima Balindeyan çû cihê Arsima balindeyan: wisa bashtir e #REDIRECT [[Arsima balindeyan]] 16457 58629 2006-11-27T08:50:52Z Erdal Ronahi 2 New page: {{Gotara bingehîn}} [[Kategorî:Bijîşkî]] {{Gotara bingehîn}} [[Kategorî:Bijîşkî]] 16458 58636 2006-11-27T10:06:08Z 85.105.139.64 Redirecting to [[Sîstema siyasî]] #REDIRECT[[Sîstema siyasî]] 16459 59221 2006-12-02T10:00:27Z Erdal Ronahi 2 '''Déwké''' (tr: ''Kılıçkaya'') gundekî girêdayî navçeya [[Dih]]ê nabeyna gundê [[Derawid]] [[Milan]] deye. Dema darbeya 12'ê îlonê de hatiye valakirin. [[Kategorî:Gundê Dihê]] 16460 59057 2006-11-30T18:15:50Z Bablekan 495 kat [[Wêne:Black Death.jpg|thumb|280px|Şîrovekirinek Mirina reş Peştê (1411)]] '''Peşte''', '''laşhelîn''' an '''mirina reş''' (Yersinia pestis) nexweşiyeke [[mîkrob]]îk e. Di serdema navîn, di salên 1347-1353 de bûye sedemê yek ji sê parên niştecihên [[Ewropa]]. Herwekî li Ewropa bi navê "Mirina Reş" hatiye binavkirin. Bi Kurdî ji vê nexweşiyê re peşte yan laşhelîn tê gotin. Di çanda devkî ya Kurdî de li ser peşteyê gelek tişt tên gotin. Kivşeye zemanekê li Kurdistanê jî bi neyîni navdar bûye. Herçendî dermanên nûjen pêşî li vê nexweşiyê girtibin jî, dîsa li welatên xizan tê dîtin. Agahî nîne ku li Kurdistanê xwe dide der. Nexweşî bisaw e. Vê nexweşiyê di çand û wêjeya Ewropa de cihekê mezin girtiye. Bi navê Peşta [[bûbonîk]], [[pnomîk]], [[gastroîntestînal]] û [[septîsemîk]] cureyên wê yî sereke hene. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên mîkrobîk]] 16461 58654 2006-11-27T17:46:11Z Bablekan 495 New page: '''Dîzanterî''' yek ji nexweşiyên [[mîkrob]]îk û bisaw e. Pirranî ji ajalan derbasî mirov dibe. Mixabin li Kurdistanê gelek zarok ji ber vê nexweşiyê dimirin ku çareseriya w... '''Dîzanterî''' yek ji nexweşiyên [[mîkrob]]îk û bisaw e. Pirranî ji ajalan derbasî mirov dibe. Mixabin li Kurdistanê gelek zarok ji ber vê nexweşiyê dimirin ku çareseriya wê pirr hêsan e. Tesbîtkirina nexweşiyê bêî nirxên laboratûar dijwar e. Bi taybetî testa destava mezin. ==Hin sîmptomên dîzanteriyê== *Zikêşeke dijwar *Îshel *Mîznegirtin, daxwaza mîzê *Nebirêkûpêkbûna tîna laş Du cureyên wê yî sereke hene: Dîzanteriya amîpî, dîzanteriya basîlî. Tedawiya wê hêsan û pirranî biserketî ye. Divê mirov sedî sed derziya parastinê li zarokan bixe. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên mîkrobîk]] [[Kategorî:Nexweşiyên bisaw]] 16462 58656 2006-11-27T18:12:42Z Bablekan 495 New page: [[Image:Rabies_patient.jpg|thumb|right|250px|Dîmenek ji nexweşên harbûnê 1959]] '''Harbûn''' ''(bi [[latînî]]: rabies)'' yek nexweşiyeke [[mîkrob]]îk e û pirranî ji ajalan de... [[Image:Rabies_patient.jpg|thumb|right|250px|Dîmenek ji nexweşên harbûnê 1959]] '''Harbûn''' ''(bi [[latînî]]: rabies)'' yek nexweşiyeke [[mîkrob]]îk e û pirranî ji ajalan derbasî mirov dibe. Ev bakterî ji kûçikan ([[seg]], kûtik), pişîk (pisîng), [[gur]], [[hirç]], [[hesp]], [[fok]] hwd ajalan derbasdibe. Ango [[zoonoz]] e. Vîrûs bi vedan an temasa xwînî ya bi ajalan re derbasî mirov dibe û di sîstema neurologîk de xwe bicihdike. Hêdî hêdî sîstemê dixurifîne û dibe sedemê felc û mirinê. Cara pêşîn di sala [[1882]]'î de ji aliyê [[Louis Pasteur]] ve derziya parastina vê nexweşiyê hatiye keşfkirin. Heger di dema kurtketine bakteriyan de derzî were kirin, serkeftin mezin dibe. Piştî dema kurtketinê pirranî êdî çare jî nîne. ==Hin sîmptomên nexweşiya harbûnê== *Zêdetîna laş *Westîn (betilîn) *Bêmadeyî *Serêş *Li cihê vedanê xwir, şewat, werim *Madelihevketin, verêş *Di çavan de tirs û xof *Guhertineke berçav di rû û tevgerê de *Agressîvîte *Tirs ji avê, ji tavê Helbet sîmptom ne standart in û gorî prognozê diguherin. ==Beriya bijîşk mirov divê== *Cihê ku ajal pê vedaye bi deterjan, ava oksigenê hwd şuştin *Derziya tetanosê *Antîbiyotîk Gorî prognozê û zûanînê çareserî tê kirin. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên mîkrobîk]] [[Kategorî:Nexweşiyên zoonoz]] 16463 58657 2006-11-27T18:45:28Z Bablekan 495 New page: [[Wêne:Malaria distribution (de).png|thumb|300px|Hemlik li rûyê cîhanê]] '''Hemlik''' ''(Malaria)'' yek ji nexweşiyên [[mîkrob]]îk e û ji mêşûleyan derbasî mirov dibe. ==Li... [[Wêne:Malaria distribution (de).png|thumb|300px|Hemlik li rûyê cîhanê]] '''Hemlik''' ''(Malaria)'' yek ji nexweşiyên [[mîkrob]]îk e û ji mêşûleyan derbasî mirov dibe. ==Li Kurdistanê terapiya bêderman a hemlikê== Berê li Kurdistanê nexweşiyeke navdar bû û pirranî jî bi bazirganiya pez ji Îranê derbasî welêt dibû. Ji ber wê ye hin caran bo [[mixmixk]]an (vizik) dibêjin "Ecem hatin". Dîsa li Kurdistanê tedawiya vê nexweşiyê bi hêsanî dihate kirin. Cax sordikirin û bi zikê nexweş ve didan, çend birînen şewatê yên piçûk çêdikirin û bi saxbûna wan birînan re hemlik jî diçû. Ango li vir [[sîstema parastinê]] (îmmûnsîstem) dihate alarmîzekirin. Sîstema parastinê bi saxkirina birînan re bi şaşî hemlik jî saxdikir. Çima zik? Lewra ji aliyê selûlayên neurologîk ve dewlemend e, nêzîkê rûviyan e. Îro hemlik bûye nexweşiyeke ji rêzê. Serî de têkoşîn bi mixmixkan re, bi demedorê re girîng e. Mixabin li Kurdistanê, bi taybetî li bajaran ji ber nebûna sîstemên kanalîzasyon û avê û qirêjiya demedorê dîsa jî bi hezaran zarokên Kurd dimirin. Hemlik şerma sazûmaniyan e. Li welatekê ku helmik heye, divê ne hemwelatî lê dewlet fedî bike. ==Hin sîmptomên hemlikê== *Êşa pişt û hêtan *Bêmadeyî *Zêde cirifîn *Xwêdan *Zêdetîna laş Helbet gorî prognozê sîmptom jî diguherin. Heger nexweşî bipêşketî be werima zik, astengiya mezin a bêhnvedanê destpêdike û ev bixetereyî ne. Hemlîk bi derman, bihêzkirina laş û devedoreke hîjyenîk têkdiçe. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên mîkrobîk]] [[Kategorî:Nexweşiyên zoonoz]] 16464 65551 2007-01-20T10:58:02Z Luqman 401 '''Licok''' gundek [[Amed]]ê ji gundê [[Licê]] ya li pê pêsekevire. Licok bi nêzike 250 malbat nêzik 2500 kesan ji günden mezin tê hesibandin. Licok di navber gündên Benê, Hezan, Nenyas, Kerwes û zengê cih digre. Ji aliyek di navbera ciyan de li ser axek avî hatiye damezrandin. Di kaniyen di licokde cavkaniyên xwe hene jiyanê didin licok û heremê. Licok bi tutuna xwe meshure.Tituna LIcoke di temama Kurdistan û Turkiye de bi navû denge. Tevaya gund derbasbuna xwe bi tutunê dike. Bi destpêka hêza rizagriya Kurdistan re Gundiyên Licok ciyen xwe di nav hêzên rizgari xwaz de girt.Serhildinên salên [[1990]] bi pêskêsiya Licokiyan dihatin mesandin. Ji ber calekiya licokiyan gund di caran hate sewitandin. Dema qala licok û welatparêzi bête kirin divê meriv Dedo ji bir neke. <nowiki>Dedo ( Mustafa Zengin)</nowiki> Dedo ji sala 1985 heta sala sehidbuna xwe [[1991]] bi xebatek calek di heremê de hate naskirin. [[Kategorî:gundê Lîceyê]] 16465 58669 2006-11-27T19:40:16Z Cyrus the virus 619 [[Image:European union future enlargements map de.png|right|thumb|380px|YE û berendamên xwe]] '''Berendamên Yekîtiya Ewropayê''' welatên dike di Yekîtiya Ewropayê kevine an jî ji bo ketine werê beraftin e. Welatên [[Pîvanên Kopenhag]]ê temam kirîn dikanin endama [[YE]] bin. Li wan [[Bulgaristan]] û [[Romanya]] ve berafî hat temam kirin û di [[1'ê sermawezê]] [[2007]]an de dike endama [[YE]] bine. Bi [[Tirkîye]] û [[Xirvatîstan]] re jî beraftin dewam dikin e. ==Welatên 2007an de Berandam Bin== ===Bulgarîstan=== Berafîyên Bulgarîstanê di [[15'ê pûşperê]] [[2004]] hat temam kirin. Dirava xwe [[Lew]] bi [[Euro]] ve hat guherandin. Di [[25'ê avrêlê]] [[2005]]an de peymana beşdarîyê hat îmze kirin. Ew ji alîya komîsyana YE de jî hat pejirandin û Bulgarîstan di [[1'ê rêbendanê]] [[2007]]an de dibe endama YE be. ===Romanya=== Di berfanberê [[2004]]an de berafî hat temam kirin. Di [[25'ê avrêlê]] [[2005]]an de peymana beşdarîyê hat îmze kirin û ew ji alîya komîsyana YE de jî hat pejirandin û wek Bulgarîstan Romanya jî dike di [[1'ê rêbendanê]] [[2007]]an de endama [[YE]] be. ==Berendamên Berafî Dewam Dikin== ===Tirkîye=== Tirkîye di [[1999]]an de berandameka Yekîtiya Ewropayê ye, li ber wê di 1996an de jî endama [[Yekîtiya Bacgehê]]ya. Paş di [[17'ê berfanbarê]] [[2004]]an de [[Parlementoya Yekîtiya Ewropayê]] ji bo berafîyan pejir da şunda di [[4'ê kewçêrê]] [[2005]]an de berafîyan dest pê kir. Çi qas hîn kêmavî li wê alîyê de pire jî, berafîyên Yekîtiya Ewropayê û bi Tirkîye ji bo Demokratîk bûnê Tirkîye de gelek kêr kir û hîn jî gelek girîng e. Ji bo [[Kurd]]an jî gelek kêr bû, lê ji bo Demokratîk bûnê bi tûnî hîn gelek tişt gerek e û Berafîyên Tirkîye û YE ji bo wê bi Kurdan û gelê Tirkîye re fersendake mezin e. Li ewropa, ji bo Tirkîye bi rûerd bi kêmavî li ser Ewrope ye(%3) û nifûsa xwe li welatên ewropa [[Elmanya]] bêtir li gîşka mezintir e(di [[2015]]an de dike dor 80 milon kes be), gelek kes endam bûna Tirkîyê na xwezê ye. Ew ji bo aborîya(ekonmoîk) Tirkîye û demokratîk rewşa Tirkîye jî nê xwestin. ===Xirvatîstan=== [[18'ê pûşperê]] [[2004]]an de [[Xirvatîstan]] berandaem bûna fermî hel girt. [[Parlementoya Yekîtiya Ewropayê]] ew di [[17'ê berfanbarê]] [[2004]]an de pejir kir û berafî di [[17'ê adarê]] [[2005]]an de hat dest pê kirin. Gorî rawêjan [[Xirvatîstan]]ê li [[2009]]an jî [[2010]]an de endama YE be. ==Berendamên Gumanî== Li wan bêtir; bi [[Elbanya]] re ji bo berendam bûnê berafî û xebat dewam dike û bi gumanî dorî [[2020]]an de dikana bi endama YE be. [[Bosna Hersek]] jî ku ekonomîk rewşê xwe û arîşeyê(problem) etnîk bikana ji hev derxa wek Elbanya dikana bi endam be. [[Montenegro]] û [[Sirbîstan]] ber tev bûn dixwastin ko bi endama YE bû ne ye. Paş di [[2006]]an de li hev veqetîyan şunda jî yek bi yek ji bo endam bûnê dil xwestina xwe rave kirin. Lê ji bo Sirbîstan [[Ratko Mladić]], gunehkara cenga Bosna, diparast berafîyê berendam bûna niha di şikê de ye. [[Category:Yekîtiya Ewropayê]] [[de:Beitrittskandidaten der EU]] 16466 67031 2007-01-29T15:50:35Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[als:2000er#2007]] <div align=center> [[sedsala 20'an]] | '''[[sedsala 21'an]]''' | [[sedsala 22'an]] </br> [[2002]] | [[2003]] | [[2004]] | [[2005]] | [[2006]] | [[2007]] | [[2008]] | [[2009]] | [[2010]]| [[2011]] | [[2012]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[1'ê rêbendanê]]: endam bû ne [[Romanya]] yê [[Yekîtîya Ewropa]] * [[1'ê rêbendanê]]: endam bû ne [[Bulgaristan]] yê [[Yekîtîya Ewropa]] === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == * [[19'ê rêbendanê]]: [[Hrant Dink]] li [[Stenbol]] ([[Tirkiye]]) hate kuştin. [[Category:Sal]] [[af:2007]] [[als:2000er#2007]] [[am:2007 እ.ኤ.አ.]] [[an:2007]] [[ar:2007]] [[ast:2007]] [[av:2007]] [[az:2007]] [[bat-smg:2007]] [[be:2007]] [[bg:2007]] [[bs:2007]] [[ca:2007]] [[cho:2007]] [[cs:2007]] [[csb:2007]] [[cv:2007]] [[cy:2007]] [[da:2007]] [[de:2007]] [[dz:2007]] [[el:2007]] [[en:2007]] [[eo:2007]] [[es:2007]] [[et:2007]] [[eu:2007]] [[fa:۲۰۰۷ (میلادی)]] [[fi:2007]] [[fiu-vro:2007]] [[fo:2007]] [[fr:2007]] [[frp:2007]] [[fur:2007]] [[fy:2007]] [[ga:2007]] [[gd:2007]] [[gl:2007]] [[he:2007]] [[hr:2007]] [[hu:2007]] [[hy:2007]] [[ia:2007]] [[id:2007]] [[io:2007]] [[is:2007]] [[it:2007]] [[ja:2007年]] [[jbo:2007moi nanca]] [[ka:2007]] [[ko:2007년]] [[ksh:Joohr 2007]] [[la:2007]] [[lb:2007]] [[li:2007]] [[lmo:2007]] [[lt:2007]] [[mi:2007]] [[mk:2007]] [[mo:2007]] [[ms:2007]] [[mzn:2007]] [[nah:2007]] [[nds-nl:2007]] [[nl:2007]] [[nn:2007]] [[no:2007]] [[nrm:2007]] [[oc:2007]] [[or:୨୦୦୭]] [[os:2007]] [[pl:2007]] [[pms:2007]] [[pt:2007]] [[qu:2007]] [[ro:2007]] [[ru:2007 год]] [[ru-sib:2007]] [[scn:2007]] [[se:2007]] [[sh:2007]] [[simple:2007]] [[sk:2007]] [[sl:2007]] [[sq:2007]] [[sr:2007]] [[su:2007]] [[sv:2007]] [[sw:2007]] [[ta:2007]] [[te:2007]] [[th:พ.ศ. 2550]] [[tk:2007]] [[tl:2007]] [[tr:2007]] [[tt:2007]] [[uk:2007]] [[uz:2007]] [[vi:2007]] [[wa:2007]] [[zh:2007年]] [[zh-min-nan:2007 nî]] [[zh-yue:2007年]] 16467 58675 2006-11-27T22:11:39Z Bablekan 495 New page: '''Nexweşiyên zoonoz''' tê wateya ku nexweşiyên ji ajalan derbasî mirovan dibin. Peyv bi zimanê [[Grekî]] ye, zoon=ajal û nosos=nexweşî. Di vê koma nexweşiyê de gelek curey... '''Nexweşiyên zoonoz''' tê wateya ku nexweşiyên ji ajalan derbasî mirovan dibin. Peyv bi zimanê [[Grekî]] ye, zoon=ajal û nosos=nexweşî. Di vê koma nexweşiyê de gelek cureyên nexweşiyê hene. Ajal nexweşiya xwe derbasî mirovan dikin an mîkroban, bakteriyan digerînin. Bo mînak nexweşiya [[hemlik]]ê [[mixmixk]] digerînin û bi vedana wan vîrûs derbasî laşê mirov dibin. 16468 58710 2006-11-28T11:03:39Z Bablekan 495 kurtesererastkirin [[Image:Mosquito larva.jpg|left|thumb|100px|Mixmixk bakteriyan digerînin]] [[Image:Aedes aegypti biting human.jpg|thumb|300px|Mixmixk sedemê gelek nexweşiyan e]] '''Mixmixk''', '''mêşûle''', '''vizik''' ji mêşên (ajalên) ji malbata ''Culicidae'' re tê gotin. Di vê malbatê de 35 eşîr û zêdetirî 2.700 cure mêş hene. Mixmixk, mêşûle, vizik hwd ji hemiyan re tê gotin. Li hin deverên Kurdistanê bi naveke din tên zanîn. Mixmixk dikarin bi lezbûna 1,5 - 2,5 km/h bifirin. Li dora 15 mm dirêj in. Di sermayê de nizm, di germê de bi qasî 100 m bilind difirin. Bi lezbûna 5 m/h de xwînê dimijin û bi xwînmêtinê dijîn. Di 15 dq de li dora 300 mîkrolître xwînê dimijin. Mixmixk pêdivî bi şekirê jî hene û viya ji avên giyayan digirin. Mixmixkên mê bo hêkkirinê pêdivî bi xwînê hene. Mixmixk sedemê gelek nexweşiyan e. Lewra bi gerîna xwînê mîkrob û bakteriyan digihînin laşê mirov. Bo mînak nexweşiya [[hemlik]]ê. Vîrûsa [[HIV]] a ku sedemê [[AIDS]]ê ye bi mixmixkan derbasî mirov nabe. Mixmixka mê di carekê de 200-400 hêkan dike. Li dora 2 mangê temenê wan hene. [[Kategorî:Ajal]] 16469 59056 2006-11-30T18:13:44Z Bablekan 495 sererastkirinek kurt '''Pierre Fidèle Bretonneau''' (* [[3'ê avrêlê]] [[1778]] li [[Saint-Georges-sur-Cher]], ber [[Tours]]; † [[18'ê reşemiyê]] [[1862]] li [[Passy]], îro li [[Paris]]) yek ji bijîşkên navdar ên Fransî ye. Bretonneau bi keşfkirina xwe ya nexweşiya [[dîfterî]] tê naskirin. Cara pêşîn wî ev nexweşî binavkiriye û heya bigire hin caran ev nexweşî bi navê wî jî tê binavkirin. ==Pirtûk== * ''Des inflammations spéciales du tissu muqueux, et en particulier de la diphtérie.'' [[1826]] [[Kategorî:Bijîşk]] [[Kategorî:Fransî]] [[de:Pierre Fidèle Bretonneau]] [[en:Pierre Bretonneau]] [[fr:Pierre Bretonneau]] 16476 58714 2006-11-28T11:23:05Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Arsima balindeyan]] #redirect[[Arsima balindeyan]] 16477 59042 2006-11-30T15:10:27Z Bangin 450 kategorî û commons [[Image:Nefertiti.jpg|thumb|150px|right|Nefertîtî]] [[Image:Nefertiti_30-01-2006.jpg|thumb|150px|Portreyê Nefertîtî li muzeya misrê ya li Berlînê]] '''Nefertîtî''' Jina navdar ya key [[Axenaton]], yek ji keyên herî dawî yên dînastiya XVIIIan ya [[Misir]]ê ye. Nefertîtî bi xweşikbûna xwe û bi rolê xwe yê polîtîk dema amarniyan deng daye. Berî niha bi pêlekê dema ku komek arkeologên emerîkî dest bi tamîra pîrozgiha [[Aton]]ê kir, Arkêologan dîtin ku li ser dîwarê [[mozaîk]] ku mêziniya wî nêzîkê 6 hezar ton e wêneyên Nefertîtî ji yê key [[Axenaton]] pirtir hatine neqişandin, ji vê yekê ew pir şaş man. Di neqşan de şahbanû tevlî key li cihê firawnan, li pêşiya xwedayê xwe xwiya dikin, dema ku şahbanû dijminê misrê ceza dike. Di hin şeklên din de cohtê key bi tevlî şahbanûyên piçûk xwiya dikin. Hemî şekl nîşan didin ku Nefertîtît xwedî hêzek mezin e. {{commons|Category:Nefertiti}} [[Kategorî:Misira kevin]] 16478 58716 2006-11-28T11:23:49Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Arsima balindeyan]] #redirect[[Arsima balindeyan]] 16479 58717 2006-11-28T11:24:19Z Bablekan 495 New page: '''Gastrît''' ''(Gastritis)'' nexweşiyeke [[made]]yê ye û bi werimgirtina [[mûkoza]] madeyê xwe dide der. Hin elementên [[kîmya]]yî dengeya [[baz]] û [[asît]]ê ya organîzmay... '''Gastrît''' ''(Gastritis)'' nexweşiyeke [[made]]yê ye û bi werimgirtina [[mûkoza]] madeyê xwe dide der. Hin elementên [[kîmya]]yî dengeya [[baz]] û [[asît]]ê ya organîzmayê xerabdikin lewra ew li dijî amadekirina sirûştê ne. Bo mînak [[alkol]], [[sîgara]], xwarinên têr [[hormon]]î hwd mûkozaya madeyê dixurifînin, ziyanê didin. Dîsa hin nexweşiyên [[mîkrob]]îk û alergîk jî ditetikînin. Xwe bi êşa madeyê, madelihevketinê, bêmadeyî, verêş û bêaramiyê nîşandike. Gorî sedemê terapî tê amadekirin. Heger sedem bê zanîn terapî hêsan e. Hin caran xwe bi êşa organên din dide der lê ev kêm e. Bo mînak êşa singê, êşa dil hwd. Heger nexweşî dijwarî terapî dibe û domdar e, bijîşk dikevin şikên din. Wekî kêmbûna xwînê, kêmbûna hesin di xwînê de hwd. Dengeya baz û asît û jinûveavakirina wê bingeha terapiyê ye. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên madeyê]] 16480 59145 2006-12-01T12:13:23Z Bablekan 495 '''Nexweşiya parkinsonê''' yek ji nexweşiyên neurologîk e û mixabin sedî sed terapiya wê hêj nîne. Bi xerabûna fonksiyonên mejî xwe dide der. Pirranî li temendirêjan peyda dibe. Cureyekê felcê ye. Heger sedem bê zanîn jê re ''"sendromên parkinsonien",'' heger neyê zanîn ''"îdyopatîk parkînson"'' tê gotin. ==Hin sîmptom û taybetiyên parkînsonê== *Cirifandin di organekê de destpêdike û di wê aliyê laş de xwe zêde dike *Cirifandin di bêhnvedan û xewê de kêm dibe yan ji holê radibe *Hêrsketin, westîn (betilîn) ditetikîne *Di konsantrasyon ê tevgerê de xerabûn *Mîmîk û taybetiyên rû winda dibin *Çermê nexweş deforme dibe *Di prognozên pêşketî de nexweş hişê xwe jî kêm an pirranî winda dike *Çavên nexweş berejorê dişimitin ==Sedemên ku vê nexweşiyê ditetikînin an çêdikin== *Tûmor *Sedemên genetîk *Arterîoskleroz *Cureyên trawmayan *Jehrîbûn *zêdebûna selûlayên sor di xwînê de *Elementên kîmyayî û derman *Sedemên ku nayên zanîn Ev nexweşî cara yekemîn di sala [[1817]]'î de ji aliyê [[James Parkinson]] ve hatiye keşfkirin û bi navê hatiye navkirin. Terapî di hin kesan de hîç bersîvê nade lê di gelekan de dide. Pirranî dermanên ku neuroyan ditetikînin tê bikaranîn. Dîsa cihê ku problem heye tê tunekirin ku ev tenê êşa nexweş kêm dike. Bi operasyonan nexweşî tê ceribandin. Alîkariya sosyal pêwîst e. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên neurolojîk]] 16481 59045 2006-11-30T15:12:16Z Bangin 450 '''Anoreksiya''' (bi [[grekî]]: ''ανορεξία, anorexía - bêmadeyî'') yan '''Anoreksiya nervoza''' yek ji nexweşiyên bingeh-psîkolojîk e. Nexweşiya xwarinê ye. Nexweşî dikare bixetere bibe û can bistîne. Pirranî li jinên temenciwan peyda dibe. Nexweş ji bo ku kîloyên zêdenegire êşkenceyeke mezin dide laşê xwe. Nexweş dixwaze madeyê xwe kontrol bike lê rojek tê êdî bêmadeyî lê peyda dibe. Di terapiya nexweşiyê de psîkiyatrîst, psîkolog û diyetîsyen peywirdar in. Wekî nexweşiyeka serdema nû jî tê zanîn. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên psîkosomatîk]] [[Kategorî:Nexweşiyên xwarinê]] 16483 58790 2006-11-28T20:09:02Z Bablekan 495 New page: '''Tûmor''' ji sedema zêde pirrbûna selûlayan (hucreyan) pêk tê û di bijîşkiyê de cihekê wê yî girîng heye. Ûr, girê, kulgirê, werimok hwd jî tê binavkirin. Du cureyên... '''Tûmor''' ji sedema zêde pirrbûna selûlayan (hucreyan) pêk tê û di bijîşkiyê de cihekê wê yî girîng heye. Ûr, girê, kulgirê, werimok hwd jî tê binavkirin. Du cureyên tûmoran hene: *Tûmora kedîkirî, tûmora nebiyan, werimoka nebêyom *Tûmora nekedîkirî, tûmora biyan, werimoka bêyom Tûmora kedîkirî na lê ya nekedîkirî li organîzmayê nayê û bixetere ye. Di zanistiyê de ji girêyê re [[neoplazî]] tê gotin. Tûmor bi serê xwe mijara beşekî bijîşkiyê ye. Wekî tê zanîn kanser jî bi xwe ji tûmoran dibe. Ango tûmorên nekedîkirî, tûmorên biyan sedemê kanserê ne. Wekî selûlayan tûmorên nekedîkirî jî zêdedibin û ji viya re metastaz tê gotin. [[Kategorî:Bijîşkî]] [[Kategorî:Onkolojî]] 16484 58792 2006-11-28T20:25:31Z Bablekan 495 New page: '''Bîrov''' yek ji cureyên reaksiyonên mikrobîk di çermê mirov de ye. Bîrov ji ber sedemên [[psîkosomatîk]] jî dibin. Li Kurdistanê bo terapiya bîrovê rêbazên psîkolojîk... '''Bîrov''' yek ji cureyên reaksiyonên mikrobîk di çermê mirov de ye. Bîrov ji ber sedemên [[psîkosomatîk]] jî dibin. Li Kurdistanê bo terapiya bîrovê rêbazên psîkolojîk dihate bikaranîn. Ango kesê ku bi wan re bîrov hebûn, bi genim û hinde gotinên qaşo majîk dora pizikê dihate xêzkirin. Bîrov ji wê xêzikê derbastir nedibû, belav nedibû û saxdibû. Bakteriya ku sedemê wê ye ne yek e. Bakteriyên di laş de ji ber qelsketina sîstema parastinê û sedemên psîkolojîk dikare xwe bide der. Antîbiyotîkên li dijî bakteriyê hatine amadekirin bes e. Heger bîrov saxnebû, mirov dikare bikeve şika [[tûmor]]ên nekedîkirî. [[Kategorî:Bijîşkî]] [[Kategorî:Dermatolojî]] 16486 58797 2006-11-28T21:05:47Z Bablekan 495 New page: '''Polîmiyozît''' ''(Polymyositis)'' nexweşiyeke [[mîkrob]]îk di masûlkeyan de ye. Li cihê ku nexweşî lê peyda bûye dikare di çerm de guhertinan pêk bîne lê ev ne ferz e. H... '''Polîmiyozît''' ''(Polymyositis)'' nexweşiyeke [[mîkrob]]îk di masûlkeyan de ye. Li cihê ku nexweşî lê peyda bûye dikare di çerm de guhertinan pêk bîne lê ev ne ferz e. Heger di çerm de hin nîşane xwe dabin der, ji wê re [[dermatomyozît]] tê gotin. Mixabin sedemê vê nexweşiyê sedî sed nayê zanîn. ==Hin sîmptomên Polîmiyozîtê== *Qelsketina masûlkeyan *Êş di masûlkeyan de *Di tevger û jiyana rojane de êşa masûlkeyan *Di çerm de xurîn, pişirîn Tê payîn ku sîstema parastinê xwe bi xwe biserbikeve, lewra ev nexweşî wekî kêmasiyeke [[sîstema parastinê]] jî tê binavkirin. Heger kêmasî ne di îmmûnsîstemê de be, nirxên laboratûar tê girtin û gorî wê li terapiyê tê gerîn. Heger terapî bi dermanan negengaz be, bijîşk dikevin şika hin cureyên kanserê. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên mîkrobîk]] [[Kategorî:Nexweşiyên masûlkeyan]] 16487 58843 2006-11-29T01:14:10Z 88.117.112.60 New page: Şev dereng bûbû,xwedan ji tirsa dinava derzika piŞtaminda diherikÎ wek çemê kanîbîrkê.Dinava goristana gava ez derbasbûm weke ez dinava agirda bicim,tirs û xof min girt nava pe... Şev dereng bûbû,xwedan ji tirsa dinava derzika piŞtaminda diherikÎ wek çemê kanîbîrkê.Dinava goristana gava ez derbasbûm weke ez dinava agirda bicim,tirs û xof min girt nava pençêxwe.Ez bi lez fikirîm û min ji tirsa herdû çavêxweyî direqisî min da ser hev.Ez demek ê meşîyam ji nifkavê tistek ket destêmin min pelan kû pir dirêje,min got pîrebok min berde.Ez bi xwe hesîyam bûye sibe û denge têlên dîrege telefonê teyîmin.Ew şev heta anha min ticar çavêxwe bi şev nigirt û nemesiyam. 16488 58849 2006-11-29T07:27:27Z Bablekan 495 New page: '''Apandîsît''' bi îltehebbûna [[rûviyê kor]], rûviyê zêde xwe nîşan dide û nexweşiyeke pirr bi êş e. ==Hin sîmptomên wê== *Di binê zik ê rastê de êşeke mezin *Bê... '''Apandîsît''' bi îltehebbûna [[rûviyê kor]], rûviyê zêde xwe nîşan dide û nexweşiyeke pirr bi êş e. ==Hin sîmptomên wê== *Di binê zik ê rastê de êşeke mezin *Bêmadeyî *Zêdetîna laş *Madelihevketin, verêş *Zêdelêdana dil Li cem jinên bicanî dikare êş xwe di nava zik de jî bide der. Dîsa li cem kesên temendîrêj hin caran cihê êşê guherbar e. Tesbîtkirina apandîsîtê li cem temendirêjan dijwar e. ==Terapî== Heger apandîsît hatiye tesbîtkirin, divê sedî sed di nava 48 katî de were operasyonkirin. Pirranî terapî serkeftî ye, radeya mirinê tenê 0,001 % e. Di operasyonê de rûviyê kor tê girtin. Wekî tê zanîn rûviyê kor (zêde) bikêr nîne û jêkirina wê ziyanê nade organîzmayê. Heger operasyonê li dûv xwe ti komplîkasyon nehîştiye, nexweş dikare di demeke kurt de jiyana xwe wekî berê bidomîne. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Şîrûrjî]] 16489 58874 2006-11-29T10:00:39Z Bablekan 495 [[Wêne:AcneVulgarisUSMIL.jpg|thumb|300px|right]] '''Akne''' ''(bi [[Grekî]]: ακμή, bi [[Latînî]]: acne)'' yek ji nexweşiyên kronîk ên [[çerm]] e. Pirranî xwe ciwaniyê de dide der. Nexweşî bandora xwe li pirraniya ciwanan dide. Di çerm de xwe bi pinkteyên reş, pizikan kivşe dike. Bakterî di wan pizikan de bicih dibin û nexweşiyê destpêdikin. Ciwan ji ber van pizikan gelek aciz dibin. Du cureyên akneyê yên sereke hene: *Acne Vulgaris: Akneya ku sedemê wê zêdebûna [[hormon]]ên cinsî ye û wekî akneya lirê jî tê binavkirin. *Acne tarda: Di beriya balixbûnê yan di temenên dirêj de xwe dide der û wekî akneya nelirê jî tê binavkirin == Hin cureyên din == *Acne aestivalis: Bi navê akneya [[Mallorca]] jî tê zanîn û sedemê wê [[lîpîd]]ên di kremên ji tavê diparêzin û hwd in. *Acne cosmetica: Ji elementên kîmyayî yên din [[kozmetîk]]an *Acne medicamentosa: [[Barbîtûrat]], [[lîthiyûm]], zêdeyiya [[vitamîn]] [[B6]], [[B12]], [[D2]] hwd di dermanan de *Acne venenata: Kontakt bi [[klor]] û rûnên akneîk *Acne inversa: [[Nîkotîn]], elemetên poran diparêzin hwd *Acne comedonica: Ji bandora neyînî ya komedonan *Acne papulo-pustulosa: Ji nelirêbûnên derveyî çerm *Acne conglobata: Ji bişkok hwd [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên çerm]] 16490 58878 2006-11-29T10:37:59Z Bablekan 495 New page: '''Epîlepsî''' (bi [[Grekî]]: επιληψία, bi [[Latînî]]: epilepsia) yek ji nexweşiyên neurolojîk e. Ji sedemên tevlîhev ên mejî tê. Zêdebûna elektrîkê di fonksiyon... '''Epîlepsî''' (bi [[Grekî]]: επιληψία, bi [[Latînî]]: epilepsia) yek ji nexweşiyên neurolojîk e. Ji sedemên tevlîhev ên mejî tê. Zêdebûna elektrîkê di fonksiyonên mejî û xerabûn di têkiliyên navbera beşên [[mejî]] bingeh in. Di hinek mînakan de sedî sed sedem û çareserî nayê zanîn. Nexweşî xwe bi krîzên nebirêkûpêk ên ji nişka ve rûdidin dide der. Pirranî nexweş bo demekê ji hişarê dikeve, jixweve diçe. Di hin mînakan de dipelpite û kef ji dev tê. Li Kurdistanê di krizên epîlepsiyê de pîvazê didin ber pozê nexweş daku li [[hişar]]ê vegere. Ev rêbaz çendîn bikêr e nayê zanîn. == Hin sedemên ku epîlepsiyê ditetikînin == *Kêmasiya vîtamîna [[B6]] *Kronîk zêdebûna tîna laş *[[Menenjît]] hwd nexweşiyên neurolojîk ên piştî jidayîkbûnê *Hin cureyên [[tûmo]]rên neurolojîk *Sawên mezin *[[Îşemî]] ya mejî, angi kêmxwîngirtina mejî *Di bicanîbûnê de bikaranîna elementên nelirê ya dê *Bûyerên bixetere, nelirê yên di jidayîkbûnê de, wekî kêmgirtina oksîgenê hwd Epîlepsî pirranî di 6 saliyê de destpêdike. Hin nexweş dema bêhneke biyan digirin dikevin pêla krîzê. Hin jî dema televizyonê temaşe dikin, krîz destpêdike. Lê ev mînakan ne standart in. == Terapî == Heger krîz li pey hev tên û ji 20 dq zêdetir didomin divê sedî sed mirov bang li ambûlansê bike. Bijîşk bo terapiya destpêkê ji koma [[Antikonvulsiva]] ya ji malbata [[Benzodiazepine]] dermanan bikartînin. Nirxên [[EEG]] dide, rêbaza terapiyê kivşe dike. == Heger ev şertana hebin, serkeftin di terapiyê de 70 % ´î zêdetir e == *Nirxên EEG û testên din dide nîşandan ku derman bikêr tên *Heger li nexweş tenê cureyekê pêlên krîzê peyda ye *Heger ji 2-5 salan virde ye êdî krîz nayên *Heger piştî ewçend krîzan di hiş û sîstema neurolojîk a nexweş de xerabûn nîne Heger hîç rêbazek bikêr nayê û prognoz nebaş e, hin operasyon tên kirin. Bo mînak bi hêza elektrîkê hin cihên kana problemê ne tên tunekirin hwd. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên neurolojîk]] 16491 59152 2006-12-01T14:53:32Z KurdoChali 500 /* Berhemên wî */ '''Feredrîk Fransuwa Şopin''' (bi [[Inglîzî]] ''Feredrik Francois Chopin'') (1810-1849), [[mûzîk|mûzîkdaner]] û [[piyano|piyanovanê]] navdarê [[Poloniya|Poloniyayî]] ji rêbaza [[romantîsîzm]]. Ew ji mezintirîn mûzîkdanerên piyanoyê dihêt hesibandin. ==Jînenîgar== Şopin li [[Zelazowa Wola]], nêzî [[Werşo]] ya paytext li babekê [[Fransa|Fransî]] û daykeka Polonyayî hat dinyayê. Daybabên wî ew li jîyê 4 salîyê fêrî piyanoyê kir. [[mûzîkdanan|Mûzîkdanana]] (kompozisiyona) wî ya herî pêşîn li sala 1817'ê, hêşta heft salî hat belavkirin. Dema jîyê wî bîst sal bû, çû [[Parîs|Parîsê]]. Ew li Parîsê wekî dersdêrekê piyanoyê yê herî navdar hat niyasîn. Wî dest ji mûzîkdananê berneda. Wî têkhilîyeka gelek nêzîk bi [[George Sand|George Sandî]] ra çêkir. Li sala 1838'ê tûşî nesaxiya [[Êşa Zirav]] bû. Sandî heta sala 1847'ê sexbêrî lê kir. Piştra, ew ji hev cida bûn û heyamekê piştî hingî şopin bi wê nesaxiyê mir. ==Bandora wî== Herçind e Şopin li welatê bûna xwe, Polonyayê dûr jî bû, evîna wî welatê bi şeran ji hevhilweşyayî her di dilê wî da mabû. [[mazurka|Mazurkayên]] wî xema mûzîka [[gelêrî]] ya Polonyayê digehînin. Mûzîka wî gelek romansî û evînî ye û kartêkir û bandorek mezin li ser gelek mûzîkdanerên dî, mîna [[Frants Lîst|Frants Lîstê]] [[Mecaristan|Mecaristanî]] hebûye. ==Berhemên wî== [[Kategorî: Mûzîkdaner]] 16492 58881 2006-11-29T10:45:07Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Tûberkûloz]] #redirect[[Tûberkûloz]] 16493 58883 2006-11-29T11:59:43Z KurdoChali 500 Redirecting to [[AIDS]] #redirect[[AIDS]] 16494 58884 2006-11-29T12:00:32Z KurdoChali 500 Redirecting to [[AIDS]] #redirect[[AIDS]] 16495 59151 2006-12-01T14:52:06Z KurdoChali 500 /* Karên wî */ '''Frans Lîst''' (bi [[Inglîzî]] ''Franz Liszt'') (1811-1886), [[mûzîk|mûzîkdaner]] û [[piyano|piyanovanê]] navdarê [[Mecaristan|Mecaristanî]] ko afirîner û babê [[resîtal|resîtalên]] piyanoyê yên tek dihêt hesibandin. ==Jînenîgar== Ew li gundê [[Raiding]] li Mecaristanê hat dinyayê. Li sala 1823'ê bi daybabên xwe ra çû [[Parîs|Parîsê]] û jihê xwe wekî piyanovanekê çeleng peytkir. Ew 12 salan li Fransayê ma û bi gelek rewşenhizrên wî çaxî ra, mîna mûzîkdanerê Fransî [[Hektor Brêlyoz]] û nivîskar [[Vîktor Hugo]] û [[hozan|hozanvanê]] [[Elmanya|Elmanyayî]] [[Hayrîş Haynê]] hevalînî kir. Paşra, heta sala 1847ê, ji bo heyama 8 salan li hemî [[Ewrûpa|Ewrûpayê]] geriya. Li sala 1848'ê heta 1861'ê li dîwana [[dûk|dûkê]] mezin ê [[Vaymar|Vaymarê]] (Weimar) rêveberê mûzîkê bû. Li sala 1861'ê çû [[Roma|Romayê]] û dest bi xwîndina [[teolocî|teolocîyê]] anko [[îlahiyat|îlahiyatê]] kir. Paşmaya jîyê wî di navbera Vaymarê, Romayê û [[Bûdapest|Bûdapestê]] bi danan û fêrkirina mûzîkê derbaz bû. Karên piyanovanê [[Polonya|Polonyayî]] [[Fêrêdrîk Fransuwa Şopin|Şopinî]] tesîr liser Lîstî danaye. ==Bandora wî== Lîsr bi yek ji nûafirînkarên [[harmonî|harmonîyê]] li sedsala 19'ê navdar e. Ew nemaze di warê bikaranîna [[Kordên Kromatîk]] da desrhel bû. Wî di warê form an qalibê mûzîkê da jî nûafirandinek heye ko bi [[leimotiv]] navdar bûye. Ew di vê teknîkê da guhartinan di têman (thematic transformation) da çêdikit. Mûzîka wî ya piyanoyê jibo jenînê gelek zehmet e û wî gelek şiyanên nû nundirî piyanoyê kirin. ==Karên wî== * Sonata ya piyanoyê di B Mînorê da (1853) * 12 meşqên hilbir (transcedental) ji bo piyanoyê (1851) * 20 Rapsodîyên Mecarî (1846-1885) * 6 meşqên paganînî ji bo piyanoyê (1851) * Konserto piyanoya hijmar yek di E Flatê da (1849) * Konserto piyanoya hijmar du di A Majorê da (1848) * Karekê sê pişkî bi navê Salên Ziyaretê (1855, 1858, 1877) [[Kategorî:mûzîkdaner]] 16496 58886 2006-11-29T12:03:41Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Frants Lîst]] #redirect[[Frants Lîst]] 16497 58888 2006-11-29T12:05:54Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Victor Hugo]] #redirect[[Victor Hugo]] 16498 58891 2006-11-29T12:14:29Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Fêrêdrîk Fransuwa Şopin]] #redirect[[Fêrêdrîk Fransuwa Şopin]] 16499 63745 2007-01-08T18:20:49Z KurdoChali 500 /* Sinfandin */ '''Brîna Herisê''' anko ''brîna gedeyê'' (bi [[Inglîzî]] ''peptic ulcer'') brîneka [[koendama herisê]] ye ko li wan deran çê dibit ko dikevin ber ziyana [[tirş]] anko [[asîd|asîdê]] [[gede (anatomî)]] anko aşikê. Gelek ji van brînan girêdayî [[hûrjînewer]] anko mîkroba [[Helicobacter Pylori]] ne. Gelek keristeyên dî mîna [[hebik|hebikên]] [[Aspirîn]] dikarin vê nesaxiyê çêbikin. Bervajî baweriya giştî, birîna [[dazdegirê|dazdegirêyê]] ko hema dirist piêtî gedeyê ye ji birîna gedeyê bi xwe berbelavtir e. Heye ko hindek ji brînên gedeyê bibin [[şêrpence]] lê birînên dazdegirêyê bi awayekê giştî wiha nîne. ==Sinfandin== Brîneka herisê bi giştî dikarit li van deran peyda bibit: * [[Merî]] an [[sorîçik]] * [[Gede]] an [[aşik]] * [[Dazdegirê]] * [[divertîkolum]] [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên madeyê]] 16500 59411 2006-12-04T15:18:14Z Bangin 450 '''Gede''' anko ''aşik'' (bi [[Inglîzî]] ''stomach'') endamek ji [[koendama herisê]] ye. Gede dikevit navbera [[sorîçik]] û [[dazdegirê|dazdegirêyê]]. Gede berpirsa qonaxa duyê ji [[herisirin|heriskirna]] [[zad|zadî]] ye. Nava gedeyê bi giştî gelek [[tirş]] e. Rêje ya tirşatî ya gedeyê anko [[pH]] a gedeyê, di navbera 1 heta 4'ê da ye. [[xane|Xaneyên]] serekî yên gedeyê maddeyekî bi navê [[pêpsînocên|pêpsînocênê]] dirêjin nav gedeyê ko bi [[tirşê haydroklorîk]] dibit [[pêpsîn]]. Gede rojane 2 heta 4 lîterên [[şîrê gedeyê]] dirêjit. ==Erk (function)== Erkê serekî yê gedeyê şkandina [[molêkûl|molêkûlên]] mezinên zadî jibo molêkûlên biçûktir e da bikaribin ji [[rûviya biçûk]] bihên [[vemêhtin]]. Ev şkandin bi arîkarî ya trişê haydroklorîk û pêpsînê (şîrê gedeyê) çêdibit. Erkê neserekî yê gedeyê vemêhtina hindek maddeyên wekî [[qehwe]], [[alkohol]] û [[Aspirîn]] ê ye. Hindek av û [[protîn]] û [[ayon]] jî ji gedeyê dihên vemêhtin. [[Kategorî:anatomî]] 16501 58898 2006-11-29T13:18:34Z KurdoChali 500 Gede (anatomî) çû cihê Gede (Anatomî) #REDIRECT [[Gede (Anatomî)]] 16502 58902 2006-11-29T13:37:55Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Asîd]] #redirect[[asîd]] 16503 edit=sysop:move=sysop 58929 2006-11-29T19:56:21Z Bangin 450 Parastî [[Min bêriya te kiriye]]: pir caran vandalîzm [edit=sysop:move=sysop] {{rûpelbetalkirin|--[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 19:56, 29 sermawez 2006 (UTC)}} 16504 58921 2006-11-29T19:24:13Z Bablekan 495 Morbili çû cihê Sorik (nexweşî): Kurdiya wê ev e [[Wêne:Koplik Flecken.jpg|thumb|Sorik di çermê nerm de]] [[Wêne:RougeoleDP.jpg|thumb|Tîpîk sorik]] '''Sorik''' ''(Morbili)'' yek ji nexweşiyên mîkrobîk, bisaw ên zarokan e. Kesên ku sîstema wan î parastinê biserketine, di zaroktiyê de derbaskirine, bi sorikê nakevin. Bisaw e, pirr zû belav dibe. Pirranî bi payîz û zivistanan xwe dide der. Kurtbûna vîrûsan 9-10 roj didome û paşê vîrûs xwe zêde dikin. == Hin sîmptomên sorikê == *Hêstirên çavan *Destpêkê de zêdetîna laş *Kuxîn *Herikîna poz (bêvle) *Di nava mûkoza dev de pinkteyên sorik *Pinkteyên sorik di çermê zarok de Nexweşî heger komplîkasyonek nehêle û sîstema parastinê biserbikeve di nava çend rojan de derbas dibe û ti ziyanê nahêle. Divê bête zanîn ku sorik di zarokên pirr piçûk, mirovên temendirêj û bicaniyan de dijwar û bixetere ye. Hîjyen û bihêzkirina laş pirr girîng e. == Terapî == Terapiya sorikê li ser bihêzkirina laş û hîjyenê ye. Dermaneke taybet nîne. Bijîşk dikarin hin kombînezonên [[antîbiyotîk]]an bikarbînin. Dermanên êşê, xistina tîna laş jî tên bikaranîn. Zarokên ku bi sorikê ketine, bi qasî 9-10 rojan naçin dibistanê û di vê demê de bo ku nebe saw tê tênêkirin. Derziya parastinê ya sorikê di 10 mehî de tên lêxistin. Çêtir e mirov zarokan birêkûpêk bibin derzîkirinê. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên mîkrobîk]] [[Kategorî:Nexweşiyên bisaw]] [[Kategorî:Nexweşiyên çermê]] [[Kategorî:Nexweşiyên zarokan]] 16505 58922 2006-11-29T19:24:13Z Bablekan 495 Morbili çû cihê Sorik (nexweşî): Kurdiya wê ev e #REDIRECT [[Sorik (nexweşî)]] 16506 59415 2006-12-04T15:19:29Z Bangin 450 '''Berîberî''', nexweşiyeke ji zêdekêmbûna [[Thiamin]] ([[Vîtamîn]] [[B1]]) pêk tê. Dîroka vê nexweşiyê pirr kevn e. Ji vir 4.600 sal berê li [[Çîn]]ê ev nexweşî dihate zanîn. Di sala [[1630]]'î de [[Jacobus Bonitus]] behsa nexweşiyekê li girava [[Java]] dike û sîmptomên wê wekî cirifandina hestiyan şîrove dike ku ev Berîberî ye. Ji xwe Bonitus jî vê nexweşiyê bi navê gelê giravê binavdike. Nexweşî li parzemîna [[Ewropa]]yê kêm e û ew jî li kesên alkolîk peyda dibin. == Du cureyên berîberiyê hene == *Berîberiya hişkane: Nexweş kêmasiya thiaminê êdî nikare bi hêsanî derbibe lewra bêmade ye *Berîberiya nermane: Nexweşî bandora xwe li dil - demar daye û di lêdana dil de guhertin pêk aniye. Heger terapî baş pêşde neçe dil mezin dike û paşê jî dixe kêmasiyê hwd Di sala 2003 de li Îsraelê nexweşî bi pitokên nûjidayîkbûn re hate tesbîtkirin. Li cem pitokan bixetere ye dikare bandoreke neyînî li dil - demar bide. Di terapiyê de dayîna thiaminê bingeh e. Bijîşk herwekî lêdigerin ku bandorên neyînî kêm an tune bikin. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên kêmvîtamîniyê]] 16507 58934 2006-11-29T20:05:35Z Bangin 450 Redirecting to [[Tûberkûloz]] #redirect[[Tûberkûloz]] 16508 58941 2006-11-29T20:55:07Z Bablekan 495 Multiple Sclerosis çû cihê Skleroza enîfireh: Kurdî bashtir e? '''Multiple Sclerosis''', '''MS''', '''skleroza enîfireh''' an '''disseminated sclerosis''' yek ji nexweşiyên [[sîstema parastinê]] û neurolojîk e. Xwe di sîstema parastinê û mejî de dide der. Mirov dikare bêje ji çewtî û kêmasiya sîstema parastinê tê. Selûlayên (hucre) neurolojîk bi qaşikên [[miyelîn]] tên dorpêçkirin û parastin. Îcar di vê nexweşiyê de sîstema parastinê van qaşikên miyelîn wekî dijmin dibînin û wan tehrîb dikin. Hin caran dîsa jî sîstema parastinê biserdikeve û nexweşî bêî ewçend ziyanê derbasdibe. Cara pêşîn bi navê [[Jean-Martin Charcot]] kesekê Fransî di sala [[1868]]'î de ev nexweşî tesbît û şîrove kiriye. Ev nexweşî xwedî gelek sîmptom, sedem û ziyanê ye, lewra bi navê Multiple Sclerosis hatiye binavkirin, ango skleroza enîfireh. == Hin sîmptomên skleroza enîfirehê == *Zêdepêwîstiya mîzê (inkontinans) *Di aliyeke laş de felcbûn *Di hestan de guherbarî *Xerabûn di axavtinê de *Xerabûn di têkûziya tevgerên laş ên rojane de *Kêm an dubare dîtin *Tîk *Tevlîheviya hiş Nurolog bi gelek testên laboratûarê nexweşiyê binavdike. == Cureyên skleroza enîfirehê == *Relapsing-remitting: Prognoz baş e lê nexweşî xwe dubare dike, ziyanan dihêle *Secondary progressive: Prognoz pirr xerab e û terapî êdî ne pirr gengaz e *Primary progressive: Pêşketin pirr kivşe ye *Progressive relapsing: Nîvenîv terapî biserdikeve Terapî dikare bi salan bidome û serkeftin pêde pêde zêdedibe. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên sîstema parastinê]] [[Kategorî:Nexweşiyên neurolojîk]] 16509 58942 2006-11-29T20:55:07Z Bablekan 495 Multiple Sclerosis çû cihê Skleroza enîfireh: Kurdî bashtir e? #REDIRECT [[Skleroza enîfireh]] 16510 58950 2006-11-29T21:40:45Z Ku R di 661 16511 59139 2006-12-01T10:40:29Z Bablekan 495 kurtesererastkirin '''Jean-Martin Charcot''' (* [[29'ê sermawezê]] [[1825]] li [[Paris]]; † [[16'ê gelawêjê]] [[1893]] li [[Morvan]]) yek ji neurologên navdar ên [[Fransî]] ye. Bi keşfkirina xwe ya nexweşiya [[Skleroza enîfireh]] (Multiple Sklerose) tê nasîn. Dîsa wê ev nexweşî ji [[Nexweşiya parkinsonê]] cudakiriye û taybetiyên wê kivşe kiriye. Wî di dawiya jiyana xwe de bala xwe dabû psîkopatologiyê û li ser [[hîpnotîzma]] û [[hîsterî]]yê lêkolîn dikir. Wî bandoreke mezin li [[Sigmund Freud]] û [[psîkoanalîz]]ê kiriye. [[Kategorî:Kes]] [[Kategorî:Mêr]] [[Kategorî:Fransî]] [[Kategorî:Bijîşk]] [[Kategorî:Neurolog]] 16513 59037 2006-11-30T15:00:21Z Bangin 450 New page: [[Kategorî: Nexweşî]] [[Kategorî: Nexweşî]] 16514 59038 2006-11-30T15:00:33Z Bangin 450 New page: [[Kategorî: Nexweşî]] [[Kategorî: Nexweşî]] 16515 59043 2006-11-30T15:10:57Z Bangin 450 New page: [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşî]] 16516 59044 2006-11-30T15:11:24Z Bangin 450 New page: [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşî]] 16517 59046 2006-11-30T15:12:27Z Bangin 450 New page: [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşî]] 16518 59047 2006-11-30T15:12:33Z Bangin 450 New page: [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşî]] 16519 59048 2006-11-30T15:14:03Z Bangin 450 New page: [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşî]] 16520 59068 2006-11-30T20:02:00Z Bablekan 495 Zerika Zer çû cihê Zerika zer: sererastkirin '''Hepatît A''' ''(Hepatitis A)'' an bi Kurdî '''Zerika Zer''' yek ji nexweşiyên [[mîkrob]]îk û bisaw e. Vîrûsên vê nexweşiyê di 15-50 rojî de kurtbûnê diqedînin û dest bi ziyanê dikin. Nexweşî dikare bi mangan (mehan) bidome. Ti carî nabe kronîk û serî de li zarokan û kesên derziya parastinê nekirine peyda dibe. Li welatên ku sazûmaniyeke birêkûpêk a tenduristiyê nîne zêdê ye. Pirranî li [[Asya]], [[Tirkiye]], [[Rûsya]], Îndonezya. Efrîqa, Latîn Amerîka hwd peyda dibe. Li Ewropayê nîne. Mixabin li Kurdistanê hêj gelek e. == Hin sîmptomên Zerika Zer == *Piştî nêzîkî 28 rojên bisawêketinê madelihevketin, *Verêş, *Serêş *Zêdetîna laş *Îshel *Rengê zer ê mîzê *Rengê vekirî yê destava mezin Wekî cureyên din yên Zerikê bixetere nîne. == Di bijîşkiya gelêrî ya Kurdî de terapî == Li Kurdistanê di bijîşkiya gelêrî de terapiya wê biserkeftin tê kirin. Di bijîşkiya gelêrî ya Kurdî de cihê sîstema parastinê bingeh û mezin e. Hepatît A bi şokekirina îmmûnsîstemê tê terapî kirin. Bo mînak ji çermên nexweş ên nerm (guh, serê poz hwd) hindik xwîn tê derkirin. Bi êşeke piçûk û ji gelek kanan tê xwastîn ku îmmûnsîstem şoke bibe, têkeve alarmê. Bi saxbûna wan birînên piçûk, bêî derman Hepatît A saxdibe. == Terapiya bijîşkiya nûjen == Herî kêm sê car derziya parastinê ya dijî Hepatît A´yê ye tê kirin. Bingehê terapiyê ev e. Dîsa hîjyen gelek girîng e. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên mîkrobîk]] [[Kategorî:Nexweşiyên bisaw]] 16521 59063 2006-11-30T19:09:04Z Bablekan 495 Hepatît A çû cihê Zerika Zer: Kurdî bash e? #REDIRECT [[Zerika Zer]] 16522 59067 2006-11-30T20:01:12Z Bablekan 495 New page: '''Hepatît B''' ''(Hepatitis B)'' an bi Kurdî Zerika reş yek ji nexweşiyên [[mîkrob]]îk, bisaw ên [[kezeb]]ê ye. Tê texmînkirin ku yekemîn nexweşiya bisaw a dinyayê ye li do... '''Hepatît B''' ''(Hepatitis B)'' an bi Kurdî Zerika reş yek ji nexweşiyên [[mîkrob]]îk, bisaw ên [[kezeb]]ê ye. Tê texmînkirin ku yekemîn nexweşiya bisaw a dinyayê ye li dora 350 Milyon kes bi vê nexweşiya kronîk ketine. Nexweşiyeke girîng û ziyanker e. Kezebê dixurifîne heya bigire pûç dike. Vîrûsa bi heman navê ye, xwe di kezebê de bicihdike. Nexweşî bi riya xwînê, tûka dev, têkiliya cinsî hwd derbasî yekê din dibe. Li Tirkiyê ev nexweşî bi gelek peyda dibe û li Kurdistanê kêm e. == Hin sîmptomên Zerika reş == *Madelihevketin *Rengê reş (an tarî) ê mîzê *Êş di jorê zikê de *Verêş *Îshel Pirr kêm be jî ev vîrûs dikare ziyanê bide mejî. Heger ehya 6 mangî sax nebû, bixetere ye. Dawiyê de dikare kezebê bi giştî birizîne û nexweş hewceyê kezebekê veguheztî bike. Li cem pitokên nûjidayîkbûyî gelek bixetere ye. == Di bijîşkiya gelêrî ya Kurdî de terapiya Zerika reş == Ev nexweşî li Kurdistanê baş tê naskirin. Ji kelandina koka [[marîjok]], [[javîle]], [[pelhewes]]ê û hinde giyayên din dermanên ku asta antîkoran bilinddikin tên bikaranîn û sîstema parastinê tê alarmîzekirin. Ji binê zimanê nexweş, bi kêreke dezînfektekirî ji herdu demarên sereke pirr bi baldarî hinde xwîn tê berdan. Jê re "xwîna pîs" tê gotin. Nexweş ji civakê û endamên malbatê tê dûrxistin û pêşiya sawê tê girtin. Gorî biryara bijîşkê gelêrî derman tê bikaranîn û hin caran berdana xwîna pîs tê dubarekirin. == Terapiya Hepatît Byê di bijîşkiya nûjen de == *[[Leukomî]], bihêzkirina sîstema parastinê, veguhastina kezebê. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên mîkrobîk]] [[Kategorî:Nexweşiyên bisaw]] 16523 59069 2006-11-30T20:02:00Z Bablekan 495 Zerika Zer çû cihê Zerika zer: sererastkirin #REDIRECT [[Zerika zer]] 16524 59072 2006-11-30T20:24:08Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Sîstema hezmê]] #redirect[[Sîstema hezmê]] 16525 67066 2007-01-29T19:03:39Z KurdoChali 500 '''Sorîçik''' (bi [[Inglîzî]] ''oesophagous'') borîyek e di navbera [[hefik]] anko [[gerû]] ya mirovî heta [[gede (Anatomî)|gedeyê]] ye. Sorîçik xwarinê digehînit gedeyê. {{kurt}} [[Kategorî:Anatomî]] [[en:esophagus]] 16526 59081 2006-11-30T20:46:51Z KurdoChali 500 New page: '''Dazdegirê''' (bi [[Inglîzî]] ''deudenum'') destpêka [[rûviya biçûk]] e. Dazdegirê hema piştî [[gede (Anatomî)|gedeyê]] destpêdikit û ji ber hindê dibijin wê dazdegirê k... '''Dazdegirê''' (bi [[Inglîzî]] ''deudenum'') destpêka [[rûviya biçûk]] e. Dazdegirê hema piştî [[gede (Anatomî)|gedeyê]] destpêdikit û ji ber hindê dibijin wê dazdegirê ko tenê qasî dazde girêyên tivlan dirêj e. {{kurt}} [[Kategorî:Anatomî]] 16527 59095 2006-11-30T21:52:54Z Bablekan 495 '''Hemorrhoid''', ''(bi Kurdî: Werma demarê berjêr, rûvîderî, destava mezin a bixwîn hwd gelek binavkirinên wê hene)'' yek ji nexweşiyên demar e û xwe bi werima demarên sereke dide der. Hemorrhoid tenê navê werma di [[anûs]]ê de ye. Li Kurdistanê li hin deveran ji vê nexweşiyê re, "nexweşiya teralên Bexdayê" jî dibêjin. Lewra ev nexweşî pirranî li kesên ku naxebitin, pirr dadiniştin, bêhereket in xwe dide der. Helbet kesên ku pirr dixebitin jî dikarin bi vê nexweşiyê bikevin. Di bijîşkiya gelêrî ya Kurdî de gelek dermanên vê nexweşiyê hene û serkeftî ne. *Koda nexweşiyê: [[ICD-10]] I84, [[ICD-9]] 455 Du cureyên wê hene: Hemorrhoida xwe dide der (ango tê dîtin) û ya xwe nade der, di hundirê rûviyê de ye. Werma demar bixwîn e û gelek êşê dide. Heger xwîn were lê êş tunebe, bijîşk dikevin şika şêrpenceyê (kanserê). Dîsa nexweşî gorî asta xwe tê tedawîkirin. Heger di asteke bilind de be, bi operasyonê cihên demar ên werimînê û demar sistkiriye tên hildan. Ji ber ku werim li demarên sereke û girîng in, operasyon bi baldarî tê kirin. Hin caran piştî operasyonê dîsa di heman cihê de yan li cihekê din dîsa werim çêdibe. Sedî sed saxbûn hin caran ne gengaz e. == Bo pêşîgirtina Hemorrhoidê çi pêwîst e == *Divê mirov li ser piyan bêî hereket pirr nesekine *Bêhereketî bingeha nexweşiyê ye *Sedemên ku lêdana hundirê zik zêde dike herwekî hemorrhoidê jî ditetikînin *Xwarinên tûj (bîber, sîr hwd) *Xwarinên an vexwarinên tîr (Kafê, Çaya reş, çermê goşt hwd) [[Kategorî:Nexweşî]] 16529 59122 2006-12-01T03:08:16Z Ultratomio 665 New page: {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px" | <center>'''[[Wîkîpediya:Babel]]'''</center> |- | {{User {{{1}}}}} |- | {{User... {| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px" | <center>'''[[Wîkîpediya:Babel]]'''</center> |- | {{User {{{1}}}}} |- | {{User {{{2}}}}} |- | {{User {{{3}}}}} |- | {{User {{{4}}}}} |- | {{User {{{5}}}}} |- | {{User {{{6}}}}} |- | style="text-align: center" | [[:Category:User languages|Search user languages]] |} 16530 59123 2006-12-01T03:10:13Z Ultratomio 665 New page: <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;... <div style="float:left;border:solid #C0C8FF 1px;margin:1px"> {| cellspacing="0" style="width:238px;background:#F0F8FF" | style="width:45px;height:45px;background:#C0C8FF;text-align:center;font-size:14pt" | '''ko-1''' | style="font-size:8pt;padding:4pt;line-height:1.25em" | 이 사용자는 '''[[:Category:User ko|한국어]]'''를''' [[:Category:User ko-1|조금]]''' 구사할 수 있습니다. [[Category:User ko|{{PAGENAME}}]] [[Category:User ko-1|{{PAGENAME}}]] |} </div> 16531 59124 2006-12-01T03:10:40Z Ultratomio 665 New page: [[Kategorî:User ko]] [[Kategorî:User ko]] 16532 66125 2007-01-23T12:27:33Z Robbot 231 روبوت إضافة: bg, no, pt, ru, simple, uk تعديل: sv [[Image:Snowdrop.penguin.600pix.jpg|thumb|right|Albîno-[[Pîngûîn]] ]] [[Image:Albino Family.jpg|thumb|Wêne ji sedsala XIX. Malbatek albînîk]] '''Albînîzm''' ''(ji peyva albus - spî ya Latînî tê)'' yek ji nexweşiyên [[genetîk]] e. Xwe bi xerabûna metabolîzmayê dide der. Ji tunebûna yan kêmbûna [[pîgment]]a ku rengê dide [[melanîn]]ê tê kivşekirin. Kesên bi vê nexweşiyê ketine, çerm û porên wan spî dibin. Dîtina çavan da xerabûn dibe. Ji ber ku çermên wan zirav û bêhêz in, zu dişewitin û ji kanserê re amade ne. Di çavan de nîstagmûs heye ango çavên wan dicirifin. Heger albînîzm di asteka pirr bilind de nîne, ziyaneke mezin nade jiyana rojane. == Bo terapiyê == *Cureyên berçavk an lînsan ku çav diparêzin *Dermanên ku sîstema parastinê bihêzdikin *Parastina çerm Nexweşî xwe li cem ajalan jî dide der. Ajalên ku bi vê nexweşiyê dikevin pirranî nikarin xwe di nava şirûştê de biparêzin. Nexweşên albînîk di nava civakê de ji ber rengê xwe rastî gelek astengiyan tên. Di hin fîlman de wekî kesên nebaş tên pêşkêşkirin. Dîsa jî gelek di civakê de ciheke baş ji xwe re çêkirine. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên genetîk]] [[bg:Албинизъм]] [[da:Albinisme]] [[de:Albinismus]] [[en:Albinism]] [[eo:Albinismo]] [[es:Albinismo]] [[fi:Albinismi]] [[fr:Albinisme]] [[he:לבקנות]] [[it:Albinismo]] [[ja:アルビノ]] [[nl:Albinisme]] [[no:Albinisme]] [[pl:Albinizm]] [[pt:Albinismo]] [[ru:Альбинизм]] [[simple:Albinism]] [[sv:Albinism]] [[uk:Альбінізм]] [[zh:白化症]] 16533 59143 2006-12-01T11:54:19Z Bablekan 495 [[Wêne:Trisomie 21 illustration artlibre.png|thumb|200px|Şîrovekirinek Sendroma Downê]] '''Sendroma Down''' nexweşiyeke [[genetîk]] e. Di kesên bi vê sendromê ketine re kromozomeke zêde heye, ango bi navê [[kromozoma 21.]] kromozomek din bi wan re heye. Berê ji nexweşên Sendroma Down re "[[Tirk]]" an "[[Mongol]]" dihate gotin. Lewra ji aliyê fîzîkê ve dişibiyan Tirk-Mongolan. Di sala [[1866]]'î de bijîşkê Brîtanî [[John Langdon Down]] vê sendromê şîrove dike û êdî bi navê wî tê binavkirin. Pitokên nû jidayîkbûn bi dijwarî mezin dibin. Bi wan re nexweşiyên dil, bêhnvedanê hwd peyda dibin. Ji her aliyê ve dijwar mezin dibin, lewra hişê wan hinde kêm e û bizehmetî fêr dibin. Ji wan re dibistanên taybet pêwîst e. Mixabin li Kurdistanê, bi taybetî li Bakurê welêt ev derfetan nîne. Li Kurdistanê gelek kêm ev nexweşî tê dîtin. Ji hezarê 1-2 jidayîkbûn bi sendroma Down e. Di mirovan de 46 [[kromozom]] hene lê di wan de 47. Ev kromozoma zêde ji kû tê nayê zanîn. Pispor sedî sed zewaca di nava lêziman da qedexe dikin. Dîsa kontrolên beriya jidayîkbûnê pêşniyaz dikin. == Lînk == *[http://www.down-syndrome-int.org Rêxistina navneteweyî ya Sendroma Downê] [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên genetîk]] 16534 62541 2007-01-01T15:21:26Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: de, en, fr, nl, pl, pt '''John Langdon Haydon Langdon-Down''' (* [[18'ê rêbendanê]] [[1828]] li [[Cornwall]]; † [[7'ê kewçêrê]] [[1896]] li [[Normansfield]]) yek ji neurolog û dermanfiroşên navdar ên Brîtanî ye. Bi keşfa xwe ya [[Sendroma Down]]ê tê naskirin. Wî di jiyana xwe de pirranî dermanfiroşî kiriye. [[Kategorî:Bijîşk]] [[de:John Langdon-Down]] [[en:John Langdon-Down]] [[fr:John Langdon-Down]] [[nl:John Langdon Down]] [[pl:John Langdon-Down]] [[pt:John Langdon Haydon Down]] 16535 59167 2006-12-01T18:37:55Z Bablekan 495 '''Singerçîn''' ''(Pectus carinatum)'' yek ji nexweşiyên hestî ye û pirranî jidayîkbûnê tê. Di bijîşkiya gelêrî ya Kurdî de bijîşkiya hestî gelek bipêşketiye. Peyva Singerçîn li hin herêmên din bi cureyên din tên binavkirin û ji sing+gogerçîn=Singerçîn tê. Lewra sing deforme bûye, dişibe gogerçînan. Ji ber ku [[genetîk]] e pirranî ziyanê nade lê fonksiyonên kezebê bisînordike. Heger [[kezeb]]ê yan organeke din biêşîne yan bisînorbike, li terapiyê tê gerîn. Hin caran ji ber ki pirsgirêkên estetîkî dertîne, bêî êşê jî nexweş dixwazin operasyon bikin lê bijîşk xwe nadin ber. Heya probelemên mezin derneynin, operasyon li dijî sinca bijîşkiyê ye. Li cem ciwanan, bi taybetî li cem keçikan dikare bibe sedemê hin pisrgirêkên psîkolojîk. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên ortopedîk]] [[Kategorî:Nexweşiyên genetîk]] 16536 59166 2006-12-01T18:30:37Z Bablekan 495 New page: [[Image:Pectus1.jpg|thumb|Tîpîk Singebîr]] '''Singebîr''' ''(Pectus excavatum)'' yek ji anomaliyên, nexweşiyên [[hestî]] ye û pirranî jidayîkbûnê tê. Navenda singê berejê... [[Image:Pectus1.jpg|thumb|Tîpîk Singebîr]] '''Singebîr''' ''(Pectus excavatum)'' yek ji anomaliyên, nexweşiyên [[hestî]] ye û pirranî jidayîkbûnê tê. Navenda singê berejêr bipêşketî ye. Heger ziyanê nade [[kezeb]] û organên din, ne ewçend girîng e. Lê problemên [[estetîk]] û psîkolojîk rehetiyê nade nexweşan. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Nexweşiyên ortopedîk]] [[Kategorî:Nexweşiyên genetîk]] 16537 59209 2006-12-02T09:36:02Z Erdal Ronahi 2 '''Vûlvîtîs''' yek ji nexweşiyên jinan e û bi îltehebgirtina [[vûlva]]yê xwe dide der. Ji ber ku mîkrobîk e, divê were terapîkirin an tunekirin an dê ziyan zêdetir bibe. Bijîşk girtina minakê bo testkirinê pêşniyazdikin. Bi vê testê cureyê vîrûsê bêî şik tê naskirin. == Terapî == Dermanên [[antîmîkotîk]], [[antîbiyotîk]] û [[krem]]ên têr [[kortîzon]]î tên bikaranîn. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Jînekolojî]] [[Kategorî:Nexweşiyên mîkrobîk]] 16538 59172 2006-12-01T18:53:50Z Bablekan 495 Vulvîtîs çû cihê Vûlvîtîs: sererast bû #REDIRECT [[Vûlvîtîs]] 16539 59207 2006-12-02T09:32:49Z Erdal Ronahi 2 yekkirin pêwist e {{yekkirin}} '''Zarokjiberbirin''', '''kûretaj''', '''hûrkolîna jîçekê''' (bi [[latînî]]: ''abrasio'', bi [[fransî]]: ''curettage'', bi [[Inglîzî]] ''abortion'') ji ber sedemên tenduristî yan taybetî dawî li bicanîbûnê anîn e. '''Jiberbrin''' derkirin an avêtina [[vernîk]] an cenînî ji [[malzarî|malzarîyê]] ye ko ji sedema [[mirin|mirina]] vernîkî ye an jî dibit sedema mirina wî. Jiberçûn mumkîn e serbixwe an jî bi rêya keristeyên [[kîmya|kîmyayî]], [[neşterkarî]] an rêyên dî ji qest rû bidit. Bi giştî, jiberbirin behsa destajoyekê (bi Inglîzî ''procedure'') dikit ko merema wê dawîkirina [[avisî|avisîyê]] ye. Di [[zaravnasî|zaravnasiya]] [[pizişkî]] da, her dawîbûneka avisîyê ya serbixwe an destkir û jiqesd berî heftîya 20'ê ji jiyana hundirê malzarîyê ko berhemekê nejî diînit serdinyayê, jiberbirin e. Di dîrokê da gelek şêwaz ji bo jiberbirinê hebûne. Alîyên [[exlaq|exlaqî]] û [[qanûn|qanûnî]] yên jiberbirinê niha babetên nîqaşên gelek gerim in li piranî ya welatên cîhanê. Wekî ji peyvê jî kivşe ye, "jiberbirin" e ne "jiberçûn" e. Zarokjiberçûn bêî vîna mirov e. Lê li vir mirov bi vînê tevdigere. Li gelek civakan bi çaveke baş û erênî li zarokjiberbirinê yan kûretajê nayê nêrîn. Li civakên wiha maf û wekheviya jinan jî kêm in. Dîsa li hin welatan kûretaj ji ber sedemên olî hwd qedexe ye û bi dizî tê kirin. Li Kurdistanê, bi taybetî li Kurdistana neazad, ango parçeyên li derê Başûrê Kurdistanê dimînin yasayên dagirkeriyê serdest in. Li Bakurê welêt neqedexe lê karekê nelirê tê dîtin. Li Rojhilata Kurdistanê ango Kurdistana Îranê û ya Sûrî bi dizî tên kirin, qedexe ye. Dîroka kûretajê gelek kevn e. Bijîşk di hin rewşên awarte de ji ber sedemên tenduristiya dê yan jîçekê (embriyo) biryara yan pêşniyaza kûretajê didin. Herî dereng hefteya 16. a bicanîmayinê dikare were kirin. [[Kategorî:Jînekolojî]] 16541 59197 2006-12-02T02:16:04Z 91.0.112.191 Redirecting to [[Alfabe]] #redirect[[alfabe]] 16543 59204 2006-12-02T09:28:58Z Erdal Ronahi 2 New page: [[Kategorî:Bijîşkî]] [[Kategorî:Bijîşkî]] 16544 62950 2007-01-03T21:53:03Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû hate tomar kirin 16545 59211 2006-12-02T09:39:05Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: Kategorî Kategorî 16546 59212 2006-12-02T09:39:26Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: bar bike bar bike 16547 59213 2006-12-02T09:40:07Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: Dar Dar 16548 59216 2006-12-02T09:47:08Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Kategorî:Hunermend]] [[Kategorî:Hunermend]] 16549 59218 2006-12-02T09:48:45Z Erdal Ronahi 2 DEWKE çû cihê Dewke #REDIRECT [[Dewke]] 16550 59220 2006-12-02T09:59:55Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Derawud]] #redirect[[Derawud]] 16551 59229 2006-12-02T10:40:07Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Goga Roma''' alaveke alîkar di jînekolojiyê de bo zarokanînê ye. Gogeke ji hewayê dagirkirî ye û dema êşên zarokanînê destpêkir jin bi deverû xwe li ser dirêjdikin k... '''Goga Roma''' alaveke alîkar di jînekolojiyê de bo zarokanînê ye. Gogeke ji hewayê dagirkirî ye û dema êşên zarokanînê destpêkir jin bi deverû xwe li ser dirêjdikin ku ev yek rehetî û aramiyê dide wan. Jin dikarin bi cureyên din jî li ser gogê vekevin. Niha lêkolîn hene ku zarokanînê jî li ser vê gogê pêk bînin. Bi navê ''Paul Degen'' nexweşekî ku bi hefteyan ji ber êşa pişta xwe nedikarî vekeve ev alav çêkiriye û niha gelek cureyên wê hene. [[Kategorî:Teknolojî]] [[Kategorî:Jînekolojî]] 16552 59230 2006-12-02T11:11:32Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Riya hêkê''' yan '''kanala hêkê''', riya ku hêkên jinan dadikevin [[malzarok]]ê ye. Li jora malzarokê ne û du heb in. Ev kanalin pirr hûr û nazîk, nava wan çend mîlîm... '''Riya hêkê''' yan '''kanala hêkê''', riya ku hêkên jinan dadikevin [[malzarok]]ê ye. Li jora malzarokê ne û du heb in. Ev kanalin pirr hûr û nazîk, nava wan çend mîlîmetre nin. Dawî fireh dibe mîna kovikin (mastêrik) gincirî, yên ku hêkê ji cihê [[hêkel]]ê (ovar) digre û derbasî malzarokê dike. Di jiyana rojane de mirov nikare riya hêkê bihesîne lê dema ku birîn tê de hebe dikare. Birîna hêkelê dikare çêbibe, dema ku kanalê wê bi prosesên nexweşiyê bên girtin dibe sedema [[stewirbûn]]ê. Ji ber wê, pirr girîng e dema ku kulbûn an şewitandin di lebatê zayend derketin ku mirov wan zû tedawî bike, ji bo bipêşnekevin. [[Kategorî:Anatomî]] [[Kategorî:Jînekolojî]] 16553 59262 2006-12-02T18:14:32Z Erdal Ronahi 2 '''Hêkel''', '''hêkdank''', '''ovar''' kana hêkên jinan e. Mezinbûna wê mîna bihîvekê ye û hêj di dema jidayîkbûnê de bizrên hêkê kivşe ne. Hejmara wan li dora 400.000 in. Yê ji ber mayî dihelin û çermê dorê digirin. Her mangê (mehê) di bin bandora [[hormon]]an de hêkek distewe (digihîje) diçe jorê hêkelê û ji aliyê avzê mîna tiliyan (bêçiyan) tên kişandin. Heger di riya hêkê de bi bizrê mêr ganîn pêk neyê ev hêk xeradibe. Peywirdariyeka din a hêkelê jî hilberîna hormonên zayender e. Ev hormoman ne tenê bo bicanîmayînê, herwekî bo hemî lebatan girîng e û bi bandor e. [[Kategorî:Anatomî]] [[Kategorî:Jînekolojî]] 16554 60961 2006-12-20T00:28:36Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Rêv-zayender-anatomiya_jinan.jpg|rights|thumb|Organa zayender a jinê]] [[Wêne:Vajîna_ji_derve.jpg|rights|thumb|Vajîna ji derve]] '''Vajîna''' (rêv, berzik, riya dol, kis, laş, quz, gilik hwd gelek binavkirinên bi kurdî hene) organa zayender a jinê ye. Dirûvê wê wekî kanaleke 8 cm ye. Di hundir de pirr nerm û qermiçokî ye. Çermê wê ji avzê û herik tim şil dimîne mîna herika di hundirê bêvilê (pozê) û dev de. Dora vajînayê pirr ji hev vedibe û ev yek zarokanînê û têkiliya zayendiyê hêsan dike. Di kûraniya vajînayê de bi pişkîna destî mirov dikare hebûna qirika [[malzarok]]ê bihesîne. == Qirika malzarokê == Di hundirê qirika malzarokê de vekirinek piçûk heye bi texmînî qasî çixatê ye û ev girêdanê bi hundirê malzarokê re çêdike. Ev, devê malzarokê ye. == Devê malzarokê == Bi vê vekirina bi demarên hêzê û jihevvekirinê, xwîna cilan dikare navbera malzarokê û vajînayê biherike û bizrê mêr dikare di malzarokê re bigihê riya hêkê. == Lêvên rûvên mezin == Du çermên qermîçokên mezin tev bi demarên piçûk ên xwînî ne. Ji derve mîna jor bi mû (por) ye. Lêvên rûvên mezin parçeyên organên zeyender, ên ku nazîk in diparêzin. == Lêvên rûvên piçûk == Ev ji aliyê lêvên rûvên mezin tên nixumandin û ji bo cihên hîn kûrtir, cihê riya mîzê û kardankê biparêze. Xwîna rûvên piçûk baş diçe, ji ber wê dema têkiliya zayender an dema kulbûnê karin biwerimin. Nêzîkî vajînayê di hundirê betan de, di herdu aliyan de avzê heye. Ev herdu organên piçûk dikin ku tim jêra vajînayê şil be. == [[Zîlik]] == Ev dawiya jora lêvên rûv e. Li vê derê jî gelek cidahiyên mezin henin. Mezinbûna wê wekî zixurekê ye. Ev jî yê hinek bipêş ve xûyayî ye û hinek din gerek e lê bigerin heya ku bihesînin. Dora zîlikê hemî demarên pir nazîk in, lewma dema mirov destlêbide hîsbûna wê zêde dibe. == Riya mîzê == Jêra zîlikê bi qulek (kunek) piçûk dawî dibe. == Devê malzarokê (kardankê) == Ev hîn hebekî jêra riya mîzê ye û bi vekirina çîman riya vajînayê vedibe. Yên keçikên ciwan qermiçokek perda qîzbûnê jêra devê vajînayê digire. Ev perde bi gelemperî pirr ji hev vedibe û teng dibe wekî lastîkê û di dema têkiliya seksî ya pêşîn kêm caran diêşe. Ji ber wê dibe ku ev perda qîzbûnê, jê re dibêjin Hymen jî, dema mirov tamponekê bikarbîne, bi xwe vebe yan biqete. Di kêm rewşan de çêdibe ku ev Hymen deriyê vajînayê bi giştî bigire. Wê dema xwîna cilan (adet dîtin, menstrûasyon) jî ne gangaz e. [[Kategorî:Anatomî]] [[Kategorî:Jînekolojî]] 16555 59502 2006-12-05T18:27:38Z Bablekan 495 lîsans Organa zayender a jinê {{PD-self}} --[[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 18:27, 5 Berfanbar 2006 (UTC) 16556 59501 2006-12-05T18:26:56Z Bablekan 495 lîsans Vajîna ji derve {{PD-self}} --[[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 18:26, 5 Berfanbar 2006 (UTC) 16557 59256 2006-12-02T15:58:59Z Luqman 401 '''Guhorîn''', ''(Evolution)'', Pêşketinê demekdirêj e. Di vê wextê de xelkekî [[zîndewer]] guhartinên [[genetîk]] kom dike ku şiya ji endamên xwe dike ji bo serketinî rewşa jîngehî diguncande û xwarin çêtir dihîne ber. {{kurt}} [[Kategorî:biyolojî]] 16558 59255 2006-12-02T15:51:32Z Luqman 401 '''Cor''', ''(Species)'', Rêzkirina [[zîndewer]]ên pêwend ku dikarin bi [[azadî]] du rih bikin. {{kurt}} [[Kategorî:Biyolojî]] 16559 59254 2006-12-02T15:49:53Z Luqman 401 '''Req kirin''', ''(Anneal)'', Hogirîkirina [[DNA]] yan [[RNA]] encamên temamker, bi xêra hîdrojen, ji bo polînuklêotîdên ducar asêbûyi. Gelek caran, ew bo ravekirinê piçukên azmûnên girêdan bi kar hînan e. {{kurt}} [[Kategorî:Biyolojî]] 16560 59252 2006-12-02T15:47:02Z Luqman 401 '''Bergirî ji zîndedij''', ''(Antibiotic Resistance)'', Şiyana [[hûrzindî]] bo [[protîn]]ek çêbike ku zîndedijek lawaz dike yan tomarkirinê zîndedij nav xanikê da nahêle. {{kurt}} [[Kategorî:Biyolojî]] 16561 59251 2006-12-02T15:44:03Z Luqman 401 '''Dijeleş''', [[Protîn]]eke [[îmunoglobulîn]] ji topika lemfî ya rêzika parastî berhemkirî ku ji gerdekî dijejenê taybet girê dide. {{kurt}} [[Kategorî:Biyolojî]] 16562 65313 2007-01-18T21:48:23Z KurdoChali 500 '''Hûrjînewer''' (bi [[Inglîzî]] ''microbe'' an ''microorganism'') [[endamwer]] an [[organîzm|organîzmek]] e hind hûr e ko bi çavên bê arîkar nahêt dîtin jibo dîtina wê [[hûrbîn]] an [[maykroskop]] pêdvî ye. [[Bakterî]], [[kivark]] anko [[qarçik]], [[arkiya]] û [[yûkaryûsayt]] hûrjînewer dihên hesibandin. [[Vîrûs]] anko [[vayrûs]] bi giştî wekî bûnewerên bêcan dihên hesibandin. Bi giştî, hûrjînewer tek-[[xane]] an hindek caran jî pirxane ne. Lê hindek ji wan hind mezin in ko carina bi çavê bê arîkarî jî dihên dîtin. Hûrjînewer hema bibêje li her dereka vê cîhanê dijîn: li serê [[çiya|çiyayan]], di binê [[derya|deryayan]] û di laşê [[mirov]] û [[lawir]] û [[giya|giyayan]] da. Hûrjînewer pareka gelek giring ji [[jînhawir]] anko [[ekosîstem]]ê ne. Ew laşeyên mirî yên endamwerên dî dibihujînin. Lê hindek ji wan jî [[nesaxîzê]] ne û lawir û giyayên dî tûşî [[nesaxî|nesaxiyan]] dikin. [[Hûrjînewerzanist]] an [[mîkrobiyolocî]] zanistê xwîndina li ser hûrjîneweran e. {{kurt}} [[Kategorî:Biyolojî]] 16563 59260 2006-12-02T18:12:10Z Bablekan 495 [[Wêne:Spekûlûm_bo_pishkînê.jpg|right|thumb|Spekûlûm alaveke girîng e di pişkîna jînekologan de]] '''Spekûlûm''' alaveke alîkar bo pişkîna (muayene) [[jînekolog]]an e. Ev cîhaz ji metal (lajwerd, nasût) an plastîk e û dişibe nikilê qazê. Dema mirov nikil veke dîwarên vajînayê jî tên vekirin. Gelek cureyên vê alavê hene û bijîşk gorî pêdiviyê bikartînin. Heger di pişkînê de kê nexweş biêşîne, tê payîn ku ew ne bijîşkeke birehm û pispor e. Ji bo alav baş bişimite, didin ber avê yan, dawiya wê bi krem dikin. Spekûlûm vegirtî dikeve vajînayê û hêdîka tê vekirin. Bi alîkariya rewşeneke (tîrêj) bihêz bijîşk karê xwe dike. Bijîşk bi alîkariya spekûlûmê dikare, hundirê [[vajîna]]yê, qirika û devê [[malzarok]]ê bipişkîne (muayene bike). [[Kategorî:Teknolojî]] [[Kategorî:Jînekolojî]] 16564 59500 2006-12-05T18:26:01Z Bablekan 495 ceribandin e. cara berê min jibîrkir logîn bikim Spekûlûm {{PD-self}} --[[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 18:26, 5 Berfanbar 2006 (UTC) 16565 59261 2006-12-02T18:14:00Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hêkel]] #redirect[[Hêkel]] 16566 59268 2006-12-03T09:28:01Z Bablekan 495 '''Vajînît''' ''( vaginitis, kolpitis)'' yek ji nexweşiyên [[mîkrob]]îk ê bi jinan re ye. Wekî ji navê wê kivşe ye, înfeksiyoneke [[vajîna]]yê ye. Guhertinên [[hormon]]î, bikaranîna hin dermanan, jiyanên awarte, [[stres]] hwd dibin sedem ku dengeya asîdê li mûkozaya organên zayender xerabibin. Gelek cureyên îltehebê hene lê ya pirr tê dîtin, îlteheba ku bakteriya Candida albicans pêk tîne ye. Bakterî dikare bi riya têkiliya cinsî, oral hwd derbasî yekê din bibe. Hin caran cureyên antîbiyotîkan bikêrnayên. Jinên zêdekîloyî, [[diyabetîk]] û bicanî bêhtir di bin rîskê de ne. Di pêderxistina nexweşiyê de hin pîvandinên [[pH]] pêwîst in. Gorî pêderxistinê rêbaza terapiyê tê amadekirin. Sîmptomên wê, xur, di têkiliya cinsî de êş û herik in. Pirranî terapî bi antîbiyotîkan gengaz e. Jinên zewicî çêtir e, mêrê xwe jî bidin kontrolkirin. Hîjyen pirr girîng e. Bikaranîna prezervatîvan, paqijiya destava mezin, bikaranîna binekincên hîjyenîk hwd. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Jînekolojî]] [[Kategorî:Nexweşiyên mîkrobîk]] 16567 59269 2006-12-03T10:09:17Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Şîrê bejî''' ''(Galactorrhea)'' ji anomaliyeke [[pêsîr]] (çiçik) e û xwe bi herikîna şîr ê nepayî dide der. Ango jin ne bicanî ye û pitoka wê nîne lê şîrê wê ... '''Şîrê bejî''' ''(Galactorrhea)'' ji anomaliyeke [[pêsîr]] (çiçik) e û xwe bi herikîna şîr ê nepayî dide der. Ango jin ne bicanî ye û pitoka wê nîne lê şîrê wê tê. Li Kurdistanê jê re şîrê bejî tê gotin. Şîrê bejî dikare li cem zarokên nûjidayîkbûyî jî peyda bibe. Wê gavê jê re "şîrê milyaketan" dibêjin. Divê şaşî çênebe, heger jin pêsîrên xwe pirr carî bidoşe dikare hormonan bitetikîne û yek du dilop şîr were. Eva ne şîrê bejî ye, normal e. Şîrê bejî pirr kêm be jî li cem mêran jî tê dîtin. Heger şîrê bejî tenê ji pêsîrekê tê, biêş e û bixwîn e, serîlêdana bijîşk tê pêşniyazkirin. Hin caran bijîşk dikevin şika [[şêrpence]]ya pêsirê. [[Kategorî:Nexweşî]] [[Kategorî:Jînekolojî]] [[Kategorî:Onkolojî]] 16568 59274 2006-12-03T10:45:53Z Bangin 450 Redirecting to [[Alp]] #redirect[[Alp]] 16569 59281 2006-12-03T10:53:07Z Erdal Ronahi 2 * [[Binefşa Narîn]] * [[Dewrêşê Evdî]] * [[Dimdim]] * [[Ker û Kulik]] * [[Mem û Zîn]] * [[Memê Alan]] * [[Ristemê Zal]] * [[Siyabend û Xecê]] * [[Stî û Ferxî]] * [[Şahmaran]] * [[Zembîlfiroş]] [[Kategorî:Wêje]] 16570 65318 2007-01-18T22:20:21Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ast:Une Seule Nuit]], [[pl:Hymn Burkina Faso]] '''Le Ditanyè''' (ya jî ''Une seule nuit'' ya ''L'Hymne de la victoire'') ji salê [[1984]] da [[srûda netewî]] yê [[Burkîna Fazo]] ya. Gotarê xwe ji wezîrê [[Thomas Sankara]] ye. ==Srûd== 1. :Contre la férule humiliante il y a déjà mille ans, :La rapacité venue de loin les asservir il y a cent ans. :Contre la cynique malice métamorphosée :En néocolonialisme et ses petits servants locaux :Beaucoup flanchèrent et certains résistèrent. :Mais les échecs, les succès, la sueur, le sang :Ont fortifié notre peuple courageux et fertilisé sa lutte héroïque. ''Refrain:'' :Et une seule nuit a rassemblée en elle :L'histoire de tout un peuple. :Et une seule nuit a déclenché sa marche triomphale :Vers l'horizon du bonheur. :Une seule nuit a réconcilié notre peuple :Avec tous les peuples du monde, :A la conquête de la liberté et du progrès :La patrie ou la mort, nous vaincrons. 2. :Nourris à la source vive de la révolution, :Les engagés volontaires de la liberté et de la paix :Dans l'énergie nocturne et salutaire du 4 août :N'avaient pas que les armes à la main mais aussi et surtout :La flamme au coeur pour légitimement libérer :Le Faso à jamais des fers de tous ceux qui, :Cà et là en polluaient l'âme sucrée :De l'indépendance de la souveraineté 3. :Et séant désormais en sa dignité recouvrée :L'amour et l'honneur en partage avec l'humanité :Le peuple de Burkina chante un hymne à la victoire :A la gloire du travail libérateur, émancipateur :A bas l'exploitation de l'homme par l'homme, :Hé ! en avant pour le bonheur de tout homme :Par tous les hommes aujourd'hui et demain :Par tous les hommes ici et pour toujours. 4. :Révolution populaire nôtre, sève nourricière :Maternité immortelle de progrès à visage d'homme :Foyer éternel de démocratie consensuelle :Où enfin l'identité nationale a droit de cité :Où pour toujours l'injustice perd ses quartiers :Et où des mains des bâtisseurs d'un monde radieux :Mûrissent partout les moissons des v�ux patriotiques :Brillent les soleils infinis de joie. [[Kategorî:Sirûd]] [[Kategorî:Burkîna Fazo]] [[ast:Une Seule Nuit]] [[de:Le Ditanyè]] [[en:Une Seule Nuit]] [[es:Une Seule Nuit]] [[fi:Une Seule Nuit]] [[fr:Ditanyè (l'Hymne de la Victoire)]] [[nl:Une Seule Nuit]] [[no:Une Seule Nuit]] [[pl:Hymn Burkina Faso]] [[ro:Une Seule Nuit]] [[sv:Une Seule Nuit]] 16571 59278 2006-12-03T10:52:18Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Dewlet]] 16572 59280 2006-12-03T10:52:59Z Bangin 450 Redirecting to [[Le Ditanyè]] #redirect[[Le Ditanyè]] 16573 59282 2006-12-03T10:53:11Z Bangin 450 Redirecting to [[Le Ditanyè]] #redirect[[Le Ditanyè]] 16574 59283 2006-12-03T10:53:24Z Bangin 450 Redirecting to [[Le Ditanyè]] #redirect[[Le Ditanyè]] 16577 59319 2006-12-03T19:03:31Z Erdal Ronahi 2 Hekim Sefkan çû cihê Hekîm Sefkan '''Hekim Sefkan''' (1970 Amûde) [[bestekar]], [[stranbêj]] û [[şanoger]]ê kurd e. Sefkan yek ji endamên [[Koma Berxwedan]] bû. == Berhem == * Sitranên Qedexe {{kurt}} [[Kategorî:Mêr|Sefkan, Hekim]] [[Kategorî:Kurd|Sefkan, Hekim]] [[Kategorî:Bestekar|Sefkan, Hekim]] [[Kategorî:Stranbêj|Sefkan, Hekim]] [[Kategorî:Şanoger|Sefkan, Hekim]] 16578 59320 2006-12-03T19:03:31Z Erdal Ronahi 2 Hekim Sefkan çû cihê Hekîm Sefkan #REDIRECT [[Hekîm Sefkan]] 16579 59324 2006-12-03T20:32:42Z Bablekan 495 kurtesererastkirin '''Neuralgî''', '''Neuraljî''' ''(Neuralgia)'' navê êşên neurolojiyê ye. Pirranî xwe li serî û rû dide der lê ev ne şert e, dikare xwe li gelek cihan bide der. Hemî şaneyên (selûla, hucre) neurolojîk dikarin êşê derînin, lê hinek ji wan navdar in. == Hin cureyên neuralgiyê == *[[Nervus trigeminus]] *[[Nervus nasociliaris]]: bo mînak [[Sendroma Charlin]] *[[Nervus intermedius]] *[[Nervus ischiadicus]] *[[Nervus vagus]] *[[Nervus tibialis]]: [[Neuralgiya Morton]] *[[Nervus occipitalis major]] *[[Nervus genitofemoralis]] *[[Nervus ulnaris]] == Terapî == *[[NSAR]] *[[Akûpûnktûr]] *Anesteziya fonksiyonê ya terapîker *[[Psîkofarmaka]] ([[Benzodiazepine]]) *[[TENS]] *[[Antîkonvûlsîva]] *Hin cureyên operasyonan [[Kategorî:Neurolojî]] 16580 59474 2006-12-04T20:15:14Z 84.189.78.207 '''Harmegedon''' bêjeke ji [[Mizgînî]], [[peyxama Yûhenna]] ye. Li gorî wê cîhê şerê dawî berê hatina [[Mesih|Mesihê]] ye. Bêjeya Yewnanî '''Har Magedón''' ku gelek wergerwan bikar tînin, bi mane û wateya „Çiyayê Megîdo“ [yanî çiyayê li Rojhilata Navîn] yan jî „Çiyayê Kombûyîna Leşkeran“ tê fêhmkirin. Ev gotin jî dîsa ji bêjeya Îbranî hatiye stendin û maneya wê jî dîsa bi „Çiyayê Megîdo“ ye. Bi vî awayî em dibînin ku, ev bêje cara yekem di peyxamên Xwedê de tê ziman û ji wê bi edebiyat û wêjeya dunyayê belev bûye. Şandiyê Yûhenna ev gotin cara yekem di Peyxamê de aniye ziman. Pirtûka Pîroz vî navî bi tevkujî û holokosta çekên nukliyerî û dendikî ve girê nade. Lê bi „cenga Roja Mezina Xwedayê karîndarê her tiştî“ ve girê dide (li [[Peyxama Yûhenna]] 16:14, 16). Ev nav bi taybetî vê maneyê tîne holê, „cîhê [bi [[Yewnanî]]: tópon, e yanî rewş û hal e]“ ku, di wê rewşê de wê serwerê siyasî yên dunyayê xwe li dijî Afirandêr û padîşahiya Mesîhê wî kom bikin. Wê ev hereket û hewldayîna dijberî, bi destê hewldayînek cîhangerî dijî xizmetkarên Xwedê yektayên li ser zemîn be. Jiber ku, ev kes nûnerên Padîşahiya Xwedê ne. Êrişa Harmegedon yan jî Armagedonê ji aliyekî ve dişibe êrişa Gogê ji welatê Magogê. :„Xudan, XUDA wusa dibêje: dê ew roja wusa bibe ku, dê hinek tişt bên aqilê te û tuyê ramanên xerab bifikirî û tuyê bibêjî: Ez hilkişim warê gundên bêdîwar, ez bi ser yên ku di rehetiyê de nr û di ewlekariyê de rûdinin herim, gişt bêyî dîwar rûniştine û çilmêriyên deriyên wan û deriyên wan nîne. Tuyê bona talan û yexme kirinê û bona ku li dijî cîhên çawa xera bûbûn, lê niha mirov lê rûdininê û neteweya ku ji gelan ve hatine civandin destê xwe bizivirînî hilkişî, ew netewa ku dewar û mal qezenc kiriye, di navika dinê de rûdine“ :([[Hêzekîêl]] beşa 38 ayetên 10 – 12). [[Kategorî:Xirîstiyanî]] [[de:Harmagedon]] [[en:Armageddon]] [[es:Armagedón]] [[fa:آرماگدون]] [[fi:Harmageddonin taistelu]] [[fr:Armageddon]] [[he:מגידו]] [[ja:ハルマゲドン]] [[pl:Armageddon (koniec świata)]] [[pt:Armagedom]] [[sv:Harmagedon]] [[zh:哈米吉多頓]] 16581 64143 2007-01-11T20:45:35Z Cyrus the virus 619 '''Nîvkada Bakur''', nîvkada dinê yê li bakura [[ekwator]] û [[nîvkada Başûr]] dimê ye. Li nîvkada bakur havîn di [[pûşper]]ê de heta [[gelawêj]]ê, zivistan jî di [[berfanbar]]ê de heta [[reşemî]]yê dajo. [[Parzemîn]] û xakên dinê bi piranî û nêzî %80-90ên nifûsa dinê li nîvkada bakur in. Ew bi piranî li ser [[nîvkada parzemînî]] dikeve ye. [[Image:Hemisferio Norte.png|thumb|right|250px|Nîvkada bakur bi zer e]] [[Category:Erdnîgarî]] [[bs:Sjeverna hemisfera]] [[ca:Hemisferi nord]] [[da:Nordlige halvkugle]] [[en:Northern Hemisphere]] [[eo:Norda hemisfero]] [[es:Hemisferio Norte]] [[et:Põhjapoolkera]] [[eu:Ipar hemisferio]] [[fa:نیم‌کره شمالی]] [[fi:Pohjoinen pallonpuolisko]] [[fr:Hémisphère Nord]] [[gl:Hemisferio norte]] [[he:חצי הכדור הצפוני]] [[hr:Sjeverna polutka]] [[it:Emisfero boreale]] [[ja:北半球]] [[kn:ಉತ್ತರ ಗೋಲಾರ್ಧ]] [[ko:북반구]] [[lv:Ziemeļu puslode]] [[nds-nl:Noordelijk halfroend]] [[nl:Noordelijk halfrond]] [[no:Nordlige halvkule]] [[pl:Półkula północna]] [[pt:Hemisfério norte]] [[ru:Северное полушарие]] [[simple:Northern Hemisphere]] [[sv:Norra halvklotet]] [[vi:Bắc bán cầu]] [[zh:北半球]] 16582 59345 2006-12-03T23:06:56Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: {{Gotara bingehîn}} [[Kategorî:Ol]] {{Gotara bingehîn}} [[Kategorî:Ol]] 16584 59350 2006-12-03T23:12:06Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Îsa]] #redirect[[Îsa]] 16585 59355 2006-12-03T23:19:51Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Kategorî:Nivîsbarî]] [[Kategorî:Nivîsbarî]] 16586 59366 2006-12-03T23:59:09Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:TECAK LOGO.jpg|framed|TECAK, 2003]]'''Tevgera Ciwanên Azad a Kurdistanê''' (TECAK) di sala 2003'an de hat damezrandin û di sala 2005'an de hat fesihkirin. Şûna wê [[Komalên Ciwanan]] hatin avakirin. [[Kategorî:Tevger]] 16587 59466 2006-12-04T19:14:41Z Bangin 450 {{Al}} 16588 61717 2006-12-26T04:31:14Z Metin84 686 [[Wêne:KOMALÊN CIWANAN - -2005- - Komalên Ciwanan.png|thumb|Komalên Ciwanan]] '''Komalên Ciwanan''' di sala 2005 şûna [[TECAK]] hatiye avakirin. {{kurt}} [[Kategorî:Tevger]] {{al}} 16589 59360 2006-12-03T23:51:13Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Kategorî:kom]] [[Kategorî:kom]] 16590 59364 2006-12-03T23:53:54Z Erdal Ronahi 2 TECAK çû cihê Tevgera Ciwanên Azad a Kurdistanê #REDIRECT [[Tevgera Ciwanên Azad a Kurdistanê]] 16591 59465 2006-12-04T19:14:16Z Bangin 450 {{Al}} 16594 59382 2006-12-04T02:32:49Z Erdal Ronahi 2 From Serxwebûn archive, GFDL 16595 60971 2006-12-20T00:36:18Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Ibrahim Oguz (Kendal).jpg|thumb]] '''Ibrahim Oguz (Kendal)''' (1976-12 gulana 2005'an [[Dêrsim]]-Ovacık) şervanekî HPG'yê bû. [[Kategorî:Endamê HPG]] 16598 59412 2006-12-04T15:18:48Z Bangin 450 Rûpela nû: [[kategorî:Nexweşî]] [[kategorî:Nexweşî]] 16599 59413 2006-12-04T15:18:58Z Bangin 450 Rûpela nû: [[kategorî:Nexweşî]] [[kategorî:Nexweşî]] 16600 59414 2006-12-04T15:19:13Z Bangin 450 Rûpela nû: [[kategorî:Nexweşî]] [[kategorî:Nexweşî]] 16601 59416 2006-12-04T15:19:42Z Bangin 450 Rûpela nû: [[kategorî:Nexweşî]] [[kategorî:Nexweşî]] 16602 59418 2006-12-04T15:20:03Z Bangin 450 [[Kategorî:Kes]] 16603 59419 2006-12-04T15:21:19Z Bangin 450 Rûpela nû: [[kategorî:Nexweşî]] [[kategorî:Nexweşî]] 16604 59420 2006-12-04T15:21:33Z Bangin 450 Rûpela nû: [[kategorî:Nexweşî]] [[kategorî:Nexweşî]] 16605 59421 2006-12-04T15:22:55Z Bangin 450 Redirecting to [[Vajîna]] #redirect[[Vajîna]] 16606 59422 2006-12-04T15:25:09Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Neurolog]] [[Kategorî:Zanist]] [[Kategorî:Neurolog]] [[Kategorî:Zanist]] 16607 59428 2006-12-04T15:49:37Z Bangin 450 {| cellspacing="8" cellpadding="0" style="width:80%; clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#f7f8ff; border:2px solid #8888aa;" | [[Image:PD-icon.svg|64px|Public domain]] | ''Ev wêneya (ya tiştekî din ya mêdîya) di '''[[w:public domain|public domain]]''' da ye çima copyrighta xwe '''xelasbûye'''.''<br /> ''Ev ji dewletên [[DYE]], [[Keneda]], [[YE]] û dewletên din yê vê lîsensa bikartînin: '''Ew kesa, yê vê çêkirîye, berî 70 sala mirîye'''.'' |}<includeonly>[[Category:PD Old|{{PAGENAME}}]]</includeonly> 16608 59542 2006-12-05T21:05:26Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Wêneyên li gorî lîsansê]] 16610 59429 2006-12-04T15:53:27Z Bangin 450 Rûpela nû: {| cellspacing="8" cellpadding="0" style="width:80%; clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#f7f8ff; border:2px solid #8888aa;" | [[Image:PD-icon.svg|64px|Public domain]] | ''E... {| cellspacing="8" cellpadding="0" style="width:80%; clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#f7f8ff; border:2px solid #8888aa;" | [[Image:PD-icon.svg|64px|Public domain]] | ''Ez, yê vê tiştî çêkir, vê wêneyê (ya tiştekî din yê mêdîya) dikim bin '''[[:en:Public domain|public domain]]'''. Ev li herderekê di cîhanê da tê qebûlkirin.''<br /> |}<includeonly>[[Category:PD-self|{{PAGENAME}}]]</includeonly> 16611 59540 2006-12-05T21:03:45Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Wêneyên li gorî lîsansê]] 16612 59533 2006-12-05T20:55:17Z Erdal Ronahi 2 {| cellspacing="8" cellpadding="0" style="width:80%; clear:both; text-align:center; margin:0.5em auto; background-color:#f9f9f9; border:2px solid #e0e0e0;" | style="width:90px;" | [[Image:CC SomeRightsReserved.png|90px|Creative Commons License]]<br />[[Image:Cc-by white.svg|24px|Creative Commons Attribution icon]][[Image:Cc-sa white.svg|24px|Creative Commons Share Alike icon]] | ''[[Media:{{PAGENAME}}|Ev wêneya]] di bin lîsensa [[w:Creative Commons|Creative&nbsp;Commons]] [http://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5/ Attribution&nbsp;ShareAlike&nbsp;2.5] da ye.'' |} <includeonly>[[Category:CC-BY-SA-2.5]]</includeonly> <noinclude>[[Kategorî:Etîketa lîsansê|{{PAGENAME}}]]</noinclude> 16613 59538 2006-12-05T21:01:10Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Wêneyên li gorî lîsansê]] 16614 59547 2006-12-05T21:13:59Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Wîkîpediya:Etîketên mafên telîfê]] #redirect[[Wîkîpediya:Etîketên mafên telîfê]] 16617 59441 2006-12-04T17:08:28Z Erdal Ronahi 2 Şablon:Galeriya Şehîdên PKK çû cihê Şablon:Galeriya endamên PKK'ê #REDIRECT [[Şablon:Galeriya endamên PKK'ê]] 16618 60237 2006-12-12T21:32:18Z 85.81.20.149 #REDIRECT [[Lîsteya endamên navdar ên PKK'yê]] #REDIRECT [[Lîsteya endamên navdar ên PKK'yê]] 16619 59535 2006-12-05T20:56:40Z Erdal Ronahi 2 {| style="clear:both; margin: 0.5em auto; width:80%; text-align: center; background-color:#f8f8f8; border:2px solid #e0e0e0; padding:5px;" |- | [[Image:CC SomeRightsReserved.png|Creative Commons License]]<br/>[[Image:Cc-by white.svg|24px|Creative Commons Attribution icon]][[Image:Cc-sa white.svg|24px|Creative Commons Share Alike icon]] | ''[[Media:{{PAGENAME}}|Ev wêne]] di bin lîsansa [[Creative Commons]] [http://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5/ Attribution ShareAlike License v. 2.5] de ye.'' |}<includeonly>[[Category:CC-BY-SA-2.5|{{PAGENAME}}]]</includeonly> <noinclude>[[Kategorî:Etîketa lîsansê|{{PAGENAME}}]] [[sr:Шаблон:Cc-by-sa]] </noinclude> 16622 59536 2006-12-05T20:56:56Z Erdal Ronahi 2 {| cellspacing="8" cellpadding="0" style="width:80%; clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#f7f8ff; border:2px solid #8888aa;" | [[Image:PD-icon.svg|64px|Public domain]] | ''Ev wêneya di lîsensa '''[[w:public domain|public domain]]''' da ye.'' |} <includeonly>[[Category:Public Domain]]</includeonly> <noinclude> [[Kategorî:Etîketa lîsansê|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 16623 60255 2006-12-13T07:11:39Z Escarbot 482 روبوت إضافة: ar, be, ca, cs, de, el, en, es, fa, fi, fr, gl, hr, hu, ia, id, is, it, ja, ko, la, lb, lt, nl, nn, no, pl, pt, ro, ru, simple, sk, sl, sq, sv, th, tl, tr, uk, vi, wa, zh, zh-min-nan [[Kategorî:Wêneyên li gorî lîsansê]] [[ar:تصنيف:صور ملكية عامة]] [[be:Катэгорыя:Вікіпэдыя:Файлы:Грамадзкая ўласнасьць]] [[ca:Categoria:Imatges de domini públic]] [[cs:Kategorie:Public domain obrázky]] [[de:Kategorie:Public-Domain-Bild]] [[el:Κατηγορία:Εικόνες χωρίς πνευματικά δικαιώματα]] [[en:Category:Public domain images]] [[es:Categoría:Imágenes de dominio público]] [[fa:رده:مالکیت عمومی]] [[fi:Luokka:Public domain -kuvat]] [[fr:Catégorie:Image Domaine Public]] [[gl:Category:Imaxes no dominio público]] [[hr:Kategorija:Javno dobro]] [[hu:Kategória:Közkincs képek]] [[ia:Categoria:Imagines de dominio public]] [[id:Kategori:Gambar domain umum]] [[is:Flokkur:Myndir í almanneign]] [[it:Categoria:Immagini di pubblico dominio]] [[ja:Category:パブリックドメイン画像]] [[ko:분류:퍼블릭 도메인 그림]] [[la:Categoria:Imagines dominii publici]] [[lb:Category:Domaine-Public-Bild]] [[lt:Kategorija:Viešo naudojimo paveikslėliai]] [[nl:Categorie:Wikipedia:Afbeeldingen in het publiek domein]] [[nn:Kategori:PD]] [[no:Kategori:PD-bilder]] [[pl:Kategoria:Grafiki public domain]] [[pt:Categoria:Imagens domínio público]] [[ro:Categorie:Imagini din domeniul public]] [[ru:Категория:Изображения, являющиеся общественным достоянием]] [[simple:Category:Public domain images]] [[sk:Kategória:PD obrázky]] [[sl:Kategorija:Slike v javni lasti]] [[sq:Category:Domain publike - Foto]] [[sv:Kategori:Public domain-bilder]] [[th:หมวดหมู่:ภาพสาธารณสมบัติ]] [[tl:Category:Mga larawan sa public domain]] [[tr:Kategori:KamuMalı resimleri]] [[uk:Категорія:Громадський домен]] [[vi:Thể loại:Hình thuộc phạm vi công cộng]] [[wa:Categoreye:Imådjes dominne publik]] [[zh:Category:公共领域图像]] [[zh-min-nan:Category:Kong-kiōng iáⁿ-siòng]] 16624 59537 2006-12-05T20:57:06Z Erdal Ronahi 2 <div id="Vorlage_Logo"> {| cellspacing="8" cellpadding="0" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe2" style="clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#f9f9f9; border:3px solid #e9e9e9; position:relative;" width="80%" | [[Wêne:Orange trademark.svg|55px]] | ''[[Media:{{PAGENAME}}|Ev]] wêneya logoyek ya wêneyekî din di bin '''Copyright'''ê da pêşe mera dike.'' |} </div> <includeonly>[[Category:Logo|{{PAGENAME}}]]</includeonly> <noinclude> [[Kategorî:Etîketa lîsansê|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 16625 59891 2006-12-09T10:31:10Z Bangin 450 <div id="Vorlage_Wappenrecht"> {| cellspacing="8" cellpadding="0" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe2" style="clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#f9f9f9; border:3px solid #e9e9e9; position:relative;" width="80%" |[[Image:Copyright shield green.svg|50px]] | ''[[Media:{{PAGENAME}}|Ev wêneya]] alekî, armekî ya tiştekî din wekî wan pêşdike. Ev wêneya kane di bin '''[[w:Public Domain|Public Domain]]''' ya jî bin [[w:copyright|copyright]] da be. Loma jî bikaranînê wan ne vê mişkleyan e.'' |[[Image:PD-icon.svg|50px]] |} </div> <includeonly>[[Category:Al|{{PAGENAME}}]]</includeonly> <noinclude>[[Kategorî:Etîketa lîsansê|{{PAGENAME}}]]</noinclude> 16626 59541 2006-12-05T21:05:19Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Wêneyên li gorî lîsansê]] 16630 59603 2006-12-06T09:46:41Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Reklam]] #redirect[[ Reklam ]] 16632 59517 2006-12-05T20:37:36Z Erdal Ronahi 2 ARMEGEDON çû cihê Armegedon #redirect[[Harmegedon]] 16638 59549 2006-12-05T21:16:58Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Wîkîpediya:Etîketên mafên telîfê]] #REDIRECT [[Wîkîpediya:Etîketên mafên telîfê]] 16639 59545 2006-12-05T21:08:47Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Wîkîpediya]] [[Kategorî:Şablon]] 16640 59539 2006-12-05T21:02:29Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Kategorî:Wîkîpediya]] [[Kategorî:Wîkîpediya]] 16641 59562 2006-12-05T22:50:37Z Bablekan 495 [[Image:French taste of wines.JPG|thumb|280px|Şeraba Fransî navdar e]] '''Şerab''', '''şorav''' ''(bi [[latînî]]:vinum)'' vexwarineke alkolîk ji tiriyan (tirî, tirih, tirab) tê çêkirin e. Gorî cureyê tirabê, şerab jî dikare sor, reş an spî be. Hin cureyên şerabê hene ku ji fêkiyan û birincê tên çêkirin lê ne ewçend navdar in. == Kurtedîroka şerabê == Gorî zanyaran cara pêşîn li herêmên ku Kurdistan jî tê de ye, ango Asya nêzîkê de b.z. sedsala 6. de hatiye bikaranîn. Dîsa tê texmînkirin ku li vê herêmê hatiye keşfkirin jî. Ev teorî bibawer e. Lewra navê tiriyê di gelek zimanan de wekî Kurdî ye. Ji ber ku hinde şorîn e, di çanda devkî ya Kurdî de wekî şorav, şorab, şerab hatiye binavkirin. Di zimanên Îranî yên kevd de ab=av e. Dîsa di şarezayiya Egîptê (Misir, Qibtî) û ya Greka kevn de jî hilberîna şerabê bipêşketî bûye. Di ola xiristiyaniyê de şeraba ku bêî tevlîbûn e, wekî vexwarineka pîroz hatiye destnîşankirin. Herwekî di ola Zerdeştiyê, Elewîtiyê de jî cihekê xwe yê girîng heye. Şerab di çand û hunerê de sîmbola evînî û bohemyayê ye. Gava mirov behsa şerabê bike, divê mirov helbestvan û fîlozofê Farsî [[Omar Xayyam]] jibîr neke. Piştî belavbûna ola Îslamê li Kurdistanê tê gotin baxçeyên tiriyan ên bêhempa hatine qedexekirin û tunekirin. Lewra Îslamê hemî cureyên vexwarinên eywankirî qedexe kiriye. Lê îro kêm be jî li [[Mêrdîn]], [[Dîlok]] û [[Riha]]yê dîsa hilberîna şerabê ji tiriyên Kurdistanê tê kirin. == Welatên ku di rêza sereke de hilberînê dikin == *Fransa *Spanya *Îtalî *DYA *Argentîn [[Kategorî:Vexwarin]] 16642 59567 2006-12-06T01:41:31Z Erdal Ronahi 2 Bes e, lo! Yek gotar bes e! #redirect[[Harmegedon]] 16643 66608 2007-01-26T12:32:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[am:ኦመር ሃያም]], [[bs:Omar Hajjam]] [[Image:280px-Khayam.jpg|thumb|280px|right|Bo bîranîna Omar Xayyam, Nîşapûr, Îran]] '''Omer Xayyam''' an '''Omerê / Emerê Xayyam''' (* [[18'ê gulanê]] [[1048]], li [[Nîşabûr]], Parêzgeha [[Xorasan]]ê; † [[4'ê berfanbarê]] [[1123]]) helbestvan, fîlozof, matematîker û astronomê navdar ê [[Îran]]ê ye. Xayyam di dema xwe de fîlozofiyeke wêrek kiriye. Li dijî şovenîzma paşverûtiyê û Îslama ku berjewendperestiyê dike derketiye. Gelek pirtûkên [[astronomî]], [[matematîk]], [[fîlozofî]] û helbestvaniyê nivîsiye. Navê wî di cîhana rojava de cihekê mezin digire. Di helbestên xwe de wekî sîmbola azadî, evînî û aştiyê [[şerab]] bikaraniye. Çarînên wî yên zîrek û têr evînî îro jî bêhempa ne. [[Kategorî:Faris]] [[Kategorî:Helbestvan]] [[Kategorî:Fîlozof]] [[Kategorî:Matematîkvan]] [[Kategorî:Astronom]] [[am:ኦመር ሃያም]] [[ar:عمر الخيام]] [[bg:Омар Хаям]] [[bs:Omar Hajjam]] [[cy:Omar Khayyam]] [[da:Omar Khayyám]] [[de:Omar Chayyām]] [[en:Omar Khayyám]] [[eo:Omar Kajjam]] [[es:Omar Jayyam]] [[fa:عمر خیام]] [[fi:Omar Khaijam]] [[fr:Omar Khayyam]] [[he:עומר כיאם]] [[id:Umar Khayyām]] [[it:Omar Khayyam]] [[ja:ウマル・ハイヤーム]] [[ka:ომარ ხაიამი]] [[ko:오마르 하이얌]] [[kw:Omar Khayyám]] [[nl:Omar Khayyám]] [[nn:Omar Khayyám]] [[pl:Omar Chajjam]] [[pt:Omar Khayyam]] [[ru:Омар Хайам]] [[sk:Omar Chajjám]] [[sl:Omar Hajam]] [[sv:Omar Khayyam]] [[tg:Умари Хайём]] [[th:โอมาร์ คัยยาม]] [[tr:Ömer Hayyam]] [[uk:Омар Хаям]] [[ur:عمر خیام]] [[vi:Omar Khayam]] [[zh:欧玛尔·海亚姆]] 16644 59569 2006-12-06T01:50:41Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Încîl]] #redirect[[încîl]] 16646 59604 2006-12-06T09:47:02Z Erdal Ronahi 2 Kat:Aborî [[Wêne:Cocacola-5cents-1900.jpg|thumb|250px|Reklameke kevn 1890]] '''Dalberîn''', '''reklam''' beşeke girîng a danasîn, hilberîn û sermayeyê ye. Peyva dalberîn a kurdî dibe ku ji da+hilberîn=dalberîn hatibe. Ango ya ku daye, dide hilberîn, a ku hilberînê-prodûksiyonê zêdê dike ye. Di serdema nû de bêî reklam [[karsaz]] nikarin malê xwe bifiroşin lewra kapîtal êdî tixûban nasnake û ji yek cureyê bi hezaran prodûksiyon hene. Dalberîn bi rêbazên afirandêr bandor li daxwaza kirînê ya kiryar kirin e. Wekî tê zanîn di bazarê de dengeya daxwaz û pêşberîkirinê heye. Heger pêşberîkirin zêde lê daxwaz kêm be, karsaz mecbûr dimînin ku berdêla hilberînê erzan bikin. Berevajiya wê jî rast e. Reklam bi riyên ku bandora xwe bi erzanî û bihêz li kiryar dikin tê kirin. Erzan, lewra reklam jî bi dirav, berdêl tê kirin. == Hêza dalberînê mezin e == *Daxwaza me ya kirînê nebe jî em dikirin, lewra reklam bandoreke mezin li daxwazên me dike *Reklam ji jiyana rojane heya estetîkê mirovan diguherînê *Dewlet jî bi awayekê reklama xwe dikin. Em hemî dizanin DYE xurt e, herçendî wekî Wîetnam di gelek şerî de têkçûbe jî. Dîsa dewlet reklama çek û diplomasiya xwe dikin. *Têkiliya reklam û şerê psîkolojîk mezin e *Bi navê [[kognîtîv Psîkolojî]] beşekê nû yê psîkolojiyê heye û pirranî ji bo fîrmayan û li ser reklamê dixebite. Dakû bikaribin bêhtir vîna mirovan bixin destên fîrmayan, bandorê li daxwazên wan bikin == Hin alav û rêbazên reklamê == *Kovar, rojname *Televîzyon, radyo û internet *Outdoor (li derveyî derî) ango panoyên kolanan *Sînema (kîno) *Rêbazên afirandêr Li Kurdistanê fîrmayên reklamê di destên Tirk, Ereb û Eceman de ne. Kurd bo firotin û danasîna hilberînên xwe karê reklamê bi destê biyanan dikin. Li Kurdistana Azad jî rewş her wiha ye. Kêm be jî di TV yên Kurdan de cih ji reklaman re tê veqetandin daku TV hinde aboriya xwe birêvebibe. [[Kategorî:Aborî]] 16647 59636 2006-12-06T14:51:54Z Bangin 450 [[Wêne:Wikinger.jpg|thumb|200px|Şîroveyeke kevn a Vîkîngan]] '''Vîkîng''', '''vaykîng''' , '''Wîkîng''' navê bereke Skandînavî ye ku di sedsala 8emîn heya 11emîn li bakurê [[Ewropa]] desthilatî kirine ye. Peyv di zimanên Skandînavî de tê wateya têkoşer, cenghez, şerxwaz. Bera Vîkîngan bi êrîşkarî, deryavanî û xurtiya xwe hatiye nasîn. Wan gelek sefer berî bi rojava û rojhilatê kirine. Gelên Skandînavya û hinde jî Ûrîs wekî neviyên wan tên zanîn. Çand û hunera Vîkîngan di nava ya Germanan de tê hesibandin ku ew jî beşeke ji berên Îndogermanan e. Hin teoriyên ku bingeha Kurdan bi wan ve girêdidin jî hene. Gorî wan bav-kalên Kurdan ji bakurê Ewropa hatine. Lê pirranî dipejirînin ku bingeha berên [[Aryan]]an ji [[Rûsya]] îro belav bûne, herwekî Vîkîng jî. Hin dab û nêrîtên Kurd û Vîkîngan dişibin hevûdu. Bo mînak bikaranîna qoç (qloç). Beriya ola [[Îslam]]ê Kurdan bo mêraniyê wekî sîmbol qoç bikardianîbûye. Dîsa ji aliyê zimên ve jî gelek hevparî hene. [[Kategorî:Ewropa]] [[Kategorî:Vîkîng]] 16648 59590 2006-12-06T08:44:50Z Bablekan 495 Vaykîng çû cihê Vîkîng: chêtir e, mirov nikare bilêvkirinên zimanên din wekî orgînala Kurdî bigre, shash e #REDIRECT [[Vîkîng]] 16649 59631 2006-12-06T14:43:58Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Tyranozaur.png|250px|right]] [[Wêne:Stegosaurus Struct.jpg|thumb|250px|Skeletê dînozorekê]] '''Dînozor''' navê malbateke [[ajal]]ên ku ûrtê wan êdî nemaye ye. Dînozor ji vir 200 milyon sal berê li rûyê erdê hatine dîtin û nêzîkî 65 milyon sal berê ûrtê wan qeliya ye. Ji 100 milyon salî zêdetir li gerstêrka me jiyane. Hinek ji wan goştxur bûne. Peyva dînozor ji zimanê [[grekî]] tê û wateya wê "marîjeyên bixof" e. Hin cureyên dînozoran pirr gir bûne, giraniya wan zêdetirî 30 t û dirêjiya wan jî 21 m. Hinde ji wan jî gelek hûr bûne, giraniya wan siviktir ji 5 kg û dirêjiya wan jî 60 cm bûne. Tê payîn ku malbatên balindeyan ji vê cureya hûr hatine, guherîne. Îro gelek ji fosîlên dînozoran tên dîtin. Ji bo wan gelek lêkolîn, angaşt hene lê jiyana wan sedî sed nayê zanîn. [[Kategorî:Ajalên ûrtnema]] 16650 59594 2006-12-06T09:06:12Z Bablekan 495 Daynasor çû cihê Dînozor: Peyv ji zimanê Grekî ye li vir bilêvkirina Îngilîzî hatiye girtin û ev ne rast e #REDIRECT [[Dînozor]] 16652 59600 2006-12-06T09:40:09Z Erdal Ronahi 2 Ji Kurdistantime.com {{al}} Ji Kurdistantime.com {{al}} 16653 59609 2006-12-06T09:53:05Z Erdal Ronahi 2 Ala Kurdistanê çû cihê Alên Kurdistanê #REDIRECT [[Alên Kurdistanê]] 16654 59614 2006-12-06T10:06:35Z Erdal Ronahi 2 Ji http://de.wikipedia.org/wiki/Bild:KKK.svg, {{al}} Author: http://de.wikipedia.org/wiki/Benutzer:Mandavi Ji http://de.wikipedia.org/wiki/Bild:KKK.svg, {{al}} Author: http://de.wikipedia.org/wiki/Benutzer:Mandavi 16655 61749 2006-12-26T14:19:51Z Metin84 686 [[Wêne:KKK.svg|thumb|Alê Koma Komalên Kurdistan]] [[Wêne:KKK - -2005- - Koma Komelên Kurdistan.png|thumb|KKK - Koma Komelên Kurdistan]] [[Wêne:PÇDK - -2003- - Partîya Çareserîya Demokratîk a Kurdistan.png|thumb|KKK - Koma Komelên Kurdistan]] '''Koma Komalên Kurdistan''' an '''KKK''' di 20'ê adara 2005'an de wekî sîstemeke konferderalîst hatiye îlankirin. "Rêberê" KKK'ye [[Abdullah Ocalan]] ê, serokê konseya rêveber [[Murat Karayilan]] e. [[Kongra-Gel]] wekî meclîsê KKK tê dîtin. [[Kategorî:Kom]] [[Kategorî:Kurdistan]] {{kurt}} [[de:Koma Komalên Kurdistan]] 16656 59617 2006-12-06T10:14:12Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Koma Komalên Kurdistan]] #redirect[[Koma Komalên Kurdistan]] 16657 59635 2006-12-06T14:50:40Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Kes]] [[Kategorî:Kes]] 16658 59637 2006-12-06T14:52:03Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Ewropa]] [[Kategorî:Ewropa]] 16659 59638 2006-12-06T14:52:42Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Ajal]] [[Kategorî:Ajal]] 16661 59648 2006-12-07T00:14:04Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Komalên Ciwanan]] #redirect[[Komalên Ciwanan]] 16662 59662 2006-12-07T08:04:07Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Pomak''' navê berekê li [[Balkan]] û [[Anatoliya]] dijîn e. Zaraveyekê Bûlxarî diaxivin û bingeh-[[Slav]] in. Tê payîn ku peyva "pomak" ji "Pomagaç - alîkar" tê û ber... '''Pomak''' navê berekê li [[Balkan]] û [[Anatoliya]] dijîn e. Zaraveyekê Bûlxarî diaxivin û bingeh-[[Slav]] in. Tê payîn ku peyva "pomak" ji "Pomagaç - alîkar" tê û berên Bulxaran ên ku bi pêkutiyên [[Împaratoriya Osmanî]] bûne misilman ji aliyê yên din ve wiha hatine binavkirin. Ango "Alîkarê dijmin". Îro pirranî li Anatoliya dijîn. Bûne [[Tirk]] û herçendî ji aliyê ziman, çand û fîzîkê ve naşibin Tirkan jî, xwe wekî ''"Tirkên xas"'' didin nîşandan. Di nava sazûmaniya dewleta Tirk de cihekê wan î mezin heye. Pirraniya karên payebilind ên dewletê di destê Pomak, [[Alban]], [[Polonî]] hwd gelên ku bi eslê xwe ne Tirk in de ne. Hin ronakbîrên Pomakan di van salên dawî de li Tirkiyê dest bi karê polîtîk kirine û dixwazin bi zimanê zikmakî perwerde bê dayîn. Lê dengê wan pirranî ji Pomakên di nava sazûmaniyê de cihdigirin ve tê tunekirin. TV a fermî ya Komara Tirkiyê hindik be jî bi zimanê Pomakî bernameyan diweşîne û di van bernameyan de "Tirkbûna Pomakan" tê bilêvkirin. Gelê Pomak ola [[Îslam]]ê, mezheba [[Sunnî]] dihewînin. == Lînk == *Pomaks in [[Encyclopaedia of Islam]], Band VIII, 320-324. [[Kategorî:Gel]] 16663 66277 2007-01-24T13:53:23Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[es:Vándalos]] [[Wêne:Vandalen.jpg|thumb|250px|Vandalan û bajarê Roma [[Heinrich Leutemann]] (1824-1904)]] '''Vandal''' navê berekê [[German]]an e. Vandalan bi rûxandina xwe ya hin herêmên û bajarên Împaratoriya Romayê deng dane. Kirinên wan ên hovane di dîroka[[ Ewropa]] de bandoreka kûr hîştiye. Ji ber wê hêj jî kirinên hovane wekî "vandalî, [[vandalîzm]]" tên binavkirin. Di nava salên 439 - 533 de bi navê Keyaniya Vandalan a Efrîqayê desthilatdariyekê jî kirine. Sala 455'î de keyê Vandalan Geiserich, bajarê [[Roma]] rûxandiye. Hêz û bandora Vandalan ji aliyê [[Bîzans]]an ve hatiye şikestin û wan pêl bi pêl ola Xrîstiyaniyê pejirandine û di nava gelên cîran de heliyane. [[Kategorî:Gel]] [[af:Vandale]] [[als:Vandalen (Volk)]] [[ar:واندل]] [[bg:Вандали]] [[br:Vandaled]] [[bs:Vandali]] [[ca:Vàndal]] [[cs:Vandalové]] [[da:Vandaler]] [[de:Vandalen]] [[el:Βάνδαλοι]] [[en:Vandals]] [[eo:Vandaloj]] [[es:Vándalos]] [[et:Vandaalid]] [[fi:Vandaalit]] [[fr:Vandales]] [[gl:Vándalos]] [[he:ונדלים]] [[hu:Vandálok]] [[id:Vandal]] [[it:Vandali]] [[ja:ヴァンダル族]] [[ko:반달족]] [[lt:Vandalai]] [[lv:Vandaļi]] [[nds:Wandalen]] [[nl:Vandalen]] [[no:Vandaler]] [[pl:Wandalowie]] [[pt:Vândalos]] [[ro:Vandali]] [[ru:Вандалы]] [[scn:Vànnali]] [[sk:Vandali]] [[sl:Vandali]] [[sr:Вандали]] [[sv:Vandaler]] [[sw:Wavandali]] [[tr:Vandallar]] [[uk:Вандали]] [[zh:汪达尔人]] 16664 59664 2006-12-07T08:47:08Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Acar''' (bi [[gurcî]]: აჭარლები) navê berekê Gurcî ye. Acar pirranî li herêma otonom a [[Acaristan]]ê dijîn ku di dema [[YKSS]]ê de ji wan re otonomî hati... '''Acar''' (bi [[gurcî]]: აჭარლები) navê berekê Gurcî ye. Acar pirranî li herêma otonom a [[Acaristan]]ê dijîn ku di dema [[YKSS]]ê de ji wan re otonomî hatibû danîn. Li [[Tirkiyê]] bajarê [[Artvin]] û li Kurdistanê li [[Mezra]], [[Erdêxan]], [[Îdir]] û [[Erzirom]]ê hatine bicihkirin. Li Kurdistanê ji wan re pirranî Mihacir tê gotin. Osmaniyan û dewleta Tirk pêl bi pêl kom û berên Tirk an misilman anîne li Kurdistanê bicihkirine. Yek ji wan jî Acar in. Li Kurdistanê gundên mihaciran xwedî elektrîk, rê, dibistan û hemî pêdiviyan in lê mixabin ên Kurdan ne wisa ne. Ev yeka han di nava gelan de tamsariyê pêktîne. Gelê Acar zimanê Acarî diaxivin ku ev zaraveyekî gurcî ye. Ji aliyê olî ve misilman û [[sunnî]] ne. Hin ji wan ên ku li Tirkiyê dijîn xwe wekî "Tirkên xas" binavdikin û di nava sazûmaniya dewletê de cihên bilind bidest xistine. [[Kategorî:Gel]] 16666 59672 2006-12-07T11:55:58Z Erdal Ronahi 2 Pêşangeha endamên navdar ên PKK'yê çû cihê Lîsteya endamên navdar ên PKK'yê #REDIRECT [[Lîsteya endamên navdar ên PKK'yê]] 16669 59693 2006-12-07T21:43:33Z Bablekan 495 [[Image:KingMerrimanNLA.jpg|thumb|200px|rights|King Merriman, serokeşîrekî Aborjînan]] '''Aborjîn''' ji kevnexwediyên parzemîna Awûstûralya û giravên herêmê re tê gotin. Peyv bi latînî ye û wateya wê ''"ab origin - ji orjînê, ji destpêkê"'' ye. Ango gelê ku ji berê de li wir dijîn. Parzemîn cara pêşîn ji aliyê deryavanê Brîtanî [[James Cook]] ve di sala [[1770]]'î de tê keşfkirin û ew roj dibe destpêka dagirkeriya rojavayiyan. Wê demê li dora 1 milyon kevnexwedî li parzemînê dijiyan. Îro hejmara wan ji nîv milyonî kêmtir e. Tê gotin di pêvajoya dagirkeriyê de 90 % gelê herêmê ji aliyê dagirkeran ve hatine tunekirin. Hêj jî pirsgirêkên Aborjînan hene û di bin nîjadperestiya Brîtaniyan de ne. == Berên sereke yên kevnexwediyên parzemînê == *[[Yolngû]](li rojavayê [[Arnhemlands]]) *[[Mûrrî]] (li rojhilatê) *[[Koorî]] (li başûrê rojava) *[[Nanga]] (başûr) *[[Nyûngar]] (başûrê rojhilatê) *[[Palawa]] (li Tazmanya) *[[Wonghî]] (li rojava) Aborjînan xwedî taybetiyên civakî ne. Pirr zêde ji polîtîkayê heznakin. Qîmetê nadin jiyana ku ji sirûştê dûrketiye. Li cem wan xaltî wekî dê, ap (mam) wekî bav tê dîtin. Lêzîmatî ne ji xwînê lê ji civakîbûnê tê. Di zewacê de zagonên gelek kompleks hene. Zimanê wan ji zimanmalbata Awûstûralya ye. Gelek ziman û zaravê vê malbatê hene. Arkeologan tesbît kirine ku ji vir 50.000 sal berê jî komê mirovan li vê parzemînê hebûne û hebûna wan hêj kevntirîn e. Aborjîn li welatê bav-kalên xwe di sala [[1961]]'î de mafê hilbijartinê bidestxistine. Heya salên 80´î zarokan nedigirtin dibistanên Brîtaniyan. Îro ji Aborjîn di bin xetereya hebûnê de ne. [[Kategorî:Gel]] 16670 59694 2006-12-07T22:07:56Z Bablekan 495 Rûpela nû: [[Wêne:AinuGroup.JPG|250px|thumb|Grûbeke Aynûyî, 1904]] '''Aynû''' ''([[îngîlîzî]]: Ainu)'' navê berekê kevnexwediyê bakurê [[Japon]] e. Ji wan re herwekî '''Ûtarî''' j... [[Wêne:AinuGroup.JPG|250px|thumb|Grûbeke Aynûyî, 1904]] '''Aynû''' ''([[îngîlîzî]]: Ainu)'' navê berekê kevnexwediyê bakurê [[Japon]] e. Ji wan re herwekî '''Ûtarî''' jî tê gotin. Aynû di wateya ''"mirov",'' Ûtarî jî ''"hevalbend"'' e. Ew bi zimanê Aynû diaxivin ku ev zimanekî taybet e û ti nêzîkayî bi zimanên devedorê nîne. Îro li dora 27.000 Aynûyî li Japon dijîn. Tê gotin ku bi hatine berên Japon a giravan pêl pêl gelê Aynû heliyaye û hatine tunekirin. Dîsa tê gotin ku Aynû bi dehhezaran salan berê ji bakurê Asya çûne Japon û bi [[Mongol]]an re lêzîm in. Lê ji aliyê fîzîkî û genetîk ve naşibin wan. Lêkolîn berdewam in. Gelê Aynû bi xurtî xwedî li dab û nêrîtên xwe dertên. Ji aliyê çanda gelêrî ve gelek dewlemend in. [[Kategorî:Gel]] 16671 59708 2006-12-08T09:10:50Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Pavê''' ''(Pavee, traveller)'' navê berekê koçer li [[Îrlanda]] û [[Brîtanya]]yê dijî ye. Gelê Pavê ji binemala [[Kelt]] e. Lêzimatiya wan a etnîkî bi [[Çîgan]]an re... '''Pavê''' ''(Pavee, traveller)'' navê berekê koçer li [[Îrlanda]] û [[Brîtanya]]yê dijî ye. Gelê Pavê ji binemala [[Kelt]] e. Lêzimatiya wan a etnîkî bi [[Çîgan]]an re nîne. Li ser bingeh û dîroka wan kêm agahî hene. Di serdema 13emîn de navê wan di tomarkirinan de derbasdibe. Ew jî wekî Çîgan û hindikayiyên din li [[Ewropa]] di bin parastina [[YE]] de ne. Ziman, çand û bermayiyên wan tên parastin. Lê di jiyana rojane de rastî nîjadperestiya gelên serdest tên. Ew ola [[katolîk]] û [[Anglîkan]] dihewînin. Li [[DYA]] jî dijîn. Hejmara wan bi tevayî li dora 50.000 e. [[Kategorî:Gel]] 16672 59712 2006-12-08T10:10:51Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Jenische1928.jpg|400px|thumb|Yenîş li ber gola Lauerzer (Swîsre), 1928]] '''Yen''', '''Yenş''', '''Yenîş''' ''(bi [[îngîlîzî]] Yeniche)'' gelekê koçer li [[Ewropa]] ye. Tê payîn ku bingeha wan digihê [[Kelt]]an. Ji aliyê fîzîkî ve dişibin [[German]]an. Ji wan re hin caran ''"Çîganên spî"'' jî dibêjin. Mixabin li ser dîroka wan kêm agahî hene û kêm lêkolîn hatien kirin. Bi zimanê [[Yenîşî]] diaxivin. == Hejmara Yenîşan == *Li Almanya 200.000 *Li Swîsre 50.000 *Awûstûrya 35.000 *Macaristan 60.000 *Rûsya Spî 11.000 *Beljîk 7.000 Herwekî li Fransa, Sirbistan, Estonya hwd jî komên wan henin. Jiyana xwe bi gerê didomînin. Rastî gelek nîjadperestiyan tên. Li Almanya di dema [[Nazî]] de pirraniya wan hatine tunekirin. Ew jî wekî [[Çîgan]]an karê mûzîk û çandê dikin û bi wê jiyana xwe didomînin. Gelekê aştîxwaz e. == Lînk == *[http://www.jenischer-bund.de/44.html Li ser Yenîşan bi zimanê Elmanî] [[Kategorî:Gel]] [[als:Jenische]] [[de:Jenische]] [[en:Yeniche (people)]] [[fr:Yéniche]] [[fy:Jenysk]] [[ja:イェニシェ]] [[lb:Jéiner]] [[ro:Ienişii]] [[no:Jenischefolket]] [[nl:Jenische]] 16673 59714 2006-12-08T10:35:36Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Aşkalî''' navê gelekê li [[Balkan]] e. Pirranî bi zimanê [[Albanî]] diaxivin û ji aliyê olî ve misilman in. Di dema Osmaniyan de hatine li Balkan bicihbûne. Tê payîn ku... '''Aşkalî''' navê gelekê li [[Balkan]] e. Pirranî bi zimanê [[Albanî]] diaxivin û ji aliyê olî ve misilman in. Di dema Osmaniyan de hatine li Balkan bicihbûne. Tê payîn ku bingeha wan ji [[Misir]], [[Tirkiyê]] û [[Çîgan]]an tê. Pirranî wekî Çîganan tên hesibandin. Hin berên Aşkaliyan wekî zimanê zikmakî bi [[Tirkî]] diaxivin û dibêjin em Tirk in. Piştî belavbûna [[Yûgoslavya]] berê, dewleta Tirk jî xwe di nava kom û berên Balkan de bicihkir. Herwekî di nava Aşkaliyan de jî. Ji wan gelek anîne li Tirkiyê bicihkirine yan hatine bicihbûne. Gelê Aşkalî di bin xetereya jiyanê de ye. Rastî nîjadperestiya gelên serdest tên. Hinek ronakbîrên Tirk dibêjin [[Mustafa Kemal Atatürk]] ne [[Alban]] lê ji gelê Aşkalî ye. Dîsa serokwezîra berê [[Tansu Çiller]] jî bi eslê xwe Aşkalî ye. Hin ronakbîrên Tirk Aşkaliyan wekî berekî Tirk destnîşandikin. Lê ji aliyê fîzîkî ve naşibin Tirkan. Porzer û çavşîn in. [[Kategorî:Gel]] 16675 59809 2006-12-08T19:57:25Z Bangin 450 from http://en.wikipedia.org/wiki/Image:AvantLogo297.png {{Logo}} 16679 63108 2007-01-04T21:37:29Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: en, fa, fr, he, id, ja, nl, pt, sr, tr [[Wêne:Tansu Çiller.jpg|thumb|Tansu Çiller]] '''Tansu Çiller''' (* [[24'ê gulanê]] [[1946]] li [[Stenbol]]) yekemîn serokwezîra [[Tirkiyê]] ye. Ji sala [[1993]] heya [[1996]] serokwezîrtî kiriye. Herwekî di nava salên [[1993]] - [[2002]] de serokatiya [[DYP]] (Partiya Riya Rast) kiriye. Ew bi xwe hemwelatiya [[DYE]] bû. Gorî zagonên Tirkiyê bûyîna wê ya serokwezîrtiyê ne gengaz bû. Lewra kesê ku hemwelatiya welatek biyan bi wan re hene, nikarin bibin wezîr an serokwezîr. Lê bû. Wê bi qasî demekê wezîrtiya karê derve jî hilwergirt ([[1996]] - [[1997]]). Piştî xwandina xwe ya dibistana amadeyî li [[Robert College]] li zanîngeha Bogaziçi beşa aborîzaniyê biserîdike. Dû re li DYE bicih dibe û dibe hemwelatiya DYEyê. Li zankoya [[Yale]] û [[Connecticut]] berdewamiya bilind a perwerdeyê dike. Çiller di polîtîkayê de riyeke pragmatîst dimeşîne. Ji aliyê ronakbîran ve pirr dihat rexnekirin ku ew wekî malbat, li pey berjewendiyên xwe ne. Dîsa navê wê tevî firotina kokaîn û eroîn bû. Li [[Almanya]]yê di dadgehê de ji ber kiryarên kirêt hat darizandin. Çiller herwekî dijminatiya Kurdan dikir. Di dema desthilatdariya wê de bi hezaran gundên Kurdan hate rûxandin, bi hezaran mirovên Kurd ji aliyê hêzên tarî yên dewletê ve hatin tunekirin. Li Kurdistanê navê wê kirin ''"prînsesa ku bi xwîna Kurdan dijî".'' Çiller yek ji endamên [[dewleta kûr]] a Tirkiyê bû. Rastgîrên Tirk wê wekî ''"Mezina sedsala dawî, asenaya diya Tirkan"'' dinirxînin. Tê gotin ku malbata wê bingeh [[Aşkalî]] ne. [[Kategorî:Tirk]] [[de:Tansu Çiller]] [[en:Tansu Çiller]] [[fa:تانسو چیلر]] [[fr:Tansu Çiller]] [[he:טנסו צ'ילר]] [[id:Tansu Çiller]] [[ja:タンス・チルレル]] [[nl:Tansu Çiller]] [[pt:Tansu Çiller]] [[sr:Тансу Чилер]] [[tr:Tansu Çiller]] 16680 59812 2006-12-08T20:02:12Z Bangin 450 Çavkanî: [[:en:Image:Osama-med.jpg|Wîkîpediyayê inglîzî]] {{Copyright}} 16681 59760 2006-12-08T17:52:11Z Erdal Ronahi 2 '''Mewlewî Tawegozî''' ([[1806]]-[[1882]]), yek ji helbestvan û fîlozofê Kurd e. Li herêma [[Tawegoz]] a [[Başûrê Kurdistanê]] li gundê [[Serşatey Xwarû]] ji dayîk bûye. Piştî perwerdeya olî û fîlozofî di dibistanên [[Baban]] de, dest bi karê wêjeyî dike. Wî helbestên hêja afirandine. Di aliyê fîlozofiyê de riya [[neqşîbendî|neqşîbendiyan]] acotiye. == Lînk == *[http://www.mediya.net/perlan/kurdi/mewlewi.pdf Jiyan û xebatên Tawegozî (zaravey soranî)] [[Kategorî:Helbestvan]] 16682 59754 2006-12-08T17:40:13Z Bablekan 495 Mewlewî Tawagozî çû cihê Mewlewî Tawegozî: sererast bû #REDIRECT [[Mewlewî Tawegozî]] 16683 59765 2006-12-08T17:58:14Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Terîqet]] [[Kategorî:Misilman]] 16684 59763 2006-12-08T17:55:03Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Kategorî:Îslam]] [[Kategorî:Îslam]] 16685 59773 2006-12-08T18:46:28Z Bangin 450 [[Tansu Çiller]], serokwezîrekê [[Tirkiyê|Tirkîyê]] (çavkanî: [[:en:Image:Tansu Ciller.jpg|English Wikipedia]]) {{PD}} [[Tansu Çiller]], serokwezîrekê [[Tirkiyê|Tirkîyê]] (çavkanî: [[:en:Image:Tansu Ciller.jpg|English Wikipedia]]) {{PD}} 16687 59778 2006-12-08T19:10:59Z Bangin 450 [[Ûsû]], volkanek li [[Japon|Japonê]] (çavkanî: [[:ja:画像:有珠山廃墟.jpg|Wîkîpediyayê japonî]]) {{PD}} [[Ûsû]], volkanek li [[Japon|Japonê]] (çavkanî: [[:ja:画像:有珠山廃墟.jpg|Wîkîpediyayê japonî]]) {{PD}} 16688 59779 2006-12-08T19:11:54Z Bangin 450 nuh [[Wêne:Ûsû.jpg|thumb|400px|Volkanê Ûsû]] '''Ûsû''' (bi [[japonî]]: 有珠山) [[volkan|volkanek]] di giravê [[Japon|japonî]] bi navî [[Hokkaidō]] da ye. Ew 731 m bilinde. Di rojê [[31'ê adarê]] [[2000]] da [[aş]] û [[dûman]] ji Ûsûyê derdiket. ==Koordînat== {{coor dms|42|31|59|N|140|49|59|E}} [[Kategorî:Volkan]] [[Kategorî:Çiya]] [[Kategorî:Japon]] [[de:Usu]] [[en:Mount Usu]] [[ja:有珠山]] 16689 59781 2006-12-08T19:13:12Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[Kategorî:Erdnîgarî]] 16690 59784 2006-12-08T19:15:46Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Dewlet]] 16691 66280 2007-01-24T13:54:51Z Bangin 450 Revert to revision 62888 dated 2007-01-03 11:15:25 by Thijs!bot using [[:en:Wikipedia:Tools/Navigation_popups|popups]] {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" width="300px" style="margin-left:1em; border-collapse: collapse border-color:#f2f2f4" border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; " |- style="background: #BFEFFF;" ! colspan="2" | Înformasîyon |---- bgcolor="#FFFFE0" | Heremê DYE'yê: || [[New York]] |---- bgcolor="#FFFFE0" | Çêbûn: || [[1683]] |---- bgcolor="#FFFFE0" | Rûber: || 282,9&nbsp;[[Çargoşê kîlomitir|çg]] |---- bgcolor="#FFFFE0" | Gelhe: || 2.229.379 ''<small>(sal: [[2000]])</small>'' |---- bgcolor="#FFFFE0" | Kes li ser çargoşê kîlomitirekî: || 7880,4 |---- bgcolor="#FFFFE0" | Website: || [http://www.queensbp.org queensbp.org] |- style="background: #BFEFFF;" ! colspan="2" | Nexşê Queens |---- bgcolor="#FFFFFF" | colspan="2" align="center" | [[Image:Map of New York highlighting Queens County.svg|250px]] |} '''Queens''' [{{IPA|kwiːnz}}] heremê tewrî mezîn yê [[New York City]] di [[New York]] di [[DYE]] da ye. Ew di rojavayê giravê [[Long Island|Long Islandê]] ye. ==Dîrok== Queens di rojê [[1'ê sermawezê]] [[1683]] çêbû. Di salê [[1898]] da ew bû heremekê [[New York City]]. Rojhilatê Queens wê salê da xwe ji Queens qetand û navî [[Nassau County]] li xwe kir, ji ber ko gelhê wir nexast bibe heremekî [[New York City]]. == Tiştên hêjayî dîtinê== Li Queens da du balefirgehê mezin yê [[New York|New Yorkê]] ne, balefiregehê ''[[John F. Kennedy International Airport]]'' û balefirgehê ''[[LaGuardia Airport]]''. Hên tiştên hêjayî dîtinê: * Hall of Science * Art Center * Socrates Sculpture Park * [[Flushing Meadows Park]] ==Kesên bi nav û deng ji Queens== * [[50 Cent]] * [[Lloyd Banks]] * [[Fran Drescher]] * [[Art Garfunkel]] * [[George Hincapie]] * [[LL Cool J]] * [[Lucy Liu]] * [[John McEnroe]] * [[Ja Rule]] * [[Russell Simmons]] * [[Paul Simon]] * [[Nina Sky]] * [[Jerry Stiller]] * [[Christopher Walken]] ==Tiştên din== *Di Queens da filmê ''[[King of Queens]]'' tê çêkirin. ==Koordînat== {{coor dms|40|42|15|N|73|55|4|W}} [[Kategorî:DYE]] [[ast:Queens]] [[bs:Queens]] [[cs:Queens]] [[da:Queens]] [[de:Queens]] [[en:Queens]] [[eo:Kvinzo]] [[es:Queens]] [[fa:کوینز]] [[fi:Queens]] [[fr:Queens]] [[he:קווינס]] [[is:Queens]] [[it:Queens]] [[ja:クイーンズ区]] [[nl:Queens]] [[nn:Queens]] [[no:Queens]] [[pl:Queens (dzielnica)]] [[pt:Queens]] [[ru:Квинс]] [[simple:Queens]] [[sk:Queens]] [[sl:Queens]] [[sr:Квинс]] [[sv:Queens]] [[zh:昆斯區]] 16692 59801 2006-12-08T19:50:49Z Bangin 450 nuh {| cellspacing="8" cellpadding="0" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe2" style="clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#FFDDDD; border:3px solid #DD0000; position:relative;" width="100%" | [[Wêne:Red copyright.svg|55px]] | [[Media:{{PAGENAME}}|Ev wêneya (ya tiştê din yê medya)]] di bin '''copyright''' da ye û '''ne''' di bin lîsensekî Public Domain da ye. |} </div> <includeonly>[[Kategorî:Copyright]]</includeonly> <noinclude>[[Kategorî:Etîketa lîsansê]]</noinclude> 16693 59803 2006-12-08T19:51:57Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Wêneyên li gorî lîsansê]] [[Kategorî:Wêneyên li gorî lîsansê]] 16694 59818 2006-12-08T20:11:19Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Kirîbatî]] #REDIRECT[[Kirîbatî]] 16695 59821 2006-12-08T20:15:10Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Tîmora Rojhelat]] #REDIRECT[[Tîmora Rojhelat]] 16696 59824 2006-12-08T20:18:43Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Arşîpela Malay]] #REDIRECT[[Arşîpela Malay]] 16697 59827 2006-12-08T20:20:37Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Singapûr]] #REDIRECT[[Singapûr]] 16698 59833 2006-12-08T20:34:15Z Bangin 450 Rûpela nû: {| cellspacing="8" cellpadding="0" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe2" style="clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#FFDDDD; border:3px solid #DD0000; position:relative;" w... {| cellspacing="8" cellpadding="0" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe2" style="clear:both; margin:0.5em auto; background-color:#FFDDDD; border:3px solid #DD0000; position:relative;" width="100%" | [[Wêne:Red copyright.svg|55px]] | [[Media:{{PAGENAME}}|Ev wêneya]] '''screenshot'''eke, loma jî ev wêneya di bin '''copyright''' da ye. |} </div> <includeonly>[[Kategorî:Screenshot]][[Kategorî:Copyright]]</includeonly> <noinclude>[[Kategorî:Etîketa lîsansê]]</noinclude> 16699 59837 2006-12-08T20:39:01Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Wêneyên li gorî lîsansê]] [[Kategorî:Wêneyên li gorî lîsansê]] 16700 63191 2007-01-05T10:34:01Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[cs:YouTube]], [[is:YouTube]], [[sl:You Tube]] [[Wêne:YouTube.jpg|right|Logoyê YouTube]] '''YouTube''' sîtekî bi nav û deng ku bikarhêner têde dikanin vîdeoyan upload bikin, binêrin û leva bikin. YouTube li sibata 2005 ji 3 xebatkarên [[Paypal]] hate sazkirin. Ev sîte ku ofîsên wî li [[San Bruno]], [[California]] ne ji bo peydabûna vîdeoyan teknolojîya [[Adobe Flash Player|Flash]] bi kar tîne. Di naverokê fireh ê vê sîtê de, meriv bi piranî vîdeoyên muzîkê, parçên fîlm û şowan, programên tv û [[blog]]ên video dibîne. Şîrket ku vîsta 67 xebatkaran dixebitîne, jî ji [[Time Magazine]] ve jê re 'Invention of the Year' ('Çêkirina Salê') ji boy sala 2006 hatîye gotin. Li cotmeha 2006, [[Google|Google,Inc.]], da nasîn ku lihevkirinekê gihîştibû ji bona ku kompanîyê bistîne, biha vê standinê jî 1.65 mîlyar $ bû. Lihevkirin li 13ê mijdara 2006 hate girtin. YouTube ji [[Chad Hurley]], [[Steve Chen]] û [[Jawed Karim]] ve hate sazkirin. Ew gişk xebatkarên [[PayPal]] ên kevn bûn. Berî ku dest bi xebata PayPal kiribû, Hurley li [[Indiana University of Pennsylvania]] design xwendibû. Chen û Karim bi hev re li [[University of Illinois at Urbana-Champaign]] zanistîya komputeran xwendîye. Navê sîta 'YouTube' li 15ê sibata 2005 hate derxistin, û sîte di mehên paş de hate pêşvebirin. Sazberan pêşdîtineke sîtê li gulana 2005 pêşkêşî herkesîn kirîye, û şeş mehên paşê, destpêka fermî ya YouTube bû. ==Lînkên derve== * [http://www.youtube.com/ Rûpela YouTube a fermî] [[Kategorî:Înternet]] [[ar:يو توب]] [[bg:YouTube]] [[ca:YouTube]] [[cs:YouTube]] [[cy:YouTube]] [[da:YouTube]] [[de:YouTube]] [[en:YouTube]] [[eo:YouTube]] [[es:YouTube]] [[fi:YouTube]] [[fr:YouTube]] [[gl:YouTube]] [[he:YouTube]] [[hi:यू ट्यूब]] [[hu:YouTube]] [[id:YouTube]] [[is:YouTube]] [[it:YouTube]] [[ja:YouTube]] [[ko:유튜브]] [[lt:YouTube]] [[nl:YouTube]] [[nn:YouTube]] [[no:YouTube]] [[pl:YouTube]] [[pt:YouTube]] [[ro:YouTube]] [[ru:YouTube]] [[sl:You Tube]] [[sq:YouTube]] [[sv:YouTube]] [[th:ยูทูบ]] [[tr:YouTube]] [[vi:YouTube]] [[yi:יו טוב]] [[zh:YouTube]] [[zh-min-nan:YouTube]] [[zh-yue:YouTube]] 16701 60013 2006-12-10T09:32:04Z Bangin 450 [[Wêne:San Bruno.png|thumb|Nexşê San Bruno]] '''San Bruno''' bajarokekî ku li [[San Mateo County]], [[California]], [[DYE]] bi cîh dibe. Nifûsa wî li gorî hejmareke 2000, 40,165 bû. San Bruno nêzîkê [[San Fransisco International Airport]] ('Balafirgeha Navneteweyî ya San Fransisco') ye. San Bruno jî li navbeyna [[South San Fransisco]] ('San Fransisco ya Başûr') û [[Millbrae]] bi cîh dibe û 19 kîlometrê ji navenda bajarê San Fransisco ye. Li gorî [[United States Census Bureau]], firehîya bajêr 14.1 kîlometrê, gişk erdê ye. Ofîsên şîrketa [[YouTube]] jî di vî bajarî de bi cîh dibin. ==Koordînat== {{coor dms|37|37|12|N|122|25|48|W}} ==Lînkên derve== *[http://sanbruno.ca.gov/ Rûpela fermî ya San Bruno] [[bg:Сан Бруно]] [[de:San Bruno]] [[en:San Bruno, California]] [[pt:San Bruno]] 16702 59846 2006-12-09T03:18:13Z Soapy 592 Youtube çû cihê YouTube: navê rast ev e #REDIRECT [[YouTube]] 16703 59847 2006-12-09T03:20:00Z Soapy 592 ragihandinekê kir #REDIRECT[[YouTube]] 16704 62877 2007-01-03T05:39:21Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sv:Patrick Süskind]] '''Patrick Suskind''' (* [[26'ê adarê]] [[1949]]) nivîskarekî roman û senaryoyên fîlman ê alman e. Ew li [[Ambach]] am [[Starnberger See]], nêzî [[Munich]], [[Almanya]] çêbûye. Bavê wî Wilhelm Emmanuel Suskind bû. Wî di nav salên 1968 û 1974 de dîroka medyeval û dîroka hemdem li zanîngeha Munichê û li [[Aix-en-Provence]]'ê xwendin. Li salên 1980î, wî çend senaryoyan nivîsîne mîna 'Monaco Franze' (1982) û 'Kir Royal' (1986). Wî jî pirtûka 'Das Perfum'ê ('[[Perfum]]', 1985) nivîsî ku rastî pir serfirazîyê hatîye û li ser Suskind bala xelkê kişandîye. Pirtûkên din ku wî nivîsîne jî ev in : 'Die Taube' ('Kevok', 1987), 'Die Geschichte von Herrn Sommer' ('Çîroka Mr.Sommer', 1991), û 'Drei Geschichten' ('Sisê çîrokê', 2005). Wî jî berhemeke şano nivîsîye ku navê wê 'Der Kontrabass' (1981) e, ev berhem ji boy çend salê li şanoyên almanî hate pêşkêşkirin. Suskind li Munichê dijî û pir hindik hevdîtinan nade. ==Tiştên din== *[[Kurt Cobain]] çîroka 'Perfum'ê kirîye bîngeha strana [[Nirvana]]'yê ya '[[Scentless Apprentice]]' ('Şagirtê/a bêbîhn', ji albuma '[[In Utero]]'). *Fîlmek jî ji 'Perfum'ê adaptekirî li sala 2006 hate derxistin. ==Berhem== * ''[[Der Kontrabass]]'', 1981, ISBN 3-257-23000-1 * ''[[Das Parfum (Roman)|Das Parfum]]'', 1985, ISBN 3-257-22800-7 * ''[[Die Taube]]'', 1987, ISBN 3-257-21846-X * ''[[Die Geschichte von Herrn Sommer]]'', 1991, ISBN 3-257-22664-0 * ''[[Drei Geschichten]]'', 2005, ISBN 3-257-23468-6 * ''[[Über Liebe und Tod]]'', 2005 ISBN 3-257-23589-5 [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Elman]] [[bg:Патрик Зюскинд]] [[de:Patrick Süskind]] [[en:Patrick Süskind]] [[eo:Patrick Süskind]] [[es:Patrick Süskind]] [[et:Patrick Süskind]] [[fr:Patrick Süskind]] [[hu:Patrick Süskind]] [[it:Patrick Süskind]] [[ja:パトリック・ジュースキント]] [[mk:Патрик Зискинд]] [[nl:Patrick Süskind]] [[no:Patrick Süskind]] [[pl:Patrick Süskind]] [[pt:Patrick Süskind]] [[ro:Patrick Süskind]] [[ru:Зюскинд, Патрик]] [[sv:Patrick Süskind]] [[tr:Patrick Süskind]] [[uk:Зюскінд Патрік]] [[vi:Patrick Süskind]] [[zh:徐四金]] 16706 59854 2006-12-09T09:57:09Z Bangin 450 Logoyê YouTube {{Logo}} Logoyê YouTube {{Logo}} 16707 66629 2007-01-26T15:31:53Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[eo:Recep Tayyip Erdoğan]] [[Image:ERDOGAN3.JPG|thumb|right|200px|Recep Tayyip Erdoğan]] '''Recep Tayyip Erdoğan''' (* [[26'ê reşemiyê]] [[1954]], [[Kasımpaşa]], [[Stenbol]]), yek ji serokwezîrên [[Tirkiyê]] ye. Damezrênerê [[AKP]] (Adalet ve Kalkinma Partisi - Partiya dadmendî û bipêşketinê) ye. Wî bi salan serokatiya şaredariya [[Stenbol]]ê kiriye. Di nava partiyên [[Necmettin Erbakan]] de dest bi polîtîkayê kiriye. Ango siyaseta Tirk-Îslamê dike. Li [[Rize]] zarokatiya xwe boriye. Bingeha malbata wî ne Tirk e. Tê payîn [[Gurcî]] yan [[Laz]] e. Dibistana amadeyî di dibistana nîv-olî de diqedîne. Piştre [[zanîngeha Marmara]] de beşa zanînên aborî û bazirganiyê diqedîne. Di klûbên amatorî de 16 salî fûtbolê dileyîze. Ji ber axavtinek xwe tê darizandin û bi qasî 5 mangî di zîndanê de dimîne. Hêdî hêdî riya wî ji Erbakan diqete û di nava tradîsyona partiyên Tirk-Îslamê de riyeke nû vedike. Ew dixwaze îdeolojiya Tirk-Îslamê bi lîberalîzmê ve girêbide. Ev siyaset wî û partiya wî a nû bipêşdixe. Di hilbijartinên 3'ê sermawezê 2002 de biserdikeve û bi dengdaneke mezin tê ser desthilatdariyê. Serî de dixwaze hin gavan bavêje, lê pirsgirêka Kurdistanê zû rengê wî jî nîşandide. Herçendî di axavtineka xwe ya li [[Amed]]ê bo çareseriya pirsgirêka Kurd hin sozan dide jî, lis er pêkutiyên artêşê ji mêj şûnve gavan davêje. Heya bigire ji artêşê bêhtir gotinên li dijî Kurdan bilêvdike. == Gotinên Erdoğan ên derbarê Kurdan de == *Heger hûn pirsgirêka Kurd nefikirin, pirsgirêk jî nîne. *Heger li Argentînayê jî Kurdistanê damezirînin, em ê hilweşînin. *Riya Ewropayê di Amedê re derbasdibe. Siyaseta wî ya nû ji aliyê [[YE]] û [[DYA]]yê ve tê pesindan. Ev yeka han dibe sedem ku li dijî artêşê hinde qîmeta wî bilind be. Artêş li dijî Erdoğan nerazîbûnên xwe tîne zimên. Çepgîr û rastgîrên Tirkan li dijî wî û partiya wî têdikoşin û wî wekî "Kesê ku li dijî berjewendiyên dîrokî yên neteweyî" destnîşan dikin. == Lînk == *[http://www.rterdogan.com/ Malpera fermî ya Erdoğan] [[Kategorî:Tirk]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[ar:رجب طيب أردوغان]] [[az:Rəcəp Tayyip Ərdoğan]] [[cv:Реджеп Таййип Эрдоан]] [[de:Recep Tayyip Erdoğan]] [[el:Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν]] [[en:Recep Tayyip Erdoğan]] [[eo:Recep Tayyip Erdoğan]] [[es:Recep Tayyip Erdoğan]] [[fi:Recep Tayyip Erdoğan]] [[fr:Recep Tayyip Erdoğan]] [[gl:Recep Tayyip Erdogan]] [[he:רג'פ טאיפ ארדואן]] [[hr:Recep Tayyip Erdoğan]] [[hu:Recep Tayyip Erdoğan]] [[id:Recep Tayyip Erdoğan]] [[it:Recep Tayyip Erdoğan]] [[ja:レジェップ・タイイップ・エルドアン]] [[ko:레제프 타이프 에르도안]] [[nl:Recep Tayyip Erdoğan]] [[nn:Recep Tayyip Erdoğan]] [[no:Recep Tayyip Erdoğan]] [[pl:Recep Tayyip Erdoğan]] [[pt:Recep Tayyip Erdoğan]] [[ru:Эрдоган, Реджеп Тайип]] [[sq:Recep Tayyip Erdoğan]] [[sr:Реџеп Тајип Ердоган]] [[sv:Recep Tayyip Erdoğan]] [[tl:Recep Tayyip Erdoğan]] [[tr:Recep Tayyip Erdoğan]] [[zh:雷杰普·塔伊普·埃尔多安]] 16708 59862 2006-12-09T10:05:14Z Bangin 450 Nexşê [[San Bruno]] {{GDFL}} Nexşê [[San Bruno]] {{GDFL}} 16709 59866 2006-12-09T10:07:17Z Bangin 450 Şablon:GDFL çû cihê Şablon:GFDL #REDIRECT [[Şablon:GFDL]] 16710 59867 2006-12-09T10:08:18Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Wêneyên li gorî lîsansê]] [[Kategorî:Wêneyên li gorî lîsansê]] 16714 59896 2006-12-09T13:33:30Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Necmettin Erbakan''' (* [[29'ê kewçêrê]] [[1926]] li [[Sinop]]) yek ji siyasetmedarên navdar û serokwezîrên bêrê yên [[Tirkiyê]] ye. Piştî dibistana seretayî perwerde... '''Necmettin Erbakan''' (* [[29'ê kewçêrê]] [[1926]] li [[Sinop]]) yek ji siyasetmedarên navdar û serokwezîrên bêrê yên [[Tirkiyê]] ye. Piştî dibistana seretayî perwerdeya endazyariya makîna dibîne. Ji bo perwerdeya bilind a zankoyê diçe[[ Almanya]] û li bajarê [[Aachen]] dixwîne. Di perwerdeya xwe de serkeftinên berbiçav dike û ev yeka han bala gelekan dikişîne. Erbakan li Almanya di fîrmaya [[Deutz]] de kar dibîne. Di sala 1965'î de dibe profesorê endazyariya makînayê û li [[Zanîngeha teknîk a Stenbolê]] dersê dide. == Jiyana Erbakan a polîtîk == Ew di salên 70yî de di bin siya îdeologiya Tirk-Îslamê de dest bi siyasetê dike. Bi navê "[[Milli Görüş]] - Nêrîna neteweyî" rêxistineke li dijî tevgera xurt a çepgîran dadimezirîne. Dewlet jî gelek alîkariyê dike. Lê di 1971'î de desthilatî dikeve destê artêşê û partiya yekem a ku wî damezirandibû "[[Milli Nizam Partisi]] - Partiya sazîbûna neteweyî" tê qedexekirin û çalakiyên wî tên bisînorkirin. Di sala [[1973]]'î de [[MSP]] (Partiya bextewariya neteweyî) dadimezirîne. Li dijî xurtbûn û pêşketina çepgîran û tevgerên Kurdan dewlet alîkariyê dide wî. Di [[1974]]-[[1978]]'î de di gelek koalîsyonan de wekî cihgirê serok peywirdar dibe. Di [[12'ê rezberê]] [[1980]]'î de leşker dîsa dest didin ser desthilatdariyê û Erbakan jî tê girtin. 10 sal cezayê siyasetê lê tê birrîn. Di sala [[1987]]'î de cezayê tê rakirin û ew jî ji mêj ve dest bi polîtîkayê dike. Bi damezrandina RP (Partiya refahê) ew di salên 1996-1997 serokwezîrtiyê dike. Lê leşker rika xwe berdidin wî çalakiyên wî bisînordikin. Lewra ew sînorê ku artêşê ji wî re danibû bi hin axavtinên wî dihate xerakirin. Di [[30'ê pûşperê]] [[1997]]'î de leşker xebatên wî qedexe dikin û [[RP]] yê jî vedigirin. Erbakan bi navê Fazilet Partisi dîsa partiyek dadimezirîne lê ew jî tê qedexekirin. Li dijî wê gelek doz hatine vekirin. == Erbakan di jiyana xwe ya polîtîk de çi kir? == *Yekemîn car bi Îsraelê ve peymana strajetîk a parastinê mor kir. Lê Erbakan di gotinên xwe de hergav li dijî Cihûtiyê derdiket, siyonîzm rexne dikir. *Dagirkirina Qubrisê de ew cihgirê serokwezîr [[Bülent Ecevit]] bû. *Di axavtineke xwe ya li Amedê de wiha digot "Hey neviyên Selahedînê Eyûbî, we ola Îslamê xelas kir, hûn çi ji me bixwazin kêm e". Lê di desthilatiyên xwe de siyasetên qirêj û têr xwînî li dijî Kurdan dimeşand. *Li dijî cîhana rojavayî derdiket lê zarokên xwe li [[DYA]] dide xwandin. *Doza Îslamê dikir lê Îslam bi awayekî Tirkperwer şîrovedikir. Tirk wekî xwedî û rêberê [[Îslam]]ê dida pêş. *Her gav pesnê artêşê dida û hemî biryar û daxwazên leşkeran bêî rexne bicihdianî. Lê digot ez demokratim. == Lînk == *[http://www.necmettinerbakan.org Malpera fermî û taybetî ya Erbakan] [[Kategorî:Tirk]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] 16715 59898 2006-12-09T13:40:51Z Bablekan 495 Tayyip Erdoğan çû cihê Recep Tayyip Erdoğan: min Recep nedîtibû, ez kevir bim #REDIRECT [[Recep Tayyip Erdoğan]] 16716 63086 2007-01-04T20:40:57Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: az, de, en, fr, nl, pt, tr [[Image:Suleyman Demirel 1998.jpg|thumb|Süleyman Demirel.]] '''Süleyman Demirel''' (* [[1'ê sermawezê]] [[1924]] li [[Islâmköy]] (parêzgeha [[Isparta]]) yek ji siyasetmedarên navdar ên [[Tirkiyê]] ye. Piştî qedandina dibistana amadeyî li Zanîngeha teknîk a Stenbolê perwerdeya endazyariya avakariyê dibîne. Li DYA perwerdeya bilind a zankoyê lêzêdedike. Di sala 1955'î de dibe gerînendeyê karê avê yê dûgelê. Di nava [[AP]] (Partiya dadmendiyê) de dest bi jiyana polîtîk dike. Siyaseteka pragmatîst û rojane dimeşîne. Her gava leşker dest didin ser desthilatiyê vedikişiya û leşker diparast. Dema leşker xwe sistdikirin, dîsa derdikete qada polîtîkayê. Demirel bi dirêj axavtina xwe dihate nasîn û tişta ku îro didot sibeyê lê xwedî dernediket. Ji ber wê di komediya (mîzaha) Tirkiyê de cihekê wî yê girîng heye. == Hin gotinên wî == *Rê bi meşan (mîtîng) naterişe, xera nabe. *Duh duh e, îro îro ye. *Dûgel bav e. Bav hin caran hezdikin, hin caran lêdidin. *Heger dabe, min daye, çi ji we re?! *Ji min re dibêjin "Çoban Sülo - Siloyê şivan" qey min pezê bavê wan ajotiye. *Rexneya masoniyê li min dikin. Heger mason im, mason im, heger nînim, nînim. Ez mason im û min gotiye nîn im?! Ez ne [[mason]] im û min gotiye ez mason im?! Erê ez mason im û min di klûba Bilgi de xwe qeyd kiriye. Niha dibêjin Demirel mason e, hin jî dibêjin nîne. *Heger li perê Feradê yek miyekê were dizîn, hesabê wê ji min bixwazin. Lê heger hezar şakî (ango terorîst, bo gerillayên Kurd) hatibin serê wan çiyan hesabê wê ji Erbakan û Ecevit bixwazin. *Dibêjin leşker fîtikê lêdin Demirel kumê xwe digire û direve. Mirov nereve nikare were jî. Hemî rexneyên qaşo ne. Demirel di pirsgirêka Kurdistanê de herdem piştgiriya leşker û rastgîr û nîjadperestan dikir. Xwedî desthilatdariyeke serbixwe nebû. Gelek caran serokwezîrtî kiriye. Di jiyana xwe de 6 carî parlamentariya Isparta kiriye. Herwekî 6 carî ji desthilatiyê ji aliyê leşkeran ve hatiye daxistin, 7 carî desthilatî avakiriye. == Serokkomarî == Di 16'ê gulanê 1993'î de dibe serokkomar û vê peywirdariya xwe heya sala 2000'î didomîne. Ji 2000'î şûnde xwe ji polîtîkayê vedikişîne. [[Kategorî:Tirk]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[az:Süleyman Dəmirəl]] [[de:Süleyman Demirel]] [[en:Süleyman Demirel]] [[fr:Süleyman Demirel]] [[nl:Süleyman Demirel]] [[pt:Süleyman Demirel]] [[tr:Süleyman Demirel]] 16718 59921 2006-12-09T16:52:37Z Soapy 592 rûpeleke redirectê #REDIRECT: [[50 Cent]] 16719 59925 2006-12-09T17:38:21Z Bangin 450 [[Olivia]] {{copyright}} [[Olivia]] {{copyright}} 16720 59926 2006-12-09T17:38:58Z Bangin 450 nih [[Wêne:Olivia.jpg|thumb|Olivia]] '''Olivia''' (* [[15'ê reşemiyê]] [[1980]] li [[Brooklyn]], [[New York City]], [[New York|NY]]) [[R&B|hunermendê R&B]] yê [[DYE|emêrîkî]] ye. Navî wê yê rast '''Olivia Longott''' e. Ji salê [[2003]] da ew endamê [[G Unit]] e. ==Bîyografî== ===Cîhan=== Olivia di [[reşemî|reşemîyê]] [[1980]] da bû qîzê bavekî [[Jemayka|jemaykî]] û dayîkekê [[Hind|hindî]]. Ew li [[Brooklyn]] ([[New York City]], [[New York|NY]]) hate dunê. Malbatê wê paşê hate [[Jamaica]] ([[Queens]], [[New York City]], [[New York|NY]]). Li wir Olivia destpêke strandinê stranan di [[kinîse|kinîsê]] da kir. ==Kar== Karê Olivia di salê [[1999]] da destpêkir, wê demê ew peymanek bi labelî [[J Records]] li cem [[Clive Davis]] çêkir. Di salê [[2001]] da albûmê wê yê yekemin derket, [[Olivia (albûm)|Olivia]]. Ji ber ko ew albûma ne pir baş bû û ne pir hate firotin, peymanê Olivia bi [[J Records]] hate xerekirin. Di salê [[2003]] da Olivia çû [[G Unit]]. Mera wê kanî li ser albûmê [[G Unit]] yê yekemîn, ''[[Beg for Mercy]]'' û li albûmê [[50 Cent]], ''[[The Massacre]]'' bîstiba. Ji ber ko wê serkeftinê wê ji çêbû, bi stranê ''Candy Shop'' ([[50 Cent]] feat. Olivia; [[The Massacre]]). Ew strana di [[Adar|adarê]] [[2005]] [[Elmanya]], [[Avûstûrya]], [[Swisre]] û [[DYE]] da li cihê yekê bû. ==Dîskografî== === Albûm === * ''Olivia'' ([[2001]]) ===Singles=== {| border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="margin:1em 1em 1em 0; border-style:solid; border-width:1px; border-collapse:collapse; empty-cells:show; " ! width="28" rowspan="2" bgcolor="#EEEEEE"| '''Sal''' ! width="257" rowspan="2" bgcolor="#EEEEEE"| '''Nav''' ! colspan="5" bgcolor="#EEEEEE"| '''Cih''' ! width="227" rowspan="2" bgcolor="#EEEEEE"| '''Albûm''' |- ! width="26" bgcolor="#EEEEEE" | <small>[[Elmanya]]</small> ! width="26" bgcolor="#EEEEEE" | <small>[[Avûstûrya]]</small> ! width="26" bgcolor="#EEEEEE" | <small>[[Swîsre]]</small> ! width="26" bgcolor="#EEEEEE" | <small>[[DYE]]</small> ! width="26" bgcolor="#EEEEEE" | <small>[[Brîtanyaya mezin]]</small> |- |align="center" valign="top"|2001 |align="left" valign="top"|"Bizounce" ! - ! - ! - ! 15 ! - |align="left" valign="top"|''[[Olivia (albûm)|Olivia]]'' |- |align="center" valign="top"|2001 |align="left" valign="top"|"Are U Capable" <small>(feat. [[Eve]])</small> ! - ! - ! - ! - ! - |align="left" valign="top"|''[[Olivia (albûm)|Olivia]]'' |- |align="center" valign="top"|2005 |align="left" valign="top"|"Candy Shop" <small>([[50 Cent]] feat. Olivia)</small> ! 1 ! 1 ! 1 ! 1 ! 4 |align="left" valign="top"|''[[The Massacre]]'' |- |align="center" valign="top"|2005 |align="left" valign="top"|"Twist It" <small>(feat. [[Lloyd Banks]])</small> ! - ! - ! - ! - ! - |align="left" valign="top"|''[[Behind Closed Doors]]'' |- |align="center" valign="top"|2005 |align="left" valign="top"|"So Sexy" ! - ! - ! - ! - ! - |align="left" valign="top"|''[[Behind Closed Doors]]'' |- |align="center" valign="top"|2005 |align="left" valign="top"|"Wild 2 Nite" <small>([[Shaggy]] feat. Olivia)</small> ! 40 ! - ! 26 ! - ! 61 |align="left" valign="top"|''[[Clothes Drop]]'' |- |align="center" valign="top"|2005 |align="left" valign="top"|"Best Friend (Remix)" <small>([[50 Cent]] feat. Olivia)</small> ! - ! - ! - ! 35 ! - |align="left" valign="top"|''[[Behind Closed Doors]]'' |- |} ==Lînk== *[http://www.oliviaspot.com/ Rûpela fermî yê Olivia] [[Kategorî:Emerîkî]] [[Kategorî:Hunermendê R&B]] [[Kategorî:Rap]] [[Kategorî:Jin]] [[de:Olivia (Sängerin)]] [[en:Olivia (singer)]] [[fr:Olivia (chanteuse)]] [[nl:Olivia]] 16721 59927 2006-12-09T17:39:25Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Muzîk]] [[Kategorî:Muzîk]] 16722 59929 2006-12-09T17:41:36Z Bangin 450 Redirecting to [[Jamaîka]] #redirect[[Jamaîka]] 16723 59930 2006-12-09T17:42:19Z Bangin 450 Redirecting to [[Hindistan]] #redirect[[Hindistan]] 16724 60021 2006-12-10T10:02:38Z Bangin 450 Mîl çû cihê Mil: rastnivîs '''Mil''', ango '''Thou''' (kurtkirina ji bo ''Thousands on an Inch'') [[yeke|yekeyakê]] dirêjahîyayê [[Angloamerîkanî]] ye. 1 mil (Thou) = 1000 ([[inch]]) = 0,0254 [[mîlîmitir|mm]]. [[Thou]] ji alîya [[Îngîlîz]]an mil jî ji alîya emerîkanan tê bikaranîn. ==Formel== Formelê xwe ev e: <math>{1}{\text{mil (Thou)}} = {1000}{\text{inch}} \approx {0{,}0254}{mm}</math> [[Category:Yeke]] [[nl:Mil (lengtemaat)]] [[pl:Mil]] [[de:Thou]] [[en:Thou (unit of length)]] 16726 59943 2006-12-09T19:47:29Z Bablekan 495 sererastkirin [[Image:AtaturkAndIsmetInonuAugust1922.jpg|240px|thumb|Ismet Inönü (li çepê) bi tevî [[Mustafa Kemal Atatürk]] [[1922]].]] '''İsmet İnönü''' (* [[24'ê rezberê]] [[1884]] li [[İzmir]] - [[25'ê berfanbarê]] [[1973]] li [[Enqere]]), yek ji siyasetmedar û leşkerên navdar ên [[Tirkiyê]] ye. Duyemîn serokkomar e. Tê gotin ku ji malbateke Kurd ê ji herêma [[Meletî]]yê ye. Piştî qedandina perwerdeya leşkerî di sala [[1906]]'î de dibe endamê saziya ku ne ji Tirkan pêk tê lê nîjadperestiya Tirkan dikin, [[İttihat ve Terakki Cemiyeti]]. Li wir têkiliya xwe bi [[Mustafa Kemal Atatürk]] re xurt dike û dibe hevalê Atatürk. Di şerê Tirk û [[Grek]]an de roleke mezin dileyîze. Ji ber şerê duyemîn ê herêma Înönü li dijî Yewnanan di derketina zagona paşnavan de paşnava Înönü didin wî. Lê di qeydên ti dîrokî de behsa vê şerî nîne. Yewnana bi xwe jî şerekê bi vî navî napejirînin. Di peymana Lozanê ya ku parçebûna Kurdistanê dipejirîne de li ser navê komara nû ya ku di bin siya Brîtaniyan û serkeftiyên din ên [[Şerê Cihanê yê I.]] de hatibû avakirin, ango li ser navê Komara Tirkiyê cihdigire. İnönü piştî mirina Atatürk dibe serokkomar û serokê artêşê. Bi navê ''"Milli Şef - Şefê neteweyî"'' tê binavkirin û heya mirina xwe bi desthilatiyeke taybet Tirkiyê birêvedibe. Navê xwe li ser diravê Tirk datîne û bankayên neteweyî dike bin fermandariya xwe. Di dema desthilatdariya xwe de bi navê modernîzmê seranser [[Anatoliya]] û Kurdistanê dixe bin singoya leşkeran. Li Kurdistanê li ser siyaseta Atatürk axavtina zimanê Kurdî, kincên Kurdan ên folkrorîk, cejnên Kurdan, navên cografîk ên Kurdî hwd hemiyan qedexe dike. Bi hezaran Kurd ji ber ku pûşî li xwe kirine tên kuştin. Kurd wî bi navê ''"Îsmetê Kerr"'' binavdikin. Ji ber ku wî guhên xwe nedidida qîrînên Kurdên ham û tam û bêguneh. Navê wî li Kurdistanê bi tevî navê Mustafa Kemal Atatürk wekî navê ruhstîn derbasdibû. Dîsa ji wî re "Çêlikê Arnawid", "Meletiyê ku ne qeysiyê lê goştê mirov dixwe", "Mîkrofona neteweyî" hwd jî hatiye gotin. Ew piştî destpêkirina rejîma pirr partî yan sazûmaniya demokratîk jî şeftiya xwe bidestbernade û heya mirinê Tirkiyê îdare dike. [[Kategorî:Tirk]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] 16727 66404 2007-01-24T23:34:22Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fi:Adnan Menderes]] '''Adnan Menderes''' ([[1899]]–[[1961]]) siyasetmedar, serokwezîrê [[Tirkiyê]] yê ku ji aliyê leşkeran ve hatiye xeniqandin e. Di nava salên [[1950]] - [[1960]] de serokwezîrtiya Tirkiyê dike. Perwerdeya dadmendiyê ditiye. Bi partiya [[Serbest Cumhuriyet Firkası]] dest bi jiyana polîtîk dike. Hin caran di nava baskên [[CHP]] de dixebite. Di [[7'ê pûşperê]] [[1946]] de yekemîn partiya oppozîsyon a Tirkiyê dadimezirîne, [[DP]]. Cara yekemîn bi newêrekî be jî hin gotinan li dijî sazûmaniya yek-partî dibêje. Ev yeka han ji mêj ve bala leşkeran dikişîne û leşker wî bisînordikin. Menderes wekî kes, xwedî nêrînên demokratîk û lîberal bû. Miroveke nûjen û oldar bû. Lê carekê artêşê wî ji çav derxistibû. Di cûntaya leşkerî ya [[27'ê gulanê]] [[1960]] de tê girtin û darizandin. Bi tevî [[Hasan Polatkan]] û [[Fatin Rüştü Zorlu]] di [[17'ê rezberê]] [[1961]]'î de li girava [[İmralı]] tên xeniqandin. [[Kategorî:Tirk]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[de:Adnan Menderes]] [[en:Adnan Menderes]] [[es:Adnan Menderes]] [[fi:Adnan Menderes]] [[fr:Adnan Menderes]] [[it:Adnan Menderes]] [[nl:Adnan Menderes]] [[tr:Adnan Menderes]] [[zh:阿德南·曼德列斯]] 16730 59956 2006-12-09T22:22:48Z Bablekan 495 '''Hacî Baba Şêx''' serokwezîrê [[Komara Mahabadê]] bû. Piştî şikestina hêza Kurdan di komara nû de, bi alîkariya [[YKSS]], statûkoparêz û serkeftiyên [[Şerê Cîhanê yê II.]] artêşa Eceman dikeve Kurdistanê. Komkujiyên hovane li dijî Kurdan tên kirin. Serokkomar [[Qazî Mihemmed]], serokwezîr Hacî Baba Şêx û endamên din ên dewleta Kurdistanê tên girtin û darizandin. Di [[30'ê adarê]] [[1947]]'î de li Meydana [[Çarçira]] birêvebirên Komara Mahabadê ji aliyê Farisan ve tên xeniqandin. [[Kategorî:Siyasetmedarên kurd]] 16731 60024 2006-12-10T10:05:07Z Bangin 450 '''Mestûrey Erdelan''', '''Mah Şeref Xanim Mastûreh Erdelan''' ([[1805]] - [[1848]]) helbestvan û nîvîskareka Kurd e. Ew li bajarê Sîneyê ji dayîkdibe û li Silêmaniyê mezin dibe. Ji malbateke desthilatdar bû. Bi zimanê [[Erebî]] û [[Farsî]] jî dizanî. Ew wekî yekemîn dîrokzana rojhilatê navîn jî tê zanîn. Li ser binemala [[Erdelan]], bûyerên demê tomarkirinên girîng ên dîrokî kiriye. Di sala 2005'î de bo pîrozkirina rojbûyîna wê ya 200. li [[Hewlêr]]ê statûyeka wê hatiye danîn. Pirtûkên wê li zimanên Farsî, [[Almanî]] û [[Îngîlîzî]] hatine wergerandin. == Lînk == *[http://www.kurdishacademy.org/english/literature/literature.html Mastura Ardalan agahiyên Îngîlîzî ''Kurdish Literature''] [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Helbestvan]] [[Kategorî:Kurd]] 16732 60025 2006-12-10T10:06:16Z Bangin 450 [[Image:Akdamar_kirche.jpg|thumb|225px|Dîmenek ji dêra Axtamarê]] '''Axtamar''' ''(bi [[ermenî]]: Աղթամար)'' giraveke li [[Gola Wanê]] ye. Navê wê yî berê ji aliyê dewleta Tirk ve hatiye qedexekirin û navê ''Akdamar'' pêvekirine. Li vê giravê dêreke Ermeniyan a dîrokî heye. 45 km li başûrê rojavayê bajarê Wanê dikeve. Cihekê tûrîstîk e. Seferên keştiyan bo tûrîstan hene. == Efsaneya li ser navê giravê == Navê Axtamarê tê gotin ji efsaneyeka Ermenî tê. Bi navê Tamara keçikeka ciwan a panêrê (dêrnêr) yan keşeyê dêrê hebûye. Xortekê dilê xwe dikeve vê keçikê lê bavê wê dilsar e. Bi êvaran dizîka avjeniyê dike û tê dîtina hezkiriya xwe. Tamara li perekê giravê bi çirayê li hêviya wî dima. Bavê wê bi vê yekê dihese û dafikek datîne. Di şeveke bahozî de xort tê dîtina Tamarayê û xwe li benda agirê çirayê datîne. Lê nizane ka çira di destê bavê Tamarayê de ye û li dora giravê digere. Her gava çira cihê xwe diguhere, xort jî berê xwe diguherîne. Ev yeka han heya ciwan dixeniqe didome. Gotina ciwan a dawî "Axxx Tamara!" bûye. Li ser wê Tamara jehrê vedixwe û dimire. Bavê gelek poşman dibe lê êdî dereng e. Navê giravê her û her Axtamara dimîne. Herwekî "axtamar" peyveke Kurdî ye jî. Axtamar tê wateya cihê ku axa wê tamarî ye. Bingeha navê Axtamara na lê bermayiyên giravê girîng e. Mixabin dewleta Tirk xwedî li Axtamarayê dernakeve. Ji aliyê leşkeran ve bi sedan fîşek li dêra dîrokî hatiye weşandin, ji ber ku dêr a Ermeniyan e. Dîsa komeke kes li giravê dijîn ku tê payîn ew ziyanê didin bermahiyan. [[Kategorî:Girav]] 16733 65243 2007-01-18T14:44:30Z Bangin 450 {{PD}} 16734 60014 2006-12-10T09:33:47Z Bangin 450 '''StarCraft''' lîstikeke komputerê ya 'real-time strategy' ('stratejîya dema zîndî') ye ku ji [[Blizzard Entertainment]] ve hatîye afirandin. Siftê ev lîstik li sala 1998 ji boy [[PC]] hatibû derxistin, û paşê versîyoneke lîstikê ya [[Macintosh]] jî li sala 1999 derket. Starcraft jî ji boy [[Nintendo 64]] hate adaptekirin. Xata sereke ya çîroka vê lîstikê, şerekî di nav sisê nijad ên [[galaktîk]] de ye. Ev sisê nijad ev in : [[Terrans]], mirovên xurt û zexm, [[Zerg]], [[alîen]] ku mîna [[meşên hingîv]] tên organîzekirin, û [[Protoss]], şervanên humanoîd û psyşîk. Starcraft di sala 1998an de lîstika komputerê ya herî zêde firotî bû, û jî [[Origin Awards]]'ên ji boy 'Best Strategy Computer Game' ('Lîstika Komputerê ya Stratejî ya Herî Baş') a vê salê birîye. Ji derketina Starcraft pêve, 9 mîlyon bêtir kopîyên Starcraft hatine firotin. Ev lîstik bi taybetî li [[Koreya Başûr]] bi nav û deng e, di vî welatî de lîstikvanên fermî beşdarî maçan dibin û tîm û lîstikvan di maç ên li televîzyonê weşandî de dikevin lecê. [[Kategorî:Komputer]] [[bg:StarCraft]] [[ca:StarCraft]] [[da:StarCraft]] [[de:StarCraft]] [[en:StarCraft]] [[es:StarCraft]] [[fr:StarCraft]] [[ko:스타크래프트]] [[it:StarCraft]] [[he:סטארקראפט]] [[lt:Starcraft]] [[jbo:starkraft]] [[hu:StarCraft]] [[nl:StarCraft]] [[ja:スタークラフト (ゲーム)]] [[no:StarCraft]] [[pl:StarCraft]] [[pt:StarCraft]] [[ro:Starcraft]] [[ru:StarCraft]] [[simple:StarCraft]] [[fi:StarCraft]] [[sv:StarCraft]] [[th:สตาร์คราฟต์]] [[vi:StarCraft]] [[tr:Starcraft]] [[zh:星际争霸]] 16735 60002 2006-12-10T08:11:04Z Soapy 592 çêkirina redirectekê #REDIRECT [[StarCraft]] 16736 60022 2006-12-10T10:02:38Z Bangin 450 Mîl çû cihê Mil: rastnivîs #REDIRECT [[Mil]] 16737 60031 2006-12-10T10:58:34Z Bangin 450 Redirecting to [[Mona Lîza]] #redirect[[Mona Lîza]] 16738 66932 2007-01-28T22:59:11Z Thijs!bot 576 روبوت تعديل: [[it:Museo del Louvre]] [[Image:Louvre at night centered.jpg|400px|right|Louvre]] [[Wêne:Louvrewithpyramid.jpg|thumb|Louvre]] Mûzeyê '''Louvre''' (bi [[fransî]]: ''Musée du Louvre'') li [[Parîs|Parîsê]] ([[Fransa]]) da mûzeyê tewrî mezin û bi nav û denge. Ew xanîya di ortê [[Parîs|Parîsê]] ye, navberê [[Seine|çemê Seine]] û ''[[Rue de Rivoli]]''. Hindirê Louvre li ser xetekê bi [[Avenue des Champs-Élysées]] ra ye. ==Dîrok== Louvre di [[sedsala 12'an]] di bin [[Philipp II.]] da hate çêkirin. Wê demê Louvre qesrek bû. Wexte [[Parîs|Parîs]] di [[sedsala 14'an]] da pir mezîn bû, [[Karl V.]] wê qesrê kir wek malekê. Lê wek mal Louvre di bi [[Henry II.]] di [[sedsala 16'an]] bû, wê demê di stîlê [[Renaissance|Renaissancê îtalî]] da. Di salê [[1682]] da [[Louis XIV.]] ji Louvre çû qesrê [[Versailles]]. [[Şoreşê fransa]] disa Louvre bi nav û deng kir, çinkî li rojê [[10'ê gelawêjê]] [[1793]] Louvre wek [[mûze|mûzêyekî]] hate vekirin. Li wir xeznê melêk û xeznê kesên din yê resen dihatin dîtin. [[Napoleon Bonaparte]] wek hukumdar hate Louvre û birazî wî, [[Napoleon III.]] çêkirinê Louvre xelaskir. Ji salê [[1873]] Louvre ne malê melêkan ya hukumdarane, serokî Fransa çû [[qesrê Elysée]]. Serokê berê yê Fransa, [[François Mitterrand]], di salên [[1980]] da hîşt Louvre dîsa werê çêkirin. Ji wê demê da di Louvre da du mûzeyên din hene, ''[[Musée des Arts Décoratifs]]'' û ''[[Musée de la Mode et du Textile]]'' ==Wêne== Pir wêneyên wênesazên bi nav û deng di Louvre da ne. <gallery> Wêne:JBRegnault01.jpg|[[Jean-Baptiste Regnault]]<br>''Les trois grâces'' Wêne:Mona Lisa.jpg|[[Leonardo da Vinci]]<br>''[[Mona Lisa]]'' Wêne:Floss der medusa.jpg|[[Théodore Gericault]]<br>''[[Le radeau de la Méduse]]'' Wêne:Eugène Delacroix - La Mort de Sardanapale.jpg|[[Eugène Delacroix]]<br>''[[La Mort de Sardanapale]]'' Wêne:Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple.jpg|[[Eugène Delacroix]]<br>''[[La Liberté guidant le peuple]]'' Wêne:Dewat li Kana.jpg|[[Veronese]]<br>''[[Dewat li Kana]]'' Wêne:Pieter Bruegel d. Ä. 025.jpg|[[Pieter Bruegel der Ältere]]<br>''[[Die Parabel von den Blinden]]'' Wêne:Khorsabad1.jpg|Ciwange bi baska ji [[Dûr Şarûkîn]] Wêne:Khorsabad2.jpg|Ciwange bi baska ji [[Dûr Şarûkîn]] </gallery> {{commons|Category:Louvre}} [[Kategorî:Mûze]] [[Kategorî:Fransa]] [[ar:متحف اللوفر]] [[bg:Лувър]] [[bs:Luvr]] [[ca:Museu del Louvre]] [[cs:Louvre]] [[da:Louvre]] [[de:Louvre]] [[en:Louvre]] [[eo:Luvro]] [[es:Museo del Louvre]] [[et:Louvre]] [[fa:موزه لوور]] [[fi:Louvre]] [[fr:Musée du Louvre]] [[ga:Louvre]] [[he:מוזיאון הלובר]] [[hr:Louvre]] [[hu:Louvre]] [[id:Museum Louvre]] [[it:Museo del Louvre]] [[ja:ルーヴル美術館]] [[ka:ლუვრის მუზეუმი (პარიზი)]] [[ko:루브르 박물관]] [[la:Luvrus]] [[lt:Luvras]] [[mk:Лувр]] [[nl:Louvre]] [[no:Louvre]] [[pl:Luwr]] [[pt:Museu do Louvre]] [[ro:Muzeul Luvru]] [[ru:Лувр]] [[sh:Louvre]] [[simple:Louvre]] [[sk:Louvre]] [[sl:Louvre]] [[sq:Louvre]] [[sr:Лувр]] [[sv:Louvren]] [[tr:Louvre Müzesi]] [[vi:Viện bảo tàng Louvre]] [[zh:卢浮宫]] 16739 60037 2006-12-10T11:13:54Z Bangin 450 {{PD-Old}} 16740 60039 2006-12-10T11:16:26Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Çand]] [[Kategorî:Çand]] 16741 60365 2006-12-14T18:14:17Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Jiyan Alpîranî]] #redirect[[Jiyan Alpîranî]] 16742 60062 2006-12-10T13:43:39Z Bangin 450 '''Simar Masicanik''' wergervan u helbestvanek kurd e u heman deme da editore malpera [[Xwejen]] e u di kovara [[Mehname]] de jî dinivisine. == Lînk == * [http://xwejen.blogspot.com/ Malpera Xwejen] [[Kategorî:Mêr]] [[Kategorî:Helbestvan]] [[kategorî:Kurd]] 16743 60053 2006-12-10T12:38:56Z Erdal Ronahi 2 '''Xizan Şîlan''' helbestvanekî kurd e û helbestên wî pirtir di kovara [[Amidakurd]] de tê weşandin. {{kurt}} [[Kategorî:Kurd|Şîlan, Xizan]] [[Kategorî:helbestvan|Şîlan, Xizan]] [[Kategorî:mêr|Şîlan, Xizan]] 16744 60061 2006-12-10T12:55:50Z Erdal Ronahi 2 '''Hoşeng Broka''' [[helbestvan]] u nivîskarekî kurd e. {{kurt}} [[Kategorî:Mêr|Broka, Hoşeng]] [[Kategorî:nivîskar|Broka, Hoşeng]] [[Kategorî:Helbestvan|Broka, Hoşeng]] [[Kategorî:kurd|Broka, Hoşeng]] 16745 61649 2006-12-25T14:59:25Z 84.60.8.214 '''Gulîzer''' helbestvaneke kurde ji [[Amed]] e ye. Pirtuka wî ya nû di nav [[weşanên avesta]] de hat weşandin. [[Kategorî:Jin|Gulîzer]] [[Kategorî:Helbestvan|Gulîzer]] [[Kategorî:Kurd|gulîzer]] 16747 60059 2006-12-10T12:52:44Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Weşanên Avesta]] #redirect[[Weşanên Avesta]] 16749 60075 2006-12-10T16:56:50Z Bangin 450 [[Beg for Mercy]], albûmê [[G Unit]] {{copyright}} [[Beg for Mercy]], albûmê [[G Unit]] {{copyright}} 16750 60076 2006-12-10T16:59:01Z Bangin 450 Logoyê [[G Unit]] {{logo}} Logoyê [[G Unit]] {{logo}} 16751 66271 2007-01-24T13:39:11Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[sq:G-Unit]] [[Wêne:G Unit logo.png|thumb|Logoyê G Unit]] '''G Unit''' ya '''G-Unit''' grûpekî rap di [[DYE|DYE'yê]] da ye. [[50 Cent]], [[Lloyd Banks]], [[Tony Yayo]], [[Young Buck]], [[Olivia]], [[Ma$e]], [[Mobb Deep]], [[M.O.P.]], [[Hot Rod]] û [[Spider Loc]] endamên G Unit'in. [[DJ|DJ'yê]] wan [[DJ Whoo Kid|DJ Whoo Kide]]. ==Dîrok== [[50 Cent]], [[Tony Yayo]], [[Sha Money XL]], [[Domination]] û [[Bang 'Em Smurf]] ([[Domination]] û [[Bang 'Em Smurf]] niha [[Silverback Gorillaz|Silverback Gorillaz]] in) grûpê G Unit di heremê [[Jamaica]] di [[Queens]] ([[New York City]], [[New York|NY]]) di salê 1998 da çêkirin. Piştî demekê [[Lloyd Banks]] jî bû endamekî G Unit, ji ber ko wî alîkarîya [[50 Cent]] kir wextê yekî qurşîn avêtebûn [[50 Cent]]. Di salê [[2005]] da [[Olivia]], [[Mobb Deep]], [[M.O.P.]] û [[Ma$e]] jî ketin G Unit, [[Spider Loc]] şonê [[The Game]] hat. Berî demekê kesên din jî bûn endamên G Unit: [[Hot Rod]], [[40 Glocc]], [[Willy Northpole]] û [[Carnegie]]. ==Serkeftin== Serkeftinê mezin çêbû, wextê [[50 Cent]] stranên ''Wanksta'' û ''In Da Club'' derxist. Ji ber ko wê grûpê wî bi nav û deng bû. Albûmê G Unit, ''[[Beg for Mercy]]'', nêzîkî pênc milyon car hate firotin. Wê demê da endamekî G Unit, [[Tony Yayo]] di zindanê da bû. Ji ber ko wê ew bes di du stranan da bû; ''Groupie Love'' û ''I Smell Pussy''. ==Şerê G Unit bi kesên din ra== Pir şerên G Unit hebûn û hene. G Unit bi [[Nas (rapvan)|Nas]], [[Ja Rule]], [[Fat Joe]], [[Jadakiss]] û [[P. Diddy]] ra şerkirîye. Hên jî şer bi endamekî G Unit yê kevin, [[The Game]], ra çêbû. ==Nav== Destpêkê endam jî nizanîn, ew xetek dikin navberê G û Unit (''G-Unit'') û loma jî wergî dihate bikaranîn. Niha ew bes ''G Unit'' dinivsînin. ==Dîskografî== ===Albûm=== [[Image:Beg for mercy.jpg|thumb|300px|Albûmê G Unit yê yekemîn, [[Beg for Mercy]]]] *''[[Beg for Mercy]]'' <small>(nêzîkî 5 milyon car hate firotin)</small> ==Lînk== *[http://www.g-unitsoldier.com/ Rûpela fermî yê G Unit] *[http://www.g-unitrecords.com/ Rûpela fermî yê labelî G Unit] [[Kategorî:Rap]] [[ar:جي يونت]] [[cs:G-Unit]] [[de:G Unit]] [[en:G-Unit]] [[es:G-Unit]] [[fi:G-Unit]] [[fr:G-Unit]] [[it:G Unit]] [[ja:Gユニット]] [[nl:G-Unit]] [[no:G-Unit]] [[pl:G-Unit]] [[pt:G-Unit]] [[sl:G-Unit]] [[sq:G-Unit]] [[sv:G-Unit]] 16752 60079 2006-12-10T17:02:04Z Bangin 450 Redirecting to [[G Unit]] #redirect[[G Unit]] 16753 60081 2006-12-10T17:04:13Z Bangin 450 [[Azad]] {{copyright}} [[Azad]] {{copyright}} 16755 60087 2006-12-10T19:59:48Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Image:Ferhenga chyet.jpg|thumb|Ferhenga [[Michael L. Chyet]]]] ===Ferhengên kurdî-kurdî=== *[[Ferhenga Kamêran]] (kurmancî) ===Ferhengên kurdî-îngilîzî=== * Ferhenga [[Bar... [[Image:Ferhenga chyet.jpg|thumb|Ferhenga [[Michael L. Chyet]]]] ===Ferhengên kurdî-kurdî=== *[[Ferhenga Kamêran]] (kurmancî) ===Ferhengên kurdî-îngilîzî=== * Ferhenga [[Baran Rizgar]] * Ferhenga [[Michael L. Chyet]] * Ferhenga [[Aziz Amindarov]] * Ferhenga [[The Sharezoor]] * Ferhenga [[Raman (ferheng)|Raman]] ===Ferhengên kurdî-Tirkî=== * Ferhenga [[Zana Farqînî]] * Ferhenga [[D. Îzolî]] * Ferhenga [[Torî]] * Ferhenga [[I. O. Farîzof]] * [[Ferhenga Mehmet Tanrikulu]] * [[Ferhenga Mustafa Gazî]] ===Ferhengên tirkî-kurdî=== * Ferhenga [[Zana Farqînî]] * Ferhenga [[Mehmet Tanrıkulu]] ===Ferhengên kurdî-almanî=== * Ferhenga [[Feryad Fazil Omar]] * Ferhenga [[Daner Amîrxan]] ===Ferhengên kurdî-erebî=== * [[Ferhenga Qazî]] ===Ferhengên farisî kurdî=== * [[Ferhenga Gulî]] ===Ferhengên kurdî-holendî=== * [[Ferhenga kurdî-holendî]] ===Ferhengên kurdî-swêdî=== * Ferhenga [[Reşo Zîlan]] (swêdî-kurmancî) ===Ferhengên kurdî-fînî (fînlendî)=== * [[Lokman Abbas]]: [[Ferhengî fînlendî-kurdî]] * [[Lokman Abbas]]: [[Ferhengî kurdî-fînlendî]] [[Kategorî:Lîste]] [[Kategorî:Ferheng]] 16756 60088 2006-12-10T20:02:28Z Erdal Ronahi 2 {{pirtûk}} {{pirtûk}} 16757 60098 2006-12-10T20:10:22Z Erdal Ronahi 2 '''Enstîtuya Zimanê Kurdî ya Amedê''' di 15'ê gelawêja 2004'an de li [[Amed|Amedê]] hate avakirin. Ji bo wê saziyeke li ser 5 qatan hatiye avakirin. Di 2 qatên wê de Qursa Zimanê Kurdî, di qata jorîn de jî hêwana konferansê heye. Piştî avakirina xwe di 26'ê rezbera 2004'an de bi beşdariya berpirsiyarên saziyên kurdan (60 kes) civînek girtî li dar xist û li ser pirsgirêkên zimên panelek li dar xist. Serokê enstîtuyê heta 2006'an [[Nesip Gültekin]] bû. Niha [[Ebûbekîr Çelebî]] ye. [[Category:enstîtu]] 16758 60095 2006-12-10T20:06:48Z Erdal Ronahi 2 Enstîtuya Zimanê Kurdî ya Amedê çû cihê Enstîtuya Kurdî ya Amedê #REDIRECT [[Enstîtuya Kurdî ya Amedê]] 16759 60178 2006-12-11T22:01:47Z Erdal Ronahi 2 [[Image:HaremPool.jpg|thumb|right|200px|''Li Haremê'' ji [[Jean-Léon Gérôme]]]] '''Harem''' (bi {{ar|ﺣﺮﻳﻢ}}, bi [[tirkî]]: Harem, odalik), di çanda [[Ereb]]an de cihê taybet ku lê têkiliyên taybet tên kirin e. Bi destê [[Tirk]]ên [[Osmanî]] navdar bûye. Wekî peyv ji "Heram - qedexe" tê û tê wateya "Cihê qedexekirî, cihê taybet, cihê veşartî hwd". Li civaka Ereban kesên dewlemend in berê xwedî harem bûn lê niha gelek kêm e. Ji bandora Ereban ev tradîsyon derbasî Tirk, [[Faris]], [[Cihû]] û civakên misilman ên li [[Asya]] nêzîk jî bûye. Civakên ku qîmeta jinan kêm e, mêr serdest e, li wan civakan kesên dewlemend li ser laşê jinan tasarûfê dikin, jinan wekî meta û tişta ku pê dem debasbibe dibînin. Herwekî li wan civakan jî harem an kerxanê hene. Divê mirov şaşiyekê sererast bike ku Erebên ku xizanin jî peyva haremê bikartînin lê di wateya "nava malê, cihê taybet" de. Ê ku tradîsyona haremê navdar û bipêşxistî kiriye Osmanî ne. Hin keyên Osmaniyan xwedî hezaran jinan bûn û wan di hareman de di bin mercên dîltiyê de dihewandin. Dema ew jinan pîr dibûn, ji haremê dihatin verêkirin û di nava civaka têr feodal de yan dihatin kuştin an jî di jiyaneke awarte de dijiyan. Paşayên Osmaniyan ji [[Balkan]], [[Qefqas]] û cihên din bi hezaran keçik dîl digirtin û bi vê yekê pesnê xwe didan. Zarokên ji wan peyda biban dikirin leşker. Kêm ji wan dibûn key an di palasê de cihdigirtin. Tê zanîn ku diyên tevahiya paşayên Osmanî ji hareman bûn. Jinên haremê milkê paşa bûn û herçendî bi hinekan re mara olî çêdikirin jî, hin caran ji mêvanên xwe re jî pêşkêş dikirin. Li ser hareman gelek fîlm û pirtûk hene. Tirkan wan bi navê ''"odalik - a hozê",'' ''"Kadin - jin"'' binavdikirin. ''Kadin''ên haremê gelek caran di bin êşkenceyê de diman û bi hezaran ji wan dihatin kuştin. Hin zanyar dibêjin bingeha tradîsyona haremê ji Misira antîk derbasî Cihûyan, ji wan jî derbasî Ereb û Tirkan bûye. [[Kategorî:Zayendîtî]] [[de:Harem]] 16760 60107 2006-12-10T22:14:30Z Erdal Ronahi 2 Şablon:Er çû cihê Şablon:Ar [[Zimanê erebî|erebî]]: {{Nivîsa erebî|{{{1}}}|ar}}{{#if:{{{w|}}}|&nbsp;''{{{w}}}''}}{{#if:{{{d|}}}|, [[Arabisches Alphabet|DMG]] ''{{{d}}}''}}{{#if:{{{b|}}}|, „{{{b}}}“}}<noinclude> <div class="hintergrundfarbe2 rahmenfarbe3" style="margin:1em; padding:1em; border-style: solid;"> * '''Funktion:''' Diese Vorlage dient dazu, Text in [[Arabische Sprache|arabischer Sprache]] und [[Arabische Schrift|Schrift]] einheitlich und lesbarer darzustellen. Außerdem hilft sie Browsern und Suchmaschinen mit dem Text besser umzugehen, in dem die Schreibrichtung und die Sprache des Textes (=Arabisch) angegeben werden.<br />Optional können auch noch verschiedene Transkriptionen sowie die Bedeutung des Wortes angegeben werden. * '''Verwendung:''' <code><nowiki>{{arS|Text in arabischer Schrift|w=Wikipedia-Transkription|d=DMG-Transkription|b=Deutsche Bedeutung}}</nowiki></code> * '''Optionale Parameter:''' ** <code><nowiki>|w=</nowiki></code> [[Wikipedia:Namenskonventionen/Arabisch#Arabische Transkription|Wikipedia-Transkription]] ** <code><nowiki>|d=</nowiki></code> [[Arabisches Alphabet|Transkription]] der [[Deutsche Morgenländische Gesellschaft|Deutschen Morgenländischen Gesellschaft]] (DMG) ** <code><nowiki>|b=</nowiki></code> Deutsche Bedeutung des Wortes (Übersetzung) * ''' Beispiele:'''<br /> {| {{Prettytable}} |- {{Highlight1}} ! width="50%" | Quelltext ! width="50%" | ...und so sieht's aus |- | <tt><nowiki>'''Ahmad ibn Hanbal''' ({{arS|أحمد بن حنبل|w=Ahmad ibn Hanbal|d=Aḥmad b. Muḥammad b. Ḥanbal}})</nowiki></tt> | '''Ahmad ibn Hanbal''' ([[Arabische Sprache|arabisch]]: <span lang="ar" dir="rtl" style="font-size:1.5em" class="spanAr">أحمد بن حنبل</span> ''Ahmad ibn Hanbal'', [[Arabisches Alphabet|DMG]] ''Aḥmad b. Muḥammad b. Ḥanbal'') |- | <tt><nowiki>'''Islam''' ({{arS|إسلام|w=islām|b=Hingabe an [[Gott]]}})</nowiki></tt> | '''Islam''' ([[Arabische Sprache|arabisch]]: <span lang="ar" dir="rtl" style="font-size:1.5em" class="spanAr">إسلام</span> ''islām'', „Hingabe an [[Gott]]“) |} </div> == Siehe auch == *[[Vorlage:Ar]] *[[Vorlage:ArF]] [[Kategorie:Wikipedia:Vorlage mit Programmierung|ArS]] [[Kategorie:Vorlage:Fremdsprachenunterstützung|ArS]] [[en:Template:ArL]] </noinclude> 16761 60108 2006-12-10T22:14:30Z Erdal Ronahi 2 Şablon:Er çû cihê Şablon:Ar #REDIRECT [[Şablon:Ar]] 16762 65347 2007-01-19T01:39:19Z SieBot 710 روبوت إضافة: [[ro:Half-Life]] [[Wêne:Half-life-cover.jpg|thumb|Logoyê Half-Life]] '''Half-Life''' lîskeke komputerê ye, ku ji [[Valve Software]] ve hate pêşdebirin û ji [[Sierra Studios]] ve hate derxistin. Ev lîstik ku li 19ê mijdara 1998 derketîye, bi versîyoneke pir guhertî ya motora [[Quake]] dixebite. Ji dema derketina wî pêde, 8 mîlyon bêtir kopîyên Half-Life hatine firotin. Wirde ev di dîrokê de [[first-person shooter]] a herî firotî ye. Lîstik jî ji [[PlayStation 2]] re li 15ê mijdara 2001 hate derxistin. Di Half-Life'ê de, lîstikvan rola [[Dr. Gordon Freeman]] dileyîzin. Ew fîzîkzanekî teorîyê (theoretical physicist) ye, û di destpêka lîstikê de divê ew ji karxaneke derkeve, ku ji [[alîen]] û leşker ve hatîye dagerkirin. Ev lîstik bû yê herî pêşîn ku têde çîrokeke zîndî hebû, bê ku [[sînematîk]] tên bikaranîn. Half-Life 50 bêtir xelatên 'Lîstika Salê' birin, û ji [[PC Gamer]] ve 'Lîstika [[PC]] ya herî baş di dîrokê de' jê re li mijdara 1999, cotmeha 2001 û nîsana 2005 hate gotin. Di salên paşê derketina wê de, Half-Life bandurî pêşdebirina lîstikên [[first-person shooter]] pir kirîye, û jê re dayim tê gotin ku di curê xwe de ev lîstik mîna şoreşekê bûye. Serfirazîya Half-Life ji boy salan domand bi lîstikên mîna '[[Half-Life: Opposing Force]]', '[[Half-Life: Blue Shift]]', û [[mod]]ên mîna '[[Counter-Strike]]', '[[Team Fortress Classic]]', '[[Deathmatch Classic]]', '[[Ricochet]]' û '[[Day of Defeat]]', û bi doma wî '[[Half-Life 2]]' jî. Ji Half-Life û dom û lîstikên pê ve girêdayî, mîna Counter-Strike an Day of Defeat, bi temamî 15 mîlyon bêtir lîstik hatine firotin. [[Kategorî:Lîskê Komputer]] [[bg:Half-Life]] [[ca:Half-Life]] [[cs:Half-Life]] [[da:Half-Life]] [[de:Half-Life]] [[en:Half-Life]] [[es:Half-Life]] [[fi:Half-Life]] [[fr:Half-Life]] [[he:Half-Life]] [[hu:Half-Life]] [[it:Half-Life]] [[ja:ハーフライフ]] [[lv:Half-Life]] [[nl:Half-Life]] [[no:Half-Life]] [[pl:Half-Life]] [[pt:Half-Life]] [[ro:Half-Life]] [[ru:Half-Life]] [[simple:Half-Life]] [[sv:Half-Life]] [[tr:Half-Life]] [[uz:Half-Life]] [[vi:Half-Life]] [[zh:半条命]] 16763 66121 2007-01-23T09:50:55Z JAnDbot 575 روبوت إضافة: [[hsb:Uzbekistan]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>O‘zbekiston Respublikasi'''<br> Komara Ûzbêkistan <br> <br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne: Flag of Uzbekistan.svg|160px]]<br/>[[Ala Ûzbêkistan]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Uzbekistan coa.png|110px]]<br/>[[Arma Ûzbêkistan]] |- |align=center colspan=2| |- |[[Image:LocationUzbekistan.png|140px]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Ûzbêkî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Taşkent]](Ûzbêkî ''Toshkent'') |- | '''[[Sîstema Sîyasî]]''' || [[Komar]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Islom Karimov]] |- | '''[[Serokê hikûmetê]]''' || [[Shavkat Mirziyoyev]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[1'ê rezberê]] [[1991]], ji [[SSCB]] de |- | '''[[Srûda netewî]]: || [[Serquyosh, hur o‘lkam, elga baxt, najot|Serquyosh, hur o‘lkam,<br /> elga baxt, najot]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 447.400 km² |- | '''[[Nifûs]]''' ||27.307.134 <small>Pûşperê 2006</small> |- | '''[[Berbilavî]]''' ||59 |- | '''[[Dirav]]''' ||[[So‘m]] |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]]+5 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .uz |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +998 |- |} '''Ûzbêkistan''' ([[Ûzbêkî]] ''O‘zbekiston''; fermî ''Komara Îshakîstan'', ûzbêkî ''O‘zbekiston Respublikasi'') welateka li [[Asya]] navîn de ye. Cîrantiya Ûzbêkistanê bi [[Qezexistan]], [[Kirgizîstan]], [[Tacîkistan]], [[Afghanistan]] û [[Turkmenistan]]ê re he ye. ==Erdnîgarî == 447.400 km² rûerda Ûzbêkistanê he ye, bi mezinahî xwe ew welata cîhaneyê 56an e. Direjhatîya welat ji rojhelat [[Gola Aral]] de rojava heta [[Ferghanatal]] nezikî 1.200 km, firehî jî di başûr û bakur de 930 km e. Li başûr rojhelat [[Turkmenistan]], li bakur [[Qezexistan]] û [[Gola Aral]], li başûr [[Tacikistan]] û li rojhelat jî [[Kirgizîstan]] heye. Çi qas ji bo [[Gola Aral]] hereşekê hişk bûn heye û hin navçe xwe di sînorên [[Qezexistan ]] de dima jî bi 43.000 km aqarê xwe ew gola herî mezin Ûzbêkistanê ye. Çiyayê herî mezin bi 4.300 m Çiyayê [[Beşton]] e. ===Çem=== Di Ûzbêkistan re du çemên mezin, bi 2.539 km. çemê [[Amudaryo]] û bi 2.212 km an çemê [[Sirdaryo]] derbaz dibe. [[Amudaryo]] [[Afghanistan]] li çiyayên Pamir û [[Hindîkûş]] dize û li [[Tadschikistan]] û [[Afghanistan]] ê bi navê [[Pamir]] tê nav kirin. [[Amudaryo]] paş di sînorên [[Afganîstan]] û Ûzbêkistan re derbaz bû şunda di paralela sînorên Ûzbêkistan û Qezexistan re derbaz dibe. [[Sirdaryo]] li Kirgizistan şunda dikeve Ûzbêkistan paş [[Freghanatal]] derbaz kir şunda dikeve [[Tacikistan]] û şunda Ûzbêkistan re derbaza [[Qezexistan ]] dibe. Hin çemên dinên Ûzbêkistan ewna ne;[[Surxondaryo]], [[Qashqadaryo]], [[Qarshi]], û [[Zarafshon]] e. [[Image:Uz-map.png]] ===Suruşt === Li Ûzbêkistanê suruşta [[Suruşta Çol]] tê dîtîn. Havînan germ û bê barij e, zivistanan jî sar e. ==Dîrok== ==Parêzgehên Ûzbêkistan== == Gel == Gorî danen fermîyên 1993an de gelê Ûzbêkistan wiha par ve dibe; %73,7 [[Ûzbêkî]], %5,5 [[Rus]], %5,1 [[Tacîkî]], %4,2 [[Qezexî]], %2 [[Tatarên Kirimî]], %2 [[Karakalpakan]], %1,1 [[Koreyî]] ne. Li wan bêtir ew hindikenên [[Kurd]], [[Ûygûrî]], [[Elman]], [[Azerî]] jî he ne. ==Ol== Li gelî Ûzbêkistanê 88 % xwe [[misilman]]ên [[sunnî]] ne. %9en xwe xristîyanên [[ortodoksên]] [[Rus]] in. Li wan bêtir misilmanên [[Şî]], xristîyanên zavên din û [[Cû]] jî he ne. ==Bajar== Bajarên Ûzbêkistanê herî mezin ewna ne: [[Taşkent]] (''Toshkent'') (nêzî 1.978.000 kes), [[Namangan]] (nêzî 432.500 kes), [[Samarqand]] (nêzî 319.400), [[Andijon]] (nêzî 318.500), [[Bûxara]] (''Buxoro'') (nêzî 247.700) û [[Nukus]] (nêzî 230.000) (di 2005 de) [[Image:Uzbekistan satellite photo.jpg]] == Girêdanê Web == *[http://www.gov.uz/en/ Rupela fermî (Ûzbekî, Îngîlîzî, Rusî)] *[http://www.auswaertigesamt.de/www/de/laenderinfos/laender/laender_ausgabe_html?type_id=14&land_id=183 Welat û ji bo turistan] *[http://www.kultur-in-asien.de/Usbekistan/usbekistan.htm Wênên û nivisên ser Ûzbêkistanê] [[Category:Dewlet]] [[Category:Asya]] [[Category:Ûzbêkistan]] {{Şablon:Dewletên Asya}} [[af:Oesbekistan]] [[an:Usbekistán]] [[ar:أوزبكستان]] [[ast:Uzbequistán]] [[az:Özbəkistan]] [[be:Узбэкістан]] [[bg:Узбекистан]] [[br:Ouzbekistan]] [[bs:Uzbekistan]] [[ca:Uzbekistan]] [[cs:Uzbekistán]] [[cv:Узбекистан]] [[cy:Uzbekistan]] [[da:Usbekistan]] [[de:Usbekistan]] [[el:Ουζμπεκιστάν]] [[en:Uzbekistan]] [[eo:Uzbekio]] [[es:Uzbekistán]] [[et:Usbekistan]] [[eu:Uzbekistan]] [[fa:ازبکستان]] [[fi:Uzbekistan]] [[fr:Ouzbékistan]] [[frp:Ozbèquistan]] [[fy:Oezbekistan]] [[gl:Usbequistán - O‘zbekiston]] [[he:אוזבקיסטן]] [[hr:Uzbekistan]] [[hsb:Uzbekistan]] [[ht:Ouzbekistan]] [[hu:Üzbegisztán]] [[hy:Ուզբեկիստան]] [[ia:Uzbekistan]] [[id:Usbekistan]] [[io:Uzbekistan]] [[is:Úsbekistan]] [[it:Uzbekistan]] [[ja:ウズベキスタン]] [[ka:უზბეკეთი]] [[kk:Өзбекстан]] [[ko:우즈베키스탄]] [[kw:Pow Ousbek]] [[ky:Өзбекстан]] [[la:Usbecia]] [[li:Oesbekistan]] [[lt:Uzbekija]] [[lv:Uzbekistāna]] [[ms:Uzbekistan]] [[nds:Usbekistan]] [[nl:Oezbekistan]] [[nn:Usbekistan]] [[no:Usbekistan]] [[oc:Ozbequistan]] [[pam:Uzbekistan]] [[pl:Uzbekistan]] [[ps:ازبکستان]] [[pt:Uzbequistão]] [[ro:Uzbekistan]] [[ru:Узбекистан]] [[sa:उजबेकिस्थान]] [[sh:Uzbekistan]] [[simple:Uzbekistan]] [[sk:Uzbekistan]] [[sl:Uzbekistan]] [[sq:Uzbekistani]] [[sr:Узбекистан]] [[sv:Uzbekistan]] [[te:ఉజ్బెకిస్తాన్]] [[tg:Ӯзбакистон]] [[th:ประเทศอุซเบกิสถาน]] [[tl:Uzbekistan]] [[tr:Özbekistan]] [[ug:ئۆزبېكىستان]] [[uk:Узбекистан]] [[ur:ازبکستان]] [[uz:Oʻzbekiston]] [[vi:Uzbekistan]] [[vo:Lusbekän]] [[yi:אוזבעקיסטאַן]] [[zh:乌兹别克斯坦]] [[zh-min-nan:Uzbekistan]] 16764 60143 2006-12-11T14:57:18Z Bangin 450 '''Şah Ebbasê Yekê''' (1571-1629) yek ji [[şa|şayên]] [[Îran|Îranê]] ji sinsileya [[Sefewî|Sefewiyan]] bû. Jiber destkevtên wî yên mezin, di dîroka Îranê da bi navê ''Şa Ebbasê Mezin'' dihêt binavkirin. Wî li jîyê hejde salîyê desthilat girt destên xwe. Li destpêka desthilatdariya xwe, wî hindek ji axa Îranê bi dû [[Tirk|Tirkên]] [[Osmanî]] û [[Ozbek|Ozbekan]] ra berda, da bikaribit piçekê hêzê kom bikit. Li heyameka kurt da, heta sala 1623'ê, şiya desthilata xwe li herêmeka berfireh, ji rûbarê [[Hindûs]] heta rûbarê [[Dicle]], dabisepînit. Şa Ebbas rêveberekê gelek hosta û şehreza bû. [[Bazirganî]], [[nijyarkarî]] anko mîmarî, [[edebiyat]] û dadwerî li dema desthilatdariya wî da gelek ber bi pêşçûn. [[Esfehan]] paytexta Sefewiyan li dema wî gelek avedantir bû. [[Kategorî:Şah]] {{kurt}} 16765 60147 2006-12-11T14:59:42Z Bangin 450 '''Sultan Evdilhemîdê Yekê''' (1725-1789), yek ji sultanên [[Osmanî]] ye. Ew ji xurttirîn sultanên dîroka Osmaniyan e. Wî gelek guhartin di dozena (sîstema) rêvebirina Osmanî da çêkirin. Ew pisê (kurê anko lawê) [[Sultan Ehmedê Sêyê]] bû û piştî mirina birayê xwe [[Mistefayê Sêyê]] gehişt desthilatê. şerên xwînelûyên wî digel [[Emperatoriya Awistirya-Mecar]] li slaên 1787'ê heta 1892'ê vekêşa. {{kurt}} [[Kategorî:Sultan]] 16769 60139 2006-12-11T14:54:16Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Komputer]] [[Kategorî:Komputer]] 16770 60140 2006-12-11T14:55:27Z Bangin 450 {{logo}} {{logo}} 16771 60142 2006-12-11T14:56:48Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Dewlet]] 16772 60144 2006-12-11T14:58:11Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Îran]] [[Kategorî:Key]] [[Kategorî:Îran]] [[Kategorî:Key]] 16773 60145 2006-12-11T14:58:25Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Dewlet]] 16774 60148 2006-12-11T14:59:49Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Key]] [[Kategorî:Key]] 16775 60154 2006-12-11T16:04:34Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Hemlik]] #redirect[[hemlik]] 16776 60155 2006-12-11T16:06:34Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Peşte]] #redirect[[peşte]] 16777 60179 2006-12-11T22:01:50Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:20030520015715!Clitoris.jpg|thumb|80px|Klîtorîs]] '''Zîlik''', '''Klîtorîs''' ''(bi [[grekî]]: κλειτορίδα)'' organeke zayender li vajîna ye. Yek ji organên girîng di têkiliya zayender de ye. Fonksiyona wê ya sereke kêf ji têkiliya cinsî girtin e. Tê payîn ku bingeha guherîna vê organê [[penîs]] e. Ango penîs li cem jinan di pêvajoya guherînê de ji ber ku nehatiye bikaranîn heliyaye û dirûvê xwe yî îro girtiye. Klîtorîs ji aliyê şaneyên (selûla, hucre) neurolojîk ve gelek dewlemend e. Li dora 8000 kanalên neurolojîk dihewîne. Di têkiliya cinsî de ([[seks]]) bo jinan kana herî girîng ê kêfgirtinê ye. Di dirûvê sîlîndîrê de ye. Li hin deverên [[Efrîqa]] û welatên [[Ereb]]an klîtorîsa jinan [[sinnet]] dikin, ango jêdikin. Vê yekan han ji ber baweriyên civakî û olî dikin lê ziyana herî mezin jî didin jinan. Herçendî li dijî sinnetkirina jinan têkoşîn henin jî, bi sed hezaran jin dibin qurbanê vê kiryarê. [[Kategorî:Anatomî]] [[Kategorî:Zayendîtî]] 16778 60164 2006-12-11T19:51:39Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Erot''' ji pexva [[grekî]] ya [[Eros]] tê û di [[arkeolojî]]yê de bo avahî û xemlandinên erotîk tê bikaranîn. Ango [[arkeolog]] di bermayiyên dîrokî de avahî, dirûv... '''Erot''' ji pexva [[grekî]] ya [[Eros]] tê û di [[arkeolojî]]yê de bo avahî û xemlandinên erotîk tê bikaranîn. Ango [[arkeolog]] di bermayiyên dîrokî de avahî, dirûv û xemlandinên erotîk bi vê navê binavdikin. Bo mînak ji mozaîkan gelek wêneyên an dirûvên jinên tazî dihatîbûye bikaranîn. Herwekî tabloyên olî jî dikarin erot bibin. Di arkîtektiya Greka antîk û [[Roma]] de gelek mînakên erot hene. [[Kategorî:Arkeolojî]] [[Kategorî:Erotîk]] 16779 60181 2006-12-11T22:02:46Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî: Zayendîtî]] 16780 60180 2006-12-11T22:02:06Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:0405.Annabell 002.jpg|thumb|Kerxaneyên nûjen]] '''Berdêlgeh''', '''kerxane''' navê cihê ku jinok, jinedîl ''(prostutiere, qancik, orispî)'' lê bi dirav têkiliya cinsî dikin e. Herwekî dikare mêrok ''(prostutiereyên mêr)'' jî bin. Li her herêmeke Kurdistanê bi naveke din tê binavkirin lê di nava civakê de, ji ber fediyê "berdêlgeh" tê bikaranîn. Ev peyveke mecazî ye. Dîsa kerxane yan karxane jî pirr tên bikaranîn. Dîroka fuhuşê (têkiliya cinsî ya bi dirav) bi qasî ya mirovahiyê kevn e. Bingeha wê li ser danûstendinên aborî, xizanî û kêmbûna mafê jinan e. Civakên ku lê mafê jinan kêm e û di nava kom û ber û çînên wê de newekheviyeke berbiçav heye sedî sed lê çî dizî çi vekirî berdêlgeh henin. Helbet li welatên dewlemend jî kerxanê henin û bipêşketîne lê gorî welatên xizan rewşa jinokan li wir ne pirr xirab in. Bermayiyên ji b.z. 3000'î yên [[Babîl]] hebûna berdêlgehan destnîşandike. Di destpêka [[kapîtalîzm]]ê de civak berî bi bajaran dicivin û firotina têkiliya cinsî jî dibe beşeke mezin ê aboriyê. Îro li rûyê cîhanê bi milyaran [[Dolar]] dirav di vê sektorê de digere. Herwekî parek ji jiyana krîmînalîteyê jî li ser firotina laşê jinedîlan e. Bi sedan cureyên vê sektorê avabûne. Li welatan berdêlgeh ne fermî ne, qedexe ne. Li gelekan jî serbest in. Li gelek welatan mafên jinedîlan kêm in an tên xwarin. Li welatên rojavayê [[Ewropa]] gelek cureyên berdêlgehan hene. Li Kurdistanê jî ni taybetî li Bakurê Kurdistanê gelek berdêlgeh hene lê ji ber ku sazûmanî bi tevayî di destê Tirkan de ye, statîstîk nînin û rewşa wan baş nayê zanîn. Mixabin di vê sektorê de zarok jî tên bikaranîn û li ser laşê zarokan sazûmaniyeke navneteweyî ya krîmînalîteyê hatiye avabûn. Komên mafyozan bi darê zorê yan bi dirav ji welatên xizan bi hezaran zarokan berî bi welatên dewlemend tînin û jiyana wan dişewitînin. Di vê sektora kirêt de nexweşiyên wekî [[AIDS]] hwd jî belav dibin. [[Kategorî:Civak]] [[Kategorî:Zayendîtî]] 16781 60174 2006-12-11T21:26:36Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zîlik]] #redirect[[zîlik]] 16782 62951 2007-01-03T21:54:39Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Missionary Sex Position.png|thumb|Têkiliya seksî [[pozîsyona mîsyoneran]] ]] '''Seks''', '''ganecanî''',''' sex''' (bi ''[[latînî]]: sexus)'' ji hemî têkiliyên zayenderî, cinsî re tê gotin. Seks ji têkiliyên zayenderî yên parcotan (mêr û jinan) heya mastûrbasyon, cureyên li rê yan nerewa yên têkiliyên cinsî hwd hemiyan dihewîne. Seks bi organên zayenderî tê kirin û pirranî ne ji bo zarokanîne ye, bo kêfê ye. Ji têkiliyên zayenderî yên ajalan re jî herwekî seks tê gotin. Armanca seksê ji xeynî zarokanînê kêf û [[orgazm]] an [[ejekûlasyon]] e. == Hin beşên seksê yên sereke == *[[Heteroseksûalîte]] *[[Bîseksûalîte]] *[[Aseksûalîte]] *[[Homoseksûalîte]] Dîsa her beşek di nava xwe de bi gelek koman vediqete û her komek jî gelek cureyan dihewîne. Hin cureyên seksê bêî parcot dibin, bo mînak seks bi pêlîstokan re. Hin bi serê xwe dibin, mînak mastûrbasyon. Rewabûn an nerewabûna seksê li gorî dem û civakê diguhere û diguhêze. Hin cureyên sado-mazo li gelek civakan rewa tên dîtin. == Hin terzên sereke yên seksê == *[[Genîtalseks]], seksa mîsyonerkî, [[pozîsyona mîsyoneran]] *[[Oralseks]] *[[Analseks]] *Seks bi [[pêlîstokan]] re *[[Mastûrbasyon]] *Seksa awarte == Hin cureyên seksa awarte == *[[Sado-mazo]] *[[Swînger]] an [[grûpseks]] == Hin cureyên seksa nelirê, nerewa == *Seks bi ajalan re *Seks bi zarokan re Sex bi serê xwe beşekê mezin ji aboriyê dadigire. Di sektora seksê de bi milyaran Dolar dirav digere. Bo mînak pornografî sektoreke mezin e. [[Kategorî:Zayendîtî]] 16783 60182 2006-12-11T22:03:43Z Erdal Ronahi 2 Zayendîtî, Seksûalîtê [[Kategorî:Biyolojî]] [[Kategorî:Civak]] 16784 60184 2006-12-11T22:18:42Z Bablekan 495 [[Wêne:Podkowinski - La Folie.jpg|thumb|260px|Wladislaw Podkowinski, „La Folie“, 1894. Orgazm asta dawî ya seksê ye]] '''Orgazm''',''' balfirîn''',''' pişthatin''', '''vexweşîn''' armanc û asta herî bilind a [[seks]]ê ye. Di Kurdî de gelek binavkirinên wê hene. Orgazm proseseka biyolojîk, fîzyolojîk û psîkolojîk e û ev hemî jî bo ravekirina orgazmê têrî nakin. Orgazm gorî hin wêjevanan nayê şîrovekirin lê tê jiyandin. Bi riya têkiliyên seksî orgazm pêk te. Ji bo orgazma mêran pirranî [[ejekûlasyon]] tê bikaranîn lê ew bi xwe jî orgazm e. Ango orgazm bi ejekûlasyonê destpêdike. Bi qasî 10-20 sn didome. Lê mirov dikare bi hin alîkarên kîmyayî yan fîzîkî vê pêvajoyê dirêj bike. Di pêvajoya orgazmê de hormona [[seratonîn]] di laş de diherike û ev hormon kêfxweşiyê dide. Orgazm wekî mafek jî tê dîtin. Ango di seksê de parcot divê rêz ji mafên hevûdu yên orgazmê re bigirin. Nebûna yan kêmbûna orgazmê sedemê nexweşiyên psîkosomatîk, fîzyolojîk an neurolojîk in. Dîsa orgazm di jiyana parcotan de roleke mezin dileyîze û neparvekirina orgazmê dikane ziyanê bide têkiliyan. [[Kategorî:Zayendîtî]] 16785 60189 2006-12-11T22:53:21Z Bablekan 495 [[Wêne:Flaccid and erect human penis.jpg|thumb|130px|Penîsê hişkerepî û sarsistî]] '''Penîs''' ''(bi [[grekî]]: πέος)'' organa zayender a meran e. Herwekî organa zayender a ajalên [[nêr]] e jî. Di kurdî de gelek binavkirinên penîsê hene. Hin ji wan kîr, xir in. Mêr û nêr bi kanala mîzê ya di penîs de ye, mîzê berederve dikin. Dema ejekûlasyonê spermên mêr an nêr dikevin kanala [[mîz]]ê ya penîsê û ji wir dipişke der. Di zimanê [[latînî]] de tê wateya boçîk. Dema penîs tê nixurçîn (stîmûlîzekirin, hişyarkirin) organ bi xwînê tê dagirtin û penîs hişkerepî dibe. Ev yeka han [[ejekûlasyon]]ê hêsan dike û ji bo wê ye. Di hişkerepiyê de dirêjî û berayiya penîsê mezin dibe. Piştî ejekûlasyonê organ dîsa vediçilmise, sarsistî dibe. Xwîna ku penîs hişkerepî kiriye bi qasî demekê di organê de dimîne. Ango penîs ji nişka ve na lê hêdî hêdî sarsistî dibe. == Hin parçeyên penîsê == *Gun(ik) *Hêl(ik) *[[Frenûlûm]] *Çermê penîsê *Serê penîsê *Kanala mîzê (çûlê, cûrikê) [[Kategorî:Anatomî]] [[Kategorî:Zayendîtî]] 16786 60206 2006-12-12T00:11:47Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Penîs]] #redirect[[penîs]] 16787 60217 2006-12-12T15:20:22Z Bablekan 495 '''Lîbîdo''' ji bo kana, enerjiya hestan û hêza jiyanê tê bikaranîn. Lê li ser îzaha lîbîdoyê lihevnekirin hene. [[Sigmund Freud]] wê wekî kana hestên binpêkirî yan hestên ku zîndanîkirî bikaraniye. Yê ku cara pêşîn ev bêje derxistiye şagirtekî wî bûye. [[Carl Gustav Jung]] wê wekî hêza serbestiyê bikaraniye. Ji ber ku hestên [[seks]]î gelek tên binpêkirin an jî ji ber ku hêza hestên seksî mezin in, ev bêje pirranî bo daxwaziya seksê tê bikaranîn. Gorî Freud heger nakokiyên navbera [[îd]] û [[Superego]] yan daxwazên bingehîn û etîka civakê safî nebin, dibin sedemê [[neuroz]]an. Freud dibêje, heger mirov lîbîdoyê bêî ku binpêkirin têxe bin kontrola jiyana xwe, mirov di jiyanê de serkeftî dibe, lîbîdoyê bi erênî bikartîne. Gorî Freud di kesayetiyê de du hêzên sereke yên lîbîdoyê hene: Lîbîdoya erênî û lîbîdoya neyînî. Herdu jî di asta kontrolkirina ego û sûperegoyê de bandora xwe li jiyan û avakirina kesayetiyê dikin. Bijîşkên anatomîk lîbîdoyê wekî hormonan dibînin û di kêmasiya lîbîdoyê de hormonên cinsî bikartînin. Di gelek nexweşiyên organîk û psîkolojîk de kêmasiya lîbîdoyê xwe dide der. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[Kategorî:Zayendîtî]] 16789 60220 2006-12-12T16:35:38Z Bablekan 495 Rûpela nû: [[Image:horsesemen.jpg|thumb|Spermayên hespan (astoran) ên berhevkirî]] '''Sperma''' [[şane]]ya zayender a [[nêr]] e. Bi ya [[mê]] hêk a jinê re ducanîtiyê destpêdikin. Di ... [[Image:horsesemen.jpg|thumb|Spermayên hespan (astoran) ên berhevkirî]] '''Sperma''' [[şane]]ya zayender a [[nêr]] e. Bi ya [[mê]] hêk a jinê re ducanîtiyê destpêdikin. Di şaneya serê spermayê de koda genetîk [[DNA]] tê parastin. Sperma ku gihîşt [[hêk]]ê, jiyana bicaniyê dide destpêkirin. Gorî birêzbûna [[kromozom]]an cinsiyeta zarokê jî kivşe dibe. Di yek [[ejekûlasyon]]ê de [[penîs]] zêdetirî 300 milyon spermayê dipişkîne [[vajîna]]yê. Ji wan tenê yek hêkê digane. Di gandinê de boçika spermayê li derve dimîne. DNA yên di gloverka serê spermayê de ye derbasî hundirê hêkê dibe. Li cem ajalan jî proses heman e. Di serdema nûjen de bijîşkî gelek pirsgirêkên bicanîmayînê çareserdike. Ji ber gelek sedaman dema jin nikarin hemile bimînin, bi riya ''gandina vecerbîn'' ''(gandina bijîşkî)'' bicanîmayîn tê kirin. Heger li cem mêr problem hebin, bankayên spermayan hene û jin dikarin ji wir spermayên bêproblem bikirin, bistînin. Bo spermê ejekûlasyona mêr divê. Ji bo ejekûlasyonê yan [[orgazm]]a mêr têkiliya [[seks]]î pêwîst e. Herwekî bêî têkiliya seksî jî mêr dikare bi mastûrbasyonê yan rêbazên bijîşkiyê vala bibe. [[Kategorî:Zayendîtî]] 16790 60226 2006-12-12T18:37:02Z Bablekan 495 '''Perdeya keçiktiyê''', '''Hymen''', ''(bi [[grekî]]: Membran)'' perdeya ku di vajînayê de ye û bi yekemîn cara têkiliya [[seks]]î pirranî jiderdiçe ye. Tê payîn ku ew perde bo parastina organa zayender a jinê ji nexweşiyên derve ye. Gelek cureyên wê hene. Piştî têkiliya/têkiliyên seksî diterişe û bêqîmet dibe. Di jiyana Kurd û gelek neteweyan de cihekê mezin ê vê perdeyê heye. Bi şaşî û neheqî wekî namûsa jinê tê dîtin. Gorî dab û nêrîtên civakê, jina ku beriya zewacê, parcotbûnê têkiliya seksî jiyana bênamûstî kirine. Ev prînsîp ji bo mêr derbas nabe. Mêr dikarê beriya zewacê hertiştî bike lê jin nikare. Di gelek adetên jiyana Kurdan a rojane de ku ber bandora çandên din derbasî kûltûra Kurdan bûne neheqî, şaşî û bêûjdaniyên mezin hene. Divê mirov bizanibe hin jin ji dayîkbûnê bêî perdeya keçiktiyê tên. Ango ji xwezayiyê perdeya wan nîne. Dîsa li cem hinan ji dayîkbûnê perde yekkunî/yekqûlî ye û ew jî gelek fireh e. Li cem hinekan ne tenê yek, gelek kûn/qul hene. Heger mirov bêî zanîna bijîşkiyê rabe jinan tewanbar bike ev yeka han bêûjdanî û bêehleqî ye. Mixabin li Kurdistanê bi dehan jin ji ber şaşî, nezanî û bêehleqiyên ku ji jiyana mêrên beehleq avabûye jiyana xwe jidestdidin. [[Kategorî:Anatomî]] [[Kategorî:Zayendîtî]] 16792 60225 2006-12-12T18:34:31Z Bablekan 495 Rûpela nû: [[Wêne:Gavin Hamilton 001.jpg|thumb|300px|right|Afrodît soza jintiyê dide [[Paris]]]] '''Afrodît''', (bi [[grekî]]: Ἀφροδίτη, bi [[kurdî]]: '''freya''', afret, '''mîtra... [[Wêne:Gavin Hamilton 001.jpg|thumb|300px|right|Afrodît soza jintiyê dide [[Paris]]]] '''Afrodît''', (bi [[grekî]]: Ἀφροδίτη, bi [[kurdî]]: '''freya''', afret, '''mîtra''') di mîtologiya [[Grek]]a antîk de xwedaya evîn û rindiyê ye. Keça [[Zeûs]] ji Dione ye û li nêzîkî girava [[Qubris]]ê ji kefa deryayê hatiye çêbûn. Diya [[Eros]] e û gelek destgirtiyên wê hene. Bo mînak [[Hephaistos]], [[Ares]], [[Adonis]] hwd. Paris wê ji nava gelek xwedayan rinda rindê binavkiriye. Li ser navê wê gelek bermahiyên dîrokî hene. == Xwedaya Afrodît li hin çandan == *[[Babîl]]: Îştar *[[Roma]]: Venus *[[Kurd]]: Freya, Mîtra *[[Asûrî]]: Mûlîtta *[[Ermenî]]: Anaîtî *[[Erebî]]: Al-ilahe, Alîlat *[[Skandînavya]]: Frîja [[Kategorî:Mîtologî]] [[Kategorî:Greka kevn]] [[Kategorî:Erotîk]] 16793 60235 2006-12-12T21:01:04Z Bablekan 495 [[Wêne:Roemer2.JPG|170px|thumb|Cunnilingus Wênesaziya dîwaran a Pompey b.z. 79]] [[Wêne:sixtynine.png|thumb|300px|Şîrovekirinek 69ê]] [[Wêne:Fellatio.jpg|thumb|Fellatio]] '''Oralseks''' yek ji cureyên [[seks]]ê, têkiliya seksî ye û bi bikaranîna devê hişyarkirina organên zayenderî ye. Peyva "oral" ji "oris - dev" a latînî tê. Bi devê, ango lêv û ziman alastina organên zayenderî yên partner e. Di gelek çandan de ji xeynî genîtalseksê cureyên din rewa nayên dîtin an bi veşartî tê kirin. Gorî ola [[Îslam]]ê oralseks ne heram lê nîvheram e. Herwekî têketina [[sperma]]yan a dev heram-qedexe ye. Li hin welatan bi fermî qedexe ye. Bo mînak li Sîngapûr oralseks û analseks bi fermî qedexe ne Heger hîjyenîk nebe hemî cureyên seksê dikare bi xwe re hin nexweşiyên mîkrobîk belavbike. [[Zerika reş]] û [[zerika zer]] dikare bi riya seksê derbasbibe. Vîrûsên [[Papilloma]] dikarin [[şêrpence]]yê li dev derînin. HIV jî herwisa. == Cureyên sereke yên Oralseksê == *'''69''': Di heman demê de alastina organa partner e. Ango mêr a parcota xwe, jin jî yê parcotê xwe. *'''Fellatio''': Alastina organa zayender a mêr e. Pirranî serê [[penîs]]ê tê hişyarkirin. *'''Cunnilingus''': Bi ziman û lêv hişyarkirin û anîna[[ orgazm]]a jinê ye. Pirranî klîtorîs tê stîmûlîzekirin. *'''Anilingus''': Stîmûlîzekirina [[anûs]]ê ye (zotik, zûtik, tîzik) Hin cureyên seksa awarte yên di heman beşê de jî hene. Bo mînak: [[Cumshot]], [[Deepthroating]] hwd. Parcot dikarin di oralseksê de [[prezervatîv]]ê jî bikarbînin. [[Kategorî:Zayendîtî]] 16794 60240 2006-12-12T22:35:58Z Erdal Ronahi 2 {{al}} Çavkanî: [[Hesen Qazî]] Not exactly the original flag, the pen, the book and the ribbon appear to be slightly modified {{al}} Çavkanî: [[Hesen Qazî]] Not exactly the original flag, the pen, the book and the ribbon appear to be slightly modified 16795 60257 2006-12-13T09:20:24Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Analseks''' yek ji cureyên têkiliyên [[seks]]î ye. Têkiliya bi riya [[anûs]]ê dibe ye. Dîroka analseksê jî wekî cureyên din gelek kevn e. Di nava mêran an mêr û jina... '''Analseks''' yek ji cureyên têkiliyên [[seks]]î ye. Têkiliya bi riya [[anûs]]ê dibe ye. Dîroka analseksê jî wekî cureyên din gelek kevn e. Di nava mêran an mêr û jinan de dibe. Dîsa bi bikaranîna pêlîstokan wekî [[vîbrator]], [[dîldo]] hwd jî dibe. Li hin cihan bi zagonî qedexe ye. [[Penîs]]a hişkerepî di anûsê têxistin. Tê zanîn [[mûkoza]]ya anûsê ji aliyê [[şane]]yên neurolojîk ve pirr dewlemend e. Ji ber wê anûs hesas e. Heger ne hîjyenîk be, gelek nexweşî dikarin belavbibin. Ji aliyê [[HIV]], [[zerika reş]], [[hepatît C]] hwd ve gelek bixetere ye. Li [[Îran]], Gûyana, Erebistana Siûdî, li hin federedewletên [[DYA]], Jamayka hwd qedexe ye. Lê li Erebistana Siûdî û Îranê gelek bipêşketî ye. A rastî li cihê ku qedexe ye gelek bipêşketî ye. Li civaka Kurdistanê wekî kiryareke lirê, rewa nayê dîtin. [[Kategorî:Zayendîtî]] 16796 60264 2006-12-13T11:38:41Z Erdal Ronahi 2 '''Homoseksûalîte''' an '''hemcînsbazî''', seksa hemcinsiyetan e. Heger di nava jinan de be [[lezbîyenî]] jî tê gotin. Peyv cara yekemîn ji aliyê nivîskar [[Karl Maria Kertbeny]] ve hatiye bikaranîn. Wateya wê homo=hem, hev seksûalîte=zayendîtî ango hemzayendîtî. Li gelek cihan qedexe ye û wekî kiryareke erênî nayê dîtin lê çi veşarî, çi eşkere gelek jî bipêşketiye. Di dîroka hemî şarezayiyan de hebûye. Tê gotin ku wekî daxwaz di 90 % mirovan de heye lê ya ku karakterê taybetiya jiyana mirov a seksî diterxîne, devedor û rewş in. Li Kurdistanê bi çaveke baş lê nayê nêrîn. Di serdema dawî de li gelek welatan zewaca hemcinsan bû fermî. Li Kurdistana başûr ne fermî ye. Li parçeyên din ên Kurdistanê di yasayên dagirkeran de destûr jê rê nîne. Kesên homoseksûel rastî gelek astengî û hovîtiyan tên. Heya bigire saziyên olî û yên mafên mirovan jî gelek caran xwedî li wan dernakeve û berederve dike. Di sazûmaniya [[Nazî]] li [[Elmanya]] mirovên homoseksûel dihatin tunekirin. Li gelek welatan girtina wan bo leşkeriyê hêj jî qedexe ye. Îro li rûyê cîhanê tevgereke xurt a homoseksûelan û lezbîyenan heye. Heya serdema nû zanistiyê jî bi erênî homoseksûelî şîrove nedikir, wekî nexweşî didît. Lê îro pirraniya cureyên homoseksûaliyê wekî hilbijartineka ferdî tê dîtin. Gorî lêkolînan li cem zêdetirî 1.500 cureyî ajalan homoseksûalî heye. Li cem cêwiyan gelek tê dîtin. Di Tirkiyê de [[Tevgera Şoreşger a Hemcînsbazan]] ji bo mafên hemcînsbazan ditekoşe. [[Kategorî:Zayendîtî]] 16800 60292 2006-12-13T20:40:25Z Bablekan 495 kat '''Mihemmed Huseyîn Saîf Qazî''' (†[[ 30'ê adarê]] [[1947]] li [[Mahabad]]) wezîrê parastinê yê hikûmeta [[Komara Mahabadê]] bû. Wî di jiyana xwe de bazirganî dikir û têkiliyên wî yên xurt bi Kurdên [[YKSS]] re hebû. Bi qasî demekê di artêşa [[Îran]]ê de serkanî kiriye. Miroveke pirr welatparêz bû her tişt dixist bin xizmeta doza serbestiya Kurdistanê. Piştî têkçûna hêza komarê ew jî wekî hemî endamên sereke yên komarê ji aliyê Îranê ve hatiye dardekirin. Li ber sêpiya îdamê wekî gotina dawî lêborîn ji gelê Kurd xwastiye ku di xizmeta xwe ya bo Kurdistanê de biserneketiye. [[Kategorî:Siyasetmedarên kurd]] 16801 60293 2006-12-13T20:51:31Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Kejal Ehmed''' (* [[1967]] li [[Kerkûk]]) yek ji helbestvan, nivîskar û rojnamevana navdar a Kurd e. Ew li Silêmaniyê dijî û wergervaniyê jî dike. Helbestên wê li zimanê... '''Kejal Ehmed''' (* [[1967]] li [[Kerkûk]]) yek ji helbestvan, nivîskar û rojnamevana navdar a Kurd e. Ew li Silêmaniyê dijî û wergervaniyê jî dike. Helbestên wê li zimanên Erebî, Tirkî, Farsî, Norwegî hwd hatine wergerandin. [[Kategorî:Jin]] [[Kategorî:Kurd]] [[Kategorî:Helbestvan]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Rojnamevan]] 16802 60313 2006-12-14T03:38:51Z Soapy 592 Redirecting to [[Half-Life]] #redirect [[Half-Life]] 16804 60379 2006-12-14T18:40:27Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Flag of kurdistan-1922 1924.svg|thumb|Ala Keyaniya Kurdistanê]] '''Keyaniya Kurdistanê''' (1922-1924) navê keyaniya ku [[Şêx Mehmûdê Berzencî]] li başûrê Kurdistanê damezrandiye ye. Piştî têkçûyîn û hilweşîna Împaratoriya [[Osmanî]], pêl bi pêl gelên bindest li çareya serê xwe digerin. Tevgera ku di bin pêşengiya Berzencî de xurt kiribû, li dijî statûkoparêzî, berjewendperestî û dagirkeriya [[Brîtanya]]yê di rezbera [[1922]]'î de îlankirina dewleta Kurdistanê dike û bo karê dewletê hikûmetekê sazdike. Sazûmaniya vê dewletê keyanî bû û key jî Berzencî bi xwe bû. Tîxûbê keyaniyê dikete Kurdistana Bakûr, ango hemî başûr dadigirt. == Hin agahiyên derbarê Keyaniya Kurdistanê de == *Paytext: [[Silêmanî]] *Zimanê fermî: [[Kurdî]] *Navê artêşê: Artêşa netewî ya Kurd *Serokwezîr: [[Şêx Qadirê Hafiz]] *Wezîrê parastinê: [[Zekî Sahibqiran]] *Wezîrê perwerdeyê: [[Mistefa Paşayê Yamolkî]] *Wezîrê aboriyê: [[Abdulkerîm Alaka]] *Wezîrê derve û alîkarê serokwezîr: [[Ehmed Begê Fetah Beg]] *Wezîrê hundirîn: [[Şêx Mehmûd Xerîb]] *Wezîrê dadmendiyê: [[Hecî Mele Seîdê Kerkûkî]] *Wezîrê kargeriyê: [[Hema Evdilla Axa]] Ji ber ku tevgera Kurd di gelek xalan de bi ya Brîtaniyan nedikir û sazûmaniya dagirkerî nedipejirand ji mêj ve Brîtaniyan êrîş birin ser dewleta Kurd û şerekê têr bi xwîn û hovane pêk hat. Balafirên Brîtaniyan bajar û gundên Kurdan dan ber gulebaranan. Bi dehhezaran mirovên sîvîl hatin kuştin û bi hezaran kes hatin windakirin. Seranser başûr bû gola xwînê. Berzencî dîl hate girtin û birin [[Hindistan]]ê. Di tîrmeha [[1924]]'î de hikûmeta Kurdistanê ala teslîmbûnê rakir û rê neda ku li ser daxwazên [[Tirk]], [[Ereb]] û [[Eceman]] Brîtanî komkujiya Kurdan bidomîne. Cara yekemîn bû ku artêşa Brîtanyayê çekên kîmyayî li dijî Kurdan bikardianî. [[Kategorî:Dîroka Kurdistanê]] [[Kategorî:Dewleta dîrokî]] [[de:Königreich Kurdistan]] [[en:Kingdom of Kurdistan]] [[fr:royaume du Kurdistan]] 16805 61647 2006-12-25T14:54:09Z 84.60.8.214 '''Jiyan Alpîranî''' wergervaneki kurd e. Di sala 1965 an da Li [[Kanîreş]] a girêdaye bajarê [[Çewlîg]] ê hatîye dine. Niha li [[Almanya]] yê dijî.Gelek werger u helbestên wî di kovara [[Avaşîn]] u kovara [[Mehname]] û malpera [[Beroj]] de weşîyaye. Hemû helbestên [[Ahmed Arîf]] û gelek helbestên [[Can Yucel]], [[Cemal Surreya]], [[Sunay Akin]], [[Ahmet Telli]], [[Yilmaz Odabaşi]], [[Paul Eluard]], [[Edgard Allan Poe]], hinik ceribandinên Ahmet Altan û Montaigne li kurdî wergerandîye.Xebatekî wî ji bo amadekirina ferhengekî Kurmanci-Kurmancî heye. Jiyan Alpîranî wergêrê yekemîn a [[OpenOffice.org]] bi kurdî bû. [[Kategorî:Mêr|Alpîranî, Jiyan]] [[Kategorî:Wergêr|Alpîranî, Jiyan]] [[Kategorî:Kurd|Alpîranî, Jiyan]] 16806 60468 2006-12-15T15:33:40Z Bangin 450 '''Beroj.org''' [[malper|malperekî]] kurdî ye û li ser întenetê weşanê xwe didomîne. Tê de bêşa helbest, nivîsar û ferhengê heye. Ferheng bi Kurdî-Tirkî û bi Kurdî-Kurdî tê amade kirin. ==Lînk== *[http://www.beroj.org Rûpelê beroj.org] [[Kategorî:Malper]] 16807 62293 2006-12-30T14:52:45Z Cyrus the virus 619 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>República Oriental del Uruguay <br> Komara Rojhelata Ûrûgûay <br> <br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag_of_Uruguay.svg|160px]]<br/>[[Ala Ûrûgûay]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Uruguay_coa.png|110px]]<br/>[[Arma Ûrûgûay]] |- |align=center colspan=2| |- |[[Image:LocationUruguay.png|140px]] |- |[[Gotina Netewî]]|| Libertad o Muerte([[Spanî]], Azadî an Mirîn) |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Spanî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Montevideo]] |- | '''[[Sîstema Sîyasî]]''' || [[Komar]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Tabaré Vázquez]] |- | '''[[Serokê hikûmetê]]''' || |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[25'ê gelawêjê]] [[1825]]an rave kir <br/> di [[28'ê gelawêjê]] [[1828]]an de hat nasîn(Ji [[Brazîl ]]) |- | '''[[Srûda netewî]]: || [[Orientales, la Patria o la tumba]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 176,220 km² |- | '''[[Nifûs]]''' ||3,415,920 <small>2005</small> |- | '''[[Dirav]]''' ||[[Pesoya Ûrûgûay]] |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]]-3 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || .uy |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +598 |- |} '''Ûrûgûay''', bi fermî '''República Oriental del Uruguay'''(Komara Rojhelata(Çemê) Ûrûgûay), welataka li başûrê [[Emerîkaya Başûr]]ê ye. Sînorên xwe li bakur bi [[Brazîl]], li rojava [[Çemê Ûrûgûay]] û [[Arjantîn]], li başûr û rojhelat jî [[Okyanûsa Atlantîk]] re hêne. Li Arjantin bi [[Çemê Ûrûgûay]] û devoka(ango li ku çem digîhî derya) wî çemî, [[Rio de la Plata]] vediqete. Ew li [[Zûrîname]] şunda welata herî biçûkê duyemê [[Emerîkaya Başûr]]ê ye. Nêzî nîvîya nifûsa xwe bajarê herî mezin û paytexta xwe li [[Montevideo]]ye dijî ye. ==Nav== Navê "Ûrûgûay" ji zimanî [[Guaraní]] de tê ye. Lê di çi de derketi ye bi tunî nê vebirî ye. Du gumanên wê wiha dibejin, yek "çemê uruyan"(uru cûrekî çûkan e), yeka din jî "çûkên boya bûn" in. == Erdnîgarî == Bi 176.220 km²(li 2.600 km² rû bi avê hatiye girtin) rûerda xwe Ûrûgûay li [[Zûrîname]] şunda welata herî biçûka duyema [[Emerîkaya Başûr]] e (Çi qas [[Guayana Fransî]] jî lê biçûktira jî, ji bo nê serxwebû ye nêya hesandin). Rûya Ûrûgûay bi piranî raste. Li rûerda bitenê %10an xwe ji 200m bilindtir e. Xala di welat de herî bilind bi 514 m [[Cerro Catedral]] e. Li bakur bi [[Brazîl]] re 985 km, li rojava bi Arjantin re 579 km sînorên xwe hêne. Dirêjahîya beravên xweya bi [[Okyanûsa Atlantîk]] re 660 km ye. [[Image:Uruguay_T2.png|thumb|left|210px|Ûrûgûay ji ezman de]] ===Çem=== Çemê Ûrûgûayê herî mezin [[Çemê Ûrûgûay]] e û bi tunî 1790 km ye. Ew bi [[Rio de la Plata]] va sînorên rojava pêk tî ne. [[Río Negro]] çemêkî Ûrûgûayê dinî gering ne. Ew bi 750 km Ûrûgûayê bi bakur rojavayî û başûr rojhelatî da derbaz dike. [[Rio de la Plata]] teva Okyanûsa Atlantîk dibe. Cîh lê tal dibe devokê herî mezina dine pêk tî ne. ===Suruşt=== Suruşta Ûrûgûay suruştaka germ e. Ew qas ku germahîyên bin sifir hinde nê zanîn. Nîvekîya salînîya niqira germê 17,5 °C ye. Mehaya herî germ bi nîvekî 32 °C germahî rêbendan, Mehaya herî sar jî bi nîvekî 6 °C pûşper e. Li sala nêzî 1000mm/sal barîj dibara. Mehaya herî barijî adar e. ==Navçeyên Kargerî== ==Aborî== ==Gel== Ûrûgûay bi piranî, bi %88, ji kesên di [[Ewropa]] de koç kirinî, %8 [[Mestize]]yan û xulamên di [[Efrîka]] de hatin anîn de pêk hati ye. Gelê xweya ji ewropa de hatî [[Spanî]], [[Îtalyan]], [[Îngîlîz]], [[Portekîzî]], [[Rus]], [[Îrlandî]], [[Fransî]] ne. Dimatîyên(îng. Indian) Ûrûgûayê ([[Charrúas]], [[Guanaes]], [[Yaros]], [[Chanaes]] in. [[Image:Playa Pocitos.jpg|thumb|right|220px|[[Montevideo]], Paytexta Ûrûgûayê]] ===Ol=== [[Ûrûgûayî]] bi piranî(%74) [[Xristîyan]]ên Roman [[Katolîk]] in. Li wan bêtir %2 [[Protestant]], %2 [[Cû]] û xristîyanên Ermenî jî hê ne. %21 Gelî xwe li olakî din an jî li tu ola na binîn e. ==Werzîş(Sipor)== Li Ûrûgûay Spora herî navdar [[Fitbol]] e. Ew du caran di 1930an de li welatî xwe û di 1950an li [[Brazîl]] di [[Kûpa Dinya]] de bû [[şampîyon]], ango yekem. [[Kûpa Dinya]]ya [[Fifa]] herî pêş de di 1930an de li Ûrûgûayê hat organîzekirin û paş di finalê de Ûrûgûayê Arjantîn daxist şunda bû şampîyon. Ûrûgûay bi tunî 14 caran bi Arjantîn va welata di [[Copa América]] de herî pir şampîyon bû ye. Basketbol û [[Rugby]] jî hin siporên dinên di Ûrûgûay de navdar in. Di [[2005]]an de [[Esteban Batista]] bû [[basketbolvan]]ê herî pêş de ko yê ketî [[NBA]]. [[Image:Rio de la Plata BA 2.JPG|thumb|180px120px|Río de la Plata]] == Girêdanê Web == * [http://www.ine.gub.uy/ INE] - enstîtûya netewîya statistîkan *[http://www.parlamento.gub.uy/ Poder Legislativo] - Rûpela fermîya Patlementoya Ûrûgûay *[http://www.presidencia.gub.uy/ Presidencia de la República Oriental del Uruguay] - Rûpela fermîya serokkomarîye [[Category:Dewlet]] [[Category: Emerîkaya Başûr]] [[Category:Ûrûgûay]] [[Category:Welat]] [[af:Uruguay]] [[an:Uruguai]] [[ar:أوروغواي]] [[az:Uruqvay]] [[be:Уругвай]] [[bg:Уругвай]] [[bs:Urugvaj]] [[ca:Uruguai]] [[cs:Uruguay]] [[da:Uruguay]] [[de:Uruguay]] [[el:Ουρουγουάη]] [[en:Uruguay]] [[eo:Urugvajo]] [[es:Uruguay]] [[et:Uruguay]] [[eu:Uruguai]] [[fa:اروگوئه]] [[fi:Uruguay]] [[fiu-vro:Uruguay]] [[fr:Uruguay]] [[ga:Uragua]] [[gl:Uruguai - Uruguay]] [[he:אורוגוואי]] [[hr:Urugvaj]] [[ht:Irigwe]] [[hu:Uruguay]] [[id:Uruguay]] [[ilo:Uruguay]] [[io:Uruguay]] [[is:Úrúgvæ]] [[it:Uruguay]] [[ja:ウルグアイ]] [[ka:ურუგვაი]] [[ko:우루과이]] [[kw:Urugway]] [[la:Uruguaia]] [[lt:Urugvajus]] [[lv:Urugvaja]] [[mk:Уругвај]] [[ms:Uruguay]] [[nds:Uruguay]] [[nl:Uruguay]] [[nn:Uruguay]] [[no:Uruguay]] [[oc:Uruguai]] [[pam:Uruguay]] [[pl:Urugwaj]] [[pt:Uruguai]] [[qu:Uruwayi]] [[rm:Uruguay]] [[ro:Uruguay]] [[ru:Уругвай]] [[sa:उरुग्वाय]] [[sh:Urugvaj]] [[simple:Uruguay]] [[sk:Uruguaj]] [[sl:Urugvaj]] [[sq:Uruguai]] [[sr:Уругвај]] [[sv:Uruguay]] [[sw:Uruguay]] [[ta:உருகுவே]] [[tet:Uruguai]] [[tg:Уругуай]] [[th:ประเทศอุรุกวัย]] [[tl:Uruguay]] [[tr:Uruguay]] [[ug:ئۇرۇگۋاي]] [[uk:Уругвай]] [[vi:Uruguay]] [[yi:אורוגװיי]] [[zh:乌拉圭]] [[zh-min-nan:Uruguay]] 16808 60356 2006-12-14T16:52:32Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Ûrûgûay]] #REDIRECT[[Ûrûgûay]] 16809 64470 2007-01-13T22:48:08Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Paragvän]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>República del Paraguay<br> Tetã Paraguái <br> Komara Paragûay <br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Paraguay.svg|160px]]<br/>[[Ala Paragûay]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Paraguay COA.svg|110px]]<br/>[[Arma Paragûay]] |- |align=center colspan=2| |- |[[Image:LocationParaguay.png|140px]] |- |[[Gotina Netewî]]|| Paz y justicia([[Spanî]], Aşitî û Dadmendî) |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Spanî]], [[Guaraní]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Asunción]] |- | '''[[Sîstema Sîyasî]]''' || [[Komar]]a Demokratîk |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Nicanor Duarte Frutos]] |- | '''[[Serokê hikûmetê]]''' || [[Luis Castiglioni Joria]] |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[14'ê gulanê]] [[1811]](Ji [[Spanya]]) |- | '''[[Srûda netewî]]: || [[Paraguayos, República o Muerte]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 406,752 km² |- | '''[[Nifûs]]''' ||6,158,000 <small>2005</small> |- | '''[[Dirav]]''' ||[[Guaraníya Paragûay|Guaraní]] |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]]-4 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || [[.py]] |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +595 |- |} '''Paragûay ''', bir fermî '''República del Paraguay'''(Komara Paragûay), [[Guaraní]] '''Tetã Paraguái''', welataka li [[Emerîkaya Başûr]] e. Sînorên xwe li rojhelat bi [[Brezilya]], li başûr û rojava [[Arjantîn]] li başûr û rojava jî bi [[Bolîvya]] re hêne. Paragûay di zimanê [[Guaraní]] de tê mane "ava dera av e". == Erdnîgarî == [[Río Paraguay]], ango [[Çemê Paragûay]], welat ji bakur de ber va alîya başûr de derbaz dike û du perçeyan pêk hatî ye. Sînorên başûr rojhelata bi Brezilya re ji [[Çemê Paran]] pêk hatî ye. Li ser wî çemî bendava dinêya herî mezina bi Brezîlya va par ve dibe [[Itaipu]] heye. Bendavaka dina mezina li ser wî çemî, Paragûay bi Arjantin ve par ve dika, [[Yacyretá]] heye. Ji bo wan bendavan Paragûay welata li dinê derxistinîya kehre(ceyran) herî pir dike ye. Li Paragûay suruşta [[Bintropîkî]](subtropical) tê dîtîn ==Gel== Gelê Paragûay bi piranî, bi %95an xwe, ji [[mestize]]yan sipanî û [[Guaraní]]yan de pêk tê ye. Li wan bêtir bi kêmavî [[Italî]]yan, [[Elman]]an, [[Japon]]an, [[Koreî]]yan, [[Çînî]]yan, [[Ereb]]an, [[Brazîlî]]yan û [[Arjantînî]]yan jî hêne. ===Ziman=== Li Paragûay [[Zimanê spanî|Spanî]] û di [[1992]]an vir de jî [[Guaraní]] zimanên fermî ne. Li gel nêzî %84an xwe [[Guaraní]], %75an xwe jî sipanî dikana biaxafa ye. ===Ol=== Gelê Paragûay bi piranî(dor %90) [[Xirîstiyanî]]yên Roman [[Katolîk]] in. Li wan bêtir bi kemavî [[Protestant]] û [[Mennonite]] jî hê ne. [[Image:Paraguay-Pos.png|thumb|right|210px|Paraguay]] ==Werzîş(Sipor)== Li Paragûay Spora herî navdar [[Fitbol]] e. Hin [[Fitbolvan]]ên navdar ewna ne; [[Jose Luis Chilavert]], [[Roque Santa Cruz]], [[Nelson Valdez]] == Girêdanê Web == * [http://www.britannica.com/nations/Paraguay Dîroka paraguay] * [http://www.meucat.com/album.html Wêneyan kevin] * [http://www.turbomaps.com.ar/english/paraguay.php Paraguay ji ezmen de] [[Category:Dewlet]] [[Category:Emerîkaya Başûr]] [[Category:Paragûay]] [[Category:Welat]] [[af:Paraguay]] [[an:Paraguai]] [[ar:باراغواي]] [[az:Paraqvay]] [[bg:Парагвай]] [[br:Paraguay]] [[bs:Paragvaj]] [[ca:Paraguai]] [[cs:Paraguay]] [[da:Paraguay]] [[de:Paraguay]] [[el:Παραγουάη]] [[en:Paraguay]] [[eo:Paragvajo]] [[es:Paraguay]] [[et:Paraguay]] [[eu:Paraguai]] [[fa:پاراگوئه]] [[fi:Paraguay]] [[fiu-vro:Paraguay]] [[fr:Paraguay]] [[frp:Paragoayi]] [[ga:Paragua]] [[gd:Paraguay]] [[gl:Paraguai - Paraguay]] [[gn:Paraguái]] [[he:פרגוואי]] [[hr:Paragvaj]] [[hu:Paraguay]] [[id:Paraguay]] [[ilo:Paraguay]] [[io:Paraguay]] [[is:Paragvæ]] [[it:Paraguay]] [[ja:パラグアイ]] [[ka:პარაგვაი]] [[kn:ಪೆರಗ್ವೆ]] [[ko:파라과이]] [[kw:Paragway]] [[la:Paraguaia]] [[lij:Paraguay]] [[lt:Paragvajus]] [[lv:Paragvaja]] [[mk:Парагвај]] [[ms:Paraguay]] [[nds:Paraguay]] [[nl:Paraguay]] [[nn:Paraguay]] [[no:Paraguay]] [[oc:Paraguai]] [[pam:Paraguay]] [[pl:Paragwaj]] [[pt:Paraguai]] [[qu:Parawayi]] [[rm:Paraguay]] [[ro:Paraguay]] [[ru:Парагвай]] [[se:Paraguay]] [[sh:Paragvaj]] [[simple:Paraguay]] [[sk:Paraguaj]] [[sl:Paragvaj]] [[sq:Paraguai]] [[sr:Парагвај]] [[sv:Paraguay]] [[sw:Paraguay]] [[ta:பராகுவே]] [[tet:Paraguai]] [[th:ประเทศปารากวัย]] [[tl:Paraguay]] [[tr:Paraguay]] [[ug:پاراگۋاي]] [[uk:Парагвай]] [[ur:پیراگوئے]] [[vi:Paraguay]] [[vo:Paragvän]] [[yi:פאראגוויי]] [[zh:巴拉圭]] [[zh-min-nan:Paraguay]] 16810 60358 2006-12-14T17:12:44Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Paragûay]] #REDIRECT[[Paragûay]] 16811 60360 2006-12-14T17:14:20Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: [[Category:Parzemîn]] [[Category:Parzemîn]] 16812 60363 2006-12-14T17:36:53Z Cyrus the virus 619 [[Emerîkaya Başûr]] 16813 60364 2006-12-14T17:47:57Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Ûzbêkistan]] #REDIRECT[[Ûzbêkistan]] 16814 60370 2006-12-14T18:15:39Z Erdal Ronahi 2 Beroj çû cihê Beroj.org #REDIRECT [[Beroj.org]] 16815 60381 2006-12-14T18:56:07Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: {{al}} {{al}} 16816 60382 2006-12-14T18:56:35Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: {{al}} {{al}} 16817 60383 2006-12-14T18:56:52Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: {{al}} {{al}} 16818 60453 2006-12-15T11:10:17Z Bablekan 495 ceribandin [[Wêne:Ala_komara_agiriyê.gif|thumb|Ala Komara Agiriyê (Araratê)]] '''Komara Agiriyê''' yan '''Komara Araratê''' ([[1927]]-[[1931]]) yek ji dewletên Kurd ên dîrokî ye. Di pêvajoya [[Serhildana Agiriyê]] de ji aliyê tevgera Kurd ve hatiye îlankirin. Gelê Kurd piştî têkçûyîna [[Osmanî]] wekî gelên din li azadiya xwe digere. Gorî [[peymana Sevrê]] mafê Kurd û Ermeniyan ên dewletbûnê ji aliyê Osmaniyan ve hatibû pejirandin. Lê di praktîkê de Tirkan nedixwastin Kurd bibin xwedî dewlet û ji bo wê jî çi ji destê wan bihata dikirin. Bi şikestina tevgera di bin pêşengiya [[Şêx Seîd]] re, navenda doza azadiya Kurdistanê bû Agirî. Serokê Kurd [[Îhsan Nûrî Paşa]] tevger û şereke nûjen dida û roj bi roj Kurd berî bi serkeftinê dibûn. Tê zanîn rêxistina Xoybûnê serhildan birêvedibir. [[Xoybûn]] îlankirina Komara Agiriyê ''(li Ewropa Komara Araratê dihate binavkirin û pirranî wisa tê zanîn)'' bi fermî kir. Komar dê sazûmaniyeke demokratîk avabikira û Kurd û [[Ermenî]] di nava dostanî û têkildariyê de bijiyan. [[Bro Heskî Têlî]] ([[Îbrahîm Heskî]]) bû serokê birêvebiriya avakirina hikûmetê û karên sîvîl. Herwekî [[Temir Axa]] wekî serokê artêşê û berpirsiyarê birêvebiriya avakirina karên leşkerî hate peywirdarkirin. Bi alîkariya [[YKSS]], [[Brîtanya]] û [[Îran]]ê hêza Kurdan hate şikestin û serhildan têkçû. Lê heya sala 1931'î ala Komara Agiriyê her dihate pêldan. [[Kategorî:Dîroka Kurdistanê]] [[Kategorî:Dewleta dîrokî]] [[de:Republik Ararat]] [[en:Republic of Ararat]] [[fr:République d’Ararat]] 16819 60478 2006-12-15T15:42:06Z Bangin 450 ev ala nikane di Public Domain da be Ala Komara Agiriyê (Republic of Ararat) {{al}} 16820 60395 2006-12-14T19:10:29Z Erdal Ronahi 2 Ala [[PYD]], ji http://www.pyd.se {{al}} Ala [[PYD]], ji http://www.pyd.se {{al}} 16821 60407 2006-12-14T22:11:44Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Peymana Sêwrê]] #redirect[[Peymana Sêwrê]] 16823 65374 2007-01-19T10:21:50Z Luqman 401 {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>'''حكومه تى هه ريمى كوردستان<br>Hikûmetî Herêmî Kurdistan'''</big><br/> |- | align="center" width="140px" | [[Image:Flag of Kurdistan.png|140px|Alaya Kurdistan]]<br/>[[Alaya Kurdistan|Alaya Kurdistan]] || align="center" width="140px" | <br/>[[Wêne:Krg logo.gif|140px|Arma kurdî]] |- |align=center colspan=2| ''[[Srûda netewî]]: [[Ey Reqîb]]'' |- |align=center colspan=2| [[Image: LocationIraqiKurdistan DeFactoMap.png]] |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Kurdî]] û [[Erebî]] |- | '''[[Pêtext]]''' || [[Hewlêr]] (Bi hînek zimanan [[Erbil]] jî tê gotin) |- | '''[[sîstema siyasî]]''' || [[Demokratîk parlamentarîzm]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Mesud Barzanî]] |- | '''[[Serokwezîr]]''' || [[Nêçîrvan Îdrîs Barzanî]] |- | '''[[Otonomî|Damezran]]''' || [[1970]] |- | '''[[Rûerd]]''' || nêzîkî 80 000 [[Çargoşê kîlomitir|km&sup2;]] |- | '''[[Nifûs]]'''<br/>&nbsp;&ndash; ko ([[2005]])<br/>&nbsp;&ndash; [[Berbilavî]] || nêzîkî<br/>&nbsp;5,500,000<br/>&nbsp;40/km&sup2; |- | '''[[Roja netewî]]''' || [[Newroz]] ([[21 March]]) |- | '''[[Dirav]]''' || [[Dînar]] |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC+3]] |} == Lînk == * [http://krg.org/ Malpera Hikumetê] {{kêm}} [[Kategorî:Kurdistan]] [[ar:كردستان العراق]] [[de:Autonome Region Kurdistan]] [[en:Kurdistan Regional Government]] [[fa:کردستان عراق]] [[ja:クルド人自治区]] [[ko:쿠르드족 자치구]] [[nl:Koerdische Autonome Regio]] [[no:Kurdistan (Irak)]] [[ru:Иракский Курдистан]] 16824 60467 2006-12-15T15:31:22Z Bangin 450 {{al}} Arma Hikumetî Herêmî Kurdistan 16825 60530 2006-12-16T13:32:24Z 84.60.62.166 /* Bakur */ == Bakur == * [[Zaningeha Dîcle]], [[Amed]] * [[Zaningeha Yuzuncu Yil]], [[Wan]] * [[Zaningeha Firat]], [[Xarpêt]] * [[Zaningeha Ataturk]], [[Erzirom]] * [[Zaningeha Haran]], [[Riha]] * [[Zaningeha Gaziantep]], [[Dîlok]] * [[Zaningeha Inonu]], [[Meletî]] * ... * ... == Başûr == * [[Zankoy Koye]] * [[Zankoy Silêmanî]] * [[Zankoy Dohuk]] * [[Zankoy Selaheddîn]], [[Hewlêr]] * [[University of Kurdistan]], Hewlêr == Rojhilat == *... *... == Rojavaya başûr == *... *... {{kêm}} [[Kategorî:Lîste]] [[Kategorî:Zanîngeh]] 16826 60431 2006-12-15T02:54:35Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zankoya Duhokê]] #redirect[[Zankoya Duhokê]] 16827 60432 2006-12-15T02:54:55Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zanîngeha Silêmaniyê]] #redirect[[Zanîngeha Silêmaniyê]] 16828 60433 2006-12-15T02:55:18Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Zankoya Selahedînê]] #redirect[[Zankoya Selahedînê]] 16829 60471 2006-12-15T15:35:44Z Bangin 450 '''Zanîngeha Koyê''' di sala [[2003]]'an de hat damezrandin. == Lînk == * [http://koyauniversity.org Rûpela xwe] {{kêm}} [[Kategorî:Zanîngeh]] 16830 60443 2006-12-15T03:09:47Z Erdal Ronahi 2 Hikumekî Herêmî Kurdistan çû cihê Hikûmetî Herêmî Kurdistan #REDIRECT [[Hikûmetî Herêmî Kurdistan]] 16833 60474 2006-12-15T15:37:52Z Bangin 450 Zaningeha Yuzuncu Yil çû cihê Zanîngeha Yuzuncu Yil: rastnivîs '''Zanîngeha Yuzuncu Yil''' li bajare [[Wan|Wanê]] ye. Ew di sala 1981 da hatîye avakirin. Hinik saxên wê li bajare [[Mûş]] û navçeya [[Tetwan|Tetwanê]] hene. Navê xwe rojbûyîna sedsalîya [[Mustafa Kemal]] girtîye. [[Kategorî:Zanîngeh]] 16834 64544 2007-01-14T10:55:45Z 81.90.18.53 '''Beşîr Mizûrî''' helbestvanekî Kurd e. {{kurt}} [[Kategorî:Kurd]] [[Kategorî:Helbestvan]] * 1968 li duhokê hatiye ser dunyayê * kolija " endazyarîi li zanîngeha Mosul sala 1991 ê bi dawî anîye * endamê desteya bi rêvebera yekêtîya nivîskarên kurd e li Duhokê(Başurê kurdistanê) 16835 60477 2006-12-15T15:40:09Z Bangin 450 '''Selam Balayî''' helbestvanekî Kurd e. Ew ji [[Kurdistana başûr]] e. {{kurt}} [[Kategorî:Kurd]] [[Kategorî:Helbestvan]] 16836 60469 2006-12-15T15:34:04Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Dewlet]] 16837 60475 2006-12-15T15:37:52Z Bangin 450 Zaningeha Yuzuncu Yil çû cihê Zanîngeha Yuzuncu Yil: rastnivîs #REDIRECT [[Zanîngeha Yuzuncu Yil]] 16838 65336 2007-01-18T23:51:12Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[vo:Venesolän]] {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0.5em 0 1em 1em; background: #ffffff; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>República Bolivariana de Venezuela <br> Komara Bolivarîya Vênêzûêla <br/> |- | align="center" width="120px" style="vertical-align:bottom;" | [[wêne:Flag of Venezuela (state).png|160px]]<br/>[[Ala Vênêzûêla]] || align="center" width="110px"|<br/>[[wêne:Venezuela coat of arms.png|110px]]<br/>[[Arma Vênêzûêla]] |- |align=center colspan=2| |- |[[Image:LocationVenezuela.png |140px]] |- |[[Gotina Netewî]]|| |- | '''[[Zimanê fermî|Zimanên fermî]]''' || [[Zimanê Spanî|Spanî]] |- | '''[[Paytext]]''' || [[Caracas]] |- | '''[[Sîstema Sîyasî]]''' || [[Serokkomarî]] |- | '''[[Serokkomar]]''' || [[Hugo Chávez]] |- | '''[[Serokê hikûmetê]]''' || |- | '''[[Serxwebûn]]''' || [[5'ê puşperê]] [[1811]] rave kir <br/> di [[1821]] de hat nasîn (ji spanya) |- | '''[[Srûda netewî]]: || [[Gloria al bravo pueblo]] |- | '''[[Rûerd]]''' || 912.050 km² |- | '''[[Nifûs]]''' ||25.375.281 <small>tirmehê 2005</small> |- | '''[[Dirav]]''' ||[[Bolívar]] |- | '''[[navçeya demjimêrî]]''' || [[UTC]]-4 |- | '''[[Nîşana înternetê]]''' || . ve |- | '''[[Koda telefonê]]''' || +58 |- |} '''Komara Bolivarîya Vênêzûêla'''(spanî, ''República Bolivariana de Venezuela''), welataka li beravê [[Karîbîk]] [[Emerîkaya Başûr]]ê ye. Bi [[Brazîl]], [[Kolûmbîya]] û [[Gûyana]] re sînorên xwe hêne. ==Nav== Li ser navê Vênêzûêlayê du teorîn hêne; Yek tê diyarîkirina [[Amerigo Vespucci]]. Kengê [[Amerigo Vespucci]] gehîşta Vênêzûêla dibe, ji bo malên li beravên wê derê li ser avê çê bûnî [[Venedig]]ê dixistina bîrê û ew dernan tê Vênêzûêla, ango "Venediga Biçûk" nav kirin. Yek din jî dibêje ko, erdnîgarîvan [[Martín Fernández de Enciso]], yek ji hevalan [[Amerigo Vespucci]], di pirtûka xwe "Summa de Geografía" de dinivîse ko xelkê wan deran xwe bi "Veneciuela" nav dikir. Ji bo wî navî ew dernan hat wiha navandin. == Erdnîgarî == Vênêzûêlayê li beravên [[Emerîkaya Başûr]]ê ye û 2.800 km direjahîya beravên xwe heye. Li 916.445 km² rûerda de %39an xwe daristan, %20an xwe çêregeh û %4an xwe jî zevî ne. Çemê [[Orinoco]] bi 2574 km direjahîye çemê herî mezin û herî gering e. Çemên li wî bêtir [[Caroní]] û [[Apure]] ne. [[Pico Bolívar]] xala herî bilinda û 4,979 mitir bilindahîya xwe heye. ==Gel== Gorî lêpirsînakê dawî, gelî Vênêzûêla bi %60an xwe li [[mestizo]]yan pêk hatî yeç. Li wan bêtir %29 koçgerê ewropa(spanî, elman, îtalyan, portekîzî) %8 [[efrîkanî]], %1 [[çemsor]], %2 asyanî jî hêne. ===Ziman=== Li Vênêzûêla [[Spanî]] zimanê fermî ye. Li wê derve 31 zimanên dimatîyên kevin jî tê axaftin. [[Image:Altamira.JPG|thumb|right|Caracas, Paytexta Vênêzûêlayê]] ===Ol=== Gelê Vênêzûêla bi piranî(dor %96) [[Xristîyan]]ên Roman [[Katolîk]], %2an xwe [[protestan]]. Olên din li kemavîye dimen. == Girêdanê Web == * [http://www.gob.ve/ Kergarîya Vênêzûêla] [[Category:Dewlet]] [[Category:Emerîkaya Başûr]] [[Category:Vênêzûêla]] [[af:Venezuela]] [[an:Benezuela]] [[ar:فنزويلا]] [[ast:Venezuela]] [[az:Venesuela]] [[bg:Венецуела]] [[bo:ཝེ་ནེ་ཟུའེ་ལ]] [[br:Venezuela]] [[bs:Venecuela]] [[ca:Veneçuela]] [[cbk-zam:Venezuela]] [[cs:Venezuela]] [[cy:Venezuela]] [[da:Venezuela]] [[de:Venezuela]] [[en:Venezuela]] [[eo:Venezuelo]] [[es:Venezuela]] [[et:Venezuela]] [[eu:Venezuela]] [[fa:ونزوئلا]] [[fi:Venezuela]] [[fr:Venezuela]] [[frp:Venezuèla]] [[ga:Veiniséala]] [[gd:Venezuela]] [[gl:Venezuela]] [[he:ונצואלה]] [[hr:Venezuela]] [[hu:Venezuela]] [[ia:Venezuela]] [[id:Venezuela]] [[ilo:Venezuela]] [[io:Venezuela]] [[is:Venesúela]] [[it:Venezuela]] [[ja:ベネズエラ]] [[ka:ვენესუელა]] [[kn:ವೆನೆಜುವೆಲಾ]] [[ko:베네수엘라]] [[kw:Veneswela]] [[la:Venetiola]] [[lad:Venezuela]] [[lij:Venezuela]] [[lt:Venesuela]] [[lv:Venecuēla]] [[mk:Венецуела]] [[ms:Venezuela]] [[nds:Venezuela]] [[nl:Venezuela]] [[nn:Venezuela]] [[no:Venezuela]] [[oc:Veneçuèla]] [[pam:Venezuela]] [[pap:Venezuela]] [[pl:Wenezuela]] [[pt:Venezuela]] [[qu:Winisuyla]] [[rm:Venezuela]] [[ro:Venezuela]] [[ru:Венесуэла]] [[sa:वेनेज्वेला]] [[scn:Venezzuela]] [[se:Venezuela]] [[sh:Venezuela]] [[simple:Venezuela]] [[sk:Venezuela]] [[sl:Venezuela]] [[sq:Venezuela]] [[sr:Венецуела]] [[sv:Venezuela]] [[sw:Venezuela]] [[ta:வெனீசூலா]] [[tet:Venezuela]] [[tg:Венесуэла]] [[th:ประเทศเวเนซุเอลา]] [[tl:Venezuela]] [[to:Venisuela]] [[tr:Venezuela]] [[ug:ۋېنېسۇئېلا]] [[uk:Венесуела]] [[vi:Venezuela]] [[vo:Venesolän]] [[yi:װענעזװעלע]] [[zh:委內瑞拉]] [[zh-min-nan:Venezuela]] 16839 60483 2006-12-15T19:51:31Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Vênêzûêla]] #REDIRECT[[Vênêzûêla]] 16840 60486 2006-12-15T20:21:57Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Peyamnêr''' wekî peyv tê wateya ''"kesê ku peyaman re bilî dibe".'' Bi navê '''Ajansa Nûçeyan a Peyamnêr''' ajansekê Kurdan heye û navenda wê li [[Başûrê Kurdistanê]]... '''Peyamnêr''' wekî peyv tê wateya ''"kesê ku peyaman re bilî dibe".'' Bi navê '''Ajansa Nûçeyan a Peyamnêr''' ajansekê Kurdan heye û navenda wê li [[Başûrê Kurdistanê]] ye. Navê wê di qada navneteweyî de ''Peyamner News Agency (PNA)'' ye. Di sala [[2004]]'î de hatiye damezrandin. Bi du zaraveyên [[Kurdî]] ([[Kurmancî]], [[Soranî]]), [[Îngîlîzî]], [[Erebî]] û [[Tirkî]] nûçeyan belavdike. Ajans di nûçeyên xwe de pirranî rewş û bûyerên Kurdistana Başûr tîne zimên. == Malpera Peyamnêrê == *[http://www.peyamner.com/index.php?lang=english Ajansa Nûçeyan a Peyamnêr] [[Kategorî:Ajansa nûçeyan]] 16841 60487 2006-12-15T20:31:08Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Ajansa Nûçeyan a Firatê''' (ANF) yek ji ajansên nûçeyan ên Kurdan e. Bi zimanê [[Tirkî]] weşanê dike. Pirranî nûçeyên [[Bakurê Kurdistanê]] û [[Tirkiyê]] tîne z... '''Ajansa Nûçeyan a Firatê''' (ANF) yek ji ajansên nûçeyan ên Kurdan e. Bi zimanê [[Tirkî]] weşanê dike. Pirranî nûçeyên [[Bakurê Kurdistanê]] û [[Tirkiyê]] tîne zimên. *[http://www.firatnews.com/ Malpera Ajansa Nûçeyan a Firatê] [[Kategorî:Ajansa nûçeyan]] 16842 60491 2006-12-15T20:54:55Z Bablekan 495 '''Rizgar Mihemmed Amîn''' (*[[1958]]) yek ji dadgerê ku darizandina [[Saddam Huseyîn]] birêvedibe ye. Ew bi eslê xwe Kurd e. Di sala [[1980]]'î de zankoya dadmendiyê ya Bexdayê diqedîne û wekî dadger dest bi kar dike. Ji ber Kurdbûyîna xwe ji aliyê sazûmaniya Baas ve tê geflêkirin. Amîn di jiyana xwe de ticarî tevlî polîtîkayê nebûye. Bi Nazanin Ahmed re zewiciye û xwedî 4 zarokan in. [[Kategorî:Mêr]] [[Kategorî:Kurd]] [[Kategorî:Dadger]] 16843 60494 2006-12-15T21:02:21Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Mistefa Besaranî''' ([[1642]]-[[1701]]), yek ji helbestvanên navdar ên Kurd e. Ji bajarê Kirmaşanê ya Kurdistana Rojhilatê ye. == Lînk == *[http://www.kirmashan.com/ku/ar... '''Mistefa Besaranî''' ([[1642]]-[[1701]]), yek ji helbestvanên navdar ên Kurd e. Ji bajarê Kirmaşanê ya Kurdistana Rojhilatê ye. == Lînk == *[http://www.kirmashan.com/ku/articles/article-001.html] [[Kategorî:Helbestvan]] 16845 60521 2006-12-16T10:53:53Z Bangin 450 interwikilink {{InterWiki|code=tl|tagalogî}} '''Tagalogî''' yek ji zimanên zimanmalbata Awûstûralyayî ye. Li Fîlîpînê zimanê fermî ye. == Hin agahdarî == *Cihên togologî lê tê axavtin: Fîlîpîn, [[DYA]], [[Keneda]], Giravên bakurê Mariana, Gûam, Palaû hwd. *Axêv: Zêdetirî 80 milyon (çi zikmakî, çi duyemîn). Beriya dagirkeriya [[Spanya]]yiyan di sedsala 16. de Tagalogî nebûye zimanê nivîskî. Di pêvajoya dagirkerî û misyoneriyê de bi tîpên latînî jiyana nivîskî jî destpêkiriye. [[Kategorî:Ziman]] 16850 60512 2006-12-16T02:29:07Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Kategorî:çapemenî]] [[Kategorî:çapemenî]] 16851 61965 2006-12-28T12:19:11Z Bangin 450 {| width="40%" border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; " |- style="background-color:#ffdead;" ! colspan="2" | Şeklê wê |- style="background-color:#ffffff;" | colspan="2" align="center" | [[Wêne:1,1-Dichloroethane_2.svg|250px]] |- style="background-color:#ffdead;" ! colspan="2" | Bi tevayî |- | Nav || 1,1-Dîklorêtan |- | Navên din || *Êtylêndîklorîd *EDC |- | [[Direfş]] || C₂H₄Cl₂ |- style="background-color:#ffdead;" ! colspan="2" | Sincî |- | [[Mol]] || 98,97 <math> \frac {g}{mol}</math> |- | [[Tîrbûn]] || 1,1835 <math> \frac{g}{cm^2}</math> |- | Rewşa di germiya odê de || ron |- | [[Xala helyanê]] || -96,6 [[Grad Selzîyus|°C]] |- | [[Xala kelînê]] || 57,3 °C |- style="background-color:#FFDEAD;" ! colspan="2" | [[Nîşanên xeterê]] |- | colspan="2" align="center" | [[Wêne:Hazard T.svg|50px]] [[Wêne:Hazard F.svg|50px]] |} '''1,1-Dîklorêtan''' ('''Êtylêndîklorîd''', '''EDC''') madê kîmwayî yê rone. Ew [[zêt|zêtî]] û vê [[reng|renge]]. Bênê xwe şêrîne û [[Kloroform|kloroformî]] ye. ==Xeterên xwe== 1,1-Dîklorêtan [[Şêrpence|şêrpencê]] kane cem însên çêke û kane [[dil]] û [[gurçik|gurçikê]] xerebike. ==Çêkirin== 1,1-Dîklorêtan pir ji [[Vînylklorîd]] tê çêkirin, ji ber ko [[Hîdrojênê klor|HCl]] xwe bi [[Vînylklorîd]] dixe. ==Bikaranîn== 1,1-Dîklorêtan berê wek [[dermanî bencê]] dihat bikaranîn. Niha ew ji xarakirina rengan li ser dîwaran ra tê bikaranîn. [[Kategorî:Bestinê Klor]] [[Kategorî:Jehrî]] [[Kategorî:Zû dişewte]] [[de:1,1-Dichlorethan]] [[en:1,1-Dichloroethane]] [[fi:1,1-dikloorietaani]] [[ja:1,1-ジクロロエタン]] 16852 60519 2006-12-16T10:50:41Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Klor]] [[Kategorî:Klor]] 16853 60520 2006-12-16T10:51:09Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Kîmya]] [[Kategorî:Kîmya]] 16854 60559 2006-12-16T22:24:44Z Bangin 450 '''Namo Ezîz''' (herwekî ''Azîz'') (* [[1958]]) yek ji rojnamevan û nivîskarên Kurd e. Ji [[Başûrê Kurdistanê]] ye. Li [[Almanya]] dijî û berhemên xwe bi zimanê [[Elmanî]] diweşîne. == Hin ji berhemên Ezîz == *Kein Weg nach Hause - Rê nîne bo malê (1991), ISBN 3451040743 *Fremd in einem kalten Land - Biyan li welatekê sar (1992) *Kurdistan - Menschen, Geschichte, Kultur - Kurdistan - Mirov, dîrok, çand(1992), ISBN 3922619207 *Mein Kurdistan - Kurdistana min(1995), ISBN 3922619401 *Kurdistan und die Probleme um Öcalan, Edition Wissen - Kurdistan û problemên Öcalan, xebata zanîstî (1999), ISBN 3932871952 [[Kategorî:Mêr]] [[Kategorî:Kurd]] [[Kategorî:Rojnamevan]] [[Kategorî:Nivîskar]] 16855 60540 2006-12-16T17:43:31Z Erdal Ronahi 2 Evrim Baba çû cihê Evrim Hêlîn Baba '''Evrim Hêlîn Baba''' (* [[7'ê reşemiyê]] [[1971]] li [[Gimgim]] (Varto)) yek ji siyasetmedarên jin ên Kurd li derveyî welêt dijîn e. Ew endama partiya [[Alman]] a [[PDS]] e û wekî parlamanter di parlamana [[Berlîn]]ê de cihdigire. Ew herwekî keseka li hemberê karên zagonî bi fermî naskirî û wergervan e jî. Li ser mafên jinan, întegrasyon, aboriya kedkaran hwd xebatên wê hene. [[Kategorî:Jin]] [[Kategorî:Siyasetmedarên Kurd]] [[Kategorî:Almanya]] 16856 60539 2006-12-16T17:43:13Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Namo Ezîz]] #redirect[[Namo Ezîz]] 16857 60541 2006-12-16T17:43:31Z Erdal Ronahi 2 Evrim Baba çû cihê Evrim Hêlîn Baba #REDIRECT [[Evrim Hêlîn Baba]] 16858 60542 2006-12-16T17:43:49Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Evrim Hêlîn Baba]] #redirect[[Evrim Hêlîn Baba]] 16859 63234 2007-01-05T15:57:05Z 134.147.247.12 '''Ceylan''' (*[[25'ê tîrmehê]] [[1974]] li [[Dêrsim]]) yek ji stranbêjên jin ên [[Tirkiyê]] ye. Ew di malbateke Kurd de jidayîkbûye. Hêj jî Tirkiya wê nebaş e. Lê di jiyan û hûnera xwe de [[Tirkî]] bikartîne. Ew yek ji hunermendên mûzîka arabeskê ye. Di 9 saliya xwe de di fîlman de cihgirtiye û hêj jî di fîlman da rol digire. [[de:Ceylan]] [[Kategorî:Jin]] [[Kategorî:bingeh-Kurd]] [[Kategorî:Stranbêj]] 16860 60547 2006-12-16T18:12:14Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Hidir Düzgün''' ''(ü- wekî û'ya dirêj û nermane tê xwandin)'' yek ji karsazên Kurd e. Ji herêma [[Erzirom]]ê ye û di sala [[1992]]'î de wekî penaber li Elmanya bicihb... '''Hidir Düzgün''' ''(ü- wekî û'ya dirêj û nermane tê xwandin)'' yek ji karsazên Kurd e. Ji herêma [[Erzirom]]ê ye û di sala [[1992]]'î de wekî penaber li Elmanya bicihbûye. Ew xwedî yek ji fîrmayên navdar ên li ser donerê kardike ye. Niha bi navê [[Düzgün TV]] têlevîzyonkanalekî wî jî heye. Düzgün TV pirranî cih dide pirsgirêkên Elewiyan û bi zimanê Tirkî weşanê dike. [[Kategorî:Karsaz]] 16861 60826 2006-12-19T12:55:04Z 84.60.52.184 '''Hüseyin Erdem''' ''(tîpa ü- wekî û- ya dirêj û nermane tê xwandin)'' (* [[1949]] li [[Xolxol]] a [[Çewlîk]]ê) yek ji senarîst û nivîskarên Kurd e. Bi zimanên Kurdî, [[Elmanî]], [[Tirkî]] pirtûkên wî tên weşandin. Ew yek ji damezrênerên PEN´ê ye û di sala 1988'î de serokatiya wê kiriye. Di sala 1991'î de xelata [[CIVIS]] Medyayê wergirtiye. Wî li ser kurdolojiyê jî perwerde dide. Senaryoyekî wî bi navê [[Sîyabend û Xecê]] heye == Lînkên derve == *[http://www.pen-kurd.org P.E.N. a Kurd] [[Kategorî:Senarîst]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[de:Hüseyin Erdem]] 16862 60553 2006-12-16T19:14:38Z Bablekan 495 '''Küçük Emrah''' an tenê '''Emrah''' (* [[1971]], [[Amed]]) yek ji stranbêj û aktorên Tirkan ên navdar e. Ew bi eslê xwe Kurd e û hêj jî rexne li Tirkiya wî tê kirin. Lê di jiyana xwe ya hunerî de yek bêjeyek bi Kurdî bikarneaniye. Mûzîka [[Erebî]], [[Kurdî]] û cureyên afirandî bi zimanê [[Tirkî]] îcra dike. Medya Tirk wî hercarê bi Kurdbûna wî dide pêş, ew jî xwe bi serbilindayiya xwe bi Tirkbûnê dide pêş. Ew di 13 saliya xwe de bi navê ''"Küçük Emrah - Piçûk Emrah"'' derketiye pêşberî kamerayan û fîlm çêkiriye. [[Kategorî:Stranbêj]] [[Kategorî:bingeh-Kurd]] == Malpera Küçük Emrah == *[http://www.emrah.com.tr/ Malpera Küçük Emrah] 16863 61966 2006-12-28T12:19:42Z Bangin 450 {| width="40%" border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1" style="float:right; clear:right; margin:1em 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show; " |- style="background-color:#ffdead;" ! colspan="2" | Şeklê wê |- style="background-color:#ffffff;" | colspan="2" align="center" | [[Wêne:N-N-Dimethylhydrazine.png|250px]] |- style="background-color:#ffdead;" ! colspan="2" | Bi tevayî |- | Nav || 1,1-Dîmêtylhydrasîn |- | Navên din || UDMH |- | [[Direfş]] || C₂N₂H₈ |- style="background-color:#ffdead;" ! colspan="2" | Sincî |- | [[Mol]] || 60,10 <math> \frac {g}{mol}</math> |- | [[Tîrbûn]] || 0,7914 <math> \frac{g}{cm^2}</math> |- | Rewşa di germiya odê de || ron |- | [[Xala helyanê]] || -58 [[Grad Selzîyus|°C]] |- | [[Xala kelînê]] || 63,9 °C |- style="background-color:#FFDEAD;" ! colspan="2" | [[Nîşanên xeterê]] |- | colspan="2" align="center" | [[Wêne:Hazard T.svg|50px]] [[Wêne:Hazard F.svg|50px]] [[Wêne:Hazard N.svg|50px]] |} '''1,1-Dîmêtylhydrasîn''' (ya jî '''UDMH''') ji salên [[1950]] bi [[Dînîtrojêntêtroksîd]] ra ''benzînê sarûxa'' ye. Ew vê renge û bênê xwe wek [[masî|masîyan]] e. Hilmê xwe kane [[çav|çava]] êşîne. Hên jî ew kane [[Şêrpence|şêrpencê]] cem însên çêke. [[Kategorî:Hydrasîn]] [[Kategorî:Jehrî]] [[Kategorî:Zû dişewte]] [[Kategorî:Xeter ji xwezayê ra]] [[de:1,1-Dimethylhydrazin]] [[en:Unsymmetrical dimethylhydrazine]] [[es:1,1-dimetilhidracina]] [[fi:UDMH]] [[ja:非対称ジメチルヒドラジン]] [[pl:UDMH]] [[ru:Несимметричный диметилгидразин]] 16864 60564 2006-12-16T22:44:25Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Kîmya]] [[Kategorî:Kîmya]] 16866 60588 2006-12-17T11:29:00Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Xemgîn Bîrhat]] #redirect[[Xemgîn Bîrhat]] 16867 60594 2006-12-17T15:14:46Z Bangin 450 '''Firat Başkale''' (* [[1959]]) stranbêjekî kurd e. ==Berhem== * Ax Limin, [[1996]] {{kurt}} [[Kategorî:Mêr|Başkale, Firat]] [[Kategorî:kurd|Başkale, Firat]] [[Kategorî:Stranbêj|Başkale, Firat]] 16870 60601 2006-12-17T17:17:14Z Bablekan 495 '''Heteroseksûalîte''' navê têkiliya seksî ya di nava dijcinsiyan de ye. Berevajiya wê [[homoseksûalîte]] têkiliya seksî ya hemcinsiyan e. Heteroseksûalîte cureyê têkiliya seksî ya herî navdar e. Dîroka wê bi qasî ya mirovatiyê kevn e. Têkiliya seksî ya di navbera mêr û jinê de dibe ne tenê ji bo zarokanîne, herwekî bo kêfgirtinê ye jî. Gelek cureyên pêkanîna têkiliya seksî hene. Li gorî çandan hin guhertin di warê pozîsyonên seksê de hene. Li ser jiyana seksî ya Kurdan lêkolînên zanîstî nînin. Pirraniya Ewropiyan [[pozîsyona mîsyoneran]] bikartînin. [[Kategorî:Zayendîtî]] 16871 60602 2006-12-17T17:32:33Z Bablekan 495 Rûpela nû: [[Wêne:Bi flag.svg|thumb|Ala bîseksûalîteyê]] '''Bîseksûalîte''' navê daxwaz û pêkanîna têkiliya seksî bi herdu cinsiyetan e. Di serdema dawî de bîseksûalîteyê jî... [[Wêne:Bi flag.svg|thumb|Ala bîseksûalîteyê]] '''Bîseksûalîte''' navê daxwaz û pêkanîna têkiliya seksî bi herdu cinsiyetan e. Di serdema dawî de bîseksûalîteyê jî wekî [[homoseksûalîte]] di nava civakê de ji xwe re cihekê avakir, hindik be jî ji veşartinê derket. Li rûyê cîhanê gelek tevgerên homoseksûel û bîseksûelan hene. Dîtinên zanîstî yên derbarê bîseksûalîteyê de destnîşandikin ku di avabûna kesayetiyeke bîseksûel de rola devedorê û fêrbûnan gelek girîng e. Herwekî bandora [[genetîk]]ê jî heye. Zanîstî hîç cureyekê seksûalîteyê anormal nabîne û bi pîvanên [[sinc]]î nêzîkayî lê nake. Di nava civaka Kurdan de rewşa azadiya cinsiyetan nebaş e. Li Kurdistanê bi çaveke erênî li azadiya cinsiyetan û têkiliya seksî nayê nêrîn. Herçendî seksûalîte tiştekê taybetî ye jî, gelek Kurd ên homoseksûel an bîseksûel nikarin li welatê xwe Kurdistanê bi azadî di nava civakê de bijîn. Li aliyekê zilma dagirkeran, li aliyekê din jî zilma civaka xwe jiyana wan dixe nola dojehê. Li [[Ewropa]] gelek klûbên bîseksûelan hene. [[Kategorî:Zayendîtî]] 16872 60605 2006-12-17T17:53:33Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Aseksûalîte''' tê wateya "li derê seksûalîteyê, li dijî seksûalîteyê" û binavkirinek ji bo kesên ku jiyana wan a seksî nîn in an nelirênin e. Lêkolînên zanistî d... '''Aseksûalîte''' tê wateya "li derê seksûalîteyê, li dijî seksûalîteyê" û binavkirinek ji bo kesên ku jiyana wan a seksî nîn in an nelirênin e. Lêkolînên zanistî destnîşandikin ku bi kesên aseksûelin re pirsgirêkên psîkolojîk û [[genetîk]] hene lê ew kesana ne anormal an nexweş in. Hejmara kesên ku ji [[seks]]ê heznakin pirr kêm e. Divê mirov bizanibe ku, kategorîzekirina aseksûalîteyê gelek dijwar e. Lewra aseksûalîte dikare ji gelek sedem û nexweşiyan xwe bide der û şaşîtî û tevlîheviyê dertînin. Heger ji ber nexweşiyan, dermanan hwd daxwaza mirov a seksê kêm be yan ji holê rabe, ev ne aseksûalîte ye. Mirovên aseksûel in, herçendî sedem û bingeheka aseksûalîteyê nîne jî hez ji seksê nakin. Heger sedem hebin bi wan re aseksûalîte nîne. == Hin navdarên (têgotin ku) aseksûel in/bûne == *[[Friedrich Nietzsche]] *[[Benjamin Banneker]] *[[J.M. Barrie]] *[[Jorge Luis Borges]] *[[Emily Brontë]] *[[George Washington]] *[[Paul Erdős]] *[[Edward Gorey]] *[[Immanuel Kant]] *[[H.P. Lovecraft]] *[[Isaac Newton]] *[[Florence Nightingale]] *[[John Ruskin]] *[[Erik Satie]] *[[Sun Ra]] *[[Nikola Tesla]] *[[Samuel J. Tilden]] *[[Simone Weil]] *[[Hans Christian Andersen]] *[[Jean Alexander]] *[[Todd Fuller]] *[[John Harvey Kellogg]] *[[Morrissey]] *[[Maximilien Robespierre]] *[[Alfred Nobel]] *[[Birayên Wright]] Ji ber ku li ser jiyana seksî ya Kurdan lêkolîn nînin, agahî nîne ka radeya aseksûalîteyê li Kurdistanê kêm an zêde ye. [[Kategorî:Zayendîtî]] 16873 60607 2006-12-17T18:17:11Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Pozîsyona mîsyoneran''' yek ji cureyên pêkanîna têkiliya [[seks]]î ya ji cîhana [[heteroseksûalîte]]yê ye. Li vir peyva "mîsyoner" tê wateya "kesê ku mîsyoneka wê he... '''Pozîsyona mîsyoneran''' yek ji cureyên pêkanîna têkiliya [[seks]]î ya ji cîhana [[heteroseksûalîte]]yê ye. Li vir peyva "mîsyoner" tê wateya "kesê ku mîsyoneka wê heye" û ev peyv di dema dagirkeriya Ewropayiyan de derketiye. Mîsyonerên [[Ewropa]]yî yên ku ola Xrîstiyaniyê belavdikin, ji ber ku bi cureyekê seksê dikin, ji aliyê kevnexwediyan ve ji cureyê wan re "pozîsyona mîsyoneran" gotine û ev nav wiha derketiye. Di pozîsyona mîsyoneran de jin li bin e, mêr li ser e û bererû ne. [[Kategorî:Zayendîtî]] 16874 60635 2006-12-17T21:54:44Z Erdal Ronahi 2 {{ne rind kurdî}} '''Dema Hespên Serxweş''' filmeke kurdî ([[soranî]]) ya [[Behmen Qubadî]] ye. Çîoka filmi li ser buyeren şeri gendave ye 2 derbaz dıbın u rewşa milleti kurd l wi şeri da diyar diket, hevi u armancen kesin belengaz u zaroken kurd çawa li ber peilen zulme diçin [[Kategorî:Fîlm]] 16876 60625 2006-12-17T20:04:16Z Erdal Ronahi 2 [[Image:Klimt Mulher sentada.jpg|right|thumb|250px|Jinek mastûrbasyonê dike [[Gustav Klimt]]]] '''Mastûrbasyon''', '''piştanîn''', '''balfirîniya bitenê''' gihîştina asta [[orgazm]]ê bêî têkiliya [[seks]]î ye. Ango di mastûrbasyonê de kesekê din nîne, mirov xwe bi xwe orgazm dibe. Pirranî dest tên bikaranîn lê gelek cureyên [[pêlîstok]]an jî hene. Dîroka mastûrbasyonê gelek kevn e. Li gelek çandan mastûrbasyon kiryareke baş nayê dîtin. Lê li hemî deveran û çandan pirraniya mirovan mastûrbasyonê diceribînin û gelek jî bi berdewamî dikin. Li [[Ewropa]] tê gotin ku 92 % ji mêran û 60-70 % ji jinan mastûrbasyon ceribîne yan dikin. Statîstîkên Kurdistanê mixabin nînin. Wekî alîkar [[pornofîlm]] jî tên bikaranîn. Jin alavên wekî [[vîbrator]], [[dîldo]], [[krem]]an bikartînin. Mêr jî krem, [[jinebalon]] hwd bikartînin. Gorî zanîstiyê heger normal û lirê werekirin, ziyaneka wê nîne. Heger pirr werekirin, hişyariya çermê penîsê diterişîne û orgazmê dikare derengbixîne. Dîsa dema pirr werekirin mirov ji têkiliya normal dûr dikeve û asosyalîte destpêdike. [[Kategorî:Zayendîtî]] [[de:Masturbation]] [[en:Masturbation]] 16877 60726 2006-12-18T14:14:55Z Bangin 450 '''Bejamin Banneker''' (* [[9'ê sermawezê]] [[1731]] – [[9'ê kewçêrê]] [[1806]]) yek ji astronom, matematîker û weşangerê navdar ê [[DYA]] ye. Ew bi xwe bingeh-[[Efrîqa]]yî bû. Wî di jiyana xwe ya têr serkeftî de têkoşîna wekheviya mirovên reş û spî jî daye. Rastî gelek astengiyên nîjadperstî hatiye lê bi zîrekî û keda xwe biserketiye. [[Kategorî:Astronom]] [[Kategorî:Matematîkvan]] [[Kategorî:Weşanger]] 16878 65498 2007-01-19T23:44:56Z Bangin 450 J.M. Barrie çû cihê J. M. Barrie: tîpekî vala di navberê herfê '''J''' û '''M''' gireke [[Image:James Matthew Barrie.jpg|thumb|J.M. Barrie, sala 1890]] '''Sir James Matthew Barrie''', Baronet (* [[9'ê gulanê]] [[1860]] li [[Kirriemuir]], [[Skoçya]]; † [[19'ê pûşperê]] [[1937]] li [[London]]), yek ji nivîskar û dramatîkerê navdar ê [[Brîtanî]] ye. Ew bi hilberîna xwe ya navdar [[Peter Pan]]ê tê naskirin. [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Inglîz]] 16879 60641 2006-12-17T22:18:53Z Cyrus the virus 619 '''UTC-7''' navçeyakê demjimêrî ye. [[Mountain Standard Time]] (MST) tê nav kirin. Bi biharî hin deran ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC-6]] dibin û [[Mountain Daylight Time]](MDT) tê nav kirin. Li ew dernan tê bikaranin; *[[Kanada]] (bi pişkî) *[[Meksîk]] (bi pişkî) *[[DYA]] **[[Arizona]] **[[Kalîforniya]] **[[Îdaho]] (bi pişkî) **[[Kansas]](bi pişkî) **[[Montana]] (bi pişkî) **[[Nevada]] (bi pişkî) **[[New Mexico]] (bi pişkî) **[[North Dakota]] (bi pişkî) **[[Oregon]] (bi pişkî) **[[South Dakota]] (bi pişkî) **[[Texas]] (bi pişkî) **[[Utah]] **[[Wyoming]] ==Giredanên Der== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC-7 Bajarên UTC-7] * [http://www.chennaiiq.com/astrology/daylight_saving_times/dst_list.asp?id=-7 [[Demjimêra Havîn]] ji bo UTC-7] {{Beşên Demjimêrê}} [[fr:UTC-7]] [[ja:UTC-7]] [[pt:UTC-7]] [[Kategorî: Navçeya demê]] 16880 60643 2006-12-17T22:24:04Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: '''UTC-3:30''' navçeyakê demjimêrî ye. [[Newfoundland Standard Time ]] (NST) tê nav kirin. Bi biharî hin deran ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC-2:30]] dibin û ... '''UTC-3:30''' navçeyakê demjimêrî ye. [[Newfoundland Standard Time ]] (NST) tê nav kirin. Bi biharî hin deran ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC-2:30]] dibin û [[Newfoundland Daylight Time]](nDT) tê nav kirin. Li ew dernan tê bikaranin; *[[Kanada]] (bi pişkî) **[[Labrador]] **[[Newfoundland]] ==Giredanên Der== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC-7 Bajarên UTC-3:30] {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC-3:30]] [[fr:UTC-3:30]] [[ja:UTC-3:30]] [[pt:UTC-3:30]] [[Kategorî: Navçeya demê]] 16881 60646 2006-12-17T22:34:40Z Cyrus the virus 619 '''UTC-2:30''' [[Demjimêra Havîn]]a [[UTC-3:30]] û [[Newfoundland Daylight Time]](NDT) tê navandin. Li wê bêtir tu deran nê bikaranîn. ==Giredanên Der== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC-2:30 Bajarên UTC-2:30] * [http://www.chennaiiq.com/astrology/daylight_saving_times/dst_list.asp?id=-2.5 Demjimêra Havîna ji bo UTC-2:30] [[en:UTC-2:30]] [[fr:UTC-2:30]] [[ja:UTC-2:30]] {{Beşên Demjimêrê}} [[Kategorî: Navçeya demê]] 16882 60715 2006-12-18T09:56:22Z Bablekan 495 Rûpela nû: [[Image:Jorge Luis Borges Hotel.jpg|thumb|Jorge Luis Borges [[1969]]]] '''Jorge Luis Borges''' (* [[24'ê gelawêjê]] [[1899]] li [[Buenos Aires]]; † [[14'ê pûşperê]] [[1986]] l... [[Image:Jorge Luis Borges Hotel.jpg|thumb|Jorge Luis Borges [[1969]]]] '''Jorge Luis Borges''' (* [[24'ê gelawêjê]] [[1899]] li [[Buenos Aires]]; † [[14'ê pûşperê]] [[1986]] li [[Cenewre]], [[Swîsre]]) yek ji helbestvan û nivîskarên navdar ên Argentînayê ye. Navê wî yê dirêj ''Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo'' ye. Demekê li Swîsre jiyaye û bala xwe berdaye wergera pirtûkan. Li Argentînayê di pirtûkxaneyan de dixebite û pirtûkên nû yên zimanên biyanî werdigerîne Spanyolî. Borges helbest, çîrok û leyîstikên şanoyê nivîsiye. == Hin ji berhemên Borges == *Historia universal de la infamia (xebateke dîrokî) (1935) *La biblioteca de Babel (pirtûkxaneya Babel) (1941), *Tlön, Uqbar, Orbis Tertius (1944) *El Aleph (1949) *1960 - El hacedor (Borges û ez), helbest û çîrok *1970 - El informe de Brodie, gotin *1975 - El libro de arena, gotin *1967 - Introducción a la literatura norteamericana (destpêka wêjeya [[DYA]]yê) *1977 - ¿Qué es el Budismo? (Bûdîzm çiye?) bi [[Alicia Jurado]] ve Borges di jiyana xwe de gelek xelatên wêjeyî û şerefî wergirtiye. [[Kategorî:Helbestvan]] [[Kategorî:Nivîskar]] 16883 60725 2006-12-18T14:13:14Z Bangin 450 [[Wêne:Emilybronte retouche.jpg|thumb|Emily Brontë; Wêne birayê wê [[Branwell Brontë|Branwell]] çêkiriye]] '''Emily Jane Brontë''' (* [[30'ê tîrmehê]] [[1818]] li [[Thornton]], [[Yorkshire]]; † [[19'ê berfanbarê]] [[1848]] li [[Haworth]], Yorkshire) yek ji nivîskarên navdar ên [[Brîtanî]] ye. Ew pirranî bi romana xwe ya navdar Wuthering Heights ''(bilindahiya bablîsokê)'' tê nasîn. Nivîskara zîrek û serkeftî di temenekê ciwan de ji ber nexweşiya [[tûberkûloz]]ê jiyana xwe jidestdide. [[Kategorî:Jin]] [[Kategorî:Inglîz]] [[Kategorî:Nivîskar]] 16884 60727 2006-12-18T14:15:15Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Zanyar]] [[Kategorî:Zanyar]] 16886 60741 2006-12-18T15:39:56Z Bablekan 495 '''Todd Douglas Fuller''' (* [[25'ê tîrmehê]] [[1974]] li [[Fayetteville]], [[North Carolina]]) yek ji basketbolîstên navdar ên [[DYA]]yê ye. Di sala 1996'î de di tîma [[NBA]] de dest bi leyîstikvaniya profesyonel dike. Di salên 1996-2001'î de leyîstikvanê ku herî baş ê tîmê bû. Miroveke oldar û matematîkhez e. Di sala 2005'î de zewiciye. Wî gotiye ku di jiyana wê de cihê [[seks]]ê nîne û ew bêî seks dijî û wisa jî bextewar e. Bi vê daxûyaniya xwe bala medyaya DYAyê gelek kişand û bêhtir navdar bû. [[Kategorî:Mêr]] [[Kategorî:Basketbolîst]] [[Kategorî:DYE]] 16887 60747 2006-12-18T16:19:55Z Bablekan 495 '''Sun Ra''' (* [[22'ê gulanê]] [[Birmingham]] [[Alabama]]† [[30'ê gulanê]] [[1993]]) jazzomponîstê avangard, mûzîknasê Jazz û enstrûmanîstê navdar ê [[DYA]]yê ye. Di avakirina [[Freejazz]]ê de xwedî roleke mezin e. Ji bo kartonfîlmên [[Walt Disney World]]ê gelek melodî çêkirine. Di cîhana Jazzê de Ra kesekî naskirî ye. [[Kategorî:Mûzîknas]] [[Kategorî:Jazz]] [[Kategorî:DYE]] 16889 60771 2006-12-19T00:04:48Z Erdal Ronahi 2 H.P. Lovecraft çû cihê H. P. Lovecraft '''Howard Phillips Lovecraft''' (* [[20'ê gelawêjê]] [[1890]] li [[Providence]], [[Rhode Island]]; † [[15'ê adarê]] [[1937]] li heman cihê) yek ji nivîskarên navdar ên [[DYA]]yê ye. Lovecraft bi berhemên xwe yî xofbariyê tê nasîn. == Hin ji berhemêm wî == *Tiştinên heyvî - (The Thing in the Moonlight) *Cejn (The Festival) *Keştiya sêhrbar (The Mysterious Ship) *Gor (The Tomb) *Boziya Dunwich (The Dunwich Horror) *Ajalên dojehê (The Beast in the Cave) *Gelê keleporî (The Very Old Folk) *Keştiya spî (The White Ship) *Dar (The Tree) *Peyayê ehrîman (The Evil Clergyman) *Ew/o (He) *Bîrkan (Memory) [[Kategorî:Nivîskar|Lovecraft, H. P.]] [[Kategorî:DYE|Lovecraft, H. P.]] [[kategorî:Mêr|Lovecraft, H. P.]] [[bg:Хауърд Лъвкрафт]] [[ca:Howard Phillips Lovecraft]] [[da:H.P. Lovecraft]] [[de:H. P. Lovecraft]] [[et:Howard Phillips Lovecraft]] [[el:Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ]] [[es:Howard Phillips Lovecraft]] [[eo:H. P. Lovecraft]] [[fr:Howard Phillips Lovecraft]] [[gl:H.P. Lovecraft]] [[ko:하워드 필립스 러브크래프트]] [[hr:Howard Phillips Lovecraft]] [[it:Howard Phillips Lovecraft]] [[he:הווארד פיליפס לאבקרפט]] [[hu:Howard Phillips Lovecraft]] [[nl:Howard Phillips Lovecraft]] [[ja:ハワード・フィリップス・ラヴクラフト]] [[pl:Howard Phillips Lovecraft]] [[pt:Howard Phillips Lovecraft]] [[ro:H. P. Lovecraft]] [[ru:Лавкрафт, Говард Филлипс]] [[sco:H. P. Lovecraft]] [[ru-sib:Ловкрафт, Ховард Филипов]] [[simple:H. P. Lovecraft]] [[fi:H. P. Lovecraft]] [[sv:H.P. Lovecraft]] [[tr:Howard Phillips Lovecraft]] [[zh:霍华德·菲利普·洛夫克拉夫特]] 16891 60755 2006-12-18T17:20:46Z 84.188.79.69 [[Wêne:Florence Nightingale.png|thumb|rigth|240px|Florence Nightingale]] '''Florence Nightingale''' (* [[12'ê gulanê]] [[1820]] li [[Florenz]], [[Îtalî]]; † [[13'ê gelawêjê]] [[1910]] li [[London]], [[Brîtanya]]) yek ji xûşkejînên (hemşîre) navdar ên ku wekî pîşe, hemşîretî bipêşxistiye ye. Nightingale wekî mezina xûşkejînan tê zanîn, lewra wê wekî pîşe, peywirdarî û kar xizmetên mezin kirine. Wê karê xûşkejinan kivşe kiriye û ew ji berdestiya bijîşkan azad kiriye. Dîsa felsefeya xûşkejiniyê aniye ser prînsîbên mirovane yên bijîşkiyê û ji bandora olan veqetandiye. Ew wekî avakerê xûşkejîniya nûjen tê bibîranîn. [[Kategorî:Jin]] [[Kategorî:Bijîşkî]] 16894 60772 2006-12-19T00:04:48Z Erdal Ronahi 2 H.P. Lovecraft çû cihê H. P. Lovecraft #REDIRECT [[H. P. Lovecraft]] 16896 60796 2006-12-19T11:51:17Z Erdal Ronahi 2 Leon Tolstoy çû cihê Lew Tolstoy [[Image:Lew Tolstoi.jpg|thumb|Lew Tolstoy]] '''Lew Tolstoy''' (1828 Tula-1910 Astapovo) nivîskarekî rûs e. == Berhemên bi kurdî == * [[Du Heval]], 2002, wergêr: [[Amed Tîgris]] * [[Wateya Jîyanê]], [[Hivda İletişim]] 2006, wergêr: [[Mûrad Pola]] {{kurt}} [[Kategorî:Nivîskar|Tolstoy]] [[Kategorî:Nivîskarên rûs|Tolstoy]] [[Kategorî:Mêr|Tolstoy]] [[de:Lew Nikolajewitsch Tolstoi]] 16897 60976 2006-12-20T00:38:48Z Erdal Ronahi 2 Nivîskarên [[rûs]] û bi [[rûsî]] nivisandine (an dinivisîne) [[Kategorî:Rûs]] [[Kategorî:Nivîskarên li gorî welatê]] 16898 60794 2006-12-19T11:49:49Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Nivîskar]] 16899 60797 2006-12-19T11:51:17Z Erdal Ronahi 2 Leon Tolstoy çû cihê Lew Tolstoy #REDIRECT [[Lew Tolstoy]] 16900 60800 2006-12-19T11:58:36Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: '''Hivda İletişim''' weşanxaneyeke ku bi kurdî û tirkî diwesîne ye. Çend pirtûkên Hivda ev in: * [[Wateya Jîyanê]], [[Lew Tolstoy]] * [[Têkçûna Îdealan]], [[Elî Şeri... '''Hivda İletişim''' weşanxaneyeke ku bi kurdî û tirkî diwesîne ye. Çend pirtûkên Hivda ev in: * [[Wateya Jîyanê]], [[Lew Tolstoy]] * [[Têkçûna Îdealan]], [[Elî Şeriêtî]] * [[Dîn li hemberî dîn]], [[Elî Şeriêtî]] == Lînkên derve== * http://www.hivdailetisim.com/ [[Kategorî:Weşanxane]] 16901 60802 2006-12-19T12:11:27Z Bablekan 495 Rûpela nû: '''Edward St. John Gorey''' (* [[25'ê reşemiyê]] [[1925]] li [[Chicago]]; † [[15'ê avrêlê]] [[2000]]) yek ji nivîskar û îllûstratorên navdar ên [[DYA]]yê ye. Wî bi deha... '''Edward St. John Gorey''' (* [[25'ê reşemiyê]] [[1925]] li [[Chicago]]; † [[15'ê avrêlê]] [[2000]]) yek ji nivîskar û îllûstratorên navdar ên [[DYA]]yê ye. Wî bi dehan çîrok bi îllûstrasyonan weşandiye, rêze pirtûkên pêkenokî îllûstre kiriye. Di berhemên xwe de baldariya sûrrealîzmê, parodî û groteskê kiriye. Wî ji xeynî pirtûkên xwe yên kesên din jî îllûstre kiriye ku pirraniya wan ji bo zarokan e. Dîsa wî gelek senaryoyên şanoyê jî amadekirine. [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Îllûstrator]] [[Kategorî:DYE]] 16902 60812 2006-12-19T12:46:08Z Bangin 450 '''Samuel Jones Tilden''' (* [[4'ê reşemiyê]] [[1814]], † [[4'ê gelawêjê]] [[1886]]) yek ji siyasetmedarên navdar ên [[DYA]]yê bû. Di salên 1875 - 1876'î de serokê parêzgeha [[New York]]ê bû û di nava refên Demokratan de polîtîka dikir. Ew di dîroka nêzîk a DYAyê de bi skandalên şêlandina bankayan tê bibîranîn. [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[Kategorî:DYE]] 16903 66855 2007-01-28T00:29:43Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî kar û pîşeyê kes]] 16904 60809 2006-12-19T12:44:45Z Bangin 450 [[Kategorî:Muzîk]] 16905 60810 2006-12-19T12:45:36Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Kes]] [[Kategorî:Kes]] 16906 60814 2006-12-19T12:47:53Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Kîmya]] [[Kategorî:Kîmya]] 16907 60817 2006-12-19T12:49:49Z Bangin 450 wêne [[Wêne:Hazard F.svg|center]] [[Kategorî:Xeter di kîmya da]] 16908 60824 2006-12-19T12:54:29Z Bangin 450 [[Wêne:Hazard O.svg|center]] [[Kategorî:Xeter di kîmya da]] 16909 60823 2006-12-19T12:54:01Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Wêne:Hazard T.svg|center]] [[Kategorî:Xeter di kîmya da]] [[Wêne:Hazard T.svg|center]] [[Kategorî:Xeter di kîmya da]] 16910 60865 2006-12-19T14:09:34Z Erdal Ronahi 2 '''Siyabend û Xecê''' fîlmekî kurdî ser dastana [[Siyabend û Xecê]] ye. [[Tarik Akan]] di vê fîlmê da dilîze. *Sal: 1991/92 *Derhêner: Şahîn Gök *Senaryo: Huseyîn Erdem {{kurt}} [[Kategorî:Fîlm]] 16911 60836 2006-12-19T12:59:42Z Bangin 450 [[Wêne:Hazard X.svg|center]] [[Kategorî:Jehrî]] [[Kategorî:Xeter di kîmya da]] 16912 60839 2006-12-19T13:01:52Z Bangin 450 [[Wêne:Hazard C.svg|center]] [[Kategorî:Xeter di kîmya da]] 16913 60842 2006-12-19T13:04:05Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Wêne:Hazard N.svg|center]] [[Kategorî:Xeter di kîmya da]] [[Wêne:Hazard N.svg|center]] [[Kategorî:Xeter di kîmya da]] 16914 60848 2006-12-19T13:09:46Z Bangin 450 [[Wêne:Radiation warning symbol.svg|center]] [[Kategorî:Xeter di kîmya da]] 16915 60866 2006-12-19T14:10:47Z Erdal Ronahi 2 '''PressKurd.com''' Malpereke kurdî ye û zêdetir nûçeyan dide. == Lînk == * http://presskurd.com/ [[Kategorî:malper]] 16916 60862 2006-12-19T14:06:59Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Siyabend û Xecê]] #REDIRECT [[Siyabend û Xecê]] 16917 60864 2006-12-19T14:07:50Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hüseyin Erdem]] #redirect[[Hüseyin Erdem]] 16918 64783 2007-01-15T22:27:53Z Metin84 686 [[Wêne:Namnlösw.jpg|thumb|200px|Rêzan (Raze-Jam)]] [[Wêne:DSCF0506.JPG|thumb|Rêzan (Raze-Jam)]] '''Rêzan''' Cemal (Raze Jam) di sala [[1985]]’an de li [[Mêrdîn]] e ji dayîk bû û di zaroktiya wî de bala wî li ser [[mûzîk]]ê bû. Di temeneke [[ciwan]] de dest bi nivîsandina helbestên xwe kir û dixwest ku bibe [[helbest]]vanek. Di [[1997]]’an da tevî malbata xwe koçî [[Swêd]] kirin û ji [[welat]]ê xwe cûda dest bi jiyaneke nû kir. Niha, li bajarê Borlänga Swêdê niştecî ye, him li [[zanîngeh]]ê xwendekar e him jî bi mûzîkê re têkildar e. Heya niha, stranên [[rap]], [[hip-hop]] yên bi [[Tirkî]] û [[Swêdî]] çêkirin û di gelek konsêran de derket ser dikê. Lê niha, hew bi [[Kurdî]] mûzîka rap çêdike û armanca wî ew e ku mûzîka Kurdî ya rap bide destpêkirin. Niha, li ser yekem strana xwe ya Kurdî ya bi navê ‘Em Kurd in’ projeyên xwe berdewam dike. Çavên we û guhên we bila vekirîbe ku hun agahiyên di derbarê [[Rêzan]] de nerevînin. ==Lînkên derva== *[http://www.hiphopakurdi.com Malpera Rêzan (Raze-Jam)] [[Category:Stranbêj|Rêzan]] [[Category:Rap|Rêzan]] 16919 60890 2006-12-19T15:30:04Z Metin84 686 Rezan çû cihê Rêzan #REDIRECT [[Rêzan]] 16921 61096 2006-12-20T22:24:21Z Bangin 450 '''Paul Erdős''' [{{IPA|ˈɛrdøːʃ}}] (* [[26'ê adarê]] [[1913]] li Bûdapeşt, [[Macaristan]]; † [[20'ê rezberê]] [[1996]] li Warşow, Polonya) yek ji matematîkvanên navdar ên sedsala 20emîn e. Xwedî kesayetiyeke taybet, singfireh û zîrek bûye. Dîsîplîna matematîkê bi kêf û şadî daye naskirin û belavkirin. Çi gava ku kaxêzeke vala bidîta ji bo çareserkirina problemên matematîkî bikardianî. Jiyaneke têr rengîn jiyaye û pirr li rûyê cîhanê geriyaye. Wî di xebatên xwe de kollektîvîzm bingeh girtiye û gelek xebatên xwe bi alîkariya matematîknasên hemdemî kiriye. Li ser matematîkê gelek gotar nivîsiye. Wî matematîka koman bipêşxistiye, angaşta probablîteyê li ser bingehên zexm daye rûniştandin. == Li ser Erdős == * Paul Hoffman: ''Der Mann, der die Zahlen liebte'' - Zilamê evîndarê matematîkê. Ullstein 1998, ISBN 3-550-06978-2 Jînenîgariya Erdós bi awayê romanê. (zimanê [[Almanî]]) [[Kategorî:Matematîkvan]] [[ar:بول إيردوس]] [[bn:পল এর্ডশ]] [[cs:Paul Erdős]] [[en:Paul Erdős]] [[es:Paul Erdős]] [[fi:Paul Erdős]] [[fr:Paul Erdős]] [[he:פאול ארדש]] [[hu:Erdős Pál]] [[is:Pál Erdős]] [[it:Paul Erdős]] [[ja:ポール・エルデシュ]] [[ko:폴 에르되시]] [[nl:Paul Erdős]] [[pl:Paul Erdős]] [[pt:Paul Erdös]] [[scn:Paul Erdős]] [[sk:Paul Erdős]] [[sl:Paul Erdös]] [[sr:Пал Ердош]] [[sv:Paul Erdős]] [[th:พอล แอร์ดิช]]{{Link FA|th}} [[tr:Paul Erdös]] [[zh:保罗·埃尔德什]] 16923 60920 2006-12-19T21:20:50Z Bablekan 495 [[Image:Bustoerik.jpg|thumb|200px|Bixweçêkirinek Satie]] '''Alfred Eric Leslie Satie''' ''(Ji sala 1906'î şûnve Erik Satie)'' (* [[17'ê gulanê]] [[1866]] li [[Honfleur]], [[Fransa]], † [[1'ê tîrmehê]] [[1925]] li [[Paris]]) komponîst û piyanîstekê navdar ê Fransî bû. Awazgerekî navdar bû. Di awazên xwe de bandora kesayetiya xwe ya mîzahî dihîşt. Ji bo şanoyê jî gelek awaz çêkirine. Di jiyana xwe de gelek serûbînîbûn jiyaye. Ji ber nexweşiya [[sîroz]]ê jiyana xwe jidestdaye. [[Kategorî:Komponîst]] [[Kategorî:Piyanîst]] [[Kategorî:Awazger]] 16924 66857 2007-01-28T00:30:34Z Erdal Ronahi 2 '''Alfred Bernhard Nobel''' (* [[21'ê kewçêrê]] [[1833]] li [[Stockholm]]; † [[10'ê berfanbarê]] [[1896]] li [[San Remo]]) kîmyager, kaşîf û karsazê navdar ê [[Swêd]]î bû. Her sal li rûyê cîhanê bi navê wî xelatên wêje, aştî û zanîstiyê tên dayîn. Ew kaşîfê [[dînamît]]ê bû û herwekî fîrmayên wî xwedî patenta 355 alavî bû. Nobel karsazekî serkeftî bû. Di dawiya jiyana xwe de, ji ber ku wî keşfa dînamîtê kiribû, gelek poşman bû. Dîsa wî hêdî hêdî baştî û pêdiviya mirovahiyê didît. Nobel beriya mirina xwe temî dike ku hersal bi navê wî xelat were dayîn û hatina giştî ya fîrmayên wî ji xelatgiran re were dayîn. Her sal Xelatên Nobelê ji kesên ku di warê xwe de xizmeteka mezin bo mirovahiyê kirine re tê dayîn. [[Kategorî:Kîmyager]] [[Kategorî:Karsaz]] [[Kategorî:Swêdî]] 16925 65109 2007-01-17T22:26:12Z Cyrus the virus 619 [[Image:Byzantine Empire animated.gif|thumb|right|350px|Guhertîna xakên Bîzans di dîrok de]] '''Împaratoriya Bîzans''' ([[yewnanî]] Βυζαντινή Αυτοκρατορία), bikurtî '''Bîzans''', an jî ji bo sedemê dîrokî '''Împaratoriya Romaya Rojhelat''', împaratoriyaka li [[Konstantinopolis]] (Constantinople, îroj, [[Stenbol]]) hat damezrandî bû û hin deman sînorên xwe heta [[Maxrîb]] û [[Nîvgirava Erebistan]]ê gêhîştî bû. Ew paş [[împarator]] [[Konstantin]] (Constantine) di [[330]]an [[p.z.]] de [[Konstantinopolis]] kira paytexta [[Împaratoriya Roma]] hat saz kirin. Gorî hin [[Dîrokzan]]an jî sazîya(sazkirina) [[Împaratorî]]yê kengê ku di [[395]]an de [[Împaratoriya Roma]] par ve du paran bû ye. Ew paş [[Împaratoriya Osmanî]] di [[1453]]an de [[Konstantinopolis]] dest xwe xist şunda hilweşî ye. ==Sazîya Împaratorîyê== Di [[395]]an de [[Împarator]] [[Theodosius I]](Mezin) mir û Împaratorî navbera herdu lawên wî [[Honorius]] û [[Arcadius]] de bi rojhelatî û bi rojavayî bû du paran. [[Arcadius]] li [[Konstantinopolis]] ma û bû împaratorê [[Împaratoriya Romaya Rojhelat]] herî pêş de. Hin kes [[Konstantin]](Constantine), împaratorê [[Konstantinopolis]] kira paytext, wek împaratorê herî pêş de, ango damezrênerê împaratoriyê, dibînin. Dema [[Konstantin]] de him paytext hat guherandin him jî paşpekîya împaratorîya Roma ([[Pagan]] bûn) li împaratorîye xiristîyanî hat belavkirin. Dema [[Koça Qoman]], di [[sedsala 4'an]] de, şunda [[Împaratoriya Romaya Rojava]] dem bi dem bi destên [[germen]]an, [[Got]]an û [[hûn]]an bin ket. Li ber, di [[378]]an de [[Got]]an [[Împaratoriya Roma]] Cenga [[Adrianopolis]] de bin xistî bû. Di [[410]]an de bajarê [[Rom]] bi destên [[Gotên Rojava]] hat dagir kirin. [[Vandal]]an [[Maxrêb]], [[Spanya]] û [[Îtalya]] dest xwe xistin. Di [[sedsala 5'an]] de qomên [[germen]]an bi êrîşên dawî [[Împaratoriya Romaya Rojava]] hilweşandin. Li wê demê şunda li paş [[Împaratoriya Roma]] [[Împaratoriya Romaya Rojhelat]], ango Bîzans tenê ma. Dema [[Justinian I]], [[sedsala 6'an]] de, [[Împaratoriya Romaya Rojhelat]](Bîzans) li rojava xakên (welatên) [[Împaratoriya Romaya Rojava]]yê berê [[Spanya]],[[Maxrêb]] û [[Îtalya]] şunda dest xwe xistin. Li rojhelat jî bi [[Sasanî]]yan re peymana aşîtîye kir. Wê wextê sînorên Împaratoriya Bîzans gehîştina nêzî [[Împaratoriya Roma]] û dema wêya herî baş bû. Di [[532]]an de li [[Konstantinopolis]] raperîna [[Nika]] derket. Ew encax heftekê de kanîn rakirin, lê paş ew hat rakirin nêzî nîvî [[Konstantinopolis]] hat kuştin. Dema [[Justinian I]] de di [[530]]anan de [[Aya Sofya]](Hagia Sophia) hat çêkirin. Paş [[550]]anan de beravên [[Derya Navîn]] bi tunî kete bin sehêtê Bîzans. Dema împaratorîya [[Justinian I]] [[Dad]]a Roma di [[Corpus Juris Civilis]] de hat revîze kirin. Dema [[Theodosius II]]([[408]]-[[450]]) ji bo li êrîşên Atilla biparêza [[Sûrên Konstantinopolis]] hatmezin kirin. ==Êrîşên Misilmanan== [[Image:Shepherd-byzanz_1000-enhanced_1-1900x1500.jpg|thumb|Bîzans û Ewropa di 1000an de]] Di destpêkên [[sedsala 7'an]] de [[Avar]] û [[Bulgar]]an [[Balkan]], [[Sasanî]]yan jî [[Misir]], [[Felestîn]], [[Ermenîstan]] dest xwe xistin. Lê Împarator [[Herakleios]] ew dernan [[heta 627]]an bi piranî şunda dest xwe xistin. Wê demê şunda Sasanî êdî hat dagirtin jî wê carê êrîşên [[Ereb]]an û [[Misilman]]an dest pê kir. Di [[20'ê gelawêjê]] [[636]]an di [[Cenga Yermûk]] de [[Xelîfe]] Ûmer Bîzans bin xist. Pê re [[Misir]], [[Suriye]], [[Felestîn]] bi destên xelîfan ji Bîzans hat standin. Êrîşên misilmanan de bîzans gelek xakên Anatolîya û Mezopotamya winda kir. Di [[698]]an bi [[Kartaca]] re Maxrîb bi tunî ji dest der ket. [[Konstantinopolis]], ji bo [[Hadîs]](Hadîs-î Şerîf) û mizgînîya [[Mihamad]] pexamber, sê caran di [[626]], [[674]]–[[678]] û [[717]]–[[718]]an de hat dorpêç kirin. Gorî hin kesan mirina [[Herakleios]] şunda [[Împaratoriya Roma Rojhelat]] êdî dibe [[Împaratoriya Bîzans]]. Ber mirîna xwe [[Herakleios]] şuna [[Latînî]] yewnanî kira zimanê fermî. Navê împaratoranê bi Latînî ''Augustus'', bi yewnanî ''Basileus'' re guhert. Di dawîya [[sedsala 7'an]] de li rojhelat êrîşên misilmanan, li rojava jî êrîşên [[Slav]] û [[Balkan]]an dewam kir. [[Konstans II.]] di navbera [[661]]–[[668]]an de paytext bira [[Syrakus]], lê paş ew mir şunda paytext şunda hat anîne [[Konstantinopolis]] e. Li [[Justinian II]] şunda împaratorî ji xanedanê Heraklîyan([[Herakleios]]) de derbaza xanedanê îsaryan([[Isaurian]]) bû. Dema Împoratorê herî pêş de ji xanedanê isoryan [[Leo III]] de dorpêç kirina [[Ereb]]an [[Konstantinopolis]] hat şunda pijiqandin. Lê ew gelek zor di siya [[Agirê Yewnanî]](ing., Greek Fire) û zivistanakê tund de ancax hat pijiqandin bû. Di [[sedsala 8'an]] dema [[Leo III]] de îkonên(îng, icon) Xiristîyanî hat qedexe kirin. Di Konsûla Nicea(îznik) duyem de di [[787]]an de şunda serbest kirin. Di [[866]] bi [[Basileios I.|Basileios]] re text derbaza xanedanê [[Makedonî]] bû. Ew dema xanedenê [[Makedonî]] de, wek [[Ronesens]]a Makedonî tê zanîn, xakên Anatolîyayê şunda hatin hel girtin. Bin îmoratarîya [[Nikephoros II]] Girava [[Gîrît]] hat şunda dest xwe xistin.. Dema [[Johannes I]] de [[Sûrî]] û [[Felestîn]] şunda hat dagirkirin. Di dest xanedanê Makedonîyan de împoratorîyê di [[sedsala 10'an]] û destpêkên [[sedsala 11'an]] de dema xweya herî rind dît. Paş di [[987]]an de xwenga împaratorê [[Basileios]] bi [[Çar]]ê Rûsya [[Wladimir I]] re zewicîya şunda Rûsan nêzî bi tunî derbaza Xiristîyaniya [[Ortodoks]] bûn. [[Dêr]]a Rusya hat girêdana Dêra Konstantinopolis bû. [[Basileos II.]] paş şerên bi salan Împoratorîya [[Bulgar]]an dagir kir. Di [[1018]]an de Bulgarîstan û [[Tuna]] ket bin destên [[Bizans]] Dûv di [[1071]]an de îmarator [[Romanos IV]] [[Cenga Malazgîrt]] hembera siltanê [[Selçukan]] [[Alp Arslan]] bin ket û dîl bû re [[Anatolîya]] 10 salan de bi piranî ji dest Bizans de derbaza [[Selçukan]] bû. Di [[1075]]an de Dewleta Selçukan bi paytexta Nicea(Îznîk) hat saz kirin. == Seferên Xaçiya== Dû binketinî [[Malazgirt]] re bi xanedanê [[Komnenian]] hewlaka ji bo împaratorîyê şunda ra kin he bû. Wê demê li [[Selçuk]]an bêtir [[Norman]]an êrîşa Bîzans dikir. [[Alexios Kommenos]] ji bo [[Norman]]an ji [[Venedig]]an re hevkarî kir. Paş di [[1085]]an de împaratorê Normanan Robert Guiscard û di [[1086]]an de jî siltanê Selçukan [[Süleyman Şah]] mir şunda ew hereşeyan ra bûn. [[Image:Byzantium1081AD.PNG|right|thumb|350px|Bîzans di dema [[Alexios I Komnenos]] de, ''c.'' 1081]] Di [[1095]]an de di ji bo [[Kuddüs]]ê ji misilmanan bistînin bi banga împarator [[Alexios I. Komnenos]] [[ Sefera Xaçiyayê Yekem]] hat kirin. Lê ew leşkerên pêş de çû bûn di [[1096]]an de nêzî bi tunî hat kuştin. Li wan şunda heman ordiyakê din hat şandin. Wê carê di [[1097]]-[[1099]]sn de Bîzans bajarên li rojavaya Anatolîya wek Îznîk([[Nîcea]]), Efes, Sarrdis şunda standin. Dema [[Manuel I. Komnenos]] de [[1147]]-[[1149]]an de [[ Sefera Xaçiyayê Duyem]] hat dar xistin. Lê paş di [[1176]]an de di [[Cenga Mîryakefalon]] de hat bin xistin şunda Anatolîya nêzî bi tunî bi dest selçukan ket. [[Alexios IV]] xast ku [[ Sefera Xaçiyayê Çaram]] dar xa jî, wî ji bo textê ji dest bavî xwe bistîna ew wergera ser Konstantinopolis kir. Bi serwerîya [[Venedig|Venedigan]] di [[1024]]an de [[Şovalyan]] Konstantinopolis dagir kirin û [[Împaratorîya Latînî]] saz kirin. ==Ruxîn== Paş [[Latînan]] Konstantinopolis dagir kirin Bîzans kirina sê paran; [[Împoratorîya Nicea]](Îznîk), [[Despotîya Epirus]] û [[Împaratorîya Trabzon]]. [[Theodoros I. Laskaris]] di [[1208]]an de [[Împoratorîya Nicea]] de wek împaratorê Roma danezanîn û împaratorîya îznik li ewropa û [[Anatolîya]] fireh kir. Ji dûv wî re [[Johannes III|Johannes III. Dukas Batatzes]] (1222–1254) sînorên împoratorîyê Îznîk li rojhelat, di siya selçukan li hemberan [[Moxol]]an di [[1243]]an dagir bûbû, şunda fireh kir. Pişt re [[Michael VIII]] (1259–1282) di [[1259]]an derbaza texta Împaratorîya İznik bû şunda di [[1261]]an de [[Konstantinopolis]] ji Latînîyan stand û dawîya Împaratorîya Latîni de. Li wê şunda li taxtê xanedanê [[Palaiologan]] dest pê kir û wan Bizans heta dawîya karger kir. [[Image:LatinEmpire2.png|right|thumb|300px| Sefera Xaçiyayê Çaram şunda Bîzans, c.1204.]] Dûv [[Selçuk]]an helweşîyan re li Anatoliya hin [[Mîratî]]yên wek [[Menteşeyan]], [[Aydın]]an, [[Germiyan]]an, [[Saruhan]]an, [[Karasi]]yan û [[Osmanan]] hati bûn sazkirin. Wê demê li Bîzans jî gelek şerên hûndur der di ketin. Di [[1282]]an de heta [[1354]]an 4 şerê hûndurî der ketî bûn. Di [[sedsala 14'an]] de ji bo li Anatolîya [[Osmanan]] li ewropa jî [[Bulgar]]an û [[Sirb]]an xak ji dest Bîzans distandin Bîzans ancax bi KKonstantinopolis, [[Selanik]] û bi çend bajaran din ma bû. Dema Xiristîyanan li ewropa ji hev re ceng dikirinî, ji [[1352]]an de, Osmanan li ewropa û [[Trakya]] ji xak dest xwe dixistin. Heta [[1370]]anan [[Traqya]] bi pirani hati bû dagir kirîn. Di [[1362]]an de jî paytext ji [[Bursa]] de biri bûn [[Edirne]]([[Adrianapolis]]) Paş serfirazîya di [[1371]]an de di [[Cenga Maritza]] de hembera [[Serb]]an, [[Osmanan]] [[Makedonya]] jî hel girt û Bîzans herî biçûk bû. Bîzans pir caran li yekbûnaka xiristiyanan û [[dêr]]an ji bo Osmanan ji ewropa derxin digerîyen. Lê gelê Bîzans bi gotina 'Fesan Osmanan şaşikan Kardinal]]an çêtir e' beşdar ne dibûn. Dûv binketinên hembera Osmanan di [[Cenga Kosovaya Yekem]] de di [[1389]]an re di [[1391]]an de Osmanan [[Konstantinopolis]] dorpeç kir. Paş dorpeçkirinakê heft mehan re Bîzansê danê Osmanan dayî û sazkirana taxaka misilmanan li Konstantinopolis pejirand û derpêçkirin hat ra kirin. Paş di [[Cenga Nikopolis]](Niğbolu) di [[1396]]an de ordîyaka leşkeran xaçan de pêk hati bû bin xist. Dawîya Bîzans êdî xwuya dibû. Lê ji bo [[Timur]] Osmanan di [[1402]]an li [[Enqara]] bin xistin ûmre dewleta Bîzans çend deh salan din dewam kir. [[Image:ByzantineEmpire1265.svg|thumb|right|300px|Împaratorîya Bîzans di [[1265]]]] Paş Osmanan [[Dema Fetret]] derbaz kir şunda vegirtina Konstantinopolis armanç kirin. Çi qas Konstantinopolis ne bajarê wek berê mezin bû jî ji bo [[Hadîs]]a pexamber(Konstantinopolis dike rojekê îlahî werê vegirtin. Ew serdarê vegirtî çi serdarê başa û ew leşkerên vegirtinîn çi leşkerên başin) her dem armanca Osmanan de bû. Bi dawî di [[29'e gulanê]] [[1453]]an de [[Osmanan]] bi fermandarîyan [[Mehmet II]] Konstantinopolis vegirtin. Împaratorê Bîzanseyê dawî [[Konstantin XI]] dema cengê mirî bû. Ew roja [[Çaxa Navîn]] dest pê dike ye. Osmanan paş Konstantinopolis di [[1461]]an de jî dawîya [[Împaratorîya Trabzon]] de. ==Kronolojî == * 330: [[1'e gulanê]] Konstantinopolis wek ''Nova Roma''(Roma Nû) bû paytexta [[Împaratorîya Roma]] * 395: [[Împaratorîya Roma]] wek rojhelat û rojava bû du paran *532–537 [[Justinian]] [[Hagia Sophia]](Ayasofya) çê kir. * 533: Serdarê [[Belisar]] [[Kartaca]] hundura Bîzans kir. * 533–554 Generalên [[Justinian I]] Maxrêb, Îtalya ji [[Vandal]]an û [[Ostrogot]]an standin. * 582: [[Awar]]an û [[Slav]]an Balkan zor kirin. * 610: Heraklios navên împaratoran di "[[împarator]]" de wek „Βασιλέυς ([[Basileus]])“ guhert. * 611–619: [[Sasanî]]yan xakên Bîzansên Rojhelatî hel girtin. * 622: [[Herakleios]] ji bo xakên dest Sasanîyan bistîna dest bi êrîşan kir. * 626: [[Awar]]an, [[Slav]]an û [[Sasanî]](Farsan) Konstantinopolis dorpeç kir. Xaka dawîya li Spanya bi dest [[Got]]ên Rojava ket. * 627: Bin xistina [[Sasanî]]yan li [[Kurdîstan]]ê. Xakên dest Sasanîyan ketinî şunda hat hel girtin. * 636: Bin Ketina [[Cenga Yermuk]] hemberê [[Ereb]]an. Heta [[640]] Kurdistan û xakên rojhelatî dest Ereban ket. * 697/698: [[Kartaca]] dest [[Ereb]]an ket. * 730–843: Berhevdana ji bo îkonan([[icon]]) * 797: Împaratorbanû [[Irene]]: Ew jina herî pêş de bû di dîroka Împaratoriya Roma de.[[Papa]]ye [[Rom]] ew wek împaratorbanu nepirijand û Keyê Fransa, wek keyê Roma dît. * 907: Êrîşên [[Rus]]anên Konstantinopolis ji derya de. Di 911 û 940an jî dewam kir. * 944: Bîzansan li Kurdistanê [[Ûrfa]] ji Ereban stand. * 1018: Dagir kirina Keyatîya Bulgaran. * 1054: Veqetîna Dêra [[Konstantinopolis]]([[Ortodoks]]) û [[Rom]]([[Katolîk]]) * 1071: Bin ketina [[Cenga Malazgirt]] hembera [[Selçuk]]an. * 1096: [[ Sefera Xaçiyayê Yekem]]. * 1176: Bin ketina [[Cenga Miryakefelon]]. * 1186: Dest derketina [[Bulgaristan]]. * 1204: [[ Sefera Xaçiyayê Çaram]], Saz kirina [[Împaratoriya Latînî]] * 1261:Şunda vegirtina Konstantinopolis; Şunda yek kirina împaratorîyê(Der ve Împaratorîta Trabzon) * 1274: Li [[Konsula Lyon]] Şunda yek kirina Dêrên Ortodoks û Katolîk. Lê nêzik hat betal kirin. * 1352: [[Osmanan]] li dest bi dagir kirina xakên ewropa kir. Anatolîya bi nêzî ji dest der kerî bû. * 1439: Di [[Konsula Florenz]] Şunda yek kirina Dêrên Ortodoks û Katolîk. Lê ew şunda hat betal kirin. * [[29'ê gulanê]] [[1453]]: [[Konstantinopolis]] derbaza Osmanan bû. * 1461: Împaratoriya Trabzon jî bi destên Osmanan hat hilwaşandin. == Weblinks == * [http://www.fordham.edu/halsall/byzantium Li ser dîroka Bîzans] (Îngîlizî) * [http://www.fordham.edu/halsall/medweb Linkên li ser Bîzans] (Îngîlizî) * [http://www.geocities.com/Athens/Oracle/7823/germ/eroberung.html Vegirtina Konstantinopolis di 1453 de] [[Category:Dewleta dîrokî]] [[Category:Bîzans]] [[ar:إمبراطورية بيزنطية]] [[az:Bizans İmperiyası]] [[be:Бізантыйская імпэрыя]] [[bg:Византийска империя]] [[bn:বাইজেন্টাইন সাম্রাজ্য]] [[bs:Bizantijsko carstvo]] [[ca:Imperi Bizantí]] [[cs:Byzantská říše]] [[da:Østromerske Kejserdømme]] [[de:Byzantinisches Reich]] [[el:Βυζαντινή αυτοκρατορία]] [[en:Byzantine Empire]] [[eo:Bizanca imperio]] [[es:Imperio Bizantino]] [[eu:Bizantziar Inperioa]] [[fi:Bysantin valtakunta]] [[fr:Empire byzantin]] [[gd:An t-Impireachd Bheasantian]] [[gl:Imperio bizantino]] [[he:האימפריה הביזנטית]] [[hu:Bizánci Birodalom]] [[id:Kekaisaran Romawi Timur]] [[is:Austrómverska keisaradæmið]] [[it:Impero bizantino]] [[ja:東ローマ帝国]] [[ka:ბიზანტიის იმპერია]] [[ko:비잔티움 제국]] [[la:Imperium Romanum Orientale]] [[nl:Byzantijnse Rijk]] [[nn:Austromarriket]] [[no:Østromerriket]] [[pl:Cesarstwo bizantyjskie]] [[pt:Império Bizantino]] [[ro:Imperiul Bizantin]] [[ru:Византийская империя]] [[sh:Bizantsko Carstvo]] [[simple:Byzantine Empire]] [[sk:Byzantská ríša]] [[sl:Bizantinsko cesarstvo]] [[sr:Византијско царство]] [[sv:Bysantinska riket]] [[sw:Ufalme wa Byzantini]] [[ta:பைசண்டைன் பேரரசு]] [[tl:Silangang Imperyong Romano]] [[tr:Bizans İmparatorluğu]] [[uk:Візантійська імперія]] [[ur:بازنطینی سلطنت]] [[vi:Đế quốc Byzantine]] [[zh:拜占庭帝国]] 16926 63593 2007-01-07T23:02:21Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 88.224.97.13 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi '''Alaattin Kanat''' (General Zinar) îtîrafkarekî PKK'yê di koma [[Mahmut Yıldırım (Yeşil)]] de ye. Li gora rapora fermî der barê bûyêra Susurluk, Kanat [[Mehmet Sîncar]] kuşt û tê gotin ku di kuştina Cem Ersever de cih girtî ye. [[Kategorî:îtîrafkar|Kanat, Alaattin]] 16927 60934 2006-12-19T23:53:30Z Erdal Ronahi 2 General Zinar çû cihê Alaattin Kanat (General Zinar) #REDIRECT [[Alaattin Kanat (General Zinar)]] 16928 60935 2006-12-19T23:54:31Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Împaratoriya Bîzans]] #REDIRECT‎[[Împaratoriya Bîzans]] 16929 60936 2006-12-19T23:55:08Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Împaratoriya Bîzans]] #REDIRECT[[ Împaratoriya Bîzans]] 16930 60938 2006-12-19T23:58:00Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Kategorî:Dad]] [[Kategorî:Dad]] 16931 60942 2006-12-20T00:02:32Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Anatoliya]] #REDIRECT[[Anatoliya]] 16932 60946 2006-12-20T00:09:15Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Împaratoriya Osmanî]] #REDIRECT[[Împaratoriya Osmanî]] 16933 60950 2006-12-20T00:15:58Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Kategorî:Bijîşkî]] [[Kategorî:Bijîşkî]] 16934 60951 2006-12-20T00:17:16Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Kategorî:Felsefe]] [[Kategorî:Siyaset]] [[Kategorî:Felsefe]] [[Kategorî:Siyaset]] 16935 60956 2006-12-20T00:22:32Z Erdal Ronahi 2 Listeya e-pirtûkên Kurdî çû cihê Lîsteya e-pirtûkên Kurdî #REDIRECT [[Lîsteya e-pirtûkên Kurdî]] 16936 60975 2006-12-20T00:38:40Z Cyrus the virus 619 '''UTC+10:30''' yek Beşên Demjimêrêye û bi tenê li hin derên [[Awûstralya]] bi biharî ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] tê bikaranîn. [[Australian Central Daylight Time]](ACDT) tê nav kirin. ==Giredanen Der== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+10:30 Bajarên li UTC+10:30] * [http://www.chennaiiq.com/astrology/daylight_saving_times/dst_list.asp?id=10.5 Demjimêra Havîn ji boUTC+10:30] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[fr:UTC+10:30]] [[ja:UTC+10:30]] [[pt:UTC+10:30]] 16937 60987 2006-12-20T00:48:11Z Cyrus the virus 619 '''UTC+7:20''' yek Beşên Demjimêrê ye li [[Singapûr]]ê di [[1933]]an de heta [[1940]]an ji bo [[Demjimêra Havîn]] hatî bû bikaranin. [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} ==Giredanên Der== * [http://www.chennaiiq.com/astrology/daylight_saving_times/dst_list.asp?id=7.333333 Demjimêra Havîn ji bo UTC+7:20] [[en:UTC+7:20]] [[fr:GMT+7:20]] [[ja:UTC+7:20]] [[pt:UTC+7:20]] 16938 60984 2006-12-20T00:47:24Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: '''UTC+4:51''' yek Beşên Demjimêrê bû li [[Bombay]]ê heta [[1955]]an hatî bû bikaranin. Ew li wê şunda derbaza [[Indian Standard Time]] bû ([[UTC+5:30]]). [[Category:Navçeya... '''UTC+4:51''' yek Beşên Demjimêrê bû li [[Bombay]]ê heta [[1955]]an hatî bû bikaranin. Ew li wê şunda derbaza [[Indian Standard Time]] bû ([[UTC+5:30]]). [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC+4:51]] [[ja:UTC+4:51]] [[nl:UTC+4:51]] 16939 60988 2006-12-20T00:48:17Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Wênesaz]] #redirect[[Wênesaz]] 16940 60990 2006-12-20T00:50:41Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Şerê cîhanî yê duyemîn]] #REDIRECT[[Şerê cîhanî yê duyemîn]] 16941 61013 2006-12-20T12:34:06Z Bablekan 495 '''Mahmut Yıldırım (Yeşil)''' (* [[1951]] li gundekî [[Bongîlan]] navê wê Dîcnîk e) yek ji endamê saziya sîxuriyê ya dûgela Tirk [[MİT]], [[JİTEM]] û komên kontrgerîlla yên saziya taybet a bi navê [[ÖKK]] ye. Bi eslê xwe Kurd e. Navê diya wî ''Derdê'' ye. Navê bavê wî ''Biko Xido'' bûye. Diya wî sê mêr kirine. Di sala [[1973]]'î de ji aliyê artêşa Tirk ji ber nêrînên wî yên çepgîr tê binçavkirin û di pêvajoya binçavkirinê de li dijî çepgîrên herêmê wekî sîxur tê bikaranîn. Piştre artêş wî perwerde dike û di nava MİTê de bikartîne. Di salên 1980 - 1990 li dijî hêzên çepgîr ên Kurdistan û Tirkiyê wekî êşkencekar, kujer û sîxur kardike. Di salên 90'î de îcar wî li Kurdistanê, li dijî hêz û rêxistinên Kurdperwer bikartînin. Ji ber ku ew sîxur e, gelek navên wî hene. == "[[Topal Osman]]ê nû" == Li gorî gelek ronakbîrên Tirk ew Topal Osmanê nû yê dewleta Tirk e û ew jî wekî Topal Osman piştî bikaranînê hatiye kuştin û êdî najî. Dewleta Tirk hemî kiryarên xwe yî dijmirovane dixe para Yeşil. Navê Yeşil li Kurdistanê tê wateya mirinê. Di gelek lêkolîn û darizandinan de navê wî wekî kujer derbasdibe. Tê gotin parlamanterê Kurd [[Mehmet Sîncar]] wî bi destê xwe kuştiye û [[Mûsa Anter]] jî daye kuştin. Di kuştina hezaran Kurdî de cihgirtiye. == Hin kodnav û binavkirinên gel bo Yeşil == Sakalli, Ahmet Demir, Turan Oğuzsoy, Metin Atmaca, Halis Türk, Kamuran Dımbıloğlu, Bertal Zaza, El-Cuneyd, son Türk büyüğü - mezinê Tirkan ê dawî, lacê Misto Kor, bêbav, pîncê Bongîlan, siya Atatûrk hwd. == Efsaneya Yeşil == *Tê gotin ji ber ku bavê wî bi Tirkî nizanîbûye berçavê gundiyan lêdaye û xwîn ji dev-pozên wî aniye. Ji gundiya re gotiye "Kê li Tirkiyê bi Tirkî neaxive, bila bavê min be paşeroja wê ev e û divê ji we re bibe mînak". *Li Batmanê bi navê Xalê Remzî gundiyekî 70-80 salî jiber ku bavê fermandareke gerîllayê PKKê bû, bi saxî bi birekê jêkiriye û vê yeka han neviyên wî û gundiyan dîtine. *Hêştirmeyek (qantir) gerîlla dîlgirtiye û di paşiya wê de dînamît çikandiye û teqandiye. Gotiye "dijmin dijmin e çi mirov, çi ajal". *Dema êşkence bikira digotibûye "De bila Xwedê were we azadbike" û di operasyonên li dijî gundên Kurdan de "Elahûekber" digotibûye. *Hege du Kurd dîlbigirta bihevdu re dida lêdanê û dawiya êşkenceyê de yek bi yê din dida kuştin. *Tê gotin ew jî di nava projeya veqetandina zazayan ji kurmancan a dewleta Tirk de cihgirtiye û aleke bo zazakîaxêvan çêkiriye ku ji kesk û sor pêk tê. *Tê gotin di operasyona dîlgirtina îtîrafkerê PKKê [[Şemdin Sakık]], organîzasyona artêşê ya firotina [[eroîn]] û [[kokaîn]]ê û bûyera [[Susurluk]]ê de cihgirtiye. Dewleta Tirk daxûyand ku di sala [[1996]]'î de têkiliya wî hatiye qutkirin û ew nizanin Yeşil li kû dijî. == Yeşil baloneke pifkirî yê artêşa Tirk e == Hin kes di wê baweriyê de ne ku Yeşil kodnaveke çalakiyên taybet û kirêt ê artêşa Tirk e. Bi navê Yeşil kujerekî hebûye û piştî bikaranînê dewletê ew ji holê rakiriye û her roj propaganda vê navê dikin ku Kurd bitirsin. Dîsa dewlet karê xwe yên kirêt dixe stûyê kesan û xwe paqij dertîne. [[Kategorî:Sîxurî]] [[Kategorî:Kontrgerîlla]] 16942 61017 2006-12-20T13:44:17Z Bablekan 495 '''Şemdin Sakık''', Parmaksız Zeki, Şemo (* [[1959]] li gundê Zengok a Mûşê) yek ji îtîrafkarên navdar ên [[PKK]]yê ye. Ji gundê [[Mûş]]ê, [[Zengok]]ê ye û wekî malbat ji eşîra Batkî (Batkan) ne. Malbata wî malbateke dewlemend bû li navenda Mûşê gelek kargehên wan hebûn. Hotela tûrîstîk a herî mezin li Mûşê "Hotel Zengök" a wan bû. Dewleta Tirk gundê Zengokê dişewitîne. Ji malbata Sakik gelekan dikuje. Apê Şemo bi tevî xanima xwe ji aliyê leşkerên Tirk ve tên şewitandin. Li dijî eşîra Batkî operasyonên hovane yên dewleta Tirk dibin. Dewlet li herêma Mûşê Batkiyan wekî dijiminê bitalûke îlandike. Şemo di ciwaniya xwe de dest bi têkoşîna netewî ya Kurd dike. Di sala 1981'î de tevlî refên PKKyê dibe. Di nava PKKyê de peywirdariyên mezin dike. Ji ber nakokiyên di navbera wî û serokatiya PKKê ji partiyê direve û teslîmê [[PDK]]ê dibe. Di [[2'ê avrêlê 1998]]'î de li Başûrê Kurdistanê PDK wî û birayê wî teslîmê dewleta Tirk dike. Sakik di girtîgehê de dibe îtîrafker û bi dewletê re li dijî PKKyê têdikoşe. Cezayê îdamê werdigire lê ji ber nûjenkirina zagonan cezayê wî bi temendirêjiyê tê terxankirin. [[Kategorî:Îtîrafkar]] 16943 61112 2006-12-20T22:57:51Z Erdal Ronahi 2 '''Yalçın Küçük''' (*[[1938]] li Îskenderûn, [[Antakya]]) yek ji îdeologên dewleta Tirk ên navdar e. Malbata wî ji [[Heleb]] a [[Sûrî]] hatiye û li Îskenderûnê bicihbûye. Li zanîngeha Ankara, beşa zanistiyên ramyarî de dixwîne û di sala [[1960]]' î de wekî karmendeke bilind di saziya plansazî û pêşketinê ya dewletê de dest bi kar dike. Di heman salê de têkilî bi hêzên tarî yên dewletê re datîne û di nava çepgîriya Tirkiyê de ciheke mezin ji xwe re çêdike. Di sala [[1961]]'î de dizewice û ji aliyê dewletê ve bo perwerdeya sovyetolojî, şerê psîkolojîk û operasyonên taybet tê şandin bo [[DYA]]yê. Küçük tevlî dagirkirina girava [[Qubris]]ê dibe û wekî serleşker di şerê Tirk û Yewnan de cihdigire. Di sala [[1980]]'î de nakokî di navbera hêzên Ewroparêz û Amerîkaparêz ên dewletê de derdikeve û Küçük bo demekê tê zîndanîkirin. Lewra darbeya leşkerî ji hêla Amerîkaparêzan ve hatibûkirin û Küçük jî Ewropaparêz bû. Bi derketina [[PKK]]ê ve Küçük ji aliyê "dewleta kûr" ve tê peywirdarkirin. Bi serokê PKKê [[Abdullah Öcalan]] re hevpeyvîn û têkiliyan datîne. Piştî derketina Öcalan ji rojhilata navîn roja 29'ê kewçêrê ango roja avabûna [[Komara Tirkiyê]] vedigere ser karê xwe li [[Enqere]]yê. Küçük niha li ser "sebetayîstan - kesên bingeh Cihû yên xwedî dewleta Tirk" lêkolînan dike. Li dijî [[Başûrê Kurdistanê]] derdikeve û [[Saddam Huseyîn]] diparêze. Tê gotin ku Küçük ji arşîvên Fransî nivîsaran werdigerîne û wekî nêrînan xwe diweşîne. Li Tirkiyê gelek pirtûkên wî hatine weşandin. == Hin ji pirtûkên Küçük == *Tekelistan *Türkiye Üzerine Tezler - Angaştên li ser Tirkiyê *Gizli Tarih 1. Cilt - Dîroka veşarî, Çapa 1. *Aydin üzerine tezler - Angaşt li ser ronakbîran *Hevpeyvin bi Öcalan re [[Kategorî:Nivîskarên tirk]] [[Kategorî:Şerê psîkolojîk]] 16945 61106 2006-12-20T22:28:32Z Bangin 450 [[Wêne:Lewis Carroll (1874).jpg|thumb|210px|John Ruskin 1874, ji aliyê [[Lewis Carroll]] ve hatiye fotografkirin]] '''John Ruskin''' (* [[8'ê reşemiyê]] [[1819]] li [[London]]; † [[20'ê rêbendanê]] [[1900]] li [[Brantwood]]/[[Lancashire]]) nivîskar, wênesaz û fîlozofekî navdar ê Brîtanî bû. Ruskin li ser jiyana sosyal lêkolîn dikir û wekî sosyalfîlozofek dihate naskirin. Yek ji taybetiyên wî jî dîroka hunerê bû. [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Wênesaz]] [[Kategorî:Inglîz]] 16946 61076 2006-12-20T21:21:53Z Bablekan 495 Rûpela nû: [[Image:Robespierre.jpg|thumb|250px|Portreyek ji rêzê ya Maximilien Robespierre ji sala 1793 ([[Carnavalet Museum]]).]] '''Maximilien François Marie Isidore de Robespierre''' (* [[... [[Image:Robespierre.jpg|thumb|250px|Portreyek ji rêzê ya Maximilien Robespierre ji sala 1793 ([[Carnavalet Museum]]).]] '''Maximilien François Marie Isidore de Robespierre''' (* [[6'ê gulanê]] [[1758]] li [[Arras]]; † [[28'ê tîrmehê]] [[1794]] li [[Paris]]), siyasetmedar û şoreşgerekî navdar ê dema [[Şoreşa Fransî]] ye. Gel wî bi navê "Incorruptible - Naxurufe" binavdikir. Di nava birêxistinkirina Komûna Parîsê de cihgirtiye. Li dijî şer û bandora leşkeriyê bû. Li dijî kaos û terorîzma koman bû, lê ji bo berjewendiyên şoreşê xwînrijandin rewa didît. Gelek xebatên wî yên angaştî li ser şoreş î civakan hene. Bi cezayê giyotînê tê kuştin. [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[Kategorî:Şoreşger]] [[Kategorî:Şoreşa Fransî]] [[Kategorî:Komûna Parîsê]] 16947 61079 2006-12-20T21:39:18Z Bablekan 495 '''Simone Weil''' (* [[3'ê reşemiyê]] [[1909]] li [[Paris]]; † [[24'ê gelawêjê]] [[1943]] li [[Ashford (Kent);]]) aktîvîst, fîlozof û mîstîkera navdar a Fransî bû. Ji malbateke bingeh-[[Cihû]] bû di malbata wê de gelek kesên navdar hebûn, wekî birayê wê Andrê yê matematîker. Bi salan di fabrîka [[Renault]] de xebitiye û bi destpêka şerê navxweyî yê [[Spanya]]yê bi rêbazên bêî zor û anarşîst karê sendîkayê meşandiye. Mixabin tenduristiya wê nebaş bû û pê re serêşeke mezin hebû. Ji ber dagirkariya [[Nazî]] li seranserê [[Ewropa]] Fransayê diterikîne û direve [[DYA]]yê. Bi qasî demekê li Brîtanyayê dijî û bi têkçûna Nazî re di nava refên artêşa [[Charles de Gaulles]] de vedigere welatê xwe. Ji ber nexweşiya [[tûberkûloz]]ê jiyana xwe jidestdide. [[Kategorî:Jin]] [[Kategorî:Fransî]] [[Kategorî:Şoreşger]] [[Kategorî:Fîlozof]] 16948 61087 2006-12-20T22:05:57Z Bangin 450 nih {|cellspacing="4" cellpadding="4" class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe3" style="width: 100%; font-size: 100%; border-style: solid; border-width: 2px; clear: both; position:relative;" |[[Wêne:Vista-file-manager.png|center|50px]] |- |<center>Ev rûpela arşîveke. Xêra xwe vê rûpelê neguherîne.</center> |} 16949 61091 2006-12-20T22:18:32Z Bangin 450 {{Arşîv}} {| cellspacing='6' cellpadding='3' |- bgcolor='#E5FFE5' ! ''Arşîv'' ! bgcolor='#BBEE99' | Rêbendan ! bgcolor='#BBEE99' | Reşemî ! bgcolor='#BBEE99' | Adar ! bgcolor='#BBEE99' | Avrêl ! bgcolor='#BBEE99' | Gulan ! bgcolor='#BBEE99' | Pûşper ! bgcolor='#BBEE99' | Tîrmeh ! bgcolor='#BBEE99' | Gelawêj ! bgcolor='#BBEE99' | Rezber ! bgcolor='#BBEE99' | Kewçêr ! bgcolor='#BBEE99' | Sermawez ! bgcolor='#BBEE99' | Berfanber |- bgcolor='#E5FFE5' ! bgcolor='white' | [[Wîkîpediya:Vandalîzm/Arşîv/2006|2006]] | bgcolor='#E5FFE5' align='center' colspan="10" | - | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | [[Wîkîpediya:Vandalîzm/Arşîv/2006/Sermawez|<code>Sermawez</code>]] | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | [[Wîkîpediya:Vandalîzm/Arşîv/2006/Berfanbar|<code>Berfanbar</code>]] |- ! bgcolor='white' | [[Wîkîpediya:Vandalîzm/Arşîv/2007|2007]] | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | | bgcolor='#E5FFE5' align='center' | |- |} 16950 61089 2006-12-20T22:14:34Z Bangin 450 Rûpela nû: {{Arşîv}} *[[Wîkîpediya:Vandalîzm/Arşîv/2006/Sermawez|Sermawez]] *[[Wîkîpediya:Vandalîzm/Arşîv/2006/Berfanbar|Berfanbar]] {{Arşîv}} *[[Wîkîpediya:Vandalîzm/Arşîv/2006/Sermawez|Sermawez]] *[[Wîkîpediya:Vandalîzm/Arşîv/2006/Berfanbar|Berfanbar]] 16951 61093 2006-12-20T22:19:51Z Bangin 450 Rûpela nû: {{Arşîv}} == Vandal çi dizane Evdalê Zeynikê kê ye == 85.100.27.54 vê IP´ê hêja di Gotara "Evdalê Zeynikê" de bi kurmanciyeke pirr xirab dijûn kiribû, min jêbir. [[Bikarh... {{Arşîv}} == Vandal çi dizane Evdalê Zeynikê kê ye == 85.100.27.54 vê IP´ê hêja di Gotara "Evdalê Zeynikê" de bi kurmanciyeke pirr xirab dijûn kiribû, min jêbir. [[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 17:37, 12 sermawez 2006 (UTC) :Çêbû. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 16:59, 13 sermawez 2006 (UTC) ==85.101.119.210== {{Vandalîzm|85.101.119.210}} vê IP´ê di gotara "Zimanê Yewmanî" de xiravkirin kiribû, min jêbir. [[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 11:19, 17 sermawez 2006 (UTC) :Çêbû. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 11:10, 18 sermawez 2006 (UTC) ==193.255.256.78== {{Vandalîzm|193.255.246.78}} vê IP´ê gi gotara "Mela Mistefa yê Barzanî" beşa nîqaşê de dirûşmeyên rasîst nivîsîbûn, min jêbir. [[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 11:27, 17 sermawez 2006 (UTC) :Çêbû. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 11:10, 18 sermawez 2006 (UTC) ==85.178.68.136== {{Vandalîzm|85.178.68.136}} di nîqaşa "Pêşengeha şehîdên PKKê" de dijûn kiribû bi zimanê Tirkî, min jêbir [[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 10:19, 18 sermawez 2006 (UTC) :Çêbû. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 11:10, 18 sermawez 2006 (UTC) ==220.254.0.4== {{vandalîzm|220.254.0.4}} ([[6'ê berfanbarê]]). --[[Bikarhêner:Thogo|Thogo]] <small>([[Bikarhêner_nîqaş:Thogo|nîqaş]])</small> 11:40, 18 sermawez 2006 (UTC) :Çêbû. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 12:12, 18 sermawez 2006 (UTC) ==85.96.113.136== {{vandalîzm|85.96.113.136}} ji bo wêneyek ku nexşeyeka Kurdistanê tê de ye, dirûşmeyên nîjadperest nivîsîbû, min jêbir. [[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 11:50, 26 sermawez 2006 (UTC)Bablekan :Çêbû. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 14:42, 27 sermawez 2006 (UTC) ==81.215.150.70== {{vandalîzm|81.215.150.70}} "Min bêriya te kiriye", ev gotar bûye sîmbola êrîşan. Dibe ku hin kesên ruh-nexweş bêriya hinekan dikin lê ev der ne Chat e, ensîklopedî ye. Li ser navê dadmendiya hiş pêwîst e ev dewshirme werin bankirin. Ev e pêşniyaz. [[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 17:49, 29 sermawez 2006 (UTC)Bablekan :Min wê IP'ê asteng kir û niha ez wê rûpelê diparêzim. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 19:57, 29 sermawez 2006 (UTC) 16952 61097 2006-12-20T22:24:54Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Muzîk]] [[Kategorî:Muzîk]] 16953 61098 2006-12-20T22:25:01Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Muzîk]] [[Kategorî:Muzîk]] 16954 61099 2006-12-20T22:25:11Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:zanyar]] [[Kategorî:zanyar]] 16955 61100 2006-12-20T22:25:45Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Zanyar]] [[Kategorî:Zanyar]] 16956 61102 2006-12-20T22:26:05Z Bangin 450 [[Kategorî:Zanyar]] 16958 61104 2006-12-20T22:27:38Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Psîkolojî]] [[Kategorî:Psîkolojî]] 16960 61113 2006-12-20T22:59:02Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Tirk]] [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Tirk]] 16961 61205 2006-12-21T18:25:56Z Bangin 450 '''Steven Patrick Morrissey''' (* [[22'ê gulanê]] [[1959]] li [[Manchester]], Brîtanya) stranbêjekî Brîtanî ye. Bi sedhezaran hezkiriyê wî heye. Hezkiriyê wî wî bi navê ''"Moz"'' an ''"Mozzer"'' binavdikin. Bi axavtinên xwe yî wêrek û provokatîv tê naskirin. Wî gotiye di jiyana wî de cihê seksê nîne. Herwekî ew xwedî nêrînên nîjadperest in. Di gelek axavtinên xwe de neyariya xwe li dijî Pakistanî û biyaniyên din ên li Brîtanya aniye zimên. Lê ew li ser pirsînê viya napejirîne. Hinek çepgîr wî bi navê ''"Bilbilê Hîtler"'' binavdikin. Tê gotin awaz û strandina wî gelek baş e lê gotinên stranan gelek tûj û bêî estetîk in. [[Kategorî:Stranbêj]] [[Kategorî:Inglîz]] 16962 61457 2006-12-23T14:52:05Z Erdal Ronahi 2 [[wêne:John Harvey Kellogg 04.jpg|frame|right|John Harvey Kellogg]] '''John Harvey Kellogg''' (* [[26'ê reşemiyê]] [[1852]] li [[Tyrone]] ([[DYA]]); † [[14'ê berfanbarê]] [[1943]] li [[Battle Creek]] (DYA)) yek ji bijîşk, kaşîf û karsazên navdar ên DYAyê ye. Wî bi tevî birayê xwe keşfa rûnê bindeqan kirine û hilberîne. Fîrmayên malbata wî hilberîna zadên rojane dikirin. Dîsa Kellog karê sanatoryûmekê jî birêvedibir. Wî li ser jiyana seksê, diyetê û fîlozofiya jiyana rojane gelek nivîsar û pirtûk nivîsîne. [[Kategorî:Bijîşk]] [[Kategorî:îcatker]] [[Kategorî:Karsaz]] [[Kategorî:DYE]] 16963 61458 2006-12-23T14:52:14Z Erdal Ronahi 2 [[Wêne:Tesla.jpg|thumb|Nikola Tesla]] '''Nikola Tesla''' (* [[10'ê tîrmehê]] [[1856]] li [[Smîlyan]], Awûstûrya-Macaristan, îro Xirvatîstan; † [[7'ê rêbendanê]] [[1943]] li [[New York]]) kaşîf, endazyarê elektronîkê bû û bi eslê xwe Sirbî bû. Wî li ser wegera elektrîkê ji asta mekanîk bere bi herikînê gelek lêkolîn kirine û îro ev di fîzîkê de bi navê Tesla tê binakirin. :<math> \textstyle{\mathrm {1\,T = 1\,\frac{N}{A\,m}}} </math> [[Kategorî:îcatker]] [[Kategorî:Elektronîk]] [[Kategorî:Fîzîk]] [[Kategorî:Sirbî]] 16964 61198 2006-12-21T13:44:33Z Bablekan 495 '''Jean Alexander''' (* [[24'ê reşemiyê]] [[1926]] li [[Liverpool]], [[Lancashire]]) yek ji aktrîstên têlevîzyonê yên navdar ên Brîtanî ye. Temaşevanên Brîtanî wê bêhtir bi navê ''Hilda Ogden'' nasdikin ku ev navê di rola leyîstika wê ya li operaya [[Coronation Street]] e. Wê di gelek rêzefilmên TV yan de rol girtiye û çend jî pirtûk nivîsîne. [[Kategorî:Jin]] [[Kategorî:Brîtanî]] [[Kategorî:Aktrîst]] [[Kategorî:TV]] 16965 61425 2006-12-23T14:00:53Z Bangin 450 [[Image:Andersen.jpg|thumb|200px|right|Hans Christian Andersen]] '''Hans Christian Andersen''' (* [[2'ê avrêlê]] [[1805]] li [[Odense]] li graveke Denmarkî ya Fünen; † [[4'ê gelawêjê]] [[1875]] li [[Kopenhagen]]) helbestvan û nivîskarê navdar ê Denmarkî ye. Ew di malbateke kedkar ê xizan de jidayîkbûye. Gorî derfetên xwe gelek ger lidarxistiye û ji gerên xwe sûdwergirtiye. Li dijî sazûmaniya dîldariyê (koletiyê) derketiye. Çîrok nivîsîne herwekî. Çîrokên wî di demekê kurt de li cîhanê belavbûye û hêj jî wekî bêhempa tên dîtin. == Hin ji çîrokên Andersen ên nemir == *Keçika pîşkefiroş (kibrîtfiroş) *Prînsesa rind û lovî *Klaûsê piçûk û yê mezin *Keçika piçûk a deryayî *Çêlikê werdega nerind *Sînderella *Bilbil Wî ji bo zarokan gelek çîrok û pirtûk nivîsîne. A rastî zarokên cîhanê gelek deyndar û spasdarê Andersen in. [[Kategorî:Nivîskar]] [[Kategorî:Helbestvan]] 16966 61426 2006-12-23T14:01:29Z Bangin 450 bi elmanî ne gireke [[Image:Invasions_of_the_Roman_Empire_1.png|thumb|450px|Koça Qoman navbera sedsala 2'an û 5'an]] '''Koça Qoman''' an jî [[Dema Koç]] (ingîlîzî, Migration Period) '''Herka Barbaran''' (ingîlîzî, barbarian invasions) navekê [[Dîrokzan]]an da ye koçên di navbera [[300]]anan û [[700]]anan hatî dî bû. Bi wan koçan re li [[Ewropa]] Çaxa [[Antîka Dereng]] xelas dibe [[Çaxa Navîn]] dest pê dike. Di koçê de [[Gotan]], [[Vandalan]] û [[Frank]]an, û hin gelên dinên [[Germenî]] û [[Slavî]] hat koç kirî bû. Gorî hin dîrokzanan koç kengê [[Hun]]an li [[Asya Navîn]] de dest bi koç kirinê dike şunda dest pê dike. Hunan ber va ewropa û Rusya koç kirin şunda gelên din jî ji pêra koç kirin. Wê koçê heta salên [[1000]]an dewam kir û paş koçê re [[Slav]]an, [[Alan]]an, [[Avar]]an, [[Bulgar]]an, [[Hungarian]]an, [[Peçenek]]an, [[Kuman]]an, [[Tatar]]an etnîk avahîya [[Ewropa Rojava]] gelek hat guhertin. Li ber [[Hun]]an li ewropa Gotan, di [[sedsala 2'an]] de ji [[Polonya]]ya îroj de ber va [[Derya Reş]] koç kirin. Bi wê koçê re wan [[vandal]]an û [[Markommen]]an başûr de, [[Burgundan]] jî br va rojava koçê re zor kirin. Ew koçaka gelaya mezina herî pêş de bû. Li dor [[290]]anan Gotan wek [[Vizigot]](Visigoth, ango "Gotên Rojava") û [[Ostrogot]]an("Gotên Rojhelat") bûn du paran. Ostrogot li dor Derya Reş li [[Ukrayna]] îroj, [[Vîzîgot]] jî li [[Balkan]]an li bakura [[Tuna]](Donau) bicih bûn. Nêzî dema koça Gotan, [[Langobardan]]a ji [[Elbe]] de ber va navbera [[Awûstûrya]] û [[Çîk]]a îroj koç kirin. ==Herka Hunan== Di [[sedsala 4'an]] de [[Hun]]an ji zerdên(step) [[Asya Navîn]] de ber va başûra Rûsya koç kirin. Wan bi xwe re gel û qomên din ber va başûr û Ewropa rojava defandin. Di [[375]]an de [[Hun]]an [[Ostrogot]] bin xistin û ji bo koçê ber va [[Romanya]] îroj zor kirin. Bi piranî, gorî dîrokzanan, Koça Qomana vê bûyerê şunda dest pê dike. Paş Ostrogotan li wir bin ketin şunda ketina bin destên Hunan. [[Vîzigot]]an jî çûna [[împaratoriya Roma]]. împaratorî Roma ewna li [[Trakya]] bicîh kirin. Di [[378]]an de wana ji împaratoriya Rom re serhîldan kir û împarator [[Valens]] li [[Adrianople]]ê bin xistin jî, lê dûv wî re [[382]]an de [[Theodosius I]] [[Vîzigot]] bin xistin. Lê Vîzîgotan bi pêşengê [[Alarich]] de koça [[Balkan]]an û [[Peloponnes]] pê re di despêka [[sedsala 5'an]] de jî [[îtalya]] kirin. Di [[410]]an de Vîzîgotan [[Rom]] dagir kirin. Li Rom şunda li başûra Rom jî bicih bûn. Pê re wan bi xwe re [[Frank]] jî ber va nîvgirava [[Îber]] zor kirin. Kengê Vîzîgotan hatin nîvgirava [[Îber]] [[Vandal]]an ji bo koçê zor kirin û [[Vandal]]an [[Tengava Cîbraltar]](Gibraltar) re derbaza [[Efrîka]] dibin û di [[439]]an de [[Kartaca]] dagir dikin û li wê derê împaratoriya Vandalan saz dikin. Ji bo fîlo û dijwara derya xwe gelek rind bûn ewna derbaza [[îtalya]] dibin û di [[455]]an de [[Rom]] pê re jî [[Korsîka]] û [[Sardunya]] dagir dikin. Paş [[Atilla]] mir şunda dewleta [[Hun]]an helweşî ye. [[Ostrogot]], heta wê demê bin destên Hunan de bûn, bi destûra împaratorbanûya Bîzansê [[Zenon]], li îtalya bicih bûn. Di [[sedsala 4'an]] de hin qomên biçûkên wek [[Fries]]an, [[Angeln]] û [[Sachsen]] koça Danîmarka û îngiltereya îroj kirin. [[Kelt]]an jî ji [[Brîtanya]] de koça [[Bretagne]], Fransa kirin. Li navbera salên [[500]]anan û [[700]]an koç bi kêmavî navbera gelên slav, wek [[Bulgar]]an, û germenan dewam kir. Çi qas [[700]]anan şunda ne di hundura Dema Koçê de ye jî koç navbera hin qomên [[Macar]], [[Tirk]] û [[Vîkîng]]an de dîsa bi kêmavî dewam kir. [[Category:Dîrok]] [[ar:عصر الهجرات]] [[bg:Велико преселение на народите]] [[cs:Stěhování národů]] [[da:Folkevandringstiden]] [[de:Völkerwanderung]] [[es:Periodo de las grandes migraciones]] [[en:Migration Period]] [[eu:Migrazio Garaia]] [[fo:Fólkaflytingatíðin]] [[fr:Grandes invasions]] [[he:נדידת העמים]] [[it:Invasioni barbariche]] [[ja:民族移動時代]] [[nl:Grote volksverhuizing]] [[no:Folkevandringstiden]] [[pl: Wielka wędrówka ludów]] [[pt:Invasões bárbaras]] [[ru:Великое переселение народов]] [[fi:Kansainvaellusaika]] [[sv:Folkvandringstiden]] [[uk:Велике переселення народів]] 16967 61204 2006-12-21T18:23:32Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Koça Qoman]] #REDIRECT[[Koça Qoman]] 16968 61206 2006-12-21T18:26:12Z Bangin 450 Redirecting to [[Morrissey]] #redirect[[Morrissey]] 16969 61427 2006-12-23T14:02:07Z Bangin 450 [[Wêne:George-Washington.jpg|thumb|George Washington]] '''George Washington''' (* [[22'ê reşemiyê]] [[1732]] li [[Gutshof Wakefield]] a parêzgeha [[Westmoreland]] a [[Virginia]]; † [[14'ê berfanbarê]] [[1799]] li [[Mount Vernon]] a [[Virginia]]) siyasetmedar, leşker û yekemin serokdewletê [[DYA]]yê ye. Ew wekî damezrênerê DYAyê tê naskirin. Di şerê azadiya DYAyê yê di salên 1775 heya 1783'î de wekî fermandarekî cihgirtiye. Berevanî yan alîgiriya ti partiyekê nedikir. Ji malbatekê naskirî yê bingeh-Îngîlîz bû. Ji nexşegerî, matematîk û bi tevayî zanîstiyê hezdikir. Di damezrandina sazûmaniya nûjen a DYAyê, destûra bingehîn û îdealîzma wê de xwedî roleke girîng e. Di dema xwe ya serokdewletiyê de polîtîkayeke bêalîtiyê meşandiye. Di jiyana xwe de bi dûristî û merdiyê dihate nasîn. Ji bo bîranîna wî navê paytextê DYAyê kirin [[Washington, D.C.]] [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[Kategorî:Serok]] [[Kategorî:DYE]] 16970 61209 2006-12-21T18:30:04Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Vandalan]] #REDIRECT[[Vandalan]] 16971 61224 2006-12-21T20:10:53Z Erdal Ronahi 2 /* Yewnanîstan */ '''Trakya''' ([[bulgarî]] Тракия/'''Тrakija''', [[yewnanî]] Θράκη/'''Thráki'''), cîwara li rojavaya nîvgirava [[Balkan]] dikeve ye. Li wê derê [[Bulgaristan]], [[Yewnanîstan]] û [[Tirkiye]] heye. Trakya ji bo xakên Tirkiye li ewropa jî tê bikaranîn. == Dîrok == Gorî yewnanên antîk Trakya xakên li rojhelata yewnaîstan de heta [[Îskît]]an bû. Gorî [[Herodot]] di [[Dîroka Herodot|dîroka]] xwe de bahs dike li wê derê gelakî bi Trakî dihat navkirî dijî bû. Dema [[Rom]]an de ew ji bo [[Anatolîya]], [[Makedonya]], [[Tunan]] dihat bikaranîn. Li Paş Trakîyan împaratoriya [[Pers]]an pê re jî [[Îskenderî Mezin]] dagir kir. Êdî li [[p.z.|pê zayîn]] re ew dera dest [[Rom]]an ket û navçeyaka împoratoriyê bû. Li wan şunda jî dest [[Bîzans]] û pê re jî [[Osmanan]] ket. == Erdnîgarî == Li ser Trakya çend welatên ciyawazî heye û navîna [[Derya Navîn]], Derya [[Marmara]] û [[Derya Reş]] de ye. == Gel == === Yewnanîstan=== Li Trakya sînorên yewnanîstan de, li ser 8000 km², nêzî 350.000 kes dijî ye. Li wan %65-70ên xwe yewnanî, kîjanên li paş [[1990]]an ji [[Rûsya]] û li paş [[Peymana Lozan]] di [[Tirkiye]] de hati ne. Gel, li wan derve [[Tirk]] û [[Pomak]] in. Nifûsa wan navbera 100.000 û 120.000 kes e. Bajarên gering (bi nifûsên 1991an de): *[[Komotini]] ([[tirkî]]: Gümilcine)37.036 kes *[[Alexandroupolis]] (Dedeağaç) 36.994 kes *[[Xanthi]] (Îskeçe) 34.889 kes *[[Ferai]] === Tirkiye=== Trakyayê di sînoren Tirkiye de û ew 133 km² ye. Gelî wir pi piranî [[Tirk]], [[Çerkez]] û [[Tatar]]ên Kirimê ne. Bajarên gering (Nifûsên di 2000an de): *[[Çorlu]] 150.000 kes *[[Edirne]] 119.298 kes *[[Silivri]] 108.155 kes *[[Tekirdağ]] 107.191 kes *[[Lüleburgaz]] 79.002 kes *[[Kırklareli]] 53.221 kes *[[Marmara Ereğlisi]] *[[Keşan]] 42.755 kes *[[Çerkezköy]] === Bulgaristan=== Bajarên girîng (Nifûsên di 2005an de): *[[Sofia]] 1.432.000 kes *[[Plovdiv]] (Filibe) 332.088 kes *[[Burgas]] (Burgaz) 188.554 kes *[[Stara Zagora]] *[[Pazarçik]] *[[Sliven]] == Giradanên Web == [http://www.gottwein.de/graeca/start_graeca.php Nexşe Trakyayê Yewnanistan] [http://www-alt.gfbv.de/voelker/europa/greece/209_turk.htm Hindikên Tirkên li Balkana Rojava] [[Category:Yewnanistan]] [[Category:Bulgaristan]] [[Category:Tirkiye]] [[Category:Erdnîgarî]] [[ar:تراقيا]] [[ast:Tracia]] [[bg:Тракия]] [[bs:Trakija]] [[ca:Regió de Tràcia]] [[da:Thrakien]] [[de:Thrakien]] [[el:Θράκη]] [[en:Thrace]] [[eo:Trakio]] [[es:Tracia]] [[fi:Traakia]] [[fr:Thrace]] [[he:תראקיה]] [[hr:Tračka]] [[hu:Thrákia]] [[it:Tracia]] [[ja:トラキア]] [[ka:თრაკია]] [[la:Thracia]] [[lt:Trakija]] [[nl:Thracië]] [[no:Trakia]] [[pl:Tracja]] [[pt:Trácia]] [[ro:Tracia]] [[ru:Фракия]] [[sh:Trakija]] [[sk:Trácia]] [[sv:Thrakien]] [[tr:Trakya]] [[uk:Фракія]] [[zh:色雷斯]] 16972 61218 2006-12-21T19:33:40Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: [[Category:Dewlet]] [[Category:Asya]] [[Category:Dewlet]] [[Category:Asya]] 16973 61429 2006-12-23T14:03:35Z Bangin 450 /* Bajarên hevalbendên Madisonê ne */ [[Wêne:Madison Wisconsin night.jpg|thumb|250px]] '''Madison (Wisconsin)''' navê paytextê federedewleta [[Wisconsin]] a [[DYA]]yê ye. Duyemîn bajarê mezin ê Wisconsinê ye. Bi zanîngehên xwe, navendên gerînendeyê yên fîrmayên aboriyê tê naskirin. == Hin agahiyên derbarê paytext Madisonê de == *Gelhe: 220.322 (2004) *Rûbera bajêr: 219,3 km² (84,7 mi²) *Postkod: 53701–53794 *Pêşbang (koda lêgerîna têlefonê ya bajêr): 608 *Malpera fermî ya bajêr: http://www.ci.madison.wi.us == Cihên balkêş ên bajêr == *[[Wisconsin State Capitol]] *[[Monona Terrace]] *[[State Street]] (Bazargeh) *[[Zanîngeha Wisconsin-Madison]] *[[Gola Mendota]] û [[Gola Monona]] *[[Memorial Union]] == Bajarên hevalbendên Madisonê ne == * [[Wêne:Flag of East Timor.svg|20px]] [[Ainaro]] li [[Timor-Leste|Tîmora rojhilatê]], ji 2001 * [[Wêne:Flag of El Salvador.svg|20px]] [[Arcatao]] li [[El Salvador]] * [[Wêne:Flag of Vietnam.svg|20px]] [[Bac Giang]] li [[Vîyetnam]] * [[Wêne:Flag of Peru.svg|20px]] [[Cuzco]] li [[Perû]] * [[Wêne:Flag of Cuba.svg|20px]] [[Camagüey (bajar)|Camagüey]] li [[Kûba]], ji 1988 * [[Wêne:Flag of Germany.svg|20px]] [[Freiburg]] di [[Breisgau]] li [[Elmanya]], ji 1986 * [[Wêne:Flag of Nicaragua.svg|20px]] [[Managua]] li [[Nîkaragûa]], ji 1987 * [[Wêne:Flag of Italy.svg|20px]] [[Mantua]] li [[Îtalya]], ji 2001 * [[Wêne:Flag of Japan.svg|20px]] [[Obihiro]] li [[Japon]] * [[Wêne:Flag of Lithuania.svg|20px]] [[Wilna]] li [[Lîtwan]] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16974 61430 2006-12-23T14:05:04Z Bangin 450 '''Çiyayê Rainier''' ''(bi [[îngîlîzî]]: Mount Rainier)'' çiyayek li [[DYA]]yê ye. 87 km li başûrrojavayê [[Seattle]] a federedewleta [[Washington]]ê dikeve. Çiyayeke volkanîk e. Bilindahiya çiyê 4.395 m ye. Parametreya cografîk ''46° 51' 8" N, 121° 45' 40" W'' e. Herêma çiyê wekî parka neteweyî tê parastin. ==Koordînat== {{coor dms|46|51|8|N|121|45|40|W}} [[Kategorî:Çiya]] [[Kategorî:volkan]] [[Kategorî:DYE]] 16975 61432 2006-12-23T14:06:30Z Bangin 450 [[Image:Balkan_topo_de.jpg|thumb|210px|Balkanan bi sînorên Save-Tuna]] [[Image:Balkan6.png|thumb|210px|Balkan bisînorên xêzê [[Triest]]-[[Odessa]] [http://runeberg.org/salmonsen/2/2/0604.html] ]] '''Balkan''', an jî '''Nîvgirava Balkan''' cîwarakê [[Ewropaya Rojhelat]]ê ye. Navê xwe di çiyayên Balkan de tê ye. Wûşeya Balkan li ewropa biwêjî wek ''balkanazing'', an jî ''Balkanization'' ji bo vandalîzm, berhevdana olî an jî etnîkî tê bikaranin. == Erdnîgarî == [[Balkan]]an bi nêzî 502.000 [[km²]] aqara xwe bi [[Derya Reş]], [[Derya Marmara]], [[Derya Navîn]] û [[Derya Îon]] hatî ye sînor kirin. Li bakur, li navîna [[Ewropa]] de tu sînorên vebirî tune. Lê bi piranî xêzê [[Save]]-[[Tuna]] tê gotin. Ew herdu çeman sînorên bakur tên dîn. Lê ji bo du pîya Save hêne, ew xêza jî bu tunî nê vebirî ye. An jî xêzê [[Triest]] û [[Odessa]] wek sînor tê ditîn. ==Dewlet== [[Elbanya]], [[Bosna Hersek]], [[Bulgaristan]],[[Yewnanistan]], [[Xirvatistan]] )(başûra [[Save]]), [[Makedonya]], [[Montenegro]](derve [[Voyvodina]]), [[Romanya]] (bakura Dobruca), [[Sirbîstan]], [[Slovenya]], [[Tirkiye]] ([[Trakya]]) ==Gel== Li Balkanan [[Sirb]]an, [[Boşnak]], [[Bulgar]], [[Yewnanî]], [[Xirvat]], [[Makedon]]n, [[Rumen]], [[Elbanî]], [[Tirk]], [[Roman]] û hin etnîkên din. [[Category:Nîvgirav]] [[als:Balkanhalbinsel]] [[ar:بلقان]] [[ast:Balcanes]] [[be:Балканская паўвыспа]] [[bg:Балкански полуостров]] [[bs:Balkan]] [[ca:Balcans]] [[cs:Balkán]] [[da:Balkan]] [[de:Balkan]] [[el:Βαλκάνια]] [[en:Balkans]] [[eo:Balkana duoninsulo]] [[es:Península Balcánica]] [[et:Balkani poolsaar]] [[eu:Balkanak]] [[fa:بالکان]] [[fi:Balkan]] [[fr:Balkans]] [[frp:Balcans]] [[fur:Balcans]] [[gd:Na Balcain]] [[gl:Balcáns]] [[he:חבל הבלקן]] [[hr:Balkan]] [[hu:Délkelet-Európa]] [[id:Balkan]] [[is:Balkanskaginn]] [[it:Penisola balcanica]] [[ja:バルカン半島]] [[ko:발칸 반도]] [[la:Balcania]] [[lad:Balkanos]] [[lt:Balkanai]] [[mk:Балкански Полуостров]] [[nl:Balkan (schiereiland)]] [[no:Balkan]] [[pl:Półwysep Bałkański]] [[pt:Bálcãs]] [[ro:Balcani]] [[ru:Балканский полуостров]] [[scn:Pinìsula balcànica]] [[sh:Balkan]] [[simple:Balkans]] [[sk:Balkánsky polostrov]] [[sl:Balkan]] [[sq:Gadishulli Ballkanik ‎]] [[sr:Балкан]] [[sv:Balkanhalvön]] [[sw:Balkani]] [[th:คาบสมุทรบอลข่าน]] [[tr:Balkan Yarımadası]] [[uk:Балканський півострів]] [[zh:巴尔干半岛]] [[zh-classical:巴爾幹半島]] 16976 61230 2006-12-21T20:38:27Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Balkan]] #REDIRECT[[Balkan]] 16977 61231 2006-12-21T20:39:22Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Împaratoriya Bîzans]] #REDIRECT[[Împaratoriya Bîzans]] 16979 64411 2007-01-13T12:26:45Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[am:395 እ.ኤ.አ.]], [[la:395]] <div align=center> [[sedsala 3'an]] | '''[[sedsala 4'an]]''' | [[sedsala 5'an]] </br> [[390]] | [[391]] | [[392]] | [[393]] | [[394]] | [[395]] | [[396]] | [[397]] | [[398]] | [[399]] | [[400]] </div> == Bûyer == === Cîhan === *[[17'ê rêbendanê]] - [[Împaratoriya Roma]] navbera lawên [[ Theodosius I]] de wek [[împaratoriya Romaya Rojava|rojava]] û [[Bîzans|rojhelat]] bû du paran. === Kurdistan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesen ku di vê salê de mirin) [[Category:Sal]] [[af:395]] [[am:395 እ.ኤ.አ.]] [[an:395]] [[ar:395]] [[ast:395]] [[az:395]] [[bg:395]] [[bn:৩৯৫]] [[bpy:মারি ৩৯৫]] [[bs:395]] [[ca:395]] [[co:395]] [[cs:395]] [[cv:395]] [[da:395]] [[de:395]] [[el:395]] [[en:395]] [[eo:395]] [[es:395]] [[et:395]] [[eu:395]] [[fi:395]] [[fr:395]] [[fur:395]] [[gl:395]] [[he:395]] [[hr:395]] [[ht:395 (almanak jilyen)]] [[hu:395]] [[id:395]] [[io:395]] [[it:395]] [[ja:395年]] [[ka:395]] [[ko:395년]] [[ksh:Joohr 395]] [[la:395]] [[lb:395]] [[lmo:395]] [[ms:395]] [[nap:395]] [[nds:395]] [[nds-nl:395]] [[nl:395]] [[nn:395]] [[no:395]] [[oc:395]] [[pl:395]] [[pt:395]] [[ro:395]] [[ru:395 год]] [[ru-sib:395]] [[sk:395]] [[sl:395]] [[sq:395]] [[sr:395]] [[sv:395]] [[th:พ.ศ. 938]] [[tr:395]] [[tt:395]] [[uk:395]] [[uz:395]] [[vec:395]] [[zh:395年]] 16980 64332 2007-01-12T15:02:23Z Escarbot 482 روبوت إضافة: [[am:330 እ.ኤ.አ.]], [[ksh:Joohr 330]], [[la:330]] <div align=center> [[sedsala 3'an]] | '''[[sedsala 4'an]]''' | [[sedsala 5'an]] </br> [[325]] | [[326]] | [[327]] | [[328]] | [[329]] | [[330]] | [[331]] | [[332]] | [[33]] | [[334]] | [[335]] </div> == Bûyer == === Cîhan === *[[Konstantin]]î Mezin paytexta [[Împaratoriya Roma]] ji [[Rom]] de bire [[Konstantinopolis]]. === Kurdistan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[17'ê rêbendanê]]-[[ Theodosius I]] împaratorê [[Împaratoriya Roma|Rom]] mir. [[Category:Sal]] [[af:330]] [[am:330 እ.ኤ.አ.]] [[an:330]] [[ar:330]] [[ast:330]] [[az:330]] [[bg:330]] [[bn:৩৩০]] [[bpy:মারি ৩৩০]] [[bs:330]] [[ca:330]] [[co:330]] [[cs:330]] [[cv:330]] [[da:330]] [[de:330]] [[el:330]] [[en:330]] [[eo:330]] [[es:330]] [[eu:330]] [[fi:330]] [[fr:330]] [[hr:330]] [[ht:330 (almanak jilyen)]] [[hu:330]] [[id:330]] [[io:330]] [[it:330]] [[ja:330年]] [[ka:330]] [[ko:330년]] [[ksh:Joohr 330]] [[la:330]] [[lb:330]] [[lmo:330]] [[ms:330]] [[nap:330]] [[nl:330]] [[nn:330]] [[no:330]] [[oc:330]] [[pl:330]] [[pt:330]] [[ro:330]] [[ru:330 год]] [[ru-sib:330]] [[scn:330]] [[sk:330]] [[sl:330]] [[sq:330]] [[sr:330]] [[sv:330]] [[th:พ.ศ. 873]] [[tr:330]] [[tt:330]] [[uk:330]] [[uz:330]] [[vec:330]] [[zh:330年]] 16981 61241 2006-12-21T22:19:40Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: <div align=center> [[sedsala 14'an]] | '''[[sedsala 15'an]]''' | [[sedsala 16'an]] </br> [[1448]] | [[1449]] | [[1450]] | [[1451]] | [[1452]] | [[1453]] | [[1454]] | [[1455]] | [[1456]... <div align=center> [[sedsala 14'an]] | '''[[sedsala 15'an]]''' | [[sedsala 16'an]] </br> [[1448]] | [[1449]] | [[1450]] | [[1451]] | [[1452]] | [[1453]] | [[1454]] | [[1455]] | [[1456]] | [[1457]] | [[1458]] </div> == Bûyer == === Cîhan === *[[7'ê adarê]] -Paytexta [[Bîzans]] [[ Konstantinopolis]] ji alîya [[împaratoriya Osmanî]] bi destî [[Mehmet II]] hat dorpêç kirin. *[[29'ê gulanê]]-[[ Konstantinopolis]] ji alîya [[împaratoriya Osmanî]] hat dagir kirin. Ji pê re [[Çaxa Navîn]] xelas bû, [[Ronesans]]ê dest pê kir. *[[Şerê Sedsalan]] li [[Ewropa]] xelas bû. === Kurdistan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesen ku di vê salê de mirin) [[Category:Sal]] [[af:1453]] [[an:1453]] [[ang:1453]] [[ar:1453]] [[ast:1453]] [[az:1453]] [[be:1453]] [[bg:1453]] [[bn:১৪৫৩]] [[bpy:মারি ১৪৫৩]] [[br:1453]] [[bs:1453]] [[ca:1453]] [[co:1453]] [[cs:1453]] [[cv:1453]] [[cy:1453]] [[da:1453]] [[el:1453]] [[en:1453]] [[eo:1453]] [[es:1453]] [[et:1453]] [[eu:1453]] [[fi:1453]] [[fr:1453]] [[gd:1453]] [[gl:1453]] [[he:1453]] [[hr:1453]] [[ht:1453 (almanak jilyen)]] [[hu:1453]] [[hy:1453]] [[id:1453]] [[io:1453]] [[is:1453]] [[it:1453]] [[ja:1453年]] [[jbo:1453moi nanca]] [[ka:1453]] [[ko:1453년]] [[la:1453]] [[lb:1453]] [[lmo:1453]] [[mk:1453]] [[ms:1453]] [[nap:1453]] [[nl:1453]] [[nn:1453]] [[no:1453]] [[nrm:1453]] [[oc:1453]] [[os:1453]] [[pl:1453]] [[pt:1453]] [[ro:1453]] [[ru:1453 год]] [[ru-sib:1453]] [[scn:1453]] [[sk:1453]] [[sl:1453]] [[sq:1453]] [[sr:1453]] [[sv:1453]] [[tr:1453]] [[tt:1453]] [[uk:1453]] [[uz:1453]] [[vec:1453]] [[zh:1453年]] 16982 61243 2006-12-21T22:35:25Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Yûgoslaviya]] #REDIRECT[[Yûgoslaviya]] 16983 61246 2006-12-21T22:57:55Z 69.137.43.110 Rûpela nû: [[استرۆنۆمی]] [[Kategorî:زانست]] [[استرۆنۆمی]] [[Kategorî:زانست]] 16984 61259 2006-12-22T09:53:53Z Xelil 589 Rûpela nû: '''Anticodon''', sêyineya [[nuklêotîd]] di [[gerdê]] guhaztina RNA de ku bi sêyineya nuklêotidên temamker ya bi [codon] ra nav gerdê şandiyarê RNA cot dikin. {{kurt}} [[kateg... '''Anticodon''', sêyineya [[nuklêotîd]] di [[gerdê]] guhaztina RNA de ku bi sêyineya nuklêotidên temamker ya bi [codon] ra nav gerdê şandiyarê RNA cot dikin. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 16985 61260 2006-12-22T09:56:30Z Xelil 589 Rûpela nû: '''Dijejen''', ''Antigen'', gewhera biyanî, nola [[vîrus]], [[bektîriya]] yan protîn, ku çêkirina zîndedij hêrs dike û bersîva [[rista parastî]] diqemane. {{kurt}} [[kategor... '''Dijejen''', ''Antigen'', gewhera biyanî, nola [[vîrus]], [[bektîriya]] yan protîn, ku çêkirina zîndedij hêrs dike û bersîva [[rista parastî]] diqemane. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 16986 61261 2006-12-22T10:01:31Z Xelil 589 Rûpela nû: '''Vebirrê dijejenê''', ''Antigenic determinant'', ev serrûke şeqila [[hûrzindî]] yan gerdî mezin e, wek [[glîkoprotîn]] ku bersîva [[rista parastî]] diqemane. {{kurt}} [[ka... '''Vebirrê dijejenê''', ''Antigenic determinant'', ev serrûke şeqila [[hûrzindî]] yan gerdî mezin e, wek [[glîkoprotîn]] ku bersîva [[rista parastî]] diqemane. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 16987 61262 2006-12-22T10:03:30Z Xelil 589 Rûpela nû: '''Guhorînê dijejenê''', ''Antigenic switching'', guhertinê serrûya ji [[dijejena]] [[hûrzindî]] bi guhorînê cinê, ji bo sehkirina bi [[rista parastiyê]] mêvandarî re dişu... '''Guhorînê dijejenê''', ''Antigenic switching'', guhertinê serrûya ji [[dijejena]] [[hûrzindî]] bi guhorînê cinê, ji bo sehkirina bi [[rista parastiyê]] mêvandarî re dişulikande. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 16988 61263 2006-12-22T10:06:35Z Xelil 589 Rûpela nû: '''Nokerê dijmîkrobî''', ''Antimicrobial agent'', [[nokerên]] kîmiyayî yan zindekî ku mezinbûna [[hûrzindiyan]] dêşiye. {{kurt}} {{kategorî : biyolojî}} '''Nokerê dijmîkrobî''', ''Antimicrobial agent'', [[nokerên]] kîmiyayî yan zindekî ku mezinbûna [[hûrzindiyan]] dêşiye. {{kurt}} {{kategorî : biyolojî}} 16989 61264 2006-12-22T10:08:27Z Xelil 589 Rûpela nû: '''RNAyê dijhest''', ''Antisense RNA'', ev encamek [[RNA]]yê temamî ye ku ji [[gerdê]] mRNA hestî girê bibe, vêca wergêranê wî rê digre. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] '''RNAyê dijhest''', ''Antisense RNA'', ev encamek [[RNA]]yê temamî ye ku ji [[gerdê]] mRNA hestî girê bibe, vêca wergêranê wî rê digre. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 16990 61265 2006-12-22T10:10:06Z Xelil 589 Rûpela nû: '''Bêzayend zayin''', ''Asexual reproduction'', zorbuna bi awayên ne [[zayendî]] ye. Bo mînak, [[petrumekin]] yan bişkojbûn hene. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] '''Bêzayend zayin''', ''Asexual reproduction'', zorbuna bi awayên ne [[zayendî]] ye. Bo mînak, [[petrumekin]] yan bişkojbûn hene. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 16991 61266 2006-12-22T10:11:53Z Xelil 589 Rûpela nû: '''Otozom''', ''Autosom'', [[kromozomek]] e ku di vebirra [[zayendê]] de tûs nake. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] '''Otozom''', ''Autosom'', [[kromozomek]] e ku di vebirra [[zayendê]] de tûs nake. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 16992 61435 2006-12-23T14:08:54Z Bangin 450 '''Beta-DNA''', şeweya normalê [[DNA]] ku nav rêzên biyolojiyan de ye û şeweya [[badoke]] rast-destdar heye. {{kurt}} [[kategorî:biyolojî]] 16993 61268 2006-12-22T10:14:30Z Xelil 589 Rûpela nû: '''Beta-lactamase''', [[genê]] bergirriya ''ampîcîlîn'' e. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] '''Beta-lactamase''', [[genê]] bergirriya ''ampîcîlîn'' e. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 16994 61269 2006-12-22T10:16:51Z Xelil 589 Rûpela nû: '''Basîl''','' Bacillus'', [[bakteriyayek]] şikil[[ darik]] e. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] '''Basîl''','' Bacillus'', [[bakteriyayek]] şikil[[ darik]] e. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 16995 61270 2006-12-22T10:18:29Z Xelil 589 Rûpela nû: '''Bacillus thuringiensis''', ev [[bakteriyaye]]k ku [[kurmiyan]] dikuje û parçekî giring ya sazkariyê mişkkuja [[mîkrob]] e. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] '''Bacillus thuringiensis''', ev [[bakteriyaye]]k ku [[kurmiyan]] dikuje û parçekî giring ya sazkariyê mişkkuja [[mîkrob]] e. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 16996 65164 2007-01-18T09:26:28Z Luqman 401 *[[NES]] *[[Super NES]] *[[Game Boy]] *[[Game Boy Pocket]] *[[Nintendo 64]] *[[Game Boy Color]] *[[Game Boy Advance]] *[[Gamecube]] *[[iQue]] *[[Nintendo DS]] *[[Nintendo DS Lite]] *[[Wii]] [[Kategorî:Lîste]] 16997 61274 2006-12-22T10:58:36Z Erdal Ronahi 2 Nintendo çû cihê Lîsteya Atarikan #REDIRECT [[Lîsteya Atarikan]] 16998 61436 2006-12-23T14:09:28Z Bangin 450 [[Wêne:Olympia-Washington.jpg|thumb|right|Dîmenek ji Olympia]] '''Olympia''' paytextê federedewleta Washington û navenda îdareya parêzgeha [[Thurston County]] li DYAyê ye. Bajar xwedî aboriyeke pêşketî ye. Navenda gelek fîrmayên bazirganiyê li Olympia ye. Beriya hatina Ewropiyan bereke [[çermesoran]] (kevnexwediyên Amerîkayê) bi navê [[Nisqually]] li herêmê dijiyan. Di sala 1850'î de Ewropî bicihbûn û bingeha bajêr avêtin. Hejmara niştecihên bajêr 43.982 (1. tîrmeh 2004). [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:DYE]] 16999 61438 2006-12-23T14:10:38Z Bangin 450 Charleston (Vîrjînya-Rojava) çû cihê Charleston (West Virginia): rastnivîs bi inglîzî [[Wêne:Charleston_WV_skyline.jpg|thumb|right|480px|Skyline ji Charleston]] '''Charleston''' ji sala 1885'î virde paytextê [[West Virginia]] (Vîrjînya-Rojava) ye ku ji aliyê meziniyê ve 35. federedewlet a [[DYA]]yê ye. Bajêr dikeve nava rûbarên [[Elk]] û [[Kanawha]]. Charleston di sala 2005'î de xwedî 51.176 niştecihê bû ku ji aliyê gelheyê ve mezintirîn bajarê li West Virginiayê ye. Cara pêşîn di sala 1794'î de bajêr li ser 16 Hektar ji aliyê 35 mirovî bi 7 malî ve avabûye. Bi destpêka sedsala 19. ve li herêmê xoy (xwê, sol) tê derxistin û ev yeka han hejmara gelheyê bipêşdixe. Di şerê navxweyî yê DYAyê de demekê dirêj bajêr di destê federesyona federedewletên başûr de maye û sazûmaniya berê ya dagirkeriyê parastiye. Di 20'ê pûşperê 1863'î de bajêr ketiye bin îdareya DYAyê. [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:DYE]] 17000 61441 2006-12-23T14:11:18Z Bangin 450 Richmond, Virginia çû cihê Richmond (Virginia): rastnivîs '''Richmond''' paytextê federedewleta [[Virginia]] li [[DYA]]yê ye.Bi 193.777 gelheya xwe (Sala: 2005) û bi rûbera xwe ya 162 km² bajereke mezin e. Li bajêr zanîngeha navdar, [[Virginia Commonwealth University]] heye. Bingeha bajêr di sala 1737'î de hatiye avêtin. Hejmara niştecihan li navendê 193.777 (2005) û bi tevayî jî 1.126.262 e. Bajar li ser 162,0 km² ava ye. Navenda gelek fîrmayên mezin li Richmondê ne. Bo mînak [[Philip Morris]], [[Qimonda]] hwd. Dîsa navenda gelek bankayan li wir in. Bajar di ber rûbara [[James River]] de ye. == Cihên balkêş ên bajêr == *Bazargeha Virginia (ji sala 1788'î virde navenda hikûmetê li wir e ku ji aliyê 3emîn serokdewletê DYAyê [[Thomas Jefferson]] ve hatibû avakirin) *[[Museum of Conferacy]] (Mûzeya şerê navxweyî) *[[Valentine Museum]] (Mûzeya herêmî) *[[Tredgar Iron Works]] (Navendek aboriyê) *[[Edgar Allan Poe-Museum]] (Poe pirraniya jiyana xwe li Richmond borî bû) *[[St. Johns Church]] (1741) *[[Monument Avenue]] *Statûya leyîstikvanê tennîsê [[Arthur Ashe]] li Monument Avenue *[[Virginia Museum of Fine Art]] (berhevkirinên Împressiyonîstan) *[[Das Science Museum of Virginia]] li asinbana kevn, mûzeyeke înteraktîv li ser zanîstiyê [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:DYE]] 17001 61287 2006-12-22T17:10:23Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Edirne]] #REDIRECT[[Edirne]] 17002 61289 2006-12-22T17:32:11Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Stenbol]] #REDIRECT[[Stenbol]] 17003 65436 2007-01-19T19:00:24Z Bangin 450 {{PD-self}}, ji ber ko têbê ew bi xwe vê wêneyê barkir Rêzan (Raze-Jam) {{PD-self}} 17004 61443 2006-12-23T14:11:35Z Bangin 450 [[image:Shasta from south.jpg|thumb|left|375 px|Shasta ji başûr ve]] '''Çiyayê (koyê) Shasta''' yek ji çiyayên volkanîk li bakurê [[California]] ya [[DYA]]yê dikeve ye. Bilindahiya çiyê 4.317 m ye û bilindtirîn çiyayê (koyê) California ye. Herwekî duyemîn volkanê bilind ê DYAyê ye. Volkan cara dawî di sala [[1786]]'î de teqiya û ziyan da 5 km devedorê xwe. [[Kategorî:Çiya]] [[Kategorî:volkan]] [[Kategorî:DYE]] 17005 61299 2006-12-22T18:46:26Z Erdal Ronahi 2 Rêzan navekî kurdî ye. Gelek kes bi vî navî hene: #[[Rêzan Cemal (Raze Jam)]], stranbêj #[[Rêzan Tovjîn]], wergêr û nivîskar {{cudakirin}} 17006 61297 2006-12-22T18:43:55Z Erdal Ronahi 2 Rêzan (Raze Jam) çû cihê Rêzan Cemal (Raze Jam) #REDIRECT [[Rêzan Cemal (Raze Jam)]] 17007 61304 2006-12-22T18:48:59Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Richmond, Virginia]] #REDIRECT [[Richmond, Virginia]] 17009 61305 2006-12-22T18:52:40Z Bablekan 495 Rûpela nû: [[Image:Denali_Mt_McKinley.jpg|thumb|left|200px|Denalî ji bakur]] '''Çiyayê (koyê) McKinley''' li [[Alaska]] ya [[DYA]]yê ye û bi 6.195 m bilindahiya xwe bilindirîn çiyayê li ... [[Image:Denali_Mt_McKinley.jpg|thumb|left|200px|Denalî ji bakur]] '''Çiyayê (koyê) McKinley''' li [[Alaska]] ya [[DYA]]yê ye û bi 6.195 m bilindahiya xwe bilindirîn çiyayê li bakurê DYAyê ye. Navê xwe ji serokdewletê DYAyê yê 25emîn [[William McKinley]] digire. Navê wê yê berê ''Denalî'' ye. Devedora çiyê bi navê "Parka neteweyî ya Denalî" tê parastin. Cara pêşîn lêkolînerê navdar [[Hudson Stuck]] bi tevî 3 alîkarê xwe di [[7'ê pûşperê]] [[1913]] de derketiye lûtkeya çiyê. [[Kategorî:Çiya]] [[Kategorî:DYE]] 17010 66955 2007-01-29T07:00:40Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[fa:کنستانتین یکم]] [[Image:yorkconstantine.jpg|thumb|200px|Bronza Konstantin li [[York]], [[Îngîltere]], li şuna împaratorî saz dayî di 306an de]] [[Image:Constantine Musei Capitolini.jpg|thumb|busta Konstantin li [[Rom]]]] '''Flavius Valerius Constantinus''' ([[27'ê reşemiyê]] [[272]] [[Niš]], [[22'ê gulanê]] [[337]]), an jî '''Konstantinê Mazin''' û '''Konstantin I''', di navbera [[306]]an û [[337]]an de împaratorê [[împaratoriya Roma]] bû. Wî li [[Rom]]a xiristîyani serbest kirî bû û li xiristîyanitîye jî mirovakê gering e û bi [[fermana Milan]] tê zanin. Di wê fermanê de wî da zanîn ku li împaratorîye xiristîyanî û [[ol]] hemû gîşk dikane wera bîjîn. Ji pêra xiristîyanî li Roma belavbû û di [[380]]an de jî bû [[Ol]]a fermî. Di [[325]]an de wî [[Konsula Nicea]]ya(Îznîk) yekem kom kir. Di [[330]]an de wî paytexta bi navê ''Nova Roma'', bajarê ji bo wê pê ra wek [[Konstantinopolis]] werê nav kirin, bira KOnstantinopolis. === Jiyan û Împaratorî === Ew di [[27'ê reşemiyê]] [[272]]an de li [[Niš]], [[Sirbistan]] îroj hate dinê. Paş bavê xwe [[Konstantius]] di [[293]]an de keta [[Tetrarşî]]ya(Kargerîya Çaran) Diokletians re rêya xweya heta împaratorîye dera vebû. Di [[305]]an de paş endamekê Tetrarşîye lê der ket şunda derbaza şuna wî bû salaka din jî ew bi navê [[Augustus]] bû împarator. Di [[312]]an de wî împaratorê [[Romaya Rojava]] [[Maxentius]] [[Turin]], [[Brescia]] û bi dawî [[Verona]] bin xist û bi tunî bû împaratorê împaratoriya Romaya Rojhelat. [[313]]an de Konstantin bi [[Licinius]] va bû împaratorê rojava û rojhelat. Wan herduya bi tev [[Fermana Milan]] saz kirin. Paş wî [[Licinius]], çi qas bi xwenga Konstantin re zewicî bû jî, [[324]]an de li [[Adrianapolis]] û bajarên dinên [[Trakya]] bin xist şunda ew bû împarator bi tenê. Di [[326]]an de jina xwe Fausta û Crispus da kuştin. Konstantin di [[330]]an de paytexta xwe bire bi navê Nova Roma(Roma Nû) Byzantion(îroj, [[Stenbol]]) kir û ew dera şunda çêkir. Ew dera ji pê re [[Konstantinopolis]]([[yewnani]], bajara Konstantin) hat nav kirin. Çi qas wî xiristiyani li împaratorîyê serbest kir jî xiristiyan bûna wî nê vebîri ye. Dîsa jî li zavê [[Ortodoks]] wî gelek pîroz dibinin. [[Category:Împaratoriya Roma]] [[Category:Xirîstiyanî]] [[Category:Împaratorên Roma]] [[Category:Împaratorên Bîzans]] ==Bibîne== *[[Lîsteya Împaratorên Bîzansê ]] [[bg:Константин I Велики]] [[br:Kustentin Iañ (impalaer roman)]] [[bs:Konstantin Veliki]] [[ca:Constantí I de l'Imperi Romà]] [[cs:Constantinus I.]] [[da:Konstantin den Store]] [[de:Konstantin der Große]] [[el:Κωνσταντίνος Α΄ ο Μέγας]] [[en:Constantine I]] [[eo:Konstantino la 1-a de la Romia Imperio]] [[es:Constantino I el Grande]] [[et:Constantinus Suur]] [[eu:Konstantino I.a Handia]] [[fa:کنستانتین یکم]] [[fi:Konstantinus Suuri]] [[fr:Constantin Ier (empereur romain)]] [[gl:Constantino I o Grande]] [[he:קונסטנטינוס]] [[hi:कोन्स्टान्टिन प्रथम]] [[hr:Konstantin I. Veliki]] [[hu:I. Constantinus]] [[id:Konstantin I (kaisar)]] [[is:Konstantínus mikli]] [[it:Costantino I]] [[ja:コンスタンティヌス1世]] [[ka:კონსტანტინე დიდი]] [[kw:Kostentin I a Rom]] [[la:Constantinus I]] [[li:Constantien de Groete]] [[nl:Constantijn de Grote]] [[no:Konstantin den store]] [[pl:Konstantyn I Wielki]] [[pt:Constantino I]] [[ro:Constantin cel Mare]] [[ru:Константин I Великий]] [[sh:Konstantin Veliki]] [[simple:Constantine I (Rome)]] [[sk:Konštantín Veľký]] [[sq:Konstantini i Madh]] [[sr:Константин Велики]] [[sv:Konstantin den store]] [[tr:I. Constantinus]] [[zh:君士坦丁一世 (罗马帝国)]] 17011 61334 2006-12-22T20:05:20Z Erdal Ronahi 2 '''Konstantin''' navekê di [[Latinî]] (constant=pêdandî) de tê ye. Ew di dîrok de bi ciyawazîyên kêm gelek hatî bû bikaranîn. ==Împaratorên Roma== * [[Konstantin I|Konstantin]]ê Mezin (306–337) {{cudakirin}} [[en:Constantine]] [[eo:Konstantino]] [[de:Konstantin]] [[gl:Constantino]] [[hu:Konstantin]] [[nl:Constantijn]] [[pl:Konstantyn]] [[sk:Konštantín]] [[sv:Konstantin]] 17012 61335 2006-12-22T20:06:17Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Latînî]] #redirect[[latînî]] 17013 61444 2006-12-23T14:12:35Z Bangin 450 [[Image:Badwater_elevation_sign.jpg|thumb|300px]] '''Badwater''' ''(tê wateya bedav)'' cihê herî nizm ê [[DYA]]yê ye û li federedewleta [[California]] ye. Ji rûyê avê 86 m nizm e, ango bilindahiya wê -86 m ye. Badwater li Newala mirinê ([[Death Valley]]) ye. [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[Kategorî:DYE]] 17014 61447 2006-12-23T14:13:20Z Bangin 450 '''Death Valley''' ''(bi Kurdî Newala mirinê)'' newaleke nizm li çola [[Mojave]] ye ku li rojhilata [[Sierra Nevada]] dikeve. Newal wekî parka neteweyî tê parastin. Pirraniya axa newalê dikeve nava tixûbên federedewleta [[California]]. Cihê herî nizm ê [[DYA]]yê Badwater jî li wir e. Herêm gelek tûrist dikişîne. Herêm di [[3'ê kewçêrê]] [[1994]] de dibe paraka neteweyî û navê [[Death Valley National Park]] pêvedikin. Rûbera newalê 13.628 km² ye. [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[Kategorî:DYE]] [[bg:Долината на смъртта]] [[da:Death Valley]] [[de:Tal des Todes]] [[he:עמק המוות]] [[nl:Death Valley]] [[ja:デスヴァレー]] [[no:Death Valley]] [[pl:Dolina Śmierci (Kalifornia)]] [[pt:Vale da Morte]] [[ru:Долина Смерти]] [[sv:Death valley]] [[fi:Kuolemanlaakso]] 17015 61448 2006-12-23T14:13:45Z Bangin 450 Gola Huron çû cihê Lake Huron: inglîzî [[Wêne:Lake_Huron.jpg|thumb|rights|175px|]] '''Lake Huron''' ''(bi Kurdî Gola Huron)'' yek ji 5 golên mezin ên bakurê Amerikayê ye. Di tixûbê [[DYA]] û [[Keneda]]yê de ye. Ji rûyê avê bilindahiya golê 176 m ye. Rûbera golê 59.600 km² ye. Cihê herî kûr ê golê 229 m ye. [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[Kategorî:Golên mezin]] [[Kategorî:DYE]] [[Kategorî:Keneda]] 17016 65300 2007-01-18T19:27:39Z Bangin 450 ==Xanêdanê Konstantin (306-363)== *1. [[Konstantin I]] ([[306]] - [[337]]) (Flavius Valerius Constantinus) *2. [[Constantius II]] (337 - 361) (Flavius Julius Constantius) *3. [[Julian Apostata]] ( 361 - 363) (Flavius Claudius Iulianus) ===Bê Xanêdanî=== *4. [[Jovian]] (363 - 364) (Flavius Iovianus) ==Xanêdanê Valentinian (364-457)== *5. [[Valentinian I]] ( 364) *6. [[Valens]] (364 - 378)(Flavius Valens) *7. [[Gratian]] ( 378 - 379) (Flavius Gratianus) *8. [[Theodosius I]] (379 - 395) (Flavius Gratianus) *9. [[Arcadius]] (395 - 408) (Flavius Arcadius) *10. [[Theodosius II]] (408 - 450) (Flavius Theodosius) *11. [[Pulcheria]] (408 - 450)(Aelia Purcheria) *12. [[Markian ]] (450 - 457)(Flavius Marcianus) ==Xanêdanê Leonid(457-518)== *13. [[Leo I]] (457 - 474) (Valerius Leo) *14. [[Leo II]] (474) *15. [[Zeno]] (474 - 475) *16. [[Basiliskus]] (475 - 476)(Flavius Basiliskus) *dîsa [[Zeno]] ( 476 - 491) *17. [[Anastasius I]] (491 - 518) (Flavius Anastasius) ==Xanêdanê Justinian (518-602)== *18. [[Justin I]] (518 - 527) (Flavius Iustinius) *19. [[Justinian I]] Mezin (527 - 565)(Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus) *20. [[Justin II]] *21. [[Tiberios II]] (574, 578 - 582)(Flavius Tiberius Constantinus) *22. [[Mauricius]] (582 - 602)(Flavius Mauricius Tiberius) ===Bê Xanêdan=== *23. [[Phocas]] (602 - 610)(Flavius Phocas) ==Xanêdanê Heraclian (610-695)== *24. [[Heraclius]] (610 - 641) (Flavius Heraclius) *25. [[Konstantin III]](641)(Heraclius Constantine) ) *26. [[Heraklonas]] (641) (Constantine Heraclius) *27. [[Konstans II]](641 - 668) ( (Herakleios) *28. [[Mezezius]] (668 - 669) *29. [[Konstantin IV]](668 - 685)(Konstantinos Pogonatos) *30. [[Justinian II]](685 - 695) (Ioustinianos Rhinotmetos) ===Bê Xanêdan (695-705)=== *31. [[Leontios]] (695 - 698)(Leon) *32. [[Tiberios III]] ( 698 - 705) (Apsimaros, Tiberios) ==Xanêdanê Heraclian(705-711)== *dîsa [[Justinian II]] (705 - 711)(Ioustinianos Rhinotmetos) ===Bê Xanêdan (711-717)=== *33. [[Philippikos]] (711 - 713) *34. [[Anastasios II]] (713 - 715) *35. [[Theodosios III]](715 - 717) ==Xanêdanê Isaurian (717-802)== *36. [[Leo III]] (717 - 741)(Leon o Isauros) *37. [[Konstantin V]](741)(Konstantinos Kopronymos) *38. [[Artabasdus]] (741 - 743)(Artabasdos) *dîsa [[Konstantin V]] (743 - 775) *39. [[Leo IV]] (775 - 780) *40. [[Konstantin VI]] (780 - 797) *41. [[Irene]] (797 - 802) ==Xanêdanê Nikephoros (802-813)== *42. [[Nicephorus I]](802 - 811) *43. [[Staurakios]]( 811) *44. [[Michael I]](811 - 813) ===Bê Xanedan=== *45. [[Leo V]] (813 - 820) ==Xanedanê Frîgyan(820-867)== *46. [[Michael II]] (820 - 829) *47. [[Theophilos]](829 - 842) *48. [[Theodora]] (Θεοδώρα) ( 842 - 855) *49. [[Michael III]] ( 842 - 867) ==Xanedanê Makedon(867-1056)== *50. [[Basileios I]](867 - 886) *51. [[Leo VI]] (886 - 912) *52. [[Alexander III]](912 - 913) (Alexandros) *53. [[Konstantin VII]] ( 913 - 959) *54. [[Romanos I]] (919 - 944) *55. [[Romanos II]](959 - 963) *56. [[Nikephoros II]](963 - 969) *57. [[John I Tzimiskes]] (969 - 976) *58. [[Basileios II]]( 976 - 1025) *59. [[Konstantin VIII]] (1025 - 1028) *60. [[Zoe]] (1028 - 1050) *61. [[Romanos III]](1028 - 1034) *62. [[Michael IV]] (1034 - 1041) *63. [[Michael V]](1041 - 1042) *64. [[Theodora III]](1042) *65. [[Konstantin IX]](1042–1055) *şunda[[Theodora]] (1055 - 1056) ===Bê Xanedan=== *66. [[Michael VI]] (1056 - 1057) (Michael Stratiotikos) ==Xanedanê Komnenid== *67. [[Isaac I]] Komnenos( 1057 - 1059) ==Xanedanê Doukid (1059-1081)== *68. [[Konstantin X]](1059 - 1067) *69. [[Michael VII]] ( 1067 - 1078) *70. [[Romanos IV]] Diogenes (1068 - 1071) *71. [[Nikephoros III]](1078 - 1081) ==Xanedanê Komnenan( 1081-1185)== *72. [[Alexios I]] Komnenos (1081 - 1118) *73. [[John II]] Komnenos( 1118 - 1143) *74. [[Manuel I]] Komnenos (1143 - 1180) *75. [[Alexios II]] Komnenos (1180 - 1183) *76. [[Andronikos I]] Komnenos(1183 - 1185) ==Xanedanê Angeloi(1185-1204)== *77. [[Isaac II]] Angelos(1185 - 1195) *78. [[Alexios III ]] Angelos(1195 - 1203) *dîsa [[Isaac II ]] Angelos(1203 - 1204) *79. [[Alexios IV ]] Angelos (1204) *80. [[Nikolaos Kanabos]] (1204) *81. [[Alexios V]] ( 1204) ==Xanedanê Laskaridan(Li împaratoriya Nicea 1204-1261)== *82. [[Constantine]] Laskaris (1204) *83. [[Theodore I ]] Laskaris (1204 - 1222) *84. [[Johannes III ]] Doukas Batatzes (1222 - 1254) *85. [[Theodore II]] Laskaris (1254 - 1258) *86. [[John IV ]] Laskaris(1258 - 1261) ==Xanedanê Palaiologan ( 1259-1453)== *87. [[Michael VIII ]]Palaiologos (1259 - 1282) *88. [[Andronikos II ]] Palaiologos (1282 - 1328) *89. [[Andronikos III ]] Palaiologos (1328 - 1341) *90. [[John V ]] Palaiologos (1341 - 1347) *91. [[John VI ]] Kantakouzenos ( 1347 - 1354) *dîsa [[John V ]] Palaiologos (1354 - 1376) *92. [[Andronikos IV ]] Palaiologos( 1376 - 1379) *dîsa [[John V ]] Palaiologos (1379 - 1390) *93. [[John VII ]] Palaiologos (1390) *dîsa [[John V ]] Palaiologos ( 1390 - 1391) *94. [[Manuel II ]] Palaiologos (1391 - 1425) *dîsa [[John VII]] Palaiologos ( 1399 - 1402) *95. [[John VIII ]] Palaiologos (1425 - 1448) (Ioannes Palaiologos) *96. [[Constantine XI]] Palaiologos ( 1449 - 1453) (Konstantinos Palaiologos) [[Category:Împaratorên Bîzans|!]] [[Category:Bîzans]] [[Kategorî:Lîste]] [[ar:قائمة بالأباطرة البيزنطيين]] [[bs:Popis bizantskih careva]] [[bg:Император на Византийската империя]] [[ca:Llista d'emperadors bizantins]] [[cs:Seznam byzantských císařů]] [[cy:Rhestr Ymerodron Caergystennin]] [[de:Liste der byzantinischen Kaiser]] [[et:Ida-Rooma keisrite loend]] [[es:Emperador bizantino]] [[eo:Listo de orient-romiaj imperiestroj]] [[fr:Liste des empereurs byzantins]] [[gl:Lista de Emperadores Bizantinos]] [[hr:Popis bizantskih careva]] [[it:Imperatori bizantini]] [[he:קיסרי ביזנטיון]] [[ka:ბიზანტიის იმპერატორთა სია]] [[la:Imperatores Constantinopolitani]] [[hu:Bizánci császárok listája]] [[mk:Византиски владетели]] [[ms:Daftar Maharaja Byzantine]] [[nl:Lijst van Byzantijnse keizers]] [[ja:東ローマ帝国の皇帝一覧]] [[no:Liste over østromerske keisere]] [[pl:Cesarze bizantyjscy]] [[pt:Lista de imperadores bizantinos]] [[ro:Lista împăraţilor bizantini]] [[ru:Византийские императоры]] [[sk:Zoznam vládcov Byzantskej ríše]] [[sr:Византијски цареви]] [[fi:Luettelo Bysantin keisareista]] [[sv:Lista över bysantinska kejsare]] [[tr:Bizans imparatorları (liste)]] [[zh:拜占庭皇帝列表]] 17017 61371 2006-12-22T22:45:41Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: [[Category:Dîrok]] [[Category:Dîrok]] 17018 61375 2006-12-22T22:49:38Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: [[Category:Bîzans]] [[Category:Bîzans]] 17019 61424 2006-12-23T13:59:17Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Zanyar]] [[Kategorî:Zanyar]] 17020 61569 2006-12-24T13:16:05Z Erdal Ronahi 2 {{Gotara bingehîn}} [[Category:Erdnîgarî]] 17021 61439 2006-12-23T14:10:38Z Bangin 450 Charleston (Vîrjînya-Rojava) çû cihê Charleston (West Virginia): rastnivîs bi inglîzî #REDIRECT [[Charleston (West Virginia)]] 17022 61442 2006-12-23T14:11:18Z Bangin 450 Richmond, Virginia çû cihê Richmond (Virginia): rastnivîs #REDIRECT [[Richmond (Virginia)]] 17023 61446 2006-12-23T14:13:06Z Bangin 450 Newala mirinê çû cihê Death Valley: rastnivîs (inglîzî) #REDIRECT [[Death Valley]] 17024 61449 2006-12-23T14:13:45Z Bangin 450 Gola Huron çû cihê Lake Huron: inglîzî #REDIRECT [[Lake Huron]] 17025 61460 2006-12-23T14:52:59Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Kategorî:Li gorî kar û pîşeyê kes]] [[Kategorî:Li gorî kar û pîşeyê kes]] 17026 63493 2007-01-07T15:42:41Z Cyrus the virus 619 '''Sefera Xaçiyayê Sêyem''' ([[1189]]-[[1192]]) seferakê Xaçayê, ango [[Xiristiyanî|xiristiyanen]], ji bo [[Orşelîm]] ji [[misilman]]an ji [[Silhedînê Eyûbî]]ye kurd bistinin hati bû ava kirin. Ew ji alîyên keyê Fransa [[Philipp II]], keyê îngiltere [[Richard I]](Lionheart, ango dilşêrî) û kaiserê [[împaratoriya Romaya Pîroz]], [[Friedrich I|Friedrich Barbarossa]] hatî bû der xistin. Lê derva bajarê [[Akka]] Xaçîyan serkeftî na bûn û Friedrich Barbarossa di dema seferê de mir. [[Image:RichardSaladin.jpg|thumb|350px|Richard û Silhadin ceng dikin e. Nîgarak di 1340an de]] == Sedem == Dûv [[Sefera Xaçiyayê Duyem]] bê serkeftî bûbû re dewletên ji pê [[Sefera Xaçiyayê Yekem]] re hatinî sazkirin ji alîya misilmanan de dihat zor kirin. Di [[1154]]an de [[Nûredîn]] ji xanêdanê Zengîyan de [[Şam]] dest xwe xist û kira paytexta xwe. Di [[1169]]an de [[Nûredîn]] [[Silhedînê Eyûbî]] û apê wî Şirko va şandina ser Şovalyeyên xaçperestanê [[Misir]] û Fatimîyan. [[Silhedînê Eyûbî]] û apê xwe va bi dawî di [[1171]]an de [[Qehire]] ji xanedanê [[Fatimî]]yan stand. [[Silhedînê Eyûbî]] xwe li wir wek [[siltan]] da zanîn û dewleta [[Eyûbî]] saz kir. Paş [[Nûredîn]] di [[1174]]an de mir re Silhedîn [[Şam]], ji pê re jî [[Sûrî]] bi piranî dest xwe xist. [[1183]]an de [[Haleb]], çend salan ji pê re jî [[Mûsil]] hundura dewletê kir. Ji pê re dewletên misilmanan li dor beşdara dewleta xwe kirin şunda çarxe ser dewletên ji pê [[Sefera Xaçiyayê Yekem]] re bi destî xaçperastan hatî sazkirinî bû. Li [[Felestîn]], di [[4'e tirmehê]] [[1187]]an de, wî artêşa Xaçan di [[Cenga Hattin]] de bin xist. Ji pê re Silhadîn [[Keyatîya Jerusalem]] bi piranî dagir kir. Di [[2'e kewçêrê]] de jî [[Orşelîm]] vegirt. Wê demê Silhadîn derve çend bajarên wek Tripoli û [[Antakya]] bi piranî ji Xaçperestan standin. Kengê Ew nûçeyê Silhadîn Orşelîm vigirtiyî gehîşta ewropa, li ewropa tevlihevîya mezin bû û [[Papa]] [[Urban III]] ji wê sedemê de mir. Papayê pê wî re hatî ji bo seferakê Xaçî bang kir. == Sefera Friedrich Barabarossa == Ji pê banga Papa re heman [[Friedrich I|Friedrich Barbarossa]] di [[27'e kewçêrê]] [[1188]] li [[Mainz]]ê xaç hel girt û derketa seferê ye. Pê wî re [[Richard I]] û [[Philipp II]] jî derketina sefereyê ye. Friedrich şuna çûna bi keştîyan ser [[Derya Navîn]] re arteşa xwe bi paya di [[Balkan]] û [[Anatoliya]] re derbaza Anatoliya kir. Derên derbaz dibûn re Friedrich bi xwe re jî leşker komdikirin. Kengê [[Macaristan]] jî xelas kirin leşker gehîştî bûn nêzî 100.000 kes. Împaratorê Bîzans [[Isaak II]] pêşîn ji bo ser [[Konstantinopolis]] di [[Tengava Stenbol|tengavê]] derbaz bûne re destûr na de. Paş [[Friedrich]] [[Adrianapolis]] ji [[Bîzans]] stand re wî destur da. [[Anatoliya]] wê demê bi piranî dest misilmanan û dewlata [[Selçuk]]an de bû. Dema Şovalyeyên Xaçan hatina Anatoliya Selçukan gelek êrîşa Xaçan kir. Lê, di gulanê [[1190]]an de Friedrich û Xaçperestan paytexta Selçukan Iconum(îroj, [[Konya]]) dagir kirin. Lê di [[10'e tîrmehê]] de Friedrich kengê di çemê [[Göksu]]re derbaz dibû di wir de fetisi ye. Artêşa xweya germen bi piranî vegerîyana [[Elmanya]]. [[Friedrich V]], lawê Friedrich Barbarossa, bi leşkerên berman va dewama sefere kir û di [[1190]]an de gehîşte [[Akka]] ye. == Richard I û Philipp II == Keyê Îngiltere [[Richard I]](dil şêrî) û Keya Fransa Philipp II di tîrmehê [[1190]]an de li [[Marsilya]] ji bo hena [[Sîcîlya]] û zivistanê lê derbaz kin di derya re derketine sefere. Dûv zivistanê re Philip [[30'e adarê]] [[1191]]an de ji bo hera Felestin li Sîcîlya der ket. Richard pê wî re encax di [[10'e avrêlê]] li Sicilya der ket. Lê keştîyen Richard ji bo bahozakê nêza [[Qubris]] bûn. Li wir mîrzayê [[Qubris]] [[Isaak Kommenos]] dê û jina Richard dîl hel girt. Richard û leşkerên xwe çûna [[Rodos]] e. Ji bo dîlan bifilitînin Richard û leşkerên xwe êrîşa Qubrise kirin. Richard girav çend rojan de ji Isaak stand. Di avrêlê [[1191]]an de Philipp û Richard li Tîros gehîştina hev. Richard û Philipp teva Xaçîyên [[Akka]] dorpêç kirinî bûn. Ew dera di gelawêjê [[1189]]an de bin dorpêçkirina [[Guido von Lusignan]], Keyê [[Keyatîya Orşelîm]], de bû. Guido von Lusignan di [[Cenga Hattin]] dîl bû, lê Silhadîn di [[1189]]an de de ew di zindanê de serbbest ber da. Paş leşkerên [[Friedrich IV]] hatî bûn ji Akka hîn nikanî bûn dagir kirinî bûn. Paş Philipp û Richard jî hat bajar di derya da jî bi tunî hat dorpêç kirin. Di bajer de peroka naxweşîyê derketî bû û kêmavîya nan û avê derketî bû. Di wê sedemê de bi dawî di tîrmehê de Silhadîn û Xaçperest ji bo bajer li hev hatin. Gorî wê peymanê, xaçperestan ji bo misilmanekî serekê mezin xastin. Dûv re dane wê hêdî bû Richard di [[22'e gelawêjê]] [[1191]]an de 2700 misilman bi ser jê kirine kuştin. Dûv wê re Silhadin pir sor bû leşkerên xwe şunda çerxa ser Akka kirin. Lê, pê re leşkeren xwe ji bo bajer biparastin biri ne [[Orşelîm]] e. Xaçî li Akka man û ji bo kî dike lipêş bi Keyê Orşelîm be berhevdan. Bi dawî ewna wiha li hev hatin; pêşîn Guido von Lusignan dike bi key be, kengê ew mir jî [[Konrad von Montferrat]] dike bi key be. Ji bo ve bîryarê Philipp II welata Pîroz terikand û vegerîya Fransa ye. ==Sefera Richard== Paş Philipp çû re Richard dewama sefere kir û beravên navbera [[Tîros]] û [[Yafa]] ji Silhadîn standin. Ji bo Orşelîmê ji misilmanan bistînin wî artêşa xwe çerxa ser Orşelîm kir. Kengê, Richard Yafa hel girt, beraftin ji bo peymanê navbera Silhadin û Richard dest pê kir. Ji bo wê Silhadin birayê xwe El Edîl şande Yafa. Lê ew bê serkeftî bû. Di pûşperê [[1192]]an de Siladin Yafa ji Richard stand, lê ew nêzik şunda bi dest xaçperestan ket. Richard û Silhadin ji bo Orşelîm gelek caran ceng kirin. Ji bo li ber Orşelîm Richard di wa hin cengan de bin ket, bi dawî ji Orşelîm vegerî ye. Di [[2'erezberê]] [[1192]]an de Silhedin û ji bo peymanekê li hev hatin. Gorî wê, derên Richard li beravê Felestin dagirkirinî dike dest xiristîyanan de bime ye û Orşelîm jî dike dest misilmanan de bime ye, lê xaçperestên bêçek dike bikanin ji bo [[hec]]ê hena Orşelîm e. Serve, gorî peymana, navbera herdu siltanan de dike sê selan aşi^ti he be. Richard di dawîya rezberê de Felesyin terilkand û Sefera Xaçiyayê Sêyem xelas bû. == Dûv Sefera Xaçiyayê Sêyem re == Orşelîm dest misilmanan û Silhadin ma. Lê, Keyatîya Orşelîm vê care bi paytexta [[Akka]] şunda hat saz kirin. [[Category:Seferên Xaçiya]] [[ar:حملة صليبية ثالثة]] [[cs:Tّetي kّي‍ovل v‎prava]] [[el:أ' سôلٌُïِïٌكل]] [[en:Third Crusade]] [[es:Tercera Cruzada]] [[fi:Kolmas ristiretki]] [[fr:Troisième croisade]] [[he:מסע הצלב השלישי]] [[hr:Treזi križarski rat]] [[it:Terza crociata]] [[ja:µ3»״ֺ®׳ײŠ]] [[nl:Derde kruistocht]] [[no:Tredje korstog]] [[pl:III wyprawa krzy¿owa]] [[pt:Terceira Cruzada]] [[ru:ׂנועטי ךנוסעמגי ןמץמה]] [[sh:Treזi križarski rat]] [[sk:Tretia križiacka v‎prava]] [[sr:ׂנוžט ךנסעארךט נאע]] [[zh:µָ‎´־ֺ®׳ײ¾¶«ױק]] 17027 61483 2006-12-23T18:10:08Z Bablekan 495 /* Dengbêj [[Şibilîyê Çaçan]] jî wiha distirê */ '''Cîhangîr Axa''', Cangîr Axa, Changîr Axa (* [[1874]] - [[1938]]) yek ji serhildêrên navdar ên Kurdên [[Êzîdî]] ye. Li gundê [[Çibûxlî]]yê, navçeya [[Bêgirî]]yê ya parêzgeha [[Wan]]ê jidayîkbûye. Wekî malbat axa bûne û him ji aliyê Kurdên Êzîdî, him jî ji yên Misilman gelek rêzgirtina wan hebûye. Cîhangîr Axa hêj di zaroktiya xwe de bi welatparêzî û ramanên nûjen tê naskirin. Di pêvajoya [[Komkujiya Ermeniyan]] de bi hest û ramanên Kurdewarî li yekîtiya gelên Kurd û Ermenî digere ku bi hev re xwe ji zilma Tirkan biparêzin. Mixabin bisernakeve. Yekîtiya gelê Kurd û Ermenî bi xurtî çênabe û bi bikaranîne hêzên cerdevan ([[Alayên Hemîdiye]]) dewleta Tirkan Komkujiya Ermeniyan pêk tîne. Di heman demê de komkujiya Kurdên Êzîdî jî destpêdike. Cîhangîr Axa wekî serokê Êzîdiya li dijî Tirkan têkoşîneke navdar lidardixe. Navê wî wekî tirs û xof dikeve dilê leşkerên Tirk. Piştî dawîhatina komkujiyê û sazûmaniya nû ya [[YKSS]]ê Kurdên Êzîdî yên ji ber komkujiyê reviyane xwe digihînin [[Ermenistan]]ê. Li ser wesiyeta [[Lenin]] li wan xwedî tê derketin. Bi destpêka desthilatiya [[Josef Stalin]] tunekirina Kurdan li wir jî destpêdike. Stalîn Cîhangîr Axa dîl digire û dişîne Sîbîryayê û li wir li ser daxwaza Komara Tirkiyê tê kuştin û ji ber ku goristana wî kivşe nebe laşê wî tê şewitandin. Hin kes dibêjin Stalîn ew teslîmê dewleta Tirk kiriye. Li ser wî bi dehan stran ên [[dengbêj]]iyê hene. == Dengbêj [[Reso]] wiha distrê di strana xwe de == *Lo lo lo lo lo lo bavo, *Lo bavo şere xweyo şere şer girane, *Cîhangîr axa kela mêrane, *Dîsa mêrê hewar û gaziyane. *De lêxe kekê Fetila, de tu lêxe, *Eskerê Roma reş girane, *De berdê ji kela Wanê derxe. *Lo lo lo lo lo lo bavo, *Lo bavo şerekê qewimiye Tewrêzê, *Di devê vê Deleman, bonya rê da, *De Xweyo qanekê me qewimiye *Tewrêzê, Delîmanê binya rê da *Andiranîk paşa xweş mêrane aza *Qayîşa mawzerê tev girêda, *Got: “Ezê di bextê we da me, *Hûnê rabin, cawekê bidine Cîhangîr axa, *Bêjinê em ê di bextê tedane, *Tu di bextê Xwedê da, *De rabe,nesekine,were, *Hêsîrê me mane kela Wanê *Bin berfê da.” *De lêxe kekê Fetila,de tu lêxe, *Eskerê Roma reş girane, *De berdê ji kela Wanê derxe. *Lo lo lo lo lo lo bavo, *Lo bavo,dibê Fêrîk paşa hate Wanê, *Têlekê da bo Mûşê, Erzîcnê, Erzinganê *Digot: “Mişîro, bextê te û Xwedê me, *De rabe çend topekan bişîne Wanê, *De dibê hezar çarsid mêrê canfîda derketiye Rewanê, *De tu werê lêxe biqelîne koka me temamiyê. *De lêxê kekê Fetila,de tu lêxe, *Eskerê Roma reş girane, *De berdê ji kela Wanê derxe. *Lo lo lo lo lo lo bavo, *Lo bavo şere,lo xweyo şere, şer girane, *Şer girane, *Cîhangîr axa kela mêrane, *Dîsa mêrê hewar û gaziyane, *De lêxe kekê Fetila,de tu lêxe, *Eskerê Roma reş girane, *De berdê ji kela Wanê derxe == Dengbêj [[Şibiliyê Çaçan]] jî wiha distirê == *Were lo bavo,lo bavo,lo bavo, *Lo navo dilêm kobana sibêye, *Lo xweyo dilêm kobana sibêye, *Minê bala xwe dayê Changîr axa, *Axayê êlê,kekê Fetla, *De rênga Remequlyana wêran da *Kafir Hirçoki sîyare,de kefeye bi ber baye *Dewê da ketye berbi baye… *De tu berdê,kekê Fetla de tu berdê, *Axayê êlê de tu berdê,qayîşa maûzerê *Berevke,bavêje zendê, *De berî hezar hevsid mêrê hemîdyê de, *Derbaske gelîkêê Panosê, *Derbaske ava Alîkendê. *De derbaske ava Alîkendê, *De bira bêbextê Romê *Sere talanê Dêrcemedê *Xulam û xizmetkare neşîne şêrda… *Lo lo bavo,lo lo bavo. *Were lo bavo,lo bavo,lo bavo, *Bejna kekê Fetla zirave *Mianî sipindara dev gelya, *Lo xweyo,bejna mîrê min zirave, *Mînanî sipindara dev gelya, *De dibê bihare,belekya berê xwe da çiya, *De bihare belekya berê xwe da serê çiya, *Changîr axa kire gazî,go: *“Gelî koma xweya û pismama, *De rabin destê xwe bidine ser tetkê eynelûya, *Hewar me tucar nayê, *Hewara me maye Xwedê jorê, *Dîsa 5emsê lo me Êzdîya.” *De tu berdê kekê Fetla,de tu berdê, *Axayê êlê de tu berdê,qayîşa maûzerê, *Berevke,bavêje zendê, *De berî hezar hevsid mêrê Hemîdyê de *De xarke girê Panosê, *Derbaske ava Alîkendê. *Were lo bavo,lo bavo,lo bavo, *Lo bavo sibeye,dilê min kîne-kîne, *Lo xweyo sibeye,dilê min kîne-kîne, *De dibê hewarekê ketibû nava Romê. *Peya xwe peyê ra nagîhîne, *De peya xwe peyê ra nagîhîne, *Kamil Efendî kire gazî,go : *«Kuro,lawo,minê we ra digot, *Karê we bi talaê Êzdîya nîne, *De karê we bi talanê Êzdîya nîne, *De îro kubara sibê da, *Ser me da girtîye Changîr axa, *Mîrê zirav,Xwedê zane ruhustîne.” *De tu berdê kekê Fetla,de tu berdê, *Axayê êlê de tu berdê,qayîşa maûzerê *Berevke,bavêje zendê, *Berî hezar hevsid mêrê Hemîdyê de, *De xarke gêdûkaPanosê, *Derbaske ava Alîkendê. *Were lo bavo,lo bavo,lo bavo,lo bavo,lo bavo *Lo bavo meke,xweyo de tu meke, *De tu li serê Şemsê xweke, *Qasekê xwe di tetka maûzerê da egleke, *Hetanî koma pismama, *Hersê elekê navtenga hespê veke, *Hersê elekê navtenga hespê veke *Te go,kuro,lawo em tev bavêjine alyê malê, *Gula barûdê fişeka lêkin ? *Emê bajon pêşya bîmbaşyê Romê, *De bira careke dinê qesta talanê Êzdîya nekin. *De tu berdê kekê Fetla,de tu berdê, *Axayê êlê de tu berdê,qayîşa maûzerê *Berevke,bavêje zendê, *De berî hezar hevsid mêrê Hemîdyê de, *De xarke gêdûka Panosê, *Derbaske ava Alîkendê…. *Ha hî, hî… == Wêje == *Eskerê BOYÎK, CHANGR AXA, bi zimanê ermenî, GIRAKAN TÊRT (Rojnema Edebî); N 9 (2361); 23-ê Sibatê,1990. == Lînk == *[http://www.yeziden-colloquium.de Agahiyên berfireh bi Almanî û Kurdî] [[Kategorî:Serhildêrên Kurd]] [[Kategorî:Kurdên Êzîdî]] 17028 61761 2006-12-26T15:53:42Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Sefera Xaçîyayê Sêyem]] #REDIRECT [[Sefera Xaçîyayê Sêyem]] 17029 61479 2006-12-23T17:53:30Z Bablekan 495 Cîhangir Axa çû cihê Cîhangîr Axa: wisa bas e #REDIRECT [[Cîhangîr Axa]] 17030 64870 2007-01-16T14:26:15Z Luqman 401 '''El Durr El Semîn fî şerhî Mem we Zîn''' navekî erebî ye ji şiroveya Mem û Zînê re, wateya vî navî: mirwarîya bi nirx di şirove ya Mem û Zînê de. Wergera yekemîn ya bi zimanê erebî ji [[Mem û Zîn]]ê re ji aliyê Dr [[Muhemmed Seîd Remedan Elbûtî]] ve di salên pêncîyan de li [[Şam]]ê çap bû. Di wê wergerê de hinek kêmanî hebûn û ji ber sansûrê pêşgotina Mem û Zînê ya derbarî milletperweriyê û pirsên felsefî û dînî ve nehate belavkirin. Lê wê wergera Elbûtî roleke mezin lîst û bi saya wê çavên xwendevanên ereb di tevaya cîhana erebî de li kultur û wêjeya kurdan vebû. [[Kategorî:pirtûk]] 17034 61495 2006-12-23T19:55:23Z Erdal Ronahi 2 Rêwîtîyên Xaçîyayê Sêyem çû cihê Sefera Xaçîyayê Sêyem: Li gorî pêşniyaran #REDIRECT [[Sefera Xaçîyayê Sêyem]] 17036 61499 2006-12-23T19:56:24Z Erdal Ronahi 2 Sefera Xaçîyayê Sêyem çû cihê Sefera Xaçiyayê Sêyem #REDIRECT [[Sefera Xaçiyayê Sêyem]] 17038 63497 2007-01-07T16:04:36Z Cyrus the virus 619 Rûpel hate vala kirin 17039 63495 2007-01-07T15:52:16Z Cyrus the virus 619 [[Image:First.Crusade.Map.jpg|thumb|right|400px|Sefera Xaçiya Yekem]] '''Seferên Xaçiya''' seferên xiristîyanan ji bo [[Welata Pîroz|xakên Pîroz]] ji misilmanan bistînin navbera [[1095]]an-[[1291]]an de hatî bû dar xistî bûn. Ji bo [[Orşelîm]] û xakên pîroz ji destên misilmanan bifilitînin ew bi gelemperî pê banga [[Papa]], serê xiristîyanên Ortodoks, re dihat derxistin. Di wê demê de 9 Seferên Xaçiya hat der xistin. Ji seferan bi tunî na ji bo Felestin hembera misilmanan bûn. Wek wek [[Sefera Xaçiyayê Çaram]] hembera [[Bîzans]] hat der xistin. ==Sedem== ===Ol=== Sedema bingeh ji bo seferan olî bû. Belavbûna misilmanan rawestinin û xakên pîroz ji misilmanan bistînin. Di [[sedsala 7'an]] şunda îslamiyet li [[Asya Navîn]] de derket û li [[Efrika]], [[Anatoliya]] û [[Endulus]], [[spanya]] bû. Paş di [[Cenga Malazgîrt]] de [[Bîzans]] bin ket şunda [[anatoliya]] bi piranî kete bin destên [[Selçukan]] û Misilmanan. ===Polîtik=== Kengê Selçukan Anatoliya dest xwe xistin Bîzans û Konstantinopolis jî keta hereşekê mezin. Ji bo Bîzans xakê xwe biparêza, wek [[Sefera Xaçiyayê Yekem]] banga arîkarîya Xiristîyanan dike. ==Sefer== ==Sefera Xaçiyayê Yekem(1096–1099)== Paş Anatoliya dest [[Selçuk]]an ket Bîzansê ji bo alîkarîyê banga ewropa û xiristîyanan kir. Di [[1095]]an de banga Papa şunda şovalyan çûna seferê û [[Orşelîm]] di [[1099]]an de dest xwe xistin û li wir [[Keyatiya Orşelîm]] û hin dewletên din saz kirin. Anatoliya bi piranî şunda ji Selçukan stand. bibîne:[[Sefera Xaçiyayê Yekem]] ==Sefera Xaçiyayê Duyem(1145–1149)== Paş [[ûrfa]] dest misilmanan ket şunda ji bo seferaka din Papa bang kir. Heta di [[1147]]an de gehîştina [[Orşelîm]] artêşa xaçiyan bi piranî birêwa kêm bûbû. Ji bo [[Şam]]ê ji misilmanan êrîş kirin jî ew bê serkeftî xelas bû. bibîne:[[Sefera Xaçiyayê Duyem]] ==Sefera Xaçiyayê Sêyem(1189–1192)== Ji bo sê keyên dewletên we demêyê mezinên ewropa îngiltere, Fransa û [[împaratoriya Romaya Pîroz]] beşdarî bûbûn ew wek ''Sefera Keyan'' jî tê zanîn. [[Friedrich I]](Barbarossa), [[Richard I]](dilşêrî) û [[Philipp II]] paş [[ Silhedînê Eyûbî]] di [[1187]]an de [[Orşelîm]] vegirt şunda dîsa bi banga Papa hat der ketina sefer e. Friedrich Barbarossa hîn ku na gehişta Felestine mir. Xaçiyan [[Akka]] ji Silhedin standin jî [[Orşelîm]] nakinîn bistandîn e. bibîne:[[Sefera Xaçiyayê Sêyem]] ==Sefera Xaçiya Çaram(1201–1204)== Ew bi banga Papa ji [[Orşelîm]]ê hel girin û bi peşangiya [[Venedik]]an hat der xistin. Lê ewna çerxa ser [[Konstantinopolis]] û li wir [[Împaratoriya Latinî]] saz kirin. bibîne:[[Sefera Xaçiyayê Çaram]] ==Sefera Xaçiyayê Pêncem(1217–1221)== Ew dîsa ji bo [[Orşelîm]]ê hel girin hat der xisitn. Lê bê serkeftî ew xelas bû. bibîne:[[Sefera Xaçiyayê Pêncem]] ==Sefera Xaçiyayê Şeşem(1228–1229)== [[Friedrich II]] ew sefar der xist. Lê, bi ceng wî [[Orşelîm]] û hin bajarên in ji bo çend salan li misilmanan stand. bibîne:[[Sefera Xaçiyayê Şeşem]] ==Sefera Xaçiyayê Heftem(1248–1254)== Ew bi peşangiya keyê Fransa [[Louis IX]] hembera [[Misir]] hat der xistin. bibîne:[[Sefera Xaçiyayê Heftem]] ==Sefera Xaçiyayê Heştem(1270)== Ew dîsa bi peşangiya keyê Fransa [[Louis IX]] hat derxistin. bibîne:[[Sefera Xaçiyayê Heştem]] ==Sefera Xaçiyayê Nehem(1271–1272)== Ew bi peşengiya keyê îngiltere [[Edward I]] hat der xistin. Lê bê serkeftî xelas bû. bibîne:[[Sefera Xaçiyayê Nehem]] ==Dawî== Armanca hîmî [[Orşelîm]] dest misilmanan de ma jî wan seferan hem ewropa hem jî li misilmanan bandorên mezin kirin. [[Category:Seferên Xaçiya]] [[af:Kruistog]] [[als:Kreuzzug]] [[ar:حملات صليبية]] [[be:Крыжовыя паходы]] [[bg:Кръстоносен поход]] [[bs:Krstaški ratovi]] [[ca:Croades]] [[cs:Křížové výpravy]] [[da:Korstog]] [[de:Kreuzzug]] [[el:Σταυροφορίες]] [[en:Crusade]] [[eo:Krucmilito]] [[es:Cruzadas]] [[et:Ristisõjad]] [[eu:Gurutzadak]] [[fa:جنگ‌های صلیبی]] [[fi:Ristiretki]] [[fr:Croisade]] [[gl:Cruzadas]] [[he:מסעי הצלב]] [[hr:Križarski ratovi]] [[hu:Keresztes háborúk]] [[id:Perang Salib]] [[io:Kruco-milito]] [[it:Crociata]] [[ja:十字軍]] [[ko:십자군]] [[lt:Kryžiaus žygiai]] [[lv:Krusta kari]] [[mk:Крстоносни војни]] [[ms:Perang Salib]] [[mt:Kruċjata]] [[nds:Krüüztog]] [[nl:Kruistocht]] [[nn:Krosstog]] [[no:Korstog]] [[pl:Krucjata]] [[pt:Cruzada]] [[ro:Cruciadă]] [[ru:Крестовые походы]] [[scn:Cruciati]] [[sh:Križarski ratovi]] [[simple:Crusade]] [[sk:Križiacke výpravy]] [[sl:Križarske vojne]] [[sq:Kryqëzata]] [[sr:Крсташки ратови]] [[sv:Korståg]] [[th:สงครามครูเสด]] 17040 64012 2007-01-10T21:35:53Z Cyrus the virus 619 [[Image:Ev3240 S2000062090456.jpg|thumb|right|200px|Nîvgirava Erebistan ji ezmen de]] '''Nîvgirava Erebistan''' (''Cezûrat-ûl Ereb''), nîvgiravaka navbera başûr rojavayê [[Asya]] û bakur rojavaya [[Efrîka]]yê de ye. Ew nîvgirava dinêyê herî mezin e. Li rojhelata [[nîvgirav]]ê [[Kendawa fars]] û [[Kendava Omanê]] he ye. Li başûr [[Derya Erebî]] he ye. Li rojava jî [[Kanala Suweyş]] û [[Derya Sor]] he ye. Li ser nîvgiravê [[Erebistana Siyûdî]], [[Yemen]], [[Ûman]], [[Irak]], [[Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî]], [[Bahreyn]], [[Qeter]],[[Felestîn]] û [[Kuweyt]] heye. Li wan walata herî mezin Erebistana Siyûdîyê ye û ew rûyî nîvgiravê bi piranî digir e. [[Image:Saudi_Arabia_2003_CIA_map.jpg|thumb|300px|Nexşe Nîvgirava Erebistan e]] [[Category:Nîvgirav]] [[ar:شبه الجزيرة العربية]] [[ast:Arabia]] [[bg:Арабски полуостров]] [[bs:Arabijski poluotok]] [[ca:Aràbia]] [[cs:Arabský poloostrov]] [[cy:Arabia]] [[da:Arabiske Halvø]] [[en:Arabian Peninsula]] [[es:Arabia]] [[eu:Arabia]] [[fi:Arabian niemimaa]] [[fr:Arabie]] [[he:חצי האי ערב]] [[id:Jazirah Arab]] [[is:Arabíuskaginn]] [[it:Penisola araba]] [[ja:アラビア半島]] [[ko:아라비아 반도]] [[kw:Arabi]] [[la:Arabia]] [[nl:Arabisch Schiereiland]] [[oc:Arabia]] [[os:Аравиаг æрдæгсакъадах]] [[pl:Półwysep Arabski]] [[pt:Arábia]] [[ro:Peninsula Arabică]] [[ru:Аравийский полуостров]] [[simple:Arabia]] [[sk:Arabský polostrov]] [[sv:Arabiska halvön]] [[sw:Bara Arabu]] [[tr:Arap Yarımadası]] [[zh:阿拉伯半岛]] 17044 61759 2006-12-26T15:52:00Z Erdal Ronahi 2 {{çavlêgerandin}} çewa oxford jıbo dınyaye zaningeheki pır dengdare akademiya mahsum korkmaz dı nav kurdanda hewkasi dengdara u pır giringe. ew akademi gelek şoreşgere navdar derxıstiye u gelek fıkren jı bo kurdistan ava kıriye. 17045 61566 2006-12-24T10:53:50Z Cyrus the virus 619 Nîgirav çû cihê Nîvgirav: ya rast wiha ye #REDIRECT [[Nîvgirav]] 17047 61578 2006-12-24T14:20:07Z Cyrus the virus 619 [[Image:Roman empire 395.jpg|thumb|300px|împaratoriya Roma, Dema Theodosius I di [[395]] mirî]] Împarator Theodosius di 17. rebêndanê [[395]]an de mir '''Theodosius I''', bi navê tam '''Flavius Theodosius''', an jî '''Theodosiusê Mezin''' ( [[11'ê rêbendanê]] [[347]], [[Spanya]], [[17'ê rêbendanê]] [[395]] [[Milan]]), yek ji împaratorên [[împaratoriya Roma]]yê bû. Ew navbera [[379]]an û [[394]]an de împarator bû û împaratorê [[împaratoriya Roma]]ya dawî bû. Li wî şunda êdî împaratorî bi tunî û bi dawî bu du paran. Dema împaratoriya wî de Xiristîyani li İmparatoriye bû olê fermî. == Jîyan û împaratorî == '''Flavius Theodosius''', bi gumanî, di 11 rêbendanê 347 li Cauca, [[Spanya]], navçeya împaratorîya [[Galîçya]] hatî bû dinê. Bavê wî dîsa ''Flavius Theodosius'' leşkerakê mezinê împarator [[Valentinian I]] bû. Ew wek leşkerakî li bin destên bavê xwe mezin bû. Brîtanya, hembera Elmanan, [[Sarmat]]an ew bi bavê xwe re keta şêran. Di sala [[374]]an de ew bû mîrzayê Moseien, [[Balkan]]an. Wê demê bavê wî jî hat şandina [[Efrîka]]. Dema ew li Balkanan mîrza bû li wir [[Sarmat]] bin xistin. Di [[376]]an de Theodosius leşkerî ber da û çû dîyara xweya ji dayik bûyî, Spanya. Gorî hin gotinan, ew ji bo bavê xwe wê salê de hatî kuştî bû vegerîya spanya. Lê ew nê vebirî ye bi çi sedem vegerîya. Ew li wir bi Aelia Flacilla re zewicîya. Ji wê de 2 lawên [[Arcadius]], [[Honorius]] û keçaka xwe Pulcheria bû. Di [[378]]an de di [[Cenga Adrianopel]](îroj, li [[Edirne]]) hembera [[Got]]an de [[împaratorê Romaya Rojhelat]] [[Valens]] mir. Gotan, li ber Romayan, hembera [[Hun]]an bin ketî bûn û [[Koça Qoman]] dest pê kirî bû. Împaratorê Roma ewna li [[Awûstarya]] bicih kirî bûn, lê ewna ji bo kêmavîyê xwarinê raperîyan û Cenga Adrianopel der ket. Gotan artêşa Roma bi piranî tune kirin. Vê sedemê wê demê İmparatorî Romaya Rojava [[Gratian]] ji Spanya de banga Thedosius kir. Li paytextê [[Sirmium]] Gratian ew wek serok generalê [[Illyrien]], [[Balkan]]an da zanîn. Di [[19'ê rebendanê]] [[379]]an de jî [[Gratian]] ew wek '''Augustus'''ê, ango împaratorê, rojhelat da zanîn. Ew bû împaratorê Rojhalata Roma. Wî [[Selanik]] (Thessaloniki) kira paytexta xwe û êrîşên [[Gotan]] li [[Balkan]]an û [[Trakya]] heta [[380]] rawestandin û wê salê de keta [[Konstantinopolis]]. Lê, pê re ew hembera wan bin ket. Wî ji împaratorê Rojava Gratian alîkarî xwest. Gratian alîkarî kir jî [[Makedonya]] beşdariya împaratoriya rojava kir. Wê çaxe, di demekê de Thedosius gelek nexweş bû. Di 3. kewçerê 382an de ew bi Gotan va ji bo peymanakê li hev hat. Gorî wê peymanê Got dikir li dor [[Tuna]] bicih bina û dema şêran de jî bi leşkerê Roma bû ne. Bi wê peymanê re di dîroka Roma de Germen car herî peş de wek niştewar hat pejirandin. [[Balkan]] wek otonom û Got niştewarê dewletê bûn, lê dikir bi jinên Roma re nikanîna bizewîcin e. [[Image:Theodosius I. Roman Coin.jpg|thumb|250px|Theodosius I li ser perikakê]] ===Yek kirina İmparatoriyê === Di [[383]]an de împaratorê rojava Gratian di serhildanakê de li [[Lyon]]ê hat kuştin. Serhildar Maximus li rojava derve îtalya împaratorî bi tunî dest xwe xist. Li îtalya jî birayê Gratian Valentinian II derbaza textê bû. Ji bo ew di amedekirna seferakaka Sasanî de bû, balaxwe ne da Maximus. Di [[387]]an de Thedosius bi [[Sasanî]]yan re peymanaka aşitîye kir. Gorî wê [[Ermenistan]] navbera Roma û Sasanîyan hat par ve kirin. Di [[388]]an de wî bi dawî êrîşa Maximus kir. Artêşa Maximus bin xist û Maximus hat kuştin. Li serkeftina Maximus şunda wî împaratorî bi tunî dest xwe xist jî [[Valentinian II]] li rojava wek împarator hîşt. Thedosius di [[13'ê puşpêrê]] [[389]]an de keta [[Rom]]. Ew di [[391]]an de çû [[Konstantinopel]] Di [[15'ê gulanê]] [[392]]an de, împaratorê rojava [[Valentinian II.]] bi darda kirin hatî bû kuştin. Eugenis derbaza şuna [[Valentinian II.]]. Theodosius di [[383]]an de lawên xwe [[Arcadius]] û [[Honrius]] wek Arcadius dane zanîn. Ji pê re Thedosius bi 100.000 leşkeran, leşkerên Got jî he bûn, çû ser [[Rom]]. Wî artêşa rojava di [[Cenga Frigidus]] de bin xist. Thedosius êdî împaratorî kira yek û bi tenê kargerand. ===Xiristîyanî=== Theodosius di [[380]]an de li [[Konstantinopel]] xiristîyanîya [[Nicea]] wek olê fermîyê împaratorî da zanîn. Di [[381]]an de wî [[Konsûla Konstantinopolis]]a yekem kom kir. Wî [[paganîzm]] li Roma qedexe kir. Ji bo wê sedemê di [[393]]an de [[Olîmpîyat]]ê [[Atîna]] jî qedexe kirin. [[Category:Împaratoriya Roma]] [[Category:Împaratorên Roma]] [[Category:Împaratorên Bîzans]] ==Bibîne== *[[Lîsteya Împaratorên Bîzansê]] [[bg:Теодосий I]] [[br:Teodosius Iañ]] [[bs:Teodozije I Veliki]] [[ca:Teodosi I el gran]] [[cs:Theodosius I.]] [[da:Theodosius 1. den Store]] [[de:Theodosius I.]] [[el:Θεοδόσιος Α']] [[en:Theodosius I]] [[es:Teodosio I el Grande]] [[et:Theodosius I]] [[eu:Teodosio I.a Handia]] [[fi:Theodosius I]] [[fr:Théodose Ier]] [[gl:Teodosio I]] [[he:תאודוסיוס הראשון]] [[hr:Teodozije I. Veliki]] [[hu:I. Theodosius]] [[it:Teodosio I]] [[ja:テオドシウス]] [[nl:Theodosius I]] [[no:Theodosius den store]] [[pl:Teodozjusz I Wielki]] [[pt:Teodósio I]] [[ro:Teodosiu I]] [[ru:Феодосий I Великий]] [[sh:Teodosije I]] [[sk:Theodosius I.]] [[sl:Teodozij I.]] [[sr:Теодосије I]] [[sv:Theodosius I]] [[zh:狄奧多西一世]] 17048 61575 2006-12-24T13:54:17Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: [[Category:Dîrok]] [[Category:Dîrok]] 17049 61576 2006-12-24T13:54:57Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: [[Category:Împaratoriya Roma ]] [[Category:Împaratoriya Roma ]] 17050 61580 2006-12-24T14:34:33Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: <div align=center> [[sedsala 3'an]] | '''[[sedsala 4'an]]''' | [[sedsala 5'an]] </br> [[342]] | [[343]] | [[344]] | [[345]] | [[346]] | [[347]] | [[348]] | [[349]] | [[350]] | [[351]] ... <div align=center> [[sedsala 3'an]] | '''[[sedsala 4'an]]''' | [[sedsala 5'an]] </br> [[342]] | [[343]] | [[344]] | [[345]] | [[346]] | [[347]] | [[348]] | [[349]] | [[350]] | [[351]] | [[352]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) == Zayîn == * [[11'ê rêbendanê]]- [[Theodosius I]] împaratorê roma hate dinê(mir, [[395]]) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:347]] [[an:347]] [[ar:347]] [[ast:347]] [[az:347]] [[bg:347]] [[bn:৩৪৭]] [[bpy:মারি ৩৪৭]] [[bs:347]] [[ca:347]] [[co:347]] [[cs:347]] [[cv:347]] [[da:347]] [[el:347]] [[en:347]] [[eo:347]] [[es:347]] [[eu:347]] [[fi:347]] [[fr:347]] [[hr:347]] [[ht:347 (almanak jilyen)]] [[hu:347]] [[id:347]] [[io:347]] [[it:347]] [[ja:347年]] [[ka:347]] [[ko:347년]] [[lb:347]] [[lmo:347]] [[ms:347]] [[nap:347]] [[nl:347]] [[nn:347]] [[no:347]] [[oc:347]] [[pl:347]] [[pt:347]] [[ro:347]] [[ru:347 год]] [[ru-sib:347]] [[sk:347]] [[sl:347]] [[sq:347]] [[sr:347]] [[sv:347]] [[th:พ.ศ. 890]] [[tr:347]] [[tt:347]] [[uk:347]] [[uz:347]] [[vec:347]] [[zh:347年]] 17052 65451 2007-01-19T19:32:36Z Cyrus the virus 619 [[Image:Ionian Sea map.png|thumb|300px|Derya Îon]] '''Derya Îon''' ([[yewnanî]]: Ιóνιo Πέλαγoς; [[îtalî]] ''Mar Ionio''; [[elbanî]] ''Deti Ion'') yek ji perçeyên [[Derya Navîn]] e. Ew li başûra [[Derya Adrîyatîk]] û [[Tengava Otranto]] ye. Li rojava [[Elbanya]] û [[Yewnanistan]] û giravên Yewnanî, li bakur rojava, başûra [[îtalya]], [[Sîcîlya]] he ye. Di navbera nîvgirava [[Salento]] û [[Calabria]] de kendava [[Tarent]] he ye. Kûrayiya wê heta 4206 mitir e. ==Nav== Navê Derya Îon ji Ionius, lawê keyê Illyria (navçeyakê [[Antîk]] li [[Balkan]]) Adrias, de tê ye. [[Category:Derya]] [[Category:Derya Navîn]] [[ar:البحر الأيوني]] [[bg:Йонийско море]] [[bs:Jonsko more]] [[ca:Mar Jònica]] [[cs:Jónské moře]] [[el:Ιόνιο Πέλαγος]] [[en:Ionian Sea]] [[eo:Ionia Maro]] [[es:Mar Jónico]] [[et:Joonia meri]] [[fi:Joonianmeri]] [[fr:Mer Ionienne]] [[frp:Mar Ionièna]] [[gl:Mar Xónico]] [[he:הים היוני]] [[hr:Jonsko more]] [[is:Jónahaf]] [[it:Mar Ionio]] [[ja:イオニア海]] [[ko:이오니아 해]] [[lt:Jonijos jūra]] [[mk:Јонско Море]] [[nl:Ionische Zee]] [[no:Joniske hav]] [[pl:Morze Jońskie]] [[pt:Mar Jônico]] [[ru:Ионическое море]] [[sh:Jonsko more]] [[sk:Iónske more]] [[sl:Jonsko morje]] [[sq:Deti Jon]] [[sr:Јонско море]] [[sv:Joniska havet]] [[tr:İyon Denizi]] [[uk:Іонічне море]] [[vec:Mar Ionio]] [[zh:爱奥尼亚海]] 17053 61961 2006-12-28T12:12:02Z Bangin 450 '''Gola Xamirpêtê ya Mezin''' (bi [[Tirkî]] navê wê di demên dawî de kirin ''Büyük Akdoğan Gölü'') li bakurê rojavayê [[Gimgim]]ê dikeve û ji du golên Xamirpêtê ya mezin e. Bilindahiya golê ji rûyê avê 2.149 m û kûraniya wê jî li dora 0-21 m ye. Rûbera golê 1.088 km² ye. Ji ber kû ne ewçend kûr e, di germa havînê de rengê wê nîvkeskî ye. Ava golê pirr zêde kêm nabe, lewra gelek kanî diherikin golê. Herwekî cok (cihog, çemok) jî. Di zivistanê de dicemide. Li golê masî tên girtin. Ava zêde ya golê diherikê [[çemê îskender]]. == Li ser navê golê == Axa herêmê volkanîk e. Ji ber ku volkanan ''ar'' (agir) û ''pêt'' a xam diweşandiye, Kurdan navê wê wekî ''Xam+ar+pêt'' danîne. Piştre wekî ''Xamirpêt'' guheriye. Dewleta Tirk di dîroka xwe ya fermî de dibêje "Hamurpet navê berekî Tirkên Ökhüz (Okhuz, Oğuz) buye ew gol a Tirkan e" lê ev nerast e di dîrokzanekê qîma xwe bi gotinên wiha beredayî nayne. Dîsa hin neteweperestên Ermenî jî dibêjin Xamirpêt bi Ermenîkî ye lê di zimanê Ermenî de ti wateyeka wê nîne. Tê zanîn beriya [[komkujiya Ermeniyan]] Ermenî li bajarê [[Mûş]] û [[Wan]]ê pirranî dijiyan, hejmara wan li gund û navçeyan ji 10 % kêmtir bûne. Li Gimgimê li çend gundan pirranî bûne lê li devera golên Xamirpêtê nedijiyabûne. Ango ti rastiyeke van binavkirinan nîne. == Di dîrok û wêjeya devkî de Xamirpêt == Gola Xamirpêtê di gelek stranan de cihê xwe girtiye. Di komkujiya Ermeniyan (terteleya Filehan) de ji aliyê Kurdan ve li nêzîkê golê di binê erdê de Ermenî hatine veşartin ku neyên kuştin. Tê gotin ku Kurdan bi sedan kes wiha filitandine lê di dawiyê de ji aliyê Tirkan ve hatiye eşkerekirin. Ew Kurdên ku Ermenî parastine ji aliyê dewleta Tirk ve bi hovane hatine cezakirin. Kevir bi lingên wan ve hatiye girêdan û ew saxî avêtine golên Xamirpêtê. Di stranên dengbêjiyê de gelek caran navê golên Xamirpêtê derbasdibe. Dengbêj [[Reso]] straneke taybet bo Xamirpêtê çêkiriye. [[Kategorî:Gol]] [[Kategorî:Bakurê Kurdistanê]] 17054 66370 2007-01-24T19:59:37Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[th:ช่องแคบยิบรอลตาร์]] [[Image:Strait of gibraltar.jpg|thumb|right|Cîbraltar ji ezmen de]] [[Image:Marokko_von_Spanien-5.jpg|thumb|right|Ji [[Fas]] de Cîbraltar]] '''Tengava Cîbraltar''', an jî '''Tengava Cebelî Tariq''' ([[Erebî]] مضيق جبل طارق, [[spanî]] Estrecho de Gibraltar) [[tengav]]aka [[Derya Navîn]] û [[Okyanûsa Atlantîk]] digîhîne hev û [[Efrîka]] û [[Ewropa]] ji hev vediqetîne ye. . Li bakura tengavê [[Spanya]] û [[kolonî]]ya [[Brîtanya]] [[Cîbraltar]], li başûr jî [[Fas]] û navçeya [[spanya]] [[Ceuta]] heye. Firehîya wê 14 km de heta 44 [[km]] ye û direjahîya xwe nêzî 60 km heye. Kûrahîya xwe jî heta 286 m dadikeve. Di derya de li rûyî tengavê de di rojava de ber va rojhelat şîpaka mezin(lez) heye. Navê Cîbraltar ji Jebel at-Tariq, ango çîyaye Tariq, de bi demê re hatiya guhertîn. Jebel at-Tariq jî ji bo [[Tariq bin Ziyad]], [[Berberî]]yakî li [[Spanya]] [[Endulus]] saz kirî bû, hatî bo danê. Ji bo çêkirinaka pirakê li ser tengava re ji berê de dihat plan kirin. Lê heta niha tu pêsketina şênber tune. Wek wê yek derba Spanya û Fasê jî ji bo serdabaka bin avê re çêkin re beraftin kirin, lê dîsa heta niha ew di planan de ma. [[Category:Tengav]] [[af:Straat van Gibraltar]] [[ar:مضيق جبل طارق]] [[be:Гібральтарскі праліў]] [[bg:Гибралтарски проток]] [[ca:Estret de Gibraltar]] [[cs:Gibraltarský průliv]] [[de:Straße von Gibraltar]] [[en:Strait of Gibraltar]] [[eo:Ĝibraltara Markolo]] [[es:Estrecho de Gibraltar]] [[et:Gibraltari väin]] [[fi:Gibraltarinsalmi]] [[fr:Détroit de Gibraltar]] [[gl:Estreito de Xibraltar]] [[he:מצר גיברלטר]] [[hr:Gibraltarski tjesnac]] [[hu:Gibraltári-szoros]] [[id:Selat Gibraltar]] [[is:Gíbraltarsund]] [[it:Stretto di Gibilterra]] [[ja:ジブラルタル海峡]] [[ka:გიბრალტარის სრუტე]] [[ko:지브롤터 해협]] [[la:Fretum Gaditanum]] [[lb:Strooss vu Gibraltar]] [[lt:Gibraltaro sąsiauris]] [[nl:Straat van Gibraltar]] [[nn:Gibraltarsundet]] [[no:Gibraltarstredet]] [[pl:Cieśnina Gibraltarska]] [[pt:Estreito de Gibraltar]] [[ro:Strâmtoarea Gibraltar]] [[ru:Гибралтарский пролив]] [[sh:Gibraltarski tjesnac]] [[sk:Gibraltársky prieliv]] [[sv:Gibraltar sund]] [[sw:Mlango wa Gibraltar]] [[ta:ஜிப்ரால்ட்டர் நீரிணை]] [[th:ช่องแคบยิบรอลตาร์]] [[tr:Cebelitarık Boğazı]] [[uk:Ґібралтарська протока]] [[vi:Eo biển Gibraltar]] [[wa:Sitroet d' Djibraltar]] [[zh:直布羅陀海峽]] 17055 61963 2006-12-28T12:13:41Z Bangin 450 '''Gola Xamirpêtê ya Piçûk''' (di salên dawî de dewleta Tirk navê wê kir ''Küçük Akdoğan gölü'') ji du golên Xamirpêtê ya piçûk e. Li bakurê rojavayê [[Gimgim]]ê dikeve. Ji aliyê kûraniyê ve ji [[Gola Xamirpêtê ya Mezin]] kûrtir e. Kûraniya wê digihîjê 47 m yê. Rûbera wê 149 km², bilindahiya wê ji rûyê avê 2.173 m ye. Rengê wê ne wekî ya mezin kesk lê şîn e. Ji binîve herkîna wê berî bi ya mezin heye. Golên Xamirpêtê golên volkanîk in. Navê wê ji ar (agir) û pêtên xam ên volkanan tê. Ango xam+ar+pêt bûye Xamirpêt. [[Kategorî:Gol]] [[Kategorî:Bakurê Kurdistanê]] 17056 61591 2006-12-24T21:33:43Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Tengava Cîbraltar]] #REDIRECT[[Tengava Cîbraltar]] 17057 61596 2006-12-24T21:47:37Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[5. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[5. sedsala b.z.]] 17058 61597 2006-12-24T21:48:37Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[5. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[5. sedsala b.z.]] 17059 61598 2006-12-24T21:49:03Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[5. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[5. sedsala b.z.]] 17060 61599 2006-12-24T21:49:16Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[5. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[5. sedsala b.z.]] 17061 66208 2007-01-24T00:59:07Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[ar:قورش]], [[fr:Cyrus]] '''Kûruş''' an jî Cyrus, Kyrus, Kyros Kûroş navekê meran û şahên [[Fars]]an berê dijî bûn: **[[Kûruş I]] ([[640 b.z.]] - [[600 b.z.]]) ** [[Kûruş II]] ([[601 b.z.]] - [[529 b.z.]]) (Kûruşê Mezin) **[[Kûruşê Xort]] ( [[408 b.z.]] - [[401 b.z.]]) {{cudakirin}} [[ar:قورش]] [[de:Kyros]] [[en:Cyrus (disambiguation)]] [[es:Ciro]] [[fa:کوروش]] [[fi:Kyyros]] [[fr:Cyrus]] [[ja:キュロス]] [[nl:Cyrus]] [[pt:Ciro]] [[sv:Kyros]] 17064 64576 2007-01-14T14:48:09Z Luqman 401 '''Atîna''' (bi [[Inglîzî]] ''Athena'') yek ji giringtirîn [[êzidok|êzidokên]] [[çîvanok|çîvanokî]] yên [[Yewnana Kevin]] e. Li goreyê baWerî ya çîvanokî ya yewnanî yên kevin, ew zaro a [[Zêûs|Zêûsî]] ya herî hezkirî bû. Atîna êzidoka bajêran, [[huner|hunerî]], [[pîşesazî|pîşesazîyê]] û şerî bû. Di çîvanokên derengtir ên Yewnanî da, ew êzidoka jîrî û aqilmendîyê ye û gelek carn bi mirxekê, nemaze bi bum an kundekê dihêt nîşadan. Di çîvanokên [[Roman|Romanî]] da ew bi [[Mînêrva|Mînêrvayê]] dihêt niyasîn. {{kurt}} [[Kategorî:Yewnana Kevin]] [[Kategorî:Mîtolojî]] 17065 64569 2007-01-14T14:36:19Z Luqman 401 '''Akonkaguwa''' (bi [[Inglîzî]] Aconcagua) bilindtirîn kopîtka çiyayî ya nîvgoka rojavayî ya [[Erd|Erdî]] ye. Ew di nav [[zincîra çiyayên And]] da li rojavaya welatê [[Arjantîn|Arjantînê]] nêzî sînorê [[şîlî|şîlîyê]] cihdigirit. Akonguwa [[girkanî]] anko volkaneka kevin e û 6960 metiran anko 22,834 pêyan bilin e. {{kurt}} [[kategorî :erdnîgarî]] [[am:አኮንጋ]] [[bg:Аконкагуа]] [[ca:Aconcagua]] [[cs:Aconcagua]] [[da:Aconcagua]] [[de:Aconcagua]] [[en:Aconcagua]] [[et:Aconcagua]] [[es:Aconcagua]] [[eo:Akonkagvo]] [[eu:Aconcagua]] [[fr:Aconcagua]] [[gl:Aconcagua]] [[hr:Aconcagua]] [[it:Aconcagua]] [[he:אקונקגואה]] [[lt:Akonkagva]] [[hu:Aconcagua]] [[nl:Aconcagua]] [[ja:アコンカグア]] [[no:Aconcagua]] [[pl:Aconcagua]] [[pt:Aconcágua]] [[ro:Aconcagua]] [[rm:Aconcagua]] [[qu:Aqunqhawaq]] [[ru:Аконкагуа]] [[sk:Aconcagua]] [[sl:Aconcagua]] [[fi:Aconcagua]] [[sv:Aconcagua]] [[th:อะคองกากัว]] [[tr:Aconcagua]] [[uk:Аконкагуа]] [[zh:阿空加瓜山]] 17066 65586 2007-01-20T12:54:44Z Luqman 401 '''Mînêrva''' (bi [[Inglîzî]] ''Minerva'') yek ji [[êzidok|êzidokên]] [[çîvanok|çîvanokî]] yên [[Roman|Romanên Kevin]] e. Li goreyê bawerî ya çîvanokî ya Romanên kevin, ew zaro a [[Jûpîter]] û [[Metîs|Metîsê]] bû. Mînêrva êzidoka [[pîşesazî|pîşesazîyê]], şerî û jîrî û aqilmendîyê ye. Ew afirînera [[mûsîqa|mûsîqayê]] bû. Mînêrva bi awayê ''Mînêrva Medîka'' êzidoka pizişkîyê jî bû.Di bin bandora çîvanokên [[Yewnana Kevin]] da, Romanan ew bawerî hebû ko Mînêrva bi awayekê needetî bûye. Carekê serê Jûpîterî pir êşaye û [[Êzidok Volkanî]] kasika serê wî vekirîye û Mînêrva bi awayê kîjeka mertal didest û direh li ber jê derkevtîye. Di çîvanokên Yewnana Kevin da ew bi [[Atîna (êzidok)|Atînayê]] dihêt niyasîn. {{Kurt}} [[Kategorî:mîtolojî]] [[Kategorî:çîrok]] 17067 61760 2006-12-26T15:52:14Z Erdal Ronahi 2 '''Êzidok''' (bi [[Inglîzî]] ''god'' an ''godess'') di [[dîn|dînên]] [[çendxudêyî]] da navê her êk ji wan [[bûnewer|bûnewerên]] [[jisiruştîder]] ên bihêz û şiyanên ko bihevra an kitkit karek ji karên cîhanê an alîyek ji alîyên [[xwerisk]] an [[siruşt|siruştî]] rêvedibin. Di [[ferheng]] an [[çand]] û [[kultûr|kultûrên]] kevnarên mîna [[Roman]] û [[Yewnana Kevin]] da koma êzidokan anko [[Êzidan]] (Yezdan û bi [[Inglîzî]] ''pantheon'') di bin bandora êzidokekê xurttir da, mîna [[Zêûs]], bûne. Bi giştî êzidok li ser awayê mirovan an lawiran dihatin xeyalandin û cihê rêzê, tirsê an [[peristin|peristinê]] bûne. Di dînên [[yekxudêyî]] da mîna [[dînên Ibrahîmî]] tenê [[Xudê|Xudêyek]] heye û çi nîşanên êzidokan namînin. Carina hindek ji wan êzidokan bi awayê [[melayîket|melayîketan]] peyda dibin. {{kurt}} [[Kategorî:Ol]] 17068 66746 2007-01-27T12:10:22Z Luqman 401 '''Zêûs''' (bi [[Inglîzî]] ''Zeus'') mezintirîn [[êzidok|êzidokê]] [[çîvanok|çîvanokî]] yê [[Yewnana Kevin]] bû. Ew [[şah|şahê]] hemî êzidokan ([[Êzidan]]) û desthilatdarê [[çiya|çiyayê]] [[Olîmpûs|Olîmpûsê]] (bi [[Inglîzî]] ''Olympus'') û êzidokê [[esman]] û [[birûsî|birûsîyê]] bû. {{kurt}} [[Kategorî:mîtolojî]] 17069 61635 2006-12-25T11:18:26Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Zêûs]] #redirect[[zêûs]] 17072 62089 2006-12-29T14:04:35Z Bangin 450 '''Gulîzer''' helbestvaneke kurde ji [[Amed]] e ye. Pirtuka wî ya nû di nav weşanên [[Avesta]] de hat weşandin. {{kurt}} [[Kategorî:Helbestvan]] [[Kategorî:Kurd]] 17073 62090 2006-12-29T14:05:16Z Bangin 450 [[Wêne:Keyaniya_Soran.gif‎|thumb|rihts|Ala Keyaniya Soran]] '''Keyaniya Soran''', '''Mîrîtiya Soran''' ([[1399]] - [[1883]]) yek ji dewletên Kurdan di dîrokê de ye. Nêzîkî 500 sal berdewamkiriye. Paytextê vê keyaniyê bajarê [[Rewandûz]]ê bûye. Damezrêner û yekemîn keyê wê [[Hêja Kolos]] e. Di dema keyê bi navê [[Mîr Soran]] de keyanî bipêşketiye ku Mîr Soran ji aliyê diya xwe ve ji malbata desthilatdar bûye. Tê zanîn ku bi qasî demekê ji ber nakokiyan diya wî Keybanû [[Gelayroj Xanim]]ê desthilatî kiriye. Zimanê dewletê zaraveyê [[Soranî]] bûye ku tê gotin peyva "Soran" ji navê key Mîr Soran derketiye. Beriya wê ji zaraveyê Soranî re ''Kurdî xwarû'' dihatibûye gotin. Hin jî dibêjin "Soran" tê wateya "Cihê, welatê sor, soran" ku ji ber xwekirinên gel ên rengê sor derketiye. Keyaniya Soran gelek caran bi împaratoriya Osmanî re şerkiriye. Di sala 1883'î de desthilatdariya binemala Kolos têkçûye û dawî li împaratoriyê hatiye. [[Kategorî:Dîrok]] [[Kategorî:Kurdistan]] 17074 61790 2006-12-26T22:18:37Z Bablekan 495 lîsans Keyaniya Soran {{al}} 17075 62091 2006-12-29T14:07:03Z Bangin 450 '''UTC-3''' yek Beşên Demjimêrê ye. Bi biharî hin deran (ew bi * nîşan bûne) ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC-2]] dibin. Li ew dernan tê bikaranin; *[[Arjantîn]] *[[Surînam]] *[[Uruguay]]* *[[Brezîlya]]* (bi pişkî) *[[Gronland]] *[[Guanya Fransî]] *[[Saint-Pierre û Miquelon]] ==Giradanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC-3 Bajar di navçeyê UTC-3 da] * [http://www.chennaiiq.com/astrology/daylight_saving_times/dst_list.asp?id=-3 Demjmimerê Havîn di UTC-3 da] {{Beşên Demjimêrê}} [[Category:Navçeya demê]] [[en:UTC-3]] [[fr:UTC-3]] [[ja:UTC-3]] [[pt:UTC-3]] 17076 62092 2006-12-29T14:08:24Z Bangin 450 '''UTC-0:25''' yek Beşên Demjimêrê ye heta [[1916]]an li [[Îrlanda]] hatî bû bikaranîn, pê re hat wergerandina [[GMT]]. ==Girêdanê web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC-5 Bajar di navçeyê UTC-5 da] {{Beşên Demjimêrê}} [[Category:Navçeya demê]] [[en:UTC-0:25]] [[fr:Heure de Dublin]] [[ja:UTC-0:25]] 17077 62093 2006-12-29T14:09:28Z Bangin 450 '''UTC+0:20''' navçeyakê demjimêrî ye. Ew li [[Holanda]] di [[1909]]an de heta [[1940]]an hat bikaranin û wek '''Amsterdam Time''' dihat zanîn. Dema li wir bi rast GMT +0d 19d 32.13s bû. Ew di [[17'ê adarê]], [[1937]]an de, wek UTC+0:20 hat guhertin. Kengê [[Nazî]]yan Holanda dagir kir ew wek [[Berlin Time]] hat guhertîn û ew êdî wiha ma. ==Giredanên derva== * [http://www.phys.uu.nl/~vgent/wettijd/wettijd.htm Demê Holanda] {{Beşên Demjimêrê}} [[Kategorî:Navçeya demê]] [[en:UTC+0:20]] [[fr:UTC+0:20]] [[ja:UTC+0:20]] [[nl:UTC+0:20]] [[sr:UTC+0:20]] 17078 62094 2006-12-29T14:10:00Z Bangin 450 '''UTC+0:30''' navçeyakê demjimêrî ye bÛ û Ew li [[Brîtanya]] heta [[1936]]an hat bikaranin. {{Beşên Demjimêrê}} [[Kategorî:Navçeya demê]] [[en:UTC+0:30]] [[ja:UTC+0:30]] [[nl:UTC+0:30]] [[sr:UTC+0:30]] 17079 62095 2006-12-29T14:10:54Z Bangin 450 '''UTC+5:40''' navçeyakê demjimêrîyakê yek derban ji bo Nepal Time dihat bikaranin. Li wir ji [[1986]]an de [[UTC+5:45]] tê bikaranîn. {{Beşên Demjimêrê}} [[Kategorî:Navçeya demê]] [[en:UTC+5:40]] [[fr:Heure de Katmandou]] [[nl:UTC+5:40]] [[ja:UTC+5:40]] 17080 62096 2006-12-29T14:11:29Z Bangin 450 '''UTC+8:30''' yek Beşên Demjimêrê ye bû. Ew ji bo [[Changpai Time Zone]] dihat bikaranin. {{Beşên Demjimêrê}} [[Kategorî:Navçeya demê]] [[en:UTC+8:30]] [[fr:Heure de Changbai]] [[ja:UTC+8:30]] 17081 65636 2007-01-20T14:38:24Z Bangin 450 {{Al}} ERNK - YDK - CDK - PKK - [1985-2000-2004-2005] - Enîya Rizgarîya Netewa Kurdistan - Yekîtîya Demokratîk a Gelê Kurd - Civata Demokratîk a Kurdistan - Partîya Karkerên Kurdistan 17082 65637 2007-01-20T14:38:51Z Bangin 450 HRK - ARGK - HPG - [1982-1986-2000] - Hêzên Rizgariya Kurdistan- Artêşa Rizgariya Gelê Kurdistan - Hêzên Parastina Gel {{Al}} 17083 65638 2007-01-20T14:39:11Z Bangin 450 KKK - [2005] - Koma Komelên Kurdistan {{Al}} 17084 65639 2007-01-20T14:39:27Z Bangin 450 YCK - TECAK – KOMALÊN CIWANAN - [1987-2003-2005] - Yekîtiya Ciwanên Kurdistan - Tevgera Ciwanên Azad a Kurdistanê - Komalên Ciwanan {{Al}} 17085 65640 2007-01-20T14:39:38Z Bangin 450 KONGRA - GEL - [2003] - Kongra Gelê Kurdistan {{Al}} 17087 65644 2007-01-20T14:42:26Z Bangin 450 PAJK – [2003] - Partîya Azadîya Jin a Kurdistan {{Al}} 17088 65645 2007-01-20T14:42:48Z Bangin 450 PÇDK - [2003] - Partîya Çareserîya Demokratîk a Kurdistan {{Al}} 17089 65646 2007-01-20T14:43:00Z Bangin 450 PJAK - [2004] - Partîya Jîyana Azad a Kurdistanê {{Al}} 17090 65647 2007-01-20T14:43:15Z Bangin 450 PKK - [1978-1995] - Partîya Karkerên Kurdistan {{Al}} 17091 65648 2007-01-20T14:43:44Z Bangin 450 PKK - [1995-2000] - Partîya Karkerên Kurdistan {{Al}} 17092 65649 2007-01-20T14:44:02Z Bangin 450 YCK - [1987-2003] - Yekîtiya Ciwanên Kurdistan {{Al}} 17095 61734 2006-12-26T06:18:37Z Abdullah M Gaznaii 690 ئیران çû cihê ئێران #REDIRECT [[ئێران]] 17100 62801 2007-01-02T18:19:00Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[et:Saint Helens]] [[Wêne:St Helens before 1980 eruption.jpg|thumb|Çiyayê St. Helens di salê [[1980]] da, berî aktîv bibe]] '''Çiyayê St. Helens''' (bi [[inglîzî]]: '''Mount St. Helens''') yek ji çiyayên volkanîk li federedewleta [[DYA]]yê [[Washington]]ê ye. Bilindahiya çiyê 2.549 m ye. Di nava rêzeçiyayê [[Cascade]] de cihdigire. Cara paşîn di [[18'ê gulanê]] [[1980]]'î de volkan aktîv bûye. Navê xwe ji dîplomatekê Brîtanî digire û di [[19'ê gulanê]] [[1792]]'î de ji aliyê [[George Vancouver]] ve hatiye binavkirin. Çiya di teqîna xwe ya dawî de ji aliyê bilindahiyê ve daketiye. Berê 2.950 m bûye. Di sala 2005'î de volkan dîsa aktîv bû lê ne wekî berê ziyan da. Cara yekemîn di sala 1853'î de çiyager [[Thomas J. Dryer]] derketiya lûtkeya çiyê. ==Koordînat== {{coor dms|46|11|58|N|122|11|28|W}} [[Kategorî:Çiya]] [[Kategorî:Volkan]] [[Kategorî:DYE]] [[ca:Saint Helens]] [[cs:Hora Svaté Heleny]] [[da:Mount St. Helens]] [[de:Mount St. Helens]] [[en:Mount St. Helens]] [[eo:Monto Saint Helens]] [[es:Monte Saint Helens]] [[et:Saint Helens]] [[fi:St. Helens (vuori)]] [[fr:Mont Saint Helens]] [[he:הר סנט הלנס]] [[hr:Mount Saint Helens]] [[id:Gunung St. Helens]] [[it:Monte Sant'Elena]] [[ja:セント・ヘレンズ山]] [[la:Mons Sanctae Helenae]] [[nl:Mount Saint Helens]] [[no:Mount St. Helens]] [[pl:Mount St. Helens]] [[pt:Monte Santa Helena]] [[simple:Mount St. Helens]] [[sk:Saint Helens]] [[sl:Sveta Helena (ognjenik)]] [[sv:Mount Saint Helens]] [[tr:St. Helens Dağı]] [[zh:圣海伦火山]] 17101 62103 2006-12-29T14:22:28Z Bangin 450 interwiki-lînk xeyrand [[Image:MountRedoubtEruption.jpg|250px|thumb|Volkan aktîv e]] '''Çiyayê Redoubt''' (bi [[inglîzî]]: '''Mount Redoubt''') yek ji çiyayên volkanîk li federedewleta [[DYA]]yê [[Alaska]] ye. Wekî volkan hêj aktîv e. Bilindahiya wê 3.108 m ye. Di salên 1966 û 1989'î de volkan aktîv bû. [[Kategorî:Çiya]] [[Kategorî:Volkan]] [[Kategorî:DYE]] [[en:Mount Redoubt (Alaska)]] [[fr:Mont Redoubt]] 17104 62952 2007-01-03T21:56:42Z Erdal Ronahi 2 Guherandina 84.62.184.140 hat betal kirin, vegerand guhartoya dawî ya Erdal Ronahi #redirect[[Derwêş Serhedî]] 17105 63590 2007-01-07T22:33:12Z Metin Can 693 [[Image:Derwês_Serhedî.jpg |right|thumb|]] '''Derwêş Serhedî''' di payîza sala 1964`an de li gundekî qeza Cilawiz(Susuz)`ê ku girêdayî bajarê Qersê ye, hate dinê. Gundê wî dikeve qontara çiyayê Qisirê, wê demê gundekî 70-80 malî bû. Mixabin ji sedema jîyana aborî û bi piştî destpêka şoreşa bakurê Kurdistanê gundê wan jî mîna gelek gundên din ji xelkê vala bû û gundî neşar man ku ji cihê bav û kalên xwe ber bi metrepolên Tirkiyê koç bikin. Ji bona wê jî niha di gund de tenê 20 heya 25 malan mane. Derwêş ji malbatekê tê ku hal û rewşa jiyana wan baş û mîna salên berê di etmosfêrekî Kurdewarî de jiyana xwe didomînin. Wî xwîndina xwe ya dibistanê li gundê xwe bi dawî anî û piştî wê dibistana navîn jî li bajarê Qersê berdewam kir. Sala 1985an Derwêş bû esker û di Adar 1987an de eskeriya Romê bi dawî anî. Li Ilona 1987an de ji Kurdistanê derket û hat Ewropa û li welatê Elmaniya bi cîh bû. Ji çaxê zarokatiyêde Derwêş di Serheda dengbêjperweran de bû evîndarê kilam û stranên Kurdî yên otantîk. Ev evîn û rûhiyet ji malbata wî mîna mîrasekê gehiştibûyê. Di malbata wî de herçiqas ji bilî bilurvan û dengbêjê navdar Rizayê Fetî (mamê Derwêş) hunermendekî bi nav û deng derneketibe jî, lê di nava rihê hemû endamên malbatê de rihekî hezkirinê yê ji bo folklor û stranên Kurdî heye. Ev bû sedem ku Derwêş him ji rûhiyeta malbatê û him jî hewesa xwe ya kûr ya ji bo hunera dengbêjiyê, hêz û evîneke bêdawî bistîne. Mirov dikare bêje ku ji temenê zarotiyê de Derwêş zû rêya xwe peyda kir û ket ser riya hunerê, lê hunera Kurdî ne ew hunera ku di xizmeta sîstema serdest de bû. Herçend ji bo firotina hunera Kurdî gelek derfet jî jere peyda bûn, lê wî nexwest ku bi hunera gelê xwe ticaretê bike. Derwêş di xeyal û ramanên zarokatiyê de xwe mîna hunermendekî pêşerojê didît. Ji ber wê yekê jî dibistan û xwîndin ji bo wî ewqas pêwîst nebûn. Lewra çûyîna zanistgehê zêde girîng nedidî. Derwêş ji zarokatiyê guhdarekî radyoya [[Rewan]]ê (Êrîvanê) bû û di şahî û govendên gelê herêmê de bi îsrar û evîneke bêdawî beşdarî dikir. Derwêş hemû şevên ku jêre şevbêrkên dengbêjan digotin, bi hesretek bêdawî li dengbêjên Kurd guhdarî dikir û xwe hînî fen û hunera dengbêjiya Kurdî dikir. Ji dengbêj û hunermendên ku di radyoya Êrîvanê de hunera xwe eyan dikirin, yên mîna Şeroyê Biro, Karapêtê Xaço, Egîdê Têcir, Reşîdê Baso, Şewabê Egîd, Dawudê Xelo û meya Egîdê Cimo û Xelîlê Evdile, bilur û zirna Şamilê Beko bandoreke raste-rast li ser hissên Derwêş pêkdianîn. Herwiha dengbêjîya mamê wî Rizayê Fetî û dengbêjî û sazbendiya Esker Demîrbaş jî ku di şevbêrkên dengbêjan de beşdarî dikirin, tev ji bo Derwêşê Serhedî bûn xwîndingeha hînbûna hunera Kurdî. Di sala 1978an de Derwêş bi lêxistina temborê dest bi karê sazbendiyê kir. Piştî wê xwe hînî lêxistina mey û zirne jî kir. Lê di vê navê de karê herî balkêş ew bû ku Derwêş bi mey û qamîşên ku hostayên(çêkerên) Tirk li Tirkîyê çêdikirin, ti tama meya Kurdî têde nedidît. Ji ber ku dengê wê gelek dûrî miqam, stran û rûheyeta hunera Kurdî bû. Ne wek meya radyoya Rewanê( meya Egîdê Cimo û Xelîlê Evdile) bû. Derwêş hertim li pey hînbûnê bû û bi hesret bû ku rojekê ji nêzve hunermendên Kurd bibîne. Ber wê yekê Derwêş sala 1995an xwe gehand [[Ermenistan]] û Gurcistanê. Êdî ew gehiştibû miradê xwe. Yanî ji aliyekî ve amorên xwe kom dikir û ji aliyê din ve jî di nava Kurdên Qefqaziya, Kurdên ajîk,sirgûn û mişextkirî de digerîya. Di wê gerê de serî li hunermend û dengbêjên Kurd dixist û bi taybetî jî li pey hunermend û dengbêjên navdar digeriya. Bi vî awayî ew bi gelek hunermend û dengbêjan re bû nas. Reşîdê Baso, Karapêtê Xaço, Efoyê Esed, Egîdê Cimo, Şeroyê Qasim, Şibilîyê Çaçan û yên Ermenî weke; Ciwan Gasparyan, Suren Asaturyan tev ji wan hunermendan bûn ku di vê gerê de Derwêş ew ji nêzve nas kirin û bi pirsên xwe yên ji wan zaniyarîyên xwe berfirehtir kirin. Derwêş herçiqas dema ku li Kurdistanê bû, jiyaneke civakî û sosyal didomand û bi germî di nava şînî û şahiyên gel de bû jî, lê wî ev karê xwe li Ewropa hê jî berfirehtir kir. Li Ewropa wî xebatên xwe di nava gelek komên folklorî, orkêstrayên profesyonel domandin. Di sala 1997an de berhemê Derwêş ya yekemîn (Kûra Çayê) di nava gel de hat weşandin. Piştî wê di sala 2000an de berhema wî ya duyemîn( Stranên Gelêrî ‘Xecê-Sîyabend’) derket û di nava muzîk hezên Kurd de bi germî hat pêşwazî kirin. Sala 2004an jî berhemê Derwêş yê bi navê (Şerê Girîdaxê) jî di nava gel de hat belav kirin. Derwêş li xerîbî û jiyana dûrî Kurdistanê jî di nava şahî û dîlanên gelê xwe de cihekî pir girîng digire. Ji bona wê jî di nava gel de xwedî qedir û qimetek gelek mezine. Kakşar Oremar 07.01.2004 ==Albûmên Wî== *Kûra Çayê 1997 *Sitranên Gelerî (Xecê-Sîyabend) 2000 *Şerê Girîdaxê 2004 ==Grêdanên Derve== *[http://www.derwes-serhedi.com Derwêş Serhedî] [[category:muzîk]][[category:hunermend]][[category:Dengbêj]] 17106 65655 2007-01-20T14:47:28Z Bangin 450 {{cc-by-sa}} 17108 62117 2006-12-29T15:43:39Z Bangin 450 +ev gotar {{ev gotar|li ser bajarê Montpelier di heremê [[Vermont]] di [[DYE|DYE'yê]] da ye. Ji bajarên din bi navî Montpelier, li [[Montpelier]] seke.}} '''Montpelier (Vermont)''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Vermont]]ê ye. Paytextê herî piçûk e li DYAyê. Gelheya wê ji 10.000´î kêmtir e. Navê xwe ji bajarek Fransî digire. Di dema dagirkeriya Ewropiyan li parzemîna nû, Amerîkayê de binakirinên Fransî wekî moda bû. Navê bajêr kolonyalîst ''Jacob Davis'' lê daniye. == Lînk == *[http://www.montpelier-vt.org/ Malpera fermî ya bajêr] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17109 61793 2006-12-27T10:36:47Z 213.215.86.77 Rûpela nû: [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Welat]] [[Kategorî:Dewlet]] 17110 62190 2006-12-29T21:56:56Z 213.215.86.77 [[موشوفتسيه]] '''Mošovce''' (nifûs: 1380) ye giring [[gund]] li Navendî [[Slovakya]] bi gelek dîrokî [[avahî]], û bûngeh ji gewre Slovakî [[hozan]], [[Ján Kollár]]. == Dîmen == <gallery> Image:Kastielmosovce.jpg|Birc - Mošovce Image:Kostolmosovce1.jpg|Protestant dêr - Mošovce Image:Kostolmosovce2.JPG|Katholik dêr - Mošovce Image:Kaplnka-Mosovce.jpg|Biçûk dêr - Mošovce Image:Dom-Mosovce.jpg|Kevn mal - Mošovce Image:Obecmosovce.jpg|Bergeh - Mošovce Image:Mosovce.jpg|Arma - Mošovce Image:Vlajka-Mosovce.jpg|Alê - Mošovce Image:Map_slovakia_mosovce.png|Nexşê Mošovce li Slovakya Image:Mapa-Mosovce.png|Mošovce </gallery> == Lînkên derve == {{Commons|Category:Mošovce}} *[http://www.mosovce.sk www.mosovce.sk] *[http://www.mosovce.sk/doc/tur_spr/Brozura-anj.doc Biçûk pirtûk] *[http://www.tourist-channel.sk/mosovce/indexen.html Agahdarî] *[http://www.bb.telecom.sk/drienok/english Drienok] [[Kategorî:Slovakya]] [[Kategorî:Gund]] [[af:Mošovce]] [[am:ሞሾቭጸ]] [[ar:موشوفتسيه]] [[az:Mošovce]] [[az:مشوتس]] [[be:Мошаўцэ]] [[bg:Мошовце]] [[bn:মোশোভ্‌চে]] [[bs:Mošovce]] [[ca:Mošovce]] [[cs:Mošovce]] [[da:Mošovce]] [[de:Mošovce]] [[el:Μόσοβτσε]] [[en:Mošovce]] [[eo:Mošovce]] [[es:Mošovce]] [[et:Mošovce]] [[eu:Mošovce]] [[fa:موشوفتسی]] [[fi:Mošovce]] [[fo:Mošovce]] [[fr:Mošovce]] [[ga:Mošovce]] [[gl:Mošovce]] [[ha:Mošovce]] [[ha:موشوفتسيه]] [[haw:Mošovce]] [[he:מושובצה]] [[hi:मॊशॊव्त्सॆ]] [[hr:Mošovce]] [[hsb:Mošovce]] [[hu:Mosóc]] [[hy:Մոշովցե]] [[ia:Mošovce]] [[id:Mošovce]] [[ie:Mošovce]] [[io:Mošovce]] [[is:Mošovce]] [[it:Mošovce]] [[ja:モショヴツェ]] [[ka:მოშოვცე]] [[kk:Мошовце]] [[km:មឞវជ]] [[ko:모쇼브체]] [[ky:Мошовце]] [[la:Mošovce]] [[lt:Mošovce]] [[lv:Mošovce]] [[mi:Mošovce]] [[mk:Мошовце]] [[mn:Мошовце]] [[mo:Мошовце]] [[ms:Mošovce]] [[mt:Mošovce]] [[nl:Mošovce]] [[nn:Mošovce]] [[no:Mošovce]] [[nov:Mošovce]] [[pl:Mošovce]] [[ps:موشوفتسی]] [[pt:Mošovce]] [[rmy:Mošovce]] [[rmy:मॊशॊव्त्सि]] [[ro:Mošovce]] [[ru:Мошовце]] [[sh:Mošovce]] [[sh:Мошовце]] [[simple:Mošovce]] [[sk:Mošovce]] [[sl:Mošovce]] [[so:Mošovce]] [[sq:Mošovce]] [[sr:Мошовце]] [[sv:Mošovce]] [[sw:Mošovce]] [[tg:Мошовҷе]] [[th:โมชอฟเซอ]] [[tk:Mošovce]] [[tl:Mošovce]] [[tpi:Mošovce]] [[tr:Mošovce]] [[tt:Mošovce]] [[uk:Мошовце]] [[ur:موشوفتسيه]] [[uz:Mošovce]] [[vi:Mošovce]] [[vo:Mošovce]] [[yi:מושובצה]] [[yo:Mošovce]] [[zh:摩受采]] [[zh-min-nan:Mošovce]] [[zh-yue:摩受采]] [[zu:Mošovce]] 17111 61797 2006-12-27T11:10:16Z 213.215.86.77 Redirecting to [[Mošovce]] #Redirect[[Mošovce]] 17112 62537 2007-01-01T14:35:57Z Thijs!bot 576 روبوت مسح: [[mo:Мошовце]] [[Mošovce]] '''موشوفتسيه''' (نِفووس: ١٣٨٠) يِ گِرِنگ [[gund|گُند]] لِ نَڤِندﯽ [[Slovakya|سلُڤَكيَ]] بِ گِلِك دـيـرُكﯽ [[َڤَهﯽ]]، وو بونگِه جِ گِورِ سلُڤَكﯽ [[هُزَن]]، [[يَن كُللَر]]. == ‎لـيـنكـێن دِرڤِ == {{Commons|Category:Mošovce}} *[http://www.mosovce.sk www.mosovce.sk] *[http://www.mosovce.sk/doc/tur_spr/Brozura-anj.doc بِـچووك پِرتووك] *[http://www.tourist-channel.sk/mosovce/indexen.html َگَهدَرﯽ] *[http://www.bb.telecom.sk/drienok/english دريِنُك‎] == دـيـمِن‎ == <gallery> Image:Kastielmosovce.jpg|بِرك - موشوفتسيه Image:Kostolmosovce1.jpg|پرُتِستَنت دـێـر - موشوفتسيه Image:Kostolmosovce2.JPG|كَتهُلِك دـێـر - موشوفتسيه Image:Kaplnka-Mosovce.jpg|بِـچووك دـێـر - موشوفتسيه Image:Dom-Mosovce.jpg|كِڤن مَل - موشوفتسيه Image:Obecmosovce.jpg|بِرگِه - موشوفتسيه Image:Mosovce.jpg|َرمَ - موشوفتسيه Image:Vlajka-Mosovce.jpg|َلێ - موشوفتسيه Image:Map_slovakia_mosovce.png|نِخشێ موشوفتسيه لِ سلُڤَكيَ Image:Mapa-Mosovce.png|موشوفتسيه </gallery> [[Kategorî:Slovakya]] [[Kategorî:Bajar]] [[af:Mošovce]] [[am:ሞሾቭጸ]] [[ar:موشوفتسيه]] [[az:مشوتس]] [[be:Мошаўцэ]] [[bg:Мошовце]] [[bn:মোশোভ্‌চে]] [[bs:Mošovce]] [[ca:Mošovce]] [[cs:Mošovce]] [[da:Mošovce]] [[de:Mošovce]] [[el:Μόσοβτσε]] [[en:Mošovce]] [[eo:Mošovce]] [[es:Mošovce]] [[et:Mošovce]] [[eu:Mosovce]] [[fa:موشوفتسی]] [[fi:Mošovce]] [[fo:Mošovce]] [[fr:Mošovce]] [[ga:Mošovce]] [[gl:Mošovce]] [[ha:موشوفتسيه]] [[haw:Mošovce]] [[he:מושובצה]] [[hi:मॊशॊव्त्सॆ]] [[hr:Mošovce]] [[hsb:Mošovce]] [[hu:Mosóc]] [[hy:Մոշովցե]] [[ia:Mošovce]] [[id:Mošovce]] [[ie:Mošovce]] [[io:Mošovce]] [[is:Mošovce]] [[it:Mošovce]] [[ja:モショヴツェ]] [[ka:მოშოვცე]] [[kk:Мошовце]] [[km:មឞវជ]] [[ko:모쇼브체]] [[ky:Мошовце]] [[la:Mošovce]] [[lt:Mošovcė]] [[lv:Mošovce]] [[mi:Mošovce]] [[mk:Мошовце]] [[mn:Мошовце]] [[ms:Mošovce]] [[mt:Mošovce]] [[nl:Mošovce]] [[nn:Mošovce]] [[no:Mošovce]] [[nov:Mošovce]] [[pl:Mošovce]] [[ps:موشوفتسی]] [[pt:Mošovce]] [[rmy:मॊशॊव्त्सि]] [[ro:Mošovce]] [[ru:Мошовце]] [[sh:Мошовце]] [[simple:Mošovce]] [[sk:Mošovce]] [[sl:Mošovce]] [[so:Mošovce]] [[sq:Mošovce]] [[sr:Мошовце]] [[sv:Mošovce]] [[sw:Mošovce]] [[tg:Мошовтсе]] [[th:โมชอฟเซอ]] [[tk:Mošovce]] [[tl:Mošovce]] [[tpi:Mošovce]] [[tr:Mošovce]] [[tt:Mošovce]] [[uk:Мошовце]] [[ur:موشوفتسيه]] [[uz:Mošovce]] [[vi:Mošovce]] [[vo:Mošovce]] [[yi:מושובצה]] [[yo:Mošovce]] [[zh:摩受采]] [[zh-min-nan:Mošovce]] [[zh-yue:摩受采]] [[zu:Mošovce]] 17113 61800 2006-12-27T11:58:42Z 213.215.86.77 Redirecting to [[Mošovce]] #REDIRECT[[Mošovce]] 17114 62120 2006-12-29T15:47:14Z Bangin 450 [[Wêne:Salt Lake City pan 1.jpg|thumb|rihts|300px|Salt Lake City]] '''Salt Lake City''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Utah]]ê ye. Hejmara niştecihên bajêr 178.097 (2005) e. Bi tevî devedorê xwe gelheya wê digihîje 1 milyonî. Cara pêşîn di 24'ê tîrmehê 1847'î de ji aliyê 143 mêr, 3 jin û 2 zarokî ve bingeha bajêr hatiye avêtin. Ew kesana bo derxistina solê (xwê, xoy) hatibûn wir û navê bajêr jî tê wateya "bajarê mezin ê solê". Bajêr bi tevî devedora xwe li ser 285,9 km² hatiye avabûn. Bilindahiya axa wê ji rûyê avê 1.288 m ye. == Lînk == *[http://www.ci.slc.ut.us/ Malpera fermî ya Salt Lake City] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17115 61808 2006-12-27T16:06:43Z Bablekan 495 '''Austin''' bi tevî 690.252 (2005) niştecihên xwe çaremîn bajarê mezin ê federedewleta [[DYA]]yê [[Texas]]ê ye. Herwekî paytexta wê ye jî. Xwedî rûberekê 669,3 km² ye û di ber rûbara [[Colorado]] de ye. Bajar di sala 1835'î de bi navê Waterloo hatiye avabûn û di sala 1838'î de bo bîranîna damezrênerê serbixwebûna Texasê [[Stephen F. Austin]] navê Austin wergirtiye. Di sala 1839'î de jî bûye paytext. Bajar ji aliyê aboriyê ve pêşketiye. Fîrmayên [[Dell Computer]], [[Motorola]], [[IBM]] û [[Hewlett-Packard]] li wir in. Bajar bi zanîngeha xwe [[Texas University]] navdar e. == Lînk == *[http://www.ci.austin.tx.us/ Malpera fermî ya Austin] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:Federedewleta Texas]] [[Kategorî:DYE]] 17116 62125 2006-12-29T18:01:41Z Bangin 450 /* Navdarên Nashvilleyê */ '''Nashville''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Tennessee]] ye û di ber rûbara [[Cumberland]] de ye. Rûbera wê 1362,6 km² ye û bi tenê bajêr li ser 61,8 km² yê ava ye. Koordînata wê: 36°09'57.20" N 86°47'04.06" W ye. Hejmara niştecihên wê 575.261 (2005) e. == Navdarên Nashvilleyê == *[[John Adams]] Generalê navdar *[[Gregg û Duane Allman]], Rockmûzîker *[[Edward Barnard]], Astronom *[[John Bell]], Polîtîker *[[Young Buck]], [[rapvan]] û endamê grûpê [[G-Unit]] *[[Lance Cade]], Wrestler *[[Howard Caine]], Aktor *[[Leroy Carr]], Blues-Pianist û stranbêj *[[Carlene Carter]], Stranbêja herêmî *[[Deana Carter]], Stranbêja herêmî *[[Doc Cheatham]], Jazzmûzîker *[[Rita Coolidge]], Folk, Rock û Stranbêja herêmî *[[Bob Moore]], Studio Mûzîker û gerînendeyê orkestrayê *[[Lorrie Morgan]], Stranbêj *[[Bettie Page]], Pin-up-Model *[[DJ Qualls]], Aktor *[[John Seigenthaler Senior]], Rojnamevan û nivîskar *[[Andrea True]], Çêkera Pornoyê û stranbêj *[[Hank Williams III]], Stranbêj û mûzîker *[[James Denton]], Aktor == Lînk == * [http://www.nashville.gov Malpera fermî ya bajêr] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17117 62126 2006-12-29T18:02:07Z Bangin 450 [[Wêne:Providence skyline.jpg|right|thumb|290px|''Skyline'', Providence]] '''Providence''' paytextê federedewleta DYAyê Rhode Island e. Bi tevî 178.126 (2004) gelheya xwe yek ji bajarên mezin e. Providence bi zanîngehên xwe [[Brown University]] û [[University of Rhode Island]] navdar e. Bajar li ser rûberekê bi qasî 53.2 km² ava ye. == Lînk == *[http://www.providenceri.com Malpera fermî ya bajêr] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17118 62127 2006-12-29T18:02:25Z Bangin 450 [[Image:Harrisburg Pennsylvania USA.jpg|thumb|350px|right|Harrisburg, Pennsylvania]] '''Harrisburg''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Pennsylvania]] ye. Di parêzgeha [[Dauphin County]] li ber rûbara [[Susquehanna]] de ye. Hejmara niştecihên wê 48.600 (2000) e. Navê wê yî berê ''Herris Ferry'' (Harrys paşnava famîlya ku bingeha bajêr avêtibû bû) ye û di sala [[1785]]'î de navê xwe yî îro girtiye. Di [[1812]]'î de bûye paytextê Pennsylvania. [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17119 62128 2006-12-29T18:03:13Z Bangin 450 '''Salem''' [{{IPA|ˈseɪləm}}] paytexta federedewleta [[DYA]]yê [[Oregon]]ê ye. Navê wê yê di dema çermesoran de ''Chemeketa'' bû. Di ber rûbara [[Willamette River]] de ye. Hejmara niştecihên wê 146.120 (2004) e. Li bajêr fîrmayên hilberîna zadê dikin hene. Herwekî yên vexwarinê, kaxêz, konteyner, tekstîl û elektroendûstrîyê jî hene. Li devedorê bajêr çandinî tê kirin. Yekemîn kesê çermespî [[Jason Lee]] di sala [[1840]]'î de hatiye wir û karê mîsyoneriyê dikiribûye. Salem [[1857]]'î de bajarî, [[1876]]'î de paytextiyê werdigire. Navê Salêm tê texmînkirin ku ji navê endazyarê bajêr tê. [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17120 65688 2007-01-20T22:56:25Z Erdal Ronahi 2 Ev lîsteka alên tevgerên Kurdistanê ye. [[Wêne:Flag of Kurdistan.svg|250px|thumb|center|Ala Netewî ya [[Kurdistan]]ê]]<br /> <center> <gallery> Wêne:PKK - -1978-1995- - Partîya Karkerên Kurdistanê.png|[[PKK]] - [1978-1995] - Partîya Karkerên Kurdistan Wêne:ERNK - YDK - CDK - PKK - -1985-2000-2004-2005-.png|[[ERNK]] - [[YDK]] - [[CDK]] - [[PKK]] - [1985-2000-2004-2005] - Enîya Rizgarîya Netewa Kurdistan - Yekîtîya Demokratîk a Gelê Kurd - Civata Demokratîk a Kurdistan - Partîya Karkerên Kurdistan Wêne:HRK - ARGK - HPG - -1982-1986-2000-.png|[[HRK]] - [[ARGK]] - [[HPG]] - [1982-1986-2000] - Hêzên Rizgariya Kurdistan - Artêşa Rizgariya Gelê Kurdistan - Hêzên Parastina Gel Wêne:PKK - -1995-2000- - Partîya Karkerên Kurdistan.png|[[PKK]] - [1995-2000] - [[Partiya Karkerên Kurdistan]] Wêne:KONGRA - GEL - -2003- - Kongra Gelê Kurdistan.png| [[KONGRA-GEL]] - [2003] - Kongra Gelê Kurdistan Wêne:PAJK – -2003- - Partîya Azadîya Jin a Kurdistan.png|[[PAJK]] – [2003] - Partîya Azadîya Jin a Kurdistan Wêne:PJAK - -2004- - Partîya Jîyana Azad a Kurdistanê.png| [[PJAK]] - [2004] - Partîya Jîyana Azad a Kurdistanê Wêne:PÇDK - -2003- - Partîya Çareserîya Demokratîk a Kurdistan.png|[[PÇDK]] - [2003] - Partîya Çareserîya Demokratîk a Kurdistan Wêne:YCK - -1987-2003- - Yekîtiya Ciwanên Kurdistan.png|[[YCK]] - [1987-2003] - Yekîtiya Ciwanên Kurdistan Wêne:KKK - -2005- - Koma Komelên Kurdistan.png|[[KKK]] - [2005] - Koma Komalên Kurdistan Wêne:KOMALÊN CIWANAN - -2005- - Komalên Ciwanan.png|[[Komalên Ciwanan]] - [2005] - Komalên Ciwanan Wêne:PDK - Partîya Demokrata Kurdistanê.png|[[PDK]] - Partîya Demokrata Kurdîstanê Wêne:YNK - Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan.png|[[YNK]] - Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan Wêne:KADEK - -2002-2003- - Kongreya Azadî û Demokrasîya Kurdistanê.png|[[PKK]] [2000-2002] - [[KADEK]] - [2002-2003] - Kongreya Azadî û Demokrasîya Kurdistanê </gallery> </center> [[Kategorî:Kurdistan]] [[Kategorî:Al]] [[Kategorî:Lîste]] 17121 61824 2006-12-27T18:44:47Z Metin84 686 Alen tevgeren Kurdistanê çû cihê Alen tevgerên Kurdistanê: rastnivîsî #REDIRECT [[Alen tevgerên Kurdistanê]] 17122 61827 2006-12-27T18:55:28Z Metin84 686 Alen tevgerên Kurdistanê çû cihê Alên tevgerên Kurdistanê: Rastnivîsîn #REDIRECT [[Alên tevgerên Kurdistanê]] 17123 67165 2007-01-30T18:39:57Z Cyrus the virus 619 [[Image:Roman Republic Empire map.gif|thumb|right|250px|Sînorên Împaratariya Roma di dîrok de ]] '''Împaratoriya Roma''' ([[latinî]]: ''Imperium Romanum'') yek ji dewletên mezina dîrokê de ye. Wê bi piranî bi paytexta [[Rom]] de, ji [[6. sedsala b.z.]] de heta [[sedsala 5'an]] serwerî ajotî bû . Dema serwerî ajot de li împaratoriyê gelek xelkan, zimanan û olan serwerî ajot. Împaratorî dema împarator [[Trajan]] de gehîşta sînorên xweya herî mezin û li ser sê parzemînan xakên xwe hebûn. Di wan demên rind de bi tunî xakên li dor [[Derya Navîn]], [[Galya]], bi piranî girava [[Brîtanya]] û xakên dor [[Derya Reş]] bin serwerîya împaratoriya Roma de bûn. Ew bi 5 900 000 km² rûerda xweya waxtakê împaratoriya herî mezina di hatiya demazrandin e. Li împaratoriye gelek ziman dihat axaftin jî, [[Latinî]] zimanê împaratoiya fermî bû. Latinî ji pê Roma hilwaşiya re, demaka dirêj wek zimanakê [[Zanist]] ma. Li zava Roma-[[Katolîk]] de latinî heta [[sedsala 20'an]] wek zimanê [[peyxam]] dihat pejirandin. Li ser zanistiyên wek [[Bîolojî]], [[Bijîşkî]] Latînî îroj jî bandoraka mezin heye. Wek wê li ser [[Dad]] û teşeyê Kargerîyên [[Ewropa]]ya îroj bandoraka mezina sîstemên Roma heye. [[Image:kolosseum.jpg|thumb|right|250px|[[Kollezyum]] li [[Rom]]]] == Demazrandin û Dema Komarî== Gorî [[Destana damezrandina bajarê Romayê]] Mezringeha împaratoriya Roma û bajarê Roma nêzî sala [[750 b.z]] bû, lê ew ne vebirî ye. Di wê demê de dewletê bin bandora [[Etruks]]an de bû. Dewlet di wê çaxa de wek [[Keyatiya Roma]] tê nav kirin. Dema etruksan de Keyatîyê li dor [[Rom]] tenê serwerî dajot. Çandeyî Etruksan gelek bandor li [[Roma]] kiri bûn. Hêjmarên xwe yên Etrûksan bûn û heta wan elfabata Latîn peresandin elfabata Etruksan bikarandî bûn. Nêzî [[500 b.z.]] de Roma li serwerîya etruksan filitî. Di wan salan de gelê Roma keyê etruksanan dawî [[Tarquin]] li Roma mişext kirin û kargerî wergera komarê kirin. Ji pê re çaxa [[Komara Roma]] dest pê kir. Li wê demê [[Monarşî]]ya Roma wiha bû; Li dewletê du [[Konsul]] her sal dihat hejmertin hebûn. Ser wan Konsulan re [[Senato]] he bû û wê ew herdu Konsulan dager dikirin. Li wan bêtir li kargerîye [[Adel]](Aedilis), [[Patrîsyan]] û [[Preator]] jî karbedest bûn. Konsul demê peşîn ji [[Patrîsyan]]an tenê pêk dihat. Li serîhildanakê şunda [[Pleb]]an re jî va bû. Wê demê yek derba li ''Foruma Romanum'' peşervan, zanyar û gel beraftîn dikirin. Gelê Roma wiha par va di bû; Li peşengê, malbatên kevina Roma bi navê [[Patrîsyan]]an(Patrician) he bûn. Lê, gel bi piranî ji [[Pleb]]an pêk dihat û ewna nedikanîn teva polîtîka bin. [[Sklav]] wek mal dihat dibîn û ji azad bûne bêtir tu mafan xwe tune bûn. Paş şêra hundura gelan di Roma derketî bû, dor 150 salan ajitî bû, şunda [[Pleb]]an di [[367 b.z.]] de hatin bi [[Patrîsyan]] re di politîk de wek hev bûn. == Belavbûna Roma == Di [[3. sedsala b.z.]] de Roma dest bi belavbûna li ser xakên îtalya kir. Di [[275 b.z]] [[Kartaca]]yan, dewletaka li [[Tûnis]]a îroj, êrîşa Roma kir û navbera wan de [[Cenga Puniş]]an der ketin. Di wan cengên Punişa Yekem(264–241 b.z.) de Roma bi [[Kartaca]]yan(îroj, li [[Tûnis]]) va li ser parva kirana [[Sîcîlya]] li hev hatin. Roma [[Sîcîlya]] dest xwe xist. Lê çend salan din [[Kartaca]]yan di derya re êrîşa Roma'yan kir û Roma'yan bin xist. Ji pê re Roma'yan ji bo [[Kartaca]]yan re baş bikin komkeştî çêkirin û bi dawî Kartacayan bin xistin û Sîcîlya li wan şunda standin. Sîcilya û ji pê re jî [[Sardûnya]] ji dest Kartacayan de derbaza destên Roma bûn. Kartacayan bi mebesta wan giravan şunda dest xwe xin li [[Hispanya]](îroj Spanya) keyatiyaka kolonî çêkirin. Di Cenga Punîka Duyem de (218–201 b.z.) keyê [[Kartaca]]yan [[Hannibal]] Roma bin xist. [[Hannibal]] başûra [[Galya]](îroj, [[Fransa]]) hel girt, çiyayên [[Alp]]an derbaz kir û êrîşa îtalya kir. Wî gelek artêşên Roma tune kirin. Di [[Cenga Cannae]] (216 b.z.) de Hannibal dîsa Roma bin xist, lê Roma bi tunî dagir nekir. [[204 b.z.]]an de [[Roma]]yan derbaza Efrika bûn û li wir êrîşa Hannibal kirin û di [[202 b.z.]] de Hannibal bin xistin. [[Kartaca]]yan xakê xweya Efrika û komkeştiyên xwe bi tunî wunda kirin. Wê demê de Roma [[Hispanya]] jî dest xwe xistî bû. Paş serkeftinên hembera Kartacayan di Cenga Punişan de Roma li bakura [[Derya Navîn]] bi tenê serwerî dest xwe xist. Di wê demê şunda Roma êdî [[Helen]]a Yewnanîstana antîk jî doz dikir. [[Roma]]yan hembera [[Seleukidan]]an jî sekeftin bû. Bi alîkarîya bajarên [[Anatoliya]] jî, Roma [[192 b.z.]]–[[188 b.z.]] de [[Seleukiden]]an bin xistin. Romayê li wê serkeftîna şunda xakên Anatoliya bi piranî dest xwe xistin. Paş[[ Makedonan]] jî di [[168 b.z.]] de bin xistin Roma yek bi yek xakên Yewnanîstanê dest xwe dixistin. Di [[146 b.z.]] de Yewnanistan êdî bi tunî hundura Roma bû. Di wê demê de Roma dîsa [[Kartaca]]yan di [[Cenga Punîk]] Sêyem de di (150–146 b.z.) de bin xistin. [[Image:Roman_Empire_Map.png|thumb|right|350px|Împaratoriya Roma dema [[Trajan]] de (98 - 117)]] [[Pergama]](îroj, Bergama) di [[133 b.z.]] de bi peymanakê hundura Roma bû. Di 64/[[63 b.z.]] [[Seleukidan]] edî bi tunî hundura Roma bûn. == Cenga Hundur == Li Komara Roma di [[2. sedsala b.z.]] de li hundura Roma [[Cenga Gel]] derket. [[Pleb]]an ji berê de ji bo rewşa aborî û polîtîk dilxweş nebû bûn. Paş birayên [[Tiberius Gracchus]] û [[Gaius Gracchus]] hatin kuştin şunda li Roma [[pleb]]an serhildan û Patrîsyanan re ceng kirin. Ew cengê navbera gelî Roma de derketî bû di [[91 b.z.]] de heta [[89 b.z.]] dewam kir. Li wê cengê şunda di [[60 b.z.]] de [[Triumvirate]](Kergarîya Sê kesan) pêşîn hat saz kirin. Gorî wê dewlet bi bi wan sê kesan; [[Julius Caesar]], [[Gnaeus Pompeius Magnus]] û [[Marcus Licinius Crassus]] dihat kergerand. Caesar di [[44 b.z.]] de hat kuştin. Ji pê wê re dîsa cenga li hundur der ket. Octavian, paşê re hat [[Augustus]] nav kirin, bi [[Marcus Antonius]] va, hevanîyên Ceaser kuştînî [[Brutus]] û [[Cassius]] di [[Cenga Philippi]] de bin xistin. Paş re [[Marcus Antonius]] û Octavian li [[Cenga Actium]] hatina hembera hev. Di wê cengê de Octavian [[Kleopatra]] ji Marcus Antonius re alîkarî kir jî ewna herdu bin xistin. == Dema Împaratoriyê== [[Image:LocationRomanEmpire.png|thumb|right|300px|Sînorên Împaratoriya Romaya herî mezinên di 116an de.]] Paş Octavian li hundura dewletê ewleyî pêk anî re [[Senato]] ew wek Augustus(latinî, mirovê bilind) nav kir û kira serokê Roma.Di dema Augustus de ''Imperium Romanum'' li dor [[Derya Navîn]] bi tunî serwerî dajot. Dîsa di dema Augustus de peymana Roma (''Pax Romana'') hat kirin. Li împaratoriyê hejmertina nîfusê kir. Augustus çandeyî jî tiştên mezin kirin. . Li Augustus şunda, dema [[Claudius]] de, [[Brîtanya]] jî hat hundura împaratoriyê kirin. [[Trajan]] di [[98]]an de derbaza texta Roma bû. [[Trajan]] împaratorê herî pêşiyê ku na îtalyan bû û ji [[Hispanya]] de bû. Dema împaratoriya Trajande sînorên İmparatorîyê heta [[îskoçya]], [[Portekîz]] û [[Mezopotamya]] fireh bûbûn. Li Trajan şunda [[98]]an da heta [[180]]an de împaratoriyê dema xweya herî rind dijî. Di [[sedsala 3'an]] de êrîşên Qomên germanan, ango [[Koça Qoman]], wek [[elaman]]an û [[Got]], [[Vandal]]an dest pê kir. Li rojhelata împaratoiyê jî hembera [[Sasanî]]yan re şêren mezin dibûn. [[Diokletian]] di [[284]]an de derbaza textê bû û di dema xwe de kargerî wek leşkeran û neferman kira du paran. Wî [[Tetrarşî]](kergarîya çarî) roma saz kir. Gorî wê du împaratorên bi nave (''Augustus'' ) du jî bi nave (''Caesar '') Împaratorî wek rojhelat û rojava di du paran de kergar dikirin. [[Konstantin I|Konstainê Mezin]] li bavê xwe şunda di [[312]]an de derbaza textê bû. Wî heta [[324]] ji bo li împaratoriyê ewleyîyê peyda bike têkoşîn kir. Paş wî serwerî li ser împaratoriyê peyda kir şunda paytext bira [[Konstantinopolis]] e. Di [[375]]an de paş [[Valentinian I]] mir şunda [[Gratian]] û [[Valens]] derbaza textê bûbûn. Kengê Valens hembera [[Got]]an di [[Cenga Adrianapolis]] de mir Gratian [[Thedosius I]] wek împaratorê rojava da zanîn. Thedosius di [[394]] bi tenê bû imparatorê Roma, lê ew salak naçû jîyan ji dest da. Di [[395]]an de paş [[Theodosius I]] mir re împaratorî êdî vebirî wek rojhelat û rojava bû du paran: [[Împaratoriya Romaya Rojhelat]], piştre dibe [[Bîzans]] û [[Împaratoriya Romaya Rojava]]. Di dema [[Theodosius I]] de xiristiyanî bû Olê fermî. Li [[Theodosius I]] şunda lawên xwe [[Honorius]] li rojava, [[Arcadius]] jî li rojhelat derbaza textê bûn. == Ruxîn li Rojhelat û Rabûn li Rojava== [[Image:vandalen.jpg|thumb|[[Vandal]]an di [[455]]an de Roma dagir dikine<br /><small>[[Heinrich Leutemann]], 19. Jhdt.</small>]] Paş [[Hun]]an ji [[Asya Navîn]] de berva Ewropayê koç kirin re, vê li ewropa wek bandora [[domîno]] kir û qomên dinên wan deran yek bi yek berva rojava û hundura ewropa koç kirin. Pê [[Got]]an hembera Hunan bin ketin re, koç û êrîşa xakên Roma kirin. Di [[Cenga Adrianopolis]] de Roma hembera Gotan bin ket û p reê [[împaratoriya Romaya Rojava]] gelek lawaz bû. Di navîna [[sedsala 5'an]] de xakên [[Galya]] û [[Spanya]] bi piranî qomên [[german]]an wek [[Vandal]]an, [[Frank]]an û [[Got]]an ketin. Di wê demê de di [[435]] an de [[Efrîka]] jî bi dest [[Vandal]]an ket. Paytexta Rojava di wê demê de ji [[Milan]] de hatî bû birina [[Ravenna]]. Di [[410]]an de bajarê Roma bi dest [[Vîzîgot]]an ket. Di [[455]]an de jî bi dest [[Vandal]]an ket. Împaratoriya Romaya Rojhelat roj bi roj keta bin bandora [[Germen]]an. Di [[476]]an de Germanan [[Odoaker]] kira împaratorê Romaya Rojhelat. Lê împaratorî rojava [[Odoaker]] xwe wek navçeyaka rojhelat didît. Di wê demê da xemgîniya Împaratoriya Romaya Rojava ji bo êrîşên germanan tune bû. Di împaratoriya [[Justinian I]] de, serdarî wî [[Belisar]], sînorên Bîzansê heta bi piranî [[Maxrîb]], [[Îtalya]] û [[Spanya]] fireh bû. Bîzansê di wê wextê de li rojava bi [[Sasanî]]yan re ceng dikirin. Di [[sedsala 7'an]] de împaratorî cara pêşî ji alîya [[Sasanî]]yan hat dagir kirin. Lê, wan bi dawî di dema [[Herakleios]] de ewna bin xistin. Lê ji pê wan re jî êrîşên [[Ereb]]an dest pê kir. Paş dema Heraklios de Bîzans şuna zimanê [[Latinî]] zimana [[yewnanî]] kira zimanê fermî û di navê imparatora da şuna ''imperium'' navê ''Basileus'' hat bikaranîn, ew ji Roma bi tunî bû. Ew êdî na împaratoriya Romaya Rojava, paşpêkî bi paytexta [[Konstantinopolis]] Bîzans bû û heta navîna [[sedsala 15'an]] serwerî ajot. ==Dewletên Pêmavan== Li împaratoriya Roma şunda hin dewletan xwe wek pêmavana Roma didît. Wekok [[Împaratoriya Romaya Pîroz]] xwe wek pêmavana Împaratoriya Roma didît. [[Çar]]ên [[Rus]]an jî xwe wek pêmavanê împaratoriya Romaya Rojava didît. Navê împaratorên Romaya Pîroz ''Kaiser'' û navê împaratorên Rûsan ''Çar'' ji navê împaratorên Roma ''Ceaser'' de dihat. ==Bibîne== *[[Lîsteya Împaratorên Roma]] ==Çavkanî== * [http://de.wikipedia.org/wiki/R%C3%B6misches_Reich Wîkîpediya Elmanî] == Giredanê Web == * [http://www.imperiumromanum.com Projekt Imperium Romanum: împaratoriya Roma] * [http://www.antikefan.de/kulturen/Roemisch.html Dîroka Roma] [[Category:Dîrok]] [[Category:Împaratoriya Roma]] [[Category:Împaratorên Roma]] [[bg:Древен Рим]] [[en:Ancient Rome]] [[es:Antigua Roma]] [[fi:Rooman valtakunta]] [[fr:Rome antique]] [[gl:Roma Antiga]] [[he:רומא העתיקה]] [[is:Rómverska heimsveldið]] [[ja:古代ローマ]] [[nl:Oude Rome]] [[no:Antikkens Roma]]{{Link FA|no}} [[pl:Starożytny Rzym]] [[pt:Roma Antiga]]{{Link FA|pt}} [[ru:Древний Рим]] [[sk:Staroveký Rím]] [[sl:Antični_Rim]] [[sr:Антички Рим]] [[sw:Roma ya Kale]] [[zh:羅馬帝國]]{{Link FA|zh}} 17124 62132 2006-12-29T18:10:25Z Bangin 450 [[Wêne:Oklahoma state capitol.jpg|thumb|300px|Navenda birêvebiriya bajêr, Oklahoma]] '''Oklahoma City''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Oklahoma]] ye. Bajar di parêzgeha Oklahomayê de ye. Hejmara niştecihên bajêr 528.042 (2004) e û 29. bajarê mezin ê DYAyê ye. Bi tevî devedora xwe nifûsa wê ji 1 milyonî zêdetir e. Bajar bi bûyera terorîstî ya di Avrêla 1995'î ya li dijî palasa hikûmetê pêkhatibû navdar bû. Di vê bûyerê de gelek kesên bêguneh jiyana xwe jidestdan. Di [[4'ê berfanbarê 1928]]'î de li herêmê petrol tê dîtin û ev yeka han çarenûsa bajêr guhertiye. Bajêr bi tevî devedora xwe 1,608.8 km² fireh e. Axa herêmê 396 m ji deryayê bilindtir e. == Lînk == *[http://www.okc.gov/ Malpera fermî ya bajêr] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17125 61953 2006-12-28T06:38:35Z 85.105.139.63 '''Pleb''' ([[Latînî]] ''plebs'' , ango gel) ew gelê di [[Komara Roma]] de na ji [[Patrîsyan]]an de bû. Ewna bi gelemperî ji kerkaran û cotkaran pêk hatî bûn û li 2/3 ên gelê Rêma pêk anî bûn. Ewna li [[Sklav]]an, ango dîlan veqetî bûn. Paş ewna di [[494 b.z.]] de raperîn û ewleyî encax di [[287 b.z.]] de hat peyda kirin re, wek [[Patrîsyan]] ji bo ketina [[Konsul]]ê maf hel girtin. [[Category:Împaratoriya Roma]] [[bg:Плебеи]] [[bs:Plebejci]] [[ca:Plebs]] [[cs:Plebej]] [[da:Plebejer]] [[en:Plebs]] [[es:Plebe]] [[fi:Plebeiji]] [[fr:Plèbe]] [[he:פלבאים]] [[hr:Plebejac]] [[hu:Plebejus]] [[it:Plebei]] [[ka:პლებეები]] [[lt:Plebėjai]] [[nl:Plebejer]] [[pl:Plebejusze]] [[pt:Plebe]] [[ru:Плебс]] [[sh:Plebejci]] [[sr:Плебејци]] [[sv:Plebej]] 17126 61851 2006-12-27T20:28:30Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Împaratoriya Roma]] #REDIRECT[[Împaratoriya Roma]] 17127 62133 2006-12-29T18:12:39Z Bangin 450 [[Wêne:Columbus-ohio-skyline.jpg|350px|thumb|Columbus]] '''Columbus''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Ohio]] ye. Gorî hejmartinên sala 2004'î hejmara niştecihên wê 730.008 e û herwekî Columbus navenda parêzgeha [[Franklin County]] ye. Rûber: 550,5 km² ye. Li bajêr pirranî hemwelatiyên bingeh-German (Alman) dijîn. == Lînk == * [http://ci.columbus.oh.us/ Malpera fermî ya bajêr (ingîlîzî)] * [http://www.germanvillage.org/ The German Village Society (ingîlîzî)] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17128 61857 2006-12-27T20:47:09Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: '''Patrîsyan''' gelê [[Komara Roma]]ya bicîhawazî, ango arîstokrat, burjuva bû. Wûşeya Patrîsyan (lat., ''patricius'') [[Latînî]] ji ''pater, patres'' (bav, pêşeng) de der... '''Patrîsyan''' gelê [[Komara Roma]]ya bicîhawazî, ango arîstokrat, burjuva bû. Wûşeya Patrîsyan (lat., ''patricius'') [[Latînî]] ji ''pater, patres'' (bav, pêşeng) de der keti ye. Patrîsyan xwe wek pêmavanê damezrênerên Roma didît. Di dema [[Komara Roma]] de navbera Patrîsyan û [[Pleb]]an de zewicîn tune, ango qedexe bû. Bazirganî jî gelek kêm bû. Paş [[Pleb]] raperîn re Patrîsyan û Pleban va di mafan de nêzî hev bûn. [[Pleb]] wê demê de ji bo Polîtîka maf hel girtin jî, bi gelemperî Patrîsyan dewlet kargerandi dide. [[Category:Împaratoriya Roma]] [[bg:Патриций]] [[bs:Patriciji]] [[cs:Patricius]] [[da:Patricier]] [[en:Patrician]] [[eo:Patricio]] [[es:Patricios]] [[fi:Patriisi]] [[fr:Patricien]] [[he:פטריקים]] [[hu:Patrícius]] [[it:Patrizio (storia romana)]] [[lb:Patrizier]] [[lt:Patricijai]] [[nl:Patriciër]] [[pl:Patrycjusze]] [[pt:Patrício]] [[ro:Patrician]] [[ru:Патриции]] [[sh:Patriciji]] [[sr:Патрицији]] [[sv:Patricier]] 17130 64939 2007-01-16T20:54:27Z Cyrus the virus 619 3. sedsala b.z. çû cihê 3. sedsala berî zayîne <div align=center> [[4. sedsala b.z.]] | '''[[3. sedsala b.z.]]''' | [[2. sedsala b.z.]] </br> [[290ên b.z.]] | [[280ên b.z.]] | [[270ên b.z.]] | [[260ên b.z.]] | [[250ên b.z.]] | [[240ên b.z.]] | [[230ên b.z.]] | [[220ên b.z.]] | [[210ên b.z.]] | [[200ên b.z.]]<br> </div> '''3. sedsala BZ''', ango '''sedsala 3'an berî zayîne''' di [[1'ê rêbendanê]] [[300 b.z.]] dest pê dike û [[31'ê berfanbarê]] [[201 b.z.]]ê jî xelas dibe. ==Gelemperî== ==Bûyer/Perisîn== ===290ên BZ=== *[[287 b.z.]]- [[Archimedes]] matematîkvanê yewnanî hate dinê. ===280ên BZ=== ===270ên BZ=== *[[264 b.z.]]– Despêkirina [[Cenga Punişa]]a Yekem navbera [[Kartaca]]yan û [[Împaratoriya Roma]] ===260ên BZ=== ===250ên BZ=== *[[241 b.z.]]- Qediyan [[Cenga Punişa]]a Yekem navbera [[Kartaca]]yan û [[Împaratoriya Roma]] ===240ên BZ=== ===230ên BZ=== ===220ên BZ=== *[[218 b.z.]]- Despêkirina [[Cenga Punişa]]a Duyem navbera [[Kartaca]]yan û [[Împaratoriya Roma]] ===210ên BZ=== *[[201 b.z.]]- Qediyan [[Cenga Punişa]]a Duyem navbera [[Kartaca]]yan û [[Împaratoriya Roma]] ===200ên BZ=== ==Mirov== === Zayîn === *[[247 b.z.]]- [[Hannibal]] [[Kartaca]]yan hate dinê. === Mirîn === *[[270 b.z.]]- [[Euklid ]] matematîkvanê yewnanî jîyan li dest da. *[[212 b.z.]]- [[Archimedes]] matematîkvanê yewnanî jîyan li dest da. ==Nûvedan û Keşf== *[[Archimedes]] rakirina avê keşf kir. [[Kategorî:Sedsal]] [[af:3de eeu v.C.]] [[bg:3 век пр.н.е.]] [[ca:Segle III aC]] [[cs:3. století př. n. l.]] [[da:3. århundrede f.Kr.]] [[el:3ος αιώνας π.Χ.]] [[en:3rd century BC]] [[eo:3-a jarcento a.K.]] [[es:Siglo III adC]] [[eu:K. a. III. mendea]] [[fi:200-luku eaa.]] [[fr:IIIe siècle av. J.-C.]] [[he:המאה ה-3 לפנה"ס]] [[hr:3. stoljeće p.n.e.]] [[hu:I. e. 3. század]] [[id:Abad ke-3 SM]] [[io:3ma yar-cento aK]] [[it:III secolo a.C.]] [[ja:紀元前3世紀]] [[ko:기원전 3세기]] [[lb:3. Joerhonnert v. Chr.]] [[lt:III amžius pr. m. e.]] [[nds-nl:3e eeuw v. Chr.]] [[nl:3e eeuw v. Chr.]] [[nn:200-talet fvt.]] [[no:3. århundre f.Kr.]] [[pl:III wiek p.n.e.]] [[pt:Século III a.C.]] [[ro:Secolul al III-lea î.Hr.]] [[ru:III век до н. э.]] [[ru-sib:3-о столетте до н. п.]] [[scn:Sèculu III a.C.]] [[sk:3. storočie pred Kr.]] [[sl:3. stoletje pr. n. št.]] [[sq:Shekulli III p.e.s.]] [[sr:3. век пне.]] [[sv:200-talet f.Kr.]] [[tl:Ika-3 siglo BC]] [[tt:MA 3. yöz]] [[uk:3 століття до Р.Х.]] [[zh:前3世纪]] 17131 61872 2006-12-27T21:18:22Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[3. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[3. sedsala b.z.‎]] 17132 64941 2007-01-16T20:55:48Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[3. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[3. sedsala berî zayîne‎]] 17133 61874 2006-12-27T21:19:57Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[3. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[3. sedsala b.z.‎]] 17134 61875 2006-12-27T21:20:09Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[3. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[3. sedsala b.z.‎]] 17135 61876 2006-12-27T21:20:32Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[3. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[3. sedsala b.z.‎]] 17136 61877 2006-12-27T21:20:43Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[3. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[3. sedsala b.z.‎]] 17137 61879 2006-12-27T21:21:51Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[3. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[3. sedsala b.z.‎]] 17138 61898 2006-12-27T21:45:40Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<... <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 4'an]] | '''sedsala 5'an''' | [[sedsala 6'an]]<br> [[401]] [[402]] [[403]] [[404]] [[405]] [[406]] [[407]] [[408]] [[409]] [[410]]<br> [[411]] [[412]] [[413]] [[414]] [[415]] [[416]] [[417]] [[418]] [[419]] [[420]]<br> [[421]] [[422]] [[423]] [[424]] [[425]] [[426]] [[427]] [[428]] [[429]] [[430]]<br> [[431]] [[432]] [[433]] [[434]] [[435]] [[436]] [[437]] [[438]] [[439]] [[440]]<br> [[441]] [[442]] [[443]] [[444]] [[445]] [[446]] [[447]] [[448]] [[449]] [[450]]<br> [[451]] [[452]] [[453]] [[454]] [[455]] [[456]] [[457]] [[458]] [[459]] [[460]]<br> [[461]] [[462]] [[463]] [[464]] [[465]] [[466]] [[467]] [[468]] [[469]] [[470]]<br> [[471]] [[472]] [[473]] [[474]] [[475]] [[476]] [[477]] [[478]] [[479]] [[480]]<br> [[481]] [[482]] [[483]] [[484]] [[485]] [[486]] [[487]] [[488]] [[489]] [[490]]<br> [[491]] [[492]] [[493]] [[494]] [[495]] [[496]] [[497]] [[498]] [[499]] [[500]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:5de eeu]] [[als:5. Jahrhundert]] [[an:Sieglo V]] [[ar:قرن 5]] [[ast:Sieglu V]] [[az:V əsr]] [[bg:5 век]] [[bs:5. vijek]] [[ca:Segle V]] [[cs:5. století]] [[da:5. århundrede]] [[el:5ος αιώνας]] [[en:5th century]] [[eo:5-a jarcento]] [[es:Siglo V]] [[et:5. sajand]] [[eu:V. mendea]] [[fi:400-luku]] [[fr:Ve siècle]] [[fy:5e ieu]] [[ga:5ú haois]] [[gd:5mh Linn]] [[gl:Século V]] [[he:המאה ה-5]] [[hr:5. stoljeće]] [[hu:5. század]] [[id:Abad ke-5]] [[io:5ma yar-cento]] [[is:5. öldin]] [[it:V secolo]] [[ja:5世紀]] [[jv:Abad kaping 5]] [[ko:5세기]] [[ksh:5. Joohunndot]] [[kw:5es kansblydhen]] [[la:Saeculum 5]] [[lb:5. Joerhonnert]] [[li:Viefde iew]] [[lt:V amžius]] [[mk:5 век]] [[nds:5. Johrhunnert]] [[nds-nl:5e eeuw]] [[nl:5e eeuw]] [[nn:400-talet]] [[no:5. århundre]] [[pl:V wiek]] [[pt:Século V]] [[ro:Secolul V]] [[ru:V век]] [[ru-sib:5-о столетте]] [[scn:Sèculu V]] [[simple:5th century]] [[sl:5. stoletje]] [[sq:Shekulli V]] [[sr:5. век]] [[sv:400-talet]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 5]] [[tr:5. yüzyıl]] [[tt:5. yöz]] [[uk:5 століття]] [[vi:Thế kỷ 5]] [[zh:5世纪]] 17139 61901 2006-12-27T21:47:25Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Împaratoriya Roma]] #REDIRECT[[Împaratoriya Roma]] 17140 61909 2006-12-27T21:57:25Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[3. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[3. sedsala b.z.‎]] 17141 61910 2006-12-27T21:57:50Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[3. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[3. sedsala b.z.‎]] 17142 61911 2006-12-27T21:58:09Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[3. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[3. sedsala b.z.‎]] 17144 61933 2006-12-28T01:00:09Z Erdal Ronahi 2 Pleb çû cihê Plebs #REDIRECT [[Plebs]] 17150 62137 2006-12-29T18:20:09Z Bangin 450 {{Çavlêgerandin}} Ev film þanî dide, ku rêjima Bees a Saddam bi rengekî resmî, terora dewletê û qetilam li dijî miletê kurd tanî. Filmê Al-Anfal ji produksiyona derhênêr û alîkariya televizyona Swîsra, Kenalê Zimanê Elmanî ye. Film hatiye wergerandin ji bo zimanên elmanî, înglîzî û frensî. Þerê bi navê Al-Anfal Saddam Husên li dijî miletê kurd li Kurdistana baþûr di salê 1988'an û vir de pêk hanî, bû sebeb ku pêhtir ji 182 hezar mirovên kurd, jin û zar û kal, hatin kuþtin û bi deh hezaran gundî bi saxî hatin binerdkirin, yan jî hatine wêrankirin û ew þandine destê Iraqê ku ji tîhna û birçîna mirine. Saddam Husên di sala 1987'ê de, kuramê xwe Ali Hasan Al-Majid (ku navê wî ne tenê li cem kurdan, lê li nav duniyayê wek Ali Kîmyawî hate naskirin ) kire hukimdarê yekemîn li Kurdistanê. Ev mucrimê bê exlaq û bê wijdan navê sûreya 8'ê ya Qur'anê ku bi navê Al-Anfal' ê, navê vê sûreya li þerê xwe dijî miletê kurd kir. Ev sûra li Quranê di dema pêxemberê eraban Muhammed de hatibû û li ser mesela talankirina mal û milkên Gauran diaxive, Ali Hasan Majid, xwe weke pêxemberê Muhemmed bi nav kir û miletê kurd weke Gauran da xwuyanîkirin. Eskerên iraqî mal û milkên kurdan li xwe behr dikirin û zar û zinc û zilamên wan jî kuþtin, ne tenê ev, lê generalên beesî ê muxaberatên Seddam û generalên eskerî keçên kurd ê ciwan li xwe behr dikirin û grûpek ji wan jinan hatine þandin ji bo gazîno û merqesên welatê Misrê, ku heta roja îro kes ni zane çi bi serê wan keçan hat. Film, her ku bi taybetî li ser þerê Al-Anfal disekine. Hevpeyvîn û bi sedan dokumentên rêjîma Bees ku kuþtin bi rengekî resmî bi kar tanî, lê ji alîkî din ve hinekî li ser mesela zindanan û praktikên Beesê li zindana û wuha li ser qirkirina Milletê Kurd li Helebcê jî diaxive. Mesaja filmê Al-Anfal ne tenê dîrokê ji nuvre vegerîne, lê li ser hêviya miletê kurd disekine, ku ev miletê bi sedhezaran þehîd dane tu carî na mire û heqê xwe ji dijminên xwe re na hêle. Ji alîki din ve, film dixwaze mesajek din bide milletên azad û serbixwe, û mesaj jî eve: piþtî þerê cîhanê yê duwemîn Nazî li Elmaniya qedixe bû û weke Partîyek Terorîst û heta roja îro hat bi navkirin, lê mixabin Nazî cihekî xwe ê xweþ li Iraq û Sûriya dît lê bi navek din, partiya Bees a erebî ya sosyalîst. Herê partiya Bees a Iraqê têk çû, lê li welatê Sûriya her Beesî li ser hukm in, û ji wan jî tê û ne dûr e, ku rojekê ew jî þerekî bi navê Al-Anfal dijî Milletê Kurd bikin. Fîlm ji destpêka meha nehan ve, dikeve festîvalên filman û di televîziona swîsrî ya zimanê elmanî de têt weþandin. [[http://www.serbesti.org/content_images/Al-Anfal%20Pressefoto%204%20Kopie.jpg]] -------------------- Al-anfal „Bi navê Allah, Bes û Seddam » Filmê Al-anfal, ji produksîon û derhênana Rejîsêrê kurd [[Mano Khalîl]]ˆe Piştî ku filmê Al-anfal li çend festivalên navnetewî weke festîvala Solothurn, Singapur, Panorana hate helbijartin û demek nêzîk li Montréal û li London tê şanîdan. Berî çend mehan li televizîona Swîsrî du caran hatibu belavkirin. Pistî çend rojan wê li Televizîona Swêdî kenala TV8 sê caran bê weşanin . Roja Sêşem 24.10.2006 seat 21.00 û seat 23.30 deqe tê dubarekirin û roja çaşem 25.10.2006 seat 18.00. Film wê bi zimanê Kurdî û wergirandina zimanê Swêdî bê pêşkêşkiin.. Tê zanîn ku filmê Al-Anfal berî salekê bi produksiona derhinêrê Kurd Mano Khalil û bi alîkariya televizîona Swîsri hatibu amadekirin. Giringîa filmê Al-anfal li wire, ji ber ku cara yekemîn bi rengekî paqij û firah û hesan operasîonên xwînxwarên Besê ereb li Iraqê ku dijî miletê kurd kiribun tîne ser ekranan. Ev operasîon ku navê wê al-anfal bu. Enfal weke ku tê zanîn sureta 8 a Quranê ye, ku li ser Pêximberê ereb Muhamad daketibu, û têde li ser talankirina mal û milkê „ Gauiran“ daxive, talankirina jin, zarok û hetra dewarê „Gawiran“. Diktatorê Ereb Saddam Huseyn, ku kur amê xwe Ali Hasan Al-magid di sala 1987 kire berpirsîarê kurdistan ê yekemin, Ali Hasan almagid jî dest bi qirkirina miletê kurd kir, bêhtir ji 182 Hezar mirov hatin kuştin û bêhtir ji 4500 gund hatin xira kirin. Filmê Al-Anfal ronî dide serekî ku dinyayê ji bîr kiribu, di riya hevpeyvîn û ersîv û dîmenan de, xwesik sanî dide bê bi ci regê wehsîtî Besîên ereb kur qelandin… „ em tev bi du hev re mesîan, esker li alîkî û em li alîki yek bi du yek de, du serleskerên ereb hebun, yek navê wî Muhamad bu, yek jî Abbas bu, gava ku em gihan vî cihî, yekî ji hrduserleskeran da qêrîn, bisekinin, û di hema demê de, got bikuj…“ Ji axivtina Kerîm Nayef ku ji komkujîkê xelas bu. [[http://www.kurd4all.nl/dindarnews/mano_xelil.jpg]] [[http://www.serbesti.org/content_images/Al-Anfal%20Pressefoto%202.jpg]] [[http://www.serbesti.org/content_images/Mano%20Khalil%20-%20Kurdistan.jpg]] [[Kategorî:fîlm]] 17151 63435 2007-01-07T01:04:50Z Erdal Ronahi 2 {{Çavlêgerandin}} Fîlmê '''Davîdê Tolhildan''' çîroka xortê Swîsrî [[Davîd Rouiller]], Kurê serokê dadgha Federal a Swîsra a berê, kurê Profesorê unîversîtê û kurê andamê dadgeha kar a cîhanê. Davîd dev ji jiyana xwe a komfort li Swîsra berda û ev buye der-dora şeş salan, ku cihê xwe di nav refê Gerîla de dîtiye. Davîd, piştî ku hevalê wî ê kurd „Tolhildan“ li Mêrdînê jiyana xwe ji dest da, navê xwe kguhert, navê wî îro buye Tolhildan. Davîd ku ji ruh û can di nav hêza azadiya Kurdîstanê de cihê xwe girtiye, buye yekî kurd, ziman, dan û standina wî buye kurdî… Dayka wî ji Lausanna Swîsra berê xwe dide nav çiyayên Kurdistana birîndar, jibo ku kurê xwe bibîne… Ev xanima swîsrî ji nêz ve, dibe şahidek li ser jiyana mirovên canfîda, mirovên bi hurmet û bi rumet, demekê di nav refên keç û xortên Kurd de dimîne. Dawî bi dilekî xwes vedigere welatê xwe. çîrok ne tenê çîroka dayikek Swîsrî ye, çîrok çîroka hemu dayikên Kurdin ku keç û kurê wan xwe dikin qurban ji bo azadiya kurd û Kurdistanê. Film ji produksîona derhinêr [[Mano Xelîl]] e û sê Qenalên televizîonên Swîsrî ê zimenên Elmanî, Fransî û Itali ne, herwisa bi piçtgiriya wezareta rewşenbîrî a welatê Swîsra hatiye amadekirin. Filmê Davîdê Tolhildan nerînek nu, bi çavekî din li şoreşa kurdistanê temaşe dike, zimanekî nu di warê filmên dokumentar di dîroka kurdîstanê de ye. Fîlm dest bi weşanê kir, berî ku di televizîonê de bê weşandin li van ciha (heta niha) hatiye xwîanî kirin ku wê bê şanî dan: * London Kurdish film festival ji 8-14 12.2006 : * Berlin kurdisches film festival 12 -17.12.2006 : * Swîsra Festîvala filma Solothurner filmtage 2007 Fîlm her bo gelek Festîvalên navnetewî hatiye şandin. [http://cinematheque.ch/photo%20traitee/proev_khalil1.gif] [http://cinematheque.ch/photo%20traitee/proev_khalil2.gif] [[Kategorî:fîlm]] 17154 61973 2006-12-28T12:50:27Z Erdal Ronahi 2 Davîdê Tolhildan, 70 min and 70 Min. Digi-beta. Coproduction wit Swiss TV çû cihê Davîdê Tolhildan #REDIRECT [[Davîdê Tolhildan]] 17155 61978 2006-12-28T12:53:24Z Erdal Ronahi 2 Cihê xwedê lê razaye, 16mm, 30Min. çû cihê Cihê xwedê lê razaye #REDIRECT [[Cihê xwedê lê razaye]] 17156 61980 2006-12-28T12:53:53Z Erdal Ronahi 2 Al-Anfal, "bi navê Allah, Baesû Saddam" 52 min.Digi Beta co-production with Swiss TV çû cihê Al-Anfal, "bi navê Allah, Baesû Saddam" #REDIRECT [[Al-Anfal, "bi navê Allah, Baesû Saddam"]] 17157 64454 2007-01-13T21:24:19Z Cyrus the virus 619 '''Hispanya''' navê [[antîk]]ê [[latînî]]yê [[Nîvgirava Îber]]ê ye. Ew dema [[împaratoriya Roma]] de navçeyaka împaratoriye bû. ==Dîrok== Pê [[Roma]]yan [[Cenga Punîş]]a Yekem de (264–241 b.z.) [[Sîcîlya]], [[Korsîka]] û [[Sardunya]] ji [[Kartaca]]yan hel girtin re, ji bo wan xakan şunda li [[Roma]] bistînin, Kartacayan li Hispanya kolonî çêkirin. Paş Keyê Kartaca [[Hannibal]] [[Împaratoriya Roma]] li [[Galya]] û [[îtalya]] bin xist re Împaratoriya Roma ji bo Hannîbal û Kartacayan li Hîspanya der xin komkeştî û artêşên xwe êrîşa Kartacayan kirin û ewna li [[206 b.z.]] de ji Hîspanya derxistin. endgültig aus Spanien. Di [[197 b.z.]] ew wek ''Hispania citerior'' bû navçeyaka Împaratoriya Roma. Di [[sedsala 5'an]] de [[Vîzîgot]]an Hîspanya dagir kirin. [[Category:Împaratoriya Roma]] [[Category:Dîrok]] [[ca:Hispània]] [[en:Hispania]] [[es:Hispania]] [[eu:Hispania]] [[fi:Hispania]] [[fr:Hispanie]] [[ja:ヒスパニア]] [[nl:Hispania]] [[no:Hispania]] [[pl:Hispania]] [[pt:Hispânia]] [[sk:Hispánia]] [[sv:Hispania]] 17158 62139 2006-12-29T18:23:17Z Bangin 450 [[Albany]] paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[New York]] e. Herwekî navenda parêzgeha [[Albany County]] ye. Bingeha bajêr di 1614'î de hatiye avêtin. Rûbera wê 56,6 km², nifûsa navendê 94.226 (2004) ya parêzgehê 825.875 e. Bilindahiya axa wê ji rûyê avê 60 m, postkoda wê 12201–12232, koordînatên cografîk ev in: {{coor dm|42|39|N|73|46|W}} Zanîngeha bajêr [[University at Albany]] û [[Albany College]] navdar in. == Lînk == *[http://www.albanyny.org Malpera fermî ya bajêr] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17159 62140 2006-12-29T18:24:00Z Bangin 450 /* Giredanên Der */ '''UTC-6''' navçeyakê demjimêrî ye. [[Mountain Standard Time]] (MST), an jî [[Central Time Time]] (CT) tê nav kirin. Bi biharî hin deran ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC-5]] dibin. Li ew dernan tê bikaranin; *[[Kosta Rîka]] *[[El Salvador]] *[[Gûatemala]] *[[Hondûras]] *[[Nîkaragûa]] *[[Kanada]] (bi pişkî) *[[DYA]] **[[Alabama]]* **[[Arkansas]]* **[[Florida]]* (bi pişkî) **[[Illinois]]* **[[Indiana]]* (bi pişkî) **[[Iowa]]* **[[Kansas]]* (bi pişkî) **[[Kentucky]]* (bi pişkî) **[[Louisiana]]* **[[Michigan]]* **[[Minnesota]]* **[[Mississippi]]* **[[Missouri]]* **[[Nebraska]]* **[[North Dakota]]* **[[Oklahoma]]* **[[South Dakota]]* (bi pişkî) **[[Tennessee]]* (bi pişkî) **[[Texas]]* (bi pişkî) **[[Wisconsin]]* *[[Şîlî]] *[[Ekûador]] *[[Belîze]] ==Giredanên Der== *[http://www.timegenie.com/utc.time/UTC-6 Bajarên di navçeyê UTC-6 da] *[http://www.chennaiiq.com/astrology/daylight_saving_times/dst_list.asp?id=-6 Demjimêra Havîn] [[Kategorî: Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[en:UTC-6]] [[fr:UTC-6]] [[ja:UTC-6]] [[pt:UTC-6]] 17160 62141 2006-12-29T18:24:30Z Bangin 450 /* Giredanên Der */ '''UTC+5''' navçeyakê demjimêrî ye. Ew [[Pakistan Standard Time]], [[West Asia Standard Time]]. an jî [[Yekaterinburg Time]] tê nav kirin. Bi biharî hin deran(welatên bi *) ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC+6]] dibin. Li wan dernan tê bikaranin; *[[Maldîv]] *[[Pakistan]] *[[Tacîkistan]] *[[Uzbekistan]] *[[Turkmenistan]]* *[[Rusya]] (bi pişkî) *[[Qezexistan]] ==Giredanên Der== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+5 Bajarên bi UTC+5] * [http://www.chennaiiq.com/astrology/daylight_saving_times/dst_list.asp?id=5 Demjimêra Havîn di UTC+5] {{Beşên Demjimêrê}} [[Kategorî: Navçeya demê]] [[en:UTC+5]] [[fr:UTC+5]] [[nl:UTC+5]] [[ja:UTC+5]] [[pt:UTC+5]] [[ru:UTC+5]] 17161 65650 2007-01-20T14:44:22Z Bangin 450 PDK Patîya Demokrata Kurdistanê {{Al}} 17162 62168 2006-12-29T21:15:19Z Metin84 686 YNK - Yekîtiya Nîştimaniya Kurdistan {{Al}} 17163 62100 2006-12-29T14:16:34Z Bangin 450 Çiyayê Saint Helens çû cihê Çiyayê St. Helens: ev nava pirtir tê bikaranîn #REDIRECT [[Çiyayê St. Helens]] 17164 62855 2007-01-02T23:52:33Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[no:Olympus Mons]] [[Wêne:Olympus Mons.jpeg|thumb|250px|Olympus Mons]] [[Wêne:Olympus Mons.jpg|thumb|left|Olympus Mons]] '''Olympus Mons''' (''Olympus Mons'' bi [[latînî]] ye, bi [[kurdî]] mera dibêje ''Çîyayê Olymp'') volkanekî niha ne aktîv li [[Arsia Mons|mentîqê Arsia Mons]] li [[Behram|Behramê]] ye. Ew bi 26,4 km bilindîyê çîyayê tewrî mezin di [[pergala rojê]] da ye. ==Lînk== *[http://www.google.com/mars/#lat=18.239785&lon=-133.099365&zoom=7&map=visible&q=Olympus%20Mons Wêneyên din] {{commons|Category:Olympus Mons}} [[Kategorî:Behram]] [[Kategorî:Çiya]] [[Kategorî:Volkan]] [[als:Olympus Mons]] [[ca:Olympus Mons]] [[cs:Olympus Mons]] [[da:Olympus Mons]] [[de:Olympus Mons]] [[en:Olympus Mons]] [[es:Monte Olimpo (Marte)]] [[et:Olympus Mons]] [[fi:Olympus Mons]] [[fr:Olympus Mons]] [[he:אולימפוס מונס]] [[hu:Olympus Mons]] [[is:Ólympusfjall (Mars)]] [[it:Olympus Mons]] [[ja:オリンポス山 (火星)]] [[ko:올림푸스 산 (화성)]] [[nl:Olympus Mons]] [[nn:Olympus Mons]] [[no:Olympus Mons]] [[pl:Olympus Mons]] [[pt:Olympus Mons]] [[ro:Olympus Mons]] [[ru:Олимп (Марс)]] [[sco:Olympus mons]] [[sk:Olympus Mons]] [[sv:Olympus Mons]] [[uk:Олімп (Марс)]] [[zh:奧林帕斯山 (火星)]] 17165 62105 2006-12-29T15:25:37Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Exter]] [[Kategorî:Exter]] 17168 62116 2006-12-29T15:41:47Z Bangin 450 Navî pir bajaran di [[DYE]] da '''Montpelier''' e. *[[Montpelier (Iowa)]] *[[Montpelier (Louisiana)]] *[[Montpelier (Maryland)]] *[[Montpelier (Ohio)]] *[[Montpelier (Vermont)]] *[[Montpelier (Virginia)]] Hên jî navî bajarekê li [[Fransa]] jî nêzîkî vê ye, [[Montpellier]]. {{cudakirin}} 17170 63334 2007-01-06T11:22:23Z Cyrus the virus 619 '''Sedsal'''ek sed salên ji pê hev tê neye. Deh sedsal, ango hezar sal, jî hezarsalakê pêk tî ne. Di [[salnameya Gregorian]] de, sedsala pêşin di sala [[Îsa]] pexamber hatî dinê de dest pê dike, di sala [[100]]em jî xelas dibe. Yanê Sala [[101]]an êdî di sedsala duyem de ye. Ew salan ber Îsa pexamber hatî bû dinê jî wiha ye. Lê, li wan sedsalên ber îsa pexamber de her ku hejmer mezin dibe dem jî dûra îroj dibe. Di salname de sala "0" tune ye. Gorî wê salnamêye di [[2000]]an de [[sedsala 20'an]] xelas bû, di [[2001]]an de jî [[sedsala 21'an]] dest pê kir. Sedsal ji bo salnamên dinên wek [[Salnameya Hicrî|hîcrî]], [[Salnameya Rûmî|rûmî]] jî tê bikaranîn. [[Category:Sedsal]] [[ar:قرن (زمن)]] [[ast:Sieglu]] [[zh-min-nan:Sè-kí]] [[bs:Vijek]] [[bg:Век]] [[ca:Segle]] [[cv:Ĕмĕр]] [[cs:Století]] [[da:Århundrede]] [[de:Jahrhundert]] [[et:Sajandid]] [[el:Αιώνας]] [[es:Siglo]] [[eo:Jarcentoj]] [[eu:Mende]] [[fa:قرن]] [[fr:Siècle]] [[fy:Ieu]] [[gl:Século]] [[ko:세기]] [[hr:Stoljeće]] [[id:Abad]] [[it:Secolo]] [[kn:ಶತಮಾನ]] [[ka:საუკუნე]] [[la:Saeculum]] [[lt:Amžius]] [[nl:Eeuw]] [[ja:世紀]] [[no:Århundre]] [[nrm:Syiclle]] [[pl:Wiek]] [[pt:Século]] [[ro:Secole]] [[rmy:Shelbersh]] [[ru:Век]] [[scn:Sèculu]] [[simple:Century]] [[sk:Storočie]] [[sl:Stoletje]] [[sr:Век]] [[sh:Vijek]] [[sv:Sekel]] [[th:ศตวรรษ]] [[tr:Yüzyıl]] [[ur:ٹائم لائن]] [[zh:世纪]] 17171 62276 2006-12-30T08:59:58Z 85.105.139.63 '''Salname Hîcrî''', salnameyekê demê ye. Ji bo bi gelemperî gorî hîve tê hejmertin '''Salname Hîvî''' jî tê nav kirin. Ew bi [[hîcret]] kirina [[Mihemed]] pexambera ji [[Mekke]] de [[Medîne]] ye de dest pê dike. Mihamad pexamber ji bo [[hîcret]] bike 27'ê [[Sefer]]ê de ji Mekke de der ket, di [[20'ê rezberê]] de gehîşte [[Kûba]] û [[24'ê rezberê]] [[622]]an de jî, hîcrî 12 [[Rebî ûl Evvel]] de, gehîşta [[Medîne]] ye. Gorî wan rojên Mihamad pexamber û hejmertinê demê du cûreyê wê henê; 1- Salname roja Mihamad pexamber hatî [[Kûba]], [[20'ê rezberê]] [[622]]an, wek destpêk tê dibîne û gorî tevgerê dinêyê dor roj re tê hejmertin û wek ''Salnameya Hîcrîya Şemsî'' tê nav kirin. 2 -Dema [[Xelîfe]] [[Hz. Omer]] de ji bo di salnameyan de tevlîhevî ra kin Sala Mihamad pexamber Hicret kirî, sala salnameyê hîcrîya yekem hat hel girtin. Roja sal dest pê dika jî 1'ê Muharremê wê salê, gorî salnameyê [[Gregorian]](Mîladî) de [[16'ê tîrmehê]] [[622]]an, hat pejirandin. Hejmeriya salên wê gorî tevgera [[hîv]]eyê dor dinê re tê hejmartin. Kengê hîv dor dinê re 12 caran çerx dibe sala Hîcrî jî temam dibe. Ew salname wek salnameya Hicrî tê zanîn û ji van 12 mehanan de pêk tê: :[[Mûharrem]], ({{ar| محرم}}) :[[Sefer]], ({{ar|صفر}}) :[[Rebî ûl Evvel]], ({{ar| ربيع الاول}}) :[[Rebî' ûl-Sanî]], ({{ar|ربيع الثاني}}) :[[Cemadî el-Evvel]], ({{ar|جمادى الاولى}}) :[[Cemadî el-Sanî]], ({{ar| جمادى الثانية}}) :[[Receb]], ({{ar| رجب}}) :[[Şeban]], ({{ar| شعبان}}) :[[Remezan (meh)|Remezan]], ({{ar| رمضان}}) :[[Şeval]], ({{ar|شوال}}) :[[Zîl Kade]], ({{ar| ذو القعدة}}) :[[Zîl Hîcce]], ({{ar| ذو الحجة}}) Gorî salnameyê hîcrî sal 1'ê Muharremê de dest pê dike. Lê ji bo salnameyê hîcrî gorî salnameyê roj nêzî 10 rojan hindik dajo, navbera wê û salnameyê [[Gregorian]] sal bi sal cîyawazî dibe. Ji bo wê sedeme meheyê [[Remezan]] gorî salnameyê [[Gregorian]] her sal gorî salê pêşanî nêzî 10 rojan peş de dest pê dike. Li wê salê her meha kengê hîvik tê dîtin dest pê dike. Mehak 29 rojan an jî 30 rojan pêk tê. Sal bi tunî jî 354 an jî 355 rojan pêk te. Îroj li welatên misilmanan bi piranî salnameyê Gregorian tê bikaranîn. Lê ji bo meh û rojên pîroz, wek Remezan, [[cejna Boraqê]], gorî salnameyê hîcrî dest pê dikin dîsa jî tê peyçûn kirin. Meheyê [[Remezan]], Hec di meha [[Zîl Hîcce]] de, [[cejna Boraqê]] di 10'ê ye [[Zîl Hîcce]] de gorî salnameyê Hicrî tê diyar kirin. 10 rojên pêşinên di [[Mûharrem]] de gorî [[Şî]]yan ji bo şehît bûna sehebe Hûseyîn, nevîke Mihamad pexamber, pîroz tê dîtîn. Ew [[roja Aşûre]]ye jî. ==Rojên Heftê== Rojên hefte bi hejmeran tê diyar kirin. Rojê yekem Duşema û wiha na; :Duşem: ''yevm el-ehed'' ({{ar| يوم الأحد}})(Roja Yekem) :Sêşemb: ''yevm el-îdnaynİ'' ({{ar| يوم الإثنين}})(Roja Duyem) :Çarşemî: ''yevm es-selasa'' ({{ar| يوم الثلاثاء}})(Roja Sêyem) :Pençşemb: ''yevm el-erbe`a'' ({{ar| يوم الأَرْبعاء}})(Roja Çaram) :în: ''yevm el-hems'' ({{ar| يوم الخَمِيس}})(Roja Pençem) :Şemî: ''yevm el-cûm`a'' ({{ar| يوم الجُمْعَة}})(Roja În) :Yekşem: ''yevm es-seba'' ({{ar| يوم السَّبْت}})(Roja Heftem) == Salnameyên Gregorîyanî û Hicrî == Ji bo navbera salnamayên hicrî û Gregoryan de cîyawazî he ye wergerandina hev nahêsan e. Mirov ewna bi formûlaka wiha wergerîna hev; <math>G \approx H \cdot \frac{32}{33} + 622</math> <math>H \approx \frac{33}{32} \cdot (G - 622)</math> G ''(Sala Gregorîanî)'', H ''(Sala Hicrî)'' îsal, Sala Gregorianîya [[2006]], sala [[1427]]anê Salnameyê hicrîya ye. Salvegara Salnameyê Hîcri [[19'ê rêbandanê]] [[2007]]an e. [[1428]] kengê roj dera ava dest pê dike. {{Mehên Hicrî}} == Giredanên Web == *[http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Wergara Hicrî û Mîladî] [[Category:Salname]] [[Category:îslam]] [[ar:تقويم هجري]] [[bg:Ислямски календар]] [[bn:ইসলামি বর্ষপঞ্জি]] [[bs:Islamski kalendar]] [[ca:Calendari musulmà]] [[cs:Islámský kalendář]] [[da:Islamisk kalender]] [[el:Έτος Εγίρας]] [[en:Islamic calendar]] [[eo:Islama kalendaro]] [[es:Calendario musulmán]] [[et:Islami kalender]] [[fa:تقویم هجری قمری]] [[fi:Islamilainen kalenteri]] [[fr:Calendrier musulman]] [[fur:Calendari islamic]] [[gl:Calendario musulmán]] [[he:הלוח המוסלמי]] [[hu:Iszlám naptár]] [[ia:Calendario islamic]] [[id:Kalender Hijriyah]] [[io:Islama kalendario]] [[is:Íslamska tímatalið]] [[it:Calendario islamico]] [[ja:ヒジュラ暦]] [[ko:이슬람력]] [[ms:Takwim Hijrah]] [[nl:Islamitische kalender]] [[nn:Det muslimske året]] [[no:Islamsk kalender]] [[pl:Kalendarz muzułmański]] [[pt:Calendário islâmico]] [[ru:Исламский календарь]] [[sl:Muslimanski koledar]] [[sv:Muslimska kalendern]] [[sw:Kalenda ya Kiislamu]] [[th:ปฏิทินฮิจญ์เราะหฺ]] [[tr:Hicri takvim]] [[tt:Íslam täqwime]] [[zh:伊斯兰历]] 17172 62175 2006-12-29T21:30:27Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Salnameya Hicrî]] #REDIRECT[[Salnameya Hicrî]] 17173 62179 2006-12-29T21:45:37Z Cyrus the virus 619 # [[Kûba]], Dewlet # [[Kûba (bajar)]], bajarekê ku Li [[Erebistan]]ê kengê [[Mihemed]] pexamber H3icret kirî nev re derbaz bû ye. {{cudakirin}} 17175 62484 2007-01-01T03:10:48Z 84.175.31.97 # [[Remezan]], gorî [[îslam]]ê mehayê [[rojî]]ye ye. # [[Remezan (meh)]], Mehayê [[Salnameya Hîcrî]] de. # [[Remezan (gund)]], gundekê ku Dêrsime li navçeya [[Nazmiye]]ye ye. # [[Cejna Remezanê]], di dawiya remezanê de tê pîrozkirin. {{cudakirin}} 17178 62307 2006-12-30T18:01:17Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser meheyê Remezanê gorî [[Salnameya Hîcrî]] ye. Ji bo wateyên din a "Remezan", li [[Remezan]] binihêre.}} '''Remezan''' ({{ar|رمضان }}) meheya nehema [[Salnameya Hîcrî]] ye. Ji bo [[Salnameya Hîcrî]] li [[Salnameya Mîladî]] 10 an jî 11 rojan hindik dajo, Remezan gorî Salnameya Mîladî her sal dîrokên cîyawazî tê dîjîn. Di [[2006]]an de Remezan li [[23'ê rezberê]] dest pê kir. [[Remezan]], bi [[Receb]] û [[Şeban]]ê va ji bo gorî Îslame mehên pîrozin wek ''Sê Mehên'' tê nav kirin. [[Kategorî:Meh]] {{Mehên Hicrî}} [[ur:رمضان]] [[ar:رمضان]] [[ca:Ramadà]] [[cs:Ramadán]] [[da:Ramadan]] [[de:Ramadan]] [[es:Ramadán]] [[eo:Ramadano]] [[fr:Ramadan]] [[ko:라마단]] [[hr:Ramazan]] [[id:Ramadan]] [[it:Ramadan]] [[he:רמדאן]] [[kn:ರಮಾದಾನ್]] [[ms:Puasa]] [[nl:Ramadan]] [[no:Ramadan]] [[ja:ラマダーン]] [[pl:Ramadan]] [[pt:Ramadão]] [[ru:Рамадан]] [[fi:Ramadan]] [[sv:Ramadan]] [[tt:Ramazan]] [[tr:Ramazan]] [[zh:赖买丹月]] 17179 62238 2006-12-29T23:58:11Z Cyrus the virus 619 <br clear=all> <center> {| border="0" class="toccolours" style="margin: 0 auto" align=center |align=center| [[Mûharrem]] | [[Sefer]] | [[Rebî ûl Evvel]] | [[Rebî' ûl-Sanî]] | [[Cemadî el-Evvel]] | [[Cemadî el-Sanî]] | [[Receb]] | [[Şeban]] | [[Remezan (meh)|Remezan]] | [[Şeval]] | [[Zîl Kade]] | [[Zîl Hîcce]] |} </center> 17180 62309 2006-12-30T18:02:42Z Bangin 450 '''Mûharrem''' (bi [[erebî]]: محرم) meheyê yekema [[Salnameya Hîcrî]] ye. 1'ê Mûharrem salvegara Hîcrî ye. Ew 29 an jî 30 dajo. Di [[2006]]an de Mûharrem li [[31'ê rêbendanê]] dest pê kir. 10 rojên pêşina Mûharrem gorî [[Şî]]yan ji bo Îmamê [[Hûseyîn]] di [[Cenga Kerbela]] de şehît bûbû rojen şîne ne. Roje 10. ji [[Roja Aşûre]] ye. == Giredanên Web == *[http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Wergera Hicrî û Mîladî ] [[Category:Meh]] {{Mehên Hicrî}} [[ar:محرم]] [[bs:Muharram]] [[da:Muharram]] [[en:Muharram]] [[fr:Mouharram]] [[he:מוחרם]] [[id:Muharram]] [[ms:Muharram]] [[nl:Muharram]] [[pt:Muharram]] [[sv:Muharram]] [[sw:Muharram (mwezi)]] [[ta:முகரம்]] [[tr:Muharrem]] [[tt:Möxärräm]] [[ur:محرم]] [[zh:穆哈兰姆月]] 17181 62310 2006-12-30T18:03:26Z Bangin 450 '''Sefer''' (bi [[erebî]]: صفر) meheyê duyema [[Salnameya Hîcrî]] ye. Ji bo [[Salnameya Hîcrî]] li [[Salnameya Mîladî]] 10 an jî 11 rojan hindik dajo, Şeban gorî Salnameya Mîladî her sal dîrokên cîyawazî tê dîjîn Di [[2006]]an de Sefer li [[2'ê adarê]] dest pê kir. == Giredanên Web == *[http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Wergera Hicrî û Mîladî] {{Mehên Hicrî}} [[Category:Meh]] [[ar:صفر]] [[da:Safar]] [[fr:Safar]] [[pt:Safar]] [[sv:Safar]] [[tt:Safar]] [[tr:Safer]] [[ur:صفر]] [[zh:色法尔月]] 17183 62311 2006-12-30T18:04:01Z Bangin 450 '''Rebî ûl Evvel''' (bi [[erebî]]: ربيع الأول) meheyê sêyema [[Salnameya Hîcrî]] ye. Ji bo [[Salnameya Hîcrî]] li [[Salnameya Mîladî]] 10 an jî 11 rojan hindik dajo, Rebî ûl Evvel gorî Salnameya Mîladî her sal dîrokên cîyawazî tê dîjîn. Di [[2006]]an de Sefer li [[31'ê avrelê]] dest pê kir. == Giredanên Web == *[http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Wergera Hicrî û Mîladî ] {{Mehên Hicrî}} [[Category:Meh]] [[ar:ربيع الأول]] [[da:Rabîa I]] [[fr:Rabia al Awal]] [[pt:Rabi al-Awwal]] [[sv:Rabi' al-Awwal]] [[tr:Rebiülevvel]] [[tt:Rabíğ-äl-äwäl]] [[ur:ربيع الاول]] [[zh:赖比尔·敖外鲁月]] 17184 62312 2006-12-30T18:04:27Z Bangin 450 '''Rebî' ûl-Sanî''' (bi [[erebî]]: ربيع الثاني) meheyê çarama [[Salnameya Hîcrî]] ye. Ji bo [[Salnameya Hîcrî]] li [[Salnameya Mîladî]] 10 an jî 11 rojan hindik dajo, Rebî' ûl-Sanî gorî Salnameya Mîladî her sal dîrokên cîyawazî tê dîjîn. Di [[2006]]an de Rebî' ûl-Sanî li [[30'ê avrelê]] dest pê kir. == Giredanên Web == *[http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Wergera Hicrî û Mîladî] {{Mehên Hicrî}} [[Category:Meh]] [[ar:ربيع الثاني]] [[da:Rabîa II]] [[fr:Rabia ath-Thani]] [[it:Rabi' II]] [[sv:Rabi' al-Akhir]] [[tt:Rabíğ-äl-axír]] [[tr:Rebiülahir]] [[ur:ربيع الثانی]] [[zh:赖比尔·阿色尼月]] 17185 62313 2006-12-30T18:04:57Z Bangin 450 '''Cemadî el-Evvel''' (bi [[erebî]]: جمادى الأول) meheyê Pencema [[Salnameya Hîcrî]] ye. Ji bo [[Salnameya Hîcrî]] li [[Salnameya Mîladî]] 10 an jî 11 rojan hindik dajo, Rebî ûl Evvel gorî Salnameya Mîladî her sal dîrokên cîyawazî tê dîjîn. Di [[2006]]an de Cemadî el-Evvel li [[29'ê gulanê]] dest pê kir. == Giredanên Web == *[http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Wergera Hicrî û Mîladî] {{Mehên Hicrî}} [[Category:Meh]] [[ur:جمادی الاول]] [[zh:主马达·敖外鲁月]] [[ar:جمادى الأولى]] [[da:Jumâda I]] [[fr:Joumada al Oula]] [[sv:Jumada-l-Awwal]] [[tt:Cömäd-äl-äwäl]] [[tr:Cemaziyelevvel]] 17186 62314 2006-12-30T18:05:45Z Bangin 450 '''Cemadî el-Sanî''' (bi [[erebî]]: أو جمادى الثاني) Şeşema Pencema [[Salnameya Hîcrî]] ye. Ji bo [[Salnameya Hîcrî]] li [[Salnameya Mîladî]] 10 an jî 11 rojan hindik dajo, Cemadî el-Sanî gorî Salnameya Mîladî her sal dîrokên cîyawazî tê dîjîn. Di [[2006]]an de Cemadî el-Evvel li [[28'ê pûşperê]] dest pê kir. == Giredanên Web == *[http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Wergera Hicrî û Mîladî] {{Mehên Hicrî}} [[Category:Meh]] [[ar:جمادى الثانية]] [[da:Jumâda II]] [[fr:Joumada ath-Thania]] [[sv:Jumada-l-Akhirah]] [[tt:Cömäd-äl-axír]] [[tr:Cemaziyelahir]] [[ur:جمادی الثانی]] [[zh:主马达·阿色尼月]] 17187 62315 2006-12-30T18:06:54Z Bangin 450 '''Receb''' (bi [[erebî]]: رجب) meheyê heftema [[Salnameya Hîcrî]] ye. Ji bo [[Salnameya Hîcrî]] li [[Salnameya Mîladî]] 10 an jî 11 rojan hindik dajo, Receb gorî Salnameya Mîladî her sal dîrokên cîyawazî tê dîjîn. Di [[2006]]an de Receb li [[27'ê tîrmehê]] dest pê kir. Receb bi [[Şeban]] û [[Remezan]]ê va ji bo gorî Îslam mehên pîrozin wek ''Sê Mehên'' tê nav kirin. == Giredanên Web == *[http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Wergera Hicrî û Mîladî] {{Mehên Hicrî}} [[Category:Meh]] [[ar:رجب]] [[da:Rajab]] [[es:rayab]] [[fr:Rajab]] [[it:Rajab]] [[pt:Rajab]] [[sv:Rajab]] [[tt:Racäb]] [[tr:Recep]] [[ur:رجب]] [[zh:賴哲卜月]] 17188 65651 2007-01-20T14:44:50Z Bangin 450 KADEK - [2002-2003] - Kongreya Azadî û Demokrasîya Kurdistanê {{Al}} 17189 62316 2006-12-30T18:07:52Z Bangin 450 '''Şeban''' (bi [[erebî]]: شعبان) meheyê heştema [[Salnameya Hîcrî]] ye. Ji bo [[Salnameya Hîcrî]] li [[Salnameya Mîladî]] 10 an jî 11 rojan hindik dajo, Şeban gorî Salnameya Mîladî her sal dîrokên cîyawazî tê dîjîn. Di [[2006]]an de Şeban li [[26'ê gelawêjê]] dest pê kir. Şeban bi [[Receb]] û [[Remezan]]ê va ji bo gorî Îslame mehên pîrozin wek ''Sê Mehên'' tê nav kirin. == Giredanên Web == *[http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Wergera Hicrî û Mîladî] {{Mehên Hicrî}} [[Category:Meh]] [[ar:شعبان]] [[es:shaabán]] [[it:Sha'ban]] [[tt:Şäğbän]] [[tr:Şaban]] [[da:Shaabân]] [[pt:Sha'aban]] [[ur:شعبان]] [[zh:舍爾邦月]] 17190 62317 2006-12-30T18:08:25Z Bangin 450 '''Şeval''' (bi [[erebî]]: شوّال) meheyê dehama [[Salnameya Hîcrî]] ye. Sê rojên pêşinan Şevale [[Cejna Remezanê]] ye. Ji bo [[Salnameya Hîcrî]] li [[Salnameya Mîladî]] 10 an jî 11 rojan hindik dajo, Şeval gorî Salnameya Mîladî her sal dîrokên cîyawazî tê dîjîn. Di [[2006]]an de Şeval li [[24'ê kewçêrê]] dest pê kir. [[Receb]], bi [[Şeban]] û [[Remezan]]ê va ji bo gorî Îslam mehên pîrozin wek ''Sê Mehên'' tê nav kirin. == Giredanên Web == *[http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Wergera Hicrî û Mîladî] {{Mehên Hicrî}} [[Category:Meh]] [[ar:شوال]] [[da:Shawwâl]] [[es:Shaabán]] [[fr:Chawwal]] [[pt:Shawwal]] [[sv:Shawwal]] [[tt:Şäwäl]] [[tr:Şevval]] [[ur:شوال]] [[zh:閃瓦魯月]] 17191 62318 2006-12-30T18:09:04Z Bangin 450 '''Zîl Kade''' (bi [[erebî]]: ذو القعدة) meheyê yanzdehema [[Salnameya Hîcrî]] ye. Ji bo [[Salnameya Hîcrî]] li [[Salnameya Mîladî]] 10 an jî 11 rojan hindik dajo, Zîl Kade gorî Salnameya Mîladî her sal dîrokên cîyawazî tê dîjîn. Di [[2006]]an de Zîl Kade li [[22'ê sermawezê]] dest pê kir. == Giredanên web == *[http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Wergera Hicrî û Mîladî] {{Mehên Hicrî}} [[Category:Meh]] [[ar:ذو القعدة]] [[da:Dhû l-Qa'da]] [[es:Du l-qa'da]] [[fr:Dhou al Qi`da]] [[pt:Dhu al-Qidah]] [[sv:Dhu-l-Qa'dah]] [[tt:Zö-äl-Qäğdä]] [[tr:Zilkade]] [[zh:都尔喀尔德月]] 17192 62319 2006-12-30T18:09:54Z Bangin 450 '''Zîl Hîcce''' (bi [[erebî]]: ذو الحجة) meheyê duwazdehema [[Salnameya Hîcrî]] ye. Ji bo [[Salnameya Hîcrî]] li [[Salnameya Mîladî]] 10 an jî 11 rojan hindik dajo, Zîl Hîcce gorî Salnameya Mîladî her sal dîrokên cîyawazî tê dîjîn. Di [[2006]]an de Zîl Hîcce li [[22'ê berfanbarê]] dest pê kir. [[Hec]] û [[Cejna Boraqê]] di Zîl Hîcce de ye. Di dehemê vê mehê de Cejna Boraqê dest pê dike û çar rojan dajo. [[Hec]] jî di rojên heştem, nehem û dehem tê kirin. == Giredanên Web == *[http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Wergera Hicrî û Mîladî] {{Mehên Hicrî}} [[Category:Meh]] [[ar:ذو الحجة]] [[da:Dhû l-Hijja]] [[es:Du l-hiyya]] [[fr:Dhou al-Hijja]] [[pt:Dhu al-Hija]] [[sv:Dhu-l-Hijjah]] [[tt:Zö-äl-Hiccä]] [[tr:Zilhicce]] [[zh:都爾黑哲月]] 17193 62277 2006-12-30T09:01:21Z 85.105.139.63 Redirecting to [[Rebî ûl Evvel]] #REDIRECT[[Rebî ûl Evvel]] 17194 62278 2006-12-30T09:20:46Z 85.105.139.63 Redirecting to [[Rebî' ûl-Sanî]] #REDIRECt[[Rebî' ûl-Sanî]] 17195 62279 2006-12-30T09:21:34Z 85.96.175.137 Redirecting to [[Cemadî el-Evvel]] #REDIRECT[[Cemadî el-Evvel]] 17196 62281 2006-12-30T09:23:33Z 85.105.139.64 Redirecting to [[Cemadî el-Sanî]] #REDIRECT[[Cemadî el-Sanî]] 17197 64986 2007-01-16T23:32:41Z 88.231.9.242 '''Cejna Boraqê''', Cejna Kûrbanê, ({{ar|عيد الاضحى}}, eyd ûl edha), ([[farsî]]: عید قربان ,''Eydê Qurban''), ([[tirkî]], Kurban Bayramı) yek ji cejnên [[misilman]]a ye. Ew gorî [[Salnameya Hîcrî]] 10ema mehayê [[Zîl Hîcce]] de dest pê dike û çar rojan dajo. Ji bo navbera Salnamyea Hîcrî û [[Salnameya Gregorian]] de 10 an jî 11 rojan cîyawazî heye, gorî [[Salnamaye Gregorian]] ew her sal berwarên cîhê de tê pîroz kirin. Di vê sedeme de di [[2006]]an de yek [[10'ê rêbendanê]], yek jî [[31'ê berfanbarê]] cejna boraqê du caran hat pîroz kirin. == Sedem == Boraq di wan rojan de ji bo peyçûna [[îbrahîm]] pexamber tê kirin. Îbrahîm pexamber ji bo zarokên xwe ne dibûn sozaka wiha da bû: ger Xwede zarokakî bi min de ezê wî zarokî ji bo Xwede boraq bikim e. Paş [[Îsmaîl]] pexamber bû re wî soza xwe bîr kirî bû. Kengê wî sê şavan li ser hev xewna xwe de dît ko ew îsmaîl pexamber kurban dike re, wî fehm kir ko Xwe de dixwazê ko ew sozê xwe bicîh bike. Ew bi Îsmaîl pexamber re dibeje û Îsmaîl pexamber jî qabûl dike ko ji rîya Xwede de boraq be. Kengê dike Îbrahîm pexamber kêre bi stûye îsmail pexamber de Xwede mizgîna wan azmûn derbaz kirî dida wan Û bi Îbrahîm pexamber re dibeje ko şuna Îsmaîl pexamber berana kî boraq bike. Misilman jî pê [[Mihemed]] pexamber re boraqê wek cejnake pîroz dikin û heywanan boraq dikin. Boraq li [[Çiyaya Erafat]] kî [[Hec]] dike û rewşa xwe rind re [[vacîb]] e. == Nimêja Cejna Boraqê == Wek [[Cejna Remezanê]] roja cejna boraqêya pêşin an jî duyem nimêja cejnê he ye. Ew du rekatin û sibe bi cimate tê kirin. ==Daraza Boraqê gorî Zavan == Boraqê, ew kesên narewîtî, azad û qasî [[nîsab]] male xwe henî dikin. Nîsaba ji bo boraqê wiha ye: ew kesî, hewceyîyên bingehîyen wek xanî, tiştên bingehîyên xanî, heywana ji bo siyar bûne, sê qat kincên xwe, ew kesên li aborîye wan peyda dike û li deynên xwe bê tir qasî 80, 18 gr. zerî xwe heyî boraqê dike. Lê boraq daraza boraqê gorî zavan cihê bi cihê ye. . === Şafî === Gorî [[şafî]]yan boraq kirin ''[[sunet]]a mûekkeda'' ye. Ew kesên, jin an jî mêr, qanda Nîsab malî xwe heyî re boraq kirin ''[[sunet]]a mûekkeda'' ye. === Malîkî === Gorî [[Malîkî]]yan boraq kirinê ''[[sunet]]a mûekkeda'' ye. Ew merên qanda Nîsab malî xwe heyî re boraq kirin ''[[sunet]]a mûekkeda'' ye. === Henefî === Gorî [[Henefî]]yan boraq kirin ew kesî rewşa xwe rind re [[Vacîb]] e. Ew kesî, jin an jî mêr, qanda Nîsab malî xwe heyî re boraq kirin [[Vacîb]] e. === Henbelî === Gorî [[Henbelî]]yan ew kesî rewşa xwe rind re [[Ferza Kîfaye]] ye. Ew merên qanda Nîsab malî xwe heyî re boraq kirin [[Ferza Kîfaye]] ye. ==Heywanên tên Boraq kirin== Mîh, bizin, deve, dewar û gemêş dikanin werin boraq kirin. Li wan divê ko bikêmasî deve 5, dewar û gemêş 2, mîh û bizin ji 1 dîtî be. Mîh û bizinan ancax yek kes dikana boraq bike. Deve, dewar û gemêşan jî heta 7 kesan mirov dikana tev boraq bike. Ew heywanên bi kêmasî wek çav, gunên xwe tune, naxweş, lawaz boraq nabin. [[Category:Cejn]] [[Category:Îslam]] [[ar:عيد الأضحى]] [[bs:Bajram]] [[da:Eid ul-Adha]] [[en:Eid ul-Adha]] [[eo:Eid ul-Adha]] [[es:Eid ul-Adha]] [[fa:عید قربان]] [[fr:Aïd el-Kebir]] [[he:חג הקורבן]] [[hr:Kurban-bajram]] [[id:Idul Adha]] [[jv:Idul Adha]] [[kn:ಬಕ್ರೀದ್]] [[ms:Hari Raya Aidil Adha]] [[nl:Offerfeest]] [[nn:Id ul-adha]] [[no:Id ul-Adha]] [[pt:Eid ul-Adha]] [[ru:Курбан-байрам]] [[sl:Eid ul-Adha]] [[sv:Eid ul-Adha]] [[tr:Kurban Bayramı]] [[tt:Qorban bäyräme]] [[zh:古尔邦节]] 17198 62290 2006-12-30T14:02:43Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Cejna Boraqê]] #REDIRECT[[Cejna Boraqê]] 17199 62320 2006-12-30T18:11:40Z Bangin 450 '''Cejna Remezanê''' (bi [[erebî]] عيد الفطر, '''îyd el Fitr'''; bi [[farsî]]: عید فطر, '''îydê fitr'''; bi [[tirkî]] '''Ramazan Bayramı''') yek ji cejnên [[misilman]]a ye. Ew pê [[Remezan]] dawî dibe re li sê rojên pêşinên mehê [[şeval]] de tê pîroz kirin. ''Fitr'' di erebî de tê manê ''taştî kirin'' û ji bo [[rojî]] xelas dibe şunda êdî taştî tê xwarin wiha tê nav kirin. Wek [[cejna boraqê]] cejna remezanê jî bi [[nimêja Cejne]] dest pê dike. Paş nimêj kirin şunda [[Xûtbe]] jî hat xwendin şunda pîroz kirina cejan dest pê dike. Mirov malbat û merîv û mezinên xwe ser lêdide. Ew bi gelemperî wek ''cejna te/we pîroz be'' tê pîroz kirin. Di vê cejnê de mirov tiştên şêrîn dike û belav dike, şekir dide zarok e. Ji bo navbera [[Salnameya Hicrî]] û [[Salnameya Gregorian]] de 10 an jî 11 rojan ciyawazî heye Cejna Remezan gorî [[Salnameya Gregorian]] her salan berwarên cihê tê pîroz kirin. Di [[2006]]an de ew li [[24'ê kewçêrê]] de hat pîroz kirin. [[Category:Cejn]] [[Category:Îslam]] [[ar:عيد الفطر]] [[cy:Eid ul-Fitr]] [[da:Eid ul-Fitr]] [[en:Eid ul-Fitr]] [[eo:Eid ul-Fitr]] [[es:Eid ul-Fitr]] [[fa:عيد فطر]] [[fr:Aïd el-Fitr]] [[he:עיד אל-פיטר]] [[hi:ईद उल-फ़ित्र]] [[id:Idul Fitri]] [[ms:Hari Raya Aidilfitri]] [[nl:Suikerfeest]] [[nn:Id ul-fitr]] [[no:Id ul-Fitr]] [[pt:Eid ul-Fitr]] [[ru:Праздник разговения]] [[sh:Ramazanski bajram]] [[simple:Eid ul-Fitr]] [[sl:Eid ul-Fitr]] [[sv:Eid ul-Fitr]] [[tr:Ramazan Bayramı]] [[zh:肉孜节]] 17200 62292 2006-12-30T14:44:54Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Cejna Boraqê]] #REDIRECT[[ cejna Boraqê]] 17202 62323 2006-12-30T18:33:17Z Bangin 450 nih '''Azerbeycan, Azerbeycan!''' (bi [[azerî]]: ''Azərbaycan, Azərbaycan!'') sirûda netewî yê [[Azerbeycan|Azerbeycanê]] ye. Ev strana ji [[Üzeyir Hacıbəyov]] e, wî ji [[Komara Dêmokratîk yê Azerbeycan]] di salê [[1918]] çêkir. Piştî [[Azerbeycan]] dîsa serxwebû, ev sirûda di salê [[1991]] bû sirûda netewî. ==Sirûd== Ev sirûdê netewî yê [[Azerbeycan|Azerbeycanê]] ye. Ew bi herfên [[latînî]] û [[krîlî]] hate nivîsandin. ::Азәрбајҹан!, Азәрбајҹан! ::Еј гәһрәман өвладин шанли Вәтәни! ::Сәндән өтрү ҹан вермәјә ҹүмлә һазириз! ::Сәндән өтрү ан вермәјә ҹүмлә газириз! ::Үч рәнгли бајрағинла мәсуд јаша! ::Үч рәнгли бајрағинла мәсуд јаша! ::Минләрлә ҹан гурбан олду, ::Синән һәрбә мејдан олду! ::Һүгугундан кечән әсҝәр! ::Һәрә бир гәһрәман олду! ::Сән оласан ҝүлүстан, ::Сәнә һәр ан ҹан гурбан! ::Сәнә мин бир мәһәббәт ::Синәмдә тутмуш мәкан! ::Намусуну һифз етмәјә, ::Бајрағини јүксәлтмәјә, ::Намусуну һифз етмәјә, ::Ҹүмлә гәнҹләр мүштагдир! ::Шанли Вәтән! Шанли Вәтән! ::Азәрбајҹан!, Азәрбајҹан! ::Азәрбајҹан!, Азәрбајҹан! ==Lînk== *[[Media:azerbaijan_national_anthem.ogg|Sirûda netewî yê Azerbeycanê (guhdarkirin)]] [[Kategorî:Sirûd]] [[Kategorî:Azerbeycan]] [[az:Azərbaycan Respublikasının himni]] [[cv:Азербайджан патшалăхĕн гимнĕ]] [[de:Aserbaidschanische Nationalhymne]] [[en:Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni]] [[es:Himno nacional de la República de Azerbaiyán]] [[fi:Azerbaycan marsi]] [[hu:Azeri himnusz]] [[ja:アゼルバイジャンの国歌]] [[ko:아제르바이잔의 국가]] [[nl:Volkslied van Azerbeidzjan]] [[pl:Hymn Azerbejdżanu]] [[pt:Hino nacional do Azerbaijão]] [[ru:Гимн Азербайджана]] [[sv:Republiken Azerbajdzjans nationalsång]] [[tr:Azerbaycan Ulusal Marşı]] [[vi:Azerbaijan Marsi]] [[zh:亞塞拜然進行曲]] 17203 62325 2006-12-30T18:34:30Z Bangin 450 Redirecting to [[Azerbeycan, Azerbeycan!]] #redirect[[Azerbeycan, Azerbeycan!]] 17204 62391 2006-12-31T12:58:29Z Bangin 450 [[Image:World population density map.PNG|300px|thumb|Berbilaviya Nifûsa dewletên Cihanê, [[2006]]]] '''Berbilavî''' hêjmara nifûse mirovan ko li derakê serî [[Kîlomitir|km]] lê dijîn e. Ew piranî ji bo dewletan tê hejmêrtin. Li dinê dewleta berbilaviya xwe herî mezin bi 17.000 <math>\frac{kes}{km^2}</math> ve [[Monako]] ye. ==Bibîne== *[[Listeya Berbilaviya Nifûsa Dewletên Cîhanê]] [[Category:Erdnîgarî]] [[af:Bevolkingsdigtheid]] [[als:Bevölkerungsdichte]] [[an:Densidá de poblazión]] [[ast:Densidá de población]] [[zh-min-nan:Jîn-kháu bi̍t-tō͘]] [[be:Шчыльнасьць насельніцтва]] [[bn:জনসংখ্যার ঘনত্ব]] [[bs:Gustoća stanovništva]] [[bg:Гъстота на населението]] [[ca:Densitat de població]] [[cs:Hustota zalidnění]] [[cy:Dwysedd poblogaeth]] [[da:Befolkningstæthed]] [[de:Bevölkerungsdichte]] [[el:Πυκνότητα πληθυσμού]] [[es:Densidad de población]] [[eo:Loĝdenso]] [[fr:Densité de population]] [[gl:Densidade de poboación]] [[ko:인구 밀도]] [[hr:Gustoća stanovništva]] [[ilo:Densidad ti populasion]] [[id:Kepadatan]] [[is:Þéttleiki byggðar]] [[it:Densità di popolazione]] [[he:צפיפות אוכלוסייה]] [[ka:მოსახლეობის სიმჭიდროვე]] [[la:Spissitudo incolarum]] [[lv:Iedzīvotāju blīvums]] [[lt:Gyventojų tankis]] [[li:Bevoukingsdeechde]] [[hu:Népsűrűség]] [[mk:Густина на населеност]] [[ms:Kepadatan]] [[mo:Денситатя популацией]] [[nl:Bevolkingsdichtheid]] [[nds-nl:Bevolkingsdichheid]] [[ja:人口密度]] [[no:Befolkningstetthet]] [[nn:Folketettleik]] [[oc:Densitat de populacion]] [[km:ដង់ស៊ីតេ​ប្រជាជន]] [[nds:Inwahnerdicht]] [[pl:Gęstość zaludnienia]] [[pt:Densidade populacional]] [[ro:Densitatea populaţiei]] [[rmy:Butvaripen le manushengo]] [[ru:Плотность населения]] [[simple:Population density]] [[sk:Hustota obyvateľstva]] [[sl:Gostota prebivalstva]] [[sr:Густина насељености]] [[sh:Gustoća stanovništva]] [[fi:Väestötiheys]] [[sv:Befolkningstäthet]] [[ta:மக்கள்தொகை அடர்த்தி]] [[th:ความหนาแน่นประชากร]] [[vi:Mật độ dân số]] [[udm:Улӥсьёслэн плотностьсы]] [[uk:Щільність населення]] [[vls:Bevolkiengsdichtheid]] [[zh:人口密度]] 17205 62426 2006-12-31T17:23:57Z Cyrus the virus 619 '''Listeya Berbilaviya Nifûsa Dewletên Cîhanê''' bi kes/km² tê hejmertin. [[Berbilavî|Berbilavi]]ya dewletên serbixweya cîhanêya gorî nifûsên xweyên [[2005]]an wiha ne; {| class="wikitable" |- bgcolor="#ececec" | '''Rêz''' || '''Dewlet''' || '''Nifûs''' || '''Rûerd''' (km²) || '''Berbilavî''' |- | — || '''[[Cîhan]]''' || '''6.445.398.968''' || '''148.940.000''' || '''43''' |- | 1 || [[Monako]] || 32.409 || 1,95 || 16.620 |- | 2 || [[Singapûr]] || 4.425.720 || 692,7 || 6.389 |- | 3 || [[Vatîkan]] || 921 || 0,44 || 2.093 |- | 4 || [[Malta]] || 398.534 || 316 || 1.261 |- | 5 || [[Maldîv]] || 349.106 || 300 || 1.163 |- | 6 || [[Bahreyn]] || 688.345 || 665 || 1.035 |- | 7 || [[Bangladeş]] || 144.319.628 || 144.000 || 1.002 |- | 8 || [[Barbados]] || 279.254 || 431 || 647 |- | 9 || [[Taywan]] || 22.894.384 || 35.980 || 636 |- | 10 || [[Naûrû]] || 13.048 || 21 || 621 |- | 11 || [[Morîtûs]] || 1.230.602 || 2.040 || 603 |- | 12 || [[Komara Korêyê]] || 48.422.644 || 98.480 || 491 |- | 13 || [[San Marîno]] || 28.880 || 61,2 || 471 |- | 14 || [[Tîvalû ]] || 11.636 || 26 || 447 |- | 15 || [[Holanda]] || 16.407.491 || 41.526 || 395 |- | 16 || [[Libnan]] || 3.826.018 || 10.400 || 367 |- | 17 || [[Belçîka]] || 10.364.388 || 30.528 || 339 |- | 18 || [[Japonya]] || 127.417.244 || 377.835 || 337 |- | 19 || [[Hindistan]] || 1.080.264.388 || 3.287.590 || 328 |- | 20 || [[Giravên Marşal]] || 59.071 || 181,3 || 325 |- | 21 || [[Rwanda]] || 8.440.820 || 26.338 || 320 |- | 22 || [[El Salvador]] || 6.704.932 || 21.040 || 318 |- | 23 || [[Komor]] || 671.247 || 2.170 || 309 |- | 24 || [[Srî Lanka]] || 20.064.776 || 65.610 || 305 |- | 25 || [[Îsraîl]] || 6.276.883 || 20.770 || 302 |- | 26 || [[Saint Vincent û Granada]] || 117.534 || 389 || 302 |- | 27 || [[Filîpîn]] || 87.857.473 || 300.000 || 292 |- | 28 || [[Haîtî]] || 8.121.622 || 27.750 || 292 |- | 29 || [[Saint Lucîa ]] || 166.312 || 616 || 269 |- | 30 || [[Grenada]] || 89.502 || 344 || 260 |- | 31 || [[Viyetnam]] || 83.535.576 || 329.560 || 253 |- | 32 || [[Jamaîka]] || 2.731.832 || 10.991 || 248 |- | 33 || [[Brîtanya]] || 59.553.800 || 244.820 || 243 |- | 34 || [[Elmanya]] || 82.431.390 || 357.021 || 230 |- | 35 || [[Bûrûndî]] || 6.370.609 || 27.830 || 228 |- | 36 || [[Trînîdad û Tobago]] || 1.088.644 || 5.128 || 212 |- | 37 || [[Liechtenstein]] || 33.717 || 160 || 210 |- | 38 || [[Pakîstan]] || 162.419.946 || 803.940 || 202 |- | 39 || [[Nepal]] || 27.676.547 || 140.800 || 196 |- | 40 || [[Îtalya]] || 58.103.033 || 301.230 || 192 |- | 41 || [[Korêya Bakur]] || 22.912.177 || 120.540 || 190 |- | 42 || [[Sao Tome û Príncipe]] || 187.410 || 1.001 || 187 |- | 43 || [[Komara Domînîk]] || 8.950.034 || 48.730 || 183 |- | 44 || [[Swîsre]] || 7.489.370 || 41.290 || 181 |- | 45 || [[Luksemburg]] || 468.571 || 2.586 || 181 |- | 46 || [[Seyşelan]] || 81.188 || 455 || 178 |- | 47 || [[Antigûa û Berbûda]] || 68.722 || 443 || 155 |- | 48 || [[Mîkronezya]] || 108.105 || 702 || 153 |- | 49 || [[Andorra]] || 70.549 || 468 || 150 |- | 50 || [[Tonga]] || 112.422 || 748 || 150 |- | 51 || [[Saint Kitts û Nevîs ]] || 38.958 || 261 || 149 |- | 52 || [[Gambiya]] || 1.593.256 || 11.300 || 140 |- | 53 || [[Nîjerya]] || 128.771.988 || 923.768 || 139 |- | 54 || [[Çîn]] || 1.306.313.812 || 9.596.960 || 136 |- | 55 || [[Gûatemala]] || 14.655.189 || 108.890 || 134 |- | 56 || [[Moldova]] || 4.455.421 || 33.843 || 131 |- | 57 || [[Kuweyt]] || 2.335.648 || 17.820 || 131 |- | 58 || [[Çîk]] || 10.241.138 || 78.866 || 129 |- | 59 || [[Tayland]] || 65.444.371 || 514.000 || 127 |- | 60 || [[Kirîbatî]] || 103.092 || 811 || 127 |- | 61 || [[Endonezya]] || 241.973.879 || 1.919.440 || 126 |- | 62 || [[Danîmarka]] || 5.432.335 || 43.094 || 126 |- | 63 || [[Elbanya]] || 3.563.112 || 28.748 || 123 |- | 64 || [[Polonya]] || 38.635.144 || 312.685 || 123 |- | 65 || [[Uganda]] || 27.269.482 || 236.040 || 115 |- | 66 || [[Portekîz]] || 10.566.212 || 92.391 || 114 |- | 67 || [[Slovakya]] || 5.431.363 || 48.845 || 111 |- | 68 || [[Fransa]] || 60.656.178 || 547.030 || 110 |- | 69 || [[Macaristan]] || 10.084.000 || 93.030 || 108 |- | 70 || [[Sirbistan]] || 10.829.175 || 102.350 || 105 |- | 71 || [[Cape Verde]] || 418.224 || 4.033 || 103 |- | 72 || [[Malavî]] || 12.158.924 || 118.480 || 102 |- | 73 || [[Kûba]] || 11.346.670 || 110.860 || 102 |- | 74 || [[Ermenîstan]] || 2.982.904 || 29.800 || 100 |- | 75 || [[Togo]] || 5.681.519 || 56.785 || 100 |- | 76 || [[Sûrî]] || 18.448.752 || 185.180 || 99 |- | 77 || [[Slovenya]] || 2.011.070 || 20.273 || 99 |- | 78 || [[Awûstûrya]] || 8.184.691 || 83.870 || 97 |- | 79 || [[Romanya]] || 22.329.977 || 237.500 || 94 |- | 80 || [[Domînîk]] || 69.029 || 754 || 91 |- | 81 || [[Azerbeycan]] || 7.911.974 || 86.600 || 91 |- | 82 || [[Tirkîye]] || 69.660.559 || 780.580 || 89 |- | 83 || [[Gana]] || 21.029.853 || 239.460 || 87 |- | 84 || [[Spanya]] || 43.209.511 || 504.782 || 85 |- | 85 || [[Qubris]] || 780.133 || 9.250 || 84 |- | 86 || [[Sierra Leone]] || 6.017.643 || 71.740 || 83 |- | 87 || [[Yewnanistan]] || 10.668.354 || 131.940 || 80 |- | 88 || [[Makedonya]] || 2.045.262 || 25.333 || 80 |- | 89 || [[Xirvatistan]] || 4.495.904 || 56.542 || 79 |- | 90 || [[Bosna Hersek]] || 4.025.476 || 51.129 || 78 |- | 91 || [[Kosta Rîka]] || 4.016.173 || 51.100 || 78 |- | 92 || [[Ukrayna]] || 47.425.336 || 603.700 || 78 |- | 93 || [[Misir]] || 77.505.756 || 1.001.450 || 77 |- | 94 || [[Qeter]] || 863.051 || 11.437 || 75 |- | 95 || [[Kamboçya]] || 13.607.069 || 181.040 || 75 |- | 96 || [[Fas]] || 32.725.847 || 446.550 || 73 |- | 97 || [[Malezya]] || 23.953.136 || 329.750 || 72 |- | 98 || [[Tîmora Rojhelat]] || 1.040.880 || 15.007 || 69 |- | 99 || [[Siwaziland]] || 1.173.900 || 17.363 || 67 |- | 100 || [[Bulgaristan]] || 7.450.349 || 110.910 || 67 |- | 101 || [[Gurcistan]] || 4.677.401 || 69.700 || 67 |- | 102 || [[Bênîn]] || 7.460.025 || 112.620 || 66 |- | 103 || [[Etîyopiya]] || 73.053.286 || 1.127.127 || 64 |- | 104 || [[Brûney]] || 372.361 || 5.770 || 64 |- | 105 || [[Myanmar]] || 42.909.464 || 678.500 || 63 |- | 106 || [[Ûrdûn]] || 5.759.732 || 92.300 || 62 |- | 107 || [[Hondûras]] || 6.975.204 || 112.090 || 62 |- | 108 || [[Tûnís]] || 10.074.951 || 163.610 || 61 |- | 109 || [[Lesoto]] || 1.867.035 || 30.355 || 61 |- | 110 || [[Samoa]] || 177.287 || 2.944 || 60 |- | 111 || [[Ûzbêkistan]] || 26.851.195 || 447.400 || 60 |- | 112 || [[Îraq]] || 26.074.906 || 437.072 || 59 |- | 113 || [[Kenya]] || 33.829.590 || 582.650 || 58 |- | 114 || [[Îrlandaya bakur]] || 4.015.676 || 70.280 || 57 |- | 115 || [[Senegal]] || 11.126.832 || 196.190 || 56 |- | 116 || [[Lîtvanya]] || 3.596.617 || 65.200 || 55 |- | 117 || [[Meksîk]] || 106.202.903 || 1.972.550 || 53 |- | 118 || [[Berderya Aç]] || 17.298.040 || 322.460 || 53 |- | 119 || [[Burkîna Faso]] || 13.925.313 || 274.200 || 50 |- | 120 || [[Tacîkistan]] || 7.163.506 || 143.100 || 50 |- | 121 || [[Belarûs]] || 10.300.483 || 207.600 || 49 |- | 122 || [[Fîjî]] || 893.354 || 18.270 || 48 |- | 123 || [[Bûtan]] || 2.232.291 || 47.000 || 47 |- | 124 || [[Ekûador]] || 13.363.593 || 283.560 || 47 |- | 125 || [[Efxanistan]] || 29.928.987 || 647.500 || 46 |- | 126 || [[Palaû]] || 20.303 || 458 || 44 |- | 127 || [[Nîkaragûa]] || 5.465.100 || 129.494 || 42 |- | 128 || [[Îran]] || 68.017.860 || 1.648.000 || 41 |- | 129 || [[Yemen]] || 20.727.063 || 527.970 || 39 |- | 130 || [[Gînê Bîsso]] || 1.416.027 || 36.120 || 39 |- | 131 || [[Tanzanya]] || 36.766.356 || 945.087 || 38 |- | 132 || [[Panama]] || 3.039.150 || 78.200 || 38 |- | 133 || [[Gînê]] || 9.467.866 || 245.857 || 38 |- | 134 || [[Kolombiya]] || 42.954.279 || 1.138.910 || 37 |- | 135 || [[Erîtrêya]] || 4.561.599 || 121.320 || 37 |- | 136 || [[Efrîqaya Başûr]] || 44.344.136 || 1.219.912 || 36 |- | 137 || [[Letonya]] || 2.290.237 || 64.589 || 35 |- | 138 || [[Kamerûn]] || 16.380.005 || 475.440 || 34 |- | 139 || [[Zîmbabwe]] || 12.746.990 || 390.580 || 32 |- | 140 || [[Lîberya]] || 3.482.211 || 111.370 || 31 |- | 141 || [[Mîrnişînên Erebî yên Yekbûyî]] || 2.563.212 || 82.880 || 30 |- | 142 || [[Madagaskar]] || 18.040.341 || 587.040 || 30 |- | 143 || [[DYE]] || 295.734.134 || 9.631.418 || 30 |- | 144 || [[Estonya]] || 1.332.893 || 45.226 || 29 |- | 145 || [[Vênêzûêla]] || 25.375.281 || 912.050 || 27 |- | 146 || [[Laos]] || 6.217.141 || 236.800 || 26 |- | 147 || [[Qirgizîstan]] || 5.146.281 || 198.500 || 25 |- | 148 || [[Komara Demokratîk a Kongo]] || 60.085.004 || 2.345.410 || 25 |- | 149 || [[Mozambîk]] || 19.406.703 || 801.590 || 24 |- | 150 || [[Brazîl]] || 186.112.794 || 8.511.965 || 21 |- | 151 || [[Perû]] || 27.925.628 || 1.285.220 || 21 |- | 152 || [[Bahama]] || 301.790 || 13.940 || 21 |- | 153 || [[Şîlî]] || 16.136.137 || 756.950 || 21 |- | 154 || [[Cîbûtî]] || 476.703 || 23.000 || 20 |- | 155 || [[Swêd]] || 9.001.774 || 449.964 || 20 |- | 156 || [[Ûrûgûay]] || 3.415.920 || 176.220 || 19 |- | 157 || [[Guineya Ekwatorî]] || 535.881 || 28.051 || 19 |- | 158 || [[Salomonan]] || 538.032 || 28.450 || 18 |- | 159 || [[Vanûatû]] || 205.754 || 12.200 || 16 |- | 160 || [[Sudan]] || 40.187.486 || 2.505.810 || 16 |- | 161 || [[Paraguay]] || 6.347.884 || 406.750 || 15 |- | 162 || [[Fînlandiya]] || 5.223.442 || 338.145 || 15 |- | 163 || [[Zelanda Nû]] || 4.035.461 || 268.680 || 15 |- | 164 || [[Zambiya]] || 11.261.795 || 752.614 || 14 |- | 165 || [[Arjantîn]] || 39.537.943 || 2.766.890 || 14 |- | 166 || [[Norweç]] || 4.593.041 || 324.220 || 14 |- | 167 || [[Oman]] || 3.001.583 || 212.460 || 14 |- | 168 || [[Cezayêr]] || 32.531.853 || 2.381.740 || 13 |- | 169 || [[Erebistana Siyûdî]] || 26.417.599 || 1.960.582 || 13 |- | 170 || [[Somalî]] || 8.591.629 || 637.657 || 13 |- | 171 || [[Belîze]] || 279.457 || 22.966 || 12 |- | 172 || [[Papûa Gîneya Nû]] || 5.545.268 || 462.840 || 11 |- | 173 || [[Turkmenistan]] || 4.952.081 || 488.100 || 10 |- | 174 || [[Malî]] || 12.291.529 || 1.240.000 || 9 |- | 175 || [[Nîjer]] || 11.665.937 || 1.267.000 || 9 |- | 176 || [[Angola]] || 11.190.786 || 1.246.700 || 8 |- | 177 || [[Komara Kongo]] || 3.039.126 || 342.000 || 8 |- | 178 || [[Rusya]] || 143.420.309 || 17.075.200 || 8 |- | 179 || [[Bolîvya]] || 8.857.870 || 1.098.580 || 8 |- | 180 || [[Çad]] || 9.826.419 || 1.284.000 || 7 |- | 181 || [[Komara Efrîqaya Navîn]] || 3.799.897 || 622.984 || 6 |- | 182 || [[Qezexistan]] || 15.185.844 || 2.717.300 || 5 |- | 183 || [[Gabon]] || 1.389.201 || 267.667 || 5 |- | 184 || [[Guyana]] || 765.283 || 214.970 || 3 |- | 185 || [[Kanada]] || 32.805.041 || 9.984.670 || 3 |- | 186 || [[Lîbya]] || 5.765.563 || 1.759.540 || 3 |- | 187 || [[Morîtanya]] || 3.086.859 || 1.030.700 || 2 |- | 188 || [[Îslanda]] || 296.737 || 103.000 || 2 |- | 189 || [[Botswana]] || 1.640.115 || 600.370 || 2 |- | 190 || [[Sûrînam]] || 438.144 || 163.270 || 2 |- | 191 || [[Awustralya]] || 20.090.437 || 7.686.850 || 2 |- | 192 || [[Namîbiya]] || 2.030.692 || 825.418 || 2 |- | 193 || [[Mongolya]] || 2.791.272 || 1.564.116 || 1 |} ==Bibîne== *[[Lîsteya dewletên serbixwe yên cîhanê]] [[Category:Lîste]] [[Category:Nifûs]] [[als:Liste unabhängiger Staaten nach Bevölkerungsdichte]] [[ca:Llista de països per densitat de població]] [[da:Verdens landes befolkningstæthed]] [[de:Liste unabhängiger Staaten nach Bevölkerungsdichte]] [[el:Κατάλογος χωρών κατά πυκνότητα πληθυσμού]] [[en:List of countries by population density]] [[es:Lista de países por densidad de población]] [[fi:Luettelo valtioista väentiheyden mukaan]] [[fr:Liste des pays par densité de population]] [[hr:Popis država po gustoći stanovništva]] [[hu:Országok népsűrűség szerinti listája]] [[id:Daftar negara menurut kepadatan penduduk]] [[ja:国の人口密度順リスト]] [[ko:인구 밀도순 나라 목록]] [[lt:Šalys pagal gyventojų tankį]] [[nl:Lijst van onafhankelijke staten naar bevolkingsdichtheid]] [[nn:Verdas land etter folketettleik]] [[pl:Lista państw świata według gęstości zaludnienia]] [[rmy:Patrinipen le themengo palal o butvaripen le manushengo]] [[ru:Список стран, сортировка по плотности населения]] [[sh:Spisak država po gustoći stanovništva]] [[sk:Zoznam štátov podľa hustoty obyvateľstva]] [[sv:Lista över länder efter befolkningstäthet]] [[ta:மக்கள்தொகை அடர்த்தி அடிப்படையில் நாடுகளின் பட்டியல்]] [[zh:国家人口密度列表]] 17206 62336 2006-12-30T23:14:52Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Erdnîgarî]] 17207 62394 2006-12-31T13:14:23Z Bangin 450 [[Wêne:Connie Francis.jpg|thumb|Connie Francis]] '''Connie Francis''' (* [[12'ê berfanbarê]] [[1938]] li [[Newark]], [[New Jersey]], [[DYE]]) popvanekê emêrîkî ye. Navê xwe yê rast ''Concetta Rosa Maria Franconero'' e. ==Lînk== *[http://www.conniefrancis.com/ Rûpela fermî yê Connie Francis] [[Kategorî:Pop]] [[Kategorî:Jin]] [[de:Connie Francis]] [[en:Connie Francis]] [[es:Connie Francis]] [[fr:Connie Francis]] [[it:Connie Francis]] [[nl:Connie Francis]] [[nn:Connie Francis]] [[pl:Connie Francis]] [[sv:Connie Francis]] 17209 62393 2006-12-31T13:12:12Z Bangin 450 [[Connie Francis]], popvanekê [[DYE]] {{copyright}} [[Connie Francis]], popvanekê [[DYE]] {{copyright}} 17210 62395 2006-12-31T13:14:53Z Bangin 450 Rûpela nû: [[Kategorî:Muzîk]] [[Kategorî:Muzîk]] 17211 62400 2006-12-31T13:34:26Z Bangin 450 '''Sououd-e-Melli''' sirûda netewî yê [[Efxanistan|Efxanistanê]] ye. Gotarê sirûdê ji 'Ebdul Barî Jehanî ye û stran ji Babrak Wasa ye. ==Dîrok== Piştî hikûmeta [[Talîban]] xelasbû, sirûdeka nuh girekbû. Di wê da gireke her gelek di [[Efxanistan|Efxanistanê]] da bin û gotinê ''Allah û Akbar''. Ev sirûda di [[Gulan|gulanê]] [[2006]] fermî bû sirûda netewî. Sououd-e-Melli di zimanê [[paştûnî]] tê strandin. ==Sirûd== ::وسهي دا مزكا أسمان وي ::وسهي دا جهان وأدان وي ::وسهي جووأند با دي جهان وي ::وسهي بةي ياو أفقهان وي ::تل با دا أفقهنسةان وي ::تل دي وي أفقهنسةان ملة ::تل دي وي جمهرية ::تل دي وي ملي وأهدة ::تل دي وي أفقهان ملي جمهرية ::تل دي وي أفقهان مللة جمهرية ملي وأهدة-ملي وأهدة [[Kategorî:Sirûd]] [[Kategorî:Efxanistan]] [[de:Sououd-e-Melli]] [[en:Soroud-e Melli]] [[et:Sououd-e-Melli]] [[es:Sououd-e-Melli]] [[fr:Sououd-e-Melli]] [[ga:Sououd-e-Melli]] [[ko:아프가니스탄의 국가]] [[id:Sououd-e-Melli]] [[ms:Souroud-e-Melli]] [[na:Sououd-e-Melli]] [[nl:Sououd-e-Melli]] [[no:Sououd-e-Melli]] [[pl:Hymn Afganistanu]] [[pt:Hino nacional do Afeganistão]] [[ro:Sououd-e-Melli]] [[sl:Sououd-e-Melli]] [[fi:Sououd-e-Melli]] [[sv:Sououd-e-Melli]] 17212 62481 2007-01-01T03:06:22Z 84.175.31.97 Redirecting to [[Încîl]] #redirect[[Încîl]] 17213 62403 2006-12-31T14:00:03Z Bangin 450 nuh {{InterWiki|code=ps|paştûnî}} '''Paştûnî''' (ya jî '''efxanî''') zimaneke yê li [[Efxanistan|Efxanistanê]], [[Îran|Îranê]] û [[Pakistan|Pakistanê]] tê dengkirin. Paştûnî [[zimanê fermî]] di [[Efxanistan|Efxanistanê]] ye. [[Kategorî:Ziman]] [[am:ፐሽቶ]] [[bg:Пущунски език]] [[br:Pachtoueg]] [[ca:Pashto]] [[da:Pashto]] [[de:Paschtunische Sprache]] [[en:Pashto language]] [[eo:Paŝtua lingvo]] [[es:Idioma pashto]] [[et:Puštu keel]] [[fa:پشتو]] [[fi:Paštun kieli]] [[fr:Pachto]] [[hi:पश्तो]] [[id:Bahasa Pashtun]] [[it:Lingua pashtu]] [[ja:パシュトー語]] [[ka:პუშტუ]] [[ko:파슈토어]] [[nl:Pasjtoe]] [[nn:Pasjto]] [[no:Pashto]] [[pl:Język paszto]] [[ps:پښتو]] [[pt:Língua pachto]] [[ru:Пушту]] [[sv:Pashto]] [[th:ภาษาพาชตู]] [[ur:پشتو]] [[zh:普什图语]] 17215 62483 2007-01-01T03:08:53Z 84.175.31.97 '''Salnameya Gregorian''', bi navê [[Papa]] [[Gregor XIII]] hatiye nav kirin û ew salnmameya îroj li dinê herî belavkerbûyî tê bikaranîn e. Ew di [[sedsala 16'an]] hat peresandin û babetaka [[Salnameya Julian]] e. Ew di 12 mehan pêk tê û dirêjahiya wan mehan wiha ye: [[Image:Gregory XIII.jpg|thumb|Papa Gregor XIII]] {| class="wikitable" ! Rêz. || Nav || Rojan |- | 1 || [[Rêbendan]] || 31 |- | 2 || [[Reşemî]] || 28 an 29 |- | 3 || [[Adar]] || 31 |- | 4 || [[Avrêl]] || 30 |- | 5 || [[Gulan]] || 31 |- | 6 || [[Pûşper]] || 30 |- | 7 || [[Tîrmeh]] || 31 |- | 8 || [[Gelawêj]] || 31 |- | 9 || [[Rezber]] || 30 |- | 10 || [[Kewçêr]] || 31 |- | 11 || [[Sermawez]] || 30 |- | 12 || [[Berfanbar]] || 31 |} [[Konsûla Nicea Yekema]], di [[325]] de, ji bo roja pîroz kirina cejna [[Easter]] wek [[yekşem]]a pê [[hîva tijî]]ya pêşîna pê biharê destpêkir ([[Newroz]], [[Ekinoks]]a pêşin) şunda hat dîtîn re hat bîryar dan. Di [[325]]an de biharê di [[21'ê adarê]] de destpê kir. Wê demê [[salnameya Julian]] dihat bikaranîn û ew salên normal ji 12 mehan û 365 rojan pêk hatî bû. Lê bi rastî salak wek 365,25 rojan, 365 rojan 6 seat, hatî bû hejmartin. Ji bo wê sedemê li çar salan rojak serve salên normal dikirin û ew sala 366 rojan dajot. Bi wan salên [[366]] rojan dajot re [[Sala bermayî]] dihat gotin. Lê bi rastî salak 365,242190517 rojan dajo. Ew 365 rojan, 5 Seatan, 48 hûrdeman û 45,25 çirkan va yeke. Gorî [[salnameya Julian]] salak 365,25 rojana pêk dihat. Navbera salên Salnameya Julian û rastî de nêzi 11 hûrdeman ferq he bû. Ji bo wê ferqê 11 hûrdeman 128 salan de rojak pir dihat hejmartin. Di [[sedsala 16'an]] ew ferqa 11 hûrdeman wiqas mezin bû ko, biharê [[1582]]an êdî [[11'ê adarê]] de dest pê dikir. Ji bo bihar di dema rast de di [[21'ê adarê]] dest pê bike û cejna [[Easter]] di dema rast de were pîroz kirin di [[1582]]an de berwara [[4'ê kewçêrê]] hat wergera [[5'ê kewçêrê]] ye kirin û roja hefte hat neguhertin. Pê wê saz kirine re di [[1583]]an de biharê şunda di [[21'ê adarê]] dest pê kir. Êdî gorî Salnameya Gregorian sal wek 365,2425 dihat hejmartin û li 400 salan de 303 sal normal 97 sal wek salên bermayî dihat hejmartin. Gorî sala julian li 4 salan salak [[Sala Bermayî]] bû. Gorî salnameya Gregorian dîsa 4 salan de salak [[sala Bermayî]] ye, lê salên bi 100 î par dibin û 400 î par nabin(wekok 2100, 2200) wek [[Sala Bermayî]] nehejmartin û [[29'ê reşemiyê]] tune ye. Lê salên bi hem 100î hem jî 400î tê par kirin(wekok 2000, 2400) dîsa [[sala Bermayî]] tê hejmertin û di wan salan de [[29'ê reşemiyê]] he ye. Yanê; *2000: [[Sala Bermayî]], ango [[29'ê reşemiyê]] heye *2100: [[Sala Bermayî]], ango [[29'ê reşemiyê]] tune *2200: [[Sala Bermayî]], ango [[29'ê reşemiyê]] tune *2300: [[Sala Bermayî]], ango [[29'ê reşemiyê]] tune *2400: [[Sala Bermayî]], ango [[29'ê reşemiyê]] heye Lê gorî hejmertinên [[astronomî]], yanê bi rastî, sala gregorian jî 0,000310(=27 çirkan) roj li rastî zêdetir e. Ji bo wê sedemê li 3230 rojan şunda [[Ekînoks]] pêşin, ango destpêka biharê, dîsa dikê rojakê pêş de pê bike. == Girêdanên Derve == * [http://www.tondering.dk/claus/calendar.html Pirsên pirên li se salnameyan] * [http://5ko.free.fr/en/jul.php Berhev dana julian û gregorian 1582 - 2100.] [[Category:Salname]] [[af:Gregoriaanse kalender]] [[als:Gregorianischer Kalender]] [[ang:Gregorisc gerīmbōc]] [[ar:تقويم ميلادي]] [[be:Грэгарыянскі каляндар]] [[bg:Григориански календар]] [[bn:গ্রেগরিয়ান বর্ষপঞ্জী]] [[bpy:গ্রেগরিয়ান পাঞ্জী]] [[br:Deiziadur gregorian]] [[bs:Gregorijanski kalendar]] [[ca:Calendari gregorià]] [[ceb:Kalendaryong Gregoryano]] [[cs:Gregoriánský kalendář]] [[csb:Gregorijansczi kalãdôrz]] [[cy:Calendr Gregori]] [[da:Gregorianske kalender]] [[el:Γρηγοριανό ημερολόγιο]] [[en:Gregorian calendar]] [[eo:Gregoria kalendaro]] [[es:Calendario gregoriano]] [[et:Gregoriuse kalender]] [[eu:Egutegi gregoriotar]] [[fa:تقویم گرگوری]] [[fi:Gregoriaaninen kalenteri]] [[fo:Gregorianski kalendarin]] [[fr:Calendrier grégorien]] [[fur:Calendari Gregorian]] [[fy:Gregoriaanske kalinder]] [[gl:Calendario gregoriano]] [[he:הלוח הגרגוריאני]] [[hi:ग्रेगोरी कैलंडर]] [[hr:Gregorijanski kalendar]] [[hu:Gergely-naptár]] [[id:Kalender Gregorian]] [[ilo:Calendario a Gregorian]] [[io:Gregoriana kalendario]] [[is:Gregoríska tímatalið]] [[it:Calendario gregoriano]] [[ja:グレゴリオ暦]] [[jv:Kalendher Gregorian]] [[ka:გრიგორიანული კალენდარი]] [[ko:그레고리력]] [[kw:Calans gregorek]] [[la:Calendarium Gregorianum]] [[lb:Gregorianesche Kalenner]] [[li:Gregoriaanse kalender]] [[lt:Grigaliaus kalendorius]] [[mk:Грегоријански календар]] [[ms:Kalendar Gregory]] [[nap:Calannario greguriano]] [[nds-nl:Gregoriaanse kelender]] [[nl:Gregoriaanse kalender]] [[nn:Den gregorianske kalenderen]] [[no:Gregoriansk kalender]] [[nrm:Calendri grégorian]] [[oc:Calendièr gregorian]] [[pl:Kalendarz gregoriański]] [[pt:Calendário gregoriano]] [[ro:Calendarul gregorian]] [[ru:Григорианский календарь]] [[se:Gregoriánalaš kaleandar]] [[simple:Gregorian calendar]] [[sk:Gregoriánsky kalendár]] [[sl:Gregorijanski koledar]] [[sr:Грегоријански календар]] [[sv:Gregorianska kalendern]] [[sw:Kalenda ya Gregori]] [[ta:கிரெகொரியின் நாட்காட்டி]] [[th:ปฏิทินเกรกอเรียน]] [[tl:Kalendaryong Gregorian]] [[tr:Gregoryen takvimi]] [[uk:Григоріанський календар]] [[uz:Grigori taqvimi]] [[vi:Lịch Gregory]] [[wa:Calindrî grigoryin]] [[zh:格里曆]] [[zh-min-nan:Gregorius Le̍k-hoat]] 17216 62572 2007-01-01T20:16:06Z Erdal Ronahi 2 Sala Bermayî çû cihê Sala bermayî '''Sala Bermayî''' sala 366 rojan, ango gorî salên normal rojakê zêda, dajo re tê gotin. Ew roja 4 salan carakê tê servekirin. Ew rojê zêde tê servekirina [[reşemî]] û [[reşemî]] wan Salên Bermayî 29 rojan dajo. Salên Bermayî di salê bi 4a re tê par kirin de tên dîtîn. Wekok [[1996]]an, [[1992]]an salên bermayî bûn. Lê, ger ku sal bi 100î par dibe û bi 400î par nabe ew sala na sala bermayî ye. Yanê 1700, 1800, 1900 na salên bermayî bûn, lê [[2000]] sala bermayî bû. Dîsa 2100, 2200, 2300 na salên bermayî ne, lê [[2400]] dîsa sala bermayî ye. Sala Bermayî ji bo ku sal bi rastî li salên normal, salnameya julian, hindik zêdetir dajo tê servekirin. Gorî [[Salnameya Julian]] salak 365 rojan de pêk tê, lê bi rastî dinê dor roj re di 365.24219(nêzî 1/4 rojakê) rojan de dizivire. Ji bo vê sedemê li 4 salan rojak tê serve salên normal kirin. Eger Sala Bermayî nabûn e, her çar salan biharê rojakê pêş de dest pê bikirî ye. [[Category:Sal]] [[Category:Salname]] [[af:Skrikkeljaar]] [[als:Schaltjahr]] [[ar:سنة كبيسة]] [[zh-min-nan:Lūn-nî]] [[bs:Prestupna godina]] [[bg:Високосна година]] [[ca:Any de traspàs]] [[cs:Přestupný rok]] [[cy:Blwyddyn naid]] [[da:Skudår]] [[de:Schaltjahr]] [[et:Liigaasta]] [[el:Δίσεκτο έτος]] [[en:Leap year]] [[es:Año bisiesto]] [[eo:Superjaro]] [[eu:Bisurte]] [[fo:Skotár]] [[fr:Année bissextile]] [[fy:Skrikkeljier]] [[gl:Ano bisesto]] [[ko:윤년]] [[hy:Նահանջ տարի]] [[hi:लीप वर्ष]] [[hr:Prijestupna godina]] [[id:Tahun Kabisat]] [[ia:Anno bissextil]] [[is:Hlaupár]] [[it:Anno bisestile]] [[he:שנה מעוברת]] [[kn:ಅಧಿಕ ವರ್ಷ]] [[ka:ნაკიანი წელი]] [[kw:Blydhen lamm]] [[la:Annus bisextilis]] [[lb:Schaltjoer]] [[lt:Keliamieji metai]] [[hu:Szökőév]] [[mk:Престапна година]] [[mi:Tau pekerangi]] [[nl:Schrikkeljaar]] [[ja:閏年]] [[no:Skuddår]] [[nn:Skotår]] [[pl:Rok przestępny]] [[pt:Ano bissexto]] [[ro:An bisect]] [[ru:Високосный год]] [[sl:Prestopno leto]] [[sr:Преступна година]] [[sh:Prijestupna godina]] [[fi:Karkausvuosi]] [[sv:Skottår]] [[tl:Taong bisyesto]] [[ta:நெட்டாண்டு]] [[th:ปีอธิกสุรทิน]] [[vi:Năm nhuận]] [[tr:Artık yıl]] [[uz:Kabisa yili]] [[wa:Anêye bizete]] [[zh:闰年]] 17217 62456 2006-12-31T22:45:47Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Salnameya Gregorian]] #REDIRECT[[Salnameya Gregorian]] 17218 62491 2007-01-01T08:34:39Z 85.105.139.63 [[Image:Earth-lighting-equinox EN.png|thumb|300px|Pertavên roj di rojên Ekînoksan de]] '''Ekînoks''' ew dema salê ku roj û şev wekhev dibe ye. '''equinox''' di du wûşeyên [[latînî]] "wekhev" û di "şev" de tê ye. Di rojên ekînoksan de roj 12 seatan, şev jî 12 seatan dajo. An jî di ekînoksan de pertavên roj li ser [[ekwator]]ê çik, ango bi 90° niqira têna dinê. Ekînoks destpêka bihar û payîzê ne. Li salê du ekînoks hêne û ewna nêzî [[21'ê adarê]] û [[23'ê rezberê]] tê dijîn. [[Category:Erdnîgarî]] {{kurt}} [[bg:Равноденствие]] [[ca:Equinocci]] [[cs:Rovnodennost]] [[da:Jævndøgn]] [[de:Äquinoktium]] [[en:Equinox]] [[eo:Ekvinokso]] [[es:Equinoccio]] [[et:Võrdpäevsus]] [[fr:Équinoxe]] [[gl:Equinoccio]] [[hr:Ravnodnevnica]] [[he:נקודת השוויון]] [[hu:Napéjegyenlőség]] [[io:Equinoxo]] [[it:Equinozio]] [[ja:分点]] [[jbo:dorduncte]] [[lt:lygiadienis]] [[nl:Equinox]] [[pl:Równonoc]] [[pt:Equinócio]] [[ro:Echinox]] [[ru:Равноденствие]] [[sl:enakonočje]] [[sv:Dagjämning]] [[tr:Ekinoks]] [[zh:晝夜平分點]] 17219 62458 2006-12-31T23:24:11Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Ekînoks]] #REDIRECT[[Ekînoks]] 17220 62482 2007-01-01T03:07:45Z 84.175.31.97 Redirecting to [[Salnameya Gregorian]] #redirect[[Salnameya Gregorian]] 17223 62567 2007-01-01T19:45:35Z Cyrus the virus 619 '''Salnameya Julian''' dema [[Julius Caesar]] de bi fermana wî hat perisandin û ew heta [[sedsala 20'an]] li hin dernên cîhanê dihat bikaranin. Ew di [[sedsala 16'an]] de bi fermana [[Papa]] [[Gregor XIII]] hat çerixa [[salnameya Gregorian]] kirin. Di wê salnameyê de salên normal ji 365 rojan û 12 mehan pêk hatî bû. Li çar salan de salek jî wek [[sala bermayî]] dihat hejmartin û rojak dihat serve [[Reşemî]] kirin û ew sala 366 rojan de dawî dibû. Yanê salên Salnameya Julian wek 365,25 rojan dihat hesandin. ==Dîrok== Li [[împaratoriya Roma]] berê pêş de [[salnameya Hîvê|salnameyaka hîvê]]yê ji yewnanîyan standî bûn dihat bikaranîn. Lê, wê demên dirêj de bi [[salnameya rojê]] ve gelek şaşî dide. Ji bo vê sedemê [[Julius Caesar]] ji astronomînasakî [[Misir]]î [[Sosigenes]] de ji bo salnameyakê nû xebat xwest. Di [[46 b.z.]] de bi dawî hat dest bi bikaranîna wê salnameyê kirin. Ew salnameya ji 365 rojan, 12 mehên 30 an 31 rojan de pêk hatî bû. Nvên mehan jî wiha bûn; Ianuarius, Februarius, Martius, Aprilis, Maius, Iunius, Quintilis, Sextilis, September, October, November, û December. Lê hin mehên ji pê re bi navên împaratoran wek julius û august hat navendin. Bitenê sala [[46 b.z.]] bi armanca salê roj û bi salnameya berê wekhev bikin, ji sala normal 355 rojan de hat dirêja 445 rojan kirin. Sersala [[Salnameya Julian]] li [[împaratoriya Roma]] bi tunî dihat bikaranîn jî [[sersal]]a salname navçe bi navçe ji sedemên olî de ciyawazî he bû. Li [[Misir]] [[29'ê gelawêjê]], [[Konstantinopolis]] ango Bîzansê û [[Rusya]]yê [[1'ê rezberê]], welatên rojavaya [[Derya Marmara]] [[25'ê berfanbarê]] bû. ==Salnameya Gregorian== Ji bo sala Salnameya Julian 365,25 rojan dajot, lê bi rastî dinê dor roj re hindik kêm wextê de, nêzî 11 hûrdeman, çerx dibû di [[sedsala 14'an]] de cîyawazî êdî gelek mezin bibû. Wê Salname bi rastî re 128 salan de rojak şaşî dikir. Di [[sedsala 16'an]] de cîyawazî wiqas mezin bû ku, biharê êdî şuna [[21'ê adarê]] di [[11'ê adarê]] de dest pê dikir. Di [[1582]]an de [[Papa]] [[Gregor XIII]] Salnameya pê re bi navê xwe hat navandînî [[Salnameya Gregorian]] perisand. Ji bo cîyawazîya salnameya Julian û rastî mezin bûyî were girtin jî wî [[4'ê rezberê]] [[1582]]an wek [[15'ê rezberê]] [[1582]]an guhert. [[Sala Bermayî]] jî êdî na li her çar salan carakê 400 salan de 93 salan dihat dîtîn. Lê ew Salnameya bitenê welatên [[Katolîk]] hat bikaranîn. Li welatên [[protestan]] Salnameya Julian heta [[sedsala 18'an]] hat bikaranîn. Hin dewletên [[ortodoks]] xiristiyanên wek Rusya û Sirbîstan, hîn jî cejnên xwe gorî Salnameya Julian pîroz dikin. Ji bo wê sedemê ewna [[Noel]]e di [[7'ê rebendanê]] de pîroz dikin. ==Bibîne== *[[Salnameya Gregorian]] [[Category:Salname]] [[als:Julianischer Kalender]] [[be:Юліянскі каляндар]] [[bg:Юлиански календар]] [[cs:Juliánský kalendář]] [[da:Julianske kalender]] [[en:Julian calendar]] [[eo:Julia kalendaro]] [[es:Calendario juliano]] [[es:Julianischer Kalender]] [[fr:Calendrier julien]] [[he:הלוח היוליאני]] [[io:Juliana kalendario]] [[it:Calendario giuliano]] [[ja:ユリウス暦]] [[ko:율리우스력]] [[la:Calendarium Iulianum]] [[lb:Julianesche Kalenner]] [[nl:Juliaanse kalender]] [[no:Juliansk kalender]] [[pl:Kalendarz juliański]] [[pt:Calendário juliano]] [[ro:Calendarul iulian]] [[ru:Юлианский календарь]] [[sl:Julijanski koledar]] [[sv:Julianska kalendern]] [[sw:Kalenda ya Juliasi]] [[zh:儒略历]] 17226 62574 2007-01-01T20:16:18Z Erdal Ronahi 2 Removing all content from page 17227 62573 2007-01-01T20:16:06Z Erdal Ronahi 2 Sala Bermayî çû cihê Sala bermayî #REDIRECT [[Sala bermayî]] 17228 62795 2007-01-02T17:42:41Z Cyrus the virus 619 '''Salnameya Hîvê'''v ew [[salname]]yên gorî hivê tê hejmartine ne. Salên hîvê ji mehên hîveyên ji bo tevgerê hîvêyê dor dinê re de pêk tên. Salak 12 an jî 13 mehan û 354 an 355 rojan dajo. Navbera salên hîvê û salên roj de 10-12 rojan cîyawazî heye. Hîv dor dinê re dizivire û vê tevgerê xwe navbera 29,27 û 29,83 rojan de temam dike. Ji bo vê sedemê mehên salnamayên hîve ji 30 an jî 29 rojan de pê tên.[[Salnameya Hicrî]] û salnameya di [[împaratoriya Roma]] bêr [[salnameya julian]] dihat bikaranîn salnameya hîvê bû. Di salnameyê hîvê de mehak pê hîvik hat dîn şunda dest pê dike. [[Category:Salname]] [[ar:تقويم قمري]] [[br:Deiziadur loarel]] [[en:Lunar calendar]] [[es:Calendario lunar]] [[fr:Calendrier lunaire]] [[ja:太陰暦]] [[pt:Calendário lunar]] [[sv:Månkalender]] [[sw:Kalenda ya mwezi]] [[vi:Âm lịch]] [[zh:阴历]] 17229 62715 2007-01-02T13:03:49Z Erdal Ronahi 2 Salnameya Rojê çû cihê Salnameya rojê '''Salnameya Rojê''' gorî tevgera dinêyê dor roj re tê hejmartin. Ji bo salnameyên roj gorî salnameyên hîve hîn rind bi salê rastî va hev digire, êdî li welatan bi piranî salnameyê roj tê bikaranîn. Di salnameyên hîvê de demsal û meh sal bi sal di demaka din de tê dijîn, lê salnameyên roj de ew tim di demakê de tê dijîn. [[Erd]] tevgerê xweya dor [[roj]] re di 365,2422 rojan de xelas dike. Salên roj jî gorî vê tê hejmartin. Yanê ji bo ku demsalên salê tim werine hevşêwe demê, divê ku salên salnameyên roj 365,2422 rojan bajon. Ji bo ku [[Salnameya Julian]] şuna 365,2422 rojan 365,25 dajot di 128 salan de rojak şaşî dikir. Li [[sedsala 16'an]] de êdî wiqas mezin bû ku bihar şuna [[21'ê adarê]] di [[11'ê adarê]] de dest pê dikir. Ji bo vê çewtîyê serast bike [[papa]] [[Gregor XIII]] ew salnameya hinek hat guhertin kirin da û ew çerxa, salnameya bi navê xwe, [[salnameya gregorian]] kir. Salnameya îroj li welatên cîhanê nêzî bi tunî tê bikaranîn [[salnameya gregorian]] e. Li berê [[Salnameya Julian]] re [[Misir]]an, [[Pers]]an û [[Maya]]yan jî hin cûren Salnameya Rojê bikranî bûn. == Bibîne == * [[Salnameya Hîvê]] [[Category:Salname]] [[cs:Solární kalendář]] [[de:Solarkalender]] [[en:Solar calendar]] [[es:Calendario solar]] [[ja:太陽暦]] [[ko:태양력]] [[pl:Kalendarz słoneczny]] [[sk:Solárny kalendár]] [[sw:Kalenda ya jua]] [[th:ปฏิทินสุริยคติ]] [[zh:阳历]] 17230 62584 2007-01-01T21:24:44Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Salnameya Gregorian]] #REDIRECT[[salnameya Gregorian]] 17231 62592 2007-01-01T21:42:52Z Cyrus the virus 619 <!-- Mînak --> <div align=center> [[sedsala 15'an]] | '''[[sedsala 16'an]]''' | [[sedsala 17'an]] </br> [[1577]] |[[1578]] | [[1579]] | [[1580]] | [[1581]] | [[1582]] | [[1583]] | [[1584]] | [[1585]] | [[1586]] | [[1587]] </div> == Bûyer == === Cîhan === Dest hat bi bikaranîna [[Salnameya Gregorian]] kirin. Li ji bo demê salê bi demê salê roj re wekhev bikin [[4'ê rezberê]] 1582an wek [[15'ê rezberê]] 1582 hat hesandin. Ew salnameya li welatên [[Katolîk]]: [[Îtalya]], [[Polonya]], [[Portekîz]] û [[Spanya]] de hat di hevşêwa salê dest bi bikaranîne kirin. Welatên din jî ji pê re derbaza Wê Salnameyê bûn. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesen ku di vê salê de mirin) [[Category:Sal]] [[af:1582]] [[ar:1582]] [[an:1582]] [[ast:1582]] [[az:1582]] [[bn:১৫৮২]] [[be:1582]] [[bpy:মারি ১৫৮২]] [[bs:1582]] [[br:1582]] [[bg:1582]] [[ca:1582]] [[cv:1582]] [[cs:1582]] [[co:1582]] [[cy:1582]] [[da:1582]] [[de:1582]] [[et:1582]] [[el:1582]] [[es:1582]] [[eo:1582]] [[eu:1582]] [[fr:1582]] [[ga:1582]] [[gd:1582]] [[gl:1582]] [[ko:1582년]] [[hy:1582]] [[hr:1582]] [[io:1582]] [[id:1582]] [[os:1582]] [[is:1582]] [[it:1582]] [[he:1582]] [[ka:1582]] [[ht:1582 (almanak jilyen)]] [[lb:1582]] [[lmo:1582]] [[hu:1582]] [[mk:1582]] [[ms:1582]] [[nl:1582]] [[ja:1582年]] [[nap:1582]] [[no:1582]] [[nn:1582]] [[nrm:1582]] [[oc:1582]] [[pl:1582]] [[pt:1582]] [[ksh:Joohr 1582]] [[ro:1582]] [[ru:1582 год]] [[sq:1582]] [[ru-sib:1582]] [[scn:1582]] [[simple:1582]] [[sk:1582]] [[sl:1582]] [[sr:1582]] [[fi:1582]] [[sv:1582]] [[tt:1582]] [[tr:1582]] [[uk:1582]] [[uz:1582]] [[vec:1582]] [[zh:1582年]] 17233 62601 2007-01-01T23:14:48Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: <!-- Mînak --> <div align=center> [[sedsala 6'an]] | '''[[sedsala 7'an]]''' | [[sedsala 8'an]] </br> [[616]] |[[617]] | [[618]] | [[619]] | [[620]] | [[621]] | [[622]] | [[623]] |... <!-- Mînak --> <div align=center> [[sedsala 6'an]] | '''[[sedsala 7'an]]''' | [[sedsala 8'an]] </br> [[616]] |[[617]] | [[618]] | [[619]] | [[620]] | [[621]] | [[622]] | [[623]] | [[624]] | [[625]] | [[626]] </div> == Bûyer == === Cîhan === *[[16'ê tîrmehê]]- [[hîcret]]a [[Mihemed]] pexamber ji [[Mekke]] de [[Medîne]] ye. Ew destpêka [[Salnameya Hicrî]]yê ye. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesen ku di vê salê de mirin) [[Category:Sal]] [[af:622]] [[am:622 እ.ኤ.አ.]] [[an:622]] [[ar:622]] [[ast:622]] [[az:622]] [[be:622]] [[bg:622]] [[bn:৬২২]] [[bpy:মারি ৬২২]] [[ca:622]] [[co:622]] [[cs:622]] [[cv:622]] [[da:622]] [[el:622]] [[en:622]] [[eo:622]] [[es:622]] [[et:622]] [[eu:622]] [[fi:622]] [[fr:622]] [[he:622]] [[hr:622]] [[ht:622 (almanak jilyen)]] [[hu:622]] [[id:622]] [[io:622]] [[is:622]] [[it:622]] [[ja:622年]] [[ka:622]] [[ko:622년]] [[ksh:Joohr 622]] [[la:622]] [[lb:622]] [[lmo:622]] [[ms:622]] [[nap:622]] [[nl:622]] [[nn:622]] [[no:622]] [[oc:622]] [[pl:622]] [[pt:622]] [[ro:622]] [[ru:622 год]] [[ru-sib:622]] [[scn:622]] [[sk:622]] [[sl:622]] [[sq:622]] [[sr:622]] [[sv:622]] [[sw:622]] [[th:พ.ศ. 1165]] [[tr:622]] [[tt:622]] [[uk:622]] [[uz:622]] [[vec:622]] [[zh:622年]] 17234 64779 2007-01-15T21:41:01Z Bangin 450 {{Arşîv}} ==217.232.54.194== {{vandalîzm|217.232.54.194}} Di gotara "Mihemmed Pêxember" de bi Almanî dijûn kiribû min jêbir û IPa wê tomarkir. --[[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 20:58, 13 Berfanbar 2006 (UTC) :IP hate astengkirin. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 14:09, 14 Berfanbar 2006 (UTC) ==141.108.12.61== {{vandalîzm|141.108.12.61}} Di bin sernava "Fizik" de bi zimanê Tirkî propagandaya dewleta Tirk kiribû. Kivşe ye dewleta Tirk ji ensîklopediyan ditirse, heznake, wekî dijmin dibîne. Min jêbir. --[[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 14:48, 18 Berfanbar 2006 (UTC) :IP hate astengkirin. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 20:48, 18 Berfanbar 2006 (UTC) ==81.215.55.132== {{vandalîzm|81.215.55.132}} Gotara "İbrahim Tatlıses" xerakiribû, min ji şûnve anî. --[[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 19:50, 19 Berfanbar 2006 (UTC) :Min wî asteng kir. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 21:57, 20 Berfanbar 2006 (UTC) ==81.214.25.126== {{vandalîzm|81.214.25.126}} Di gotara Mahmut Zengin de bi Tirkî dijûn kiribû, min jêbir û bo shopandinê li vir tomarkir. --[[Bikarhêner:Bablekan|Bablekan]] 18:46, 20 Berfanbar 2006 (UTC) :Çêbû. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 21:56, 20 Berfanbar 2006 (UTC) 17236 63285 2007-01-05T19:29:18Z Cyrus the virus 619 <br clear=all> <center> {| border="0" class="toccolours" style="margin: 0 auto" align=center |- ! style="background: #BFD7FF; padding:0 1em;" | '''Sûrên Qur'anê gorî rêzê xweyên di Qur'anê de''' |- |align=center| [[Fat'he]] | [[Beqere]] | [[Alî Îmran]] | [[Nîsa]] | [[Maîde]] | [[El-En'am]] | [[El-'Eraf]] | [[El-Enfal]] | [[Tewbe]] | [[Yûnus (sûre)|Yûnus]] | [[Hûd (sûre)|Hûd]] | [[Yûsuf (sûre)|Yûsuf]] | [[R'ed]] | [[Îbrahîm (sûre)|Îbrahîm]] | [[El-H'ecer]] | [[Nahl]] | [[Îsra]] | [[El-Kehf]] | [[Meryem (sûre)|Meryem]] | [[Tahe]] | [[Enbiya]] | [[Hecc]] | [[Muminûn]] | [[Nûr]] | [[Furqan]] | [[Şûarâ]] | [[Neml]] | [[Qeses]] | [[Enkebût]] | [[Rûm]] | [[Loqman (sûre)|Loqman]] | [[Secde]] | [[Ehzab]] | [[Sebe (sûre)|Sebe]] | [[Fatir]] | [[Yasîn]] | [[Safat]] | [[Sad]] | [[Zumer]] | [[Mumîn]] | [[Fussîlet]] | [[Sûra]] | [[Zuxruf]] | [[Duxan]] | [[Casîye]] | [[Ehqaf]] | [[Mihemed (sûre)|Mihemed]] | [[Feth]] | [[Hûcûrat]] | [[Qaf]] | [[Zarîyat]] | [[Tûr]] | [[Necm]] | [[Qemer]] | [[Rehman]] | [[Weqiya]] | [[Hedîd]] | [[Mucedele]] | [[Haşr]] | [[Mumtehîne]] | [[Seff]] | [[Cum'e]] | [[Munafiqûn]] | [[Texabun]] | [[Telaq]] | [[Tehrîm]] | [[Mûlk]] | [[Qelem]]| [[Haqqe]]| [[Me'arîc]] | [[Nûh (sûre)|Nûh]] | [[Cînn]] | [[Muzzemmil]] | [[Mudessîr]] | [[Qiyamet (sûre)|Qiyamet]] | [[însan]] | [[Mûrselat]] | [[Nebe]] | [[Nazi'at]] | [[Ebese]] | [[Tekwîr]] | [[Infitar]] | [[Muteffifîn]] | [[Inşiqaq]] | [[Burûc]] | [[Tariq]] | [[E'la]] | [[Xaşîye]] | [[Fêcr]] | [[Beled]] | [[Şems ]] | [[Leyl]] | [[Duha]] | [[Inşirah]] | [[Tîn]] | [[Elaq]] | [[Qedr]] | [[Beyyine]] | [[Zelzele]] | [[A'diyat]] | [[Qari'e]] | [[Tekasur]] | [[E'sr ]] | [[Humeze]] | [[Fîl (sûre)|Fîl]] | [[Qûreyş]] | [[Ma'ûn]] | [[Kewser]] | [[Kafirûn]] | [[Nesr]] | [[Tebbet ]] | [[Ixlas ]] | [[Feleq ]] | [[Nas ]] |}<noinclude> </noinclude> 17237 62656 2007-01-02T00:58:11Z Cyrus the virus 619 Şablon:Sûrên Qur'ane çû cihê Şablon:Sûrên Qur'anê #REDIRECT [[Şablon:Sûrên Qur'anê]] 17239 62734 2007-01-02T13:15:03Z Erdal Ronahi 2 '''Tewbe''' Sûreyek ji [[Quran]]a Pîroz e. Ew ji 129 [[ayet]]an pêk tê ye û ayetên xweya 128 û 129an li [[Mekke]] yên din jî li [[Medîne]] hatîye wahîy kirin. Navê xwe ji ayetê 104an de girtiye. Ji bo li ayetên xweya pêşin de ji [[kefîr]] û [[mûnafiq]]an re gefan hêne, wek sûrên din li berê sûreyê Tevbe de [[bismila]] nekişandin. Li berê wê "eûzû" tenê tê kişandin. Kengê mirov di sûre [[El-Enfal]] de werê derbaza wê bibe, bê besmele derbazê dibe. Ger mîrov na ji ayetên serî de dest bi bike, divê ku bi bismilla dest pê bike. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة التوبة]] [[de:At-Tawba]] [[en:At-Tawba]] [[id:Surat At Taubah]] [[ru:Сура Покаяние]] [[tr:Tevbe Suresi]] 17240 62698 2007-01-02T12:32:39Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Şuera]] #REDIRECT[[Şuera]] 17241 62772 2007-01-02T14:12:34Z Cyrus the virus 619 '''Zuxruf''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Ew li [[Mekkê]] hatîye wahîy kirin. Sûre bi temamî ji 89 [[ayet]]an pêk tê û navê xwe ji peyva zimanê "zuxruf"(ango, xişir, zer) de giritye. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الزخرف]] [[en:Az-Zukhruf]] 17242 62717 2007-01-02T13:04:41Z Erdal Ronahi 2 '''Qûreyş''' sûreyekê ji [[Quran]] a Pîroz e. Sûre di bajarê [[Mekkê]] da hatiye danin û ji 4 [[ayet]]an de pêk tê. Ji bo [[Sûre]] qala tîre "Qûreyş" dike ew wiha hatiye nav kirin. [[kategorî: sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة قريش]] [[en:Quraysh (sura)]] [[id:Surat Quraisy]] [[tr:Kureyş Suresi]] 17243 62708 2007-01-02T13:01:12Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: '''Elaq''', an jî '''Îqra''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Ew li [[Mekke]] hatiye wahîy kirin û ji 19 [[ayet]]an pêk tê ye. Ji bo ew behza gihanekê afirîna mirov dike wi... '''Elaq''', an jî '''Îqra''' yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Ew li [[Mekke]] hatiye wahîy kirin û ji 19 [[ayet]]an pêk tê ye. Ji bo ew behza gihanekê afirîna mirov dike wiha hatiye nav kirin. Yek caran ji bo ew [[ayetên]] xweya pêşin ayetên herî pêşiya ji [[Mihemed]] pexamber re hatine û bi fermana îqra!!, ango bixwûne!!, dest pê dike wek îqra tê nav kirin. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة العلق]] [[en:Al-Alaq]] [[id:Surat Al ‘Alaq]] [[tr:Alak Suresi]] 17244 62714 2007-01-02T13:03:42Z Erdal Ronahi 2 Salnameya Hîvê çû cihê Salnameya hîvê #REDIRECT [[Salnameya hîvê]] 17245 62716 2007-01-02T13:03:49Z Erdal Ronahi 2 Salnameya Rojê çû cihê Salnameya rojê #REDIRECT [[Salnameya rojê]] 17246 62718 2007-01-02T13:04:58Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: '''Fêcr'''yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Ew li [[Mekke]] hatiye wahîy kirin û ji 30 [[ayet]]an pêk tê ye. Fêcr di zimanê erebî de tê manê şeveq, roj hilatin, e. [[kat... '''Fêcr'''yek sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz e. Ew li [[Mekke]] hatiye wahîy kirin û ji 30 [[ayet]]an pêk tê ye. Fêcr di zimanê erebî de tê manê şeveq, roj hilatin, e. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة العلق]] [[en:Al-Alaq]] [[id:Surat Al ‘Alaq]] [[tr:Alak Suresi]] 17247 62725 2007-01-02T13:08:09Z Erdal Ronahi 2 Sebe (sûreyek Quranê) çû cihê Sebe (sûre) #REDIRECT [[Sebe (sûre)]] 17248 62727 2007-01-02T13:11:31Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[A'diyat]] #redirect[[A'diyat]] 17249 62728 2007-01-02T13:11:48Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[E'sr]] #redirect[[E'sr]] 17250 62729 2007-01-02T13:12:02Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Qûreyş]] #redirect[[Qûreyş]] 17251 62730 2007-01-02T13:13:02Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Elaq]] #redirect[[Elaq]] 17252 62731 2007-01-02T13:13:13Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Fêcr]] #redirect[[Fêcr]] 17253 62733 2007-01-02T13:14:31Z Erdal Ronahi 2 Tevbe çû cihê Tewbe #REDIRECT [[Tewbe]] 17254 62740 2007-01-02T13:23:22Z Erdal Ronahi 2 '''Nebe''' ({{ar|سورة النبأ }}) sûreyek ji Quran a Pîroz e. Ew [[sûre]]ya 78ema û li bajarê [[Mekkê]], ji pê sûrê [[ Mearîc]] re hatiye danin. Ew bi tevahî ji 40 [[ayet]]an de pêk tê ye. Peyva "Nebe" di erebî de tê manê "nûçe". Di sûre de tê behza rojê [[qiyamet]]ê, bûyerên xweristê, [[kêfir]]an û cezayên wan kirin. Ji bo vê ew hatiye wek nebe, yanê nûçe nav kiriye. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة النبأ]] [[en:An-Naba]] 17255 62746 2007-01-02T13:26:29Z Erdal Ronahi 2 {{bikurmancî|Hewlêr}} 17257 62761 2007-01-02T13:47:20Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: [[Kategorî:erdnîgarî]] [[Kategorî:erdnîgarî]] 17258 62767 2007-01-02T14:06:02Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû: # [[Zagros (rêzeçiya)|Çiyayên Zagros]] zîncîreçiyayek in. # [[Zagros TV]] televizyoneke kurdî ye. # [[Zagros Haco]] nivîskar û lêkolinvanekî kurd e. {{cudakirin}} # [[Zagros (rêzeçiya)|Çiyayên Zagros]] zîncîreçiyayek in. # [[Zagros TV]] televizyoneke kurdî ye. # [[Zagros Haco]] nivîskar û lêkolinvanekî kurd e. {{cudakirin}} 17259 62771 2007-01-02T14:12:06Z Cyrus the virus 619 Zûhrûf çû cihê Zuxruf #REDIRECT [[Zuxruf]] 17260 62779 2007-01-02T14:37:40Z Cyrus the virus 619 '''Dûxan''' ({{ar|سورة الدّخان}}) sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz yê misilmanan e û li bajarê [[Mekkê]] nazîl bûye. Bi temamî ji 59 [[ayet]]an pêk tê. Sûre navê xwe peyva "dûxan" di ayeta 10 emîn der derbaz dibe de girtiye. Ew di zimanê [[kurdî]] de tê manê "dûman" e. Sûre qala girîng bûna bawer kirina [[pirtûk]]an, [[pexamber]]a û cezayê axîretê de werê dana wan mirovên bawer na kirinî dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الدّخان]] [[en:Ad-Dukhan]] 17261 62776 2007-01-02T14:25:54Z Cyrus the virus 619 Duxan çû cihê Dûxan #REDIRECT [[Dûxan]] 17262 62778 2007-01-02T14:35:06Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: '''Casîye''' ({{ar|سورة الجاثية}}) sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz yê misilmanan e û li bajarê [[Mekkê]] nazîl bûye. Bi temamî ji 37 [[ayet]]an pêk tê. Sûre navê x... '''Casîye''' ({{ar|سورة الجاثية}}) sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz yê misilmanan e û li bajarê [[Mekkê]] nazîl bûye. Bi temamî ji 37 [[ayet]]an pêk tê. Sûre navê xwe peyva "Casîye" di ayeta 28 emîn der derbaz dibe de girtiye. Casîye tê wateyê, ew kesên roja [[qiyamet]] çok danî ne. Di sûre de qala karîna [[Xwede]], giringîya wahîy, giringîya bawer kirina wahîy, roja [[qiyamet]], bawermendan û gawiran kirin. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الجاثية]] [[en:Al-Jathiya]] [[tr:Câsiye Suresi]] 17263 62781 2007-01-02T14:45:00Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: '''Ehqaf''' sûreyek ji [[Quran]] a pirtûka pîroza misilmanan e. Sûre li bajarê [[Mekkê]] daketîye û ji 35 [[ayet]]an pêk tê. "Ehqaf" girên dema qevma [[Ed]] de, ji bo bahoz j... '''Ehqaf''' sûreyek ji [[Quran]] a pirtûka pîroza misilmanan e. Sûre li bajarê [[Mekkê]] daketîye û ji 35 [[ayet]]an pêk tê. "Ehqaf" girên dema qevma [[Ed]] de, ji bo bahoz ji xîzê de pêk dihatî bû. Ji bo di sûre de qala wan "ehqaf"an dike wiha hatiye navandin. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الأحقاف]] [[en:Al-Ahqaf]] 17264 62796 2007-01-02T17:43:16Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Salnameya Julian]] #REDIRECT[[Salnameya Julian]] 17266 62803 2007-01-02T19:12:36Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Pêxember]] #redirect[[pêxember]] 17267 63288 2007-01-05T19:53:33Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser împaratorekî Roma ye. Ji bo navî împaratoran li [[Caesar (nav)]] binihêre.}} [[Image:Julius caesar.jpg|thumb|right|180px|Busta Julius Caesar.]] '''Julius Caesar''', bi tunî '''Gaius Julius Caesar''', ([[12'ê tîrmehê]], [[100 b.z.]] - [[15'ê adarê]], [[44 b.z.]]), yek ji împaratorên [[Împaratoriya Roma]] bû. Wî [[Galya]] teva împaratoîyê kir û dema wî de dema [[Komara Roma|komar]]ê di dîroka Roma de xelas kir û bi tenê dewlet bi [[dîktatorî]]yê kergar kir. Navê wî [[Caesar]] ji pê wî re di împaratoriya Roma de wek navê împaratoran hat bikaranîn. Dîsa navên wek [[Kaiser]] û [[Çar]] di Caesar de hatinî afirandinî, di [[Împaratoiya Romaya Pîroz]] û împaratoriyên [[Rûs]] û [[Bulgar]]an de jî hat bikaranîn. Bavê Julius Caesar, bi hevşêwe navî, li Roma [[Preator]] bû. Ew jî di [[62 b.z.]] de hat Preator hilbijartin. Di [[60 b.z.]] de Caesar bi du kesên din [[Gnaeus Pompeius Magnus]] û [[Marcus Licinius Crassus]] va ''Triumvirate''(Kergara Sê Kesan) saz kir. Di wê demê de Caesar bû hem [[Konsul]] hem jî kargerê [[Galya]], îroj bakura [[Îtalya]], [[Swîsre]] û [[Fransa]]. Wî li wir bi [[German]]an û [[Brîtanya]]yan re gelek ceng kirin. Caesar di [[Cenga Gallîk]] hembera [[Germanan]] de fermandarê [[Galya]]n bû. Hin dibejin ku di wê cengê de nêzî 1 milon German hat kuştin û nêzî 0,5 milon kes jî hat [[dîl]] kirin. Caesar ji pê re li ser wê cengê pirtûkaka bi [[latinî]] bi navê ''[[De Bello Galico]]'' ("Li ser Cenga Gallîk") nivisandî bû. Hin dîroknas wê pirtûkê wek pirtûka herî pêşiya li ser erdnîgarîye Fransa dibînin. Wî di [[54 b.z.]] şunda çend caran êrîşa girava [[Brîtanya]] kir. Di [[53 b.z.]] Crassus, yek ji Triumvirate'an, bi destên [[Sasanî]]yan di cengê de hat kuştin. Di [[49 b.z.]] de ''Triumvirate'' êdî hat feşkilandin û Pompeius û [[Senato]] Ceaser re got ku were Roma û artêşê xwe bifeşkilîne. Li ser vê re Julius Caesar li hembera Senato û Pompeius serhilda û êrîşa Roma kir. Senato û Pompeius revîya ne [[Yewnanîstan]] e. Wî di [[48 b.z.]] Pompeius û Senato li Yewnanîstanê bin xist û li Roma bi tenê [[Dîktatorî]]ya xwe da zanîn. Ji pê wê re jî di cengên çend salan de li [[Yewnanistan]], [[Misir]], [[Efrîka]] bi dawî wî Pompeius di [[45 b.z.]] li [[hispanya]] bin xist. Caesar di jîyana xwe de du jinên Roma re zewicî jî tu zarokan xwe nabûn. Caesar demekê ji bo Pompeius re ceng bike çû [[Misir]]ê, li wir bi [[Kleopatra VII.]] re hevdît. Ewna evîndare hev bûn û pê re lawek wanê bi navê Caesarion bû. Lê ji bo qentûrên Roma ewna nadikanîn bizewicî ne. Caesarion ji Caesar şunda derbaza textê nabû şuna wî pê [[cenga hundur]] re Octavianus yê ku pê re wek [[Caesar Augustus]] tê zanîn, derbaza textê bû û ew dibe împaratorê împaratoriya Romaya herî pêşin. Di dema xweya împaratoriye de wî salnameya bi navê xwe hatî navandinî, [[Salnameya Julian]] da amedekirin. [[Sosigenes]]ê [[Misir]]î bi fermana Julius Caesar [[salnameya Hîvê]]yê Romaya berê ji yewnanîstan standî bûn çerxa [[Salnameya Rojê]]yê [[Misir]]ê kir. Ew heta [[sedsala 16'an]] li Roma hat bikaranîn. Paş Julius Ceaser mir re navê mehayê ew li hatî bû dinê çerxa navê wî julius, ango july, kirin. Julius Caesar ji bo dijwaraka xweya mezin he bû, gelek kesan, hinên di senato de jî, li wî hez nadikirin. Di [[15'ê adarê]] [[44 b.z.]] de banga wî ji bo were senato kirin. Ew di têketina Senato da bi destên 15 an zêde senatoran hat kuştin. Di nav bedkujîyan de, lawê xweyê arîşenî, [[Brutus]] jî hebû. Di pirtûka [[Shakespeare]] bi navê ''Julius Caesar'' de ew gotinên xweyên dawî wiha hatiye nivisandî ye: "Brutus, tu jî? û Ceaser dikeve erd e" [[Category:Împaratorên Roma]] [[Category:Împaratoriya Roma]] [[ar:يوليوس قيصر]] [[bg:Юлий Цезар]] [[bn:জুলিয়াস সিজার]] [[br:Caius Julius Caesar]] [[bs:Julije Cezar]] [[ca:Juli Cèsar]] [[cs:Julius Caesar]] [[cy:Iŵl Cesar]] [[da:Julius Cæsar]] [[de:Gaius Iulius Caesar]] [[el:Ιούλιος Καίσαρας]] [[en:Julius Caesar]] [[eo:Julio Cezaro]] [[es:Julio César]] [[et:Julius Caesar]] [[eu:Julio Zesar]] [[fi:Julius Caesar]] [[fr:Jules César]] [[ga:Iúil Caesar]] [[gl:Xulio César]] [[he:יוליוס קיסר]] [[hr:Gaj Julije Cezar]] [[hu:Caius Julius Caesar]] [[id:Julius Caesar]] [[io:Julius Cezaro]] [[is:Júlíus Caesar]] [[it:Gaio Giulio Cesare]] [[ja:ガイウス・ユリウス・カエサル]] [[jbo:iulis.kaisar]] [[ka:იულიუს კეისარი]] [[ko:율리우스 카이사르]] [[la:C. Iulius Caesar]] [[lb:Gaius Iulius Caesar]] [[li:Julius Caesar]] [[lt:Julijus Cezaris]] [[lv:Jūlijs Cēzars]] [[mk:Јулиј Цезар]] [[nds:Gaius Julius Caesar]] [[nl:Julius Caesar]] [[nn:Julius Cæsar]] [[no:Julius Cæsar]] [[pl:Gajusz Juliusz Cezar]] [[pt:Júlio César]] [[ro:Iulius Cezar]] [[ru:Гай Юлий Цезарь]] [[scn:Caiu Giuliu Cesari]] [[sh:Gaj Julije Cezar]] [[simple:Julius Caesar]] [[sk:Julius Caesar]] [[sl:Gaj Julij Cezar]] [[sq:Gaius Julius Caesar]] [[sr:Гај Јулије Цезар]] [[sv:Julius Caesar]] [[sw:Julius Caesar]] [[ta:ஜூலியஸ் சீசர்]] [[th:จูเลียส ซีซาร์]] [[tl:Julius Caesar]] [[uk:Цезар Гай Юлій]] [[vi:Julius Caesar]] [[zh:恺撒]] 17268 65546 2007-01-20T10:52:32Z Luqman 401 Köprüköy çû cihê Qoprîkoy '''Qoprîkoy''', Qezakî piçûke, li navbera Xuristanê u [[Erzirom]]ê, Gele qezaye 80% Kurdin u bi Zaraveye [[Kurmancî]] qise dikin. {{kurt}} [[Kategorî:Navçeya Erziromê]] 17269 62840 2007-01-02T22:23:51Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser nave împaratoran e. Ji bo wateyên din a "Çar", li [[Çar (cudakirin)]] binihêre.}} '''Çar''' navê di ''[[Caesar]]'' de hatiye afirandine û ji bo împaratorên [[Rusya]], [[Bulgaristan]] û [[Sirbistan]] di wan deman de hatiye bikaranîn e. * Li [[Bulgaristan]] 864–1014, 1186–1396 û 1908–1946, * Li [[Sirbistan]] von 1346–1371, 1389 û [[sedsala 16'an]] * Li [[Rusya]] di [[1546]]an de heta [[1917]] Ji bo jinan jî '''Çarin''' (Şahbanû) hatî bû bikaranîn. [[Category:Li gorî kar û pîşeyê kes]] [[bg:Цар]] [[ca:Tsar]] [[cs:Car]] [[da:Zar]] [[en:Tsar]] [[eo:Caro]] [[es:Zar]] [[et:Tsaar]] [[fi:Tsaari]] [[fr:Tsar]] [[he:צאר]] [[id:Tsar]] [[it:Zar]] [[ja:ツァーリ]] [[ka:ცარი]] [[la:Tzar]] [[lt:Caras]] [[nl:Tsaar]] [[nn:Tsar]] [[no:Tsar]] [[pl:Car]] [[pt:Tsar]] [[ro:Ţar]] [[ru:Царь]] [[simple:Tsar]] [[sl:Car]] [[sv:Tsar]] [[tl:Tsar]] [[vi:Sa hoàng]] [[zh:沙皇]] 17271 62842 2007-01-02T22:24:50Z Cyrus the virus 619 Çend wateyên Çar hêne. # [[Çar]], împaratorên [[Rûs]]an, [[Serb]]an û [[Bulgar]]an. # [[Çar (hejmar)]], hejmar {{cudakirin}} 17272 62846 2007-01-02T22:52:44Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: '''''Kaiser''''', ango '''Qayser''', navê ji [[Ceaser]] de afirandine û bi gelemperî ji bo împaratorên [[elman]]an hatiye bikaranine. Ji bo şahbanûyan jî '''''Kaiserin''''' d... '''''Kaiser''''', ango '''Qayser''', navê ji [[Ceaser]] de afirandine û bi gelemperî ji bo împaratorên [[elman]]an hatiye bikaranine. Ji bo şahbanûyan jî '''''Kaiserin''''' dihat bikaranîn. Hin wûşeyên nêzî di zimanên dinên di malbata zimanên germen de wiha dihat bikaranîn; * ''Kejser'' [[Danîmarkî]]; * ''Keizer'' [[Holandî]]; * ''Keiser'' [[Estonî]]; * ''Keisari'' [[Faroeî]]; * ''Keisari'' [[Fînlandî]]; * ''Keisari'' [[îslandî]]; * ''Keser'' [[Lûksemburgî]] * ''Kejsare'' [[Swedî]]; * ''Kajzer'' [[Polanyayî]] Ew di dema [[Împaratoriya Romaya Pîroz]] de navbera [[962]]an û [[1806]]an de hat bikaranin. Wan xwe wek dewama [[împaratoriya Roma]] didît. Împaratorên [[Împaratoriya Awûstûrya-Macaristan]] jî xwe wek Kaiser dihatin navandin. [[Împaratoriya Elmanya]] de ([[1871]]—[[1918]]) jî hin împaratorên wek [[Wilhelm II]] xwe wek Kaiser navandî bûn. [[Category:Li gorî kar û pîşeyê kes]] [[Category:Qayser]] [[bg:Кайзер]] [[da:Kejser]] [[de:Kaiser]] [[et:Keiser]] [[es:Káiser]] [[eo:Imperiestro]] [[fr:Kaiser]] [[ka:კაიზერი]] [[nl:Keizer]] [[ja:皇帝]] [[pl:Cesarz]] [[pt:Kaiser]] [[sv:Kejsare]] [[th:ไกเซอร์]] [[zh:皇帝]] 17273 62847 2007-01-02T22:53:26Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Kaiser]] #REDIRECT[[Kaiser]] 17274 62851 2007-01-02T23:41:53Z Cyrus the virus 619 '''Mûrselat''' ({{ar|سورة المرسلات }}) sûreyek ji [[Quran]] a Pîroz yê misilmanan e û li bajarê [[Mekkê]] nazîl bûye. Bi temamî ji 50 [[ayet]]an pêk tê. Sûre navê xwe ji peyva "mûrselat"a di ayetê yekemîn de derbaz dibe de girtiye. Ew tê wateyê "yên hat şandin". Ew qala [[qiyamet]] û [[roja hesab]] dike. [[kategorî: Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة المرسلات]] [[en:Al-Mursalat]] 17275 62854 2007-01-02T23:49:02Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: '''Însan''' ({{ar|سورة الإنسان }}) sûreyek ji Quran a Pîroz e. Ew [[sûre]]ya 76 emîn e û li bajarê [[Mekkê]] an jî [[Medîne]] nazîl bû ye. Ew bi tevahî ji 31 [[a... '''Însan''' ({{ar|سورة الإنسان }}) sûreyek ji Quran a Pîroz e. Ew [[sûre]]ya 76 emîn e û li bajarê [[Mekkê]] an jî [[Medîne]] nazîl bû ye. Ew bi tevahî ji 31 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "el-insan"ê, ango mirov, di ayetê yekemîn de derbaz dibe de geritiye. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الإنسان]] [[en:Al-Insan]] 17277 62900 2007-01-03T12:40:36Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: Çend wateyên Qiyametê hêne. # [[Qiyamet]], gorî îslamê roja dike dinê bihelişe ye. # [[Qiyamet (sûre)|Qiyamet]], yek ji sûreyên [[Quran]] e. {{cudakirin}} Çend wateyên Qiyametê hêne. # [[Qiyamet]], gorî îslamê roja dike dinê bihelişe ye. # [[Qiyamet (sûre)|Qiyamet]], yek ji sûreyên [[Quran]] e. {{cudakirin}} 17278 63273 2007-01-05T18:21:45Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser sûreya Qiyamet e. Ji bo wateyên din a "Qiyamet", li [[Qiyamet (cudakirin)]] binihêre.}} '''Qiyamet ''' ({{ar|سورة القيامة}}) yek sûreyê ji Quran a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 75 emîn e û li bajarê [[Mekkê]] li sûre [[Qari'e]] şunda nazîl bû ye. Ew ji 40 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Qiyamet"ê di ayetê yekemîn de derbaz dibe de girtiye. Qiyamet tê manê vejînayê dûv mirinê re. Di wê sûre de tê qala [[roja qiyametê]], vejînayê dûv mirinê re, jiyana pişt mirinê re kirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة القيامة]] [[en:Al-Qiyama]] 17279 63006 2007-01-04T14:03:21Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nl:Soera De Ommantelde]] '''Mudessîr''' ({{ar|سورة المدّثر}}) yek sûreyê di Quran a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 74 emîn e û li bajarê [[Mekkê]] nazîl bû ye. Ew ji 56 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Mudessîr"ê di ayetê yekemîn de derbaz dibe de girtiye. Mudessîr tê manê ew kesê ser xwe girtî, rûpişt kişandî xwe. Ew banga [[Mihemed]] pexamber hatiye nazîl kirin. Ew sûre qala fermanên [[Xwedê]] dane mirov û rewşa ew kesên guh nadana wan fermanan dike. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة المدّثر]] [[en:Al-Muddathir]] [[nl:Soera De Ommantelde]] 17280 65743 2007-01-21T11:55:07Z Luqman 401 '''Saîd Gabarî''', [[stranbêj|stranbêjekî]] [[kurd]] ê gellekî navdar e. {{kurt}} [[Kategorî:stranbêj]] 17281 62998 2007-01-04T13:58:13Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nl:Soera De Ingehulde]] '''Muzzemmil''' ({{ar|سورة المزمل}}) yek sûreyê di Quran a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 73 emîn e û li bajarê [[Mekkê]] nazîl bû ye.Gorî hin gotgotan ayetên 10emîn, 11emîn, 20emîn li Medîne nazîl bûn. Ew ji 20 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Muzzemmil"ê di ayetê yekemîn de derbaz dibe de girtiye. Muzzemmil tê manê ew kesê ser xwe girtî, hatî nuxumandî ye. Di wê sûre de qala gerek ku pexamber çawa rada û serî hiladarîya Fîravûna hemberê [[Xwedê]] û dawîya wî dike. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة المزمل]] [[en:Al-Muzzammil]] [[nl:Soera De Ingehulde]] 17282 62999 2007-01-04T13:58:28Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nl:Soera De Demonen]] '''Cînn''' ({{ar|سورة الجن}}) sûreyekê ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 72 emîn e û li bajarê [[Mekkê]] nazîl bû ye. Ew ji 28 [[ayet]]an de pêk tê ye. Ji bo ew qala [[Cin]]an dike wiha hatiye navandin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الجن]] [[en:Al-Jinn]] [[nl:Soera De Demonen]] [[tr:Cinn Suresi]] 17283 62912 2007-01-03T13:43:24Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: '''Me'arîc''' ({{ar|سورة المعارج}}) yek sûreyê di [[Quran]] a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 70 emîn e û li bajarê [[Mekkê]] nazîl bû ye. Ew ji 44 [[ayet]]an de pêk ... '''Me'arîc''' ({{ar|سورة المعارج}}) yek sûreyê di [[Quran]] a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 70 emîn e û li bajarê [[Mekkê]] nazîl bû ye. Ew ji 44 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Me'arîc"ê di ayetê sêyemîn de derbaz dibe de girtiye. Me'arîc tê manê sêlim, pêlikan. Di wê sûre de qala balkişandinê ew kesên bawera agiahandinê [[Quran]]ê nakin, mezinahîya [[Xwedê]], rewşên roja qiyametê de ew kesên [[Xwedê]] şerîn dikin dike. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة المعارج]] [[en:Al-Maarij]] [[nl:Soera De Manieren van Ascentie]] 17284 63265 2007-01-05T18:04:08Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser sûreya Mihemed e. Ji bo wateyên din a "Mihemed", li [[Mihemed (cudakirin)]] binihêre.}} '''Mihemed''' ({{ar|سورة محمد}}) yek sûreyê di [[Quran]] a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 47 emîn e û li bajarê [[Medîne]] nazîl bû ye. Ew ji 38 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Mihemed"ê di ayetê duyemîn de derbaz dibe de girtiye. Ew sûre de qala rewşa [[misilman]]an, [[mûnafiq]]an û [[gawir]]an û [[Hîcret]]e dike. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة محمد]] [[en:Muhammad (sura)]] [[nl:Soera Mohammed]] 17285 63012 2007-01-04T14:13:51Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nl:Soera Het Succes]] '''Feth''' ({{ar|سورة الفتح}}) yek sûreyê di [[Quran]] a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 48 emîn e û li bajarê [[Medîne]] nazîl bû ye. Ew ji 29 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Feth"ê di ayetên yekemîn, duyemîn û şazdemîn de derbaz dibe de girtiye. Wê sûre de tê qala [[peymana Hûdeybiye]], cîhad û mizginîyê ku dike Mekke feth be kirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الفتح]] [[en:Al-Fath]] [[nl:Soera Het Succes]] 17286 62917 2007-01-03T14:16:26Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû: '''Hûcûrat''' ({{ar|سورة الحجرات}}) yek sûreyê di [[Quran]] a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 49 emîn e û li bajarê [[Mekke]] nazîl bû ye. Ew ji 18 [[ayet]]an de pêk ... '''Hûcûrat''' ({{ar|سورة الحجرات}}) yek sûreyê di [[Quran]] a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 49 emîn e û li bajarê [[Mekke]] nazîl bû ye. Ew ji 18 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Hûcûrat"ê di ayetên çaremîn de derbaz dibe de girtiye. Hûcûrat gelejmara [[şane]] ye. Wê sûre de tê qala [[peymana Hûdeybiye]], cîhad û mizginîyê ku dike Mekke feth be kirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الحجرات]] [[en:Al-Hujraat]] 17287 62925 2007-01-03T16:00:41Z Bangin 450 Rûpel nuh hate tomar kirin Rûpel hate vala kirin 17289 64437 2007-01-13T17:01:24Z 212.201.56.33 '''Mirin''' navê pirtûkeka nivîskar [[Evdile Koçer]] e. Weşanxaneya ku ev pirtûk çapkiriye "[[Weşanên Aram]]" e. “Mirin” ji deh kurteçîrokên nûjen ên kurdî pêk tê. Her deh kurteçîrok jî temaya wan li ser mirinê ye. Mirina ku van 30 salên dawî xwe wekî siyekî berdaye nav jiyana civaka Kurdan, di nav kurteçîrokên Evdile Koçer de xwe bi awayeke din dide der. Seriyên jêkirî, gundên şewitî, kuştinên nediyar, cendekên ku li ber çeman dikevin, êş û hesreta xerîbiyê û mirinên ku li ber serê civaka me digerin di nava tevna çîrokên Evdile Koçer de bi rengekî nû diherikin. Zimanê herîkbar, vegotineka sivik û nazik, hevokên sade û dîmenên sînematografîk xwendevanan zeft dike û vedikişîne nava dilê çîrokan. Ji bo berga pirtûkê: {{http://www.efrin.net/cms/kurdi/images/stories/pitruk.jpg}} [[Kategorî:Pirtûk]] 17290 63010 2007-01-04T14:13:45Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nl:Soera Qaaf]] '''Qaf''' ({{ar|سورة ق}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 49 emîne û li bajarê [[Mekke]] û pê sûreya [[Mûrselat]] re nazîl bû ye. Ew ji 45 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe tîpa "Qaf"ê li serî ayeta yekemîn de girtiye. Wê sûre de tê qala şerînê [[gawir]]anê pexamber û [[roja qiyamet]]e kirin. Dîsa tê qala karînê Xwedê, û ji bo wê karîne hêsanîyê afirandinê pê mirin re kirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة ق]] [[en:Qaf (sura)]] [[nl:Soera Qaaf]] 17291 63013 2007-01-04T14:13:52Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[nl:Soera De Winden die Verspreiden]] '''Zarîyat''' ({{ar|سورة الذاريات}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 51 emîne û li bajarê [[Mekke]] nazîl bû ye. Ew ji 60 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe wûşeya "Zarîyat"ê li ayeta yekemîn de derbaz dibe de girtiye. Zarîyat gelejmara bahoz e. Wê sûre de tê qala rewşa ew kesên bawera [[Xwedê]] dikin, [[Îbrahîm]] û [[Mûsa]] pexambar, qevmên [[Ad]] û [[Semûd]], qevmê Nûh pexamber kirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الذاريات]] [[en:Adh-Dhariyat]] [[nl:Soera De Winden die Verspreiden]] 17292 62949 2007-01-03T21:42:23Z Cyrus the virus 619 Rûpel nuh hate tomar kirin '''Tûr''' ({{ar|سورة الطور}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 52 yemîne û li bajarê [[Mekke]] nazîl bû ye. Ew ji 49 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe wûşeya "Tûr"ê li ayeta duyemîn de derbaz dibe de girtiye. Tûr ew çiyayê [[Tewrat]] ji [[Mûsa]] pexamber re nazîl bû ye. Wê sûre de tê qala rewşa ew kesên bawera [[Xwedê]] nakin û ew kesên bawera Xwede kirinî dike hana [[fîrdews]]ê kirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الذاريات]] [[en:Adh-Dhariyat]] 17293 62953 2007-01-03T21:57:01Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Necm''' ({{ar|سورة النجم}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 53 yemîne û li bajarê [[Mekke]], bi tenê ayeta 32emîn li [[Medîne]] nazîl bû ye. Ew ji 62 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe wûşeya "Necm"ê li ayeta duyemîn de derbaz dibe de girtiye. Necm tê wateyê stêr. Ew sûreya qala vahîy kirinê [[Quran]]eyê ferîşteyê [[Cebrail]]ê [[Mihemed]] pexamber, firehîyayê bexşa [[Xwedê]] dike. Dîsa tê qala qewmên [[Ad]] û [[Semûd]] jî kirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة النجم]] [[en:An-Najm]] 17298 62981 2007-01-04T10:33:29Z Bangin 450 Mirin çû cihê Mirin (pirtûk): baştire #REDIRECT [[Mirin (pirtûk)]] 17304 63036 2007-01-04T16:52:16Z Bablekan 495 Rûpela nû hate tomar kirin [[Wêne:AlabamaStateCapitalBuilding.JPG|thumb|Navenda desthilatiyê, Alabama]] '''Montgomery''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Alabama]] ye. Gorî hejmartinên sala 2004'î hejmara niştecihen we 200.983 Einwohner e. Navê xwe ji [[General Richard Montgomery]] digire, ku ew di şerê serxwebunê de navdar bûye. Rûbera parêzgeha wê 215,7/km² ye. Niştecihen wê 47,67% ji çermespiyan pêk tê. Pirraniya wan Afroamerîkaner in. == Lînk == * [http://www.montgomery.al.us Malpera fermî ya bajêr] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:Federedewleta Alabama]] [[Kategorî:DYE]] 17305 63039 2007-01-04T17:05:01Z Bablekan 495 [[Wêne:Mount Juneau Alaska.jpg|thumb|left|Bajar û çiyayê wê, [[Mount Juneau]]]] '''Juneau''' [ˈdʒuːnoʊ] navê paytexta federedewleta [[DYA]]yê [[Alaska]] ye. Herwekî navenda parezgehê ya bi heman navê ye. == Hin agahiyên derbarê Juneauyê de == *Gelhe: 30.711 (2000) *Rûbera parêzgehê: 8430,4 km² *Malpera bajêr: http://www.juneau.org *Koordînatên bajêr: [[58° 21′ 5" N, 134° 30′ 42" W 58° 21′ 5" N, 134° 30′ 42" W]] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:Federedewleta Alaska]] [[Kategorî:DYE]] 17306 63062 2007-01-04T19:44:16Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser paytextê [[Arizona]], heremekî [[DYE]], ye. Ji wateyên din ra li [[Phoenix]] seke.}} [[Image:PhoenixdowntownArizonaUSA.jpg|thumb|right|290px|Dîmenek ji Phoenix]] '''Phoenix''' [{{IPA|ˈfiːnɪks}}] paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Arizona]] ye. Hejmara niştecihên navendê 1.621.298 û bi tevî parêzgeha xwe jî 3.251.876 e. Bajar di [[4'ê gulanê]] [[1868]]î de hatiye damezrandin. Bajêr li ser 1.230,5 km² yê û parêzgeha wê jî li ser 1.229,9 km² ava ye. Axa bajêr ji rûyê avê 340 m bilind e. *Postkoda Phoenixê: 85001-85099 *Koda telefonê: 602, 623, 480 *Malpera fermî: http://www.phoenix.gov [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17308 63049 2007-01-04T18:58:21Z Cyrus the virus 619 Qemer (sûre) çû cihê Qemer '''Qemer''' ({{ar|سورة القمر}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 54 emîne û li bajarê [[Mekke]], ji pê sûreya [[Tariq]] re nazîl bûye. Ew ji 55 [[ayet]]an de pêk tê ye. Peyva "Qemer" bi erebî hîv e. Ji bo di ayeta xweya yekemîn de tê qala behîta qelaştinê hîvê kirin, ew wiha hatiye navandin. Di sûre de tê gotin ku ew kesên fermanên [[Xwedê]] bi cih bînine hena [[Bihuşt]] e. Dîs a tê qala [[Roja Qiyamet]]e, ew kesên ji bo li dija pexambera hatinî ceza kirinî û dawîya hin gelan kirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة القمر]] [[en:Al-Qamar]] [[nl:Soera De Maan]] 17309 63050 2007-01-04T18:58:21Z Cyrus the virus 619 Qemer (sûre) çû cihê Qemer #REDIRECT [[Qemer]] 17310 63053 2007-01-04T19:20:52Z Cyrus the virus 619 '''Rehman''' ({{ar|سورة الرحمن}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 55 emîne û li bajarê [[Mekke]] hatiye danîn e. Ew ji 78 [[ayet]]an de pêk tê ye. Navê sûre peyva "Rehman"ê di ayeta yekemîn de derbaz dibe de giritye û yek ji wan 99 navên [[Xwedê]], ango [[Esma ûl Hûsna]], ye. Di sûreyê da karîna Xwedê, [[dojeh]], [[bihuşt]], bexşên [[Xwedê]] danînî mirov cîh digirin. Li paş qala van bexşan kirin re, [[Xwedê]] ew [[aferîde]]yêna berpirsiyar re dibêje ku gelo hûn dikanin van bexşan şerîn bikin. Ew ayeta tê va manê, gelek caran tê carîkirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الرحمن]] [[en:Ar-Rahman]] [[nl:Soera De Erbarmer]] 17311 63056 2007-01-04T19:29:47Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Weqiya''' ({{ar|سورة الواقعة}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 56 emîne û li bajarê [[Mekke]] hatiye danîn e. Ew ji 96 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Weqiya"yê di ayeta yekemîn de derbaz dibe de girtiye. Weqiya tê manê qiyamet e. Di sûre de bûyerên [[roja qiyamet]], ew kesên dike hena [[bihuşt]]e û bexşên dik wena dane wan kesên çû ne bihuşte û rewşa ew kesnêna bihuştî cîh digirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الواقعة]] [[en:Al-Waqia]] [[nl:Soera De Onoverkomenlijke Gebeurtenis]] 17314 63059 2007-01-04T19:42:48Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin Pir wateyên '''Phoenix''' (bi [[yewnanî]]: ''Φοίνιξ'') hene. ==Bajar== Phoenix navî sê bajaran di [[DYE]] da ye. *[[Phoenix (Arizona)]] *[[Phoenix (New York)]] *[[Phoenix (Oregon)]] ==Mêdya== *Stranekî [[rapvan|rapvanî]] [[kurd]] [[Azad]] ji albûmê xwe, ''[[Der Bozz]]'' *Fîlmekî emêrîkî, [[Phoenix (fîlm)]] {{cudakirin}} [[ca:Phoenix]] [[cs:Phoenix]] [[de:Phönix]] [[en:Phoenix]] [[eo:Fenikso]] [[fr:Phoenix]] [[he:פניקס]] [[ja:フェニックス (曖昧さ回避)]] [[ko:피닉스]] [[nl:Phoenix]] [[pl:Feniks]] [[pt:Phoenix]] [[ro:Phoenix (dezambiguizare)]] [[sk:Phoenix]] [[sv:Phoenix]] [[th:ฟีนิกซ์]] 17315 63064 2007-01-04T19:45:30Z Cyrus the virus 619 '''Hedîd''' ({{ar|سورة الحديد}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 57 emîne û neh ayetên xweya pêşin li bajarê [[Mekke]] yên din jî li bajarê [[Medîne]] hatiye vahîy kirin e. Ew ji 29 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Hedîd"ê di ayeta 25emîn de derbaz dibe de girtiye. Hedîd têye manê qiyamet e. Di sûre de tê qala karînanê, zanîstiya û rengdêrên [[Xwedê]] kirin. Pêdivêtîyê bawer kirine, rewşa misilmana û manfiqana li axrete kirin. Dîsa tê behza rûbanitiyê li xiristiyanî jî kirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الحديد]] [[en:Al-Hadid]] [[nl:Soera Het IJzer]] 17316 64556 2007-01-14T11:43:48Z Bangin 450 /* Cîhan */ <div align=center> [[sedsala 18'an]] | '''[[sedsala 19'an]]''' | [[sedsala 20'an]] </br> [[1863]] | [[1864]] | [[1865]] | [[1866]] | [[1867]] | '''1868''' | [[1869]] | [[1870]] | [[1871]] | [[1872]] | [[1873]] </div> == Bûyer == === Cîhan === *Piştî [[Fransa]] di salê [[1863|1863an]] [[Porto Novo]], paytextê [[Bênîn]], ji xwe ra bir, ew 1868 [[Cotonou]], bajarek li başurê [[Bênîn]] jî birin. *[[Lesoto]] bi navê ''Basutoland'' ket bin destê Brîtanyayê. *[[4'ê gulanê]]: Bajarê [[Phoenix (Arizona)|Phoenix]] hate damezrandin. === Kurdistan === == Zayîn == *[[28'ê adarê]] [[Maksîm Gorkî]] jidayîk bû. == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] 17317 63072 2007-01-04T19:57:00Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin (tê parastin) 17318 63074 2007-01-04T19:58:24Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Mucedele''' ({{ar|سورة المجادلة}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 58 emîne û li bajarê [[Medîne]] ji pê sûreya [[Munafiqûn]] re nazîl bûye. Ew ji 22 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "tûcadîlû"yê di ayeta yekemîn de derbaz dibe û tê manê "têkoşîn kirin" de girtiye. Di sûre de tê qala jiyana malbatê, çewtîya bastana bi navê "zihar" kirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة المجادلة]] [[en:Al-Mujadila]] [[nl:Soera De Twist]] 17319 63080 2007-01-04T20:09:25Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Haşr''' ({{ar|سورة الحشر}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 59 emîne û li bajarê [[Medîne]] ji pê [[Cenga Ûhûd]] re nazîl bûye. Ew ji 24 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Haşr"ê di ayeta duyemîn de derbaz dibe de girtiye. Haşr tê manê "mişext" e. Di sûre de mezinahîyê [[Xwedê]], gerek bûna malên dewleten ji bo rewşa gel rind kirinê de xerckirin, biratiyê misilmanan cîh digirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الحشر]] [[en:Al-Hashr]] [[nl:Soera De Opdrijving]] 17320 63082 2007-01-04T20:13:26Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Mumtehîne''' ({{ar|سورة الممتحنة}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 60 emîne û li bajarê [[Medîne]] nazîl bûye. Ew ji 13 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Mumtehîne"ê di ayeta nehemîn de derbaz dibe de girtiye. Mumtehîne tê manê "ew kese azmûn dike " ye. Di sûre de tê dibêjin ku bila misilman bi kesên bi [[Xwedê]] dijminî dikin re dost nabin, di axretê de kes bi kesî kêr nake. Wekî de tê gotin ku mirov gerek ku kesên misilman re ceng nakin re rind bibore. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الممتحنة]] [[en:Al-Mumtahina]] [[nl:Soera De op de Proef Gestelden]] 17321 63083 2007-01-04T20:21:02Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Seff''' ({{ar|سورة الصف}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 61 emîne û li bajarê [[Medîne]] nazîl bûye. Ew ji 14 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Seff"ê di ayeta çaremîn de derbaz dibe de girtiye. Seff tê manê "rêz " e. Di sûre karînê [[Xwedê]], nedan sozan ji bo wan tiştên mirov nikane re, dema [[Mûsa]] û [[Îsa]] pexamber, gunehên wan kesên li rêyê Xwedê ceng kirîye were bexşandin, cîh digirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الصف]] [[en:As-Saff]] [[nl:Soera De Strijdplaats]] 17322 63084 2007-01-04T20:29:51Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Cum'e'' ({{ar|العربية }}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 62 yemîne û li bajarê [[Medîne]] nazîl bûye. Ew ji 11 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Cum'e"yê di ayeta çaremîn de derbaz dibe de girtiye. Wê ew nava ji bo behza rewşê münafiqan dike girtiye.[[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:العربية ]] [[tr:Cuma Suresi]] 17323 63085 2007-01-04T20:34:47Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Munafiqûn''' ({{ar|سورة المنافقون}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 63 yemîne û li bajarê [[Medîne]] nazîl bûye. Ew ji 11 [[ayet]]an de pêk tê ye. Ew ji bo qala rewşên Munafiqan dike wiha hatiye navandin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة المنافقون]] [[en:Al-Munafiqun]] 17324 63088 2007-01-04T20:42:44Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Texabun''' ({{ar|سورة التغابن}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 64 emîne û li bajarê [[Medîne]] nazîl bûye. Ew ji 18 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê peyva "Texabûn"ê di ayeta nehem de derbaz dibe de girtiye. Texabun tê manê kar û xesar e. Di sûre de karînê [[Xwedê]], rewşa ew gelên berêyên Xwedê şerîn kirinî, ew kesên tiştên rind kirinî û bawera xwede kirinîye hena [[bihuşt]] û ew kesên Xwedê şerîn bikin jî ye jî hena [[dojeh]]e, cîh digirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة التغابن]] [[en:At-Taghabun]] [[nl:Soera Het Bedrog]] 17326 63091 2007-01-04T20:48:29Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Telaq''' ({{ar|سورة الطلاق}}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 65 emîne û li bajarê [[Medîne]] nazîl bûye. Ew ji 12 [[ayet]]an de pêk tê ye. Ji bo sûre qala hevûdu berdanê dike wiha hatiye navandin e. Wê navê xwe peyva "Texabûn"ê di ayeta nehem de derbaz dibe de girtiye. Texabun tê manê kar û xesar e. Di sûre de tê hevûdu berdanê, derbarî, karînê [[Xwedê]], rewşa ew gelên berêyên Xwedê û pexamber şerîn kirinî, kirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الطلاق]] [[en:At-Talaq]] [[nl:Soera De Verstoting]] 17327 63092 2007-01-04T20:56:14Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Tehrîm''' ({{ar|سورة التحريم }}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 66 emîne û li bajarê [[Medîne]] nazîl bûye. Ew ji 12 [[ayet]]an de pêk tê ye. Ji bo sûre qala Mihemed pexemberê hin tiştan xwe re qedexe dike wiha hatiye navendin. Tegrîm tê manê "heram kirin" e. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة التحريم]] [[en:At-Tahrim]] [[nl:Soera De Verbodenverklaring]] 17328 63093 2007-01-04T21:17:20Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Mûlk''' ({{ar|سورة التحريم }}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 67 emîne û li bajarê [[Mekke]] nazîl bûye. Ew ji 30 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Mûlk"ê di ayeta yekemîn de derbaz dibe de girtiye. Ew hin caran wek Tebarakê jî tê navandin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة التحريم]] [[en:At-Tahrim]] [[nl:Soera De Verbodenverklaring]] 17329 63095 2007-01-04T21:22:52Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Qelem''' ({{ar|سورة التحريم }}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 68 emîne û li bajarê [[Mekke]] nazîl bûye. Ew ji 52 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Qelem"ê di ayeta yekemîn de derbaz dibe de girtiye. Qelem tê manê pênivîs e. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة القلم]] [[en:Al-Qalam]] [[nl:Soera De Pen]] 17330 63096 2007-01-04T21:24:50Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Haqqe''' ({{ar|سورة الحاقة }}) sûreyeke ji [[Quran]]a Pîroz de ye. Ew [[sûre]]ya 69 emîne û li bajarê [[Mekke]] nazîl bûye. Ew ji 52 [[ayet]]an de pêk tê ye. Wê navê xwe peyva "Haqqe" de girtiye. Ew tê manê, maf, dad e. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الحاقة]] [[en:Al-Haaqqa]] [[nl:Soera De Wezenlijke]] 17334 63399 2007-01-06T21:34:07Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser sûreya Fîl e. Ji bo wateyên din a "Fîl", li [[Fîl (cudakirin)]] binihêre.}} '''Fîl''' ({{ar|سورة الفيل }}) sûrayeke ji [[Quran]]a pîroz de ye. Ew li bajarê [[Mekkê]] hatiye danin û ji 5 [[ayet]]an pêk tê. Ji bo di sûre de tê qala bûyera Fîl kirin ew wek fîl hatiye navandin. Di bûyera fîl de [[Ebrehe]] bi artêşake tê de fîl jî henî êrîşa [[Kabe]] dike. Di Sûre de ew bûyera tê vebêjîn. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة الفيل]] [[en:Al-Fil]] [[ms:Surah Al-Fiil]] 17335 63252 2007-01-05T17:47:07Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser sûreya Nûh e. Ji bo wateyên din a "Nûh", li [[Nûh (cudakirin)]] binihêre.}} '''Nûh'''({{ar|سورة نوح }}) sûreyeke ji [[Quran]]a pîroz de ye. Ew sûreya 71 emîne û li bajarê [[Mekkê]] hatiye danin û ji 28 [[ayet]]an pêk tê. Ji bo di sûre de tê qala [[Nûh]] pexamber û bûyerên hatinî serê kirin ew wek Nûh hatiye navandin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة نوح]] [[en:Nooh (sura)]] [[nl:Soera Noach]] 17336 63246 2007-01-05T17:34:44Z Cyrus the virus 619 Çend wateyên Nûhê hêne. # [[Nûh]], navê pexemberekî di [[Quran]]ê de derbaz dibe ye. # [[Nûh (sûre)|Nûh]], yek ji sûreyên [[Quran]]ê ye. {{cudakirin}} 17337 63245 2007-01-05T17:34:11Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin Çend wateyên Fîlê hêne. # [[Fîl]], Yek ji heywanên herî mezinên dinê ye. # [[Fîl (sûre)|Fîl]], yek ji sûreyên [[Quran]]ê ye. {{cudakirin}} 17338 63254 2007-01-05T17:49:33Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin Çend wateyên Îbrahîmê hêne. # [[Îbrahîm]], navê pexemberekî di [[Quran]]ê de derbaz dibe ye. # [[Îbrahîm (sûre)|Îbrahîm]], yek ji sûreyên [[Quran]]ê ye. {{cudakirin}} 17339 63258 2007-01-05T17:54:42Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin Çend wateyên Îbrahîmê hêne. # [[Ûsif]], navê pexemberekî di [[Quran]]ê de derbaz dibe ye. # [[Yûsuf (sûre)|Yûsuf ]], yek ji sûreyên [[Quran]]ê ye. {{cudakirin}} 17340 63260 2007-01-05T17:57:49Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin Çend wateyên Meryemê hêne. # [[Meryem]], dîya pexemberê [[Îsa]] ye. # [[Meryem (sûre)|Meryem ]], yek ji sûreyên [[Quran]]ê ye. {{cudakirin}} 17341 63294 2007-01-05T23:36:36Z Erdal Ronahi 2 '''Luqman''' an '''Loqman''' navekî kura ye. Ev nav di [[Dîrok|dîrokê]] de bi navê [[Bijîjk|Bijîjkê]] mezin [[Luqman Hekîm]] û [[Hezretî Luqman]] tê naskirin. Di [[Quran|Quranê]] de jî sûreyeke bi navê Luqman heye. # [[Loqman]], navê pexemberekî di [[Quran]]ê de derbaz dibe ye. # [[Loqman (sûre)|Loqman ]], yek ji sûreyên [[Quran]]ê ye. {{cudakirin}} 17342 63272 2007-01-05T18:09:31Z Cyrus the virus 619 Çend wateyên Mihemedê hêne. # [[Mihemed]], pexemberê misilmanan e. # [[Mihemed (sûre)|Mihemed ]], yek ji sûreyên [[Quran]]ê ye. {{cudakirin}} 17343 63268 2007-01-05T18:07:17Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin Çend wateyên Mihemmedê hêne. # [[Mihemed]], pexemberê misilmanan e. # [[Mihemed (sûre)|Mihemed ]], yek ji sûreyên [[Quran]]ê ye. {{cudakirin}} 17344 63270 2007-01-05T18:07:39Z Cyrus the virus 619 Mihemmed (cudakirin) çû cihê Mihemed (cudakirin) #REDIRECT [[Mihemed (cudakirin)]] 17345 63275 2007-01-05T18:23:50Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin Çend wateyên Yûnusê hêne. # [[Yûnus]], navê pexemberekî di [[Quran]]ê de derbaz dibe ye. # [[Yûnus (sûre)|Yûnus ]], yek ji sûreyên [[Quran]]ê ye. {{cudakirin}} 17346 63278 2007-01-05T18:34:26Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin Çend wateyên Hûdê hêne. # [[Hûd]], navê pexemberekî di [[Quran]]ê de derbaz dibe ye. # [[Hûd (sûre)|Hûd ]], yek ji sûreyên [[Quran]]ê ye. {{cudakirin}} 17348 63282 2007-01-05T19:18:25Z Cyrus the virus 619 {{ev gotar|li ser pexemberê Ûsif e. Ji bo wateyên din a "Ûsif" an jî "Yûsuf", li [[Ûsif (cudakirin)]] binihêre.}} '''Yûsuf ''' sûreyeke ji [[Quran]]a pîroz de ye. Ew li bajarê [[Mekke]] hatiye danin û ji 111 ayetan de pêk tê. Ji bo sûre qala jîyanê [[ûsif]] pexember û zehmetîyên wî dîtînî dike wiha hatiye navandin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة يوسف]] [[en:Yusuf (sura)]] [[id:Surat Yusuf]] [[ku:Ûsif]] [[ru:Сура Юсуф]] 17349 63283 2007-01-05T19:25:12Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin {{ev gotar|li ser pexemberê Loqman e. Ji bo wateyên din a "Loqman" , li [[Loqman (cudakirin)]] binihêre.}} '''Loqman ''' ({{er|:سورة لقمان}})sûreyeke ji [[Quran]]a pîroz de ye. Ew li bajarê [[Mekke]] hatiye danin û ji 34 [[ayet]]an de pêk tê. Ji bo di sûre de li ayetên 13emîn û 14emîn tê qala [[Loqman]] pexember kirin e ew wiha hatiye navandin. Wekî din, di sûre de tê qala [[roja qiyamet]] û heşrê kirin. [[kategorî:Sûre]] {{Sûrên Qur'ane}} [[ar:سورة يوسف]] [[en:Yusuf (sura)]] [[id:Surat Yusuf]] [[ku:Ûsif]] [[ru:Сура Юсуф]] 17350 63287 2007-01-05T19:42:13Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin Çend wateyên Caesarê hêne. # [[Julius Caesar|Caesar]], împaratorakî [[împaratoriya Roma]] û. di [[Quran]]ê de derbaz dibe ye. # [[Caesar (nav)|Caesar ]], navê hin împaratorên Roma bû. {{cudakirin}} 17351 63290 2007-01-05T21:53:48Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Galya''' ([[latinî]]: Gallia) navçeyake erdnîgarîyê di [[împaratoriya Roma]] de bû. [[Image:Map_Gallia_Tribes_Towns.png|thumb|250px|right|Galya di dema [[Julius Caesar ]] ([[58 b.z.]]) ]] Galyayê berê şûna îroj [[Fransa]], [[Belçîka]] û bakura [[Îtalya]], rojavaya [[Swîsre]] û xakên [[Elmanya]] û [[Holanda]]yên li rojavaya çemê [[Rhein]] dikeve bû. Li Galya dema [[Roma]] de di [[sedsala 6'an b.z.]] şunda [[Kelt]] dijî dibûn. Ew dera di [[sedsala 2'an b.z.]] bi destên [[Roma]]yan hati bû dagir kirin. Dema [[Julius Caesar]] jî bi tûnî hati bû ligala Roma kirin. Dema [[Koça Qoman]], [[sedsala 4'an]] de, ew dernan hat bi destên gelên [[German]] wek [[Vandal]]an, [[Alaman]]an, [[Vîzigot]]an, [[Burgund]]an, [[Frank]]an dagir kirin. Ew ji pê re jî hat li Roma kirin. [[Category:Împaratoriya Roma]] [[als:Gallien]] [[af:Gallië]] [[bg:Галия]] [[da:Gallien]] [[en:Gaul]] [[eo:Gaŭloj]] [[es:Galia]] [[fi:Gallia]] [[fr:Gaule]] [[he:גאליה]] [[it:Gallia]] [[ja:ガリア]] [[ko:갈리아]] [[la:Gallia]] [[lt:Galija]] [[nds:Gallien]] [[nl:Gallië]] [[no:Gallia]] [[pl:Galia]] [[ro:Galia]] [[ru:Галлия]] [[sv:Gallien]] [[sw:Gallia]] [[wa:Gåle]] [[zh:高卢]] 17352 65652 2007-01-20T14:45:31Z Bangin 450 {{logo}} www.kurdewari.com 17354 63295 2007-01-05T23:44:43Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hz. Ebûbekir]] #redirect[[Hz. Ebûbekir]] 17355 63296 2007-01-05T23:45:22Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Hz. Elî]] #redirect[[Hz. Elî]] 17356 63297 2007-01-05T23:45:57Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Orşelîm]] #redirect[[Orşelîm]] 17358 63326 2007-01-06T10:12:40Z 85.96.175.137 Redirecting to [[Salnameya Gregorian]] #REDIRECT[[Salnameya Gregorian]] 17359 63327 2007-01-06T10:16:56Z 85.105.139.64 Redirecting to [[Salnameya Gregorian]] #REDIRECT[[Salnameya Gregorian]] 17360 63328 2007-01-06T10:20:34Z 85.105.139.63 Redirecting to [[Gümüşhane]] #REDIRECT[[Gümüşhane]] 17361 67085 2007-01-29T21:45:46Z Cyrus the virus 619 <div align=center> [[2. sedsala b.z.]] | '''[[1. sedsala b.z.]]''' | [[Sedsala 1'an]] </br> [[90ên b.z.]] | [[80ên b.z.]] | [[70ên b.z.]] | [[60ên b.z.]] | [[50ên b.z.]] | [[40ên b.z.]] | [[30ên b.z.]] | [[20ên b.z.]] | [[10ên b.z.]] | [[0ên b.z.]]<br> </div> '''1. sedsala b.z.''', ango '''sedsala 1'an berî zayîne''' di [[1'ê rêbendanê]] [[100 b.z.]] dest pê dike û [[31'ê berfanbarê]] [[1 b.z.]]ê jî xelas dibe. ==Gelemperî== * [[Komara Roma]] çerxa [[împaratoriya Roma]] bû. * Pexamberê [[Îsa]] navbera salên [[33 b.z.]] û [[4 b.z.]] hate dinê. *[[Çiyayê Nemrûd]] ji alîya Keyên [[Kommagene]] [[Antiochos I]] û [[Mithradates I]] hat çêkirin. ==Bûyer/Perisîn== ===90ên BZ=== ===80ên BZ=== ===70ên BZ=== ===60ên BZ=== * [[53 b.z.]]- [[Pers]]an [[împaratoriya Roma|Roma]]yên di serdarîyê [[Marcus Licinius Crassus|Crassus]] de bin xistin. ===50ên BZ=== * [[49 b.z.]]- [[10'ê rêbendanê]]: [[Julius Caesar]] ji bo Senato û [[Pompeius]] re şer bike çemê [[Rubicon]] derbaz kir. * [[44 b.z.]]- [[Julius Caesar]] hat kuştin. ===40ên BZ=== * [[31 b.z.]] -[[Cenga Hundur]]a [[împaratoriya Roma]]: [[Augustus|Octavius]] di [[Cenga Actium]] de artêşên di sedariya [[Marcus Antonius]] û [[Kleopatra VII.]] de li [[Yewnanîstan]] bin xistin. ===30ên BZ=== ===20ên BZ=== ===10ên BZ=== ===00ên BZ=== ==Mirov== === Zayîn === *[[100 b.z.]]- [[Julius Caesar]] hate dinê. === Mirîn === * [[44 b.z.]]- [[Julius Caesar]] hat kuştin. ==Nûvedan û Keşf== [[Kategorî:Sedsal]] [[af:1ste eeu v.C.]] [[als:1. Jahrhundert v. Chr.]] [[bg:1 век пр.н.е.]] [[ca:Segle I aC]] [[cs:1. století př. n. l.]] [[da:1. århundrede f.Kr.]] [[de:1. Jahrhundert v. Chr.]] [[et:1. sajand eKr]] [[el:1ος αιώνας π.Χ.]] [[es:Siglo I adC]] [[eo:1-a jarcento a.K.]] [[eu:K. a. I. mendea]] [[fr:Ier siècle av. J.-C.]] [[ko:기원전 1세기]] [[hr:1. stoljeće p.n.e.]] [[io:1ma yar-cento aK]] [[id:Abad ke-1 SM]] [[is:1. öldin f.Kr.]] [[it:I secolo a.C.]] [[he:המאה ה-1 לפנה"ס]] [[la:Saeculum 1 a.C.n.]] [[lb:1. Joerhonnert v. Chr.]] [[hu:I. e. 1. század]] [[nl:1e eeuw v. Chr.]] [[nds-nl:1e eeuw v. Chr.]] [[ja:紀元前1世紀]] [[no:1. århundre f.Kr.]] [[nn:1. århundret fvt.]] [[nrm:-Ie s.]] [[pl:I wiek p.n.e.]] [[pt:Século I a.C.]] [[ksh:1. Joohunndot füür Kreßtůß]] [[ro:Secolul I î.Hr.]] [[ru:I век до н. э.]] [[sq:Shekulli I p.e.s.]] [[ru-sib:1-о столетте до н. п.]] [[scn:Sèculu I a.C.]] [[simple:1st century BC]] [[sk:1. storočie pred Kr.]] [[sl:1. stoletje pr. n. št.]] [[sv:000-talet f.Kr.]] [[tl:Ika-1 siglo BC]] [[tt:MA 1. yöz]] [[tr:M.Ö. 1. yüzyıl]] [[uk:1 століття до Р.Х.]] [[zh:前1世纪]] 17362 63344 2007-01-06T12:16:59Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[1. sedsala b.z.]] 17363 63347 2007-01-06T12:19:26Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[1. sedsala b.z.]] 17364 63348 2007-01-06T12:20:38Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[1. sedsala b.z.]] 17365 63349 2007-01-06T12:21:14Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[1. sedsala b.z.]] 17366 63350 2007-01-06T12:23:06Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[1. sedsala b.z.]] 17367 63352 2007-01-06T12:23:35Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[1. sedsala b.z.]] 17368 63353 2007-01-06T12:25:03Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[1. sedsala b.z.]] 17369 63354 2007-01-06T12:25:12Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[1. sedsala b.z.]] 17370 63355 2007-01-06T12:30:05Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[1. sedsala b.z.]] 17371 63358 2007-01-06T12:36:38Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala b.z.]] #REDIRECT[[1. sedsala b.z.]] 17373 63395 2007-01-06T18:48:48Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[1. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT [[1. sedsala berî zayîne]] 17374 63394 2007-01-06T18:48:08Z Erdal Ronahi 2 1. sedsala b. z. çû cihê 1. sedsala berî zayîne #REDIRECT [[1. sedsala berî zayîne]] 17375 63437 2007-01-07T01:08:56Z Erdal Ronahi 2 /* Deryayên Navîna Parzemînan de */ [[Image:AntalyaSunset.JPG|right|300px|thumb|Rojava li [[Derya Navîn]] li beravên [[Antalya]], [[Tirkiye]] ]] '''Derya''' ew avên mezinên bi hev re û [[Okyanûs]]an re pêwendiyên xwe hê ne. ==Lîsteya Deryan gorî Okyanûsan== ===[[Okyanûsa Pasîfîk]]=== *[[Derya Bering]] *[[Kendava Alaska]] *[[Derya Cortez]] *[[Derya Okhotsk]] *[[Derya Japon]] *[[Derya Seto Inland]] *[[Derya Çîna Rojhelat]] *[[Derya Çîna Başûr]] **[[Kendava Beibu]] *[[Derya Sulu]] *[[Derya Celebes]] *[[Derya Bohol]] *[[Derya Philippine]] *[[Derya Flores]] *[[Derya Banda]] *[[Derya Arafura]] *[[Derya Timor]] *[[Derya Tasman]] *[[Derya Zer]] **[[Derya Bohai]] *[[Derya Coral]] *[[Kendava Carpentaria]] ===[[Okyanûsa Atlantîk]]=== *[[Kendava Hudson]] **[[Kendava James ]] *[[Kendava Baffin]] *[[Kendava St. Lawrence]] *[[Derya Caribbean]] *[[Kendava Meksîk]] *[[Derya Sargasso]] *[[Derya Bakur]] **[[Baltic Sea]] ***[[Kendava Bothnia]] *[[Derya îrlandî]] *[[Derya Celtic]] *[[Kanala Îngîlîzî]] *[[Derya Navîn]] **[[Derya Adrîyatîk]] **[[Derya Ege]] **[[Derya Reş]] ***[[Derya Azov]] **[[Derya Îon]] **[[Derya Ligurian]] **[[Derya Mirtoon]] **[[Derya Tyrrhenian]] **[[Kendava Sidra]] **[[Derya Marmara]] **[[Derya Crete]] ===[[Okyanûsa Hindê]]=== *[[Derya Sor]] *[[Kendava Aden]] *[[Kendava Pers]] *[[Kendava Omanê]] *[[Derya Erebî]] *[[Tengava Bengal]] *[[Kendava Tayland]] *[[Derya Java]] ===[[Okyanûsa Arktîk]]=== *[[Derya Barent]] *[[Derya Kara]] *[[Derya Beaufort]] **[[Kendava Amundsen]] *[[Derya Gronland]] *[[Derya Chukchi]] *[[Derya Laptev]] *[[Derya Siberya Rojhelat]] ===[[Okyanûsa Başûr]]=== *[[Derya Weddell]] *[[Derya Ross]] *[[Derya Mezina Australian Bight]] *[[Tengava Saint Vincent]] *[[Tengava Spencer]] ===Deryayên Navîna Parzemînan de=== *[[Derya Aral]] *[[Derya Caspian]] *[[Derya Mirî]] *[[Derya Galilee]] *[[Derya Salton]] [[Category:Erdnîgarî]] [[ar:بحر]] [[an:Mar]] [[zh-min-nan:Hái]] [[be:Мора]] [[bs:More (voda)]] [[br:Mor]] [[bg:Море]] [[ca:Mar]] [[cs:Moře]] [[cy:Moroedd]] [[da:Hav]] [[de:Meer]] [[et:Meri]] [[el:Θάλασσα]] [[en:Sea]] [[es:Mar]] [[eo:Maro]] [[eu:Itsaso]] [[fa:دریا]] [[fr:Mer]] [[gl:Mar]] [[ko:바다]] [[hi:सागर]] [[hr:More]] [[id:Laut]] [[it:Mare]] [[he:ים]] [[ka:ზღვა]] [[kg:Kalunga]] [[lad:Mar]] [[la:Mare]] [[lv:Jūra]] [[lb:Mier]] [[lt:Jūra (geografija)]] [[jbo:xamsi]] [[hu:Tenger]] [[mk:Море]] [[ms:Laut]] [[nl:Zee]] [[nds-nl:Zee]] [[ja:海]] [[no:Sjø]] [[nrm:Mé]] [[ug:دېڭىز]] [[nds:Meer]] [[pl:Morze]] [[pt:Mar]] [[ro:Mare]] [[ru:Море]] [[sk:More]] [[sl:Morje]] [[sr:Море]] [[sh:More]] [[su:Sagara]] [[fi:Meri]] [[sv:Hav]] [[tl:Dagat]] [[ta:கடல்]] [[vi:Biển]] [[tg:Баҳр]] [[tr:Deniz]] [[tk:Deňiz]] [[uk:Море]] [[wa:Mer]] [[yi:ים]] [[zh:海]] 17376 63448 2007-01-07T08:42:19Z 85.105.139.63 {{Pênc Okyanûsa Cîhan}} [[Image:Océan Indien.png|thumb|right|Okyanûsa Hînd]] '''Okyanûs''' ew avên navbera [[parzemîn]]an re tê gotin. Navê Okyanûs di navê yek ji xwedêyên [[Yewnanî]] Mîtolojîk ωκεανός(Okeanos) de tê ye. Bi tunî %71ên erde ji Okyanûsan û [[derya]]yên dor pêk tê ye. Li dinê penç Okyanûs hêne; *[[Okyanûsa Pasîfîk]] *[[Okyanûsa Atlantîk]] *[[Okyanûsa Hindê]] *[[Okyanûsa Arktîk]] *[[Okyanûsa Başûr]] [[Image:Whole world - land and oceans_12000.jpg|thumb|350px|left|Okyanûsên û Parzemînên Dinê]] [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Okyanûs]] [[ar:محيط (جغرافيا)]] [[an:Ozián]] [[be:Акіян]] [[bn:মহাসমুদ্র]] [[zh-min-nan:Hái-iûⁿ]] [[br:Meurvor]] [[bg:Световен океан]] [[ca:Oceà]] [[cs:Oceán]] [[da:Verdenshave]] [[de:Ozean]] [[arc:ܝܡܐ]] [[et:Ookean]] [[el:Ωκεανός]] [[en:Ocean]] [[es:Océano]] [[eo:Oceano]] [[eu:Ozeano]] [[fa:اقیانوس]] [[fr:Océan]] [[gl:Océano]] [[ko:대양]] [[hr:Ocean]] [[io:Oceano]] [[id:Samudra]] [[it:Oceano (geografia)]] [[he:אוקיינוס]] [[ka:ოკეანე]] [[la:Oceanus]] [[lv:Okeāns]] [[lt:Vandenynas]] [[mk:Океан]] [[ms:Lautan]] [[nl:Oceaan]] [[ja:大洋]] [[no:Hav]] [[nn:Hav]] [[ug:ئوكيان]] [[pl:Ocean]] [[pt:Oceano]] [[ro:Ocean]] [[ru:Океан]] [[sq:Oqeani]] [[sk:Oceán]] [[sl:Ocean]] [[sr:Океан]] [[sh:Ocean]] [[tl:Karagatan]] [[th:มหาสมุทร]] [[tr:Okyanus]] [[uk:Океан]] [[wa:Oceyan]] [[zh:海洋]] 17377 63408 2007-01-06T23:08:46Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Kendawa fars]] #REDIRECT[[Kendawa fars]] 17378 63416 2007-01-06T23:54:26Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''UTC+11''' yek Beşên Demjimêrê ye. Ew li welatên jêr tê bikaranîn. Ew li hin derên [[Awûstralya]] bi biharî ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] jî tê bikaranîn. Ew li wan deran tê bikaranîn; *[[Kaledoniya Nû]] *[[Rusya]](bi pişkî) *[[Vanûatû]] ==Giredanen Der== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+11 Bajarên UTC+11] * [http://www.chennaiiq.com/astrology/daylight_saving_times/dst_list.asp?id=11 Demjimêra Havîn ji bo UTC+11:00] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[fr:UTC+11]] [[nl:UTC+11]] [[ja:UTC+11]] [[pt:UTC+11]] [[ru:UTC+11]] 17379 63418 2007-01-06T23:58:43Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''UTC+6''' yek Beşên Demjimêrê ye. Ew li wan deran tê bikaranîn; *[[Bangladeş]] *[[Rusya]](bi pişkî) *[[Qezexistan]] ==Giredanen Der== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+11 Bajarên UTC+6] * [http://www.chennaiiq.com/astrology/daylight_saving_times/dst_list.asp?id=11 Demjimêra Havîn ji bo UTC+6:00] [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} [[fr:UTC+6]] [[nl:UTC+6]] [[ja:UTC+6]] [[pt:UTC+6]] [[ru:UTC+6]] 17380 63429 2007-01-07T00:58:02Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Mano Xelîl]] #redirect[[Mano Xelîl]] 17381 63431 2007-01-07T01:02:03Z Erdal Ronahi 2 kategorî '''Mano Xelîl''' an Mano Khalîl derhênerekî kurd e. == Berhem == *1988 Oh world!, 16mm, 11Min. *1989 My pain, My hope, 16 mm, 15 min. *1990 Embassy, 16mm, 22 Min. *1991 Oh father, 35mm, 21 min.(School films) *1990 My God 16mm, 20Min.Czechoslovakian TV. *1992 - 1993 The place where god sleeps, 16mm, 30Min. *1995 Kino-ocko (Kino eye) 16mm, 20Min Slovak TV. *1998 - 1999 Triumph of Iron. Beta SP, 31 1999 -UBS– *2001 Script Gala, price for the script development of the Swiss Author society - Locarno Film festival. *2003 Colorful dreams. 60.Min 35 mm. co-production Swiss TV *2004-2005 Al-Anfal, "in the name of Allah, Baath and Saddam" 52 min. ([[Al-Anfal, "bi navê Allah, Baesû Saddam"]]) *2006 [[David the Tolhildan]], 54min and 70 Min. Digi-beta. Co production wit Swiss TV. {{kurt}} [[Kategorî:Derhêner|Xelîl, Mano]] [[Kategorî:Mêr|Xelîl, Mano]] [[Kategorî:Kurd|Xelîl, Mano]] 17382 63433 2007-01-07T01:02:55Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Mano Xelîl]] #redirect[[Mano Xelîl]] 17383 63434 2007-01-07T01:03:27Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Davîdê Tolhildan]] #redirect[[Davîdê Tolhildan]] 17385 63467 2007-01-07T13:02:41Z Erdal Ronahi 2 '''Çarqela''' gundeki herema [[Colemerg]]eye. Ev gundê lı dora bılleh bınevşiya derzengıle ye. Gund sala 1994e de bı deste leşkerın dewleteve hatiye şewitandın. [[Kategorî:Gundê Culemêrgê]] 17388 63496 2007-01-07T16:03:43Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Image:1099jerusalem.jpg|thumb|right|250px]] '''Sefera Xaçiyayê Yekem''' [[Seferên Xaçiya|sefera xaçîyayê]] herî pêşina bi destên [[xiristîyan]]an, ji bo [[Orşelîm]] dîsa ji misilmanan bistînin, hat saz kirî bû. Ew pê fermana [[Papa]] [[Urban II]] di [[1095]]an re hat der xistin û bi dagir kirina [[Orşelîm]]ê di [[1099]]an re jî dawî bû. ==Sedem== [[Orşelîm]] û [[Felestin]] pê [[împaratoriya Roma]] bû du paran re heta [[637]]an de dest [[Ereb]]an ket, di kergarîya Bîzans de bû. Di [[sedsala 11'an]] de xiristîyanan ji bo şunda dest xwe xistinê wê de re re li fersendan gêrî yan. Di wê demê de xakên Bîzansên [[Anatoliya]] ji pê bin ketina di [[1071]]an de di [[Cenga Malazgirt]] re yek bi yek bi destên [[Selçuk]]an diketin. Ji bo artêşa Bîzans êdî gelek lawaz bûbû împaratorê Bîzans [[Alexios I]] Komnenos ji dijwarên ewropa li hembera Selçukan alikarî dixwest. Selçukan wê demê de Anatoliya, [[Antiochia]] û Orşelîm dagir kirî bûn. Bîzansan pê vê re ji bo alikarîyê bistînin li ser xakên pîroz û zehmetîya xiristiyanên wê derê propoganda dikirin. Dîsa împarator [[Alexios I]] Komnenos ji bo yek kirinê zavên Roma [[Katolîk]] û [[Ortodoks]] pêşniyarî da. Di 18-[[28'ê sermawezê]] [[1095]] li bajarê [[Clermont]] ji bo yek kirinê zavan civîyake di serokîyê [[Papa]] [[Urban II]] de kom bû. Di wê civîyê de gelek welatan de gelek [[Kardînal]] û [[Bîşop]] hatî bûn. Di dawîya civîyê de [[Papa]] axaftinake di dîrok de gelek gering bi navê ''Deus lo vult!'' (Xwedê wê daxwaze) kir. Di wê axaftinê de [[Papa]] qala zehmetîyên xiristîyanên xakên Pîroz û pêdivêtîyê dagir kirinê wan deran kir. Êdî bi slogana ''Xwedê wê daxwaze'' propagandayake ji bo seferake pîroz li tevahîyê ewropa dest pê kir. == Sefer == Paş fermana Papa re di biharê [[1096]]an de seferake ji gel û leşkerên bê organîze pêk hatî bû tavilê derbaza [[Anatoliya]] bû. Lê ji bo ew artêşê bê organîze bû û nav de [[Şovalye]] û leşker kêm bûn ewna bi destên [[Selçuk]]an li [[Nicea]](îroj îznik) tavilê hat kuştin. Ew leşkerên bê serfîrazî kanîn ji cengê bifilitin şunda wegerîyana [[Konstantinopolis]] û bende [[Xaçî]]yên dinên werin man. [[Image:First.Crusade.Map.jpg|thumb|right|250px|Rêya sefera Xaçperestayê Yekem]] Ji pê wê re artêşake dina hîn organîze û hîn mezin bi bingehî ji [[Fransî]]yan de pêk hatinî ji bo seferê der ket. Leşkerên û [[Şovalye]]yên gelek welatên ewropa de dihatinî di adarê [[1097]]an de li [[Konstantinopolis]] gehîştine hev. Ew artêşa bi gumanî nêzî 50.000-6000 leşkeran de pêk hatî bû. Artêşa Xaçîya derbaza [[Anatoliya]] bû û di [[19'ê pûşperê]] [[1097]]an de [[Nicea]] ji [[selçuk]]an stand. Di [[1'ê pûşperê]] de jî Xaçiyan Selçukên di serdariya [[Kiliç Arslan I]] de li nêzî [[Eskişehir]]ê îroj bin xistin. Piş vê serfirazîyê re Xaçiya Anatoliya bi hêsanî derbaz kirin. Wan di [[1098]]an de Edessa(îroj [[Ûrfa]]) dagir kirin û li wir [[Dewletên Xaçiya]]yê herî pêşin [[Mîrîya Edessa]] saz kirin. Xaçiya pê re bajarên dinên [[Mezopotomya]] dagir kirin re çerxa ser Antoichia(îroj [[Antakya]]) bûn. Wan Antoichia pê dorpêç kirinake heft mehan re di pûşperê [[1098]]an de dagir kirin û dimatîyên wir bi tunî kuştin. Wan li wir dewleta xaçiyayê duyem [[Mîriya Edessa]] saz kirin. Ji pê Antoichia re Xaçperest ji bo [[Orşelîm]] bistînin ketine re. Ew dera di [[1098]]an de di dest [[Fatimî]]yan de bû. Di [[13'ê pûşperê]] de bi artêşake nêzî 14.000 leşkeran de pêk hatî bû Xaçiyan Orşelîm dorpêç kirin. Ji bo sûrên Orşelîm zexm bûn û Fatimîyan bajar bi serfirazî diparast carên pêşin Xaçiyan bê serfirazî bûn. Lê bi dawî pê dorpêç kirinake 5 heftan re wan Orşelîm dagir kirin. Pê Xaçiyan Fatimî bi tunî bin xistin [[Gottfried von Bouillon]] xwe wek keyê [[Keyatiya Orşelîm]] û dewleta xaçiyayê Orşelîm da zanîn. Wan ji pê sefer xelas bû re di [[1109]]an dewletake dina bi navê [[Mirîya Triopoli]] saz kir. ==Dawî== Ji pê sefera xaçiyayê yekem re şûna Xaçî derbaz bûn de çend [[Dewletên Xaçiya]]yê biçûk hat saz kirin. Dîsa ew sefera, sefera tenê ku Xaçiya serfîraz bû ne û armanca bingehî dagir kirina Orşelîm pêk anî ne. Seferên ji pê we re tu caran din Orşelîm bi dest xiristîyanan na keve. [[Category:Seferên Xaçiya]] [[ar:حملة صليبية أولى]] [[bg:Първи кръстоносен поход]] [[ca:Primera Croada]] [[cs:První křížová výprava]] [[cy:Y Groesgad Gyntaf]] [[el:Α' Σταυροφορία]] [[en:First Crusade]] [[eo:1-a Krucmilito]] [[es:Primera Cruzada]] [[fi:Ensimmäinen ristiretki]] [[fr:Première croisade]] [[he:מסע הצלב הראשון]] [[hr:Prvi križarski rat]] [[id:Perang Salib Pertama]] [[it:Prima crociata]] [[ja:第1回十字軍]] [[nl:Eerste kruistocht]] [[no:Første korstog]] [[pl:I wyprawa krzyżowa]] [[pt:Primeira Cruzada]] [[ru:Первый крестовый поход]] [[sk:Prvá križiacka výprava]] [[sl:Prva križarska vojna]] [[sr:Први крсташки рат]] [[uk:Перший Хрестовий похід]] [[wa:Prumire croejhåde]] [[zh:第一次十字军东征]] 17389 63498 2007-01-07T16:05:04Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Dîrok]] [[Kategorî:Şer]] 17390 63511 2007-01-07T16:39:31Z Erdal Ronahi 2 http://tools.wikimedia.de/~magnus/geo/geohack.php?params=<noinclude> [[Kategorî:Şablona bi koordînantan| KoordinateURL]] [[en:Template:Coor URL]] [[eo:KoordinatojURL]] [[es:Plantilla:Coor site]] [[ia:Patrono:Coor URL]] [[ja:Template:座標URL]] </noinclude> 17391 63510 2007-01-07T16:38:54Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Şablon]] 17392 63512 2007-01-07T16:39:46Z Erdal Ronahi 2 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî: Şablon]] 17393 65653 2007-01-20T14:46:19Z Bangin 450 Berga Parastian Gelekî bi rusî. Çavkanî: Ajansa Nûçeyan Firat. {{pirtûk}} 17394 65654 2007-01-20T14:46:53Z Bangin 450 Rêzan Raze Jam {{cc-by-sa}} 17395 63551 2007-01-07T19:44:52Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''İznik''' navçeyake bajarê [[Bursa]], [[Tirkiye]], ye. Ew li beravên [[Gola Îznik]] 86 km dûra Bursa ye. Gorî sala [[2000]] li wê navçeyê 20200 kes dijî ye. == Dîrok == Îznîk di dîrok de bajarekî gelek gerîng bû. Ew bi destên generalekî [[Îskenderê Mezin]] Antigonos I wek ''Antigoneia'' hat saz kirin. Li dor [[301 b.z]] de ew bi destên Lysimachos, yek generalekî ji Îskender şunda, şunda hat saz kirin û wî navê jina xwe ''Nikaia'' lê kir. Li Nicea îroj Konsulên xiristîyanîyên pêşin kom bû bûn. Di [[325]]an de [[Konsula Nîcea yê Yekem]] û di [[787]]an de jî [[Konsula Nîcea yê Duyem]] hat kirin. Îznîk di [[1080]]an de i destên [[Selçuk]]an hat dagir kirin. Lê di [[Sefera Xaçiyayê Yekem]] de bi alikarîya [[Xaçi]]yan dîsa derbaza kergarîyayê Bîzansê bû. Paş di [[1204]]an de [[Konstantinopolis]] di [[Sefera Xaçiyam Çaram]] de bi destên xaçiyan hat dagir kirin re, împaratorê Bîzansê [[Theodor I]] Laskaris revîya Nicea bû. Heta [[Bîzans]]an Konstantinopolis di [[1261]]an de şunda dagir kirin [[Keyatiya Nicea]] wek dewleta dewama Bîzans bû. [[1331]]an de bajar bi destên [[Osmanan]] ket û demakê bû paytexta [[Osmanan]]. == Girêdanên Web == * [http://www.turizm.net/cities/iznik/ İznik ji bo Tûrîstan bi îngîlizî ] [[Category:Tirkiye]] [[Category:Bursa]] [[cs:Nikaia]] [[en:Nicaea]] [[es:Nicea]] [[fi:Nikaia]] [[fr:Nicée]] [[id:Nicea]] [[it:Nicea]] [[ja:ニカイア]] [[hu:Nicea]] [[nl:Nicaea]] [[pt:Iznik]] [[tr:İznik, Bursa]] 17396 63552 2007-01-07T19:45:53Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Îznîk]] #REDIRECT[[Îznîk]] 17397 63553 2007-01-07T19:46:12Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Îznîk]] #REDIRECT[[Îznîk]] 17399 63556 2007-01-07T20:07:44Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Image:Crusaderstates.jpeg|thumb|Dewletên Xaçiya di 1100]] Paş [[Sefera Xaçiyayê Yekem]] şunda [[Xaçî]]yan li Anatoliya û [[xakên pîroz]] 4 dewlet saz kirin. wan dewletan re Dewletên Xaçiya tê gotin. * [[Keyatiya Orşelîm]], ([[1099]]- [[1291]]) * [[Mîrnişîna Antiochia]], ([[1098]]- [[1111]]) îroj li [[Antakya]] * [[Mîrnişîna Edessa]], ([[1098]]-[[1159]]) îroj li [[urfa]]) und * [[Mîrnişîna Tripolis]], ([[1109]]-[[1289]]) [[Category:Seferên Xaçiya ]] [[da:Korsfarerstat]] [[en:Crusader states]] [[fi:Ristiretkivaltio]] [[fr:États latins d'Orient]] [[he:המדינות הצלבניות]] [[hr:Križarske države]] [[it:Stati crociati]] [[ja:十字軍国家]] [[nl:Kruisvaardersstaten]] [[no:Korsfarerstat]] [[ru:Государства крестоносцев]] [[sk:Križiacke štáty]] [[sr:Крсташке државе]] [[zh:十字軍國家]] 17405 63585 2007-01-07T22:13:06Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Derya Reş]] #REDIRECT[[Derya Reş]] 17406 65656 2007-01-20T14:49:15Z Bangin 450 {{cc-by-sa}} 17411 63601 2007-01-07T23:27:14Z Bablekan 495 '''Little Rock''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Arkansas]] e û di parêzgeha [[Pulaski County]] de ye. Hejmara niştecihan 184.081 (2004) e. Rûbera parêzgeha wê bi giştî 302,55 km² ye. Di sala 1821'î de hatiye avabûn. *Koordînata cografîk: [[34° 44′ 47" n. Br., 92° 17′ 17" w. L.]] *Postkod: 72201 - 72219, 72221, 72222, 72223, 72225, 72227, 72231, 72260, 72295 *Koda telefonê: 501 *Malpera fermî: http://www.littlerock.org [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:Federedewleta Arkansas]] [[Kategorî:DYE]] 17412 63604 2007-01-07T23:44:40Z Bablekan 495 [[Image:LightningVolt Lake Michigan Sunset.jpg|thumb|right|250px|Gola Michigan]] '''Lake Michigan''', '''Gola Michigan''' yek ji 5 golên mezin ên bakurê [[Amerîka]]yê, [[DYA]]yê ye. *Rûber: 57.800 km² *Kûraniya zêde: 281 m *Koordînatên cografîk: [[43° 41′ 32" N, 87° 4′ 35" W]] [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[Kategorî:Gol]] [[Kategorî:DYE]] 17413 63730 2007-01-08T16:57:54Z Bangin 450 '''Lake Erie''' yan '''Gola Erie''', yek ji 5 golên mezin ên bakurê Amerîkayê ye. Gol digihê [[DYA]] û [[Keneda]]yê. *Rûber: 25.700 km² *Kûrtirîn: 64 m *Koordînatên cografîk: {{coor dms|42|9|38|N|81|16|23|W}} [[Kategorî:Gol]] [[Kategorî:DYE]] [[Kategorî:Keneda]] 17414 63605 2007-01-07T23:50:28Z Bablekan 495 Rûpela nû hate tomar kirin '''Lake Ontario''' yan '''Gola Ontario''' yek ji 5 golên mezin ên bakurê [[Amerîka]]yê ye. Di tixûbê [[DYA]] û [[Keneda]]yê de ye. *Rûber: 18.960 km² *Kurtirîn: 244 m *Koordînata coografîk: [[43° 41′ 42" N, 77° 57′ 31" W]] [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[Kategorî:Gol]] [[Kategorî:DYE]] [[Kategorî:Keneda]] 17418 63628 2007-01-08T08:52:15Z Bablekan 495 Rûpela nû hate tomar kirin '''Lake Champlain''', '''Gola Champlain''' yek ji golên mezin li bakurê [[Amerîka]]yê ye. Di tixûbê [[DYA]] û [[Keneda]]yê de ye. *Rûber: 1.130 km² *Kûrtirîn: 121 m *Bilindahî ji rûyê avê: 30 m Ji aliyê kolonyalîst [[Samuel de Champlain]] ve di sala [[1609]]'î de hatiye keşfkirin û binavkirin. [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[Kategorî:Gol]] [[Kategorî:DYE]] [[Kategorî:Keneda]] 17419 63631 2007-01-08T09:00:55Z Bablekan 495 Rûpela nû hate tomar kirin [[Wêne:Lake_Tahoe.JPG|thumb|right|250px|Gola Tahoe (2004)]] '''Lake Tahoe''', '''Gola Tahoe''' bi rûbera xwe 497 km² yek ji golên mezin li [[DYA]]yê di tixûbên federedewletên [[Nevada]] û [[California]] de ye. *Kûrtirîn: 501 m *Bilindahî ji rûyê avê: 1.899,50 m [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[Kategorî:Gol]] [[Kategorî:DYE]] 17420 63645 2007-01-08T10:06:09Z KurdoChali 500 Masûlke çû cihê Masîlik: Ev Kurdîtir e. #REDIRECT [[Masîlik]] 17421 67059 2007-01-29T18:52:13Z KurdoChali 500 '''Xwînber''' (bi [[Inglîzî]] ''artery'') coreyek ji coreyên [[xwînborî|xwînboriyan]] in ko [[xwîn|xwînê]] ji [[dil|dilî]] ber bi alîyê endamên (organên) laşî dibin. Du xwînberên serekî xwînê ji dilî dibin: [[aorta]] û [[xwînbera pişîyê]]. Aorta mezintirîn xwînbera laşî ya û xwînê ji alîyê çepê yê dilî ber bi hemî endaman dibit. Xwînbera pişîyê jî xwînê ji alîyê rastê yê dilî ber bi [[sî (endam)|siyan]] anko [[pişik|pişikan]] dibit. Bi giştî xwîna ko di xwînberan da dibihurit xwîneka [[oksîjen|oksîjendayî]] ye. Awarteya vê gotinê tenê xwînbera pişîyê ye. Anko xwîna ko di xwînberan da diherikit xwîneka sortir e ji wê xwîna ko di [[xwînwerîn|xwînwerînan]] da diherikit. Lê xwîna ko di xwînbera pişîyê da ji dilî ber bi siyan diêit bêokîjentirîn anko reştirîn anko şîntirîn xwîna laşî ye û jibo wergirtina oksîjenê û derkirina [[duanoksîda karbonê]] ber bi siyan dihêt hinartin. Jiber vê yekê binavkirina xwînberan bi ''sordemar'' û xwînwerînan bi ''şîndemar'' ne rast e. [[Kategorî:anatomî]] [[Kategorî:biyolojî]] {{kurt}} [[en:artery]] 17422 63660 2007-01-08T10:53:53Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Pişik]] #redirect[[pişik]] 17423 67060 2007-01-29T18:53:13Z KurdoChali 500 '''Xwînwerîn''' (bi [[Inglîzî]] ''vein'') coreyk ji coreyên [[xwînborî|xwînboriyan]] in ko [[xwîn|xwînê]] ji endamên laşî ber bi [[dil|dilî]] dibin. Bi giştî, xwînwerîn xwîna kêm-[[oksîjen]] û pir-[[duanoksîda karbon]] ji endamên laşî ber bi dilî vedigerînin. Awarteyeka vê gotinê [[xwînwerîna pişîyê]] ye ko xwîna oksîjendayî ji [[sî (endam)|siyan]] ber bi dilî dibit. Lewma şaş e ko navê ''şîndemaran'' li xwînwerînan bikin, jiber ko hemî xwînwerîn xwîna kêm-oksîjen têda nîne. [[pesta xwînê|Pesta xwînê]] di xwînwerînan da ji xwînberan kêmtir e. Xwîna ko bi rêya [[xwînber|xwînberan]] digehit endamên leşî û bi rêya [[hûrxwînborî|hûrxwînboriyan]] digehit [[xane|xaneyên]] laşî bi rêya xwînwerînan dihêt komkirin û ber bi dilî dihêt hinartin. [[Kategorî:anatomî]] [[Kategorî:biyolojî]] {{kurt}} [[en:vein]] 17424 63687 2007-01-08T11:44:42Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Şane]] #redirect[[şane]] 17425 64767 2007-01-15T20:55:41Z Bablekan 495 '''Şabanî''' yek ji çiyayên heri bi nav û deng e li devera [[Guliya]]. Çiyaye Şabaniyê bi şerê di navbera eşîra Guliya û Brîtaniyan navdar bûye. Herwisa gelek şerên din ên li hemberî dagirkeriya Iraqê hatine kirin jî qewimîne. Li serê Çiyayê Şabanî gelek golen kûr yen avê hene. Her wisa Çelekî gelek mezin li serê Çiyayê Şabanî heye, ev Çele navdar e bi [[Çele setiya]] . == Gundên dewrûberên Çiyayê Şabanî == Gundên Guliya ne . Navçeya Batifa, Sirkotki, Xendeke, Xizava, Behnune, Deştaçiyê, Baneke, Gereke, Avgenî, Melaereb, Bexebar 1, Bexebar 2, Pelgişk, Kelhaxare, Merge, Avaxeraban, Derişke, Zireze, Dimkan, Siyaratika, Keşane, Şîlane, Şeline, Şidene, Soriye, Rise, Sile, Nizore, Bilçane, Berhole, Avihe, Derengava, Govike, Kaniyatiyan, Bigova hwd. [[Kategorî:Çiya]] 17427 67058 2007-01-29T18:51:15Z KurdoChali 500 '''Xwînborî''' (bi [[Inglîzî]] ''blood vessles'') her core amanek e ko di laşê mirovan û hindek [[lawir|lawiran]] da hene û [[xwîn]] dinav wan da dibihurit. Di laşê mirovan û [[memikdar|memikdaran]] da sê coreyên xwînboriyan hene: *[[xwînber]] (bi Inglîzî ''artery'') *[[hûrxwînborî]] (bi Inglîzî ''capillary'') *[[xwînwerîn]] (bi Inglîzî ''vein'') {{kurt}} [[Kategorî:biyolojî]] [[en:blood vessels]] 17428 65316 2007-01-18T21:51:14Z KurdoChali 500 '''Hûrxwînborî''' (bi [[Inglîzî]] ''capillary'') parek ji [[koendama gera xwînê]] û hûrtirîn par ji [[xwînborî|xwînboriyan]] in. Hûrxwînborî naziktirîn par ji amanên xwînê ye û bi rêya wan [[oksîjen]] û pêdvîtîyên dî yên mîna [[xwerekmak|xwerekmakan]] digehin hemî [[xane|xaneyên]] laşî. Hûrxwînborî [[xwînber|xwînberan]] bi [[xwînwerîn|xwînwerînan]] ra digehînin. ===Leşkelêşî (Anatomî)=== Hûrxwînborî 5 heta 10 [[maykrometir|maykrometiran]] stûr in, tenê ji çîneka xaneyan pêkdihên ko jê ra dibêjin [[navpoş]]. Ev çîn wesa nazik e ko [[molekul|molekulên]] wekî oksîjen û [[av]] û [[çevrî]] jê derbaz dibin û digehin xaneyan û yên wekî [[duanoksîda karbonê]] û [[ûre|ûreyê]] ji xaneyan derbazî nav xwînê dibin. {{kurt}} [[Kategorî:Anatomî]] 17429 64590 2007-01-14T15:12:32Z Luqman 401 Devera '''Gulliyan''', dikevîte bakurê rojhelatê [[Zaxo]], Ev devere li destpêkê dihat hijmartin ligel devera sindiyan paş li sala [[1924]] bo yekem car ev devere bi nave Gulî hat hijmartin. Bêgoman bo yekem car Gundê bêrsivê dihat hijmartin wek navçe, paş bo demekê kurt [[Gundê Dêmka]] dibîte navçe û herwesan Gundê Behmun jî wek herdu Gundên dî dibîte navçe bo demekê kurt. Li dawîyê Gundê batîfa dibîte Na`hî û her ta nuke jî her ewe. Ramana Batîfa ewe ku cihek deştî ye û ba û barov li ser da dihên. Batîfa dihêt dabeşkirin li ser du beşan, yek ewe ku dikevîye ser deşta sindîyan ve û beşê duyê jî yê çîyayî ye. Devera Batîfa dihêt hijmartin yek ji deverên giring jibo kiştokalî, yek ji giringîyên wê eew ku rûbarê [[Xabûr]] dinava çîyayên wê deverê da dihêt, mina [[çîyayê Nizor]], [[Rîsî]], [[Serkî]], [[Şowînî]], [[Şabanî]] û çendekên din. Ji bilî rûbarê Xabûr ev du [[rûbar|rûbarên]] dî jî yên giring yêt heyîn, ew jî rûbarê Keşanî û Sîrkutkî yê û çendîn kanîyên binav û deng yêt heyîn. Hindek ji şînwarên kevnar yên vê deverê even xwarê ne. [[Kelha Şabanî]] [[Kelha biçowanî]] Pira Nizorî yako dikevîte ser rûbarê Xabur. Pira Boçona yako dibêjin ya hatîye diristkirin liser demê Mîrgeha Bahdînan. Şînwarên Kirit û Bêgova. Ruberê devera Batîfan 208 kîlometrin û 76 Gundan bi xo ve digirît. Dihêt dîyarkirin ku ev deverek wek hemo deverên dî yên Kurdistanê ji aliyê rejîma Baas|Baasê ve hatîye wêran û kavil kirin [[Kategorî:Herêm]] 17431 63731 2007-01-08T16:58:15Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Dewlet]] 17432 63735 2007-01-08T17:02:23Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Fîzîk]] 17433 65577 2007-01-20T12:47:39Z Luqman 401 '''Maykrometir''' (sembola wê µm, bi [[Inglîzî]] ''micrometer'') [[yekîn|yekîneka]] pîvana [[dirêjî|dirêjîyê]] di [[Sîstema Navneteweyî]] anko [[SI]] da ye û himberî [[milyon]] yeka (yek li ser milyon) [[metir|metirê]] ye. Navekê kevintir yê yekînê ''maykron'' e. Bi [[rênivîs|rênivîsa]] [[matematîk|matematîkê]] bi vî rengî dihêt nivîsîn: 1×10−6 m. Maykrometir yekîneka berbelav jibo pîvana [[pêldirêjî]] ya [[tîrêj|tîrêjên]] [[jêrsor]] e. [[Kategorî:cureyê pîvanê]] 17434 63744 2007-01-08T18:15:11Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Mîde]] #redirect[[mîde]] 17435 63747 2007-01-08T18:24:18Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Sorîçik]] #redirect[[sorîçik]] 17437 64803 2007-01-16T08:42:40Z Luqman 401 '''Atîna''' (bi [[Yewnanî]] Αθήνα, bi [[Inglîzî]] Athen) [[paytext|paytexta]] [[Yewnan|Yewnanê]] ye. Ev yek ji kevintirîn bajêrên Yewnanê ye ko [[dîrok|dîrokeka]] kevnartir ji 3,000 salan heye. Navkirina wê ji ber [[êzidok|êzidoka]] [[Atîna (êzidok)|Atîna]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:yewnanîstan]] [[Kategorî:paytext]] 17438 63752 2007-01-08T19:04:20Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Yewnanistan]] #redirect[[Yewnanistan]] 17439 63753 2007-01-08T19:09:14Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Welatînî]] #redirect[[welatînî]] 17440 66115 2007-01-23T08:54:54Z Luqman 401 '''Şerê Sar''' (bi [[Inglîzî]] ''Cold War''), heyama pevçûn, lihevnehatin, rikeberî û girjî ya navbera [[Welatên Yekgirtî yên Emrîkayê]] û [[Yekîtîya Komarên Sowyetên Sosyalîst]] û hevalbendên herduan ji salên nivî ya dehsala 40an heta destpêka dehsalên 90an ji sedsala 20ê ye. Hevalbendên [[WYE]]yê [[Ewrûpaya Rojava]], [[Japon]] û [[Kanada]] bûn û yên [[YKSS]] jî [[Ewrûpaya Rojhilat]] û heyamekê jî [[Çîn]] bûn. Li tevaya wê heyamê rikeberî ya navbera [[kelehêz|kelehêzan]] xwe di gelek warên mîna: hevalbendîyên çekdarane, [[îdeolojî]], [[revanzanist|revanzanistî]], [[pîşesazî]] ya çekan, [[çekên navokî]] nîşa dida. {{kurt}} [[Kategorî:siyaset]] 17441 65317 2007-01-18T21:54:17Z KurdoChali 500 '''Kelehêz''' (bi [[Inglîzî]] ''superpower'') [[zarav|zaraveka]] siyasî ye ko di warê [[siyaseta navneteweyî]] da jibo [[welat|welatekî]] dihêt bikaranîn ko di hindek biyavên mîna şîyanên leşkirî, pîşesazî, aborî û siyasî da xudan bandorên mezin bit û bikarit tesîrê li parek mezin an jî li tevaya cîhanê bikit. Kelehêz ji alîyê [[zaravezanist|zaravezanistî]] ve ji [[hêza mezin]] (bi Inglîzî Great Power) mezintir û sertir e. Kelehêz heta berî dawîbûna [[Şerê Cîhanî yê Duyê]] jibo [[Welatên Yekgirtî yên Emrîkayê]], [[Yekîtîya Komarên Sowyetên Sosyalîst]] û [[Brîtanyaya Mezin]] dihat bikaranîn, lê piştî hingî heta salên 90an ji sedsala 20ê jibo herduyên berahîyê bi tenê li kar bû. {{kurt}} [[Kategorî:Mirov]] [[Kategorî:Siyaset]] 17442 63764 2007-01-08T20:04:55Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] #redirect[[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] 17443 63765 2007-01-08T20:05:49Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] #redirect[[Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] 17444 63772 2007-01-08T21:34:00Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div align=center> [[sedsala 10'an]] | '''[[sedsala 11'an]]''' | [[sedsala 12'an]] </br> [[1090]] | [[1091]] | [[1092]] | [[1093]] | [[1094]] | [[1095]] | [[1096]] | [[1097]] | [[1098]] | [[1099]] | [[1100]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[27'ê sermawezê]]: [[Urban II]] li bajarê Clermont ji bo [[Seferên Xaçiya|Seferake Xaçiya]] daxwaza xwe da. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1095]] [[am:1095 እ.ኤ.አ.]] [[ar:1095]] [[an:1095]] [[ast:1095]] [[az:1095]] [[bn:১০৯৫]] [[bpy:মারি ১০৯৫]] [[bs:1095]] [[bg:1095]] [[ca:1095]] [[cv:1095]] [[cs:1095]] [[co:1095]] [[cy:1095]] [[da:1095]] [[de:1095]] [[et:1095]] [[el:1095]] [[es:1095]] [[eo:1095]] [[eu:1095]] [[fr:1095]] [[gd:1095]] [[gl:1095]] [[ko:1095년]] [[hr:1095]] [[io:1095]] [[id:1095]] [[it:1095]] [[he:1095]] [[ka:1095]] [[sw:1095]] [[ht:1095 (almanak jilyen)]] [[la:1095]] [[lb:1095]] [[lmo:1095]] [[hu:1095]] [[mk:1095]] [[ms:1095]] [[nl:1095]] [[ja:1095年]] [[nap:1095]] [[no:1095]] [[nn:1095]] [[oc:1095]] [[pl:1095]] [[pt:1095]] [[ksh:Joohr 1095]] [[ro:1095]] [[ru:1095 год]] [[sq:1095]] [[ru-sib:1095]] [[scn:1095]] [[simple:1095]] [[sk:1095]] [[sl:1095]] [[sr:1095]] [[fi:1095]] [[sv:1095]] [[tt:1095]] [[th:พ.ศ. 1638]] [[tr:1095]] [[uk:1095]] [[uz:1095]] [[vec:1095]] [[zh:1095年]] 17445 63774 2007-01-08T21:42:30Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div align=center> [[sedsala 10'an]] | '''[[sedsala 11'an]]''' | [[sedsala 12'an]] </br> [[1094]] | [[1095]] | [[1096]] | [[1097]] | [[1098]] | [[1099]] | [[1100]] | [[1101]] | [[1102]] | [[1103]] | [[1104]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[15'ê tîrmehê]]: [[Orşelîm]] di [[Sefera Xaçiyayê Yekem]] de, ji pê dorpêç kirineke heft hefteyan hat ji alîya Xaçperestan li [[Fatimî]]yan standin. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1099]] [[am:1099 እ.ኤ.አ.]] [[ar:1099]] [[an:1099]] [[ast:1099]] [[az:1099]] [[bn:১০৯৯]] [[bpy:মারি ১০৯৯]] [[bs:1099]] [[bg:1099]] [[ca:1099]] [[cv:1099]] [[cs:1099]] [[co:1099]] [[cy:1099]] [[da:1099]] [[de:1099]] [[et:1099]] [[el:1099]] [[es:1099]] [[eo:1099]] [[eu:1099]] [[fr:1099]] [[gd:1099]] [[gl:1099]] [[ko:1099년]] [[hr:1099]] [[io:1099]] [[id:1099]] [[it:1099]] [[he:1099]] [[ka:1099]] [[ht:1099 (almanak jilyen)]] [[la:1099]] [[lb:1099]] [[lmo:1099]] [[hu:1099]] [[mk:1099]] [[ms:1099]] [[nl:1099]] [[ja:1099年]] [[nap:1099]] [[no:1099]] [[nn:1099]] [[oc:1099]] [[pl:1099]] [[pt:1099]] [[ksh:Joohr 1099]] [[ro:1099]] [[ru:1099 год]] [[sq:1099]] [[ru-sib:1099]] [[scn:1099]] [[simple:1099]] [[sk:1099]] [[sl:1099]] [[sr:1099]] [[fi:1099]] [[sv:1099]] [[tt:1099]] [[th:พ.ศ. 1642]] [[tr:1099]] [[uk:1099]] [[uz:1099]] [[vec:1099]] [[zh:1099年]] 17446 63776 2007-01-08T21:46:28Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div align=center> [[sedsala 10'an]] | '''[[sedsala 11'an]]''' | [[sedsala 12'an]] </br> [[1091]] | [[1092]] | [[1093]] |[[1094]] | [[1095]] | [[1096]] | [[1097]] | [[1098]] | [[1099]] | [[1100]] | [[1101]] | </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[Sefera Xaçiyayê Yekem]] dest pê kir. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1096]] [[am:1096 እ.ኤ.አ.]] [[an:1096]] [[ar:1096]] [[ast:1096]] [[az:1096]] [[bg:1096]] [[bn:১০৯৬]] [[bpy:মারি ১০৯৬]] [[bs:1096]] [[ca:1096]] [[co:1096]] [[cs:1096]] [[cv:1096]] [[cy:1096]] [[da:1096]] [[el:1096]] [[en:1096]] [[eo:1096]] [[es:1096]] [[et:1096]] [[eu:1096]] [[fi:1096]] [[fr:1096]] [[gd:1096]] [[gl:1096]] [[hr:1096]] [[ht:1096 (almanak jilyen)]] [[hu:1096]] [[id:1096]] [[io:1096]] [[it:1096]] [[ja:1096年]] [[ka:1096]] [[ko:1096년]] [[ksh:Joohr 1096]] [[la:1096]] [[lb:1096]] [[lmo:1096]] [[mk:1096]] [[ms:1096]] [[nap:1096]] [[nl:1096]] [[nn:1096]] [[no:1096]] [[oc:1096]] [[pl:1096]] [[pt:1096]] [[ro:1096]] [[ru:1096 год]] [[ru-sib:1096]] [[scn:1096]] [[simple:1096]] [[sk:1096]] [[sl:1096]] [[sq:1096]] [[sr:1096]] [[sv:1096]] [[th:พ.ศ. 1639]] [[tr:1096]] [[tt:1096]] [[uk:1096]] [[uz:1096]] [[vec:1096]] [[zh:1096年]] 17447 63778 2007-01-08T21:52:30Z Cyrus the virus 619 <div align=center> [[sedsala 10'an]] | '''[[sedsala 11'an]]''' | [[sedsala 12'an]] </br> [[1092]] | [[1093]] |[[1094]] | [[1095]] | [[1096]] | [[1097]] | [[1098]] | [[1099]] | [[1100]] | [[1101]] |[[1102]] | </div> == Bûyer == === Cîhan === * Di [[Sefera Xaçiyayê Yekem]] de Xaçperest li [[Konstantinopolis]] kom bûn. === Kurdistan === * Di [[Sefera Xaçiyayê Yekem]] de Xaçiyan Edessa([[Urfa]]) dagir kirin û li wir [[Mîrnişîna Edessa]] saz kirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1097]] [[am:1097 እ.ኤ.አ.]] [[an:1097]] [[ar:1097]] [[ast:1097]] [[az:1097]] [[be:1097]] [[bg:1097]] [[bn:১০৯৭]] [[bpy:মারি ১০৯৭]] [[bs:1097]] [[ca:1097]] [[co:1097]] [[cs:1097]] [[cv:1097]] [[cy:1097]] [[da:1097]] [[el:1097]] [[en:1097]] [[eo:1097]] [[es:1097]] [[et:1097]] [[eu:1097]] [[fi:1097]] [[fr:1097]] [[gd:1097]] [[gl:1097]] [[he:1097]] [[hr:1097]] [[ht:1097 (almanak jilyen)]] [[hu:1097]] [[id:1097]] [[io:1097]] [[it:1097]] [[ja:1097年]] [[ka:1097]] [[ko:1097년]] [[ksh:Joohr 1097]] [[la:1097]] [[lb:1097]] [[lmo:1097]] [[mk:1097]] [[ms:1097]] [[nap:1097]] [[nl:1097]] [[nn:1097]] [[no:1097]] [[oc:1097]] [[pl:1097]] [[pt:1097]] [[ro:1097]] [[ru:1097 год]] [[ru-sib:1097]] [[scn:1097]] [[simple:1097]] [[sk:1097]] [[sl:1097]] [[sq:1097]] [[sr:1097]] [[sv:1097]] [[th:พ.ศ. 1640]] [[tr:1097]] [[tt:1097]] [[uk:1097]] [[uz:1097]] [[vec:1097]] [[zh:1097年]] 17448 63779 2007-01-08T21:55:13Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div align=center> [[sedsala 10'an]] | '''[[sedsala 11'an]]''' | [[sedsala 12'an]] </br> [[1093]] |[[1094]] | [[1095]] | [[1096]] | [[1097]] | [[1098]] | [[1099]] | [[1100]] | [[1101]] |[[1102]] |[[1103]] | </div> == Bûyer == === Cîhan === * Di [[Sefera Xaçiyayê Yekem]] de Xaçperestan Antoichia (îroj [[Antakya]]) dagir kirin û li wir [[Mîrnişîna Antiochia]] saz kirin. === Kurdistan === (bûyerên rojanê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1098]] [[am:1098 እ.ኤ.አ.]] [[an:1098]] [[ar:1098]] [[ast:1098]] [[az:1098]] [[bg:1098]] [[bn:১০৯৮]] [[bpy:মারি ১০৯৮]] [[bs:1098]] [[ca:1098]] [[co:1098]] [[cs:1098]] [[cv:1098]] [[cy:1098]] [[da:1098]] [[el:1098]] [[en:1098]] [[eo:1098]] [[es:1098]] [[et:1098]] [[eu:1098]] [[fi:1098]] [[fr:1098]] [[gd:1098]] [[gl:1098]] [[he:1098]] [[hr:1098]] [[ht:1098 (almanak jilyen)]] [[hu:1098]] [[id:1098]] [[io:1098]] [[it:1098]] [[ja:1098年]] [[ka:1098]] [[ko:1098년]] [[ksh:Joohr 1098]] [[la:1098]] [[lb:1098]] [[lmo:1098]] [[mk:1098]] [[ms:1098]] [[nap:1098]] [[nl:1098]] [[nn:1098]] [[no:1098]] [[oc:1098]] [[pl:1098]] [[pt:1098]] [[ro:1098]] [[ru:1098 год]] [[ru-sib:1098]] [[scn:1098]] [[simple:1098]] [[sk:1098]] [[sl:1098]] [[sr:1098]] [[sv:1098]] [[th:พ.ศ. 1641]] [[tr:1098]] [[tt:1098]] [[uk:1098]] [[uz:1098]] [[vec:1098]] [[zh:1098年]] 17449 63780 2007-01-08T22:00:58Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div align=center> [[sedsala 11'an]] | '''[[sedsala 12'an]]''' | [[sedsala 13'an]] </br> [[1104]] |[[1105]] | [[1106]] | [[1107]] | [[1108]] | [[1109]] | [[1110]] | [[1111]] |[[1112]] |[[1113]] | | [[1114]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * Şovalyeyên ji [[Sefera Xaçiyayê Yekem]] de li [[Felestin]] man bûn [[Tripolis]] dagir kirin û li wir, dewleta ji [[dewletên Xaçiya]]yê de dawî, [[Mîrnişîna Tripolis]] saz kirin. === Kurdistan === (bûyerên rojanê binivîse) == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1109]] [[am:1109 እ.ኤ.አ.]] [[an:1109]] [[ar:1109]] [[ast:1109]] [[az:1109]] [[bg:1109]] [[bn:১১০৯]] [[bpy:মারি ১১০৯]] [[bs:1109]] [[ca:1109]] [[co:1109]] [[cs:1109]] [[cv:1109]] [[cy:1109]] [[da:1109]] [[el:1109]] [[en:1109]] [[eo:1109]] [[es:1109]] [[et:1109]] [[eu:1109]] [[fi:1109]] [[fr:1109]] [[fy:1109]] [[gd:1109]] [[gl:1109]] [[he:1109]] [[hr:1109]] [[ht:1109 (almanak jilyen)]] [[hu:1109]] [[id:1109]] [[io:1109]] [[it:1109]] [[ja:1109年]] [[ka:1109]] [[ko:1109년]] [[ksh:Joohr 1109]] [[la:1109]] [[lb:1109]] [[lmo:1109]] [[mk:1109]] [[ms:1109]] [[nap:1109]] [[nl:1109]] [[nn:1109]] [[no:1109]] [[oc:1109]] [[pl:1109]] [[pt:1109]] [[ro:1109]] [[ru:1109 год]] [[ru-sib:1109]] [[scn:1109]] [[sk:1109]] [[sl:1109]] [[sq:1109]] [[sr:1109]] [[sv:1109]] [[sw:1109]] [[th:พ.ศ. 1652]] [[tr:1109]] [[tt:1109]] [[uk:1109]] [[uz:1109]] [[vec:1109]] [[zh:1109年]] 17450 65986 2007-01-22T15:17:42Z Thogo 540 rv nonsense '''Koma Çiya''' komeke [[muzîk]]ê ye. == Berhem == * Dîlana Bêsînor 1996 (?) * Venamiro 1997 * Xêlî 1999 {{kurt}} [[Kategorî:Koma muzîkê]] 17451 63803 2007-01-09T10:22:10Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Koma Dengê Azadî]] #redirect[[Koma Dengê Azadî]] 17453 63835 2007-01-09T18:25:22Z Îsmet Dax 703 İsmet Dağ çû cihê İsmet Dax(Dağ): pişt nav bi kurdî hate nivîsandin #REDIRECT [[İsmet Dax(Dağ)]] 17455 65537 2007-01-20T10:42:56Z Luqman 401 '''Koma Tûrcel''' li bajarê [[Tirkiyê]] [[İzmir]]ê di bin baskên [[NÇM]]ê de hatiye damezirandin. Vêgav êdî nîne. Navê xwe ji [[Çiyayê Tûrcel]]ê digire ku ev çiya li [[Dêrik]]a [[Çiyayê Mazî]] ye. Di parêzgeha Mêrdînê de ye. [[Kategorî:muzîk]] [[Kategorî:huner]] 17457 65658 2007-01-20T14:51:38Z Bangin 450 {{cc-by-sa}} 17458 63848 2007-01-09T20:18:03Z Erdal Ronahi 2 İsmet Dax(Dağ) çû cihê Îsmet Dax #REDIRECT [[Îsmet Dax]] 17460 63874 2007-01-09T22:06:25Z Erdal Ronahi 2 Utah Lake çû cihê Gola Utah '''Gola Utah''' goleke mezin li federedewleta [[DYA]]yê [[Utah]]ê ye. *Rûber: 392 km² *Kûrtirîn: 4,27 m *Bilindahî ji rûyê avê: 1.368 m Gol ji hêla dewletê ve wekî park tê parastin. Lê masîgerî û werzişên avê tên kirin. [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[Kategorî:Gol]] [[Kategorî:Federedewleta Utah]] [[Kategorî:DYE]] 17461 63870 2007-01-09T21:55:55Z Bablekan 495 '''Sacramento''' [ˌsækɹəˈmɛntoʊ] JI [[1854]]'î virde paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[California]] ye. Bajar di navbera rûbarên [[American River]] û ya [[Sacramento River]] de ye û gelheya wê 454.330 (2004) ye. Bingeha bajêr di sala [[1839]]'î de ji aliyê koçberê [[Swîsre]]yî [[Johann August Sutter]] bi destûra Keyaniya Spanyayê hatiye avêtin. Li bajêr fabrîkên fêkî û konserveyan, otomobîl hwd hene. Zanîngeha wê [[California State University]] û balafirgeha wê [[Sacramento International Airport]] têkiliya bajêr bi derve re xurt dikin. == Navdarên Sacramentoyê == *[[Deftones]], Rock-Band a DYAyî *[[Michael Adams]], Testpîlot *[[Adrienne Barbeau]], aktrîst *[[Daniel Bell]], Tekno-Hilberîner û DJ *[[Joan Didion]], Rojnamegerîn û nivîskar *[[Merrin Dungey]], Aktrîst *[[Ray Eames]], Desînator û Arkîtektor *[[Sam Elliott]], Aktor *[[Roger Fouts]], Derûnînas û antropolog *[[Jacob Golden]], Stranbêj, guftekar û gitarîst *[[Kathy Hammond]], Atlet û Olîmpiyonîk *[[Colin Hanks]], Aktor *[[Henry Hathaway]], Fîlmrejîsor *[[Hiram Johnson]], Siyasetmedarê Komarger ji California *[[Daniel Johnston]], Stranbêj, mûzîker û hunermend *[[Anthony Kennedy]], Dadgerê Dadgehxana bilind *[[Thomas King]], Minîskarê çermesor *[[Rodney King]], Qurbaniyê vandalîzma polîs ê Afroamerîkayî *[[Thomas Kono]], Halter *[[Kristin Krone]], Werzişkara ski (sportên berfê) *[[Ramon E. Moore]], Matematîker *[[Mel Ramos]], Hunermend *[[Stephen Kern Robinson]], Astronot == Bajarên hevalbend == * [[Wêne:Flag of Moldova.svg|20px]] [[Chişinău]], Moldowa * [[Wêne:Flag of New Zealand.svg|20px]] [[Hamilton]], Nûzeland * [[Wêne:Flag of China.svg|20px]] [[Yînan]], [[Çîn]] * [[Wêne:Flag of Switzerland.svg|20px]] [[Liestal]], [[Swîsre]] * [[Wêne:Flag of the Philippines.svg|20px]] [[Manila]], Filîpîn * {{border|[[Wêne:Flag of Japan.svg|20px]]}} [[Matsuyama]], [[Japon]] * {{border|[[Wêne:Flag of South Korea.svg|20px]]}} [[Yongsan-gu]] (Taxeke [[Seoul]]), Koreya Başûr [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:Federedewleta California]] [[Kategorî:DYE]] 17462 63881 2007-01-09T22:23:48Z Cyrus the virus 619 [[image:Asia minor 1140.jpg|thumb|right|300px|Mîrnişîna Edessa di 1140an de]] '''Sefera Xaçiyayê Duyem''' [[seferên Xaçiya|sefera xaçiya]]yê duyemê ji bo [[xakên pîroz]] biparastînin ji alîyê xiristiyanan de hat der xistî bû. Ew ji pê [[Dewletên Xaçiya|dewleta xaçiya]]yê li urfa, [[Mîrnişîna Edessa]], di [[1144]]an de bi dest misilmanan ket re hat saz kirin. Wê di [[1147]]an de dest pê kir û di [[1149]]an de bê serkeftîyê xiristîyanan dawî bû. == Sedem == [[Zengi]] mîrê [[Mûsil]]ê di [[1144]]an de [[Urfa]](Edessa) ji dest xiristiyanan stand. Ji pê vê bûyerê re, li ewropa ji bo seferake nû re [[papa]] di [[1145]]an de ferman da. Keyên dewletên mezinê ewropayê wê demê keyê [[elmanya]] [[Konrads III]] û keyê [[Fransa]] [[Ludwig VII]] guh dane Papa û serdariya seferê girtin. Di gulanê [[1147]]an de [[Konrads III]] û ji pê re jî [[Ludwig VII]] li ewropa der ketine sefer e. Ew leşkerên û [[şovalya]]yên Elmanan li ber yên Fransa gehiştine [[Konstantinopolis]] û tavilê bê benda mane Fransîyan derbaza Anatoliya bûn. Artêşa Konrads kênge derbaza [[Anatoliya]] bû bi destên [[selçuk]]an li nêzî [[Eskişehir]]ê îroj di kewçêrê [[1147]]an de hat bin xistin û [[Konrads III]] û leşkerên filitîyan revîya ne [[Nicea]]. Nêzî meheke pê vê binketinê re artêşa [[Ludwig VII]] gehîşte [[Nicea]]. Kengê ewna li Nicea der ketin û çû ne [[Efes]]ê Konrads li wir nexweş bû wegeriye [[Konstantinopolis]]. Lê [[Ludwig VII]] dewama seferê kir û li nêzî [[Denizli]] bi Selçukan va rastî hev hatin. Selçukan li wir dîsa xaçîyan bin xistin. Ji pê vê re leşkerên Ludwig di anatoliya re derbaza [[Felestin]] bûn. Di wê demê de Konrads jî ji nexweşîyê xwe de baş bûbû û di [[1148]]an de di rêyê derya re derbaza Felestin bû. Ji bo [[urfa]] bi destên nureddin bi tunî hatî bû xopandin wan armanca xwe gerî û bi dewletên xaçiyan dinên wek [[Keyatiya Orşelîm]] û [[Mîrnişîna Antiochia]] ve [[Şam]] di pûşperê [[1148]]an de dorpêç kirin. Kênge bajar hat dorpeç kirin mîrî şamê ji bo alikarîyê banga mîrê [[selçukan]]î [[urfa]]yê [[Nureddîn]] kir. Dema Nûreddin nêzîya Şam bû xaçiyan him kêmavîya avê û him jî lihevnetinê serdarên xwe wan dorpêç kirin rakirin. Ji pê vê re jî Konrads û Ludwig vegerîne ewropa û sefer dawî bû. [[Category:Seferên Xaçiya]] [[ar:حملة صليبية ثانية]] [[cs:Druhá křížová výprava]] [[el:Β' Σταυροφορία]] [[en:Second Crusade]] [[es:Segunda Cruzada]] [[fi:Toinen ristiretki]] [[fr:Deuxième croisade]] [[he:מסע הצלב השני]] [[hr:Drugi križarski rat]] [[it:Seconda crociata]] [[ja:第2回十字軍]] [[lt:Antrasis kryžiaus žygis]] [[nl:Tweede kruistocht]] [[pl:II wyprawa krzyżowa]] [[pt:Segunda Cruzada]] [[ru:Второй крестовый поход]] [[sk:Druhá križiacka výprava]] [[sr:Други крсташки рат]] [[zh:第二次十字军东征]] 17464 63875 2007-01-09T22:06:25Z Erdal Ronahi 2 Utah Lake çû cihê Gola Utah #REDIRECT [[Gola Utah]] 17465 64010 2007-01-10T21:28:32Z Cyrus the virus 619 '''Xakên pîroz''' ([[îngîlîzî]]: The Holy Land, {{ar|الأرض المقدسة}}: el ardûl Mûqaddes, ango xakên pîroz) ji bo xakên olekî pîroz re tê gotin. Lê mirov bi gelemperî ji bo xakên îroj [[Felestîn]] û [[îsraîl]] li ser, bi taybetî [[Orşelîm]] û ji bo sê [[olên samî]] ([[Cihûtî]], [[Xiristiyantî]] , [[îslam]]) pîroz dibîne, fehm dike. Ji bo wan xakan di dîrok de gelek ceng û şêr bû ne. Dîsa ji bo wan xakan [[Seferên Xaçiya]]n hat saz kirin. Gelek serdarên misilman û xiristiyan xwe bi wan xakan navendî bûn. Wekok [[Silhedînê Eyûbî]] xwe wek ''mîrê qudsê'' navandî bû. Îroj jî li se wan xakan [[Pirsgirêkê Îsraîl-Felestîn]] dewam dike. [[Category:Seferên Xaçiya]] [[Category:Îslam]] [[Category:Cihûtî]] [[Category:Xirîstiyanî]] [[Category:îsraîl]] [[da:Det hellige land]] [[de:Heiliges Land]] [[el:Άγιοι Τόποι]] [[en:Holy Land]] [[eo:Sankta Lando]] [[fr:Terre Sainte]] [[he:ארץ הקודש]] [[nl:Heilige Land]] [[pl:Ziemia Święta]] [[pt:Terra Santa]] [[sl:Sveta dežela]] 17466 63879 2007-01-09T22:20:47Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Riha]] #REDIRECT[[Riha]] 17467 63880 2007-01-09T22:21:05Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Riha]] #REDIRECT[[Riha]] 17468 63882 2007-01-09T22:31:11Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div align=center> [[sedsala 12'an]] | '''[[sedsala 13'an]]''' | [[sedsala 14'an]] </br> [[1142]] | [[1143]] | [[1144]] | [[1145]] | [[1146]] | [[1147]] | [[1148]] | [[1149]] | [[1150]] | [[1151]] | [[1152]] </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[Sefera Xaçiyayê Duyem]], ji bo [[Riha]] ji misilmanan bistînin, dest pê kir. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1147]] [[am:1147 እ.ኤ.አ.]] [[ar:1147]] [[an:1147]] [[ast:1147]] [[az:1147]] [[bn:১১৪৭]] [[bpy:মারি ১১৪৭]] [[bs:1147]] [[bg:1147]] [[ca:1147]] [[cv:1147]] [[cs:1147]] [[co:1147]] [[cy:1147]] [[da:1147]] [[de:1147]] [[et:1147]] [[el:1147]] [[es:1147]] [[eo:1147]] [[eu:1147]] [[fr:1147]] [[fy:1147]] [[gd:1147]] [[gl:1147]] [[ko:1147년]] [[hr:1147]] [[io:1147]] [[id:1147]] [[it:1147]] [[ka:1147]] [[ht:1147 (almanak jilyen)]] [[la:1147]] [[lb:1147]] [[lmo:1147]] [[hu:1147]] [[mk:1147]] [[ms:1147]] [[nl:1147]] [[ja:1147年]] [[nap:1147]] [[no:1147]] [[nn:1147]] [[oc:1147]] [[pl:1147]] [[pt:1147]] [[ksh:Joohr 1147]] [[ro:1147]] [[ru:1147 год]] [[sq:1147]] [[ru-sib:1147]] [[scn:1147]] [[simple:1147]] [[sk:1147]] [[sl:1147]] [[sr:1147]] [[fi:1147]] [[sv:1147]] [[tt:1147]] [[th:พ.ศ. 1690]] [[tr:1147]] [[uk:1147]] [[uz:1147]] [[vec:1147]] [[zh:1147年]] 17469 63883 2007-01-09T22:33:26Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div align=center> [[sedsala 12'an]] | '''[[sedsala 13'an]]''' | [[sedsala 14'an]] </br> [[1144]] | [[1145]] | [[1146]] | [[1147]] | [[1148]] | [[1149]] | [[1150]] | [[1151]] | [[1152]]|[[1153]] | [[1154]] | </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[Sefera Xaçiyayê Duyem]] dawî bû. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1149]] [[am:1149 እ.ኤ.አ.]] [[ar:1149]] [[an:1149]] [[ast:1149]] [[az:1149]] [[bn:১১৪৯]] [[bpy:মারি ১১৪৯]] [[bs:1149]] [[bg:1149]] [[ca:1149]] [[cv:1149]] [[cs:1149]] [[co:1149]] [[cy:1149]] [[da:1149]] [[de:1149]] [[et:1149]] [[el:1149]] [[es:1149]] [[eo:1149]] [[eu:1149]] [[fr:1149]] [[fy:1149]] [[gd:1149]] [[gl:1149]] [[ko:1149년]] [[hr:1149]] [[io:1149]] [[id:1149]] [[it:1149]] [[ka:1149]] [[ht:1149 (almanak jilyen)]] [[la:1149]] [[lb:1149]] [[lmo:1149]] [[hu:1149]] [[mk:1149]] [[ms:1149]] [[nl:1149]] [[ja:1149年]] [[nap:1149]] [[no:1149]] [[nn:1149]] [[oc:1149]] [[pl:1149]] [[pt:1149]] [[ksh:Joohr 1149]] [[ro:1149]] [[ru:1149 год]] [[sq:1149]] [[ru-sib:1149]] [[scn:1149]] [[simple:1149]] [[sk:1149]] [[sl:1149]] [[sr:1149]] [[fi:1149]] [[sv:1149]] [[tt:1149]] [[th:พ.ศ. 1692]] [[tr:1149]] [[uk:1149]] [[uz:1149]] [[vec:1149]] [[zh:1149年]] 17470 63884 2007-01-09T22:36:24Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div align=center> [[sedsala 12'an]] | '''[[sedsala 13'an]]''' | [[sedsala 14'an]] </br> [[1140]] | [[1141]]|[[1142]] | [[1143]] | [[1144]] | [[1145]] | [[1146]] | [[1147]] | [[1148]] | [[1149]] | [[1150]] | </div> == Bûyer == === Cîhan === * [[Papa]] Eugene III ji bo [[Sefera Xaçiyayê Duyem]] ferman da. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1145]] [[am:1145 እ.ኤ.አ.]] [[ar:1145]] [[an:1145]] [[ast:1145]] [[az:1145]] [[bn:১১৪৫]] [[bpy:মারি ১১৪৫]] [[bs:1145]] [[bg:1145]] [[ca:1145]] [[cv:1145]] [[cs:1145]] [[co:1145]] [[cy:1145]] [[da:1145]] [[de:1145]] [[et:1145]] [[el:1145]] [[es:1145]] [[eo:1145]] [[eu:1145]] [[fr:1145]] [[fy:1145]] [[gd:1145]] [[gl:1145]] [[ko:1145년]] [[hr:1145]] [[io:1145]] [[id:1145]] [[it:1145]] [[ka:1145]] [[ht:1145 (almanak jilyen)]] [[la:1145]] [[lb:1145]] [[lmo:1145]] [[hu:1145]] [[mk:1145]] [[ms:1145]] [[nl:1145]] [[ja:1145年]] [[nap:1145]] [[no:1145]] [[nn:1145]] [[oc:1145]] [[pl:1145]] [[pt:1145]] [[ksh:Joohr 1145]] [[ro:1145]] [[ru:1145 год]] [[sq:1145]] [[ru-sib:1145]] [[scn:1145]] [[sk:1145]] [[sl:1145]] [[sr:1145]] [[fi:1145]] [[sv:1145]] [[tt:1145]] [[th:พ.ศ. 1688]] [[tr:1145]] [[uk:1145]] [[uz:1145]] [[vec:1145]] [[zh:1145年]] 17471 63885 2007-01-09T22:39:40Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div align=center> [[sedsala 12'an]] | '''[[sedsala 13'an]]''' | [[sedsala 14'an]] </br> [[1141]]|[[1142]] | [[1143]] | [[1144]] | [[1145]] | [[1146]] | [[1147]] | [[1148]] | [[1149]] | [[1150]] | [[1151]] | </div> == Bûyer == === Cîhan === === Kurdistan === * Mîrnişîna Edessa, yê li [[riha]], bi destên [[selçuk]]an hat dagir kirin. == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1144]] [[am:1144 እ.ኤ.አ.]] [[an:1144]] [[ar:1144]] [[ast:1144]] [[az:1144]] [[bg:1144]] [[bn:১১৪৪]] [[bpy:মারি ১১৪৪]] [[bs:1144]] [[ca:1144]] [[co:1144]] [[cs:1144]] [[cv:1144]] [[cy:1144]] [[da:1144]] [[el:1144]] [[en:1144]] [[eo:1144]] [[es:1144]] [[et:1144]] [[eu:1144]] [[fi:1144]] [[fr:1144]] [[fy:1144]] [[gd:1144]] [[gl:1144]] [[hr:1144]] [[ht:1144 (almanak jilyen)]] [[hu:1144]] [[id:1144]] [[io:1144]] [[it:1144]] [[ja:1144年]] [[ka:1144]] [[ko:1144년]] [[ksh:Joohr 1144]] [[la:1144]] [[lb:1144]] [[lmo:1144]] [[mk:1144]] [[ms:1144]] [[nap:1144]] [[nl:1144]] [[nn:1144]] [[no:1144]] [[oc:1144]] [[pl:1144]] [[pt:1144]] [[ro:1144]] [[ru:1144 год]] [[ru-sib:1144]] [[scn:1144]] [[sk:1144]] [[sl:1144]] [[sq:1144]] [[sr:1144]] [[sv:1144]] [[th:พ.ศ. 1687]] [[tr:1144]] [[tt:1144]] [[uk:1144]] [[uz:1144]] [[vec:1144]] [[zh:1144年]] 17474 63913 2007-01-10T06:38:15Z Bablekan 495 Rûpela nû hate tomar kirin [[Image:Sts114 033.jpg|thumb|right|Steve Robinson di xebata xwe de]] '''Stephen Kern „Steve“ Robinson''' (* [[26'ê kewçêrê]] 1955 li [[Sacramento]], [[California]], [[DYA]]) astronotekî [[DYA]]yî ye. Di koma 15emîn a [[NASA]] de cihgirtiye. Heya sala 2006'î 3 carî derketiye valahiyê û 34roj 15kat 44 mînûte domiye. Di 1997, 1998 û 2005'î de derketiye valahiyê. == Lînk == *[http://www.jsc.nasa.gov/Bios/htmlbios/robinson.html NASA-Biyografî] (îngîlîzî) [[Kategorî:Astronot]] [[Kategorî:DYE]] 17475 63915 2007-01-10T06:51:17Z Bablekan 495 Rûpela nû hate tomar kirin '''Michael James Adams''' (* [[5'ê gulanê]] [[1930]] li [[Sacramento]], [[California]]; † [[15'ê sermawezê]] [[1967]]) tespîlotekî [[DYA]]yî yê firokeyên [[X-15]] bû. Piştî bidawîkirina dibistanê di sala [[1950]]'î de Michael Adams dikeve artêşa hewayî ya DYAyê. Ew li [[Texas]] perwerdeya pîlotî dibîne û wekî pîlotê şer tevlî [[Şerê Koreyê]] dibe. Ew bi tevlîbûna [[NASA]]yê di ceribandina dagirkirina heyvê de cihdigire. Yekemîn firîna wî ya bi firokeya herî bilez, X-15, di [[6'ê kewçêrê]] [[1966]]'î de pêk tê. Ji ber ku ew di bilindahiyeke bi qasî 80 km de firiye, wekî astronot jî tê binavkirin. Adams di ceribandinekê de jiyana xwe jidestdide. [[Kategorî:Pîlot]] [[Kategorî:Testpîlot]] [[Kategorî:DYE]] 17477 64004 2007-01-10T20:55:09Z Cyrus the virus 619 beşdari ji bo standardên wiki '''Bro Omerî''' nivîskar û helbestvanekî kurd e. Ew (Operator Dr. Îbrahîm Yildirim) di sala 1942'yan de li gundê [[Çal]]ê a [[Nisêbîn]]ê hate dinê ye. Omerî, [[1957]]an de li Nisêbînê dibistana navîn temam kir şunda, li [[Mêrdîn]]ê lîse û ji pê re jî li [[Stenbol]]ê xwendina xwe xelas kir û [[1969]]an de bû doktor. Bro Omerî, di 1978'an de giştî bû pisporê cerahiya , li [[Meraş]] û Mêrdînê midûrîtiya tenduristiyê dike. Di nexweşxaneya Mêrdînê de dişixûle. 1980 de, bi darbeya leşkerî tê binçavkirin û paşê jî tê sirgûnkirin. Ji pê re wî li nexweşxanya Sînopê kar kir. Piştre dev ji kar berdide û li Qoser û Mêrdînê cihek taybetî vedike. Demekê li nexweşxaneya Mêrsînê dixebite û di sala 2002'yan de teqawît dibe. Heta niha di gelek kovar û rojnemayan de nivîs û helbestên wî bi navê Bro Omerî hatin weşandin. Omerî di 02.09.2006'an de bû endamê [[Komeleya Nivîskarên Kurd]]ayê [[Amed]]ê. Bro Omerî (Operator Dr. Îbrahîm Yildirim) di 4'ê [[rêbendanê]] [[2007]]an de li Nisêbînê ji ber nexweşiya dil terê ser dilovanîa xwe ==Çavkanî== [http://www.diyarname.com/modules.php?name=News&file=article&sid=1388] [[category:Nivîskar]] [[category:Helbestvan]] 17480 64353 2007-01-12T15:33:56Z Luqman 401 Redirecting to [[Hatay]] #redirect[[Hatay]] 17481 64017 2007-01-10T21:54:42Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Antakya]] #REDIRECT[[Antakya]] 17482 64019 2007-01-10T22:05:46Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''UTC+10''' yek Beşên Demjimêrê ye. [[Australian Eastern Standard Time]] (AEST) tê nav kirin. Hin welat bi biharî ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC+11]] dibin û [[Australian Eastern Daylight Time]](AEDT) an jî [[Yukon Daylight Time]](YDT) tê nav kirin. Li wan dernan tê bikaranin; *[[Awûstralya]] (bi pişkî) *[[Rusya]](bi pişkî) [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+10 Bajarên di UTC+10] * [http://www.chennaiiq.com/astrology/daylight_saving_times/dst_list.asp?id=10 Demjimêra Havîn ji bo UTC+10:00] [[fr:UTC+10]] [[nl:UTC+10]] [[ja:UTC+10]] [[pt:UTC+10]] [[ru:UTC+10]] 17483 64020 2007-01-10T22:10:48Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''UTC+7''' yek Beşên Demjimêrê ye. [[Indochina Time]] (IT) tê nav kirin. Hin welat bi biharî ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] derbaza [[UTC+8]] dibin. Ew Li van dernan tê bikaranin; *[[Laos]] *[[Tayland]] *[[Kamboçya]] *[[Vîetnam]] *[[Endonezya]] *[[Rusya]] (bi pişkî [[Category:Navçeya demê]] {{Beşên Demjimêrê}} ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+7 Bajarên di UTC+7] * [http://www.chennaiiq.com/astrology/daylight_saving_times/dst_list.asp?id=7 Demjimêra Havîn ji bo UTC+7] [[fr:UTC+7]] [[nl:UTC+7]] [[ja:UTC+7]] [[pt:UTC+7]] [[ru:UTC+7]] 17485 64340 2007-01-12T15:19:30Z Bangin 450 Bikaranîna [[sadîzm]] û [[mazoşîzm|mazoşîzmê]] di kar, kiryar û têkiliyan de ye. Wekî tê zanîn sadîzm navê xwe ji [[Marquis de Sade]], ji pirtûka wî ya bi navê "120 rojên Sodom" digire. Sade di vê pirtûka xwe de şîroveyeke pirr baş a sadîzmê kiriye. Kesên sadîst dixwazin êş û azar bidin kişandin. Xwedî hest û kesayetike êşkencekar in. Pirranî ev hest û kesayetî bingeha xwe ji zaroktiyê digirin. Mazoşîzm jî berevajiya wê ye, êş û azar kişandin, ji we bextewarbûn e. Di derûnînasiyê de di bin sernivîsa tevgerên anormal, fêrbûnên neyînî de cihdigirin. Wekî elementekî tabloya nexweşiyên derûnî tê nirxandin. == Sado-mazo di têkiliya [[seks|seksî]] de == Hin kes di têkiliya zayendîtî de, elementên sadîzm û mazoşîzmê bikartînin û ji wê bextewar dibin. Seksa ekstrem dikare hin cureyên sadîzm û mazoşîzmê bihewîne û heger di radeyekê gelek piçûk de be, wekî nexweşî nayê dîtin. Li bakurê [[Ewropa]], [[DYA]] û hin welatên [[Asya]] gelek klûbên seksê hene û li wir hin cureyên lîstikên seksî yên sado-mazo tê lîstin. [[Kategorî:Psîkolojî]] [[Kategorî:Zayendîtî]] 17488 64127 2007-01-11T19:51:19Z Bablekan 495 Rûpela nû hate tomar kirin '''Raleigh''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[North Carolina]] (Karolîna Bakur) ye. Bajar xwedî gelheyekê bi qasî 326.653 (2004) ye. Raleigh di sala 1792'î de hatiye avabûn û navê xwe ji kaşîfê North Carolina [[Sir Walter Raleigh]] digire. Raleigh xwedî gelek fabrîk û navendên hilberînê ne. Fîrmaya navdar [[IBM]] bi hezaran kesî dide xebitandin. Dîsa fabrîkên derman, biyoteknolojî wekî [[Aventis]], [[BASF]], [[Bayer]], [[Pfizer]], [[SAS Institute]], [[Infineon Technologies]], [[Qimonda]] hwd) hene. Bajar ji aliyê perwerdeyê û jiyana sosyal ve di radeyeke bilind de ye. [[University of North Carolina at Chapel Hill]], [[North Carolina State University]] û Durham ([[Duke University]]) li bajêr in. Li girtigeha navendî ya bajêr, di [[2'ê berfanbarê]] [[2005]]'î de cezayê îdamê yê [[Kenneth Lee Boyd]] tê bicihanîn ku ev 1000emîn bicihanîna cezayê îdamê li federedewleta Nort Carolina bû. Cezayê mirinê di sala [[1976]]'î de li vê herêmê tê pejirandin. == Malpera fermî ya bajêr == *[http://www.raleigh-nc.org/ (îngîlîzî)] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:Federedewleta North Carolina]] [[Kategorî:DYE]] 17489 64133 2007-01-11T20:11:57Z Bablekan 495 '''Columbia''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[South Carolina]] û navenda desthilatiya parêzgeha [[Richland County]] ye. Di ber perê rûbara [[Congaree]] de ye. Gorî hejmartinên 2000'î gelheya wê 116.278 û bi tevî parêzgehê jî 664.229 e. Li bajêr kampûsa navend a [[University of South Carolina]] û dibistana perwerdeya leşkerî ya artêşê, [[Fort Jackson]] hene. Bingeha bajêr di [[26'ê adarê]] [[1786]]'î de hatiye avêtin. == Cihên baldar ên bajêr == *[[Riverbanks Zoo]] (Parka ajalan) *[[Finley Park]] *South Carolina State Capitol (Navenda îdareya herêmê) *[[South Carolina State Museum]] *[[Lake Murray]] (Gola Muray) *University of South Carolina (zanîngeh) *[[Congaree Vista]] (Rûbar) *[[Five Points]] == Navdarên bajêr == *[[Bill Anderson]], stranbêj û guftekar *[[James Mark Baldwin]], fîlozof û derûnînas *[[Joseph Louis Bernardin]], keşe *[[Kristin Davis]], Aktrîst *[[Stanley Donen]], rejîsor û koreograf *[[Wade Hampton III.]], Generalê navdar, di şerê navxweyî de *[[Jermaine O'Neal]], Leyîstikvanê basketbolê *[[Angie Stone]], stranbêjê Hip-Hop, R'n'B û Soul == Bajarên hevalbend == *[[Image:Flag_of_Bulgaria.svg|25px]] [[Plowdiw]], [[Bulgaristan]] *[[Image:Flag_of_Germany.svg|25px]] [[Kaiserslautern]], [[Almanya]] *[[Image:Flag_of_Romania.svg|25px]] [[Cluy-Napoca]], [[Romanya]] *[[Image:Flag_of_Russia.svg|25px]] [[Tschelyabinsk]], [[Rûsya]] == Malperên fermî û bikêr (îngîlîzî) == *[http://www.columbiasc.net/ Malpera fermî ya bajêr] *[http://www.columbiawac.org/ Columbia World Affairs Council] *[http://www.sc.edu/ University of South Carolina] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:Federedewleta South Carolina]] [[Kategorî:DYE]] 17490 64141 2007-01-11T20:36:02Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Image:Hemisferio Sur.png|thumb|Nîvkada başûr bi rengê zer]] '''Nîvkada Başûr''' nîvkada dinê yê li başûra [[ekwator]] û [[nîvkada bakur]] dimê ye. Li Nîvkada Başûr havîn di [[berfanbar]]ê de heta [[reşemî]]yê, zivistan jî di [[pûşper]]ê de heta [[gelawêj]]ê dajo. Li nîvkada başûr başûra parzemîna [[Efrîka]] û [[Emerîka]], bi piranî [[endonezya]], parzemîna [[Awustralya (parzemîn)|Awûstralya]], [[Zelanda Nû]] û [[Antarktîka]] he ye. Nîvkada başûr bi piranî di [[nîvkada deryayî]] de ye. [[Category:Erdnîgarî]] [[ca:Hemisferi sud]] [[da:Sydlige halvkugle]] [[en:Southern Hemisphere]] [[eo:Suda hemisfero]] [[es:Hemisferio Sur]] [[et:Lõunapoolkera]] [[eu:Hego hemisferio]] [[fa:نیم‌کره جنوبی]] [[fr:Hémisphère Sud]] [[gl:Hemisferio sur]] [[he:חצי הכדור הדרומי]] [[hr:Južna polutka]] [[it:Emisfero australe]] [[ja:南半球]] [[ko:남반구]] [[lv:Dienvidu puslode]] [[nds-nl:Zujelijk halfroend]] [[nl:Zuidelijk halfrond]] [[no:Sydlige halvkule]] [[pl:Półkula południowa]] [[pt:Hemisfério sul]] [[ru:Южное полушарие]] [[simple:Southern Hemisphere]] [[sv:Södra halvklotet]] [[vi:Nam bán cầu]] [[zh:南半球]] 17491 64142 2007-01-11T20:41:07Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Nîvkada Bakur]] #REDIRECT[[Nîvkada Bakur]] 17492 64147 2007-01-11T20:47:55Z Erdal Ronahi 2 Mazoşîzm çû cihê Mazoxîzm #REDIRECT [[Mazoxîzm]] 17493 64152 2007-01-11T21:01:03Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Image:Water hemisphere.png|180px|right|Nîvkada deryayî]] '''Nîvkada deryayî''' nîvkada dinêya herî zêdeyê ji avê de pêk tê ye. Navenda wê nîvkadê di [[Okyanûsa pasîfîk]] de li nêzî Zelanda nû[http://maps.google.com/maps?ll=-47.216667,178.466667&spn=0.3,0.3&q=-47.216667,178.466667] ye. Di wê nîvkadê de wek erd [[Awustralya (parzemîn)|Awustralya]], [[Antarktîka]] û hindikê [[Asya]] (başûr rojhelata [[Arşîpela Malay]]) û [[Emerîkaya Başûr]] tenê he ye. Navenda [[nîvkada parzemînî]] jî li [[Bretagne]] [[Fransa]] dikeve ye. Ji rû ya Nîvkada deryayî de %89ên xwe av, %11ên xwe jî erd e. Ew li dinê golabalî (bi tunî) %29ên xwe [[erd]] û %71ên xwe jî av e. [[Category:Erdnîgarî]] [[en:Water hemisphere]] [[fr:Hémisphère maritime]] [[fy:Wetterhealrûn]] [[ja:水半球]] [[ko:수반구]] [[lv:Ūdens puslode]] [[pl:Półkula wodna]] [[zh:水半球]] 17494 64153 2007-01-11T21:02:11Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Okyanûsa Pasîfîk]] #REDIRECT[[Okyanûsa Pasîfîk]] 17495 64160 2007-01-11T21:20:16Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Image:Land hemisphere.png|180px|right|Land hemisphere]] '''Nîvkada parzemînî''' an jî '''Nîvkada Erdîn''' nîvkada dinê yê herî pir ji erd pêk tê ye. Navenda wê nîvkadê li [[Bretagne]][http://maps.google.com/maps?ll=47.216667,-1.533333&spn=0.3,0.3&q=47.216667,-1.533333], [[Fransa]] dikeve ye. Ew nîvkada bi tunî [[Ewropa]], [[Efrîka]], [[Emerîkaya Başûr]] û [[Gronland]], nêzî %95ên [[Asya]] û ji sêyî dido yên [[Emerîkaya Başûr]] dihêwirîne. Nîvkada parzemîni ji sedî pêncî sêyên xwe (53 %) [[Av]] û ji sedî çel û heftên xwe (47 %) erd e. Ew rêjeya li dinê globalî %29ên xwe erd û %71ên xwe [[av]] e. Navenda Nîvkada deryayî li [[Okyanûsa pasîfîk]] dikeve. [[Category:Erdnîgarî]] [[en:Land hemisphere]] [[fr:Hémisphère continental]] [[fy:Lânhealrûn]] [[ja:陸半球]] [[ko:육반구]] [[lv:Sauszemes puslode]] [[pl:Półkula lądowa]] [[ru:Полушарие суши]] [[zh:陸半球]] 17499 64323 2007-01-12T14:31:53Z Xelil 589 Rûpela nû hate tomar kirin '''Avis paşve kirin''', ''backcross'', hev dibirrina zîndewerekî bi bav yan dayka xwe ra. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 17500 64324 2007-01-12T14:33:35Z Xelil 589 Rûpela nû hate tomar kirin '''Bakterîkuj''', ''Bacteriocide'', ev polê [[zîndedij]] e ku [[xanikê]] bakterî dikuje. {{kurt}} [[kategorî : biyologî]] 17501 64325 2007-01-12T14:35:39Z Xelil 589 Rûpela nû hate tomar kirin '''Bakteriyofaj''', vîrûseke ku [[bakterî]] nesax dike. Şikilê wê guhartî arastedar dide ji bo rûnivîs kirina [[DNA]]. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 17502 64347 2007-01-12T15:27:52Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Bakterîwestîn]] #redirect[[bakterîwestîn]] 17503 64399 2007-01-13T08:52:24Z KurdoChali 500 '''Bakterî''', (bi [[Inglîzî]] ''bacteria'' koma ''bacterium''), [[hûrjînewer|hûrjînewrên]] tek-[[şane|şaneyî]] ne. Bi giştî, ew çend [[maykrometir|maykrometirekan]] mezin in û bi gelek form û şêweyan hene: girover, dirêjûdirêj, lûlwerpêç. [[zanist|Zanistê]] lêkolînên li ser bakterîyan [[bakterîzanist]] e ko tayekê [[hûrjînewerzanist|hûrjînewerzanistî]] ye. Bakterî li hemî jîngehan hene: di nav [[ax|axê]] da, di binê [[derya|deryayan]] da, li serê [[çîya|çîyayan]] li her derê. Ew di cihên mîna [[paşmayên tîrêjçeleng]] (radiactive waste) jî hene. Bi awayekê mînakî (typical) 40 milyon bakterî di her grameka axê da û yek milyon di nav mîlîlîtireka avê da hene. Bi giştî nêzîkî 5 [[nonîlyon]] (5 × 10³°) bakterîyan li cîhanê hene..<ref>{{cite journal | author = Whitman W, Coleman D, Wiebe W | title = Prokaryotes: the unseen majority | url=http://www.pnas.org/cgi/content/full/95/12/6578 | journal = Proc Natl Acad Sci U S A | volume = 95 | issue = 12 | pages = 6578 – 83 | year = 1998 | id = PMID 9618454}}</ref> Bakterî di [[çerxa zadî]] da gelek giring in û gelek qonaxên giring di wê çerxê da, wekî [[tesbîtkirina naytrojinê]] di [[atmosfer|atmosferê]] da li ser wan dimînit. Di laşê mirovan da hijmaran bakterîyan 10 caran ji hijmara şaneyên laşî zêdetir e û piranîya wan jî li ser [[pîst|pîstî]] û di nav [[koendama herisê]] da ne..<ref>{{cite journal | author = Sears C | title = A dynamic partnership: Celebrating our gut flora | journal = Anaerobe | volume = 11 | issue = 5 | pages = 247 – 51 | year = 2005 | id = PMID 16701579}}</ref> Herçind e ko piranîya wan bakterîyan bêzîyan in an hema bibêje mifadar in jî, lê hindek ji wan [[derdzê]] (pathogenic) in û dikarin mirovan nesax bikin. Bakterîya derdzê ya herî berbelav bakterîya [[nesaxî]] ya [[êşa zirav]] anko sillê an tûberklosîsê ye ko her sal zêdetir ji 2 milyon kesan li seranserî cîhanê dikujit. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 17504 64328 2007-01-12T14:43:09Z Xelil 589 Rûpela nû hate tomar kirin '''Base pair''' (bp), [[cot]]a bazên temamker û nîtrojenî di nav gerdê [[DNA]] ye : adênîn-tîmîn û guanîn-sîtozîn hene. Dîsa, yekîneya pîvan ji bo encamê DNA ye. {{kurt}} [[kategorî: biyolojî]] 17505 64330 2007-01-12T14:46:53Z Xelil 589 Rûpela nû hate tomar kirin '''Têvelîtiya jiyanî''', ''Biodiversity'', fireh û navberpêwendiyê ji [[zîndewer]]ên dinê ye ku ser [[genetîk]] û hokarên jîngehî damezire. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 17506 64333 2007-01-12T15:10:32Z Luqman 401 '''Dewlemendkirina jiyanî''', ''Bioenrichment'', serbariya xurekî yan [[oksîjen]] bo ku [[mîkrob]]an şikestinê herimîn zêde dike. {{kurt}} [[kategorî : biyolojî]] 17510 64342 2007-01-12T15:22:53Z Bangin 450 terceme kir Xeyrandinên biçûk pêşneke 17511 64343 2007-01-12T15:25:07Z Bangin 450 terceme * Ew rûpel yê hatin xeyrandin jilkî te li wan sekir di '''nivîsa estûr''' tên pêşandin. 17512 64583 2007-01-14T14:56:04Z Luqman 401 '''Bakterîwestîn''' (bi [[Inglîzî]] ''bacteriostat'') bi giştî keristeyekê [[kîmya|kîmyayî]] ye ko dikarit zaûzêya [[bakterî|bakterîyan]] rabiwestînit. Raman vê gotinê ew e ko keristeyên bakterîwestîn hemî gavan nikarin bakterîyan bikujin. Eger, bi her awayekî, ew keriste ji holê rabibit, bakterî reng e dest bi zaûzê û vejînê bikit. Piranî ya keristeyên bakterîwestîn di [[pîşesazî|pîşesazîyê]] da bikardihên. Lê di [[pizişkî|pizişkîyê]] jî da hindek [[derman|dermanên]] [[dijejîk]] (antibiotic) hene ko bakterîwestîn in. {{kurt}} [[Kategorî:Biyolojî]] 17513 64345 2007-01-12T15:26:04Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin Çarş 17514 64346 2007-01-12T15:27:30Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin Vê rûpelê bişopîne 17515 64348 2007-01-12T15:30:09Z Bangin 450 terceme Guherandinên min veşêre 17516 64349 2007-01-12T15:30:55Z Bangin 450 terceme Guherandinên min pêşke 17517 64351 2007-01-12T15:32:15Z Bangin 450 terceme Guherandinên biçûk veşêre 17518 64352 2007-01-12T15:32:50Z Bangin 450 terceme Guherandinên Bot'an veşêre 17519 64354 2007-01-12T15:34:12Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin Guherandinên biçûk pêşke 17520 64357 2007-01-12T15:38:41Z Bangin 450 terceme Gotarên bi xeta tên jêbirin ji lîsteya te ya şopandinê 17521 64383 2007-01-12T20:58:05Z 84.188.102.230 Hinde sererastkirin, alîkarî '''Ümit Demirhan''' ''(bilêvkirina bi Kurdî: Umîd Demîrhan)'' yek ji nivîskarên Kurdî ye. Li gundê [[Noreşîn]]ê ya [[Bazîd]]ê hatiye dinyayê û hêj jî li wir dijî. Perwerdeya zimanê [[erebî]] li [[Misir]]ê dîtiye û huqûq jî li [[Sûdan]]ê xwendiye. Di [[Medreseya Kesk]] a Bazîdê de gerînendetî û seydatî kiriye. Ji dibistana kurdî a [[Stenbol]]ê bawernameya mamostetiya zimanê kurdî wergirtiye. [[Ferhenga Destî]] berhema wî a yekemîn e. Erebî, [[Farsî]] û [[Îngilîzî]] dizane û karê wergeriyê dike. [[Kategorî:Nivîskar]] 17524 64388 2007-01-12T21:10:01Z Bablekan 495 Tipic dewshirmeish vandalism, min jêbir dijûn kiribû 17526 65761 2007-01-21T12:22:46Z Luqman 401 Rojnameger '''Tayîp Temel''', Gerênendeyê Giştî yê yekemîn rojnameya rojane ya li [[bakurê Kurdistanê]] derketî ya bi navê [[Azadiya Welat]] e. Ligel rojnamegeriyê nivîskariyê jî dike. Bi sedemên polîtîk ji Zanîngeha Yuzunciyilê ya Wanê hate avêtin. Niha jî karê rojnamegeriyê dike û di hin malper û rojnameya O.Politîkayê de nivîsan dinivîse. [[Kategorî:rojnamevan]] [[Kategorî:kes]] 17527 66747 2007-01-27T12:10:55Z Luqman 401 '''Çerxa jîerdkîmyayî''' (bi [[Inglîzî]] ''biogeochemical cycle'') di [[hevêrzanist]] anko [[ekolojî]] û [[zanistê Erdî]] da bazinek an kerxek e ko [[hîmaneka kîmyayî]] an [[molekul|molekulek]] di navbera parên jînewer (bio-) û nejînewer (geo-) yên [[hevêrdozen|hevêrdozenê]] anko [[ekosîstem|ekosîstemê]] da diherikit. Di rastîyê da, [[hîman]] dizivirin û digerin. Her hîmanek ko di laşê [[jînewer|jîneweran]] da heye parek ji çerxa jîerdkîmyayî ye. Her hîman parek ji laşî bi nav parên nejînewerên hevêrdozenê da jî digerin (bi nav avê ''[[avsipehir]]'' anko ''hydrosphere'', axê ''[[kevirsipehir]]'' anko ''lithosphere'' û ''[[basipehir]]'' anko ''atmosphere''). Bi giştî ji tevaya parên jînewerên hevêrdozenê ra ''[[jîsipehir]]'' anko ''biosphere'' dibêjin. {{kurt}} [[Kategorî:kîmya]] 17528 64403 2007-01-13T09:24:59Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Çerxa jîerdkîmyayî]] #redirect[[çerxa jîerdkîmyayî]] 17529 65315 2007-01-18T21:49:53Z KurdoChali 500 '''Hûrjînewerzanist''' (bi [[Inglîzî]] ''microbiology'') [[zanist|zanistek]] e ko liser [[hûrjînewer|hûrjîneweran]] lêkolînan dikit. Babetên vî zanistî [[yûkaryot|yûkaryotên]] mîna [[pendefok]] anko [[kivarik|kivarikan]] û [[prokaryot|prokaryotên]] mîna [[bakterî|bakterîyan]] jî vedigirit. Herçind e [[jînewer|jînewerbûna]] [[vayrûs|vayrûsan]] hêşta cihê gengeşeyê ye, lê ev zanist lêkolîna liser wan jî vedigirit. Kesên ko liser hûrjîneweran lêkolînan dikin [[hûrjînewerzanistvan]] in. {{kurt}} [[Kategorî:Zanist]] [[Kategorî:Biyolojî]] 17530 64406 2007-01-13T09:39:33Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Hûrjînewerzanistî]] #redirect[[hûrjînewerzanistî]] 17531 64581 2007-01-14T14:54:43Z Luqman 401 [[axspehir|Axspehir]] ji '''Axê''' anko '''xakê''' (bi [[Inglîzî]] ''soil'') pêkdihêt û navbera bihevgehiştina [[kevirspehir]] û [[avspehir]], [[baspehir]] û [[jîspehir|jîspehirê]] ye. [[kanza|Kanza]] anko keristeyên madenî û [[keristeyên jînewer]], ji wan jî [[endamwerên jînewer]] di axê da hene. Pêvajoya çêbûna axê pêvajoyeka gelek aloza [[kîmya|kîmyayî]], [[fîzîk|fîzîkî]], [[jînwer|jînwerane]] û destkirî yên mirovan e. {{kurt}} [[Kategorî:erdnîgarî]] 17532 64409 2007-01-13T10:04:06Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Tûberkûloz]] #redirect[[Tûberkûloz]] 17533 64957 2007-01-16T21:28:39Z Cyrus the virus 619 [[Image:World 820.png|thumb|right|300px|Nexşa ewropa di [[820]]anan de]] '''Çaxa Navîn''' [[çax]]ake di dîroka [[Ewropa]] de ye. [[Dîrokzan]]ên ewropa dîrokê ewropa wiha parve sê çaxan dikin; [[Çaxa Antîk]], ji destpêka mirovahîyê de heta [[Împaratoriya Romaya Rojava]] [[476]]an de dawî dibe dajo. [[Çaxa Navîn]] pê çaxa Antîk re dest pê dike û bi dozîna [[Christopher Columbus]]a [[Emerîka]]yê di [[1492]]an re jî dawî dibe. [[Çaxa Nû]] an jî [[çaxa Modern]] jî ji pê Çaxa Navîn re dest pê dike û heta îroj dewam dike ye. Ji bo ewropa di wê demê çaxa navîn de di tevlihevîyê de bû, Çaxa Navîn wek '''çaxa Tarî'''ya ewropa jî tê navandin. Dema çaxa navîn de ewropa ji împaratorîya Roma de bû gelek par û dewletên biçûkên wek [[Brîtanya]] , [[Fransa]] (Frankan), [[Elmanya]] (Germanîyan), [[Macaristan]]. [[Împaratoriya Romaya Rojhelat]] dûv [[împaratoriya Romaya Rojava]] dawî dibe re êdî wek [[împaratoriya Bîzans]] tê navandin. [[Împaratoriya Bîzans]] hin deman gelek lawaz bû jî, ji bo [[Konstantinopolis]], paytexta Bîzans, sûrên xweya tendurist hebûn heta dawîya çaxa navîn li piya ma. Ew bi dagir kirina [[Konstantinopolis]]a di [[1453]]an, ji alîya Osmanan re dawî bû. [[Image:Europe in 1470.PNG|thumb|right|300px|Ewropa [[1470]]anan de]] Xiristîyanî di wê demê de pêşanî li Roma, ji pê re jî li tevahî ewropa belav bû. Lê di [[sedsala 13'an]] de wek Roman [[Katolîk]] û Yewnanî [[Ortodoks]] bû du paran.ö Îslamîyet di Çaxa navîn de derket û vajîya ewropa, misilmanan di wê demê de him belavbûna ser xakan, him çandeyî, him aborî dema xweya zêrî dijî dibûn. [[Efrîka]], [[Asya]], [[Anatolîya]], [[Endulus]]([[Nîvgirava îber]]) dest xwe xistî bûn û ji bo dagir kirinê re gefa didana Konstantinopolis û ewropa ye. Xiristîyanan di wê çaxê de bi pêşenga dêra Katolîk ji bo misilmanan ji wan xakan, bi taybetî ji [[xakên pîroz]] der xin [[seferên Xaçiya]] der xistin. Ya pêşin di [[1095]]an de, ya paşin jî di [[1291]]an de ji bo [[orşelîm]] ji misilmanan bistînin neh sefera xaçiya hat saz kirin. [[Category:Çax]] [[af:Middeleeue]] [[als:Mittelalter]] [[ar:عصور وسطى]] [[ast:Edá Media]] [[bs:Srednji vijek]] [[br:Krennamzer]] [[bg:Средновековие]] [[ca:Edat mitjana]] [[cs:Středověk]] [[cy:Yr Oesoedd Canol]] [[da:Middelalderen]] [[de:Mittelalter]] [[et:Keskaeg]] [[el:Μεσαίωνας]] [[en:Middle Ages]] [[es:Edad Media]] [[eo:Mezepoko]] [[eu:Erdi Aroa]] [[fa:قرون وسطی]] [[fr:Moyen Âge]] [[gd:Meadhan-Aoisean]] [[gl:Idade Media]] [[hr:Srednji vijek]] [[io:Mez-epoko]] [[id:Abad Pertengahan]] [[it:Medioevo]] [[he:ימי הביניים]] [[kw:Oesow Kres]] [[sw:Zama za Kati]] [[la:Medium Aevum]] [[lv:Viduslaiki]] [[lb:Mëttelalter]] [[lt:Viduramžiai]] [[li:Middeliewe]] [[hu:Középkor]] [[mk:Среден век]] [[nl:Middeleeuwen]] [[nds-nl:Middeleeuwn]] [[ja:中世]] [[no:Middelalderen]] [[nn:Mellomalderen]] [[nrm:Mouoyen Âge]] [[oc:Edat Mejana]] [[nds:Middelöller]] [[pl:Średniowiecze]] [[pt:Idade Média]] [[ro:Evul Mediu]] [[ru:Средние века]] [[sq:Mesjeta]] [[scn:Mediuevu]] [[sk:Stredovek]] [[sl:Srednji vek]] [[sr:Средњи вијек]] [[fi:Keskiaika]] [[sv:Medeltiden]] [[tl:Gitnang Panahon]] [[tr:Orta Çağ]] [[uk:Середньовіччя]] [[wa:Moyinådje]] [[vls:Middelêeuwen]] [[yi:מיטל אלטער]] [[zh:中世纪]] 17534 64427 2007-01-13T14:29:25Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Çax''' pîvanake demê ye. [[Dîrokzan]] dîrokê gorî şarmendîyan û bûyeran, parve çaxan dikin. Çaxên dîrok wek [[çaxên ber dîrokî]](îng. prehistoric: paleolîtîk, Neolîtîk..) û [[Çaxên Dîrokî]]([[Çaxa Antîk]], [[Çaxa Navîn]], [[Çaxa Nû]]) tê parve kirin. {{kurt}} [[Category:Dîrok]] [[de:Periodisierung]] [[en:List of time periods]] [[fr:Histoire (périodes)]] [[hu:Történelmi korszakok]] [[sl:Periodizacija zgodovine]] [[tr:Çağ]] 17535 64434 2007-01-13T15:43:18Z KurdoChali 500 '''Hevêrzanist''' (bi [[Inglîzî]] ''ecology''), [[zanist|zanistê]] lêkolîna li ser berbelavî û mişeyî ya [[endamwerên jînwer]] û ka çawa karlihevkirina endawerî digel [[derdor]] anko ''jîngeha'' xwe tesîrê li berbelavî û mişeyî ya wan dikit. Derdora endamwerekî ji keristeyên [[fîzîk|fîzîkî]] û yên jînewer pêkdihêt. Derdora fîzîkî, mirov dikarit navê tevane yê [[nejînewer]] lê bikit, hokarên mîna tîrêja rojê, avûhewa anko seqayê û [[cihniyasî|cihniyasîyê]] vedigirit. [[peyv|Peyva]] ''ekolojî'' cara pêşîn li sala 1866ê ji alîyê [[jînwerzanist|jînwerzanistvanê]] [[Elmanya|Elmanî]] [[Ernst Haeckel]] ve hat bikaranîn. Peyv ji ''οικος'' (oikos anko ''navmalî'') û ''λόγος'' (logos anko ''znîn'') pêkhatîye. Bi vî awayî, ekolojî lêkolîna navmalî ya [[xwerist]] anko [[siruşt|siruştî]] ye. Di zimanê [[Kurdî]] da jî peyva ''hevêrzanist'' ji ''hevêr'' bi ramana ''cihê jîn û jîyarê'' û ''zanist''î pêkhatîye. Ev peyv hindek caran bi ramana ''[[deerdora xweriskî]]'' an jî [[derdorparêzî]]yê dihêt bikaranîn. Ji ber hindê, hindek caran [[rengdêr|rengdêra]] ''ekolojîk'' anko ''hevêrzanistîyane'' bi ramana [[dostê derdorê]] dihêt xebitandin. ===Biyava Hevêrzanistî=== Hindek caran hevêrzanist wekî tayekê [[jînwerzanist|jînwerzanistî]] dihêt hesibandin. Mumkîn e ko endamwer bi gelek awayan û li gelek astan bihêt ber lêkolînan. {{kurt}} [[Kategorî:zanist]] 17536 64441 2007-01-13T17:18:30Z Cyrus the virus 619 Christopher Columbus çû cihê Krîstof Kolomb: Christopher Columbus îngîlîzî ye. ew ne îngîlîz e. Ji bo wê wiha hîn baş e. #REDIRECT [[Krîstof Kolomb]] 17537 64442 2007-01-13T18:15:45Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[PZ]] #REDIRECT[[PZ]] 17538 65399 2007-01-19T16:28:46Z Erdal Ronahi 2 '''Împarator''' (latînî: ''imperator'') kargerê împaratorîya yê [[mêr]] e. Navên împaratoran di [[monarşî]]yan de cih bi cih bûn. Împaratorên [[German]]an xwe wek [[Qayser]], [[Rûs]]an [[Çar]], [[pers]]an [[Şah]] an [[Şahênşah]], [[Osmanan]] [[siltan]] an [[padîşah]] navandî bûn. Bi gelemperî împarator pê dê-bavên xwe mirin re derbaza textê dibûn. Îroj li dinê [[japonya]] tenê împarator he ye. Jinâ împarator an jî jineke dibe împarator wek împaratorbanû(ing. empress) tê navandin. ==Bibîne== [[Key]] {{kurt}} [[Category:Li gorî kar û pîşeyê kes]] [[bs:Imperator]] [[br:Impalaer]] [[ca:Emperador]] [[cs:Císař]] [[da:Kejser]] [[de:Kaiser]] [[et:Keiser]] [[es:Emperador]] [[eo:Imperiestro]] [[fr:Empereur]] [[ko:황제]] [[id:Kaisar]] [[ka:იმპერატორი]] [[la:Imperator]] [[nl:Keizer]] [[ja:皇帝]] [[no:Keiser]] [[pl:Cesarz]] [[pt:Imperador]] [[ru:Император]] [[simple:Emperor]] [[sl:Imperator]] [[sr:Цар]] [[fi:Keisari]] [[sv:Kejsare]] [[vi:Hoàng đế]] [[zh:皇帝]] 17539 64446 2007-01-13T19:38:30Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Împaratorî''' ([[latînî]], imperium) bi dewletake li ser xakên fireh û ji gelên çandeyî û etnîkî cuda de pêk hatî bi destên [[împarator]]ekî tê kergar kirin re tê gotin. Dewletên di dîrok de xwe wek împaratorî nenavandî bûn jî îroj gorî dewletên van qrîteran de wek împaratorî tên dîtîn. [[împaratoriya Roma]], [[Împaratoriya Bîzans]], împaratoriya [[Misir]]a Antîk, [[Împaratoriya Osmanî]], [[Împaratoriya Romaya Pîroz]] hin împaratorîyên di dîrok de hatî bû saz kirin. {{kurt}} [[Category:Siyaset]] [[br:Impalaeriezh]] [[ca:Imperi]] [[da:Imperium]] [[de:Weltreich]] [[es:Imperio]] [[eo:Imperio]] [[fr:Empire]] [[gl:Imperio]] [[it:Impero]] [[he:אימפריה]] [[ka:იმპერია]] [[lv:Impērija]] [[nl:Rijk (staat)]] [[ja:帝国]] [[nn:Imperium]] [[pl:Imperium]] [[pt:Império]] [[ru:Империя]] [[simple:Empire]] [[sl:Imperij]] [[vi:Đế quốc]] [[tr:İmparatorluk]] [[zh:帝国]] 17541 65358 2007-01-19T08:09:27Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[de:Weströmisches Reich]] [[Image:Extent of Western Roman Empire 395.png|250px|thumb|Împaratoriya Romaya Rojava di [[395]]an de]] '''Împaratoriya Romaya Rojava''' împaratoriya paş [[Împaratoriya Roma]] re li rojava dewam kirî bû. Ew di [[395]]an, pê [[împarator]]î Roma [[Theodosius I]] împaratorî navbera du lawên xwe [[Honorius]](rojava) û [[Arcadius]](rojhelat) de kire du paran re saz bû û di [[476]]an de jî hilweşî bû. Lê hin sala hilwaşî bûna împaratorî wek [[568]]an dibînin. Împaratorê Împaratoriya Romaya Rojavayî pêşin lawê [[Theodosius I]]î biçûk [[Honorius]] bû. Dema Honorius de bi [[Koça Qoman]] re êrîşayên [[Vandalan]]ê Roma dest pê kir. Kênge êrîşên [[Vandal]]an dest pê kir Honorius di [[402]]an de paytext ji [[Revenna]] de bire [[Milan]] e. Di [[406]]an de [[Got]]an, [[Sueban]] [[Alan]]an bi bandora koça [[Hun]]anê ji rojhelat re êrîşa [[Îtalya]] kirin. Ji pê gelek cengan re di [[418]]an de [[Vîzîgot]]an bi dawî wek [[federatîf]] li [[Hispanya]] hatin bicîh kirin. Di [[423]]an de [[Valentinian III]] derbaza textê bû. Dema [[Valentinian III]] de xakên li [[Efrîka]] ji destên Roma derketin, bakur rojavaya [[Hispanya]] bi destên [[Sueban]] hat dagir kirin. [[Galya]] di [[436]]an de dest bi [[Hun]]an ket. [[451]]an de [[Atilla]] hat bin xistin û êrîşên [[Hun]]an hatin rawestandin. Lê êrîşên gelên germanên wek [[Vandal]]an, [[Vîzîgot]], [[Burgundan]] dewam kir. Di [[476]]an de serdarê [[German]]an [[Odoaker]], yek ji serdarên Atilla bû, texta Roma dest xwe xist û dawîya împaratoriya Romaya rojava da. Di dawîya [[sedsala 5'an]] de xakên împaratorîyê bi piranî destên Vandal û Vîzîgotan hat dagir kirin. [[Category:Împaratoriya Roma]] [[bg:Западна Римска империя]] [[br:Impalaeriezh roman ar C'hornôg]] [[cs:Západořímská říše]] [[da:Vestromerske rige]] [[de:Weströmisches Reich]] [[en:Western Roman Empire]] [[es:Imperio Romano de Occidente]] [[eu:Mendebaldeko Erromatar Inperioa]] [[fr:Chronologie de l'empire romain d'Occident]] [[gl:Imperio Romano de Occidente]] [[he:הקיסרות הרומית המערבית]] [[id:Kekaisaran Romawi Barat]] [[it:Impero Romano d'Occidente]] [[ja:西ローマ帝国]] [[ko:서로마 제국]] [[lt:Vakarų Romos imperija]] [[nds:Weströömsch Riek]] [[nl:West-Romeinse Keizerrijk]] [[nn:Vestromarriket]] [[no:Vestromerriket]] [[pl:Cesarstwo zachodniorzymskie]] [[pt:Império Romano do Ocidente]] [[sh:Zapadno Rimsko carstvo]] [[sk:Západorímska ríša]] [[sr:Западно римско царство]] [[sv:Västromerska riket]] [[tr:Batı Roma İmparatorluğu]] 17542 64452 2007-01-13T21:22:17Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Image:Iberian peninsula.jpg|thumb|350px|right|Dewletên li nîvgirava îber]] '''Nîvgirava îber''' nîvgiravê li başûr rojavayê parzemîna [[ewropa]] ye. Rûerda wê nîvgiravê 582 860 km² ye. [[Spanya]] û [[Portekîz]] herdu dewletên li ser wê nîvgiravê ne. [[Andorra]] li sînorên [[Fransa]]yê û [[Gibraltar]](Cîbraltar), [[kolonî]]ya [[îngîltere]] jî li [[pozik]]ê [[Tengava Cîbraltar]] bakur e. Di latînî de û di [[împaratoriya Roma]] de ew reşahîye wek ''[[Hispanya]]'' dihat navandin û ji wûşe de jî ''España'' û ''Spanya'' hatiye afirandin e. Ji bo şûna Portekîz îroj li ser di împaratoriya Roma de wek ''Lusitania'' dihat navandin, navê Portekîz di latînî de ''Lusitanien'' e. Di [[711]]an de [[Tarîq bîn Zîyad]] di [[tengava Cîbraltar]] re derbaza nîvgirava îber bû û li wir dewleta [[Endulus]] saz kir. [[Misilman]], bi gelemperî [[Berberî]] û [[Ereb]]an, heta [[1492]]an li nîvgiravê dewleta Endulus dewam kirin. Ew ji pê re derbaza dimatîyên îroj bû. [[Category:Nîvgirav]] [[an:Peninsula Iberica]] [[ar:شبه جزيرة أيبيريا]] [[ast:Península Ibérica]] [[be:Пірэнэйская паўвыспа]] [[bg:Иберийски полуостров]] [[ca:Península Ibèrica]] [[cs:Pyrenejský poloostrov]] [[da:Den Iberiske Halvø]] [[en:Iberian Peninsula]] [[eo:Iberio]] [[es:Península Ibérica]] [[et:Pürenee poolsaar]] [[eu:Iberiar penintsula]] [[fi:Pyreneiden niemimaa]] [[fr:Péninsule ibérique]] [[frp:Pèninsula ibèrica]] [[gl:Península Ibérica]] [[he:חצי האי האיברי]] [[hu:Ibériai-félsziget]] [[ia:Peninsula iberic]] [[io:Iberia]] [[is:Íberíuskaginn]] [[it:Penisola iberica]] [[ja:イベリア半島]] [[ko:이베리아 반도]] [[la:Iberia]] [[lt:Pirėnų pusiasalis]] [[nl:Iberisch Schiereiland]] [[nn:Den iberiske halvøya]] [[no:Den iberiske halvøy]] [[pl:Półwysep Iberyjski]] [[pt:Península Ibérica]] [[ro:Peninsula iberică]] [[ru:Пиренейский полуостров]] [[sk:Pyrenejský polostrov]] [[sl:Iberski polotok]] [[sr:Пиринејско полуострво]] [[sv:Iberiska halvön]] [[tr:İber Yarımadası]] [[uk:Піренейський півострів]] [[vi:Bán đảo Iberia]] [[zh:伊比利亚半岛]] [[zh-classical:伊比利半島]] [[zh-min-nan:Iberia Poàn-tó]] 17543 64453 2007-01-13T21:23:41Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Nîvgirava îber]] #REDIRECT[[Nîvgirava îber]] 17544 64458 2007-01-13T21:37:27Z KurdoChali 500 '''Jînwerzanist''' (bi [[Inglîzî]] ''biology''), [[zanist|zanistek]] e ko liser [[jiyan]] û [[jînwer|jînweran]] vedikolit. Babetên vî zanistî bi giştî [[wesifandin]], [[sinifandin]] û [[riftar|riftara]] [[endamwer]] anko ''organîzmên'' jînwer e. Her wesa lêdikolit ka çawa [[niviş]] peyda dibin û çawa karî li hev û li [[derdor|derdorê]] dikin. Herêind e ko jînwerzanist gelek biyavên berfirehên akademîk bi xwe ve digirit ko carina wekî biyavên xweser dihên hesibandin, lê bi giştî jînwerzanist tevaya wan biyavên jihev cida yên mîna [[jînfîzîk]] heta [[hevêrzanist|hevêrzanistî]] vedigirit. Jînwerzanist ruhinkirinan li ser [[diyarok|diyarokên]] mîna [[bûn]], [[mirin]], [[pîrbûn]] û [[geşbûn|geşbûnê]], wekhevî ya navbera [[dondeh]] û [[daybab|daybaban]] ([[wîraset]]) û gelek diyarokên dî didit. ==Binehêre== *[[Laşê mirov]] [[Category:Zanist]] {{kurt}} 17545 64456 2007-01-13T21:29:24Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Erdnîgarî]] #redirect[[Erdnîgarî]] 17546 64460 2007-01-13T21:55:13Z KurdoChali 500 Rûpela nû hate tomar kirin '''Endamwer''' (bi [[Inglîzî]] ''organism'') di [[jînwerzanist]] û [[hevêrzanist|hevêrzanistî]] da [[dozena lihevhatî ya aloz|dozeneka lihevhatî ya aloz]] ya [[jînwer]] anko [[zîndî]] ya [[endam|endaman]] e ko bi awayekê wesa têkhilî û danûstanê digel hev dikin ko tebitînek û xweragirîyeka tevane didit wan. Serûkanî ya [[jiyan|jiyanê]] li ser rûyê [[Erd|Erdî]] hêşta cihê gengeşeyê ye. Du peyîskên herî serekî yên jiyanê ev in: [[prokaryot]] û [[yûkaryot]]. {{kurt}} [[Kategorî:zanist]] 17547 64461 2007-01-13T21:59:16Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Endamwer]] #redirect[[endamwer]] 17548 64494 2007-01-14T01:01:37Z Cyrus the virus 619 <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 13'an]] | '''sedsala 14'an''' | [[sedsala 15'an]]<br> [[1301]] [[1302]] [[1303]] [[1304]] [[1305]] [[1306]] [[1307]] [[1508]] [[1309]] [[1310]]<br> [[1311]] [[1312]] [[1313]] [[1314]] [[1315]] [[1316]] [[1317]] [[1318]] [[1319]] [[1320]]<br> [[1321]] [[1322]] [[1323]] [[1324]] [[1325]] [[1326]] [[1327]] [[1328]] [[1329]] [[1330]]<br> [[1331]] [[1332]] [[1333]] [[1334]] [[1335]] [[1336]] [[1337]] [[1338]] [[1339]] [[1340]]<br> [[1341]] [[1342]] [[1343]] [[1344]] [[1345]] [[1346]] [[1347]] [[1348]] [[1349]] [[1350]]<br> [[1351]] [[1352]] [[1353]] [[1354]] [[1355]] [[1356]] [[1357]] [[1358]] [[1359]] [[1360]]<br> [[1361]] [[1362]] [[1363]] [[1364]] [[1365]] [[1366]] [[1367]] [[1368]] [[1369]] [[1370]]<br> [[1371]] [[1372]] [[1373]] [[1374]] [[1375]] [[1376]] [[1377]] [[1378]] [[1379]] [[1380]]<br> [[1381]] [[1382]] [[1383]] [[1384]] [[1385]] [[1386]] [[1387]] [[1388]] [[1389]] [[1390]]<br> [[1391]] [[1392]] [[1393]] [[1394]] [[1395]] [[1396]] [[1397]] [[1398]] [[1399]] [[1400]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:14de eeu]] [[als:14. Jahrhundert]] [[an:Sieglo XIV]] [[ar:قرن 14]] [[ast:Sieglu XIV]] [[az:XIV əsr]] [[be:14 стагодзьдзе]] [[bg:14 век]] [[br:XIVvet kantved]] [[bs:14. vijek]] [[ca:Segle XIV]] [[cs:14. století]] [[da:14. århundrede]] [[de:14. Jahrhundert]] [[el:14ος αιώνας]] [[en:14th century]] [[eo:14-a jarcento]] [[es:Siglo XIV]] [[et:14. sajand]] [[eu:XIV. mendea]] [[fi:1300-luku]] [[fiu-vro:14. aastagasada]] [[fr:XIVe siècle]] [[fy:14e ieu]] [[ga:14ú haois]] [[gd:14mh Linn]] [[gl:Século XIV]] [[he:המאה ה-14]] [[hr:14. stoljeće]] [[hu:14. század]] [[hy:14-րդ դար]] [[id:Abad ke-14]] [[io:14ma yar-cento]] [[is:14. öldin]] [[it:XIV secolo]] [[ja:14世紀]] [[jv:Abad kaping 14]] [[ka:XIV საუკუნე]] [[ko:14세기]] [[ksh:14. Joohunndot]] [[kw:14ves kansblydhen]] [[la:Saeculum 14]] [[lb:14. Joerhonnert]] [[li:Veertiende iew]] [[lt:XIV amžius]] [[mk:14 век]] [[nds-nl:14e eeuw]] [[nl:14e eeuw]] [[nn:1300-talet]] [[no:14. århundre]] [[nrm:XIVe s.]] [[os:XIV æнус]] [[pl:XIV wiek]] [[pt:Século XIV]] [[ro:Secolul XIV]] [[ru:XIV век]] [[ru-sib:14-о столетте]] [[scn:Sèculu XIV]] [[simple:14th century]] [[sk:14. storočie]] [[sl:14. stoletje]] [[sq:Shekulli XIV]] [[sr:14. век]] [[sv:1300-talet]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 14]] [[tt:14. yöz]] [[uk:14 століття]] [[vi:Thế kỷ 14]] [[zh:14世纪]] 17549 64491 2007-01-14T00:47:40Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 5'an]] | '''sedsala 6'an''' | [[sedsala 7'an]]<br> [[501]] [[502]] [[503]] [[504]] [[505]] [[506]] [[507]] [[508]] [[509]] [[510]]<br> [[511]] [[512]] [[513]] [[514]] [[515]] [[516]] [[517]] [[518]] [[519]] [[520]]<br> [[521]] [[522]] [[523]] [[524]] [[525]] [[526]] [[527]] [[528]] [[529]] [[530]]<br> [[531]] [[532]] [[533]] [[534]] [[535]] [[536]] [[537]] [[538]] [[539]] [[540]]<br> [[541]] [[542]] [[543]] [[544]] [[545]] [[546]] [[547]] [[548]] [[549]] [[550]]<br> [[551]] [[552]] [[553]] [[554]] [[555]] [[556]] [[557]] [[558]] [[559]] [[560]]<br> [[561]] [[562]] [[563]] [[564]] [[565]] [[566]] [[567]] [[568]] [[569]] [[570]]<br> [[571]] [[572]] [[573]] [[574]] [[575]] [[576]] [[577]] [[578]] [[579]] [[580]]<br> [[581]] [[582]] [[583]] [[584]] [[585]] [[586]] [[587]] [[588]] [[589]] [[590]]<br> [[591]] [[592]] [[593]] [[594]] [[595]] [[596]] [[597]] [[598]] [[599]] [[600]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:6de eeu]] [[als:6. Jahrhundert]] [[an:Sieglo VI]] [[ar:قرن 6]] [[ast:Sieglu VI]] [[az:VI əsr]] [[bg:6 век]] [[br:VIvet kantved]] [[bs:6. vijek]] [[ca:Segle VI]] [[cs:6. století]] [[da:6. århundrede]] [[de:6. Jahrhundert]] [[el:6ος αιώνας]] [[en:6th century]] [[eo:6-a jarcento]] [[es:Siglo VI]] [[et:6. sajand]] [[eu:VI. mendea]] [[fi:500-luku]] [[fr:VIe siècle]] [[fy:6e ieu]] [[ga:6ú haois]] [[gd:6mh Linn]] [[gl:Século VI]] [[he:המאה ה-6]] [[hr:6. stoljeće]] [[hu:6. század]] [[id:Abad ke-6]] [[io:6ma yar-cento]] [[is:6. öldin]] [[it:VI secolo]] [[ja:6世紀]] [[jv:Abad kaping 6]] [[ko:6세기]] [[ksh:6. Joohunndot]] [[kw:6ves kansblydhen]] [[la:Saeculum 6]] [[lb:6. Joerhonnert]] [[li:Zesde iew]] [[lt:VI amžius]] [[mk:6 век]] [[nds-nl:6e eeuw]] [[nl:6e eeuw]] [[nn:500-talet]] [[no:6. århundre]] [[pl:VI wiek]] [[pt:Século VI]] [[ro:Secolul VI]] [[ru:VI век]] [[ru-sib:6-о столетте]] [[scn:Sèculu VI]] [[simple:6th century]] [[sl:6. stoletje]] [[sq:Shekulli VI]] [[sr:6. век]] [[sv:500-talet]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 6]] [[tt:6. yöz]] [[uk:6 століття]] [[vi:Thế kỷ 6]] [[zh:6世纪]] 17550 64492 2007-01-14T00:51:11Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 6'an]] | '''sedsala 7'an''' | [[sedsala 8'an]]<br> [[601]] [[602]] [[603]] [[604]] [[605]] [[606]] [[607]] [[608]] [[609]] [[610]]<br> [[611]] [[612]] [[613]] [[614]] [[615]] [[616]] [[617]] [[618]] [[619]] [[620]]<br> [[621]] [[622]] [[623]] [[624]] [[625]] [[626]] [[627]] [[628]] [[629]] [[630]]<br> [[631]] [[632]] [[633]] [[634]] [[635]] [[636]] [[637]] [[638]] [[639]] [[640]]<br> [[641]] [[642]] [[643]] [[644]] [[645]] [[646]] [[647]] [[548]] [[649]] [[650]]<br> [[651]] [[652]] [[653]] [[654]] [[655]] [[656]] [[657]] [[658]] [[659]] [[660]]<br> [[661]] [[662]] [[663]] [[664]] [[665]] [[666]] [[667]] [[668]] [[669]] [[670]]<br> [[671]] [[672]] [[673]] [[674]] [[675]] [[676]] [[677]] [[678]] [[679]] [[680]]<br> [[681]] [[682]] [[683]] [[684]] [[685]] [[686]] [[687]] [[688]] [[689]] [[690]]<br> [[691]] [[692]] [[693]] [[694]] [[695]] [[696]] [[697]] [[698]] [[699]] [[700]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:7de eeu]] [[als:7. Jahrhundert]] [[an:Sieglo VII]] [[ar:قرن 7]] [[ast:Sieglu VII]] [[az:VII əsr]] [[bg:7 век]] [[br:VIIvet kantved]] [[bs:7. vijek]] [[ca:Segle VII]] [[cs:7. století]] [[da:7. århundrede]] [[de:7. Jahrhundert]] [[el:7ος αιώνας]] [[en:7th century]] [[eo:7-a jarcento]] [[es:Siglo VII]] [[et:7. sajand]] [[eu:VII. mendea]] [[fi:600-luku]] [[fr:VIIe siècle]] [[fy:7e ieu]] [[ga:7ú haois]] [[gd:7mh Linn]] [[gl:Século VII]] [[he:המאה ה-7]] [[hr:7. stoljeće]] [[hu:7. század]] [[id:Abad ke-7]] [[io:7ma yar-cento]] [[is:7. öldin]] [[it:VII secolo]] [[ja:7世紀]] [[jv:Abad kaping 7]] [[ko:7세기]] [[ksh:7. Joohunndot]] [[kw:7ves kansblydhen]] [[la:Saeculum 7]] [[lb:7. Joerhonnert]] [[li:Zevende iew]] [[lt:VII amžius]] [[mk:7 век]] [[nds-nl:7e eeuw]] [[nl:7e eeuw]] [[nn:600-talet]] [[no:7. århundre]] [[pl:VII wiek]] [[pt:Século VII]] [[ro:Secolul VII]] [[ru:VII век]] [[ru-sib:7-о столетте]] [[scn:Sèculu VII]] [[simple:7th century]] [[sl:7. stoletje]] [[sq:Shekulli VII]] [[sr:7. век]] [[sv:600-talet]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 7]] [[tt:7. yöz]] [[uk:7 століття]] [[vi:Thế kỷ 7]] [[zh:7世纪]] 17551 64493 2007-01-14T00:54:19Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 7'an]] | '''sedsala 8'an''' | [[sedsala 9'an]]<br> [[701]] [[702]] [[703]] [[704]] [[705]] [[706]] [[707]] [[708]] [[709]] [[710]]<br> [[711]] [[712]] [[713]] [[714]] [[715]] [[716]] [[717]] [[718]] [[719]] [[720]]<br> [[721]] [[722]] [[723]] [[724]] [[725]] [[726]] [[727]] [[728]] [[729]] [[730]]<br> [[731]] [[732]] [[733]] [[734]] [[735]] [[736]] [[737]] [[738]] [[739]] [[740]]<br> [[741]] [[742]] [[743]] [[744]] [[745]] [[746]] [[747]] [[748]] [[749]] [[750]]<br> [[751]] [[752]] [[753]] [[754]] [[755]] [[756]] [[757]] [[758]] [[759]] [[760]]<br> [[761]] [[762]] [[763]] [[764]] [[765]] [[766]] [[767]] [[768]] [[769]] [[770]]<br> [[771]] [[772]] [[773]] [[774]] [[775]] [[776]] [[777]] [[778]] [[779]] [[780]]<br> [[781]] [[782]] [[783]] [[784]] [[785]] [[786]] [[787]] [[788]] [[789]] [[790]]<br> [[791]] [[792]] [[793]] [[794]] [[795]] [[796]] [[797]] [[798]] [[799]] [[800]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:8ste eeu]] [[als:8. Jahrhundert]] [[an:Sieglo VIII]] [[ar:قرن 8]] [[ast:Sieglu VIII]] [[az:VIII əsr]] [[be:8 стагодзьдзе]] [[bg:8 век]] [[br:VIIIvet kantved]] [[bs:8. vijek]] [[ca:Segle VIII]] [[cs:8. století]] [[da:8. århundrede]] [[de:8. Jahrhundert]] [[el:8ος αιώνας]] [[en:8th century]] [[eo:8-a jarcento]] [[es:Siglo VIII]] [[et:8. sajand]] [[eu:VIII. mendea]] [[fi:700-luku]] [[fr:VIIIe siècle]] [[fy:8e ieu]] [[ga:8ú haois]] [[gd:8mh Linn]] [[gl:Século VIII]] [[he:המאה ה-8]] [[hr:8. stoljeće]] [[hu:8. század]] [[id:Abad ke-8]] [[io:8ma yar-cento]] [[is:8. öldin]] [[it:VIII secolo]] [[ja:8世紀]] [[jv:Abad kaping 8]] [[ko:8세기]] [[ksh:8. Joohunndot]] [[kw:8ves kansblydhen]] [[la:Saeculum 8]] [[lb:8. Joerhonnert]] [[li:Achste iew]] [[lt:VIII amžius]] [[mk:8 век]] [[nds-nl:8e eeuw]] [[nl:8e eeuw]] [[nn:700-talet]] [[no:8. århundre]] [[pl:VIII wiek]] [[pt:Século VIII]] [[ro:Secolul VIII]] [[ru:VIII век]] [[ru-sib:8-о столетте]] [[scn:Sèculu VIII]] [[simple:8th century]] [[sl:8. stoletje]] [[sq:Shekulli VIII]] [[sr:8. век]] [[sv:700-talet]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 8]] [[tt:8. yöz]] [[uk:8 століття]] [[vi:Thế kỷ 8]] [[zh:8世纪]] 17552 64495 2007-01-14T01:05:49Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 12'an]] | '''sedsala 13'an''' | [[sedsala 14'an]]<br> [[1201]] [[1202]] [[1203]] [[1204]] [[1205]] [[1206]] [[1207]] [[1208]] [[1209]] [[1210]]<br> [[1211]] [[1212]] [[1213]] [[1214]] [[1215]] [[1216]] [[1217]] [[1218]] [[1219]] [[1220]]<br> [[1221]] [[1222]] [[1223]] [[1224]] [[1225]] [[1226]] [[1227]] [[1228]] [[1229]] [[1230]]<br> [[1231]] [[1232]] [[1233]] [[1234]] [[1235]] [[1236]] [[1237]] [[1238]] [[1239]] [[1240]]<br> [[1241]] [[1242]] [[1243]] [[1244]] [[1245]] [[1246]] [[1247]] [[1248]] [[1249]] [[1250]]<br> [[1251]] [[1252]] [[1253]] [[1254]] [[1255]] [[1256]] [[1257]] [[1258]] [[1259]] [[1260]]<br> [[1261]] [[1262]] [[1263]] [[1264]] [[1265]] [[1266]] [[1267]] [[1268]] [[1269]] [[1270]]<br> [[1271]] [[1272]] [[1273]] [[1274]] [[1275]] [[1276]] [[1277]] [[1278]] [[1279]] [[1280]]<br> [[1281]] [[1282]] [[1283]] [[1284]] [[1285]] [[1286]] [[1287]] [[1288]] [[1289]] [[1290]]<br> [[1291]] [[1292]] [[1293]] [[1294]] [[1295]] [[1296]] [[1297]] [[1298]] [[1299]] [[1300]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:13de eeu]] [[als:13. Jahrhundert]] [[an:Sieglo XIII]] [[ar:قرن 13]] [[ast:Sieglu XIII]] [[az:XIII əsr]] [[be:13 стагодзьдзе]] [[bg:13 век]] [[br:XIIIvet kantved]] [[bs:13. vijek]] [[ca:Segle XIII]] [[cs:13. století]] [[da:13. århundrede]] [[de:13. Jahrhundert]] [[el:13ος αιώνας]] [[en:13th century]] [[eo:13-a jarcento]] [[es:Siglo XIII]] [[et:13. sajand]] [[eu:XIII. mendea]] [[fi:1200-luku]] [[fiu-vro:13. aastagasada]] [[fr:XIIIe siècle]] [[fy:13e ieu]] [[ga:13ú haois]] [[gd:13mh Linn]] [[gl:Século XIII]] [[he:המאה ה-13]] [[hr:13. stoljeće]] [[hu:13. század]] [[hy:13-րդ դար]] [[id:Abad ke-13]] [[io:13ma yar-cento]] [[is:13. öldin]] [[it:XIII secolo]] [[ja:13世紀]] [[jv:Abad kaping 13]] [[ka:XIII საუკუნე]] [[ko:13세기]] [[ksh:13. Joohunndot]] [[kw:13ves kansblydhen]] [[la:Saeculum 13]] [[lb:13. Joerhonnert]] [[li:Dertiende iew]] [[lt:XIII amžius]] [[mk:13 век]] [[nl:13e eeuw]] [[nn:1200-talet]] [[no:13. århundre]] [[os:XIII æнус]] [[pl:XIII wiek]] [[pt:Século XIII]] [[ro:Secolul XIII]] [[ru:XIII век]] [[ru-sib:13-о столетте]] [[scn:Sèculu XIII]] [[simple:13th century]] [[sk:13. storočie]] [[sl:13. stoletje]] [[sq:Shekulli XIII]] [[sr:13. век]] [[sv:1200-talet]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 13]] [[tt:13. yöz]] [[uk:13 століття]] [[vi:Thế kỷ 13]] [[zh:13世纪]] 17553 64496 2007-01-14T01:09:04Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 8'an]] | '''sedsala 9'an''' | [[sedsala 10'an]]<br> [[801]] [[802]] [[803]] [[804]] [[805]] [[806]] [[807]] [[808]] [[809]] [[810]]<br> [[811]] [[812]] [[813]] [[814]] [[815]] [[816]] [[817]] [[818]] [[819]] [[820]]<br> [[821]] [[822]] [[823]] [[824]] [[825]] [[826]] [[827]] [[828]] [[829]] [[830]]<br> [[831]] [[832]] [[833]] [[834]] [[835]] [[836]] [[837]] [[838]] [[839]] [[840]]<br> [[841]] [[842]] [[843]] [[844]] [[845]] [[846]] [[847]] [[848]] [[849]] [[850]]<br> [[851]] [[852]] [[853]] [[854]] [[855]] [[856]] [[857]] [[858]] [[859]] [[860]]<br> [[861]] [[862]] [[863]] [[864]] [[865]] [[866]] [[867]] [[868]] [[869]] [[870]]<br> [[871]] [[872]] [[873]] [[874]] [[875]] [[876]] [[877]] [[878]] [[879]] [[880]]<br> [[881]] [[882]] [[883]] [[884]] [[885]] [[886]] [[887]] [[888]] [[889]] [[890]]<br> [[891]] [[892]] [[893]] [[894]] [[895]] [[896]] [[897]] [[898]] [[899]] [[900]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:9de eeu]] [[als:9. Jahrhundert]] [[an:Sieglo IX]] [[ar:قرن 9]] [[ast:Sieglu IX]] [[az:IX əsr]] [[be:9 стагодзьдзе]] [[bg:9 век]] [[br:IXvet kantved]] [[bs:9. vijek]] [[ca:Segle IX]] [[cs:9. století]] [[da:9. århundrede]] [[de:9. Jahrhundert]] [[el:9ος αιώνας]] [[en:9th century]] [[eo:9-a jarcento]] [[es:Siglo IX]] [[et:9. sajand]] [[eu:IX. mendea]] [[fi:800-luku]] [[fr:IXe siècle]] [[fy:9e ieu]] [[ga:9ú haois]] [[gd:9mh Linn]] [[gl:Século IX]] [[he:המאה ה-9]] [[hr:9. stoljeće]] [[hu:9. század]] [[id:Abad ke-9]] [[io:9ma yar-cento]] [[is:9. öldin]] [[it:IX secolo]] [[ja:9世紀]] [[ko:9세기]] [[ksh:9. Joohunndot]] [[kw:9ves kansblydhen]] [[la:Saeculum 9]] [[lb:9. Joerhonnert]] [[li:Negende iew]] [[lt:IX amžius]] [[mk:9 век]] [[nds-nl:9e eeuw]] [[nl:9e eeuw]] [[nn:800-talet]] [[no:9. århundre]] [[pl:IX wiek]] [[pt:Século IX]] [[ro:Secolul IX]] [[ru:IX век]] [[ru-sib:9-о столетте]] [[scn:Sèculu IX]] [[simple:9th century]] [[sl:9. stoletje]] [[sq:Shekulli IX]] [[sr:9. век]] [[sv:800-talet]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 9]] [[tt:9. yöz]] [[uk:9 століття]] [[vi:Thế kỷ 9]] [[zh:9世纪]] 17554 64567 2007-01-14T13:19:01Z Cyrus the virus 619 <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 11'an]] | '''sedsala 12'an''' | [[sedsala 13'an]]<br> [[1101]] [[1102]] [[1103]] [[1104]] [[1105]] [[1106]] [[1107]] [[1108]] [[1109]] [[1110]]<br> [[1111]] [[1112]] [[1113]] [[1114]] [[1115]] [[1116]] [[1117]] [[1118]] [[1119]] [[1120]]<br> [[1121]] [[1122]] [[1123]] [[1124]] [[1125]] [[1126]] [[1127]] [[1128]] [[1129]] [[1130]]<br> [[1131]] [[1132]] [[1133]] [[1134]] [[1135]] [[1136]] [[1137]] [[1138]] [[1139]] [[1140]]<br> [[1141]] [[1142]] [[1143]] [[1144]] [[1145]] [[1146]] [[1147]] [[1148]] [[1149]] [[1150]]<br> [[1151]] [[1152]] [[1153]] [[1154]] [[1155]] [[1156]] [[1157]] [[1158]] [[1159]] [[1160]]<br> [[1161]] [[1162]] [[1163]] [[1164]] [[1165]] [[1166]] [[1167]] [[1168]] [[1169]] [[1170]]<br> [[1171]] [[1172]] [[1173]] [[1174]] [[1175]] [[1176]] [[1177]] [[1178]] [[1179]] [[1180]]<br> [[1181]] [[1182]] [[1183]] [[1184]] [[1185]] [[1186]] [[1187]] [[1188]] [[1189]] [[1190]]<br> [[1191]] [[1192]] [[1193]] [[1194]] [[1195]] [[1196]] [[1197]] [[1198]] [[1199]] [[1200]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:12de eeu]] [[als:12. Jahrhundert]] [[an:Sieglo XII]] [[ar:قرن 12]] [[ast:Sieglu XII]] [[az:XII əsr]] [[be:12 стагодзьдзе]] [[bg:12 век]] [[br:XIIvet kantved]] [[bs:12. vijek]] [[ca:Segle XII]] [[cs:12. století]] [[da:12. århundrede]] [[de:12. Jahrhundert]] [[el:12ος αιώνας]] [[en:12th century]] [[eo:12-a jarcento]] [[es:Siglo XII]] [[et:12. sajand]] [[eu:XII. mendea]] [[fi:1100-luku]] [[fiu-vro:12. aastagasada]] [[fr:XIIe siècle]] [[fy:12e ieu]] [[ga:12ú haois]] [[gd:12mh Linn]] [[gl:Século XII]] [[he:המאה ה-12]] [[hr:12. stoljeće]] [[hu:12. század]] [[hy:12-րդ դար]] [[id:Abad ke-12]] [[io:12ma yar-cento]] [[is:12. öldin]] [[it:XII secolo]] [[ja:12世紀]] [[jv:Abad kaping 12]] [[ka:XII საუკუნე]] [[ko:12세기]] [[ksh:12. Joohunndot]] [[kw:12ves kansblydhen]] [[la:Saeculum 12]] [[lb:12. Joerhonnert]] [[li:Twelfde iew]] [[lt:XII amžius]] [[mk:12 век]] [[nds-nl:12e eeuw]] [[nl:12e eeuw]] [[nn:1100-talet]] [[no:12. århundre]] [[pl:XII wiek]] [[pt:Século XII]] [[ro:Secolul XII]] [[ru:XII век]] [[ru-sib:12-о столетте]] [[scn:Sèculu XII]] [[simple:12th century]] [[sk:12. storočie]] [[sl:12. stoletje]] [[sq:Shekulli XII]] [[sr:12. век]] [[sv:1100-talet]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 12]] [[tt:12. yöz]] [[uk:12 століття]] [[vi:Thế kỷ 12]] [[zh:12世纪]] 17555 64500 2007-01-14T01:17:57Z Cyrus the virus 619 <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 10'an]] | '''sedsala 11'an''' | [[sedsala 12'an]]<br> [[1001]] [[1002]] [[1003]] [[1004]] [[1005]] [[1006]] [[1007]] [[1008]] [[1009]] [[1010]]<br> [[1011]] [[1012]] [[1013]] [[1014]] [[1015]] [[1016]] [[1017]] [[1018]] [[1019]] [[1020]]<br> [[1021]] [[1022]] [[1023]] [[1024]] [[1025]] [[1026]] [[1027]] [[1028]] [[1029]] [[1030]]<br> [[1031]] [[1032]] [[1033]] [[1034]] [[1035]] [[1036]] [[1037]] [[1038]] [[1039]] [[1040]]<br> [[1041]] [[1042]] [[1043]] [[1044]] [[1045]] [[1046]] [[1047]] [[1048]] [[1049]] [[1050]]<br> [[1051]] [[1052]] [[1053]] [[1054]] [[1055]] [[1056]] [[1057]] [[1058]] [[1059]] [[1060]]<br> [[1061]] [[1062]] [[1063]] [[1064]] [[1065]] [[1066]] [[1067]] [[1068]] [[1069]] [[1070]]<br> [[1071]] [[1072]] [[1073]] [[1074]] [[1075]] [[1076]] [[1077]] [[1078]] [[1079]] [[1080]]<br> [[1081]] [[1082]] [[1083]] [[1084]] [[1085]] [[1086]] [[1087]] [[1088]] [[1089]] [[1090]]<br> [[1091]] [[1092]] [[1093]] [[1094]] [[1095]] [[1096]] [[1097]] [[1098]] [[1099]] [[1100]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:11de eeu]] [[als:11. Jahrhundert]] [[an:Sieglo XI]] [[ang:11e gēarhundred]] [[ar:قرن 11]] [[ast:Sieglu XI]] [[az:XI əsr]] [[be:11 стагодзьдзе]] [[bg:11 век]] [[br:XIvet kantved]] [[bs:11. vijek]] [[ca:Segle XI]] [[cs:11. století]] [[da:11. århundrede]] [[de:11. Jahrhundert]] [[el:11ος αιώνας]] [[en:11th century]] [[eo:11-a jarcento]] [[es:Siglo XI]] [[et:11. sajand]] [[eu:XI. mendea]] [[fi:1000-luku]] [[fiu-vro:11. aastagasada]] [[fr:XIe siècle]] [[fy:11e ieu]] [[ga:11ú haois]] [[gd:11mh Linn]] [[gl:Século XI]] [[he:המאה ה-11]] [[hr:11. stoljeće]] [[hu:11. század]] [[id:Abad ke-11]] [[io:11ma yar-cento]] [[is:11. öldin]] [[it:XI secolo]] [[ja:11世紀]] [[jv:Abad kaping 11]] [[ka:XI საუკუნე]] [[ko:11세기]] [[ksh:11. Joohunndot]] [[kw:11ves kansblydhen]] [[la:Saeculum 11]] [[lb:11. Joerhonnert]] [[li:Elfde iew]] [[lt:XI amžius]] [[mk:11 век]] [[nds-nl:11e eeuw]] [[nl:11e eeuw]] [[nn:1000-talet]] [[no:11. århundre]] [[pl:XI wiek]] [[pt:Século XI]] [[ro:Secolul XI]] [[ru:XI век]] [[ru-sib:11-о столетте]] [[scn:Sèculu XI]] [[simple:11th century]] [[sk:11. storočie]] [[sl:11. stoletje]] [[sq:Shekulli XI]] [[sr:11. век]] [[sv:1000-talet]] [[ta:கிபி 11வது நூற்றாண்டு]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 11]] [[tt:11. yöz]] [[uk:11 століття]] [[vi:Thế kỷ 11]] [[zh:11世纪]] 17556 64903 2007-01-16T17:49:49Z 81.56.28.28 <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 9'an]] | '''sedsala 10'an''' | [[sedsala 11'an]]<br> [[901]] [[902]] [[903]] [[904]] [[905]] [[906]] [[907]] [[908]] [[909]] [[910]]<br> [[911]] [[912]] [[913]] [[914]] [[915]] [[916]] [[917]] [[918]] [[919]] [[920]]<br> [[921]] [[922]] [[923]] [[924]] [[925]] [[926]] [[927]] [[928]] [[929]] [[930]]<br> [[931]] [[932]] [[933]] [[934]] [[935]] [[936]] [[937]] [[938]] [[939]] [[940]]<br> [[941]] [[942]] [[943]] [[944]] [[945]] [[946]] [[947]] [[948]] [[949]] [[950]]<br> [[951]] [[952]] [[953]] [[954]] [[955]] [[956]] [[957]] [[958]] [[959]] [[960]]<br> [[961]] [[962]] [[963]] [[964]] [[965]] [[966]] [[967]] [[968]] [[969]] [[970]]<br> [[971]] [[972]] [[973]] [[974]] [[975]] [[976]] [[977]] [[978]] [[979]] [[980]]<br> [[981]] [[982]] [[983]] [[984]] [[985]] [[986]] [[987]] [[988]] [[989]] [[990]]<br> [[991]] [[992]] [[993]] [[994]] [[995]] [[996]] [[997]] [[998]] [[999]] [[1000]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:10de eeu]] [[als:10. Jahrhundert]] [[an:Sieglo X]] [[ang:10e gēarhundred]] [[ar:قرن 10]] [[ast:Sieglu X]] [[az:X əsr]] [[be:10 стагодзьдзе]] [[bg:10 век]] [[br:Xvet kantved]] [[bs:10. vijek]] [[ca:Segle X]] [[cs:10. století]] [[da:10. århundrede]] [[de:10. Jahrhundert]] [[el:10ος αιώνας]] [[en:10th century]] [[eo:10-a jarcento]] [[es:Siglo X]] [[et:10. sajand]] [[eu:X. mendea]] [[fi:900-luku]] [[fiu-vro:10. aastagasada]] [[fr:Xe siècle]] [[fy:10e ieu]] [[ga:10ú haois]] [[gd:10mh Linn]] [[gl:Século X]] [[he:המאה ה-10]] [[hr:10. stoljeće]] [[hu:10. század]] [[id:Abad ke-10]] [[io:10ma yar-cento]] [[is:10. öldin]] [[it:X secolo]] [[ja:10世紀]] [[jv:Abad kaping 10]] [[ka:X საუკუნე]] [[ko:10세기]] [[ksh:10. Joohunndot]] [[kw:10ves kansblydhen]] [[la:Saeculum 10]] [[lb:10. Joerhonnert]] [[li:Tiende iew]] [[lt:X amžius]] [[mk:10 век]] [[nds-nl:10e eeuw]] [[nl:10e eeuw]] [[nn:900-talet]] [[no:10. århundre]] [[pl:X wiek]] [[pt:Século X]] [[ro:Secolul X]] [[ru:X век]] [[ru-sib:10-о столетте]] [[scn:Sèculu X]] [[simple:10th century]] [[sk:10. storočie]] [[sl:10. stoletje]] [[sq:Shekulli X]] [[sr:10. век]] [[sv:900-talet]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 10]] [[tt:10. yöz]] [[uk:10 століття]] [[vi:Thế kỷ 10]] [[zh:10世纪]] 17558 64506 2007-01-14T01:27:43Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Urfa]] #REDIRECT[[Urfa]] 17559 64508 2007-01-14T01:33:32Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Siyasetmedar]] #REDIRECT[[Siyasetmedar]] 17561 67051 2007-01-29T18:16:17Z 84.231.179.30 {{delete|Huge spam and self promoting of Mehmet Murat İldan himself on 31 different wikipedias. Notoriety is close to O, and article has been removed already from half of the concerned WP, most of the others undergoing deletion process - check debate on english language WP}} [[Image:Muratildan1.jpg|thumb|250px|right|Mehmet Murat İldan]] '''Mehmet Murat İldan''' (* [[16'ê gulanê]] [[1965]] li [[Mezra]], Bakurê Kurdistanê) nivîskarê şanoyê û romanivîsekî tirk e. Di wêjeya Tirkî de di nav refên wêjevanên dewletparêz û fermî de cihdigire. Li Mezrayê jidayîkbûye û bi zimanê Tirkî karê wêjeyî dimeşîne. Di romanên xwe de nakokiyen di navbera kesayetî û dîmenan de tîne zimên. Gelek elementên çanda Kurdî bikartîne lê di hîç berhemekê xwe de behsa Kurdan nekiriye. Wekî wî gotiye "Ez li Elezîzê çêbûm lê min gava xwe ya yekemîn berî bi Atatürk avêt. Heya bijîm ez ê di riya wî de bimeşim" Atatürkhezekî navdar e. Ji ber wê dûgela Tirk bûrsa xwandina li derve da wî û alîkariya çapkirina pirtûkan wergirt. Piştî 9 sal jiyana li Ewropa vedigere Tirkiyê û niha jî karê xwe didomîne. == Berhem == *''Sisam Adası Aşıkları'' - Tîrêjên girava Sîsamê - çîrok, Stenbol: Weşanên Tuva, 2006, ISBN 9944-975-32-X *''Paris'in Altındaki Güller'' Gulên di bin Parîsê de - roman, Stenbol: Weşanên Truva, 2006, ISBN 975-6237-84-8 *''Antikacı Arago'nun Günlüğü'' Veşêriya (rojîna) Arago yê antîker, roman, Stenbol: Weşanên Truva, 2005, ISBN 975-6237-58-9 *''William Shakespeare'', lîstika şanoyê, Enqere: Weşanên fermî yên dewleta Tirk, 2002, ISBN 975-17-2906-8 *''Mohandas Karamchand Gandhi'', lîstika şanoyê, Enqere: Weşanên fermî yên dewleta Tirk, 2002, ISBN 975-17-2977-7 *''Galileo Galilei'', lîstika şanoyê, Enqere: Weşanên fermî yên dewleta Tirk, 2001, ISBN 975-17-2652-2 *''Dilencinin Kehaneti'' - Remlavtina parsekvan, lîstika şanoyê, Enqere: Weşanên fermî yên dewleta Tirk, 2001, ISBN 975-17-2629-8 *''Sakyamuni'', lîstika şanoyê, Enqere: Weşanên fermî yên dewleta Tirk, 2000, ISBN 975-17-2525-9 *''Ödüllü Oyunlar 2 - Büyünün Gözleri'' - Lîstikên bixelat 2 - Çavên majîkiyê (bisêhriyê), lîstika şanoyê, Stenbol: Weşanên MitosBOYUT, 2000, ISBN 975-8106-88-3 *''Ormanın Hayaletleri'' - Dêvên daristanê, lîstika şanoyê , Enqere: Weşanên fermî yên dewleta Tirk, 2000, ISBN 975-17-2392-2 ==Lînka Derva== *[http://www.geocities.com/muratildan Rûpela fermî yê Mehmet Murat İldan] [[Kategorî:Nivîskar|Mehmet Murat İldan]] [[Kategorî:Wergêr|Mehmet Murat İldan]] [[Kategorî:Tirk|Mehmet Murat İldan]] [[az:Mehmet Murat İldan]] [[br:Mehmet Murat İldan]] [[bs:Mehmet Murat İldan]] [[ca:Mehmet Murat İldan]] [[cs:Mehmet Murat İldan]] [[da:Mehmet Murat İldan]] [[de:Mehmet Murat İldan]] [[en:Mehmet Murat İldan]] [[eo:Mehmet Murat İldan]] [[es:Mehmet Murat İldan]] [[et:Mehmet Murat İldan]] [[fi:Mehmet Murat İldan]] [[fr:Mehmet Murat İldan]] [[frp:Mehmet Murat İldan]] [[hr:Mehmet Murat İldan]] [[hu:Mehmet Murat İldan]] [[id:Mehmet Murat İldan]] [[io:Mehmet Murat İldan]] [[it:Mehmet Murat İldan]] [[la:Mehmet Murat İldan]] [[nl:Mehmet Murat İldan]] [[nn:Mehmet Murat İldan]] [[no:Mehmet Murat İldan]] [[oc:Mehmet Murat İldan]] [[pl:Mehmet Murat İldan]] [[pt:Mehmet Murat İldan]] [[ro:Mehmet Murat Ildan]] [[sl:Mehmet Murat İldan]] [[sv:Mehmet Murat İldan]] [[tr:Mehmet Murat İldan]] 17562 65659 2007-01-20T14:52:42Z Bangin 450 Deniz Gezmiş wêne {{cc-by-sa}} 17565 64575 2007-01-14T14:45:00Z Luqman 401 Rûpela nû hate tomar kirin Kategorîya [[gotar|gotarên]] ku pêwendiya wan bi [[Yewnanîstan|Yewnanîstanê]] re heye. [[Kategorî: Erdnîgarî]] 17566 64577 2007-01-14T14:49:25Z Luqman 401 Rûpela nû hate tomar kirin Gotarên grêdayî [[Yewnan|Yewnana]] Kevn ([[Antîk]]) [[Kategorî:Dîrok]] 17567 64593 2007-01-14T15:17:24Z Luqman 401 Rûpela nû hate tomar kirin Kategoriya gotarên grêdayî [[pîşesazî|pîşesaziya]] [[tekstîl]] û cureyên wê. [[Kategorî :Pîşesazî]] 17568 64595 2007-01-14T15:18:41Z Luqman 401 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî|Kategoriya]] cureyên [[pîşesazî|pîşesaziyê]] 17569 65196 2007-01-18T10:48:55Z Erdal Ronahi 2 Sezen aksu çû cihê Sezen Aksu '''Sezen Aksu''' (Bi rastî: '''Fatma Sezen Yıldırım''') ([[13'ê tîrmehê]] [[1954]], [[Sarayköy, Denizli]]) yek ji [[stranbêj]], [[bestekar]], [[hunermend]] û [[helbestvan]]a herî navdarên [[Tirk]] e. Ew di 3 salî de bi malbata xwe ve ji [[Denizli]]ye de koça [[İzmir]]e kir. Di [[1970]]an de pêşbazîyayê dengeyê kovara ''Hafta Sonu'' de bû şeşem. Di [[1973]]an de keta fakulteyê Ziraatê [[Zanîngeha Ege]] ye. Lê ew nîvî de terikand û xwe da stranbêjî ye. Tekana(Îng. single) xweya herî pêşin wek Sezen Seley di [[1975]]an de bi navê ''Haydi Şansım'' der xist. Lê wê albûmê nêzî tu nefirot. [[1976]] bi tekana xweya ''Olmaz Olsun''(Bila nabe) navdar bû. [[Album]] xweya dirêjê herî pêşin di [[1977]]an de bi navê "Allahaısmarladık" der xist û êdî navdar bû. Ew ji albuma xweya ''Serçe''yê şunda bi navlêkê Minik Serçe hat navandin. Di [[2006]]an de pirtûkeke xweya helbestan bi navê ''Eksik Şiir''(Helbesta Kêm) der ket. ==Diskografî== ===Tekana(Single)=== * Haydi Şansım ([[1975]])(Haydê Bexta Min) * Kusura Bakma ([[1976]])(Kêmasiyê Nenihêre) * Olmaz Olsun ([[1976]])(Bila nabe) * Allahaısmarladık([[1977]]) (Bi xetirê Te) * Kaybolan Yıllar ([[1977]]) (Salên Wunda) * Gölge Etme (album)([[1978]](Sîyê Meke) * İlk Gün Gibi ([[1979]])(Wek ROja Pêşin) * Allahaşkına ([[1979]])(Bi êşka Xwedê) ===Album=== * Bahane Remix [[2006]] * Bahane [[2006]] * Allahaısmarladık (uyarlama) (2005) * Hepsi & Sezen Aksu - Tempo (Single / Pepsi) (2006) * Serçe (2 CD) [[2006]]) * Kardelen [[2005]] * Bahane Remix [[2005]]) * Bahane ([[2005]])(Mehane) * Yaz Bitmeden([[2003]]) (Ber havîn dawî be) * Şarkı Söylemek Lazım ([[2002]])(Stirandin pêwist e) * Deliveren ([[2000]]) * Sarı Odalar ([[1999]]) (Odeyên Zer) * Adı Bende Saklı ([[1998]]) (Navî li cem min veşartî ye) * Erkekler ([[1998]]) (Single)(Mêran) * Düğün ve Cenaze ([[1997]]) (Dawet û Meyit) * Düş Bahçeleri ([[1996]]) (Bexçeya Xiyalan) * Işık Doğudan Yükselir ([[1995]]) (Şewq ji Rojhelat de bilind dibe) * Deli Kızın Türküsü ([[1993]])(Tirkîya Keça Dîn) * Gülümse ([[1991]]) (Bişîre) * Sezen Aksu Söylüyor ([[1989]]) (Sezen Aksu Dibêje) * Sezen Aksu'88 ([[1988]]) * Git ([[1986]]) (Here) * Sen Ağlama ([[1984]])(Tu megri) * Firuze ([[1982]]) * Ağlamak Güzeldir ([[1981]]) * Sevgilerimle ([[1980]]) * Serçe ([[1978]]) (Çivîk) * Allahaısmarladık ([[1977]]) (Bi xatirê te) ===Muzikal === * ''Sezen Aksu Aile Gazinosu'' ([[1982]]) * ''Bin Yıl Önce Bin Yıl Sonra'' ([[1986]]) ===Fîlm === * ''Büyük Yalnızlık'' ([[1989]]) * ''Minik Serçe'' ([[1978]]) ===Pirtûk=== *Eksik Şiir (2006)()(Helbesta Kêm) ==Çavkanî== * [http://www.sezen-aksu.com/ Sezen-Aksu.com] [[Category:Popvan]] [[Category:Hunermend]] [[Category:Tirk]] [[de:Sezen Aksu]] [[en:Sezen Aksu]] [[fr:Sezen Aksu]] [[id:Sezen Aksu]] [[it:Sezen Aksu]] [[hu:Sezen Aksu]] [[nl:Sezen Aksu]] [[tr:Sezen Aksu]] 17571 64636 2007-01-14T17:17:36Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Muzîk]] 17572 64639 2007-01-14T17:32:11Z Bangin 450 <includeonly><span style="position:relative; overflow:hidden; width:12px; height:12px; z-index:2;">[[Wêne:Loudspeaker.svg|12px]]<span style="position:absolute; top:0; left:0; padding-top:3px; z-index:3;">[[Media:{{{1}}}|<span style="float:left; width:12px; height:12px; font-size:12px; line-height:12px; word-spacing:12px; cursor:pointer;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span>]]</span></span> &nbsp;[[Media:{{{1}}}|{{{2}}}]]&nbsp;^{[[Wikipedia:Audio|<span title="Alîkarî&nbsp;– Wîkîpediya:Audio">?</span>]]&nbsp;/&nbsp;[[:Wêne:{{{1}}}|<span title="Rûpelê „{{{1}}}“">i</span>]]}</includeonly> 17573 64641 2007-01-14T17:42:23Z Bangin 450 nuh [[Wêne:Flag_zwolle.svg|thumb|Alê Zwolle]] [[Wêne:Arms_zwolle.gif|thumb|Arma Zwolle]] [[Wêne:LocatieZwolle.png|thumb|Nexşê Zwolle]] '''Zwolle''' ({{Audio|Nl-Zwolle.ogg|guhdarke}}) paytextê heremê [[Holenda|holendî]] [[Overijssel]] e. Serokî bajarê [[Henk Jan Meijer]] e. Rûberê xwe 119,28 [[Çargoşê kîlomitir|km²]] e. Li Zwolle nêzîkî 112.000 kes hene (1'ê pûşperê 2005). ==Koordînat== {{coor dms|52|30|45|N|6|5|19|O}} ==Lînk== *[http://www.zwolle.nl Rûpela fermî yê Zwolle] {{commons|Category:Zwolle}} [[Kategorî:Navçeya Overijsselê]] [[ca:Zwolle]] [[de:Zwolle]] [[en:Zwolle]] [[es:Zwolle]] [[fi:Zwolle]] [[fr:Zwolle]] [[fy:Swol]] [[id:Zwolle]] [[it:Zwolle]] [[li:Zwolle]] [[nds-nl:Zwolle (Oaveriessel)]] [[nl:Zwolle (Overijssel)]] [[pl:Zwolle]] [[ro:Zwolle]] [[ru:Зволле]] [[simple:Zwolle]] [[sv:Zwolle]] [[tr:Zwolle]] [[zh:兹沃勒]] 17574 64642 2007-01-14T17:42:35Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Holenda]] 17575 64644 2007-01-14T17:43:35Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Dewlet]] 17576 64651 2007-01-14T18:02:18Z Bangin 450 [[Wêne:Wappen von Zwiesel.png|thumb|Arma Zwiesel]] '''Zwiesel''' bajarek di heremê [[Bavarîya]] di [[navçeya Regen]] da ye. Rûberê xwe 41,14 km² ye, nîfûsê xwe 10.259 (29'ê pûşperê 2005) ye. Serokî Zwiesel [[Robert Zettner]] yê partîya [[CDU]] ye. ==Xûşk û birayên Zwieselê== *[[Ludwig Wörner]] sîyasetmedarê [[SPD]] (* 1948) *[[Gloria Gray]], stranbêj (* 1974) ==Koordînat== {{coor dm|49|1|N|13|14|O}} [[kategorî:Navçeya Regen]] [[de:zwiesel]] [[en:Zwiesel]] [[fr:Zwiesel]] [[nl:Zwiesel]] 17577 64652 2007-01-14T18:02:28Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Elmanya]] 17578 64653 2007-01-14T18:02:46Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[kategorî:Dewlet]] 17580 64736 2007-01-15T14:03:49Z Bangin 450 '''Denver''' [{{IPA|ˈdɛnvɚ}}] ji sala [[1876]]'î virde paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Colorado]] (DYA) ye. Li rojhilata çiyayên [[Rocky Mountains]] dikeve. Denver herwekî navenda parêzgeha bi heman navî ye. Li bajêr 556.835 kes dijî. Li parêzgeha wê jî 2.600.000 kes. [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17582 64728 2007-01-15T09:46:46Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Silhedînê Eyûbî]] #redirect[[Silhedînê Eyûbî]] 17587 64770 2007-01-15T21:01:57Z Bablekan 495 Redirecting to [[Çiçik]] #redirect[[Çiçik]] [[Image:Weibliche-brust.jpg|thumb|right|Pêsîr an çiçik]] '''Pêsîr''','''Çiçik''', '''memik''' ''(bi [[latînî]]: mamma)'' ew pişkên / beşên laşê [[jin|jinan]] yên [[şîr]] jê tê. Herwekî pêsîr organa jinan a duyemîn girîng ê di têkiliya seksî de ye. Ji bo pêsîrên ajalan [[guhan]] tê bikaranîn. Di zimanê zaroktiyê de navê pêsîrê çiçik e lê li gelek deverên Kurdistanê pirranî çiçik tê bikaranîn. Gelek peyvên wiha ji cîhana zarokan û ji zimanê zaroktiyê derbasî zimanê jiyana rojane bûne hene. Çiçik di têkiliya cinsî de yek ji cihên bêhtir jinê stîmûlîze dike (hişyar dike) ye. Bo tendurustiyê û parastin ji[[ şêrpence]]ya pêsîrê pêwîst e jin xwe birêkûpêk bidin kontrolkirin. Di zaroktiyê de pêsîrên keçikan jî wekî yê lawikan nepişkivî ne. Piştî balixbûnê pêsîr girdibin. Di dema ducanîmayînê de pêsîr şîr hildiberîne û pitokên nûbûyî bi wê mezindibin. Di pirraniya çandan de wekî cihê din ên cinsî, pêsîr jî di nava civakê de tê porkirin, veşartin. {{wîkîferheng|çiçik}} [[kategorî:anatomî]] [[Kategorî:Zayendîtî]] 17589 64762 2007-01-15T20:45:38Z Bablekan 495 Çiyayê Şabani çû cihê Çiyayê Şabanî: Rastnivîs #REDIRECT [[Çiyayê Şabanî]] 17591 64781 2007-01-15T21:54:43Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Category:Dîrok]] 17592 65032 2007-01-17T14:39:30Z KurdoChali 500 '''Şah''' ji bo keyên an monraşên mêr dihêt bikaranîn. Ev nav bi gelemperî ji bo [[Monarşî|monarşên]] [[Îran|Îranî]] hatîye bikaranîn. ==Dîroka peyva Şah== Ev peyv di hemî [[ziman|zimanên Îranî]] da heye: bi [[Kurdî]] ''Şa'' an ''Şah'', bi [[Farisî]] ''شاه''. Ji ber desthilata bilinda zimanê Farisî li [[Rojhilata Navîn]] û [[Rojhilata Nêzîk|Nêzîk]] û [[zirparzemîn|zirparzemîna]] [[Hind|Hindê]], gelek ji [[netewe]] û [[gel|gelên]] dî jî ev peyv jibo şahên xwe bikaranîye. Koka vê peyvê di zimanên Îranî da ji kevin were heye. Di zimanê [[Avesta|Avestayê]] da peyva şah bi xwe nîne, lê bi rêya [[gîrek]] anko ''prefix'' a ''xši-'' anko ''desthilat''ê dihêt dîtin. Di zimanê [[Pehlevî]] da wekî peyva ''xšāyaθiya'' (xşayatîya) û di zimanê [[Senskirît]] da wekî ''क्षत्रिय (kšatriya)'' hatîye. Her ev peyv bi awayê ''krasthai'' di zimanê [[Yewnanî]] da bi ramana vegirtin an dagîrkirinê hatîye. Peyva Pehlevî ya bi ramana welat anko wîlayetê ''kshathra'' jî ji vê peyvê nêzîk e. Li dema desthilatdarî ya [[Yewnan|Yewnanîyan]] li Îranê û [[Kurdistan|Kurdistanê]] peyva ''kshathrapavan'' anko kshathravan, kesê ko kshathra yî diparêzit bi awayê ''[[Satrap]]'' hundirî zimanên Yewnanî û [[Latînî]] bû. Di [[dîrok|dîroka]] kevin a [[Kurd|Kurdan]] û neteweyên dî yên Îranî yên mîna Farisan da, carina jibo rêzgirtineka zêdetir ji şahan ra gotîye ''Şahan Şah'' anko Şahê Şahan. Ev zarav li dema [[Hexamenişî|Hexamenişîyan]] anko [[Exmînî|Exmînîyan]] da wekî ''xšāyaθiya xšāyaθiyānām'' hatîye. Di zimanê Farisî da ew zarav kurt kirîye û niha dibêjin Şahenşah (شاهنشاه). Di Kurdî da peyveka dî heye ko gelek ji vê peyvê nêzîk e: peyva duramanî ya ''paşa''. Di Farisî da ev peyv wekî padêşah (پادشاه) bikar dihêt. Du raman jibo vê peyvê berhoz in. Ramana yekê ew e ko gelek caran ji bo Şahên neteweyên ne-Îranî anko [[Enîran|Enîranî]] peyva padêşah anko dijberî Şahî dihat bikaranîn. Bi vê ramanê şaş e ko peyva padêşah jibo Şahên Îranî an Kurd bihêt xebitandin. Bi awayekê dî mirov dikarit bibêjit ko peyva padêşah tenê jibo Şahên nehezkirî, çi Îranî bûbin çi bîyanî, li kar bûye. Ramaneka dî anko şiroveyeka dî jibo peyva paşayî di zimanş Kurdî da reng e ramana paşî Şahî anko piştî Şahî bûbit. Ev raman nemaze li [[çaxên navîn]] û dema desthilatdarî ya [[mîr]] û şahên biçûk da zêdetir belav bû. Piranîya [[walî|walîyên]] [[Osmanî|osmanîyan]] pêşnavê paşa hebû. Mirov dikarit bibêjit ko bi herdu ramanan ew paşa bûne: neîranî bûne û li piranî ya caran jî delîveya hindê hebûye ko piştî mirina şahî an [[sultan|sultanê]] Osmanî bibin şah an sultan. Peyva [[Şahbanû]] ji bo monarşên jin an jî kebanî yên monarşên mêr dihêt bikaranîn. [[Şahzade]] jî ji bo lawên Şahan dihat bikaranîn. {{kurt}} [[Category: Li gorî kar û pîşeyê kes]] [[bg:Шах (титла)]] [[da:Shah]] [[en:Shah]] [[es:Sha]] [[fi:Shaahi]] [[fr:Chah]] [[he:שאה]] [[hr:Šah (vladar)]] [[ja:シャー]] [[ka:შაჰი]] [[ko:샤]] [[la:Sachus]] [[nl:Sjah]] [[no:Sjah]] [[pt:Xá]] [[sl:Šah (vladar)]] [[sv:Shah]] [[ru:Шах]] 17593 64785 2007-01-15T22:31:05Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Farsî]] #REDIRECT[[farsî]] 17594 64787 2007-01-15T22:50:44Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Image:Coronation.jpg|thumb| Mihemed Riza Şah Farah Diba wek şahbanû tac dike]] '''Şahbanû''' ([[farsî]]: شهبانو) ji bo [[Monarşî|monarşên]] jin tê bikaranîn. Ew di zimanê [[persî]] derketi ye. Ew di dîroka [[îran]] de bi tenê ji bo Ferah Diba di [[1967]]an de hatî bû bikaranîn. Ew jina tenêya li îslamîyetê şunda îran kergar kirî bû. ==Bibîne== * [[Şahanşah]] * [[Şah]] [[Category:Li gorî kar û pîşeyê kes]] [[en:Shahbanu]] [[pl:Szachbanu]] 17595 64789 2007-01-15T22:58:12Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Ingilîstan]] #REDIRECT[[Ingilîstan]] 17596 65405 2007-01-19T16:43:59Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Pira Dehderî]] #redirect[[Pira Dehderî]] 17597 64815 2007-01-16T09:06:20Z Luqman 401 Rûpela nû hate tomar kirin '''Birc''' (bi [[tirkî]]: ''Burçköy'') gundekê girêdayî navçeya [[Dêrik|Dêrika]] [[Çiyayê Mazî]] ya girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Dêrika Çiyayê Mazî]] 17598 64817 2007-01-16T09:10:10Z Luqman 401 Burç (gund) çû cihê Birc, Wêranşar #REDIRECT [[Birc, Wêranşar]] 17600 64821 2007-01-16T09:18:59Z Luqman 401 Rûpela nû hate tomar kirin '''Birc''', yek ji komên [[stêrk|stêrkan]] e. Ji aliyê [[Astronomi|Astronomiyê]] de ji 12 komên stêrkan pêk tê. {{kurt}} [[Kategorî:Astrolojî]] <!-- interwiki --> [[ast:Zodiacu]] [[ca:Zodíac]] [[cs:Zvěrokruh]] [[da:Dyrekreds]] [[de:Tierkreiszeichen]] [[en:Zodiac]] [[eo:Zodiako]] [[es:Zodiaco]] [[et:Sodiaak]] [[fi:Eläinrata]] [[fr:Zodiaque]] [[he:גלגל המזלות]] [[io:Zodiako]] [[it:Zodiaco]] [[ja:十二宮]] [[ka:ზოდიაქო]] [[ko:황도대]] [[la:Zodiacus]] [[lt:Zodiakas]] [[nl:Dierenriem]] [[pt:Zodíaco]] [[ru:Зодиакальные созвездия]] [[sl:Zodiak]] [[sv:Zodiaken]] [[th:จักรราศี]] [[zh:黃道帶]] 17601 64822 2007-01-16T09:20:10Z Luqman 401 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî|Kategoriya]] [[gotar|gotarên]] grêdayî Astrolojiyê. 17602 64828 2007-01-16T09:28:12Z Luqman 401 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî]]ya [[îtîrafkar]]an 17603 64834 2007-01-16T09:37:48Z Luqman 401 Rûpela nû hate tomar kirin Kategoriya [[Dab]] ([[adet]]) ên [[kurd]]an û gelên din. 17604 64856 2007-01-16T13:19:17Z Luqman 401 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî]]ya navçeyên [[Qamişlo]]yê 17605 64858 2007-01-16T13:20:02Z Luqman 401 Dêrik (Qamişlo) çû cihê Dêrik, Qamişlo #REDIRECT [[Dêrik, Qamişlo]] 17606 64882 2007-01-16T14:40:58Z Luqman 401 Evrirehmanê Axtepî çû cihê Evdirrehmanê Axtepî #REDIRECT [[Evdirrehmanê Axtepî]] 17607 64887 2007-01-16T14:55:21Z Luqman 401 Nemrûd (Tetwan) çû cihê Nemrûd, Tetwan #REDIRECT [[Nemrûd, Tetwan]] 17608 65090 2007-01-17T19:54:29Z Bangin 450 '''Ragib Sosani''' (* 1978 li Başûrê rojava) wênesazekî kurd e. ==Lînk== *[http://www.sosani.de Rûpela wî] [[Kategorî:Wênesaz]] [[Kategorî:Kurd]] 17609 64913 2007-01-16T20:21:46Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div align=center> [[9. sedsala b.z.]] | '''[[8. sedsala b.z.]]''' | [[7. sedsala b.z.]] </br> [[790ên b.z.]] | [[780ên b.z.]] | [[770ên b.z.]] | [[760ên b.z.]] | [[750ên b.z.]] | [[740ên b.z.]] | [[730ên b.z.]] | [[720ên b.z.]] | [[710ên b.z.]] | [[700ên b.z.]]<br> </div> '''8. sedsala BZ''', ango '''sedsala 8'an berî zayîne''' di [[1'ê rêbendanê]] [[800 b.z.]] dest pê dike û [[31'ê berfanbarê]] [[701 b.z.]]ê jî xelas dibe. ==Gelemperî== [[Împaratoriya Roma]] li Roma wekKomar li bajarê Roma hat demazrandin. ==Bûyer/Perisîn== ===790ên BZ=== ===780ên BZ=== [[776 b.z.]], [[Lîstikên Olîmpîyada]] yê herî pêşin hat saz kirin. ===770ên BZ=== ===760ên BZ=== [[753 b.z.]]- Gorî [[ Destana damezrandina bajarê Romayê]] bajarê Roma hat demazrandin. ===750ên BZ=== ===740ên BZ=== ===730ên BZ=== ===720ên BZ=== ===710ên BZ=== ===700ên BZ=== ==Mirov== === Zayîn === === Mirîn === ==Nûvedan û Keşf== [[Kategorî:Sedsal]] [[af:8ste eeu v.C.]] [[bg:8 век пр.н.е.]] [[ca:Segle VIII aC]] [[cs:8. století př. n. l.]] [[da:8. århundrede f.Kr.]] [[el:8ος αιώνας π.Χ.]] [[en:8th century BC]] [[eo:8-a jarcento a.K.]] [[es:Siglo VIII adC]] [[eu:K. a. VIII. mendea]] [[fi:700-luku eaa.]] [[fr:VIIIe siècle av. J.-C.]] [[he:המאה ה-8 לפנה"ס]] [[hr:8. stoljeće p.n.e.]] [[hu:I. e. 8. század]] [[io:8ma yar-cento aK]] [[it:VIII secolo a.C.]] [[ja:紀元前8世紀]] [[ka:ძვ. წ. VIII საუკუნე]] [[ko:기원전 8세기]] [[la:Decennium 74 a.C.n.]] [[lb:8. Joerhonnert v. Chr.]] [[nds-nl:8e eeuw v. Chr.]] [[nl:8e eeuw v. Chr.]] [[no:8. århundre f.Kr.]] [[pl:VIII wiek p.n.e.]] [[pt:Século VIII a.C.]] [[ro:Secolul al VIII-lea î.Hr.]] [[ru:VIII век до н. э.]] [[scn:Sèculu VIII a.C.]] [[sk:8. storočie pred Kr.]] [[sl:8. stoletje pr. n. št.]] [[sq:Shekulli VIII p.e.s.]] [[sr:8. век пне.]] [[sv:700-talet f.Kr.]] [[tl:Ika-8 siglo BC]] [[tt:MA 8. yöz]] [[zh:前8世纪]] 17610 64915 2007-01-16T20:24:25Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[8. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[ 8. sedsala berî zayîne]] 17611 64916 2007-01-16T20:25:18Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[8. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[ 8. sedsala berî zayîne]] 17612 64917 2007-01-16T20:25:31Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[8. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[ 8. sedsala berî zayîne]] 17613 64919 2007-01-16T20:26:37Z Cyrus the virus 619 6. sedsala b.z. çû cihê 6. sedsala berî zayîne #REDIRECT [[6. sedsala berî zayîne]] 17614 64921 2007-01-16T20:27:09Z Cyrus the virus 619 5. sedsala b.z. çû cihê 5. sedsala berî zayîne #REDIRECT [[5. sedsala berî zayîne]] 17615 64922 2007-01-16T20:27:42Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[5. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT [[5. sedsala berî zayîne]] 17616 64923 2007-01-16T20:49:55Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div align=center> [[5. sedsala b.z.]] | '''[[4. sedsala b.z.]]''' | [[3. sedsala b.z.]] </br> [[390ên b.z.]] | [[380ên b.z.]] | [[370ên b.z.]] | [[360ên b.z.]] | [[350ên b.z.]] | [[340ên b.z.]] | [[330ên b.z.]] | [[320ên b.z.]] | [[310ên b.z.]] | [[300ên b.z.]]<br> </div> '''4. sedsala BZ''', ango '''sedsala 4'an berî zayîne''' di [[1'ê rêbendanê]] [[400 b.z.]] dest pê dike û [[31'ê berfanbarê]] [[301 b.z.]]ê jî xelas dibe. ==Gelemperî== ==Bûyer/Perisîn== ===390ên BZ=== ===380ên BZ=== ===370ên BZ=== ===360ên BZ=== ===350ên BZ=== ===340ên BZ=== *[[336 b.z.]]- [[Îskenderê Mezin]] bû împaratorê [[Makedon]]an *[[333 b.z.]]- [[Îskenderê Mezin]] Împaratorê [[Pers]]an [[Dariûs]] bin xist. ===330ên BZ=== *[[330 b.z.]]- [[Îskenderê Mezin]] Împaratoriya [[Pers]]an dagir kir. ===320ên BZ=== ===310ên BZ=== ===300ên BZ=== ==Mirov== === Zayîn === *[[384 b.z.]], [[Aristoteles]] hate dinê.(mir [[322 b.z.]]) jîyan li dest da. *[[356 b.z.]], [[Îskenderê Mezin]] hate dinê.(mir [[323 b.z.]]) *[[342 b.z.]], [[Epikur]], fîlozofê [[yewnanî]], hate dinê.(mir [[270 b.z.]]) === Mirîn === *[[399 b.z.]], [[Sokrates]] jîyan li dest da.(bûbû [[469 b.z.]]) *[[347 b.z.]], [[Platon]] jîyan li dest da.(bûbû [[427 b.z.]]) *[[330 b.z.]], [[Darîûs III]] hat kuştin. *[[322 b.z.]], [[Aristoteles]] jîyan li dest da.(bûbû [[384 b.z.]]) *[[323 b.z.]], [[Îskenderê Mezin]] jîyan li dest da.(bûbû [[356 b.z.]]) ==Nûvedan û Keşf== [[Kategorî:Sedsal]] [[af:4de eeu v.C.]] [[bg:4 век пр.н.е.]] [[ca:Segle IV aC]] [[cs:4. století př. n. l.]] [[da:4. århundrede f.Kr.]] [[el:4ος αιώνας π.Χ.]] [[en:4th century BC]] [[eo:4-a jarcento a.K.]] [[es:Siglo IV adC]] [[eu:K. a. IV. mendea]] [[fi:300-luku eaa.]] [[fr:IVe siècle av. J.-C.]] [[he:המאה ה-4 לפנה"ס]] [[hr:4. stoljeće p.n.e.]] [[hu:I. e. 4. század]] [[id:Abad ke-4 SM]] [[io:4ma yar-cento aK]] [[it:IV secolo a.C.]] [[ja:紀元前4世紀]] [[ko:기원전 4세기]] [[la:Saeculum 4 a.C.n.]] [[lb:4. Joerhonnert v. Chr.]] [[nds-nl:4e eeuw v. Chr.]] [[nl:4e eeuw v. Chr.]] [[nn:300-talet fvt.]] [[no:4. århundre f.Kr.]] [[pl:IV wiek p.n.e.]] [[pt:Século IV a.C.]] [[ru:IV век до н. э.]] [[ru-sib:4-о столетте до н. п.]] [[scn:Sèculu IV a.C.]] [[sk:4. storočie pred Kr.]] [[sl:4. stoletje pr. n. št.]] [[sq:Shekulli IV p.e.s.]] [[sr:4. век пне.]] [[sv:300-talet f.Kr.]] [[tl:Ika-4 na siglo BC]] [[tt:MA 4. yöz]] [[uk:4 століття до Р.Х.]] [[zh:前4世纪]] 17617 64924 2007-01-16T20:50:50Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17618 64925 2007-01-16T20:51:22Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17619 64926 2007-01-16T20:51:33Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17620 64927 2007-01-16T20:51:45Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17621 64928 2007-01-16T20:51:56Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17622 64929 2007-01-16T20:52:08Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17623 64930 2007-01-16T20:52:19Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17624 64931 2007-01-16T20:52:30Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17625 64932 2007-01-16T20:52:42Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17626 64933 2007-01-16T20:52:53Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17627 64953 2007-01-16T21:16:36Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[5. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[5. sedsala berî zayîne]] 17628 64935 2007-01-16T20:53:15Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17629 64952 2007-01-16T21:16:12Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[5. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[5. sedsala berî zayîne]] 17630 64937 2007-01-16T20:53:44Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17631 64938 2007-01-16T20:53:54Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17632 64940 2007-01-16T20:54:27Z Cyrus the virus 619 3. sedsala b.z. çû cihê 3. sedsala berî zayîne #REDIRECT [[3. sedsala berî zayîne]] 17633 64943 2007-01-16T20:56:44Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[3. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[3. sedsala berî zayîne‎]] 17634 64944 2007-01-16T21:02:02Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 2'an]] | '''sedsala 3'an''' | [[sedsala 4'an]]<br> [[201]] [[202]] [[203]] [[204]] [[205]] [[206]] [[207]] [[208]] [[209]] [[210]]<br> [[211]] [[212]] [[213]] [[214]] [[215]] [[216]] [[217]] [[218]] [[219]] [[220]]<br> [[221]] [[222]] [[223]] [[224]] [[225]] [[226]] [[227]] [[228]] [[229]] [[230]]<br> [[231]] [[232]] [[233]] [[234]] [[235]] [[236]] [[237]] [[238]] [[239]] [[240]]<br> [[241]] [[242]] [[243]] [[244]] [[245]] [[246]] [[247]] [[248]] [[249]] [[250]]<br> [[251]] [[252]] [[253]] [[254]] [[255]] [[256]] [[257]] [[258]] [[259]] [[260]]<br> [[261]] [[262]] [[263]] [[264]] [[265]] [[266]] [[267]] [[268]] [[269]] [[270]]<br> [[271]] [[272]] [[273]] [[274]] [[275]] [[276]] [[277]] [[278]] [[279]] [[280]]<br> [[281]] [[282]] [[283]] [[284]] [[285]] [[286]] [[287]] [[288]] [[289]] [[290]]<br> [[291]] [[292]] [[293]] [[294]] [[295]] [[296]] [[297]] [[298]] [[299]] [[300]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:3de eeu]] [[als:3. Jahrhundert]] [[an:Sieglo III]] [[ast:Sieglu III]] [[be:3 стагоддзе]] [[bg:3 век]] [[br:IIIe kantved]] [[bs:3. vijek]] [[ca:Segle III]] [[cs:3. století]] [[da:3. århundrede]] [[el:3ος αιώνας]] [[en:3rd century]] [[eo:3-a jarcento]] [[es:Siglo III]] [[et:3. sajand]] [[eu:III. mendea]] [[fi:200-luku]] [[fr:IIIe siècle]] [[fy:3e ieu]] [[ga:3ú haois]] [[gd:3mh Linn]] [[gl:Século III]] [[he:המאה ה-3]] [[hr:3. stoljeće]] [[hu:3. század]] [[id:Abad ke-3]] [[io:3ma yar-cento]] [[is:3. öldin]] [[it:III secolo]] [[ja:3世紀]] [[jv:Abad kaping 3]] [[ko:3세기]] [[ksh:3. Joohunndot]] [[kw:3sa kansblydhen]] [[la:Saeculum 3]] [[lb:3. Joerhonnert]] [[li:Derde iew]] [[lt:III amžius]] [[mk:3 век]] [[nl:3e eeuw]] [[nn:200-talet]] [[no:3. århundre]] [[pl:III wiek]] [[pt:Século III]] [[ro:Secolul III]] [[ru:III век]] [[ru-sib:3-о столетте]] [[scn:Sèculu III]] [[simple:3rd century]] [[sl:3. stoletje]] [[sq:Shekulli III]] [[sr:3. век]] [[sv:200-talet]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 3]] [[tr:3. yüzyıl]] [[tt:3. yöz]] [[uk:3 століття]] [[vi:Thế kỷ 3]] [[zh:3世纪]] 17635 64945 2007-01-16T21:05:00Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17636 64950 2007-01-16T21:15:33Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[5. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[5. sedsala berî zayîne]] 17637 64954 2007-01-16T21:17:58Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[4. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[4. sedsala berî zayîne]] 17638 64959 2007-01-16T21:54:29Z Cyrus the virus 619 [[Image:Weltkarte-ptolemaeus-ausgabe-1548_1-1200x890.jpg|thumb|240px|right|Nexşe dinê di [[1548]]an de]] '''Çaxa Nû''' an jî '''Çaxa Modern''' gorî polandinê dîroknasên [[ewropa]] ji pê [[Çaxa Navîn]] re dest pê dike û heta îroj tê ye. Lê destpêka Çaxa Modern nevebirî ye. Gorî hin dîroknasan ew bi dagir kirina [[Osmanan]]a di [[1453]]an de dest pê dike, gorî hinekan jî ew bi dozkirina yê [[Emerîka]] di [[1492]]an de dest pê dike. Gorî hinan jî ew bi doz kirina çapxane yê di [[1450]]an de an jî destpêkê [[Reform]]ên li [[Îtalya]] re dest pê dike. Çaxa Nû gorî [[dîrokzan]]an wiha tê dabeşandin; * Çaxa Nûya Pêşin di destpêk de heta [[1789]]an [[Şoreşa Fransî]]. * Çaxa Nûya Nû, di [[1789]]an de heta îroj Di [[Çaxa Nû]] de doz kirina ser derya re wek [[Emerîka]], [[Awustralya (parzemîn)|Awûstralya]], [[Antarktîka]] hat doz kirin. Ji pê re dema [[Kolonî]]yan dest pê kir û ji [[Şerê Cîhanî yê Yekê ]] re yek bi yek hat verişîn. [[Category:Çax]] [[als:Neuzeit]] [[bn:আধুনিক বিশ্ব]] [[bs:Novi vijek]] [[cs:Novověk]] [[da:Nyere tid (historisk periode)]] [[en:Modern Times (history)]] [[es:Edad Moderna]] [[fi:Uusi aika]] [[fr:Époque moderne]] [[he:העת החדשה]] [[hr:Novi vijek]] [[hu:Újkor]] [[ja:近代]] [[nds:Nutiet]] [[nl:Nieuwe Tijd]] [[sk:Novovek]] [[sl:Novi vek]] [[zh:現代]] 17639 64983 2007-01-16T23:15:55Z Cyrus the virus 619 '''Xulam''' ew kesê yê kesekî din e. Ew kesî bi xwedî wek xulam dihat navendin. Xulam divê bû ku xwedî xwe çi bêje bikarîya. Xulamî heta [[sedsala 20'an]] wek tiştekî normal dihat didîn. Li [[împaratoriya Roma]] da sinifake wek [[sklav]]an dihat navendî bû he bû. Tu mafên Sklavan tune bûn. Li [[Yewnanî]]yan, [[Mezopotamya]], [[Misir]]an xulamî êpê firavan bû. Li ser xulamîyê herî pêşin di [[Danezanê Mafên Mirovan û Hevwelatî]]ye ya ji pê [[Şoreşa Fransî]] re hat nivisandî bû de dihat gotin ku mirov azad û wekhev tê dinê jî ew bi qentûrî herî pêşin li [[Îngîltere]] û [[DYA]] di [[1807]]an de hat qedexe kirin. Di [[1926]]an de [[Koma Miletan]] Xulamî li dinê qedexe kir. [[Category:Mafên mirovan]] [[af:Slawerny]] [[ar:عبودية]] [[az:Quldarlıq quruluşu]] [[ca:Esclavitud]] [[cs:Otrokářství]] [[da:Slaveri]] [[de:Sklaverei]] [[et:Orjus]] [[en:Slavery]] [[es:Esclavitud]] [[eo:Sklaveco]] [[fr:Esclavage]] [[ko:노예]] [[id:Perbudakan]] [[is:Þrælahald]] [[it:Schiavismo]] [[he:עבדות]] [[sw:Utumwa]] [[kg:Bumpika]] [[ht:Esklavay]] [[lt:Vergovė]] [[hu:Rabszolgaság]] [[mk:Ропство]] [[ms:Hamba abdi]] [[nl:Slavernij]] [[ja:奴隷]] [[no:Slaveri]] [[nn:Slaveri]] [[nds:Slaverie]] [[pl:Niewolnictwo]] [[pt:Escravatura]] [[ro:Sclavie]] [[ru:Рабовладельческий строй]] [[scn:Schiavismu]] [[sk:Otroctvo]] [[sl:Suženjstvo]] [[sr:Робовласништво]] [[sh:Ropstvo]] [[fi:Orjuus]] [[sv:Slaveri]] [[th:ทาส]] [[tr:Kölelik]] [[uk:Рабство]] [[zh-yue:奴隸制]] [[zh:奴隶制度]] 17640 64965 2007-01-16T22:37:25Z Cyrus the virus 619 Sklav çû cihê Xulam #REDIRECT [[Xulam]] 17641 64966 2007-01-16T22:38:09Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Xulam]] #REDIRECT[[xulam]] 17642 64968 2007-01-16T22:47:54Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div align=center> [[3. sedsala b.z.]] | '''[[2. sedsala b.z.]]''' | [[1. sedsala b.z.]] </br> [[190ên b.z.]] | [[180ên b.z.]] | [[170ên b.z.]] | [[160ên b.z.]] | [[150ên b.z.]] | [[140ên b.z.]] | [[130ên b.z.]] | [[120ên b.z.]] | [[110ên b.z.]] | [[100ên b.z.]]<br> </div> '''2. sedsala BZ''', ango '''sedsala 2'an berî zayîne''' di [[1'ê rêbendanê]] [[200 b.z.]] dest pê dike û [[31'ê berfanbarê]] [[101 b.z.]]ê jî xelas dibe. ==Gelemperî== ==Bûyer/Perisîn== ===190ên BZ=== ===180ên BZ=== ===170ên BZ=== ===160ên BZ=== ===150ên BZ=== [[146 b.z.]]- [[Cenga Punîk]]a Sêyem de [[Împaratoriya Roma]] [[Kartaca]]yan bin xistin. ===140ên BZ=== ===130ên BZ=== ===120ên BZ=== ===110ên BZ=== ===100ên BZ=== ==Mirov== === Zayîn === === Mirîn === *[[183 b.z.]], [[Hannibal]] keyê [[Kartaca]]yan mir(bûbû [[247 b.z.]]). ==Nûvedan û Keşf== [[Kategorî:Sedsal]] [[bg:2 хилядолетие пр.н.е.]] [[br:Eil milved kent Jezuz-Krist]] [[da:2. årtusinde f.Kr.]] [[el:2η χιλιετία π.Χ.]] [[en:2nd millennium BC]] [[es:II milenio adC]] [[eu:K. a. 2. milurtekoa]] [[fa:هزاره ۲ (پیش از میلاد)]] [[fi:1000-vuosituhat eaa.]] [[fr:IIe millénaire av. J.-C.]] [[gd:2 mìle-bliadhna RC]] [[he:האלף ה-2 לפנה"ס]] [[hu:I. e. 2. évezred]] [[it:II millennio a.C.]] [[ja:紀元前2千年紀]] [[ka:ძვ. წ. II ათასწლეული]] [[la:Millennium 2 a.C.n.]] [[lb:2. Joerdausend v. Chr.]] [[lt:2 tūkstantmetis pr. m. e.]] [[nl:2e millennium v. Chr.]] [[no:2. årtusen f.Kr.]] [[pl:II tysiąclecie p.n.e.]] [[pt:Segundo milénio a.C.]] [[ru:2 тысячелетие до н. э.]] [[sl:2. tisočletje pr. n. št.]] [[sv:1000-talet f.Kr. (millennium)]] [[ta:கிமு 2வது ஆயிரவாண்டு]] [[tt:MA 2. meñyıllıq]] [[ur:1000مقم]] [[zh:前2千年]] 17643 64969 2007-01-16T22:48:20Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[2. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[2. sedsala berî zayîne]] 17644 64970 2007-01-16T22:48:46Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[2. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[2. sedsala berî zayîne]] 17645 64971 2007-01-16T22:49:09Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[2. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[2. sedsala berî zayîne]] 17646 64972 2007-01-16T22:49:28Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[2. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[2. sedsala berî zayîne]] 17647 64973 2007-01-16T22:49:45Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[2. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[2. sedsala berî zayîne]] 17648 64974 2007-01-16T22:50:00Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[2. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[2. sedsala berî zayîne]] 17649 64975 2007-01-16T22:50:35Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[1. sedsala berî zayîne]] 17650 64976 2007-01-16T22:51:07Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[1. sedsala berî zayîne]] 17651 64977 2007-01-16T22:51:21Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[1. sedsala berî zayîne]] 17652 64978 2007-01-16T22:51:52Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[1. sedsala berî zayîne]] 17654 65092 2007-01-17T20:01:23Z Bangin 450 Çend wateyên '''P''' (ya jî '''p''') hene. *''P'' herfekî albabêya latînî ye, seke [[P (herf)]]. *Di kîmya da ''P'' kurtenavê [[fosfor|forforê]] ye. *''P'' kurtenavek di [[nîşanê makînan]] da ye jî, ew ji [[Portûgal|Portûgalê]] ra ye. {{cudakirin}} 17657 65063 2007-01-17T16:23:34Z Cyrus the virus 619 '''Hexameişî''' anko '''Exmînî''' (bi [[Farisî]] ''هخامنشیان'', bi [[Inglîzî]] ''Achaemenid Empire'') ([[559 b.z.]]–[[338 b.z.]]) navê [[emperatorî]] ya mezina [[netewe|neteweyên]] [[Îran|Îranî]] bûye ko piştî herifyana desthilata pêştir ya neteweyên Îranî, [[Med]] anko Mîdîyan, desthlata [[banî]] ya Îranê girt destê xwe. Demezrênerê Hexamenişîyan [[Kûrûş]] bû. Di [[dîroka kevin]] da ew emperatorî mezintirîn, xurttirîn û berfirehtirîn emperatorî bûye. Li deman demekê, desthilata wê li alîyê rojhilatê digehişt [[Efxanistan]] û [[Pakistan|Pakistana]] niha, li alîyê Bakurê rojhilatê digehişt [[Asyaya Navîn]], li alîyê Bakurê Rojhilat digehişt peravên [[Deryaya Reş]], li rojava digehişt tevaya [[Anatolî]] û parek ji [[nîvgizirta Balkanê]], tevaya welatên rojhilata navîn mîna [[Îraq]], [[Sûrîya]], [[Ordin]], [[Libnan]], [[Felestîn]], [[Israîl]], [[nîvgizirta Erebî]], [[Misir]] û parek ji [[welat|welatê]] [[Lîbîya|Lîbîyayê]]. Rûberê emperatorî ya Hexamenişîyan nêzî 7.5 milyon kîlometirên çargoşe bû. Ev emperatorî wekî serhildanekê dijberî emperatorî ya Mîdîyan hat avakirin û bi qasekî xurt û bihêz bû ko du caran nêzîk bû tevaya [[Yewnana Kevin]] bigirt. Li dawîyê jî liser destê [[Îskenderê Mezin|Eskenderê Mekedonî]] herifya. Leşkirê Îskender paytextê Hexamenişîyan, [[Persepolîs]] anko [[Parse]] (bi Farisî تخت جمشید) şewitand. {{kurt}} [[Kategorî:Dîrok]] [[Kategorî:Dîroka Kurdistanê]] [[ar:أخمينيون]] [[cs:Achaimenovci]] [[da:Achæmenide-dynastiet]] [[de:Achämenidenreich]] [[es:Aqueménida]] [[eo:Aĥemenida dinastio]] [[fa:هخامنشیان]] [[fr:Achéménides]] [[it:Achemenidi]] [[ms:Wangsa Achaemenid]] [[nl:Achaemeniden]] [[ja:アケメネス朝]] [[no:Akamenide-dynastiet]] [[pl:Achemenidzi]] [[pt:Aquemênidas]] [[ru:Ахемениды]] [[sk:Achajmenovci]] [[sl:Ahemenidi]] [[sr:Ахемениди]] [[fi:Akemenidien hallitsijasuku]] [[sv:Akemenider]] [[zh:阿契美尼德帝国]] 17658 65036 2007-01-17T15:24:08Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Urdun]] #redirect[[Urdun]] 17659 65037 2007-01-17T15:25:30Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Sûrî]] #redirect[[Sûrî]] 17660 65039 2007-01-17T15:30:15Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Anatoliya]] #redirect[[Anatoliya]] 17661 65041 2007-01-17T15:33:22Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Balkan]] #redirect[[Balkan]] 17662 65042 2007-01-17T15:35:08Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Hexamenişîyan]] #redirect[[Hexamenişîyan]] 17663 65286 2007-01-18T18:54:19Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Farisiya Navîn]] #redirect[[Farisiya Navîn]] 17664 65060 2007-01-17T16:17:39Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Împaratorî]] #REDIRECT[[Împaratorî]] 17665 65061 2007-01-17T16:19:56Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Anatoliya]] #REDIRECT[[Anatoliya]] 17666 65064 2007-01-17T16:26:52Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Kûruş]] #REDIRECT[[Kûruş]] 17667 65067 2007-01-17T16:28:24Z Cyrus the virus 619 Kyros II çû cihê Kûruş II #REDIRECT [[Kûruş II]] 17668 65071 2007-01-17T16:31:53Z Cyrus the virus 619 Kyros çû cihê Kûruş #REDIRECT [[Kûruş]] 17669 65075 2007-01-17T16:45:11Z Cyrus the virus 619 Balora Kyros çû cihê Balora Kûruş #REDIRECT [[Balora Kûruş]] 17670 65080 2007-01-17T17:14:22Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[6. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[6. sedsala berî zayîne]] 17671 65082 2007-01-17T17:20:10Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[6. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[6. sedsala berî zayîne]] 17678 65156 2007-01-18T08:41:59Z Luqman 401 Redirecting to [[Vajîna]] #redirect[[vajîna]] 17679 65157 2007-01-18T09:00:21Z Luqman 401 '''Budaxkî''', Baviké heré mezin ê [[Xelîla]] ye. Li serê gund behtir dimênin. Li [[Kerboran]] û derê din gelek Budaxkî dijîn. {{kurt}} [[Kategorî:Kerboran]] 17682 65210 2007-01-18T12:15:02Z Bangin 450 /* Lînkên derve */ '''Hartford''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Connecticut]] e. Bi tevî 124.848 (2004) gelheya xwe navenda parêzgeha bi heman navî ye jî. *Koordînatên cografîk: 41,77° Bakur, 72,68° Rojava. *Rûber: 46,5 km². Navê xwe ji bajarê [[Samuel Stones]], Hartford, Brîtanya digire ku ew yek ji avakerên bajêr tê zanîn. == Dîrok == Di sala [[1623]]'î de komên pêşîn ên koçberên Holandî ji [[Nieuw Nederland]] tên, bicihdibin. Di sala [[1633]]'î de bo leşkeran baregehek tê çêkirin û bicihbûn jî wisa destpêdike. Sê sal şûnde îcar koçberên Îngîlîz ji [[Newton]]ê tên û bicihdibin. Li dijî kevnexwediyên herêmê [[Çermesor]]an şerên têr xwînî tên lidarxistin. Di [[6'ê tîrmehê]] [[1944]]'î de şewateke mezin pêk tê û li dora 700 kesî dimirin. == Wargehên baldar == *[[Museum of Connecticut History]] - Muzeya dîroka herêmê *[[Science Center of Connecticut]] - Navenda zanîstiyê ya Connecticut *[[Hartford Civic Center]] - Werzişgeh == Aborî == Bajar wekî paytextê sîgortayê ya cihanî tê binavkirin. Fîrmayên navdar ên sîgortayê li vir in. Bo mînak, [[Aetna]] û The [[Hartford Financial Services Group, Inc.]] Dîsa navendên fîrmayên [[Carrier]], [[Hamilton Sundstrand]], [[Pratt & Whitney]], [[Otis]], [[Sikorsky]], [[UTC Fire & Security]], [[UTC Power]] û [[UTC Fuel Cells]] jî li vir in. == Perwerdeyî û lêkolîn == *[[Hartford Seminary]] *[[Institute of Living]] *[[University of Hartford]] *[[University of Connecticut Business School]] *[[University of Connecticut Law School]] *[[Saint Joseph College]] *[[Trinity College]] == Navdarên bajêr == *[[Jackie McLean]], Jazzmûzîker *[[Harriet Beecher Stowe]], Nivîskar *[[Mark Twain]], Nivîskar (herçendî bo demeke kurt jiyabe jî) *[[Frederic Edwin Church]], Wênesazê herêmî *[[Larry Collins]], Nivîskar *[[Samuel Colt]], Kaşîfê alaveke nûjen bo karê parastin ji şewatê *[[Jenna Dewan]], Dansker û aktrîst *[[Troy Duffy]], Aktor û mûzîker *[[Linda Evans]], Aktrîst *[[William Gillette]], Aktor û Dramatîker *[[Katharine Hepburn]], Aktrîst *[[Stephen Cole Kleene]], Matematîker û Mentiqnas *[[Eriq La Salle]], Aktor, Rejîsor, Holberîner û Senarîst *[[Sol LeWitt]], Hunermend *[[Barbara McClintock]], Genetîker a xwedî Xelata Nobel *[[Mark McGrath]], Rockband Sugar Ray ê DYAyî *[[Stephanie McMahon]], Karsaz *[[David Naughton]], Aktorê fîlmê *[[Louis Nye]], Komedyen û aktor *[[Charlotte Perkins Gilman]], Nivîskara femînîst *[[John Pierpont Morgan]], Karsaz û Banker *[[Gene Pitney]], Stranbêj û nivîskarê stranan *[[Jeff Porcaro]], Werzişkar *[[Mike Porcaro]], Mûzîker *[[Steve Porcaro]], Mûzîker û hilberînerê mûzîkê *[[Louis Nye]], Komedyen û aktor *[[Jim Shea]], Werzişkar *[[Roger Sperry]], Neurobiyolog (xwedî Xelata Nobelê) *[[Diane Venora]], Aktrîst == Lînkên derve == * [http://www.hartford.gov/ Malpera fermî ya bajêr] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17683 65209 2007-01-18T12:12:50Z Bangin 450 [[Image:Santa Fe San miguel chapel.jpg|thumb|250px|Dêreke kevn [[San Miguel Chapel]], li Santa Fe]] '''Santa Fe''' [{{IPA|ˌsæntəˈfeɪ}}] (Navê dirêj: ''La Villa Real de la Santa Fé de San Francisco de Asís'') paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[New Mexico]] ye. Di parêzgeha [[Santa Fe County]] de ye û cihê wê ji rûyê avê nêzîkî 2.000 m bilind e. *Gelhe: 62.203 (2000). [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17684 65190 2007-01-18T10:05:31Z KurdoChali 500 '''Sasanî''' (bi [[Inglîzî]] ''Sassanid Empire'', bi [[Farisî]] ''ساسانیان‎''), [[emperatorî]] ya çarê ji desthilatên xurtên [[Îran|Îranî]] berî hatina [[Îslam|Îslamê]] bo [[Banîya Îranê]] ye, ko ji sala 226ê heta 651ê desthilatdar bûne. [[Erdeşîrê Yekê]] piştî şkandina [[şah]][[Artabanê Çarê]], şahê [[Partî|Partiyan]] anko [[Eşkanî|Eşkaniyan]] emperatorî ya Sasaniyan damezirand. Şahê dûmahîyê ji vê emperatorîyê [[Êzidegirê Sêyê]] bû ko piştî 14 salên şer û pevçûnan digel leşkirên Îslamê şkest. Ew revî û li [[Merv|Mervê]] bi destê aşevanekî hat kuştin. {{kurt}} [[Kategorî:Dîrok]] [[Kategorî:Dîroka Kurdistanê]] 17685 65211 2007-01-18T12:17:31Z Bangin 450 '''Erdeşîrê I.''' [{{IPA|ærdæˈʃiːr}}] anko '''Erdeşîrê Babekan''' (bi [[Inglîzî]] ''Ardashir I'', bi [[Farisiya Navîn]] ''Arđaxšēr'', bi [[Farisî]] ''اردشیر بابکان‎'') anko ''kesê şahînî ya xwe ji Xudê girtîye'' [[şah|Şahê]]yekê ji şahên [[emperatorî]] ya çarê ji desthilatên xurtên [[Îran|Îranî]] yên berî hatina [[Îslam|Îslamê]] [[Sasanî|Sasniyan]] bo. Wî li sala 226ê piştî şkandina [[şah]] [[Artabanê Çarê]], şahê [[Partî|Partiyan]] anko [[Eşkanî|Eşkaniyan]] emperatorî ya Sasaniyan damezirand. {{kurt}} [[Kategorî:Dîrok]] [[Kategorî:Dîroka Kurdistanê]] [[Kategorî:Îranî]] 17686 65197 2007-01-18T10:48:55Z Erdal Ronahi 2 Sezen aksu çû cihê Sezen Aksu #REDIRECT [[Sezen Aksu]] 17688 65212 2007-01-18T12:17:41Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Kes]] 17689 65217 2007-01-18T12:22:01Z Bangin 450 Bername Net çû cihê Bername.net: rastnivîs #REDIRECT [[Bername.net]] 17696 65236 2007-01-18T12:45:51Z Bangin 450 Derinde çû cihê Kror: revert #REDIRECT [[Kror]] 17697 65248 2007-01-18T14:53:35Z Bangin 450 {|<div class="boilerplate" style="margin:0.5em auto;width:80%;clear:both;background-color:#f7f8ff;border:2px solid #8888aa; padding:4px;font-size:85%;min-height:64px;vertical-align:center" id="imageLicense"> |[[Image:Fair use icon - Book.png|64px|Copyright]] |Ev wêneya '''serwêneyekî pirtûkekê''' ye û ew di bin '''copyright''' da ye. |} </div> [[Category:Serwêneyê pirtûkê|{{{PAGENAME}}}]] <noinclude> [[Category:Serwêneyê pirtûkê| ]] </noinclude> 17698 65246 2007-01-18T14:52:00Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Copyright]] 17699 65251 2007-01-18T14:58:46Z Bangin 450 Redirecting to [[Rêzan Cemal (Raze Jam)]] #redirect[[Rêzan Cemal (Raze Jam)]] 17700 65283 2007-01-18T18:52:27Z KurdoChali 500 '''Farisiya Navîn''' (bi [[Inglîzî]] ''Middle Persian'', bi [[Farisî]] '' پارسی میانه'') zimanek ji zimanên kevin yên [[zimanên Îranî|Îranî]] ye. Ji alîyê dîrokî ve, ev ziman ji sedsala sêyê ya berî Îsayî heta sedsala heftê ya piştî Îsayî li [[Îran|Îranê]] li kar bûye. Zimanê berî vî zimanî bi navê [[Farisiya Kevnar]] û zimanê piştî vî zimanî jî bi navê [[Farisiya Derî]] anko [[Farisiya Nû]] dihêt niyasîn. Du qonaxên diyar di dîroka Farisiya Navîn da berçav in: Farisî ya [[Eşkanî|Eşkaniyan]] (248ê Berî Îsayî– 224ê Piştî Îsayî) û Farisî ya [[Sasanî|Sasaniyan]] (224–651 Piştî Îsayî). Farisiya Navîn tevî zimanên kevinên dî yên Îranî yên wekî [[Suxdî]], [[Xwarezmî]] û [[Osîtyayî]] li kar bûye. Farisî ya Navîn ya ko li dema [[emperatorî]] ya Sasaniyan li kar bûye bi navê [[Pehlevî]] navdar e. Carina ji vî zimanî ra Farisiya Navîn jî dihêt gotin. Lê bi her awayî bit, havilî û wekhevîya vî zimanî digel zimanê Kurdî, nemaze Kurmancîyê gelek ji havilîya wê bi Farisî ya evro ra zêdetir e. Ev ziman zimanê fermî yê Sasanîyan bûye. {{kurt}} [[Kategorî:Ziman]] [[Kategorî:Zimanên Îranî]] 17701 65280 2007-01-18T18:50:04Z Bangin 450 '''Raşîd Hesso''' (* [[26'ê gulanê]] [[1965]] li [[Hesekî]]) [[wênesaz|wênesazekî]] kurd e. Wî heta niha li gelek welatan pêşengehên komî û kesî pêşkêşkirîye. Raşîd Hesso niha li [[Elmanya]] dijî. {{kurt}} [[Kategorî:Wênesaz]] [[Kategorî:Kurd]] 17702 65261 2007-01-18T17:03:13Z KurdoChali 500 Rûpela nû hate tomar kirin '''Rojhilata Nêzîk''' (bi [[Inglîzî]] ''Near East'') [[zarav|zaravek]] e ko zêdetir ji alîyê [[şûnwarniyasî|şûnwarniyasan]], [[cihnasî|cihnasan]] û [[dîrok|dîrokvanan]] ve dihêt xebitandin. Rojhilata Nêzîk [[welat]] û herêmên mîna [[Anatoliya]], [[Mezopotamiya]], [[Libnan]], [[Sûrîya]], û [[Ordin|Ordinê]] vedigirit. Zarava ko niha zêdetir dihêt xebitandin [[Rojhilata Navîn]] e. Kesên ko zêde [[Ewrûpa-navend]] nîne zarava [[Asyaya Başurê Rojava]] bikardiînin. Welatê [[Misir|misirê]] jî herçind e ko li [[parzemîn|parzemîna]] [[Afrîka|Afrîkayê]] ye, lê ji ber tikhilîyên dîrokî, siyasî û aborî ve ji Rojhilata Nêzîk dihêt hesibandin. [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[Kategorî:Herêm]] 17703 65262 2007-01-18T17:05:56Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Erdnîgarî]] #redirect[[erdnîgarî]] 17704 65394 2007-01-19T16:26:58Z Erdal Ronahi 2 Şerê Cîhanî yê Yekê çû cihê Şerê cîhanî yê yekemîn '''Şerê Cîhanî yê Yekê''' anko '''Şerê Mezin''' pevçûneka [[çek|çekdarane]] ya mezin bû ko piranî ya [[welat|welatên]] [[Ewrûpa|Ewrûpayê]] û [[cîhan|cîhanê]] têda pişikdar bûn. Ew şer ji sala 1914ê heta 1918ê berdewam bû. Pevçûn li [[Çiriya Paşîn|Çiriya Paşîna]] sala 1918ê dawî bûn, lê şer li [[Xêve|Xêveya]] 1919ê bi [[Peymana Versayê]] bi awayekê firmî dawî bû. Di wî şerî da bi milyonan mirov hatin kuştin û ruxsara siyasî ya cîhana nûdem hat guhartin. Şer di navbera [[hevalbendên Şerê Cîhanî yê Yekê|hêzên hevalbend]] ([[Fransa]], [[Brîtanya]], [[Rûsiya]], [[WYE]] û paştir [[Îtalya]]) û [[Hêzên Navend]] ([[Emperatoriya Elmanyayê]], [[Emperatoriya Nemsa-Mecaristanê]], [[Bulgaristan]] û [[Emperatoriya Osmanî]] ve pêk hat. Serkevtî yên şerî welatên hevalbend bûn, lê jihevnegirtinên piştî dawîbûna şerî, nemaze nerazîbûna Elmanyayê liser hindek bendên Peymana Versayê, rê li himberî hilbûna agirê [[Şerê Cîhanî yê Duyê]] xweş kir. [[Kategorî:Şer]] 17705 65266 2007-01-18T17:55:17Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Împaratoriya Osmanî]] #redirect[[Împaratoriya Osmanî]] 17707 65287 2007-01-18T18:56:37Z Bangin 450 '''Modêlê RGB yê rengan''' modêlekê [[rengên zêdekirinê|zêdekirinê]] yê rengan e ko zêdekirina rengên [[sor]], [[kesk]] û [[şîn]] ji bo çêkirina [[reng|rengên]] dî bikar diînit. Navê modêlê û [[kurtenav|kurtenavê]] wê ji navê her sê [[rengên pêşekanî]] anko sor, gesik û şîn bi zimanê [[Inglîzî]] (red, green û blue) hatîye. Ev sê rengên pêşekanî ne her ew rengên pêşekanî yên sor, şîn û [[zer]] in ko di [[huner|hunerî]] da bi navê rengên pêşekanî dihên niyasîn. [[Modêlê rengan]] yê RGB bi xwe diyar nakit ka sor, şîn û kesik çi reng in û heta ev jî nehên diyarkirin rengên ko ji têkhilkirina wan sê rengan jî çê dibin bi diristî nahên diyarkirin. Bi vî awayî ev modêlê rengan dibit [[fezayê serberdayî yê rengan]], mîna [[Fezayê sRGB yê rengan]] an [[Adobe RGB]]. [[Kategorî:Reng]] 17708 65271 2007-01-18T18:20:04Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Modêlê RGB yê rengan]] #redirect[[Modêlê RGB yê rengan]] 17709 65276 2007-01-18T18:41:08Z Bablekan 495 '''Trenton''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[New Jersey]] e. Gelheya wê 84.834 kes e (2005). == Erdnîgarî == Bajar di parêzgeha [[Mercer County]] de ye. Koordînatên wê yên erdnîgarî: 40,22 Grad Bakur û 74,76 Grad Rojava. == Dîrok == Di sala [[1714]]'î de karsazeke Îngîlîz bi navê ''William Trent'' herêm kirriye û destpêka avabûnê jî wiha destpêkiriye. Di sala [[1790]]'î de bûye paytext. == Navdarên bajar == *[[Mitch Albom]], Rijnamevanê werzişê, nivîskar *[[Samuel Alito]], Dadgerê bilind *[[George Antheil]], Komponîst û Piyanîst *[[Johnny Coles]], Jazztrompetvan *[[Thomas Guiry]], Aktor *[[Bill Holcombe]], Mûzîkteoretîker, Komponîst û Flotîst *[[Nicholas Gregory Mankiw]], Aborîzan *[[Dennis Rodman]], Basketbolîst *[[Norman Schwarzkopf, jr.]], Leşker, serbazê giştî di Şerê Kendavê yê II. de == Lînkên derve == *[http://www.ci.trenton.nj.us Rêveberiya bajêr (Îngîlîzî)] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17711 65293 2007-01-18T19:15:33Z Bangin 450 [[Wêne:Flag of Chile.svg|thumb|Alê Şîlî]] [[Image:Coat of arms of Chile.svg|thumb|Arma Şîlî]] [[Wêne:LocationChile.png|thumb|Nexşê Şîlî]] '''Şîlî''' (bi {{audio|1=Es-Chile.ogg|2=spanî}} ''República de Chile''; bi [[inglîzî]] ''Chile''), [[welat|welatekê]] [[parzemîn|parzemîna]] [[Emerîkaya Başur]] e. Navê firmî yê vî welatî ''Komara Şîlî'' ye. Ev welat wekî axeka zirav dikevit navbera [[zincîreçiyayên Andê]] û [[Okyanûsa Aram]]. Tevaya sînorê rojava yê welatî Okyanûsa Aram e. Hevsî yên Şîlî ev in: li bakur [[Pêrû]], li bakurê rojhilat [[Bolîviya]], li rojhilat [[Arjantîn]]. [[Dertenga Dêrîk]] dikevit alîyê herî başur yê Şîlîyê. [[Santiago]] mezintirîn bajêr û paytextê Şîlîyê ye. ==Lînk== {{Wikiatlas|Chile}} {{commons|Category:Chile}} [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Şîlî]] 17713 65289 2007-01-18T19:02:38Z Bangin 450 '''Trenton''' navî pir bajaran di [[DYE]] û [[Keneda]] da ye. ==DYE== * [[Trenton (Alabama)]] * [[Trenton (Florida)]] * [[Trenton (Georgia)]] * [[Trenton (Illinois)]] * [[Trenton (Kentucky)]] * [[Trenton (Maine)]] * [[Trenton (Michigan)]] * [[Trenton (Missouri)]] * [[Trenton (Nebraska)]] * [[Trenton (New Jersey)]] * [[Trenton (New York)]] * [[Trenton (North Carolina)]] * [[Trenton (Ohio)]] * [[Trenton (South Carolina)]] * [[Trenton (Tennessee)]] * [[Trenton (Texas)]] * [[Trenton (Utah)]] *di heremê [[Wisconsin]] **[[Trenton (Dodge County (Wisconsin))]] **[[Trenton (Pierce County (Wisconsin))]] **[[Trenton (Washington County (Wisconsin))]] ==Keneda== *[[Trenton (Ontario)]] *[[Trenton (Nova Scotia)]] {{cudakirin}} [[da:Trenton (flertydig)]] [[de:Trenton]] [[en:Trenton]] [[fr:Trenton]] [[io:Trenton]] [[ko:트렌턴]] [[pt:Trenton (desambiguação)]] [[sk:Trenton]] 17714 65292 2007-01-18T19:11:28Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin '''[[Image:Gnome-globe.svg|15px]] [[commons:Atlas of {{{1}}}|Wikimedia-Atlas: {{PAGENAME}}]]''' – Nexşên kevin û cografîk 17715 65294 2007-01-18T19:15:41Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Dewlet]] 17716 66185 2007-01-23T22:03:02Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[el:Αρκάδιος]] [[Image:Arcadius.jpg|thumb|Bûsta Flavius Arcadius]] '''Arcadius''' (*[[377]] li [[Spanya]]; † [[1'ê gulanê]] [[408]] li [[Konstantinopolis]]) bi tunî ''Flavius Arcadius'', [[împarator]]ekî [[împaratoriya Bîzans]] bû. Wî navbera [[395]]an û [[408]]an de [[împaratorî]] kergar kir. Arcadius lawê [[Theodosius I]] ê herî mezin û birayê [[Honorius]], împaratorê İmparatoriya [[Romaya Rojava]], bû. Bavî wî ew di [[383]]an de wek ''Augustus'', ango împarator, da zanîn. Ew bi fermî jî di [[395]]an de, pê împaratorî êdî vebirî bû du paran re, derbaza texta rojhelata împaratorîye bû. Împarator Arcadius sê qîzên û lawekî xwe he bûn. Li wan qîzan de ya bi navê [[Aelia Pulcheria]] di [[414]]an de wek [[împaratorbanû]]([[şahbanû]]) derbaza textê Împaratoriya Romaya Rojhelat bû. Lawê xwe [[Theodosius II]] jî, ji pê Arcadius mir re di [[408]]an de derbaza textê împaratorîye bû. {{commons|Arcadius}} [[Category:Împaratorên Bîzans]] [[ar:آركاديوس]] [[bg:Аркадий (Византийска империя)]] [[cs:Arcadius]] [[de:Arcadius]] [[el:Αρκάδιος]] [[en:Arcadius]] [[es:Arcadio]] [[et:Arcadius]] [[eu:Arkadio]] [[fi:Arcadius]] [[fr:Arcadius]] [[gl:Arcadio]] [[hr:Arkadije]] [[hu:Arcadius]] [[it:Arcadio di Bisanzio]] [[ja:アルカディウス]] [[la:Arcadius]] [[nl:Arcadius van Byzantium]] [[no:Arcadius]] [[pl:Arkadiusz (cesarz bizantyjski)]] [[pt:Arcádio]] [[ro:Arcadius]] [[sk:Arkadius]] [[sr:Аркадије]] [[sv:Arcadius]] 17717 65301 2007-01-18T19:52:57Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Image:Honorius_coin1.jpg|thumb|right|Honorius di perik de]] '''Honorius''' ([[9'ê rezberê]] [[384]]; [[15'ê gelawêjê]] [[423]]an [[Ravenna]]), bi tunî ''Flavius Honorius'', yek ji împaratorên [[Împaratoriya Romaya Rojhelat]]ê di navbera [[395]]an û [[423]]an de [[împaratorî]] kergar kirî bû. Honorius lawê împarator [[Theodosius I]] û birayê [[Arcadius]], împaratorê [[împaratoriya Bîzans]] bû. Dema împaratoriya Honorius de [[German]] di dema [[Koça Qoman]] de êrîşa împaratorîyê dikir. Di [[406]]an de [[Barbar]]an hin xakên [[Hispanya]] û [[Galya]] dagir kirin û [[Brîtanya]] bi tunî ji destên Roma derket. Di dema Honorius, di [[410]]an de bajarê [[Roma]] bi destên [[Vîzîgot]]an hat dagir kirin. Dîsa di wê demê de Honorius ji tirsên [[Vîzîgot]]an û [[Vandal]]an re paytext ji [[Milan]]ê de birî bû [[Ravenna]]yê. Li der êrîşên [[German]]an bêtir li hundura împaratoriyê de wek [[Galya]], [[Brîtanya]] û [[Efrîka]] jî serîhildan der diketin. Honorius di [[15'ê gelawêjê]] [[423]]an de mir û ji pê wî re xwarzîye xwe [[Valentinian III]] derbaza textê bû. [[Category:Împaratorên Romaya Rojhelat]] [[cs:Honorius]] [[de:Honorius]] [[en:Honorius (emperor)]] [[es:Flavio Honorio]] [[et:Honorius]] [[eu:Honorio]] [[fi:Honorius]] [[fr:Flavius Honorius]] [[he:פלביוס אוגוסטוס הונוריוס]] [[hr:Honorije]] [[hu:Honorius]] [[it:Flavio Onorio]] [[ja:ホノリウス]] [[nl:Flavius Honorius]] [[no:Honorius]] [[pl:Flawiusz Honoriusz]] [[pt:Flávio Augusto Honório]] [[ro:Honorius]] [[ru:Гонорий (римский император)]] [[sr:Хонорије]] [[sv:Honorius]] 17718 65418 2007-01-19T18:33:13Z Bangin 450 '''Barbar''' (bi [[yewnanî]] ''βάρβαρος'', ''bárbaros'', gelejmar ''bárbaroi'') di [[Yewnaniya Antîk]] de ew kesên ne ji zimanê [[yewnanî]] an jî neçê yewnanî diaxaftî re dihat digotin. Di [[împaratoriya Roma]] de jî Barbar ew kesên bê hevotina Roma(paideia) re dihat digotin. Îroj ''Barbar'' ji bo ew kesên neşarmend ango nemedenî tê bikaranîn. Wê wek [[Vandalîzm]] di herîkê demê de mane guhertî ye. Ew bi gumanî di bar- bar(vite vit kirin) de der ketî bû. Lê li ber yewnanan di [[Sanskrît]] de wûşeyeke wek ''barbarā'' ji bo kesên lalik re dihat bikaranîn. Di yewnanî de ew herî pêşi ji alîya [[Homeros]] di pirtûka Îlyada(İlias) de wek ''axftîyên barbarî'' (''barbarophonoi'') ji bo hin kesên ji [[Anatoliya]] re hatî bû bikaranîn. Çiqas [[Roma]]yan ji bo yewnanan ''barbar'' bûn jî, wan jî "barbar" ji bo ew kesên bê hevotin re bikarandî bû. Barbar di dîroka çînê de jî şun dîtî bû. "Barbar" ji bo ew kesên der de koça [[Çîn]] kirî, ango kesên li çîn nehatinî dinê, dihat bikaranîn. ==Hên seke== *[[Ecem]] [[Category:Yewnana Kevin]] [[Category:Împaratoriya Roma]] [[bg:Варвари]] [[cs:Barbar]] [[el:Βάρβαροι]] [[en:Barbarian]] [[es:Bárbaro]] [[fi:Barbaari]] [[fr:Barbare]] [[he:ברברים (קבוצת עמים)]] [[hr:Barbari]] [[it:Barbaro]] [[ja:野蛮]] [[ka:ბარბაროსი]] [[lt:Barbarai]] [[lv:Barbari]] [[nl:Barbaar]] [[no:Barbar]] [[pl:Barbarzyńca]] [[pt:Povo bárbaro]] [[ru:Варвары]] [[sv:Barbar]] [[uk:Варвари]] 17719 65304 2007-01-18T20:32:50Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Barbar]] #REDIRECT[[Barbar]] 17720 65420 2007-01-19T18:34:43Z Bangin 450 <div align=center> [[sedsala 3'an]] | '''[[sedsala 4'an]]''' | [[sedsala 5'an]] </br> [[372]] | [[373]] | [[374]] | [[375]] | [[376]] | [[377]] | [[378]] | [[379]] | [[380]] | [[381]] | [[382]] </div> == Bûyer == === Cîhan === (Bûyerên ji dîrokê binivîse) === Kurdistan === == Zayîn == *[[Arcadius]], [[împarator|împaratorekî]] [[Împaratoriya Bîzans]], hate dinê. == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:377]] [[an:377]] [[ar:377]] [[ast:377]] [[az:377]] [[bg:377]] [[bn:৩৭৭]] [[bpy:মারি ৩৭৭]] [[bs:377]] [[ca:377]] [[co:377]] [[cs:377]] [[cv:377]] [[da:377]] [[el:377]] [[en:377]] [[eo:377]] [[es:377]] [[et:377]] [[eu:377]] [[fi:377]] [[fr:377]] [[hr:377]] [[ht:377 (almanak jilyen)]] [[hu:377]] [[id:377]] [[io:377]] [[it:377]] [[ja:377年]] [[ka:377]] [[ko:377년]] [[la:377]] [[lb:377]] [[lmo:377]] [[ms:377]] [[nap:377]] [[nds:377]] [[nl:377]] [[nn:377]] [[no:377]] [[oc:377]] [[pl:377]] [[pt:377]] [[ro:377]] [[ru:377 год]] [[ru-sib:377]] [[sk:377]] [[sl:377]] [[sq:377]] [[sr:377]] [[sv:377]] [[th:พ.ศ. 920]] [[tr:377]] [[tt:377]] [[uk:377]] [[uz:377]] [[vec:377]] [[zh:377年]] 17722 65421 2007-01-19T18:36:05Z Bangin 450 /* Mirin */ <div align=center> [[sedsala 4'an]] | '''[[sedsala 5'an]]''' | [[sedsala 3'an]] </br> [[403]] | [[404]] | [[405]] | [[406]] | [[407]] | [[408]] | [[409]] | [[410]] | [[411]] | [[412]] | [[413]] </div> == Bûyer == === Cîhan === *[[Theodosius II]] 7 salî de ji pê bavê xwe [[Arcadius]] mir re hat derbaza textê [[împaratoriya Romaya Rojava]] kirin. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == *[[25'ê pûşperê]]: [[Arcadius]] (* [[377]]), [[împarator|împaratorekî]] [[Împaratoriya Bîzans]], mir. [[Category:Sal]] [[af:408]] [[an:408]] [[ar:408]] [[ast:408]] [[az:408]] [[bg:408]] [[bn:৪০৮]] [[bpy:মারি ৪০৮]] [[bs:408]] [[ca:408]] [[co:408]] [[cs:408]] [[cv:408]] [[da:408]] [[el:408]] [[en:408]] [[eo:408]] [[es:408]] [[eu:408]] [[fi:408]] [[fr:408]] [[gl:408]] [[he:408]] [[hr:408]] [[ht:408 (almanak jilyen)]] [[hu:408]] [[id:408]] [[io:408]] [[it:408]] [[ja:408年]] [[ka:408]] [[ko:408년]] [[la:408]] [[lb:408]] [[lmo:408]] [[ms:408]] [[nap:408]] [[nds:408]] [[nds-nl:408]] [[nl:408]] [[nn:408]] [[no:408]] [[oc:408]] [[pl:408]] [[pt:408]] [[ro:408]] [[ru:408 год]] [[ru-sib:408]] [[simple:408]] [[sk:408]] [[sl:408]] [[sq:408]] [[sr:408]] [[sv:408]] [[th:พ.ศ. 951]] [[tr:408]] [[tt:408]] [[uk:408]] [[uz:408]] [[vec:408]] [[zh:408年]] 17724 65422 2007-01-19T18:36:56Z Bangin 450 '''Katolîk''' ew kesî ji [[dêra Katolîk]], ango roma-katolîk, re tê gotin. Ew ji wûşeyê [[yewnanî]] καθολικος (''katholikos'') de der ketî ye û tê maneyê ''gelemperî rewaçdar''. {{kurt}} [[Category:Xirîstiyanî]] [[cs:Katolická církev]] [[en:catholic]] [[et:Katoliku kirik]] [[it:Chiesa cattolica]] [[lb:Kathoulesch Kierch]] [[nrm:Égllise catholique]] [[pl:Kościół katolicki]] [[ro:Biserica Catolică]] [[sk:Katolícka cirkev]] [[sv:Katolsk]] [[tl:Katoliko]] 17726 65320 2007-01-18T22:37:21Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Xulam]] #REDIRECT[[Xulam]] 17727 65426 2007-01-19T18:46:03Z Bangin 450 wêne û kategorî {{rtl}} [[Wêne:Flag of Belgium.svg|thumb|left]] [[Wêne:COA of Government of Belgium.svg|thumb|left]] [[Wêne:EU location BEL.png|thumb|left]] وڵاتێك له‌ ئه‌وروپا {{-rtl}} {{bikurmancî|Belçîka}} [[Kategorî:Dewlet]] [[Kategorî:Belçîka]] 17728 65392 2007-01-19T16:25:34Z Erdal Ronahi 2 {{rtl}} شارێكه‌ ده‌كه‌وێته‌ باشووری [[كوردستان]] {{-rtl}} {{bikurmancî|Kerkûk}} 17730 65395 2007-01-19T16:26:58Z Erdal Ronahi 2 Şerê Cîhanî yê Yekê çû cihê Şerê cîhanî yê yekemîn #REDIRECT [[Şerê cîhanî yê yekemîn]] 17732 65419 2007-01-19T18:33:45Z Bangin 450 kategorî xeyrand [[Category:Împaratoriya Roma]] 17733 65435 2007-01-19T18:58:18Z Bangin 450 [[Image:Sicily-EO.JPG|thumb|right|200px|Sîcîl ji peyk de]] '''Sîcîlya''' an '''Sîcîl''' (bi [[italî]]: ''Sicilia'') girava herî mezina [[Derya Navîn]] de ye û yek ji navçeyên otonomê [[Îtalya]] ye. Ew li başûr rojavaya [[nîvgirava Apennîn]](an nîvgirava îtalya) dikeve ye. Rûerda sîcîlya 25.709 km² ye û nêzî 5 milon kes li dijî ye. Paytexta navçeya otonom [[palermo]] ye. Hin bajrên xweya dinên gerin [[Catania]], [[Messina]] û [[Syrakus]] ye. == Erdnîgarî == [[Image:Provinces_of_Sicily_map.png|thumb|right|200px|Navçeyên Sîcîl]] Teşeyê sîcîlya wek sêgoşeya û ew ji bo vê sedemê di dema antîk de wek ''Trinakria'' dihat navandin. Li beravên wêya bakur [[derya Tîren]], li yên rojhelat jî [[derya Îon]] he ye. Navbera beravên başûr û beravên [[Tûnis]]ê di parzemînê [[efrîka]] de [[tengava Sîcîlya]] (ital. Stretto di Sicilia), yê ku dera xweya herî teng 3 km, he ye. Beravên giravê li ser hev dorî 1.000 km ye. Li dor wê hin giravên biçûkên wek Girava [[ Eolie]] (Isole Eolie), [[Ustica]], [[Girava Egadî]] (Isole Egadi), Girava [[Pantelleria]] û [[Giravên Pelagî]] (Isole Pelagie) hêne. ===Çiya=== [[Image:Monte_Etna_San_Gregorio_di_Catania_2001.jpg|thumb|right|Etna di zivistan de]] Çîyayê herî bilindî li giravê bi 3.345 m [[Etna]] ye û ew êtûna(volkan) herî mezin û çalak e. Li giravê hin êtûnên dinên çalakê wek [[Stromboli]] û [[Vulcano]] hêne. ===Çem=== [[Salso]] çemê herî dirêjê giravê ye û dirêjahîya xwe 144 km ye. [[Simeto]] bi 113 km, [[Belice]] bi 77 km hin çemên dinên li sîcîlya diherikî ne. == Dîrok == Sîcîlya di dîrok de giravake gerîng bû û ji alîya gelek gelan de hat dagir kirin. Li [[sedsala 10'an b.z.]] de dimatîyên giravê [[Sikanî]]yan, [[Sikulî]]yan û [[Elîmî]]yan bûn. Li pê wan di [[sedsala 8'an b.z.]] de, girav ji alîya [[fenîke]]yan, [[yewnan]]an, [[Kartaca]]yan wek [[kolonî]] hat kergar kirin. Di [[sedsala 3'an b.z.]] ew di [[cenga Punîş]]a pêşin de derbaza bin destên [[Roma]]yan bû. Ji pê [[împaratoriya Romaya Rojhelat]] di [[sedsala 5'an]]an de hilwaşîya re ew derbaza [[Vandal]] û [[Vîzîgot]]an bû. Sedsalake ji pê re jî ew derbaza [[Bîzans]] bû. Ew di [[sedsala 9'an]] de ji alîya [[Ereb]]an hat dagir kirin. Ji pê wan re [[Aragon]]an, [[Spanî]]yan [[Savoyan]]an û [[awûsturyan]]an kergar kir. Paş îtalya yekîtî hat pêk anîn şunda ew di [[1861]]an de derbaz bin destên îtalyanan bû. Ew di [[1946]] virde jî wek navçeyake otonom tê îdare kirin. == Gel == Bi berbilavîyake 195 ke/km² gelê sîcîlya bi piranî ji îtalyanan de pê tê ye. liegt Sizilien etwas über dem italienischen Durchschnitt. Li sedan 95ên sîcîlyanî ji dêrê roma [[katolîk]] e. [[Archimedes]], bestekar [[Vincenzo Bellini]] û [[Salvatore Schillaci]] hin kesên navdarên ji sîcîlya der ketina. === Fîlm === Fîlmên li ser mafya ji bo sîcîlya, newnetewî gelek keftî ditî bûn. Yek ji wan sêkikê(trîolojî) Bav(Godfather) di [[1961]]an de hat kişandî bûn. === Spor === Li giravê wek gelek welatan û bi taybetî wek îtalya spora herî dildar fitbol e. Êpê dem li [[serie a]](lîga pêşinê îtalyayê fitbol e) tu tîmên sîcîlya tune bûn. Ji pê [[US Palermo]] û [[FC Messina]] re [[Catania Calcio]] jî niha li serie a sîcîlya dinimî ne. == Girêdanên Der == * [http://www.ry-e.com/bildband/sizilien Online-Wênan li ser Sîcîl] [[Category:Îtalya]] [[Category:Girav]] [[ang:Sícilia]] [[ast:Sicilia]] [[be:Сыцылія]] [[bg:Сицилия]] [[bs:Sicilija]] [[ca:Sicília]] [[cs:Sicílie]] [[da:Sicilien]] [[el:Σικελία]] [[en:Sicily]] [[eo:Sicilio]] [[es:Sicilia]] [[et:Sitsiilia]] [[eu:Sizilia]] [[fa:سیسیل]] [[fi:Sisilia]] [[fr:Sicile]] [[ga:An tSicil]] [[gl:Sicilia]] [[he:סיציליה]] [[hr:Sicilija]] [[hu:Szicília]] [[id:Sisilia]] [[is:Sikiley]] [[it:Sicilia]]{{Link FA|it}} [[ja:シチリア島]] [[ko:시칠리아]] [[kw:Sisili]] [[la:Sicilia]] [[lad:Sisilia]] [[lb:Sizilien]] [[lt:Sicilija]] [[nap:Sicilia]] [[nl:Sicilië]] [[no:Sicilia]] [[pl:Sycylia]] [[pt:Sicília]] [[ro:Sicilia]] [[ru:Сицилия]] [[scn:Sicilia]] [[simple:Sicily]] [[sk:Sicília]] [[sl:Sicilija]] [[sr:Сицилија]] [[sv:Sicilien]] [[tr:Sicilya]] [[uk:Сицилія]] [[vec:Siciłia]] [[zh:西西里岛]] [[zh-min-nan:Sicilia]] 17734 65493 2007-01-19T23:37:35Z Bangin 450 [[Image:Satellite image of Italy in March 2003.jpg|thumb|right|250px|Nîvgirava Apennîn ji ezmen de]] '''Nîvgirava Apennîn''' ([[Îtalyanî]], Penisola appenninica) an '''Nîvgirava Îtalya''' yek ji nîvgiravên herî mezinên [[Ewropa]] ye. Ew ji [[Alp]]an de heta [[derya navîn]] li ser nêzî 1000 km dirêjahîyeke ye. Ew ji bo teşeyê xwe wek gîzme ( ît. ''Lo Stivale'') tê zanîn. Li ser nîvgirav derve du dewletên biçûk [[San marino]] û [[Vatîkan]] di reşahî yê [[Îtalya]] de ye. Nîvgirav li rojava bi [[Derya Ligurya]] û [[Derya Tîren]], li başûr bi [[Derya Îon]] û li rojhelat bi [[Derya Adriyatîk]] dor pêçayî ye. Li nîvgiravê çîyayên navê xwe danêyî Çiyayên Apennin hene. [[Category:Nîvgirav]] [[Category:Îtalya]] [[cs:Apeninský poloostrov]] [[el:Ιταλική χερσόνησος]] [[es:Península Itálica]] [[eo:Itala duoninsulo]] [[ko:이탈리아 반도]] [[it:Penisola italiana]] [[he:חצי האי האפניני]] [[ka:აპენინის ნახევარკუნძული]] [[lt:Apeninų pusiasalis]] [[mk:Апенински полуостров]] [[nl:Apennijns schiereiland]] [[ja:イタリア半島]] [[pl:Półwysep Apeniński]] [[pt:Península Itálica]] [[ro:Peninsula Italică]] [[ru:Апеннинский полуостров]] [[sk:Apeninský polostrov]] [[fi:Apenniinien niemimaa]] [[sv:Apenninska halvön]] [[tr:İtalya Yarımadası]] [[uk:Апеннінський півострів]] [[zh:亚平宁半岛]] [[zh-classical:義大利半島]] 17735 65439 2007-01-19T19:03:58Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[San Marîno]] #REDIRECT[[San Marîno]] 17736 65440 2007-01-19T19:04:23Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Derya Navîn]] #REDIRECT[[Derya Navîn]] 17737 65441 2007-01-19T19:05:28Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Nîvgirava Apennîn]] #REDIRECT[[Nîvgirava Apennîn]] 17738 65443 2007-01-19T19:06:49Z Cyrus the virus 619 Derya Adrîyatîk çû cihê Derya Adriyatîk #REDIRECT [[Derya Adriyatîk]] 17739 66514 2007-01-25T21:09:31Z Cyrus the virus 619 [[Image:Tyrrhenian Sea map.png|thumb|right|Nexşeya Derya Tîren]] '''Derya Tîren''' deryake navçeya [[derya navîn]] û li rojava navbera [[îtalya]], [[sardûnya]] û [[Sîcîlya]] de ye. Jêra [[tengava Korsîka]] derya Tîren e û bi [[tengava Messina]] digehe Derya îon e. Kurî xweya herî mezin 3.785 mitir e. Nave Tîren ji ''Tyrrhenus'', navê [[yewnan]]an ji bo [[etruks]]an dihat bikarandî bû de tê ye. [[Category:Derya Navîn]] [[Category:Îtalya]] [[be:Тырэнскае мора]] [[bg:Тиренско море]] [[bs:Tirensko more]] [[ca:Mar Tirrena]] [[cs:Tyrhénské moře]] [[en:Tyrrhenian Sea]] [[eo:Tirena Maro]] [[es:Mar Tirreno]] [[et:Türreeni meri]] [[fi:Tyrrhenanmeri]] [[fr:Mer Tyrrhénienne]] [[gl:Mar Tirreno]] [[he:הים הטירני]] [[hu:Tirrén-tenger]] [[it:Mar Tirreno]] [[ja:ティレニア海]] [[ko:티레니아 해]] [[la:Mare Tyrrhenicum]] [[lt:Tirėnų jūra]] [[nap:Mar Tirreno]] [[nl:Tyrreense Zee]] [[no:Tyrrenhavet]] [[pl:Morze Tyrreńskie]] [[pt:Mar Tirreno]] [[ro:Marea Tireniană]] [[ru:Тирренское море]] [[scn:Mari Tirrenu]] [[sk:Tyrrhenské more]] [[sl:Tirensko morje]] [[sv:Tyrrenska havet]] [[tr:Tiren Denizi]] [[uk:Тірренське море]] [[zh:第勒尼安海]] 17740 65494 2007-01-19T23:38:10Z Bangin 450 Derya Ligurya çû cihê Derya Lîgurya: rastnivîs [[Image:Tyrrhenian Sea map.png|thumb|right|Karte des Ligurischen Meeres (Ligurian Sea)]] '''Derya Lîgurya''' deryake di [[derya navîn]] de navbera li başûr giravên [[Korsîka]] û [[Elbe]] li bakur jî beravên Ligurya û [[Monako]] de ye. Di [[kendava Genova]] de kurahîya Lîgurya digehe 2.615 mitir. [[Category:Derya Navîn]] [[Category:Derya]] [[Category:Îtalya]] [[bg:Лигурско море]] [[en:Ligurian Sea]] [[et:Liguuria meri]] [[fi:Ligurianmeri]] [[fr:Mer Ligurienne]] [[hu:Ligur-tenger]] [[it:Mar ligure]] [[ja:リグリア海]] [[ko:리구리아 해]] [[lij:Mâ Ligure]] [[lt:Ligūrijos jūra]] [[no:Liguriske hav]] [[pl:Morze Liguryjskie]] [[pt:Mar Lígure]] [[sk:Ligúrske more]] [[sl:Ligursko morje]] [[sv:Liguriska havet]] [[tr:Ligurya Denizi]] [[uk:Ліґурійське море]] 17741 65447 2007-01-19T19:30:11Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Category:Derya]] 17742 65593 2007-01-20T13:25:37Z Bangin 450 Di [[fîzîk|fîzîkê]] da '''hêz''' bandorek e ko [[lezgînî|lezgînîyê]] didit tenekî. Hêz dibit ko wekî bilindkirin, paldan an kêşanê bihêt berhestkirin û meznahî û sû heye. Lezgînî ya rastîn ya tenî bi [[hêlber|hêlberekî]] (vector) ko koma tevaya wan hêzan e ko karî li wî tenî dikin dihêt diyarkirin. Ev koma tevaya hêzan carina bi [[hêza bandordar]] dihêt binavkirin. Di tenekê berdirêj da, hêz mumkîn e ko [[zivirîn]] an jî [[dijşêwekirin|dijşêwebûnê]] anko deforme bûnê çêbikit. Bandora zivirandinê li ser tenî bi [[zivirar]] anko ''torque'' û bandora dijşêwekirinê bi [[stires]] anko [[givaş|givaşê]] dihên diyarkirin. Yekê hêzê [[Newton (yeke)|Newton]] e, nîşanê xwe <math>F</math> (ji inglîzî ''force'') e. [[Kategorî:Hêz]] 17743 65594 2007-01-20T13:29:32Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser paytextê heremê [[New Hampshire]] e. Ji wateyên din ra li [[Concord]] seke.}} [[Image:Merrimack-Concord-NH.png|right|250px|thumb|Cihê wê li parêzgeha Merrimack County]] [[Wêne:Concord New Hampshire state house 20041229.jpg|thumb|250px|Navenda desthilatiyê, New Hampshire]] '''Concord''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[New Hampshire]] e û li parêzgeha [[Merrimack County]] de ye. Gelheya wê nêzîkî 40.000 (2000) e. == Navdarên bajêr == *[[George Condo]], wênesaz *[[Elizabeth Gurley Flynn]], sîyasetmedara komûnîst {{commons|Concord, New Hampshire}} [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] [[bg:Конкорд (Ню Хампшир)]] [[da:Concord]] [[de:Concord (New Hampshire)]] [[el:Κόνκορντ Νιού Χάμσαϊρ]] [[en:Concord, New Hampshire]] [[eo:Concord (Nov-Hampŝiro)]] [[es:Concord (Nuevo Hampshire)]] [[eu:Concord]] [[fi:Concord]] [[fr:Concord (New Hampshire)]] [[hr:Concord, New Hampshire]] [[id:Concord, New Hampshire]] [[io:Concord, Nova-Hampshire]] [[it:Concord (New Hampshire)]] [[ja:コンコード (ニューハンプシャー州)]] [[nds:Concord (New Hampshire)]] [[nl:Concord (New Hampshire)]] [[no:Concord]] [[oc:Concord (Nòu Hampshire)]] [[pl:Concord (New Hampshire)]] [[pt:Concord (Nova Hampshire)]] [[ru:Конкорд (Нью-Хэмпшир)]] [[simple:Concord, New Hampshire]] [[sv:Concord, New Hampshire]] 17744 65460 2007-01-19T20:18:00Z Cyrus the virus 619 [[Image:Etna_eruption_seen_from_the_International_Space_Station.jpg|thumb|right|250px|Etna ji ezmen de di teqînê 2002an de]] '''Çiyayê Etna''' (di sîcîlyanî de ''Mongibeddu'' Û ''Mongibello'' di [[Îtalyanî]] de) çiyakî çalakê(aktîf) [[volkanîk]](êtûnî) e û li beravên rojavayê [[Sîcîlya]] nêzî [[Messina]] û [[Catania]] ye. Bilindahîya wî 3,326 m ye û ew çiyayê volkanîkî [[ewropaye]]yî herî çalak e. Ew li [[îtalya]] çîya yê herî bilindî li başûra [[Alp]]an e. Etna niha jî çalak e û ew çend salên dawî de jî gelek caran teqî ye. ==Nav== Etna di dema [[Roma]]ya antîk de wek ''Aetna'' dihat dizanîn û ew bi gumanî ji wûşeyê ''aitho'' ji zimanê [[yewnanî]] de hat afirandî bû ew tê maneyê "hovî dişewite" ("to violently burn"). [[Ereb]]an ew wek ''jîbel Ûtlemat'' ("çiyayê agir") navendî bû û ew ji pê re çerxa ''Mons Gibel'' bû. Herêmî(lokalî) etna wek ''Mongibeddu'' tê navendin. [[Image:Monte Etna San Gregorio di Catania 2001.jpg|thumb|right|250px| Etna ji Catania de]] == Girêdanên Der == * [http://www.volcanoetna.com Teqîyanê çiyayê Etna] * [http://www.ct.ingv.it/Ufso/Default.asp?Pagina=vulcano.asp&Vulcano=Ecv&Refresh=180 Çiyayê Etna Live Webcam] [[Category:Çiya]] [[Category:Volkan]] [[ast:Etna]] [[bg:Етна (вулкан)]] [[ca:Etna]] [[cs:Etna]] [[cy:Etna]] [[da:Etna]] [[de:Ätna]] [[et:Etna]] [[el:Αίτνα]] [[es:Etna]] [[eo:Etna]] [[fa:اتنا]] [[fr:Etna]] [[fur:Etna]] [[gl:Etna]] [[ko:에트나 산]] [[hr:Etna]] [[id:Etna]] [[it:Etna (vulcano)]] [[he:אטנה]] [[la:Aetna]] [[lb:Etna]] [[lt:Etna]] [[hu:Etna]] [[mt:Etna]] [[nl:Etna]] [[ja:エトナ火山]] [[no:Etna]] [[pl:Etna]] [[pt:Etna]] [[ro:Etna]] [[ru:Этна]] [[scn:Etna (vulcanu)]] [[sk:Etna]] [[sl:Etna]] [[sr:Етна]] [[fi:Etna]] [[sv:Etna]] [[zh:埃特纳火山]] 17745 65459 2007-01-19T20:12:57Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Çiyayê Etna]] #REDIRECT[[Çiyayê Etna]] 17746 65461 2007-01-19T20:21:34Z Bablekan 495 Rûpela nû hate tomar kirin [[Wêne:NavadaCapitolCarsonCity.jpg|thumb|Navenda desthilatiyê, Carson City]] '''Carson City''' ji sala [[1851]]'î virde paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Nevada]] ye. Gelheya wê 52.457(2000) e. Di sala 1851'î de ji aliyê koçberên Ewropayî ve hatiye avakirin û navê xwe ji [[Kit Carson]] digire. Aboriya bajêr pirranî li ser tûrîzmê ye. == Lînkên derve == *[http://www.carson-city.nv.us Malpera fermî ya federedewleta Nevadayêl] *[http://www.carson-city.org Malpera fermî ya bajêr] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17747 65624 2007-01-20T14:13:21Z Bangin 450 Di [[fîzîk|fîzîkê]] da, '''zivirar''', an jî wekî zêdetir bi navê [[livar|livarê]] dihêt niyasîn, bi awayekê nefermî ''hêza zivirandinê'' anko ''hêza goşedar'' e ko dibit sedema hindê ko zivirîna tenekî bihêt guhartin. Ev hêz bi awayê [[mitirê Newton]] e. {{kurt}} [[Kategorî:Zivirar]] 17748 66633 2007-01-26T15:38:11Z 164.119.66.211 iw {{ev gotar|li ser paytextê heremê [[Nebraska]] ye. Ji wateyên din ra [[Lincoln]] seke.}} [[Wêne:Lincoln ne skyline.JPG|thumb|Lincoln]] [[Wêne:NEMap-doton-Lincoln.png|thumb|Nexşê Lincoln]] '''Lincoln''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Nebraska]] ye. Bil gelheya xwe 236.146 (2004) ve duyemîn bajarê mezin ê Nebraska ye. Bajar navê xwe ji [[Abraham Lincoln]] digire. Navenda zanîngeha [[University of Nebraska-Lincoln]] li wir e. == Navdarên bajêr == *[[Richard Cheney]], yek ji wezîrên [[George W. Bush]] *[[Frederic Edward Clements]], botanîker *[[Hilary Swank]], aktrîst *[[Shawn Toovey]], aktor *[[Janine Turner]], aktrîst *[[Thelma White]], aktrîst ==Koordînat== *{{coor dm|40|49|N|96|42|W}} ==Lînk== *[http://www.lincoln.ne.gov Rûpela fermî yê Lincoln (Nebraska)] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] [[da:Lincoln (Nebraska)]] [[de:Lincoln (Nebraska)]] [[en:Lincoln, Nebraska]] [[es:Lincoln (Nebraska)]] [[eo:Lincoln (Nebrasko)]] [[eu:Lincoln (hiria)]] [[fr:Lincoln (Nebraska)]] [[io:Lincoln, Nebraska]] [[id:Lincoln, Nebraska]] [[it:Lincoln (Nebraska)]] [[lt:Linkolnas]] [[nl:Lincoln (Nebraska)]] [[ja:リンカーン (ネブラスカ州)]] [[no:Lincoln (Nebraska)]] [[oc:Lincoln (Nebraska)]] [[pl:Lincoln (Nebraska)]] [[pt:Lincoln (Nebraska)]] [[ru:Линкольн (Небраска)]] [[simple:Lincoln, Nebraska]] [[fi:Lincoln (Nebraska)]] [[sv:Lincoln, Nebraska]] 17749 65632 2007-01-20T14:31:44Z Bangin 450 -kat [[Image:Palermo-Panorama-bjs-3.jpg|thumb|right|Palermo û bendera xwe ji çiyayê pellegrino de]] '''Palermo''' paytexta yek ji navçeya [[otonom]]ên [[îtalya]]yê sîcîlya ye. Nifûsa Palermo yê navendê bajarê de dijî 670.206 (2006) kes e. Li aglomersayonê(îng. agglomeration) bajer jî 1,2 kes dijî ye û ew bajarê [[Sîcîlya]]yî herî mezin e. Palermo li beravên girave yê bakur de ye. [[Category:Sîcîlya]] [[als:Palermo]] [[an:Palermo]] [[ar:باليرمو]] [[ast:Palermo]] [[be:Палерма]] [[bg:Палермо]] [[bs:Palermo]] [[ca:Palerm]] [[co:Palermu]] [[cs:Palermo]] [[cy:Palermo]] [[da:Palermo]] [[en:Palermo]] [[eo:Palermo]] [[es:Palermo]] [[et:Palermo]] [[eu:Palermo]] [[fa:پالرمو]] [[fi:Palermo]] [[fr:Palerme]] [[gl:Palermo]] [[he:פלרמו]] [[hr:Palermo]] [[hu:Palermo]] [[id:Palermo]] [[it:Palermo]] [[ja:パレルモ]] [[la:Panormus]] [[lb:Palermo]] [[lt:Palermas]] [[lv:Palermo]] [[nap:Palermo]] [[nl:Palermo (stad)]] [[nn:Palermo]] [[no:Palermo]] [[pl:Palermo]] [[pt:Palermo]] [[ro:Palermo]] [[ru:Палермо]] [[scn:Palermu]] [[simple:Palermo]] [[sr:Палермо]] [[sv:Palermo]] [[tr:Palermo]] [[vec:Pałermo]] [[zh:巴勒莫市]] 17750 65633 2007-01-20T14:32:25Z Bangin 450 nav gireke mezin werin nivîsandin, -kat '''Catania''' bajarê girava [[sîcîlya]]yê ji palermo şunda duyem mezin e. Nifusa bajar li navendE 306,000 û li metropola dor bajar jî 750,000 kes e. Catania li rojavaya giravê û di navîna Messina û Syracuse de nêzî [[Etna]] ye. [[Category:Sîcîlya]] [[ar:كاتانيا]] [[bs:Catania]] [[bg:Катания (град)]] [[ca:Catània]] [[cs:Catania]] [[co:Catania]] [[da:Catania]] [[de:Catania]] [[el:Κατάνη]] [[es:Catania]] [[eo:Catania]] [[fr:Catane (Italie)]] [[id:Catania]] [[it:Catania]] [[he:קטניה]] [[ka:კატანია]] [[la:Catina]] [[lv:Katānija]] [[nl:Catania (stad)]] [[ja:カターニア]] [[nap:Catania]] [[no:Catania]] [[pl:Katania]] [[pt:Catânia]] [[ro:Catania]] [[ru:Катания]] [[scn:Catania]] [[sr:Катанија]] [[fi:Catania]] [[sv:Catania]] 17751 65634 2007-01-20T14:33:02Z Bangin 450 Di [[fîzîk|fîzîkê]] da, '''livara hêzê''' meznahî ya hêzekê ye ko li dûrahîyekê ji navenda zivirînê li dozeneka anko sîstemeka zivirînê dihêt xebitandin. Têgeh anko mefhûma '''baskê livarê''' wekî dûrahîyeka saloxetî, têgeheka bingehîn di karkirina [[lehêz|lehêzan]], [[çerx|çerxan]], [[gêr|gêran]] û tevaya [[makîneyên sade]] ye ko dikarin [[berjewendiya mekanîkî]] çêbikin. Yekîna livarê di [[Dozena Navneteweyî]] anko [[SI]] da [[mitirê Newton]] e. [[Kategorî:Hêz]] 17752 65478 2007-01-19T20:53:08Z KurdoChali 500 Di [[fîzîk|fîzîkê]] da, '''lezgînî''', ko bi ''a'' (ji ''acceleration'' a [[Inglîzî]]) dihêt nîşadan, wekî rêjeya guhartinê di [[bez|bezê]] anko [[velocity]] an jî hêlîyê da dihêt pênasekirin. Bi vî awayî ew [[hêlber|hêlberek]] e ko dûrhêlên wê [[dirêjî]] dabêşî hêza duyê ya [[demî]] ye (dirêjî/dem²). Di [[Dozena Navneteweyî]] da yekîna lezgînîyê meter/sanîye² ye ko bi [[lezgînîpîv|lezgînîpîvê]] dihêt pîvan. {{kurt}} [[Kategorî:zanist]] [[Kategorî:fîzîk]] 17753 65635 2007-01-20T14:33:54Z Bangin 450 [[Image:Korsika-satelite.jpg|thumb|180px|Korsîka ji peka NASA de]] [[Image:Map of Corsica.svg|thumb|150px|Nexşe Korsîka]] '''Korsîka''' ([[fransî]]: ''Corse'', [[korsîkî]]: ''Corsica'') girava çaram mezinê ji pê [[Sîcîlya]], [[Sardûnya]] û [[qubris]] re di [[derya navîn]] de ye. Korsîka yek ji 26 navçeyên [[Fransa]] ye. Lê otonomîyê giravê korsîka gorî otonom navçeyên dinên Fransa hinekî lawaz e. Yanê ew hinekî din serbixwe ye. [[Napoleon Bonaparte]] li korsîka hatî bû dine. ==Erdnîgarî== Korsîka ji girava Sardûnya bi [[Tengava Bonifacio]] vediqete. Hin bajarên xweya mezin (navên korsîkî) [[Ajaccio]] (''Aiacciu''), [[Bastia]] (''Bastia''), [[Corte]] (''Corti'') û [[Sartène]] (''Sartè'') ye. ==Dîrok== Korsîka heta [[237 b.z.]] de derbaza [[Împaratoriya Roma]] bû di bin destên [[Kartaca]]yan de bû. Ew heta [[430]] p.z. de ji alîya [[Vandal]]an hat dagir kirin dest [[Roma]]yan de ma. Ew di [[522]]an de derbaza [[Bîzans]] bû. Pê [[Bîzans]]an re [[Ereb]], [[Lombard]] û bi dawî di [[1282]]an de derbaza [[Genova]]yan bû. Ew navbera 1296-1434 [[Aragon]]an û navbera 1553-1559an de [[Fransî]]yan kergar kir jî, ew heta di [[1768]]an de [[Genova]]yan ew firota Fransa ew bin destên Genovayan de ma. [[Pasquale Paoli]] (1725-1807), generalekî korsîkayî, ji bo serxwebûna Korsîka pêşin hembera Genovayan ji pê re jî hembera Fransîyan serîhilda. Lê ji pê [[Genova]]yan girav [[1769]]an de firota Fransa, fransîyan girav dagir kir û [[Pasquale Paoli]] hat mişexta [[Londra]] kirin. [[Napoleon Bonaparte]] di [[1769]]an de li Korsîka hate dinê. [[Category:Girav]] [[Category:Fransa]] [[Category:Derya Navîn]] [[als:Korsika]] [[ar:كورسيكا]] [[an:Corzega]] [[frp:Corse]] [[be:Корсіка]] [[br:Korsika]] [[bg:Корсика]] [[ca:Còrsega]] [[cs:Korsika]] [[co:Corsica]] [[da:Korsika]] [[de:Korsika]] [[et:Korsika]] [[el:Κορσική]] [[es:Córcega]] [[eo:Korsiko]] [[eu:Korsika]] [[fr:Corse]] [[ga:Corsica]] [[ko:코르시카]] [[hr:Korzika]] [[io:Korsika]] [[id:Korsika]] [[it:Corsica]] [[he:קורסיקה]] [[ka:კორსიკა]] [[kw:Korsika]] [[lad:Corse]] [[la:Corsica]] [[lb:Korsika]] [[lt:Korsika]] [[hu:Korzika]] [[nl:Corsica]] [[ja:コルシカ島]] [[no:Korsika]] [[nn:Korsika]] [[oc:Corsega]] [[pl:Korsyka]] [[pt:Córsega]] [[ro:Corsica]] [[ru:Корсика]] [[scn:Còrsica]] [[simple:Corsica]] [[sk:Korzika]] [[sl:Korzika]] [[sr:Корзика]] [[sh:Korzika]] [[fi:Korsika]] [[sv:Korsika]] [[tr:Korsika]] [[uk:Корсіка]] [[ur:کورسیکا]] [[zh:科西嘉島]] 17754 65517 2007-01-20T09:20:29Z Erdal Ronahi 2 |Biçûk, Selîm] '''Selîm Biçûk''' [[nivîskar]] û [[helbestvan]]ekî kurde. Wî xwendina xwe ya destpêkê li gundê Tilxatûn û Otilce temam kir. Xwendina xweya navîn li tirbespiyê temam kir. Di sala [[1987]]an de beşê hiqûqê [[zanîngeha Şamê]] temam kir. Dawiya sala [[1990]]î sînorê qedexeyan çirand û derket [[Ewropa]] û heta niha li [[Elmanya]] dijî ye. == Berhem == *Di adara [[1997]]an de pirtûka xwe ya yekemîn ''Rêzimanê Kurdî Kurmancî'' çap kir. *Sala [[2002]]an pirtûka xwe ya helbestan ''Xewnên Revok'' çap kir. [[Kategorî:Nivîskar|Biçûk, Selîm]] [[Kategorî:Helbestvan|Biçûk, Selîm]] [[Kategorî:Kurd|Biçûk, Selîm]] 17755 65490 2007-01-19T22:45:25Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Korsîka]] #REDIRECt[[Korsîka]] 17756 65492 2007-01-19T23:37:01Z Bangin 450 Redirecting to [[Farisiya Navîn]] #redirect[[Farisiya Navîn]] 17757 65495 2007-01-19T23:38:10Z Bangin 450 Derya Ligurya çû cihê Derya Lîgurya: rastnivîs #REDIRECT [[Derya Lîgurya]] 17758 65499 2007-01-19T23:44:56Z Bangin 450 J.M. Barrie çû cihê J. M. Barrie: tîpekî vala di navberê herfê '''J''' û '''M''' gireke #REDIRECT [[J. M. Barrie]] 17759 65500 2007-01-19T23:45:21Z Bangin 450 Redirecting to [[J. M. Barrie]] #redirect[[J. M. Barrie]] 17762 65547 2007-01-20T10:52:32Z Luqman 401 Köprüköy çû cihê Qoprîkoy #REDIRECT [[Qoprîkoy]] 17763 65554 2007-01-20T10:59:48Z Luqman 401 Link çû cihê Lînk: rastnivîs #REDIRECT [[Lînk]] 17764 65598 2007-01-20T13:35:24Z Bangin 450 Redirecting to [[Olof Palme]] #redirect[[Olof Palme]] 17765 65603 2007-01-20T13:44:28Z Bangin 450 nih Pir bajar bi navî '''Concord''' hene: *[[Concord (New South Wales)]], [[Awûstralya]] *[[Concord (Ontario)]], [[Keneda]] *[[Concord (Arkansas)]], [[DYA]] *[[Concord (Califonia)]], [[DYA]] *[[Concord (Louisiana)]], [[DYA]] *[[Concord (Massachusetts)]],[[DYA]] *[[Concord (Michigan)]], [[DYA]] *[[Concord (New Hampshire)]], paytextê heremê [[New Hampshire]] *[[Concord (North Carolina)]], [[DYA]] *[[Concord (Ohio)]], [[DYA]] *[[Concord (Texas)]], [[DYA]] *[[Concord (Vermont)]], [[DYA]] *[[Concord (Virginia)]], [[DYA]] *[[Concord Township, Ohio]], [[DYA]] *[[Concord Township, Pennsylvania]], [[DYA]] {{cudakirin}} [[bg:Конкорд]] [[de:Concord]] [[en:Concord]] [[es:Concord]] [[fr:Concord]] [[ja:コンコード]] [[ko:콩코드]] [[nl:Concord]] [[pl:Concord]] [[pt:Concord]] [[sv:Concord]] 17766 65620 2007-01-20T14:12:08Z Bangin 450 '''Mitirê Newton''' (kurtenavê xwe: <math>\mathrm{N\cdot m}</math> ya <math>Nm</math>) yekê [[zivirar|zivirarê]] ye. Hên jî mitirê Newton yekê [[germê]] û [[kar|karê]] ye. Mitirê Newtonek <math>\mathrm{1\,Nm = 1\, \frac{kg\cdot m^2}{s^2} = 1\, J}</math> e. [[Kategorî:Yeke]] [[Kategorî:Germê]] [[Kategorî:Kar (fîzîk)]] [[Kategorî:Zivirar]] 17767 65621 2007-01-20T14:12:20Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Fîzîk]] 17768 65622 2007-01-20T14:12:32Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Fîzîk]] 17769 65623 2007-01-20T14:12:43Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Fîzîk]] 17770 65627 2007-01-20T14:25:04Z Bangin 450 /* Kes */ Pir wateyên '''Lincoln''' hene. == Kes == * [[Benjamin Lincoln]] (1733-1810) * [[Abraham Lincoln]] (1809-1865), serokwezîrê 16'ê yê [[DYA]] * [[Henry Lincoln]] (* 1930 bi navî ''Henry Soskin''), nivîskarekî inglîz * [[Lincoln (futbolvan)|Lincoln]] (* 1979), futbolvanekî brazîlî == Cih == * [[Lincoln (Lincolnshire)]] * [[Lincoln (Neuseeland)]] * [[Lincoln (Alabama)]] * [[Lincoln (Arkansas)]] * [[Lincoln (Kalifornien)]] * [[Lincoln (Delaware)]] * [[Lincoln (Illinois)]] * [[Lincoln (Iowa)]] * [[Lincoln (Maine)]] * [[Lincoln (Massachusetts)]] * [[Lincoln (Michigan)]] * [[Lincoln (Montana)]] * [[Lincoln (Nebraska)]] * [[Lincoln (New Hampshire)]] * [[Lincoln (Rhode Island)]] * [[Lincoln (Texas)]] * [[Lincoln (Vermont)]] * [[Lincoln (Virginia)]] * [[Lincoln (Wisconsin)]] * [[Lincoln City (Oregon)]] * [[Lincoln Township (Michigan)]] * [[Lincoln Township (Minnesota)]] * [[Lincoln Township (Pennsylvania)]] == County == * [[Lincoln County (Arkansas)]] * [[Lincoln County (Maine)]] == Wateyên din == * [[USS Abraham Lincoln (CVN-72)]], gemiyekî emerîkî yê balefir lê kanin biskinin * [[USS Abraham Lincoln (SSBN-602)]] submarînekî emerîkî * [[Derya Lincoln]], perçekî [[Derya Bakûr yê Polar]] * [[Tunelî Lincoln]], [[New York]] û [[New Jersey]] digîne hev. * [[Lincoln Near Earth Asteroid Research]] (kurtenav: LINEAR), projektekî emerîkî ji bo sekirina asteroîdên nêzîkî erdê. {{cudakirin}} [[da:Lincoln]] [[en:Lincoln]] [[eo:Lincoln]] [[es:Lincoln]] [[et:Lincoln]] [[fr:Lincoln]] [[io:Lincoln]] [[it:Lincoln]] [[ja:リンカーン]] [[ko:링컨]] [[nl:Lincoln]] [[no:Lincoln]] [[pl:Lincoln]] [[pt:Lincoln]] [[ru:Линкольн]] [[sl:Lincoln]] [[sq:Lincoln]] [[sv:Lincoln]] [[th:ลิงคอล์น]] 17771 65631 2007-01-20T14:31:03Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Îtalya]] 17772 65716 2007-01-21T10:59:14Z Bangin 450 [[Image:Sardinia satellite.jpg|right|thumb|200px|Sardûnya ji ezmen de]] '''Sardûnya''', an '''Sardînya''' (bi [[îtalî]]: ''Sardegna''; bi [[sardûnî]]: ''Sardigna'' an ''Sardinna'') ji pê [[Sîcîlya]] re girava duyem mezina [[Derya Navîn]] e. Ew navbera [[Îtalya]], [[Spanya]], û [[Tûnis]] li başûra [[Korsîka]] dikeve û yek ji navçeyên otonome [[îtalya]] ye. Nave giravê dema antîk de ''Hyknusa'' (latînî, Ichnusa) bû. Navê îroj "sardinya" ji ''Şardana'', gelê berê li Sardûnya dijî bû, de hatî ye. ==Erdnîgarî== Sardûnya 180 km dûra [[Nîvgirava Apennîn]] û navbera wan de [[Derya Tîren]] he ye. Li 210 km başûra giravê beravên Tunis he ne. Li bakur Korsîka 11 km dûra giravê ye navbera wan de [[Tengava Bonifacio]] he ye. Li rojavaya giravê jî [[Spanya]] he ye. [[Image:Sardinia Provinces.png|thumb|right|250px|Navçeyên Sardûnnya]] Paytexta Sardûnya [[Cagliari]] ye û rûerda xwe 24,090 km², nifûsa xwe jî 1.65 milon e. ==Dîrok== Dîroka Sardûnya gelek kevin e. Li dora [[sedsala 10'an b.z.]] de [[Fenîke]]yan li Sardûnya benderên bazîrganîye çê kirî bûn. Di [[509 b.z.]] de fenîkeyan û dimatîyên sardûnya ve ketin hev û dimatîyên giravê ji bo alikarîye banga [[Kartaca]]yan kir. Ji pê wê re Sardûnya kete bin destên [[Kartaca]]yan. Di [[238 b.z.]] de [[Împaratoriya Roma]] [[kartaca]]yan di [[Cenga Punîş]]a yekem de bin xistin û sardûnya hundura xakên xwe kir. Di navbera [[456]]an û [[534]]an de li Sardûnya [[Vandal]]an, yên li [[efrîka]], serwerî ajotî bûn. Lê ew dema împarator [[Justinian I]] de derbaza serwera [[Bîzans]] bû. Di [[sedsala 8'an]] de êrîşên [[Ereb]]an û [[Berberî]]yan ser Sardûnya dest pê kir. Di [[753]]an de ereban nîvîya giravê dest xwe xistin. [[827]]an de heta [[860]]an jî nêzî bi tunî girav bin destên ereban de ma. Girav pê [[ereb]]an re dem bi dem kete bin destên [[Genova]] û [[Pisa]]yan. Di [[1323]]-[[1409]]an de girav di bin kergara [[Aragon]]an de bû. Di [[1409]]an de jî girav ji alîya [[Spanya]]an hat dagir kirin. Di demê Spanyan de gelek [[Katalan]]an koça giravê kirî bûn. Di [[1718]]an de Sardûnya bû keyatîyake feodala serbixwe. Lê [[1792]]an de keyatî derbaza bin kergare [[Fransa]] bû. Di [[1860]]an de Vittorio Emanuele II îtalya bi tunî dagir kir û bû keyê Îtalya ye. ==Ziman== [[Image:No-smoking-sardinian.JPG|right|thumb|150px|Qedexe cixare li herdu zimanên [[Îtalyanî]] û [[sardûnî]]]] Li sardûnya [[Îtalyanî]] û [[Sardûnî]] du ziman tê axaftin ==Spor== Wek îtalya gîşke li sardûnya jî werzîşa (spora) herî dildar fitbol e. Li giravê tîma herî navdar [[Cagliari Calcio]] ye. Ew yek ji tîmên [[serie a]] ye û ew di sala [[1900]]an de hatiye sazandin. == Girêdanên Der == * [http://www.regione.sardegna.it/ Rûpela fermî bi Italyanî] [[Category:Girav]] [[Category:Îtalya]] [[Category:Derya Navîn]] [[ar:جزيرة سردينيا]] [[bs:Sardinija]] [[bg:Сардиния]] [[ca:Sardenya]] [[cs:Sardinie]] [[co:Sardegna]] [[da:Sardinien]] [[de:Sardinien]] [[et:Sardiinia]] [[el:Σαρδηνία]] [[es:Cerdeña]] [[eo:Sardio]] [[eu:Sardinia]] [[fr:Sardaigne]] [[ga:An tSairdín]] [[gl:Sardeña - Sardigna]] [[ko:사르데냐]] [[hr:Sardinija]] [[io:Sardinia]] [[id:Sardinia]] [[is:Sardinía]] [[it:Sardegna]] [[he:סרדיניה]] [[kw:Sardayn]] [[la:Sardinia]] [[lb:Sardinien]] [[lt:Sardinija (regionas)]] [[lij:Sardegna]] [[hu:Szardínia (Olaszország)]] [[nl:Sardinië]] [[ja:サルデーニャ島]] [[no:Sardinia]] [[oc:Sardenha]] [[pl:Sardynia]] [[pt:Sardenha]] [[ro:Sardinia]] [[ru:Сардиния]] [[sc:Regione Autònoma de sa Sardigna]] [[scn:Sardigna]] [[simple:Sardinia]] [[sk:Sardínia]] [[sl:Sardinija]] [[sr:Сардинија]] [[fi:Sardinia]] [[sv:Sardinien]] [[tr:Sardunya]] [[uk:Сардинія]] [[ur:ساردینیا]] [[vec:Sardignia]] [[zh:萨丁岛]] 17773 65675 2007-01-20T19:25:29Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Sardûnya]] #REDIRECT[[Sardûnya]] 17774 65677 2007-01-20T19:29:11Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Sardûnya]] #REDIRECT[[Sardûnya]] 17775 66190 2007-01-23T22:35:26Z Cyrus the virus 619 [[Image:Forum Romanum panorama 2.jpg|thumb|right|300px|Xopanên Foruma Roma]] '''Çaxa Antîk''' an '''Antîk''' ([[latînî]] ''antiquus'') [[çax]]eke dîrokzanên Ewropa ji bo dor [[Derya Navîn]] salix da ye. Ew ji [[sedsala 8'an b.z.]] de dest pê dike û heta [[sedsala 6'an]] paş zayînê dajo. Di dema Antîk de bi gelemperî [[Elen]] (Hellen) û [[Împaratoriya Roma]] serwerî ajotî bû. Antîk bi dewletên Elenîk re destpê dike û bi hilwaşîna [[Împaratoriya Romaya Rojhelat]]a di [[476]]an re xelas dibe. Yewnanan di [[sedsala 8'an]] de dest bi kolonî kirina dewletên dor xwe kir û pê re jî heta [[Anatolîya]] dor [[derya navîn]] kir. [[Îskenderê Mezin]] xakên heta hundura [[Asya]] dagir kirin û ji pê re jî [[împaratoriya Roma]] dor derya Navîn serwerî ajotî bû. ==Yewnana Antîk== Yewnana Antîk heta xiristîyanî der tê ye. Gorî dîroknasan wê bandorake mezin li ser împaratoriya Roma û şarmendîyê ewropa kirî ye. "Yewnana Antîk" bi erdnîgarî ji bo xakên li ser yewnanî dihat axaftin tê bikaranîn; [[nîvgirava Yewnan]], [[Qubris]], [[giravên Ege]], [[Anatolîya]] (Îyonya), [[Sîcîlya]] û başûra [[Îtalya]] bû. Di wê demê de demeke yewnanan heta Nîvgirava îber û [[Misir]] yewnanan belav bû bûn. Di dora [[700 b.z.]] Homeros îlyada û odessa nivisandî bû. Di [[sedsala 8'an]] [[Lîskên Olympî]] dihat saz kirin. [[Dema Elenîk]] bi mirina îskenderê mezin re dest pê dike û bi dagir kirina [[Yewnanîstan]]a ji alîya împaratoriya roma di [[146 b.z.]] re xelas dibe. ==Roma Antîk== Roma Antîk dewleta di antîk di [[sedsala 9'an]] da di bajarê [[Roma]] de der ketî bû. Di dema jiyandar bû wê [[monarşî]], [[olîgarşî]], [[komar]] û [[împaratorî]] dît. Wê di wan 20 sedsalan serwerî ajotî de dor [[derya navîn]] gelek bandorî bû. Împaratorî di [[sedsala 5'an]] de pêşin bu du paran û ji pê re jî ya rojava hilwaşîya û ya rojhelat jî wek Bîzans serwerî ajot. Bi gelemperî va bûyera wek dawîya Çaxa Antîk û destpêka [[Çaxa Navîn]] tê pejirandin. [[Kategorî:Çax]] [[br:Henamzer]] [[cs:Starověk]] [[da:Antikken]] [[en:Classical antiquity]] [[fr:Antiquité]] [[hr:Antika]] [[no:Antikken]] [[pl:Starożytność]] [[pt:Antiguidade clássica]] [[sk:Starovek]] [[sl:Antika]] [[sv:Antiken]] 17776 65715 2007-01-21T10:57:53Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Dewlet]] 17777 66274 2007-01-24T13:47:01Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser Derya Navîn yê Emerîka e. Ji wê deryê di navberê [[Ewropa]] û [[Efrîqa]] ra li [[Derya Navîn]] seke.}} [[Wêne:Karte Karibik Inseln.png|thumb|400px|Giravên Karabîk di Derya Navîn yê Emerîka da]] '''Derya Navîn yê Emerîka''' deryakekî mezin li rojavayê [[Okyanûsa Atlantîk]] e. Rûberê xwe 4,354 [[milyon]] [[Çargoşê kîlomitir|km²]] û çûrtirîn cih 7.680 [[Mitir|m]] e. ==Cografîya== ===Derya di Derya Navîn yê Emerîka da=== [[Derya Karîbîk]] li başûr-rojhilat û [[Kendava Meksîk]] li bakur-rojava percên Derya Navîn yê Emerîka ne. Derya Navîn yê Emerîka li navberê [[Emerîkaya Bakur]] û [[Emerîkaya Başûr]] e. Di [[Kendava Meksîk]] da hên ev kendav/rêk hene: [[Bahía de Campeche]], [[Rêkê Florida]] û [[Kendavê Gonâve]]. Di [[Derya Karîbîk]] da ev kendav hene: [[Golfo de Batabanó]], [[Kendava Darién]], [[Kendava Hondûras]] û [[Kendava Vênêzûêla]]. Hên jî di vê deryayê da deryakekî din jî heye; [[Derya Marakaîbo]]. ===Dewlet=== Ev dewlet digên Derya Navîn yê Emerîka: * [[DYE]] - [[Kedava Meksîk]] * [[Bahamas]] - di bakur-rojhilatê [[Okyanûsa Atlantîk]] digê [[Derya Karîbîk]] * [[Kûba]] - [[Kedava Meksîk]] und [[Karibik]] * [[Giravên Kaîman]] ([[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]]) - [[Derya Karîbîk]] * [[Jamaîka]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Haîtî]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Komara Domînîk]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Pûerto Rîko]] ([[DYE]]) - [[Derya Karîbîk]] * [[United States Virgin Islands]] ([[DYE]]) - [[Derya Karîbîk]] * [[the British Virgin Islands]] ([[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]]) - [[Derya Karîbîk]] * [[Angûîlla]] ([[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]]) - [[Derya Karîbîk]] * [[St. Kitts û Nevis]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Antîgûa û Barbûda]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Montserrat]] ([[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]]) - [[Derya Karîbîk]] * [[Gûadêlûp]] ([[Fransa]]) - [[Derya Karîbîk]] * [[Domînîka]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Martînîk]] ([[Fransa]]) - [[Derya Karîbîk]] * [[St. Lucia]] - [[Derya Karîbîk]] * [[St. Vincent û Grênad]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Barbados]] - di bakur-rojhilatê [[Okyanûsa Atlantîk]] digê [[Derya Karîbîk]] * [[Grenada]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Giravên Turk û Kaîkos]] ([[Keyatiya Yekbûyî ya Brîtaniya Mezin û Îrlanda]]) - (di bakur-rojhilatê [[Okyanûsa Atlantîk]] digê [[Derya Karîbîk]]) * [[Venezuela]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Antillên Holendî]] ([[Holenda]]) - [[Derya Karîbîk]] * [[Arûba]] ([[Holenda]]) - [[Derya Karîbîk]] * [[Kolûmbîa]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Panama]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Kosta Rîka]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Nîkaragûa]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Hondûras]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Gûatêmala]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Bêlîz]] - [[Derya Karîbîk]] * [[Meksîk]] - [[Derya Karîbîk]] û [[Kendava Meksîk]] ===Rêk, Passaj û Kanal=== Di Derya Navîn yê Emerîka da pir rêkên, kanalên û passajên avê hene: [[Rêkê Florida]], [[Passajê Bêh]] (''Paso de los Vientos''), [[Passajê Mona]] (''Canal de la Mona''), [[Passajê Anegada]], [[Passajê Gûadêlûp]], [[Passajê Domînîka]], [[Passajê Martînîk]], [[Kanalê St. Lucia]] û [[Passajê St. Vincent]]. [[Rêkê Yucatán]] [[Kendavê Meksîk]] digîne [[Karîbîk]]. Bi [[Kanalê Panama]] mera digê [[Okyanûsa Pasîfîk]]. [[Kategorî:Derya]] [[de:Amerikanisches Mittelmeer]] 17780 65780 2007-01-21T16:17:54Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Kes]] 17781 65783 2007-01-21T17:04:57Z Bangin 450 nih {{ev gotar|li ser navçeyê '''Karîbîk''' e. Ji wê deryê bi vê navî li [[Derya Karîbîk]] seke.}} [[Wêne:Karte Karibik Inseln.png|thumb|Giravên Karîbîk]] [[Image:Earth and Moon.jpg|thumb|Karîbîk ji ezmên da]] '''Karîbîk''' (ya jî '''Karaîb''') navçeyek di [[Derya Navîn yê Emerîka]] ye. [[Derya Karîbîk]] perçekî Karîbîkê ye. ==Nav== Navî ''Karîbîk'' ji gelhê ''[[Karîb]]'' tê, yê keşifvanên spanî dîtin, di demê wan Emerîka nih keşifkirin. ==Kes== Li Karîbîk nêzîkî 35 milyon kes hene. Ew kes ji pir deran ne. Li wir pir kesên [[Ewropa|ewropî]] û [[Efrîqa|efrîqî]] hene, lê kesên [[kreol]], [[Hindistan|hind]] û [[sîn]] jî hene. ==Ziman== [[Spanî]] û [[inglîzî]] zimanên fermî di Karîbîkê da ne (94 % ji her kesên Karîbîk wan du zimanan dengdikin). Hên jî [[fransî]] û [[holendî]] tên dengkirin. ==Dîrok== Di salê [[1492]] [[Christopher Columbus]] gihîşte giravê [[San Salvador]] û Emerîka keşifkir. ===Serxwebûn=== Pir girav di Karîbîkê da serxwebûnê xwe di [[sedsala 20'an]] birin. ==Girav di Karîbîkê da== Ev girav di Karîbîkê da ne: * [[Anguîlla]] * [[Antîgua û Barbûda]] * [[Arûba]] * [[Bahamas]] * [[Barbados]] * [[Bonêr]] * [[British Virgin Islands]] * [[Giravên Kaîman]] * [[Giravên Korn]] ([[Nîkaragûa]]) * [[Giravên Turk û Kaîkos]] * [[Kûrasao]] * [[Domînîka]] * [[Grenada]] * [[Gûadêlûp]] * [[Hîspanîola]] (bi dewletên [[Haîtî]] û [[Komara Domînîk]]) * [[Isla Margarita]] ([[Vênêzûêla]]) * [[Islas del Rosario]] ([[Kolûmbiya]]) * [[Jamaîka]] * [[Kûba]] * [[Martînîk]] ([[Fransa]]) * [[Montserrat]] * [[Navassa]] * [[Antîllên Holendî]] * [[Pûerto Rîko]] * [[Saint-Barthélemy]] * [[Saint Martin]] * [[San Andrés y Providencia]] ([[Kolûmbiya]]) * [[Sint Eustatius]] * [[St. Kitts û Nevis]] * [[St. Lucia]] * [[St. Vincent û Grenad]] * [[Trînîdad û Tobago]] * [[United States Virgin Islands]] ==Dewlet yê digên Karîbîkê== Ev dewlet digên Karîbîkê: * [[Bêlîz]] * [[Kosta Rîka]] * [[Gûatemala]] * [[Hondûras]] * [[Kolûmbiya]] * [[Meksîk]] * [[Nîkaragûa]] * [[Panama]] * [[DYE]] * [[Vênêzûêla]] ==Koordînat== *{{coor dms|14|31|32|N|75|49|6|W}} ==Lînk== {{commons|Category:Caribbean}} *[http://www.caribbean.com/ Înformasîyon li ser Karîbîkê] [[Kategorî:Erdnîgarî]] [[bg:Карибско море]] [[ca:Mar Carib]] [[da:Caribiske Hav]] [[de:Karibik]] [[en:Caribbean Sea]] [[eo:Kariba Maro]] [[es:Mar Caribe]] [[et:Kariibi meri]] [[fi:Karibianmeri]] [[fr:Mer des Caraïbes]] [[ga:Muir na Cairibe]] [[he:הים הקריבי]] [[ia:Mar Caribe]] [[id:Laut Karibia]] [[is:Karíbahaf]] [[it:Mare Caraibico]] [[ja:カリブ海]] [[ko:카리브 해]] [[la:Mare Caribium]] [[lt:Karibų jūra]] [[mk:Карипско море]] [[nds:Karibik]] [[nl:Caribische Zee]] [[no:Det karibiske hav]] [[pap:Laman Karibe]] [[pl:Morze Karaibskie]] [[ru:Карибское море]] [[sk:Karibské more]] [[sl:Karibsko morje]] [[sv:Karibiska havet]] [[sw:Bahari ya Karibi]] [[zh:加勒比海]] 17782 65785 2007-01-21T17:07:58Z Bangin 450 Redirecting to [[Kolûmbiya]] #redirect[[Kolûmbiya]] 17784 65789 2007-01-21T17:11:51Z Bangin 450 Redirecting to [[Topal Osman]] #redirect[[Topal Osman]] 17785 65793 2007-01-21T17:23:39Z Bangin 450 nih {{ev gotar|li ser Derya Karîbîk e. Ji navçeyê Karîbîk di [[Derya Navîn yê Emerîka]] ra li [[Karîbîk]] seke.}} [[Image:Central america.jpg|thumb|400px|Derya Karîbîk]] '''Derya Karîbîk''' deryak di [[Karîbîk|Karîbîkê]] da ye. Rûberê xwe nêzîkî 2.754.000 km²<ref>[http://www.allthesea.com/Caribbean-Sea.html Derya Karîbîk]</ref> ye. ==Çavkanî== <references /> [[Kategorî:Derya]] [[ca:Mar Carib]] [[de:Karibisches Meer]] [[da:Caribiske Hav]] [[en:Caribbean Sea]] [[eo:Kariba Maro]] [[es:Mar Caribe]] [[et:Kariibi meri]] [[fi:Karibianmeri]] [[fr:Mer des Caraïbes]] [[ga:Muir na Cairibe]] [[ia:Mar Caribe]] [[id:Laut Karibia]] [[is:Karíbahaf]] [[it:Mare Caraibico]] [[la:Mare Caribium]] [[lt:Karibu; ju-ra]] [[nds:Karibik]] [[nl:Caribische Zee]] [[no:Det karibiske hav]] [[pap:Laman Karibe]] [[pl:Morze Karaibskie]] [[sk:Karibské more]] [[sl:Karibsko morje]] [[sv:Karibiska havet]] 17786 66009 2007-01-22T19:33:51Z Bangin 450 [[Image:06-10-06centralincisors.jpg|thumb|Diranên mirovekî]] '''Diran''' di devê mirov û caneweran kirdarek (wezîveke) gelek girîng dike, [[xwarin]] baş hûrdike û qutdike. Diran şêwê riwê mirov xweş xuya dike û roleke mezin di kirdarê peyvîn û dengkirin dilîze. Bê dirên rewş û forma mirov gelek zor û nexweşe.Bê dirên mirov çawa bixwe û bipeyîve. Diran gelek pûte dixwaze ji ber ku kulnebe xire nebe sax bime.diran di devê miovê mest de ji 28 ta 32 teve diranên mejî. Diran çar beşên xwe hene: ac, mîna, kakil û cebl. Diran ji tac û kok hevbend dibe (terkîb). Gelek tamar û rehînên hûr hene ku bi wan mirov bi tîn û êş dihise. Diranên pêş û paş û jêr û jorin. ==Lînk== {{wîkîferheng|diran}} {{commons|category:Teeth}} [[Kategorî:Mirov]] 17787 65813 2007-01-21T21:55:21Z Cyrus the virus 619 [[Image:Eugène Ferdinand Victor Delacroix 012.jpg|thumb|300px| Ketinê Xaçiyanê Konstantinopolis ([[Eugène Delacroix]], 1840)]] '''Sefera Xaçiyayê Çaram''', navbera [[1202]]an û [[1204]]an de ji alîya [[Fransa]] yê wê demê û [[Komara Venedîk]] de hatî bû der xistin. Ew ji armanca [[Misir]]ê ji destên [[Dewleta Eyûbiyan]]an bistînin hatî bû saz kirin, lê ew çerxa ser Konstantinopolis, paytexta Bîzans, bû û bi dagir kirina wir re dawî bû. ==Sedem== Paş [[sefera Xaçiyayê Sêyem]] bê serkeftî bû re dijwarên ewropa ji bo der xistinê sefereke dinê [[orşelîm]] ji misilmanan bistînin re fersend çav dikir. Di wê demê de Eyûban li [[Misir]] û [[Sûrî]], derve çend bajarên dest [[Dewletên Xaçiya]] de, bi tunî serwerî dajotin. Li [[Bîzans]]ê di [[1195]]an de împaratorê Bîzans [[Isaak II]] bi derbe kirina birayî xwe [[Alexios III]] ji textê bû. Ji pê vê bûyerê [[Alexios III]] derbaza textê bû re li împaratoriyê şûn bi şûn wek [[ermenîstan]], [[Trabzon]] û hin derên din serîhildan der ketin. ==Sefer== Di [[gelawêj]]ê [[1198]]an de [[papa]] [[Innozenz III]] ji bo seferake dinê xaçî daxwazina xwe da.[[Boniface]] yê Montferrat keyê [[Fransa]] ji bo seferake re ji Venedîk û Genova yan re [[Venedîk]]an re dawet şand. Venedîkan bi 33.500 leşker ve der ketina seferê pejirand. Di [[1201]]an de leşkerên bi gelemperî ji Fransa û Venedîkan de pêk hatî bûn li Venedîkê kom bûn. Armanca wê sefereyê bingehî dagir kirina [[Orşelîm]] bû jî wan dagir kirina Misir jî armanc dikir. Venedîkan pereyên, 83.000 zîv, ji bo derketine sefera hatî bû peyv danî ji xaçiyan xwastin. Lê ancax 51.000 zîv hat dana wan. Ji wê sedemê wan dest bi artêş gorî kêfî xwe bikaranîne kirin. Wan artêş çerxa ser bajarê îroj li [[xirvatistan]]ê [[zara]] kirin û ew ji pê dorpêç kirinake du heftan re di [[1202]]an de dagir kirin. Di wê demê de xaçiyan lawê [[Isaak II]], yê di 1195an de ji textê Bîzans hatî bû kirin, [[Alexios IV]] ve hevdîtin. [[Alexios IV]] xwe wek pêmavane himîyê textê didît û ji bo derbaza textê be ji xaçiyan alikarî xwest. Gorî peymanê ger ku Konstantinopolis werê dagir kirin, Alexios IV dikir 200.000 zîv pere bi xaçiyan de û ji bo dagir kirina Orşelîm 10.000 leşkeran salekî din re amade bikirî bû ye. Ji xaçiyan hin kesan ew pêşniyarîya vegerand jî bi gelemperî hat pejirandin. Kênge nûçeyê wê planê çû [[Papa]] wî cenga navbera xiristîyanan de qedexe kir û ji bo Venedîkan ramana dagir kirina Zara da bû ewna [[afaroz]] kirin. Lê ewna dîsa bi armanca dagir kirinê çerxe ser Konstantinopolis bûn. Wan ji pê êrîşên di derya re di [[17 puşperê]] [[1203]]an de bajar dagir kir. Alexios III, împaratorî wê demê li textê bû, bi gelek gencîne(xazîne) revî [[Trakya]] ye. Isaak II, yê Alexios III ji textê danî bû û çaven wî kûr kirî bûn, şunda derbaza textê bû. Di [[1'ê gelawêjê]] de jî wî lawê xwe [[Alexios IV]], ye bi xaçîyan ve peyman kirî bû, wek împaratorê pardar da zanîn. Xaçîyan ji bo [[Alexios IV]] sozê xwe pêk bîne û ji pê re jî hene armanca xweya bingehî Orşelîm dagir bikin, li Konstantinopolis man. Lê her rojake soz dihat paşxistin bê aramî nav xaçiyan û venedîkîyan de pir di bû. Li bajarê şun bi şun bêaramîyan û ceng dewam dikirin. Di [[rêbendan]]ê 1204an de [[Alexios V]] serîhilda û xwe wek împarator da zanîn û pêşewarê xwe Alexios IV da kuştin. Ji pê vê bûyerê re di adarê [[1204]]an de Xaçiyan navbera hev de ji par ve kirina împaratorîya Bîzans peymanek kirin. Gorî wê peymanê pê dagir kirina împaratoriyê re dikir ku Venedîkan çaran sêyê împaratorî xaçiyan jî çaran yeka împaratorî bistînin. Dîsa gorî wê peymanê împaratorê împaratorîye dikir ku ji alîya her şeş kesên venedîkan û Frankan werê hilbijartin. împaratorê ji pê wî re jî dikir ew alîyê dinê cara pêşin împaratorî nakirî de were hilbijartin. Xaçiyan di [[9'ê avrêlê]] carekî din êrîşa paytexta împaratorîyê kir. Paş gelek ceng û êrîşan re wan di 12'ê avrêlê de bajar dest xwe xist û [[Alexios V]] da kuştin. Paş wan bajar vekir re sê rojan bajar bi tunî talan kir. Gelek dimatîyên bajarê hat kuştin, mozaîk û avahîyên li bajar bi sedsalan hat xirab kirin. Gelek şiwînên dîrokî hat revandina Venedîk e. ==Dawî== Ji pê seferê re [[împaratoriya Latinî]] hat saz kirin. Selanîk yewnanîstan bi gelemperî bin kergara KOnstantinopolis de ma. Gîrît, hin xakên nîvgirava [[Peloponnes]] [[Koron]] û[[Monembasia]]) derbaza Venedîkan bû. Li Anatoliya jî împaratoriya Trabzon, împaratoriya Nicea hat sazandin. Bîzansan ancax di [[1261]]an de bajar şunda dagir kir û împaratorî şunda ra kir. [[Category:Seferên Xaçiya]] [[ar:حملة صليبية رابعة]] [[cs:Čtvrtá křížová výprava]] [[el:Δ' Σταυροφορία]] [[en:Fourth Crusade]] [[es:Cuarta Cruzada]] [[et:Neljas ristisõda]] [[fi:Neljäs ristiretki]] [[fr:Quatrième croisade]] [[hr:Četvrti križarski rat]] [[it:Quarta crociata]] [[ja:第4回十字軍]] [[nl:Vierde Kruistocht]] [[pl:IV wyprawa krzyżowa]] [[pt:Quarta Cruzada]] [[sk:Štvrtá križiacka výprava]] [[sr:Четврти крсташки рат]] [[zh:第四次十字军东征]] 17788 66831 2007-01-27T21:13:30Z Bablekan 495 vandalîzm jêbir [[Wêne:Hrant Dink.jpg|thumb|Hrant Dink]] '''Hrant Dink''' (bi [[ermenî]]: Հրանդ Տինկ<ref>[http://www.nytimes.com/2007/01/20/world/europe/20turkey.html?_r=1&n=Top%2fReference%2fTimes%20Topics%2fPeople%2fD%2fDink%2c%20Hrant&oref=slogin Arsu, Sebnem, "Editor Who Spoke for Turkey's Ethnic Armenians Is Slain"], ''[[The New York Times]]'', [[20'ê rêbendanê]] [[2007]], formata A3</ref>; * [[15'ê rezberê]] [[1954]] li [[Meletî]],[[Tirkiye]]† [[19'ê rêbendanê]] [[2007]] li [[Stenbol]], [[Tirkiye]]) rojnamevanê bingeh-[[Ermenî]], gerînendeyê giştî yê rojnameya [[Agos]] bû. Ji ber nêrînên xwe gelek caran hate darizandin û bi "piçûkxistina Tirkbûnê" dihate tewanbarkirin. Artêşa Tirkiyê, medya Tirk, kom û partiyên neteweperest ew wekî "xaîn - dijminê neteweyî" dan nîşandan û di dawiyê de hate kuştin. Dink li paş xwe 3 sêwî hiştin. Dê û bavê wî Ermeniyên ji parêzgeha [[Sêwas]]ê bûn. Di sala [[1961]]'î de hevdû berdidin û Hirant sêwî dimîne. Jiyana wî li sêwîxaneyan derbasdibe. Dîsa xanima wî jî sêwî bû. Zarokên Ermeniyan yên ku bê dê û bav bûn, li sêwîxaneyan di bin rewşên awarte de dijiyan. Herwekî di hemî mercên dewleta Tirk de rastî bêbextî, piçûkxistin û dijûnan dihatin. Ji ber kû îdeolojiya fermî gelê Ermenî wekî dijmin dinirxîne, jiyana Ermeniyan li Tirkiyê gelek dijwar e. Kuştina Dink kesên aştîxwaz, Kurd û lîberal rakirin ser piyan. Xwepêşandanên bi navê "Em hemî Ermenî ne" hatin lidarxistin. Dewleta Tirk bi lez kesekê derêxist û wekî bersûc da nîşandan. Bersûcê bi navê [[Ogün Samast]] sûc hemî xist para xwe. Lê ronakbîr di wê baweriyê de ne ku, wekî her carê dewleta Tirk dîsa "belengazek" derdixe û tewanbariya xwe vedişêre. Parêzgerê wî daxûyanîkirin ku Dink ji aliyê serkaniya Artêşa Tirk û orgeneral [[Veli Küçük]] ve dihatibûye geflêkirin. Dink xwedî gelek xelatên navneteweyî bû. Gelek caran dewleta [[Ermenistan]]ê, dîasporaya Ermeniyan jî rexne dikir. ==Çavkanî== <references /> [[Kategorî:Rojnamevan]] [[Kategorî:Ermenî]] [[ar:هرانت دينك]] [[bg:Хрант Динк]] [[br:Hrant Dink]] [[da:Hrant Dink]] [[de:Hrant Dink]] [[el:Χραντ Ντινκ]] [[en:Hrant Dink]] [[eo:Hrant Dink]] [[es:Hrant Dink]] [[fi:Hrant Dink]] [[fr:Hrant Dink]] [[hy:Հրանտ Դինք]] [[id:Hrant Dink]] [[it:Hrant Dink]] [[ja:フラント・ディンク]] [[lb:Hrant Dink]] [[nl:Hrant Dink]] [[no:Hrant Dink]] [[pl:Hrant Dink]] [[pt:Hrant Dink]] [[ro:Hrant Dink]] [[ru:Динк, Грант]] [[sv:Hrant Dink]] [[tr:Hrant Dink]] [[zh:赫蘭特·丁克]] 17789 65883 2007-01-22T06:40:48Z Bablekan 495 '''Agos''' yekemîn rojnameya hefteyî ya [[Ermenî]]yên li [[Tirkiyê]] ye. Bi Tirkî û Ermenî weşanê dike. Di bin pêşengiya [[Hrant Dink]] de ji aliyê komeke dilxwazên Ermenî ve di [[5'ê avrêlê]] [[1996]]'î de dest bi weşanê dike. Heya kuştinê gerînendeyê giştî yê rojnameyê Hrant Dink bû. Agos ji 10 rûpelan pêk tê. Ji 10 rûpelan tenê 2 rûpel bi zimanê Ermenî ne. Rojname bi tîraja 5.000 ji bo xwendevanên xwe yên bingeh-Ermenî tê derxistin. == Lînkên derve == * [http://www.agos.com.tr Malpera fermî ya rojnameya Agosê] [[Kategorî:Rojname]] [[Kategorî:Ermenî]] 17790 66021 2007-01-22T19:44:09Z Bangin 450 '''Ogün Samast''' (* [[1990]] li [[Kartal]], [[Stenbol]]) bersûcê kuştina gerînendeyê giştî yê rojnameya [[Ermenî]] [[Agos]], [[Hrant Dink]] e. Tê payîn ku bersûc Samast dixwastibûye bireve [[Azerbaycan]] an komareke "Tirkî" li [[Asya]]yê lê hatiye girtin. Pirraniya ronakbîrên lîberal û demokrat ên [[Tirkiyê]] di wê baweriyê de ne ku kuştina Dink ji aliyê artêşa Tirkiyê ve hatiye plankirin û Samast an bêsûc e, yan jî hatiye bikaranîn, xapandin. Malbata Samast li [[Trabzon]]ê dijî û tê payîn ew endamê [[Alperen Ocakları]] ya girêdayî [[Büyük Birlik Partisi]] ye ku ev partî xwedî nêrînên neteweperest e. Samast di tomarkirinên polîs de ji ber tewanbariya diziyê cihgirtiye. [[Kategorî:Tirk]] [[Kategorî:Sûcdar]] 17791 66023 2007-01-22T19:48:06Z Bangin 450 [[Image:MTMap-doton-Helena.png|thumb|Nexşê Helena]] '''Helena''' paytextê federedewleta [[DYA]]yê [[Montana]] ye. Bi 25.780 (2000) gelheya xwe bajareke girîng ê çandinî, maden û bazirganiyê ye. Bi tevî devedora xwe hejmara niştecihên wê zêdetirî 40.000 e. Helena li navçeya [[County Seat]] a girêdayî [[Lewis and Clark County]] ye. Rûbera wê 36,3 km², bilindahiya axa wê ji rûyê avê 1.205 m ye. Bi dîtin û derxistina zêr li herêmê di 30'ê kewçêrê 1864'î de hatiye damezrandin. Di 1889'î de dibe paytext. == Navdarên bajêr == *[[Dirk Benedict]], aktor *[[Gary Cooper]], aktor *[[Colin Meloy]], stranbêj ==Koordînat== *{{coor dms|46|35|34,8|N|112|2|6|W}} == Lînkên derve == * [http://www.ci.helena.mt.us/ Malpera fermî ya bajêr (Îngîlîzî)] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17796 66020 2007-01-22T19:43:51Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Şer]] 17799 66153 2007-01-23T17:10:41Z Bangin 450 [[Image:GreecePeloponnesus.png|thumb|right|100px|]] '''Peloponnes''' (bi [[yewnanî]] Πελοπόννησος, ''Pelopónnisos''; bi [[yewnanîya antîk]] ''Pelopónnēsos'') [[nîvgirav]]ake li başûra [[Yewnanistan]]e ye. == Nav == Nav bi gumanî ji figurake mîtolojîk [[Pelops]], tê gotin ku lawê [[Tantalos]]bû, hatiye girtin. Navê duyem nesos jî tê mane girav. Yanê bi tunî; girava Pelops. Hin deman ew bi navê [[îtalî]] ''Morea'' jî hatî bû navandin. == Erdnîgarî == [[Image:Peloponnese modis.jpg|left|149px|thumb|Peloponnese ji ezmen de]] Girav an nîvgirav bû ne Peloponnes nevebirî ye. Berê ew ji reşahîyê [[yewnanîstan]] ve, reşahîyên li ser parzemîna [[ewropa]], bi [[berzaxa Corinth]] firehîye 6 km. bi wê ve gireda bû. Lê di [[1893]]an de li ser wê [[Kanala Corinth]] hat çêkirin. Çiqas êdî ew ji reşahîya Yewnanîstan ve ne girêdayî ye jî ji bo kanalê çêkirîye ew hîn wek nîvgirav tê ditîn. Di [[2004]]an de Peloponnes bi pirayakê 2,2 km ve bi reşahîyê bingehî ve hat girêdan. Peloponnes li başûra nîvgirava [[Balkan]] e. Li rojavaya nîvgiravê [[Derya Ege]], li rojhelat jî [[Derya îon]] he ye. == Dîrok == [[Image:Historic peloponnes de.png|thumb|180px|Peloponnes di dema antîk de]] Pelopennes dema [[Mîken]]an de , di [[1100 b.z.]] de dawî bû bûn, navenda medenîyeta wan bû. Ew di dema yewnana antîk de di destên [[Sparta]]yan bû. Ji pê re [[îskenderê Mezin]] ew dera dagir kir. Lê ew di [[146 b.z.]] de kete destên [[Împaratoriya Roma]]ye. Ew dera ji pê Roma re kete destên [[Bîzans]] û wek [[Morea]] dihat navendin. Di [[1204]]an di [[sefera Xaçiyayê Çaram]] de ew ji alîya Latînan hat dagir kirin. Ew ji pê Bîzans şunda serxwe bû re şunda hundura xakên Bîzans bû. Lê ew di [[sedsala 15'an]] de navbera [[Komara Venedîk]] û [[Osmanan]] de diçû û dihat. Ew bi dawî di [[1686]]an de kete destên Venedikan û heta [[1715]]an wek Morea di destên Venedîkan de ma. Paş serxwebûna [[Yewnanîstan]] re ew şunda dest yewnana ket û ew şunda wek navê xweyê antîk Peloponnes hat navandin. [[Category:Nîvgirav]] [[Category:Yewnanîstan]] [[bg:Пелопонес (административна област)]] [[ca:Peloponès]] [[cs:Peloponés]] [[da:Peloponnes]] [[el:Περιφέρεια Πελοποννήσου]] [[en:Peloponnese]] [[eo:Peloponezo]] [[es:Peloponeso]] [[et:Peloponnesos]] [[fi:Peloponnesos]] [[fr:Péloponnèse]] [[gl:Peloponeso]] [[he:פלופונסוס]] [[it:Peloponneso]] [[ja:ペロポネソス半島]] [[ko:펠로폰네소스 반도]] [[la:Peloponnesus]] [[nl:Peloponnesos]] [[no:Peloponnes]] [[pl:Peloponez]] [[pt:Peloponeso]] [[ro:Peloponez]] [[ru:Пелопоннес]] [[simple:Peloponnese]] [[sk:Peloponéz]] [[sl:Peloponez]] [[sr:Пелопонез]] [[sv:Peloponnesos]] [[tr:Mora]] [[zh:伯罗奔尼撒]] 17800 66037 2007-01-22T20:56:34Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Peloponnes]] #REDIRECT[[Peloponnes]] 17801 66152 2007-01-23T17:10:03Z Bangin 450 koordînat [[Image:Corinth_Isthmus.jpg|thumb|300px|Kanala li ser Berzaxa [[Corinth]]]] '''Berzaxa Corinth''' [[berzax]]eke di navbera reşahîyên bingehîyê [[yewnanîstan]] û nîvgirava [[Peloponnes]] de ye. Li rojhelata berzaxê [[kendava Corinth]] li rojava jî [[kendava Saronic]] he ye. Firehîya wê 6,3 km. ye. Di [[1893]]an de li ser berzaxê kanalake bi navê [[Kanala Corinth]], di dera nêzî 6,4 km. teng de, hat çê kirin. ==Koordînar== {{coor dms|37|56|29|N|22|59|16|E}} [[Category:Yewnanîstan]] [[Category:Berzax]] [[el:Ισθμός της Κορίνθου]] [[en:Isthmus of Corinth]] [[es:Istmo de Corinto]] [[fr:Isthme de Corinthe]] [[he:מצר קורינתוס]] [[hu:Iszthmosz]] [[it:Istmo di Corinto]] [[ja:コリントス地峡]] [[nl:Landengte van Korinthe]] [[pl:Przesmyk Koryncki]] [[pt:Istmo de Corinto]] [[simple:Isthmus of Corinth]] 17803 66157 2007-01-23T17:12:54Z Bangin 450 [[Image:IsthmusOfPanama.png|thumb|275px|[[Berzaxa Panama]] navbera başûr û bakura Emerîka]] '''Berzax''' (îng., isthmus, ji [[yewnanî]] ''isthmos'' de) ew astenga tengê erdeyê du reşahîyan mezin digihîne hev e. Bi erdnîgarî tersa wê yê derya digihîne hev [[tengav]] e. Ji bo berzaxên tengên ewna yên ji bo kanalan kêrhatî ne. Li ser [[berzaxa Panama]] [[kanala Panama]] an li ser [[berzaxa Suweyş]] [[Kanala Suweyş]] hatiye çê kirin. Bi wan kanalan keştî hîn hêsan derbaza deryayên herdu hêlên berzaxe dibin. ==Lîsteya Berzaxên Dinê== * [[Berzaxa Panama]] - berzaxa navbera [[Emerîkaya Başûr]] û [[Emerîkaya Bakur]] de. * [[Berzaxa Corinth]] li [[Yewnanîstan]] - * [[Berzaxa Dubrovnik]] - * Berzaxa [[Suweyş]] - berzaxa navbera [[Maxrêb]] û [[Nîvgirava Erebistan]], * [[Berzaxa Médanos]] - navbera [[Venezuela]] û [[Médanos]] * [[Berzaxa Kra]], navbera nîvgirava [[Malay]] û [[Asya]] * [[Berzaxa Avalon]] li [[Kanada]] * [[Berzaxa Chignecto]] -li Kanada * [[Berzaxa Tehuantepec]] -li [[Meksîk]] * [[Berzaxa Perekop]] li [[Ukrayna]] * [[Berzaxa Karelian]] li [[Fînlanda]] * [[Berzaxa Madison ]], [[ Wisconsin]] * [[Berzaxa Auckland]], li Auckland, [[Zelanda Nû]] * [[Berzaxa Kushimoto]] li [[Japonya]] * Berzaxa [[Eaglehawk]], li [[Tazmanya]] * Berzaxa girava [[Bruny ]], li [[Tazmanya]] * Berzaxa [[Mavis Grind]] li [[Shetland]], [[UK]] * Berzaxa [[La Coupée]] li [[Sark]] [[Category:Berzax| ]] [[Category:Erdnîgarî]] [[af:Landengte]] [[ar:برزخ (جغرافيا)]] [[ast:Istmu]] [[ca:Istme]] [[cs:Pevninská šíje]] [[da:Tange]] [[de:Isthmus (Geographie)]] [[es:Istmo]] [[eo:Istmo]] [[eu:Istmo]] [[fr:Isthme]] [[gl:Istmo]] [[ko:지협]] [[ia:Isthmo]] [[id:Tanah genting]] [[is:Eiði]] [[it:Istmo]] [[he:מצר יבשה]] [[nl:Landengte]] [[ja:地峡]] [[no:Eid (landform)]] [[pl:Przesmyk]] [[pt:Istmo]] [[ro:Istm]] [[ru:Перешеек]] [[simple:Isthmus]] [[fi:Kannas]] [[sv:Näs]] 17804 66047 2007-01-22T21:40:31Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Category:Erdnîgarî]] 17810 66168 2007-01-23T18:53:53Z Bangin 450 Parastî [[Bismilli Zeko]]: pir caran ev gotara hate tomarkirin, lê her yek ya vandalîzm ya tecîbak bû [edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed] {{rûpelbetalkirin|[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]]}} 17812 66171 2007-01-23T19:00:07Z Bangin 450 {{copyright}} [[Hrant Dink]] {{copyright}} [[Hrant Dink]] 17813 66290 2007-01-24T14:00:41Z Bangin 450 '''Jefferson City''' paytexta federedewleta [[DYA]]yê [[Missouri]] ye. Hejmara niştecihên wê 39.636 (2000) e. Bajêr li ser 73.2 km² ava ye. Dîsa rûbera parêzgeha wê 70.6 km² ye. Axa herêmê 192 m ji rûyê avê bilind e. == Koordînat == *{{38|38|58|N|92|12|52|W}} == Navdarên bajêr == *[[Christian Cantwell]], Atlet *[[Chester Himes]], Nivîskar *[[Jack Kilby]], Endazyarê bi Xelata Nobel == Lînkên derve == *[http://www.jeffcitymo.org/ Malpera fermî ya bajêr] [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17815 66297 2007-01-24T14:22:01Z Bangin 450 {{ev gotar|li ser paytextê heremê [[Mississippi]] di [[DYE]]'yê da ye. Ji wateyên din ra li [[Jackson]] seke.}} [[Image:MSMap-doton-Jackson.png|thumb|Cihê Jackson li Mississippi]] '''Jackson''' paytexta federedewleta [[DYA]]yê [[Mississippi]] ye. Li navenda wê 179.298 kes (2004) dijîn û bi tevî devedorê jî hejmara niştecihên wê 510.000 kes in. Li parêzgeha [[Hinds County]] ye. Bingeha bajêr di [[1822]]´î de hatiye avêtin. Navê xwe ji [[General Andrew Jackson]] ê navdar digire. == Asta perwerdeyê == *[[Millsaps College]] *[[Belhaven College]] *[[Jackson State University]] *[[Tougaloo College]] *[[Reformed Theological Seminary]] *[[University of Mississippi Medical Center]] ==Wargehên çand-hunerî == *Senfonîk Orkestra ya Mississippi *Balet a Mississippi *[[New Stage Theatre]] *[[Mississippi Hispanic Association]] *[[Mississippi Heritage Trust]] *[[Mississippi Arts Center]] == Navdarên Jacksonê == *[[Teddy Edwards]], Tenorsaksafonîstê Blues û Modern Jazz *[[Richard Ford]], Nivîskar *[[Thomas Harris]], Nivîskar *[[Faith Hill]], Pop-Stranbêjê herêmî *[[LeAnn Rimes]], Stranbêj *[[Otis Spann]], Blues-Piyanîst û Stranbêj *[[Bobby Valentino]], R&B-Stranbêjê Afroamerîkayî *[[Freddie Waits]], Jazzmûzîker *[[Cassandra Wilson]], Jazzstranbêj == Lînkên baldar == * http://www.visitjackson.com (Îngîlîzî) * http://www.city.jackson.ms.us (Îngîlîzî) [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17816 66181 2007-01-23T21:05:54Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Derya Îon]] #REDIRECT[[Derya Îon]] 17817 66182 2007-01-23T21:06:27Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Çaxa Antîk]] #REDIRECT[[Çaxa Antîk]] 17818 66299 2007-01-24T14:23:43Z Bangin 450 [[Wêne:GreeceCrete.png|right|thumb|200px|Yewnanîstan û Kreta]] '''Kreta''' ([[yewnanî]]: Κρήτη ''Kríti''; [[tirkî]]: ''Girit'') girava herî mezinê [[yewnanîstan]]e û pencam mezinê [[Derya Navîn]] e. ==Erdnîgarî== Kreta yek ji 13 navçeyên Yewnanîstanê ye. Li şûna herî fireh bakur başûrî de 60 km firehî, rojhelat-rojavayî jî 260 km direjahîya wê he ye. Li cîhî herî teng jî 12 km firehîya xwe he ye. Ew li ser 8,336 km² reşahîye rûniştîye û 1046 km beravên xwe hê ne. Li bakur [[Derya Kreta]], li başûr jî [[Derya Lîbya]], li rojhelat [[Derya Karpatîan]], li rojava jî [[Derya Mîrton]] he ye. Nifûsa wê yê di 2005 de 650,000 kes bû. Girav nêzî 160 li başûra reşahîyê Yewnanîstanê bingehî dikeve ==Dîrok== Kreta navenda şarmendîyê(medenîyetê) [[Minoan]] bû. Ew navbera ([[Sedsala 26'an b.z.]] de heta [[sedsala 14'an b.z.]] medenîyatê herî pêşinê ewropa bû. Li Kreta bajarên Minoan [[Knossos]] û Phaistos he ne. Kreta dema [[Împaratoriya Roma]] de di [[69 b.z.]] de hundura xakên Roma bû. Ew ji pê împaratorî bû du paran re heta ji alîya [[Ereb]]an hat dagir kirî di destên [[Împaratoriya Romaya Rojava]] an jî [[Bîzans|rojhelat]] de ma. Ew di [[824]]an de ji alîya Ereban di serdarîya El-Hakem de hat dagir kirin û heta [[960]]an de şunda ji alîya Bîzansan de hat dagir kirin destên wan de ma. Ew ji pê Bîzansan re di [[1204]]an de dema [[Sefera Xaçiyayê Çaram]] de kete destên [[Venedîk]]an. Ew heta di [[1669]]an de ji alîya [[împaratoriya Osmanî]] hat dagir kirî di destên Venedîkan de ma. Ber dema ji alîya Osmanan hat dagir kirî di [[1648]]an de heta [[1669]]an de di dorpêç kirinê de ma û ew bi gumanî dorpêçkirina herî dirêjê di dîrok de ye. Ew ji pê [[Cenga Balkan]] re bi Yewnanîstan re gireda. Dema [[Şerê cîhanî yê duyemîn]] ji bo cîhê xweya krîtîkê di [[derya Navîn]] de şanogeha cengên mezinê navbera [[Îngîlîz]] û [[Elman]]an bû. ==Koordînat== *{{coor d|35|N|25|E}} [[Category:Girav]] [[Category:Derya Navîn]] [[Category:Yewnanîstan]] [[ar:كريت]] [[bs:Kreta]] [[bg:Крит]] [[ca:Creta]] [[cs:Kréta]] [[da:Kreta]] [[de:Kreta]] [[et:Kreeta]] [[el:Κρήτη]] [[es:Creta]] [[eo:Kreto]] [[eu:Kreta]] [[fr:Crète]] [[ko:크리티 지역]] [[hr:Kreta]] [[id:Kreta]] [[is:Krít]] [[it:Creta]] [[he:כרתים]] [[la:Creta]] [[lv:Krēta]] [[lt:Kreta]] [[hu:Kréta]] [[nl:Kreta]] [[ja:クレタ島]] [[no:Kreta]] [[pl:Kreta]] [[pt:Creta]] [[ro:Creta]] [[ru:Крит]] [[sk:Kréta]] [[sl:Kreta]] [[sr:Крит]] [[fi:Kreeta]] [[sv:Kreta]] [[tr:Girit]] [[zh:克里特]] 17819 66188 2007-01-23T22:22:28Z Cyrus the virus 619 Giravên derya Navînê mezinê gorî mezinahîyê xwe. {| border="0" style="border: 1px solid #999; background-color:#FFFFFF" |- align="center" bgcolor="#CCCCCC" ! &nbsp; !! Nav !!Dewlet !! Rûerd (km²) |- valign="top" | 1 || [[Sîcîlya]] || [[Îtalya]] || align="right" | 25 460 |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 2 || [[Sardûnya]] || [[Îtalya]] || align="right" | 23 813 |- valign="top" | 3 || [[Qubris]] || [[Qubris]] (û [[Tirkiye]]) || align="right" | 9 251 |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 4 || [[Korsîka]] || [[Fransa]] || align="right" | 8 681 |- valign="top" | 5 || [[Kreta]] || [[Yewnanîstan]] || align="right" | 8 261 |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 6 || [[Euboe]] || [[Yewnanîstan]] || align="right" | 3 655 |- valign="top" | 7 || [[Majorca]] || [[Spanya]] || align="right" | 3 640 |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 8 || [[Lesbos]] || [[Yewnanîstan]] || align="right" | 1 641 |- valign="top" | 9 || [[Rhodes]] || [[Yewnanîstan]] || align="right" | 1 410 |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 10 || [[Chios]] || [[Yewnanîstan]]|| align="right" | 822 |- valign="top" | 11 || [[Kefalonia]] || [[Yewnanîstan]] || align="right" | 775 |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 12 || [[Minorca]] || [[Spanya]] || align="right" | 692 |- valign="top" | 13 || [[Corfu]] || [[Yewnanîstan]] || align="right" | 641 |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 14 || [[Ibiza]] || [[Yewnanîstan]]|| align="right" | 577 |- valign="top" | 15 || [[Cerba]] || [[Tûnis]] || align="right" | 523 |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 16 || [[Lemnos]] || [[Yewnanîstan]] || align="right" | 482 |- valign="top" | 17 || [[Samos]] || [[Yewnanîstan]] || align="right" | 477 |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 18 || [[Naxos]] || [[Yewnanîstan]]|| align="right" | 436 |- valign="top" | 19 || [[Zante]] || [[Yewnanîstan]]|| align="right" | 419 |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 20 || [[Krk]] || [[Xirvatîstan]] || align="right" | 418 |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 22 || [[Brač]] || [[Xirvatîstan]] || align="right" | 395 || |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 23 || [[Andros]] || [[Yewnanîstan]] || align="right" | 380 || |- valign="top" | 24 || [[Thasos]] || [[Yewnanîstan]] || align="right" | 378 || |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 25 || [[Lefkada]] || [[Yewnanîstan]] || align="right" | 303 || |- valign="top" | 26 || [[Karpathos]] || [[Yewnanîstan]] || align="right" | 301 || |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 27 || [[Hvar]] || [[Xirvatîstan]] || align="right" | 300 || |- valign="top" | 28 || [[Kos]] || [[Yewnanîstan]] || align="right" | 290 || |- valign="top" | 29 || [[Pag]] || [[Xirvatîstan]] || align="right" | 285 || |- valign="top" | 30 || [[Gökçeada]] || [[Tirkiye]] || align="right" | 279 || |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 31 || [[Korčula]] || [[Xirvatîstan]] || align="right" | 279 || |- valign="top" | 32 || [[Cythera]] ||[[Yewnanîstan]] || align="right" | 278 || |- valign="top" | 33 || [[Icaria]] || [[Yewnanîstan]]|| align="right" | 255 || |- valign="top" bgcolor="#efefef" | 34 || [[Malta]] || [[Malta]] || align="right" | 246 || |} [[Category:Derya Navîn]] [[Category:Erdnîgarî]] [[Category:Girav]] [[ca:Llista d'illes de la mar Mediterrània]] [[cs:Největší ostrovy Středozemního moře]] [[en:List of islands in the Mediterranean]] [[pl:Wyspy Morza Śródziemnego]] [[sv:Lista över öar i Medelhavet]] 17820 66195 2007-01-23T22:42:59Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin <div align=center> [[sedsala 12'an]] | '''[[sedsala 13'an]]''' | [[sedsala 14'an]] </br> [[1199]] | [[1200]] | [[1201]] | [[1202]] | [[1203]] | [[1204]] | [[1205]] | [[1206]] | [[1207]] | [[1208]] | [[1209]] | </div> == Bûyer == === Cîhan === *Di [[Sefera Xaçiyayê Çaram]] de Latînan Konstantinopolis dagir kirin. === Kurdistan === == Zayîn == (Kesen ku di vê salê de ji dayîk bûn) == Mirin == (Kesên ku di vê salê de mirî ne.) [[Category:Sal]] [[af:1204]] [[am:1204 እ.ኤ.አ.]] [[an:1204]] [[ar:1204]] [[ast:1204]] [[az:1204]] [[be:1204]] [[bg:1204]] [[bn:১২০৪]] [[bpy:মারি ১২০৪]] [[br:1204]] [[bs:1204]] [[ca:1204]] [[co:1204]] [[cs:1204]] [[cv:1204]] [[cy:1204]] [[da:1204]] [[el:1204]] [[en:1204]] [[eo:1204]] [[es:1204]] [[et:1204]] [[eu:1204]] [[fi:1204]] [[fr:1204]] [[fy:1204]] [[gd:1204]] [[gl:1204]] [[he:1204]] [[hr:1204]] [[ht:1204 (almanak jilyen)]] [[hu:1204]] [[hy:1204]] [[id:1204]] [[io:1204]] [[it:1204]] [[ja:1204年]] [[ka:1204]] [[ko:1204년]] [[ksh:Joohr 1204]] [[la:1204]] [[lb:1204]] [[lmo:1204]] [[mk:1204]] [[ms:1204]] [[nap:1204]] [[nl:1204]] [[nn:1204]] [[no:1204]] [[nrm:1204]] [[oc:1204]] [[pl:1204]] [[pt:1204]] [[ro:1204]] [[ru:1204 год]] [[ru-sib:1204]] [[scn:1204]] [[simple:1204]] [[sk:1204]] [[sl:1204]] [[sq:1204]] [[sr:1204]] [[sv:1204]] [[th:พ.ศ. 1747]] [[tr:1204]] [[tt:1204]] [[uk:1204]] [[uz:1204]] [[vec:1204]] [[yi:ד'תתקס"ד]] [[zh:1204年]] 17821 66300 2007-01-24T14:25:25Z Bangin 450 <div style="position:relative;visibility:hidden">---Sidenote START---</div> {| id="toc" align="right" style="margin-left:5px;white-space:nowrap" |<small> <div align="center">[[sedsal]]<br> [[sedsala 3'an]] | '''sedsala 4'an''' | [[sedsala 5'an]]<br> [[301]] [[302]] [[303]] [[304]] [[305]] [[306]] [[307]] [[308]] [[309]] [[310]]<br> [[311]] [[312]] [[313]] [[314]] [[315]] [[316]] [[317]] [[318]] [[319]] [[320]]<br> [[321]] [[322]] [[323]] [[324]] [[325]] [[326]] [[327]] [[328]] [[329]] [[330]]<br> [[331]] [[332]] [[333]] [[334]] [[335]] [[336]] [[337]] [[338]] [[339]] [[340]]<br> [[341]] [[342]] [[343]] [[344]] [[345]] [[346]] [[347]] [[348]] [[349]] [[350]]<br> [[351]] [[352]] [[353]] [[354]] [[355]] [[356]] [[357]] [[358]] [[359]] [[360]]<br> [[361]] [[362]] [[363]] [[364]] [[365]] [[366]] [[367]] [[368]] [[369]] [[370]]<br> [[371]] [[372]] [[373]] [[374]] [[375]] [[376]] [[377]] [[378]] [[379]] [[380]]<br> [[381]] [[382]] [[383]] [[384]] [[385]] [[386]] [[387]] [[388]] [[389]] [[390]]<br> [[391]] [[392]] [[393]] [[394]] [[395]] [[396]] [[397]] [[398]] [[399]] [[400]]<br> </div> </small> |} [[Category:Sedsal]] [[af:4de eeu]] [[als:4. Jahrhundert]] [[ar:قرن 4]] [[an:Sieglo IV]] [[ast:Sieglu IV]] [[az:IV əsr]] [[bs:4. vijek]] [[br:IVe kantved]] [[bg:4 век]] [[ca:Segle IV]] [[cs:4. století]] [[da:4. århundrede]] [[de:4. Jahrhundert]] [[et:4. sajand]] [[el:4ος αιώνας]] [[es:Siglo IV]] [[eo:4-a jarcento]] [[eu:IV. mendea]] [[fr:IVe siècle]] [[fy:4e ieu]] [[ga:4ú haois]] [[gd:4mh Linn]] [[gl:Século IV]] [[ko:4세기]] [[hr:4. stoljeće]] [[io:4ma yar-cento]] [[id:Abad ke-4]] [[is:4. öldin]] [[it:IV secolo]] [[he:המאה ה-4]] [[jv:Abad kaping 4]] [[kw:4a kansblydhen]] [[la:Saeculum 4]] [[lb:4. Joerhonnert]] [[lt:IV amžius]] [[li:Veerde iew]] [[hu:4. század]] [[mk:4 век]] [[nl:4e eeuw]] [[nds-nl:4e eeuw]] [[ja:4世紀]] [[no:4. århundre]] [[nn:300-talet]] [[nds:4. Johrhunnert]] [[pl:IV wiek]] [[pt:Século IV]] [[ksh:4. Joohunndot]] [[ro:Secolul IV]] [[ru:IV век]] [[sq:Shekulli IV]] [[ru-sib:4-о столетте]] [[scn:Sèculu IV]] [[simple:4th century]] [[sl:4. stoletje]] [[sr:4. век]] [[fi:300-luku]] [[sv:300-talet]] [[tt:4. yöz]] [[th:คริสต์ศตวรรษที่ 4]] [[vi:Thế kỷ 4]] [[tr:4. yüzyıl]] [[uk:4 століття]] [[zh:4世纪]] 17824 66289 2007-01-24T13:59:42Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Kes]] 17827 66296 2007-01-24T14:21:13Z Bangin 450 /* Kes */ '''Jackson''' navî pir kesan û cihan e. ==Kes== * [[Alan Jackson]] (* 1958) * [[Andrew Jackson]] (1767–1845) * [[Charles Thomas Jackson]] (1805-1880) * [[Curtis Jackson]] (ya jî 50 Cent) (* 1975) * [[Cyril V. Jackson]] (1903–1988) * [[Dee D. Jackson]] (* 1954) * [[Frank Cameron Jackson]] (* 1943) * [[Gene Jackson]] (* 1961) * [[Glenda Jackson]] (* 1936) * [[Gordon Jackson]] (1923–1990) * [[Helen Hunt Jackson]] (1831–1885) * [[Janet Jackson]] (* 1966) * [[Jermaine Jackson]] (* 1954) * [[Jesse Jackson]] (* 1941) * [[Joe Jackson]] (* 1954) * [[John Hughlings Jackson]] (1835–1911) * [[Joseph Jackson Lister]] (1786-1869) * [[LaToya Jackson]] (* 1956) * [[Mahalia Jackson]] (1911–1972) * [[Michael Jackson]] (* 1958) * [[Michael A. Jackson]] (* 1936) * [[Milt Jackson]] (1923–1999) * [[Peter Jackson]] (* 1961) * [[Robert H. Jackson]] (1892–1954) * [[Samuel L. Jackson]] (* 1948) * [[Shoeless Joe Jackson]] * [[Steve Jackson]] * [[Steve Jackson (DYE)|Steve Jackson]] (* 1960) * [[Tito Jackson]] (* 1953) * [[Thomas Jonathan Jackson]] (1824–1863) * [[William Henry Jackson]] (1843–1942) ==Cih== *[[Jackson (Alabama)]] *[[Jackson (Georgia)]] *[[Jackson (California)]] *[[Jackson (Kentucky)]] *[[Jackson (Louisiana)]] *[[Jackson (Maine)]] *[[Jackson (Michigan)]] *[[Jackson (Minnesota)]] *[[Jackson (Mississippi)]] (paytext) *[[Jackson (Missouri)]] *[[Jackson (New Jersey)]] *[[Jackson (North Carolina)]] *[[Jackson (Ohio)]] *[[Jackson (South Carolina)]] *[[Jackson (Tennessee)]] *[[Jackson (Texas)]] *[[Jackson (Wisconsin)]] *[[Jackson (Wyoming)]] ===Cihên din=== * [[Jackson County]] di [[Oregon]] * [[Jackson Falls]] * [[Mount Jackson (Antarktîka)]], çîyayek li [[Antarktîka]] (4190m) * [[Mount Jackson (DYE)]], çîyayek li [[DYE]] * [[Fort Jackson]] * [[Fort Jackson (New Orleans)]] ==Hên== * [[The Jackson Five]], grûpekî [[Soul]] li [[DYE]]. [[Michael Jackson]] jî endamek bû. * [[Jackson (Asteroid)]], asteroîdek bi nimrê 2193 {{cudakirin}} [[af:Jackson]] [[de:Jackson]] [[en:Jackson]] [[es:Jackson]] [[fi:Jackson]] [[fr:Jackson]] [[ja:ジャクソン]] [[ko:잭슨]] [[nl:Jackson]] [[no:Jackson]] [[pl:Jackson]] [[pt:Jackson]] [[ru:Джексон]] [[sv:Jackson]] 17835 66484 2007-01-25T15:26:42Z Bangin 450 '''UTC+0''' yek Beşên Demjimêrê ye. [[Greenwich Mean Time]] (GMT) an jî [[Western European Time]] (WET) tê nav kirin. Bi biharî ji bo nerîtê [[Demjimêra Havîn]] li hin wan (bi *) derbaza [[UTC-1]] dibin û [[Alaska Daylight Time]] (ADT) an jî [[Greenwich Daylight Time]] (GDT) û [[Western European Daylight Time]] (WET) tê nav kirin. Li wan dernan tê bikaranin: *[[Burkîna Faso]] *[[Côte d'Ivoire]] *[[Gambiya]] *[[Gana]] *[[Gronland]] *[[Guyana]] *[[Gînê-Bîsso ]] *[[Îzlanda]] *[[Japan]] *[[Lîberya]] *[[Malî]] *[[Morîtanya]] *[[Fas]] *[[São Tomé and Príncipe]] *[[Senegal]] *[[Sierra Leone]] *[[Togo]] *[[Giravên Faroe]]* *[[Îrlanda]]* *[[Portekîz]]* *[[Spanya]] *[[Brîtanya]]* [[Category:Navçeya demê]] ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+0 Bajarên di UTC+0] {{Beşên Demjimêrê}} [[fr:UTC+0]] [[ja:UTC+0]] [[pt:UTC+0]] [[ru:UTC+0]] 17836 66481 2007-01-25T15:25:19Z Bangin 450 '''UTC+1''' yek Beşên Demjimêrê ye. Ew li wan navçeyên demê tê bikaranîn: * [[Central European Time]] * [[West Africa Time]] * [[British Summer Time]]* * [[Irish Summer Time]]* * [[Western European Summer Time]]* [[Category:Navçeya demê]] ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+1 Bajarên di UTC+1 da] {{Beşên Demjimêrê}} [[fr:UTC+1]] [[nl:UTC+1]] [[ja:UTC+1]] [[pt:UTC+1]] [[ru:UTC+1]] 17837 66485 2007-01-25T15:28:14Z Bangin 450 '''UTC+2''' yek Beşên Demjimêrê ye. Li wan navçeyên ev dema tê bikaranin: * [[Eastern European Time]] * [[Egypt Standard Time]] * [[Central Africa Time]] * [[Israel Standard Time]] * [[South Africa Standard Time]] * [[Central European Summer Time]] * [[West Africa Summer Time]] ==Giredanê Web== * [http://www.timegenie.com/utc.time/UTC+2 Bajarên di UTC+2] {{Beşên Demjimêrê}} [[Category:Navçeya demê]] [[fr:UTC+2]] [[nl:UTC+2]] [[ja:UTC+2]] [[pt:UTC+2]] [[ru:UTC+2]] 17844 66502 2007-01-25T19:04:13Z Bangin 450 '''Paganî''' (bi [[latînî]]: ''paganus'') ji bo bawerîye li bawerê olên yek-Xudayî (monoteism) derve bawer dikin re tê gotin. Ew kesî peyçûna paganî dere re ''Pagan'' tê gotin. Ewna bi gelemperî peyçûna olên berê, yên li ber olên semîtîk, derin. Mirov dikene Paganî wek paganîya berê û paganîya nû sinif bike. Paganîya berê paganîya ku li ber olên semîtîk bûn. Paganîyê nû jî ew paganîya ku li pê olên semîtîk re îroj jî dewam dikin an jî bawer dikine. == Hin Paganîyên Kevin == *Paganiya [[Germen]]an **Paganiya [[skandinav]]an *pir-xwedêtîya [[Kelt]]an *Paganîya [[Yewnana Antîk]] *Paganîya [[Romaya Antîk]] *Paganîya antîka [[Rojhelata Nêzik]] **Mîtolojîya [[Mezopotamya]] **Paganîya [[Kenan]] **Paganîya [[Fenîke]] **Paganîya [[Kartaca]] **Paganîya [[Hîtît]] **Paganîya [[Misir]] **Paganîya [[Ereb]]an [[Kategorî:Ol]] [[af:Paganisme]] [[bg:Езичество]] [[bn:অবিশ্বাসীবাদ (পেগানিজম)]] [[cs:Pohanství]] [[da:Hedensk]] [[en:Paganism]] [[es:Pagano]] [[eo:Paganismo]] [[et:Paganlus]] [[fr:Paganisme]] [[it:Paganesimo]] [[he:עבודת אלילים]] [[hu:Pogányság]] [[nl:Heidendom]] [[no:Hedenskap]] [[pl:Pogaństwo]] [[pt:Paganismo]] [[ru:Язычество]] [[fi:Pakana]] [[sv:Hedendom]] [[tt:Mäcüsilek]] 17845 66498 2007-01-25T18:12:57Z Cyrus the virus 619 Pagan çû cihê Paganî #REDIRECT [[Paganî]] 17849 66506 2007-01-25T19:55:21Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Image:TrajanXanten.jpg|thumb|Peykera Trajan]] '''Trajan''', nav bi tunî '''Marcus Ulpius Traianus''', ([[53]] li Italica, [[Hispanya]], [[8'ê gelawêjê]] [[117]], [[Kîlîkya]]) di navbera [[98]]an de heta [[117]]an împaratorê [[Împaratoriya Roma]]yê bû. Bi dagir kirina [[Mezopotamya]], [[Kîlîkya]] û împaratorîya [[Dakya]] re wî fireh kirina împaratorîyeyê herî mezinê dîroka Roma de pêkanî bû. ==Jîyan== Bavê Trajan, yê dîsa bi navê hevşêwe, li navbera [[70]]an û [[73]]an de de li [[Sûrî]] wek endamê [[Konsul]]e karbidestî kir. Wê demê Trajanê biçûk jî li Sûrî serdarî kir û di [[84]]an de bû [[Preator]]ê Roma ye. Dema împarator [[Nerva]] di [[97]]an de Trajan bû kergarê [[Germanya]]. Nerva di hevşêwe salê de ew wek ''(Caesar)'' da zanîn. Tu zarokê Trajan tune bûn û bi vê gavê Nerva paşwerê xwe diyar kirî bû. Bi Nerva mir re ew di [[28'ê rêbendanê]] [[98]]an de derbaza textê bû. ===Împaratorî === Di [[101]]an de Trajan bi 100.000 leşkeran çû ser [[Dakya]]n. Lê di Cenga [[Dakya]] pêşin de wî nekanî Dakyan bin xistî ye. Li pê çend salên bi aşitî şunda di [[105]]an de Cenga [[Dakya]] yê duyem der ket û Trajan vê carê ewna bin xistin û Dakya(Trakya, rojhleta [[Tuna]]) dagir kit. === Cengên Eşkaniyan === [[Image:Roemischeprovinzentrajan.png|thumb|300px|Împaratoriya Roma di [[117]]an, ber mirina Trajan de ]] Pê [[Împaratoriya Eşkaniyan]](ing, Parthia) êrîşa Ermenîstan kir û ew dera dagir kirin re Trajan berve rojhelat bi 113 [[lejyon]]an derketa sefere. Ew di destpêkê [[114]]an de gehişta [[Antiochia]] û li ser [[samsat]]ê re derbaza Ermenîstanê bû. Wî di demeke kurt de Ermenîstan dagir kir û împaratorê Eşkanîyan bin xist. Di [[115]]an de Trajan dewama seferê xweya rojhelat kir û [[Nisêbîn]] dagir kir. pê re ew çerxa ser xakên [[ Mezopotamya]] yên jêrîn bû. Ew bi peyçûnê [[Dîcle]] hate paytexta Eşkanîyan Tisfun hat. Pê wî Tisfun dagir kir re, vê carê çerxa ser xakên [[asûr]] bû û di [[116]]an de gehîşte [[kendava farsî]] û rojhelat navîn bi piranî dagir kir. Dema Trajan li sefera rojhelat vedigerîye di [[8'ê gelawêjê]] [[117]]an de li [[Kîlîkya]] mir. Ji pê wî re [[Hadrian]] derbaza textê bû. [[Kategorî:Împaratorên Roma]] [[be:Марк Ульпій Траян]] [[bg:Траян]] [[bs:Trajan]] [[ca:Marc Ulpi Trajà]] [[cs:Traianus]] [[cy:Trajan]] [[da:Trajan]] [[en:Trajan]] [[eo:Trajano]] [[es:Trajano]] [[et:Traianus]] [[eu:Traiano]] [[fi:Trajanus]] [[fr:Trajan]] [[gl:Traxano]] [[he:טריאנוס]] [[hr:Trajan]] [[hu:Traianus]] [[it:Traiano]] [[ja:トラヤヌス]] [[ka:ტრაიანე]] [[ko:트라이아누스]] [[la:Traianus]] [[lt:Trajanas]] [[lv:Trajāns]] [[mr:ट्राजान]] [[nl:Trajanus]] [[nn:Trajan av Romarriket]] [[no:Trajan]] [[pl:Trajan]] [[pt:Trajano]] [[ro:Traian]] [[ru:Марк Ульпий Траян]] [[sh:Trajan]] [[sk:Traján]] [[sr:Трајан]] [[sv:Trajanus]] [[tr:Trajan]] [[zh:圖拉真]] 17850 66507 2007-01-25T20:06:37Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Image:Roman provinces at the Balkans.jpg|thumb|200px|Dema Roma de Ewropa BaşûrRojava]] '''Dakya''' (latînî, Dacia) di navbera [[106]]an de heta [[271]]an navçeyake împaratoriya Roma bû. Navê Dakya di dimatî xwe Dakî de tê ye. Ew pê dagir kirina [[Trajan]]ê di [[106]]an de re ew dera wek Dakya hat navandin. [[Kategorî:Împaratoriya Roma]] [[ast:Dacia (provincia romana)]] [[bg:Дакия]] [[ca:Dàcia]] [[en:Dacia]] [[eo:Dakio]] [[es:Dacia (provincia romana)]] [[fi:Daakia]] [[fr:Dacie]] [[he:דאקיה]] [[it:Dacia (storia)]] [[ja:ダキア]] [[ko:다키아]] [[la:Dacia]] [[mo:Дачия]] [[nl:Dacië]] [[no:Dakia]] [[pl:Dacja]] [[pt:Dácia]] [[ro:Dacia]] [[ru:Дакия]] [[sr:Дакија]] [[sv:Dakien]] [[uk:Дакія]] [[zh:達基亞]] 17851 66510 2007-01-25T20:29:15Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Praator''' ([[latînî]] ''prae-ire'': pêşeng) kardarekî di [[Komara Roma]] û [[împaratoriya Roma]] de bû. Ewna bi komîtayê gel saleke carekî dihat hilbijartin. Heta [[337 b.z.]] Preator ji [[Patrîsyan]] tene dihat hilbijartin. Ji pê re [[Pleb]]an re jî rêyê bûna Preatorîyê hat vekirin. Di dema împaratorî de Preatoran fermandarîya artêşê û kargerîyê xakên navçeyake dikir. Ewna wê demê de ji bo çend salan dihat hilbijartin û ji pê re jî kardarî dihat dirêj kirin. Preatorek wek nimînere Konsulê bû û raye bi tunî dihat didane wî. [[Kategorî:Împaratoriya Roma]] [[ca:Pretor]] [[da:Praetor]] [[en:Praetor]] [[es:Pretor]] [[et:Preetor]] [[fi:Preetori]] [[fr:Préteur]] [[he:פראיטור]] [[hu:Praetor]] [[it:Pretore (storia romana)]] [[ja:プラエトル]] [[ka:პრეტორი]] [[nl:Praetor]] [[no:Praetor]] [[pl:Pretor]] [[pt:Pretor]] [[ru:Претор]] [[sv:Pretor]] [[zh:副執政]] 17852 66523 2007-01-25T21:25:17Z Bangin 450 [[Image:Locatie Kanaal van Sicilie.PNG|thumb|Cihê Tengava Sîcîlya]] '''Tengava Sîcîlya''' tengava di [[derya Navîn]] de di navbera [[Sîcîlya]] û [[Tûnis]] de ye û li dera herî teng 1660 km ye. Ew [[Derya Tîren]] û rojhelat û rojavaya [[Derya Navîn]] li hev vediqtine. Di tengavê de di bin avê re rojhelat de berva rojava, di ser de jî rojava de berva rojhelat şip he ye. [[Kategorî:Tengav]] [[Kategorî:Derya Navîn]] [[en:Strait of Sicily]] [[it:Canale di Sicilia]] [[ja:シチリア海峡]] [[nl:Kanaal van Sicilië]] [[pl:Cieśnina Sycylijska]] [[pt:Estreito da Sicília]] [[scn:Canali di Sicilia]] 17853 66518 2007-01-25T21:13:41Z Cyrus the virus 619 '''Tengava Korsîka''' [[tengav]]a navbera [[ nîvgirava Apennîn]] û [[Korsîka]] de ye. Ew bi firehaîyake 80 km. [[Derya Tîren]] ji bakura [[Derya Navîn]] li hev vediqetine. [[Category:Tengav]] [[Category:Derya Navîn]] 17855 66531 2007-01-25T21:45:42Z Cyrus the virus 619 '''Kendava Genova''' ([[îtalî]]. ''Golfo di Genova'') bakura [[derya Lîgurya]] ye. Ew bi firehîya 125 km li rojava bajarê [[Imperia]] de dest pê dike li bakur bi bajarê [[La Spezia]] jî dawî dibe. Bjarê herî mezinî li beravên wê, yê ku navê xwe jî daye kendave, [[Genova]] ye. {{kurt}} [[no:Genovabukten]] [[sv:Genuabukten]] [[en:Gulf of Genoa]] [[Category:Kendav]] [[Category:Derya Navîn]] 17857 66639 2007-01-26T15:43:47Z Bangin 450 [[Image:Dardanelles map2.png|thumb|Nîvgiravê Gelîbolû]] '''Gelîbolû''' ([[yewnanî]] ''Chersonesos'') nîvgiravakê li [[Trakya]] ye. Navê wê yê [[Antîk]] (Χερσoνησoς Θραικια) ''Chersonesos'' bû. Ew Derya Marmara û [[Kendava Saros]] dike du paran. Bajarê li ser nîvgiravê yê herî mezin, navçeyake [[Çanakkale]], [[Gelibolu (navçe)|Gelibolu]] ye. ==Dîrok== [[Îskenderê Mezin]] di [[334 b.z.]] de li ser gelibolu û [[Tengava Çanakkale]] re derbaza sefera xweya mezina ser [[Pers]]an bû. Wê demê de 30.000 kes û 5.000 [[suwarî]] di tengavê re derbazan [[Anatoliya]] bû bûn. Di [[Şerê cîhanî yê yekemîn]] de di [[1915]]an de di [[Cenga Gelibolu]] de [[Împaratoriya Osmanî]] ji pê cengake gelek xwînî re [[Dijwarên Dubendî]] rawestandin û [[Stenbol]] nekirin [[Kategorî:Nîvgirav]] [[Kategorî:Tirkiye]] [[da:Gallipoli (halvø)]] [[el:Καλλίπολις]] [[nl:Gallipoli (schiereiland)]] [[pl:Gallipoli (półwysep)]] 17858 66533 2007-01-25T22:27:54Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin {| align = "right" |[[Image:Strasse von Bonifacio.png|thumb|Nexşa Tengava Bonifacio]] |} '''Tengava Bonifacio''' [[tengav]]a navbera [[Korsîka]] û [[Sardûnya]] de, bi navê bajarekî beravên Kostarîka [[Bonifacio]] hatiye navandî ye. Di dera herî teng de 12 km firehî û heta 70 m kûrahîyah wê he ye. [[Kategorî:Tengav]] [[Kategorî:Derya Navîn]] [[Kategorî:Fransa]] [[Kategorî:Îtalya]] [[bg:Бонифаций (пролив)]] [[ca:Estret de Bonifacio]] [[en:Strait of Bonifacio]] [[hu:Bonifaciói-szoros]] [[it:Bocche di Bonifacio]] [[ja:ボニファシオ海峡]] [[lb:Strooss vu Bonifacio]] [[no:Bonifaciostredet]] [[sv:Bonifaciosundet]] 17859 66642 2007-01-26T15:45:36Z Bangin 450 '''Turgut Özal''' (* [[13'ê kewçêrê]] [[1927]] li [[Meletî]]; † [[17'ê avrêlê]] [[1993]] li [[Enqere]]) yek ji serokkomar û serokwezîrên navdar ên [[Tirkiyê]] ye. Bavê wî Kurdekî ji Çêrmûk (Çirmik) a Meletîyê, diya wî jî ji Dêrsîmê bû. Di sala [[1950]]'î de xwendina xwe ya endazyariya elektronîkê li [[Zanîngeha teknîkê ya Stenbolê]] bidawîdike. Du sal şûnde bo xwendina bilind ji aliyê fîrmaya ku lê dixebitî tê şandin û vegerê dîsa li heman fîrmayê kar dike. Sala [[1958]]'î de Turgut Özal dibe serokê sekretarya komîsyona pêşvebirinê ya dewletê. Di sala [[1960]]'î de li [[ODTÜ]] (Ortadoğu teknik üniversitesi - Zanîngeha teknîk a rojhilata navîn) dest bi mamostetiyê dike. Di sala [[1966]]'î de dibe di hikûmeta hemandemî de wekî teknîker cihdigire. [[1971]]'î de li [[IMF]]ê dest bi xebatê dike. Herwekî di gelek fîrmayan de wekî plansaz cihdigire. Piştî destdayîna leşkeran a li ser dezgehên dûgelê, di hikûmeta [[Bülent Ulusu]] de wekî cîgirê wezîrê karê aboriyê berpirsiyar dibe. Di [[20'ê gulanê]] [[1983]]'î de partiyeke bi navê [[Anavatan Partisi]] (Partiya welatê dayikê) dadimezirîne û serokatiya wê dike. Di hilbijartinên fermî yên [[6'ê sermawezê]] [[1983]] biserdikeve û heya [[1989]]'î serokwezîrtiyê dike. Di [[31'ê kewçêrê]] [[1989]]'î de bo serokkomariyê tê hilbijartin û heya mirinê didomîne. == Cihê Özal di dîroka Tirkiyê de == Hin ronakbîr Özal wekî duyemîn girîngtir kesê di dîroka Komara Tirkiyê de dinirxînin. Di dema wî de polîtîkayên lîberal bo cara pêşîn dikeve Tirkiyê. Dixwaze bandora bûrokrasiya dûgelê û ya leşkeran li ser xebatên hikûmetê û jiyana rojane kêm bike. Ji bo pirsgirêka herî mezin a Tirkiyê, pirsgîrêka Kurd çareser bike hin gavên wêrek davêje. Bi dizî têkilî bi PKKê re datîne û dixwaze [[PKK]] agirbestê îlanbike. Li ser daxwaza wî PKK hin gavan davêje. Lê rojberoj, mihalefateke mezin li dijî wî tê lidarxistin. Artêşa Tirk naxwaze Özal biserbikeve û çi ji destê wê tê dike. Li dijî Özal çalakiyên kuştinê tên organîzekirin. Özal carekê ji destê xwe birîndar dibe. Özal hin caran mecbûr dimîne ku di riya artêşê de bimeşe û biryarên ku artêşê bo Kurdistanê digirtin mor bike. Avakirina [[OHAL]] (Olağanüstü Hal - Desthilatiya herêmê (Kurdistanê) ya awarte), damezrandina hêzên cerdewanan (bi [[tirkî]]: ''Koruculuk sistemi''), valakirina gundên Kurdan û koçberkirina wan ji [[Kurdistan]]ê hwd di dema Özal de hatin pejirandin û ketin rojevê. == Mirina Özal û şikên mezin == Turgut Özal roja [[17'ê avrêlê]] [[1993]] ji vegera xwe ya ji [[Azerbeycan]]ê bi [[mirina masûlkeyên dil]] jiyana xwe jidest dide. Lê di heman demê de malbata wî û bijîşkê wî yê taybet didin xûyakirin ku ''"di mirina wî de şik heye, Özal bi rêkûpêk di kontrola rewşa demarên koronar de bûye û ew hatiye jehrkirin".'' Hin rêxistinên rastgîr ên dewletê jî piştî mirina Özal daxûyakirin ku Özal ''"xaînê welêt bû û hate cezakirin".'' Mirina Özal hêj jî tê guftûgokirin. Özal zewicî bû û xwedî 3 zarokan bû. == "Dapîra min Kurd e, ez jî bingeh Kurd im" == Özal di polîtîkayê de herdem bingeh Kurdbûna xwe dianî zimên. Wî dixwast pirsgirêka [[Bakurê Kurdistanê]] di nava sazûmaniya [[Komara Tirkiyê]] de were çareserkirin û Tirkiyê bi cîhana lîberal a rojava re bibe hevalbend. Ji bo tevlîbûna [[YE]]yê gelek xebat dikir. Özal dema desthilatdariya xwe de dostanî bi [[DYA]] re dimeşand. Di seremoniya binerdkirina wî de bi sed hezaran mirov kom dibin. [[Kategorî:Siyasetmedar]] [[Kategorî:Tirk]] 17860 66649 2007-01-26T15:54:59Z Bangin 450 '''Kemal Sunal''' (* [[11'ê sermawezê]] [[1944]] li [[Küçükpazar]], [[Stenbol]]; † [[3'ê tîrmehê]] [[2000]] li [[Stenbol]]) yek ji aktorên sînemê yên [[Tirkiyê]] ye. Bi eslê xwe Kurd e û ji [[Keferdiz]] a girêdayî [[Meletî]]yê ye. Ji ber kû malbata wî di dawiya salên 30´î de koçberî Stenbolê bûbû, bi Kurdî nedizanî. Piştî bidawîkirina dibistana amadeyî, [[Vefa Lisesi]], bi lîstika şanoyê "Zoraki Takip - Şopandina bi zorê" dest bi jiyana xwe ya aktoriyê dike. Di şanoya [[Devekuşu Kabare Tiyatrosu]] de dixebite û sala [[1973]]'î de dest bi sînemê dike. Di sala [[1974]]'î de dizewice û du zarokên wî çêdibin. [[1995]]'î de zanîngeha Marmarayê fakûlteya çapkirin-weşan, beşa radyo, têlevîzyon û sînemê bidawîdike. Bi giştî di 82 fîlmê de rol digire. Karakterên nû di komediya Tirkiyê de vedike û bi serkeftî wan pêşkêş dike. Di jiyana xwe ya taybetî de gelek cidî tevdigere. Di hîç bernameyeke TVan de cihnagire û hevpeyvîn çênake. Dîsa di reklaman de neleyîstiye. Ji sala [[1990]]'î di TVan de weşana fîlmên wî tên kirin lê ew ti sûdwergirtineka aborî jê nagire. Ew bi [[mirina masûlkeyên dil]] jiyana xwe jidestdide. == Fîlmên Kemal Sunal == *[[Propaganda]] - Pesindarî (1999) *[[Varyemez]] - Temanok (1991) *[[Koltuk Belası]] - Kula kursiyê (1990) *[[Boynu Bükük Küheylan]] - Kehêlê stûxwar (1990) *[[Abuk Sabuk Bir Film]] - Fîlmeke tewşo mewşo (1990) *[[Zehir Hafiye]] - Sîxûrê wekî jehr (1989) *[[Talih Kuşu]] - Çivîka bextê (1989) *[[Gülen Adam]] - Zilamê biken (1989) *[[Sevimli Hırsız]] - Dizî xwînşîrîn (1988) *[[Uyanık Gazeteci]] - Rojnamevanê zîrek (1988) *[[Polizei]] (1988) *[[İnatçı]] - Serhişk (1988) *[[Öğretmen]] - Mamoste (1988) *[[Düttürü Dünya]] - Cîhana qulpxwar (1988) *[[Bıçkın]] - Sergerde (1988) *[[Yakışıklı]] - Balciwan (1987) *[[Kiracı]] - Kirêkar (1987) *[[Yoksul]] - Xizan (1986) *[[Tarzan Rıfkı]] - Tarzan Rifki (1986) *[[Japon İşi]] - Karê Japon (1987) *[[Garip]] - Hêsîr (1986) *[[Deli Deli Küpeli]] - Dînê beredayî (1986) *[[Davacı]] - Dozdar (1986) *[[Şendul Şaban]] - Mêrebiyê devken Şaban (1985) *[[Şaban Papuçu Yarım]] - Şaban nîvesolî (nîvepêlavî) (1985) *[[Sosyete Şaban]] - Sosyetîk Şaban (1985) *[[Gurbetçi Şaban]] - Xerîb Şaban (1985) *[[Katma Değer Şaban]] - Şaban tevî baca têkildar (1985) *[[Keriz]] - Gêjok (1985) *[[Atla Gel Şaban]] - Sîwarbe were Şaban (1984) *[[Ortadirek Şaban]] - Stûna navîn Şaban (1984) *[[Postacı]] - Postager (1984) *[[Şabaniye]] (1984) *[[Tokatçı]] - Şêlekar (1983) *[[Kılıbık]] - Mêrejin (1983) *[[En Büyük Şaban]] - Herî mezin î Şaban (1983) *[[Çarıklı Milyoner]] - Milyonerê bi çarix (1983) *[[Yedi Bela Hüsnü]] Hefteafat Hüsnü (1982) *[[Doktor Civanım]] - Ciwana min bijîşk (1982) *[[Üç Kağıtçı]] - Fêlker (1981) *[[Kanlı Nigar]] - Nîgara xwînî (1981) *[[Davaro]] - Dewaro (1981) *[[Zübük]] - Fêlbaz (1980) *[[Gol Kralı]] - Keyê laqan (1980) *[[Gerzek Şaban]] - Gerîzok Şaban (1980) *[[Devlet Kuşu]] - Çivîka dûgelê (1980) *[[Korkusuz Korkak]] - Tirsonekê bêtirs (1979) *[[Umudumuz Şaban]] - Hêviya me Şaban (1979) *[[Şark Bülbülü]] - Bilbilê rojhilatê (1979) *[[Dokunmayın Şabanıma]] - Dest medin Şabanê min (1979) *[[Bekçiler Kralı]] - Keyê panêran (1979) *[[Yüz Numaralı Adam]] - Zilamê 100 numeroyî (1978) *[[Kibar Feyzo]] - Feyzoyê kubar (1978) *[[İyi Aile Çocuğu]] - Kurê malbata baş (1978) *[[Köşeyi Dönen Adam]] - Zilamê xwexilaskirî (1978) *[[İnek Şaban]] - Çêlek (mange, maga) Şaban (1978) *[[Avanak Apti]] - Ewanek Şaban (1978) *[[Şabanoğlu Şaban]] - Şaban kurê Şaban (1977) *[[Sakar Şakir]] - Safîkar Şaban (1977) *[[Hababam Sınıfı Tatilde]] - Pola Hababam li bêhnvedanê (1977) *[[Çöpçüler Kralı]] - Keyê verêjkaran (1977) *[[İbo Güllüşah İle İbo]] - Îbo û Gulşa (1977) *[[Tosun Paşa]] - Golik Paşa (1976) *[[Süt Kardeşler]] - Şîrebirayan (1976) *[[Meraklı Köfteci]] - Kiftekarê bi mereq (1976) *[[Kapıcılar Kralı]] - Keyê dergevanan (1976) *[[Sahte Kabadayı]] - Qancarê sexte (1976) *[[Hababam Sınıfı Uyanıyor]] - Pola Hababam hişyar dibe (1976) *[[Şaşkın Damat]] Zavayê matmayî (1975) *[[Hanzo]] (1975) *[[Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı]] - Pola Hababam jê ma (1975) *[[Hababam Sınıfı]] - Pola Hababam (1975) *[[Köyden İndim Şehire]] - Ji gund daketim bajêr (1974) *[[Salako]] - Gêjo (1974) *[[Salak Milyoner]] - Milyonerê gêj (1974) *[[Mavi Boncuk]] - Moriya şîn (1974) *[[Hasret]] - Hesret (1974) *[[Canım Kardeşim]] - Biracan (1973) *[[Oh Olsun]] - Oxaş (1973) *[[Güllü Geliyor Güllü]] - Gulê tê Gulê (1973) *[[Yalancı Yarim]] - Yara min a derewkar (1973) *[[Tatlı Dillim]] - Zimanşîrîna min (1972) [[Kategorî:Aktor]] [[Kategorî:Tirk]] 17861 66657 2007-01-26T16:00:08Z Bangin 450 '''Mehmet Ali Ağca''' (* [[9'ê rêbendanê]] [[1958]] li [[Yeşiltepe]]) yek ji kujerên navdar ên [[Tirkiyê]] ye. Bi eslê xwe Tirk e û ji gundê Îsmaîlî ya Patrîkxan (Hekimhan) a [[Meletî]]yê ye. Malbata wî ji Tirkên ku di [[Komkujiya Ermeniyan]] de ji aliyê dewletê anîne bicihkirin e. Di ciwaniya xwe de dikeve nava hêzên rastgîr ên Tirk, [[Bozkurtlar]]. Di gelek çalakiyên li dijî Kurd û çepgîrên Tirkiyê de cihdigire û rojnamevan [[Abdi İpekçi]] dikuje. Di [[13'ê gulanê]] [[1981]]'de li dijî serokê dêra katolîkan Papa [[Johannes Paul II.]] çalakiyeke kuştinê pêktîne û Papa giranbrîndar dike. Li [[Îtalya]] bi cezayê temendirêjiyê tê cezakirin. Heya [[13'ê pûşperê]] [[2000]] li Îtalya di girtîgehê de dimîne û ji Tirkiyê re tê şandin. Carekê tê serbestberdan lê ji ber rexneyên Kurd û çepgîran dîsa tê girtin. Niha li Stenbolê di girtîgehê de ye. [[Kategorî:Kujer]] [[Kategorî:Bozkurtlar]] 17865 66634 2007-01-26T15:38:58Z Bablekan 495 '''İlyas Salman''' (* [[1954]]) yek ji aktorên kînoyê yên navdar ên [[Tirkiyê]] ye. Salman li [[Erxevan]] a [[Meletî]]yê jidayîkbûye û Kurd e. Zewicî ye û xwedî 2 zarokan e. Di şanoyê de dest bi jiyana aktoriyê kiriye. Niha jî him di şanoyan de, him jî di fîlman de rol digire. Herwekî Salman derhênerî jî kiriye. Salman wekî hobî bi mûzîkê re jî bilî dibe. Albûmên ku derxistiye elaqeyeke mezin wergirtiye. Salman helbestan jî dinivîsîne û dixwîne. Ji ber ku xwedî nêrînên aştîxwaz û çepgîr e, ji aliyê dewleta Tirk ve rastî gelek astengî û pêkutiyan tê. Li dijî wî ambargoyeke bêdeng tê meşandin. Salman di hin hevpeyvînên xwe yên di TV de balkişandiye ser pirsgîrêka herî mezin a Tirkiyê ya Kurdistanê. Ew bûn sedem ku kampanyayeke nîjadperestî li dijî wî were darxistin. == Fîlmên Salman == *[[Güneşte Karanlığa Düşer]] - Roj jî dikeve tariyê (2003) *[[Sen Hiç Güneşte Üşüdün mü?]] - Tu li ber tavê cemîdiye? (2003) *[[Tek Ayaklı Kuşlar]] - Çivîkên yekling (1995) *[[Karımı Aldatamam]] - Jina xwe nanizmînim (1995) *[[Rambo Ramiz]] - Rambo Ramîz (1995) *[[Antika Kabadayı]] - Mêroyê sosret (1995) *[[Naylon Karı]] - Naylonejin (1995) *[[Yoksa Yaşlandım mı?]] - Aya temendirêj bûm? (1994) *[[Talihsiz Bilo]] - Bîloyê bêşans (1994) *[[Sarhoş]] - Serxweş (1994) *[[Yaşanan Dünya]] - Cîhana jiyînê (1990) *[[Zavallı]] - Hêsîr (1990) *[[Afacan]] - Tolaz (1989) *[[Kınalı Hanzo]] - Hanzoyê henekirî (1989) *[[Keklik Ali]] - Kew Elî (1988) *[[Fikrimin İnce Gülü - Sari Mercedes]] - Gula nazîk a ramana min (Mercedesa Zer) (1987) *[[Aşk Peşinde]] - Li pey evînê (1987) *[[Ben Milyarder Değilim]] - Ez ne milyarder im (1986) *[[Sen Neymişsin Be Abi]] - Wey tu çi ji teve yî kekê (1986) *[[Ava Giden Avlanır]] - Nêçîrxwaz bû nêçîr (1986) *[[Karaman`ın Koyunu]] - Mihên Karamanê (1986) *[[Ya Ya Ya Şa Şa Şa]] - Her her bijî (1985) *[[Uyanıklar Dünyası]] - Cîhana çavxîzan (1985) *[[Fakir Milyoner]] - Milyonerê xizan (1985) *[[Para Babası]] - Bavê pere (1985) *[[Deliye Hergün Bayram]] - Ji dînan re her roj cejn e (1985) *[[Köfteci Holding]] - Holdînga Kiftekaran (1985) *[[Ekmek Elden Su Gölden]] - Nan ji êlê av ji golê (1985) *[[Sarı Öküz Parası]] - Diravê gayê çûr (1985) *[[Kızlar Sınıfı]] - Pola keçikan (1984) *[[Şekerpare]] - Şekirpare (1983) *[[Aptal Kahraman]] - Lehengê kêmhiş (1983) *[[Şaşkın Ördek]] - Werdega matmayî (1983) *[[Dolap Beygiri]] - Bargirîya dolavan (1982) *[[Çiçek Abbas]] - Çîcek Abbas (1982) *[[Hababam Sınıfı Güle Güle]] - Pola Hababam oxir be (1981) *[[Çirkinler de Sever]] - Nerindok jî dikarin hezbikin (1980) *[[İbişo]] - Îbîşo (1980) *[[Banker Bilo]] - Banker Bîlo (1980) *[[Beş Parasız Adam]] - Zilamê cêvqul (1980) *[[Yedi Kocalı Hürmüz]] - Hürmüza heftmêrî (1980) (Rêzefîlma TVê) *[[Talihli Amele]] - Karkerê bişens (1980) *[[Erkek Güzeli Sefil Bilo]] - Rindê mêran Sefîl Bîlo (1979) *[[Hababam Sınıfı Dokuz Doğuruyor]] - Pola Hababam neh dizê (1978) *[[Sultan]] - Siltan (1978) *[[Kibar Feyzo]] - Kubar Feyzo (1978) *[[Baskın]] - Dorpêçî (1977) *[[Çöpçüler Kralı]] - Keyê verêjkaran (1977) == Albûmên Salman == *[[Yaram Sızlar]] - Birîna min jandide *[[Söze Güneş Doğdu]] - Roj li peyvê derket *[[Türkülerimiz Var Söylenecek]] - Stranên me yên bên gotin hene *[[Aramayın beni başka yerde]] - Min li cihekê din negerin *[[Dağların Ardı Nazlıdır]] - Paş çiyayan nazenîn in *[[Doğdukları Yerde Doymayanlar]] - Kesên li cihê bûyînê têrnabin *[[İnadına Türküler]] - Stranên serhişk [[Kategorî:Mêr]] [[Kategorî:Aktor]] [[Kategorî:Tirkiyê]] 17867 66638 2007-01-26T15:43:31Z Bangin 450 Gelibolu çû cihê Gelîbolû: rastnivîs #REDIRECT [[Gelîbolû]] 17868 66856 2007-01-28T00:29:48Z Erdal Ronahi 2 [[Kategorî:Li gorî kar û pîşeyê kes]] 17869 66658 2007-01-26T16:00:27Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Tirk]] 17870 66660 2007-01-26T16:04:20Z Bangin 450 Redirecting to [[El-Qaîde]] #redirect[[El-Qaîde]] 17871 66662 2007-01-26T16:05:25Z Bangin 450 Rûpela nû hate tomar kirin [[Kategorî:Kes]] 17872 66672 2007-01-26T18:56:16Z Bangin 450 '''Dilşad Seîd''' di sala [[1958]]an li [[Duhok|Duhokê]] jidayîk bû. Piştî ku wî xwendina xwe ya bilind di enstituta muzîk li [[Bexda]] tika kir, wî wek asîstentê dîrîgend di orkestra têlêvîzyon û radyo ya [[Bexda]] de kar kirîye û ji sala [[1984|1984an]] heta [[1988]] di [[zanîngeha Wales]] xwendina xwe ya bilind berdewam kir. Wî xwendina xwe bilind ya bi dîploma mamostê hunerê tika kirîye. Piştre ew bûye xwediyê diploma ''Solo-Geiger'' ya akademiya qraliyetê ([[Royal academy of music]]) li [[London|Londonê]]. Ji nava sê musabeqa muzîk di navbêran zanîngehan da li [[Brîtanya]] ew bûye yê yekem. Ta neha ew bi gelek mûzîkvanên kurdên namdar re kar kiriye. Wî albûmê yekê bi navê ''[[Variations on Kurdish Melodies for Violin]]'' derxistiye. [[Kategorî:Hunermend]] 17873 66675 2007-01-26T18:59:36Z Bangin 450 +jêbirin {{jêbirin|Ev pir hindike. Eger pirtir nebe, ew ê rojê 2.2.07 were betalkirin. --[[Bikarhêner:Bangin|Bangin]] [[Bikarhêner nîqaş:Bangin|<small>çay ya qehwe?</small>]] 18:59, 26 Rêbendan 2007 (UTC)}} zaçık gunde nizike pırji dur nıne kize wi rındıkın bedewin 17879 66709 2007-01-27T10:18:12Z Bangin 450 [[Image:Gallipoli peninsula from space.png|200px|right|Kendava Saros]] '''Kendava Saros''' kendavake di [[Derya Ege]] de li bakura [[Nîvgirava Gelîbolû]] ye. Direjahîya wê 35 km firehîya xwe jî 35 km ye û kurahî li hin deran heta 1000 km dadikeve.. {{kurt}} [[Category:Kendav]] [[en:Saros Bay]] [[tr:Saros Körfezi]] 17880 66691 2007-01-26T21:26:06Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Gelîbolû]] #REDIRECT[[Gelîbolû]] 17881 66710 2007-01-27T10:19:11Z Bangin 450 [[Image:Lesvos.jpg|thumb|Lesbos ji ezmên de]] '''Lesbos''' (bi [[yewnanî]]: Λέσβος, Leswos; bi [[tirkî]]: ''Midilli'') yek ji giravên [[Yewnanîstan]]ê di [[Derya Ege]] de ye. ==Nav== Nav di aferînekê mîtolojîya Yewnan de, ji Lezbos de tê ye. [[Lezbîyenî]], [[Homoseksûalîte]]ya jinan, ji bo [[sappho]] di helbestên xwe de behza hez kirina jinan dikir, di navê giravê de hatiye girtin. ==Erdnîgarî== Rûerda wê 1,630 km² û 320 km beravên xwe hêne. ==Dîrok== Împaratorê [[Bîzans]] [[Johannes V]] girav di [[1355]]an de ji bo wî derbaz bûna textê re ji bi wî re alikarî bûbû, ji bo spas da bû [[Patrîsyan]]ê [[Genova]] Gattilusio ye. Girav di [[1462]]an de bi destên Osmanan hat dagir kirin. Ew heta serxwebûna Yewnanîstanê di destên Osmanan de ma. Ew di [[Şerê cîhanî yê duyemîn]] bi destên [[Elman]]ên Nazî hat dagir kirin. [[Kategorî:Girav]] [[Kategorî:Yewnanîstan]] [[Kategorî:Derya Navîn]] [[ca:Lesbos]] [[cs:Lesbos (ostrov)]] [[da:Lesbos]] [[el:Λέσβος]] [[en:Lesbos Island]] [[eo:Lesbo]] [[es:Lesbos]] [[et:Lesbos]] [[eu:Lesbos]] [[fi:Lesvos]] [[fr:Lesbos]] [[gl:Lesbos]] [[he:לסבוס]] [[hu:Leszbosz]] [[it:Lesbo]] [[ja:レスボス島]] [[ko:레스보스 섬]] [[la:Lesbos]] [[lt:Lesbas]] [[nl:Lesbos (eiland)]] [[nn:Lesbos]] [[pl:Lesbos]] [[pt:Lesbos]] [[ro:Lesbos]] [[ru:Лесбос]] [[simple:Lesbos]] [[sr:Лезбос]] [[sv:Lesbos]] [[tr:Midilli (ada)]] 17883 66716 2007-01-27T11:41:18Z Bangin 450 '''Behramki''' (bi [[tirkî]]: ''Tepe'') yek ji gundên [[Amed|Amedê]] ye. Ew 80 km ji Amedê dûr dikeve û hên jî ew li ser rêya [[Amed]] û [[Bismil|Bismilê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Navçeya Amedê]] 17885 66758 2007-01-27T13:11:33Z Bangin 450 '''Sêmalka''' gundekê girêdayî navçeya [[Kerboran]] a girêdayî [[Mêrdîn|Mêrdînê]] ye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Kerboranê]] 17887 66765 2007-01-27T13:48:03Z Luqman 401 Malamihê Biro çû cihê Mala mihê Biro #REDIRECT [[Mala mihê Biro]] 17888 66773 2007-01-27T14:01:21Z Luqman 401 '''Elikan''', gundekî grêdayî navçe Lîcê ye.Li bakurê rojavayê Licê, li herêma [[Sîwan]]ê ye û 23 km ji [[Licê]] dûr e. Sê gomên wê hene. Bi zaravayê [[dimilî]] dipeyîvin. [[Dewlet]] jê re dibêje Birlik. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Lîceyê]] 17889 66774 2007-01-27T14:08:48Z Luqman 401 Rûpela nû hate tomar kirin '''Markê''', gundekî li bakurê rojavayê Licê li ser riya [[Licê]] û [[Darahênê]] ye û 20 km ji Licê dûr e. Gundekî avî ye. [[Firingî]] û xiyarên Markê di bazara [[Amed]]ê de bi nav û deng in. Korxa li ser markê ye. Bi zaravayên [[dimilî]] û [[kurmancî]] dipeyîvin. Dewletê navê Ergin lê kiriye. {{kurt}} [[Kategorî:Gundê Lîceyê]] 17891 66822 2007-01-27T21:00:21Z Cyrus the virus 619 {{Ziman |nav=Korsîkî |Zimanmalbat=[[Indo-Ewropa]] |zimanafermî=[[Korsîka]] |hêrem=[[Roman]] |zimanaxêv=402,000 |rêz= |welat=[[Korsîka]]-[[Fransa]] |rêxistin=Føroyska málnevndin |iso1=co|iso2=cos|iso3=cos}} '''Korsîkî''' an '''Korsîkayî''' zimaneke ji [[Zimanmalbata hind û ewropî]] di [[zimanên Romanî]] de li Giravê Korsîka tê axaftin e. Li Korsîka ew bi [[fransî]] ve zimanê fermî ye. [[1973]]an de Jean Rocchi ji bo Korsîkî xwendegehên havînî ji bo azrokan vekirî bû. Di [[1974]]an de jî ziman ji aliya Komara [[Fransa]] de wek zimanê fermîye navçeyî hat naskirin û ji pê re jî li xwendegehan wek fêr hat xwendin. Di [[1989]]an virde satatuya wê wek zimanê Fransî ye. {{InterWiki|code=co|Korsîkî}} ==Giredanên Der== * [http://www.limbasarda.org/LIMBASARDA/DOCUMENTOS/CartaEUR.html Nexşe ewropa bi zimanên navçeyî ve] [[Kategorî:Ziman]] [[af:Korsikaans]] [[als:Korsische Sprache]] [[br:Korseg]] [[ca:Cors]] [[co:Lingua Corsa]] [[cs:Korsičtina]] [[da:Korsikansk (sprog)]] [[en:Corsican language]] [[eo:Korsika lingvo]] [[es:Idioma corso]] [[eu:Korsikera]] [[fi:Korsikan kieli]] [[fr:Langue corse]] [[frp:Corso]] [[hu:Korzikai nyelv]] [[it:Lingua corsa]] [[ja:コルシカ語]] [[li:Corsicaans]] [[ms:Bahasa Corsica]] [[nl:Corsicaans]] [[pl:Język korsykański]] [[pt:Língua corsa]] [[ro:Limba corsicană]] [[ru:Корсиканский язык]] [[sc:Limba corsicana]] [[sv:Korsikanska]] [[zh:科西嘉语]] 17894 66850 2007-01-28T00:11:40Z Erdal Ronahi 2 /* Bibîne */ [[Image:Commagene.png|200px|thumb|Navçeya ''Kommagene'', di dema [[Împaratoriya Roma]] di [[120]]an de]] '''Kommegene''' (bi [[yewnanî]]ya antîk: Kομμαγηνή ''Kommagênê'') keyatîyake [[elenîk]]a antîka li başûr-rojhelat îroj li sînorên [[Tirkîye]] dikeve ye. Paytexata wê keyatîyê [[Samosat]], ku derê [[Samsat]] îroj li ser, bû. Ji Kommegenen de wek [[Çiyayê Nemrûd]], gelek şiwîn ma ne. ==Dîrok== Di çavkanîyên [[Asûr]]an de ji Kommegene de wek ''Kummuhu'' tê qal kirin. Ewna demên pêşin hevalbendê Asûran bûn jî di dema keyê Asûran [[Sargon II]] de di [[708 b.z.]] de serîhildan û ew bû navçeyekê [[Asûr]]an. Di [[605 b.z.]] ew ji alîya [[Nebukadnezar]], keyê [[Babîl]]an, hat dagir kirin. Ew ji pê re keta bin destên [[Hexamenişî]]yan û demê wan de bû navçeyake [[Ermenîstan]]ê. Di [[163 b.z.]] de bi pêşengîya [[Ptolemaios VI]] Kommegeneyan serxwebûna xwe ji [[Selekud]]an dest xwe xist. [[Antiochos I]] keyê herî gerînge, yê di [[69 b.z.]] de heta [[36 b.z.]] împaratorî kergar kirî bû. Antiochos di [[64 b.z.]] de piştgirî ji kergerê [[împaratoriya Roma]] [[Pompey]] re hembera [[împaratoriya Eşkaniyan]](Parthia) de kir û bersiva wê ji Pompey hin xakên din standin. Keyatî piştî zayîne di [[17]] keta kergera [[Împaratoriya Roma]]. Ew di [[34]]an de şunda serxebû jî di [[72]]an de keta kergera [[Roma]]. [[Image:AntiochusICommagene.JPG|thumb|170px|right|[[Antiochos I]], bi [[Herakles]] re merhaba dike, li [[British Museum]]]] ==Çiyayê Nemrûd== *Bibîne: [[Çiyayê Nemrûd]] [[Çiyayê Nemrûd]] ji alîya [[Antiochos I|Antiochos Theos]] hatî bû çê kirin. == External links == * [http://www.anatolia.luwo.be/Nemrot.htm Rêbera Çiyayê Nemrud û Albuma Wêneyan] * [http://www.nemrud.nl/introeng.html Mezringeha Nevnetewîya Çiyayê Nemrûd] ==Bibîne== *[[Lîsteya Keyên Kommegene]] [[Category:Dewleta dîrokî]] [[Category:Kommegene]] [[ca:Commagene]] [[de:Kommagene]] [[es:Comagene]] [[fr:Commagène]] [[pl:Kommagena]] [[ru:Коммагена]] 17895 66842 2007-01-27T22:11:44Z Cyrus the virus 619 '''[[Kommegene]]''' dewletake [[Elenîk]]a li başûr rojhelat Anatoliya hatî bû demezrandî bû. Ew dema pêşin navçeyake împaratoriyake [[Pers]]an [[Selekud]]an bû û wê demê bi [[Satrap]]an dihat kergarend. Ji pê re di [[163 b.z.]] de serxwe bû û di [[72]]an de jî ji alîya [[împaratoriya Roma]] hat dagir kirin. ==Satrapên Kommagene 290-163 b.z.== *[[Samos I]] 290- 260 b.z *[[Arsames I]] 260-228 *[[Xerxes (Kommegene)|Xerxes]] 228-201 b.z. *[[Ptolemaeus]] 201-163 b.z. ==Keyên Kommegene, 163 [[b.z.]]-72 [[p.z.]]== *[[Ptolemaeus]] 163-130 b.z. *[[Samos II]] 130-109 b.z. *[[Mithridates I]] 109-86 b.z. *[[Antiochos I]] 86-38 b.z. *[[Mithridates II]] 38-20 b.z. *[[Antiochos II ]] 29 b.z. *[[Mithridates III ]] 20-12 b.z. *[[Antiochos III ]] 12 b.z. - 17 *Dema [[Împaratoriya Roma|Roma]] 17-38 *[[Antiochos IV]] 38-72 [[Category:Kommegene]] [[Category:Lîste]] [[it:Lista di governanti della Commagene]] [[ru:Цари Коммагены]] 17897 66826 2007-01-27T21:01:28Z Cyrus the virus 619 Lîsteya Keyên Kommagene çû cihê Lîsteya Keyên Kommegene #REDIRECT [[Lîsteya Keyên Kommegene]] 17898 66827 2007-01-27T21:02:12Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Samsat]] #REDIRECT[[Samsat]] 17899 66829 2007-01-27T21:03:19Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Category:Dîrok]] 17900 66840 2007-01-27T22:06:08Z Cyrus the virus 619 [[Image:AntiochusICommagene.JPG|thumb|160px|Antiochus I, bi [[Herakles]] re merhaba dike,[[British Museum]].]] '''Antiochus I''', nav bi tunî '''Antiochus I Theos Dikaios Epiphanes Philorhomaios Philhellen''' (di [[69 b.z.|69]] de heta [[40 b.z.]] key bû), yek ji keyên keyatîya [[Elenîk]]a [[Kommegene]]yê li [[Kurdistan]], başûr rojhelat [[Tirkiye]] demezrandî bû. Antiochus lawê [[Mithridates I]] û dotmîr [[Selekud]]an Laodice bû. Va zewicîya navbera Laodice û Mithridates de ji alîya Mithridates ji bo aşitîya navbera Kommegene û împaratoriya [[Selekud]]an de dewam kirin bike, hatî bû kirin. Antiochus tried to balance the interests of his kingdom with the reality of the world power of the [[Roman Empire]] and preserve as much as possible Commagene's independence. Despite his efforts, his reign ended with the Commagene submitting to [[Rome]], becoming a client-state under Emperor [[Augustus]]. Anthiochus bawera formeke [[Elenîk]]a olê [[Zerdeşt]] dikir. Keyên Kommegene him bawera [[êzidok]]ên [[Yewnan]] him jî [[Pers]] dikirin. Bawera wan [[panteon]](têkel)a êzîdokên pers û yewnan bû. [[Antiochus]] mizgeftake îroj li ser [[çiyayê Nemrûd]] çê kirî bû. Li ser wir peykerê êzîdokên pers û yewnan he bûn. Ew demeka dirêj bîr bûbû û di [[1883]]an de ji alîya arkeolagekî [[Elman]] [[Karl Sester]] hat dîtîn. ==Bibîne== *[[Lîsteya Keyên Kommegene]] [[Category:Kommegene]] [[ca:Antíoc I de Commagene]] [[de:Antiochos I. (Kommagene)]] [[it:Antioco I di Commagene]] 17901 66851 2007-01-28T00:13:52Z Erdal Ronahi 2 '''Xwarin''' kirdareke [[fîziyolojî|fîziyolojiye]] di [[leş]]a mirovan û caneweran. Bê xwarin zîndaweran najîn,mezin nabin û kar nakin. Xwarin di leşa mirov bi riya [[sîstema daqurtandinê]] (hezmê) çêdibe. Xwarin bi çend operesiyonan re derbas dibe ta ku bighe ûr û daqurtandin (digestion yan hezm) di çêbe. Pey re bi riya sîstema avêtinê mayînên xwarin derîne derva yê bedena mirov. Xwarin bi riya diranan tê hûr, qut û cûtkirin. Mirov xwarin dixwe dema ku birçî dibe. [[Kategorî:fîziyolojî]] [[Kategorî:çand]] 17902 66839 2007-01-27T22:04:30Z Bablekan 495 '''Saint Paul''' paytexta federedewleta [[DYA]]yê [[Minnesota]] ye. Duyemîn bajarê mezin ê herêmê ye û navenda parêzgeha [[Ramsey County]] ye. St. Paul xwedî 277.000 (2004) gelheyê ye. Bi tevî parêzgehê gelheya wê 3.116.206. == Hin agahiyên derbarê Saint Paul == *Bilindahiya axa herêmê ji rûyê avê: 214 m *Rûber: 145,5 km², jê 136,7 km² devedora wê ye *Avabûna bajêr: 1854 *Malpera fermî ya bajêr: http://www.ci.stpaul.mn.us == Asta perwerdeyê == *[[Hamline University]] *[[Macalester College]] *[[University of Minnesota]] == Wargehên baldar == *[[Katedrala St. Paul]] *[[Mala James J. Hill]] *Avahiya desthilatdariya Minnesota *[[Museum of American Art]] *[[Science Museum of Minnesota]] == Navdarên Saint Paulê == *[[Warren E. Burger]], Ji dadgerên bilind ên DYAyê *[[Melvin Calvin]], Kîmyager û biyokîmyager *[[Richard Dix]], Aktor û hilberînerê fîlman *[[Marty Ehrlich]], Jazzmûzîker *[[Mike Farrell]], Aktor û hilberîner *[[F. Scott Fitzgerald]], Nivîskar *[[Josh Hartnett]], Aktor *[[Jerry Juhl]], Senarîst *[[Lindsey Kildow]], Sportman *[[Syd Mead]], Desînatorê navdar *[[Alfred Nier]], Fîzîknas, Piyoniyerê spektromiya pîvanê *[[Nancy Parsons]], Aktorê fîlm û şanoyê *[[Nate Richert]], Aktor *[[Chad Smith]], Enstrûmantalîst *[[Charles M. Schulz]], Kaşîfê seriya komîk a „Die Peanuts“ [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] 17903 66897 2007-01-28T10:56:36Z Bangin 450 [[Image:Honolulu city flag.png|thumb|Alê Honolulu]] [[Image:Honolulu city seal.png|thumb|Arma Honolulu]] [[Image:Honolulu - NASA.jpg|thumb|Honolulu ji ezmên da]] '''Honolulu''' paytexta federedewleta [[DYA]]yê [[Hawaii]] ye û li başûrê rojhilatê girava [[Oahu]] dikeve. Navî ''Honolulu'' bi [[hawayî]] ye. Wateyê xwe ''benderê parastî'' ye. Gelheya bajêr 370.000 e û bi qasî 900.000 kes jî li devedora wê dijîn. Bajarê herî mezin ê Pasîfîkê ye. Cihekê tûrîstîk e û her sal bi ji hemî cihên cîhanê bi milyonan tûrîst tên serdanê. Taxeka bajêr, Waikiki bi hotelên xwe yên bêhempa tê nasîn. Di zimanê kevnexwediyan de wateya Honolulu "Keştîgeha parastî" ye. ==Koordînat== *{{coor d|21,315|N|157,862|W}} {{commons|Category:Honolulu, Hawaii}} [[Kategorî:Bajar]] [[Kategorî:Paytext]] [[Kategorî:DYE]] [[af:Honolulu]] [[ar:هونولولو]] [[bg:Хонолулу]] [[ca:Honolulu]] [[cs:Honolulu]] [[da:Honolulu]] [[en:Honolulu, Hawaii]] [[eo:Honolulu (Havajo)]] [[es:Honolulú]] [[eu:Honolulu]] [[fa:هونولولو]] [[fi:Honolulu]] [[fr:Honolulu]] [[gl:Honolulú, Hawai]] [[haw:Honolulu]] [[he:הונולולו]] [[hu:Honolulu]] [[id:Honolulu]] [[io:Honolulu]] [[it:Honolulu]] [[ja:ホノルル]] [[ko:호놀룰루]] [[nl:Honolulu]] [[nn:Honolulu]] [[no:Honolulu]] [[oc:Honolulu]] [[pl:Honolulu]] [[pt:Honolulu]] [[ro:Honolulu, Hawaii]] [[ru:Гонолулу]] [[simple:Honolulu, Hawaii]] [[sk:Honolulu]] [[sv:Honolulu]] [[vi:Honolulu, Hawaii]] [[zh:檀香山]] 17904 66845 2007-01-27T22:28:02Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Berî zayinê]] #REDIRECT[[Berî zayinê]] 17905 66849 2007-01-27T23:19:36Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Kommegene]] #REDIRECT[[Kommegene]] 17906 66852 2007-01-28T00:14:24Z Erdal Ronahi 2 Redirecting to [[Sîstema hezmê]] #redirect[[Sîstema hezmê]] 17907 66871 2007-01-28T02:12:32Z Chadpowa 716 17909 66893 2007-01-28T10:45:49Z Bangin 450 {| style="border:1px #BFB086 solid; padding:0px; background-color:white" cellspacing="0" | colspan="2" | <div style="border-style: solid; border-width:0px 0px 1px 0px; border-color: #BFB086; margin:-1px; background-color:#FFF6D9; padding: 0.2em 1em 0.2em 0.5em; FONT-SIZE: 110%; font-family: Gill Sans, Futura, sans-serif;">'''Wîkîpediya Mişkle'''</div> |- | width="66%" valign="center" style="padding:15px" | [[Wêne:Maulschluessel gr.jpg|100px|right]] '''Wîkîpediya Mişkle''' li ser rûpela bi mişkla, lê li ser rûpelên alîkarîyê jî ye. Li ser [[Wîkîpediya nîqaş:Mişkle|nîqaşê vê rûpelê]] '''<big>tu jî</big>''' kanî fikrên xwe ji me ra bibêjê. | width="33%" valign="top" style="padding:15px;" | |- | width="66%" valign="top" style="padding-right:10px;"| {| style="border:1px #BFB086 solid; padding:0px; background-color:white; margin-top:10px;" cellspacing="0" width="100%" | colspan="3" | <div style="border-style: solid; border-width:0px 0px 1px 0px; border-color: #BFB086; margin:-1px -1px 5px -1px; background-color:#FFF6D9; padding: 0.2em 1em 0.2em 0.5em; FONT-SIZE: 110%; font-family: Gill Sans, Futura, sans-serif;">'''Lîstên alîkarîyê'''</div> |- | width="50%" style="padding: 0px 15px 15px 15px;" valign="top" | '''Mişlên gotaran''' * [[:Kategorî:Ne rind kurdî|Gotar yê ne bi kurdîyê baş hatine nivîsandin]] * [[:Kategorî:Wîkîpediya:Çavlêgerandin|Gotar bi formatên xerab]]<br /> '''Gotarên kin''' * [[:Kategorî:Kurt|Gotarên kurt]] * [[:Kategorî:Kêm|Gotarên pir kinik]] * [[:Kategorî:Gotarên ku bên jêbirin|Gotarên ku bên jêbirin]]<br /> | width="50%" style="padding: 0px 15px 15px 15px;" valign="top" | '''Vandalîzm''' * [[Wîkîpediya:Vandalîzm|Rûpelek dijî vandalîzma]] * ''Hên seke: [[Taybet:Log|Înformasîyon]]''<br /> |} | width="33%" valign="top" | {| style="border:1px #BFB086 solid; padding:0px; background-color:white; margin-top:1em;" cellspacing="0" width="100%" | <div style="border-style: solid; border-width:0px 0px 1px 0px; border-color: #BFB086; margin:-1px -1px 5px -1px; background-color:#FFF6D9; padding: 0.2em 1em 0.2em 0.5em; FONT-SIZE: 110%; font-family: Gill Sans, Futura, sans-serif;">'''Tiştên alîkarîyê'''</div> |- | style="padding: 0px 15px 15px 15px;" valign="top" | * [[Wîkîpediya:Babel|Babel]] * [[Taybet:Specialpages|Rûpelên taybetî]] |} <!--- ------------- WÊNE ------------------ ----> {| style="border:1px #BFB086 solid; padding:0px; background-color:white; margin-top:1em;" cellspacing="0" width="100%" | <div style="border-style: solid; border-width:0px 0px 1px 0px; border-color: #BFB086; margin:-1px -1px 5px -1px; background-color:#FFF6D9; padding: 0.2em 1em 0.2em 0.5em; FONT-SIZE: 110%; font-family: Gill Sans, Futura, sans-serif;">'''Wêne'''</div> |- | style="padding: 0px 15px 15px 15px;" valign="top" | [[Image:Nuvola apps digikam.png|30px|right]] * [[Wîkîpediya:Wêne|Pirs ji bo wêneyan]] ---- * [[Taybet:Newimages|Wêneyên vê lîsens]] |} |} [[ar:ويكيبيديا:صفحات تحتاج لعناية]] [[da:Wikipedia:Arbejdsopgaver]] [[en:Wikipedia:Pages needing attention]] [[fr:Projet:Maintenance]] [[ja:Wikipedia:注意を要するページ]] [[sv:Wikipedia:Kvalitetskontroll]] [[zh:Wikipedia:值得关注的页面]] 17911 66896 2007-01-28T10:52:08Z Bangin 450 Redirecting to [[Saint Paul (Minnesota)]] #redirect[[Saint Paul (Minnesota)]] 17912 66910 2007-01-28T15:16:03Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Image:Roemischeprovinzentrajan.png|thumb|Navçeyên [[Împaratoriya Roma|Roma]] ]] '''Kîlîkya''' (lat. ''Cilicia'') navçeyake [[antîk]]a li [[Anatoliya]] bû. Ew îroj li ser parêzgehên [[Tirkiye]] [[Edene]] û [[Mersin]] dikeve. ==Sînor== Ew li rojhleta bi [[Toros|çiyayên Toros]] û çemê [[Ceyhan]], li bakur [[Kapadokya]] (îroj [[niğde]]), li rojhelat jî çiyayê [[Amanos]] sînor kirî bû. ==Dîrok== [[Image:Armenianmeds.gif|thumb|right|200px|[[Keyîtîya Kîlîkya]] yê [[Ermenî]]yan, 1199-1375.]] Ew di dema [[Hitit]]an de wek mîrzatî dihat kergar kirin. Di (1318–1290) b.z. de Hititan Adanyia hundura xakên xwe kirî bûn. Kîlîkya di çavkanîyên de [[Asûr]]an de wek ''Khilikku'' derbaz dibe. Ew di dema [[Darîûş]] de yek ji [[satrap]](navçe)a [[Pers]]an bû. Di dema [[Elenîk]] ew navbera [[Seleukid]]an û [[Lagid]]an de diçû û dihat. Di dema [[Tigranes]] de ew navçeyake [[împaratoriya Ermenîstan]] bû. Ji pê re serwerîya [[împaratoriya Roma]] hat û ew bû navçeyeke kargerî. Dema Roma bû du paran ew di alîya [[Bîzans]] ma. Ew di [[sedsala 7'an]]an de derbaza [[Ereb]]an bû. Dûv [[Cenga Malazgirt]] re [[selçuk]]an [[Anatoliya]] dagir kirin jî ew di bin destên [[Keyîtîya Ermenîstan]] de bû. Ew heta bi destên [[Memlûk]]an hat dagir kirin bin destên Ermenîyan de ma û ji pê Memlûkan re di [[sedsala 15'an]] de keta bin destên [[Osmanan]]. [[Kategorî:Anatolîya]] [[Kategorî:Împaratoriya Roma]] [[bg:Киликия]] [[ca:Cilícia]] [[el:Κιλικία]] [[en:Cilicia]] [[es:Cilicia]] [[eu:Zilizia]] [[fi:Kilikia]] [[fr:Cilicie]] [[he:קיליקיה]] [[hu:Kilikia]] [[it:Cilicia]] [[nl:Cilicië]] [[no:Kilikia]] [[pl:Cylicja]] [[pt:Cilícia]] [[ru:Киликия]] [[sr:Киликија]] [[sv:Kilikien]] [[tr:Kilikya]] [[zh:奇里乞亚]] 17913 66911 2007-01-28T15:18:16Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Kîlîkya]] #REDIRECT[[Kîlîkya]] 17914 66912 2007-01-28T16:04:56Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Satrap''' ([[farsî]]:ساتراپی, satrapî) di Împaratorîyên [[Hexamenişî]]yan, [[Sasanî]] û [[Med]]an de û hin dewletên din de ji bo navçeyên dewletê û kargerên wir dihat bikaranîn. ==Etîmolojî== Ew di [[farsî]]ya kevin de, ji xaşatrapava(خشثر پاون, parêzgerê navçe) de hat afirandî bû. ''Xaşatra:navçe'', ''pava:parzgêr'' bû. Di farsîya îroj de ew wek (شهراب, şehrab) an jî (صورت شهربان , sûrat şehraban) tê bikaranîn. Ew di zimanên din [[yewnanî]] de wek ''σατράπης, satrapes'', [[latînî]] de wek ''satrapes'' dihat bikaranîn. == Dîrok == Kênge [[Kûruş]]ê Mezin [[Medya]] dagir kir Medan xakên di serwera xwe de bi strapan kerger dikir. [[Kûruş]] derên ku dagir kirinî 20 satrap saz kiriî bûn. Lê ewna encax dema [[Darîûş]]ê Mezîn de bizavî bûn. Gorî [[Herodot]] Împaratoriya [[Pers]] 20 strapan, gorî nivîskên Darîûş jî ew 29 satrapan dihat kergar kirin. [[Kategorî:Împaratoriya Pers]] [[Kategorî:Li gorî kar û pîşeyê kes]] [[bg:Сатрап]] [[cs:Satrapie]] [[da:Satrap]] [[en:Satrap]] [[es:Sátrapa]] [[fa:ساتراپی]] [[fi:Satraappi]] [[fr:Satrape (Perse)]] [[it:Satrapo]] [[nl:Satrapie]] [[no:Satrap]] [[pl:Satrapa]] [[pt:Sátrapa]] [[ru:Сатрапия]] [[sk:Satrapia]] [[sv:Satrap]] ) 17915 66913 2007-01-28T16:10:48Z 85.106.220.179 Rûpela nû hate tomar kirin [[antalya]] [http://www.Manavgat.gen.tr lînkê Alanya û Manavgat] 17916 66914 2007-01-28T16:11:36Z 85.106.220.179 Rûpela nû hate tomar kirin [http://www.manavgat.gen.tr lînkê manavgat] 17917 66922 2007-01-28T20:32:27Z 80.212.186.162 Rûpela nû hate tomar kirin caoni barsen vi he mn gelk slav bo hene o mo hemi kes gelk heval .,,.:) o bernao gelk hosen 17918 67182 2007-01-30T22:30:56Z Thijs!bot 576 روبوت إضافة: [[hu:Nemrut-hegy]] '''Çiyayê Nemrûd''' ([[Tirkî]] ''Nemrut Dağı'', [[Ermenî]] նեմրութ) çiyayekî li parêzgeha [[semsûr]]ê li başûr rojhelata [[Anatoliya]]yê ye. Ew 76 km li bakur rojavaya [[Semsûr]]ê nêzî [[Kahta]] ye. Ew çiyayê di rêza çiyayê [[Toros]] de ye û bilindahîya xwe 2150 m. ye. [[Image:Mount Nemrut.jpg|thumb|]] [[Image:Turkey nemrut dagi 1.jpg|thumb|Peykerên bê serî]] [[Image:NemrutDagiHead.jpeg|thumb|Serê Key]] [[Image:Turkey nemrut dagi 2.jpg|thumb|Mithras]] Li ser tapika wî [[parêzgeh]] û [[gor]]a [[Key]]ên Kommegene hêne. Ew ji alîya keyê [[Kommegene]] [[Antiochos I]] ([[69 b.z.|69]]–[[36 b.z.]]) û bavê wî [[Mithradates I]] ([[109 b.z.|109]]–[[69 b.z.]]) hatî bû çê kirin. Ew ji bo wek nîşana aşitîya [[êzidok]]ên [[yewnan]] û [[pers]]an hatî bû ava kirin. Antiochos ji pê li textê rûnişt re navlêka [[Theos]]([[yewnanî]], [[xwedê]]) li xwe kir. Ew demeke dirêj bîr bûbû û di [[1881]]an de ji alîya [[endazeyar]]ekî [[elman]] [[Karl Sester]] hatî bû dîtîn. Arkeolojîk kolînên wê heta [[1953]]an dewam kirî bû. Di [[1987]]an de [[UNESCO]] ew têxiste [[Mîratên Aborîya Dinê]]. Li bilindahîya parêzgere 50 m û firahîye xwe 150 m ye. Li ser çiyayê Nemrûd sê banokeyan rojhelat, rojava û bakur hê ne. [http://www.nemrud.nl/de/tour_throne.html Plana runiştinê]. Li rojava peykerên mezin û rolyef(relief) hê ne. ==Banokeya Bakur== Banokeya bakur cîhê ku serdanên parêzgeha li kom dibûn. ==Banokeya Rojava== Li banokeya rojava penc peykerên runiştîyên bi bilindahîya 9 m hê ne. Ew banoke cihîye herî pîroza parêzgehe bû. Peykerên wir û bi rojhelat ve yek hevin, lê karkerîyên wan hîn pir in. Li wir peykerên [[Antiochos I]] û [[êzidok]] [[Tîke]], [[Zeus]]-[[Ahura Mazda]], [[Apollon]]-[[Mithras]]-[[Helios]]-[[Hermes]] Û [[Herakles]]-[[Artagnes]]-[[Ares]] hê ne. ==Banokeya Rojhelat== Li vê Banoke penc peykera êzidokan hê ne. Ewna ji çep de berve rast bi navê xweyên yewnanî farsî wiha ne; [[Apollon]] / Mithras / Helios / Hermes Xwedawane Kommagene [[Zeus]] / Oromasdes [[Ezidok]]-[[Key]] [[Antiochos I]] Artagnes / Herakles / Ares ==Girêdanên Der== *[http://www.nemrud.nl/de/ Malpera Mezreka Nevnetewîya Nemrûd, Tirkî, îngîlîzî, elmanî, Holandî] [[Kategorî:Cihê Dîrokî]] [[Kategorî:Semsûr]] [[Kategorî:Çiya]] [[de:Nemrut (Berg)]] [[en:Mount Nemrut]] [[fi:Nemrut (vuori)]] [[fr:Nemrut Dağı]] [[hu:Nemrut-hegy]] [[it:Nemrut Dağı]] [[nl:Nemrut Dağı]] [[pl:Nemrut Dag]] [[ru:Немрут-Даг]] [[sk:Nemrut Dag]] [[sv:Nemrut Dağı]] [[tr:Nemrut Dağı Milli Parkı]] 17919 66928 2007-01-28T22:32:07Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Çiyayê Nemrûd]] #REDIRECT[[Çiyayê Nemrûd]] 17920 66934 2007-01-28T23:08:09Z 85.99.224.24 Rûpela nû hate tomar kirin ji boy çı ev rupel tuneye ez dıxwazım derheq siyabend agahiya bıstinım 17921 66968 2007-01-29T08:26:45Z 88.229.108.113 kldfgfh çÊ[[Kategorî:]] 17923 67041 2007-01-29T16:59:06Z KurdoChali 500 Rûpela nû hate tomar kirin '''CMYK''' kurtkiriya peyvên [[Inglîzî]] yên ''cyan'', ''magenta'', ''yellow'' û ''key'' ye. Ev [[modêlê rengan|modêlekê]] [[rengên kêmkirî|kêmkirinê]] yê [[reng|rengan]] e ko di [[çap|çapa]] rengî da bikar dihêt. Çêkirina rengan di vî modêlê rengan da li ser hîmê têkhilkirina rengdenikên van rengan ava bûye: *C, [[cyan]] *M, [[magenta]] *Y, [[zer|yellow]] *K, key anko [[reş]] Têkhila CMY ya dilxwaz kêmkirî ye (anko têkhila cyan û magenta û yellow yê bihevra li ser cihên vala anko spî yên rengê K anko reşî çap dibin. {{kurt}} [[Kategorî:reng]] 17924 67044 2007-01-29T17:17:53Z KurdoChali 500 Rûpela nû hate tomar kirin '''Malbat''' ji [[destek|destekeka]] mirovan pêkdihêt ko bi rêya [[bûn|bûnê]], [[zewicîn|zewicînê]], [[bihevrajîn|biverajînê]] an [[xwedîtî|xwedîtîyê]] bihevra dihên girêdan. Di gelek [[civak|civakan]] da hevbendîyên malbatî tenê bi [[qanûn]] an dozenên dî yên [[tîtal|tîtalan]] dihên niyasîn. Herçind e ko gelek [[civakzanist|civakzanistvan]] hevbendîyên malbatî bi ''xwînê'' diniyasin, lê [[mirovzanist|mirovzanistvan]] dibêjin ko hindek caran ramana ''xwînê'' dikarit ramaneka neeşkira bit û reng e gelek civak bil ji [[dûrahiya genetîkê]] bi awayên dî jî malbatê pênase bikin. Benda 16(3) ya [[Danezana Gerdûnî ya Mafên Mirovan]] dibêjit: ''Malbat yekîna destekî ya xwerisk û bingehîn ya civakê ye û dibê ji alîyê civakê û dewletê ve bihêt parastin.'' {{kurt}} [[Kategorî:civak]] 17925 67045 2007-01-29T17:29:20Z KurdoChali 500 Rûpela nû hate tomar kirin '''Qahîre''' (bi [[Erebî]] القاهرة‎) [[paytext|paytextê]] [[welat|welatê]] [[Misir|Misirê]] ye. Ev nav navê fermî yê [[bajêr|bajêrî]] ye, piranî ya Misiriyan ji wê ra dibêjin ''Mesir''. [[hêşet|Hêşeta]] bajêrî nêzî 11 milyon kesan e û bi vî awayî ji alî yê hêşetê ve, Qahîre dibit bajêrê 21ê yê cîhanê û bajêrê yekê yê [[parzemîn|parzemîna]] [[Afrîka|Afrîkayê]]. Qahîre dikevit 30°2' yê bakur û 31°13' rojhilatê. {{kurt}} [[Kategorî:erdnîgarî]] [[Kategorî:bajêr]] 17926 67065 2007-01-29T19:01:33Z KurdoChali 500 Di [[leşkelêşî]] anko [[anatomî|anatomîyê]] da, '''pêşborî''' borîyek e ko [[mîzdanik|mîzdanikê]] bi derveyî leşî ra digehînit. Di herdu gonan da pêşborî karê derkirina [[mîz|mîzê]] ji leşî dikit. Di mêran da, ew [[tovik]] anko [[sperm|spermê]] jî derbaz dikit. [[miçînik]] anko [[sfenktir]] a pêşborîyê kontrolkirina îradî ya mîzê mumkin dikit. {{kurt}} [[Kategorî:anatomî]] [[en:urethra]] 17927 67047 2007-01-29T17:37:27Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Anatomî]] #redirect[[anatomî]] 17928 67064 2007-01-29T18:59:44Z KurdoChali 500 '''Miçînik''' anko bi [[Inglîzî]] ''sphincter'' coreyekê [[masîlik|masîlikên]] bazneyî ne ko bi awayekê xweiskî borîyek ji borîyên leşî tesik anko teng dikin û li dema pêdivî xav an sist dibin da rê li himberî bihorînê vebibit. Bi giştî, di leşê mirovan da 42 miçînik hene. Hindek mînakên wan ev in: *[[miçînika bîbîyê]] [[bîbî]] ya [[çav|çavan]] di bersiva ruhnîyê da teng û fireh dikit. *[[masîlika derdora devî]] *[[miçînika jorîn a sorîçikê]] *[[miçînika jêrîn a sorîçikê]] ko dikevit jorî ya [[aşik]] anko gedeyê û nahêlit naveroka tirişa gedeyê [[sorîçik|sorîçikê]] brîndar bikit. *[[miçînika aşikê]] anko pîlorê li jêrî ya aşikê ye. *[[miçînika Oddi]] anko [[miçînika Glissonî]] rijîna ji [[cerig]], [[pankiras]] û [[kîsê ziravîyê]] bo nav [[dazdegirê]] yê kontrol dikit. *[[miçînika pêşborîyê]] ko derçûna [[mîz|mîzê]] ji leşî kontrol dikit. {{kurt}} [[Kategorî:anatomî]] [[en:sphincter]] 17929 67049 2007-01-29T17:59:01Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Miçînik]] #redirect[[miçînik]] 17930 67050 2007-01-29T18:08:54Z KurdoChali 500 Rûpela nû hate tomar kirin '''Mîz''' [[şileme|şilemeyek]] e ko di laşê lawiran (heywan) û mirovan da li [[gurçik|gurçikan]] dihêt berhemanîn û di [[mîzdanik|mîzdanikê]] da kom dibit û bi rêya [[pêşborî|pêşborîyê]] ji laşî dihêt derêxistin. Derçûna mîzê ji laşî alîkarî ya hevsengbûna [[xwê]] û [[kanza|kanzayan]] dikit. Mîz madeyên jehrînên ko ji [[metabolîzm|metabolîzmê]] çê dibin jî ji laşî derdikit. {{kurt}} [[Kategorî:biyolojî]] 17931 67062 2007-01-29T18:57:58Z KurdoChali 500 Di [[leşkelêşî|leşkelêşîyê]] da, '''mîzlûl''' (bi [[Inglîzî]] ''ureter'') borîyek e ko [[mîz|mîzê]] ji [[gurçik|gurçikê]] dibit [[mîzdanik|mîzdanikê]]. Mîzlûl borîyeka [[masîlik|masîlikanî]] ye ko dikarit bi rêya [[livîna kirimkanî]] anko ''peristalsis''ê mîzê bibihurînit. Di [[zelam|zelaman]] da mîzlûl 50 heta 70 santîmetiran dirêj e. Di mirovan da, mîzlûl li piştve hundirê mîzdanikê dibit û berî hundirbûnê çend santîmetirekan bi nav masîlka mîzdanikê ra derbaz dibit. Çi [[miçînik]] di mîzlûlê da nîne, lewma tiştî ko nahêlit mîz ber bi paşve, ber bi gurçikan bihêt paşvehinartin tenê pesta nav masîlika mîzdanikê li ser wê para mîzlûlê ye ko bi nav masîlkêa ra derbaz dibit. {{kurt}} [[Kategorî:anatomî]] [[Kategorî:sîstema mîzê]] [[en:ureter]] 17932 67055 2007-01-29T18:38:06Z KurdoChali 500 Di [[leşkelêşî|leşkelêşîya]] [[memikdar|memikdaran]] da, '''mîzdanik''' [[endam|endamekê]] [[masîlik|masîlikanî]] yê wekî kîsikekî ye ko dikevit binê [[legen]] anko [[zik|zikî]] û [[mîz|mîza]] ko bi rêya [[mîzlûl|mîzlûlan]] ji [[gurçik|gurçikan]] digehitê ji bo heyamekê kom dikit heta paştir bi rêya [[pêşborî|pêşborîyê]] ji laşî bihêt derêxistin. {{kurt}} [[Kategorî:anatomî]] [[Kategorî:sîstema mîzê]] [[en:Urinary Bladder]] 17933 67056 2007-01-29T18:44:15Z Ronikurd 713 Rûpela nû hate tomar kirin Sîstemên organan karên endamên leşa mirov dimeşîne û rêzikirin dike(sîstemkirin dike)<bê van sîsteman bedena mirov kar nake û najî.Leşa mirov ji çend rêzikan(sîsteman) hevbend yan siwar dibe(consist of),navên wan: 1_sîstema daqurtandin(hezmê) 2_sîstema sehkirinê 3_sîstema mîzê 4_ sîstema livînê 5_ sîstema lenfa 6_ sîstema hormonan ( rêzika livikên ker) 7_sîstema bêhngirtinê 8_ sîstema gera xwînê 9_ sîstema pirbûnê( organên zayendî ango seksî,cinsî) 10_ sîstema rehînê(nervous central system)11_ sîstema parestinê.Her sîstemekê kirdareke xwe taybet(special function) heye û şaşbûneke biçûk di kirdarê yek ji van sîsteman leşa mirov li hev dixe. 17934 67076 2007-01-29T21:03:52Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin '''Sêsûng'''([[Tirkî]], Dikilitaş) şîwnake dîrokîyê li ser [[çîyayê Qizil]] nêzi gundê [[Soqî]]yê(Tirkî: [[Yeniköy]]), gundêkî girêdaye [[Bêsnî]], ye. Ew girekî bi 5-6 m. bilindahî ji keviran çê kirî ye. Sêsûng tê manê ''sê histûn'' e. Ew bi gumanî ji keyatîyê [[Kommagene]] ([[69 b.z.]]-[[72]]) de ma ye. 3 cot, bi tunî 6 histûnên bi kevirên mezin hatî bû çê kirin li dor gir in. Li her histûneke de 8 kevirên giroverê bi 1,5 eşkêl hê ne. Li nêzî gir bîreke bi 7-8 mete kûrahî hê ye. [[ Category:Cihê Dîrokî]] [[ Category:Semsûr]] 17935 67080 2007-01-29T21:37:32Z Cyrus the virus 619 [[Mithradates I]] di [[109 b.z.]] de heta [[86 b.z.]] keyê Keyîtîyê [[Kommagene]] bavê [[Antiochos I]] Theos bû. Mithradates I bi Laodike, dotmîra [[Seleukid]]an, re zewicî bû. Li wê zewacê sê keçên û lawekî xwe, Antiochos, hatî bûn dinê. Mithradates li Kommagene olîmpiyat sazî kirin û bi xwe jî beşdara wan bû. Ji bo ew di xortanîya xwe de yekî hunermend û navdar bû navlêka ''Kallinikos'' dihate manê "kî serfirazîyê bi xweşî qezenc dike" girtî bû. Gorî efsaneyên tên gotin Mithradates ji bo keyîtîyê xwe ji dewletên dor xwe biparêze bi [[êzidok]]an re peyman kirî bû. Li [[çiyayê Nemrûd]]ê bi lawê xwe Antiochos ve tev çê kirî de key Mithradates wek bi êzidokan re merhaba dikê hat pêşdarî kirî bû. Li çiyayê Nemrûd Mithradates di kevalbaran de [[Apollo]]( Mithras), [[Artagnes]] (Herakles), [[Zeus]] (Oromasdes), [[Hera]] (Teleia) û [[Helios]] (Hermes) re merhaba dike. Ji pê Mithradates I re lawî xwe [[Antiochos I]] Theos derbaza textê dibe. ==Bibîne== *[[Lîsteya Keyên Kommegene]] ==Çavkanî== [http://www.nemrud.nl/tr/frame2.html] ==Girêdanên Derve== [http://www.nemrud.nl/tr Malpera Mezreka Nevnetewîya Nemrûd, Tirkî, îngîlîzî, elmanî, Holandî] [[Kategorî: Kommegene]] 17936 67081 2007-01-29T21:41:01Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Mithradates I]] #REDIRECT[[Mithradates I]] 17937 67082 2007-01-29T21:42:06Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[1. sedsala berî zayîne]] 17938 67083 2007-01-29T21:42:34Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[1. sedsala berî zayîne]] 17939 67084 2007-01-29T21:43:18Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[1. sedsala berî zayîne]] 17940 67086 2007-01-29T21:46:38Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[1. sedsala berî zayîne]] 17941 67087 2007-01-29T21:47:26Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[1. sedsala berî zayîne]] #REDIRECT[[1. sedsala berî zayîne]] 17942 67135 2007-01-30T11:44:23Z Luqman 401 {{jêbirin}} 17943 67109 2007-01-30T08:41:54Z KurdoChali 500 Rûpela nû hate tomar kirin Di [[jînewerzanist]] anko [[bîyolojî|bîyolojîyê]] daê '''Zelam''' bi ramana ''kesê pêgehiştî anko balix'' e. Di vê ramanê da peyva zelam li beranberî peyva ''[[zaro]]'' dihêt. Ev peyv di Kurdîyê da hêşta ji bo navkirina [[jînewer|jînewerên]] pêgehiştî yên dî, mîna [[lawir|lawiran]] û [[giya|giyayan]] nehatiye xebitandin. Zelam [[zarav]] anko [[term|termek]] e ko di zimanê Kurdî da gelek ramanên cida lê ji hev nêzîk digehînit. Li hindek deverên Kurdistanê zelam li beranberî ''biçûk'' dihêt. Bi vê ramanê êdî ramana ''kesê pêgehiştî'' bi diristî îfade nakit. Zelamînî bi ramana beranberî ''zarotîyê'' li gelek war û biyavên cidacida yên mîna [[jînewerzanist]], [[qanûn]], [[riftar]] û pêgehê civakî ve dihêt diyarkirin. Hindek caran reng e kesek ji alîyê jînewerzanistî ve zelam bit lê li goreyê riftar û rewiştê xwe ve her mîna zaroyan ma bit. Ji ber hindê pênasekirina vê zaravê hindekê tevlihev û gengeşebar e. {{kurt}} [[Kategorî:zanist]] [[Kategorî:biyolojî]] [[en:adult]] 17944 67111 2007-01-30T08:45:20Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Biyolojî]] #redirect[[Biyolojî]] 17945 67114 2007-01-30T09:00:29Z KurdoChali 500 Redirecting to [[Zarok]] #redirect[[zarok]] 17946 67144 2007-01-30T15:20:30Z 84.190.208.154 '''Xizir û Rojeyê Xizirî ''' Xizir, sembolêde fîraz o, edi zereyê bawerîya xêlê dîn û miletanê Rojhelatê Mîyanî de. Çekûyêde erebkî ya û maneya keweyî dana. Kirmanckî de, herfên „'''z'''“ û „'''d'''“ geganê jubînî de hurêndî vûrnenê. Coka taye cayan de fênda Xizirî, taye cayan de ki fênda Xidirî telafuz beno. Rojanê Xizirî ra Xilyas (Xelyas) kî vajîno. Xilyas, kilmevateyê çekûyanê Xidirî (Xizir) û Elyasî (Îlyas) yo. Çîroke key qewimîya, rind nêzanîna. Gorê bawerîye, Hz. Xizirî aw-heyate ra şimito û bîyo elheqêde sir, tim û tim cande. O, êndî çimê şarê cibawermendî de bîyo Xizirê sata tenge, Xizirê kêlek û gemîyan, Xiziro Cansivik. Xiziro Kal, Xidir Nebî, Xidir Elyas, Xidirellez…û êb. Zarvatenêde ma Kirmancan de „Xozat o, Xizirî se vato vato.“ vajîno. Edi mîyanê her bawerîye de bi nameyêde bîn nasîno. Kirmancanê Êzdîyan mîyan de bi nameyê '''Xidir Elyas''' û '''Xidir Nebîyî'''; Şebekan, Kakaîyan û êb. mîyan de bi nameyê '''Xidirî Zende'''; Xiristîyanan mîyan de bi nameyê '''Elîya'''; Tirkan mîyan de bi nameyê '''Hidirellezî''' (6 Gulane) êno naskerdene. Roja fîrazkerdena Rewşana Xilyasî, ca bi ca, êle bi êle, eşîre bi esîre, milet bi milet vûrîna. Kirmancîye de, mîyanê Qizilbaşan de aşma Çeleyî de dest kena ci, heta da-çewresê roje ramena û tewr herê pancêsê aşma Gucige de qedîna. Gimgim de, edi mîyanê Kirmancanê Qizilbaşan de, gorê serenameyê (teqwîm) Rûmî, linga juye Çele de, juye kî Gucige der o. Gorê serenameyê Mîladî, êla Xidan roja pancşemeyê aşma Çeleyî yo peyen de; Mûrtikan pancşemeyê aşma Gucige yo verên de; Lolan, Xormeçikan, Kilawsizan û Kimsorçikan ..û êb. kî pancşemeyê aşma Gucige yê diyine de, Xilyasî fîraz kenê. Xilyas de, keso ke qûrbana xo çînebo, ganî şeş rojan, keso ke qûrbana xo bibo kî ganî hîrê rojan, roje bigêro. Roje, roja dişemeyî yan kî hîrêşemeyî (sêşeme) dest keno ci. Roja pancşemeyî Rewşana Xilyasî ya. Nîyaz û pêşareyan pojenê, qûrbanan sere birnenê, der-cîranan û feqîr-fiqareyan ra kenê vila. Keso ke biwazo, bi pîrî cem kî gire dano. Kirmancanê Qizilbaşan mîyan de, rôjêde fîraz û bimbarek a. Misayibî şonê çêyê misayiban. Embîryanî (cîranî) şonê çêyê embîryanan, û kesên heredîşî ênê werê. Xilyas, Kırmancanê Qizilbaşan mîyan de her hînî rojêde bext û miradwazî yo kî. Kesên azebî seba ke bizanê kotî ra zewecînê yan kî mêrde kenê, serbicikêde solin erzenê nîyazî ver, pojenê, wenê. A şewe têşan kuwnê ra ke kame yan kî kamî dest ra awe bişimê, êwo jubînî de bizewecîyê. Serbicikî ra tayê kî sîvîg û lojinan ser ro nanê ro. Teyre ke ey werteyê dewe de biwero, ê kesî dewe ra zewecînê yan kî dewe de mêrde kenê. Eke banê kamî ser ro biwero, ey çêyî ra, eke dewe ra teber bo, dewanê o hetî ra zewecînê yan kî ey dewan de mêrde kenê. Kesên azebî û bekarî na juye bi baldarîye temaşe kenê. Rewşana Xilyasî, Kirmancanê Êzdîyan mîyan de Êneyê aşma Gucige yo verên de fîraz kerîna. Leteyêde Êzdîyên roja hîrêşemeyî (sêşeme), leteyêde xo kî roja dişemeyî ra dest kenê ci, hîrê rojan rojê gênê û roja pancşemeyî rewşana Xidir Elyasî, roja êneyî kî rewşana Xidir Nebîyî fîraz kenê. Her hînî kesên ke nameyên xo Xidir û Elyas o, hîrê rojeyî înan ser ro ferz ê. Leteyêde Êzdîyan, a roje qûrbanan sere birnenê. Leteyêde bîn kî, seba ke ê rojan de Xidir Elyasî û Xidir Nebîyî kewtê re nêçîrî dime, na di rojan de serebirnayene û nêçîrkerdena heywanan qedexe (yasaq) ya. Kirmancên Êzdîyî, şanê şewa êneyî, bi nameyê totka şor, yan kî xwarina şor (werdena şore/soline) wenê û têşan kuwnê ra. Kam ke destê kamî ra awe bişimo, êwo bibê destnîşanîyê jubînî. Eke hênî yan kî kêyê kamî de awe bişimê, êwo a dewe de yan kî ey çêyî ra bizewecîyê. (Dr.Xelîl Cindî Raşo, Xanna Omerxalî; Dema Nû, 143) Cito ke ma cor vînenîme, ferqêde girse edi mabeynê fîrazkerdena Xilyasê Kirmancanê Qizilbaşan û Xidir Elyas yan kî Xidir Nebîyê Kirmancanê Êzdîyan de, çîn a. ÇEKO Gucige 2005 17947 67155 2007-01-30T17:18:01Z Luqman 401 '''Xizir û Rojeyê Xizirî''' Xizir, sembolêde fîraz o, edi zereyê bawerîya xêlê dîn û miletanê Rojhelatê Mîyanî de. Çekûyêde erebkî ya û maneya keweyî dana. Kirmanckî de, herfên „'''z'''“ û „'''d'''“ geganê jubînî de hurêndî vûrnenê. Coka taye cayan de fênda Xizirî, taye cayan de ki fênda Xidirî telafuz beno. Rojanê Xizirî ra Xilyas (Xelyas) kî vajîno. Xilyas, kilmevateyê çekûyanê Xidirî (Xizir) û Elyasî (Îlyas) yo. Çîroke key qewimîya, rind nêzanîna. Gorê bawerîye, Hz. Xizirî aw-heyate ra şimito û bîyo elheqêde sir, tim û tim cande. O, êndî çimê şarê cibawermendî de bîyo Xizirê sata tenge, Xizirê kêlek û gemîyan, Xiziro Cansivik. Xiziro Kal, Xidir Nebî, Xidir Elyas, Xidirellez…û êb. Zarvatenêde ma Kirmancan de „Xozat o, Xizirî se vato vato.“ vajîno. Edi mîyanê her bawerîye de bi nameyêde bîn nasîno. Kirmancanê Êzdîyan mîyan de bi nameyê '''Xidir Elyas''' û '''Xidir Nebîyî'''; Şebekan, Kakaîyan û êb. mîyan de bi nameyê '''Xidirî Zende'''; Xiristîyanan mîyan de bi nameyê '''Elîya'''; Tirkan mîyan de bi nameyê '''Hidirellezî''' (6 Gulane) êno naskerdene. [[Roj]]a fîrazkerdena Rewşana Xilyasî, ca bi ca, êle bi êle, eşîre bi esîre, milet bi milet vûrîna. Kirmancîye de, mîyanê Qizilbaşan de aşma Çeleyî de dest kena ci, heta da-çewresê roje ramena û tewr herê pancêsê aşma Gucige de qedîna. Gimgim de, edi mîyanê Kirmancanê Qizilbaşan de, gorê serenameyê (teqwîm) Rûmî, linga juye Çele de, juye kî Gucige der o. Gorê serenameyê Mîladî, êla Xidan roja pancşemeyê aşma Çeleyî yo peyen de; Mûrtikan pancşemeyê aşma Gucige yo verên de; Lolan, Xormeçikan, Kilawsizan û Kimsorçikan ..û êb. kî pancşemeyê aşma Gucige yê diyine de, Xilyasî fîraz kenê. Xilyas de, keso ke qûrbana xo çînebo, ganî şeş rojan, keso ke qûrbana xo bibo kî ganî hîrê rojan, roje bigêro. Roje, roja dişemeyî yan kî hîrêşemeyî (sêşeme) dest keno ci. Roja pancşemeyî Rewşana Xilyasî ya. Nîyaz û pêşareyan pojenê, qûrbanan sere birnenê, der-cîranan û feqîr-fiqareyan ra kenê vila. Keso ke biwazo, bi pîrî cem kî gire dano. Kirmancanê Qizilbaşan mîyan de, rôjêde fîraz û bimbarek a. Misayibî şonê çêyê misayiban. Embîryanî (cîranî) şonê çêyê embîryanan, û kesên heredîşî ênê werê. Xilyas, [[Kirmanc]]anê Qizilbaşan mîyan de her hînî rojêde bext û miradwazî yo kî. Kesên azebî seba ke bizanê kotî ra zewecînê yan kî mêrde kenê, serbicikêde solin erzenê nîyazî ver, pojenê, wenê. A şewe têşan kuwnê ra ke kame yan kî kamî dest ra awe bişimê, êwo jubînî de bizewecîyê. Serbicikî ra tayê kî sîvîg û lojinan ser ro nanê ro. Teyre ke ey werteyê dewe de biwero, ê kesî dewe ra zewecînê yan kî dewe de mêrde kenê. Eke banê kamî ser ro biwero, ey çêyî ra, eke dewe ra teber bo, dewanê o hetî ra zewecînê yan kî ey dewan de mêrde kenê. Kesên azebî û bekarî na juye bi baldarîye temaşe kenê. Rewşana Xilyasî, Kirmancanê Êzdîyan mîyan de Êneyê aşma Gucige yo verên de fîraz kerîna. Leteyêde Êzdîyên roja hîrêşemeyî (sêşeme), leteyêde xo kî roja dişemeyî ra dest kenê ci, hîrê rojan rojê gênê û roja pancşemeyî rewşana Xidir Elyasî, roja êneyî kî rewşana Xidir Nebîyî fîraz kenê. Her hînî kesên ke nameyên xo Xidir û Elyas o, hîrê rojeyî înan ser ro ferz ê. Leteyêde Êzdîyan, a roje qûrbanan sere birnenê. Leteyêde bîn kî, seba ke ê rojan de Xidir Elyasî û Xidir Nebîyî kewtê re nêçîrî dime, na di rojan de serebirnayene û nêçîrkerdena [[heywan]]an qedexe (yasaq) ya. Kirmancên Êzdîyî, şanê şewa êneyî, bi nameyê totka şor, yan kî xwarina şor (werdena şore/soline) wenê û têşan kuwnê ra. Kam ke destê kamî ra awe bişimo, êwo bibê destnîşanîyê jubînî. Eke hênî yan kî kêyê kamî de awe bişimê, êwo a dewe de yan kî ey çêyî ra bizewecîyê. (Dr.Xelîl Cindî Raşo, Xanna Omerxalî; Dema Nû, 143) Cito ke ma cor vînenîme, ferqêde girse edi mabeynê fîrazkerdena Xilyasê Kirmancanê Qizilbaşan û Xidir Elyas yan kî Xidir Nebîyê Kirmancanê Êzdîyan de, çîn a. ÇEKO Gucige 2005 {{zazakî}} 17948 67154 2007-01-30T17:14:36Z Luqman 401 Gotar bi zimanê tirkî hatiye nivisandin. {{jêbirin}} 17949 67157 2007-01-30T17:32:05Z Luqman 401 Gotarek vala {{jêbirin}} 17951 67163 2007-01-30T18:33:43Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Jînwerzanist]] #REDIRECT[[Jînwerzanist]] 17952 67164 2007-01-30T18:37:26Z 85.98.46.138 Rûpela nû hate tomar kirin #redirect[[]] 17953 67171 2007-01-30T20:35:15Z Cyrus the virus 619 [[Image:Carthage_column.JPG|thumb|300px|Xopanên Kartaca]] '''Kartaca''' ([[Latinî]]: ''Carthago'', {{ar| قرطاج }}, [[yewnanî]] Καρχηδών ''Karkēdōn'';, bi zimanê [[fenîke]]: קרת חדשת ''Qart-Hadašt'' ango kurdî „dewleta Nû“) dewleteke dema [[Antîk]] li [[Efrîkaya Bakur]] nêzî îroj [[Tûnis]] serfirazî ajotî bû. Paytexta Kartacayan bi hevşêwe navê bû. Niştêwarên Kartaca ji alîya [[Împaratoriya Roma|Roma]]yan de wek ''Pûnî''yan (ji Fenîke hat afirandî bû ) dihat navandin. Ew dera Kartacayan serfirazî ajotî bû îroj di Fransî de wek ''Carthage'', [[erebî]] jî wek قرطاج ''Qartaca'') tê navandin û li [[Tûnis]] e. == Erdnîgarî == Bajarê Kartaca li beravên [[Derya Navîn]] 10 km. li rojhelata paytexta [[Tûnis]]ê îroj bi hevşêwe navî diketî bû. Kartacayan [[kolonî]]yeke [[Fenîke]]yan bûn. Ji bo şûna xweya nêzi [[Tengava Sîcîlya]] wan derya navîn kontrol dikir. ==Ziman== Li Kartaca zaravayeke zimanê [[Fenîke]] dihat axaftin. == Dîrok == === Sazî === [[Image:CarthageMapDe.png|thumb|300px|Nexşeya Dewleta Kartaca di 264 b.z. de]] Dewleta Kartaca di [[9. sedsala b.z.]] an [[8. sedsala b.z.]] ji alîya [[Fenîke]]yan li bajarê Sûr(îng. Tyre, Lûbnan) hatî bû sazandin. Ew wek ''Qart-Hadast'' ango wek ''dewleta Nû'' hatî bû navandin. Gorî hin arkeolojîk delîlan sazîya wê wek [[814 b.z.]] tê dîyar kirin. === Dema Fenîke === Di herdu sedsalên pêşin Kartacayan li Sûr serbixwe bûn. Paş welata [[Fenîke]]yan di [[6. sedsala b.z.]] de ji alîya [[Pers]]an hat dagir kirin şunda ewna ji Fenîkeyên kevin bi tunî bû bûn. Ji pê re wan bi [[Komkeştî]]ya xweya bihêz li [[Sîcîlya]], [[Sardûnya]], [[Korsîka]], [[Balear]]an, beravên [[Efrîkaya Bakur]], beravên [[Spanya]]ya li başûr [[Derya Navîn]] [[kolonî]] peyda kirin. Dema bi [[Yewnana Antîk]] têkoşîn kirin jî wan hêza xwe dewam kirin. Wan bi [[Etruksan]] ve li ser Yewnanan bandorake mezin kir. Dewletê hêza xwe ji komeştîyen xwe distand. Di [[4. sedsala b.z.]] û [[3. sedsala b.z.]] de Kartacayan bi 400.000 nitewarên xwe ve dewleta herî dewlemenda dor [[Derya Navîn]] de bû. Di navbera 280 b.z. û 275 b.z. de navbera Roma û kolonîyan Kartacayan de [[Cenga Fîrîk]](Pyrrhic War) derket. Ji pê sê [[Cengên Punîkan]] hembera [[Roma]]yan re dewleta Kartacayan hilweşî bûn. [[Cenga Punîk]]an pêşin (264 b.z. - 241 b.z.) Romayan ji Kartacayan [[Sardûnya]] û [[Korsîka]] standin. [[Cenga Punîk]]an duyem de (218 b.z.– 202 b.z.) ji pê der ketina Sefera [[Hannibal]] ser Roma re der ket. Wî bi artêşa xwe ve li îtalya êrîşa Romayan kir û gelek cengan de bin xistin. Ceng li Efrîka dewam kir û Roma bi dawî artêşa Hannibal li wir bin xist. [[Image:Phoenician_colonies.jpg|thumb|400px|Nexşa [[Fenîke]]yan û kolonîyên Wan]] [[Cenga Punîk]]an Sêyem (149 b.z. - 146 b.z.) bi dorpêçkirina Romayanê bajarê [[Kartaca]] re dest pê kir. Ji pê dorpêçkirineke sê selan re Romayan bi serdarîya [[Publius Cornelius Scipio Aemilianus Africanus Kartaca di 146 b.z. de Kartaca, paytexta dewletê, dagir kirin. 50.000 dimatîyên dana Romayan û ji pê re jî wek [[sklav]] hatin firotin. Bajar bi tunî hat talan û xopan kirin. [[122 b.z.]] de Kartacayan dîsa hembera Roma serîhildan. Bi dawî [[Julius Caesar]] pê derbaza textê bû re [[46 b.z.]] de Kartaca şunda saz kir. Di [[29 b.z.]] 3000 kes li Kartaca bicih bûn. [[Kategorî:Dewleta dîrokî]] [[Kategorî:Kartaca]] [[ar:قرطاج]] [[be:Карфаген]] [[bg:Картаген]] [[br:Kartago]] [[bs:Kartago]] [[ca:Cartago]] [[cs:Kartágo]] [[da:Karthago]] [[en:Carthage]] [[eo:Kartago]] [[es:Cartago]] [[et:Kartaago]] [[eu:Kartago]] [[fi:Karthago]] [[fr:Carthage]] [[gl:Cartago]] [[he:קרתגו]] [[hu:Karthágó]] [[id:Kartago]] [[is:Karþagó]] [[it:Cartagine]] [[ja:カルタゴ]] [[ka:კართაგენი]] [[ko:카르타고]] [[la:Carthago]] [[lad:Kartago]] [[lb:Karthago]] [[lt:Kartagina]] [[mt:Kartaġiniżi]] [[nds:Karthago]] [[nl:Carthago]] [[nn:Kartago]] [[no:Karthago]] [[pl:Kartagina]] [[pt:Cartago]] [[ro:Cartagina]] [[ru:Карфаген]] [[scn:Cartàggini]] [[simple:Carthage]] [[sk:Kartágo]] [[sl:Kartagina]] [[sr:Картагина]] [[sv:Karthago]] [[sw:Karthago]] [[tr:Kartaca]] [[uk:Карфаген]] [[zh:迦太基]] 17954 67172 2007-01-30T20:56:42Z Cyrus the virus 619 Rûpela nû hate tomar kirin [[Image:Karte Nordafrika Laender.png|thumb|400px|Karte Afrikas mit hervorgehobenen nordafrikanischen Ländern]] '''Efrîkaya Bakur''' navçeya bakura parzemîna [[Efrîka]]yê li bakura [[çol]]a [[Sahara]] dikeve ye. == Erdnîgarî == Efrîkaya bakur dewletên [[Maxrêb]] û [[Misir]] û hin caran jî [[Sûdan]]ê vedigire. Li wir bi gelemperî [[Erebî]] tê axaftin û [[Ol]] jî bi gelemperî [[îslam]] e. Dewletên Efrîkaya Bakur wek [[Misir]] û [[Lîbya]], polîtîkî hin caran li [[Asya Nêzik]] tê hejmertin. Bi rastî jî [[Nîvgirava Sîna]] ( pişkî Misir) li [[asya]] dikeve. == Dewletên Efrîkaya Bakur == * [[Misir]] (Paytext [[Qehîre]]) * [[Cezayêr]] (Paytext [[Cezayêr (bajar)]]) * [[Lîbya]] (Paytext [[Trablûs]]) * [[Fas]] (Paytext [[Rabat]]) * [[Sûdan]] (Paytext [[Xartûm]]) (bakura wê) * [[Tûnis]] (Paytext [[Tunis]]) * [[Saharaya Rojava]] (Paytext [[El Ayûn]], di kergera Fas de) (û [[Komara Demokratîk-Erebîya Sahara]] (KDES)) jî Hin caran [[Etiyopya ]], [[Erître]] û [[Morîtanya]] jî ji wê navçe tê hejmertin. Lê bi gelemperî Erître û Etyopya wek li [[Efrîkaya Rojhelat]], Morîtanya jî wek li [[Ewfrîkaya Rojhelat]] tê dîtîn. ==Girêdanên Der == * [http://www.north-of-africa.com/ Efrîkaya Bakur] * [http://www.michael-knappmann.de/sahara/glossar.htm Rojhelat, Efrîkaya Bakur û Sahara] [[Kategorî:Efrîka]] [[ar:شمال أفريقيا]] [[bg:Северна Африка]] [[br:Norzhafrika]] [[bs:Sjeverna Afrika]] [[ca:Àfrica del Nord]] [[cs:Severní Afrika]] [[cy:Gogledd Affrica]] [[en:North Africa]] [[eo:Nord-Afriko]] [[es:África del Norte]] [[et:Põhja-Aafrika]] [[fa:آفریقای شمالی]] [[fi:Pohjois-Afrikka]] [[fr:Afrique du Nord]] [[frp:Africa du Nord]] [[he:צפון אפריקה]] [[hr:Sjeverna Afrika]] [[id:Afrika Utara]] [[is:Norður-Afríka]] [[it:Nordafrica]] [[ja:北アフリカ]] [[ko:북아프리카]] [[ms:Afrika Utara]] [[nl:Noord-Afrika]] [[nn:Nord-Afrika]] [[no:Nord-Afrika]] [[pl:Afryka Północna]] [[pt:Norte de África]] [[ru:Северная Африка]] [[sh:Sjeverna Afrika]] [[simple:North Africa]] [[sk:Severná Afrika]] [[sl:Severna Afrika]] [[sq:Afrika veriore]] [[sr:Северна Африка]] [[sv:Nordafrika]] [[sw:Afrika ya Kaskazini]] [[th:แอฟริกาเหนือ]] [[tl:Hilagang Aprika]] [[tr:Kuzey Afrika]] [[wa:Afrike bijhrece]] [[zh:北部非洲]] 17955 67175 2007-01-30T21:43:07Z Cyrus the virus 619 [[Image:Sinai_Peninsula_from_Southeastern_Mediterranean_panorama_STS040-152-180.jpg|thumb|right|Nîvgirava Sîna, [[Kendava Suweyş]], [[Kendava Eqeba]] ji ezmen de]] [[Image:Egypt-region-map-cities.gif|thumb|230px|right| Sîna]] '''Nîvgirava Sîna''' an '''Sîna''' ( [[Erebî]]ya Misir: ''sina'' سينا; ''Sinin'' di zimanê [[semîtîk]], [[Hebrew]]: ''סיני'' ''Si-nai'') [[nîvgirav]]a navbera Derya Navîn û [[Derya Sor]] de li sînorên [[Misir]] de dimê ye. Rûerda wê nêzî 60,000 km². ==Erdnîgarî== Ew li rojava bi [[Kanala Suweyş]] li bakur-rojhelat bi sînora [[Îsraîl]] û [[Misir]] sînor kirî ye. Ew li başûr-rojhava [[Asya]] dikeve. Nîvgirava Sîna bi gelemperî çiayayî ye. Li wan Çiyayê [[Katerîna]] çiyayê herî bilindî Misirê ye. ==Dîrok== Demên pêşin de li Nîvgirava Sîna [[Monitu]]yan bicih bû bûn. Di demên nêzik de, di navbera [[1260]] û [[1518]]an de [[Memlûk]]an Misir kontrol kir. Ji pê împaratorê [[Osmanan]] [[Selîm]] Cenga [[Mercîdabik]] û [[Rîdanîye]] de bin xistin re ew dera keta kergara Osmanan. Ji pê wê de heta [[sedsala 20'an]] ew dera wek ''Paşatîya Misir'' di kergara [[Împaratoriya Osmanî]] de ma. Di [[1906]]an de derbaza [[Împaratoriya Brîtanî]] bû. Di [[1948]]an de [[Misir]]ê li ser Sîna re êrîşa dewleta nû saz kirî [[Îsraîl]]ê kir. Di Dema [[Cenga Ereban û îsraîl]] de îsraîl keta bakur rojavaya nîvgirava Sîna. Lê bi çap kirina [[Emerîka]] û [[Îngîltere]] re li Sîna şunda vekişî bû. Ji pê [[Peymana Armîstîk]]a 1949 (Armistice Agreement) di [[1949]] re wek [[Şirîta Gaze]] bi sînora Îsraîl û Misir be şunda derbaza Misir bû. Di [[1956]]an di [[Krîza Suweyş]] de îsrailê bi alikarîya dijwarên [[Fransa]] û [[Îngîltere]] ve çend rojan de Sîna dagir kir. Çend mehan şunda îsraîlê bi çap kirina [[Rûsya]] Emerîka leşkerên xwe şunda vekişandin. Di [[1967]]an de [[Cenga Şeş Rojan]] de îsraîl şunda kontrola nîvgiravê dest xwe xist û Kanala Sûweyş giritn. Bi dawî di [[1979]]an de pê paymena navbera [[Misir]] û îsraîl re sîna şunda hundura zakên Misir bû. ==Bibîne== * [[Kanala Suweyş]] ==Girêdanên Derve== * [http://ancientneareast.tripod.com/Sinai_Peninsula.html The History of the Ancient Near East] * [http://www.geographia.com/egypt/sinai/ Geographia: Sîna] * [http://www.odd-stuff.info/gallery/egypt/menusharm.htm Wêneyên Çola Sîna] [[Category:Nîvgirav]] [[Category:Misir]] [[ar:سيناء]] [[zh-min-nan:Se-nái Poàn-tó]] [[cs:Sinaj (poloostrov)]] [[da:Sinai-halvøen]] [[de:Sinai (Halbinsel)]] [[et:Siinai poolsaar]] [[es:Sinaí]] [[fr:Sinaï]] [[ko:시나이 반도]] [[id:Semenanjung Sinai]] [[is:Sínaískagi]] [[it:Penisola del Sinai]] [[he:סיני]] [[ka:სინაის ნახევარკუნძული]] [[sw:Rasi ya Sinai]] [[nl:Sinaï (schiereiland)]] [[ja:シナイ半島]] [[no:Sinaihalvøya]] [[nn:Sinaihalvøya]] [[pl:Synaj (półwysep)]] [[pt:Sinai]] [[ro:Peninsula Sinai]] [[ru:Синайский полуостров]] [[fi:Siinai]] [[sv:Sinaihalvön]] [[tr:Sina Yarımadası]] [[ur:جزیرہ نمائے سینا]] [[zh:西奈半島]] 17956 67177 2007-01-30T21:45:31Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Qahîre]] #REDIRECT[[Qahîre]] 17957 67178 2007-01-30T22:19:04Z Cyrus the virus 619 Redirecting to [[Nîl]] #REDIRECT[[Nîl]]